‫~ א וועכענטליכע זאמלונג פו אינטערעסאנטע ערצעהלונג‪ ,‬קורצע ווערטער‪ ,‬או שארפע געדאנק פו צדיקי הק' זי"ע ~‬

‫שנה ו' גליו מס‪ 254 .‬פרשת אחרי )שבת הגדול( תשע"א ‪ -‬תלמוד תורה דחסידי בעלזא אנטווערפע ‪ ,‬כיתה ה'‪.‬‬
‫ע"י בנציו וואלקענפעלד ‪ -‬כל הזכויות שמורות‬
‫גיליונות פרשת השבוע להורדה‪www.ladaat.net/gilionot.php :‬‬

‫‪þ®îê íþî³ ó¼òîõ þ¼¬þ¼îî ñþ¼õ‬‬

‫‪ì½õ ëî¬ óî− - ñîðèí ³ë¾ ¹−îê‬‬
‫
הרה"ק ר נפתלי ראפשיצער זי"ע איז איינמאהל‬ ‫
פו וואנעט נעמט זי
דאס‪ ,‬וואס דער שבת פאר‬
‫שבת הגדול נא
זיי דרשה אהיימגעקומע שטארק מיד‪.‬‬ ‫פסח ווערט גערופ‪" :‬שבת הגדול"?  לויט חז"ל ווערט דער‬
‫האט איה זיי רעבעצי געפרעגט‪ :‬וואס ביזטו דאס היינט‬ ‫חגהפסח אגגערופ אי פסוק מיט נאמע "שבת ‬
‫מידער ווי אלעמאהל? האט ער געענטפערט‪ :‬אזוי ווי מצות‬ ‫ממחרת השבת‪ .‬קומט אלזא אויס לויט דע‪ ,‬אז די ווא
‬
‫איז היינטיגעס יאהר טייערע ווי געווענדלי
‪ ,‬האב אי
‬ ‫פו פסח ערהאלט צוויי שבתי‪ .‬או כדי צו אונטערשייד‬
‫גערעדט איבער די גרויסע מצוה פו "קמחא דפסחא"‪ ,‬צו‬ ‫צוויש זיי‪ ,‬ווערט דערפאר דער אמתער שבת אנגערופ‪ :‬שבת‬
‫העלפ די ארעמע איד זיי זאל האב מצות או וויי פאר‬ ‫הגדול‪...‬‬
‫פסח‪ .‬פרעגט די רעבעצי‪ :‬האסטו עפעס אויפגעטוה מיט דיי‬ ‫)ישועות יעקב(‬
‫דרשה? ענטפערט ער מיט א שמייכל‪ :‬א העלפט האב אי
שוי‬
‫אויפגעטוה‪  :‬די ארעמעלייט זענע שוי גרייט צו נעמע‪...‬‬
‫
נא
א ערקלערונג אוי‪ #‬דע‪" :‬שבת הגדול הייסט‬
‫
אמאהל חול המועד פסח איז געקומע אלס גאסט‬ ‫דאס דערפאר‪ ,‬ווייל עס ווערט דא געלייענט די הפטרה‪,‬‬
‫צו כ"ק מר מהרי"ד מבעלזא זי"ע‪ ,‬א אייניקל פו הרה"ק ר'‬ ‫וועלכע ענדיגט זי
מיט' פסוק )מלאכי גכג(‪ :‬הנה אנכי שולח‬
‫מנח מענדל פו ווארקא זי"ע‪ ,‬או מר זי"ע האט געפרעגט‬ ‫לכ את אליהו הנביא לפני בוא יו ה הגדול והנורא"‪.‬‬
‫צו ער קע עפעס נאכזאג פו זיי זייד אוי‪ #‬די הגדה? האט‬ ‫)מטה משה(‬
‫ער געענטפערט‪ ,‬אז זיי זיידע האט איינגעטייטשט די‬
‫ווערטער וואס שטייט אי די הגדה העכער די שטיקל פו‬ ‫
ס'איז פארהא נא
א טע‪ :‬ווייל אינע דאזיג‬
‫והיא שעמדה‪" :‬מכסי את המצות ומגביהי את הכוס"‪ ,‬‬ ‫שבת דרש'ענט פאר' עול דער רב  דער גדול פו שטאט‪.‬‬
‫אוי‪ #‬דע אופ‪ :‬מצות "מצה" איז א מצוה מדאורייתא‪ ,‬או‬ ‫)חת סופר(‬
‫מצות "ד' כוסות" איז א מצוה מדרבנ‪ .‬דור
דע וואס‬
‫אידישע קינדער האב מסירות נפש אוי‪ #‬מצות דרבנ‪ ,‬קענע‬ ‫
דער זוהר הק' זאגט‪ ,‬אז אי דער נאכט פו יציאת‬
‫זיי קעגנשטיי אלע ביטערע לייד פו די גוי‪.‬‬ ‫מצרי איז געווע אזוי ליכטיג ווי בייטאג‪ .‬פרעגט זי
‪ :‬נא
‬
‫ מכסי את המצות  מע דעקט צו די מצות וואס איז א‬ ‫וואס האט מע דאס געדארפט? נאר דער מדרש זאגט‪ ,‬דאס‬
‫מצוה דאורייתא‪  ,‬ומגביהי את הכוס‪ ,‬או מע דערהייבט‬
‫זייענדיג אי מצרי האב די איד נישט געהאט קיי שו‬
‫דע כוס וואס איז א מצוה דרבנ‪"  ,‬והיא"‪ ,‬או דאס וואס‬
‫זכות אויסגעלייזט צו ווער‪ .‬האט זיי דער אייבערשטער‬
‫מיר האב מסירות נפש פאר מצות דרבנ‪"  ,‬שעמדה‬
‫געגעב ד פסח" או "ד מילה"  זיי האב זי
גע'מל'עט‬
‫לאבותינו ולנו"‪ ,‬דאס העלפט אונז בייצושטיי אלע 'יינונג‬
‫פו אונזערע פיינד!‬ ‫איידער זיי ארויסגעגאנג פו מצרי‪ .‬איז שווער צו‬
‫ ווע מר זי"ע האט געהערט דע דבר תורה‪ ,‬איז ער געוואר‬ ‫פארשטיי‪ :‬ווי אזוי האב זיי זי
געמעגט מל' ביינאכט‪,‬‬
‫אזוי שטארק באנומע או באגייסטערט פו דע‪ ,‬אז ער האט‬ ‫חזל דרשענע דא
)שבת קלב‪ :(.‬ביו השמיני ימול  ביו‬
‫גערופ זיי זוה  הגה"ק מהר" מבילגורייא זי"ע  או‬ ‫ולא בלילה?  דערפאר האט דער אייבערשטער געמוזט‬
‫איה באפויל זאפארט‪ ,‬אי חול המועד )לויט די הלכה פו שו"ע‬ ‫מאכ אז די נאכט זאל זיי ליכטיג אזוי ווי בייטאג‪ ,‬כדי זיי‬
‫תקמ"ה סעי‪ #‬ט'(‪ ,‬א'צושרייב דע דבר תורה‪ ,‬או נישט‬ ‫זאל זי
קענע מל'ע‪.‬‬
‫ווארט אוי‪ #‬ביז נא
יו טוב‪...‬‬ ‫(‬ ‫אליעזר‬ ‫דרבי‬ ‫משנה‬ ‫)‬
‫גיליונות פרשת השבוע להורדה‪www.ladaat.net/gilionot.php :‬‬
 ‫‪ó−è−íòô ¼½−îþè ¼þ¼ïòîê öîõ‬‬
‫א רפואה שלימה  פסח ביי סדרנאכט‬
‫פסח ביינאכט‪ ,‬יאהר תשי"ג‪ :‬אלע ווארט מיט גרויס ש'אנונג אז כ"ק מר אדמו"ר מהר"א מבעלזא זי"ע זאל‬
‫אריינקומע א'רעכט דע סדר‪ .‬פלוצלינג האט מר זי"ע א פרעג געטוה‪ :‬ווי פיהלט זי
דער טשאבער רב? ) הגה"צ‬
‫ר' שרגא שמואל שניצלער זצ"ל‪  ,‬וועלכער איז געליג שטערבלי
קראנק אי שפיטאל( או ער האט געבעט מ'זאל איה מזכיר‬
‫זיי דע חולה מיט זיי נאמע או דע נאמע פו זיי מוטער‪ .‬מיט גרויס זארג האט ער ווידער או נאכאמאהל‬
‫געפרעגט וואס הערט זי
מיט זיי געזונדט‪ ,‬או באפויל מ'זאל מזכיר זיי דע חולה‪.‬‬
‫ א לאנגע צייט בעפאר פסח איז דער טשאבער רב זעהר קראנק געוואר אוי‪ #‬זיי מאג ר"ל‪ .‬או די איינציגסטע‬
‫אויסוועג וועלכע די דאקטוירי האב געזעה פאר זי
‪ ,‬איז געווע צו א'עריר‪ .‬או דאס אוי
‪ ,‬מיט גאר קליינע‬
‫האפענונג אז ער וועט דאס קענע איבערלעב‪.‬‬
‫אי די "הדסה" שפיטאל פו ירושלי האט זי
געפונע א גרויסער או באקאנטער דאקטאר מיט' נאמע‬
‫ראבינובי!  וועלכער האט זי
