Cognitive of

Depressive Disorder

การรู ้-การคิดของผูป้ ่ วยโรคซึมเศร้า

วิชญา โมฬีชาติ
นักจิตวิทยา 5
ความหมายของการรู้ - การคิด
 การรู ้การคิด (Cognition) หมายถึง กระบวนการทางจิต
ที่ทำการเปลี่ยนข้อมูลที่ผา่ นเข้ามาทางประสาท
สัมผัส(Transform Sensory Input) ไปในรู ปแบบ
ต่างๆ กระบวนการนี้ทำหน้าที่ต้ งั แต่ลดจำนวนข้อมูล(Reduced)
เปลี่ยนรหัส (Code) และส่ งไปเก็บไว้ (Store) ในกล่องความ
จำ และรื้ อฟื้ นเรี ยกคืน (Retrieve) มาได้เมื่อต้องการ
การรับรู ้ จินตนาการ การแก้ปัญหา การจำได้ และการคิด ล้วนเป็ นคำที่
อธิบายถึงขั้นตอนต่างๆ เมื่อเกิดการรู ้-การคิด
การรู้ -การคิดของผู้ป่วยโรคซึมเศร้ า
 โดยปกติโรคซึมเศร้าจะแสดงอาการของการขาดประสิ ทธิภาพของการรู ้ การคิด ซึ่ง
คล้ายคลึงกับโรคสมองเสื่ อม แต่ผปู ้ ่ วยโรคซึมเศร้าจะไม่มีอาการ aphasia,
apraxia, agnosia ซึ่งเป็ นกลุ่มอาการของโรคสมองเสื่ อม
 ความผิดปกติของการรู ้การคิดของผูป้ ่ วยโรคซึมเศร้ามักแสดงออกมาในลักษณะของ การ
หลงลืมง่าย ความคิดอ่านช้าลง ลังเล ตัดสิ นใจไม่แน่นอน ไม่มนั่ ใจในตนเอง ผูป้ ่ วยจะมอง
โลกภายนอก รวมถึงมองชีวติ ตัวเองในแง่ลบ คิดว่าชีวติ ตนเองไม่มีคุณค่า ไม่มีความหมาย
ต่อใคร ผูป้ ่ วยบางคนมีความรู ้สึกผิดหรื อกล่าวโทษ ตำหนิตนเองต่อสิ่ งที่ตนเองได้กระทำลง
ไป แม้เป็ นการกระทำที่ผอู ้ ื่นเห็นเป็ นเรื่ องเล็กน้อย ความคิดอยากตายพบได้ถึงร้อยละ 60
และพบว่ามีการฆ่าตัวตายร้อยละ 15 ในช่วงแรกผูป้ ่ วยอาจแค่รู้สึกเบื่อชีวติ ไม่ทราบจะมี
ชีวติ อยูต่ ่อไปทำไม เมื่ออาการเป็ นมากขึ้นจะรู ้สึกอยากตาย อยากวิง่ ให้รถชน ต่อมาจะคิดถึง
การฆ่าตัวตาย เริ่ มมีการคิดถึง วิธีการ มีการวางแผน จนถึงการกระทำการฆ่าตัวตายในที่สุด
การรักษาผู้ป่วยโรคซึมเศร้ าด้ วยการบำบัดแบบปรับเปลีย่ นความคิดและพฤติกรรม
(Cognitive Behavior Therapy:CBT)
 มีรากฐานมาจากแนวคิดเรื่ องพฤติกรรมนิยม (Behavirism) และ
แนวคิดเรื่ องจิตวิทยาการรู้-การคิด(Cognitive Psychology) มี
ความเชื่อหลักอยู่ 3 ประการคือ
 ความคิดมีผลต่อพฤติกรรม
 ความคิดเป็ นสิ่ งที่สามารถคบคุมและเปลี่ยนแปลงได้
 การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมให้เหมาะสมทำได้โดยการเปลี่ยนความคิด
 การบำบัดแบบปรับเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรมพัฒนาขึ้นโดย
Aron Beck โดยมีความเชื่อว่า อารมณ์ที่ผดิ ปกติของคนเรานั้นเป็ นผลมา
จากการบิดเบือนความคิดหรื อการประเมินเหตุการณ์ในชีวติ ด้วยความคิดที่ไม่
ตรงกับความเป็ นจริ ง
การรักษาผู้ป่วยโรคซึมเศร้ าด้ วยการบำบัดแบบปรับเปลีย่ นความคิดและพฤติกรรม
(Cognitive Behavior Therapy:CBT)

