CarayiannisKallinikosBakamidis Signals Systems Exercises 2004

ΔΘΝΙΚΟ ΜΔΣ΢ΟΒΙΟ ΠΟΛΤΣΔΥΝΔΙΟ
΢ΥΟΛΗ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΥΑΝΙΚΩΝ

ΚΑΙ ΜΗΥΑΝΙΚΩΝ ΤΠΟΛΟΓΙ΢ΣΩΝ
ΣΟΜΔΑ΢ ΢ΗΜΑΣΩΝ, ΔΛΔΓΥΟΤ
ΚΑΙ ΡΟΜΠΟΣΙΚΗ΢
ΔΦΑΡΜΟΓΔ΢ & Α΢ΚΗ΢ΔΙ΢

΢ΣΑ «΢ΗΜΑΣΑ ΚΑΙ ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΑ»
Γ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ΢
Γ. ΚΑΛΛΙΝΙΚΟ΢
΢. ΜΠΑΚΑΜΙΓΗ΢
ΑΘΗΝΑ 2004
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΑΣΚΗΣΗ 1 ................... 1 ΑΣΚΗΣΗ 67 ............... 145

ΑΣΚΗΣΗ 2 ................... 4 ΑΣΚΗΣΗ 68 ............... 148
ΑΣΚΗΣΗ 3 ................... 7 ΑΣΚΗΣΗ 69 ............... 153
ΑΣΚΗΣΗ 4 ................... 8 ΑΣΚΗΣΗ 70 ............... 155
ΑΣΚΗΣΗ 5 ................... 9 ΑΣΚΗΣΗ 71 ............... 157
ΑΣΚΗΣΗ 6 ................. 10 ΑΣΚΗΣΗ 72 ............... 160
ΑΣΚΗΣΗ 7 ................. 11 ΑΣΚΗΣΗ 73 ............... 161
ΑΣΚΗΣΗ 8 ................. 15 ΑΣΚΗΣΗ 74 ............... 163
ΑΣΚΗΣΗ 9 ................. 17 ΑΣΚΗΣΗ 75 ............... 166
ΑΣΚΗΣΗ 10................. 21 ΑΣΚΗΣΗ 76 ............... 168
ΑΣΚΗΣΗ 11................. 24 ΑΣΚΗΣΗ 77 ............... 170
ΑΣΚΗΣΗ 12................. 25 ΑΣΚΗΣΗ 78 ............... 175
ΑΣΚΗΣΗ 13................. 28 ΑΣΚΗΣΗ 79 ............... 178
ΑΣΚΗΣΗ 14................. 31 ΑΣΚΗΣΗ 80 ............... 182
ΑΣΚΗΣΗ 15................. 33 ΑΣΚΗΣΗ 81 ............... 185
ΑΣΚΗΣΗ 16................. 36 ΑΣΚΗΣΗ 82 ............... 188
ΑΣΚΗΣΗ 17................. 38 ΑΣΚΗΣΗ 83 ............... 191
ΑΣΚΗΣΗ 18................. 40 ΑΣΚΗΣΗ 84 ............... 193
ΑΣΚΗΣΗ 19................. 42 ΑΣΚΗΣΗ 85 ............... 197
ΑΣΚΗΣΗ 20................. 44 ΑΣΚΗΣΗ 86 ............... 203
ΑΣΚΗΣΗ 21................. 45 ΑΣΚΗΣΗ 87 ............... 208
ΑΣΚΗΣΗ 22................. 46 ΑΣΚΗΣΗ 88 ............... 212
ΑΣΚΗΣΗ 23................. 48 ΑΣΚΗΣΗ 89 ............... 218
ΑΣΚΗΣΗ 24................. 49 ΑΣΚΗΣΗ 90 ............... 225
ΑΣΚΗΣΗ 25................. 50 ΑΣΚΗΣΗ 91 ............... 229
ΑΣΚΗΣΗ 26................. 52 ΑΣΚΗΣΗ 92 ............... 234
ΑΣΚΗΣΗ 27................. 53 ΑΣΚΗΣΗ 93 ............... 237
ΑΣΚΗΣΗ 28................. 54 ΑΣΚΗΣΗ 94 ............... 240
ΑΣΚΗΣΗ 29................. 55 ΑΣΚΗΣΗ 95 ............... 244
ΑΣΚΗΣΗ 30................. 57 ΑΣΚΗΣΗ 96 ............... 247
ΑΣΚΗΣΗ 31................. 59 ΑΣΚΗΣΗ 97 ............... 250
ΑΣΚΗΣΗ 32................. 60 ΑΣΚΗΣΗ 98 ............... 255
ΑΣΚΗΣΗ 33................. 62 ΑΣΚΗΣΗ 99 ............... 261
ΑΣΚΗΣΗ 34................. 64 ΑΣΚΗΣΗ 100 ............... 267
ΑΣΚΗΣΗ 35................. 66 ΑΣΚΗΣΗ 101 ............... 270
ΑΣΚΗΣΗ 36................. 68 ΑΣΚΗΣΗ 102 ............... 273
ΑΣΚΗΣΗ 37................. 70 ΑΣΚΗΣΗ 103 ............... 278
ΑΣΚΗΣΗ 38................. 74 ΑΣΚΗΣΗ 104 ............... 282
ΑΣΚΗΣΗ 39................. 77 ΑΣΚΗΣΗ 105 ............... 287
ΑΣΚΗΣΗ 40................. 80 ΑΣΚΗΣΗ 106 ............... 291
ΑΣΚΗΣΗ 41................. 85 ΑΣΚΗΣΗ 107 ............... 298
ΑΣΚΗΣΗ 42................. 88 ΑΣΚΗΣΗ 108 ............... 302
ΑΣΚΗΣΗ 43................. 90 ΑΣΚΗΣΗ 109 ............... 306
ΑΣΚΗΣΗ 44................. 91 ΑΣΚΗΣΗ 110 ............... 314
ΑΣΚΗΣΗ 45................. 94 ΑΣΚΗΣΗ 111 ............... 317
ΑΣΚΗΣΗ 46................. 97 ΑΣΚΗΣΗ 112 ............... 323
ΑΣΚΗΣΗ 47................. 99 ΑΣΚΗΣΗ 113 ............... 328
ΑΣΚΗΣΗ 48............... 102 ΑΣΚΗΣΗ 114 ............... 333
ΑΣΚΗΣΗ 49............... 105 ΑΣΚΗΣΗ 115 ............... 337
ΑΣΚΗΣΗ 50............... 108 ΑΣΚΗΣΗ 116 ............... 341
ΑΣΚΗΣΗ 51............... 111 ΑΣΚΗΣΗ 117 ............... 344
ΑΣΚΗΣΗ 52............... 114 ΑΣΚΗΣΗ 118 ............... 350
ΑΣΚΗΣΗ 53............... 118 ΑΣΚΗΣΗ 119 ............... 354
ΑΣΚΗΣΗ 54............... 120 ΑΣΚΗΣΗ 120 ............... 356
ΑΣΚΗΣΗ 55............... 122 ΑΣΚΗΣΗ 121 ............... 363
ΑΣΚΗΣΗ 56............... 124 ΑΣΚΗΣΗ 122 ............... 368
ΑΣΚΗΣΗ 57............... 125 ΑΣΚΗΣΗ 123 ............... 371
ΑΣΚΗΣΗ 58............... 128 ΑΣΚΗΣΗ 124 ............... 375
ΑΣΚΗΣΗ 59............... 129 ΑΣΚΗΣΗ 125 ............... 377
ΑΣΚΗΣΗ 60............... 131 ΑΣΚΗΣΗ 126 ............... 383
ΑΣΚΗΣΗ 61............... 133 ΑΣΚΗΣΗ 127 ............... 388
ΑΣΚΗΣΗ 62............... 134 ΑΣΚΗΣΗ 128 ............... 393
ΑΣΚΗΣΗ 63............... 137 ΑΣΚΗΣΗ 129 ............... 396
ΑΣΚΗΣΗ 64............... 139 ΑΣΚΗΣΗ 130 ............... 399
ΑΣΚΗΣΗ 65............... 140 ΑΣΚΗΣΗ 131 ............... 403
ΑΣΚΗΣΗ 66............... 142
Ασκήσεις στα "Σήματα και Συστήματα" 1
ΑΣΚΗΣΗ 1
Έλα ζήμα διακπιηού χπόνου, x( n ) , θαίλεηαη ζην επόκελν ζρήκα :
x( n )
1/2
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 n
Να ζρεδηαζηνύλ αλαιπηηθά θαζέλα από ηα επόκελα ζήκαηα :
i) x( n 2)
ii) x(4 n )
iii) x( 2n )
iv) x(2n 1)
v) x( n ) u(2 n )
vi) x( n 1) ( n 3)
1 1
vii) x( n ) ( 1) n x( n )
2 2
2
viii) x( n )
ΛΥΣΗ
i) Από ην ζήκα x( n ) πξνθύπηεη ην x( n 2) κε κεηαηόπηζε ηνπ ζήκαηνο δεξιά θαηά δύν

κνλάδεο :
x( n 2)
1/2
-2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 n
ii) Όκνηα, γηα ην x( 4 n ) , ζρεδηάδνπκε ην x( n ) θαη κεηαηνπίδνπκε ηε παξάζηαζε

απιζηεπά θαηά ηέζζεξηο κνλάδεο :
2 Ασκήσεις στα "Σήματα και Συστήματα"
x( 4 n)
1/2
-2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 n
iii) Σηε ζπλέρεηα ζρεδηάδνπκε ην ζήκα x( 2n ) :
x( 2n )
1/2
-3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 n
iv) Τν ζήκα x(2n 1) πξνθύπηεη από ηελ αξρηθή γξαθηθή παξάζηαζε :
x ( 2 n 1)
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 n
v) Γηα ην ζρεδηαζκό ηεοx( n ) u(2 n ) ιακβάλνπκε ππόςε καο ηε κνξθή ηεο κνλαδηαίαο
βεκαηηθήο ζπλάξηεζεο u( 2 n ) :
x( n )u ( 2 n)
-3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 n
vi) Όκνηα, ρξεζηκνπνηνύκε ηε κνξθή ηνπ ζήκαηνο κνλαδηαίνπ δείγκαηνο γηα λα

θαηαζθεπάζνπκε ηε x( n 1) ( n 3) :
x ( n 1) ( n 3)
-2 -1 0 1 2 3 4 5 6 n
1 1
vii) Η γξαθηθή παξάζηαζε x( n ) ( 1) n x( n ) παξηζηάλεηαη ζην αθόινπζν ζρήκα :
2 2
1 1
x( n ) ( 1) n x( n )
2 2
1
1/2
-3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 n
2
viii) Τέινο, ζρεδηάδνπκε ηε x(n ) εύθνια από ηε δνζκέλε έθθξαζε ηνπ x( n ) :
x( n 2 )
1/2
-2 -1 0 1 2 3 4 n
ΑΣΚΗΣΗ 2
Να βξεζεί θαη λα ζρεδηαζηεί ην άξηην θαη ην πεξηηηό κέξνο ησλ ζεκάησλ πνπ
εηθνλίδνληαη ζηε ζπλέρεηα (άξηην : even, πεξηηηό : odd ) :
α)
x1 ( n )
...
-3 -2 -1
0 1 2 3 n
...
-1
β)
x2(n )
3
2
1
-3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 n
γ)
x3( n )
2
-5 -4 3
-3 -2 -1 0 1 2 4 5 n
-1
ΛΥΣΗ
Υπελζπκίδνπκε όηη ην άξηην θαη ην πεξηηηό κέξνο πεξηγξάθνληαη από ηηο ζρέζεηο :
1
άξηην κέξνο x1,e ( n )
x ( n ) x1 ( n )
2 1
1
θαη πεξηηηό κέξνο x1,o ( n ) x ( n ) x1 ( n )
2 1
όηαλ x1(n) = x1,e(n)+x1,o(n)
α) Δθαξκόδνληαο ηνπο παξαπάλσ ηύπνπο παίξλνπκε :
x1,e ( n )
-3 -2 -1
0 1 2 3 4 n
x1,o ( n )
...
-3 -2 -1
0 1 2 3 n
...
-1
β)
x 2 ,e ( n )
3
-2
-1
1/2
-8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 -9 n
x 2 ,o ( n )
-1
1/2
-
-7 1 2 3 4 5
-8 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 6 7 8 -9 n
-
-1/2
-
-1
γ)
x 3, e ( n )
-2
3/2
-
1
-5 -4 1/2 4
-3 -2 -1 0 1 2 3 5 n
-
-1/2
x 3, o ( n )
-2
- 3/2
- 1
1/2
-5 -4 -1 2 3
-3 -2 0 1 4 5 n
-
-1/2
-
-
-3/2
-
ΑΣΚΗΣΗ 3
Καζνξίζηε πνηα από ηα παξαθάησ εηθνληδόκελα ζήκαηα δηαθξηηνύ ρξόλνπ
είλαη πεξηνδηθά. Σε πεξίπησζε πνπ ηα ζήκαηα είλαη πεξηνδηθά λα βξείηε ηελ
ζεκειηώδε πεξίνδν N 0 .
ΛΥΣΗ
α) x( n) cos(8 n 7 2)
Τν ζήκα είλαη πξνθαλώο πεξηνδηθό κε βαζηθή πεξίνδν N0 7.
j( n 8 )
β) x( n) e
Από ηελ κνξθή απηή βιέπνπκε όηη ην ζήκα δελ είλαη πεξηνδηθό.
γ) x( n) cos( n 2 8)
Τν ζήκα είλαη πεξηνδηθό κε βαζηθή πεξίνδν N0 8.
δ) x( n) ( n 3m) ( n 1 3m)
Τν ζήκα απηό είλαη πεξηνδηθό κε βαζηθή πεξίνδν ίζε κε N0 3.
ε) x( n) cos( n 4) cos( n 4)
Τν ζήκα απηό δελ είλαη πεξηνδηθό.
ζη) x( n) 2 cos( n 4) sin( n 8) 2 cos( n 2 6)

Τν ζήκα καο είλαη πεξηνδηθό κε βαζηθή πεξίνδν ίζε κε N 0 16 .
ΑΣΚΗΣΗ 4
α) Θεσξείζηε ην εθζεηηθό ζήκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ x( n) e jm( 2 N ) n . Γείμηε όηη ε
ζεκειεηώδεο πεξίνδνο, N 0 , απηνύ ηνπ ζήκαηνο δίλεηαη από ηελ ζρέζε :
*
N0 N ( m, n) .
β) Θεσξείζηε επίζεο ην επόκελν ζύλνιν ησλ αξκνληθώλ εθζεηηθώλ ζεκάησλ

δηαθξηηνύ ρξόλνπ :
k ( n) e jk ( 2 7 ) n .
Να βξεζεί ε ζεκειηώδεο πεξίνδνο ή ε ζπρλόηεηα απηώλ ησλ ζεκάησλ γηα

όιεο ηηο αθέξαηεο ηηκέο ηνπ k.
γ) Δπαλαιάβεηε ην εξώηεκα (β) γηα ην επόκελν ζύλνιν ζεκάησλ :
k ( n) e jk ( 2 8) n
.
* ΜΚΓ = Μέγηζηνο Κνηλόο Γηαηξέηεο
ΛΥΣΗ
α) Θέινπκε ην κηθξόηεξν N 0 ηέηνην ώζηε :

2 N0
m( ) N 0 2 k m( ) k,
N N
όπνπ k είλαη έλαο αθέξαηνο. Άξα :
m ( m, N) N 0
m ; (=αθέξαηνο ).
N ( m, N)
Γηα ηνλ ειάρηζην N0 0 έρνπκε :

N
N0 N .
( m, N)
β) Η πεξίνδνο είλαη 7 γηα όια ηα k εθηόο από ηηο ηηκέο k 0, 7m νπόηε ε πεξίνδνο είλαη 1,
κηαο θαη ηόηε ε θάζε ησλ εκηηόλσλ θαη ζπλεκηηόλσλ ζα είλαη 2πnm. Τα απνηειέζκαηα απηά αλ
θαη είλαη πξνθαλή πξνθύπηνπλ θαη από ηνλ ηύπν πνπ απνδείρζεθε παξαπάλσ.
γ) Γηα ηηο δηάθνξεο ηηκέο ηνπ k παίξλνπκε :
k=0 Πεξίνδνο = 1
k=1,3,5,7 Πεξίνδνο = 8
k=2,6 Πεξίνδνο = 4
k=4 Πεξίνδνο = 2
Ο θύθινο επαλαιακβάλεηαη γηα k 0,7 , όπνπ k k 8m .
ΑΣΚΗΣΗ 5
Υπνζέζηε ηα παξαθάησ ζπζηήκαηα κε ηηο εμήο ζρέζεηο εηζόδνπ-εμόδνπ :
n
x( ) , n: ( 2l )
2
Σύζηεκα 1 (S1) : y( n )
0 , n: ( 2l 1)
Σύζηεκα 2 (S2) : y(n) = x(n) + ½ x(n-1) + ¼ x(n-2)

Σύζηεκα 3 (S3) : y(n) = x(2n)
Σπλδένπκε ηα ηξία ζπζηήκαηα ζε ζεηξά όπσο θαίλεηαη ζην ζρήκα :
S1 S2 S3 y( n )
Να βξεζεί ε ζρέζε εηζόδνπ - εμόδνπ απηνύ ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο. Δίλαη

ην ζύζηεκα γξακκηθό ; Δίλαη ρξνληθά αλαιινίσην ;
ΛΥΣΗ
Οη έμνδνη ησλ ηξηώλ ζπζηεκάησλ δίλνληαη αληίζηνηρα από ηηο ζρέζεηο :
S1 S2 S3 y( n )
x( n ) w( n ) z( n )
S3 : y( n ) z(2n )
1 1
S2 : z( n ) w( n ) w( n 1) w( n 2)
2 4
n
x( ) , n 2k
2
S1 : w( n )
0 , n 2k 1
Από ηηο ηξεηο απηέο ζρέζεηο, παίξλνπκε ηελ έμνδν :

1 1
y( n ) z( 2 n ) w( 2n ) w ( 2 n 1) w 2( n 1)
2 4
1 1
x( n ) 0 x( n 1) x( n ) x( n 1)
4 4
Τν ζύλζεην ζύζηεκα είλαη πξνθαλώο γξακκηθό θαη ρξνληθά αλαιινίσην (ΓΦΑ).
ΑΣΚΗΣΗ 6
Θεσξνύκε ηα εμήο ζπζηήκαηα :
S1 : y( n) x( n)
S2 : y( n) a x( n 1) b x( n) c x( n 1)
S3: y( n) x( n) , a , b, c R
Σπλδένπκε θαη ηα ηξία ζπζηήκαηα ζε ζεηξά όπσο ζηελ άζθεζε 5. Να βξεζεί ε
ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο. Κάησ από πνηέο ζπλζήθεο
πάλσ ζηα a, b, c ην ζύλζεην ζύζηεκα έρεη ηηο εμήο ηδηόηεηεο :
α) Γξακκηθό θαη Φξνληθά Αλαιινίσην ( ΓΦΑ ).
β) Η ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ είλαη ίδηα κε ηελ ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ ηνπ
ζπζηήκαηνο 2 ( S2 ).
γ) Τν ζύζηεκα είλαη αηηηαηό.
ΛΥΣΗ
x( n )
S1 S2 S3 y( n )
w(n ) z( n )
Από ην ζρήκα γίλεηαη θαλεξό όηη νη έμνδνη από θάζε βαζκίδα ζα έρνπλ ηελ εμήο κνξθή :
S3: y( n) z( n )
S 2 : z( n ) a w ( n 1) b w ( n) c w ( n 1)
S1 : w ( n) x( n)
y( n) z( n) a w( n 1) b w( n) c w( n 1)
a x( n 1) b x( n) c x( n 1)
α) Τν ζύλζεην ζύζηεκα είλαη πάληα ΓΦΑ.
β) Τν ζύζηεκα έρεη απηή ηελ ηδηόηεηα όηαλ a c όπσο είλαη θαλεξό από παξαπάλσ.
γ) Μπνξεί λα πινπνηεζεί απηή ε ζπλζήθε όηαλ ηζρύεη a 0.
ΑΣΚΗΣΗ 7
Να ππνινγηζηεί ε ζπλέιημε, y( n ) x( n ) * h( n ) , ησλ επόκελσλ δεπγώλ
ζεκάησλ :
α) x( n ) a n u( n ) , a b, 0 a, b 1
h( n ) b n u( n )
β) x( n ) h( n ) a n u( n )
γ) x( n ) 2n u( n )
h( n ) u( n )
1
( )n n 0
2
δ) x( n ) 1, n θαη h ( n )
4n n 0
1
( )n n 0
2
ε) x( n ) u( n ) u( n ) θαη h( n )
4n n 0
ΛΥΣΗ
α) Γλσξίδνπκε όηη :
y( n ) x( n )
n n
a
a k u( k ) b n k
u( n k) ak bn k
u( n ) bn ( )k u( n )
k k 0 k 0 b
Βάζεη ησλ ζρέζεσλ από ηηο γεσκεηξηθέο πξνόδνπο, παίξλνπκε :
a a
( )n ( ) 1 an 1
bn 1
y( n ) b n b b u( n ) u( n )
a a b
( ) 1
b
x( k ) -
1 -
. . .
k
-
h( k ) 1
. .
k
β) Από ηελ πξνεγνύκελε πεξίπησζε έρνπκε : (a b)
n
y( n ) x( n ) * h( n ) an 1 u( n ) ( n 1) a n u( n )
k 0
γ) Δθαξκόδνπκε θαη πάιη ηε ζρέζε νξηζκνύ ηεο ζπλέιημεο, πξώηα γηα n 0 :
n
y( n ) x( n ) * h( n ) x( k ) h( n k) 2 k 21 n
,n 0
k k
Τν ίδην θάλνπκε θαη γηα ηα ζεηηθά n παίξλνληαο όκνηα απνηειέζκαηα.
2 , n 0
Άξα : y( n ) .
1 n
2 , n 0
x( n ) 1
. .
n
h(n ) -
1 -
n
x( k ) 1
. .
k
h( k) -
- 1
δ) Σηελ πεξίπησζε απηή ε ζπλέιημε ππνινγίδεηαη πνιύ εύθνια :

0
1
y( n ) x( n ) * h( n ) x( k ) h( n k) 4k ( )k 1
k k k 0 2
1 1 4 7
1 2 1 , n.
1 1 3 3
1 1
4 2
x( k ) -
1
-
k
h( k ) 1
. . . .
k
ε) y( n ) x( n ) * h( n ) x( k ) h( n k ).
k
Γηα n 0 παίξλνπκε :
n 1
k
0
k 1 4n 1
4n 1
4 1
1 1
y( n ) 4 4 ( )k 1 1 1
k k n 1 k 0 2
1 4 1 1
1 1
4 2
1
4n 4n 1 1 4 4 5 7
4 1 4n ( ) 1 4n
3 3 3 3 3 3 3
4 4
Οκνίσο γηα n 0 βξίζθνπκε :

1 1 1
0 n 1
1 1 1 ( )n 1 1 ( )n 1
y( n ) 4k ( )k ( )k 1 2 2 2 1
k k 0 2 k n 1 2
1 1 1
1 1 1
4 2 2
1 1 1
1 ( )n 1 ( )n 1 1 1 7 1
2 2 2 2 ( )n 2 ( )n 3 ( )n .
3 1 1 3 2 2 3 2
2 2
x( k )
k
-1
h( k)
1
(1 / 2 ) k 4k
k
ΑΣΚΗΣΗ 8
Θεσξήζηε όηη κε h k ( n) ραξαθηεξίδνπκε ηελ απόθξηζε ελόο ζπζηήκαηνο ζηελ

είζνδν ( n k) , δειαδή :
(n k) hk (n)
S
Να βξεζεί ε αθξηβήο ζρέζε κεηαμύ εηζόδνπ-εμόδνπ, x(n) θαη y(n) , γηα θαζέλα
από ηα ζπζηήκαηα πνπ ραξαθηεξίδνληαη από ηα εμήο h k ( n) :
α) h k ( n) ( n k)
( n k ), k 2l
h k ( n)
β) 0 , k 2l 1
γ) h k ( n) (2 n k)
δ) h k ( n) k u( n k)
ε) h k ( n) k ( n 2k) 3k ( n k)
( n k 1), k 2l 1
ζη) h k ( n) .
5 u( n k ), k 2l
ΛΥΣΗ :
α) h k ( n) ( n k) h 0 ( n) h( n) ( n) ( n 0) , δειαδή :
(n) h(n ) (n )
S
Άξα ην ζύζηεκα είλαη ην ηαπηνηηθό ζύζηεκα :
x( n ) y( n ) x(n )
S
(n k ), k 2l
β) h k ( n)
0 ,k 2l 1
νπόηε ε έμνδνο ζα δίλεηαη από ηελ ζρέζε :
k k
y( n) x( k ) h k ( n) x( k ) h k ( n) x( n)
k k n 2l
k 2l
Άξα ζα έρνπκε όηη ηζρύεη :

x( n) ,n 2l
y( n) .
0 ,n 2l 1
k k
γ) h k ( n) (2 n k) y ( n) x( k ) h k ( n ) x( k ) (2 n k) x ( 2 n)
k k
Άξα ε έμνδνο είλαη :
y( n) x(2n)
k k n
δ) h k ( n) k u( n k) y ( n) x( k ) h k ( n ) x ( k ) k u( n k) x( k ) k
k k k
n
Άξα : y( n) x( k ) k
k
ε)
h k ( n) k ( n 2k) 3k ( n k)
k k
y( n) x( k ) h k ( n) x( k ) k (n 2k) 3k (n k)
k k
k k
x( k ) k (n 2k) x( k ) 3k (n k)
k k
n n
x( ) 3 n x( n) ,n 2l
y( n) 2 2
0 3 n x( n) ,n 2l 1
k
(n k 1), k 2l 1
ζη) h k ( n) y( n) x( k ) h k ( n )
5 u( n k ), k 2l k
x( n 1) ,n 2m
k k n
x( k ) (n k 1) x( k ) 5 u( n k) 5 x( k ) ,n 2m 1
k k k
k 21 1 k 2l k 2l
Άξα ζα έρνπκε νηη ε έμνδνο ζα είλαη :

x( n 1) ,n 2m
n
y( n) 5 x( k ) ,n 2m 1
k
k 2l
ΑΣΚΗΣΗ 9
α) Σηα ζπζηήκαηα πνπ αθνινπζνύλ (άζθεζε 8) λα βξείηε πνηά είλαη αηηηαηά
θαη πνηά όρη. Αηηηνινγήζηε ηηο απαληήζεηο ζαο.
i) h k ( n ) ( n k)
( n k ) , k 2l
ii) h k ( n )
0 , k 2l 1
iii) h k ( n ) (2n k)
iv) h k ( n ) k u( n k )
v) h k ( n ) k ( n 2k ) 3k (n k)
( n k 1) , k 2l 1
vi) h k ( n )
5 u( n k ) , k 2l
β) Καζνξίζηε θαη ζρεδηάζηε ηελ απόθξηζε θαζελόο από ηα παξαπάλσ
ζπζηήκαηα ζε είζνδν : x( n ) u( n ) .
ΛΥΣΗ
α) Τα i) θαη ii) είλαη πξνθαλώο αηηηαηά.

Τν iii) δελ είλαη γηαηί ε έμνδνο y( n ) εμαξηάηαη από κειινληηθέο ηηκέο ηεο εηζόδνπ.
Τν iv) είλαη αηηηαηό γηαηί ε έμνδνο εμαξηάηαη από παξειζνύζεο ηηκέο ηεο εηζόδνπ.
Τν v) δελ είλαη αηηηαηό γηαηί γηα n 0 έρνπκε εμάξηεζε ηεο εμόδνπ από κειινληηθέο ηηκέο
n0 n
ηεο εηζόδνπ, δειαδή γηα n0 0 έρνπκε y( n 0 ) f (.. x( ).. ) θαη ε είζνδνο x( 0 ) είλαη
2 2
κειινληηθή σο πξνο ηε ρξνληθή ζηηγκή n 0 .
Τν vi) πξνθαλώο δελ είλαη αηηηαηό γηαηί θαη εδώ ε έμνδνο εμαξηάηαη από κειινληηθέο ηηκέο
ηεο εηζόδνπ ( x( n 1) ).
β)
i) Γλσξίδνπκε όηη γηα y( n ) x( n ) (ηαπηνηηθό) x( n ) u( n ) y( n )
x( n ) -
-
...
-
0 1 2 3 4 n
y( n )
...
0 1 2 3 4 n
x( n ) u( n ) , n 2l u( n ) , n 2l
ii) y( n ) ή y( n )
0 , n 2l 1 0 , n 2l 1
x( n ) -
1 -
...
-
0 1 2 3 4 n
y( n )
1
...
0 1 2 3 4 n
iii) y( n ) x(2n ) u(2n ) u( n )
x( n ) -
1 -
...
-
0 1 2 3 4 n
y( n )
1
...
0 1 2 3 4 n
n
iv) y( n ) k x( k ) θαη αληηθαζηζηώληαο x( n ) u( n ) παίξλνπκε :
k
n
y( n ) k
k 0
x( n ) -
1 -
...
-
0 1 2 3 4 n
10
y( n )
6
3
1
...
0 1 2 3 4 n
n n
( ) x( ) 3n x( n ) , n 2l
v) y( n ) 2 2 θαη επεηδή x( n ) u( n ) :
3n x( n ) , n 2l 1
n 7n
3n , n 2l 0 , n 2l 0
y( n ) 2 y( n ) 2
3n , n 2l 1 0 3n , n 2l 1 0
x( n ) -
1 -
...
-
0 1 2 3 4 n
14
y( n )
9
7
3
...
0 1 2 3 4 n
x( n 1) , n 2m 1 ,n 2m 0
n n
vi) y( n ) 5x( k ) , n 2m 1 y( n ) 5, n 2m 1
k 0
k 2l k 2l
1 ,n 2m 0
y( n ) n 1
( ) 5, n 2m 1 0
2
x( n ) -
1 -
...
-
0 1 2 3 4 n
y( n ) 10
5
κ.ο.κ
1 1
0 1 2 3 n
ΑΣΚΗΣΗ 10
Θεσξήζηε ηελ ελ ζεηξά ζύλδεζε ηξηώλ αηηηαηώλ ΓΦΑ ζπζηεκάησλ όπσο
θαίλεηαη ζηελ ζπλέρεηα :
x( n ) y( n )
h1( n ) h2(n) h 2(n )
Γίδεηαη όηη :
h 2 ( n) u( n) u( n 2) ,
θαη ε νιηθή απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο (ή θξνπζηηθή απόθξηζε) ηνπ
ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο είλαη απηή πνπ θαίλεηαη ζην επόκελν ζρήκα :
h( n )
11
10
5
4
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 n
α) Να βξεζεί ε h1 ( n)
β) Να βξεζεί ε έμνδνο ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο ζηελ είζνδν

x( n) ( n) ( n 1) .
ΛΥΣΗ
α) h( n) h1 ( n) h 2 ( n) h 2 ( n)
Γηα ηελ h 2 ( n) ηζρύεη :
h2(n) h2(n)
h2(n) h2(n)
2
1 1
0 1 2 3 n -1 0 1 2 3 4 n
h2(n) (n) 2 (n 1) (n 2)
Άξα ζα ηζρύεη :
h( n) h1 ( n) ( n) 2 ( n 1) ( n 2) h1 ( n) 2h1 ( n 1) h1 ( n 2)
Τν θάζε ζύζηεκα είλαη αηηηαηό, δειαδήh1 ( n) 0 γηα n 0 .

n 0 h(0) 1 h1 (0) 2h1 ( 1) h1 ( 2) h1 (0) 1
n 1 h(1) 5 h1 (1) 2h1 (0) h1 ( 1) h1 (1) 3
n 2 h(2) 10 h1 (2) 2h1 (1) h1 (0) h1 (2) 3
n 3 h(3) 11 h1 (3) 2h1 (2) h1 (1) h1 (3) 2
n 4 h(4) 8 h1 (4) 2h1 (3) h1 (2) h1 (4) 1
n 5 h(5) 4 h1 (5) 2h1 (4) h1 (3) h1 (5) 0
Οκνίσο h1 ( n) 0, n 5 .
β)
y( n) x( n) h( n) h( n) ( n) ( n 1) y( n) h( n) h( n 1)
Η έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο παξνπζηάδεηαη ζην παξαθάησ ζρήκα :
y( n )
1
4 5 6 7
-3 -2 -1 0 1 2 3 8 9 10 n
-1
-3
-4
h1( n )
3
2
1
-2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 n
ΑΣΚΗΣΗ 11
Θεσξήζηε ην ΓΧΑ ζύζηεκα, αξρηθά ζε εξεκία, πνπ πεξηγξάθεηαη από ηελ
εμίζσζε δηαθνξώλ :
y( n ) 2y( n 1) x( n ) 2x( n 2)
Να βξεζεί ε απόθξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζηελ είζνδν ηνπ ζρήκαηνο, ιύλνληαο
ηελ δηαθνξνεμίζσζε επαλαιεπηηθά.
x( n )
3
2 2 2
-
1 1
-
-3 -2 -1 0 1 2 3 4 n
-
-
ΛΥΣΗ
Αξρηθά εξεκία : y( ) ... y( 3) 0.

Λύλνπκε επαλαιεπηηθά :
n 2 y( 2) 2 y( 3) x
(
2) 2x
(
4) y( 2) 1

0 1 0
n 1 y( 1) 2 y( 2) x
(
1) 2x
(
3) y( 1) 0

1 2 0
n 0 y( 0) 2 y( 1) x
( 0) 2x
(
2) y( 0) 5

0 3 1
n 1 y(1) 2
y( 0) x
(1) 2x
(
1) y(1) 4
5 2 2
θαη κε ηνλ ίδην ηξόπν, βξίζθνπκε :
y(2) 16 , y(3) 26 , y( 4) 56 , y(5) 110
θαη γεληθά y( n ) 110 ( 2) n 5
,n 5.
ΑΣΚΗΣΗ 12
i j
Να ππνινγίζεηε ηελ εηεξνζπζρέηηζε rxi x j ( n), ,(i, j) 1,2,3,4 γηα ηα ζήκαηα
i j
x i ( n), i 1,2,3,4 πνπ θαίλνληαη ζηελ ζπλέρεηα :
x1 ( n )
-2 -1 0 1 2 3 4 5
n
x2 ( n )
-2 -1 0 1 3 4 5
n
-1
x3( n )
2
-3 -2 -1 0 1 2 3 4
n
x4 ( n )
-1 0 1 2 3 4 5 6 n
ΛΥΣΗ
Δθαξκόδνπκε ηε βαζηθή ζρέζε ππνινγηζκνύ ηεο εηεξνζπζρέηηζεο :
rxy ( n) x( k ) y( k n) ,
k
θαη παίξλνπκε, αληίζηνηρα, ηα παξαθάησ :
r x1 x 2 ( n )
rx1x 2 ( n )
-1 1
-3 -2 0 2 3 4 5 6
n
-1
rx1x3 ( n)
rx1x 3 ( n )
4
-2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 n
r x1 x 4 ( n )
rx 1 x 4 ( n )
-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5
n
rx 2 x 3 ( n )
rx 2 x 3 ( n )
2 3
-5 -4 -3 -2 -1 0 1 4 5
n
-1
rx 2 x 4 ( n )
rx 2 x 4 ( n )
-5 -3 2
-8 -7 -6 -4 -2 -1 0 1 3 4 5
n
-1
rx 3 x 4 ( n )
rx 3x 4 ( n )
2
-7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4
n
ΑΣΚΗΣΗ 13
Να βξεζεί ν κεηαζρεκαηηζκόο z ησλ επόκελσλ αθνινπζηώλ ή ζεκάησλ θαη λα
θαζνξηζηεί ε πεξηνρή ζύγθιηζεο ηνπ κεη/ζκνύ (ROC).
1
α) ( n ) , β) ( n 1) , γ) ( n 1) , δ) ( ) n u ( n )
2
1 1 1 1
ε) ( ) n u( n 1) , ζη) ( ) n u ( n ) , δ) ( ) n ( )n u( n )
2 2 2 4
1
ε) ( ) n 1
u ( n 1)
2
ΛΥΣΗ
α) Ιζρύεη : Z[ ( n )] (n) z n
1.
n 0
Δπνκέλσο, δελ ππάξρνπλ πόινη θαη κεδεληθά θαη ε πεξηνρή ζύγθιηζεο (ROC) είλαη
όιν ην z-επίπεδν.
β) Σηελ πεξίπησζε απηή έρνπκε :

n n
x( n ) ( n 1) X( z) Z[x( n )] x( n ) z ( n 1) z z1.
n 0 n 0
Η πεξηνρή ζύγθιηζεο είλαη όιν ην z-επίπεδν κε εμαίξεζε ην ζεκείν z 0 (πόινο).
n
γ) x( n ) ( n 1) X( z) ( n 1) z z.
n 0
Η πεξηνρή ζύγθιηζεο είλαη όιν ην z-επίπεδν κε εμαίξεζε ην z .
1 1 z
δ) x( n ) ( ) n u( n ) X( z ) .
2 1 1 1
1 z z
2 2
1
Η πεξηνρή ζύγθιηζεο είλαη : | z| .
2
ε) x(n) 1 1 z .
( )n u( n 1) X( z)
2 1 1 1
1 z z
2 2
1
Η πεξηνρή ζύγθιηζεο είλαη : | z| .
2
1
ζη) x( n ) ( ) n u( n )
2
1 1
Γηα ηε ζπλάξηεζε απηή γξάθνπκε : x( n 1) ( )( ) n u ( n 1) y( n ) .
2 2
1
Τόηε : x( n ) y( n 1) Z( y( n 1)) z Y( z) X( z) .

  
x( n )
1 1 z
Αιιά θαη : Y( z ) ( ) .
2 1 1 1
1 z 2( z )
2 2
1
Πεξηνρή ζύγθιηζεο : | z| .
2
1 1 1 1 z z
δ) x( n ) ( )n ( )n u( n ) X( z ) .
2 4 1 1 1 1 1 1
1 z 1 z z z
2 4 2 4
1
2
ε)
1 1
x( n ) ( ) n 1 u( n 1) x( n 1) ( ) n u( n ) y( n )
2 2
1
y( n 1) x( n ) X( z) z Y( z) .
z 1
Όκσο ην Y( z) γξάθεηαη : Y( z ) X( z ) .
1 1
z z
2 2
1
2
Παξαηήξεζε :
i) Σε νξηζκέλα παξαδείγκαηα γίλεηαη ρξήζε ηνπ ακθίπιεπξνπ κεη/κνύ Z.
z
ii) Σηηο πεξηπηώζεηο δ) θαη ε) νη κεηαζρεκαηηζκνί έρνπλ ηελ ίδηα θιεηζηή έθθξαζε ,
1
z
2
αιιά αληηζηνηρνύλ ζε δηαθνξεηηθά ζήκαηα. Πξάγκαηη, ν κεηαζρεκαηηζκόο Z δελ
ραξαθηεξίδεη κνλνζήκαληα ην ζήκα θαη γη’ απηό απαηηείηαη νπσζδήπνηε θαη ε πεξηνρή
ζύγθιηζεο ηνπ κεη/κνύ.
ΑΣΚΗΣΗ 14
Θεσξήζηε ην ςεθηαθό θίιηξν πνπ εηθνλίδεηαη ζην επόκελν ζρήκα.
α) Να βξείηε ηελ H(z) απηνύ ηνπ αηηηαηνύ θίιηξνπ. Να απεηθνλίζεηε ηνπο
πόινπο θαη ηα κεδεληθά θαη λα ζεκεηώζεηε ηελ πεξηνρή ζύγθιηζεο ( ROC ).
β) Γηα πνηεο ηηκέο ηνπ k ην ζύζηεκα είλαη επζηαζέο ;
n
γ) Να βξείηε ην y(n) αλ k=1 θαη x( n) cos( ) .
3
w1( n )
x( n )
+ + y( n )
1
z
w2(n)
K K
3 4
ΛΥΣΗ
α) Θεσξνύκε ηα ελδηάκεζα ζήκαηα w1 ( n) θαη w 2 ( n) :

Τόηε :
Y(z) W1(z) W2 (z)
k 1 k 1
W1 ( z) X ( z) z W1 ( z) (1 z ) W1 ( z) X ( z)
3 3
k 1
W2 ( z ) z W1 ( z )
4
X( z ) k 1 X( z)
Y ( z) W1 ( z) W2 ( z) z
k 1 4 k 1
1 z 1 z
3 3
Άξα ζα έρνπκε όηη :
k 1 k
Y( z) 1 k 1 1 z z
H( z) z 1 4 4,
X( z) k 1 4 k 1 k 1 k
1 z 1 z 1 z z
3 3 3 3
k
πξνθαλώο ε πεξηνρή ζύγθιηζεο είλαη z .
3
β) Τν ζύζηεκα είλαη επζηαζέο γηα k 3
γ) Ξέξνπκε όηη :
n
z 0n z *0
n
( z 0n z *0 ) H ( z 0 )
j n j n
H( z )
3 3
x( n ) cos( n )
3
e
2
e
y( n )
Άξα :
1
z
4 π
y(n) π x(n) 1.022 5.207 x(n) 1.022 cos( n 5.207 )
1 j
z e 3 3
z
3 z0

Η( z )
ΑΣΚΗΣΗ 15
Να βξεζνύλ νη αληίζηξνθνη κεη/κνί z ησλ αθόινπζσλ ζεκάησλ κε ηε κέζνδν
αλάιπζεο ζε απιά θιάζκαηα θαη κε ηε κέζνδν ηεο αηέξκνλεο δηαίξεζεο :
1 1
1 z 1
i) X( z ) 2 , z
3 1 1 2 2
1 z z
4 8
1 1
1 z 1
ii) X( z ) 2 , z
1 2 2
1 z
4
1 az 1 1
iii) X( z) 1 , z | |
z a a
ΛΥΣΗ
i) Αλάιπζε ζε απιά θιάζκαηα :

1 1
1 z A B
X( z) 2
3 1 1 2 1 1 1 1
1 z z 1 z 1 z
4 8 4 2
1 1 1 1
1 z z 1
A 2 | 3 θαη B 2 | 4.
1 1 z1 4 1 1 z1 2
1 z 1 z
2 2
Έηζη :
1 n 1 n
x( n ) [ 3( ) 4( ) ] u( n )
4 2
Αηέξκνλε δηαίξεζε :
1 1 3 1 1 2
1 z 1 z z
2 4 8
3 1 1 2 5 13
1 z z 1 z 1
z 2
...
4 8 4 16
5 1 1 2
z z
4 8
5 1 15 2 5 3
z z z
4 16 32
13 2 5 3
z z
16 32
1 n 1 n
Πξάγκαηη γηα n 1 από ηε ζρέζε x( n ) [ 3( ) 4( ) ] u( n ) παίξλνπκε
4 2
1 1 3 5
x(1) [ 3( ) 4( )] u (1) 2 , πνπ ζπκθσλεί κε ηνλ αληίζηνηρν
4 2 4 4
ζπληειεζηή ηεο δηαίξεζεο.
ii) Αλάιπζε ζε απιά θιάζκαηα :
1 1 1 1
1 z z ) (1 1
2 2 1 z , z
X( z)
1 2 1 1 1 1 1 1 1 2
1 z (1 z )(1 z ) 1 z z
4 2 2 2 2
1 z 1 n
x( n ) Z ( ) u( n )
1 2
z
2
1 1 2
1 z 1 1 z
2 4
1 1 1 2
1 2 1 z z ...
1 z 2  
  4 
4 1 n
x(n ) ( ) u(n )
2
1 1 1 2
z z
2 4
1 1 1 3
z z
2 8
1 2 1 3
z z
4 8
iii) Αλάιπζε ζε απιά θιάζκαηα :

1 a2 1 a2 1
1 az 1
z a 1 ( ) 1 ( )z
X( z) a a2
z1 a 1 az a 1 az a 1 a 1z 1
2
1 a 1
1 1 ( a 2 )z 1 (1 a 2 )
x( n ) Z (n) u( n 1)
a 1 a 1z 1 a an 1
1
1 az
1 a z
1 1 1 1 a
2
1 a
2
1 z z
1
z
2
..
a a a
2
a
3
2
1 a 1
z
a
2 2
1 a 1 a 2
2 z
a a
2
1 a 2
2 z
a
2 2
1 a 2 1 a 3
2 z 3 z
a a
….
ΑΣΚΗΣΗ 16
Καζνξίζηε ηνπο ζπληειεζηέο Fourier γηα θάζε έλα από ηα επόκελα ζήκαηα
(πεξηνδηθά). Να παξαζηήζεηε γξαθηθά ην κέηξν θαη ηελ θάζε γηα θάζε ζύλνιν
ζπληειεζηώλ, X(m) .
( n 1)
1) x( n) sin( )
4
2 n 2 n
2) x( n) cos( ) sin( )
8 7
ΛΥΣΗ
1)
N 1 2 nm
j
N
N 8 X( m) x(n) e
n 0
( n 1) ( n 1)
2 nm j j nm
7 7 4 4
j
8
e e j
4
x( n) e ( )e
n 0 n 0 2j
(( n 1) mn ) (( n 1) mn )
1 7 j 4
1 7 j
4
e e
2j n 0 2j n 0
Μεηά από πξάμεηο βξίζθνπκε :

1 j 1 j4
X(1) e 4
, X( 7) e θαη X(0) X(2) X(3) X(4) X(5) X(6) 0.
2j 2j
| X ( m )|
1/2
0 1 2 3 4 5 6 7 8
m
Arg[ X ( m )]
0 1 2 3 4 5 6 7
-3π/4
-5π/4
2) N 21 Με ηνλ ίδην ηξόπν ππνινγίδνληαο ηελ αλαιπηηθή έθθξαζε ηνπ

κεηαζρεκαηηζκνύ παίξλνπκε :
1 1
X(3) X(18) , X( 7) X(14) . Όια ηα ππόινηπα είλαη κεδέλ.
2j 2
| X ( m )|
1/2
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Arg [ X ( m )]
π/2
m
3
0 1 2 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
-π/2
ΑΣΚΗΣΗ 17
Έλα ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ ραξαθηεξίδεηαη από ηε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο
z
H( z ) .
z 0 .5
α) Να ππνινγηζηεί ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο αλ ε είζνδόο ηνπ είλαη ε
ζπλάξηεζε κνλαδηαίνπ βήκαηνο u( n ) . (κε κεζόδνπο ζην πεδίν z )
β) Δπαιεζεύζηε ηελ απάληεζε ηνπ πξνεγνύκελνπ εξσηήκαηνο κε κεζόδνπο
ζην πεδίν ηνπ ρξόλνπ.
γ) Πώο ραξαθηεξίδεηαη ην ζύζηεκα από πιεπξάο δηέιεπζεο ζπρλνηήησλ ;
X( z ) Y( z )
H( z )
h( n )
x( n ) y( n )
ΛΥΣΗ
α) Γλσξίδνπκε όηη ε ζπλάξηεζε κνλαδηαίνπ βήκαηνο έρεη κεηαζρεκαηηζκό z :

Z
n 1 z
u( n ) U( z ) u( n )z 1
n 0 1 z z 1
Y( z) z2
Δίλαη : H( z )  Y( z ) H( z) X( z) H( z ) U( z )
X( z) ( z 0.5)( z 1)
Y( z) z A B
Τόηε
z ( z 0.5)( z 1) z 0.5 z 1
Y( z) z 0.5
A ( z 0.5)|z 0.5 |z 0.5 1 θαη
z ( z 1) 0.5 1
Y( z) z 1 2z z
B ( z 1)|z 1 | 2 . Άξα : Y( z )
z (z 0.5) z 1
0.5 z 1 z 0.5
θαη ζην ρξόλν γξάθνπκε :
1 1 2z z
y( n ) Z Y( z) Z 2 (1) n u( n ) ( 0.5) n u( n ) [2 ( 0.5) n ]u( n )
z 1 z 0.5
β) Θα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηνλ νξηζκό ηεο ζπλέιημεο : y( n ) ( x * h )( n )

Η ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ζην πεδίν ηνπ ρξόλνπ είλαη :
1 1 z
h( n )  Z H( z) Z ( 0.5) n
z 0.5
Δπνκέλσο (γηα n 0 ):
k kH n
(0.5)n 1 1
y(n) ( x * h)(n) (u * h)(n) u(k ) h(n k ) (0.5)k
k kL k 0 (0.5) 1
n 1
1 ( 0.5)
y( n ) [2 ( 0.5)n ]u( n )
0.5
n 0 k
h
ej 1
γ) H( ) H( z)|z ej j | H( )|2 , 0 2 .
0.5e (cos 0.5)2 sin 2
2
Η γξαθηθή παξάζηαζε ηνπ | H( )| ζπλαξηήζεη ηνπ δίλεη :
| H( )|2
0.444
0 π 2π
Πξόθεηηαη γηα βαζππεξαηό θίιηξν (LOW PASS) .

ΑΣΚΗΣΗ 18
Να ζρεδηαζηεί έλα FIR ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ (ςεθηαθό θίιηξν) πνπ λα
απνθόπηεη ηειείσο ηε ζπρλόηεηα ηνπ 1kHz θαη λα πεξλά ην ζπλερέο (D.C.)
ρσξίο ηξνπνπνίεζε ηνπ πιάηνπο. Γώζηε έλα πξόρεηξν δηάγξακκα ηεο
κεηαβνιήο ηνπ πιάηνπο | H( )| ζπλαξηήζεη ηνπ . Η ζπρλόηεηα
δεηγκαηνιεςίαο είλαη fS 8kHz .
ΛΥΣΗ
α) Οη ζρεηηθέο ζπρλόηεηεο δίλνληαη από ηηο αθόιόπζεο ζρέζεηο :
f0 1 1
f0 1kHz F0 0 2 F0 2 .
fs 8 8 4
Η ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ζα έρεη ηε κνξθή :
( z z1 )( z z 2 )
H( z) C1 ,
( z p1 )( z p 2 )
2 2 2 2
κε z1 j θαη z 2 j ελώ νη δύν πόινη βξίζθνληαη ζηελ αξρή ησλ
2 2 2 2
αμόλσλ, όπσο θαίλεηαη ζην αθόινπζν ζρήκα :
2 2 2 2 2 2 2 2
(z j)( z j ) (z ) ( )
H( z ) C 2 2 2 2 C 2 2
z2 z2
z2 2z 1
H( z) C 2
z
Γηλεηαη ζηελ εθθώλεζε όηη ην ζπλερέο ξεύκα δηέξρεηαη κέζα από ην ζύζηεκα ρσξίο λα
κεηαβάιιεηαη ην πιάηνο :
1 2 1 1
| H( )| 0 1 | H( z )|z 1 1 1 C C 1,708
1 2 2
Δπνκέλσο, ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο γξάθεηαη :

z2 2z 1
H( z) 1,708 2
z
| H ( )|
High Pass
-π -π/4 0 π/4 π
Notch
Σηε ζπλέρεηα, από ηε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, ζα βξνύκε ηε ζρέζε εηζόδνπ - εμόδνπ ζην πεδίν
ηνπ ρξόλνπ :
z2 2z 1 1
H( z) 1,708 2 1,708 (1 2z z 2)
z
1
ή Y( z ) 1,708 (1 2z z 2 ) X( z )
Η ηειεπηαία εμίζσζε κε ηε ρξήζε ηνπ αληηζηξόθνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Z (αξρηθέο ζπλζήθεο

κεδεληθέο) δίλεη :
y(n ) 1,708 [x(n ) 2x(n 1) x(n 2)]
Αθνινπζεί ην δηάγξακα ηνπ ζπζηήκαηνο :
x( n ) y( n )
+
1,708
1
z
x( n 1) +
2
1
z
x( n 2)
1
ΑΣΚΗΣΗ 19
α) Να ζρεδηαζηεί έλα FIR ςεθηαθό ζύζηεκα πνπ λα απνξξίπηεη κία
αλεπηζύκεηε παξεκβνιή 60Hz (εκηηνληθή) πνπ αιινηώλεη ην επηζπκεηό ζήκα
ησλ 200Hz.
β) Να θαζνξηζηεί ε απνιαβή ησλ θίιηξσλ έηζη ώζηε ην ρξήζηκν ζήκα λα
πεξλά ρσξίο κεηαβνιή πιάηνπο.
γ) Να ζρεδηαζηεί πξόρεηξα ην κέηξν θαη ε θάζε ηνπ ζπζηήκαηνο.
δ) Να θαζνξηζηεί ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο ζε είζνδν :
x( t ) cos 400 t cos120 t . Γίλεηαη ε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο
500samples/sec.
ΛΥΣΗ
Γίλνληαη fs 500Hz , f0 60Hz θαη f1 200Hz .

f0 60 f1 200
Τόηε : F0 012
. , F1 0.4 θαη αληίζηνηρα :
fs 500 fs 500
0 2 F0 . 0 ),
0.24 ( 432 1 2 F1 0.8 ( 1440 ) .
( z z1 )( z z 2 )
Η ζπλάξηεζε κεηαθνξάο έρεη ηε κνξθή : H( z ) C
z2
( z e j 0 )( z e j 0
) z2 1 z cos 0 z2 1 z cos( 432
. 0)
H( z) C C C
z2 z2 z2
z2 1458
. z 1
H( z) C
z2
Δίλαη :
e2 j . ej
1458 1
H( 1) 1 H( ) C | H( 1 )| | C| | e 2 j 1
. ej
1458 1
1|
e2 j
1
C
3.08
j
H( ) C e (e j 1458
. e j
) C e j
( 2 cos 1458
. )
0 , ( 2 cos 1458
. ) 0
| H( )| | C||(2 cos . )| θαη
1458 H( )
, ( 2 cos 1458
. ) 0
x( t ) cos 400 t cos120 t cos 2 200t cos 2 60t

x( n ) cos2 F1 n T cos 1 n e j 1n
γηαηί T 1 .
1
H( ) | H( 1 )| e j H( 1)
H( ) 0.8 0.2 H( ) e j0.2
1   1 1
1
| H ( )|
1
0.24π π
H( )
+π
+0.76π
-0.24π 0.24π π
-π
Η έμνδνο ζα είλαη :
y( n ) H( 1 ) ej 1n
e j0.2 e j 1n
e j( 1n 0.2 )
y( n ) cos( 1 n 360 ) ή
y( t cos( 400 t 36 0 ) .
ΑΣΚΗΣΗ 20
Θεσξνύκε ηα πξαγκαηηθά ζήκαηα x(n) θαη y(n) , όπνπ n 0,1,..., N 1 . Πώο
είλαη δπλαηόλ λα βξεζνύλ νη ΓΜΦ ησλ δύν απηώλ ζεκάησλ, X(m) θαη Y(m)
αληίζηνηρα, ζπλαξηήζεη ηνπ ΓΜΦ G(m) , ηνπ κηγαδηθνύ ζήκαηνο
g( n) x( n) jy( n) ; ( n, m 0,1,..., N 1 ).
ΛΥΣΗ
g( n) x( n) jy( n) G( m) X( m) jY( m) (1)

~
g ( n) x( n) jy( n) [~
g ( n)] X( m) jY( m) ( 2)
N 1 2 nm
j
[~
g ( n)] ~
g ( n) e N
,n ( n)
n 0
N 1 2 nm
j
[~
g ( n)] ~
g ( n) e N
(3)
n 0
Αιιά από ηελ ζεσξία γλσξίδνπκε όηη :
g( n) g(N n) , γηα n 0,1,..., N .
Άξα :
~
g( n) ~
g(N n) ( 4)
Από ηηο (3) θαη (4) έρνπκε όηη :
N 2 ( N n) m N 2 nm
j j ~
[~
g ( n)] ~
g(N n) e N
e j2 m ~
g(N n) e N
G( N m) (5)
n 1 n 1
Βάζεη ηεο (5) ε ζρέζε (2) γίλεηαη :
~
G( N m) X( m) jY( m) (6)
Σπλδπάδνληαο ηηο (1) θαη (6) έρνπκε :

~
G ( m) G( N m)
(1) (6): X( m)
~2 ( 7)
G ( m) G ( N m)
(1) (6): Y( m)
2j
ΑΣΚΗΣΗ 21
Θεσξνύκε ην πξαγκαηηθό ζήκα x( n ) , n , ,..,2N 1.
01
Πώο είλαη δπλαηό λα βξεζεί ν ΔΜΦ, X( m ) , απηνύ ηνπ ζήκαηνο ζπλαξηήζεη
ηνπ ΔΜΦ, G( m) , ηνπ κηγαδηθνύ ζήκαηνο : g( n )  a( n ) jb( n ) ;
όπνπ a( n ) x(2n ) θαη b( n ) x(2n 1) , n , ,..,2N 1.
01
ΛΥΣΗ
2N 1 2 mn N 1 ( 2n )m N 1 ( 2 n 1) m m
j j2 j2 j
2N 2N 2N N
X( m ) x( n )e x
(
2
n )e x
( 2
 n1)e
 A( m ) e B( m )
n 0 n 0 n 0
a( n ) b( n )
(ζρέζε 1) κε m 0,1,..,N 1.
Τα A( m ) θαη B( m ) ζα βξεζνύλ κε αληηθαηάζηαζε ζηηο ζρέζεηο ηεο άζθεζεο 20 πνπ δίλνπλ :
~
G ( m ) G( N m )
X( m )
~2
G ( m ) G( N m )
Y( m )
2j
Γηα ηηκέο ηνπ m N, N 1,..,2N 1 ζα έρνπκε αληίζηνηρα m N m ,m 0,1,..,N 1.
Έηζη ν ΔΜΦ ηνπ x( n ) γίλεηαη :

2N 1 2 N 1 2 N 1 2
j ( N m )n j ( N m )2 n j ( N m )( 2 n 1)
2N 2N 2N
X( N m ) x( n )e x
(
2
n )e x
( 2
 n1)e

n 0 n 0 n 0
a( n ) b( n )
N 1 2 N 1 2
j mn j2 n j mn j m j ( 2 n 1) j m
N N N N
a( n ) e e b( n ) e e e
   A( m ) e B( m ) (2)
n 0 1 n 0 1
κε m 01
, ,.., N 1 .
Σπλνςίδνληαο ηηο ζρέζεηο (1) θαη (2) παίξλνπκε :
π
j m
N
X(m) A(m) e B(m) κε m 01
, ,.., N 1.
π
j m
N
X(N m) A(m) e B(m)
όπνπ ηα A( m ) θαη B( m ) βξίζθνληαη από ηηο ζρέζεηο ηεο άζθεζεο 20 :
~ ~
G( m ) G( N m ) G( m ) G( N m )
A( m ) , B( m )
2 2j
κε G( m) [a( n ) jb( n )] A( m) jB( m) .

ΑΣΚΗΣΗ 22
Δίλνληαη νη ζρέζεηο r T x ( ζπζρέηηζε ) θαη y T x ( ζπλέιημε ). Να
βξεζεί ε ζρέζε κεηαμύ T θαη T .
ΛΥΣΗ :
N 1
r T x r ( l) x ( n ) h( n l ) (1)
n 0
Θεσξνύκε όηη : x( n) 0 αλ n 0, N 1 θαη,

h( n) 0 αλ n 0, M 1 θαη έζησ Ν<Μ.
Πξνθαλώο r (l) 0, l M 1, N 1 .
Έηζη γξάθνληαο ηελ πην πάλσ ζρέζε (1) γηα δηάθνξεο ηηκέο ηνπ
l έρνπκε :
r ( M 1) x(0) h( M 1) x(1) 0 x(2) 0 ... x( N 1) 0
r ( M 2) x(0) h( M 2) x(1) h( M 1) x(2) 0 ... x( N 1) 0

r ( 2) x(0) h(2) x(1) h(3) x(2) h(4) ... x( N 1) h( N 1)
r ( 1) x(0) h(1) x(1) h(2) x(2) h(3) ... x( N 1) h( N)
r (0) x(0) h(0) x(1) h(1) x(2) h(2) ... x( N 1) h( N 1)
r (1) x(0) 0 x(1) h(0) x(2) h(1) ... x( N 1) h( N 2)

r ( N 1) x(0) 0 x(1) 0 x(2) 0 ... x( N 1) h(0)
ή ππό κνξθή πίλαθα :
r ( M 1) h( M 1) 0 0  0
r ( M 2) h( M 2) h( M 1)  0
    x(0)
r ( 1) h(1) h( 2) h( N ) x(1)
r (0) h(0) h(1) h( N 1) 
r (1) 0 h(0) h( N 2) x( N 1)

 0  x
r ( N 1) 0 0 0  h(0)
     
r T
Οη δηαζηάζεηο ηνπ πίλαθα T είλαη : (N M 1) (N 1)
N 1
y T x y( n) x ( k ) h( n k) ( 2) ,
k 0
όπνπ n 0, N M 2
y(0) x(0) h(0) x(1) 0 x(2) 0 ... x( N 1) 0

y(1) x(0) h(1) x(1) h(0) x(2) 0 ... x( N 1) 0
y(2) x(0) h(2) x(1) h(1) x(2) h(0) ... x( N 1) 0

y( N) x(0) h( N) x(1) h( N 1) x(2) h( N 2) ... x( N 1) h(1)

y( M N 2) x(0) h( M N 2) x(1) h( M N 3) x(2) h( M N 4) ... x( N 1) h( M 1)
ή ππό ηελ κνξθή :
y(0) h(0) 0 0  0
y(1) h(1) h(0) 0  0
   h(0)  x(0)
y( N ) h( N ) h( N 1)  0 x(1)
y( N 1) 0 0 h( N 1) h(1) 
y( N 2) 0 0  x( N 1)

 0  x
y( M N 2) 0 0 0  h( N 1)
 
y T
Οη δηαζηάζεηο ηνπ πίλαθα T είλαη : (N M 1) (N 1)
Από ηελ ζεσξία πεξί πηλάθσλ γλσξίδνπκε όηη :

a b b a
0 1
c d d c
1 0
e f  f e
 J 
A3 2 A '3 2
Δειαδή ν πνιιαπιαζηαζκόο από ηα δεμηά ηνπ πίλαθα Α κε ηνλ πίλαθα J είρε ζαλ απνηέιεζκα
ηνλ πίλαθα Α’ πνπ είλαη ν Α κεηά από ζηξνθή 180 κνηξώλ γύξσ από ηνλ θαηαθόξπθν λνεηό
άμνλα πνπ πεξλάεη από ην κέζν ηνπ πίλαθα.
Επίζεο :
Αληίζηνηρα ν πνιιαπιαζηαζκόο από αξηζηεξά ηνπ πίλαθα Α κε ηνλ πίλαθα J είρε σο

απνηέιεζκα ηελ πεξηζηξνθή ηνπ Α θαηά 180 κνίξεο γύξσ από ηνλ νξηδόληην άμνλα πνπ
πεξλάεη από ην κέζνλ ηνπ.
Έηζη θαηαιήγνπκε ζηε ζρέζε :

T J (M N 1) ( M N 1) T J (N 1) ( N 1)
( M N 1) ( N 1) ( M N 1) ( N 1)
ΑΣΚΗΣΗ 23
α) Να γξαθεί ε απηνζπζρέηηζε ζαλ γηλόκελν πίλαθα επί δηάλπζκα.
β) Απνδείμηε όηη, αλ rxy (l ) E x(n) y (n l ) , ηόηε rxy (l ) rxx (0) ryy (0) .
ΛΥΣΗ
Ο νξηζκόο ηεο απηνζπζρέηηζεο γηα x( n ) 0 , n [0,.., N 1] είλαη :

N 1
rxx (l ) ˆ x ( n) x ( n l ) , N 1 l N 1 (1)
n 0
Εθαξκόδνληαο ηε ζρέζε ππνινγηζκνύ (1) έρνπκε :
r ( N 1) x( N 1) 0 0  0
r ( N 2) x( N 2) x( N 1) 0  0
x(0)
r ( N 3) x( N 3) x( N 2) x( N 1)  0
x(1)
     
x(2)
r (0) x(0) x(1) x(2)  x( N 1)

r (1) 0 x(0) x(1)  x( N 2)
x( N 1)
     
r ( N 1) 0 0 0  x(0)
x ( n) y (n l )
β) Γλσξίδνπκε όηη : E [ ]2 0
( E x 2 (n) )1 / 2 2
( E y (n l ) ) 1/ 2
E x 2 ( n) E y 2 (n l) E x ( n) y ( n l )
2 0
E x 2 ( n) E y 2 (n l) ( E x ( n ) )1 / 2 ( E y 2 ( n l ) )1 / 2
2
E x ( n) y ( n l )
2(1 ) 0
( E x ( n ) )1 / 2 ( E y 2 ( n l ) )1 / 2
2
Όκσο ηζρύεη :
rxy (l ) E x(n) y (n l ) , rxx ( 0) E x 2 ( n ) θαη ryy (0) E y 2 (n l )
Επνκέλσο :
rxy (l ) rxx (0) ryy (0) .
ΑΣΚΗΣΗ 24
Απνδείμηε όηη ε απηνζπζρέηηζε πεξηνδηθνύ ζήκαηνο κε πεξίνδν N p είλαη
πεξηνδηθή (νκνίσο κε πεξίνδν N p ).
ΛΥΣΗ
x( n) x( n mN p ), m 1, 2, 3,...
rxx (l ) E x ( n) x ( n l )
rxx (l mN p ) E x(n) x(n l mN p )
Αιιά :
x(n l mN p ) x(n l ) ,
θαη επνκέλσο :
rxx (l mN p ) E x ( n) x ( n l ) rxx (l ) ,
ε νπνία είλαη ε δεηνύκελε ζρέζε.

ΑΣΚΗΣΗ 25
Θεσξνύκε ηελ ηπραία δηαδηθαζία x( n ) cos( n ) , όπνπ είλαη ηπραία
κεηαβιεηή κε νκνηόκνξθε θαηαλνκή ζην δηάζηεκα [0,2π]. Είλαη ε δηαδηθαζία
x( n ) ζηάζηκε θαηά ηελ επξεία έλλνηα ;
ΛΥΣΗ
1
, 0 2
Γλσξίδνπκε όηη : ( ) 2 .
0,
( )
1
2
0 2
Μία ηπραία δηαδηθαζία νλνκάδεηαη ζηάζηκε θαηά ηελ επξεία έλλνηα αλ :

E x( n ) m x =ζηαζεξό θαη E x( n )x( n l ) rxx ( l ) , δειαδή ε απηνζπζρέηηζε εμαξηάηαη
κόλν από ηε δηαθνξά l n1 n 2 .
Ειέγρνπκε αλ ηζρύνπλ νη δύν πξναλαθεξζείζεο ζπλζήθεο :

2 1
E x(n) cos( n )d 0 ( =ζηαζεξό )
0 2

( )
2 1
E x ( n1 ) x ( n 2 ) E cos( n1 ) cos( n2 ) cos( n1 ) cos( n2 )d
0 2

( )
1 2 1
E x ( n1 ) x ( n2 ) [cos( ( n1 n2 ) 2 ) cos( ( n1 n2 ))]d
2 0 2
2 1
E x ( n1 ) x ( n 2 ) cos( ( n1 n 2 )) cos( l) .
4   2 l n1 n 2
Έηζη, απνδείμακε όηη ε δηαδηθαζία είλαη ζηάζηκε θαηά ηελ επξεία έλλνηα.
Σπκπιήξσκα ζηελ άζθεζε :

1
Είλαη x f ( ) X ( x) ; ( f ( x ) ).
Από ηε ζρεηηθά ζεσξία (“Σηνραζηηθέο Δηαδηθαζίεο”) γλσξίδνπκε όηη :
d d
X ( x) ( )| | ( f 1 ( x )) | |
dx dx
Σηε γεληθή πεξίπησζε ζπλάξηεζεο κε κνλόηηκνπο θιάδνπο :

1 f1 1 ( x ) , 2 f2 1 ( x ) , …., N f N1 ( x )
d 1 d 2 d N
X ( x) ( 1)| | ( 2 )| | .. ( N )| | (1)
dx dx dx
Εδώ έρνπκε :
arccos( x) n k ( k 01 , ) κε κνλόηηκνπο θιάδνπο :
1 arccos( x) n, 0 1
θαη 2 arccos( x) n , 2 2 .
d 1 d 2 1
Επνκέλσο : | | | | (2).
dx dx 1 x2
Έηζη, κε αληηθαηάζηαζε ηεο (2) ζηελ (1) έρνπκε :
1
X ( x) , 1 x 1 πνπ είλαη αλεμάξηεηε ηνπ ρξόλνπ δηόηη ηζρύεη :
1 x2
1 1 1 1 2 1 1
X ( x) .
2 1 x2 2 1 x2 2 1 x2 1 x2
Επηπιένλ :
1
E ( )d , E x E f( ) x X ( x )dx .
1
1 2
Αιιά ηζρύεη : X ( x)dx ( )d , άξα : E x x X ( x )dx x( ) ( )d
1 0
2
1
Ex cos( n ) d 0 (ζηαζεξό).
0
2
ΑΣΚΗΣΗ 26
2 n
Να ππνινγηζηεί ε απηνζπζρέηηζε ηνπ ζήκαηνο : x( n) cos( ).
N
ΛΥΣΗ
n NH
1
rxx (l ) x ( n) x ( n l ) .
N n NL
Εδώ ηζρύεη : NL 0, N H N 1
N 1
1 2 n 2 (n l )
rxx (l ) sin( ) sin( )
N n 0 N N
N 1
1 1 2 n 2 (n l ) 2 n 2 (n l )
[cos( ) cos( )]
N n 0 2 N N
N 1 N 1
1 2 l 4 n 2 l 1 2 l 1 N1 4 n 2 l
[cos( ) cos( )] cos cos( )
2N n 0 N N N 2N n 0 N 2 N
n 0 N
 N
0
1 2 l 1 2 l
N cos cos
2N N 2 N
ΑΣΚΗΣΗ 27
Έζησ s( n ) x( n ) w( n ) , όπνπ x( n ) : πεξηνδηθό ζήκα θαη w( n ) : εξγνδηθό
ζήκα κεδεληθήο κέζεο ηηκήο, ρσξίο πεξηνδηθή ζπληζηώζα. Τα x( n ) θαη w( n )
ζεσξνύληαη αζπζρέηηζηα κεηαμύ ηνπο. Απνδείμηε όηη :
lim |l| rss ( l ) rxx ( l ) . (Μέζνδνο αλαδήηεζεο πεξηνδηθνηήησλ ζε ζόξπβν )
ΛΥΣΗ
Γλσξίδνπκε όηη :
rss ( l )  E s( n ) s( n l ) E ( x( n ) w( n )) ( x( n l ) w( n l ))
E ( x( n )x( n l ) x( n )w( n l ) w( n )x( n l ) w( n )w( n l )
E ( x( n )x( n l ) E x( n )w( n l ) E w( n )x( n l ) E w( n ) w( n l )
rxx (l ) E x( n ) E w( n l ) E w( n ) E x( n l ) rww ( l ) rxx (l ) rww (l ) .
   
0 0
Αιιά γλσξίδνπκε όηη γηα έλα εξγνδηθό ζήκα, w( n ) , κε κεδεληθή κέζε ηηκή ( E w( n ) 0)
ηζρύεη : lim |l| rww ( l ) 0.
Έηζη, έρνπκε :
lim |l| rss ( l ) lim |l| ( rww ( l ) rxx ( l )) rxx ( l ) .


0
ΑΣΚΗΣΗ 28
Ο ιεπθόο ζόξπβνο ζηνλ δηαθξηηό ρξόλν νξίδεηαη σο εμήο :
e(n) : Λεπθόο ζόξπβνο ree ( n) 2
( n) . Δείμηε όηη αλ e( n) αθνινπζία
ιεπθνύ ζνξύβνπ θαη s( n) αθνινπζία αζπζρέηηζηε κε ηελ e(n) , ηόηε θαη ε
αθνινπζία y(n) s(n) e(n) είλαη ιεπθόο ζόξπβνο.
ΛΥΣΗ
ryy (l) E y( n) y( n l) E e( n)s( n) e( n l)s( n l)

E e( n ) e( n l) E s( n) s( n l)
2
rss (l) ree (l) rss (l) (l ) rss (0) 2 (l) 2
(l )
   1
ree ( l ) 2
1
Έηζη πήξακε γηα ην ryy (l ) ( 2

1 (l )) ζρέζε αληίζηνηρε απηήο πνπ ηζρύεη γηα ην
2
ree (l ) ( (l )) .
Άξα θαη ην ζήκα y(n) είλαη επίζεο ιεπθόο ζόξπβνο.
ΑΣΚΗΣΗ 29
Θεσξνύκε κία εξγνδηθή ηπραία δηαδηθαζία, έηζη ώζηε νη ρξνληθνί κέζνη λα
είλαη ίζνη κε ηνπο κέζνπο πηζαλνζπλόινπ. Έζησ x( n ) κία πξαγκαηνπνίεζε
θαη έζησ X ( x ) ε ππθλόηεηα πηζαλόηεηαο γηα όιεο ηηο ηπραίεο κεηαβιεηέο
x( n ) .
α) Θεσξήζηε ηνλ ρξνληθό κέζν ηεο ζπλάξηεζεο u(a x( n )) , δειαδή ηελ
πνζόηεηα u(a x( n )) . Εμεγείζηε ην λόεκα απηνύ ηνπ κέζνπ.
β) Θεσξήζηε ηνλ κέζν πηζαλνζπλόινπ ηεο ζπλάξηεζεο u(a x( n )) , δειαδή
ην E u( a x( n )) , θαη ππνινγίζηε ηνλ.
γ) Σπκθσλεί ην απνηέιεζκα (β) κε ηελ εξκελεία ηνπ εξσηήκαηνο (α) ; Είλαη
ινγηθό λα πνύκε όηη : E u( a x( n )) u( a x( n )) ;
ΛΥΣΗ
α) Η ζπλάξηεζε u(a x( n )) είλαη ίζε κε 1 αλ x( n ) a θαη 0 αλ x( n ) a . Γηα κία

πξαγκαηνπνίεζε ζαλ απηή ηνπ ζρήκαηνο ζα έρνπκε :
x( n )
a
...
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 n
u(a x ( n ))
1
...
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 n
N
Επνκέλσο ε πνζόηεηα u( a x( n )) καο δίλεη πόζεο θνξέο κεζνιαβνύλ κέρξη ηε ρξνληθή
n 0
ζηηγκή N πνπ λα ηζρύεη x( n ) a.
1 N
Άξα ε πνζόηεηα u( a x( n )) u( a x( n )) γηα πνιύ κεγάιν N καο δίλεη ηελ
N 1n 0
πηζαλόηεηα λα έρνπκε x( n ) a , ή δηαθνξεηηθά : u(a x( n )) Pr ( x( n ) a ) .
a
β) E u( a x( n )) u( a x( n )) X ( x )dx X ( x )dx Px ( a )
Η ηειεπηαία πηζαλόηεηα είλαη ε Px (a ) Pr ( x( n ) a) .

γ) Παξαηεξνύκε όηη ηα δύν απνηειέζκαηα ζπκπίπηνπλ, δειαδή θαη ηα δύν δίλνπλ ηελ ίδηα
πηζαλόηεηα λα έρνπκε x( n ) a . Σπρλά απηό ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ πξάμε ζαλ βάζε γηα
εθηηκήζεηο ζπκαξηήζεσλ πηζαλόηεηαο γηα ηπραίεο δηαδηθαζίεο πνπ κπνξνύλ λα ζεσξεζνύλ
εξγνδηθέο.
ΑΣΚΗΣΗ 30
Οη κηγαδηθνί ζπληειεζηέο Fourier, ( ή C n όπσο ζπκβνιίδνληαη ζην βηβιίν )
X( n) , ελόο πεξηνδηθνύ ζήκαηνο x(t) είλαη :
0 ,n 0
n
j
X( n) 1 e 3
2e j n
,n 0
jn
α) Τν ζήκα x(t) είλαη πξαγκαηηθό ;
β) Να πξνζδηνξηζζεί απηό ην ζήκα, x(t).
ΛΥΣΗ
πn
j
α) X( n)
1 e 3
2e jπn
X * (n) x( t ) R
jn
d
β) g( t ) x( t ) G ( n) jn 0 X( n )
dt
n
j j n
G( n) 0 (1 e 3
) g( t) a( ( t)
2e (t t 1 ) 2 (t t 2 ) , έηζη :
1 a
G ( n) g( t )e jn 0 t dt 1 e jn 0 t1 2e jn 0t 2
, έηζη παίξλνπκε ηα εμήο :
T T T
T T T T
0t1 t1 , t t2
3 3 2 6 0 2 2 2
a 2 a
0 a 2 .
T T T
Άξα :
T T
g( t ) 2π δ( t ) δ( t ) 2δ( t )
6 2
Έηζη, γηα t [0, T] έρνπκε :
t t
T T
x( t ) g( )d 2 ( ) ( ) 2 ( ) d C
0 0
6 2
T T
x (t ) 2 u(t ) u(t ) 2u(t ) C ,0 t T
6 2
x (t)
2 C 0
| | | t
6 2
Γηα λα βξνύκε ηελ C έρνπκε :

T
1 ' 1 T T 10 5
x ( t )dt 2 4 , αιιά μέξνπκε όηη :
T0 T 6 2 6 3
T
1
x( t )dt X(0) 0
T0
5
Άξα : C
3
x (t)
7 /3
/3
| | | t
0
6 2
5 /3
ΑΣΚΗΣΗ 31
Οη κηγαδηθνί ζπληειεζηέο Fourier , X( n ) , (ή C n ) κηαο θπκαηνκνξθήο x( t )
δίλνληαη από ηελ ζρέζε :
n
1 j
3 ,
Cn e n
n2 1
α) Να απνδεηρζεί όηη ην ζήκα x( t ) είλαη πξαγκαηηθή ζπλάξηεζε ηνπ ρξόλνπ :
x( t ) R .
β) Να βξεζεί ε κέζε ηηκή ηνπ ζήκαηνο x( t ) .
γ) Να βξεζεί ε RMS ηνπ ζήκαηνο x( t ) .
δ) Να βξεζεί ε RMS ηεο 3εο αξκνληθήο .
ΛΥΣΗ
α) Γηα λα ηζρύεη x( t ) R , αξθεί λα δείμνπκε όηη :
X( n ) X* ( n ) .
n n
1 j 1 j
Πξάγκαηη : C n e 3
e 3
C*n .
( n )2 1 n2 1
Αξα ην ζήκα x( t ) είλαη πξαγκαηηθή ζπλάξηεζε ηνπ ρξόλνπ .
1
β) Δίλαη X( 0 ) 2 e0 1 : απηή είλαη ε κέζε ηηκή ηνπ ζήκαηνο x( t ) .
0 1
γ) Η RMS ηνπ ζήκαηνο x( t ) δίλεηαη εμνξηζκνύ από ηε ζρέζε :

N N
2
X RMS X 2 ( 0) A 2i X 2 ( 0) 2| X( i )|2 1 2
i 1 i 1 i 1 (i 1)2
Γηα N 4 παίξλνπκε :
4
2
X RMS 1 2 1 0.5 0.08 0.02 0.007 1268
. .
i 1 (i 1)2
δ) Δίλαη γλσζηό όηη ε RMS ηεο 3εο αξκνληθήο ππνινγίδεηαη κε βάζε ηνλ ηύπν :
1
A3 [| X(3)|2 | X( 3)|2 ]1/ 2 2| X(3)|2 2 | X(3)| 2 01414
. .
10
ΑΣΚΗΣΗ 32
Υποθέζαηε όηι ηο ζήμα x(t) ηος παπακάηω ζσήμαηορ είναι η είζοδορ
ζ’ένα ενιζσςηή με ένα παπάγονηα , Α=10 , όλερ ηιρ ζςσνόηηηερ μεηαξύ
f1 05. Hz και f 2 15
. Hz . Όλερ οι άλλερ ζςσνόηηηερ αποκόπηονηαι .
Να ςπολογιζηούν οι μέζερ ιζσείρ ηων ζημάηων ειζόδος και εξόδος .
ΔΝΙΣΦΥΤΗΣ
x( t ) y( t )
A
A=10 , y( t ) A x( t )
ΛΥΣΗ
x ( t ) (Volts)
-6 -4 0 2 6 8
-1 Τ=6 t (sec)
T
1 2 1 22
Px x( t ) f ( t ) dt 3 2 1 4 3.67 Watts
T 0
6 6
Py ?
Αλαιύνπκε ηελ είζνδν x(t) θαηά Fourier :
2 2
(T 6 0 )
T 6 3
2 6
1 jn 0t
1 jn 0t
1 jn 0t
Φ(n) ( ή C n ) = x( t ) e dt 3 e dt e dt
TT 60 62
nπ
3 1 jnσ0 t 2 1 1 jnσ0 t 6 4 nπ j
3 1
e e sin c( ) e , X(0)
6 jnσ 0
0
6 jnσ 0
2
3 3 3
Άξα ζην δηάαζηεκα . Hz ππάξρνπλ νη ζπρλόηεηεο :

0.5,15
3 4 5 6 7 8 9
, , , , , , Hz .
6 6 6 6 6 6 6
3 6 9
Άπν απηέο νη , , έρνπλ κεδεληθό ζπληειεζηή X(3) X(6) X(9) 0
6 6 6
Άξα παξακέλνπλ νη ζπρλόηεηεο :
4 5 7 8
, , , Hz
6 6 6 6
Τα αληίζηνηρα X( n) είλαη :
X(4) 0.2757, X(5) 0.2205, X(7) 01575
. , X(8) 01378
.
Άξα :
7.8 7.8
2 2
Py 2 10 X( n) 20 X( n) 33.69 Watts
n 4.5 n 4.5
ΑΣΚΗΣΗ 33
Έζησ δύν ζπζηήκαηα S1 θαη S2 . Τν ζύζηεκα S1 είλαη Γ.Φ.Α. θαη έρεη απόθξηζε
κνλαδηαίνπ παικνύ h( n ) a n u( n ) , κε 0 a 1 . Δμεηάζηε εαλ κπνξεί λα ηα
ζπλδέζεη θαλείο ζηε ζεηξά ρσξίο λα αζρνιεζεί κε ηε ζέζε (πξώην θαη δεύηεξν
), αλ ην ζύζηεκα S2 έρεη ηελ εμήο ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ :
α) h k ( n ) k ( n 2k ) 3k ( n k )
β) y( n ) x( n ) 6
γ) y( n ) b x( n ) , κε b 0 .
Γηθαηνινγήζηε ηα απνηειέζκαηά ζαο.
ΛΥΣΗ
(n) x1 ( n )
S1 S2 y1 ( n )
(n) x2 ( n )
S2 S1 y2 ( n )
α) Όηαλ ην S1 είλαη ην πξώην θαη αθνινπζεί ην S2 παίξλνπκε :

n
x1 ( n ) a u( n ) θαη ηόηε y1 ( n ) n x1 ( n ) n a n u( n ) .
Σηε δεύηεξε πεξίπησζε , όπνπ ην S2 πξνεγείηαη ηνπ S1 παίξλνπκε :

x2 ( n ) n (n) 0 θαη θπζηθά y2 ( n ) x2 ( n ) * h( n ) 0 * h( n ) 0 .
Δίλαη θαλεξό όηη : y2 ( n ) . Παξαηεξνύκε όηη ε απόθξηζε ηνπ ζπλζέηνπ ζπζηήκαηνο

y1 ( n )
εμαξηάηαη από ηε ζεηξά ζύλδεζεο ησλ ζπζηεκάησλ S1 θαη S2 . Απηό είλαη απόιπηα ινγηθό
γηαηί ην ζύζηεκα S2 είλαη ρξνληθά κεηαβιεηό (time variant) θαη ζπλεπώο ηζρύεη :
h k ( n ) h( n k )
β) Σηε δεύηεξε πεξίπησζε έρνπκε :

S1 S2 : x1 ( n ) a n u( n ) θαη ζηε ζπλέρεηα y1 ( n ) x1 ( n ) 6 a n u( n ) 6 .
Δπηπιένλ :
S2 S1 : x 2 ( n ) ( n ) 6 θαη y2 ( n ) h( n ) * x 2 ( n ) a k u( k )[ ( n k ) 6]
k
1
y2 ( n ) ak (n k) 6 a k u( k ) a n u( n ) 6 .
k 0 k 0 1 a
Καη πάιη y1 ( n ) y2 ( n ) . Σηελ πεξίπησζε απηή ε δηαθνξά ζηα απνηειέζκαηα νθείιεηαη ζην
όηη ην ζύζηεκα S2 δελ είλαη γξακκηθό αιιά δηαθνξηθά γξακκηθό .
γ) S1 S2 : x1 ( n ) a n u( n ) θαη y1 ( n ) b x1 ( n ) b a n u( n ) .
Δπίζεο :
S2 S1 : x2 ( n ) b ( n ) θαη
y2 ( n ) h( n ) * x 2 ( n ) a k u( k ) b (n k) ba n u( n ) .
k
Δδώ y1 ( n ) y2 ( n ) . Αλεμάξηεηα ινηπόλ από ηε ζεηξά ζύλδεζεο ησλ S1 θαη S2 έρνπκε ηελ
ίδηα έμνδν ζην ζύλζεην ζύζηεκα . Απηό είλαη ινγηθό γηαηί θαη ηα δύν ζπζηήκαηα είλαη γξακκηθά
θαη ρξνληθά αλαιινίσηα .
ΑΣΚΗΣΗ 34
Έζησ ην ζύζηεκα εμίζσζεο δηαθνξώλ y(n) ay(n 1) x(n) . Έζησ επίζεο
όηη y( 1) b .
Να δνζεί ε γεληθή ιύζε ηνπ ζπζηήκαηνο γηα x( n) ( n) .
Να εμεηαζζεί εάλ πξόθεηηαη γηα ρξνληθά αλαιινίσην ζύζηεκα .
Να εμεηαζζεί εάλ πξόθεηηαη γηα γξακκηθό ζύζηεκα .
Να βξεζνύλ νη ζπλζήθεο γηα γξακκηθόηεηα θαη ρξνληθά αλαιινίσην .
Να ππνινγηζζεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ ηνπ Γ.Φ.Α ζπζηήκαηνο .
ΛΥΣΗ
y(n) ay(n 1) x(n)

1) y( 0) ay ( 1) x(0) a b (0) a b
y(1) ay(0) x(1) a(a b ) (1) a (a b )

0
y( 2) ay(1) x ( 2) a (a (a b )) 0 a 2 (a b )

y( n) ay( n 1) x ( n) a n (a b ) 0 a n 1b a n ,n 0
Άξα :
y( n) a n 1b a n ,n 0 (1)
n 1 n
Ο όξνο ‘’ a b ’’ αληηζηνηρεί ζηελ απόθξηζε κεδεληθήο εηζόδνπ θαη ν όξνο ‘’ a ’’ αληηζηνηρεί
ζηελ απόθξηζε κεδεληθήο θαηάζηαζεο .
Γηα n 0 ζα έρνπκε :
1
y( n 1) y( n) x( n)
a
y( 1) b
1 1 b
y( 2) y( 1) x( 1) b 0
a a a
1 1 b b
y( 3) y ( 2 ) x( 2 ) 0
a a a a2

1 b
y( n) y( n 1) x( n 1) n 1 b a1 n
a a
Άξα :
y( n ) b a1 n
,n 0 (2)
, θαη ζπλδπάδνληαο ηηο (1) θαη (2) θαηαιήγνπκε :
y ( n) a n 1b an u( n) , n
2) Βξήθακε όηη γηα x( n)

( n) y ( n) a n 1b a n u( n) .
Θα εμεηάζνπκε ηελ έμνδν y( n) γηα x( n) ( n 1)
y(0) ay( 1) x(0) a b 0 a b
y(1) ay(0) x(1) a ( a b) a2 b
y( 2) ay(1) x( 2) a (a 2 b ) 0 a (a 2 b )
y(3) ay(2) x(3) a (a (a 2 b )) 0 a 2 (a 2 b )


y( n) ay( n 1) 0 a (a 2 b
n 1
)
Άξα :
y( n) a n 1 (a 2 b ) ,n 0 (3)
Γηα n 0:
1
y( n 1) y( n) x( n)
a
y( 1) b
1 1 b
y( 2) y( 1) x( 1) b 0
a a a
1 1 b b
y( 3) y ( 2 ) x( 2 ) 0
a a a a2

1 b
y( n) y( n 1) x( n 1) n 1 b a1 n
a a
Άξα :
y( n ) b a1 n
,n 0 (4)
θαη ζπλνςίδνληαο ηηο (3) θαη (4) θαηαιήγνπκε όηη :
y ( n) a n 1b a n 1
u( n 1) , n
Παξαηεξνύκε όηη ην ζύζηεκα δελ είλαη ρξνληθά αλαιινίσην δηόηη κηα θαζπζηέξεζε ηεο
εηζόδνπ δελ δίλεη ηελ ίδηα έμνδν θαζπζηεξεκέλε .
3) ην ζύζηεκα δελ είλαη γξακκηθό γηαηί πνιύ απιά ηζρύεη :

S x( n) S x( n)
Από ηελ γεληθή ζρέζε έρνπκε : y( n) a n 1b a n u( n) .
© ©
Παξαηεξνύκε όηη αλ 2 y (n)
2 y(n)
(Η γξακκηθόηεηα κπνξεί λα εμαζθαιηζηεί γηα b 0 ).
4) Παξαηεξνύκε όηη γηα b 0 εμαζθαιίδεηαη θαη ην ρξνληθά αλαιινίσην . Δπίζεο ην

ζύζηεκα γίλεηαη θαη αηηηαηό .
5) Η απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ ηνπ Γ.Φ.Α. ζπζηήκαηνο ζα είλαη ( ζεσξώληαο b 0

όπσο πξναλαθέξακε ) :
h ( n) a n u( n) ( Γηόηη γ=1 )
Παξαηεξνύκε όηη έρεη άπεηξνπο όξνπο , δειαδή ην ζύζηεκα είλαη I.I.R.
ΑΣΚΗΣΗ 35
1) Να ππνινγηζζεί ε έμνδνο ησλ ζπζηεκάησλ κε απόθξηζε κνλαδηαίνπ
παικνύ:
α) h k ( n ) k ( n 2k ) 3k ( n k )
β) h k ( n ) (2n k ) ζε είζνδν x(n)
2) Να εμεηαζηεί αλ ηα ζπζηήκαηα απηά είλαη αηηηαηά .
3) Να ζρεδηαζηεί ε απόθξηζε ησλ ζπζηεκάησλ όηαλ x( n ) u( n ) .
ΛΥΣΗ
1)
α) Σύκθσλα κε ηνλ νξηζκό έρνπκε :
ya ( n ) x( k ) h k ( n ) x( k ) k ( n 2k ) x( k ) 3k (n k)
k k k
n n
x( ) 3n x(n) , n 2ι (άξηην )
y a (n) 2 2
3n x(n) , n 2ι 1 ( πεξηηηό)
β) Όκνηα παίξλνπκε :
yb ( n ) x( k ) h k ( n ) x( k ) ( 2n k) x( 2n ) .
k k
2) Έλα ζύζηεκα είλαη κε αηηηαηό αλ ε έμνδνο ηνπ εμαξηάηαη από κεηαγελέζηεξεο ηηκέο ηνπ
ζήκαηνο εηζόδνπ. Απηό ζπκβαίλεη ζηηο δύν πεξηπηώζεηο (α) θαη (β) γηαηί :
Σηελ πεξίπησζε (α), αλ ππνζέζνπκε έλα n 0 0 , ηόηε ε έμνδνο απηή ηε ρξνληθή ζηηγκή
n0
εμαξηάηαη από ηελ είζνδν ηε ρξνληθή ζηηγκή πνπ είλαη κεηαγελέζηεξε από ηε ρξνληθή
2
ζηηγκή n0 .
Σηελ πεξίπησζε (β) , γηα ζεηηθά n , ε έμνδνο εμαξηάηαη από ηελ είζνδν ζηε κεηαγελέζηεξε
ρξνληθή ζηηγκή 2n .
3) Αληηθαζηζηώληαο ην u( n ) ζηηο εθθξάζεηο ησλ δύν ζπζηεκάησλ παίξλνπκε :

x( n )
n n n 7n
u( ) 3n u( n ) 3n u( n ) , n 2
(α) ya ( n ) 2 2 2 2
3n u( n ) , n 2 1
(β) Πξνθαλώο yb ( n ) u(2n ) .