אונטערגענומע דורכצופיהר אט דע געוואגטע א'עראציע‪ .‬אבער ער האט דייטלי
‬
‫געזאגט אז ער גיבט נישט קיי גרויסע האפענונג אז דער קראנקער זאל איבערלעב דע חודש ר"ל‪...‬‬
‫דער אייניקל פונע חולה איז אריבער געפאהר קיי תל אביב מזכיר צו זיי דע זייד‪ .‬מר זי"ע האט זי
‬
‫גרונטלי
נאכגעפרעגט אוי‪ #‬דע צושטאנד פונע קראנק‪ ,‬או אויפ' דאקטאר וואס וועט א'עריר‪ .‬מר זי"ע האט‬
‫געבעט מ'זאל מזכיר זיי דע חולה ווי אוי
געבעט דע פוהל נאמע פונע דאקטאר מיט זיי מוטער‪ .‬או‬
‫אינטערעסאנט‪ :‬יעדעס מאהל וואס מ'האט מזכיר געווע דע חולה‪ ,‬האט מר זי"ע באפויל מ'זאל אוי
מזכיר זיי‬
‫דע נאמע פונע דאקטאר‪.‬‬
‫די רעבעצי פונע טשאבער רב האט באקומע גענויע אנווייזונג פו מר זי"ע וויאזוי דער חולה זאל מקיי זיי‬
‫מצוות "אכילת מצה"‪ :‬מ'זאל צוברעקל די מצה או אויסמיש מיט וויי‪ ,‬או אזוי זאל ער דאס עס‪ .‬די רעבעצי‬
‫האט פארברענגט מיט' חולה ביי סדר נאכט אי שפיטאל‪ ,‬או 'ונקטלי
אויסגעפאלגט וואס מר זי"ע האט‬
‫באפויל‪.‬‬
‫נא
האלבע נאכט ווע די רעבעצי האט זי
אהיי געקערט‪ ,‬האט די צושטאנד זעהר זי
פארערגערט‪ ,‬או דער‬
‫חולה האט פארלויר זיי באוואוסטזיי‪ .‬די דאקטוירי האב גענצלי
אויפגעגעב האפענונג‪ ,‬או געזאגט אז זיינע‬
‫שטונד זענע געציילטע‪ .‬דער גערויש או טומל ארו דע חולה איז געוואר גרויס או נערוועז‪ ,‬אנדערע פארשידענע‬
‫דאקטוירי האב פראבירט אנדערע מיטל או באהאנדלונג‪ .‬אבער אינטיפ האר) האב זיי געוויסט אז בלויז א‬
‫נס וואס וועט געשעה וועט ראטעווע דע מצב‪.‬‬
‫אי יענע שווערע שטונד  ווייט אוועק אי תל אביב  זיצט מר זי"ע פארטיפט אי זיינע הייליגע געדאנק‪ ,‬או‬
‫בעט איינמאהל או ווידער נאכאמאהל‪ ,‬מ'זאל מזכיר זיי דע נאמע פונע טשאבער רב או זיי מוטער‪ .‬במש
‬
‫דע גאנצ סדר‪ ,‬ווי אוי
ביי "שולח עור"" איז מר זי"ע פארנומע געווע מיט' טשאבער רב‪ ,‬או אפילו‬
‫אריינגייענדיג אי צימער נאכ' סדר‪.‬‬
‫די פארזארגטע או נערוועזע חסידי לייג צו א אויער צו צימער או הער מיט שטוינונג או ווינדער‬
‫מורא'דיגע או גארזעלטענע ווערטער‪ ,‬ווי מר זי"ע צופלאקערט זי
או בעט זי
מיט זארג‪" :‬רבונו של עול! אי"‬
‫לאז נישט"!!‬
‫ או טאקע אזוי‪ :‬דער רבונו של עול האט טאקע נישט געלאזט! צדיק גוזר והקב"ה מקיי‪ ,‬הקב"ה גוזר וצדיק‬
‫מבטלה!!‬
‫או אי ירושלי עיה"ק איז די שמחה גרויס! די איבעראשונג פוהלט אה דע שפיטאל‪ :‬דער קראנקער צדיק‬
‫כאפט זי
אוי‪ ,#‬ווע ארו איה שטייע די פארשוויצטע או פארזארגטע דאקטוירי‪ .‬ער פרעגט זיי‪ :‬וואס טוהט‬
‫איהר דא אי אזא שפעטע פארטאגס שטונדע?!?   ‬
‫די דאקטוירי הערענדיג די רייד פו אזא קלאהר מוח‪ ,‬פארשטייע אז דאס איז נישט אזוי איינפא
‪ ,‬נאר אז‬
‫היינט ביינאכט איז "ליל שימורי"‪ ,‬או דער גרויסער נס איז טאקע געשעה!! או דער טשאבער רב האט‬
‫דערצעהלט אז ער האט גע'חול'ט ווי ער זיצט ביי סדר נאכט נעב מר מבעלזא זי"ע‪ ,‬או מר זי"ע גיבט איה‬
‫שיריי ווינטשנדיג א רפואה שלימה!!‪...‬‬
‫די דאקטוירי האב זוכה געווע צו זיי די ריכטיגע שליחי אויסצוהייל דע חולה‪ ,‬וועלכער איז דערנא
‬
‫אינגאנצ געזונדט געוואר‪  .‬אלעס מיט' גרויס כח התפילה פו מר זי"ע‪ .‬או דער טשאבער רב האט שפעטער לאנג‬
‫מארי
ימי געווע ביז' טיפ עלטער‪ .‬או ער איז נפטר געוואר חודש תשרי תש"מ‪ ,‬או נקבר געוואר נעב הייליג‬
‫ציו פו מר זי"ע‪.‬‬
‫ דער דאקטאר‪ ,‬וועמע מר זי"ע האט עטליכע מאהל מזכיר געווע‪ ,‬האט זוכה געווע אי זיינע עלטערע יאהר צו‬
‫לעב או נפטר ווער אלס ערליכער "בעל תשובה"‪.‬‬
 ‫‪ö¼¬òê−ñ−þë ¼è−ñ−−í‬‬
‫‪ó−ò−ò¼ ¼ò¼ð−¾þêõ ¹−îê öšòêð¼è ¼®þîš ¼ò¼ë−ñš¼è‬‬
‫‪í"ô - ê"−×¼î ¼"−ï êïñ¼ëô š"íîëþ öîõ‬‬

‫זי אויסגעבעט א קינד ביי "גאל ישראל"‬

‫איינמאהל פסח נאכ סדר‪ ,‬ווע מר מהר"ש זי"ע איז געגאנג צוקוקע ווי אזוי די פראסטע מענטש רעכט אפ דע סדר‪ ,‬האט ער געהערט ווי איינער‬
‫האט געענדיגט די ברכה פו "גאל ישראל" ביי די ענדע פו די הגדה‪ ,‬או זי אויפגעשטעלט פו טיש או אנגעהויב דאווענע "שמונה עשרה"‪ - ,‬אזוי‬
‫ווי אלעמאהל איז ער געווע צוגעוואוינט צו דאווענע שמונה עשרה נא די ברכה פו גאל ישראל‪...‬‬
‫דער גבאי האט דאס צוגעקוקט או ער האט אנגעהויב צו שמייכלע‪ ,‬אבער מר זי"ע האט זי אנגערופ מיט ערענסטקייט‪ :‬דו זאלסט נישט לאכ! ‪-‬‬
‫ווייל דער איד האט דאס אלעס געטוה מיט אזא תמימות או ערליכקייט‪ ,‬אז זיי דאווענע איז אנגענומע געוואר אויב אי הימל‪ - .‬ווייל ביז היינט‬
‫האט ער נא נישט געהאט קיי קינדער‪ ,‬או יעצט וועט ער געהאלפ ווער מיט קינדער!‬
‫"גלות" ‪ -‬תשובה אוי חמ בפסח‬
‫אמאהל האט פאסירט אז א איד איז ליידער געשטרויכעלט געוואר מיט די הארבע עבירה פו חמ אי פסח‪ .‬דור דע וואס צוליב זיינע געשעפט‬
‫האט ער געמוזט פארברענג חול המועד פסח מיט פריצי פו זיי געגענט‪ .‬או מ'האט איה מכבד געווע צו טרינק ּביר )וואס דאס איז חמ"(‪.‬‬
‫ווע דער איד איז ארויס געקומע פו דע זיצונג‪ ,‬האט ער זי געכאפט ביי קאפ אז ער איז רחמנא ליצל אדור געפאל מיט די הארבע עבירה פו‬
‫חמ"‪ .‬ער איז באלד אריבער געגאנג צו לעמבערגער רב רבי יוס שאול נאטאנזאה זצ"ל‪ ,‬ער זאל איה פארלייג א תשובה אוי‪ $‬זיי עבירה‪.‬‬