 Beck กล่าวว่าอารมณ์ซึมเศร้าเกิดจากการคิดการเข้าใจ 3 สิ่ ง

(Cognitive triad) ผิดพลาด ของ 3 สิ่ งในที่น้ ีหมายถึง
ตนเอง โลกและอนาคต การคิดการเข้าใจที่ผดิ พลาด
(Cognitive Error) เกิดจากการที่ผปู้ ่ วยมีแบบแผนการคิด
ไปในทางลบ (Negative Thought) ซึ่ งจะนำไปสู่
พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม (Maladaptive Behavior)
 การรักษาผู้ป่วยโรคซึมเศร้ าด้ วยการบำบัดแบบปรับเปลีย่ นความคิดและพฤติกรรม
(Cognitive Behavior Therapy:CBT)

Cognitive Thought Maladaptive

Pattern Behavior
มองตนเองด้านลบ ไร้ค่า ไม่ดีพอ ปฏิเสธ แยกตัว
มองโลกด้านลบ ไม่มีใครช่วยเหลือ สิ้ นหวัง
มองอนาคตด้านลบ ล้มเหลว ฆ่าตัวตาย
การรักษาผู้ป่วยโรคซึมเศร้ าด้ วยการบำบัดแบบปรับเปลีย่ นความคิดและพฤติกรรม
(Cognitive Behavior Therapy:CBT)

 แบบแผนความคิด (Schemas) Beck ให้ความหมายว่าเป็ น

แบบแผนการคิดที่ใช้ในการดำเนินชีวติ ซึ่ งพัฒนามาตั้งแต่วยั เด็กและ
มีบทบาทในการช่วยในการปรับตัว การนำข้อมูลข่าวสารที่ได้มา
เชื่อมโยงเพื่อช่วยในการตัดสิ นใจ การเจ็บป่ วยทางจิตส่ วนหนึ่งเกิด
จากความผิดปกติของความคิดซึ่ งส่ งผลให้เกิดความผิดปกติทาง
อารมณ์ นำไปสู่ พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม
การรักษาผู้ป่วยโรคซึมเศร้ าด้ วยการบำบัดแบบปรับเปลีย่ นความคิดและพฤติกรรม
(Cognitive Behavior Therapy:CBT)

 ตัวอย่างของ Adaptive Adaptive Maladaptiv

Schemas และ Schemas e Schemas
Maladaptive ถ้ามีเหตุการณ์ ฉันจะต้องจัดการ
Schemas ใดๆเกิดขึ้น ฉันก็ กับเหตุการณ์ใดๆ
สามารถจัดการ ก็ตามให้เรี ยบร้อย
กับเหตุการณ์น้ นั สมบูรณ์เท่านั้น
ได้
การรักษาผู้ป่วยโรคซึมเศร้ าด้ วยการบำบัดแบบปรับเปลีย่ นความคิดและพฤติกรรม
(Cognitive Behavior Therapy:CBT)

 ตัวอย่างของ Adaptive Adaptive Maladaptiv

Schemas และ Schemas e Schemas
Maladaptive ถ้าฉันทำอะไร ถ้าฉันเลือกทำอะไร
Schemas บางอย่างฉัน สิ่ งนั้นต้องสำเร็ จ
สามารถควบคุม
สิ่ งที่ฉนั ทำได้
การรักษาผู้ป่วยโรคซึมเศร้ าด้ วยการบำบัดแบบปรับเปลีย่ นความคิดและพฤติกรรม
(Cognitive Behavior Therapy:CBT)

 ตัวอย่างของ Adaptive Adaptive Maladaptiv

Schemas และ Schemas e Schemas
Maladaptive ฉันเป็ นนักค้นหา ฉันไม่รู้จะทำอะไร
Schemas จึงไม่กลัวความ เพราะไม่วา่ จะทำ
ล้มเหลว อะไรมันจะไม่
ประสบความสำเร็ จ
การรักษาผู้ป่วยโรคซึมเศร้ าด้ วยการบำบัดแบบปรับเปลีย่ นความคิดและพฤติกรรม
(Cognitive Behavior Therapy:CBT)

 ตัวอย่างของ Adaptive Adaptive Maladaptiv

Schemas และ Schemas e Schemas
Maladaptive - คนอื่นไว้ใจ - คนอื่นไม่ควรเชื่อ
Schemas เชื่อใจฉัน ใจฉัน
-ผูค้ นเคารพ - ฉันไม่มีใคร
นับถือฉัน