Fem 3303 - Nota 1

PROGRAMME PLANNING AND
EVALUATION
ABDUL RAZAK B. ABDUL RAHMAN
arazak@putra.upm.edu.my
razak4567@yahoo.com
Off 03-89467072 Monday to Friday (8-5)

Hp 012-2976835 Monday to Friday (8-5)
Fax 03-89467894
EVALUATION
FEM 3303 Course Evaluation
Course Work 60 %
Test 1 20 %
Lab Report (2 reports) 40 %
Final Exam 40 %
TOTAL 100 %
EVALUATION
Lab Reports (1 major and 3 minors)
Lab Report 1 Due date: Week 8

Lab Report 2 Due date: Week 13 (major)
EVALUATION
What do you understand about Local
Agenda 21 Malaysia?
Choose one Local authorities and prepare
a report and discuss about Local Agenda
21 in that authorities.
EVALUATION
Find any Home Stay project nearby your place.
Prepare a detail report on the project such as
the programme, planning, sustainable, income,
co-operations among the people.
Also include the effect and impact of the project
to the society.
EVALUATION
Development = economic growth
Higher Economic growth = Developed
Countries
But
Is true?
EVALUATION
What is Development?
Why Development Studies, after the WW 2?
• More nations get their Independence
• Technologies
• Economy
• Vast difference between nation
EVALUATION
UNIT 2
ECONOMIC AND NON ECONOMIC PERSPECTIVES
OF DEVELOPMENT
•Indicators that can be used to measure development

•Indicators are used to illustrate progress of a country in
meeting a range of economic, social and environmental
goals.
EVALUATION
Economic development is the process of improving
the quality of human life through increasing per capita
income, reducing poverty, and enhancing individual
economic opportunities. (GDP Gross Domestic Product)
Social development is to bring about sustained

improvement in the well-being of the individual, family,
community and society at large. (there are 94 indicators
such as labor force, education and illiteracy, housing,
fuel and power, medical care and education)
EVALUATION
Sustainable development is defined as development
that meets the requirement of the present without
compromising the ability of future generations to meet
its own need.
Refer to table 1 page 22.
Indicators used to measure sustainable development =

social, economic and environmental perspective.
EVALUATION
Development in Developing Countries
During the Cold War
1. First World (US, Canada, Western Europe, Japan,
NZ, Aus)
2. Second World (USSR, Eastern Europe)
3. Third World (Africa, Asia, From Mexico, Central
America to South America)
EVALUATION
Development in Developing Countries
Post Cold War
1. Developed Countries (All European Countries, US,
Canada, NZ, Aus and Japan)
2. The rest of the world
EVALUATION
Developed and Developing Countries
Developed
• Economy (per capita income higher)
• Good education
• More cities
• Industrial nations
• Rich
EVALUATION
Developed and Developing Countries
Developing
• Economy (per capita income lower)
• No Nuke weapons
• Fewer cities
• Agrarian nations
• Poor nations
• Populations overwhelming
EVALUATION
How About Singapore ? 2005 2006
Singapore 26620 29320
Hong Kong, China 27690 28460
Spain 25250 27570
New Zealand 25920 27250
Greece 19840 21690
Slovenia 17430 18890
Portugal 17190 18100
EVALUATION
The underdevelopment of the third world countries is
marked by a number of common traits, distorted and
highly dependent economies devoted to producing
primary products for the developed countries and to
provided markets for their finished goods. Traditional,
rural social structures; high population growth; and
widespread poverty. The third world is sharply
differentiated. From rich like Singapore (upper middle
income to poor like Indonesia (low & middle income)
EVALUATION
Countries with Nuke weapons
US, France, Russia, UK and China
All except China are Developed Countries.

EVALUATION
Issues in Developing Countries
• Underdevelopment
• Poverty
• Debt
• Hunger
• Pollution
• Human Rights
EVALUATION
•The Concept Quality of Life
•Difficult to measure;
– MULTIDIMENSION
– SUBJECTIVE
– DEPENDS TO THE SOCIETY.
EVALUATION
SOCIAL POLICY
WARHAM (1970): SOCIAL POLICY MAY BE
IDENTIFIES AS POSITIVE ACTION TO
RECTIFY A NEGATIVE SITUATION.
EVALUATION
Why need Social Development
•In 2000, 1.8 billion children and 1.1 billion
youth (47 % global population)
•88 % children live in developing countries.
•40 % or ½ billion struggling to survive on less
than $ 1 a day
•60 years and above (606 million with 60 %
living in developing countries)
EVALUATION
•Persons with disabilities is 600 million with 385
million of them being of working age.
•300 – 500 million consider indigenous (among
the poorest of the poor)
EVALUATION
ZAPF (1987): THE QUALITY OF LIFE OF INDIVIDUALS AND
GROUPS IS DETERMINED BY THE CONSTELLATION (LEVEL,
DISPERSION AND COLLERATION) OF
INDIVIDUALCONDITIONS OF LIFE AND THE COMPONENTS OF
SUBJECTIVE WELL-BEING. THE CONDITIONS OF LIFE
INCLUDE, ON THE OTHER HAND, THE DIMENSION OF
SECURITY NEEDS (HAVING) SUCH AS INCOME, EDUCATION,
HEALTH, ACCOMMODATION AND WORK, AND ON THE
OTHER HAND, THE DIMENSIONS OF SOCIAL NEEDS (LOVING)
SUCH AS FAMILIES TIES, SOCIAL CONTACTS AND SOCIAL
AND POLITICAL PARTICIPATION. SUBJECTIVE WELL-BEING
MEANS THE ASSESSMENT, BY THE INDIVIDUAL, OF SPECIFIC
CONDITIONS OF LIFE AND LIFE IN GENERAL. THESE
INCLUDE HOPE, FEAR, HAPPINESS, LONELINESS,
COMPETENCE, INSECURITY AND WORRIES. TOGETHER,
THESE ARE THE COMPONENTS OF QUALITY OF LIFE OR
INDIVIDUIAL WELFARE.
PROGRAMME PLANNING AND EVALUATION
PEMBANGUNAN = NEGARA MEMBANGUN/DUNIA

KETIGA
APAKAH YANG DIMAKSUDKAN DENGAN NEGARA
MAJU DAN NEGARA MEMBANGUN.?
KENAPA PENGAJIAN PEMBANGUNAN

BERKEMBANG SELEPAS PERANG DUNIA KEDUA?
•BANYAK NEGARA YANG BARU MERDEKA
•TERDAPAT PELBAGAI JENIS NEGARA
•PERKEMBANGAN TEKNOLOGI DAN KOMUNIKASI
YG MEMBEZAKAN DI ANTARA SEBUAH NEGARA
DGN NEGARA LAIN
PERANCANGAN DAN PENILAIAN PROGRAM
•KEPERLUAN PERANCANGAN PEMBANGUNAN

BAGI MEMASTIKAN PEMBANGUNAN YANG
SEMPURNA DALAM NEGARA.
DEFINISI PEMBANGUNAN SERING DILIHAT

SEBAGAI PENYERAPAN PERTUMBUHAN EKONOMI
OLEH NEGARA MISKIN SERTA PENYERAPAN
NILAI2 MODEN.
MAJU = MODEN
MENYEBABKAN
•NEGARA MEMBANGUN CUBA MENDAPATKAN

KEMAJUAN DALAM MASA YANG SINGKAT.
•KECENDERUNGAN NG MEMBANGUN UNTUK

MENIRU MODEL PEMBANGUNAN NEGARA YG
TELAH MAJU
•MENCAMPURKAN MODEL2 PEMBANGUNAN YANG

SEDIA ADA. PEMBANGUNAN SEHARUSNYA
MENGIKUT ACUAN NEGARA ITU SENDIRI.
KONSEP PEMBANGUNAN
VAN NIEUWENHINJZE (1969)

PEMBANGUNAN ADALAH SEPERTI SESUATU
PEMBOLEHUBAH. SATU ISTILAH YANG KOMPLEKS
YANG MEMPUNYAI PENGERTIAN YANG BERBEZA
DAN TIDAK KONSISTEN. IAITU MAKSUD BERUBAH
MENGIKUT SIAPA YANG MENGEMUKAKANNYA
DAN MENGGUNAKANNYA.
BRANDT (1980)
ISTILAH PEMBANGUNAN TIDAK MUNGKIN DAN
TIDAK BOLEH DITERANGKAN UNTUK KEPUASAN
SEJAGAT.
KONSEP PEMBANGUNAN
GALSEKI (1972)
PERGERAKAN DARI SATU PERINGKAT KE SATU
PERINGKAT AKAN MEMEPRKAYAKAN KEHIDUPAN
MANUSIA; KEHIDUPAN MANUSIA MENJADI LEBIH
BERBEZA-BEZA LEBIH KAYA DALAM ASPEK
MATERIAL DAN BUDAYA, RASIONAL DAN
SEBAGAINYA.
KONSEP PEMBANGUNAN
PEMBANGUNAN ABAD KE 19 DAN 20 =

PEMBANGUNAN MASYARAKAT
DITERANGKAN SEBAGAI SATU PROSES

PERTUMBUHAN SEHALA DAN BERTERUSAN
(EVOLUSI) MENGIKUT TRANSFORMASI YANG
BERTURUTAN.
PROSES INI MEMBAWA PERUBAHAN SECARA

BERLINGKARAN (KITARAN) KEPADA JIRIM, BAHAN
DAN ORGANISASI DARI PERINGKAT BAWAH KE
PERINGKAT YANG LEBIH ATAS. (CHODAK, 1973)
KONSEP PEMBANGUNAN
PEMBANGUNAN = KEMAJUAN
PENGGUNAAN ISTILAH PERUBAHAN SOSIAL BAGI
MENGGANTIKAN KEMAJUAN DAN
PEMBANGUNAN.
MAKSUD PEMBANGUNAN DIUBAHSUAI SELEPAS
PERANG DUNIA KE DUA APABILA BANGSA-
BANGSA BERSATU MENGISYTIHARKAN DEKAD-
DEKAD PEMBANGUNAN. (NEGARA-NEGARA YG
KURANG / SEDANG MEMBANGUN MESTI
MENUNJUKKAN PENCAPAIAN PERTUMBUHAN
EKONOMI YANG BAIK).
KONSEP PEMBANGUNAN
PEMBANGUNAN = PEMBANGUNAN
EKONOMI
U THANT SEMASA MENJADI S/U PBB

(61-71) MENGATAKAN;
PEMBANGUNAN = PERTUMBUHAN
EKONOMI + PERUBAHAN SOSIAL
KONSEP PEMBANGUNAN
PENDEKATAN PEMBANGUNAN DEKAD
80AN: PEMBANGUNAN DAN KESAN
TERHADAP ALAM SEKITAR: KONSEP
PEMBANGUNAN LESTARI YANG
DIDEFINISIKAN BRUNDTLAND, 1987
SEBAGAI:
“PEMBANGUNAN YANG MEMENUHI
KEPERLUAN MASA KINI TANPA
MENJEJASKAN KEUPAYAAN GENERASI
AKAN DATANG UNTUK MEMENUHI
KEPERLUAN MEREKA”
MAKSUD PEMBANGUNAN LEBIH DARI, MISKIN

KEPADA KAYA
ATAU
•EKO YANG BERASASKAN LUAR BANDAR KPD EKO
BANDAR YANG CANGGIH (TEKNOLOGI DAN
KOMUNIKASI)
(PEMBANGUNAN JUGA BUKAN SAHAJA MELIPUTI

DARI PEKARA EKONOMI KERANA PEMBANGUNAN
TERMASUK ASPEK KESELAMATAN, KEADILAN DAN
PERSAMAAN)
KERANA
‘SUNGGUHPUN PERTUMBUHAN EKONOMI YANG
PESAT SEPATUTNYA MENINGKATKAN PELUANG
PEKERJAAN, TETAPI SEMAKIN JELAS BAHAWA
PENGANGGURAN DAN GUNA TENAGA TIDAK
PENUH, KHUSUSNYA DI KAW BANDAR, TELAH
MENINGKAT SECARA DRAMATIK DAN MEMBENTUK
MASALAH KEMISKINAN DI BANDAR. PADA MASA
YANG SAMA, KEMAHIRAN, PENDAPATAN DAN
KEMEWAHAN TERTUMPU KEPADA SEGOLONGAN
KECIL ELIT PENGUSAHAAN DAN PROFESSIONAL
DAN KETIDAKSAMAAN PENDAPATAN SEMAKIN
DITEKANKAN” (SUNKEL, 1977)
BAGAIMANA PEMBANGUNAN SESEBUAH

NEGARA DIUKUR
ASPEK EKONOMI
•JUMLAH PENDAPATAN
•KDNK
•SIMPANAN NEGARA
•HUTANG NEGARA
BAGAIMANA PEMBANGUNAN SESEBUAH

NEGARA DIUKUR
ASPEK BUKAN EKONOMI

•KESIHATAN
•PENDIDIKAN
•SANITASI
•PERUMAHAN
• NEGARA MAJU ADALAH SEBUTAN BAGI NEGARA
YG MENIKMATI KUALITI HIDUP YANG RELATIFNYA
TINGGI MELALUI TEKNOLOGI TINGGI DAN EKONOMI
YANG MERATA.
• NEGARA MAJU BOLEH DIDEFINISIKAN “NEGARA

YANG MODEN DAN BERKEMBANG DENGAN
SEMPURNA SAMADA DARI SEGI EKONOMI, FIZIKAL,
POLITIK ATAUPUN SOSIAL”
TUJUAN PEMBANGUNAN
BUKAN SAHAJA MENINGKATKAN
KEUPAYAAN PEMBANGUNAN
EKONOMI TETAPI YANG PENTING
IALAH MEMBERIKAN KESEMPURNAAN
HIDUP KEPADA RAKYAT MELALUI
PENYEDIAAN KEPERLUAN ASAS
MATLAMAT PEMBANGUNAN
• KEUPAYAAN UTK MENYEDIAKAN KEPERLUAN
ASAS (MAKANAN, TEMPAT TINGGAL, KESIHATAN
DAN KESELAMATAN)
• PENINGKATAN HARGA DIRI – TIDAK MERASA
RENDAH DIRI DAN TERASING DARI ORANG LAIN
• KEBEBASAN UTK MEMBUAT PILIHAN –
BERUPAYA UNTUK MENENTUKAN HALA TUJU
HIDUP SENDIRI DAN TIDAK DIKONGKONG OLEH
ORANG LAIN.
PEMBANGUNAN EKONOMI:
UNSUR PENTADBIRAN DAN
PEMBANGUNAN YANG PENTING
KERANA SERINGKALI EKONOMI
SESEBUAH NEGARA DIJADIKAN
UKURAN KEMAMPUAN UNTUK
MEMBANGUNKAN INFRASTRUKTUR
SETERUSNYA PEMBANGUNAN
SESEBUAH NEGARA.
• EKONOMI MODEN KINI BERASASKAN