ya ( n )
21 21 yb ( n )
20 -
15
15 - 14
9 ... 1
...
10 - 7
5 - 3
0 1 2 3 4 5 6 7 n 0 1 2 3 4 5 6 n
ΑΣΚΗΣΗ 36
Θεσξείζηε ην ζύζηεκα αλάδξαζεο ηνπ ζρήκαηνο. Υπνζέζαηε όηη y( n)  0 γηα

n  0.
α) Σρεδηάζαηε ηελ έμνδν όηαλ x( n)   ( n) .
β) Σρεδηάζαηε ηελ έμνδν όηαλ x( n)  u( n) .
x( n ) + e( n )
1
y( n )
+ z
-
ΛΥΣΗ
Βξίζθνπκε ηε ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ :
e(n)  x(n)  y(n)  e(n  1)  x(n  1)  y(n  1)
y(n)  e(n  1)  x(n  1)  y(n  1)
α) Δίλαη y( n)   ( n  1)  y( n  1) , πνπ γηα ηηο δηάθνξεο ηηκέο ηνπ n δίλεη:
 y(0)  0  0  0
 y(0)  1  0  1
 y(2)  0  1  1
 y(3)  0  (1)  1
 y(4)  0  1  1

 y( n)  ( 1) n 1 ,n  0
n 1
Ζ αθόινπζε γξαθηθή παξάζηαζε απεηθνλίδεη ηελ y( n)  ( 1) ,n  0
0.8
0.6
0.4
0.2
y (n )
-0 . 2
-0 . 4
-0 . 6
-0 . 8
-1
0 1 2 3 4 5 6 7 8
n
β) y(n)  u(n  1)  y(n  1)

 y(0)  0  0  0
 y(1)  1  0  1
 y(2)  1  1  0
 y(3)  1  0  1
 y(4)  1  1  0

1 , n  2k  1
 y( n)  
0 , n  2k
0.8
0.6
y (n )
0.4
0.2
0 1 2 3 4 5 6 7 8
n
ΑΣΚΗΣΗ 37
Γίλνληαη ηα εμήο δύν αλαινγηθά ζήκαηα :

  
cos( t ) , t [0,8]m sec.  1 , t [0,8]m sec.
x1 ( t )   4m sec θαη x 2 ( t )  

 0 , t [0,8]m sec.  0 , t [0,8]m sec.

i) Γεηγκαηνιεπηείζηε ηα παξαπάλσ ζήκαηα, έηζη ώζηε λα έρνπκε ελλέα (9)
δείγκαηα ζην δηάζηεκα [0,8]msec ( Υπνζέζηε ην 1ν δείγκα ζε 0 sec θαη ην
9ν ζην 8ν msec ). Πνηά ε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο fs θαη πνηέο είλαη νη
αθξηβείο ηηκέο ησλ αληίζηνηρσλ δεηγκάησλ ;
ii) Υπνζέηνληαο θβαληηζηέο ζηξνγγύιεπζεο 3 bits θαη 4 bits, αληίζηνηρα, γηα
θσδηθνπνίεζε ζηαζκώλ κε αξηζκεηηθή ζπκπιεξσκαηηθνύ σο πξνο δύν (2),
πνηέο είλαη νη αληίζηνηρεο ηηκέο ησλ δεηγκάησλ θαη ησλ δύν ζεκάησλ κεηά
ηνλ θβαληηζκό ;
iii) Υπνινγίζηε ηελ ζπλέιημε ησλ δύν αλαινγηθώλ ζεκάησλ. Σρεδηάζηε ηα
απνηειέζκαηά ζαο.
iv) Υπνινγίζηε ηελ ζπλέιημε ησλ δύν ζεκάησλ κεηά ηελ είζνδν ηνπο ζηνλ
ππνινγηζηή (ςεθηαθά ζήκαηα ) θαη γηα ηηο δύν πεξηπηώζεηο θβαληηζκνύ.
Σρεδηάζηε ηα απνηειέζκαηά ζαο θαη ζπγθξίλεηε ηα κε ην απνηέιεζκα ηνπ
πξνεγνύκελνπ εξσηήκαηνο. Γηθαηνινγήζηε ηα ζπκπεξάζκαηά ζαο.
ΛΥΣΗ
 2
i) Τν αλαινγηθό ζήκα x1 ( t ) γξάθεηαη : x1 ( t )  cos(t )  cos( t ) γηα
4 m sec 8 m sec
t [0,8m sec] . Δπνκέλσο ε πεξίνδνο ηνπ ζήκαηνο είλαη T  8m sec .
Γηα λα έρνπκε 9 δείγκαηα ζην δηάζηεκα [0,8m sec] ζα πξέπεη ε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο λα
1 1 1 1
είλαη Ts  T   8 m sec  1m sec . Άξα fs    1kHz .
8 8 Ts 1m sec
Οη αθξηβείο ηηκέο ησλ δεηγκάησλ θαη ησλ δύν ζεκάησλ είλαη:
  2 
x1 ( 0)  cos(  0)  1 , x1 (1)  cos(  1)  , x1 ( 2)  cos(  2)  0 ,
4 4 2 4
 2   2
x1 (3)  cos(  3)   , x1 ( 4 )  cos(  4 )  1 , x1 (5)  cos(  5)  
4 2 4 4 2
  2 
x1 ( 6)  cos(  6)  0 , x1 ( 7)  cos(  7)  θαη ηέινο x1 (8)  cos(  8)  1 .
4 4 2 4
Σπλνπηηθά γξάθνπκε :
2 2 2
x1 (0)  1 , x1 (1)  , x1 (2)  0 , x1 (3)   , x1 (4)  1 , x1 (5)   ,
2 2 2
2
x1 (6)  0 , x1 ( 7)  , x1 (8)  1 .
2
Δπηπιένλ γηα ην 2ν ζήκα :

x2 (0)  x2 (1)  x2 (2)  x2 (3)  x2 (4)  x2 (5)  x2 (6)  x2 (7)  x2 (8)  1 .
ii) Κβαληηζηήο 3 bits  8 ζηάζκεο

Έηζη ηα δύν ζήκαηα κεηά ηελ έμνδν από ηνλ θβαληηζηή ησλ 3 bits ζα έρνπλ πάξεη ηηο εμήο
 1 (0)  0.75 , x 1 (1)  0.75 , x 1 (2)  0 , x 1 (3)  0.75 , x 1 (4)  1 , x 1 (5)  0.75 ,
ηηκέο: x
x 1 (6)  0 , x 1 (7)  0.75 θαη x 1 (8)  0.75 ,
ελώ x  2 (0)  x 2 (1)  x 2 (2)  x 2 (3)  x 2 (4)  x 2 (5)  x 2 (6)  x 2 (7)  x 2 (8)  1 .
2| x max | 2  1
Κβαληηζηήο 4 bits  16 ζηάζκεο, βήκα θβάληηζεο = q   4  2 3  0125
. .
24 2
Σπλεπώο ηα δύν ζήκαηα κεηά ηελ έμνδν από ηνλ θβαληηζηή ησλ 4 bits ζα έρνπλ πάξεη ηηο εμήο
 1 (0)  0.875 , x 1 (1)  0.75 , x 1 (2)  0 , x 1 (3)  0.75 , x 1 (4)  1 ,
ηηκέο: x
x 1 (5)  0.75 , x 1 (6)  0 , x 1 (7)  0.75 θαη xˆ1 (8)  0.875 ,
ελώ x  2 (0)  x 2 (1)  x 2 (2)  x 2 (3)  x 2 (4)  x 2 (5)  x 2 (6)  x 2 (7)  x 2 (8)  1 όπνπ
:
x( n ) x ( n )
ΚΒΑΝΤΙΣΤΗΣ b - bits
iii) Από ηελ πεξηγξαθή ησλ δύν ζεκάησλ έρνπκε :
x1 (  )
1
2 6
0 1 3 4 5 7 8  ( m sec)
-1
x2 (  )
8
0 1 2 3 4 5 6 7  ( m sec)
-1
 H
y( t )   x (  ) x

1 2 ( t   )d   x (  ) x
L
1 2 ( t   )d .
Γηαθξίλνπκε δύν θάζεηο γηα ηνλ ππνινγηζκό ηεο παξαπάλσ ζπλέιημεο :
Φάζε 1ε : 0  t  8m sec   L  0 ,  H  t . Άξα :

  
t t 0
4 4
y( t )   x1 (  ) x 2 ( t   )d   cos(  ) ( 1)d    d[sin(  )]   [sin(  )]0t 
0 0
4 t
 4  4
4  4 
 y( t )   [0  sin( t )]   sin( t ) .
 4  4
Φάζε 2ε : 8  t  16m sec   L  t  8 ,  H  8 . Άξα :

t 8
  
8
4 4
y( t )   cos(  )( 1)d    d[sin(  )]   [sin(  )]8t 8 
t 8
4 8
 4  4
4   4 
 y( t )   [sin( ( t  8))  sin( 8)]  sin( ( t  8)) .
 4  4
   4
0
Έηζη βξήθακε :
 4 
   sin( 4 t ) , 0  t  8
 4 
y( t )  x1 ( t ) * x 2 ( t )   sin( ( t  8)) , 8  t  16
 4
 0 , 

y( t )  x1 ( t ) * x 2 ( t )
4/π
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
t ( m sec)
-4/π
iv) Ζ ζπλέιημε ησλ δύν ςεθηαθώλ ζεκάησλ είλαη εύθνιν λα ππνινγηζηεί γηαηί θαηαιήγεη ζε
απιή άζξνηζε ησλ αληίζηνηρσλ δεηγκάησλ. έηζη ζα έρνπκε :
NH
Κβαληηζηήο 3 bits : y ( n )   x ( k )  x ( n  k )
kNL
1 2
n n
 ( n )   x 1 ( k )  x 2 ( n  k )    x 1 ( k ) .
Φάζε 1ε : 0  n  8  N L  0 , N H  n  y
0
  0
1
Έηζη παίξλνπκε : y(0)  0.75 , y(1)  15 . , y(2)  15
. , y(3)  0.75 , y(4)  0.25 ,
y(5)  1, y (6)  1 , y (7)  0.25 θαη y (8)  0.5 .
Φάζε 2ε : 9  n  16  N L  n  8 , N H  8
8 8
 y ( n )   x 1 ( k )  x 2 ( n  k )    x 1 ( k ) .
n 8 n 8
Έηζη παίξλνπκε : y (9)  0.25 , y (10)  1 , y (11)  1, y (12)  0.25 , y (13)  0.75 ,
y (14)  15
. , y (15)  15 . , y (16)  0.75 .
Κβαληηζηήο 4 bits : Με ηνλ ίδην αθξηβώο ηξόπν ππνινγηζκνύ παίξλνπκε :

y (0)  0.875 , y (1)  1625
.  (2)  1625
, y .  (3)  0.875 , y (4)  0125
, y . ,
y (5)  0875
. , yˆ (6)  0.875 , y
 (7)  0125
. θαη y (8)  0.75 .
Δπηπιένλ : y (9)  0125

. , y (10)  0875
.  (11)  0875
, y .  (12)  0125
, y . ,
y (13)  0.875 , y (14)  1625
.  (15)  1625
, y . , y (16)  0.875 .
Γηα θάζε άιιν n [0,16] : y ( n )  y ( n )  0 .
Παξαηεξήζεηο -Σπκπεξάζκαηα : Όπσο θαίλεηαη από ηηο γξαθηθέο παξαζηάζεηο

y ( n ) θαη y ( n ) πνπ αθνινπζνύλ, ε ζπλέιημε πνπ ππνινγίζακε ρξεζηκνπνηώληαο ηα
θβαληηζκέλα δείγκαηα ησλ ζεκάησλ πιεζηάδεη αξθεηά ηελ ζπλέιημε πνπ δίλνπλ ηα αλαινγηθά
ζήκαηα. Οη κεγάιεο απνθιίζεηο πνπ εκθαλίδνληαη ζηελ αξρή θαη ην ηέινο θάζε πεξηόδνπ
νθείινληαη ζηελ ίδηα ηε θύζε ηνπ ππνινγηζκνύ ηεο ζπλέιημεο δηαθξηηώλ ζεκάησλ πνπ ζα
πξνζεγγίδεη θαιύηεξα ηελ αληίζηνηρε αλαινγηθή γηα κεγαιύηεξν αξηζκό ζηαζκώλ. Βεβαίσο ζα
εμαθνινπζήζεη λα πθίζηαηαη ην πξόβιεκα ηεο ύπαξμεο D.C. ζπληζηώζαο πνπ ζα πξνζεγγίδεη
ην -1 γηα πνιύ κεγάια b αιιά απηή είλαη εύθνιν λα απνκαθξπλζεί κε έλα απιό θίιηξν πνπ ζα
απνθόπηεη ην D.C..
y ( n ), b  3
y( t )
1 y ( n )
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 n
-1
-2
y  ( n ), b  4
y( t )
1
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 n
y  ( n )
-1
-2
ΑΣΚΗΣΗ 38
Έλα ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ έρεη ζπλάξηεζε κεηαθνξάο :
z 2  0.2 z  0.8
H( z) 
( z 2  0.25)
1) Καζνξίζαηε ηε ζέζε ησλ πόισλ θαη ησλ κεδεληθώλ ζην επίπεδν z . Δίλαη
ην ζύζηεκα επζηαζέο ;
2) Πξνζδηνξίζηε ηελ απόθξηζε ζπρλόηεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο ζε ζπρλόηεηα f 0
f
ίζε κε ην 1 4 ηεο ζπρλόηεηαο δεηγκαηνιεςίαο ( f 0  s 4 ).
3) Με ηε ρξήζε ηνπ Γηαθξηηνύ Μεηαζρεκαηηζκνύ Φνπξηέ ( ΓΜΦ )
πξνζδηνξίζαηε ηελ απόθξηζε ζπρλόηεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο γηα ηελ ίδηα
ζπρλόηεηα, f 0 , όπσο θαη ζην πξνεγνύκελν εξώηεκα. Γηθαηνινγήζαηε, αλ
ππάξρνπλ, απνθιίζεηο ζην απνηέιεζκα πνπ βξήθαηε ζε ζρέζε κε ην
απνηέιεζκα ηνπ πξνεγνύκελνπ εξσηήκαηνο. Τη πξνηείλεηε γηα ηελ
δηόξζσζε απηώλ ησλ απνθιίζεσλ ; ( Αλ ππάξρνπλ)
ΛΥΣΗ
( z  0.4)( z  0.2) ( z  0.4)( z  0.2)

1) H( z)  
( z 2  (0.5) 2 ) ( z  0.5)( z  0.5)
Τν ζύζηεκα καο έρεη :

Μεδεληθά : 1  0.4 , 2  0.2
Πόινπο : 1  05
. ,  2  0.5
Δπεηδή 1   2  05
.  1 Τν ζύζηεκα είλαη επζηαζέο. ( Πόινη κέζα ζηνλ κνλαδηαίν
θύθιν )
2) H ( 0 )  ? s
0 
4
e 2 jΩ  0.2e jΩ  0.08 (cos 2Ω  0.2 cos Ω  0.08)  j(sin 2Ω  0.2 sin Ω)
H(Ω)  H(z)  
ze jΩ
e 2 jΩ  0.25 (cos 2Ω  0.25)  j sin 2Ω
fs
Αιιά γηα f0  4 έρνπκε :
fs
f0 4 1 
 0  2F0  2  2  2 
fs fs 4 2
1
Άξα :
   
(cos 2  0.2 cos  0.08)  j(sin 2  0.2 sin ) ( 1  0  0.08)  j(0  0.2) 108
.  0.2 j
2 2 2 2
H ( 0 )   
  ( 1  0.25)  j(0) 125
.
(cos 2  0.25)  j sin 2
2 2
Άξα :
H( 0 )  08787
. 10.49
4) Άπν ηελ ζεσξία γλσξίδνπκε όηη κε ηνλ κεη/ζκό Φνπξηέ κπνξνύκε λα πεξάζνπκε από x(n)
ζε X(m). Δδώ ζέινπκε λα βξνύκε θάπνην H( m 0 ) άξα είλαη αλαγθαίν λα γλσξίδνπκε ην
h(n). Σπλεπώο ζαλ πξώην βήκα ζα εθαξκόζνπκε ηνλ αληίζηξνθν κεη/ζκό Ε ζηελ H(z) :
h( n)  Z 1 H( z) . Αλαιύνπκε ζε απιά θιάζκαηα ηελ

5) H ( z)
z :
H( z) ( z  0.4)( z  0.2) A B C
   
z z( z  0.5)( z  0.5) z z  0.5 z  0.5
 H( z)  (0  0.4)(0  0.2)  0.08

A  z    0.32
 z  z  0 (0  0.5)(0  0.5)  0.25
 H( z)  (0.5  0.4)(0.5  0.2) 0.07

B   ( z  0.5)     014
.
 z  z  0.5 0.5  (0.5  0.5) 0.5
 H ( z)  ( 0.5  0.4)( 0.5  0.2) 0.27

C   ( z  0.5)     0.54
 z  z  0.5 ( 0.5)  ( 0.5  0.5) 0.5
Άξα :
0.14 z 0.54 z
H ( z)  0.32  
z  0.5 z  0.5
Καη από ηνλ πίλαθα ηεο ζει.169 έρνπκε :
h( n)  Z 1 H( z)  0.32 ( n)   014

.  (0.5) n  0.54  ( 0.5) n  u( n)
Θα εθαξκόζνπκε ηώξα ηνλ ΓΜΦ πάλσ ζηελ h(n) νπόηε :

N 1 2
j
H ( m)   h( n)  w n m , όπνπ : w  e
n m N .
n 0
Πξέπεη λα θαζνξίζνπκε πνην είλαη Ν θαη πνην είλαη ην m 0 πνπ αληηζηνηρνύλ ζην ζπγθεθξηκέλν
πξόβιεκα. Όπσο μέξνπκε από ηελ αληίζηνηρε ζεσξία, ν ππνινγηζκόο ηνπ ΓΜΦ ζαπλίζηαηαη
ζηνλ ππνινγηζκό ηνπ H(m) ζε Ν ηζαπέρνληα ζεκεία πάλσ ζηνλ κνλαδηαίν θύθιν όπνπ
βέβαηα ην m παίξλεη ηηκέο από 0 εώο Ν-1. Τν πξώην ζεκείν ππνινγηζκνύ m  0 είλαη πάληα
fs
ζηελ αξρή ηνπ θύθινπ ( Ω=0 ). Τν πξόβιεκα εδώ καο δεηά ηελ απόθξηζε γηα f0  4 , δει.
 
γηα  0  , νπόηε ην δεύηεξν ζεκείν πξέπεη λα βξίζθεηαη ζην   . Άξα ηα ζεκεία
2 2
 
απέρνπλ θαηά . Σπλεπώο Ν=4 θαη m  0,1,2,3 . Τν ζεκείν  0  αληηζηνηρεί πξνθαλώο
2 2
ζε m1 ( m0 ) . Έηζη εθαξκόδνληαο ηελ ζρέζε (2) παίξλνπκε Ν=4, m  1 .
3 
j
H(1)   h( n)  w n , we 2
  j.
n 0
Φξεηαδόκαζηε ηηο ηηκέο h(0), h(1), h(2), h(3) πνπ ηηο βξίζθνπκε από ηελ ζρέζε (1) :
h(0)=0.32, h(1)=-0.2, h(2)=0.17, h(3)=-0.05
H(1)  h(0)  w 0  h(1)  w 1  h( 2)  w 2  h(3)  w 3  1 1  ( 0.2)(  j)  017

.  ( 0.05)( j)  0.83  015
. j
Άξα :
H(1)  08434
. 10.24
Σπγθξίλνληαο ην απνηέιεζκα πνπ βξήθακε εδώ γηα ην H(0 ) ( πνπ είλαη ην H(1) ) κε ηελ
ρξήζε ηνπ ΓΜΦ, κε απηό πνπ βξήθακε ζηελ πξνεγνύκελε εξώηεζε παξαηεξνύκε όηη ππάξρεη
κηα κηθξή απόθιηζε ζην απνηέιεζκα. Απηό πξνθαλώο νθείιεηαη ζην όηη πήξακε ηνλ ειάρηζην
δπλαηό αξηζκό ζεκείσλ ( Ν=4 ) γηα ηνλ ππνινγηζκό ηνπ ΓΜΦ. Μπνξνύκε λα βειηηώζνπκε ηελ
αθξίβεηα ππνινγηζκνύ παίξλνληαο δηπιάζην ( Ν=8 ) αξηζκό ζεκείσλ πάλσ ζηνλ κνλαδηαίν
θύθιν θαη λα ππνινγίζνπκε πιένλ ην H( 2) ( θαη όρη ην H(1) γηαηί απηό ηώξα αληηζηνηρεί ζε
fs
f0  8 ). Πξνθαλώο ζα ρξεηαζηνύκε επηπιένλ θαη ηηο ηηκέο ηνπ h(4), h(5), h(6) θαη h(7).
(από ηελ ζρέζε (1) ). Αλ θάλνπκε θαη απηόλ ηνλ ππνινγηζκό ηόηε βξίζθνπκε :
H(2)  08847
. 10.53
πνπ είλαη πνιύ πην θνληά ζηελ πξαγκαηηθή ηηκή ηνπ H(0 ) πνπ βξήθακε ζην πξνεγνύκελν
εξώηεκα ( θ.ν.θ.).
ΑΣΚΗΣΗ 39
Γίλεηαη ην ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ 2νπ βαζκνύ κε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο:
z 2  cz  d
H( z)  K 2 κε K, a, b, c, d  R .
z  az  b
i) Πξνζδηνξίζηε ηηο ζπλζήθεο πνπ πξέπεη λα πιεξνύλ νη παξάκεηξνη ηνπ
ζπζηήκαηνο ώζηε ην ζύζηεκα λα είλαη επζηαζέο θαηά ηελ έλλνηα “θξαγκέλε
είζνδνο - θξαγκέλε έμνδνο’’(BIBO).
ii) Σην ρώξν ησλ αληίζηνηρσλ παξακέηξσλ, ραξάμηε ηνπο γεσκεηξηθνύο
ηόπνπο πνπ βξήθαηε ζην πξνεγνύκελν εξώηεκα (ππνπεξηνρέο
επζηάζεηαο).
iii) Σρεδηάζηε ελδεηθηηθά ηελ απόθξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζε είζνδν κνλαδηαίνπ
δείγκαηνο θαη γηα όιεο ηηο ππνπεξηνρέο επζηάζεηαο.
ΛΥΣΗ
 a  a 2  4b
i) Οη πόινη ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη : 1, 2  .
2
Γηα έρνπκε BIBO επζηάζεηα πξέπεη : | 1, 2 |  1 .
a2
α) 1,2  C  1   2  a 2  4b  0  b  . (1.1)
4
Πξέπεη όκσο λα ηζρύεη :
 a  j 4b  a 2  a  j 4b  a 2 1/ 2
| 1, 2 |  1  [1   2 ]  1  [
1/ 2
 ] 1
2 2
a 2  4b  a 2 1/ 2
[ ]  1  b  1  b  1 (1.2)
4
a2
Σπλδπάδνληαο ηηο (1.1) θαη (1.2) θαηαιήγνπκε ζηελ :  b 1 (1).
4
a2
β) 1   2 ( R )  a  4b  0  b 
2
. (2.1)
4
a a
Δπίζεο : | 1 | |  2 | | | | |  1  2  a  2 (2.2)
2 2
a2
Σπλδπάδνληαο ηηο (2.1)θαη (2.2) θαηαιήγνπκε ζηελ :  b(  1) (2).
4
a2
γ) 1   2 ( R )  a  4b  0  b 
2
(3.1)
4
αιιά θαη  1  1  1 θαη  1   2  1
a a 2  4b
Δμεηάδνπκε ηελ πξώηε ζπλζήθε :  1   1  1  1   1 
2
 2   a  a 2  4b  2  (πξνζζέηνπκε ην a θαη ζηα δύν κέιε ηεο αληζόηεηαο )

2a   
a 2
 b  2
4  a (επεηδή  2  a  2 )
0 0 0
Έηζη ιύλνληαο ηε δεμηά αληζόηεηα παίξλνπκε :

a 2  4b  2  a  a 2  4b  4  a 2  4a  4b  4( 1  a )  b  1  a (3α)
 a  a 2  4b
Οκνίσο από ηε δεύηεξε ζπλζήθε :  1   2  1  1   1 
2
 2   a  a 2  4b  2  
2a  

2
a 4
b  2
 a (επεηδή  2  a  2 )
0 0 0
Λύλνληαο ηελ παξαπάλσ αληζόηεηα από ηελ αξηζηεξή πιεπξά παίξλνπκε :

2  a  a 2  4b  4  a 2  4a  a 2  4b  4(1  a )   b  b  a  1 (3β)
ii)
b
Τξίγσλν επζηάζεηαο a2
b
+1 b=1 4
x 1 2 y
-1 3 +1 a
-1
b  a 1 b  a  1
iii) Σε είζνδν, ζην ζύζηεκα, κνλαδηαίν δείγκα(( n )) αληηζηνηρεί έμνδνο h( n ) δειαδή

απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο. Αλ πάξνπκε ηνλ αληίζηξνθν Z ηεο H( z) , αλάινγα κε ην
είδνο ησλ πόισλ, ζα έρνπκε ηηο εμήο πεξηπηώζεηο :
α) 1   2 (C) (πεξηνρή (1) ζην ηξίγσλν επζηάζεηαο )

Τόηε ε θξνπζηηθή απόθξηζε ζα είλαη κία θζίλνπζα ζπλεκηηνληθή ηαιάλησζε (ζει.179,ζρέζε 9
θαη ζει.191, ζρήκα γ)
h( n )
β) 1   2 ( R ) (πεξηνρή (2) ζην ηξίγσλν επζηάζεηαο, δειαδή πάλσ ζηελ παξαβνιή

a2
b θαη κεηαμύ ησλ ζεκείσλ x θαη y .
4
Τόηε ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο ζα είλαη ηεο κνξθήο : h( n )  n u( n ) (ζει.179
n
ζρέζε (7) )
h( n )
γ) 1   2 ( R ) (πεξηνρή (3) ζην ηξίγσλν επζηάζεηαο )

Τόηε ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο είλαη ηεο κνξθήο : h( n )  ( 1   2 )u( n ) (ζει. 179
n n
ζρέζε 6 θαη ζει. 191 ζρήκα (α ) )
h( n )
n
ΑΣΚΗΣΗ 40
1. Γίλνληαη ηα ζήκαηα δηαθξηηνύ ρξόλνπ :
x(n)  u(n)  u(n  3)
y(n)  u(n)  u(n  4)
w(n)  2u(n)  5u(n  6)  7u(n  12)  4u(n  18)
Να ππνινγηζζνύλ θαη λα ζρεδηαζζνύλ νη ζπλειίμεηο :
h(n)  x(n) * y(n) θαη g(n)  x(n) * w(n)
2. Γίλεηαη ην ζήκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ :
x( n )  a n u ( n ) ,a 1
Να ππνινγηζηεί θαη λα ζρεδηαζηεί ε απηνζπζρέηηζε rxx (l) .
3. Θεσξνύκε ηα ζήκαηα ζπλερνύο ρξόλνπ x( t) θαη y( t ) , θαη ηελ ζπλέιημή ηνπο
h( t )  x( t ) * y( t ) . ( x( t)  0, y( t )  0, t  (,))
Αλ κε E x , E y , E h ζπκβνιίδνπκε ην ‘’ εκβαδόλ ’’ ησλ αληηζηνίρσλ ζεκάησλ
x( t) , y( t ) θαη h( t ) ,θαη κε K x , K y , K h , ην ‘’ θέληξν κάδαο ‘’ αληίζηνηρα , ηόηε
λα δείμεηε όηη ηζρύεη :
E h  E x  E y θαη K h  K x  K y
Γίλνληαη

Ex   x( t)dt

(= ’’ εκβαδόλ ‘’ ηνπ ζήκαηνο x( t) ) ,

mx   t  x( t)dt

(= ’’ πξώηε ξνπή ’’ ηνπ ζήκαηνο x( t) ) , θαη
mx
Kx  (= ’’ θέληξν κάδαο ‘’ ηνπ ζήκαηνο x( t) )
Ex
ΛΥΣΗ
1.
x ( n )  u ( n )  u ( n  3)
x( n )
1
-2 -1 0 1 2 3 4 n
y( n )  u ( n )  u ( n  4 )
y( n )
1
-2 -1 0 1 2 3 4 5 6
n
w ( n )   2 u ( n )  5 u ( n  6 )  7 u ( n  12 )  4 u ( n  18 )
w(n )
3
1
1 2 3 4 5 12 13 14 15 16 17
-1 0
-1
6 7 8 9 10 11 18 19 20 n
-2
-3
-4
α) Με όπνηνλ ηξόπν ζέινπκε όπσο π.ρ. ζαλ γηλόκελν πνι/λύκσλ :

h(n)  x(n) * y(n)
h ( n )  x ( n ) * y( n )
h( n )
3
-1 0 1 2 3 4 5 6 7 n
h(0)=1 , h(1)=2 , h(2)=h(3)=3 , h(4)=2 , h(5)=1 , … , h(n)=0 γηα n  0  n  6
β) Γλσξίδνληαο ηελ βαζηθή ηδηόηεηα πνπ ηζρύεη ζηελ ζπλέιημε , δειαδή :

g( n )  x ( n ) * w( n )  x ( n ) * [a 1 w1 ( n )  a 2 w 2 ( n )  a 3 w 3 ( n )] 
 a 1 [x ( n ) * w1 ]  a 2 [ x ( n ) * w 2 ( n )]  a 3 [ x ( n ) * w 3 ( n )]
(Δπηκεξηζηηθή ηδηόηεηα ηεο ζπλέιημεο σο πξνο ηελ πξόζζεζε πνπ πξαθηηθά είλαη ην ζεώξεκα
ηεο ππέξζεζεο ή επαιιειίαο) με :
a 1  2, a 2  3, a 3  4 , w1 ( n)  u( n)  u( n  3) , w 2 ( n)  u( n)  u( n  4) ,
w 3 ( n)  2u( n)  5u( n  6)  7u( n  12)  4u( n  18)
Από ην πξνεγνύκελν εξώηεκα βιέπνπκε όηη ε ζπλέιημε δύν ‘’ ηεηξαγσληθώλ ‘’ ζεκάησλ είλαη
έλα ηξαπέδην κε κεγάιε βάζε ην κήθνο ηεο ζπλέιημεο ( N1  N 2  1) θαη κηθξή βάζε ηελ
δηαθνξά κεθώλ ( απνιύησο ) ζπλ έλα ( N1  N 2  1) . Έηζη αλαιύνληαο ηελ w( n) θαηά ηνλ
ηξόπν πνπ αλαθέξακε πην πάλσ θαη ρξεζηκνπνηώληαο ηελ παξαηήξεζε πνπ αλαθέξακε γηα
ηελ ζπλέιημε δύν ‘’ ηεηξαγσληθώλ ‘’ ζεκάησλ θαηαζθεπάδνπκε ηνλ επόκελν πίλαθα ηηκώλ πνπ
ππνινγίδεη ηελ ζπλέιημε g( n)  x( n) * w( n) .
2. x( n)  a u( n) ,a 1
n
n 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
g1 ( n ) -2 -4 -6 -6 -6 -6 -4 -2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
g2 ( n ) 0 0 0 0 0 0 3 6 9 9 9 9 6 3 0 0 0 0 0 0 0
g3( n ) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -4 -8 -12 -12 -12 -12 -8 -4 0
g( n ) -2 -4 -6 -6 -6 -6 -1 4 9 9 9 9 2 -5 -12 -12 -12 -12 -8 -4 0
g1 ( n )  a1[ x ( n ) * w 1 ( n )]
g 2 ( n )  a 2 [ x ( n ) * w 2 ( n )]
g 3 ( n )  a 3 [ x ( n ) * w 3 ( n )]
g ( n )  x ( n ) * w ( n )  g1  g 2  g 3

rxx (l)   x(n)  x(n  l )
n  
Γλσξίδνπκε από ηελ ζεσξία όηη rxx (l)

 rxx (  l). Έηζη ππνινγίδνληαο ηελ ζπλέιημε γηα
l  0 έρνπκε :
 
a 2l al
rxx (l )   a n  a n l  a l  a 2 n  a l  (1)
n l n l 1  a2 1  a2
Λακβάλνληαο ππόςε θαη ηελ ηδηόηεηα rxx (l)

 rxx (  l) (άξηηα ζπλάξηεζε ηνπ l ) ηόηε ε
ζρέζε (1) γηα λα ηζρύεη γηα θάζε l πξέπεη λα γξαθεί :
l
a
rxx (l )  ,  l  
1  a2
rXX ( l )
1 1
2 a ,
1  a2
|l |
0  a 1
1 a
l
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5
Σημείωση :
Σην ίδην απνηέιεζκα κπνξνύκε λα θαηαιήμνπκε αλ ππνινγίζνπκε ην rxx (l) γηα l  0 νπόηε
έρνπκε :
 
1 a l
rxx (l )   a  a n n l
a l
a 2n
a l
 , ήηνη :
n 0 n 0 1  a2 1  a2
 al
 ,l  0 l
r xx (l )  1 al
2 a
 rxx (l)  , l
 a 1  a2
,l  0
1  a 2
3.
α)


 
  
Eh   h( t )dt 

  x( r )  y( t  r )dr  dt   x( r )dr  y(t 
 

r )dt 
K ,dt  dK
 
  x( r )dr  y( K)dK  E
 
x  Ey
β)
  
   
m h   t  h( t )dt   t   x ( r )  y
( t  r )dr dt   ( K  r )  x ( r ) y( K )dKdr 
     K ,dt dK   
       
  K  x(r )y( K)dKdr   r  x( r )y( K)dKdr   K  y( K)dK  x(r )dr   r  x(r )dr  y( K)dK 
       
 my Ex  mx Ey
mh my Ex  mx Ey mx my
Kh      Kx  Ky
Eh Ex  Ey Ex Ey
ΑΣΚΗΣΗ 41
Γίλεηαη ην ζύζηεκα ηνπ επόκελνπ ζρήκαηνο :
+ +
1
x( n ) z y( n )
- +
2
+
1
z
+
2
Να βξεζνύλ :
1. Ζ έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο, y( n ) , ζαλ ζπλάξηεζε ηεο εηζόδνπ, x( n ) .
2. Ζ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H( z) , ηνπ ζπζηήκαηνο. Τπνινγίζηε ηνπο πόινπο
θαη ηα κεδεληθά ηεο H( z) θαη ζρεδηάζηε ηα ζην επίπεδν Z . Δίλαη ην
ζύζηεκα επζηαζέο ;
3. Οη ηξεηο πξώηνη όξνη ηεο απόθξηζεο κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h( n ) , ηνπ
ζπζηήκαηνο, ρξεζηκνπνηώληαο αληίζηξνθν κεηαζρεκαηηζκό Z κέζσ ηεο
κεζόδνπ ηεο αηέξκνλεο δηαίξεζεο. Δπαιεζεύζηε ηα απνηειέζκαηά ζαο.
ΛΥΣΗ
1. Θεσξνύκε ηα βνεζεηηθά ζήκαηα g( n ) θαη w( n ) ζην αθόινπζν ζρήκα. Έηζη έρνπκε :
+ g( n ) +
1
x( n ) z y( n )
- +
2
w(n )
+
1
z
+
2
y( n ) 2g( n ) g( n 1) (1)
g( n ) x( n ) w( n ) g( n 1) x( n 1) w( n 1) (2)
w( n ) 2y( n ) y( n 1) w( n 1) 2y( n 1) y( n 2) (3)
Από ηηο (1), (2) θαη (3) έρνπκε :

y( n ) 2[x( n ) 2y( n ) y( n 1)] x( n 1) [2y( n 1) y( n 2)]

2x( n ) 4y( n ) 2y( n 1) x( n 1) 2y( n 1) y( n 2)
2x( n ) x( n 1) 4y( n 1) y( n 2) 4y( n )
1
y( n ) [2x( n ) x( n 1) 4 y( n 1) y( n 2 )] (Α)
5
2. Δθαξκόδσ κεη/ζκό Z ζηε ζρέζε (α) :

1
Z[ y( n )] Z [2x( n ) x( n 1) 4 y( n 1) y( n 2)]
5
1
Y ( z) [2 X ( z ) z 1 X ( z ) 4 z 1Y ( z ) z 2Y ( z )]
5
( αξρηθέο ζπλζήθεο κεδεληθέο )
4 1 1 2 2 1 1
Y( z )[1 z z ] X( z )[ z ]
5 5 5 5
Y( z)[5 4z 1 z 2 ] X( z)[2 z 1 ]
Y( z) 2 z1 z( 2z 1)
H( z)  1 2
X( z) 5 4z z 5z 2 4z 1
1
-Μεδεληθά ηεο H( z) : z( 2 z 1) 0 1 0 , 2 .
2
4 16 20 4 2j
-Πόινη ηεο H( z) : 5z 2 4z 1 0 1, 2 0.4 0.2 j
10 10
Δπεηδή | 1| | 2 | 0.447 1 ΔΤ΢ΣΑΘΔΗΑ
3.
2
2z
2
z 5z 4z 1
2 8 2 2 3 1 2 2
2z z 2z 3 z ...
5 5 5 
 5  
5 
3 2 2
z h( 0 ) ( 0.4 )
5 5 5
3 12 3 1 3
z z h(1) ( 0.12 )
5 25 25 25
2 3 2
z
1 h(2) ( 0.016 )
25 25 125
2 8 1 2 2
z z
25 125 125
7 1 2 2
125
z
125
z
θ.ν.θ.
Δπαιήζεπζε : ΢ηελ ζρέζε (Α) αλ ζηε ζέζε ηνπ x( n ) βάινπκε ην ( n ) , ηόηε ην y( n ) ζα

είλαη h( n ) . Έηζη έρνπκε :
1
h( n ) [2 ( n ) ( n 1) 4 h( n 1) h( n 2)]
5
1 2
n 0 h( 0) [2 ( 0) 
(
1) 4h
(
1) h
(
2)]
5  1
5
0 0 0
1 1 8 3
n 1 h(1) [2 (1) 
( 0) 4h ( 0) h
(
1)] [1 ]
5  0 1

2/ 5
5 5 25
0
1 1 12 2 2
n 2 h( 2) [2 ( 2) 
(1) 4h (1) h ( 0)] [ ]
5  0 0

3

2
5 25 5 125
25 5
ΑΣΚΗΣΗ 42
1. Πξνζδηνξίζηε ηελ απόθξηζε ζπρλόηεηαο ( πιάηνο H 2 ( ) θαη θάζε ( ) )
γηα ην δηαθξηηό ζύζηεκα πνπ εθθξάδεηαη από ηελ εμίζσζε δηαθνξώλ :
y(n) 05 . y(n 1) x(n) x(n 1)
2. Δθθξάζηε ηελ H ( ) ζαλ ζπλάξηεζε κε ηελ εμήο κνξθή :
2
2 2 cos( x)
H2 ( )
125
. cos( x)
Ση είλαη ηόηε ην x θαη ηη ηηκέο παίξλεη ;
Γηα κηα ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο f s 1KHz πξνζδηνξίζηε
ηελ έμνδν ζηε ζηαζεξή θαηάζηαζε όηαλ ε είζνδνο είλαη εκηηνλνεηδήο
πιάηνπο 10 κνλάδσλ θαη ζπρλόηεηαο 100Hz.
3. Πξνζδηνξίζηε κηα θιεηζηή έθθξαζε γηα ηνλ Γηαθξηηό
Μεηαζρεκαηηζκό Φνπξηέ ηνπ ζήκαηνο x(n) γηα 0 n N 1.
4. Τπνινγίζηε ηελ νιηθή ελέξγεηα ηνπ ζήκαηνο x(n) ηόζν ζην ρώξν ηνπ
ρξόλνπ όζν θαη ζην ρώξν ηεο ζπρλόηεηαο.
ΛΤ΢Ζ
Z
1. y( n) 0.5y( n 1) x( n) x( n 1) Y( z) 0.5z 1Y( z) X( z) z 1 X( z)
Y( z) 1 z1 z 1
Y( z)[1 0.5z 1 ] X( z)[1 z 1 ] H ( z)
X( z ) 1 0.5z 1 z 0.5
ej 1 ej 1 cos 1 j sin
H( ) H( z) j
z e ej 0.5 ej 0.5 cos 0.5 j sin
Πιάηνο :
2 (cos 1) 2 sin 2 2 2 cos
A2 ( ) H( )
(cos 0.5) 2 sin 2 125
. cos
Φάζε :
sin Ω sin Ω Ω
Φ(Ω) arg{H(Ω)} tan 1
tan 1 tan 1 (3 tan )
cos Ω 1 cos Ω 0.5 2
2. 2 F 2
F x x 2F
x
θαη πξνθαλώο : 0 x 1 ( επεηδή 0 F 0.5 ).
Άξα :
2 2 cos( x)
A 2 ( x) , Φ( x ) tan 1 sin πx tan 1
sin πx
tan 1 (3 tan
πx
)
125
. cos( x) cos πx 1 cos πx 0.5 2
f0
f 0 100Hz, f s 1000Hz x0 2 0.2
fs
x(n) rx e jπx 0n 10
 e
j0.2 πn
rx
Έηζη έρνπκε γηα x x0 0.2 ( ζηε ζηαζεξή θαηάζηαζε )

x( n ) 10 e
j0 , 2 n
y( n ) 10 A ( x 0 ) e j[ 0 , 2 n ( x 0 )]
j ( x0 )
A( x0 ) e
1
2 2 cos(0.2π ) 2
A( x 0 ) A(0.2) 2.864
1.25 cos(0.2π )
1 sin( 0.2 ) sin( 0.2 )
( x0 ) (0.2) tan tan 1 0.773rad 44.268
cos(0.2 ) 1 cos(0.2 ) 0.5
Έηζη έρνπκε :
j( 0.2 n 0
.
773
)
y( n) rx e j x0 n
A ( x 0 )e j ( x0 )
rx A ( x 0 ) e j( x0n ( x 0 ))
10
 2
.
864
 e
( x0 )
rx A ( x0 )
28.64 sin(0.2 n 0.773) 28.64 sin(36 n 44.268 )
3. x( n) 1 ,0 n N 1
2 πm( N 1) 2 πm
2 πmn 2 πmn j j
N 1 N 1 N N j 2 πm
j
N
j
N
e e 1 e 1
X(m) F[ x(n)] x
(n)e e 2 πm 2 πm
n 0 n 0 j j
1 N N
e 1 e 1
jπm jπm jπm jπm jπm jπm jπm πm( N 1)

e e e e e [e e ] j
N
sin( πm)
e
j
πm
j
πm
j
πm
j
πm
j
πm
j
πm
j
πm
πm
e N
e N
e N
e N
e N
[e N
e N
] sin( )
N
Έηζη :
m( N 1) sin( m)
X( m) exp j N ( m) ,m 0,1,..., N 1
N m
sin( )
N
4.Τπνινγηζκόο ηεο ελέξγεηαο ζηα πεδία ρξόλνπ ( E n ) θαη ζπρλόηεηαο ( E m ) :

N 1 N 1
2
En x( n) 12 N
n 0 n 0
1N1 2 1N1 2 1
Em X( m) N ( m) N2 N
Nm 0 Nm 0 N
Πξάγκαηη από ην ζεώξεκα ηνπ Parseval μέξνπκε όηη :

N 1
2 1N1 2
x( n) X( m)
n 0 Nm 0
ΑΣΚΗΣΗ 43 (ΘΔΜΑ 1ν 13/2/88-(2/10))

Έζησ Γ.Υ.Α. ζύζηεκα ην νπνίν ζην επίπεδν ησλ Z εθθξάδεηαη κε έλα δηπιό
κεδεληθό ζηελ αξρή ησλ αμόλσλ θαη δύν πξαγκαηηθνύο πόινπο ζηηο ζέζεηο
1
z1 0.2 θαη z2 0.4 . Δπίζεο δίλεηαη όηη ηζρύεη : H( z )|Z 1 . Να βξεζνύλ :
0.48
α) Ζ απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, h( n ) , ηνπ ζπζηήκαηνο.
β) Ζ απόθξηζε ζε είζνδν κνλαδηαίνπ βεκαηηθνύ ζήκαηνο, y u ( n ) , κε
κεζνδνινγία ζην πεδίν ηνπ ρξόλνπ.
ΛΤ΢Ζ
α) Ζ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο έρεη ηε κνξθή :

z2 z2
H( z) A A
( z z1 )( z z 2 ) ( z 0.2)( z 0.4)
1
Όκσο H( z )| Z 1 . Από ηε ζρέζε απηή ζα ππνινγίζνπκε ηε ζηαζεξά A :
0.48
1 1 A
H( z)|Z 1 A A 1.
0.48 ( 0.8)( 0.6) 0.48
Δπνκέλσο :
z2 1
H( z) h( n ) Z H( z)
( z 0.2)( z 0.4)
H( z) z A1 A2
z ( z 0.2)( z 0.4) z 0.2 z 0.4
H( z ) z 0.2
A1 ( z 0.2)|z 0.2 | z 0.2 1
z z 0.4 0.2
H( z ) z 0.4
A2 ( z 0.4 )| z 0.4 | z 0.4 2
z z 0.2 0.2
Άξα γξάθνπκε :
2z z 2z z
H( z) h( n ) Z 1 Z1
z 0.4 z 0.2 z 0.4 z 0.2
h( n ) 2 ( 0.4) n u( n ) ( 0.2) n u( n ) [2 ( 0.4) n ( 0.2) n ] u( n ) .
β)
n n n n
yu ( n ) h( n ) * u( n ) h( k )u( n k) h( k ) 2 ( 0.4) k ( 0.2) k
k 0 k 0 k 0 k 0
n 1 n 1 n 1 n 1
( 0.4) 1 ( 0.2) 1 ( 0.2) 1 ( 0.4) 1 ( 0.2) n 1 1 ( 0.4) n 1 1
2 2 10[ ]
0.41 0.21 0.8 0.6 8 3
0.6 0.8
(0.2) n 1 1 (0.4) n 1 1
Δπνκέλσο : yu ( n ) 10[ ], n 0.
8 3
ΑΣΚΗΣΗ 44
Γίλεηαη ην ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ ηνπ επόκελνπ
ζρήκαηνο :
x( n ) 1
z
1
z 2 + + y( n )
Γώζαηε κηα πξαγκαηνπνίεζε ηνπ εηθνληδόκελνπ ζπζηήκαηνο

ρξεζηκνπνηώληαο κόλν έλα ζηνηρείν θαζπζηέξεζεο.
Να επξεζεί ε ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ ηνπ ζπζηήκαηνο.
Αλ ε είζνδνο είλαη ε x( n) u( n 2) ηόηε λα βξεζεί ε έμνδνο, y(n) , ηνπ
ζπζηήκαηνο κε ηε ρξήζε ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Ε. Ση ζπκπέξαζκα βγάδεηε γηα
ηελ επζηάζεηα ηνπ ζπζηήκαηνο ;
ΛΤ΢Ζ
α)
x( n ) 1
z
1
y( n )
z 2 + w(n )
+
H1 ( z ) H 2 ( z)
΢ΥΖΜΑ Η
Τα H1 ( z), H2 ( z) είναι Γ.Φ.Α. συστήματα. Έτσι μπορώ να τα αντιμεταθέσω :
H( z) H1 ( z) H 2 ( z) H 2 ( z) H1 ( z) ( σχήμα 2 )
ΑΤΣΖ Ζ ΚΑΘΤ΢ΣΔΡΖ΢Ζ ΦΔΤΓΔΗ

1
z
+
x( n )
+ +
+
+ y( n )
1
z 2 +
΢ΥΖΜΑ ΗΗ
x( n ) + + y( n )
+ +
+ 1 +
z
΢ΥΖΜΑ ΗΗΗ
β) Από ην ζρήκα 1 έρνπκε :

y( n) w ( n) y( n 1) (1)
Από ηηο (1) θαη (2) έρσ :
w ( n) x( n) 2 x( n 1) ( 2)
y(n) x(n) 2x(n 1) y(n 1)

3.
Yu ( z) H( z) U2 ( z) , H( z) ; , U2 ( z) ;
Από ηελ παξαπάλσ ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ, πνπ βξέζεθε ζην εξώηεκα (2) θαη κε ηνλ
κεηαζρεκαηηζκό Ε έρσ :
Y( z) X( z) 2 z 1 X( z) z 1Y( z) Y( z) 1 z 1
X( z) 1 2z 1
Y( z) 1 2z 1 z 2
H ( z)
X( z) 1 z 1 z 1
z z
U 2 ( z) Z u( n 2) z 2 Z u( n) z 2
z 1 z( z 1)
Άξα :
z 2 1 z 2
Yu ( z) H( z) U 2 ( z)
z 1 z( z 1) z( z 1) 2
Οπόηε :
1 1 z 2
y u ( n) Z Yu ( z) Z 1
z( z 1)
Yu ( z) z 2 A1
B1 B2 A2
z z ( z 1) 2
2
z 1 ( z 1) 2
z z2
Από ηελ αλάιπζε ζε απιά θιάζκαηα μέξνπκε όηη γηα πόινπο z 0 κε βαζκό πνιιαπιόηεηαο r
ηζρύεη ε εμήο ζρέζε γηα ηνπο ζπληειεζηέο A i ( ή B i ) :
1 dr i Y( z)
Ai (z z0 ) r
(r i)! dz r i z z z0
Έηζη εδώ γηα r 2 θαη γηα i 1 θαη 2 παίξλνπκε ηηο εμήο ηηκέο γηα ηα A i , Bi :
A1 5, A 2 2, B1 5, B2 3
Άξα :
1 z z
Yu ( z) 5 2z 5 3
z 1 ( z 1) 2
1 1 1 z z
y u (n) Z Yu (z ) Z 5 2z 5 3
z 1 (z 1) 2
5 ( n ) 2 ( n 1) 5u( n ) 3nu( n ) 5 ( n ) 2 ( n 1) (3n 5)u( n )
Σν ζύζηεκα έρεη έλαλ πόιν κε πνιιαπιόηεηα 2 ζην ζεκείν z1 1 (πάλσ ζηνλ κνλαδηαίν
θύθιν). ΢πλεπώο είλαη αζηαζέο ην ζύζηεκα.
ΑΣΚΗΣΗ 45
Γίλεηαη ην ζήκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ :
2n , n 0
h( n ) n
2 , n 0
α) Να βξεζεί ν Γ.Μ.Φ. (D.F.T.), κήθνπο N , ηνπ ζήκαηνο x( n ) , όπνπ

N 2k 1 .
β) Να ζρεδηαζηνύλ ην κέηξν θαη ε θάζε ηνπ Γ.Μ.Φ. ζηελ πεξίπησζε πνπ

k 2 θαη N 12 .
γ) Να πξνζδηνξηζηεί ε ελέξγεηα ηνπ ζήκαηνο πνπ πεξηέρεηαη κεηαμύ ησλ

ζπρλνηήησλ f1 1kHz θαη f2 3kHz , εαλ ε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο, fS ,
είλαη 8kHz .
ΛΥΣΗ
α) Από ην ζήκα πνπ δίλεηαη παίξλνπκε :

1 , | n| k 1, 0 n 2k
x( n ) x( n k) .
0 , | n| k 0,
2
F( j
km
Σόηε : x( n k) )
w X( m ) , w  e N
,
N 1 2k
km mn
X( m ) w F x( n k) F x( n k) w x( n k) w mn
n 0 n 0
1 1 1
( k )m ( k )m (k )m
w ( 2 k 1) m 1 km w 2
[w 2
w 2
]
F x( n k ) X( m ) w m m m
wm 1 2 2 2
w [w w ]
m m
2 j sin[( 2k 1) ] sin[( 2k 1) ]
X( m ) N N ,m 0,1,2,.., ( N 1) .
m m
2 j sin( ) sin( )
N N
Άιινο ηξόπνο ππνινγηζκνύ ηνπ X( m ) :

k k
mn
X( m ) w x( n ) w mn w mk
.. 1 .. w mk w mk
(1 .. w 2 mk )
n k n k
mk w ( 2 k 1) m 1
X( m ) w θ.ι.π.
wm 1
β) Γηα k 2 θαη N 12 παίξλνπκε :
5 m
sin
X( m ) 12 ,
m 0,1,2,.., ( N 1) .
m
sin( )
12
Ηζρύνπλ : | X(0)| | X(12)| , | X(1)| | X(11)| , | X(2)| | X(10)| …θ.ν.θ.
Γεληθά κπνξνύκε λα γξάςνπκε : | X( m)| | X( N m)| .
Κάλνληαο ππνινγηζκνύο παίξλνπκε :

X(0) 5 , X(1) 373 . , X(2) 1, X(3) 1 , X(4) 0.268 θαη X(6) 1.
1 , X(5)
N
Γλσξίδνληαο όηη ην κέηξν ηνπ Γ.Μ.Φ. ζα έρεη άξηηα ζπκκεηξία γύξσ από ην ζεκείν 6 θαη
2
ε θάζε έρεη πεξηηηή ζπκκεηξία γύξσ από ην ίδην ζεκείν πξνρσξνύκε ζηε ζρεδίαζε ησλ
θαζκάησλ κέηξνπ θαη θάζεο ηνπ Γ.Μ.Φ. ηνπ ζήκαηνο.
| X ( m )|
6
5
3,73
4
3
2
1 m
0,268
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Arg [ X ( m )]
+π
3 4
m
0 1 2 5 6 7 8 9 10 11
-π
f1 1kHz 1 f2 3kHz 3
γ) Δίλαη F1 , F .
fS 8kHz 8 2 fS 8kHz 8
Δπνκέλσο :
1 3 3
1 2 F1 2 θαη 2 2 F2 2 .
8 4 8 4
Από ηηο ηειεπηαίεο ζρέζεηο παίξλνπκε : 1 2 2 m 4
1 4 1 2 2 2 1
E 2 | X( m )|2 (1 1 1 ) .
N m2 6 2
ΑΣΚΗΣΗ 46
Έζησ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο δηαθξηηνύ ζπζηήκαηνο :
b 0 b 1 z 1 b 2 z 2 b 3 z 3 ...
H ( z) (1)
1 a 1 z 1 a 2 z 2 a 3 z 3 ...
Ζ ζπλάξηεζε απηή κπνξεί λα γξαθεί θαη σο εμήο :
H( z) c 0 c1 z 1 c 2 z 2 c 3 z 3 ... ( 2)
1. Γείμαηε όηη ηα c n κπνξνύλ λα ππνινγηζζνύλ αλαδξνκηθά από ηελ ζρέζε :
n
cn bn c n 1a i ,n 1 , c0 b0 (3)
i 1
2. Αλ :
0.165z 3 0.268 z 2
H ( z) ,
z 3 1.702 z 2 0.837 z 0.135
γξάςαηε ηελ ζπλάξηεζε απηή ππό ηελ κνξθή (1) θαη ρξεζηκνπνηήζαηε ηελ
αλαδξνκηθή ζρέζε γηα λα ππνινγίζεηε ηα πέληε πξώηα c (c1 , c 2 ,..., c5 ) .
Ση ζρέζε έρεη ν αλαδξνκηθόο ηύπνο (3) κε ηελ κέζνδν ηεο αηέξκνλεο
δηαίξεζεο (Long Division) ;
ΛΥΣΗ
α)
Γίλεηαη όηη :
b 0 b 1 z 1 b 2 z 2 b 3 z 3 ...
H ( z)
1 a 1 z 1 a 2 z 2 a 3 z 3 ...
Δθηειώ ηελ αηέξκνλε δηαίξεζε :
1 2 3 1 2 3
b0 b1z b 2z b 3z ... 1 a1 z a 2z a 3z ...
1 2 3 1
b0 b 0 a 1z b 0a 2 z b 0a 3z ... b 0 ( b1 b 0 a1 ) z
2
1 2 b2 ( b1 b 0 a1 )a1 b0 a2 z ...
( b1 b 0 a1 ) z ( b2 b 0a 2 )z
3
( b3 b 0a 3 )z ...
( b 2 b 0 a 2 b 1a 1 b 1a 1 ) z
          
2 2
δειαδή
b2 ( b1 b 0 a1 )a1 b 0a 2 z
2
...
c0 b0
c1 b1 b 0 a1

θ.ι.π. c0
c2 b2 c 1a 1 c 0a 2
θ.ι.π.
Δπαγσγηθά θαηαιήγνπκε όηη νη όξνη ηνπ πειίθνπ κπνξνύλ λα ππνινγηζηνύλ από ηελ
αλαδξνκηθή ζρέζε :
n
cn bn c n 1a i Ο.Δ.Γ.
i 1
0.165z 3 0.268z 2 0.165 0.268z 1

β) H ( z)
z3 1.702 z 2 0.837 z 0.135 1 1.702 z 1 0.837 z 2 0.135z 3
b0 0.165, b1 0.268, bi 0 , i 2
a0 1, a1 1.702, a 2 0.837, a3 0.135, a j 0 , j 4
Οπόηε έρνπκε :
c0 b0 0165
.
1
c1 b1 cn iai b1 c0a1 0.549
i 1
2
c2 b2 c2 i ai b2 c1a1 c0 a2 0 0.549 1.702 0.165 0.549 0.796
i 1
3
c3 b3 c3 ia i b3 c2 a1 c 1a 2 c0a 3 0.918
i 1
4
c4 b4 c4 ia i b4 c 3a 1 c2a 2 c 1a 3 c0a 4 0.436
i 1
5
c5 b5 c5 i a i b5 c4 a1 c 3a 2 c2a 3 c 1a 4 c0a 5 1403
.
i 1
Πξνθαλώο, ν αλαδξνκηθόο ηύπνο (3), δίδεη ηνπο όξνπο ηνπ πειίθνπ πνπ παίξλνπκε κε ηελ
κέζνδν ηεο αηέξκνλεο δηαίξεζεο.
ΑΣΚΗΣΗ 47
Θεσξνύκε ην Γ.Υ.Α. ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ κε απόθξηζε κνλαδηαίνπ
παικνύ, h( n ) :
2n , n 0
h( n ) n
.
2 , n 0
Να βξεζνύλ :
α) Ζ έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο, y u ( n ) , ζε είζνδν κνλαδηαίνπ ζήκαηνο, u( n ) .
b) Ζ έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο, y( n ) , ζε είζνδν :
1, 0 n 10
x( n )
0,
κε ππνινγηζκό ηνπ ζπλειηθηηθνύ αζξνίζκαηνο. Δπαιεζεύζηε ηελ απάληεζή
ζαο βαζηδόκελνη ζην απνηέιεζκα ηεο πξνεγνύκελεο εξώηεζεο.
ΛΥΣΗ
KH
α) Δθαξκόδνπκε ηνλ ηύπν ηεο ζπλέιημεο yu ( n ) h( n ) * u ( n ) h( k ) u ( n k ) γηα ηηο
k KL
δύν πεξηνρέο ηνπ n μερσξηζηά :
n
k 2n
Γηα n 0 KL , KH n yu ( n ) 2 1 2n 1 .
k 1 2
Γηα n 0 KL , KH n
1 n 1 n 1
2 2 2 1
yu ( n ) 2k 2 k
1 1 1 2 2 n
3 2 n.
k k 0 1 2 2 1
2n 1 , n 0
Άξα : yu ( n ) n
.
3 2 , n 0
h(k )
1
2k 2 k
u(n k)
1
-
k
n
b)
h(k )
1
k
2k 2
k
x( n k)
1
-
k
n 10 n
Ζ έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο όπσο ζην πξνεγνύκελν εξώηεκα :

KH
y( n ) h( n ) * x( n ) h( k ) x( n k )
k KL
n
k 2n 2 2n 10
Για n 0 KL n 10 , K H n y( n ) 2 2n (2 2 10
)
k n 10 2 1
Για 0 n 10 KL n 10 , K H n
1
1 n
2 2 2n 10
2 n
2 1
1
y( n ) 2k 2 k
1 1 2n 10
2 2 n
k n 10 k 0 2 1 2 1
n
y( n ) 3 2 2n 10
Γηα n 11 KL n 10 , K H n
n n 1 n 10
k 2 2 2
y( n ) 2 1 2 n ( 211 1) .
k n 10 2 1
Άξα :
2n (2 2 10
), n 0
n
y( n ) 3 2 2n 10
, 0 n 10 (1).
n 11
2 (2 1) , n 11
Δπαιήζεπζε : x( n ) u( n ) u( n 11)
y( n ) h( n ) * x( n ) h( n ) *[u( n ) u( n 11)] h
 (n
)
* u
(
n) h
 ( n
)*
u( n
11
)
A B
Σα Α θαη Β όκσο κπνξνύλ λα πξνζδηνξηζηνύλ από ηελ απάληεζε ηνπ εξσηήκαηνο (α) κε
θαηάιιειε ηξνπνπνίεζε ηεο ρξνληθήο κεηαβιεηήο n .
n 1 ( n 11) 1
Γηα n 0 y( n ) 2 2 2n (2 2 10
).
A B
Γηα 0 n 10 2n 2

y( n ) 3 ( n 11) 1
3 2 n
2n 10
.
A B
Γηα n 11 y( n ) 2 n [
3 3 2(
n 11) n 11
] 2 ( 2 1) .
A B
΢πλνπηηθά γξάθνπκε :
2n (2 2 10
), n 0
n n 10
y( n ) 3 2 2 , 0 n 10 (2).
2 n ( 211 1) , n 11
Παξαηεξνύκε όηη νη ζρέζεηο (1) θαη (2) ζπκπίπηνπλ. ΢πλεπώο επαιεζεύηεθε ην δεηνύκελν.
ΑΣΚΗΣΗ 48
1. Να βξεζεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H( z) , ηνπ ζπζηήκαηνο :
X( z )
+
c1
c0 G(z)
1
z
Y(z)
+
2. Να βξεζεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνπ, h( n) , ηνπ ζπζηήκαηνο ηνπ

πξνεγνύκελνπ εξσηήκαηνο αλ G( z) 1 .
3. Να βξεζεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H( z) , ηνπ επόκελνπ ζπζηήκαηνο κε

ρξήζε ηεο απάληεζεο ηνπ εξσηήκαηνο (α) :
X( z) A1 A2 An
+ + ... 1
+
c1 c3 c2n 1
c0 c2 ... c2n
1 1 1
z z z
Y(z)
+ + ... +
B1 B2 Bn 1
ΛΥΣΗ
α) Έρνπκε όηη :
Y ( z ) c0 X ( z ) G( z )W ( z ) (1)
W ( z ) X ( z ) c1 z 1G( z )W ( z ) (2)
( 2) W ( z )[1 c1 z 1G( z )] X ( z) W ( z) [1 c1 z 1G( z )] 1 X ( z ) (3)
(1), (3) Y( z) c 0 X( z) G( z) X( z)[1 c1 z 1G( z)] 1

1 1
X( z) X( z) c 0 G ( z) 1 Y( z) X( z) c 0
c 1 z G ( z) 1 1 1
c1 z
G ( z)
Y ( z) 1
H ( z) c0
X( z) 1 1
c1 z
G ( z)
β)
1 z
H( z) c0 1 c0
c1 z 1 z ( c1 )
1 1 z
h( n) Z H( z) Z c0 c 0 ( n) ( c1 ) n u( n)
z ( c1 )
Άξα :
h( n ) c 0 ( n) ( c 1 ) n u( n)
γ) Αλ ζπκβνιίζνπκε ηε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ ηκήκαηνο ηνπ ζπζηήκαηνο δεμηά ησλ

ζεκείσλ A 1 θαη B1 κε G A1B1 ( z) , ηόηε ε νιηθή ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ ζπζηήκαηόο καο
ζα είλαη απηή πνπ βξήθακε ζην εξώηεκα (α) κηαο θαη ηα δύν ζπζηήκαηα είλαη ηα ίδηα.
΢πλεπώο :
1
H ( z) c0 (1)
1 1
c1 z
G A1B1 ( z)
Αο εμεηάζνπκε ηώξα ηελ G A1B1 ( z) .
Με ηνλ ίδην ζπιινγηζκό αλ ζεσξήζνπκε ηελ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ ηκήκαηνο δεμηά ησλ
ζεκείσλ A 2 θαη B 2 κε G A 2 B2 ( z) ,ηόηε κπνξνύκε λα γξάςνπκε γηα ηελ G A1B1 ( z) , κηα
παξόκνηα ζρέζε, ζαλ ηελ (1), κηα θαη ην πξνθύπηνλ ζύζηεκα είλαη έρεη ηελ ίδηα δνκή.
Έηζη :
1
G A1B1 ( z) c2 (2)
1 1
c3z
G A 2 B2 ( z)
Αθνινπζώληαο απηό ηνλ ζπιινγηζκό κπνξνύκε λα θηλνύκαζηε ζπλερώο πξνο ηα δεμηά θαη λα
γξάθνπκε ζρέζεηο ηεο ίδηαο κνξθήο κε ηελ (1), (2) κέρξη ηα ηειηθά ζεκεία A n 1 θαη Bn 1
νπόηε γξάθνπκε ηελ ηειηθή ζρέζε :
1
G An 1B n 1
( z) c2n 1 (n)
c2n 1z 1
Έηζη από όιεο ηηο ζρέζεηο 1,2,3,…, n κε δηαδνρηθέο αληηθαηαζηάζεηο παίξλνπκε :
1
H ( z) c0
1 1
c1 z
1
c2
1 1
c3z
1
c4
1
 1
c2n 1z 1
ΑΣΚΗΣΗ 49
Έλα ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ πεξηγξάθεηαη από ηελ επόκελε ζρέζε
εηζόδνπ-εμόδνπ :
y( n ) x( n ) a y( n 1) b y( n 2)
α) Αλ a 1 θαη b . λα εθθξαζηεί ην ζύζηεκα ζαλ ε παξάιιειε ζύλδεζε
01
δύν ζπζηεκάησλ H1 ( z) θαη H 2 ( z) . ΢ηε ζπλέρεηα, λα δνζεί ε δηαγξακκαηηθή
παξάζηαζή ηνπ.
β) Να βξεζεί θαη λα ζρεδηαζηεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, h( n ) , ηνπ
ζπζηήκαηνο. Πνηόο πόινο θαζνξίδεη ηελ απόθξηζε ηνπ ; ΢ρνιηάζηε ηελ
απάληεζή ζαο.
ΛΥΣΗ
α)
x( n ) y( n )
H( z)
X( z ) Y(z)
H1 ( z )
x( n ) y( n )
+ Y(z)
X( z )
H 2 ( z)
Αληηθαζηζηνύκε ηνπο ζπληειεζηέο ζηελ ζρέζε εηζόδνπ - εμόδνπ :

y( n ) x( n ) y( n 1) 01
. y( n 2) .
Με κεηαζρεκαηηζκό z παίξλνπκε :
Y( z) X( z) z 1Y( z) 01
. z 2Y( z) Y( z)[1 z 1 01
. z 2 ] X( z) .
Y( z) 1 z2 z2
H( z)
X( z) 1 z 1 01 . z 2 z2 z 01 . ( z 0.887)( z 0113
. )
Θα γξάςνπκε ην H( z) κε ηελ κνξθή :
H( z ) A B
z z 0.887 z 0113
.
Σόηε :
H( z ) 0.887 0.887
A ( z 0.887 )| z 0.887 1146
. θαη
z 0.887 0113
. 0.774
H( z ) 0113
. 0113
.
B ( z 0113
. )| z 0.113 0146
.
z 0113
. 0.887 0.774
Άξα :
1146
. z 0146
. z
H( z)
z
 0.887
 z
 0113
.

H1 ( z ) H2 ( z )
H1 ( z )
x( n ) y( n )
+
X( z ) Y(z)
H 2 ( z)
1
Y1 ( z) 1146
. z 1146
.
H1 ( z) 1
X( z) z 0.887 1 0.887z
1
Z
1146
. X( z ) (1 0.887z 1 )Y1 ( z ) 1146
. x( n ) y1 ( n ) 0.887 y1 ( n 1) (1)
Y2 ( z) 0146
. z 0146
.
Αληίζηνηρα : H 2 ( z) 1
X( z) z 0113
. 1 0113
. z
1
Z
0146
. X( z ) (1 0113. z 1 )Y2 ( z ) 0146
. x( n ) y 2 ( n ) 0113
. y 2 ( n 1)
y2 ( n ) 0146
. x( n ) 0113
. y2 ( n 1) (2)
1,1 4 6
+
y1 ( n )
0 ,8 8 7
1
z
x( n ) y( n )
+
1
z
0 ,1 1 3
0 ,1 4 6 1
+ y (n)
2
β) Δίλαη :
1 1 1146
. z 0146
. z
h( n ) Z H( z) Z [1146
. ( 0.887) n 0146
. . ) n ]u( n )
( 0113
z 0.887 z 0113
.
h(n ) h1( n ) h2(n )

΢πλεηζθνξά ζηελ h(n) ηνπ
επηθξαηνύληνο πόινπ z=0,887
1,146 (Dominant pole)
h1( n ) 1 ,1 4 6 ( 0 , 8 8 7 ) n u ( n )
1
h(n )
1 2 n
0,1 3 4 5 6 7 8
0,146 h2(n ) 0 ,1 4 6 ( 0 ,1 1 3 ) n u ( n )
΢πλεηζθνξά ζηελ h(n) ηνπ κε
επηθξαηνύληνο πόινπ z=0,113
(Nondominant pole)
Από ην παξαπάλσ δηάγξακκα γηα ην h( n) , όπσο έρνπλ ζρεδηαζηεί μερσξηζηά νη δύν όξνη
n
h1 ( n ) 1146
. ( 0.887) u( n ) θαη h 2 ( n ) 0146
. . ) n u( n ) θαίλεηαη μεθαζαξά όηη ν όξνο
( 0113
h 2 ( n ) έρεη πνιύ πην κηθξή ζπλεηζθνξά (από άπνςε ηηκώλ ) ζηελ h( n ) θαη πξαθηηθά γίλεηαη
κεδέλ γηα n 4 . ΢πλεπώο κπνξνύκε λα πξνζεγγίζνπκε ηελ απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ,
h( n ) , ηνπ ζπζηήκαηνο κε ηελ h1 ( n ) γηα n 4 .
Έηζη : h( n ) h1 ( n ) 1146. ( 0.887) n u( n ) γηα n 4 .
ΑΣΚΗΣΗ 50
1. Θεσξνύκε ην πεξηνδηθό ζήκα x1 ( n) , κε πεξίνδν Ν=9 :
1 ,0 n 2
x 1 ( n)
0 ,3 n 8
Να βξεζεί ν Γ.Μ.Φ. ηνπ ζήκαηνο, X1 ( m) , θαη λα ζρεδηαζζεί ην κέηξν, X1 ( m) ,

ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ .
2. Θεσξνύκε ην πεξηνδηθό ζήκα x 2 ( n) , κε πεξίνδν Ν=9 :
0 ,0 n 2
1 x 1 ( n)
,3 n 5
0 ,6 n 8
Να ππνινγηζζεί ν Γ.Μ.Φ. ηνπ ζήκαηνο απηνύ, X2 ( m) , ρσξίο λα
ρξεζηκνπνηεζεί ε αλαιπηηθή ζρέζε ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ αιιά
θάλνληαο ρξήζε ηεο θαηάιιειεο ηδηόηεηαο ηνπ Γ.Μ.Φ.
Να ζρεδηαζζεί ην κέηξν X 2 ( m) .
3. Σν απηό γηα ην πεξηνδηθό ζήκα x 3 ( n) , κε πεξίνδν Ν=9 :
j2 n
3
e ,0 n 2
x 3 ( n)
0 ,3 n 8
ΛΥΣΗ
x ( n) X( m) ,( n, m) 0,1,2,3,..., N 1
1)
2 3m 3m 3m
2 2 ( j ) 3m j j j
N 1 2 9 9 9 9
( j ) nm
N
( j ) nm
9
e 1 e (e e )
X1 ( m) x 1 ( n) e e 2 m m m
n 0 n 0 ( j )m j j j
9 9 9 9
e 1 e (e e )
m
j
2m sin( )
e 9 3 ,m 0,1,2,...,8
m
sin( )
9
m
sin( )
3
X1 ( m) ,m 0,1,2,...,8
m
sin( )
9
Λόγσ ηεο άξηηαο ζπκκεηξίαο ηνπ X1 ( m) δελ ρξεηάδεηαη λα ππνινγηζζνύλ όιεο νη ηηκέο γηα
m 0,1,2,...,8 αιιά κόλν γηα m 0,1,2,3,4 . Οη άιιεο ηηκέο είλαη ζπκκεηξηθέο.
X1 (0) 3, X1 (1) 2.532, X1 (2) 1347

. , X1 (3) 0, X1 (4) 0.879,
X1 (5) X1 (4) , X1 (6) X1 (3) , X1 (7) X1 (2) , X1 (8) X1 (1)
| X 1 ( m )|
3 2,532
2
1,347 1,347
θ.ν.θ.
1 0,879
m
0 1 2 3 4 5 6 7 8
2) Σν ζήκα x 2 ( n) είλαη ζηελ πξαγκαηηθόηεηα ην ζήκα x1 ( n) θαζπζηεξεκέλν θαηά k=3, δει.

x 2 ( n) x1 ( n 3) . Έηζη, από ηνλ πίλαθα ηδηνηήησλ ηνπ Γ.Μ.Φ. ηεο ζει.207 ησλ
ζεκεηώζεσλ (ηδηόηεηα 2) έρνπκε :
2
j 3m
9
x 1 ( n) X1 ( m) x 1 ( n 3) e X1 ( m)
 
x2 ( n )
Έηζη :
m m
6m 2m ) sin( 8m sin( )
j
9
j
9 3 j
9 3
X 2 ( m) e e X 2 ( m) e ,m 0,1,...,8
m m
sin( ) sin( )
 9 9
X1 ( m )
m
sin( )
3
X 2 ( m) X1 ( m)
m
sin( )
9
΢πλεπώο γηα ην θάζκα πιάηνπο ηζρύεη ην ίδην δηάγξακκα όπσο ζην πξνεγνύκελν εξώηεκα
(α).
2 n
j
3) Σν ζήκα x 3 ( n) είλαη ην ζήκα x1 ( n) πνιιαπιαζηαζκέλν επί ην κηγαδηθό παξάγνληα e 3
2 n
j
(Γηακόξθσζε), δει. x 3 ( n) e 3 x1 ( n) . Έηζη από ηνλ πίλαθα ηδηνηήησλ ηνπ Γ.Μ.Φ.
(ζει.207) έρνπκε από ηελ ηξίηε ηδηόηεηα :
2
j ( 3n )
9
x 1 ( n) X 1 ( m) e x 1 ( n) X1 ( m 3)
 
x3 ( n )
Άξα :
( m 3)
2 ( m 3) sin( )
X 3 ( m) X1 ( m 3) e
j
9 3
( m 3)
sin( )
9
m
2 m sin( )
X 3 ( m) e
j(
9 3
) 3
m)
sin( )
9 3
m
sin( )
X 3 (m) 3 ,m 0,1,2,...,8 ( X 1 (m 3))
m
sin( )
9 3
| X 3(m) |
3 2,532
2,532
2
1,347 1,347
0,879
1
m
0 1 2 3 4 5 6 7 8
ΑΣΚΗΣΗ 51
Γίλεηαη ην ζύλζεην ζύζηεκα ηνπ επόκελνπ ζρήκαηνο :
x( n ) w( n ) y( n )
h1( n ) h2 (n)
κε :
w( n ) 2 x( n ) 3 x( n 1) θαη y( n ) w( n ) 2 w( n 1) 2 y( n 1) .
α) Τπνινγίζηε, ρσξίο ηε ρξήζε ηνπ Μεηαζρεκαηηζκνύ Z , ηελ απόθξηζε
κνλαδηαίνπ παικνύ, h( n ) , ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο, γηα 0 n 5 ,
ππνζέηνληαο κεδεληθέο αξρηθέο ζπλζήθεο.
β) Δπαιεζεύζηε ηα απνηειέζκαηα ηνπ πξνεγνύκελνπ εξσηήκαηνο,
ππνινγίδνληαο κε θιεηζηή ζρέζε ηελ απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, κε ρξήζε
ηνπ κεη/ζκνύ Z . Δπηδξάζηε ζηελ επζηάζεηα ηνπ ζπζηήκαηνο κεηαβάιινληαο
ηνπο θαηάιιεινπο ζπληειεζηέο.
γ) Αλ y( 1) 1 , ειέγμηε αλ ηα δύν ζπζηήκαηα είλαη αληηκεηαζέζηκα, δειαδή αλ
ε ελαιιαγή ζηε ζεηξά δηαδνρήο ησλ h1 θαη h 2 νδεγεί ζε ηζνδύλακν ζύζηεκα.
ΛΤ΢Ζ
α) Ολνκάδνπκε ηηο ζρέζεηο πνπ δίλνληαη :
w( n ) 2 x( n ) 3 x( n 1) (Α) θαη y( n ) w( n ) 2 w( n 1) 2 y( n 1) (Β).
Από ηελ (Α) παίξλνπκε : w(n 1) 2 x(n 1) 3 x(n 2) (Α1).

Οη (Β) θαη (Α1) δίλνπλ :
y( n ) [
2 
x( n ) 
3 
x( n 1
)] 2 [
2 
x( n 1
)3
x( n 2
)] 2 y( n 1)
w( n ) w ( n 1)
y( n ) 2 x( n ) 3 x( n 1) 4 x( n 1) 6 x( n 2) 2 y( n 1)
y( n ) 2 x( n ) 7 x( n 1) 6 x( n 2) 2 y( n 1) (Β1).
Από ηελ ηειεπηαία ζρέζε έρνπκε :
h( n ) 2 ( n ) 7 ( n 1) 6 ( n 2) 2 h( n 1) (Β2).
Έηζη γηα 0 n 5 από ηελ (Β2) παίξλνπκε :
h( 0) 2 
( 0) 7 
(
1) 6 
(
2) 2 h
 (
1) 2 h( 0) 2.
1 0 0 0
h(1) 2 
(1) 7 
( 0) 6 
(
1) 2 h
 ( 0) 7 4 11 h(1) 11.
0 1 0 2
h( 2) 2 
( 2) 7 
(1) 6 
( 0) 2 h
 (1) 6 22 28 h( 2) 28 .
0 0 1 11
h(3) 2 
(3) 7 
( 2) 6 
(1) 2 h
 (2) 56 h(3) 56 .
0 0 0 28
h( 4) 2 
( 4) 7 
(3) 6 
( 2) 2 h
 (3) 112 h( 4) 112 .
0 0 0 56
h(5) 2 
(5) 7 
( 4) 6 
(3) 2 h
 ( 4) 224 h(5) 224 .
0 0 0 112
β) ΢ηελ (Β1) εθαξκόδνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Z :
1 2 1
Y( z) 2 X( z) 7 z X( z) 6 z X( z) 2 z Y( z)
1 1 2
Y( z) [1 2 z ] [2 7 z 6 z ] X( z)
1 2
Y( z) 2 7 z 6 z 2 z2 7 z 6
H( z)
X( z) 1 2 z1 z( z 2)
H( z) 2 z2 7 z 6 A B1 B2
z z 2 ( z 2) z 2 z z2
H( z) 2 z2 7 z 6 2 4 7 2 6
A ( z 2)|z 2 |z 2 7 A 7.
z z2 4
d H( z) 2 d 2 z2 7 z 6 ( 4 z 7) ( z 2) (2 z 2 7 z 6)
B1 z |z 0 |z 0 |z 0
dz z dz z 2 (z 2) 2
7 ( 2) 6 1 20
B1 5 B1 5.
4 4
H( z) 2 2 z2 7 z 6 6
B2 z |z 0 |z 0 3 B2 3.
z z 2 2
Δπνκέλσο ην ζύζηεκα έρεη ηε κνξθή :
B2 zz 3
H( z ) A 7 5 B1
z 2 z z 2 z
1 z
h( n ) Z H( z) 7 Z 1 5 Z 1
 1 3 Z1 z1
z 2 
 
 (n) ( n 1)
2n u ( n )
n
h( n ) 7 2 u( n ) 5 ( n ) 3 ( n 1) (Β3).
Δπαιήζεπζε :
h( 0) 7 20 u
 ( 0) 5 
( 0) 3 
(
1) 7 5 2 h( 0) 2.
1 1 0
h(1) 7 21 u
 (1) 5 
(1) 3 
( 0) 14 3 11 h(1) 11 .
1 0 1
2
h( 2) 7 2 u
 ( 2) 5 
( 2) 3 
(1) 28 h( 2) 28 .
1 0 0
h(3) 7 23 u
 (3) 5 
(3) 3 
( 2) 56 h(3) 56 .
1 0 0
h ( 4) 7 24 u
 ( 4) 5 
( 4) 3 
(3) 112 h( 4) 112 .
1 0 0
h(5) 7 25 u
 (5) 5 
(5) 3 
( 4) 224 h(5) 224 .
1 0 0
-Πξνθαλώο ην ζύζηεκα είλαη αζηαζέο (πόινο ζην z 2 )

Γηα λα γίλεη επζηαζέο (θαηά BIBO ) πξέπεη ν ζπληειεζηήο ηνπ y( n 1) ζηε ζρέζε (Β1) λα
γίλεη απνιύησο κηθξόηεξνο ή ίζνο ηνπ 1 (Ηζνδύλακα ν πόινο λα κεηαθεξζεί από ηε ζέζε
z 2 ζε λέα ζέζε κέζα ή πάλσ ζην κνλαδηαίν θύθιν ).
γ) Γηα λα είλαη ηα δύν ζπζηήκαηα h1 θαη h 2 αληηκεηαζέζηκα πξέπεη θαη ηα δύν λα είλαη
“Γξακκηθά “ θαη “ Υξνληθά Αλαιινίσηα “ (Γ.Υ.Α.).
Σν ζύζηεκα h1 είλαη Γ.Υ.Α. ελώ ην h 2 δελ είλαη “Γξακκηθό “ αιιά “Γηαθνξηθά Γξακκηθό “
ιόγσ ηεο αξρηθήο ζπλζήθεο y( 1) 1 . (΢ει.132 ηνπ βηβιίνπ )
΢πλεπώο ηα δύν ζπζηήκαηα δελ είλαη αληηκεηαζέζηκα.
Απηό κπνξεί λα ειεγρζεί θαη αξηζκεηηθά κε αξθεηνύο ηξόπνπο, όπσο :

Δμεηάδνπκε ηελ έμνδν ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο ηε ρξνληθή ζηηγκή n 0 , γηα κεδεληθή
είζνδν, θαη γηα ηηο δύν πεξηπηώζεηο κεηάζεζεο ησλ h1 θαη h 2 . Έηζη έρνπκε :
i) h1 h2
x( n ) w(n ) y( n )
h1 ( n ) h2(n)
n 0, x( 0) 0 w( 0 ) 0 y(0) 2 y( 1) 2 1 2 y( 0) 2.
ii) h2 h1
x( n ) w( n ) y( n )
h2 ( n ) h1(n)
n 0, x( 0) 0 w( 0) 2 w

 (
01)
 2 y( 0) 2 w
 ( 0) 4 y( 0 ) 4
1 2
Άξα (h2 h1 ) ( h1 h2 ) .
ΑΣΚΗΣΗ 52
Γίλνληαη δύν ζήκαηα πεπεξαζκέλνπ κήθνπο :
x1 ( n) ( n 4)[ u( n) u( n 4)]
x 2 ( n) (1 n 5 )[ u( n) u( n 5)]
1. Δθθξάζηε θαη ππνινγίζηε ηε ζπλέιημε θαη ηε ζπζρέηηζε ησλ δύν ζεκάησλ
ππό κνξθή γηλνκέλνπ πίλαθα επί δηάλπζκα.
2. Τπνζέζηε όηη ηα ζήκαηα έρνπλ πεξάζεη από θβαληηζηή ζηξνγγύιεπζεο 4
bits κε κε ζπκκεηξηθή αληηζηνίρεζε. ΢ηε ζπλέρεηα ε ζπλέιημε ππνινγίδεηαη
κε Ζ/Τ αξηζκεηηθήο θηλεηήο ππνδηαζηνιήο 64 bits κε 32 bits mantissa θαη
32 bits εθζέηε. Να ππνινγίζεηε ηελ ελέξγεηα ηνπ ζθάικαηνο ζηνλ
ππνινγηζκό ηεο ζπλέιημεο.
ΛΥΣΗ
Γηα ηα δύν ζήκαηα έρνπκε :
x 1 ( n) ...,0, 14 , 12 , 3 4 ,0,...
x 2 ( n) ...,0,1, 4 5 , 35 , 2 5 , 15 ,0,...
x1 ( n )
0 1 2 3
n
4 5 6 7
-1/4
-1/2
-3/4
-1
x2(n )
1
4/5
3/5
2/5
1/5
n
0 1 2 3 4 5 6 7
1)
KH KH
y( n) ( x1 x 2 )( n) x1 ( k ) x 2 ( n k) (x 2 x1 )( n) x 2 ( k ) x1 ( n k)
K KL K KL
KL max(0, n 3)
όπνπ KH min(4, n 1) θαη 1 n 7 . Έηζη γηα ην ( x 2 x 1 )( n) έρνπκε :
KL KH
y(1) x 1 (1) 0 0 0 0
y( 2) x 1 ( 2) x 1 (1) 0 0 0 x 2 (0)
y(3) x 1 (3) x 1 (2) x 1 (1) 0 0 x 2 (1)
y( 4) 0 x 1 (3) x 1 (2) x 1 (1) 0 x 2 ( 2)
y(5) 0 0 x 1 (3) x 1 (2) x 1 (1) x 2 (3)
y(6) 0 0 0 x 1 (3) x 1 (2) x ( 4)

2  
y( 7) 0 0 0 0 x 1 (3) x2 ( n )
  
y( n) .
Tx1
πνπ ζεκαίλεη :
.
y( n) Tx1 x 2 ( n) .
Αληηθαζηζηώληαο ηηο ηηκέο έρνπκε :
1 0 0 0 0
y(1) 4
2 1
y( 2) 4 4 0 0 0 x 2 (0)
3 2 1
y(3) 4 4 4 0 0 x 2 (1)
y( 4) 0 3 4 2 4 14 0 x 2 ( 2) (1)
y(5) 0 0 3 4 2 4 14 x 2 (3)
y(6) 0 0 0 34 2 4 x 2 ( 4)
y( 7)
0 0 0 0 34
θαη y( n) 0 , n [1,7]
΢πζρέηηζε :
NH
rx1x2 (l ) x 2 ( n ) x 1 ( n l)
n NL
NL max(0, l 1)
όπνπ N H min( 4, l 3) θαη 3 l 3.
NL NH
Έηζη έρνπκε γηα ηελ ζπζρέηηζε rx1x 2 (l ) r21 (l ) :
r21 ( 3) x 1 (3) 0 0 0 0
r21 ( 2) x 1 ( 2) x 1 (3) 0 0 0 x 2 (0)
r21 ( 1) x 1 (1) x 1 (2) x 1 (3) 0 0 x 2 (1)
r21 (0) 0 x 1 (1) x 1 (2) x 1 (3) 0 x 2 ( 2)
r21 (1) 0 0 x 1 (1) x 1 (2) x 1 (3) x 2 (3)
r21 (2) 0 0 0 x 1 (1) x 1 (2) x ( 4)

2  
r (3) 0 0 0 0 x 1 (1) x2 ( n)
21
  
r21 ( l ) .
Tx1
ήηνη :
.
r21 (l) Tx1 x 2 ( n) .
Αληηθαζηζηώληαο ηηο ηηκέο έρνπκε :
3 0 0 0 0 3
r21 ( 3) 4 4
2 3 11
r21 ( 2) 4 4 0 0 0 x 2 (0) 10
1 2 3 11
r21 ( 1) 4 4 4 0 0 x 2 (1) 10
r21 (0) 0 14 2 4 3 4 0 x 2 ( 2) 8
10 (2)
r21 (1) 0 0 14 2 4 3 4 x 2 (3) 1
2
r21 (2) 0 0 0 14 2 4 x 2 ( 4) 1
5
r21 (3)
0 0 0 0 14 1
20
θαη r11 (l ) 0, l [ 3, 3] .
2) ΢ύκθσλα κε ηα δεδνκέλα ηα 16 (= 24 ) δηαζέζηκα θβαληηθά επίπεδα ζηελ πεξηνρή [-1,+1)
είλαη :
1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 , 1} ή
{0,
8 8 8 8 8 8 8
{0, 0.125 , 0.250, 0.375, 0.500, 0.625, 0.750, 0.875, 1 }
Οη ηηκέο ηνπ ζήκαηνο x1 (n) παξακέλνπλ ακεηάβιεηεο γηαηί αλήθνπλ ζε επηηξεπηά θβαληηθά
επίπεδα.
Οη ηηκέο ηνπ ζήκαηνο x2 (n) ζα ζηξνγγπινπνηεζνύλ ζηα πιεζηέζηεξα θβαληηθά επίπεδα, έηζη
ζα έρνπκε :
7 6 5 3 2
x 2 (n) { , , , , , ,0, }
8 8 8 8 8
΢ηε ζπλέρεηα ζεσξνύκε όηη νη πξάμεηο γίλνληαη κε άπεηξε αθξίβεηα γηαηί ν Ζ/Τ δηαζέηεη κήθνο
ιέμεο 64 bits (32 bits mantissa θαη 32 bits εθζέηε) θαη εξγάδεηαη κε αξηζκεηηθή θηλεηήο
.
ππνδηαζηνιήο. Αληηθαζηζηώληαο ζηελ ζρέζε : y(n) Tx1 x2 (n) , ηηο λέεο ηηκέο γηα ην
x2 (n) (Μεηά ηελ θβάλησζε), έρνπκε :
.
y(n) Tx1 x2 (n) , ήηνη :
1 0 0 0 0 7
y (1) 4 32
2 1 0 0 0 7 5
y (2) 4 4 8 8
3 0 20 6 1 19
y (3) 4 4 4
8 16
0 1 30 5 2 31 (3)
y (4) 4 4 4
8 32
0 2 10 3 3 23
y (5) 4 4 4
8 32
0 0 3 2 2 0 13
y (6) 4 4  8 32
3  
0 0 0 0 3
y (7 )  4 x2 ( n ) 16
 .
Tx1
y (n)
Από ηελ ζεσξία μέξνπκε όηη ε ελέξγεηα ελόο ζήκαηνο, x(n), ππνινγίδεηαη από ηελ ζρέζε :
2
E x(n) . Δδώ ην ζήκα, x(n), είλαη ην ζθάικα ππνινγηζκνύ ηεο ζπλέιημεο
n
7 7 2
2
: e( n ) y ( n) y (n) . Άξα : E e( n ) y ( n) y ( n) .
n 1 n 1
Αληηθαζηζηώληαο ηηο ηηκέο από ηηο ζρέζεηο (1) θαη (3) θαη κεηά ηελ εθηέιεζε ησλ πξάμεσλ
παίξλνπκε : E 0.022 .
ΑΣΚΗΣΗ 53
Γίλεηαη ην αηηηαηό ζύζηεκα κε ζρέζε εηζόδνπ - εμόδνπ :
n
y( n ) (1 / L) x( k ) , L N.
k n 1 L
α) Να βξεζεί θαη λα ζρεδηαζηεί ε απόθξηζε ζπρλόηεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο.
β) Αλ ε είζνδνο είλαη : x( n ) (n k L) λα βξεζεί ε έμνδνο ηνπ

k
ζπζηήκαηνο.
ΛΤ΢Ζ
α)
n n n
1
y( n ) (1 / L) x( k ) x( k ) x( k ) h ( n k) ( x * h )( n )
k n 1 L L k n ( L 1) k n ( L 1)
1
, 0 n L 1
Άξα : h( n ) L ( ΢ρέζε 4.6.19, ζει. 162 ηνπ βηβιίνπ )
0,
΢πλεπώο, γηα ηελ απόθξηζε ζπρλόηεηαο ηζρύεη ε αλάιπζε πνπ ππάξρεη ζηηο ζειίδεο 163, 164,
165 ηνπ βηβιίνπ. ΢ρεδηάδνπκε ηελ απόθξηζε ζπρλόηεηαο, H( ) , π.ρ. γηα L άξηην.
L
| H( )| 1 sin( )
|H( )| | 2 |
1 L 1
sin( )
2
0 2 4 6 (L 4) (L 2)
L L L L L
L
1 sin( 2 ) ( L 1) L
| H( )| | | θαη Arg[H( )] Arg[sin( )] .
L 1 2 2
sin( )
2
A rg [ H ( )] ( L 1) L
A rg [ H ( )] A rg [sin( )]
2 2
3 / L
2
L
0 2 4 6 (L 4) (L 2)
L L L L L
2
(L 3)
L
(L 2)
L
( L 1)
L
1, n k L
β) Ζ είζνδνο είλαη : x( n ) (n k L) x( n ) .
k 0,
x( n )
n
-3L -2L -L 0 L 2L 3L
h(n )
1/L
n
0 L-1
1
Σόηε ε έμνδνο δίλεηαη από ηε ζρέζε : y( n ) ( x * h )( n ) x( k ) h( n k) , n,
k L
όπσο εύθνια θαίλεηαη από ην πην πάλσ ζρεδηάγξακκα κεηά ηελ εθαξκνγή ησλ βαζηθώλ
βεκάησλ ππνινγηζκνύ ηεο ζπλέιημεο (ΑΝΑΚΛΑ΢Ζ / ΟΛΗ΢ΘΖ΢Ζ / ΠΟΛ/ΜΟ΢ / ΠΡΟ΢ΘΔ΢Ζ ).
Β’ ηξόπνο : Σν ζήκα x( n ) είλαη πεξηνδηθό κε πεξίνδν L . Άξα ε ζπλέιημε ηνπ κε ην ζήκα
h( n ) ζα είλαη επίζεο πεξηνδηθό ζήκα κε ηελ ίδηα πεξίνδν. ΢πλεπώο ππνινγίδνπκε ηελ
ζπλέιημε ζην δηάζηεκα [0, L 1] :
y( n ) ( x * h )( n ) x( n )* h( n ) ( n )* h( n ) h( n ) , n [0, L 1] .
1
Άξα y( n ) , n.
L
ΑΣΚΗΣΗ 54
΢ην θύθισκα ηνπ επόκελνπ ζρήκαηνο εθαξκόδεηαη ε είζνδνο u i (t ) . Να
επξεζεί ην πνζνζηό ελέξγεηαο πνπ πεξηέρεηαη ζηηο δύν πξώηεο κε κεδεληθέο
αξκνληθέο ηνπ ζήκαηνο u o (t ) ζε ζρέζε κε ηελ ελέξγεηα ηεο εηζόδνπ.
R 1
R C 1F
+ +
vi(t) C vo(t)
- -
vi (t )
t
π π
ΛΤ΢Ζ
Vi ( j ) Vo ( j )
H( j )
Vo ( j ) H ( j ) Vi ( j ) (α)
1
Vo ( j ) j c 1
H( j ) (β)
Vi ( j ) 1 1 j Rc

R 1
j c
Σν ζήκα u i (t ) είλαη ην εηθνληδόκελν ζην ζρήκα 3.1.3 ηνπ βηβιίνπ (ζει.114) κε Α=2, Σ=2π θαη
d=π. ( 0 1 ). ΢πλεπώο νη ζπληειεζηέο Fourier ( c m ) δίδνληα από ηνλ ηύπν 3.1.33, ζει.115 :
Ad m 0d 2 m 1 m
cm sin c( ) sin c( ) sin c( )
T 2 2 2 2
Οη δύν πξώηεο κε κεδεληθέο αξκνληθέο αληηζηνηρνύλ ζε m=1 θαη m=3. Έηζη, έρνπκε :
sin
2 1 4
A1 2 c1 2 2
2 2
3
sin
2 1 4
A3 2 c3 2 2
3 3 3
2 2
Άξα :
4 4
Vi ( j1) A1 θαη Vi ( j 3) A3 (γ)
3
Από ηελ ζρέζε (β) έρσ :
1 2 1 10
H ( j1) , H ( j 3) (δ)
1 j1 2 1 j3 10
Από ηελ ζρέζε (α) ζε ζπλδηαζκό κε ηηο ζρέζεηο (γ) θαη (δ) έρσ :
2 4 2 2
Vo ( j1) H ( j1) Vi ( j1)
2
10 4 2 10
Vo ( j3) H ( j3) Vi ( j3)
10 3 15
Τπνινγίδνπκε ηελ ελέξγεηα εηζόδνπ (ζρέζε 3.1.43, ζει.117) :
T
2 2
1 1 2
E x 2 (t )dt 4dt [ ] 2
T T 2 2 2
2 2
Ζ ελέξγεηα ησλ δύν πξώησλ κε κεδεληθώλ αξκνληθώλ ζηελ έμνδν είλαη :
2 2 2 2
Vo ( j1) Vo ( j3) 1 2 2 2 10
E1,3 0.4143
2 2 15
Άξα :
E1,3 0.4143
0.20715 ή 20.715%
E 2
ΑΣΚΗΣΗ 55
Έλαο ηεηξαγσληθόο παικόο έρεη δεηγκαηνιεπηεζεί όπσο ζην επόκελν ζρήκα
:
x( t )
1
TS
0 1 2 3 4 5 6 7 8
t
Να βξεζεί ε ζπρλόηεηα ηεο ηζρπξόηεξεο αξκνληθήο, κε ηελ ρξήζε ηνπ Γ.Μ.Φ.

