Professional Documents
Culture Documents
Interactive Magazine: Vol:21
Interactive Magazine: Vol:21
rBm (21) vdlefomrf yDwB; 2104? No. (21) January 2010. MAP Foundation P.O. Box 7. Chiangmai University, Chiang Mai 50202
umefefg;a[M=def;auMj
yAefeMjumefnefekdifj,0fh
qFufbyefvBmulpf; ][mrfjodkOfhcBm}
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
qkr;f rF ybf
[Aw;f omifjumefimef;oifO,
hB bl
clif;umefyBm;,lbvD tvj yefwmif;=U[Fif;umefqmOf;cdlOf; rFyfj? rBmZlef;_ZFufjqf 053 811 202 nD;ar;vf map@mapfoundationcm.org
tvj rBmOFyfhoBmhqf www.mapfoundationcm.org
ef;g qkid jf xB;eBU rD;qkr;f nFebf usbD nl0bf (qkr;f nrfb y.bB oAiaf 7bwDb,l0bf (nFyUf ZfnrF bf ) ,dil ;f xdik w f Mb{j
qfjg vliyf i. q f ikd jf ) c0f yuf;o0f;wliUf edik uf ef,bl wif; [Fi;f umef,mefridl ;f vBj[yfU[Ae;f yde k Uf =UuFrw f 0l f tvj
erf/ qkr;f nFebf usbD nl0bf qd0l ;f eefU [Aw;f v.ijf ylu;f y.if acMjydw k bf y.ibf cm0fb uA0bf uyf;vlpjf uljvmB;uljymB; rde l f
okebf vBjokebf yAeuf e l ;f aonrfbuM; eifb[d0k v f i. jf ,lb eifbyMjwfjg qd0l ;f eBU,lb,0fU/
omifjudeo f 0f;ule;f rdil ;f tvj wlibf 0li;f rkuUf zkiuf e l ;f okebf vBjokebf yAef ule;f [Aw;f umef (yuf;ydi l f tvj
awrD;v.ijf [kejf rke;f cde k jf ,fbg vDwe . ;f vd0l rf M;eefU rmBrjD [Fi;f umef)/
auMj c0fjyM;urfUuFrx f rF q f jB. yef uljvmB;uljymB;,lb,0fU/ okebf vBjokebf yAef zlj,di;f (yM;qArv f i. jf ,di;f
qkr;f urfjz.ijf [Aw;f umefvi. jf odibf 0FwUf v.rUf ? rmif qmB;zAibf yAi;f uef? okebf vBj v.ijf odyk bf qd0l Uf oBm
qkr;f [Aw;f umefyul ;f y.iw f bD rl0bf ca7bqDb? rmifqrk ;f auMj zef;)/
omefr0kd ;f [Aw;f umefqr. ;f wlibf 0li;f rkuUf zkiuf e l ;f ef;g acMjydw k bf y.ejf y.ibf cm0fb yuf;ydil rf mB rDj[Fi;f umef
aqjw.ejf ao q.jB xFryf ef v.ijf ,lbo0f;udeo f mifj ,mefridl ;f tvj v.ijf [Aw;f 0f[g iF ;f umef,mefridl ;f ?
ykejf wMbrd0l ;f eMjcm0f;,m0f;,lb,0fU/ v.ijf yBm;,lbvD (yM;qArv f i. jf nAuUf csn f mBb0Db_ anb
qkr;f rFyjf (MAP) eBUauMj yAeq f rk ;f nFebf usDb nBmbwDbnFwUf of? v.ijf qfUg wd0k ;f ,Mj,M a[Uoefb
nl0bf nef[w A ;f omifjumefimef; uA0bf uyf;vlpjf [Fi;f axb? v.ijf v.wjf az; wDj[Aw;f umef)/
umef,mefridl ;f nrfbeef ule;f nefvuk Uf rdil ;f rmefj v.ijf yuf;ydi l af yMbvqDb yBm;ydibf pMb (ykejf wMb
ymBjc0fjrM;[Aw;f umef,bl ef;g qdik jf xB;eBU,0fU/ vkujf n.ebf tvjule;f vli)f /
rd0l jf vA0f [Fi;f umef,mefridl ;f nefvuk Uf rdil ;f rmefj oif0Mj yDjyDje.iUf e.iUf [Fi;f umef,mefridl ;f [0f;c0f
ymBjcmrfjc0fjrM;[Aw;f umef,bl ef;g qdik jf xB;wif;rlw;f rD; cfjg vlnmefb x.rbf ide;f yyfUvdujf zde k v f mB; cFy;f xAyUf
edkifjvmefU[MjoFefyBm0MjeB/ ulef;[Awf;umefefg; tvj zFebf qDbwDb nrfbeef cfjg =UrDbwMb cm0f;,mrf;
qkr;f rFyjf [O0f;auMj yAeuf e l ;f qMbwdridl ;f rmefj rde l e f ifb y.bB oAiaf 7bwDb,l0bf qkr;f rFyjf [0f;cMjeBqikd f cFe;f awMj
cmif? csmif;? ,mif;? wB; tvj rmefj qd0l ;f yBmjc0fjrM; uyf;odyk bf wdw;f awMbrM;aourf;/
rdil ;f xB;urfjerf,bl ,0fU/ qkr;f [Aw;f umefryF jf [0f;c0f orfUxFijf ayM;vBjvlnmefb x.rbf ide;f qdr;f ,FrUf
vBjuAy;f +rfwr. q f Ul acMjrke;f uA0bf vlpjf i0f;vmB;[Fi;f wlp;f ,0fUeBauMj cFe;f awMj ydw k bf r.ubf wFrjf olibf rM;
umef,mefrdlif; eifbuMj,dkef;xdkifvBjeefUao wmif;[efxikd f tvj acMjxwf;omifj eifb[d0k [f 0f;cMj
q. y f b [M v. u f ; vmB ; q. B j xF r f yl u f ; y. i f y ef awqmifj0leUf xwf;qwf;tr; {jvDaon.ef cFrUf
z0[Fif;umef,mefrldif; ndufbwlifb0lif;rkufUzkif,lb w.e;f vd0l uf 0fbugMbrd0l ;f eMj ykejf wMbz.e;f vD [Fi;f umef
wMbaob,0f U / vd l 0 f a oeB U auMj ,mefrild ;f [0f;wif;vmBeefU aourf;anMj/
cyf;cdik af yMUn.ubf yde k tf zj 0fyg 0d ?f cFy;f xAyUf ? zFebf
qDbwDb tvj yyfUvdujf zde k v f mB; rFuUf uqde;f ? ndubf yM;
1
qmwfjymefz0[Fi;f umef,mefridl ;f [0f; umeferf rd0l jf z.i;f ,lbo0f;rM;ef;g rdil ;f wB;_ rlid ;f rmefj ndubf ef;g
uMj[d0k f vBj[Aw;f umef,myfb,Ae;f euf;eMuMj[d0k e f B qdik jf xB;eBU,lbeB [0f;cMj=U[efxikd , f bl / =U[efxikd f
qkr;f rFyjf [0f;cMj =Uxkid , f bl / vlpfjwl0fxlyf;[0f;cMj0Mj z.if;vfgwDjvfgauMj,Mb
[0f;cMjrkijf r.i;f 0Mj nrfb0ef;ekid jf auMj0ef;ekid jf aw oifq0ld Uf 0Mj [0f;cMjrD;ef;g wlibf 0li;f rkuUf zkiuf e l ;f nef
qmifjrD;wd0k Uf wmif; vBj=yfUxly;f nkybf nl0;f uef wif; yefjuFebf cFi[f iF ;f tvj auMUedik jf wif;auMUekid jf ydebf
olq0fj,lbwMbaob/ uMjyleUf rM;auMj qkr;f rFyjf [0f;cMj 0BmbvFujf vBmjq.jB xFruf efvjB eBqikd f wde k ;f ,lbv.wjf vBj
uBUuBU[Aw;f ymifurk f uA0bf vlpjf v.ijf zlj,di;f vfg okebf vBj odyk bf omBqugf Mg bvBj,lbeBeefUcMj,0fU/
okebf yAeuf e l ;f [Aw;f umefvgf qd0l ;f eBUao nkybf nl0;f qkr;f rFyjf [0f;cMj ,de;f vDwe . jf [yfU wMbq.jB xFrf
vFujf vmBjwmif;=Uwmif;[efxidk uf efrM;,lb/ wlibf 0li;f rkuUf zki[f iF ;f umef,mefridl ;f c0f? wMbu.iuhf mBb
uA0bf uyf;vlpjf ymB;,lbvDorfU qkr;f rFyjf [0f;cMj odyk bf yefe;gf tujumifwil bf 0li;f rkuUf zkiw f if;vmB uljwDj
qmifjq.jB xFrf z.i;f xly;f az;udik Uf umifU tvj ydebf zMb wDjc0f {j[0f;cMjwif;oAijf qmifjvFujf vmBjwmif;[ef
oMbyefwDj=if;,M wMb[Fif;umef,mefrdlif;c0f,lb xdik f i0f;vmB;wmif;,myfbzdw k bf vlpjf uef tvj qmifj
anMj/ odyk bf Zle;f rM; nrfbeef rM;uyf;odyk bf wDjvkr;f vAyfj[Aef;wl0fxlyf;uefao =U[efv.uf;vBm;awMb
rFyjf [0f;cMjvBj,lb/ yDje.iUf [Fi;f umef,mefridl ;f [0f;c0f oljtujvdwjf v.ijf c.iUf crfysoeMbwif;vBmugMbvBj
rD;v.ijf xly;f pM; v.ijf c.iUf crfysoeMb yef[MvAuUf ,fbg eefU,lb,0fU/ ,.eUf eeftvj uyf;odyk bf wdw;f awMb
nrfb0Mj ayM;wdw;f awMbuyf;odyk bf rM; qkr;f rFyjf eBqikd f [0f;cMj wDjqkr;f rFyjf wMU/
[0f;cMj awcwf;qfq g jB. xFryf ef eifbuMjy.iyf e A v f jB [0f;cMjauMj yAe[f iF ;f umef,mefridl ;f yDje.i[hf 0f;
,lb,0fU/ c0fauMj yAef[Fif;umef,mefrldif;eifbueftvj ol
v.ijf 0Mj yDje.iUf [Fi;f umef,mefridl ;f [0f;c0f vBj c0f[0f;[M; {jvBj=rfjrd0k ;f uef {jvBjydebf 0Bmb q.jB xFrf
xly;f pM;ysoeMbyef[Mwif;erf ef;g ql0jf ymef qArf uefuMg beefU uyf;odyk bf uefwMbaob qrfqugf efwMb
aobaourf;/
eyfU,rf,bgf erfao
rlvedxd rFyjf
(cli;f umefymB ;,lbvDtvjyefwmif;=U[Fi;f umefqm0f;cd0l ;f )
acMjrke;f yyfyh e
kd =hf UuFrw
f Ol f cOfjwlp;f vBjxFijf wDj Website: www.mapfoundationcm.org
vrf;ef;g ydkefh=UuFrfwlOf ]umefeMj=def;auMj yAefeMjumefeifbuOfb } rBm - 21
4_ ugmrf;erf; ]umef=e
d ;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb}
5_ umef=e
d ;f nefOMjeBh y.ibf OMjoif /
14_ cmOf;,mrf;[Aw;f umeftvj cmOf;,mrf;okebf wlOcf Mj /
16_ umef=e
d ;f q.ibf qfjg eMjumefnefeidk jf /
19_ r.ubf o.iv
f il bf ylibf uljwDj /
ydkefh=UuFrfwlOf rBm 21? umefeMj=def;auMj yAefeMjumefeifbuOfb
23_ umef=e
d ;f olwmif;[Of; /
24_ nefawqBj. vBj rdOl jf [Aw;f umef /
26_ v.ijf qlUwkrf [Fi;f umef=e
d ;f /
29_ [Fi;f umef=e
d ;f wDjrlid ;f +ifbu.ibf /
33_ yBm;,lbvD [Fi;f umefe;gf =de;f /
35_ acMjwku;f ,.e;f [Fi;f umef=e
d ;f wDjuAi;f rBb /
37_ ymifoe
. v
f i. jf rBmrDj uAObf vlpjf v.ijf uMbr /
40_ v.u;f vBm;wlp;f v.r=f e
d ;f tvj clid jf qfUg clO;f oBe
. ;gf =de;f /
rBmw.i;f yyfh
qkOd jf yyfh ydkefh=UuFrfwlOf rBm (21) ]umefeMj=def;auMj yAefeMjumefeifbuOfb}
acMjrkef; emif;\kusdoM@ oFefOD tvj qkrf; nFOfnM\fan@
xwf;vdujf emif;\kusdoM@ oFefOD tvj qkrf; nFOfnM\fan@
qwf;_[mifjcdil jf qBm;wkrbf r.ubf [mef (MAP Multimedia)
wmif;erf 2b000 yyfh
ndwfbrdlOfj vdel o f mrf yDw;B 2104
ndwfbn.ufb rlvedxd rFyfb (yf) (clif;umefyBm;,lbvDtvjyefwmif;=U[Fif;umef,mefrldif;)
Zlef;_ZFufhqf 053 811 202? 053 271 551
ndwfbwDj =if;zdrf; eefxumef@ uAifbrBb
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
4
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
5
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
rM;xkid uf ef
rlw;f ,OfjaeMj<?