KEPADA PEINDUSTRIAN MODEN.
• PERINDUSTRIAN MODEN PULA
BERASASKAN KEPADA PERGABUNGAN
SISTEM PERDAGANGAN GLOBAL DAN
PENGELUARAN.
• EKONOMI NEGARA DAHULUNYA
DIASASKAN DALAM SESEBUAH NEGARA
SAHAJA. KINI EKONOMI SESEBUAH
NEGARA DIASASKAN KEPADA
PERKEMBANGAN SECARA GLOBAL.
KONSEP PERTUMBUHAN EKONOMI:
SEMASA PENGISYTIHARAN DEKAD

PEMBANGUNAN OLEH PERTUBUHAN
BANGSA-BANGSA BERSATU: MEREKA
TELAH MENSASARKAN PENINGKATAN
KELUARAN NEGARA KASAR SETIAP
NEGARA MEMBANGUN PADA PARAS DI
ANTARA 5 – 7 %.
3 TUJUAN DALAM PEMBANGUNAN EKONOMI
SESEBUAH NEGARA:
• MENGENALPASTI BARANGAN DAN
PERKHIDMATAN YANG DIPERLUKAN, JUMLAH
YANG DIPERLUKAN, DIMANA IA AKAN
DIHASILKAN DAN BAGAIMANA IA DIHASILKAN.
• MENGAGIHKAN AGREGAT ATAU JUMLAH
KELUARAN BARANGAN DAN PERKHIDMATAN
YANG DIUKUR MELALUI INDEKS KELUARAN
DALAM NEGARA KASAR (GDP) KEPADA PARA
PENGGUNA YANG TERDIRI DARI INDIVIDU,
PERBELANJAAN KERAJAAN DAN PELABURAN
BAGI PERTRUMBUHAN MASA HADAPAN.
• MENGGUBAL DASAR PENGAGIHAN KEKAYAAN
NEGARA YANG ADIL KEPADA ANGGOTA
MASYARAKAT YANG TERDIRI DARI PELBAGAI
LAPISAN DAN LATARBELAKANG.
MAKSUD PERANCANGAN EKONOMI:
PENGURUSAN ASET NEGARA YANG
SISTEMATIK DALAM MENCAPAI OBJEKTIF
YANG TELAH DITETAPKAN

STRATEGI PERTUMBUHAN EKONOMI

NEGARA SEDANG MEMBANGUN
BERDASARKAN ROSTOW:
1. PERINGKAT PRA-PELANCARAN:
PERINGKAT PEMBANGUNAN AWAL,
PENUMPUAN KEPADA SEKTOR BAHAN
MENTAH DAN MASYARAKAT BELUM
MENCAPAI TINGKAT PEMBANGUNAN
YANG KOMPETITIF. YANG MANA 3
ASPEK PERTUMBUHAN PERLU
DIBERIKAN PERHATIAN;
PERANCANGAN DAN PENILAIAN
PROGRAM
a) PENINGKATAN KADAR FAEDAH:

MENGGALAKKAN PELABURAN DAN
PENYIMPANAN DALAM NEGARA DAN
MENINGKATKAN TABUNGAN NEGARA.
b) PEMBANGUNAN PESAT DI SEKTOR
PEMBUATAN YANG MEMPUNYAI
PRESTASI BAIK UNTUK BERKEMBANG
E.G. TEKNOLOGI KOMPUTER
c) PERUBAHAN SIKAP MASYARAKAT
MELALUI PENINGKATAN BILANGAN
USAHAWAN YANG MEMPUNYAI
MATLAMAT UNTUK MENINGKATKAN
EKONOMI NEGARA.
PROGRAM
2. PERINGKAT PELANCARAN (TAKE OFF)
PERUBAHAN PESAT DALAM KEHIDUPAN

MASYARAKAT TERMASUK ASPEK
BUDAYA DAN POLITIK. PEMBASMIAN
MASALAH KEMISKINAN DALAM
MASYARAKAT, PENGANGGURAN DAN
PENINGKATAN PERANAN YANG
BERKESAN DALAM SEKTOR
PERUSAHAAN AWAM DAN KEWUJUDAN
SEKTOR EKONOMI MODEN.
PROGRAM
3. PERINGKAT PASCA PELANCARAN:
EKONOMI NEGARA MENCAPAI TAHAP

KEGEMILANGAN. KEJAYAAN DALAM
SETIAP SEKTOR EKONOMI.
PENGAGIHAN PENDAPATAN LEBIH
SEIMBANG DAN SAKSAMA DIKALANGAN
MASYARAKATNYA.
APAKAH YANG DIMAKSUDKAN DENGAN

NIC (NEWLY INDUSTRIALIZED
COUNTRIES)
CONTOH NEGARA
HONG KONG
SINGAPORE
SOUTH KOREA
TAIWAN
- APAKAH CONTOH PEMBANGUNAN YANG

TELAH DIJALANKAN?
SELEPAS PERANG DUNIA KE DUA. NEGARA

NEGARA INI TELAH MENGUBAH CORAK
EKONOMI NEGARA MEREKA DARIPADA
EKSPORT YANG BERASASKAN KOMODITI
KEPADA GUNA TENAGA BURUH DAN EKSPORT
YANG BERASASKAN PERALATAN INDUSTRI.
INDIKATOR SOSIAL YANG TELAH DIGUNAKAN
UNTUK MENGUKUR KEMAJUAN BAGI NEGARA-
NEGARA INI SEPERTI KADAR KEMATIAN BAYI,
KEMASUKAN KE SEKOLAH RENDAH,
KEMASUKAN KE SEKOLAH MENENGAH SERTA
KADAR KEGUNAAN KALORI BAGI SETIAP
ORANG TELAH MENJADI BERTAMBAH BAIK.
PEMBANGUNAN EKONOMI NEGARA RENDAH

DALAM SESEBUAH NEGARA BOLEH
MENYEBABKAN BERLAKUNYA MASALAH
EKONOMI. INI BOLEH DILIHAT DENGAN KADAR
KEMISKINAN PENDUDUK DI NEGARA
TERSEBUT.
1987.
KADAR KEMISKINAN DI
SEMENANJUNG MALAYSIA = 17.3 %
SABAH = 35.3 %
SARAWAK = 24.7 %
WALAUPUNPUN KADAR KEMISKINAN TELAH

MENURUN SEJAK DEB DILAKSANAKAN NAMUN
BILANGAN ISI RUMAH YANG MISKIN JUGA
TELAH MENINGKAT.
SEM MALAYSIA = 483300 KEPADA 485800

SABAH = 76000 KEPADA 89000
KINI WUJUD GOLONGAN YANG BARU

IAITU YANG DIKENALI SEBAGAI
GOLONGAN FAKIR
PERBEZAAN DI ANTARA MISKIN DAN

FAKIR?
KEMISKINAN JUGA BOLEH DILIHAT DARI SEGI

LOKASI (1987)
KELANTAN 31.6 %
KEDAH 31.3 %
PERLIS 29.1 %
TERENGGANU 36.1 %
NEGERI 9 21.5 %
PERAK 19.9 %
GOLONGAN BUMIPUTERA MASIH LAGI

DIKENALPASTI SEBAGAI GOLONGAN YANG
PALING RAMAI BERADA DITAHAP MISKIN
STRATEGI YANG DICADANGKAN OLEH

KERAJAAN BAGI MEMBASMI KEMISKINAN
1. MENINGKATKAN DAYA PENGELUARAN
2. PEMODENAN SEKTOR PERTANIAN LUAR
BANDAR SEPERTI,TEKNOLOGI MODEN,
PEMBANGUNAN DAN PENYATUAN TANAH
PEMBANGUNAN INDUSTRI KOTEJ SERTA
PEMBERIAN BAKA HASIL TANI YANG BAIK
3. PROGRAM SUBSIDI
4. KREDIT
5. PEMASARAN
6. INFRASTRUKTUR FIZIKAL DAN SOSIAL
PERBELANJAAN MEMBASMI
KEMISKINAN ADALAH SANGAT
BESAR SEPERTI YANG
DIPERUNTUKKAN OLEH PIHAK
KERAJAAN. NAMUN IANYA MASIH
LAGI GAGAL ATAU KURANG
BERJAYA. MENGAPA KEADAAN
SEBEGINI BERLAKU?
• TERDAPAT PERBELANJAAN MENGURUS

YANG MELIBATKAN PERSONEL YANG
SEPATUTNYA TIDAK DIPERLUKAN.
• TERDAPAT PERBELANJAAN MEMBINA
KEPERLUAN INFRASTRUKTUR
TERLEBIH DAHULU.
• TERDAPAT PELBAGAI KEMENTERIAN
YANG TERLIBAT (6 BUAH).
• TERDAPAT PERTINDIHAN PROGRAM
SERTA PERGESERAN DI ANTARA
AGENSI DALAM MELAKSANAKAN
SESUATU PROJEK.
• PRORGAM YANG DIJALANKAN ADALAH

BERBENTUK “ATAS-BAWAH” SELAIN
MENYEBABKAN PENGLIBATAN
KERAJAAN SECARA BERLEBIHAN.
IANYA JUGA MENYEBABKAN
PENYERTAAN KUMPULAN SASARAN
ADALAH SEDIKIT.
• KUMPULAN SASARAN TIDAK
DIKENALPASTI DENGAN JELAS. PIHAK
BERWAJIB TIDAK MENGAMBIL USAHA
MENGENALPASTI KUMPULAN SASARAN
DENGAN BAIK. MEREKA INI TIDAK
TURUN PADANG.
PERBELANJAAN LAIN DAN BUKANNYA

PERBELANJAAN UNTUK MEMBASMI
KEMISKINAN IAITU SEBANYAK 80 %
DARIPADA JUMLAH KESELURUHANNYA
PERBELANJAAN YANG
DIPERUNTUKKAN KEPADA GOLONGAN
SASARAN. AKIBATNYA KESAN UNTUK
MEMBASMI KEMISKINAN ADALAH AMAT
TERBATAS DAN KADANG KALA GAGAL.
SEPATUTNYA PERBELANJAAN UNTUK
GOLONGAN SASARAN ADALAH LEBIH
UTAMA DAN BUKAN PERBELANJAAN
LAIN.
Bank Pembangunan Asia
• Di antara organisasi yg bertanggungjawab
membangunkan negara-negara di Asia adalah
Bank Pembangunan Asia
• BANK PEMBANGUNAN ASIA DITUBUHKAN
PADA TAHUN 1966 DGN MATLAMAT UNTUK
MENINGKATKAN PEMBANGUNAN EKONOMI
DAN SOSIAL DI KAWASAN ASIA DAN
PASIFIK. SUMBER DIPEROLEHI DPD
NEGARA ANGGOTA, PINJAMAN DARI PASAR
MODAL DUNIA DAN PENDAPATAN BANK
SENDIRI.
FUNGSI UTAMA BANK PEMBANGUNAN ASIA
ADALAH
• MEMBERIKAN PINJAMAN DAN MODAL

EKUITI UTK KEMAJUAN EKONOMI DAN
SOSIAL NEGARA-NEGARA MEMBANGUN
DAN YG MENJADI ANGGOTANYA.
• MEMBERIKAN BANTUAN PERKHIDMATAN
TEKNIKAL DAN PERUNDINGAN CARA UTK
PERSIAPAN DAN PERLAKSANAAN PROJEK2
DAN PROGRAM PEMBANGUNAN.
• MEMEGANG PELABUR SWASTA DAN MODAL AWAM
UTK KEPENTINGAN PEMBANGUNAN
• MENIMBANG PERMINTAAN BANTUAN TENTANG
KEADAAN KEBAJIKAN DAN RANCANGAN
PEMBANGUNAN NEGARA ANGGOTA.
PEMEGANG SAHAM TERBESAR ADALAH AMERIKA

DAN JEPUN. DAN PEMIMJAM YANG TERBESAR
ADALAH INDONESIA DAN CHINA.
BERPUSAT DI MANILA
SEKTOR YANG DIBERIKAN PERHATIAN ADALAH
SEKTOR PENGANGKUTAN DAN TELEKOMUNIKASI.
• SEJAK AKHIR ABAD YANG LALU DUNIA

MENGHADAPI 4 MASALAH YANG UTAMA
• MASALAH TERSEBUT ADALAH
1. SENJATA NUKELAR SERTA SENJATA
PEMUSNAH YANG LAIN
2. KEBULURAN DAN KEMISKINAN DI
KALANGAN 20 PERATUS MANUSIA DI
DUNIA KETIGA.
3. MASALAH PENCEMARAN DALAM
EKOSISTEM
4. PENINDASAN TERHADAP HAK
INDIVIDU OLEH KERAJAAN.
PROGRAM
KENAPA KEMISKINAN KERAP BERLAKU
DIKALANGAN NEGARA DUNIA KETIGA?
1. NEGARA TERSEBUT LEBIH
MENGUTAMAKAN KEPERLUAN
KETENTERAAN DARIPADA
PEMBANGUNAN (NEGARA DI AFRIKA)
2. PEMBANGUNAN YANG DIJALANKAN
TIDAK MENGAMBIL PERTIMBANGAN
MASYARAKAT SETEMPAT (EMPANGAN
DI MADHYA PRADESH DAN
MAHARASHTRA INDIA MENYEBABKAN
SEBILANGAN PUAK ORG ASLI
BERPINDAH DAN TIADA PEMBELAAN.
AKHIRNYA MASY. MASIH LAGI MISKIN
PROGRAM
KENAPA KEMISKINAN KERAP BERLAKU
DIKALANGAN NEGARA DUNIA KETIGA?
3. BANTUAN YANG CUBA DISAMPAIKAN
TIDAK SAMPAI KEPADA MEREKA YANG
MEMERLUKAN
GOLONGAN ELIT/ATASAN
GOLONGAN KEBANYAKKAN
NEGARA KAYA
GOLONGAN YANG DISISIHKAN
NEGARA MISKIN
PROGRAM
SELAIN DARIPADA PEMBANGUNAN
FIZIKAL DAN JUGA PEMBANGUNAN
EKONOMI. SESEBUAH KERAJAAN ITU
SEHARUSNYA MEMENTINGKAN
PEMBANGUNAN SOSIAL
MASYARAKATNYA.
PEMBANGUNAN SOSIAL PENTING?