γηα N=10, αλ ε πεξίνδνο δεηγκαηνιεςίαο TS , είλαη :
α) TS 0,01sec , β) TS 0,1sec θαη γ) TS 0,2 sec .
ΛΥΣΗ
΢ύκθσλα κε ηνλ νξηζκό, έρνπκε :

2 m4 2 m 2 m5
2 mn j j j
4 10 10 10
j
10
e e 1 e 1
X( m ) FD x( n ) x
(n) e 2 m 2 m
n 0 j j
10 10
1 e e 1 1
2 m 5
2 m 5 2 m 5 2 m 5 2 m 5 j ( )
10 2
2 m 5 m
e
j ( )
10 2
e
j ( )
10 2
e
j ( )
10 2
e
j ( )
10 2 e ( 2 j) sin( ( )) 2 m sin( )
10 2 e
j
5 2
2 m 1 2 m 1 2 m 1 2 m 1 2 m 1
j ( ) j ( ) j ( ) j ( ) j ( ) 2 m 1 m
e 10 2
e 10 2
e 10 2
e 10 2
e 10 2
( 2 j) sin( ( )) sin( )
10 2 10
m
2 m sin( )
Άξα : X( m ) e
j
5 2 ,m 01
, ,2,..,9 .
m
sin( )
10
Ζ ηζρπξόηεξε αξκνληθή (όρη ην ζπλερέο ) είλαη απηή πνπ πξνθύπηεη γηα m 1.
sin( )
| X(1)| | 2 | 3,236 .
sin( )
10
Γηα λα βξνύκε ηε θπζηθή ζπρλόηεηα f1 πνπ αληηζηνηρεί ζην m 1 ζθεθηόκαζηε όηη :
1
2 m 2 1 f1 1
m 1 1 2 F1 F1 f1 TS f1
10 10 10 fS 10 TS
1 1
Γηα TS 0,01sec είλαη f1,1 10Hz .
10 TS,1 10 0,01sec
1 1
Γηα TS 0,1sec είλαη f1, 2 1Hz .
10 TS, 2 10 0,1 sec
1 1
Σέινο, γηα TS 0,2 sec είλαη f1,3 0,5Hz .
10 TS,3 10 0,2 sec
ΑΣΚΗΣΗ 56
Έλα ζύζηεκα πξνθύπηεη από ηελ ζε ζεηξά ζύλδεζε ησλ εμήο
ζπζηεκάησλ :
2
H1 ( z) 5 1 , H 2 ( z) 1 z 1 , H 3 ( z) z .
(1 3z ) (1 2 z 1 ) 3
Πξνζδηνξίζαηε ηα ζπζηήκαηα πνπ πξέπεη λα ζπλδεζνύλ παξάιιεια γηα λα
νδεγήζνπλ ζην ίδην απνηέιεζκα κε ηελ ζε ζεηξά ζύλδεζε.
ΛΥΣΗ
5z 1 z z
H1 ( z) , H 2 ( z) , H 3 ( z)
z 3 z (z 2) 3
΢ε ζεηξά :
5 z ( z 1)
H (z ) H1 ( z) H 2 ( z) H 3 ( z)
( z 3)( z 2) 3
Πξνθαλώο ηα ζπζηήκαηα πνπ πξέπεη λα ζπλδεζενύλ παξάιιεια (θαη λα νδεγήζνπλ
ζην ίδην απνηέιεζκα κε ηελ ελ ζεηξά ζύλδεζε) ζα πξνζδηνξηζζνύλ από ηελ αλάιπζε ηεο
H (z) ζε απιά θιάζκαηα.
H ( z) 5( z 1) A B1 B2 B3
z ( z 3)( z 2) 3 ( z 3) z 2 ( z 2) 2 ( z 2) 3
H ( z) 5( z 1) 5( 3 1) 5( 2)
A ( z 3) 10 A 10
z z 3 ( z 2) 3 z 3
( 3 2) 3 ( 1) 3
1 d 2 H ( z) 1 d 2 5( z 1) 1 d 5( z 3) 5( z 1)
B1 (z 2) 3
2 dz 2 z z 2
2 dz 2 ( z 3) z 2
2 dz ( z 3) 2 z 2
1 d 10 1 10 2 ( z 3) 10 10
10
2 dz ( z 3) 2 z 2
2 ( z 3) 4 z 2
( z 3) 3 z 2
( 2 3) 3
B1 10
d H ( z) d 5( z 1) 10
B2 (z 2) 3 10 B2 10
dz z z 2
dz ( z 3) z 2
( 2 3) 2
H ( z) 5( z 1) 5( 2 1)
B2 (z 2) 3 5 B3 5
z z 2 z 3 z 2 ( 2 3)
Άξα :
H ( z) 10 z ( 10) z 10 z ( 5) z
2
z z 3 
 z2 ( z 2) ( z 2) 3
' '

    
H1 ( z ) H2 ( z) H 3' ( z ) H 4' ( z
1 1
H 1' ( z ) 10 1
'
, H 2 ( z ) ( 10)
1 3z 1 2z 1
z 1 z 2
H 3' ( z ) 10 , H '
4 ( z ) ( 5)
(1 2 z 1 ) 2 (1 2 z 1 ) 3
ΑΣΚΗΣΗ 57
Γίλνληαη δύν αηηηαηά ζήκαηα πεπεξαζκέλνπ κήθνπο (Ν=7) :
x1 (n) 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 0 , 0 θαη
x2 (n) 1 , 1 , 1 , 1 , 0 , 0 , 0 .
α) Τπνινγίζηε ηελ θπθιηθή ζπλέιημε, ~ y( n ) x1 ( n ) x 2 ( n ) ( 7 ζεκεία ), ησλ
δύν ζεκάησλ, πνπ δίλεηαη όηη είλαη πεξηνδηθά.
β) Τπνινγίζηε ηελ γξακκηθή ηνπο ζπλέιημε, y( n ) x1 ( n )* x2 ( n ) .
γ) Πώο εμεγείηαη ε ζύκπησζε πνιιώλ από ηηο ηηκέο ησλ δύν ζπλειίμεσλ ;
Πώο ζα κπνξνύζακε λα ηξνπνπνηήζνπκε ηα ζήκαηα ώζηε ηα απνηειέζκαηα
ησλ δύν ζπλειίμεσλ λα ζπκπίπηνπλ ;
ΛΥΣΗ
Δθαξκόδνληαο ηνλ νξηζκό, παίξλνπκε :

x1 ( n )
5
4
3
2
1
0 1 2 3 4 5 6
n
x2(n )
1
0 1 2 3 4 5 6
n
α) ~
y( n ) x1 ( n ) x2 ( n )
~y( 0) x 2 ( 0) x 2 ( 6) x 2 (5) x 2 ( 4) x 2 (3) x 2 ( 2) x 2 (1) x1 ( 0 )
~y(1) x 2 (1) x 2 ( 0) x 2 ( 6) x 2 (5) x 2 ( 4) x 2 (3) x 2 ( 2) x1 (1)
~y( 2) x 2 ( 2) x 2 (1) x 2 ( 0) x 2 ( 6) x 2 (5) x 2 ( 4) x 2 (3) x1 ( 2 )
~y( n ) ~y(3) x 2 (3) x 2 ( 2) x 2 (1) x 2 ( 0) x 2 ( 6) x 2 (5) x 2 ( 4) x1 (3)
~y( 4) x 2 ( 4) x 2 (3) x 2 ( 2) x 2 (1) x 2 ( 0) x 2 ( 6) x 2 (5) x1 ( 4 )
~y(5) x 2 (5) x 2 ( 4) x 2 (3) x 2 ( 2) x 2 (1) x 2 ( 0) x 2 ( 6) x 1 ( 5)
~y( 6) x 2 ( 6) x 2 (5) x 2 ( 4) x 2 (3) x 2 ( 2) x 2 (1) x 2 ( 0) x1 ( 6 )
πνπ δίλεη :
1 0 0 0 1 1 1 1 1 5 6
1 1 0 0 0 1 1 2 1 2 3
1 1 1 0 0 0 1 3 1 2 3 6
~y( n ) 1 1 1 1 0 0 0 4 1 2 3 4 10 .
0 1 1 1 1 0 0 5 2 3 4 5 14
0 0 1 1 1 1 0 0 3 4 5 12
0 0 0 1 1 1 1 0 4 5 9
β) Σν ζήκα x1 ( n ) έρεη κήθνο N1 5 (κε κεδεληθά ζεκεία ).

Σν ζήκα x 2 ( n ) έρεη κήθνο N 2 4 ( >> >> >> ).
Άξα ε ζπλέιημε y( n ) x1 ( n )* x 2 ( n ) ζα έρεη κήθνο : N 3 N1 N2 1 5 4 1 8 .
Τπνινγίδνπκε ηελ ζπλέιημε κε ηε κέζνδν ησλ δηαγσλίσλ.
x1( n ) x1( 0 ) x1(1) x1( 2) x1(3) x1 ( 4 )

x2 ( n ) 1 2 3 4 5
x 2 (0 ) 1 1 2 3 4 5
x 2 (1) 1 1 2 3 4 5
n 0
1 x 2 (2 ) 1 1 2 3 4 5
3 x (3) 1 1 2 3 4 5
2
n 1
6 10 14 12 9 5
n 2 n 3 n 4 n 5 n 6 n 7
Δπνκέλσο, γξάθνπκε :
T
y1 ( n ) x1 ( n ) * x 2 ( n ) y1 (0) y1 (1) y1 (2) y1 (3) y1 (4) y1 (5) y1 (6) y1 ( 7)
T
y1 ( n ) 1 3 6 10 14 12 9 5 .
γ) Ζ ζύκπησζε πνιιώλ ηηκώλ ησλ δύν ζπλειίμεσλ εμεγείηαη από ηνλ ίδην ηνλ νξηζκό ηνπο. Αλ
γξάςνπκε αλαιπηηθά ηηο ζρέζεηο ππνινγηζκνύ θαη γηα ηηο δύν ζπλειίμεηο ζα δηαπηζηώζνπκε όηη
πνιινί ππνινγηζκνί είλαη θνηλνί.
Δμάιινπ, αλ γξάςνπκε θαη ηηο δύν ζπλειίμεηο ππό ηε κνξθή πίλαθα επί δηάλπζκα ζα δνύκε όηη
έλα ηκήκα ησλ πηλάθσλ είλαη θνηλό θαη ζηηο δύν πεξηπηώζεηο, κε απνηέιεζκα κεηά ηνπο
ζρεηηθνύο ππνινγηζκνύο λα νδεγνύκαζηε ζε ίδηα απνηειέζκαηα.
Πξνθεηκέλνπ λα ηξνπνπνηήζνπκε ηα δύν ζήκαηα ώζηε ηα απνηειέζκαηα ησλ δύν ζπλειίμεσλ

λα ζπκπίπηνπλ, ζθεπηόκαζηε σο εμήο : (Φπζηθά ε νπνηαδήπνηε ηξνπνπνίεζε αλαθέξεηαη ζην
κήθνο ηνπ κεδεληθνύ ηκήκαηνο ηνπ ζήκαηνο ). Ζ γξακκηθή ζπλέιημε έρεη κήθνο ( κε κεδεληθό
ηκήκα ) N1 N 2 1, δειαδή 5 4 1 8 . Αληίζηνηρα, ε θπθιηθή ζπλέιημε έρεη κήθνο όζν
ην κήθνο ηεο πεξηόδνπ ησλ δύν ζεκάησλ ( N 7 ). Πξνθεηκέλνπ ινηπόλ ηα απνηειέζκαηα ησλ
δύν ζπλειίμεσλ λα ζπκπίπηνπλ, πξέπεη λα απμήζνπκε ηελ πεξίνδν ησλ δύν ζεκάησλ ζε
ηέηνην κήθνο όζν ην κήθνο ηεο γξακκηθήο ζπλέιημεο. Απηό γίλεηαη κε ηελ πξνζζήθε κεδεληθώλ
ζην ηέινο ησλ ζεκάησλ. Δδώ, αξθεί λα πξνζηεζεί από έλα κεδεληθό ζην ηέινο ησλ
x1 ( n ), x 2 ( n ) ώζηε ε πεξίνδνο ηνπο λα γίλεη 8, όζν δειαδή ην κήθνο ηεο γξακκηθήο
ζπλέιημεο. Έηζη, ηα δύν ζήκαηα πιένλ ηα ζεσξνύκε κε κήθνο N 8 , σο εμήο :
x1 ( n ) 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 0 , 0 , 0 θαη
x2 (n) 1 , 1 , 1 , 1 , 0 , 0 , 0 , 0 .
Αλ δνθηκάζνπκε λα ππνινγίζνπκε μαλά ηηο δύν ζπλειίμεηο κε ηα ηξνπνπνηεκέλα ζήκαηα

x1 ( n ) θαη x2 ( n ) ζα δηαπηζηώζνπκε όηη ηα απνηειέζκαηα ζπκπίπηνπλ. Βέβαηα, ην
απνηέιεζκα ηεο γξακκηθήο ζπλέιημεο είλαη ην ίδην όπσο θαη πξνεγνπκέλσο επεηδή ην κε
κεδεληθό θνκκάηη ησλ δύν ζεκάησλ δελ ηξνπνπνηήζεθε. Σν απνηέιεζκα ηεο θπθιηθήο
ζπλέιημεο είλαη απηό πνπ ζα αιιάμεη θαη ζα ζπκπέζεη κε απηό ηεο γξακκηθήο ιόγσ αθξηβώο
ηεο αιιαγήο ηνπ κήθνπο ηεο πεξηόδνπ ησλ δύν ζεκάησλ.
ΑΣΚΗΣΗ 58
Έλαο επεμεξγαζηήο ζα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα ππνινγίζεη ηνλ ΓΜΦ ελόο
πξαγκαηηθνύ ζήκαηνο. Μαο ελδηαθέξνπλ ζήκαηα κε ζπρλόηεηεο κέρξη 250
Hz. Δπηπιένλ είλαη απαξαίηεην νη ζπρλόηεηεο λα είλαη γλσζηέο θάζε 0.5 Hz,
ην πνιύ ( s 0.5 Hz ).
Να ππνινγηζηνύλ :
α) Ζ κέγηζηε πεξίνδνο δεηγκαηνιεςίαο,
β) Ts ,max , ην ειάρηζην ρξνληθό κήθνο ηνπ πιαηζίνπ αλάιπζεο,
γ) Tmin , θαζώο θαη ν αξηζκόο ησλ δεηγκάησλ ηνπ πιαηζίνπ, Ν.
Αλ απαηηεζεί ν αξηζκόο ησλ δεηγκάησλ Ν λα είλαη δύλακε ηνπ δύν (2)
επαλαπξνζδηνξίζηε όζα από ηα πξνεγνύκελα κεγέζε ρξείαδεηαη ώζηε λα
ηθαλνπνηνύληαη νη αξρηθέο απαηηήζεηο.
ΛΥΣΗ
f max 250 Hz , s , max 0.5Hz
fs 2 f max (Θεώξεκα ηνπ Shannon, ζρέζε 2.3.9β, ζει.39)
1 1
2 250 sec 1 Ts sec Ts ,max 0.002 sec
Ts 500
1
s (΢ρέζε 5.2.14, ζει.210)
T
1 1
Tmin 2 sec Tmin 2 sec
s , max 0.5 sec 1
1
N (΢ρέζε 5.2.15, ζει.211)
s Ts
Tmin 2 sec
N 10 3 1000 N 1000 ζεκεία
Ts ,max 2 10 3 sec
Αλ απαηηεζεί ην Ν λα είλαη δύλακε ηνπ 2 ηόηε εμεηάδνπκε ηελ πεξίπησζε N1 512 2 9 θαη
N2 1024 210 .
Αλ επηιέμνπκε ην N 1 ηόηε παξαβηάδεηαη ε απαίηεζε s 0.5 Hz , δηόηη πιένλ
fs 500 Hz
s 0.977 Hz (Ζ f s παξακέλεη ε ίδηα δηόηη ε αλώηεξε ζπρλόηεηα δελ
N1 512
άιιαμε).
Δπηιέγνληαο ην N 2 παξαηεξνύκε όηη πιένλ ηθαλνπνηείηαη απηή ε απαίηεζε δηόηη :
f s 500 Hz
s 0.49 Hz 0.5Hz
N1 1024
Άξα :
N N2 1024 210
Σν Ts , max παξακέλεη ην ίδην όπσο θαη πξνεγνπκέλσο γηαηί δελ ππάξρεη ιόγνο λα
ηξνπνπνηεζεί ε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο f s , min . ΢πλεπώο :
'
Tmin N 2 Ts ,max1024 2 10 3 sec 2.048 sec '
Tmin 2.048 sec
ΑΣΚΗΣΗ 59
Θεσξνύκε ην FIR ζύζηεκα :
q 1
y( n ) (1 / q ) x( n k) (1)
k 0
Έλαο ηξόπνο πξαγκαηνπνίεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο κε πξόγξακκα Ζ/Τ

ζπλίζηαηαη ζηνλ ππνινγηζκό ησλ ηηκώλ y( n ) , 0 n N , κε ρξήζε ηεο
πξνεγνύκελεο ζρέζεο (1).
α) Γείμηε όηη έλαο άιινο ηξόπνο πξαγκαηνπνίεζεο ηνπ ίδηνπ ζπζηήκαηνο
κπνξεί λα πξνθύςεη από ηε ζρέζε :
y( n ) y( n 1) (1 / q ) [x( n ) x( n q )] (2)
β) Γηαηίζεηαη έλαο επεμεξγαζηήο πνπ εξγάδεηαη κε αξηζκεηηθή ζηαζεξήο
ππνδηαζηνιήο 16 bits θαη ρξόλνπο :
πξόζζεζεο : 200ns,
αθαίξεζεο : 200ns,
πνιιαπιαζηαζκνύ : 1κs,
δηαίξεζεο : 1κs,
ρξόλνο εθηέιεζεο ινηπώλ εληνιώλ (π.ρ. νιίζζεζε (SHIFT),
απνζήθεπζε (STORE), ινγηθέο πξάμεηο (AND, OR, XOR…) θ.ι.π.) :
200ns.
Γηα q=5 κε πνηα από ηηο ζρέζεηο (1) θαη (2) ζα πξαγκαηνπνηήζεηε ην ζύζηεκα
ώζηε απηό λα κπνξεί λα αληηκεησπίζεη ζήκαηα εηζόδνπ όζν ην δπλαηό
πςειόηεξεο ζπρλόηεηαο ; Πνηα είλαη απηή ε ζπρλόηεηα ; Πνηα ζα κπνξνύζε
λα είλαη απηή ε ζπρλόηεηα γηα q=8 ;
γ) ΢πγθξίλεηε ηηο ζρέζεηο (1) θαη (2) κε ρξήζε ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Z θαη ηεο
έλλνηαο ηεο ζπλάξηεζεο κεηαθνξάο.
ΛΥΣΗ
α) Γξάθνληαο αλαιπηηθά ην άζξνηζκα πνπ δίλεηαη γηα ηα y( n ) θαη y( n 1) έρνπκε:

q 1
1
y( n ) (1 / q ) x( n k) [x( n ) x( n 1) ... x( n q 1)] (Α)
k 0 q
q 1
1
y( n 1) (1 / q ) x( n 1 k ) [x( n 1) x( n 2) ... x( n q )] (Β)
k 0 q
1
Αθαηξνύκε από ηελ (Α) ηελ (Β) : y( n ) y( n 1) [x( n ) x( n q )]
q
1
y( n ) y( n 1) [x( n ) x( n q )] (2)
q
β) Γηα q=5 από ηε ζρέζε (1) παίξλνπκε :

1
y( n ) [x( n ) x( n 1) x( n2
) x( n 3) x( n 
4)]
5 
 
4 ADD
1 DIV
Όπσο θαίλεηαη από ηελ πξνεγνύκελε ζρέζε έρνπκε κία δηαίξεζε θαη ηέζζεξηο πξνζζέζεηο.
Γη' απηό ν ρξόλνο πνπ απαηηείηαη γηα ηνλ ππνινγηζκό ηνπ y( n ) είλαη :
T1 1 10 6 sec 4 200 10 9 sec 10 6 sec 0,8 10 6 sec 1,8 sec/
1
Δπηπιένλ, από ηε ζρέζε (2) παίξλνπκε : y( n ) y( n 1) [x( n ) x( n 5)] .
5 
 1 SUB
1 DIV
΢ηελ πεξίπησζε απηή, έρνπκε κία δηαίξεζε, κία αθαίξεζε θαη κία πξόζζεζε. Άξα :
T2 1 10 6 sec 200 10 9 sec 200 10 9 sec 1,4 sec/ .
Γηα λα κπνξεί λα αληηκεησπίζεη ην ζύζηεκα ζήκαηα εηζόδνπ όζν ην δπλαηό πςειόηεξεο

ζπρλόηεηαο πξέπεη ν ρξόλνο πνπ απαηηείηαη γηα λα ππνινγηζηεί έλα δείγκα εμόδνπ, y( n ) , λα
είλαη όζν ην δπλαηό κηθξόηεξνο. Έηζη επηιέγνπκε ηελ ζρέζε ππνινγηζκνύ (2) γηαηί απαηηεί ηνλ
κηθξόηεξν ρξόλν. ΢πλεπώο, TS T2 1,4 sec .
Από ην ζεώξεκα ηεο δεηγκαηνιεςίαο έρνπκε :
fS fS 1 1
f fMAX 357kHz .
2 2 2 TS 2 1,4 10 6 sec
Αλ q=8 ηόηε δελ απαηηείηαη δηαίξεζε αιιά ηξεηο (3) νιηζζήζεηο (SHIFTS) πξνο ηα δεμηά. Έηζη ν
ρξόλνο ππνινγηζκνύ ελόο δείγκαηνο εμόδνπ γίλεηαη :
9 9
T2 200
10
 sec 200
 10
 sec 3200
  109 sec 1 sec
1 ADD 1 SUB 3 SHIFTS
Δπνκέλσο, T2 T2 , άξα ην ζύζηεκα κπνξεί ηώξα λα αληηκεησπίζεη ζήκαηα εηζόδνπ κε

πςειόηεξε ζπρλόηεηα. Πξάγκαηη :
fS 1 1
f MAX 500kHz .
2 2 TS 2 10 6 sec
γ) Από ηελ (1) έρνπκε :
q 1 q 1
1 k Y( z ) 1 k 1 z q1 z1 1
Y( z ) z X( z ) H1 ( z ) H1 ( z ) z
q k 0 X( z ) q k 0 q z1 1
q
1 1 z
H1 ( z ) 1
q 1 z
Με βάζε ηε ζρέζε (2) παίξλνπκε :
1 1 q 1
Y( z) z Y( z) [X( z) z X( z)] Y( z)[1 z 1 ] [1 z q ] X( z)
q q
Y( z ) 1 1 z q
H 2 ( z) , νπόηε πξνέθπςε H1 ( z) H 2 ( z) .
X( z ) q 1 z1
Έηζη, θαηαιήμακε ζε ίδηεο ζρέζεηο γηα ηε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο. Απηό όκσο ήηαλ
αλακελόκελν γηαηί νη ζρέζεηο (1) θαη (2) είλαη δύν πξαγκαηνπνηήζεηο ηνπ ίδηνπ ζπζηήκαηνο θαη
θπζηθά ζα νδεγνύλ ζε ίδηεο ζπλαξηήζεηο κεηαθνξάο.
ΑΣΚΗΣΗ 60
Έλα ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ έρεη ζπλάξηεζε
κεηαθνξάο :
4z 2
H ( z)
z2 (1 )
4
α) Τπνινγίζαηε ηελ έμνδν ηνπ ζπζηήκαηνο, y(n) , αλ ε είζνδνο είλαη ην ζήκα
κνλαδηαίαο θιίζεο, u r (n) .
β) Δπαιεζεύζηε ηα απνηειέζκαηα ηνπ πξνεγνύκελνπ αλαιπηηθνύ
ππνινγηζκνύ βξίζθνληαο ηηο 4 πξώηεο ηηκέο ηεο εμόδνπ κε ηελ κέζνδν ηεο
αηέξκνλεο δηαίξεζεο (Long division).
ΛΥΣΗ
α)
U r ( z) Y(z)
H( z)
ur(n) y( n )
Y ( z) H ( z) U r ( z)
z
U r ( z) Z u r ( n) Z n u ( n) , z 1 (πίλαθαο 5.1.1, ζρέζε 3, ζει.179)
( z 1) 2
4z 2 z 4z 3
Y ( z) 2
z ( 1 ) ( z 1)
2
(z 1 )( z 1 )( z 1) 2
4 2 2
Αλαιύνπκε ηελ Y (z) ζε απιά θιάζκαηα :
Y ( z) 4z 2 A1 A2 B1 B2
z (z 1 )( z 1 )( z 1) 2 (z 1 ) (z 1 ) ( z 1) ( z 1) 2
2 2 2 2
Y ( z) 4z 2 4 1
A1 (z 1 ) 4 4 A1 4
z 2 (z 1 )( z 1) 2 1 1
z 1
2 2 z 1
2
4
Y ( z) 4z 2 4 1 4 4
A2 (z 1 ) 4 A2
z 2 1 (z 1 )( z 1) 2 ( 1) 9 9 9
z
2 2 z 1
2
4
d 2 1 Y ( z)
1 d 4z 2
B1 ( z 1) 2
(2 1)! dz 2 1 z dz z 2 1
z 1 4 z 1
8z( z 1 ) 4 z 2 (2 z )
2
8 3 8 32 32
4 4 B1
(z 2 1 )2 9 9 9
4 z 1 16
1 d 2 2 Y ( z) 4z 2 4 16 16
B2 ( z 1) 2 B2
(2 2)! dz 2 2 z z2 1 3 3 3
z 1 4 z 1 4
z 4 z 32 z 16 z
Άξα : Y ( z ) 4
(z 1 ) 9 (z 1 ) 9 z 1 3 ( z 1) 2
2 2
y ( n) Z -1 Y ( z )
z 4 -1 z 32 -1 z 16 -1 z
y (n) 4 Z -1[ ] Z [ ] Z [ ] Z [ ]
(z 1 ) 9 (z 1 ) 9 z 1 3 ( z 1) 2
2 2
n n
1 4 1 32 16
y(n) 4 u(n) u(n) u(n) n u(n)
2 9 2 9 3
n n
1 4 1 32 16
y(n) [4 n ] u(n)
2 9 2 9 3
β)
0 0
1 4 1 32 16
n 0 y( 0 ) [4 0] 0 y( 0 ) 0
2 9 2 9 3
1 1 4 1 1 32 16 2 32 16
n 1 y(1) [4 1] [2 ] 4 y(1) 4
2 9 2 9 3 9 9 3
2 2
1 4 1 32 16 1 32 32
n 2 y(2) [4 2] [1 ] 8 y(2) 8
2 9 2 9 3 9 9 3
3 3
1 4 1 32 16 1 1 32
n 3 y(3) [4 3] [ 16] 13 y(3) 13
2 9 2 9 3 2 18 9
Δπαιεζεύσ απηέο ηηο ηηκέο κε ηελ κέζνδν ηεο αηέξκνλεο δηαίξεζεο (Long division) :
3 2 1 1
4 z3 z4 2 z3 z z
4 2 4
4 z3 8z2 3z 2 z 1
0 4z 1
8z 2
13z 3
...
8z2 16 z 6 4z 1
2z 2
13z 8 3z 1
2z 2 y(0 ) 0
y (1 ) 4
39 1 13 2 13 3
13z 26 z z z
4 2 4 y(2 ) 8
y(3) 13
...
θ.ν.θ.
Δπνκέλσο, επαιεζεύζακε ηηο ηηκέο γηα ην y(n) πνπ πξνζδηνξίζακε πξνεγνπκέλσο κε ηελ
κέζνδν αλάιπζεο ζε απιά θιάζκαηα θαη αληίζηξνθν κεηαζρεκαηηζκό Ε.
ΑΣΚΗΣΗ 61
Γείμηε όηη ν ΓΜΦ ηνπ κνλαδηαίνπ παικνύ, ( n ) , είλαη κία ζηαζεξά αλεμάξηεηε
από ηνλ αξηζκό ησλ κεδεληθώλ πνπ αθνινπζνύλ ηνλ παικό κέζα ζην
παξάζπξν αλάιπζεο κήθνπο Ν.
Δπίζεο δείμηε όηη ν ΓΜΦ ελόο ζηαζεξνύ ζήκαηνο ζην παξάζπξν αλάιπζεο
κήθνπο Ν (δειαδή x( n ) A γηα 0 n N 1 ) πεξηέρεη κία κόλν ζπρλόηεηα.
Πσο εμεγείηε ηνλ πξνεγνύκελν δπτζκό ;
ΛΥΣΗ
Δθαξκόδνπκε ηνλ νξηζκό ηνπ δηαθξηηνύ κεηαζρεκαηηζκνύ Fourier :

N 1 2 nm 2 m
j j 0
α) x1 ( n ) (n) X1 ( m ) F [ ( n )] (n) e N
1 e N
1
n 0
πνπ ηζρύνπλ m [0, N 1] θαη N 1.

β)
x2 (n) A[u( n ) u( n N )] X2 (m) F [A( u( n ) u( n N ))]
N 1 2 nm
j
N
A 1 e A N (m)
n 0
Ζ ηειεπηαία ζρέζε πξνθύπηεη κε βάζε ηελ παξαηήξεζε :
2 mn
N 1
j 0 , m 0
N
e
n 0 N , m 0
Ο παξαηεξνύκελνο δπτζκόο ζηηο πην πάλσ πεξηπηώζεηο είλαη εύθνιν λα εμεγεζεί από ηελ
πιεπξά ηεο θπζηθήο ζεκαζίαο αλ αλαηξέμνπκε ζηα αληίζηνηρα αλαινγηθά ζήκαηα.
Πξάγκαηη ην ζήκα ( t ) "πεξηέρεη" όιεο ηηο ζπρλόηεηεο, κε ζηαζεξό πιάηνο, θαη αληίζηνηρα ην
ζήκα ( n ) ζην παξάζπξν αλάιπζεο [0, N 1] δίλεη ζηαζεξό ζήκα γηα όιεο ηηο ηηκέο ηνπ m.
Αληίζηνηρα ην ζπλερέο (ζηαζεξό) ζήκα πεξηέρεη κία θαη κόλν ζπρλόηεηα : ηε κεδεληθή.
Οκνίσο ην ζηαζεξό ζήκα ζην παξάζπξν αλάιπζεο [0, N 1] δίλεη αλαιπόκελν κε κεδεληθή
ηηκή κόλν γηα m=0.
Από καζεκαηηθή ζθνπηά, επηπιένλ, κπνξνύκε λα πνύκε όηη ηα δύν πεδία ηνπ
κεηαζρεκαηηζκνύ Fourier είλαη ηειείσο "ζπκκεηξηθά", δειαδή "αξρέηππα'' θαη ''εηθόλεο''
ελαιιάζζνληαη. Έηζη ην ( n ) ζην πεδίν ηνπ ρξόλνπ δίλεη ζηαζεξό ζήκα ζην πεδίν ηεο
ζπρλόηεηαο θαη ζπκκεηξηθά ην ζηαζεξό ζήκα ζην πεδίν ηνπ ρξόλνπ ζα δίλεη ( m) ζην πεδίν
ηεο ζπρλόηεηαο.
ΑΣΚΗΣΗ 62
Θεσξνύκε ηελ ζύλδεζε ησλ Γ.Φ.Α ζπζηεκάησλ κε απόθξηζε κνλαδηαίνπ
παικνύ hi (n) (i 1,2,3,4,5) όπσο ζην επόκελν ζρήκα :
h2(n)
+
h1 ( n ) +
-
h3( n ) h4(n) +
x( n ) y( n )
+
+
h5(n )
α) Να πξνζδηνξηζηεί ε νιηθή απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, h(n) , ζαλ

ζπλάξηεζε ησλ απνθξίζεσλ hi (n) (i 1,2,3,4,5) ησλ επηκέξνπο
ζπζηεκάησλ.
β) Να ππνινγηζζεί ε h(n) , ζην πεδίν ηνπ ρξόλνπ, αλ :
n
h1 (n) 4 1 [u(n) u(n 3)]
2
h2 (n) h3 (n) (n 1) u (n)
h4 (n) (n 1)
h5 (n) (n) 4 (n 3)
γ) Να ππνινγηζζεί θαη λα ζρεδηαζζεί ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο αλ ε

είζνδνο, x(n) , είλαη ην ζήκα :
x(n) cos n [u (n) u (n 3)]
2
δ) Δπαιεζεύζηε ηα απνηειέζκαηα ηνπ πξνεγνύκελνπ εξσηήκαηνο κε ηελ
ρξήζε ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Ε
ΛΥΣΗ
α)
h( n) f hi (n) , i 1,2,3,4,5
h( n ) h5 (n) h1 (n) h2 (n) h3 (n) h4 (n)
β)
n
h1 (n) 4 1 [u(n) u(n 3)]
2
h2 (n) h3 (n) (n 1) u (n)
h4 (n) (n 1)
h5 (n) (n) 4 (n 3)
h3 (n) h4 (n) (n 1) u ( n) (n 1) (n 1 1) u (n 1) n u (n 1)
h2 (n) h3 (n) h4 (n) (n 1) u (n) n u (n 1) u (n)
n n k n k
h1 (n) h2 (n) h3 (n) h4 (n) 4 1 [u (n) u (n 3)] u(n) 4 1 u ( n) 4 1 u(n 3)
2 k 0
2 k 3
2
n n
1 1
h( n ) h 5 ( n) h1 ( n) * [h 2 ( n) h 3 ( n) * h 4 ( n)] ( n) 4 ( n 3) 4 ( ) k u( n ) 4 ( ) k u( n 3)
k 0 2 k 0 2
(n) 4 (n 3) 4 (n) 6 (n 1) 7u(n 2) 5 (n) 6 (n 1) 7u(n 2) 4 (n 3)
γ)
x(n) cos n 2 [u(n) u (n 3)] (n) (n 2)
y ( n) h(n) x(n) [5 (n) 6 ( n 1) 7 u (n 2) 4 (n 3)] ( n) (n 2)

5 (n) 6 ( n 1) 7 u (n 2) 4 (n 3) 5 (n 2) 6 (n 3) 7 u (n 4) 4 (n 5)
5 (n) 6 ( n 1) 5 (n 2) 10 (n 3) 4 (n 5) 7 u (n 2) u (n 4)
y( n )
6
5 4
2
3
-2 -1 0 1 2 4 5 6 7 8 n
-3
z z z z ( z 1)
δ) H 3 ( z) Z (n 1) u (n) Z ( n u ( n) u ( n)
( z 1) 2 z 1 ( z 1) 2
z
z ( z 1) 1 1 z 1 z
H 3 ( z) H 4 ( z) 2
z 2
( z 1) ( z 1) ( z 1) 2
z z ( z 1) z z ( z 1) z
H 2 ( z) H 3 ( z) H 4 ( z) 2 2 2
( z 1) ( z 1) ( z 1) z 1
1 2
H1 ( z) 4 2z z H1 ( z) H 2 ( z) H 3 ( z) H 4 ( z)
1
1 z 4z 2 z z1
(4 2z z 2) 4 6z 1
7
z 1 z 1 z 1
1 z 1 3
H ( z) H 1 ( z) H 2 ( z ) H 3 ( z) H 4 ( z ) H 5 ( z) 4 6z 7 1 4z
z 1
1 z 1 3 2
Y ( z) H ( z) X ( z) 5 6z 7 4z 1 z
z 1
1 z1 3 2 3 5z 3
5 6z 7 4z 5z 6z 4z 7
z 1 z 1
1 2 3 5 2 z z
5 6z 5z 10 z 4z 7z 7z 4
z 1 z 1
y ( n) Z -1 Y ( z ) 5 (n) 6 (n 1) 5 (n 2) 10 (n 3) 4 (n 5) 7 u (n 2) u (n 4)
ΑΣΚΗΣΗ 63
Ζ απόθξηζε ζπρλόηεηαο ελόο ζπζηήκαηνο δηαθξηηνύ ρξόλνπ δίλεηαη από ηε
ζρέζε :
1, | | /2
H( )
0 , /2 | |
α) Να βξεζεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, h( n) , ηνπ ζπζηήκαηνο. Να
ζρεδηαζηνύλ νη ηηκέο ηεο γηα | n| 6 .
β) Σηελ είζνδν ηνπ ζπζηήκαηνο ζέηνπκε δηαδνρηθά ηα ζήκαηα :
1 1
x1 ( n ) ( ) n u ( n ) θαη x 2 ( n ) ( ) n u ( n ) . Αλ κε a1 θαη a 2 ζπκβνιίζνπκε ην
2 2
πνζνζηό ελέξγεηαο ζηελ έμνδν ηνπ ζπζηήκαηνο ζε ζρέζε κε ηελ ελέξγεηα
εηζόδνπ, γηα ηα δύν ζήκαηα εηζόδνπ αληίζηνηρα, πνην από ηα a1 , a 2 είλαη
κεγαιύηεξν ; Γηθαηνινγείζηε επαξθώο ηελ απάληεζή ζαο.
ΛΥΣΗ
Δθαξκόδνπκε ηνλ νξηζκό ηνπ αληίζηξνθνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Fourier :

α)
/2 /2 n n
1 j n 1 j n 1 1 1 j j
h( n ) H( ) e d e d ( ) d( e j n ) [e 2 e 2
]
2 2 /2
2 jn / 2 2 jn
n n
j j
2 2
1 [e e ] 1 n 1 n
ή h( n ) sin( ) sin c( )
n 2j n 2 2 2
h( n )
1/2
1/π
1/5π
n
-3 3
-7 -6 -5 -4 -2 -1 0 1 2 4 5 6 7
-1/3π
β) Βξίζθνπκε ηνλ κεηαζρεκαηηζκό Fourier ησλ δύν ζεκάησλ :

1 n 1 n 1
x1 ( n ) ( ) u( n ) X1 ( ) F[x1 ( n )] ( ) e j n ( e j
)n
2 n 0 2 n 0 2
1 1
X1 ( ) | X1 ( )| .
1 j 1,25 cos
1 e
2
1
Οκνίσο πξνθύπηεη : | X 2 ( )|
1,25 cos
| X( )| | X1( )|
2
|X2( )|
0,89
0,67
0 π 2π
Πξνθαλώο a2 a1 , γηαηί ην ζήκα x2 ( n ) έρεη "ζπγθεληξσκέλε'' ηελ πεξηζζόηεξε ελέξγεηά ηνπ

ζηελ πεξηνρή δηέιεπζεο ζπρλνηήησλ ηνπ ζπζηήκαηνο [0, / 2] ζε αληίζεζε κε ην ζήκα
x1 ( n ) πνπ έρεη ''ζπγθεληξσκέλε" ηελ πεξηζζόηεξε ελέξγεηά ηνπ έμσ από απηή ηελ πεξηνρή.
ΑΣΚΗΣΗ 64
Θεσξνύκε ην πεξηνδηθό ζήκα ζπλερνύο ρξόλνπ :
x(t ) A cos(200 t ) B cos(600 t ), A B 0 ,
ην νπνίν δεηγκαηνιεπηνύκε κε ζπρλόηεηα f s 1000 Hz .
α) Τν πξνθύπηνλ ζήκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ, x(n) , είλαη πεξηνδηθό ;
β) Να πξνζδηνξηζζεί ην θάζκα πιάηνπο, X (m) , ηνπ δηαθξηηνύ ζήκαηνο
x(n) , κε ρξήζε ηνπ Γηαθξηηνύ Μεηαζρεκαηηζκνύ Φνπξηέ (Γ.Μ.Φ.).
ΛΥΣΗ
α)
1 1
x ( n) x(t ) A cos(200 nTs ) B cos(600 nTs ) A cos(200 n ) B cos(600 n )
t nTs fs fs
n n
A cos(0.2 n) B cos(0.6 nTs ) A cos(2 ) B cos(6 ) N 10
10 10
2 n 2 n 6 n 6 n
A j 10 A j B j 10 B j
β) x ( n) e e 10
e e 10
2 2 2 2
N 1 2 9 2 n 2 9 2 n 2
j nm A j j nm A j j nm
X (m) F x(n) x ( n )e N e 10
e 10
e 10
e 10
n 0 2 n 0 2 n 0
9 6 n 2 9 6 n 2 9 2 n 9 2 n
B j
10
j
10
nm B j
10
j
10
nm A j
10
( 1 m) A j
10
(1 m )
e e e e e e
2 n 0 2 n 0 2 n 0 2 n 0
9 2 n 9 2 n
B j
10
( 3 m) B j
10
(3 m)
e e
2 n 0 2 n 0
A A B B
10 ( m 1) 10 ( m 1) 10 ( m 3) 10 ( m 3)
2 2 2 2
Καη ιόγσ ηεο άξηηαο ζπκκεηξίαο ησλ πιαηώλ πνπ ζηνλ ΓΜΦ εθθξάδεηαη ζαλ :
X (m) X (N m)
έρνπκε :
X (m) 5A (m 1) 5 A (m 9) 5B (m 3) 5B (m 7)
| X ( m )|
fs / 2
5Α 5Α
5Β 5Β
m
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
100 200 300400 900 f ( Hz )
ΑΣΚΗΣΗ 65
Θεσξνύκε έλαλ ηξαπεδηθό ινγαξηαζκό ηακηεπηεξίνπ κε εηήζην επηηόθην 20%,
εμακεληαίν αλαηνθηζκό, ζηαζεξέο θαηαζέζεηο 10.000δξρ. ζηελ αξρή θάζε
εμακήλνπ, ρσξίο ηε δπλαηόηεηα ελδηάκεζσλ αλαιήςεσλ.
α) Να βξεζεί ε ζρέζε εηζόδνπ - εμόδνπ ηνπ πην πάλσ νηθνλνκηθνύ
ζπζηήκαηνο θαζώο θαη ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ.
β) Αλ ππνζέζνπκε όηη ν ινγαξηαζκόο "αλνίρηεθε'' ηελ εκέξα γέλλεζεο ελόο
παηδηνύ, πνην ζα είλαη ην πνζό πνπ ζα έρεη ν ινγαξηαζκόο ακέζσο κεηά ηελ
ζπκπιήξσζε ηνπ 18νπ, ηνπ 25νπ θαη ηνπ 40νπ έηνπο ηνπ αληίζηνηρα ;
Δπαλαιάβεηε ηνλ πξνεγνύκελν ππνινγηζκό γηα ηελ πεξίπησζε πνπ είρακε
κία κόλν αξρηθή θαηάζεζε 10.000δξρ. κε ηνπο ππόινηπνπο όξνπο
ακεηάβιεηνπο. (Ζ επίιπζε λα γίλεη κε ρξήζε κεζνδνινγηώλ από ηνπο
κεηαζρεκαηηζκνύο Z).
ΛΥΣΗ
α)
x( n ) + y( n )
+
+
1
z
1,1
Τν παξαπάλσ ζύζηεκα πεξηγξάθεη ην νηθνλνκηθό ζύζηεκα πνπ δόζεθε.

Δπνκέλσο γξάθνπκε :
, y( n 1) x( n ) κε x( n ) 104 u( n ) .
y( n ) 11
Δθαξκόδνληαο ην κεηαζρεκαηηζκό Z παίξλνπκε :
1
Y( z) 11
, z , z 1]
Y( z) X( z) Y( z)[1 11 X( z)
Y( z) 1 z
ή H( z) 1 .
X( z) 1 11
,z z 11,
β) Αληηθαζηζηνύκε ζηελ ηειεπηαία ζρέζε ηνπ πξνεγνύκελνπ εξσηήκαηνο ηε ζρέζε

z
X( z ) Z x( n ) 10 4 :
z 1
z z Y( z) z
Y( z) H( z) X( z) 104 104
z 11, z 1 z ( z 11
, )( z 1)
Y( z) A B
Αλαιύνπκε ζε απιά θιάζκαηα : νπόηε :
z z 11 , z 1
Y( z) 10 4 (11
,)
A ( z 11
, ) z 1,1 105 (11
, ) θαη
z 0,1
Y( z ) 10 4
B ( z 1) 105 .
z z 1 0,1
Δπνκέλσο :
z z
, ) 105
Y( z) (11 105 y( n ) Z 1
Y( z) , 105 (11
y( n ) 11 , ) n u( n ) 105 u( n )
z 11, z 1
y( n ) 105 [(11
, )n 1
1] u( n ) .
5 4
Πξάγκαηη, γηα n 0 , 1] 10 (1ε θαηάζεζε ) θ.ι.π.
y( 0) 10 [11
Γηα n 36 ( 2 18) y( 36) 105 [(11
, )37 1] 3300
. .430 .
5 51
Γηα n 50 (2 25) y(50) 10 [(11, ) 1] 12.813100. .
5 81
Τέινο γηα n 80 (2 40) έρνπκε y(80) 10 [(11
, ) 1] 225.228.000 . !!!
Σε πεξίπησζε πνπ έρνπκε κόλν κία αξρηθή θαηάζεζε 10.000δξρ., ε είζνδνο

γίλεηαη :
x ( n ) 10 4 ( n ) θαη X ( z) 10 4 .
z
Άξα : Y ( z) H( z) X ( z) 104 y ( n ) 10 4 (11
, ) n u( n ) .
z 11,
Έηζη αληίζηνηρα έρνπκε :
y (36) 10 4 (11
, )36 309130
. .
4 50
y (50) 10 (11
,) 1173920
. . .
4 80
y ( 80) 10 (11
,) 20.484.400 .
ΑΣΚΗΣΗ 66
Όπσο ε ζπλέιημε, έηζη θαη ε εηεξνζπζρέηηζε θαη ε απηνζπζρέηηζε, κπνξνύλ
λα εθθξαζζνύλ ζαλ γηλόκελα πνιπσλύκσλ.
α) Γώζηε ηηο εθθξάζεηο απηέο θαη ππνινγίζαηε ηα θαηάιιεια πνιπώλπκα.
β) Δπαιεζεύζηε ηα απνηειέζκαηα ζαο ππνινγίδνληαο ηελ απηνζπζρέηηζε
ηνπ ζήκαηνο :
x(n) ( 1) n [u (n) u (n 5)] .
ΛΥΣΗ
α) Από ηελ ζεσξία γλσξίδνπκε όηη ζα ηζρύνπλ νη ζρέζεηο :
rxy (l ) x ( m) y ( m l ) x ( n) y( n) (1.α.1)
m n l
(ζει.89, ζρέζε 2.7.14)
θαη θαη’αλαινγία :
rxx (l ) x(m) x(m l ) x(n) x( n) (1.α.2)

m n l
Δθαξκόδνληαο ηνλ κεηαζρεκαηηζκό Ε ζηηο ζρέζεηο (1.α.1) θαη (1.α.2), θαη βάζεη ηεο ηδηόηεηαο
ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ λα κεηαηξεπεί ηελ ζπλέιημε ζε γηλόκελν, έρνπκε :
Z rxy (l ) Z x(n) y( n) Rxy ( z ) X ( z ) Y ( z 1 ) (1.α.3)

n l
θαη νκνίσο :
Z rxx (l ) Z x(n) x( n) Rxx ( z ) X ( z) X ( z 1 ) (1.α.4)

n l
Έρνπκε ινηπόλ σο κηα κνξθή απόδεημεο ησλ παξαπάλσ ηα εμήο :
rxy (l ) x(m) y(m l ) Z rxy (l ) Rxy ( z )

m
l l
Rxy ( z ) x ( n) y ( n l ) z x ( n) y (n l ) z (1)
l

n
 n l
rxy ( l )
Αλ : n l k l k n ,θαη l k
Άξα :
(1) Rxy ( z ) x ( n) y (k ) z k n
x ( n) z n y (k ) ( z 1 ) k
n k

n
   k
X (z) Y (z 1)
Άξα :
Rxy ( z ) X ( z) Y ( z 1 ) ,
θαη θαη’επέθηαζε :
R xx ( z ) X ( z) X ( z 1 )
Έηζη πξνθεηκέλνπ λα ππνινγίζνπκε ηελ εηεξνζπζρέηηζε κεηαζρεκαηίδνπκε θαηά Ε θαη ηα δύν

ζήκαηα x(n) θαη y(n) , δειαδή δεκηνπξγνύκε ηα πνιπώλπκα X (z ) θαη Y (z) αληίζηνηρα, θαη
1
θαηόπηλ ζην δεύηεξν πνιπώλπκν Y (z) αληηθαζηζηνύκε ην z κε ην z . Σηε ζπλέρεηα, ε
δηαδηθαζία είλαη ίδηα κε ηελ αληίζηνηρε ηεο ζπλέιημεο (δειαδή ν πνιιαπιαζηαζκόο ησλ δύν
πνιπσλύκσλ, αλαγσγή νκνβάζκησλ όξσλ).
Ο εθζέηεο ηνπ z δείρλεη ηελ ηηκή ηεο θαζπζηέξεζεο, (lag)(-l), ν δε αληίζηνηρνο ζπληειεζηήο
ηελ ηηκή ηεο εηεξνζπζρέηηζεο ζ’απηή ηελ ζέζε. Τειείσο αλάινγα ζπκβαίλνπλ θαη ζηνλ
ππνινγηζκό ηεο απηνζπζρέηηζεο. Έηζη, ελδεηθηηθά, κπνξνύκε λα γξάςνπκε :
Z
1 2
Έζησ : x ( n) x(0), x(1), x(2) X ( z) x(0) x(1) z x(2) z
Z
1 2
y ( n) y (0), y (1), y (2) Y ( z) y (0) y (1) z y (2) z Y (z 1 ) y (0) y (1) z 1
R xy ( z ) X ( z) Y ( z 1 ) x(0) x(1) z 1 x(2) z 2 y (0) y (1) z 1
   
X ( z) Y (z 1)
x(0) y (1) z [ x(0) y (0) x(1) y (1)] z 0 [ x(1) y (0) x(2) y (1)] z 1 x(2) y (0) z 2
rxy ( 1) x(0) y (1), rxy (0) x(0) y (0) x(1) y (1)

rxy (1) x(1) y (0) x(2) y (1), rxy (2) x(2) y (0)
Αληίζηνηρα, κπνξνύκε λα ππνινγίζνπκε ηνπο ζπληειεζηέο ησλ πνιπσλύκσλ X (z ) X ( z 1 )

θαη Y (z) Y ( z 1 ) γηα ηελ απηνζπζρέηηζε.
β)
x ( n) ( 1) n [u (n) u (n 5)]
x( n )
1 3
-2 -1 0 2 4 5 6
n
-1
Υπνινγίδνληαο ηηο ηηκέο ηεο απηνζπζρέηηζεο rxx (l ) κε ηελ κέζνδν ηνπ

πνιιαπιαζηαζκνύ πίλαθα κε δηάλπζκα θαη θάλνληαο ρξήζε ηεο ηδηόηεηαο ηεο άξηηαο
ζπκκεηξίαο ηεο αθνινπζίαο ηηκώλ, έρνπκε :
rxx (0) x(0) x(1) x(2) x(3) x(4) x(0) 1 1 1 1 1 1 5
rxx (1) rxx ( 1) 0 x(0) x(1) x(2) x(3) x(1) 0 1 1 1 1 1 4
rxx (2) rxx ( 2) 0 0 x(0) x(1) x(2) x(2) 0 0 1 1 1 1 3
rxx (3) rxx ( 3) 0 0 0 x(0) x(1) x(3) 0 0 0 1 1 1 2
rxx (4) rxx ( 4) 0 0 0 0 x(0) x(4) 0 0 0 0 1 1 1
Σηε ζπλέρεηα ππνινγίδνπκε ηελ απηνζπζρέηηζε κε ηελ πνιπσλπκηθή κέζνδν πνπ αλαπηύμακε
πξνεγνπκέλσο :
R xx ( z ) X ( z) X ( z 1 )
1 2 3 4
X ( z) 1 z z z z X (z 1 ) 1 z z2 z3 z4
1 2 3 4
R xx (z ) 1 z z z z 1 z z2 z3 z4
4 3 2 1
z 2z 3z 4z 5 4z 3z 2 2z 3 z4
Άξα :
rxx ( 4) rxx (4) 1, rxx ( 3) rxx (3) 2
rxx ( 2) rxx (2) 3, rxx ( 1) rxx (1) 4, rxx (0) 5
rxx ( l )
5
4
3
1 l
-3 -1 1 3
-6 -5 -4 -2 0 2 4 5 6
-1
-2
-3
-4
ΑΣΚΗΣΗ 67
Έλα FIR ζύζηεκα (θίιηξν) έρεη "ζπκκεηξηθνύο" ζπληειεζηέο, δειαδή ηζρύεη ε
ζρέζε :
b J b
όπνπ b : ην δηάλπζκα ζπληειεζηώλ ηνπ ζπζηήκαηνο (θίιηξνπ),
θαη J : ν ηειεζηήο αλάθιαζεο.
Γείμηε όηη ε ραξαθηεξηζηηθή θάζεο ελόο ηέηνηνπ θίιηξνπ είλαη θζίλνπζα
γξακκηθή ζπλάξηεζε ηεο ζπρλόηεηαο, , κε εμαίξεζε έλα ζπγθεθξηκέλν
αξηζκό ζεκείσλ ζηα νπνία πξαγκαηνπνηνύληαη άικαηα θαηά ή 2 . Τα
άικαηα θαηά 2 είλαη αλαγθαία γηα λα δηαηεξεζεί ε θάζε ζην δηάζηεκα
[ , ].
Σρεδηάζηε ελδεηθηηθά ηελ ραξαθηεξηζηηθή θάζεο ελόο ηέηνηνπ FIR θίιηξνπ.
ΛΥΣΗ
Από ηελ ζεσξία γλσξίδνπκε όηη ην FIR ζύζηεκα πεξηγξάθεηαη από ηελ ζρέζε :
N
y( n ) b k x( n k)
k 0
Δπνκέλσο, αλ ε είζνδνο είλαη x( n ) ( n ) ηόηε h( k ) b k (ζρέζε 2.1).
Άξα ε αθνινπζία bn είλαη ε αθνινπζία ηηκώλ ηεο απόθξηζεο κνλαδηαίνπ παικνύ, h( n ) ,
ηνπ ζπζηήκαηνο. Δπίζεο δίλεηαη όηη b J b , όπνπ :
b0
b1
b b2 ην δηάλπζκα ζπληειεζηώλ ηνπ ζπζηήκαηνο,

bN ( N 1) 1
0 0   1
0   1 0
J   1 0  ν ηειεζηήο αλάθιαζεο.
 1   0
1 0  0 0 ( N 1) ( N 1)
Αληηθαζηζηνύκε ηνπο πίλαθεο απηνύο ζηε δνζείζα ζρέζε :
b0 0 0   1 b0 bN
b1 0   1 0 b1 bN 1
b J b b2   1 0  b2 
  1   0  b1
bN 1 0  0 0 bN b0
Άξα : b0 b N , b1 b N 1 , b2 bN 2 θ.ν.θ. (ζρέζε 2.2).

Σηε ζπλέρεηα πξνζδηνξίδνπκε ηελ απόθξηζε ζπρλόηεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο (θίιηξνπ)

ιακβάλνληαο ππόςε ηηο ζρέζεηο (2.1) θαη (2.2).
N
j i j i
H( ) h( i ) e bi e
i i 0
j j2 j3 j( N 1) jN
b0 b1 e b2 e b3 e ... b N 1 e bN e
N
jN j j( N 1) j2 j( N 2) j
2
[b 0 bN e ] [ b1 e bN 1 e ] [b 2 e bN 2 e ] .. b N / 2 * e
N
j
Σεκείσζε : Ο όξνο πνπ ζεκεηώλεηαη κε ην αζηεξάθη (δειαδή ν b N /2 e 2 ) ππάξρεη κόλν
γηα N 2 k (άξηην).
N N N N N 2 N 2 N N 4 N 4
j j j j j j j j j
2 2 2 2 2 2 2 2 2
H( ) b0e [e e ] b1 e [e e ] b2 e [e e ]
N
j
2
.. b N / 2 * e
N
j
2
N N 2 N 4 1
2e [ b 0 cos( ) b1 cos( ) b 2 cos( ) .. b N / 2 *]
 2  2  2  2  
A
N
j
Άξα : ( ) Arg( H( )) Arg 2e 2
Arg A ή
N
, [A ] 0
( ) 2 .
N
, [A ] 0
2
Ζ πξνεγνύκελε ζρέζε γηα ηελ ραξαθηεξηζηηθή θάζεο, ( ) , δείρλεη όηη πξάγκαηη είλαη
θζίλνπζα γξακκηθή ζπλάξηεζε ηεο ζπρλόηεηαο . Τα άικαηα θαηά πξαγκαηνπνηνύληαη
όηαλ ε παξάζηαζε κέζα ζηελ αγθύιε, [A] ,αιιάμεη πξόζεκν. Τα άικαηα θαηά 2 γίλνληαη γηα
λα δηαηεξείηαη ε θάζε ζην δηάζηεκα [ , ].
Δλδεηθηηθά παίξλνπκε γηα N 5 ηα απνηειέζκαηα b0 b5 1, b1 b4 2,

b2 b3 3.
5 5 3 1
Τόηε ( ) Arg cos( ) 2 cos( ) 3cos( ) .
2 2 2 2
( )
π
3π/4
Άικα θαηά π (Αιιαγή πξνζήκνπ)
0 2π/5 π/2
-π/4 π 3π/2 2π
θ.ν.θ.
-π
Άικα θαηά 2π
ΑΣΚΗΣΗ 68
Έζησ ηα Γ.Φ.Α ζπζηήκαηα Α, Β θαη Γ, πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ
ζρέζεηο εηζόδνπ-εμόδνπ :
Α: y(n) a1 y (n 1) b0 x(n)
Β: y (n) a1 y (n 1) b0 x(n) b1 x(n 1)
Γ: y(n) a1 y(n 1) b0 x(n) b1 x(n 1) b2 x(n 2)
Υπνζέηνπκε κεδεληθέο αξρηθέο ζπλζήθεο.
α) Γείμαηε (ρσξίο ηε ρξήζε κεηαζρεκαηηζκνύ Ε) όηη νη αληίζηνηρεο
απνθξίζεηο κνλαδηαίνπ παικνύ πιεξνύλ ηηο ζρέζεηο :
h ( n) b0 a1n u (n)
h (n) h (n) b1a1n 1 u(n 1)
h (n) h (n) b2 a1n 2 u (n 2)
β) Γείμαηε όηη κηα ελαιιαθηηθή γξαθή ησλ πξνεγνύκελσλ ζρέζεσλ είλαη :
b1 b1
h (n ) a 1n 1 [ b 0 ( )] u ( n 1) ( ) (n)
a1 a1
h (n) [b0 b1 a1 1 b2 a1 2 ] a1n u (n 1) [b1 a1 1 b2 a1 2 ] (n) b2 a1 1 (n 1)
γ) Με ρξήζε ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Ε επαιεζεύζαηε ηελ ελαιιαθηηθή
γξαθή ηνπ εξσηήκαηνο (β).
δ) Δθθξάζαηε ηα ζπζηήκαηα ‘ηύπνπ’ (Β) θαη (Γ) ζαλ παξάιιειε ζύλδεζε
πεξηζζόηεξσλ ΄ηύπνπ΄ (Α) θαη αξηζκνύ ζπζηεκάησλ ρσξίο κλήκε. Σρεδηάζαηε
απηέο ηηο παξάιιειεο πξαγκαηνπνηήζεηο ησλ ζπζηεκάησλ (Β) θαη (Γ).
ΛΥΣΗ
α)
Α: y(n) a1 y (n 1) b0 x(n)
Αλ x(n) (n) y(n) h (n) . Έηζη ζα έρσ ηελ εμήο αθνινπζία γηα ην h (n) :
h (0) a1h ( 1) b0 (0) b0

h (1) a1 h (0) b0 (1) b0 a1 0 b0 a1
h (2) a1 h (1) b0 (2) b0 a1 a1 0 b0 a12

n
h ( n) a 1 b0 u ( n )
Β: y ( n) a1 y (n 1) b0 x(n) b1 x(n 1)
h (0) a1 h ( 1) b0 (0) b1 ( 1) b0
h (1) a1 h (0) b0 (1) b1 (0) a1 b0 b1
h (2) a1 h (1) b0 (2) b1 (1) a1 a1 b0 b1 a12 b0 a1 b1
2 3 2
h (3) a1 h (2) 0 0 a1 a 1 b0 a1 b1 a1 b0 a 1 b1

h (n) a b0 u (n) a1n
n 1
b1 u(n 1) h (n) h (n) a1n 1
b1 u(n 1)

1
h (n)
Γ: y(n) a1 y(n 1) b0 x(n) b1 x(n 1) b2 x(n 2)

h (0) a1 h ( 1) b0 (0) b1 ( 1) b2 ( 2) b0
h (1) a1 h (0) b0 (1) b1 (0) b2 ( 1) a1 b0 0 b1 0 a1 b0 b1
2
h ( 2) a1 h (1) b0 ( 2) b1 (1) b 2 (0) a 1 a1 b 0 b1 b2 a1 b0 a1 b1 b2
h (3) a1 h (2) b0 (3) b1 (2) b2 (1) a1 a12 b0 a1 b1 b2 0 0 0 a13 b0 a12 b1 a1 b2


h (n) a1n b0 u (n) a1n 1 b1 u (n 1) a1n 2
b2 u (n 2) h (n) h (n) a1n 2
b2 u(n 2)

h (n)
β)
h ( n) a1n b0 u (n) b1 a1n 1

u (n 1)

u (n) ( n)
b1 b1
a1n b 0 u ( n ) b1 a1n 1
u ( n ) b1 a1n 1
(n) a1n b0 u ( n) a1n 1
( n)
a1 a1
0
a1 1
b1 b1
a1n b0 u ( n) (n)
a1 a1
h (n) a1n b0 u(n) a1n 1b1 u(n 1) a1n 2 b2 u(n 2)

 
u (n) ( n) u ( n) ( n) ( n 1)
n n 1 n 1 n 2 n 2 n 2
a b0 u ( n ) a
1 1 1 b u (n ) a 1 1 b (n ) a 1 b 2 u ( n ) a1 b 2 ( n ) a1 b2 ( n 1)
n b1 b2 n b1 b2 n 1 b2
a1 b0 2
u ( n) a1 2
( n ) a1 ( n 1)
a1 a 1 a1 a 1 a1
n b1 b2 b1 b2 b2
a1 b0 2
u ( n) 2
(n) ( n 1)
a1 a 1 a1 a 1 a1
γ)
Β: Y ( z ) a1 z 1
Y ( z ) b0 X ( z ) b1 z 1
X ( z) Y ( z )[1 a1 z 1 ] X ( z )[b0 b1 z 1 ]
1
Y ( z) b0 b1 z b0 z b1 (3.γ.1)
H ( z) 1
X ( z) 1 a1 z z a1 z a1

H ' ( z)
'
H ( z) b1 A B
z z ( z a1 ) z z a1
H ' ( z) b1 H ' ( z) b1
A z , B ( z a1 )
z z 0 a1 z z a1 a1
b1 b1 z
H ' ( z) (3.γ.2)
a1 a1 z a1
b1 z b1
H ( z) b0
Από (3.γ.1) θαη (3.γ.2) a1 z a1 a1
-1 -1 b1 z -1 b1
h ( n) Z H ( z) Z b0 Z
a1 z a1 a1
b1 b1
h (n) b0 a1n u (n) ( n)
a1 a1
Γ: Y ( z ) a1 z 1
Y ( z ) b0 X ( z ) b1 z 1
X ( z ) b2 z 2
X ( z)
Y ( z )[1 a1 z 1 ] X ( z )[b0 b1 z 1
b2 z 2 ]
1 2
Y ( z) b0 b1 z b2 z b0 z b1 b2
H ( z) 1
X (z) 1 a1 z z a1 z a1 z ( z a1 )
  
(3.γ.3)
' ''
H ( z) H (z)
Ζ H ' ( z ) είλαη ε ίδηα κε ηελ H ' ( z ) . Άξα :

b1 z b1 (3.γ.4)
H ' ( z)
a1 z a1 a1
''
H ( z) b2 A B1 B2
2 2
z z ( z a1 ) z a1 z z
H '' ( z ) b2 ,
''
d H ( z) 2 d b2 b2
A ( z a1 ) B1 z
z z a1 a 12 dz z z 0 dz z a 1 z 0 a 12
H '' ( z ) b2 b2
B2 z2
z z 0 z a1 z 0 a1
b2 z b2 b2 (3.γ.5)
H '' ( z ) 2 2
z 1
a 1 z a1 a 1 a1
Από ηηο (3.γ.3), (3.γ.4) θαη (3.γ.5) έρνπκε :
b1 b2 z b1 b2 b2 1
H ( z) b0 2 2
z
a1 a 1 z a1 a1 a1 a1
b1 b2 b1 b2 b2
h (n) Z -1 H ( z ) b0 2
a1n u(n) 2
(n) (n 1)
a1 a 1 a1 a 1 a1
δ) Δμεηάδνπκε ηελ κνξθή ηνπ ζπζηήκαηνο ‘ηύπνπ’ Α :
Α: z 1 Y ( z)
H ( z) C C 1
z a1 1 a1 z X ( z)
1 1
Y ( z ) 1 a1 z C X ( z) Y ( z ) a1 z Y ( z) C X ( z)
y ( n) -1
Z Y ( z) a1 y (n 1) C x(n) . Άξα :
X( z) + Y( z)
c +
x( n ) y( n )
+
a1 z 1
Δμεηάδνπκε ηελ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H (z ) , ηνπ ζπζηήκαηνο ‘ηύπνπ’ Β :

b1 z b1
H ( z) b0
a1 z a1 a1

 
C C'
Σύζηεκα ‘ηύπνπ’ Α Σύζηεκα ρσξίο κλήκε δηόηη:
Y ' ( z)
C' Y ' ( z) C ' X ' ( z) y ' ( n) C ' x ' ( n)
X ' ( z)
Άξα :
b1
-
a1
+
X( z) Y( z)
+
x( n ) y( n )
+
+
+
b1 +
b0
a1
a1 z 1
Δίλαη πξνθαλέο όηη ην ζύζηεκα ‘ηύπνπ’ Α ηεο πξνεγνύκελεο πξαγκαηνπνίεζεο
κπνξεί λα αλαιπζεί ζε δύν άιια ζπζηήκαηα ‘ηύπνπ’ Α, ζπλδεδεκέλα παξάιιεια, κε
b
ζπληειεζηή ζηνλ πνιιαπιαζηαζηή εηζόδνπ b0 θαη 1 αληίζηνηρα. Γελ παξνπζηάδεηαη εδώ γηα
a1
νηθνλνκία ρώξνπ.
Σηε ζπλέρεηα εμεηάδνπκε ηελ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H (z ) , ηνπ ζπζηήκαηνο ‘ηύπνπ’
Γ.
b1 b2 z b1 b2 b2 1
H ( z) b0 2 2
z
a1 a1 z a1 a1 a a1
     1
C C' C ''
Σύζηεκα ‘ηύπνπ’ Α Σύζηεκα ρσξίο κλήκε Σύζηεκα κε κλήκε(*)
Y '' ( z )
(*) : C '' z 1
Y '' ( z ) C '' z 1
X '' ( z ) y '' ( n ) C '' x '' (n 1)
X '' ( z )
Άξα :
b2
-
1
a1
z
+
X( z) + Y( z)
x( n )
+
b1 b2 y( n )
-( ) +
a1 a 12
+
+
b1 b2
b0 +
a1 a 12
a1 1
z
Καη εδώ ηζρύνπλ αληίζηνηρα κε όζα αλαθέξακε γηα ην ζύζηεκα ‘ηύπνπ’ Β. Γει. Τν
ζύζηεκα ‘ηύπνπ’ Γ κπνξεί λα αλαιπζεί ζε παξάιιειε ζύλδεζε ηξηώλ ζπζηεκάησλ ‘ηύπνπ’ Α
b b
κε ζπληειεζηή εηζόδνπ b0 , 1 , 2 αληίζηνηρα.
a1 a 2
Οκνίσο θαη ν ‘θαη’επζείαλ’ δξόκνο (ν ρσξίο κλήκε) κπνξεί λα αλαιπζεί ζε δύν κε
πνιιαπιαζηαζηή
b1 θαη b 2 αληίζηνηρα.
a1 a2
ΑΣΚΗΣΗ 69
cos(2 n / N ) , n 0,1,2,.., N 1
Έζησ ην ζήκα : x ( n ) .
0 , ύ
Γείμηε κε ρξήζε ηνπ ΓΜΦ (DFT) όηη :
X( m) ( N / 2) [ ( m 1) ( m N 1)]
Σηε ζπλέρεηα ρξεζηκνπνηήζηε ην πξνεγνύκελν ζήκα, X( m ) , ζαλ είζνδν ζηνλ
αληίζηξνθν κεη/ζκό, ΑΓΜΦ, γηα λα θαηαιήμεηε πάιη ζε ρξνληθό ζήκα. Δίλαη
ην ζήκα απηό ζπλεκίηνλν ;
Σρεδηάζηε ηα ζήκαηα θαη ζηα δύν πεδία γηα N 8 .
ΛΥΣΗ
Γξάθνπκε ηνλ νξηζκό ηνπ ΓΜΦ :

N 1 2 nm 2 n 2 n 2 nm
j
N
1N1 j
N
j
N
j
N
X( m) F x(n) x(n) e (e e ) e
n 0 2n 0
N 1 2 n N 1 2 n
1 j
N
( m 1) j ( m 1)
( e e N )
2 n 0

 
 
n 0
 
N ( m 1) N ( m 1)
Δπνκέλσο, X( m) ( N / 2) [ ( m 1) ( m 1)] ( N / 2) [ ( m 1) ( m N 1)] ,

ιόγσ ηεο πεξηνδηθόηεηαο ηνπ ζήκαηνο, X( m ) , κε πεξίνδν N .
Τν ζήκα x( n ) πξνθύπηεη από εθαξκνγή ηνπ ΑΓΜΦ :
2 nm
1 1 N1 j
N
x(n) F [ X( m)] X( m) e
Nm0
2 nm
1 NN1 j
N
[ ( m 1) (m N 1)] e
N 2m0
2 nm 2 nm 2 n 2 n 2 Nn
1 N 1 j
N
N 1 j
N
1 j N
j
N
j
N
[ ( m 1) e (m N 1) e ] [e e e ]
2 m 0 m 0 2 1
2 n 2 n
1 j
N
j
N
2 n
[e e ] cos( )
2 N
γηα n 01
, ,2,..., N 1.
x( n )
1
0,707
3 4 5 n
0 1 2 6 7 8
-0,707
-1
| X ( m )|
Ν/2
m
0 1 2 3 4 5 6 7 8
ΑΣΚΗΣΗ 70
Σην επόκελν θύθισκα εθαξκόδεηαη ζηελ είζνδν ε εηθνληδόκελε κνξθή. Να
γξαθνύλ νη δύν (2) πξώηεο κε-κεδεληθέο αξκνληθέο ηεο εμόδνπ κε ηελ
ζπλεκηηνληθή κνξθή [‘Δξγαζηεξηαθή Μνξθή’, Am , m ].
R 1
R C 1F
+ +
vi(t) C vo(t)
- -
vi (t ) T , Vp p 2V
t
π/2 π/2
-1
ΛΥΣΗ
Από ηελ αλάιπζε ζε ζεηξά Fourier ηεο ηεηξαγσληθήο θπκαηνκνξθήο πνπ ππάξρεη ζην βηβιίν
ηνπ καζήκαηνο, έρνπκε :
m
cm sin c 2 2
d ,T ,A 2 2 , w0 2
2 T
c0 0
2 4
Am 2 cm A1 2 c1 2 sin c 2
2
A2 2 c2 2 sin c 2 0 0
3 2 4 , θαη
A3 2 c3 2 sin c 2
2 3 3
2
m cm 1 c1 0
2
2 c2 0 0, 3 c3 (ή 180 κνίξεο)
3
Δπνκέλσο :
4 4
ui ( t ) A m cos(mw 0 t Φm ) ui ( t ) cos(2t ) cos(6t 180 ) ...
m 1
 π 3π
2
ui (t ) 1.273 cos(2t ) 0.4244 cos(6t ) ...
Γλσξίδνπκε όκσο όηη :

V0 ( j ) H ( j ) Vi ( j ) .
1
jC 1 1
H( j )
1 j CR
 1 1 j
R 1
jC
1 1
H ( j 2) 0.4472 63.43 , H ( j 6) 0.1644 80.54
1 j2 1 j6
Άξα :
ui (t ) (0.4472) (1.273) cos(2t 

   63
.43
) (
0.1644) (0.4244) cos(6t 
     80 ) ...θαη
.54
H ( j 2) A1 H ( j 2) H ( j 6) A3 H ( j 6)
ηειηθά :
u 0 (t ) (0.569) cos(2t 63.43 ) (0.0698) cos(6t 80.54 ) ...
ΑΣΚΗΣΗ 71
Έλα πεξηνδηθό ζήκα x( t ) εθαξκόδεηαη ζαλ είζνδνο ζε έλα ζπληνληζκέλν
δσλνπεξαηό θίιηξν κε εύξνο δώλεο (BW) 0.25Hz . ( Σν θίιηξν ππνηίζεηαη
ηδαληθό ). Ζ έμνδνο ηνπ θίιηξνπ νδεγείηαη ζε έλα βνιηόκεηξν RMS ηηκήο. Αλ
κε f0 ζπκβνιίζνπκε ηελ θεληξηθή ζπρλόηεηα ηνπ θίιηξνπ ( ζε Hz ) θαη V0 ηελ
έλδεημε ηνπ βνιηνκέηξνπ ( ζε V ), ηόηε έρνπκε ηα επόκελα δεύγε ηηκώλ
( f0 , V0 ) :
( f0 0 , V0 3 ), ( f0 2 , V0 6 ), ( f0 4 , V0 4 ), ( f0 6 , V0 2 ),
( f0 8 , V0 1 ). Οη έλδεημεηο ζε όιεο ηηο άιιεο ζπρλόηεηεο είλαη κεδεληθέο.
α) Να ζρεδηαζηεί ην (δηπιεπξηθό) θάζκα πιάηνπο ησλ | Cm | .
β) Αλ ην ζήκα x( t ) ζπλδεζεί κε αληίζηαζε R 2 , λα ππνινγηζηεί ε νιηθή
ηζρύο πνπ απνδίδεηαη ζηελ αληίζηαζε (νιηθή κέζε ελέξγεηα).
γ) Αλ ην ζήκα x( t ) δηεγείξεη έλα θύθισκα RL ( R L 1 / 2 ) θαη ε έμνδνο είλαη
ε ηάζε ζηα άθξα ηεο αληίζηαζεο, λα ππνινγηζηεί ε RMS ηηκήο ηεο
ζπληζηώζαο ησλ 4Hz ηεο εμόδνπ.
ΛΥΣΗ
x( t )
f0
VRMS
ΗΓΑΝΗΚΟ ΕΧΝΟΠΔΡΑΣΟ
ΦΗΛΣΡΟ ΜΔΣΑΒΛΖΣΖ΢ ΚΔΝΣΡΗΚΖ΢
΢ΤΥΝΟΣΖΣΑ΢ f0
α) Ηζρύνπλ νη ζρέζεηο :
A m 2| Cm | (1)
Am
V0,RMS V0,m ή Am 2 V0,m (2)
2
Am 2V0,m V0,m
Από ηηο (1) θαη (2) παίξλνπκε : | C m | , m 0.
2 2 2
Από ηα δεδνκέλα, ζρεκαηίδνπκε ηνλ αθόινπζν πίλαθα :
f0 ( Hz) V0,RMS V0,m | C m | , m 0

0 (m = 0 ,D .C .) 3 3
2 (m = 1 ) 6 4 .2 4 3
4 (m = 2 ) 4 2 .8 2 8
6 (m = 3 ) 2 1 .4 1 4
8 (m = 4 ) 1 0 .7 0 7
Παξαηήξεζε : πξνθαλώο έρνπκε | C 0 | A0 V0, 0 .

|cm |
4
3
2
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 m
-8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 f ( Hz )
β)
+
x( t ) R 2
-
Ζ νιηθή ηζρύο πνπ απνδίδεηαη ζηελ αληίζηαζε ηζνύηαη κε :
1 4
A 2m 1 4
A 2m 1 4
E P (A2 ) ( A 20 ) (V 2 V02,m )
R 0 m 1 2 R  V m 12 R 0, 0 m 1
0, 0
V0 , m
1 2
Άξα : P (3 62 42 22 12 ) 33Watts .
2
γ)
L 1/ 2
+ +
xi(t) x( t ) R 1/ 2 xo(t)
- -
Ζ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ θπθιώκαηνο είλαη :
R 1/ 2 1
H( j )
R jL j 1 j
1/ 2
2
Γηα f 4Hz ή 2 f 2 8 παίξλνπκε :

4
1
H( j8 ) 0,03976 87 0 .
1 j8
Δπνκέλσο ε έμνδνο δίλεηαη από ηε ζρέζε :
X 0,RMS (f 4Hz) X i,RMS ( f 4Hz) | H( j8 )| ή X 0,RMS ( f 4Hz) 0,159Volts .


