Volume 3, Issue 20 Maj 16 , 2011

Our Words
Weekly Issue
“ N E W L I F E ” J E T A E R E

S P E CI AL
P O I N TS O F The 28th President of United States and the protectorate in 1913 of Albania nation
I N TE RE S T:
(from Whitehouse.gov)
American President Woodrow Wilson platform, which he pursued as governor. war," Wilson narrowly won re-election.
Woodrow Wilson that He was nominated for President at the But after the election Wilson concluded that
Spoke against the Like Roosevelt before him, Woodrow Wilson 1912 Democratic Convention and cam- America could not remain neutral in the
elimination of Albania regarded himself as the personal representa- paigned on a program called the New World War. On April 2,1917, he asked Con-
tive of the people. "No one but the President," Freedom, which stressed individualism gress for a declaration of war on Germany.
No Sided articles and he said, "seems to be expected ... to look out and states' rights. In the three-way election Massive American effort slowly tipped the
no restriction for our for the general interests of the country." He he received only 42 percent of the popular balance in favor of the Allies. Wilson went
members, our guest developed a program of progressive reform vote but an before Congress in January 1918, to enunci-
and our friends. and asserted international leadership in build- ate American war aims--the Fourteen Points,
ing a new world order. In 1917 he proclaimed the last of which would establish "A general
Latest needs for our
American entrance into World War I a cru- association of nations...affording mutual
community and the sade to make the world "safe for democracy." guarantees of political independence and
latest resolutions Wilson had seen the frightfulness of war. He territorial integrity to great and small states
was born in Virginia in 1856, the son of a alike."
Our Free Voice
Presbyterian minister who during the Civil
through our words.
War was a pastor in Augusta, Georgia, and After the Germans signed the Armistice in
during Reconstruction a professor in the November 1918, Wilson went to Paris to try
charred city of Columbia, South Carolina. Pres. Woodrow Wilson to build an enduring peace. He later presented
After graduation from Princeton (then the to the Senate the Versailles Treaty, containing
College of New Jersey) and the University of overwhelming electoral vote. the Covenant of the League of Nations, and
I N S I D E T H I S Virginia Law School, Wilson earned his Wilson maneuvered through Congress asked, "Dare we reject it and break the heart
I S S U E :
doctorate at Johns Hopkins University and three major pieces of legislation. The first of the world?"
entered upon an academic career. In 1885 he was a lower tariff, the Underwood Act;
Faqe married Ellen Louise Axson. attached to the measure was a graduated
Woodrow Wilson 1-8
But the election of 1918 had shifted the
Wilson advanced rapidly as a conservative Federal income tax. The passage of the balance in Congress to the Republicans. By
young professor of political science and Federal Reserve Act provided the Nation seven votes the Versailles Treaty failed in the
Faqe became president of Princeton in 1902. with the more elastic money supply it Senate.
Faik Konica 1-8 badly needed. In 1914 antitrust legislation
His growing national reputation led some
conservative Democrats to consider him established a Federal Trade Commission The President, against the warnings of his
Adem Demaci, Ilir Ta- Faqe Presidential timber. First they persuaded him to prohibit unfair business practices. doctors, had made a national tour to mobilize
raj, Syle Dobroshi, 2-3, to run for Governor of New Jersey in 1910. In Another burst of legislation followed in public sentiment for the treaty. Exhausted, he
Fjoralba Brahimaj, 4-5 the campaign he asserted his independence of 1916. One new law prohibited child labor; suffered a stroke and nearly died. Tenderly
Sofie Ziri, the conservatives and of the machine that had another limited railroad workers to an nursed by his second wife, Edith Bolling
nominated him, endorsing a progressive eight-hour day. By virtue of this legisla- Galt, he lived until 1924.
Vasil Tabaku, Mimoza tion and the slogan "he kept us out of
Faqe
Rexhvelaj, Kujtim Sto- Faik Konica » Ju tregoj Grekërit...Ju tregoj Grekërit...nga Ilir Seci (fq. 3)
5-7
jku, Shaban Cakolli,
Valon Beqiri JA KU ESHTE NJE SHKRIM BRILIANT te thene, ndersa atyre miqve amerikane, te
MBI GREKET DHE ME GJERE... cileve ndjenjat e tyre dashamirese u japin te
Prej disa kohesh ndermjet Italise e Greqise drejten te me pyesin perse ashtu, u jam perg-
Gentiana Mikushnica, po zhvillohet per Shqiperine nje perleshje jigjur se me kishte ardhur gjithcka ne maje te
Faqe
Adem Berisha, Lediana paraprake me fjale, qe mund te jete pragu i hundes dhe se kisha vendosur qe ketej e tutje
6-7
Kapaj, Gresa Pirana, 7, 8
nje konflikti te armatosur. Italia ngre ceshtjen te mbetesha nje spektator i thjeshte i tragjedi-
se Greqia mbante nje pjese te madhe territori ve dhe i farsave te botes. Por tani eshte nje
Zhorzh Send qe i perket Shqiperise, ndersa Greqia e mo- grup atdhetaresh shqiptare qe me kerkon te
hon me ze te larte kete pretendim. Shume bej nje deklarate. Keta miq shqiptare dine per
amerikaneve u eshte dukur e cuditeshme qe, mua disa gjera qe miqte e mi amerikane nuk i
Adresa Faqe ndersa zeri i italianeve dhe grekerve degjohej, dine. Ata e dine se une kam lindur ne zonen
nuk ndihej zeri i pavarur i Shqiperise. Porse a kufitare shqiptaro-greke qe ben pjese ne
Anetaresimi 8
nuk ka thene njehere nje autor anglez se nje krahinen e vene ne diskutim, keshtu qe trojet
nga karakteristikate shqiptareve eshte se ata ku une kam luajtur si femije jane fushat e
jane te "paartikuluar"? Kerkesave te perseri- betejave te ardhshme; ata mendojne se askush
tura une iu jam pergjigjur se nuk kisha gje per tjeter me mire se une nuk e njeh historine e
 P a g e 2 O u r
Prishtinë, 2011
Veprimtari Adem Demaçi, për gjendjen e
krijuar në veri të vendit fajëson forcat
franceze, të cilët sipas tij, pas përfundimit
të luftës u ndalën te lumi Ibër, ndaluan
forcat e UÇK-së që të kalonin Ibrin dhe
krijuan një situatë të volitshme për
kriminelet dhe udbashët serbë, të cilët dalë
nga dalë përzënë rreth 20 mijë shqiptarë
nga shtëpitë e tyre dhe e bënë serbizimin e
pjesës veriore të Mitrovicës, atë që sipas
tij, nuk e kishte bërë as krali në kohën e
vetë, as Titot dhe as Millosheviqi.
Demaçi duke u ndalur te gjendja aktuale
në Kosovë, veçmas në pjesën veriore të
vendit, ka thënë për Kosovapress se gjen-
demi në dy forma të ekzistencës, që
përveç rrjetit të madh të spiunazhit serb, i
cili thotë se është i pranishëm nëpër or-
ganet e ndryshëm të UNMIK-ut, EULEX-
it dhe në forma të ndryshme edhe në parti
e institucione tona. Por, thotë se derisa
jemi të lirë nga ushtria, policia, adminis-
Nga Konferenca e Ambasadoreve ne Londer deri tek vrasja e Gjeneral Telinit. (fq.3)
Aventura per vendosjen e kufijve te
Shqiperise dhe humbja e gjysmes se
territoreve. Historia e Konsullit Haven dhe
e mbeshtetjes qe SHBA vendosi t'i jape
Qeverise se Tiranes.
Eduard Grei, Ministri i Jashtem i Mbret-
erise Britanike dhe Kryetar i Konferences
se Ambasadoreve te Fuqive te Medha per
Ballkanin, kishte caktuar vetem 15 minuta
kohe per takimin me perfaqesuesin shqip-
tar ne Londer, Mehmet Konicen. Mbi
tryezen e tij qe shtrire harta e madhe e
Ballkanit dhe Ministri, e dinte fare mire se
Shqiperia e dobet ishte e humbura e
madhe.
Kishte pak vullnet per te diskutuar me nje
shqiptar edhe pse, ndermjetes te takimit
ishin disa miq te perbashket, aristokrate te
vjeter, qe kishin ruajtur gjithmone lidhje
ADEM DEMACI
trata serbe, jemi në një situatë juridike nën
sovranitetin, territorialitetin dhe politikën
e Serbisë.
"Kosova nuk e ka numrin e telefonit të vet
dhe ende shërbehet me numrin e telefonit
që e ka nga Serbia, sepse ekziston kjo
situatë e normave juridike ndërkombëtare,
e cila ia ka bërë të mundur Serbisë që të
thirret në ato norma dhe tash Serbia hynë
dhe del me vetura, e pa vetura dhe nuk ka
njeri që i ndalë", ka thënë Demaçi.
Kjo ekzistencë e dualizmit juridik, sipas tij
është duke shkaktuar një shtyrje të njëra-
tjetrën edhe pse mendohej se mund të
marrë fund me vendimin e Gjykatës
Ndërkombëtare të Drejtësisë.
"Mirëpo diplomacia serbe e përkrahur nga
diplomacia ruse edhe nga disa shtete
anëtare të Bashkimit të Evropian, siç janë
Spanja, Sllovakia, një pjesë e Qipros,
Rumani, Greqia, u bënë shkak që kjo e
drejtë edhe ndërkombëtarisht e aprovuar të
mos respektohet, pikërisht nga këto insti-
Balkan Maps 1600-1900 Ahmet Murati
me Orientin e larget.
Me fytyre nga dritarja, Grei nuk denjoi te
kthehej, kur Ambasadori shqiptar hyri ne
salle. I kerkoi atij vetem te fliste, duke
ndenjur gjithmone me shpine dhe duke
ndjekur levizjet ne rruge. Nje njohes i
vjeter i Londres dhe mik i disa prej Lor-
deve me te fuqishem ne vend, Konica nuk
permendi asgje per kufijte. Me nje ze te
shtruar i tregoi Ministrit qe qendronte
me kurriz se ne Shqiperi ishte zbuluar nje
miniere e pasur floriri dhe se Qeveria
shqiptare e Ismail Qemalit kerkonte qe
Mbreteria Britanike te merrte koncesionin
e saj. Grei u kthye dhe me mjaft delikatese
e ftoi te uleshin sebashku ne tavoline. Nje
minute me vone, me po aq elegance,
Mehmet Konica, i shpjegoi se kjo nuk
ishte aspak e vertete, porse ai kishte
dashur te shihte, se si do te ndryshonin
tucionet ndërkombëtare, të cilat shpesh-
herë thonë se janë neutrale, e të cilat nuk
do të duhej të ishin neutrale, derisa ekzis-
ton vendimi i një gjykate ndërkombëtare
aq me autoritet të madh, siç ishte Gjykata
e Hagës", ka thënë Demaçi.
Sipas tij, ndërkombëtarët kanë interesa të
shumta dhe të ndryshme, madje Demaçi
ndalet edhe te francezët, të cilët sipas tij
ishin ata që ndanë pjesën veriore të Mi-
trovicës.
"Pas përfundimit të luftës dhe pas
përzënies së forcave ushtarako policore
serbe, francezët u ndalën në Ibër, ndaluan
forcat e UÇK-së që të kalonin Ibrin dhe
krijuan një situatë të volitshme për
kriminelet dhe utbashët serbë, që të vinin
dhe dalë nga dalë përzënë gati rreth 20
mijë shqiptarë nga shtëpitë e tyre. E bënë
serbizimin e pjesës veriore të Mitrovicës,
atë që nuk e kishte bërë as krali në kohën e
vetë, as Titot dhe as Millosheviqi në
kohën e vet. Me ndihmën e francezëve kjo
interesat e Britanise ne nje rast te tille.
Askush nuk e ka pershkruar me tej
biseden e tyre, por nje gje eshte e qarte.
Grei i ka pranuar Konices se Shqiperia do
te dilte me e humbura ne kete histori sepse
kjo ishte nje ceshtje interesash. Interesa
nga ato qe percaktonin politiken afatgjate
te Fuqive te Medha dhe balancat midis
tyre. Ne fakt, ata biseduan gjate dhe
Mehmet Konica, vellai i Faik Konices,
nuk foli me kurre per kete bisede. Ai e
permendi vetem vite me vone, me 1949,
ne Firence, ndersa kishte filluar t'i diktonte
kujtimet e tij nje gazetari italian. Vdekja ja
la kujtimet pergjysem dhe libri nuk u
publikua kurre. Familja e tij mori nje
kopje per kujtim dhe doreshkrimi ndodhet
sot ne Siri, ku gjenden edhe trashegimtaret
e tij.Mehmet Konica ishte padyshim nje
nder te paktet deshmitare te tragjedise
W o r d s
punë u bë deri
në atë shkallë
sa që e gjithë
bota të thotë që
pjesa veriore
është pjesë
serbe", ka thënë
ai.
Ai shtoi se
askush nuk
pyet ku janë ata
shqiptarë që u
detyruan me
dhunë të largo-
hen, duke vrarë
gati 20 vetë dhe
plagosur shumë
të tjerë, ndërsa shtëpitë dhe banesat e tyre
blihen me paratë e shtetit serb, vetëm për t’i
larguar shqiptarët nga trojet e veta dhe për të
krijuar një mundësi që edhe në Kosovë të ketë
diçka si Republika serbe, që u krijua në Bosnje
Hercegovinë
shqiptare te kufijve. Ai e ndoqi ate neper disa
etapa. Qe nga viti 1913, deri me 1923, kur me
se fundi, nje delegacion nderkombetar i
kryesuar nga nje gjeneral italian, vendosi ne
Shqiperine e Jugut guret qe shenonin kufijte e
shqiptaro-greke. Gjenerali quhej Telini dhe ai
nuk u kthye kurre ne Itali. E vrane bandat
greke ne afersi te Delvines dhe trupi i tij, i
percjelle cuditerisht nga Mehmet Konica ne
emer te Qeverise Shqiptare u dergua ne Rome
me nderimet ushtarake. Bashke me te mori
fund edhe aventura e kufijve. Nje aventure e
gjate e cila ka sunduar vazhdimisht gjate ketij
shekulli gjithe mosmarreveshjet ne kete ane
te Ballkanit.
Konferenca e Ambasadoreve, 1913
Kufijte e Ballkanit ruajten pothuajse gjate
ketij shekulli, trajten qe ju dha atyre
Konferenca e Ambasadoreve me 1912-1913,
 V o l u m e 3 , I s s u e 2 0 P a g e 3