MENGAPA?
PROGRAM
PEMBANGUNAN SOSIAL DIKATAKAN
SEBAGAI;
“MERUPAKAN SATU KOMITMENT TERHADAP
KESEJAHTERAAN DAN KESUKARELAWAN
INDIVIDU, SERTA PELUANG UNTUK
MASYARAKAT MENENTUKAN KEPERLUAN
MEREKA DAN MEMPENGARUHI KEPUTUSAN
YANG AKAN MEMBERI KESAN TERHADAP
KEHIDUPAN MEREKA. PEMBANGUNAN SOSIAL
MERANGKUMI KEPERIHATINAN MASYARAKAT
TERHADAP PEMBENTUKAN DASAR SOSIAL DAN
INISIATIF EKONOMI”.
PROGRAM
• PEMBANGUNAN SOSIAL MEMENTINGKAN
TAHAP KESEJAHTERAAN SOSIAL YANG
TINGGI.
• PEMBANGUNAN SOSIAL BOLEH
DIKATAKAN SEBAGAI PROSES DI MANA
KERAJAAN MENGGUNAKAN
PERANCANGAN RASIONAL UNTUK
MENGGALAKAN INTEGRASI SOSIAL DAN
KESEJAHTERAAN.
PROGRAM
PEMBANGUNAN SOSIAL:
BERKAITAN DENGAN DASAR UNTUK
MENINGKATKAN KESEJAHTERAAN
RAKYAT. TIDAK HANYA TERTUMPU
KEPADA ASPEK EKONOMI SAHAJA
MALAHAN KESEJAHTERAAN YANG
LEBIH LUAS.
PROGRAM
DEFINISI PEMBANGUNAN SOSIAL

OLEH IRVING SPERGEL (1978):
AMALAN MAKRO-STRUKTURAL
YANG BERKAITAN DENGAN
PENINGKATAN KESEJAHTERAAN
KOMUNITI DAN MASYARAKAT.
PROGRAM
MEMBERI NILAI KUANTITI KEPADA

SATU ELEMEN SOSIAL
= SEJAHTERA.
DASAR SOSIAL: DASAR YANG
DIJADIKAN PANDUAN DALAM
MENCAPAI MATLAMAT
KESEJAHTERAAN RAKYAT DI
SESEBUAH NEGARA.
PROGRAM
DASAR SOSIAL NEGARA: DASAR

YANG DIJADIKAN PANDUAN DALAM
MENCAPAI MATLAMAT
KESEJAHTERAAN RAKYAT.
APAKAH DASAR YANG
TERKANDUNG DALAM DASAR
SOSIAL NEGARA?
PROGRAM
WARHAM (1970): SOSIAL POLICY

MAY BE IDENTIFIES AS POSITIVE
ACTION TO RECTIFY A NEGATIVE
SITUATION.
KENAPA PERLUKAN
PEMBANGUNAN SOSIAL DI DALAM
SESEBUAH NEGARA?
PROGRAM

• In 2000, 1.8 billion children and 1.1 billion
youth (47 % global population)
• 88 % children live in developing countries.
• 40 % or ½ billion struggling to survive on less
than $ 1 a day
• 60 years and above (606 million with 60 %
living in developing countries)
PROGRAM

• Persons with disabilities is 600 million with
385 million of them being of working age.
• 300 – 500 million consider indigenous
(among the poorest of the poor)
PROGRAM

• w/pun banyak rancangan pembangunan yg
dijalankan bagi membantu masyarakat.
Terdapat juga masalah terutamanya konflik.
Di antara tahun 1980 hingga 2000. Terdapat
164 konflik (berlanjutan selama 6 hingga 7
tahun) di 89 buah negara. Kebanyakannya
melibatkan negara miskin.
PROGRAM

• Kebanyakan konflik tersebut berlaku di
Afrika. Konflik menyebabkan industri
musnah, kebajikan sosial ditinggalkan,
perladangan tertinggal dan juga masalah
kebuluran. Konflik juga disebabkan untuk
menguasai sumber semulajadi dan ekonomi
sesuatu negara.
PROGRAM

• Globalisasi juga dikatakan telah
menyebabkan berlakunya perubahan dan
pengurangan aspek sosial di negara-negara
membangun.Globalisasi tidak menjanjikan
persamaan yang sama di antara negara.
• Globalisasi juga menyebabkan perubahan
budaya dalam sesuatu masyarakat. Apa dia
perubahan yang boleh anda nyatakan?
PROGRAM
PEMBANGUNAN FIZIKAL: PENAKRIFAN ISTILAH
FIZIKAL.
FIZIKAL SERING DIKAITKAN DENGAN TUBUH
BADAN: TINGGI, RENDAH, KURUS, GEMUK:
PERTUMBUHAN YANG SELARAS DENGAN USIA:
PEMBANGUNAN FIZIKAL YANG SEIMBANG.
BOLEH DIUKUR MELALUI INDIKATOR SPT BMI
(BODY MASS INDEX), KETINGGIAN
BERDASARKAN USIA, BERAT BERDASARKAN
USIA, KEUPAYAAN PEMBANGUNAN MOTOR
PADA USIA TERTENTU: PEMBANGUNAN
SECARA MIKRO: INDIVIDU.
PROGRAM
PEMBANGUNAN FIZIKAL SECARA MAKRO:
PEMBANGUNAN PERSEKITARAN,
PEMBANGUNAN BANDAR, WILAYAH, DESA,
GUNATANAH. ASPEK PEMBANGUNAN YANG
DAPAT DILIHAT HASILNYA DARI SEGI
INFRASTRUKTUR DAN KEMUDAHAN.
PEMBANGUNAN FIZIKAL MENGHASILKAN
PERUBAHAN DARI SEGI PERSEKITARAN.
PROSES PERBANDARAN MENGHASILKAN
BANDAR YANG PADAT DENGAN PENDUDUK,
BANGUNAN, SISTEM PENGANGKUTAN DAN
KOMUNIKASI YANG CANGGIH, KEMUDAHAN
SOSIAL YANG BERTARAF ANTARABANGSA.
PROGRAM
DASAR PEMBANGUNAN FIZIKAL NEGARA:
DAPAT DICAPAI MELALUI PERANCANGAN
PEMBANGUNAN FIZIKAL DALAM
RANCANGAN-RANCANGAN
PEMBANGUNAN NEGARA, NEGERI DAN
TEMPATAN.
PROGRAM
PEMBANGUNAN DI NEGARA DUNIA KETIGA
• BAGAIMANA WUJUDNYA ISTILAH NEGARA
DUNIA KETIGA? BERASAL DARI PERKATAAN
PERANCIS. “le tiers monde”.
• MENURUT PETER WORSLEY, PERKATAAN DUNIA KETIGA
INI TELAH DIGUNAKAN OLEH CALUDE BOURDET DALAM
TAHUN 1949. BOURDET ANTARA GOLONGAN PIHAK KIRI
YANG BEBAS ATAU KUMPULAN BERKECUALI DI NEGARA
PERANCIS YANG TIDAK MEMIHAK KEPADA DUA PARTI
YANG TERBESAR IAITU PARTI KOMUNIS ATAU PARTI
KAPITALIS DI PERANCIS. BERMULA SEBAGAI IDEOLOGI
POLITIK DAN AKHIRNYA BERKEMBANG SEBAGAI
KELOMPOK NEGARA BERDASARKAN EKONOMI
PROGRAM
• ALFRED SAUVY (AHLI DEMOGRAFI PERANCIS)
MENGGUNAKANNYA DALAM KONTEKS ‘THIRD
ESTATE’ IAITU KUMPULAN YANG TIDAK
BERPIHAK KEPADA ORANG BANGSAWAN
(FIRST ESTATE) ATAU AHLI AGAMA (SECOND
ESTATE). IAITU SEBELUM BERLAKUNYA
REVOLUSI PERANCIS.
PROGRAM
• OLEH ITU NEGARA DUNIA KETIGA, PADA AWAL
PEMBENTUKKANNYA DIANGGAP SEBAGAI
NEGARA YANG BERKECUALI (PELOPOR
NEGARA DI ANTARANYA SEPERTI INDONESIA
DAN JUGA YUGOSLVIA ). TIDAK MENYOKONG
ATAU MENYEBELAHI MANA-MANA KUASA
BESAR (SEMASA BERLAKUNYA ZAMAN
PERANG DINGIN. AMERIKA DAN KESATUAN
SOVIET DI GELAR SEBAGAI NEGARA DUNIA
PERTAMA DAN KEDUA)
PROGRAM
• PERTEMUAN PERTAMA NEGARA BERKECUALI:
BANDUNG (1955). NEGARA-NEGARA YANG
BARU MERDEKA IAITU MESIR, YUGOSLAVIA
DAN INDIA: PENEKANAN KEPADA MATLAMAT
‘PEACEFUL CO-EXISTENT’ DAN ‘ANTI-
COLONIALISM’
PROGRAM
NAMUN 3 PERKARA MENYUMBANG KEPADA
KEGAGALAN MATLAMAT ASAL PERGERAKAN
NEGARA BEKECUALI:
• KEPENTINGAN PEMBANGUNAN EKONOMI
• POLARISASI POLITIK NEGARA BERKECUALI
• PERBEZAAN EKONOMI DI KALANGAN NEGARA
DUNIA KETIGA YANG TERBABIT. (ADA NEGARA
YANG KAYA DAN JUGA ADA NEGARA YANG
TERLALU MISKIN).
PROGRAM
SECARA UMUM NEGARA DUNIA KE TIGA
MEMPUNYAI CIRI-CIRI BERIKUT:
• TIDAK BERPIHAK KPD MANA2 KUASA BESAR
• MISKIN
• MERUPAKAN BEKAS TANAH JAJAHAN
• POLITIK ‘POPULISM’ : PERJUANGAN POLITIK
UNTUK RAKYAT DAN KEADILAN SOSIAL
• EKONOMI NEGARA TIDAK BERASASKAN
INDUSTRI – EKONOMI PERTANIAN
• TERPINGGIR, TERASING DAN SALING
BERGANTUNG KEPADA BANTUAN LUAR.
PROGRAM
• CONTOH NEGARA DUNIA PERTAMA: US,
BRITAIN, NEW ZEALAND, JERMAN. NEGARA-
NEGARA INI MERUPAKAN NEGARA MAJU,
MENGAMALKAN DEMOKRASI DAN EKONOMI
MEREKA BERASASKAN KAPITALIS/PRIVATE
ENTERPRISE DRIVEN ECONOMY.
• CONTOH NEGARA DUNIA KE DUA RUSSIA ATAU
BEKAS NEGARA KOMUNIS/SOSIALIS. (BLOK
TIMUR). EKONOMI NEGARA INI BERASASKAN
PERANCANGAN PUSAT/CENTRALLY PLANNED.
PROGRAM
• NEGARA DUNIA KE TIGA. MERUPAKAN NEGARA
BEKAS TANAH JAJAHAN, MEMBANGUN TIDAK
MAJU DAN BARU MENCAPAI KEMERDEKAAN
SELEPAS PERANG DUNIA KE DUA SEPERTI
INDONESIA, SUDAN, ARGENTINA.
PROGRAM
FAKTOR PENYUMBANG KEPADA MASALAH
KURANG PEMBANGUNAN NEGARA DUNIA
KETIGA:
• EKONOMI YG BERGANTUNG KPD
PENGELUARAN PRODUK PRIMER UNTUK
KEPERLUAN NEGARA MAJU & MENJADI
PASARAN BG BRGAN SIAP DARI NEGARA MAJU
• STRUKTUR SOSIAL MASYARAKAT TRADISI DAN
BERCIRIKAN LUAR BANDAR
• KADAR PERTUMBUHAN PENDUDUK YG TINGGI
• KEMISKINAN YANG MELUAS DI KALANGAN
PENDUDUK
PROGRAM
• TERDAPAT JURANG PEMBANGUNAN YANG
LUAS DI KALANGAN NEGARA DUNIA KE TIGA
SEPERTI MALAYSIA DAN SINGAPURA DENGAN
SEBAHAGIAN DARI NEGARA DI AFRIKA
• KINI TELAH WUJUD ISTILAH NEGARA DUNIA KE
EMPAT. NEGARA YANG TERAMAT MISKIN, TIADA
POTENSI UNTUK MEMBANGUN, EKONOMI
BERASASKAN PERTANIAN SARA DIRI ATAU
NEGARA YANG BERASASKAN BUDAYA ATAU
ETNIK MASYARAKAT TEMPATAN YANG
MENDIAMI KAWASAN DI DALAM ATAU
MENJANGKAU SEMPADAN NEGERI CTH
MASYARAKAT RED INDIAN.
PROGRAM
TEORI-TEORI YANG DIKAITKAN DENGAN
PEMBANGUNAN NEGARA DUNIA KETIGA.
TEORI MODENISASI:
• EKONOMI DAN PEMBANGUNAN POLITIK
BERUNSURKAN BARAT
• MENJADI MODEN BERMAKNA MENJADI SEPERTI
NEGARA BARAT.
• TIDAK MENGAMBIL KIRA ASPEK KEPELBAGAIAN
ASPEK SOSIAL DAN POLITIK DALAM NEGARA
DUNIA KETIGA.
PROGRAM
TEORI-TEORI YANG DIKAITKAN DENGAN
PEMBANGUNAN NEGARA DUNIA KETIGA.
• TIDAK MENGAMBIL KIRA ASPEK KEPELBAGAIAN

