Professional Documents
Culture Documents
QUANG HÌNH - TỰ LUẬN
QUANG HÌNH - TỰ LUẬN
QUANG HÌNH - TỰ LUẬN
Tài liệu học tập Vật lý 11 - CTNC - Phần Quang hình học 1
Thầy Lê Ngọc Tuấn - THPT Mộ đức 2 - - Điện thoại 0983579375 2
'
A' B ' d
+ Công thức độ phóng đại của ảnh: K= = - . AB là vật; A ' B ' là ảnh.
AB d
K > 0 ảnh và vật cùng chiều ; K < 0 ảnh và vật ngược chiều.
1 1 1
+Công thức độ tụ : D = = (n -1) ( + ) Trong đó R>0 :Mặt lồi ; R <0 : Mặt lõm ; R → ∞ : Mặt phẳng.
f R1 R2
n là chiết suất của chất làm thấu kính đối với môi trường.
c.Đường đi của tia sáng :
+ Tia tới song song với trục chính cho tia ló có phương qua tiêu điểm ảnh chính F ' .
+ Tia tới qua quang tâm o thì truyền thẳng.
+ Tia tới có phương qua tiêu điểm vật chính F cho tia ló song song với trục chính.
+ Tia tới song song với trục phụ cho tia ló có phương qua tiêu điểm ảnh phụ của trục phụ đó.
8/ Mắt:
a) CÊu t¹o quang học:
+ C¸c bé phËn cho ¸nh s¸ng truyÒn qua cña m¾t t¬ng ®¬ng víi 1 thÊu kÝnh héi tô gäi lµ
thÊu kÝnh m¾t. Tiªu cù cña
TK m¾t cã thÓ thay ®æi khi ®é cong c¸c mÆt thÓ thuû tinh thay ®æi(nhê sù co d·n cña
c¬ vßng)
+ Vâng m¹c cã vai trß nh 1 mµn ¶nh (ë ®ã cã c¸c tÕ bµo nh¹y s¸ng n»m ë c¸c ®Çu d©y
thÇn kinh thÞ gi¸c)
+ Vïng n»m gÇn giao ®iÓm V gi÷a trôc cña m¾t víi võng mạc gäi lµ ®iÓm vµng,díi ®iÓm
vµng lµ ®iÓm mï M (kh«ng cã ®Çu d©y thÇn kinh thÞ gi¸c)
+ Kho¶ng c¸ch tõ quang t©m cña TK m¾t ®Õn võng mạc coi nh kh«ng ®æi
b) Sù ®iÒu tiÕt, ®iÓm cùc cËn, ®iÓm cùc viÔn
+ Lµ sù thay ®æi ®é cong cña TTT( dÉn ®Õn sù thay ®æi f cña TK m¾t) ®Ó gi÷ cho ¶nh
cña vËt cÇn quan s¸t hiÖn râ trªn võng mạc . M¾t kh«ng ®iÒu tiÕt lµ lóc TTT dÑt nhÊt (f cùc
®¹i) cßn m¾t ®iÒu tiÕt cùc ®¹i lµ lóc TTT phång to nhÊt (f cùc tiÓu)
+ §iÓm cùc viÔn(CV): Lµ ®iÓm xa nhÊt trªn trôc chÝnh cña m¾t mµ khi vËt ®Æt ë ®ã th×
¶nh cña nã hiÖn lªn võng mạc khi m¾t kh«ng ®iÒu tiÕt
+§iÓm cùc cËn (CC): Lµ ®iÓm gÇn nhÊt trªn trôc chÝnh cña m¾t mµ khi vËt ®Æt ë ®ã th×
¶nh cña nã hiÖn lªn võng mạc khi m¾t ®iÒu tiÕt cùc ®¹i
+ §iÓm CV cña m¾t b×nh thêng ë xa v« cùc do vËy tiªu ®iÓm cña TK m¾t n»m trªn võng mạc
( fmax=OV)
VËy m¾t kh«ng cã tËt lµ m¾t khi kh«ng ®iÒu tiÕt,tiªu ®iÓm cña TK m¾t n»m
trªn võng mạc .
+ Kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm CC ®Õn m¾t gäi lµ kho¶ng cùc cËn cña m¾t( §=OCC),§ phô thuéc
tuæi
+ Kho¶ng tõ ®iÓm CC ®Õn ®iÓm CV gäi lµ kho¶ng nh×n râ cña m¾t.
9/ Kính lúp:
Số bội giác: G = α/α 0 = k Đ/ ( ׀d ' ׀+ l )
+ Khi ngắm chừng ở cực cận : G = k.
+ Khi ngắm chừng ở cực viễn : G ∞ = Đ/f ( không phụ thuộc vào vị trí đặt mắt).
