Yajurved

¤Dees3ced¤
³epegJexoYee<³eced
ÞeerceÎ³eevevomejmJeleermJeeefcevee efveefce&leb mebmke=Àlee³³e&Yee<eeY³eeb meceue*dke=Àleced
mecHeeoveced
Þe×evevo JewefokeÀ MeesOemebmLeeve
ieg©kegÀue keÀeBieæ[er efJeéeefJeÐeeue³e, nefjÜej
ÒeLecees Yeeieë
ÒekeÀeMekeÀë
Þe×evevo DevegmevOeeve ÒekeÀeMeve kesÀvê
ieg©kegÀue keÀeBieæ[er efJeéeefJeÐeeue³e, nefjÜej.
Je<e& 2008
¤Dees3ced¤
mecHeeokeÀë
Òees. %eeve ÒekeÀeMe Meem$eer
DeO³e#e
ÒeLecees Yeeieë
ÒekeÀeMekeÀë
Je<e& 2008
2 ³epegJexoYee<³es
ÒekeÀeMekeÀë-
ieg©kegÀue keÀeBieæ[er efJeéeefJeÐeeue³e
nefjÜej.
meved 2008
cetu³e
cegêkeÀë-
Yeejle efÒebìme& SC[ HeeqyueMeme&
efouueer.
otjYee<e-09212390469
¤Dees3ced¤
DeLe ³epegJexoYee<³eejcYeë ef¬eÀ³eles¤
³ees peerJes<eg oOeeefle meJe&megke=Àle%eeveb iegCewjeréejë
leb velJee ef¬eÀ³eles HejesHeke=Àle³es meÐeë megyeesOee³e ®e¤
$eÝiJesom³e efJeOee³e Jew iegCeiegefCe%eeveÒeoelegJe&jced
Yee<³eb keÀec³eceLees ef¬eÀ³eece³e³epegJexom³e Yee<³eb ce³ee¤1¤
®elegm$³e¹wj¹wjJeefvemeefnlewefJe&¬eÀcemejs
MegYes Heew<es ceemes efmeleoueYeefJeéeeseqvceleefleLeew~
iegjesJee&js Òeeleë ÒeefleHeoceleeräb megefJeog<eeb
ÒeceeCewefve&ye&×b MeleHeLeefve©keÌleeefoefYejefHe¤2¤
Dees3ced eI-HËHHäHIYHRV-HPHHI-HOHR JHIMlOHHHIYH1+HMHäPHJ-HaHµ1ÌEOH9H1É'HHPHJ{-HHSHJ
F&éejsCe peerJeeveeb iegCeiegefCeefJe%eeveesHeosMee³e ¿e=iJesos meJee&ved HeoeLee&ved J³eeK³ee³esoeveeR ceveg<³ewmlesY³ees
³eLee³eLeesHekeÀejûenCee³e ef¬eÀ³eeë keÀLeb keÀÊe&J³ee Fl³egHeefoM³eles~ le$e ³eÐeo²b ³eÐelmeeOeveb ®eeHesef#eleb leÊeo$e ³epegJexos
ÒekeÀeM³eles~ kegÀleë? ³eeJeled ef¬eÀ³eeefveÿb %eeveb ve YeJeefle vewJe leeJe®í^sÿb megKeb keÀoeef®eppee³eles~ efJe%eevem³e
ef¬eÀ³eensleglJeÒekeÀeMekeÀejkeÀlJeeefJeÐeeefveJeÊe&keÀlJeeOecee&ÒeJeÊe&keÀlJewOe&ce&Heg©<eeLe&³eesë meb³eespekeÀlJeeled~ ³eÐelkeÀce& efJe%eeveefveefceÊeb
YeJeefle leÊelmegKepevekebÀ mebHeÐeles~ lemceevceveg<³eweJf e&%eeveHegjëmejcesJe keÀcee&vegÿeveb efvel³eb keÀÊe&J³eced~ kegÀleë? peerJem³e
®eslevelJeeokeÀce&le³ee mLeelegceMekeÌ³elJeeled~ vewJe keÀef½eoelceceveëÒeeCesevq ê³e®eeuevesve efJevee #eCeceefHe mLeelegcen&efle~
³epegeYf e&³e&pevleerl³egkeÌleÒeeceeC³eeled~ ³esve ceveg<³ee F&éejb Oeeefce&keÀeved efJeog<e½e Hetpe³eefvle meJe&®esäemee²l³eb
efMeuHeefJeÐeeme²eflekeÀjCeb MegYeefJeÐeeiegCeoeveb ³eLee³eesi³ele³ee meJeexHekeÀejs MegYes J³eJenejs efJeÜlmeg ®e êJ³eeefoJ³e³eb kegÀJe&efvle
leÐepegë; Dev³elmeJe¥ YetefcekeÀe³eeb ÒekeÀeefMeleb le$e êäJ³eced~ mee Yetecf ekeÀe ®elegCee¥ JesoeveeceskewÀJe JeÊe&les¤
Deeqmceved ³epegJexos ®elJeeeEjMeoO³ee³eeë meefvle le$ewkewÀkeÀeqmceVeO³ee³es cev$eeë mebK³ee³evles¤
DeO³ee³eë cev$eë Deäe0 ceb0 Deäe0 ceb0 Deäe0 ceb0
1 31 11 83 21 61 31 22
2 34 12 117 22 34 32 16
3 63 13 58 23 65 33 97
4 37 14 31 24 40 34 58
5 43 15 65 25 47 35 22
6 37 16 66 26 26 36 24
7 48 17 99 27 45 37 21
8 63 18 77 28 46 38 28
9 40 19 95 29 60 39 13
10 34 20 90 30 22 40 17
®elJeeeEjMeoO³ee³emLeeë meJex cev$ee SleeJevleë 1975 SkeÀesveeEJeMeefleë Meleeefve HeáePHâHIOHHPHHIYOH
Yee<eeLe&ë-Deye ³epegJexo kesÀ Yee<³e keÀe DeejcYe efkeÀ³ee peelee nw¤
pees efveieg&Ce iegCeHeg¡e mes osle megke=Àle efJe%eeve~
ÒeCeleHeeue peieoeréejefn keÀefj ÒeCeece efleefn O³eeve¤1¤
%eeveoeef³e $eÝiJeso keÀe Yee<³eeYeer<ì efJeOee³e~
Hej-GHekeÀej efJe®eeefj keÀefj MeerIe´ megyeesOe efveOee³e¤2¤
MeleHeLe yeéïeCe Deeefo Hegefve efveIeCìg efve©keÌle efveneefj~
³epegJexo pees ef¬eÀ³eeHej Jeveez leeefn efJe®eeefj¤3¤
SkeÀ menñe veJeMele DeefOekeÀ efJe¬eÀcemej ®eeQleerme~
Heew<e MegkeÌue lesjefme efleefLe efove DeOeerMe JeeieerMe¤4¤
efJe¬eÀce kesÀ mebJeled 1934 Heew<e megeof 13 ieg©Jeej kesÀ efove ³epegJexo kesÀ Yee<³e yeveeves keÀe DeejcYe efkeÀ³ee peelee
nw~ (efJeéeeefve0) Fme cev$e keÀe DeLe& YetefcekeÀe ceW keÀj efo³ee nw~
F&éej ves $eÝiJeso ceW iegCe Deewj iegCeer kesÀ efJe%eeve kesÀ ÒekeÀeMe kesÀ Üeje meye HeoeLe& Òeefme× efkeÀ³es nQ, Gve ceveg<³eeW
keÀes HeoeLeeX mes efpeme-efpeme ÒekeÀej ³eLee³eesi³e GHekeÀej uesves kesÀ efue³es ef¬eÀ³ee keÀjveer ®eeefn³es leLee Gme ef¬eÀ³ee kesÀ pees-pees
De² Jee meeOeve nQ, mees-mees ³epegJexo ceW ÒekeÀeefMele efkeÀ³es nQ, keÌ³eeWekf eÀ peye-lekeÀ ef¬eÀ³ee keÀjves keÀe ¢æ{ %eeve ve nes, leye
lekeÀ Gme %eeve mes Þesÿ megKe keÀYeer veneR nes mekeÀlee Deewj efJe%eeve nesves kesÀ ³es nsleg nQ efkeÀ pees ef¬eÀ³ee #Deewj% ÒekeÀeMe,
DeefJeÐee keÀer efveJe=eÊf e, DeOece& ceW DeÒeJe=eÊf e leLee Oece& Deewj Heg©<eeLe& keÀe meb³eesie keÀjvee nw~ pees keÀce&keÀeb[ nw, mees efJe%eeve keÀe
efveefceÊe Deewj pees efJe%eevekeÀeb[ nw, mees ef¬eÀ³ee mes HeÀue osves Jeeuee neslee nw~ keÀesF& peerJe Ssmee veneR nw efkeÀ pees ceve, ÒeeCe,
Jee³eg, Feqvê³e Deewj Mejerj kesÀ ®euee³es efyevee SkeÀ #eCe Yej Yeer jn mekesÀ, keÌ³eeWefkeÀ peerJe DeuHe%e SkeÀosMeJeÊeea ®esleve nw~
Fmeefue³es pees F&éej ves $eÝiJeso kesÀ cev$eeW mes meye HeoeLeeX kesÀ iegCeiegCeer keÀe %eeve Deewj ³epegJexo kesÀ cev$eeW mes meye ef¬eÀ³ee
keÀjveer Òeefme× keÀer nw, keÌ³eeWefkeÀ ($eÝkedÀ) Deewj (³epegë) Fve MeyoeW keÀe DeLe& Yeer ³ener nw efkeÀ efpememes ceveg<³e ueesie F&éej
mes ueskesÀ He=efLeJeerHe³e&vle HeoeLeeX kesÀ %eeve mes Oeeeqce&keÀ efJeÜeveeW keÀe mebie, meye efMeuHeef¬eÀ³ee meefnle efJeÐeeDeeW keÀer efmeef×,
Þesÿ efJeÐee, Þesÿ iegCe Jee efJeÐee keÀe oeve, ³eLee³eesi³e GkeÌle efJeÐee kesÀ J³eJenej mes meJeexHekeÀej kesÀ DevegketÀue êJ³eeefo
ÒeLeceesçO³ee³eë 3
HeoeLeeX keÀe Ke®e& keÀjW, Fmeefue³es FmekeÀe veece ³epegJexo nw~ Deewj Yeer Fve MeyoeW keÀe DeefYeÒee³e Yetecf ekeÀe ceW ÒekeÀì keÀj
efo³ee nw, Jeneb osKe uesvee ®eeefn³es, keÌ³eeWefkeÀ GkeÌle YetefcekeÀe ®eejeW Jeso keÀer SkeÀ ner nw¤
Fme ³epegJexo ceW meye ®eeueerme DeO³ee³e nQ, Gve SkeÀ-SkeÀ DeO³ee³e ceW efkeÀleves-efkeÀleves cev$e nQ, mees HetJe& mebmke=Àle
ceW keÀesÿ yeveekesÀ meye efueKe efo³ee nw Deewj ®eeueermeeW DeO³ee³e kesÀ meye efceuekesÀ 1975 (GVeermmeew He®enÊej) cev$e nQ¤
F<es lJesl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ F<es lJesl³eejY³e YeeieHe³³e&vlem³e
mJeje[dye=nleerívoë~ ceO³eceë mJejë~ Deûes meJe&m³e yeéïeîegeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLeesÊecekeÀce&efmeO³eLe&ceeréejë ÒeeLe&veer³e Fl³egHeefoM³eles¤
$eÝiJeso kesÀ Yee<³e keÀjves kesÀ He½eeled ³epegJexo kesÀ cev$eYee<³e keÀe DeejcYe efkeÀ³ee peelee nw~ FmekesÀ ÒeLece
DeO³ee³e kesÀ ÒeLece cev$e ceW GÊece-GÊece keÀeceeW keÀer efmeef× kesÀ efue³es ceveg<³eeW keÀes F&éej keÀer ÒeeLe&vee keÀjveer
DeJeM³e ®eeefn³es, Fme yeele keÀe ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
'HHVFHG )1HV O-HHV1SH[ O-HHä -HH1H-Hä P/H RV1-HHV -HäÍ PHHI-H1OHH ´HH+H {HOHJ É ÀHVáäOHFHHH1
NH¢FH {&H1ç'HH+HHäH2-HFH,YHH1ç)YÌHäH <HH1LHE ´H1SHH-HäOHHUMYHFHHU1-HHç'HäH1FHH FHH -Hä POHV1YHç) {0HOH1 FHH,H0HäjPHHV
Oe´ÉgJeeç'H1HTPFHYHGLHHV+HäOHHZPHHOH\H1HUH SHäFHHYHPH+H10HWYHG+HHäHIQ
FN<es~ lJeeN~ TNppe[aO-HH1a-HH1H-HäÍaP/H1aRV1-HÍa-H1ÍaPH1HI-H1OHHa´Ha'H1+H1H 1OHJÉaÀHV{áOHFHH1HVHIOH1 ÀHV{áçOHFHHHaNH¢FFH {&HVa
'HHa+HH1H12-H1FHGa'H1,YHH1Ía)YÌHäHa<HH1LHEa´H1SHH-HäOHHU1HIMHIOH{a´H1SHHç-H{OHHUÍa'H1YH1FHHU1-HHÍa'H1HN#ceeë~ cee~ JeNë~ mlesNveë~ F&NMeNleN~
cee DeNIeMeäjPH1Í)OH1,HÉ0HäjPHÍa2HJ-HHÍa'HHTPFHYHGaLHHV+HäOHH1HI-HHIOH1LHHVç+HäOHHZaPHH1OH1a\H1HUÍaHSHäFHHYHPHa+H10HWYHGa+HH1efnN¤1¤
HeoeLe&ë-(F<es) 'H9HHI-HHHYHHHVÍ´HHâHVaF<eefcel³eVeveecemeg Heefþleced (efveIeb02.7) F<eleerefle ieeflekeÀce&meg Heefþleced
(efveIeb02.14) Demcee×eleesë efkeÌJeefHe ke=Àles Heob efmeO³eefle (lJee) efJe%eevemJeªHeb Hejceséejced (Tppex)
Heje¬eÀceesÊecejmeueeYee³e~ `Tûe&meë' (Mele05.1.2.8) (lJee) DevevleHeje¬eÀceevevojmeIeveced (Jee³eJeë)
meJe&e¬f eÀHH´HHHIâQVOH-HÍP+H0H LHJ&HH<HHZHOI HNH¢HÍ´HH&HHRHÍaJee³egefjefle Heoveecemeg Heefþleced (efveIeb05.4) 'HYHVYH´HHHIâPHH2HNH¢H
Jee³eJees ie=¿evles~ Jee ieefleievOeve³eesefjl³emceeled (ke=ÀJeeHee0 GCee01~1) DevesveeH³egkeÌleeLeex ie=¿eles (mLe) meefvle~ De$e
Heg©<eJ³el³e³esve ÒeLeceHeg©<em³e mLeeves ceO³eceHeg©<eë (osJeë) meJex<eeb megKeveeb oelee meJe&efJeÐeeÐeeslekeÀë~ osJees oeveeÜe
oerHeveeÜe ÐeesleveeÜe ÐegmLeevees YeJeleerefle Jee ³ees osJeë mee osJelee (efve©07.15) (Jeë) ³eg<ceekebÀ (meefJelee)
meJe&peieoglHeeokeÀë mekeÀuewée³³e&Jeeved peieoeréejë (ÒeeHe&³eleg) Òeke=Àäle³ee meb³eespe³eleg (Þesÿlecee³e) DeefleMe³esve ÒeMemleë
meesçefleMeef³elemlemcew ³e%ee³e (keÀcce&Ces) keÀleg¥ ³eesi³elJesve meJeexHekeÀejeLee&³e (DeeH³ee³eOJeced) DeeH³ee³eecens Jee~ De$e He#es
J³el³e³eë (DeIv³eeë) JeOe&e³f elegcene& nvlegcevene& ieeJe Feqvê³eeefCe He=efLeJ³eeo³eë HeMeJe½e~ `DeIv³ee Fefle ieesveecemeg Heefþleced'
(efveIeb02~11) (Fvêe³e) Hejcewée³³e&³eesiee³e (Yeeieced) mesJeveer³eb Yeeieeveeb Oeveeveeb %eeveeveeb Jee Yeepeveced (ÒepeeJeleerë)
Yet³em³eë Òepee JeÊe&vles ³eemeg leeë~ De$e Yetcv³eLex celegHed (DeveceerJeeë) DeceerJees J³eeefOeve& efJeÐeles ³eemeg leeë~ `Dece jesies'
Fl³emceeod yeenguekeÀeoewCeeefokeÀ `F&Jeved' Òel³e³eë (De³e#ceeë) ve efJeÐeles ³e#cee jesiejepees ³eemeg leeë~ ³e#e Fl³emceeled~
DeefÊe&mleg0 (GCee01~138) Devesve `ceved' Òel³e³eë (cee) efve<esOeeLex (Jeë) leeë~ De$e Heg©<eJ³el³e³eë (mlesveë) ®eesjë
(F&Mele) F&äeb meceLeex YeJeleg~ De$e uees[Lex ue*d~ yengueb ívoefme #Deäe02.4.73% Fefle MeHees uegieYeeJeë (cee) efve<esOeeLex
'H,H0HjPHÍ ³eesçIeb HeeHeb Mebmeefle meë (Oe´gJeeë) efve½euemegKensleJeë (Deeqmceved) JeÊe&ceeves Òel³e#es (ieesHeleew) ³ees ieJeeb Heefleë
mJeeceer leeqmceved (m³eele) YeJes³egë (ye»erë) ye»³eë De$e~ Jee ívoefme (Deäe06~1~106) Devesve HetJe&meJeCe&oerIee&osMeë
(³epeceevem³e) ³eë Hejceséejb meJeexHekeÀejb Oece¥ ®e ³epeefle lem³e efJeog<eë (HeMetved) ieesçéenml³eeoerved efÞe³eë Òepee Jee~ Þeerefn&
HeMeJeë (Mele01.6.3.36) Òepee Jew HeMeJeë (Mele01.4.6.17) (Heeefn) j#e¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.5.4.1-8)
J³eeK³eeleë¤1¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee De³eb meefJelee osJees YeieJeeved Jee³eJemLe ³eev³emceekebÀ Jees ³eg<ceekebÀ ®e ÒeeCeevleëkeÀjCeseqvê³eeefCe
meefvle leeefve Þesÿlecee³e keÀce&Ces ÒeeHe&³eleg~ Je³eefce<esçVee³eesÊeces®íe³ew meefJeleejb osJeb lJee lJeeb leLeesppex Heje¬eÀFHHV¬HFHMPH´HHâHV
Yeeieb Yepeveer³eb lJee lJeeb meleleceeÞe³eeceë; SJeb YetlJee ³et³eceeH³ee³eOJeb Je³eb ®eeH³ee³eecens~ ns Hejceséej! YeJeeved
ke=ÀHe³eeçmceekeÀefcevêe³e HejcewéeH ´HHâHV ÀHVáOHFHHH NH¢FH &HV HVFHHÍ ´HSHH-HOHHUMYHFHHU-HH 'HHFHH LHHÍ PHRZ-H ´HH+HH OHJa QV
Hejceelceved! YeJelke=ÀHe³eemceekebÀ ceO³es keÀef½eoIeMebmeë HeeHeer mlesve½eesj½e cesMele keÀoeef®evceeslHeÐeleeced~ leLee lJecem³e
³epeceevem³e peerJem³e HeMetved Heeefn meleleb j#e~ ³elees Jeë lee iee Fceeved HeMetb½eeIeMebmeë mlesvees cesMele~ nleg¥ meceLeex ve YeJesod
³eleesçeqmceved ieesHeleew He=efLeJ³eeefoj#eCeefce®ígkeÀm³e Oeeefce&keÀceveg<³em³e meceerHes ye»erye&»îees ieeJees Oe´gJeeë m³eele YeJes³egë¤1¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meowJe Oec³e¥ Heg©<eeLe&ceeefÞel³eiJexoeO³e³evesve iegCeiegeCf eveew %eelJee meJe&HeoeLee&veeb mebÒe³eesiesCe
Heg©<eeLe&emf e×³es ÞesÿleceeefYeë ef¬eÀ³eeefYeë meb³egÊewÀYe&efJeleJ³eced~ ³ele F&éejevegûensCe meJex<eeb megKewée³³e&m³e Je=e× f ë m³eeled~ leLee
mec³ekedÀ ef¬eÀ³e³ee Òepee³ee j#eCeefMe#eCes meowJe keÀÊe&J³es~ ³elees vewJe keÀef½eod jesieeK³ees efJeIve½eesj½e Òeyeueë keÀoeef®eod YeJesled
Òepee½e meJee&eCf e megKeeefve ÒeeHveg³egë~ ³esves³eb efJeef®e$ee me=äer jef®elee lemcew peieoeréeje³e meowJe Oev³eJeeoe Jee®³eeë~ SJeb kegÀJe&lees
YeJeleë Hejceo³eeuegjeréejë ke=ÀHe³ee meowJe j#eef³e<³eleerefle cevleJ³eced¤1¤
HeoeLee&vJe³eYee<eeë-ns ceveg<³e ueesiees! pees (meefJelee) meye peieled keÀer GlHeefÊe keÀjves Jeeuee mecHetCe& Ssée³e&³egkeÌle
(osJeë) meye megKeeW kesÀ osves Deewj meye efJeÐee kesÀ Òeefme× keÀjves Jeeuee Hejceelcee nw, mees (Jeë) legce nce Deewj DeHeves efce$eeW
kesÀ pees (Jee³eJeë) meye ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ efme× keÀjevesnejs mHeMe& iegCeJeeues ÒeeCe DevleëkeÀjCe Deewj Feqvê³eeb (mLe) nQ, GvekeÀes
(Þesÿlecee³e) Del³egÊece (keÀce&Ces) keÀjves ³eesi³e meJeexHekeÀejkeÀ ³e%eeefo keÀceeX kesÀ efue³es (ÒeeHe&³eleg) De®íer ÒekeÀej meb³egkeÌle
keÀjs~ nce ueesie (F<es) DeVe Deeefo GÊece-GÊece HeoeLeeX Deewj efJe%eeve keÀer F®íe Deewj (Tpex) Heje¬eÀce DeLee&led GÊece jme
NH¢HU ´HHHIâNHV¢HIXHHV (Yeeieced) mesJee keÀjves ³eesi³e Oeve Deewj %eeve kesÀ Yejs ngS (lJee) GkeÌle iegCeJeeues Deewj (lJee) Þesÿ
Heje¬eÀceeefo iegCeeW kesÀ osves nejs DeeHekeÀe meye ÒekeÀej mes DeeÞe³e keÀjles nQ~ ns efce$e ueesiees! legce Yeer Ssmes neskeÀj
(DeeH³ee³eOJeced) *9HHIOHNH¢HV´HHâQHVOH/HHQFH<HHUQH:aQV<HLH-HYHGSHLHRHUËHMQFHXHHVLHH:NHV¢(Fvêe³e) Hejce Ssée³³e& keÀer
´HHHIâNHV¢HIXHHV(ÒepeeJeleerë) efpevekesÀ yengle mevleeve nQ leLee pees (DeveceerJeeë) J³eeefOe Deewj (De³e#ceeë) efpeveceW jepe³e#cee
Deeefo jesie veneR nQ, Jes (DeIv³eeë) pees-pees ieew Deeefo HeMeg Jee GVeefle keÀjves ³eesi³e nQ, pees keÀYeer eEnmee keÀjves ³eesi³e veneR,
pees Feqvê³eeb Jee He=eLf eJeer Deeefo ueeskeÀ nQ, Gve keÀes meowJe (ÒeeHe&³eleg) efve³ele keÀerepf e³es~ ns peieoeréej! DeeHekeÀer ke=ÀHee mes nce
ueesieeW ceW mes ogëKe osves kesÀ efue³es keÀesF& (DeIeMebmeë) HeeHeer Jee (mlesveë) ®eesj [eketÀ (cee F&Mele) cele GlHeVe nes leLee DeeHe
Fme (³epeceevem³e) Hejceséej Deewj meJeexHekeÀej Oece& kesÀ mesJeve keÀjves Jeeues ceveg<³e kesÀ (HeMetved) ieew, Iees[ æ s Deewj neLeer Deeefo
leLee ue#ceer Deewj Òepee keÀer (Heeefn) efvejvlej j#ee keÀerepf e³es, efpememes Fve HeoeLeeX kesÀ njves keÀes HetJeexkeÌle keÀesF& ogä ceveg<³e
meceLe& (cee) ve nes, (Deeqmceved) Fme Oeeeqce&keÀ (ieesHeleew) He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX keÀer j#ee ®eenves Jeeues meppeve ceveg<³e kesÀ
meceerHe (ye»erë) yengle mes GkeÌle HeoeLe& (Oe´gJeeë) efve½eue megKe kesÀ nsleg (m³eele) neW~ Fme cev$e keÀer J³eeK³ee MeleHeLe-
yeéïeCe ceW keÀer nw, GmekeÀe efþkeÀevee HetJe& mebmke=Àle-Yee<³e ceW efueKe efo³ee Deewj Deeies Yeer Ssmee ner efþkeÀevee efueKee pee³eiee,
efpemekeÀes osKevee nes Jen Gme efþkeÀeves mes osKe uesJes¤1¤
YeeJeeLe&Yee<eeë-efJeÜeved ceveg<³eeW keÀes meowJe Hejceséej Deewj Oece&³egkeÌle Heg©<eeLe& kesÀ DeeÞe³e mes $eÝiJeso keÀes Heæ{ kesÀ
iegCe Deewj iegCeer keÀes þerkeÀ-þerkeÀ peevekeÀj meye HeoeLeeX kesÀ mecÒe³eesie mes Heg©<eeLe& keÀer efmeef× kesÀ efue³es Del³egÊece ef¬eÀ³eeDeeW
mes ³egkeÌle nesvee ®eeefn³es efkeÀ efpememes Hejceséej keÀer ke=ÀHeeHetJe&keÀ meye ceveg<³eeW keÀes megKe Deewj Ssée³e& keÀer Je=ef× nes~ meye ueesieeW
keÀes ®eeefn³es efkeÀ De®ís-De®ís keÀeceeW mes Òepee keÀer j#ee leLee GÊece-GÊece iegCeeW mes Heg$eeefo keÀer efMe#ee meowJe keÀjW efkeÀ
HISHPHPHV´H\HXHMHVLHHI-H,YH'HHZMHHVMH:NH¢H'H<HH-HQHVNH¢M´HSHH'HHZM+HJHHHIRPH\HPHJ.HH:NH¢HV´HHâQH:HQHUÀesÿ keÀece meye
megKeeW keÀer Keeve nw~ ns ceveg<³e ueesiees! DeeDees DeHeves efceuekesÀ efpemeves Fme mebmeej ceW Dee½e³e&ªHe HeoeLe& j®es nQ, Gme
peieoeréej kesÀ efue³es meowJe Oev³eJeeo osJeW~ Jener Hejce o³eeueg F&éej DeHeveer ke=ÀHee mes GkeÌle keÀeceeW keÀes keÀjles ngS ceveg<³eeW
keÀer meowJe j#ee keÀjlee nw¤1¤
Jemeesë HeefJe$eefcel³em³e $eÝef<eë me SJe~ ³e%ees osJelee~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
me ³e%eë keÀer¢Mees YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
Jen ³e%e efkeÀme ÒekeÀej keÀe neslee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
-HPHHV{Í+H1HI-HHäFHHIPH1ÐeHZMäHIPH+HHI/H1J³enefme FHHOH1HIMËHäYHHV,H1cees&çHIPHHI-H1ËH2HHäçDeefme~
HeNjlcesCeN OeecveeN jQäP-H1FHHHÉFHH OHV{H1H+HäHIOHH HHDOHG¤2¤
-HPHHV{Ía+H1HI-HHa'H1HIPH1aÐeewë~ DeNefmeN~ He=ÉHI/H1-HHUa'H1HIPH1aFHH1OH1HIMËHäYHÍa,H1FH Ía'HHIPH1aHI-H1ËH2HH1)HIOH{HI-H1ËH2HHäÍa'H1HIPH1a
+H1MlFHV&Häa2HHFYHHäajQäP-HaFHHaHÍaFHHaOHV1aH1H+HäHIOH1HIMHIOH{H1Hç+HäHIOHÍaH1HHD1OHG
HeoeLe&ë-(Jemeesë) Jemegë~ De$eeLee&eÜf YeÊesÀefJe&HeefjCeece Fefle ÒeLecee efJeYeefkeÌleefJe&HeefjCeec³eles~ ³e%ees Jew Jemegë
(Mele01.5.4.9) (HeefJe$eb) Hegveeefle ³esve keÀce&Cee leled (Deefme) YeJeefle De$e meJe&$e Heg©<eJ³el³e³eë (Ðeewë)
efJe%eeveÒekeÀeMenslegë (Deefme) YeJeefle (He=efLeJeer) efJemle=leë (Deefme) YeJeefle (ceeleefjéeveë) ceeleefj Devleefj#es éeefmeefle
Deeéeefveefle Jee lem³e Jee³eesë~ éeVeg#eved0 (GCe01.157) Devesvee³eb Meyoes efveHeeefleleë~ ceeleefjéee Jee³egcee&le³³e&vleefj#es
éeefmeefle ceele³³ee&éeefveleerefle Jee (efve©07.26) (Iece&ë) DeeqiveleeHe³egkeÌleë MeesOekeÀë~ Iece& Fefle ³e%eveecemeg Heefþleced
(efveIeb03.17) (Deefme) YeJeefle (efJeéeOeeë) efJeéeb oOeeleerefle (Deefme) YeJeefle (HejcesCe) Òeke=ÀämegKe³egÊesÀve (Oeecvee)
megKeeefve ³e$e oOeefle lesve~ yeenguekeÀe[d[gOee_Oeeleesce&efveved Òel³e³eë jQP-H JeOe&les~ De$e Heg©<eJ³el³e³ees ue[Lex ueesìd ®e
(cee) efve<esOeeLex (»eë) »jleg~ De$e uees[Lex ueg*d (cee) efve<esOeeLex (les) leJe (³e%eHeefleë) ³e%em³e mJeeceer ³e%ekeÀÊee&
HSHFHHYHÍa2HHO-H/HH RG HHH/H Hk T 2He YeJeefle~ efJeÐee%eeveOecee&vegÿeveJe=×eveeb osJeeveeb efJeog<eecewefnkeÀHeejceeefLe&keÀmegKemebHeeovee³e
melkeÀjCeb mec³ekedÀ HeoeLe&iegCemebcesueefJejesOe%eeveme²l³ee efMeuHeefJeÐeeÒel³e#eerkeÀjCeb efvel³eb efJeÜlmeceeieceevegÿeveb
MegYeefJeÐeemegKeOecee&eof iegCeeveeb efvel³eb oevekeÀjCeefceefle (»e<eealed) »jleg »j Jee~ De$eeefHe uees[Lex ueg*d¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1.5.4.9-11) J³eeK³eeleë¤2¤
DevJe³eë-ns efJeÜvceveg<³e! lJeb ³ees JemeesJe&megj³eb ³e%eë HeefJe$eceefme HeefJe$ekeÀejkeÀesçefmle~ Ðeewjefme met³³e&jeqMcemLees
YeJeefle~ He=efLeJ³eefme Jee³egvee men efJemle=lees YeJeefle~ leLee ceeleefjéevees Ieceexçefme Jee³eesë MeesOekeÀes YeJeefle~ efJeéeOee Deefme
mebmeejm³e megKeOeejkeÀes YeJeefle~ HejcesCe Oeecvee men ¢bnmJe ¢bnles JeOe&les~ leefceceb ³e%eb cee »ecee& l³epe~ leLee les leJe
³e%eHeeflemleb cee »e<eealed cee l³epeleg¤2¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeCeeb efJeÐeeef¬eÀ³eeY³eeb mec³eievegeÿf lesve ³e%esve HeefJe$elee ÒekeÀeMeë He=efLeJeer jep³eb Jee³egÒeeCeJeod
jep³eveerelf eë ÒeleeHeë meJe&j#ee DeeÅmceuueeskesÀ HejueeskesÀ ®e HejcemegKeJe=ef×ë HejmHejceepe&Jesve JeÊe&ceeveb kegÀefìueleel³eeie½e
pee³eles~ Dele SJe meJezce&veg<³ewë HejesHekeÀeje³e efJeÐeeHeg©<eeLee&Y³eeb Òeerl³ee efvel³ecevegÿeleJ³e Fefle¤2¤
HeoeLe&ë-ns efJeÐee³egkeÌle ceveg<³e! let pees (Jemeesë) ³e%e (HeefJe$eced) Megef× keÀe nsleg (Deefme) nw~ (Ðeewë) pees
efJe%eeve kesÀ ÒekeÀeMe keÀe nsleg Deewj met³e& keÀer efkeÀjCeeW ceW efmLej nesves Jeeuee (Deefme) nw~ pees (He=efLeJeer) Jee³eg kesÀ meeLe
osMeosMeevlejeW ceW HewÀuevesJeeuee (Deefme) nw~ pees (ceeleefjéeveë) Jee³eg keÀes (Iece&ë) Meg× keÀjvesJeeuee (Deefme) nw~ pees
(efJeéeOeeë) mebmeej keÀe OeejCe keÀjvesJeeuee (Deefme) nw leLee pees (HejcesCe) GÊece (Oeecvee) mLeeve mes jQP-HmegKe
keÀe yeæ{evesJeeuee nw~ Fme ³e%e keÀe (cee) cele (»eë) l³eeie keÀj leLee (les) lesje (³e%eHeefleë) ³e%e keÀer j#ee keÀjves Jeeuee
³epeceeve Yeer GmekeÀes (cee) ve (»e<eealed) l³eeies~ OeelJeLe& kesÀ DeefYeÒee³e mes ³e%e Meyo keÀe DeLe& leerve ÒekeÀej keÀe neslee nw
DeLee&led SkeÀ pees Fme ueeskeÀ Deewj HejueeskeÀ kesÀ megKe kesÀ efue³es efJeÐee, %eeve Deewj Oece& kesÀ mesJeve mes Je=× DeLee&led yeæ[s-yeæ[s
efJeÜeved nQ, GvekeÀe melkeÀej keÀjvee~ otmeje De®íer ÒekeÀej HeoeLeeX kesÀ iegCeeW kesÀ cesue Deewj efJejesOe kesÀ %eeve mes efMeuHeefJeÐee
keÀe Òel³e#e keÀjvee Deewj leermeje efvel³e efJeÜeveeW keÀe meceeiece DeLeJee MegYeiegCe efJeÐee megKe Oece& Deewj mel³e keÀe efvel³e oeve
keÀjvee nw¤2¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e ueesie DeHeveer efJeÐee Deewj GÊece ef¬eÀ³ee mes efpeme ³e%e keÀe mesJeve keÀjles nQ, Gmemes HeefJe$elee keÀe
ÒekeÀeMe, He=efLeJeer keÀe jep³e, Jee³egªHeer ÒeeCe kesÀ legu³e jepeveerefle, ÒeleeHe, meye keÀer j#ee, Fme ueeskeÀ Deewj HejueeskeÀ ceW megKe
keÀer Je=ef×, HejmHej keÀesceuelee mes JeÊe&vee Deewj kegÀefìuelee keÀe l³eeie Fl³eeefo Þesÿ iegCe GlHeVe nesles nQ~ Fmeefue³es meye
ceveg<³eeW keÀes HejesHekeÀej leLee DeHeves megKe kesÀ efue³es efJeÐee Deewj Heg©<eeLe& kesÀ meeLe Òeerelf eHetJe&keÀ ³e%e keÀe Devegÿeve efvel³e
keÀjvee ®eeefn³es¤2¤
Jemeesë HeefJe$eefcel³em³e $eÝef<eë me SJe~ meefJelee osJelee~ Yegefjipeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë me keÀer¢Me Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj GkeÌle ³e%e kewÀmee megKe keÀjlee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
-HPHHV{Í+H1HI-HHäFHHIPH0H1OH2HHäMEl-HPHHV{Í+H1HI-HHäFHHIPHPH1QÓHä2HHMFHGa
RV1-HPO-HHäPHHI-H1OHH+HJäYHHOHJÉ -HPHHVÍ{ +H1HI-HHV{&H0H1OH2HHäMV&HPHJÉ+-HHKNH¢HFHä2HJHÍ
-HPHHV{Ía+H1HI-HHa'H1HIPH1a0H1OH2HHäMlHIFHHIOH{0H1OHÉ2HHäMFHGa-HPHHV{Ía+H1HI-HHa'H1HIPH1aPH1QÓHä2HHMlHIFHHIOH{PH1QÓHäÉ2HHMFHGaRV1-HÍ~
lJeeNë~ meNefJeNlee~ HegÉveeNlegÉa-HPHHV{Ía+H1HI-HHV{&Ha0H1OH2HHäMVl&HVHIOH{0H1OHÉ2HHäMV&HaPHJÉ+-HVHIOH{PHJÉçHJeeh~ keÀeced~ DeNOegÉ#eNë¤3¤
HeoeLe&ë-(Jemeesë) Jemeg³e&%eë (HeefJe$eced) Megef×keÀejkebÀ keÀce& (Deefme) Deefmle~ De$e meJe&$e Heg©<eJ³el³e³eë
(MeleOeejced) Meleb yengefJeOecemebK³eeleb efJeéeb Oejleerefle leced~ Meleefceefle yengveecemeg Heefþleced (efveIeb03.1) (Jemeesë)
Jemeg³e&%eë (HeefJe$eced) Je=e× f efveefceÊeced (Deefme) Deefmle (menñeOeejced) yengefJeOeb ye´ïeeC[b Oejleerefle leb ³e%eced~ menñeefceefle
yengveecemeg Heefþleced (efveIeb03.1) (osJeë) mJe³ebÒekeÀeMemJeªHeë Hejceséejë (lJee) leb ³e%eced (meefJelee) meJex<eeb
-HPHWYHHFHHTLYH+HHI/H-HHRHUYHHE HHHTkE0HOHHV RV-HHYHHE PHHI-HOHHa meefJelee Jew osJeeveeb ÒemeefJelee (Mele01.1.2.17) (Hegveeleg)
HeefJe$eerkeÀjesleg (Jemeesë) HetJeexkeÌlees ³e%eë (HeefJe$esCe) HeefJe$eefveefceÊesve JesoefJe%eevekeÀce&Cee (MeleOeejsCe) yengefJeÐeeOeejkesÀCe
HejceséejsCe Jesosve Jee (megHJee) megÿgle³ee Hegveeefle HeefJe$enslegJee& lesve (keÀeced) keÀeb keÀeb Jee®eb (DeOeg#eë) oesiOegefce®ímeerefle
ÒeMveë~ De$e ue[Lex ueg*d¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.5.4.12-16) J³eeK³eeleë¤3¤
DevJe³eë-³ees JemeesJe&meg³e&%eë MeleOeejb HeefJe$eceefme MeleOee Megef×keÀejkeÀesçefmle menñeOeejb HeefJe$eceefme megKeoesçefmle
lJee leb meefJelee osJeë Hegveeleg~ ns peieoeréej! YeJeeved Jemeesë Jemeg³e&%eë lesveemceeefYejvegefÿlesve HeefJe$esCe MeleOeejsCe megHJee
³e%esveemceeved Hegveeleg~ ns efJeÜved! efpe%eemees Jee lJeb keÀeb Jee®eceOeg#eë ÒeHetjef³elegefce®íefme¤3¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë HetJeexÊebÀ ³e%ecevegÿe³e HeefJe$ee YeJeefvle, leeved peieoeréejes yengefJeOesve efJe%eevesve men
JeÊe&ceeveeved ke=ÀlJewlesY³ees yengefJeOeb megKeb ooeefle, Hejvleg ³es ef¬eÀ³eeJevleë HejesHekeÀeefjCeë meefvle, les megKeceeHvegJeefvle
veslejsçuemeeë~ De$e keÀeceOeg#e Fefle ÒeMveesçefmle¤3¤
HeoeLe&ë-pees (Jemeesë) ³e%e (MeleOeejced) DemebK³eele mebmeej keÀe OeejCe keÀjves Deewj (HeefJe$eced) Megef× keÀjvesJeeuee
keÀce& (Deefme) nw leLee pees (Jemeesë) ³e%e (menñeOeejced) DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ ye´ïeeC[ keÀes OeejCe keÀjves Deewj (HeefJe$eced)
Megef× keÀe efveefceÊe megKe osvesJeeuee (Deefme) nw, (lJee) Gme ³e%e keÀes (osJeë) mJe³eb ÒekeÀeMemJeªHe (meefJelee) Jemeg Deeefo
leWleerme osJeeW keÀe GlHeefÊe keÀjvesJeeuee Hejceséej (Hegveeleg) HeefJe$e keÀjs~ ns peieoeréej! DeeHe nce ueesieeW mes mesefJele pees
(Jemeesë) ³e%e nw, Gme (HeefJe$esCe) Megef× kesÀ efveefceÊe Jeso kesÀ efJe%eeve (MeleOeejsCe) yengle efJeÐeeDeeW keÀe OeejCe keÀjves Jeeues
Jeso Deewj (megHJee) De®íer ÒekeÀej HeefJe$e keÀjves Jeeues ³e%e mes nce ueesieeW keÀes HeefJe$e keÀerepf e³es~ ns efJeÜeved Heg©<e Jee peeveves
keÀer F®íe keÀjves Jeeues ceveg<³e! let (keÀeced) Jeso keÀer Þesÿ JeeefCe³eeW ceW mes keÀewve-keÀewve JeeCeer kesÀ DeefYeÒee³e keÀes (DeOeg#eë)
DeHeves ceve ceW HetCe& keÀjvee DeLee&led peevevee ®eenlee nw¤3¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e HetJeexkeÌle ³e%e keÀe mesJeve keÀjkesÀ HeefJe$e nesles nQ, GvneR keÀes peieoeréej yengle-mee %eeve oskeÀj
DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ megKe oslee nw, Hejvleg pees ueesie Ssmeer ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ keÀjves Jeeues Jee HejesHekeÀejer nesles nQ, Jes ner megKe keÀes
´HHâQHVOHVQ4'HHXHPHNH¢MYHV-HHXHVNH¢<HHUYHQH5a)PHFHYHFH:(keÀeceOeg#eë) Fve HeoeW mes JeeCeer kesÀ efJe<e³e ceW ÒeMve nw¤3¤
mee efJeéee³egefjl³em³e $eÝef<eë me SJe~ efJe<CegoxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
De$e ef$eefJeOem³e ÒeMvem³e $eerC³egÊejeC³egHeefoM³evles¤
pees HetJeexkeÌle cev$e ceW leerve ÒeMve keÀns nQ, GvekesÀ GÊej Deieues cev$e ceW ¬eÀce mes ÒekeÀeefMele efkeÀ³es nQ¤
mee efJeNéee³egÉë mee efJeNéeNHä¢FHH 1PHHHI-H1ée2HHäHHÍ~
)YÌäPHO-HH<HH1LHjPHHVFHV1YHHOHäYHHTFH1HI-H&HHV{Q1-HjMäH¤4¤
mee~ efJeNéee³egÉHIMHIOH{ HI-H1ËHç'HHäHJÍa PHHa HI-H1ËHNH¢1FH[HIOH{ HI-H1ËHçNHä¢FHH a PHHa HI-HËH2HHäHH1 )HIOH{ HI-H1ËHç2HHäHHÍa )YÌäPHa
O-HH1a<HH1LHEaPHHVFHV{YHa'HHaOH1YH1HTFH1aHI-H&HHV1)HIOH1HI-H1&HHV{aQ1-HEaMlH1
HeoeLe&ë-(mee) JeekedÀ~ Jeeieg Jew ³e%eë (Mele01.1.4.11) (efJeéee³egë) HetCe&cee³eg³e&m³eeb mee ûenerleJ³ee (mee)
efMeuHeefJeÐeemebHeeefokeÀe (efJeéekeÀcee&) efJeMJeb mebHetCe¥ ef¬eÀ³eekeÀeC[b efmeO³eefle ³e³ee mee (mee) mebHetCe&efJeÐeeÒekeÀeefMekeÀe
(efJeéeOee³eeë) ³ee efJeéeb meJe& peieefÜÐeeiegCewë men oOeeefle mee~ efJeéeesHeHeos `[gOee_ed' Oeeleesë `Demegved' Òel³e³eë,
yeenguekeÀeefCCe÷~ (Fvêm³e) Hejceséejm³e ³e%em³e Jee~ (lJee) leced~ De$e Heg©<eJ³el³e³eë~ (Yeeieced) Yepeveer³eb
MegYeiegCeYeepeveb ³e%eced (meesscesve) efMeuHeefJeÐe³ee mebHeeefolesve jmesveevevosve Jee (Dee) mecevleeled (leveeq®ce) mebkeÀes®e³eeefce
¢{erkeÀjesecf e (efJe<Cees) JesJeseäf J³eeHveesefle ®eje®ejb efJeéeb lelmebyeg×ew Hejceséej (nJ³eced) HetJeexkeÌle³e%emecyeefvOe oelegb ûenerlegb
³eesi³eb êJ³eb efJe%eeveb Jee (j#e) Heeue³e¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.5.4.17-21) J³eeK³eeleë ¤4¤
DevJe³eë-ns efJe<Cees J³eeHekesÀéej! YeJelee ³ee JeeiOee³³e&les mee efJeéee³egë mee efJeéekeÀcee& mee efJeéeOee³ee Deefmle~ le³ee
ef$eefJeOe³ee ie=nerle³ewJeenb ³eefcevêm³e #lJee leb% Yeeieb ³e%eb meescesveeleveef®ce leb nJ³eb ³e%eb lJeb meleleb j#e¤4¤
YeeJeeLe&ë-ef$eefJeOee JeeiYeJeefle~ ³ee ye´ïe®e³³ee&Þeces HetCe&efJeÐeeHeþvee³e HetCee&³egë keÀjCee³e ®e mesJ³eles mee ÒeLecee~ ³ee
ie=neÞecesçveskeÀef¬eÀ³e³eesÐeesiemegKeÒeeHekeÀHeÀuee efJemleer³³e&les mee efÜleer³ee ³ee ®e meJe&ceveg<³ewë meJe&ceveg<³esY³eë
MejerjelcemegKeJeOe&vee³eséejeefoHeoeLe&efJe%eeveÒekeÀeefMekeÀe JeeveÒemLemebv³eemeeÞeces KeuetHeefoM³eles mee le=leer³ee~ ve ®ewve³ee efJevee
keÀm³eeefHe meJe¥ megKeb YeefJelegcen&efle~ Deve³ewJe ceveg<³ewë HetJeexkeÌlees ³e%eesçvegÿeleJ³eë~ J³eeHekesÀéejë mleesleJ³eë ÒeeLe&veer³e
GHeemeveer³e½e YeJeefle~ Devegeÿf leesç³eb ³e%ees peieefle j#eenslegë ÒescCee mel³eYeeJesve ÒeeefLe&le½eséejmleeved meJe&oe j#eefle~ Hejvleg ³es
ef¬eÀ³eekegÀMeuee Oeeefce&keÀeë HejesHekeÀeefjCee peveeë meefvle le F&éejb Oece¥ ®e efJe%ee³e mec³ekedÀ ef¬eÀ³e³ee meeOevesvewenf kebÀ Heejef$ekebÀ ®e
megKeb ÒeeHvegJeefvle veslejs¤4¤
HeoeLe&ë-ns (efJe<Cees) J³eeHekeÀ F&éej! DeeHe efpeme JeeCeer keÀe OeejCe keÀjles nQ, (mee) Jen (efJeéee³egë) HetCe& Dee³eg
keÀer osves Jeeueer (mee) Jen (efJeéekeÀcee&) efpememes efkeÀ mecHetCe& ef¬eÀ³eekeÀeC[ efme× neslee nw Deewj (mee) Jen (efJeéeOee³eeë)
meye peieled keÀes efJeÐee Deewj iegCeeW mes OeejCe keÀjves Jeeueer nw~ HetJe& cev$e ceW pees ÒeMve nw, GmekesÀ GÊej ceW ³ener leerve ÒekeÀej
keÀer JeeCeer ûenCe keÀjves ³eesi³e nw, Fmeer mes ceQ (Fvêm³e) Hejceséej kesÀ (Yeeieced) mesJeve keÀjves ³eesi³e ³e%e keÀes (meescesve)
efJeÐee mes efme× efkeÀ³es jme DeLeJee Deevevo mes (Dee leveeq®ce) DeHeves Ëo³e ceW ¢æ{ keÀjlee ntb leLee ns Hejceséej! (nJ³eced)
HetJeexkeÌle ³e%e mecyevOeer osves-uesves ³eesi³e êJ³e Jee efJe%eeve keÀer (j#e) efvejvlej j#ee keÀerepf e³es¤4¤
YeeJeeLe&ë-leerve ÒekeÀej keÀer JeeCeer nesleer nw DeLee&led ÒeLece Jen pees efkeÀ ye´ïe®e³e& ceW HetCe& efJeÐee Heæ{ves Jee HetCe&
Dee³eg nesves kesÀ efue³es mesJeve keÀer peeleer nw~ otmejer Jen pees ie=neÞece ceW DeveskeÀ ef¬eÀ³ee Jee GÐeesieeW mes megKeeW keÀer osves
Jeeueer efJemleej mes ÒekeÀì keÀer peeleer Deewj leermejer Jen pees Fme mebmeej ceW meye ceveg<³eeW kesÀ Mejerj Deewj Deelcee kesÀ
megKe keÀer Je=ef× Jee F&éej Deeefo HeoeLeeX kesÀ efJe%eeve keÀes osves Jeeueer JeeveÒemLe Deewj mebv³eeme DeeÞece ceW efJeÜeveeW mes
GHeosMe keÀer peeleer nw~ Fme leerve ÒekeÀej keÀer JeeCeer kesÀ efJevee efkeÀmeer keÀes meye megKe veneR nes mekeÀles, keÌ³eeWefkeÀ Fmeer mes
HetJeexkeÌle ³e%e leLee J³eeHekeÀ F&éej keÀer mlegelf e, ÒeeLe&vee Deewj GHeemevee keÀjvee ³eesi³e nw~ F&éej keÀer ³en Dee%ee nw efkeÀ pees
efve³ece mes efkeÀ³ee ngDee ³e%e mebmeej ceW j#ee keÀe nsleg Deewj Òesce mel³eYeeJe mes ÒeeefLe&le F&éej efJeÜeveeW keÀer meJe&oe j#ee keÀjlee
nw, Jener meye keÀe DeO³e#e nw, Hejvleg pees ef¬eÀ³ee ceW kegÀMeue Oeeefce&keÀ HejesHekeÀejer ceveg<³e nQ, Jes ner F&éej Deewj Oece& keÀes
SHHYHNH¢MFHHVH'HHZMPHFHNHG¢HIH¢HHPHH2HYHH:PHV)PHXHHVNH¢'HHZM+HMXHHVNH¢NHV¢PHJ.HNH¢HV´HHâQHVOHVQ4
Deives Je´leHele Fl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee~ Dee®eeaef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
eEkeÀ®e leÜe®ees Je´leefcel³egHeefoM³eles¤
GkeÌle JeeCeer keÀe Je´le keÌ³ee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw~
'HLYHV{-HOH+HOHV-H1OHEHäHIMHHHIFH1OHÏäNHV¢HE1OHYFHV{MH2HOHHFHG~
)1RFH1QFHYHäOHHOHGPH1OHFHJ+HZ{HIFH
'HLYHV{a-H1OH1+H1OH1 )HIOH{ -HOHç+HOHVa-H1OHEaH1HIMlHH1HIFH1aOHOHGa0H1NHV¢1HEN~ leled~ cesN~ jeNO³eleeNced~ FNREa'H1QEa'HYHäOHeled~ meNl³eb~
*+Hä61efceN¤5¤
HeoeLe&ë-(Deives) ns mel³eesHeosMekesÀéej! (Je´leHeles) Je´leeveeb mel³eYee<eCeeoerveeb Heefleë HeeuekeÀmlelmebyeg×ew (Je´leced)
mel³eYee<eCeb mel³ekeÀjCeb mel³eceeveb ®e (®eefj<³eeefce) Devegÿem³eeefce (leled) Je´lecevegÿelegced (MekesÀ³eced) ³eLee meceLeex YeJes³eced
(leled) lem³eevegÿeveb HetefÊe&½e (ces) cece (jeO³eleeced) mebmesO³eleeced (Foced) Òel³e#ecee®eefjlegb mel³eb Je´leced (Denced)
Oecee&eof HeoeLe&®elegä³eb ef®ekeÀer<eg&ce&veg<³eë (Deve=leeled) ve efJeÐeles $eÝleb ³eLeeLe&cee®ejCeb ³eeqmceved
lemceeeqvceL³eeYee<eCeeefvceL³eekeÀjCeeeqvceL³eeceeveeled He=LeiYetlJee (mel³eced) ³eÜsoefJeÐe³ee Òel³e#eeefoefYeë ÒeceeCewë me=efä¬eÀcesCe
efJeog<eeb me²sve megefJe®eejsCeelceMeg×³ee Jee efveYe´&ceb meJe&enf leb leÊJeefveÿb melÒeYeJeb mec³ekedÀ Hejer#³e efve½eer³eles leled~ mel³eb
keÀmceeled melmeg lee³eles melÒeYeJeb YeJeleerefle Jee (efve©03.13) (GHe) ef¬eÀ³eeLex (Sefce) %eelegb ÒeeHlegcevegÿelegb ÒeeHveesefce¤
De³eb cev$eë (Mele0(1.1.1.1-6) J³eeK³eeleë ¤5¤
DevJe³eë-ns Je´leHeles Deives mel³eOeceexHeosMekesÀéej! Denb ³eefooceve=leeled He=LeiJeÊe&ceeveb mel³eb Je´lecee®eefj<³eeefce levces
cece YeJelee mJeke=ÀHe³ee jeO³eleeb mebmesO³eleeb ³eogHewefce ÒeeHveesefce ³e÷evegÿelegb MekesÀ³eb leoefHe meJe¥ jeO³eleeb mebmesO³eleeced¤5¤
YeeJeeLe&ë-F&éejsCe meJe&ceveg<³ewjvegÿs³eesç³eb Oece& GHeefoM³eles~ ³ees v³ee³eë He#eHeelejefnleë megHejeref#eleë
mel³eue#eCeeeqvJeleë meJe&enf lee³e JeÊe&ceeve SsefnkeÀHeejceeefLe&keÀmegKenslegjefmle me SJe meJe&ceveg<³ewë meoe®ejCeer³eë~
³e÷wlemceeefÜ©×es ¿eOece&ë me vewJe kesÀveeefHe keÀoeef®eovegÿs³eë~ SJeb efn meJezë Òeefle%ee keÀe³³ee&~ ns Hejceséej! Je³eb Jesos<eg
YeJeogHeefoäefceceb mel³eOece&cee®eefjlegefce®íeceë~ ³es³ecemceekeÀefce®íe mee YeJelke=ÀHe³ee mec³ekedÀ efmeO³esled~ ³elees
-HHFH/H NH¢HFHFHHVH+H¢XHHHIYH ´HHâJE 0HNH®YHJHHFHa H/HH HH2HFH PH-H /HH OHNH®O-HHÉYH/H NHJ¢NH¢HFH\HY2HRJÍ.eHeÀueeefve HeeHeeefve l³eÊegbÀ
l³eepeef³elegb ®e meceLee& YeJesce~ ³eLee YeJeeved mel³eJe´leHeeuekeÀlJeeod Je´leHeefleJe&Êe&les leLewJe Je³eceefHe YeJelke=À He³ee mJeHeg©<eeLexve
³eLeeMeefkeÌle mel³eJe´leHeeuekeÀe YeJesce~ SJeb meowJe Oece¥ ef®ekeÀer<e&Jeë meefl¬eÀ³eeJevlees YetlJee meJe&megKeesHeieleeë meJe&ÒeeefCeveeb
megKekeÀejkeÀe½e YeJescesefle meJezë meowJese<f eleJ³eced¤ MeleHeLeyeéïeCesçm³e cev$em³e J³eeK³ee³eecegÊebÀ ceveg<³eeCeeb
efÜefJeOecesJee®ejCeb mel³eceve=leb ®e le$e ³es Jee*dceveëMejerjëw mel³ecesJee®ejefvle les osJeeë~ ³es ®ewJeeve=lecee®ejefvle les ceveg<³ee
DeLee&omegjje#emeeë mevleerefle JesÐeced¤5¤
HeoeLe&ë-ns (Je´leHeles) mel³eYee<eCe Deeefo OeceeX kesÀ Heeueve keÀjves Deewj (Deives) mel³e GHeosMe keÀjves Jeeues
Hejceséej! ceQ (Deve=leeled) pees Petbþ mes Deueie (mel³eced) JesoefJeÐee, Òel³e#e Deeefo ÒeceeCe, me=efä¬eÀce, efJeÜeveeW keÀe mebie, Þesÿ
efJe®eej leLee Deelcee keÀer Mege× f Deeefo ÒekeÀejeW mes pees efveYe´&ce, meJe&enf le, leÊJe DeLee&led efme×evle kesÀ ÒekeÀeMe keÀjvesnejeW mes
efme× ngDee, De®íer ÒekeÀej Hejer#ee efkeÀ³ee ie³ee (Je´leced) mel³e yeesuevee, mel³e ceevevee Deewj mel³e keÀjvee nw, GmekeÀe
(GHewefce) 'HYHJáHYH'H/HH OHG HIYHHFHPHV ÝHQ&HNH¢MYHV -HHSHHYHYHV 'HHZM*PHNH¢HU ´HHHIâNH¢HU )ÏHNH¢MOHHQWEa(ces) cesjs (leled)
Gme mel³eJe´le keÀes DeeHe (jeO³eleeced) De®íer ÒekeÀej efme× keÀerepf e³es efpememes efkeÀ (Denced) ceQ GkeÌle mel³eJe´le kesÀ efve³ece
keÀjves keÀes (MekesÀ³eced) meceLe& nesTb Deewj ceQ (Foced) Fmeer Òel³e#e mel³eJe´le kesÀ Dee®ejCe keÀe efve³ece (®eefj<³eeefce)
keÀªbiee¤5¤
YeeJeeLe&ë-Hejceséej ves meye ceveg<³eeW keÀes efve³ece mes mesJeve keÀjves ³eesi³e Oece& keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw , pees efkeÀ
v³ee³e³egkeÌle, Hejer#ee efkeÀ³ee ngDee, mel³e ue#eCeeW mes Òeefme× Deewj meye keÀe efnlekeÀejer leLee Fme ueeskeÀ DeLee&led mebmeejer Deewj
HejueeskeÀ DeLee&led cees#e megKe keÀe nsleg nw, ³ener meye keÀes Dee®ejCe keÀjves ³eesi³e nw Deewj Gmemes efJe©× pees efkeÀ DeOece&
keÀnelee nw, Jen efkeÀmeer keÀes ûenCe keÀjves ³eesi³e keÀYeer veneR nes mekeÀlee, keÌ³eeWefkeÀ meJe&$e Gmeer keÀe l³eeie keÀjvee nw~ Fmeer
ÒekeÀej ncekeÀes Yeer Òeefle%ee keÀjveer ®eeefn³es efkeÀ ns Hejceséej! nce ueesie JesoeW ceW DeeHe kesÀ ÒekeÀeefMele efkeÀ³es mel³eOece& keÀe ner
ûenCe keÀjW leLee ns Hejceelceved! DeeHe nce Hej Ssmeer ke=ÀHee keÀerefpe³es efkeÀ efpememes nce ueesie GkeÌle mel³eOece& keÀe Heeueve keÀj
kesÀ DeLe&, NH¢HFH'HHZMFHHVH+H+H¢XHH:NH¢HVPHJLHFHOHHPHV´HHâQHVPHNH:¢aSHZPHVPHOH-HOHNHV¢+HHXHYHVPHV'HH+H-HOH+HHIOHQ4 , Jewmes
ner nce ueesie Yeer DeeHe keÀer ke=ÀHee Deewj DeHeves Heg©<eeLe& mes ³eLeeMeefkeÌle mel³eJe´le kesÀ HeeuevesJeeues neW leLee Oece& keÀjves keÀer
)ÏHPHV'H+HYHVPHONH¢FH NHV¢¾HMHPH\HPHJ.HH:NH¢HV´HHâQHVNH¢MPH\H´HHHI&HHH:NH¢HVPHJ.H+HQJEHHYHV-HHXHVQH:6VP eer F®íe meye
ceveg<³eeW keÀes keÀjveer ®eeefn³es¤5¤
MeleHeLe-yeéïeCe kesÀ yeer®e Fme cev$e keÀer J³eeK³ee ceW keÀne nw efkeÀ ceveg<³eeW keÀe Dee®ejCe oes ÒekeÀej keÀe neslee nw ,
SkeÀ mel³e Deewj otmeje Petþ keÀe DeLee&led pees Heg©<e JeeCeer ceve Deewj Mejerj mes mel³e keÀe Dee®ejCe keÀjles nQ, Jes osJe keÀneles
Deewj pees Petþ keÀe Dee®ejCe keÀjves Jeeues nQ, Jes Demegj, je#eme Deeefo veeceeW kesÀ DeefOekeÀejer nesles nQ~
keÀmlJesl³em³e $eÝef<eë me SJe~ ÒepeeHeefleoxJelee~ Dee®eeaHe*defkeÌleívoë~ Heáeceë mJejë¤
kesÀve mel³ecee®eefjlegcemel³eb l³eÊegÀcee%ee oÊesl³egHeefoM³eles¤
efkeÀmeves mel³e keÀjves Deewj Demel³e íes[
æ ves keÀer Dee%ee oer nw, mees Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
NH¢PO-HHäHJYHHIkeÌle1PHO-HHäHJYHHIkeÌle1NH¢PFHZ{O-HHHJYHHIkeÌle1OHPFHZäO-HHHJYHHIkeÌle~
NH¢FH {&HV-HH1E-HVHHäH-HHFHG
keÀë~ lJeeN~ ³egÉveNefkeÌleN~ meë~ lJeeN~ ³egÉveNefkeÌle1aNH¢PFHZ{aO-HH1aHJÉveNefkeÌle1aOHPFHZ{aO-HH1aHJÉveNefkeÌle1aNH¢FFH {&HVa-HHE1a-HVHHäHa
JeeNced¤6¤
HeoeLe&ë-(keÀë) keÀes efn megKemJeªHeë (lJee) ef¬eÀ³eevegÿeleejb ceveg<³eb Heg©<eeLex (³egveefkeÌle) efve³egÊebÀ keÀjesefle (meë)
Hejceséejë (lJee) efJeÐeeefoMegYeiegCeeveeb ûenCes efJeÐeeefLe&veb efJeÜebmeb Jee (³egveefkeÌle) ³eespe³eefle~ De$e meJe&$eevleie&lees C³eLe&ë
(keÀmcew) Òe³eespevee³e (lJee) lJeeb megKeefce®ígkeÀced (³egveefkeÌle) ³eespe³eefle (lemcew) mel³eJe´lee®ejCee³e ³e%ee³e (lJee) Oece¥
Òe®eejef³elegcegÐeeseif eveced (³egveefkeÌle) ³eespe³eefle (keÀce&Ces) HetJeexkeÌlee³e ³e%ee³e (Jeeced) keÀÊe=&keÀejef³eleejew (Jes<ee³e)
meJe&MegYeiegCeefJeÐeH-HHâHV(Jeeced) DeO³es$³eO³eeHekeÀew¤ De³eb cev$eë (Mele0(1~1~13-22; 1.1.2.1) J³eeK³eeleë¤6¤
DevJe³eë-ns ceveg<³e! keÀmlJeeb ³egveefkeÌle me lJeeb ³egveefkeÌle keÀmcew lJeeb ³egveefkeÌle lemcew lJeeb ³egveefkeÌle me SJe Jeeb
keÀce&Cess efve³eespe³eefle~ SJeb ®e Jeeb Jes<ee³ee%eeHe³eefle¤6¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÒeMveesÊejeY³eeceeréejes peerJesY³e GHeefoMeefle~ keÀef½eled kebÀef®elÒeefle ye´tles~ keÀes ceeb mel³eef¬eÀ³ee³eeb
ÒeJeÊe&³eleerelf e meesçm³eesÊejb ye´t³eeled~ F&éejë Heg©<eeLe&e¬f eÀ³eekeÀjCee³e lJeeceeefoMeleerefle~ SJeb keÀef½eefÜÐeeLeea efJeÜebmeb Òeefle He=®ísled
keÀes ceoelcev³evle³ee&efceªHele³ee mel³eb ÒekeÀeMe³eleerefle~ me GÊejb oÐeeled meJe&J³eeHekeÀes peieoeréej Fefle~ keÀmcew Òe³eespevee³eself e
kesÀveef®eled HeÏÐHOHVaPHJ.H´HHâHV +HMFHVËHM´HHâHV HVOHJ¬HME \HWHHOHGa+HJYHÍNH¢PFHZ ´HHHVSHYHHHVHIOHFHHE HIYHHHVSHHOHHUHIOH+e=®íîeles~
mel³eefJeÐeeOece&Òe®eeje³esl³egÊejb ye´t³eeled~ DeeJeeb eEkeÀ keÀjCee³eséej GHeefoMeefle~ ³e%eevegÿevee³eself e HejmHejcegÊejb ye´t³eeleeced~ Hegveë
PH HINH¢FHHâH 'HHHH+HHOHHUHIOHa PH-H H-I HÐeHPHJ.HVHJ -HHâHV OHO´HHHMHHVOHJ¬HME \HWHHOHGa FHYHJHZ¾H <HHE ´HHHVSHYHH<HHE
´H-HHI¬H OH-HFHGa6NH¢FHOHYOH+HJHH/H 0HMHUMHMHVLHH<HHE HH¢-HHI¬H MHSHÀHHU´HHHIâNH¢M&eced~ efÜleer³eb meJee& efJeÐeeë mec³ekedÀ HeefþlJee
leemeeb meJe&$e Òe®eejerkeÀjCeb ®esefle~ vewJe kesÀveef®eoefHe keÀoeef®elHeg©<eeLe¥ l³ekeÌlJeeçuem³es mLeeleJ³eefceefle¤6¤
HeoeLe&ë-(keÀë) keÀewve megKe mJeªHe (lJee) legPekeÀes De®íer-De®íer ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ mesJeve keÀjves kesÀ efue³es
(³egveefkeÌle) Dee%ee oslee nw~ (meë) mees peieoeréej (lJee) legce keÀes efJeÐee DeeefokeÀ MegYe iegCeeW kesÀ ÒekeÀì keÀjves kesÀ efue³es
efJeÜeved Jee efJeÐeeLeea nesves keÀes (³egveeqkeÌle) Dee%ee oslee nw~ (keÀmcew) Jen efkeÀme-efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es (lJee) cegPe Deewj
legPe keÀes (³egveefkeÌle) ³egkeÌle keÀjlee nw, (lemcew) HetJeexkeÌle mel³eJe´le kesÀ Dee®ejCe ªHe ³e%e kesÀ efue³es (lJee) Oece& kesÀ Òe®eej
keÀjves ceW GÐeesieer keÀes (³egveefkeÌle) Dee%ee oslee nw, (meë) Jener F&éej (keÀce&Ces) GkeÌle Þesÿ keÀce& keÀjves kesÀ efue³es (Jeeced)
keÀce& keÀjves Deewj keÀjeves JeeueeW keÀes efve³egkeÌle keÀjlee nw, (Jes<ee³e) MegYe iegCe Deewj efJeÐeH'HH: FH: -HHHIâNHV¢HIXHHV (Jeeced)
efJeÐee Heæ{ves Deewj Heæ{eves Jeeues legce ueesieeW keÀes GHeosMe keÀjlee nw¤6¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÒeMve Deewj GÊej mes F&éej peerJeeW kesÀ efue³es GHeosMe keÀjlee nw~ peye keÀesF& efkeÀmeer mes Hetís
efkeÀ cegPes mel³e keÀceeX ceW keÀewve ÒeJe=Êe keÀjlee nw? FmekeÀe GÊej Ssmee os efkeÀ ÒepeeHeefle DeLee&led Hejceséej ner Heg©<eeLe& Deewj
De®íer-De®íer ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ keÀjves keÀer legcnejs efue³es Jeso kesÀ Üeje GHeosMe keÀer ÒesjCee keÀjlee nw~ Fmeer ÒekeÀej keÀesF&
efJeÐeeLeea efkeÀmeer efJeÜeved mes Hetís efkeÀ cesjs Deelcee ceW Devle³ee&efceªHe mes mel³e keÀe ÒekeÀeMe keÀewve keÀjlee nw? lees Jen GÊej
osJes efkeÀ meJe&J³eeHekeÀ peieoeréej~ efHeÀj Jen Hetís efkeÀ Jen ncekeÀes efkeÀme-efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es GHeosMe keÀjlee Deewj
Dee%ee oslee nw? *PHNH¢H*¬HMRV-HVHINH¢PHJ.H'HHZMPHJ.HP-H+H+HMFHVËHMNH¢HU´HHHIâOH/HHPHOHHI-HÐee Deewj Oece& kesÀ Òe®eej
kesÀ efue³es~ ceQ Deewj DeeHe oesveeW keÀes keÀewve-keÀewve keÀece keÀjves kesÀ efue³es Jen F&éej GHeosMe keÀjlee nw? FmekeÀe HejmHej GÊej
osJeW efkeÀ ³e%e keÀjves kesÀ efue³es~ efHeÀj Jen keÀewve-NH¢HZYH+HRH/H NH¢HU´HHHIâNHV¢HIXHHV'HHHHRVOHHQZ? FmekeÀe GÊej osJeW efkeÀ meye
efJeÐeH'HH: NH¢HU ´HHHIâ 'HHZM *YHNHV¢ ´HHHM NHV¢ HIXHHVa Feveg<³eeW keÀes oes Òe³eespeveeW ceW ÒeJe=Êe nesvee ®eeefn³es DeLee&led SkeÀ lees
'HOHYOH+HJHH/H 'HHZM0HMHUMNH¢HU 'HHMHVLHOHHPHV HH¢-H¬HHD MHSHXHFHHU NH¢HU ´HHHIâNH¢MYHH'HHZMRWPHMV PH\HHI-HÐeeDeeW keÀes
De®íer ÒekeÀej Heæ{ kesÀ GvekeÀe Òe®eej keÀjvee ®eeefn³es~ efkeÀmeer ceveg<³e keÀes Heg©<eeLe& keÀes íesæ[ kesÀ Deeuem³e ceW keÀYeer veneR
jnvee ®eeefn³es¤6¤
Òel³egäefcel³em³e $eÝef<eë me SJe~ ³e%ees osJelee~ ÒeepeeHel³ee peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
meJezog&äiegCeeveeb ogäceveg<³eeCeeb ®e efve<esOeë keÀÊe&J³e Fl³egHeefoM³eles¤
meye ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ ogä iegCe Deewj ogä mJeYeeJe Jeeues ceveg<³eeW keÀe efve<esOe keÀjW, Fme yeele keÀe
GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
´HOHJäÆ1jMH1Í´HOHJäÆe1É'HMHäOHHHV1HIYHÆäâ1jMHHV1HIYHÆäâeNç'HMHäOHHÍ~
GNJe&hYOHHIM{H1FHY-HVäHIFH¤7¤
´HOHJäÆ1HIFHHIOH1 ´HHIOH{ç*ÆFHGaMHäÍa´HOHJäÆH1 )HIOH1 ´HHIOH{ç*ÆHÍa'HMHäOHHÍaHIYHÆäâFHGaHIYHPOHäâ1HIFHHIOH1aHIYHÍçOHäâFHGaMHäÍa

HIYHÆäâHÍaHIYHPOHäâH1)HIOH1HIYHÍçOHäâHÍa'HMHäOHHÍa*1a'H1YOHHIM{HFHGa'HYHJäçSNefceN¤7¤
HeoeLe&ë-(Òel³egäced) ³elÒeleerleb ®e leogäb oiOeb ®e leled (j#eë) j#eëmJeYeeJees ogäes ceveg<³eë (Òel³egäeë) Òel³e#ele³ee
Gäe oiOeJ³eemles (Dejele³eë) DeefJeÐeceevee jeefleoe&veb ³es<eg les Me$eJeë HIYHÆâFHG HIYHOHMHE OHâE PHEOHH+HHJ¬HE¢ H NH¢HH FHG
(j#eë) mJeeLeea ceveg<³eë HIYHÆâHÍ HetJe&Jeled (Dejele³eë) keÀHeìsve efJeÐeeoeveûenCejefnleeë (G©) \HQJHI-H2HE PHJ.HE ´HHâJE
ÒeeHeef³elegb Jee~ GefJe&efle yengveecemeg Heefþleced (efveIeb03~1) (Devleefj#eced) megKemeeOeveeLe&ceJekeÀeMeced (DevJesefce) Devegieleb
ÒeeHveesecf e¤ De³eb cev$eë (Mele0(1~1~2~2-4) J³eeK³eeleë¤7¤
DevJe³eë-FHHH MHÍ ´HOHJÆFHMHOHHÍ ´HOHJÆH MHHV HIYHÆâFHMHOHHHV HIYHÆâHÍ +HJHH/H[YH PHRZ-H keÀe³³ee&ë~ SJeb
ke=ÀlJeevleefj#eceg© yengmegKeb ®eevJesecf e¤7¤
YeeJeeLe&ë-Foceeréej Dee%eeHe³eefle meJezce&veg<³ewë mJekeÀer³eb ogämJeYeeJeb l³ekeÌlJeeçv³es<eeceefHe efJeÐeeOeceexHeosMesve
l³eepeef³elJee ogämJeYeeJeeved ceveg<³eeb½e efveJee³³e& yengefJeOeb %eeveb megKeb ®e mebHeeÐe efJeÐeeOece&Heg©<eeLee&eqvJeleeë megefKeveë meJex
ÒeeefCeveë meoe mebHeeoveer³eeë¤7¤
HeoeLe&ë-cegPe keÀes ®eeefn³es efkeÀ Heg©<eeLe& kesÀ meeLe (j#eë) ogä iegCe Deewj ogä mJeYeeJe Jeeues ceveg<³e keÀes
(Òel³egäced) efve½e³e keÀjkesÀ efvecet&ue keÀªb leLee (Dejele³eë) pees jeefle DeLee&led oeve Deeefo Oece& mes jefnle o³eenerve ogä Me$eg
nQ, GvekeÀes (Òel³egäeë) Òel³e#e efvecet&ue (j#eë) Jee ogä mJeYeeJe, ogäiegCe, efJeÐeeefJejesOeer, mJeeLeea ceveg<³e Deewj HIYHÆâFHG
(Dejele³eë) íue³egkeÌle neskesÀ efJeÐee kesÀ ûenCe Jee oeve mes jefnle ogä ÒeeefCe³eeW keÀes HIYHÆâHÍefvejvlej mevleeHe³egkeÌle keÀªb~
Fme ÒekeÀej keÀjkesÀ (Devleefj#eced) megKe kesÀ efme× keÀjves Jeeues GÊece mLeeve Deewj (G©) DeHeej megKe keÀes (DevJesefce) ÒeHâ
nesTb¤7¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%ee oslee nw efkeÀ meye ceveg<³eeW keÀes DeHevee ogä mJeYeeJe íesæ[keÀj efJeÐee Deewj Oece& kesÀ GHeosMe
mes DeewjeW keÀes Yeer ogälee Deeefo DeOece& kesÀ J³eJenejeW mes Deueie keÀjvee ®eeefn³es leLee Gve keÀes yeng ÒekeÀej keÀe %eeve Deewj
megKe oskeÀj meye ceveg<³e Deeefo ÒeeefCe³eeW keÀes efJeÐee, Oece&, Heg©<eeLe& Deewj veevee ÒekeÀej kesÀ megKeeW mes ³egkeÌle keÀjvee
®eeefn³es¤7¤
Oetjmeerl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee~ #efve®e=od% Deeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe meJe&efJeÐeeOeejkesÀéejes efJeÐeemeeOeveerYetlees YeeweflekeÀesçeqive½eesHeefoM³eles¤
meye ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ OeejCe keÀjvesJeeues F&éej Deewj HeoeLe&eJf eÐee keÀer efmeef× kesÀ nsleg YeeweflekeÀ Deeqive keÀe
2HWMäHIPH12HW-H 12HW-H {YOHE12HW-H 1OHEHHV1ÉPFHHYHG2HW-H {HIOH1OHE2HäW-H 1HE-H1HE2HW-HH {FHÍa
RV1-HHYHHäFHHIPH1-HHI¼äOHFH1jPHHImveäOHFH1E+HHI´HäOHFHE1SHJÆäOHFHERV-H1QWOHäFHFHG
2HWÍa 'H1HIPH1a 2HW-H {a 2HW-H {YOHEa 2HW-H {a OHEa HÍa 'H1PFHHYHGa 2HW-H {HIOHa OHEa 2HWÉ-H 1a HEa -H1HEa 2HW-HH {FHÍa RV1-HHYHHäFHGa 'H1HIPH1a
-HHI¼äOHHIFH1HIOH1 -HHI¼äçlececed~ meefmveäOHFH1HIFHHIOH1 PHHImveäçOHFHFHGa+HHI´H{OHFH1HIFHHIOH1 +HHI´H{çOHFHFHGaSHJÆäOHFH1HIFHHIOH1 SHJÆäçOHFHFHGaRV1-H1QWOHäFH1Hfceefle
osNJeNntçOHäFHFHG
HeoeLe&ë-(Oetë) meJe&oes<eveeMekeÀesçvOekeÀejveeMekeÀes Jee (Deefme) Deefmle Jee~ De$e meJe&$e Yeewelf ekeÀHe#es J³el³e³esve
ÒeLeceHeg©<ees ie=¿eles (OetJe&) eEnme³e OetJe&efle efnveefmle Jee (OetJe&vleced) eEnmeeMeerueb ÒeeefCeveced (OetJe&) eEnme³e efnveefmle Jee (leced)
meJe&YetleeefYeêesiOeejced (³eë) DemceodÜsäe (Demceeved) Oeeefce&keÀeved meJexY³eë megKeesHekeÀle+&ved (OetJe&efle) efnveefmle (leced) ogäb om³egb
®eesjb Jee (OetJe&) eEnme³e efnveefmle Jee (³eced) HeeefHeveced (Je³eced) efJeÜebmeë meJe&ecf e$eeë (OetJee&ceë) eEnmeeceë (osJeeveeced)
efJeog<eeb He=efLeJ³eeoerveeb Jee (Deefme) GlHeeokeÀes JeÊe&mes ÒekeÀeMekeÀes JeÊe&les Jee (JeefÚlececed) Jenefle ÒeeHe³eefle ³eLee³eesi³eb
megKeeefve me JeefÚë meesçefleMeef³elemleced (meefmvelececed) DeefleMe³esve Meg×b Megef×keÀejkebÀ ®e~ leLee Megef×nslegb YeeweflekebÀ Jee~
DeLeJee mJeJ³eeHl³ee meJe&peieodÜsäef³eleejceeréejb efMeuHeefJeÐeenslegb J³eeHeveMeerueb YeeweflekebÀ Jee~ mvee Meew®es~ DeLeJee <Cees Jesäves~
Fl³em³e ªHeced (HeefÒelececed) Òeeefle ÒeHetj³eefle meJee&efYeefJe&ÐeeefYejevevow½e peveeved mJeJ³eeHl³ee peieÜe cetÊe¥ Jemleg
efMeuHeefJeÐeemeeO³ee²eefve ®e ³eë meesçefleMeef³elemleced (pegälececed) Oeeefce&kewÀYe&keÌlepevewë efMeuHeefYe½e ³ees peg<³eles me pegäë~
DeefleMe³esve pegämleced (osJentlececed) osJeweJf e&ÜefÓë mlet³eles MeyÐeles meesçefleMeef³elemleced~ `»s_ed mHeOee&³eeb Meyos ®e' Fl³em³e
ªHeced¤ De³eb cev$eë (Mele0(1~1~2~10-12) J³eeK³eeleë¤8¤
DevJe³eë-ns Hejceséej! ³elemlJeb Oetjefme meJee&efYej#ekeÀ½eeefme lemceeÜ³eefceäyeg×îee osJeeveeb JeefÚleceb meefmveleceb
HeefÒeleceb pegäleceb osJentleceb lJeeb efvel³ecegHeemcens~ ³eesçmceeved OetJe&efle ³eb ®e Je³eb OetJee&cemleb lJeb OetJe&~ ³e½e meJe&êesner leceefHe
OetJe&vleb meJe&enE mekebÀ meowJe OetJe&~ Fl³eskeÀë~ ns efMeuHeefJeÐeeb ef®ekeÀer<eex! lJeb ³ees YeeweflekeÀeseqiveOetë meJe&HeoeLe&®ísokeÀlJeeef×bmekeÀes
(Deefme) Deefmle leb keÀueekeÀewMeuesve ³eeves<eg mecÒe³eespeveer³eb osJeeveeb JeefÚleceb meefmveleceb HeefÒeleceb pegäleceb osJentlececeeÅive #³eb
®e% Je³eb OetJee&cemlee[³eeceë~ ³eesç³egkeÌl³ee mesefJeleesçmceeved OetJe&efle leb OetJe&vleceeÅive OetJe&~ ns Jeerj! lJeb ³ees ogäMe$egjmceeved
2HW-H HIOHOHFH+HHLYHVHHkV&H2HW-H HHRPHJMHIPOHOHFHHI+H2HW-H ¤8¤
YeeJeeLe&ë-³ees Oeeleséejë meJe¥ peieÎOeeefle HeeefHevees ogäeved peerJeeved lelke=ÀleHeeHeHeÀueoevesve lee[³eefle Oeeefce&keÀeb½e
j#eefle~ meJe&megKeÒeeHekeÀ DeelceMegef×keÀejkeÀë HetCe&efJeÐeeÒeoelee efJeÜefÓë mleesleJ³eë Òeerl³esäyeg×îee ®e mesJeveer³eesçefmle~ me SJe
meJezce&veg<³ewYe&peveer³eë~ leLewJe ³eesçeqiveë mekeÀueefMeuHeefJeÐeeef¬eÀ³eemeeOekeÀleceë He=efLeJ³eeefoHeoeLee&veeb ceO³es
ÒekeÀeMekeÀÒeeHekeÀlecele³ee ÞesÿesçHIPOHa HPH ´HHHVLHV&HHLYHVHHkHHIRHI-HÐe³ee Me$etCeeb Hejepe³ees YeJeefle me SJe
efMeefuHeefYeefJe&Ðee³egkeÌl³ee nesce³eeveef¬eÀ³eeefmeO³eLe¥ mesJeveer³eë¤8¤
HeoeLe&ë-ns Hejceséej! DeeHe (Oetë) meye oes<eeW kesÀ veeMe Deewj peieled keÀer j#ee keÀjves Jeeues (Deefme) nQ, Fme keÀejCe
nce ueesie Fme yege× f mes (osJeeveeced) efJeÜeveeW keÀes efJeÐee cees#e Deewj megKe ceW (JeefÚlececed) ³eLee³eesi³e Hengb®eeves
(meefmvelececed) DeefleMe³e keÀj kesÀ Meg× keÀjves (HeefÒelececed) meye efJeÐee Deewj Deevevo mes mebmeej keÀes HetCe& keÀjves (pegälececed)
Oeeefce&keÀ YekeÌlepeveeW kesÀ mesJee keÀjves ³eesi³e Deewj (osJentlececed) efJeÜeveeW keÀer mlegelf e keÀjves ³eesi³e DeeHe keÀer efvel³e GHeemevee
keÀjles nQ~ (³eë) pees keÀesF& Üs<eer, íueer, keÀHeìer, HeeHeer, keÀece¬eÀesOeeefo³egkeÌle ceveg<³e (Demceeved) Oecee&lcee Deewj meye keÀes
megKe mes ³egkeÌle keÀjves Jeeues nce ueesieeW keÀes (OetJe&efle) ogëKe oslee nw Deewj (³eced) efpeme HeeHeerpeve keÀes (Je³eced) nce ueesie
(OetJee&ceë) ogëKe osles nQ, (leced) GmekeÀes DeeHe (OetJe&) efMe#ee keÀerepf e³es leLee pees meyemes êesn keÀjves Jee meyekeÀes ogëKe oslee
nw, GmekeÀes Yeer DeeHe meowJe (OetJe&) leeæ[vee keÀerepf e³es¤1¤
ns efMeuHeefJeÐee keÀes peeveves keÀer F®íe keÀjves Jeeues ceveg<³e! let pees Yeewelf ekeÀ Deeqive (Oetë) meye HeoeLeeX keÀe ísove
