Professional Documents
Culture Documents
TMDT Chuong2
TMDT Chuong2
TMDT Chuong2
NỘI DUNG :
• Các hình thức kinh doanh TMĐT
• Ví dụ về một số website thương mại điện tử điển hình.
• Các mô hình kinh doanh thương mại điện tử.
• Một số vấn đề khác về kinh doanh TMĐT.
• Giới thiệu một số website TMĐT trên thế giới & ở Việt Nam.
• Tóm tắt, bài tập & câu hỏi mở rộng.
- 12 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
đổi tự do sang các đồng tiền khác thông qua Internet, áp dụng trong cả
phạm vi một nước cũng như giữa các quốc gia (digital cash).
c. Túi tiền điện tử (electronic purse); còn gọi là “ví điện tử” là nơi để tiền
mặt Internet, chủ yếu là thẻ thông minh (smart card), còn gọi là thẻ giữ tiền
(stored value card), tiền được trả cho bất kỳ ai đọc được thẻ đó; kỹ thuật
của túi tiền điện tử tương tự như kỹ thuật áp dụng cho “tiền mặt Internet”.
d. Giao dịch ngân hàng số hóa (digital banking), giao dịch chứng khoán số
hóa (digital securities trading). Hệ thống thanh toán điện tử của ngân hàng
là một hệ thống lớn gồm nhiều hệ thống nhỏ:
(1)Thanh toán giữa ngân hàng với khách hàng
(2) Thanh toán giữa ngân hàng với các đại lý thanh toán (nhà hàng,
siêu thị,…)
(3) Thanh toán nội bộ một hệ thống ngân hàng.
(4) Thanh toán giữa hệ thống ngân hàng này với hệ thống ngân
hàng khác.
1
Có cấu trúc nghĩa là các thông tin trao đổi được với các đối tác thỏa thuận với nhau tuân thủ
theo một khuôn dạng nào đó.
- 13 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
Trước đây, dung liệu được trao đổi dưới dạng hiện vật. Ngày nay, dung
liệu được số hóa và truyền gửi theo mạng, gọi là “giao gửi số hóa” (digital
delivery).
- 14 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
- C2C (consumer to consumer – người tiêu dùng tới người tiêu dùng) :
để chỉ hoạt động mua bán được tiến hành giữa 2 cá nhân thông qua
mạng Internet. Loại hình này phổ biến trong các website đấu giá, mua
bán, rao vặt,… ở đó người mua và người bán có thể rao bán, chọn mua
sản phẩm và tiến hành các giao dịch mua bán trực tiếp.
Hình 2.1. Phân loại hình thức kinh doanh TMĐT theo đối tượng tham gia
* Phân loại theo công nghệ kết nối mạng: thương mại hữu tuyến, thương
mại di động (vô tuyến).
* Phân loại theo hình thức dịch vụ: chính phủ điện tử, giáo dục điện tử,
ngân hàng điện tử…
* Phân loại theo mức độ phối hợp, chia xẻ và sử dụng thông tin qua mạng:
thương mại thông tin, thương mại giao dịch, thương mại cộng tác. (xem thêm các
cấp độ áp dụng TMĐT)
- 15 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
- 16 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
Các khách hàng trở lại trang Amazon.com có thể sử dụng hệ thống 1-Click
của nó, hệ thống này cho phép khách hàng sử dụng lại các thông tin giao hàng và
chi trả đã nhập trước đây để đặt hàng chỉ bằng một cú nhấp chuột. Đó là một ví
dụ về cách mà các ứng dụng CSDL được thiết kế một cách thông minh giúp cho
các giao dịch kinh doanh trên mạng nhanh hơn và dễ dàng hơn.
Khi bạn đã hoàn tất việc đặt hàng, Amazon.com gởi xác nhận đến bạn
bằng e-mail. Nó sẽ gởi e-mail thứ 2 khi đơn đặt hàng được giao. Một CSDL theo
dõi trạng thái của tất cả các vận chuyển. Bạn có thể theo dõi trạng thái món hàng
bạn mua cho đến khi nó rời khỏi trung tâm vận chuyển của Amazon.com bằng
việc chọn mục Your Account ở cuối trang và nhập vào mật khẩu của bạn. Nó sẽ
dẫn bạn đến trang quản lý tài khỏan. Bạn có thể hủy đặt hàng bất cứ lúc nào,
trước khi sản phẩm được vận chuyển, thường là trong vòng 24 hoặc 48 tiếng
đồng hồ từ khi mua. Amazon.com có nhà kho ở từng khu vực, nhờ đó, nó có thể
vận chuyển các gói hàng vào ban đêm mà không phải sử dụng dịch vụ phân phối
tốc hành.
Amazon.com họat động trên máy chủ an toàn, bảo vệ các thông tin cá
nhân của bạn. Nếu bạn cảm thấy không thoải mái khi dùng thẻ tín dụng trên web,
bạn có thể khởi động đơn đặt hàng của bạn qua trang web của Amazon sử dụng
5 ký tự cuối của thẻ tín dụng, và hoàn tất đơn đặt hàng của bạn bằng việc gọi
điện cho phòng dịch vụ khách hàng của Amazon để cung cấp những số còn lại.