V0 , 2 4 Volts
ΑΣΚΗΣΗ 72
Να πξνζδηνξηζηεί ε ζπλεκηηνληθή αλάπηπμε Fourier Am , m ηνπ
‘θξνπζηηθνύ’ πεξηνδηθνύ ζήκαηνο πνπ θαίλεηαη ζηε ζπλέρεηα :
x( t )
2
... 1 ...
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 t
ΛΥΣΗ
T 4, x(t ) (t ) 2 (t 1) (t 2), 0 t 4
4 4
1 jmw0t 1 jmw0t 1 jmw0t
cm x(t )e dt x(t )e dt (t ) 2 (t 1) (t 2) e dt
T T
4T 0 4 T 0
1 jmw0 jm 2 w0
1 2e e
4
1 jmw0 jmw0 jmw0 1 jmw0
cm e 2 e e e 2 2 cos(mw0 )
4 4
1 mw0 jmw0 mw0 jmw0
2 cos 2 e cos 2 e
2 2 2
Am 2 cm , A0 c0 , m cm
mw0
Δπεηδή δε cos2 0 έρνπκε :
2
mw0
Am 2 cos2 , A0 1, m mw0
2
Άξα :
2
w0
2 mw0 4
x(t ) 1 2 cos cos mw0 (t 1) 1 2 cos2 m cos m (t 1)
m 1 2 m 1 4 2
ΑΣΚΗΣΗ 73
Γίλεηαη ην πεξηνδηθό ζήκα x( t ) .
α) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζεκειηώδεο πεξίνδνο, T0 .
β) Να ππνινγηζηεί ε RMS ηηκή ηνπ ζήκαηνο x( t ) κε ηε ρξήζε ηνπ
ζεσξήκαηνο ηνπ Parseval.
γ) Δπαιεζεύζηε ηελ πξνεγνύκελε ηηκή ρξεζηκνπνηώληαο ηνλ καζεκαηηθό
νξηζκό ηεο RMS ηηκήο.
δ) Τπνζέζηε έλα ηδαληθό θαησδηαβαηό θίιηξν (ILPF) κε C 4 0 ( fC :
ζπρλόηεηα απνθνπήο, C 2 fC ).
Τπνινγίζηε ηελ RMS ηηκή ηεο εμόδνπ ηνπ θίιηξνπ αλ ην ζήκα x( t )
εθαξκνζηεί ζηελ είζνδό ηνπ.
ΛΥΣΗ
α) Σν ζήκα x( t ) γξάθεηαη :
1
x( t ) cos( 0 t ) cos 2 ( 2 0 t) cos( 0 t) [cos( 4 0 t ) 1]
2
1 1 1 1 1
cos( 0 t) cos( 0 t ) cos( 4 0 t) cos( 0 t ) cos(3 0 t) cos(5 0 t)
2 2 2 4 4
Χζηόζν απηή ε έθθξαζε γηα ην ζήκα x( t ) απνηειεί αλάπηπγκα ζε πεπεξαζκέλε ζεηξά
Fourier.
΢πλεπώο, ε ζεκειηώδεο θπθιηθή ζπρλόηεηα είλαη 0 θαη αληίζηνηρα ε ζεκειηώδεο πεξίνδνο
2
ηζνύηαη κε : T0 .
0
β) Ζ ελεξγόο ηηκή δίλεηαη από ηε ζρέζε [x( t )]RMS E όπνπ :

2 Am 2 1/ 2 2 1/ 4 2 1/ 4 2
E A
0 ( ) ( ) ( ) ( ) 01875
. .
0 m 1,3,5 2 2 2 2
Άξα [x( t )]RMS E 01875
. 0.4330 .
γ) Ο καζεκαηηθόο νξηζκόο ηεο ελεξγνύ ηηκήο δίλεη :

T
1 1
[x( t )]RMS [x( t )]2 dt cos2 ( 0 t ) cos4 (2 0 t )dt
T T
T 0
Γηα λα ππνινγίζνπκε ην νινθιήξσκα απηό, θάλνπκε αιιαγή κεηαβιεηήο :
x 0 t dx 0 dt
Με αληηθαηάζηαζε παίξλνπκε :
2
2 1
[x( t )] RMS cos 2 ( x ) cos 4 ( 2x )dx
2 0
1
2
θαη ζηε ζπλέρεηα κε βάζε ηε ζρέζε : cos ( x ) [cos( 2 x ) 1] ην νινθιήξσκα γξάθεηαη :
2
2 2
1 1
[x( t )]2RMS 5
cos ( 2x )dx cos 4 ( 2x )dx
4 0 4 0
(γηα δηεπθόιπλζε λέα αιιαγή κεηαβιεηήο : y 2x dy 2dx )

4 4
1 1
cos5 ( y)dy cos 4 ( y)dy .
8 0
8 0
Μεηά ηηο πξάμεηο έρνπκε ην απνηέιεζκα :
3 3
[x( t )]2RMS [x( t )]RMS 0.4330 .
16 16
Δπνκέλσο, επαιεζεύεηαη ην απνηέιεζκα ηνπ πξνεγνύκελνπ εξσηήκαηνο.
δ) Ζ ραξαθηεξηζηηθή πιάηνπο ηνπ ηδαληθνύ θαησδηαβαηνύ θίιηξνπ θαίλεηαη ζην αθόινπζν

ζρήκα :
| H ( )|
ΓΙΑΒΑΣΗ
1 ΑΠΟΚΟΠΗ
0 c 4 0
1
΢πλεπώο, ζηελ έμνδν ηνπ θίιηξνπ ζα ππάξρνπλ κόλν νη ζπληζηώζεο cos( 0 t ) θαη
2
1 1/ 2 2 1/ 4 2
cos(3 0 t ) . Άξα : [x( t )]RMS ( ) ( ) 0.395 .
4 2 2
xi ( t ) x( t ) x0 ( t )
ILPF
ΑΣΚΗΣΗ 74
Έλα ζήκα g (t ) έρεη κεηαζρεκαηηζκό Fourier :
π σ
j
2 σ
G(σ) F g( t ) 2 e , 1 σ 3
0, αιινύ
Σν ζήκα g (t ) εθαξκόδεηαη ζαλ είζνδνο ζε ηδαληθό δσλνπεξαηό θίιηξν (IBPF)
κε κνλαδηαίν θέξδνο ζηελ δώλε δηειεύζεσο πνπ εθηείλεηαη από 1 0.5 εώο
rad
2 2 . Ζ ραξαθηεξηζηηθή θάζεσο ηνπ θίιηξνπ είλαη γξακκηθή κε
sec
2
θιίζε sec onds , θαη πεξλά από ην κεδέλ (0) ζηελ θεληξηθή ζπρλόηεηα
3
1 2
.
2
α) Να ζρεδηαζηεί ε ραξαθηεξηζηηθή (πιάηνπο θαη θάζεο) ηνπ θίιηξνπ.
β) Να ζρεδηαζηνύλ ηα θάζκαηα (πιάηνπο θαη θάζεο) ζηελ είζνδν θαη ζηελ
έμνδν ηνπ θίιηξνπ.
γ) Να πξνζδηνξηζηνύλ νη κέζεο νιηθέο ελέξγεηεο ζηελ είζνδν θαη ζηελ έμνδν
ηνπ θίιηξνπ.
ΛΥΣΗ
α)
| H ( )|
1
1 2
rad
-2 -1 1 2 ( )
sec
90 0
H( )
1 2
2
-1 1 2
-2 1 2 rad
( )
sec
90 0
β)
| G ( )|
2
rad
-3 -2 -1 0 1 2 3 ( )
sec
G( ) 90 0
-3 -2
-1 0 rad
1 2 3 ( )
sec
90 0
| Y ( )|
2
rad
-2 -1 0 1 2 ( )
sec
Y( )
120 0
-2
-1 0 1 2 rad
( )
120 0
sec
g( t ) y( t )
IBPF
H( )
Γηόηη :
Y( ) G( ) H ( ) , θαη Y( ) G( ) H ( ) , όπνπ βέβαηα :
j arg H ( )
H( ) H( ) H( ) H( )e
γ) Από ηηο πξνεγνύκελεο ραξαθηεξηζηηθέο πιάηνπο ηνπ εξσηήκαηνο (β) θαη από ην ζεώξεκα
Parseval ζα έρνπκε (Οη ραξαθηεξηζηηθέο θάζεηο δελ παίδνπλ θαλέλα ξόιν ζηνλ ππνινγηζκό
ηνπ ελεξγεηαθνύ πεξηερνκέλνπ ησλ ζεκάησλ) :
Θ. Parseval :
1 2
Eg g 2 (t )dt G( ) d
2

  
2
Δκβαδόλ ηνπ G( )
1 8
Eg 2 ( 4 2) .
2
Οκνίσο :
1 4
Ey 2 ( 4 1)
2
ΑΣΚΗΣΗ 75
Έλα ζήκα x( t ) έρεη ηνλ εμήο κεηαζρεκαηηζκό Fourier :
1, 2 | | 4
X( ) F x( t ) ( ) .
0,
Θεσξνύκε επίζεο h( t ) x 2 ( t ) . Να ππνινγηζηεί ην H( ) κε ρξήζε ηνπ

ζπλειηθηηθνύ ζεσξήκαηνο.
ΛΥΣΗ
Σν H( ) πξνέξρεηαη από ην h( t ) x 2 ( t ) ζύκθσλα κε ηηο αθόινπζεο ζρέζεηο :

h( t ) x 2 ( t ) x( t ) x( t )
1 (1)
H(σ) F h( t ) F x( t ) x( t ) X(σ) * X(σ)
2π
X( )
( ) ( )
3
3 ( )
1
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4
Από ην παξαπάλσ ζρήκα είλαη θαλεξό όηη :
X( ) 3 ( ) ( ) 3 ( )
Υξεζηκνπνηώληαο :
ηε κέζνδν ππνινγηζκνύ ηεο ζπλέιημεο κέζσ ζηνηρεησδώλ πξάμεσλ : ΑΝΑΚΛΑ΢Ζ,
ΜΔΣΑΘΔ΢Ζ, ΠΟΛΛΑΠΛΑ΢ΗΑ΢ΜΟ΢, ΟΛΟΚΛΖΡΧ΢Ζ, ΔΠΑΝΑΛΖΦΖ γηα ηελ πεξίπησζε
δηαθξηηώλ ζεκάησλ,
θαη ην όηη ε ζπλάξηεζε Γέιηα είλαη ην ηαπηνηηθό ζηνηρείν ηεο ζπλέιημεο ( ( t )* x( t ) x( t ) ),
κπνξνύκε λα εμάγνπκε κε ηε βνήζεηα ηεο αξρήο ηεο επαιιειίαο (ππέξζεζεο)
ζηα αθόινπζα ζρήκαηα [( X( )* 3 ( ) ), ( X( )* 3 ( ) ), ( X( )* ( ) ) ]
ηε ζπλέιημε X( ) X( ) , ε νπνία από ηελ (1) δίλεη ην H( ) .
X( ) 3 ( )
2
-8 -6 -4 -3 -2 0 2 4 6
X( ) 3 ( )
2
-8 -6 -4 -3 -2 0 2 4 6 8
X( ) ( ) X( )
-8 -6 -4 -3 -2 0 2 4 6 8
θαη ηειηθά παίξλνπκε :
X( )
2/π
1/π
-8 -6 -4 -3 -2 0 2 4 6 8
ΑΣΚΗΣΗ 76
2
Γίλεηαη ην ζήκα x(t ) 1 m(t ) cos t , όπνπ m(t ) sin ct . Να ππνινγηζζεί θαη
λα ζρεδηαζηεί X ( ) . Δπίζεο λα ζρεδηαζζεί ην ζήκα x(t ) .
ΛΥΣΗ
2
x(t ) 1 m(t ) cos t , m(t ) sin ct M( ) 2 ( ) , όπνπ** :
1 , 2
2 ( ) 2
0 , 2
X ( ) F x(t ) F cos t F m(t ) cos t
Αιιά :
F cost ( 1) ( 1) , θαη
1 1
F m( t ) cos t ( 1) ( 1) M ( ) ( 1) M ( ) ( 1) M ( )
2 2
1
M( 1) M ( 1)
2
M( )
π
-2 +2
F m ( t) cos( t)
π/2
1 1
M( 1) M( 1)
2 2
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4
Έηζη εθαξκόδνληαο ηελ αξρή ηεο επαιιειίαο ζα έρνπκε γηα ην X( ) :

X( )
( 1) π
( 1)
π/2
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4
x(t ) 1 m(t ) sin ct , m(t ) sin c 2 t 0 t 4
Άξα γηα t 4, x(t ) sin ct 0
x( t )
2
1
t
π 2π 3π
-1
** : Γηόηη από ηελ ζεσξία γλσξίδνπκε όηη :

F d
d (t ) d sin c 2
2
Άξα :
F
2 (t ) 2 sin c 2
Δπίζεο από ηηο ηδηόηεηεο ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Fourier ηζρύεη όηη :
F F
x(t ) X( ) X (t ) 2 x
Άξα :
F 1
sin c 2 t 2 2 2
(ιόγσ άξηηαο ζπκκεηξίαο).
2
ΑΣΚΗΣΗ 77
Γίλεηαη ην αθόινπζν θίιηξν :
X( z )
2 1 2
Y(z)
1 1 1
++ z + z + z +
2 ,5
3
Να ππνινγηζηνύλ :
α) ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ θίιηξνπ H( z) ,
β) νη πόινη θαη ηα κεδεληθά ηνπ ζπζηήκαηνο,
γ) ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, h( n ) ,
θαη
δ) λα ζρεδηαζηεί ην θίιηξν κε δηαθνξεηηθνύο ηξόπνπο.
ΛΥΣΗ
α) Μεηά από πξνζεθηηθή κειέηε ηνπ θίιηξνπ γξάθνπκε :

X( z) (1 2z 1 z 2 2z 3 ) Y( z)[3z
Y( z) 1
2,5z 2
z 3]
Δπνκέλσο ε ζπλάξηεζε H( z) πεξηγξάθεηαη από ηελ ζρέζε :
Y( z) 1 2z 1 z 2 2z 3
H( z) (Α),
X( z) 1 3z 1 2,5z 2 z 3
πνπ είλαη ηεο κνξθήο :
1 2 q
b0 b1z b2z .. b q z
H( z) 1 2 p .
a0 a1z a2z .. a p z
z3 2z 2 z 2
β) Ζ H( z) κπνξεί λα γξαθεί ζηελ κνξθή H( z) . Με δνθηκέο
z3 3z 2 2,5z 1
βξίζθνπκε όηη κία ξίδα ηνπ παξνλνκαζηή είλαη ε z 2 . Γηα λα πξνζδηνξίζνπκε ηηο άιιεο δύν
ξίδεο, θάλνπκε ηε δηαίξεζε :
z3 3z 2 2 ,5 z 1 z 2
z3 2z2 z2 z 0 ,5
z2 2 ,5 z 1
z2 2z
0 ,5 z 1
0 ,5 z 1
Σν ηξηώλπκν z2 z 0,5 έρεη ξίδεο ηνπο ζπδπγείο κηγαδηθνύο : 0,5 0,5 j .
Μία ξίδα ηνπ αξηζκεηή είλαη ε z 1 . Άξα θάλνληαο πάιη αληίζηνηρε δηαίξεζε γηα ηνλ αξηζκεηή
κπνξνύκε λα γξάςνπκε :
( z 1)( z 2 3z 2)
H( z ) (Β)
( z 2)( z 2 z 0,5)
( νη κνξθέο (Α) θαη (Β) είλαη ηζνδύλακεο ).
γ) Ζ απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ h( n ) βξίζθεηαη σο εμήο :
z3 2z2 z 2 z3 3z 2 2 ,5 z 1
z3 3z 2 2 ,5 z 1 1 5z 1
κ.λ.π.
5z2 3,5 z 1
 
5z2 15z h ( 0 ) h (1 )


δ) ΢ηε ζπλέρεηα, δίλνληαη ηέζζεξηο δηαθνξεηηθνί ηξόπνη ζρεδίαζεο ηνπ θίιηξνπ :
Καηεπζείαλ κνξθή II ή θαλνληθή ( Direct form II )
Με παξαηήξεζε ηνπ ζρήκαηνο 4.7.8 ηνπ βηβιίνπ βιέπνπκε όηη ην ζύζηεκα δελ δίλεηαη ζε
θαη'επζείαλ κνξθή II. Δπηβάιιεηαη λα ηξνπνπνηεζεί ν ζρεδηαζκόο ηνπ θίιηξνπ, κνινλόηη ζηε
κνξθή απηή επηηπγράλεηαη νηθνλνκία ζηηο κλήκεο. ΢ύκθσλα κε ην γεληθό ζρήκα ηεο
θαη'επζείαλ κνξθήο, θηηάρλνπκε ην αληίζηνηρν ζρήκα γηα ην θίιηξν καο :
1 2 q
b0 b1z b2z .. b q z 1 2z 1 z 2 2z 3
H( z) 1 2 , a 1, a1 3,
a0 a1z a2z .. a p z p 1 3z 1 2,5z 2 z 3 0
a2 2,5 , a 3 1, b 0 1, b1 2 , b 2 1 , b3 2.
x( n ) 0 1 y( n )
+ +
1
z
1 3 1 2
1
z
2 2 ,5 1
2
1
z
3 1 3 2
Καηεπζείαλ κνξθή I
x( n ) 1
0
y( n )
+ +
0 1
1 1
z z
3
1 2 1
+ +
1 1
z z
2 1 2 2 ,5
+ +
1 1
z 3 1
z
3 2
΢εηξηαθή κνξθή
΢ηελ πεξίπησζε απηή, γξάθνπκε ηελ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο σο γηλόκελν ζπλαξηήζεσλ

1 b1z 1 1 b1z 1 b 2 z 2
κεηαθνξάο 1εο ή 2εο ηάμεο (ηεο κνξθήο θαη αληίζηνηρα ) :
1 a1 z 1 1 a1 z 1 a 2 z 2
H( z) H1( z) H2 ( z) .... HK ( z) .
Από ηε ζρέζε (Β) βιέπνπκε όηη :

z 1 1 3z 1 2z 2
H( z) ,
z 2 1 z 1 0,5z 2
όπνπ ην πξώην θιάζκα είλαη απνηειεί πξώηεο ηάμεο ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, ελώ ην δεύηεξν
δεύηεξεο ηάμεο.
Γηα ηα επηκέξνπο Hi ( z) επηιέγεηαη ζπλήζσο ε θαη'επζείαλ κνξθή II.
a10 a 20 1, a11 2 , b11 1 , b10 1 , b 20 1, a 21 1 , b21 3, a 22 0,5 ,
b 22 2.
10 1 20 1
x( n )
+ + + +
1
y( n )
z 1 z
21 1 21 3
2 11 1 1
11
z
H 1( z )
22 0 ,5 22 2
10 20 1 H 2(z)
Παξάιιειε κνξθή
Ζ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο έρεη ηώξα ηε κνξθή : H( z) C H1 ( z) H2 ( z) .... HK ( z) , C :

ζηαζεξά. Αλαπηύζζνπκε ζε κεξηθά θιάζκαηα :
H( z) ( z 1)( z 2 3z 2) Cz D A B
.
z z( z 2)( z 2 z 0,5)
z 2 z z 0,5 z 2
2 ( 1)
Γηα λα βξνύκε ην A πνιιαπιαζηάδνπκε κε z θαη ζέηνπκε z 0 : A 2.
( 2) 0,5
( 22 6 2) ( 2 1)
Γηα ην B , πνι/δνπκε κε z 2 θαη ζέηνπκε z 2 : B 2,4 .
2 ( 22 2 0,5)
2
Γηα ηα C, D πνι/δνπκε κε z z 0,5 θαη ζέηνπκε z 1 θαη z 3 (ζα κπνξνύζε λα
επηιεγεί ν,ηηδήπνηε εμππεξεηεί ) θαη έρνπκε ζύζηεκα δύν εμηζώζεσλ κε αγλώζηνπο ηα C, D .
Έηζη βξίζθνπκε C 3,4 θαη D 3,6 .
2,4z 3,4z 2 3,6z 2,4 3,4 3,6z 1
Άξα H( z ) 2  z 2 2 .
C z 2 z 0,5 1 2z 1 1 z 1 0,5z 2
2
10 2 ,4
+
1
x( n ) z Y(z)
+
11 2
20 3,4
+ +
1
z
21 1 21 3,6
1
z
22 0 ,5
ΑΣΚΗΣΗ 78
Γίλεηαη ην κε-γξακκηθό ζύζηεκα :
y ( n) 1 y (n 1) x(n) , n 0,
2 y (n 1)
όπνπ x(n) au(n), a 1 θαη αξρηθή ζπλζήθε y( 1) a .
α) Ση κπνξεί λα ζεκαίλεη, θαηά ηελ γλώκε ζαο, γηα ην ιεηηνπξγηθό
ραξαθηεξηζκό ηνπ ζπζηήκαηνο ην γεγνλόο όηη ε αθνινπζία δεηγκάησλ ηνπ
ζήκαηνο εμόδνπ, y(n) , είλαη θζίλνπζα ;
β) Δίλαη ην ζύζηεκα απηό επζηαζέο θαηά ηελ έλλνηα BIBO ;
γ) Πξνζδηνξίζηε ηηο ηηκέο ηνπ n έηζη ώζηε ε ζρεηηθή κεηαβνιή ηεο εμόδνπ λα
είλαη κηθξόηεξε από 10 3 γηα ηηο πεξηπηώζεηο όπνπ a 4 θαη a 9 .
δ) Πνηά ζα είλαη ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο αλ a 1080 θαη n ;
ΛΥΣΗ
y ( n) 1 y (n 1) x ( n) , n 0
2 y (n 1)
x(n) au(n), a 1, y( 1) a
1 a
α) y(n) : θζίλνπζα y ( n) y (n 1) y ( n) y (n 1) y (n 1)
2 y (n 1)
a
y(n 1) a y 2 (n 1) y(n 1) a, n 0
y(n 1)
Άξα θαη y (n) a.

Δπνκέλσο, ην ζύζηεκα κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί, από ιεηηνπξγηθήο πιεπξάο, ζαλ έλα
ζύζηεκα (αιγόξηζκνο) πξνζέγγηζεο ηεο ηεηξαγσληθήο ξίδαο ελόο ζεηηθνύ αξηζκνύ
a (a 1) . Πξνθαλώο, ελλνείηαη όηη κόλνλ είζνδνη ηεο κνξθήο x(n) au(n), a 1, έρνπλ
λόεκα γηα έλα ηέηνην ζύζηεκα.
Β’ ηξόπνο :
Δπεηδή κηα θζίλνπζα αθνινπζίαζεηηθώλ αξηζκώλ ηείλεη ζην θάησ θξάγκα ηεο (κπνξεί λα είλαη
θάπνηνο ζεηηθόο αξηζκόο, Ρ, ή ην κεδέλ) ζα έρνπκε :
lim y(n) P lim y(n 1) P . Άξα :
n n
1 a a
P P P P a.
2 P P
Άξα ην θάησ θξάγκα (θαη ην όξην) ηεο αθνινπζίαο είλαη ε ξίδα ηνπ αξηζκνύ a . Άξα ε
αθνινπζία ηηκώλ ηνπ ζήκαηνο εμόδνπ ηνπ ζπζηήκαηνο, y(n) , πξνζεγγίδεη ηελ ηεηξαγσληθή
ξίδα ηνπ αξηζκνύ a .
β) Βεβαίσο θαη ην ζύζηεκα είλαη επζηαζέο θαηά ηελ έλλνηα BIBO. Γηόηη νπνηαδήπνηε είζνδνο
ηεο κνξθήο x(n) au(n),1 a , πνπ είλαη θξαγκέλε, δίδεη έμνδν νξηαθά ηελ a , πνπ
είλαη επίζεο θξαγκέλε.
γ)
y ( n) y (n 1)
y ( n)
y (n 1)
i) a 4
1 a 1 4 5
n 0 y (0) y ( 1) 4 2.5
2 y ( 1) 2 4 2
y (0) y ( 1) 2.5 4
y (0) 0.375
y ( 1) 4
1 a 1 4
n 1 y (1) y (0) 2.5 2.05
2 y (0) 2 2.5
y (1) y (0) 2.05 2.5
y (1) 0.18
y (0) 2.5
1 a 1 4
n 2 y (2) y (1) 2.05 2.00061
2 y (1) 2 2.05
y (2) y (1) 2.00061 2.05
y (2) 0.0241
y (1) 2.05
1 a 1 4
n 3 y (3) y (2) 2.00061 2
2 y (2) 2 2.00061
y (3) y (2) 2 2.00061 4 3
y (3) 3 10 y (3) 10
y (2) 2.00061
ii) a 9
1 a 1 9
n 0 y (0) y ( 1) 9 5
2 y ( 1) 2 9
y (0) y ( 1) 5 9
y (0) 0.4444
y ( 1) 9
1 a 1 9
n 1 y (1) y (0) 5 3.4
2 y (0) 2 5
y (1) y ( 0) 3.4 5
y (1) 0.32
y (0) 5
1 a 1 9
n 2 y (2) y (1) 3.4 3.02353
2 y (1) 2 3.4
y (2) y (1) 3.02353 3.4
y (2) 0.11073
y (1) 3.4
1 a 1 9
n 3 y (3) y (2) 3.02353 3.00009
2 y (2) 2 3.02353
y (3) y (2) 3.00009 3.02353 3
y (3) 7.75 10
y (2) 3.02353
1 a 1 9
n 4 y (4) y (3) 3.00009 3
2 y (3) 2 3.00009
y(`4) y(3) 3 3.00009 5 5 3
y ( 4) 3 10 y ( 4) 3 10 10
y(3) 3.00009
δ) a 1080 lim y(n) a 1080 10 40

n
ΑΣΚΗΣΗ 79
α) Να ζρεδηαζηεί έλα αηηηαηό θαη κε αλαδξνκηθό (FIR) ζύζηεκα δηαθξηηνύ
ρξόλνπ πνπ λα απνθόπηεη ηειείσο ην ζπλερέο (D.C.), κία αλεπηζύκεηε
παξεκβνιή 50Hz, θαζώο θαη όιεο ηηο ππάξρνπζεο αλώηεξεο αξκνληθέο ηεο.
Γίλεηαη όηη ην κέγηζην "θέξδνο'' είλαη 4 θαη όηη ε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο, fs ,
είλαη 400Hz. Να πξνζδηνξηζηεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, h( n ) , ηνπ
ζπζηήκαηνο θαη λα γίλεη ε πξαγκαηνπνίεζή ηνπ.
β) Να παξαζηαζνύλ γξαθηθά ε ραξαθηεξηζηηθή πιάηνπο, | H( )| , θαη ε
ραξαθηεξηζηηθή θάζεο, ( ) , ηνπ ζπζηήκαηνο. Να ζεκεησζνύλ ζηνλ άμνλα
ηεο ζρεηηθήο γσληαθήο ζπρλόηεηαο, ( rad ) , νη αληίζηνηρεο ηηκέο ηεο θπζηθήο
ζπρλόηεηαο, f ( Hz) .
ΛΥΣΗ
α) Γλσξίδνπκε ηα
fs 400Hz θαη νη ζπρλόηεηεο πνπ ζα απνθνπνύλ είλαη νη
fC 0 ,50100
, ,150, 200
Hz .
DC fs / 2
fC
Δίλαη C 2 FC 2
fS
fC,0 0
C,0 2 2 0,
fS 400
f C,1 50
C ,1 2 2 ,
fS 400 4
f C, 2 100
C, 2 2 2 ,
fS 400 2
f C, 3 150 3
C, 3 2 2 ,
fS 400 4
f C, 4 200
C, 4 2 2 .
fS 400
Άξα πξέπεη ην ζύζηεκα λα έρεη κεδεληθά πάλσ ζην κνλαδηαίν θύθιν ζηα ζεκεία
C,0 , C,1 , C,2 , C,3 , C,4 θαη ζηα ζπδπγή κηγαδηθά ηνπο.
Γειαδή ζα έρνπκε :
j
0 1e C, 0
e j0 1 , ( 0
*
0 ), ( R )
j j * j
1 1e C,1
e4, 1 1e 4 .
j j * j
2 1e C, 2
e2 j, 2 e 2
j
3 3
j j
j *
3 1e C, 3
e 4 , 3 1e 4
j
4 1e C, 4
ej 1, ( 4
*
4 ), ( R ).
Ζ ΢πλάξηεζε κεηαθνξάο, H( z) , ηνπ ππό ζρεδίαζε ζπζηήκαηνο ζα έρεη ηελ εμήο κνξθή :
A( z)
H( z) K
( z)
όπνπ
K : πξαγκαηηθή ζηαζεξά γηα ηελ επίηεπμε ηνπ δεηνύκελνπ θέξδνπο (Gain).
A( z )
7
*
A( z) ( z 0 )( z 1 )( z 2 )( z 3 )...( z 1 ) (z i )
i 0
3 3
j j j j
( z 1)( z e 4 )( z j)( z e 4
)( z 1)( z e 4
)( z j)( z e 4
)
3 3
j 4 4j 8 j j
(
z 1
)( z z e 4 )( z e 
1)( z j)( z j)( 4
)(
z
e )( z e 
) ( z 1)( z 1) z 1
4 4
 
z2 1 z2 1 z4 1
Υσξίο λα εθηειεζηνύλ νη πξάμεηο, κπνξνύκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ην πξνθύπηνλ ζπκκεηξηθό

2
ζρήκα κε ηα 8 κεδεληθά, κε αξρή ην 0 1 θαη ηόμν κεηαμύ δηαδνρηθώλ κεδεληθώλ πνπ
8
απνηειεί ηε δηάηαμε γηα ηηο όγδνεο ξίδεο ηεο κνλάδαο.
( z)
( z) ( z 0 )( z 1 )...( z 7 ) z8 , γηαηί 0 1 ... 7 0.
Παξαηήξεζε : Σν πνιπώλπκν ηνπ παξνλνκαζηή, ( z) , δελ κπνξεί λα έρεη ηηκή κία ζηαζεξά,
π.ρ. ( z) A , δηόηη ηόηε ην ζύζηεκα ζα πξνθύςεη κε αηηηαηό.
Δπηπιένλ, δελ κπνξεί λα έρεη πόινπο εθηόο από ην κεδέλ δηόηη ηόηε ην ζύζηεκα ζα πξνθύςεη
αλαδξνκηθό. Από ηηο πξνδηαγξαθέο ζρεδίαζεο όκσο, ζέινπκε ζύζηεκα αηηηαηό θαη κε
8
αλαδξνκηθό, άξα ( z ) z .
Δπνκέλσο ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο γξάθεηαη :

z8 1
H(z ) K 8
K (1 z 8 )
z
Πξνζδηνξηζκόο ηνπ K :
j8 j4 j4
H( ) K (1 e ) H( ) K e (
e e j4) K ( 2 j) e

j4
sin( 4 )
2 j sin( 4 )
j j4 j( 4 )
2K e2 e sin( 4 ) 2K e 4
sin( 4 )
j
| H( )| 2| K||sin(4 )| ελώ ε κέγηζηε ηηκή ηνπ είλαη | H( )|MAX 4 .
Άξα :
| H( )| MAX 4 2| K||sin( 4 )| MAX 4 2| K| | K| 2 ή K 2( 0) .
  
1
Ζ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ ζπζηήκαηνο δίλεηαη από ηελ ηειηθή ζρέζε :
H( z) 2 (1 z 8 )
Με αληίζηξνθν κεηαζρεκαηηζκό z παίξλνπκε ηελ απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ :
1
h( n ) Z H( z) 2[ ( n ) ( n 8)]
Ζ έμνδνο αληίζηνηρα είλαη :
Y( z) 2(1 z 8 )X( z) 2[X( z) z 8 X( z)] ή
y( n ) Z 1 ( Y(z )) Z 1
2[X(z ) z 8 X(z )] y( n ) 2[x ( n ) x( n 8)]
8
z
x( n )
1 1 1 1 1 1 1 1
z z z z z z z z
- y( n )
+ 2
+
β) Γηα ηηο ραξαθηεξηζηηθέο πιάηνπο θαη θάζεο, | H( )| θαη ( ) αληίζηνηρα, ζα έρνπκε :
0, sin( 4 ) 0
| H( )| 4 |sin(4 )| θαη ( ) 4
2 , sin( 4 ) 0
΢ηελ αθόινπζε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο | H( )| ζεκεηώλνληαη κε (+) θαη (-) ηα δηαζηήκαηα
πνπ ην sin(4 ) είλαη ζεηηθό θαη αξλεηηθό αληίζηνηρα.
|H( )|
4
3
2
1 + + - - + + - -
0 π/8 π/4 3π/8 π/2 5π/8 3π/4 7π/8 π ( rad )

0(D.C.) 50 100 150 200
f ( Hz )
( )
+π
+π/2
0 π/8 π/4 3π/8 π/2 5π/8 3π/4 7π/8 π ( rad )

50 100 150 200 f ( Hz )
-π/2
-π
ΑΣΚΗΣΗ 80
Θεσξνύκε ην ζήκα x1 (n) ην νπνίν έρεη όιν ην κε κεδεληθό ηκήκα ηνπ ζην
θιεηζηό δηάζηεκα 0, N 1 . Αλ κε X 1 (m1 ), m1 0,1,2,3,..., N 1 θαη
κε X 2 (m2 ), m2 0,1,2,3,...,2 N 1 παξαζηήζνπκε ηνπο ΓΜΦ ηνπ ζήκαηνο
x1 (n) , κε παξάζπξα αλάιπζεο Ν θαη 2Ν αληίζηνηρα, ηόηε :
α) Να εθθξάζεηε ηνπο όξνπο άξηηαο ηάμεο ηνπ X 2 (m2 ) (δειαδή γηα άξηην m 2 )
ζπλαξηήζεη ησλ όξσλ ηνπ X 1 (m1 ) .
β) Να γεληθεύζεηε ην πξνεγνύκελν ζπκπέξαζκα ζηελ πεξίπησζε πνπ ην
‘παξάζπξν αλάιπζεο‘ έρεη κήθνο L N ( L N θαη L 2) *.
(Γειαδή λα εθθξάζεηε ηνπο όξνπο L -ηάμεο ηνπ X L (mL ) ζπλαξηήζεη ησλ
όξσλ X 1 (m1 ) ). Πνην είλαη θαηά ηελ γλώκε ζαο, ην όθεινο ζηελ αλάιπζε κε
ΓΜΦ από κηα ηέηνηα ‘επέθηαζε κεδεληθώλ ηηκώλ’ ηνπ αξρηθνύ ζήκαηνο;
*
Με κεδεληθό ηκήκα
x1 ( n ) ηνπ ζήκαηνο x1 ( n )
Δπέθηαζε κεδεληθώλ ηηκώλ
0 N-1 2N-1 3N-1 LN-1
ΛΥΣΗ
x1 (n) 0, n 0, N 1
α)
N 1 2
j nm1
X 1 (m1 ) F x ( n) x1 (n)e N
n 0
2N 1 2 N 1 2 2N 1 2
j nm2 j nm2 j nm2
2N 2N
X 2 ( m2 ) F x ( n) x1 (n)e x1 (n)e x1 (n)e 2 N
n 0 n 0
 
n N
0
N 1 2
j nm2
2N
x1 (n)e
n 0
Αλ m 2 : άξηηνο, δειαδή m2 2 m1 , έρνπκε :
N 1 2 N 1 2
j n 2 m1 j nm1
2N
X 2 (m2 ) x1 (n)e x1 (n)e N
m2 2m1 n 0

n 0
X 1 ( m1 )
Άξα :
X 2 ( m2 ) X 1 (m1 )
m2 2m1
β)
LN 1 2 N 1 2 lN 1 2
j nmL j nmL j nmL
LN LN LN
X L ( mL ) x1 ( n )e x1 ( n )e x1 ( n )e
n 0 n 0

n N
0
N 1 2
j nm L
LN
x 1 ( n )e
n 0
Γηα ηνπο όξνπο L -ηάμεσο ηνπ X L (mL ) , δειαδή γηα ηνπο mL L m1 , ζα έρνπκε :
N 1 2 N 1 2
j nLm1 j nm1
LN N
X L (mL ) x1 (n ) e x1 (n ) e
mL L m1 n 0

n 0
X1 ( m1 )
Άξα :
X L (mL ) X1 ( m1 )
mL Lm1
Β’ ηξόπνο :
Γλσξίδνπκε όηη :
X ( m) F x ( n) X (e j ) 2
m
N
X 1 (m1 ) X 1 (e j ) 2
m1
N
X 2 (m2 ) X 1 (e j ) 2 X 1 (m1 )
m2 2 m1 2m1
2N
X L (m L ) X1 (e j ) 2 X1 ( m1 )
mL L m1 Lm 1
LN
Σν όθεινο από κηα ηέηνηα ‘επέθηαζε κεδεληθώλ ηηκώλ’ πξέπεη λα αλαδεηεζεί ζηε ‘Φαζκαηηθή
Γηαθξηηηθή Ηθαλόηεηα’, δειαδή ζηελ απόζηαζε κεηαμύ δηαδνρηθώλ θαζκαηηθώλ ζπληζησζώλ.
Πξάγκαηη, όπσο πξνθύπηεη από ηηο πξνεγνύκελεο ζρέζεηο, αλάκεζα από ηηο θαζκαηηθέο
ζπληζηώζεο X 1 (m1 ), m1 0,1,2,...,N 1 ζα παξεκβάινληαη L επηπιένλ θαζκαηηθέο
ζπληζηώζεο ( L 2,3,...) κε απνηέιεζκα ηελ βειηίσζε ηεο Γηαθξηηηθήο Ηθαλόηεηαο. Βεβαίσο,
ην ‘πεξίγξακκα’ ηνπ Φάζκαηνο, πνπ θαζνξίδεηαη απνθιεηζηηθά από ην ζήκα x1 , παξακέλεη
αλαιινίσην.
Ζ επόκελε γξαθηθή παξάζηαζε εμεγεί απηά πνπ πξναλαθέξακε.
| X ( e j )| | X ( m )| :| X 1 ( e j ) |
θαη
:| X 1 ( m 1 )|
:| X 2 ( m 2 )|
S ,4 j :| X 4 ( m
| X 1(e )| 4 )|
S ,2
| X 1 ( 6 ) | | X 2 (1 2 ) | | X 4 ( 2 4 ) |
S ,1
0 π 2π
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 m1
m2
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 1819 20
m4
0 12 3 4 5 6 7 8 ...
1
S ,1 S ,2 S ,4 ... θαη επεηδή 1 2 4 ...
S
(ΓΗ) : Γηαθξηηηθή Ηθαλόηεηα (Φαζκαηηθή).
ΑΣΚΗΣΗ 81
Γίλεηαη ην πεξηνδηθό ζήκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ, x( n ) , κε κήθνο πεξηόδνπ
N 6:
x( t ) e t u( t )
(1)
α) Να ππνινγηζηεί ν Γ.Μ.Φ., X( m) , ηνπ ζήκαηνο θαη λα ζρεδηαζηεί ην θάζκα

πιάηνπο, | X( m)| , θαη ην θάζκα θάζεο, X( m ) , ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ. Αλ
TS 0,01sec πνηα ε απόζηαζε κεηαμύ ησλ θαζκαηηθώλ ζπληζησζώλ, δειαδή
ε "Γηαθξηηηθή Ηθαλόηεηα", θαη πνηα είλαη ε ηηκή ηνπ πιάηνπο ηεο πςειόηεξεο
από απηέο ;
Πνηά είλαη ε ηηκή (Hz) απηήο ηεο ζπληζηώζαο ;
β) Δίλαη ην ζήκα x( n ) πξαγκαηηθό ζήκα ; Γηθαηνινγήζηε ηελ απάληεζή ζαο.
Πξνζδηνξίζηε κία ηξηγσλνκεηξηθή έθθξαζε γηα ην ζήκα x( n ) θαη ππνινγίζηε
ηηο ηηκέο ηνπ ζην δηάζηεκα κηαο πεξηόδνπ.
ΛΥΣΗ
α) Σν ζήκα x( n ) έρεη δνζεί ζηε κνξθή Αληηζηξόθνπ Γηαθξηηνύ Μεηαζρεκαηηζκνύ Fourier

(Α.Γ.Μ.Φ.). Απηό ην ζπκπεξαίλνπκε από ηνλ νξηζκό :
N 1 2
1 1 j
N
mn
x(n) F [ X ( m)] X( m) e .
N m 0
Γηα N 6 γξάθνπκε :
2 2 2 2 2
1 j (n) j ( 2n ) j ( 3n ) j ( 4n ) j ( 5n )
x( n ) [X(0) X(1) e 6 X(2) e 6
X(3) e 6
X(4) e 6
X(5) e 6
]
6
(ζρέζε (2)).
Από ηε ζύγθξηζε ησλ ζρέζεσλ (1) θαη (2) παίξλνπκε :
X(0) 12 , X(1) X(5) 0 , X(2) X(4) 3 θαη X(3) 24 .
Ζ ζπρλόηεηα ππνινγίδεηαη από ηε γλσζηή ζρέζε :
1 1 100
S Hz .
N TS 6 10 2 sec 6
Ζ πςειόηεξε θαζκαηηθή ζπρλόηεηα είλαη :

N 6 100 fS 1 1
f MAX S Hz 50 Hz( ) γηαηί fS 100Hz .
2 2 6 2 TS 0,01sec
Ζ fMAX πνπ πξνζδηνξίζηεθε παξαπάλσ είλαη απηή ησλ 50 Hz, αληηζηνηρεί ζηελ ηηκή m 3
θαη έρεη πιάηνο
X(3) 24
A 4.
N 6
| X ( m )|
24
100
S Hz
12 6
3
0 1 2 3 4 5
m
100 200 300 200 100
0 6 6 6 6 6 f ( Hz )
X(m )
4
0 1 2 3 5 m
-π
β) Σν ζήκα x( n ) είλαη πξαγκαηηθό ζήκα, δηόηη όπσο γλσξίδνπκε από ηηο ηδηόηεηεο ηνπ Γ.Μ.Φ.
: x( n ) R X( m ) X* ( N m ) .
Δδώ, έρνπκε :X( m) R , m X( m) X* (6 m) .
Δπνκέλσο, ην ζήκα x( n ) είλαη πξαγκαηηθό.
Γηα λα πξνζδηνξίζνπκε κία ηξηγσλνκεηξηθή έθθξαζε γηα ην ζήκα x( n ) παξαηεξνύκε όηη :

2 2
j ( 4n ) j ( 2n )
6 6
e e .
Άξα έρνπκε :
2 2 2
1 j
6
(2n) j
6
( 3n ) j
6
(2n)
x(n) [12 3 e 24 e 3 e ]
6
2 2 2
3 j (2n) j (2n) j ( 3n ) 2
2 e 6 
[ e 6
] 4 e 6
2 cos( n) 4[cos( n ) jsin(
 n )]
6 2
3 0
2 cos( n)
3
2
Οπόηε : x( n ) 2 cos( n ) 4 cos( n ) .
3
Γηα n 0 x(0) 2 cos(0) 4 cos(0) 2 1 4 5.
2 1
Γηα n 1 x(1) 2 cos( ) 4 cos( ) 2 4 1,5 .
3 2
4 1
Γηα n 2 x( 2 ) 2 cos( ) 4 cos( 2 ) 2 4 6,5 .
3 2
6
Γηα n 3 x (3) 2 cos( ) 4 cos(3 ) 2 1 4 3.
3
8 1
Γηα n 4 x( 4 ) 2 cos( ) 4 cos( 4 ) 2 4 6,5 .
3 2
10 1
Γηα n 5 x( 5 ) 2 cos( ) 4 cos(5 ) 2 4 1,5 .
3 2
ΑΣΚΗΣΗ 82
Έλα αηηηαηό ζύζηεκα, ζε είζνδν κνλαδηαίνπ βεκαηηθνύ ζήκαηνο u(n) , έρεη
έμνδν yu (n) :
y u ( n) n u ( n)
α) Να πξνζδηνξηζζεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h(n) , ηνπ ζπζηήκαηνο
ρσξίο ηε ρξήζε ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Ε. Να επαιεζεύζεηε ηελ έθθξαζε πνπ
πξνζδηνξίζαηε γηα ηελ h(n) κε ηελ ρξήζε ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Ε. Πώο
ραξαθηεξίδεηε ην ζύζηεκα από πιεπξάο επζηάζεηαο ;
β) Να ππνινγηζζεί θαη λα ζρεδηαζζεί ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο, ρσξίο ηελ
ρξήζε κεηαζρεκαηηζκνύ Ε, ζε είζνδν h(n) :
0, 0,
n 4 n
x ( n) 1, 0 n 1
1, 2 n 3
γ) Δπαιεζεύζαηε ηηο ηηκέο ηεο εμόδνπ ηνπ πξνεγνύκελνπ εξσηήκαηνο κε ηελ
ρξήζε ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Ε. Πξνζδηνξίζαηε ηε ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ ηνπ
ΛΥΣΗ
α)
u(n ) yu (n ) n u(n )
h( n )
Γ.Υ.Α.
(n) h( n )
S ή
ή
u(n ) u(n 1) yu (n ) yu (n 1)
h( n) y u ( n) yu (n 1) n u (n) (n 1) u (n 1) u (n 1)
Άξα :
h(n) u(n 1)
U (z) Yu ( z )
H( z )
: Yu ( z ) H ( z) U ( z)
z
Yu (z ) (z 1) 2 1 1 z
H(z ) z
U( z ) z ( z 1) z 1
(z 1)
z
h( n) Z -1 H ( z ) Z -1 z 1
u (n 1)
z 1
1
H ( z) 1 πόινο ζην ζεκείν z=1
z 1
Άξα ην ζύζηεκα είλαη νξηαθά επζηαζέο.
β)
x( n ) y( n )
h( n )
(Γ.Υ.Α.)
0, n 0, n 4
x(n) 1, 0 n 1
1, 2 n 3
x( n) u(n) 2u(n 2) u(n 4)
Άξα :
y( n) y u ( n) 2y u ( n 2) y u ( n 4) n u( n) ( n 2) u( n 2) ( n 4) u( n 4)
0 ( n) ( n 1) 2 ( n 2) 3 ( n 3) n u( n 4) 2 0 ( n 2) 2 1 ( n 3)
2( n 2) u( n 4) ( n 4) u( n 4)
(n 1) 2 (n 2) (n 3)
γ)
1
Y ( z) X ( z ) H ( z ), H ( z)
z 1
z 2 z 4 z z(1 2z 2 z 4 )
X( z ) Z x ( n ) Z u( n) 2u( n 2) u( n 4) 2z z
z 1 z 1 z 1 z 1
z(1 2z 2 z 4 ) 1 z(1 z 2 ) 2 z(1 z 1 ) 2 (1 z 1 ) 2 1 2 3

Y( z ) z 2z z
z 1 z 1 (z 1) 2 (z 1) 2
y( n ) Z -1 Y(z ) Z -1 z 1
2z 2
z 3
( n 1) 2 ( n 2) ( n 3)
1
Y ( z) 1 z
H ( z) 1
X ( z) z 1 1 z
1 1
Y ( z) 1 z X ( z) z
Z -1
1 1
Y ( z) Y ( z) z z X ( z)
y(n) y(n 1) x(n 1) y(n) x(n 1) y(n 1)
x( n ) 1
x( n 1) y( n )
z +
+
+
1
y( n 1) z
ΑΣΚΗΣΗ 83 (ΘΔΜΑ 2ν -25/9/91)

Γίλεηαη ην IIR ζύζηεκα :
x( n ) 1/3 y( n )
+ +
1
z
1/3 1
α) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζρέζε εηζόδνπ - εμόδνπ ηνπ ζπζηήκαηνο. Πώο

ραξαθηεξίδεηαη ην ζύζηεκα από πιεπξάο επζηάζεηαο ;
β) Πώο ραξαθηεξίδεηαη ην ζύζηεκα από πιεπξάο δηέιεπζεο ζπρλνηήησλ ;
γ) Να ππνινγηζηεί ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο ζηελ πεξίπησζε πνπ ε είζνδνο
είλαη :
2
k
x( n ) a k cos( n) .
k 0 6
ΛΥΣΗ
α) ΢ύκθσλα κε ηε ζεσξία, ην ζύζηεκα βξίζθεηαη ζε πξαγκαηνπνίεζε κε ηελ θαλνληθή κνξθή

ηύπνπ ΗΗ.
1 1
Δδώ έρνπκε : a0 1 , a1 , b , b 1.
3 0 3 1
Ζ γεληθή ζρέζε εηζόδνπ - εμόδνπ απηώλ ησλ ζπζηεκάησλ είλαη :
M N
a k y( n k) b k x( n k) .
k 0 k 0
Άξα εδώ ζα έρνπκε :
1 1
y( n ) y( n 1) x( n ) x( n 1) ή
3 3
3y( n ) y( n 1) x( n ) 3x( n 1) .
Ο κεηαζρεκαηηζκόο Z ηεο παξαπάλσ εμίζσζεο δίλεη :
3Y( z) z 1Y( z ) X( z) 3z 1X( z ) Y( z)[3 z 1 ] X( z )[ 1 3z 1 ]

Y( z) 1 3z 1 3 z
H( z)
X( z) 3 z1 3z 1
1
Άξα ππάξρεη έλαο πόινο ζην ζεκείν z 0 (3z0 1 0) , θαη επεηδή | z0 | 1 , έπεηαη όηη ην
3
ζύζηεκα είλαη επζηαζέο.
β) Ζ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ζην ρώξν ηεο ζπρλόηεηαο δίλεηαη από ηε ζρέζε :

3 ej 3 cos( ) j sin( )
H( ) H( z )|z j .
e
3e j 1 3 cos( ) 3 j sin( ) 1
Σν κέηξν είλαη ίζν κε :

(3 cos( ))2 sin 2 ( ) 9 6 cos( ) cos 2 ( ) sin 2 ( )

| H( )|
(3 cos( ) 1) 2 9 sin 2 ( ) 1 6 cos( ) 9 cos 2 ( ) 9 sin 2 ( )
10 6 cos( )
1, [0,2 ]
10 6 cos( )
Άξα ην ζύζηεκα είλαη νινπεξαηό (All Pass)
| H ( )|
0 2 ( rad )
γ)
Από ηε ζεσξία γλσξίδνπκε όηη :
cos( 0 n 0 ) |H( )| cos( n ( ))

H( ) 0 0 0 0
x( n ) Γ. Υ.Α. y( n )
Im( H( ))
H( ) | H( )| e j ( )
, όπνπ ( ) Arg( H( )) tan 1
.
Re( H( ))
Δδώ έρνπκε :
sin 3 sin
| H( )| 1, θαη ( ) tan 1 ( ) tan 1 ( ).
3 cos 3 cos 1
Σν ζήκα εηζόδνπ γξάθεηαη αλαιπηηθά :
2
k
x( n ) a k cos( n) a0 a1 cos( n ) a 2 cos( n) .
k 0 6 6 3
Άξα : 0,1 0, 0, 2 θαη

0,3 .
6 3
θαη ηόηε ( 0,1 ) ( 0) 0 ( H( )| 0 1 ),
( 0, 2 ) ( ) 56,37 0 ( 0,98rad ) ,
6
( 0,3 ) ( ) 98,210 ( 1,71rad ) .
3
Άξα ε έμνδνο πεξηγξάθεηαη ηειηθά από ηελ εμίζσζε :
y( n ) a0 a1 cos(
n 0,98) a 2 cos( n 1,71)
6 3
ή y( n ) a0 a 1 cos(30 n 56,37 ) a 2 cos(600 n 98,210 ) .
0 0
ΑΣΚΗΣΗ 84
Έζησ ην ζήκα ζπλερνύο ρξόλνπ x(t ) , όπνπ ην δηπιεπξηθό θάζκα πιάηνπο
ηνπ δίλεηαη από ηε ζρέζε :
f  8 f0
X(f ) A(1 ( ),7 f 0 f 9 f0
f0
0
Έζησ όηη δηαζέηεηε έλα θαησδηαβαηό θίιηξν κε ζπρλόηεηα απνθνπήο 2 f 0 , κηα
γελλήηξηα ζπρλνηήησλ ζπλεκηηνληθώλ θπκάησλ κνλαδηαίνπ πιάηνπο κε εύξνο
ζπρλνηήησλ από 0.1 f 0 εώο 5 f 0 .
α) ΢ρεδηάζαηε ην θάζκα πιάηνπο ηνπ ζήκαηνο x(t ) . Πεξηγξάςαηε ηνλ ηξόπν
νδήγεζεο ηνπ πξναλαθεξόκελνπ ζήκαηνο ζηνλ δεηγκαηνιήπηε, ρσξίο
απώιεηα πιεξνθνξίαο, ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ιεηηνπξγηθέο βαζκίδεο πνπ
πεξηγξάθνληαη πξνεγνπκέλσο. ΢ρεδηάζαηε ην αληίζηνηρν ιεηηνπξγηθό
δηάγξακκα.
β) Πεξηγξάςαηε ηελ αληίζηξνθε δηαδηθαζία επαλάθηεζεο ηνπ αλαινγηθνύ
ζήκαηνο, x(t ) , από ην ζήκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ πνπ έρεηε δεκηνπξγήζεη.
΢ρεδηάζηε ην αληίζηνηρν ιεηηνπξγηθό δηάγξακκα.
ΛΥΣΗ
α)
| X ( f )|
 
9 f0 7f0 7f0 9f0 f ( Hz )
Πξνθεηκέλνπ λα νδεγήζνπκε ην ζήκα απηό ζε ζύζηεκα δεηγκαηνιεςίαο ρξεζηκνπνηώληαο ηηο

ιεηηνπξγηθέο βαζκίδεο πνπ πεξηγξάθνληαη, πξέπεη λα κεηαθηλήζνπκε ηελ δώλε ζπρλνηήησλ
ηνπ ζήκαηνο ζηελ πεξηνρή 0 f 2 f 0 . Απηή ε κεηαθίλεζε θάζκαηνο, ζύκθσλα κε ηηο
ηδηόηεηεο ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Φνπξηέ (ζει.128) γίλεηαη κε ηνλ πνιιαπιαζηαζκό ηνπ ζήκαηνο
κε έλα ζπλεκηηνληθό ζήκα ζπρλόηεηαο 7 f 0 , δειαδή κε ην ζήκα : cos(2 7 f 0 t ) , δηόηη :
F1
cos(2 7 f 0 t ) (f 7 f0 ) (f 7 f0 )
 2
m(t )
Δπεηδή ν κεηαζρεκαηηζκόο Φνπξηέ κεηαηξέπεη ην γηλόκελν ζην πεδίν ηνπ ρξόλνπ ζε ζπλέιημε
ζην πεδίν ηεο ζπρλόηεηαο, ζα έρνπκε :
x ' (t ) m(t ) x(t ) cos(2 7 f 0 t ) x(t ) X '( f ) F m(t ) x(t ) M( f ) X( f )
1 1 1 1
X '( f ) X( f ) (f f0 ) (f f0 ) X( f f0 ) X( f f 0 ) , όπσο
2 2 2 2
θαίλεηαη θαη από ην επόκελν ζρήκα :
| X ( f )|
Α
9f0 7f0 7f0 9f0

M (f ) f
(f 7f0 ) 1/2 (f 7 f0 )
7f0 X (f ) 7f0 f
A/2
16 f 0 14f0 2f0 2f0 14 f 0 16 f 0

f
1 H(f ) Καησδηαβαηό θίιηξν
(L.P.)
f
2f0 2f0
A/2 X (f ) Φάζκα ζήκαηνο x ( t )
ζηελ έμνδν ηνπ θίιηξνπ
2f0 2f0 f
Άξα έρνπκε ηελ εμήο ζπλδεζκνινγία ιεηηνπξγηθώλ βαζκίδσλ :
x( t ) x (t) H(f ) x (t) ΓΔΗΓΜΑΣΟΛΖΠΣΖ΢ x (n)

Α/Φ
f Μεηαηξνπεαο
2f0 2 f 0
ΚΑΣΧΓΗΑΒΑΣΟ fs 5f0
ΦΗΛΣΡΟ
(ΑΝΣΗΑΝΑΓΗΠΛΧΣΗΚΟ)
ΓΔΝΝΖΣΡΗΑ m(t) cos( 2 7 f 0 t )

΢ΤΥΝΟΣΖΣΧΝ
Σα θάζκαηα ησλ ζεκάησλ x(t ) , m(t ) , x ' (t ) θαη x '' (t ) θαίλνληαη ζην πξεγνύκελν ζρήκα.
β) Γηα ηελ δηαδηθαζία επαλάθηεζεο ηνπ αξρηθνύ ζήκαηνο,

x(t ) , ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε μαλά
ηελ ίδηα ηερληθή πνιιαπιαζηαζκνύ κε ζπλεκηηνληθό ζήκα ζπρλόηεηαο 7 f 0 . Δπί πιένλ, ζα
ρξεζηκνπνηήζνπκε δσλνπεξαηό θίιηξν θαη εληζρπηή γηα ηελ απνθαηάζηαζε ηνπ πιάηνπο ζηελ
αξρηθή ηηκή (Α). Σα θάζκαηα ζηα δηάθνξα ζηάδηα θαίλνληαη ζην επόκελν ζρήκα :
X (f ) Α/2 Φάζκα ζήκαηνο ζηελ

έμνδν ηνπ θίιηξνπ
αλαθαηαζθεπήο
2f0 2f0
M (f ) f
1/2
7f0 7f0 f
X (f )
A/4
9 f0 7f0 5f 0 5f 0 7 f0 9f0 f
1 H (f ) Εσλνπεξαηό θίιηξν
9 f0 ~ 7 f0
f
7f0 X(f ) 9f0
~
A/4 X(f ) X(f )
9 f0 7f0 7f0 9f0

f
Ζ αληίζηνηρε ζπλδεζκνινγία ιεηηνπξγηθώλ βαζκίδσλ έρεη σο εμήο :
z( n )
m(t) cos( 2 7 f 0 t )
x (n) H( f ) x (t) x (t)

Φ/Α
Μεηαηξνπεαο f
2f0 2f0
fs 5f0 ΚΑΣΧΓΗΑΒΑΣΟ
ΦΗΛΣΡΟ
(ΑΝΑΚΑΣΑ΢ΚΔΤΖ΢)
x( t )
~
x(t) H( f )
4
x( t ) 4 ~x ( t ) x (t)
ΔΝΗ΢ΥΤΣΖ΢ |2f0 | |2f0 |
(ΚΔΡΓΟ΢ 4)
ΕΧΝΟΠΔΡΑΣΟ
ΦΗΛΣΡΟ (B.P.F.)
Υξεζηκνπνηήζακε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο fs 5 f 0 θαη όρη 4 f 0 πνπ επαξθνύζε
ζύκθσλα κε ην ζεώξεκα ηεο δεηγκαηνιεςίαο ηνπ Shannon δηόηη ππνζέζακε κε ηδαληθό
(πξαγκαηηθό) βαζππεξαηό θίιηξν. Αλ ρξεζηκνπνηνύζακε f s 4 f 0 ηόηε αλαπόθεπθηα ε
πεξηνρή πςειώλ ζπρλνηήησλ ηνπ θίιηξνπ αλαθαηαζθεπήο ζα είρε αιινησζεί αθνύ ζα ππήξρε
θαη έλα ηκήκα από ηηο πςειέο ζπρλόηεηεο ηεο ακέζσο επόκελεο επαλάιεςεο ηεο βαζηθήο
θαζκαηηθήο δώλεο, όπσο θαίλεηαη θαη ζην επόκελν ζρήκα :
X S,4 ( f ) Α/2 fS 4f0
f
4f0 2f0 2f0 4f0
Bαζηθή δώλε Απόθξηζε ΢πρλόηεηαο
H(f ) Βαζππεξαηνύ θίιηξνπ
1 (πξαγκαηηθνύ)
2f0 2f0 f
A/4 H ( f ) X S,4 ( f )
Δπηπιένλ δώλε
Δπηπιένλ δώλε
2f0 2f0 f
Α/2 X S , 5 ( f ) fS 5f 0
f
Φάζκα ζήκαηνο
5f0 3f 0 2f0 2 f 0 3f 0 5f 0
A/2 ζηελ έμνδν ηνπ
βαζππεξαηνύ
θίιηξνπ
2f0 2f0 H ( f ) X S ,5 ( f ) ή X (f ) f
ΑΣΚΗΣΗ 85
Γίλεηαη ην ζήκα ζπλερνύο ρξόλνπ :
t
x( t ) e u( t ) .
Σν ζήκα απηό ζα νδεγεζεί ζε ζύζηεκα δεηγκαηνιεςίαο, ελδηαθεξόκαζηε δε
λα δηαηεξήζνπκε ζην ζήκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ πνπ ζα πξνθύςεη, ζπρλόηεηεο
πνπ βξίζθνληαη από πιεπξάο πιάηνπο κέρξη 40db θάησ από ηε ζηάζκε
| X(fi )|
πιάηνπο ηνπ ζπλερνύο (D.C.). ( A(fi )db 20 log10 )
| X(0)|
α) Να ππνινγηζηεί ε ειάρηζηε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο, fS , θαζώο θαη ε
ζπρλόηεηα απνθνπήο ηνπ αληίζηνηρνπ αληηαλαδηπισηηθνύ θίιηξνπ. Αλ
δηαζέηνπκε ηκήκα ηνπ ζήκαηνο x( t ) κήθνπο 3 sec , λα ππνινγηζηεί ν ΓΜΦ
ηνπ δηαθξηηνύ ζήκαηνο ζεσξώληαο παξάζπξν αλάιπζεο όζν ην κήθνο ηνπ
(δηαθξηηνύ) ζήκαηνο. Πόζε είλαη ε δηαθξηηηθή ηθαλόηεηα, S , ζην ρώξν
ζπρλνηήησλ ;
β) ΢πγθξίλεηε ηηο ηηκέο γηα ηα πιάηε ησλ ζπληζησζώλ ησλ 0 Hz, 50 S Hz θαη
100 S Hz κεηαμύ ησλ ηηκώλ πνπ πξνθύπηνπλ από ηνλ ΓΜΦ θαη ησλ
πξαγκαηηθώλ. Αλ ππάξρνπλ δηαθνξέο, πνύ νθείινληαη θαηά ηε γλώκε ζαο θαη
ηί πξνηείλεηε γηα ηε βειηίσζε ηεο αθξίβεηαο ηνπ ππνινγηζκνύ ;
ΛΥΣΗ
α) Πξνθεηκέλνπ λα ππνινγίζνπκε ηε ζπρλόηεηα πνπ βξίζθεηαη θαηά 40 db θάησ από ηε

ζηάζκε πιάηνπο ηνπ ζπλερνύο, ζα ππνινγίζνπκε ην θάζκα πιάηνπο ηνπ ζήκαηνο x( t ) :
j2 ft t j2 ft
X( f ) F x( t ) x( t ) e dt e e dt
0
0
( j2 f 1) t 1 ( j2 f 1 ) t 1 1 1
e dt d( e ) [1 e ] ( )
0
j2 f 1 j2 f 1 j2 f 1 j 1
1 1
Άξα : X( ) | X( )| .
j 1 2
1
1
Γηα ην ζπλερέο : | X( )| 0 1( | X( 0)| ) .
2
0 1
Ζ ζηάζκε πιάηνπο ηνπ ζήκαηνο σο πξνο ην ζπλερέο ζήκα είλαη :
| X( i) |
A( )
i db 20 log 10 20 log 10 | X ( i )|
|
X(0
)|
1
Γηα i 0 παίξλνπκε : A(0)db 20 log 10 | X (0) | 20 log 10 1 0db .

1
Γίλεηαη όηη : A( m )db 40 20 log 10 | X ( m ) | 20 log 10 .
2
m 1
Άξα :
1 2
2 log10 log10 (1) log10 1
2
1   m
m 0
2 1 2
2 log10 m 1 log ( 1)
2 10 m
2
m log101 (4) 1 104 1
104 1 102 rad / sec m
1 x
(ζηελ ηειεπηαία γξακκή ρξεζηκνπνηήζεθε ε ζρέζε : log a ( x ) anti log a ( x ) a )
m 100
Άξα : m 100rad / sec fm Hz Hz .
2 2
΢ύκθσλα κε ην ζεώξεκα δεηγκαηνιεςίαο ηνπ Shannon πξέπεη :
100
fS 2f m fS 2 Hz .
2
min 100
Δπηιέγνπκε ηειηθά : fS Hz .
Πξνθαλώο ε ζπρλόηεηα απνθνπήο ηνπ αληηαλαδηπισηηθνύ θίιηξνπ ζα είλαη :
fSmin 100
fC fm Hz .
2 2
Θα ππνινγίζνπκε ην πιήζνο ησλ δεηγκάησλ, N, πνπ ζα πξνθύςνπλ από ηε δεηγκαηνιεςία
ηνπ ζήκαηνο x( t ) ελόο ηκήκαηνο ηνπ κήθνπο t 3 sec .
t t 100
N fSmin t sec 1 3 sec 300 .
TS 1 / fS
΢ηε ζπλέρεηα, ζα ππνινγίζνπκε ηνλ ΓΜΦ ηνπ ζήκαηνο x ( n ) κε "παξάζπξν αλάιπζεο"
κήθνπο 300.
t n
100
x (n) x( t )|t n TS e u( t )| n e u( n )
t
100
x (n) x ( n ) , n [0,299], x ( n ) x (n k 300)
N 1 mn 299 2 299 n
j2 n j nm ( 2 jm 3)
N 100 300 300
X (m) F [x ( n )] x ( n )e e e e
n 0 n 0 n 0
( j2 m 3 ) j2 m 3 3
e 1 e e 1 1 e
( j2 m 3 )
300 100
j2 m
300
m m
e 1 e (e ) 1 1 e 100 (cos( ) j sin( ))
150 150
0,99992
m m
(1 0,96907 cos( )) j sin( )
150 150
0,99992
Άξα : X (m)
m m
(1 0,96907 cos( )) j sin( )
150 150
Σέινο, ε δηαθξηηηθή ηθαλόηεηα ζην ρώξν ζπρλνηήησλ είλαη :
fS fSmin (100 / ) 1
S Hz Hz .
N N 300 3
β)
1 1
i) ΢ην ζπλερέο ( f 0Hz ), έρνπκε : X( 0) | X( 0)| 1,
j0 1 02 1
0,999921
X ( 0) X ( m )|m 0 32,32848 .
1 0,96907
ii)
1 50
f 50 S Hz 50 Hz Hz .
3 3
50 1 1 50 1
X( ) | X( )| 0,02999
3 50 100 3 10 4
j2 1 j 1 1
3 3 9
0,999921
X (50) X ( m )|m 50
50 50
(1 0,96907 cos( )) j sin( )
150 150
0,999921 0,999921
0,51547 j0,86603
(1 0,96907 cos( )) j sin( )
3 3
0,999921
| X (50)| 0,99215
0,51547 2 0,866032
iii)
1 100
f 100 S Hz 100
Hz Hz
3 3
100 1 1 100 1
X( ) | X( )| 0,01500
3 100 200 3 4 10 4
j2 1 j 1 1
3 3 9
0,999921
X (100) X ( m )|m 100
100 100
(1 0,96907 cos( )) j sin( )
150 150
0,999921 0,999921
2 2 1,48454 j0,86603
(1 0,96907 cos( )) j sin( )
3 3
0,999921
| X (100)| 0,58179
1,48454 2 0,866032
΢ηε ζπλέρεηα ζα ζπγθξίλνπκε ηηο ηηκέο πνπ ππνινγίζακε γηα ηα | X( m S )| θαη | X ( m)| γηα
m 0,50100 , .
Δίλαη θαλεξό όηη ππάξρεη κεγάιε δηαθνξά ηηκώλ θαη ζηα ηξία δεύγε. Απηό όκσο νθείιεηαη ζην
όηη νη ηηκέο γηα ηα | X ( m )| πνπ ππνινγίζακε δελ είλαη άκεζα ζπγθξίζηκεο κε ηηο αληίζηνηρεο
| X( m S )| γηαηί πξνεγνπκέλσο ρξεηάδνληαη πνι/ζκό κε ηελ πεξίνδν δεηγκαηνιεςίαο, TS .
Απηό νθείιεηαη ζηελ πξνζέγγηζε ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Fourier πνπ θάλνπκε κέζσ ηνπ ΓΜΦ.
Αλαιπηηθά :
j2 ft
X( f ) F x( t ) x( t ) e dt θαη αλ x( t ) 0 , γηα t 0 , ηόηε :
j2 ft
X( f ) x( t ) e dt .
0
Αλ πξνζεγγίζνπκε ην νινθιήξσκα, ζεσξώληαο δηαθξηηό ρξόλν ( t n n TS ) θαη δηαθξηηή
ζπρλόηεηα, fm m S , ηόηε ην άζξνηζκα πνπ ζα πξνθύςεη ζα έρεη ηελ εμήο κνξθή :
N 1 N 1 1
~ ~ j2 ( m S )( nTS )
j2 m
NTS
( nTS )
X( f m ) X( m S ) x ( nTS )e TS TS x ( nTS )e όπνπ
n 0 n 0
fS (1 / TS ) 1
αληηθαηαζηήζακε : S .
N N N TS
N 1 2
~ j nm
Δπηπιένλ γξάθνπκε : X( f m ) TS x ( n )e N
TS x (n) TS X ( m ) .
n 0
΢πλεπώο, γηα λα έρνπκε ζπγθξίζηκα κεγέζε ζα πξέπεη λα πνι/ζνπκε ηηο ηηκέο ησλ | X ( m)|
κε ηελ πεξίνδν δεηγκαηνιεςίαο, TS .
1 1
TS sec( 0,03142 sec) .
fS 100 1 100
sec
Έηζη :
~
| X( 0)| TS | X ( 0 )| (32,32848 ) 1,01563 ,
100
~
| X(50)| TS | X (50)| ( 0,99215) 0,03117 ,
100
~
| X(100 )| TS | X (100 )| ( 0,58179) 0,01828 .
100
Σόηε νη δηαθνξέο ζα είλαη :
~
m || X( m S )| | X( m )||
0 |1 1,01563| 0,01563
50 |0,02999 0,03117| 0,00118
100 |0,01500 0,01828| 0,00328 .
Παξαηεξνύκε όηη ηώξα νη δηαθνξέο είλαη πνιύ κηθξέο θαη νθείινληαη, θπξίσο, ζηα εμήο :
i) Πξηλ ηε δεηγκαηνιεςία ηνπ ζήκαηνο x( t ) , ππνζέζακε όηη έρεη γίλεη "θηιηξάξηζκα" ηνπ
100
αξρηθνύ ζήκαηνο κε θαησδηαβαηό θίιηξν κε ζπρλόηεηα απνθνπήο, f C Hz . Οη ηηκέο
2
όκσο ηνπ ζήκαηνο x ( n ) πνπ ρξεζηκνπνηήζακε γηα ηνλ ππνινγηζκό ηνπ ΓΜΦ έρνπλ
πξνθύςεη από θαηεπζείαλ δεηγκαηνιεςία ηνπ ζήκαηνο x( t ) , ρσξίο ηε κεζνιάβεζε ηνπ
αληηαλαδηπισηηθνύ θίιηξνπ, ζπλεπώο ζην θάζκα ηνπ ζήκαηνο x ( n ) ππάξρεη
παξακόξθσζε (έζησ θαη κηθξή) ιόγσ ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο αλαδίπισζεο (aliasing).
ii) Ο ζεσξεηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηνπ θάζκαηνο ηνπ ζήκαηνο x( t ) , κέζσ ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ
Fourier, έγηλε κε ηελ ππόζεζε απείξνπ κήθνπο ηνπ ζήκαηνο, όπσο πξνθύπηεη θαη από ηνλ
νξηζκό ηνπ ζήκαηνο x( t ) . Αληίζεηα, ζηνλ ΓΜΦ ν πξνζδηνξηζκόο ησλ θαζκαηηθώλ ηηκώλ
γίλεηαη κε ηελ ρξήζε ελόο ηκήκαηνο κόλν ηνπ ζήκαηνο x ( n ) , ( n [0, N 1] ) θαη ηελ
ππόζεζε ηεο πεξηνδηθήο επέθηαζεο. Απηό όκσο ηζνδπλακεί κε πνι/ζκό ζην ρξόλν κε έλα
ηεηξαγσληθό παξάζπξν, w N ( n ) , κήθνπο N ([0, N 1]) πνπ ηζνδπλακεί κε ζπλέιημε ζην
πεδίν ηεο ζπρλόηεηαο ησλ θαζκάησλ, δειαδή :
F 1 1
x (n) w N (n) [X ( ) * WN ( )] X ( )WN ( )d X ( ) Όιε
2 2
απηή ε αθνινπζία ησλ επηκέξνπο βεκάησλ θαίλεηαη ζην αθόινπζν ζρήκα :
x( t ) | X ( )|
F
1 1
t
e u( n )
pS ( t ) PS ( )
F
1 1 / TS
... ... ... ...
t
0
TS S S
2
S
TS
xS ( t ) x( t ) pS ( t ) | X S ( )|
F (ή X ( ))
1 ή x (n) 1 / TS
t S S
aliasing
w N (n) |W N ( )|
F
1 -
...
n 2 2
N 1
N N
x (n) x (n) w N (n)

|X ( )|
F
n 2 2
1
X ( ) [X ( )* WN( )]
2
Από ην παξαπάλσ ζρήκα είλαη θαλεξό όηη : | X ( )| 2 | X( )| m( 2 S)

κε
m
N
fS
m , ,2,..., N 1 θαη 2
01 S 2 .
N
ΑΣΚΗΣΗ 86
Έλα αηηηαηό ζύζηεκα, ζε είζνδν κνλαδηαίνπ βεκαηηθνύ ζήκαηνο u(n) , έρεη
έμνδν yu (n) :
y u ( n) u ( n )
2
α) Να πξνζδηνξηζζεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h(n) , ηνπ ζπζηήκαηνο

ρσξίο ηε ρξήζε ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Ζ. Να επαιεζεύζεηε ηελ έθθξαζε πνπ
πξνζδηνξίζαηε γηα ηελ h(n) κε ηελ ρξήζε ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Ζ. Είλαη ην
ζύζηεκα επζηαζέο;
β) Να ππνινγηζζεί θαη λα ζρεδηαζζεί ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο, ρσξίο ηελ
ρξήζε κεηαζρεκαηηζκνύ Ζ, ζε είζνδν x(n) :
0,
0, n 8 n
x ( n) 1, 0 n 3
1, 4 n 7
γ) Επαιεζεύζαηε ηηο ηηκέο ηεο εμόδνπ ηνπ πξνεγνύκελνπ εξσηήκαηνο κε ηελ
ρξήζε ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Ζ. Πξνζδηνξίζαηε ηε ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ ηνπ
δ) Να πξνζδηνξηζζεί ε ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ ηνπ ζπζηήκαηνο θαη λα γίλεη ε
πξαγκαηνπνίεζή ηνπ. Να ραξαθηεξηζζεί ην ζύζηεκα από πιεπξάο δηέιεπζεο
ζπρλνηήησλ θαη λα παξαζηαζνύλ γξαθηθά ε απόθξηζε πιάηνπο θαη θάζεο
ηνπ ζπζηήκαηνο.
ΛΥΣΗ
n
u(n ) yu (n ) u( )
h( n ) 2
0, n 0
n n n 1
y u ( n) u( ) u( ) 1, n 2k ή u( ) u ( n) u a ( n)
2 2 2 2
0, n 2k 1
.όπνπ u a (n) ( 1) n u (n)
Δειαδή :
n 1
u( ) 1 ( 1) n u (n) 1,0,1,0,1,...
2 2
α) h(n) ?
(n) h( n )
S
Εδώ γλσξίδνπκε ηελ απόθξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζε είζνδν u(n) . Επνκέλσο ζα εθθξάζνπκε
ην ζήκα εηζόδνπ (n) κέζσ ηνπ ζήκαηνο u(n) :
(n) u(n) u(n 1)
Επεηδή δε ην ζύζηεκα είλαη Υξνληθά Αλαιινίσην (ΥΑ) έρνπκε όηη :
u(n ) yu (n )
h( n )
Γ.Υ.Α. u(n 1) yu(n 1)

h( n )
Άξα :
Γ.Υ.Α.
(n) h( n )
S ή
ή
u(n ) u(n 1) yu (n ) yu (n 1)
1 1
h( n) y u ( n) y u (n 1) 1 ( 1) n u (n) 1 ( 1) n 1
u (n 1)
2 2
1 1 1
h( n) 1 1 ( n) 1 ( 1) n u (n 1) 1 ( 1) n 1 u (n 1)
2 2 
 2   
yu ( n ) yu ( n 1)
1 1
( n) 1 ( 1) n 1 ( 1) n u (n 1) ( n) 2 ( 1) n u (n 1) ( 1) n u (n) u a ( n)
2 2
Άξα :
h( n) ( 1) n u (n) 1, 1,1, 1,...
Επαιήζεπζε κε ρξήζε κεηαζρεκαηηζκνύ Ζ :
u ( n) h(n) y u ( n)
H(z)
U( z ) Yu( z )
z
U ( z) Z u(n)
z 1
n z0 z2
Yu ( z ) y u ( n) z z0 z 2
z 4
... 2
n 0 1 z z2 1
z z z
Yu ( z ) H ( z) U ( z) H ( z)
( z 1)( z 1) ( z 1)
z 1 z
H ( z) h( n) Z H(z ) Z 1 h( n) ( 1) n u (n)
( z 1) ( z 1)
z
H ( z)
Σν ζύζηκα κε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο z 1 έρεη έλαλ πόιν ζην ζεκείν z=-1, δειαδή
επάλσ ζηνλ κνλαδηαίν θύθιν. Άξα είλαη νξηαθά επζηαζέο.
β)
0, n 0, n 8
x ( n) 1, 0 n 3 u (n) 2u (n 4) u (n 8)
1, 4 n 7
Επεηδή ην ζύζηεκα είλαη Υξνληθά Αλαιινίσην ζα έρνπκε :
x( n ) y( n )
h
u(n k) yu (n k)
Άξα :
y (n) y u ( n ) 2 y u ( n 4) y u ( n 8)
1
1 ( 1) n u( n ) 2 1 ( 1) n 4 u( n 4) 1 ( 1) n 8 u( n 8)
2 y   
(n) y (n 4) y ( n 8)
u u u
(n) ( n 2) ( n 4) ( n 6) 2 ( n 4 ) 2 ( n 6)
1 1
1 ( 1) n 8
u( n 8) 1 ( 1) n 8
u ( n 8) 1 ( 1) n 8
u( n 8)
2 2
(n) (n 2) (n 4) (n 6)
Άξα :
y(n) (n) (n 2) (n 4) (n 6) 1,0,1,0, 1,0, 1,0,0,0,...
γ)
X(z) Y(z)
H( z )
z
Y ( z) H ( z) X ( z) , H ( z) ,
z 1
z 4 z 8 z
X ( z) Z x ( n) Z u (n) 2u (n 4) u (n 8) 2z z
z 1 z 1 z 1
4 z
(1 2 z z 8)
z 1
z2
Y ( z) (1 2 z 4 z 8 ) z 8
( z 1)( z 1)
΢εκείσζε : ( z ) 2 z 4 1 : Δηηεηξάγσλε ( z 4 z ' )
4 2
z 6 z 6
Y( z ) ( z 4 1) 2 (z 2 1) 2 (z 2 1) 2 z 6
(z 2 1) (z 4 2z 2 1)
( z 1)(z 1) ( z 1)(z 1)
6
z (z 6 2z 4 z2 z4 2z 2 1) z 6
(z 6 z4 z2 1) 1 z 2
z 4
z 6
y( n ) Z -1 Y(z ) Z -1 1 z 2
z 4
z 6
( n) (n 2) (n 4) (n 6)
δ)
z 1 Y ( z)
H ( z) 1
(1 z 1 ) Y ( z ) X ( z )
z 1 1 z X ( z)
Z -1
1
Y ( z) z Y ( z) X ( z) y (n) x(n) y (n 1)
Άξα : y(n) x(n) y(n 1)
x( n ) y( n )
+
+ -
1
z
j j j
ej e 2
e 2
e 2
H( ) H ( z)
z ej ej 1 j j j j
e 2
e 2
e 2
e 2 2 cos( )
2
j
2
e
1
H( ) , ( )
2
2 cos( ) 2 cos( )
2 2
(δηόηη cos( ) 0, 0 )
2
Πξνθαλώο ην ζύζηεκα είλαη θίιηξν δηέιεπζεο πςειώλ ζπρλνηήησλ (High Pass). ( H( )

γηα ).
|H( )|
|H( )|
1
|H( )|
Τπάξρεη πόινο επάλσ
2 cos( ) ζην κνλαδηαίν θύθιν
2
ζην ζεκείν Ω=π (z=-1)
1/2
0 π
( )
+π
( )
2
+π/2
0 π
ΑΣΚΗΣΗ 87
Έλα ΓΥΑ ζύζηεκα έρεη ηα κεδεληθά ηεο ζπλάξηεζεο κεηαθνξάο H( z) , ζηα
1
ζεκεία : 1,2 (5 j 15 ) / 2 θαη ηνπο πόινπο ζηα ζεκεία : 1, 2 .
10 1, 2
α) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H( z) , ηνπ ζπζηήκαηνο ππό ηελ
πξνϋπόζεζε όηη ην "ζπλερέο " δηέξρεηαη από ην ζύζηεκα ρσξίο ηξνπνπνίεζε
ηνπ πιάηνπο ηνπ.
β) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ ηνπ ζπζηήκαηνο θαη λα γίλεη ε
πξαγκαηνπνίεζή ηνπ κε ηνλ ειάρηζην αξηζκό κλεκώλ.
γ) Να ραξαθηεξηζηεί ην ζύζηεκα από πιεπξάο δηέιεπζεο ζπρλνηήησλ.
δ) Να ππνινγηζηεί ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο ζηελ πεξίπησζε πνπ ε είζνδνο
είλαη : .
y( n ) a [x( n ) y( n 1)]
ΛΥΣΗ
α) Η ζπλάξηεζε κεηαθνξάο είλαη ηεο κνξθήο :

(z 1 )( z 2)
H( z) C
(z 1 )( z 2)
όπνπ κε αληηθαηάζηαζε παίξλνπκε :
5 j 15 5 j 15 5 15 5 15
(z )( z ) (z j )( z j )
H( z ) C 2 2 C 2 2 2 2
5 j 15 5 j 15 5 15 5 15
(z )( z ) (z j )( z j )
20 20 20 20 20 20
5 2 15 2 25 15
(z ) ( ) z 2 5z z 2 5z 10
C 2 2 C 4 4 C
5 2 15 2 5 25 15 z 2 0,5z 0,1
(z ) ( ) z2 z
20 20 10 400 400
Αλαδεηνύκε ηε ζηαζεξά C . Γλσξίδνπκε από ηα δεδνκέλα όηη : | H( z)|z 1 1

j 0j
( 0 z e e 1 ).
DC
| z 2 5z 10| |1 5 10|
Άξα : | C| 2 |z 1 | C| | C| 10 1 | C| 0,1.
| z 0,5z 0,1| |1 0,5 0,1|
z2 5z 10
Επνκέλσο : H( z) .
10z2 5z 1
β) Γηα λα πξνζδηνξίζνπκε ηελ ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ γξάθνπκε :

z 2 5z 10 1 5z 1 10z 2 Y(z )
H(z )
10z 2 5z 1 10 5z 1 z 2 X(z )
1
Y( z )[10 5z z 2 ] X( z )[1 5z 1
10z 2 ]
1
z
10Y ( z ) 5z 1 Y( z ) z 2 Y ( z ) X( z ) 5z 1X ( z ) 10z 2 X ( z )
10y( n ) 5y( n 1) y( n 2) x( n ) 5x( n 1) 10x( n 2)
y( n ) 0,5y( n 1) 01 , y( n 2) 01 , x( n ) 0,5x( n 1) x( n 2)
2 2
πνπ είλαη ηεο κνξθήο : a k y( n k) b k x( n k ) κε a 0 1 , a1 0,5 , a 2 0,1 ,
k 0 k 0
b0 01
, , b1 0,5 , b 2 1.
Η πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο κε ηνλ ειάρηζην αξηζκό κλεκώλ δίλεηαη ζην αθόινπζν
ζρήκα :
x( n ) 0 0 ,1 y( n )
+ +
1
z 0 ,5
1 0 ,5 1
+ +
1
0 ,1
z 1
2 2
Η έμνδνο πεξηγξάθεηαη δειαδή από ηελ εμίζσζε (πνπ απνηειείηαη από παξειζόληα δείγκαηα
ηόζν ηεο εηζόδνπ όζν θαη ηεο εμόδνπ ) :
y( n ) 01
, x( n ) 0,5x( n 1) x( n 2) 0,5y( n 1) 01
, y( n 2)
γ) ΢ην ρώξν ηεο ζπρλόηεηαο έρνπκε :
e2 j 5e j 10 e j e j 5e j 10e j e j
H( ) H( z )|z
ej
10e 2 j 5e j 1 10e j e j 5e j ej e j
ej 5 10e j cos( ) j sin( ) 5 10 cos( ) 10 j sin( )
j j
10e 5 e 10 cos( ) 10 j sin( ) 5 cos( ) j sin( )
11 cos( ) 5 9 j sin( ) A( ) jB( ) X( )
11 cos( ) 5 9 j sin( ) A( ) B( ) X * ( )
| X( ) |
| H( ) | 1, [0, ] .
| X* ( ) |
΢πλεπώο, από πιεπξάο δηέιεπζεο ζπρλνηήησλ, ην ζύζηεκα ραξαθηεξίδεηαη ζαλ νινπεξαηό
(all pass), δειαδή δηέξρνληαη όιεο νη ζπρλόηεηεο από 0 εσο ρσξίο θακκηά ηξνπνπνίεζε
ηνπ πιάηνπο ηνπο.
(Μεηαβάιιεηαη κόλν ε θάζε, ( ))
| H ( )| ΟΛΟΠΕΡΑΣΟ ΦΘΛΣΡΟ
Η θάζε δίλεηαη από ηε ζρέζε :
( ) H( ) X( ) X* ( ) X( ) X( ) 2 X( )
1 9 sin
2 tan
11cos 5
1 9 sin
( ) 2 tan .
11 cos 5
n n
δ) Δίλεηαη ην ζήκα εηζόδνπ : x( n ) 2 cos( ) cos( ) πνπ γξάθεηαη :
6 3
1 n n n n n n
x( n ) 2 [cos( ) cos( )] [cos( ) cos( )]
2 6 3 6 3 6 2
΢ύκθσλα κε ηε ζεσξία αλ ε είζνδνο πεξηγξάθεηαη από ηελ ζρέζε :
x( n ) A cos( 0 n 0 ) , ηόηε ε έμνδνο είλαη :
y( n ) A | H( )|cos( 0 n
0 0 ( 0 )) , δειαδή έρνπκε ηξνπνπνίεζε ηνπ πιάηνπο
ιόγσ ηνπ όξνπ | H( 0 )| θαη ηξνπνπνίεζε ηεο θάζεο ιόγσ ηνπ όξνπ ( 0 ) .
΢ηελ ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε έρνπκε : 0 ,1 θαη 0, 2 , ελώ

6 2
| H( 0,1 )| | H( )| 1 θαη
0, 2
1
9 sin 9
( ) 2 tan 1 6 2 tan 1 ( 2 ) 2 tan 1 ( 0,994194)
0,1
11 cos 5 3
6 11 5
2
89,67 0 ( 1,565rad )
9 sin 9 1
( 1 2 2 tan 1 ( 121,890 (
0, 2 ) 2 tan ) 2,127rad ) .
0 5
11 cos 5
2
n n
Επνκέλσο ε έμνδνο ηειηθά είλαη : y( n ) cos( 1
,565) cos( 2
,
127
6 2 )
 ( 0 ,1 )  ( 0, 2 )
0 ,1 0, 2
Παξαηήξεζε : ΢ην ζέκα απηό αληηκεησπίζακε έλα νινπεξαηό ζύζηεκα 2νπ βαζκνύ. Σέηνηα
j
ζπζηήκαηα παξνπζηάδνπλ ηα κεδεληθά ηνπο ζηηο ζέζεηο : r e θαη ηνπο πόινπο ηνπο ζηηο
1 j j0, 659
ζέζεηο : r e όπνπ r 1 . Εδώ βξήθακε ηα κεδεληθά ζηηο ζέζεηο 1, 2 10 e θαη
1 1 j0, 659
ηνπο πόινπο ζηηο ζέζεηο 1, 2 1, 2 e (γηαηί r 10 )
10 10
| H( )| 1
(1 r 2 ) sin( ) (1 r 2 ) sin( )
( ) tan 1[ 2 1 ] tan 1
[ 2 ]
(1 r ) cos( ) 2r (1 r ) cos( ) 2r 1
ΑΣΚΗΣΗ 88
Δίλεηαη ην επόκελν ιεηηνπξγηθό δηάγξακκα βαζκίδσλ :
x( t ) w( t ) y( t )
yh1((tn))
ps ( t )
,
όπνπ :
sin( t 2) 1 (t )
x (t ) t , ps ( t ) 2 (t n ) θαη h(t ) (2 ) sin t.
n
α) Να ζρεδηαζζνύλ ηα θάζκαηα πιάηνπο ησλ ζεκάησλ x(t ) , ps (t ) , w(t ) θαη

y (t ) .
β) Να ππνινγηζηνύλ νη ηηκέο ηνπ ζήκαηνο εμόδνπ, y(t ) , ηηο ρξνληθέο ζηηγκέο
t k 2k , k Z . Να πξνζδηνξηζηεί ε πεξηνρή ζπρλνηήησλ ηνπ ζήκαηνο
εμόδνπ, y(t ) , πνπ ππάξρεη ην 90% ηνπ ελεξγεηαθνύ ηνπ πεξηερνκέλνπ. Είλαη
θαηά ηελ γλώκε ζαο πξαγκαηνπνηήζηκν ην ζύζηεκα κε θξνπζηηθή απόθξηζε
h(t ) κε θπζηθά κέζα ;
ΛΥΣΗ
α)
sin( t 2)
x (t ) X( ) ;
t
Από ηε ζεσξία ηνπ κεη/ζκνύ Fourier (ζει.123) γλσξίδνπκε :
(t / )
1
F
t
/2 0 /2
t 1, | t | /2
( )
0,
S ( )
sin( )
S ( ) 2
4 2 2 4
Επίζεο από ηηο ηδηόηεηεο ηνπ κεη/ζκνύ Fourier (ζει.128) γλσξίδνπκε όηη :
F F
x (t ) X( ) X (t ) (2 ) x ( )
Εδώ ην ζήκα x(t ) έρεη ηελ κνξθή ηνπ S (t ) κε η=1, δηόηη :

1
sin( t 2 ) 1 sin( 2 t ) 1
x (t ) S1 (t )
t 2 1 2
t
2
Άξα :
1
X( ) (2 ) ( ) ( ) ( )
2 1
1, 1
X( ) ( ) 2
1 0
X( ) ( )
1
1
1/ 2 0 1/ 2
ps ( t ) 1 (t n )
2 n
pS ( t )
1/2
t
-3π -2π -π 0 π 2π 3π 4π 5π
TS
( TS )
Θα πξνζδηνξίζνπκε ηνπο ζπληειεζηέο (κηγαδηθνύο) cm κε αλάιπζε ζε ζεηξά Fourier :

Ts
2 2 m
1 1 j
Ts
t 1
cm (t )e dt ,m 0, 1, 2,... m Z
Ts Ts 2 2Ts
2
Άξα :
2 m 2 m
j
Ts
t 1 j
Ts
t
PS (t) cm e e
(t)(t)
(t m 2Ts m
)
Θα πξνζδηνξίζνπκε ην θάζκα, Ps ( ) , ηεο ps (t ) , κε ρξήζε ηεο πξνεγνύκελεο ζρέζεο θαη

ηνπ κεη/ζκνύ Fourier :
2 m 2 m
1 j
Ts
t 1 j
Ts
t
j t 1
Ps ( ) F ps (t ) F e e e dt e j ( m s ) t dt
2Ts m 2Ts m 2Ts m
 
2 ( m s)
2
( m s ) ( m s )
2Ts m m
Άξα :
1
Ps ( ) ( m 2) w( t ) x( t ) p s ( t ) W( ) X( ) Ps ( )
m 2
PS ( )
2 2
S 2
TS 2
1
2 S S 0 S 2 S
Η ηειεπηαία ζπλεπαγσγή ζηεξίδεηαη ζην όηη ν κεη/ζκόο Fourier κεηαηξέπεη ην γηλόκελν ζην
ρξόλν ζε ζπλέιημε ζηε ζπρλόηεηα (ζει.128). Επηπιένλ, επεηδή ε ζπλάξηεζε ¨δ¨ είλαη ην
ηαπηνηηθό ζηνηρείν ηεο ζπλέιημεο ζα έρνπκε :
1 1 m s
s 2
1 2m
W( ) ( ) ( m s) ( ) ( )
2 1 m 2 m 1 2 m 1
W( )
1 2 1 1 2
( ) ( ) ( )
2 1 2 1 2 1
1/ 2
... ...
-2.5 -2 -1.5 -1 -0.5 +0.5 1 2

1
Σέινο, θαη’αληηζηνηρία κε ην ζήκα x(t ) , ην θάζκα ηνπ ζήκαηνο h(t ) ζα είλαη :

2t
sin(t ) sin( )
h (t ) (2 ) 2 2 S 2 (t )
t 2t
2
(2 ), 1
H( ) (2 ) (2 ) H ( ) (2 )
2 2 2 0 αλλού
H( )
2
(2 ) ( )
2
1 1
β) Θα πξνζδηνξηζζνύλ νη ηηκέο ηνπ ζήκαηνο y(t ) :

F
y (t ) w(t ) h( t ) Y( ) W ( ) H( )
Γηα λα ππνινγηζζεί ην θάζκα Y( ) ζρεδηάδνπκε δηαδνρηθά ηα θάζκαηα :

X( )
1 ( )
1
-2 -1 -0.5 +0.5 1 2
PS ( ) ( 2m ) ( 2)
... ( 2) 1 m
...
-2 -1 0 1
1 2m
2
1/ 2 W( ) ( )
2 m 1
-2.5 -2 -1.5 -0.5 +0.5 1.5 2.5

2 H( )
(2 ) ( )
2
-2 -1 0 1 2
Y( ) ( )
1
-2 -1 -0.5 0 +0.5 1 2
Y( )
1
Y( ) X( ) y (t ) x (t )
X( )
1
Άξα :
sin( t 2)
y(t ) x (t )
t
Γηα t tk 2k , k 1, 2,... y (t ) 0
Γηα t t0 0 (k 0) y (t ) 1
2
Άξα :
1 y (t k ) y(k) 1 (k )
y (t k ) 2 , k 0
ή 2
0, k 1, 2, 3,...
Γηα λα πξνζδηνξίζνπκε ηελ πεξηνρή ζπρλνηήησλ πνπ ππάξρεη ην 90% ηνπ ελεξγεηαθνύ
πεξηερνκέλνπ ηνπ ζήκαηνο y(t ) (ζεσξώληαο ζαλ αξρή ηελ κεδεληθή ζπρλόηεηα, DC )
ρξεζηκνπνηνύκε ην ζεώξεκα Parseval :
1
2
1 2 1 1
Ey Y( ) d d ( E y, )
2 2 1 2
2
max
1 0.9 1
n E y, 0.9 E y , 2 d 2 max
2 2 2 0
0.9 rad
0.9 E y , 2 max max 0.45
2 sec
΢πλεπώο ε πεξηνρή ζπρλνηήησλ πνπ ππάξρεη ην 90% ηνπ ελεξγεηαθνύ πεξηερνκέλνπ ηνπ
ζήκαηνο εμόδνπ, y(t ) , είλαη :
rad rad rad
0.45 ή 0.45 0.45
sec sec sec
Σν ζύζηεκα κε θξνπζηηθή απόθξηζε h(t ) όπσο θαίλεηαη θαη από ηελ απόθξηζε ζπρλόηεηαο
H( ) , είλαη έλα ηδαληθό βαζππεξαηό θίιηξν (Ideal Low-pass Filter).
Η θξνπζηηθή απόθξηζε, h(t ) , είλαη έλα κε-αηηηαηό ζήκα, δειαδή έρεη αξρίζεη λα απνθξίλεηαη
πνιύ πξηλ ηελ εθαξκνγή ηεο θαη αθξηβέζηεξα πξηλ από άπεηξν ρξόλν, ζαλ λα «γλώξηδε» ηη ζα
επαθνινπζήζεη ζην κέιινλ. Έλα ηέηνην ζύζηεκα όκσο είλαη αδύλαηνλ λα πξαγκαηνπνηεζεί κε
θπζηθά κέζα δηόηη όια ηα γλσζηά θπζηθά κέζα ππαθνύνπλ ζηνλ θαλόλα ηεο αηηηνθξαηίαο,
δειαδή όηη ηα αίηηα πξνεγνύληαη ησλ απνηειεζκάησλ.
ΑΣΚΗΣΗ 89
Δίλεηαη ην ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ : y( n ) a [x( n ) y( n 1)] .
α) Να επηιπζεί αλαδξνκηθά ε εμίζσζε δηαθνξώλ θαη λα πξνζδηνξηζηεί ε
έθθξαζε ηεο εμόδνπ, y( n ) , ζε θιεηζηή κνξθή, ζεσξώληαο κεδεληθέο αξρηθέο
ζπλζήθεο θαη είζνδν : x( n ) u( n ) .
Επαιεζεύζηε ηελ έθθξαζε ηεο εμόδνπ πνπ πξνζδηνξίζαηε κε ρξήζε ηνπ
ζπλειηθηηθνύ αζξνίζκαηνο.
β) Πξνζδηνξίζηε κία πξνζεγγηζηηθή έθθξαζε ηεο εμόδνπ, y( n ) , γηα κεγάιεο
ηηκέο ηνπ n (ρξόλνπ) ζηηο πεξηπηώζεηο :
i) a 1
ii) 1 a 1
iii) a 1.
γ) Να ζρεδηαζηεί ε έμνδνο, y( n ) , κε n , ,2,3,4 θαη 5 όηαλ :
01
i) a 2
ii) a 2
1
iii) a
2
1
iv) a .
2
Εμεγήζηε ηε ζπκπεξηθνξά ηεο εμόδνπ, y( n ) , γηα ηηο πξνεγνύκελεο
πεξηπηώζεηο κε ηε κεζνδνινγία αληηκεηώπηζεο ηεο επζηάζεηαο πνπ δίλεη ην
επίπεδν Z.
ΛΥΣΗ
α) Γηα n 0 είλαη y( n ) 0 θαη x( n ) u( n )

i) y(0) a [x(0) y( 1)] a[1 0] a
y(1) a [x(1) y( 0)] a[1 a] a a 2
y( 2) a [x( 2) y(1)] a[1 a a 2 ] a a 2 a 3
y(3) a [x(3) y( 2)] a[1 a a 2 a 3 ] a a 2 a3 a4
…….
y( n ) a [x( n ) y( n 1)] a a2
a 3 a 4 ... ( 1) n a n 1
Πξόθεηηαη γηα γεσκεηξηθή πξόνδν κε ιόγν a , πξώην όξν a (πξνζνρή ιείπεη ην 1) θαη
n n 1
ηειεπηαίν ( 1) a . Άξα :
n
( 1) n a n 1 ( a ) a a
y( n ) ( 1) k a k 1
(1 ( a ) n 1 ) (ζρέζε (1) ),
k 0 a 1 a 1
a
άξα : y( n ) [1 ( a ) n 1 ] u( n ) .
a 1
( Σν άζξνηζκα γεσκεηξηθήο πξνόδνπ κε πξώην όξν ην a , ηειεπηαίν όξν ηνλ θαη ιόγν
a
είλαη ίζν κε : )
1
ii) Η έμνδνο, όπσο γλσξίδνπκε, είλαη ε ζπλέιημε ηεο εηζόδνπ κε ηελ απόθξηζε
κνλαδηαίνπ παικνύ ηνπ ζπζηήκαηνο : y( n ) x( n ) * h( n ) . Η θξνπζηηθή
απόθξηζε εμ νξηζκνύ είλαη ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο όηαλ είζνδνο είλαη ε
ζπλάξηεζε δέιηα : h( n ) y( n )|x ( n ) ( n ) . Επνκέλσο :
h(0) a [ (0) h( 1)] a[1 0] a
h(1) a [ (1) h(0)] a[0 a)] a2
h( 2) a [ ( 2) h(1)] a[0 ( a 2 )] a 3
h(3) a [ (3) h( 2)] a[0 a3 ] a4
…….
h( n ) a [ ( n ) h( n 1)] ( 1) n a n 1
u( n ) .
n
Όπσο βιέπνπκε ζην ζρήκα, y( n ) x( n ) * h( n ) h( k )x( n k) .
k 0
h( k )
α 0<α<1
1 3 5 ...
-4 -3 -2 -1 0 2 4 k
x( k )
1
...
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 k
x( k )
1
...
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 k
x( n k)
1
... ...
-4 -3 -2 -1 0 1 n k

Περιοτή
επικάλσυης
n n (1) a
Άξα : y( n ) h( k ) ( 1) k a k 1
[1 ( a ) n 1 ] u( n )
k 0 k 0 a 1
Επνκέλσο επαιεζεύηεθε ην δεηνύκελν.
a | a|
β) i) Αλ a 1 , ηόηε ) θαη :
0(
a 1 | a| 1
[1 ( a ) n 1 ] [1 ( ( 
| a| )) n 1 ] [1 | a|n 1 ] θαη γηα n πνιύ κεγάιν είλαη :
a
a | a| n 1
1 | a|n 1
| a|n 1 . Άξα : y( n ) [1 ( a ) n 1 ] u( n ) | a| .
a 1 | a| 1
ii) Γηα 1 ( ή | a| 1 ) ηζρύεη, γηα κεγάιεο ηηκέο ηνπ n :