KRIMET GREKE NDAJ NESH ENDE TE FSHEHURA ...!nga Ilir Taraj

... jam tmerruar kur kam marre vesh
menyrat se si eshte asgjesuar fizikisht popullata
shqiptare ne Greqi, mendoj se kjo gje duhet bere e
ditur per te gjithe kombet e botes pern te dale e
verteta e fytyres te ketij vendi anetar te BE ... jo nga
frika as nga kompleksi i te qenit shqiptar, pra pjese-
tar i asaj njesie kombetare, por si qytetar, sepse
mendoj se qenie te tilla ne se nuk demaskohen dhe
purifikohen shpirterisht, atehere ne bote dicka nuk
shkon ne rregull dhe kjo do ti kthehet si bumerang
asaj : ... greket te udhezuar nga prifterijte aty, duke
qene se ishin te njohur me shqiptaret se bashkeje-
tonin, me disa madje kishin dhe miqesira u organi-
zuan dhe te armatosur u vajten shtepi me shtepi
kinse per te kaluar naten sepse ishin ne lufte me
gjermanet ... shqiptaret ne zakonin e tyre te mikprit-
jes i rralle ne planet, i priten si jo me mire me ato qe
u ndodheshin por edhe duke sakrifikuar
nga ushqimi i tyre sepse qe kohe lufte dhe
cdo gje qe me pakice, rane te flene dhe ne
te gdhire me komande greket bujtes u
cuan, dhe i theren te gjithe pjesetaret e
shtepive ku fjeten ne nje menyre mon-
struoze te denje per antikrishtin, ndaj me
kini degjuar qe shpesh here i quaj ata
ANTIKRISHTE kjo jo vetem per shkeljen
e porosise se Jezuit qe mesimet e tij te
merren ne gjuhe te memes, por edhe per
kesi krime monstruoze qe vec mendja e tij
mund ti pjelle! ... aresyeja qe vepruan
keshtu? : sepse priftrerijte ju kishin thene
se ata qene musulmane dhe kesisoj nuk
quheshin qenie te perendise dhe s'meri-
tonin te jetonin e keshtu qe ne se keta i
thernin ... mirrnin bekimin e per-
endise ...!? ...:(( asnjehere sdo ndalur se
denoncuari krimet e tyre ndaj shqiptareve!!!
AJO QE TE HABIT ESHTE HESHTJA E
PLOTE E VENDEVE NE DIJE TE
KETYRE KRIMEVE SI ANGLIA DHE
VENDE TE TJERA EUROPIANE QE SE
PAKU SOT DO TE DUHET TI DENON-
CONIN FORT ATO DHE JO VETEM
KAQ, POR ATO TE SHKONIN PER
GJYKIM NE GJYKATEN NDERKOM-
BATRE TE KRIMEVE KUNDER
NJERZIMIT NE HAGE, E KETE DUHET
TA BEJME NE ASKUSH TJETER, SEPSE
VENDIMARRJET TONA SIKUNDER PO
SHIHET JANE NE ''SHERBIM'' TE
GREQISE C'KA U SHPREH EDHE NE
VOTEN KUNDER TE JUGUT TONE, (QE
PO E NDJEN NE KURRIZ KETE ME
REGJISTRIMET E POPULLSISE I
TMERRUAR NGA KJO PA-
PERGJEGJSHMERI KOLOSALE E
VENDIMARRJEVE TONA E CILA KER-
KON TI SHPALLE TE HUAJ NE VEND
TE TYRE ), DHE QE ISHTE AS ME PAK
E AS ME SHUME NJE VOTE NACION-
ALISTE PER QENDRIMET E SAJ NDA
GREKEVE, E ME SHUME KETE E KON-
FIRMOI MBESHTETJA E PAPRITUR QE
SHQIPTARET I KANE DHENE PARTISE
CAME NE TE 4 ANET E VENDIT,
KREJT SPONTANISHT DHE NE
MENYRE TE PAORGANIZUAR!!!!!
es
Continu