- 17 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
và các thông tin cá nhân. Dữ liệu này được dùng để tạo ra hồ sơ sản phẩm được
xem bởi người mua tiềm năng.
Tiến trình đấu giá bắt đầu khi người bán gởi các mô tả về món hàng cần
bán và điền vào các thông tin đăng ký phù hợp. Người bán phải mô tả một giá mở
đấu tối thiểu. Nếu khách hàng tiềm năng cảm thấy giá này là quá cao, món hàng
có thể sẽ không nhận được giá đấu nào hết. Trong nhiều trường hợp, một giá
bảo toàn (reserve price) được thiết lập. Người bán có thể thiết lập giá mở thấp
hơn giá bảo toàn để tạo ra hoạt động đấu giá.
Nếu 1 giá đấu thành công, người bán và người mua thương lượng về chi
tiết giao hàng, bảo hành, và các chi tiết khác. eBay phục vụ như một liên lạc viên
giữa các phía, nó là một giao diện mà ở đó người mua và người bán có thể tiến
hành kinh doanh. eBay không duy trì một nhà kho vật lý tốn chi phí, cũng như
không xử lý việc giao hàng, hay các dịch vụ khác mà các doanh nghiệp khác như
Amazon và các nhà bán lẻ khác phải cung cấp.
eBay tạo ra một số hoạt động kinh doanh sử dụng địa chỉ này như là
phương tiện bán sản phẩm. Các doanh nghịệp này phụ thuộc vào eBay để tồn tại
và hoạt động. Bởi vi thời gian nghỉ có thể là phí tổn đối với 1 doanh nghiệp trực
tuyến, các công ty như eBay đầu tư vào hệ thống tính tóan sẳn sàng cao và hệ
thống luôn sẳn sàng.
Hệ thống sẳng sàng cao cố gắng tối thiểu hóa thời gian nghỉ; hệ thống luôn
sẳn sàng cố gắng loại trừ nó hoàn toàn. Một điều quan trọng đối với những công
nghệ này là những hệ thống có khả năng chịu lỗi sử dụng sự dư thừa. Mọi phần
cứng quan trọng – bộ xử lý, dĩa và các kênh truyền thông – được sao lưu ở 1 hay
nhiều cấp độ, vì vậy, khi gặp lỗi, hệ thống chỉ đơn giản là thay đổi các phần hư
hỏng bằng các phần đã sao lưu. Hệ thống vẫn hoạt động trong khi phần bị lỗi
được sửa hoặc thay thế. Điều này cũng đúng đối với dữ liệu: Bởi vì các công ty
không thể chấp nhận mất dữ liệu kinh doanh, dữ liệu còn được duy trì một cách
dư thừa. Tandem (www.tandem.com) và Stratus (www.stratus.com) đã xây dựng
những hệ thống tính toán sẳn sàng cao và luôn sẳn sàng.
Ảnh hưởng của eBay lên thương mại điện tử là rất lớn. Những người sáng
lập của nó đã chọn một mô hình kinh doanh giới hạn việc truy xuất không trực
tuyến, và bằng internet, đã có thể mang nó đến với màn hình máy tính của người
tiêu dùng trên toàn thế giới. Mô hình kinh doanh này đã dần mang lại lợi nhuận
trên web. Tuần báo Business nói rằng “Việc đấu giá và đóng lại các tương tác
giữa người mua và người bán tạo ra 1 ý thức cộng đồng – một điều gần như là
nghiện và giữ họ quay trở lại”. Bằng việc thực hiện các chiến lược tiếp thị truyền
thống và giữ cho tiến trình đơn giản, eBay đã cung cấp một giải pháp thay thế
thành công cho thương mại điện tử theo kiểu cửa hiệu.
- 18 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
vào giỏ mua hàng hoặc cho vào 1 danh sách các món ao ước. Danh sách các
món hàng ao ước là một trang web cá nhân, nó tổng hợp và lưu trữ các món
hàng mà bạn muốn mua vào một lúc nào đó sau này. Nó còn có thể được dùng
để xây dựng một danh sách giáng sinh hay một đăng ký cho đám cưới.
Để tham dự vào việc mua sắm của Yahoo, người dùng nhấp vào mục
Shopping ở đầu của trang nhà Yahoo. Từ đó, người dùng có thể tìm kiếm một
sản phẩm bằng cách chọn loại, gõ vào một từ khóa tìm kiếm hoặc viếng thăm một
trong các cửa hiệu nổi bật trong Featured Stores. Các tính năng khác có trong
trang này là đăng ký quà tặng, Hot Products, What’s Selling Now và hệ thống
thưởng điểm của Yahoo. Đăng ký vào mục quà tặng hay hệ thống thưởng là một
tiến trình đơn giản, được hoàn tất bằng việc nhấp vào SignIn và tạo ra một tên
đăng nhập và mật khẩu.
Khi người tiêu dùng sẳn sàng để tính tiền, họ có thể mua tất cả các món
qua Yahoo, thay vì phải mua ở từng cửa hiệu. Điều này đơn giản hóa tiến trình
mua sắm bằng việc giới hạn số lần đăng ký và điền vào phiếu mà khách hàng
phải thực hiện.