1 a
a
[1 ( a ) n 1 ] 1 y( n ) .
a 1
iii) Γηα a 1 έρνπκε γηα κεγάιεο ηηκέο ηνπ n :

[1 ( a ) n 1 ] [1 ( 1)( 1) n 1 a n 1 ] [1 ( 1) n 2 a n 1 ] [1 ( 1) n a n 1 ] ( 1) n a n 1
a
Άξα : y( n ) ( 1) n a n 1 γηα a 1 θαη n .
a 1
΢πλνςίδνληαο ηηο ηξεηο πεξηπηώζεηο, έρνπκε :
| a| n 1
i) Αλ a 1 , ηόηε y( n ) | a| 0,
| a| 1
a
ii) Αλ 1 a 1 , ηόηε y( n ) ( πνπ είλαη κεγαιύηεξε ηνπ κεδελόο γηα 0 a 1
a 1
θαη κηθξόηεξε ηνπ κεδελόο γηα 1 a 0 ),
a
iii) Αλ a 1 , ηόηε : y( n ) ( 1) n a n 1
(πνπ ην πξόζεκό ηεο ελαιιάζζεηαη).
a 1
γ)
i) Γηα a 2 , κε n [0,5] ηζρύεη :
a ( 2)
y( n ) [1 ( a ) n 1 ] u( n ) y( n ) [1 ( ( 2)) n 1 ] u( n )
a 1 ( 2) 1
2[1 2 n 1 ] u( n )
Τπνινγίδνληαη ζηε ζπλέρεηα νη ηηκέο ηεο εμόδνπ γηα όια ηα n:
0 1
Γηα n 0 έρνπκε : y( 0) 2[1 2 ] 2[1 2] 2.
1 1
Γηα n 1 έρνπκε : y(1) 2[1 2 ] 2[1 4] 6.
Γηα n 2 έρνπκε : y( 2) 2[1 22 1 ] 2[1 8] 14 .
3 1
Γηα n 3 έρνπκε : y(3) 2[1 2 ] 2[1 16] 30 .
Γηα n 4 έρνπκε : y( 4) 2[1 2 4 1 ] 2[1 32] 62 .
5 1
Γηα n 5 έρνπκε : y(5) 2[1 2 ] 2[1 64] 126 .
Άξα γηα a 2 y( n ) 2, 6, 14, 30, 62, 126,... .
ii) Γηα a 2 , κε n [0,5] έρνπκε :

a 2
y( n ) [1 ( a ) n 1 ] u( n ) y( n ) [1 ( 2) n 1 ] u( n )
a 1 2 1
2
[1 ( 2) n 1 ] u( n )
3
Θα ππνινγίζνπκε ηηο ηηκέο ηεο εμόδνπ γηα ηηο δηάθνξεο ηηκέο ηνπ n:
2 2
Γηα n 0 έρνπκε : y( 0) [1 ( 2) 0 1 ] [1 2] 2
3 3
2 2
Γηα n 1 έρνπκε : y(1) [1 ( 2 )1 1 ] [1 4] 2.
3 3
2 2
Γηα n 2 έρνπκε : y( 2 ) [1 ( 2) 2 1 ] [1 ( 8 )] 6 .
3 3
2 2
Γηα n 3 έρνπκε : y(3) [1 ( 2)3 1 ] [1 16] 10 .
3 3
2 2
Γηα n 4 έρνπκε : y( 4) [1 ( 2) 4 1 ] [1 ( 32 )] 22 .
3 3
2 2
Γηα n 5 έρνπκε : y(5) [1 ( 2 )5 1 ] [1 64] 42 .
3 3
Άξα γηα a 2 y( n ) 2, 2,6, 10,22, 42,... .
1
iii) Γηα a , κε n [0,5] έρνπκε :
2
1
y( n ) 2 [1 ( ( 1 )) n 1 ] u( n ) 1
[1 ( ) n 1 ] u( n )
1 2 2
1
2
Οη ηηκέο ηεο εμόδνπ γηα ηηο δηάθνξεο ηηκέο ηνπ n είλαη :
1 1 1
Γηα n 0 έρνπκε : y( 0 ) [1 ( ) 0 1 ] [1 ]
2 2 2
1 11 1 3
Γηα n 1 έρνπκε : y(1) [1 ( ) ] [1 ] .
2 4 4
1 1 7
Γηα n 2 έρνπκε : y( 2 ) [1 ( )2 1 ] [1 ] .
2 8 8
1 31 1 15
Γηα n 3 έρνπκε : y (3) [1 ( ) ] [1 ] .
2 16 16
1 1 31
Γηα n 4 έρνπκε : y( 4) [1 ( ) 4 1 ] [1 ] .
2 32 32
1 1 63
Γηα n 5 έρνπκε : y(5) [1 ( )5 1 ] [1 ] .
2 64 64
1 1 3 7 15 31 63
Άξα γηα a y( n ) , , , , , ,... .
2 2 4 8 16 32 64
1
iv) Γηα a , κε n [0,5] είλαη :
2
1
y( n ) 2 [1 ( 1 ) n 1 ] u( n ) 1 [1 ( 1 ) n 1 ] u( n )
1 2 3 2
1
2
Οη ηηκέο ηεο εμόδνπ γηα ηηο δηάθνξεο ηηκέο ηνπ n είλαη :
1 1 1 1 1
Γηα n 0 έρνπκε : y( 0 ) [1 ( ) 0 1 ] [1 ] .
3 2 3 2 2
1 1 1 1 1
Γηα n 1 έρνπκε : y(1) [1 ( )1 1 ] [1 ] .
3 2 3 4 4
1 1 1 1 3
Γηα n 2 έρνπκε : y ( 2) [1 ( ) 2 1 ] [1 ( )] .
3 2 3 8 8
1 1 1 1 5
Γηα n 3 έρνπκε : y(3) [1 ( )3 1 ] [1 ] .
3 2 3 16 16
1 1 1 1 11
Γηα n 4 έρνπκε : y( 4 ) [1 ( ) 4 1 ] [1 ( )] .
3 2 3 32 32
1 1 1 1 21
Γηα n 5 έρνπκε : y(5) [1 ( )5 1 ] [1 ] .
3 2 3 64 64
1 1 1 3 5 11 21
Άξα γηα a y( n ) , , , , , ,... .
2 2 4 8 16 32 64
y( n )
0 1 2 3 4 5 ...
-2
-6 n
-14
-30
-50
-62
-100
α=-2 -126
(Αστάθεια)
y( n )
40
30
22
20
6
10
2
1 3 5 ...
0 2 4
-2 n
-10
-10
-20
-30 α=+2 (Αστάθεια)
-40
-42
y( n )
0 1 2 3 4 5
...
n
α=-1/2
-0,5
-3/4
-7/8
-15/16
-63/64
-1 - -
-31/32
y( n )|n 1 (Εσστάθεια)
y( n ) 1
α=+1/2 y( n )|n
0,5 3
0,4 3/8 11/32 (ΕΥΣΤΑΘΕΙΑ)
1/3 5/16 21/64
0,3 1/4
0,2
0,1
n
1 2 3 4 5
...
Γηα λα εμεγήζνπκε ηε ζπκπεξηθνξά ηεο εμόδνπ, y( n ) , ζηηο πξνεγνύκελεο πεξηπηώζεηο, όπνπ

1
a θαη a 2 κε κεζνδνινγία ζην επίπεδν Z ζα πξέπεη λα πξνζδηνξίζνπκε ηνπο
2
πόινπο ηνπ ζπζηήκαηνο :
Z y( n ) Z a[x( n ) y( n 1)] Y( z) a[X( z) z 1Y( z)]

Y( z) a az
Y( z)[1 a z 1 ] a X( z) H( z) 1
X( z) 1 az z a
Επνκέλσο, ην ζύζηεκα έρεη έλα πόιν ζην ζεκείν z a θαη ζύκθσλα κε ηε ζεσξία ζα
έρνπκε :
1 1
- Αλ a , | z | | a| 1 , πνπ ζεκαίλεη όηη έρνπκε επζηάζεηα. Πξάγκαηη, ε έμνδνο
2 2
1 1 1
ζπγθιίλεη γηα a ζηελ ηηκή ( 1) θαη γηα a ζηελ ηηκή .
2 2 3
- Αλ a 2 , | z | | a| 2 1 , πνπ ζεκαίλεη όηη έρνπκε αζηάζεηα. Πξάγκαηη, ε έμνδνο
απνθιίλεη θαη ζηηο δύν πεξηπηώζεηο. Εηδηθόηεξα, γηα a 2 ε έμνδνο απνθιίλεη κε αξλεηηθέο
ηηκέο θαη γηα a 2 απνθιίλεη κε ελαιιαζζόκελεο ζεηηθέο θαη αξλεηηθέο ηηκέο.
ΑΣΚΗΣΗ 90
Δεδνκέλσλ ησλ κεηαζ/κώλ Φνπξηέ ησλ ζεκάησλ :
F
x1 (t ) cos( 1t ) X1 ( ) ( 0 ) ( 0 )
F
x 2 (t ) 1 X2 ( ) 2 ( )
Να ππνινγηζζεί κεηαζ/κόο Φνπξηέ ησλ ζεκάησλ ηνπ ζρήκαηνο ρσξίο ηνλ
αλαιπηηθό ππνινγηζκό ηνπ νινθιεξώκαηνο.
α) β)
y( t ) g( t )
A /2
A
/2
t t
/2 /2 /2
0
-A
ΛΥΣΗ
α)
x1 ( t ) X1( )
cos( t) π
0 F
1
t
0
0 0
x2(t) X2( )
2π
1
F
0 t
Πξνθεηκέλνπ λα ππνινγίζνπκε ηνλ κεη/ζκό Φνπξηέ ηνπ ζήκαηνο y(t ) βαζηδόκελνη κόλν
ζηνπο κεη/ζκνύο ησλ ζεκάησλ x1 (t ) θαη x2 (t ) , όπσο εηθνλίδνληαη πην πάλσ, πξέπεη λα
βξνύκε θάπνηα ζρέζε (ή νκνηόηεηα) κεηαμύ ησλ δεδνκέλσλ ζεκάησλ θαη ησλ κεη/ζκώλ ηνπο
αθ’ελόο θαη ηνπ ζήκαηνο y(t ) αθ’εηέξνπ. Παξαηεξνύκε όηη ην ζήκα y(t ) έρεη ηξία ζεκεία
αζπλέρεηαο : ηα t 2 ,0, 2 . Επίζεο παξαηεξνύκε όηη ην θάζκα ηνπ ζήκαηνο

x1 (t )x2 (t ) παξνπζηάδεη ηξεηο θξνπζηηθνύο παικνύο (ζπλαξηήζεηο ¨¨δέιηα¨) ζηα ζεκεία
0 ,0, 0 . Αλ ινηπόλ παξαγσγίζνπκε ην ζήκα y(t ) ζα πξνθύςεη ην ζήκα
d
w(t )( y (t )) πνπ ζα απνηειείηαη κόλν από ηξεηο θξνπζηηθνύο παικνύο, ζηα ζεκεία
dt
t 2 ,0, 2 , δειαδή :
d
w( t ) y (t ) A t 2 t 2 2A t
dt
Απηά θαίλνληαη θαζαξά θαη ζην επόκελν ζρήκα :
d
y( t ) w(t) y( t )
dt
A d A
dt
t
/2 0 /2 /2
/2
-A
-2A
Μπνξνύκε ζπλεπώο λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηελ ηδηόηεηα ηεο ζπκκεηξίαο κεηαμύ ησλ ρώξσλ
νξηζκνύ (ζει.128) :
F F
x (t ) X( ) X (t ) 2 x( )
Έηζη ζα έρνπκε :
A F
η) cos( 0 t ): A ( 0 ) ( 0 )
νπόηε :
F A
A (t 2) (t 2) : 2 cos( ) 2 A cos( )
2 2
A F
ηη) : 2A ( )
νπόηε :
F A
2A (t ): 2 ( ) 2A
Άξα :
d F
w(t ) y (t ) A (t ) (t ) 2A (t )
dt 2 2
F
W( ) 2 A cos( ) 2A W( ) 2 A 1 cos( ) 2 A sin 2 ( )
2 2 4
Άξα :
d
W( ) F y (t ) 4 A sin 2 ( )
dt 4
΢ηε ζπλέρεηα πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξίζνπκε ηνλ κεη/ζκό Φνπξηέ ηεο y(t ) , πνπ είλαη θαη ην
δεηνύκελν, ζα εθαξκόζνπκε ηελ ηδηόηεηα ηεο παξαγώγηζεο (ζει.128 ), δειαδή :
F dn F
x(t ) X( ) n ( x(t )) ( j )n X ( )
dt
d 1
w(t ) y (t ) W( ) ( j ) Y( ) Y( ) W( )
dt j
Έηζη :
2
1 1 A 2 sin( 4) A 2
Y( ) W( ) ( 4 A) sin 2 ( ) j j sin c 2 ( 4)
j j 4 4 ( 4
4)
sin x
, όπνπ : sin c( x ) .
x
β) Γηα ην δεύηεξν ζήκα, g(t ) , παξαηεξνύκε όηη πξνέξρεηαη από νινθιήξσζε ηνπ ζήκαηνο
y (t ) :
g( t )
y( t )
A /2
A
/2
d t
/2 t /2 /2
dt 0
-A
΢πλεπώο, κε εθαξκνγή ηεο ηδηόηεηαο παξαγώγηζεο ζα έρνπκε :

d 1
y (t ) g (t ) Y( ) ( j ) G( ) G( ) F g (t ) Y( )
dt j
Έηζη :
2
1 A 2 A 2
G( ) j sin c ( 4) sin c 2 ( 4)
j 4 4
Έηζη, ζπλνςίδνληαο, θαηαιήμακε ζηνπο εμήο κεηαζρεκαηηζκνύο :
2
A
Y( ) j sin c 2 ( 4)
4
A 2
G( ) sin c 2 ( 4)
4
Απηέο νη εθθξάζεηο κπνξνύλ εύθνια λα επαιεζεπζνύλ κε αλαιπηηθό ππνινγηζκό ηνπ κεη/ζκνύ
t
Φνπξηέ ( y(t ) A ,t
t 2 θαη g(t ) A( 2 t ), t 2 ) ή από έλαλ πίλαθα
κεη/ζκώλ Φνπξηέ.
ΑΣΚΗΣΗ 91
Πξνθεηκέλνπ λα θαηαζθεπάζνπκε κία γελλήηξηα εκηηνληθώλ ζεκάησλ
ζπλερνύο ρξόλνπ ηα νπνία ζα βξίζθνληαη ζην δηάζηεκα 1 2
θαηαζθεπάδνπκε ην επόκελν ζύζηεκα δύν ιεηηνπξγηθώλ βαζκίδσλ, γλσζηό
ζαλ ζύζηεκα DDS (Direct Digital Synthesis) :
x( 0 ) Ιδαληθό βαζππεξαηό
x(1) θίιηξν
H( )
x( 2 ) ~y ( t ) 1 y( t )
  C 0 C
x ( N 1)
Βαθμίδα 1η Βαθμίδα 2η
Η βαζκίδα 1 απνηειείηαη από κία κλήκε Ν ζέζεσλ ζηελ νπνία ππάξρνπλ
θαηαρσξεκέλα Ν δείγκαηα ηνπ ζήκαηνο x( n ) cos(2 n / N) ,
n 01, ,2,.. N 1 .
Η βαζκίδα 2 απνηειείηαη από έλα ηδαληθό βαζππεξαηό θίιηξν κε απόθξηζε
1, | | C
ζπρλόηεηαο : H( ) .
0 ,
Η κλήκε δηαβάδεηαη δηαδνρηθά, κε πεξίνδν Τ κεηαμύ δύν δεηγκάησλ, κε
απόιπηα θπθιηθό ηξόπν, δειαδή ε πξνθύπηνπζα αθνινπζία είλαη:
... x(0), x(1), x(2),..., x( N 1), x(0), x(1),... .
Η έμνδνο, ~ y( t ) , δίλεηαη πξνθαλώο από ηε ζρέζε :
~y( t ) cos( 2 n / N ) (t nT)

n
α) Δείμηε όηη κεηαβάιινληαο ηελ πεξίνδν Τ κπνξνύκε λα πξνζαξκόζνπκε

αλάινγα ηελ ζπρλόηεηα ηνπ πξνθύπηνληνο εκηηνληθνύ ζήκαηνο ζύκθσλα κε
ηε ζρέζε : ~y( t ) cos( 0 t) (t nT) όπνπ 0 2 / NT .
n
~
β) Να ζρεδηαζηνύλ ηα θάζκαηα Y( ) θαη Y( ) , αλ C / T.
Τξνπνπνηήζηε θαηά πιάηνο ηελ απόθξηζε ζπρλόηεηαο ηνπ ηδαληθνύ
βαζππεξαηνύ θίιηξνπ ώζηε ην πιάηνο ηνπ παξαγώκελνπ εκηηνληθνύ ζήκαηνο
λα είλαη αλεμάξηεην ηεο πεξηόδνπ Τ.
γ) Αλ Ν=10, f1 5kHz θαη f2 10kHz , λα πξνζδηνξηζηεί ην δηάζηεκα
κεηαβνιήο ηεο πεξηόδνπ Τ, θαζώο θαη ηα όξηα εληόο ησλ νπνίσλ κπνξεί λα
βξίζθεηαη ε γσληαθή ζπρλόηεηα απνθνπήο ηνπ ηδαληθνύ βαζππεξαηνύ θίιηξνπ
C.
ΛΥΣΗ
α) Δίλεηαη όηη : 02 / NT . Επνκέλσο ηζρύεη ε ηζόηεηα :

2 n 2 nT
cos( ) cos( ) cos( 0 nT) .
N N T
Άξα γηα ηελ έμνδν γξάθνπκε :
~y( t ) cos( 2 n / N ) (t nT) cos( nT) ( t nT) .
0
n n
Επηπξόζζεηα, αλ ιάβνπκε ππόςε ηελ ηδηόηεηα πνπ ηζρύεη γηα ηε ζπλάξηεζε δέιηα :
x( nT) ( t nT) x( t ) ( t nT) , πνπ εδώ παίξλεη ηε κνξθή :
cos( 0 nT) ( t nT) cos( 0 t) (t nT) . Έηζη :
~y( t ) cos( nT) (t nT) cos( t) (t nT) cos( t) (t nT) .
0 0 0
n n n
Απνδείρζεθε εύθνια ινηπόλ ην δεηνύκελν.
β)
~ 1
Y( σ ) F ~
y( t ) F cos(σ 0 t ) δ( t nT ) [F cos(σ 0 t ) * F δ( t nT ) ]
n 2π n

s( t )
1
[F cos(σ 0 t ) * S(σ)]
2π
όπνπ : F cos( 0 t) [ ( 0 ) ( 0 )] θαη

2 2 n 2
F (t nT) S( ) ( ) S ( n S ) κε S .
n T n T n T
Οη παξαπάλσ κεη/ζκνί ππάξρνπλ ζηελ ζειίδα 6 ησλ πξόζζεησλ ζεκεηώζεσλ γηα ηνπο
Μεη/ζκνύο Fourier ζεκάησλ ηζρύνο.
Έηζη :
~ 1 2
Y( ) [ ( 0 ) ( 0 )]* ( n S )
2 T n
[ ( 0 n S ) ( 0 n S ) ]
T n
Επίζεο :
~ π
Y(σ) F y( t ) F~
y( t ) * h( t ) Y(σ) H(σ) [δ(σ σ 0 ) δ(σ σ 0 )]
T
.
1 1
π[δ(σ σ 0 ) δ(σ σ 0 )] y( t ) cos(σ 0 t )
T    T
F {cos( σ0 t )}
Όια θαίλνληαη θαζαξά ζην αθόινπζν ζρήκα :

F cos ( t )
π
0 0 0
2π/Τ S( )
... ...
2
S 0 ~ S
Y( ) T
π/Τ S,1
... ...
S 0 S 0
0 0 S S 0
S 0
H( ) S 0
S
C 0 S
π/Τ Y (
c
) T
S,2
0 0
2 2 n
Γηα ηα ζρήκαηα : S( ) ( ) S ( n S ),
T n T n
~ 1 ~
Y( ) C 0 ( ) * S( ) , 0 2 / NT , N 2 , Y( ) Y( ) H( ) ,
2
1
Y( ) [ ( 0 ) ( 0 )] , y( t ) cos( 0 t) .
T T
Καηαιήμακε ινηπόλ ζην ζπκπέξαζκα όηη ην πιάηνο ηεο ζπλεκηηνληθήο εμόδνπ είλαη
αληηζηξόθσο αλάινγν ηεο πεξηόδνπ Τ. Πξνθεηκέλνπ λα έρνπκε πιάηνο αλεμάξηεην ηνπ Τ
πξέπεη ην Y( ) λα είλαη :
1
F
Y( ) [ ( 0) ( 0 )] y (t) cos( 0 t ) , δειαδή πξέπεη ην πιάηνο ζηελ
απόθξηζε ζπρλόηεηαο ηνπ ηδαληθνύ βαζππεξαηνύ θίιηξνπ λα ηξνπνπνηεζεί από 1 ζε Τ.
1, | | C
H( )
0 ,
~
(πξάγκαηη, Y ( ) Y( ) H ( ) [ ( 0 ) ( 0 )] ).
γ) Από ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ ζπζηήκαηνο γλσξίδνπκε :
2 2 1 1
2 f f T
NT NT NT N f
Παξαηεξνύκε όηη ε πεξίνδνο είλαη αληηζηξόθσο αλάινγε ηεο ζπρλόηεηαο, άξα:

1 1
Tmin θαη Tmax . Γηα fmin f1 θαη f max f2 παίξλνπκε :
N f max N f min
1 1
T1 Tmin 10 5 sec 10 sec .
N f2 10 104 sec 1
1 1 1 4
T2 Tmax 3 1 10 sec 20 sec .
N f1 10 5 10 sec 5
Άξα : 10 sec T 20 sec .
 
T1 T2
Πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξίζνπκε ηελ γσληαθή ζπρλόηεηα απνθνπήο, C, ηνπ ηδαληθνύ

βαζππεξαηνύ θίιηξνπ, ζηηο πεξηπηώζεηο πνπ παξάγνπκε ζπλεκηηνληθά ζήκαηα από 5kHz
εσο 10kHz ζα θαηαθύγνπκε ζην επόκελν ζρήκα :
~
Y( )| T Tm a x 20 sec
... ...
50 45 5 0 5 45 50 rad
(2 10 3 )
~ sec
Y( )| T T m in 1 0 s ec S,1
100 90 10 0 10 90 100 rad

(2 10 3 )
sec
S,2
45 10 10 45
rad
(2 10 3 )
sec
C C
όπνπ :
2 rad 3 rad
S,1 (2 5 10 4 ) , 0 ,1 (2 5
10
 ) sec ,
TMAX sec f1
2 rad 4 rad
S, 2 (2 105 ) , 0, 2 (2 10
) sec .
TMIN sec f2
~
~y( t ) (δειαδή ην Y
Τν παξαπάλσ ζρήκα παξνπζηάδεη ην θάζκα ηνπ ζήκαηνο ( ) ) γηα ηηο
δύν αθξαίεο πεξηπηώζεηο όπνπ f1 5kHz θαη f2 10kHz . Πξνθαλώο γηα λα απνθύγνπκε
ηα θαηλόκελα αλαδίπισζεο (aliasing) ζα πξέπεη ε C λα βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή κεηαμύ
rad 3 rad
10 2 103 θαη 45 2 10 . Δειαδή ην θάησ όξην ηεο C ην ζέηεη ε αλώηεξε
sec sec
ζπρλόηεηα ( 2 2 f2 ) θαη ην άλσ όξην ην νξίδεη ε θαηώηεξε ζπρλόηεηα. Απηό γίλεηαη όρη ζηε
2
"βαζηθή δώλε" αιιά ζηελ πξώηε επαλάιεςή ηεο ( S,1 0,1 2 f1 ) δειαδή :
T2
σ2 σC σ S,1 2πf1 2π f2 σC (2π f1 ) N

 2π f1
10 KHz 5KHz 10 5KHz
2πf 2 σC (N 1)(2πf1 ) .
rad rad
(2π 10 4 ) σC ( 45 2π 10 3 )
sec sec
ΑΣΚΗΣΗ 92
Δίδεηαη ην ζύζηεκα πνπ πεξηγξάθεηαη κε ηελ εμήο ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ
(εμίζσζε δηαθνξώλ) :
p q
y(n) ai y( n i ) bi x (n i )
i 1 i 0
α) Εάλ w(n) είλαη ε έμνδνο ελόο δεύηεξνπ ζπζηήκαηνο πνπ δηεγείξεηαη από
ηελ έμνδν ηνπ πξώηνπ θαη ππαθνύεη ζηε ζρέζε :
p q
w(n) ai w(n i ) bi y(n i )
i 1 i 0
, λα πξνζδηνξηζζεί ε δηαθνξά θάζεο κεηαμύ ησλ ζεκάησλ εηζόδνπ, x(n) θαη
εμόδνπ w(n) , ζηελ κόληκε θαηάζηαζε.
S1 S2
x( n ) y( n ) w( n )
H1( z) H2 ( z)
X( z ) Y( z ) W ( z)
β) Αλ a1 1 ,b 1 θαη b 1 , λα ππνινγηζζεί θαη λα ζρεδηαζζεί ε

2 0 2 1
απόθξηζε πιάηνπο θαη θάζεο ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο :

H(z) H1 (z) H2 (z)
Σεκείσζε :Θεσξήζαηε όηη νη απαξαίηεηεο κεηαγελέζηεξεο ηηκέο ηεο εηζόδνπ θαη ηεο
εμόδνπ ηνπ δεύηεξνπ ζπζηήκαηνο ππάξρνπλ ήδε θαηαρσξεκέλεο γηα λα κπνξεί λα
εξγαζζεί ην ζύζηεκα απηό.
ΛΥΣΗ
p q
α) S1 : y ( n) ai y (n i ) bi x (n i )
i 1 i 0
p q
S2 : w(n) ai w(n i ) bi y(n i )
i 1 i 0
Πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξίζνπκε ηελ δηαθνξά θάζεο κεηαμύ εηζόδνπ, x(n) , θαη εμόδνπ,
w(n) , ζα πξνζδηνξίζνπκε ηελ απόθξηζε ζπρλόηεηαο (θάζεο) ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο,
H( ) H1 ( ) H2 ( ) :
q
j
bi e i
i 0
S1 : H1 ( ) p (ζει.160)
j
1 ai e i
i 1
q
j
bi e i
i 0
S2 : H2 ( ) p H 1* ( )
j
1 ai e i
i 1
H( ) H1 ( ) H 2 ( ) H1 ( ) H 1* ( ) H ( ) e j 1 ( ) H 1* ( ) e j 1 ( )
1  
H1 ( ) H 1* ( )
j ( ) 1( )
2 1  2
H1 ( ) e 0
H1 ( ) ( R )
Επεηδή δε νπνηαδήπνηε δηαθνξά θάζεο κεηαμύ εηζόδνπ-εμόδνπ πξνέξρεηαη από ην ζύζηεκα,
εδώ ζα έρνπκε κεδεληθή δηαθνξά θάζεο γηαηί ε απόθξηζε θάζεο ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο
είλαη κεδέλ.
Πξάγκαηη, αλ X( ) X( ) ej X ( )
θαη W( ) W( ) e j W( )
ηόηε ζα έρνπκε :
2
W( ) H( ) X ( ) W( ) e j W ( ) H1 ( ) X ( ) e j X ( )
 
  
W( ) H( ) X( )
W ( ) X ( ) W,X ( ) W ( ) X ( ) 0
β) a1 1 ,b 1 1 ,b
2 0 2 1
Σύκθσλα κε ηελ ζρέζε γηα ηελ H1 ( ) ζα έρνπκε :
q
j
bi e i
1 j
2 e
j
i 0 e 2
H1 ( ) p j
j
1 j 2e 1
1 ai e i 1 e
i 1
2
cos j sin 2 (2 cos ) j sin
H1 ( )
2 cos j 2 sin 1 (2 cos 1) j 2 sin
2
(2 cos ) sin 2 4 4 cos cos 2
sin 2 5 4 cos
H1 ( ) 1
(2 cos 1) 2 4 sin 2 1 4 cos 4 cos 2
4 sin 2
5 4 cos
(Πξάγκαηη, ζύκθσλα κε ηα αλαγξαθόκελα ζην ηεύρνο ησλ ιπκέλσλ αζθήζεσλ ζηελ ζει.239
θαη από ηελ ζέζε ηνπ πόινπ (z 1 ) θαη ηνπ κεδεληθνύ ( z 2 z 1 ) πεξηκέλακε όηη ην
2
ππ’όςηλ ζύζηεκα ζα ήηαλ έλα νινπεξαηό ζύζηεκα 1νπ βαζκνύ.)
Έηζη :
2
H( ) H1 ( ) 1
Έηζη :
H( ) H( ) e j ( )
1 e j0
Άξα :
H( ) 1 θαη ( ) 0
Επεηδή δε : W( ) H
( ) X ( ) X ( ) , έπεηαη όηη ζα είλαη w(n) x(n) .

1
(Σεκείσζε : Αληί λα ππνινγίζνπκε θαη’επζείαλ ηελ απόθξηζε ζπρλόηεηαο
H1 ( ) θαη H2 ( )
1
κπνξνύζακε λα ππνινγίζνπκε ηνπο Mεη/ζκνύο z, H 1 ( z ) θαη H 2 ( z ) H1 ( z ) . Σηε
ζπλέρεηα ζα είρακε όηη γηα z ej z1 e j z* , άξα
H2 ( z) j H1 ( z * ) j H1* ( z) θαη ηειηθά θαηαιήμακε ζηα ίδηα

z e z e z ej
απνηειέζκαηα όπσο θαη πξνεγνπκέλσο. )
| H( )|
1
0
2
( )
+π
0 2
-π
ΑΣΚΗΣΗ 93
Δίλεηαη ην ζήκα ζπλερνύο ρξόλνπ :
x( t ) 2 cos(2000 t ) 6 cos(6000 t ) 4 cos(12000 t )
α) Να πξνζδηνξηζηεί ε ειάρηζηε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο, fS , πνπ
απαηηείηαη ζύκθσλα κε ην Θεώξεκα ηεο Δεηγκαηνιεςίαο ηνπ Shannon, γηα λα
δεηγκαηνιεπηήζνπκε ην ζήκα x( t ) . Πνηό είλαη ην ζήκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ,
x( n ) , πνπ ζα πξνθύςεη ;
β) Αλ δεηγκαηνιεπηήζνπκε ην ζήκα x( t ) κε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο
fS 5000 ./ sec , πνηά ζα είλαη ε έθθξαζε ηνπ ζήκαηνο δηαθξηηνύ ρξόλνπ,
x ( n ) , πνπ ζα πξνθύςεη ;
γ) Θεσξνύκε ηδαληθή ςεθηναλαινγηθή (D/A) κεηαηξνπή ηνπ ζήκαηνο x ( n )
ζην αληίζηνηρν ζήκα ζπλερνύο ρξόλνπ x ( t ) . Σρεδηάζηε ηα θάζκαηα πιάηνπο
ησλ ζεκάησλ x( t ) θαη x ( t ) . Αηηηνινγήζηε επαξθώο ηηο πξνθύπηνπζεο
δηαθνξέο.
ΛΥΣΗ
α) Τν δνζέλ ζήκα γξάθεηαη :
x( t ) 2 cos( 2000 t ) 6 cos( 6000 t ) 4 cos(12000 t )

3 3 3
2 cos( 2 10
 t ) 6 cos( 2 3
10
 t ) 4 cos( 2 6
10
t)
f1 1kHz f2 3kHz f2 6 kHz
Shannon
Η κέγηζηε ζπρλόηεηα είλαη ε f MAX f3 6kHz fS 2f MAX 2f3 12kHz .
Άξα ε ειάρηζηε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο είλαη : fS,MIN 12kHz θαη ε
1 1 1
αληίζηνηρε κέγηζηε πεξίνδνο : TSMAX MIN 10 3 sec .
f S 12 103 sec 1
12
Τν δηαθξηηό ζήκα πνπ πξνθύπηεη ζηελ πεξίπησζε απηή είλαη :

x( n ) x( t )|t nTS
1 1 1
2 cos( 2 103 10 3 n ) 6 cos( 2 3 103 10 3 n ) 4 cos( 2 6 103 10 3 n )
12 12 12
1 1 1
x( n ) 2 cos( 2 n ) 6 cos( 2 n ) 4 cos( 2 n) .
12
 4 2

F1 F2 F3
β) Γηα ηελ ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο πνπ δίλεηαη fS 5 103 sec 1 , ε αληίζηνηρε πεξίνδνο
1
βξέζεθε ίζε κε TS 10 3 sec , ελώ ην ζήκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ :
5
x (n) x( t )|t nTS
1 1 1
2 cos( 2 103 10 3 n ) 6 cos( 2 3 103 10 3 n ) 4 cos( 2 6 103 10 3 n )
5 5 5
1 3 6
x ( n ) 2 cos( 2 n ) 6 cos( 2 n ) 4 cos( 2 n)
5
 5
 5

F1 F2 F3
1 1
Επνκέλσο F1 θαη F2 , F3
F1 , άξα :
2 2
1 2 1
x ( n ) 2 cos( 2 n ) 6 cos( 2 (1 ) n ) 4 cos( 2 (1 ) n) ή
5 5 5
1 2 1
x ( n ) 2 cos( 2 n ) 6 cos( 2 ( ) n ) 4 cos( 2 n)
5 5 5
1 2
6 cos( 2 n ) 6 cos( 2 n)
5 5
1 2
Οπόηε : F1 F3 F1 θαη F2 .
5 5
D/ A
γ) Αλ x0 (n) cos( 2 F0 n ) x0 (t ) cos( 2 F0 fS t ) θαη απηό ηζρύεη επεηδή :
t 1
t nTS n t fS t . Έηζη :
TS TS
1 2
x (t) x ( n )|n fS t 6 cos( 2 5 103 t ) 6 cos( 2 5 103 t ) ή αιιηώο :
5 5
3 3
x (t) 6 cos( 2 10
t ) 6 cos( 2 2 10
t) .
f1 f1 f2
F 1
Από ηελ αλάιπζε Fourier γλσξίδνπκε όηη : cos( 2 f 0 n ) X( f ) (f f0 ) (f f0 ) .
2
x( t ) X(f )
1/2
F
t f
0 f0 0 f0
Άξα :
X( f ) F x( t )
( f 103 ) ( f 103 ) 3 ( f 3 103 ) (f 3 103 ) 2 (f 6 103 ) (f 6 103 )
X (f ) F x (t) 3 ( f 103 ) ( f 103 ) 3 (f 2 103 ) (f 2 103 ) .
X(f )
f
-6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6
kHz
X (f ) fs / 2 Σπρλόηεηα
Αλαδίπισζεο
3 fs
=2.5 KHz
2
2
fs / 2
1
f
-6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 kHz
Απηό νθείιεηαη ζην θαηλόκελν αλαδίπισζεο ηνπ αξρηθνύ θάζκαηνο,

X( f ) , ιόγσ ρακειήο
ζπρλόηεηαο δεηγκαηνιεςίαο, fS 5kHz( 12kHz) . Έηζη, ε ζπρλόηεηα ησλ 3kHz
αλαδηπιώλεηαη ζηε ζπρλόηεηα 2kHz θαη απηή ησλ 6kHz κεηά δύν αλαδηπιώζεηο
εκθαλίδνληαη ζηε ζπρλόηεηα ηνπ 1kHz .
ΑΣΚΗΣΗ 94
Δίλεηαη ην επόκελν ΓΧΑ ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ :
x( n ) + + + y( n )
+ + .. .. +
- - - A
1 1 1
z z z
1ε βαζκίδα 2ε βαζκίδα .. Μ-νζηή βαζκίδα
α) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H ( z) , ηνπ ζπζηήκαηνο.

β) Να ππνινγηζηεί ε απόθξηζε ζπρλόηεηαο, H( ) , ηνπ ζπζηήκαηνο θαη λα
ζρεδηαζηεί ελδεηθηηθά ην πιάηνο ηεο, H( ) , γηα δηάθνξεο ηηκέο ηεο
παξακέηξνπ Μ (πιήζνο βαζκίδσλ). Να ππνινγηζζεί ε ζηαζεξά
θαλνληθνπνίεζεο Α, ζαλ ζπλάξηεζε ηεο παξακέηξνπ Μ, ώζηε ην κέγηζην
πιάηνο ηεο απόθξηζεο ζα είλαη κνλάδα.
γ) Να ππνινγηζηεί ε ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ ηνπ ζπζηήκαηνο. Πνηόο είλαη ν
ιεηηνπξγηθόο ραξαθηεξηζκόο ηνπ ζπζηήκαηνο θαη πώο νλνκάδεηαη ην
αληίζηνηρν ζύζηεκα ζπλερνύο ρξόλνπ ;
δ) Γηα Μ=3 λα ππνινγηζηνύλ νη ηηκέο ηεο εμόδνπ, y(n) , γηα είζνδν
x (n) cos(n 2 ) .
ΛΥΣΗ
1
α) Όηαλ έρνπκε ζε ζεηξά Μ θνξέο ην ζύζηεκα H1 ( z ) 1 z θαη ζην ηέινο ην
πνιιαπιαζηαζηηθό ζηνηρείν Α, ηόηε ε ζπλνιηθή ζπλάξηεζε κεηαθνξάο είλαη :
Y ( z)
H ( z) H ( z) H1 ( z)... H1 ( z) A H1 M ( z) A ,
X ( z) 1  
M times
1
όπνπ H1 ( z ) 1 z . Άξα :
H ( z) (1 z 1 ) M A
β) H( ) H ( z)
z ej
j j j j j j j j j
2 2 2 2 2 2 2 2
H1 ( ) H1 ( z) j 1 e e e e e e e e e 2 j sin( )
z e 2
Άξα :
M
M M M j
H( ) H1 ( ) A 2 ( j) e 2
sin M ( ) A
2
M
j
H( ) 2M j M e 2 sin M ( ) A 2 M sin M ( ) A
 2 2
1 
1
δηόηη 0 θαη sin( ) 0.

2
| H ( )|
| A | 2M
MM M 1
M 3
M 2
M
0 π
A 2M 1 A 1 .
2M
Είλαη πξνθαλώο ην ζύζηεκα δηέιεπζεο πςειώλ ζπρλνηήησλ.
1
γ) Y ( z) H ( z) X ( z) (1 z 1 ) M X ( z)
2M
1 1 1
y( n ) Z Y( z ) Z H( z ) X ( z ) M
Z 1 ( 1 z 1 )M X ( z ) (1)
2
m m
Αιιά : (x y) m xm k
yk .
k 0 k
Έηζη :
m m m m
(1 z 1 ) m ( z 1)k ( 1) k z k
(2)
k 0 k k 0 k
(1),(2) :
M M M M
1 1 1
y( n ) Z ( 1 )k z k
X( z ) ( 1 )k Z 1
z k
X( z )
2M k 0 k 2M k 0 k
M M
1
( 1 )k x( n k )
2M k 0 k
Άξα :
M M
1
y ( n) ( 1) k x (n k)
2M k 0 k
Τν ζύζηεκα πξαγκαηνπνηεί ηελ Μ-νζηή δηαθνξά ηνπ ζήκαηνο εηζόδνπ x(n) . Αλ

ζπκβνιίζνπκε κε Δ ηελ πξώηε δηαθνξά, δειαδή Δ x(n) x(n) x(n 1) ηόηε
y(n) Δ M x(n) ην αληίζηνηρν αλαινγηθό ζύζηεκα είλαη ν δηαθνξηζηήο Μ-ηάμεσο
d M x (t )
.
dt M
3 3
1
δ) M 3 y ( n) ( 1) k x (n k )
23 k 0 k
1 3 3 3 3
y ( n) x ( n) x(n 1) x ( n 2) x(n 3)
23 0 1 2 3
1
y ( n) x (n) 3x (n 1) 3x (n 2) x (n 3)
8
n
x ( n) cos( )
2
x( n )
-2 2 6 7
-5 -4 -3 -1 0 1 3 4 5 n
-1
1 1 2 1
n 0 y (0) x (0) 3x ( 1) 3x ( 2) x ( 3) 1 3
8 8 8 4
1 1 2 1
n 1 y (1) x (1) 3x (0) 3x ( 1) x ( 2) 3 1
8 8 8 4
1 1 2 1
n 2 y ( 2) x (2) 3x (1) 3x (0) x ( 1) 1 3
8 8 8 4
1 1 2 1
n 3 y (3) x (3) 3x (2) 3x (1) x (0) 3 1
8 8 8 4
θ.ν.θ.
Άξα :
1
, n 0,1
y ( n) 4 y ( n) y (n 4 k ) k Z
1
, n 2,3
4
Ελαιιαθηηθή κέζνδνο επίιπζεο ηνπ εξσηήκαηνο δ :
Από ηελ ζρεηηθή ζεσξία πεξί απόθξηζεο ζπρλόηεηαο ΓΧΑ ζπζηεκάησλ γλσξίδνπκε όηη :
x( n ) cos( 0 n ) y( n ) M( 0 ) cos( 0 n ( 0 ) )
H( )
όπνπ :
M( ) H( ) θαη ( ) arg H ( )
x ( n) cos( n) 0 2, 0
2
M
j
H( ) 2 M ( j) M e 2
sin M ( ) A, M 3, A 2 M 1
2 3
2 3 5 3
3
j
4
j
4 3
j
4 3
j
4
2 3
H( ) j j e e sin ( ) e sin ( ) e ( )
0 2 4 4 2
2 3 3
Δειαδή M( 0 ) ( ) θαη ( 0 ) .
2 4
Άξα :
3
2 3
y ( n) cos(n ), n 0,1,2,...
2 2 4
3 3
2 3 2 2 22 1
n 0 y(0) cos( )
2 4 2 2 24 4
3 3
2 3 2 2 1
n 1 y(1) cos( )
2 2 4 2 2 4
3 3
2 3 2 2 1
n 2 y(2) cos(2 )
2 2 4 2 2 4
3 3
2 3 2 2 1
n 3 y(3) cos(3 )
2 2 4 2 2 4
θ.ν.θ.
ΑΣΚΗΣΗ 95
Θεσξνύκε ην ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ 2εο ηάμεο κε ζπλάξηεζε
κεηαθνξάο, H( z) :
b0
H( z) 1 2 , ( b 0 , a1 , a 2 ) R
1 a1 z a2z
θαη ζπδπγείο κηγαδηθνύο πόινπο 1, 2 r0 e j 0
.
α) Πξνζδηνξίζηε ηα a1 θαη a 2 ζπλαξηήζεη ηνπ κέηξνπ r0 θαη ηνπ νξίζκαηνο 0
ησλ πόισλ, θαζώο θαη ηελ απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, h( n) , ηνπ
β) Κάησ από πνηέο ζπλζήθεο κπνξεί ην ζύζηεκα απηό λα εθηειέζεη ακείσηε
εκηηνλνεηδή ηαιάλησζε, κνλαδηαίνπ πιάηνπο, αλ ζεσξήζνπκε ζαλ είζνδν ην
ζήκα κνλαδηαίνπ παικνύ, ( n) ; Πνηέο παξάκεηξνη ηνπ ζπζηήκαηνο
θαζνξίδνπλ ηελ ζπρλόηεηα ηαιάλησζεο ;
γ) Πξνζδηνξίζηε ηε ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ ηνπ ζπζηήκαηνο. Σρεδηάζηε κία
πξαγκαηνπνίεζή ηνπ. Πξνζδηνξίζηε ηηο αξρηθέο ζπλζήθεο ηνπ ζπζηήκαηνο
ηνπ ηαιαλησηή. Θα κπνξνύζε ην ζύζηεκα λα παξάγεη εκηηνλνεηδείο
ηαιαληώζεηο κε κεδεληθή είζνδν ; Αλ λαη, θάησ από πνηέο αξρηθέο ζπλζήθεο ;
Όπσο θαίλεηαη, νη αξρηθέο ζπλζήθεο θαη ε δηέγεξζε (είζνδνο) κπνξνύλ λα
δξάζνπλ κε αληίζηνηρν ηξόπν. Εμεγήζηε απηόλ ηνλ "δπτζκό" κε ελεξγεηαθά
θξηηήξηα.
(Σεκεηώζηε όηη νη αλσηέξσ ηαιαλησηέο δηαθξηηνύ ρξόλνπ ρξεζηκνπνηνύληαη
ζήκεξα ζηνπο ςεθηαθνύο ζπλζέηεο ζπρλνηήησλ. )
ΛΥΣΗ
α) Η ζπλάξηεζε κεηαθνξάο γξάθεηαη :

b 0 z2
H( z) z2 a1 z a 2 ( z r0 e j 0 ) ( z r0 e j 0
)
z2 a1 z a 2
z2 2r0 cos( 0 ) z r02
2
Επνκέλσο : a1 2r0 cos( 0 ) θαη a 2 r0 .
Γηα λα βξνύκε ηελ απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, ζα πξέπεη λα θέξνπκε ηε ζπλάξηεζε
H( z) A B
κεηαθνξάο ζηε κνξθή : .
z z z1 z z2
Έρνπκε :
b 0 z2 H( z ) b 0 z r0 sin( 0 ) 1
H( z ) 2 2 2 2
z 2r0 cos( 0 ) z r 0 z z 2r0 cos( 0 ) z r0 r0 sin( 0 )
b0 z r0 sin( 0 )
H( z ) z
r0 sin( 0) z 2r0 cos( 0 ) z r02
2
b0
h( n ) Z 1 H( z) r n 1 sin[( n 1) 0 ] u( n ) ή
r0 sin( 0 ) 0
b0
h( n ) r0n sin[( n 1) 0 ] u( n )
sin( 0 )
β) Γηα λα έρνπκε ακείσηε εκηηνλνεηδή ηαιάλησζε πξέπεη λα ηζρύεη :

b0
r0n 1 r0 1 θαη επηπιένλ 1 b 0 sin( 0 ) . Τόηε ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ
sin( 0 )
παικνύ ιακβάλεη ηε κνξθή : h( n ) sin[( n 1) 0 ] u( n ) (ζρέζε 1).
Η ζπρλόηεηα ηαιάλησζεο θαζνξίδεηαη από ηε ζρέζε :

a1
a1 2r0 cos( 0 ) 2 cos( 0 ) ή 0 cos 1 ( ) . Ταπηόρξνλα, ε ζπρλόηεηα
2
ηαιάλησζεο εθθξάδεηαη ζπλαξηήζεη θαη ηνπ b0 :
b0 sin( 0 ) 0 sin 1 ( b 0 ) .
Δειαδή, ππάξρεη εμάξηεζε ηεο ζπρλόηεηαο ηαιάλησζεο από ηηο δύν παξακέηξνπο, b0 θαη a1 .
γ) Η ζρέζε εηζόδνπ - εμόδνπ βξίζθεηαη εύθνια από ηε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο :
Y( z) b0 1
1 2 b 0 X( z) [1 a1z a 2 z 2 ] Y( z) .
X( z) 1 a1 z a2z
Η ηειεπηαία ζρέζε κε ηελ εθαξκνγή αληηζηξόθνπ Μεηαζρεκαηηζκνύ Z δίλεη :
b 0 x( n ) y( n ) a1 y( n 1) a 2 y( n 2)
y( n ) b 0 x( n ) a1 y( n 1) a 2 y( n 2)
x( n ) + + y( n )
Σ+ Σ
b0 sin + +
a2 1 a1 2 cos 0
1 1
z z
y( n 2) y( n 1)
Σύκθσλα κε όζα ππνινγίζηεθαλ, ην ζύζηεκα εθηειεί ηαιαληώζεηο, κε είζνδν κνλαδηαίν

παικό ( n ) θαη γηα r0 1 , b 0 sin( 0 ) , a1 2cos( 0 ) θαη a 2 1 .
Έηζη, ε εμίζσζε εηζόδνπ - εμόδνπ ηνπ ηαιαλησηή γίλεηαη :
y( n ) 2 cos( 0 )y( n 1) y( n 2) sin( 0 ) (n) .

Γηα n 0 παίξλνπκε : y(0) 2 cos( 0 )y( 1) y( 2) sin( 0 ) (ζρέζε 2α).

Γηα n 1 παίξλνπκε : y(1) 2 cos( 0 )y(0) y( 1) (ζρέζε 2β).
Γηα n 2 παίξλνπκε : y(2) 2 cos( 0 ) y(1) y(0) (ζρέζε 2γ).
Αιιά γηα n 0 ζύκθσλα κε ηελ εμίζσζε εμόδνπ ηνπ ηαιαλησηή (ζρέζε 1) έρνπκε :
n 0
h( n ) sin[( n 1) 0 ] u( n ) y( 0) sin( 0 ).
Έηζη ε ζρέζε 2α γξάθεηαη : 2 cos( 0 )y( 1) y( 2) 0 (ζρέζε 3α).

Αληίζηνηρα, ε 2β δίλεη :
y(1) 2 cos( )sin( 0 ) y( 1) sin( 2 ) y( 1) sin( 2 ) (από ηελ ζρέζε 1).

0 
   0 0
y( 0 )
Άξα : y( 1) 0 (ζρέζε 3β).

Η 3α γξάθεηαη : 2 cos( 0 )y( 1) y( 2) 0 y( 2) 0 (ζρέζε 3γ).
Πξάγκαηη, κε δνθηκή ζηελ 2γ παίξλνπκε :
1
y( 2) sin(3 0 ) 2 cos( 0 )sin( 2 0 ) sin( 0 )
2 cos( 0 ) 2 sin( 0 ) cos( 0 ) sin( 0 ) 4 cos 2 ( 0 )sin( 0 ) sin( 0 )
2 2
[4 cos ( 0 ) 1] sin( 0 ) [4(1 sin ( 0 )) 1] sin( 0 )
2 2
y( 2) [4(1 sin ( 0 )) 1] sin( 0 ) [3 4 sin ( 0 )] sin( 0 )
3 sin( 0 ) 4 sin 3 ( 0 ) sin(3 0 )
Αλ ζεσξήζνπκε κεδεληθή είζνδν ηόηε ε εμίζσζε 1 γίλεηαη :

y( n ) 2 cos( 0 )y( n 1) y( n 2) (ζρέζε 4).
Η ζρέζε 4 γηα ηηο ηηκέο ηνπ n δίλεη :
Γηα n 0 παίξλνπκε : y(0) 2 cos( 0 )y( 1) y( 2) (ζρέζε 4α). Όκσο από ηελ 1 έρνπκε
όηη :y(0) sin( 0 ) 2 cos( 0 )y( 1) y( 2) (ζρέζε 5α).
Γηα n 1 : y(1) 2 cos( 0 )y(0) y( 1) (ζρέζε 4β) θαη επεηδή
y(1) sin( 2 0 ) 2 cos( 0 )sin( 0 ) y( 1) παίξλνπκε y( 1) 0.
   
sin( 2 0) 0
Από ηηο 5α θαη 5β έρνπκε : sin( 0) 2 cos( 0 ) 0 y( 2) y( 2) sin( ) (ζρέζε

 0
0
5γ).
Ο ηαιαλησηήο γηα λα ηεζεί ζε ιεηηνπξγία ζέιεη έλα αξρηθό πνζό ελέξγεηαο ην νπνίν κπνξεί λα
πξνέξρεηαη είηε από ηελ είζνδν θαη κεδεληθέο αξρηθέο ζπλζήθεο, είηε από κεδεληθή είζνδν θαη
κε κεδεληθέο αξρηθέο ζπλζήθεο, δειαδή : x( n ) ( n ) y( 1) y( 2) 0 ή
x( 0) 0 y( 1) 0 , y( 2) sin( 0 ) . Σηελ πξώηε πεξίπησζε ε ελέξγεηα ηζνύηαη κε :
E1 b 20 θαη ζηε δεύηεξε :
E2 ( sin 0 ) 2 E 2 ( sin(sin 1 b 0 )) 2 b 02 E1 E 2 . Επαιεζεύζακε έηζη ηελ
αξρηθή ππόζεζε.
ΑΣΚΗΣΗ 96
Έλα ζύζηεκα RADAR παξαθνινύζεζεο ηεο ηξνρηάο (ύςνπο) ελόο
αεξνζθάθνπο (Radar Tracking System) εθηηκά ηελ παξνύζα ζέζε ηνπ
αεξνζθάθνπο, y(n) , βάζεη ησλ δύν πξνεγνύκελσλ πξαγκαηηθώλ ηηκώλ
ζέζεο, x(n 1) θαη x(n 2) αληίζηνηρα κέρξη ηελ παξνύζα ρξνληθή ζηηγκή n .
1) Να εθθξαζηεί ε αλσηέξσ εθηίκεζε ηεο ζέζεο (ύςνπο) ζαλ ζρέζε εηζόδνπ-
εμόδνπ ελόο ζπζηήκαηνο. (Γειαδή ε ζρέζε πνπ ζπλδέεη ηελ εθηηκνύκελε ηηκή
ηεο ηξνρηάο y(n) κε ηηο δύν πξνεγνύκελεο πξαγκαηηθέο ηηκέο ηεο ζέζεο ηνπ
αεξνζθάθνπο x(n 1) θαη x(n 2) .)
2) Να πξνζδηνξηζηεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, h(n) , ηνπ ζπζηήκαηνο.
Να ππνινγηζηεί ε αθνινπζία εμόδνπ ηνπ ζπζηήκαηνο, y(n) , αλ ε αθνινπζία
ηηκώλ ηεο πξαγκαηηθήο ηξνρηάο ηνπ αεξνζθάθνπο, x(n) , δίλεηαη από ηηο
ζρέζεηο :
α) x(n) n, n β) x(n) cos(n 2 ), n
3) Να πξνζδηνξηζηεί ε ελέξγεηα ηνπ ζθάικαηνο ζέζεο, e(n) x(n) y(n) , γηα
ηηο δύν πξνεγνύκελεο πεξηπηώζεηο θαη γηα ρξνληθό παξάζπξν παξαηήξεζεο
n 0,999 .
4) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H( z) , θαη ε απόθξηζε
ζπρλόηεηαο, H( ) , ηνπ ζπζηήκαηνο. Να ζρεδηαζηεί ην πιάηνο ηεο απόθξηζεο
ζπρλόηεηαο H( ) .
ΛΥΣΗ
1)
x( n ) y( n )
h( n )
x( n ) y( n )
Γ
y( n )
y( n ) x( n 1) x( n 1) x( n 2)
x( n 1)
Β x( n 1) x( n 2)
x( n 2)
Α
0
n 2 n 1 n n
Από ηελ ηζόηεηα ησλ ηκεκάησλ ΑΒ θαη ΒΓ έρνπκε :
y(n) x(n 1) x(n 1) x(n 2) y(n) 2 x(n 1) x(n 2)

2) h(n) y ( n) h(n) 2 (n 1) ( n 2)
x ( n) ( n)
h(n )
0 2
1
n
1
i) Αλ x(n) n, n έρνπκε :
y1 ( n ) ( x * h )( n ) x( n ) * 2 ( n 1 ) ( n 2 ) 2 x( n ) * ( n 1 ) x( n ) * ( n 2 )
2 x( n 1 ) x( n 2 ) 2( n 1 ) ( n 2 ) 2n 2 n 2 n
ii) Αλ x ( n) cos(n 2 ), n έρνπκε :

n 1 n 2 n n n n
y 2 ( n) 2 cos( ) cos( ) 2 cos( ) cos( ) 2 sin( ) cos( )
2 2 2 2 2 2 2
3)
α) x(n) n y(n) n e(n) x(n) y(n) n n 0
Άξα :
2
Ea e( n ) 0
n
n n
β) x ( n) cos(n 2 ) y ( n)
) cos( ) 2 sin(
2 2
n n n n
e( n ) cos( ) 2 sin( ) cos( ) 2 sin( )
2 2 2 2
999 999 2 999 999
2 n n
Eb e( n ) 2 sin( ) 4 sin 2 ( ) 4 1 4 500 2000
n 0 n 0 2 n 0 2 n 0
n 2 k 1,k 1,2 ,3 ,...,500
1 2
4) H ( z) Z h(n) H ( z) Z 2 (n 1) (n 2) 2 z z
1 2
H ( z) 2 z z
j j2 j j
H( ) H ( z) 2 e e e (2 e )
z ej
2 2 2 2
H( ) e j 2 e j
2 cos j sin (2 cos ) 2 sin 2 5 4 cos

1
H( ) 5 4 cos
|H( )|
3
0 π/2 π
ΑΣΚΗΣΗ 97
Γίλεηαη ε επόκελε ζπλδεζκνινγία ζπζηεκάησλ 1εο ηάμεο :
H1( z) H122( z) K
x( n ) y( n )
H( z)
z
όπνπ H1 ( z ) θαη H 2 ( z) 1 z 1 .
z a
1) Να πξνζδηνξηζηνύλ θαη λα ζρεδηαζηνύλ νη απνθξίζεηο ζπρλόηεηαο ησλ δύν
ππνζπζηεκάησλ H1 ( ) θαη H2 ( ) γηα 0 a 1 .
2) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο
H( z) . Να ππνινγηζηεί ε πνιιαπιαζηαζηηθή ζηαζεξά Κ έηζη ώζηε ην κέγηζην
πιάηνο ηεο απόθξηζεο ζπρλόηεηαο λα είλαη κνλάδα (1). Να ζρεδηαζηεί
πξνζεγγηζηηθά ην πιάηνο ηεο απόθξηζεο ζπρλόηεηαο γηα κεξηθέο ελδεηθηηθέο
ηηκέο ηεο παξακέηξνπ a . Πνηόο είλαη ν ξόινο, από ιεηηνπξγηθή πιεπξά, ηεο
παξακέηξνπ a ;
3) Αλ ζηε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο, H( z) ,
αληηθαηαζηαζεί ην z κε ην z , λα κειεηεζεί ην πξνθύπηνλ ζύζηεκα,
H( z) , θαη λα ζρεδηαζηεί πξνζεγγηζηηθά ην πιάηνο ηεο απόθξηζεο
ζπρλόηεηαο γηα δηάθνξεο ελδεηθηηθέο ηηκέο ηεο παξακέηξνπ a .
ΛΥΣΗ
α) Η ζπλάξηεζε κεηαθνξάο H1 ( z) γξάθεηαη :

ej 1 1
H1 ( ) H1 ( z )|z ej j j
e a 1 a e 1 a cos( ) j a sin( )
1
| H1 ( )|2
[1 a cos( )]2 a 2 sin 2 ( )
a 2 sin 2 ( )
θαη H1 ( ) tan 1 ( ).
1 a cos( )
| H 1( )|
1
1 a
1
1 a2
1
1 a
0 π/2 π
H 1( )
π
π/2
0 π/2 π
-π/2
-π
Όκνηα, γηα ηελ H 2 ( z) έρνπκε :

j j j j j
2 2 2 2
H2 ( ) H 2 ( z)|z ej
1 e e (e e ) e 2 cos( )
2
Τν κέηξν είλαη ίζν κε : | H 2 ( )| 2 cos( ) γηα 0 .
2
Η θάζε : H2( ) γηα 0 .
2
|H 2( )|
0 π/2 π
H 2( )
π/2 π
-π/4
-π/2
2) Από ην ζρήκα ηνπ ζπζηήκαηνο έρνπκε :

z 1 z z 1
H( z ) K H1 ( z ) H 2 ( z ) K K , 0 a 1.
z z a z a
Από ηε ζέζε ηνπ πόινπ θαη ηνπ κεδεληθνύ πνπ ζεκεηώλνληαη ζην ζρήκα, ζπκπεξαίλνπκε όηη
ην κέγηζην πιάηνο ηεο απόθξηζεο ζπρλόηεηαο ζα εκθαλίδεηαη ζηε ζπρλόηεηα 0 δειαδή :
z 1 . Απηό ζπκβαίλεη δηόηη ζ' απηή ηε ζπρλόηεηα, ην κέηξν ηνπ αξηζκεηνύ γίλεηαη κέγηζην (2)
θαη ην κέηξν ηνπ παξνλνκαζηή ειάρηζην ( 1 a ). Σε όιεο ηηο άιιεο ζπρλόηεηεο ε απόθξηζε
πιάηνπο παίξλεη κηθξόηεξεο ηηκέο.
| H( )|MAX H( )| 0 | H( z)|z 1 1
z 1 2
| H( z )|z 1 | K |z 1 | K| 1
z a 1 a
1 a 1 a
| K| K
2 2
Αληηθαζηζηώληαο ηε ζηαζεξά ζηε ζρέζε πιάηνπο ηεο ζύλζεηεο ζπλάξηεζεο κεηαθνξάο
παίξλνπκε :
1 a
| H( )| | K| | H1 ( )| | H 2 ( )| | H1 ( )| | H 2 ( )|
2
| H( )|
1 2 3 4
1
0
2
3 1
4
0 π/2 π
Τν ζύλζεην ζύζηεκα ζπκπεξηθέξεηαη ζαλ θίιηξν δηέιεπζεο ρακειώλ ζπρλνηήησλ

(Βαζππεξαηό θίιηξν). Πξνθαλώο ε παξάκεηξνο a θαζνξίδεη ηελ δώλε δηέιεπζεο ηνπ
ζπζηήκαηνο (θίιηξνπ).
3) Θέηνπκε όπνπ z ην z θαη έρνπκε :

z 1 z z 1
H( z ) H( z )|z z K H1 ( z ) H 2 ( z ) K K
z z a z a
1 a
Με ηνλ ίδην ηξόπν πξνζδηνξίδνπκε ηελ ζηαζεξά Κ : K .
2
Όπσο θαίλεηαη από ην παξαπάλσ ζρήκα, ε ζέζε ησλ πόισλ θαη ησλ κεδεληθώλ έρεη αιιάμεη
πξόζεκν, ζε ζρέζε κε ην πξνεγνύκελν εξώηεκα. Δπνκέλσο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά
δηέιεπζεο ζπρλνηήησλ ζα έρνπλ αληηζηξαθεί.
Έηζη, ζα έρνπκε ηώξα έλα θίιηξν δηέιεπζεο πςειώλ ζπρλνηήησλ. Πξάγκαηη :
γηα 0 (z e j e j0 1) (ζπλερέο dc) ζα είλαη :
1 a 1 1
H( z )|z 1 | | 0.
2 1 a
γηα (z ej 1) ( f s ) ζα είλαη :
2
1 a 1 ( 1)
H( z )|z 1 | | 1.
2 1 a
Γηα λα βξνύκε ην πιάηνο ηεο απόθξηζεο ζπρλόηεηαο αλαδεηνύκε κία ζρέζε ηνπ πιάηνπο
~
| H( )| κε ηελ πξνεγνύκελε γξαθηθή παξάζηαζε :
~
| H( z)||z e j | H( e j )| | H( )| θαη επεηδή :
ej ej ej e j( )
παίξλνπκε :
~ j j( )
| H( )| | H( e )| | H( e )| | H( )| .
Άξα, ε πξνεγνύκελε απόθξηζε πιάηνπο, | H( )| , κεηαθέξεηαη αξηζηεξά θαηά .
~
| H ( )|
1 2 3 4
1
0
2 3
1
4
0 π/2 π
ΑΣΚΗΣΗ 98
Γίλεηαη ην επόκελν ζύζηεκα ειέγρνπ, κνλαδηαίαο αλάδξαζεο, δηαθξηηνύ
ρξόλνπ :
+ e( n )
Σ h112((nz))
H K
x( n ) - y( n )
H( z)
Τν ζύζηεκα κε απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ h1 (n) έρεη δύν πόινπο ζηα

ζεκεία z 0.5 θαη z 0.8 θαη έλα κεδεληθό.
1) Να πξνζδηνξηζζεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο H1 ( z) δεδνκέλνπ όηη ε ηηκή ηεο
απόθξηζεο ζπρλόηεηαο, H1 ( ) , ζην κεδέλ (D.C.) είλαη νθηώ (8) θαη ζην κηζό
f
ηεο ζπρλόηεηαο δεηγκαηνιεςίαο, s 2 , είλαη -0.2963.
2) Να πξνζδηνξηζζεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο,
H ( z) . Να πξνζδηνξηζζεί επίζεο ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, h(n) , γηα
Κ=3.25.
3) Να ειεγρζεί ε επζηάζεηα ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο γηα ηηο ηηκέο ηεο
παξακέηξνπ K : α) Κ=3.3 θαη β) Κ=4. Να ππνινγηζζεί ε
πξνθύπηνπζα αθνινπζία εμόδνπ γηα ηηο ηηκέο εμόδνπ γηα ηηο ηηκέο ηεο
παξακέηξνπ Κ. Σρνιηάζαηε ηελ ρξνληθή εμέιημε ησλ δύν αθνινπζηώλ εμόδνπ.
ΛΥΣΗ
H1 ( z): z ,1 0.5 z ,2 0.8
(z z ) (z z )
1) H1 ( z) A A
( z z ,1 )( z z ,2 ) ( z 0.5)( z 0.8)
(1 z )
H1 ( z) H1 ( z) A 8 A (1 z ) 0.8 (1)
D. C. z 1 (1 z ,1 )(1 z ,2 )
( 1 z )
H1 ( z ) f s H1 ( z ) A 0.2963
2 z 1 ( 1 0.5)( 1 0.8)
A (1 z ) 0.2963 15
. 18
. A (1 z ) 0.8 (2)
(1),(2) A (1 z ) A (1 z ) z 0 A 0.8
Άξα :
0.8 z
H1 ( z)
(z 0.5)( z 0.8)
2)
Y ( z) K H1 ( z) E ( z), E ( z) X ( z) Y ( z)
Y ( z) K H1 ( z ) X ( z ) Y ( z ) K H1 ( z ) X ( z ) K H1 ( z ) Y ( z )
Y ( z ) 1 K H1 ( z ) K H1 ( z ) X ( z )
z
0.8 K
Y ( z) K H1 ( z ) ( z 0.5)( z 0.8)
H ( z)
X ( z ) 1 K H1 ( z ) z
1 0.8 K
( z 0.5)( z 0.8)
0.8 K z 0.8 K z
H ( z) 2
( z 0.5)( z 0.8) 0.8 K z z (0.8 K 13 . ) z 0.4
Άξα :
0.8 K z
H ( z) 2
z (0.8 K 13
. )z 0.4
2. 6 z
Γηα K K1 3.25 H K1 ( z ) 2
, z2 1.3 z 0. 4 0
z 1.3 z 0.4
13
. 0.3
13
. . )2
(13 4 (0.4) 13
. 0.09 13
. 0.3 z1 0.8
z1,2 z1,2 2
2 2 2 13
. 0.3
z2 0.5
2
Άξα :
2.6 z H K1 ( z) 2.6 A1 A2
H K1 ( z)
( z 0.5)( z 0.8) z ( z 0.5)( z 0.8) z 0.5 z 0.8
H K1 ( z) 2.6 2.6
A1 ( z 0.5) 8.667
z z 0.5 ( 0.5 0.8) 0.3
H K1 ( z) 2.6 2.6
A2 ( z 0.8) 8.667
z z 0.8 ( 0.8 0.5) 0.3
Άξα :
z z
H K1 ( z ) 8.667 8.667
z 0.5 z 0.8
1
hK1 (n) Z H K1 ( z) 8.667 ( 0.5) n ( 0.8) n u(n)
Άξα :
hK1 (n) 8.667 ( 05 . ) n ( 08 . ) n u(n)
hK1 (0) 0, hK1 (1) 2.6, hK1 (2) 3.38
hK1 (3) 3.35, hK1 (4) 3.01, hK1 (5) 2.57
hK1 (6) 2.14, hK1 (7) 175 . , hK1 (8) . , θιπ
142
h 1(n)
K 3, 25
4 3,35
3 2,6 2,57
2 1,75
1
2 4 6 8 10
0 1 3 5 7 9 n
-1
-2 -1,42
-2,14
-3
-3,38 -3,01
-4
3) Γηα
(0.8) (3.3) z 2.64 z

K K2 3.3 H K2 ( z) 2 2
z (0.8 3.3 1.3) z 0.4 z 1.34 z 0.4
2
z 134
. z 0.4 0
1.34 (1.34) 2 4 (0.4) 1.34 0.1956 1.34 0.442
z1, 2 z1, 2
2 2 2
1.34 0.442
z1 0.891
z1, 2 2
1.3 0.442
z2 0.449
2
Άξα :
2.64 z
H K2 ( z)
( z 0.449)( z 0.891)
H K2 ( z ) 2.64 A1 A2
z ( z 0.449)( z 0.891) z 0.449 z 0.891
H K2 ( z) 2.64 2.64
A1 ( z 0.449) 5.973
z z 0.449 ( 0.449 0.891) 0.442
H K2 ( z) 2.64 2.64
A2 ( z 0.891) 5.973
z z 0.891 ( 0.891 0.449) 0.442
Άξα :
z z
H K2 ( z ) 5.973 5.973
z 0.449 z 0.891
1
h K2 ( n ) Z H K2 ( z ) 5.973 ( 0.449) n ( 0.891) n u(n)
Άξα :
hK2 (n) 5973
. ( 0.449) n ( 0891
. ) n u(n)
hK2 (0) 0, hK2 (1) 2.64, hK2 (2) 354
.
hK2 (3) 3.68, hK2 (4) 352
. , hK2 (5) 3.25
h K 2 ( 6) 2.94, hK2 (7) 2.64, hK2 (8) 2.36 , θιπ
h (n)
2 K 3,3
4 3,68
3,25
3 2,64 2,64
1
2 4 6 8 10
0 1 3 5 7 9 n
-1
-2
-2,36
-3
-2,94
-4 -3,54 -3,52
Από ην πξνεγνύκελν ζρέδην παξαηεξνύκε όηη ε αθνινπζία ηεο απόθξηζεο κνλαδηαίνπ

δείγκαηνο hK2 (n) , γηα K K2 33
. , είλαη απνιύησο θζίλνπζα γηα κεγάιεο ηηκέο ηνπ
ρξόλνπ. Απηό είλαη ζπλέπεηα ηεο ζέζεο ησλ δύν πόισλ ηνπ ζπζηήκαηνο πνπ βξίζθνληαη ζην
εζσηεξηθό ηνπ κνλαδηαίνπ θύθινπ. ( z1 0.449, z2 0891
. , z1 z2 1). Τν ζύζηεκα
από πιεπξάο επζηάζεηαο, θαηά ηελ ζεώξεζε ¨θξαγκέλε είζνδνο-θξαγκιελε έμνδνο¨ (BIBO)
ραξαθηεξίδεηαη σο επζηαζέο.
(0.8) 4 z 3.2 z
- Γηα K K3 4 H K3 ( z ) 2 2
z (0.8) 4 13. z 0.4 z 19
. z 0.4
2
z 19
. z 0.4 0
19
. 1418
.
19
. . )2
(19 4 (0.4) 19
. 2.01 19
. 1418
. z1 1659
.
z1,2 z1,2 2
2 2 2 13
. 1418
.
z2 0.241
2
Άξα :
32
. z
H K3 ( z)
( z 0.241)( z 1659
. )
H K3 ( z ) 3.2 A1 A2
z ( z 0.241)( z 1659
. ) z 0.241 z 1659
.
H K3 ( z) 3.2
A1 ( z 0.241) 2.257
z z 0.241 ( 0.241 1659
. )
H K3 ( z ) 3.2
A2 ( z 1.659) 2.257
z z 1.659 ( 1.659 0.241)
Άξα :
z z
H K3 ( z ) 2.257 2.257
z 0.241 z 1659
.
1
hK3 (n) Z H K3 ( z ) 2.257 ( 0.241) n . ) n u( n)
( 1659
Άξα :
hK3 (n) 2.257 ( 0.241) n ( 1659
. ) n u(n)
hK3 (0) 0, hK3 (1) 3.2, hK3 (2) 6.08
hK3 (3) 10.27, h K3 ( 4 ) 17.09, hK3 (5) 28.36 , θιπ
h (n)
3 K 4
30 28,36
20
10,27
10
3,2 n
2 4 6
0 1 3 5 7
-10 -6,08
-20 -17,09
-30
Από ην πξνεγνύκελν ζρήκα παξαηεξνύκε όηη ε αθνινπζία ηεο απόθξηζεο

κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, hK3 (n) , γηα K K3 4 , είλαη απνιύησο αύμνπζα.( hK3 γηα
n ). Απηό είλαη ζπλέπεηα ηεο ζέζεο ελόο από ηνπο δύν πόινπο ηνπ ζπζηήκαηνο, πνπ
βξίζθεηαη έμσ από ηνλ κνλαδηαίν θύθιν. ( z2 1659
. , z2 1).
Τν ζύζηεκα από πιεπξάο επζηάζεηαο θαηά ηελ ζεώξεζε «θξαγκέλε είζνδνο-θξαγκέλε

έμνδνο», (BIBO), είλαη αζηαζέο.
ΑΣΚΗΣΗ 99
Γίλνληαη νη επόκελεο πξαγκαηνπνηήζεηο δύν ζπζηεκάησλ πξώηεο ηάμεο (S1
θαη S2 ), δηαθξηηνύ ρξόλνπ :
x( n ) +
1 Σ
+
1
z
y( n )
S1
x( n ) 1/ 2 + + y( n )
Σ Σ
+
+ 1
+
z
S2
α) Να πξνζδηνξηζηνύλ νη ζρέζεηο εηζόδνπ - εμόδνπ (εμηζώζεηο δηαθνξώλ ) ησλ

δύν ζπζηεκάησλ.
β) Να ππνινγηζηνύλ νη ζπλαξηήζεηο κεηαθνξάο, H1 ( z) θαη H 2 ( z) , ησλ δύν
ζπζηεκάησλ. Οκνίσο λα πξνζδηνξηζηνύλ νη απνθξίζεηο ζπρλόηεηαο, H1 ( )
θαη H2 ( ) , θαη λα παξαζηαζνύλ γξαθηθά.
γ) Αλ x( n ) n [u( n ) u( n 5)] , λα πξνζδηνξηζηνύλ ηα ζήκαηα εμόδνπ, y( n ) ,
ησλ δύν ζπζηεκάησλ κε ρξήζε ηνπ ζπλειηθηηθνύ αζξνίζκαηνο γηα n [0,4] .
δ) Γεδνκέλνπ όηη ηα δύν ζπζηήκαηα, S1 θαη S2, απνηεινύλ πξαγκαηνπνηήζεηο
δύν αξηζκεηηθώλ πξνζεγγίζεσλ ζπγθεθξηκέλεο καζεκαηηθήο ιεηηνπξγίαο
(πξάμεο), ραξαθηεξίζηε ηα ζπζηήκαηα από ιεηηνπξγηθή πιεπξά. Δπίζεο λα
ππνινγίζεηε ηελ ελέξγεηα ζθάικαηνο ησλ ζεκάησλ εμόδνπ ηνπ
πξνεγνύκελνπ εξσηήκαηνο.
Σεκείσζε : Τν ζθάικα εμόδνπ αλαθέξεηαη ζε ζρέζε κε ηηο ηηκέο, ζηηο
αληίζηνηρεο ρξνληθέο ζηηγκέο n [0,4] , ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ζπγθεθξηκέλεο
καζεκαηηθήο πξάμεσο (ιεηηνπξγίαο).
ΛΥΣΗ
α) Γηα ην ζύζηεκα S1 βιέπνπκε εύθνια όηη :

Y( z) z 1[X( z) Y( z)] y( n ) y( n 1) x( n 1) .
x( n ) + X( z ) Y( z )
1 Σ
X( z ) +
1
Y( z ) z
y( n )
Y( z)
S1
1
x (n) x( n )
2
x( n ) 1/ 2 + y( n )
+
Σ Σ
+
X( z) Y(z)
+ 1 +
z
S2
Παξαηεξώληαο ην S2, είλαη θαλεξό όηη πξόθεηηαη γηα ηελ θαη'επζείαλ κνξθή ΙΙ γηα q 1 . Έηζη
νη ζπληειεζηέο a1 , b0 , b1 είλαη ίζνη κε :
a1 1 θαη b 0 b1 1,
θαη ην ζύζηεκα ζηε γεληθή ηνπ κνξθή πεξηγξάθεηαη από ηελ εμίζσζε:
y( n ) a1 y( n 1) b0 x( n ) b1x( n 1)
1
ή y( n ) y( n 1) [x( n ) x( n 1)]
2
β) Η ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ πξώηνπ ζπζηήκαηνο δίλεηαη από ηε ζρέζε :
Y( z ) z 1[X( z ) Y( z )] Y( z)[1 z 1 ] z 1X( z )
1
Y( z ) z 1
H1 ( z ) 1
X( z ) 1 z z 1
Αληίζηνηρα, γηα ην S2 έρνπκε :
1 1 1 1 1 1
Y( z) z 1Y( z) X( z) z X( z) Y( z)[1 z 1 ] [ z ] X( z)
2 2 2 2
1
Y( z) 1 1 z 1 z 1
H 2 ( z) 1
X( z) 2 1 z 2 z 1
Η απόθξηζε ζπρλόηεηαο ηνπ πξώηνπ ζπζηήκαηνο είλαη :

j j j
2 2 2
1 e e e
H1 ( ) H1 ( z )|z j
e
ej 1 j
2
j
2
j
2
j
2
j
2
j
2
e e e e e e
j
2
1 1 j(
2 2
) 1
e e
2
2 j sin( ) sin( )
2 2
j( ) 1
Άξα : H1 ( ) e 2 2
.
2 sin( )
2
Γηα ην κέηξν θαη ηελ θάζε ηεο απόθξηζεο ζπρλόηεηαο έρνπκε :
1 1
M 1 ( ) | H1 ( )| θαη
2 |sin( )| 2 sin( )
2 2
1 ( ) H1 ( ) .
2 2
Γηα ην δεύηεξν ζύζηεκα ηζρύεη :
1 ej 1 1 e
j
2
e
j
2
e
j
2
e
j
2
1 e
j
2 2 cos( )
H2 ( ) H 2 ( z )|z 2
ej
2 ej 1 2 j j j j 2 j
e 2
e 2
e 2
e 2
e 2 2 j sin( )
2
j
cot( )
2 2
j
Δπνκέλσο : H 2 ( ) cot( ) .
2 2
Αληίζηνηρα, ην κέηξν θαη ε θάζε δίλνληαη από ηηο ζρέζεηο :

1 1
M 2 ( ) | H 2 ( )| |cot( )| cot( ) θαη 2 ( ) H2 ( ) γηα 0 .
2 2 2 2 2
Σηε ζπλέρεηα ζρεδηάδνπκε ηηο γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ M1 ( ) , 1 ( ) , M 2 ( ) θαη

2 ( ):
Mi( )
i 1,2
1 ( )
1/2
0 2 ( )
π
i 1,2 i ( )
π
2 ( )
-π/2
1 ( )
-π
γ) Η αθνινπζία ησλ εηζόδσλ x( n ) βξίζθεηαη εύθνια γηα n [0,4] : x( n ) 0,1,2,3,4,0,... .

