Iñurritza - Biotopo Babestua

You might also like

Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 2

BIOTOPO

IÑURRITZA
Gipuzkoako natur eremuetako ibilbideak
BABESTUA
MOLLARRI
DONOSTIA

Mollarri
Getaria

Iñurritza
Zarautz
Orio AP-1/AP-8

AP-1/AP-8 Hernani
N-634 Usurbil
IÑURRITZA
Lasarte-Oria

Urnieta
Postemotz
DONOSTIA-BETERRI
Aia

Andoain

Aduna

Amategi

Txetene

500 Iñurritza IT
TSASLABARRAK
K
1.000

Talaimendi Beastegi
1.500
114 Barra
Saratsaiturri
194

Zarautz DUNAK
K Berazadizar
GRAN CAMPING
MALEKOIA

Antillako
hondartza
1
R -12
Pikako txuloa
Iñurritzako ibilbidea G

Amezti

Golf zelaia
Leizetako
zuloa

eka
err
it za Araztegia
u rr

a Talaiberri
de txakolindegia
bi
PADU
URAK m

o

in
rg
Mendiauta So

Ixpilla Agirreberri BERAZADIBERRI ORIOKO


ONDARTZA
TALAIMENDI

Arribiribil

Altzondo
AGERREGOIKOA
Torretxo
San Martin ermita
Oribarzar
GR -121 hondartza

Zubiondo
PR -Gi 33

ia
Oribarzar

ba
ia i
PR -Gi 33

Or
TXURRUKA

AP -1/AP -8
ORIBARZAR
Ibaieta

Añorbe

ZUBIONDO
N-
634

Zelaiondo
Telleri
Orio
Bidarte

Lakumeaga

As
tie
rr Txindurrieta
ek
a
copyright © SUA edizioak

IKURRAK LEYENDA
ZERBITZUAK SERVICIOS IBILBIDEAK RECORRIDOS ONDAREA PATRIMONIO
Herria Zarautz Núcleo urbano
Autobidea Autopista Aparkalekua Aparcamiento Pagadia Hayedo Auzoa Ixpilla Barrio
PR (ibilbide laburra) PR (Sendero de pequeño recorrido)
Aisialekua Area recreativa Hariztia Robledal Tontor txikia Talaimendi Cima menor
Autobia Autovía GR (ibilbide luzea) GR (Sendero de gran recorrido)
Ingurua Iñurritza Paraje
Lehentasuna duen errepidea Carretera de interés preferente Txabola Refugio Dunak Dunas
Iñurritzako ibilbidea Recorrido de Iñurritza Lekua Amezti Lugar singular
Aterpetxea Refugio atendido Babes eremuaren muga Límite de la zona protegida Aterpea TXURRUKA Refugio
Errepide Nagusia Carretera Básica Ibilbidearen hasiera Comienzo del sendero
Ibaia Oria ibaia Río
Eskualde Errepidea Carretera Comarcal Landa-turismoa Turismo rural
Ibilbidearen bukaera Final del sendero ONDAREA PATRIMONIO Kostaldeko parajea Mollarri Paraje costero
Errepide Lokala Carretera Local Kanpina Camping Meatzetako azpiegiturak Instalaciones mineras
Ibilbide biribila Sendero circular

Auzobidea Carretera Vecinal Begiralekua Mirador Haitzuloa Cueva


DUNAK
DUNAK
Basabide Pista Mendia Cumbre
Interes handiko eremua Zona de especial interés
Megalitoa Megalito
Eskala 1:7.000
Sarbide nagusia MALEKOIA
Entrada principal
Iturria Fuente Gotorlekua Fortificación
70 m 140 m 280 m