DALAM PROSES PEMBANGUNAN
• TIDAK MENERANGKAN PERHUBUNGAN ANTARA
NEGARA PERINDUSTRIAN DAN NEGARA DUNIA
KETIGA
PROGRAM
TEORI PERGANTUNGAN/DEPENDENCY THEORY
– PENGUASAAN DUNIA BARAT DALAM
EKONOMI GLOBAL
– EKSPLOTASI NEGARA MAJU DAN SYARIKAT
MULTI NASIONAL DI NEGARA PINGGIRAN
– BERMULA MELALUI PROSES PERINDUSTRIAN
– TIDAK MENGAMBIL KIRA FAKTOR BUDAYA
DAN POLITIK DALAMAN NEGARA TERBABIT
PROGRAM
TEORI SISTEM DUNIA/WORLD SYSTEMS
THEORY
– NEGARA BERUPAYA MENUKARKAN
KEDUDUKAN MEREKA DALAM KONTEKS
DUNIA
– TIDAK SEMUA NEGARA MISKIN AKAN
BERAKHIR DENGAN KEMUNDURAN
– SAIZ, PERANAN DAN CIRI BANDAR-BANDAR
INDIVIDU MENCERMINKAN KEDUDUKAN
NEGARA DARI KACA MATA DUNIA.
PROGRAM
PEMBANGUNAN HARI INI
KONSEP PEMBANGUNAN PADA TAHUN 1950AN,
60AN DAN 70AN MENGAMBIL SIKAP BAHAWA
PIHAK KERAJAAN SEHARUSNYA MENGAMBIL
PERANAN YANG PENTING DALAM
MEMBANGUNKAN NEGARA. INI TERMASUKLAH
DENGAN MEMPERKENALKAN POLISI
PEMBANGUNAN SERTA STRATEGI YANG
MAMPU MENINGKATKAN TARAF SERTA
KEHIDUPAN MASYARAKAT.
PROGRAM
PEMBANGUNAN DI MALAYSIA HARI INI
• PELABURAN ANTARABANGSA, PINJAMAN
SERTA BANTUAN BOLEH MENUKAR EKONOMI
SESUATU NEGARA DARIPADA YANG
BERASASKAN PERTANIAN KEPADA INDUSTRI.
• HARI INI KEPERCAYAAN SEBEGINI TELAH
BERUBAH. KERAJAAN SEHARUSNYA
MEMBANTU DALAM PEMBANGUNAN EKONOMI.
DAN PEMBANGUNAN KINI MERUPAKAN
TANGGUNGJAWAB KEPADA SYARIKAT SWASTA
DAN JUGA NGO’S. DENGAN KATA LAIN
PASARAN AKAN MENENTUKAN KEPUTUSAN
SESUATU PEMBANGUNAN.
PROGRAM
 PENDEKATAN INI BERDASARKAN KEPADA
PENGARUH PEMIKIRAN EKONOMI YANG
LIBERAL (NEOLIBERAL EKONOMI). INI
DISEBABKAN KEADAAN NEGARA DUNIA KETIGA
YANG BANYAK MENANGGUNG HUTANG YANG
DIBERIKAN OLEH INTERNATIONAL MONETARY
FUND (IMF) DAN JUGA INTERNATIONAL BANK
FOR RECONSTRUCTION AND DEVELOPMENT
(BANK DUNIA).
PROGRAM
 IMF DAN BANK DUNIA TELAH DITUBUHKAN
PADA 1944 DI BRETTON WOODS, NEW
HAMPSHIRE AMERIKA SYARIKAT. TUJUAN
UTAMA BADAN INI DITUBUHKAN ADALAH
MENYEDIAKAN SUMBER KEWANGAN BAGI
MENINGKATKAN PERDAGANGAN DAN
PERKEMBANGAN EKONOMI. TERMASUKLAH
KEMUDAHAN BAGI MEMBAYAR HUTANG.
PROGRAM
 SEJAK KEMUNCULAN NEGARA-NEGARA BARU
DI AFRIKA, ASIA DAN CARIBBEAN SERTA
PASIFIK PADA TAHUN 1950AN DAN 60AN.
PERJANJIAN BRETTON WOODS TELAH
MELUASKAN SKOP MEREKA. KEADAAN INI
SETERUSNYA TELAH MENUKAR BENTUK SEDIA
ADA.
PROGRAM
• IMF MEMPERUNTUKKAN BANTUAN BAGI
NEGARA YANG MENGHADAPI MASALAH
PEMBAYARAN HUTANG LUAR NEGARA,
DENGAN SYARAT MEREKA MESTI
MENGGUNAKAN KAEDAH SERTA POLISI
YANG DITENTUKAN OLEH IMF. BANTUAN
SEBEGINI ADALAH UNTUK JANGKAMASA
YANG PENDEK.
• MANAKALA BAGI BANK DUNIA PULA,
MEREKA LEBIH MENUMPUKAN KEPADA
POLISI JANGKA PANJANG, MELALUI
CARA DI BAWAH. (Blackden 1993):
PROGRAM
• Stabilization or reduction of budget or balance-of-
payments deficits, reduction of budget deficits or
freezes in public-sector employment,
cutbacks in public-sector investment, removal of
public-sector subsidies
(usually away from the agriculture and social sector
to the private commercial
sector), and tax reform;
PROGRAM
• Promotion of the private sector through contracting
of public services, sale of state enterprises, and
deregulation;
• Market liberalization and price reforms, in which
the local market is opened to greater foreign and
domestic competition;
exchange-rate liberalization, usually devaluations or
floatation of local
currency to encourage exports; and removal of price
controls and supports
to local industry; and
PROGRAM
• Rationalization of public-sector institutions, including
civil-service (public-sector) reform, privatization of
state enterprises,
and reform of the social sector to make it cost-
effective.
PROGRAM
PROGRAM YANG DIPERKENALKAN OLEH IMF
DAN BANK DUNIA TELAH DIKRITIK OLEH
NEGARA DUNIA KE TIGA DISEBABKAN:
– IANYA DIBENTUK BUKAN BERDASARKAN
KEPADA SESUATU EKONOMI.
– PROGRAM ATAU POLISI YANG DIANJURKAN
TELAH MENYEBABKAN KADAR HIDUP
MENURUN, TERMASUK KADAR PEMAKANAN,
PENDIDIKAN, PENGANGGURAN MENINGKAT.
PROGRAM
PROGRAM YANG DIPERKENALKAN OLEH IMF
DAN BANK DUNIA TELAH DIKRITIK OLEH
NEGARA DUNIA KE TIGA DISEBABKAN:
- MENINGKATKAN MASALAH SOSIAL, SEPERTI
JENAYAH, PENGGUNAAN DADAH SERTA
KEKEJAMAN RUMAHTANGGA.
– PENINGKATAN KADAR MIGRASI (YANG SAH
ATAU TIDAK SAH) KE NEGARA-NEGARA
MAJU.
PROGRAM
PEMBANGUNAN DAN PENINGKATAN
KUALITI HIDUP
KUALITI HIDUP: DIKAITKAN DENGAN

TARAF KEHIDUPAN, KESEJAHTERAAN
(WELL BEING) DAN KEMAMPUAN
(AFFLUENCE)
PROGRAM
PEMBANGUNAN DAN PENINGKATAN
KUALITI HIDUP
KUALITI HIDUP:
SUKAR DITENTUKAN DISEBABKAN:
– MULTIDIMENSION
– SUBJEKTIF
– BERGANTUNG KEPADA SESUATU
MASYARAKAT.
PROGRAM
PEMBANGUNAN DAN PENINGKATAN KUALITI
HIDUP
ZAPF (1987):
THE QUALITY OF LIFE OF INDIVIDUALS AND GROUPS IS DETERMINED
BY THE CONSTELLATION (LEVEL, DISPERSION AND COLLERATION) OF
INDIVIDUALCONDITIONS OF LIFE AND THE COMPONENTS OF
SUBJECTIVE WELL-BEING. THE CONDITIONS OF LIFE INCLUDE, ON THE
OTHER HAND, THE DIMENSION OF SECURITY NEEDS (HAVING) SUCH AS
INCOME, EDUCATION, HEALTH, ACCOMMODATION AND WORK, AND ON
THE OTHER HAND, THE DIMENSIONS OF SOCIAL NEEDS (LOVING) SUCH
AS FAMILIES TIES, SOCIAL CONTACTS AND SOCIAL AND POLITICAL
PARTICIPATION. SUBJECTIVE WELL-BEING MEANS THE ASSESSMENT,
BY THE INDIVIDUAL, OF SPECIFIC CONDITIONS OF LIFE AND LIFE IN
GENERAL. THESE INCLUDE HOPE, FEAR, HAPPINESS, LONELINESS,
COMPETENCE, INSECURITY AND WORRIES. TOGETHER, THESE ARE
THE COMPONENTS OF QUALITY OF LIFE OR INDIVIDUIAL WELFARE.
PROGRAM
HIDUP
IANYA MEMBERI BERMAKSUD YANG

MEMERLUKAN KOMPONEN YANG BOLEH
DIUKUR (TANGIBLES) DAN TIDAK BOLEH
DIUKUR (NON-TANGIBLES), OBJEKTIF DAN
SUBJEKTIF YANG MENEKANKAN KONSEP ‘LEBIH
BAIK’ (BETTER) DAN BUKAN SAHAJA ‘LEBIH’
(MORE).
PROGRAM
HIDUP
DUA PENDEKATAN DALAM MEMAHAMI KUALITI
HIDUP:
• IDEAL BERASASKAN AGAMA, FALSAFAH DAN
SISTEM KEPERCAYAN: MEMPUNYAI SIKAP
YANG BAIK – PERINGKAT DALAMAN BERPUNCA
DARI NILAI YANG BAIK.
• KEPUASAN MEMBUAT PILIHAN – SAMA ADA
INDIVIDU BERUPAYA MENDAPATKAN APA YANG
DIKEHENDAKI YANG DAPAT MENINGKATKAN
KUALITI HIDUP MEREKA.
PROGRAM
HIDUP
SEJARAH PENGGUNAAN PETUNJUK KUALITI
KEHIDUPAN
ZAMAN REVOLUSI PERINDUSTRIAN – KEADAAN
KUALITI KEHIDUPAN TELAH DINILAI SEPERTI
BILANGAN ANAK PER KELUARGA; BERBEZA
MENGIKUT KELAS SOSIAL > PETUNJUK TARAF
EKONOMI YANG LEBIH BAIK MEMPENGARUHI
SAIZ KELUARGA.
HARGA ROTI: ITEM YANG PENTING DALAM
KONTEKS PERBELANJAAN ISIRUMAH.
PROGRAM
HIDUP
PENGELUARAN ARAK: ITEM YANG DIMASUKKAN

UNTUK MEWAKILI PERKEMBANG INDUSTRI DAN
PETUNJUK MASALAH SOSIAL.
KEADAAN CUACA: MEMPENGARUHI KESIHATAN
TERUTAMA DI MUSIM SEJUK.
PROGRAM
HIDUP
PEMBANGUNAN MAMPAN DAN KUALITI HIDUP: 4
JENIS PETUNJUK.
• DESKRIPTIF: MENERANGKAN APA YANG
BERLAKU DALAM PERSEKITARAN ATAU
KESIHATAN MANUSIA SEPERTI KADAR EMISI
KARBON DIOKSIDA DI UDARA.
• PENCAPAIAN/PERFORMANCE: NILAI RUJUKAN
ATAU TARGET YANG MENUNJUKKAN SEJAUH
MANA PETUNJUK TERSASAR SEPERTI KADAR
PERTUMBUHAN EKONOMI.
PROGRAM
HIDUP
• KEBERKESANAN/EFICIENCY: KEBERKESANAN
PENGELUARAN DAN KEPENGGUNAAN SEPERTI
PENGGUNAAN TENAGA PER UNIT
PENGELUARAN.
• KEBAJIKAN SECARA TOTAL: SAMA ADA
KEBAJIKAN SECARA KESELURUHAN
MENINGKAT.
KUALITI HIDUP DI MALAYSIA
• DI TAKRIFKAN SEBAGAI MERANGKUMI KEMAJUAN DIRI,
GAYA HIDUP YANG SIHAT, AKSES DAN KEBEBASAN UTK
MENDAPATKAN PENGETAHUAN DAN MENIKMATI TARAF
HIDUP YANG MELEBIHI KEPERLUAN ASAS DAN PSIKOLOGI
INDIVIDU.
• INDEKS KUALITI HIDUP MALAYSIA, TELAH DIUKUR DARI

TAHUN 1990 HINGGA 2002.
• TERDAPAT SEBELAS KOMPONEN YANG DIAMBILKIRA.
IAITU;
1. PENDAPATAN DAN PENGAGIHAN (PENDAPATAN
PERKAPITA SEBENAR, KADAR KEMISKINAN)
2. PERSEKITARAN KERJA (KADAR PENGANGGURAN,
PERTIKAIAN PERUSAHAAN, KADAR KEMALAGAN
PERUSAHAAN)
3. PENGANGKUTAN DAN KOMUNIKASI (KERETA &
MOTORSIKAL PERSENDIRIAN, KENDERAAN
PERDAGANGAN, INDEX PEMBANGUNAN JALANRAYA,
TELEFON, PELANGGAN INTERNET DAN EDARAN PURATA
AKHBAR HARIAN)
4. KESIHATAN (JANGKA HAYAT SEMASA LAHIR BAGI
LELAKI/PEREMPUAN, KADAR KEMATIAN BAYI)
5. PENDIDIKAN (KADAR CELIK HURUF, KADAR PENYERTAAN
PRA SEKOLAH, KADAR PENYERTAAN SEK.MENENGAH,
NISBAH GURU DGN PELAJAR)
6. PERUMAHAN (PURATA HARGA RUMA BAGI KOS
SEDERHANA-RENDAH, UNIT RUMAH KOS RENDAH, UNIT
RUMAH DENGAN BEKALAN AIR PAIP, UNIT RUMAH DENGAN
BEKALAN ELEKTRIK)
7. ALAM SEKITAR (KUALITI UDARA, KUALITI AIR, KAWASAN
BERHUTAN)
8. KEHIDUPAN KELUARGA (PENCERAIAN, KADAR KELAHIRAN
KASAR, SAIZ ISIRUMAH, JENAYAH JUVANA)
9. PENYERTAAN SOSIAL (PENGUNDI BERDAFTAR, KEAHLIAN
PERTUBUHAN BUKAN BERMOTIFKAN KEUNTUNGAN,
PERSATUAN PENDUDUK BERDAFTAR)
10. KESELAMATAN AWAM (JENAYAH, KEMALANGAN
JALANRAYA)
11. KEBUDAYAAN & LIBURAN (KEAHLIAN PERPUSTAKAAN
AWAM, PENONTON TELEVISYEN, PENGINAP HOTEL
DOMESTIK)
DI ANTARA RANCANGAN, PROGRAM ATAU LANGKAH