‫רבי יוס‪ $‬שאול זצ"ל האט איה צוגעהערט או איה ערקלערט אז ער קע איה נישט העלפ‪ ,‬נאר ער זאל גיי צו בעלזער רב )‪ -‬מר מהר"י זי"ע( אז‬
‫ער זאל איה העלפ‪ .‬או ר' יוס‪ $‬שאול זצ"ל האט אוי געבעט‪ ,‬אז ווע ער וועט באקומע א תשובה פו דע בעלזער רב‪ ,‬זאל ער איה לאז וויס‬
‫וואס די תשובה איז‪.‬‬
‫ווע יענער איד האט דערצעהלט פאר מר זי"ע זיי שרעקליכע מעשה‪ ,‬האט ער איה באפויל צו פאהר וואוינע קיי אר ישראל‪.‬‬
‫ווע ר' יוס‪ $‬שאול האט געהערט די אינטערעסאנטע תשובה‪ ,‬האט ער זי שטארק געווינדערט אוי‪ $‬דע‪ ,‬או פו ווי מר זי"ע נעמט דאס‪ .‬האט איה‬
‫מר זי"ע צוריק געענטפערט‪ ,‬אז דע ּפסק האט ער גענומע פו מדרש איכה‪ - .‬אוי‪ $‬דע פסוק )איכה א'(‪" :‬גלתה יהודה מעוני" זאגט אוי‪ $‬דע דער‬
‫אויפגעפאסט צו עס פסח "לח עוני" או זיי האב ליידער געגעס‬ ‫ּ‬ ‫מדרש‪ :‬די איד זענע פארטריב געוואר אי גלות‪ ,‬צוליב דע וואס זיי האב נישט‬
‫חמ"‪ - .‬קומט אויס לויט דע‪ ,‬אז די שטרא‪ $‬פו עס חמ אי פסח‪ ,‬איז צו גיי אי גלות‪ - .‬או אויב א איד דאר‪ $‬פארטריב ווער אי גלות‪ ,‬איז דא‬
‫דער בעסטער גלות צו גיי קיי אר ישראל!!‬
‫ווע ר' יוס‪ $‬שאול זצ"ל האט געהערט דע ענטפער‪ ,‬האט ער צוגעלייגט מיט א שמייכל‪ :‬מיר זעה די ליכטיגע או הייליגע אויג פו דע בעלזער רב‪,‬‬
‫ווייל אוי‪ $‬דאס ווארט "ונכרתה" וואס שטייט ביי עס חמ" אי פסח איז די טראפ א "גרשיי"‪ - ,‬דאס מיינט א לשו פו פארטריב ווער‪ - .‬זעהט מע‬
‫פו דע אז גלות איז מכפר אוי‪ $‬די זינד פו עס חמ אי פסח‪...‬‬
‫דער דאקטאר וויל זי נישט מיש‪...‬‬
‫הרה"ח ר' יצחק לאנדוי הי"ו ‪ -‬משב"ק פו מר מהר"א זי"ע ‪ -‬דערצעהלט ווי פאלגענד‪ :‬א באוויסטער אויג דאקטאר פו תל אביב )‪ -‬גאנ" א קנאפער‬
‫ערליכער איד‪ ,(...‬פלעגט קומע יעד ווא באטראכט די אויג פו מר מהר"א זי"ע‪ .‬ער פלעגט באטראכט דע צושטאנד פוו די אויג‪ ,‬או לויט דע‬
‫געגעב זיינע פארשריפט‪ .‬קומט ער אמאהל צו גיי ערב פסח או דערצעהלט‪ ,‬דאס ער איז צוריק געקומע פו וואקאציע אי דער שוויי‪ ,‬או זייענדיג‬
‫דארט אי די שטאט באזעל‪ ,‬איז ער געגאנג באזוכ אי סינאגאגע ) ‪ -‬שיהל(‪...‬‬
‫נאכ' אונטער זוכ די אויג‪ ,‬הארט פאר' ארויס גיי‪ ,‬רופט זי אה דער דאקטאר‪ - :‬מיר וועל זי ווידער זעה אי ‪ 3‬וואכ ארו‪ ,‬וויבאלד די אנדערע‬
‫ווא איז יו טוב פסח‪.‬‬
‫אזוי ווי נאר דער דאקטאר האט פארלאזט די הויז‪ ,‬האט מר זי"ע אנגעפאנג איבער צו זאג די רייד פונע דאקטאר פאר' משמש‪ .‬או ער האט איה‬
‫גענומע לויב דאס ער איז געגאנג דארט אי שיהל‪ ...‬כדי דערמיט צו מלמד זכות זיי‪ .‬או ווידער געזאגט פאר' משמש מיט באגייסטערונג‪ :‬אזוי‪,‬‬
‫אזוי‪ ,‬דו הערסט וואס דער דאקטאר זאגט?! ‪ -‬ווייסטו פארוואס דער דאקטאר וויל נישט קומע א גאנ פסח? ‪ -‬ווייל ער טראכט‪ ,‬טאמער וועל אי‬
‫איה מכבד זיי מיט עפעס‪ ,‬או ער איז מקפיד‪ ,‬זי נישט צו מיש פסח‪ ,‬אזוי ווי חסיד'ישע ערליכע איד‪...‬‬
‫‪ -‬או מר זי"ע האט צוגעלייגט‪ :‬או כאטש ביי מיר אי שטוב‪ ,‬ווער עס קומט‪ ,‬מישט זי יא אי פסח‪ ,‬אבער דער דאקטאר איז אזא פרומער‪ ,‬או ער‬
‫וויל נישט מאכ א אונטערשיד‪ ,‬וויל ער זי ביי מיר אוי נישט מיש!!‪...‬‬
‫צוגעלייגט נא א מצה פאר "כה"‬
‫געווע איז דאס ערב פסח יאהר תש"ט‪ ,‬ווע מר מהר"א זי"ע איז געקומע באק מצות מצוה‪ ,‬אי בעקעריי‪ ,‬אי שטאט תל אביב‪ .‬א ערנסטע‬
‫געהויבנקייט או לויטערע פרייד האט באהערשט יעד ווינקל‪ - .‬דערצעהלט א איד מיט' נאמע ר' מענדל שטיינמע אזוי‪ :‬ער איז אי זיינע בחורי'שע‬
‫יאהר געווע א "רעדלער" אי יענע בעקעריי‪ ,‬אבער ווי נאר מר זי"ע איז געקומע באק די מצות מצוה‪ ,‬האט איינער פו די חסידי איה אוועק‬
‫געשטיפט פו זיי ארט‪ ,‬וועלנדיג זוכה זיי צו באק פאר מר זי"ע‪ .‬או פאר ר' מענדל איז נישט געבליב מער וואס צו טוה‪ ,‬נאר קוק מיט ווייטאג או‬
‫גלוסטעניש אוי‪ $‬די הייליגע ארבעט ‪ -‬אי וועלכע ער נעמט יעצט נישט קיי טייל‪...‬‬
‫טאפט א וואנט‪ ...‬עס גייט איה נישט‪ ...‬ער‬
‫דער יונגערמא וואס האט פארנומע זיי פלא" צו רעדלע‪ ,‬האט זי גענומע צו די ארבעט‪ ,‬אבער ער ּ‬
‫האלט אי איי שטרויכלע או קאליע מאכ די מצות‪ ,‬אזוי ווייט דאס די ערשטע מצה "כה" האט ער געדארפט אראפ ווארפ אוי‪ $‬דער ערד‪...‬‬
‫אי די זעלבע צייט‪ ,‬אי יענע געהויבענע מינוט‪ ,‬שטייט מר זי"ע ביי אויב‪-‬אה פו טיש‪ ,‬אי צווייט עק פונע גרויס צימער‪ ,‬זיינע אויג פארמאכט‬
‫מיט גרויס דביקות‪ ,‬זאגנדיג הלל ביי די הייליגע ארבעט‪ .‬זיינע געדאנק שוועב אי די הויכע הימלע‪ ,‬אבער פו איה איז גארנישט פארהויל פו‬
‫אלעס וואס פאסירט אונט‪.‬‬
‫צו ווינדער פו יעד‪ ,‬ווע יעדער נעמט זי שוי גרייט צו פארלאז דע ארט‪ ,‬רופט פלוצלינג מר זי"ע אויס מיט א באוועגונג מיט די האנט‪" :‬כ‪-‬ה‪,-‬‬
‫כ‪-‬ה‪ - "!-‬או בעט צו באק נא א מצה ‪ -‬כה‪...‬‬
‫מר זי"ע האט דא צוגערופ דע בחור ‪ -‬ר' מענדל שטיינמע" ‪ -‬וועלכ מ'האט פריער באזייטיגט פו זיי ארבעט‪ ,‬או דירעקט מיט איה אינאיינע‪,‬‬