ele;f twh ykejf wMj
uljauMUeBah o
rkOd [hf ik cf Ofjzuf;,lb
ef;g o.iZ f ;B ndOl jf
6
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
7
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
umefauMjnrfb,Ohf
nrfbwlOjf aoy.ujf ? wMbvBjvdOk jf oOf;eB
ayM;nrfbrD;cmOf;,mrf;ref;,Ofh
8
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
ele;f !
uOfawugMbumef,Of?h
wlp;f v.rv
f uk jf n.ebf tvj
trjxOfjvDve D M
rM;tvje.ihf nmyfberf?h
ayM;nmyfberf, h Ofh yDjawy.ejf cOfj?
urf;ekid jf auMj ayMjayMjtrjtrj
awy.ujf rM;,Ofh
9
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
cMjawqAwyhf ef
trjxOfjanMj? ,Ofah uMj
udecf Ofjwlrjf tvj
ude, f Mj,ManMj
,lbvDrM;,Ofah eMj<?
awvmwfjaeeM ele;f eBh
yAeuf el ;f cFebf twh,Ohf
arM[Aw;f uljrAO;f nlOd jf ? usKUcFebf
vdOl af o vkujf vmif;uOfnOld jf ?
vkujf vmif;uOftwh
wMbawwlp;f v.ruf OfeB
cOfwe dk ;f nrfbyef
cmOf;,mrf;vBjaoy.ujf
10
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
nBmj,kp;f !
rM;tvjuOfnmyfbyeferfrh ;gf ?
rf;g awrlw;f ofag o
rD;nBm+rfnOld jf
zfn
g myfbyeferfrh ;gf eBh
nBmj,kp;f !
qdik af yU+rf<
11
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
12
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
trjqOfj=de;f
nvlO;f ! vBj[Aw;f yAew f mefbeB[h MUeB?h
vdOk jf auMjnrfbvBj vkujf n.ebf auMj[Bj? cOfjzuf;auMjvBj[ki?f
trj[Of;auMjnrfb,lbvD? =de;f auMjorfah yM;Olpbf [ifjrmufbrlOd f
ugMboAijf / ele;f aw[Bmao rM;[Aw;f umefvjB
rlOd jf vfag uMjnrfb=U,Ofh
ayMjqOfj=de;f
rBmw.if;)
umef=e
d ;f nefOMjeBh [Aw;f {jule;f nef,bl oOf;ef;g =de;f eefh vBjvlrq
f agf o vBj,lbrlejf rlejf
odOl ;f odOl ;f uwf;uwf;,Ae, f eA ,
f Of/h
13
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
12
11 1
2
10
9 3
8 4
7 5
14
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
nefOMj
cmOf;,mrf;okebf wlOe
f e
B efh
24
ref;rD;wDjvfg <
23 13
14
22
21 15
20 16
19 17
18
15
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
oifOMj rD;zfag oauMUauMU w.ijf xmrfOMj ]ol cefw h rF bf ? awMUtwhvjB [yfch e kd ;f iked ;f oDbrke d bf Vmwfb
[Aw;f umefoif} nrfbeef ]eMjumefoyl e A of if} eB ulp;f ? oifwuF jf uefwif; umefnef[w A ;f rM; [kid o
f yd ;f
awrD;,di;f qBm;wif;erf nefye A [f iF ;f umef,mef yD@eefyh i. bf OMj tnbeMbtwhtwh,Of/h oifr;D rBmrDjt[U
rldif;w.yfbOMj ]yAefulef;[Awf;umefefg;=def;anMj} uifj vkr;f vM;wlp;f xkid yf efeq B idk f qmifjawvBjuMj
acMjw.ybf nefeyhB i. bf OMj umefe;gf =de;f auMj yAee f Mj qmifjerfaoeB, h Of/h
umefnefeidk jf / ulpf;uMj efg;rldif;xB; ,if;yBbrD;ymifnkyfb
oifnefoydk bf xmrfbxFijf OMj umefe;gf =de;f nlO;f ef;g qefq h idk jf rlid ;f uAObf vlpjf v.ijf OMj eMjumef
eBh q.ibf rled uf efwif;umefwmifbrAO;f [MU< rle d e f ifb [Fi;f umefe;gf =de;f auMj yAee f Mjumefnefeidk jf tvj
q.ibf vBjqfUg erfuh wfw h mif;arMoif[MU< q.ibf =dO[hf MU< ,if;nrfbyBbrD; rBmrDjt[Uuifjyef [Fi;f umefe;gf =de;f /
q.ibf yAeuf mefv[D MU< q.ibf rD;vBm;vBj[MU< rlOd jf [Aw;f [Aw;f {j ule;f [Aw;f umefe;gf =de;f nrfbrD;okebf vBj
umefeefh q.ibf awqmifjyAeaf z; rmwfbqAy;f [MU< q.rf;eifbrBmrDj,Ofh/ q.rf;eifb=OfacMj nefOMj
acMjw.ybf twh awn.euf efwy. bf OMj ]qfjg anMj} eB ]umef=e d ;f yAeo f if} eBeefah o [Aw;f {jvBj=UrM;
wmif;oAijf ,Of/h v.ijf ckud v hf ukd v
hf rfbv.ijf umef=e d ;f uefzi. jf ,Of?h okyd bf
oifce dk ;f okyd bf xmrfxiF jf OMj ule;f [Aw;f umef eBuh Mg b [Of;vlObf [Aw;f {j rD;v.ijf ,.r;f [yfOh Mj umef=e d ;f
=de;f q.ibf rD;Oef;vkOd jf umef[MU< rD;cmOf;,mrf;[Aw;f auMj yAee f Mjumefnefeidk jf tvj[Of;vlObf vBjn.ef
umefrmefbrFejf wFwjf awM;,lb[MU< q.ibf vBjuMjqmifj uefyi. bf qftg whtwhOMj,Of/h
q.r;f eifbvliyf i. q f idk jf ruf;refjOBe h ef[h MU< q.ibf vBj
[yfh v.ijf ruf;refj eyfx h Odk [f MU< rD;v.ijf ulwbf xwf; [Of;rM;twbnkyfbnlOf; vlpfjugmrf;xmrfnefOMj
ozMbOwDj[Aw;f umef,bl [MU< acMjw.ybf wif;oAijf u.yjf oifnrfb[efxidk _f nrfbeyfo
h e
. bf OMj ]eMjumef
twh awqmifjn.euf efwy. bf OMj ]nrfbyBbrD; v.ijf ef;g =de;f auMj yAee
f Mjumefnefeidk jf C}
qlOd ;f eBh yAeyf idl w f w F jf awM;} eB,Of/h
vlOd af oeBh ule;f [Aw;f umefe;gf =de;f ,if;vBj 1) rlOd jf u.ebf n.ee f hB ule;f wif;erf[efxidk Of Mj umef
xkubf ydw;f uefj awMbwlibf Oli;f ule;f ? [Aw;f {jqmifj ef;g =de;f yAee f Mjumefye k jf z.e;f emif;,di;f /
vBjxkubf yleyhf e F , f bl ,Of/h ,mrfjrD;[Fi;f umef,mefridl ;f umefe;gf =de;f o.ebf OMj yAee f MjumefauMUyAef
auMUekid jf [Aw;f umefrM; cmOf;,mrf;qrfoyd ;f yD@ ulp;f trj awvBjvkr;f vM;zlOtf vjvkujf ? yAeyf e k jf z.e;f
nrfbvBj[yfuh Mjqmifjaondw;f ? rlOd jf [Fi;f umefauMU emif;,di;f awvBj[Aw;f yef ule;f ef;g =de;f ? y.ibf OMj
eefh nOfvi. jf wmif; cke d jf wmifbq.r;f cufw h e. jf rBmrDj awvBj[Aw;f umefujl rAO;f ef;g eMj=de;f / ,dik jf yAew f il bf
auMj vBj=UOMj ,if;yBbrD;rBmrDjt[Uuifjyef okebf vBj Oli;f ule;f qBm;yAe, f bgf nefOMjule;f qBm;rD;nrf;emwfj
[Fi;f umefe;gf =de;f ? rlOd jf nkybf nlO;f wku;f ,.e;f cde k ;f ukr;f xdi;f elOd uf e
l ;f ,di;f tvjemif;,di;f nrfbrD;uMj
ike
d ;f uMjqmifj wDjvkr;f wlp;f v.ruf rk ;f xdi;f [Fi;f umef cefyAif;ulef;qBm;/ emif;,dif;vlOfbyAefzljwmrf;?