Việc mua sắm trên Yahoo chỉ là một trong nhiều mục khác. Một khách
hàng đến địa chỉ này có thể tìm kiếm bất kỳ sản phẩm nào. Để cải tiến chất lượng
của khả năng tìm kiếm trên web, Yahoo liên kết với công cụ tìm tin Google.com.
Khi những người lướt web nhập vào một từ khóa, sử dụng công nghệ tìm kiếm
Google, họ nhận được một danh sách các liên kết dựa trên mức độ phổ biến của
mỗi site; các liên kết web được trả về theo thứ tự giảm dần dựa vào số người liên
kết tới mỗi site.
Các cổng giao dịch ngang hàng đầu khác gồm có Ask Jeeves
(www.ask.com) và AltaVista (www.av.com). Ask Jeeves sử dụng công nghệ xử lý
ngôn ngữ tự nhiên để hiểu câu hỏi của khách hàng và phát sinh câu trả lời. Điều
này giúp người sử dụng công cụ tìm tin nhập vào câu truy vấn dưới dạng câu
tiếng Anh đơn giản – những công cụ tìm tin khác thường dựa trên từ khóa được
nhập bởi người sử dụng. Ask Jeeves hỏi các công cụ tìm tin chính để cung cấp
cho người dùng các liên kết đến các địa chỉ có liên quan đến câu hỏi của họ.
AltaVista liên kết tới tất cả các khu vực trên web và cung cấp truy xuất internet
miễn phí, dịch vụ mua sắm, các cơ hội liên kết, và các bản tin nóng. Các công cụ
tìm tin khác bao gồm www.google.com, www.metacrawler.com,
www.dogpile.com, và www.gomez.com.
- 19 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
Tiến trình mua ở Priceline.com rất đơn giản. Chẳng hạn, khi tìm kiếm 1
chuyến bay nội địa, đầu tiên bạn nhập vào địa điểm khởi hành, đích đến, giá đặt
và số vé bạn muốn mua. Sau đó, bạn chọn ngày đi và sân bay ở trong hoặc gần
thành phố xuất phát hoặc đích đến. Bạn càng linh động với các sắp xếp chuyến đi
của bạn, bạn càng có nhiều cơ hội có vé máy bay với giá mong muốn.
Công cụ của Priceline.com giới thiệu giá đặt của bạn với các hãng hàng
không và thử thương lượng một mức phí thấp hơn giá đặt của khách hàng. Nếu
giá đặt được chấp nhận, Priceline.com có được khỏan chênh lệch giá đặt của
khách hàng và giá thực sự. Tỉ lệ phần trăm ghi kê giá thay đổi theo giá được chấp
nhận bởi hãng hàng không. Đối với các chuyến bay nội địa, toàn bộ tiến trình mất
khoảng 1 giờ đồng hồ.
Priceline.com là một ví dụ khác về cách mà internet và web làm thay đổi
sâu sắc cách thức tiến hành kinh doanh. Trong trường hợp của hàng không, hàng
trăm ngàn chỗ trên máy bay còn trống mỗi ngày. Priceline.com giúp cho các hãng
hàng không bán các chỗ ngồi đó. Bằng cách tiện lợi hóa việc bán các chỗ dư
thừa với một mức giảm giá, Priceline.com giúp các hãng hàng không nhận ra
doanh thu tăng thêm và giúp khách hàng tiết kiệm tiền.
Du hành ở phút chót là mắc. Các hãng hàng không và các chỗ ngồi
thường được định giá ở mức cao. Với Priceline.com và các dịch vụ tương tự, bạn
có thể thường xuyên đi lại với giá được giảm nhiều so với giá bán lẻ. Tuy nhiên,
chờ đợi cho đến phút cuối cùng cũng là một sự mạo hiểm, vì không có gì đảm
bảo là sẽ có chỗ ngồi còn trống.
BottomDollar.com giúp bạn tìm giá thấp nhất
BottomDollar.com sử dụng công nghệ công cụ thông minh để tìm kiếm web
và tìm các sản phẩm bạn cần với giá tốt nhất. Một khách hàng có thể dùng
BottomDollar.com để tìm 1 sản phẩm hoặc duyệt qua nhiều loại sản phẩm khác
nhau trên trang. Dịch vụ tìm kiếm trong danh mục của hơn 1000 nhà bán lẻ để tìm
kiếm sản phẩm bạn muốn. Việc tìm kiếm thường trong vòng chưa đầy 1 phút.
Thử tưởng tượng việc bạn tự tìm kiếm trong 1000 cửa hiệu khác nhau, từng cái
một.
Các công cụ mua sắm và các đơn vị thông minh đang thay đổi cách thức
người ta mua sắm. Thay vì đi trực tiếp đến các cửa hàng với các thương hiệu nổi
tiếng, khách hàng sẽ sử dụng các dịch vụ như BottomDollar.com để có được mức
giá tốt nhất có thể. Tình huống này tạo áp lực lên các nhà bán lẻ trực tuyến buộc
họ phải giữ giá ở mức cạnh tranh.