BIOTOPO IÑURRITZA.indd 1 24/11/10 17:30


kutxa

Iñurritza
Iñurritza es un humilde crisol de ecosistemas que se
Iñurritza, LAU
URRATSETAN MOLLARRI, itsaslabarrak, uharteak eta mea-
Iñurritza en
CUATRO PASOS
kargalekua. Oria ibaiko bokalearen eta Iñurritzaren arteko
amontonan en la estrecha franja costera situada entre la
ONDOEN gordetako dunak. Iñurritza edo Abendaño kostalde zatiak Bizkaiko Golko sarritan harrotuari aurpegia ema- LAS DUNAS mejor conservadas. El río Iñurritza o Aben-
playa de Zarautz y la desembocadura del río Oria. Recibe erreka Zarauzko hondartzako ekialdeko muturrean itsasoratzen da, ten dioten itsaslabar sendoen babesa du. Harrigarria bada ere, leku daño desemboca en el extremo oriental de la playa de Zarautz, entre
su nombre del río Iñurritza o Abendaño, una regata hareatza eta dunen artean. Horrelako habitatak euskal kostaldetik hori bera, XX. mendearen lehenengo hamarkadetan, mea kargatzeko arenales y dunas. Se trata de un hábitat que ha ido desapareciendo de
que aún hoy, como antaño, se funde con el mar entre desagertuz joan dira azken urteotan eta, Iñurritzan, bere gordeleku portua izan zen. Mollarriko uhartetxoaren alde batean eraiki eta ego- la costa vasca y que encuentra en este lugar uno de sus últimos reductos.
marismas y dunas. El espacio protegido también cobija bakanetako bat dauka. Hareatzetan eta hondarretan bizi diren landareen kitu zuten kaia. Asteasuko Andatzarrateko meatzetatik ekartzen zuten Entre las arenas y la vegetación que en ellos vive, destacan las dunas, fun-

al monte Talaimendi, con sus acantilados, y el islote de artean, dunak dira bereziki nabarmentzekoak, batez ere golf zelaiaren in- burdin-mea, polea sistema baten bidez, eta, airetik, bagonetek Molla- damentalmente cobijadas en torno al campo de golf. Entre dunas móviles,
guruan babesten direnak. Duna mugikor, zuri eta grisen (finkoak) artean rriko kargalekuraino jaisten zuten, zamaontziak zain zeuden lekuraino blancas y grises (fijas), son más de doce hectáreas de extensión las que cubre
Mollarri, antiguo cargadero de mineral.
hamabi hektareako lur azala betetzen dute Iñurritzako bokalearen ingu- alegia. Gaur egun kaiko aurriak ikus daitezke bertan, baita bagonetak este tipo de hábitat en el estuario de Iñurritza. Un espacio único con una ve-
ruan. Parerik gabeko eremua, beste inon aurkituko ez dugun landaredia itsasoraino jaisteko kableei eusteko zutarriak eta lehorreko eraikin getación propia que no podremos encontrar en otros ámbitos.
bereziaren hazilekua. handi bat ere, antzinako biltegia. Inguruan itsaslabarrak eta kalak ditu
Mollarrik, eta bertako lasaitasunean gordeleku egokia topatu dute ha-
maika itsastxorik, kaioak eta ubarroi mottodunak esate baterako.

por un sistema de poleas y, también por vía área, las vagonetas que lo carga-
ban descendían hasta el muelle acondicionado en Mollarri, donde esperaban
los barcos de carga. Hoy en día quedan restos del muelle y los de algunas de MAPA Y RECORRIDO
las columnas que sostenían los cables por los que descendían las vagonetas, Eskala 1:7.000 MAPA ETA IBILBIDEA
así como un edificio en tierra firme, utilizado en su época como almacén.
Rodean el islote de Mollarri acantilados y calas en cuya paz se recogen aves
costeras como las gaviotas y los cormoranes moñudos. Iñurritza

BABESTUA
BIOTOPO
TALAIMENDI, un monte frente al mar. La parte alta
del biotopo protegido de Iñurritza tiene en Talaimendi y Beastegi sus
puntos culminantes, siempre recordando la humildad del entorno, pues
MARISMAS, el último reducto. El biotopo de Iñurritza, no alcanzan los 200 metros de altitud. Antaño bosques cerrados, hoy estas
se halla a escasos metros del núcleo urbano de Zarautz. La utilización laderas son patrimonio de brezos y argomas que dejan en evidencia la degra-
agrícola primero, y la presión urbanizadora propia de las épocas de dación que ha sufrido el patrimonio vegetal de la zona. No quedan sino unos
crecimiento después, llevó a la casi total desaparición de las marismas pocos rodales de encinar cantábrico y robledal. Por contra, la intervención
que se formaban en el último tramo del río. Hoy todavía se conserva un pe- humana ha vestido la vertiente sur de estas laderas con el vistoso ropaje de

Biotopo babestua PADURAK, azken gordelekua. Iñurritzako biotopoa Za- TALAIMENDI, itsasoaren aurrez aurre. Iñurritzako
queño tramo, de gran valor por su carácter excepcional, mientras se trabaja
para la recuperación, en la medida de la posible, de otros espacios aledaños
que fueron desecados para su colonización como huertas u otras activida-
las hileras de vides destinadas a la producción del famoso txakoli de Getaria.