eefah uMj nrfbvBj[yfuh Mjqmifj q.r;f eifbuMjqmifj ule;f qBm;orfh yAez f jl erf;? ule;f qBm;rD;ykejf z.e;f
16
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
wMb[MvAie hf Mj=de;f vlpjf n.ubf [Aw;f umefeu. jf =de;f / vBj qifbnrfb[efOMj rD;uMjcefawMbyBm;rmufjrD;qkid jf
emif;,di;f nrfbOMjyAeaf r;_ yAev f uk jf ,di;f vlObf ,lb rlid ;f ,dik jf cFe;f [Aw;f {juMjcef umefe;gf =de;f eefh
ukud ;f =de;f a,;? ,lbyfUg =de;f ? [Aw;f umefe;gf =de;f {jcFrhf wFrbf a,Mjvli;f xFijf tvjvlw;f ,.r;f uMjcefumef
vFyjf ? oufch Ol ;f ? [kicf OfjrkOd z hf uf;? vkr;f vM;vkujf / ule;f ef;g =de;f vli;f xFijf okyd bf eefrh M; xkid yf mefemif;,di;f
qBm;rD;nrf;emwfj yAez f jl ukr;f qMbwMbeMj=de;f ? eMj tvjule;f qBm; vlObf n.ubf ugMb[M[Aw;f umef[Mike d ;f e.ujf
=de;f aw,lbrlejf olOd ;f vD nrfbvDeefh ,lbwDjule;f =de;f rD;vBmeMj=de;f vBjqmifjwmifbauMU rM;[Aw;f yef
qBm; nrfbqfjg emif;,di;f / ule;f qBm; qifbvBjrD;v.ijf umef=e d ;f ulp;f uMj ,if;,krbf OMj umefe;gf =de;f nrfb
ckud v
hf ukd ahf oemif;,di;f tvjeMjumefue l ;f qBm;auMj rD;v.ijf ckud vhf ukd vhf rfbv.ijf wmefbumefwmifbrAO;f [Aw;f
vBj,.r;f [yfOh Mj ckud v hf ukd ahf oeMjumefue l ;f ,di;f / rlOd jf {jumefe;gf =de;f nrfbxkubf wlubf vmwfjxkid f uMjcef
emif;,di;f nrfbrD;uMjcefyiA ;f ule;f qBm;? eMjumef ZBmbyBm;rmufjrD;qkid jf rlid ;f twhtwhOMjOMj/ u.yjf eef
emif;,di;f nef[w A ;f ,lb rle d e
f ifbumefeMj=de;f eefh xkubf vDvjB xwf;omifj acMjugmrf;nefOMj uMjcef
auMj nrfbrD;wmif;ckud v hf ukd v hf rfbv.ijf ? nrfbeefauMj q.r;f yBm;rmufjrD; {jy.ibf qfv g udk v
hf rfbwlOjf xkid f uljZBmb
yefuMjcefanbvli;f / erfaoeBh rle d e f ifb ule;f [Aw;f umef=e d ;f yAez f jl
xkid rf M;,mrf;vAOf wlibf Oli;f ule;f ef;g vkrjf urfx h rF f {jule;f ef;g =de;f vBjn.ubf ugMb[Aw;f umef[Mike d ;f
ZMUckw d ;f umyfjcde k jf ,fbg v.ijf yBm;Olehf uAObf vlpjf ule;f vBjiBmjiFrjf vlrq f rgf M;? ayM;nrfbeef qlOd ;f cOfvOl bf
,di;f ule;f qBm;tvj wkud ;f ole;f uef v.ijf nrfbqFubf vBj[Aw;f umefe;gf =de;f ulp;f tvj rD;cmOf;,mrf;wMb[M
tzqefx h mefj ule;f ,di;f ule;f qBm;? wkud ;f ole;f {j vBm;vBjanbvli;f eB,Of/h
emif;,di;f tvjule;f qBm; rD;v.ijf zAibf yAi;f uefao =rfjOMj rmifqidk jf rlid ;f vBjnkybf nlO;f uefvi. jf
wMU ulp;f uMj yBm;Olethf vj v.ijf ,krbf ,rfe;gf wlibf Oli;f uMj cef q.r;f yBm;rmufjrD;qkid jf rlid ;f nef[iF ;f umef[w A ;f
ule;f nefr;D awMbumefe;gf =de;f ,if;nrfbyBb,.r;f umefe;gf =de;f vBjn.ubf ugMb[Aw;f umefwmifbrlid ;f ao
[yfOh Mj umefe;gf =de;f auMj yAee f MjumefrOA ;f ekid jf qifb cke
d ;f olibf ike d ;f y.ujf cke d ;f =de;f erf,bl aowMUauMj
[Aw;f {j rD;ymifnyk bf nlO;f qefq h idk jf rlid ;f v.ijf umef ,if;yBbrD;v.ijf xwf;omifj rD;rM;ylid w f pl ;f xkid of e k bf
ef;g =de;f tvj[Aw;f {jyBbrD;rM;rBmrDj wlp;f v.ruf rk ;f vBj[Fi;f umef[w A ;f umefe;gf =de;f yAetf whye A Of Mj/
xdi;f [Fi;f umefe;gf =de;f _ nefqOld ;f [Aw;f umefe;gf =de;f
eB,Of/h
2) wlp;f [efOMj umefe;gf =de;f nrfbrD;uMjcefoif
awMbyBm;rmufjrD;qkid jf rlid ;f C/
uyf;wmrf;rM;wDjacMj (1) ao [efxidk Of Mj
umefe;gf =de;f yAeuf mefqjB. xFruf e l ;f ef;g =de;f tvjzlj
,di;f nef[w A ;f umefe;gf =de;f yefzOl f tvjule;f ef;g
=de;f ulp;f nrfbvBjuMjqmifjoif? OBm;rM; ike d ;f yAeyf idl f
ckud chf rfbrD;uMjcef q.r;f v.u;f ylid uf mefuMUv.wjf vFO;f
tvj ike d ;f auMj yAeyf idl cf udk chf rfbwMbv.ijf yAe, f bl ule;f
ef;g =de;f ? umef=e d ;f nrfb[Aw;f {jule;f ef;g =de;f rD;vBm;
17
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
3) ymefue . bf eefh umef=e d ;f yAeuf mefqjB. xFrv f mB ulp;f wlibf Oli;f ? nrfbvBjvkOd jf r.jB wArxf e l jf ? wlOd chf udl jf yBm;qf?g
umefe;gf =de;f eefh awn.euf efOe l Ohf Mj yAef [Aw;f {jrkid if Of,bl [if;ulp;f /
umefqjB. xFruf ef yDje.ichf Odl ;f vAOuf efqjB. uef nrfb nrfbrD;oa\beMjwM? xkubf qFubf tzqefh
eef zljrmufjrD; wlp;f xkid uf e l ;f ,mufjzmef wMbvFujf xmefj rle d ef ifb eBm;qmifjrmifauMU wlp;f [efOMj
nOfwjD ,lbwef;oOf;? wmif;ude?f clO;f ekijf wmif;rB ule;f [Aw;f umefe;gf =de;f yAeuf e l ;f qfUg ulp;f ? nrfbyef
nrfbeef q.jB olibf {jvBj[Ae;f vdujf ? uAObf vlpjf v.ijf eMjvDawMbulef;[Awf;umefefg;=def;? vmwfjawMb
nefwp l ;f [efOMj umefe;gf =de;f yAeuf mefqjB. xFrf vlpjf ugmrf;vlid ;f qlid ;f xmifbvAuq hf Odl ;f eB/h
uefe, hB Ofh [Aw;f {jwlibf Oli;f ule;f nrfbwlp;f [efxidk f ule;f [Aw;f umefe;gf =de;f nrfbrD;okebf vBj
OMj umefe;gf =de;f yAee f Mjumefee f idk jf / okebf yAeuf e l ;f wArx
f e l jf ? xkubf yleyhf e F w f Mbaob/
=rfjOMjwlibf Oli;f ule;f awcke d jf qefrh M;xFijf
oif,.rf;[yfhOMj umefefg;=def;auMjyAefeMjumef
tvj rD;ymifnyk bf nlO;f uef v.ijf nefziA bf yAi;f ,di;f
eBqidk f awrD;z.e;f vDqidl [hf Odk z
f i. jf
qBm;aowMU ulp;f uMj yBm;Olethf vjwmif;[efxidk f
ule;f wif;erf nefr;D awMbumefe;gf =de;f OMj ,if;yBb oif,r. ;f [yhOf Mj umefe;gf =de;f yAee f Mjumef
rD;wmif;ckud chf rfboif ayM;[Of;cfjg {jwlibf Oli;f ule;f wif; tvjrD;rBmrDjwlp;f xkid f vkr;f vM;yefue l ;f [Aw;f umef
erf,r. ;f [yfOh Mj umefe;gf =de;f auMj yAeuf mefnefeidk jf efg;=def; awqmifjrD; v.uf;vBm;tujvdwfjyef[M
eBqidk f vBm;ekid jf nef[Of;xkubf vDvjB [Aw;f eefh yAef eifbeB,bl C
v.ijf ,krbf ,rfqOdl ;f eefah o twbwDjwlO[f Of;n.ef > rD;rBmrDjwlp;f xkid vf i. jf uMjqmifj? Oef;vkOd jf
wmif;,Ofh qifbcgmufjtzjwle d ;f ql;ule;f [dr;f +rf;/ umef? uMjqmifjcefw h rF bf okw;f ? uMjqmifj[Aw;f umef
z.e;f [BmUnefnrfb,.r;f [yfuh mefe;gf =de;f OMjyAef ylechf mOf;,mrf;yef ule;f qlOd ;f [Aw;f umefe;gf =de;f /
eMjumefnefeidk jf qkid tf wh > rD;v.ijf ulwbf qFwjf wlp;f ozMbO v.ijf [Aw;f
umef ule;f [Aw;f umefe;gf =de;f wMbawt[Uuifj nrfb
zljnefvjB pM; wlOd chf udl jf urf;okOd jf twh yAef {jrD;v.ijf yleyhf e F o
f e k bf vBj/
[Fi;f umef nef[w A ;f umefe;gf =de;f qlOd ;f cOfqmifjvBj