‫זי פערנומע מיט די הייליגע ארבעט‪ ,‬מאכנדיג א פרישע "מיירע"‪ ,‬פו קנעט דע טייג או ווייטער‪ ,‬פאר נא א מצה מצוה ‪ -‬כה‪ ,‬וועלכע איז פריער‬
‫אראפ געווארפ געוואר אוי‪ $‬דער ערד‪...‬‬
 ‫‪...ñ×−−ô¾ ê ¬−ô‬‬
‫אזא שרעקליכע חוצפה!‬ ‫ער גיבט א "פייג" פאר צדקה!‬
‫א גוי'אישע דינסטמיידל האט אמאהל זויבער‬ ‫א ווא
בעפאר פסח איז ר' אייזיק'ל חרי‪$‬‬
‫געמאכט ביי א אידיש הויז ערב פסח‪ .‬ווע זי האט‬ ‫ארומגעגאנג אי שטאט צו זאמלע געלט פאר "מעות‬
‫געענדיגט די ארבעט‪ ,‬האט דער בעל הבית איהר‬ ‫חטי"‪ .‬ער קומט אריי צו א קארג גביר‪  ,‬אבער יענער‬
‫באדאנקט‪  .‬האט זי זי
אנגערופ‪ :‬איהר זענט נישט‬ ‫וויל איה בשו אופ גארנישט געב‪.‬‬
‫אזוי ווי יענע משפחה ביי וועמע אי
האב נעכט‬ ‫רופט זי
אה ר' אייזיק'ל‪ :‬אי
זעה אז דו האסט א‬
‫געארבעט‪  .‬או נא
דע וואס אי
האב געהארעוועט א‬ ‫מיינונג אי א שווערע מחלוקת פו חז"ל‪  .‬די חז"ל קריג‬
‫גאנצע טאג אויפצורוימע‪ ,‬איז דער מא אהיימגעקומע‬ ‫זי
וואס פאר א בוי דער "ע! הדעת" איז געווע‪ .‬א‬
‫ביינאכט‪ ,‬או ארו ש'אצירט אי די גאנצע הויז‪ ,‬או‬ ‫טייל זאג אז ס'איז געווע פו "וויי!"‪ ,‬או א טייל זאג‬
‫דורכגעקוקט מיט א ליכט אי אלע לעכער או‬ ‫אז ס'איז געווע פו "פייג"‪.‬‬
‫שפאלטענס‪ ,‬צו זעה אויב אי
האב גוט אויפגערוימט‪ .‬‬ ‫מיר נעמע אבער אה אז ס'איז געווע פו וויי!‪ ,‬‬
‫אזא חוצפה האב אי
נא
קיינמאהל נישט געזעה!!‪...‬‬ ‫דערפאר האט מע מתק געווע צו געב "מעות חטי"‬
‫פאר ארעמעלייט אוי‪ #‬פסח‪ ,‬מכפר צו זיי אוי‪ #‬יענער‬
‫מע רעכענט זי" נישט מיט יחוס‪...‬‬ ‫זינד‪.‬‬
‫אבער ווי ס'זעהט אויס‪ ,‬נעמסטו אה דער מיינונג אז‬
‫צו רבי אייזיק'ל חרי‪ $‬זצ"ל איז אמאהל געקומע א‬ ‫ס'איז געווע א "פייג בוי"‪  ,‬ווייל דו גיבסט נישט מער‬
‫מחבר בעט א הסכמה אוי‪ #‬א ספר‪ .‬או ער האט דערביי‬ ‫ווי א "פייג" ) גארנישט מיט גארנישט(‪...‬‬
‫גענומע דערצעהל‪ ,‬וואט פאר א גרויסער "יחס" ער‬
‫איז‪ ...‬מאכט צו איה רבי אייזיק'ל‪ :‬אי שיר השירי‬ ‫"עבדי היינו"אי" בי גענוי ווי פרעה‪...‬‬
‫האט שלמה המל
נישט אנגעגעב זיי יחוס‪ ,‬זאגנדיג‬
‫קור)‪ :‬שיר השירי אשר לשלמה‪ .‬או דא
איז דער‬ ‫די גבאי צדקה פו "קמחא דפסחא" אי שטאט‬
‫ספר שטארק געשעצט געוואר‪ ,‬או חז"ל האב דערוי‪#‬‬ ‫קאוונא‪ ,‬האב זי
דור
געשמועסט מיט' רב ר' יצחק‬
‫ארויסגעגעב א הסכמה‪ ,‬אז‪ :‬כל הכתובי קדש ושיר‬ ‫אלחנ‪ ,‬איבער א געוויסער קארגער גביר וועלכער וויל‬
‫השירי קדש קדשי )ידי גה(‪.‬‬ ‫נישט געב קיי מינדעסטע פרוטה פאר צדקה‪  .‬וויאזוי‬
‫אי קהלת דאגעג‪ ,‬ווערט שוי אויסגערעכענט דער‬ ‫קע ער דע זאג ביי סדר‪" :‬כל דכפי ייתי ויכול"‪,‬‬
‫גאנצער יחוס פו דער מחבר‪ ,‬שלמה המל
‪ :‬דברי קהלת‬ ‫ס'איז דא
א וויסטע שקר או אויסנארונג?  פרעג די‬
‫ב דוד מל" בירושלי‪ .‬או פונדעסטוועג זאג חז"ל‬ ‫גבאי פו דע רב‪.‬‬
‫)שבת ל‪ :(:‬בקשו חכמי לגנוז ספר קהלת‪ ,‬ווייל ביי‬ ‫יא יא!  ענטפערט דער רב  די שאלה פרעגט איה‬
‫הסכמה אוי‪ #‬ספרי  זאגט ר' אייזיק'ל  רעכענט מע‬ ‫טאקע זיי זוה‪" :‬מה נשתנה"‪  ,‬וואס איז אנדערש די‬
‫זי
נישט מיט קיי יחוס‪...‬‬ ‫נאכט פו אלע נעכט אז ער לאדענט איי די ארעמעלייט‬
‫צו עס א סעודה?‬
‫ענטפערט דער טאטע‪" :‬עבדי היינו לפרעה‬
‫ער האט אלעס אויסגעמישט‪...‬‬ ‫למצרי"‪  .‬או אזוי ווי פרעה האט צוגעזאגט או נישט‬
‫פסח ביינאכט האט א דארפסמא א ע האר)‬ ‫מקיי געווע‪ ,‬די זעלבע טוה אי
‪  .‬אי
לאדע איי‬
‫א'געראכט די "סדר"‪ .‬ער האט געמאכט קידוש‪,‬‬ ‫ארימעלייט צו די סעודה‪ ,‬אבער אי
בי נישט גרייט‬
‫געזאגט מה נשתנה‪ ,‬געטרינק פיהר כוסות‪ ,‬או באלד‬ ‫מקיי צו זיי‪...‬‬
‫צוגעגאנג צו "שולח עור""‪  .‬געענדיגט די סעודה‪,‬‬
‫געבענטשט‪ ,‬או אלעס איז פערטיג‪...‬‬ ‫אי" "זעה" אז דו ביזט א פיינער מענטש‪...‬‬
‫איז דארט געזיצ א גאסט‪ ,‬אוי
נישט קיי קליינער‬
‫ע האר)‪ ,‬או ער האט זי
געווינדערט‪ :‬וואס איז דאס?‬ ‫א א&געריסענער ארעמא איז געשטאנע אויפ' גאס‬
‫פאר א יאהר בי אי
געווע ביי א "סדר" האט מע‬ ‫בעפאר פסח או זי
געבעט הארציג ביי עול‪ :‬האטס‬
‫געזאגט א סא
שטיקלע
‪ .‬ווי למשל‪ :‬הלל‪ ,‬נשמת‪ ,‬לשנה‬ ‫רחמנות‪ ,‬או העלפטס א בלינדער איד!!  א איד האט‬
‫הבאה בירושלי??‬ ‫רחמנות געהאט‪ ,‬או אריינגעווארפ אי זיי האנט א‬
‫שמייכעלט דער בעל הבית מיט א מינע פו קלוגשאפט‪,‬‬ ‫שיינע סומע געלט‪  .‬דער "בלינדער" צושמייכעלט זי
‬
‫או ענטפערט מיט טיפע פארשטאנד‪ :...‬דיי פאריעריגער‬ ‫או זאגט‪ :‬אוי‪ #‬אייער פני האב אי
באלד געזעה אז‬
‫בעל הבית איז געווע א גרויסער ע האר!‪ ,‬וועלכער‬ ‫איהר האט א גוט האר)!!‬
‫ווייסט נישט וואס טוהט זי
פו רעכטס צו לינקס!‬
‫ער טוהט אלעס וואס ער האט אמאהל געהערט דא או‬ ‫מ'מאכט נישט א זכר צו רכוש גדול‪...‬‬
‫דארט‪ ,‬או נישט מיט די אייגענע מחשבה‪ .‬ער האט למשל‬
‫געהערט‪ ,‬אז אויב פסח געפאלט אי ראש חודש‪ ,‬זאגט‬ ‫אוי‪ #‬אלעס מאכ מיר א זכר‪ :‬די זרוע" איז א זכר‬
‫מע "הלל"‪ .‬או אויב עס געפאלט אי שבת‪ ,‬זאגט מע‬ ‫אויפ'‪" :‬קרב פסח" די מצה"  אויפ'‪ :‬על שלא‬
‫"נשמת"‪ .‬או אויב עס געפאלט אי יו כיפור‪ ,‬זאגט מע‬ ‫הספיק בצק להחמי!"‪ ,‬דער מרור  אויפ'‪ :‬וימררו‬