YANG DIAMBIL BAGI MENINGKATKAN KUALITI HIDUP
RAKYAT MALAYSIA DARI
ASPEK PENDAPATAN & PENGAGIHAN ADALAH;
1. MENEMPATKAN SEMULA GOL YG TIDAK MEMPUNYAI

TANAH
2. MELAKSANAKAN PEMBANGUNAN IN-SITU DI TANAH
PERTANIAN YG SEDIA ADA MELALUI PEMULIHAN DAN
PENYATUAN TANAH
3. MENGGALAKAN INDUSTRI KAMPUNG DAN KEUSAHAWANAN
4. MENUBUHKAN PASAR TANI DI PUSAT BANDAR
5. MEMPERBAIKI PELUANG MEMPEROLEHI PENDIDIKAN
SERTA MENYEDIAKAN BUKU TEKS DAN BANTUAN
KEWANGAN KEPADA PELAJAR MISKIN LUAR BANDAR
6. MENINGKATKA AKSES YANG LEBIH BESAR KEPADA
INFRASTRUKTUR DAN KEMUDAHAN SOSIAL.
ASPEK PERSEKITARAN KERJA

1. POLISI PEKERJAAN YANG BAIK
2. KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN
3. LATIHAN BAGI MEMBANTU INDIVIDU MENINGKATKAN
POTENSI DIRI
4. PERLINDUNGAN/GANTIRUGI/INSURAN KEPADA SEMUA
PEKERJA DARIPADA KEMALANGAN DI TPT KERJA ATAU
DALAM PERJALANAN PERGI/BALIK.
ASPEK KESIHATAN
1. PERKHIDMATAN PENGGALAKAN KESIHATAN DAN

PENCEGAHAN PENYAKIT MERANGKUMI KEMPEN GAYA
HIDUP SIHAT, PROGRAM PENDIDIKAN KESIHATAN,
PERLUASAN PROGRAM PELALIAN DAN PROGRAM
PEMAKANAN)
2. PERKHIDMATAN RAWATAN KESIHATAN MERANGKUMI
KEMUDAHAN RAWATAN KESIHATAN SEPERTI HOSPITAL
DAN POLIKLINIK. KEMUDAHAN RAWATAN PAKAR)
3. PENYELIDIKAN DAN PEMBANGUNAN PERUBATAN
ASPEK PENDIDIKAN
1. PERTAMBAHAN JUMLAH UNIVERSITI DAN KOLEJ AWAM

DAN SWASTA
2. PINJAMAN KEPADA PELAJAR YG KURANG MAMPU
3. RATIO PELAJAR PENSYARAH
ASPEK PERUMAHAN
1 PENINGKATAN JUMLAH PENDUDUK YANG MEMPUNYAI

RUMAH
ASPEK ALAM SEKITAR
1 KUALITI UDARA DAN AIR TELAH MEROSOT

2 PERATUSAN KAWASAN HUTAN TELAH MENINGKAT
DENGAN PENANAMAN SEMULA KAWASAN HUTAN SERTA
PAYA BAKAU.
ASPEK KEHIDUPAN KELUARGA
1. PENGECUALIAN CUKAI KPA ANAK YG BIAYAI PERUBATAN

IBUBAPA.
2. UNDANG-UNDANG KECIL BANGUNAN SUPAYA PREMIS
AWAM LEBIH MESRA KEPADA OKU.
3. PEMBINAAN KELUARGA BAHAGIA DGN KONSEP ‘RUMAHKU
SYURGAKU’
4. INSTITUT LATIHAN PERINDUSTRIAN BAGI ORANG KURANG
UPAYA.
5. DIWUJUDKAN AKTA KANAK-KANAK DARI AKTA MAHKAMAH
JUVANA 1947 DAN AKTA PERLINDUNGAN WANITA DAN
GADIS 1973 SERTA AKTA AKTA PERLINDUNGAN KANAK-
KANAK 1991
ASPEK PENYERTAAN SOSIAL
1. BILANGAN AHLI DALAM PERSATUAN BUKAN KEUNTUNGAN

TELAH MENINGKAT DGN KEMPAN YANG DIJALANKAN.
NAUN BILAGAN PENGUNDI BERDAFTAR TELAH MENURUN.
ASPEK KESELAMATAN AWAM
1. POLIS SIMPANAN SUKARELA DAN RAKAN COP TELAH

DILANCARKAN
2. MEMPERKUKUHKA KERJASAMA DI ANTARA POLIS DAN
ORANG AWAM
3. OPERASI PENGUATKUASAAN PADA MUSIM PERAYAAN
4. KEMPEN KESEDARAN KESELAMATAN JALANRAYA
ASPEK KEBUDAYAAN DAN LIBURAN
1. KEMPEN CUTI-CUTI MALAYSIA

PROGRAM
INDIKATOR PEMBANGUNAN MANUSIA.
Konsep Pembangunan Manusia:
“The basic purpose of development is to enlarge people’s
choices. In principle, these choices can be infinite and can
change over time. People often value achievements that do not
show up at all, or not immediately, in income or growth figures:
greater access to knowledge, better nutrition and health
services, more secure livehoods, security against crime and
physical violence, satisfying leisure hours, political and cultural
freedoms and sense of participation in community activities.
The objective of development is to create an enabling
environment for people to enjoy long, healthy and creative lives”
Mahbub ul Haq. 1990.
PROGRAM
Pembangunan manusia menurut Mahbub
• Berkisar kepada manusia
• Memaksimakan peluang setiap insan bukan
dari aspek pendapatan sahaja
• Menekankan pembinaan kapasiti insan
• Walaupun ekonomi penting namun perlu
ditekankan kualiti dan pengagihan kepada
semua, serta berterusan (sustainable).
• Objektif untuk pembangunan.
PROGRAM
Ini bermaksud bahawa setiap manusia perlu

memperolehi apa yang sepatutnya diperolehi olehi
setiap insan. Hari ini, adakah setiap manusia di
seluruh dunia memperolehi peluang yang sama bagi
memperolehi apa yang sepatutnya diperolehi. Dan
kalau tak sama, siapakah yang memperolehi
manfaat sebenarnya? Kini dengan era globalisasi
adakah setiap manusia di dunia memperolehi
dengan adil. Kalau tidak adil mengapa?
PROGRAM
Maksud Globalisasi.
Masa semakin berkurang, ruang semakin mengecil
dan sempadan sudah tidak wujud. Membolehkan
manusia berhubung dengan semakin dekat. Namun
adakah semua manusia dapat manfaatnya.
Globalisasi bukan sahaja melibatkan perdagangan
dan kewangan, malah lebih dari itu. Apakah aspek-
aspek lain yang terlibat dalam globalisasi.
PROGRAM
Laporan Pembangunan Manusia mencadangkan agar

Globalisasi lebih menitik beratkan kepada pembangunan
manusia. Bagi memastikan bahawa globalisasi dapat dinikmati
oleh semua manusia. Cth pd 1998, sebanyak US 644 bilion
pelaburan yang ada 71 % pergi ke negara maju (24) manakala
27 % ke negara membangun. Dan dari 27 % (80%) ke negara
spt Brazil, China, negara asia timur dan asia tenggara.
Selebihnya untuk negara lain di dunia. Menunjukkan bahawa
aliran modal hanya berkisar di kalangan negara maju sahaja
berbanding ke negara membangun yang memerlukannya bagi
tujuan pembangunan. Sebab apa modal hanya berkisar
dikalangan negara maju sahaja.
PROGRAM
- modal pergi kepada yang menawarkan keuntungan

tinggi dan berrisiko rendah.
- Pekerja yang mempunyai kemahiran yang tinggi
kurang
- Tiada perlindungan hak cipta
- Pentadbiran yang tidak cekap
- Peraturan serta undang-undang yang tidak diketahui.
- Taraf pendidikan penduduk negara terbabit
PROGRAM
Boleh di atasi dengan
– pentadbiran kerajaan yang berdaya saing dan
tidak rasuah
– peraturan yang sah serta diperakui oleh badan
antarabangsa
– Undang-undang perlu dikuatkuasa bagi hak cipta
– Ekonomi yang menggalakkan aktiviti perniagaan
– Polisi sosial yang berkembang serta menitik
beratkan pendidikan serta peluang untuk semua.
PROGRAM
Kenapa sesebuah negara itu perlukan

perancangan sumber manusia?
PROGRAM
• melibatkan sumber tenaga masa depan

• melibatkan penyesuaian sistem
pendidikan
• melibatkan perbelanjaan yang tinggi
• Latihan memerlukan masa yang
panjang
PROGRAM
Cth Perancangan Dasar Pandang ke
Timur.
Siapa yang melancarkannya
Apa tujuannya
Langkah yang diambil
Manfaatnya/kelebihan yang diperolehi
PROGRAM
Cth Dasar Penswastaan Malaysia
Apa tujuannya
PROGRAM
Cth Dasar Persyarikatan Malaysia
Apa tujuannya
PROGRAM
Indikator Pembangunan Millinium:
Terdapat 8 Matlamat dan 48 petunjuk

bagi memastikan pencapaian
matlamat pembangunan dunia
menjelang 2015.
PROGRAM
Matlamat Pembangunan 1
Membasmi kemiskinan mutlak dan kebuluran
Target 1: Separuh dari kadar antara 1990 dan 2015 bagi
mereka yang berpendapat kurang US 1 sehari;
Petunjuk;
Kadar penduduk bawah US 1 sehari berkurangan
Ratio Jurang Kemiskinan (Incidence x depth of poverty)
PROGRAM
Membasmi kemiskinan mutlak dan kebuluran
Target 2: Kurangkan pada kadar separuh, antara 1990
dan 2015, kadar penduduk yang menderita;
Petunjuk;
Keadaan kurang berat badan kanak-kanak bawah 5
tahun
Kadar penduduk yang mendapat bekalan tenaga kurang
dari tahap mimimum.
PROGRAM
Mencapai Pendidikan Rendah yang Universal
Target 3: Pastikan menjelang 2015 kanak-kanak akan
mendapat pendidikan sekolah rendah.
Petunjuk;
Ratio enrolmen dalam pendidikan sekolah rendah
Kadar kanak-kanak yang memulakan tahun 1 dan
menamatkan hingga tahun 5
Kadar celik huruf penduduk antara 15-24 tahun
PROGRAM
Meningkatkan keseimbangan gender dan mendayaupayakan wanita
Target 4: Hapuskan ketidakseimbangan gender dalam pendidikan
rendah dan menengah.
Petunjuk;
Nisbah lelaki dan perempuan dalam pendidikan rendah, menengah
dan tinggi
Nisbah celik huruf lelaki dan wanita antara usia 15-24 tahun
Syer wanita dalam pekerjaan bergaji di sektor bukan pertanian
Kadar kerusi ahli parlimen wanita.
PROGRAM
Kurangkan Mortaliti Kanak-kanak
Target 5: Kadar motarliti kanak-kanak bawah 5 tahun
Petunjuk:
Kadar mortaliti bayi
Kadar kanak-kanak berusia 1 tahun yang mendapat
imunisasi untuk penyakit campak
PROGRAM
Matlamat lain:
Meningkatkan kesihatan ibu mengandung,

Menghapuskan HIV/AIDS, malaria dan penyakit
berjangkit lain. Memastikan kelestarian
persekitaran, Mewujudkan jaringan kerjasama
global dalam pembangunan
PROGRAM
Negara yang mengalami kemerosotan dalam indeks

pembangunan manusia.
HDI bawah kadar 1975 Zambia
HDI bawah kadar 1980 Romania Persekutuan Russia
Zimbabwe
HDI bawah kadar 1985 Botswana Bulgaria Burundi Congo
Latvia Lesotho
HDI bawah kadar 1990 Belarus Cameroon Kenya Lithuania
Moldova Rep. Afrika Selatan Swaziland Ukraine
HDI bawah kadar 1995 Malawi Namibia
PROGRAM
HDI merupakan Human Development Index atau

Indeks Pembangunan Manusia. Ianya bertujuan
mengukur purata kejayaan yang dicapai oleh
sesebuah negara dalam 3 aspek pembangunan
manusia.
PROGRAM
• Jangkahayat yang lama dan sihat,

diukur dengan kadar jangka hayat
individu dalam negara tersebut
• Pengetahuan, diukur dengan kadar
celik huruf, dan persekolahan rakyat
di peringkat rendah, menengah dan
tinggi.
• Kadar hidup yang sempurna, diukur
dengan KDNK negara tersebut.
PROGRAM
Pembangunan Manusia yang Lestari

boleh dilihat daripada 4 element ini:
• Produktiviti
• Kesamaan
• Kelastarian
• Pendayaupayaan
PROGRAM
PERANCANGAN DALAM PEMBANGUNAN.
APA ITU PERANCANGAN?