Diversos senderos
Iñurritza, bere txikian, Zarauzko hondartzaren eta Oria rauzko herrigunetik metro gutxitara dago. Nekazaritza jarduerek biotopo babestuaren goialdeak Talaimendi eta Beastegi ditu go- des. Pese a tratarse de unas marismas de escasa extensión, Iñurritza cumple están siendo
acondicionados
ibaiko bokalearen artean tartekatzen diren ekosistema lehenengo eta, hazkunde garaietako hirigintza presioak geroago, rengo puntak, beti ere inguruaren apaltasuna ahaztu gabe, biak una nada desdeñable función de acogida de diversas aves, especialmente en en el interior del

ugarien arragoa dugu. Iñurritza edo Abendaño erreka- ibaiko azken zatiko paduren ia erabateko desagerpena eragin zu- ala biak 200 metroko kotatik behera daude eta. Behiala baso mar- los periodos de migraciones. biotopo de Iñurritza
para facilitar el
ten XX. mendearen amaieran. Gaur egun, padura zati txiki batek irauten dulez estalirik, gaur egun mendi mazela horietan txilarrak eta otadiak
ri zor dio izena, gaur egun ere, antzina bezala, padura conocimiento
du, bere apalean handi salbuespena delako, eta bitartean lanean ari dira nagusitzen dira, bertako landarediak jasan duen degradazioaren MOLLARI, acantilados, islas y cargadero de mineral. de sus valores
eta dunen artean itsasoratzen den ibai apalari alegia. naturales, culturales
lehortutako lur sailetan, baratzetarako edo bestelako jardueretarako erakusle. Egun artadi kantauriarren eta ameztien hondar gutxi batzuk El tramo costero entre la desembocadura del Oria e Iñurritza presenta
y pasaijísticos. Los
Eremu babestuaren mugetan barrena Talaimendi, in- desagerarazitako padura esparru gehiago, ahal den neurrian, lehengo- besterik ez da gelditzen. Gizakiaren jarduerak, ordea, mendi horietako un agreste paisaje de bravíos acantilados que dan cara al a menudo caminos recorren
guruetako itsaslabar malkartsuak eta mea-kargalekua ratzeko. Ezin dugu ahaztu, bestalde, padura eremu hori, hedaduraz txikia hegoaldeko magalak mahasti ilara luze eta ikusgarriz jantzi ditu, Geta- hostil mar Cantábrico. Curiosamente, este punto fue, durante las pri- la zona de dunas,
las riberas del
izandako Mollarri uhartetxoa ere badaude. izanik ere, hamaika hegaztiren pausaleku izaten dela, batez ere migrazio- riako txakolin ospetsua egiteko ontzen diren mahats preziatuen hazi- meras décadas del siglo XX, un puerto minero organizado en torno a los islo- río y suben hasta
ak egiteko aroetan. leku bikainak. tes de Mollarri. El mineral llegaba desde las minas de Andatzarrate (Asteasu) Talaimendi.