Nga Konferenca e Ambasadoreve ne Londer deri tek vrasja e Gjeneral Telinit. (nga Faqa 2)
ne Londer. Ne te gjitha ndermarrjet per ndry-
shimin e kufijve ballkanike, ajo e Londres,
mbetet padyshim me decizivja. Ne te vertete tek
kjo flitet per Konferencen e Londres pa folur me
pare per kontekstin ne te cilin zhvillohej ajo.
Me 1912, Perandoria Turke, thuajse i kishte
humbur te gjitha zonat e saj evropiane. Me
perjashtim te Shqiperise, ajo ruante ende sundi-
min ne disa territore greke, mbi Selanik, te
cilat i siguronin nje lidhje tokesore me zonat e
saj ne Shqiperi. Por, nese egzistenca e mete-
jshme e Turqise, ishte ketu vetem ceshtje kohe,
ndarja e ketyre territoreve nga fuqite e reja
ballkanike kishte vite qe komentohej.
Ne te vertete te gjitha fuqite e reja ballkanike:
Greqia, Bullgaria, Serbia dhe Mali i Zi, reflek-
tonin ne ate kohe interesat e Fuqive te Medha.
Interesa, qe beheshin edhe me te mprehta, ne
prag te luftes se re boterore, qe pritej te shper-
thente. Vrulli i shteteve te rinj me orientim
kryesisht pro rus, ishte ndalur vetem nga intere-
sat e Austro-Hungarise dhe me pas te Perandor-
ise Gjermane, qe nuk ishin dakort me nje zgjerim
te metejshem te sllaveve ne Ballkan. Pikerisht,
ketij objektivi Austro-Hungarez ja dedikon
ekzistencen e tij shteti i ri Shqiptar, i cili pritej te
shpallte pavaresine ne vitin 1912. Vendosmeria e
Austro-Hungarise dhe aleateve te saj, krijoi
kushtet per nje pavaresi te mundshme
shqiptare. Nuk eshte aspak e rastit, qe
Ismail Qemali ne udhetimin e tij drejt
Vlores, mori fillimisht bekimin dhe
ndihmen e qeverise rumune dhe me pas
ate te Vjenes. Takimi i tij me Ministrin e
Jashtem Berthold, qe akti i fundit qe
sanksionoi pavaresine shqiptare. Por,
ndersa Ismail Qemali, levizte me ve-
shtiresi drejt Durresit, Fuqite Ballkanike te
lidhura ne nje aleance i shpallen lufte
Turqise. Ne me pak se nje muaj, trupat e
tyre korren fitore te ndjeshme dhe i lar-
guan forcat e sulltanit nga Ballkani Per-
endimor. Ato pushtuan pothuaj gjithe
territoret shqiptare, duke lene vetem nje
trekendesh Vlore-Lushnje-Berat, nen
juridiksionin e shtetit te ri shqiptar. Me
hartat e reja ushtarake dhe me pretendimet
e tyre historike dhe ekonomike, fuqite
ballkanike zbarkuan ne dhjetor 1912 ne
Londer, ku qe mbledhur Konferenca e
Ambasadoreve te Fuqive te Medha per
caktimin e kufijve te Ballkanit. Delega-
cioni shqiptar ishte i fundit qe mberriti ne
Londer. Ismail Qemali, Isa Boletini, Luigj
Gurakuqi dhe te tjere arriten te kalojne
bllokaden detare greke vetem fale kem-
benguljes se Dukes se Orleanit, i cili i
mori ne jahtin e tij. Me t'u vendosur
ne Hotel "York", Mehmet Konica, Ambasa-
dori shqiptar ne Londer i informoi per
Konferencen dhe zhvillimin e saj. Ai tregoi
se gjithe vendet ballkanike kishin paraqitur
projektet e tyre dhe i ftoi qe brenda 48 oresh
te pergatisnin projektin shqiptar. Me 15
janar 1915 mbi tryezen e Eduard Greit,
Kryetarit te Konferences, qene vendosur
pese projektet mbi kufijte
ne Ballkan dy projekte baze, ai rus dhe ai
Austro-Hungarez, dhe tre ndihmes. Projekti
Shqiptar, Serbo-malazez dhe projekti grek.
Konferences se Ambasadoreve iu deshen
me shume se tete muaj diskutime per te
vendosur mbi projektet dhe per te bere
rregullimet e nevojshme. Veshtiresia qen-
dronte se projektet baze qendronin shume
larg njeri-tjetrit dhe kompromisi ishte
keshtu mjaft i veshtire. Ambasadori rus
paraqiti nje harte te madhe ushtarake, ne te
cilen, kufijte e Shqiperise, percaktoheshin
ne nje hapesire midis lumejve Mat dhe
Vjose, duke i lene dalje ne det ne Shengjin
ose ne Durres serbeve. Shkodra dhe rrethi i
saj i jepeshin Malit te Zi; Dibra dhe nje
pjese e madhe e Shqiperise se Jugut, perf-
shirw dhe Pogradecin dhe Ohrin, Serbise;
ndersa Korca, Gjirokastra, Delvina-
Greqise. Mbi te gjitha, projekti parashikonte qe
Shqiperia te mos ishte nje vend i pavarur, por
nje province autonome nen kujdesin e
Turqise.Projekti Austro-Hungarez ishte krejt i
ndryshem. Ai linte jashte Shqiperise vetem
tokat qe i kishin kaluar Malit te Zi ne Kongre-
sin e Berlinit, me 1878, por perfshinte brenda
kufijve shqiptare pjesen me te madhe te Kos-
oves, Ohrin, rrethinat e Shkupit, Manastirin,
Janinen, Camerine deri ne Preveze. Projekti i
Vjenes qe ndertuar mbi parimin e vendosjes se
kufijve ne ato vende, qe banoheshin nga
kombesi te ndryshme dhe duke pasur parasysh
ndalimin e nje shtrirje te sllaveve drejt Adriati-
kut. Ky projekt vec Gjermanise u mbeshtet
edhe nga Italia.Projektet ndihmese, qe u shqyr-
tuan, qene derivate te projekteve baze. Serbet
pretendonin gjithe tokat qe mbanin nderkohe te
pushtuara, perfshi edhe Durresin. Ata argumen-
tonin se ne keto vende qene ngritur kisha te
vjetra serbe dhe se banoret myslimane te tyre
qene turq te shqiptarizuar. Mali i Zi preten-
donte Shkodren dhe sqaronte se toka e bukes
rreth saj ishte jetike per ekzistencen e mbreter-
ise se vogel ballkanike. Sipas projektit te tyre,
Shqiperia mund te shtrihej nga Vlora deri ne
Tirane, duke lene jashte Durresin dhe gjithe
vijen bregdetare atje.
MARRE NGA "KORRIERI"

Faik Konica » Ju tregoj Grekërit...Ju tregoj Grekërit. ( fq. 8)

kesaj krahine dhe ata me permendin
vazhdimisht se si drejtues i rinise, une
njehere e nj'e kohe kam qene mbroj-
tes i palodhur i teresise tokesore te
Shqiperise. Prandaj ndonese me
lekundje, vendosa te thyej heshtjen
dhe t'i paraqes popullit amerikan disa
fakte te kontrollueshme rreth sfondit
historik te konfliktit qe po vjen rro-
tull. Sic dihet nga te gjithe, ne pe-
riudhen e lashte shqiptaret quheshin
ilire. Rajoni i diskutueshem ne lashte-
si njihej si Iliria e jugut dhe me vone
eshte quajtur Shqiperia e Jugut,
ndersa grekerit kane vendosur ta
quajne Epir, nje emer qe do te thote
"kontinent" dhe ne zanafille perdorej
per kete rajon nga banoret e ishujve te
vegjel pertej bregut te Shqiperise, po
ashtu si peshkataret e ishujve Baha-
mas do ta quanin Floriden
"kontinenti", me nje emer qe nuk ka
asnje lidhje me kombesine e popujve
qe banojne ne kontinentin ne fjale.
Ky rajon gjate afer pese shekujve
te sundimit turk perbente vilajetin
ose provincen e Janines, me
qytetin e Janines si kryeqender.
Jo vetem qe ky rajon ka qene
gjithmone shqiptar nga gjuha edhe
kombesia, por kufinjte e fiseve
ilire shkonin shume larg pertej.
Madje, edhe ishujt Joniane kane
qene kryesisht ilire. Ne nje liber te
famshem qe e njohin mire studiue-
sit, "Fjalor i antikiteteve klasike"
te Lybkerit, tek artikulli per Ker-
kyren (Korfuzin) vihet ne dukje se
ai ishull "ne zanafille banohej nga
iliret". Kurse ata qe do te marrin
mundimin te lexojne vepren e
studiuesit te njohur suedez, Martin
P. Nilson, botuar ne Lund me
1909 me titullin "Studime mbi
historine e Epirit te Lashte", do te
sherohen nga prirje per te men-
duar se Epiri ka qene ndonjehere
grek. Ky rajon e ka ruajtur natyren
e vet ilire te pandryshuar. Deri dhe
kaq vone sa i bie ne shekullin e
dhjete te eres sone, perandori i
Bizantit Leoni i Mencuri, ne nje
nga librat e tij permend faktin qe
"banoret e Epirit jane shqiptare".
Pak nga pak depertimet greke
nisen te ndiheshin ne disa pjese te
ketij rajoni. Se si u bene te mund-
shme keto depertime, ne e dime
nga disa autoritete te dores se
pare.
(II)
Ne gjysmen e dyte te shekullit te
katermbedhjete, Janinen e qeveris-
te nje princ bizantin
(ose nje despot, sic e kishte titullin
zyrtar) i quajtur Thanas. Ketij
Thanasi i hipi ne koke ideja e
bukur per te vrare gjithe shqipta-
ret. Ju mund te dyshoni se mos
keto ngjarje jane nxjerre nga
ndonje legjende shqiptare e shtem-
beruar ose nga ndonje fletushke
propagandistike italiane. Aspak.
Autoriteti qe na e njofton kete
mizori eshte nje grek besimtar
dhe i ndershem, Mihail Dukas,
pjesetar i Shtepise perandorake
bizantine me po ate
emer, kronika e te cilit perfshihet
ne koleksionin e madh te histo-
rianeve bizantine, qe ndodhet ne
Bon dhe mund ta studioje cdo
studiues. Me neveri dhe mosmi-
ratim Dukasi njofton te gjitha
egersite dhe vrasjet qe ka bere
Thanasi kunder popullsise shqip-
tare te Janines. Sic thote Dukasi,
nje nga lojrat e tyre te parapel-
qyera ishte t'u priste hundet ose
pjese te tjera shqiptareve dhe t'i
linte te vdisnin ne agoni. Disa
krere feudale shqiptare e
kercenuan Thanasin me nje
ekspedite ndeshkimore, nese ai
nuk do t'i nderpriste krimet
kunder shqiptareve. Thanasi u permbajt
nje fare kohe dhe martoi vajzen e vet me
princin me te fuqishem te asaj kohe, me
Gjin Shpaten. Pas njefare periudhe,
Thanasi i nisi perseri perndjekjet, madje
edhe me te egra se me pare. Sic shkruan
Mihail Dukasi, ndersa Gjin Shpata
mblodhi nje ushtri dhe e rrethoi Janinen,
kryeqytetin e vjehrrit te vet, Thanasi cdo
dite nen flamurin e armepushimit i
dergonte Shpates nje shporte me sy te
nxjerre nga kokat e shqiptareve fatkeqe
dhe kjo dhurate e kobshme vazhdoi
derisa u hoq rrethimi. Sic e thote histo-
riani, ambicja e Thanasit ishte te fitonte
nofken e Albanoktonos qe do te thote
Shqiptarovrases. Dukasi shton se despo-
tit i pelqenin shume te huajt dhe te
jashtmit, prandaj pati sjelle shume prej
tyre ne qytet. Se fundi thuhet me marifet
se Thanasi ia doli mbane "te zbrazte"
Janinen nga banoret e rrenjes. Natyrisht
zor se mund te shpikte nje metode me te
efektshme per te ndryshuar perberjen
 P a g e 4 O u r W o r d s

