Rusya-Slav

Rus Toplumunun Unutkanlığı: Faşizm Tehdit Ediyor

27.12.2010 -Dr. Ali ASKER

Rusya'da uzun süredir göz yumulan faşizm, acı meyvelerini vermeye başladı.

Rusya çok milletli ve çok dinli bir devlet olarak kurulmuştur.

Bizim dinimiz Ortodoks Hıristiyanlığıdır.

V.Putin

İkinci Dünya Savaşı sırasında Rusya’nın milyonlarca yurttaşı faşizmin kurbanı olmuştur.
Fakat bugün Rus toplumunda gittikçe yükselen faşizm endişe verici boyutlara ulaşmaktadır.
Bu durumun meydana gelmesinin değişik nedenleri vardır. Sosyoekonomik sorunlar, siyasi
kültür düzeyinin düşüklüğü gibi nedenlerin yanı sıra, ırkçılık bugün siyasi manipülasyon
aleti olarak kullanılmaktadır. Başka bir önemli husus ise Rusya’nın karşı karşıya kaldığı
“demografik felaket” durumudur. Bir taraftan yabancı düşmanlığı artarken diğer taraftan
Rusya’nın yaşaması için insan gücüne olan gereksinim de büyük önem arz etmektedir.

Kapsamı Geniş “Yabancı Düşmanlığı”

11 Aralık 2010’da Moskova’da meydana gelen olaylar Rusya’da “yabancı düşmanlığı”

sorununu tekrar gündeme getirdi. Olay “yurttaşlık” kavramı kapsamında incelendiğinde
aslında sadece Rusya’ya göç eden göçmenleri kapsamıyor. Bugün Rus milliyetçiliğinde
“yabancı düşmanlığı” kavramındaki “yabancı”, Rus olmayan, özellikle Kafkasyalı ve Orta
www.21yyte.org 1
 Rus Toplumunun Unutkanlığı: Faşizm Tehdit Ediyor
Dr. Ali ASKER

Asyalı Rusya vatandaşlarını da kapsamaktadır. 1990’ların başından itibaren manipüle

edilen “Rus milliyetçiliği”, birtakım siyasi güçler ve çıkar grupları tarafından
desteklenmektedir. Faşist örgütler on binlerce genci kendi çatısı altında toplamış ve
Rusya’nın dört bir tarafına yayılmış durumdadır. Her ne kadar 1990’lardan bu yana faşist
örgütlerinin münferit veya toplu eylemleri yaşanmışsa da, hiçbirisi 11 Aralık 2010’da
meydana gelen “gösteriden” daha korkunç olmamıştır. Faşist örgütler, Manej meydanına
yaklaşık altı bin kişiyi “Rusya Ruslarındır” sloganı, küfürler ve ölüm tehditleriyle kısa süre
içinde faşist örgütlerine mensup olan ve olmayan onbinlerce kişiyi seferber etmiştir.

2005 yılından itibaren Rus milliyetçilerinin düzenlendikleri “Rus Marşı” gösterileri sırasında
güvenlik güçleri ve organizatörler arasında pazarlık yapılarak gösterinin olaysız
atlatılmasına çalışılmaktadır. “Slav İttifakı” adlı Neonazi örgütünün faaliyetinin
yasaklanmasına rağmen bu örgüt açık şekilde faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu örgüt
tarafından binlerle genç spor salonlarında eğitilmektedir. “Yasa Dışı Göç Aleyhinde
Hareket”, “Vatan Rus Cemaatleri Kongresi” gibi örgütler etnik ayrımcılık ve yabancı
düşmanlığı propagandası yapmaktadırlar.[1]

Bugün etnik ayrımcılık yapan faşist örgütleri sadece “göçmenlere” ve “gayri Ruslara” karşı
mücadele etmekle yetinmemekte olup hükümeti tehdit etmektedirler. “Yasa Dışı Göç
Aleyhinde Hareket” örgütü mensuplarından Anton Susov’a göre bu olayların göç politikası
dolayısıyla devlete, memurların ihanetine ve ekonomik sorunlara karşı halkın duyduğu bir
öfke patlamasıdır. Susov’a göre Putin iki yoldan birisini seçmelidir: Komünizm yıkıldığı
zaman ya Polonya’da olduğu gibi hakimiyeti devretmeli ya da Romanya seçeneğini
(1989’da dönemin cumhurbaşkanı Nikolay Çavuşesku’nun kurşuna dizilmesi) tercih
etmelidir. Yine son olaylarda aktif rol almış ırkçı örgüt “Slav İttifakı” mensuplarından
Vladimir Maksimov’a göre Rusya’daki bugünkü durum 1930’larda Almanya’nın yaşadığı
durumun aynısıdır: “Hitler iyi bir politikacı ve yöneticiydi. Bizim için iktidarda böyle birisinin
bulunması lazım.” Bu söylemlerin bir tehdit boyutunun ne kadar etkin olup olmadığı
tartışılsa da aşırı sağ örgütlerin son dönemde Rusya’da ne kadar cesaretlendiğini
göstermektedir.[2]