10/ Kính hiển vi:
Số bội giác: G = ׀k 1 ׀.G 2 với k 1 là số phóng đại của ảnh qua vật kính; G 2 là số bội giác của thị kính.
Khi ngắm chừng ở vô cực thì G ∞ = δ.Đ/f 1 .f 2 với δ là độ dài quang học của kính.
11/ Kính thiên văn:
+ Kính thiên văn khúc xạ gồm vật kính có tiêu cự lớn và thị kính có tiêu cự nhỏ,cả 2 đều là thấu kính hội tụ.
+ Kính thiên văn phản xạ gồm gương lõm có tiêu cự lớn và thị kính là thấu kính hội tụ có tiêu cự nhỏ.
+ Ngắm chừng là quan sát và điều chỉnh khoảng cách giữa vật kính và thị kính sao cho ảnh của vật nằm trong
khoảng nhìn rõ của mắt.
Tài liệu học tập Vật lý 11 - CTNC - Phần Quang hình học 2
Thầy Lê Ngọc Tuấn - THPT Mộ đức 2 - - Điện thoại 0983579375 3
+ Số bội giác : G ∞ = f 1 /f 2 . với f 1 là tiêu cự của vật kính;f 2 là tiêu cự của thị kính.
Tài liệu học tập Vật lý 11 - CTNC - Phần Quang hình học 3
Thầy Lê Ngọc Tuấn - THPT Mộ đức 2 - - Điện thoại 0983579375 4
c. Nếu trong điều kiện của câu b,lăng kính thay thế có cùng chiết suất như lăng kính đã cho nhưng có góc chiết
quang A / ≠ A.Tìm A / .( Chùm tia ló cũng ra sát mặt sau của lăng kính).
ĐS : a. i / = 48 0 35 / và D = 18 0 35 / b. n / = 2. c. A / = 42 0 .
12/ Cho lăng kính tam giác ABC có góc A = 60 ;chiết suất n = 1,5.Xác định góc tới i để tia ló có góc lệch cực tiểu
0
Tài liệu học tập Vật lý 11 - CTNC - Phần Quang hình học 4
Thầy Lê Ngọc Tuấn - THPT Mộ đức 2 - - Điện thoại 0983579375 5
24/ Vật thật và ảnh của nó cho bởi 1TKPK cách nhau 20cm.Biết vật cách thấu kính 40cm.Xác định tính chất vị trí của
ảnh và độ tụ của TK.
ĐS : ảnh ảo,cách TK20cm; -2,5dp.
25/ 1 điểm sáng A ở trục chính của 1 thấu kính cho ảnh thật A / .
a. TK loại gì? Giải thích.
b. Cho OA= 4OA / và AA / = 125cm .Tìm độ tụ của TK.
ĐS : a. TKHT. b. D = 5dp.
26/ 1 đoạn sáng AB đặt song song và cách màn ảnh 1 đoạn L.Đặt giữa AB và màn 1TK có trục chính vuông góc với
AB,ảnh hiện rõ trên màn.
a. TK loại gì?Tiêu cự có giá trị lớn nhất f 0 bằng bao nhiêu?
b. Nếu TK có tiêu cự f<f 0
+ Chứng tỏ luôn có 2 vị trí đặt TK để cho ảnh rõ trên màn
+ Gọi K 1 và K 2 là số phóng đại của ảnh ứng với 2 vị trí trên của TK.Chứng minh K 1 .K 2 = 1.
27/ 1 hệ gồm 2 TK mỏng ghép sát nhau,độ tụ lần lượt là D 1 và D 2 .Chứng minh rằng hệ này tương đương với 1 TK
duy nhất có độ tụ D = D 1 + D 2 .Suy rộng kết quả.
28/ 1 TK phẳng- lõm bằng thủy tinh có chiết suất n = 1,5 ghép sát với 1 TK có độ tụ 8dp.Vật thật đặt cách hệ 40cm
200
cho ảnh thật cách hệ 66,7cm # cm.
3
a.Tìm bán kính của mặt lõm.
b.Đặt TK phẳng- lõm nằm ngang.Đổ vào mặt lõm 1 chất lỏng có chiết suất n / .Biết 1 điểm sáng ở trục chính cách
TK 75cm cho ảnh thật cách TK 150cm.Tìm n / .
ĐS : a. R = -12,5cm . b. n / =1,75.
29/ Cho 2 TK cùng trục chính đặt cách nhau l = 50cm;O 1 là TK hội tụ có tiêu cự là f 1 = 30cm;O 2 là TK phân kỳ có
tiêu cự là f 2 = - 15cm.Vật phẳng nhỏ đặt trước O 1 cách O 1 một khoảnh d 1 .
a. Xác định vị trí và số phóng đại của ảnh khi d 1 = 70cm.
b. Xác định vị trí vật sao cho ảnh cuối cùng qua hệ là ảo và cách TK thứ 2 60cm.