‫"לשנה הבאה בירושלי"‪  .‬איז געקומע דער גרויסער‬ ‫את חייה"‪ .‬פארוואס מאכ מיר נישט קיי זכר אוי
‬
‫שוטה או געמאכט דערפו א גאנצע סאלאט או אלעס‬ ‫אויפ' רכוש גדול"?‪  ...‬ווייל פו די רכוש גדול איז שוי‬
‫אויסגעמישט!!‪...‬‬ ‫לאנג קיי זכר נישט געבליב‪...‬‬
 ‫‪ö−ëî½ô îòñî× íïí íñ−ñí‬‬

‫~ ‪~ çñô ãåáëì âðåìäòöøò‬‬

‫אמאהל זענע געקומע צו הייליג רבי' ר' שמעלקא פו ניקעלשבורג זי"ע עטליכע קצבי )פלייש הענדלערס( מיט א מאדנע‬
‫טענה‪ :‬שוי א לענגערע צייט וואס איינער פו די שטעטישע קצבי מאכט זיי קאליע זייער פרנסה‪ ,‬או אפשר גאר איז ער מאכיל‬
‫טריפות פאר איד ח"ו‪ ...‬ווייל אלע בהמות וואס ער האט געקויפט די לעצטע חדשי זענע געווע "גלאט כשר" אה קיי שו ‬
‫טריפה אדער קליינע שאלה‪ .‬דערפאר פארדינט ער זעהר אסא! געלט‪ .‬ווייל יעדער איינער ווייסט אז ביי איה קע מע קויפ די‬
‫בעסטע פלייש פאר גאר ביליג‪ .‬אבער דאגעג‪ ,‬זיי האב שאד פוהל געלט‪ .‬ווייל כמעט אלע בהמות וואס זיי קויפ‪ ,‬קומע ארויס‬
‫טריפה‪ ,‬או זיי מוז זיי פארקויפ פאר גוי פאר די העלפט פו די פרייז‪ .‬קומט אויס אז זיי פארליר פוהל געלט‪ - .‬ס'קע נישט זיי‬
‫אנדערש‪ ,‬נאר אז שטילערהייט ארבעט ער מיט‪ ,‬מיט די שוחטי או בודקי אז זיי זאל כשר' אלע זיינע בהמות‪...‬‬
‫ווע רבי ר' שמעלקא האט דאס געהערט‪ ,‬האט ער נא! גארנישט געוואלט באשליס‪ ,‬נאר ער איז אליי אריבער געגאנג צו ‬
‫שחט‪-‬הויז‪ ,‬צוצוזעה מיט זיינע אייגענע אויג איבער וואס עס האנדעלט זי! דא‪.‬‬
‫או אט זעהט ער טאקע‪ ,‬אז אלע בהמות וואס יענער קצב האט געקויפט זענע טאקע ארויס געקומע הונדערט ּפראצענט כשר‬
‫אה די קלענסטע שאלה‪ .‬ס'האט זי! ארויס געוויז‪ ,‬אז די אלע אנדערע קצבי האב סת אויסגעטראכט שקר‪ .‬די זא! האט זי!‬
‫איבער גע'חזר'ט עטליכע מאהל או די אלע בהמות פו יענע קצב זענע ארויס געקומע כשר‪...‬‬
‫ווע רבי ר' שמעלקא האט דאס געזעה‪ ,‬האט ער צוגערופ דע קצב אי א זייט‪ ,‬או איה געזאגט‪ :‬הער מי! צו‪ ,‬עפעס זעהר א‬
‫מאדנע זא! פאסירט דא‪ .‬טאקע אלע דיינע בהמות קומע ארויס אינגאנצ "גלאט"‪ ,‬אבער וואס איז דער סוד פו דע ? ביזטו דע‬
‫א "בעל רוח הקודש" וואס דו ווייסט פריער וועלכע בהמות צו קויפ אי מארק? ווייסטו דע פו פריער וואס ס'טוהט אינעווייניג‬
‫אי די בהמה? אפשר ביזטו גאר א באהאלטענער צדיק‪ ,‬דא ליגט אוי‪ %‬מיר א פליכט‪ ,‬אלס רב פו שטאט דאס צו וויס! אי! בי‬
‫גוזר אוי‪ %‬דיר אלס שטאטס‪-‬רב אז דו זאלסט מיר דערצעהל דע גאנצ אמת!!‬
‫האט דער קצב געענטפערט‪ :‬הייליגער רבי‪ ,‬אי! בי נישט קיי באהאלטענער צדיק או אוי! נישט קיי בעל רוח הקודש‪ ,‬נאר‬
‫גאר א איינפאכער מענטש‪ .‬נאר איי זא! האט מיר דער אייבערשטער געשאנק‪ ,‬א גוט האר צו טייל צדקה‪ .‬אי! גיב אויס‬
‫גרויסע געלטער פאר יעד איד וואס קומט זאמלע געלט‪ .‬סיי דאס א ּפראסטער ארעמא‪ ,‬סיי דאס א חשובער גבאי צדקה ‪-‬‬
‫קיינע שיק אי! נישט אוועק מיט ליידיגע הענט‪.‬‬
‫‪ -‬פאר עטליכע חדשי צוריק‪ ,‬איז געקומע צו מיר א חשובער איד וואס אי! האב קיינמאהל נישט פריער געזעה‪ - ,‬אי! ווייס‬
‫נאר אזוי פוהל אז זיי נאמע איז ר' נת נטע‪ - ,‬או ער האט מיר געבעט א גרויסע סומע געלט פאר "פדיו שבויי"‪ .‬אי אנהייב‬
‫האב אי! נישט געהאט גרויס חשק צו געב אזוי פוהל געלט אוי‪ %‬איינמאהל‪ ,‬או אי! האב פראבירט אראפ צו דינג פו די סומע‪.‬‬
‫האט יענער צדיק מיר פארגעשלאג א גוט געשעפט‪ :‬אז ער וועט קומע מיט מיר אי די בהמות‪-‬מארק או ער וועט מיר אנווייז‬
‫איינשפאר א גרויס שאד וואס אי! וואלט‬
‫ּ‬ ‫וועלכע בהמות זענע ‪ּ 100‬פראצענט געזונדט אה קיי שו שאלה‪ .‬אזוי וועט ער מיר‬
‫פריער געדארפט שאד האב‪ .‬ס'איז שוי א לאנגע צייט וואס יענער חשובער צדיק קומט מיט מיר צו בהמות‪-‬מארק או ער‬
‫זאגט מיר וועלכע בהמות צו קויפ‪ .‬או דערווייל האט ער אלעמאהל גוט צוגעטראפ‪ ,‬או אלע בהמות זענע טאקע ארויס כשר!‬
‫רבי ר' שמעלקא איז אינגאנצ איבעראשט געוואר הערנדיג די ווערטער‪ .‬אי זיי קאפ האב אנגעהויב ארוי‪ %‬צו קומע‬
‫פארשידענע געדאנק‪ ,‬ווער ווייסט ווער יענער מענטש איז? ווער זאגט אז יענער איז בכלל א צדיק‪ ,‬אפשר איז ער גאר פו די‬
‫סטרא אחרא חס ושלו ? ער פרעגט נאכאמאהל דע קצב ווער יענער צדיק איז‪ ,‬אבער דער קצב האט נישט געוויסט צו‬
‫עטנפער‪ ,‬נאר אז ער הייסט ר' נת נטע‪ .‬רבי ר' שמעלקא האט באפויל פאר' קצב‪ ,‬אז דע קומענדיג מאהל וואס יענער מענטש‬
‫וועט קומע‪ ,‬זאל ער איה זאג אז דער רב האט גוזר געווע אז ער זאל שוי אויפ ארט קומע צו איה !!‬
‫דער געווינטשענער טאג איז אנגעקומע‪ - .‬אינמיט ווע דער רב איז געזיצ מיט זיינע תלמידי או געלערנט‪ ,‬איז אנגעקומע צו‬
‫איה א איד מיט א הערלי! שיי או ג‪-‬טליכ געשטאלט‪ ,‬או זי! אנגערופ‪ :‬מיי נאמע איז נת נטע פו שינאווא‪ .‬דער רב האט‬
‫מיר באפויל אז אי! זאל זי! שטעל פאר איה ‪ - .‬רבי ר' שמעלקא האט זי! באלד דערמאנט אי די מעשה‪ ,‬אז ער איז יענער‬
‫מענטש וועלכער זאגט אויס פאר' קצב וועלכע בהמות צו קויפ‪.‬‬
‫צו ערשט האט איה דער רב נישט געוואלט געב זיי האנט ‪ -‬ווייל ער האט נא! געהאט א ספק וואס פאר א סארט מענטש‬