xly;f pM; v.ijf wkrUf wlOd Uf eifbeB C > oifruf;refjyefOef;vkdOfjumef nef
nrfbrD;rBmrDj wlp;f xkid [f iF ;f umef [Aw;f umef wFwjf eFwjf wFwjf awM;eBqidk f ule;f [Aw;f umefe;gf
ef;g =de;f ? nrfbOMjv.ijf uMjqmifj? Oef;vkOd jf umef? uMj =de;f auMj awrD;cmOf;,mrf; wMbaw=yfx h yl ;f uef
qmifjcefw h rF bf okw;f ? uMjqmifj [Aw;f umefye l chf mOf; wif;nlp;f auMU? yDje.i?hf qmifjawrD;cmOf;,mrf;ugMb
,mrf;? ozMbOwDj[Aw;f umef? [Aw;f {j nrfbrD;v.ijf tvbvkOd jf rle;f odOl ;f /
wlp;f xkid f okebf vBj[Fi;f umef qlOd ;f [Aw;f umefe;gf > ule;f [Aw;f umefe;gf =de;f auMj awrD;oa\b
=de;f / eMjwMrM;/
nrfbrD;rBmrDj wlp;f xkid v f i. jf ozMOwDj[Aw;f > t[Uuifj tvjyefoe k bf vBjuljylid f wMbule;f
umef nrfbrD;v.ijf ulwbf xwf;wDj[Aw;f umef [Aw;f {j [Aw;f umefe;gf =de;f /
wDj[Aw;f umefye A wf jD ydw;f qmifjxly;f pM;v.ijf ylehf qlOd ;f nefvmwfjrM;eBh [Of;qmifj[Aw;f {j
yFeo f e
k bf vBj rle d ef ifbeBm;qmifjayMUxkyuhf efq h ef/ yAerf M;vBj vlpjf twbwDjwlO[f Of;n.ew f mif;? twb
nrfbqmifj=yfx h yl ;f pM; nlp;f auMU? yDje.ihf y.ibf qfOg Mj ]umefe;gf =de;f auMjyAee f Mjumef} olv;l
u.yjf nrfbrD;Oef;vkOd jf umef? yAeuf e l ;f ,mefzmwfb q.ibf twb[Aw;f omifjv.ijf qlOd ;f eB, h Of[h MU<
18
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
19
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
{jugMb[Ae;f vdujf xB;? yBm;yefbpMbe.ujf =if;[Ae;f nef [Aw;f arMo.ez f mB bekid jf ao cked jf qefq h r. ?f ulp;f uMj
yde
l jf +ifOh Mj ]auM;aoMaeM;} aoyBmnrfbuM; wDjvfrg ;D [Mide
k ;f nrfbayM;vAie hf Mj=de;f ? u.yjf ,if;rD;e.io hf i. f
ymifoe . v f i. jf wmif;=Uwmif;[efauMj yefuMg bcke d jf auMU nefwudk [hf e A ;f vdujf ,lbtvj rlOd jf rD;ule;f qlO;f
[Ae;f wMbaob/ u.yjf ydOl jf ref;emif;rD;wmif;=Utvj rM;rlid ;f xB;eefh ref;vBjyBb. umef[e A ;f umefoe . af o
,if;yBmvBjqBj. [Aw;f q\mif;? zke d v
f ud jf zde
k v
f mB ;yef yBmjcOfjrM;[Aw;f umefe;gf rlid ;f xB;,Ofj/
cl;cOfv;l u.ebf / xkid rf M;wDjrlid ;f xB;qkid f umefnrfb,mrfj[Aw;f
cl;,fbg auMj ulp;f yAeuf el ;f qfUg vliyf i. qf ikd jf ulp;f auMjuMjvBj[Aw;f ? nefnrfb,mrfjvBjwkuahf uMj uMj
nrfbqfjg ule;f rmufjrD;tvj ayM;rM;wlp;f ide k ;f vle d f vBjwku/hf ide;f nBm u.yjf wmif;zmeftvj ,if;nrfb
twh vBjanbvlOd af o nefrmB rDjruf;refjOBah owMU [wf;vmwfjtezfOg Mj ref;emif;,mrfj[Aw;f cl;? ,mrfj
u.yjf vBj,lbwfjg iOf;rAww hf Mbrled Yf oMbcl;OM;? yM;wif; yAefvkufj[Aef;qefhq.rfrM;eefh/ u.yfjvlOfbeFwfj
nD;vloifbo.ef rle d vf uk jf vmef? nrfbOBq h e gf ifbcDj k ;f rlOd ;f wmif;=de;f ? vlObf wFe;f eDjwFe;f c.wbf
olibf ide
cMjtvj crf;qmrfauMj nrfbcBmn h rfbyBmjugMbwmif;vf/g nefvjB ,dryf e ld jf ao [Aw;f uMjq\dujf wmif;rM;rlid ;f
,lbq.r;f cOfrM; ayM;vBjody;f yDymB ,Ofj/ xB;tvj nrfbwef;yfUg vlud jf OMj umefen hB rfbcfjg [Aw;f _
xkid uf mifcrfj ,mrf;crfjvkud jf ,Aef r.ujf 11 rli;f umefeefhnrfbyBbnOf/ nefvfgrM;auMj[Awf;eefh
ref;qifbodyk bf Zle;f ql;nlp;f auMUcrf;[mef/ vBj=U n.ew f mif; qifbvBjrM;pM;trjvAiq hf ugf smrf;? ayM;vAihf
OMj crf;[mefni. bf yleq hf efo h yd ;f ao wef;vBjcde
k jf uBw
h wd b.B auMj uMjvBj,de l o
hf ;D nOf,Ofj/
qefq h r. xf idk yf oD i. uf p
l ;f / ayMjcOforfh vlUugMbao crf;qmrfvmwfjOMj ayM;nrfbausKbqfag uMj {j
trjcOfauMj nrfbarM[Aw;f umefrmufjrD;oif? cefue k bf n.ubf rM;a[ awqBj. [Myefumefrbgf nefomufjoMb/ ayM;
cefcOl ;f auMj cke d jf okiw f ud ;f wdu;f tvj ref;emif;vBj omifbawMb qmifjpM;umefrOA ;f nefvjB qfUg wmif;arM
20
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
yefbpMbref;eB/ ulp;f uMj rlOd jf vle d yf el rhf M;eefh trj [Ae;f ,Ofh ywf;zAOjf qAwx hf e l u. jf =de;f ef;g =de;f ? oufh
cOfye A uf e d ;f eMbao vBjcke d jf =if;,M uMjvBjnOfie kd ;f clO;f v.;B clO;f ? [kicf Ofj[kiz f uf;? vmifv h w l ?hf qBj. trjvAihf
vlifjeMjOBhwDjeBm;qmifjtrjvAifhcOf o.ifrkdefbao cBmwmif;cBm? nBb. cOfjrMcOfjrAO;f ? ayM;yBbxkid uf mifcrfj 11
olibf rlOd ;f =de;f / u.yjf eB nrfbodOl ;f auMj uMjvBj,lb{j rli;f yBbvBje.e;f / ayM;vAithf wh [mifjnrfb[efref;
omifbawMb nrfbausKbauMj uMjvBj,de l ahf wMbxkid e
f jD [Aw;f umefoifawhawhOMjOMj/ rle d [f mifjodOk chf mB vlwuhf M;
odee f efah yM;aybeB,Ofj / auMjvlObf vlObf ? [Aw;f eBm;eMj (yB;. qM;) wDjvdeaf uMj
crfjcke d ;f eefh nlp;f auMUwif;o.if nkybf uef rD;rD;? yefbcOfjyefbn.ubf uByh M;nlp;f auMUrM;udef
wif;cke d ;f ? efz g uk jf rM;qdik f vlObf vBjvku[hf w A ;f umef vOfjwDj=de;f eMb/ ayM;yAecf e dk ;f rAO;f eefth wh vBj
qArq f Ofth vj cOfzmwfbuefe;gf Zle;f r.ubf umifee gf ikd jf e.e;f vduk ;f vkuq hf Ofv h Odl uf jl y.ujf ,Ofj/ u.yjf vBjyfUg [Aw;f
rli;f ,Ofj/ OBm;aoeefh ayMjumifce dk ;f vkud ;f rM; cOfuhB yefzuf;uyf;vOfj? orfv h jB vkuz hf OA jf wOfjvOfjwOfj
odyk bf Zle;f nkybf uef? crf;qmrfauMj vmwfjtewmif; yD;,dOl @f ? yBmyM;zAOjf vmifyh ef[mufjule;f rOf;vOfjcOf
=Uwmif;[ef yM;qArv f i. jf okebf vBj[Fi;f umef? rBmrDj[Fi;f xFijf vl;u.ebf /
umefqOdl ;f eB/h ykejf wMb crf;[meftwh =UauMj=UvBm aw[Aw;f [dOk v f Mb ykejf wMbtrj ykejf wMbe.ihf
vBmulp;f nrfbqmifjwliw hf Ol f u.yjf wlibf qlud jf nef+ifh tvj uMjvBj,de l n
hf Of! ,de l n hf Of! ,de l hf ,del hf ,del hf
OMj]Vdul bf ide k ;f vlijf eMj} rM;[wfOh thB vj yBbqmifjylehf CCCC
ef;g zOMUymefwuk chf / umefref;twhOMj yAetf rjOmefj =rfjOMj crf;[mef ,de l v hf jB aowMU nlp;f auMU
ulp;f uMjumeftrjOmefjumef=de;f a,;eBh ,B.j,Frf; crf;qmrftwh wkdef;nrfb,ldefhvBj,Ofj/ vBj[ef
,dik jf ,fbg wmefb[dOk e f B ayM;yBb,mrfj[Aw;f awhybB =U/ efg =OfcOfbcrf;[mef ufjg ayM;vFiOf e k ;f Oke;f eefh ,de;f nD;
qOfw h edk bf rM;[Mjrli;f vBjvkuuhf Mg bodOk chf Ol ;f c.iq f j.B trj vlnp l ;f auMU[ufth vj erfw h MayM;,dik jf / eBm;qmifj
vAiw hf jD umwfb? ,.eyhf Old jf cOfyw kd bf vmefch mB clO;f ukebf ,Bj. cOf nrfbugMbolibf yef=if;,M? {jnOf,Mr.ibf xlwM;
