CHRISTUS ZONDER HANDEN

Het is bekend vrijzinnig uitgangspunt: wij zijn de handen van God. Wij moeten zelf hier
op aarde Christus’ boodschap van gerechtigheid vorm geven. Treffend wordt dit
geïllustreerd met het verhaal over het beeld van ‘Christus zonder handen’. Het
kruisbeeld, dat ergens in een Duitse kerk zou hebben gestaan, was beschadigd geraakt
tijdens een geallieerd bombardement in de Tweede Wereldoorlog. Toen de kerkleden
het beeld zonder handen terugvonden, plaatsten ze er de volgende tekst bij:

‘Christus heeft geen handen, slechts onze handen om Zijn werk vandaag te doen’.

Zo’n tekst intrigeert. De woorden blijken onderdeel te zijn van een langer gedicht:

Christus ohne Hände?

Christus hat keine Hände, nur unsere Hände um seine Arbeit heute zu tun.
Er hat keine Füße, nur unsere Füße, um Menschen auf seinen Weg zu führen.
Christus hat keine Lippen, nur unsere Lippen, um Menschen von ihm zu erzählen.
Er hat keine Hilfe, nur unsere Hilfe, um Menschen an seine Seite zu bringen.
Wir sind die einzige Bibel, die die Öffentlichkeit noch liest.
Wir sind Gottes Botschaft in Taten und Worten.
Was aber, wenn unsere Hände mit anderen Dingen beschäftigt sind als mit den seinen?
Wenn unsere Füße dahin gehen, wohin die Sünde zieht?
Wenn unsere Lippen sprechen, was er verwerfen würde?
Erwarten wir, ihm dienen zu können ohne ihm nachzufolgen?

Vertaling:

Christus heeft geen handen, slechts onze handen om Zijn werk vandaag te doen.
Hij heeft geen voeten, alleen onze voeten om mensen tot Hem te leiden.
Christus heeft geen lippen, alleen onze lippen om van Hem te getuigen aan alle mensen.
Hij heeft geen hulp, alleen onze hulp om mensen voor Hem te winnen.
Wij alleen zijn de boodschappers van Zijn Woord, die daarmee naar buiten kunnen treden.
Wij zijn Gods boodschap in daden en woorden.
Maar wat, als wij ons met andere zaken bezig houden dan de Zijne?
Wat, als onze voeten ons voeren op het pad der zonden?
Wat, als onze lippen gewagen van zaken waarmee Hij geen gemeenschap kan hebben?
Verwachten wij Hem te kunnen dienen, zonder Hem te volgen?

De auteur van het gedicht is vermoedelijk een anoniem gebleven mysticus uit de
veertiende- of vijftiende eeuw. Een andere bron schrijft het toe aan de heilige Theresia
van Avila (zestiende eeuw). Maar in iedere weergave verschillen de woorden.

Opmerkelijk genoeg blijken er meerdere versies van het verhaal te bestaan. Robert
Schuller spreekt in zijn Hour of Power (11 juni 2006) over een beeld uit een Frans dorp:

“In de Tweede Wereldoorlog stond er in een Frans dorp een beeld van Jezus Christus. Dit beeld werd
helaas opgeblazen tijdens een bombardement. Maar het beeld was zo belangrijk voor de mensen in het
dorp dat ze zoveel mogelijk scherven van dit mooie beeld verzamelden. En met de grootste zorg zetten ze
het beeld weer in elkaar. Maar de handen waren verbrijzeld. Er was niets van over. Sommigen wilden
nieuwe handen laten maken en die erop aanbrengen. Maar ze besloten: “Nee, we laten de handen zoals
ze zijn.” En op het voetstuk van het beeld staat de volgende tekst: 'Christus heeft geen handen. Hij heeft
onze handen.' Vandaar dit gedicht:

Ik kan slechts met uw handen mijn werk verrichten. Ik kan slechts met uw voeten mensen voorgaan op
hun weg. Ik kan slechts met uw tong de mensen vertellen over mijn dood. Ik kan slechts met uw hulp de
mensen naar God brengen.”

In een boek wijst Schuller echter op een Brits dorp als locatie van de ‘Christ without
hands’. Al die versies doen vermoeden dat het verhaal is bedacht bij een gedicht,
waarvan de herkomst en de bewoordingen onzeker zijn. Het lijkt verdacht veel op een
legende, een hedendaagse mythe. Opmerkelijk is dat geen van de verhalen een
concrete plaatsnaam noemt waar het bewuste beeld staat.

Er zijn overigens wel tal van plekken waar kruisbeelden zijn te zien zonder armen, soms
ook zonder benen. Denk aan Frankfurt am Main, maar ook het Oostenrijkse Wels en het
Zwitserse Diessbach. Verder worden op internet Straatsburg, Emmerich en
Manderscheid genoemd, evenals Soweto en San Diego in California. Een enkeling
situeert het verhaal over het beeld zelfs in Hawaii of Japan.

Maar wanneer we nader naar al die beschadigde beelden kijken, ontbreekt steevast een
relatie met de Tweede Wereldoorlog. Soms blijkt de arm-loze Christus het gewoon een
statement van een kunstenaar te zijn of juist het gevolg van een simpel ongeluk, terwijl
in Beieren in maart 2010 op meerdere plekken de armen en benen van crucifixen zijn
afgeslagen door vandalen, vermoedelijk uit woede over het seksueel misbruik in de
kerk. Het verhaal rond het beeld ‘Christus ohne Hände’ is dan ook te mooi om waar te
zijn, hoe ‘waar’ de boodschap zelf ook moge zijn.