Deewj DevOekeÀej keÀe veeMe keÀjves Jeeuee (Deefme) nw leLee pees keÀuee ®eueeves keÀer ®elegjeF& mes ³eeveeW ceW efJeÜeveeW keÀes
(JeefÚlececed) megKe Hengb®eeves (meefmvelececed) Megef× nesves keÀe nsleg (HeefÒelececed) efMeuHeefJeÐee keÀe cegK³e meeOeve (pegälececed)
keÀejeriej ueesie efpeme keÀe mesJeve keÀjles nQ leLee pees (osJentlececed) efJeÜeveeW keÀes mlegefle keÀjves ³eesi³e Deeqive nw, Gme keÀes
(Je³eced) nce ueesie (OetJee&ceë) leeæ[les nQ Deewj efpemekeÀe mesJeve ³egefkeÌle mes ve efkeÀ³ee pee³e lees (Demceeved) nce ueesieeW keÀes
(OetJe&efle) Heer[
æ e keÀjlee nw, (leced) Gme (OetJe&vleced) Heeræ[e keÀjves Jeeues Deeqive keÀes (OetJe&) ³eeveeefokeÀeW ceW ³egkeÌle keÀj leLee ns
Jeerj Heg©<e! legce (³eë) pees ogä Me$eg (Demceeved) nce ueesieeW keÀes (OetJe&efle) ogëKe oslee nw (leced) Gme keÀes (OetJe&) veä keÀj
leLee pees keÀesF& ®eesj Deeefo nw, GmekeÀe Yeer (OetJe&) veeMe keÀerefpe³es¤2¤8¤
YeeJeeLe&ë-pees F&éej meye peieled keÀes OeejCe keÀj jne nw, Jen HeeHeer ogä peerJeeW keÀes Gve kesÀ efkeÀ³es ngS HeeHeeW kesÀ
DevegketÀue oC[ oskeÀj ogëKe³egkeÌle Deewj Oecee&lcee Heg©<eeW keÀes GÊece keÀceeX kesÀ Devegmeej HeÀue oskesÀ Gve keÀer j#ee keÀjlee nw,
-HQHUPH\HPHJ.HH:NH¢HU´HHHIâ'HHOFHHNH¢HU0HJHI¹NH¢MHYHV'HHZM+HW&H HI-H²HHNH¢HRVYHV-HHXHHHI-H¾HYHH:NHV¢POHJHIle keÀjves ³eesi³e leLee
Òeerelf e Deewj Fä yege× f mes mesJee keÀjves ³eesi³e nw, otmeje keÀesF& veneR~ leLee ³en Òel³e#e Yeewelf ekeÀ Deeqive Yeer mecHetCe&
efMeuHeefJeÐeeDeeW keÀer ef¬eÀ³eeDeeW keÀes efme× keÀjves leLee GvekeÀe cegK³e meeOeve Deewj He=eLf eJeer Deeefo HeoeLeeX ceW DeHeves ÒekeÀeMe
'H/H-HH*YHNH¢HU ´HHHIâPHV ÀHVáQZNH®HH:HINH¢HISHPHPHV HIPH¹NH¢HU QJ) 'HHLYHVH 'HHHIR*¬HFH0HkHkHI-H²HHPHV 0HHJ'HH: NH¢H
Hejepe³e neslee nw, Fme mes ³en Yeer efJeÐee keÀer ³egefkeÌle³eeW mes nesce Deewj efJeceeve Deeefo kesÀ efme× keÀjves kesÀ efue³es mesJee keÀjves
kesÀ ³eesi³e nw¤8¤
DeÛglecemeerl³em³e $eÝef<eë me SJe~ efJe<CegoxJelee~ efve®e=efl$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~
DeLe ³epeceeveYeeweflekeÀeeqiveke=Àl³ecegHeefoM³eles¤
Deye ³epeceeve Deewj Yeewelf ekeÀ Deeqive kesÀ keÀce& keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'H½JäOHFHHIPHQHI-H12HH YHE1jQäP-H1FHHH1FHH OHV{H1H+HäHIOHH HHDOHGa
HI-H&HJäPO-HH¬eÀceleecegÉ-HHOHH1HH+HäQOH1jMHHV1HÏäYOHHE1+HÃHä
'H½JäOHFHGa'H1HIPH1aQ1HI-H12HH YH1HIFHHIOH{ QHI-H1ÍÉ2HHYHäFHGaRjQäP-HaFHHaHÉë~ cee~ lesN~ ³eN%e+HäHIOH1HIMHIOH{ H1HÉ+HäHIOHÍaH1HHD1OHGa
HI-H&HJäÍaO-HH1a¬eÀ1FH1OHHE1a*1a-HHOHH1Ha'H+HäQOH1HIFHOH+HäÉQOHFHGaMHäÍaHÏäYOHHFHGa+HÃHä
HeoeLe&ë-(DeÛgleced) kegÀefìueleejefnleced (Deefme) Deefmle~ De$e J³el³e³eë (nefJeOee&veced) nefJe<eeb Oeeveb
efmLel³eefOekeÀjCeced (¢bnmJe) JeOe&³emJe JeOe&³eefle Jee~ De$e He#es J³el³e³eë (cee »eë) cee l³epesë~ De$e efue*Lex ueg*d (cee)
ef¬eÀ³eeLex efve<esOeJee®eer (les) leJe (³e%eHeefleë) HetJeexkeÌlem³e ³e%em³e Heefleë HeeuekeÀë (»e<eealed) l³epeleg~ De$e uees[Lex ueg*d
(efJe<Cegë) J³eeHeveMeerueë met³³e&ë (lJee) le×esleJ³eb êJ³eced (¬eÀceleeced) ®eeue³eefle~ De$e ue[Lex ueesìd (G©) yeng~ GefJe&efle
yengveecemeg Heefþleced (efveIeb03~1) (Jeelee³e) Jee³eesë Meg×³es megKeJe=×³es Jee (DeHenleced) efJeveeefMeleced (j#eë)
ogie&vOeeefoogëKepeeueced (³e®ívleeced) efveie=Ávleg (Heáe) HeáeefYe©l#esHeCeeefoefYeë keÀce&eYf eë~ Gl#esHeCeceJe#esHeCeceekegÀáeveb
ÒemeejCeb ieceveefceefle keÀcee&efCe (JewMes0 1~7) De$e `megHeeb meguegied' #Deäe07.1.39% Fefle' efYemees uegkedÀ¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1~1~2~12-16) J³eeK³eeleë¤9¤
DevJe³eë-ns $eÝeqlJekedÀ! lJeb ³eoeqivevee ¢benf leceÛgleb nefJeOee&vecem³eeefmle leod ¢bnmJe, efkeÀvleg lelkeÀoeef®evcee »ecee&
l³epesejf ob les leJe ³e%eHeefleo=¥nleeb cee »e<eeavcee l³epeleg~ SJeb YeJevleë meJex ceveg<³eeë HeáeefYe©l#esHeCeeefoefYeë keÀce&eYf e³e&oiveew
nt³eles leefVe³e®ívleeb efveie=Ávleg~ ³eodêJ³eb efJe<CegJ³ee&HeveMeerueë met³³eexçHenleb j#ees ³eLee m³eeÊeLees© Jeelee³e #¬eÀceleeced%
¬eÀce³eefle ®eeue³eefle lJee lelmeJe¥ ceveg<³ee Deiveew nesceÜeje ³e®ívleeb efveie=Ávleg¤9¤
YeeJeeLe&ë-³eoe ceveg<³eeë HejmHejb Òeerl³ee kegÀefìueleeb efJene³e efMe#ekeÀefMe<³ee YetlJesceeceeqiveefJeÐeeb efJe%eeveef¬eÀ³eeY³eeb
%eelJeeçvegelf eÿefvle leoe cenleeR efMeuHeefJeÐeeb mebHeeÐe Me$egoeefjêîeefveJeejCeHegjëmejb meJee&eCf e megKeeefve ÒeeHvegJevleerelf e¤9¤
HeoeLe&ë-ns $eÝeqlJeied ceveg<³e! legce pees Deeqive mes yeæ{e ngDee (DeÛgleced) kegÀefìueleejefnle (nefJeOee&veced) nesce kesÀ
³eesi³e HeoeLeeX keÀe OeejCe keÀjvee nw, Gme keÀes (¢bnmJe) yeæ{eDees, efkeÀvleg efkeÀmeer mece³e ceW (cee »eë) Gme keÀe l³eeie cele
keÀjes leLee ³en (les) legcneje (³e%eHeefleë) ³epeceeve Yeer Gme ³e%e kesÀ Devegÿeve keÀes (cee »e<eealed) ve íesæ[s~ Fme ÒekeÀej legce
ueesie (Heáe) SkeÀ lees THej keÀer ®esäe nesvee, otmeje veer®es keÀes, leermeje ®esäe mes DeHeves De²eW keÀes mebkeÀes®evee, ®eewLee GvekeÀe
HewÀueevee, Heeb®eJeeb ®euevee-efHeÀjvee Deeefo Fve Heeb®e ÒekeÀej kesÀ keÀceeX mes nJeve kesÀ ³eesi³e pees êJ³e nes GmekeÀes Deeqive ceW
(³e®ívleeced) nJeve keÀjes~ (lJee) Jen pees nJeve efkeÀ³ee ngDee êJ³e nw, Gme keÀes (efJe<Cegë) pees J³eeHeveMeerue met³³e& nw, Jen
(DeHenleced) (j#eë) ogie&vOeeefo oes<eeW keÀe veeMe keÀjlee ngDee (G© Jeelee³e) Del³evle Jee³eg keÀer Mege× f Jee megKe keÀer Je=e×f
kesÀ efue³es (¬eÀceleeced) ®eæ{e oslee nw¤9¤
YeeJeeLe&ë-peye ceveg<³e HejmHej Òeerelf e kesÀ meeLe kegÀefìuelee keÀes íesæ[keÀj efMe#ee osves Jeeues kesÀ efMe<³e neskeÀs efJeMes<e
%eeve Deewj ef¬eÀ³ee mes Yeewelf ekeÀ Deeqive keÀer efJeÐee keÀes peevekeÀj Gme keÀe Devegÿeve keÀjles nQ , leYeer efMeuHeefJeÐee keÀer efmeef× kesÀ
Üeje meye Me$eg oeefjêîe Deewj ogëKeeW mes ítìkeÀj meye megKeeW keÀes ´HHâQHVOHVQ4a)PH´HNH¢HMHI-H&HJ'H/HH OHG-HH+HNH¢+HMFHVËHM
ves meye ceveg<³eesb kesÀ efue³es Dee%ee oer nw, efpemekeÀe Heeueve keÀjvee meyekeÀes Gef®ele nw¤9¤
osJem³e lJesl³em³e $eÝef<eë me SJe~ meefJelee osJelee~ Yegefjiye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
lem³e ³e%eHeÀuem³e ûenCeb kesÀve kegÀJe&vleerl³egHeefoM³eles¤
Gme ³e%e kesÀ HeÀue keÀe ûenCe efkeÀme keÀjkesÀ neslee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e cesb efkeÀ³ee nw¤
RV1-HPHäO-HHPHHI-H1OHJÍ´HäPH1-HVKÉHIËHYHHV{\H1H QJ<HHE{+HWÉ<Cees nmOHHä<HHFHGa
'H1LYHHV1SHJÎE{LH£HFH1LYHHUHHVFHHä<HHE1SHJÆE{LH£HHIFH
RV1-HPHäaO-HH1aPHHI-H1OHJÍa´H1PH1-H)HIOHä ´HÉPH1-HVa'H1HIËHYHHV{Ía\HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJ<HHäFHGa+HWÉ&HÍaQPOHHä<HHFHGa'H1LYHHVäa
SHJÆäFHGaLHÉÁeÉefceN~ DeNLYHHUHHVFHHä<HHFHGaSHJÆäFHGaLHÉÁeÉefceN¤10¤
HeoeLe&ë-(osJem³e) meJe&peielÒekeÀeMekeÀm³e meJe&megKeoelegjeréejm³e (lJee) leled~ (meefJelegë) meefJelee Jew osJeeveeb
ÒemeefJelee~ (Mele01~1~2~17¤) lem³e meJe&peieoglHeeokeÀm³e mekeÀuewée³³e&Òeoelegë (ÒemeJes) meefJele=Òemetlesçeqmceved peieefle
(Deeféeveesë) met³³ee&®evêcemeesjOJe³JeexJee& met³³ee&®evêcemeeefJel³eskesÀ~ (efve©012~1) (yeengY³eeced) yeueJeer³³ee&Y³eeced~ Jeer³e¥
Jee Sleêepev³em³e ³eodyeent~ (Mele05~3~3~17) (Het<Ceë) HegefäkeÀleg&ë ÒeeCem³e (nmleeY³eeced) ûenCeefJemepe&veeY³eeced
(Deive³es) DeeqiveefJeÐeemebHeeovee³e (pegäced) efJeÐeeb ef®ekeÀer<eg&efYeë mesefJeleb keÀce& (ie=Áeefce) mJeerkeÀjesefce~ (Deiveer<eesceeY³eeced)
Deeqive½e meesce½e leeY³eeceeqivepeueefJeÐeeY³eeced (pegäced) efJeÜefÓë Òeerleb HeÀueced (ie=Áeefce) HetJe&Jeled¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1~1~2~17-19) J³eeK³eeleë¤10¤
DevJe³eë-³elmeefJelegoxJem³e ÒemeJesçeféeveesyee&ngY³eeb Het<Cees nmleeY³eeceive³es pegäceefmle lJee leled keÀcee&nb ie=Áeefce~
SJeb ®e ³eefÜÜefÓjiveer<eesceeY³eeb pegäb Òeerleb ®ee© HeÀueceefmle leonb ie=Áeefce¤10¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜefÓce&veg<³eweJf e&Ülme²l³ee mec³ekedÀ Heg©<eeLexveséejsCeeslHeeefolee³eecem³eeb me=äew mekeÀueefJeÐeeefme×³es
met³³ee&®evêeeqivepeueeefoHeoeLee&veeb mekeÀeMeeled meJex<eeb yeueJeer³³e&Je=×³es ®e meJee& efJeÐeeë mebmesJ³eÒe®eejCeer³eeë~ ³eLee
peieoeréejsCe mekeÀueHeoeLee&veeceglHeeoveOeejCeeY³eeb meJeexHekeÀejë ke=Àleesçefmle leLewJeemceeefYejefHe efvel³eb Òe³eefleleJ³eced¤10¤
HeoeLe&ë-ceQ (meefJelegë) meye peieled kesÀ GlHeVekeÀÊee& mekeÀue Ssée³e& kesÀ oelee leLee (osJem³e) mebmeej keÀe ÒekeÀeMe
keÀjvesnejs Deewj meye megKeoe³ekeÀ Hejceséej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es ngS Fme mebmeej ceW (Deeféeveesë) met³³e& Deewj ®evêcee
kesÀ (yeengY³eeced) yeue Deewj Jeer³³e& mes leLee (Het<Ceë) Hegefä keÀjves Jeeues ÒeeCe kesÀ (nmleeY³eeced) ûenCe Deewj l³eeie mes
(Deive³es) DeeqiveefJeÐee kesÀ efme× keÀjves kesÀ efue³es (pegäced) efJeÐee Heæ{ves Jeeues efpeme keÀce& keÀer mesJee keÀjles nQ, (lJee) Gmes
(ie=Áeefce) mJeerkeÀej keÀjlee ntb~ Fmeer ÒekeÀej (Deiveer<eesceeY³eeced) Deeqive Deewj peue keÀer efJeÐee mes (pegäced) efJeÜeveeW ves efpeme
keÀce& keÀes ®eene nw, Gme kesÀ HeÀue keÀes (ie=Áeefce) mJeerkeÀej keÀjlee ntb¤10¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ efJeÜeveeW keÀe meceeiece Jee De®ís ÒekeÀej DeHeves Heg©<eeLe& mes Hejceséej
keÀer GlHeVe keÀer ngF& Òel³e#e me=eäf DeLee&led mebmeej ceW mekeÀue efJeÐee keÀer efmeef× kesÀ efue³es met³³e&, ®evê, Deeqive Deewj peue Deeefo
HeoeLeeX kesÀ ÒekeÀeMe mes meye kesÀ yeue Jeer³³e& keÀer Je=e× f kesÀ DeLe& DeveskeÀ efJeÐeeDeeW keÀes Heæ{ kesÀ Gve keÀe Òe®eej keÀjvee ®eeefn³es
DeLee&led pewmes peieoeréej ves meye HeoeLeeX keÀer GlHeefÊe Deewj Gve keÀer OeejCee mes meye keÀe GHekeÀej efkeÀ³ee nw, Jewm es ner nce
ueesieeW keÀes Yeer efvel³e ÒeHvNH¢MYHHHHHIQHV
Yetlee³e lJesefle $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee~ mJeje[d peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
³e%eMeeueeefoie=neefCe keÀer¢Meeefve j®eveer³eeveerl³egHeefoM³eles¤
Gve ³e%eMeeuee DeeefokeÀ Iej kewÀmes yeveeves ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
YetÉOHHHäO-HH1YHHMHäOHHV1mJenMHI<H1HI-H.HV{HE1jQäYOHHE1RJHH {Í+HHI/H1-HHFHÉgÉ-H KYOHHIM{H1FHY-HVäHIFHa
He=ÉHI/H1-HHPO-HH1YHH<HHZ{PHHRHH1FHHIR{OHHÉ*1+HP/HVÉLYHV{Q1-HjMäH
YetÉOHHHäa O-HH1a YHa 'HMHäOHHVa P-HäÍa 'H1HI<H1HI-H.HV{H1HIFHOHäHI<H1ÉHI-H.HV{HFHGa jQäYOHHFHGa RJHH {Ía +HÉefLeNJ³eeced~ GN©~
'H1YOHHIM{HFHGa'HYHJa61HIFH1a+HÉHI/H1-HHÍaO-HH1aYHH<HHZ{aPHH1R1HH1HIFH1a'HHIR{OHHÍa*1+HP/H1)OHJÉ+HÉP/HV{a'HLYHV{aQ1-HFHGMlH1
HeoeLe&ë-(Yetlee³e) GlHeVeeveeb ÒeeefCeveeb megKee³e (lJee) leb ke=Àef<eefMeuHeeefomeeefOeveced (ve) efve<esOeeLex (Dejele³es)
jeefleoe&veb ve efJeÐeles ³eeqmceved lemcew Me$eJes yengoevekeÀjCeeLe¥ oeefjêîeefJeveeMee³e Jee (mJeë) megKecegokebÀ Jee~ mJeefjefle
megKeveecemeg Heefþleced (efveIeb03~6¤ GokeÀveecemeg ®e ¤1~12) (DeefYeefJeK³es<eced) DeefYeleë meJe&lees efJeefJeOeb HeM³es³eced~
De$eeefYeJ³ees©HeHeos `®eef#e*d' Fl³em³eeMeereuf e&*îeeOe&OeelegkeÀmeb%eeceeefÞel³e `K³ee_ed' DeeosMeë~ èfue*îeeefMe<³e*d'
#Deäe03.1.86% Fl³e*d meeJe&OeelegkeÀmeb%eeceeefÞel³e ®e ³ee Fl³em³e F³ed DeeosMeë~ mekeÀejueesHeeYeeJe Fefle jQYOHHFHG
¢bnvleeb JeOe&³evleeced~ De$eevleie&lees C³eLe&ë (og³³ee&ë) ie=neefCe~ og³³ee& Fefle ie=nveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~4)
(He=efLeJ³eeced) efJemle=lee³eeb Yetceew (G©) yeng (Devleefj#eced) DeJekeÀeMeb megKesve efveJeemeeLe&ced (Deveg) ef¬eÀ³eeLex (Sefce) ÒeeHveesefce
(He=efLeJ³eeë) Meg×e³ee efJemle=lee³ee Yetcesë (lJee) leb HetJeexÊebÀ ³e%eced (veeYeew) ceO³es (meeo³eeefce) mLeeHe³eeefce (Deefol³eeë)
efJe%eeveoHUâV-H[R-HHHÍ PHNH¢H0HHRYOHHIMHV FHV,HFH&>XHPH FH2HV DeefoefleÐeezjefoeflejvleefj#eefceefle cev$eÒeeceeC³eeled~
($eÝ01~89~10) Deefoefleefjefle Jee*dveecemeg Heefþleced (efveIeb01~11) Heoveecemeg ®e~ (efveIeb04~1) (GHemLes) meceerHes
(Deives) Hejceséej! (nJ³eced) oelegb ûenerlegb ³eesi³eb ef¬eÀ³eekeÀewMeueb megKeb Jee (j#e) Heeue³e¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1~1~2~20-23) J³eeK³eeleë¤11¤
DevJe³eë-Denb ³eb Yetlee³eejele³esçoevee³eeefol³ee GHemLes ³e%eb meeo³eeefce #lJee% leb keÀoeef®eVe l³epeeefce~ ns
efJeÜebmees! YeJevleë He=efLeJ³eeb og³³ee& ¢bnvleeb JeOe&³evleeced~ Denb He=efLeJ³ee veeYeew ceO³es ³es<eg ie=ns<eg mJejefYeefJeK³es<eb ³em³eeb
He=efLeJ³eecegJe&vleefj#eb ®eevJesefce~ ns Deives peieoeréej! lJecemceekebÀ nJ³eb meJe&oe j#esl³eskeÀesçvJe³eë¤11¤
ns Deives Hejceséej! Denb Yetlee³eejele³es He=efLeJ³ee veeYeew F&éejlJeesHeem³elJeeY³eeb mJeë megKeªHeb lJeeceefYeefJeK³es<eced~
ÒekeÀeMe³eeefce YeJelke=ÀHe³escesçmceekebÀ og³³ee& ie=neo³eë HeoeLee&mle$emLee ceveg<³eeo³eë ÒeeefCevees ¢bnvleeb efvel³eb JeOe&vleeced~ Denb
He=efLeJ³eecegJe&vleefj#eb J³eeHekeÀceefol³ee GHemLes J³eeHekebÀ lJee lJeecevJesecf e efvel³eb ÒeeHveesecf e #ve meeo³eeefce% ve keÀoeef®eled lJee lJeeb
l³epeeefce lJeefcececemceekebÀ nJ³eb meJe&oe j#e¤ Fefle efÜleer³eë¤11¤
Denb efMeuHeefJeÐepeceevees Yetlee³eejele³es He=efLeJ³ee veeYeew lJee #Deives% leceeÅive nesceeLe¥ efMeuHeefJeÐeeLe¥ ®e meeo³eeefce~
³eleesç³eceeqivejefol³ee Devleefj#em³eesHemLes ngleb nJ³eb êJ³eb #j#e% j#eefle, lemceeÊeb He=efLeJ³eeb mLeeHeef³elJeesJe&vleefj#ecevJesefce~
Dele SJe lJee leb He=efLeJ³eeb meeo³eeefce~ SJeb kegÀJe&Venb mJejefYeefJeK³es<eced~ leLewJesces og³³ee&ë ÒeemeeoemlelmLee ceveg<³ee½e ¢bnvleeb
MegYeiegCewJeOe&vleeefceefle celJee leefcececeeÅive keÀoeef®eVeenb l³epeeefce¤ Fefle le=leer³eesçvJe³eë¤11¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ F&éejsCe ceveg<³e Dee%eeH³eles~ ns ceveg<³e! Denb lJeeb meJex<eeb Yetleeveeb megKeoevee³e
He=efLeJ³eeb j#e³eeefce lJe³ee JesoefJeÐeeOecee&vegÿeve³egÊesÀve Heg©<eeLexve megvojeefCe meJe&leg&megKe³egkeÌleeefve meJe&lees
efJeMeeueeJekeÀeMemeefnleeefve ie=neefCe j®eef³elJee megKeb ÒeeHeCeer³eced~ leLee celme=äew ³eeJevleë HeoeLee&ë meefvle les<eeb
mec³eiiegCeevJes<eCeb ke=ÀlJeeçveskeÀefJeÐeeë Òel³e#eerke=Àl³e leemeeb j#eCeb Òe®eej½e meowJe mebYeeJeveer³eë~ ceveg<³esCee$ewJeb cevleJ³eb
meJe&$eeefYeJ³eeHekebÀ meJe&&meeef#eCeb meJe&efce$eb meJe&megKeJeOe&keÀcegHeeefmelegcen¥ meJe&MeefkeÌlecevleb Hejceséejb %eelJee meJeexHekeÀejes
efJeefJeOeefJeÐeeJe=ef×OeceexHemLeeveceOecee&od otjs efmLeefleë ef¬eÀ³eekeÀewMeuemebHeeoveb ³e%eef¬eÀ³eevegÿeveb ®e keÀÊe&J³eefceefle¤ De$e
cenerOejsCe Yeévl³ee DeefYeefJeK³es<eefceefle Heob `K³ee ÒekeÀLeves' Fl³em³e oMe&veeLex ie=nerleb leled OeelJeLee&osJe efJe©×ced¤11¤
HeoeLe&ë-ceQ efpeme ³e%e keÀes (Yetlee³e) ÒeeefCe³eeW kesÀ megKe leLee (Dejele³es) oeefjêîe Deeefo oes<eeW kesÀ veeMe kesÀ efue³es
(Deefol³ee) JesoJeeCeer Jee efJe%eeveÒekeÀeMe kesÀ (GHemLes) iegCeeW ceW (meeo³eeefce) mLeeHevee keÀjlee ntb Deewj (lJee) GmekeÀes keÀYeer
(ve) veneR íesæ[lee ntb~ ns efJeÜeved ueesiees! legce keÀes Gef®ele nw efkeÀ (He=efLeJ³eeced) efJemle=le Yetefce ceW (ogg³³ee&ë) DeHeves Iej
(¢bnvleeced) yeæ{eves ®eeefn³es~ ceQ (He=efLeJ³eeë) (veeYeew) He=eLf eJeer kesÀ yeer®e ceW efpeve ie=neW ceW (mJeë) peue Deeefo megKe kesÀ
HeoeLeeX keÀes (DeefYeefJeK³es<eced) meye ÒekeÀej mes osKetb Deewj (GJe&vleefj#eced) GkeÌle He=efLeJeer ceW yengle-mee DeJekeÀeMe oskeÀj megKe
mes efveJeeme keÀjves ³eesi³e mLeeve j®ekeÀj (lJee) DeeHekeÀes (DevJesefce) ´HHâQHVOHHQWEaQV (Deives) peieoeréej! DeeHe (nJ³eced)
nceejs osves-uesves ³eesi³e HeoeLeeX keÀer (j#e) meJe&oe j#ee keÀerepf e³es¤³en ÒeLece He#e ngDee¤11¤
Deye otmeje He#e-ns (Deives) Hejceséej! ceQ (Yetlee³e) mebmeejer peerJeeW kesÀ megKe leLee (Dejele³es) oefjêlee keÀe
efJeveeMe Deewj oeve Deeefo Oece& keÀjves kesÀ efue³es (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer kesÀ (veeYeew) yeer®e ceW (meyekesÀ mJeeceer leLee GHeemeveer³e
peevekeÀj) (mJeë) megKemJeªHe (lJee) DeeHekeÀes (DeefYeefJeK³es<eced) ÒekeÀeMe keÀjlee ntb leLee DeeHekeÀer ke=ÀHee mes cesjs Iej Deeefo
HeoeLe& Deewj GveceW jnves Jeeues ceveg<³e Deeefo ÒeeCeer (¢bnvleeced) -HHI¹NH¢HV´HHâQH:'HHZMFH4 (He=efLeJ³eeced) efJemle=le Yetefce ceW
(G©) yengle mes (Devleefj#eced) DeJekeÀeMe³egkeÌle mLeeve keÀes efveJeeme kesÀ efue³es (Deefol³ee GHemLes) meJe&$e J³eeHekeÀ DeeHekesÀ
meceerHe meoe (DevJesefce) ´HHâQHslee ntb~ keÀoeef®eled (lJee) DeeHekeÀe (ve meeo³eeefce) l³eeie veneR keÀjlee ntb~ ns peieoeréej!
DeeHe cesjs (nJ³eced) DeLee&led GÊece HeoeLeeX keÀer meJe&oe (j#e) j#ee keÀerepf e³es¤³en otmeje He#e ngDee¤11¤
leLee leermeje Deewj Yeer keÀnles nQ- ceQ efMeuHeefJeÐee keÀe peeveves Jeeuee ³e%e keÀes keÀjlee ngDee (Yetlee³e) meebmeeefjkeÀ
ÒeeefCe³eeW kesÀ megKe Deewj (Dejele³es) oefjêlee Deeefo oes<eeW kesÀ efJeveeMe Jee megKe mes oeve Deeefo Oece& keÀjves keÀer F®íe mes
(He=efLeJ³eeë) (veeYeew) Fme He=efLeJeer Hej efMeuHeefJeÐee keÀer efmeef× keÀjves Jeeuee pees (Deives) Deeqive nw, GmekeÀes nJeve keÀjves Jee
efMeuHeefJeÐee keÀer efmeef× kesÀ efue³es (meeo³eeefce) mLeeHeve keÀjlee ntb, keÌ³eeWefkeÀ GkeÌle efMeuHeefJeÐee Fmeer mes efme× nesleer nw,
(Deefol³eeë) (GHemLes) leLee pees Devleefj#e ceW efmLele cesIeceC[ue ceW (nJ³eced) nesce Üeje Hengb®es ngS GÊece-GÊece HeoeLeeX
keÀer (j#e) j#ee keÀjves Jeeuee nw, Fmeerefue³es Fme Deeqive keÀes (He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer ceW mLeeHeve keÀjkesÀ (GJe&vleefj#eced) yeæ[s
DeJekeÀeMe³egkeÌle mLeeve Deewj efJeefJeOe ÒekeÀej kesÀ megKeeW keÀes (DevJesecf e) ´HHâQHVOHHQWE'H/H-HH)PHHU´HHHVSHYHNHV¢HIXHHV (lJee)
Fme Deeqive keÀes He=efLeJeer ceW mLeeHeve keÀjlee ntb~ Fme ÒekeÀej Þesÿ keÀceeX keÀes keÀjlee ngDee (mJeë) DeveskeÀ megKeeW keÀes
(DeefYeefJeK³es<eced) osKetb leLee cesjs (og³³ee&ë) Iej Deewj GveceW jnves Jeeues ceveg<³e jQYOHHFHGMegYe iegCe Deewj megKe mes
-HHI¹ NH¢HV ´HHâ QH: )PHHIXHHV )PH <HHZHOI HNH¢ 'HHTLYH NH¢H <HHU OHHLH FH4 NH¢<HHU (ve) veneR keÀjlee ntb¤ ³en leermeje DeLe&
ngDee¤11¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw Deewj F&éej ves Dee%ee oer nw efkeÀ ns ceveg<³e ueesiees! ceQ legcnejer j#ee
Fmeefue³es keÀjlee ntb efkeÀ legce ueesie He=efLeJeer Hej meye ÒeeefCe³eeW keÀes megKe Hengb®eeDees leLee legce keÀes ³eesi³e nw efkeÀ JesoefJeÐee,
Oece& kesÀ Devegÿeve Deewj DeHeves Heg©<eeLe& Üeje efJeefJeOe ÒekeÀej kesÀ megKe meoe yeæ{eves ®eeefn³es~ legce meye $eÝlegDeeW ceW megKe osves
kesÀ ³eesi³e, yengle DeJekeÀeMe³egkeÌle, megvoj Iej yeveekeÀj, meJe&oe megKe mesJeve keÀjes Deewj cesjer me=efä ceW efpeleves HeoeLe& nQ,
Gvemes De®ís-De®ís iegCeeW keÀes KeespekeÀj DeLeJee DeveskeÀ efJeÐeeDeeW keÀes ÒekeÀì keÀjles ngS efHeÀj GkeÌle iegCeeW keÀe mebmeej ceW
De®ís ÒekeÀej Òe®eej keÀjles jnes efkeÀ efpememes meye ÒeeefCe³eeW keÀes GÊece megKe yeæ{lee jns leLee legce keÀes ®eeefn³es efkeÀ cegPekeÀes
PH\HSHLHQ-HHâPH\HNH¢HPHHHHUPH\HNH¢HHIFHHPH\HPHJ.HH: NH¢H\HÈ^HYHVQHMH*+HHPHYHHNHV¢HHVLH'HHZMPH-H 0HHI keÌleceeved
peevekeÀj meye keÀe GHekeÀej, efJeefJeOe efJeÐee keÀer Je=e× f , Oece& ceW ÒeJe=eÊf e, DeOece& mes efveJe=efÊe, ef¬eÀ³eekegÀMeuelee keÀer efmeef× Deewj
³e%eef¬eÀ³ee kesÀ Devegÿeve Deeefo keÀjves ceW meoe ÒeJe=Êe jnes¤11¤
Fme cev$e ceW cenerOej ves Yeébelf e mes (DeefYeefJeK³es<eced) ³en Heo (K³ee ÒekeÀLeves) Fme Oeeleg keÀe oMe&ve DeLe& ceW
ceevee nw~ ³en Oeeleg kesÀ DeLe& mes ner efJe©× nesves keÀjkesÀ DeMeg× nw¤11¤
HeefJe$es mLe Fl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeHmeefJeleejew osJeles~ Yegefjiel³eefäë ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Deiveew ngleb êJ³eb cesIeceC[ueb ÒeeH³e keÀer¢Meb YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
Deeqive ceW efpeme êJ³e keÀHQHVFHHINH¢HHSHHOHHQZ-HQFHV,HFH&>XHNH¢HV´HHâQHVNHV¢HINH¢PH´HNH¢HMNH¢HQHVNH¢M

keÌ³ee iegCe keÀjlee nw, Fme yeele keÀe GHeosMe F&éej ves Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
+H1HI-HHV{ P/HHV -HZ&H1-HHZn PHHI-H1OHJ-H {Í ´HPH1-H *O+HJäYHH1FHHTÏäÌV&H +H1HI-HHV{&H1 PHWH {PH MHIMFHHI<H{Ía
RV-HHU{MH+HHVÉ'HÝHVLHJ-HHVÉ'HÝHV+HJÉ-HHVÉÝHäÉ)1FHFH1²HH1HEYHäH1OHHÝHV{H1H+HäHIOHjPHJÉ2HHOHJH1H+HäH(OHRV-H1HJ-HäFHG
+H1HI-HHV1É)HIOHä +H1HI-HHVäaP/H1Ía-HZ1&H1-HHZnaPH1HI-H1OHJÍa-H1Ía´H1PH1-H)HIOHä ´H1ÉPH1-HVa*OHGa+HJÉYHH1HIFH1a'HHTÏäÌV&Ha+H1HI-HHVä&Ha
PHWH {PHa MlHT0FHHI<H1HIMHIOHä MlHT0FHÉHI<HäÍa RV-HHUäÍa 'HH1+H1Ía 'H1ÝHV1LHJÉ-H1 )OHäÝHVÉLHJ-HÍa 'H1ÝHV1+HJÉ-H1 )OHäÝHVÉ+HJ-H1Ía 'HÝHVäa )1FHFHGa 'H1²Ha
³eN%eced~ veN³eNleN~ DHÝHVäa H1H+HäHIOH1HIFHHIOHä H1HÉ+HäHIOHFHGa PHJÉOeelegÉHIFHHIOHä PHJÉ2HHÉOHJäFHGa H1H+HäHIOH1HIFHHIOHä HHÉ+HäHIOHFHGa RV1-H1HJ-H1HIFHHIOHä
RV-H1ÉHJ-HäFHG
HeoeLe&ë-(HeefJe$es) HeefJe$ekeÀjCenslet ÒeeCeeHeeveieleer (mLeë) YeJeleë~ De$e J³el³e³eë (Jew<CeJ³eew) ³e%em³esceew
-HHHIâNH¢¬HH MHZ +H-HYH+HH-HNH¢HZ OHHZ (meefJelegë) peieoglHeeokeÀm³eséejm³e (Jeë) leeë~ De$e Heg©<eJ³el³e³eë (ÒemeJes)
GlHeVesçeqmceved peieefle (Gled) OeelJeLex~ Gefol³esle³eesë Òeeefleueesc³eb Òeen (efve©01~3) (Hegveeefce) HeefJe$eerkeÀjesefce
(Deeq®íêsCe) efíêjefnlewë (HeefJe$esCe) Megef×keÀjCenslegefYeë (met³³e&m³e) Òel³e#eueeskeÀm³e (jeqMceefYeë) efkeÀjCewë (osJeerë)
efoJ³eiegCe³egkeÌleeë~ De$e megHeeb meguegied #Deäe07.1.39% Fefle HetJe&meJeCee&osMeë (DeeHeë) peueeefve (DeûesiegJeë) Deûes
mecegêsçvleefj#es ie®ívleerefle leeë (DeûesHegJeë) ÒeLeceeb He=eLf eJeermLemeesceew<eeEOe mesefJekeÀeë (Deûes) HegjëmejlJes ef¬eÀ³eemecyevOes
(Fceced) Òel³e#eced (DeÐe) DeeqmceVenefve (³e%eced) HetJeexkeÌleced (ve³ele) ÒeeHe³ele (Deûes) (³e%eHeefleced) ³e%em³eevegÿeleejb
mJeeefceveced (megOeelegced) MeesYevee OeeleJeë MejerjmLee ceve-Deeo³eë megJeCee&o³ees Jee ³em³e leced (³e%eHeefleced) ³e%em³e
keÀeceef³eleejced (osJe³egJeced) osJeeved efJeog<ees efoJ³eiegCeeved Jee ³eewefle ÒeeHveesefle ÒeeHe³eleerefle Jee leced¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1~1~3~1-7) J³eeK³eeleë¤12¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmees! ³eLee meefJelegë Hejceséejm³e ÒemeJesçeqmceved mebmeejsçeq®íêsCe HeefJe$esCe met³³e&m³e jeqMceefYeë
HeefJe$es Meg×ew Jew<CeJ³eew HeJeveHeeJekeÀew mLees YeJeleë~ ³eLee ®ewlewjûesiegJeesçûesHegJees #Jeë% osJeerjeHeë HeefJe$ee YeJes³egmleLee Meg×eefve
êJ³eeC³eiveew ve³ele ÒeeHe³ele leLewJeenceÐesceb ³e%eceûes veerlJeeçûes megOeelegb ³e%eHeeEle osJe³egJeb ³e%eHeeEle ®eeslHegveeefce¤12¤
YeeJeeLe&ë-'HH XHJâHV+HFHHXe¹ejë~ ³es HeoeLee&ë meb³eesiesve efJekeÀejb ÒeeHvegJeefvle~ Deeqivevee efíVeeë He=LekedÀ He=LekedÀ
HejceeCeJees YetlJee Jee³eew efJenjefvle les Meg×e YeJeefvle ³eLee ³e%eevegÿevesve Jee³egpeueeveecegÊeces Megef×Hegäer pee³es les~ ve leLeeçv³esve
YeefJelegcen&leë lemceeod nesceef¬eÀ³eeMeg×wJee&³JeeqivepeueeefoefYeë efMeuHeefJeÐe³ee ³eeveeefve meeOeef³elJee keÀeceveeefmeef×b kegÀ³³eg&ë
keÀej³es³eg½e ³ee DeeHeesçmceeled mLeeveeoglLee³e mecegêcevleefj#eb ie®íefvle leleë Hegveë He=efLeJ³eeefoHeoeLee&veeie®íefvle~ leeë
ÒeLeceeë mebK³ee³evles ³ee cesIemLeemlee efÜleer³ee Fefle¤ MeleHeLeyeéïeCes cesIem³e Je=$em³e met³³e&ueeskeÀm³e ®e
³eg×eK³eeef³ekeÀ³eeçm³e cev$em³e J³eeK³eeves cesIeefJeÐeeskeÌlee¤12¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ueesiees! legce pewmes (meefJelegë) Hejceséej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es ngme Fme mebmeej ceW
(Deeq®íêsCe) efveoex<e Deewj (HeefJe$esCe) HeefJe$e keÀjves keÀe nsleg pees (met³³e&m³e) met³³e& keÀer (jeqMceefYeë) efkeÀjCe nQ, Gve mes
(Jew<CeJ³eew) ³e%emecyevOeer ÒeeCe Deewj DeHeeve keÀer ieefle leLee (HeefJe$es) HeoeLeeX kesÀ Yeer HeefJe$e keÀjves ceW nsleg (mLeë) neW Deewj
pewmes GkeÌle met³³e& keÀer efkeÀjCeeW mes (DeûesiegJeë) Deeies mecegê Jee Devleefj#e ceW ®euevesJeeues (DeûesHegJeë) ÒeLece He=efLeJeer ceW
jnves Jeeueer meesce Dees<eefOe kesÀ mesJeve leLee (osJeerë) efoJ³eiegCe³egkeÌle (Jeë) Jen (DeeHeë) peue HeefJe$e neW, Jewmes (ve³ele)
HeefJe$e HeoeLeeX keÀe nesce Deeqive ceW keÀjes, Jewmes ner ceQ Yeer (DeÐe) Deepe kesÀ efove (Fceced) Fme (³e%eced) HetJees&keÌle
ef¬eÀ³eemecyevOeer ³e%e kH¢HV´HHâNH¢MNHV¢(Deûes) pees ÒeLece (megOeelegced) Þesÿ ceve Deeefo Feqvê³e Deewj megJeCe& Deeefo Oeve Jeeuee
(³e%eHeefleced) ³e%e keÀe efve³ece mes HeeuekeÀ leLee (osJe³egJeced) HI-H¾HYHG 'HHZMÀHVáLHJ&HH: NH¢HV ´HHâQHVYHV -HH*YHNH¢H´HHâNH¢MHYHV
(³e%eHeefleced) ³e%e keÀer F®íe keÀjves Jeeuee ceveg<³e nw, GmekeÀes (GlHegveeefce) HeefJe$e keÀjlee ntb¤12¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHV+HRH/H PHEHHVLHPHVHI-HNH¢HMNH¢HV´HHâQHVOHVQ4-HV'HHTLYHNHV¢HIYHHIFH¬H
mes Deeflemet#ce HejceeCegªHe neskeÀj Jee³eg kesÀ yeer®e jne keÀjles nQ Deewj kegÀí Meg× Yeer nes peeles nQ, Hejvleg pewmeer ³e%e kesÀ
Devegÿeve mes Jee³eg Deewj Je=eäf , peue keÀer GÊece Megef× Deewj Hegefä nesleer nw, Jewmeer otmejs GHee³e mes keÀYeer veneR nes mekeÀleer
Fmemes efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ nesceef¬eÀ³ee mes Meg× efkeÀ³es Jee³eg, Deeqive, peue Deeefo HeoeLe& Jee efMeuHeefJeÐee mes De®íer-
De®íer meJeejer yevee kesÀ DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ ueeYe GþeJeW DeLee&led DeHeveer ceveeskeÀecevee efme× keÀjkesÀ DeewjeW keÀer Yeer
keÀeceveeefmeef× keÀjW~ pees peue Fme He=efLeJeer mes Devleefj#e keÀes ®eæ{keÀj, Jeneb mes ueewìkeÀj, efHeÀj He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX keÀes
´HHâQHVOHVQ4-HV´H/HFH'HHZMSHHVFHV,HFH:MQYHV-HHXHVQ4-HVRWPHMVNH¢QHOHVQ4a6VPHHU0eleHeLe-yeéïeCe ceW cesIe keÀe Je=$e leLee
met³³e& keÀe Fvê veece mes JeCe&ve keÀjkesÀ ³eg×ªHe keÀLee kesÀ ÒekeÀeMe mes cesIeefJeÐee efoKeueeF& nw¤12¤
³eg<cee FvêesçJe=Ceerlesl³em³e $eÝef<eë HetJeexkeÌleë~ Fvêes osJelee~ efve®e=ogeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤ Deive³es
lJesl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[diee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë~ owJ³ee³e keÀcce&Ce Fl³em³e
$eÝef<eë me SJe~ ³e%ees osJelee~ Yegefjiegeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegvemleeë keÀLebYetlee DeeHe FvêJe=$e³eg×b ®esl³egHeefoM³eles¤
GkeÌle peue efkeÀme ÒekeÀej kesÀ nQ Jee Fvê Deewj Je=$e keÀe ³eg× kewÀmes neslee nw mees Deieues cev$e ceW keÀne ie³ee
nw¤
³egÉ<ceeç)YÌHV{ç-H&HHUOH-HH1OHWHV{& ³etÉHHIFHYÌäFH-H&HHU2-HE-HH1OHWH[1´HHVHIHäOHHP/H~
'H1LYHHV{O-H1HSHJÆE1´HHVHHäFH1LYHHUHHVFHHä<HHEO-HHN SHJÆE1´HHVHHäHIFH~
RZ-HHäH1NH¢FH {&HV0HJY2H2-HERV-HH1SHHHZ1H¾HVç0HJä¹HÍ+HMHSH1,YHJHIM1RE-H1POHÏJäY2HHHIFH¤13¤
³egÉFHHÍa )YÌäÍa 'H1-HÉCeerNleN~ Je=ÉH1OHWH 1 )HIOHä -HH1çOHWH[{a HWÉHFHGa )YÌäFHGa DeNJe=ÉCeerNOJeNced~ Je=ÉH1OHWH1 )HIOHä -HÉ$eNçOHWH[{a
´HHVHIHäOHH1 )HIOH1 ´Hç*äHIHOHHÍaP/H1a'H1LYHHVäaO-HH1aSHJÆäFHGa´Ha*1HH1HIFH1a'H1LYHHUHHVFHHä<HHFHGaO-HH1aSHJÆäFHGa´Hç*1HH1HIFH1RZ-HHäHa
NH¢FH {&HVa 0HJÉvOeNOJeNced~ osNJeN³H1SHHHH1 )HIOH{ RV-HçH1SHHHZ{a HOHGa -H1Ía 'H0HJä¹HÍa +H1MH1SH1,YHJHIMHIOH{ +HMHçpeNIvegë~ FNoced~ JeNë leled~
MegÉvOeeNefceN¤13¤
HeoeLe&ë-(³eg<ceeë) leeë HetJeexkeÌlee DeeHeë~ De$e J³el³e³eë~ Jee ívoefme meJex efJeOe³ees YeJeefvle #Deäe01.4.9
Yee0% Fefle Memeë mekeÀejm³e velJeeYeeJe½e (Fvêë) met³³e&ueeskeÀë (DeJe=Ceerle) Je=Ceerles~ De$e ue[Lex ue*d (Je=$elet³³ex) Je=$em³e
cesIem³e let³³eex JeOemleeqmceved~ Je=$e Fefle cesIeveecemeg Heefþleced (efveIeb01~10) `letjer ieeflelJejCeeEnmeve³eesë' Fl³emceeled
keÀce&efCe C³eled~ Je=$elet³³e& Fefle mebûeeceveecemeg Heefþleced (efveIeb02~17) (³et³eced) efJeÜebmees ceveg<³eeë (Fvêced) Jee³egced~
FvêsCe Jee³egvee ($eÝ0 1~14~10) FleervêMeyosve Jee³eesûe&nCeced (DeJe=CeerOJeced) Je=Celes mJeerkegÀ©OJeced~ De$e ÒeLeceHe#es
ue[Les& ue*d (Je=$elet³³ex) Je=$em³e let³³ex MeerIe´Jesies~ (Òeesef#eleeë) Òeke=Àäle³ee efmekeÌleeë mesef®elee Jee (mLe) YeJeefvle~ De$eeefHe
J³el³e³eë (Deive³es) Yeewelf ekeÀe³e Hejceséeje³e Jee (lJee) leb ³e%eced (pegäced) efJeÐeeÒeerefleef¬eÀ³eeefYeë mesefJeleced (Òees#eeefce)
mes®e³eeefce (Deiveer<eesceeY³eeced) Deeqive½e meesce½e leeY³eeced (lJee) leb Je=äîeLe&ced (pegäced) Òeerleb Òeerl³ee mesJeveer³eced (Òees#eeefce)
Òesj³eeefce (owJ³ee³e) efoefJe YeJeb efoJ³eb lem³e YeeJemlemcew (keÀce&Ces) He_®eefJeOeue#eCe®esäecee$ee³e~
Gl#esHeCeceJe#esHeCeceekegÀáeveb ÒemeejCeb ieceveefceefle keÀcee&efCe (JewMes01~7) Fl³e$e HeáeefJeOeb keÀce& ie=¿eles (MegvOeOJeced)
MegvOeefvle MeesOe³ele Jee~ De$eeefHe J³el³e³eë, DeelcevesHeob ®e (osJe³ep³ee³ew) osJeeveeb efJeog<eeb efoJ³eiegCeeveeb Jee ³ep³ee meefl¬eÀ³ee
lem³ew~ ívoefme efveäkeÌ³e&0 (Deäe03~1~123) Fefle osJe³ep³eeMeyoes efveHeeefleleë (³eled) ³emceeÐe%esve MeesefOelelJeeled (Jeë)
leemeeb ³eg<ceekebÀ Jee (DeMeg×eë) ve Meg×e DeMeg×e iegCeeë (HejepeIvegë) Hejenlee efJeveäe YeJes³egë~ De$e efue*Lex efueìd (Foced)
MeesOeveced (Jeë) leemeeb ³eg<ceekebÀ Jee (leled) lemceeoMegef×veeMesve megKeeLe&lJeeled (MegvOeeefce) HeefJe$eer keÀjesefce¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1~1~3~8-12) J³eeK³eeleë¤13¤
DevJe³eë-³eLeeç³eefcevêes Je=$elet³³ex ³eg<ceemleeë HetJeexkeÌlee DeHe DeJe=Ceerle Je=Ceerles~ ³eLee lee Fvêb Jee³egceJe=CeerOJeb
Je=Celes leLewJe lee DeHees ³et³eb Je=$elet³³ex Òeese#f eleeçJe=CeerOJeced~ ³eLee lee DeeHeë Meg×e mLe YeJes³egjsleoLe&cenb ³e%eevegÿelee owJ³ee³e
keÀce&Ces osJe³ep³ee³ee Deive³es pegäb lJee leb ³e%eb Òees#eeefce~ SJeceiveer<eesceeY³eeb pegäb lJee leb ³e%eb Òees#eeefce~ SJeb ³e%eMeesefOeleemlee
DeeHeë MegvOeOJeb MegvOeefvle ³eÜmleemeeceMeg×e iegCeemles HejepeIvegmleled lemceeled Jemleemeeefceob MeesOeveb MegvOeeefce¤
Fl³eskeÀesçvJe³eë¤13¤
ns ³e%eevegÿeleejes ceveg<³ee! ³eÐeefovêes Je=$elet³³ex ³eg<cee FvêceJe=Ceerle ³eÐemcee½esvêsCe Je=$elet³³ex leeë Òeese#f eleeë mLe
YeJeefvle~ lemceeÐet³eb lJee leb ³e%eb meoeçJe=CeerOJeced~ SJeb ®e meJex peveeë owJ³ee³e keÀce&Ces osJe³ep³ee³ee Deive³es lJee leb pegäb
³e%eb Òees#eeefce leLee ®eeiveer<eesceeY³eeb pegäb leb ³e%eb Òees#eeefce SJeb kegÀJe&vlees ³et³eb meJee&ved HeoeLee&ved peveeb½e MegvOeOJeb MeesOe³ele~
³eÜesçMeg×e oes<eemles meowJe HejepeIvegefve&Je=Êee YeJes³egmleled lemceeled keÀejCeeonb Jees ³eg<ceekeÀefceob MeesOeveb MegvOeeefce¤ Fefle
efÜleer³eesçvJe³eë¤13¤
YeeJeeLe&ë-DeH XHJâHV+HFHHXHHMÍa F&éejsCeeeqivemet³³ee&JesleoLeez jef®eleew ³eefoceew meJex<eeb HeoeLee&veeb ceO³es ÒeefJeäew
peueew<eefOejmeeved efíÊJee, Jee³egb ÒeeH³e cesIeceC[ueb ielJeeççiel³e ®e Megef×megKekeÀejkeÀe
YeJes³egmlemceevceveg<³ew©ÊecemegKeueeYee³eeiveew megievO³eeefoHeoeLee&veeb nescesve Jee³egJe=eäf peueMegef×Üeje efoJ³emegKeeveeceglHeeovee³e
mebÒeerl³ee efvel³eb ³e%eë keÀjCeer³eë~ ³eleë meJex oes<ee veäe YetlJeeçeqmceved efJeées meleleb Meg×e iegCeeë ÒekeÀeefMelee YeJes³egë~
SleoLe&cenceeréej Fob MeesOeveceeefoMeeefce ³et³eb HejesHekeÀejeLee&evf e Meg×eefve keÀcee&eCf e efvel³eb kegÀ©lesefle~ SJeb jerl³ewJe
Jee³JeeqivepeueiegCeûenCeÒe³eespeveeY³eeb efMeuHeefJeÐe³eeçveskeÀeefve ³eeveeefve ³ev$ekeÀuee½e j®eef³elJee Heg©<eeLexve meowJe megefKevees
YeJelesefle¤13¤
HeoeLe&ë-³en pewmes (Fvêë) met³³e&ueeskeÀ (Je=$elet³³ex) cesIe kesÀ JeOe kesÀ efue³es (³eg<ceeë) HetJeexkeÌle peueeW keÀes
(DeJe=Ceerle) mJeerkeÀej keÀjlee nw, pewmes peue (Fvêced) Jee³eg keÀes (DeJe=CeerOJeced) mJeerkeÀej keÀjles nQ, Jewmes ner (³et³eced) ns
ceveg<³ees! legce ueesie Gve peue, Deew<eefOe, jmeeW keÀes Meg× keÀjves kesÀ efue³es (Je=$elet³³ex) cesIe kesÀ MeerIe´Jesie ceW (Òeesef#eleeë)
mebmeejer HeoeLeeX kesÀ meeR®eves Jeeues peueeW keÀes (DeJe=CeerOJeced) mJeerkeÀej keÀjes Deewj pewmes Jes peue Meg× (mLe) nesles nQ, Jewmes
legce Yeer Meg× nes~ Fmeefue³es ceQ ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjves Jeeuee (owJ³ee³e) meye keÀes Meg× keÀjves Jeeues (keÀce&Ces)
Gl#esHeCeµGíeuevee, DeJe#esHeCeµveer®es HeWÀkeÀvee, DeekegÀ_®eveµefmecesìvee, ÒemeejCeµHewÀueevee, ieceveµ®euevee Deeefo HeeB®e
ÒekeÀej kesÀ keÀce& nQ, Gve kesÀ Deewj (osJe³ep³ee³ew) efJeÜeved Jee Þesÿ iegCeeW keÀer efoJ³e ef¬eÀ³ee kesÀ efue³es leLee (Deive³es) YeeweflekeÀ
Deeqive mes megKe kesÀ efue³es (pegäced) De®íer ef¬eÀ³eeDeeW mes mesJeve keÀjves ³eesi³e (lJee) Gme ³e%e keÀes (Òees#eeefce) keÀjlee ntb
leLee (Deiveer<eesceeY³eeced) Deeqive Deewj meesce mes Je<ee& kesÀ efveefceÊe (pegäced) Òeerelf e osvesJeeuee Deewj Òeerelf e mes mesJeves ³eesi³e
(lJee) GkeÌle ³e%e keÀes (Òees#eeefce) cesIeceC[ue ceW Hengb®eelee ntb~ Fme ÒekeÀej ³e%e mes Meg× efkeÀ³es ngS peue (MegvOeOJeced)
De®ís ÒekeÀej Meg× nesles nQ~ (³eled) efpeme keÀejCe ³e%e keÀer Mege× f mes (Jeë) HetJeexkeÌle peueeW kesÀ DeMegef× Deeefo oes<e
(HejepeIvegë) efveJe=Êe neW, (leled) Gve peueeW keÀer Mege× f keÀes ceQ (MegvOeeefce) De®ís ÒekeÀej Meg× keÀjlee ntb¤ ³en Fme cev$e
keÀe ÒeLece DeLe& nw¤1¤13¤
ns ³e%e keÀjves Jeeues ceveg<³ees! (³eled) efpeme keÀejCe (Fvêë) met³³e&ueeskeÀ (Je=$elet³³ex) cesIe kesÀ JeOe kesÀ efveefceÊe
(³eg<ceeë) HetJees&keÌle peue Deewj (Fvêced) HeJeve keÀes (DeJe=Ceerle) mJeerkeÀej keÀjlee nw leLee efpeme keÀejCe met³³e& ves (Je=$elet³³ex)
cesIe keÀer MeerIe´lee kesÀ efveefceÊe (³eg<ceeë) HetJeexkeÌle peueeW keÀes (Òeesef#eleeë) HeoeLe& meeR®eves Jeeues (mLe) efkeÀ³es nQ, Fmemes
(³et³eced) legce (lJee) GkeÌle ³e%e keÀes meoe mJeerkeÀej keÀjkesÀ (ve³ele) HIPHHI¹NH¢HV ´HHâNH¢MHVa)PH´HNH¢HMQFHPH\HXHHVLH
(owJ³ee³e) Þesÿ keÀce& Jee (osJe³ep³ee³ew) efJeÜeved Deewj efoJ³e iegCeeW keÀer Þesÿ ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ leLee (Deive³es) +HMFHVËHMNH¢HU´HHHIâ
kesÀ efue³es (pegäced) Òeerefle keÀjeves Jeeues ³e%e keÀes (Òees#eeefce) mesJeve keÀjW leLee (Deiveer<eesceeY³eeced) Deeqive Deewj meesce mes
ÒekeÀeefMele nesves Jeeues (lJee) GkeÌle ³e%e keÀes (Òees#eeefce) cesIeceC[ue ceW Hengb®eeJeW~ ns ceveg<³ees! Fme ÒekeÀej keÀjles ngS legce
meye HeoeLeeX Jee meye ceveg<³eeW keÀes (MegvOeOJeced) Meg× keÀjes Deewj (³eled) efpememes (Jeë) legce ueesieeW kesÀ DeMege× f Deeefo oes<e
nQ, Jes meoe (HejepeIvegë) efveJe=Êe nesles jnW~ Jewmes ner ceQ Jeso keÀe ÒekeÀeMe keÀjves Jeeuee legce ueesieeW kesÀ MeesOeve DeLee&led
Megef×ÒekeÀej keÀes (MegvOeeefce) De®ís ÒekeÀej yeæ{elee ntb¤2¤13¤
YeeJeeLe&ë-(FmHFHYHFH: XHJâHV+HFHHXHHMQZ) Hejceséej ves Deeqive Deewj met³³e& keÀes Fmeefue³es j®ee nw efkeÀ Jes meye
HeoeLeeX ceW ÒeJesMe keÀj kesÀ GvekesÀ jme Deewj peue keÀes efíVe-efYeVe keÀj oW, efpeme mes Jes Jee³egceC[ue ceW peekeÀj efHeÀj Jeneb mes
He=efLeJHHU +HM'HHNHV¢PH\HNH¢HVPHJ.H'HHZM0HJHI¹NH¢MYHV-HHXHVQH:a)PHPHVFHYHJHH:NH¢HV*¬HFHPHJ.H´HHâQHVYHVNHV¢HIXHes Deeqive
ceW megieefvOele HeoeLeeX kesÀ nesce mes Jee³eg Deewj Je=eäf peue keÀer Megef× Üeje Þesÿ megKe yeæ{eves kesÀ efue³es ÒeerefleHetJe&keÀ efvel³e ³e%e
keÀjvee ®eeefn³es~ efpeme mes Fme mebmeej kesÀ meye jesie Deeefo oes<e veä neskeÀj Gme ceW Meg× iegCe ÒekeÀeefMele nesles jnW ~ Fmeer
Òe³eespeve kesÀ efue³es ceQ F&éej legce meyeeW keÀes GkeÌle ³e%e kesÀ efveefceÊe Megef× keÀjves keÀe GHeosMe keÀjlee ntb efkeÀ ns ceveg<³ees! legce
ueesie HejesHekeÀej keÀjves kesÀ efue³es Meg× keÀceeX keÀes efvel³e efkeÀ³ee keÀjes leLee GkeÌle jerefle mes Jee³eg, Deeqive Deewj peue kesÀ iegCeeW
keÀes efMeuHeef¬eÀ³ee ceW ³egkeÌle keÀjkesÀ DeveskeÀ ³eeve Deeefo ³ev$ekeÀuee yevee keÀj DeHeves Heg©<eeLe& mes meowJe megKe³egkeÌle
nesDees¤13¤
Mecee&meerl³em³e HetJeexkeÌle $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ mJeje[d peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë me ³e%eë keÀer¢Meesçefmle keÀLeb keÀle&J³e½esl³egHeefoM³eles¤
GkeÌle ³e%e efkeÀme ÒekeÀej keÀe nw, Deewj efkeÀme ÒekeÀej mes keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e
ceW efkeÀ³ee nw¤
0HFHH 1PH-Hä2HWOH1jMHHVç-Hä2HWOHH1ç'HMHäOH1HHVçHIRäOHH1PO-HLHäHIPH1´HHIOH1O-HHHIRäHIOH-H[¬HJa
'HHIÌ{MHIPH-HHYHP+H1OHHVÝHH-HHäHIPH+HÉ/HJ\HJä2YH1Í´HHIOH1O-HHHIRäOHH1PO-HL-HVä¬HJ
0HFH {a 'H1HIPH1a 'H-Hä2HWOH1HIFHOH-Häç2HWOHFHGa MHäÍa 'H-Hä2HWOHH1 )OH-Hä2HWOHHÍa 'HMHäOHHÍa 'HHIRäOHHÍa O-HNHG¢a 'H1HIPH1a ´HHIOHäa
O-HH1a'HHIRäHIOHÍa-HV1¬HJÉa'HHIÌäÍa'H1HIPH1a-HH1YH1P+H1OHÍaÝHH-HHäa'H1HIPH1a+HÉ/HJ\HJä2YH1 )HIOHä +HÉ/HJ\HJä2YHÍa´HHIOHäaO-HH1a'HHIRäOHHÍaO-HNHG¢a
JesNÊegÉ¤14¤
HeoeLe&ë-(Mece&) megKekeÀejkebÀ ie=nced~ Mece& Fefle ie=nveecemeg Heefþleced (efveIeb03~4) (Deefme) YeJeefle~ De$e meJe&$e
J³el³e³eë (DeJeOetleced) otjerke=Àleb efJe®eeefueleced (j#eë) ogämJeYeeJees pevlegë (DeJeOetleeë) otjerYetleeë (Dejele³eë)
oeveMeerueleejefnleeë Me$eJeë (Deefol³eeë) He=efLeJ³eeë~ Deefoefleefjefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced (efveIeb01~1) (lJekedÀ) lJeiJeled
(Deefme) YeJeefle (Òeefle) ef¬eÀ³eeLex He½eeoLex~ Òeleerl³eslem³e Òeeefleueesc³eb Òeen (efve©01~3) (lJee) leled leb Jee (Deefoefleë)
veeMejefnlees peieoeréejë~ Deefoefleefjefle Heoveecemeg Heefþleced (efveIeb05~5) Devesve %eevemJeªHeesçLeex ie=¿eles~ Devleefj#eb Jee
(JesÊeg) peeveeleg %eeHe³eleg Jee (Deefêë) cesIeë~ Deefêefjefle cesIeveecemeg Heefþleced (efveIeb01~10) (Deefme) Deefmle
(JeevemHel³eë) JevemHeleseJf e&keÀejes jmece³eë (ûeeJee) peueie=nerlees cesIeë~ ûeeJesefle cesIeveecemeg Heefþleced (efveIeb01~10)
(Deefme) Deefmle (He=LegyegOveë) He=Leg efJemleerCe¥ yegIvecevleefj#eb efveJeemeeLe¥ ³em³e me He=LegyegOvees cesIeë~ yegOvecevleefj#eb ye×e
Deeqmceved Oe=lee DeeHe Fefle (efve©010~44) (Òeefle) GkeÌleeLex (lJee) leced (Deefol³eeë) Devleefj#em³e (lJekedÀ) lJeiJeled
mesefJeveced (JesÊeg) peeveeleg %eeHe³eleg Jee¤ De³eb cev$eë (Mele0(1~1~4~4-7) J³eeK³eeleë¤14¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eg<ceodie=nb Mecee&emf e YeJeleg lemceeod ie=neod j#eesçJeOetlecejele³eesçJeOetlee YeJevleg~ le÷
ie=nceefol³eeilJeieefme He=eLf eJ³eemlJeiJeoefmlJeefle meJeex peveë ÒeefleJesÊeg~ ³ees JeevemHel³eesçefêë #Deefme% He=LegyegOvees ûeeJee
cesIeesçefme JeÊe&les, SleefÜÐeeceefoeflepe&ieoeréejmlegY³eb JesÊeg ke=ÀHe³ee Jeso³eleg~ efJeÜeveH³eefol³eemlJeiJeled lJee leb J³eJenejb
ÒeefleJesÊeg¤14¤
YeeJeeLe&ë-F&éejsCee%eeH³eles ceveg<³ewë Meg×e³eeë meJe&leesçJekeÀeMe³egkeÌlee³eeë He=efLeJ³ee ceO³es meJex<Je=leg<eg megKeoe³ekebÀ
ie=nb j®eef³elJee le$e megKesve mLeeleJ³eced~ lemceeled meJex ogäe ceveg<³ee oes<ee½e efveJeejCeer³eemle$e meJee&eCf e meeOeveev³eefHe
mLeeHeveer³eeefve~ le$ewJe Je=efänsleg³e&%eesçvegÿe³e megKeeefve mebHeeoveer³eeefve~ SJeb ke=Àles Jee³egJe=efäpeueMege×
f Üeje peieefle cenlmegKeb
efmeO³eleerelf e¤14¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legcneje Iej (Mece&) megKe osvesJeeuee (Deefme) nes~ Gme Iej mes (j#eë) ogämJeYeeJe Jeeues
ÒeeCeer (DeJeOetleced) Deueie keÀjes Deewj (Dejele³eë) oeve Deeefo Oece&jefnle Me$eg (DeJeOetleeë) otj neW~ GkeÌle ie=n
(Deefol³eeë) He=efLeJeer keÀer (lJekedÀ) lJe®ee kesÀ legu³e (Deefme) neW, (Deefoefleë) %eevemJeªHe F&éej ner mes Gme Iej keÀes
(ÒeefleJesÊeg) PH\HFHYHJHSHHYH: 'HHZM´HHâQH: OH/HHSHHV (JeevemHel³eë) JevemHeefle kesÀ efveefceÊe mes GlHeVe nesves (He=LegyegOveë)
DeefleefJemleej³egkeÌle Devleefj#e ceW jnves leLee (ûeeJee) peue keÀe ûenCe keÀjvesJeeuee (Deefêë) cesIe (Deefme) nw, Gme Deewj Fme
efJeÐee keÀes (Deefoefleë) peieoeréej legcnejs efue³es (JesÊeg) ke=ÀHee keÀjkesÀ peveeJes~ efJeÜeved Heg©<e Yeer (Deefol³eeë) He=efLeJeer keÀer
(lJekedÀ) lJe®ee kesÀ meceeve (lJee) GkeÌle Iej keÀer j®evee keÀes (ÒeefleJesÊeg) peeveW¤14¤
YeeJeeLe&ë-F&éej ceveg<³eeW keÀes Dee%ee oslee nw efkeÀ legce ueesie Meg× Deewj efJemleej³egkeÌle Yetefce kesÀ yeer®e ceW DeLee&led
yengle mes DeJekeÀeMe ceW meye $eÝlegDeeW ceW megKe osves ³eesi³e Iej keÀes yevee kesÀ Gme ceW megKeHetJe&keÀ Jeeme keÀjes leLee GmeceW jnves
Jeeues ogä mJeYeeJe³egkeÌle ceveg<³eeefo ÒeeCeer Deewj oes<eeW keÀes efveJe=Êe keÀjes, efHeÀj GmeceW meye HeoeLe& mLeeHeve Deewj Je<ee& keÀe nsleg
pees ³e%e nw, Gme keÀe Devegÿeve keÀj kesÀ veevee ÒekeÀej kesÀ megKe GlHeVe keÀjvee ®eeefn³es, keÌ³eeWefkeÀ ³e%e kesÀ keÀjves mes Jee³eg Deewj
Je=eäf peue keÀer Megef× Üeje mebmeej ceW Del³evle megKe efme× neslee nw¤14¤
Deivesmlevetefjl³em³e $eÝef<eë me SJe~ ³e%ees osJelee~ efve®e=ppeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë~ nefJe<ke=Àefoefle
³eepeg<eer HeeqxMívoë~ He_®eceë mJejë¤
Hegveë me ³e%eë keÀer¢Mees YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
GkeÌle ³e%e efkeÀme ÒekeÀej keÀe neslee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'H1LYHVPOH1YHWMäHIPH -HH1HHV HI-H1PHSH {YHE RV1-H-HHU{OHHV O-HH LH Áeefce ye=ÉQRG ÝHHä-HHHIPH -HevemHeNl³eë meçFNob
RV1-HV<HHVäQ1HI-HÍ0HäFHHU-HPHJÉ0HHIFHä0HFHHU-HaQHI-HäNH¢ÉRVHIQ1QHI-HäNH¢ÉRVHIQä
'H1LYHVÍa OH1YHWÍa 'H1HIPH1a -HH1HÍa HI-H1PHSH {YH1HIFHHIOH{ HI-H1çPHSH {YHFHGa RV1-H-HHU{OHH1 )HIOH{ RV1-Hç-HHU{OHHVa O-HH1a LHÉÁeÉefceN~
ye=ÉQRGÝHH1-HVHIOH{ \HÉnledçÝHH{-HHa 'H1HIPH1a -HH1YH1P+H1OHÍa PHÍa )1RFHGa RV1-HV<HäÍa Q1HI-HÍa 0H1FHHU1-H1a 0H1HIFH1-HVHIOH{ 0HHIFH-Ha PHJÉ0HFHHUHIOH{
megÉç0HHIFH{a 0H1FHHU1-H1a 0H1HIFH1-HVHIOH{ 0HHIFH-Ha QHI-HäNH¢OHGa QHI-HäÍNH¢ÉefoefleN QHI-HäÍNH¢OHGa 'HHa )1HIQ1a QHI-HäNH¢OHGa QHI-HäÍNH¢ÉefoefleN
QHI-HäÍçke=Àled~ Dee~ FNefnN¤15¤
HeoeLe&ë-(Deivesë) Yeewelf ekeÀm³e (levetë) MejerjJeÊem³e meb³eesiesve~ efJemle=lees ³e%eë (Deefme) YeJeefle~ De$e meJe&$e
Heg©<eJ³el³e³eë (Jee®eë) JesoJeeC³eeë (efJemepe&veced) ³epeceevesve nesle=eYf e½e nefJe<eml³eeiees ceewveb Jee (osJeJeerle³es) osJeeveeb
HI-HRJHHEHIR-HLHJ&HHYHHE-HH-HHUHIOHHH YHE´HH+H&HE´HSHYHE-HHHIâÍ´HNH¢H0HÍa'HYHV<H*+HRV0HYHEHI-HHI-H2H<HHVLHHV Jee ³em³eeb lem³ew~ Jeer
ieefOH-HHHIâ´HSHYHNH¢HYOHPHYH.HHRYHVHJ (lJee) leefceceb mec³ekedÀ MeesefOeleb nefJeëmecetnced (ie=Áeefce) mJeerkeÀjesefce (ye=nodûeeJee)
ye=n÷emeew ûeeJee ®e meë (Deefme) Deefmle (JeevemHel³eë) ³ees JevemHeleseJf e&keÀejmleb nefJeëmebmkeÀejeLe&ced (meë) lJeb ³epeceeveë
(Foced) ³eled Òel³e#eb ngleb leled (osJesY³eë) efJeÜÓ³ees efoJ³eiegCesY³ees Jee (nefJeë) mebmke=Àleb megievO³eeefo³egÊebÀ êJ³eced
(Meceer<Je) ogëKeefveJe=Êe³es megKemecHeeoveeLe¥ kegÀ©<Je~ Meceg GHeMeces Fl³emceeod yengueb ívoefme #Deäe02.4.73% Fefle
M³evees uegkedÀ~ leg©mleg Mec³ece0(Deäe07~3~95) Fleer[eieceë~ cenerOejsCee$e MeHees uegefiel³eMeg×b J³eeK³eeleced~ (megMeefce)
megÿg ogëKeb Meefcelegb Meerueb Oece&ë HeoeLee&veeb meeOegkeÀjCeb Jee ³em³e leled~ Meefcel³eäe0 ( Deäe0 3~2~141) Devesve
MeceseIf e&vegCed~ FoceefHe HeocegJeìcenerOejeY³eecev³eLewJe J³eeK³eeleced (Meceer<Je) Hegve©÷ejCeb nefJe<eesçl³evlemebmkeÀejÐeesleveeLe&ced
(nefJe<ke=Àled) nefJeë keÀjeself e~ Deve³ee JesoJeeC³ee mee nefJe<ke=Àod JeekedÀ (Sefn) DeO³e³evesvewJewelf e ÒeeHveesefle (nefJe<ke=Àled) De$e
³e%emecHeeovee³e yeéïeCe#eef$e³eJewM³eMetêeCeeb ®elegefJe&Oee JesoeO³e³evemebmke=Àlee megeMf eef#elee Jeeied ie=¿eles¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1~1~4~8-10) J³eeK³eeleë¤15¤
DevJe³eë-Denb meJeex pevees ³em³e nefJe<eë mebmkeÀeje³e~ ye=nodûeeJeeçm³eefmle JeevemHel³e½e ³eefoob osJesY³ees YeJeefle leb
osJeJeerle³es ie=Áeefce~ ns efJeÜved! me lJeb osJesY³ees efJeÜÓîeë megMeeEce le×efJeë Meceer<Je Meceer<Je~ les ceveg<³ee Jesoeoerevf e
0HHkHHI&H+HàHIYOH+HHàHHIYOHHOHHYHV-HVHE-HHLHGQHI-HNe=Àosenf nefJe<ke=Àosnerl³een¤15¤
YeeJeeLe&ë-³eoe ceveg<³ee Jesoeefo0HHkÜeje ³e%eef¬eÀ³eeb HeÀueb ®e efJeefolJee megmebmke=Àlesve nefJe<ee ³e%eb kegÀJe&efvle leoe me
megievO³eeefoêJ³enesceÜeje HejceeCegce³ees YetlJee Jee³eew Je=efäpeues ®e efJemle=leë meved meJee&ved HeoeLee&vegÊeceeved kegÀJe&ved efoJ³eeefve
megKeeefve mecHeeo³eefle~ ³e½ewJeb meJex<eeb ÒeeefCeveeb megKee³e HetJeexÊebÀ ef$eefJeOe ³e%eb efvel³eb keÀjesefle leb meJex ceveg<³ee nefJe<ke=Àosefn
nefJe<ke=Àosnerefle melkegÀ³³e&ë¤15¤
HeoeLe&ë-ceQ meye peveeW kesÀ meefnle efpeme nefJe DeLee&led HeoeLe& kesÀ mebmkeÀej kesÀ efue³es (ye=nodûeeJee) yeæ[s-yeæ[s HelLej
(Deefme) nQ Deewj (JeevemHel³eë) keÀeÿ kesÀ cetmeue Deeefo HeoeLe& (osJesY³eë) efJeÜeved Jee efoJ³eiegCeeW kesÀ efue³es Gme ³e%e keÀes
(osJeJeerle³es) ÀHVáLHJ&HH: NHV¢´HNH¢H0H'HHZMÀHVáHI-H¾HYHG -HHHI-HHI-H2H<HHVLHH: NH¢HU ´HHHIâNHV¢HIXHHV (Òeefleie=Áeefce) ûenCe keÀjlee
ntb~ ns efJeÜeved ceveg<³e! legce (osJesY³eë) efJeÜeveeW kesÀ megKe kesÀ efue³es (meg, Sefce) De®ís ÒekeÀej ogëKe Meevle keÀjves Jeeues
(nefJeë) ³e%e keÀjves ³eesi³e HeoeLe& keÀes (Meceer<Je) 'HOHYOH0HJ¹NH¢MHVaSHHVFHYHJH-HVR'HHHIR0HHkH:NH¢HV´HHUHOI H+HW-H NH¢+HÈÔHV
Jee Heæ{eles nQ, GvneR keÀes ³en (nefJe<ke=Àled) nefJeë DeLee&led nesce ceW ®eæ{eves ³eesi³e HeoeLeeX keÀe efJeOeeve keÀjves Jeeueer pees efkeÀ
³e%e keÀes efJemleej keÀjves kesÀ efue³es Jeso kesÀ Heæ{ves mes yeéïeCe, #eef$e³e, JewM³e Deewj MetêeW keÀer Meg× megefMeef# ele Deewj Òeefme×
JeeCeer nw, PHHV´HHâQHVOHHUQZ
YeeJeeLe&ë-SH\HFHYHJH-HVR'HHHIR0HHkH:NHV¢¾HMHHHHI¬eÀ³ee Deewj GmekeÀe HeÀue peeve kesÀ Megef× Deewj GÊecelee kesÀ
meeLe ³e%e keÀes keÀjles nQ, leye Jen megieefvOe Deeefo HeoeLeeX kesÀ nesce Üeje HejceeCeg DeLee&led Deefle met#ce neskeÀj Jee³eg Deewj
Je=eäf peue ceW efJemle=le ngDee meye HeoeLeeX keÀes GÊece keÀj kesÀ efoJ³e megKeeW keÀes GlHeVe keÀjlee nw~ pees ceveg<³e meye ÒeeefCe³eeW
kesÀ megKe kesÀ DeLe& HetJeexkeÌle leerve ÒekeÀej kesÀ ³e%e keÀes efvel³e keÀjlee nw, Gme keÀes meye ceveg<³e nefJe<ke=Àled DeLee&led ³en ³e%e keÀe
efJemleej keÀjves Jeeuee, ³e%e keÀe efJemleej keÀjves Jeeuee GÊece ceveg<³e nw, Ssmee JeejcJeej keÀnkeÀj melkeÀej keÀjW¤15¤
kegÀkeÌkegÀìesçmeerl³em³e $eÝef<eë me SJe~ Jee³egoxJelee~ #mJeje[d% yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤osJees
Jeë meefJelesl³em³e $eÝef<eë me SJe~ meefJelee osJelee~ efJeje[d iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë me ³e%eë keÀer¢Meesçmleerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Yeer ³en ³e%e kewÀmee nw, mees Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
kegÀÉkeÌkegÀÉìesnÉHIPH1 FH2HJHä ISHÉç)H1FHWSH 1FHH-HäR1 O-HHHä -H1Hj PHä«eÉOHj PHä«eOHE SHVFH -H1H -Hä¹FHHIPH1 ´HHIOHä
lJee JeN<e&-Hä¹E -HV¬HJÉ +HMHä+HWOH1jMH1Í+HMHä+HWOHH1 'HMHäOH1HHVç+HäQOH1jMHHV{ -HH1HJ-HH[1 HI-HHI-HäYH¬HJ¢RV1-HHV -HäÍPHHI-H1OHH
HIQMä&H+HHHI&H1Í´HHIOHäLH<&HH1O-HHTÏäÌV&H+HH1HI&HYHHä
kegÀÉkeÌkegÀÉÎÍa 'H1HIPH1a FH2HJäHISHÉ FefleN FH2HJäçHISHÍa )HäFHGa 7ppe {FHGa 'HHa -HR1a O-HHHäa -H1HEa PHE1,HH1OHFHG PH,HHOH1HIFHäHIOH
PHE,HH1OHjPH,HHOHFHGa SHV1FH1a -H1H -H¹1HIFHHIOH -H1H çJe¹äFHGa 'H1HIPH1a ´HHIOHa O-HH1a -H1H -Hä¹Nefceefle JeN<e&ç-Hä¹FHGa -HV1¬HJÉa +HMHä+HWOH1HIFHHIOH1a
+HMHäç+HWOHFHGa MHäÍa +HMHä+HWOHH1 )HIOH1 +HMHäç+HWOHHÍa 'HMHäOHHÍa 'H+HäQOH1HIFHOH+HäçQOHFHGa MHäÍa -HH1HJÍa -H1Ía HI-Ha HI-H1YH1¬HJ¢ RV1-HÍa
JeNë~ PH1HI-H1OHHaHIQMä&H+HHHI&H1HIMHIOH1HIQMä&Hç+HHHI&HÍa´HHIOHäaLHÉYCeeNlegÉa'HHTÏÌV&Ha+HH1HI&HYHHä
HeoeLe&ë-(kegÀkeÌkegÀìë) kegÀkebÀ HejêJ³eeoeleejb ®eesjb Me$egb Jee kegÀìefle ³esve me ³e%eë (Deefme) Deefmle~ De$e meJe&$e
J³el³e³eë (ceOegefpe»ë) ceOegjiegCe³egkeÌlee efpe»e pJeeuee Òe³egp³eles ³eeqmceved meë (F<eced) DeVeeefoHeoeLe&mecetnced
F<eefcel³eVeeveecemegg Heefþleced (efveIeb01~7) (Tppe&ced) efJeÐeeefoHeje¬eÀcecevegÊecejmeb Jee (Dee) ef¬eÀ³ee³eesies (Jeo) GHeefoMe
(lJe³ee) Hejcesés ejsCe efJeog<ee JeerjCs e Jee men me²l³e (mebIeeleb mebIeeleced) mec³eiIev³evles pevee ³eeqmceved leb mebûeececed~ mebIeele
Fefle mebûeeceveecemeg Heefþleced (efveIeb02~17) De$e JeerHmee³eeb efÜ©efkeÌleë (pes<ce) pe³esce~ De$e efue*Lex ueg[d~
De[dJe=×îeYeeJe½e (Je<e&Je=×ced) 0HkHkH&HHE -H2H HIHOHHMFHG (Deefme) YeJeefle (Òeefle) ef¬eÀ³ee³eesies (lJee) lJeeb leb ³e%eb Jee
(Je<e&Je=×ced) Je=äJs e&Oe&kebÀ ³e%eced (JesÊeg) peeveeleg (HejeHetleced) Hejeieleb Hetleb HeefJe$elJeb ³emceeled leled (j#eë) ogämJeYeeJees
cetKe&ë (HejeHetleeë) Hejeieleë Hetleë HeefJe$emJeYeeJees ³esY³emles (Dejele³eë) HejHeoeLe&ie=nerleejë Me$eJeë (DeHenleced)
DeHenv³eles ³eled leled (j#eë) om³egmJeYeeJeë (Jee³egë) ³eesç³eb Yeewelf ekeÀes Jeeefle (Jeë) leeved ngleeved HejceeCegpeueeefoHeoeLee&ved
(efJe) efJeMes<eeLex (efJeveÊegÀ) Jes®e³eefle Jes®e³eleg Jee~ De$eeÐes He#es ue[Lex uees[vleie&lees C³eLe&½e (osJeë) ÒekeÀeMemJeªHeë
(meefJelee) Je=efäÒekeÀeMeÜeje efoJ³eiegCeeveeb ÒemeJenslegë (efnjC³eHeeefCeë) efnjC³eb p³eesefleë HeeefCen&mleë efkeÀjCeJ³eJenejes Jee
³em³e meë~ p³eesefleefn& efnjC³eced (Mele04~3~1~21) (Òeefleie=YCeeleg) Òeefleie=Áeefle~ De$e ËûenesYe&Mívoefme nm³e YelJeb
JekeÌleJ³eced (Deäe08~2~32) Fefle nkeÀejm³e mLeeves YekeÀejë ue[Lex ueesìd ®e (Deeq®íêsCe) efíêjefnlesvewkeÀjmesve
(HeeefCevee) efkeÀjCemecetnvs e J³eJenejsCe¤ De³eb cev$eë (Mele0(1~1~4~18-24) J³eeK³eeleë¤16¤
DevJe³eë-³eleesç³eb ³e%ees ceOegepf e»ë kegÀkeÌkegÀìesçm³emleer<ecetppe¥ ®e ÒeeHe³eefle lemceeled me meowJeevegÿs³eë~ ns efJeÜved!