ĐS : a. 3cm và K= - 0,9. b. d 1 = 52,5cm.
30/ Bài toán hệ TK vô tiêu: Cho hệ 2 TK đồng trục O 1 , O 2 và đặt sao cho tiêu điểm ảnh của O 1 trùng với tiêu điểm
vật của O 2 .Chiếu vào O 1 chùm tia sáng song song với truc chính.
a. Chứng minh rằng chùm tia ló ra khỏi hệ cũng là chùm song song.
b. Vẽ hình ứng với các trường hợp: + Cả 2 đều là TKHT. +O 1 là TKHT,O 2 là TKPK. + O 1 là TKPK,O 2 là TKHT.
c. Đặt vật phẳng AB vuông góc với trục chính,trước O 1 ,khoảng cách tùy ý.Tìm số phóng đại K của ảnh cuối cùng.
ĐS : c. K = - f 2 /f 1 = const.
31/ Mắt 1 người có khoảng thấy rõ ngắn nhất là 10cm và khoảng thấy rõ bằng 90cm.
a.Mắt này có tật gì?Muốn khắc phục phải dùng kính gì?
b.Muốn nhìn rõ vật ở vô cực mà không cần điều tiết thì phải đeo sát mắt kính có độ tụ bao nhiêu?
c. Khi đeo kính nói trên mắt có thể nhìn rõ những vật cách mắt bao nhiêu?
d.Muốn đọc sách rõ nhất như mắt tốt( khoảng cực cận 25cm) thì phải đeo sát mắt kính có độ tụ bao nhiêu?
ĐS : a.Tật cận thị;dùng kính PK. b.D = -1dp. c.Từ 11,1cm đến vô cực. d. D = -6dp.
32/ Mắt của 1người có điểm cực cận cách mắt 10cm và điểm cực viễn cách mắt 50cm
a. Muốn nhìn rõ vật cách mắt 40m mà không điều tiết,người đó phải đeo sát mắt kính có độ tụ bao nhiêu?
b. Khi đeo kính trên,người đó nhìn rõ được vật gần nhất cách mắt bao nhiêu?
ĐS : a. D = -2dp. b.12,5cm.
33/ 1 người cận thị có điểm cực viễn cách mắt 20cm
a. Tìm độ tụ của kính mà người đó phải đeo sát mắt để có nhìn rõ vật ở rất xa mà không cần điều tiết?
Tài liệu học tập Vật lý 11 - CTNC - Phần Quang hình học 5
Thầy Lê Ngọc Tuấn - THPT Mộ đức 2 - - Điện thoại 0983579375 6
b. Người này cần đọc 1 thông báo cách mắt 40cm mà quên không mang kính.Người đó chỉ có 1 TKPK tiêu
cự15cm.Hỏi để đọc thông báo mà không cần điều tiết mắt thì phải đặt TK này cách mắt bao nhiêu?
ĐS : a. D = -5dp. b. 10cm.
34/ 1 người cận thị,khi đọc sách rõ nhất như người mắt tốt đã dùng kinh có độ tụ -4dp.Nhưng khi nhìn vật ở rất xa
muôn không mỏi mắt phải dùng kính -2dp.Kính đeo sát mắt và cho khoảng cực cận của mắt tốt là 25cm.
Tìm giới hạn nhìn rõ của mắt.
ĐS : Từ 12,5cm đến 50cm.
35/ 1 người viễn thị nhìn rõ được vật gần nhất cách mắt 40cm.
a. Tìm độ tụ của kính phải đeo sát mắt để nhìn rõ được vật gần nhất cách mắt 25cm.
b. Nếu người đó đeo sát mắt kính có độ tụ -1dp thì sẽ nhìn rõ được vật gần nhất cách mắt bao nhiêu?
ĐS : a.1,5dp b.# 28,6cm.
36/ 1 người đứng tuổi,khi không đeo kính có điểm cực viễn ở vô cực và điểm cực cận cách mắt (1/3)m.
a. Tìm độ biến thiên của độ tụ của TK mắt nói trên.
b. Khi đeo kính có độ tụ +1dp thì người ấy có thể đọc được trang sách gần nhất cách mắt bao nhiêu?
ĐS : a. 3dp b. 25cm.