Các địa chỉ so sánh giá tương tự bao gồm Dealtime.com, Deja.com và
MySimon.com. DealTime (www.dealtime.com) chọn các người bán dựa vào mức
độ mật độ khách hàng, độ tin cậy và sự xét duyệt. Deja.com là một website nhiều
mặt cung cấp việc mua sắm, các nhóm thảo luận, đánh giá khách hàng, và mua
sắm có so sánh. Người sử dụng dịch vụ có thể viết các nhận định của họ trong
từng lĩnh vực để thảo luận và xem xét. MySimon (www.mysimon.com) thì cung
cấp việc tìm kiếm so sánh giá cả từ một số lượng nhỏ các nhà bán lẻ nổi tiếng.
Từ các ví dụ trên, ta có được hình ảnh ban đầu về một số mô hình
kinh doanh TMĐT thường được áp dụng, như : mô hình cửa hiệu điện tử,
mô hình đấu giá, mô hình cổng giao tiếp, mô hình giá động… Các mô hình
này sẽ được xem xét chi tiết và kỹ hơn ở phần kế tiếp.
- 20 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
- 21 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
Trong khi công nghệ giỏ mua sắm mang lại cho người tiêu dùng sự tiện lợi
khi thực hiện các giao dịch nhanh chóng và dễ dàng, nó cũng tạo ra những vấn
đề về tính riêng tư của khách hàng và mức độ an toàn trực tuyến.
- 22 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
nhưng họ sẽ làm nếu dịch vụ chi trả và phân phối có thể được dùng để mang lại
doanh thu và lợi nhuận.
Đấu giá còn được áp dụng bởi các trang web B2B (business to business –
doanh nghiệp với nhau). Trong các đấu giá này, người mua và người bán là các
công ty. Các công ty sử dụng đấu giá trực tuyến để bán các hàng vượt quá sức
chứa của kho và tìm đến các khách hàng mới và nhạy cảm với giá. Ba ví dụ về
địa chỉ đấu giá B2B là DoveBid (www.dovebid.com), WorldCall Exchange
(www.worldcallexchange.com) và U-Bid-It.com .
- 23 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
- 24 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
cung cấp các dịch vụ có thể so sánh. Bởi vì giá cả và sản phẩm khác biệt giữa
nơi này và nơi khác, hoặc trong cùng một địa chỉ, nên khách hàng cần ghé thăm
một vài địa chỉ trước khi mua hàng.
- 25 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
thưởng là thực. Công ty có thể cung cấp dịch vụ của nó miễn phí là nhờ bán
quảng cáo cho các nhà tài trợ.
- iWon.com là một địa chỉ cổng giao tiếp, nó thưởng cho người dùng các
điểm xổ số khi họ duyệt qua nội dung của trang. iWon.com có diện mạo của một
công cụ tìm tin truyền thống, đưa ra các kết nối đến trang tin tức, thể thao, thời
tiết, và các chủ đề khác. Tuy nhiên, người sử dụng đăng ký và lướt qua trang có
thể được chọn cho các phần thưởng hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng, và hàng
năm. Mọi quảng cáo và liên kết có 1 giá trị điểm, và khi điểm tích lũy lại thì cơ hội
đoạt giải của họ cũng tăng lên. iWon.com cung cấp các cuộc thi miễn phí của nó
nhờ vào doanh thu quảng cáo và đối tác.
- Freelotto.com còn cung cấp các cuộc thi miễn phí được hỗ trợ bởi doanh
thu quảng cáo. Sau khi đăng ký với Freelotto.com, bạn có thể nhập vào 1 con số
miễn phí. Freelotto thưởng 10 người với các giải thưởng trị giá hàng triệu đôla
tiền mặt qua hệ thống xổ số trực tuyến. Tuy nhiên, bạn phải ghé thăm trang web
của nhà tài trợ mới có lối vào cuộc thi Freelotto.com mỗi ngày. Doanh thu của
Freelotto có được từ các nhà tài trợ này.
- Freemerchant.com cung cấp một chỗ thuê miễn phí, một công cụ xây
dựng cửa hiệu điện tử miễn phí, một giỏ hàng, các công cụ theo dõi lưu thông
miễn phí, công cụ đấu giá miễn phí và tất cả các yếu tố cần thiết để vận hành một
cửa hiệu hay một điểm đấu giá trực tuyến. Freemerchant.com kiếm tiền từ các đối
tác chiến lược của nó và các tham chiếu. Các đối tác của Freemerchant.com là
các công ty có thể giúp cho các doanh nghiệp nhỏ tạo sự hiện diện trên web. Các
đối tác này cung cấp dịch vụ miễn phí để đổi lấy quảng cáo.
- Ở Startsampling.com, bạn có thể kiếm các giải thưởng nhờ thử và phê
bình các sản phẩm. Địa chỉ này cho phép bạn yêu cầu các mẫu thử miễn phí từ
công ty trên toàn quốc. Các địa chỉ web cung cấp các dịch vụ tương tự là free-
programs.com, freestuffcenter.com và emazing.com.