Bir Siyasal Araç Olarak Faşist Örgütler

11 Aralık olayları Moskova hükümeti için beklenmedik değildi. Bu olaylardan iki-üç gün
önce ırkçı örgütler tehditlerde bulunmuşlardır. “Yasa Dışı Göç Aleyhinde Hareket”in eski
liderlerinden Aleksandr Belov neredeyse silahlı saldırı çağrısı yapmıştır.[3] Olaylar
sırasında şehrin değişik yerlerinde bu örgütler tarafından Rus olmayan kişilere karşı saldırı
ve şiddet uygulanmıştır. Olaylar sırasında tutuklanmış 65 “gösterici” serbest bırakıldı.
Gözaltına alınmış kişiler arasında olayları provoke eden hiçbir kişinin bulunmadığı
gerekçesiyle polis bu şahısları serbest bırakmış, olayları provoke edenleri video kayıtlarının
yardımıyla tespit edeceklerini açıklamıştır.

www.21yyte.org 2
 Rus Toplumunun Unutkanlığı: Faşizm Tehdit Ediyor
Dr. Ali ASKER

Olaylardan bugüne dek geçen süre zarfında ırkçı örgütlere mensup yaklaşık iki bin kişi
yakalanmıştır. Devlet Başkanı Medvedev Manej meydanındaki olaylarda eli olan herkesin
cezalandırılacağını sert bir dille ifade ederken Rusya Başbakanı V.Putin uzun süre suskun
kalmıştır. Putin sadece 16 Aralık’ta televizyondaki geleneksel soru-cevap programında
sessizliğini bozdu. Putin Moskova’ya göçü sınırlayacak önlemlerin alınacağını söyledi. Bu
zaten milliyetçi örgütlerin esas taleplerinden birisidir. Ayrıca Rusya başbakanı 6 Aralık’ta
öldürülmüş Yegor Sviridov’un mezarını ziyaret etti. Putin’in Sviridov’unmezarına çiçek
bırakması, saygı duruşunda durması, ırkçılar tarafından rastgele öldürülen mağdurlarla ilgili
hiçbir şey söylememesi ırkçıların Kremlin tarafından himaye edildiğine dair yorumları daha
da artırmıştır.

İktidar yanlısı gençlik örgütü “Naşi“ (Bizimkiler) 2000-2008 yıllarında Putin’in Devlet
Başkanlığı döneminde örgütlendikleri, holigan futbol taraftarlarını kendi sıralarına çektikleri,
siyasi çevrelerde “ölçülü milletçilik” olarak adlandırılan faaliyetlerle uğraştıkları
bilinmektedir. 2004 yılında örgütlenmiş dazlak örgütü “Russkiy Obraz”ın da “yüksek
amaçlarla” kurulduğu, başka bir ırkçı örgüt olan “Slav Birliği”nin Başkanı Dmitriy Demuşkin
tarafından iddia edilmektedir.[4]

Milliyetçiliğin yükselişe geçtiği bir dönemde, bunu bir siyasi manipülasyon aracı olarak
kullanılması kaçınılmazdır. Milliyetçilik söylemleri geliştirilirken ırkçı örgütler de kontrol
altında tutularak himaye edilmektedir Diğer yandan bu gelişmeler Medvedev’in
modernizasyon politikasının “anlamsız olduğunu ortaya koymak” amacıyla manipüle
edilmektedir. Son olaylarda “haddini aştıkları” için belki bu örgütlere bir ölçüde çeki düzen
verilecektir. Fakat yakın vadede milliyetçi örgütlerin ve teşkilatların Rusya’da kol
gezeceklerini söylemek abartı olmayacaktır.