lJecem³e ef$eefJeOem³e ³e%em³eevegÿevem³e iegCeeveeb ®e JesÊeeefme lemceeod DeeJeo Òel³e#ecegHeefoMe~ ³elees Je³eb lJe³ee men mebIeeleb
mebIeeleceepes<ce meJee&ved mebûeeceeved eqJepe³esceefn~ meJeex ceveg<³ees Je<e&Je=×b lJee lJeeb leb Je<e&Je=×b ³e%eb Jee ÒeefleJesÊeg~ SJeb ke=ÀlJee
meJezpe&vewë HejeHetleb j#eë HejeHetlee Dejele³eesçHenleb j#eë meowJe keÀe³³e&ced~ ³eLeeç³eb efnjC³eHeeefCeJee&³egjeq®íêsCe HeeefCevee ³e%es
mebmeejsçeqivevee met³³es&Ce efJeeq®íVeeved HeoeLe&keÀCeeved Òeefleie=YCeeefle~ ³eLee ®e efnjC³eHeeefCeë meefJelee osJeë #Jeë% leeved
efJeefJeveefkeÌle He=LekeÌkeÀjeself e leLewJe Hejceséejes efJeÜeved ceveg<³e½eeeq®íêsCe HeeefCevee meJee& efJeÐee efJeefJeveÊegÀ~ Òeefleie=YCeeleg leLewJe
ke=ÀHe³ee mebÒeerl³ee ®ewleew Jees ³eg<ceeveevevokeÀjCee³e Òeefleie=Áerleë¤16¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ F&éejë meJee&ved ceveg<³eevee%eeHe³eefle ceveg<³ew³e&%eevegÿeveb mebûeeces ogäMe$etCeeb efJepe³ees
iegCe%eeveb efJeÐeeJe=×mesJeveb ogäeveeb ceveg<³eeCeeb oes<eeCeeb Jee efvejekeÀjCeb meJe&HeoeLe&®ísokeÀesçeqiveë met³³eex Jee leLee
meJe&HeoeLe&OeejkeÀes Jee³eg½eemleerefle efJe%eeveb HejceséejesHeemeveeb efJeÜlmeceeieceb ®e ke=ÀlJee meJee& efJeÐeeë ÒeeH³e meowJe meJee&Lee&
megKeesVeefleë keÀe³exelf e¤16¤
HeoeLe&ë-efpeme keÀejCe ³en ³e%e (ceOegefpe»ë) efpeme ceW ceOegj iegCe³egkeÌle JeeCeer nes leLee (kegÀkeÌkegÀìë) ®eesj Jee
Me$egDeeW keÀe efJeveeMe keÀjves Jeeuee (Deefme) nw Deewj (F<eced) DeVe Deeefo HeoeLe& Jee (Tpe&ced) efJeÐee Deeefo yeue Deewj GÊece
mes GÊece jme keÀes oslee nw, Fmeer mes GmekeÀe Devegÿeve meoe keÀjvee ®eeefn³es~ ns efJeÜeved ueesiees! legce GkeÌle iegCeeW keÀes osves
Jeeuee pees leerve ÒekeÀej keÀe ³e%e nw, GmekesÀ Devegÿeve Deewj iegCe kesÀ %eelee (Deefme) nes, Deleë nce ueesieeW keÀes Yeer GmekesÀ
iegCeeW keÀe (DeeJeo) GHeosMe keÀjes, efpememes (Je³eced) nce ueesie (lJe³ee) legcnejs meeLe (mebIeeleb mebIeeleced) efpeveceW GÊece
jerefle mes Me$egDeeW keÀe Hejepe³e neslee nw DeLee&led Deefle Yeejer mebûeeceeW keÀes JeejcJeej (Dee pes<ce) meye ÒekeÀej mes peerleW, keÌ³eeWefkeÀ
DeeHe ³eg×efJeÐee kesÀ peeveves Jeeues (Deefme) nQ, Fmeer mes meye ceveg<³e (Je<e&Je=×ced) 0Hk'HHZM'HkHI-HÐee keÀer Je<ee& keÀes
yeæ{eves Jeeues (lJee) DeeHe leLee (Je<e&Je=×ced) Je=efä kesÀ yeæ{eves Jeeues GkeÌle ³e%e keÀes (ÒeefleJesÊeg) peeveW~ Fme ÒekeÀej mebûeece
keÀjkesÀ meye ceveg<³eeW keÀes (HejeHetleced) HeefJe$elee Deeefo iegCeeW keÀes íesæ[ves Jeeues (j#eë) ogä ceveg<³e leLee (HejeHetleeë) Megef×
keÀes íesæ[ves Jeeues Deewj (Dejele³eë) oeve Deeefo Oece& mes jefnle Me$egpeve leLee (j#eë) [ekegÀDeeW keÀe pewmes (DeHenleced) veeMe
nes mekesÀ-HZPHH´HHvPHRHNH¢MYHHHHHIQHVaSHZPHVHQ(efnjC³eHeeefCeë) efpemekeÀe p³eesefle neLe nw, Ssmee pees (Jee³egë) HeJeve
nw, Jen (Deeq®íêsCe) SkeÀjme (HeeefCevee) DeHeves ieceveeieceve J³eJenej mes ³e%e Deewj mebmeej ceW Deeqive Deewj met³³e& mes Deefle
met#ce ngS HeoeLeeX keÀes (Òeefleie=YCeeleg) ûenCe keÀjlee nw~ Jee (efnjC³eHeeefCeë) pewmes efkeÀjCe nQ neLe efpeme kesÀ Jen
(efnjC³eHeeefCeë) efkeÀjCe J³eJenej mes (meefJelee) Je=efä Jee ÒekeÀeMe kesÀ Üeje efoJ³e iegCeeW kesÀ GlHeVe keÀjves ceW nsleg (osJeë)
ÒekeÀeMece³e met³³e&ueeskeÀ (Jeë) Gve HeoeLeeX keÀes (efJeefJeveÊegÀ) Deueie-Deueie DeLee&led HejceeCegªHe keÀjlee nw, Jewmes ner
Hejceséej Jee efJeÜeved Heg©<e (Deeq®íêsCe) efvejvlej (HeeefCevee) DeHeves GHeosMeªHe J³eJenej mes meye efJeÐeeDeeW keÀes
(efJeefJeveÊegÀ) ÒekeÀeMe keÀjW, Jewmes ner ke=ÀHee keÀjkesÀ Òeerelf e kesÀ meeLe (Jeë) legcekeÀes Del³evle Deevevo keÀjves kesÀ efue³es
(Òeefleie=YCeeleg) ûenCe keÀjles nQ¤16¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw- Hejceséej meye ceveg<³eeW keÀes Dee%ee oslee nw efkeÀ ³e%e keÀe Devegÿeve,
mebûeece ceW Me$egDeeW keÀe Hejepe³e, De®ís-De®ís iegCeeW keÀe %eeve, efJeÜeveeW keÀer mesJee, ogä ceveg<³e Jee ogä oes<eeW keÀe l³eeie
leLee meye HeoeLeeX keÀes DeHeves leeHe mes efíVe-efYeVe keÀjves Jeeuee Deeqive Jee met³³e& Deewj GvekeÀe OeejCe keÀjves Jeeuee Jee³eg nw,
Ssmee %eeve Deewj F&éej keÀer GHeemevee leLee efJeÜeveeW keÀe meceeiece keÀjkesÀ Deewj meye efJeÐeH'HH: NH¢HV ´HHâQHVNHV¢PH\HNHV¢HIXHHV
meye megKeeW keÀer GlHeVe keÀjves Jeeueer GVeefle meoe keÀjveer ®eeefn³es¤16¤
Oe=efäjmeerl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee~ yeéïeer HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLeeeqiveMeyosve eEkeÀ eEkeÀ ie=¿eles lesve eEkeÀ eEkeÀ ®e YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
Deye DeeqiveMeyo mes efkeÀme-efkeÀme keÀe ûenCe efkeÀ³ee peelee Deewj Fmemes keÌ³ee keÌ³ee keÀe³³e& neslee nw, Fme
efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
2HHIÆäM1PH+HHäÉLYHVÉ'H1HTLYHFHH1FHHRSHHIQ1HIYHH¢1-HHRäjPHV12HHRVä-H1HSH-HQa
Oe´gÉ-HFHäHIPH+HHI/H1-HH5äjQ\HÑH1-HHIYHäO-HHHH1-HHIYHäPHSHHOH1-HYHJ+HäR2HHHIFH1<HHOHä-HPH-H12HHHä
2HHIÆÍa 'H1HIPHa 'H+Hä~ DeNivesN~ DeNeqiveceda 'HH1FHHR1HIFHOHHäFHç'HRäFHGa SH1HIQ1a HIYH¬eÀNJ³eeoNefceefle efve<¬eÀJ³eNç'HRäFHGa PHV2H1a
Dee~ osNJeN³epeNefceefle~ osJeNçHSHäFHGa-H1Q1a2HJÉJeced~ DeNefmeN~ He=ÉefLe-HHU{FHGa ¢1jQ1a\H1ÑH1-HYHHUHIOH\HÑH1ç-HHIYHäaO-HH1aH1H1-HYHHUHIOHäHH1ç-HHIYHäa
PH1SHH1OH1-HYHHUHIOHäPHSHHOH1ç-HHIYHäa*+HäçR12HH1HIFH1a<HHOHä-HPH-H12HHHä
HeoeLe&ë-(Oe=efäë) ÒeieuYe FJe ³epeceeveë (Deefme) YeJeefme YeJeefle Jee~ De$e He#es J³el³e³eë (DeHe) ef¬eÀ³ee³eesies
(Deives) Hejceséej OevegJexoefJeÜved Jee (Deeqiveced) efJeÐegoeK³eced (Deeceeoced) DeeceeveHekeÌJeeveefÊe leced (peefn) eEnme³e
(efve<¬eÀJ³eeoced) ¬eÀJ³eb HekeÌJeceebmeceefÊe lemceeefVeie&lemleced (mesOe) 0HHkHHI&HHI0HHH(Dee) ef¬eÀ³ee³eesies (osJe³epeced) osJeeved
efJeog<ees efoJ³eiegCeeved pe³eefle me²leeved keÀjeself e ³esve ³e%esve me osJe³eìd leced~ De$e Dev³esY³eesçefHe ¢M³evles #Deäe03.2.75%
Fefle met$esCe ke=Àlees yengueced #Deäe0Yee0Jee03.2.113% Fefle JeeefÊe&kesÀve ®e keÀjCes efJe®ed Òel³e³eë (Jen) ÒeeHe³e ÒeeHe³eefle
Jee~ De$e meJe&$e He#es J³el³e³eë (Oe´gJeced) efve½eueb megKeced (Deefme) YeJeefle (He=efLeJeerced) efJemle=leeb YetecE e lelmLeeved ÒeeefCeve½e
(¢bn) GÊeceiegCewJe&Oe&³e JeOe&³eefle Jee (ye´ïeJeefve) yeéïeCeb efJeÜebmeb Jeveefle leced~ ívoefme Jevemevejef#eceLeeced ( Deäe0
3~2~27 ) Devesve ye´ïeesHeHeos JeveOeeleesefjved Òel³e³eë~ megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% Fl³ecees uegkedÀ ®e (lJee) lJeeb leb
Jee (#e$eJeefve) #e$eb mebYeeefpeveb Jeveefle leced~ De$eeH³ecees uegkedÀ (mepeeleJeefve) peeleb peeleb Jeveefle me peeleJeefveë meceeve½eemeew
peeleJeefvemleced~ meceevem³e ívom³ecet×&ÒeYe=l³egokexÀ<eg (Deäe06~3~84) Devesve meceevem³e mekeÀejeosMeë (GHeoOeeefce) Ëo³es

JesÐeeb efJeceeveeefo³eeves<eg Jee Oeej³eeefce (Yeéle=J³em³e) efÜ<eleë Me$eesë (JeOee³e) veeMee³e nvevee³e¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1~1~5~3-8 ) J³eeK³eeleë¤17¤
DevJe³eë-ns Deives Hejceséej! lJeb Oe=efäjefme~ Delees efve<¬eÀJ³eeoceeceeob osJe³epeceeÅive mesOe~ SJeb ce²uee³e
0HHkHHI&HHI0HHIHO-HHRJÍ.HFH+HSHHIQPHJ.HE HH-HRaOH/HHQV +HMFHVËHMO-HE 2HJ-HFHHIPHa'HOHÍ He=efLeJeeR ¢bn~ ns peieoeréejeives!
³ele F&¢Mees YeJeeved lemceeonb Yeéle=J³em³e JeOee³e ye´ïeJeefve #e$eJeefve mepeeleJeefve lJee lJeecegHeoOeeceerl³eskeÀesçvJe³eë¤
ns ³epeceeve efJeÜved! ³eleesç³eceeqiveOe=&efäjm³eefmle leLee ®eeceeefVe<¬eÀJ³eeod osJe³epeb ³e%eceeJenefle lemceeled
lJeefcececeeceeob osJe³epeceeqiveceeJen~ mesOe~ Dev³esY³emlecesJeb efMe#e³e leovegÿevesve oes<eeveHepeefn~ ³eleesç³eceeqiveë met³³e&ªHesCe
Oe´gJeesçm³eefmle lemceeo³eceekeÀ<e&Cesve He=efLeJeeR ¢bn ¢bnefle Oejefle lemceeled #lJee% lecenb #ye´ïeJeefve% ye´ïeJeeEve ##e$eJeefve%
#e$eJeeEve #mepeeleJeefve% mepeeleJeeEve Yeéle=J³em³e JeOee³eesHeoOeeceerelf e efÜleer³eë¤17¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ meJe&MeefkeÌleceleséejsCe ³eleesç³eceeceeÎenkeÀmJeYeeJeesçiveer jef®elemlelees vee³eb
YemceeefokebÀ oiOegb meceLeex YeJeefle~ ³esvesceeved HeoeLee&ved HekeÌlJeeçoefvle #me Deeceeled% ³esveesojmLeceVeb He®³eles #me peeþjë% ³esve
®e ceveg<³ee ce=leb osnb onefvle me ¬eÀJ³eeled meb%eesçeqive³exvee³eb efoJ³eiegCeÒeeHekeÀes efJeÐegoeK³e½e jef®elemleLee ³esve
He=efLeJeerOeejCeekeÀ<e&CeÒekeÀeMekeÀë met³³eex jef®eleë~ ³e½e ye´ïeefYeJexoefJeefÓyeé&ïeCewë #eef$e³ewë meceevepevceefYece&veg<³ew½e Jev³eles
mebmesJ³eles~ leLee ³eë meJex<eg peeles<eg HeoeLex<eg JeÊe&ceeveë Hejceséejes Yeewelf ekeÀesçeqiveJee&~ me SJe meJez©Heem³ees YeeweflekeÀ½e
ef¬eÀ³eeefmeO³eLe¥ mesJeveer³e Fefle¤17¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Hejceséej! DeeHe (Oe=efäë) ÒeieuYe DeLee&led Del³evle efveYe&³e (Deefme) nQ, Fme keÀejCe
(efve<¬eÀJ³eeoced) HekesÀ ngS Yemce Deeefo HeoeLeeX keÀes íes[ æ kesÀ (Deeceeoced) keÀ÷s HeoeLe& peueeves Deewj (osJe³epeced) efJeÜeved
Jee Þesÿ iegCeeW mes efceueeHe keÀjeves Jeeues (Deeqiveced) YeeweflekeÀ Jee efJeÐegled DeLee&led efyepegueerªHe Deeqive keÀes DeeHe (mesOe) efme×
keÀerefpe³es~ Fme ÒekeÀej nce ueesieeW kesÀ ce²ue DeLee&led GÊece-*¬HFHPHJ.HQHVYHV NHV¢HIXHHV 0HHkH: NH¢HU HI0HHHNH¢MNHV¢RJÍ.HH:
keÀes (DeHepeefn) otj keÀerefpe³es Deewj Deevevo keÀes (DeeJen) ´HHâNH¢HUHISHHV OH/HHQV +HMFHVËHM'HH+H(Oe´gJeced) efve½eue megKe
osves Jeeues (Deefme) nQ, Fme mes (He=efLeJeerced) efJemle=leYetefce Jee GmeceW jnves Jeeues ceveg<³eeW keÀes (¢bn) GÊece iegCeeW mes
Je=e×f ³egkeÌle keÀerefpe³es~ ns Deives peieoeréej! efpeme keÀejCe DeeHe Del³evle ÒeMebmeveer³e nQ, Fmemes ceQ (Yeéle=J³em³e) ogä Jee
Me$egDeeW kesÀ (JeOee³e) efJeveeMe kesÀ efue³es (ye´ïeJeefve) (#e$eJeefve) (mepeeleJeefve) yeéïeCe, #eef$e³e leLee ÒeeefCecee$e kesÀ megKe
Jee ogëKe J³eJenej kesÀ osves Jeeues (lJee) DeeHe keÀes (GHeoOeeefce) Ëo³e ceW mLeeHeve keÀjlee ntb¤ ³en Fme cev$e keÀe ÒeLece
DeLe& ngDee¤
leLee ns efJeÜeved ³epeceeve! efpeme keÀejCe ³en (Deives) Yeewelf ekeÀ Deeqive (Oe=efäë) Deefleleer#Ce (Deefme) nw leLee
efveke=Àä HeoeLeeX keÀes íesæ[ keÀj GÊece HeoeLeeX mes (osJe³epeced) HI-H¾HYHG -HH HIR-H LHJ&HH: NH¢HV ´HHâ NH¢MHYHV -HHXHV HH NH¢HV
(DeeJen) ´HHâNH¢MHOHHQZ)PHPHV OHJFH(efve<¬eÀJ³eeoced) HekesÀ ngS Yemce Deeefo HeoeLeeX keÀes íes[ æ kesÀ (Deeceeoced) keÀ÷s
HeoeLe& peueeves Deewj (osJe³epeced) HI-H¾HYHG -HHHIR-HLHJ&HH: NH¢V ´HHâNH¢MHYHV -HHXHV (Deeqiveced) Òel³e#e Jee efyepegueerªHe Deeqive
keÀes (DeeJen) ´HHâNH¢MHV OH/HH*PHNHV¢SHHYHYHV NH¢HU )ÏHNH¢MYHV -HHXHV XHHVLHH: NH¢HV 0HHkH: NH¢HU *¬HFH-GÊece efMe#eeDeeW kesÀ
meeLe GmekeÀe GHeosMe (mesOe) keÀjes leLee GmekesÀ Devegÿeve ceW pees oes<e neW, GvekeÀes (DeHepeefn) efJeveeMe keÀjes~ efpeme keÀejCe
³en Deeqive met³³e&ªHe mes (Oe´gJeced) efve½eue (Deefme) nw, Fmeer keÀejCe ³en DeekeÀ<e&CeMeefkeÌle mes (He=efLeJeerced) efJemle=le Yetefce Jee
GmeceW jnves Jeeues ÒeeefCe³eeW keÀes (¢bn) ¢æ{ keÀjlee nw, Fmeer mes ceQ (lJee) Gme (ye´ïeJeefve) (#e$eJeefve) (mepeeleJeefve)
yeéïeCe, #eef$e³e Jee peerJecee$e kesÀ megKe ogëKe keÀes Deueie-Deueie keÀjeves Jeeues YeeweflekeÀ Deeqive keÀes (Yeéle=J³em³e) ogä Jee
Me$egDeeW kesÀ (JeOee³e) efJeveeMe kesÀ efue³es nJeve keÀjves keÀer Jesoer Jee efJeceeve Deeefo ³eeveeW ceW (GHeoOeeefce) mLeeHeve keÀjlee ntb¤
³en otmeje DeLe& ngDee¤17¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ meJe&MeefkeÌleceeved F&éej ves ³en Yeewelf ekeÀ Deeqive Deece DeLee&led keÀ÷s HeoeLe&
peueeves Jeeuee yevee³ee nw, Fme keÀejCe YemceªHe HeoeLeeX kesÀ peueeves keÀes meceLe& veneR nw~ efpememes efkeÀ ceveg<³e keÀ÷s-keÀ÷s
HeoeLeeX keÀes HekeÀe keÀj Keeles nQ #Jen Deeceeled% leLee efpeme keÀjkesÀ meye ÒeeefCe³eeW keÀe Kee³ee ngDee DeVe Deeefo êJ³e HekeÀlee nw
#Jen peeþj% Deewj efpeme keÀjkesÀ ceveg<³e ueesie cejs ngS Mejerj keÀes peueeles nQ, Jen ¬eÀJ³eeled Deeqive keÀnelee nw Deewj efpememes
HIR-HLHJ&HH: NH¢HV ´HHâNH¢MHYHs Jeeueer efJeÐegled yeveer nw leLee efpememes He=efLeJeer keÀe OeejCe Deewj DeekeÀ<e&Ce keÀjves Jeeuee met³³e&
yevee nw Deewj efpemes JesoefJeÐee kesÀ peeveves Jeeues yeéïeCe Jee OevegJexo kesÀ peeveves Jeeues #eef$e³e Jee meye ÒeeefCecee$e mesJeve keÀjles
nQ leLee pees meye mebmeejer HeoeLeeX ceW JeÊe&ceeve Hejceséej nw, Jener meye ceveg<³eeW keÀe GHeem³e osJe nw leLee pees ef ¬eÀ³eeDeeW keÀer
efmeef× kesÀ efue³es Yeewelf ekeÀ Deeqive nw, ³en Yeer ³eLee³eesi³e keÀe³³e& Üeje mesJee keÀjves kesÀ ³eesi³e nw¤17¤
Deives ye´ïesl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee meJe&m³e~ HetJe&m³e yeéïeer Geq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~
Oe$e&cemeerefle ceO³em³ee÷ea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~ efJeéeeY³e Fl³egÊejm³ee®eea HeeqxMívoë~ He_®eceë
mJejë¤
HegvejeqiveMeyosveeskeÌleeJeLee&JegHeefoM³esles¤
efHeÀj Yeer Deeqive Meyo mes Deieues cev$e ceW efHeÀj oesveeW DeLeeX keÀe ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
'HLYHV1 \HÑHä LH<&HHU-H 2H1&HäFHPH1YOHHIM{HE jQ \HÑH1-HHIYHä O-HH HH1-HHIYHä PHSHHOH1-HYHJ+HäR2HHHIFH1
<HHOHä-HPH-H12HHHäa2H1H FHäHIPH1HIR-HjQ\HÑH1-HHIYHäO-HHHH1-HHIYHäPHSHHOH1-HYHJ+HäR2HHHIFH1<HHOHä-HPH -H12HHHäa
efJeéHHä<H1PO-HH0HHä<H1ç*+HäR2HHHIFH1HIHOHäP/HHV2-H 1HIHOHHV1<HLHWä&HH1FHHIäMPHHE1OH+HäPHHOH+H2-HFHG
'HLYHVäa\HÑHäaLHÉ<&HHU1-H1a2H1&HäFHGa'H1HIPH1a'H1YOHHIM{HFHGa¢ÉjQ1a\H1ÑH1-HYHHUHIOHä\HÑH1ç-HHIYHäaO-HH1aH1H1-HYHHUHIOHäHH1ç-HHIYHäa
PH1SHH1OH1-HYHHUHIOHäPHSHHOH1ç-HHIYHäa*+HäaR12HH1HIFH1a<HHOHä-HPHa-H12HHHäa2H1H FHGa'H1HIPH1aHIR-HäFHGa¢ÉjQ1a\H1ÑH1-HYHHUHIOHä\HÑH1çJeefveä~ lJeeN~
H1H1-HYHHUHIOHä HH1ç-HHIYHäaPH1SHH1OH1-HYHHUHIOHä PHSHHOH1ç-HHIYHäa*+HäaR12HH1HIFH1a<HHOHä-HPHa-H12HHHäaHI-HËHHä<HÍaO-HH1a'HH0HHä<HÍa*+Häa
oNOeeNefceNaHIHOHäÍaP/H1aTNOJe&Nef®eleN )OHWä2-H 1çHIH1OHäÍa<HLHäW&HHFHGa'HHIäMPHHFHGaOH+HäPHHaOH1+H12-H1FHG
HeoeLe&ë-(Deives) Hejceséej YeeweflekeÀes Jee (ye´ïe) Jesoced (ie=YCeer<Je) ûeen³e ie=Áeefle Jee~ De$e meJe&$e He#es
J³el³e³eë~ ËûenesYe&Mívoefme (Deäe05~2~32) Fefle nkeÀejm³e YekeÀejë (Oe©Ceced) Oejefle meJe&ueeskeÀeved ³eÊeled lespe½e
(Deefme) Deefmle~ De$e He#es ÒeLeceeLex ceO³eceë (Devleefj#eced) DeekeÀeMemLeeved HeoeLee&ved~ DevlejelcemLece#e³eb %eeveb Jee~
Devleefj#eb keÀmceeovleje #eevleb YeJel³evlejsces Fefle Jee Mejerjs<Jevlej#e³eefceefle Jee (efve©02~10 ) (¢bn) ¢{erkegÀ© keÀjeself e
Jee (ye´ïeJeefve) Jesob Jeve³eefle leced (lJee) lJeeced (#e$eJeefve) jep³eb Jeve³eefle leced (mepeeleJeefve) meceevee peelee efJeÐeeë
meceeveb peeleb jep³eb Jee Jeve³eefle leced (GHeoOeeefce) Oeej³eeefce #(Yeéle=J³em³e) efÜ<eleë Me$eesë (JeOee³e) veeMee³e nvevee³e%
(Oe$e&ced) Oejefle ³eled ³esve Jee~ Jee³egJee&Je Oe$e¥ ®elegäesceë~ me DeeefYe½eleme=efYeefo&eqiYeë mlegles leÐeÊeceen Oe$e&efceefle Òeefleÿe Jew
Oe$e&ced~ Jee³eg© meJex<eeb Yetleeveeb Òeefleÿe leosJe leêtHecegHeoOeeefle me Jew Jee³egcesJe ÒeLececegHeoOeeefle Jee³egcegÊeceb Jee³egvewJe
leosleeefve meJee&efCe Yetleev³egYe³eleë Heefjie=Áeefle (Mele08~2~1~16) Devesve ÒeceeCesve Oe$e&Meyosve Jee³egjeréej½e ie=¿esles
(Deefme) Deefmle Jee (efoJeced) %eeveÒekeÀeMeb met³³e&ueeskebÀ Jee (¢bn) mec³eiJeOe&³e, JeOe&³eefle Jee (ye´ïeJeefve) meJe&ceveg<³eeLe¥
ye´ïeCees Jesom³e efJeYeeefpeleejced~ ye´ïeeC[m³e cetÊe&êJ³em³e ÒekeÀeMekebÀ Jee (lJee) lJeeb leb Jee (#e$eJeefve) jepeOece&ÒekeÀeMem³e
efJeYeeefpeleejb jepeiegCeeveeb ¢äevlesve ÒekeÀeMeef³eleejb Jee (mepeeleJeefve) meceeveeved peeleeved Jesoeved #e$eOecee&ved cetÊee&ved peielmLeeved
HeoeLee&ved Jee Jeve³eefle ÒekeÀeMe³eefle leced #(GHeoOeeefce) Oeej³eeefce (Yeéle=J³em³e) efÜ<eleë Me$eesë (JeOee³e) veeMee³e nvevee³e
Jee% (efJeéeeY³eë) meJee&Y³eë (lJee) lJeeb leb Jee (DeeMeeY³eë) efoiY³eë~ DeeMee Fefle efo*dveecemeg Heefþleced (efveIeb01~6)
(GHeoOeeefce) GHeoOeeefle Jee meeceerH³es Oeej³eeefce lesve Heg<Ceeefce Jee (ef®eleë) ®esle³eefvle mebpeeveefvle ³es les ef®eleë~ De$e Jee
MeÒe&keÀjCes KeHe&js ueesHees JekeÌleJ³eë (Deäe0Jee08.3.36) Fefle JeeefÊe&kesÀve efJemepe&veer³eueesHeë (mLe) YeJeLe YeJeefvle Jee
(TOJe&ef®eleë) TOJee&veglke=ÀäiegCeeved ®esle³eefvle les ceveg<³eeef½eleeefve keÀHeeueeefve Jee (Ye=ietCeeced) Ye=ppeefvle ³ewmles<eeced
(Deef²jmeeced) ÒeeCeeveece²ejeCeeb Jee~ ÒeeCees Jee Deef²jeë (Mele06~5~2~3) De²ejs<Jeef²je De²eje De¹vee Deáeveeë
(efve©03~17) (leHemee) Oece&eJf eÐeevegçÿevesve leeHesve lespemee Jee (leH³eOJeced) leHevleg leeHe³ele Jee¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1~2~1~9-13) J³eeK³eeleë¤18¤
DevJe³eë-ns Deives Hejceséej! lJeb Oe©Ceceefme ke=ÀHe³eeçmcelÒe³egÊebÀ ye´ïe ie=YCeer<Je leLeeçmceemJevleefj#ece#e³eb
efJe%eeveb ¢bn JeOe&³e~ Denb Yeéle=J³em³e JeOee³e ye´ïeJeefve #e$eJeefve mepeeleJeefve lJeesHeoOeeefce~ ns meJe&Oeelepe&ieoeréej! lJeb
meJex<eeb ueeskeÀeveeb Oe$e&ceefme ke=ÀHe³eeçmceemeg efoJeb %eeveÒekeÀeMeb ¢bn~ Denb Yeéle=J³em³e JeOee³e ye´ïeJeefve #e$eJeefve mepeeleJeefve
lJee lJeecegHeoOeeefce~ #lJee% lJeeb meJe&J³eeHekebÀ %eelJee efJeéeeY³e DeeMeeY³e GHeoOeeefce~ ns ceveg<³ee! ³et³eceH³ewJeb efJeefolJee
ef®ele #mLe% TOJe&ef®eleë keÀHeeueeefve ke=ÀlJee Ye=ietCeeceef²jmeeb leHemee leH³eOJeb ³eLee leHevleg leLee leeHe³elesl³eskeÀë¤
ns efJeÜved #Deives% ³esveeeqivevee Oe©Ceb ye´ïeevleefj#eb ie=¿eles ¢¿eles ®e #lJee% leb lJeb nesceeLe¥ efMeuHeefJeÐeeefmeO³eLe¥ ®e
ie=YCeer<Je ¢bn ®e~ leLewJeenceefHe Yeéle=J³em³e JeOee³e leb ye´ïeJeefve #e$eJeefve mepeeleJev³egHeoOeeefce~ SJeb meesçeqiveOe&=leë (efnleë)
meved megKecegHeoOeeefle~ SJeb ³ees Jee³egOe&$e¥ meJe&ueeskeÀOeejkeÀesm³eefmle efoJeb ®e ¢bn ¢bnefle lecenb ³eLee Yeéle=J³em³e JeOee³e
ye´ïeJeefve #e$eJeefve mepeeleJev³egHeoOeeefce~ leLewJe lJeceH³esleb lemcew Òe³eespevee³eesHe¢bn~ ns efMeuHeefJeÐeeb ef®ekeÀer<eex efJeÜved! ³esve
Jee³egvee He=efLeJeer Ðeewë met³³e&ueeskeÀ½e Oee³³e&les ¢¿eles ®e leb lJeb peerJeveeLe¥ efMeuHeefJeÐee³ew ®e Oeej³e ¢bn ®e ye´ïeJeefve Fl³eeefo
HetJe&Jeled~ ns ceveg<³ee! ³eLeeçnb Jee³egeJf eÐeeefJeled lJee leceeÅive Jee³egb ®e efJeéeeY³e DeeMeeY³e GHeoOeeefce leLewJe ³et³eceH³egHeOeÊe~
³e%eeLe¥ efMeuHeefJeÐeeLe¥cegHeefjjef®ele TOJe&ef®eleë keÀHeeueeefve keÀuee OeeefjleJevleë mevlees Ye=ietCeeceef²jmeeb leHemee leH³eOJeced
leeHe³ele ®e¤18¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ F&éejsCesoceeefoM³eles YeJevlees efJeÜogVele³es cetKe&lJeefJeveeMee³e meJe&Me$etCeeb efveJeejCesve
jep³eJeOe&vee³e ®e JesoefJeÐeeb ie=Áer³egë~ ³eesçivesJe&=ef×nslegë meJee&OeejkeÀes Jee³egjeqivece³eë met³³e& F&éej½e mLe meefvle, leeved meJee&meg
efo#eg efJemle=leeved J³eeHekeÀeved efJeefolJee ³e%eefmeef×b efJeceeveeefo³eevej®eveb leeefve ®eeueef³elJee ogëKeeefve efveJee³³e& Me$etved
efJepe³evleeced¤18¤
HeoeLe&ë- ns (Deives) Hejceséej! DeeHe (Oe©Ceced) meye kesÀ OeejCe keÀjves Jeeues (Deefme) nQ, Fmemes cesjer (ye´ïe)
Jeso cev$eeW mes keÀer ngF& mlegefle keÀes (ie=YCeer<Je) ûenCe keÀerepf e³es leLee (Devleefj#eced) Deelcee ceW efmLele pees De#e³e %eeve nw,
GmekeÀes (¢bn) yeæ{eF³es~ ceQ (Yeéle=J³em³e) Me$egDeeW kesÀ (JeOee³e) efJeveeMe kesÀ efue³es (ye´ïeJeefve) meye ceveg<³eeW kesÀ megKe kesÀ
efveefceÊe Jeso kesÀ MeeKee-MeeKeevlej Üeje efJeYeeie keÀjves Jeeues yeéïeCe leLee (#e$eJeefve) jepeOece& kesÀ ÒekeÀeMe keÀjvesnejs
(mepeeleJeefve) pees HejmHej meceeve #eef$e³eeW kesÀ Oece& Deewj mebmeejer cetefle&ceeved HeoeLe& nQ, FvekeÀe ÒeeefCe³eeW kesÀ efue³es Deueie-
Deueie ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues (lJee) DeeHekeÀes (GHeoOeeefce) Ëo³e kesÀ yeer®e ceW OeejCe keÀjlee ntb~ ns meye kesÀ OeejCe keÀjves
Jeeues Hejceséej! pees DeeHe (Oe$e&ced) ueeskeÀeW kesÀ OeejCe keÀjves Jeeues #Deefme% nQ, Fmemes ke=ÀHee keÀjkesÀ nce ueesieeW ceW (efoJeced)
Del³egÊece %eeve keÀes (¢bn) yeæ{eF³es Deewj ceQ (Yeéle=J³em³e) Me$egDeeW kesÀ (JeOee³e) efJeveeMe kesÀ efue³es (ye´ïeJeefve) (#e$eJeefve)
(mepeeleJeefve) GkeÌle Jeso jep³e Jee HejmHej meceeve efJeÐee Jee jep³eeefo J³eJenejeW keÀes ³eLee³eesi³e efJeYeeie keÀjves Jeeues
(lJee) DeeHekeÀes (GHeoOeeefce) JeejbJeej DeHeves Ëo³e ceW OeejCe keÀjlee ntb~ leLee ceQ (lJee) DeeHekeÀes meJe&J³eeHekeÀ peevekeÀj
(efJeéeeY³eë) meye (DeeMeeY³eë) efoMeeDeeW mes megKe nesves kesÀ efveefceÊe JeejbJeej (GHeoOeeefce) DeHeves ceve ceW OeejCe keÀjlee ntb~
ns ceveg<³ees! legce ueesie GkeÌle J³eJenej keÀes De®íer ÒekeÀej peevekeÀj (ef®eleë) efJe%eeveer (TOJe&ef®eleë) GÊece %eeve Jeeues
Heg©<eeW keÀer ÒesjCee mes keÀHeeueeW keÀes Deeqive Hej OejkesÀ leLee (Ye=ietCeeced) efpevemes efJeÐeH'HHHIRLHJ&HH: NH¢HV ´HHâQHVOHV Q46VPHV
(Deef²jmeeced) ÒeeCeeW kesÀ (leHemee) ÒeYeeJe mes (leH³eOJeced) leHees Deewj leHeeDees¤ ³en Fme cev$e keÀe ÒeLece DeLe& ngDee¤
Deye otmeje Yeer keÀnles nQ¤ ns efJeÜeved Oecee&lcee Heg©<e! efpeme (Deives) Yeewelf ekeÀ Deeqive mes (Oe©Ceced) meye keÀe
OeejCe keÀjves Jeeuee lespe (ye´ïe) Jeso Deewj (Devleefj#eced) DeekeÀeMe ceW jnves Jeeues HeoeLe& ûenCe Jee Je=ef×³egkeÌle efkeÀ³es peeles
nQ, (lJee) GmekeÀes legce nesce Jee efMeuHeefJeÐee keÀer efmeef× kesÀ efue³es (ie=YCeer<Je) ûenCe keÀjes (¢bn) Jee efJeÐee³egkeÌle ef¬eÀ³eeDeeW
mes yeæ{eDees Deewj ceQ Yeer (Yeéle=J³em³e) Me$egDeeW kesÀ (JeOee³e) efJeveeMe kesÀ efue³es (lJee) Gme (ye´ïeJeefve) (#e$eJeefve)
(mepeeleJeefve) mebmeejer cetefle&ceeved HeoeLeeX kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves Jee jepeiegCeeW kesÀ ¢äevleªHe mes ÒekeÀeMe keÀjeves Jeeues Yeewelf ekeÀ
Deeqive keÀes efMeuHeefJeÐee Deeefo J³eJenejeW ceW (GHeoOeeefce) mLeeHeve keÀjlee ntb~ Ssmes mLeeHeve efkeÀ³ee ngDee Deeqive nceejs DeveskeÀ
megKeeW keÀes OeejCe keÀjlee nw~ Fmeer ÒekeÀej meye ueesieeW keÀe (Oe$e&ced) OeejCe keÀjves Jeeuee Jee³eg (Deefme) nw leLee (efoJeced)
ÒekeÀeMece³e met³³e&ueeskeÀ keÀes (¢bn) ¢æ{ keÀjlee nw~ ns ceveg<³ees! pewmes GmekeÀes ceQ (Yeéle=J³em³e) DeHeves Me$egDeeW kesÀ (JeOee³e)
efJeveeMe kesÀ efue³es (ye´ïeJeefve) (#e$eJeefve) (mepeeleJeefve) Jeso jep³e Jee HejmHej meceeve GÊece-GÊece efMeuHeefJeÐeeDeeW keÀes
³eLee³eesi³e keÀe³³eeX ceW ³egkeÌle keÀjves Jeeues Gme Yeewelf ekeÀ Deeqive keÀes (GHeoOeeefce) mLeeHeve keÀjlee ntb, Jewmes legce Yeer GÊece-
GÊece ef¬eÀ³eeDeeW ceW ³egkeÌle keÀjkesÀ efJeÐee kesÀ yeue mes (¢bn) GmekeÀes yeæ{eDees~ ns efJeÐee ®eenves Jeeues Heg©<e! pees HeJeve,
He=efLeJeer Deewj met³³e& Deeefo ueeskeÀeW keÀes OeejCe keÀj jne nw Gmes legce DeHeves peerJeve Deeefo megKe Jee efMeuHeefJeÐee keÀer efmeef×
kesÀ efue³es ³eLee³eesi³e keÀe³eeX ceW ueieekeÀj GmekeÀer efJeÐee mes (¢bn) Je=e× f keÀjes leLee pewmes nce DeHeves Me$egDeeW kesÀ efJeveeMe kesÀ
efue³es (ye´ïeJeefve) (#e$eJeefve) (mepeeleJeefve) Deeqive kesÀ GkeÌle iegCeeW kesÀ meceeve Jee³eg keÀes efMeuHeefJeÐee Deeefo J³eJenejeW ceW
(GHeoOeeefce) meb³egkeÌle keÀjles nQ, Jewmes ner legce Yeer DeHeves DeveskeÀ ogëKeeW kesÀ efJeveeMe kesÀ efue³es GmekeÀes ³eLee³eesi³e keÀe³³eeX ceW
meb³egkeÌle keÀjes~ ns ceveg<³ees! pewmes ceQ Jee³egeJf eÐee keÀe peeveves Jeeuee (lJee) Gme Deeqive Jee Jee³eg keÀes (efJeéeeY³eë) meye
(DeeMeeY³eë) efoMeeDeeW mes megKe nesves kesÀ efue³es ³eLee³eesi³e efMeuHeJ³eJenejeW ceW (GHeoOeeefce) OeejCe keÀjlee ntb, Jewmes legce Yeer
OeejCe keÀjes leLee efMeuHeefJeÐee Jee nesce keÀjves kesÀ efue³es (ef®eleë) (TOJe&ef®eleë) #mLe% HeoeLeeX kesÀ Yejs ngS Hee$e Jee
meJeeefj³eeW ceW mLeeHeve efkeÀ³es ngS keÀuee³ev$eeW keÀes (Ye=ietCeeced) efpevemes HeoeLeeX keÀes HekeÀeles nQ, Gve #Deef²jmeeced% De²ejeW kesÀ
(leHemee) leeHe mes (leH³eOJeced) GkeÌle HeoeLeeX keÀes leHeeDees ¤18¤
YeeJeeLe&ë- Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ F&éej keÀe ³en GHeosMe nw efkeÀ ns ceveg<³ees! legce efJeÜeveeW keÀer GVeefle
leLee cetKe&Heve keÀe veeMe Jee meye Me$egDeeW keÀer efveJe=efÊe mes jep³e yeæ{ves kesÀ efue³es JesoefJeÐee keÀes ûenCe keÀjes leLee Je=ef× keÀe
nsleg Deeqive Jee meye NH¢H2HHM&HNH¢MYHV -HHXHH-HHHJ'HHTLYHFHHPHWH 'HHZM) ËHM)YQ: PH\HHIR0HH'HH: FH: -HHâSHHYHNH¢M
³e%eefmeef× Jee efJeceeve Deeefo ³eeveeW keÀer j®evee Oece& kesÀ meeLe keÀjes leLee Fve mes Fve keÀes efme× keÀj kesÀ ogëKeeW keÀes otj keÀj
kesÀ Me$egDeeW keÀes peerlees¤18¤
Mecee&meerl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=od yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe ³e%em³e mJeªHece²eefve ®eesHeefoM³evles¤
Fme kesÀ Devevlej F&éej ves ³e%e keÀe mJeªHe Deewj FmekesÀ De² Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³es nQ¤
0HFHH1 PH-Hä2HWOH1j MHHVç-Hä2HWOHH1ç'HMHäOH1HHVçHIRäOHH1PO-HLHäHIPH1 ´HHIOH1 O-HHHIRäHIOH-H[OHJa HI2H1H&HHäHIPH +H-H 1OHHU
´HHIOH1O-HHHIRäOHH1PO-HL-HVä¬HJHIR1-HÍPNHä¢F<H1YHHUMäHIPHHI2H1H&HHäHIPH+HH-H OHV1HHU´HHIOHäO-HH+H-H 1OHHU-HVä¬HJ ¤19¤
0HFH {a'H1HIPH1a'H-Hä2HWOH1HIFHOH-HäÉ2HWOHFHGaMHäÍa'H-Hä2HWOHH1 )OH-HäÉ2HWOHHÍa'HMHäOHHÍa'HHIR{OHHÍaO-HNHG¢a'H1HIPH1a´HHIOH{a
O-HH1a'HHIR{HIOHÍa-HV1¬HJÉaHI2H1H&HHäa'H1HIPH1a+H1-H 1OHHUa´HHIOH{aO-HH1a'HHIR{OHHÍaO-HNHG¢a-HV1¬HJÉ~ HIR1-HÍaPNH¢1F<H1YHHUÍa'H1HIPH1aHI2HH&HHäa
'H1HIPH1a+HH1-H 1OHV1HHUa´HHIOH{aO-HH1a+H1-H 1OHHU-HV1¬HJÉ¤19¤
HeoeLe&ë-(Mece&) megKenslegë (Deefme) YeJeefle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë (DeJeOetleced) efJeveeefMeleced (j#eë) ogëKeb
efveJeejCeer³eced (DeJeOetleeë) efveJeejCeer³ee efJe®eeefuelee nleeë~ DeJesefle efJeefveûeneLeea³eë~ (efve©01~3) (Dejele³eë)
DeoevemJeYeeJeeë ke=ÀHeCeeë (Deefol³eeë) Devleefj#em³e (lJekedÀ) lJeiJeled (Deefme) YeJeefle (Òeefle) ef¬eÀ³eeLex (lJee) leb ³e%eced
(Deefoefleë) ³e%em³eevegÿelee ³epeceeveë~ Deefoefleefjefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05~5) Fefle ³e%em³e %eelee HeeuekeÀeLeex
ie=¿eles (JesÊeg) peeveeleg (efOe<eCee) JeekedÀ JesoJeeCeer ûee¿ee~ efOe<eCesefle Jee*dveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~11) Oe=<Ceesefle meJee&
efJeÐee ³e³ee mee~ Oe=<esefOe&<e ®e meb%ee³eeced~ (GCee02~82) Devesvee³eb Meyoë efme×ë~ cenerOejsCe efOe<eCesob Heob efOe³eb yege× f b
keÀce& Jee meveeself e J³eeHveesleerelf e Yeévl³ee J³eeK³eeleced~ (Deefme) YeJeefle (HeJe&leer) HeJe&Ceb Heye&ng%eeveb efJeÐelesçm³eeb ef¬eÀ³ee³eeb mee
HeJe&leer~ De$e mebHeoeefolJeeled #Deäe0Yee0Jee03.3.108% efkeÌJeHed~ Yeteqcve celegHed~ Gefiele½e #Deäe04.1.6% Fefle *erHed
(Òeefle) JeerHmeeLex (lJee) leeb leeced (Deefol³eeë) ÒekeÀeMem³e (lJekedÀ) lJe®eefle mebJe=Ceesl³eve³ee mee (JesÊeg) peeveeleg (efoJeë)
ÒekeÀeMeJeleë met³³ee&efoueeskeÀm³e (mkeÀcYeveerë) mkeÀcYeb Òeefleye×b ve³eleerefle mee (Deefme) YeJeefle (efOe<eCee) OeejCeeJeleer Ðeewë~
efOe<eCesefle ÐeeJeeHe=efLeJ³eesvee&cemeg Heefþleced~ (efveIeb03~30) (Deefme) Deefmle (HeeJe&les³eer) HeJe&lem³e cesIem³e ogenf lesJe ³ee mee
HeeJe&les³eer Je=efäë~ HeJe&le Fefle cesIeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~10) HeJe&lem³es³eb IeveHeeqxë HeeJe&leer lem³eeHel³eb ogenf lesJe
HeeJe&les³eer Je=eäf ë~ kHU<HHV ^NHG¢ (Deäe04.1.120) Devesve {kedÀ~ (Òeefle) FlLebYetleeK³eeves (lJee) leeceer¢Meerced~ (HeJe&leer)
Heë ÒeMemleb ÒeeHeCeb ³em³eeb mee~ De$e ÒeMebmeeLex celegHed (JesÊeg) peeveeleg¤ De³eb cev$eë (1~2~1~14-17)
J³eeK³eeleë¤19¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee ! YeJevlees ³ees ³eb ³e%eë Mecee&efme megKeoesçefoefleveeMejefnleesefmle ³esve j#eesçJeOetleb
ogëKecejele³eesçJeOetlee efJeveäe½e YeJeefvle ³eesçefol³ee Devleefj#em³e He=efLeJ³ee½e lJeiJeom³eefmle, lJee leb JesÊeg efJeovleg ³esve
efJeÐeeK³esve ³e%esve HeJe&leer efoJeë mkeÀcYeveerë #Deefme% HeeJe&les³eer efOe<eCeeç#Deefme% Deefol³eemlJeiJeefÜmlee³³e&les lJee leb ÒeefleJesÊeg
³eLeeJeppeevevleg, ³esve melme²l³eeK³esve HeJe&leer ye´ïe%eeveJeleer efOe<eCee #Deefme% ÒeeH³eles #lJee% leceefHe ÒeefleJesÊeg
peevevleg¤19¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³eex efJe%eevesve mec³ekedÀ meeceûeeR mebHeeÐe ³e%eesçvegÿer³eles, ³e½e Je=eäf yegef×JeOe&keÀesçefmle, meesçeqivevee
cevemee ®e mebmeeefOeleë met³³e&ÒekeÀeMeb lJeiJelmesJeles¤19¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie pees ³e%e (Mece&) megKe keÀe osves Jeeuee (Deefme) nw Deewj (Deefoefleë) veeMejefnle nw
leLee efpememes (j#eë) ogëKe Deewj ogämJeYeeJe³egkeÌle ceveg<³e (DeJeOetleced) HI-HYHH0HNH¢HV ´HHâOH/HH(Dejele³eë) oeve Deeefo
OeceeX mes jefnle Heg©<e (DeJeOetleeë) veä (Deefme) nesles nQ Deewj pees (Deefol³eeë) Devleefj#e Jee He=efLeJeer kesÀ (lJekedÀ) lJe®ee
kesÀ meceeve (Deefme) nw, (lJee) Gmes (Òeefle JesÊeg) peevees Deewj efpeme efJeÐeeªHe GkeÌle ³e%e mes (HeJe&leer) yengle %eeve Jeeueer
(efoJeë) ÒekeÀeMeceeve met³ee&efo ueeskeÀeW keÀer (mkeÀcYeveerë) jeskeÀves Jeeueer #Deefme% nw leLee (HeeJe&les³eer) cesIe keÀer keÀv³ee DeLee&led
He=efLeJeer kesÀ legu³e (efOe<eCee) JesoJeeCeer #(Deefme)% nw, (Deefol³eeë) He=eLf eJeer kesÀ (lJekedÀ) Mejerj kesÀ legu³e efJemleej keÀHV´HHâ
nesleer nw, (lJee) Gmes (ÒeefleJesÊeg) ³eLeeJeled peevees Deewj efpeme melme²efleªHe ³e%e mes (HeJe&leer) GÊece-*¬HFH\HÑHHHYH´HHâ
keÀjves Jeeueer (efOe<eCee) Ðeewë DeLee&led ÒekeÀeMeªHeer yege× f (Deefme) ´HHâQHVOHHUQZ(lJee) Gmes Yeer (ÒeefleJesÊeg) peevees¤ 19¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes DeHeves efJe%eeve mes De®íer ÒekeÀej HeoeLeeX keÀes FkeÀùe keÀjkesÀ Gve mes ³e%e keÀe Devegÿeve
keÀjvee ®eeefn³es pees efkeÀ Je=efä Jee yege× f keÀe yeæ{eves Jeeuee nw, Jen Deeqive Deewj ceve mes efme× efkeÀ³ee ngDee met³³e& kesÀ ÒekeÀeMe
keÀes lJe®ee kesÀ meceeve mesJeve keÀjlee nw¤ 19¤
Oeev³ecemeerl³em³e $eÝef<eë me SJe~ meefJelee osJelee~ efJeje[d yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
keÀmcew Òe³eespevee³e me ³e%eë keÀÊe&J³e Fl³egHeefoM³eles¤
efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es GkeÌle ³e%e keÀjvee ®eeefn³es, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
OeeNYHnceefme efOevegÉHIQRV1-HHYHG ´HH1&HHHä O-HHVRH1YHHHä O-HH-HH1YHHHä O-HHaRHU1,HH FHYHJÉ ´HHIPHäHIOH1FHHHJäHV 2HHE
RV1-HHV-HäÍPHHI-H1OHHHIQMä&H+HHHI&H1Í´HHIOHäLH<&HH1O-HHTÏäÌV&H+HH1HI&HYHH1HHJäHVO-HHFH1QHUYHHE1+HHHVäçefme¤ 20¤
2HH1YHnFHGa 'H1HIPH1a HI2H1YHJÉHIQa RV1-HHYHGa ´HH1&HHHäa O-HH1a *1RH1YHHHVOHJäOHGÉ'HH1YHHHäa O-HH1a -HH1YHHHVHIOH{ HI-HÉ'HH1YHHHäa O-HH1a
oerNIee&ceGa 'HYHJäa ´HHIPHäHIOHHIFHHIOH1 ´HÉHIPH{HIOHFHGa 'HHHJäHVa 2HH1FHGa RV1-HÍa -H1Ía PH1HI-H1OHHa HIQMä&H+HHHI&H1HIMHIOH1 HIQMä&HÉ+HHHI&HÍa ´HHIOH{a
ie=ÉYCeeNlegÉa'HHTÏäÌV&Ha+HH1HI&HYHH1aHHJäHVaO-HH1aFH1QHUYHHäFHGa+HHäÍa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(Oeev³eced) Oeelegcen¥ ³eled ³e%eeled Meg×ced~ jesieveeMekesÀve mJeeefoÿlecesve megKekeÀejkeÀceVeb leled~ De$e
oOeeles³e&led vegì ®e~ (GCee05~48) Devesve ³elÒel³e³ees veg[eiece½e (Deefme) YeJeefle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë (efOevegefn)
efOeveesefle ÒeerCeeefle~ De$e ue[Lex ueesìd (osJeeved) efJeog<ees peerJeeefveefvê³eeefCe ®e (ÒeeCee³e) Òeke=Àäcev³eles peerJ³eles ³esve lemcew
peerJeveOeejCensleJes yeuee³e (lJee) leled (Goevee³e) mHetÀefÊe&nsleJe TOJe&cev³eles ®esäîeles ³esve lemcew Gl¬eÀceCeHeje¬eÀcensleJes
(lJee) leled (J³eevee³e) efJeefJeOecev³eles J³eeH³eles ³esve lemcew meJex<eeb MegYeiegCeeveeb keÀce&eJf eÐeHHYHHEH-HHHIâQVOH-HV(lJee) leled~
De$e ef$e<eg ÒeLeceeLex ceO³eceë (oerIee&ced) efJemle=leeced (Deveg) He½eeoLex (Òeefmeefleced) Òeke=Àäb efmeveeself e yeOveel³eve³ee leeced
(Dee³eg<es) HetCee&³egJe&Oe&vesve megKeYeesiee³e (Oeeced) oOeeefce~ De$e ívoefme ueg*due*defueìë #Deäe03.4.6% Fefle JeÊe&ceeves
ueg*d*[YeeJe½e (osJeë) ÒekeÀeMeceeveë ÒekeÀeMenslegJee& (Jeë) Demceevesleeved peielmLeeved mLetueeved HeoeLee¥½e (meefJelee)
meJe&peieoglHeeokeÀë mekeÀuewée³³ee&oeleséejë met³³e&ueeskeÀes Jee (efnjC³eHeeefCeë) efnjC³em³eece=lem³e cees#em³e oevee³e
HeeefCeJ³e&Jenejes ³em³e meë~ 'HFHOHjHIQM&HFHG~ (Mele07~4~1~15) ³eÜe efnjC³eb ÒekeÀeMeeLe¥ p³eesefleë HeeefCeJ³e&Jenejes ³em³e
meë (Òeefleie=YCeeleg) Òeefleie=Áeleg Òeefleie=Áeefle Jee~ De$e Ëûenes0 #Deäe0Yee0Jee08.2.32% Fefle nm³e Yeë~ He#es ue[Lex
ueesìd ®e (Deeq®íêsCe) efvejvlejsCe J³eeHevesve ÒekeÀeMesve Jee (HeeefCevee) mlegelf emecetnvs e J³eJenejsCe lespemee (®e#eg<es)
Òel³e#e%eevee³e, ves$eJ³eJeneje³e ®e~ (lJee) leb ®e~ (cenerveeced) cenleerveeb Jee®eeb He=eLf eJeeveeb Jee~ cenerefle Jee*dveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb01~11) He=efLeJeerveecemeg ®e~ (efveIeb01~1) (He³eë) DeVeb peueb ®e ³esve Meg×ced~ He³e Fl³egokeÀveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb01~12) De³eb cev$eë (Mele0(1~1~5~18-22) J³eeK³eeleë¤20¤
DevJe³eë-³eefoob ³e%eMeesefOeleb Oeev³ece(m³e)efmle ³e%e ³e%eMeesefOeleb He³eesç(m³e)efmle leled osJeeved efOevegenf efOeveeefle
lemceeÐeLeeçnb (lJee) lelÒeeCee³e (lJee) leogoevee³e (lJee) leÜîeevee³e oerIee¥ Òeefmeeflecee³eg<es (Oeeced) oOeeefce, leLewJe ³et³eb
meJex ceveg<³eemlemcew Òe³eespevee³ewleefVel³eb OeÊe (lJee) ³eLee Jeë ³eesçmceeved efnjC³eHeeefCeoxJeë meefJelee peieoeréejesçeq®íêsCe
HeeefCevee cenerveeb ®e#eg<es (lJee) Òel³evegie=YCeeleg Òeke=Àäle³eevegieleb ie=Áeefle leLewJe Je³eb leb Òeefleie=YCeerceë~ ³eLee ®e
efnjC³eHeeefCeoxJeë meefJelee met³³e&ueeskeÀes cenerveeb ®e#eg<esçeq®íêsCe HeeefCevee He³ees ie=nerlJee Oeev³eb Hees<e³eefle, leLewJe leb Je³eceefHe
Deeq®íêsCe HeeefCevee cenerveeb ®e#ege<f e Òeefleie=Áerceë¤20¤
YeeJeeLe&ë-'HH XHJâHV+HFHHXHHMÍa HV HHVYH 0HHVHI2HOHH 'H9HSHXH-HH-HHRHÍ +HRH/HH <H-HHIYOH OHV PH-H[HHE 0HJ¹HV
yeueHeje¬eÀcee³e ¢{e³e oerIee&³eg<es ®e meceLee& YeJeefvle, lemceeled meJezce&veg<³ewjls eÐe%ekeÀce& efvel³ecevegÿs³eced~ leLee ®e HejceséejsCe
³ee cenleer Hetp³ee JeekedÀ ÒekeÀeefMeleeml³em³eeë Òel³e#ekeÀjCee³eséejevegûeneHes#ee mJeHeg©<eeLe&lee ®e keÀe³³ee&~ ³eLeséejë
HejesHekeÀeefjCeeb ve=CeecegHe³³e&vegûenb keÀjesefle, leLewJeeçmceeefYejefHe meJex<eeb ÒeeefCeveecegHeefj efvel³ecevegûenë keÀe³³e&ë~
³eLeeç³ecevle³ee&ceeréejë met³³e&ueeskeÀ½e mebmeejs DeO³eelceefve Jesos<eg ®e mel³eb %eeveb cetÊe&êJ³eeefCe vewjvle³³exCe ÒekeÀeMe³eefle, leLewJe
meJezjmceeefYece&veg<³ewë meJe&s<eeb megKee³eeçefKeuee efJeÐeeë Òel³e#eerke=Àl³e efvel³eb ÒekeÀeMeveer³eeë~ leeefYeë He=efLeJeerjep³emegKeb efvel³eb
keÀe³³e&ecf eefle¤20¤
HeoeLe&ë-pees (Oeev³eced) ³e%e mes Meg× GÊece mJeYeeJeJeeuee megKe keÀe nsleg jesie keÀe veeMe keÀjves Jeeuee leLee
®eeJeue Deeefo DeVe Jee (He³eë) peue (Deefme) nw, Jen (osJeeved) efJeÜeved Jee peerJe leLee Feqvê³eeW keÀes (efOevegefn) OHâNH¢MOHH
nw, Fme keÀejCe ns ceveg<³ees! ceQ efpeme ÒekeÀej (lJee) Gmes (ÒeeCee³e) DeHeves peerJeve kesÀ efue³es Jee (lJee) Gmes (Goevee³e)
mHetÀefle& yeue Deewj Heje¬eÀce kesÀ efue³es Jee (lJee) Gmes (J³eevee³e) meye MegYe iegCe, MegYe keÀce& Jee efJeÐee kesÀ De²eW kesÀ HewÀueeves
kesÀ efue³es leLee (oerIee&ced) yengle efoveeW lekeÀ (Òeefmeefleced) Del³egÊece megKeyevOeve³egkeÌle (Dee³eg<es) HetCe& Dee³eg kesÀ Yeesieves kesÀ
efue³es (Oeeced) OeejCe keÀjlee ntb, Jewmes legce Yeer GkeÌle Òe³eespeve kesÀ efue³es Gme keÀes efvel³e OeejCe keÀjes~ pewmes (Jeë) nce ueesieeW
keÀes (efnjC³eHeeefCeë) efpeme keÀe cees#e osvee ner J³eJenej nw, Ssmee meye peieled keÀe GlHeVe keÀjvesneje (osJeë) (meefJelee)
meye Ssée³e& keÀe oelee F&éej (Deeq®íêsCe) DeHeveer J³eeefâ -HH #HeeefCevee% GÊece J³eJenej mes (cenerveeced) JeeefCe³eeW kesÀ
#®e#eg<es% Òel³e#e %eeve kesÀ efue³es (Òel³evegie=YCeeleg) DeHeves Devegûen mes ûenCe keÀjlee nw, Jewmes ner nce Yeer Gme F&éej keÀes
(Deeq®íêsCe) efvejvlej (HeeefCevee) mlegefle³eeW mes ûenCe keÀjW Deewj pewmes (efnjC³eHeeefCeë) HeoeLeeX keÀe ÒekeÀeMe keÀjves Jeeuee
(osJeë) (meefJelee) met³³e&ueeskeÀ (cenerveeced) ueeskeÀ-ueeskeÀevlejeW keÀer He=efLeefJe³eeW ceW ves$e mecyevOeer J³eJenej kesÀ efue³es
(Deeq®íêsCe) efvejvlej leerJe´ ÒekeÀeMe mes (He³eë) peue keÀes (Òeefleie=YCeeleg) ûenCe keÀj kesÀ DeVe Deeefo HeoeLeeX keÀes Hegä keÀjlee
nw, Jewmes ner nce ueesie Yeer Gmes (Deeq®íêsCe) efvejvlej (HeeefCevee) J³eJenej mes (cenerveeced) He=efLeJeer kesÀ (®e#eg<es) HeoeLeeX
keÀer ¢efäiees®ejlee kesÀ efue³es mJeerkeÀej keÀjles nQ¤ 20¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHVHHPHV0HJ¹HINH¢HVQJ6'H9HSHXH'HHZM+H-HYH'HHHIR+HRH/H Q4
Jes meye keÀer Megef×, yeue, Heje¬eÀce Deewj ¢æ{ oerIe& Dee³eg kesÀ efue³es meceLe& nesles nQ~ Fmemes meye ceveg<³eeW keÀes ³e%ekeÀce& keÀe
Devegÿeve efvel³e keÀjvee ®eeefn³es leLee Hejceséej keÀer ÒekeÀeefMele keÀer ngF& pees Jeso®elegä³eer DeLee&led ®eejeW JesoeW keÀer JeeCeer nw, Gme
kesÀ Òel³e#e keÀjves kesÀ efue³es F&éej mes Devegûen keÀer F®íe leLee DeHevee Heg©<eeLe& keÀjvee ®eeefn³es Deewj efpeme ÒekeÀej HejesHekeÀejer
ceveg<³eeW Hej F&éej ke=ÀHee keÀjlee nw, Jewmes ner nce ueesieeW keÀes Yeer meye ÒeeefCe³eeW Hej efvel³e ke=ÀHee keÀjveer ®eeefn³es DeLeJee pewmes
Devle³ee&ceer F&éej Deelcee Deewj JesoeW ceW mel³e %eeve leLee met³e&ueeskeÀ mebmeej ceW cetelf e&ceeved HeoeLeeX keÀe efvejvlej ÒekeÀeMe keÀjlee
nw, Jewmes ner nce meye ueesieeW keÀes HejmHej meye kesÀ megKe kesÀ efue³es mecHetCe& efJeÐee ceveg<³eeW keÀes ¢efäiees®ej keÀje kesÀ efvel³e
ÒekeÀeefMele keÀjveer ®eeefn³es Deewj Gvemes ncekeÀes He=eLf eJeer keÀe ®e¬eÀJeleea jep³e Deeefo DeveskeÀ GÊece GÊece megKeeW keÀes GlHeVe
efvejvlej GlHeVe keÀjvee ®eeefn³es¤ 20¤
osJem³e lJesl³em³eef<e&ë me SJe~ ³e%ees osJelee meJe&m³e~ Deeoew meb JeHeeceerl³em³e iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë
mJejë~ Devl³em³e efJejeìdefve®e=led HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
F&éejsCe ³eeY³e Dees<eefOeY³eesçVeeefokebÀ pee³eles, leeë keÀLeb Meg×e pee³evle Fl³egHeefoM³eles¤
efpeve Deew<eefOe³eeW mes DeVe yevelee nw, Jes ³e%eeefo keÀjves mes kewÀmes Meg× nesleer nwb, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe
Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
RV1-HPHäO-HHPHHI-H1OHJÍ´HäPH1-HVKçHIËHYHHVä\HH 1QJ<HH+HWÉ&HHVQPOHHä<HHFHGa
PHE-Hä+HHHIFH1PHFHH+H1ç'HHVHä2HHUHI<H1ÍPHFHHVHä2HHHV1MPHVäYHa
PHjMVl-HOHHU1SH LHäOHHUHI<HÍ+HHYOHH1PHEFH2HJäFHOHHU1FH 2HJäFHOHHUHI<HÍ+HHYOHHFHG¤ 21¤
osNJHPHäaO-HH1aPH1HI-H1OHJÍa´H1PH1-H)HIOHä ´HÉPH1-HVa'H1HIËHYHHV{Ía\HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJ<HHäFHGa+HWÉ&HÍaQPOHHä<HHFHGaPHFHGa
-H1+HH1HIFH1aPHFHGa'HH+HäÍa'HHVHä2HHUHI<HÍaPHFHGa'HHVHä2HHÍaMPHV{YHaPHFHGaMVl-HOHHU{ÍaSHLHäOHHUHI<HÍa+HÉH1YOHH1FHGaPHFHGaFH2HJäFHOHHU1HIMHIOH1
FH2HJäÉFHOHHUÍaFH2HJäFHOHHUHI<H1HIMHIOH1FH2HJäÉFHOHHUHI<HÍa+HÉ®³eNvleeNced¤21¤
HeoeLe&ë-(osJem³e) efJeOeelegjeréejm³e ÐeeslekeÀm³e met³³e&m³e Jee (lJee) leb ef$eefJeOeb ³e%eced (meefJelegë) meJeefle
mekeÀuewée³³e¥ peve³eefle lem³e (ÒemeJes) GlHeeefolesçeqmceved mebmeejs (Deeféeveesë) ÒekeÀeMeYetc³eesë~ ÐeeJeeHe=efLeJ³eeefJel³eskesÀ~
(efve©012~1) (yeengY³eeced) lespees¢{lJeeY³eeced (Het<Ceë) Hegeäf keÀÊeg&Jee&³eesë~ Het<esefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05~6)
Devesve Hegefänslegie=&¿eles (nmleeY³eeced) ÒeeCeeHeeveeY³eeced (meced) mec³eieLex (JeHeeefce) efJemleej³eeefce (meced) mebcesueves~
meefcel³eskeÀerYeeJeb Òeen~ (efve©01~3) (DeeHeë) peueeefve~ DeeHe Fl³egokeÀveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~12) (Dees<eOeerefYeë)
³eJeeefoefYeë~ Dees<eOe³eë Dees<eod Oe³evleerefle Jeew<el³esvee Oe³evleerefle Jee oes<eb Oe³evleerefle Jee¤ efve©09~27~ (meced) mec³eieLex
(Dees<eOe³eë) ³eJeeo³eë~ Dees<eO³eë HeÀueHeekeÀevlee yengHeg<HeHeÀueesHeieeë~ (cevegmce=leew Deäe0 1~ÍÙes0 46) (jmesve)
meejsCeeêxCeevevokeÀejkesÀCe (meced) ÒeMebmeeLex (jsJeleerë) jsJel³e DeeHeë~ De$e megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle
HetJe&meJeCee&osMeë (peieleerefYeë) GÊeceeefYejes<eOeerefYeë (He=®³evleeced) cesu³evleeced~ He=®³evles Jee (meced) Þewÿîes (ceOegceleerë)
ceOegë ÒeMemlees jmees efJeÐeles ³eemeg lee ceOegcel³e DeeHeë~ De$e ÒeMebmeeLex celegHed~ megHeeb meguegied #Deäe07.1.39% Fefle
HetJe&meJeCee&osMe½e (ceOegceleerefYeë) ceOegye&ngefJeOees jmees JeÊe&les ³eemeg leeefYejes<eOeerefYeë~ De$e YetceeLex celegHed (He=®³evleeced)
³egkeÌl³ee JewÐeNH¢HI0HX+H0HHkMHUOHHFHVXHYOHHFHGDe³eb cev$eë (Mele0(1~1~6~1-2) J³eeK³eeleë¤21¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLeeçnb meefJelegoxJem³e Hejceelceveë ÒemeJes meefJele=ceC[uem³e ÒekeÀeMes ®eeeféeveesyee&ngY³eeb
Het<Cees nmleeY³eeb ³eefceceb ³e%eb mebJeHeeefce~ leLewJe lJee leb ³et³eceefHe mebJeHele~ ³eLewleeqmceved ÒemeJes ÒekeÀeMes ®eew <eOeerefYejeHe
Dees<eOe³ees jmesve~ peieleerYeer #jsJeleer% jsJel³e½e mebHe=®³evles~ ³eLee ®e ceOegceleerefYeë #ceOegceleerë% ceOegcel³eë mebHe=®³evles~
leLewJeew<eOeerefYejes<eOe³e Dees<eOe³ees jmesve peieleereYf eë men jsJel³e½eemceeefYeë mebHe=®³evleeced~ SJeb ceOegceleerefYeë men ceOegcel³ees
efvel³eb mebHe=®³evleeced¤21¤
YeeJeeLe&ë-'HH XHJâHV+HFHHXHHMÍa HI-H¾HIµFH YHJHZMHUËHMHVO+HHHIROHV PHWH ´HNH¢HHI0HOHVÉHTPFHYHG SHLHHIOH \HQJH-I H2HHYHHE
mebÒe³eeskeÌleJ³eeveeb êJ³eeCeeb mebÒe³eesÊegÀcenzye&ngefJeOewê&J³ewë men mebcesuevesve ef$eefJeOees ³e%ees efvel³ecevegÿs³eë~ ³eLee peueb
mJejmesveew<eOeerJe&Oe&³eefle, lee GÊecejme³eesieeod jesieveeMekeÀlJesve megKeoeef³ev³ees YeJeefvle, ³eLeséejë keÀejCeeled keÀe³³e¥ ³eLeeJeod
j®e³eefle, met³³e&ë meJe¥ peieled ÒekeÀeM³e meleleb jmeb efYeÊJee He=efLeJ³eeÐeekeÀ<e&elf e, Jee³eg½e Oeejef³elJee Heg<Ceeefle leLewJeeçmceeefYejefHe
³eLeeJeled mebmke=Àlewë mebÒe³eesefpelewê&J³ewefJe&Ülme²efJeÐeeseVf eeflenexceefMeuHeeK³ew³e&%ewJee&³egJe=efäpeueMeg×³e½e meowJe keÀe³³ee& Fefle¤21¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes ceQ (meefJelegë) mekeÀue Ssée³³e& kesÀ osves Jeeues (osJem³e) Hejceséej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe
efkeÀ³es ngS Òel³e#e mebmeej ceW, met³³e&ueeskeÀ kesÀ ÒekeÀeMe ceW (Deeféeveesë) met³³e& Deewj Yetecf e kesÀ lespe keÀer (yeengY³eeced) ¢æ{lee mes
(Het<Ceë) Hegefä keÀjves Jeeues Jee³eg kesÀ (nmleeY³eeced) ÒeeCe Deewj DeHeeve mes (lJee) HetJeexkeÌle leerve ÒekeÀej kesÀ ³e%e keÀe
(mebJeHeeefce) efJemleej keÀjlee ntb, Jewmes ner legce Yeer GmekeÀes efJemleej mes efme× keÀjes~ pewmes Fme GlHeVe efkeÀ³es ngS mebmeej ceW