OBe
h Mj=de;f tvj ayM;y.ujf umwfbrM; rM;ydw k bf vmefw h jD ulp;f eBOMj/ wku;f wM rMn.ebf cOfnefve F jf vle;f
eMj=de;f / ylu;f vkujf n.ebf o.iaf uMU okujf eMjvmifw h M elOd wf mif;uM;ao nOfvw l uhf M;yle d jf zMbpM;twh n.ef
vAiv hf yl w k jf clO;f vAi;f yef? ayM;vkujf n.ebf ugMb=if; ugMb+ifj,Mcvde;f eduhf (Clinic) owf;/ oAijf wif;
21
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
ide
k ;f o.io f mrf[iA ?f oifOMj crf;[mefnrfbcmrfbqAy;f ao crf;qmrf nrfbcfjg ,.r;f aowMU crf;[meftwh
eFwjf vFejf ugMbqefqr. ;f eB rMn.ebf eefo h rfah yM;wBm orfnh ;D vlcedk ;f trjvAie
hf mB ;qmifj nefvjB ,lbq.r;f
yFwjf ,Of/h +B;OMj yle d jf nrfbOBuh Mjcefuel ;f yAi;f wmefb cOfrM;eefth vj nOfie kd ;f yefce
dk ;f eBm;qmifj [Mj
owf;tvj crf;qmrf wke d ;f nrfb,de l vhf jB vmufjcFef zef; ([Mj[Ai)f Omwfb/ ,mwfberfch OfauMj okw;f oAijf
wB;auMUref;ao o.iyhf mB jn.ubf rM;wDj=de;f eef/h ugMbwDjeef, h Ofj/
eBm;qmifjOMj ]olye A z f gf tvjrM;[wf;[Aw;f crf;qmrf yefujl ide k ;f wMbawoBmjcde k ;f ide
k ;f
qlid e hf B yAeuf e l ;f wmifbWmOfh rM;q.e, f bl Omefjyle d jf eBm;qmifjaonrfbuM; n.euf Mg b,lw;f ,M+B;qAy;f wDj
rlid ;f yled jf ulp;f orfrh M;[M,.e;f okebf vBjnefeefh [li;f ,M/ cOfayMUxmwfjrmefb (xBbnAuo hf a\;vf)
nefehB nOfwrfb\lwbf rM;p.y;f ao olibf rlOd ;f cke d ;f rlid ;f wlp;f OMj vkybf =OfcOfbqwfuh Mg bOMjeB/ cl;,fbg nefye A f
olv, D Of}h eBOMj/ crf;qmrfOMj ][Of;rM;q.e, f bl auMj trjvAichf rf;qmrfcOfeefah uMj ZmufbyefwjD arM,M
nrfbqfjg ,lbvBmvBm[Of;rM;[Aw;f z.e;f vD wMbolup l ;f nef,mrfjyAev f uk jf e.iw
hf ay;ref;rM;tvj ,dik jf
nrfbqgjf teb wrfb\lwbf auMj [Of;nrfbulOf ayM;usKU cFe;f omifbxkuuhf Mg b,Of/h
auMjrM;tvj ugMbnkybf uefwjD oOwD;umefviF ;f imef;
ndOl jf / [dOk jf nOfOthB vj rBmZle;f [Of;} u.yjf vBj=U[ef,OfOh Mj crf;qmrfehB yAen f pl ;f
auMUvDqw F jf qFwjf nrfbyBmjyFwjf rdOl jf wku,
hf mufj q.jB
OBm;eefh eBm;qmifjauMj ugMbwlid bf wDjvkr;f [Fi;f ymufjyefvi. jf wmif;cDetB vj ,de;f qlr;f qfe g Mbao
umefOMj vkujf vAiv hf eF n f Ofie kd ;f o.irf e dk bf aoyBmjyFwjf wif;u.wbf ref;emif; erfw h Mcrf;[mef yAen f efuid jf
eBtvj cOfauMjugMbnkybf vmwfjuef wDjvkr;f oOwD@ vli;f rM;xFijf ,lb,Of/h
umefcrk chf i. ;f vFi;f imef;/ cOfrM;o.ebf cke d ;f ide k ;f uMj
qmifj q.r;f eifbuMj[Fi;f cefw h rF bf nefrmB rDjruf;refj
OB/h o.ebf uMj[Aw;f umefye l chf mOf;,mrf;? uMj[Aw;f umef
ef;g Oef;vdOk jf qArq f Odl ;f eBth vj ayM;eyfo h e. bf wif;
oAijf auMj orfah yM;yleo hf i. rf e dk bf ugMb,Ofj/ crf;qmrf
vmwfjOMj ]wDjawhref; [Of;nefye A [f iF ;f umefehB
auMj nrfbqfjg OMjcfjg [Aw;f umefnw d ;f ndw;f ao cfjg
vBjide k ;f erferfwjD olqOfj? cfjg {jqfUg [Fi;f ule;f tvj
[Fi;f umef {jzAibf uefao {jrD;qfrg w A w hf MbawMbuef
eefuh p l ;f } eB,Ofj/ zBmbeBm;qmifjauMjOMj ayM;eef
qBmbyefce dk ;f uMjerf?h uMjZB;? uMj,lb? uMjudew f jD
[de l ;f [Of;tvj/ uMj[Fi;f cefw h rF bf nefrmB rDjOMjeefh
yde
l jf nrfbo.ebf yM; uMj,lbuMjudeo f v l ;l eB/
22
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
w.iUf rBjcOfjeMbrf;g
rD;oifue d cf rfjeBU < [M! OMj[kOd af uM;? {juOfuMg bokOd Uf rM;[Aw;f yfUg
rf;g eB[MU ayM{juOf[w A ;f eMj=de;f tyb
nrfbrD;ar;auMjvBjnlOd jf /
[Of;xmrfon l wd ;f ekid jf nef[Of;[Aw;f umef,bl eBU ykejf wMbzf?g ayM;nrfbqfjg wMbeMj[le d ;f [Of;
olauMj[Aw;f umef [Of;auMj[Aw;f umef [lOd Uf [if;zfrg ef;? ykejf wMb[Aw;f cOfjzuf;udeuf p l ;f ol,if;
wkud Uf rM;rFibf OMj umefue l ;f ,di;f ule;f qBm;,lb? zfw
g ef;auMjref;[Aw;f ugMj? [Of;yAeaf r;olnOdl jf
nrfbqfjg cDjcMjol [efqugf efzi. jf /
23
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
24
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
oifayMjvAie hf mB ;qmifj nrfb[Aw;f q.r;f eifb oifye A vf jB nrfbxkubf vDeik jf olOd jf clO;f ydw;f
nefvjB wlu;f vli;f uefOUB qkid f vkujf vAiUf aw y.w;f yleUf wDj rdOl jf z.i;f [Aw;f umef,bl wDj=de;f
vBj[McmOf;,mrf;rdOl jf omifbxkubf ao cke d ;f nkybf ayMjvAiUf eBm;qmifjeef/h
v.ijf nefvjB wlu;f vli;f uefOUB / rD;v.ijf okOd jf ,lO;f edOl af yMjvAie hf mB ;qmifj? edOl f
oifvjB nkybf ,OfU ayMjvAie hf mB ;qmifj ,if;yBb eMjwDjykefjz.ef; tvj{jrD;v.ifjcwf;qfg
[Aw;f q.r;f acMjwlu;f vli;f eBqidk f vkujf vAiUf ykejf wMbumefimef;awcFrv hf yF jf qkOd jf qfjg /
awvBj,.e;f nOfuMjqmifjnefuw dk ;f OBwh if;
oAijf aocBmUwDj[Aw;f umefauMjvBj/ yDje.ijf zljvlnmefbwif;vBmcMj rlOd jf vAOw f jD
oifOMj ayMjvAie hf mB ;qmifj yleyhf e F o f e k bf vBj uAi;f rBb qlOd ;f ule;f [Aw;f umef=e d ;f yled jf qlOd ;f yAeyf jD
vkujf vAiUf rle d e f ifbnrfbqBmbike d ;f vle d ?f ayMU e.iUf [Fi;f umef,mefridl ;f vBjrD;v.ijf qlUwkrn f yk bf ukrf
[Frv f uk jf vAiUf ? uefUqef? nrfbeef ule;f ef;g uef edik jf vle d ef idk jf y.ujf ? vBjrM;vFujf vBmjwmif;[lU
=de;f ayMjvAie hf mB ;qmifj uefq h efvuk jf vAiUf wmif;[efuefaonrfbuM; ,if;rD;xFijf v.ijf zljcOfj
qkid f {jvkujf vAiUf nOfwmif;zdw;f auMUnef =rfjoleq f gf rM;[Ae;f =Uq.r;f uefvmB vBmrAO;f tvjrM;
uefq h efeef?h eifb[kOd uf e l ;f auMUnef[w A ;f [Aw;f q.r;f umef vlOd af oeBU ,if;rD;vBm;umefa\bwDb
zdw;f awvBj[yfw h mrfb/ nlObf ykejf wMbyDje.iUf [Fi;f umef[Of;cMj qlOd ;f [Aw;f
oifOMjvkujf vAiUf xkubf yleUf yFef q.r;f eifbvBj umef=e d ;f urf;okOd jf vl;u.ebf tvjqlOd ;f rM;pM;uef
vmwfjrM;eBU n.ew f mif;aw,.e;f wmif;q.jB uljvle d e f hB vBjyefbykwjf uefrM;q.jB qwf;vBm;umef
xFre f efh [Of;xkubf vD=UOBh rle d e f ifbqkOd jf ayMj ef;g vBm;umefa\bwDbnlObf ]oAix f rF [f iF ;f rfbg } uljOef;
vAiUf eBm;qmifj? rBm=de;f wDj[Of;[Aw;f umef? qkOd jf oku;f cmOf;,mrf; 11 r.i;f xkid f 13 rli;f OBm;Oef;/ oif
rlbOmefj nrfbeefqOdk jf vmef_h qkOd jf crf@yefb yDje.ifh[Of;cMj qldOf;vBjvlnmefbyyfhvdufjeBh,Ofh?