37/ 1 người già cận thị có khoảng nhìn rõ từ 40cm đến 100cm.
a. Để nhìn rõ những vật ở xa mà mắt không cần điều tiết thì phải đeo sát mắt kính có độ tụ bao nhiêu?Khi đeo
kính này điểm cực cận mới cách mắt bao nhiêu?
b. Để nhìn rõ được vật gần nhất cách mắt 25cm thì phải đeo sát mắt kính có độ tụ bao nhiêu?Khi đeo kính này
điểm cực viễn mới cách mắt bao nhiêu?
c. Để tránh tình trạng phải thay kính khi thay đổi trạng thái quan sát,người ta làm kính 2 tròng.Tròng trên dùng để
nhìn như câu a;tròng dưới nhìn như câu b.Tròng nhìn gần được cấu tạo gồm 1TK nhỏ dán thêm vào phần dưới
của tròng nhìn xa.Tính độ tụ của phần TK dán thêm vào.
ĐS : a. -1dp ; # 67cm. b.1,5dp ; 40cm c.2,5dp.
38/ 1 người có khoảng nhìn rõ ngắn nhất là 25cm ,quan sát vật AB = 2mm qua kính lúp có tiêu cự f = 10cm;vật cách
kính 6cm và mắt cách kính1cm.
a.Tính số phóng đại của ảnh và số bội giác của kính.
b.1 người khác bị cận thị có khoảng nhìn rõ ngắn nhất là 15cm cũng quan sát AB bằng kính lúp nói trên với cùng
điều kiện như người thứ nhất.Tính số bội giác của kính đối với người thứ 2.
ĐS : a. K = 2,5 và G = 3,91. b. G b= 2,34.
39/ 1người mắt bình thường có khoảng cực cận 20cm,quan sát 1vật nhỏ qua kính lúp có tiêu cự f = 10cm.Kính đặt sát
mắt.
a.Hỏi phải đặt vật trong khoảng nào trước kính?
b.Tính số bội giác khi ngắm chừng ở vô cực và khi ngắm chừng ở điểm cực cận.
ĐS : a. Cách kính từ 20/3cm đến10cm. b. G ∞ = 2 và G c = 3.
40 1 người mắt tốt có khoảng cực cận là 25cm,quan sát 1 vật nhỏ qua kính hiển vi ,vật cách vật kính 0,56cm.KHV có
vật kính tiêu cự f 1 = 0,54cm và thị kính tiêu cự f 2 = 2cm.Mắt đặt sát sau thị kính.Xác định:
a. Độ dài quang học của kính ..
b. Số phóng đại của ảnh số bội giác khi ngắm chừng ở cực cận.và số bội giác khi ngắm chừng ở vô cực.
ĐS : a.14,43cm; b. 364,5 ; 364,5 ; 334.
41/ 1 kính hiển vi dùng để chụp ảnh có: vật kính tiêu cự f 1 = 0,5cm;thị kính tiêu cự f 2 = 2,25cm và kính ảnh P đặt sau
thị kính cách thị kính 36cm.Khoảng cách giữa vật kính và thị kính là 18cm.Dùng KHV đó để chụp ảnh 1vật có độ lớn
AB = 10µm.Tìm vị trí vật;số phóng đại của kính và kích thước của ảnh.
ĐS : 0,517cm; 453 và 4,53mm.
42/ 1 người mắt tốt có khoảng nhìn rõ ngắn nhất là 25cm,quan sát hồng cầu bằng KHV trong trạng thái mắt không
điều tiết.Trên vành vật kính có ghi ×100 và trên vành thị kính có ghi ×6.Đường kính của các hồng cầu vào cỡ
7,5µm.Mắt đặt sát sau thị kính.Tìm góc trông ảnh cuối cùng của hồng cầu qua thị kính.
ĐS : 0,018rad.
Tài liệu học tập Vật lý 11 - CTNC - Phần Quang hình học 6
Thầy Lê Ngọc Tuấn - THPT Mộ đức 2 - - Điện thoại 0983579375 7
−3
43/ Góc trông của đường kính mặt trăng từ trái đất là 8,7.10 rad.Một người cận thị có điểm cực viễn cách mắt 5cm
dùng KTV để quan sát Mặt trăng trong trạng thái mắt không điều tiết.Mắt đặt sát sau thị kính.Biết vật kính có tiêu cự
f 1 = 60cm và thị kính có tiêu cự f 2 = 3cm.Tìm số bội giác và đường kính của ảnh cuối cùng.
ĐS : 21,2 và 92,2cm.
44/ Vật kính của 1 KTV có tiêu cự là f 1 = 100cm và thị kính có tiêu cự f 2 = 2,5cm.Một người mắt tốt có khoảng cực
cận 25cm đặt mắt sát sau thị kính để quan sát Mặt trăng có đường kính góc α 0 = 30 / .Tìm số bội giác khi ngắm chừng
ở vô cực và và đường kính góc của Mặt trăng qua kính.
ĐS : G = 40 và α = 20 0 .
***********************************************************************
Tài liệu học tập Vật lý 11 - CTNC - Phần Quang hình học 7