(Dees<eOeerefYeë) ³eJeeefo Dees<eefOe³eeW mes (DeeHeë) peue Deewj (Dees<eOe³eë) Dees<eOeer (jmesve) DeevevokeÀejkeÀ jme mes leLee
(peieleerefYeë) GÊece Dees<eefOe³eeW mes (jsJeleerë) GÊece peue Deewj pewmes (ceOegceleerefYeë) Del³evle ceOegj jme³egkeÌle Dees<eefOe³eeW
mes (ceOegceleerë) Del³evle GÊece jmeªHe peue ³es meye efceue keÀj Je=e× f ³egkeÌle nesles nQ, Jewmes nce meye ueesieeW keÀes Yeer
Dees<eefOe³eeW mes peue Deewj Dees<eefOe, GÊece peue mes leLee meye GÊece Dees<eefOe³eeW mes GÊece jme³egkeÌle peue leLee Del³egÊece
ceOegj jme³egkeÌle Dees<eefOe³eeW mes ÒeMebmeveer³e jmeªHe peue Fve meyeeW keÀes ³eLee³eesi³e HejmHej (mebHe=®³evleeced) ³egekf eÌle mes JewÐekeÀ
-HHHI0HX+H0HHkNH¢HUMHUHIOHPHVFHVXHNH¢MYHHHHHIQHV
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:XHJâHV+HFHHXHHMQZaHI-H¾HYHGFHYHJHH:NH¢HV F&éej kesÀ GlHeVe efkeÀ³es ngS met³³e& mes ÒekeÀeMe keÀes
´HHâQJ6)PHPHEPHHMFH: 'HYHVNH¢´HNH¢HMPHV PHE´HHJkeÌle keÀjves ³eesi³e HeoeLeeX keÀes efceueeves kesÀ ³eesi³e HeoeLeeX mes cesue keÀj kesÀ
GkeÌle leerve ÒekeÀej kesÀ ³e%e keÀe Devegÿeve efvel³e keÀjvee ®eeefn³es~ pewmes peue DeHeves jme mes Dees<eefOe³eeW keÀes yeæ{elee nw Deewj Jes
GÊece jme³egkeÌle peue kesÀ meb³eesie mes jesieveeMe keÀjves mes megKeoe³ekeÀ nesleer nwb Deewj pewmes F&éej keÀejCe mes keÀe³³e& keÀes ³eLeeJeled
j®elee nw leLee met³³e& meye peieled keÀes ÒekeÀeefMele keÀjkesÀ Deewj efvejvlej jme keÀes Yesove keÀjkesÀ He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX keÀe
DeekeÀ<e&Ce keÀjlee nw leLee Jee³eg jme keÀes OeejCe keÀjkesÀ He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX keÀes Hegä keÀjlee nw, Jewmes nce ueesieeW keÀes Yeer
³eLeeJeled mebmkeÀej³egkeÌle meb³egkeÌle efkeÀ³es ngS HeoeLeeX mes efJeÜeveeW keÀe me² leLee efJeÐee keÀer GVeefle mes Jee nesce efMeuHe
keÀe³³e&ªHeer ³e%eeW mes Jee³eg Deewj Je<ee& peue keÀer Megef× meoe keÀjveer ®eeefn³es¤ 21¤
peve³el³ew lJesl³em³eef<e&ë HetJeexkeÌleë~ ÒeLeleeefceefleHe³³e&vlem³e ³e%ees osJelee~ mJejeìdef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë~ Devl³em³eeeqivemeefJeleejew osJeles~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
me ³e%eë keÀmcew Òe³eespevee³e mebHeeoveer³e Fl³egHeefoM³eles¤
GkeÌle ³e%e efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
SHYHäHOHZ O-HH1 meb³eew{FHHU1RFH1LYHVHIMlRFH1LYHHUHHVFHäHHVHIMlHV O-HHä ,H1FHH[nÉHIPHHI-H1ËHHHJä1´Hä/HHç*1´Hä/HP-HHV1
OHV{H1H+HäHIOHÍ´H/HOHHFH1HTLYHÆV1O-HHE1FHHHIQäjPHHUod oNV-HPO-HHäPHHI-H1OHHÀHä+HHOHJÉ Jeef<e&NÿsçHI2H1YHHNHV¢ä¤ 22¤
SHYHäHOHZa O-HH1a PHFHGa HHZ1HIFH1a )1RFHGa 'H1LYHVÍa )1RFHGa 'H1LYHHUHHVFHäHHVÍa )1HVa O-HH1a ,H1FH Ía 'H1HIPH1a HI-H1éee³egÉHIMHIOHä
efJeNéeçDeeäHJÍa*1´Hä/HH1)OHJÉÉ´Hä/HHÍa*1a´H1/H1P-H1a*1aOHV1aH1H+HäHIOH1HIMHIOHäH1HÉ+HäHIOHÍa´H1/H1OHH1FHGa'H1HTLYHÍaOHV1aO-HHäFHGaFHHa
HIQ1jPHHU1OHGaRV1-HÍaO-HH1aPH1HI-H1OHHaÀH1+H1H1OHJÉa-HHIH {áVa'HHI2HäaYHHNHV¢ä
HeoeLe&ë-(peve³el³ew) meJe&megKeeslHeeefokeÀe³ew jep³eue#c³ew (lJee) leb ef$eefJeOeb ³e%eced (meced) mec³ekedÀ (³eewefce)
efceÞe³eeefce~ Deiveew Òeef#eH³e efJe³eespe³eeefce Jee (Foced) mebmke=Àleb nefJeë (Deivesë) Deivesce&O³es (Foced) ³e×gleb leled
(Deiveer<eesce³eesë) Deeqive½e meesce½e le³eesce&O³es (F<es) DeVeeÐee³e (lJee) leb Je=efäMegef×nslegced (Iece&ë) ³e%eë~ Iece& Fefle
³e%eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~17) (Deefme) YeJeefle~ De$e J³el³e³eë (efJeéee³egë) efJeéeb HetCe&cee³eg³e&mceeled meë
(G©ÒeLeeë) yeng ÒeLeë megKem³e efJemleejes ³emceeled meë~ GefJe&efle yengveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~1) (G© ÒeLemJe) yeng
efJemleej³e (G©) yeng (les) legY³eced (³e%eHeefleë) ³e%em³e mJeeceer HeeuekeÀë (ÒeLeleeced) efJemleej³eleg (Deeqiveë) Yeewelf ekeÀes
³e%emecyevOeer MejerjmLees Jee (les) leJe lem³e Jee~ ³eg<ceÊeÊele#eg<Jevleë Heeoced~ (Deäe08~3~103) Devesve cet×&v³eeosMeë
(lJe®eced) keÀefáeoefHe Mejerje³eJeb megKenslegced (cee) efve<esOeeLex (eEnmeerled) efnvemleg~ De$e uees[Lex ueg*d (osJeë) meJe&ÒekeÀeMekeÀë
Hejceséejë met³³e&ueeskeÀes Jee (lJee) lJeeb leb Jee (meefJelee) DevleëÒesjkeÀes Je=eäf nslegJee& (ÞeHe³eleg) ÞeHe³eefle Hee®e³eefle~ De$e
ue[Lex ueesìd (Jeef<e&ÿs) DeefleMe³esve Je=×es Jeef<e&ÿmleeqmceved efJeMeeues megKemJeªHes (DeefOe) DeOeerl³egHeefjYeeJecewée³³e¥ Jee Òeen~
(efve©01~3) (veekesÀ) DekebÀ ogëKeb ve efJeÐeles ³eeqmceVemeew veekeÀmleeqmceved¤ De³eb cev$eë (Mele0(1~1~2~3-14)
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLeeçnb peve³el³ew ³eb ³e%eb meb³eewefce leLewJe me YeJeefÓjefHe meb³et³eleeced~ DemceeefYe³e&eof ob
mebmke=Àleb nefJejivesce&O³es Òeef#eH³eles, leefoob efJemleerCe¥ YetlJeeçiveer<eesce³eesce&O³es efmLelJes<es YeJeefle~ ³ees efJeéee³eg©©ÒeLee Ieceex
³e%eesç(m³e) efmle ³eLeeç³eb ce³ee G© ÒeL³eles leLewJe Òeeflepeveb lJeb #lJee% lecesleceg© ÒeLemJe~ SJeb ke=ÀleJeles les legY³ece³eb
³e%eHeeflejeqiveë meefJelee osJees peieoerMJej½ees© megKeb ÒeLeleeced~ les leJe lJe®eb cee eEnmeerled vewJe efnveefmle~ me Keueg lJeeb
Jeef<e&ÿsçefOeveekesÀ #lJeeb leb ÞeHe³eleg% megKe³egÊebÀ keÀjesleg¤ Fl³eskeÀë¤
ns ceveg<³e! ³eLeeçnb ceveg<³ees ³ees efJeéee³eg©©ÒeLee Ieceex ³e%eesm³eefmle, lJee leb peve³el³ee F<es meb³eewefce
leeqlmeO³eLe&efceoceivesce&O³es Foceiveer<eesce³eesce&O³es mebmke=Àleb nefJeë mebJeHeeefce Òeef#eHeeefce leLee lJeceH³esleceg©ÒeLemJe yeng
efJemleej³e ³eleesç³eceeqivemles leJe lJe®eb cee eEnmeerled ve eEnm³eeled~ ³eLee ®e osJeë meefJelee Jeef<e&ÿsçefOeveekesÀ ³eb ³e%eb ÞeHe³esled~
leLee YeJeeveefHe lJee leb meb³eewleg ÞeHe³eleg~ les leJe ³e%eHeefle½e leceg© ÒeLeleeefceefle efÜleer³eë¤22¤
YeeJeeLe&ë-DHH XHJâHV+HFHHXHHMHV -HVÐeë~ ceveg<³ewjJs ebYetlees ³e%eë meowJe keÀe³³e&ë, ³eë HetCee¥ efÞe³eb
mekeÀuecee³egjVeeefoHeoeLee&ved jesieveeMeb meJee&efCe megKeeefve ®e ÒeLe³eefle~ me kesÀveeefHe keÀoeef®eVewJe l³eep³eë~ kegÀ leë? vewJewlesve
Jee³egJe=eäf peueew<eefOeMegef×keÀejkesÀCe efJevee keÀm³eeefHe ÒeeefCeveë mec³ekedÀ megKeeefve efmeO³evleerl³eleë~ SJeb me peieoeréejë meJee&ved
Òel³ee%eeHe³eefle¤22¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes ceQ (peve³el³ew) meJe& megKe GlHeVe keÀjves Jeeueer jep³eue#ceer kesÀ efue³es (lJee) Gme ³e%e
keÀes (meb³eewefce) Deeqive kesÀ yeer®e ceW HeoeLeeX keÀes íesæ[keÀj ³egkeÌle keÀjlee ntb, Jewmes ner legce ueesieeW keÀes Yeer Deeqive kesÀ meb³eesie mes
efme× keÀjvee ®eeefn³es~ pees nce ueesieeW keÀe (Foced) ³en mebmkeÀej efkeÀ³ee ngDee nefJe (Deivesë) Deeqive kesÀ yeer®e ceW íesæ[e
peelee nw, (Foced) -HQHI-HPOHHMNH¢HV´HHâQHVNH¢M(Deiveer<eesce³eesë) Deeqive Deewj meesce kesÀ yeer®e Hengb®e keÀj (F<es) DeVe Deeefo
HeoeLeeX kesÀ GlHeVe keÀjves kesÀ efue³es neslee nw Deewj pees (efJeéee³egë) HetCe& Dee³eg Deewj (G©ÒeLeeë) yengle megKe keÀe osves Jeeuee
(Iece&ë) ³e%e (Deefme) nw, GmekeÀe pewmes ceQ DeveskeÀ ÒekeÀej efJemleej keÀjlee ntb, Jewmes (lJee) GmekeÀes ns Heg©<ees! legce Yeer (G©
ÒeLemJe) efJemle=le keÀjes~ Fme ÒekeÀej efJemleej keÀjves Jeeues (les) legcnejs efue³es (³e%eHeefleë) ³e%e keÀe mJeeceer (Deeqiveë) ³e%e
mecyevOeer Deeqive (meefJelee) Devle³ee&ceer (osJeë) peieoeréej (G© ÒeLeleeced) DeveskeÀ ÒekeÀej megKe keÀes yeæ{eJes #(les lJe®eb)
legcnejs Mejerj keÀes% (cee eEnmeerled) keÀYeer veä ve keÀjs leLee Jen Hejceséej (Jeef<e&ÿs) 'HHIOH0HHNH¢MNHV¢-HHI¹NH¢HV ´HHâQJ'HH
(DeefOeveekesÀ) pees Del³egÊece megKe nw, GmeceW (lJee) legce keÀes (ÞeHe³eleg) megKe mes ³egkeÌle keÀjs¤ ³en Fme cev$e keÀe ÒeLece
DeLe& ngDee¤
Deye otmeje keÀnles nQ¤ ns ceveg<³ees! pewmes ceQ pees (efJeéee³egë) HetCe& Dee³eg leLee (G©ÒeLeeë) yengle megKe keÀe osves
Jeeuee (Iece&ë) ³e%e (Deefme) nw, (lJee) Gme ³e%e keÀes (peve³el³ew) jep³eue#ceer leLee (F<es) DeVe Deeefo HeoeLeeX kesÀ GlHeVe
keÀjves kesÀ efue³es (meb³eewefce) meb³egkeÌle keÀjlee ntb leLee GmekeÀer efmeef× kesÀ efue³es (Foced) ³en (Deivesë) Deeqive kesÀ yeer®e ceW Deewj
(Foced) ³en (Deiveer<eesce³eesë) Deeqive Deewj meesce kesÀ yeer®e ceW mebmkeÀej efkeÀ³ee ngDee nefJe #mebJeHeeefce% íesæ[lee ntb, Jewmes legce
Yeer Gme ³e%e keÀes (G© ÒeLemJe) HI-HPOHHM NH¢HV ´HHâ NH¢MHV HISHPH NH¢HM&H HQ (Deeqiveë) YeeweflekeÀ Deeqive (les) legcnejs
(lJe®eced) Mejerj keÀes (cee eEnmeerled) jesieeW mes veä ve keÀjs Deewj pewmes (osJeë) peieoeréej (meefJelee) Devle³ee&ceer (Jeef<e&ÿs)
'HHIOH0HHNH¢MNHV¢-HHI¹NH¢HV ´HHâQJ'HHSHHV (DeefOeveekesÀ) Del³egÊece megKe nw, Gme ceW (lJee) Gme ³e%e keÀes Deeqive kesÀ yeer®e
ceW HeefjHekeÌJe keÀjlee nw, Jewmes legce Yeer Gme ³e%e keÀes (ÞeHe³eleg) HeefjHekeÌJe keÀjes Deewj (les) legcnejs (³e%eHeefleë) ³e%e keÀe
mJeeceer Yeer Gme ³e%e keÀes (G© ÒeLeleeced) efJemleej³egkeÌle keÀjs¤ 22¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: XHJâHV+HFHHXHHMSHHYHYHHHHHIQHVaFHYHJHH: NH¢HV )PH´HNH¢HMNH¢HHHNH¢MYHHHHHIQHV HINH¢
efpememes HetCe& ue#ceer, mekeÀue Dee³eg, DeVe Deeefo HeoeLe&, jesieveeMe Deewj meye megKeeW keÀe efJemleej nes, GmekeÀes keÀYeer veneR
íesæ[vee ®eeefnS, keÌ³eeWefkeÀ GmekesÀ efyevee Jee³eg Deewj Je=eäf peue leLee Dees<eefOe³eeW keÀer Mege× f veneR nes mekeÀleer Deewj Megef× kesÀ
efyevee efkeÀmeer ÒeeCeer keÀes De®íer ÒekeÀej megKe veneR nes mekeÀlee, FmeefueS F&éej ves GkeÌle ³e%e keÀjves keÀer Dee%ee meye ceveg<³eeW
keÀes oer nw¤22¤
cee Yescexl³em³eef<e&ë me SJe~ DeeqiveoxJelee~ ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
efveëMe¹le³ee meJezë me ³e%eesçvegÿeleJ³e Fl³egHeefoM³eles¤
efveëMebkeÀ neskeÀj GkeÌle ³e%e meye keÀes keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
cee YesNFHH1 PHEHI-H{NH®/HH1ç'HOHäFHVH1 HHVçOHäFHV1H SHäFHHYHPH´H1SHH<HWäHHOHG HIH1OHHHä O-HHHI¾1OHHHä O-HZNH¢1OHHHä
lJee¤23¤
FHHa<HV1ÍaFHHaPHFHGaHI-H1NH®/HH1Ía'HOHäFHVÍaH1HÍa'HOHäFHVÍaHSHäFHHYHPHa´H1SHVHIOHä ´H1ÉSHHa<HWÉHH1OHGaHIH1OHHHäaO-HH1a
HI¾1OHHHäaO-HH1a6ÉNH¢1OHHHäaO-HH1
HeoeLe&ë-(cee) efve<esOeeLex (Yesë) efyeYeerefn~ De$e uees[Lex ue*d~ yengueb ívoefme #Deäe02.4.73% Fefle MeHees uegkedÀ
(cee) efve<esOeeLex (meced) SkeÀerYeeJes (efJekeÌLeeë) ®eue~ DeesefJepeer Ye³e®eueve³eesejf l³emceeuuees[Lex ue*d~ ueef* ceO³ecewkeÀJe®eves
yengueb ívoefme #Deäe02.4.73% Fefle efJekeÀjCeeYeeJe½e (Deleces©ë) ve leec³eefle ³esve ³e%esve meë~ lecegOeeleesyee&nguekeÀeos©ë
Òel³e³eë (³e%eë) Fp³eles ³eeqmceved meë (Deleces©ë) ve leec³eefle ³eë me ³e%ekeÀÊee& cevegd<³eë (³epeceevem³e) ³e%em³eevegÿelegë
(Òepee) megmebleevee ³e%emebHeeefokeÀe (Yet³eeled) YeJesled (ef$elee³e) $e³eeCeeceeqivekeÀce&nefJe<eeb YeeJee³e (lJee) leced (efÜlee³e)
Ü³eesJee&³egJe=efäpeueMeg×îeesYee&Jee³e (lJee) leced (SkeÀlee³e) SkeÀm³e megKem³e YeeJee³e (lJee) lJeeced¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1~1~2~15-18) leLee (1~2~3~1-9) J³eeK³eeleë¤23¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! lJeceleces©ë meved ³epeceevem³e ³e%em³eevegÿeveevcee YesYe&³eb cee kegÀ©~ Slemceevcee mebefJekeÌLee cee
efJe®eue~ SJeb ³e%eb ke=ÀleJelemlesçleces©ë Òepee Yet³eeled~ Denb lJee leceeÅive ³e%ee³e ef$elee³e #lJee% efÜlee³e #lJee% SkeÀlee³e ®e
megKee³e meb³eewefce¤23¤
YeeJeeLe&ë-F&éejë Òeefleceveg<³ecee%eeHe³el³eeMeer½e ooeefle, vewJe kesÀveeefHe ceveg<³esCe ³e%emel³ee®eejefJeÐeeûenCem³e
mekeÀeMeeod YesleJ³eced, efJe®eefueleJ³eb Jee~ keÀmceeod ³eg<ceeefYejslewjJs e megÒepeeë MeejerefjkeÀJeeef®ekeÀceevemeeefve efve½eueeefve (®e)
PHJ.HHHIYH´HHâJE0HNH®HHHIYH<H-HYOHPFHHHIRHIOH
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved Heg©<ees! legce (Deleces©ë) Þe×eueg neskeÀj (³epeceevem³e) ³epeceeve kesÀ ³e%e kesÀ Devegÿeve mes
(cee Yesë) Ye³e cele keÀjes Deewj Gmemes (cee mebefJekeÌLeeë) cele ®euee³eceeve nes~ Fme ÒekeÀej (³e%eë) ³e%e keÀjles ngS legce
keÀes GÊece mes GÊece (Deleces©ë) iueeefvejefnle Þe×eJeeved (Òepee) mevleeve (Yet³eeled) ´HHâQHV'HHZMFH4(lJee) YeeweflekeÀ Deeqive
keÀes GkeÌle iegCe³egkeÌle leLee (SkeÀlee³e) mel³e megKe kesÀ efue³es (efÜlee³e) Jee³eg leLee Je=eäf peue keÀer Megef× leLee (ef$elee³e)
Deeqive, keÀce& Deewj nefJe kesÀ nesves kesÀ efue³es (meb³eewefce) efve½eue keÀjlee ntb¤23¤
YeeJeeLe&ë-F&éej meye ceveg<³eeW keÀes Dee%ee Deewj DeeMeerJee&o oslee nw efkeÀ efkeÀmeer ceveg<³e keÀes ³e%e, mel³ee®eej Deewj
efJeÐee kesÀ ûenCe mes [jvee Jee ®euee³eceeve keÀYeer ve nesvee ®eeefn³es, keÌ³eeWefkeÀ ceveg<³eeW keÀes GkeÌle ³e%e Deeefo De®ís-De®ís
keÀe³eeX mes ner GÊece-GÊece mevleeve MeejerefjkeÀ, Jeeef®ekeÀ Deewj ceeveme efJeefJeOe ÒekeÀHM NHV¢ HIYHHXH PHJ.H ´HHâ QHV PHNH¢OHV
nQ¤23¤
osJem³e lJesl³em³eef<e&ë me SJe~ ÐeesefJeÐegleew osJeles~ mJeje[dyeéïeer HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveë me ³e%eë keÀer¢Meesçefmle efkeÀceLe&½eevegÿs³e Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Yeer GkeÌle ³e%e kewÀmee Deewj keÌ³eeW GmekeÀe Devegÿeve keÀjvee ®eeefn³es, mees Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee
nw¤
RV1-HPHä O-HHPHHI-H1OHJÍ´HäPH1-HVKÉHIËHYHHV{\HH1 QJ<HH +HWÉ&HHV QPOHHä<HHFHGa'HHRäRVÉ2-HMlNH¢OH RV1-HV<H1É)YÌäPH

\HH1QJMäHIPH1RHIHä&HÍPH1QÓHä<HHIÆÍ0H1OHOHV{SHH-HH1HJMäHIPHHIOH1LFHOHV{SHHHI¾H1OHHV-H12HÍ
RV1-HPHäaO-HH1aPH1HI-H1OHJÍa´H1PH1-H)HIOH{ ´HÉPH1-HVa'H1HIËHYHHV{Ía\HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJÉ<HHäFHGa+HWÉ&HÍaQPOHHä<HHFHGa'HHa
R1RV1a'H12-H1MlNH¢OH1HIFHOHä2-HMlÉNH¢OHäFHGRV-1 HV<HäÍa)YÌäPHa\HH1QJÍa'H1HIPH1aRHIHä&HÍaPH1QÓHä<HHIÆ1HIMHIOHäPH1QÓHäÉ<HHIÆÍa0H1OHOHV{SHH1)HIOH
0H1OHÉOHV{SHHÍa-HH1HJÍa'H1HIPH1aHIOH1LFHOHV{SHH1)HIOHäHIOH1LFHÉOHV{SHHÍaHI¾1H1OHÍa-H12HÍ
HeoeLe&ë-(osJem³e) meJee&vevoÒeom³e (lJee) leced (meefJelegë) ÒesjkeÀm³eséejm³e met³³e&m³e Jee (ÒemeJes) ÒesjCes
Ssée³³e&nsleew Jee (Deeféeveesë) met³³ee&®evêcemeesjOJe³JeexJee&~ DeeféeveeJeOJe³³et&~ (Mele01~2~4~4) (yeengY³eeced)
yeueJeer³³ee&Y³eeced (Het<Ceë) HegefänsleesJee&³eesë~ Je=<ee Het<ee~ (Mele02~5~1~11) (nmleeY³eeced) ûenCel³eeienslegY³eecegoevee-
HeeveeY³eeced (Deeoos) Deemecevleeled mJeerkeÀjesefce (DeOJejke=Àleced) DeOJejb keÀjeself e ³esve meeceûeermecetnvs e leced~ De$e ke=Àlees
yengueced #Deäe0Yee0Jee03.3.113% Fefle JeeefÊe&kesÀve keÀjCes efkeÌJeHed~ DeOJejes Jew ³e%ees ³e%eke=Àleced~ (Mele01~2~4~5)
(osJesY³eë) efJeÜÓîees efoJ³emegKesY³ees Jee (Fvêm³e) met³³e&m³e (yeengë) Jeer³³e&JeÊeceefkeÀjCemecetnmLees ³e%eë (Deefme) YeJeefle
(oef#eCeë) ´HHâÍaRHLHHIOHH(QPHYHHHVHIMOHPFHHOHGaêgoef#eY³eeefceveved~ (GCee02~50) Fleerveved Òel³e³eë~ Devesve ielesjvleie&leë
ÒeeHl³eLeex ie=¿eles (menñeYe=efäë) menñeeefCe yentefve Ye=ä³eë HeekeÀe ³emceeled meë met³³e&m³e ÒekeÀeMeë~ menñeefceefle yengveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb03~1) (Melelespeeë) Meleeefve yentefve lespeebemf e ³eeqmceved me met³³e&ë~ Meleefceefle yengveecemeg Heefþleced~
(efveIeb03~1) (Jee³egë) ieceveeieceveMeerueë HeJeveë (Deefme) Deefmle~ le$e meJe&$e J³el³e³eë (efleicelespeeë) efleiceeefve
leer#Ceeefve lespeebefme YeJeefvle ³emceeled meë~ ³egefpe©ef®eeflepeeb kegÀ½e~ (GCee01~146) Devesve eflepe efveMeeves Fl³emceevcekedÀ
Òel³e³eë kegÀlJeeosMe½e~ leLewJe meJe&OeelegY³eesçmegved~ (GCee04~189) Devesve eflepe Fl³emceeomegved Òel³e³eë (efÜ<eleë) Me$eesë
(JeOeë) veeMeë¤ De³eb cev$eë (Mele0(1~2~4~3-7) J³eeK³eeleë¤24¤
DevJe³eë-Denb meefJelegoxJem³e ÒemeJesçeféeveesyee&ngY³eeb Het<Cees nmleeY³eeb osJesY³eesçOJejke=Àleb #lJee le% ceeoos ³ees
ce³eeçvegeÿf lees ³e%e Fvêm³e menñeYe=eäf ë Melelespee oef#eCees yeengjefme YeJeefle~ ³em³esvêm³e met³³e&ueeskeÀm³e cesIem³e Jee
efleicelespee Jee³egnlx egjefmle lesve megKeeefve efÜ<elees JeOe½e keÀe³³e&ë¤24¤
YeeJeeLe&ë-) ËHM 'HHHH+HHHIOH FHYHJHZÍ PHFHNHG¢ PHE+HHHIROHHVÉHE HHHVÉHTLYHYHHV2-H ´HHIHâÌ-HÍ PHWH HNI H¢M&HP/HHV
Jee³egvee Oe=leë meJeexHekeÀejer YetlJee menñeeefCe megKeeefve ÒeeHeef³elJee ogëKeeveeb veeMekeÀejer YeJeleerefle¤24¤
HeoeLe&ë-ceQ (meefJelegë) Devle³ee&ceer ÒesjCee keÀjves (osJem³e) meye Deevevo kesÀ osves Jeeues Hejceséej keÀer (ÒemeJes)
ÒesjCee ceW (Deeféeveesë) met³³e&, ®evê Deewj DeOJe³³eg&DeeW kesÀ #yeengY³eeced% yeue Deewj Jeer³³e& mes leLee (Het<Ceë) HegefäkeÀejkeÀ Jee³eg
kesÀ (nmleeY³eeced) pees efkeÀ ûenCe Deewj l³eeie kesÀ nsleg Goeve Deewj DeHeeve nQ, Gve mes (osJesY³eë) efJeÜeved Jee efoJ³e megKeeW
NH¢HU ´HHHIâNHV¢HIXHHV (DeOJejke=Àleced) ³e%e mes megKekeÀejkeÀ #(lJee) Gme% keÀce& keÀes (Deeoos) De®ís ÒekeÀej ûenCe keÀjlee ntb
Deewj cesje efkeÀ³ee ngDee pees ³e%e nw mees (Fvêm³e) met³³e& keÀe (menñeYe=efäë) efpemeceW DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ HeoeLeeX kesÀ He®eeves
keÀe meeceL³e& Jee (Melelespeeë) DeveskeÀ ÒekeÀej keÀe lespe leLee (oef#eCeë) ´HHâNH¢MYHV -HHXHH(yeengë) efkeÀjCemecetn (Deefme)
nw Deewj efpeme (Fvêm³e) met³³e& Jee cesIeceC[ue keÀe (efleicelespeeë) leer#Ce lespe Jeeuee (Jee³egë) Jee³eg nsleg (Deefme) nw, Gme
mes nce keÀes DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ megKe leLee (efÜ<eleë) Me$egDeeW keÀe (JeOeë) veeMe keÀjvee ®eeefn³es¤24¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%ee keÀjlee nw efkeÀ ceveg<³eeW keÀes De®íer ÒekeÀej efme× efkeÀ³ee ngDee ³e%e efpeme ceW YeeweflekeÀ Deeqive
kesÀ meb³eesie mes THej keÀes De®ís-De®ís HeoeLe& íes[ æ s peeles nQ, Jen met³³e& keÀer efkeÀjCeeW ceW efmLej neslee nw leLee HeJeve Gme
keÀes OeejCe keÀjlee nw Deewj Jen meye kesÀ GHekeÀej kesÀ efue³es npeejeW megKeeW keÀeV´HHâNH¢MHNHV¢RJÍ.HH:NH¢HHI-HYHH0HNH¢MYHV-HHXHH
neslee nw¤24¤
He=efLeJeerl³em³e $eÝef<eë me SJe~ meefJelee osJelee~ efJeje[dyeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë me ³e%eë keÌJe ielJee eEkeÀkeÀejer YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj GkeÌle ³e%e keÀneB peekesÀ keÌ³ee keÀjves Jeeuee neslee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
+HHI/HäHI-H RV-HHSH1YHHVHä2HHPOHV1 FHWXHE1 FHH HIQäjHIPHHE -H1SHE LHäÏ LHHV1áHYHE -HH {OHJ OHV1 ²HHZ\H {2HH1YH RVä-H
PHHI-HOHÍ+HMlFHPHH+HHI/H1-HH0H1OHVYH1+HH0HZ1HH[KÉPFHHY¾VHIÆ1HEHä-H1HEHI¾1FHPOHFHOHHV1FHHFHHZ{NHG¢
+HHI/HäHI-Ha RV1-H1H1SH1YHHUHIOHä RV-HÉHSHHIYHa 'HHVHä2HHÍa OHV1a FHWXHäFHGa FHHa HIQ1jHIPH1H1FHGa -H1SHFHGa LH1Ï1a LHHV1áHYHäFHGa
ieesNmLeeveNefceefOHä LHHV1ÉP/HHYHäFHGa -HH {OHJa OHV1a ÐeHZÍa \H12HH1YHa RV1-H1a PH1HI-H1OH1HMI HIOHä PHHI-HOHÍa +H1MlFHGa 'HPHHäFHGa +HÉHI/H1-HHFHGa 0H1OHVYHäa
+HH0HZ{ÍaHÍa'H1PFHHYHGa¾VHIÆ{aHFHGaH1a-H1HFHGaHI¾1FHÍaOHFHGa'HOHäÍaFHHaFHHZ1NHG¢
HeoeLe&ë-(He=efLeefJe) efJemle=lee³ee Yetcesë (osJe³epeefve) osJee ³epeefvle ³em³eeb lem³eeë (Dees<eO³eeë) ³eJeeosë (les)
Dem³eeë~ De$e meJe&$e efJeYeÊesÀefJe&HeefjCeeceë ef¬eÀ³eles (cetueced) Je=e× f nslegkeÀced (cee) efve<esOeeLex (eEnefme<eced) GeÅ®íÐeeced~ De$e
efue*Lex ueg*d (Je´peb) Je´peefvle ie®íefvle ÒeeHvegJevl³eeHees ³emceeled ³eeqmceved Jee leb Je´peb cesIeced~ Je´pe Fefle cesIeveecemeg Heefþleced~
(efveIeb01~10) (ie®í) ie®íleg~ De$e J³el³e³eë (ieesÿeveced) ieJeeb met³³e&jMceerveeb HeMetveeb Jee mLeeveced~ ieeJe Fefle
jeqMceveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~5) (Je<e&leg) mHeäeLe&ë (les) lem³e~ De$e mebyevOeeLex <eÿer~ (Ðeewë) met³³e&ÒekeÀeMeë
(yeOeeve) yevOe³e (osJe) met³³ee&efoÒekeÀeMekesÀéej (meefJeleë) jep³ewée³³e&Òeo (Hejced) Me$egced (Dem³eeced) Òel³e#ee³eeced
(He=efLeJ³eeced) yengmegKeÒeoe³eeced (Melesve) yengefYeë (HeeMewë) yevOevemeeOevewë~ HeMe yevOeve Fl³em³e ªHeced (³eë) DeOecee&lcee
om³egë Me$eg½e (Demceeved) meJeexHekeÀejkeÀeved Oeeefce&keÀeved (Üsefä) efJe©O³eefle (³eced) ogäb Me$egced (®e) meceg÷³es (Je³eced)
Oeeefce&keÀeë Metjeë (efÜ<ceë) efJe©O³eeceë (leced) HetJeexkeÌleced (Deleë) yevOeeled keÀoeef®eled (cee) efve<esOeeLex (ceewkedÀ) cees®e³e~
ceg®ue= cees#eCes Fl³emceeuuees[Lex ueg*îe[YeeJes ®uesë efme®ed #Deäe03.1.44% efmepeeosMes, yengueb ívoeqme #Deäe07.3.97%
Fleer[YeeJeë~ JeoJe´pe0 #Deäe07.2.3% Fefle Je=e× f ë~ meb³eesieevlem³e ueesHeë #Deäe08.2.23% Fefle efmepuegkedÀ¤ De³eb
cev$eë (Mele0(1~2~4~16) J³eeK³eeleë¤25¤
DevJe³eë-ns osJe meefJeleë Hejceelceved! les leJe ke=ÀHe³eeçnb osJe³epeeefve osJe³e%eeefOekeÀjCee³eemlesçm³eeë He=efLeefJe
Yetcescet&ueb Je=e×
f nslegb cee eEnefme<eb ce³ee He=efLeJ³eeb ³eesç³eb ³e%eesçvegÿer³eles me Je´peb cesIeb ie®í ie®íleg ielJee ieesÿeveb Je<e&leg
ÐeewJe&<e&leg~ ns Jeerj! lJecem³eeb ³eesçmceeved Üseäf ³eb ®e Je³eb efÜ<cemleb Hejb Me$egb Melesve HeeMewye&Oeeve yevOe³e~ lecemees yevOeveeled
keÀoeef®evcee ceewkedÀ cee cees®e³e¤25¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%eeHe³eefle efJeÜefÓce&veg<³ewë He=efLeJ³eeb jep³em³e ef$eefJeOem³e ³e%em³eew<eOeerveeb ®e eEnmeveb keÀoeef®eVewJe
keÀe³³e&ced~ ³eesçiveew ngleêJ³em³e megievO³eeefoiegCeefJeefMeäes Oetcees cessIeceC[ueb ielJee met³³e&Jee³egY³eeb efíVem³eekeÀef<e&lem³e
Oeeefjlem³e peuemecetnm³e Mege× f keÀjes YetlJeeçm³eeb He=efLeJ³eeb Jee³egpeueew<eefOeMegef×Üeje cenlmegKeb mebHeeo³eefle~ lemceeled me ³e%eë
kesÀveeefHe keÀoeef®eVewJe l³eep³eë~ ³es ogäe ceveg<³eemleevem³eeb He=efLeJ³eeceveskewÀë HeeMewye&OJee ogäkeÀce&Y³ees efveJel³e& keÀoeef®eÊes ve
cees®eveer³eeë~ Dev³e÷ HejmHejb Üs<eb efJene³eev³eesçv³em³e megKeesVele³es meowJe Òe³eefleleJ³eefceefle¤25¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) met³³ee&efo peieled kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves leLee (meefJeleë) jep³e Deewj Ssée³³e& kesÀ osves Jeeues
Hejceséej! (les) DeeHekeÀer ke=ÀHee mes ceQ (osJe³epeefve) efJeÜeveeW kesÀ ³e%e keÀjves keÀer peien (les) ³en pees (He=efLeefJe) Yetefce nw,
GmekesÀ #Deewj (Dees<eO³eeë) pees ³eJeeefo Dees<eefOe nQ% GvekesÀ (cetueced) Je=e× f keÀjves Jeeues cetue keÀes FHHHIQjHIPHHFHGveeMe ve
keÀªB Deewj ceQ (He=efLeJ³eeced) DeveskeÀ ÒekeÀej megKeoe³ekeÀ Yetefce ceW (³eë) efpeme ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjlee ntb, Jen (Je´peced)
peueJe=eäf keÀejkeÀ cesIe keÀes (ie®í) ´HHâQHV-HQHE SHHNH¢M(ieesÿeveced) met³³e& keÀer efkeÀjCeeW kesÀ iegCeeW mes (Je<e&leg) Je<ee&lee nw
Deewj (Ðeewë) met³³e& kesÀ ÒekeÀeMe keÀes (Je<e&leg) Je<ee&lee nw~ ns Jeerj Heg©<ees! DeeHe (Dem³eeced) Fme Glke=Àä He=efLeJeer ceW (³eë)
pees keÀesF& DeOecee&lcee [eketÀ (Demceeved) meye kesÀ GHekeÀej keÀjves Jeeues Oecee&lcee meppeve nce ueesieeW mes (Üsefä) efJejesOe
keÀjlee nw (®e) Deewj (³eced) efpeme ogä Me$eg mes (Je³eced) Oeeefce&keÀ Metj nce ueesie (efÜ<ceë) efJejesOe keÀjW, (leced) Gme ogä
(Hejced) Me$eg keÀes (Melesve) DeveskeÀ (HeeMewë) yevOeveeW mes (yeOeeve) yeeBOees Deewj GmekeÀes (Deleë) Fme yevOeve mes keÀYeer (cee
ceewkedÀ) cele íes[ æ es¤25¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%ee oslee nw efkeÀ efJeÜeved ceveg<³eeW keÀes He=eLf eJeer keÀe jep³e leLee Gmeer He=efLeJeer ceW leerve ÒekeÀej kesÀ
³e%e Deewj Dees<eefOe³eeB FvekeÀe veeMe keÀYeer ve keÀjvee ®eeefn³es~ pees ³e%e Deeqive ceW nJeve efkeÀ³es ngS HeoeLeeX keÀe Oetce
cesIeceC[ue keÀes peekeÀj Megef× kesÀ Üeje Del³evle megKe GlHeVe keÀjves Jeeuee neslee nw, Fmemes ³en ³e%e efkeÀmeer Heg©<e keÀes keÀYeer
íesæ[ves ³eesi³e veneR nw leLee pees ogä ceveg<³e nQ, GvekeÀes Fme He=efLeJeer Hej DeveskeÀ yevOeveeW mes yeebOes Deewj GvekeÀes keÀYeer ve
íesæ[W, efpememes efkeÀ Jes ogä keÀceeX mes efveJe=Êe neW Deewj meye ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ HejmHej F&<³ee&-Üs<e mes Deueie neskeÀj
SkeÀ-RWPHMVNH¢HUPH\H´HNH¢HMPHJ.HNH¢HU*9HHIOHNHV¢HIXHHVPHRHHvNH¢M:
DeHeej©efcel³em³e meJe&m³e $eÝef<eë me SJe~ meefJelee osJelee~ HetJee&×s& mJeje[dyeéïeer HeeqxMívoë~ GÊejeOex
Yegefjiyeéïeer HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegvejslesve ³e%esve eEkeÀ eEkeÀ efmeO³eleerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Fme ³e%e mes keÌ³ee keÌ³ee keÀe³e& efme× neslee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'H+HH1M +HHI/H1-HZ RVä-H1HSHäYHH¾2HHPHE -H1SHE LHäÏ LHHV1áHYHE1 -HH {OHJ OHV1 ²HHZ\H {2HH1YH RV{-H PHHI-HOHÍ
+HMlFHPHH+HHI/H1-HH0H1OHVYH1+HH0HZ1HH[KÉPFHHY¾VHIÆ1HEHä-H1HEHI¾FHPOHFHOHHV1FHHFHHZ{NHG¢a'HMäMHV1HIR-HE1FHH+HäâHV
Ì1+PHPOHV1 ²HHE FHHPNH¢äYHG -H1SHE LHäÏLHHV1áHYHE1 -HH {OHJ OHV1 ²HHZ\H {2HH1YHRV{-HPHHI-HOHÍ+HMlFHPHH +HHI/H1-HH: MeNlesveN
+HH0HZ1HH[KÉPFHHY¾VHIÆ1HEHä-H1HEHI¾1FHPOHFHOHHV1FHHFHHZ{NHG¢
'H+Häa 'H1MäFHGa +HÉHI/H1-HZa RV1-H1HSHäYHH1HIRHIOHä RV-H1ÉHSHäYHHOHGa -H12HH1PH1FHGa -H1SHFHGa LH1Ï1a LHHV1áHYHäFHGa LHHV1P/HHYH1HIFHHIOH
LHHV1ÉP/HHYHäFHGa -HäH OHJa OHV1a ÐeHZÍa \H12HH1YHa RV1-H1a PH1HI-H1OH1HIMHIOH PHHI-HOHÍa +H1MlFHGa 'HPHHäFHGa +HÉHI/H1-HHFHGa 0H1OHVYHäa +HH0HZ{Ía HÍa
'H1PFHHYHGa¾VHIÆäaHFHGaH1a-H1HFHGaHI¾1FHÍaOHFHGa'HOHäÍaFHHaFHHZ1NHG¢a'HMäMHV1É)OHMäMHVaHIR-HäFHGaFHHa+H1â1Í~ êNHmeë~ lesN~ Ðeeced~
FHHa PNH¢1YHGa -H1SHFHGa LH1Ï1a LHHV1áHYHäFHGa LHHV1P/HHYH1HIFHHIOH LHHV1ÉP/HHYHäFHGa -HäH OHJa OHV1a ÐeHZÍa \H12HH1YHa RV1-H1a PH1HI-H1OH1HIMHIOHä PHHI-HOHÍa
+H1MlFHPHHäFHGa+HÉHI/H1-HHFHGa0H1OHVYHäa+HH0HZ{ÍaHÍa'H1PFHHYHGa¾VHIÆäaHFHGaH1a-H1HFHGaHI¾1FHÍaOHFHGa'HOHäÍaFHHaFHHZ1NHG¢¤26¤
HeoeLe&ë-(DeHe) OeelJeLex (Dej©ced) Demegjje#ememJeYeeJeMe$egced~ DeÊes&j©ë~ (GCee04~79) Devesve $eÝOeeleesj©ë
Òel³e³eë (He=efLeJ³ew) He=efLeJ³eeced~ De$e megHeeb meguegied #Deäe07.1.39% )HIOH PHâFHHUP/HHYHV HOHJ/HHD (osJe³epeveeled) osJee
³epeefvle ³eeqmceved lemceeled (JeO³eemeced) nv³eeced (Je´peced) Je´peefvle peeveefvle pevee ³esve leb melme²ced (ie®í) ÒeeHvegenf ie®íleg
Jee (ieesÿeveced) ieewJee&Ceer efleÿefle ³eeqmceVeO³e³eveeO³eeHeves leb J³eJenejced~ ieewefjefle Jee*dveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~11)
(Je<e&leg) MeyoefJeÐee³ee Je=eäf b keÀjesleg (les) leJe (Ðeewë) efJeÐeeÒekeÀeMeë~ efoJees ÐeeslevekeÀce&Ceeceeefol³ejMceerveeced~
(efve©013~25) (yeOeeve) yevOe³e (osJe) meJee&vevoÒeoséejJ³eJenejnslegJee& (meefJeleë) meJex<eg peerJes<Jevle³ee&efcele³ee
mel³eÒesjkeÀJ³eJenejÒesjCeenslegJee& (Hejced) Me$egYetleced (Dem³eeced) DeeOeejYetlee³eeced (He=efLeJ³eeced) yengHeoeLe&Òeoe³eeced (Melesve)
yengefYeë (HeeMewë) yevOevewë (³eë) cetKe&ë (Demceeved) efJeÐeejleÒe®eejkeÀeved (Üsefä) DeHeÒeerCeeefle (³eced) efJeÐeeefJejesefOeveced
(®e) HegvejLex (Je³eced) efJeÜebmeë (efÜ<ceë) DeHeÒeerCeerceë (leced) HetJeexÊebÀ efJeÐeeMe$egced (Deleë) Demceeod yevOeveeogHeosMeeÜe
(cee) efve<esOeeLex (ceewkedÀ) l³epe (Dejjes) ogäceveg<³e (efoJeced) ÒekeÀeMeced (cee) efve<esOeeLex +HâÍHeleleg~ De$e uees[Lex ueg*d
(êHmeë) n<e&keÀejer jmeë~ `¢He n<e&Ceceesnve³eesë' Fl³emceeoewCeeefokeÀë `meë' Òel³e³eë~ DevegoeÊem³e
®eog&HeOem³eev³elejm³eeced~ (Deäe06~1~59) Devesveeceeieceë (les) leJe lem³eeë He=efLeJ³ee Jee (Ðeeced) Deevevoced~ efoJeg
2HHOHHV\HH QJXHNH¢HHV´HOHHHIÆXHHV+HV ´HHâV -HNH¢HMXHHV+HH (cee) efve<esOeeLex (mkeÀved) efvemmeej³eleg~ De$e uees[Lex ue*d~ yengueb
ívoefme #Deäe02.4.73% Fefle MeHees uegkedÀ (Je´peced) Je´peefvle efJeÜebmees ³eeqmceved mevceeiex leced (ie®í) ie®íleg iece³e Jee
(ieesÿeveced) ieewë He=efLeJeer efleÿefle ³eeqmceved leovleefj#eced (Je<e&leg) efmeáeleg (les) leJe (Ðeewë) keÀeefvleë~ ÐeewJez meJex<eeb
osJeeveecee³eleveced~ (Mele014~3~2~8) (yeOeeve) yeOveeefle Jee He#es J³el³e³eë (osJe) efJepe³eÒeoefJepe³enslegJee& (meefJeleë)
meJeexlHeeokeÀJ³eJenejeslHeefÊenslegJee& (Hejced) Me$egced (Dem³eeced) meJe&yeerpeejesHeCeeLee&³eeced (He=efLeJ³eeced) yengÒepee³egkeÌlee³eeced
(Melesve) yengefYeë (HeeMewë) meeceoeceoC[YesoeefokeÀce&eYf eë (³eë) v³ee³eefJejesOeer (Demceeved) v³ee³eeOeerMeeved (Üsefä)
keÀesHe³eefle (³eced) Dev³ee³ekeÀeefjCeced (®e) HegvejLex (Je³eced) meJe&efnlemebHeeefoveë (efÜ<ceë) keÀesHe³eeceë (leced) DeOece&efÒe³eced
(Deleë) efMe#eCeeled (cee) efve<esOes (ceewkedÀ) l³epeleg¤ De³eb cev$eë (Mele0(1~2~4~17-21) J³eeK³eeleë¤26¤
DevJe³eë-ns osJe meefJeleYe&Jelke=ÀHe³ee Je³eb HejmHejb efJeÐeecesJesHeefoMeece~ ³eLee³eb meefJelee osJeë met³³e&ueeskeÀesçm³eeb
He=efLeJ³eeb Melesve HeeMewye&vOevenslegeYf eë efkeÀjCewjekeÀ<e&Cesve He=efLeJ³eeoerved meJee&ved HeoeLee&ved yeOveeefle~ leLewJe lJeceefHe ogäeved
yeodOJee MegYeiegCeeved ÒekeÀeMe³e~ ns efJeÜebmees ³eLeenb #He=efLeJ³ew% He=efLeJ³eeb osJe³epeveeoj©ceHeJeO³eemeb leLewJe leb
³et³eceH³eHeeIvele~ ³eLeeçnb Je´peb ie®íeefce leLewJe lJeceH³esleb ie®í~ ³eLeenb ieesÿeveb Je<ee&efce leLewJe YeJeeveefHe Je<e&leg~ ³eLee
cece ÐeewefJe&ÐeeÒekeÀeMeë meJee&ved ÒeeHveeself e leLewJe les leJeeefHe ÒeeHveesleg~ ³eLeeçnb ³eesçmceeved Üsefä ³eb ®e Je³eb efÜ<cemleb Hejcem³eeb
He=efLeJ³eeb Melesve HeeMewefve&l³eb yeOveeefce keÀoeef®eÊeb ve l³epeeefce leLewJe ns Jeerj! leb lJeefceceb yeOeeve leb ®eeleë keÀoeef®evcee ceewkedÀ~
³eesçmceeved Üsefä ³eb ®e Je³eb efÜ<cemlecelees yebOeveeled keÀesçefHe cee cegáeleg¤ SJeb ®e leb Òeefle meJe& GHeefoMevleg~ ns Dejjes! lJeb
efoJeb cee +HâPOH/HHOHV OH-HÌ+PHHV ²HHE FHHÉPNH¢YHGaQV PHYFHHLH HISHHHPHHVH/HHÉQE -HSHE PHYFHHLH LHÏHHIFHOH/HZ-HO-HFH+HVOHE
ie®í~ ³eLes³eb Ðeewieexÿeveb Je<e&efle leLewJeséejes efJeÜeved Jee les leJe keÀeceeved Je<e&leg~ ³eLee³eb meefJelee osJeë met ³³e&ueeskeÀesçm³eeb
He=efLeJ³eeb Melesve HeeMewye&vOevenslegefYeë efkeÀjCewjekeÀ<e&Cesve He=efLeJ³eeoerved meJee&ved HeoeLee&ved yeOveeefle leLewJe lJeceefHe ®e
Hegve³eexçmceeved Üsefä ³eb ®e Je³eb efÜ<cemleb Hejb Me$egcem³eeb He=eLf eJ³eeb Melesve HeeMewye&Oeeve~ ³eLeeçnb leb Üsäejb Me$egb Melesve
HeeMewye&odOJee ve keÀoeef®evcegáeeefce leLewJe lJeceH³esveb meoe yeOeeve keÀoeef®evcee ceewkedÀ¤26¤
YeeJeeLe&ë-'HHXHJâHV+HFHHXHHMÍa) ËHM'HHHH+HHHIOHQVFHYHJHHHJFHHHI<HHI-H ¾ONH¢HHH YHJáHYHVHI-H,YHNH¢HHIM&HHVRJÆHÍ
ÒeeefCeveë meoeçHenvleJ³eeë~ melmeceeiecesve efJeÐeeJe=e× f efve&l³eb keÀe³³ee&~ ³eLeeçveskeÀesHee³ewë Þesÿeveeb neefveog&äeveeb ®e Je=ef×ve&
m³eeled leLewJeevegÿs³eced~ meoe Þesÿeë melkeÀe³³ee& ogäemlee[veer³ee yevOeveer³ee½e~ HejmHejb Òeerl³ee efJeÐeeMejerjyeueb mebHeeÐe ef¬eÀ³e³ee
keÀuee³ev$ewjveskeÀeefve ³eeveeefve j®eef³elJee meJexY³eë megKeb os³eb efvejvlejceeréejm³ee%eeHeeueveb (keÀle&J³eced) me
SJeesHeemeveer³e½esefle¤26¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) meJee&vevo kesÀ osves Jeeues peieoeréej! (meefJeleë) meye ÒeeefCe³eeW ceW Devle³ee&ceer, mel³e ÒekeÀeMe
keÀjvesnejs DeeHe keÀer ke=ÀHee mes nce ueesie HejmHej GHeosMe keÀjW efkeÀ pewmes ³en meye keÀe ÒekeÀeMe keÀjves Jeeuee met³³e&ueeskeÀ Fme
He=efLeJeer ceW DeveskeÀ yevOeve kesÀ nsleg efkeÀjCeeW mes KeeR®ekeÀj He=eLf eJeer Deeefo meye HeoeLeeX keÀes yeebOelee nw, Jewmes legce Yeer ogäeW keÀes
yeebOekeÀj De®ís-De®ís iegCeeW keÀe ÒekeÀeMe keÀjes Deewj pewmes ceQ (He=efLeJ³ew) He=efLeJeer ceW (osJe³epeveeled) efJeÜeved ueesie efpeme
mebûeece mes De®ís-De®ís HeoeLe& Jee GÊece-*¬HFHHI-H¾HYHH:NH¢HUPHHIOHNH¢HV´HHâQHVOHVQ4*PHPHV (Dej©ced) ogä mJeYeeJe
Jeeues Me$egpeve keÀes (DeHeJeO³eemeced) ceejlee ntb, Jewmes ner legce ueesie Yeer GmekeÀes ceejes leLee pewmes ceQ (Je´peced) GÊece-GÊece
iegCe peleeves Jeeues meppeYHH: NHV¢ PHELH NH¢HV ´HHâ QHVOHH QWE -HZPHV OHJFH <HHU *PHNH¢HV (ie®í) ´HHâ QHVa SHZPHV FH4 (ieesÿeveced)
Heþve-Heeþve J³eJenej keÀes yeleeves Jeeueer cesIe keÀer iepe&vee kesÀ mecelegu³e JesoJeeCeer keÀes De®ís -De®ís MeyoªHeer yetboeW mes
n<ee&lee ntb, Jewmes legce Yeer (Je<e&leg) Je<ee&Dees~ pewmes cesjer efJeÐee keÀer (Ðeewë) MeesYee meye keÀes ¢efäiees®ej nw, Jewmes (les) legcnejer
Yeer efJeÐee megMeesefYele nes~ pewmes ceQ (³eë) pees cetKe& (Demceeved) efJeÐee keÀe Òe®eej keÀjves Jeeues nce ueesieeW mes (Üsefä) efJejesOe
keÀjlee nw (®e) Deewj (³eced) efpeme efJeÐeeefJejesOeerpeve keÀes (Je³eced) nce efJeÜeved ueesie (efÜ<ceë) ogä mecePeles nQ, (leced)
Gme (Hejced) efJeÐee kesÀ Me$eg keÀes (Dem³eeced) Fme meye HeoeLeeX keÀer OeejCe keÀjves Deewj efJeefJeOe megKe osves Jeeueer
(He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer ceW (Melesve) yengle mes (HeeMewë) yevOeveeW mes efvel³e yeebOelee ntb, keÀYeer Gmemes GmekeÀes veneR l³eeielee,
Jewmes ns Jeerj ueesiees! legce Yeer GmekeÀes (yeOeeve) yeebOees, keÀYeer GmekeÀes (Deleë) Gme yevOeve mes (cee ceewkedÀ) cele íes[ æ es Deewj
pees ogä peve nce ueesieeW mes efJejesOe keÀjW leLee efpeme ogä mes nce ueesie efJejesOe keÀjW, GmekeÀes Gme yevOeve mes keÀesF& ceveg<³e ve
íesæ[s~ Fme ÒekeÀej meye ueesie GmekeÀes GHeosMe keÀjles jnW efkeÀ ns (Dejjes) ogäHeg©<e! let (efoJeced) ÒekeÀeMe GVeefle keÀes (cee
+HâÍFHOH´HHâQHV OH/HH(les) lesje (êHmeë) Deevevo osves Jeeuee efJeÐeeªHeer jme (Ðeeced) Deevevo keÀes (cee mkeÀved) cele
´HHâNH¢MVaQVÀHVáH:NHV¢FHHLH HHQYHV-HHXHVFHYHJ³ees! pewmes ceQ (Je´peced) HI-H¾HYHH:NHV¢´HHâQHVYHVHHVLHÀHVáFHHLH NH¢HV´HHâQHVOHH
ntb, Jewmes legce Yeer (ie®í) *PHNH¢HV ´HHâQHVaSHZPHV HQ(Ðeewë) met³e& keÀe ÒekeÀeMe (ieesÿeveced) He=eLf eJeer keÀe mLeeve Devleefj#e
keÀes meeR®elee nw, Jewmes ner F&éej Jee efJeÜeved Heg©<e (les) legcnejer keÀeceveeDeeW keÀes (Je<e&leg) Je<ee&JeW DeLee&led ¬eÀce mes Hetjer keÀjW~
pewmes ³en (osJe) J³eJenej keÀe nsleg (meefJeleë) met³³e&ueeskeÀ (Dem³eeced) Fme yeerpe yeesves ³eesi³e (He=efLeJ³eeced) yengle
Òepee³egkeÌle He=efLeJeer ceW (Melesve) DeveskeÀ (HeeMewë) yevOeve kesÀ nsleg efkeÀjCeeW mes DeekeÀ<e&Ce kesÀ meeLe He=eLf eJeer Deeefo meye HeoeLeeX
keÀes yeebOelee nw, Jewmes legce Yeer ogäeW keÀes yeeBOees Deewj (³eë) pees v³ee³eefJejesOeer (Demceeved) v³ee³eeOeerMe nce ueesieeW mes (Üsefä)
keÀesHe keÀjlee nw (®e) Deewj (³eced) Dev³ee³ekeÀejer peve Hej (Je³eced) mecHetCe& efnlemecHeeove keÀjves Jeeues nce ueesie (efÜ<ceë)
keÀesHe keÀjles nQ, (leced) Gme (Hejced) Me$eg keÀes (Dem³eeced) Fme (He=efLeJ³eeced) GkeÌle iegCe Jeeueer He=efLeJeer ceW (Melesve) DeveskeÀ
(HeeMewë) meece, oece, oC[ Deewj Yeso Deeefo GÐeesieeW mes yeeBOelee ntb Deewj pewmes ceQ GmekeÀes Gme oC[ mes yeeBOekeÀj keÀYeer
veneR íesæ[lee, Jewmes ner legce Yeer (yeOeeve) yeeBOees DeLee&led yevOeveªHe oC[ meoe oes~ (Deleë) GmekeÀes keÀYeer (cee ceewkedÀ)
cele íes[ æ es¤26¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:XHJâHV+HFHHXHHMQZa) ËHM'HHHHRVOHHQZHINH¢QVFHYHJHHVOHJFHXHHVLHH:NH¢HVHI-H²HHNHV¢HIPH¹
keÀjves Jeeues keÀe³³eeX kesÀ efve³eceeW ceW efJeIvekeÀejer ogä peerJeeW keÀes meoe ceejvee ®eeefn³es Deewj meppeveeW kesÀ meceeiece mes efJeÐee keÀer
Je=e×
f efvel³e keÀjveer ®eeefn³es~ efpeme ÒekeÀej DeveskeÀ GÐeesieeW mes ÞesÿeW keÀer neefve ogäeW keÀer Je=e× f ve nes mees efve³ece keÀjvee
®eeefn³es Deewj meoe Þesÿ meppeveeW keÀe melkeÀej leLee ogäeW keÀes oC[ osves kesÀ efue³es GvekeÀe yevOeve keÀjvee ®eeefn³es~ HejmHej
Òeerelf e kesÀ meeLe efJeÐee Deewj Mejerj keÀe yeue mecHeeove keÀjkesÀ ef¬eÀ³ee leLee keÀuee³ev$eeW mes DeveskeÀ ³eeve yeveekeÀj meye keÀes megKe
osvee F&éej keÀer Dee%ee keÀe Heeueve leLee F&éej keÀer GHeemevee keÀjveer ®eeefn³es¤26¤
iee³e$esCesl³em³e $eÝef<eë me SJe~ ³e%ees osJelee~ yeéïeeref$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
kesÀve me ³e%ees ûee¿eesçvegÿeleJ³e½esl³egHeefoM³eles¤
GkeÌle ³e%e keÀe ûenCe Jee Devegÿeve efkeÀmemes keÀjvee ®eeefn³es, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
LHH1H1HV&H O-HH1 ÏYRäPHH1 +HHIM{LHÁHHIFH1 HZÆJä<HVYH O-HH1 ÏYRäPHH1 +HHIM{LHÁHHIFH1 SHHLHäOHVYH O-HH1 ÏYRäPHH1
+HHIM{LH£HHIFH1a PHJÉFHH HHHIPHä HI0H1-HH HHäHIPH PHHV1YHH HHHIPHä PHJÉHRHä HH1PHWäSH {P-HOHHU1 HHHIPH1 +HHäP-HOHHU
®e¤27¤
ieeN³e1HV&HäaO-HH1aÏYRäPHHa+HHIMäaLHÉÁeÉHIFH1aHZÆJä<HVYHaHZPOHJä<H1VYHVHIOH1 HZPOHJä<HVYHaO-HH1aÏYRäPHHa+HHIM{aLHÉÁeÉHIFH1aSHHLHäOHVYHa
O-HH1aÏYRäPHHa+HHIM{aLHÉÁeÉefceN~ megÉFHHaH1a'HHIPHäaHI0H1-HHaH1a'H1HIPH1aPHHV1YHHaH1a'HHIPHäaPHJÉHRHäaPHJÉPHRVHIOHä PHJÉÉPHRHäaH1a
'H1HIPH1a7SH {P-HOHHUaH1a'HHIPHäa+HHäP-HOHHUaH1
HeoeLe&ë-(iee³e$esCe) iee³e$³esJe iee³e$eb lesve~ ívomeë Òel³e³eefJeOeeves veHegbmekeÀeled mJeeLe& GHemebK³eeveced~
(Deäe0Yee0Jee04~2~55) Devesve iee³e$eMeyos DeCed $ewägYeeefo<eg De_ed ®e (lJee) Hejceelceeveb leefceceb ³e%eb Jee (ívomee)
Dee¼eokeÀeefjCee~ ®evosjeosM®e íë~ (GCee04~226) Devesveemegved Òel³e³eë~ (Heefj) meJe&lees YeeJes~ Hejerefle meJe&lees YeeJeb
Òeen~ (efve©01~3) (ie=Áeefce) mebHeeo³eeefce ($ewägYesve) ef$eägyesJe $ewägYeb lesve (lJee) lJeeb meJee&vevoce³eced, leb HeoeLe&mecetnb
Jee (ívomee) mJeelev$³eevevoÒeosve (Heefj) DeefYeleë (ie=Áeefce) mebHeeo³eeefce~ (peeielesve) peiel³esJe peeieleb lesve (lJee) lJeeb
megKemJeªHeb leceeÅive Jee (ívomee) Del³eevevoÒekeÀeMesve (Heefj) mecevleeled (ie=Áeefce) mJeerkeÀjesefce~ (meg#cee) MeesYevee ®eemeew
#ces³eb He=efLeJeer ®e mee~ #cesefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~1) (®e) meceg÷³eeLex (Deefme) YeJeefle~ De$e meJe&$e
Heg©<eJ³el³e³eë (efMeJee) ce²ueÒeoe (®e) meceg÷³es (Deefme) YeJeefle (m³eesvee) megKeÒeoe~ m³eesveefceefle megKeveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb03~6) (®e) meceg÷³es (Deefme) YeJeefle (meg<eoe) megÿg meeroefvle ³em³eeb mee (®e) meceg÷³es (Deefme) YeJeefle
(Tpe&mJeleer) DeVeJeleer~ Tefie&l³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~7) Tiye&ngefJeOeceVeb ³em³eeb mesefle Yeteqcve celegHed~
p³eeslmveeleefceñee0~ (Deäe05~2~114) Fefle efveHeeefleleë (®e) meceg÷³es (Deefme) YeJeefle (He³emJeleer) He³eë ÒeMemlees jmees
efJeÐelesçm³eeb mee~ De$e ÒeMebmeeLex celegHed~ He³emJeleer jmeJeleer~ (Mele01~2~5~11) (®e) meceg÷³es¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1~2~5~1-11) J³eeK³eeleë¤27¤
DevJe³eë-³esve ³e%esve ®eesÊecewë HeoeLezë men meg#ceeefme YeJeefle~ ³esve ®e keÀu³eeCekeÀeefjefYeieg&Cewce&veg<³ewM®es³eb efMeJeeefme
YeJeefle~ ³esve ®eevegÊecewë megKewë mens³eb m³eesveeefme YeJeefle~ ³esve ®eesÊeceeefYeë megKekeÀeefjkeÀeefYeë efmLeefleieefleefYeë mens³eb
meg<eoeefme YeJeefle~ ³esve ®eewÊecew³e&JeeefoefYejVewë mens³ecetpe&mJel³eefme YeJeefle~ ³esve ®eewÊecewce&Oeg jeefojmeJeefÓë HeÀuew³eg&ÊesÀ³eb
He=efLeJeer He³emJeleer ®e pee³eles~ Denb ³e%eefJeÐeeefJevceveg<³ees iee³e$esCe ívomee lJee leb ³e%eb Heefjie=Áeefce~ Denb $ewägYesve ívomee
lJee leefceceb HeoeLe&mecetnb Heefjie=Áeefce~ Denb peeielesve ívomee lJee leefcececeeÅive Heefjie=Áeefce¤27¤
YeeJeeLe&ë-JesoÒekeÀeMekesÀéejesçmceeved Òel³eefYeJeoefle ³eg<ceeefYeve& ®eevlejsCe Jesocev$eeCeeb Heþveb leoLe&%eeve #cevlejsCe
®e% HHHYHJáHYHE PHJ.H+H¢XHE ´HHâJE PH-H 0HJ<HLHJ&HH^ÐHHÍ PHJ.HNH¢HHIM&HHVÉ9HSHXH-HH-HHRHÍ +HRH/He&ë Meg×e½e keÀleg¥ MekeÌ³evles~
OHPFHHRVOHPHHIHHI-H2HPHHHPHHIPHHI¹E ´HHvVYHHIYH+HHÐe megKes mLeeleJ³eced~ ³es ®eeçm³eeb Jee³egpeueew<eefOeot<ekeÀe ogie&vOeeo³ees
oes<ee ogäe½e ceveg<³eeë meefvle les meJe&oe efveJeejCeer³eeë¤27¤
HeoeLe&ë-efpeme ³e%e mes GÊece HeoeLeeX kesÀ meeLe (meg#cee) ³en He=efLeJeer MeesYee³eceeve (Deefme) nesleer nw (®e) leLee
efpememes megKekeÀejkeÀ iegCe (®e) DeLeJee ceveg<³eeW kesÀ meeLe ³en (efMeJee) ce²ue keÀer osves Jeeueer (Deefme) nesleer nw (®e) leLee
efpeme keÀj kesÀ GÊece mes GÊece megKeeW kesÀ meeLe ³en He=eLf eJeer (m³eesvee) megKe GlHeVe keÀjves Jeeueer (Deefme) nesleer nw (®e)
Deewj efpememes GÊece-GÊece megKe keÀjves Jeeues Deewj ®eueves kesÀ meeLe ³en (meg<eoe) megKe mes efmLeefle keÀjves ³eesi³e (Deefme)
nesleer nw #®e% leLee efpeve GÊece ³eJe Deeefo DeVeeW kesÀ meeLe ³en (Tpe&mJeleer) DeVeJeeueer (Deefme) nesleer nw~ (®e) Deewj efpeve
GÊece ceOegj Deeefo jme Jeeues HeÀueeW keÀjkesÀ ³en He=eLf eJeer (He³emJeleer) ÒeMebmee keÀjves ³eesi³e jme Jeeueer (Deefme) nesleer nw,
(lJee) Gme ³e%e keÀes ceQ ³e%eefJeÐee keÀe peeveves Jeeuee ceveg<³e (iee³e$esCe) iee³e$eer (ívomee) pees efkeÀ ef®eÊe keÀes ÒeHegÀefuuele
keÀjves Jeeuee nw, Gmemes (Heefjie=Áeefce) meye ÒekeÀej mes efme× keÀjlee ntb Deewj ceQ ($ewägYesve) ef$eägYed (ívomee) pees efkeÀ
mJelev$eleeªHe mes Deevevo keÀe osves Jeeuee nw, Gmemes (lJee) HeoeLe&mecetn keÀes (Heefjie=Áeefce) meye ÒekeÀej mes FkeÀùe keÀjlee
ntb leLee ceQ (peeielesve) peieleer pees efkeÀ (ívomee) Del³evle Deevevo keÀe ÒekeÀeMe keÀjves Jeeuee nw, Gmemes (lJee) Gme
Yeewelf ekeÀ Deeqive keÀes (Heefjie=Áeefce) De®íer ÒekeÀej mJeerkeÀej keÀjlee ntb¤27¤
YeeJeeLe&ë-Jeso keÀe ÒekeÀeMe keÀjves Jeeuee F&éej nce ueesieeW kesÀ Òeefle keÀnlee nw efkeÀ ns ceveg<³ees! legce ueesie Jesocev$eeW
kesÀ efJevee +HÈ^V*YHNHV¢'H/HH; NHV¢HI-HYHHSHHYHV 'HHZMHHNH¢H'HYHJáHYHHI-HYHHHINH¢HV PHJ.H+H+H¢XHNH¢HV ´HHâYHQH5 QHV PHNeÀles
Deewj pees meye MegYe iegCe³egkeÌle megKekeÀejer DeVe, peue Deewj Jee³eg Deeefo HeoeLe& nQ, GvekeÀes Meg× veneR keÀj mekeÀles~ Fmemes ³en
OHHUYH´HNH¢HMNHV¢HHNH¢HU HIPHHI¹Hv+HW-H NH¢PHF+HHRYHNH¢MNHV¢PHRHPHJ.HQHU FH: MQYHHHHHIQHV 'HHZMSHHV )PH+H efLeJeer ceW
Jee³eg, peue leLee Dees<eefOe³eeW keÀes ote<f ele keÀjves Jeeues ogie&vOe, DeHeiegCe leLee ogä ceveg<³e nQ, Jes meJe&oe efveJeejCe keÀjves
®eeefn³eW¤27¤
Hegje ¬etÀjm³esl³em³e $eÝef<eë me SJe~ ³e%ees osJelee~ efJeje[d yeéïeer HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
les oes<eeë keÀLeb efveJeejCeer³eemle$e ceveg<³ewë Hegveë eEkeÀ keÀjCeer³eefcel³egHeefoM³eles¤
Jes oes<e kewÀmes efveJeejCe keÀjves Deewj Jeneb ceveg<³eeW keÀes efHeÀj keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe
HegÉje ¬etÀÉMPHäHI-H1PH+HHVäHI-HMHT+0H9HJRH1RHHä+HHI/H1-HH5SHHU1-HRHäYHJFHGa
HHFHZMäH%H1YÌFHäHIPHP-H1OeeefYeNmleecegÉ 2HHUMHäPHHVçDevegÉHIR0HäHSHYOHVa
´HHVHä&HHU1MHPHHäRHHI¾H1OHHVJeN2HHVçn efme¤28¤
HegÉje~ ¬etÀMPHäa HI-H1PH+H1 )HIOH HI-H1ÉPH+HäÍa HI-H1MlHT+0H1HI9HHIOHä HI-HÉMHT+0HYHGa *1RH1RHHVOHJäOHGÉ'HH1RHHäa +HÉefLeNJeerced~
SHHU1-HRHäYHJÉHIFHHIOH{ SHHU1-HÉRHäYHJFHGa HHFHGa 6VMäHYHGa H1YÌFHäHIPHa P-H12HHHI<HäÍa OHHFHGa 7%1 )OHW%ia 2HHUMHäPHÍa 'H1YHJÉHIR0HVOHäYHJÉÉHIR0Häa
H1SH1YOHV1a´HHVHä&HHU1HIMHIOHä´H1É*Hä&HHUÍa'HHaPHH1R1H1aHI¾1H1OHÍa-H12HÍ'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(Hegje) Hegjmleeled (¬etÀjm³e) ke=Àvlevl³e²eefve ³eeqmceved lem³e ³eg×m³e~ ke=ÀlesMíë ¬etÀ ®e~ (GCee02~11)
Devesve ke=ÀvlelesjkedÀ Òel³e³eë~ ¬etÀ Fl³eeosMe½e (efJeme=Heë) ³ees×=efYeefJe&eJf eOeb ³elme=H³eles lem³e~ me=efHele=oesë keÀmegved~
(Deäe03~4~17) Devesve YeeJeue#eCes me=eHf eOeeleesë keÀmegved (efJejeqHMeved) ceneiegCeefJeefMeäséej Jee cenwée³³e&ecf e®ígkeÀ ceveg<³e!