eD@ wDj[Of;[Aw;f umef,bl qlOd ;f eBh awvBj=U oleq f cgf jgf rM;cOfj=rfj ymifnyk bf ukrq f r. ;f [Of;cMj nrfb
OBw
h w F jf awM;? rdOl jf xkubf ayMjvAie hf mB ;qmifj ylehf eef vBj[yfx h r. bf vBm;umefoiA x f rF [f iF ;f rfbg ,Ofh cfjg rM;
yFefeefh awq.Bj[Of;vBj cdkwf;wef;cmOf; =rfjq.rf;[Of;cMjqkdif uyf;okdyfbrM;vBjwDjrBmZlef;
,mrf;? oif[Of;nrfb=UwDj=Uwmif;qkid f [Of; 053-271551 ide;f vD[yfUw.ejf ,lbanMj/
awqmifj[yfv h jB v.ijf qBj. xFrx f idl ;f /
nefvv D jB =UOBx h iF jf v.ijf ekid jf twh rde l e f ifb
rBmZle;f wB;auMU? rBmZle;f yDje.iUf nrfbeef
rBmZle;f auMUnef[Of;,krbf ,rfwrf;qfg ykejf
wMbuyf;okyd bf clybf rlOd jf [Of;vlObf wmif;q.jB _ clybf
rdOl jf cduk chf muf/h
[McmOf;,mrf; ykejf wMbxly;f pM;nkybf nlO;f yDj
e.iUf _nlp;f auMU clybf rlOd jf [Of;rD;v.ijf rBjqfrg M;
awqmifjwlid bf ymifbnkybf nlO;f nrfbeef rmif
y.ujf wB;auMUawqmifjq.jB vBj/
25
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
26
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
27
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
28
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
[Fi;f umef,mefridl ;f qlOd ;f [Aw;f umef=e d ;f ef;g q.jB xFrf v.ijf ,lboOf;[Fi;f umefe;gf =de;f (FDHs) zlj
rlid ;f xB; awrD;wmif;crfq?gf cfjg =UOMj [Fi;f umef,mef qmifjumeftvj zljawqmifj[Fif;umef,mefrldif;
rlid ;f qlOd ;f ,lbwmifbrlid ;f eefU v.ijf ,lbv.ijf udecf Of [Aw;f umefe;gf =de;f wke d ;f vlObf [Aw;f vdujf =rfjrBm qmifj
q.ibf ref;ydil jf yFubf uef_ rle d uf ef? rD;okebf vBjerf_ umef nrfbeef zke d vf ud jf vli;f vBm;rkOd ;f wMbo.iyf D
anbeB,OfU/ eB,OfU/
,mrf;vAOf iOf;vBm;[Fi;f umef qdOl ;f [Aw;f umef ef;g rlid ;f xB; [Fi;f umef[w A ;f umefe;gf =de;f ,if;
=de;f rlid ;f ekid jf tvjrlid ;f ekid jf nrfbrle d uf ef yFubf ylid jf nrfbyBbrD;v.ijf ,.r;f [yfh tvjnrfbvBjo.ebf OMj yAef
uefO?hB [Fi;f umefwjD rlid ;f +ifbu.ibf yAew f Ol , f mifb [Of; ule;f [Aw;f umef q.r;f eifbrBmrDj[Fi;f umefr;D OBU u.yjf
vBj=UOMj [Fi;f umef,mefridl ;f qdOl ;f [Aw;f umefe;gf =de;f eeftvj qifbnrfbrD;yuf;ylid f [Aw;f vdujf =rfjrBm ruf;
wDjeefj [Aw;f qlid Uf [kOd f ole;f wkrw f uk ;f ,.e;f {j refjqmifjumef wMbwlp;f xkid v f rk ;f vM;yef[iF ;f umef
ayM;vBjrM;okebf vBj tvjv.ijf =rfbvlrjf wlp;f xkid f qlOd ;f [Aw;f umef[e dl ;f ,OfU/
u.yjf ydOl jf ,mrf;vAOe f hB iOf;vBm;wMbawwku;f ,.e;f {j
ayM;vBjokebf vBj tvjv.ijf =rfbvlrjf wlp;f xkid f {jvD v.ijf wlp;f v.ryf mB ;,lbvD
aon.ee f efh ,myfb,mufjrM;wdu;f wdu;f ? qlOd ;f [Of;vBj
wmif;[efxidk f vkuUf wDjrBmrDjrlid ;f +ifbu.if rmif=OfacMj ef;g rBmrDj wlp;f v.r[f iF ;f umefridl ;f +ifbu.ibf rD;OBU
nefqUgf wkOd ;f wku;f ,.e;f okebf vBj rM;vOfjvmwfj OMj qkr;f wlp;f xkid [f iF ;f umefe;gf =de;f vlObf wlp;f xkid f
teeifbeB/ rle
d e f ifb zljqmifjumef awvBjqBmbyef uMj,lw;f ,M
rldif;+ifbu.ifbeBh ,lbZBmbqmef;erfhymifbvBmb [Fi;f umef tvj,if;wlp;f xkid yf M; v.ijf yefwjD wlid bf
rlid ;f tcb yAerf idl ;f nef rD;ule;f ,lberfue kd ;f c.ejf tvj ymifbyBm;,lv?D ,lw;f ,MyBm;,lbvD wDj[li;f ,M awMb
yAerf ild ;f nefr;D qkOd jf oAirf idl ;f ekid jf ef;g vkrjf ZMU/ xkid v f i. jf ,lw;f ,McAOjf tvjqBmbyefie dk ;f w.ybf wFe;f
clybf rlOd jf nrfb,lbvDao nrfbqmifj[Aw;f umefqOdl ;f eBU
rdil ;f xB; tvj +ifbu.ibf ydil jf uefqidl [hf Okd f vBjwFrjf rBmOBh ef;g zke d v
f ud jf =rfjrBm ruf;refjqmifjumef
eB,OfU/
+ifbu.ibf wif;rlid ;f xB; yFubf ylid jf uefqidl [hf Odk z
f i. jf ef;g rlid ;f xB;eBh [Fi;f umef[w A ;f umefe;gf =de;f wif;
(vdufj=rfjrBm ruf;refjqmifjumef ykefjwMbvkufj erf nrfbrD;Of[g iF ;f umef tvjnrfbrD;okebf vBj v.ijf
qmifj tvj eBm;qmifj) wlp;f v.r, f w l ;f ,Moif? zljqmifjumefauMj nrfb
vliyf i. q
f idk jf rlid ;f +ifbu.ibf vBjwFrjf vdujf [Aw;f vlObf nOfye k jf z.e;f wlp;f v.rq f mB byef uMj,lw;f ,M
yuf;ylid f wMb[Aw;f vdujf =rfjrBm ruf;refjqmifjumef [Fi;f umefoif urfjyMjerf [Fi;f umefvjB n.ubf uMj,lw;f
nefuOA bf vlpjf zljqmifj tvj[Fi;f umef/ yuf;ylid w f Mb ,M[if;u.;B /
29
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
uMj[Fi;f cefw
h rF bf okw;f MAW q.ibf vBj=Uxkid f
[Fi;f umef,mefridl ;f [Aw;f umefe;gf =de;f awvBj · [Fi;f umef[w A ;f umefe;gf =de;f rD;okebf vBjvkOd jf
rD;okebf vBjuMjqmifj awnrfbanbao uMjqmifjcefh umefujl Olijf /
wFrbf nefruf;rBmOBUef;g rBmrDj? zljqmifjumef qlOd ;f [Aw;f · ekid jf Olijf rD;okebf vBjvkOd jf umefeidk jf Oef; rD;
zdw;f rBmrDj vlpjf qBmbyefuMjqmifj anbaoruf;rBmOBh okebf vBjvkOd jf umef q.r;f eifbrBmrDj (ekid jf yD
awpM;wmrfbike d ;f nrfbyleUf 350b000 awMbvMb 12 Oef;) tvj,if;vBj[yfuh Mjqmifj ef;g Oef;
tvj wmrfbc.ujf xFijf 3 yD u.yjf eeftvj zljqmifj vkOd jf umef/
umef vlObf qBmbyefuMjqmifj[Fi;f umef,mefridl ;f [Aw;f · [Fi;f umef[w A ;f umef=e
d ;f rD;okebf ,.e;f vkOd jf
umefe;gf =de;f awnrfbvBjanbao uMjqmifjcefU umefvjB 10 Olijf rdOl jf z.i;f ulw d bf vkujf /
wFrbf okw;f ? q.r;f eifb rlOd jf wkud Uf ,lbef;g cmOf;ruf;refj · yMjwfjg acMjruf;refjqmifjumefeefU [Fi;f umef
vdujf refjuFebf [Aw;f umefeefU/ ,mefridl ;f [Aw;f umefe;gf =de;f rD;okebf vBjwMb
ef;g rlid ;f xB; [Fi;f umef,mefridl ;f [Aw;f umefe;gf awolibf cmOfb uyf;okyd bf yDje.iw hf mif;=de;f vBj/
=de;f nrfbrD;okebf vBjq.r;f eifbrBmrDj[Fi;f umef u.yjf
eeftvj zljqmifj[Fi;f umef qmifjyleyhf e F o
f ek bf
vBjvkujf qmifj? rle d ef ifb qBmbuMjqmifjanbaouMj
qmifjcefw h rF bf okw;f q.r;f eifbrBmrDjruf;cmef;wFy;f
wwf;OBUeefU/
Photo By: MMN
30
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
31
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
zde
k n
f mifjndif
“Foreign Domestic Helpers in Hong Kong:”
http: //en.wikipedia.org/wiki/foreign domestic
helpers in Hong Kong
“ Practical guide for the employment of foreign
domestic helpers- What foreign domestic
helpers and their employers should know”
Photo By: MMN
32
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
iOf;vBm;v.ijf yBm;,lbvD yBm;wlOf tvjyBm;qfug e l ;f vlOd af oeBn h rfbuM; [Fi;f umef,mefridl ;f qlOd ;f
[Of;,mrf;vAOe f UB nlejf n.ebf ao nrfbrefjukrd ;f oif [Aw;f umef=e d ;f ,lbwDjuAi;f rBbvOfjvmwfjOMj eBm;qmifj
,dik jf yAe[f iF ;f umef,mefridl ;f qlOd ;f [Aw;f umefe;gf =de;f cOfnrfbw.efholefqfgv.ifjyBm;,lbvDaondwf;[Fif;
yle
d jf orfe h MbvdOl , f OfU? ef;g ekid jf Oef;eBh u.yjf qlOd ;f [Of; umef,mefridl ;f qlOd ;f [Aw;f umefe;gf =de;f wmif;erfnrfb
vBj[Aw;f umef cmOf;,mrf;erfeMb (12 qlO;f r.i;f xkid f rD;cmOf;,mrf; wMbawugMb[MarM,M tvjnrfbqmifjugMb
20 qlOjf r.i;f )? rlOd jf vfq g Ofj=de;f cOf vlObf qfUg umef[Of; [MarM,M u.yfjOMj qldOf;cOfnrfbrD;okefbvBjv.ifj
auMj +ifUqfUg vBjwif; 24 qlOjf r.i;f ? cmOf;,mrf;vkOd jf ,lw;f ,M/
auMbanbeMb? nrfbvBjvkOd jf r.jB {jwlOq f gf rD;nAe[f iF ;f
rM;cke d ;f vBj? v.ijf qlOd ;f eBU wkrUf wlOd Uf yBm;,lbvD[Of;
=OfqyA ;f =OfcjB
urf;okOd jf ,OfU? oif[Of;xwf;omifjwlp;f v.ijf yBm; =OfqAyf;=OfcBj rmify.ufjyAefuAOfbvlpfjv.ifj
,lbvD yBm;qf[g Of;eBqidk f [Of;aw,mrfjxly;f [efyef[M wmif;Olee hf rf nrfbeef vBjqfUg erf, h Mac;vfr;D ao
v.ijf Olee hf rfridk uf ig ?f vkrd ;f iBmj? qfx g idk =f ed ;f ? vBmvBm [Aw;f {jrD;v.ijf wkrw hf Old w
hf M? cl;eif tvjacM; qlOd ;f
auMUawrD;yef[M qAy;f qAy;f cke d jf cke
d jf q.r;f vif? rmif eBh vkuUf wDjv.ijf qfUg omefac;vfr;D aoyAerf M;,OfU/
qlOd ;f vlw d jf =Ofve dl rf M;nrfbrmefb? e.e;f nrfbvyf; yef[Mv.ijf yBm;qfg v.ijf vBj,lb[if;ulp;f auMUvAOtf vj
tvjrD;yef[MxFijf wmif;erf? eMbaoeefth wh rmif nrfbyefuMg bwmif;vfe g UB [Aw;f {jrD;v.ijf wkuUf cMUqf/g
auMUvBjpM;yleyhf e F vf i. jf uMbrqlOd ;f eBU,OfU/
acMjrke;f eBU nOfrM;wDjvdujf wmifbtev.ijf u.i;f vif tvj =OfrMb
ozMbOule;f [Aw;f umef yDje.iUf [Fi;f umef,mefridl ;f
qlOd ;f [Aw;f umef=e d ;f wDjrlid ;f +ifbu.ibf zljwFrjf Eni yef[Mv.ijf umrfjelOd Uf tvjvkybf eBU uBUyAef
Lestari Andayan, Spokesperson of Asian uBx
h yl ;f ,lbwMbaob? u.yjf vlpjf umefimef;qlOd ;f nef
Migrants Coordinating Board (ACMB) [Fi;f umef[w A ;f umefe;gf =de;f [Aw;f eefh awuAObf vlpjf
v.ifjukdifUumifUaiM;wlOf? ulrfjulrfju.rf;u.rf;wlOf,lb
yef[MyBm;,lbvD [Fi;f umef=e
d ;f wMbaob/
cmOf;,mrf;[Aw;f umeferfye l Uf ? umef,myfbyleUf ? acMj tvjrdOk ;f
nrfbrD;Oef;vkOd jf umef? nrfbvBjudew f mif;udef nef
rD;z.e;f vDawMbwlOcf id ;f ? vBj,lb[if;u.;B auMUvAO?f vBj v.ijf qfUg omefac;vfr;D vmifU_ [Aw;f {jrlw;f
,lbef;g =de;f eBm;qmifj[if;ulp;f ? nrfbvBjugMbwmif;vfg ogq
f r. ;f =de;f eefU qmifj[Aw;f {jzdOef ifnu. bf zke
d bf ?