KESUKARAN MENDEFINISIKAN
MAKSUD PERANCANGAN:
• DARI SEGI INSITUSI
• TAHAP PEMBANGUNAN
• KELEMAHAN DARI SEGI BAHAN ILMIAH DAN
AMALAN PERANCANGAN:
PROGRAM
DARI SEGI INSITUSI: PERANCANGAN DIAMALKAN
DALAM PERSEKITARAN INSITUSI YANG
BERBEZA DAN INSITUSI INI MEMPUNYAI CARA
YANG BERBEZA DALAM PENGURUSAN DAN
HAK MILIK SUMBER-SUMBER.
CTH: RUSSIA MERANCANG EKONOMI SECARA
BERPUSAT MANAKALA JERMAN HAMPIR
KESEMUA SUMBER BERADA DI TANGAN PIHAK
SWASTA, OLEH ITU KURANG PERANCANGAN.
KESAN PERBEZAAN POLA HAKMILIK SUMBER
MEMPENGARUHI BENTUK DAN ISI KANDUNGAN
PERANCANGAN.
PROGRAM
TAHAP PEMBANGUNAN: BENTUK PERANCANGAN
YANG BERBEZA MEMPENGARUHI TAHAP DAN
POLA PEMBANGUNAN. SECARA UMUMNYA
TERDAPAT 3 TAHAP:
– MEMBANGUN
– SEDANG MEMBANGUN
– KURANG MEMBANGUN
SEMUA TAHAP PEMBANGUNAN INI DIUKUR
BERDASARKAN KEPADA TARAF KEHIDUPAN
(MELALUI PENDAPATAN PERKAPITA DAN
KADAR PELABURAN DAN PENDAPATAN)
PROGRAM
KELEMAHAN DARI SEGI BAHAN ILMIAH DAN

AMALAN PERANCANGAN: TIDAK TERDAPAT
BANYAK BAHAN ILMIAH/RUJUKAN YANG DAPAT
MENERANGKAN PROSES PERANCANGAN YANG
DILAKUKAN OLEH NEGARA-NEGARA SEHINGGA
PERTENGAHAN ABAD YANG LALU. HAL INI
TELAH MENYEBABKAN MODEL PERANCANGAN
YANG SEMPURNA TIDAK DAPAT DITIRU OLEH
NEGARA-NEGARA YANG MEMBANGUN
PROGRAM
ARTHUR LEWIS DALAM BUKUNYA THE
PRINCIPLES OF ECONOMIC PLANNING (1968)
MENGATAKAN TERDAPAT 6 INTERPRETASI
YANG BERBEZA MENGENAI PERANCANGAN.
– PERANCANGAN BANDAR DAN WILAYAH

– PROGRAM PERANCANGAN PERBELANJAAN
AWAM DALAM TEMPOH TERTENTU
– PERANCANGAN DI MANA SETIAP UNIT
PENGELUARAN MENGGUNAKAN SUMBER
(MANUSIA, BAHAN DAN PERALATAN)
MENGIKUT KOUTA TERTENTU
PROGRAM
– PERANCANGAN YANG MELIBATKAN
PENETAPAN SASARAN PENGELUARAN OLEH
SESUATU AGENSI
– PERANCANGAN YANG MELIBATKAN
PENCAPAIAN MATLAMAT PEMBANGUNAN
EKONOMI SECARA KESELURUHAN PADA
PERINGKAT NEGARA
– KAEDAH YANG DIGUNAKAN OLEH
KERAJAAN UNTUK MEMASTIKAN PIHAK
SWASTA MENCAPAI SASARAN
PEMBANGUNAN YANG TELAH DITETAPKAN
TERLEBIH AWAL.
PROGRAM
ELEMEN-ELEMEN PERANCANGAN
PERANCANGAN IALAH SATU AKTIVITI YANG
DIRANCANG DALAM SITUASI YANG PENUH
KESEDARAN (CONSCIOUSLY DIRECTED
ACTIVITY)
PERANCANGAN MEMERLUKAN:
• MATLAMAT/OBJEKTIF DAN KAEDAH
PENCAPAIAN MATLAMAT
• MASA/TEMPOH DAN RUANG.
• BELANJAWAN ATAU SUMBER KEWANGAN
PROGRAM
KENAPA PERLU DILAKUKAN PENILAIAN?
DI AKHIR SESUATU PROGRAM ITU. PERLU

DILAKUKAN PENILAIAN SEMULA BAGI MELIHAT
KEBERKESANAN PERANCANGAN SERTA
PROGRAM YANG TELAH DIJALANKAN. JIKA
TERDAPAT SEBARANG MASALAH MAKA PERLU
DIKENAL PASTI PUNCA MASALAH. BAGAIMANA
HENDAK KENALPASTI SERTA JALAN
PENYELESAIANNYA?
PROGRAM
PROSES PENILAIAN
• Kenalpasti masalah tersebut

• Terangkan atau jelaskan punca masalah tersebut
• Analisis masalah tersebut
• Rancang jawapan/penyelesaian masalah tersebut
dengan membuat beberapa alternatif
• Pilih serta laksanakan apa yang telah dirancang
• Nilai serta ikuti perkembangannya
PROGRAM
Badan-badan yang bertanggungjawab mengenai
pembangunan di Malaysia.
Jentera pentadbiran kerajaan Malaysia terbahagi kepada
tiga kelompok peringkat dalam melaksanakan pentadbiran
kerajaan bersandarkan kepada dasar-dasar kerajaan yang
memerintah. Dalam konteks ini, Perlembagaan
Persekutuan (Federal Constitution) telah menggariskan
dengan jelas 3 kelompok peringkat yang dimaksudkan iaitu
jentera-jentera kerajaan di peringkat:

(a) Kerajaan Persekutuan;
(b) Kerajaan Negeri; dan
(c) Kerajaan Tempatan.
PROGRAM
Pejabat Daerah dan Pihak Berkuasa Tempatan
Pejabat Daerah
Pentadbiran daerah adalah di tahap ketiga dalam sistem
pentadbiran negara dan PBT pula merupakan peringkat
ketiga dalam sistem Kerajaan dan kedua-duanya terletak di
peringkat tempatan/daerah. Pentadbiran PBT pada
hakikatnya terletak di bawah kawasan pentadbiran daerah.
Terdapat dua atau tiga PBT berada dalam sesuatu
pentadbiran daerah. Bagi Majlis-Majlis Daerah yang kecil,
Pegawai Daerah dilantik menjalankan tugas-tugas Yang
DiPertua Majlis Daerah tersebut.
PROGRAM
PENENTUAN KATEGORI SESEBUAH DAERAH
· skop tanggungjawab Pegawai Daerah;

· pengurusan kakitangan;
· pengurusan kewangan dan hasil;
· saiz dan bilangan penduduk daerah;
· sosio politik;
· kedudukan sosio ekonomi;
· pertumbuhan ekonomi;
· beban tugas; dan
· peruntukan pembangunan serta potensi pembangunan
daerah-daerah tersebut.
PROGRAM
Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)

Bagi pentadbiran di peringkat PBT pula, ia
terbahagi kepada 3 jenis iaitu
Majlis/Dewan Bandaraya,
Majlis Perbandaran dan
Majlis Daerah.
Kriteria yang digunapakai bagi penentuan status

PBT adalah seperti berikut:
PROGRAM
Majlis/Dewan Bandaraya
(a) pusat pentadbiran sesebuah negeri;
(b) penduduknya tidak kurang dari 300,000 orang;
(c) berautonomi dari segi kewangan dengan hasil tahunannya tidak
kurang dari RM 80 juta;
(d) mengalami perkembangan dan pembangunan ekonomi yang
pesat;
(e) pusat perniagaan dan perindustrian serta mempunyai institusi
kewangan yang kukuh;
(f) merupakan pusat pengajian tinggi lengkap dengan maktab-
maktab, universiti-universiti dan perpustakaan; dan
(g) mempunyai ciri-ciri istimewa dari segi sejarah yang panjang dan
pusat aktiviti kebudayaan serta sukan yang penting.
PROGRAM
Majlis Perbandaran
(a) Bandar utama seperti pusat pentadbiran sesebuah negeri atau
daerah;
(b) Penduduknya tidak kurang daripada 100,000 orang;
(c) Jumlah hasil tahunannya mesti tidak kurang dari RM 10 juta;
(d) Mempunyai pusat pentadbiran yang sedia ada;
(e) Keperluan penduduknya lebih tertumpu kepada perkhidmatan
perbandaran yang berkualiti berbanding dengan projek-projek
pembangunan prasarana; dan
(f) Ciri-ciri lain yang dianggap perlu ada bagi sesebuah Majlis
Perbandaran termasuk tahap kecekapan pengurusan yang
tinggi berasaskan perkara seperti pungutan cukai,
penguatkuasaan dan pemberian perkhidmatan.
PROGRAM
Majlis Daerah

(a) Lain-lain kawasan selain bandar-bandar utama;

(b) Penduduknya kurang 100,000 orang;

(c) Jumlah hasil tahunannya kurang dari RM 10 juta; dan

(d) Keperluan penduduk lebih kepada projek-projek pembangunan
prasarana berbanding dengan perkhidmatan-perkhidmatan
perbandaran.
PROGRAM
Berdasarkan kepada model-model di atas, pada umumnya PBT
mempunyai 6 program utama seperti yang ditunjukkan
dalam carta fungsi PBT iaitu:

· Khidmat Pengurusan;
· Perbendaharaan;
· Penilaian;
· Perancangan Pembangunan dan Landskap;
· Kawalan Bangunan; dan
· Perkhidmatan Masyarakat dan Perbandaran.
PROGRAM
Antara undang-undang yang dikenalpasti ialah:

(a) Akta Kerajaan Tempatan, 1976 (Akta 171);
(b) Akta Perancangan Bandar dan Desa, 1976 (Akta 172);
(c) Akta Jalan, Parit dan Bangunan, 1974 (Akta 133);
(d) Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam 1984; dan
(e) Akta Kawalan Sewa (Pemansuhan) 1997 (Akta 572).
PROGRAM
Kesemua PBT adalah terletak di bawah bidang
kuasa Kerajaan Negeri masing-masing.
Sungguhpun demikian Kementerian Perumahan dan
Kerajaan Tempatan telah dipertanggungjawabkan
untuk menyelaras PBT-PBT tersebut dari segi
penyeragaman dasar dan perundangan, memberi
khidmat nasihat termasuk khidmat nasihat teknikal
dan penyaluran peruntukan daripada Kerajaan
Persekutuan.
PROGRAM
CABARAN PENTADBIRAN DAERAH DAN PBT
Ekonomi
– Mempunyai belanjawan yang terhad.
Kesukaran memajukan aktiviti ekonomi
– Belanjawan mengikut jumlah penduduk dan
bukannya besarnya sesuatu kawasan
Social budaya
– Pelbagai bentuk sosial dan budaya dalam
sesuatu kawasan pentadbiran tersebut
– Masalah pelbagai kaum ini menyukarkan
pentadbiran
PROGRAM
Politik dan pentadbiran
– Red tape dengan agensi lain
– Terdapat agensi peringkat negeri dan juga
pusat
– Pertindihan bidang kuasa dengan agensi lain
– Kuasa mentadbir terbahagi kepada beberapa
agensi lain/pihak berkuasa lain
Teknologi
Teknologi yang diperolehi biasanya terkemudian
disebabkan masalah red tape.
PROGRAM
Isu Dan Masalah
(a) Organisasi “Right-size”
(b) “Flatter vs Hierarchical Organisation”
(c) Pengurusan Sempadan
(d) Status “Incongruence”
(e) Kualiti Kepimpinan
(f) Fungsi “Conflicting” dan “Overlapping”
(g) Beban Tugas
(h) “Diminishing Function”
(i) Sistem “Delivery”
(j) Kepakaran Dan “Learning Curve”
PROGRAM
Proses-proses menjalankan sesuatu projek/program
Perancangan (Objektif, Kewangan, Masa)

Pelaksanaan Projek/Program (Kaedah,
Pelaksanaan, Pengawasan, Keputusan)
Penilaian Projek/Program (Objektif, Kewangan,
Masa, Masalah, Cadangan)
PROGRAM
Garis panduan untuk penilaian program

• Setiap program memerlukan pengawasan serta penilaian yang
sistematik.
• Bertujuan memberi maklumat kepada pihak pengurusan
mengenai program tersebut.
• Juga akan dapat memberi maklumat yang mendalam mengenai
sesuatu program. Juga akan dapat membantu menjalankan
program yang sama pada masa akan datang.
• Ia juga akan dapat memastikan berlakunya pencegahan jika
terdapat sebarang masalah mengenai program tersebut.
PROGRAM
Garis panduan untuk penilaian program

• Masalah boleh berlaku dalam setiap peringkat masyarakat.
Oleh itu penilaian program perlu dilakukan selepas tamatnya
sesuatu program.
• Penilaian program akan dapat memastikan bahawa program
yang sama yang akan dijalankan pada masa akan datang
dapat dijalankan dengan sempurna.
PROGRAM
Tujuan
• Dengan teknik penilaian yang baik, staf program atau majlis
bandaran akan dapat menilai samada program yang dijalankan
telah memberi kesan kepada masyarakat. Penilaian fuga dapat
melihat pelbagai pelaksanaan atau keputusan.
• Ini kerana bagi mengutip data dalam lapangan boleh menjadi
sesuatu yang sukar.Oleh itu bagi membolehkan pelaksanaan
program pada masa akan datang berjalan dengan lancar maka
penilaian sesuatu program perlu dijalankan.
• Oleh kerana sumber kewangan selepas tamatnya sesuatu
program itu sukar diperolehi maka tindakan serta penilaian
yang tepat seharusnya dilakukan.
PROGRAM
• Penilaian juga membolehkan mereka yang menjalankan

program belajar dari kesilapan.
Dasar Penilaian
1. Perlukah sistematik, dan Objektif penilaian terhadap projek atau
program (samada yg masih dilaksanakan atau sudah tamat)
2. Boleh melihat keseluruhan projek (rekabentuk, pelaksanaan
serta keputusan)
3. Target sesuatu penilaian itu adalah bergantung kepada tujuan
projek, pencapaian objektif, penggunaan tenaga yang
digunakan, effektif, kesan serta kelastarian.
PROGRAM
4. Penilaian memberikan asas kepada akautabiliti, termasuklah

menyediakan maklumat kepada orang awam.
Bagaimana ianya dilakukan.

• Bagi memastikan penilaian program dapat dilaksanakan
dengan berkesan mekanisam yang tertentu perlu dimasukkan
dapam penilaian.
1. Menyediakan plan penilaian
• Soalan-soalan berikut perlu dinyatakan
• A) Kenapa penilaian itu dilakukan
• B) Apakah yang perlu dicapai dalam penilaian tersebut
PROGRAM
C) Siapakah yang akan menggunakan keputusan penilaian
tersebut
D) Siapakah yang akan membuat penilaian tersebut
E) Apakah jenis penilaian yang akan digunakan
F) Bagaimanakan penilaian susulan akan dijalankan
2. Membina Indikators
Indikator akan dapat memberikan keadaan serta keputusan
kepada beberapa pencegahan. Ia akan dapat meberikan
maklumat perkembangan program atau aktiviti bagi mencapai
matlamat program. Indikator merupakan tanda-tanda kepada
perkembangan sesuatu program. Ia juga menunjukkan
mengenai berapa efektif program itu berkembang
PROGRAM
3. Menstrukturkan Indikator
Berikut merupakan berapa kategori indikator yang boleh
digubakan bagi menilai program.
a. peringkat pembuat polisi
b. Peringkat Pelaksanaan Program
c. Peringkat perjalanan
d. Effektif
e. Kesan Program/projek
4. Peringkat Penilaian
terbahagi kepada 2 iaitu pengumpulan data dan analisis data
serta penilaian.
Asas Perancangan Program
• Program merupakan satu istilah yang sgt kompleks.