- 26 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
hệ cung cấp và phân phối của nó. Vào một ngày nào đó, nhà sản xuất máy bay
có thể nhận được các tấm kim loại hàng ngàn mét, vô số vận chuyển các thiết bị
điện tử và hàng chục động cơ từ nhiều nhà cung cấp trên toàn thế giới. Mỗi sự
vận chuyển này phải qua những kênh phân phối phức tạp. Vì việc vận chuyển là
quan trọng để hoàn tất máy bay đúng hạn, nhà sản xuất phải nổ lực hết sức để
đảm bảo sản phẩm sẽ được phân phối đúng lúc. Nhân viên vận hành ở các nhà
máy sản xuất sử dụng hệ thống EDI để mua các nguồn cung cấp, theo dõi vận
chuyển và đếm lượng tồn kho chính xác. Tiến trình này được thực hiện thông qua
một sự chuyển đổi chuẩn hóa các tài liệu điện tử nhằm kiểm tra các phía trong 1
giao dịch, ghi nhận các điều khoản và điều kiện giao dịch và xử lý đơn đặt hàng.
Hóa đơn và đặt mua hàng thường xuyên đựơc xử lý trong hệ thống EDI.
- Mặc dù các hệ thống EDI cải tiến hiệu quả và giúp việc ghi nhận sổ sách
kế toán tốt hơn, nhưng để vận hành chúng có thể rất tốn kém. Nhiều nhà cung
cấp và nhà phân phối là những cửa hiệu máy móc và các công ty vận tải nhỏ, họ
không có công nghệ để kết nối với hệ thống EDI truyền thống. Các nhà cung cấp
và các nhà phân phối cũng phải xem xét tới những khách hàng khác. Nếu nhà
cung cấp chuẩn hóa hệ thống thông tin của nó với một nhà sản xuất đơn lẻ, nó có
thể sẽ khó khăn khi làm việc với các nhà sản xuất khác do “không phù hợp”.
Trong trường hợp này, nhà sản xuất có thể chịu chi phí phát sinh để tích hợp nhà
cung cấp đó vào hệ thống, hoặc bỏ nhà cung cấp ra khỏi hệ thống EDI và quản lý
mối quan hệ bằng tay. Dù bằng cách nào thì lợi ích của hệ thống EDI đều bị tổn
hại và chi phí gia tăng. Internet đã cải tiến chuẩn của EDI bằng việc tạo ra nhiều
khả năng truy xuất tới 1 nhóm lớn hơn các nhà sản xuất, nhà phân phối và người
bán lẻ.
- ebXML.com là thể hiện web của tổ chức liên hiệp quốc hỗ trợ cho các
hoạt động thương mại điện tử (UN/CEFACT) và OASIS, một tổ chức phi lợi
nhuận chuyên về chuẩn hóa các hoạt động thương mại điện tử. Mục tiêu của
nhóm là tạo ra và hỗ trợ một chuẩn dựa trên XML, ebXML, để truyền thông
thương mại và hoạt động trên Web. Địa chỉ là một nguồn tài liệu về chuẩn ebXML
và các tin tức mới nhất và cập nhật về tiến độ của chuẩn.
- Các địa chỉ trao đổi B2B đưa ra dạng EDI mới này. Những trang trao đổi
này đã được thành lập trong phần lớn các ngành công nghiệp và cung cấp một
phương thức mua, bán, trao đổi và liên kết trong 1 môi trường chuẩn. Một số tổ
chức thành công nhất trong các lĩnh vực xe hơi, năng lượng, sức khỏe, và xây
dựng, sử dụng trao đổi B2B để tiến hành kinh doanh với các nhà cung cấp và
khách hàng của họ. Địa chỉ trao đổi B2B điển hình cho phép các nhà sản xuất,
người bán sỉ, người bán lẻ, và người dùng cuối mua, bán và trao đổi qua web.
Bằng cách tổng hợp những mối quan hệ này vào một thị trường đơn, các địa chỉ
trao đổi B2B có thể cung cấp các dạng EDI tin cậy, an tòan và dễ truy xuất hơn.
- Rất nhiều trao đổi B2B và các hệ thống EDI dựa trên Internet giúp cho
các doanh nghiệp kết nối hệ thống thông tin hiện tại của họ với hệ thống của các
doanh nghiệp khác. Chẳng hạn, hệ thống trao đổi xe hơi cho phép các nhà sản
xuất xe hơi truy xuất tới hàng trăm nguồn cung cấp, mỗi nguồn cạnh tranh lẫn
nhau. Môi trường cạnh tranh này dẫn tới giá thấp cho các nhà sản xuất xe hơi.
Khi việc mua hàng được lập, nhà sản xuất trả tiền sản phẩm và sắp xếp việc vận
chuyển qua trang web. Khi xe hơi được ráp, nhà sản xuất có thể dùng hệ thống
trao đổi để hình thành mối quan hệ với nhiều người bán và đấu giá khác.
- 27 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
- Thương mại điện tử B2B và việc sử dụng các địa chỉ trao đổi cho phép
doanh nghiệp tiếp cận với thị trường nhanh hơn và hiệu quả hơn. Bằng cách
giảm thời gian chờ, hay thời gian thời gian cần thiết để nhận được sản phẩm từ
nhà cung cấp sau khi đã đặt hàng, doanh nghiệp có thể giảm thấp chi phí lưu kho
của nó và có được những thuận lợi cạnh tranh. Thời gian chờ lâu làm tăng chi phí
kho, tăng áp lực công nhân và làm căng thẳng mối quan hệ giữa nhà sản xuất và
nhà cung cấp.