Γηα ην ζύζηεκα S1 ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ πξνθύπηεη από ηηο δύν αθόινπζεο ζρέζεηο
:
y( n ) y( n 1) x( n 1) , h1 ( n ) y( n )|x( n ) ( n )
Άξα : h1 ( n ) h1 ( n 1) ( n 1) πνπ γηα ηηο δηάθνξεο ηηκέο ηνπ n δίλεη:
h1 (0) 0 0 0 , h1 (1) 0 1 1, h1 (2) 1 0 1 , h1 (3) h1 (4) .. 1 ,
νπόηε h1 ( n ) , , ,... . Παξαηεξώληαο ηηο ηηκέο πνπ ιακβάλεη ε αθνινπζία απηή,
0,111
κπνξνύκε λα εμάγνπκε κία γεληθόηεξε ζρέζε γηα ηελ θξνπζηηθή απόθξηζε ηνπ πξώηνπ
ζπζηήκαηνο h1 ( n ) ( n 1) ( n 2) ( n 3) .. (n k )( u( n 1)) .
k 1
Η έμνδνο ηνπ πξώηνπ ζπζηήκαηνο, κε ρξήζε ηνπ ζπλειηθηηθνύ αζξνίζκαηνο είλαη:
y( n ) x( n ) * h1 ( n ) x( n ) * (n k) x( n k ) γηα n [0,4] .
k 1 k 1
Έηζη έρνπκε:
0
y1 ( 0) x( 0 k ) x( 0 1) x( 0 0) 0,
k 1
1
y1 (1) x(1 k ) x(1 1) x( 0) 0,
k 1
2
y1 ( 2) x( 2 k ) x(1) x( 0) 1 ,
k 1
3
y1 (3) x(3 k ) x( 2) x(1) x( 0) 2 1 3,
k 1
4
y1 ( 4) x( 4 k ) x(3) x( 2) x(1) x( 0) 3 2 1 0 6
k 1
Αληίζηνηρα γηα ην δεύηεξν ζύζηεκα έρνπκε:
1
y( n ) y( n 1) [x( n ) x( n 1)] , h2(n) y( n )|x ( n ) (n)
2
1
Άξα : h 2 ( n ) h 2 ( n 1) [ (n) ( n 1)] πνπ γηα n [0,4] δίλεη:
2
1 1 1
h 2 ( 0) h 2 ( 1) [ ( 0) ( 1)] 0 (1 0)
2 2 2
1 1 1
h 2 (1) h 2 ( 0)
[ (1) ( 0)] ( 0 1) 1
2 2 2
1
h 2 ( 2 ) h 2 (1) [ ( 2) (1)] h 2 (1) 1
2
1
h 2 (3) h 2 ( 2) [ (3) ( 2)] h 2 ( 2) 1
2
h 2 (4) 1 θ.ν.θ.
Άξα ζηε γεληθή πεξίπησζε ε θξνπζηηθή απόθξηζε γξάθεηαη:
1 1 1
h2 (n) ,111
, , ,... (n) (n k) ( n ) u( n 1)
2 2 k 1 2
Η έμνδνο ηνπ δεύηεξνπ ζπζηήκαηνο ηζνύηαη κε :

n
1
y2 ( n ) x( n ) * h 2 ( n ) x( n ) x( n k ) πνπ δίλεη ηηο αθόινπζεο ηηκέο :
2 k 1
n
1
y 2 ( 0) x( 0) x( 0 k ) 0
2 k 1
1
1 1 1 1
y2 (1) x(1) x(1 k )x(1) x( 0) 1
2 k 1 2 2 2
2
1 1
y 2 ( 2) x( 2) x( 2 k ) x( 2) x(1) x( 0) 1 1 2
2 k 1 2
3
1 1 1 9
y 2 (3) x(3) x(3 k ) x(3) x( 2) x(1) x( 0) 3 2 1 0
2 k 1 2 2 2
4
1 1
y 2 ( 4) x( 4) x( 4 k ) x( 4) x(3) x( 2) x(1) x( 0) 8
2 k 1 2
δ) Τα ζπζηήκαηα S1 θαη S2 είλαη πξαγκαηνπνηήζεηο ησλ θαλόλσλ ηεο παξαιιειόγξακκεο θαη

ηεο ηξαπεδνεηδνύο νινθιήξσζεο, αληίζηνηρα.
ti
Οη ηηκέο ηνπ νινθιεξώκαηνο x( )d (εκβαδόλ E( t i ) ) κε x( ) θαη ti 01
, ,2,3,4
0
έρνπλ σο εμήο:
1 9
E( 0) 0 , E(1) , E( 2) 2 , E(3) θαη E( 4) 8.
2 2
Σπλεπώο ε ελέξγεηα ζθάικαηνο έρεη σο εμήο:
Γηα ην πξώην ζύζηεκα :

4
E1 e12 ( n )
n 0
[E( 0) y1 ( 0)]2 [E(1) y1 (1)]2 [E( 2) y1 ( 2)]2 [E(3) y1 (3)]2 [E( 4) y1 ( 4)]2
1 9 1 9
[0 0]2 [ 0]2 [2 1]2 [ 3]2 [8 6]2 0 1 4 7,5
2 2 4 4
Γηα ην δεύηεξν ζύζηεκα :
4 4
2
E2 e (n)
2 ( E( n ) y 2 ( n ))2 0 γηαηί ηζρύεη: E( n ) y2 ( n ) , n [0,4] .
n 0 n 0
Παξαηήξεζε ζην εξώηεκα (γ) :

Η απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, h i ( n ) , ησλ ζπζηεκάησλ S1 θαη S2 κπνξεί λα
ρξεζηκνπνηεζεί θαη κε ηε ρξήζε ηνπ αληηζηξόθνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Z σο εμ'εο :
1
hi (n) Z H i ( n ) , i 1,2 .
Γηα ην πξώην ζύζηεκα :
1 1 z 1 1 z
H1 ( z) z h1 ( n ) Z z u( n 1)
z 1 z 1 z 1
ζύκθσλα κε ηε γλσζηή ηδηόηεηα ηεο ρξνληθήο κεηάζεζεο.
Γηα ην δεύηεξν :
1 z 1 H 2 ( z) 1 z 1 A B
H 2 ( z)
2 z 1 z 2 z( z 1) z z 1
Άξα :
H 2 ( z) 1 z 1 1
A z| z 0 |
z 2 z 1z 0
2
1
H 2 ( z) 1 z 1 2
B ( z 1)|z 1 | 2 1
z 2 z z1 1
1 z 1 z 1
Τόηε ζα ηζρύεη: H 2 ( z) h2 (n) Z 1 ( n ) u( n )
2 z 1 2 z 1 2
1
ή h2 (n) (n) u ( n 1)
2
ΑΣΚΗΣΗ 100
Γίλεηαη ην ζήκα ζπλερνύο ρξόλνπ x(t ) :
1 ,
x (t ) 2 t 2
0,
2) Να πξνζδηνξηζηνύλ θαη λα ζρεδηαζηνύλ ηα θάζκαηα πιάηνπο θαη
θάζεο, M ( ) X ( ) θαη ( ) Arg X ( ) αληίζηνηρα, ηνπ ζήκαηνο x(t ) .
( ( ) , 2 f ).
3) Να πξνζδηνξηζζνύλ θαη λα ζρεδηαζζνύλ νκνίσο ηα θάζκαηα πιάηνπο θαη
θάζεο ησλ ζεκάησλ x 1( t ) x( t η ) θαη x 2 ( t ) x( t η ) , ρσξίο λα γίλεη μαλά
2 2
αλαιπηηθόο ππνινγηζκόο ηνπ κεη/ζκνύ Φνπξηέ. Γηθαηνινγήζαηε ηελ κνξθή
ηνπ θάζκαηνο θάζεο, ( ) , ζε ζρέζε κε ηελ νιίζζεζε, 2 ηνπ αξρηθνύ
ζήκαηνο x(t ) .
3) Γεληθεύζαηε ηελ πξνεγνύκελε παξαηήξεζε γηα ηελ πεξίπησζε ησλ
ζεκάησλ x k (t ) x(t k ( 2 )), k N . Σρεδηάζαηε ηα θάζκαηα πιάηνπο
θαη θάζεο γηα k 2 .
ΛΥΣΗ
x( t )
1/
t
/2 /2
0
η η
1 2
1 2
j η
X(σ) F x( t ) x( t ) e jσt
dt e jσt
dt d(e jσt
) e jσt 2
η η jση η ση η
2 2 2
j j 2 j 2
j 2 j j j
e e e e 2
 2 j sin( 2)
2 j sin( 2)
2 sin( f r )
sin(2 f r 2 )
2 fr fr
sin( 2)
ή X( ) sin c( 2)
2
M( ) X( ) sin c( 2)
( ) X( ) 0 , αλ sin c( 2) 0
, αλ sin c( 2) 0
M( )
... + + ...
+ - - +
6 / 4 2 / 2 / 4 / 6 /
( )
...
...
F F
j t0
2) x (t ) X( ) x (t t0 ) e X( )
j 2
i) x1 (t ) x (t 2) X1( ) e X( )
M1 ( ) X1 ( ) X( ) θαη ( ) X1( ) X( ),
1 2 
0,
θαη
d 1 ( )
d 2 (ζηαζεξό) (= tan( ) )
1 ( )
... 2 / 4 / 6 /
6 / 4 2 /
...
tan( )
2
j 2
ii) x 2 (t ) x (t 2) X2( ) e X( )
M2 ( ) X2 ( ) X( ) θαη ( ) X2 ( ) X( ),
2 2 
0,
θαη
d 2 ( )
d 2 (ζηαζεξό) (= tan( ) )
2 ( )
4
6 / 2 /
...
... 2 / 4 / 6 /
tan( )
2
j k 2
iii) x k (t ) x (t k 2) Xk ( ) e X( )
Άξα :
d k ( )
( ) Xk ( ) k X( ) , θαη k
k 2  d 2
0,
k=2
k ( )
... 2 / 4 / 6 /
6 / 4 2 /
...
tan( ) k
2
ΑΣΚΗΣΗ 101
Γίλεηαη ην ζήκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ:
2 , γηα n 0 θαη 3
x( n ) 1 , γηα n 1 θαη 2
0 , αιινύ
α) Να πξνζδηνξηζηεί ν Μεηαζρεκαηηζκόο Fourier Γηαθξηηνύ Φξόλνπ, X( ) ,
ηνπ ζήκαηνο.
β) Φξεζηκνπνηώληαο δύν κόλν δείγκαηα ( N1 2 ) ηνπ X( ) , πνπ πξνθύπηνπλ
από νκνηόκνξθε δεηγκαηνιεςία ζην πεδίν ηεο ζρεηηθήο γσληαθήο ζπρλόηεηαο
θαη ζην δηάζηεκα [0,2 ) κε αξρή ηεο δεηγκαηνιεςίαο ην ζεκείν 0, λα
πξνζδηνξίζηε ην ζήκα x1 ( n ) πνπ πξνθύπηεη από ηε ζεώξεζε ησλ δύν κόλν
δεηγκάησλ ηνπ X( ) . Να ζρεδηαζηεί ην ζήκα x1 ( n ) γηα n [0,7] .
γ) Δπαλαιάβεηε ην πξνεγνύκελν εξώηεκα ρξεζηκνπνηώληαο ηέζζεξα
ηζαπέρνληα δείγκαηα ( N 2 4 ) ηνπ X( ) . Οκνίσο ζρεδηάζηε ην ζήκα
x2 ( n ) πνπ πξνθύπηεη γηα n [0,7] .
Γηθαηνινγήζηε επαξθώο ηα απνηειέζκαηα ζηα εξσηήκαηα (β) θαη (γ). Πνηό
ζπκπέξαζκα εμάγεηαη γηα ην πιήζνο ησλ ιακβαλνκέλσλ δεηγκάησλ ζην πεδίν
ηεο ζρεηηθήο γσληαθήο ζπρλόηεηαο ζε ζρέζε κε ηε δπλαηόηεηα αθξηβνύο
πξνζδηνξηζκνύ ηνπ αξρηθνύ ζήκαηνο x( n ) ;
ΛΥΣΗ
α) Ο κεηαζρεκαηηζκόο Fourier δηαθξηηνύ ρξόλνπ ππνινγίδεηαη σο εμήο:

3
j n j 2j j3
X( ) F x(n) X ( z ) |z e j x(n) e 2 e e 2e
n 0
3 3 3 3 3 3
j j j j j j j j
2 2 2 2 2 2 2 2
2 e e e e e e 2 e e
3 3 3 3 3
j
2
j
2
j
2
j
2
j
2
j
2
j
2
3
2 e (
e 
e ) e (
e e
 ) 2 e [2 cos( ) cos( )]
3
2 2
2 cos( ) 2 cos( )
2 2
3
j 3
ή X( ) 2 e 2
[2 cos( ) cos( )]
2 2
2 m
β) Γηα N1 2 έρνπκε : m γηα m 01, .
N1
2 0 2 1
Άξα : 0 0 θαη 1 .
2 2
Από εδώ θαη ζην εμήο ζα ρξεζηκνπνηνύκε ηνλ ζπκβνιηζκό:
X( m ) X( m) πνπ γηα ηηο δύν ηηκέο ηζνύηαη κε:
X( 0 ) X(0) X( 0) 2 1 [2 1 1] 6 θαη
X( 1 ) X(1) X( ) 2 j [2 0 0] 0
Άξα : X( 0 ) 6 θαη X( 1) 0.
Τν ζήκα x1 ( n ) πνπ πξνθύπηεη από ηε ζεώξεζε ησλ δύν κόλν απηώλ δεηγκάησλ είλαη:
mn
1 1 N1 1 j2 π
N1 1 1 jπmn
γηα n , ή αλαιπηηθά
01
x 1( n ) FΓΜΦ X( m ) e x 1( n ) X( m ) e
N1 m 0 2m 0
1 1 1 j 1
x1 ( 0 ) [X( 0 ) X(1)] ( 6 0) 3 θαη x1 (1) [X( 0) X(1)e ] ( 6 0) 3
2 2 2 1 2
Βέβαηα ην ζήκα x1 ( n ) πξνθύπηεη πεξηνδηθό κε πεξίνδν N1 2 , ζύκθσλα κε ηε ζρεηηθή

Θεσξία ηνπ Γηαθξηηνύ Μεη/ζκνύ Fourier. Έηζη : x1 ( n ) x1 ( n N1 ) x1 ( n 2) .
x1( n )
3 -
... ...
0 1 2 3 4 5 6 7 n
2 m
γ) Γηα N2 4 έρνπκε : m γηα m 01, ,2,3 .
N2
2 0 2 1 2 2 2 3 3
Οπόηε: 0 0, 1 , 2 , 3 .
4 4 2 4 4 2
Γηα ηηο ηέζζεξηο παξαπάλσ ηηκέο έρνπκε:
X( 0 ) X(0) X( 0) 2 1 [2 1 1] 6 ,
3π
π 3π π j
X(Ω1 ) X(1) ) 2 eX(Ω [2 cos( ) cos( )] 4
2 4 4
3π 3π 3π π 2 2 2 2
2 [cos( ) j sin( )] [2 cos( ) cos( )] 2 [ j ] [ 2 ]
4 4 4 4 2 2 2
  2
2
2
2 2
2 [ j ] 1 j X(1) 1 j
2 2
X( 2 ) X(2) X( ) 0.
3
X( 3 ) X(3) X( ) X * (1) 1 j.
2
Τν ζήκα x2 ( n ) από ηε ζεώξεζε ησλ ηεζζάξσλ δεηγκάησλ είλαη:

N2 1 mn mn
1 1 j2
N2 1 3 j
x2 (n ) F X( m ) e X( m ) e 2 γηα n , ,2,3 ή αλαιπηηθά
01
N2 m 0 4m 0
1 3 j0 1
x 2 ( 0) X( m )e [6 1 j 0 1 j] 2 θαη
4m 0 4
πm π 3π
1 3 j
2
1 j
2 jπ
j
2
x 2 ( 1) X( m )e [ X( 0 ) X( 1)e
 X( 2 )e
  X( 3 )e
 ]
4m 0 4 j 0 1 j
1
[ 6 ( 1 j ) j 0 ( 1 j )( j )] 1
4
1 3 1
x 2 ( 2) X( m )e j m [X( 0) X(1)e j X( 2)e j2 X(3)e j3 ]
4m 0 4
1
[6 (1 j) 0 (1 j)] 1
4
3 m 3 9
1 3 j 1 j j
x 2 (3) X( m )e 2 [X( 0) X(1)e 2 X( 2)e j3 X(3)e 2 ]
4m 0 4
1 1
[6 (1 j)( j) 0 (1 j)( j)] [6 j 1 0 j 1] 2
4 4
Οκνίσο ην ζήκα x2 ( n ) πξνθύπηεη πεξηνδηθό κε πεξίνδν N 2 4

δειαδή x2 ( n ) x2 ( n N 2 ) x2 ( n 4) n.
x2(n )
2 -
... 1 ...
0 1 2 3 4 5 6 7 n
Λόγσ ηεο πεξηνδηθόηεηαο ηνπ ζήκαηνο ζην πεδίν ηνπ ρξόλνπ, κε πεξηόδνπο N 1 θαη N 2
αληίζηνηρα, ζηελ πεξίπησζε ηνπ εξσηήκαηνο (β) έρνπκε θαηλόκελν επηθάιπςεο (aliasing) ζηνλ
ρξόλν. (Τν αληίζηνηρν ηεο επηθάιπςεο ζηε ζπρλόηεηα).
Έηζη γηα ην εξώηεκα (β) έρνπκε ην αξρηθό ζήκα x( n ) λα επαλαιακβάλεηαη κε πεξίνδν
N1 2 νπόηε πξνθύπηεη από ηηο δηαδνρηθέο επηθαιύςεηο ην ζηαζεξό ζήκα x1 ( n ) 3 . Σηελ
πεξίπησζε ηνπ εξσηήκαηνο (γ) ε πεξίνδνο επαλάιεςεο είλαη N 2 4 , νπόηε δελ επέξρεηαη
επηθάιπςε θαη κπνξνύκε λα πξνζδηνξίζνπκε αθξηβώο ην αξρηθό ζήκα x( n ) (ρσξίο θαηλόκελα
επηθάιπςεο).
Σπλεπώο γηα λα κελ έρνπκε επηθάιπςε ζηνλ ρξόλν πξέπεη ην πιήζνο ησλ δεηγκάησλ ζην
πεδίν ηεο ζρεηηθήο γσληαθήο ζπρλόηεηαο, , λα είλαη ίζν ή κεγαιύηεξν από ην πιήζνο ησλ
δεηγκάησλ ζην πεδίν ηνπ ρξόλνπ γηα λα κπνξνύκε κέζσ απηώλ ησλ δεηγκάησλ λα
πξνζδηνξίζνπκε αθξηβώο ην αξρηθό ζήκα, ρσξίο θαηλόκελα επηθάιπςεο ζηνλ ρξόλν.
Απηό είλαη ηειείσο αληίζηνηρν κε ην γλσζηό ζεώξεκα ηεο δεηγκαηνιεςίαο. Γηα ηελ αθξίβεηα
είλαη ε "ζπκκεηξηθή" έθθξαζή ηνπ.
ΑΣΚΗΣΗ 102
Έλα απιντθό ζύζηεκα πεξηνξηζκνύ ηνπ ζνξύβνπ (data smoothing) ζε κηα
αθνινπζία (ζήκα), x ( n) , ζνξπβσδώλ ξαδηναζηξνλνκηθώλ δεδνκέλσλ,
ζπλίζηαηαη ζηελ αληηθαηάζηαζε ηνπ παξόληνο δείγκαηνο ηεο εηζόδνπ, x(n) ,
από ην κέζν όξν ηνπ δείγκαηνο x(n) θαη ησλ Ν-1 πξνεγνπκέλσλ δεηγκάησλ
ηεο εηζόδνπ, x(n 1), x(n 2),..., x(n N 1) .
x( n ) y( n )
S
1) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ (εμίζσζε δηαθνξώλ) ηνπ
ζπζηήκαηνο. Δπίζεο λα ππνινγηζζεί θαη λα ζρεδηαζζεί ε απόθξηζε
κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h(n) , ηνπ πξναλαθεξόκελνπ απιντθνύ ζπζηήκαηνο
απνζνξπβνπνίεζεο.
2) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H( z) , ηνπ ζπζηήκαηνο, λα
ππνινγηζηνύλ ηα κεδεληθά θαη νη πόινη ηνπ θαη λα ζρεδηαζηνύλ ζην
επίπεδν z .
Γηα κεγαιύηεξε απνηειεζκαηηθόηεηα ζηνλ πεξηνξηζκό ηνπ ζνξύβνπ ην
πξνεγνύκελν απιν΄η΄θό ζύζηεκα κέζνπ όξνπ αληηθαζίζηαηαη από ηελ ελ
ζεηξά δύν αληίζηνηρσλ ζπζηεκάησλ κέζνπ όξνπ, S1 θαη S2 , N1 3 θαη
N2 5 .
x( n ) y1 ( n ) y (n)
S1 S2
S
3) Να ππνινγηζηεί θαη λα ζρεδηαζηεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h ' (n) ,
ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο S ' .
4) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H ' ( z) , ηνπ ζύλζεηνπ
ζπζηήκαηνο θαη λα ζρεδηαζζνύλ ηα κεδεληθά θαη νη πόινη ηνπ ζην επίπεδν
z . Να δνζεί κηα πξαγκαηνπνηήζε ηνπ ζπζηήκαηνο S ' .
ΛΥΣΗ
1)
N 1 N 1
1 1
i) y ( n) x ( n) x (n i ) x (n i )
N i 0 N i 0
Άξα :
N 1
1
y ( n) x (n i )
N i 0
N 1
1
ii) h(n) y ( n) h(n) (n i )
x ( n) ( n) N i 0
Άξα :
N 1
1 1
h ( n) (n i ) u(n) u(n N)
N i 0 N
iii)
h(n )
1
N
-2 -1 0 1 2 3 Ν-1 Ν Ν+1 n
β)
N 1 N 1
1 1 i
i) H ( z) Z h( n) Z (n i ) z
N i 0 N i 0
N 1 1 N
1 z z 1 1 z 1
H ( z) 1 N 1
N z 1 N z ( z 1)
Άξα :
1 zN 1
H ( z)
N z N 1 ( z 1)
ii) Μεδεληθά : zN 1 0 Ν-νζηέο ξίδεο κνλάδαο.
2 k
j
Άξα : zk k e N
, k 0,1,2,..., N 1
2
j 0
Γειαδή : z0 0 e N
1
2 2
j 1 j
N N
z1 1 e e
2 4
j 2 j
N N
z2 2 e e

2 2 ( N 1)
j ( N 1) j
N N
zN 1 N 1 e e
N 1
Πόινη : z ( z 1) 0 zN 1
0 z 1 0
Άξα :
z 1 0 z0 0 1, θαη
N 1
z 0 zk k 0, k 1,2,3,..., N 1
Γειαδή : 1 2 3 ... N 1 0
Παξαηήξεζε : Από ηηο ηηκέο ησλ κεδεληθώλ θαη ησλ πόισλ πνπ ππνινγίζακε πξνεγνπκέλσο
παξαηεξνύκε όηη ην κεδεληθό 0 1 θαη ν πόινο 0 1 αιιειναθπξώλνληαη.
iii)
1 2
3) S1: N1 3 y1 (n) x (n i )
3i 0
1 4
S2 : N2 5 y 2 ( n) x (n i )
5i 0
Υπνινγίδνπκε ηελ απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο :

i) Με κεζνδνινγία ζην πεδίν ηνπ ρξόλνπ (Σπλέιημε) :
1
S1 : h1 (n) u(n) u(n 3)
3
1
S2 : h2 (n) u(n) u(n 5)
5
h1( n )
1/3
n
-2 -1 0 1 2 3 4
h2(n)
1/5
n
-2 -1 0 1 2 3 4 5 6
Με ρξήζε ηεο γλσζηήο κεζνδνινγίαο ππνινγηζκνύ ηεο ζπλέιημεο θαηαιήγνπκε :

1 2 3 3 3 2 1
h' ( n ) h1 * h2 ( n ) ...,0, , , , , , , ,0,...
15 15 15 15 15 15 15
Γειαδή :
0, n 0 n 7
1 ,n 0 n 6
15
h ' ( n) 2 ,n 1
15 n 5
3 , n 2, n 3 n 4
15
h (n)
3/15
2/15
1/15
n
-2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8
ii) Με κεζνδνινγία ζην επίπεδν ηεο (ζύλζεηεο) ζπρλόηεηαο ( z -επίπεδν) :

1 z3 1
S1 : H1 ( z )
3 z 2 ( z 1)
1 z5 1
S2 : H2 ( z)
5 z 4 ( z 1)
' 1 ( z 3 1)( z 5 1)
H ( z) H1 ( z ) H 2 ( z )
15 z 6 ( z 1) 2
' 1 ( z 1)( z 2 z 1) ( z 1)( z 4 z3 z2 z 1)
H ( z)
15 z 6 ( z 1) 2
1 z6 2z 5 3z 4 3z 3 3z 2 2z 1
H ' ( z)
15 z6
1
H ' ( z) z 6
2z 5
3z 4
3z 3
3z 2
2z 1
1
15
1 2 3 3 3 2 1
h ' ( n) Z 1
H ' ( z) ...,0, , , , , , , ,0,...
15 15 15 15 15 15 15
Πξάγκαηη, θαη κε ηνπο δύν ηξόπνπο πξνζδηνξίζακε ηελ ίδηα αθνινπζία γηα ηελ απόθξηζε
κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, όπσο ήηαλ αλακελόκελν.
' 1 (z 2 z 1) ( z 4 z 3 z 2 z 1)
4) H ( z)
15 z6
2 4
Μεδεληθά : z z 1 0 z z3 z2 z 1 0
Τα αληίζηνηρα κεδεληθά, ζύκθσλα κε ηα πξναλαθεξζέληα πεξί Ν-νζηώλ ξηδώλ ηεο κνλάδαο,

ζα επξίζθνληαη ζηηο εμήο ζέζεηο :
2 4 2 4
j j * j j
3 3 5 5
1 e , 2 e ( 1 ), 3 e , 4 e ,
6 8
j j *
*
5 e 5
( 4 ) θαη 6 e 5
( 3 )
Πόινη : z6 0 1 2 3 4 5 6 0
Πξαγκαηνπνίεζε :
x( n 1) x( n 2) y1 ( n )
y1 ( n 1) 1/5
x( n ) 1 1
+ 1 1 1 1 +
z z + z z z z +
+ 1/3 y (n)
+
Τν ζύλζεην ζύζηεκα απνηειείηαη από ηελ ελ ζεηξά ζύλδεζε δύν FIR ζπζηεκάησλ S1 θαη S2 ,
θαη είλαη θαη απηό νκνίσο FIR ζύζηεκα.
ΑΣΚΗΣΗ 103
Γίλνληαη ηα επόκελα ζήκαηα ζπλερνύο ρξόλνπ (εκηηνλνεηδείο θπκαηνζπξκνί
πεπεξαζκέλνπ ρξόλνπ) :
α)
A sin( 2 f0 t ) , | t| 2T0 , T0 1 / f0
x1 ( t )
0 ,
[ή x1 ( t ) A sin(2 f0 t ) ( t / 4T0 ) ].
Να ζρεδηαζηεί ην ζήκα x1 ( t ) θαη λα ππνινγηζηεί ν κεηαζρεκαηηζκόο Fourier,
X1 (f ) .
β)
A sin( 2 f0 t ) [1 (| t|/2T0 )] , | t| 2T0 , T0 1 / f0
x2 (t )
0 ,
[ή x2 ( t ) A sin(2 f0 t ) ( t / 2T0 ) ].
Να ζρεδηαζηεί ην ζήκα x 2 ( t ) θαη λα ππνινγηζηεί ν κεηαζρεκαηηζκόο Fourier,
X 2 (f ) .
γ) Να ζρεδηαζηνύλ ηα θάζκαηα πιάηνπο | X1 (f )| θαη | X2 (f )| , ησλ
πξναλαθεξόκελσλ ζεκάησλ.
F
(Υπελζύκηζε: sin( 2 f0 t ) ( j / 2) ( f f0 ) (f f0 ) ).
Σεκείσζε : Τα ζήκαηα (παξάζπξα) Π θαη Λ νξίδνληαη σο εμήο :
1, | t| 2T0 , T0 1 / f0
( t / 4T0 ) θαη
0 ,
1 (| t|/2T0 ), | t| 2T0 , T0 1 / f0
( t / 2T0 ) .
0 ,
Τα ζήκαηα απηά απνηεινύλ ην ηεηξαγσληθό θαη ην ηξηγσληθό παξάζπξν
αληίζηνηρα.
ΛΥΣΗ
α) Από ηε ζεσξία ησλ κεηαζρεκαηηζκώλ Fourier γλσξίδνπκε όηη:

F x1 ( t ) F A sin( 2 f0 t ) ( t / 4T0 )
F A sin( 2 f 0 t ) * F ( t / 4T0 ) X1 ( f )
t
( )
4 T0
0
t
2 T0 T0 T0 2 T0
4 T0
Όκσο :
jA
F A sin( 2 f 0 t ) ( f f 0 ) ( f f 0 ) θαη
2
sin( 4 fT0 )
F ( t / 4T0 ) 4T0 4T0 sin c( 4 fT0 ) .
4 fT0
Άξα :
jA
X1 ( f ) ( f f 0 ) ( f f 0 ) * 4T0 sin c( 4 fT0 )
2
ή X1 ( f ) j2AT0 sin c[4 ( f f0 )T0 ] sin c[4 ( f f0 )T0 ] .
Δπεηδή : (f f0 ) * X(f ) X(f f0 ) .
Ο θπκαηνζπξκόο x1 ( t ) έρεη ηελ εμήο εηθόλα:
x1 ( t )
t
( )
4 T0
1
t
0
2 T0 T0 T0 2 T0
1
-1 T0
f0
4 T0
β) Όκνηα, γηα ην ζήκα x 2 ( t ) έρνπκε :

F x2 (t) X 2 (f ) F A sin( 2 f 0 t ) ( t / 2T0 )
F A sin( 2 f 0 t ) * F ( t / T0 )
t
( )
2 T0
0
t
2 T0 T0 T0 2 T0
4 T0
Αιιά :
sin( 2 fT0 ) 2
F ( t / 2T0 ) 2T0 [ ] 2T0 sin c 2 ( 2 fT0 ) .
2 fT0
jA
Δπνκέλσο : X 2 ( f ) (f f0 ) (f f 0 ) * 2T0 sin c 2 ( 2 fT0 ) πνπ γξάθεηαη
2
X2 (f ) jAT0 sin c2 [2 (f f0 )T0 ] sin c2 [2 ( f f0 )T0 ] .
Σηελ πεξίπησζε απηή ν θπκαηνζπξκόο έρεη ηελ εμήο εηθόλα :
x2(t)
t
( )
1 2 T0
T0 T0
t
0
2 T0 2 T0
1
-1 T0
f0
4 T0
| X 1 ( f )|
2 AT0 sin c[ 4 ( f f 0 ) T0 ] 2 AT0 sin c[ 4 ( f f 0 ) T0 ]
2 AT0
... ... ... ... f

f0 1 0 f0
4 T0
| X 2 ( f )|
AT 0 sin c 2 [ 2 ( f f 0 ) T0 ] AT 0 sin c 2 [ 2 ( f f 0 ) T0 ]
AT0
...... f
f0 1 0 f0 1
2 T0 2 T0
ΑΣΚΗΣΗ 104
Έλα IIR ζύζηεκα πξώηνπ βαζκνύ έρεη έλα κεδεληθό ζηε ζέζε 1 2 θαη έλαλ
πόιν ζηελ ζέζε 1 1 2 , ε δε ηηκή ηεο απόθξηζεο ζπρλόηεηαο ζην ζπλερέο,
(Ω=0), είλαη κνλάδα (1).
1) Να πξνζδηνξηζζεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H( z) , θαη ε ζρέζε εηζόδνπ-
εμόδνπ (εμίζσζε δηαθνξώλ) ηνπ ζπζηήκαηνο. Δπίζεο λα πξνζδηνξηζζεί ε
απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h(n) .
2) Να πξνζδηνξηζζεί ε απόθξηζε ζπρλόηεηαο, H( ) , ηνπ ζπζηήκαηνο.
(Φαξαθηεξηζηηθή πιάηνπο, H( ) M ( ) θαη ε ραξαθηεξηζηηθή θάζεο,
Arg H( ) ( ) ).
3) Να ζρεδηαζζνύλ νη ραξαθηεξηζηηθέο πιάηνπο θαη θάζεο ηνπ πξνεγνύκελνπ
εξσηήκαηνο. Πώο ραξαθηεξίδεηαη ην ζύζηεκα από πιεπξάο δηειεύζεο
ζπρλνηήησλ; Να δνζεί ε πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο κε ηνλ ειάρηζην
αξηζκό ζέζεσλ κλήκεο.
ΛΥΣΗ
2, 1 , H( ) 1
1 1 2 0
1)
z 1 z 2 z 2
i) H ( z) A A 2A
z 1 z 12 2z 1
z ej 0 z 1
H( ) H ( z) 1
0 z 1
1 2 1
H ( z) 1 2A 2 A ( 1) A 2
z 1 2 1 1
Άξα :
z 2 2 z 2 z
H ( z) 2 ( 1 2) H ( z)
2 z 1 2 z 1 2 z 1
Y ( z) 2 z
ii) H ( z) (2 z 1) Y ( z) (2 z) X ( z)
X ( z) 2 z 1
Z 1
(2 z 1 ) Y ( z) (2z 1
1) X ( z ) [(Α.Σ.=0)]
1 1
2 y ( n) y (n 1) 2 x (n 1) x ( n) y ( n) y (n 1) x ( n) x (n 1)
2 2
1
iii) h( n) Z H ( z)
H ( z) 2 z A1 A2
z z (2z 1) z 2z 1
H ( z) 2 z 2
A1 z 2 A1 2
z z 0 2z 1 z 0 1
2 1 3
H ( z) 2 z 2 2
A2 (2z 1) 1 1 3 A2 3
z z 2 z z 2 1 1
2 2
Άξα :
z 3 z
H ( z) 2 3 2
2z 1 2 z 1
2
n
1 1 3 z 3 1
h( n) Z H ( z) Z 2 2 ( n) u( n)
2 z 1 2 2
2
Άξα :
0 n
3 1 3 1
h( n) 2 ( n) ( n) u( n 1)
2 2 2 2
 
n
3 1
u( n)
2 2
n
1 3 1
h( n) 2 ( n) u( n 1)
2 2
n 1
h(n) 1 (n) 3 12 u(n 1)
2
Υπνινγίδνπκε νξηζκέλεο ηηκέο ηεο h(n) :

2 3
h(0) 1 , h(1) 3 1 3 , h(2) 3 1 3
2 2 4 2 8
4 k 1
h(3) 3 12 3 ,..., h( k ) 3 1
16 2
Άξα :
0, n 0
h( n) 1 , n 0
2
n 1
3 12 , n 0
h(n )
1
3/4
3/8
3/16
3/32 3/64 n
-2 -1 0 1 2 3 4 5
-1/2
2 ej 2 cos j sin
2) H ( ) H ( z) j j
z e 2 e 1 2 cos 2 j sin 1
2 cos j sin
H( )
2 cos 1 2 j sin
1 1
2 2
2 cos sin 2 4 cos2 4 cos sin 2 2
M( ) H( ) 2 2
2 cos 1 4 sin 2 4 cos 1 4 cos 4 sin 2
1
2
5 4 cos 1
1 2
1 M ( ) 1 (νινπεξαηό, All Pass)
5 4 cos
( ) H( ) Arg H ( ) Arg H ( z )
z ej
Τξνπνπνηνύκε ηελ H ( z) σο εμήο :
2 z 2 z 1 1 1 2 z 1 z 2
H ( z) z z
2 z 1 2 z 1 2 z 1 z 1 2
Άξα :
P(z)
1 z 2 1 P( z )
H ( z) z 1 z ,
z 2 P( z 1 )
1
P(z )
1 1
όπνπ P(z) z 2 θαη P( z ) z 2.
Άξα :
j P( e j )
( ) Arg H ( z ) Arg e
z ej P( e j )
( ) Arg e j Arg P( e j ) Arg P( e j
)

j
Άιια Arg P(e ) Arg P(e j ) , επεηδή ην όξηζκα, ( Arg ), είλαη πεξηηηή ζπλάξηεζε.
Άξα :
( ) 2 Arg P(e j )
Αιιά :
sin
P( e j ) ej 2 cos 2 j sin Arg P(e j ) tan 1
.
cos 2
Άξα :
sin
( ) 2 tan 1
., Ω [0, π)
cos 2
3) i)
M ( ) | H ( )|
0
π/2 π
( ) H( )
π/8 π/4 π/2 3π/4 π
-π/2
-π
1 sin 0
0 (0) 0 2 tan 0
cos 0 2
1
sin 8
8 ( 8) 8 2 tan 0.34
cos 8 2
1
sin 4
4 ( 4) 4 2 tan 0.57
cos 4 2
1
sin 2
2 ( 2) 2 2 tan 0.80
cos 2 2
sin 3 4
3 (3 3 1
4 4) 4 2 tan 0.91
cos 3 4 2
sin
( ) 2 tan 1
cos 2
ii) Δπεηδή ηζρύεη όηη H( ) 1 , ην ζύζηεκα ραξαθηεξίδεηαη σο νινπεξαηό (All Pass).
iii) Η πξαγκαηνπνηήζε κε ηνλ ειάρηζην αξηζκό ζηνηρείσλ κλήκεο (θαζπζηεξήζεσλ) είλαη ε

θαη’επζείαλ κνξθή II ή θαλνληθή. Δδώ έρνπκε : a1 1 , b 1 , b 1.
2 0 2 1
x( n ) 0 1/ 2 y( n )
+ +
1
1/2
z
1 1 1
ΑΣΚΗΣΗ 105 (ΘΔΜΑ 1ν -16/9/94)

Έλα FIR ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ πεξηγξάθεηαη από ηελ επόκελε ζρέζε
εηζόδνπ-εμόδνπ(εμίζσζε δηαθνξώλ): y( n ) x( n ) x( n N) , N Z N 2 .
1) Να πξνζδηνξηζηεί θαη λα ζρεδηαζηεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, h( n ) ,
ηνπ ζπζηήκαηνο.
2) Να ππνινγηζηεί ε έμνδνο, y( n ) , ηνπ ζπζηήκαηνο αλ ε είζνδνο, x( n ) , είλαη:
x( n ) cos[(2 / N) n] u( n ) .
Να ζρεδηαζηεί ε πξνθύπηνπζα έμνδνο αλ N 8 .
3) Δπαλαιάβεηε ην πξνεγνύκελν εξώηεκα, αλ ε είζνδνο δίλεηαη από ηε
ζρέζε:
x ( n ) cos[(4 / N ) n] u( n ) .
4) Σρνιηάζηε ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνθύπηνπλ ζηα εξσηήκαηα 2 θαη 3
κειεηώληαο ην ζύζηεκα ζε ζρέζε κε ηα αληίζηνηρα ζήκαηα εηζόδνπ, ζην
επίπεδν z.
ΛΥΣΗ
1) Η απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ δίλεηαη από ηε ζρέζε:

h( n ) y( n )|x( n ) (n) h( n ) (n) (n N)
h(n )
(n)
1
n
Ν
0
(n N)
-1
2) Από ηε ζρέζε ηνπ ζήκαηνο εηζόδνπ x( n ) cos[(2 / N) n] u( n ) βιέπνπκε όηη

1
F .
N
Η έμνδνο ηζνύηαη κε ηε ζπλέιημε ηεο εηζόδνπ κε ηελ απόθξηζε κνλαδηαίνπ
παικνύ :
y( n ) h( n ) * x( n ) [ ( n ) (n N )]* x( n )
( n ) * x( n ) (n N ) * x( n ) x( n ) x( n N)
ή
y( n ) x( n ) x( n N) cos[( 2 / N ) n ] u( n ) cos[( 2 / N ) ( n N )] u( n N)
1
cos[( 2 / N ) n ] u( n ) cos( 2 n 2 ) u( n N )
N
1 1
cos[( 2 / N ) n ] u( n ) cos( 2 n ) u( n N ) cos( 2 n ) [u( n ) u( n N )]
N N
1
Δπνκέλσο: y( n ) cos( 2 n ) [u ( n ) u ( n N )]
N
1
Γηα N 8 ε έμνδνο y( n ) cos( 2 n ) [u ( n ) u ( n 8)] παίξλεη ηηο ηηκέο:
8
2 2 2 2
y( n ) 1, ,0, , 1, ,0, ,0,0,... .
2 2 2 2
y( n ) 1
N 8, F
8
1
2
2
3 4 5 6
-1 0 1 2 7 8 9 n
2
2
-1
2
3) Από ηελ ζρέζε ηνπ ζήκαηνο εηζόδνπ x ( n ) cos( 2 n ) u( n ) ζπκπεξαίλνπκε
N

F
2
όηη: F . Η έμνδνο γξάθεηαη
N
y (n) h( n ) * x ( n ) x ( n ) x ( n N)
cos[( 4 / N ) n ] u( n ) cos[( 4 / N ) ( n N )] u( n N)
2
cos[( 4 / N ) n ] u( n ) cos( 2 n 4 ) u( n N)
N
2 2
cos[( 4 / N ) n ] u( n ) cos( 2 n) u( n N) cos( 2 n ) [u ( n ) u ( n N)]
N N
2
Δπνκέλσο: y ( n ) cos( 2 n ) [u ( n ) u( n N )] .
N
2
Γηα N 8 ε έμνδνο y' ( n ) cos(2 n) [ u ( n ) u ( n 8)] δίλεη ηελ αθνινπζία ηηκώλ:
8
y( n ) 1,0, 1,0,1,0, 1,0,0,0,... .
y (n) 2 1
N 8, F
8 4
1
2 6
-1 0 1 3 4 5 7 8 9 n
-1
4) Η έμνδνο κε κεηαζρεκαηηζκό Z γξάθεηαη:

Z
y( n ) x( n ) x( n N) Y( z) X( z) z N X( z)
N
N Y( z) 1 z zN 1
Y( z) (1 z ) X( z) H( z)
X( z) 1 zN
Τα κεδεληθά ηνπ ζπζηήκαηνο (δειαδή νη ξίδεο ηνπ αξηζκεηή ηεο ζπλάξηεζεο κεηαθνξάο) είλαη
νη N-νζηέο ξίδεο ηεο κνλάδαο. Απηά βξίζθνληαη επάλσ ζηνλ κνλαδηαίν θύθιν, κε αξρή ην
2
ζεκείν z 1 , ζε ηζαπέρνπζεο κεηαμύ ηνπο ζέζεηο, κε "βήκα" (ηόμν): .
N
1
Η είζνδνο x( n ) είλαη ζπλεκηηνληθή κε ζρεηηθή ζπρλόηεηα F . Δπεηδή όκσο ην ζύζηεκα
8
έρεη ζην ζεκείν απηό κεδεληθό, ε είζνδνο απηή απνθόπηεηαη, εθηόο από έλα κηθξό ηκήκα ηεο
κε κήθνο κηαο πεξηόδνπ, πνπ εκθαλίδεηαη ζηελ έμνδν θαηά ηελ κεηαβαηηθή θαηάζηαζε ηνπ
ζπζηήκαηνο. Όηαλ ην ζύζηεκα θζάζεη ζηε κόληκε θαηάζηαζε ηόηε ε είζνδνο απηή
απνθόπηεηαη ηειείσο.
Αληίζηνηρα ζπκβαίλνπλ θαη θαηά ηελ εθαξκνγή ηεο εηζόδνπ (εμίζνπ ζπλεκηηνληθήο) x ( n ) κε
1
δηπιάζηα ζρεηηθή ζπρλόηεηα F 2F 2 . Καη ζηε πεξίπησζε απηή ην ζύζηεκα έρεη
8
νκνίσο κεδεληθό, νπόηε θαη απηή ε είζνδνο απνθόπηεηαη εθηόο από έλα κηθξό ηκήκα κήθνπο
δύν πεξηόδσλ πνπ αληηζηνηρεί ζηε κεηαβαηηθή θαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Όηαλ ην ζύζηεκα
θζάζεη ζηε κόληκε θαηάζηαζε ηόηε θαη απηή ε είζνδνο απνθόπηεηαη.
Δάλ ηα ζήκαηα εηζόδνπ x(n) θαη x ( n ) , είραλ εθαξκνζηεί ζην καθξηλό παξειζόλ (ζεσξεηηθά
πξηλ από άπεηξν ρξόλν) θαη παξαηεξνύζακε ηελ έμνδν ηνπ ζπζηήκαηνο ζε ρξόλνπο n 0 ,
ηόηε επεηδή ζα παξαηεξνύζακε ηε κόληκε θαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο, ζα βιέπακε κόλν

κεδεληθέο ηηκέο, όπσο ζπκβαίλεη θαη ζηα πξνεγνύκελα εξσηήκαηα γηα n 8 (ή n N ).
ΑΣΚΗΣΗ 106
Γίλεηαη ην επόκελν ιεηηνπξγηθό δηάγξακκα βαζκίδσλ :
m( t )
x( t ) x( t ) H( f )
y( t ) x( t )
... f
1 1
... LPF
c( t ) c( t ) c( t )
όπνπ m(t ) sin c( t 2 ) sin( t 2 ) t 2 θαη c(t ) cos(2 t ) t R .

1) Να ζρεδηαζηνύλ ηα ζήκαηα m(t ) θαη c(t ) θαζώο θαη ηα αληίζηνηρα
θάζκαηά ηνπο M ( f ) θαη C( f ) .
2) Να ζρεδηαζηεί (πξνζεγγηζηηθά) ην ζήκα x(t ) θαζώο θαη ην θάζκα ηνπ
X( f ).
3) Να ζρεδηαζηεί (πξνζεγγηζηηθά) ην ζήκα y(t ) θαζώο θαη ην θάζκα ηνπ
Y( f ) .
4) Να ζρεδηαζηεί ην θάζκα ηνπ Z ( f ) ηνπ ζήκαηνο εμόδνπ θαζώο θαη ην ίδην
ην ζήκα z(t ) .
Παξαηήξεζε : Τν πξνεγνύκελν ιεηηνπξγηθό δηάγξακκα βαζκίδσλ πεξηγξάθεη,
από πιεπξάο αξρώλ, ην ζύζηεκα ηεο “ζύργξνλεο απνδηακόξθσζεο”
(Coherent Demodulation), πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηηο ηειεπηθνηλσλίεο. (Τν
βαζππεξαηό θίιηξν ζην ηέινο ζεσξείηαη ηδαληθό δει.
f
H( f ) ( 2 ) .)
1
Υπελζύκηζε : cos2 (a ) [1 cos(2a )] .
2
ΛΥΣΗ
sin( t 2 )
m(t ) sin c( t 2 ) , c(t ) cos(2 t ) .
t
2
m(t)
t
sin c ( )
2
... ... t
0 6
-6 -4 -2 2 4
1)
c( t )
cos( 2 t )
1
-0,5 0,5 t
-1 0 1
-1
T=1
1
f 1
T
Γηα λα ππνινγίζνπκε ην θάζκα M ( f ) ηνπ ζήκαηνο m(t ) ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηηο ηδηόηεηεο

ηνπ κεη/ζκνύ Φνπξηέ (Fourier).
Από ηελ ζεσξία γλσξίδνπκε όηη :
1 F
(t ) sin c( f)
.
Γειαδή έρνπκε ζρεκαηηθά :
s( t )
1 t
( )
1/ 2
F
t
/2 0 /2
S ( f )( F s( t ) )
1
sin c ( f)
... ..f .
2 1 1 2
1 1
Δδώ ην ζήκα m(t ) έρεη ηελ ίδηα έθθξαζε κε ην S ( f ) , αλ 2 2 .
Δπνκέλσο κπνξνύκε κε ρξήζε ηεο γλσζηήο ηδηόηεηαο ησλ κεη/ζκώλ Fourier πνπ αλαθέξεηαη
ζηε ζπκκεηξία κεηαμύ ησλ ρώξσλ νξηζκνύ :
F F
Αλ x (t ) X ( f ) X (t ) x ( f ) .
Άξα εδώ ζα έρνπκε :

F F
s(t ) S( f ) S (t ) 1 s( f ) 1
2 2
Άξα :
1 f
M( f ) F m(t ) s( f ) 1 1 1
2 2 2
f
M( f ) 2
( 12)
M (f ) F m(t)
1
f
1/ 4 0 1/ 4
1/ 2
Γηα ην ζήκα
cos(2 f 0 t ) , πνπ είλαη ζήκα ηζρύνο, από ηελ ζεσξία γλσξίδνπκε όηη :
1
C ( f ) F c( t ) ( f f0 ) ( f f0 )
2
Δδώ έρνπκε f 0 1 . Άξα :
1
C ( f ) F c( t ) ( f 1) ( f 1)
2
C( f )
1
2
1 1
(f 1) (f 1)
2 2
-1 0 +1 f
t
2) x(t ) m( t ) c( t ) sin c( ) cos( 2 t )
2
x( t )
t
1 Πεξηβάιινπζα :sin c ( )
2
 
m(t)
-3 -2 -1 0 1 3
-4 4
2
Φέξνλ : cos(
2t)

-1 c( t )
X(f ) F x( t ) F m( t ) c( t ) M(f ) * C(f )

f 1 f f
2 * (f 1) (f 1) * (f 1) * (f 1)
1 2 1 1
2 2 2
f 1 f 1
1 1
2 2
X(f )
f 1 f 1
( ) 1 ( )
1/ 2 1/ 2
f
-1.25 -1 -0.75 -0.5 0.5 0.75 1 1.25
0.5 0.5
t
3) y(t ) x ( t ) c( t ) m( t ) c( t ) c( t ) m( t ) c 2 ( t ) sin c( ) cos 2 ( 2 t )
2
y( t )
t
Πεξηβάιινπζα :sin c ( )
2
 
1
m(t)
c2(t) cos2 (2 t )
t
-3 3
-4 -2 -1 0 1 2 4
1 1 1 1
y (t ) m(t ) cos2 ( 2 t ) m(t ) 1 cos(4 t ) m( t ) 1 e j4 t
e j4 t
2 2 2 2
1 1 1
m( t ) m( t ) e j 4 t
m( t ) e j 4 t
2 4 4
Δπίζεο από ηηο ηδηόηεηεο ηνπ κεη/ζκνύ Fourier γλσξίδνπκε όηη :

F F
j 2 f 0t
s( t ) S ( f ) s( t ) e s( f f0 )
Δδώ έρνπκε όηη f0 2 . Άξα :
1 1 1
Y( f ) F y(t ) M( f ) M( f 2) M( f 2)
2 4 4
1 f 1 f 2 1 f 2 f 1 f 2 1 f 2
2 2 2
2 1 4 1 4 1 1 2 1 2 1
 2  2   2 2 2 2
M( f ) M ( f 2) M ( f 2)
Y(f )
f 1 f 1
1 ( ) ( )
1 f 1 1/ 2 2 1/ 2
( )
2 1/ 2
1/ 2
f
-2.25 -2 -1.75 -0.25 0.25 1.75 2 2.25

0.5
4) f 1 f 2 1 f 2
Y( f )
1 2 1 2 1

 2  2  2
1 1 1
M( f ) M ( f 2) M ( f 2)
2 4 4
f
H( f )
2
1
Y(f )
M (f 2) 1
M (f )
4 2 1
1 M (f 2)
4
1/ 2
-2.25 -2 -1.75 -0.25 0.25 1.75 2 2.25 f

H(f ) f
1 ( )
Ιδαληθό βαζππεξαηό
2
θίιηξν
2
-2 -1 1 2 f
1 1 Z(f ) Y (f ) H (f )
M (f )
2
-0.25 0.25 f
1
Z( f ) H( f ) Y( f ) M ( f ) (όπσο θαίλεηαη από ην πξνεγνύκελν ζρήκα.)
2
Άξα :
1 1 1 1
z( t ) F Z( f ) F M( f ) m( t )
2 2
Άξα :
1 1 t
z(t ) m( t ) sin c( )
2 2 2
z( t )
1/2
... ...t
0 6
-6 -4 -2 2 4
Παξαηεξνύκε όηη ην ζήκα εμόδνπ ηνπ ζπζηήκαηνο, x(t ) , είλαη όκνην κε ην αξρηθό, ην m(t ) ,
1
κόλν πνπ είλαη ¨εμαζζεληκέλν¨ ζην κηζό ( ) ηνπ αξρηθνύ πιάηνπο. Με κηα απιή δηάηαμε
2
ελίζρπζεο κπνξνύκε λα ην επαλαθέξνπκε ζην αξρηθό πιάηνο (1). Απηό ην ζύλζεην ζύζηεκα
πνπ εμεηάζακε αλαθέξεηαη ζηηο βαζηθέο αξρέο ηεο ¨ζύγρξνλεο απνδηακόξθσζεο¨ (Coherent
Demodulation). Τν ζήκα m(t ) είλαη ην ¨δηακνξθνύλ ζήκα¨ (modulating signal), ελώ ην c(t )
είλαη ην ¨θέξνλ ζήκα¨ (carrier signal). Σην δηάγξακκα βαζκίδσλ ην πξώην ηκήκα
(δηακνξθσηήο, modulator) αλαθέξεηαη ζηνλ πνκπό, ελώ ην δεύηεξν ηκήκα (ζύγρξνλνο
απνδηακνξθσηήο, coherent modulator) αλαθέξεηαη ζηνλ δέθηε.
ΑΣΚΗΣΗ 107
Γίλεηαη ε ελ ζεηξά ζύλδεζε δύν ζπζηεκάησλ S1 θαη S2 όπνπ:
-Τν ζύζηεκα S1, κε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο H1 ( z) , έρεη ηέζζεξα (4)
ηζαπέρνληα κεδεληθά επί ηνπ κνλαδηαίνπ θύθινπ, κε αξρή ην ζεκείν z 1
( 0) , θαη ηέζζεξηο (4) πόινπο ζηελ αξρή ησλ αμόλσλ ( z 0 ).
-Τν ζύζηεκα S2, κε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο H 2 ( z) , έρεη έλα (1) κεδεληθό ζηελ
αξρή ησλ αμόλσλ ( z 0 ), θαη έλα (1) πόιν επί ηνπ κνλαδηαίνπ θύθινπ ζην
ζεκείν z 1 .
x( n ) y( n )
S1 ,H1( z) S2 ,H 2 ( z )
S, H( z )
1) Να ζρεδηαζηνύλ νη ζέζεηο ησλ πόισλ θαη ησλ κεδεληθώλ ησλ ζπζηεκάησλ
S1 θαη S2 θαη λα πξνζδηνξηζηνύλ νη αληίζηνηρεο ζπλαξηήζεηο κεηαθνξάο
H1 ( z) θαη H 2 ( z) .
Δπίζεο λα πξνζδηνξηζηεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο
S, αλ ε ηηκή ηεο ζπλάξηεζεο κεηαθνξάο ζηε ζέζε z 1 είλαη 4, ( H( z)|z 1 4 ),
θαη λα ζρεδηαζηνύλ νη αληίζηνηρνη πόινη θαη ηα κεδεληθά.
2) Να πξνζδηνξηζηεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ, h( n ) , θαζώο θαη ε
ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ (εμίζσζε δηαθνξώλ) ηνπ (ζύλζεηνπ) ζπζηήκαηνο S
θαη λα δνζεί κία πξαγκαηνπνίεζή ηνπ.
3) Να πξνζδηνξηζηεί αλαιπηηθά ε απόθξηζε ζπρλόηεηαο H( ) ηνπ ζύλζεηνπ
ζπζηήκαηνο S. Να παξαδηαζνύλ γξαθηθά ε απόθξηζε πιάηνπο,
( ) | H( )| , θαη ε απόθξηζε θάζεο ( ) arg H( ) , γηα
0 .
Παξαηήξεζε: Τν πξναλαθεξόκελν ζύλζεην ζύζηεκα απνηειεί ην
ζπλδπαζκό "comb filter-complex resonator". Αλάινγα κε ηε ζέζε ηνπ πόινπ
(ή ησλ πόισλ) ηνπ "ζπληνληζηή"(resonator) κπνξεί λα εκθαλίδεη δηαθνξεηηθά
ραξαθηεξηζηηθά επηιεθηηθόηεηαο σο πξνο ηε ζπρλόηεηα (βαζππεξαηό,
πςηπεξαηό θ.ι.π.). Δπηπιένλ παξνπζηάδεη ππνινγηζηηθή απιόηεηα ζηε
πξαγκαηνπνίεζή ηνπ επεηδή νη ζπληειεζηέο ηνπ είλαη όινη κνλαδηαίνη.
ΛΥΣΗ
Η ζπλάξηεζε κεηαθνξάο H1 ( z) ζύκθσλα κε ηα δεδνκέλα γξάθεηαη :

( z 1)( z j)( z 1)( z j) ( z2 1)( z2 1) z4 1
H1 ( z) K1 K1 K1 .
( z 0)4 z4 z4
Αληίζηνηρα, ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο γηα ην δεύηεξν ζύζηεκα ηζνύηαη κε:
( z 0) z
H 2 ( z) K2 K2 .
( z 1) z 1
Δπνκέλσο, ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο δίλεηαη από ην γηλόκελν:

z4 1 z
H( z) H1 ( z ) H 2 ( z) K1 4 K2
z z 1
4 4 4
z 1 z 1 1 z 1 2
H( z ) K1 K 2 3 K 3 K K (1 z z z 3)
 z ( z 1) z ( z 1) 1 z 1
K
Γίλεηαη όηη H( z)|z 1 4 H( z 1) 4 K (1 1 1 1) 4 K 1.

Άξα έρνπκε :
z4 1
H( z ) .
z3 ( z 1)
2) Δηδακε όηη ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηζνύηαη κε:

z4 1 1 2
H( z) 1 z z z 3.
z3 ( z 1)
Από ηελ ηειεπηαία ζρέζε ζα βξνύκε ηελ απόθξηζε κνλαδηαίνπ παικνύ:

1 1 1 2 3
h( n ) Z H( z) Z 1 z z z
3
(n) ( n 1) (n 2) (n 3) (n i) u( n ) u( n 4)
i 0
h( n )
-2 -1 0 1 2 3 4 5 n
Η εμίζσζε δηαθνξώλ ηνπ ζπζηήκαηνο πξνζδηνξίδεηαη εύθνια από ηε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο

ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο:
z4 1 1 z 4
Y( z )
H( z ) Y( z )[1 z 1 ] X( z )[1 z 4 ]
z3 ( z 1) 1 z 1
X( z )
1
Z
1 4
Y( z ) z Y( z ) X( z ) z X( z )
y( n ) y( n 1) x( n ) x( n 4)
y( n ) y( n 1) x( n ) x( n 4)
x( n 4)
x( n ) - + y( n )
1 1 1 1
z z z z + +
+ + 1
z
y( n 1)
COMB FILTER
COMPLEX
RESONATOR
3)
1 2
H( ) H( z )|z ej
[1 z z z 3 ]|z ej
3j j
j 2j 3j e e 1
H( ) [1 e e e ] j
e 1
1 e 4j e 2j
e 2j
e 2j
e 2j
H( )
1 e j j j j j
e 2e 2 e 2
e 2
2j 2j
e (e e 2j ) j
3
2
sin( 2 )
H( ) e
j j j
e 2
(e 2
e 2
) sin( )
2
3
j sin( 2 )
Άξα: H( ) e 2
γηα 0 .
sin( )
2
Η απόθξηζε πιάηνπο δίλεηαη από ηε ζρέζε:
3
j sin( 2 ) |sin( 2 )|
M( ) | H( )| | 2
e || | γηα 0 .
1 sin( ) sin( )
2 2
3 sin( 2 )
Η θάζε ηζνύηαη κε ( ) arg H( ) arg πνπ είλαη ίζε κε:
2
sin( )
2
3 0 , 0
( ) 2.
2
,
2
M( )
4
3
2
1
/2
( )
d ( ) 3
Κλίση: c t
d 2
4
/2
2
3 /4
Απηόο ν ζπλδπαζκόο "comb filter-complex resonator" ζπκπεξηθέξεηαη, από πιεπξάο

ζπρλνηήησλ ζαλ θίιηξν δηέιεπζεο ρακειώλ ζπρλνηήησλ (βαζππεξαηό θίιηξν, Low pass
filter).
ΑΣΚΗΣΗ 108
Γίδνληαη ηα επόκελα ζήκαηα δηαθξηηνύ ρξόλνπ :
x1 (n) u(n) u(n N ) θαη x 2 (n) cos( 0 n), n Z, 0 0, .
1) Να ππνινγηζζεί ε ζπλέιημε ησλ δύν ζεκάησλ, y(n) x1 (n) * x2 (n) .
2) Να ππνινγηζζεί ε εηεξνζπζρέηηζε ηνπο, rx1x2 (l ) .
3) Να δηθαηνινγήζεηε ην απνηέιεζκα ηνπ πξώηνπ εξσηήκαηνο ππνζέηνληαο
ην ζήκα x1 (n) ζαλ ηελ απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο (ή κνλαδηαίνπ
παικνύ), h(n) , ελόο Γ.Φ.Α. ζπζηήκαηνο θαη ην x2 (n) ζαλ ην ζήκα εηζόδνπ.
Αλαθέξαηε ηα βαζηθά βήκαηα ζηνπο ππνινγηζκνύο ηεο ζπλέιημεο θαη ηεο
ζπζρέηηζεο. Σε πνηα βήκαηα δηαθέξνπλ νη ππ[νινγηζκνί; Πώο εθθξάδεηαη ε
ζπζρέηηζε ζεκάησλ κέζσ ηεο πξάμεο ηεο ζπλέιημεο;
ΛΥΣΗ
1) y(n) x1 (n) * x2 (n) ( x1 * x2 )(n)
x1 ( k )
u(k ) u( N k)
1
...
k
0 N 1
x2(k )
cos( 0 k)
1
k
0
-1
N 1
y ( n) x1 (n) x 2 ( n k ) y ( n) cos 0 (n k )
k k 0
N 1 N 1
1 j 0 (n k) j 0 (n k)
y ( n) cos 0 (n k) e e
k 0 2 k 0
N 1 N 1
1 j 0n
e e j 0 k e
j 0n
 e
j 0k
2 A1 
k 0
 A2 A1*  
k 0

S1 S2
N 1
j 0k
e j 0N 1 1 e j 0N j
S1 : e , (γεσκεηξηθή πξόνδνο κε ιόγν e 0
)
k 0 e j 0 1 1 e j 0
N N N N N N
e
j 0
2
e
j 0
2
e
j 0
2
e
j 0
2
e
j 0
2 sin( 0 )
S1 2
0 0 0 0 0
j j j j j 0
e 2
e 2
e 2
e 2
e 2 sin( )
2
N
( N 1) sin( 0 )
S1 e
j 0
2 2
0
sin( )
2
Άξα :
1 1
y ( n) A S A1* S1* 2 Re A1 S1
2 1 1 2
N
j
N 1 sin( 0 )
y ( n) Re ej 0n
e
0
2 2
0
sin( )
2
N
) sin( 0
2 N 1
y ( n) cos 0 (n )
0 2
sin( )
2
' '
ή ηζνδύλακα : y(n) M ( 0 ) cos 0 n ( 0) ,
N
sin( 0 ) N 1
όπνπ M'( 0) 2 , θαη
'
( 0) 0.
0 2
sin( )
2
2) rx1x2 (l ) x1 (n) x 2 (n l ) . Αιιά θαη :
n
rx1x2 (l ) x1 (n) * x 2 ( n)
n l
Αιιά x2 ( n) x2 (n) , επεηδή ην ζήκα x2 (n) έρεη άξηηα ζπκκεηξία ( x2 (n) cos( 0 n) ).
Άξα :
rx1x2 (l ) x1 (n) * x 2 (n) y ( n) y (l )

n l n l
Σπλεπώο :
N
sin( ) 0 N 1
rx1x2 (l ) 2 cos (l )
0
2
sin( 0 )
2
Πξνθαλώο ζην ίδην απνηέιεζκα ζα θαηαιήγακε αλ αθνινπζνύζακε ηνλ αλαιπηηθό ηξόπν

ππνινγηζκνύ ηεο εηεξνζπζρέηηζεο, πνπ είλαη γη’απηή ηελ πεξίπησζε ηειείσο αληίζηνηρνο κε
ηνλ ηξόπν επίιπζεο ηνπ πξώηνπ εξσηήκαηνο.
3)
h( n ) u( n ) u( n N)
h( n )
x( n ) cos( 0 n) y( n )
x2 (n) cos( 0 n) h(n) u(n) u(n N )
Από ηε ζεσξία ησλ Γξακκηθώλ θαη Φξνληθώο Αλαιινίσησλ (Γ.Φ.Α.) ζπζηεκάησλ γλσξίδνπκε
όηη αλ ε είζνδνο x(n) είλαη ην ζήκα A cos( 0 n 0 ) , ηόηε ην ζήκα εμόδνπ, y(n) , ζα
είλαη :
y ( n) H ( 0 ) A cos n arg H ( 0 )

   0 0
  
M( 0) ( 0)
Γειαδή, ην Γ.Φ.Α. ζύζηεκα δελ ηξνπνπνηεί ηε ζπρλόηεηα, 0, ηεο εηζόδνπ, αιιά κεηαβάιιεη
κόλν ην πιάηνο θαη ηελ αξρηθή θάζε θαηά ηα κεγέζε H( 0 ) θαη arg H ( 0 ) ( 0 ),
αληίζηνηρα. Σύκθσλα κε ηα δεδνκέλα ηνπ πξώηνπ εξσηήκαηνο θαη θάησ από ην πξίζκα ηεο
ζεώξεζεο ησλ Γ.Φ.Α. ζπηεκάησλ, έρνπκε A 1, 0 0 , θαη ζπλεπώο :
N
sin( 0 )
H( ) M( ) 2 M'( ) , θαη
0 0 0
0
sin( )
2
N
N 1 sin( 0 )
arg H ( ) ( ) arg 2
0 0 0
2 sin( 0 )
'
( 0)
 2 
0,
Τα βαζηθά βήκαηα ππνινγηζκνύ ηεο ζπλέιημεο έρνπλ σο εμήο :

β1 : Γηαηήξεζε ηνπ ελόο από ηα δύν ζήκαηα αθίλεηνπ (“παγσκέλνπ”) ζην ρξόλν.
β2 : Φξνληθή αλάθιαζε ηνπ δεύηεξνπ ζήκαηνο.
β3 : Μεηάζεζε ηνπ δεύηεξνπ ζήκαηνο ζηε ζέζε n.
β4 : Πνιιαπιαζηαζκόο ησλ δύν ζεκάησλ ζηελ πεξηνρή επηθάιπςεο
β5 : Άζξνηζε ησλ κεξηθώλ γηλνκέλσλ. Η ηηκή ηνπ αζξνίζκαηνο είλαη ε ηηκή ηεο ζπλέιημεο
ζηε ζέζε n.
β6 : Δπαλάιεςε ηεο δηαδηθαζίαο από ην β3 θαη κεηά γηα όιεο ηηο ηηκέο ηνπ n πνπ έρνπκε
επηθάιπςε.
Αληίζηνηρα, γηα ηνλ ππνινγηζκό ηεο εηεξνζπζρέηηζεο έρνπκε ηελ ίδηα αιιεινπρία βεκάησλ,
όπσο θαη γηα ηελ ζπλέιημε, κε ηελ κόλε δηαθνξά ηελ παξάιεηςε ηνπ δεύηεξνπ βήκαηνο (β2),
δειαδή ηεο ρξνληθήο αλάθιαζεο. Δπίζεο ε κεηάζεζε ηνπ δεύηεξνπ ζήκαηνο γίλεηαη ζηελ ζέζε
l (αληί ηεο ζέζεο n). Πξνθαλώο, ζύκθσλα κε όζα πξναλαθέξακε, έλα “ζρήκα” (αιγόξηζκνο)
ππνινγηζκνύ ηεο ζπλέιημεο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηνλ ππνινγηζκό ηεο
εηεξνζπζρέηηζεο εάλ πξνεγνπκέλσο έρνπκε επηθέξεη ζην δεύηεξν ζήκα κηα αξρηθή ρξνληθή
αλαθιάζε. Έηζη :
rx1x2 (l ) x1 (n) * x 2 ( n)
n l
(Γηα ηνλ ππνινγηζκό ηνπ δεύηεξνπ εξσηήκαηνο ηνπ ζέκαηνο απηνύ, έγηλε ρξήζε απηήο ηεο
ηδηόηεηαο).
ΑΣΚΗΣΗ 109
1. Γίλεηαη ην ζήκα:
1 , 0 t 1(sec)
x(t )
0 , ύ
Να ππνινγηζηεί αιινχ αλαιπηηθά ν Μεηαζρεκαηηζκφο Fourier (ΜΦ), X( ) ,

θαη λα ζρεδηαζηεί ην θάζκα πιάηνπο | X( )| , ( 2 f, R) .
2. Θεσξνχκε ηελ πεξηνδηθή επέθηαζε, x T ( t ) , ηνπ πξνεγνχκελνπ ζήκαηνο:
xT ( t ) x( t kT0 ) , k Z , T0 2sec .
k
Να ππνινγηζηνχλ νη κηγαδηθνί ζπληειεζηέο ηνπ αλαπηχγκαηνο ζε ΢εηξά

Fourier (΢Φ), c m , m Z θαη λα ζρεδηαζηεί ην θάζκα πιάηνπο | c m | .
3. Θεσξνχκε ηελ έθθξαζε δηαθξηηνχ ρξφλνπ, x( n) , ηνπ ζήκαηνο x( t ) :
x( n ) TS x( nTS ) TS x( t )|t nTS , n Z , TS 0,25 sec .
Να ππνινγηζηεί ν Μεηαζρεκαηηζκφο Fourier Γηαθξηηνχ Υξφλνπ (ΜΦΓΥ),
X( ) , ηνπ ζήκαηνο x( n ) , ( 2 F ) θαη λα ζρεδηαζηεί ην θάζκα πιάηνπο
| X( )| γηα [0,2 ) . ΢ε πνηφ θαηλφκελν απνδίδεηε ηηο παξαηεξνχκελεο
δηαθνξέο ζην θάζκα πιάηνπο | X( )| ζε ζρέζε κε ην θάζκα πιάηνπο
| X( )| ;
4. ΢ην πξνεγνχκελν ζήκα δηαθξηηνχ ρξφλνπ x( n ) λα ππνινγηζηεί ν Γηαθξηηφο
Μεηαζρεκαηηζκφο Fourier (ΓΜΦ), X( m ) , γηα παξάζπξν αλάιπζεο κήθνπο
N 8 ( m 01 , ,2,..,7 ) θαη λα ζρεδηαζηεί ην θάζκα πιάηνπο | X( m)| .
5. Πψο κπνξνχκε λα ππνινγίζνπκε ηνλ Γηαθξηηφ Μεηαζρεκαηηζκφ Fourier,
X( m ) , ελφο ζήκαηνο x( n ) αλ γλσξίδνπκε ηνλ Μεηαζρεκαηηζκφ Fourier
Γηαθξηηνχ Υξφλνπ, X( ) , ρσξίο λα θαηαθχγνπκε ζηνλ αλαιπηηθφ ηνπ
ππνινγηζκφ;
Πψο γξάθεηαη ν ΓΜΦ ζαλ γξακκηθφο κεηαζρεκαηηζκφο (γηλφκελν πίλαθα
επί δηάλπζκα); Ση ηδηφηεηεο έρεη ν πίλαθαο W N ; Να γξαθνχλ νη πίλαθεο W N
θαη W N 1
γηα N 4.
ΛΥΣΗ
1. Ο κεηαζρεκαηηζκφο Fourier ηνπ ζήκαηνο ππνινγίδεηαη βάζεη ηεο ζρέζεο:

j t
X( ) F x( t ) x( t ) e dt
x( t ) 1, t [0,1)
x( t )
0,
1
0 1 t(sec)
΢πγθεθξηκέλα έρνπκε:
1 1
j t 1 j t j j t 1 j j
X( ) 1 e dt d( e ) [e 0 ] [e 1]
0
j 0
j j 2 sin( )
[e
j
2
e
j
2
e
j
2
e
j
2
] e
j
2
[e
j
e ] 2
j
2
e
j
2
sin( ) e
j
2 2
 2
2 jsin( )
2 2
j
ή X( ) e 2
sin c( ) .
2
j
Δπνκέλσο: X( ) e 2
sin c( ) | X( )| |sin c( )| .
2 2
| X( )|
1
|sin c ( )|
2
rad
... ... (
sec
)
6 4 2 0 2 4 6
-3 -2 -1 1 2 3 f ( Hz )
2)
xT(t)
-2 -1 0 1 2 t(sec)
T0
2sec
Γηα ην ζήκα xT (t) x( t kT0 ) νη κηγαδηθνί ζπληειεζηέο ζην αλάπηπγκα ζε ΢εηξά Fourier
k
είλαη ίζνη κε:
1 1
1 jm 0t
1 jm 0t
1 jm 0t
cm xT (t ) e dt x (t) e dt 1 e dt
T0 T0
2 1 T 20
1
1 1 jm 0t
1 1 jm 0t
1 1
( ) d( e ) ( )[e ]10 ( )[e jm 0
1]
2 j m 0 0
2 j m 0 2 j m 0
m
1 1 j
2 0 m
( )e ( 2 j sin( 0 ))
2 j m 0 2
m
1 m
m 1 m sin( 0 ) 2 2
Άξα: cm e
j
2 0
sin(
j
2 0 2 κε
0) e 0
m 0 2 2 m T0 2
0
2
θαη m Z.
1
m , m 0
2
1 |sin( 2 0 )| 1
Σν θάζκα πιάηνπο είλαη: | c m | , m 1, 3, 5,..
2 m m
| 0 | 0, m 2, 4, 6,...
2
|cm |
1/2 1/π
1/π
1/3π 1/3π
1/5π 1/5π
... ...
m
-6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6
-3 -2 -1 1 2 3 f ( Hz )
rad
-6π -4π -2π 2π 4π 6π ( )
sec
3)
x( n )
1/4
n
-2 -1 0 1 2 3 4 5
TS 2TS 3TS ( nTS )
1 1 1 1 1
x( n ) TS x( nTS ) TS x( t )|t nTS , , , , n Z , TS sec θαη
4 4 4 4 4
samples
fS 4 .
sec
Ο κεηαζρεκαηηζκφο Fourier Γηαθξηηνχ Υξφλνπ δίλεηαη απφ ηελ αθφινπζε ζρέζε:
j n 1 3 j n
X( ) F x( n ) x( n ) e e
n 4n 0
j4
1 e 1 1 e j2 ( e j2
e j2
) 1 j
3
2
sin( 2 )
X( ) j e
4 e 1 4 j j j 4
e 2 (e 2
e 2
) sin( )
2
γηα [0,2 ) . Δπνκέλσο:
1 sin( 2 )
| X( )| | |
4
sin( )
2
| X( )|
1
0 /2 3 /2 2
0 1/4 1/2 -1/4 0 F
0 1 2 -1 0 f ( Hz )
fS / 2
Αλ εμεηάζνπκε πξνζεθηηθά ηα θάζκαηα | X( )| , ηνπ ζήκαηνο x( t ) , θαη | X( )| ηνπ ζήκαηνο

x( n ) , αληίζηνηρα, ζα δηαπηζηψζνπκε ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζηηο (θπζηθέο) ζπρλφηεηεο
δηάθνξεο ησλ 0,1 θαη 2Hz . Πξάγκαηη:
sin( ) 1 2
| X( )| |sin c( )| | 2 | | 0,6366 ( f = 1/2 Hz )
2
2 2
1 sin( 2 ) 1 1
| X( )| | | 0,6533 ( f = 1/2 Hz )
4 4 0,3827
4 sin( )
8
3
3 sin( ) 1 2
| X( )| |sin c( )| | 2 | | 0,2122 ( f = 3/2 Hz )
3
2 3 3 3
2 2
3
1 sin( ) 1 1
| X( )| | 2 | 0,2706 ( f = 3/2 Hz )
3
4 3 4 0,9239
4 sin( )
8
Οη δηαθνξέο απηέο νθείινληαη ζην θαηλφκελν ηεο θαζκαηηθήο αλαδίπισζεο (aliasing).
Πξάγκαηη, απφ ηε ζεσξία πεξί δεηγκαηνιεςίαο, γλσξίδνπκε φηη αλ δεηγκαηνιεπηήζνπκε έλα
1
ζήκα ζπλερνχο ρξφλνπ κε ζπρλφηεηα δεηγκαηνιεςίαο fS , ηφηε ην ηκήκα ηνπ θάζκαηνο
TS
fS
ηνπ κε ζπρλφηεηεο κεγαιχηεξεο απφ f N (ζπρλφηεηα Nyquist ή ζπρλφηεηα αλαδίπισζεο)
2
fS
πθίζηαηαη δηαδνρηθέο αλαδηπιψζεηο ζην δηάζηεκα [0, ] κε απνηέιεζκα ην θάζκα ηνπ
2
πξνθχπηνληνο ζήκαηνο δηαθξηηνχ ρξφλνπ λα δηαθέξεη απφ ην αξρηθφ (ζεψξεκα Shannon). Γηα
λα απνθχγνπκε ηηο παξακνξθψζεηο θάζκαηνο, ιφγσ απηνχ ηνπ θαηλνκέλνπ, πξέπεη
πξνεγνπκέλσο λα απνθφςνπκε απφ ην θάζκα ηνπ ζήκαηνο ζπλερνχο ρξφλνπ ην ηκήκα πνπ
fS
ππεξβαίλεη ηελ ζπρλφηεηα f N . Απηφ γίλεηαη κε ηε βνήζεηα ελφο βαζππεξαηνχ θίιηξνπ
2
πνπ απνθφπηεη ζπρλφηεηεο πάλσ απφ ην "ζεκείν" f N .
΢ηελ πεξίπησζε πνπ εμεηάδνπκε εδψ, ε δεηγκαηνιεςία ηνπ ηεηξαγσληθνχ παικνχ, x( t ) , έγηλε
fS
ρσξίο λα πξνεγεζεί ε δηαδηθαζία ηνπ θαζκαηηθνχ πεξηνξηζκνχ ζην δηάζηεκα [0, ] (Low
2
Pass Filtering). Έηζη φιν ην ηκήκα ηνπ θάζκαηνο, X( ) , ηνπ αξρηθνχ ζήκαηνο x( t ) , κε
fS 4
ζπρλφηεηεο κεγαιχηεξεο απφ f N 2Hz αλαδηπιψζεθε ζην δηάζηεκα [0,2Hz] κε
2 2
απνηέιεζκα ηηο παξαηεξνχκελεο παξακνξθψζεηο(απνθιίζεηο).
΢ηηο ζπρλφηεηεο 0,1 θαη 2Hz δελ έρνπκε απφθιηζε απφ ηελ πξαγκαηηθή (θαζκαηηθή) ηηκή, γηαηί
ζε φιεο ηηο αθέξαηεο ζπρλφηεηεο ( f 0, 1, 2, 3,.., Hz ) ην πιάηνο ζην αξρηθφ θάζκα είλαη
κεδεληθφ.
Παξαηήξεζε : Ο ιφγνο πνπ ζεσξήζακε ηα δείγκαηα ηνπ ζήκαηνο πνιιαπιαζηαζκέλα επί ηνλ
παξάγνληα TS (πεξίνδνο δεηγκαηνιεςίαο) είλαη γηα λα έρνπκε άκεζε ζχγθξηζε ησλ ηηκψλ ζε
θαζκαηηθφ επίπεδν. Όλησο, απφ ηε ζρεηηθή ζεσξία (Θεψξεκα Γεηγκαηνιεςίαο ηνπ
C.Shannon) γλσξίδνπκε φηη ην θάζκα ηνπ δεηγκαηνιεπηνχκελνπζήκαηνο, ζε ζρέζε κε ην
θάζκα ηνπ αξρηθνχ (αλαινγηθνχ) ζήκαηνο, έρεη πνιιαπιαζηαζηεί επί ηνλ παξάγνληα
1
( fS ) . Δπνκέλσο γηα λα έρνπκε άκεζε ζχγθξηζε ησλ αληίζηνηρσλ ηηκψλ
TS
πνιιαπιαζηάδνπκε ηηο ηηκέο ησλ δεηγκάησλ, x( nTS ) , επί ηνλ παξάγνληα TS , δειαδή
ζεσξνχκε ζαλ ηηκέο ηνπ ζήκαηνο δηαθξηηνχ ρξφλνπ:
x( n ) TS x( nTS ) n Z .
Απηφ ην "είδνο" δεηγκαηνιεςίαο νλνκάδεηαη "δεηγκαηνιεςία εκβαδνχ" (ή επηθάλεηαο, area
sampling), ζε αληηδηαζηνιή κε ηελ "δεηγκαηνιεςία πιάηνπο" (amplitude sampling), θαη βέβαηα
δηαηεξεί (πξνζεγγηζηηθά) ην εκβαδφλ ηνπ ζήκαηνο θαη ζηα δχν πεδία (ζπλερνχο θαη δηαθξηηνχ
ρξφλνπ):
E | x( t )|dt TS x( nTS ) ζχκθσλα κε ηνλ θαλφλα ηνπ παξαιιεινγξάκκνπ.

a n
4. Γηα ην ζήκα δηαθξηηνχ ρξφλνπ, ν κεηαζρεκαηηζκφο Fourier δηαθξηηνχ ρξφλνπ ππνινγίδεηαη

σο εμήο:
N 1 mn
j2
N
X ( m) F x ( n) x ( n) e m=0,1,2,…,N-1
n 0
Γηα ηα νθηψ δείγκαηα:
7 mn 3
j2
8
j mn
4
1 3 j mn
4
X( m ) x( n ) e x
(n) e e
n 0 n 0 1
4n 0
4
1 1 e
j m3
4
e
j m
4
1 1 3 sin( m )
[1 e
j m
4
e
j m2
4
e
j m3
4
) e
j
8
m 2
4 4 j m 4
e 4
1 sin( m )
8
1 sin( 2 m )
Δπνκέλσο: | X( m )| | | γηα m 01
, ,2,..,7 .
4
sin( m )
8
| X ( m )|
1 sin( 2 )
| |
4
sin( )
1 2 0,6533
0,6533
0,2706 0,2706
0 1 2 3 4 5 6 7 8 m
3 3 0
0 4 2 4 4 2 4
1 1 3 1 3 1 1 0
0 8 4 8 2 8 4 8 F
f ( Hz )
0 0,5 1 1,5 2 -1,5 -1 -0,5 0
fS / 2
5. Ο Γηαθξηηφο Μεη/ζκφο Fourier (ΓΜΦ) κπνξεί λα ππνινγηζηεί απφ ηνλ Μεη/ζκφ Fourier
Γηαθξηηνχ Υξφλνπ (ΜΦΓΥ)
j n
ΜΦΓΥ: X( ) x( n ) e
n
N 1 mn
j2
ΓΜΦ: X( m ) x( n ) e N
n 0
Απφ ηηο δχν παξαπάλσ ζρέζεηο εμάγνπκε φηη: X( m) X( )| 2 ,

m
N
m 01
, ,.., N 1.
Απηφ κπνξεί λα επηβεβαησζεί εχθνια αλ ζπγθξίλνπκε ηηο ηηκέο ηνπ θάζκαηνο ζηα
πξνεγνχκελα εξσηήκαηα 3 θαη 4, πνπ θαίλεηαη θαη απφ ηηο αληίζηνηρεο γξαθηθέο
παξαζηάζεηο | X( )| θαη | X( m)| .
Ο ΓΜΦ ζαλ γξακκηθφο κεη/ζκφο γξάθεηαη σο εμήο: X( m ) W N x( n ) , φπνπ:

X( m ) : Σν δηάλπζκα (ζηήιε) ηηκψλ ηνπ κεη/ζκνχ.
x( n ) : ην δηάλπζκα (ζηήιε) ηηκψλ ηνπ ζήκαηνο.
mn
j2
W N : ν ηεηξαγσληθφο πίλαθαο (κήηξα) ησλ ππξήλσλ, e , ηνπ κεηαζρεκαηηζκνχ. Σα
N
δηαλχζκαηα X( m ) θαη x( n ) έρνπλ δηαζηάζεηο ( N 1) . Ο πίλαθαο W N έρεη δηαζηάζεηο

( N N ) . Ο πίλαθαο απηφο είλαη επηπιένλ ζπκκεηξηθφο θαη νξζνγψληνο (θαηά
πξνζέγγηζε κηαο πνιιαπιαζηαζηηθήο ζηαζεξάο):
1 1 1
WN W N T θαη W N ( W N * )T W N* .
N N
1
Γηα N 4 νη πίλαθεο W N θαη W N παίξλνπλ ηε κνξθή :
w 04 w 04 w 04 w 04 1 1 1 1
j j
w 04 w14 w 24 w 34 1 e 2
1 e 2
j
2
WN 0 2 4 6
, w4 e .
w 4 w 4 w 4 w 4
1 1 1 1
0 3 6 9 j j
w 4 w 4 w 4 w 4 1 e 2
1 e 2
1 1 1 1 1 1 1 1
1 j 1 j 1 * 1 1 j 1 j
W4 W 41 W
1 1 1 1 4 4 4 1 1 1 1
1 j 1 j 1 j 1 j
ΑΣΚΗΣΗ 110
Γίδεηαη ην ζχζηεκα δηαθξηηνχ ρξφλνπ πνπ πεξηγξάθεηαη απφ ηελ επφκελε
ζρέζε εηζφδνπ-εμφδνπ (εμίζσζε δηαθνξψλ) :
y(n) 25
. y(n 1) y(n 2) x(n) 5x(n 1) 6x(n 2)
1) Να πξνζδηνξηζζεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ, H ( z) , θαη λα δνζεί ε

πξαγκαηνπνίεζή ηνπ κε ειάρηζην αξηζκφ ζέζεσλ κλήκεο.
2) Να πξνζδηνξηζζεί θαη λα ζρεδηαζζεί ε απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο,
h(n) , πνπ πξνζδηνξίζαηε ;
3) Πνηφο ν ξφινο ηεο ζέζεο , ζην επίπεδν Ε, ησλ κεδεληθψλ θαη ησλ πφισλ
ελφο ζπζηήκαηνο ζηνλ ραξαθηεξηζκφ ηεο επζηάζεηάο ηνπ, θαηά ηελ έλλνηα
θξαγκέλε είζνδνο-θξαγκέλε έμνδνο (ΒΗΒΟ); Γηθαηνινγήζαηε επαξθψο ηελ
απάληεζή ζαο. Πψο ραξαθηεξίδεηαη, απφ πιεπξάο επζηάζεηαο, ην
πξναλαθεξφκελν ζχζηεκα; Δπηβεβαηψλεηαη ν ραξαθηεξηζκφο ζαο απφ ηελ
ρξνληθή εμέιημε ηεο απφθξηζεο κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h(n) , πνπ
πξνζδηνξίζαηε ζην 2ν εξψηεκα;
ΛΥΣΗ
y(n) 25
. y(n 1) y(n 2) x(n) 5x(n 1) 6x(n 2)
1) Γηα λα πξνζδηνξίζνπκε ηε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ ζπζηήκαηνο κεηαζρεκαηίδνπκε θαηά
z ηελ πξνεγνπκέλε εμίζσζε δηαθνξψλ :
1 2 1 2
Y ( z) 2.5 z Y ( z) z Y ( z) X ( z) 5 z X ( z) 6 z X ( z)
(νη αξρηθέο ζπλζήθεο ζεσξνχληαη κεδεληθέο)
1 2 1 2
1 2.5 z z Y ( z) 1 5 z 6 z X ( z)
2
Y ( z) z 5 z 6
H ( z)
X ( z) z2 2.5 z 1
Γηα λα ζρεδηάζνπκε ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο, κε ηνλ ειάρηζην αξηζκφ ζέζεσλ
κλήκεο, παξαηεξνχκε φηη ην ζχζηεκα είλαη ηεο κνξθήο :
p q
a k y (n k ) bk x (n k ) ,
k 0 k 0
φπνπ : p q 2, a0 1, a1 2.5, a2 1 , b0 1, b1 5, b2 6
Οπφηε, ζχκθσλα κε ηα λαθεξφκελα ζηε ζρεηηθή ζεσξία (ζει.165 έσο 170 ηνπ βηβιίνπ ηνπ
καζήκαηνο) ζα έρνπκε ηελ εμήο πξαγκαηνπνίεζε (θαη’επζείαλ κνξθή ηχπνπ ΗΗ ή θαλνληθή ) :
x( n ) b0 1 y( n )
+ +
1
z
b1 5
1 2 ,5
1
1
z
2 b2 6
2) Γηα λα πξνζδηνξίζνπκε ηελ απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h(n) , ππνινγίδνπκε ηνλ

1
αληίζηξνθν κεη/ζκφ Ε ηεο ζπλάξηεζεο κεηαθνξάο ( h( n) Z H ( z ) .)
2
z 5z 6 H ( z) z 2 5z 6
H ( z)
( z 0.5)( z 2) z z ( z 0.5)( z 2)
H ( z) z 2 5z 6 A B C
z z ( z 0.5)( z 2) z z 0.5 z 2
2
H ( z) z 5z 6 6
A z 6
z z 0 ( z 0.5)( z 2) z 0 1
H ( z) z 2 5z 6 0.25 2.5 6 375
.
B ( z 0.5) 5
z z 0.5 z ( z 2) z 0.5 0.5( 0.5 2) 0.75
H ( z) z 2 5z 6 4 10 6 0
C (z 2) 0
z z 2 z ( z 0.5) z 2 2( 2 0.5) 3
(Σν γεγνλφο φηη ν ζπληειεζηήο C πξνζδηνξίζηεθε ίζνο κε κεδέλ ζεκαίλεη φηη ν πφινο πνπ
αληηζηνηρεί ζ’απηφλ (δει. ν z 2 ) αθπξψλεηαη απφ κεδεληθφ πνπ ππάξρεη ζηελ ίδηα ζέζε
(z 2 )).
Άξα :
z Z 1
n
H ( z) 6 5 h( n) 6 (n) 5 0.5 u( n)
z 0.5
Έηζη ε h(n) πξνζδηνξίζηεθε :
n
h( n) 6 ( n) 5 0.5 u( n)
Όπσο παξαηεξνχκε, ζηελ απφθξηζε κναλδηαίνπ δείγκαηνο ππάξρεη ν δεχηεξνο φξνο,

n
5 0.5 u( n) , πνπ δηαξθεί άπεηξν ρξφλν. ΢πλεπψο ην ζχζηεκα κε άπεηξε δηάξθεηα
απφθξηζεο κνλαδηαίνπ δείγκαηνο (IIR, Infinite Impulse Response).
3) Απφ ηε ζρεηηθή ζεσξία γλσξίδνπκε φηη ε ζέζε ησλ πφισλ, ζην επίπεδν Ε, ραξαθηεξίδεη ηελ
επζηάζεηα σο εμήο :
α) Πφινη κε κέηξν κηθξφηεξν ηεο κνλάδαο ( z 1 ), δειαδή πφινη κέζα ζην

κνλαδηαίν θχθιν : Σφηε ην ζχζηεκα είλαη απνιχησο επζηαζέο, θαηά ηελ έλλνηα “θξαγκέλε
είζνδνο-θξαγκέλε έμνδνο” (ΒΗΒΟ). Σνχην δηφηη, αλ εμεηάζνπκε ηελ έθθξαζε ζην ρξφλν,
n n
ππάξρεη παξάγνληαο ηεο κνξθήο z , θαη βέβαηα lim z 0, (z 1) .
n
β) Πφινη απινί κε κέηξν ίζν κε ηε κνλάδα ( z 1 ), δειαδή απινί πφινη επάλσ ζην
κνλαδηαίν θχθιν : Σφηε ην ζχζηεκα ραξαθηεξίδεηαη ζαλ νξηαθά επζηαζέο. Πξάγκαηη,
n
lim z 1, (z 1) .
n
(Παξαηήξεζε : Ο ραξαθηεξηζκφο “νξηαθά επζηαζέο” αλαθέξεηαη ζην γεγνλφο φηη ην ζχζηεκα

είλαη επζηαζέο κφλν αλ ην ζήκα εηζφδνπ δελ εκθαλίδεη πφιν ζην ίδην αθξηβψο ζεκείν κε ην
ζχζηεκα, επάλσ ζην κνλαδηαίν θχθιν. ΢ηελ πεξίπησζε απηή (πνπ εκθαλίδεηαη δειαδή πφινο
απφ ην ζήκα εηζφδνπ ζην ίδην ζεκείν κε ηνλ πφιν ηνπ ζπζηήκαηνο) ε έμνδνο απνθιίλεη, δηφηη
n
lim ( n z ) .)
n
γ) Πφινη πνιιαπινί, κε κέηξν ίζν κε ηε κνλάδα ( z 1 ), δειαδή επάλσ ζην

κνλαδηαίν θχθιν. Σφηε ην ζχζηεκα ραξαθηεξίδεηαη ζαλ αζηαζέο. Σνχην δηφηη, αλ εμεηάζνπκε
n
ηελ έθθξαζε ζην ρξφλν, ππάξρεη παξάγνληαο ηεο κνξθήο np 1
z ( p : ε πνιιαπιφηεηα
p 1 n
ηνπ πφινπ), θαη βέβαηα lim n z , z 1, p 2.
n
δ) Πφινη κε κέηξν κεγαιχηεξν απφ ηε κνλάδα, ( z 1 ), δειαδή έμσ απφ ηνλ

κναλδηαίν θχθιν : Σφηε ην ζχζηεκα ραξαθηεξίδεηαη ζαλ αζηαζέο. Σνχην δηφηη ζηελ έθθξαζε
n
ζην ρξφλν ππάξρεη (θαηά κέηξν) παξάγνληαο ηεο κνξθήο z θαη βέβαηα πξνθαλψο
n
lim z , z 1.
n
Σν ζχζηεκα πνπ εμεηάζακε ζ’απηφ ην ζέκα έρεη ην κνλαδηθφ ηνπ πφιν κέζα ζηνλ κνλαδηαίν
θχθιν ( z . 1). (Ο πφινο z
05 2 , πνπ είλαη έμσ απφ ηνλ κνλαδηαίν θχθιν,
αθπξψλεηαη απφ ην αληίζηνηρν κεδεληθφ). Άξα ην ζχζηεκα είλαη επζηαζέο. Ζ απφθξηζε
κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h(n) , πνπ πξνζδηνξίζακε, έρεη ηελ έθθξαζε :
n
h( n) 6 ( n) 5 0.5 u( n) , δειαδή :
5 5 5 5
h( n ) 1, , 2 , 3 , 4 ,... , θαη βέβαηα :
2 2 2 2
n 5
lim h( n) lim 6 (n) 5 0.5 u( n) lim 0.
n n n 2n
Άξα νξζψο ραξαθηεξίζακε ην ζχζηεκα ζαλ επζηαζέο.

ΑΣΚΗΣΗ 111 (ΘΔΜΑ 1ν -13/6/95)

Γίλεηαη ην ζήκα δηαθξηηνχ ρξφλνπ :
x( n ) a n u( n ), a R, | a| 1 .
1) Να ππνινγηζηεί θαη λα ζρεδηαζηεί ε αθνινπζία απηνζπζρέηηζεο ηνπ,
rXX (l), l Z . Δπίζεο λα ππνινγηζηεί ν Μεηαζρεκαηηζκφο Fourier Γηαθξηηνχ
Υξφλνπ, R XX ( ) , ηεο αθνινπζίαο απηνζπζρέηηζεο.
2) Να ππνινγηζηεί ν ΜFΓΥ, X( ) , ηνπ ζήκαηνο x( n ) . Δπίζεο λα ππνινγηζηεί
ε θαζκαηηθή ππθλφηεηα ελέξγεηαο, SXX ( ) , ηνπ ζήκαηνο :
[S XX ( ) X( ) X* ( )] .
3) Να ζπγθξηζνχλ ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνέθπςαλ απφ ηα εξσηήκαηα 1 θαη
2 γηα ηηο εθθξάζεηο ησλ R XX ( ) θαη SXX ( ) . ΢ε πνηφ ζπκπέξαζκα
θαηαιήγεηε; Πψο κπνξεί λα ζηεξηρζεί απηφ ζεσξεηηθά;
4) Γηα a 0,5 θαη a 0,5 λα ππνινγηζηνχλ θαη λα ζρεδηαζηνχλ νη
αληίζηνηρεο θαζκαηηθέο ππθλφηεηεο ελέξγεηαο, SXX ( ) . Πψο
ραξαθηεξίδεηαη ζε θάζε πεξίπησζε ην ζήκα απφ πιεπξάο πεξηερνκέλνπ
ζπρλνηήησλ ;
5) Με πνηφ ηξφπν κπνξεί λα ππνινγηζηεί ην ελεξγεηαθφ πεξηερφκελν ελφο
ζήκαηνο, ζπλερνχο ή δηαθξηηνχ ρξφλνπ, κεηαμχ ησλ ζπρλνηήησλ f1 θαη f2 ή
F1 θαη F2 , αληίζηνηρα;
ΛΥΣΗ
1) Ο νξηζκφο ηεο απηνζπζρέηηζεο είλαη ν αθφινπζνο :
rXX ( l ) x( n ) x( n l) , l Z
n
x( n )
a n u( n )
1
0 a 1
0 1 2 3 4 5 6 n
Γηα l 0 έρνπκε :
rXX ( l ) an an l
a l
a 2n
n l n l
Αιιά :
a 2l
a 2n a 2l a 2( l 1)
a 2( l 2)
...
n l 1 a2
Άξα :
l a 2l al
rXX ( l ) a , l 0 (1)
1 a2 1 a2
Δπίζεο ηζρχεη :
rXX (l ) rXX ( l )
Δπνκέλσο :
l
a
rXX ( l ) , l 0 (2)
1 a2
Απφ ηηο (1) θαη (2) παίξλνπκε :

a|l|
rXX ( l ) , l Z.
1 a2
rXX ( l )
1 1 |l |
2 a ,
1 a2 0 a 1
1 a
l
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5
Ο Μεηαζρεκαηηζκφο Fourier Γηαθξηηνχ Υξφλνπ ηζνχηαη κε :

j l 1
R XX ( ) F rXX ( l ) rXX ( l ) e a |l| e j l
l l 1 a2
1
1 l j l
a e al e j l
(3)
1 a2 l l 0
1
1
2 ( a 1 e j )l (a e j )l
1 a l  
l 0  

(I) ( II )
Ζ (I) γξάθεηαη :
1
1 j a ej
(a e )l a ej a 2 e2 j a 3 e3 j ...
l 1 a ej
j
δηφηη: | a e | | a| 1 .
Οκνίσο, ε (IΙ) ηζνχηαη κε :
j 1
(a e )l 1 a e j
a2 e 2j
a3 e 3j
... j
l 0 1 a e
j
θαη πάιη γηαηί | a e | | a| 1 .
Ζ ζρέζε (3) δίλεη ηειηθά

1 a ej 1
R XX ( )
1 a2 1 a e j 1 a e j
1 a ej a2 1 a e j 1
1 a 2 (1 a e j ) (1 a e j ) 1 2 a cos( ) a 2
Δπνκέλσο :
1
R XX ( ) F rXX ( l ) , [0,2 ) .
1 2 a cos( ) a 2
2) Ο Μεηαζρεκαηηζκφο Fourier Γηαθξηηνχ Υξφλνπ βάζεη ηνπ νξηζκνχ δίλεηαη απφ ηε ζρέζε :
j n
X( ) F x( n ) x( n ) e ane j n
n n 0
j 1
X( ) (a e )n j
n 0 1 a e
(φπσο απνδείρηεθε θαη ζηελ (1IΙ)).
Δπηπιένλ:
1
X* ( ) j .
1 a e
Ζ θαζκαηηθή ππθλφηεηα ελέξγεηαο ηνπ ζήκαηνο ηζνχηαη κε:
SXX ( ) X( ) X * ( )
1 1
SXX ( ) j j
1 a e 1 a e
1
SXX ( )
1 2 a cos( ) a 2
3) Όπσο παξαηεξνχκε απφ ηα απνηειέζκαηα ζηα εξσηήκαηα 1 θαη 2, έρνπκε φηη :

SXX ( ) R XX ( )
Απηφ ήηαλ αλακελφκελν δηφηη ν Μεηαζρεκαηηζκφο Fourier ηεο απηνζπζρέηηζεο, σο γλσζηφλ,
είλαη θαζκαηηθή ππθλφηεηα.
(Πξνζνρή ζην φηη ρξεζηκνπνηνχκε ηνπο φξνπο θαζκαηηθή ππθλφηεηα ελέξγεηαο ή ηζρχνο
αλάινγα κε ην ηχπν ηνπ ζήκαηνο).
Δπίζεο :
j l j l
F rXX ( l ) rXX ( l ) e [ x( n ) x( n l )] e
l l n
j l j n j m
x( n ) x(
n
l) e x( n ) e x( m ) e
n l n m
m
j m j n
Όκσο: X( ) x( m ) e θαη X( ) x( n ) e .
m n
Γλσξίδνπκε φκσο φηη αλ x( n ) R X( ) X* ( ) .