‫דאס איז ‪ -‬או איה געפרעגט שטרענגערהייט‪ :‬ביזטו דאס טאקע יענער מענטש וועלכער זאגט שטענדיג אויס פאר' קצב‬
‫וועלכע בהמות צו קויפ?‬
‫‪ -‬יא הייליגער רבי‪ ,‬ס'איז טאקע אמת‪ ,‬אי! זאג אלעמאהל אויס וועלכע בהמות זענע כשר ‪ -‬האט דער צדיק געענטפערט‪ - .‬פו‬
‫ווי ווייסטו דאס אלעס? ‪ -‬האט איה רבי ר' שמעלקא צוריק געפרעגט‪ - .‬אליהו הנביא ע"ה דערצעהלט מיר דאס! ‪ -‬האט דער‬
‫צדיק צוריק גענעטפערט‪.‬‬
‫ווינדערט זי! דער רב‪ :‬ווי קומט אליהו הנביא אי די בהמות‪-‬מארק‪ ,‬וואס זוכט ער דארט?!?‬
‫ענטפערט דער צדיק‪ :‬מיר ווייס דא! אז קדשי בהמות זענע אסור הנאה צו האב‪ .‬או נישט נאר זיי‪ ,‬נאר אוי! זייערע קינדער‬
‫או קינד'ס קינדער‪ - .‬ווע דער בית המקדש איז חרוב געוואר‪ ,‬זענע געווע צוגעגרייט אסא! קדשי בהמות אוי‪ %‬מקריב צו זיי‬
‫פאר קרבנות‪ ,‬אבער מ'האט זיי נישט אנגעיאגט מקריב צו זיי צוליב דע חורב‪ .‬נא! דע האב זיי זי! אויסגעמישט או מ'האט‬
‫נישט דערקענט וועלכע זענע די קדשי בהמות‪ .‬אזוי דרייע זי! ארו אוי‪ %‬די וועלט טויזענטער בהמות‪ ,‬וועלכע שטאמע פו‬

‫גיליונות פרשת השבוע להורדה‪www.ladaat.net/gilionot.php :‬‬

‫קדשי‪ ,‬או זענע אסור בהנאה‪ .‬דערפאר קומט אליהו הנביא אי די בהמות‪-‬מארק ווי איד געפונע זי!‪ ,‬או ער פראבירט צוריק‬
‫צו האלט אז די איד זאל נישט קויפ די בהמות‪.‬‬
‫יעצט ווע דער צדיק האט געענדיגט זיינע‬
‫ווערטער‪ ,‬האט זי! רבי ר' שמעלקא אויפגעהויב‬
‫פו זיי ארט‪ ,‬או מיט גרויס כבוד געגעב "שלו‬
‫עליכ" פאר' גאסט‪ ,‬או זי! אנטשולדיגט אז ער‬
‫האט געהאט אי איה א ספק צו ער איז נישט א‬
‫ערליכער איד‪ - - .‬יעצט אז אי! זעה אז איהר זענט‬
‫זוכה צו גילוי אליהו‪ ,‬דא זענט איהר פו אונזערע‬
‫מענטש‪ ,‬או אייער ארט דאר‪ %‬זיי ביי אונז אי בית‬
‫המדרש!!‬
‫פו דא אה איז ר' נת נטע פו שינאווא געוואר‬
‫א שטענדיגער גאסט ביי רבי' ר' שמעלקא‪ ,‬או‬
‫אלע חסידי או תלמידי האב איה אנגעגעב‬
‫פוהל כבוד ‪ -‬או ער איז שפעטער באקאנט געוואר‬
‫אל) דער בעל מחבר פו דע חשוב סידור "עולת‬
‫תמיד" וואס איז געשריב על פי קבלה‪.‬‬
‫ס'איז אנגעקומע חודש ניס‪ ,‬ר' נת נטע איז‬
‫געקומע צו הייליג רבי'‪ .‬האב איה די חסידי ‬
‫געפרעגט אויב אליהו הנביא קומט צו איה אוי!‬
‫פסח ביי סדר‪ ,‬ר' נת נטע האט געענטפערט אז יא!‬
‫‪ -‬אויב אזוי ‪ -‬האב די חסידי געזאגט ‪ -‬דא זאלט‬
‫איהר ביטע פרעג פאר אליהו הנביא די באקאנטע‬
‫ימ ַתי ָקא ָא ִתי ַמר"? )‪ -‬ווע וועט שוי משיח‬
‫קשיא‪ַ " :‬א ָ‬
‫קומע(‪ ,‬או ר' נת נטע האט זיי דאס צוגעזאגט‪.‬‬
‫נא! פסח האב שוי די חסידי געווארט‬
‫אומגעדולדיג צו הער וואס דער צדיק האט צו זאג‪.‬‬
‫ווע דער צדיק איז אנגעקומע‪ ,‬האב איה די‬
‫חסידי ארו גערינגעלט מיט גרויס נייגעריגקייט‬
‫צו הער זיינע ווערטער‪.‬‬
‫אפצורעכט דע סדר‬ ‫‪ -‬ווע אי! האב אנגעהויב ּ‬
‫‪ -‬האט ר' נת נטע דערצעהלט ‪ -‬איז באלד אליהו‬
‫הנביא געקומע‪ ,‬או אי! האב איה געפרעגט די‬
‫פיהר קשיות‪ ,‬לויט דע פשט וואס ווערט‬
‫געברענגט אי די הייליגע ספרי ‪" :‬וואס איז‬
‫פארענדערט געוואר אונזער גלות פו אלע גלויות‪ ,‬אז אונזער גלות דויערט אזוי לאנג‪ ,‬או איז‪" :‬כולו מצה" פוהל מיט צרות או‬
‫יסורי ‪ -‬ס'איז‪" :‬כולו מרור" מיר זענע אנגעזעטיגט מיט ביטערקייט או שלעכטס? ‪ -‬אזוי האב אי! איה געפרעגט די איבריגע‬
‫קשיות אוי‪ %‬דע אופ‪ .‬או ביי ענדע האב אי! איה געפרעגט‪" :‬ווע וועל מיר שוי אויסגעלייזט ווער פו גלות"? ‪ -‬איז געקומע‬
‫אוי‪ %‬דע א קורצע ענטפער‪" :‬כולנו מסובי" ‪ -‬אי אידיש קע מע דאס טייטש‪" :‬מיר זענע אלע פו קלייע"‪" -) .‬סובי" טייטשט‬
‫"קלייע"‪ ,‬דאס זענע די שאלעכטס פו די וויי) וואס בלייבט איבער נאכ' דרעש(‪.‬‬
‫פונקט דעמאלטס האט זי! דארט געפונע דער הייליגער רבי ר' אלימל‪ #‬פו ליז'ענסק זי"ע‪ .‬או ער האט זי! אנגערופ צו זיי‪- :‬‬
‫אי! וועל איי! ערקלעהר די באדייט פו אליהו הנביא'ס ווערטער‪ ,‬וואס דאס איז א ענטפער פארוואס אונזער גלות איז אזוי‬
‫שווער או דויערט אזוי לאנג‪ .‬ער האט געוואלט מרמז זיי מיט זיינע ווערטער אוי‪ %‬גאר א חשוב' עני ‪ -‬דאס איז אחדות או‬
‫ליבשאפט וואס דאר‪ %‬הערש צוויש אידישע קינדער‪.‬‬
‫‪ -‬ווי ס'איז באקאנט‪ ,‬אז ווע מ'מישט אויס מעהל מיט וואסער‪ ,‬קלעב זי! צוזאמע די ברעקלע! מעהל או זיי ווער א גרויסע‬
‫טייג‪ ,‬או פו דע באקט מע ברויט או קוכ‪ .‬אבער פו די קלייע קע מע נישט מאכ קיי טייג‪ ,‬ווייל די ברעקלע! קלעב זי!‬
‫נישט צו איינס מיט אנדער‪.‬‬
‫דאס איז די זא! וואס האלט צוריק די גאולה שלימה‪ .‬דאס וואס איד קריג זי! או האב זי! פיינד‪ ,‬יעדער איינער לעבט זי!‬
‫פאר זי! אליי‪ ,‬קיינע אינטערעסירט נישט דע צווייט‪ ...‬אבער ווע איד וואלט זי! באהאפט צוזאמע מיט ליבשאפט או‬
‫אחדות‪ ,‬וואלט געוואר פו דע א לאנגע דיקע שטריק וואס וואלט אראפ געברענגט פו הימל דע דריט בית המקדש אי איהר‬
‫פוהל פראכט או שיינקייט!!‬
‫‪ -‬דאס האט אליהו הנביא געוואלט מרמז זיי‪ - :‬האט רבי ר' אלימל! זי"ע געענדיגט זיינע ווערטער ‪" -‬כולנו מסובי"‪ ,‬מיר זענע‬