[Aw;f {jOlee hf rfao rD;v.ijf wkrwhf Old yhf mB ;,lbvDwOl q
f gf wkrbf ? clr;f ? uBm; qlOd ;f eBU,Of/h
rM;eB,OfU/
33
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
=if;cOfj =Ofqgf
[Fif;umef,mefrldif; qldOf;[Awf;umefefg;=def; yef[Mv.ijf yBm;qfo g rfU [Fi;f umef,mefrild ;f qlOd ;f
qmifjxly;f pM;yef[M a\M;uMbwmif;yAef uAObf vlpjf [Aw;f umefe;gf =de;f qmif;yAeaf \M;uMbwmif;yAef rle d f
=if;cOfjqAy;f ? vrf;oBjqAy;f ? rmifqOdl ;f udecf Ofjnrfb eifb OleUf erf? u.yjf ydOl jf xkubf pM;yked yhf b.B {j,lb[if;u.;B
rmefbrFejf q.r;f cmOf;,mrf;? rmifqOdl ;f vkuUf wDjwmif; nrfbeef pM;yleUf yFef tvjeBm;qmifj nrfbwlp;f
Oleehf rf okuohf mufq
h agf oyAerf M;? yef[Merfe h uf;wlOf v.rvf uk jf qmifj nrfbeef ,lw;f ,Mnrfbxkubf rFejf
vlw;f ,.r;f qlOd ;f eBh yAerf M;u.yjf vlpjf zljqmifjumef vBm;ref;qlOd ;f eBU,OfU/
nrfbyefue d w f mif;udef tvj cOfjzuf;nM;[m\fnef u.yjf ydOl jf eef qlOd ;f [Of;cMjawvBjn.euf efrM;
rD;z.e;f vD/ awMbolj {j[Fi;f umef qlOd ;f [Aw;f umef=e d ;f rD;okebf
cFef vBjyBm;,lbvDwMU!
[Fi;f umef,mefridl ;f qlOd ;f [Aw;f umef=ed ;f ,if; umifq[gf iF ;f umef,mefridl ;f ? [Fi;f umefe;gf =de;f cfjg
qmifjyAeaf z;vBjiBmj? rle d e
f ifb pM;erfUrBjvlujf rD;ozMbOv.ijf ,lboOf;? umefimef;? cFrv hf yF jf vDce
dk jf /
tvj clid jf xlO;f clO;f wmwfjofbg qlOd ;f eBU/ wmif;ude, f rF hf nefyeA z
f e . ;f vDawMbyBm;,lbvD tvj
rD;[Fi;f ? cfjg rD;cmOf;,mrf;vkOd jf umef? rlOd jf nrfb,lbvDauMj
wdef {jrD;v.ifjwlpf;xkdif vkrf;vM;yBm;,lbvDyefvkufj
[Fi;f umef,mefridl ;f qlOd ;f [Aw;f umef=e d ;f vBj qmifjqdOl ;f eB, h Of/h
[Aw;f umefwif;Oef;tvj [Aw;f {jwdeuf jfg wdeyf i. ;f ?
uleUf uleUf rlpjf rlpjf ? xFijf v.ijf ekid jf erfU,MvmifU
+ifjerfUeefh [Aw;f {jwdew f uF bf vBj/
Photo By: Harn, (MAP Multimedia)
34
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
35
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
eBUcMj? oifqOdl Uf OMj cOfnrfbvBj[yfUokebf vBjokebf qlOd ;f eBUauMj ref;,lb,myfbqf?g nrfbcfjg ,lbtvj qifb
yAef rle
d e f ifbwDjcMjvBj[yfUeBauMj cOfawrD;v.ijf vBjn.ubf rM;cMjanMj? eifbumifqcgf Mj cfjg wku;f ,.e;f
wif;,myfbzkw d bf aov.ijf v.ijf cMj rle
d e
f ifbcOfaw twh cfjg {jrD;Oef;vdOk jf ? cfjg rD;cmOf;,mrf; n.ubf ugMb[MyDj
n.ubf ugMb[MyDj[Me.iahf uMjnrfbvBj awugMbumefoe k bf [Me.i?hf cfjg rD;Oef;vdOk jf ekid jf Olijf ekid jf Oef;cMjanMj/
wlOaf uMjnrfb[Aw;f vBj rle d e
f ifbwDjcMjvBj[yfe h chB Mj/
wlOx f yl ;f ,di;f vMj wlOx f yl ;f ayMjOmefj auMUekid jf
[Aw;f umef=e d ;f tvjqBj. wlp;f v.ruf e
l ;f xOfj [Aw;f umef=e d ;f rM;cmOf;wmif; (6) yD,Of/h
rM;cmOf;wmif; (5) yD,Of/h ,.eyhf Odl jf oiftvj cfjg rD;Oef;vdOk jf eB ule;f
nefcMjcfjg vmwfjtwh nefcMjugMb[Aw;f umef [Aw;f umefe;gf =de;f eBh ref;[Aw;f umef=Od Uf eMbnlejf
=de;f yled jf eBh ref;auMjrD;yef[Merftwh? qOfjeBm; eMb? nrfbrD;Oef;vfg nefvjB vkOd jf =dOv hf Odk jf qftg vj
auMj nrfb[Aw;f vDawMbcMj? +ifUcMjugMbwif;vifref; nrfbvBjxly;f zf?g nrfbvBjvmwfjawMbzfq g Odl ;f eBU
ao [Aw;f nrfbvDawMbcMj? rle d e f ifbcfjg u.wbf cfjg uAObf tvj [Aw;f {jrD;v.ijf wkrw hf Odl hf yBm;wlOtf vjyBm;qfg cMj
qlOd ;f eBU? cMjauMjnrfb=U awvBj[Aw;f qlid Uf [kOd ?f nrfb anMj? nrfbrD;Oef;vdOk jf eBh rD;v.ijf wkrw hf Odl thf whanMj?
qmifjwlid bf ymifbzf?g cMjqifbr.ubf vmwfjcBjteeifbeB rfbg okicf Mj/
vlOd af oeefh orfn h rfbrD;Oef;vdOk jf a[eB rlOd jf xly;f
pM;yef[M cfjg wlid bf ymifbq.r;f wmifbauMU cfjg ugMb[MyDj[M acMj[Aujf +ifh yDje.iq
hf Odl ;f [Aw;f umef=e
d ;f uljauMU
e.iUf auMjnrfbvBjugMb[M? nrfbyef[yfUZle;f (xlO@f twh cfgj{jrD;Oef;vdkOfjumef ekdifjOlifjekdifjOef;
\oyfb) qlOd ;f eB?h orfv h jB ,lbef;g +ifjvAOuf efqr. ;f cOf vlpjf nrfb[muf;uMjqmifj C/
Photo By: MAP Multimedia
36
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
yDje.i[hf Of;cOfwif;oAijf cMj ayM;[Of;cMj aw v.ijf nefxyl ;f pM;rM;eefU nrfbvlObf ulOf nrfbvlObf
rM;vmwfjxkid f v.ijf yleUf yFew f if;uMbreB zfz g agf uMj rBjqfOg Mj qOfjeMjwDj awugMbvmwfjtewmifbauMU
awOMj yAev f i. jf vDnmB tvjnrfbcfjg yefz=gf Uq.r;f qOfjeMjwDjcOf awodr;f OBUyAeuf mg rf;vyfU? awnrfb
v.ifjcOfxlyf;pM;rM;eefh tvjnrfb[wf;vmwfj vmwfjaezf?g awnrfbykw d bf ymufbnkybf tezfg v.ijf
aezf?g ,.eUf OMj ulOyf e dl jf vBjorfbrkuUf toUo.r;f ulOf qlOd ;f eBU? oifyjD e.iUf [Of;cOf vBjxly;f pM;yef[Mv.ijf
oa\beMjwMvkuMg b qArq f Odl ;f eBth vj qifbvBjolid bf eBU tvjnrfb=Uawwlid bf ymifbwDjvfe g qB idk f uyf;okyd bf
odr;f OBU[if;auMUvAO?f ulp;f uMj zfag w=Uq.r;f OMj ayM; rM;vBjwDj rlbvedxd rAybf (yf) vBj,lbcMj? [Of;cMjrD;
[Of;ukrbf ulOaf [ao nrfb[wf;vmwfjtezfg nrfb qOfjeMjwDj zljnefyi. bf qfv g i. jf eBU rM;q.jB [Mwmif;
[wf;wlid bf ymifbzfq g idk f ref;awqifjyAeyf ef[M,fbg n.ubf yefoq l Ofj,lb? rlOd jf vAOaf uMj rD;rBmrDjqkid jf rlid ;f
vliq f r. ;f rM;xFijf wif;erf? rle d e f ifb v.ijf yBm;qf?g ruf;refjrBmrDjwmif;zdw;f uAObf vlpjf v.ijf uMbr OBU
v.ijf cOfjtujumifwil bf Oli;f ule;f ? vlOd af oeefU nrfb eifbeB? [Of;rM;=Uquf;wlp;f rBmrDjwmif;zdw;f v.ijf
uM; ,if;qmifj[Aw;f {j zljpM;yleUf yFee f efU OleUf uMbreBUvl;u.ebf cMj/
erf? [Mwif;n.ubf nrfbvBj tvjqmifjOleUf ykejf wMb
[Aw;f [BmUcde k ;f wlOaf uMjrD;? rmifauMUOleUf erf orfUayM; qmrfzi. ;f
,.ibf ugMbauMjrD;? wDjtwUref; v.ijf yAerf M;qlOd ;f eBU arMo.ecf Mj v.ijf uefUqefuefeUB rD;wmrfb
nrfbqfjg OMj yAew f if;zdw;f auMUnefpM;yle d jf uefU wmif;zdw;f qlid Uf [kOd z
f i. jf cMj <
qef ref;yAew f if;zdw;f auMUnefrM;uefUqef
eefUulp;f ? ulp;f uMj oifOMjauMUnefpM;uefq h ef arMo.ef
eefU ukrbf OleUf OMj ulOyf e dl jf =Uq.r;f tvjnrfbnOf ef;g rBmrDjqkid jf rlid ;f rlid ;f xB; acMjxd 276 eefU
wmrfbwif;zdw;f auMUnefrM;uefUqefeefUqkid f vBjruf;refjOBUOMj zljvfug efUqefvv l mB wmifbauMU
Oef;eMjrM; ref;awqmifjugMbuefUqef ule;f wmifb vlpjf v.ubf ikw d jf ? wAu;f iFe;f vlpjf qfUg nAe[f iF ;f [Aw;f
auMUxFijf ? ,.ee hf ef rlOd jf vAOrf ;D qOfjeMjwDj nef [ku;f [BmU? [Aw;f {jauMUnefpM;uefUqefeefU nrfb
y.ibf qfe