- Các công ty có thể sắp xếp việc vận chuyển của nhà cung cấp theo một
thời gian chính xác mà họ cần, từ đó giới hạn các chi phí lưu kho không cần thiết.
Trong nhiều trường hợp, hệ thống quản lý kho của các công ty sẽ tự động đặt
hàng cung cấp nếu mức lưu kho dưới mức báo động. Điều này loại bớt các nhu
cầu về chỗ chứa, vì các phần được phân phối trực tiếp từ xe tải đến chỗ sản xuất.
Hệ thống như vậy thường được gọi là quản lý kho JIT (Just In Time – Đúng Lúc).
Hệ thống kho JIT đã được áp dụng thực tế từ thập kỷ, nhưng nếu được gắn kết
đầy đủ với hạ tầng cơ sở của thương mại điện tử có thể cải tiến khả năng của
công ty để vận hành theo một nghi thức như thế. Web có thể giúp làm giảm sự trì
hoãn từ nhà cung cấp, từ lâu đã là một rủi ro chủ yếu đối với nhà cung cấp.
- Tiến trình tích hợp các hệ thống EDI truyền thống vào web thường được
nói đến như là Tích hợp Ứng dụng Xí nghiệp (Enterprise Application Integration –
EAI). Có một số công ty sử dụng XML và các công nghệ tương tự để giúp các
công ty khác tích hợp hệ thống hiện tại của họ với web. Các công ty này, được
gọi là các nhà tích hợp B2B (B2Bi), gồm có Excara ( www.excara.com ),
Webmethods.com, Commerce One ( www.commerce-one.com ) , công ty phần
mềm Tibco ( www.Tibco.com), Freemarkets.com và Mercator
(www.mercator.com). Chúng giúp các doanh nghiệp có trụ sở gạch phát triển 1
hiện diện trực tuyến với các khả năng thương mại điện tử, giúp cho việc phân
phối các sản phẩm của doanh nghiệp qua địa chỉ web của nó, trao đổi B2B giữa
các doanh nghiệp và kết hợp các mạng nội bộ. Chúng giúp cho việc chuyển đổi
một danh mục trên giấy hay CD-Rom của doanh nghiệp thành phiên bản số hóa
mở rộng. Các nhà tích hợp B2B còn cải tiến nổ lực quản lý dây chuyền cung cấp
bằng việc chuẩn hóa các nghi thức trao đổi dữ liệu điện tử và các thủ tục liệt kê
sản phẩm. Nhiều nhà tích hợp còn giúp các công ty cải tiến khả năng tiếp thị và
quảng bá sản phẩm của họ.
- Địa chỉ trao đổi ItoI (industry-to-industry), tọa lạc tại www.itoi.com, được
thiết kế cho việc buôn bán giữa các ngành công nghiệp và cung cấp các dịch vụ
về hóa chất, bán lẻ, xây dựng, và công nghiệp năng lượng. Doanh nghiệp cung
cấp một thị trường các nguyên liệu thô, hóa chất, thiết bị và các dịch vụ. Khách
hàng có thể chọn lựa việc mua theo phương thức truyền thống, đấu giá hay tiến
hành trao đổi – khi trao đổi, người tiêu dùng đưa ra yêu cầu, và người bán cố
gắng đáp ứng yêu cầu đó với giá hợp lý nhất.
- BidGov.com là một địa chỉ trao đổi của chính phủ Mỹ. Địa chỉ trao đổi bên
trong chính phủ này thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế bằng việc tạo ra công việc
mới cho các cơ quan nhà nước và các nhóm có liên quan. BidGov.com hoạt động
theo mô hình đấu giá ngược. Một cơ quan muốn mua hàng, trước tiên phải nộp
một yêu cầu đề nghị (RFP) – một phát biểu chính thức về nhu cầu, cho phép
người bán bán sản phẩm và dịch vụ của họ tới cơ quan đó. Khi yêu cầu được lập,
cơ quan sẽ gởi các quảng cáo đã được phân loại và nhận được các giá đấu từ
- 28 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
Hình 2.2. So sánh các địa chỉ trao đổi B2B theo từng ngành công nghiệp
Công nghiệp Lợi ích chính Các địa chỉ trao đổi
Ô tô + Kết hợp dựa theo nhà cung cấp + Covisint.com
+ Kết nối với các nhà sản xuất ô tô, nhà bán + IstarXchange.com
sỉ, và người tiêu dùng trong 1 thị trường. + Autovia.com
+ Giảm thời gian chờ và chi phí sản xuất.
Điện tử + Cung cấp truy xuất tới hàng ngàn thành + FastParts.com
phần từ hàng trăm nhà cung cấp điện tử. + Avnet.com
+ Cung cấp khả năng tìm kiếm theo mã số + Chipcenter.com
thành phần, kiểu sản phẩm hay nhà sản xuất.
+ Tăng tính cạnh tranh của giá cả.