Έηζη :
F rXX ( l ) X( ) X* ( ) SXX ( )( | X( )|2 ) .
Β' ηξφπνο :
Z
rXX ( l ) x( n ) * x( n )|n l R XX ( z) X( z) * X( z 1 )|n l
j j
R XX ( ) R XX ( z)|z ej
R XX ( ) X( e ) X( e ) X( ) X* ( )
R XX ( ) | X( )|2 S XX ( ) .
Απηφ είλαη ην γλσζηφ ζεψξεκα Wiener-Khintchine.
4) Αληηθαζηζηψληαο a 0,5 ζηε ζρέζε ηεο θαζκαηηθήο ππθλφηεηαο ελέξγεηαο παίξλνπκε :

1
S XX ( )
1 cos( ) 0,25
ελψ γηα a 0,5 έρνπκε :
1
S XX ( ) .
1 cos( ) 0,25
x( n )
a 0.5
1
0 1 2 3 4 5 n
S XX ( ), a 0 ,5
4
2
0,444
0 /2 3 /2 2
x( n )
a 0.5
1
1 3 5
0 2 4 6 n
-1
S XX ( ), a 0,5
4
2
0,444
0 /2 3 /2 2
Απφ ηηο πξνεγνχκελεο γξαθηθέο παξαζηάζεηο γηα ηε θαζκαηηθή ππθλφηεηα ελέξγεηαο,

S XX ( ) , παξαηεξνχκε φηη γηα a 0,5 έρνπκε ζήκα ρακειψλ, θπξίσο,
ζπρλνηήησλ ελψ γηα a 0,5 έρνπκε ζήκα πςειψλ ζπρλνηήησλ.
Απηφ βέβαηα επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ηε ρξνληθή εμέιημε ηνπ ζήκαηνο γηα a 0,5 , φπσο
θαίλεηαη ζηα αληίζηνηρα ζρήκαηα.
5) Γηα λα ππνινγίζνπκε ην ελεξγεηαθφ πεξηερφκελν ελφο ζήκαηνο ζπλερνχο ρξφλνπ, κεηαμχ

ησλ ζπρλνηήησλ f1 θαη f 2 ( f1 < f 2 ), ρξεζηκνπνηνχκε ην ζεψξεκα Parseval.
Γεληθά, ην ζεψξεκα Parseval δηαηππψλεηαη σο εμήο :
1
EX | x (t ) |2 dt |
X |2 d ,
(
) 2 f.
2 S XX ( )
Δπνκέλσο, γηα λα ππνινγίζνπκε ην πεξηερφκελν (ελεξγεηαθφ) κεηαμχ ησλ ζπρλνηήησλ f1 θαη

f2 ζα έρνπκε :
2 f1 1 2 f2 2
1 2
E1,2 [ | X( )| d | X ( ) |2 d ]
2 2 f2 2 2 f1 1
Δπεηδή φκσο έρνπκε άξηηα ζπκκεηξία γηα ην | X( )| , δειαδή | X( )| | X( )| ηειηθά

έρνπκε :
2 2
1 1
E1, 2 2 | X( )|2 d | X( )|2 d .
2 1 1
Αληίζηνηρα ηζρχνπλ θαη ζηνλ δηαθξηηφ ρξφλν :

2
2 1
EX | x( n )| | X( )|2 d .
n 2 0
Άξα ην ελεξγεηαθφ πεξηερφκελν ηνπ ζήκαηνο κεηαμχ ησλ ζρεηηθψλ ζπρλνηήησλ F1 θαη F2 (
1
F1 F2 θαη F1 , F2 ) ζα είλαη :
2
2
1
E1,2 | X( )|2 d , 2 F
1
ΑΣΚΗΣΗ 112
Γίλεηαη ην δεχηεξεο ηάμεο (ή βαζκνχ) Γ.Υ.Α. ζχζηεκα δηαθξηηνχ ρξφλνπ πνπ
πεξηγξάθεηαη απφ ηελ επφκελε εμίζσζε δηαθνξψλ :
y(n) x(n) by(n 1) ay(n 2), a b R

(νη αξρηθέο ζπλζήθεο ζεσξνχληαη κεδεληθέο).
1) Πνηά ζρέζε πξέπεη λα ζπλδέεη ηνπο ζπληειεζηέο a θαη b γηα λα έρεη ην
ζχζηεκα :
α) Γχν πφινπο πξαγκαηηθνχο θαη δηάθνξνπο κεηαμχ ηνπο
( 1 2 R, 1 2 , ¨ηζρπξή απφζβεζε¨).
β) Γχν πφινπο πξαγκαηηθνχο θαη ίζνπο κεηαμχ ηνπο ( 1 2 R, 1 2 ,
¨θξίζηκε απφζβεζε¨).
γ) Γχν ζπδπγείο κηγαδηθνχο πφινπο ( 1 2 C, 1 2 , ¨αζζελήο
απφζβεζε¨).
΢ε θάζε πεξίπησζε πψο ζα εθθξάδεηαη ε απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο,
h(n) , ηνπ ζπζηήκαηνο ζπλαξηήζεη ησλ πφισλ ηνπ 1 θαη 2 ;
2) Να πξνζδηνξηζζεί ε απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h(n) , γηα ηα επφκελα
δεχγε ζπληειεζηψλ a θαη b .
α) a 012
. , b 0.8
β) a 016
. , b 0.8
γ) a 0.20 , b 0.8
3) Να ζρεδηαζηεί ελδεηθηηθά, ην ζήκα εμφδνπ, y(n) , (ή πεξηβάιινπζά ηνπ) γηα
ζήκα εηζφδνπ x(n) u(n) θαη γηα ηξία δεχγε ζπληειεζηψλ ηνπ πξνεγνχκελνπ
εξσηήκαηνο.
ΛΥΣΗ
y(n) x(n) by (n 1) ay(n 2), a , b R, {Α.΢.}=0

1) Μεηαζρεκαηίδνπκε θαηά z ηελ εμίζσζε δηαθνξψλ ηνπ ζπζηήκαηνο :
Y ( z) X ( z) b z 1 Y ( z) a z 2 Y ( z)
1 2 Y ( z) 1 z2
Y ( z) 1 b z a z X ( z) H ( z) 1 2
X ( z) 1 b z a z z2 b z a
2 b b2 4a
Πφινη ηνπ ζπζηήκαηνο : z b z a 0 1, 2
2
α: 1, 2 R 1 2 b2 4a 0 b2 4a
2 2
β: 1, 2 R 1 2 b 4a 0 b 4a
*
γ: 1, 2 C 1 2
b2 4a 0 b2 4a
Ζ απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h(n) , ζε θάζε πεξίπησζε ζα εθθξάδεηαη ζπλαξηήζεη ησλ

πφισλ 1, 2 σο εμήο :
z2
α: 1, 2 R 1 2 H ( z)
(z 1 )( z 2 )
H ( z) z A1 A2
z (z 1 )( z 2 ) z 1 z 2
H ( z) 1
A1 (z 1 )
z z 1 1 2
H ( z) 2
A2 (z 2 )
z z 2 2 1
Άξα :
1 1 2 1
H ( z)
1 2 z 1 2 1 z 2
1 1 n 2 n
h(n) Z H ( z) 1 2 u( n) , (Α)
1 2 2 1
z2
β: 1, 2 R 1 2 H ( z)
(z )2
H ( z) z B1 B2
2
z (z ) z (z )2
1 d2 1 z d
B1 (z )2 ( z) 1
( 2 1)! dz 2 1 (z ) 2
z dz
Άξα :
1 d2 2 z
B2 (z )2 z
( 2 2)! dz 2 2 (z )2 z z
1 1
H ( z) 1
z z 2
1 n n n
h(n) Z H ( z) n u(n) (n 1) u(n) , (Β)
* j j z2
γ: 1, 2 C 1 1 r e 0
, 2 r e 0
H ( z) *
2
(z 1 )( z 1 )
*
H ( z) z A A
*
z (z 1 )( z 1 ) z 1 z 1
*
H ( z) 1 1
A (z 1 ) * A* *
z z 1 1 1 1 1
*
1 1 1 1
H ( z) * * *
1 1 z 1 1 1 z 1
*
n * n
h( n ) Z 1 H ( z) 1
* 1 *
1
1 u( n )
1 1 1 1
1
n j * n
1 1
h(n) 2 Re * 1 u(n) 2 Re * e 1 1
1 ej n 1
u(n)
1 1 1 1
n 1
1
h( n ) 2 cos n 1
u( n ) , (Γ)
* 1 *
1 1  1 1
2) α) ( a 012
. , b 0.8 ) b 2 4a 0.64 0.48 016
. 0
0.8 0.4 0.4 0.8 0.4 12
.
1 0.2, 2 0.6
2 2 2 2
Άξα ζχκθσλα κε ηελ ζρέζε (Α) ζα έρνπκε :
0.2 n 0.6 n 3 n 1 n
h( n) 0.2 0.6 u( n ) 0.6 0.2 u( n ) .
0.2 0.6 0.6 0.2 2 2
β) (a . , b 0.8 )
016 b 2 4a 0.64 0.64 0
0.8
1 2 0.4 . Έηζη ζχκθσλα κε ηελ ζρέζε (Β) ζα έρνπκε :
2
n
h( n) ( n 1) 0.4 u( n) .
γ) (a 0.20 , b 0.8 ) b2 4a 0.64 0.80 016

. 0
0.8 j 0.4 0.8 j 0.4
1 0.4 j 0.2, 2 0
.
4 j0
.2
2 2 *
1
1 1
2 2 2
1 0.4 0.2 016
. 0.04 2
0.20 0.447, θαη
0.2
1 arctan 26.565 ( 0 )
0.4
*
1 1 0.4 j0.2 0.4 j0.2 j0.4 0.4, θαη
1 0.4 j 0.2
1
*
1 j 0.4 0
.4 j 0
.2 
j 0
.4 63
 .435

26.565 90 0
Έηζη, ζχκθσλα κε ηελ ζρέζε (Γ) ζα έρνπκε :

1
h( n) 2 ( 0.447) n 1 cos n 26
.565
 63.435
  u( n) .
0
.4 0 0
5
3) Όπσο γλσξίδνπκε απφ ηε ζρεηηθή ζεσξία, ε έμνδνο κε ηε ρξήζε ηνπ ζπλειηθηηθνχ
αζξνίζκαηνο, ζα δίλεηαη :
y(n) h(n ) * x(n ) h(k ) x(n k ), x(n) u( n )

k
n
y ( n) h( k ) u( n k ) h( k ), n 0.
k k 0
΢πλεπψο ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο, ηε ρξνληθή ζηηγκή n , είλαη ην άζξνηζκα ησλ δεηγκάησλ
ηεο απφθξηζεο κνλαδηαίνπ δείγκαηνο κέρξη απηή ηε ζηηγκή. Έηζη, γηα ηα ηξία δεχγε
ζπληειεζηψλ ζα έρνπκε αληίζηνηρα.
α)
h(n ) 3
( )( 0 ,6 ) n
2
y( n )
A1
...
n
β)
h(n )
(n 1)( 0 ,4 ) n
n
y( n )
A2
...
n
γ)
h(n )
n
0
y( n )
A3
0
ΑΣΚΗΣΗ 113
Γίλνληαη ηα Γ.Υ.Α. ζπζηήκαηα δηαθξηηνχ ρξφλνπ ( 0 a 1 ):
x( n ) w(n)
+
1 a
M
z
G(z)
x( n ) 1 1/ a y( n )
G( z) +
w(n)
H( z)
1) Να πξνζδηνξηζηνχλ νη ζπλαξηήζεηο κεηαθνξάο G( z) θαη H( z) . Να

πξνζδηνξηζηνχλ θαη λα ζεκεησζνχλ ζην επίπεδν - z ηα κεδεληθά θαη νη
πφινη ηνπ ζπζηήκαηνο H( z) .
2) Να ζρεδηαζηεί, ελδεηθηηθά, ην πιάηνο ηεο απφθξηζεο ζπρλφηεηαο, | H( )| ,
[0,2 ) , γηα a 0 θαη a 1 . Να πξνζδηνξηζηεί ε έμνδνο ηνπ
ζπζηήκαηνο, ζηε ζηαζεξή θαηάζηαζε, αλ ε είζνδνο είλαη ηεο κνξθήο :
x k ( n ) cos[(2 / M) k n] u( n ) , k 0,1,2,..,[M / 2]
3) Πνηά είλαη ε γεσκεηξηθή ζεκαζία ηεο ζέζεο, ζην επίπεδν - z, ησλ
κεδεληθψλ θαη ησλ πφισλ ελφο ζπζηήκαηνο ζε ζρέζε κε ηνλ κνλαδηαίν
θχθιν, γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο απφθξηζεο ζπρλφηεηαο; Ση επίδξαζε έρεη
ζηελ απφθξηζε ζπρλφηεηαο ε ηνπνζέηεζε ελφο κεδεληθνχ ή ελφο πφινπ
επάλσ ζηνλ κνλαδηαίν θχθιν;
ΛΥΣΗ
1) i) Απφ ην πξψην ζρήκα παίξλνπκε :

W( z ) (1 a )X( z) a z M W( z) W( z)[1 a z M
] (1 a )X( z) .
W( z ) 1 a
Ηζρχεη : G( z) G( z) M .
X( z) 1 a z
ii) Όκνηα, ζην δεχηεξν ζρήκα βξίζθνπκε φηη:
1 1
Y( z ) [X( z ) G( z ) X( z )] (1 G( z )) X( z )
a a
Y( z ) 1 1 1 a
H( z ) (1 G( z )) (1 )
X( z ) a a 1 a z M
1 1 a z M 1 a 1 a(1 z M )
H( z )
a 1 a z M a 1 a z M
1 z M zM 1
H( z)
1 a z M zM a
zM 1
Δπνκέλσο ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο είλαη : H( z) .
zM a
M M
Μεδεληθά ζπζηήκαηνο : z 1 0 z 1.
Άξα έρνπκε πφινπο ηηο M-νζηέο ξίδεο ηεο κνλάδαο.
2
Έηζη : i exp j ( i 1) , i 1,2,3,.., M.
M
M
Πφινη ζπζηήκαηνο : z a 0 zM a .
Πξφθεηηαη γηα ηηο ηηο M-νζηέο ξίδεο ηνπ a ( 0 a 1 ).
Δπνκέλσο :
2
i a1/ M exp j ( i 1) , i 1,2,3,.., M.
M
΢πκπεξαζκαηηθά, κπνξνχκε λα πνχκε :

- Σα κεδεληθά ηνπ ζπζηήκαηνο, i , βξίζθνληαη ζηνλ κνλαδηαίν θχθιν, κε αξρή ην ζεκείν
2
z 1 , ζε ηζαπέρνληα ζεκεία, κε "άλνηγκα" ηφμνπ .
M
- Οη πφινη ηνπ ζπζηήκαηνο, i , βξίζθνληαη ζηνλ θχθιν αθηίλαο βξίζθνληαη ζηνλ θχθιν αθηίλαο
1/ M
a ( πνπ είλαη ζην εζσηεξηθφ ηνπ κνλαδηαίνπ θχθινπ), κε αξρή ην ζεκείν z a1/ M , ζε
2
ηζαπέρνληα ζεκεία, κε "άλνηγκα" ηφμνπ .
M
2) Ζ απφθξηζε ζπρλφηεηαο ππνινγίδεηαη θαηά ηα γλσζηά :
zM 1 ej M
1
H( z) H( ) H( z)|z j .
zM a e
ej M
a
΢ηελ πεξίπησζε φπνπ a 0 παίξλνπκε :
j M M
e 1 j M
H( ) j M 1 e j M H( ) e 2
2 j sin( ).
e 2
Σν πιάηνο ηεο απφθξηζεο ζπρλφηεηαο ζα είλαη :
M
| H ( ) | 2 | sin( )|, [0,2 ) .
2
|H( )|
π.χ. Μ=8
3 5 3 7 2
0
4 2 4 4 2 4
΢ηελ πεξίπησζε φπνπ a 1 παίξλνπκε :

ej M
1
H( ) 1.
ej M
1
Γειαδή ην ζχζηεκα ηείλεη λα γίλεη νινπεξαηφ (All pass). Βέβαηα ηα κεδεληθά παξακέλνπλ ζηηο
2
ζέζεηο (ή ζπρλφηεηεο) ( i 1) θαη νη πφινη πιεζηάδνπλ κελ αξθεηά θνληά αιιά δελ
M
αθπξψλνπλ ηα κεδεληθά. Έηζη νη κεδεληζκνί πιάηνπο ζηα αληίζηνηρα ζεκεία ζα παξακείλνπλ.
΢πλεπψο, ε απφθξηζε πιάηνπο ζα είλαη ζηαζεξή (ζπκπεξηθνξά νινπεξαηνχ ζπζηήκαηνο)
2
εθηφο απφ ηα ζεκεία ( i 1) πνπ ζα κεδελίδεηαη κε αξθεηά απφηνκε (ζρεδφλ ζεκεηαθή)
M
πηψζε.
|H( )|
0
π/4 π/2 3π/4 π 2π
Απφ ηε ζεσξία γλσξίδνπκε φηη αλ ε είζνδνο ελφο Γ.X.A. ζπζηήκαηνο είλαη εκηηνλνεηδέο ζήκα,
κε ζπρλφηεηα 0 , ηφηε ε έμνδνο είλαη νκνίσο εκηηνλνεηδέο ζήκα ηεο ίδηαο ζπρλφηεηαο 0,
ηξνπνπνηεκέλν θαηά πιάηνο θαη θάζε θαηά ηηο πνζφηεηεο | H( 0 )| θαη H( 0 ) ή ( Φ(Ων) ),
αληίζηνηρα.
Γειαδή έρνπκε :
cos( n ) |H( )| cos ( n ( ))

0 0
H( ) 0 0 0 0
x( n ) Γ.Υ.Α. y( n )
Δδψ, ε ζπρλφηεηα (ή νη ζπρλφηεηεο) ηνπ ζήκαηνο εηζφδνπ είλαη :
2
0 ,k k, k 0,1,2,..,[M / 2] . Οη ζπρλφηεηεο απηέο φκσο είλαη θαη νη ζπρλφηεηεο
M
κεδεληζκψλ (απνθνπήο) ηνπ ζπζηήκαηνο ζχκθσλα κε φζα αλαθέξζεθαλ ζην πξψην
εξψηεκα.
2
Δπνκέλσο : | H( k )| 0 , k 0,1,2,..,[M / 2] .
M
΢πλεπψο ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο, ζην ππφ ζπδήηεζε ζήκα εηζφδνπ, είλαη κεδεληθή:
2
xk(n) cos( kn ) u ( n ) y( n ) 0
M zM 1
H( z)
zM a
M
k 0 ,1, 2 , .., [ ]
2
Γ.Υ.Α.
3) Ζ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H( z) , ελφο Γ.Υ.Α. ζπζηήκαηνο δηαθξηηνχ ρξφλνπ έρεη ηελ εμήο
κνξθή:
q
(z i )
i 1
H( z) K p
(z i )
i 1
φπνπ : i ηα κεδεληθά ηνπ ζπζηήκαηνο (q ην πιήζνο) θαη i νη πφινη ηνπ ζπζηήκαηνο (p ην
πιήζνο).
     
΢πκβνιίδνπκε κε ri z i θαη si z i.
Δπίζεο γλσξίδνπκε φηη : H( ) H( z)|z ej

, δειαδή ν γεσκεηξηθφο ηφπνο κεηαβνιήο ηνπ z,
γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο απφθξηζεο ζπρλφηεηαο, είλαη ν κνλαδηαίνο θχθινο.
Έηζη γηα ην πιάηνο ηεο απφθξηζεο ζπρλφηεηαο, | H( )| , ζα έρνπκε :
q

| ri |
i 1
| H( )| | H( z )|z ej
| K| | p |z ej

| si |
i 1
Im z
γεσκεηξηθφο ηφπνο
κεηαβνιήο ηνπ z ( z ej )
j
  
z si
i
  
i z i ri
 
i z i

i
0 1 Re z
Δπίζεο γηα ηε θάζε ηεο απφθξηζεο ζπρλφηεηαο έρνπκε :

q p
 
H( ) K ri si .
i 1 i 1
Απφ ην πξνεγνχκελν ζρήκα εχθνια ζπλάγεηαη ην ζπκπέξαζκα φηη ε γεηηλίαζε ελφο κεδεληθνχ
κε ην κνλαδηαίν θχθιν (ζε θάπνηα ζπρλφηεηα i ) ζα έρεη σο απνηέιεζκα ηελ ζεκαληηθή

κείσζε ηνπ κέηξνπ ηνπ αληίζηνηρνπ δηαλχζκαηνο, ri , ζηελ πεξηνρή ζπρλνηήησλ γχξσ απφ ην
i . ΢πλεπψο ην πιάηνο ηεο απφθξηζεο ζπρλφηεηαο, ζ'απηή ηε πεξηνρή ζπρλνηήησλ, ζα
γίλεηαη πνιχ κηθξφ.
Αληίζηνηρα ζπκβαίλνπλ θαηά ηε γεηηλίαζε ελφο πφινπ, i , κε ην κνλαδηαίν θχθιν. Αιιά ηψξα

ην δηάλπζκα si , πνπ ειαρηζηνπνηείηαη θαηά κέηξν, βξίζθεηαη ζηνλ παξνλνκαζηή ηεο
ζπλάξηεζεο κεηαθνξάο κε απνηέιεζκα ηελ αχμεζε ηνπ πιάηνπο ηεο απφθξηζεο ζπρλφηεηαο
ζηελ αληίζηνηρε πεξηνρή ζπρλνηήησλ.
Πξνθαλψο, κεηά απφ φζα αλαθέξζεθαλ, ε ηνπνζέηεζε ελφο κεδεληθνχ επάλσ ζηνλ κνλαδηαίν
θχθιν ζα ζεκαίλεη πιήξε απνθνπή (κεδεληζκφ) ηεο αληίζηνηρεο ζπρλφηεηαο ελψ ε
ηνπνζέηεζε ελφο πφινπ επάλσ κνλαδηαίν θχθιν ζα ζεκαίλεη απεηξηζκφ πιάηνπο (ηδαληθφο
ζπληνληζκφο).
ΑΣΚΗΣΗ 114
Γίλεηαη Γ.Υ.Α. ζχζηεκα ζπλερνχο ρξφλνπ κε θξνπζηηθή απφθξηζε, h(t ) :
h(t ) 1 sin t t 1 sin c(t ), t R.
1. Να πξνζδηνξηζηεί θαη λα ζρεδηαζζεί ε απφθξηζε ζπρλφηεηαο,
H ( ) F h( t ) , 2 f, R . Πψο ραξαθηεξίδεηαη ην ζχζηεκα απφ
πιεπξάο δηέιεπζεο ζπρλνηήησλ;
2. Να πξνζδηνξηζηεί ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο, αλ ην ζήκα εηζφδνπ δίλεηαη
απφ ηε ζρέζε :
x(t ) cos(05
. t ) cos(15
. t)
3. Σξνπνπνηήζηε θαηάιιεια ηελ θξνπζηηθή απφθξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο έηζη
ψζηε ε έμνδνο ηνπ λα πξνθχπηεη ε ίδηα κε ηελ αλσηέξσ είζνδν.
4. ΢ρνιηάζηε επαξθψο ηε δπλαηφηεηα, ή κε, ηεο πξαγκαηνπνίεζεο ηνπ ππφ
εμέηαζε ζπζηήκαηνο, κε θπζηθά (πξαγκαηηθά) ζηνηρεία.
ΛΥΣΗ
(t ) h( t )
Γ.Χ.Α.
1) H( ) F h( t ) , 2 f
Ωο γλσζηφλ, ν κεη/ζκφο Fourier ηνπ ηεηξαγσληθνχ ζήκαηνο είλαη ην ζήκα sinc, ζην ρψξν ηεο
ζπρλφηεηαο, ζχκθσλα κε ηελ εμήο αληηζηνηρία :
x( t )
t
A ( )
A F
-1
F
t
/2 0 /2
X( )
A
A sin c ( )
2
2 2
Γειαδή :
t F
A A sin c .
2
Δπίζεο απφ ηελ ηδηφηεηα ηεο δπτθφηεηαο ηνπ κεη/ζκνχ Fourier έρνπκε :
F F
Αλ x(t ) X( ) X (t ) 2 x( ) .
Γηα λα γίλεη φκσο ην X (t ) h(t ) ζα πξέπεη :
2 1 1
A 2 A .
2
Έηζη γηα λα γίλεη ν κεη/ζκφο Fourier ηνπ h(t ) ζα είλαη :
1
H( ) F h( t ) 2 x( ) 1 2 A 2
A 2 2 2
2
2
Δπνκέλσο ην Γ.Υ.Α. ζχζηεκα έρεη απφθξηζε ζπρλφηεηαο, H( ) , πνπ αληηζηνηρεί ζε απηή ηνπ
ηδαληθνχ βαζππεξαηνχ θίιηξνπ, κε εχξνο δψλεο δηειεχζεο ζπρλνηήησλ (BW) κνλάδα.
H( )
( )
2
1
-1 0 1
2
( BW 1)
2) Απφ ηελ ζεσξία ησλ Γ.Υ.Α. ζπηεκάησλ γλσξίδνπκε φηη :

cos( n ) |H( )| cos ( n ( ))

0 0
H( ) 0 0 0 0
x( n ) Γ.Υ.Α. y( n )
Δδψ έρνπκε :
0 ,1 0.5, 0,2 15
.
x (t ) cos(0.5t ) cos(15
. t)
A1 A2 1, 0,1 0,2 0
H( ) H( 0,1 ) 1, H ( 0, 2 ) 0
2
( 0 ,1 ) 0, ( 0, 2 ) 0
Άξα :
y (t ) H ( 0 ,1 ) cos( 0 ,1 t ( 0 ,1 )) H ( 0, 2 ) cos( 0, 2 t ( 0 , 2 ))

   
   
   
  
1 0.5 0 0 1.5 0
y (t ) cos(05
. t)
΢ηελ ίδηα απάληεζε κπνξνχζακε λα θαηαιήμνπκε θαη κε ηελ επίιπζε ζην πεδίν ηεο
ζπρλφηεηαο :
F
y(t ) h(t ) * x(t ) Y( ) H( ) X ( ).
Αιιά :
H( ) ( ) θαη
2
X( ) ( 15
.) ( 05
.) ( 15
.) ( 05
.)
Δθηειψληαο ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ζην πεδίν ηεο ζπρλφηεηαο έρνπκε :
Y( ) H( ) X ( ) ( 05
.) ( 05
.)
1
y (t ) F Y( ) cos(05
. t)
3) Γηα λα πξνθχπηεη ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο ίδηα κε ηελ ζπγθεθξηκέλε είζνδν πξέπεη ην
εχξνο δψλεο δηέιεπζεο ζπρλνηήησλ λα απμεζεί ηφζν ψζηε λα εκπίπηνπλ ζηελ δψλε δηέιεπζεο
θαη νη δχν ζπληζηψζεο ηνπ ζήκαηνο εηζφδνπ. Μηα ηηκή θαηάιιειε πξέπεη λα είλαη κεγαιχηεξε
ηνπ 1.5 θαη γηα ιφγνπο απιφηεηαο αο ζεσξήζνπκε ηελ ηηκή 2 (BW=2).
Γειαδή ε ηξνπνπνηεκέλε απφθξηζε ζπρλφηεηαο ζα έρεη ηελ εμήο κνξθή :
H ( )
( )
4
1
-2 0 2
4
( BW 2)
H'( ) H ( ) (Γειαδή ην ηξνπνηεκέλν ζχζηεκα έρεη δηπιάζην εχξνο δψλεο απφ ην

2
αξρηθφ)
Βάζεη φκσο ηεο ηδηφηεηαο ηεο αληίζηξνθεο επέθηαζεο ησλ κεη/ζκψλ Fourier, έρνπκε :
F1
'
H ( ) H( ) 2 h(2t ) h ' (t ) . Άξα :
2
1 2
h ' (t ) 2 h( 2t ) 2 sin c( 2t ) sin c( 2t ) .
'
Ζ γξαθηθή παξάζηαζε ηεο h ( t ) θαίλεηαη ζηε ζπλέρεηα :
h (t)
2
2
sin c ( 2 t )
t
3 3
0
2 2 2 2
4) Σν ππφ εμέηαζε ζχζηεκα έρεη θξνπζηηθή απφθξηζε, h(t ) , πνπ είλαη κε αηηηαηφ ζήκα.
Γειαδή ελψ ε θξνπζηηθή είζνδνο, (t ) , εθαξκφδεηαη ζην ζχζηεκα ηελ ρξνληθή ζηηγκή κεδέλ,
ην ζχζηεκα έρεη αξρίζεη θαη απνθξίλεηαη ζηελ ζπγθεθξηκέλε είζνδν πξηλ απφ άπεηξν ρξφλν,
ζαλ λα γλψξηδε ηη ζα ηεζεί ζαλ είζνδνο ζην κέιινλ. Απηφ φκσο παξαβηάδεη ηελ αξρή ηεο
αηηηαηφηεηαο πνπ πξνυπνζέηεη φηη ηα αίηηα πξνεγνχληαη ησλ απνηειεζκάησλ ηνπο. Δπεηδή δε
φια ηα θπζηθά (πξαγκαηηθά) ζηνηρεία θαη ζπζηήκαηα ππαθνχνπλ ζ’απηή ηελ αξρή,
ζπκπεξαίλνπκε φηη ην ζπγθεθξηκέλν Γ.Υ.Α. ζχζηεκα δελ είλαη δπλαηφλ λα πξαγκαηνπνηεζεί κε
θπζηθά κέζα.
ΑΣΚΗΣΗ 115
Έλα Γ.Υ.Α. θαη Αηηηαηφ ζχζηεκα δηαθξηηνχ ρξφλνπ έρεη άξηην ηκήκα, h e ( n ) , ηεο
απφθξηζεο κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h( n ) , πνπ δίλεηαη απφ ηε ζρέζε :
0 , n 0
he (n) 1 , n 1
2 , n 2
1) Να πξνζδηνξηζηεί θαη λα ζρεδηαζηεί ε απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο,
h( n ) . Πψο εθθξάδεηαη ε h( n ) κε ρξήζε ζηνηρεησδψλ ζεκάησλ δηαθξηηνχ
ρξφλνπ;
2) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H( z) , ηνπ ζπζηήκαηνο, ε
ζρέζε εηζφδνπ-εμφδνπ (εμίζσζε δηαθνξψλ) θαη λα ζεκεησζνχλ ζην
επίπεδν-z νη πφινη θαη ηα κεδεληθά ηνπ. Να πξνζδηνξηζηεί θαη λα
ζρεδηαζηεί ε απφθξηζε ζπρλφηεηαο, X( ) , ζην δηάζηεκα [0, ] . Πψο
ραξαθηεξίδεηαη ην ζχζηεκα απφ πιεπξάο δηέιεπζεο ζπρλνηήησλ;
3) Να κειεηεζεί ε επζηάζεηα ηνπ ππφ εμέηαζε ζπζηήκαηνο, θαηά ηελ έλλνηα
"θξαγκέλε είζνδνο-θξαγκέλε έμνδνο" (BIBO), κε κεζνδνινγία ηφζν ζην
πεδίν ηνπ ρξφλνπ φζν θαη ζην πεδίν ηεο ζπρλφηεηαο.
Πνηά πξνυπφζεζε πξέπεη λα ηθαλνπνηεί ε απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο,
h( n ) , ελφο Γ.Υ.Α. ζπζηήκαηνο γηα λα είλαη απηφ αληηζηξέςηκν; Δμεγείζηε ηε
ζεκαζία απηήο ηεο πξνυπφζεζεο. Δίλαη ην ππφ εμέηαζε ζχζηεκα
αληηζηξέςηκν;
4) Να πξνζδηνξηζηεί ε έμνδνο, y( n ) , ηνπ ζχλζεηνπ ζπζηήκαηνο,
h ( n ) , αλ ε είζνδνο ηνπ x( n ) είλαη ην κνλαδηαίν ελαιιαθηηθφ ζήκα;
h( n )
x( n ) + y( n )
΢
+
( n 1) h( n )
h σ( n )
ΛΥΣΗ
1) Γλσξίδνπκε φηη ην άξηην κέξνο κηαο ζπλάξηεζεο ηζνχηαη κε :

1
he (n) [h( n ) h( n )] h( n ) h( n ) 2 h e ( n ) .
2
Δπεηδή φκσο ην Γ.Υ.Α. ζχζηεκα είλαη θαη αηηηαηφ ζπλεπάγεηαη φηη γηα
n 0 h( n ) 0 .
Δπνκέλσο γηα n 0 ζα έρνπκε : h( n ) h( n ) 2 h e ( n ) ή h( n ) 2h e ( n ) .

0
Σειηθά κπνξνχκε λα γξάςνπκε :
0 , n 0
h( n ) 2 , n 1
4 , n 2
ή h( n ) 2 ( n 1) 4 u( n 2) 2[u( n 1) u( n 2)] .
2) Γηα λα βξνχκε ηε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, κεηαζρεκαηίδνπκε θαηά Z ηελ ηειεπηαία ζρέζε :

z 2( z 1)
H( z) Z h( n ) 2 z 1 4z 2
z 1 z(z 1)
Άξα :
2( z 1) 2z 1 2z 2
Y( z)
H( z)
z( z 1) 1 z1 X( z)
1
Z
Y( z)[1 z 1 ] X( z)[2z 1 2z 2 ]
2x( n 1) x( n 2) y( n ) y( n 1)
y( n ) y( n 1) 2[x( n 1) x( n 2)]
Γηα λα θαηαιήμνπκε ζηελ παξαπάλσ ζρέζε, πνπ είλαη ε ζρέζε εηζφδνπ- εμφδνπ (εμίζσζε
δηαθνξψλ), δερηήθακε φηη νη αξρηθέο ζπλζήθεο είλαη κεδεληθέο.
2( e j 1)
j
2e 2 ( e
j
2
e
j
2
) 2 cos( )
H( ) H( z )|z H( ) 2 e j 2
j
e
e j (e j 1) j j j
e j e 2 (e 2
e 2
) 2 j sin( )
2
cos( )
H( ) 2 e
j(
2
) 2
sin( )
2
(γηαηί j ej /2
).
Σν κέηξν ηεο απφθξηζεο ζπρλφηεηαο ηζνχηαη κε :
cos( )
| H( )| 2 | 2 |
sin( )
2
ελψ ε θάζε είλαη ίζε κε :
cos( )
H( ) ( ) Arg 2 .
2
sin( )
2
cos( )
Σν δεχηεξν κέινο Arg 2 είλαη κεδέλ γηα [0, ] .
sin( )
2
|H( )|
4
Βαθυπερατό (Low Pass)
2
/2
H( )
2 2
/2
2
d ( )
Κλίση=-1 ( 1)
d
3) Ζ Δπζηάζεηα BIBO ζηα πεδία ηεο ζπρλφηεηαο θαη ηνπ ρξφλνπ νξίδεηαη αληίζηνηρα :
Πεδίν ρξφλνπ : Αλ | h( n )| , ηφηε έρνπκε αζηάζεηα.
n
Πεδίν ζπρλφηεηαο : Πξέπεη max| z ,i | 1 (δειαδή νη πφινη λα βξίζθνληαη κέζα ζηνλ
i
κνλαδηαίν θχθιν). Δδψ max| z ,i | 1 , ππάξρεη ινηπφλ πφινο επάλσ ζηνλ κνλαδηαίν θχθιν
i
ΟΡΗΑΚΖ ΔΤ΢ΣΑΘΔΗΑ (ε νξηαθή επζηάζεηα είλαη έλα είδνο αζηάζεηαο).
Γηα λα είλαη ην ζχζηεκα αληηζηξέςηκν ζχκθσλα κε ηε ζεσξία ζα πξέπεη λα ηζρχεη : h(0) 0.

Όκσο, ζηελ πεξίπησζή καο έρνπκε h( 0) 0 , νπφηε ην ζχζηεκα δελ αληηζηξέθεηαη.
(Ζ θπζηθή ζεκαζία ηεο απαίηεζεο απηήο εχθνια γίλεηαη αληηιεπηή αλ εμεηαζηεί ην αθφινπζν
ζρήκα αληηζηξνθήο ηνπ ζπζηήκαηνο :
Αντίστρουο σύστημα
Ευθύ σύστημα
x( n ) y( n ) x( n )
1
S S
Ταυτοτικό σύστημα
Αλ ζηελ είζνδν ζέζνπκε φπνπ x( n ) ( n ) ηφηε πξέπεη λα αλακέλνπκε ζηελ έμνδν μαλά
( n ) . Απηφ ζεκαίλεη φκσο φηη ην δεχηεξν ζχζηεκα (αληίζηξνθν) έρεη ζηελ είζνδφ ηνπ κε
κεδεληθφ δείγκα (γηα n 0 ). Ζ είζνδνο ηνπ φκσο είλαη ε έμνδνο ηνπ επζέσο ζπζηήκαηνο, πνπ
απηή ε έμνδνο κε ηε δεδνκέλε είζνδν ( n ) είλαη ε θξνπζηηθή απφθξηζε, h( n ) . Καη γηα n 0
πξέπεη h( n ) 0 , δειαδή h(0) 0 .
4)
h( n )
x( n ) + y( n )
΢
+
(n 1) h( n )
h σ( n )
Δίλαη :
h (n) h( n ) h( n 1) 2 ( n 1) 4u( n 2) [2 ( n 2) 4u( n 3)]
h ( n ) 2[ ( n 1) ( n 2)]
Άξα : y( n ) h ( n ) * x( n ) h ( n ) * u a ( n ) 2[ ( n 1) ( n 2)]* u a ( n )
ή y( n ) 2[u a ( n 1) u a ( n 2)] 2 ( n 1) .
΢εκείσζε: u a ( n ) 1, 11
, , 11
, , 1,... , u a ( n 1) 0,1, 11
, , 11
, ,... ,
u a ( n 2) 0,0,1, 11
, , 11
, , 1,... .
ΑΣΚΗΣΗ 116
1. Να πξνζδηνξηζηεί ν Γηαθξηηόο Μεηαζρεκαηηζκόο Fourier, H(m) , ηεζζάξσλ

ζεκείσλ, ηεο απόθξηζεο κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h(n) , ελόο ηδαληθνύ
βαζππεξαηνύ θίιηξνπ, δηαθξηηνύ ρξόλνπ, ηνπ νπνίνπ ε απόθξηζε
ζπρλόηεηαο H( ) δίδεηαη :
1, 2
H( ) , , .
0, 2
2. Να πξνζδηνξηζηνύλ ηα ηέζζεξα δείγκαηα ηεο απόθξηζεο κνλαδηαίνπ
δείγκαηνο, h(n) , ηνπ ππό εμέηαζε ηδαληθνύ βαζππεξαηνύ θίιηξνπ, κε
ρξήζε ηνπ Αληίζηξνθνπ Γηαθξηηνύ Μεηαζρεκαηηζκνύ Fourier.
3. Να απνδεηρζεί όηη ην επόκελν ιεηηνπξγηθό δηάγξακκα νδεγεί ζηνλ
ππνινγηζκό ηνπ Αληίζηξνθνπ Γηαθξηηνύ Μεηαζρεκαηηζκνύ Fourier (ΑΓΜΦ)
θάλνληαο ρξήζε ελόο “ζρήκαηνο ππνινγηζκνύ” ηνπ (επζύ) Γηαθξηηνύ
Μεηαζρεκαηηζκνύ Fourier (ΓΜΦ).
X( m ) x( n )
* F *
1
N
(Σπδπγήο κηγαδηθόο)
ΛΥΣΗ :
1, 2
H( ) , ,
0, 2
H( )
1
Πεξηνδηθή ζπλέρεηα
... ... κε πεξίνδν 2π
f
2 0 2
2 2
1, | | 2
H( ) , [ , ]
0, | | 2
1) Γλσξίδνπκε από ηε ζεσξία όηη :
H ( m) H( ) 2
m m
N
H ( 0) H( ) 1 H ( 0) 1
0 0 0
2
H (1) H( ) 1 H (1) 1
1 1
2 2
H ( 2) H( ) 0 H ( 2) 0
2 2
2
H (3) H( ) 3 H( ) 1 H (3) 1
3 3
2 2 2 2
3
Πξνζνρή : Η ηηκή ηνπ Ω είλαη θαη όρη γηαηί απηό είλαη εθηόο ηνπ δηαζηήκαηνο [-π,+π]
2 2
νπόηε αθαηξνύκε ην 2π.
Άξα ν ΓΜΦ ηεο h(n) είλαη :

F h(n) H (m) 1, 1, 0, 1
2) Από ηε ζεσξία νκνίσο γλσξίδνπκε :

1
h( n) F H ( m)
Άξα :
1 1 1 1 1 3
1 1 j 1 j 1 1 1
h( n)
4 1 1 1 1 0 4 1
1 j 1 j 1 1
  
 
W 1 H ( m) h( n)
Άξα :
3 1 1 1
h( n) , , ,
4 4 4 4
3)
X( m ) x( n )
* F *
1
N
(Σπδπγήο κηγαδηθόο)
Αξρίδνληαο από ηελ έμνδν έρνπκε :

2 * 2
1 * * 1 *
j mn 1 * *
j mn
x(n) F X (m) X ( m )e N
( X ( m )) e N
N N m N m
2
1 j
N
mn
x(n ) X ( m)e
N m
Απηή όκσο είλαη ε ζρέζε γηα ηνλ Αληίζηξνθν ΓΜΦ. Άξα, όλησο, ην ζρήκα πνπ πξνηάζεθε
θαηαιήγεη ζηνλ ππνινγηζκό ηνπ Αληηζηξόθνπ ΓΜΦ θάλνληαο ρξήζε ελόο ζρήκαηνο
ππνινγηζκνύ ηνπ επζέσο ΓΜΦ.
ΑΣΚΗΣΗ 117
Γίλεηαη ην ζήκα ζπλερνύο ρξόλνπ, x( t ) :
x( t ) sin(2 t ) sin(10 t ) sin(6 t ) .
i) Να ζρεδηαζηνύλ ηα δηπιεπξηθά θάζκαηα Πιάηνπο θαη Φάζεο, | X( f )| θαη
Arg X( f ) , αληίζηνηρα, γηα ην ζήκα x( t ) .
ii) Τν ζήκα x( t ) δεηγκαηνιεπηείηαη κε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο f S 4 Hz .
Να πξνζδηνξηζηεί ε έθθξαζε ηνπ ζήκαηνο δηαθξηηνύ ρξόλνπ, x( n ) , πνπ
πξνθύπηεη κεηά ηε δεηγκαηνιεςία. Γηθαηνινγήζηε ην απνηέιεζκα.
iii) Να γεληθεπηνύλ ηα ζπκπεξάζκαηα ηνπ πξνεγνπκέλνπ εξσηήκαηνο γηα ηνλ
επόκελν γξακκηθό ζπλδπαζκό ζεκάησλ x N (t ) :
N
1
xN (t) sin[2 (1 4k )t ] , t R , k Z .
2N 1 k N
πνπ δεηγκαηνιεπηείηαη νκνίσο κε ηελ ίδηα ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο
f S 4 Hz . Πνηά είλαη ε αθνινπζία ησλ ηηκώλ ηνπ δηαθξηηνύ ζήκαηνο x N (n )
πνπ πξνθύπηεη από ηε δεηγκαηνιεςία;
iv) Να δηαηππσζεί ην ζεώξεκα δεηγκαηνιεςίαο ηνπ C.Shannon γηα ζήκαηα
βαζηθήο δώλεο (base band signals), κε πεπεξαζκέλν εύξνο ζπρλνηήησλ.
Να ζρεδηαζηεί έλα ιεηηνπξγηθό δηάγξακκα, πνπ λα θαίλνληαη νη
απαξαίηεηεο βαζκίδεο κε ηηο ραξαθηεξηζηηθέο παξακέηξνπο ηνπο, γηα ηελ
πεξίπησζε δεηγκαηνιεςίαο ζεκάησλ θσλήο γηα θνηλή ηειεπηθνηλσληαθή
(ηειεθσληθή) ρξήζε κε ζεκαηνζνξπβηθό ιόγν (Signal to Noise Ratio)
SNR 40db , (ιόγσ ηνπ θβαληηζκνύ ησλ δηαζέζηκσλ ζηαζκώλ πιάηνπο).
ΛΥΣΗ
i) Από ηε ζρεηηθή ζεσξία ησλ κεηαζρεκαηηζκώλ Fourier ζεκάησλ ηζρύνο γλσξίδνπκε όηη :
F 1
x (t) sin( 2 f0 t ) X (f ) (f f0 ) (f f0 )
2j
θαη ζρεκαηηθά :
| X ( f )|
1/2
f
f0 0 f0
X (f )
π/2
f
f0 0 f0
-π/2
Δδώ έρνπκε :
f0,1 1Hz , f0, 2 5Hz , f0,3 3Hz .
Έηζη, ηα δηπιεπξηθά θάζκαηα πιάηνπο θαη θάζεο έρνπλ σο εμήο :
| X ( f )|
1/2
f
-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5
X (f )
π/2
-3 5 f
-5 -4 -2 -1 0 1 2 3 4
-π/2
ii)
f0 ,1 1Hz
1
sin( 2 f0,1t ) sin( 2 n TS ) sin( 2 n ) sin( n )
fS 4 Hz 4 2
f0 , 3 5 Hz
1 5 n
sin( 2 f 0,3 t ) sin(10 n TS ) sin(10 n ) sin( n ) sin( 2 n n ) sin( )
fS 4 Hz 4 2 2 2
f0 , 2 3 Hz
1 3 n
sin( 2 f 0, 2 t ) sin( 6 t ) sin( 6 n TS ) sin( 6 n ) sin( )=
fS 4 Hz 4 2
3 πn πn .
sin( 2πn ) sin( )
2 2
n n n n
Άξα : x( n ) x( t )|t nTS sin( ) sin( ) sin( ) 3 sin( ).
2 2 2 2
Τν δηαθξηηό ζήκα παίξλεη ινηπόλ ηηο ηηκέο :
n
x( n ) 3 sin( ) 3 ...0,1,0, 1,0,1,0, 1,0,... .
2
Όπσο παξαηεξνύκε από ην απνηέιεζκα πνπ πξνέθπςε κεηά ηελ δεηγκαηνιεςία κε
samples
ζπρλόηεηα fS ) , όιεο νη ζπληζηώζεο ηνπ αξρηθνύ ζήκαηνο ζπλερνύο
4 Hz( 4
sec
1
ρξόλνπ "εκθαλίδνληαη" ζην ζήκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ ζαλ ζρεηηθέο ζπρλόηεηεο F .
4
1
(Ιζνδύλακα ζαλ θπζηθέο ζπρλόηεηεο f F fS 4 Hz 1Hz ).
4
Απηό βέβαηα ήηαλ αλακελόκελν, γηαηί ζύκθσλα κε ην ζεώξεκα ηεο δεηγκαηνιεςίαο κόλν νη
fS fS
ζπρλόηεηεο κε f 0,i παξακέλνπλ ζηελ αξρηθή ηνπο ζέζε. Οη ζπρλόηεηεο κε f 0,i
2 2
fS
ζα ππνζηνύλ δηαδνρηθνύο θαηνπηξηζκνύο σο πξνο ηα ζεκεία 0 θαη , κέρξη λα
2
fS
θαηαιήμνπλ ζε ζπρλόηεηεο "είδσια" πνπ αλήθνπλ ζην δηάζηεκα [0, ].
2
Απηό είλαη ην γλσζηό θαηλόκελν αλαδίπισζεο (aliasing).
Από ηηο ηξεηο ζπληζηώζεο ηνπ αξρηθνύ ζήκαηνο ζπλερνύο ρξόλνπ κόλν ε f 0 ,1 ήηαλ
fS
κηθξόηεξε ηνπ 2Hz . Οη άιιεο δύν ζπληζηώζεο f 0, 2 θαη f 0,3 , 3 θαη 5Hz αληίζηνηρα,
2
fS
επεηδή ήηαλ κεγαιύηεξεο από , κεηά ηνπο δηαδνρηθνύο θαηνπηξηζκνύο εκθαλίζηεθαλ
2
ζηελ ζιεζε "είδσιν" ηνπ 1Hz , ζύκθσλα θαη κε ην επόκελν ζρήκα :
1η ανάκλαζη
2η ανάκλαζη
f0,1 f0 , 2 f0 ,3
f
-2 -1 0 1 2 3 4 5
fS / 2
Σημεία ανάκλαζης
Παραηηρήζιμο εύρος ζστνοηήηφν

μεηά ηη δειγμαηοληυία
iii) Ο γξακκηθόο ζπλδπαζκόο ησλ ζεκάησλ (αξκνληθώλ) πνπ δίλεηαη έρεη σο εμήο :
N
1
xN (t) sin[2 (1 4k )t ] , t R, k Z.
2N 1 k N
Γειαδή πξόθεηηαη γηα ην ζύλνιν αξκνληθώλ κε ζπρλόηεηεο :
(1 4N)Hz,.., 7Hz, 3Hz, 1Hz, 5Hz, 9Hz,...,(1 4N)Hz .
Γηα ηελ ηπρνύζα αξκνληθή απηνύ ηνπ ζπλόινπ ζα έρνπκε κεηά ηε δεηγκαηνιεςία :
f0,k (1 4k )Hz
1 2πn π
sin[2π(1 4k )t] sin[2π(1 4k ) n ] sin[ π
2 kn
] sin( n)
fS 4Hz 4 4 αθέξαη νο 2
Γειαδή παξαηεξνύκε όηη ε ηπρνύζα αξκνληθή ηνπ πξναλαθεξζέληνο γξακκηθνύ
ζπλδπαζκνύ, κεηά ηελ πξάμε ηεο δεηγκαηνιεςίαο εκθαλίδεηαη ζηε ζέζε κε ζρεηηθή
1
ζπρλόηεηα F .
4
Eπνκέλσο γίλεηαη αληηιεπηή ζαλ θπζηθή ζπρλόηεηα :

1
f 0 ,k F fS 4 Hz 1Hz , k.
4
Δπνκέλσο, κεηά ηε δεηγκαηνιεςία, ζα έρνπκε γηα ηνλ γξακκηθό ζπλδπαζκό xN (t) :
N
1 fS 4 Hz 1 n n
xN (t) sin[2 (1 4k )t ] [( 2 N 1) sin( )] sin( ) xN (t)
2N 1 k N 2N 1 2 2
άξα : x N (t ) ...,0,1,0, 1,0,1,0, 1,0,... .
iv) Τν ζεώξεκα ηεο δεηγκαηνιεςίαο ηνπ C.Shannon γηα ζήκαηα βαζηθήο δώλεο, έρεη σο εμήο :
"Κάζε ζήκα ζπλερνύο ρξόλνπ, x( t ), t R , πνπ είλαη θαζκαηηθά πεξηνξηζκέλν ζην
δηάζηεκα[ B, B] (βαζηθή δώλε), δειαδή κε εύξνο δώλεο (Bandwidth) BW=B, κπνξεί λα
αλαπαξαζηαζεί από ηζαπέρνληα δείγκαηά ηνπ, x( nTS ) , ρσξίο θακκηά απώιεηα
πιεξνθνξίαο. Τα δείγκαηα απηά, πνπ έρνπλ πξνθύςεη από ηε δεηγκαηνιεςία ηνπ ζήκαηνο
1
x( t ) , πξέπεη λα έρνπλ κεηαμύ ηνπο "ρξνληθή απόζηαζε" TS (ή ηζνδύλακα ε
2B
1
ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο fS 2B ).
TS
Έηζη, έρνπκε ην εμήο ζρήκα δεηγκαηνιεςίαο :
xa ( t ) 1 | H ( f )| xs ( t )
-B +B
Καηφδιαβαηό
ιδανικό θίληρο
s( t ) s( t ) (t nTS )
n
... ...
Σσρμός κροσζηικών
παλμών (impulse train)
t
S
όπνπ xS ( t ) x( t ) s( t ) x( t ) (t nTS ) x( nTS ) ( t nTS ) θαη θπζηθά

n n
1 1
TS ή fS 2B .
2B TS
Σ' απηή ηελ πεξίπησζε ε "αλαθαηαζθεπή" ηνπ ζήκαηνο ζπλερνύο ρξόλνπ x( t ) , από ηα
δείγκαηα x( nTS ) , επηηπγράλεηαη κε ηε ρξήζε ηεο ζρέζεο "παξεκβνιήο" :
x( t ) x( nTS ) sin c[ (t nTS )]

n TS
ζύκθσλα κε ην επόκελν ζρήκα αλαθαηαζθεπήο :
h( t ) x( t ) xS ( t ) * h ( t )
xS ( t ) 1
Καηφδιαβαηό
1 x( t )
xS ( t ) θίληρο ( BW )
2TS
t t
όπνπ : h( t ) sin c( t ) (ε θξνπζηηθή απόθξηζε ηνπ θαησδηαβαηνύ θίιηξνπ κε δώλε
TS
1
δηέιεπζεο BW .
2TS
Γηα ηελ πεξίπησζε δεηγκαηνιεςίαο ζεκάησλ θσλήο γηα θνηλή ηειεπηθνηλσληαθή ρξήζε
(ηειεθσλία) ε κέγηζηε ζπρλόηεηα πνπ πξέπεη λα δηαηεξεζεί κεηά ηε δεηγκαηνιεςία είλαη
f MAX 3,3Hz . Δπνκέλσο πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζνπκε έλα θαησδηαβαηό θίιηξν κε
ζπρλόηεηα απνθνπήο fC 3,3Hz θαη έλα δεηγκαηνιήπηε (sampler) κε ζπρλόηεηα
δεηγκαηνιεςίαο f S 2 f MAX ( fS 8Hz ).
Παξαηήξεζε : Υπνζέηνπκε όηη ζηε ζπρλόηεηα "αλαδίπισζεο" (folding frequency)
fS
4kHz , ε απόζβεζε ηνπ θαησδηαβαηνύ θίιηξνπ είλαη αξθεηά ηζρπξή, π.ρ. 40db θάησ
2
από ηελ απόζβεζε ζηε ζπρλόηεηα απνθνπήο. Έηζη ζα απνθύγνπκε αλεπηζύκεηα
θαηλόκελα θαζκαηηθήο αλαδίπισζεο πνπ ζα νδεγήζνπλ ζε αθνπζηή παξακόξθσζε).
Δπηπιένλ, επεηδή ν απαηηνύκελνο ζεκαηνζνξπβηθόο ιόγνο, SNR, ιόγσ θβαληηζκνύ ησλ
δηαζέζηκσλ ζηαζκώλ πιάηνπο, είλαη : SNR 40db , ζα έρνπκε κε ρξήζε ηεο γλσζηήο
ζρέζεο :
47,2
SNR ( 6B 7,2)db 6B 7,2 40db B B 8, B N.
6
Έηζη, έρνπκε ην επόκελν δηάγξακκα βαζκίδσλ :
x ( t )
~
| H ( f )|( db ) ~ ~ Q[x ]
x( t ) x(t) fS xS ( t )
0 -3db
fS 4 kHz x
(θφνή)
3.3kHz
Καηφδιαβαηό Δειγμαηολήπηης Κβανηιζηής
θίληρο ( fS 33
. kHz ) (Sampler) 8 bits
(256 ζηάθμες)
x( t )
…10011..
x S ( n )
όπνπ ~ Q[~
xS ( n )] "ιέμεηο" κήθνπο 8 bits.
ΑΣΚΗΣΗ 118
Σηα ζύγρξνλα ζπζηήκαηα ςεθηαθήο επεμεξγαζίαο ζεκάησλ κνπζηθήο ην
θαηλόκελν ηεο απιήο ερνύο (single echo effect) “κνληεινπνηείηαη” κε ην
επόκελν ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ :
y(n) x(n) ax(n D), a 1, D N .
4. Αλ ε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο είλαη f s 44 KHz λα πξνζδηνξηζηεί ε
ειάρηζηε ηηκή γηα ηελ παξάκεηξν θαζπζηέξεζεο D , έηζη πνπ ην θαηλόκελν
ηεο απιήο ερνύο λα είλαη αληηιεπηό από ηνλ αθξναηή. (Σημείωση : Η
αθνπζηηθή εληύπσζε ¨παξακέλεη¨ ζηνλ αθξναηή γηα ρξνληθό δηάζηεκα
πεξίπνπ 0.1sec)
5. Να πξνζδηνξηζηεί θαη λα ζρεδηαζηεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο,
h(n) , ηνπ ζπζηήκαηνο, ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ H( z) θαη λα δνζεί ε
πξαγκαηνπνίεζή ηνπ.
6. Γηα 0 a 1 λα ζρεδηαζζνύλ νη πόινη θαη ηα κεδεληθά ηνπ ζπζηήκαηνο.
7. Να πξνζδηνξηζηεί ε απόθξηζε ζπρλόηεηαο, H( ) , ηνπ ζπζηήκαηνο. Πνηά
είλαη ε ειάρηζηε θαη πνηά ε κέγηζηε ηηκή πνπ παίξλεη ην πιάηνο ηεο
απόθξηζεο ζπρλόηεηαο, H( ) ; Να ζρεδηαζηεί ην πιάηνο απόθξηζεο
ζπρλόηεηαο, H( ) , γηα 0 a 1 θαη 0, .
8. Δπεθηείλνληαο ην πξναλαθεξζέλ ζύζηεκα απιήο ερνύο, έηζη πνπ λα
έρνπκε ζαλ αθνπζηηθό απνηέιεζκα ην θαηλόκελν ηεο πνιιαπιήο ερνύο κε
άπεηξεο αλαθιάζεηο (reverberation effect), ζεσξνύκε ζεσξνύκε ην
επόκελν κνληέιν ζπζηήκαηνο δηαθξηηνύ ρξόλνπ :
y ( n) x (n) a 2 x ( n 2 D) a 3 x (n 3D) ... a i x (n iD), (i 0,1,2,3,...)
i 0
Να πξνζδηνξηζηεί θαη λα ζρεδηαζηεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο,
h ' ( n) , ηνπ ζπζηήκαηνο, θαζώο θαη ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ H ' ( z ) . Να
δνζεί κηα πξαγκαηνπνίεζή ηνπ ζύκθσλα κε αλαδξνκηθή ηνπ ζρέζε
εηζόδνπ-εμόδνπ (αλαδξνκηθή εμίζσζε δηαθνξώλ). Θα κπνξνύζε λα
πινπνηεζεί πξαθηηθά κηα πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο βαζηζκέλε ζηε
κε αλαδξνκηθή ηνπ ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ;
ΛΥΣΗ
1) Γηα λα έρνπκε αληηιεπηό θαηλόκελν απιήο ερνύο πξέπεη ε ρξνληθή απόζηαζε ησλ δύν
ζεκάησλ (ηνπ ζήκαηνο κε επζεία δηάδνζε x(n) θαη ηνπ ζήκαηνο κε δηάδνζε κέζσ
αλάθιαζεο x(n D) λα είλαη κεγαιύηεξε ησλ 100msec (01
. sec) ). Δπνκέλσο :
1
D Ts 10 1 sec D 10 1 sec D f s 10 1 sec
fs
D 4400
2) y(n) x(n) ax(n D) h(n) (n) a (n D)
h(n )
0 D n
D D
Y ( z) X ( z) a z X ( z) Y ( z) X ( z) 1 a z
Y ( z) D zD a
H ( z) 1 a z
X ( z) zD
x( n ) y( n )
+
Σ
+
+
D
z
zD a
3) H ( z) , 0 a 1
zD
D
Πόινη : z 0 D ην πιήζνο πόινη ζην ζεκείν z 0 (Αξρή αμόλσλ).
z 1 z 2 ... z D 0
Μεδεληθά : zD a 0, (0 a 1) zD a a e j . Άξα ηα κεδεληθά ηνπ

ζπζηήκαηνο είλαη νη D ην πιήζνο ξίδεο ηνπ a e j , ζύκθσλα κε ηε ζρέζε :
1 2( k 1) 1 (2k 1)
zk a D exp j a D exp j
D D
1
Σπλεπώο έρνπκε D ην πιήζνο κεδεληθά δηαηεηαγκέλα ζηνλ θύθιν αθηίλαο a D, ζηηο
θνξπθέο θαλνληθνύ πνιπγώλνπ D πιεπξώλ, κε πξώην κεδεληθό ζην ζεκείν (ηόμν) .

D
Σεκείσζε : Λύζε ηεο εμίζσζεο zN a , όπνπ z , a C . (Ν-νζηέο ξίδεο ηνπ a )

N j
z a a e a
z1 , z2 , z3 ,..., z N : z kN a γηα k 1,2,..., N
1
a 2(k 1)
όπνπ : z k a N
exp j , k 1,2,3,..., N .
N
D
4. H( ) H ( z) j H( ) 1 az
z e z ej
j D
H ( ) 1 ae 1 a cos D ja sin D
2 2
H( ) 1 a cos D a 2 sin 2 D 1 a2 2a cos D
H( ) 1 a2 2a cos D (Απόθξηζε Πιάηνπο)
H ( ) min H ( ) cosD D 1 1 a2 2a (1 a) 2 1 a
H ( ) max H ( ) cosD D
0
1 1 a2 2a (1 a) 2 1 a
|H( )|
1+a
a>0 ... θ.ν.θ.

1-a
2 3 4 5
0
D D D D D
5. y ( n) x ( n) a 2 x (n 2 D) ... x (n) a i x ( n iD)

i 1
h ' ( n) ( n) a i (n iD)
i 1
h (n)
1
2
3
k
... ...
0 D 2D 3D kD n
D
Y ( z) X ( z) a z X ( z) a 2 z 2D
X ( z) a 3 z
X ( z ) ... 3D
1
1 a z D a 2 z 2 D a 3 z 3D ... X ( z ). X ( z)
 1 a z D
D
az
Άξα :
' Y ( z) 1 zD D
Z 1
H ( z) . D Y ( z ) 1 az X ( z) y (n) ay(n D) x ( n)
X ( z) 1 a z zD a { . . 0}
Άξα :
y(n) ay(n D) x(n) (Σρέζε Δηζόδνπ-Δμόδνπ)
x( n ) + y( n )
Σ
+
+
D
z
a
Με αλαδξνκηθή πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο πνιιαπιήο ερνύο (δει. πξαγκαηνπνίεζε
βαζηζκέλε ζηε ζρέζε y ( n) a i x ( n iD) ) δελ είλαη δπλαηόλ λα πξαγκαηνπνηεζεί,

i 0
ηνπιάρηζηνλ από ζεσξεηηθήο πιεπξάο. Τνύην δηόηη απαηηνύληαη άπεηξεο ην πιήζνο
θαζπζηεξήζεηο θαη νκνίσο άπεηξνη πνιιαπιαζηαζηέο. Δλ ηνύηνηο, αλ ην εμεηάζνπκε ην ζέκα
από πξαθηηθή ζθνπηά, εάλ ε ηηκή γηα ηνλ “ζπληειεζηή αλάθιαζεο” a είλαη (απνιύησο) αξθεηά
i
κηθξή ηόηε κπνξεί λα δνζεί κηα κε αλαδξνκηθή πξαγκαηνπνίεζε (πξνζεγγηζηηθή) γηαηί a 0
γηα i 0 . Έηζη κπνξεί λα ηεξκαηηζζεί ε κε αλαδξνκηθή ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ κέρξη θάπνηα
ηηκή i N 0 . Βέβαηα εύθνια παξαηεξνύκε όηη ε αλαδξνκηθή ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ είλαη
πάληνηε απνιύησο αθξηβήο (αλεμάξηεηα από ηελ ηηκή ηνπ ζπληειεζηή) θαη θπζηθά ε
πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη αξθεηά απινύζηεξε (από ηελ κε αλαδξνκηθή
πξαγκαηνπνίεζε).
ΑΣΚΗΣΗ 119
i) Να δνζνύλ νη νξηζκνί, καδί κε ηα απαξαίηεηα θξηηήξηα πνπ πξέπεη λα
ηζρύνπλ, γηα ηα εμήο βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζπζηεκάησλ δηαθξηηνύ
ρξόλνπ :
α) Γξακκηθόηεηα,
β)Τν Φξνληθά Αλαιινίσην,
γ) Τν Αηηηαηό θαη
δ) Η Δπζηάζεηα θαηά ηελ έλλνηα θξαγκέλε είζνδνο-θξαγκέλε έμνδνο
(BIBO).
ii) Να ραξαθηεξηζηνύλ ζύκθσλα κε ηα πξναλαθεξζέληα βαζηθά
ραξαθηεξηζηηθά ηα επόκελα ζπζηήκαηα δηαθξηηνύ ρξόλνπ :
1
α) y( n ) [x( n 1) x( n 1)] ,
2
β) y( n ) 2x( n ) 3,
γ) y( n ) x( n )x( n 1) ,
δ) y( n ) n x( n ) .
ΛΥΣΗ
i)
Γξακκηθό Σύζηεκα : Έλα ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ ραξαθηεξίδεηαη ζαλ γξακκηθό όηαλ
έλαο γξακκηθόο ζπλδπαζκόο εηζόδσλ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηνλ αληίζηνηρν γξακκηθό
ζπλδπαζκό εμόδσλ (Αξρή Δπαιιειίαο). Γειαδή :
S S
xi (n) yi ( n ) ai xi (n) a i yi ( n )
i i
Σαλ ζπλέπεηα ηεο πξνεγνύκελεο ζρέζεο έρνπκε όηη ε κεδεληθή είζνδνο θαηαιήγεη δε
κεδεληθή έμνδν.
Φξνληθώο Αλαιινίσην Σύζηεκα : Έλα ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ ραξαθηεξίδεηαη σο

Φξνληθώο Αλαιινίσην αλ ε θαζπζηέξεζε ηεο εηζόδνπ θαηά D δείγκαηα ζπλεπάγεηαη
θαζπζηέξεζε ηεο εμόδνπ νκνίσο θαηά D δείγκαηα (Τν ζύζηεκα δελ κεηαβάιιεηαη κε ην
ρξόλν). Γειαδή :
S S
x( n ) y( n ) x( n D) y( n D)
Σαλ ζπλέπεηα ηεο ηειεπηαίαο ζρέζεο έρνπκε όηη ε θαζπζηεξεκέλε έθθξαζε ηεο
απόθξηζεο κνλαδηαίνπ δείγκαηνο h D ( n ) είλαη ίζε κε h( n D) : h D ( n ) h( n D) .
Αηηηαηό Σύζηεκα : Έλα ζύζηεκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ ραξαθηεξίδεηαη σο αηηηαηό αλ δελ

παξαβηάδεη ηελ αξρή ηεο αηηηόηεηαο, δειαδή όηη ηα αίηηα πξνεγνύληαη ησλ απνηειεζκάησλ.
Απηό ζεκαίλεη όηη ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο δελ κπνξεί λα πξνηξέρεη ηεο εηζόδνπ
(δηαθνξεηηθά ην ζύζηεκα ζα κπνξνύζε λα πξνβιέπεη ηηο κειινληηθέο ηηκέο ηνπ ζήκαηνο
εηζόδνπ). Απηό δηαηππώλεηαη σο εμήο :
Αλ x( n ) 0 γηα n n 0 y( n ) 0 γηα n n 0 .
Σαλ ζπλέπεηα ηεο αξρήο ηεο αηηηόηεηαο έρνπκε όηη ε θξνπζηηθή απόθξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο
(απόθξηζε κνλαδηαίνπ βήκαηνο) είλαη κεδεληθή γηα n 0 . (Γειαδή ε θξνπζηηθή απόθξηζε
αηηηαηνύ ζπζηήκαηνο είλαη αηηηαηό ζήκα).
Δπζηαζέο Σύζηεκα θαηά ηελ έλλνηα Φξαγκέλε Δίζνδνο-Φξαγκέλε Έμνδνο : Έλα ζύζηεκα
ραξαθηεξίδεηαη επζηαζέο θαηά ηελ πξναλαθεξζείζα έλλνηα όηαλ νπνηαδήπνηε θξαγκέλε
(θαηά πιάηνο) είζνδνο έρεη ζαλ απνηέιεζκα νκνίσο θξαγκέλε έμνδν.
Γειαδή : Αλ | x( n )| M | y( n )| N γηα M, N .
Σπλέπεηα ηεο πξναλαθεξζείζαο επζηάζεηαο είλαη όηη ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο ελόο
Γ.Φ.Α. ζπζηήκαηνο είλαη απνιύησο αζξνίζηκε. Γειαδή :
(ΔΥΣΤΑΘΔΙΑ BIBO) | h( k )| .
k
1
ii) α) y( n ) [x( n 1) x( n 1)]
2
Τν ζύζηεκα απηό είλαη γξακκηθό θαη ρξνληθά αλαιινίσην αιιά δελ είλαη αηηηαηό. Τέινο είλαη
επζηαζέο θαηά BIBO.
β) y( n ) 2x( n ) 3
Τν ζύζηεκα απηό δελ είλαη γξακκηθό, είλαη ρξνληθά αλαιινίσην, αηηηαηό θαη επζηαζέο θαηά
BIBO.
γ) y( n ) x( n )x( n 1)
Τν ζύζηεκα απηό δελ είλαη γξακκηθό, είλαη ρξνληθά αλαιινίσην, αηηηαηό θαη επζηαζέο θαηά
BIBO.
δ) y( n ) n x( n )
Τν ζύζηεκα απηό είλαη γξακκηθό, δελ είλαη ρξνληθά αλαιινίσην, είλαη αηηηαηό θαη δελ
ηθαλνπνηεί ηηο απαηηήζεηο γηα επζηάζεηα θαηά BIBO.
ΑΣΚΗΣΗ 120
Γίλεηαη ην πεξηνδηθό ζήκα ζπλερνύο ρξόλνπ, x(t ) ,
(κε πεξίνδν Τ=2) :
1 1 2 sin( t ), 0 t 1
x (t ) , x (t ) x (t kT ), k Z , T 2, t R .
1 2 sin( t ), 1 t 2
1. Να ζρεδηαζηεί ην ζήκα x(t ) ζην δηάζηεκα 2, 4 . Πώο κπνξεί λα
εθθξαζζεί ην ζήκα x(t ) ζαλ άζξνηζκα βαζηθώλ, γηα ην αληηθείκελν ησλ
ζεηξώλ Fourier, πεξηνδηθώλ ζεκάησλ;
2. Να ζρεδηαζηνύλ ηα δηπιεπξηθά θάζκαηα πιάηνπο θαη θάζεο, cm θαη
arg cm αληίζηνηρα m Z , γηα ην πεξηνδηθό ζήκα x(t ) .
3. Να δείμεηε όηη ην επόκελν ¨ζύζηεκα¨ νδεγεί πξαθηηθά ζηνλ ππνινγηζκό
ησλ ζπληειεζηώλ a m θαη bm ηνπ ηξηγσλνκεηξηθνύ αλαπηύγκαηνο ζε ζεηξά
Fourier ηνπ πεξηνδηθνύ, κε πεξίνδν Τ, ζήκαηνο ηεο εηζόδνπ xT (t ) , αλ ε
ρξνληθή δηάξθεηα T0 ηεο θξνπζηηθήο απόθξηζεο h(t ) ζεσξεζεί ίζε κε ηελ
πεξίνδν ηνπ πεξηνδηθνύ ζήκαηνο xT (t ) (δειαδή T0 T ).
[ h(t ) 2 T0 u(t ) u(t T0 ) ]. Θα πξνθύςνπλ θαηά ηελ γλώκε ζαο,
κεηαβνιέο ζηηο ηηκέο ησλ ζπληειεζηώλ a m θαη bm εάλ ε ρξνληθή δηάξθεηα
ηεο θξνπζηηθήο απόθξηζεο h(t ) , ζεσξεζεί ίζε κε αθέξαην πνιιαπιάζην ηεο
πεξηόδνπ Τ; (δειαδή T0 kT , k 2,3,4,... ). Γηθαηνινγήζηε επαξθώο ηελ
απάληεζή ζαο.
hy(1t()n ) am m 0 ,1, 2 ,..
2 nt h( t )
cos( )
xT ( t ) T 2 / T0
n 0 ,1, 2 ,3, ..
2 nt
sin( ) T0
T t
hy(1t()n ) bm m 0 ,1, 2 ,..
4. Να επαλαζρεδηαζηεί ην πξναλαθεξόκελν ζύζηεκα πξαθηηθνύ

ππνινγηζκνύ ησλ ζπληειεζηώλ ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο ζεηξάο Fourier,
επηθέξνληαο ηηο θαηάιιειεο ηξνπνπνηήζεηο ή ζπκπιεξώζεηο, ώζηε ζηελ
έμνδν λα πξνθύπηνπλ νη κηγαδηθνί ζπληειεζηέο cm ηνπ αληίζηνηρνπ
αλαπηύγκαηνο ζε κηγαδηθή εθζεηηθή ζεηξά Fourier.
ΛΥΣΗ
1 1 2 sin( t ), 0 t 1
x (t )
1 2 sin( t ), 1 t 2
x (t ) x (t kT ), k Z , T 2, t R
1)
3/2
... ...
t
-2 -1 0 1 2 3 4
-1/2 T=2
Από ηνλ νξηζκό ηνπ ζήκαηνο x(t ) , εύθνια θαίλεηαη όηη ην ζήκα έρεη πξνθύςεη από ηελ
¨ππέξζεζε¨ κηαο ηεηξαγσληθήο παικνζεηξάο, κε πεξίνδν 2, θαη ελόο εκηηνληθνύ ζήκαηνο (κε
πεξίνδν επίζεο 2). Αλαιπηηθόηεξα ζα έρνπκε :
t t 1/ 2
( ) ( )
1 1
Καζπζηέξεζε 1/2
1 1
t
-1/2 0 +1/2 0 1/2 1
1 1
Με βάζε ηνλ πξνεγνύκελν ¨ζπκβνιηζκό¨ ηνπ ηεηξαγσληθνύ παικνύ ζα έρνπκε γηα ηελ
ηεξηαγσληθή πεξηνδηθή παικνζεηξά κε πεξίνδν 2.
1
t 2k
2
x1 ( t ) , k Z , t R, T 2
k 1
Τν εκηηνληθό ζήκα κε πεξίνδν 2 ζα έρεη ηελ εμήο έθθξαζε :

1
x 2 (t ) sin( t ), t R, T 2
2
Έηζη ην πεξηνδηθό ζήκα x(t ) , ζα γξάθεηαη :
1
t 2k 1
x (t ) x1 ( t ) x2 (t ) 2 sin( t ), t R
k 1 2
2) Πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξίζνπκε ηνπο ζπληειεζηέο cm , ηνπ αλαπηύγκαηνο ζε ζεηξά Fourier,

ηνπ ζήκαηνο x(t ) , ζα θηλεζνύκε κέζσ ησλ αληίζηνηρσλ αλαπηπγκάησλ ζε ζεηξέο Fourier ησλ
δύν ¨βαζηθώλ¨ πεξηνδηθώλ ζεκάησλ πνπ ην απνηεινύλ. Αξρίδνπκε από ηελ πεξηνδηθή
ηεξηαγσληθή παικνζεηξα :
Από ηελ ζρεηηθή ζεσξία πεξί ζεηξώλ Fourier (βηβιίν ζεσξίαο, ζει.114-115), γηα ηελ
(ζπκκεηξηθή) πεξηνδηθή παικνζεηξά, έρνπκε :
x (t)
t kT
A ( )
k d
A
... ... f
-T -d/2 0 +d/2 +T
d
.F .
' d m 0 d 2
x (t ) cm' , όπνπ : cm' A sin c ,
m Z T 2 0
T
'' '
Η πεξηνδηθή ηεηξαγσληθή παικνζεηξά x ( t ) , πνπ πξνθύπηεη από ηελ x ( t ) θαηόπηλ
θαζπζηέξεζεο θαηά d 2 , δειαδή x ( t )

''
x ' (t d ) , ζα έρεη ην εμήο αλάπηπγκα ζε ζεηξά
2
Fourier, ζύκθσλα κε ηε ζρεηηθή ηδηόηεηα :
.F . .F . 2
jm t
Ιδηόηεηα : Αλ T 0
x (t ) cm x (t t0 ) e cm
''
Γηα ην ζήκα x ( t ) ζα έρνπκε :
.F . 2 d
jm
x '' ( t ) cm'' , cm'' e T 2
cm'
Τν ζήκα x1 (t ) είλαη ην ίδην κε ην ζήκα x '' ( t ) αλ ζεσξήζνπκε : A 1, D 1, T 2

Άξα :
.F .
x1 ( t ) c1,m , c1,m cm''
A 1, d 1, T 2
2 1
jm
2 2
1 2 1 1 jm
2
c1,m e 1 sin c m c1,m sin c m e
A 2
 2 2 2 2
d
T
Γηα ην εκηηνληθό ζήκα x2 (t ) ζα έρνπκε :

1 1 ej t e j t
1
x 2 (t ) sin t ej t
e j t
2 2 2j 4j
Παξάιιεια γλσξίδνπκε όηη ην αλάπηπγκα ηνπ εκηηνληθνύ ζήκαηνο ζε ζεηξά Fourier ζα έρεη ηελ
εμήο έθθξαζε :
1 2
x2 (t ) sin t c2,m e jm t , ( 0 )
2 m 2
Σπγθξίλνληαο ην αλάπηπγκα ζε ζεηξά Fourier κε ην αλάπηπγκα Euler ηνπ εκηηνληθνύ ζήκαηνο

πξνθύπηεη ακέζσο όηη :
1 1
c2 ,1
, c2 , 1 , c2 ,m 0, m 1
4j 4j
Δπνκέλσο γηα ην ζήκα x(t ) x1 (t ) x2 (t ) ζα έρνπκε, ζύκθσλα κε ηελ ηδηόηεηα ηεο
Γξακκηθόηεηαο ησλ ζεηξώλ Fourier :
.F .
x (t ) x1 (t ) x2 (t ) cm c1,m c2 ,m
Δηδηθά γηα m 1 έρνπκε :
1 jm
2
1 j
2
c1,m sin c m e c1,1 sin c e
2 2 2 2
1 2 j
2
1 1
c1,1 e cos j sin j
2 2 2
*
1 1
c1, 1 c1*,1 j j
Έηζη ηειηθά :
1 1 4 4
c1 c1,1 c2 ,1 j j j
4 4 2
*
4 4 4
c 1 c1* j j
4 4 4 2
Άξα γηα ηνπο ζπληειεζηέο cm ζα έρνπκε :
1 jm
sin c m e 2 , m Z , m 1
2 2
4
cm j , m 1
4
4
j , m 1
4
ή ηζνδύλακα :
1
sin c m ,m Z,m 1
2 2
4
cm , m 1
4
4
, m 1
4
arg sin c m m ,m Z,m 1

2 2

0,
cm , m 1
2
, m 1
2
Φάζκα πιάηνπο :
|cm |
4 4
4 4 1 m
| sin c ( )|
1/2 2 2
m
-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5
π cm c m
π/2
1 3 5
m
-5 -4 -3 -2 -1 0 2 4
-π/2
3)
Γξόκνο “1” xT ( t ) y1 ( t )
hy(1t()n ) am m 0 ,1, 2 ,..
2 nt h( t )
cos( )
xT ( t ) T 2 / T0
n 0 ,1, 2 ,3, ..
2 nt
sin( ) T0
T t
hy(1t()n ) bm
Γξόκνο “2” xT ( t ) y2 ( t ) m 0 ,1, 2 ,..
Αξρίδνπκε ηελ εμέηαζε ηνπ παξαπάλσ ¨ ζρήκαηνο ¨ ππνινγηζκνύ ησλ ζπληειεζηώλ a m θαη
bm ηεο ζεηξάο Fourier από ηνλ επάλσ ¨δξόκν¨ ¨1¨ :
Αξρίδνπκε από ηελ έμνδν y1 (t ) :
y1 (t ) h(t ) xT (t ) h( ) xT (t )d xT (t )h(t )d
T
2 0 2
xT (t )d xT ( )d
T0 0 T0 T0
   
h ( t ) xT ( t ) xT© ( t ) h ( t )
'
Γηα ην ζήκα x T ( t ) έρνπκε :
2 nt a0 2 mt 2 mt 2 mt
xT (t ) xT (t ) cos a m cos bm sin cos
T 2 m 1 T m 1 T T
a0 2πnt 2πmt 2πmt 2πmt 2πmt
cos a m cos cos b m sin cos
2 T m 1 T T m 1 T T
Έηζη γηα T0 T ε έμνδνο y1 (t ) γίλεηαη :
y1( t )
2 a0 2πnη 2πmη 2πnη 2πmη 2πnη
cos am cos cos am sin cos dη
T T
2 T m 1 T T m 1 T T
2 a0 2πnη 2 2πmη 2πnη

y1(t ) cos dη a 0 cos cos dη
T T
2 T T T m 1 T T
2 2πmη 2πnη
a 0 sin cos dη
T T0 m 1 T T
Τν πξώην νινθιήξσκα είλαη κε κεδεληθό κόλν γηα 0 θαη έρεη ηηκή a0 . Τν δεύηεξν
n
νινθιήξσκα είλαη κε κεδεληθό κόλν γηα n m (ζρέζεηο νξζνγσληόηεηαο) θαη έρεη ηηκή a m . Τν
ηξίην νινθιήξσκα είλαη πάληα κεδεληθό (ζρέζεηο νξζνγσληόηεηαο). Άξα από ηνλ επάλσ
δξόκν ¨1¨ πξνθύπηνπλ νη ζπληειεζηέο am , m 0,1,2,3,... . Με ηειείσο αληίζηνηρε αλάιπζε
γηα ηνλ θάησ δξόκν ¨2¨, θαη ιακβάλνληαο ππ’όςηλ ηηο ζρέζεηο νξζνγσληόηεηαο, ζα
θαηαιήμνπκε ζηνλ ππνινγηζκό ησλ ζπληειεζηώλ bm , m 0,1,2,3,... .
Δάλ αιιάμνπκε ηελ δηάξθεηα ηεο θξνπζηηθήο απόθξηζεο h(t ) ζε T0 kT (θαη βέβαηα θαη ην
2
πιάηνο ηεο ζε ) δελ ζα πξνθύςεη νπδεκία αιιαγή ζηηο ηηκέο ησλ ζπληειεζηώλ a m θαη bm
kT
πνπ πξνθύπηνπλ από ηηο δύν εμόδνπο, δηόηη :
2 2 2
x 'T (η )dη k x 'T (η )dη x 'T (η )dη
kT kT kT T
T T
'
(Απηό ζπκβαίλεη επεηδή ην ζήκα x T ( ) είλαη πεξηνδηθό κε πεξίνδν Τ).
''
(Οκνίσο θαη γηα ην x T ( ) )
4) Από ηελ ζρεηηθή ζεσξία γλσξίδνπκε όηη :

1
cm a jbm , c cm* , x (t ) R .
2 m m
Σπλεπώο ε απαηηνύκελε ¨ιεηηνπξγηθή¨ ηξνπνπνίεζε ζηελ έμνδν ηνπ ζπζηήκαηνο ππνινγηζκνύ

ησλ ζπληειεζηώλ a m θαη bm έρεη σο εμήο :
am am jb m cm
m 0 ,1, 2 ,..
... m 0 ,1, 2 ,..
+
Σ 1/2
-
...
bm j
c
*
m 1 , 2 , 3 ,.. m m 1 , 2 , 3 ,..
Σπδπγήο κηγαδηθόο
ΑΣΚΗΣΗ 121
Έλα Γ.Φ.Α. θαη IIR ζχζηεκα δηαθξηηνχ ρξφλνπ (δειαδή κε απφθξηζε
κνλαδηαίνπ δείγκαηνο άπεηξεο δηάξθεηαο) έρεη ηελ εμήο απφθξηζε κνλαδηαίνπ
δείγκαηνο :
h( n ) ( 0,75) n u( n ) .
Να πξνζδηνξηζηεί ε έμνδνο ηνπ πξναλαθεξφκελνπ ζπζηήκαηνο, y( n ) , κε
κεζνδνινγία ζην πεδίν ηνπ ρξφλνπ θαη λα ζρεδηαζηεί ελδεηθηηθά ε
πεξηβάιινπζα ησλ δεηγκάησλ ηνπ ζήκαηνο εμφδνπ, γηα ηηο εμήο πεξηπηψζεηο
ηεο εηζφδνπ, x( n ) :
1) x( n ) u( n ) .
Σε πνηά ηηκή ηείλεη ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο ζηε ζηαζεξή θαηάζηαζε
(steady state); (Γειαδή γηα κεγάιεο ηηκέο ηνπ ρξφλνπ, n ).
2) x( n ) ( 1) n u( n ) .
Οκνίσο λα πξνζδηνξηζηεί ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο ζηε ζηαζεξή
θαηάζηαζε.
3) x( n ) u( n ) u( n 25) .
Να πξνζδηνξηζηεί ε πξνζεγγηζηηθή ηηκή ηεο εμφδνπ φηαλ ν ρξφλνο ( n )
πιεζηάδεη ηελ ηηκή 25 θαη φηαλ πιεζηάδεη ηελ ηηκή 50.
4) Πψο κπνξνχκε λα ππνινγίζνπκε ηε ζπλέιημε δχν αηηηαηψλ ζεκάησλ
θάλνληαο ρξήζε ηνπ πνιιαπιαζηαζκνχ πνιπσλχκσλ ; Πνηά είλαη ε
αηηηνινγία απηήο ηεο δπλαηφηεηαο ;
ΛΥΣΗ
h(n )
h(n ) ( 0 .75 ) n u ( n )
1
...
0 n
1)
x( n ) u(n )
x1( n ) -
1
-
...
0 n
Ζ έμνδνο ππνινγίδεηαη, θαηά ηα γλσζηά, απφ ηε ζπλέιημε ηνπ ζήκαηνο εηζφδνπ κε ηελ
απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο :
n
k ( 0,75) n 1 1
y1 ( n ) h( n ) * x1 ( n ) h( k )x1 ( n k) ( 0,75) 4 3 ( 0,75) n
k k 0 0,75 1
Άξα :
0, n 0
y1 ( n ) n [4 3 ( 0,75) n ] u( n ) .
4 3 ( 0,75) , n 0
Γηα κεγάιεο ηηκέο ηνπ ρξφλνπ, n , (ζηαζεξή θαηάζηαζε-steady state), έρνπκε :

lim y1 ( n ) lim[4 3 ( 0,75) n ] 4 .
n n
y1 ( n ) -
2 ...
1
n
0 1 2 3 4
2) x( n ) ( 1) n u( n )
x2(n )
1 3 5 
0 2 4 6 n
-1
Όκνηα κε ηελ πξνεγνχκελε πεξίπησζε έρνπκε :

n n
y2 ( n ) h( n ) * x 2 ( n ) h ( k )x 2 ( n k) ( 0,75) k ( 1) n k
( 1) n ( 0,75) k
k k 0 k 0
n 1
( 0,75) 1 4 3
y2 ( n ) ( 1) n ( 1) n ( 0,75) n
( 0,75) 1 7 7
Άξα :
0, n 0
4 3
y2 ( n ) 4 3 [ ( 1) n ( 0,75) n ] u( n ) .
( 1) n ( 0,75) n , n 0 7 7
7 7
Σηε ζηαζεξή θαηάζηαζε έρνπκε :
4 3 4 4
lim y 2 ( n ) lim[ ( 1) n ( 0,75) n ] ( 1) n .
n n 7 7 7 7
y2 ( n )
1
4/7
1 3 5  n
0 2 4 6
-4/7
-1
3) Τν ζήκα πνπ δίλεηαη γξάθεηαη :

x3 ( n ) u(n) u(n 25)( x1 (n) x1 (n 25))
x3( n )
...
n
0 1 2 3 22 23 24 25 26
Δπεηδή ην ζχζηεκα είλαη Γ.Φ.Α. ζα έρνπκε :
y3 ( n ) h( n ) * x 3 ( n ) h( n ) *[x1 ( n ) x1 ( n 25)] h( n ) * x1 ( n ) h( n ) * x1 ( n 25)]

y3 ( n ) y1 ( n ) y1 ( n 25)
Αιιά : y1 ( n ) [4 3 ( 0,75) n ] u( n ) θαη y1 ( n 25) [4 3 ( 0,75) n 25

] u( n 25) .
Άξα :
y3 ( n ) y1 ( n ) y1 ( n 25) [4 3 ( 0,75) n ] u( n ) [4 3 ( 0,75) n 25
] u( n 25) .
Γηα 0 n 24 y3 ( n ) [4 3 ( 0,75) n ]
Γηα n 25 y3 ( n ) 4 3 ( 0,75) n 4 3 ( 0,75) n 25

3 ( 0,75) n [( 0,75) 25
1]
Σπλνςίδνληαο, έρνπκε ηειηθά :

0, n 0
n
y3 (n ) 4 3 (0,75) , 0 n 24
3 (0,75) n [(0,75) 25 1], n 25
Όηαλ ν ρξφλνο πιεζηάδεη ηε ηηκή 24, ηφηε ζχκθσλα κε ηελ έθθξαζε γηα ηελ έμνδν
y3 ( n ) γηα 0 n 24 ζα έρνπκε :
y3 ( n ) n 24 [4 3 ( 0,75) n ]n 24 4 3 ( 0,75) 24 4.
Αληίζηνηρα, θαζψο ν ρξφλνο πιεζηάδεη ηελ ηηκή 50 ζα έρνπκε απφ ηελ αληίζηνηρε έθθξαζε
γηα ηελ έμνδν y3 ( n ) γηα n 25 :
y3 ( n ) n 50 3 ( 0,75) n [( 0,75) 25
1]n 50 3 ( 0,75)50 [( 0,75) 25
1] 0
y3 ( n )
4 3( 0 , 75 ) n
4
3
3( 0 , 75 ) n [( 0 , 75 ) 25
1]
2
...
1
... n
0 1 2 3 22 23 25 26 27 47 48 49 50
24
Σεκείσζε : Απφ ηε κνξθή ηνπ ζήκαηνο εμφδνπ, y3 ( n ) , παξαηεξνχκε φηη ππάξρεη κεγάιε
νκνηφηεηα κε ηε "θφξηηζε- εθθφξηηζε" ππθλσηή. Απηφ βέβαηα δελ είλαη ηπραίν. Τειείσο
αληίζηνηρεο ζρέζεηο (κε απηέο ηνπ δηαθξηηνχ ρξφλνπ) κπνξνχλ λα γξαθνχλ γηα έλα απιφ
δηθηχσκα RC :
R
+ +
x( t ) C y( t )
- -
Σπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ ζπζηήκαηνο :

1
Y (S ) CS 1
H (S ) .
X (S ) 1 RCS 1
R
CS
1
Γηα RC TC (είλαη ε ζηαζεξά ρξφλνπ ηνπ θπθιψκαηνο) H ( s) .
TC S 1
Τέινο, ζην ρξφλν ν αληίζηξνθνο κεηαζρεκαηηζκφο Laplace δίλεη :

t
1 1 1 1 1 TC
h(t ) L H (S ) L e u (t ) .
TC S 1 TC
TC
Παξάιιεια, ε εθαξκνγή κηαο ζηαζεξάο ηάζεο ζηελ είζνδν, κε ηηκή V0 , ηε ρξνληθή ζηηγκή
t 0 θαη ε απνκάθξπλζή ηεο (κε ηαπηφρξνλν "βξαρπθχθισκα" ηεο εηζφδνπ) ηε ρξνληθή
ζηηγκήt 0 νδεγεί ζηελ εμήο έθθξαζε γηα ηελ είζνδν x( t ) :
x( t ) V0 [u( t ) u( t t 0 )] .
Δπνκέλσο ε έμνδνο y( t ) ζα δίλεηαη απφ ηε ζρέζε :
y( t ) h( t ) * x( t ) h( ) x( t )d ,
πνπ ζα θαηαιήμεη ζηε γλσζηή γξαθηθή παξάζηαζε θφξηηζεο θαη εθθφξηηζεο ππθλσηή :
y( t ) t0 5 TC
V0
t0 t
Σην ππφ εμέηαζε ζέκα, γηα ηελ πεξίπησζε ηνπ δηαθξηηνχ ρξφλνπ, είρακε αληίζηνηρεο
ζρέζεηο κε απηέο πνπ ρξεζηκνπνηήζακε γηα ην δηθηχσκα RC :
h( n ) ( 0,75) n u( n ) e n ln( 0, 75) u( n ) e 0, 288 n
u( n ) ,
n n ln( a )
δηφηη a e θαη x( n ) u(n) u(n 25) .
4) Απφ ηε ζρεηηθή ζεσξία, πεξί ησλ κεζφδσλ ππνινγηζκνχ ηεο ζπλέιημεο, γλσξίδνπκε φηη
κπνξνχκε λα ππνινγίζνπκε ηελ ζπλέιημε ζαλ πνιπσλπκηθφ πνιιαπιαζηαζκφ, αθνχ
βέβαηα πξνεγνπκέλσο έρνπκε "κεηαηξέςεη" ηα ππφ ζπλέιημε ζήκαηα ζηα αληίζηνηρα
πνιπψλπκα.
Απηφ βέβαηα δηθαηνινγείηαη απφ ηηο ηδηφηεηεο ηνπ κεηαζρεκαηηζκνχ Z.
Γηα ηελ πεξίπησζε απηή ρξεζηκνπνηνχκε ηε γλσζηή ηδηφηεηα ηνπ κεη/ζκνχ Z (φπσο θαη ησλ
κεη/ζκψλ Fourier θαη Laplace) πνπ κεηαηξέπεη ηε ζπλέιημε ζε πνιιαπιαζηαζκφ.
Z Z Z
x( n ) X( z) θαη h( n ) H( z)
x( n ) * h( n ) y( n ) Y( z) X( z) H( z)
φπνπ βέβαηα ηα ππφ ζπλέιημε ζήκαηα x( n ) θαη h( n ) έρνπλ κεηαζρεκαηηζηεί ζε
πνιπψλπκα, X( z) θαη H( z) αληίζηνηρα, ιφγσ ηεο "θχζεο" ηνπ κεηαζρεκαηηζκνχ Z.
n n
X( z) Z x( n ) x( n ) z θαη H( z) Z h( n ) h( n ) z .
n 0 n 0
1
(πξνθαλψο y( n ) Z Y( z) ).
ΑΣΚΗΣΗ 122
Έλα Γ.Φ.Α. αηηηαηφ θαη IIR ζχζηεκα δηαθξηηνχ ρξφλνπ (γελλήηξηα πεξηνδηθψλ
θπκαηνκνξθψλ) έρεη απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h(n) :
h(n ) 2, 3, 4, 5, 2, 3, 4, 5,2, 3, 4, 5,... .
1. Να πξνζδηνξηζζεί ε εμίζσζε δηαθνξψλ ηνπ ζπζηήκαηνο (ζρέζε εηζφδνπ-

εμφδνπ) κε κεζνδνινγία ζην πεδίν ηνπ ρξφλνπ.
2. Δπαιεζεχζαηε ηελ ζρέζε εηζφδνπ-εμφδνπ πνπ πξνζδηνξίζαηε ζην
πξνεγνχκελν εξψηεκα κε κεζνδνινγία ζην πεδίν ηεο (γεληθεπκέλεο)
ζπρλφηεηαο Ε.
3. Γηαηί έλα δεχγνο κηγαδηθψλ πφισλ, 1 θαη 1* , ζηελ ζπλαξηήζε κεηαθνξάο
H( z) ελφο Γ.Φ.Α. ζπζηήκαηνο νδεγεί ζηελ εκθάζε εκηηνλνεηδψλ
ηαιαληψζεσλ ζηελ απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο h(n) ; Απφ πνηνχο
παξάγνληεο εμαξηάηαη ε ζπρλφηεηα Ω ησλ ηαιαληψζεσλ θαη ε ρξνληθή
εμέιημε ηνπ πιάηνπο ησλ; Γηθαηνινγήζαηε επαξθψο ηηο επαξθψο ηηο
απαληήζεηο ζαο;
ΛΥΣΗ
1)
h(n) 2, 3, 4, 5, 2, 3, 4, 5,2, 3, 4, 5,...
h(n 4) 0, 0, 0, 0, 2, 3, 4, 5,2, 3, 4, 5,...
h(n) h(n 4) 2, 3, 4, 5 2 (n) 3 (n 1) 4 (n 2) 5 (n 3)
h( n )
4
3
2 ...
1
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 n
Απφ ηελ ζεσξία γλσξίδνπκε φηη ε απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h(n) , είλαη ε έμνδνο ηνπ
ζπζηήκαηνο αλ ε είζνδνο είλαη ην ζήκα κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, ( n) . Άξα ε ίδηα ζρέζε πνπ
ζπλδέεη ηα h ζα ζπλδέεη θαη ηα y x . Έηζη ζα έρνπκε :
y(n) y(n 4) 2 x(n) 3 x(n 1) 4 x(n 2) 5 x(n 3)
y(n) 2 x(n) 3 x(n 1) 4 x(n 2) 5 x(n 3) y(n 4)

2)
H ( z) Z h( n) Z 2, 3, 4, 5, 2, 3, 4, 5,2, 3, 4, 5,...
1 2 3 4 5 6 7
2 3 z 4 z 5 z 2 z 3 z 4 z 5 z ...
1 2 3 1 2 3 4 1 2
2 3 z 4 z 5 z 2 3 z 4 z 5 z z 2 3 z 4 z 5 z 3 z 8
...
1 2 3 4 8 12 1 2 3 1
2 3 z 4 z 5 z 1 z z z ... 2 3 z 4 z 5 z
1 z 4
1
2 3 z 4 z 2 5 z 3
Y ( z)
1 z 4 X ( z)
4 1 2 3
Y ( z) 1 z X ( z) 2 3 z 4 z 5 z
4 1 2 3
Y ( z) Y ( z) z 2 X ( z) 3 z X ( z) 4 z X ( z) 5 z X ( z)
Z 1
y(n) y(n 4) 2 x(n) 3 x(n 1) 4 x(n 2) 5 x(n 3)

. . 0
y(n) 2 x(n) 3 x(n 1) 4 x(n 2) 5 x(n 3) y(n 4)

Έηζη επαιεζεχζακε ηελ ζρέζε εηζφδνπ-εμφδνπ πνπ πξνζδηνξίζακε ζην πξνεγνχκελν
εξψηεκα κε κεζνδνινγία ζην πεδίν ηνπ ρξφλνπ.
3) Υπνζέηνπκε, γηα ινγνχο απιφηεηαο, φηη ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο H( z) ηνπ Γ.Φ.Α.