efJejHMeerefle cenVeecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~3) (Goeoe³e) TOJe¥ mecevleeod ie=nerlJee (He=efLeJeerced) efJemle=leÒepee³egkeÌleeced
(peerJeoevegced) ³ee peerJesY³ees peerJeveeLe¥ Jemleg ooeefle leeced (³eeced) He=efLeJeerced (Ssj³eved) jep³ee³e ÒeeHvegJeefvle~ De$e ue[Lex
ue*d (®evêceefme) ®evêueeskeÀmeceerHe Dee¼eos Jee~ (mJeOeeefYeë) DeVewë men JeÊe&ceeveeced~ mJeOesl³eVeveecemeg Heefþleced~
(efveIeb02~7) (leeced) Sleuue#eCeeced (G) efJelekexÀ (Oeerjemeë) cesOeeefJeveë~ Oeerj Fefle cesOeeefJeveecemeg Heefþleced~
(efveIeb03~15) (DevegefoM³e) ´HHâJE 0HHV2HHIHOHJFHYHJXHH (³epevles) Hetpe³eefvle me²eEle kegÀJe&les (Òees#eCeerë) Òeke=Àäle³ee
efmeáeefvle ³eeefYeë ef¬eÀ³eeefYeë Hee$ewJee& leeë (Dee) mecevleeled (meeo³e) mLeeHe³e (efÜ<eleë) Me$eesë (JeOeë) nveveced (Deefme)
YeJesled~ De$eeefHe Heg©<eJ³el³e³ees efue*Lex ueìd ®e¤ De³eb cev$eë (Mele0(1~2~5~19-26) J³eeK³eeleë¤28¤
DevJe³eë-ns efJejeqHMeved peieoeréej! YeJeevesJe ³eeb mJeOeeefYe³eg&keÌleeb peerJeoevegb He=efLeJeercegoeoe³e ®evêceefme
mLeeefHeleJeeveefmle lemceeod Oeerjememleeefceceeb He=efLeJeeR ÒeeH³e YeJevlecevegefoM³e efvel³eb ³epevles, ³eLee ®evêcem³eevevosve JeÊe&ceevee
2HHUMHPHÍ HHE SHHU-HRHYHJE +HHI/H-HHUFHYHJHRI 0H PHVYHHE 0HkH&HJRHRHH HI-HPH+HÍ HW¢MPH FH2HV 0HHWYHG HISHO-HH MHSHFewj³eved
ÒeeHvegJeefvle~ ³eLee ®ewJeb ke=ÀlJee Oeerjemeë Hegje Òees#eCeer½eemeeefoleJevlemleLewJe~ ns efJejeqHMeved! lJeceefHe G Fefle efJelekexÀ leeb
ÒeeH³eséejb ³epe Òees#eCeer½eemeeoe³e ³eLee ®e efÜ<elees JeOeesçefme YeJesled~ leLee ke=ÀlJeeççvevos efvel³eb ÒeJeÊe&mJe¤28¤
YeeJeeLe&ë-³esveséejsCeevleefj#es He=efLeJ³emlelmeceerHes ®evêemlelmeceerHes He=eLf eJ³eesçv³eesv³eb meceerHemLeeefve ve#e$eeefCe meJex<eeb
ceO³es met³³e&ueeskeÀe Sles<eg efJeefJeOeeë Òepee½e j®eef³elJee mLeeefHeleeë meJezmle$emLewce&veg<³ewë me SJeesHeeefmelegb ³eesi³eesçefmle~ ve
³eeJevceveg<³ee yeueef¬eÀ³eeY³eeb ³egkeÌlee YetlJee Me$etved efJepe³evles, vewJe leeJeeflmLejb jep³emegKeb ÒeeHvegJeefvle~ vewJe ³eg×yeueeY³eeb
efJevee Me$eJees efyeY³eefle~ vewJe ®e efJeÐeev³ee³eefJeve³eweJf e&vee ³eLeeJeled Òepeeë Heeueef³elegb MeØegÀJeefvle lemceeled
meJezepf e&leseqvê³ewYet&lJewleled meceemeeÐe meJex<eeb megKeb keÀleg&cevegue#³e efvel³eb Òe³eefleleJ³eced¤28¤
HeoeLe&ë-ns (efJejeqHMeved) ceneMe³e ceneiegCeJeeved peieoeréej! DeeHeves (³eeced) efpeme (mJeOeeefYeë) DeVe Deeefo
HeoeLeeX mes ³egkeÌle Deewj (peerJeoevegced) ÒeeefCe³eeW keÀes peerJeve osves Jeeues HeoeLe& leLee (He=efLeJeerced) yengle meer Òepee³egkeÌle He=efLeJeer
keÀes (Goeoe³e) THej GþekeÀj (®evêceefme) ®evêueeskeÀ kesÀ meceerHe mLeeHeve keÀer nw, Fme keÀejCe #leeced% Gme He=eLf eJeer keÀes
(Oeerjemeë) Oeerj yege× f JeeueV +HJH´HHâQHVNH¢M'HH+HNHV¢ (DevegefoM³e) DevegketÀue ®euekeÀj #(³epevles)% ³e%e keÀe Devegÿeve
efvel³e keÀjles nQ~ pewmes (®evêceefme) Deevevo ceW JeÊe&ceeve neskeÀj (Oeerjemeë) yege× f ceeved Heg©<e (³eeced) efpeme (peerJeoevegced)
peerJeeW keÀer efnlekeÀejkeÀ (He=efLeJeerced) He=efLeJeer kesÀ #(DevegefoM³e)% 'HHHIÀHOHQHVNH¢MPHVYHH'HHZM0HkH: NH¢HV (Goeoe³e) ¬eÀce mes
ueskeÀj (efJeme=Heë) pees efkeÀ ³eg× keÀjves Jeeues Heg©<eeW kesÀ ÒeYeeJe efoKeeves ³eesi³e Deewj (¬etÀjm³e) Me$egDeeW kesÀ De² efJeoerCe&
keÀjves Jeeues mebûeece kesÀ yeer®e ceW Me$egDeeW keÀes peerle keÀj jep³e keÀes #Ssj³eved% ´HHâQHVOHV Q4 OH/HHSHZPHV )PH*keÌle ÒekeÀej mes
Oeerj Heg©<e (Hegje) +HHIQXHV PHFHHFH: ´HHâQJ6HISHYHHIH¢HH'HH: PHV (Òees#eCeerë, G) De®íer ÒekeÀej HeoeLeeX keÀes meeR®e kesÀ
GvekeÀes #Deemeeo³e% mecHeeove keÀjles nQ, Jewmes ner (efJejeqHMeved) ceneved Ssée³³e& keÀer F®íe keÀjves Jeeues Heg©<e! let Yeer GmekeÀes
´HHâQHVNHV¢) ËHMNH¢H+HWSHYHOH/HH+HRH/H HIPHHI¹NH¢MYHV -HHXHHU *¬HFH-GÊece ef¬eÀ³eeDeeW keÀe mecHeeove keÀj~ pewmes (efÜ<eleë)
Me$egDeeW keÀe (JeOeë) veeMe (Deefme) nes, Jewmes keÀeceeW keÀes keÀjkesÀ efvel³e Deevevo ceW Jele&ceeve jn¤28¤
YeeJeeLe&ë-efpeme F&éej ves ¬eÀce mes Devleefj#e ceW He=eLf eJeer, He=efLeefJe³eeW kesÀ meceerHe ®evêueeskeÀ, ®evêueeskeÀeW kesÀ meceerHe
He=efLeefJe³eeB, SkeÀ-otmejs kesÀ meceerHe leejeueeskeÀ Deewj meye kesÀ yeer®e ceW DeveskeÀ met³³e&ueeskeÀ leLee Fve meye ceW veevee ÒekeÀej keÀer
Òepee j®ekeÀj mLeeHeve keÀer nw, Jener Hejceséej meye ceveg<³eeW keÀes GHeemevee keÀjves ³eesi³e nw~ peye lekeÀ ceveg<³e yeue Deewj
ef¬eÀ³eeDeeW mes ³egkeÌle neskeÀj Me$eJ'HH: NH¢HV YHQH5 SHHUOHOHVOH\HOHNH¢MHSHPHJ.HNH¢HV YHQH5 ´HHâQHV PHNH¢OHVNH®HH:HINH¢HI\HYHHHJ¹
Deewj yeue kesÀ Me$eg peve keÀYeer veneR [jles leLee efJeÜeved ueesie efJeÐee, v³ee³e Deewj efJeve³e kesÀ efyevee ³eLeeJeled Òepee kesÀ Heeueve
keÀjves keÀes meceLe& veneR nes mekeÀles, Fme keÀejCe meye keÀes efpeleseqvê³e neskeÀj GkeÌle HeoeLeeX keÀe mecHeeove keÀjkesÀ meye kesÀ megKe
kesÀ efue³es GÊece-*¬HFH´HHvNH¢MYHHHHHIQHV
Òel³egäefcel³em³e $eÝef<eë me SJe~ ³e%ees osJelee meJe&m³e~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë me mebûeeceë eEkeÀ ke=ÀlJee pesleJ³ees ³e%e½eevegÿeleJ³e Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj GkeÌle mebûeece kewÀmes peerlevee Deewj ³e%e keÀe Devegÿeve kewÀmes keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe
´HOHJäÆÉjMH1Í´HOHJäÆH1É'HMHäOHHHV1HIYHÆäâ1jMHHV1HIYHÆäâH1É'HMHäOHHÍa
'HHIYHäHI0HOHHVÉHIPHPH+Hv1HIH¾H1HISHYHO-HH-HHSHV12HHHZ1PHFFHHäHTSFH a
´HOHJäÆ1jMH1Í´HOHJäÆH1ç'HMHäOHHHV1HIYHÆäâ1jMHHV1HIYHÆäâH1É'HMHäOHHÍa
'HHIYHäHI0HOHHHIPHPH+Hv1HIH¾H1HISHYHHU O-HH-HHSHV12HHHZ1PHFFHHäHTSFH
´HOHJäÆ1HIFHHIOH1 ´HHIOHäÉ*ÆFHGaMHäÍa´HOHJäÆH1 )HIOH1 ´HHIOHäÉ*ÆHÍa'HMHäOHHÍaHIYHÆäâFHGaHIYHPOHäâ1HIFHHIOH1 HIYHÍÉOHäâFHGaMHäÍa
HIYHÆäâHÍaHIYHPOHäâH1 )HIOH1 HIYHÍÉOHäâHÍa'HMHäOHHÍa'HHIYHäHI0HOH1 )OHHIYHäÉHI0HOHÍa'H1HIPH1aPH1+H1v1HIHHIRHIOHä PH+Hv1ÉHIHOHGa-HH1HISHYHäFHGa
O-HH1a-HH1SHV12HHHH1 )HIOHä -HHSHÉ)É2HHHZ{aPHFHGaFHH1HTSFH 1a´HOHäJÆ1HIFHHIOH1 ´HHIOHäÉ*ÆFHGaMHäÍa´HOHJäÆH1 )HIOH1 ´HHIOHäÉ*ÆHÍa'HMHäOHHÍ~
HIYHÆäâFHGa HIYHPOHäâ1HIFHHIOH1 HIYHÍOHäâFHGa MHäÍa HIYHÆäâHÍa HIYHPOHäâH1 )HIOH1 HIYHÍOHäâHÍa 'HMHäOHHÍa 'HHIYHäHI0H1OHVOHHIYHäÉHI0HOHHa 'H1HIPH1a
PH1+H1v1HIHHIRHIOHäPH+Hv1ÉHIHOHGa-HH1HISHYHHU{FHGaO-HH1a-HH1SHV12HHHH1)HIOHä-HHSHÉ)É2HHHZ{a meced~ ceeNeqpce&N¤29¤
HeoeLe&ë-(Òel³egäced) ÒeefleoiOeJ³eced (j#eë) efJeIvekeÀejer ÒeeCeer (Òel³egäeë) ÒeefleoiOeJ³eeë (Dejele³eë)
mel³eefJejesefOeveesçj³eë HIYHÆâFHG³eefVelejeb leH³eles leled (j#eë) yevOevesve j#eef³eleJ³eced HIYHÆâHÍefvelejeb leH³evles ³es les
(Dejele³eë) efJeÐeeefJeIvekeÀeefjCeë (DeefveefMeleë) ve efJeÐeles efvelejeb efMelee leerJeé ef¬eÀ³ee ³eeqmceved me mebûeecees ³e%eHee$eb Jee
(Deefme) YeJeefle~ De$e Heg©<eJ³el³e³eë PH+HvHIHOHG PH+HvHYHG 0HHWYHG HHHIOH HVYH PHÍa 'HH ke=Àlees yengueced
#Deäe0Yee0Jee03.3.113% Fefle JeeefÊe&kesÀve keÀjCekeÀejkesÀ efkeÌJeHed~ ef#e #e³es Fl³em³e ªHeced~ SleogJeìcenerOejeY³eeb ef#eCeg
eEnmee³eeefcel³em³e Yeévl³ee J³eeK³eeleced~ (Jeeefpeveced) DeVeJevleb JesieJevleb Jee~ Jeepe Fl³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~7)
(lJee) leced (JeepesO³ee³ew) JeepesveeVesve ³eg×sve Jee FO³ee oerHeveer³ee mesvee ³e%eHee$eb Jee ³e³ee ef¬eÀ³e³ee lem³ew (mebceeeqpce&)
mec³ekedÀ MeesOe³eeefce (Òel³egäced) efvel³eb ÒepeeHeeuevee³e leeHeveer³eë (j#eë) HejmegKeemenes ceveg<³eë~ (Òel³egäeë) Òel³e#eb
pJeeueveer³eeë~ (Dejele³eë) HejmegKeemees{ejë HIYHÆâFHG efveëmeejCeer³eë (j#eë) ÐetlepeejkeÀce&Meerueë HIYHÆâHÍ
efvemmeejCeer³eeë (Dejele³eë) Dev³esY³ees ogëKeÒeoeë (DeefveefMelee) DeefleefJemleerCee& mesvee keÀe³³ee& Jeseof Jee& (Deefme) Deefmle~
De$eeefHe J³el³e³eë PH+HvHIHOHGPH+HvHYHGHHHIle ³e³ee mee (Jeeefpeveerced) yeueJesieJeleerced (lJee) lJeeced (JeepesO³ee³ew) Jeepesve
yengmeeOevemecetnvs e mebûeecesCe mesve³ee ³e%esve Jee ÒekeÀeMeveer³ee³ew mel³eveerl³ew (mebceeeqpce&) mec³ekedÀ efMe#e³ee MeesOe³eeefce¤ De³eb
cev$eë (Mele0 (1~3~1~4-11) J³eeK³eeleë¤29¤
DevJe³eë-Denb ³esve #DeefveefMeleë% DeefveefMelesve #PH+HvHIHOHG% PH+HvHIHOHHPHEÝHHFHV&H´HOHJÆE MHÍ #Deefme% Òel³egäe
'HMHOHHHV HIYHÆâE MHHV HIYHÆâH 'HMHOHHHV <H-HHIYOH #lJee% leb Jeeefpeveb ³eg×e²eefve JeepesO³ee³ew mebceeeqpce&~ Denb ³e³ee
#PH+HvHIHOHG% PH+HvHIHOHH #DeefveefMelee% çefveefMele³ee mesve³ee Òel³egäb j#eë #Deefme% ´HOHJÆH 'HMHOHHHV HIYHÆâE MHHV HIYHÆâH
Dejele³ees YeJeefvle #lJee% leeb JeeefpeveeR mesveeb efMe#e³ee JeepesO³ee³ew mebceeeqpce&¤ #Fl³eskeÀesçLe&ë%¤
Denb ³esve #DeefveefMeleë% DeefveefMelesve #PH+HvHIHOHG% PH+HvHIHOHHHHVYH´HOHJÆE MHÍ´HOHJÆH'HMHOHHHV HIYHÆâE MHHV
HIYHÆâe Dejele³ees #Deefme% YeJeefvle #lJee% leb Jeeefpeveb ³e%eb JeepesO³ee³ew mebceeeqpce& #SJeb ³e³ee #PH+HvHIHOHG% PH+HvHIHOHH
#DeefveefMelee% DeefveefMele³ee ef¬eÀHHH´HOHJÆE MHÍ´HOHJÆH'HMHOHHHV HIYHÆâE MHHV HIYHÆâH'HMHOHHHV #çefme% YeJeefvle #lJee% leeb
JeeefpeveeR JeepesO³ee³ew mecceeeqpce& leLewJe YeJevleesçH³esleb, Sleeb mecceepe&vleg¤ Fefle efÜleer³eesçLe&ë¤29¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%eeHe³eefle meJe&wce&veg<³eweJf e&ÐeeMegYeiegCeoerHl³ee ogäMe$egevf eJeejCee³e efvel³eb Heg©<eeLe&ë keÀÊe&J³eë~
mHJH0I HHHH 0HkHkPHO+HJHH^ÐHPHVYHHH ÀHVáHYHHE MH&HE RJÆHYHHE OHH>YHE H HIYHOHE NH¢¬H -HFHGa HOHHVÉ0HJHI¹HHHOHG PH-H&$e
HeefJe$elee ÒeJeÊexle¤29¤
HeoeLe&ë-ceQ efpeme #DeefveefMeleë% DeefleefJemle=le #PH+HvHIHOHG% Me$egDeeW kesÀ veeMe keÀjves Jeeues mebûeece mes (Òel³egäb
j#eë) efJeIvekeÀejer ÒeeCeer Deewj efpememes (Òel³egäe Dejele³eë) PHOHHI-HMHV2HHU 'HÏHU ´HNH¢HMRHQ+HR&>NH¢HV ´HHâ(Deefme)
nesles nQ, Jee efpeme yevOeve mes HIYHÆâE MHÍyeebOeves ³eesi³e HIYHÆâH'HMHOHHÍ efJeÐee kesÀ efJeIve keÀjves Jeeues efvejvlej
PHEOHH+HNH¢HV ´HHâQHVOHV Q4(lJee) Gme (Jeeefpeveced) Jesie Deeefo iegCe Jeeues mebûeece keÀes (JeepesO³ee³ew) pees efkeÀ DeVe Deeefo
HeoeLeeX mes yeueJeeved keÀjves kesÀ ³eesi³e mesvee nw, GmekesÀ efue³es ³eg× kesÀ meeOeveeW keÀes (mebceeeqpce&) De®íer ÒekeÀej Meg× keÀjlee
ntb, DeLee&led GvekesÀ oes<eeW keÀe efJeveeMe keÀjlee ntb Deewj ceQ efpeme PH+HvHIHOHG Me$eg keÀe veeMe keÀjves Jeeues Deewj (DeefveefMelee)
Deefle efJemleej³egkeÌle mesvee mes (Òel³egäb j#eë) HejmegKe keÀe ve menves Jeeuee ceveg<³e Jee (Òel³egäe Dejele³eë) GkeÌle
DeJeiegCeJeeues DeveskeÀ ceveg<³e (efveäâE MHÍSHJ'HH.HVXHYHV 'HHZM+HMkHULHFHYHNH¢MYHV OH/HHHIYHÆâH'HMHOHHÍ DeewjeW keÀes
meye ÒekeÀej mes ogëKe osves Jeeues ceveg<³e De®íer ÒekeÀej efvekeÀeues peeles nQ, (lJee) Gme (Jeeefpeveerced) yeue Deewj Jesie Deeefo
iegCeJeeueer mesvee keÀes (JeepesO³ee³ew) yengle meeOeveeW mes ÒekeÀeefMele keÀjves kesÀ efue³es (mebceeeqpce&) De®íer ÒekeÀej GÊece-GÊece
efMe#eeDeeW mes Meg× keÀjlee ntb~ #³en ÒeLece DeLe& ngDee%¤
Deewj pees efkeÀ (DeefveefMeleë) yeæ[er ef¬eÀ³eeDeeW mes efme× nesves ³eesi³e Jee (meHHvHIHOHGoes<eeW Jee Me$egDeeW kesÀ efJeveeMe
keÀjvesnejs (Òel³egäb j#eë) efJeIvekeÀejer ÒeeCeer Deewj (Òel³egäe Dejele³eë) efpemeceW mel³eefJejesOeer De®íer ÒekeÀej oenªHe oC[
NH¢HV´HHâ(Deefme) nesles nQ, Jee HIYHÆâEMHÍefpeme yevOeve mes yeebOeves ³eesi³e HIYHÆâH'HMHOHHÍefJeÐee kesÀ efJeIve keÀjves
-HHXHVHIYHMYOHMPHYOHH+HNH¢HV´HHâQHVOHVQ4 (lJee) Gme (Jeeefpeveced) ³e%e keÀes (JeepesO³ee³ew) DeVe Deeefo HeoeLeeX kesÀ ÒekeÀeefMele
nesves kesÀ efue³es (mebceeeqpce&) Meg×lee mes efme× keÀjlee ntb #Fme ÒekeÀej efpeme PH+HvHIHOHGMe$egDeeW keÀe veeMe keÀjves Jeeueer
(DeefveefMelee) DeefleefJemleej³egkeÌle ef¬eÀ³ee mes (Òel³egäb j#eë) efJeIvekeÀejer ÒeeCeer Deewj (Òel³egäe Dejele³eë) ogieg&Ce leLee veer®e
ceveg<³e veä nesles nQ, HIYHÆâE MHÍkeÀece, ¬eÀesOe Deeefo je#emeer YeeJe otj nesles nQ, HIYHÆâH'HMHOHHÍefpemeceW ogëKe
leLee ogie&vOe Deeefo oes<e veä #(Deefme)% nesles nQ, (lJee) Gme (Jeeefpeveerced) meefl¬eÀ³ee keÀes (JeepesO³ee³ew) DeVe Deeefo HeoeLeeX
kesÀ ÒekeÀeefMele nesves kesÀ efue³es (mecceeeqpce&) Yeueer ÒekeÀej efme× keÀjlee ntb~ Fmeer ÒekeÀej DeeHe Yeer Fme ³e%e leLee meefl¬eÀ³ee keÀes
HeefJe$eleeHetJe&keÀ efme× keÀjes% ³en otmeje DeLe& ngDee¤29¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%ee oslee nw efkeÀ ceveg<³eeW keÀes efJeÐee Deewj MegYe iegCeeW kesÀ ÒekeÀeMe Deewj ogä Me$egDeeW keÀer efveJe=efÊe
NHV¢HIXHHVHIYHOH+HJHH/H NH¢MYHHHHHIQHVOH/HHPHRZ-HÀHVáHI0HHH0Hk-'Hk'HHZMPHO+HJHHJkeÌle GÊece mesvee mes ÞesÿeW keÀer
j#ee leLee ogäeW keÀe efJeveeMe keÀjvee ®eeefn³es, efpemes keÀjkesÀ DeMege× f Deeefo oes<eeW kesÀ efJeveeMe nesves mes meJe&$e HeefJe$elee
HewÀues¤29¤
Deefol³ee Fl³em³e $eÝef<eë me SJe~ ³e%ees osJelee~ efve®e=ppeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë me ³e%eë keÀer¢Meë eEkeÀ HeÀuees YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj GkeÌle ³e%e efkeÀme ÒekeÀej keÀe Deewj keÀewve HeÀue keÀe osvesJeeuee neslee nw mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeefMele
efkeÀ³ee nw¤
'HHIRäOHZ1MHmveHäHIPH1HI-H&HHVä-H1[Heesnm³etÉppe[O-HHÉRä\2HVYH1O-HH1HHJÉHH-Hä+H0HHHIFHa
'H1LYHVHISH 1HHIPHäPHJÉQWR[1-HV<HHV12HHFYHV{2HHFYHVFHV<H-H1HSHJäHVHSHJHV
'HHIRäOHZaMHmveHäa'H1HIPH1aHI-H&HHV{Ía-HV1+HÍa'H1HIPH1a71ppe[aO-HH1a'HRä\2HVYHaO-HH1aHHJäHHa'H-Häa+H10HH1HIFH1a'H1LYHVÍa
efpeN»e~ DeNefmeN~ megÉntefjefle megÉÉQWäÍa RV1-HV<HäÍa 2HHFYHV{a 2HHFYH1É)HIOH1 2HHFYHV{ 2HHFYHVa FHV1a <H1-H1a HSHJäHV HSHJH1É)HIOH1 HSHJäHV
³epeg<es¤30¤
HeoeLe&ë-(Deefol³ew) He=efLeJ³ee Devleefj#em³e Jee~ De$e <eÿîeLex ®elegLeea~ Deefoefleefjefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced
(efveIeb01~1) Heoveecemeg ®e (efveIeb04~1) 'HYHVYH LHFHYHHLHFHYH-H-HQHM´HHHIâQVOHJM-HNH¢H0HHVÉYOHHIMHE LH¡HOHV (jemvee)
jmenslegYetlee ef¬eÀ³ee~ jemvee meemvee mLetCee JeerCeeë (GCee03~15) Devesve jmeOeeleesevf e&HeeleveeVeë Òel³e³eë (Deefme) Deefmle
Jee~ De$e meJe&$e He#es J³el³e³eë (efJe<Ceesë) J³eeHekesÀéejm³e ³e%em³e Jee~ ³e%ees Jew efJe<Cegë (Mele01~1~2~13) (Jes<Heë)
JesJeseäf J³eeHveesefle He=efLeJeercevleefj#eb Jee me ³e%eeslLees Jee<Hees %eevemecetnes Jee~ HeeveerefJeef<eY³eë Heë (GCee03~23) Devesve
efJe<esë Heë Òel³e³eë (Deefme) Deefmle Jee (Gppex) DeVee³e jmee³e Heje¬eÀcee³e ®e (lJee) lJeeb leb Jee (DeoyOesve) megKe³egÊesÀve
(lJee) lJeeb leb Jee (®e#eg<ee) efJe%eevesve Òel³e#eÒeceeCesve ves$esCe (DeJe) ef¬eÀ³eeLex~ DeJesefle efJeefveûeneLeea³eë (efve©01~3)
(HeM³eeefce) mebÒes#es (Deivesë) Yeewelf ekeÀm³e (efpe»e) efpenerles efJepeeveeefle jmeceve³ee mee~ MesJee³e»eefpe»e0
(GCee01~154) Devesvee³eb efveHeeefleleë~ (Deefme) Deefmle Jee (megntë) megÿg nt³eles ³ees ³ee Jee mee ke=Àlees yengueced
#Deäe0Yee0Jee03.3.113% Fefle keÀce&efCe »s_ed Fl³em³e efkeÌJeyevleë Òe³eesieë (osJesY³eë) efJeÜÓîees efoJ³eiegCesY³ees Jee (Oeecves
Oeecves) oOeefle JemleteIYH PHJ.HHHIYH H HHTPFHYHG OHPFHZ ´HOHHI2HNH¢M&H´HHâHVa Oeeceeefve $e³eeefCe YeJeefvle mLeeveeefve veeceeefve
pevceeveerefle (efve©09~28) De$e JeerHmee³eeb efÜlJeced (ces) ce¿eced (YeJe) YeJeefle Jee (³epeg<es ³epeg<es) ³epeefvle ³esve lemcew
Òeefle ³epegJexocev$eced~ De³eb cev$eë (Mele0(1~3~1~12-19) J³eeK³eeleë¤30¤
DevJe³eë-ns peieoeréej! ³emlJece #efol³ew De% Deefol³ee jemveeefme efJe<Cegjefme meJe&m³e Jes<Heesçm³eivesefpe&»eefme
osJesY³ees Oeecves Oeecves #ces YeJeb% ³epeg<es ³epeg<es megntjefme~ SJebYetleb #lJee% lJeenceoyOesve ®e#eg<ee Tppex #lJee% çefol³ew
osJesY³ees Oeecves Oeecves ³epeg<es ³epeg<es ®eeJeHeM³eeefce~ me ®e lJecemceeefYeë meJe&$e ke=ÀHe³ee efJeefoleë Hetefpele½e YeJesl³eskeÀë¤
³eleesç³eb ³e%eesç#efol³ew% Deefol³ee jemvee #m³e% efmle efJe<CeesJex<Heesç#m³e% ml³eivesepf e&»e #m³e% efmle osJesY³ees Oeecves
Oeecves #ces YeJe% ³epeg<es ³epeg<es megntYe&Jeefle lemceeled lecenceoyOesve #lJee% ®e#eg<eesppex #lJee% çJeHeM³eeefce leLeeçefol³ew osJesY³ees
Oeecves Oeecves ³epeg<es ³epeg<es efnlee³eeJeHeM³eeefce¤30¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ meJezce&veg<³ewj³eb peieoeréejë ÒeefleJemleg efmLeleë Òeeflecev$eb ÒeefleHeeefoleë Hetp³e½e
YeJeleerefle cev$eJ³eced~ leLee ®ee³eb ³e%eë Òeeflecev$esCe mec³eievegeÿf leë meJe&ÒeeefCeY³eë ÒeefleJemleg<eg Heje¬eÀFH\HXH´HHâHV
YeJeleerefle¤30¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! pees DeeHe (Deefol³ew) He=efLeJeer kesÀ (jemvee) jme Deeefo HeoeLeeX kesÀ GlHeVe keÀjves Jeeues
(Deefme) nQ, (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀ (Jes<Heë) He=efLeJeer Deeefo meye HeoeLeeX ceW ÒeJeÊe&ceeve Yeer (Deefme) nQ leLee (Deivesë)
Yeewelf ekeÀ Deeqive kesÀ (efpe»e) peerYeªHe (Deefme) nQ Jee (osJesY³eë) efJeÜeveeW kesÀ efue³es (Oeecves Oeecves) efpeveceW efkeÀ Jes efJeÜeved
PHJ.H+H+HRH/HH; NH¢HV ´HHâQHVOHV Q4SHHV OHHUYHH: 2HHFH'H/HH OHG P/HHYHYHHFH'HHZMSHYFHQ4*YH2HHFHHVE NH¢HU ´HHHIâNHV¢OH/HH
(³epeg<es ³epeg<es) ³epegJexo kesÀ cev$e-cev$e keÀe DeeMe³e ÒekeÀeefMele nesves kesÀ efue³es (metntë) pees Þesÿlee mes mlegefle keÀjves kesÀ
³eesi³e nw, Fme ÒekeÀej kesÀ (lJee) DeeHe keÀes ceQ (DeoyOesve) ÒescemegKe³egkeÌle (®e#eg<ee) efJe%eeve mes (Tppex) Heje¬eÀce (Deefol³ew)
He=efLeJeer leLee (osJesY³eë) Þesÿ iegCeeW Jee (Oeecves Oeecves) P/HHYHYHHFH'HHZMSHYFH'HHHIR+HRH/HH; NH¢HU ´HHHIâOH/HH (³epeg<es
³epeg<es) ³epegJexo kesÀ cev$e-cev$e kesÀ DeeMe³e peeveves kesÀ efue³es #(lJee) DeeHekeÀes% (DeJeHeM³eeefce) %eeveªHeer ves$eeW mes osKelee
ntb, DeeHe Yeer ke=ÀHee keÀjkesÀ #ces% FHJ3HNH¢HVHI-HHIROH'HHZMFHVMV+HWSHYHNH¢HV ´HHâ(YeJe) ntefpe³es¤ ³en Fme cev$e keÀe ÒeLece DeLe&
ngDee¤
Deye otmeje keÀnles nQ¤ efpeme keÀejCe ³en ³e%e (Deefol³ew) Devleefj#e kesÀ mecyevOeer (jemvee) jmeeefo HeoeLeeX keÀer
ef¬eÀ³ee keÀe keÀejCe (Deefme) nw, (efJe<Ceesë) ³e%emecyevOeer keÀe³³eeX keÀe (Jes<Heë) J³eeHekeÀ (Deefme) nw, (Deivesë) Yeewelf ekeÀ
Deeqive keÀe (efpe»e) efpe»eªHe (Deefme) nw, (osJesY³eë) leLee efoJ³e iegCe (Oeecves Oeecves) keÀerelf e&, mLeeve Deewj pevce FvekeÀer
´HHHIâ-HH #ces% cesjs efue³es (³epeg<es ³epeg<es) ³epegJexo kesÀ cev$e-cev$e keÀe DeeMe³e peeveves kesÀ efue³es (megntë) De®íer ÒekeÀej
ÒeMebmee keÀjves ³eesi³e (YeJe) neslee nw, Fme keÀejCe (lJee) Gme ³e%e keÀes ceQ (DeoyOesve) megKeHetJe&keÀ (®e#eg<ee) Òel³e#e
ÒeceeCe kesÀ meeLe ves$eeW mes (DeJeHeM³eeefce) osKelee ntb leLee (lJee) Gmes (Deefol³ew) He=efLeJeer Deeefo HeoeLe& (osJesY³eë)
GÊece-GÊece iegCe #(Tpex) Heje¬eÀce% (Oeecves Oeecves) mLeeve-mLeeve leLee (³epeg<es ³epeg<es) ³epegJexo kesÀ cev$e-cev$e mes efnle
nesves kesÀ efue³es (DeJeHeM³eeefce) ef¬eÀ³ee keÀer kegÀMeuelee mes osKelee ntb¤30¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ meye ceveg<³eeW keÀes pewmes ³en peieoeréej Jemleg-Jemleg ceW efmLele leLee Jeso
kesÀ cev$e-cev$e ceW ÒeefleHeeefole Deewj mesJee keÀjves ³eesi³e nw, Jewmes ner ³en ³e%e Jeso kesÀ Òeefle cev$e mes De®íer ÒekeÀej efme×
ÒeefleHeeefole efJeÜeveeW ves mesefJele efkeÀ³ee ngDee, meye ÒeeefCe³eeW kesÀ efue³es HeoeLe&-HeoeLe& ceW Heje¬eÀce Deewj yeue kesÀ Hengb®eeves kesÀ
³eesi³e neslee nw¤30¤
meefJelegmlJesl³em³e $eÝef<eë me SJe~ ³e%ees osJelee meJe&m³e~ HetJee&×x peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë~
lespeesçmeerl³em³eeçvegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
meë ³e%eë keÀLeb HeefJe$eerkeÀjesleerl³egHeefoM³eles¤
GkeÌle ³e%e kewÀmes HeefJe$e neslee nw, mees Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
PH1HI-H1OHJPO-HHä´HPH1-Hç*O+HJäYHH1FHHTÏäÌV&H+H1HI-HHV&H1PHWH {PHMlHT0FHHI<HäÍa
PH1HI-H1OHJ-H {Í´H1PH1-Hç*O+HJäYHH1FHHTÏäÌV&H+H1HI-HHV{&H1PHWH {PHMlHT0FHHI<HäÍa
OHVSHHV{ÉHIPH0HJÉ¬eÀFHäPH1FHOHäFHHIPH12HHFH1YHHFHHäHIPHHI´H1HERV1-HHYHH1FHYHHä2HÆERV-H1HSHäYHFHHIPH
PH1HI-H1OHJÍO-HH1a´H1PH1-H)HIOHä ´HÉPH1-HVa*OHGa+HJÉYHH1HIFH1a'HHTÏäÌV&Ha+H1HI-HHV{&HaPHWH {PHaMlHT0FHHI<H1HIMHIOH{ MlHT0FHÉHI<HäÍa
PH1HI-H1OHJÍa-H1Ía´H1PH1-H)HIOHä´HÉPH1-HVa*OHGa+HJÉYHH1HIFH1a'HHTÏäÌV&Ha+H1HI-HHV{&HaPHWH {PHaMlHT0FHHI<H1HIMHIOHäMlHT0FHHI<HäÍaOHV{SHÍa'H1HIPH1a
MegÉH¢FHGa 'H1HIPH1a 'H1FHOHäFHGa 'H1HIPH1a 2HHFHäa YHHFHäa 'H1HIPH1a HI´H1HFHGa RV1-HHYHHäFHGa 'HYHHä2HÆFHGa RV1-H1HSHäYH1HIFHHIOHä RV-H1ÉHSHYHäFHGa
DeNefmeN¤31¤
HeoeLe&ë-(meefJelegë) Hejceséejm³e met³³e&ueeskeÀm³e Jee (lJee) lJeeb peieoeréejb leb ³e%eb Jee (ÒemeJes) Òeke=Àäle³eeslHeÐevles
meJex HeoeLee& ³eeqmceBmleeqmceved mebmeejs (Gled) Glke=ÀäeLex~ Gefol³esle³eesë Òeeefleueesc³eb Òeen (efve©01~3) (Hegveeefce)
HeefJe$eerkeÀjesefce (Deeq®íêsCe) ve efJeÐeles efíêb ísoveb ³eeqmceved lesve (HeefJe$esCe) Meg×sve (met³³e&m³e) ®eje®ejelceveë Hejceséejm³e
ÒekeÀeMece³em³e met³³e&ueeskeÀm³e Jee~ mejefle peeveeefle ÒekeÀeMe³eefle ®eje®ejb peieefoefle~ jepemet³emet³³e&0 (Deäe03~1~114)
Devesve efveHeeefleleë (jeqMceefYeë) ÒekeÀeMekewÀieg&Cewë efkeÀjCewJee& (meefJelegë) GkeÌleeLe&m³e (Jeë) ³eg<ceevesleeB½e (ÒemeJes) GkeÌleeLex
(Deeq®íêsCe) efvejvlejsCe (HeefJe$esCe) Megef×keÀejkesÀCe (met³³e&m³e) ³eë megJel³ewée³³e¥ ooeefle, Ssée³³e&nls etved Òesj³eefle meë
Hejceséejë ÒeeCees Jee lem³e (jeqMceefYeë) DevleëÒekeÀeMekewÀieg&Cewë (lespeë) mJeÒekeÀeMeë ÒekeÀeMenslegJee& (Deefme) Deefmle Jee~ De$e
meJe&$e He#es J³el³e³eë (Meg¬eÀced) Meg×b Megef×nslegJee& (Deefme) Deefmle Jee (Dece=leced) Dece=leelcekebÀ cees#emegKeb ÒekeÀeMeveb Jee
(Deefme) Deefmle Jee (Oeece) Oeer³evles meJex HeoeLee& ³eeqmceved leled (veece) vecemkeÀjCeer³ees peuenslegJee&~ veece Fl³egokeÀveecemeg
Heefþleced (efveIeb01~12) (Deefme) Deefmle Jee (efÒe³eced) Òeerelf ekeÀejkeÀced (osJeeveeced) efJeog<eeb efoJ³eiegCeeveeb Jee (DeveeOe=äced)
³eVe mecevleeod Oe=<³eles Fl³eveeOe=äced (osJe³epeveced) osJew³e&eof p³eles ³esve Jee osJeeveeb ³epeveb osJe³epeveb leled (Deefme) Deefmle Jee~
De³eb cev$eë (Mele0(1~3~1~22-28¤ 1~3~2~1-18) J³eeK³eeleë¤31¤
DevJe³eë-³ees ³e%eë #meefJelegë ÒemeJes% Deeq®íêsCe HeefJe$esCe met³³e&m³e jeqMceefYeë men meJee&ved HeoeLee&ved Hegveeefle
#lJee% lJeeb #leb ³e%eb% ³epeceeveb JeenceglHegveeefce~ lJeeb ³epeceeveb Jee~ SJeb ®e meefJelegë ÒemeJesçeq®íêsCe HeefJe$esCe met³³e&m³e
jeqMceefYeJeex ³eg<ceevesleeB½e HeoeLee&ved ³e%esveeslHegveeefce~ ns ye´ïeved! ³elemJeb lespeesemf e Meg¬eÀcem³ece=leceefme Oeeceeefme veeceeefme osJeeveeb
efÒe³ecem³eveeOe=äceefme osJe³epeveceefme lemceeled lJeecesJeenceeÞe³eeceerl³eskeÀë¤
³eleesç³eb ³e%emlespeesç#m³e% efmle Meg¬eÀce#m³e%ml³ece=lece#m³e%efmle Oeeceeefmle veecee#m³e%efmle osJeeveeb efÒe³eceveeOe=äb

osJe³epeveced #m³e% efmle lesveevesve ³e%esveenb meefJelegpe&ieoeréejm³e ÒemeJesçeq®íêsCe HeefJe$esCe met³³e&m³e jeqMceefYeJeex ³eg<ceevesleeved
meJee&ved HeoeLee¥½eeslHegveeefce¤ Fefle efÜleer³eë¤31¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ F&éejes ³e%eefJeÐeeHeÀueb %eeHe³eefle ³eg<ceeefYe³e&LeeJeovegeÿf lees ³e%eë met³³e&m³e
jeqMceefYeefJe&njefle me mJekeÀer³esve HeefJe$esCeeeq®íêsCe iegCesve meJee&ved HeoeLee&ved HeefJe$e³eefle~ me ®e leodÜeje met ³³e&m³e
jeqMceefYemlespeeqmJeveë Meg×evece=lejmeeved megKenslegkeÀeved ÒemeVeleepevekeÀeved ¢{eved ³e%ensletved HeoeLee&ved keÀjesefle
³elemleÓespevee®íeoveÜeje Je³eb MejerjHegeäf yegef×yeueeoerved Meg×iegCeeB½e mebHeeÐe efvel³eb megKe³eece Fefle¤31¤
F&éejsCeeeqmceVeO³ee³es ceveg<³eeved Òeefle Meg×keÀcee&vegÿelegb oes<eeved Me$etb½e efveJeejef³elegb ³e%eef¬eÀ³eeHeÀueb %eelegb mec³ekedÀ
Heg©<eeLe¥ keÀÊeg¥ efJeÐee efJemleejef³elegb OecexCe Òepeeë Heeueef³elegb Oecee&vegÿeles efveYe&³ele³ee mLeelegb meJezë men efce$eleecee®eefjlegb
JesoeO³e³eveeO³eeHeveeY³eeb meJee&efJeÐee ûenerlegb ûeenef³elegb Meg×³es HejesHekeÀeje³e ®e Òe³eeflelegcee%ee oÊeeefmle mes³eb
meJezce&veg<³ew³e&LeeJeovegÿeleJ³eself e¤
Fefle ÞeercelHeefjJeépekeÀe®ee³³e& Þeer³egleo³eevevomejmJeleermJeeefcevee megefJejef®eles mebmke=Àlee³³e&Yee<eeefJeYetef<eles
³epegJexoYee<³es ÒeLeceesçO³ee³eë mebHetCe&ë¤1¤
HeoeLe&ë-pees ³e%e (meefJelegë) Hejceséej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es mebmeej ceW (Deeq®íêsCe) efvejvlej (HeefJe$esCe)
HeefJe$e leLee (met³³e&m³e) ÒekeÀeMece³e met³³e& keÀer (jeqMceefYeë) efkeÀjCeeW kesÀ meeLe efceue kesÀ meye HeoeLeeX keÀes Meg× keÀjlee nw
(lJee) Gme ³e%e Jee ³e%ekeÀÊee& keÀes ceQ (GlHegveeefce) Glke=Àälee kesÀ meeLe HeefJe$e keÀjlee ntb~ Fmeer ÒekeÀej (meefJelegë) Hejceséej
kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es ngS mebmeej ceW (Deeq®íêsCe) efvejvlej (HeefJe$esCe) Mege× f keÀejkeÀ (met³³e&m³e) pees efkeÀ Ssée³e&
nslegDeeW kesÀ ÒesjkeÀ ÒeeCe kesÀ (jeqMceefYeë) DevlejeMe³e kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues iegCe nQ, Gvemes (Jeë) legce ueesieeW keÀes leLee
Òel³e#e HeoeLeeX keÀes ³e%e keÀjkesÀ (GlHegveeefce) HeefJe$e keÀjlee ntb~ ns ye´ïeved! efpeme keÀejCe DeeHe (lespeesçefme) mJe³ebÒekeÀeMeJeeved
(Meg¬eÀceefme) Meg¬eÀ (Dece=leceefme) veeMejefnle (Oeeceeefme) meye HeoeLeeX keÀe DeeOeej (veeceeefme) Jevovee keÀjves ³eesi³e
(osJeeveeced) efJeÜeveeW kesÀ (efÒe³eced) ÒeereflekeÀejkeÀ (DeveeOe=äced) leLee efkeÀmeer keÀer Ye³elee ceW ve Deeves ³eesi³e Jee
(osJe³epeveceefme) efJeÜeveeW kesÀ Hetpee keÀjves ³eesi³e nQ, Fmemes ceQ (lJee) DeeHekeÀe ner DeeÞe³e keÀjlee ntb¤ ³en Fme cev$e keÀe
ÒeLece DeLe& ngDee¤
efpeme keÀejCe ³en ³e%e (lespeesçefme) ÒekeÀeMe Deewj (Meg¬eÀceefme) Mege× f keÀe nsleg (Dece=leceefme) cees#e megKe keÀe osves
leLee (Oeeceeefme) meye DeVe Deeefo HeoeLeeX keÀer Hegeäf keÀjves Jee (veeceeefme) peue keÀe nsleg (osJeeveeced) Þesÿ iegCeeW keÀer
(efÒe³eced) Òeerefle keÀjeves leLee (DeveeOe=äced) efkeÀmeer keÀes KeC[ve keÀjves kesÀ ³eesi³e veneR DeLee&led Del³evle Glke=Àä Deewj
(osJe³epeveced) efJeÜeved peveeW keÀes Hejceséej keÀe Hetpeve keÀjeves Jeeuee (Deefme) nw, Fme keÀejCe Fme ³e%e mes ceQ (meefJelegë)
peieoeréej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es ngS mebmeej ceW (Deeq®íêsCe) efvejvlej (HeefJe$esCe) Deefle Meg× ³e%e Jee (met³³e&m³e)
Ssée³³e& GlHeVe keÀjves Jeeues Hejceséej kesÀ iegCe DeLeJee Ssée³³e& kesÀ GlHeVe keÀjeves Jeeues met³³e& keÀer (jeqMceefYeë) efJe%eeveeefo
ÒekeÀeMe Jee efkeÀjCeeW mes (Jeë) legce ueesie Jee Òel³e#e HeoeLeeX keÀes (GlHegveeefce) HeefJe$e keÀjlee ntb¤ ³en otmeje DeLe&
ngDee¤31¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ Hejceséej ³e%e efJeÐee kesÀ HeÀue keÀes peveelee nw efkeÀ pees legce ueesieeW mes
Devegÿeve efkeÀ³ee ngDee ³e%e nw, Jen met³³e& keÀer efkeÀjCeeW kesÀ meeLe jnkeÀj DeHeves efvejvlej Meg× iegCe mes meye HeoeLeeX keÀes
HeefJe$e keÀjlee nw leLee Jen GmekesÀ Üeje meye HeoeLeeX keÀes met³³e& keÀer efkeÀjCeeW mes lespeJeeved Meg× GÊece jme Jeeues megKekeÀejkeÀ
´HPH9HOHHNH¢HQVOHJ È^'HHZMHHNH¢MHYHV -HHXHV +HRH/HH; NH¢HV *O+H9HNH¢MNHV¢*YHNHV¢<HHVSHYH-HkPHV 0HMHUMNH¢HU +Hgefä, yegef×
Deewj yeue Deeefo Meg× iegCeeW keÀes mecHeeove keÀjkesÀ meye peerJeeW keÀes megKe oslee nw¤31¤
F&éej ves Fme DeO³ee³e ceW ceveg<³eeW keÀes Meg× keÀce& kesÀ Devegÿeve oes<e Deewj Me$egDeeW keÀer efveJe=efÊe, ³e%eef¬eÀ³ee kesÀ HeÀue
keÀes peeveves, De®íer ÒekeÀej Heg©<eeLe& keÀjves, efJeÐee kesÀ efJemleej keÀjves, Oece& kesÀ DevegketÀue Òepee Heeueves, Oece& kesÀ Devegÿeve ceW
efveYe&³elee mes efmLej nesves, meye kesÀ meeLe efce$elee mes JeÊe&ves, JesoeW mes meye efJeÐeeDeeW keÀe ûenCe keÀjves Deewj keÀjeves keÀes Megef×
OH/HH+HMHV+HNH¢HMNHV¢HIXHHV´HHvNH¢MYHVNH¢HV'HHHHRHUQZPHHVHQPH\HFHYHJHH:NH¢es Devegÿeve keÀjves kesÀ ³eesi³e nw¤31¤
¤Fefle ÒeLeceesçO³ee³eë¤1¤
¤Dees3ced¤
DeLe efÜleer³eeO³ee³eejcYeë
'HHVFHGHI-HËHHäHIYHRV-HPHHI-HOHR JHIMlOHHHIYH1+HMHäPHJ-HaHµ1ÌEOH9H1É'HHPHJ{-HHSHJ
F&éejsCewleled meJe&ceeÐesçO³ee³es efJeOee³esoeveeR efÜleer³esçO³ee³es ÒeeefCeveeb megKee³eeskeÌleeLe&m³e efmeef×b keÀÊeg¥
efJeefMeäe efJeÐeeë ÒekeÀeM³evles¤
ke=À<Ceesçmeerl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ efve®e=lHeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
le$eeoew JesÐeeefoj®evecegHeefoM³eles¤
Deye otmejs DeO³ee³e ceW Hejceséej ves Gve efJeÐeeDeeW keÀer efmeef× keÀjves kesÀ efue³es efJeMes<e efJeÐeeDeeW keÀe ÒekeÀeMe
efkeÀ³ee nw efkeÀ pees-pees ÒeLece DeO³ee³e ceW ÒeeefCe³eeW kesÀ megKe kesÀ efue³es ÒekeÀeefMele keÀer nQ~ Gve ceW mes Jeso
Deeefo HeoeLeeX kesÀ yeveeves keÀes nmleef¬eÀ³eeDeeW kesÀ meefnle efJeÐeeDeeW kesÀ ÒekeÀej ÒekeÀeefMele efkeÀ³es nQ, Gve ceW mes
ÒeLece cev$e ceW ³e%e efme× keÀjves kesÀ efue³es meeOeve DeLee&led GvekeÀer efmeef× kesÀ efveefceÊe keÀns nQ~
NH¢&HHVäÉPHH.HMVláHVKÉLYHHVä O-HH1 SHJÆEÉ ´HHVHHäHIFH1 -HVHIRäMHIPH \H1HIQ HVä O-HH1 SHJÆH1E ´HHVHHäHIFH \H1HIQ MäHIPH
ñegÉiY³emlJeeN pegäbN Òees#eeNefce¤1¤
NH¢&HäÍa 'H1HIPH1a 'HH1.H1MVláÍa 'HH1.H1MVlP/H )OHHä.HMVlÉP/HÍa 'H1LYHHVäa O-HH1a SHJÆäFHGa ´Ha *1HH1HIFH1a -HVHIRäÍa 'H1HIPH1a
\H1HIQ HVäaO-HH1aSHJÆHäFHGa´Ha*1HH1HIFH1a\H1HIQ Ía'H1HIPH1aÓHJÉiY³e Fefle ñegÉNHG¢É<HÍaO-HH1aSHJÆäFHGa´Ha*1HH1HIFH1
HeoeLe&ë-(ke=À<Ceë) Deeqivevee efíVees Jee³egveeçkeÀef<e&lees ³e%eë (Deefme) YeJeefle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë (DeeKejsÿë)
mecevleeled Keveefle ³eb leeqmceved efleÿleerefle meë~ Kevees[[jskesÀkeÀJekeÀeë (Deäe03.3.125) Devesve Jeeefle&kesÀveeççKejë
efmeO³eefle (Deive³es) nJeveeLee&³e (lJee) le×efJeë (pegäced) Òeerl³ee mebMeeseOf eleced (Òees#eeefce) MeesefOelesve Ie=leeefoveeççêeakeÀjesefce
(Jesefoë) efJevoefle megKeev³eve³ee mee (Deefme) YeJeefle (yeefn&<es) Devleefj#eiecevee³e~ yeefn&efjl³evleefj#eveecemeg Heefþleced
(efveIeb01.3) (lJee) leeb Jeseof ced (pegäeced) Òeerl³ee mebHeeefoleeced (Òees#eeefce) Òeke=Àäle³ee Ie=leeefovee efmeáeeefce (yeefn&ë)
Meg×cegokeÀced~ yeefn&efjl³egokeÀveecemeg Heefþleced (efveIeb01.12) (Deefme) YeJeefle (ñegiY³eë) ñeeJe³eefvle iece³eefvle
nefJe&³exY³emlesY³eë~ De$e ñeg ieleeefJel³emceeled~ ef®ekedÀ ®e (GCee02.61) Devesve ef®ekedÀ Òel³e³eë (lJee) leled (pegäced)
HegäîeeefoiegCe³egÊebÀ peueb HeJeveb Jee (Òees#eeefce) MeesOe³eeefce¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.3.3.1-3) J³eeK³eeleë¤1¤
DevJe³eë-³eleesç³eb ³e%e DeeKejsÿë ke=À<Cees #çefme% YeJeefle lemceeled lJee lecenceive³es pegäb Òees#eeefce~ ³ele F³eb
Jeseof jvleefj#emLeeefme YeJeefle, lemceeonb lJee leeefceceeb yeefn&<es pegäeb Òees#eeefce~ ³ele Fob yeefn&©okeÀcevleefj#emLeb me®ígef×keÀeefj
#Deefme% YeJeefle, lemceeled lJee le®íeseOf eleb pegäb nefJeë ñegiY³eesçnb Òees#eeefce¤1¤
YeeJeeLe&ë-F&éej GHeefoMeefle meJezce&veg<³ewJexeof b j®eef³elJee Hee$eeefomeeceûeeR ie=nerlJee mec³ekedÀ MeesOeef³elJee le×efJejiveew
nglJee ke=Àlees ³e%eë Meg×sve Je=eäf peuesve meJee& Dees<eOeerë Hees<e³eefle~ lesve meJex ÒeeefCevees efvel³eb megKeef³eleJ³ee Fefle¤1¤
HeoeLe&ë-efpeme keÀejCe ³en ³e%e (DeeKejsÿë) Jesoer keÀer j®evee mes Kegos ngS mLeeve ceW efmLej neskeÀj (ke=À<Ceë)
<HHZHOI HNH¢ 'HHTLYH PHV HIÏ9H 'H/HH OHG PHWFH+H 'HHZM +H-HYH NHV¢ LHJ&HH: PHV 'HHNH¢H &H NH¢HV ´HHâ (Deefme) neslee nw, Fmemes ceQ
(Deive³es) Yeewelf ekeÀ Deeqive kesÀ yeer®e ceW nJeve keÀjves kesÀ efue³es (pegäced) Òeerefle kesÀ meeLe Meg× efkeÀ³es ngS (lJee) Gme ³e%e
DeLee&led nesce keÀer meeceûeer keÀes (Òees#eeefce) Ieer Deeefo HeoeLeeX mes meeR®ekeÀj Meg× keÀjlee ntb Deewj efpeme keÀejCe ³en (Jesefoë)
Jesoer Devleefj#e ceW efmLele (Deefme) nesleer nw, Fmemes ceQ (yeefn&<es) nesce efkeÀ³es ngS HeoeLeeX keÀes Devleefj#e ceW Hengb®eeves kesÀ efue³es
(pegäeced) Òeerefle mes mecHeeove keÀer ngF& (lJee) Gme Jesefo keÀes (Òees#eeefce) De®ís ÒekeÀej Ieer Deeefo HeoeLeeX mes meeR®elee ntb
leLee efpeme keÀejCe ³en (yeefn&ë) peue Devleefj#e ceW efmLej neskeÀj HeoeLeeX keÀer Mege× f keÀjeves Jeeuee (Deefme) neslee nw, Fmemes
(lJee) GmekeÀer Megef× kesÀ efue³es pees efkeÀ Meg× efkeÀ³ee ngDee (pegäced) Hegefä Deeefo iegCeeW keÀes GlHeVe keÀjvesneje nefJe nw, GmekeÀes
ceQ (ñegiY³eë) ñegJee Deeefo meeOeveeW mes Deeqive ceW [eueves kesÀ efue³es (Òees#eeefce) Meg× keÀjlee ntb¤1¤
YeeJeeLe&ë-F&éej GHeosMe keÀjlee nw efkeÀ meye ceveg<³eeW keÀes Jesoer yeveekeÀj Deewj Hee$e Deeefo nesce keÀer meeceûeer ues kesÀ
Gme nefJe keÀes De®íer ÒekeÀej Meg× keÀj leLee Deeqive ceW nesce keÀj kesÀ efkeÀ³ee ngDee ³e%e Je<ee& kesÀ Meg× peue mes meye
Dees<eefOe³eeW keÀes Hegä keÀjlee nw, Gme ³e%e kesÀ Devegÿeve mes meye ÒeeefCe³eeW keÀes efvel³e megKe osvee ceveg<³eeW keÀe Hejce Oece&
nw¤1¤
Deefol³ee Fl³em³e $eÝef<eë me SJe~ ³e%ees osJelee~ mJeje[dpeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
SJeb ke=Àlees ³e%eë eEkeÀnslegkeÀes YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
Fme ÒekeÀej efkeÀ³ee ngDee ³e%e keÌ³ee efme× keÀjves Jeeuee neslee nw, mees Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
'HHIRäOHZ1 -HJYRäYHFHHIPH1 HI-H&HHVä POHJÉ+HHVKÉPHW&H {FHRPHE O-HH POH&HHHIFH P-HHPH1P/HHE RV1-HV<HHV1 <HJ-Hä+HOHHV1
P-HHQH1<HJ-HYHä+HOHHV1P-HHQHä<HWÉOHHYHHE1+HOHäHV1P-HHQHä
'HHIRäOHZa -HJYRäYH1HIFHHIOHäa HI-H1É*YRäYHFHGa 'H1HIPH1a HI-H&HHVäÍa POHJÉ+HÍa 'H1HIPH1a 7&H {FHRPH1HIFHOHW&H {ÉFHRPHFHGa O-HH1a
mle=É&HH1HIFH1aP-HH1PH1P/HHHIFHHIOHä PHJÉ'HH1PH1P/HHFHGaRV1-HV<HäÍa<HJ-H+HäOHH1 )HIOH1 <HJ-HäÉ+HOHHVaP-HHQHäa<HJ-HäYH+HOHH1 )HIOH1 <HJ-HäYHÉ+HOHHVa
P-HHQHäa<HWÉOHHYHHäFHGa+HOHäHVP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Deefol³ew) He=efLeJ³eeë~ De$e `®elegL³e&Lex yengueb ívoefme' (Deäe02.3.62) Fefle <eÿîeLex ®elegLeea
(J³egvoveced) efJeefJeOeeveecees<eO³eeoerveecegvoveb keÌuesoveb ³esve leled (Deefme) YeJeefle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë (efJe<Ceesë) ³e%em³e
(mlegHeë) efMeKee~ ³e%ees Jew efJe<Cegmlem³es³ecesJe efMeKee mlegHeë (Mele01.3.3.5) (Deefme) Deefmle (TCe&ceómeced) TCee&evf e
Oeev³ee®íeoveeefve leg<eeefCe ceó³eefle ³esve leb Hee<eeCece³eced (lJee) leced (mle=Ceeefce) Dee®íeo³eeefce (mJeememLeeced) megÿg
'HHPHHÍ´HHIHâHHIPOHáHIYOHHPHHE PHH-HVHRI POHHFHGa'HHIe_eLex keÀefJeOeeveced (Deäe03.3.58) Fefle JeeefÊe&kesÀve keÀë Òel³e³eë
(osJesY³eë) efJeÜÓîees efoJ³emegKesY³ees Jee (YegJeHele³es) YeJevl³eglHeÐevles Yetleeefve ³eeqmceved mebmeejs lem³e Heeflemlemcew
peieoeréeje³e~ DeenJeveer³eeK³eeive³es Jee~ De$e yeenguekeÀeod YetOeeleesjewCeeefokeÀë keÀë Òel³e³eë (mJeene) mel³eYee<eCe³egkeÌlee
JeekedÀ~ mJeensefle Jee*dveecemeg Heefþleced (efveIeb01.11) mJeeneMeyom³eeLe¥ efve©keÌlekeÀej SJeb mecee®eäs~ mJeeneke=Àle³eë
mJeensl³esleled meg Deensefle Jee, mJee Jeeieensefle, Jee mJeb Òeensefle Jee, mJeengleb nefJepeg&nesleerefle Jee (efve©08.20) ³eled
MeesYeveb Je®eveb mel³ekeÀLeveb mJeHeoeLee&ved Òeefle cecelJeJe®ees cev$ees÷ejCesve nJeveb ®esefle mJeeneMeyoeLee& efJe%es³eeë (YegJeveHele³es)
efÜleer³eesçO³ee³eë 57
YegJeveeveeb meJex<eeb ueeskeÀeveeb Heefleë~ HeeuekeÀ F&éejë~ HeeuevenslegYeezelf ekeÀes Jee lemcew (mJeene) GkeÌleeLe&ë (Yetleeveeb Hele³es)
Yetleev³eglHeVeeefve ³eeJeefvle Jemletevf e meefvle les<eeb ³eë Heefleë mJeeceeréej Ssée³³e&nls egYeezeflekeÀes Jee lemcew (mJeene) GkeÌleeLe&ë~ De³eb
cev$eë (Mele0(1.3.3.4-20) J³eeK³eeleë¤2¤
DevJe³eë-³eleesç³eb efJe<Ceg³e&%eesçefol³ee J³egvovekeÀe³³e&emf e YeJeefle, lemceeled lecencevegefleÿeefce~ Dem³e efJe<Cees³e&%em³e
mlegHeë Òemlej GuetKeueeK³eë meeOekeÀesçm³eefmle, lemceeled lecencetCe&ceómeb mle=Ceeefce~ Jeseof oxJesY³ees efnleeefme YeJeefle, lemceeled
leecenb mJeememLeeb j®e³eeefce~ keÀmcew Òe³eespevee³esl³e$een~ ³eleesç³eb YegJeHeefleYeg&JeveHeefleYet&leeveeb Heeflejeréejë ÒemeVees YeJeefle,
Yeewelf ekeÀes Jee~ megKemeeOekeÀes YeJeefle, lemcew YegJeHele³es mJeene efJeOes³ee, YegJeveHele³es mJeene Jee®³ee, Yetleeveeb ®e Hele³es mJeene
Òe³eesp³ee YeJeleerl³emcew Òe³eespevee³e¤2¤
YeeJeeLe&ë-F&éejë meJe&ceveg<³esY³e FocegHeefoMeefle ³eg<ceeefYeJexÐeeoerefve ³e%emeeOeveeefve mecHeeÐe meJe&ÒeeefCeveeb megKee³e
HejceséejÒeerle³es ®e mec³ekedÀ ef¬eÀ³ee³e%eë keÀe³³e&ë~ meowJe mel³ecesJe Jee®³eced~ ³eLeeçnb v³ee³esve meJe¥ efJeéeb Heeue³eeefce, leLewJe
³eg<ceeefYejefHe He#eHeeleb efJene³e meJex<eeb Heeuevesve megKeb mecHeeoveer³eefceefle¤2¤
HeoeLe&ë-efpeme keÀejCe ³en ³e%e (Deefol³ew) He=efLeJeer kesÀ (J³egvoveced) efJeefJeOe ÒekeÀej kesÀ Dees<eefOe Deeefo HeoeLeeX keÀe
meeR®eves Jeeuee (Deefme) neslee nw, Fmemes ceQ GmekeÀe Devegÿeve keÀjlee ntb Deewj (efJe<Ceesë) Fme ³e%e keÀer efmeef× keÀjeves neje
(mlegHeë) efMeKeeªHe (TCe&ceómeced) GuetKeue (Deefme) nw, Fmemes ceQ (lJee) Gme DeVe kesÀ efíuekesÀ otj keÀjves Jeeues HelLej
Deewj GuetKeue keÀes (mle=Ceeefce) HeoeLeeX mes {eBHelee ntb leLee Jesoer (osJesY³eë) efJeÜeved Deewj efoJ³e megKeeW kesÀ efnle keÀjeves kesÀ
efue³es (Deefme) nesleer nw, Fmemes GmekeÀes ceQ (mJeememLeeced) Ssmeer yeveelee ntb efkeÀ efpemeceW nesce efkeÀ³es ngS HeoeLe& De®íer
ÒekeÀej efmLej neW Deewj efpememes mebmeej keÀe Heefle, YegJeve DeLee&led ueeskeÀueeskeÀevlejeW keÀe Heefle, mebmeejer HeoeLeeX keÀe mJeeceer Deewj
Hejceséej ÒemeVe neslee nw leLee YeeweflekeÀ Deeqive megKeeW keÀe efme× keÀjeves Jeeuee neslee nw, Fme keÀejCe (YegJeHele³es mJeene),
(YegJeveHele³es mJeene), (Yetleeveeb Hele³es mJeene) GkeÌle Hejceséej keÀer ÒemeVelee Deewj Dee%eeHeeueve kesÀ efue³es Gme Jesoer kesÀ
iegCeeW mes pees efkeÀ mel³eYee<eCe DeLee&led DeHeves HeoeLeeX keÀes cesjs nQ, ³en keÀnvee Jee ÞesÿJeekeÌ³e Deeefo GÊece JeeCeer³egkeÌle Jeso
nQ, GmekesÀ cev$eeW kesÀ meeLe mJeene Meyo keÀe DeveskeÀ ÒekeÀej G÷ejCe keÀjkesÀ ³e%e Deeefo Þesÿ keÀceeX keÀe efJeOeeve efkeÀ³ee peelee
nw, Fme Òe³eespeve kesÀ efue³es Yeer Jesoer keÀes j®elee ntb¤2¤
YeeJeeLe&ë-Hejceséej meye ceveg<³eeW kesÀ efue³es GHeosMe keÀjlee nw efkeÀ ns ceveg<³ees! legcekeÀes Jesoer Deeefo ³e%e kesÀ meeOeveeW
keÀe mecHeeove keÀjkesÀ meye ÒeeefCe³eeW kesÀ megKe leLee Hejceséej keÀer ÒemeVelee kesÀ efue³es De®íer ÒekeÀej ef¬eÀ³ee³egkeÌle ³e%e keÀjvee
Deewj meoe mel³e ner yeesuevee ®eeefn³es Deewj pewmes ceQ v³ee³e mes meye efJeée keÀe Heeueve keÀjlee ntb, Jewmes ner legce ueesieeW keÀes Yeer
He#eHeele íes[ æ keÀj meye ÒeeefCe³eeW kesÀ Heeueve mes megKe mecHeeove keÀjvee ®eeefn³es¤2¤
ievOeJe&mlJesl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee meJe&m³e~ DeeÐem³e Yegefjiee÷ea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë~ ceO³eYeeiem³e#Yegefjied%Dee÷eaHeeqxMívoë~ Devl³em³e HeeqxMívoë~ GYe³e$e Heáeceë mJejë¤
me ³e%eesçiv³eeefoefYeOee&³³e&le Fl³egHeefoM³eles¤
GkeÌle ³e%e Deeqive Deeefo HeoeLeeX mes OeejCe efkeÀ³ee peelee nw mees Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
LH1Y2H1-H PO-HHä HI-H1ËHH-HäPHJÉÍ +HHIMäR2HHOHJÉ HI-HËH1PHHHIMäÆÐHZ1 HSHäFHHYHPH +HHIMlHI2HMäPH1HILYHHIM1>É) Hä I>1OHÍa

)YÌäPH \HH1QJMäHIPH1 RHIHä&HHV1 HI-HËH1PHHHIMäÆÐHZ1 HSHäFHHYHPH +HHIM1HI2HMä PH1HTLYHHIM1>É) äHI>1OHÍa HIFH1HH-Hä&HHZ
O-HHV¬HMlOHÍ+HHIMä2H¬HHE2HJÉJesCeN Oece&i&HH1HI-HËH1PHHHIMäÆÐHZ1HSHäFHHYHPH+HHIMlHI2HMäPH1HTLYHHIM1>É) äHI>1OHÍ
LH1Y2H1-H Ía O-HH1a HI-H1ËHH-HäPHJÉÍa HI-H1ËHä-HPHJÉHIMHIOHä HI-H1ËHÉ-HäPHJÍa +HHIMäa RNOeeNlegÉa HI-HËHäPHa 'HHIMäÆÐHZa HSHäFHHYHPHa
+H1HIMlHI2HHIMHIOHä+HHIMlÉHI2HÍa'H1HIPH1a'H1HTLYHÍa)1>Ía) 1HI>1OHÍa)YÌäPHa\HH1QJÍa'H1HIPH1aRHIHä&HÍaHI-HËHäPHa'HHIMäÆÐHZaHSHäFHHYHPHa
+H1HIMlHI2HHIMHIOHä +HHIMlÉHI2HÍa 'H1HIPH1a 'H1HTLYHÍa )1>Ía ) 1HI>1OHÍa HIFH1HH-Hä&HHZa O-HH1a *1¬H1MlOHÍa +HHIMäa 2H1¬HH1FHGa 2HJÉ-HV&Häa 2HFH i&HHa
HI-HËHäPHa'HHIMäÆÐHZaHSHäFHHYHPHa+H1HIMlHI2HHIMHIOHä+HHIMlÉHI2HÍa'H1HIPH1a'H1HTLYHÍa)1>Ía) 1HI>1OHÍ
HeoeLe&ë-(ievOeJe&ë) ³ees ieeb He=eLf eJeeR JeeCeeR Jee Oejefle Oeej³eefle Jee me ievOeJe&ë met³³e&ueeskeÀë (lJee) leced
(efJeéeeJemegë) efJeéeb Jeeme³eefle ³eë meë (Heefj) meJe&leesYeeJes (oOeeleg) oOeeefle Jee~ De$e ue[Lex ueesìd (efJeéem³e) meJe&m³e
peieleë (Deefjäîew) ogëKeefveJeejCesve megKee³e (³epeceevem³e) ³e%eevegÿelegë (HeefjefOeë) Heefjleë meJe&leë meJee&efCe Jemletefve
Oeer³evles ³esve meë (Deefme) YeJeefle~ De$e ®eleg<eg& Òe³eesies<eg Heg©<eJ³el³e³eë (Deeqiveë) (F[ë) mleeslegcen&ë~ De$e JeCe&J³el³e³esve
ÛmJeeosMeë (F&ef[leë) mlegleë (Fvêm³e) met³³e&m³e (yeengë) yeueb yeuekeÀejer Jee (Deefme) Deefmle (oef#eCeë) Je=äës ÒeeHekeÀë~
o#eOeeleesie&l³eLe&lJeeo$e ÒeeHl³eLeex ie=¿eles (efJeéem³e) meJe&ÒeeefCemecetnm³e~ (Deefjäîew) megKee³e (³epeceevem³e) efMeuHeefJeÐeeb
ef®ekeÀer<eexë (HeefjefOeë) efJeÐeeHeefjOeeveced (Deefme) YeJeefle (Deeqiveë) efJeÐegled (F[ë) oenÒekeÀeMeeefoiegCeeefOekeÌ³esve mleeslegcen&ë
(F&ef[leë) DeO³ese<f eleë~ (efce$eeJe©Ceew) efJeéem³e ÒeeCeeHeeveew~ ÒeeCees Jew efce$eesçHeevees Je©Ceë~ (Mele08.2.4.6) (lJee)
leced (GÊejleë) GÊejkeÀeues (HeefjOeÊeeced) meJe&lees Oeej³elees Jee~ De$e ue[Lex ueesìd (Oe´gJesCe) efve½euesve (Oece&Cee)
mJeeYeeefJekeÀOeejCeMekeÌl³ee (efJeéem³e) ®eje®ejm³e (Deefjäîew) megKensleJes (³epeceevem³e) meJe&ecf e$em³e (HeefjefOeë)
meJe&eJf eÐeeJeefOeë (Deeqiveë) Òel³e#ees YeeweflekeÀë (F[ë) HI-H²HH´HHâHV POHHVOHJFHQ Í (F&ef[leë) efJeÐeeceerHmegeYf eë
mec³eieO³ese<f eleJ³eë~ De³eb cev$eë (Mele0(1.3.4.1-5) J³eeK³eeleë¤3¤
DevJe³eë-efJeÜefÓ³eexç³eb ievOeJeex efJeéeeJemegejf [esçeqivejeref[leesçm³eefmle, me efJeéem³e ³epeceevem³e ®eeefjäîew ³e%eb
HeefjoOeeefle, lemceeled #lJee% efJeÐeeefme×îeLe¥ ceveg<³ees ³eLeeJeled HeefjoOeeleg~ efJeog<ee ³ees Jee³egejf vêm³e yeengo&e#f eCeë HeefjefOeefj[
f leesçeqive½eem³eefmle, me mec³ekedÀ Òe³eesefpelees ³epeceevem³e efJeéem³eeefjäîew #Deefme% YeJeefle~ ³eew ye´ïeeC[mLeew
F&e[
ieceveeieceveMeerueew efce$eeJe©Ceew ÒeeCeeHeeveew mlemleew Oe´gJesCe Oece&CeesÊejlees efJeéem³e ³epeceevem³eeefjäîew leb ³e%eb HeefjOeÊeeb meJe&lees
Oeej³eleë~ ³ees efJeÜefÓefj[ë HeefjefOejeref[leesçeqiveefJe&Ðegoefmle, meesçHeerceb ³e%eb meJe&leë HeefjoOeel³esleeved ceveg<³ees ³eLeeiegCeb
mec³eied oOeeleg¤3¤
YeeJeeLe&ë-F&éejsCe ³eë met³³e&eJf eÐeglÒel³e#eªHesCe ef$eefJeOeesçeqiveefve&efce&leë, me ceveg<³eweJf e&Ðe³ee mec³ei³eesefpeleë meved
yentefve keÀe³³ee&efCe meeOe³eleerelf e¤3¤
HeoeLe&ë-efJeÜeved ueesieeW ves efpeme (ievOeJe&ë) He=efLeJeer Jee JeeCeer kesÀ OeejCe keÀjves Jeeues (efJeéeeJemegë) efJeée keÀes
yemeeves Jeeues #(HeefjefOeë) meye Deesj mes meye JemlegDeeW keÀes OeejCe keÀjves Jeeues% (F[ë) mlegefle keÀjves ³eesi³e (Deeqiveë)
met³³e&ªHe Deeqive keÀer (F&ef[leë) mlegefle (Deefme) keÀer nw, pees (efJeéem³e) mebmeej kesÀ Jee efJeMes<e keÀjkesÀ (³epeceevem³e) ³e%e
keÀjves Jeeues efJeÜeved kesÀ (Deefjäîew) ogëKeefveJeejCe mes megKe kesÀ efue³es Fme ³e%e keÀes (HeefjoOeeleg) OeejCe keÀjlee nw, Fmemes
efJeÜeved #lJee% GmekeÀes efJeÐee keÀer efmeef× kesÀ efue³es (HeefjoOeeleg) OeejCe keÀjs Deewj efJeÜeveeW mes pees Jee³eg (Fvêm³e) met³³e& keÀe
(yeengë) yeue Deewj (oef#eCeë) -HHH NH¢HU ´HHHIâ NH¢MHYHV 'H/H-HH (HeefjefOeë) efMeuHeefJeÐee keÀe OeejCe keÀjeves Jeeuee leLee
(F[ë) oen ÒekeÀeMe Deeefo iegCeJeeuee nesves mes mlegelf e kesÀ ³eesi³e (F&ef[leë) Keespee ngDee Deewj (Deeqiveë) Òel³e#e Deeqive
(Deefme) nw~ Jes Jee³eg Jee Deeqive De®íer ÒekeÀej efMeuHeefJeÐee ceW ³egkeÌle efkeÀ³es ngS (³epeceevem³e) efMeuHeefJeÐee kesÀ ®eenves
Jeeues Jee (efJeéem³e) meye ÒeeefCe³eeW kesÀ (Deefjäîew) megKe kesÀ efue³es (Deefme) nesles nQ Deewj pees ye´ïeeC[ ceW jnves Deewj ieceve
Jee Deeieceve mJeYeeJe Jeeues (efce$eeJe©Ceew) ÒeeCe Deewj DeHeeve Jee³eg nQ, Jes (Oe´gJesCe) efve½eue (Oece&Cee) DeHeveer OeejCe
MeefkeÌle mes (GÊejleë) HetJeexkeÌle Jee³eg Deewj Deeqive mes GÊej DeLee&led GHejevle mece³e ceW (efJeéem³e) ®eje®ej peieled Jee
(³epeceevem³e) meye mes efce$eYeeJe ceW JeÊe&ves Jeeues meppeve Heg©<e kesÀ (Deefjäîew) megKe kesÀ nsleg (lJee) Gme HetJeexkeÌle ³e%e keÀes
(HeefjOeÊeeced) meye ÒekeÀej mes OeejCe keÀjles nQ leLee pees efJeÜeveeW mes (F[ë) HI-H²HHNH¢HU ´HHHIâNHV¢HIXHHV ´H0HEPee keÀjves kesÀ
³eesi³e Deewj (HeefjefOeë) meye efMeuHeefJeÐee keÀer efmeef× keÀer DeJeefOe leLee (F&ef[leë) efJeÐee keÀer F®íe keÀjves JeeueeW mes ÒeMebmee
NH¢HV´HHâ(Deeqiveë) efyepegueerªHe Deeqive (Deefme) nw, Jen Yeer Fme ³e%e keÀes meye ÒekeÀej mes OeejCe keÀjlee nw~ Fve kesÀ iegCeeW
keÀes ceveg<³e ³eLeeJeled peeve kesÀ GHe³eesie keÀjs¤3¤
YeeJeeLe&ë-F&éej ves pees met³³e&, efJeÐegled Deewj Òel³e#e ªHe mes leerve ÒekeÀej keÀe Deeqive j®ee nw, Jen efJeÜeveeW mes
efMeuHeefJeÐee kesÀ Üeje ³ev$eeefokeÀeW ceW De®íer ÒekeÀej ³egkeÌle efkeÀ³ee ngDee DeveskeÀ keÀe³³eeX keÀes efme× keÀjves Jeeuee neslee nw¤3¤
Jeereflenes$eefcel³em³e $eÝef<eë me SJe~ Deeqiveos&Jelee~ efve®e=od iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLeeeqiveMeyosveesYeeJeeLee&JegHeefoM³esles¤
Deye Deeqive Meyo mes Deieues cev$e ceW GkeÌle oes DeLeeX keÀe ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤4¤
JeerNeflenesä$eb lJee keÀJes ÐegÉFHYOH1j PHHIFHä2HHUFHHIQa'HLYHVä ye=ÉQYOHäFH2-H1MV
-HHU1HIOHQHVäH1HIFHHIOHä-HHU1HIOHÉQHVäHFHGaO-HH1aNH¢1-HV1a²HJÉFHYOH1HIFHHIOHä²HJÉçcHYOH1FHGaPHFHGa)12HHU1FH1HIQ1a'HLYHVäa\HÉQYOHäFHGa'H12-H1MV
HeoeLe&ë-(Jeereflenes$eced) -HHUOHHHV HI-HHHHI+HOHH QHVHH.HH HHH HVYHVËHMV&Ha H¾H -HHUOHHÍ ´HHHIâQVOH-HHV QHVHH.HH
³e%eef¬eÀ³ee YeJeefvle ³emceeled, leb Hejceséejb YeeweflekebÀ Jee~ `-HHU LHHIOH-HHHIâ´HSHYHNH¢HYOHPHYH.HHRYHVHJ' Fl³em³e ªHeced (lJee)
lJeeb leb Jee~ De$e He#es J³el³e³eë (keÀJes) meJe&%e ¬eÀevleÒe%e, keÀeEJe ¬eÀevleoMe&veb YeeweflekebÀ Jee (Ðegcevleced) Ðeewye&ngÒekeÀeMees
efJeÐeles ³eeqmceBmleced~ De$e Yetcv³eLex celegHed (meced) mec³eieLex (FOeerceefn) ÒekeÀeMe³esceefn~ De$e yengueb ívoeqme
#Deäe02.4.73% Fefle Mvecees uegkedÀ (Deives) HHYHP-H+HVËHM ´HHHIâQVOHJE <HHZHIOHNHE¢ -HH (ye=nvleced) meJexY³ees cenevleb
megKeJeOe&keÀceeréejb ye=nleeb keÀe³³ee&Ceeb meeOekebÀ YeeweflekebÀ Jee (DeOJejs) efce$eYeeJesçeEnmeveer³es ³e%es Jee~ De³eb cev$eë
(Mele0(1.3.4.6.) J³eeK³eeleë¤4¤
DevJe³eë-ns keÀJes Deives peieoeréej! Je³eceOJejs ye=nvleb Ðegcevleb Jeereflenes$eb lJeeb meefceOeerceefn¤ Fl³eskeÀë¤
Je³eceOJejs Jeereflenes$eb Ðegcevleb ye=nvleb keÀJes keÀeEJe lJee leceives YeeweflekeÀceeÅive meefceOeerceefn¤ Fefle efÜleer³eë¤4¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ ³eeJeefvle ef¬eÀ³eemeeOeveeefve ef¬eÀ³e³ee meeO³eeefve ®e Jemletefve meefvle, leeefve
meJee&CeeréejsCewJe j®eef³elJee efOe´³evles ceveg<³ewmles<eeb mekeÀeMeeled iegCe%eeveef¬eÀ³eeY³eeb yenJe GHekeÀejeë mebûee¿eeë¤4¤
HeoeLe&ë-ns (keÀJes) meJe&%e leLee nj SkeÀ HeoeLe& ceW Deveg¬eÀce mes efJe%eeve Jeeues (Deives) %eevemJeªHe Hejceséej!
nce ueesie (DeOJejs) efce$eYeeJe kesÀ jnves ceW (ye=nvleced) meye kesÀ efue³es yeæ[s mes yeæ[s DeHeej megKe kesÀ yeæ{eves Deewj (Ðegcevleced)
Del³evle ÒekeÀeMe Jeeues Jee (Jeereflenes$eced) Deeqivenes$e Deeefo ³e%eeW keÀes efJeefole keÀjeves Jeeues (lJee) DeeHe keÀes (meefceOeerceefn)
De®íer ÒekeÀej ÒekeÀeefMele keÀjW¤ ³en Fme cev$e keÀe ÒeLece DeLe& ngDee¤
nce ueesie (DeOJejs) DeeEnmeveer³e DeLee&led pees keÀYeer Heefjl³eeie keÀjves ³eesi³e veneR, Gme GÊece ³e%e ceW efpemeceW efkeÀ
(Jeereflenes$eced) +HRH/HH;NH¢HU´HHHIâNH¢MHYHVNHV¢QVOHJ'eeqivenes$e Deeefo ef¬eÀ³ee efme× nesleer nw Deewj (Ðegcevleced) Del³evle Òe®eC[
pJeeuee³egkeÌle (ye=nvleced) yeæ[s-yeæ[s keÀe³³eeX keÀes efme× keÀjeves leLee (keÀJes) HeoeLeeX ceW Deveg¬eÀce mes ¢efäiees®ej nesves Jeeues
(lJee) Gme (Deives) Yeewelf ekeÀ Deeqive keÀes (meefceOeerceefn) De®íer ÒekeÀej ÒepJeefuele keÀjW¤ ³en otmeje DeLe& ngDee¤4¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw-mebmeej ceW efpeleves ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ meeOeve Jee ef¬eÀ³eeDeeW mes efme× nesves Jeeues
HeoeLe& nQ, Gve meyeeW keÀes F&éej ner ves j®ekeÀj De®íer ÒekeÀej OeejCe efkeÀ³ee nw~ ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ GvekeÀer mene³elee
mes, iegCe, %eeve Deewj GÊece-GÊece ef¬eÀ³eeDeeW keÀer DevegketÀuelee mes DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ GHekeÀej uesves ®eeefn³eW¤4¤
meefceomeerl³em³e $eÝef<eë me SJe~ ³e%ees osJelee¤ efve®e=odyeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegvemlem³e ³e%em³e meeOekeÀev³egHeefoM³evles¤
efHeÀj GkeÌle ³e%e kesÀ meeOeveeW keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
PH1HIFHRäHIPH1 PHWH {PO-HH +HJÉMPOHHäOHG +HHOHJÉ NH¢PHHäHIHR1HI<H0HäPOHZa PH1HI-H1OHJ\HH 1QW P/H1É7&H {FHRPHE O-HH
POH&HHHIFHP-HHPH1P/HERV1-HV<H1É'HHO-HH1-HPHä-HHV1ÌHÉ'HHäHIR1OHHÍPHäRYOHJ
PH1HIFHHIRHIOHä PH1FHGÉ)OHGa 'H1HIPH1a PHWH {Ía lJeeN~ HegÉMPOHHäOHGa +HH1OHJÉa NH¢PHHäÍa HIH1OHGa 'H1HI<H0HäPOHH1 )OH1HI<HÉ0HäPOHZa
PH1HI-H1OHJÍa\HH1QWÉ)HIOHä\HH1QWaP/H1Ía*&H {FHRPH1HIFHOHW&H {ÉFHRPHFHGaO-HH1aPOHÉ&HH1HIFH1aP-HH1PH1P/HHIFHHIOHäPHJÉ'HH1PH1P/HFHGaRV1-HV<HäÍa'HHa
lJeeNa-HPHä-HÍa1ÌHÍa'HH1HIR1OHHÍPH1R1YOHJÉ¤5¤
HeoeLe&ë-(meefceled) mec³eefieO³elesçve³eeçvesve Jee mee meefceoeqiveÒeoerHekebÀ keÀeÿeefokebÀ, Jemevle $eÝlegJee& (Deefme)
YeJeefle~ De$e J³el³e³eë (met³³e&ë) megJel³ewée³³e&nls egYe&Jeefle meesç³eb met³³e&ueeskeÀë (lJee) leced (Hegjmleeled) HetJe&mceeefoefle
Hegjmleeled (Heeleg) j#eefle~ De$e ue[Lex ueesìd (keÀm³eeë) keÀm³ew meJe&m³ew~ De$e ®elegL³e&Lex yengueb ívoefme (Deäe02.3.62)
Fefle ®elegL³e&Lex <eÿer (ef®eled) ef®eefol³egHeceeLex (efve©01.4) (DeefYeMeml³ew) DeeefYecegK³ee³ew mlegle³es~ `Mebmeg mlegleew' Fl³em³e
efkeÌleved Òel³e³eevleë Òe³eesieë (meefJelegë) met³³e&ueeskeÀm³e (yeent) yeueJeer³³ee&K³eew (mLeë) mleë~ De$e J³el³e³eë (TCe&ceómeced)
TCee&evf e megKee®íeoveeefve ceó³eefle ³esve leb ³e%eced (lJee) leced (mle=Ceeefce) meeceûeîeeçç®íeo³eeefce (mJeememLeced) MeesYeves
Deemes GHeJesMeves efleÿleerefle leced (osJesY³eë) efoJ³eiegCesY³eë (Dee) mecevleeled ef¬eÀ³ee³eesies (lJee) leced (JemeJeë)
Deiv³eeo³eesçäew (©êeë) ÒeeCeeHeeveJ³eeveesoevemeceeveveeieketÀce&ke=ÀkeÀueosJeoÊeOeve_pe³eeK³ee oMe ÒeeCee SkeÀeoMees
peerJe½esl³eskeÀeoMe ©êeë (Deeefol³eeë) ÜeoMeeë ceemeeë~ keÀleces JemeJe Fefle~ Deeqive½e He=efLeJeer ®e Jee³eg½eevleefj#eb
HHHIROHH²HHZHHYÌFHHHYHHHHHI&HHZOHV-HPH-H6OHVHJQHURjPH-H-HPHJHIQOHFHVOHVQHURjPH-H-HHPHHYOHVOH²HHIRRjPH-H
Jeeme³evles lemceeÜmeJe Fefle¤ keÀleces ©êe Fefle¤ oMesces Heg©<es ÒeeCee DeelcewkeÀeoMemles ³eoemceevcel³ee&®íjerjeogl¬eÀecevl³eLe
jeso³eefvle~ leÐeêeso³eefvle lemceeêgêe Fefle~ keÀlece Deeefol³ee Fefle~ ÜeoMe ceemeeë mebJelmejm³ewle Deeefol³ee Sles
QHURjPH-H FHHRRHYHH HHIYOH H²HHIRjPH-H FHHRRHYHH HHIYOH OHPFHHRHHIROHH )HIOH (Mele014.6.9.4-6) (meovleg)
DeJemLeeHe³eefvle~ <eodue= Fl³em³e mLeeves Jee ®ívoefme meJex efJeOe³ees YeJeefvle #Deäe01.4.9 Yee0% Fefle meeroeosMeeYeeJees
ue[Lex ueesìd ®e¤ De³eb cev$e (Mele01.4.1.7-12) J³eeK³eeleë¤5¤
DevJe³eë-ef®eled ³eLee keÀef½evcel³e&ë megKeeLe¥ ef¬eÀ³eeefme×eefve êJ³eeefCe jef#elJeeççvevo³eles, leLewJe ³eesç³eb ³e%eë
meefceoefme YeJeefle #lJee% leb met³³e&ë keÀm³ee DeefYeMeml³ew Hegjmleeled Heeleg Heeefle, ³eew meefJelegyee&nt mLeë mlees ³ees ³eeY³eeb efvel³eb
efJemlee³³e&les #lJee% lecetCe&ceómeb mJeememLeb ³e%eb JemeJees ©êe Deeefol³eeë meovlJeJemLeeHe³eefvle ÒeeHe³eefvle #lJee% leb
³e%ecenceefHe megKee³e osJesY³e Deemle=Ceeefce¤5¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ F&éej meJexY³e FocegHeefoMeefle-ceveg<³ewJe&meg©êeefol³eeK³esY³ees ³eÐeogHekeÀleg¥ MekeÌ³eb
leÊelmeJe&m³eeefYej#eCee³e efvel³ecevegÿs³eced~ ³eesçiveew êJ³eeCeeb Òe#esHeë ef¬eÀ³eles, me met³³e¥ Jee³egb Jee ÒeeHveeself e leeJesJe lelHe=LeiYetleb
êJ³eb jef#elJee Hegveë He=efLeJeeR Òeefle efJecegáeleë~ ³esve He=efLeJ³eeb efoJ³ee Dees<eO³eeo³eë HeoeLee& pee³evles, ³esve ®e ÒeeefCeveeb efvel³eb
megKeb YeJeefle lemceeosleled meowJeevegÿs³eefceefle¤5¤
HeoeLe&ë-(ef®eled) pewmes keÀesF& ceveg<³e megKe kesÀ efue³es ef¬eÀ³ee mes efme× efkeÀ³es HeoeLeeX keÀer j#ee keÀjkesÀ Deevevo keÀes
´HHâQHVOHHQZ-HZPHV QHU HQHH(meefceled) Jemevle $eÝleg kesÀ mece³e kesÀ meceeve De®íer ÒekeÀej ÒekeÀeefMele (Deefme) neslee nw
(lJee) GmekeÀes (met³³e&ë) Ssée³e& keÀe nsleg met³³e&ueeskeÀ (keÀm³eeë) meye HeoeLeeX keÀer (DeefYeMeml³ew) ÒekeÀìlee keÀjves kesÀ efue³es
(Hegjmleeled) Heefnues ner mes GvekeÀer (Heeleg) j#ee keÀjves Jeeuee neslee nw leLee pees efkeÀ (meefJelegë) met³³e&ueeskeÀ kesÀ (yeent) yeue
Deewj Jeer³³e& (mLeë) nQ, efpeve mes ³en ³e%e efJePOHHMNH¢HV´HHâQHVOHHQZ (lJee) Gme (TCe&ceómeced) megKe kesÀ efJeIveeW kesÀ veeMe
keÀjves (mJeememLeced) Deewj Þesÿ Devleefj#eªHeer Deemeve ceW efmLele nesves Jeeues ³e%e keÀes (JemeJeë) Deeqive Deeefo Deeþ Jemeg
DeLee&led Deeqive, He=efLeJeer, Jee³eg, Devleefj#e, met³³e&, ÒekeÀeMe, ®evêcee Deewj leejeieCe ³es Jemeg (©êeë) ÒeeCe, DeHeeve, J³eeve,
Goeve, veeie, ketÀcce&, ke=ÀkeÀue, osJeoÊe, Oeve¡e³e Deewj peerJeelcee, ³es ©ê (Deeefol³eeë) yeejn cenerves (meovleg) ´HHâNH¢MOHV
nQ~ (lJee) Gmeer (TCe&ceómeced) Del³evle megKe yeæ{eves (mJeememLeced) Deewj Devleefj#e ceW efmLej nesves Jeeues ³e%e keÀes ceQ Yeer
PHJ.H NH¢HU ´HHHIâ -HH (osJesY³eë) efoJ³e iegCeeW keÀes efme× keÀjves kesÀ efue³es (Deemle=Ceeefce) De®íer ÒekeÀej meeceûeer mes
Dee®íeefole keÀjkesÀ efme× keÀjlee ntb¤5¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw-F&éej meye ceveg<³eeW kesÀ efue³es GHeosMe keÀjlee nw efkeÀ ceveg<³eeW keÀes Jemeg,
©ê Deewj Deeefol³emeb%ekeÀ HeoeLeeX mes pees-pees keÀece efme× nes mekeÀles nQ, mees-mees meye ÒeeefCe³eeW kesÀ Heeueve kesÀ efveefceÊe efvel³e
mesJeve keÀjves ³eesi³e nQ~ leLee Deeqive kesÀ yeer®e efpeve-efpeve HeoeLeeX keÀe Òe#esHe DeLee&led nJeve efkeÀ³ee peelee nw, mees-mees met³³e&
'HHZM-HHHJNH¢HV´HHâQHVOHHQZa-HVQHU*YH'HXHLHQJ6+HRH/HH;NH¢HUMHHNH¢MNHV¢HI+H¢M*YQ:+HHI/H-HHUFH:ÏHVÈ>RVOHs nQ, efpememes
efkeÀ He=eLf eJeer ceW efoJ³e Dees<eefOe Deeefo HeoeLe& GlHeVe nesles nQ~ Gvemes peerJeeW keÀes efvel³e megKe neslee nw, Fme keÀejCe meye
ceveg<³eeW keÀes Fme ³e%e keÀe Devegÿeve meowJe keÀjvee ®eeefn³es¤5¤
Ie=lee®³emeerl³em³e $eÝef<eë me SJe~ efJe<CegoxJelee meJe&m³e~ <eìd<eefälecee#ejHe³³e&leb yeéïeer ef$eägHed ívoë~ Deûes
efve®e=led ef$eägHed ívoë~ meJe&m³e OewJeleë mJejë¤
me eEkeÀ eEkeÀ efÒe³eb megKeb meeOe³eleerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj GkeÌle ³e%e mes keÌ³ee-keÌ³ee efÒe³e megKe efme× neslee nw, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw¤
Ie=ÉOHHHäHIPH SHJÉQWYHH FYHH1 PHVRE HI´H1HV&H1 2HHFYHHä HI´H1Hj PHR1É'HHPHHU{R ,H ÉOHHHäPHJ+H1<H9HHFYHH1 PHVRE
HI´H1HV&H1 2HHFYHHä HI´H1Hj PHR1ç'HHPHHU{R ,HÉOHHHäHIPH 2HJÉJee veecveeN mesob efÒeN³esCH1 2HHFYHHä HI´H1Hj PHR1ç'HHPHHU{R
HI´H1HV&H1 2HHFYHHä HI´H1Hj meoç'HHPHHU{R~ Oe´gÉJeeç'HäPHR9HÉOHPH1 HHVYHHZ1 OHH HI-Hä&HHV +HHHIQ +HHNefn ³eN%eb HeeNefn
H1H+HäH(OH+HH1HIQFHHEHäH1YHnced¤6¤
Ie=ÉOHHHHU{a 'H1HIPH1a SHJÉQWÍa YHHFYHHäa PHHa )ÉoFHGa HI´H1HV&Häa 2HHFYHHäa HI´H1HFHGa PHRäÍa 'HHa PHHU1R1a ,HÉOHHHHU{a 'H1HIPH1a
*1+H1<HHIROHJä+H1É<HOHGaYHHFYHHäaPHHa)1RFHGaHI´H1HV&Häa2HHFYHHäaHI´H1HFHGaPHRäÍa'HHaPHHU1R1a,HÉOHHHHU{a'H1HIPH1a2HJÉ-HHaYHHFYHHäaPHHa
FNoced~ efÒeN³eV&Häa2HHFYHHäaHI´H1HFHGaPHRäÍa'HHaPHHU1R1aHI´H1HV&Häa2HHFYHHäaHI´H1HFHGaPHRäÍa'HHaPHHU1R1a2HJÉ-HHa'H1PH1R1YHGaH¿1OHPHäa
HHVYHHZäa OHHa HI-H1&HHV1É)HIOHä HI-H&HHVa +HH1HIQa +HH1HIQa H1HFHGa +HH1HIQa H1H+HäHIOH1HIFHHIOHä H1HÉ+HäHfleced~ HeeNefn~ ceeced~ H1H1YHnHIFHHIOHä
³e%H1ÉYHnFed¤6¤
HeoeLe&ë-(Ie=lee®eer) Ie=leceep³eceáeefle ÒeeHveesl³eve³eeççoeveef¬eÀ³e³ee mee (Deefme) YeJeefle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë
(pegntë) pegnesefle ooeefle nefJejeoÊes megKeb ®eeve³ee mee~ `ng oeveeove³eesë' Fl³emceeled `ngJeë ÍÙgJe÷' (GCee02.59)
Devesve efkeÌJeHed Òel³e³ees oerIee&osMe½e (veecvee) Òeefme×sve (mee) HetJeexkeÌlee (Foced) Òel³e#eced (efÒe³esCe) megKewmleHe&kesÀCe
keÀceveer³esve (Oeecvee) mLeevesve (efÒe³eced) ÒeerCeeefle megKe³eefle ³eÊeled (meoë) meeroefvle ÒeeHvegJeefvle megKeeefve ³eeqmceved leodie=nced
(Dee) mecevleeled (meero) meeo³eefle~ De$eesYe³e$e ue[Lex uees[vleie&lees C³eLeex J³el³e³e½e (Ie=lee®eer) ³ee nesceef¬eÀ³ee
Ie=lecegokeÀceáeefle ÒeeHe³eefle mee~ Ie=leefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced (efveIeb01.12) (Deefme) Deefmle (GHeYe=led) ³eesHeieleb
efyeYel³e&ve³ee nmleef¬eÀ³e³ee mee (veecvee) ÒeK³eelesve (mee) HetJeexkeÌlee (Foced) Dees<eO³eeefokeÀced (efÒe³esCe) Òeereflenslegvee
(Oeecvee) mLeuesve (efÒe³eced) Òeerle³es megKe³el³eejesi³esve ³eÊeled (meoë) meeroefvle Iveefvle ogëKeeefve ³esve leoew<eOemesJeveb
HeL³ee®ejCeb ®e~ De$e meefoefJe&MejCeeLe&ë (Dee) mecevleeled (meero) ÒeeHe³eefle (Ie=lee®eer) Ie=lecee³egefve&efceÊeceáeefle ÒeeHveesl³eve³ee
megefve³ecee®ejCeef¬eÀ³e³ee mee (Deefme) YeJeefle (Oe´gJee) Oe´gJeefvle ÒeeHvegJeefvle efmLejeefCe megKeev³eve³ee efJeÐe³ee mee~ Òe´g
ieeflemLew³³e&³eesë' Fl³em³e keÀÒel³e³eevleë Òe³eesieë~ ke=Àlees yengueced #Deäe03.3.113% Fefle keÀjCekeÀejkesÀ (veecvee) Òeefme×sve
(mee) GkeÌleeLee& (Foced) peerJeveced (efÒe³esCe) Òeerelf ekeÀjsCe (Oeecvee) efmLel³eLexve (efÒe³eced) DeevevokeÀjced (meoë) Jemleg
(Dee) DeefYeleë (meero) meeroefle iece³eefle~ De$eesYe³e$e ue[Lex uees[d J³el³e³e½e (efÒe³esCe) Òeerelf emeeOekesÀve (Oeecvee) Ëo³esve
(efÒe³eced) Òeerelf ekeÀjced (meoë) meeroefle peeveeefle ³esve leled %eeveced (Dee) meJe&leë (meero) meeroefle ÒeeHveeself e (Oe´gJee) Oe´gJeeefCe
efve½eueeefve Jemletefve~ De$e MesMívoefme yengueced #Deäe06.1.70% Fefle ueesHeë (Demeoved) YeJes³egë~ De$e efue*Lex ue*d~ `Jee
ívoefme meJex efJeOe³ees YeJeefvle' Fefle meeroeosMees ve~ ($eÝlem³e) Meg×m³e mel³em³e (³eesveew) ³e%es~ ³e%ees Jee $eÝlem³e ³eesefveë
(Mele01.3.4.16) (lee) leeefve~ De$eeefHe MesueexHeë (efJe<Cees) J³eeHekesÀéej (Heeefn) j#e (Heeefn) Heeue³e (³e%eced) HetJeexÊebÀ
ef$eefJeOeced (Heeefn) Heeue³e (³e%eHeefleced) ³e%em³e HeeuekebÀ ³epeceeveced (Heeefn) j#e (ceeced) nesleejceOJe³³eg&cegodieeleejb yeéïeCeb
Jee (³e%ev³eced) ³e%eb ve³eefle ÒeeHe³eleerefle ³e%eveermleced~ De$e `DeefceHetJe&ë' (Deäe06.1.106) Fl³e$e `Jee ívoefme'
Fl³evegJele&veeled HetJe&ªHeeosMees ve YeJeefle~ De³eb cev$eë (Mele0 (1.3.1.13-16) J³eeK³eeleë¤6¤
DevJe³eë-³ee pegntvee&cvee Ie=lee®³eefme YeJeefle mee ³e%es Òe³egkeÌlee meleer efÒe³esCe Oeecvee men JeÊe&ceeveefceob efÒe³eb meo
Deemeero Deemeeo³eefle~ ³eesHeYe=Veecvee Ie=lee®³em³eefmle, meeçLe ³eÊes Òe³egkeÌlee meleer efÒe³esCe Oeecvesob efÒe³eb meo Deemeero
mecevleeled ÒeeHe³eefle~ ³ee Oe´gJee veecvee Ie=lee®³eefme YeJeefle, mee mec³ekedÀ mLeeefHelee meleer efÒe³esCe Oeecvesob efÒ e³eb meo Deemeero
Deeiece³eefle~ ³eLee ef¬eÀ³e³ee efÒe³esCe Oeecvee efÒe³eb meo Deemeero mecevleeled ÒeeHveesefle~ mee meJezefve&l³eb meeO³ee~ ns efJe<Cees!