Năng lượng + Cung cấp dữ liệu giá cả thời gian thực về + Enrononline.com
hàng hóa năng lượng. + Altra.com
+ Cung cấp truy xuất tới hàng trăm hàng hóa + Houstonstreet.com
năng lượng .
+ Cho phép nhà cung cấp năng lượng khu
vực truy xuất tới thị trường toàn cầu.
Thực phẩm + Giảm thời gian chờ tránh hư hỏng. + Gofish.com
+ Cung cấp truy xuất tới dữ liệu giá cả thời + Globalfoods.com
gian thực. + Foodtrader.com
+ Công nghệ đấu giá trực tuyến cho phép giá
cả linh động.
Hóa chất + Truy xuất tới hàng triệu sản phẩm hóa chất + Chemdex.com
từ hàng ngàn nhà cung cấp. + Chemconnect.com
+ Dây chuyền cung cấp được kết nối giúp các + E-chemicals.com
giao dịch nhanh hơn, đáng tin cậy hơn.
Xây dựng + Hợp đồng và các hợp đồng con được lập + Bidcom.com
đơn giản hơn bằng đấu giá trực tuyến. + Buildscape.com
+ Các công ty xây dựng có thể tìm các nguyên + E-builder.com
liệu thô từ các nhà cung cấp toàn cầu.
- Việc thiết lập các doanh nghiệp chỉ hoạt động trên Internet đối mặt với
một số thách thức, đặc biệt là những doanh nghiệp cung cấp dịch vụ doanh
nghiệp tới người tiêu dùng (B2C), như là các nhà bán lẻ và các dịch vụ ngân
hàng trực tuyến. Một vấn đề đặt ra đối với các doanh nghiệp chỉ hoạt động trên
Internet là mối quan hệ khách hàng. Trên thực tế, các ngân hàng chỉ hoạt động
trên Internet có thể chiến đấu để xây dựng một cơ sở khách hàng, bởi vì nhiều
người tiêu dùng đòi hỏi các giao tiếp người – người khi quản lý tiền bạc của họ.
- Trong khi các doanh nghiệp trên mạng hoàn toàn mang lại thuận lợi cho
việc mua sắm từ nhà, và thường giảm chi phí cho người tiêu dùng, chúng còn đối
mặt với các thử thách về công nhận tên và thỏa mãn khách hàng. Người mua
sắm trên Internet phải dựa vào hình ảnh trên màn hình về một sản phẩm khi họ
- 29 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
quyết định mua sắm. Chữ, các màu sắc và chất lượng trung thực thường khó xác
định. Nhiều doanh nghiệp trụ sở trên mạng cho phép người tiêu dùng mua hàng
trực tuyến và lấy nó về từ các cửa hiệu bằng gạch. Nhiều công ty còn cho phép
hàng mua trực tuyến được trả về một địa điểm thực. Điều này giúp người tiêu
dùng thuận tiện hơn, nhưng làm tăng mức độ phức tạp của việc kế toán đối với
người bán. Niềm tin và sự tự tin là 2 yếu tố quan trọng làm cản trở bước đầu của
một doanh nghiệp trên mạng.
- Có nhiều tình huống mà việc kinh doanh chỉ dựa trên mạng có nhiều lợi
ích hơn. Chẳng hạn, tổng chi phí (phí vận hành, bao gồm : tiền thuê, các tiện ích,
phí lưu trữ và thuế) của doanh nghiệp chỉ trên Internet thi thường là thấp hơn các
doanh nghiệp có trụ sở gạch truyền thống. Tuy nhiên, người chủ doanh nghiệp
trực tuyến còn phải nhận thức về chi phí thiết bị máy tính và việc quản lý kinh
doanh 24/7.
- Các doanh nghiệp còn phải xem xét khả năng của tổ chức của họ khi
hoạt động trực tuyến. Chẳng hạn, nhà hàng không thể chỉ tồn tại trên web, nhưng
chúng có thể đưa ra 1 website để chỉ đường và đặt chỗ trước. Thực đơn, các sự
kiện giải trí và đặc biệt còn có thể được đưa lên trang. Điều này cũng đúng cho
nhiều doanh nghiệp khác trong công nghiệp dịch vụ. Sửa chữa ô tô và nhà, trợ
giúp y tế và sắc đẹp cũng nằm trong các ngành công nghiệp có thể cung cấp dịch
vụ trực tuyến.
- Một trong những chuyển đổi được công bố nhiều nhất từ hoạt động trong
trụ sở gạch sang các hoạt động trên mạng là Charles Schwab. Đối mặt với sự
cạnh tranh từ E*Trade và các địa chỉ web mua bán chứng khoán khác, Charles
Schwab chuyển các dịch vụ chứng khóan của nó lên web. Internet đã cho phép
người tiêu dùng mua bán với mức huê hồng thấp nhất và cho họ cơ hội trở thành
các nhà đầu tư được thông tin nhiều hơn. Schwab thấy rằng khách hàng của nó
được hưởng sự an toàn và dịch vụ từ các nhà môi giới truyền thống, mà còn thấy
thuận lợi trong việc mua bán trên web.