‫אלע אזוי ווי די קלייע וואס קלעב זי! נישט צוזאמע‪ .‬אליהו הנביא קע דא! קוי ווארט מודיע צו זיי פאר די איד די פרייליכע‬
‫בשורה‪ ,‬אבער ס'שטערט איה זייער שטארק וואס ס'איז ליידער נא! נישט אנגעקומע די צייט דערצו!!!‬
 ‫‪ëþ þ¼èþ¼ëô¼ñ þ¼ð‬‬
‫‪8 - öèòïþêõ ö−ê ,"ëš¼− ³î¼î¾−" ó¼òîõ ¼¬×−¾¼è ½ò¼ë¼ñ −ð‬‬

‫פאר צוויי באזונדערע מענטש‪ ,‬האט ער ערשט געוויסט‬ ‫פרק ח' ‪ -‬מיט הרה"ק ר' מאיר פרעמישלאנער זי"ע‪-‬ב'‬
‫וועלכער פו די צוויי איז דער צדיק או וועלכער איז דער רשע‪.‬‬ ‫ר' מאיר פרעמישלאנער הערט אויס די ווינדער פו זיינע‬
‫או ער האט געזאגט‪" :‬זה חי" ‪ -‬דער וועט בלייב לעב!‬ ‫גאסט‪-‬געבער‪ ,‬או ער רופט זי אה‪ :‬איידער מאיר'ל וועט‬
‫פארוואס? ‪ -‬ווייל‪" :‬זה מת"! ווייל דער צווייטער ‪ -‬דער רשע ‪-‬‬ ‫איי וועג דע עפעס זאג‪ ,‬וועט ער איי בעט‪ ,‬אז איהר‬
‫וועט אנשטאט איה שטארב·‬ ‫זאלט שוי‪ ,‬זאפארט אריבערשיק א שליח‪ ,‬כדי געוואהר צו‬
‫דאס האט אוי געמיינט די פסוק )דברי ז‪-‬טו(‪" :‬והסיר ה'‬ ‫ווער וואס דער דאזיגער יוגגערמא מאכט או צו ער איז שוי‬
‫ממ כל חלי וכל וגו'‪ ,‬ונתנ בכל שונאי"‪ - .‬אז דער רבונו של‬ ‫געזונדט‪ .‬או מיר וועל זעה אויב מאיר'ל האט חלילה ליגענט‬
‫עול נעמט אוועק די קראנקהייט וואס דאר‪ #‬קומע אוי‪ #‬א‬ ‫געזאגט!‬
‫צדיק או גיבט זיי איבער אוי‪ #‬זיי שונא ‪ -‬דער רשע‪...‬‬ ‫ס'איז זעלבסט פארשטענדלי אז זיי פארלאנג איז באלד‬
‫‪ -‬די צוויי גאוני ‪ -‬דער ישועות יעקב או זיי זוה ‪ -‬זענע‬ ‫אויסגעפיהרט געוואר‪ - .‬ס'האט נישט לאנג גענומע‪ ,‬או‬
‫געבליב איבעראשט או פארווינדערט‪ .‬או כאטש זיי האב‬ ‫דער שליח איז צוריק געקומע מיט דער באריכט‪ ,‬אז דער‬
‫שוי פו פריער געהערט וועג די גרויסקייט פו די קדושה פו‬ ‫יונגערמא וועלכ די דאקטוירי האב ערשט היינט‬
‫ר' מאיר‪ ,‬אבער אז ער איז אזוי גרויס אי תורה האב זיי זי‬ ‫אינדערפרי א ּפגעזאגט דאס לעב‪ ,‬או אז זיינע שטונד זענע‬
‫יעצט דערוויסט‪.‬‬ ‫געציילטע‪ ,‬גייט שוי ארו אינע שטוב‪ ,‬או ער האלט זי אי‬
‫זיי האב איה זעהר באדאנקט‪ ,‬או נא מיט איה‬ ‫איי בעסער פו שעה צו שעה!!‬
‫פארברענגט א לענגערע צייט‪ ,‬שמועסנדיג אי לערנע‪ ,‬או‬ ‫הערנדיג דאס‪ ,‬זענע די צוויי לעמבערגער גאוני נא‬
‫וואס א מינוט לענגער האב זיי איינגעזעה אז ר' מאיר איז פו‬ ‫מער איבערראשט געוואר‪ ,‬או ביידע האב זיי געבעט‬
‫די גרעסטע גדולי פונע דור‪.‬‬ ‫פונע צדיק‪ ,‬ער זאל זיי זאג מיט וואס פאר א כח האט ער‬
‫‪ -‬אויב דער דר החסידות איז אזוי גרויס ‪ -‬האט זי דער‬ ‫דאס אלעס געוויסט?‬
‫ישועות יעקב אויסגעדריקט ‪ -‬אז עס קע ארויסגעב אזעלכע‬ ‫‪ -‬די הייליגע גמרא דערצעהלט ‪ -‬האט ר' מאיר'ל‬
‫גרויסע מענטש ווי ר' מאיר פרעמישלאנער‪ ,‬האב אי שוי‬ ‫אנגעהויב ‪ -‬אי מסכת ברכות )ד‪ #‬ל"ד( אוי‪ #‬דער גרויסער תנא‬
‫גאר א אנדערע בליק אוי‪ #‬חסידות!!‬ ‫ר' חנינא ב דוסא‪ ,‬ווע ער פלעגט מתפלל זיי פאר קראנקע‬
‫)פארזעצונג‪ ,‬דע קומענדיג ווא אי"ה(‬ ‫מענטש‪ ,‬פלעגט ער זאג‪" :‬דער וועט לעב או דער וועט‬
‫שטארב"!!‬
‫‪ -‬וויל מאיר'ל א קשיא פרעג‪ :‬מילא אז ער האט געזאגט‪,‬‬
‫אז דער וועט לעב‪ ,‬איז דאס גאנ( רעכט‪ .‬אבער צו וואס האט‬
‫ער געדארפט זאג וועג א צווייט‪ ,‬אז ער וועט שטארב? ‪-‬‬
‫מע מעג דא נישט ארויסלאז פו מויל אזעלכע שלעכטע‬
‫רייד‪ ,‬צו וואס האס ער דאס געדארפט מעלד? איז דע נישט‬
‫געווע געגוג אז מ'וועט זי וועג דע דערוויס נאכדע וואס‬
‫עס וועט געשעה דער אומגליק??!!‬
‫די צוויי גאוני האב געשוויג או געווארט צו הער וואס‬
‫ר' מאיר'ל וועט אויסטייטש‪ - .‬הערט אויס‪ ,‬מיינע טייערע‬
‫רבני‪ ,‬וואס מאיר'ל האט וועג דע צו זאג!‬
‫די גמרא זאגט אי מסכת מועד קט‪) ,‬ד‪ #‬ט"ז(‪" :‬הקדוש‬
‫ברו הוא גוזר גזירה וצדיק מבטלה"‪ -) ,‬דער אייבערשטער גיבט‬
‫ארויס א גזירה‪ ,‬קומט צו גיי דער צדיק או ער איז דאס מבטל(‪.‬‬
‫אייגענטלי איז דאס זעהר שווער צו פארשטיי‪ :‬ווי איז‬
‫דאס דע מעגלי? ווי קע א מענטש א בשר וד‪ ,‬מעג ער זיי‬
‫דער גרעסטער צדיק אי דער וועלט‪ ,‬או ער טוישט די מיינונג‬
‫פו דער אייבערשטער‪ .‬איז דע דער אייבערשטער א בשר וד‬
‫וועלכער האט חרטה פו זיי פריערדיגע מיינונג?‬
‫דער תירו( איז אבער‪ ,‬לויט ווי די חז"ל זאג‪ :‬אז טאמער‬
‫עס הענגט אוי‪ #‬א איד א שלעכטע גזירה‪ ,‬באקומט דער צדיק‬
‫א כח או ער קע איבערדרייע אז די גזירה זאל קומע אוי‪ #‬א‬
‫גוי א רשע‪ ,‬אנשטאט אוי‪ #‬דע איד‪ - .‬דער צדיק‪ ,‬ווע ער‬
‫הערט אויב אי הימל ווי מע רופט אויס די גזירה אויפ' איד‪,‬‬
‫פארמערט ער מיט תפילות ביי רבונו של עול ביז ער‬
‫באקומט ערלויבעניש אריבער צו פיהר די גזירה פונע איד‬
‫ביז צו גוי דער רשע‪.‬‬
‫או דערפאר‪ ,‬ווע רבי חנינא ב דוסא האט מתפלל געווע‬
‫א שער‪-‬בלאט פו חומש שמות מיט די פירוש פו "ישועות יעקב"‬
 öîš−³ ¼¬òê½¼þ¼¬ò−ê −ð
8 - (öèòïþêõ ö−ê èòîñí¼®þ¼ ¼ðò¼òêõ¾ ê)
:‫אי קורצ פו פריער‬
‫ או זיי אנטלויפ פונע פעטער מיט גרויס צאר מט א געדאנק צו‬,‫די יתומי שפאר זי א גרויסע סומע געלט‬