Dunas BIOTOPOAREN GIDA GUÍA DEL BIOTOPO


Landa Turismoa Turismo Turismo
Retazos de antigua costa vasca Sarbideak Turismoa Museoak Aktiboa Accesos Rural Museos Activo
Hace varios miles de años, los aportes de arena que de manera continua Museoak: Turismo aktiboa: Para llegar a Iñurritza tres son los Dónde dormir
realiza e lGolfo de Bizkaia terminaron por cerrar con una línea de dunas la ZARAUZKO ARTE ETA HISTORIA MU- Alitan: Arrantza eta urpekaritza. principales accesos: ALBERGUES: en las inmediaciones
salida al mar de las entonces amplias marismas de Zarautz. En ese punto se SEOA. Elizaurre 1, Zarautz. ☎ 943 835 281 Aritzbatalde 2, behea. Zarautz. ☎ del biotopo de Iñurritza se encuen-
estableció, hace 5.800 años, un grupo humano cuyos restos han sido loca- www.menosca.com 943 132 647 1 La carretera N-634 (Donostia- tran los albergues de Txurruka
lizados en el yacimiento de Herriko Barra. Entre otros, han sido identifica- PHOTOMUSEUM. ARGAZKI MU- Kulturlanbi. Bisitaldi gidatuak Za- Bilbao) enlaza ORIO y ZARAUTZ por (ORIO) e Igerain (ZARAUTZ). El de
dos huesos de osos, lobos, pingüinos y toros salvajes. En los años siguientes SEOA. San Ignacio, 11 Zarautz. ☎ rautz eta kostaldeko beste leku bat- Zudugarai (alto de Orio). Antes de su Orio se levanta junto a la playa de
el nivel del agua fue subiendo hasta que el mar volvió a ocupar toda la bahía 943130906 www.photomuseum.es/ zuetatik. Nagusia 28, behea. Zarautz. llegada a Zarautz, a mano derecha, Oribarzar, cuenta con 112 plazas,
de Zarautz. Hace mil años, sin embargo, el mar había retrocedido y una DONE JAKUE BIDEKO INTERPRETA- ☎ 943 131 418 una carretera local conocida como comedor y diversas instalaciones
amplia línea de dunas cerraba otra vez la ensenada. ZIO ZENTROA. Kale Nagusia 17. Orio. Mollarri Sub. Urpekaritza. Aritzba- Talaimendi bidea sube por los case- deportivas. ☎ 943 83 08 87. Por su
Desde entonces las dunas litorales de Zarautz, debido en gran medida a ☎ 943 830 904 talde kiroldegia. Zarautz. ☎ 639 414 ríos de Agerre hasta el barrio parte, Igerain ofrece 136 plazas, más
la presión humana, no han hecho sino retroceder. Es el mismo fenómeno 007. de Talaimendi. las 34 del edificio anexo Etxe Txikia.
documentado en toda la costa Sensación paramotor. Hegaldiak También cuenta con comedor y
vasca, que ha perdido la mayor parapente motordunean. Zarautz. 2 La autopista A-8 (Behobia- diversas áreas de esparcimiento.
parte de sus ecosistemas de du- ☎ 609 401 600 Bilbao) tiene una salida en ZA- Más información sobre ambos en
nas. Las que quedan en la parte Begi Bistan. Oria ibaitik piraguan. ☎ RAUTZ desde la que se accede a la https://ssl4.gipuzkoa.net/alber- Museos: Turismo activo:
oriental de la playa de Zarautz Hiru dira Iñurritzara iristeko bide Non lo egin 657 794677. N-634 cerca de Zubiondo, a gues/index.asp EKAINBERRI: Reproducción de las Alitan: Pesca y buceo. Aritzbatalde
son una muestra de lo que fue nagusiak: ATERPETXEAK: Iñurritzako biotopo- Talaiberri txakolindegia. Bisitaldi escasos metros del desvío para Ta- CAMPINGS: En los alrededores del cuevas de Ekain y sus pinturas ru- 2, behea. Zarautz. 943 132 647
uno de los componentes más tik hurbil, aterpetxe bi daude, Txu- gidatuak, aurretik ordua eskatuta. laimendi. biotopo de Iñurritza existen los pestres. Oficina de información: Kulturlanbi. Visitas guiadas por
frágiles del litoral vasco. 1 N-634 errepideak (Donostia-Bil- rruka (ORIO) eta Igerain (ZARAUTZ). Talaimendi auzoa, Zarautz. ☎ 943 campings Gran Camping (ZARAUTZ, Portale kalea 9, Zestoa ☎ 943 868 811 Zarautz y otros puntos de la costa.
bo) ORIO ETA ZARAUTZ lotzen ditu Zu- Oriokoa Oribarzarreko hondartzaren Landa-etxeak: 132 750 3 Desde ORIO y AIA, una carre- N-634 km 17, Talaimendi mendia, ☎ www.ekainberri.com Nagusia 28, behea. Zarautz. ☎ 943
dugaraitik (Orioko gaina). Zarautzera ondoan aurkituko dugu eta 112 lagu- ZARAUTZ: Berazadi Berri (☎ 943 833 Orioko Udala. Txangoak lehorretik, tera local comunica por la orilla 943 931 238), Talai Mendi (ZARAUTZ, ZARAUZKO ARTE ETA HISTORIA 131 418
heldu aurretik, eskuin aldera, Talai- nentzako tokia, jantokia eta kirol ins- 494), eta Agerre Goikoa (☎ 943 833 ibaitik eta itsasotik ☎ 943 830 346. izquierda del Oria con la playa de N-634, km 17,5, Talaimendi mendia, MUSEOA. Elizaurre 1, Zarautz. ☎ 943 Mollarri Sub. Buceo. Aritzbatalde