Duke e mohuar të kaluaren, nuk mund të e kesh as të ardhmen! Nga Syle Dobroshi
Kishat shqiptare ndër shekuj ketë ,osmanet (turqit) vendosen kishës katolike
parimin fetar si të vetmin që dallonte shqiptare, për më
".....shqiptarët kurrë nuk kanë shkelur mbi tokën e kombësinë dhe prandaj myslimanet i tepër ato kishin
fqinjve të tyre; ndërsa këto të fundit, për shekuj quanin turq dhe të krishterët greke. bashkuar gjithnjë
me radhë, nuk kanë pushuar së invaduari Ka shumë të dhëna që edhe disa përpjekjet për të
nëpërmjet inkursioneve të tyre të përjetshme, qarqe ekstremiste helene të patrikanës siguruar perkrahes
propagandës dhe diplomacisë së tyre intensive, në kishin kohë që e zbatonin këtë parim në fuqitë e mëdha
territorin e pellazgëve të lashtë ose të kombit të pa fe duke kërkuar helenizimin e të si Austria e cila
ilirian, gjithë të krishterëve. Kuptohet që si kishte ndikuar
pasardhës të të cilëve janë shqiptarët." reaksion i kësaj por edhe për zona pranë portës së
(Fan.S.Noli-Letër drejtuar kryeministrit anglez, influence Selia e shenjte solli shumë larte për të mbro-
Lloyd George, në konferencën e paqes) dergata në Arbëri për të ripërtërire jtur interesat e
krishterimin me qendër Romen dhe katolikeve dhe
Duke u bazuarë ne të gjitha faktet historike, në për të rujtur identitetin e përkatesis kishte financuar
faktet e krishterizimit të trojeve Arbnore qysh nga kombtare. për kishën kato- Feja Shqiptarit eshte Shqiptaria
koha e përhapjes se fes së krishter, shumë thjeshtë As Krishterimi e as Roma nuk synoi like shqiptare.
mundemi të nxjerrim ne konkludim se të gjitha në asimilimin e popllit shqiptarë gjë e Ishim të katolik
kishat ortodokse ne tokat shqiptare nuk janë pronë cila dëshmohet edhe për përkrahjen e dhe na donte
e Serbisë apo Greqisë por janë pronë e shqip- përdorimit të gjuhës shqipe gjate Evropa.
tarve ,prona të dokumentuara të shqiptarve. predikimeve. Këtu duhet kërkuar
Serbet , shumë vonë filluan të egzistojnë si komb. arsyeja e orientimit perëndimor drejt Por të i ri-
Kishat ortodokse janë dhe kan qenë dhe do të Romës qofte e princ Dhimitrit më kthehemi pak
mbersin pronë e shqiptarve. 1208 qofte e Skënderbeut në mesin e historis së kishave
Serbet dhe shovenistet tjerë , keto prona i uzur- shekullit XV.Katolicizmi është qelsi i serbe.
puan pasi qe ne pjesen dermuese te shqiptarve rujtjes se identitetit te paster shqip- Edhe pse ,deri ne vitin 1740 serbet nuk shumë mëherët, nga koha e sundimit të Bi-
këto prona mohoheshin dhe nuk u pelqenin si tarë. kishin ndonjë Bibel ne gjuhen e tyre , ata zantit ( Greqisë ) në këto vise, kurse Millutini
prona te "shqiptarve". Predikimi i fes ne menyren e fshehtë do të mundoheshin që kishen ortodokse të vetëm ka bërë në to disameremetime, shtresa
Me kalimin e shqiptarve nga besimi i krishter ne nga sundimi truko-islam ndikoj në tyre të e lidhin me ritin grek ku këtu edhe e zbukurime." ( “ Rilindja ,” e datës 2 qershor
atë islam , keto kisha mbeten sikur të ishin prona dobesimin shpirterorë të shqiptarve do të formoheshin serbet si komb, e krejt 1990, faqe10 ).
te huja e jo të shqiptareve ish-të krishter. dhe për ketë u vendos që të mbahet kjo ishte një mund dhe punë e "dijetarit" “ Është vertetuar se nga numri shumë i madh
Shtrirja e serbve qoftë nga ana kulturore apo fetare mbledhja e "Kuvendit të Arberit" ose Vuk Karaxhiq, perderisa i lartë cekuri i kishave të vjetra serbe, emri i të cilave është
u mundesoj atyre një qendrim shekullorë ne trojet "Koncili i Arberit" në Merqi të benë edhe perkthimin e Dhjates se shkruar në to… serbët nuk kanë pasurfare
tona autoktone shqiptare. Zadrimes më 20 korrik 1703 nën re.Bibla ne gjuhen serbe për herë të parë traditë të vetën as në ndërtimtari, as në artin
Nese u referohemi burimeve te vjetra historike dhe kryesine e Tivarit dhe me bekimin e përkthehet nga prifti Gavilë Stefanë Ven- epikturës” (Studiuesi serb Pero Sljepceviq)
atyre arkeologjike , ne nuk e kemi fare veshtirë të papa Klementit XI ( Kelmendi) ku u cloviq, i cili ne vitin 1740 kishte përkthyer Edhe pse, islamizimi i dhunshem i popllit
e verejm dhe të e kuptojmë se keto kisha orto- moren shumë vendime të shkrimet e shenjta në gjuhën serbe popul- shqiptarë pas ardhjes se sundimit osman ishte
dokse janë të ndertuara para ardhjes se serbeve ne rëndësishme për konsolidimin e lore.Venkloviqin e gjejmë edhe ne shumë i pranishem ne tokat tona , kriptokrishterimi i
tokat tona. shqiptarve u ruajt brez pas brezi, mirpo , në
Ne kishen e Decanit , gjejmë qarqet islame të prirë nga osmanlinjet dhe ata
shkrimiet e prifti shqiptar të shqiptarë që e quanin vetveten me shumë
shkruar ne gjuhen latine dhe se "musliman e turk " sesa shqiptarë, ndikoj që
prapë , serbet pohojnë se ato janë urrejtja ndaj kishave të jetë aq e madhe saqe
kishat e tyre duke harruar se ,këta , harruam cdo gjë që ishte e jona , emrin,
krishterimin e moren nga priftat fisin ,kishen etj dhe për ketë arsye, sundimi i
shqiptar , nga vendi ku Shen Pali e perandoris osmane në tokat toka e shqiptaris,
predikoj fen e krishtit pra neper e vonoj rritjen dhe ndjenjen e nacionalizmit
iliri. ne shoqrin shqiptare.Shqiptaret, si subjekt i
Qendrat e para të krishtera të Perandoris Osmane ndaheshin ne grupe ,
themeluara nga veprimtaria predi- duke mos marrë parassysh etnicitetin apo
kuese e apostujve dhe përkrahësve gjuhen por besimin fetar. Ngaqe shumë
të tyre ilirë nga shekulli I deri në Shqiptar ishin të besimit musliman ata klasi-
shekullin e IV (kur krishterimi u fikoheshin si turq dhe kjo vazhdon deri ne
bë fe zyrtare) vërtetohen nëpër vitet e vona ,saqe në kongresin e Berlinit nga
qytete si Durrësi, Butrinti, On- zyrtaret Evropjan , deklarohej haptas se nuk
hezmi (Saranda), Jerikoja egziston një komb i ashtuquajturë shqiptarë.
(Orikumi), Vlora, Apolonia, Thenja e turqve "ku eshte shpata eshte feja" i
Amantia, Bylisi (Balshi), An- referohet pervojave te tyre politike dhe
tipatrea (Berati), Skampis shtypese ,përderisa në shekulli i XVIII kjo
(Elbasani), Scodra (Scutari, ideologji u intensifikua për islamizimin e
Shkodra), Albanopolis, Lyhnidi Feja Shqiptarit eshte Shqiptaria popllit të krishter në atë islam. Intensifikimi i
(Ohri), etj. tillë u rritë për shkak të kërcenimit i cili u
Iliria u bë që në fillim një nga paraqit nga luftrat Ruso-Turke.Në ketë
trevat kryesore të përhapjes së fesë kohë ,për shkak të nevojes ushtarake ,turqit e
së krishterë për vetë lashtësinë dhe filluan një politikë për islamizim saqe islam-
shtrirjen e madhe të popullsisë së izmi i popullates filloj të behet ne menyren
saj, zhvillimin e madh qytetës me kryeqendra të kishës katolike në Shqipëri siq ishin shkrime të tjera të literatures serbe si ma të dhunshme dhe sensitive,shkak ky që të
tilla si Durrësi, Apolonia, Shkodra etj "Gjate ndalimi i fshehjes se përkatësisë shkrimtar. krijohet një lidheshmeri fetare e të shuhet
periudhes 731 deri 1054 dhe ne vazhdim, nga fetare , ndalimi i predikimit fshehtas Sa i perket kishave ortodokse shqiptare , edhe me shumë ndjenja kombtare.Për të
shqyrtimi I dokumentave arkivore te nga priftërinjtë për këta besimtare Akademik Mark Krasniqi thotë; konvertuarit ne islam ishin shumë privilegje
shumte ,verehen konkurrence ndermjet Romes dhe kriptokristiane etj. Në këtë kuvend “ Historia e Kosovës nuk fillon me Ne- të ndryshme,merrnin dhurata dhe tokave u
Konstandinopojes se kush te kete nen influence katoliket u shprehen hapur edhe manjiqët.Manastirët ortodokse në Kosovë uleshin taksat por sherbimi ushtarak ishte një
dioqezat e Ilirise/ Arberise duke arritur edhe ne kundër ortodokseve. merren sot si “ argumente ” për të treguar obligim dhe domosdoshmeri ,shkak i rritjes së
beteja te pergjakeshme."(“On the contribution of Kur jezuitet erdhen në Shqipëri ata “ lashtësinë ” e popullatës serbe në këto numrit ushtarak osman.Turku i deshironte
the catholics in Albania”, 2000.) i´u përkushtuan shumë shpejt vise. Por shkenca e mirëfillt dhe e vërteta shqiptaret si ushtarë të tij , sepse shumë
Kisha ortodokse ishte e e administruar nga patri- natyres.kultures,arkeologjis dhe historike i hedhë poshtë edhe këto pre- shqiptar me fam , e deshmuan veten ne luftra
kana autoqefale e Ohrit, e cila kishte në varësi tradites shqiptare.Êshtë për të marrë tendime, sepse këto manastire ( kisha ) sic neper vendet e ndryshme të botes nen umbrel-
edhe peshkopatën e Beratit.Kjo kishë ishte e shembull se ne mes të jezuiteve dhe janë Gracanica ( Prishtinë ) dhe Shna len e osmanlinjeve.Për ketë arsye , shqiptaret
angazhuar në mbledhjen e taksave për sulltanin franceskaneve nuk kihste ansjehere Prenda ( Sveta Petka,Lenishka, në Priz- dhe tokat shqiptare quheshin si banor dhe
dhe nga studimet shihet se patrikana ka qenë një polemika apo konkurrenca dhe këta ren ) nuk i ka ndërtuar kral Millutin Ne- provinca turke.
shërbyese e zellshme në këtë drejtim dhe për nuk arritën asnjëherë në krize të manjiqi në shek. XIV, por ato janë aty
V o l u m e 3 , I s s u e 2 0 P a g e 5