³eLesceeefve $eÝlem³e ³eesveew Oe´gJee Oe´gJeeefCe Jemletv³emeoved YeJes³egmleLewJewleeefve efvejvlejb Heeefn, leLee ke=ÀHe³ee ³e%eb Heeefn~ ³e%ev³eb
³e%eHeeEle Heeefn ³e%ev³eb ceeb ®e Heeefn¤6¤
YeeJeeLe&ë-³ees ³e%eë HetJeexÊesÀ cev$es Jemeg©êeefol³ewë efmeO³eefle, me Jee³egpeueMegef×Üeje meJee&efCe mLeeveeefve meJee&efCe
Jemletefve ®e efÒe³eeefCe efve½euemegKemeeOekeÀeefve %eeveJeOe&keÀeefve ®e keÀjesefle, les<eeb Je=×³es j#eCee³e ®e meJezce&veg<³ewJ³ee&HekesÀéejm³e
ÒeeLe&vee mec³ekedÀ Heg©<eeLe&½e keÀÊe&J³e Fefle¤6¤
HeoeLe&ë-pees #(veecvee)% (pegntë) nefJe Deeqive ceW [eueves kesÀ efue³es megKe keÀer GlHeVe keÀjves Jeeueer (Ie=lee®eer) Ie=le
NH¢HV ´HHâ NH¢MHYHV -HHXHHU 'HHRHYH HIH¢HH (Deefme) nw (mee) Jen ³e%e ceW ³egkeÌle keÀer ngF& meej ûenCe keÀer ef¬eÀ³ee nw mees
(efÒe³esCe) PHJ.HH: PHV OHâNH¢MYHV -HHXHH0HHV<HHHFHHYH(Oeecvee) mLeeve kesÀ meeLe JeÊe&ceeve neskesÀ (Foced) ³en (efÒe³eced) efpeme
FH: OHâNH¢MYHV -HHXHV (meoë) GÊece-*¬HFHPHJ.HH: NH¢HV ´HHâQHVOHV Q4*YHNH¢HV (Deemeero) efme× keÀjleer nw~ pees (veecvee)
Òeefmeef× mes (GHeYe=le) PHFHHU+H´HHâQJ6+HRH/HH;NH¢HV2HHM&HNH¢MYHVOH/HH(Ie=lee®eer) SHXHNH¢HV´HHâNH¢MHYHV-HHXHHUQPOHHIH¢HH
(Deefme) nw (mee) Jen ³e%e ceW ³egkeÌle keÀer ngF& (efÒe³esCe) Òeerelf e kesÀ nsleg (Oeecvee) mLeue mes (Foced) ³en Dees<eefOe Deeefo
HeoeLeeX keÀe mecetn (efÒe³eced) pees efkeÀ Deejesi³eHetJe&keÀ megKeoe³ekeÀ Deewj (meoë) ogëKeeW keÀe veeMe keÀjves Jeeuee nw, Gme keÀes
(Deemeero) 'HÏHU ´HNH¢HM´HHâNH¢MHOHHU QZ OH/HHSHHV #(veecvee)% (Oe´gJee) efmLej megKeeW Jee (Ie=lee®eer) Dee³eg kesÀ efveefceÊe keÀer
osves Jeeueer efJeÐee (Deefme) nesleer nw (mee) Jen De®íer ÒekeÀej GÊece keÀe³eeX ceW ³egkeÌle keÀer ngF& (efÒe³esCe) Òeerefle GlHeVe keÀjves
Jeeues #Oeecvee% efmLejlee kesÀ efveefceÊe mes (Foced) Fme (efÒe³eced) Deevevo keÀjeves Jeeues peerJeve Jee (meoë) JemlegDeeW keÀes
(Deemeero) ´HHâNH¢MOHHU QZaHISeme ef¬eÀ³ee keÀjkesÀ (efÒe³esCe) ÒemeVelee kesÀ keÀjves nejs (Oeecvee) Ëo³e mes (efÒe³eced) ÒemeVelee
keÀjves Jeeuee (meoë) %eeve (Deemeero) 'HÏHU ´HNH¢HM´HHâQHVOHHQZ(mee) Jen efJe%eevejerelf e meye keÀes efvel³e efme× keÀjveer
®eeefn³es~ ns (efJe<Cees) J³eeHekesÀéej! pewmes pees-pees ($eÝlem³e ³eesveew) Meg× ³e%e ceW (Oe´gJee) efmLej Jemleg (Demeoved) nes mekesÀ,
Jewmes ner #lee% GvekeÀer efvejvlej (Heeefn) j#ee keÀerepf e³es leLee ke=ÀHee keÀj kesÀ #(³e%eced)% ³e%e keÀer (Heeefn) j#ee keÀerefpe³es
(³e%ev³eced) HH´HHâNH¢MYHV (³e%eHeefleced) ³e%e keÀes Heeueve keÀjves nejs ³epeceeve keÀer (Heeefn) j#ee keÀjes Deewj ³e%e keÀes
ÒekeÀeefMele keÀjves Jeeues (ceeced) cegPes (®e) Yeer (Heeefn) Heeefue³es¤6¤
YeeJeeLe&ë-pees ³e%e HetJeexkeÌle cev$e cebs Jemeg, ©ê Deewj Deeefol³e mes efme× nesves kesÀ efue³es keÀne nw, Jen Jee³eg Deewj
peue keÀer Mege× f kesÀ Üeje meye mLeeve Deewj meye JemlegDeeW keÀes Òeerefle keÀjeves nejs GÊece megKe keÀes yeæ{eves Jeeues keÀj oslee nw,
meye ceveg<³eeW keÀes GvekeÀer Je=ef× Jee j#ee kesÀ efue³es J³eeHekeÀ F&éej keÀer ÒeeLe&vee Deewj meoe De®íer ÒekeÀej Heg©<eeLe& keÀjvee
®eeefn³es¤6¤
Deives Jeepeefpeefol³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee~ ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegveë me ³e%eë keÀer¢Me Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen ³e%e kewÀmee nw, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw¤
'HLYHVä-HHSHHISH1RG-HHSHO-HHPHHIMl<HYOH-HHSH1HISHOH1jPHFFHHäHTSFH ~
YHFHHVäRV1-HV<HäÍP-H12HHHI+H1OH<HäÍPHJÉHFHVäFHV<HWHHPOHFHG
'HLYHVäa-HH1SH1HISH1HIRHIOHä -HHSHÉHISHOHGa-HHSHäFHGaO-HH1aPH1HIMlHYOHäFHGa-HH1SH1HISHOH1HIFHHIOHä -HHSH1ÉHISHOHäFHGaPHFHGaFHH1HTSFH 1aYHFHäÍa
RV1-HV<HäÍaP-H12HHaHI+H1OH<H1)HIOHäHI+H1OHÉ<HäÍaPHJÉHFHV1É)HIOHäPHJÉÉHFHVäaFHV1a<HWÉ³eeNmleNced¤7¤
HeoeLe&ë-(Deives) DeeqiveYeezelf ekeÀë (Jeepeefpeled) JeepeceVeb pe³eefle ³esve meë~ Jeepe Fl³eVeveecemeg Heefþleced
(efveIeb02.7) De$eesYe³e$e ke=Àlees yengueced #Deäe03.3.113 Yee0Jee0% Fefle keÀjCes efkeÌJeHed (Jeepeced) JesieJevleced (lJee)
leced (meefj<³evleced) meJee&ved HeoeLee&vevleefj#eb ieceef³e<³evleced (Jeepeefpeleced) Jeepeb ³eg×b pe³eefle ³esve leced (meced) mec³eieLex
(ceeeqpce&) ceeefä& Jee, De$e He#es Heg©<eJ³el³e³eë (veceë) Dece=leelcekebÀ peueced~ vece Fl³egokeÀveecemeg Heefþleced (efveIeb01.12)
(osJesY³eë) efoJ³emegKekeÀejkesÀY³eë HetJeexÊesÀY³ees JemJeeefoY³eë (mJeOee) Dece=leelcekeÀceVeced~ mJeOesl³eVeveecemeg Heefþleced
(efveIeb02.7) mJeb mJekeÀer³eb megKeb oOeel³eve³ee mee (efHele=Y³eë) HeeuevenslegY³e $eÝlegY³eë~ $eÝleJees Jew efHelejë
(Mele02.5.2.32) (meg) MeesYevesçLex (³eces) ³e®íefvle yeueHeje¬eÀceew ³eeY³eeb les (ces) cece (Yet³eemleced) Yet³eemleeced~ De$e
J³el³e³eë¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.3.6.14.15) J³eeK³eeleë¤7¤
DevJe³eë-³eleesç³eced #ivesç% eqiveJee&peefpeod YetlJee meJee&ved HeoeLee&ved mebceeefä&, lemceeled #lJee% lecenb Jeepeb meefj<³evleb
Jeepeefpeleb mebceeeqpce&, ³esve ³e%esve Òe³egÊesÀveeeqivevee osJesY³ees veceë efHele=Y³eë mJeOee meg³eces YeJelemlesvewles ces cece meg³eces Yet³eemleb
Yet³eemleeced¤7¤
YeeJeeLe&ë-F&éej GHeefoMeefle-ceveg<³ew³e&ë HetJe&cev$eeskeÌleesçeqiveë #meë% ³e%em³e cegK³emeeOeveë keÀÊe&J³eë~ kegÀleë?
DeivesªOJe&ieceveMeeruesve meJe&HeoeLe&ísokeÀlJee÷~ ³eeveem$es<eg mec³ekedÀ Òe³egkeÌleë MeerIeíeceveefJepe³enslegë meVe=legeYf eefo&J³eeved
HeoeLee&ved mecHeeÐe Meg×s megKeÒeeHekesÀ DeVepeues keÀjesleerelf e efJe%eeleJ³eced¤7¤
HeoeLe&ë-efpememes ³en (Deives) Deeqive (Jeepeefpeled) 'H/HH OHG SHHV *ONH¢Æ'H9HNH¢HV ´HHâNH¢MHYHV -HHXHHQHVNHV¢PH\H
HeoeLeeX keÀes Meg× keÀjlee nw, Fmemes ceQ (lJee) Gme (Jeepeced) Jesie Jeeues (meefj<³evleced) meye HeoeLeeX keÀes Devleefj#e ceW
HengB®eeves Deewj (Jeepeefpeleced) #Jeepe% DeLee&led ³eg× keÀes peerleeves Jeeues Yeewelf ekeÀ Deeqive keÀes (mecceeeqpce&) De®íer ÒekeÀej Meg×
keÀjlee ntb, ³e%e ceW ³egkeÌle efkeÀ³es ngS efpeme Deeqive mes (osJesY³eë) megKekeÀejkeÀ HetJeexkeÌle Jemeg Deeefo mes megKe kesÀ efue³es (veceë)
Del³evle ceOegj Þesÿ peue leLee (efHele=Y³eë) Heeueve kesÀ nsleg pees Jemevle Deeefo $eÝleg nQ, Gvemes pees Deejesi³e kesÀ efue³es
(mJeOee) Dece=leelcekeÀ DeVe efkeÀ³es peeles nQ, Jes (meg³eces) yeue Jee Heje¬eÀce kesÀ osves Jeeues Gme ³e%e mes (ces) cesjs efue³es
(Yet³eemleced) nesJeW¤7¤
YeeJeeLe&ë-F&éej GHeosMe keÀjlee nw efkeÀ ÒeLece cev$e ceW keÀns ngS ³e%e keÀe cegK³e meeOeve Deeqive neslee nw, keÌ³eeWefkeÀ
pewmes Òel³e#e ceW Yeer GmekeÀer ueHeì osKeves ceW Deeleer nw, Jewmes Deeqive keÀe THej ner keÀes ®eueves peueves keÀe mJeYeeJe nw leLee
meye HeoeLeeX kesÀ efíVe-HI<H9HNH¢MYHV NH¢H<HHU *PHNH¢HP-H<HH-HQZ 'HHZMHHYH-HH'Hk-0HkH: FH: 'HÏHU ´HNH¢HMHJkeÌle efkeÀ³ee
ngDee MeerIe´ ieceve Jee efJepe³e keÀe nsleg neskeÀj Jemevle Deeefo $eÝlegDeeW mes GÊece-GÊece HeoeLeeX keÀe mecHeeove keÀjkesÀ DeVe
Deewj peue keÀes Meg× Jee megKe osves Jeeues keÀj oslee nw, Ssmee peevevee ®eeefn³es¤7¤
DemkeÀVeceÐesl³em³e $eÝef<eë me SJe~ efJe<CegoxJelee~ efJejeìd HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveë me keÀer¢Mees YetlJee eEkeÀ keÀjesleerl³egHeefoM³eles¤

efHeÀj Yeer GkeÌle ³e%e kewÀmee neskeÀj keÌ³ee keÀjlee nw mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
'HPNH¢ä9HFH1²H RV1-HV<H1ç'HHSH1j PHEHI<HäHHPH1FHHIä&HH HI-H&HHV1 FHH O-HH-Hä¬eÀHIFHHE1 -HPHJäFHOHHUFHLYHV OHV
ÏH1HHFHJ+HäP/HVHE1HI-H&HHV1P/HHYHäFHPHHU1OHç)YÌHVä-HHU1H nFHNH¢&HHVRWÉ2-HH[Én 2-H1Mç'HHP/HHäOHG
'HPNH¢ä9HFHGa 'H1²Ha RV1-HV<HäÍa 'HHSHäFHGa PHFHGa HI<H1HH1PH1FHGa 'HHI G,Hä&HHa HI-H1&HHV1É)HIOHä HI-H&HHVa FHHa O-HH1a 'H-Häa
¬eÀ1HIFH1H1FHGa-HPHJäFHOHHU1HIFHHIOH1-HPHJäÉFHOHHUFHGa'H1LYHV1aOHV1aÏH1HHFHGa*+HäaP/HV1H1FHGaHI-H&HHVäÍaP/HHYHäFHGa 'H1HIPH1a)1OHÍa)YÌäÍa-HHU1H nFHGa
DeNke=ÀÉCeesNled~ TNOJe&ë~ DeNOJeNjë~ Dee~ DeNmLeeNled¤8¤
HeoeLe&ë-(DemkeÀVeced) DeefJe#egyOeced (DeÐe) DeeqmceVenefve (osJesY³eë) HIR-HPHJ.HHYHHE ´HHâHV (Deep³eced)
Ie=leeefokeÀced (meced) ef¬eÀ³ee³eesies (efYe´³eemeced) Oeej³es³eced (meced) ef¬eÀ³ee³eesies (Deef*dIeĆee) iecevemeeOevesveeeqivevee (efJe<Cees)
J³eeHekesÀéej (cee) efve<esOeeLex (lJee) leb Jee (DeJe) DeJeself e efJeefveûeneLeea³eë (efve©01.3) (¬eÀefce<eced) GuuebIe³es³eced~ De$e
efue*Lex ueg*d (Jemegceleerced) Jemetevf e yentefve Jemletefve YeJeefvle ³em³eeb leeced~ De$e Yetcv³eLex celegHed~ (Deives) Hejceséej Yeewelf ekeÀes
Jee (les) leJe lem³e Jee (íe³eeced) DeeÞe³eced (GHe) ef¬eÀ³eeLex (mLes<eced) GHeHelmeer³e~ De$e efue*îeeefMe<³e*d
#Deäe03.1.86% Fl³eef* ke=Àles ívom³egYe³eLee #Deäe03.4.117% Fefle meeJe&OeelegkeÀlJeeefo³eeosMe Dee×&OeelegkeÀlJeeled
mekeÀejueesHees ve YeJeefle (efJe<Ceesë) ³e%em³e (mLeeveced) efmLel³eLe&ced (Deefme) YeJeefle~ De$e J³el³e³eë (Fleë) mLeeveeled
(Fvêë) met³³eex Jee³egJee& (Jeer³³e&ced) Jeerjm³e keÀce& Heje¬eÀceb Jee (Deke=ÀCeesled) keÀjesefle~ De$e ue[Lex ue*d (TOJe&ë)
DeekeÀeMemLeë meved (DeOJejë) ³e%eë (Dee) mecevleeled (DemLeeled) efleÿefle~ De$e ue[Lex ueg*d¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1.4.1.1-3) J³eeK³eeleë¤8¤
DevJe³eë-Denb osJesY³ees ³eomkeÀVeceefJe#egyOeceep³eceef*dIeĆee mebefYe´³eemeb #efJe<Cees% DeÐe lJee leonb ceeJe¬eÀefce<eb
ceesuue«³es³eced~ ns Deives peieoeréej! les leJe JemegceleeR íe³eecencegHemLes<ecegHeHelmeer³e~ ³eesç³eceeqiveefJe&<Cees³e&%em³e
mLeevecem³eefmle lem³eeefHe JemegceleeR íe³eecegHemLee³e ³e%eb meeOe³eeefce~ ³e TOJeexçOJejesçiveew ngleë mecevleeled efleÿefle leefcele
Fvêes Oe=lJee Jeer³³e&ceke=ÀCeesled keÀjesefle¤8¤
YeeJeeLe&ë-F&éej GHeefoMeefle ³esve HetJeexÊesÀve ³e%esveeVepeues Meg×s Heg<keÀues YeJelemleoslem³e efmeO³eLe¥ ceveg<³ewë Heg<keÀueeë
mebYeejeë meoe ®esleJ³eeë~ vewJe cece J³eeHekeÀm³ee%eeceguue«îe Jeefle&leJ³eced~ efkeÀvleg yengmegKeÒeeHekebÀ ceoeÞe³eb ie=nerlJeeçiveew ³ees
³e%eë ef¬eÀ³eles, ³eefcevêë mJekeÀer³ewë efkeÀjCeweMq íÊJee Jee³egvee menesOJe&ceeke=À<³eesOJe¥ cesIeceC[ues mLeeHe³eefle, Hegvemlemceeod YeteEce
Òeefle efveHeele³eefle, ³esve Yetceew cenÜer³³e¥ pee³eles, me meoeçvegÿeleJ³e Fefle¤8¤
HeoeLe&ë-ceQ (osJesY³eë) GÊecHPHJ.HH: NH¢HU ´HHHIâNHV¢HIXHHV SHHV (DemkeÀVeced) efve½eue megKeoe³ekeÀ (Deep³eced) Ie=le
Deeefo GÊece-GÊece HeoeLe& nQ, GmekeÀes (Deef*dIeĆee) HeoeLe& HengB®eeves Jeeues Deeqive mes (DeÐe) Deepe (mebefYe´³eemeced) OeejCe
keÀªB Deewj (lJee) GmekeÀe ceQ (ceeJe¬eÀefce<eced) keÀYeer Guue«ve ve keÀªB~ leLee ns Deives peieoeréej! (les) DeeHekesÀ
(Jemegceleerced) HeoeLe& osves Jeeues (íe³eeced) DeeÞe³e keÀes (GHemLes<eced) ´HHâQHV7%aSHHVHQ(Deives) Deeqive (efJe<Ceesë) ³e%e
kesÀ (mLeeveced) þnjves keÀe mLeeve (Deefme) nw, GmekesÀ Yeer (Jemegceleerced) GÊece HeoeLe& osves Jeeues (íe³eeced) DeeÞe³e keÀes ceQ
(GHemLes<eced) ´HHâQHVNH¢MHHNH¢HVHIPH¹NH¢MOHHntb leLee pees (TOJe&ë) DeekeÀeMe Deewj pees (DeOJejë) ³e%e Deeqive ceW þnjves
Jeeuee (Dee) meye ÒekeÀej mes (DemLeeled) þnjlee nw, GmekeÀes (Fvêë) met³³e& Deewj Jee³eg OeejCe keÀjkesÀ (Jeer³³e&ced) keÀce&
DeLeJee Heje¬eÀce keÀes (Deke=ÀCeesled) keÀjles nQ¤8¤
YeeJeeLe&ë-F&éej GHeosMe keÀjlee nw efkeÀ efpeme HetJeexkeÌle ³e%e mes peue Deewj Jee³eg Meg× neskeÀj yengle-mee DeVe GlHeVe
keÀjves Jeeues nesles nQ, GmekeÀes efme× keÀjves kesÀ efue³es ceveg<³eeW keÀes yengle meer meeceûeer pees[
æ veer ®eeefn³es~ pewmes ceQ meJe&$e J³eeHekeÀ
ntb, cesjer Dee%ee keÀYeer Guue«ve veneR keÀjveer ®eeefn³es, efkeÀvleg pees DemebK³eele megKeeW keÀe osves Jeeuee cesje DeeÞe³e nw, GmekeÀes
meoe ûenCe keÀjkesÀ Deeqive ceW pees nJeve efkeÀ³ee peelee nw leLee efpeme keÀes met³³e& DeHeveer efkeÀjCeeW mes KeW®e keÀj Jee³eg kesÀ ³eesie
mes THej cesIeceC[ue ceW mLeeHeve keÀjlee nw Deewj efHeÀj Jen Gme keÀes JeneB mes cesIe Üeje efieje oslee nw Deewj efpememes He=efLeJeer
Hej yeæ[e megKe GlHeVe neslee nw, Gme ³e%e keÀe Devegÿeve meye ceveg<³eeW keÀes meoe keÀjvee ³eesi³e nw¤8¤
Deives Jesefjl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvemlesve eEkeÀ YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Gme ³e%e mes keÌ³ee ueeYe neslee nw, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw¤
DeivesN JesnexÉ$eb Jeso&tÉOHKFH-HäOHHE1 O-HHE ²HH-HHä+HHI/H1-HHUç'H-H1 O-HE ²HH-HHä+HHI/eNJeer
HTP-HäÆ1NH¢°VÉJesY³eNçFvêNç'HHSSHVäYHQ1HI-HHHä<HWÉOP-HHQH1PHESHHVHIOHäHH1SHHVHIOHäÍ
'HLYHVäÍa -HVÍa QHV1HFHGa -HVÍa RWÉOHnFHGa 'H-HäOHHFHGa O-HHFHGa ²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)HIOH1 ²HH-HHäÉ+HHI/H1-HHUa 'H-Häa O-HFHGa
²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)HIOH1 ²HH-HHäÉ+HHI/H1-HHUa HTP-H1Æ1NH¢HIRHIOHä HTP-HÆ1ÉNH¢OHGa RV1-HV<HäÍa )YÌäÍa 'HHSHVäYHa Q1HI-HHHäa <HWÉOHGa P-HHQHäa PHFHGa
SHHVHIOHäHHaSHHVHIOHäÍ
HeoeLe&ë-(Deives) Hejceséej Yeewelf ekeÀes Jee (Jesë) efJeef×, Jeso³eefle ÒeeHe³eefle Jee~ De$eesYe³e$e ue[Lex ue*d~ Jeer
ieefle0 Fl³em³e Òe³eesieesç[YeeJe½e (nes$eced) peg»efle ³eeqmceved leÐe%ekeÀce& (Jesë) efJeef× Jeso³eefle ÒeeHe³eefle Jee~ (otl³eced)
otlem³e keÀce& leled~ otlem³e YeeiekeÀce&Ceer (Deäe04.4.121) Devesve ³elÒel³e³eë (DeJeleeced) j#eleë (lJeeced) leled
(ÐeeJeeHe=efLeJeer) Ðeew½e He=efLeJeer ®e les, efoJees ÐeeJee #Deäe06.3.29% Devesve ÜvÜs meceemes efoJeë mLeeves ÐeeJeeosMeë~ (DeJe)
j#e j#eefle Jee, De$e He#es J³el³e³eë~ (lJeced) me Jee~ (ÐeeJeeHe=efLeJeer) Demcel´HHâVYHHH´HNH¢H0H+HHI/H-HHUMHSHVa ÐeeJeeHe=efLeJeer
Fefle Heoveecemeg Heefþleced (efveIeb05.3) Fl³e$e ÒeeHl³eLeex ie=¿eles (eqmJeäke=Àled) ³eë MeesYeveefceäb keÀjesefle meë (osJesY³eë)
efJeÜÓîees efoJ³emegKesY³ees Jee (Fvêë) Yeewelf ekeÀë met³³eex Jee³egJee&~ FvêsCe Jee³egvee ($eÝ01.14.10) DevesvesvêMeyosve
Jee³egjefHe ie=¿eles~ (Deep³esve) ³e%esçiveew ®e Òe#eseHf elegb ³eesi³esve Ie=leeefovee (nefJe<ee) nefJe<ee mebmke=Àlesve nesleJ³esve HeoeLexve
(Yetled) YeJeefle~ De$e ue[Lex ueg*d~ De[YeeJe½e (mJeene) JesoJeeCeerob keÀcee&n (meced) mec³eieLex~ (p³eesefle<ee) lespeeqmJevee
ueeskeÀmecetnvs e men (p³eesefleë) ÒekeÀeMeJeeved ÐeglesefjmeVeeos½e peë (GCee02.105) Fefle Ðegled Oeeleesefjmeved Òel³e³e
Deeospe&keÀejeosMe½e¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.4.1.4-3) J³eeK³eeleë¤9¤
DevJe³eë-QV +HMFHVËHMHV ²HH-HH+HHI/H-HHU HHFH-HOHHE MHOHPOHV O-HE -HVÍMHaH/HHHFHHTLYHQH[HE RWOHE HNH¢FH ´HHâHV
ÐeeJeeHe=efLeJeer j#eefle, leLee ns YeieJeved! osJesY³eë eqmJeäke=Àled lJecemceeved Jesë meoe Heeue³e~ ³eLee³eceep³esve nefJe<ee p³eesefle<ee
men p³eesefleë eqmJeäke=Àefovêes ÐeeJeeHe=eLf eJ³ees j#ekeÀes YetÓJeefle, leLee lJeb efJe%eevep³eesefleëÒeoevesveemceeved meceJeself e mJeene¤9¤
YeeJeeLe&ë-F&éejes ceveg<³esY³ees Jesos<etHeefoäJeeveefmle~ ceveg<³ew³e&ÐeoeqiveHe=efLeJeermet³³e&Jee³JeeefoY³eë HeoeLexY³eë nes$eb
otl³eb ®e keÀce&evf eefceÊeb efJeefolJeeçvegÿer³eles leÊeefoäkeÀeefj YeJeefle~ Deäcecev$esCe ³e%emeeOeveb ³eogÊebÀ lelHeÀueb veJecesve
ÒekeÀeefMeleefceefle¤9¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Hejceséej! pees (ÐeeJeeHe=efLeJeer) ÒekeÀeMece³e met³e&ueeskeÀ Deewj He=eLf eJeer ³e%e keÀer (DeJeleeced)
j#ee keÀjles nQ, GvekeÀer (lJeced) DeeHe (Jesë) j#ee keÀjes leLee pewmes ³en Yeewelf ekeÀ Deeqive (nes$eced) ³e%e Deewj (otl³eced) otle
NH¢FH NH¢HV ´HHâ QHVNH¢M (ÐeeJeeHe=efLeJeer) ÒekeÀeMece³e met³³e&ueeskeÀ Deewj He=efLeJeer keÀer j#ee keÀjlee nw, Jewmes ns YeieJeeved!
(osJesY³eë) efJeÜeveeW kesÀ efue³es (eqmJeäke=Àled) GvekeÀer F®íevegketÀue De®ís-De®ís keÀe³³eeX kesÀ keÀjves Jeeues DeeHe nce ueesieeW keÀer
(DeJe) j#ee keÀerefpe³es~ pees ³en (Deep³esve) ³e%e kesÀ efveefceÊe Deeqive ceW íes[ æ ves ³eesi³e Ie=le Deeefo GÊece-GÊece HeoeLe&
(nefJe<ee) mebmke=Àle DeLee&led De®íer ÒekeÀej Meg× efkeÀ³es ngS nesce kesÀ ³eesi³e keÀmletjer kesÀmej Deeefo HeoeLe& Jee (p³eesefle<ee)
ÒekeÀeMe³egkeÌle ueeskeÀeW kesÀ meeLe (p³eesefleë) ÒekeÀeMece³e efkeÀjCeeW mes (eqmJeäke=Àled) De®ís-De®ís Jeebefíle keÀe³³e& efme× keÀjeves
Jeeuee (Fvêë) met³³e&ueeskeÀ Yeer (ÐeeJeeHe=efLeJeer) nceejs v³ee³e Jee He=eLf eJeer kesÀ jep³e keÀer j#ee keÀjves Jeeuee (DeYetled) neslee
nw, Jewmes DeeHe (p³eesefleë) efJe%eeveªHe p³eesefle kesÀ oeve mes nce ueesieeW keÀer (DeJe) j#ee keÀerefpe³es, Fme keÀce& keÀes (mJeene)
JesoJeeCeer keÀnleer nw¤9¤
YeeJeeLe&ë-F&éej ves ceveg<³eeW kesÀ efue³es JesoeW ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw efkeÀ pees-pees Deeqive, He=efLeJeer, met³³e& Deewj Jee³eg
Deeefo HeoeLeeX kesÀ efveefceÊeeW keÀes peeve kesÀ nesce Deewj otlemecyevOeer keÀce& keÀe Devegÿeve keÀjvee ³eesi³e nw, mees -mees GvekesÀ efue³es
Jeebefíle megKe kesÀ osves Jeeues nesles nQ~ Deäce cev$e mes keÀns ngS ³en meeOeve keÀe HeÀue veJeceW cev$e mes ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee
nw¤9¤
ce³eeroefcel³em³e $eÝef<eë me SJe~ Fvêes osJelee~ Yegefjiyeéïeer HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe leppev³eb HeÀuecegHeefoM³eles¤
Deye Deieues cev$e ceW GkeÌle ³e%e mes GlHeVe nesves Jeeues HeÀue keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
FHHHU1RHIFHYÌäç)HTYÌ1HERä2HHO-H1PFHHYHGMHHHVäFH1,H-HHäYHÍPHHYOHHFHGa'H1PFHHNH¢äjPHYO-HH1HI0HHäÍPH1OHHYHäÍ
mevlJeeNefMe<eNç*+HäQWOHH+HHI/H1-HHUFHH1OHHV+H1FHHE+HäHI/H1-HHUFHH1OHHäHOHHFH1HTLYHMHLYHHUä2HH1OHGP-HHQHä
FHHIHäa)1RFHGa)YÌäÍa)1HTYÌ1HFHGaR12HH1OHJa'H1PFHHYHGaMHHäÍaFH1,H-HH1YH1)HIOHäFH1,HÉ-HHäYHÍaPH1H1YOHH1FHGa'H1PFHHNH¢äFHGaPH1YOHJÉ~
'HH1HI0HH1)OHH1ÉHI0HHäÍaPH1OHHÍaYH1ÍaPH1YOHJÉ~ DeeNefMe<eN Fl³eeNçefMe<HäÍa*+HäQWÉOHVOHJ+HäÉQWOHHa+HÉHI/H1-HHUaFHH1OHHa*+HäaFHHFHGa+HÉefLeNJeer~
ceeNlee~ »ÉH1OHH1FHGa'H1HTLYHÍa'HHLYHHU{2HHOHGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(ceef³e) Deelceefve (Foced) ³e®íg×b %eeve³egÊebÀ meeOegkeÀeefj Òel³e#eb leled (Fvêë) Hejceséejë (Feqvê³eced)
)YÌPHZËHH ´HHâVHIXH E HIH¼HIFHYÌV&H +HMFHVËHMV&H ÆHIFHYÌV&H +HMFHVËHMV&H PHÆE ´HNH¢HHI0HOHHIFHYÌV&H HI-H²HH-HOHH SHHU- esve pegäb
mebÒeerl³ee meseJf eleefcevêsCe HejceséejsCe ³eÎÊeb meJe&megKe%eevemeeOekeÀced~ Feqvê³eefcevêefue²efcevê¢äefcevême=äefcevêpegäefcevêoÊeefceefle
Jee (Deäe05.2.93) DevesveesÊesÀ<JeLexe<q Jeeqvê³eMeyoes efveHeeefleleë (oOeeleg) efvel³eb Oeej³eleg (Demceeved) ceveg<³eeved (je³eë)
efJeÐeemegJeCe&®e¬eÀJeefÊe&jep³eeefoOeveeefve~ je³e Fefle Oeveveecemeg Heefþleced (efveIeb02.10) (ceIeJeeveë) ceIeeefve yentefve Oeveeefve
efJeÐevles ³es<Jewée³³e&³eesies<eg les~ De$e Yetcv³eLex celegHed~ ceIeefceefle OeveveeceOes³eb cebnlesoe&vekeÀce&Ceë (efve©01.7) (me®evleeced)
PHFH-HVOHHÍ ´HHâH <H-HYOHJ (DemceekeÀced) HejesHekeÀeefjCeeb Oeeefce&keÀeCeeb ceeveJeeveeced (mevleg) YeJevleg (DeeefMe<eë) keÀeceveeë
(mel³eeë) efme×eë (veë) DemceekebÀ efJeÐeeJeleeb jep³emesefJeveeced (mevleg) YeJevleg (DeeefMe<eë) v³ee³es®íeefJeefMeäeë ef¬eÀ³eeë~
Meeme FÊJes DeeMeemeë keÌJeeJegHemebK³eeveced (Deäe06.4.4.34) Devesve JeeefÊe&kesÀveeMeerefjefle efme×ë (GHentlee) GHent³eles
pevew jep³emegKeeLe¥ ³ee (He=efLeJeer) He=LegmegKeefveefceÊee (ceelee) ceev³ekeÀjCenslegë (GHe) ieleeLex (ceeced) megKeeefLe&veb Oeeefce&keÀced
(He=efLeJeer) He=LegmegKeoe$eer efJeÐee (ceelee) Oecee&Le&keÀececees#eefme×îee ceev³eoe$eer (»³eleeced) mHeOe&leecegHeefoMeleeced (Deeqiveë)
F&éejë (DeeiveerOeéled) DeeqiveefjO³eles ÒeoerH³eles ³eeqmceved lem³esob MejCeceeÞe³eCeb lemceeled~ DeiveerOeë MejCes j_ed Yeb ®e
(Deäe04.3.120) Devesve JeeefÊe&kesÀveeefOekeÀjCeJeeef®eveë eqkeÌyevleeod `DeiveerOed' ÒeeefleHeefokeÀeo_ed Òel³e³eë (mJeene)
megngleceen ³e³ee mee¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.6.3.39-44) J³eeK³eeleë¤10¤
DevJe³eë-Fvêes ce³eeroefceeqvê³eb je³e½e oOeeleg lelke=ÀHe³ee mJeHeg©<eeLexve ®e ³eLee Je³eb ceIeJeevees YeJesce, leLeeçmceeved
je³eë me®evleeced, SJeb ®eemceekeÀceeefMe<eë mel³eeë mevlJesJeb ceeles³eb He=eLf eJeer efJeÐeesHentlee ®e meleer ceecegHee»³eleecegHeefoMeleeced~
leLee ce³eeçvegefÿleesç³eceeqivejeiveerOeéefoäke=Àlmeved veesçmceekebÀ megKeev³egHe»³eefle SJeb mec³eiIegleefceäkeÀeefj YeJeleerefle mJeene
JesoJeeC³een¤10¤
YeeJeeLe&ë-³es Heg©<eeefLe&ve F&éejesHeemekeÀemle SJe MeesYeveb ceveë, Þesÿev³egÊeceeefve Oeveeefve, mel³ee F®íe½e ÒeeHvegJeefvle,
veslejs~ meJe&m³e ceHYH´HHHIâQVOHJO-HHOHG<HWHIFHHI-H²HV+HHI/H-HHU0H\RVYHHH´HNH¢HHI0HOHVPOHÍaPH-H]MOV HVPHRHV+HNH¢¬H -HV<H-HOH)OHHUËHMHsçvesve
-HVRFHYHV&HHQaYH-HFHFHYHV&HHLYHHHIR<HÍPHHHI2HOHV<H)ÆPHJ.H´HHHIâHIROHHPHZ-HHYHVYHR0HFHVYHFHYHV&H´HNH¢HHI0HOHVelf e¤10¤
HeoeLe&ë-(Fvêë) Hejceséej (ceef³e) cegPe ceW (Foced) Òel³e#e (Feqvê³eced) 6VËHH NH¢HU´HHHIâNHV¢HIH¼OH/HH+HMFHVËHM
ves pees DeHeves %eeve mes osKee Jee ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw Deewj pees meye megKeeW keÀes efme× keÀjeves Jeeues pees efJeÜeveeW keÀes efo³ee nw,
efpeme keÀes Jes Fvê DeLee&led efJeÜeved ueesie ÒeerefleHetJe&keÀ mesJeve keÀjles nQ, GvnW leLee (je³eë) efJeÐee megJeCe& Jee ®e¬eÀJeefÊe& jep³e
Deeefo OeveeW keÀes (oOeeleg) efvel³e mLeeHeve keÀjW Deewj GmekeÀer ke=ÀHee mes leLee nceejs Heg©<eeLe& mes (ceIeJeeveë) efpeveceW efkeÀ yengle
Oeve, jep³e Deeefo HeoeLe& efJeÐeceeve nQ, efpeve keÀjkesÀ nce ueesie HetCe& Ssée³³e&³egkeÌle neW, Jewmes Oeve (veë) nce efJeÜeved Oecee&lcee
ueesieeW keÀes (me®evleeced) ´HHâQH: OH/HH)PHHU ´HNH¢HM(DemceekeÀced) nce HejesHekeÀej keÀjves Jeeues Oecee&lceeDeeW keÀer (DeeefMe<eë)
keÀecevee (mel³eeë) efme× (mevleg) neW Deewj Ssmes ner (veë) nceejer (DeeefMe<eë) v³ee³eHetJe&keÀ F®íe³egkeÌle pees ef¬eÀ³ee nQ, Jes
Yeer (mel³eeë) efme× (mevleg) neW leLee Fmeer ÒekeÀej (ceelee) Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e keÀer efmeef× mes ceev³e keÀjvesnejer
efJeÐee Deewj (He=efLeJeer) yengle megKe osves Jeeueer Yetefce nw, (GHentlee) efpemekeÀes jep³e Deeefo megKe kesÀ efue³es ceveg<³e ¬eÀce mes
´HHâQHVOHVQ4-HQ(ceeced) megKe keÀer F®íe keÀjves Jeeues cegPekeÀes (GHe»³eleeced) De®íer ÒekeÀej GHeosMe keÀjleer nw leLee cesje
Devegÿeve efkeÀ³ee ngDee ³en (Deeqiveë) efpeme YeeweflekeÀ Deeqive keÀes efkeÀ (DeeiveerOeéled) FvOeveeefo mes ÒepJeefuele keÀjles nQ, Jen
Jeebefíle megKeeW keÀe keÀjves Jeeuee neskeÀj (veë) nceejs megKeeW keÀe Deeieceve keÀjeJes, keÌ³eeWefkeÀ Ssmes ner De®íer ÒekeÀej nesce keÀes
´HHâQHVNHV¢HHQV QJ6NH¢HHH; NH¢HV HIPH¹NH¢MYHVQHMHQHVOHHQZ (mJeene) meye ceveg<³eeW kesÀ keÀjves kesÀ efue³es JesoJeeCeer Fme keÀce&
keÀes keÀnleer nw¤10¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Heg©<eeLeea, HejesHekeÀejer, F&éej kesÀ GHeemekeÀ nQ, Jes ner Þesÿ %eeve, GÊece Oeve Deewj mel³e
NH¢HFHYHH'HH: NH¢HV ´HHâQHVOHV Q4'HHZMYHQH5aSHHV PH\HNHÀes ceev³e osves kesÀ keÀejCe Fme cev$e ceW He=eLf eJeer Meyo mes Yetefce Deewj
efJeÐee keÀe ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw, mees ³es meye ceveg<³eeW keÀes GHekeÀej ceW ueeves kesÀ ³eesi³e nQ~ F&éej ves Fme Jesocev$e mes ³ener
ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw leLee pees veJeFHFHYHPHV 'HHTLYH'HHHIR+HRH/HH; PHV )HTÏOHPHJ.HNH¢HU ´HHHIâNH¢QHU QZ-HQHU \HHOHR0HFH
cev$e mes ÒekeÀeefMele keÀer nw¤10¤

GHentlesl³em³e $eÝef<e me SJe~ ÐeeJeeHe=efLeJeer osJeles~ yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
HegvemlecesJeeLe¥ ê{³eefle¤
efHeÀj Yeer Deieues cev$e ceW GkeÌle DeLe& keÀes ¢æ{ efkeÀ³ee nw¤
*+HäQWOHHV1²HHZHI+H1OHHV+H1FHHE²HHZHI+H1OHHäHOHHFH1HTLYHMHLYHHU2{ HH1OHGP-HHQHäa
RV1-HPHäO-HHPHHI-H1OHJÍ´HäPH1-HVKÉHIËHYHHVä\HH1 QJ<HH+HWÉ&HHVQPOHHä<HHFHGa
´HHIOHäLH£HFH1LYHVÆG-HH1PHVnYH1´HH0YHHäHIFH
*+HäQWOHl )OHJ+HäÉQWOHÍa ²HHZÍa HI+H1OHHa *+Häa FHHFHGa ²HHZÍa HI+H1OHHa ÉH1OHH1FHGa 'H1HTLYHÍa 'HHLYHHU{2HHOHGa P-HHQHäa RV1-HPHäa
O-HH1aPH1HI-H1OHJÍa´H1PH1-H)HIOHä ´HÉPH1-HVa'H1HIËHYHHVäÍa\HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJÉ<HHäFHGa+HWÉ&HÍaQPOHHä<HHFHGa´HHIOHäaLHÉÁeÉefceN~ DeNivesë~
O-HH1a'HH1PHVnYHa´Ha'H10YHH1HIFH1
HeoeLe&ë-(GHentleë) ke=ÀleesHe»eveë (Ðeewë) ÒekeÀeMeªHeë (efHelee) meJe&HeeuekeÀ F&éejë (GHe) ef¬eÀ³eeLex (ceeced)
megKeYeeskeÌleejced (Ðeewë) ÒekeÀeMece³eë (efHelee) Heeuevenslegë met³³e&ueeskeÀë (»³eleeced) »³eefle~ De$e J³el³e³esve ue[Lex ueesìd
(Deeqiveë) peeþjmLeë (DeeiveerOeéled) DeVeeMe³eeled~ meeOeglJecem³e HetJe&Jep%es³eced (mJeene) megngleb megKekeÀe³ee&nés ejë (osJem³e)
n<e&keÀjm³e (lJee) lJeeb leb Jee (meefJelegë) meJe&m³e peieleë ÒemeefJelegjeréejm³e (ÒemeJes) GlHeVesçeqmceved peieefle (Deeféeveesë)
ÒeeCeeHeeve³eesë (yeengY³eeced) DeekeÀ<e&CeOeejCeeY³eeced (Het<Ceë) Hegefänsleesë meceevem³e Jee³eesë (nmleeY³eeced)
MeesOevemeJee&²ÒeeHeCeeY³eeced (Òeefleie=Áeefce) efvel³eb mJeerkeÀjesefce (Deivesë) Yeewelf ekeÀm³e Hee®ekeÀm³e (lJee) leb Ye#³eb HeoeLe&ced
(Deem³esve) cegKesve Deesÿeled ÒeYe=efle ÒeekedÀ keÀekeÀuekeÀeoem³eced (Deäe01.1.9) Fefle ceneYee<³es~ Dem³eefvle Òeef#eHeefvle
GojsçVeeefokebÀ ³esve, leoem³eb cegKeced (Òe) iegCew³e&lÒeke=Àäb leoLex~ ef¬eÀ³ee³eesies~ ÒeHejsl³eslem³e Òeeefleueesc³eb Òeen (efve©01.3)
(DeMveeefce) Yeg¡es~ De³eb cev$eë (Mele0(1.6.3.39-44) J³eeK³eeleë¤11¤
DevJe³eë-ce³ee Ðeewë efHeleséej GHentlees ceecegHe»³eleeb mJeerkeÀjeslJesJeb ce³ee Ðeewë efHelee Heeuevenslegë met³³e&ueeskeÀ
GHentleë mHeef×&leë meved ceeb efJeÐee³ew GHe»³eefle~ ³eesçeqiveë mJeene megngleb YegkeÌleceVeceeiveerOeéled He®eefle, ³ees osJem³e meefJelegë
ÒemeJes JeÊe&ceeveesçefmle, lecenb Yeesieceeféeveesyee&ngY³eeb Het<Cees nmleeY³eeb Òeefleie=ÁHHIFHa LHQHUO-HH H ´HRHUâPHHLYHVFH 2HV
Hee®eef³elJeeççm³esve ÒeeMveeefce¤11¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ ceveg<³ewjelceMeg×îeLe&cevevleefJeÐeeÒekeÀeMekeÀm³e Hejceséejm³ee»eveb efvel³eb keÀe³³e&ced~
leLee ®e efJeÐeeefme×³es ®e#eg<eeb mebMeesO³e peeþjeeÅive ÒeoerH³e, mebmke=Àleb efceleceVeb efvel³eb YeeskeÌleJ³eced~ F&éejsCe peiel³eglHeeefolewë
HeoeLez³e&ë meJeex Yeesieë efmeO³eefle, me ®e efJeÐeeOece&³egÊesÀve J³eJenejsCe YeeskeÌleJ³ees Yeespeef³eleJ³e½e~
HV +HW-H FHYHV&H +HHI/H-HHE HI-H²HHH ´HHâ-³ee ceev³ekeÀeefjCeë HeoeLee& GkeÌleemles<eeb Yeesiees OecexCe ³egkeÌl³ee ®e meJezë
keÀe³³e& Fl³evesve ÒeefleHeeefoleë¤11¤
HeoeLe&ë-cegPemes pees (Ðeewë) ÒekeÀeMece³e (efHelee) meJe&HeeuekeÀ F&éej (GHentleë) ÒeeLe&vee efkeÀ³ee ngDee (ceeced) megKe
Yeesieves Jeeues cegPe keÀes (GHe»³eleeced) De®íer ÒekeÀej mJeerkeÀej keÀjs, Fmeer ÒekeÀej pees (Ðeewë) ÒekeÀeMeJeeved (efHelee) meye
GÊece ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ Heeueves keÀe nsleg met³³e&ueeskeÀ cegPemes (GHentleë) ef¬eÀ³eeDeeW ceW Òe³egkeÌle efkeÀ³ee ngDee (ceeced) meye megKe
Yeesieves Jeeues cegPekeÀes efJeÐee kesÀ efue³es (GHe»³eleeced) ³egkeÌle keÀjlee nw, leLee pees (Deeqiveë) peeþjeeqive (mJeene) De®ís
Yeespeve efkeÀ³es ngS DeVe keÀes (DeeiveerOeéled) Goj ceW DeVe kesÀ keÀesþs ceW He®ee oslee nw, Gmemes ceQ (osJem³e) n<e& osves
(meefJelegë) Deewj meye kesÀ GlHeVe keÀjves Jeeues Hejceséej kesÀ GlHeVe efkeÀ³es ngS (ÒemeJes) mebmeej ceW efJeÐeceeve Deewj (lJee) Gme
GkeÌle Yeesie keÀes (Deeféeveesë) ÒeeCe Deewj DeHeeve kesÀ (yeengY³eeced) DeekeÀ<e&Ce Deewj OeejCe iegCeeW mes leLee (Het<Ceë) Hegefä kesÀ
nsleg meceeve Jee³eg kesÀ (nmleeY³eeced) MeesOeve Jee Mejerj kesÀ De²-De² ceW HengB®eeves kesÀ iegCe mes (Òeefleie=Áeefce) De®íer ÒekeÀej
ûenCe keÀjlee ntb, ûenCe keÀjkesÀ (Deivesë) ÒepJeefuele Deeqive kesÀ yeer®e ceW HekeÀekeÀj (lJee) Gme Yeespeve keÀjves ³eesi³e DeVe keÀes
(Deem³esve) DeHeves cegKe mes (ÒeeMveeefce) Yeespeve keÀjlee ntb¤11¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes DeHeves Deelcee keÀer Megef× kesÀ efue³es Devevle efJeÐee kesÀ ÒekeÀeMe
keÀjves Jeeues Hejceséej efHelee keÀe Dee»eve DeLee&led De®íer ÒekeÀej efvel³e mesJeve keÀjvee ®eeefn³es leLee efJeÐee keÀer efmeef× kesÀ efue³es
*RMNH¢HU'HHTLYHNH¢HVRHUâNH¢M'HHZMYHVHH:PHV'HÏHU´HNH¢HMRV.HNHV¢PHEPNH¢HMHINH¢HVQJ6´HFHH&HegkeÌle DeVe keÀe efvel³e Yeespeve
keÀjvee ®eeefn³es~ meye Yeesie Fme mebmeej ceW pees efkeÀ F&éej kesÀ GlHeVe efkeÀ³es HeoeLe& nQ, Gve mes efme× nesles nQ~ Jen Yeesie efJeÐee
Deewj Oece&³egkeÌle J³eJenej mes Yeesievee ®eeefn³es Deewj Jewmes ner DeewjeW keÀes Jelee&vee ®eeefn³es~
SHHV+HW-H FHYHPHV+HHI/H-HHUFH:HI-H²HHPHV´HHâQHVYHV-HHFHHYHNHV¢NH¢MHYHV-HHXHV+HRH/H NH¢QVQ4*YHNH¢H<HHVLH Oece& Jee
³egekf eÌle kesÀ meeLe meye ceveg<³eeW keÀes keÀjvee ®eeefn³es~ Ssmee Fme cev$e mes ÒeefleHeeove efkeÀ³ee nw¤11¤
Slevle Fl³em³e $eÝef<eë me SJe~ meefJelee osJelee~ Yegefjiye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
keÀmcew Òe³eespevee³e kesÀvee³eb efJeÐeeÒeyevOeë ÒekeÀeefMele Fl³egHeefoM³eles¤
efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es Deewj efkeÀme ves ³en efJeÐee keÀe ÒeyevOe ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw, mees Deieues cev$e ceW
GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
SNleb lesäRV-HPHHI-HOHH 1HE´HHQJÉ\H Q1P+HOHäHV\H1ÑH&HVäa
OHVYHäH1HFHä-H1OHVYHäH1H+HäH(OH1OHVYH1FHHFHä-H
SNleced~ lesN~ osNJeN~ meNefJeNleNë~ ³eN%eced~ Òe~ DeeNngÉÍa \HQ1P+HOHäHVa \H1ÑH&HVäa OHVYHäa H1HFHGa 'H1-H1a OHVYHäa H1H+HäHIOH1HIFHHIOHä
H1HÉ+HäHIOHFHGaOHVYHäaFHHFHGa'H1-H1
HeoeLe&ë-(Sleced) HetJeexkeÌleced (les) leJe (osJe) efoJ³emegKeiegCeeveeb oeleë (meefJeleë) mekeÀuewée³³e&eJf eOeelepe&ieoeréej
(³e%eced) ³eb megKee³e ³eägcen&ced (Òeengë) Òeke=Àäb ye´gJeefvle (ye=nmHele³es) ye=nl³ee JesoJeeC³eeë HeeuekeÀe³e (ye´ïeCes)
HOHJ-H[RH2HHYHVYH \HÑHO-HHHI2HNH¢HME ´HHâHH (lesve) ye=nefÜ%eeveoevesve (³e%eced) HetJeexÊebÀ ef$eefJeOeced (DeJe) efvel³eb j#e (lesve)
Oecee&vegÿevesve (³e%eHeefleced) ³e%em³eevegÿevesve HeeuekeÀced (lesve) efJeÐeeOece&ÒekeÀeMesve (ceeced) (DeJe) j#e¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1.7.4.14-21) J³eeK³eeleë¤12¤
DevJe³eë-ns osJe meefJelepe&ieoeréej! Jesoe efJeÜebme½e ³ecesleb ³e%eb YeJelÒekeÀeefMeleb Òeeng³exve ye=nmHele³es ye´ïeCes
megKeeefOekeÀejeë ÒeeHvegJeefvle, lesvesceb ³e%eb ³e%eHeeEle ceeb ®eeJe meleleb j#e¤12¤
YeeJeeLe&ë-F&éejsCe me=äîeeoew iegCeJeÓ³eesçeqiveJee³egjJ³eef²jesY³e½elegJexoesHeosMesve meJex<eeb ceveg<³eeCeeb efJeÐeeÒeeHl³ee
megKee³e ³e%eevegÿeveefJeefOe©HeefoäesçvesvewJe j#eCeefJeOeeveb ®e~ vewJe efJeÐeeMegef×ef¬eÀ³eeY³eeb efJevee keÀm³eef®eled megKej#eCes

YeefJelegcen&lemlemceeled meJezë HejmHejb Òeerl³ew le³eesJe=&e×
f j#eCes Òe³elveleë meowJe keÀe³³ex~
³e½ewkeÀeoMesve cev$esCe ³e%eHeÀueYeesie GkeÌlemlelÒekeÀeMe F&éejsCewJe ke=Àle Fefle iec³eles¤12¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) efoJ³e megKe Jee GÊece iegCe osves leLee (meefJeleë) meye Ssée³e& keÀe efJeOeeve keÀjves Jeeues
peieoeréej! Jeso Deewj efJeÜeved DeeHe kesÀ ÒekeÀeefMele efkeÀ³es ngS (Sleced) Fme HetJeexkeÌle ³e%e keÀes (Òeengë) De®íer ÒekeÀej keÀnles
nQ efkeÀ efpememes (ye=nmHele³es) yeæ[eW ceW yeæ[er pees JesoJeeCeer nw, GmekesÀ Heeueve keÀjves Jeeues (ye´ïeCes) ®eejeW JesoeW kesÀ Heæ{ves mes
\HÑHHNH¢HU+HR-HHUNH¢HV´HHâQJ6HI-H¾HYHGNHV¢HIXHHVPHJ.H'HHZMÀHVá'HHI2HNH¢HM´HHâQHVOHVQ4a)PH(³e%eced) ³e%e mecyevOeer Oece&
mes (³e%eHeefleced) ³e%e keÀes keÀjves Jee meye ÒeeefCe³eeW keÀes megKe osves Jeeues efJeÜeved Deewj Gme efJeÐee Jee Oece& kesÀ ÒekeÀeMe mes
(ceeced) cesjer Yeer (DeJe) j#ee keÀerefpe³es¤12¤
YeeJeeLe&ë-F&éej ves me=efä kesÀ Deeefo ceW efoJ³eiegCe Jeeues Deeqive, Jee³eg, jefJe Deewj Deef²je $eÝef<e³eeW kesÀ Üeje ®eejeW
-HVRNHV¢*+HRV0HPHVPH\HFHYHJHH:NHV¢HIXHHVHI-H²HH´HHHIâNHV¢PHH/HHHNHV¢'HYHJáHYHNH¢HUHI-HHI2HNH¢H*+HRV0HHfkeÀ³ee nw, efpememes
meye keÀer j#eHQHVOHHU QZNH®HH:HINH¢HI-H²HH'HHZM0HJHI¹HIH¢HHNHV¢HI\HYHHHINH¢PHHU NH¢HV PHJ.H-HHPHJ.HNH¢HU MHH´HHâYHQH5 Qes
PHNH¢OHHUa)PHHIXHHVQFHPH\HNH¢HV*HIHOHQZHINH¢+HMP+HM´HHUHOI HNHV¢PHH/H'H+HYHHU-HHI¹'HHZMMHHHvPHVNH¢MYHHU ®eeefn³es~
pees i³eejnJeW cev$e mes ³e%e keÀe HeÀue keÀne nw, GmekeÀe ÒekeÀeMe Hejceséej ner ves efkeÀ³ee nw, Ssmee Fme cev$e mes
efJeOeeve nw¤12¤
ceveespetefleefjl³em³e $eÝef<eë me SJe~ ye=nmHeefleoxJelee~ efJeje[d peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
³esve ³e%eë keÀleg¥ MekeÌ³emleogHeefoM³eles¤
efpememes ³e%e efkeÀ³ee pee mekeÀlee nw, mees efJe<e³e Deieues cev$e ceW ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw¤
FHYHHVäSHWÉHIOHSHJ {HOHH1FHHSHäPH1\HnNP+HHIOHäH1 HHIFH1FHEOHäYHHV1O-HHIMäÆEH1HjPHHIFH1FHERä2HHOHJa
HI-HËHVäosN-HHPHäçFNQFHHäRHYOHH1FHHVF´HHIOHäá
FHYHäÍaSHWÉefleë~ pegÉH1OHH1FHGa'HHSHäPHa\HQ1P+HHIOHäÍaH1HFHGa)1FHFHGaOH1YHHVNlegÉa'HHIMäÆFHGaH1HFHGaPHFHGa)1FHFHGaR12HH1OHJÉ~
HI-HËHVäaRV1-HHPHäÍa)1QaFHH1R1H1YOHH1FHGa'HHVFHGa´HaHIOH1á1
HeoeLe&ë-(ceveë) ceveveMeerueb %eevemeeOeveced (petefleë) -HVLHVYH -HHHIâNH¢FH a Tefle³eteflepetefle0 (Deäe03.3.97)
Devesve efveHeeefleleë (peg<eleeced) Òeerl³ee mesJeleeced (Deep³em³e) ³e%emeeceûeerced~ megHeeb meguegkedÀ0 #Deäe09.1.39% Fefle
efÜleer³eemLeeves <eÿer (ye=nmHeefleë) ye=nleeb Òeke=Àl³eekeÀeMeeoerveeb Heefleë HeeuekeÀes peieoeréejë~ leodye=nleesë keÀjHel³ees½eesjosJele³eesë
megìd leueesHe½e (Deäe06.1.157) Devesve JeeefÊe&kesÀve ye=nmHeefleMeyoes efveHeeefleleë (³e%eced) mebmeejeK³eced (Fceced)
Òel³e#eeÒel³e#eb megKeYeesienslegced (leveesleg) efJemleej³eleg (Deefjäced) efj<³eles eEnm³eles ³eë me efjäes ve efjäesçefjämleced (³e%eced)
DemceeefYejvegÿelegcen&ced (meced) SkeÀerYeeJes ef¬eÀ³ee³eesies (Fceced) mece#eb efJe%eeve³e%eced (oOeeleg) Oeej³eleg (efJeées osJeemeë)
meJex efJeÜebmeë~ De$e pemesjmegieeieceë (Fn) Deeqmceved mebmeejs Ëo³es Jee (ceeo³evleeced) Ë<evleg (Dees3ced) F&éejJee®ekeÀes ³e%ees
JesoefJeÐee Jee¤ Dees3ced Keb ye´ïe (³epeg040.17) De$e~ DeJelesefäueesHe½e (GCee01.142) DevesveeçJeOeeleesce&ved
Òel³e³eesçm³e efìueesHe½e (Òeefleÿ) Òeefleÿefle Jee De$eevl³eHe#es J³el³e³ees ue[Lex ueesìd ®e¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.7.4.22)
DevJe³eë-cece petelf ece&ve Deep³em³e peg<eleeb ye=nmHeefle³e&efceceb ³e%eceefjäb leveesleg meboOeeleg~ ns efJeées osJeeme! Sleceefjäb
³e%eÜ³eb meblev³e mebOee³e ®esn ceeo³evleeced~ ns DeeWkeÀejJee®³e ye=nmHeles! lJeefcen Òeefleÿ ke=ÀHe³esceb ³e%eb efJeÐeeb ®e
ÒeefleÿeHe³e¤13¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%eeHe³eefle ns ceveg<³ee! ³eg<cevceveë melkeÀcee&C³esJe ÒeeHveesleg, ce³ee ³eesç³eb mebmeejs ³e%eë
keÀÊeg&cee%eeH³eles lecesJeeveg<þe³e megefKevees YeJevleg YeeJe³evleg Jee~ Deesefceefle Hejceséejm³ewJe veece, ³eLee efHeleeHeg$e³eesë efÒe³eë
mecyevOemleLewJeséejsCe meneWkeÀejm³e mecyevOeesçefmle~ vewJe keÀm³eef®eled meefl¬eÀ³e³ee efJevee Òeefleÿe YeefJelegcen&efle~ lemceeled
meJew&ce&veg<³ewë meJe&OeeçOece¥ efJene³e Oece&keÀe³³ee&C³esJe mesJeveer³eeefve~ ³eleë KeuJeefJeÐeevOekeÀejefveJe=Êe³es efJeÐeeke&Àë ÒekeÀeMesle~
ÜeoMecev$esCe ³ees ³e%eë ÒekeÀeefMelemlem³eevegÿevesve meJex<eeb ÒeefleÿemegKes YeJele Fl³evesve ÒekeÀeefMeleced¤13¤
HeoeLe&ë-(petefleë) DeHeves Jesie mes meye peien peeves Jeeuee (ceveë) efJe®eejJeeved %eeve keÀe meeOeve cesje ceve
(Deep³em³e) ³e%e keÀer meeceûeer keÀe (peg<eleeced) mesJeve keÀjs (ye=nmHeefleë) yeæ[s-yeæ[s pees Òeke=Àefle Deewj DeekeÀeMe Deeefo HeoeLe&
nQ, GvekeÀe pees Heefle DeLee&led Heeueve keÀjves neje F&éej nw, Jen (Fceced) Fme ÒekeÀì Deewj DeÒekeÀì (Deefjäced) DeeEnmeveer³e
(³e%eced) megKeeW kesÀ YeesieªHeer ³e%e keÀes (leveesleg) efJemleej keÀjs leLee (Fceced) Fme (Deefjäced) pees íesæ[ves ³eesi³e veneR
(³e%eced) pees nceejs Devegÿeve keÀjves ³eesi³e HI-HHHYHNH¢HU´HHHIâ+HHHQZ)PHNH¢HV(meboOeeleg) De®íer ÒekeÀej OeejCe keÀjeJes~
ns (efJeées osJeemeë) mekeÀue efJeÜeved ueesiees! legce Fve Heeueve keÀjves ³eesi³e oes ³e%eeW keÀe OeejCe Jee efJemleej keÀjkesÀ (Fn)
Fme mebmeej Jee DeHeves ceve ceW (ceeo³evleeced) Deeveefvole nesDees~ ns (Dees3ced) DeeWkeÀej kesÀ DeLe& peieoeréej! DeeHe
(ye=nmHeefleë) Òeke=Àl³eeefo kesÀ Heeueve keÀjves nejs (Fn) Fme mebmeej Jee efJeÜeveeW kesÀ Ëo³e ceW (Òeefleÿ) ke=ÀHee keÀjkesÀ Fme ³e%e
Jee JesoefJeÐeeefo keÀes mLeeHeve keÀerefpe³es¤13¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%ee oslee nw efkeÀ ns ceveg<³ees! legcneje ceve De®ís ner keÀeceeW ceW ÒeJe=Êe nes leLee ceQves pees mebmeej
ceW ³e%e keÀjves keÀer Dee%ee oer nw, GmekeÀe GkeÌle ÒekeÀej mes ³eLeeJeled Devegÿeved keÀjkesÀ megKeer nes leLee DeewjeW keÀes Yeer megKeer
keÀjes~ (Deesced) ³en Hejceséej keÀe veece nw, pewmes efHelee Deewj Heg$e keÀe efÒe³e mecyevOe nw, Jewmes ner Hejceséej kesÀ meeLe (Deesced)
DeeWkeÀej keÀe mecyevOe nw, leLee De®ís keÀeceeW kesÀ efyevee efkeÀmeer keÀer Òeefleÿe veneR nes mekeÀleer, Fmeefue³es meye ceveg<³eeW keÀes
meJe&Lee DeOece& íesæ[keÀj Oece& keÀeceeW keÀe ner mesJeve keÀjvee ³eesi³e nw, efpememes mebmeej ceW efve½e³e keÀjkesÀ DeefJeÐeeªHeer
DevOekeÀej efveJe=Êe neskeÀj efJeÐeeªHeer met³³e& ÒekeÀeefMele nes~
yeejnJeW cev$e mes efpeme ³e%e keÀe ÒekeÀeMe efkeÀ³ee Lee, GmekesÀ Devegÿeve mes meye ceveg<³eeW keÀer Òeefleÿe Jee megKe nes les
nQ, ³en Fme cebs ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw¤13¤
S<ee les Fl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee meJe&m³e~ HetJeexçvegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~ Deives
Jeepeefpeefol³e$e efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Deeqivevee ³e%es keÀLecegHekeÀejes ûee¿e Fl³egHeefoM³eles¤
³e%e ceW Deeqive mes kewÀmes GHekeÀej uesvee ®eeefn³es, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
SN<HHOHVäç'HLYHVPH1HIFH¬HHH1-H2H {P-H1HHH+HHHP-Ha
-H1HI2H 1HHU1FHHIQäH-H1HFHHHä+HHHIPHHHUFHHIQa
'HLYHVä-HHSHHISH1od JeHSHO-HHPHEPHÉ-HHPH-HHSH1HISHOH1jPHcFHHäHTSFH
61HHaOHV1a'H1LYHV1aPH1HIFHHIRHIOHäPH1FHGÉ)OHGaOHHHäa-H2H {P-HaH1a'HH1aH1a+HH1H1P-H1a-H1HI2H 1HHU1FHHIQäaH1a-H1HFHGa'HHaH1a
+HH1HIPH1HHU1FH1HIQ1a 'HLYHVäa -HH1SH1HISH1HIRHIOHä -HHSHÉHISHOHGa -HHSHäFHGa O-HH1a PH1PHÉ-HHPH1HIFHHIOHä PH1PHÉ-HHPHäFHGa -HH1SH1HISHOH1HIFHHIOHä
-HHSH1ÉHISHOHäFed~ meced~ ceeNeqpce&N¤14¤
HeoeLe&ë-(S<ee) ´HRHUHâI QVOHJÍ (les) leJe lem³e Jee (Deives) Hejceséej! YeeweflekeÀes Jee (meefceled) mec³eefieO³eles
oerH³elesçve³ee mee efJeÐee keÀeÿeefoJee& (le³ee) efJeÐe³ee meefceOee Jee (JeOe&mJe) JeOe&les Jee~ meJe&$eevl³eHe#es J³el³e³ees ue[Lex
ueesìd ®e~ (®e) meceg÷³es (Dee) ef¬eÀ³ee³eesies (®e) HegvejLex (H³ee³emJe) H³ee³eles Jee (JeefOe&<eerceefn) mHeäeLe&ced (®e) meceg÷³es
(Je³eced) efJeÐeeJevlees Oeeeqcce&keÀeë (Dee) mecevleeled ef¬eÀ³ee³eesies (®e) DevJee®e³es (H³eeefme<eerceefn) De$e H³ew*dOeeleesë
efmeyeglmeie&Mívoefme (Deäe03.1.34) Devesve JeeefÊe&kesÀve efmeHed Òel³e³eë (Deives) %eevemJeªHeefJepe³eÒeoséej! Yeewelf ekeÀes Jee~
(Jeepeefpeled) Jeepeb meJe&m³e Jesieb pe³eefle me F&éejë~ Jeepeb pe³eefle ³esve Jee me YeeweflekeÀë~ (Jeepeced) %eeveJevleb JesieJevleb Jee
(lJee) lJeeb leb Jee (meme=Jeebmeced) PH-H HHYH-HYOHE HI0HX+HHI-H²HHLHJ&H´HHHIâFHYOHE -HHa(Jeepeefpeleced) ³ees ³esve Jee Jeepeb mebûeeceb
pe³eefle lece (meced) mec³eieLex (ceeeqpce&) Meg×es YeJeeefce MeesOe³eeefce Jee¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.8.2.3-7)
DevJe³eë-ns Deives peieoeréej! les leJe ³ew<ee meefceled JesoefJeÐeeefmle le³eemceeefYeë mlegleë meBmlJeb JeOe&mJe ®eemceeved
efvel³eb JeOe&³e~ ns YeieJeVesJeb YeJeefÜefoleiegCewjmceeefYeë ÒekeÀeefMeleë mebmlJeb H³ee³emJe ®eemceeved efvel³eb H³ee³e³e~ ns YeieJeVeives
JeepeefpeÜepeb meme=Jeebmeb lJeeb Je³eb JeefOe&<eerceefn~ ke=ÀHe³ee YeJeeved ®eemceeveefHe Jeepeefpeleë meñeg<ees Jeepeeved keÀjesleg, ³eLee Je³eb
YeJevleceeH³eeefme<eerceefn, leLewJe YeJeeb½eemceeved meJezë MegYeiegCewjeH³ee³eleeced~ Denb YeJevleceeefÞel³e mebceeeqpce& YeJeoe%eevegÿevesve
Meg×es YeJeeceerl³eskeÀë¤
³ew<ee lesçm³eeivesJe&eOf e&keÀe meefceoefmle le³ee ®ee³eb JeOe&les DeeH³ee³eles ®e Je³eb leb Jeepeb meme=Jeebmeb JeepeefpeleceeÅive
efJeÐeeJe=×³es JeefOe&<eerceefn, DeeH³eeefme<eerceefn ®e~ ³eleesç³eb efMeuHeefJeÐeeefme×weJf e&ceeveeefoefYe³ee&vewJee&peeved meñeg<ees
Jeepeefpeleesçmceeved efJepe³esve JeOe&³eefle, lecenb mebceepceeaelf e efÜleer³eë¤14¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ ef¬eÀ³eeÜ³eb ®eeojeLe¥ efJe%es³eced~ ³es ceveg<³eeë Hejceséeje%eeHeeueves ef¬eÀ³eekeÀewMeues ®e
JeOe&vles, les efJeÐee³eeb meJee&veevevoef³elJee ogäeved Me$etved efpelJee Meg×e YetlJee megKe³eefvle, veslejsçuemeeë~ ®ekeÀej®elegä³esveséeje%ee
Oec³ee& met#cemLetuele³eeçveskeÀefJeOeeefmle leLee ef¬eÀ³eekeÀeC[s keÀÊe&J³eeefve keÀcee&C³eveskeÀeefve mevleerefle efJe%es³eced~
$e³eesoMecev$esCe ³ee JesoefJeÐee ÒeefleHeeefoleeefmle, le³ee megKeeLe¥ ³e%emebOeevecegkeÌlecevesvewle³ewJeb Heg©<eeLe&ë keÀe³³e& Fefle
ÒekeÀeefMeleced¤14¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Hejceséej! (les) DeeHekeÀer pees (S<ee) ³en (meefceled) De®íer ÒekeÀej HeoeLeeX kesÀ iegCeeW keÀer
ÒekeÀeMe keÀjves Jeeueer JesoefJeÐee nw, (le³ee) *PHPHV QFHXHHVLHH: NH¢HU NH¢HU QJ) POHJHIOHNH¢HV ´HHâQHVNH¢M DeeHe efvel³e (JeOe&mJe)
nceejs %eeve ceW Je=e× f keÀes ÒeeHle ntefpe³es, (®e) Deewj Gme JesoefJeÐee mes nce ueesieeW keÀer Yeer efvel³e Je=e× f keÀerepf e³es~ Fmeer ÒekeÀej
ns YeieJeved! DeeHe kesÀ iegCeeW keÀes peevevesnejs nce ueesieeW mes (®e) Yeer ÒekeÀeefMele neskeÀj DeeHe (H³ee³emJe) nceejs DeelceeDeeW ceW
-HHI¹ NH¢HV ´HHâ QWHISHHVa )PHHU ´HNH¢HM QFH NH¢HV <HHU \HÈ^H)HVa QV <HLH-HYHG (Deives) efJe%eevemJeªHe efJepe³e osves Deewj
(Jeepeefpeled) meye kesÀ Jesie keÀes peerleves Jeeues Hejceséej nce ueesie (Jeepeced) pees efkeÀ %eevemJeªHe (meme=Jeebmeced) DeLee&led
meyekeÀes peeveves Jeeues (lJee) DeeHekeÀer (JeefOe&<eerceefn) POHJHIOHHH:PHV-HHI¹OH/HH´HHHIâNH¢M: (®e) Deewj DeeHe ke=ÀHee keÀjkesÀ nce
keÀes Yeer meye kesÀ Jesie kesÀ peerleves leLee %eeveJeeved DeLee&led meye kesÀ ceve kesÀ J³eJenejeW keÀes peeveves Jeeues keÀerefpe³es Deewj pewmes nce
ueesie DeeHekeÀer (DeeH³eeefme<eerceefn) DeefOekeÀ-DeefOekeÀ mlegefle keÀjW, Jewmes ner DeeHe Yeer nce ueesieeW keÀes meye GÊece-GÊece iegCe