“Keskinsirkeküpüne zarar verir”

Rusya’da gittikçe yükselen bir faşizm söz konusudur. “Levada-Tsentr” analitik araştırmalar
merkezinin yaptığı bir kamuoyu yoklamasına göre 2010’da “yabancı düşmanlığı”ndan yana
olanların %11’den %19’a yükselmiş, bu duyguyu daha az hissedenlerin oranı ise %86’dan
%77’e dek azalmıştır. Bu kamuoyu yoklaması Manej Meydanı olaylarından üç ay önce
yapılmıştır.[5] Son kamuoyu yoklamalarının birinde ankete katılan Rusların %55’i “Rusya
Ruslarındır” sloganını desteklediklerini ifade etmişler. Manej meydanındaki olaylarla ilgili
“Vesti-24” devlet radyosundaki programa katılan dinleyicilerin neredeyse tümü ırkçı
örgütlerin girişimini desteklediklerini ifade etmişlerdir. [6] Rusya'nın farklıkentlerinde de ırkçı
grupların saldırısına uğrayan eski Sovyet ülkelerinden onlarca göçmen hastaneye
kaldırılmıştır. Rusya insan hakları örgütü Sova'nın verilerine göre yılbaşından bu yana etnik
nefrete dayalı çıkan 350'inin üzerinde olayda 36 kişi yaşamını yitirmiştir.

www.21yyte.org 3
 Rus Toplumunun Unutkanlığı: Faşizm Tehdit Ediyor
Dr. Ali ASKER

Faşist örgütlerinin faaliyeti ülkenin her tarafına yayılırken örgüt mensuplarının yaş sınırı da
iyice aşağı düşmektedir. Rusya’nın ileri karakolu sayılan, çok sayıda asker ve emekli asker
ailelerinin yaşadığı Kaliningrad şehrinde bir grup öğrenci yakalanmıştır. Öğrenciler İkinci
Dünya Savaşında Kaliningrad muharebesinde hayatlarını kaybetmiş 1200 Rus askerinin
hatıra anıtı üzerine gamalı haç çekmişler.Manej olaylarının ardından Rusya’nınresmi devlet
televizyonu Rossiya, Voronej kenti yakınlarında ormanda kurulan dazlak kampının
görüntüleri yayınlanmıştır. Televizyon muhabiri kampa gözleri kapalı halde getirilmiş,
dazlaklar nasıl “düşmanlarını” öldürdüğünü hiç endişe duymadan uygulamalı olarak
göstermişlerdir.[7]

Manej olayları yeni örgütlenmelerin meydana gelmesine yol açmıştır. “11 Aralık Hareketi”
adlı bir örgüt oluşturulmuştur. Örgütün Manifestosunda hareketin amacı “Rus halkını Rus
karşıtı yönetimin zulmünden kurtarmak” olarak ifade edilmiştir.Başka bir amacının da Slav
nüfusun çoğunlukta olduğu kentlerden Orta Asya ve Kafkasya kökenlilerin kovulmasıdır.
Rusya’nın birçok kentinde milliyetçi kesimlerin “Aralıkçıları” destekleyen gösterileri
yapılmıştır.[8]

Bir zamanlar Rusya’daki etnik faşizmi besleyenler, yetiştirenler bugün onun acı, belki de
zehirli meyvelerini yemek zorunda kalabilirler. Yakın ve orta dönemde bu gereksinim daha
da artacaktır. Rusya’da toplumsal yaşamın neredeyse tüm alanları kriz ortamına girmiş
durumdadır. Memurların keyfi davranışları, rüşvet ve yolsuzluk, alkol, uyuşturucu, aile
müessesesinin maruz kaldığı yıkıcı tahribatlar faşizmin yayılması için olumlu ortam
oluşturmaktadır. Bu zamana dek alkol tüketimine karşı alınan önlemlerden hiçbir olumlu
sonuç sağlanamamıştır. Uyuşturucu bağımlılığı Rusya’nın sosyoekonomik yapısını önemli
ölçüde tehdit etmektedir. Bugün itibariyle uyuşturucu kullanımı nedeniyle Rusya’nın
uğradığı zararın miktarı yılda 2 trilyon Ruble’dir.[9]Rusya Federasyonu Sağlık Bakanlığı’nın
verilerine göre 1996 yılından itibaren uyuşturucu kullanımı 20 kat artmıştır. Bugün
Rusya’da resmi kayıtlı uyuşturucu bağımlısı sayısı 538 bin’dir. Kayıtlı olmayan uyuşturucu
bağımlılarının sayısı bundan 3 defa fazladır.[10]

Rusya bugün insan gücüne gereksinim duymaktadır. 20. Yüzyılın başlarındaki devrim
terörü, Stalin’in tasfiye politikaları, iki dünya savaşı, yukarıda zikredilen sağlık sorunları ve
doğum oranındaki düşüş ülkeyi demografik felaketle karşı karşıya bırakmıştır. Rusya gibi
büyük bir ülkenin dışarıdan göç almadan kalkınması imkansızdır.[11]