Vullnet Mato
në orët e vona, njerëzve, gotë?
Vajza studente me trupin Sekretarja me fundin rrëzë kofshëve të mos dalë tellall ditë të sikur përgojova në
si ngjala e Vivarit, të rrumbullta, tëra punën të thërresë, nder tët ëmë, Gërmo pak për etërit
detyrohet me kofshët e pasi të ngrihet nga kolltuku i te “Partizani i Panjohur” sikur të kam rrahur për shekullarë,
saj prej ajri dhe drite, kompjuterit të zyrës. apo te sheshi ”Omonia” vdekje? se mund të dalim dy
të kënaqë epshet e po kundërshtoi t’i ulet shefit në degë në lis,
pështira të plak pronarit, prehrin me gunga, Kush tha se ka vdekur Pse harxhon aq shumë mund të kemi një
ndryshe nuk diplomohet mund të riveshë fustanin e zhubro- përgjithmonë skllavëria të holla gjak në damarë,
pa rrogën pasdite. sur të amvisës. me agimin e Lirisë së të më nxish më të zi se me ata që nderuan
Njeriut në Konventë? blozë, shpatat e Arbërisë.
Adoleshentja pret stinën Nëpunësi i fyer e poshtëruar nga Ajo rron dhe do sikur të kam marrë disa
të çelë petalin e va- titullari arrogant, vazhdojë në vite me miliona, Zgjidh në fjalor fjalë
jzërisë, për një vonesë të vogël e pasaktësi mijëra, duke të bërë hile në dashurie,
po kur nuk arrin mesa- në dokumente, kur ka skllevër të urtë si bixhoz? goja e hidhur të
taren e lartë të maturës, ngaqë e ka të vështirë të gjejë vend në mijëvjeçarin e tretë. kullojë musht,
pranon t’ia shpupurisë tjetër vakant, Pse më ndërsen çdo pastaj bijtë e tim biri
gonxhen profesori pis, duron gjithçka skllavërisht e përulet GJUHA E UR- lloj briri, dhe sat bije,
ndryshe të drejtë studimi me buzëqeshje. REJTJES bën zagarë njerëzit e mund të na bëjnë
nuk fiton kurrën e kur- shkretë, edhe krushq.
rës. Shoferi i pronarit e ministrit me Pse o njeri flet fjalën e sikur zgjidha qenin nga
SKLLEVËRIT E MIJËVJEÇARIT TË pushtet autoritar, keqe, zinxhiri, Sikur gjuhën ta
TRETË Femra e re nga Veriu shpie gratë në punë, fëmijët në sikur të kam vrarë ba- dhe të copëtoi këmishë ëmbëlsonim bashkë,
gjer në Jug të kontinen- kopshte e shkolla, banë, e brekë? të gjithë sa jemi në të
Kush tha se ka vdekur përgjithmonë tit, mbush bagazhin me qeskat ush- sikur të kam zënë ndër shenjtat brigje,
skllavëria pas ecejakeve me gotat qimesh në pazar, leqe, Pse më urren bre kot së të na pikonte goja
me agimin e Lirisë së Njeriut në Kon- dhe pjatat e çdo tryeze, sepse po s’u bë shërbëtor, bëhet të kam prerë në besë koti, vetëm mjaltë,
ventë? mund ta lërë përparësen hamall në furgona. vëllanë? kur mund të jemi miq do na kishte bota në
Ajo rron dhe do vazhdojë në vite me e kamerieres së klientit, për kokë, krye të miqve...
mijëra, po nuk dhuroi te aneksi Punëtori pranon djersitjet suplemen- Pse më shan me degë e kur mund të qeshim e
kur ka skllevër të urtë si në mijëvjeçarin e gjoksin e shijshëm për tare pa pagesë, rrënjë, të lozim,
tretë. meze. të punojë për vilat e zyrtarëve deri kudo ku shkon e u flet pa të pimë dhe ndonjë

Poemë nga Lasgush Poradeci, sjelle nga Sofie Ziri (vazhdon javen e ardhshme)
EKSKURSIONI TEOLOGJIK I Në beson më Zot e Fe ! Gjer ahere...Gjer
SOKRATIT E mashtroj që, kësisoj, Unë e di, se, në një kohë, ahere... Shtet e filozof e
“Unë, more miku im, Populli të më besojnë, Populli ka për t’u ngritur, Le të bëhet vaj e popull
Kokën tënde e mban përpjetë, Unë, o Sokrat i math, Fronin tim si Kryeshtetas Perandorë e Kryeshtetas kujë: Ata i rrejnë kurdo-
Shtatin drejt posi një lis, Unë që qëndroj në Tempull Verbërisht të m’a forcojnë Porsi bar për t’i kositur. Bej, o Kryeshtetas herë,
Populli lëvis rreth teje: Si një dem mu në luath, qejf! Rrejnë t’urtët
Ti i patundur nuk lëvis! Sa për Zotërit-në djall! Gjer ahere, ne qëndrojmë, Bej me popullin filozofë,
Unë nuk besoj aspak Që të gjith a s’kanë vajtur? Pastaj-fundja le të vijë! rrëmujë! Ç’veshin popullin
Populli lëvis ndopak, As në Tempull, as në Zot, Këtë dredhëri bëj unë, Pastaj-poulli i sqaruar e mjerë.
Ndonëse Zotin ka përballë, Po qëndroj për sy e faqe, Përmbi fron për të më mba- Edhe ne të na përpijë! Nga kjo fjalë, kjo
Kurse ti s’lëvis e s’flet: Mërzit veten kot-më-kot jtur. përgjigje,
Kaq beson më Zot ti vallë ? Popujt janë endè pa shkollë, Filozofi e mori vesh
E mërzit, që besimtarët Kështu bëjnë Perandorët Janë ashtu-po janë shumë: Që dinaku Krye-
Thuaj-më, dua t’a di, Të besojnë se besoj- Kështu mbretërit-lubi, Vjen për ne Sokrat...Sokrat... shtetas
Thuaj-m’a : në zemër ç’ke, Kështu popullin e verbër Kryeshtetasit kështu, Vjen për ne edhe ky lumë !... Shtetin, popullin e
Në beson më Perëndi Unë e rrej dhe e mashtroj. Shtrydhin popullin e zi. qesh.