g Odl ef mif;,di;f [Of;tvj qOfjeMjwDjqlOd ;f eBU qmifjw.ybf cke d ;f vBj? nrfbeef ,.ubf zmrf;y.r{f j zlj
wlOjf wef;wMbawq.jB xFrf auMUnefpM;yle d jf vlvmB pM;uefq h efeefx h mifbOMj zljuefq h efeefh yAef
uefUqefeefUaonrfbuM; ,if;yef[Fif;qfgao xFijf auMUekid jf ayM;[Aw;f qlid e hf B wke d ;f awpM;wmrfb
wlp;f yefwjD ,lb wDjnefvw . jf az; ykejf wMbauMU c.ujf wifjtwb 4 yD@xkid f 20 yD@ tvjwmrfbike d ;f
nefpM;uefUqefeefUvl;u.efb? vldOfaoeefU wifjtwbyFwbf [Aix f idk e f idk jf rked bf ymwfbeB,OfU/
37
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
qBm;n.rcf rf;
arMo.ecf Mj wDjy.ibf v.ijf uefUqefnefOMj
eefU rD;qlid Uf [kOd z
f i. jf cMj< qBm;n.ibf rlid ;f
arMo.ecf Mj oifOMjwmif;zdw;f rle d e f ifbnef
arMo.ef [Of;cMjxmrfrM;rlOd jf uBjeefU oifOMj[Aw;f awMbq.r;f
v.ijf uefq
h efeefh rle d e
f ifbnefvjB vmwfj ar;emif;[Of;qkid f q.ibf [Of;awrD;wmif;zdw;f cMj/
rM;rlOd jf uBjeef,h Of?h y.ibf OMj [Aw;f v.ijf wMbw.ybf cked ;f
qfug MbrwlOuf Ofbeefh vlpjf qfUg nFibf uMbo.wbf ofbg ef;g
nifbuMbwmifbauMU nrfbeef o.wbf ofbg =;zBmjvlif arMo.ef
o.wbf ofbg ef;g oly;f wmifbauMU nrfbeef nOfcidl jf c.iyf r. f OMjqlid Uf [kOd af uM oifOMjugMb=rfjuMbrq.r;f ar;
aorAO;f rAO;f o.wbf ofbg ef;g nifbuMb? =;zBmjvlif nrfb emif; tvjar;emif;orfUnrfbrD;qfug MbreB[MU<
eef ef;g oly;f wmifbauMUeefU y.ibf OMj yAev f i. jf uefU
qefwif;oAijf ,OfU/
qBm;n.ibf rlid ;f
emif;oFicf rf;
anMj cMjcfjg xmrfqidl Uf eef,OfU/
arMo.ecf Mj rmifauMUayM;cOfuMg buefq
h efye dl jf
eB cOfawnOfcidl jf vmufjemufjaorAO;f rAO;f v.ubf {j
auMUnefpM;uefUqefeefUulOf avjnrfbqmifjyBmj arMo.ef
v.wjf vBj ayMjyAeef ef wmrfbwif;zdw;f ref; q.ibf x.rbf vDveD M qlOd ;f twbeMj=de;f tvjqlOd ;f
erfrM;xFijf cMj[MU/ nefOe l Uf wMawtwbeMj=de;f eefU arMo.eaf w
vmwfjte? oifOMjtwbeMj=de;f q.r;f uef,OfU rlOd jf
arMo.ef zlOf nrfbeef ar; rD;qfcg jgf =rfjuMbr? ulp;f uMj auMU
acMjxmrfeUB vDtwU,OfU? ayM;eef awoyf; vfag uMUekid jf orfU nrfbrD;qfw g Mbaw=rfjuMbrq.r;f eB
vFi;f ae? oifOMjzljvfug Mg buefUqefye ld jf vlpjf rD; oifvjB wAu;f qfUg nrf@emwfjao =rfjuMbrq.r;f eB
vmufjemufju.ijf umifb? rmufby.r;f nrfbeef ule;f vBm yAez f Ol af r;uefauMj,OfU ayM;[Aw;f qlid Uf eefeq
B idk f
vBmauMU =rfjuefuefq h efemif;,di;f auMUvAOuf ef wke d ;f rD;wif;zdw;f ,OfU/
nrfbeef uefq h efue l ;f qBm;auMUvAOuf efeB wke d ;f
awpM;wmrfbwif;zdw;f ? wmrfbc.ujf wifjtwb 15 emif;vmOfviF ;f
yD@xkid f 20 yD@ tvj rfig e
dk ;f wifjtwbomrfre dk bf xkid f arMo.ecf Mj oifOMj,lbq.r;f uef yAez f Ol af r;
oDbrke
d bf ymwfb? nrfbeef pM;wmrfbwif;o.irf OA ;f tvj uef,OfU? oifOMj [Aw;f rle d e
f ifbnefvmwfjrM;eefU
wmrfbwlu;f c.ujf awMbqlOjf okw;f ymefe, B Of?h wmrfb ulp;f uMj cOforfUcfjg okyd bf ,lbq.r;f uefuMg b,lbeBqidk f
twU wke d ;f erfaonefvmwfjrM;acMjxdeidk jf nrfb aw[Aw;f qlid Uf [kOId cf Mj<
[mifU,OfU/
38
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
arMo.ef
anMj! ayM;yAez f Ol af r;ueftvj ayM;auMUvfg
auMUekid jf [Aw;f yleUf yFev f i. jf uMbr vlpjf xFijf auMU arMo.ef
ekid jf nrfbz.rUf wMbawrD;uMbrq.r;f ulp;f uMj orfU ykejf wMbvkujf n.ebf twU q.r;f eifbrBmrDjacMj
cfjg okyd bf ,lbq.r;f uefuMg b,lbeB vkr;f YwM;awyefwmrfb xd (277) ruf;refjOBOh Mj zljvfyg e l yhf e
F v f vl mB v.ijf
anbao nefrmB rDjvBjruf;cmef;OBU nrfbeef vkr;f uMbrq.r;f vkujf n.ebf nefnMb,kybB ylehf 15 yD@ tvj
YwM;aw[Awf;zkdefvdufjqdoifbOMj awnrfbvBj nrfbqfjg zlOaf r;uefqidk f =rfjOMj vkujf n.ebf eefU
[Aw;f w?if;zdw;f xFijf eBauMj qmifjyAev f jB ? oifOMj ,.r;f z.rUf qfg rD;uMbrq.r;f eBaowMU wke d ;f rD;wmrfb
vkr;f YwM; wFy;f wwf;{jyefwmrfbwlu;f c.ujf aowMU wmif;zdw;f awpM;wmrfbc.ujf twbnOf 4 yD@xkid f
zlOaf r;uljeef?h nrfbeef zBmbvfz g mB bekid jf nrfbcfjg 20 yD@ tvjrfig e dk ;f twbnOfyw F bf [Aif xkid o f rD e
dk bf
okyd bf ,lbugMbq.r;f uef? cfjg yFwjf uefeq B idk ?f zlOaf r;ulj ymwfbeB,OfU/
eefU wlid bf vmwfjvBjwDjvkr;f YwM;? {jwif;vkr;f anMjcMj yDje.iUf nefcOfj=rfjymifoe . wf mif;
YwM; oifbqOfjeMjwDj {j[Aw;f q.r;f cufw h e . jf ? q.r;f oAijf cMj? zljvfug Mg b[Aw;f yleyhf eF w
f if;uMbrq.r;f wmifb
eifb=OfacMjrBmrDjv.ijf yFwjf uefe, B OfU/ auMU vlpjf nOfcidl jf nifbuMb ugMbo.wbf ofbg ef;g clid jf nifb
uMbwmifbauMU? wmif;=;zBmjvli?f ef;g oly;f wmifbauMU?
qBm;oBmclOd ;f nOfcidl jf c.iyf r. af orAO;f rAO;f o.wbf ofbg ef;g nifbuMb? ef;g
anMjcMj? wif;zdw;f ykejf wMbzlj,fbg twU y.ibf =;zBmjvlif nrfbeef ef;g oly;f wmifbauMUqkid f y.ibf
qf,
g Of?h ulp;f uMj cMj[Of;cfjg xmrfxiF jf OMj ayM;yleUf OMj rD;wmif;zdw;f q.r;f eifbrBmrDjv.ijf uMbr acMjxd
yFeuf Mbr awMbvkujf n.ebf cMjvl;? awrD;wmrfbwif; 277 eBcMj,OfU/
zdw;f qlid Uf [kOd z
f i. jf cMj/
39
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
yDje.iz
hf jl nmefbvdujf wmif;vBmcMj? oifyjD [Aw;f v.ijf rlw;f ofe
g efth whimB jiBmjulp;f ? nOfciA qf yk hf
e.iUf [Of;cOf [Aw;f umefqr. ;f =de;f a,;,Ofh rD; erf{h j,rf;,rf;ao nOfuOdl o f bgf zuf; zku;f ofbg wDjcAif
wmif;,myfbqfq g idk f rM;nmefbwlp;f ef;g =OfacMj xl[iF ;f [Fi;f ,Ofn
h Oferfvh mifo
h bgf qkid f cAiaf wrlw;f ofg
eBch Mj C/ nrfbrD;nBmrAe, f Of/h
40
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
41
yde
k =hf UuFrw
f Ol f
42
umefeMj=de;f auMj yAee
f MjumefeifbuOfb
1) ef;g yyfn
h efehB =OfacMjnefvgf nefr;D z.e;f vDye
k jf wMbolqOfj erfvOld yf e
ld jf okw;f <
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
4) yyfyh e
kd =hf UuFrw
f Ol f nefawn.ubf rM;xFijf wmif;eMjeBh qOfjuOfbcfjg nmefb cfjg =U =OfacMjv.ijf oif <
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
5) wmif;[efxidk f wmifbqdOl w
hf mifbydil f CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
CCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCCC
43
=if;yB.boAif rFyfb (yf) a&wDnlOf FM99.MHz
มูลนิธิเพื่อสุขภาพ และการเรืยนรู้ของแรงงานกลุ่มชาติพันธุ์
63/30 อุโมงค์ ช.4 หมู่ 8 ต.สุเทพ
อ.เมือง จ.เชืยงใหม่ 50200
โทร - 053 811 202. แฟกช์ - 053 271 551
E-mail: media@mapfoundationcm.org.
Website: www.mapfoundationcm.org