Dunak mendi bidea esaten dioten errepide


batek gorantz egiten du AGERREko
talazioak ditu. ☎ 943 83 08 87. Bere
aldetik, Igerainek 136 laguntzeko le-
248). www.oriora.com Oribarzar o Torretxo, desde donde
continúa hasta alcanzar el ba-
☎ 943 830 042), Zingira (AIA, Ube-
gun auzoa, ☎ 943 132 079) y Orioko
835 281 www.menosca.com
PHOTOMUSEUM. MUSEO FOTO-
kiroldegia. Zarautz. ☎ 639 414 007.
Sensación paramotor. Vuelos en
baserrietatik Talaimendi kua dauka, (eta 34 gehiago Etxe Txikia Garraio publikoa: rrio de Talaimendi. Ondartza (ORIO, N-634, km 13, ☎ GRÁFICO. San Ignacio, 11 Zarautz. ☎ parapente con motor. Zarautz. 609
Antzinako kostako hondarrak auzoraino. eraikinean). Jantokia eta aisialdirako LANDABUS: Garraio publiko ho- 943 834 801). 943130906 www.photomuseum.es/ 401 600
eremuak ere baditu. Aterpetxe bien nek autobusez lotzen ditu Aia Orio CENTRO DE INTERPRETACIÓN DEL Begi Bistan. Piraguas por el río Oria.
Milaka urte atzera egingo bagenu, Bizkaiko Golkoak luzaroan eta eten- 2 A-8 autobideak (Behobia-Bilbo) gaineko informazio gehiago: Zarautz herriak. CAMINO DE SANTIAGO. Kale Nagusia ☎ 657 794677.
gabe ekarritako hondarrek Zarauzko paduren -orduan oso zabalak- eta irteera dauka ZARAUTZEN. Bertatik https://ssl4.gipuzkoa.net/alber- ☎ 943 240 114.☎: SMS: 5820 17. Orio. ☎ 943 830 904 Talaiberri txakolindegia. Visitas
itsasoaren artean duna hesi bat sortu zuten. Leku horretan bertan, gi- N-634 errepidera ateratzen da Zu- gues/index.asp www.landabus.com guiadas, con cita previa. Talaimendi
zaki talde bat hasi zen bizitzen orain dela 5.800 urte. Haien aztarnak He- biondo aldean, Talaimendi- KANPINAK: Iñurritzako biotopo- Agroturismos: auzoa, Zarautz. ☎ 943 132 750
rriko Barran aurkitu dituzte eta, haien bidez, jakin dugu, besteak beste, rako bidea hasten den lekuan bertan. tik hurbil lau kanpin daude: Gran ZARAUTZ: Berazadi Berri (☎ 943 Ayuntamiento de Orio. Excursiones
bertan hartzak, otsoak, basa-zezenak eta pinguinoak bazirela. Hurren- Camping (ZARAUTZ, N-634 km 17, Ta- 833 494), y Agerre Goikoa (☎ 943 por tierra, río y mar. ☎ 943 830 346.
go urteetan, berriz, ur-maila igotzen hasi zen eta berriz ere itsasoak be- 3 ORIOTIK ETA AIATIK, bertako laimendi mendia, ☎ 943 931 238), Talai 833 248). www.oriora.com
retzat hartu zuen senaia osoa. Orain dela mila bat urte, ordea, itsasoak errepide bat Oria ibaiko ezker ertzetik Mendi (ZARAUTZ, N-634, km 17,5, Ta-
atzera egin eta, beste behin, duna zerrenda batek ixten zuen senaia. Oribarzar edo Torretxo hondartzara laimendi mendia, 943 830 042), Zingi- Transporte público:
Harrez gero Zarauzko dunek, hein handi batean gizakien presioaren doa eta, aurrera eginez, Talai- ra (AIA, Ubegun auzoa, ☎ 943 132 079) LANDABUS: Línea de transporte
ondorioz, atzeraka egin dute. Euskal itsasbazterreko beste leku asko- mendi auzoraino ere iristen da. eta Orioko Ondartza (ORIO, N-634, público (autobus) que comunica el
tan ere gertatu da, dunen ekosistema gehienak galdu baitira. Zarauzko km 13, ☎ 943 834 801). triángulo Aia 
Orio 
Zarautz.
hondartzako ekialdekoak antzinako kostako osagai hauskorrenaren ☎ 943 240 114. ☎ SMS: 5820
hondarrak dira. www.landabus.com

MP inurritza04.indd 1 24/11/10 17:29

You might also like