‫געשעפט או פארקויפ פאר די קונד פו דער‬-‫ זיי עפענע א פלייש‬.‫עפענע א פלייש געשעפט בשותפות‬
‫ זיי האב חתונה געהאט מיט פיינע ווייבער או‬.‫ זיי האב שטארק אויפגעפאסט מ'זאל זיי נישט כאפ‬.‫פעטער‬
‫ אי יענע צייט איז געשעה אי‬.‫ או זיי האב געטיילט גרויסע סומעס געלט פאר צדקה‬,‫געבויר קינדער‬
‫ איינער פו די שותפי הערט‬.‫צייטיג געשטארב‬-‫קראקא פוהל אומגליק פו יונגע מענטש וועלכע זענע פרי‬
‫ווי זיי איידע לערנט רמב" ווי ס'שטייט די געפערלי שטראפ וואס קומע אוי שטרויכעל איד מיט‬
‫ ער פאלט אוועק אי בעט‬."‫ או ווי זיי נשמה ווערט פארפאל אוי אייביג אי "כ הקלע‬,‫נבילות או טריפות‬
!‫ או ווי ביטער זיי זענע אריינגעפאל אינע נע‬,‫ ער רופט זיי שות או דערצעהלט איה אלעס‬.‫פאר'חלש'ט‬
‫ או וואס ס'ווארט זיי אפ אוי יענע וועלט צוליב דע וואס אזויפוהל אומשולדיגע מענטש זענע‬,‫פונע שט‬
‫ זיי באשליס אריבער צו גיי צו "מגלה עמוקות" או‬.‫צייטיג געשטארב פו עס נבילות או טריפות‬-‫פרי‬
:‫ או אצינד לייענט ווייטער‬- ‫איה אלעס אנטפלעק‬
‫פרק י'  זיי זענע זי מתוודה פאר' רב‬
,ïôàìùòâ æéà ùéðòôòùàá òöðàâ éã ïåà ,èéé÷ìéèù òâéäåø à èùøòäòâ èàä à÷àø÷ ïéà ïòåå ,èëàð øòã óéåà èòôù
øòã - ì"öæ àøéôù òèð ïúð 'ø â"äøä ,áø-ñèàèù íòðåô æéåä éã ïåô âðåèëéø éã ïéà ïééâ èæàìòâ íéôúåù ééååö éã êéæ ïáàä
ïåà ï÷éìâîåà òèñâøò éã èâðòøáòâåö ïáàä ñàåå ñøòëòøáøàô òèñòøâ éã éåå íäéà øàô ïééæ äãååúî êéæ - "úå÷åîò äìâî"
ïåà ùîùî øòã ñéåøà èîå÷ ãìàá ïåà ,øäéè ï'ôéåà ééæ ïôàì÷ ,äòðëä èéî ìäåô øòöøòä òðòëàøáåö èéî .èàèù éã ïéà ïãééì
ééååö éã æà ïãìòî åö ,áø íåö ïééøà ãðéååùòâ èôéåì øò ."íéàáä íéëåøá" ïâé'ãåáëá ïåà ïëéìééøô à èéî óéåà ééæ èîòð
èàä ïéöòáòø éã ïåà ,áø íåö èøäéôòâ ïééøà ãìàá ééæ èàä'î .ïòëåæàá íäéà ïòîå÷òâ ïòðòæ èàèù ïåô íéøéáâ òèñ'áåùç
íòã óéåà è÷å÷òâîåà èùéð åìéôà êéæ ïáàä ééæ øòáà .èëåøô èéî ùéå÷ íòðééù à ùéè ï'ôéåà èìòèùòâ øòãéðà ìòðù
òãðòæòååðà òìà éã .áø ï'èéî ïñòåîù åö êøåã èééäðâòìòâðà òâéèëéåå à ïáàä ééæ æà èâàæòâñéåøà èééäòìéèù øàð ,ïòîòìà
.øäéè éã ïñàìùøàô ãðéååùòâ èàä áø øòã ïåà ,øòîéö íòã èæàìøàô ïáàä
ï÷å÷ åö ïééøà êéæ ïòîòù ééæ .ãøò éã åö ïâéåáòâðééà ïòðòæ øò'íéðô øòééæ ïåà ,ïâéåà øòééæ ïåô ïñéìô åö ïäà ïáééä ïøòøè ïëééè
òëééåå èéî ééæ èâéäåøàá ïåà ï÷àøùøòã èøòåå áø øòã .èøàåå à ïâàæñéåøà èùéð ïòðò÷ ééæ ïåà ,äøåö òâéìééä ñ'áø íòã ïéà
.øòèøòåå øòééæ ïøòä ïæàì ïåà ìéåî ñàã ïòðòôò øàð ïìàæ ééæ ,ï÷òøù åö ñàåå èùéð ïáàä ééæ æà ,ãééø
ïåô ,òèëéùòâ-ñðòáòì òöðàâ øòééæ ïìäòöøàô ïåà ïøòãìéù åö ïáéåäòâðà ïåà ,èñééøã éã ïòîåðòâ êéæ èàä ééæ ïåô øòðééà
.øòãøòî øòìàèåøá à éåå ïâéåöòâôéåà ïåà áåèù ïéà ïòîåðòâ ïééøà ééæ èàä øòèòô øòã ïåà ,íéîåúé ïáéìáòâ ïòðòæ ééæ ïòåå
èâðòøáòâåö øòèòôù èàä ñàã ñàåå ,ïôàøèòâ ïáàä ééæ ñàåå èìòâ òîåñ éã èéî äùòî éã èìäòöøòã øòèééåå ééæ ïáàä éåæà
,èééåå éåæà .úåôéøè ïåà úåìéáð à÷àø÷ ïéà äìéä÷ òùéãéà éã ïñò åö ïáòâ ïåô "ñòðæéá" à èøäéôòâðà âðàì ïøäàé ïáàä ééæ æà
...äôéøè ïñò ïåô ïøàååòâ èòååòèàøòâ æéà øòëìòåå èàèù ïéà æéåä à ïòååòâ èùéð ùîî æéà'ñ æà
íäéà èàä ñééååù øòèìà÷ à ïåà ,ïâéåà éã øàô ïøàååòâ øòèñðéô íäéà æéà ,èøòäøòã ñàã èàä úå÷åîò äìâî øòã éåå
èðò÷òâ èàä'î æà ,ùéðøòèéö àæà èôàëòâðà íäéà èàä'ñ ïåà ,ìåèù ïééæ ïåô ïìàôòâ ôàøà âéãðìòååîåà æéà øò .ïñàâàá
:íäéà ïåô ñéåøà êéæ èøòä õëòø÷ òãðòñééø-õøàä à .ìéåî ïéà êéæ ïôàì÷ ïééö òðééæ éåå ïøòä
ìäåô éåæà .íòã ïéà ïøäòì÷ åö ïééøà ïåà ïôééøâàá åö êéìâòîîåà æéà'ñ !úåøéáò òëéìøòôòâ òëìòæà !!ééåå éåà !!ééåå éåà -
,èééö éã øàô èìòåå éã èæàìøàô ïáàä øòãðé÷ òëéìøò òâðåé ìäåô éåæà ,âéèééö-éøô ïáøàèùòâ ïòðòæ ïùèðòî òâéãìåùîåà
ïåà úåìéôú ìäåôéåå ,úåøö òìà éã áéìåö ïòååòâ øæåâ êéà áàä íéúéðòú ìäåôéåå !!ñðòëòøáøàô ïåà ãðéæ òëéìãðòù éã áéìåö
éãë ,èøäéôòâðééà øéî ïáàä úåð÷ú òùéøô ìäåôéåå !!ìîéä ïåô úåøéæâ éã ïééæ åö ìèáî ,èøäéôòâðà ïãéà éã ïáàä úå÷ãö
òìà éã ïåô ïøòåå åö èòååòèàøòâ
øéî æéà ïáøåç àæà øòáà - ?!!?ïâàèééåå
ïòî èàä ìîéä ïåô !ïìàôòâðééà èùéðøàâ
èùéð ìàæ êéà ,øéî ïåô ïèìàäàá ñàã
éã ïåô ïñéåå èùéð ïåà ,ïøòä èùéð ,ïäòæ
ïòðò÷ øòèééåå ìàæ ïèù øòã éãë ,äøö
- - - !!!!ïãéà éã ïìòëéåøèù èéî ïééæ êéùîî
éã âéãðøòä ,íéôúåù ééååö éã
ïáàä ,áø íòðåô ãééø òèìòôééååöøàô
,ïééååòâ à ïéà ïëàøáòâñéåà ìäàîàëàð
áø øòã èàä ééæ èéî ïòîàæåö ïåà
,øéî øàô æéà ééåå :âéãðòééøù ,èðééååòâèéî
òëìòæà ïáàä ïøäàé òðééî ïéà æà
øòééæ !!!ïøéñàô èðò÷òâ ïëàæ òëéìøòôòâ
ïåô ïøàååòâ ïìàååùòâ ïéåù ïòðòæ ïâéåà
æãìàä øòééæ ïåà ,ïòðééåå ìäåô éåæà
òâéøòéåøè à èéî èâàæ áø øòã .èðò÷éøèøàô
òìà èëòøáåö ïåà íééäà èöòé èééâ" :òîéèù
òâéã'õîç éã ééñ ,íéìë òâéùééìô òøòééà
.äôéøè ïòðòæ ééæ ìééåå ,òâéã'çñô éã ééñ ïåà
!!øéî åö ïòîå÷ øäéà èìàæ ïâøàî ïåà
(ä"éà êàåå ïâéãðòîå÷ íòã ,âðåöòæøàô) www.ladaat.net/gilionot.php :‫גיליונות פרשת השבוע להורדה‬