Shkrime private nga Fjoralba Brahimaj

Do të doja të më flisje për Helmomë I dashur të pres në pafundësi yll i
zemrën Me puthjen tënde ! rënë
Helmi I saj , në det dëshpërimi nga
por nuk flet dot për gjërat Ilaç për zemrën time mungesa jote
që nuk I njeh! U bëftë! Vlerë jete-shpirt që pate
Dhe kjo të shpëton nga zhuritje Puthmë! edhe kur jetën shuajte në
për ndjenjë … Nga ky helm shpirti kërkon mua
Nga plasaritje dhe vdekje që të shërim … lotësh derdhur lumë për
merr Puthmë! ty
ngadalë … Edhe helm ,në qoftë helm Isha unë ylli që shumë
Realitet që gërvishje metalike Puthmë puthmë sot… kërkove
trurin të gërryen …. Trupi që trupit tim I përçon në qiell kudo në pa-
Dhe qelizat vdesin. shërim! fundësi
Për zemrën nuk ka vend Puthmë! edhe pse takove nebu-
Ajo e varrosur e gjallë është Helmin e dashurisë prej loza që
në këtë realitet ku jetojmë .. buzëve të tua dashurinë për mua
Ah,nuk flet dot… e dua …trupin të drithërojë kërkuan
ah,shpirti rënkon pambarim … të shuanin
tëndit kërkon ti ngjajë … Puthmë! Dhe ne jemi sot yje në
Ftohtë të mos ndjejë e as Edhe n’qoftë puthja e fundit universin magjik
dëshirë Që kësaj jete I jap ! të dashurisë
zhuritëse për ty…. jemi yje që jetën rrezël-
Lagur stuhive të lotëve litëse çlirojnë
Puthmë ! që goditur kanë bregun e saj në çdo gjest tonin
nga mungesa e aromës tënde dhe dita vjen me një tjetër shkëlqim
Edhe helm në qoftë puhizë epshndjellëse të saj nga puthja e Diellit horizontit të buzëve të mia
Puthja jote… Unë pushoj e lodhur pritjesh qiell i shndritur yjesh të pasionit
Puthmë! se zemra për tjetër më nuk rreh tani që një tjetër jetë lindi për ne
 P a g e 6 O u r
Miku im poet nga Prishtina,
kishte sjellë me vete edhe një
version të këngaës së Eposit,
ku përshkruhej masakra e
Reçakut.Pa dyshim që ishte në
veprim ai mekanizmi i njohur
tashmë i grabitjes së vargjeve
dhe të biznesit poetik
nëpërmjet ngjarjeve të mëdha
të kombit.Dikush ja dinte mjaft
mirë vlerën emrave të shquar
dhe datave e pasi i fuste në
laboratorin e vet të fallsifikimit
artisitk, padashur bëntë dhe
fallsifikim historik.Mendoj se
kjo bëhej më tepër nga injo-
ranca se sa nga
dashakeqësia.Gjithësesi, fallsi-
fikime të tilla mbeteshin dhe
depertonin në ndërgjegjen e
njerëzve në mënyrë virusale,
ashtu sikundër vepron një
virus, ashtu veprojnë dhe
deformime të tilla apo shtrem-
bërime të realitetit.Kështu, tek
kënga e prurë nga miku im
poet, vëreheshi elementë të
tillë.
-Janë të patulerueshme, i thash
poetit.
-Mos ndoshta kjo është më
tepër detyrë e historianëve,
ndërhyri Helena.
-Padyshim, thash unë edhe
historianët kanë detyrimin e
vet, por edhe ne kemi përgjeg-
jësinë tonë, gjë e cila nuk duhet
Mimoza Rexhvelaj, Gresa Pirana, Gentiana Mikushnica, Adem Berisha, Shaban Cakolli, Valon Beqiri
Mimoza Rexhvelaj
Abstrakt
Qielle i thyer mbi fytyrat
qe pikojne nga vreri i
kohes,ndoshta nga njerzit e
rinje qe pretendojne me
teori qe dine gjithcka.....
Thjesht sepse te kane pare
tek ecje krenare ne rrugen
e fatit dhe nuk besojne ne
ndricimin e shpirtit.
Ndoshta sepse kane aku-
muluare mbeturina te
mbledhura ne cdo kohe aq
sa.... as nje parfume i
shtrenjte s,mund te mbuloi
aromen shpuese te qelbe-
sitjes se mendimeve....
Abstraktia e qenies njer-
zore ku dashuria eshte e
barazvleshme me biznesin
e rradhes ,ku deshtimi
eshte i pranushem si pub-
licitet ,nuk prish pune
xhepi te jet plote e per plot
me arrogance....
Te demtojne me shume
iluzionet dhe permendoret
qe ngrjeme ne koke per
persona qe nuk meritojne
as hapsiren shterp....dhe
kur e verteta zhvishet
lakuriq te ngjane me me te
frikshmin perbindesh...
Vrapon ta veshesh me stil,
luksi nuk mund te mbuloi
qelbesiren qe djersin....
Te thena dhe te pathena
BALETI I DRERIT TE PLAGOSUR nga Vasil Tabaku
të tolerophet.Fallsifikimi,
kjo është dhe plaga më e
rëndë e shqiptarëve.Historia
është fallsifikuar dhe është
masakruar gjer në dhunim,
kjo do të rëndojë edhe mbi
ne…
-Sipas teje edhe Eposi, nuk
e ka mbaruar procesin e vet
të plot dhe për rrjedhojë
edhe dhunohet.Sipas kësaj
logjike, tha Buroni vazhdon
ende zhvillimi dhe ndërtimi
i kësaj ngrehine?
-Patjetër që vazhdon…
-Po Bardi i Verbër thua të
jetë, këngëtari i fundit i këtij
Eposi?
-Pikërishtë këtë nuk e dimë
dhe nuk mund ta themi,
ndërhyra unë..
-Atëherë?, pyeti Amundsen.
-Përderisa ky proces është
ende në errupsion të plotë,
atëherë si mund të themi që
paska ngrirë lava e vull-
kanit, kur temperatura ende
është po aq e lartë, sa në
çastin e shpërthimit të
vullkanit.Gjithçka është në
një lëvizje të etheshme, të
plotë dhe tejet të kontrolluar
nga vet ligjet e zhvillimit të
një eposi.Edhe pse ky është
eposi i fundit në Botë i cili
ka mbetur ende i pa mbyl-
lur, të garantoj se është
dhe ato qe do te thuhen per
ngushellim s,jane as gje vec
hipokrizi veshur me mashtrim.
Kacavjerrjet prej majmuni per
te kapur shpresen qe ngerrve-
shet dhe te perqesh me
perpjekjet Don Kishoteske per
te hypur mbi re...
Ke ngecur?
Eh, ia bere gropen vetes qe
kur genjeshtrat i mbulove me
genjeshtra aq sa nuk mbajne
me..(?)
Nderlikimi i qenies me zinx-
hire te panevojshem sepse
lindem te lire te zhveshur nga
ndjesite mizore te botes me
nje te qare filloi kuptimi i
ekzistences....
E nese kerkon dhe nuk e gjen
zhytu brenda ne shpirt , cdo
njeri ka te mbjedhur nje lule
shprese ne raste kolere...
Jeta vazhdon me qarravitjet
dhe ngerveshtjet ne fytyrate thesar i çmueshëm për ne do të jenë
shume ngjyrshe....
Tani, po zbres ne boten tjeter
te mbjedhe nje lule per ne-
ser....
te sotmen e shkela ga-
bimisht,kishte mbire vete, ne
vend pa vend....pa drite...
Gentijana Mikushnica
Adem Berisha
MARGARITAR NË VETE
Si lum që përshkon fushat e
qetas gjarpëron
të bën të mos i ndahesh,të
njëherësh edhe Eposi i parë
në Botë që ka filluar të
veproj në këto treva, duke i
bërë kështu njerzimit një
nga dhuratat e veta më të
mëdha: Epikën His-
torike.Ndërkohë, kemi të madhe të kombit.
mbyllur apo thënë ndryshe -Dhe tërë ky proces do të
të përfunduar Epikën Leg- jet ende në veprim?, pyeti befasi dhe një obsesion. I cili
jendare.Eposi Historik, miku im.
vazhdon me tërë intensitetin -Gjithësesi, këto procese,
e vet duke përfshirë brenda vazhdova unë, nuk kanë
vehtes, emra, figura të gjëra të prera me thikë, ato domosdo, pa e parë nga
tërin të përvetëson.
Si bora kur zbardhon Bjeshkët e
Kelmendit,
rrugës kur kalonte, bukuri i jepte
gjithë vendit.
Të gjithë kishin dilema nga vinte
kjo mrekulli,
a mos është vet Dielli me ngrohtës-
inë e tij?
A mos është hëna atëherë kur është
e plotë,
apo është një engjëll që zbukuron
këtë botë.
Të gjithë i dinë emrin por engjël-
lushë i thonë,
si Dielli që ndriçon botën, ishte
Diellza jonë.
Ndonëse me shpejtësi diku larg ka
tretur,
margaritar në vete për të gjithë ne
ka mbetur.
Kujtimet më të mira që ruajmë në
veten tonë
gjithmonë.
Ato janë të shenjta siç ishte edhe
Diellza vet
që pak jetoi në këtë botë, jo plot
njëmbëdhjetë vjet.
Gresa Pirana
Zemër,zhduku!!
Te rrugë e vjetër
kalova pas shumë vitesh sërish
gjithçka njejtë kishte mbet..
Njejtë!
shquara, data dhe ngjarje
janë vetëm hipoteza…
madhështore, bëma his-Megjithatë shumë nga
torike, si dhe toponime të
këngët, do të futen në Epos
rralla, të cilat padyshim do
nëpërmjet zërit dhe fjalës së
ti mbeten jo vetëm his-
Bardit të Verbër.Ato sapo
torisë por edhe kujtesës së
kalojnë nëpërmjet këtij zëri,
nisin dhe legjendarizo-
hen.njësoj sikurse po ndodh
me Luftën e Kosovës, me
bëmat e Mic Sokolit,të
Shotes,të Shaban Polluzhës
dhe Adem Jasharit.Po kjo gjë
i përket dhe lëvizjes së madhe
për Demokraci në Shqipëri
me Azem Hajdarin.Ndaj dhe
unë jam kaq i interesuar
miqtë e mi për këngët e
mbledhura nga goja e Bardit
të verbër, të cilin kam shumë
dëshirë ta njoh…
-Aha, ndërhyri vajza.
-E kuptoj, psherëtiva, por
gjithësesi, unë duhet ta takoj
këtë njeri të rrallë.Eshtë fjala
për një këngëtar primitiv me
rëndësi magjike, të madhe sa
vet e vërteta, dhe, e vërtetë sa
vet e bukura…E kupton
Helenë, ai është një nga
mrekullitë e rralla të Kosovës
Moderrne, një shfaqje e
rrallë, e papërsëritëshme, një
nuk duhet të na ik kështu nga
duart, pa e studiuar dhe pa e
prekur.Pa e dëgjuar dhe
Dielli kishte rënë te ajo Në agun e këtij mëngjesi
pema Hyra në dhomën tënde
fryen erë ,më rrëzon flokët Përmes një ëndrre
fytyrës,
kthej kokën,shof.. Ti shkunde atë mbulesë
nate
Shof,hm ?! E më struke brenda vetes
gjason,është ?! Nën vrushkujt e dashurisë
Dielli të kishte mbuluar U humbëm fare
të ecja si ?! Harruam në ç’planet jemi
të ndaloja si?! Përmes valsit të lumturisë
vetëm pash tek më errësheoj
para vehtes Herë në kopshte e edeni
hija yte më vinte para.. Herë në roga Çepuri
Kahmos kjo ëndërr na
Prita,edhe pak prita.. shpuri
u afrove,nuk të njoha
ika ,kot mendoja se me Për atë qiell
emocionin do luaja Vend s’lamë pa prekur
Ëndrra jonë ende s’ka
Më ndoqe, tretur
hapin nuk ndalova
…. Syve të buzëqeshur
Le t’ pushojë dhe pak
Më fole , gjumi
“kthehu”,…dëgjova Sa të zbres në tokë i Lumi
vazhdova rrugën..
përsëri, Valon Beqiri
më kape krahun Të dua
“nuk më njeh,zemër” Disa shkronja me maturi,
pëshpërite.. dridhem gjersa i përmendi,
n'ujëvarat e ndjenjave
Zemër,më ke humbur… punoj si një argat pa për-
zemrën ti e ke në stilin “si fitime,
je” kur digjem n'ngushticat e
…shko ,vrapo qyteti plot.. vetmis, kufinjt e lotit
luaj ashtu si di ti “zemër” s'dihen,
n'qenien time qetësisht
Shaban Cakolli mblidhem, belbëzoj termin
VALS ËNDRRE "Jeta ime".
W o r d s
afër…
Vërejta se fjalët e mia
kishin bërë efekt të
çuditëshëm.Të gjithë kishin
shtangur.Ishte krijuar një
gjendje dhe një situatë e
elektrizuar dhe gjithësesi
magjike.Poeti nga Kosova,
më zgjati një cigare. Nuk di
pse e thitha thellë, shumë
thellë dhe
psherëtiva..Piktori, luante
me një fletë letre ndër duar
si me një copëz drite.
Vajza e mbiquajtur Helenë,
tashmë i kishte sytë të
përlotur.Zot! Ajo ishte një
krijesë prej ajri, e brishtë
dhe e mrekullueshme
femërore, e cila prekej tepër
shpejt, pa llogaritur këtu
fatkeqësinë që i kishte
ndodhur.Ajo mu afrua dhe
më përqafoi.
-Ti gjithmnonë më ke bërë
kështu, të dridhem si gjethe
duke ma trazuar mendjen,
pëshpëriti vajza.Të tjerët,
nuk folën asnjë fjalë. Kishte
ardhur koha të darkonim.
(vazhdon javen e
ardhshme)
Je ti, gjithçka çfarë unë e
kam, prania jote m'kthen
në jetë,
n'mesnatë kur më
shfaqesh, m'shikon në
heshtje e s'më përgjig-
jesh?!
zvarritem t'ja prek
fytyrën, duart m'shkojn
bosh në hijen e saj,
kur tortura e kesaj
gjendje të lodh shumë, e
kupton se po digjesh.
E tërë bota ime je, një
sekret i mbuluar në
pluhurin e dhimbjes,
një arsye e plot hyjnore,
jam rob yti i burgosur me
vetëdeshirë,
edhe nëse nesër n'ritualin
e vdekjes do ta kem rolin
kryesor,
do t'marr frymë, edhe
n'pushimin e përjetshem
s'dot thoja lamtumirë...
Të dua, fjalë e vrazhdë që
njomësin ta kthen në
vuajtje absolute,
n'rreshtat e çasteve pa
ty,lehtasi mëkatet e
pritjeve renditen,
perendesh e ndjenjave
t'mija, jetoj me vlerën e
katër mureve t'dhomës,
unë përkujdesem për
gjendjen tënde, ndjenjat
tua s'kanë pse të prishen.
 V o l u m e 3 , I s s u e 2 0 P a g e 7