• Boleh dimaksudkan sebagai satu susunan aktiviti yang
dijalankan oleh sesuatu agensi.
• Makna perkataan program boleh dikaitkan dengan
– peringkat masyarakat
– peringkat insitusi
– peringkat aktiviti
• peringkat masyarakat – dikhaskan utk semua aktiviti yg

terdapat di dalam sesuatu komuniti
• peringkat insitusi pula merupakan kegiatan-kegiatan

pembelajaran yang diadakan oleh sesuatu agensi
• peringkat aktiviti, program adalah susunan aktiviti
pembelajaran yang telah diatur utuk mencapai objektif tertentu.
Konsep Rancangan, Program dan Aktiviti
• Rancangan – sgt luas dari segi liputam dan jangka masa

• Program - termasuk di bawah sesuatu rancangan
kebangsaan/negeri
• Aktiviti - kegiatan yg dijlnkan utk capai matlamat program.
Jangka masanya pendek dan berorentasikan masalah,
keperluan.
Konsep Perancangan Program

• Bermula dgn kepercayaan bahawa perubahan boleh
membawa kemajuan.
• Perubahan yang ditahu hala tuju adalah lebih baik
dari perubahan yang tidak diketahui hala tuju.
• Persoalannya?
1. Ke arah manakah penerima-penerima akan diubah

2. Berapa lamakah perubahan tersebut akan mencapai
matlamatnya?
3. Siapakah yang akan turut merancang perubahan itu?
4. Bgm perubahan boleh memberi manfaat kpd
penerima?
Corak Perancangan
1. Alasan untuk perancangan
- asas tindakan masa hadapan
- menentukan pencapaian matlamat
- memudahkan kerja pegawai
- membolehkan penyelarasan
- membolehkan pertukaran pegawai
- penilaian program dan pegawai
- penggunaan sumber yang lebih baik
- menyimpan rekod
Corak Perancangan
- mentadbir masa
- penyeliaan pegawai
2. Kebolehan merancang memerlukan

- kefahaman mengenai sifat dan fungsi perancangan
- kemahiran dalam mengenali masalah dan
kehendak
- kebolehan dalam menentukan matlamat dan tujuan
- kemahiran dalam memilih kaedah dan rangka
tindakan untuk mencapai matlamat
- mahir dalam melibatkan org lain dalam
perancangan
3. Panduan-panduan dalam Perancangan
- mesti mempunyai matlamat yang jelas,

munasabah dan berpatutan
- Perancangan perlu dibuat di semua
peringkat, atas, tengah dan bawah
- Tiada program yang tidak dirancang.
Bezanya hanyalah kesempurnaan sahaja.
Utk mengukur perlu soalan berikut?
1. Program untuk siapa dan berapa ramai

penerima
2. Segi yang menguntungkan? Eko, sos atau
moral
3. Apakah bandingan keperluan matlamatnya

4. Siapakah yang menganggap program ini
penting – negara, negeri, daerah, mukim
kampung?
5. Siapakah yang capai matlamatnya
6. Adakah program ini berasaskan maklumat
yang cukup. Adakah ia mencerminkan
kehendak sebilangan besar penerima
7. Siapa yang betul-betul faham akan program ini
dan tujuannya
8. Sejauh mana penerima memahaminya.
9. Apakah akibat program ini dalam jangka masa
1, 5, atau 10 tahun sekiranya sebahagiannya
tidak dijalankan.
Bagaimanakah sesuatu proses perancangan

program itu boleh dianggap sebagai satu
proses yang baik?
• Penglibatan organisasi dan individu

• Penganalisis Situasi
• Penentuan Objektif Program
• Penentuan keperluansumber-sumber dan
sokongan
• Penyusunan program
• Penyediaan jadual kerja
• Penilaian program
• Laporan keputusan program
Elemen-elemen sampingan yang perlu diberikan

perhatian
• Mengapa program itu diadakan

• Tindakan-tindakan yang perlu dilakukan
• Peranan agensi yang mengendalikannya
• Pencapaian dan kesan-kesan utama
• Reaksi penerima.
Faedah yang diperolehi dari perancangan Program

• Menentukan supayan program yang dibentuk
menumpukan perhatian kepada masalah, minat dan
keperluan penerima.
• menentukan keutamaan objektif program yang patut
dibentuk
• Memberi agen pengembangan keyakinan bahawa
program yang dikendalikan adalah satu program
yang berasaskan pendidikan
• Menentukan bahawa perhatian diberikan kepada
tiap-tiap peringkat masyarakat.
• Memberi peluang kepada masyarakat tempatan
memahami objektif agensi-agensi pembangunan
• menentukan sumber-sumber yang diperlukan untuk

melaksanakan program denga lebih berkesan
• memberi peluang kepada pegawai-pegawai dari
pelbagai agensi bertemu dan menyelaraskan
tindakan untuk menyelesaikan masalah berkaitan
• Menyediakan susunan rangka aktiviti yang teratur
untuk perlaksanaan program
• Menyediakan peraturan yang sistematik untuk
membuat penilaian yang berterusan
• Menentukan supaya sesuatu program itu berjalan
terus menerus walaupun ada pertukaran pegawai
• memudahkan kerja supaya lebih lancar dan mereka
yang terlibat mengetahui arah kemajuan kerja
Faktor-faktor yang mempengaruhi kejayaan Program

• Pegawai yang mempunyai komitmen, mahir dan
faham- mempunyai arah kerja yang jelas.
• Pentadbiran atau pengurusan yang memberi
sokongan yang sewajarnya
• Penyeliaan teknikal dari pegawai atasan
• Penilaian yang berterusan dan berasaskan kepada
program
• Kesedaran semua pihak mengenai perlunya
perancangan
• Kebertanggungjawapan sistem
RAKAN KONGSI DALAM PENILAIAN

PROGRAM PERLU, KERANA MEREKA
MERUPAKAN PEMBIAYA DAN MEREKA INI
MERUPAKAN GOLONGAN YANG
MAHUKAN KEUNTUNGAN DARI SESUATU
PROJEK ATAU PROGRAM
AGEN-AGEN DALAM
PERLAKSANAAN PROJEK
1. PENGANJUR (PROMOTER)
• SECARA REALITI, KEPUTUSAN TENTANG
PROJEK BANYAK DIPENGARUHI OLEH
FAKTOR-FAKTOR ‘POLITIK’ – KURANG
KEPADA FAKTOR TEKNIKAL, EKONOMIK
ATAU KEWANGAN. KADANGKALA,
KEPUTUSAN TIDAK DAPAT
DIRASIONALKAN. NAMUN BEGITU,
MATLAMAT AKHIR PEMBANGUNAN
HARUSLAH BERMATLAMAT UNTUK
KEPENTINGAN MASYARAKAT.
KEPUTUSAN UNTUK MELAKSANAKAN PROJEK

ADALAH SATU PROSES YANG BIROKRATIK.
DARI PERINGKAT KAJIAN PRA-KEMUNGKINAN
DAN KAJIAN KEMUNGKINAN, KADANG KALA
AKAN MENGAMBIL MASA BERTAHUN SEBELUM
IANYA DAPAT DILAKSANAKAN
2. PAKAR RUNDING (CONSULTANTS)

• SEBAIKNYA KUMPULAN YANG TIDAK
BERORENTASI KEPADA MANA-MANA PIHAK
SAMADA PIHAK PENGANJUR ATAU PEMBIAYA.
TUGAS UTAMA IALAH UNTUK MENJALANKAN
SATU ANALISIS KAJIAN YANG WAJAR DAN
SEIMBANG TANPA MEMIHAK KEPADA SESIAPA.
3. PEMBIAYA (FINANCIERS)
• PROJEK HARUSLAH MEMUASKAN DARI SEGI
TEKNIKAL DAN EKONOMIK SEBELUM
MENDAPAT PEMBIAYAAN. PEMBIAYAAN BOLEH
DIPEROLEHI DARI AGENSI DALAM DAN LUAR
NEGARA.
ANALISIS-ANALISIS KOS DALAM

ANALISIS KOS JUGA DIKENALI SEBAGAI PENILAI
EKONOMI, PENGAGIHAN KOS, PENILAIAN
KEBERKESANAN, ANALISIS KOS FAEDAH DAN
ANALISIS KEBERKESANAN KOS.
PADA PERINGKAT YANG PALING ASAS,

PENGAGIHAN KOS MELIBATKAN MEMBUAT
BAJET PROGRAM DENGAN PENDEKATAN
PERAKAUNAN YANG MEMBOLEHKAN
PENGURUS PROGRAM MENENTUKAN KOS
SEBENAR BAGI SATU UNIT PERKHIDMATAN.
• PADA PERINGKAT YANG TINGGI, ANALISIS KOS

MELIBATKAN KOS DAN FAEDAH YANG DAPAT
MENUNJUKKAN PENCAPAIAN MATLAMAT
SOSIAL DAN PENJIMATAN KOS.
JENIS ANALISIS KOS
PENGAGIHAN KOS (COST ALLOCATION)

• MENENTUKAN KOS PER UNIT PERKHIDMATAN.
IA MERUPAKAN ALAT PENGURUSAN YANG
MUDAH YANG DAPAT MEMBERIKAN GAMBARAN
KOS SEBENAR.
ANALISIS KEBERKESANAN KOS

• MENGANDAIKAN BAHAWA SESUATU FAEDAH
DIPERLUKAN DAN TERDAPAT BEBERAPA
ALTERNATIF UNTUK MENCAPAINYA.
PERSOALAN ASAS IALAH ‘ALTERNATIF YANG
MANAKAH MERUPAKAN ALTERNATIF YANG
TERMURAH ATAU PALING BERKESAN UNTUK
MENDAPATKAN FAEDAH YANG DIKEHENDAKI?’.
• ANALISIS KEBERKESANAN MERUPAKAN KOS
BERSIFAT BANDINGAN IAITU KOS MANA YANG
PALING MURAH MANAKALA ANALISIS KOS
FAEDAH MELIHAT KEPADA KEBERKESANAN
KOS BERBANDING FAEDAH PADA SESUATU
PROGRAM.
ANALISIS KOS FAEDAH (AKF/CBA)

• PERSOALAN ASAS DALAM CBA IALAH ‘ADAKAH
FAEDAH EKONOMI DARI PERKHIDMATAN YANG
DISEDIAKAN MENGATASI KOS EKONOMINYA?’
SEKIRANYA PROGRAM TERSEBUT
DILAKSANAKAN ADAKAH IANYA BOLEH
MENDAPAT KEUNTUNGAN.
PENILAIAN PROGRAM PEMBANGUNAN
SALAH SATU CABARAN UTAMA ORGANISASI

PEMBANGUNAN IALAH MENGETAHUI
KEBERKESANAN PROGRAM YANG
DILAKSANAKAN.
PERANAN DIKAITKAN DENGAN KONSEP
AKAUNTABILITI ATAU TANGGUNGJAWAB.
PENGERTIAN PENILAIAN:
(ALKIN, M. 1969) : PENILAIAN IALAH SATU

PROSES MENGENALPASTI BIDANG-BIDANG
UTAMA YANG MENJADI POKOK SESUATU
KEPUTUSAN, MEMILIH MAKLUMAT-MAKLUMAT
YANG BERKENAAN DAN MEMPEROLEHI SERTA
MENGANALISIS MAKLUMAT SUPAYA SATU
LAPORAN PROGRAM DIPEROLEHI UNTUK
DIGUNAKAN OLEH PEMBUAT KEPUTUSAN.
(HARRIS, W. 1968): PENILAIAN MERUPAKAN SATU

PROSES YANG SISTEMATIK DALAM MEMBUAT
PERTIMBANGAN KEBERKESANAN NILAI KEBERGUNAAN
DAN KECUKUPAN SESUATU PROGRAM MENURUT
KRITERIA DAN TUJUAN. PERTIMBANGAN YANG DIBUAT
BERDASARKAN PERBANDINGAN YANG TELITI DI
ANTARA MAKLUMAT YANG DIPEROLEHI DENGAN
KRITERIA YANG PIAWAI. KENYATAAN JELAS TENTANG
PERKARA YANG HENDAK DINILAI, TUJUAN, KRITERIA,
PEMERHATIAN DAN PENGUKURAN YANG TEPAT SERTA
KESIMPULAN YANG BERNAS MERUPAKAN PERKARA-
PERKARA PENTING YANG DILAKUKAN DALAM
PENILAIAN.
PENILAIAN:
• PROSES PENYELIDIKAN SISTEMATIK
(PENGUMPULAN MAKLUMAT) TENTANG
KEPERLUAN/MATLAMAT SESUATU OBJEK DAN
DIGUNAKAN UTK MEMBUAT PERTIMBANGAN
SECARA KUANTATIF DAN KUALITATIF.
• PENILAIAN SEHARUSNYA DILAKUKAN UTK
TUJUAN MENGAMBIL TINDAKAN DAN
MAKLUMAT DARI PROSES PENILAIAN AKAN
MENENTUKAN TINDAKAN SELANJUTNYA.
SECARA TRADISI, PENILAIAN DIKAITKAN
DENGAN PENGUKURAN DAN PERTIMBANGAN
KE ATAS HASIL/OUTPUT PROGRAM YANG
DILIHAT DI PERINGKAT AKHIR SAHAJA.
PENILAIAN MENGIKUT STEELE 1975

1. PENILAIAN PROGRAM MERUPAKAN SATU
PROSES DAN BUKAN PENDEKATAN. SATU SIRI
AKTIVITI YANG TERUS MENERUS DAN SALIN
BERKAIT ANTARA SATU SAMA LAIN. PADA
ASASNYA, PENILAIAN MEMPUNYAI TIGA
AKTIVITI PENTING IAITU MENETAPKAN
MAKLUMAT YANG HENDAK DIPEROLEHI,
MENDAPATKAN MAKLUMAT TERSEBUT DAN
MENERANGKAN HASIL MAKLUMAT.
2. PENILAIAN PROGRAM TIDAK TERHAD HANYA
KEPADA PEMERIKSAAN KE ATAS OBJEKTIF-
OBJEKTIF. PENILAIAN JUGA DILAKUKAN PADA
SETYIAP LANGKAH MENJALANKAN PROGRAM.
3. PENILAIAN PROGRAM TIDAK HANYA