Deewj megKeeW mes (DeeH³ee³emJe) Je=ef×³egkeÌle NH¢HUHSI HHVaQFH'HH+HNHV¢'HHÀHHNH¢HV ´HHâQHVNH¢MOH/HH'HH+HNH¢HU 'HHHHNHV¢+HHXHYHV
mes (mebceeeqpce&) De®íer ÒekeÀej Meg× nesles nQ¤1¤
pees (S<ee) ³en (Deives) YeeweflekeÀ Deeqive nw (les) GmekeÀer (meefceled) yeæ{eves DeLee&led De®íer ÒekeÀej ÒHRHUâNH¢MYHV
Jeeueer uekeÀefæ[³eeW keÀe mecetn nw (le³ee) Gmemes ³en Deeqive (JeOe&mJe) yeæ{lee Deewj (DeeH³ee³emJe) HeefjHetCe& Yeer neslee nw~
nce ueesie (lJee) Gme (Jeepeced) Jesie Deewj (meme=Jeebmeced) efMeuHeefJeÐee kesÀ iegCeeW keÀes osves leLee (Jeepeefpeleced) mebûeece kesÀ
efpeleeves kesÀ meeOeve Deeqive keÀes efJeÐee keÀer Je=ef× kesÀ efue³es (JeefOe&<eerceefn) yeæ{eles nQ~ (®e) Deewj (DeeH³eeefme<eerceefn) keÀueeDeeW
ceW HeefjHetCe& Yeer keÀjles nQ, efpememes ³en efMeuHeefJeÐee mes efme× efkeÀ³es ngS efJeceeve Deeefo ³eeveeW leLee Jesie Jeeues efMeuHeefJeÐee kesÀ
LHJ&HH: NH¢HU ´HHHIâ PHV PHEÝHHFH NH¢HV HISHOHHYHV -HHXHV QFHNH¢HV HI-HSHH NHV¢ PHH/H \HÈ^HOHH QZ )PHPHV (lJee) Gme Deeqive keÀes nce
(mebceeeqpce&) De®íer ÒekeÀej Òe³eesie keÀjles nQ¤2¤14¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw Deewj SkeÀ-SkeÀ DeLe& kesÀ oes-oes ef¬eÀ³eeHeo Deeoj kesÀ efue³es peeveves
®eeefn³es~ pees ceveg<³e Hejceséej keÀer Dee%ee kesÀ Heeueves Deewj ef¬eÀHHNH¢HU NHJ¢0HXHOHHFH:*9HHIOHNH¢HV´HHâQHVOHVQ4-HVHI-H²HH'HHZM
megKe ceW meye keÀes Deeveefvole keÀj Deewj ogä Me$egDeeW keÀes peerlekeÀj Meg× neskesÀ megKeer nesles nQ~ pees Deeuem³e keÀjves Jeeues nQ,
Jes Ssmes keÀYeer veneR nes mekeÀles Deewj ®eej ®ekeÀejeW mes F&éej keÀer Oece&³egkeÌle Dee%ee met#ce Jee mLetuelee mes DeveskeÀ ÒekeÀej keÀer
Deewj ef¬eÀ³eekeÀeC[ ceW keÀjves ³eesi³e keÀe³³e& Yeer DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ nQ, Ssmee mecePevee ®eeefn³es~
pees lesjnJeW cev$e ceW JesoefJeÐee keÀner nw Gme mes megKe kesÀ efue³es ³e%e keÀe mevOeeve leLee Heg©<eeLe& keÀjvee ®eeefn³es
Ssmee Fme cev$e ceW ÒeefleHeeove efkeÀ³ee nw¤14¤
Deiveer<eesce³eesefjefle meJe&m³e $eÝef<eë me SJe~ Deiveer<eesceew osJeles~ HetJee&×x yeéïeer ye=nleerívoë~ ceO³eceë
mJejë~ GÊeje×x Fvêeiveer osJeles~ Deeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe lesve eEkeÀ eEkeÀ otjerkeÀÊe&J³eefcel³egHeefoM³eles¤
Deye Gme ³e%e mes keÌ³ee keÌ³ee otj keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw¤
'H1LYHHUHHVFHäHHV1HIppeäHIOHNcevetppeVäHE1-HHSHäPHFHH´HPH1-HVYH1´HHVQHäHIFHa'H1LYHHUHHVFHHZ1OHFH+HäYHJROHHE1HHVKÉmceeved
¾VHIÆ1 HE Hä -H1HE HI¾1FHHV -HHSHäPHZYHE ´HPH1-HVYHH+HHVäQHHIFHa FNvêeNiv³ees©efppeäHIOH1FHYHWppeVäHb1 -HHSHäPH FHe ÒemeNJesveN
´HHVQHäHIFHaFNvêeNiveer leceHeäYHJROHHE1 HHVKÉPFHHYHG¾VHIÆ1HEHä-H1HEHI¾1FHHV-HHSHäPHZYHE´HPH1-HVYHH+HHVäQHHIFH
'H1LYHHUHHVFHäHHVÍa *HIppeäHIOH1HIFHOHJOHGÉHISHäHIOHFHGa 'HYHJäa *OHGa SHV1H1FHGa -HHSHäPHa FHH1 ´H1PH1-HVYHVHIOHä ´HÉPH1-HVYHäa ´Ha 71QH1HIFH1a
'H1LYHHUHHVFHHZäaOHFHGa'H+HäaYHJÉR1OHH1FHGaHÍa'H1PFHHYHGa¾VHIÆäaHFHGaH1a-H1HFHGaHI¾ÉFHÍa-HHSHäPHa61YH1FHGa´H1PH1-HVYHVHIOHä ´HÉPH1-HVYHäa
'H+Häa71QH1HIFHa)1YÌH1LYHHVÍa*HIppeäHIOH1HIFHOHJOHGÉHISHäHIOHFHGa'HYHJäa*OHGaSHV1H1FHGa-HHSHäPHaFHHa´H1PH1-HVYHVHIOHä ´HÉPH1-HVYHäa´Ha71QH1HIFH1a
FNvêeÉLYHHUÉ)OHHUäYÌH1LYHHUa OHFHGa 'H+Häa YHJÉR1OHH1FHGa HÍa 'H1PFHHYHGa ¾VHIÆäa HFHGa H1a -H1HFHGa HI¾ÉFHÍa -HHSHäPHa61YH1FHGa ´H1PH1-HVYHVHIOHä
ÒeÉPH1-HVYHäa'H+Häa71QH1HIFH1
HeoeLe&ë-(Deiveer<eesce³eesë) Deeqive½e meesce½e le³eesë Òeefme×eeqive®evêueeskeÀ³eesë~ De$e F&oivesë meesceJe©Ce³eesë
(Deäe06.3.27) Devesve osJeleeÜvÜmeceemesçivesjerkeÀejeosMeë (Gefppeefleced) pe³el³eve³ee mee efpeefle©lke=Àäe ®eemeew efpeefle½e
leeceglke=Àäb efJepe³eced (Deveg) He½eeÓeJes (Gled) Glke=ÀäeLex (pes<eced) pe³eb kegÀ³³ee&ced~ De$e efue*Lex ueg*[YeeJees Je=×îeYeeJe½e
(Jeepem³e) ³eg×m³e (cee) ceeb efJepesleejced (ÒemeJesve) GlHeeovesve Òeke=Àäwée³³exCe men Jee (Òeesneefce) Òeke=Àä³ee
efJeefJeOeMeg×lekexÀCe ³eespe³eeefce (Deiveer<eesceew) efJeÐe³ee mec³ekedÀ Òe³eesefpeleew (leced) Me$egb jesieb Jee (DeHe) otjerkeÀjCes (vegoleeced)
Òesj³eleë~ De$e ue[Lex ueesìd (³eë) Dev³ee³ekeÀejer (Demceeved) v³ee³ekeÀeefjCeë (Üsefä) Me$et³eefle (³eced) Dev³ee³ekeÀeefjCeced
(®e) meceg÷³es (Je³eced) v³ee³eeOeerMeeë (efÜ<ceë) efJe©O³eeceë (Jeepem³e) ³eeveJesieeefo³egkeÌlem³e mewv³em³e (Sveced) HetJeexÊebÀ
ogäced (ÒemeJesve) Òeke=Àäle³ee ³eg×efJeÐeeÒesjCesve (DeHe) otjerkeÀjCes (Tneefce) efJeefJeOelekexÀCe ef#eHeeefce (Fvêeiv³eesë) Fvêes
Jee³egjeqiveefJe&ÐegÊe³eesë (Gefppeefleced) efJeÐe³ee mec³eieglkeÀ<e&ced (Devetppes<eced) DevegieleceglkeÀ<e¥ ÒeeHveg³eeced~ Dem³e efmeef×ë HetJe&Jeled
(Jeepem³e) ´HVM&HH´HVM&H-HVLH´HHâVÍ (cee) FHHE -HHHJH-I H²HJH¾I ²HH´HHâFHG (ÒemeJesve) Ssée³ee&Le&ceglHeeefolesve (Òeesneefce)
Òeke=ÀäweJf e&eJf eOewmlekezÀë megKeeefve ÒeeHveesefce (Fvêeiveer) HetJeexkeÌleew mec³ekedÀ meeefOeleew (leced) Üs<emJeYeeJeced (DeHe) efve<esOeeLex
(vegoleeced) Òesj³eleë~ De$e ue[Lex ueesìd (³eë) DeefJeÜeved (Demceeved) efJeog<eë (Üsefä) DeÒeerle³eefle (³eced) ogämJeYeeJeced
(®e) meceg÷³eeLex (Je³eced) efJeÜebmeë (efÜ<ceë) DeÒeerle³eeceë (Jeepem³e) efJe%eevem³e (Sveced) cetKe&ced (ÒemeJesve) GlHeeovesve
(DeHe) Jepe&ves (Tneefce) efJeefJeOeeb efMe#eeb keÀjesefce¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.8.3.1-6) J³eeK³eeleë¤15¤
DevJe³eë-Denceiveer<eesce³ees©efppeeflecevetppes<ecenb Jeepem³e ÒemeJesve cee ceeb Òeesneefce, ce³ee mec³ekedÀ
meeefOeleeJeiveer<eesceew ³eesçmceeved Üsefä ³eb ®e Je³eb efÜ<cemleceHevegoleë~ Dencesveb Jeepem³e ÒemeJesveeHeesneefce~
Denefcevêeiv³ees©efppeeflecevetppes<ecenb Jeepem³e ÒemeJesve cee ceeb efvel³eb Òeesneefce~ DemceeefYeë mec³ekedÀ meeefOeleeefJevêeiveer
³eesçmceeved Üsefä ³eb ®e Je³eb efÜ<cemleceHevegoleë~ Denb Jeepem³e ÒemeJesvewveceHeesneefce¤15¤
YeeJeeLe&ë-F&éej GHeefoMeefle meJezce&veg<³ewejf n efJeÐee³egefkeÌleY³eeceeqivepeue³eescexuevesve keÀueekeÀewMeueeod JesieeefoiegCeeveeb
ÒekeÀeMesve leLee Jee³egeJf eÐegleesefJe&Ðe³eelees meJe&oeefjêîeveeMesve Me$etCeeb efJepe³esve megefMe#e³ee ceveg<³eeCeeb cet{lJeb otjerke=Àl³e efJeÜÊJeb
´HH+HHHHI-HHI-H2HHHIYHPHJ.HHHIYH´HHâ-HHHIYH´HH+HHIHOH-HHHIYHHZ-HEPHFHNHG¢PH-HH Í+HRH/H H-I H²HHSHLHHIOH´HNHÀeMeveer³eeë~
HetJexCe cev$esCe ³elkeÀe³³e¥ ÒekeÀeefMeleb leovesve Heesef<eleced¤15¤
HeoeLe&ë-ceQ (Deiveer<eesce³eesë) Òeefme× Yeewelf ekeÀ Deeqive Deewj ®evêueeskeÀ kesÀ (Gefppeefleced) ogëKe kesÀ menves ³eesi³e
Me$egDeeW keÀes (Devetppes<eced) ³eLee¬eÀce mes peerletB Deewj (Jeepem³e) ³eg× kesÀ (ÒemeJesve) GlHeeove mes efJepe³e keÀjves Jeeues (cee)
DeHeves DeeHe keÀes (Òeesneefce) De®íer ÒekeÀej Meg× lekeÀeX mes ³egkeÌle keÀªB~ pees cegPe mes De®íer ÒekeÀej efJeÐee mes ef¬eÀ³eekegÀMeuelee
ceW ³egkeÌle efkeÀ³es ngS (Deiveer<eesceew) GkeÌle Deeqive Deewj ®evêueeskeÀ nQ, Jes (³eë) pees efkeÀ Dev³ee³e ceW JeÊe&ves Jeeuee ogä ceveg<³e
(Demceeved) v³ee³e keÀjves Jeeues nce ueesieeW keÀes (Üsefä) Me$egYeeJe mes JeÊe&lee nw (³eb ®e) Deewj efpeme Dev³ee³e keÀjves Jeeues mes
(Je³eced) v³ee³eeOeerMe nce ueesie (efÜ<ceë) efJejesOe keÀjles nQ, (leced) Gme Me$eg Jee jesie keÀes (DeHevegoleeced) otj keÀjles nQ
Deewj ceQ Yeer (Sveced) Fme ogä Me$eg keÀes (Jeepem³e) ³eeve Jesieeefo iegCeeW mes ³egkeÌle mesvee Jeeues mebûeece keÀer (ÒemeJesve) De®íer
ÒekeÀej ÒesjCee mes (DeHeesneefce) otj keÀjlee ntb~ ceQ (Fvêeiv³eesë) Jee³eg Deewj efJeÐegled ªHe Deeqive keÀer (Gefppeefleced) efJeÐee mes
De®íer ÒekeÀej GlkeÀ<e& keÀes (Devetppes<eced) 'HYHJH¢FHPHV ´HHâQHV7% 'HHZMFH4 (Jeepem³e) %eeve keÀer ÒesjCee kesÀ Üeje Jesie keÀer
´HHHIâNHV¢(ÒemeJesve) Ssée³³e& kesÀ DeLe& GlHeeove mes Jee³eg Deewj efyepegueer keÀer efJeÐee kesÀ peeveves Jeeues (ceeced) DeHeves DeeHe keÀes
efvel³e (Òeesneefce) 'HÏHU ´HNH¢HM OHNH¢H; PHV PHJ.HH: NH¢HV ´HHâ QHVOHH QWE 'HHZM FHJ3H PHV pees De®ís ÒekeÀej efme× efkeÀ³es ngS
(Fvêeiveer) Jee³eg Deewj efJeÐegled Deeqive nQ-Jen (³eë) pees cetKe& ceveg<³e (Demceeved) nce efJeÜeved ueesieeW mes (Üsefä) DeÒeerefle mes
JeÊe&lee nw (®e) Deewj (³eced) efpeme cetKe& mes (Je³eced) nce efJeÜeved ueesie (efÜ<ceë) DeÒeerefle mes Jele&les nQ (leced) Gme Jewj
keÀjves Jeeues cetæ{ keÀes (DeHevegoleeced) otj keÀjles nQ leLee ceQ Yeer (Sveced) Fmes (Jeepem³e) efJe%eeve kesÀ (ÒemeJesve) ÒekeÀeMe mes
(DeHeesneefce) De®íer-De®íer efMe#ee os keÀj Meg× keÀjlee ntb¤15¤
YeeJeeLe&ë-F&éej GHeosMe keÀjlee nw efkeÀ meye ceveg<³eeW keÀes efJeÐee Deewj ³egefkeÌle³eeW mes Deeqive Deewj peue kesÀ cesue mes
keÀueeDeeW keÀer kegÀMeuelee keÀjkesÀ Jesieeefo iegCeeW kesÀ ÒekeÀeMe mes leLee Jee³eg Deewj efJeÐegled Deeqive keÀer efJeÐee mes meye oefjêlee kesÀ
efJeveeMe Deewj Me$egDeeW kesÀ Hejepe³e mes Þesÿ efMe#ee oskeÀj De%eeve keÀes otj keÀj Deewj Gve cetæ{ ceveg<³eeW keÀes efJeÜeved keÀjkesÀ
DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ megKe Fme mebmeej ceW efme× keÀjves ³eesi³e Deewj DeewjeW keÀes efme× keÀjeves kesÀ ³eesi³e nQ~ Fme ÒekeÀej De®ís
´HHvPHV PH\H+HRH/H H-I H²HHPHEPHHMFH: ´HNH¢HHI0HOHNH¢MYHHU HHVLHQZa HetJe& cev$e ceW pees keÀe³e& ÒekeÀeMe efkeÀ³ee GmekeÀer Hegefä Fme
cev$e mes keÀer nw¤15¤
JemegY³emlJesefle meJe&m³e $eÝef<eë me SJe~ HetJee&×x ÐeeJeeHe=efLeJeer efce$eeJe©Ceew ®e osJeleeë~ efve®e=oe®eea Heeqx
Mívoë~ Heáeceë mJejë~ J³evlegJe³e Fl³eejY³eevleHe³³e&vlem³eeeqiveoxJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
lemceeled eEkeÀ YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
GkeÌle ³e%e mes keÌ³ee neslee nw, mees Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
-HPHJä<HPO-HH1ÌV<HäPO-HHHIR1OHV<HäPO-HH1 PHESHHäYHH/HHE ²HH-HH+HHI/H-HHU HIFH1HH-Hä&HHZ O-HH1 -HÆÐHHä-HOHHFHG ~
J³evlegÉ Je³eesNkeÌlej HIMQHä&HH FH1OHHE1 +HHäOHHULH Ï -H10HH +HHT0YHä<etÉ O-HH HIR-H LHÏ1 OHOHHVä YHHV1 -HHIÆ1FHH-HäQa
®eN#egÉ+HHÉ'HäLYHVÉHIPH1HHJäFH[+HHHIQ
-HPHJä<H1 )HIOH1 -HPHJäÉ<HÍa O-HH1a 1ÌV<HäÍa O-HH1a 'HH1HIR1OHV<HäÍa O-HH1a PHFHGa SHH1YHH1/HH1FHGa ²HH1-HH1+HHI/H1-HHU1É )HIOHä
ÐeeJeeçHe=efLeJeer~ eIFH1HH-Hä&HHZaO-HH1a-HÆÐHHäa'H1-H1OHH1FHGa-HYOHJäa-HHäÍa'H1keÌleFHGaHIMQHä&HHÍaFH1OHHäFHGa+HHäOHHUÍaLH1Ï1a-H10HHa
+HHT0YHäÍa<HWÉO-HHaHIR-HäFHGaLH1Ï1aOHOHäÍaYHÍa-HHIÆäFHGa'HHäa-H1Q1aH1HJÉ+HHÍa'H1LYHV1a'H1HIPH1aHHJäÍacesN~ HeeNefnN¤16¤
HeoeLe&ë-(JemegY³eë) Deiv³eeefoY³eesçäY³eë (lJee) leb HetJeexÊebÀ ³e%eced (©êsY³eë) HetJeexÊesÀY³e SkeÀeoMeY³eë (lJee)
leced (Deeefol³esY³eë) ÜeoMeY³ees ceemesY³eë (lJee) leb ef¬eÀ³eemecetnced (meced) mec³eieLex (peeveeLeeced) peeveerleë,
ÒeeogYe&tleefJeÐeemeeefOekesÀ YeJeleë~ De$e J³el³e³ees ue[Lex ueesìd ®e (ÐeeJeeHe=efLeJeer) met³³e&ÒekeÀeMees Yetefce½e~ De$e efoJees ÐeeJee
#Deäe06.3.29% Fefle ÐeeJeeosMeë (efce$eeJe©Ceew) ³eë meJe&ÒeeCees yeefnëmLees Jee³egJe&©CeesçvlemLe Goevees Jee³eg½e leew (lJee)
leefceceb mebmeejced (Je=äîee) Meg×peueJe<e&Cesve (DeJeleeced) j#eleë (J³evleg) J³eefvle ÒeeHvegJeefvle~ De$e meJe&$e ue[Lex ueesìd~
(Je³eë) Heef#eCe FJe iee³e$³eeoerevf e ívoebemf e (DekeÌleced) ÒekeÀìb Jemleg megKeb Jee (efjneCeeë) De®e&keÀeë~ efjnleerl³e®e&eflekeÀce&meg
Heefþleced (efveIeb03.14) (ce©leeced) Jee³etveeced (He=<eleerë) He=<eefvle efmeáeefvle ³eeefYevee&[erefYeve&oereYf e³ee&mleeë (ie®í) ie®íefle
(JeMee) keÀeefceleengefleë (He=eqMveë) Devleefj#emLeeë~ He=eqMveefjefle meeOeejCe veecemeg Heefþleced (efveIeb01.4) (YetlJee)
YeeJeef³elJee~ De$eevleie&lees C³eLe&ë (efoJeced) met³³e&ÒekeÀeMeced (ie®í) ie®íefle (leleë) lemceeled (veë) DemceekeÀced (Je=efäced)
peuemecetnced (Dee) mecevleeled ef¬eÀ³ee³eesies (Jen) Jenefle ÒeeHe³eefle (®e#eg<Heeë) ®e#ego&Me&veb j#eleerelf e meë (Deives)
DeeqiveYeew&eflekeÀë (Deefme) YeJeefle~ De$e meJe&$e Heg©<eJ³el³e³eë (®e#egë) yee¿eceeY³evlejb efJe%eeveb, lelmeeOeveb Jee (ces) cece
(Heeefn) Heeefle j#eefle¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.8.3.7-19) J³eeK³eeleë¤16¤
DevJe³eë-Je³eb JemegY³emlJee leb ©êsY³emlJee leceeefol³esY³emlJee leb efvel³eb Òeesneceë~ ³e%esvesces ÐeeJeeHe=efLeJeer
mebpeeveeLeeced~ efce$eeJe©Ceew Je=äîee lJee leefceceb mebmeejb ÐeeJeeHe=efLeJeermLeceJeleeceJeleë~ ³eLee Je³eë Heef#eCeesçÊebÀ J³eÊebÀ mLeeveb
J³evleg J³eefvle ie®íefvle, leLee efjneCee Je³eb ívoesefYemleb ³e%eb efvel³ecevegelf eÿeceë~ ³e%es ke=Àleengelf eJe&Mee He=eqMvejvleefj#es YetlJee
ce©leeb mebiesve efoJeb ie®í ie®íefle mee lelees veesçmceekebÀ Je=eäf ceeJen mecevleeÜ<e&³eefle, leppeueb He=<eleervee&[erve&oerJee& ie®íefle
³eleesç³eceeqive½e#eg<Hee Dem³eml³elees ces cece ®e#egë Heeefn Heeefle¤16¤
YeeJeeLe&ë-'HH XHJâHV+HFHHXHHMÍ ´HHVQHHIFHa 'H+HHVQHFHHUHIOH +HR¾HHYHJ-HHI¬HHa FHYHJHZMLYHHZ HHÉQJHIOHÍ HIH¢HOHV PHH
Jee³eesë mebiesve cesIeceC[ueb ielJee met³³ee&keÀef<e&lepeueb Meg×b YeeJeef³elJee, Hegvemlemceeled He=eLf eJeerceeiel³eew<eOeerë Heg<Ceeefle~ mee
Jesocev$ewjsJe keÀÊe&J³ee, ³elemlem³eeë HeÀue%eeves efvel³eb Þe×eslHeÐesle~ De³eceeqiveë met³e&ªHees YetlJee meJe¥ ÒekeÀeMe³el³elees
¢efäJ³eJenejm³e Heeueveb pee³eles~ SlesY³ees JemJeeefoY³ees efJeÐeesHekeÀejsCe ogäeveeb iegCeeveeb ÒeeefCeveeb ®eeHeesnveb efveJeejCeb efvel³eb
keÀÊe&J³eced~ FocesJe meJex<eeb Hetpeveb melkeÀjCeb ®eself e~
³elHetJexCe cev$esCeeskeÌleb leovesve efJeefMeäle³ee ÒekeÀeefMeleefceefle¤16¤
HeoeLe&ë-nce ueesie (JemegY³eë) Deeqive Deeefo Deeþ JemegDeeW mes (lJee) Gme ³e%e keÀes leLee (©êsY³eë) HetJeexkeÌle
SkeÀeoMe ©êeW mes (lJee) HetJeexkeÌle ³e%e keÀes Deewj (Deeefol³esY³eë) yeejn cenerveeW mes (lJee) Gme ef¬eÀ³eemecetn keÀes efvel³e
GÊece lekeÀeX mes peeveW Deewj ³e%e mes ³es (ÐeeJeeHe=efLeJeer) met³³e& keÀe ÒekeÀeMe Deewj Yetefce (mebpeeveeLeeced) pees Gve mes
efMeuHeefJeÐee GlHeVe nes mekesÀ, GvekesÀ efme× keÀjves Jeeues neW Deewj (efce$eeJe©Ceew) pees meye peerJeeW keÀe yeeefnj keÀe ÒeeCe Deewj
peerJeeW kesÀ Mejerj ceW jnves Jeeuee GoeveJee³eg nw, Jes (Je=äîee) Meg× peue keÀer Je<ee& mes (lJee) pees mebmeej met³³e& kesÀ ÒekeÀeMe
Deewj Yetefce ceW efmLele nw, GmekeÀer (DeJeleeced) j#ee keÀjles nQ~ pewmes (Je³eë) He#eer DeHeves-DeHeves efþkeÀeveeW keÀes j®eles Deewj
(J³evleg) ´HHâQHVOHVQ4-HZPHV*YHÏYRH:PHV (efjneCeeë) Hetpeve keÀjves Jeeues nce ueesie (lJee) Gme ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjles
nQ Deewj pees ³e%e ceW nJeve keÀer Deengefle (He=eqMveë) Devleefj#e ceW efmLej Deewj (JeMee) MeesefYele (YetlJee) neskeÀj (ce©leeced)
HeJeveeW kesÀ mebie mes (efoJeced) met³³e& kesÀ ÒekeÀeMe keÀes (ie®í) ´HHâQHVOHHUQZ-HQ(leleë) JeneB mes (veë) nce ueesieeW kesÀ megKe
kesÀ efue³es (Je=efäced) Je<ee& keÀes (DeeJen) De®ís ÒekeÀej Je<ee&leer nw, Gme Je<ee& keÀe peue (He=<eleerë) veeæ[er Deewj veefo³eeW keÀes
´HHâQHVOHHQZaHISHPHNH¢HM&HHQ'HHTLYH(®e#eg<Heeë) ves$eeW keÀer j#ee keÀjves Jeeuee (Deefme) nw, Fmemes (ces) nceejs (®e#egë)
ves$eeW kesÀ yeeefnjues Yeerlejues efJe%eeve keÀer (Heeefn) j#ee keÀjlee nw¤16¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e FH: XHJâHV+HFHHXHHM QZa FHYHJH XHHVLH HH FH: SHHV 'HHQJHOI H RVOHV Q4 -HQ -HHHJ NHV¢ PHH/H
cesIeceC[ue ceW peekeÀj met³³e& mes eEKe®es ngS peue keÀes Meg× keÀjleer nw, efHeÀj JeneB mes Jen peue He=efLeJeer ceW DeekeÀj Dees<eefOe³eeW
keÀes Hegä keÀjlee nw~ Jen GkeÌle Deengefle Jesocev$eeW mes ner keÀjveer ®eeefn³es, keÌ³eeWefkeÀ GmekesÀ HeÀue keÀes peeveves ceW efvel³e Þe×e
GlHeVe nesJes~ pees ³en Deeqive met³³e&ªHe neskeÀj meye keÀes ÒekeÀeefMele keÀjlee nw, Fmeer mes meye ¢efäJ³eJenej keÀer Heeuevee nesleer
nw~ ³es pees Jemeg Deeefo osJe keÀneles nQ, Fvemes efJeÐee kesÀ GHekeÀejHetJe&keÀ ogä iegCe Deewj ogä ÒeeefCe³eeW keÀes efvel³e efveJeejCe
keÀjvee ®eeefn³es, ³ener meye keÀe Hetpeve DeLee&led melkeÀej nw~
pees HetJe& cev$e ceW keÀne Lee, GmekeÀe Fmemes efJeMes<elee keÀjkesÀ ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤16¤
³eb HeefjefOeefcel³em³e $eÝef<eoxJeueë~ DeeqiveoxJelee~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
meesçeqiveë keÀer¢Me Fl³egHeefoM³eles¤
GkeÌle Deeqive kewÀmee nw, pees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
³e HeäHIMlH(2H+H1H 2HäO/HH1ç'HLYHVäRV-H+H1HI&HHI<HäLHJÉ ¡HFHHäYHÍa
OHEOHäçSNlecevegÉ SHHVH<HMHFHV1HFHV¬-HRä+HHV1OHHHäOHHç'H1LYHVÍHI´H1HE+HH/HHVäç+HHU{OHFHG
HFHGa +HäHIMlHI2HFHGa +HHIMla 'H2HäO/HHÍa 'HLYHVäa RV1-H1a +H1HI&HHI<H1HIMHIOHä +HNeI&HÉHI<Häë~ iegÉ¡HFHHäYHÍa OHFHGa OHV1a 61OHFHGa 'HYHJäa
SHHVHäFHGa<H1MH1HIFH1a61HÍaFHHa)OHGaO-HOHGa'H1+H1aHV1OHHHäOHZa'H1LYHVÍaHI´H1HFHGa+HH/HäÍa'H+HHUäOHFHG
HeoeLe&ë-(³eced) SleodiegCeefJeefMeäced (HeefjefOeced) Heefjleë meJe&lees Oeer³eles ³eeqmceBmleced (He³³e&OelLeeë) meJe&lees oOeeefce
oOeeefle Jee~ De$e ue[Lex ue*d, He#es J³el³e³e½e (Deives) meJe&$e J³eeHekesÀéej! Yeewelf ekeÀes Jee (osJeHeefCeefYeë) osJeeveeb
efoJ³eiegCeJeleeceeqiveHe=efLeJ³eeoerveeb efJeog<eeb Jee HeCe³ees J³eJenejeë mlegle³e½e leeefYeë (ieg¿eceeveë) mec³ekedÀ efJe´³eceeCeë (leced)
HeefjefOeced (les) leJe (Sleced) ³eLeeskeÌleced (Deveg) He½eeoLex~ DeeqvJeefle mee¢M³eeHejYeeJeb Òeen (efve©01.3) (pees<eced)
peg<³eles Òeerl³ee mesJ³eles leced (Yejeefce) Oeej³eeefce (S<eë) HeefjefOejnb Jee (cee) Òeefle<esOes (Fled) SJe (lJeled) Devle³ee&ecf evees
peieoeréejeled lemceeoivesJee& (DeHe) otjeLex (®esle³eelew) ®esle³esled~ ef®eleer meb%eeves Fefle C³evlem³e uesìë ÒeLeceHeg©<em³ewkeÀJe®eves
Òe³eesieesç³eced (Deivesë) peieoeréejm³e Yeewelf ekeÀm³e Jee (efÒe³eced) Òeerelf epevekeÀced (HeeLeë) Heeefle Mejerjceelceeveb ®e ³esve
leÊeoVeced~ DeVes ®e (GCee04.204) Devesve HeelesjVesçmegved Òel³e³eë, Leg[eiece½e (DeHeerleced) DeefHe meb³eesies~ DeHeerefle mebmeie¥
Òeen (efve©01.3) Fleb ´HHâFHGDe³eb cev$eë (Mele0(1.8.3.22) J³eeK³eeleë¤17¤
DevJe³eë-ns Deives peieoeréej! S<e osJeHeefCeefYeieg&¿eceevemlJeb ³ecesleb pees<eb HeefjeEOe He³³e&OelLeeë meJe&lees oOeeefme
leefceled lJeecencevegYejeefce~ Denb lJee ceeHe®esle³eelew keÀoeef®eefÜ©×es cee YeJes³eced~ ce³ee leJeeivesë me=äew ³eled efÒe³eb HeeLeesçHeerleb
lemceeonb cee keÀoeef®eleHe®esle³eelew~ Fl³eskeÀë¤
ns peieoeréej! les leJe me=äew ³eesç³eb osJeHeefCeefYeieg&¿eceeve S<eesçeqive³e¥ HeefjeEOe pees<eb He³³e&OelLeeë meJe&lees oOeeefle,
leefceÊecencevegYejeefce, lemceeled keÀoeef®evceeçHe®esle³eelew ce³ee ³eom³eeivesë efÒe³eb HeeLeesçHeerleb leonb pees<eb efvel³ecevegYejeceerelf e
efÜleer³eë¤17¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ meJezce&veg<³ew³e&ë ÒeefleJemleg<eg J³eeHekeÀlJesve OeejkeÀes efJeÜefÓë mleesleJ³eë mebÒeerl³ee
efvel³ecevegmesJeveer³eë~ ³elemleoe%eeHeeuevesve efÒe³eb megKeb ÒeeHveg³egë~ meesç³eceeréejsCe ÒekeÀeMeoenJesieiegCeeefomeefnlees
cetÊe&êJ³eevegieleesçiveer jef®elemlemceevceveg<³ewë keÀueekeÀewMeueeefo<eg Òe³eesefpeleeoivesJ³e&Jenejeë mebmeeOeveer³eeë, ³eleë megKeeefve
efmeO³es³egë~ ³elHetJexCe cev$esCe Je=äîeeefomeeOekeÀlJecegÊebÀ lem³eevesve J³eeHekeÀlJeb ÒekeÀeefMeleefceefle mebieefleë¤17¤

HeoeLe&ë-ns (Deives) meJe&$e J³eeHekeÀ F&éej! DeeHe (osJeHeefCeefYeë) efoJ³e iegCe Jeeues efJeÜeveeW keÀer mlegelf e³eeW mes
(ieg¿eceeveë) 'HÏHU ´HNH¢HM'H+HYHV LHJ&HH: NHV¢-H&H YHNH¢HV ´HHâQHVOHV QJ6(³eced) Gve iegCeeW kesÀ DevegketÀue (pees<eced) Òeerelf e mes
mesJeve kesÀ ³eesi³e (HeefjefOeced) ÒeYeglee keÀes (He³³e&OelLeeë) efvejvlej OeejCe keÀjles nQ, (leced) Gme DeeHekeÀes (Fled) ner (S<eë)
ceQ (DevegYejeefce) DeHeves Ëo³e ceW OeejCe keÀjlee ntb leLee ceQ (lJeled) DeeHe mes (cee) (DeHe®esle³eelew) keÀYeer ÒeefleketÀue ve nesTB
Deewj (Deivesë) ns peieoeréej! DeeHe keÀer me=efä ceW pees ceQves (efÒe³eced) Òeerefle yeæ{eves Deewj (HeeLeë) Mejerj keÀer j#ee keÀjves
Jeeuee DeVe (DeHeerleced) Hee³ee nw, Gmemes Yeer keÀYeer (cee) (DeHe®esle³eelew) ÒeefleketÀue ve nesTB¤1¤
ns peieoeréej! (les) DeeHekeÀer me=eäf ceW (S<eë) ³en (Deives) YeeweflekeÀ Deeqive (osJeHeefCeefYeë) efoJ³e iegCe Jeeues
He=efLeJ³eeefo HeoeLeeX kesÀ J³eJenejeW mes (ieg¿eceeveë) De®íer ÒekeÀej mJeerkeÀej efkeÀ³ee ngDee (³eced) efpeme (HeefjefOeced) efJeÐeeefo
iegCeeW mes OeejCe (pees<eced) Deewj Òeerefle keÀjves ³eesi³e keÀce& keÀes (He³³e&OelLeeë) meye ÒekeÀej mes OeejCe keÀjlee nw (leefceled) Gmeer
keÀes ceQ (DevegYejeefce) GmekesÀ Heerís mJeerkeÀej keÀjlee ntb Deewj Gme mes keÀYeer (cee) (DeHe®esle³eelew) ÒeefleketÀue veneR neslee ntb
leLee ceQves pees (Deivesë) Fme Deeqive kesÀ mecyevOe mes (efÒe³eced) Òeerefle osves Deewj (HeeLeë) Mejerj keÀer j#ee keÀjves Jeeuee DeVe
(DeHeerleced) ûenCe efkeÀ³ee nw, GmekeÀes ceQ (pees<eced) Del³evle Òeerefle kesÀ meeLe efvel³e (DevegYejeefce) ¬eÀce mes Heelee
ntb¤2¤17¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ Heefnues DevJe³e ceW Deeqive Meyo mes peieoeréej keÀe ûenCe Deewj otmejs ceW
Yeewelf ekeÀ Deeqive keÀe nw~ pees Òeefle Jemleg ceW J³eeHekeÀ nesves mes meye HeoeLeeX keÀe OeejCe keÀjves Jeeuee Deewj efJeÜeveeW kesÀ mlegelf e
keÀjves ³eesi³e F&éej nw, GmekeÀer meye ceveg<³eeW keÀes Òeerefle kesÀ meeLe efvel³e mesJee keÀjveer ®eeefn³es~ pees ceveg<³e GmekeÀer Dee%ee
HIYHOH+HHXHOHVQ4-HVHI´HHPHJ.HNH¢HV´HHâQHVOHVQ4OH/HHSHHVHQ) ËHMYHV´HNH¢H0HRHQ'HHZM-HVLH'HHHIRLHJ&H Jeeuee cetefle&ceeved
+HRH/HH;NH¢HV´HHâQHVYHV-HHXHH'HHTLYHMHHQZ*PHPHV<HHUFHYHJHH:NH¢HVHIH¢HHNH¢HUNHJ¢0HXHOHHNHV¢¾HMH*¬HFH-GÊece J³eJenej
efme× keÀjves ®eeefn³eW, efpememes efkeÀ GÊece-GÊece megKe efme× nesJebs~ pees HetJe& cev$e mes Je=eäf Deeefo HeoeLeeX keÀe meeOekeÀ keÀne
nw, GmekeÀe Fme cev$e mes J³eeHekeÀlJe ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤17¤
mebñeJesl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ mJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
me ³e%eë keÀLeb efkeÀceLe&áe keÀÊe&J³e Fl³egHeefoM³eles¤
Jen ³e%e kewÀmes Deewj efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es keÀjvee ®eeefn³es, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw¤
PH1jÓH1-H<HHäLHHP/HV1HH\HÉQYOHäÍ´HPOHMVláHÍ+HäHIMl2HVHHäHRV1-HHÍa
FNFHHE-HHHäFH1HI<HHI-HËHVäLHÉ&HYOHäçDeeNPH²HH1HTPFHYHG\H1HIQ HIHäFHHRH2-H1j mJeeneN Jeeìd¤18¤
PH1jÓH1-H<HHäLHHÍaP/H1a)1HHa\HÉQYOHäÍa´H1POHMVláHÍa+H1HIMl2HVHHäÍaH1aRV1-HHÍa)1FHHFHGa-HHHäFHGa'H1HI<HaHI-HËHVäaLHÉ&HYOHäÍa
'HH1PH²Häa'H1HTPFHYHGa\H1HIQ HIHäaFHH1R1H12-H1FHGaP-HHQHäa-HHÎG
HeoeLe&ë-(mebñeJeYeeieeë) mec³ekedÀ ñet³evles ³es les mebñeJeeë~ Yep³evles ³es les Yeeieeë~ mebñeJee Yeeiee ³es<eeb les (mLe)
YeJele (F<ee) F<³eles %ee³eles ³esve leefoìd %eeveced~ F<e ieleeefJel³em³e efkeÌJeyevlem³e ªHeced~ ke=Àlees yengueced #Deäe03.3.113
Yee0Jee0% Fefle keÀjCes efkeÌJeHed (ye=nvleë) JeOe&ceevee JeOe&³evle½e (Òemlejsÿeë) MegYes v³ee³eefJeÐeemeves efleÿefvle les~ lelHeg©<es
ke=Àefle yengueced (Deäe06.3.14) )HIOH PHâPHH 'HXHJNHG¢ (HeefjOes³eeë) Heefjleë meJe&lees Oeelegb OeeHeef³elegcene&ë (®e)
meceg÷³eeLex (osJeeë) efJeÜebmees efoJ³eeë HeoeLee& Jee (Fceeced) Òel³e#eeced (Jee®eced) Je®eefvle Jee®e³eefvle meJee& efJeÐee ³e³ee
leeced~ mel³eue#eCeeb Jeso®elegä³eerced~ Jeeefieefle Heoveecemeg Heefþleced (efveIeb05.5) (DeefYe) DeYeerl³eeefYecegK³eb Òeen
(efve©01.3) (efJeMJes) meJex (ie=Cevleë) mlegJevle GHeefoMevlees Jee (DeemeÐe) mecevleeod efJe%ee³e efmLelJee Jee~ (Deeqmceved)
´HOHH´HHâV(yeefn&ef<e) ye=bnvleV-H2H HYOHVHVYHOHRG\HHIQ HH YHE´HHâENH¢FH NH¢H&>E-HHOHHTPFHYHG (ceeo³eOJeced) n<e&³eOJeced (mJeene)
meg Deensl³eeqmceVeLex (Jeeìd) Jenefvle megKeeefve ³e³ee ef¬eÀ³e³ee mee Jeeìd efveHeeleesç³eced~ De³eb cev$eë (Mele0(1.8.3.23-
26) J³eeK³eeleë¤18¤
DevJe³eë-ns ye=nvleë Òemlejsÿeë HeefjOes³eeë osJee efJeÜebmees ³et³eefceceeb Jee®eceefYeie=Cevle F<ee mebñeJeYeeiee mLe YeJele
mJeeneJee[emeeÐeeeqmceved yeefn&ef<e ceeo³eOJecev³eevesleuue#eCeeved ceveg<³eeved ke=ÀlJee n<e&³ele ®ewJeceeqmceved yeefn&ef<e Fceeb
Jee®eceefYeie=CeefÓ³eg&<ceeefYeefj<ee mJeene Jee[emeeÐe Òemlejsÿe efJeéesosJeeë meJex efJeÜebmeë meoe HeefjOes³eeë~ leeved ÒeeH³e ®eeeqmceved
yeefn&ef<e ceeo³eOJeced¤18¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%eeHe³eefle ³es ceveg<³ee Oeeefce&keÀeë Heg©<eeefLe&vees JesoefJeÐeeÒe®eejs GÊeces J³eJenejs ®e efvel³eb JeÊe&vles
les<eecesJe ye=nefvle megKeeefve YeJeefvle~ ³eew HetJe&eqmceved cev$esçeqiveMeyosveséejYeeweflekeÀeLee&JegkeÌleeJevesve le³eesë mekeÀeMeeoer¢Mee
GHekeÀeje ûee¿ee Fl³eg®³eles¤18¤
HeoeLe&ë-ns (ye=nvleë) Je=ef¹NH¢HV ´HHâQHVYHV (Òemlejsÿeë) GÊece v³ee³e efJeÐeeªHeer Deemeve ceW efmLele nesves Jeeues
(HeefjOes³eeë) meye ÒekeÀej mes OeejCeeJeleer yege× f ³egkeÌle (®e) Deewj (Fceeced) Fme Òel³e#e (Jee®eced) ®eej JesoeW keÀer JeeCeer keÀe
GHeosMe keÀjves Jeeues (osJeeë) efJeÜevees! legce (F<ee) DeHeves %eeve mes (mebñeJeYeeieeë) Ie=leeefo HeoeLeeX kesÀ nesce ceW íes[ æ ves
Jeeues (mLe) nesDees leLee (mJeene) De®ís-De®ís Je®eveeW mes (Jeeìd) ´HHâQHVYHV 'HHZMPHJ.H\HÈ^HYHV -HHXHHU HIH¢HHNH¢HV ´HHâ
neskeÀj (Deeqmceved) Òel³e#e (yeefn&ef<e) %eeve Deewj keÀce&keÀeC[ ceW (ceeo³eOJeced) Deeveefvole nesDees, Jewmes ner DeewjeW keÀes Yeer
Deeveefvole keÀjes~ Fme ÒekeÀej GkeÌle %eeve keÀes keÀce&keÀeC[ ceW GkeÌle JesoJeeCeer keÀer ÒeMebmee keÀjles ngS legce ueesie DeHeves efJe®eej
PHV *¬HFHHHYHNH¢HV ´HHâQHVYHV -HHXHHU HIH¢HHNH¢HV ´HHâQHVNH¢M(ye=nvleë) yeæ{ves Deewj (Òemlejsÿeë) GÊece keÀeceeW ceW efmLele
nesves Jeeues (efJeées) meye (osJeeë) GÊece-GÊece HeoeLe& (HeefjOes³eeë) OeejCe keÀjes Jee DeewjeW keÀes OeejCe keÀjeDees Deewj
GvekeÀer mene³elee mes GkeÌle %eeve Jee keÀce&keÀeC[ ceW meoe (ceeo³eOJeced) nef<e&le nesDees¤18¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%ee oslee nw efkeÀ pees Oeeefce&keÀ Heg©<eeLeea JesoefJeÐee kesÀ Òe®eej Jee GÊece J³eJenej ceW JeÊe&ceeve nQ,
GvneR keÀes yeæ[-s yeæ[s megKe nesles nQ~ pees HetJe& cev$e ceW F&éej Deewj Yeewelf ekeÀ DeLe& keÀns nQ, Gvemes Ssmes -Ssmes GHekeÀej uesvee
®eeefnS mees Fme cev$e ceW keÀne nw¤18¤
Ie=lee®eer mLe Fl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveJee³et osJeles~ YegefjkedÀ HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLeesÊesÀve ³e%esve eEkeÀ YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
Deye GkeÌle ³e%e mes keÌ³ee neslee nw, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw¤
Ie=Élee®eerä P/HHV12HJHH]{+HHOHj megÉFYHVP/HäÍPHJÉFYHVFHHä2H¬HFHGa
H1HYHFHäHOH1ç*+HäHHN%em³HäHI0H1-HVPHHIYOHäáP-H1HIP-HnäsN cesN PHEHIOHäáP-H
Ie=ÉOHHHHUäaP/H1Ía2HJHH]{a+HH1OH1FHGaPHJÉcves~ mLeNë~ megÉFYHVaFHH1a2H1¬H1FHGaHHäaYHFHäÍaH1aOHV1a*+HäaH1aH1HPHäaHI0H-HVäa

PHFHGaHIOH1á1P-H1aHTP-HÆV1)HIOHäPHJÉ)äÆVaFHV1ameced~ efleNÿNmJeN¤19¤
HeoeLe&ë-(Ie=lee®eer) Ie=lecegokeÀceáele Fefle Ie=lee®eer DeeqiveJee³JeesOee&jCeekeÀ<e&Ceef¬eÀ³es~ De$e HetJe&meJeCee&osMeë
Ie=leefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced (efveIeb01.12) (mLeë) mleë~ De$e meJe&$e Heg©<eJ³el³e³eë (Oeg³³eez) Oegjb ³e%em³eeûeb cegK³ee²b
Jenlemleew~ De$e Oegjes ³e[d{keÀew (Deäe04.4.77) Fefle ³eled Òel³e³eë (Heeleced) j#eleë (megcves) megKekeÀeefjkesÀ GÊesÀ ef¬eÀ³es~
megcveefceefle megKeveecemeg Heefþleced (efveIeb03.6) (mLeë) YeJeleë (megcves) Del³eglke=Àäs megKes (cee) ceeb ³e%eevegÿeleejced
(OeÊeced) Oeej³eleë~ (³e%e) Fp³eles meJezpe&vewë me ³e%e F&éejmlelmecyeg×ew, ef¬eÀ³eemeeO³ees Jee, De$eevl³es He#es megHeeb meguegkedÀ
#Deäe07.1.39% Fefle meesueg&kedÀ (veceë) veceéYr eeJeeLex (®e) meceg÷³es (les) legY³eb lem³e Jee (GHe) meeceerH³es ef¬eÀ³ee³eesies~
GHesl³egHepeveb Òeen (efve©01.3) (®e) He½eeoLex (³e%em³e) %eeveef¬eÀ³eeY³eecevegÿs³em³e (efMeJes) keÀu³eeCemeeefOekesÀ¤
meJe&evf eIe=<Je0 (GCee01.153) Fl³e³eb efme×ë (mebefleÿmJe) mebefleÿles~ De$e ue[Lex ueesìd (eqmJeäs) MeesYeveefceäb ³eeY³eeb les
(ces) cece (mebefleÿmJe) megÿgmeeOeves efmLejes YeJe, mebelf eÿes Jee¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.8.3.27) J³eeK³eeleë¤19¤
DevJe³eë-³eeJeeqiveJee³et ³e%em³e Oeg³³ex megcves mLees Ie=lee®eer mLeë meJe¥ peieled Heeleb j#elemleew ce³ee mec³ekedÀ
Òe³eesefpeleew megcves megKes cee ceeb OeÊeb Oeej³eleë~ ³e%ees vece½e ³es ³eLee les leJe efMeJes GHemebefleÿsles ces ceceeH³esles leLewJe
mebefleÿsleeced~ lemceeod ³eLeenb lem³e ³e%em³eevegÿeves mebefleÿs leLee lJeceH³e$e mebefleÿmJe~ ³eLeeçnb ³e%ecevegÿe³e megKes mebefleÿs
leLee lJeceefHe le$e mebefleÿmJe¤19¤
YeeJeeLe&ë-'HHXHJâHV+HFHHXHHMÍa) ËHMHVÉHI<H-HRHIOHQV FHYHJHHHWHFHVOHHHVMPHÏVRNH¢2HHMNH¢HHVSH LHO+HHXHYHQVO-HHVÍ
megKekeÀeefjCeesë ef¬eÀ³eekeÀeC[m³e efveefceÊe³eesªOJe&efle³³e&iieceveMeerue³eesjeqiveJee³Jeesë mekeÀeMeeled keÀe³³ee&efCe meeefOelJee megKes<eg
mebefmLeeEle kegÀ©le, ceoe%eeHeeueveb ceeb ®e meleleb vecemkegÀ©le~ HetJe&cev$eesÊewÀ©HekeÀejwë Hejceb megKeb YeJeleerl³evesveeskeÌleefceefle¤19¤
HeoeLe&ë-pees Deeqive Deewj Jee³eg (Oeg³³eex) HHNHV¢FHJ.H'HNH¢HV´HHâNH¢MHYHV-HHXHV(®e) Deewj (megcves) megKeªHe
(mLe) nQ leLee (Ie=lee®eer) SHXHNH¢HV´HHâNH¢MHYHV-HHXHHUHIH¢HH'HH:NH¢HVNH¢MHYHVQHMV(mLeë) nQ Deewj meye peieled keÀes (Heeleced)
Heeueles nQ, Jes cegPe mes De®íer ÒekeÀej GÊece-GÊece ef¬eÀ³ee-kegÀMeuelee ceW ³egkeÌle ngS (cee) cegPes, ³e%e keÀjeves Jeeues keÀes
(megcves) megKe ceW (OeÊeced) mLeeHeve keÀjles nQ~ pewmes ³en (³e%e) peieoeréej (®e) Deewj (veceë) vece´ nesvee (les) lesjs efue³es
(efMeJes) keÀu³eeCe ceW (GHemebefleÿmJe) meceerHe efmLele nesles nQ, Jes Jewmes ner (ces) cesjs efue³es Yeer efmLele nesles nQ, Fme keÀejCe
pewmes ceQ (³e%em³e) ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjkesÀ (megcves) megKe ceW efmLele neslee ntb, Jewmes legce Yeer Gme ceW (mebefleÿmJe) efmLele
nesDees¤19¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: XHJâHV+HFHHXHHMQZa) ËHMNH¢QOHHQZ HINH¢QV FHYHJHHVMPHNHV¢+HMFHH&HJ NH¢MYHVSHLHOHG NHV¢
Heeueve kesÀ efveefceÊe megKe keÀjves, ef¬eÀ³eekeÀeC[ kesÀ nsleg Deewj THej keÀes leLee ìsæ{s Jee metOes peeves Jeeues Deeqive Deewj Jee³eg kesÀ
iegCeeW mes keÀe³³eeX keÀes efme× keÀjes~ Fme mes legce ueesie megKeeW ceW De®íer ÒekeÀej efmLej nes leLee cesjer Dee%ee Heeuees Deewj cegPe
keÀes ner yeej-yeej vecemkeÀej keÀjes¤19¤
DeivesçoyOee³ees Fl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqivemejmJel³eew osJeles~ Yegefjiyeéïeeref$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
DeLe meesçeqiveë keÀer¢Meë efkeÀceLe&ë ÒeeLe&veer³e½esl³egHeefoM³eles¤

GkeÌle Deeqive kewÀmee Deewj keÌ³eeW ÒeeLe&vee keÀjves ³eesi³e nw, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw¤
DeivesäÉR\2HHHHVÉ0HHUOHFH+HH1HIQFHHä HIR1²HHVÍ+HH1HIQ´HHIPHäOHZ +HH1HIQRJHIM ääîew HeeNefn ogjäHNv³eeç'HäHI-H1HE
YHäÍ HI+H1OHJE NHä¢&HJa PHJÉHRH1 HHVYHHZ1 P-HHQH1 -HH>1LYHHVä PHE-HV10H+HäOHHV1 P-HHQH1 PHMäP-HOHZ H0HHV<H1HILHYHZ1
P-HHQHä
DeiveVäa'H1R1\2HH1HHV1É)OHäR\2HÉ'HH1HHVa'H10HHU1OH1FH1a'H1HI0H1OH1FHVOHäHI0HÉOHFHa+HH1HIQaFHH1aHIR1²HHVÍa+HH1HIQa´HHIPHäOHH1 )HIOH1
´HÉHIPHäOHZa +HH1HIQa RJHIMäÆÐHH1 )HIOH1 RJÍÉ)äÆÐHZa +HH1HIQa RJÉMlH1YHH )HIOHä RJÍÉ'HH1YHZäa 'H1HI-H1HFHGa YeNë~ efHeNlegced~ ke=ÀÉCegÉ~ megÉHRHäa
megÉPHRVHIOHä PHJÉÉPHRHäaHHVYHHZäaP-HHQHäa-HHÎGa'H1LYHHVäaPHE1-HV10H+HäOHH1 )HIOHä PHE-HV10HÉ+HäOHHVaP-HHQHäaPHMäP-HOHZaH10HHV1<H1HILHYHH1 )HIOHä
H0HÍÉ<H1HILHYHZäaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Deives) peieoeréej! YeeweflekeÀes Jee (DeoyOee³ees) DeoyOeceeEnefmelecee³eg³e&mceeled lelmebyeg×ew, DeoyOee³egJee&~
(DeMeerlece) DeMvegles J³eeHveesefle ®eje®ejb ³e%eb meesçefleMeef³elemlelmebyeg×ew~ me Jee~ Dev³es<eeceefHe ¢M³eles #Deäe06.3.137%
Fefle oerIe&ë (Heeefn) j#e Heeefle Jee (cee) ceeced (efoÐeesë) DeefleogëKeeled~ efoJeg Oeeleesë kegÀYe´&½e (GCee01.22) Fefle
®ekeÀejsCe kegÀÒel³e³ees yeenguekeÀeod JekeÀejueesHe½e (Heeefn) j#e j#eefle Jee (Òeefmel³ew) Òeke=Àäe ®eemeew efmeefleye&vOeveb ³em³ee
lem³eeë~ De$e Heáec³eLex ®elegLeea (Heeefn) Heeefle Jee (ogefjäîew) ogäe Fefä³e&peveb ³em³eeb lem³eeë~ De$e Heáec³eLex ®elegLeea~
(Heeefn) Heeefle Jee~ (ogjëv³ew) ogäe Deëveer Deoveef¬eÀ³ee ³em³eeb lem³eeë~ De$eeefHe Heáec³eLex ®elegLeea (DeefJe<eced)
efJe<eeefooes<ejefnleced (veë) DemceekeÀced (efHelegced) DeVeced~ efHelegefjl³eVeveecemeg Heefþleced (efveIeb02.7) (ke=ÀCeg) kegÀ© keÀjesefle
Jee~ De$e meJe&$e He#es ue[Lex ueesìd (meg<eoe) megKesve meeroefvle ³em³eeb lem³eeced~ De$e megHeeb meguegkedÀ #Deäe07.1.39% Fefle
*së mLeeve DeekeÀejeosMeë (³eesveew) ³egJeefvle ³em³eeb mee ³eesevf eie=&nb pevceevlejb Jee lem³eeced~ ³eesefveefjefle ie=nveecemeg Heefþleced
(efveIeb03.4) (mJeene) meg Deeneve³ee mee (Jeeìd) ef¬eÀ³eeLex~ (Deive³es) Hejceséeje³e YeeweflekeÀe³e Jee (mebJesMeHele³es) mec³ekedÀ
efJeMeefvle ³es les He=eLf eJ³eeo³eë HeoeLee&mles<eeb Heefleë HeeuekeÀmlemcew (mJeene) megÿg Deengleb keÀjesefle ³em³eeb mee (mejmJel³ew)
mejefvle peeveefvle ³esve leled mejes %eeveb lelÒeMemleb efJeÐeles ³em³eeb Jeeef®e lem³ew~ mejmJeleerefle Jee*dveecemeg Heefþleced
(efveIeb01.11) (³eMeesYeefiev³ew) ³eMeebefme mel³eJe®eveeoerevf e keÀcee&eCf e Yeefpelegb Meerueb ³em³eemlem³ew (mJeene) mJekeÀer³eb HeoeLe¥
Òel³een ³em³eeb ef¬eÀ³ee³eeb mee¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.7.3.19-20) J³eeK³eeleë¤20¤
DevJe³eë-ns DeoyOee³eesçMeerleceeives peieoeréej! lJeb ³e%eb ogejf äîew Heeefn~ ceeb efoÐeesë Òeceeoeod ogëKeeled Heeefn,
Òeefmel³ew Heeefn, ogjëv³ew Heeefn, veesçmceekeÀceefJe<eb efHelebg ke=ÀCeg veesçmceeved meg<eoe³eeb ³eesveew mJeene Jeeìd meefl¬eÀ³ee³eeb ®e ke=ÀCeg,
Je³eb ³eMeesYeefiev³ew mJeene mejmJel³ew mebJesMeHele³esçive³es legY³eb mJeene vece½e efvel³eb kegÀce& Fl³eskeÀë¤
ns peieoeréej! ³eesç³eb YeJeleeçoyOee³egjMeerleceeseqiveefve&efce&leë me ³e%eb ogejf äîeeë Heeefle~ ceeb efoÐeesë Heeefle~ Òeefmel³eeë
Heeefle~ ogjëv³eeë Heeefle~ veesçmceekeÀceefJe<eb efHelegb keÀjesefle, meg<eoe³eeb ³eesveew mJeene Jeeìd meefl¬eÀ³ee³eeb ®e nslegjefmle Je³eb lemcew
mebJesMeHele³esçive³es mJeene, ³eMeesYeefiev³ew mejmJel³ew mJeene kegÀce& Fefle efÜleer³eë¤20¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ ceveg<³ewë meJe&Lee meJe&mceeod ogëKeeod j#ekeÀ GÊecepevceefveefceÊekeÀcee&%eeHekeÀ
GÊeceYeesieÒeoelee peieoeréejesçefmle, me SJe meoe mesJeveer³eë~ lesve mJeme=äew met³³e&eJf eÐeglÒel³e#eªHesCe ³eesç³eceeqiveë
ÒekeÀeefMeleë, meesçefHe mec³ekedÀ efJeÐeesHekeÀejs meb³eesepf eleë meved meJe&Lee j#eCeesÊeceYeesienslegYe&Jeefle~ ³e³ee keÀerelf e&nslegYetle³ee
mel³eue#eCe³ee JesoªHe³ee Jee®eesÊeceeefve pevceeefve meJe&HeoeLexY³e Glke=Àäe efJeefJeOee efJeÐee ®e ÒekeÀeefMelee YeJeefle, mee meowJe
mJeerkeÀÊe&J³ee mJeerkeÀejef³eleJ³ee Jeself e~ De$e vecees ³e%e Fefle ®e HeoÜ³eb HetJe&mceevcev$eeoekeÀef<e&leced~ HetJe&cev$eeskeÌleeveeb
ceveg<³ewjvegefÿleeveeb keÀce&Ceeb HeÀuecevesveeskeÌleefceefle JesÐeced¤20¤
HeoeLe&ë-ns (DeoyOee³ees) efveefJe&Ive Dee³eg osves Jeeues (Deives) peieoeréej! DeeHe (DeMeerlece) ®eje®ej mebmeej ceW
J³eeHekeÀ ³e%e keÀes (ogefjäîew) ogä DeLee&led JesoefJe©× ³e%e mes (Heeefn) j#ee keÀerefpe³es (cee) cegPes (efoÐeesë) Deefle ogëKe mes
(Heeefn) ye®eeF³es leLee (Òeefmel³ew) Yeejer-Yeejer yevOeveeW mes (Heeefn) Deueie jefKe³es (ogjëv³ew) pees ogä Yeespeve keÀjvee nw,
Gme efJeHeefÊe mes (Heeefn) ye®eeF³es Deewj (veë) nceejs efue³es (DeefJe<eced) efJe<e Deeefo oes<ejefnle (efHelegced) DeVeeefo HeoeLe&
(ke=ÀCeg) GlHeVe keÀerepf e³es leLee (veë) nce ueesieeW keÀes (meg<eoe) megKe mes efmLejlee keÀes osves Jeeues (³eesveew) Iej ceW (mJeene)
(Jeeìd) JesoeskeÌle JeekeÌ³eeW mes efme× nesves Jeeueer GÊece ef¬eÀ³eeDeeW ceW efmLej (ke=ÀCeg) keÀerefpe³es, efpememes nce ueesie
(³eMeesYeefiev³ew) mel³eJe®eve Deeefo GÊece keÀceeX keÀe mesJeve keÀjves Jeeueer (mejmJel³ew) HeoeLeeX kesÀ ÒekeÀeefMele keÀjeves ceW GÊece
%eeve³egkeÌle JesoJeeCeer kesÀ efue³es (mJeene) Oev³eJeeo Jee (mebJesMeHele³es) De®íer ÒekeÀej efpeve He=efLeJ³eeefo ueeskeÀeW ceW ÒeJesMe
keÀjles nQ, GvekesÀ Heefle DeLee&led Heeueve keÀjvesnejs pees (Deive³es) DeeHe nQ, GvekesÀ efue³es (mJeene) Oev³eJeeo Deewj (veceë)
vecemkeÀej keÀjles nQ¤1¤
ns YeieJeved peieoeréej! DeeHeves pees ³en (DeoyOee³ees) efveefJe&Ive Dee³eg keÀe efveefceÊe (Deives) YeeweflekeÀ Deeqive yevee³ee
nw, Jen Yeer (DeMeerlece) meJe&$e J³eeHekeÀ ³e%e keÀes (ogefjäîew) ogä ³e%e mes (Heeefn) j#ee keÀjlee nw leLee (cee) cegPes
(efoÐeesë) Deefle ogëKeeW mes (Heeefn) ye®eelee nw (Òeefmel³ew) yeæ[s-yeæ[s oeefjêîe kesÀ yevOeveeW mes (Heeefn) ye®eelee nw leLee
(ogjëv³ew) ogä Yeespeve keÀjeves Jeeueer ef¬eÀ³eeDeeW mes (Heeefn) ye®eelee nw Deewj (veë) nceejs (efHelegced) DeVe Deeefo HeoeLe&
(DeefJe<eced) efJe<e Deeefo oes<ejefnle (ke=ÀCeg) keÀj oslee nw Jen (meg<eoe) megKe mes efmLeefle osves Jeeues (³eesveew) Iej DeLeJee
otmejs pevceeW ceW (mJeene) (Jeeìd) JesoeskeÌle JeekeÌ³eeW mes efme× nesves Jeeueer ef¬eÀ³eeDeeW keÀe nsleg nw, nce ueesie Gme
(mebJesMeHele³es) He=eLf eJ³eeefo ueeskeÀeW kesÀ Heeueves Jeeues (Deive³es) YeeweflekeÀ Deeqive keÀes ûenCe keÀjkesÀ (mJeene) nesce leLee GmekesÀ
meeLe (³eMeesYeefiev³ew) (mejmJel³ew) GkeÌle iegCe Jeeueer JesoJeeCeer keÀer ÒeHHIâ NHV¢ HIXHHV (mJeene) Hejceelcee keÀe Oev³eJeeo
keÀjles nQ¤20¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes pees meJe&J³eeHekeÀ meye ÒekeÀej mes j#ee keÀjves, GÊece pevce
osves, GÊece keÀce& keÀjeves Deewj GÊece efJeÐee Jee GÊece Yeesie osves Jeeuee peieoeréej nw, Gmeer keÀe mesJeve meoe keÀjvee ³eesi³e nw
leLee pees ³en DeHeveer me=efä ceW Hejceséej ves YeeweflekeÀ Deeqive, Òel³e#e met³³e&ueeskeÀ Deewj efyepegueer ªHe mes ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw
Jen Yeer De®íer ÒekeÀej efJeÐee mes GHekeÀej uesves ceW meb³egkeÌle efkeÀ³ee ngDee meye ÒekeÀej mes j#ee Deewj GÊece Yeesie keÀe nsleg neslee
nw~ efpemekeÀer keÀerelf e& kesÀ efveefceÊe mel³eue#eCe³egkeÌle JesoJeeCeer mes GÊece pevce DeLeJee meye HeoeLeeX mes De®íer-De®íer efJeÐee
ÒekeÀeefMele nesleer nQ~ Jes meye efJeÜeveeW kesÀ mJeerkeÀej keÀjves ³eesi³e nQ~ Fme cev$e ceW (veceë) Deewj (³e%e) ³es oesveeW Heo HetJe&
cev$e mes efue³es nQ¤20¤
Jesoesçmeerl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleos&Jelee~ Yegefjiyeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
me peieoeréejë keÀer¢Meesçmleerl³egHeefoM³eles¤
mees peieoeréej kewÀmee nw~ mees Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
JesNoesnÉHIPH1HVYH1O-HERVä-H-HVRRV1-HV<HHVä-HV1RHVÉ<Hä-H1POHVYH1FH¡H-HV1RHV<HWHHäÍa
RV-HHäLHHOHJHI-HRHVLHH1OHJEHI-H1¬-HHLHH1OHJHIFHäOHaFHYHäPHP+HOHç)1FHERVä-HH1HjP-HHQHÉ -HHOHVä2HHÍ
-HV1RÍa'H1HIPH1aHVYHäaO-HFHGaRV1-H1a-HV1R1aRV1-HV<HäÍa-HV1RÍa'H<Hä-HÍaOHVYHäaFH¡HäFHGa-HV1R1Ía<HWÉHH1ÍaRV-HHäÍaLHH1OHJÉefJeNoN
)HIOHäLHHOHJÉHI-HRÍaLHH1OHJFHGaHI-H1¬-HHaLHH1OHJFHGa)1OH1aFHYHäPHÍa+H1OHV1a)1FHFHGaRV1-H1aH1HFHGaP-HHQHäa-HHOHVäa2HH1Í
HeoeLe&ë-(Jesoë) JesefÊe ®eje®ejb peieled me peieoeréejë~ efJeoefvle ³esve me $eÝiJesoeefoJee& (Deefme) YeJeefme Jee (³esve)
efJe%eevesve Jesosve Jee (lJeced) (osJe) MegYeiegCeoeleë (Jesoë) peeveeefme JeseÊf e Jee (osJesY³eë) efJeÜÓîeë (Jesoë) Jesoef³elee
(DeYeJeë) YeJeefme (lesve) efJe%eeveÒekeÀeMevesve (ce¿eced) efJe%eeveb efpe%eemeJes (Jesoë) %eeHekeÀë (Yet³eeë) (osJeeë) efJeÜebmeë
(ieelegefJeoë) ieer³eles mlet³elesçve³ee mee ieelegë mlegeflemlem³ee efJeoes JekeÌleejë~ keÀefceceefvepeefve0 (GCee01.73) Devesve
ieemlegleeefJem³emceeled legë Òel³e³eë (ieelegced) ieer³eles %ee³eles ³esve me ieelegJexomleced~ ieelegefjefle Heoveecemeg Heefþleced
(efveIeb04.1) Devesve %eeveeLeex ie=¿eles (efJeÊJee) ueyOJee (ieelegced) ieer³eles MeyÐeles ³emleb ³e%eced (Fle) ÒeeHvegle (cevemeë)
efJe%eevem³e (Heles) HeeuekeÀ (Fceced) Òel³e#ecevegeÿf lecevegÿeleJ³eb Jee (osJe) meJe&peielÒekeÀeMekeÀ (³e%eced) ef¬eÀ³eekeÀeC[pev³eb
mebmeejced (mJeene) megÿg Deengleb nefJeë keÀjesl³eve³ee mee (Jeeles) Jee³eew (Oeeë) OeeHe³e OeeHe³eefle Jee~ De$e meJe&$e He#eevlejs
J³el³e³esve ÒeLeceë~ yengueb ívom³eecee*d³eesiesçefHe #Deäe06.4.75% Fl³e[YeeJeë¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.9.2.21-
DevJe³eë-ns osJe peieoeréej! ³esve lJeb Jesoesçefme meJe¥ ®e Jeso, ³esve ®e lJeb osJesY³ees JesoesçYeJemlesve lJeb ce¿eceefHe
Jesoes Yet³eeë~ ns ieelegefJeoes osJee YeJevlees ³esve Jesosve meJee& efJeÐee efJeoefvle, ³esve ³et³eb ieelegb efJeÊJee ieelegefcele~ ns cevememHeles
osJe! lJeefceceb ³e%eb Jeeles Oeeë mJeene ns osJeemleefceceb cevememHeeEle HejceséejcesJe osJeb efvel³ecegHeemeerOJeced¤21¤
YeeJeeLe&ë-ns efJeÜebmees ceveg<³ee! ³et³eb ³esve meJe&Jes$ee JesoefJeÐee ÒekeÀeefMelee lecesJeesHeem³eb efJeefolJee
ef¬eÀ³eekeÀeC[cevegÿe³e meJe&efnleb mecHeeo³ele~ vewJe JesoefJe%eevesve le$eeskeÌleefJeOeeveevegketÀuem³eevegÿevesve ®e efJevee ceveg<³eeCeeb
keÀoeef®eled megKeb mecYeJeefle, JesoefJeÐe³ee meJe&meeef#eCeceeréejb osJeb meJe&lees J³eeHekebÀ celJewJe efvel³eb Oece&m³eevegÿeleejes
YeJeleself e¤21¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) MegYe iegCeeW kesÀ osvesnejs peieoeréej! (lJeced) DeeHe (Jesoë) ®eje®ej peieled kesÀ peeveves Jeeues
(Deefme) nQ, meye peieled keÀes (Jeso) peeveles nQ leLee (³esve) efpeme efJe%eeve Jee Jeso mes (osJesY³eë) efJeÜeveeW kesÀ efue³es (Jesoë)
HeoeLeeX kesÀ peeveves Jeeues (DeYeJeë) nesles nQ, (lesve) Gme efJe%eeve kesÀ ÒekeÀeMe mes DeeHe (ce¿eced) cesjs efue³es, pees efkeÀ ceQ
efJeMes<e %eeve keÀer F®íe keÀj jne ntb, (Jesoë) efJe%eeve osves Jeeues (Yet³eeë) ntefpe³es~ ns (ieelegefJeoë) mlegelf e kesÀ peeveves Jeeues
(osJeeë) efJeÜevees! efpeme Jeso mes ceveg<³e meye efJeÐeeDeeW keÀes peeveles nQ, Gmemes legce ueesie (ieelegced) efJeMes<e %eeve keÀes
(efJeÊJee) ´HHâQHVNH¢M(ieelegced) ÒeMebmee keÀjves ³eesi³e Jeso keÀes (Fle) ´HHâQHVaQV (cevememHeles) efJe%eeve mes Heeueve keÀjves
nejs (osJe) meJe&peieled ÒekeÀeMekeÀ Hejceséej DeeHe (Fceced) Òel³e#e Devegÿeve keÀjves ³eesi³e (³e%eced) ef¬eÀ³eekeÀeC[ mes efme×
nesves Jeeues ³e%eªHe mebmeej keÀes (mJeene) ef¬eÀ³ee kesÀ DevegketÀue (Jeeles) HeJeve kesÀ yeer®e (Oeeë) efmLele keÀerefpe³es~ ns efJeÜevees!