- Barnes & Noble (www.bn.com) đã tự thiết lập như một nhà lãnh đạo trong
thị trường bán sách, cả trực tuyến và không trực tuyến. Người tiêu dùng truy xuất
tới cùng một kho trực tuyến cũng như thực hiện trên cửa hàng thực. Trong tình
huống 1 khách hàng không thỏa mãn với 1 món hàng mua trực tuyến, sản phẩm
có thể được trả lại một của hiệu bằng gạch ở địa phương.
- 1-800-Flowers (www.1800flowers.com) cung cấp dịch vụ phân phối hoa
và quà tặng cả trực tuyến và không trực tuyến. Trang web đã thúc đẩy mạnh mẽ
công nghiệp hoa và quà tặng bằng cách tạo sự dễ dàng cho người tiêu dùng khi
mua hàng. Một vấn đề khi cung cấp dịch vụ đặt hàng qua điện thoại chỉ là khách
hàng không thấy được sản phẩm trước khi nó được gởi đi. Các đại lý bán hoa
trực tuyến khác là Winston Flowers (www.winston-flowers.com), FTD.com và
flowersdirect.com.
- CircuitCity (www.circuitcity.com) chuyên về điện tử gia dụng, thiết bị điện,
âm thanh, video. Nó được tích hợp hiệu quả các thực thể trực tuyến và không
trực tuyến của nó. CircuitCity đã gắn kết cửa hiệu không trực tiếp và trực tiếp của
nó, cho phép khách hàng đặt hàng trực tuyến và lấy các sản phẩm từ cửa hàng
của họ ở địa phương, mặc dù vẫn duy trì việc vận chuyển.
- 30 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
- 31 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
-allbooks4less.com : sách bài tập thường là mắc, địa chỉ này cho phép mọi
người đặt giá cho các sách bài tập.
* Mô hình giá cả so sánh (Comparison-Pricing Model) :
- www.deja.com : Deja.com sử dụng mô hình giá cả so sánh để bán sản
phẩm qua trang web của nó. Địa chỉ còn chứa các nhóm tin tức trên 1 phạm vi
lớn các chủ đề.
- www.pricewatch.com : Những người quan tâm đến việc lắp ráp một máy
tính hay nâng cấp hệ thống hiện tại của họ sẽ tìm thấy giá thấp nhất về các thiết
bị máy tính trên địa chỉ web so sánh giá.
- www.bottomdollar.com : Bottomdollar.com là một trong những địa chỉ
đầu tiên cung cấp dịch vụ so sánh giá. Địa chỉ sẽ tìm giá thấp hơn trong 1 phạm vi
rộng các sản phẩm bán lẻ, bao gồm các hàng điện tử gia dụng, phần mềm, sách,
thiết bị quay phim, đồ chơi và các thứ khác.
* Mô hình giá theo nhu cầu (Demand-Sensitive Pricing Model) :
- www.mercata.com : Một trong những người tiên phong của mô hình mua
theo nhóm trên internet, địa chỉ này sẽ giảm giá khi số lượng hàng bán cho 1
nhóm tăng lên.
- www.mobshop.com : Một đối thủ cạnh tranh của Mercata, Mobshop còn
giảm giá hơn nữa khi việc mua theo nhóm tăng lên.
- www.shop2gether.com : Địa chỉ này cho khách hàng cơ hội mua sản
phẩm với giá thấp hơn băng việc mua theo nhóm.
* Mô hình trao đổi (Bartering Model)
- www.ubarter.com : Địa chỉ này làm cho các giao dịch B2B thuận lợi hơn
nhờ cho phép các thành viên mua bán các tài sản qua địa chỉ ubarter.com.
- www.bigvine.com : Địa chỉ này cho phép các doanh nghiệp bán ảo bất kỳ
sản phẩm nào để có được các đồng tiền Trade. Các đồng tiền Trade này có thể
được dùng để mua các sản phẩm khác trên địa chỉ web của Bigvine.
- www.bartertrust.com : Các bộ phận, thiết bị của xe hơi, quảng cáo, các
dụng cụ văn phòng và sản phẩm bán lẻ là những sản phẩm có thể mua bán trên
trang này.
* Mô hình giảm giá (Rebates)
- www.ebates.com : Địa chỉ này cung cấp các giảm giá trực tuyến cho các
sản phẩm rao bán trên trang.
- www.ecentives.com : Địa chỉ này là một đối thủ cạnh tranh với ebate và
cho phép người tiêu dùng có các khoản giảm giá và khuyến mãi khi mua hàng
qua website của eCentive.
* Dịch vụ và sản phẩm miễn phí (Free Products & Services)
- 2000freebies.com : Công cụ tìm tin cung cấp cho khách hàng các kết nối
tới hàng ngàn sản phẩm và dịch vụ miễn phí trên web.
- www.killerfreebies.com : Killerfreebies.com cung cấp các kết nối tới phần
mềm, quần áo, đồ cưới, máy chủ và rất nhiều sản phẩm, dịch vụ miễn phí khác.
- 32 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
- 33 - Þ
Chương 2 – Các mô hình kinh doanh TMĐT Môn học : Thương Mại Điện Tử
- 34 - Þ