TERTUMPU KEPADA PENILAIAN KE ATAS HASIL
AKHIR SESUATU PROGRAM.
4. PENILAIAN PROGRAM BEBEZA DARIPADA
PENYELIDIKAN. TIDAK SAMA TETAPI
MEMPUNYAI PERKAITAN.
5. PENILAIAN PROGRAM MERUPAKAN SATU
CARA PENGURUSAN. DILAKUKAN SECARA
BERJADUAL DAN SISTEMATIK.
6. PENILAIAN PROGRAM MEMERLUKAN
PENGLIBATAN INDIVIDU-INDIVIDU SAMA ADA
PENERIMA ATAU PELAKSANA PROGRAM.
2 KONSEP LAIN YANG TURUT

PENTING DALAM PENILAIAN
ADALAH
• PENGAWASAN (MONITORING) DAN

• PENGAWALAN (CONTROLLING).
AKAUNTABILITI DALAM PROSES

PENILAIAN.
1. MENINGKATKAN KESEDARAN PENGGUNA DAN

PENERIMA PROGRAM BAHAWA PENERIMA
BERHAK BERSUARA DAN MEMBERI
MAKLUMBALAS TERHADAP PERKHIDMATAN
DAN OUTPUT PRPGRAM YANG DITERIMA.
2. MENINGKATKAN KESEDARAN PARA

PROFESIONAL YANG TERLIBAT DALAM
PEMBANGUNAN UNTUK SENTIASA
MENINGKATKAN MUTU PROGRAM YANG
DIHASILKAN.
3. PENCAPAIAN KEBERKESANAN
PENGURUSAN – PENILAIAN MERUPAKAN
SATU PROSES MELAKSANAKAN AKTIVITI
DAN MEMBUAT KEPUTUSAN SECARA
SISTEMATIK, OLEH ITU KESELURUHAN
PROSES DAN PERLAKSANAAN PROGRAM
HENDAKLAH DIJALANKAN SECARA
TERATUR DENGAN TUJUAN MENINGKATKAN
KEBERKESANAN PENGURUSAN PROGRAM.
4. PENGURUSAN PENGGUNAAN SUMBER YANG

TERHAD – PENELITIAN, PENGAWALAN DAN
PENGAWASAN TENTANG PENGGUNAAN
SUMBER SECARA OPTIMUM. PENILAIAN
DILAKUKAN SUPAYA PEMBAZIRAN SUMBER
DAPAT DIKURANGKAN.
5. PENILAIAN SEBAGAI SATU SYARAT
PROGRAM – PERANCANGAN PROJEK
MENJADI LEBIH TELITI KERANA SETIAP
PROJEK DAN PROGRAM AKAN DINILAIKAN.
TUJUAN PENILAIAN
1. SEBAGAI BUKTI PENGGUNAAN KEWANGAN
DAN SUMBER OLEH BADAN-BADAN PEMBIAYA
DAN PEMBERI SUMBANGAN
2. MELIHAT PENCAPAIAN OBJEKTIF. SAMADA
TERCAPAI ATAU TIDAK
3. PENILAIAN SEBAGAI BANK MAKLUMAT –
PENGAWASAN DAN PENGAWALAN PROJEK
SECARA BERTERUSAN
4. PENIAIAN SEBAGAI STRATEGI PENGURUSAN –
PENILAIAN SEBAGAI STRATEGI MEMBAIKI
PROGRAM
4. PENILAIAN SEBAGAI ASAS UNTUK PRORGAM

SUSULAN – SAMADA PERLU UNTUK
MENERUSKAN ATAU MENGHENTIKAN ATAU
MENGUBAH DASAR ATAU MENDUPLIKASI
PROGRAM SESUATU PROGRAM ITU DI TEMPAT
LAIN ATAU MEMBENTUK PROGRAM SUSULAN.
5. CARA UNTUK MENDAPATKAN PENGHARGAAN
APABILA PROGRAM SELESAI DILAKSANAKAN.
TERDAPAT 2 PERINGKAT PENILAIAN:

1.PENILAIAN PROGRAM – PENDEKATAN KE
ARAH KAJIAN TOPIK-TOPIK TERTENTU (SIRI-
SIRI PROJEK).
– MENENTUKAN NILAI PROJEK
– SECARA BERTERUSAN HINGGA TAMAT
PRORGAM
– MAKLUMAT DIKUMPUL BERKALA
MERENTASI PROJEK
2. PENILAIAN PROJEK
• FOKUS KEPADA PROJEK TERTENTU DARI
KESELURUHAN PROGRAM
• MENYEDIAKAN MAKLUMAT UNTUK MEMBAIKI
PROJEK SAMA ADA MENGIKUT JADUAL,
MENCAPAI OBJEKTIF, ATAU PERLU
MODIFIKASI
• MAKLUMAT DIKUTIP SECARA BERKALA TETAPI
LEBIH KERAP, MUNGKIN MELIBATKAN
KOMPONEN DALAM PROJEK.
JENIS KAJIAN PENILAIAN

TERDAPAT 3 JENIS KAJIAN PENILAIAN
1. PENILAIAN PERANCANGAN
MENILAI KEFAHAMAN TENTANG MATLAMAT, OBJEKTIF,
STRATEGI DAN JANGKAMASA PROJEK; MENILAI
KESELURUHAN PROSES PERANCANGAN
– PENILAI PERLU HADIR DARI PERINGKAT
AWAL/INSEPSI PROJEK
– ANTARA SOALAN: KENAPA PERLU DILAKSANAKAN
PROJEK, SIAPA YANG AKAN MENDAPAT FAEDAH,
SIAPAKAH KUMPULAN SASARAN, LOKASI, KOS, APA
YANG DIHARAPKAN DARI PROJEK, BAGAIMANA NAK
KUMPUL MAKLUMAT UNTUK PENILAIAN
2. PENILAIAN FORMATIF – (PERLAKSANAAN DAN

KEMAJUAN)
MENILAI AKTIVITI PROJEK SECARA
BERTERUSAN. BERTUJUAN UNTUK
MENYEDIAKAN MAKLUMAT BAGI
MENINGKATKAN LAGI KEBERKESANAN PROJEK
• PERLAKSANAAN – ADAKAH PROJEK BERJALAN
SEPERTI YANG DIRANCANG, PROJEK PERLU
DINILAI BEBERAPA KALI SEMASA DIJALANKAN.
• KEMAJUAN – ADAKAH PROJEK MENEPATI
OBJEKTIF, DAN MASALAH YANG DIHADAPI
SEMASA PERLAKSANAAN.
3. PENILAIAN SUMATIF
MENILAI KEJAYAAN PROJEK
• DILAKUKAN SELEPAS PERUBAHAN TERAKHIR DIBUAT
DAN PROJEK TELAH STABIL SERTA IMPAK TELAH DAPAT
DILIHAT.
• DIKENALI JUGA SEBAGAI PENILAIAN IMPAK
• MENJAWAB PERSOALAN SEJAUH MANA
PROJEK/PROGRAM TELAH MENCAPAI MATLAMAT
KESELURUHAN? ADAKAH KUMPULAN SASARAN TELAH
MENDAPAT MANFAAT DARI PROJEK/PROGRAM?
KOMPONEN MANA PALING BERKESAN, ADAKAH PROJEK
SETIMPAL DENGAN KOS? BOLEHKAH PROJEK INI
DIULANGI DAN DILAKUKAN DI TEMPAT LAIN?
• PENILAIAN INI BIASANYA DIGUNAKAN UNTUK MEMBUAT
KEPUTUSAN MELANJUTKAN ATAU MENAMAKAN
SESUATU PROJEK/PROGRAM
MERANCANG PROSES PENILAIAN

1. MENGURUSKAN PROSES PENILAIAN ADALAH TUGAS
PENGARAH PROGRAM. PENILAI HENDAKLAH DILATIH DAN
MEWUJUDKAN JADUAL PENGURUSAN PENILAIAN.
SENTIASA WUJUD KOMUNIKASI ANTARA AHLI-AHLI
DALAM KUMPULAN PENILAI. MATLAMAT DAN OBJEKTIF
PERLU DIJELASKAN SUPAYA IA DAPAT DIUKUR DAN
DINILAI.
2. MODIFIKASI MATLAMAT DAN OBJEKTIF. MATLAMAT DAN
OBJEKTIF BOLEH DIMODIFIKASI SUPAYA SELARAS
DENGAN KEPERLUAN PROGRAM.
3. MEMBUAT PENILAIAN DENGAN MENGGUNAKAN
INSTRUMEN YANG SEWAJARNYA. BERBALIK KEPADA
PERSOALAN APA YANG HENDAK DINILAI.
4. MENDAPATKAN KEPUTUSAN PENILAIAN.
LANGKAH-LANGKAH DALAM PROSES PENILAIAN.

1. MEMBENTUK SOALAN PENILAIAN
2. TENTUKAN SOALAN BERKAITAN DENGAN
KAEDAH PENGUMPULAN MAKLUMAT.
3. MENGUMPUL MAKLUMAT MENGIKUT KAEDAH
YANG TELAH DITENTUKAN.
4. MENGANALISIS MAKLUMAT YANG DIPEROLEHI
5. SEBARKAN MAKLUMAT KEPADA MEREKA YANG
TERLIBAT DAN BERKEPENTINGAN SEPERTI
STAKEHOLDERS, PEMAJU MASYARAKAT DAN
JUGA PENERIMA.
SOALAN-SOALAN UNTUK PENILAIAN

1. JELASKAN MATLAMAT DAN OBJEKTIF
PENILAIAN
2. KENALPASTI DAN LIBATKAN PESERTA YANG
BERKENAAN DGN PROGRAM/PROJEK
3. BENTUK SOALAN YANG MENARIK DAN
BERSESUAIAN BAGI TAHAP INTELEK PESERTA.
4. PASTIKAN SUMBER YANG ADA – MASA, WANG,
KAKITANGAN.
5. SUSUN SOALAN MENGIKUT KEUTAMAAN DAN
BUANG SOALAN YANG TIDAK BERKENAAN.
KAEDAH PENGUMPULAN MAKLUMAT.

1. TENTUKAN METODOLOGI YANG UMUM – KAEDAH
TINJAUAN SOSIAL, ETNOGRAFI, TEMUBUAL PERIBADI,
KAJIAN KES DAN SEBAGAINYA.
2. PASTIKAN SUMBER DATA YANG ADA – SIAPAKAH
POPULASINYA, JARAK PENILAIAN DARI LOKASI, SAIZ
POPULASI DAN SEBAGAINYA.
3. PILIH KAEDAH PENGUMPULAN MAKLUMAT YANG DAPAT
MEMBERIKAN SUMBER YANG ADA – JIKA BANYAK
HALANGAN DALAM PENGUMPULAN MAKLUMAT,
GUNAKAN KAEDAH YANG MERANGKUMI ELEMEN
KUANTITATIF DAN KUALITATIF.

Fem 3303 - Nota 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Fem 3303 - Nota 1

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fem 3303 - Nota 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PROGRAMME PLANNING AND

Off 03-89467072 Monday to Friday (8-5)

Lab Report 1 Due date: Week 8

•Indicators that can be used to measure development

Social development is to bring about sustained

Refer to table 1 page 22.

Indicators used to measure sustainable development =

US, France, Russia, UK and China

All except China are Developed Countries.

PEMBANGUNAN = NEGARA MEMBANGUN/DUNIA

KENAPA PENGAJIAN PEMBANGUNAN

•KEPERLUAN PERANCANGAN PEMBANGUNAN

DEFINISI PEMBANGUNAN SERING DILIHAT

•NEGARA MEMBANGUN CUBA MENDAPATKAN

•KECENDERUNGAN NG MEMBANGUN UNTUK

•MENCAMPURKAN MODEL2 PEMBANGUNAN YANG

VAN NIEUWENHINJZE (1969)

PEMBANGUNAN ABAD KE 19 DAN 20 =

DITERANGKAN SEBAGAI SATU PROSES

PROSES INI MEMBAWA PERUBAHAN SECARA

U THANT SEMASA MENJADI S/U PBB

MAKSUD PEMBANGUNAN LEBIH DARI, MISKIN

(PEMBANGUNAN JUGA BUKAN SAHAJA MELIPUTI

BAGAIMANA PEMBANGUNAN SESEBUAH

BAGAIMANA PEMBANGUNAN SESEBUAH

ASPEK BUKAN EKONOMI

• NEGARA MAJU BOLEH DIDEFINISIKAN “NEGARA

• EKONOMI MODEN KINI BERASASKAN

KONSEP PERTUMBUHAN EKONOMI:

SEMASA PENGISYTIHARAN DEKAD

MAKSUD PERANCANGAN EKONOMI:

PENGURUSAN ASET NEGARA YANG

SISTEMATIK DALAM MENCAPAI OBJEKTIF

YANG TELAH DITETAPKAN

STRATEGI PERTUMBUHAN EKONOMI

a) PENINGKATAN KADAR FAEDAH:

2. PERINGKAT PELANCARAN (TAKE OFF)

PERUBAHAN PESAT DALAM KEHIDUPAN

3. PERINGKAT PASCA PELANCARAN:

EKONOMI NEGARA MENCAPAI TAHAP

APAKAH YANG DIMAKSUDKAN DENGAN

- APAKAH CONTOH PEMBANGUNAN YANG

SELEPAS PERANG DUNIA KE DUA. NEGARA

PEMBANGUNAN EKONOMI NEGARA RENDAH

WALAUPUNPUN KADAR KEMISKINAN TELAH

SEM MALAYSIA = 483300 KEPADA 485800

KINI WUJUD GOLONGAN YANG BARU

PERBEZAAN DI ANTARA MISKIN DAN

KEMISKINAN JUGA BOLEH DILIHAT DARI SEGI

GOLONGAN BUMIPUTERA MASIH LAGI

STRATEGI YANG DICADANGKAN OLEH

• TERDAPAT PERBELANJAAN MENGURUS

• PRORGAM YANG DIJALANKAN ADALAH

PERBELANJAAN LAIN DAN BUKANNYA

• MEMBERIKAN PINJAMAN DAN MODAL

PEMEGANG SAHAM TERBESAR ADALAH AMERIKA

• SEJAK AKHIR ABAD YANG LALU DUNIA