ζπζηήκαηνο έρεη έλα δεχγνο κεδεληθψλ πφισλ κφλν :
A( z ) z z
H ( z) * A A* *
(z 1 )( z 1 ) z 1 z 1
Άξα :
n
h( n ) A 1 u( n ) A* *n
1 u( n )
j * j
1 r1 e 1
1 r1 e 1
, r1 R , 1
*
jn jn jn jn
h( n) A r1n e 1
u( n) A * r1n e 1
u( n) A r1n e 1
A r1n e 1
u( n)
2 Re A r1n e jn 1
u( n) 2 A r1n cos( n 1 A ) u( n)
j
A A e A
. Οπφηε θαη ηειηθά :
h( n) 2 A r1n cos( n 1 A ) u( n)
Πξάγκαηη, απφ ηε κνξθή ηεο απφθξηζεο κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h(n) , πξνθχπηεη φηη έρνπκε
ηελ εκθάληζε εκηηνλνεηδψλ ηαιαληψζεσλ, κε ζπρλφηεηα 1 ( 1 ).
Όπσο θαίλεηαη θαη απφ ην πξνεγνχκελν δηάγξακκα ησλ πφισλ ζην επίπεδν z , ε ζπρλφηεηα
ηαιαληψζεσλ, 1 , είλαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ε γσλία πνπ ζρεκαηίδεηαη κεηαμχ ηνπ ζεηηθνχ
εκηάμνλα θαη ηεο πνιηθήο αθηίλαο r1 . Γηα κεγάιεο ηηκέο ηεο γσλίαο 1 έρνπκε κεγάιν ξπζκφ
(ζπρλφηεηαο) ηαιάλησζεο. Ζ κέγηζηε ηηκή γηα ην 1 είλαη ε ηηκή 1 , νπφηε έρνπκε
ελαιιαζζφκελε ηαιάλησζε ( 2 F1 1 ). Ζ ρξνληθή εμέιημε

F1
1 2
ηνπ πιάηνπο ηεο ηαιάλησζεο εμαξηάηαη απφ ην κήθνο ηεο πνιηθήο αθηίλαο r1 . Αλ r1 1 ζα
έρνπκε ηαιάλησζε κε γξήγνξε απφζβεζε πιάηνπο. Αληίζεηα αλ r1 1 ζα έρνπκε ηαιάλησζε
απμαλφκελνπ πιάηνπο. Γηα r1 1 (Μνλαδηαίνο Κχθινο) έρνπκε ακείσηεο ηαιαληψζεηο.
ΑΣΚΗΣΗ 123
Γίλεηαη ην ζπλεκηηνληθφ ζήκα ζπλερνχο ρξφλνπ, x( t ) :
x( t ) cos(15t ) , t R .
1) Να πξνζδηνξηζηεί ε πεξίνδνο δεηγκαηνιεςίαο, TS , ζαλ ζπλάξηεζε ηνπ
κήθνπο ηεο πεξηφδνπ Ν θαη ηνπ αξηζκνχ ησλ παιηλδξνκήζεσλ i ,
( N, i N ), έηζη πνπ ην ζήκα δηαθξηηνχ ρξφλνπ, x( n ) x( nTS ) x( t )|t nTS , πνπ
ζα πξνθχςεη απφ ηε δεηγκαηνιεςία, λα είλαη πεξηνδηθφ.
2) Γηα TS 01 , sec λα πξνζδηνξηζηεί ην κήθνο N 0 ηεο ζεκειηψδνπο
πεξηφδνπ ηνπ ζήκαηνο x( n ) . Να ζρεδηαζηνχλ, ζην ίδην δηάγξακκα, κία
πιήξεο πεξίνδνο ηνπ ζήκαηνο δηαθξηηνχ ρξφλνπ x( n ) θαζψο θαη ν
απαηηνχκελνο αξηζκφο πεξηφδσλ ηνπ αξρηθνχ ζήκαηνο ζπλερνχο ρξφλνπ
x( t ) . Σρνιηάζηε ην παξαηεξνχκελν απνηέιεζκα.
3) Να δηαηππσζεί ην "ζεψξεκα ηεο δεηγκαηνιεςίαο" ηνπ C.Shannon γηα
ζήκαηα ελέξγεηαο, βαζηθήο δψλεο ζπρλνηήησλ, θαη λα ζρεδηαζηνχλ ηα
ζρεηηθά γξαθήκαηα ζηα πεδία ρξφλνπ θαη ζπρλφηεηαο.
Γεδνκέλνπ φηη ηα πεδία ρξφλνπ ( t ) θαη ζπρλφηεηαο ( f ), πνπ ζπλδένληαη
κέζσ ηνπ κεηαζρεκαηηζκνχ Fourier, εκθαλίδνπλ έλα είδνο ζπκκεηξίαο
κεηαμχ ηνπο (δειαδή θαηά θάπνην ηξφπν έρνπλ ζρέζε αληηθεηκέλνπ θαη
εηδψινπ), πξνζπαζήζηε λα δψζεηε κία αληίζηνηρε δηαηχπσζε γηα ην "δπτθφ
ζεψξεκα ηεο δεηγκαηνιεςίαο" (δει. γηα δεηγκαηνιεςία ζην πεδίν ηεο
ζπρλφηεηαο, f ) θαη ζρεδηάζηε ηα αληίζηνηρα γξαθήκαηα ζηα πεδία
ζπρλφηεηαο θαη ρξφλνπ. Με πνηφ βαζηθφ κεηαζρεκαηηζκφ ζεκάησλ
δηαθξηηνχ ρξφλνπ ζπλδέεηαη άκεζα ην δπτθφ ζεψξεκα ηεο δεηγκαηνιεςίαο;
Γηθαηνινγήζηε ηελ απάληεζή ζαο.
ΛΥΣΗ
1) Τν ζήκα δηαθξηηνχ ρξφλνπ πνπ πξνθχπηεη απφ ηε δεηγκαηνιεςία γξάθεηαη σο εμήο :

x( n ) x( nTS ) x( t )|t nTS cos(15nTS ) cos( n )
2
15TS 2 F 15TS TS F
15
Αιιά, φπσο γλσξίδνπκε απφ ηε ζρεηηθή ζεσξία, γηα λα είλαη έλα εκηηνλνεηδέο ζήκα
δηαθξηηνχ ρξφλνπ πεξηνδηθφ πξέπεη ε ζρεηηθή ηνπ ζπρλφηεηα, F , λα είλαη ιφγνο δχν απιψλ
i
αθεξαίσλ, δειαδή F , φπνπ i ν αξηζκφο ησλ "παιηλδξνκήζεσλ" ζην δηάζηεκα κηαο
N
πεξηφδνπ θαη N ην "κήθνο" (πιήζνο δεηγκάησλ) ηεο πεξηφδνπ. Έηζη ηειηθά έρνπκε :
2 i
TS .
15 N
2) Αληηθαζηζηνχκε ζηελ ηειεπηαία έθθξαζε γηα ηε ζπρλφηεηα δεηγκαηνιεςίαο ηελ ηηκή

TS 01 , sec :
2 i i 3
TS 0,1 20 i 15 N .
10 15 N N 4
4
Δπηπιένλ, επεηδή πάληνηε ηζρχεη N i , έπεηαη φηη N 0 N| i 3 i| 4.
3 i 3
Άξα N 0 4 . Μία πιήξεο πεξίνδνο ηνπ ζήκαηνο δηαθξηηνχ ρξφλνπ, x(n) , θαζψο θαη νη
ηξεηο "παιηλδξνκήζεηο" ηνπ αξρηθνχ ζήκαηνο x( t ) , θαίλνληαη ζην αθφινπζν δηάγξακκα :
x( t ) x( n )
3 1
cos( 2 n) cos( 2 n)
4 4
N0 4
1
2 4 ...
1 15 2 15
0 3 4 6 t(sec)
15
-1
cos(1,5 t )
2
T
15
1 15
Τν ζήκα x( t ) (αξρηθφ ζήκα ζπλερνχο ρξφλνπ) έρεη ζπρλφηεηα f A ( Hz) .
T 2
Τν ζήκα δηαθξηηνχ ρξφλνπ, x(n) , πνπ πξνθχπηεη κεηά ηε δεηγκαηνιεςία, εκθαλίδεηαη κε
3
ζρεηηθή ζπρλφηεηα F . Δπεηδή φκσο ε αλψηεξε παξαηεξήζηκε ηηκή γηα ην F είλαη ε
4
1 3 1
ηηκή , ε ζρεηηθή ζπρλφηεηα γίλεηαη ηειηθά αληηιεπηή κε ηηκή F 1 (Λφγσ
2 4 4
1
αλαδίπισζεο γχξσ απφ ηελ ηηκή F ).
2
Έηζη, ην πξνθχπηνλ ζήκα δηαθξηηνχ ρξφλνπ εκθαλίδεηαη κε θπζηθή ζπρλφηεηα, f , πνιχ
15
ρακειφηεξε απφ ηελ αξρηθή, f A ( Hz ) .
2
1 10 5
Πξάγκαηη : f F fS Hz .
4 2
1
Γειαδή ηειηθά έρνπκε : f f .
3 A
Απηφ βέβαηα είλαη ην γλσζηφ θαηλφκελν ηεο "θαζκαηηθήο αλαδίπισζεο" θαη νθείιεηαη ζε
αλεπηηπρή επηινγή ηεο ζπρλφηεηαο δεηγκαηνιεςίαο.
Σχκθσλα κε ην ζρεηηθφ ζεψξεκα ηεο δεηγκαηνιεςίαο, πξέπεη fS 2fA ή
15
fS 2 ( Hz ) 4,775Hz . Ζ επηιερζείζα φκσο ζπρλφηεηα δεηγκαηνιεςίαο είλαη θαηά
2
πνιχ ρακειφηεξε ( fS 0,1 0,314 Hz κε ζπλέπεηα λα παξαηεξνχκε ηα
πξναλαθεξζέληα.
3) Θεψξεκα ηεο δεηγκαηνιεςίαο (C.Shannon, 1949) :

"Έλα ζήκα ελέξγεηαο ζπλερνχο ρξφλνπ, x( t ) , βαζηθήο δψλεο ζπρλνηήησλ κε αλψηεξε
θαζκαηηθή ζπληζηψζα B(Hertz), κπνξεί λα αλαθαηαζθεπαζηεί κε κνλαδηθφ ηξφπν απφ ηα
ηζαπέρνληα δείγκαηά ηνπ, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ε ζπρλφηεηα δεηγκαηνιεςίαο fS είλαη
samples 1
ηνπιάρηζηνλ ίζε κε 2B ". (δειαδή fS 2B ).
sec TS
Σήκα ελέξγεηαο : E | x( t )|2 dt .
0, | f | B
Σήκα βαζηθήο δψλεο ζπρλνηήησλ : X( f ) .
0, | f | B
x( t ) ΠΕΔΙΟ
ΥΡΟΝΟΤ
... ... t
0
TS
| X S ( f )| Πεδίο
΢στνότητας
... ...
f
fS fS B B B fS B fS
2B
1
Πξέπεη : fS 2B
TS
Γπτθφ Θεψξεκα Γεηγκαηνιεςίαο :
"Τν θάζκα ζπρλνηήησλ ελφο ζήκαηνο ελέξγεηαο ζπλερνχο ρξφλνπ κε (ρξνληθή) δηάξθεηα
2T κπνξεί λα πξνζδηνξηζηεί κνλαδηθά απφ ηζαπέρνληα δείγκαηά ηνπ (ζην πεδίν ηεο
ζπρλφηεηαο) ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ηα δείγκαηα απηά ιακβάλνληαη κε (θαζκαηηθή)
1 1
απφζηαζε κεηαμχ ηνπο ( S) ην πνιχ ίζε κε (δειαδή S ).
2T 2T
| X ( f )|
ΠΕΔΙΟ
΢ΤΥΝΟΣΗΣΑ΢
... ... f
0
xS ( t ) Πεδίο
Υρόνοσ
... ...
1 1 1
1
S
S
T T T S
T
S
t
2T
1
Πξέπεη : S
2T
Τν δπτθφ ζεψξεκα ηεο δεηγκαηνιεςίαο ζπλδέεηαη άκεζα κε ην Γηαθξηηφ Μεηαζρεκαηηζκφ

Fourier (Discrete Fourier Transform).
Σ' απηφ ην κεηαζρεκαηηζκφ ππνινγίδνπκε ηζαπέρνληα δείγκαηα ηνπ θάζκαηνο ελφο
ζήκαηνο δηαθξηηνχ ρξφλνπ, x( n ) . Τν ζήκα έρεη ρξνληθή δηάξθεηα N TS . Δπνκέλσο ηα
1
ηζαπέρνληα δείγκαηα ηνπ θάζκαηνο πξέπεη λα απέρνπλ ην πνιχ θαηά . Πξάγκαηη,
N TS
ζηνλ ππφ ζπδήηεζε κεηαζρεκαηηζκφ, ζεσξνχκε N ηζαπέρνληα ζεκεία ζην κνλαδηαίν
θχθιν θαη ζε απηά ηα ζεκεία ππνινγίδνπκε ηελ ηηκή ηνπ θάζκαηνο.
1
Ο κνλαδηαίνο θχθινο (ε πεξηθέξεηά ηνπ) αληηζηνηρεί ζε θαζκαηηθφ κήθνο fS .
TS
Δπνκέλσο ε δηαίξεζή ηνπ ζε N ηζαπέρνληα ζεκεία νδεγεί ζε θαζκαηηθή απφζηαζε
1
κεηαμχ ησλ δηαδνρηθψλ ζεκείσλ (ή δεηγκάησλ) : S . Παξαηεξνχκε φηη έρνπκε
N TS
ζπκθσλία κε ην πξναλαθεξζέλ ζεψξεκα.
ΑΣΚΗΣΗ 124
Γίλεηαη ν κεηαζρεκαηηζκφο Fourier ελφο αηηηαηνχ ζήκαηνο ελέξγεηαο ζπλερνχο
ρξφλνπ :
2
X ( ) 1 (2 3j ), 2 f , f R.
4. Να εθθξαζηεί ν πξναλαθεξφκελνο κεηαζρεκαηηζκφο Fourier ζαλ
άζξνηζκα δχν απινχζηεξσλ κεηαζρεκαηηζκψλ (δειαδή κε παξνλνκαζηέο
πξψηνπ βαζκνχ σο πξνο ηε γσληαθή ζπρλφηεηα σ)
[ X ( ) X 1 ( ) X 2 ( ) ].
5. Να πξνζδηνξηζηεί ν αληίζηξνθνο κεηαζρεκαηηζκφο Fourier
x (t ) F X ( ) , θαη λα ζρεδηαζηεί ην ζήκα x(t ) .
1
6. Να πεξηγξαθεί ε κεζνδνινγία πνπ αθνινπζείηαη ζηελ πξάμε πξνθεηκέλνπ

λα επηηεπρζεί ε ζπκπίεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ γελλεηξηψλ (αξκνληθψλ
ηαιαλησηψλ) πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ παξαγσγή πεξηνδηθψλ ζεκάησλ. Με
πνηφ θξηηήξην πξνζδηνξίδεηαη ε θεηδσιή ηηκή, Μ, ηνπ πιήζνπο ησλ
απαηηνχκελσλ γελλεηξηψλ;
ΛΥΣΗ
1
X( ) 2 , 2 f, f R.
(2 3j )
2
1) 2 3j 2 ( j )2 3( j ) j x 2 3x x2 0
32 4 2 3 3 1
x1,2 x1 1, x 2 2
2 2
2 ( j ) 2 3( j ) (j 1) ( j 2)
1 A B
X( )
(j 1) ( j 2) j 1 j 2
1 1 1
A 2 1
j 2 j j 2 1 2
1 1 1
B 2 1
j 1 2j 2j 1 2 1
Άξα :
1 1
X( ) X1 ( ) X2 ( )
j
1 
j 2
X1 ( ) X2 ( )
2) Γλσξίδνπκε φηη :
1
F e at
u( t ) , a 0
a j
Έηζη :
1
F 1
e t u( t )
1 j
x (t ) e t e 2t u( t ) e t 1 e t u( t )
1
F 1
e 2t u( t )
2 j
x( t )
t
e u(t) x1( t )
1
t
e (1 e t ) u ( t ) x(t)
x1 ( t ) x 2 ( t )
t0 t
t0 ln 2 0 .693
2t
e u(t) x2(t)
-1
3) Απφ ηε ζρεηηθή ζεσξία ησλ ζεηξψλ Fourier γλσξίδνπκε φηη ε ηζρχο ελφο πεξηνδηθνχ
ζήκαηνο, βάζεη ησλ ζπληζησζψλ (αξκνληθψλ) ηεο αλάιπζεο Fourier, δίλεηαη απφ ηε ζρέζε:
2
2 Am
P A0 ( P : Μέζε Ηζρχο)
m 1 2
Αληίζηνηρα, αλ πξνζεγγηζηεί ην πεξηνδηθφ ζήκα ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο Μ πξψηνπο φξνπο ηεο
ζεηξάο Fourier, ηφηε ε ηζρχο ηνπ πξνθχπηνληνο (πεξηνδηθνχ) ζήκαηνο ζα δίλεηαη απφ ηε ζρέζε
:
M 2
2 Am
PM A 0 ( PM : Ηζρχο Μ αξκνληθψλ)
m 1 2
Τν θξηηήξην ηεο ¨θεηδσιήο¨ ηηκήο ηνπ αξηζκνχ Μ (ησλ ρξεζηκνπνηνχκελσλ γελλεηξηψλ) είλαη ην
πνζνζηφ, α, ηεο ζπλνιηθήο ηζρχνο P , πνπ παξακέλεη ζην ζπκπηεζκέλν πεξηνδηθφ ζήκα
ρξεζηκνπνηψληαο Μ ην πιήζνο φξνπο (ηαιαλησηέο). Έηζη έρνπκε ην επφκελν ζρήκα :
P 1 aP
P P aP
P
P
aP P5
P4
P3
P2
P1
...
2
P0 A 0
0 1 2 3 4 5 M n
α : Σπληειεζηήο πνζνζηνχ (π.ρ. α=0.95 ή 95%) (Πξαθηηθά 0.9<α<1)
Πξέπεη πξνθαλψο : PM a P . Απφ φιεο ηηο ηηκέο ηνπ αξηζκνχ Μ πνπ ηθαλνπνηνχλ
ηελ πξναλαθεξζείζα ζρέζε επηιέγεηαη ε ειάρηζηε.(Αλαιπηηθή παξνπζίαζε απηνχ ππάξρεη ζην
βηβιίν ηεο ζεσξίαο, ζει.117-118).
ΑΣΚΗΣΗ 125
Έλα Γ.Φ.Α. ζχζηεκα δηαθξηηνχ ρξφλνπ πεξηγξάθεηαη απφ ηελ επφκελε
αλαδξνκηθή εμίζσζε δηαθνξψλ :
3 1
y( n ) y( n 1) y( n 2 ) x( n ) , n Z .
4 8
1) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο, H( z) , ηνπ ζπζηήκαηνο. Να
βξεζνχλ θαη λα ζρεδηαζηνχλ ζην επίπεδν-Z ηα κεδεληθά θαη νη πφινη ηνπ
2) Να πξνζδηνξηζηεί ε απφθξηζε ζπρλφηεηαο, H( ) , ηνπ ζπζηήκαηνο. Να
πξνζδηνξηζηνχλ κε ηε γεσκεηξηθή κέζνδν ζην επίπεδν-Z νη αθξηβείο ηηκέο
ηεο απφθξηζεο πιάηνπο, M( ) | H( )| , ζηηο ζέζεηο θαη . Να
0,
2
ζρεδηαζηεί ελδεηθηηθά ε απφθξηζε πιάηνπο ηνπ ζπζηήκαηνο γηα [0, ) .
Πψο ραξαθηεξίδεηαη ην ζχζηεκα απφ πιεπξάο δηέιεπζεο ζπρλνηήησλ;
3) Να πξνζδηνξηζηεί ε απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h( n) , ηνπ ζπζηήκαηνο
θαη λα ραξαθηεξηζηεί ην ζχζηεκα απφ πιεπξάο δηάξθεηάο ηεο.
4) Να πξνζδηνξηζηεί θαη λα ζρεδηαζηεί ελδεηθηηθά ε έμνδνο, y( n) , ηνπ
ζπζηήκαηνο, κε ρξήζε ηνπ ζπλειηθηηθνχ αζξνίζκαηνο, αλ ε είζνδνο είλαη :
1
x( n ) ( ) n u ( n ) .
2
5) Να πξνζδηνξηζηεί ε έμνδνο ελφο Γ.Φ.Α. ζπζηήκαηνο δηαθξηηνχ ρξφλνπ, πνπ
ραξαθηεξίδεηαη απφ απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο h( n) , αλ ε είζνδνο
ηνπ είλαη ηεο κνξθήο x( n ) z n ( z r e j ),( z C ).
Υπάξρεη κεηαηφπηζε ηεο ζπρλφηεηαο ηνπ ζήκαηνο εμφδνπ, y( n) , ζε ζρέζε
κε ηε ζπρλφηεηα ηνπ ζήκαηνο εηζφδνπ, x( n ) ; Πψο ραξαθηεξίδνληαη ηα
ζήκαηα ηεο κνξθήο x( n ) z n γηα ηα Γ.Φ.Α. ζπζηήκαηα δηαθξηηνχ ρξφλνπ;
z
Υπελζπκίδνπκε φηη Z a n u( n ) , | z| | a| .
z a
ΛΥΣΗ
1) Δθαξκφδνπκε ηνλ κεηαζρεκαηηζκφ Z ζηε δνζείζα ζρέζε :

3 1 1 2 3 1 1 2
Y( z) z Y( z) z Y( z) X( z) Y( z )[1 z z ] X( z )
4 8 4 8
Y( z ) 1 z2
H( z )
X( z ) 3 1 1 2 3 1
1 z z z2 z
4 8 4 8
(Υπνζέζακε φηη νη αξρηθέο ζπλζήθεο είλαη κεδεληθέο).
Τα κεδεληθά ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη νη ξίδεο ηνπ αξηζκεηή ηεο ζπλάξηεζεο κεηαθνξάο :
z2 0 1, 2 0.
Οη πφινη είλαη νη ξίδεο ηνπ παξνλνκαζηή ηεο H( z) :

3 3 1
( )2 4
3 1 4 4 8
z2 z 0 1, 2
4 8 2
3 9 8 3 1 3 1
4 16 16 4 16 4 4
1, 2
2 2 2
1 1
Άξα : 1 θαη 2 .
2 4
Σηε ζπλέρεηα, ζρεδηάδνπκε ηα κεδεληθά θαη ηνπο πφινπο ηνπ ζπζηήκαηνο ζην επίπεδν Z :
2) Ζ απφθξηζε ζπρλφηεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο ππνινγίδεηαη θαηά ηα γλσζηά :

e2 j
H( ) H( z)|z ej
H( ) .
j 1 j 1
(e )( e )
2 4
Με ρξήζε ηεο γεσκεηξηθήο κεζφδνπ πξνζδηνξηζκνχ ησλ ηηκψλ ηεο απφθξηζεο ζπρλφηεηαο ζα
έρνπκε αλαιπηηθά :
11 1 8
α) 0 z1 ej | 0 e0 1 θαη | H( )| 0 2,67
1 3 3 3
2 4 8
Άξα : M(0) 2,67 .
j
β) z2 ej | e 2
j
2 2
1 1 5 1 1 17
r1 12 ( )2 1 θαη r2 12 ( )2 1
2 4 2 4 16 4
1 1 1 8
| H( )| 0,87
2
5 17 85 85
2 4 8
Άξα : M( ) 0,87 .
2
11 1 8
γ) z1 ej | ej 1 θαη | H( )| 0,53
3 5 15 15
2 4 8
Άξα : M( ) 0,53 .
M ( ) | H ( )|
3 M (0)
2,67
2 M( )
2 M( )
1
0,87
0,53 fs / 4 fs / 2 f
0 /2
Πξνθαλψο έρνπκε έλα βαζππεξαηφ (Low Pass) ζχζηεκα.
3) Γηα λα βξνχκε ηελ απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, εθαξκφδνπκε αληίζηξνθν

κεηαζρεκαηηζκφ Z ζε θαηάιιειε κνξθή ηεο ζπλάξηεζεο κεηαθνξάο :
z2 H( z ) z A B
H( z ) .
1 1 z 1 1 1 1
(z )( z ) (z )( z ) z z
2 4 2 4 2 4
Δπνκέλσο έρνπκε :
1 1
z 2 2 2
A | 1
1 z 1 1 1
z 2
4 2 4 4 z z
H( z ) 2 .
1 1 1 1
z z
z 4 4 2 4
B | 1 1
1 z 1 1 1
z 4
2 4 2 4
Τφηε :
1 1 z 1 z 1 1
h( n ) Z H( z) 2 Z Z 2( ) n u( n ) ( ) n u( n )
1 1 2 4
z z
2 4
1 1
h( n ) [( ) n 1
( ) 2 n ] u( n )
2 2
(Β' ηξφπνο : Ζ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο γξάθεηαη :
z z
H( z ) H1 ( z ) H 2 ( z ) .
1 1
z z
2 4
Γηα θάζε κία απφ ηηο ζπλαξηήζεηο βξίζθνπκε ηνλ αληίζηξνθν κεηαζρεκαηηζκφ Z :
1 1 1
h1 ( n ) Z H1 ( z ) ( ) n u( n ) θαη h 2 ( n ) Z 1
H 2 ( z) ( ) n u( n ) .
2 4
Άξα :
n
1 1 1 n 1 1 1 n
1
h( n ) h1 ( n ) * h 2 ( n ) ( )k ( )n k
( )n ( )k ( ) 2k
( )2 n ( ) k
k 0 2 4 4 k0 2 2 2 k0 2
n 1
1 2 1 1 1 1
h( n ) ( )2 n ( )2 n ( 2 n 1
1) u( n ) [( ) n 1
( )2 n ] u( n )
2 2 1 2 2 2
Τν ζχζηεκα ραξαθηεξίδεηαη απφ απφθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο άπεηξεο δηάξθεηαο (IIR).
h(n )
2
1
h1( n ) ( )n 1 u ( n )
2
1 h(n ) h1( n ) h2(n )

... n
-1
1 2n
h2(n ) ( ) u(n )
2
4) Ζ έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο ππνινγίδεηαη ζχκθσλα κε ηνπο θαλφλεο ηνπ ζπλειηθηηθνχ

αζξνίζκαηνο σο εμήο :
1
Αλ x( n ) ( ) n u ( n ) ηφηε
2
y( n ) h( n )* x( n )
n n n
1 1 1 1 1 1 1
y ( n) [( ) k 1 ( ) 2 k ] ( ) n k ( )k 1 ( )n k
( ) 2k ( ) n k
k 0 22  2 k 0 2 2 k 0 2 2
h(k ) x(n k )
1
( )n 1 1
1 n 1 1 n 1
1 1
y ( n) ( )n ( ) 1
( ) n 2 (n 1) ( ) n 2
( )n ( )k
2 k 0 2 2 k 0 2
2 2 1
1
2
1 1 1 1 1
y( n ) ( ) n 1 ( n 1) ( ) n 1[( ) n 1 1] ( ) n 1[n 1 ( ) n 1 1]
2 2 2 2 2
1 1 1 1
y( n ) ( ) n 1[n ( ) n 1 ] n ( ) n 1 ( )2 n
2 2 2 2
1 n 1 1 2n
Άξα : y( n ) [n ( ) ( ) ] u( n ) .
2 2
n 0 1 2 3 4 5 ...
1 3 1 5
n ( )n 1 0 1 1 ...
2 4 2 16
1 2n 1 1 1 1 1
( ) 1 ...
2 4 16 64 256 1024
5 17 49 129 321 ...
y( n ) 1
 4 16
 64
 256 1024
 
1 1,25 1,06 0,77 0,5 0,31
y( n )
1,25 1,06
1 0,77
0,5
0,5
0,31
... n
0 1 2 3 4 5
5)
x( n ) y( n )
h( n )
Γ.Υ.Α.
Όκνηα κε ην πξνεγνχκελν εξψηεκα, γηα ηελ είζνδν απηή ζα έρνπκε :
x( n ) zn ( r n e j n ) y( n ) h( n ) * x( n )|x( n ) zn
h( k ) z n k
zn h( k ) z k
k k
θαη ηειηθά : y( n ) z n H( z) .
Παξαηεξνχκε φηη ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη ην ίδην ζήκα εηζφδνπ, zn , ηξνπνπνηεκέλν
θαηά ηνλ παξάγνληα H( z) (ζπλάξηεζε κεηαθνξάο).
j H( z )
Αιιά : H( z ) | H( z )| e φπνπ | H( z)| ην πιάηνο ηεο ζπλάξηεζεο κεηαθνξάο θαη H( z)
ε θάζε ηεο.
Έηζη ηειηθά ην ζήκα εμφδνπ, y( n ) , ζα γξάθεηαη :
y( n ) z n H( z)
r n e j n | H( z)| e j H( z ) | H( z)| r n e j( n H ( z ))
φπνπ ην πιάηνο ηξνπνπνηείηαη θαηά ηελ πνζφηεηα | H( z)| θαη ε θάζε θαηάH( z) .
Πξνθαλψο δελ ππάξρεη νπδεκία κεηαηφπηζε ηεο ζπρλφηεηαο ηνπ ζήκαηνο εμφδνπ ζε ζρέζε κε
ηε ζπρλφηεηα ηνπ ζήκαηνο εηζφδνπ. (Μφλν ηξνπνπνίεζε πιάηνπο θαη θάζεο έρνπκε).
Απηφ βέβαηα είλαη βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ Γ.Φ.Α. ζπζηεκάησλ (είηε ζπλερνχο, είηε
δηαθξηηνχ ρξφλνπ). Μφλν κε κε γξακκηθέο ελέξγεηεο (π.ρ. πνιιαπιαζηαζκφ) κπνξνχκε λα
επηθέξνπκε κεηαηφπηζε ζηε ζπρλφηεηα ηνπ ζήκαηνο.
Τα ζήκαηα ηεο κνξθήο x( n )z n ραξαθηεξίδνληαη ζαλ "ηδηνζπλαξηήζεηο" (ή "ηδηνζήκαηα")
ησλ Γ.Φ.Α. ζπζηεκάησλ, κε αληίζηνηρεο ηδηνηηκέο ηηο εθθξάζεηο H( z) (ζπλάξηεζε
κεηαθνξάο). Γηα ηα Γ.Φ.Α. ζπζηήκαηα ζπλερνχο ρξφλνπ νη ηδηνζπλαξηήζεηο ηνπο είλαη ηα
ζήκαηα x( t ) est , κε αληίζηνηρεο ηδηνηηκέο ηηο εθθξάζεηο H(s) (Σπλάξηεζε Μεηαθνξάο).
ΑΣΚΗΣΗ 126
Μηα ηξάπεδα πξνηείλεη ην αθόινπζν απνηακηεπηηθό-ζπληαμηνδνηηθό
πξόγξακκα ¨Με ζηαζεξέο Α δξρ. γηα δηάζηεκα Μ κελώλ, ρσξίο ελδηάκεζεο
αλαιήςεηο, εμαζθαιίδεηαη ζηε ζπλέρεηα ζηαζεξή κεληαία ζύληαμε Α δξρ. Γηα
όιν ην ππόινηπν δηάζηεκα ηεο δσήο ζαο.¨ (΢πλήζσο M 180 ). Σν κεληαίν
επηηόθην είλαη ε%, θαη ζεσξείηαη ζηαζεξό γηα όιν ην δηάζηεκα ηνπ
πξνγξάκκαηνο (ππνηίζεηαη κεδεληθόο πιεζσξηζκόο).
1. Θεσξώληαο ζαλ είζνδν ηα πνζά ησλ θαηαζέζεσλ θαη αλαιήςεηο θαη ζαλ
έμνδν ην ππόινηπν ηνπ ινγαξηαζκνύ ακέζσο κεηά ηελ λ-νζηή θαηάζεζε ή
αλάιεςε λα ζρεκαηίζεηε ηελ ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ (εμίζσζε δηαθνξώλ)
ηνπ νηθνλνκηθνύ ζπζηήκαηνο. Δπίζεο δώζαηε ηελ δηαγξακκαηηθή
παξάζηαζε ηνπ. Πνηά είλαη ε καζεκαηηθή έθθξαζε γηα ην ζήκα εηζόδνπ
x(n) ;
2. Να ππνινγηζηεί ε έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο κε κεζνδνινγία ζην πεδίν ηνπ
ρξόλνπ n (ζπλειηθηηθό άζξνηζκα).
3. Δπηβεβαηώζηε ηελ νξζόηεηα ηνπ απνηειέζκαηνο ηνπ πξνεγνύκελνπ
εξσηήκαηνο κε κεζνδνινγία ζην πεδίν ηεο γεληθεπκέλεο ζπρλόηεηαο
(πεδίν z).
4. Πώο ραξαθηεξίδεηαη ην ζύζηεκα απηό από πιεπξάο επζηάζεηαο; Αλαθέξαηε
ηελ ηθαλή θαη αλαγθαία ζπλζήθε πνπ πξέπεη λα ηζρύεη, ηόζν ζην πεδίν ηνπ
ρξόλνπ, n, όζν θαη ζην πεδίν ηεο γεληθεπκέλεο ζπρλόηεηαο, z, γηα λα είλαη
έλα ζύζηεκα επζηαζέο θαηά ηελ έλλνηα θξαγκέλε εηζόδνο-θξαγκέλε
εμόδνο (BIBO). Έρεη θαηά ηελ γλώκε ζαο λόεκα, γηα ην πξναλαθεξζέλ
νηθνλνκηθό ζύζηεκα, λα ππάξμεη ηξνπνπνίεζή ηνπ ώζηε ν πόινο ηνπ λα
ηνπνζεηεζεί εληόο ηνπ κνλαδηαίνπ θύθινπ;
ΛΥΣΗ
1) Πξνθαλώο, ε εμίζσζε δηαθνξώλ ηνπ νηθνλνκηθνύ ζπζηήκαηνο (θαη ζε αληηζηνηρία κε

παξόκνην ζέκα ιπκέλν ζηηο αζθήζεηο) ζα έρεη ηελ εμήο κνξθή :
y(n) x(n) y(n 1) y(n 1) x(n) (1 ) y(n 1) ,
όπνπ :
ε: κεληαίν επηηόθην
x(n) : Πνζά θαηαζέζεσλ ή αλαιήςεσλ (κεηά ην δηάζηεκα ησλ Μ κελώλ)
y (n) : Τπόινηπν ινγαξηαζκνύ κεηά ηελ λ-νζηή θαηάζεζε ή αλάιεςε
Γηα ηελ είζνδν, x(n) , ζα ηζρύεη :
x ( n) A u( n) u( n M ) A
 u(
 n 
M
)

΢ηαζεξέο θαηαζέζεηο Α δξρ. ΢ηαζεξέο κεληαίεο αλαιήςεηο
Γηα δηάζηεκα Μ-κελώλ. κεηά ην δηάζηεκα Μ-κελώλ.
x(n) A u(n) 2 A u(n M)

x( n ) + y( n )
+
+ 1
z
y( n 1)
2) 1
y ( n) x(n) * h(n) , όπνπ : h ( n ) y(n) ( n ) (1 ) h( n 1)
x(n) (n)
Άξα :
h(n) 1, (1 ), (1 ) 2 , (1 ) 3 ,.... (1 ) n u(n)
x(k )
Α
... M
k
-3 -2 -1 0 1 2 M-1
-Α
h(k )
(1 )k
k
-3 -2 -1 0 1 2
k
h( k)
(1 )
k
-3 -2 -1 0 1 2
Πξνθεηκέλνπ λα ππνινγίζνπκε ην ζπλειηθηηθό άζξνηζκα ζα έρνπκε ηηο εμήο θάζεηο :

Φάζε 1ε : 0 n M 1
NH
y (n) x ( n ) * h( n ) x ( k )h( n k ) , όπνπ NL 0, NH n.
k NL
Άξα :
n n n
y ( n) x ( k ) h
 (n 
 k)
 A (1 )n k
A (1 )n (1 ) k
k 0 A k 0 k 0
(1 )n k
n
n k
A (1 ) (1 ) A (1 ) n 1 (1 ) 1
(1 ) 2
... (1 ) n
k 0
1
(1 ) (1 )n (1 )n 1
1
A 1 A , 0 n M 1
(1 ) 1
Φάζε 2ε : n M
M 1 n M 1 n
y (n) x(k ) h
 (n
 k)
 x(k ) h
 (n
 k)
 A (1 )n k
A (1 )n k
k 0 A k M A k 0 k M
(1 )n k
(1 )n k
M
M 1 n
(1 ) 1 (1 ) n 1 (1 ) M
A (1 )n (1 ) k
(1 ) k
A (1 )n 1
k 0 k M (1 ) 1 (1 ) 1 1
n 2 (1 ) M (1 ) n 1
1 2 (1 )n M
(1 ) 1
(1 )n
A (1 ) A ,
(1 ) 1 1
n M
΢εκείσζε : Τπελζπκίδνπκε όηη ην άζξνηζκα γεσκεηξηθήο πξνόδνπ κε πξώην όξν ηνλ α,
a
ηειεπηαίν όξν ηνπ η θαη ιόγν ηνπ σ, δίδεηαη από ηελ ζρέζε : . . 1
(Υξήζε απηνύ ηνπ ηύπνπ έρεη γίλεη ζηα πξνεγνύκελα, πξνθεηκέλνπ λα ππνινγηζζνύλ ηα
ζπλειηθηηθά αζξνίζκαηα.)
Z
3) y (n) x(n ) (1 ) y (n 1) {Α.΢.=0}
Y ( z) X ( z) (1) z 1 Y ( z) Y ( z) 1 (1 ) z 1 X ( z)
Y ( z) 1 z
H ( z) 1
X ( z) 1 (1 ) z z (1 )
z z
X ( z) Z x ( n) Z A u( n) 2 A u( n M ) A 2A z M
z 1 z 1
Άξα :
z z z
Y (z) H ( z) X ( z) A 2A z M
z (
 1 ) 
z 1  z  1

H (z) X (z)
2
z M z2
Y ( z) A 2A z
z 1 ) z (1 z 1 z (1 )
Y ( z) z
A 1 2z M
z z 1
 z (1)
W (z)
W ( z)
z (1 ) z 1
z 1
W ( z ) z (1 )
z 1 z 1z 1
z 1 1
W ( z) z 1
z 1 z (1 )z 1
Άξα :
1 1 1 1
W ( z)
z (1 ) z 1
M M 1 z 1 z
Y ( z) A 1 2z z W ( z) A 1 2z
z (1 ) z 1
 
z W (z)
1 z 1 z M 1 z 1 z
Y ( z) A 2A z
z (1 ) z 1 z (1 ) z 1
   
z W (z) z W (z)
1
y ( n) Z Y ( z)
1 1 z 1 z 1 M 1 z 1 z
y (n) Z A 2A Z z
z (1 ) z 1 z (1 ) z 1
1 1 1 1
y (n) A (1 )n u( n ) 2 A (1 )n M u( n M )
Πξάγκαηη :
Γηα 0 n M 1 ππάξρεη κόλν ν πξώηνο όξνο ηνπ αζξνίζκαηνο γηα ην y (n) , δειαδή :
(1 )n 1
1
y (n) A , πνπ ζπκθσλεί απόιπηα κε ην αληίζηνηρν απνηέιεζκα πνπ
ππνινγίζακε κε ρξήζε ηνπ ζπλειηθηηθνύ αζξνίζκαηνο. (Φάζε 1ε)
Γηα n M ππάξρνπλ θαη νη δύν όξνη ηνπ αζξνίζκαηνο γηα ην y (n) , νπόηε έρνπκε :
(1 )n 1
1 (1 )n 1 M
1 (1 )n 1
1 2 (1 )n 1 M
y (n) A 2A A , πνπ
ζπκθσλεί νκνίσο κε ην αληίζηνηρν απνηέιεζκα πνπ ππνινγίζακε κέζσ ηνπ ζπλειηθηηθνύ

αζξνίζκαηνο. (Φάζε 2ε)
z
4) H ( z) Πόινο : z 1 1
z (1 )
ην ζύζηεκα είλαη πξνθαλώο αζηαζέο, θαηά ηελ έλλνηα ¨ΒΗΒΟ¨ γηαηί έρεη ηνλ πόιν ηνπ ¨έμσ¨
από ηνλ κνλαδηαίν θύθιν. Οη ηθαλέο θαη αλαγθαίεο ζπλζήθεο γαη λα έρνπκε επζηάζεηα θαηά ηελ
έλλνηα ¨ΒΗΒΟ¨ ηόζν ζην πεδίν ηνπ ρξόλνπ (n) όζν θαη ζην πεδίν ηεο γεληθεπκέλεο ζπρλόηεηαο
(z) έρνπλ σο εμήο :
1. Πεδίν ηνπ ρξόλνπ : h( k )

k
2. Πεδίν ηεο γεληθεπκέλεο ζπρλόηεηαο : z 1 . Γειαδή όινη νη πόινη ηνπ ζπζηήκαηνο

max
βξίζθνληαη εληόο ηνπ κναλδηαίνπ θύθινπ.
΢ην ππό εμέηαζε ζύζηεκα ν πόινο είλαη z 1 ( 0) . Γηα λα ηνπνζεηεζεί ν πόινο

εληόο ηνπ κνλαδηαίνπ θύθινπ πξέπεη ε<0. Απηό όκσο ζεκαίλεη αξλεηηθό κεληαίν επηηόθην, πνπ
δελ έρεη θαλέλα λόεκα γηα ηέηνηα νηθνλνκηθά ζπζηήκαηα (΢πζηήκαηα Απνηακίεπζεο).
ΑΣΚΗΣΗ 127
Τπνζέηνπκε ην ζεσξεηηθό κνληέιν ηεο δεηγκαηνιεςίαο, κε ρξήζε πεξηνδηθήο
θξνπζηηθήο παικνζεηξάο (Impulse Train) κε πεξίνδν TS 1 / 2B
ζην ξόιν ηνπ δεηγκαηνιήπηε, ζύκθσλα κε ην επόκελν ιεηηνπξγηθό δηάγξακκα
x( t ) xS ( t ) x ( t ) s( t )
x( t )
xS ( t )
n
s( t ) (t )
n 2B
t t
s( t )
... ...
1 t
| |
2B
όπνπ : s( t ) ( t [n / 2B]) θαη x S ( t ) x( t )s( t ) x( n / 2 B) ( t [n / 2 B]) .

n n
α) Αλ ην ζήκα εηζόδνπ, x( t ) , έρεη ην πξαγκαηηθό κέξνο, X R (f ) , θαη ην

θαληαζηηθό κέξνο, XI (f ) , ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ ηνπ θαηά Fourier (δειαδή
X(f ) XR (f ) jXI (f ) ζύκθσλα κε ην επόκελν ζρήκα, λα ζρεδηαζηεί ην
πξαγκαηηθό θαη ην θαληαζηηθό κέξνο ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Fourier, X S ( f ) ,
ηνπ ζήκαηνο x S ( t ) ζηελ έμνδν ηνπ δεηγκαηνιήπηε.
X R (f )
1
2B
t
2B 0 2B
X I(f )
f
sin( )
2B
2B
t
0 2B
[΢εκείσζε : Τπελζπκίδνπκε όηη ζύκθσλα κε ηε ζρεηηθή ζεσξία, ε

δεηγκαηνιεςία ελόο ζήκαηνο ζην ρξόλν κε πεξίνδν δεηγκαηνιεςίαο TS
νδεγεί ζε πεξηνδηθή επέθηαζε ηνπ θάζκαηόο ηνπ, ζην πεδίν ηεο
ζπρλόηεηαο, κε πεξίνδν fS 1/ TS .]
β) Πνηά είλαη θαηά ηε γλώκε ζαο ε καζεκαηηθή έθθξαζε ηνπ ζήκαηνο x S ( t ) ;
γ) Θεσξνύκε ηα ζήκαηα x1 ( t ) θαη x 2 ( t ) , θαζκαηηθώο πεξηνξηζκέλα κε
αλώηεξεο θαζκαηηθέο ζπληζηώζεο ηα 100Hz θαη 200Hz αληίζηνηρα (δει.
X1 ( f ) 0 γηα | f | 100 θαη X2 (f ) 0 γηα | f | 200 . Πνηά πξέπεη λα είλαη ε
κέγηζηε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο, TS , ζύκθσλα κε ην ζεώξεκα ηνπ
C.Shannon, αλ ζηελ είζνδν ηνπ ζπζηήκαηνο δεηγκαηνιεςίαο ζέζνπκε ηα
εμήο ζήκαηα :
1) x1 ( t )
2) x1 (10t )
3) x1 ( t ) x2 ( t )
4) x1 ( t )* x 2 ( t )
5) x1 ( t ) x2 ( t )
δ) ΢ε πνηά ζεκεία δηαθνξνπνηείηαη από ην ζεσξεηηθό κνληέιν, ηόζν από
πιεπξάο ζεκάησλ όζν θαη ζπζηεκάησλ, θαηά ηε γλώκε ζαο, έλα
πξαγκαηηθό ζύζηεκα δεηγκαηνιεςίαο θαη αλαθαηαζθεπήο ζεκάησλ;
ΛΥΣΗ
α) Από ηε ζρεηηθή ζεσξία πεξί δεηγκαηνιεςίαο γλσξίδνπκε όηη :

S
Αλ x ( t ) x( t ) s( t ) ηόηε Xs(f) = F xS ( t ) F x( t ) * F s( t )
n
όπνπ F s( t ) S( f ) F (t ) 2B (f n 2 B)
n 2B n
1 1
(γηαηί : F (t n TS ) (f n ) από γλσζηή ηδηόηεηα ησλ
n TS n TS
ζπλαξηήζεσλ δέιηα).
Σειηθά θαηαιήγνπκε ζηελ αθόινπζε ζρέζε γηα ηελ έμνδν ηνπ δεηγκαηνιήπηε ζην πεδίν ηεο
ζπρλόηεηαο (όπνπ X(f) = f {x(t)} ) :
XS ( f ) X( f ) *[2B (f n 2B)] 2B X( f n 2B)

n n
(εθαξκόδνπκε ηελ ηδηόηεηαX(f )* (f n f0 ) X(f n f0 ) ,
δειαδή ην "θξνπζηηθό ζήκα", ( f ) , είλαη ην ηαπηνηηθό αηνηρείν ηεο ζπλέιημεο).
Δπεηδή έρνπκε :
XS ( f ) Re XS ( f ) j Im XS ( f ) XSR ( f ) jXSI ( f ) ,
κπνξνύκε λα γξάςνπκε :
XSR ( f ) 2B X R (f n 2B) θαη XSI ( f ) 2B XI (f n 2B) .

n n
S S
Οη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ X R ( f ) θαη X I ( f ) θαίλνληαη ζηε ζπλέρεηα :
X SR ( f )
Φασματικές
Αρχικό Φάσμα επαναλήψεις
1
4B 2B 0 2B 4B t
1 1
f 1 f
2B 2B
X SI ( f )
f
sin( ) Αξρηθό Φάζκα
2B
Φαζκαηηθέο
επαλαιήςεηο
2B
4B 0 2B 4B
t
Από ηηο πξνεγνύκελεο γξαθηθέο παξαζηάζεηο είλαη θαλεξό όηη :

X SR ( f ) 1 θαη X SI ( f ) 0.
(Πξάγκαηη, γηα ην πξαγκαηηθό κέξνο, αλ πεξηνξηζηνύκε ζε έλα δηάζηεκα, π.ρ. ην [0,2B] ζα
έρνπκε :
1 1
X SR ( f ) (1 f) f 1.
2B 2B
Αληίζηνηρα, γηα ην θαληαζηηθό κέξνο, ζην ίδην δηάζηεκα, ζα ηζρύεη :

f f
X SI ( f ) sin sin 0.
2B 2B
Όκνηα απνδεηθλύνληαη ηα ίδηα απνηειέζκαηα θαη γηα ηα ππόινηπα δηαζηήκαηα.)
S
Δπνκέλσο : X ( f ) XSR ( f ) jXSI ( f ) 1 j0 XS ( f ) 1 .
β) Από ηε ζεκαηηθή ελόηεηα ησλ κεηαζρεκαηηζκώλ Fourier ζεκάησλ πνπ παξαβηάδνπλ ηηο
ζπλζήθεο Dirichlet, γλσξίδνπκε :
F (t) 1 xS ( t ) F 1
XS (f ) (t) .
Άξα, ζηελ έμνδν ηνπ δεηγκαηνιήπηε, ζα έρνπκε ην θξνπζηηθό ζήκα (t) .
γ) Από ηε ζεσξία ηεο δεηγκαηνιεςίαο (ζεώξεκα C.Shannon) είλαη γλσζηό όηη :

1
TS ,
2B
όπνπ B : ε αλώηεξε (κε κεδεληθή) θαζκαηηθή ζπληζηώζα ηνπ ππό δεηγκαηνιεςία
ζήκαηνο.
Δπνκέλσο πξέπεη λα πξνζδηνξίζνπκε, γηα θάζε κία από ηηο πέληε πεξηπηώζεηο ζεκάησλ
εηζόδνπ, ηελ αλώηεξε θαζκαηηθή ζπληζηώζα, B .
1 1 1
1) Γηα ην x1 ( t ) βξίζθνπκε όηη : f1, MAX 100 sec TS1, MAX sec
2 f1, MAX 200
1
ή T S,MAX 5m sec .
2) Γηα ην θάζκα ηνπ ζήκαηνο x1 (10t ) , μέξνπκε όηη ηζρύεη :

F F 1 f
x1 ( t ) X 1 ( f ) x1 (10 t ) X1 ( ) .
10 10
1 1 1
f 2, MAX 10 f1, MAX 1000 sec TS2, MAX sec
2 f 2, MAX 2000
ή TS2,MAX 0,5m sec .
3) Γηα ην ζήκα x1 ( t ) x2 ( t ) , εύθνια βξίζθνπκε όηη ε κέγηζηε ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο
ζα ηζνύηαη κε :
f 3, MAX max f1, MAX , f 2, MAX max 100 Hz ,200 Hz 200 Hz .
Άξα ε πεξίνδνο δεηγκαηνιεςίαο ζα είλαη :
1 1
TS3, MAX sec 2,5m sec TS3,MAX 2,5m sec .
2 f 3, MAX 400
4) Γηα ην ζήκα x1 ( t )* x 2 ( t ) γξάθνπκε :
F
x1 ( t ) * x 2 ( t ) X1 ( f ) X 2 ( f ) .
Άξα γηα ηε κέγηζηε ζπρλόηεηα έρνπκε :
f 4, MAX min f1, MAX , f 2, MAX min 100 Hz ,200 Hz 100 Hz θαη αληίζηνηρα γηα ηελ
4 1 1
πεξίνδν : TS , MAX sec 5m sec TS4,MAX 5m sec .
2 f 4, MAX 200
5) Σέινο, ε πεξίπησζε απηή ζα κπνξνύζε λα ραξαθηεξηζηεί δπτθή ηεο πεξίπησζεο (4) :
F
x1 ( t ) x 2 ( t ) X1 ( f ) * X 2 ( f ) .
Δπνκέλσο :
2 f1, MAX 2 f 2, MAX
f 5, MAX f1, MAX f 2, MAX 100 Hz 200 Hz 300 Hz
2
1 1
θαη TS5, MAX sec 1,67m sec TS5,MAX 1,67m sec .
2 f 5,MAX 600
΢εκείσζε :
Από ηε ζρεηηθή ζεσξία ηεο ζπλέιημεο (αλαινγηθώλ ζεκάησλ) γλσξίδνπκε όηη ε δηάξθεηα ηεο
ζπλέιημεο είλαη ίζε κε ην άζξνηζκα ησλ δηαξθεηώλ ησλ δύν ππό ζπλέιημε ζεκάησλ. Δδώ ηα
ππό ζπλέιημε ζήκαηα, X1 (f ), X2 (f ) αληίζηνηρα, έρνπλ δηάξθεηα (δηπιεπξηθό εύξνο
δώλεο) 2f1,MAX θαη 2f 2,MAX . Άξα ην απνηέιεζκα ηεο ζπλέιημήο ηνπο ζα έρεη (δηπιεπξηθό)
εύξνο δώλεο 2( f1,MAX f2,MAX ) . Οπόηε, ε αλώηεξε ζπρλόηεηα ζα είλαη ην κηζό απηνύ ηνπ
εύξνπο f1,MAX f2,MAX .
δ) Σα θύξηα ζεκεία ζηα νπνία ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε κεηαμύ ηνπ ζεσξεηηθνύ κνληέινπ
δεηγκαηνιεςίαο θαη αλαθαηαζθεπήο ζεκάησλ θαη ελόο πξαγκαηηθνύ ζπζηήκαηνο είλαη ηα
εμήο :
i) To ζήκα εηζόδνπ ππνηίζεηαη θαζκαηηθά πεξηνξηζκέλν
( | X( f )| 0, | f | B ). Απηό όκσο ζπλεπάγεηαη όηη ην ζήκα, x( t ) , πξέπεη λα έρεη άπεηξε
δηάξθεηα. (Από ηε ζεσξία ησλ κεηαζρεκαηηζκώλ Fourier γλσξίδνπκε όηη είλαη αδύλαην λα
έρνπκε πεξηνξηζκό ηνπ ζήκαηνο ηαπηόρξνλα ζην ρξόλν θαη ζηε ζπρλόηεηα. Αλ ππάξμεη
πεξηνξηζκόο ζην έλα πεδίν ηόηε ε δηάξθεηα ζην άιιν γίλεηαη άπεηξε.)
΢ηελ πξάμε όκσο, όια ηα ζήκαηα είλαη πεπεξαζκέλεο ρξνληθήο δηάξθεηαο. Δπνκέλσο, ην
θαζκαηηθό ηνπο πεξηερόκελν εθηείλεηαη (ζεσξεηηθά) κέρξη ην άπεηξν. Γηα ηνλ ιόγν απηό
ρξεζηκνπνηνύκε ην αληηαλαδηπισηηθό (antialiasing) θίιηξν ζηελ είζνδν.
ii) H θξνπζηηθή παικνζεηξά (Impulse Train) πνπ xξεζηκνπνηνύκε γηα ηε δεηγκαηνιεςία
είλαη καζεκαηηθό επηλόεκα. ΢ηελ πξάμε νη παικνί δεηγκαηνιεςίαο έρνπλ κηθξό κελ, αιιά
d
κε κεδεληθό, εύξνο ( ).
T
iii) Σν θίιηξν αλαθαηαζθεπήο, πνπ ζην ζεσξεηηθό κνληέιν ππνηίζεηαη ηδαληθό (βαζππεξαηό)
δελ είλαη δπλαηό λα θαηαζθεπαζηεί. ΢ηελ πξάμε αληηθαζίζηαηαη από πξαγκαηηθό
βαζππεξαηό θίιηξν, κε ηζρπξή εμαζζέλεζε (απόζβεζε) ζηελ πεξηνρή απνθνπήο
fS
( | f| ).
2
ΑΣΚΗΣΗ 128
Θεσξνύκε ην ζήκα δηαθξηηνύ ρξόλνπ x(n) a n u(n), 0 a 1 .
1. Να πξνζδηνξηζηεί ν Μεηαζρεκαηηζκόο Fourier Γηαθξηηνύ Υξόλνπ (ΜΦΓΥ),
X ( ) , ηνπ πξνεγνύκελνπ ζήκαηνο θαη λα ζρεδηαζηεί ελδεηθηηθά ην θάζκα
πιάηνπο, X ( ) , γηα 0, .
2. Τπνζέηνπκε όηη παξεκβάιινπκε Ν-1 κεδεληθά N 1 κεηαμύ ησλ
δηαδνρηθώλ δεηγκάησλ ηνπ πξνεγνύκελνπ ζήκαηνο (δειαδή δεκηνπξγνύκε
ην ζήκα y(n) x(n N ) . Να πξνζδηνξηζηεί ν ΜΦΓΥ, Y( ) , ηνπ ζήκαηνο
y(n) . Πνηά ζρέζε ζπλδέεη ηνπο κεηαζρεκαηηζκνύο X ( ) θαη Y( ) κεηαμύ
ηνπο; Πνηά είλαη ε πεξίνδνο ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Y( ) ;
5. Πόζν είλαη, γεληθά, ην κήθνο ηεο βαζηθήο πεξηόδνπ ηνπ ΜΦΓΥ ελόο
ζήκαηνο δηαθξηηνύ ρξόλνπ σο πξνο ηε ζρεηηθή γσληαθή ζύρλνηεηα Ω
rad sample , σο πξνο ηελ ζρεηηθή ζπρλόηεηα F cycles sample θαη σο
πξνο ηε θπζηθή ζπρλόηεηα f ( cycles sample ή Hz), αληίζηνηρα;
ΛΤ΢Ζ
x ( n) a n u(n), 0 a 1
x( n )
1
an u(n )
...
0 1 2 3 4
n
1)
2) X( ) F . . x ( n) F x ( n) X ( z)
z ej z ej
n z z ej
X ( z) F a u( n) X( ) X( )
z a z az ej ej a
|X( )|
1
1 a
1
1 a2
1
1 a
0 /2 3 /2 2
Οη ηηκέο ηεο απόθξηζεο ζπρλόηεηαο (πιάηνπο) X ( ) , ππνινγίδνληαο κε ρξήζε ηεο

γεσκεηξηθήο κεζόδνπ ζην επίπεδν z. Έηζη έρνπκε :
0 z ej 1 X( ) X ( z)
0 0 z 1
z 1
X( z) X(Ω)
z 1 z a z 1 1 a Ω 0
z ej j X( ) X ( z)
2 z j
2 2
j 1
X ( z) X( )
z j j a 1 a2 2
z ej 1 X( ) X ( z)
z 1
1 1
X ( z) X( )
z 1 1 a 1 a
2
2) y(n) x(n N) 1, 0, 0,..., 0, a, 0, 0,..., a
, 0, 0,...
   
n 0 n N n 2N
N 1 κεδελη θ ά
n
y( n ) x( )
N
1
a
a2
0 1 2 3 4 N-1 N N+1 2N n
N-1 κεδεληθά
Πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξίζνπκε ηνλ κεηαζρεκαηηζκό Fourier Γηαθξηηνύ Υξόλνπ, Y( ) ,

πξνζδηνξίδνπκε αξρηθά ηνλ κεηαζρεκαηηζκό Ε, Y (z) :
n 0 N 2 2N 1 zN
Y ( z) Z y ( n) y ( n) z 1 z a z a z ... N
n 0 1 a z zN a
(Έρνπκε γεσκεηξηθή πξόνδν απείξσλ όξσλ κε πξώην όξν, α, ηελ κνλάδα θαη ιόγν, σ, ην
N a
a z . Σν άζξνηζκά ηεο είλαη, όπσο γλσξίδνπκε : , σ a z N
1).
. . 1
Άξα :
e jN
Y( ) Y ( z) X(N )
z ej e jN a
Δπνκέλσο θαηαιήμακε ζηελ ζρέζε :
F F
x ( n) X( ) x (n N ) X( N
 )

  
y ( n) Y( )
Από ηε ζεσξία ησλ πεξηνδηθώλ ζεκάησλ γλσξίδνπκε όηη ην αλ ην ζήκα x(t ) έρεη πεξίνδν Σ,
ηόηε ην ζήκα x( Nt ), N 2 , έρεη πεξίνδν T N . Σν ζήκα X ( ) έρεη πεξίνδν 2π. Οπόηε
2
ην ζήκα X(N ) Y ( ) ζα έρεη πεξίνδν .
N
1
1 a
1
1 a
2 3 4
0
N N N N
3) Όπσο αλαθέξζεθε θαη πξνεγνπκέλσο, ην κήθνο ηεο βαζηθήο πεξηόδνπ ζηνλ ΜΦΓΥ
ελόο ζήκαηνο δηαθξηηνύ ρξόλνπ, είλαη 2π. Πξάγκαηη :
j n
X( ) F. . x ( n) x ( n) e
n
j( Ω 2 π )n jΩn j 2 πn jΩn
X(Ω 2π ) x(n) e x(n) e e
 x(n) e X(Ω)
n n 1 n
Δπίζεο γλσξίδνπκε όηη : 2 F . Δπνκέλσο :

0 2 0 2 F 2 0 F 1
Άξα ην κήθνο ηεο βαζηθήο πεξηόδνπ ηνπ ΜΦΓΥ σο πξνο ηελ ζρεηηθή ζπρλόηεηα F είλαη έλα.
f f
Δπίζεο ηζρύεη όηη : F . Άξα : 0 F 1 0 1 0 f fs
fs fs
Δπνκέλσο ην κήθνο ηεο βαζηθήο πεξηόδνπ ηνπ ΜΦΓΥ σο πξνο ηε θπζηθή ζπρλόηεηα f είλαη
f s (: ζπρλόηεηα δεηγκαηνιεςίαο).
ΑΣΚΗΣΗ 129
Γίλεηαη ε επόκελε ζπλδεζκνινγία δύν Γ.Υ.Α. ζπζηεκάησλ :
-2
h1( n ) + h2 ( n ) +
x( n ) y( n )
1) Να πξνζδηνξηζηεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h( n ) , ηνπ ζύλζεηνπ

ζπζηήκαηνο (ζαλ ζπλάξηεζε ησλ h1 ( n ) θαη h 2 ( n ) ).
2) Αλ h1 ( n ) a n u( n ) θαη h 2 ( n ) ( a ) n [u( n ) u( n 2)] , 0 a 1 , λα
ππνινγηζηεί ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h( n ) . Πώο ραξαθηεξίδνληαη
κεηαμύ ηνπο ηα ζπζηήκαηα h1 ( n ) θαη h 2 ( n ) ζύκθσλα κε ην απνηέιεζκα
ηνπ ππνινγηζκνύ ηεο ζπλέιημήο ηνπο;
3) Να δνζεί ε έθθξαζε ηεο απόθξηζεο κνλαδηαίνπ δείγκαηνο γηα ηηο
πεξηπηώζεηο πνπ έρνπκε :
α) ζύλδεζε ζε ζεηξά θαη
β) παξάιιειε ζύλδεζε,
N ην πιήζνο Γ.Υ.Α. ζπζηεκάησλ κε απνθξίζεηο κνλαδηαίνπ δείγκαηνο
h i ( n ) , ( i 1,2,.., N ), αληίζηνηρα.
ΛΥΣΗ
-2
(n) h (n) h (n) h (n) h(n )

h1( n ) + h2 ( n ) +
x( n ) y( n )
1)
h(n )
΢ύκθσλα κε ην παξαπάλσ ζρήκα, ε έμνδνο ηνπ πξώηνπ ζπζηήκαηνο δίλεηαη
από ηελ ζρέζε :
h (n) h1 ( n )* ( n ) h1 ( n )
Μεηά ηνλ αζξνηζηή, έρνπκε :
h (n) h (n) (n) h1 ( n ) (n)
΢ηελ έμνδν ηνπ δεύηεξνπ ζπζηήκαηνο, παίξλνπκε :

h (n) h ( n ) * h 2 ( n ) [h1 ( n ) ( n )]* h 2 ( n ) h1 ( n ) * h 2 ( n ) h 2 ( n )
Ζ έμνδνο όινπ ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη ίζε κε :
h( n ) h (n) 2 (n) h1 ( n ) * h 2 ( n ) h 2 ( n ) 2 ( n )
h1( n )
1
an u(n )
...
0 1 2 3 4 n
h2(n )
1
0 a 1
1
0 2 3 4 n
-a
2)
Ζ απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h( n ) ηζνύηαη κε :
h1 ( n ) * h 2 ( n ) h1 ( n ) *[ ( n ) a ( n 1)] h1 ( n ) a h( n 1)]
a n u( n ) a a n 1
u( n 1) a n [u( n ) u( n 1)] an (n)
0
Όκσο a 1 , νπόηε h1 ( n ) * h 2 ( n ) (n) .
Απηό ζεκαίλεη όηη έρνπκε αληίζηξνθα ζπζηήκαηα.
Δπνκέλσο, ηειηθά ζα έρνπκε γηα ην h( n ) :
h( n ) h1 ( n )* h 2 ( n ) h 2 ( n ) 2 ( n ) ( n ) [ ( n ) a ( n 1)] 2 ( n )
ή h( n ) a ( n 1)
3)
΢ύλδεζε N ην πιήζνο Γ.Υ.Α. ζπζηεκάησλ "ελ ζεηξά" :
(n) h(n )
h1( n ) h2 ( n ) h3( n ) hN (n)
x( n ) y( n )
h (n)
Ζ απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο γηα ην παξαπάλσ ζύζηεκα πεξηγξάθεηαη από ηελ
αθόινπζε ζρέζε :
h (n) h1 ( n ) * h 2 ( n ) * h 3 ( n )*...*h N ( n )
΢ύλδεζε N ην πιήζνο Γ.Υ.Α. ζπζηεκάησλ παξάιιεια :
h1( n )
h2(n)
(n) h (n)
h3(n) +
x( n ) y( n )
..
.
h N ( n)
h (n)
Ζ απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο γηα ηελ πεξίπησζε απηή πεξηγξάθεηαη από ηελ
αθόινπζε ζρέζε :
N
h (n) h1 ( n ) h 2 ( n ) h 3 ( n ) ... h N ( n ) hi (n) .
i 1
ΑΣΚΗΣΗ 130
Γίλεηαη ην επόκελν ιεηηνπξγηθό δηάγξακκα βαζκίδσλ :
z( t ) w
x( t ) w(t) z2 ( t )
+ z
y( t )
΢Τ΢ΣΖΜΑ ΗΓΑΝΗΚΟ
ΣΔΣΡΑΓΩΝΗΚΟΤ ΕΩΝΟΠΔΡΑΣΟ
ΝΟΜΟΤ ΦΗΛΣΡΟ
(S.L.S.) (I.B.P.F.)
cos( 2 fc t )
(Σν ζήκα εηζόδνπ, x(t ) , έρεη ην εηθνληδόκελν ζηε ζπλέρεηα θάζκα, X ( f ) , ην
δε ηδαληθό δσλνπεξαηό θίιηξν (Ideal Band Pass filter), ζηελ έμνδν ηνπ
ιεηηνπξγηθνύ δηαγξάκκαηνο, έρεη εύξνο δηέιεπζεο ζπρλνηήησλ 2Β (Hz) θαη
θεληξηθή ζπρλόηεηα f c (Hz), f c B , ζύκθσλα κε ην αληίζηνηρν ζρήκα. Σν
(κε γξακκηθό) ζύζηεκα ηεηξαγσληθνύ λόκνπ, (Square Law System), είλαη έλα
ζύζηεκα πνπ δίλεη ζαλ έμνδν ην ηεηξάγσλν ηνπ ζήκαηνο εμόδνπ).
X(f )
1
B 0 B f
H(f )
fc B
fc 0 fc B fc B
fc B fc B fc f
Να ππνινγηζηνύλ θαη λα ζρεδηαζηνύλ ηα θάζκαηα ησλ ηξηώλ ζπληζησζώλ ηνπ
ζήκαηνο εμόδνπ ηνπ ζπζηήκαηνο ¨ηεηξαγσληθνύ λόκνπ¨, w(t ) z 2 (t ) :
1. Σεο ζπληζηώζαο w1 ( t ) x 2 ( t ) ;
2. Σεο ζπληζηώζαο w2 (t ) cos2 (2 f c t ) .
3. Σεο ζπληζηώζαο w3 (t ) 2 x (t ) cos2 (2 f c t ) .
4. Να ζρεδηαζηεί ην θάζκα ηνπ ζήκαηνο εμόδνπ y(t ) . Πνηά ε βαζηθή, από

πιεπξάο εθαξκνγώλ, ηδηόηεηα ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Fourier αλαδεηθλύεη ε
ππό εμέηαζε δηάηαμε ζπζηεκάησλ;
ΛΥΣΗ
S.L.S. : Square-Law System (΢ύζηεκα Σεηξαγσληθνύ Νόκνπ)
I.B.P.F. : Ideal Band-Pass Filter (Ηδαληθό Εσλνπεξαηό Φίιηξν)
2
z(t ) x(t ) cos(2 f c t ) w(t ) x(t ) cos(2 f c t )
2
w(t ) x
 t ) cos2 (2 f c t ) 2 x (t ) cos(2 f c t )
(
 
w1 ( t ) w2 ( t ) w3 ( t )
F
1. w1 (t ) x 2 (t ) x (t ) x (t ) W1 ( f ) F x(t ) x(t )
W1 (f ) F x( t ) * F x( t ) X(f ) * X(f )
X(f )
1
B 0 B f
W1 (f ) X( f ) * X( f ) X( ) X( f )d
f B
2B f 0 W1 ( f ) 11 d f B B f 2B
B
B
0 f 2B W1 ( f ) 11 d B f B 2B f
f B
f 2B W1 ( f ) 0
W1 ( f )
f 2B 2B
2B f
2B f
0 2B
1 1 1
2. w 2 (t) cos 2 (2πfc t ) 1 cos( 2π 2fc t ) cos( 2π 2fc t )
2 2 2
1 1 1 1
W2 ( f ) F cos(2π 2fc t ) F F cos(2π 2fc t )
2 2 2 2
1 1 1 1 1 1 1
(f ) (f 2 fc ) (f 2 fc ) (f ) (f 2 fc ) (f 2 fc )
2 2 2 2 2 4 4
W2 ( f )
1/2
1/4
2f c fc fc 2fc f
3. w3 (t ) 2 x(t ) cos(2 f c t )
W3 (f ) F w 3 ( t ) 2 F x( t ) cos(2 f c t ) 2 F x( t ) * F cos(2 f c t )
1
2 X(f ) * (f fc ) (f fc ) X(f ) * (f f c ) X(f ) * (f f c )
2  
X ( f fc ) X ( f fc )
X( f fc ) X( f fc )
W3(f )
fc 0 fc B fc B
fc B fc B fc f
2B 2B
fc B
4. y( t ) h( t ) * w( t ) Y (f ) F h( t ) * w( t ) F h ( t ) F w ( t ) H (f ) W(f )
   
H(f ) W(f )
Από ηελ παξαηήξεζε ησλ ζρεηηθώλ ζθαικάησλ ( H ( f ) θαη W ( f ) ) θαίλεηαη θαζαξά όηη
ηειηθά κόλν ε ζπληζηώζα w3 (t ) βξίζθεηαη θαζκαηηθά κέζα ζηελ πεξηνρή δηέιεπζεο ηνπ
ηδαληθνύ δσλνπεξαηνύ θίιηξνπ. Οη άιιεο δύν ζπληζηώζεο ( w1 (t ) θαη w2 (t ) ) επξίζθνληαη
θαζκαηηθά ζηελ πεξηνρή απνθνπήο θαη απνξξίπηνληαη. Έηζη έρνπκε ηειηθά :
F 1
Y( f ) H( f ) W( f ) W3 ( f ) y( t ) w3 ( t )
Σν ππό εμέηαζε ζύζηεκα είλαη ¨ιεηηνπξγηθά ηζνδύλακν¨ κε έλα ζύζηεκα ¨πξαγκαηηθήο

δηακόξθσζεο¨ (ηδηόηεηα ηεο ¨πξαγκαηηθήο δηακόξθσζεο¨ ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Fourier) :
x( t )
y( t ) x ( t ) cos( 2 f c t )
΢ύζηεκα “πξαγκαηηθήο δηακόξθσζεο“
cos( 2 f c t )
1
Y (f ) F x ( t ) cos(2 2f c t ) F x( t) * (f fc ) (f fc )
2
Y( f ) X( f fc ) X ( f fc )
[΢εκείσζε : Ζ ηδηόηεηα αλαθέξεηαη ζαλ ¨πξαγκαηηθή δηακόξθσζε¨ (Real Modulation) ζε

αληηδηαζηνιή πξνο ηελ ¨κηγαδηθή δηακόξθσζε¨ (Complex Modulation) :
F
x (t ) e j 2 f ct X ( f f c ) ].
ΑΣΚΗΣΗ 131
Γίλεηαη ε εμήο πξαγκαηνπνίεζε ελόο Γ.Υ.Α. ζπζηήκαηνο δηαθξηηνύ ρξόλνπ :
2
X( z) w 2(n) Y(z)
+ 1 1
z w1( n )
+ z +
x( n ) y( n )
-3
Y( z)
1) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ηνπ ζπζηήκαηνο, H( z) .
X( z)
(Τπόδεημε : Ζ επίιπζε ησλ ζρέζεσλ πνπ πξνθύπηνπλ γίλεηαη ζην πεδίν Z
ππνζέηνληαο κεδεληθέο ζπλζήθεο.)
2) Να πξνζδηνξηζηεί ε ζρέζε εηζόδνπ-εμόδνπ (εμίζσζε δηαθνξώλ) ηνπ
ζπζηήκαηνο. Να ππνινγηζηνύλ θαη λα ζρεδηαζηνύλ ζην επίπεδν Z ηα
κεδεληθά θαη νη πόινη ηνπ ζπζηήκαηνο θαη λα ραξαθηεξηζηεί ην ζύζηεκα
από πιεπξάο επζηάζεηαο θαηά ηελ έλλνηα BIBO.
3) Να ππνινγηζηεί θαη λα ζρεδηαζηεί ελδεηθηηθά ε απόθξηζε κνλαδηαίνπ
δείγκαηνο, h( n ) , ηνπ ζπζηήκαηνο.
4) Γηα ην γεληθό Γ.Υ.Α. ζύζηεκα πνπ πεξηγξάθεηαη από ηελ εμίζσζε
δηαθνξώλ:
P Q
a i y( n i) b j x( n j) , a 0 1, ai , b j R , P, Q N
i 0 j 0
ζρεδηάζηε ηελ πξαγκαηνπνίεζή ηνπ θαηά ηελ θαηεπζείαλ κνξθή ΙΙ

(θαλνληθή κνξθή) (πξαγκαηνπνίεζε κε "νηθνλνκία" κλήκεο). Γώζηε ηελ
αληίζηνηρε πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ππό εμέηαζε ζπζηήκαηνο.
ΛΥΣΗ
1) Ζ έμνδνο Y( z ) ηζνύηαη κε :
Y( z) 2W1 ( z) W2 ( z) (1)
Όκνηα, ε W2 ( z) γξάθεηαη :
W2 ( z) z 1[W1 ( z) 3Y( z)] z 1 W1 ( z) 3z 1 Y( z) (2)
Ζ απόθξηζε w1 ( n ) ζην πεδίν Z πεξηγξάθεηαη από ηε ζρέζε :
W1 ( z) z 1[X( z) W2 ( z)] z 1 X( z) z 1 W2 ( z) (3)
Από ηε (2) έρνπκε :

(2)
z W2 ( z ) W1 ( z ) 3Y( z )
z W2 ( z ) W1 ( z ) 3Y( z )
W1 ( z) z W2 ( z) 3Y( z) (4)
Από ηελ (3) αληίζηνηρα :

( 3)
z W1 ( z) X( z) W2 ( z)
z W1 ( z) W2 ( z) X( z) (5)
Ζ (4) δίλεη :
z W1 ( z) z2 W2 ( z) 3z Y( z) ,
ελώ από ηελ (5) :
z W1 ( z) W2 ( z) X( z) .
Πξνζζέηνληαο ηηο δύν ηειεπηαίεο ζρέζεηο θαηά κέιε παίξλνπκε :
z W1 ( z) z2 W2 ( z) 3z Y( z)
[z2 1] W2 ( z) X( z) 3z Y( z)
z W1 ( z) W2 ( z) X( z)
X( z ) 3z Y( z )
ή W2 ( z ) (6)
z2 1
Καη πάιη από ηηο (4) θαη (5) κπνξνύκε λα ππνινγίζνπκε θαη ην W1 ( z) :
( 4): W1 ( z) z W2 ( z) 3Y( z)
2
[1 z2 ] W1 ( z) 3Y( z) z X( z)
(5): z W1 ( z) z W2 ( z) z X( z)
3Y( z ) z X( z )
ή W1 ( z ) (7)
1 z2
Αληηθαζηζηνύκε ηηο (6) θαη (7) ζηελ (1) θαη ηόηε ζα ηζρύεη :
3Y( z ) z X( z ) X( z ) 3z Y( z )
Y( z ) 2W1 ( z ) W2 ( z ) 2
1 z2 z2 1
6Y( z ) 2 z X( z ) X( z ) 3z Y( z )
Y( z )
z2 1 z2 1
Y( z )[ 3 z 6] X( z )[1 2 z]
Y( z )
z2 1
Y( z)[z 2 1] Y( z)[3 z 6] X( z)[1 2 z]
Y( z)[z 2 1 3 z 6] X( z)[1 2 z]
Y( z) 1 2 z
H( z) 2 .
X( z) z 3 z 5
2) Ζ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο πνπ κόιηο ππνινγίζακε γξάθεηαη :

Y( z ) 1 2 z 2 z1 z2
H( z ) 2
X( z ) z 3 z 5 1 3 z 1 5z 2
1
Y( z) [1 3 z 5z 2 ] X( z) [2 z 1
z 2]
1 2 1 2
Y( z) 3 z Y( z) 5z Y( z) 2 z X( z) z X( z)
1
Z
y( n ) 3 y( n 1) 5 y( n 2) 2 x( n 1) x( n 2)
Σα κεδεληθά ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη νη ξίδεο ηνπ αξηζκεηή ηεο ζπλάξηεζεο κεηαθνξάο :
1
2 z 1 0 z .
2
Αληίζηνηρα, νη πόινη είλαη νη ξίδεο ηνπ παξνλνκαζηή :

3 9 20
z2 3z 5 0 z 1, 2
2
3 11
z j 2,24 ( 132,10 ) 2,24 ( 0,734 )
1, 2
2 4
Σν ζύζηεκα είλαη αζηαζέο θαηά ηελ έλλνηα "BIBO" επεηδή | z 1, 2
| 2,24 1 .
3) Γηα λα βξνύκε ηελ απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, εθαξκόδνπκε αληίζηξνθν

κεηαζρεκαηηζκό Z ζηε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο αθνύ ηε θέξνπκε ζε θαηάιιειε κνξθή :
2 z2 z H( z ) 2 z 1
H( z )
3 11 3 11 z 3 11 3 11
z (z j ) (z j ) z (z j ) (z j )
2 4 2 4 2 4 2 4
H( z ) A B B*
z z 3 11 3 11
z j (z j )
2 4 2 4
.
H( z ) 1 1
A z|z 0 H( z )|z 0
z 3 11 3 11 3 11
( j )( j ) ( )2
2 4 2 4 2 4
1 1 1
A
9 11 20 5
4 4 4
H ( z) 2z 1
B (z z ,1 ) |z z | 3 11
z ,1
3 11 z
2
j
4
)
z( z j )
2 4
3 11
2( j ) 1
2 4 3 j 11 1
B
3 11 3 11 3 11 3 11 11
( j )( j j ) ( j )( 2 j )
2 4 2 4 2 4 2 4 4
2 j 11 2 j 11 4 2 j 11 4 2 j 11
B
3 11 11 3 j 11 11 3 j 11 11 11 3 j 11
j
2 4 2 2
Άξα : | B | |4 2 j 11 | 16 4 11 60
0,522 θαη
| 11 3 j 11 | 121 9 11 220
2 11 3 11
B tan 1 ( ) tan 1 ( ) 58,910 42,130 101,04 0 B
.
4 11
Σόηε κπνξνύκε λα γξάςνπκε :
B | B| B 0,522 101,040 0,522 0,561 θαη
* 0
B | B| B 0,522 101,04 0,522 0,561 .
Από ηε ζρεηηθή ζεσξία ηνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Z γλσξίδνπκε όηη έλα δεπγάξη ζπδπγώλ
κηγαδηθώλ πόισλ ( , * ) "ζπλεηζθέξεη" ζηελ απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο, h( n ) , ηνλ
n
ζπλεκηηνλνεηδή όξν : 2| B|| | cos( n B ) u( n ) .
Από ηα πξνεγνύκελα έρνπκε :
1 2,24 132,10 | | 2,24, 132,10 0,734 ,
B 0,522 101,04 0 | B| 0,522, B 101,040 0,561 .
Δπνκέλσο :
1
h( n ) ( n ) 2( 0,522 )( 2,24) n cos( 0,734 n 0,561 ) u( n ) .
5
h( n )
Αστάθεια
n
0
| h ( n )|
n
4)
P Q
a i y( n i ) b jx(n j) a 0 1, ( P, Q) N
i 0 j 0
Ζ πξαγκαηνπνίεζε ζηελ θαηεπζείαλ κνξθή ΙΙ (θαλνληθή κνξθή) ηνπ ζπζηήκαηνο πνπ

πεξηγξάθεηαη από ηελ πξναλαθεξόκελε εμίζσζε δηαθνξώλ έρεη σο εμήο (γηα P Q ):
x( n ) b0 y( n )
+ +
1
z
a1 b1
+ +
1
a2
z
b2
+ +
  
1
z
ap bp
Από ηελ εμίζσζε δηαθνξώλ ηνπ ζπζηήκαηνο ηνπ ππό εμέηαζε ζέκαηνο πξνθύπηεη όηη:
a 0 1 , a1 3 , a 2 5 , b 0 0 , b1 2 , b 2 1.
Έηζη ζα έρνπκε ηελ εμήο πξαγκαηνπνίεζε :
x( n )
+
1
z
3 y( n )
+ 2 +
1
z
5
1
΢ηε ζπλέρεηα ζα παξνπζηάζνπκε ιεπηνκεξώο ηελ αλάιπζε ζε απιά θιάζκαηα, όηαλ

ππάξρεη ζηελ ζπλάξηεζε κεηαθνξάο δεύγνο ζπδπγώλ κηγαδηθώλ πόισλ.
H( z ) B B* H( z )
Έζησ όηη : *
, όπνπ B (z 1 )| z (B C ).
z z 1 z 1 z 1
*
(Οη αξηζκεηέο B, B είλαη πάληα ζπδπγείο κηγαδηθνί)
Οπόηε ηειηθά ζα έρνπκε :
1
z * z Z
H( z) B B * h ( n ) [B ( 1 )n B* ( * n
1 ) ] u( n )
z 1 z 1
h( n ) [B ( 1 )n ( B( 1 ) n )* ] u ( n ) 2 Re B( 1 )n u( n )
Αιιά :
j
1 | 1| 1
| 1| e 1
θαη B | B | B | B| ej B
.
Δπνκέλσο γξάθνπκε :
h( n ) 2 Re B( 1 )n u( n ) 2 Re | B| e j B
| 1 |n e j n 1
u( n )
2 Re | B| | 1 |n e j ( n 1 B)
u( n ) 2| B| | 1 | n cos( n 1 B ) u( n )
΢πκπέξαζκα : Έλα δεύγνο ζπδπγώλ κηγαδηθώλ πόισλ νδεγεί ζηελ εκθάληζε

ζπλεκηηνληθώλ ηαιαληώζεσλ ζηελ απόθξηζε κνλαδηαίνπ δείγκαηνο ηνπ ζπζηήκαηνο. Ζ
ζπρλόηεηα ηαιάλησζεο θαζνξίδεηαη από ηε θάζε ηνπ πόινπ ( ), ην δε πιάηνο
εμειίζζεηαη ζύκθσλα κε ηνλ παξάγνληα | |n ( | | : κέηξν ηνπ πόινπ).

CarayiannisKallinikosBakamidis Signals Systems Exercises 2004

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

CarayiannisKallinikosBakamidis Signals Systems Exercises 2004

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CarayiannisKallinikosBakamidis Signals Systems Exercises 2004

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΔΘΝΙΚΟ ΜΔΣ΢ΟΒΙΟ ΠΟΛΤΣΔΥΝΔΙΟ

΢ΥΟΛΗ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΥΑΝΙΚΩΝ

ΔΦΑΡΜΟΓΔ΢ & Α΢ΚΗ΢ΔΙ΢

ΑΣΚΗΣΗ 1 ................... 1 ΑΣΚΗΣΗ 67 ............... 145

Να ζρεδηαζηνύλ αλαιπηηθά θαζέλα από ηα επόκελα ζήκαηα :

i) Από ην ζήκα x( n ) πξνθύπηεη ην x( n 2) κε κεηαηόπηζε ηνπ ζήκαηνο δεξιά θαηά δύν

ii) Όκνηα, γηα ην x( 4 n ) , ζρεδηάδνπκε ην x( n ) θαη κεηαηνπίδνπκε ηε παξάζηαζε

iii) Σηε ζπλέρεηα ζρεδηάδνπκε ην ζήκα x( 2n ) :

iv) Τν ζήκα x(2n 1) πξνθύπηεη από ηελ αξρηθή γξαθηθή παξάζηαζε :

vi) Όκνηα, ρξεζηκνπνηνύκε ηε κνξθή ηνπ ζήκαηνο κνλαδηαίνπ δείγκαηνο γηα λα

α) Δθαξκόδνληαο ηνπο παξαπάλσ ηύπνπο παίξλνπκε :

ζη) x( n) 2 cos( n 4) sin( n 8) 2 cos( n 2 6)

β) Θεσξείζηε επίζεο ην επόκελν ζύλνιν ησλ αξκνληθώλ εθζεηηθώλ ζεκάησλ

Να βξεζεί ε ζεκειηώδεο πεξίνδνο ή ε ζπρλόηεηα απηώλ ησλ ζεκάησλ γηα

γ) Δπαλαιάβεηε ην εξώηεκα (β) γηα ην επόκελν ζύλνιν ζεκάησλ :

* ΜΚΓ = Μέγηζηνο Κνηλόο Γηαηξέηεο

α) Θέινπκε ην κηθξόηεξν N 0 ηέηνην ώζηε :

Γηα ηνλ ειάρηζην N0 0 έρνπκε :

γ) Γηα ηηο δηάθνξεο ηηκέο ηνπ k παίξλνπκε :

Σύζηεκα 2 (S2) : y(n) = x(n) + ½ x(n-1) + ¼ x(n-2)

Να βξεζεί ε ζρέζε εηζόδνπ - εμόδνπ απηνύ ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο. Δίλαη

Οη έμνδνη ησλ ηξηώλ ζπζηεκάησλ δίλνληαη αληίζηνηρα από ηηο ζρέζεηο :

Από ηηο ηξεηο απηέο ζρέζεηο, παίξλνπκε ηελ έμνδν :

α) Τν ζύλζεην ζύζηεκα είλαη πάληα ΓΦΑ.

Βάζεη ησλ ζρέζεσλ από ηηο γεσκεηξηθέο πξνόδνπο, παίξλνπκε :

γ) Δθαξκόδνπκε θαη πάιη ηε ζρέζε νξηζκνύ ηεο ζπλέιημεο, πξώηα γηα n 0 :

δ) Σηελ πεξίπησζε απηή ε ζπλέιημε ππνινγίδεηαη πνιύ εύθνια :

Οκνίσο γηα n 0 βξίζθνπκε :

Θεσξήζηε όηη κε h k ( n) ραξαθηεξίδνπκε ηελ απόθξηζε ελόο ζπζηήκαηνο ζηελ

Άξα ζα έρνπκε όηη ηζρύεη :

Άξα ζα έρνπκε νηη ε έμνδνο ζα είλαη :

α) Τα i) θαη ii) είλαη πξνθαλώο αηηηαηά.

β) Να βξεζεί ε έμνδνο ηνπ ζύλζεηνπ ζπζηήκαηνο ζηελ είζνδν

Τν θάζε ζύζηεκα είλαη αηηηαηό, δειαδήh1 ( n) 0 γηα n 0 .

Η έμνδνο ηνπ ζπζηήκαηνο παξνπζηάδεηαη ζην παξαθάησ ζρήκα :

Αξρηθά εξεκία : y( ) ... y( 3) 0.

Δθαξκόδνπκε ηε βαζηθή ζρέζε ππνινγηζκνύ ηεο εηεξνζπζρέηηζεο :

θαη παίξλνπκε, αληίζηνηρα, ηα παξαθάησ :

β) Σηελ πεξίπησζε απηή έρνπκε :

α) Θεσξνύκε ηα ελδηάκεζα ζήκαηα w1 ( n) θαη w 2 ( n) :

i) Αλάιπζε ζε απιά θιάζκαηα :

ii) Αλάιπζε ζε απιά θιάζκαηα :

iii) Αλάιπζε ζε απιά θιάζκαηα :

Μεηά από πξάμεηο βξίζθνπκε :

2) N 21 Με ηνλ ίδην ηξόπν ππνινγίδνληαο ηελ αλαιπηηθή έθθξαζε ηνπ

α) Γλσξίδνπκε όηη ε ζπλάξηεζε κνλαδηαίνπ βήκαηνο έρεη κεηαζρεκαηηζκό z :

β) Θα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηνλ νξηζκό ηεο ζπλέιημεο : y( n ) ( x * h )( n )

Πξόθεηηαη γηα βαζππεξαηό θίιηξν (LOW PASS) .

α) Οη ζρεηηθέο ζπρλόηεηεο δίλνληαη από ηηο αθόιόπζεο ζρέζεηο :

Η ζπλάξηεζε κεηαθνξάο ζα έρεη ηε κνξθή :

Δπνκέλσο, ε ζπλάξηεζε κεηαθνξάο γξάθεηαη :

Η ηειεπηαία εμίζσζε κε ηε ρξήζε ηνπ αληηζηξόθνπ κεηαζρεκαηηζκνύ Z (αξρηθέο ζπλζήθεο

y(n ) 1,708 [x(n ) 2x(n 1) x(n 2)]

Αθνινπζεί ην δηάγξακα ηνπ ζπζηήκαηνο :

Γίλνληαη fs 500Hz , f0 60Hz θαη f1 200Hz .

x( t ) cos 400 t cos120 t cos 2 200t cos 2 60t

g( n) x( n) jy( n) G( m) X( m) jY( m) (1)

Αιιά από ηελ ζεσξία γλσξίδνπκε όηη :

g( n) g(N n) , γηα n 0,1,..., N .