Bugün Rusya’nın rasyonel bir göç politikasına ihtiyacı vardır. BM raporuna göre Rusya’nın
nüfusu 142 milyondur. Bu nüfus 2025’de 125 bine, 21. yüzyılın ortalarında ise 100 milyona
düşecektir.[12]Eski Sovyet cumhuriyetlerindeki ekonomik zorluklar sonucunda Rusya’ya
giden göçmen sayısı azımsanmayacak kadardır. Son on beş yılda Rusya’nın nüfusunda 25
bin kişilik küçük bir artış yaşanmıştır. Bu da 330 bin göçmenin vatandaşlık alması

www.21yyte.org 4
 Rus Toplumunun Unutkanlığı: Faşizm Tehdit Ediyor
Dr. Ali ASKER

sayesinde sağlanmıştır.Fakat ırkçı saldırılar önlenmezse bu göçlerin sayı gittikçe

azalacaktır.

Başka bir önemli husus ise, baskıya maruz bırakılan etnik kimliklerin karşı tepkileridir.
Manej olayları Kafkasya kökenlilerin de kısa sürede organize olmak gücünde olduklarını
gösterdi. Provokasyonlara uyulmaması yönünde azınlıkların diaspora teşkilatlarının ve dini
liderlerin açıklamaları bir yere kadar etkin olabilir. Diğer taraftan Rusya’nın Kuzey Kafkasya
cumhuriyetlerinde olduğu gibi “yerel krallara” sınırsız güç vermekle, federal bütçeden para
akıtmakla toplum bir yere kadar kontrol altında tutulabilir. Etnik temelli bir öfke patlaması
sadece merkezin beslediği “yerel kralları” değil, federal yönetimin de feleğini şaşırtabilir.

[1] Ali Asker, Rusya’nın "Gordion Düğümü": Çok Boyutlu Etnik Çatışma,
http://www.21yyte.org/tr/yazi6020-
Rusyanin_Gordion_Dugumu_Cok_Boyutlu_Etnik_Catisma.html, 14.12.2010, (erişim tarihi
26.12.2010).

[2] ????? ??????? (Charles Clover), «??????????? ???????????» ????????? ???

?????? ?????????????

( " T h e F i n a n c i a l T i m e s " , ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ) ,
http://inosmi.ru/politic/20101226/165209193.htmlerişim tarihi 26.12.2010)., (

[3] ??????? ???????, ?????????? ? ?????? ??????: ?????? ??? ????????? ??????

( " ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? " ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? " " , ? ? ? ) ,

http://inosmi.ru/social/20101223/165140861.html, (erişim tarihi 26.12.2010).

[4] ????? ??????? (Charles Clover), http://inosmi.ru/politic/20101226/165209193.html,

(erişim tarihi 26.12.2010).

[5] ?????????? ????????, ????????? ??????????????????? ??????, ??????

????????? ????????? ????????????????? ?? ?????? ? ?????????? ?????????????,
http://www.ng.ru/politics/2010-12-23/1_fashism.html, 2010-12-23.

[6] ?????? ????? (Miriam Elder), ????? ??????????? ??????????? ? ?????? ("Global
Post",???), http://www.inosmi.ru/politic/20101224/165156441.html, (erişim tarihi
26.12.2010).

[7] Fuad Seferov, Rus muhabir dazlak kampına girdi; kan donduran görüntüler devlet
televizyonunda yayınlandı, http://www.haberrus.com/yasam/4513-Rus-muhabir-dazlak-

www.21yyte.org 5
 Rus Toplumunun Unutkanlığı: Faşizm Tehdit Ediyor
Dr. Ali ASKER

kampina-girdi-kan-donduran-goruntuler-devlet-televizyonunda-yayinlandi.html, (erişim tarihi

26.12.2010).

[8] ??????? ???????, http://inosmi.ru/social/20101223/165140861.html, (erişim tarihi

26.12.2010).

[9]1 Dolar yaklaşık olarak 30.5 Ruble’ye eşittir.

[10] ?????? ??????, ?? ???? ????????? ??????,

http://www.oborona.ru/1371/1372/index.shtml?id=1218, ????? ????: ?????? ????????
????????? ????????, http://www.vesti.ru/doc.html?id=400148, (erişim tarihi 26.12.2010).

[11] ?????? ????? ?????????? ?? ?? ????????? ??????? - ???? ????????,

http://www.regnum.ru/news/1360134.html#ixzz19En0HkCg, (erişim tarihi 26.12.2010).

[12] ??????? ???????? (Gonzalo Aragones), ????????? «????-???» ????????????

("La Vanguardia",???????), http://www.inosmi.ru/social/20101208/164755909.html, (erişim

tarihi 26.12.2010).

www.21yyte.org 6