Shkrime nga Kujtim Stojku

Biografia Nga Kujtim Stojku
Rina Mytkolli (Kolonja). Ka lindur me
30 janar 1979, në fshatin Baban të rrethit
Devoll. Eshtë rritur në një familje in-
telektuale me perkujdes të ve-
canteëprinderor, të cilet seliten tek ajo
dashuri të madhe për librat dhe njerezit
në përgjithësi. Ka studiuar në gjimnazin
e përgjithem “Jorgo Plaku” ku ka kulti-
vuar një pjesë teëmirë të krijimtarise së
saj dhe më pas ka mbaruar dy fakultete
në Korcë; është diplomuar në degën ”
Cikël i Ulët” dhe ” Gjuhë- Letërsi” me
rezultate mjaft të kënaqshme. Aktualisht
vazhdon sërish studimet për dentiste.
Rina është martuar në Pogradec, por
jeton në Chikago, USA. Ka një vajzë një
vjec e gjysëm, që quhet Virxhinia. Ka
punuar 9 vjet si mësuese dhe
pjesën më te madhe të kohës
si mësuese Gjuhe-letërsie.
Shkrimtraja vlerëson rolin e
nënës në jetën e saj dhe
shpreh mirënjohëje për per-
sonat që e kanë kurajuar:
“Një meritë të madhe për
pasurimin shpirtëror, përvec
librave ma ka transmetuar e
shtrenjta Nëna ime-ështe
folklor i gjallë !!Kurse nje
nxitje të madhe, (vendimtare
do thoja) për botim më dha
redaktori i vëllimit të parë
“EKLIPSE NJEREZORE“,
Alfred Mullai, për te cilin
ruaj një respekt brilant. Edhe
tek vellimi II “ZGJIM”
poleni i poezive mbetet dashu-
ria, kurse petalet poetike kanë
ngjyrime të brendshme psiko-
logjike dhe filozofike, që
padyshim i përkasin te
gjitheve…Dua te falenderoj
gjithashtu, redaktorin e
përmbjedhjes poetike” Zgjim”
Oliver Topciu, i cili ka limuar
me përkujdesje të cmuar cdo
poezi.”
Përvec letërsisë, Rinës i pëqen
dhe filozofia: “Letersia dhe
Filozofia janë dy shkenca që
me japin ushqimin e dashur
shpirtëror. Adhuroj Letërsine
antike, sidomos atë greke. Por
në mënyre absolute dua të
vecoj, tre shkrimtarë tek të cilët
e gjej me shpesh veten : LAZGUSH Vrapoj e vetme
PORADECI, ERIH.M.REMARK DHE mes ferrit Erebi
XH.XHOJSI,” shprehet Rina Mytkolli. dhe druret skermitin
dhembet e lodhur.
Cikël me poezi nga Rina Mytkolli- Nen mjegullen e nxehte
Kolonja suvala shperthen,
me shi drite
**Pa titull****** liria rizgjon…..
Me flaken e buzeve te mia
horizontit kerkon ti vesh zjarr
RIZGJIM GJITHCKA U BE ASGJE
Vrapoj e vetme Ja dielli ciflohet e thyhet
mes pyllit te shkrete, me mijera therrime perhap.
mbi balte Si valle i shkau nga dora,
me eshtra gatuar. c’pati hapesire e pamate?!
Me ndjekin hijena Rreth meje nuk ka me ajer,
me sy te perskuqur, e bota si mellani nxin.
e ndalen kur nata Pa ty, gjithcka u be asgje…
gjoksin shqyen. U zbraz gjithkund ky shpirti im.

Zhorzh Sand/Victoria Xhako

Me doren tjeter nxori nga canta qe mbante
mbeshtetur pas vetes nje kuti te vogel te zeze,
shtypi nje “krak” fare te lehte dhe e mbajti
shkujdesshem.
Treni ndaloi ne nje stacion.Pasagjere zbriten.
Hipen shume pak. Andej poshte ka me pak
levizje.
- Kisha nje sherbim pune, - tha – per gazeten.
Tani po kthehem. Kam gruan ne maternitet. Ka
probleme me albuminen. Nuk eshte shume e re.
Eshte lindja e pare. –
Ma leshoi bllokun e fletezuar ne
preher. Hodhi shikimin e men-
duar jashte dritares, ku pamjet
iknin, iknin me shpejtesi.
- Nuk do te nisesha, po te mos
ngulte kembe ajo. Atje me rri
mendja.
- Nisu, - me tha, - kur te kthe-
hesh mbase do te…….-
U kthye drejt.
- Halle - halle kjo jete, halli -
hallit nuk i ngjet. –
U trondit kur preku shikimin
tim. Levizi ne sedilje. Une ndoqa
me sy fluturimin e nje zogu. Pa
vemendje nisa te kendoj nen ze
kengen time, kengen tone
“Neser…” Pak nga pak po ngrija
zerin qe ma humbiste zhurma e
forte e rrotave te trenit.
- Je kengetar? – pyeti fqinji sy e
veshe. – E njoh kete kenge. E
kam degjuar shume vjet
me pare. Ka nje tin-
gull……- E la fjalen ne
mes.
- Eshte lindja e pare, -
vazhdoi i menduar, - nuk
eshte edhe e re. Ka albu-
mine. Ka improvizuar
edhe nina – nanen e
pare………Dyshimi i tij i
pashprehur sikur m`u
ngul ne zemer. E pashe
sikur desha t`i futem pas
ballit. Ai levizi ne sedilje
perseri dhe kerkoi vend
per shpatullat.
- Me mbeti e pakenduar
kjo kenge, - i thashe.
“Krak – u” i lehte u deg-
jua serish nen doren e tij.
- Nuk e kam pare kurre.
Jo, mbase e kam pare, po
nuk e kam njohur. Kam
vetem nje foto. Si do te jete tani? –
Futa doren ne xhepin e brendshem
te xhaketes. E nxora se bashku me
zarfin, nje gjethe te verdhe
vjeshte, te vjeter, te rrudhur. E
pashe gjate ate foto te vetme.
Fqinji rrinte me shpatulla
mbeshtetur ne sedilje. Shikimet u
kryqezuan. E mori foton sikur te
merrte nje hajmali. Me preku ky
gjest. M`u be i afert ky fqinj i
rastit. E pa ate foto.
Dora tjeter futi ne cante kutine e
vogel te zeze.Ia nguli syte fotos
sikur deshi t`ia kapte shikimin
pakes ultas. C`shihte, valle, kur e
beri ate foto? Ma ktheu me te
njejtin kujdes.
- Vajze e qete, - tha.
- Sa vjet kane kaluar nga letra e
pare? Germat e saj pothuaj jane
fshire. Nje miqesi e cuditshme.
Vjen nje leter nga nje qytet i
larget. I adresohet nje numri te
klases sime, numrit tridhjet e tre,
mua. Letren ma dorezoi mesuesi
i gjuhes ruse. –
Fqinji m`i hoqi syte.Sikur e
dogji fytyra ime. I hodhi jashte
per t`i freskuar pak ne gjel-
berimin qe iken me shpejtesi nga
dritarja e hapur e trenit.
- Letren e hapa me kureshtje,
hodha syte ne fund te saj dhe e
mbylla menjehere. Ne fytyre
m`u ndez zjarri. –
- Lexoje me kujdes ne shtepi, -
tha mesuesi, - mos harro t`i
shkruash qe poezia jote “Neser”
eshte botuar ne almanakun e
qytetit. –
Fqinji zbertheu edhe kopsen e
dyte te kemishes gri, sikur
kerkonte ajer te fresket per
gjoksin e tij.
(Vazhdon javen e ardhshme)

Remember and Never Forget our Chameria Albanian Lands in current Greece

Do te doja te te jepja
kaltersine,
Lediana Kapaj
Ushqyer nga di- e pranova zemrën time,kur në acar, nje rruge te cilen e ria.Dhe diej ne syte eetje per puthjen tende
elli,drite e zemres si skllave u gjunjezua, mëkatare mu duk vetja.E ndriçova e vetme! tu nga pasqyrimi i kam,
time , gishtat pashë që po më dënuar në "litar" Driten e nje universi thellesise. kjo enderr kaq magjike
ku do te te gjej,ti dridheshin,tek skalisnin te madh,te kete shpirtin po ma than!
zbraz keto rrefime.. jetë në letër, Dhimbja me eshte pamate,por qe u venit Diej te enderrt dhe Te lutem eja shpejt dhe
te jap shpresen sytë përlota e përhum- kthyer ne zemerim.Si shpejt.. ata,ngaqe kapercejne falma nje te puthur,
time...te fal shpirtin bur.Ndjenja dukej fort e qenka njeriu! Nuk ke pse . kufijte.Valle jam ne te pres e deshperuar dhe
tim .. tepërt! e lodh veten me pritje te Eshte enderr ne enderr apo ti zgjo- shpirtin e keputur,
te te them se kota! Nje zgjimet e tua,etje ne hesh ne gjumin tim?!! te pres duke menduar per
jeta,gjithnje jep Se kuptova kurrë lëndi- lot tjeter me shket nga endrrat e tua dhe ti Te pres .... dashurine e vrare,
shperblim.. min,as dhe kur ndjenjën syte. Largohem ne nuk e di nese je ne oh sa shume pres me O Qiell!!! .. falma pak
më zbehën, dhomen time dhe e gjume apo zgjuar. shpresen qe do vish, vesen.. per shpirtin tim te
përgojosur dashuria,të fshi...nuk Jo vetem te ka- thare!
Se kuptova pse vetë mallkuarit e dehën, dua me te qaj. Po mbyll Kenga e patingullt ne losh...ketu dua te
vargu,kaq lëndueshem u dhe pse shpirti më ish nje dere qe me ka falur liqenin e shpirtit tend rrish! .(vazhdon Javen e
shkrua, përflakur,ngrohjen kthyen shume drite,ose me mire prej nga buron dashu- Te pres dhe sa shume ardhshme)
 WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

“ N E W L I F E ” J E T A E R E me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
1774 - 76 street njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
Suite D3
Brooklyn, New York
Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
11214 tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
Phone: 718-594-0511 ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Fax: 201-795-4795 Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
E-mail: Endri@newlifeaaco.org
gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bash-
kimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.
Building a Future One Person At a Time...

Faik Konica » Ju tregoj Grekërit...Ju tregoj Grekërit. nga fq.1)

etnike te nje vendi, porse "te drejta"
te krijuara ne kete menyre, ta themi
ne folmen me te bute, jane te nje
cilesie te dyshimte. Krimet e pers-
hkruara nga Mihail Dukasi kane
ndodhur me 1380 dhe ne pak vite
me pare. Pas pesedhjete vjetesh, me
sakte me 1431, nje ushtri e forte
osmane erdhi me gjemime te portat
e Janines, e cila nderkaq ishte
ripopulluar me te ardhur, dhe me
nje sulm qyteti u pushtua. Eshte per
t'u shenuar fakti se, pasi i bene nje
mbikqyrje krahines, turqit e klasifi-
kuan ate si pjese te Shqiperise. Por
ka edhe dicka me domethenese dhe
krejt te pakundershtueshme. Turqit
bene nje regjistrim te kujdesshem te
qyteteve e te fshatrave dhe emrat e
ketyre vendeve kane dale me pas ne
botimet zyrtare ne trajtat e tyre shqip e jo greke. Per
shembull, le te marrim rastesisht dy emra, dy qen-
drat e quajtura shqip Delvina
dhe Grevena. Ato jane regjistruar perkatesisht
Dhelvinon dhe Grebene. Turqit e hershem kane
qene te perpikte me hollesi te madhe per shenimin e
emrane te vendeve, duke parapelqyer gjithmone
trajtat e mirefillta popullore. Per shembull, pas
rrethimit te pare te Vjenes,
turqit nisen ta shkruanin Wian me nje A te gjate, qe
eshte trajta e vertete popullore dhe sa kohe zgjati
Perandoria Osmane, ata iu permbajten kesaj trajte,
duke flakur trajten artificiale Wien. Ne traktatin e
Ajzenburgut te nenshkruar me 1664 ndermjet Turqi-
se dhe Perandorise Romake te Shenjte e te hartuar
turqisht e latinisht, kur numerohen titujt e perandorit
Habsburg, teksti latin e quan ate
mbret te Bohemise, porse ne
tekstin turqisht turqit kane
ngulur kembe per ta thene
mbreti i cekeve.
(III)
Pushtimi turk solli nje ndrys-
him te rendesishem ne jeten e
Shqiperise. Per arsye qe jane
teper te gjata per t'i shtjelluar
ketu, shume shqiptare e lane
krishterimin dhe u bene mosle-
mane, e kjo levizje vijoi per dy
shekuj, derisa rreth 65 % e
popullsise u be moslemane,
pjesa tjeter mbeti e krishtere, ne
veri si besimtare te kishes
Perendimore e ne Jug te asaj
Lindore, qe shpesh quhet gabi-
misht kisha greke. Meqe ne kishen e dyte sherbesat
behen greqisht dhe kleri eshte ne pjesen me te
madhe grek, u krijua mundesia per grekerit qe te
shkombetarizonin shqiptaret duke e persosur kishen
si mjet te propagandes. Nje faktor tjeter
ka qene ardhja tinzare e banoreve qe
flisnin greqisht, shpesh te favorizuar me
budallallek nga pronaret shqiptare, te
cilet kishin nevoje per bujq per te zeven-
desuar shqiptaret qe iknin ne lufterat e
pafund te Perandorise Osmane. Ngritja e
Greqise si shtet i pavarur i dha nje shtyse
te fuqishme propagandas greke. Tashme
grekerit nisen haptas te shpallnin se cdo
besimtar i kishes Lindore, pavaresisht
nga gjuha dhe kombesia, ishte grek. Nje
nga marifetet me te padegjuara te greker-
ve ka qene dhenia e ryshfeteve zyrtareve
te larte ne Stamboll per te nxjerre nje
ferman qe te ndalonte qarkullimin apo
mbajtjen e librave shqip. U quajt nje
veprim i denueshem, madje edhe po te
mbaje libra kaq te pademshem si grama-
tika ose aritmetika, po te ishin shkruar
shqip. Grekerit rane madje edhe me
poshte, nuk e kishin per gje te kallzonin
atdhetaret shqiptare te ndershem si
rebele dhe benin qe ata t'i degdisnin ne
burgje te largeta.
(IV)
Pas lufterave ballkanike Turqia Evropja-
ne u copetua dhe Fuqite e Medha nuk
mund ta injoronin ekzistencen e kombe-
sise me te lashte te gadishullit. Shqiperia
u be shtet, por u rregjua ne nje te kater-
ten e madhesise se vet natyrore. Dikush
mund ta mendonte se pas kesaj do te
ishin te kenaqur dhe do te rrinin urte, se
do te perpiqeshin po te ishte e mundur te
zhvillonin marredhenie te fqinjesise se
mire me pjesen qe mbetej te Shqiperise.
Mirepo ndodhi e kunderta. Duke perfi-
tuar nga fakti qe Turqia nje vit me pare i
kishte carmatosur plotesisht shqiptaret, nje ushtri
me greker e organizuar e maskuar si njerez civile,
vershoi mbi gjithe Shqiperine dhe nisi te djege e te
vrase gjithcka i dilte perpara. Ne Shqiperi ne ate
kohe kane qene ne qender te ketyre krimeve te
organizuara dy deshmitare te huaj: autorja e njohur
angleze Meri Edit Durham dhe nje korrespondent
gjerman. Te dy ata u tmerruan dhe u moren vesh qe
t'ia benin te njohur te gjithe botes cdo gje qe ta e
quanin si nje nga krimet me te medha te organizuara
te te gjithe koherave. Per fat te keq, plasi Lufta
Boterore dhe e terhoqi vemendjen e te gjitheve. Por
me 1920, me titullin "Njezet vjet ngaterresa ballka-
nike" Mis Durham botoi nje liber, ku nje kapitull i
plote u kushtohet njoftimeve per keto masakra.
Kushdo qe deshiron ta kuptoje konfliktin e sotem
nuk mund te beje pa e pare kete liber. Pas Luftes
Boterore, Greqia ua ndaloi shqiptareve te kishin
shkollat e tyre ne Greqi dhe vijoi punen e saj per te
eleminuar elementin shqiptar me cfaredo mjeti. Nje
rast i rralle iu paraqit grekerve nga Traktati i Loza-
nes, i cili nxiti shkembimin e familjeve turke me ato
greke. Sic e kam thene me siper, vazhdon javen e
ardhshme)