Gme efJe%eeve mes efJeMes<e %eeve osves Jeeues Hejceséej ner keÀer efvel³e GHeemevee keÀjes¤21¤
YeeJeeLe&ë-ns efJeÜeved ceveg<³ees! legce ueesieeW keÀes efpeme Jeso peeveves Jeeues Hejceséej ves JesoefJeÐee ÒekeÀeefMele keÀer nw,
GmekeÀer GHeemevee keÀjkesÀ Gmeer JesoefJeÐee keÀes peeve keÀj Deewj ef¬eÀ³eekeÀeC[ keÀe Devegÿeve keÀjkesÀ meye keÀe efnle mecHeeove
keÀjvee ®eeefn³es, keÌ³eeWefkeÀ JesoeW kesÀ efJe%eeve kesÀ efJevee leLee GmeceW pees-pees keÀns ngS keÀece nQ, GvekesÀ efkeÀ³es efJevee ceveg<³eeW keÀes
keÀYeer megKe veneR nes mekeÀlee~ legce ueesie JesoefJeÐee mes pees meye keÀe mee#eer F&éej osJe nw, Gme keÀes meye peien J³eeHekeÀ
ceevekesÀ efvel³e Oece& ceW jnes¤21¤
meb yeefn&efjl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efJejeìdef$eägHe ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Deiveew ngleb êJ³ecevleefj#emLeb YetlJee kesÀve ®ejleerl³egHeefoM³eles¤
³e%e ceW ®eæ{e ngDee HeoeLe& Devleefj#e ceW þnj keÀj efkeÀmekesÀ meeLe jnlee nw, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeMe
efkeÀ³ee nw¤
PHE\H1HIQ Mä GkeÌleHQ1HI-HHHä,HÉOHVYH1PHFHHäHIR1OHZ-H PHJäHI<HNë mecceN©efÓë~
PHHIFHYÌHVäHI-H1ËHRVä-HVHI<HM GkeÌleHEHIR1-HEYH<HHVäLHÏOHJÉ HOHGP-HHQHä
meced~ yeNefn¥ë~ DeN*dkeÌleH1FHGa Q1HI-HHHäa ,HÉOHVYHäa PHFHGa 'HH1HIR1OHZÍa -HPHJäHI<H1HIMHIOH1 -HPHJäÉHI<HÍa PHFHGa FH1HIµ1HIMHIOHä
FH1OHGÉHI<HäÍaPHFHGa)YÌäÍaHI-H1ËHRVä-HVHI<H1HIMHIOHäHI-H1ËHÉRVä-HVHI<HÍa'H1 GkeÌleH1FHGaHIR1-HFHGaYH<HäÍaLH1Ï1OHJÉaHOHGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(meced) SkeÀerYeeJes ef¬eÀ³ee³eesies (yeefn&ë) ye=nvles meJex HeoeLee& ³eeqmceved leovleefj#eced~
yeefn&efjl³evleefj#eveecemeg Heefþleced (efveIeb01.3) (De*keÌleeced) meb³eespe³eleg (nefJe<ee) neslegcen¥ Meg×b mebmke=Àleb nefJemlesve
(Ie=lesve) megievO³eeefoiegCe³egÊesÀveep³esve men (meced) meb³eesieeLex (Deeefol³ewë) ÜeoMeefYecee&mewë (JemegefYeë) Deiv³eeefoefYejäefYeë
(meced) efceÞeerYeeJes (ce©efÓë) Jee³egeJf eMes<ewë men (meced) cesueves (Fvêë) met³³e&ueeskeÀë (efJeéeosJesefYeë) mJekeÀer³ew jeqMceefYeë~
jMce³ees ¿em³e efJeéesosJeeë (Mele03.9.2.6) (De*ddkeÌleeced) ÒekeÀìb meb³eespe³eefle (efoJ³eced) efoefJe ÒekeÀeMes YeJeced~
ÐegÒeeieHeeiegokeÌÒeleer®ees ³eled (Deäe04.2.109) Fefle Mewef<ekeÀes ³eled~ (veYeë) peueced~ veYe Fl³egokeÀveecemeg Heefþleced
(efveIeb01.12) (ie®íleg) ie®íefle (³eled) ³eoe (mJeene) MeesYeveb nefJepeg&nesefle ³e³ee ef¬eÀ³e³ee mee¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1.7.3.29-31) J³eeK³eeleë¤22¤
DevJe³eë-ns ceveg<³e! YeJeeefveob ³eÐeoe nesleJ³eb êJ³eb nefJe<ee Ie=lesve men meb³egkeÌleb ke=ÀlJeeççefol³ewJe&megefYece&©efÓë
men megKeb mece*dkeÌleeced~ De³eefcevêes ³e%es mJeene ³elmegievO³eeefo êJ³e³egÊebÀ nefJeë mece*dkeÌleeced,
³elmebefceefÞeleweJf e&éeosJesefYeefo&J³eb veYeë mebie®íleg mec³ekedÀ ÒekeÀì³eefle¤22¤
YeeJeeLe&ë-³e%es mebMeesefOeleb ³e×efJejiveew Òeef#eH³eles leovleefj#es Jee³egpeuemet³³e&ekf eÀjCewë men JeÊe&ceeveefcelemlelees
ielJeeççkeÀeMemLeeved meJee&ved HeoeLee&ved efoJ³eeved ke=ÀlJee meleleb Òepeeë megKe³eefle lemceeled meJezce&veg<³ew©Êecemeeceûeîee Þesÿwë
meeOevewefkefJeOees ³e%ees efvel³ecevegÿs³e Fefle¤22¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e! legce (³eled) peye nJeve keÀjves ³eesi³e êJ³e keÀes (nefJe<ee) nesce keÀjves ³eesi³e (Ie=lesve) Ieer
Deeefo megieefvOe³egkeÌle HeoeLe& mes meb³egkeÌle keÀjkesÀ nJeve keÀjesies, leye Jen (Deeefol³ewë) yeejn cenerveeW (JemegefYeë) Deeqive Deeefo
DeeþeW efveJeeme kesÀ mLeeve Deewj (ce©efÓë) Òepee kesÀ peveeW kesÀ meeLe efceue kesÀ megKe keÀes (mece*dkeÌleeced) De®íer ÒekeÀej ÒekeÀeMe
keÀjsiee~ (Fvêë) met³³e&ueeskeÀ pees ³e%e ceW íesæ[e ngDee (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes megievO³eeefo HeoeLe&³egkeÌle nefJe (mebie®íleg)
HengB®eelee nw, Gmemes (meced) De®íer ÒekeÀej efceefÞele ngS (efJeéeosJesefceë) DeHeveer efkeÀjCeeW mes (efoJ³eced) pees Gme kesÀ ÒekeÀeMe
ceW FkeÀùe nesves Jeeuee (veYeë) peue keÀes (mece*dkeÌleeced) De®íer ÒekeÀej ÒekeÀì keÀjlee nw¤22¤
YeeJeeLe&ë-pees nefJe De®íer ÒekeÀej Meg× efkeÀ³ee ngDee ³e%e kesÀ efveefceÊe Deeqive ceW íes[
æ e peelee nw, Jen Devleefj#e ceW
Jee³eg peue Deewj met³³e& keÀer efkeÀjCeeW kesÀ meeLe efceue keÀj FOej-GOej HewÀue keÀj DeekeÀeMe cebs þnjves Jeeues meye HeoeLeeX keÀes
efoJ³e keÀjkesÀ De®íer ÒekeÀej Òepee keÀes megKeer keÀjlee nw~ Fmemes ceveg<³eeW keÀes GÊece meeceûeer Deewj GÊece-GÊece meeOeveeW mes
GkeÌle leerve ÒekeÀej kesÀ ³e%e keÀe efvel³e Devegÿeve keÀjvee ®eeefn³es¤22¤
keÀmlJesl³em³e $eÝef<eë me SJe~ ÒepeeHeefleoxJelee~ efve®e=odye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Deiveew êJ³eb efkeÀceLe¥ Òeef#eH³ele Fl³egHeefoM³eles¤
Deeqive ceW efkeÀmeefue³es HeoeLe& íesæ[e peelee nw, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
keÀmlJeeN efJecHJäÃHHIOH1PHO-HH1HI-HFHJäÃHHIOH1NH¢PFHZä O-HH1HI-HFHJäÃHHIOH1OHPFHZä O-HH1HI-HFHJäÃHHIOH1a
+HHVHHäH1MHäPHHE<HH1LHHVnÉefme¤23¤
keÀë~ lJeeN~ efJe~ cegÉáeNefleN~ meë~ lJeeN~ efJe~ cegÉÃH1HIOH1aNH¢PFHZäaO-HH1aHI-HaFHJÉÃH1HIOH1aOHPFHZäaO-HH1aefJe~ cegÉÃH1HIOH1a+HHVHHäHa
MHäPHHFHGa<HH1LHÍa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(keÀë) megKekeÀejer ³epeceeveë (lJee) leced (efJe) efJeefJeOeeLex ef¬eÀ³ee³eesies~ J³eHesl³eslem³e Òeeefleueesc³eb Òeen
(efve©01.3) (cegáeefle) l³epeefle (meë) ³e%eë (lJee) lJeeced (efJe) efJeMes<eeLex (cegáeefle) l³epeefle (keÀmcew) Òe³eespevee³e
(lJee) lJeeb (efJe) efJeJekeÌleeLex (cegáeefle) Òeef#eHeefle (lemcew) HOHÍPH-H PHJ.H´HHHIâ<H -HVOHG OHPFHZ (lJee) HeoeLe&mecetnced (efJe)
efJeefMeäeLex (cegáeefle) l³epeefle (Hees<ee³e) Heg<³eefvle ÒeeefCevees ³eeqmceved J³eJenejs lemcew (j#emeeced) ogäeveeced (Yeeieë)
Yepeveer³eë (Deefme) YeJeefvle¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.9.2.33-35) J³eeK³eeleë¤23¤
DevJe³eë-keÀes ceveg<³emlJee leb ³e%eb efJecegáeefle keÀesçefHe vesl³eLe&ë~ ³e½e ³e%eb efJecegáeefle leb me ³e%eë Hejceséejes
efJecegáeefle~ ³e%ekeÀÊee& keÀmcew Òe³eespevee³e leb HeoeLe&mecetnceiveew efJecegáeefle, HOHÍPH-H PHJ.H´HHHIâ<H -HVOHG OHPFHZa+HHVHHHO-HHOHE
efJecegáeefle, efkeÀvleg ³eë HeoeLe&ë meJeexHekeÀejs ³e%es ve Òe³egp³eles me j#emeeb Yeeieesçefme YeJeefle¤23¤
YeeJeeLe&ë-³ees ceveg<³e F&éejsCe JesoÜejeçç%eeefHeleb J³eJenejb l³epeefle me meJexë megKewneavees YetlJee ogäëw Heeref[leë meved
meJe&oe ogëKeer YeJeefle~ kesÀveef®eled kebÀef®eled Òeefle He=äb ³ees ³e%eb l³epeefle lemcew eEkeÀ YeJeleerefle~ me Deen, F&é ejesçefHe leb
l³epeleerefle~ me Hegvejen F&éejë keÀmcew Òe³eespevee³e leb l³epeleerefle~ me ye´tles lemcew ogëKecesJe m³eeefol³emcew~ ³e½eséeje%eeb
Heeue³eefle, me megKewë Heese<f elegcen&efle, ³e½e l³epeefle me SJe je#emees YeJeleerelf e¤23¤
HeoeLe&ë-(keÀë) keÀewve megKe ®eenves Jeeuee ³e%e keÀe Devegÿelee Heg©<e (lJee) Gme ³e%e keÀes (efJecegáeefle) íesæ[lee nw
DeLee&led keÀesF& veneR~ Deewj pees keÀesF& ³e%e keÀes íesæ[lee nw (lJee) Gme keÀes (meë) ³e%e keÀe Heeueve keÀjves neje Hejceséej Yeer
(efJecegáeefle) íesæ[ oslee nw~ pees ³e%e keÀe keÀjves Jeeuee ceveg<³e HeoeLe& mecetn keÀes ³e%e ceW íesæ[lee nw, (lJee) Gme keÀes
(keÀmcew) efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es Deeqive kesÀ yeer®e ceW (efJecegáeefle) íesæ[lee nw, (lemcew) HISHPHPHV PH\HPHJ.H´HHâQHV OH/HH
(Hees<ee³e) Hegeäf Deeefo iegCe kesÀ efue³es (lJee) Gme HeoeLe& mecetn keÀes (efJecegáeefle) íesæ[lee nw~ pees HeoeLe& meye kesÀ GHekeÀej
kesÀ efue³es ³e%e kesÀ yeer®e ceW veneR ³egkeÌle efkeÀ³ee peelee, Jen (j#emeeced) ogä ÒeeefCe³eeW keÀe (Yeeieë) DebMe (Deefme) neslee
nw¤23¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e F&éej kesÀ keÀjves-keÀjeves Jee Dee%ee osves kesÀ ³eesi³e J³eJenej keÀes íesæ[lee nw, Jen meye megKeeW
mes nerve neskeÀj Deewj ogä ceveg<³eeW mes Heeræ[e Heelee ngDee meye ÒekeÀej ogëKeer jnlee nw~ efkeÀmeer ves efkeÀmeer mes Hetíe efkeÀ pees ³e%e
keÀes íesæ[lee nw, GmekesÀ efue³es keÌ³ee neslee nw? Jen GÊej oslee nw efkeÀ F&éej Yeer GmekeÀes íesæ[ oslee nw~ efHeÀj Jen Hetílee nw
efkeÀ F&éej GmekeÀes efkeÀmeefue³es íesæ[ oslee nw? Jen GÊej osves Jeeuee keÀnlee nw efkeÀ ogëKe Yeesieves kesÀ efue³es~ pees F&éej keÀer
Dee%ee keÀes Heeuelee nw, Jen megKeeW mes ³egkeÌle nesves ³eesi³e nw Deewj pees efkeÀ íesæ[lee nw, Jen je#eme nes peelee nw¤23¤
meb Je®e&mesl³em³e $eÝef<eë me SJe~ lJeäe osJelee~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
lesve ³e%esve Je³eb eEkeÀ eEkeÀ ÒeeHvegce Fl³egHeefoM³eles¤
GkeÌle ³e%e mes nce ueesie efkeÀme-HINH¢PH+HRH/H NH¢HV´HHâQHVOHVQ4PHHV'HLHXHVFHYHFH:´HNH¢HHI0HOHHINH¢HHQZ
PHE-HH {PHH1+HHäPHH1PHEOH1YHWHI<H1MLHäYFHHInN FHYHäPHH1PHjHI0H1-HVYHäa
O-HÆHäPHJÉRHHV1HI-HRä2HHOHJÉ MHHHVÉYHJäFHHÆJ OH1Y-HHVKHHI¾HIXHäÆFHG
PHFHGa -HH {PHHa +HHäPHHa PHFHGa OH1YHWHI<HäÍa 'HLHäYFHHIQa FHYHäPHHa PHFHGa HI0H1-HVYHäa O-HÆHäa PHJÉRH1 )HIOHä PHJÉÉRHäÍa HI-Ha
oNOeeNlegÉaMHHäÍa'HYHJäaFHH1ÆJÉ aOH1Y-HKÍaHOHGaHI-HHIXHäÆÉHIFHHIOH1HI-HÉHIXHäÆFHG
HeoeLe&ë-(meced) mec³eieLex (Je®e&mee) Je®e&vles oerH³evles meJex HeoeLee& ³eeqmceved JesoeO³e³eves lesve (He³emee) He³evles
efJepeeveefvle meJee&ved HeoeLee&ved ³esve %eevesve lesve (meced) mevOeeveeLex (levetefYeë) levJeles megKeeefve keÀcee&efCe ®e ³eemeg leeefYeë
(Deievceefn) ÒeeHvegceë~ ieceOeeleesueg&e*f GÊeceyengJe®eves~ cev$es Ieme»jCeMe0 (Deäe02.4.80) Devesve ®uesueg&kedÀ~ cJees½e
(Deäe08.2.65) Devesve cekeÀejm³e vekeÀejeosMeë~ De$e ue[Lex ueg*d (cevemee) cev³evles %ee³evles meJex J³eJeneje
³esveevleëkeÀjCesve lesve (meced) efceÞeerYeeJes (efMeJesve) meJe&megKeefveefceÊesve (lJeäe) lJe#eefle levetkeÀjeself e ogëKeeefve Òeue³es meJee&ved
HeoeLee&ved efíveefÊe Jee me peieoeréejë (mego$eë) megÿg megKeb ooeleerefle meë (efJeoOeeleg) efJeOeeveb keÀjesleg (je³eë)
efJeÐee®e¬eÀJeefÊe&jep³eefÞe³eeoerevf e Oeveeefve (Deveg) He½eeoLex (ceeäg&) MeesOe³eleg (levJeë) Mejerjm³e (³eled) ³eeJeled (efJeefueäced)
HeefjHetCe&ced~ De$e efJe©×eLex efJeMeyoë¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.9.3.6) J³eeK³eeleë¤24¤
DevJe³eë-Je³eb ³em³e ke=ÀHe³ee Je÷&mee He³emee cevemee efMeJesve levetefYe½e men je³eë meceievceefn~ mego$emlJeäséejë
ke=ÀHe³eeçmceY³eb je³eë mebefJeoOeeleg ³eomceekebÀ levJees efJeefueäb lelmecevegceeäg&¤24¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meJe&keÀeceÒeom³eséejm³ee%eeHeeuevemec³ekedÀHeg©<eeLee&Y³eeb efJeÐeeO³e³eveb, efJe%eeveb, Mejerjyeueb,
ceveëMegef×ë, keÀu³eeCeefmeef×ë, PH-HH[¬HFHÀHHU´HHHIâH PHRZ-H NH¢HHH a OH/HH PH-H[ -H-HQHMHÍ +HRH/HH H HIYHOHE 0HJ¹H
YeeJeveer³eeë¤24¤
HeoeLe&ë-nce ueesie Heg©<eeLeea neskeÀj (Je®e&mee) efpeme ceW meye HeoeLe& ÒekeÀeefMele nesles nQ, Gme Jeso keÀe Heæ{vee Jee
(He³emee) efpememes HeoeLeeX keÀes peeveles nQ, Gme %eeve (cevemee) efpememes meye J³eJenej efJe®eejs peeles nQ, Gme DevleëkeÀjCe
(efMeJesve) meye megKe Deewj (levetefYeë) HISHYHFH: HI-H+HJXHPHJ.H´HHâQHVOHV Q4*YH0HMHUMH: NHV¢PHH/H(je³eë) Þesÿ efJeÐee Deewj
®e¬eÀJeefÊe&jep³e Deeefo OeveeW keÀes (meceievceefn) 'HÏHU´HNH¢HM´HHâQH:PHHV(mego$eë) De®íer ÒekeÀej megKe osves Deewj (lJeäe)
ogëKeeW leLee Òeue³e kesÀ mece³e meye HeoeLeeX keÀes met#ce keÀjves Jeeuee F&éej ke=ÀHee keÀjkesÀ nceejs efue³es (je³eë) GkeÌle efJeÐee
Deeefo HeoeLeeX keÀes (mebefJeoOeeleg) De®íer ÒekeÀej efJeOeeve keÀjs Deewj nceejs (levJeë) Mejerj keÀes (³eled) efpeleveer (efJeefueäced)
J³eJenejeW keÀer efmeef× keÀjves keÀer HeefjHetCe&lee nw, Gmes (mecevegceeäg&) De®íer ÒekeÀej efvejvlej Meg× keÀjs¤24¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes meye keÀecevee HeefjHetCe& keÀjves Jeeues Hejceséej keÀer Dee%ee Heeueve keÀjkesÀ Deewj De®íer ÒekeÀej
Heg©<eeLe& mes efJeÐee keÀe DeO³e³eve, efJe%eeve, Mejerj keÀe yeue, ceve keÀer Megef×, keÀu³eeCe keÀer efmeef× leLee GÊece mes GÊece
XHFHHU NH¢HU ´HHHIâPHRZ-HNH¢MYHHU HHHIQHVa)PHPHF+HW&H HHNH¢HU 2HHM&HH-HH*9HHIOHPHV PH\HPHJ.HH: NH¢HV ´HHâQHVN esÀ DeewjeW keÀes
PHJ.H´HHâNH¢MHYHHHHHIQHVOH/HHPH\H-H-HQHM'HHZM+HRH/HH;NH¢HVHIYHOH0HJ¹NH¢MYHHHHHIQHV24¤
efoJeerl³em³e $eÝef<eë me SJe~ me$em³e efJe<Cegos&Jelee~ efoJeerl³eejY³e efÜ<ce Fl³evlem³e efve®e=oe®eea~
leLeeçvleefj#eefcel³eejY³e efÜ<ceë He³³e&vlem³ee®eea HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë~
He=efLeJ³eeefcel³eejY³eevleHe³³e&vlem³e peieleer ívoes efve<eeoë mJej½e¤
PHHHHIkHJXHHVNHV¢HJHI-HPOHOHÍPHYHGH(NH¢H(NH¢PHJ.HEPHH2HHOHHUOHJ+HHIR0HOHV
Jen ³e%e leerveeW ueeskeÀ ceW efJemle=le neskeÀj keÀewve-keÀewve megKe keÀe meeOeve neslee nw, mees Deieues cev$e ceW
ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw¤
efoNefJe efJe<CegÉ-H n¬eÀjPOH1 SHHLHäOHVYH1 ÏYRäPHH1 OHOHHV1 HIYH<H {keÌleesN ³eeshçmceeved ÜsefäN ³eb ®eä JeN³eb
efÜN<ceeshçvleefjä#esÉ efJe<CegÉ-H n¬eÀjPOH1 HZÆJä<HVYH1 ÏYRäPHH1 OHOHHV1 HIYH<H {keÌleesN ³eeshçmceeved ¾VHIÆ1 HE Hä -H1HE HI¾1FHÍa
He=äefLeNJ³eeb efJe<CegÉ-H n¬eÀjPOH LHHH1HV&HN ÏYRäPHH1 OHOHHV1 HIYH<H {keÌleesN ³eeshçmceeved ÜsefäN ³eb ®eä JeN³eb
efÜN<ceeshçmceeR9HHäR1PHZ´HäHIOH1áHHH1ç'HLHäYFH1P-HKÍPHESHHVHIOHäHHYetce¤25¤
HIR1HI-HaHI-H&HJäÍaHI-Ha'H1H¢1jPOH1aSHHLHäOHVYHaÏYRäPHHaOHOHäÍaHIYH<H {keÌle1)HIOH1HIYHÍÉ<HäkeÌleÍaHÍa'H1PFHHYHGa¾VHIÆäaHFHGa
H1a -H1HFHGa HI¾1FHÍa 'H1YOHHIMäHVa HI-H&HJäÍa HI-Ha 'H1H¢1jPOH1a HZÆJä<HVYHa HZPOHJä<HV1YHVHIOH1 HZPOHJ<ä HVYHa ÏYRäPHHa OHOHäÍa HIYH<H {keÌleN Fefle
HIYHÍÉ<HäkeÌleë~ ³HÍa 'H1PFHHYHGa ¾VHIÆäa HFHGa H1a -H1HFHGa HI¾1FHÍa +HÉHI/H1-HHFHGa HI-H&HJäÍa HI-Ha 'H1H¢1jPOH1a LHH1H1HV&Häa ÏYRäPHHa
OHOHäÍaHIYH<H {keÌle1 )HIOH1 HIYHÍÉ<HäkeÌleÍaHÍa'H1PFHHYHGa¾VHIÆäaHFHGaH1a-H1HFHGaHI¾1FHÍa'H1PFHHOHGa'H9HHäOHGa 'H1PHZa´H1HIOH1áHHZäa
´H1HIOH1P/HHHH1)HIOHä´HHIOH1ÉP/HHHZäa'HLHäYFHaP-H1HIMHIOH1P-HKÍaPHFHGaSHHVHIOHäHHa'H1<HWÉceN¤25¤
HeoeLe&ë-(efoefJe) met³³e&ÒekeÀeMes (efJe<Cegë) ³ees JesJeseäf J³eeHveesl³evleefj#emLeueJee³JeeefoHeoeLee&ved me ³e%eë~ ³e%ees Jew
efJe<Cegë (Mele01.1.2.13) (efJe) efJeefJeOeeLex ef¬eÀ³ee³eesies 'HH¢jPOH ¬eÀceles~ De$e meJe&$e ue[Lex ue*d (peeielesve)
peiel³esJe peeieleb meJe&ueeskeÀmegKekeÀejkebÀ lesve (ívomee) Dee¼eokeÀejkesÀCe (leleë) lemceeled ÐegueeskeÀeled (efveYe&keÌleë) efJeYeeieb
´HHâÍ (³eë) efJejesOeer (Demceeved) ³e%eevegÿele+ved (Üssefä) efJe©Ceef× (³eced) Meeefmelegb ³eesi³eb ogäb ÒeeefCeveced (®e) HegvejLex
(Je³eced) ³e%eef¬eÀ³eevegÿeleejë (efÜ<ceë) efJe©vOceë (Devleefj#es) DeJekeÀeMes (efJe<Cegë) ³e%eë (efJe) efJeefJeOeieceves ef¬eÀ³eeLex
'HH¢jPOH ie®íefle ($ewägYesve) ef$eägyesJe $ewägYeb ef$eefJeOemegKenslegmlesve (ívomee) mJe®ívoleeÒeosve (leleë)
lemceeovleefj#eeled (efveYe&keÌleë) He=LeiYetleë (³eë) ogëKeÒeoë ÒeeCeer (Demceeved) meJeexHekeÀejkeÀeved (Üsefä) ogëKe³eefle (³eced)
meJee&efnlekeÀjced (®e) meceg÷³es (Je³eced) meJe&enf lekeÀeefjCeë (efÜ<ceë) Heer[³eeceë (He=efLeJ³eeced) efJemle=lee³eeb Yetceew (efJe<Cegë)
³e%eë (efJe) efJeefJeOemegKemeeOeves 'HH¢jPOH HI-HHI-H2HPHJ.H´HHHIâQVOHJYHH H¢FHOHV (iee³e$esCe) iee³e$³ecesJe iee³e$eb lesve
j#eCemeeOevesve (ívomee) DeevevoÒeosve (leleë) lemceeled He=efLeJeermLeeveeled (efveYe&keÌleë) He=LeiYetlJeeçvleefj#eb ieleë (³eë)
Demceêep³eefJejesOeer (Demceeved) v³ee³eeOeerMeeved (Üsefä) Jewje³eles (³eced) Me$egced (®e) meceg÷³es (Je³eced) jep³eeOeerMeeë
(efÜ<ceë) Jewje³eecens (Demceeled) Òel³e#eeod ³e%eMeesefYeleeled (DeVeeled) DeÊegb ³eesi³eeled (Dem³ew) ´HOHHE ´HHâHHZ (Òeefleÿe³ew)
Òeefleefleÿefvle melkeÀejb ÒeeHvegJeefvle ³em³eeb lem³ew (Deievce) ÒeeHveg³eece (mJeë) megKeced~ mJeefjefle meeOeejCeveecemeg Heefþleced
(efveIeb01.4) (meced) mec³eieLex (p³eesefle<ee) efJeÐeeOece&ÒekeÀeMekeÀejkesÀCe meb³egkeÌleeë (DeYetce) mebielee YeJesce¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1.9.3.8-14) J³eeK³eeleë¤25¤
DevJe³eë-DemceeefYepee&ielesve ívomeeçvegefÿleesç³eb efJe<Ceg³e&%ees efoefJe J³e$ebÀmle me Hegvemlelees efveYe&keÌleë meved ívomee
meJe¥ peieled ÒeerCeeefle, ³eesçmceeved Üsefä ³eb ®e Je³eb efÜ<cemlecevesve efvejekegÀce&ë~ DemceeefYe³eexç³eb HHkZÆJ<HVYH ÏYRPHHÉLYHHZ
´HHHVHISHOHVÉYOHHIMHV -HH¢jPOHPH+HJYHPOHOHÍP/HHYHHHI9H<H keÌleë meved Jee³egJe=eäf peueMegef×Üeje meJe¥ peieled megKe³eefle, ³eesçmceeved
Üsefä ³eb ®e Je³eb efÜ<cemlecevesve efveJeej³eeceë~ DemceeefYe³eexç³eb efJe<Ceg³e&%ees iee³e$esCe ívomee He=efLeJ³eecevegÿer³eles, me He=efLeJ³eeb
J³e$ebÀmle me lelees efveYe&keÌleë meved He=eLf eJeermLeeved HeoeLee&ved Hees<e³eefle~ ³eesçmceeved Üsefä ³eb ®e Je³eb efÜ<cemlecevesve efveef<eO³eeceë~
Je³ecemceeoVeeled mJejievce~ Je³ecevesve ³e%esveem³ew Òeefleÿe³ew p³eesefle<ee meb³egkeÌleeë meceYetce YeJesce¤25¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³ee&Jeefvle megievO³eeefoiegCe³egkeÌleeefve êJ³eeC³eiveew Òeef#eH³evles, leeefve He=LekedÀ-He=LekedÀ YetlJee
met³³e&ÒekeÀeMes DeekeÀeMes Yetceew ®e efJeËl³e meJee&eCf e megKeeefve meeOe³eefvle~ leLee ®e Jee³JeeqivepeueHe=efLeJ³eeoerefve
efMeuHeefJeÐeeefme×wë keÀuee³ev$ewefJe&ceeveeefo³eeves<eg Òe³eesp³evles, leeefve met³³e&ÒekeÀeMesçvleefj#es ®e meJee&ved ÒeeefCeveë megKesve
efJenej³eefvle~ ³eod êJ³eb met³³e&ekf eÀjCeeeqiveÜeje efJeeq®íÐeevleefj#eb #ie®íefle% HegvemleosJe YegJeceeiel³e HegveYet&cesë mekeÀeMeeogHeefj
ielJee, Hegvemlele Deeie®íl³esJecesJe Hegveë Hegvece&veg<³ewejf lLeb Heg©<eeLexve oes<eogëKeMe$etved mec³ekedÀ efveJee³³e& meg Keb YeeskeÌleJ³eb
Yeespeef³eleJ³eb ®e~ ³e%eMeesefOelewJee&³egpeueew<eO³eVewjejesi³eyegef×MejerjyeueJeOe&veevcenlmegKeb ÒeeH³e efJeÐeeÒekeÀeMesve efvel³eb
Òeefleÿer³eleeced¤25¤
HeoeLe&ë-(peeielesve) meye ueeskeÀeW kesÀ efue³es megKe osves Jeeues (ívomee) Dee¼eokeÀejkeÀ peieleer ívo mes nceeje
Devegÿeve efkeÀ³ee ngDee ³en (efJe<Cegë) Devleefj#e ceW þnjves Jeeues HeoeLeeX ceW J³eeHekeÀ ³e%e (efoefJe) met³³e& kesÀ ÒekeÀeMe ceW
(J³e$ebÀmle) peelee nw, Jen efHeÀj (leleë) JeneB mes (efveYe&keÌleë) efJeYeeie DeLee&led HejceeCegªHe neskesÀ meye peieled keÀes le=â
keÀjlee nw~ (³eë) pees efJejesOeer Me$eg (Demceeved) ³e%e kesÀ Devegÿeve keÀjves Jeeues nce ueesieeW mes (Üsefä) efJejesOe keÀjlee nw (®e)
leLee (³eced) oC[ oskeÀj efMe#ee keÀjves ³eesi³e efpeme ogä ÒeeCeer mes (Je³eced) nce ueesie ³e%e kesÀ Devegÿeve keÀjves Jeeues
(efÜ<ceë) DeÒeerefle keÀjles nQ, GmekeÀes Gmeer ³e%e mes otj keÀjles nQ~ nce ueesieeW ves pees ³en (efJe<Cegë) ³e%e ($ewägYesve) leerve
ÒekeÀej kesÀ megKe keÀjves Deewj (ívomee) mJelev$elee osves Jeeues ef$eägHed ívo mes Deeqive ceW De®íer ÒekeÀej meb³egkeÌle efkeÀ³ee nw,
Jen (Devleefj#es) DeekeÀeMe ceW (J³e$ebÀmle) HengB®elee nw, Jen efHeÀj (leleë) Gme Devleefj#e mes (efveYe&keÌleë) Deueie nes kesÀ
Jee³eg Deewj Je<ee& peue keÀer Megef× mes meye mebmeej keÀes megKe HengB®eelee nw (³eë) pees ogëKe osves Jeeuee ÒeeCeer (Demceeved) meye
kesÀ GHekeÀej keÀjves Jeeues nce ueesieeW keÀes (Üsefä) ogëKe oslee nw (®e) leLee (³eced) meye kesÀ Deefnle keÀjves Jeeues ogä keÀes
(Je³eced) nce ueesie meye kesÀ efnle keÀjves Jeeues (efÜ<ceë) Heeræ[e osles nQ, Gmes GkeÌle ³e%e mes efveJeejCe keÀjles nQ~ nce ueesieeW
mes pees (efJe<Cegë) ³e%e (iee³e$esCe) mebmeej keÀer j#ee efme× keÀjves Deewj (ívomee) Deefle Deevevo keÀjves Jeeues iee³e$eer ívo
mes efvejvlej efkeÀ³ee peelee nw, Jen (He=efLeJ³eeced) efJemleej³egkeÌle Fme He=eLf eJeer ceW (J³e$ebÀmle) HI-HHI-H2HPHJ.HH: NH¢HU´HHHIâNHV¢QVOHJ
mes efJemle=le neslee nw, (leleë) Gme He=efLeJeer mes (efveYe&keÌleë) Deueie neskeÀj Devleefj#e ceW peekeÀj He=efLeJeer kesÀ HeoeLeeX keÀer Hegeäf
keÀjlee nw~ (³eë) pees Heg©<e nceejs jep³e keÀe efJejesOeer (Demceeved) nce ueesie pees efkeÀ v³ee³e keÀjves Jeeues nQ, Gve mes (Üsefä)
Jewj keÀjlee nw (®e) leLee (³eced) efpeme Me$eg peve mes (Je³eced) nce ueesie v³ee³eeOeerMe (efÜ<ceë) Jewj keÀjles nQ, GmekeÀe Fme
GkeÌle ³e%e mes efvel³e efve<esOe keÀjles nQ~ nce ueesie (Demceeled) ³e%e mes MeesOee ngDee Òel³e#e (DeVeeled) pees Yeespeve keÀjves ³eesi³e
DeVe nw, Gme mes (mJeë) megKeªHeer mJeie& keÀes (Deievce) ´HHâQH:OH/HH(Dem³ew) )PH´HOHH´HHâQHVYHV-HHXHHU (Òeefleÿe³ew)
´HHIOHáH 'H/HH OHG HISHPHFH: PHONH¢HM NH¢HV ´HHâ QHVOHV Q4 *PHNHV¢ HIXHHV (p³eesefle<ee) efJeÐee Deewj Oece& kesÀ ÒekeÀeMe mes meb³egkeÌle
(meceYetce) De®íer ÒekeÀej neW¤25¤
YeeJeeLe&ë-pees-pees ceveg<³e ueesie megieefvOe Deeefo HeoeLe& Deeqive ceW íesæ[les nQ, Jes Deueie-Deueie neskeÀj met³³e& kesÀ
ÒekeÀeMe leLee Yetecf e ceW HewÀuekeÀj meye megKeeW keÀes efme× keÀjles nQ leLee pees Jee³eg, Deeqive, peue Deewj He=eLf eJeer Deeefo HeoeLe&
efMeuHeefJeÐeeefme× keÀuee³ev$eeW mes efJeceeve Deeefo ³eeveeW ceW ³egkeÌle efkeÀ³es peeles nQ, Jes meye met³³e&ÒekeÀeMe Jee Devleefj#e ceW megKe
mes efJenej keÀjles nQ~ pees HeoeLe& met³³e& keÀer efkeÀjCe Jee Deeqive kesÀ Üeje HejceeCegªHe neskesÀ Devleefj#e ceW peekeÀj efHeÀj He=efLeJeer
Hej Deeles nQ, efHeÀj Yetecf e mes Devleefj#e Jee JeneB mes Yetefce keÀes Deeles-peeles nQ, Jes Yeer mebmeej keÀes megKe osles nQ~ ceveg<³eeW keÀes
Gef®ele nw efkeÀ Fmeer ÒekeÀej yeej-yeej Heg©<eeLe& mes oes<e, ogëKe Deewj Me$egDeeW keÀes De®íer ÒekeÀej efveJeejCe keÀjkesÀ megKe
Yeesievee YegieJeevee ®eeefn³es leLee ³e%e mes Meg× Jee³eg, peue, Dees<eefOe Deewj DeVe keÀer Megef× kesÀ Üeje Deejesi³e, yege× f Deewj
0HMHUM NHV¢ \HXH NH¢HU -HHI¹ PHV 'HOHYOH PHJ.H NH¢HV ´HHâ QHVNHV¢ HI-H²HH NHV¢ ´HNH¢H0H PHV HIYHOH ´HHIOHáH NH¢HV ´HHâ QHV vee
®eeefn³es¤25¤
mJe³ebYetefjl³em³e $eÝef<eë me SJe~ F&éejes osJelee~ Geq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe met³³e&MeyosveséejefJeÜoLee&JegHeefoM³esles¤
Deye Deieues cev$e ceW met³³e& Meyo mes F&éej Deewj efJeÜeved ceveg<³e keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
P-H1HE1<HWMäHIPH1ÀHVáHVäMlHT0FH-H {HH[1RHçDeäHIPH1-HHH[{FHVRVHIQaPHWH {PHH1-HOH1FHY-HH-HäOH[
P-H1HE1<HWHIMHIOHä P-HH1FHGÉ<HWÍa'H1HIPH1aÀHVáäÍaMlHT0FHÍa-H1HH[1RH)HIOHä -HH NÍÉRHÍa'H1HIPH1a-HH {ÍaFHV1aRV1HIQ1aPHWH {PHa
'HH1-HOH1HIFHOHH1É-HOHäFHGa'HYHJäa'HHa-H1¬H1[
HeoeLe&ë-(mJe³ebYetë) mJe³eb YeJel³eveeefomJeªHeë (Deefme) Deefmle Jee (Þesÿë) DeefleMe³esve ÒeMemleë (jeqMceë)
ÒekeÀeMekeÀë ÒekeÀeMece³ees Jee (Je®eexoeë) -HHH[ HI-H²HHE RHUHâI E -HHRRHOHHUHIOH(Deefme) YeJeefme (Je®e&ë) efJe%eeveb ÒekeÀeMeveb Jee
(ces) ce¿eced (osefn) ooeefle Jee~ (met³³e&m³e) ®eje®ejm³eelcevees peieoeréejm³e efJeog<ees peerJem³e Jee `met³³e& Deelcee
peielemlemLeg<e½e (³epeg07.42) Devesveséejm³e ûenCeced~ met³e& Fefle Heoveecemeg Heefþleced (efveIeb05.6) Fefle iel³eLexve
%eeveªHelJeeoeréejes J³eJenejÒeeHekeÀlJeeod efJeÜevesJeeç$e ie=¿eles (DeeJe=leced) mecevleeod JeÊe&vles ³eeqmceved
leceeréeje%eeHeeuevecegHeosMeÒekeÀeMeveb Jee (Deveg) He½eeoLex (Dee) DeY³eLex (JeÊex) mHeäeLe&ë¤ De³eb cev$eë
(Mele0(1.9.3.15-17) J³eeK³eeleë¤26¤
DevJe³eë-ns peieoeréej! efJeÜvJee lJeb Þesÿes jeqMceë mJe³ebYetjefme, Je÷exoe Deefme, lJeb ces Je÷ex osefn~ Denb met³³e&m³e
leJeeJe=lecee%eeHeeuevecevJeeJeÊex¤26¤
YeeJeeLe&ë-vewJe Hejceséejm³e efJeog<ees peerJem³e Jee keÀewe®f evceeleeefHelejew keÀoeef®eled mleë eEkeÀlJe³ecesJe meJe&m³e ceelee
efHelee ®eeefmle~ leLee vewlemceeled keÀef½eogÊeceë ÒekeÀeMenslegefJe&ÐeeÒeoes Jee HeoeLeexçefmle~ Deleë
meJezce&veg<³ewjm³ewJee%ee³eecevegJeÊe&veer³eced¤26¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! DeeHe efJeÜved Jee (Þesÿë) Del³evle ÒeMebmeveer³e Deewj (jeqMceë) ÒekeÀeMeceeve Jee (mJe³ebYetë)
DeHeves DeeHe nesves Jeeues (Deefme) nQ leLee (Je®ees&oeë) efJeÐee osves Jeeues (Deefme) nQ, Fmeer mes DeeHe (ces) cegPes (Je®e&ë)
efJe%eeve Deewj ÒekeÀeMe (osefn) oerepf e³es, ceQ (met³³e&m³e) pees DeeHe ®eje®ej peieled kesÀ Deelcee nQ, GvekesÀ (DeeJe=leced) efvejvlej
meppeve peve efpemeceW JeÊe&ceeve nesles nQ, Gme GHeosMe keÀes (DevJeeJelex) mJeerkeÀej keÀjkesÀ JeÊe&lee ntb¤26¤
YeeJeeLe&ë-Hejceséej Deewj #efJeÜeved% peerJe keÀe keÀesF& ceelee Jee efHelee veneR nw, efkeÀvleg ³ener meye keÀe ceelee efHelee nw
leLee efpememes yeæ{ keÀj keÀesF& efJe%eeveÒekeÀeMekeÀ efJeÐee osves Jeeuee veneR nw~ pewmes meye ceveg<³eeW keÀes Fme Hejceséej ner keÀer Dee%ee
ceW JeÊe&ceeve nesvee ®eeefn³es, Jewmes ner pees efJeÜeved Yeer ÒekeÀeMe Jeeues HeoeLeeX ceW DeJeefOeªHe Deewj J³eJenejefJeÐee keÀe nsleg nw,
HISHPHNHV¢*+HRV0H+H´HNH¢H0HNH¢HV´HHâQHVNH¢M´HNH¢HHI0HOHQHVOHVQ4-HQNH®HH:YHPHV-HYHHHHHIQHV
Deives ie=nHele Fl³em³e $eÝef<eë me SJe~ meJe&m³eeeqiveoxJelee~ HetJee&×s& efve®e=lHeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë~
GÊeje×x iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe ie=neÞeefceefYejm³eevegÿevesve eEkeÀ eEkeÀ meeOeveer³eefcel³egHeefoM³eles¤
ie=nmLe ueesieeW keÀes FmekesÀ Devegÿeve mes keÌ³ee-keÌ³ee efme× keÀjvee ®eeefn³es, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeefMele
efkeÀ³ee nw¤
Deivesä LHQ+HOHV PHJLHQ+H1HIOHPO-HHHäÉLYHV1ÉQE LHÉQ+HäHIOHYHH<HWHHPHjPHJLHQ+H1HIOHPO-HE FHHHäÉLYHV LH ÉQ+HäHIOHYHH
Yet³eeë~ DeNmLetÉHIM&HHZ1LHHQ {+HOHHHIYHPHYOHJ0H1OHj HIQFHH1ÍPHWH {PHH1-HOH1FHY-HH-HäOH[
'HLYHVäa LHÉQ1+H1OH1 )HIOHä LHQÉ+eles~ megÉie=ÉQ1+H1HIOHHIMHIOHä PHJÉLHQ+H1HIOHÍa O-HHHäa 'H1LYHV1a 'H1QFHGa LHÉQ+HäHIOH1YHVHIOHä LHÉQÉ+HäHIOHYHHa
YetÉ³eeNmeNced~ megÉie=ÉQ1+H1HIOHHIMHIOHä PHJÉLHQ+H1HIOHÍa O-HFHGa FHHHäa 'H1LYHV1a LHÉQ+HäHIOH1YHVHIOHä LHÉQÉ+HäHIOHYHHa <HWÉ³eeNë~ DeNmLetÉefj~ veewN~
LHHQ {+HOHH1YHHUHIOH1LHHQ {É+HOHHHIYHaPH1YOHJÉa0H1OHFHGaHIQFHHäÍaPHWH 1PHa'HH1-HOH1HIFHOHH1É-HOHäFHGa'HYHJäa'HHa-H1¬H[1
HeoeLe&ë-(Deives) Hejceséej YeeweflekeÀes Jee (ie=nHeles) ie=Áefvle mLeeHe³eefvle HeoeLee&ved ³eeqmceved ye´ïeeC[s Mejerjs
efveJeemeeLex Jee ie=ns lem³e ³eë Heefleë Heeueef³elee lelmebyeg×ew (megie=nHeefleë) MeesYeveeveeb ie=neCeeb Heefleë Heeueef³elee (lJe³ee)
peieoeréejsCeevesve efJe%eevemegie=nmLesve Jee (Deives) PH-H P-HHHIFHYHG HI-H²HH´HHHIâPHH2ekeÀes Jee (Denced) ie=nmJeeceer ceveg<³ees
³e%eevegÿelee Jee (ie=nHeeflevee) meJe&mJeeefcevee ie=nHeeuekesÀve Jee (Yet³eemeced) mHeäeLe&ë~ (megie=nHeefleë) MeesYeve½eemeew ie=nm³e
HeeuekeÀ½e meë (lJeced) peieoeréejesç³eb Oeeefce&keÀes Jee (ce³ee) melkeÀcee&vegÿe$ee men (Deives) peieoeréej! ÒeMemleefJeÐe Jee
(ie=nHeeflevee) Oeeefce&kesÀCe Heg©<eeefLe&vee ie=nHeeuekesÀve Jee (Yet³eeë) YeJesë (DemLetefj) efleÿefvle ³eeqmceVeeuem³es lelmLetjb
leefVeefvoleb efJeÐeles ³eeqmceved lelmLetejf ve mLetefj ³eLee m³eeÊeLee~ De$e efvevoeLe& Fefveë (veew) DeeJe³eesie&=nmecyeefvOeveesë
kHU+HJHHHVÍ(ieen&Hel³eeefve) ie=nHeeflevee meb³egkeÌleeefve keÀcee&efCe~ ie=nHeeflevee meb³egÊesÀ _³eë (Deäe04.4.90) (mevleg) YeJevleg
(Meleced) MeleeoefOekeÀeefve Jee (efnceeë) nscevlele&Jeë~ <HWHHjHIPH 0HOHH¾H[<HÍ +HJHHV SHHU-HHIOH (Mele01.9.3.19)
(met³³e&m³e) mJeÒekeÀeMem³eséejm³e efJeÐeev³ee³eÒekeÀeMekeÀm³e efJeog<ees Jee (DeeJe=leced) mecevleeod JeÊe&vlesçnesje$eeefCe ³eeqmceved leb
mece³eced (Deveg) DevegieleeLex (Dee) mecevleeled (JeÊex) JeÊe&ceevees YeJes³eced¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.9.3.18-21)
DevJe³eë-ns ie=nHelesçives peieoeréej! efJeÜvJee lJeb megie=nHeeflejefme lJe³ee ie=nHeeflevee menenb megie=nHeefleYet&³eemeced~
ce³ee ie=nHeefleveesHeeefmelemlJeb cece ieQ+HHIOH<HW HHÍa6-HE YHHZ kHU+HJHHHVLHH Q +HOHHYHP/HWHMI PHYO-HV-HE -H¬H FHHYHHVÉQE -H¬H FHHYHHH
met³³e&m³eeJe=leb Meleb efncee DevJeeJeÊex¤27¤
YeeJeeLe&ë-'HH ¯»VHHXHHMÍa 'HH-HHE kHU+HJHHZ PHJ+HJHHHI/H YHHZ <HWO-HH HHVÉPH PH-H[HHE HIP/HO³eLe&m³e peielees
ie=nm³e meleleb j#ekeÀes peieoeréejes efJeÜeved Jeeçefmle, leceeefÞel³e Yeewelf ekeÀeiv³eeefoY³eë HeoeLexY³eë efmLejmegKemeeOekeÀeefve
meJee&efCe keÀcee&efCe mebmeeO³e Meleb Je<ee&efCe peerJesJe, leLee efpelesefvê³elJeYeeJesve MeleeoefOekeÀceefHe megKesve peerJeveb Yeg_pJens
Fefle¤27¤
HeoeLe&ë-ns (ie=nHeles) Iej kesÀ Heeueve keÀjves nejs (Deives) Hejceséej Deewj efJeÜeved (lJeced) DeeHe (megie=nHeefleë)
ye´ïeeC[, Mejerj Deewj efveJeemeeLe& IejeW kesÀ GÊecelee mes Heeueve keÀjves Jeeues nQ, Gme (ie=nHeeflevee) GkeÌle iegCe Jeeues (lJe³ee)
DeeHe kesÀ meeLe (Denced) ceQ (megie=nHeefleë) DeHeves Iej keÀe GÊecelee mes Heeueve keÀjves neje (Yet³eemeced) nesTB~ ns Hejceséej!
efJeÜeved Jee (ce³ee) pees ceQ Þesÿ keÀce& keÀe Devegÿeve keÀjves Jeeuee (ie=nHeeflevee) Oecee&lcee Deewj Heg©<eeLeea ceveg<³e ntb, Gme cegPe
PHV 'HH+H*+HHPHYHHNH¢HV ´HHâQJ6FHVMV ,HMNHV¢+HHXHYHNH¢MYHV QHMV (Yet³eeë) ntefpe³es~ Fmeer ÒekeÀej (veew) SHHV QFHkHU-Heg©<e
Iej kesÀ Heefle nQ, mees nceejs (ieen&Hel³eeefve) DeLee&led pees ie=nHeefle kesÀ meb³eesie mes Iej kesÀ keÀece efme× nesles nQ, Jes (DemLetefj)
pewmes efvejeuem³elee nes, Jewmes efme× (mevleg) QH:a)PH´HNH¢HM'H+HYHV -H¬H FHHYHFH: -H¬H OHV QJ6QFHkHU -HH+HJH(met³³e&m³e)
DeeHe Deewj efJeÜeved kesÀ (DeeJe=leced) JeÊe&ceeve DeLee&led efpeme ceW De®íer ÒekeÀej jeef$e Jee efove nesles nQ, Gme ceW (Meleb efnceeë)
meew Je<e& Jee meew mes DeefOekeÀ Yeer JeleX¤27¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: ¯»VHHXHHMQZaQFHRHVYHH: kHU+HJH+HJHH/HHD QHVNH¢MSHHV )YHPH\H+HRH/HH; NH¢HU HIP/HHIOH
kesÀ ³eesi³e mebmeejªHeer Iej keÀe efvejvlej j#ee keÀjves Jeeuee peieoeréej Deewj efJeÜeved nw, GmekeÀe DeeÞe³e keÀjkesÀ YeeweflekeÀ Deeqive
Deeefo HeoeLeeX mes efmLej megKe keÀjves Jeeues meye keÀece efme× keÀjles ngS meew Je<e& peerJeW leLee efpeleseqvê³elee mes meew Je<e& mes
DeefOekeÀ Yeer megKeHetJe&keÀ peerJeve YeesieW¤27¤
Deives Je´leHele Fl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiegeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe ³elmel³ee®ejCesve megKeb YeJesled leogHeefoM³eles¤
Deye pees mel³ee®ejCe mes megKe neslee nw, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw¤
'HLYHVä-HOH+HOHV-H1OHFHäHHHIMHE1OHRä0HNHE¢1OHYFHVäÉMH2HHU1RFH1QEHÉ61-HHÉHTPFH1PHHVnçeqmce¤28¤
'HLYHVäa-H1OH1+H1OH1É)HIOHä -HOHÉ+HOHVa-H1OHFHGa'H1HH1HIMlH1FHGaOHOHGa'H10H1NH¢1FHGaOH¬HGaFHV1a'H1MH1HI2H1a FNoced~ DeNnced~ ³eë~ SNJe~
'HHTPFHäaPHÍa'H1HTPFH1
HeoeLe&ë-(Deives) mel³emJeªHeséej! (Je´leHeles) Je´leb efve³eleb ³evv³ee³³eb keÀce& lelHeeflelmebyeg×ew (Je´leced) mel³eue#eCeced
(De®eeefj<eced) ®eefjleJeeved (leled) HetJeexkeÌleced (DeMekeÀced) MekeÌleJeeved (leled) ce³ee ®eefjlegb ³eesi³eced (ces) cece (DejeefOe)
mebmeeefOeleced (Foced) Òel³e#ecee®eefjlegcenb ceveg<³eë (³eë) ³ee¢MekeÀce&keÀejer (SJe) efve½e³eeLex (Deeqmce) JeÊex (meë)
lee¢MekeÀce&Yeespeer (Deeqmce) YeJeeefce¤ De³eb cev$eë (Mele0(1.9.3.22-23) J³eeK³eeleë¤28¤
DevJe³eë-ns Je´leHelesçives! YeJelee ke=ÀHe³ee ceoLe¥ ³eod Je´lecejeefOe, leonceMekeÀce®eeefj<eced~ ³evce³eeçjeefOe leosJeenb
Yeg¡es, ³eesçnb ³ee¢MekeÀce&keÀe³³e&emq ce meesçnb lee¢MeHeÀueYeesi³eeqmce YeJeeefce¤28¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³esCesob efve½esleJ³eb ce³esoeveeR ³ee¢Meb keÀce& ef¬eÀ³eles lee¢MecesJewéejJ³eJemLe³ee HeÀueb Yegp³eles Yees#³eles
HaYHHIQNH¢HIHRHI+HSHHU-HÍP-HNH¢FH H-I H¹E +H¢XHFHHI2HNHE¢YHWYHE -HH´HHâJE 0HºH¢HVHOI HaOHPFHHOHG PHJ.H<HHVLHHH2HFee&C³esJe keÀcee&eCf e
keÀe³³ee&efCe, ³elees vewJe keÀoeef®eod ogëKeeefve m³egejf efle¤28¤
HeoeLe&ë-ns (Je´leHeles) v³ee³e³egkeÌle efve³ele keÀce& kesÀ Heeueve keÀjves nejs (Deives) mel³emJeªHe Hejceséej! DeeHeves pees
ke=ÀHee keÀjkesÀ (ces) cesjs efue³es (Je´leced) mel³eue#eCe Deeefo Òeefme× efve³eceeW mes ³egkeÌle mel³ee®ejCe Je´le keÀes (DejeefOe) De®íer
ÒekeÀej efme× efkeÀ³ee nw, (leled) Gme DeHeves Dee®ejCe keÀjves ³eesi³e mel³e efve³ece keÀes (DeMekeÀced) efpeme ÒekeÀej ceQ keÀjves keÀes
meceLe& nesTB (De®eeefj<eced) DeLee&led GmekeÀe Dee®ejCe De®íer ÒekeÀej keÀj meketBÀ, Jewmee cegPe keÀes keÀerefpe³es (³eë) pees ceQves
GÊece Jee DeOece keÀce& efkeÀ³ee nw, (leosJeenced) Gmeer keÀes Yeesielee ntb, Deye Yeer pees ceQ pewmee keÀjves Jeeuee (Deeqmce) ntb, Jewmes
keÀce& kesÀ HeÀue Yeesieves Jeeuee (Deeqmce) neslee ntb¤28¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e keÀes ³ener efve½e³e keÀjvee ®eeefn³es efkeÀ ceQ Deye pewmee keÀce& keÀjlee ntb, Jewmee ner Hejceséej keÀer
J³eJemLee mes HeÀue Yeesielee ntb Deewj YeesietBiee~ meye ÒeeCeer DeHeves NH¢FH PHV HI-H¹+H¢XHNH¢HV NH¢<HHU YHQH5 ´HHâQHVOHV)PHPHV
megKe Yeesieves kesÀ efue³es Oece&³egkeÌle keÀce& ner keÀjvee ®eeefn³es efkeÀ efpememes keÀYeer ogëKe veneR nes¤28¤
Deive³e Fl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee~ mJeje[e<eea DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe YeeweflekeÀeJeiveer<eesceew keÀer¢MeiegCeew Jelexles Fl³egHeefoM³eles¤
Deye mebmeejer Deeqive Deewj ®evêcee kewÀmes iegCe Jeeues nQ, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
'H1LYHHVäNH¢-H1-HHQäYHHH1P-HHQH1PHHVFHHäHHI+Hle=ÉFHOHV1P-HHQHäa
'H+HäQOHH1ç'HPHJäMH1MHHäHIPH-HVHIR1HRäÍ
'H1LYHHVäa NH¢1-H1-HHQäYHH1HVHIOHä NH¢-H1É-HHQäYHHHa P-HHQHäa PHHVFHHäHa HI+H1OHÉFHOH1 )HIOHä HI+HOHÉÉFHOHVäa P-HHQHäa 'H+HäQOHH1
)OH+HäÉQOHHÍa'HPHJäMHÍaMHHäHIPHa-HV1HIR1HRäÍa-HV1HIR1PHRä)HIOHä-HVHIR1ÉHRäÍ
HeoeLe&ë-(Deive³es) De²efle meJee&ved HeoeLee&ved oiOJee osMeevlejs ÒeeHe³eefle lemcew (keÀJ³eJeenvee³e) kegÀJeefvle
Meyo³eefvle meJee& efJeÐee ³es les keÀJe³eë ¬eÀevleoMe&veeë ¬eÀevleÒe%ee½e lesY³ees efnleeefve keÀcee&eCf e keÀJ³eeefve, leeefve ³ees Jenefle
ÒeeHe³eefle lemcew (mJeene) megÿg Deen ³em³eeb mee (meescee³e) megJevl³ewée³³ee&efCe ÒeeHvegJeefvle ³eeqmceved mebmeejs lemcew (efHele=celes)
efHelej $eÝleJees efvel³e³egkeÌlee efJeÐevles ³eeqmceved lemcew~ De$e efvel³e³eesies celegHed~ $eÝleJeë efHelejë (Mele02.4.2.24) (mJeene)
mJeb oOeel³eve³ee mee mJeene ef¬eÀ³ee (DeHenleeë) DeHeeEnefmeleeë~ (Demegjeë) DeefJeÜebmees ogämJeYeeJeeë ÒeeefCeveë (j#eebefme)
HejHeer[keÀeë, mJeeefLe&veë (Jesefo<eoë) ³es JesÐeeb He=eLf eJ³eeb meeroefvle les~ ³eeJeleer JesefomleeJeleer He=efLeJeer (Mele01.2.5.7) De³eb
DevJe³eë-ceveg<³ewë keÀJ³eJeenvee³eeive³es mJeene efHele=cens meescee³e mJeene efJeOee³e ³es Jeseof <eoes j#eebm³emegje½e les
efvel³eceHenleeë keÀe³³ee&ë¤29¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜefÓ³eg&keÌl³ee meb³eesepf eleesç³eceeqiveë efMeefuHeveeb keÀe³³ee&efCe Jenefle, ³esve mebmeejm³eesHekeÀejsCe meeceef³ekebÀ
PHJ.HE+HHI/H-HHUP/HHYHHERJÆHYHHERHVHH&HHEHHIYH-HHI¬HÍPHHRHE´HHvHVHIYHOHEHIJeOes³e Fefle¤29¤
HeoeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ (keÀJ³eJeenvee³e) HI-H¾HYHH: NH¢HV HIQOH RVYHV NH¢FHH; NH¢HU ´HHHIâ NH¢MHYHV OH/HH
(Deive³es) meye HeoeLeeX keÀes DeHeves DeeHe SkeÀ mLeeve mes otmejs mLeeve keÀes HengB®eeves Jeeues YeeweflekeÀ Deeqive keÀe ûenCe keÀjkesÀ
megKe kesÀ efue³es (mJeene) JesoJeeCeer mes (efHele=celes) efpeme ceW Jemevle Deeefo $eÝleg Heeueves kesÀ nsleg nesves mes efHelej meb³egkeÌle nesles
nQ, (meescee³e) HISHPHPHV6VËHHH;NH¢HV´HHâQHVOHVQ4*PHPHHVFHXHOHHNH¢Hs ueskesÀ (mJeene) DeHeves HeoeLeeX keÀes OeejCe keÀjves Jeeues
Oece& mes ³egkeÌle efJeOeeve keÀjkesÀ pees (Jesefo<eoë) Fme He=efLeJeer ceW jceCe keÀjves Jeeues (j#eebefme) DeewjeW keÀes ogëKeoe³eer
mJeeLeeapeve leLee (Demegjeë) ogä mJeYeeJe Jeeues cetKe& nQ, GvekeÀes (DeHenleeë) efJeveä keÀj osvee ®eeefn³es¤29¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeveeW mes ³egefkeÌle kesÀ meeLe efMeuHeefJeÐee ceW meb³egkeÌle efkeÀ³ee ngDee ³en Deeqive GvekesÀ efue³es GÊece-GÊece
NH¢HHH;NH¢HU´HHHIâNH¢MYHV-HHXHHQHVOHHQZaFHYHJHH:NH¢HVHQHvHIYHOHNH¢MYHHHHHIQHVHINH¢HISHPHPHVPHEPHHMNHsÀ GHekeÀej mes meye
megKe Deewj He=efLeJeer kesÀ ogäpeve Jee oes<eeW keÀer efveJe=efÊe nes pee³es¤29¤
³es ªHeeCeerl³em³e $eÝef<eë me SJe~ DeeqiveoxJelee~ YegefjkedÀ HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
keÀer¢iue#eCeemlesçmegje YeJevleerl³egHeefoM³eles¤
GkeÌle Demegj kewÀmes ue#eCeeW Jeeues nesles nQ mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
HV1+HHHI&Hä´HHIOHFHJÉÃHFHHäYHH1ç'HPHJäMH1ÍPHYOHäÍP-H12HHH1HMäHIYOHa
+H1MH1+HJMHVäHIYH1+HJMHV1HV<HMäYOH1HTLYHÆH%uueHV1NH¢HOHG´H&HJäRHOH1PFHHOHG
HVa1+HHHI&Häa´H1HIOH1FHJÉÃHFHHäYHH1 )HIOHä ´HHIOHÉFHJÃHFHHäYHHÍa'HPHJäMHÍaPHYOHäÍaP-H12HHHäaHMäHIYOHa+H1MH1+HJMl )HIOHä +HMH1É+HJMäÍa
HIYH1É+HJMl)HIOHäHIYH1+HJMäÍaHVa<HMäHIYOHa'H1HTLYHÍaOHHYHGaXHHV1NH¢HOHGa´HaYHJÉoeNefleN~ DeNmceeled¤30¤
HeoeLe&ë-(³es) ceveg<³eeë (ªHeeefCe) DevleëmLeeefve %eeveceO³es ³ee¢Meeefve %eeveeefve meefvle leeefve (Òeeflecegáeceeveeë)
DeeefYecegK³eb ³es Òeleerleb cegáevles l³epeefvle les (Demegjeë) Oeccee&®íeokeÀeë (mevleë) JeÊe&ceeveeë (mJeOe³ee) He=efLeJ³ee men~
mJeOes Fefle ÐeeJeeHe=efLeJ³eesvee&cemeg Heefþleced (efveIeb03.30) (®ejefvle) JeÊe&vles (HejeHegjë) Hejeieleeefve
mJemegKeeLee&v³eOece&keÀe³³ee&efCe efHeHegjefle les (efveHegjë) efveke=Àäeved ogämJeYeeJeeved efHeHegjefle Hetj³eefvle les~ De$eesYe³e$e efkeÌJeHed (³es)
mJeeLe&meeOevelelHejeë (Yejefvle) Dev³ee³esve HejHeoeLee&ved Oejefvle (Deeqiveë) peieoeréejë~ ³eg<ceÊele#eg<Jevleë Heeoced
(Deäe08.3.103) Devesve cet×&v³eeosMeë (leeved) ogäeved (ueeskeÀeled) mLeeveeomceÎMe&veeÜe (ÒeCegoeefle) otjerkeÀjesleg
(Demceeled) Òel³e#eeled¤ De³eb cev$eë (Mele0(2.4.2.14-18)¤30¤
DevJe³eë-Deeqivejeréejes ³es ªHeeefCe Òeeflecegáeceevee Demegjeë mevleë mJeOe³ee ®ejefvle, ³es ®e HegjeHegjes efveHegjë
mevleesçv³ee³esve HejHeoeLee&ved Yejefvle Oejefvle, leevemceeuueeskeÀeled ÒeCegoeefle otjerkeÀjesleg¤30¤
YeeJeeLe&ë-³es ogäe ceveg<³ee ceveesons JeeeqiYeefce&L³ee ®eefjlJee He=eLf eJ³eecev³ee³esveev³eeved ÒeeefCeveë Heer[ef³elJee mJemegKee³e
HejHeoeLee&ved meefáevJeefvle~ F&éejmleeved ogëKe³egkeÌleeved ceveg<³eslejveer®eMejerjOeeefjCeë ke=ÀlJee, les<eg HeeHeHeÀueeefve YegkeÌlJee
Hegvece&veg<³eosnOeejCes ³eesi³eeved keÀjesefle~ Delees ceveg<³ewjer¢MesY³ees ceveg<³esY³eë HeeHekeÀce&Y³ees Jee He=LekedÀ efmLelJee meowJe Oece& SJe
mesJeveer³e Fefle¤30¤
HeoeLe&ë-(³es) pees ogä ceveg<³e (ªHeeefCe) %eeve kesÀ DevegketÀue DeHeves DevleëkeÀjCeeW ceW efJe®eejs ngS YeeJeeW keÀes
(Òeeflecegáeceeveeë) otmejs kesÀ meeceves efíHee keÀj efJeHejerle YeeJeeW kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves nejs (Demegjeë) Oece& keÀes {eBHeles (mevleë)
nQ~ (mJeOe³ee) He=efLeJeer ceW peneB-leneB (®ejefvle) peeles-Deeles nQ leLee pees (HejeHegjë) mebmeej mes Gueìs DeHeves megKekeÀejer
NH¢HFHH: NH¢HV HIYHOHHIPH¹NH¢MYHV NHV¢HIXHHV HvNH¢MYHV (efveHegjë) Deewj ogä mJeYeeJeeW keÀes HeefjHetCe& keÀjves Jeeues (mevleë) nQ
DeLee&led pees Dev³ee³e mes DeewjeW kesÀ HeoeLeeX keÀes OeejCe keÀjles nQ, (leeved) Gve ogäeW keÀes (Deeqiveë) peieoeréej (Demceeled) Fme
Òel³e#e Deewj DeÒel³e#e ueeskeÀ mes (ÒeCegoeefle) otj keÀjs¤30¤
YeeJeeLe&ë-pees ogä ceveg<³e DeHeves ceve, Je®eve Deewj Mejerj mes Petþs Dee®ejCe keÀjles ngS Dev³ee³e mes Dev³e ÒeeefCe³eeW
keÀes Heeræ[e oskeÀj DeHeves megKe kesÀ efue³es DeewjeW kesÀ HeoeLeeX keÀes ûenCe keÀj uesles nQ, F&éej Gve keÀes ogëKe³egkeÌle keÀjlee nw Deewj
veer®e ³eesefve³eeW ceW pevce oslee nw efkeÀ Jes DeHeves HeeHeeW kesÀ HeÀueeW keÀes Yeesie kesÀ efHeÀj Yeer ceveg<³e osn kesÀ ³eesi³e nesles nQ~ Fme mes
meye ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Ssmes ogä ceveg<³e Jee HeeHeeW mes ye®ekeÀj meowJe Oece& keÀe ner mesJeve efkeÀ³ee keÀjW¤30¤
De$e efHelej Fl³em³eef<e&ë me SJe~ efHelejes osJeleeë~ ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
ceveg<³ewOee&efce&keÀeë %eeefvevees efJeÜebmeë keÀLeb melkeÀle&J³ee Fl³egHeefoM³eles¤
ceveg<³e ueesieeW keÀes Oecee&lcee, %eeveer, efJeÜeved Heg©<eeW keÀe kewÀmee melkeÀej keÀjvee ³eesi³e nw, mees Deieues cev$e ceW
keÀne nw¤
'HHäHI+HOHMHVFHHRH2-HEH/eH<HH1LHFHH-HäHHH2-HFHGa
'HFHHU{FHRYOHHI+H1OHMHVäH/HH<HH1LHFHH-HäHHHIHHOH
'HHäa HI+H1OH1MlÍa FHH1R1H12-H1FHGa H1/HH1<HH1LHHIFHHIOHä H/HHÉ<HH1LHFHGa 'HHa -HÉ<eeN³eNOJeNced~ Je=ÉHH1H12-H1HIFHHIOHä -HHÉH2-eced~
'HFHHUäFHRYOHaHI+H1OHMäÍaH1/HH1<HH1LHHIFHHIOHäH/HHÉ<HH1LHFHGa'HHa'H1-HÉ<eeNef³eN<eNleN¤31¤
HeoeLe&ë-(De$e) DemceekebÀ melkeÀejmeb³egÊesÀ J³eJenejs mLeeves Jee (efHelejë) Heeefvle Heeue³eefvle meefÜÐeeefMe#eeY³eeb ³es
les lelmebyeg×ew (ceeo³eOJeced) n<e&³eOJeced (³eLeeYeeieced) Yeeieceveefle¬eÀc³e kegÀJe&vleerefle ³eLeeYeeieced (Dee) mecevleeled
(Je=<ee³eOJeced) DeevevomeskeÌleejes Je=<ee FJee®ejle~ keÀÊeg&ë keÌ³e*d meueesHe½e (Deäe03.1.11) Devesve keÌ³e*d Òel³e³eë~
(Deceerceovle) Deevevo³eleemceeved ceeso³ele, efJeÐeeb %eeHe³ele Jee (efHelejë) efJeÜebmees efJeÐeeoevesve j#ekeÀeë (³eLeeYeeieced) Yeeieb
Yeeieb Òeleerefle ³eLeeYeeieced~ De$e JeerHmeeLex Òeefleë~ (Dee) DeeefYecegK³ele³ee (DeJe=<eeef³e<ele) efJeÐeeOece&efMe#e³ee n<e&keÀejkeÀe
YeJele~ uees[Lex ueg*d¤ De³eb cev$eë (Mele0(2.4.2.19-23) J³eeK³eeleë¤31¤
DevJe³eë-ns efHelejes! ³et³ece$e ³eLeeYeeieceeJe=<ee³eOJeced~ ceeo³eOJecemceeved ³eLeeYeeieceeJe=<eeef³e<eleeceerceovleemceeved
n<e&³ele¤31¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%eeHe³eefle-ceeleeefHe$eeoerved efJeog<eesçO³eeHekeÀeved Oeeefce&keÀeved efHele+ved meceerHemLeeveeie®íle½e
¢ädJewJeb Jee®³eb mesJeveb ®e keÀe³³e&ced-ns DemceeqlHelejes! ³et³eb mJeeieleceeie®íleemceefÜ<e³es ³eLee³eesi³eeved
YeesieeveemeveeoeR½esceevemceÎÊeeved mJeerke=Àl³e megKe³ele ³eÐeoeççJeM³ekebÀ ³eg<ceekeÀefceäb JemlJemceeefYejeveslegb ³eesi³eb leoe%eeHe³ele~
SJece$eeçmceeefYeë melke=Àleeë mevlees YeJevleë ÒeMveesÊejefJeOeevesveeçmceeved mLetuemet#ceefJeÐeeOeceexHeosMesve ³eLeeJeod Je×&³evleg~
³eg<ceÜef×&lee Je³eb efvel³eb meefl¬eÀ³eeë ke=ÀlJeeçv³ewë keÀejef³elJee ®e meJes&<eeb ÒeeefCeveeb megKeefJeÐeesVeleerë efvel³eb kegÀ³³ee&ceself e¤31¤
HeoeLe&ë-ns (efHelejë) GÊece efJeÐee Jee GÊece efMe#eeDeeW Deewj efJeÐeeoeve mes Heeueve keÀjves Jeeues efJeÜeved ueesiees!
(De$e) nceejs melkeÀej³egkeÌle J³eJenej DeLeJee mLeeve ceW (³eLeeYeeieced) ³eLee³eesi³e HeoeLeeX kesÀ efJeYeeie keÀes (DeeJe=<ee³eOJeced)
De®íer ÒekeÀej pewmes efkeÀ Deevevo osves Jeeues yewue DeHeveer Ieeme keÀes ®ejles nQ, Jewmes HeeDees Deewj (ceeo³eOJeced) Deeveefvole Yeer
nes, leLee DeeHe nce ueesieeW kesÀ efpeme ÒekeÀej (³eLeeYeeieced) ³eLee³eesi³e DeHeveer-DeHeveer yege× f kesÀ DevegketÀue iegCe efJeYeeie keÀes
´HHâ QH: -HZPHV (DeeJe=<eeef³e<ele) efJeÐee Deewj Oece& keÀer efMe#ee keÀjves Jeeues nes Deewj (Deceerceovle) meye keÀes Deevevo
oes¤31¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%ee oslee nw efkeÀ ceveg<³e ueesie ceelee Deewj efHelee Deeefo Oeeefce&keÀ meppeve efJeÜeveeW keÀes meceerHe
Dee³es ngS osKekeÀj GvekeÀer mesJee keÀjW~ ÒeeLe&veeHetJe&keÀ JeekeÌ³e keÀnW efkeÀ ns efHelejes! DeeHe ueesieeW keÀe Deevee nceejs GÊece Yeei³e
mes neslee nw, mees DeeDees Deewj pees DeHeves J³eJenej ceW ³eLee³eesi³e Deewj Yeesie Deemeve Deeefo HeoeLeeX keÀes nce osles nQ, GvekeÀes
P-HHUNH¢HM NH¢MNHV¢ PHJ.H NH¢HV ´HHâ QHV OH/HH SHHV-pees DeeHe kesÀ efÒe³e HeoeLe& nceejs ueeves ³eesi³e neW, Gme-Gme keÀer Dee%ee
RHUHSI HHVNH®HH:HINH¢PHONH¢HMNH¢HV´HHâQHVNH¢M'HH+H´H0YHHV¬HMHI-H2HHYHPHVQFHXHHVLHH:NH¢HVP/HWXH'HHZM met#ce efJeÐee Jee Oece& kesÀ
GHeosMe mes ³eLeeJeled Je=e× f ³egkeÌle NH¢HUHISHHVa'HH+HPHV -HHI¹NH¢HV ´HHâQJ6QFHXHHVLH'HÏV-De®ís keÀeceeW keÀes keÀjkesÀ leLee
DeewjeW mes De®ís keÀece keÀjekesÀ meye ÒeeefCe³eeW keÀe megKe Deewj efJeÐee keÀer GVeefle efvel³e keÀjW¤31¤
vecees Je Fl³em³eef<e&ë me SJe~ efHelejes osJeleeë~ cev³eJes He³e&vlem³e yeéïeer ye=nleer ívoë~ Deûes efve®e=od
ye=nleer ®e ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe keÀLeb efkeÀceLeexç³eb efHele=³e%eë ef¬eÀ³ele Fl³egHeefoM³eles¤
Deye efHele=³e%e efkeÀme ÒekeÀej mes Deewj efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es efkeÀ³ee peelee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe
YHFHHVä -HÍHI+HOHMHV1 MPHHäH1 YHFHHVä -HÍHI+HOHMlÍ0HHVHHäH1 YHFHHVä -HÍHI+HOHMHV SHHU1-HHH1 YHFHHVä -HÍHI+HOHMÍ
P-H12HHHZ1 YHFHHVä -HÍHI+HOHMHV ,HHVM1 HH1 YHFHHVä -HÍHI+HOHMHV FH1YH-HV1 YHFHHVä -HÍHI+HOHMlÍHI+HOHäMHV1 YHFHHVä -HHV ie=ÉQH9HäÍ
HI+HOHMHVR¬HPH1OHHV-HäÍHI+HOHMHVRVFHZ1OH¾äÍHI+HOHMHV1-HHPHäÍ
YHFHäÍa-H1ÍaHI+H1OH1MlÍaMPHHäHaYHFHäÍa-H1ÍaHI+H1OH1MlÍa0HHVHHäHÍYHFHäÍa-H1ÍaHI+H1OH1MlÍaSHHU1-HHHäaYHFHäÍa-H1ÍaHI+H1OH1MlÍa
P-H12HHHZäaYHFHäÍa-H1ÍaHI+H1OH1MlÍa,HHV1MHHäaYHFHäÍa-H1ÍaHI+H1OH1MlÍaFH1YH-HVäaYHFHäÍa-H1ÍaHI+H1OH1MlÍaHI+H1OH1MäÍaYHFHäÍa-H1ÍaLHÉneved~ veNë~
HI+H1OH1MlÍaR1¬H1aPH1OHÍa-H1ÍaHI+H1OH1MlÍaRV1FH1a61OHOHGa-H1ÍaHI+H1OH1MlÍa-HHPHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) veceéYr eeJes~ ³e%ees vecees ³eef%e³eevesJewveeveslelkeÀjesefle (Mele02.4.2.24) (Jeë) ³eg<ceY³eced
(efHelejë) efJeÐeevevooe³ekeÀemlelmebyeg×ew (jmee³e) jmeYetlee³e efJe%eeveevevoÒeeHeCee³e (veceë) DeeêeaYeeJes (Jeë) ³eg<ceY³eced
(efHelejë) ogëKeveeMekeÀlJesve j#ekeÀemlelmebyeg×ew (Mees<ee³e) ogëKeeveeb Me$etCeeb Jee efveJeejCee³e (veceë) efvejefYeceeveeLex (Jeë)
³eg<ceY³eced (efHelejë) Oec³e&peerefJekeÀe%eeHekeÀemlelmecyeg×ew (peerJee³e) peerJeefle ÒeeCeb Oeej³eefle ÒeeCeOeejCesve meceLeex YeJeefle
³eeqmceVee³egef<e lemcew (veceë) MeerueOeejCeeLex (Jeë) ³eg<ceY³eced (efHelejë) DeVeYeesieeefoefJeÐeeefMe#ekeÀemlelmecyeg×ew (mJeOee³ew)
DeVee³e He=efLeJeerjep³ee³e v³ee³eÒekeÀeMee³e Jee~ mJeOesl³eVeveecemeg Heefþleced (efveIeb02.7) mJeOes Fefle ÐeeJeeHe=efLeJ³eesvee&cemeg
Heefþleced (efveIeb03.30) (veceë) vece´lJeOeejCes (Jeë) ³eg<ceY³eced (efHelejë) HeeHeeHelkeÀeueefveJeejkeÀemlelmebyeg×ew (Ieesje³e)
nv³evles megKeeefve ³eeqmceved leod Ieesjb leefVeJeejCee³e~ nvlesj®ed Iegjd ®e (GCee05.64) Devesve Ieesj Fefle efme×³eefle (veceë)
¬eÀesOel³eeies (Jeë) ³eg<ceY³eced (efHelejë) Þesÿeveeb HeeuekeÀe ogä<s eg ¬eÀesOekeÀeefjCemlelmebyeg×ew (cev³eJes) cev³evlesçefYeceeveb
kegÀJe&efvle ³eeqmceved me cev³egë ¬eÀesOees ogäe®ejCes<eg ogä<s eg leÓeJevee³e~ ³eefpeceefve0 (GCee03.20) Devesve cev³eles³eg&®ed Òel³e³eë
(veceë) melkeÀejb (Jeë) ³eg<ceY³eced (efHelejë) Òeerl³eeHeeuekeÀemlelmebyeg×ew (veceë) %eeveûenCeeLex (Jeë) ³eg<ceY³eced (ie=neved)
ie=Áefvle efJeÐeeefoHeoeLee&ved ³es<eg leeved (veë) DemceY³ecemceekebÀ Jee (efHelejë) efJeÐeeoeleejmlelmebyeg×ew (oÊe) leÊeÎeveb kegÀ©le
(meleë) efJeÐeceeveevegÊeceeved HeoeLee&ved (Jeë) ³eg<ceY³eced (efHelejë) pevekeÀeo³emlelmebyeg×ew (os<ce) os³eemce~ [goe_ed
Fl³emceeoeMeeefue&*îegÊeceyengJe®eves~ efue*îeeefMe<³e*d #Deäe03.1.86% Fl³e*d~ ívom³egYe³eLee #Deäe03.4.117% Fefle
ceme Dee×&OeelegkeÀmeb%eeceeefÞel³e mekeÀejueesHeeYeeJeë~ meeJe&OeelegkeÀmeb%eeceeefÞel³e `Delees ³es³e #Deäe07.2.80% Fleer³eeosMe½e
(Sleled) DemceÎÊeced (Jeë) ³eg<ceY³eced (efHelejë) mesefJelegb ³eesi³emlelmebyeg×ew Jemeles Dee®íeo³evles Mejerjb ³esve
leÜkeefokeÀced¤ De³eb cev$eë (Mele0(2.4.2.24) J³eeK³eeleë¤32¤
DevJe³eë-ns efHelejes jmee³e Jees ³eg<ceY³eb veceesmleg~ ns efHelejë Mees<ee³e Jees veceesmleg~ ns efHelejes peerJee³e Jees veceesmleg ~
ns efHelejë mJeOee³ew Jees veceesmleg~ ns efHelejes Ieesje³e Jees veceesmleg~ ns efHelejes cev³eJes Jees veceesmleg~ ns efHelejes efJeÐee³ew Jees
veceesmleg~ ns efHelejë melkeÀeje³e Jees vecemleg~ ³et³ecemceekebÀ ie=neefCe efvel³eceeie®íle~ Deeiel³e ®e efMe#eeefJeÐes efv el³eb oÊe~ ns
efHelejes Je³eb Jees ³eg<ceY³eb meleë HeoeLee&ved efvel³eb os<ce~ efHelejes ³et³ecemceeefYejsleÎÊeb Jeemees JekeefokebÀ mJeerkegÀ©le¤32¤
YeeJeeLe&ë-De$eeveskesÀ veceë Meyoe DeveskeÀMegYeiegCemelkeÀejÐeesleveeLee&~ ³eLee Jemevleûeer<ceJe<ee&Mej×scevleefMeefMejeë
<e[=leJees jmeMees<epeerJeeVeIevelJecev³etlHeeokeÀe YeJeefvle, leLewJe ³es efHelejesçveskeÀefJeÐeesHeosMewce&veg<³eeved meleleb ÒeerCe³eefvle
leevegÊecewë HeoeLezë melke=Àl³e lesY³eë meleleb efJeÐeesHeosMee ûee¿eeë¤32¤
HeoeLe&ë-ns (efHelejë) efJeÐee kesÀ Deevevo keÀes osves Jeeues efJeÜeved ueesiees! (jmee³e) HI-HHHYH+HHU'HHYHYRNH¢HU´HHHIâ
kesÀ efue³es (Jeë) legce keÀes nceeje (veceë) vecemkeÀej nes~ ns (efHelejë) ogëKe keÀe efJeveeMe Deewj j#ee keÀjves Jeeues efJeÜevees!
(Mees<ee³e) ogëKe Deewj Me$egDeeW keÀer efveJe=eÊf e kesÀ efue³es (Jeë) legce keÀes nceeje (veceë) vecemkeÀej nes~ ns (efHelejë) Oece&³egkeÌle
peereJf ekeÀe kesÀ efJe%eeve keÀjeves Jeeues efJeÜevees! (peerJee³e) efpememes ÒeeCe keÀe efmLej OeejCe neslee nw, Gme peereJf ekeÀe kesÀ efue³es
(Jeë) legce keÀes nceeje (veceë) Meerue-OeejCe efJeefole nes~ ns (efHelejë) efJeÐee, DeVe Deeefo YeesieeW keÀer efMe#ee keÀjves nejs
efJeÜevees! (mJeOee³ew) DeVe, He=eLf eJeer, jep³e Deewj v³ee³e kesÀ ÒekeÀeMe kesÀ efue³es (Jeë) legce keÀes nceeje (veceë) veceéYr eeJe
efJeefole nes~ ns (efHelejë) HeeHe Deewj DeeHelkeÀeue kesÀ efveJeejkeÀ efJeÜeved ueesiees! (Ieesje³e) ogëKemecetn keÀer efveJe=efÊe kesÀ efue³es
(Jeë) legce keÀes nceeje (veceë) ¬eÀesOe keÀe íesæ[vee efJeefole nes~ ns (efHelejë) ÞesÿeW kesÀ Heeueve keÀjves nejs efJeÜevees!
(cev³eJes) ogäe®ejCe keÀjves Jeeues ogä peerJeeW ceW ¬eÀesOe keÀjves kesÀ efue³es (Jeë) legce keÀes nceeje (veceë) melkeÀej efJeefole nes~
ns (efHelejë) %eeveer efJeÜevees! (Jeë) legce keÀes efJeÐee kesÀ efue³es (veceë) nceejer efJe%eeve ûenCe keÀjves keÀer F®íe efJeefole nes~
ns (efHelejë) Òeerefle kesÀ meeLe j#ee keÀjves Jeeues efJeÜevees! (Jeë) legcnejs melkeÀej nesves kesÀ efue³es nceeje (veceë) melkeÀej
keÀjvee legce keÀes efJeefole nes~ DeeHe ueesie nceejs (ie=neved) IejeW ceW efvel³e DeeDees Deewj DeekesÀ jnes~ ns (efHelejë) efJeÐee osves
Jeeues efJeÜevees! (veë) nceejs efue³es efMe#ee Deewj efJeÐee efvel³e (oÊe) osles jnes~ ns efHelee-ceelee Deeefo efJeÜeved Heg©<ees! nce
ueesie (Jeë) legcnejs efue³es pees-pees (meleë) efJeÐeceeve HeoeLe& nQ, Jes efvel³e (os<ce) osJeW~ ns (efHelejë) mesJee keÀjves ³eesi³e
efHele= ueesiees! nceejs efo³es Fve (Jeemeë) -HkHHIRNH¢HVÝHQ&HNH¢HUHSI HHV
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW DeveskeÀ yeej (veceë) ³en Heo DeveskeÀ MegYeiegCe Deewj melkeÀej ÒekeÀeMe keÀjves kesÀ efue³es Oeje
nw~ pewmes Jemevle, ûeer<ce, Mejod, nscevle Deewj efMeefMej ³es íë $eÝleg jme, Mees<e peerJe, DeVe, keÀefþvelee Deewj ¬eÀesOe kesÀ GlHeVe
keÀjves Jeeues nesles nQ, Jewmes ner efHelej Yeer DeveskeÀ efJeÐeeDeeW kesÀ GHeosMe mes ceveg<³eeW keÀes efvejvlej megKe osles nQ~ Fme mes ceveg<³eeW
keÀes ®eeefn³es efkeÀ GkeÌle efHelejeW keÀes GÊece-GÊece HeoeLeeX mes mevlegä keÀjkesÀ Gvemes efJeÐee kesÀ GHeosMe keÀe efvejvlej ûenCe
keÀjW¤32¤
DeeOeÊe Fl³em³e $eÝef<eë me SJe~ efHelejes osJeleeë~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
lewë eEkeÀ eEkeÀ keÀle&J³eefcel³egHeefoM³eles¤
GkeÌle efHelejeW keÀes keÌ³ee keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, mees Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
'HH2HäÊe efHelejesN ieYei NHJ¢FHH1ME+HJNHä¢MÓHSHFHGaH/HV1Q+HJ1HHVÉPHäOHG
'HHa2H1¬H1aHI+H1OH1MlÍaLH<H {FHGaNHJ¢ÉFHH1MFHGa+HJNHä¢MÓHSH1HIFHHIOH1+HJNHä¢MÉÓHSHFHGaH/HHäa)1Qa+HJäHÍa'HPHäOHG
HeoeLe&ë-(Dee) mecevleeled (OeÊe) Oeej³ele (efHelejë) ³es Heeefvle efJeÐeeVeeefooevesve lelmebyeg×ew (ieYe&ced) ieYe&efceJe
(kegÀceejced) ye´ïe®eeefjCeced (Heg<keÀjñepeced) efJeÐeeûenCeeLee& ñeied Oeeefjlee ³esve leced (³eLee) ³esve ÒekeÀejsCe (Fn) Deeqmceved
mebmeejsçmcelkegÀues Jee (Heg©<eë) efJeÐeeHeg©<eeLe&³egkeÌleesç³eb ceveg<³eë (Demeled) YeJesled~ uesìë Òe³eesieesç³eced¤33¤
DevJe³eë-ns efHelejes! ³et³eb ³eLee³eb ye´ïe®eejern Mejerjelceyeueb ÒeeH³e Heg©<eJeÓJeefle, leLewJe ieYe&efceJe Heg<keÀjñepeb
kegÀceejb efJeÐeeefLe&veceeOeÊe Oeej³ele¤33¤
YeeJeeLe&ë-'HH XHJâHV+HFHHXHHMÍa ) ËHM 'HHHH+HHHIOHa HI-H¾HIµHI-H RJHHUHI<HH HI-H²HHHI/H YHÍ NHJ¢FHHMH HI-H²HHHI/H YHÍ
kegÀcee³³e&½e efJeÐeeoevee³e ieYe&Je×e³³ee&ë~ ³eLee ieYex osnë ¬eÀcesCe JeOe&les leLewJe megefMe#e³ewJe Slee½e meefÜÐee³eeb JeOe&e³f eleJ³eeë
Heeueveer³ee½e~ ³elees efJeÐee³eesiesve Oeeefce&keÀeë Heg©<eeLe&³egkeÌlee YetlJee meowJe megKe³egkeÌlee YeJes³egejf l³esleled
meowJeevegÿs³eefceefle¤33¤
HeoeLe&ë-ns (efHelejë) efJeÐeeoeve mes j#ee keÀjves Jeeues efJeÜeved Heg©<ees! DeeHe (³eLee) pewmes ³en ye´ïe®eejer (Fn)
)PH PHEPHHM -HH QFHHMV NHJ¢XH FH: 'H+HYHV 0HMHUM 'HHZM 'HHOFHH NHV¢ \HXH NH¢HV ´HHâ QHVNHV¢ HI-H²HH 'HHZM +HJHH/H HJ keÌle ceveg<³e
(Demeled) nes Jewmes (ieYe&ced) ieYe& kesÀ meceeve (Heg<keÀjñepeced) efJeÐee ûenCe kesÀ efue³es HetÀueeW keÀer ceeuee OeejCe efkeÀ³es ngS
(kegÀceejced) ye´ïe®eejer keÀes (DeeOeÊe) De®íer ÒekeÀej mJeerkeÀej keÀerefpe³es¤33¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:XHJâHV+HFHHXHHMQZa) ËHM'HHHHRVOHHQZHINH¢HI-H¾HYHG+HJH'HHZMHTkHH:NH¢HVHHHIQHVHINH¢
efJeÐeeLeea, kegÀceej Jee kegÀceejer keÀes efJeÐee osves kesÀ efue³es ieYe& kesÀ meceeve OeejCe keÀjW~ pewmes ¬eÀce-¬eÀce mes ieYe& kesÀ yeer®e osn
yeer®e yeæ{lee nw, Jewmes DeO³eeHekeÀ ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ De®íer-De®íer efMe#ee mes ye´ïe®eejer, kegÀceej Jee kegÀceejer keÀes Þesÿ
efJeÐee ceW Je=ef×³egkeÌle keÀjW leLee (GvekeÀe) Heeueve keÀjW~ Jes efJeÐee kesÀ ³eesie mes Oecee&lcee Deewj Heg©<eeLe&³egkeÌle neskeÀj meoe
megKeer neW, ³en Devegÿeve meowJe keÀjvee ®eeefn³es¤33¤
Tpe&efcel³em³eef<e&ë me SJe~ DeeHees osJelee~ Yegefjiegeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Sles efHelejë kesÀve kesÀve HeoeLexve melkeÀÊe&J³ee Fl³egHeefoM³eles¤

GkeÌle efHelej keÀewve-keÀewve HeoeLeeX mes melkeÀej keÀjves ³eesi³e nQ, mees Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
Tpe¥N JeQäYOHHUMlFHOH,HÉleb HeHäÍNH¢HU1XHHXH+HHIMlÓHJäOHFHGaP-H12HHP/HäOH1+H HäOHFHVHI+H1OHYHG
7SH {FHGa -HQäYOHHUÍa 'H1FHOHäFHGa ,HÉOHFHGa +HHäÍa NH¢HU1XHHXHäFHGa +H1HIMlÓHJOH1HIFHHIOHä +HHIMlÉÓHJOHäFHGa P-H12HHÍa P/H1a OH1+H HäOHa FHV1a
efHeNle+ved¤34¤
HeoeLe&ë-(Tpe&ced) Fäb efJeefJeOeb jmeced~ Tûe&meë (Mele01.5.4.2) (Jenvleerë) ÒeeHe³evleerë mJeeefoÿe DeeHeë
(Dece=leced) meJe&jesienjb megjmeb efceäeefokeÀced (Ie=leced) Deep³eced (He³eë) ogiOeced (keÀerueeueced) mebgmebmke=ÀleceVeced~ keÀerueeueb
Fl³eVeveecemeg Heefþleced (efveIeb02.7) (Heefjñegleced) Heefjleë meJe&leë ñegleb megjme³eesiesve HeefjHekeÌJeb HeÀueeefokeÀced (mJeOeeë) ³es
mJecesJe oOeles les (mLe) meJex efHele=meseJf evees YeJele (leHe&³ele) megKe³ele (ces) cece (efHele+ved) HetJeexkeÌleeved¤34¤
DevJe³eë-ns Heg$eeo³ees! ³et³eb ces cece efHele+vetpe¥ Jenvleerjce=leb Ie=leb He³eë keÀerueeueb Heefjñegleb oÊJee leHe&³elewJeb
lelmesJevesve efJeÐeeë ÒeeH³e mJeOeeë mLe HejmJel³eeiesve meoe mJemesefJevees YeJele¤34¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%eeHe³eefle~ ceveg<³eeë meJee&ved Heg$eÒeYe=leerved Òel³esJeceeefoMevleg ³eg<ceeefYece&ce efHelejes pevekeÀe
efJeÐeeÒeoe½e Òeerl³ee efvel³eb mesJeveer³eeë~ ³eLee lewyee&u³eeJemLee³eeb efJeÐeeÒeoevemece³es ®e Je³eb ³et³eb ®e HeeefueleemleLewJeemceeefYejefHe
les meJe&oe meJe&Lee melkeÀÊe&J³eeë~ ³elees vewJeeçmceekebÀ ceO³es keÀoeef®eefÜÐeeveeMeke=ÀleIveleeoes<eew YeJesleeefceefle¤34¤
F&éejsCe ³eÐeoeqmceVeO³ee³es JesÐeeefoj®eveb, ³e%em³e HeÀueiecevemeeOekeÀeefve meeceûeerOeejCeced, Deivesot&lelJeÒekeÀeMeveced,
Deelcesevq ê³eeefoMeesOeveb, megKeYeesiees, JesoÒekeÀeMeveb, Heg©<eeLe&meeOeveb, ³eg×s efJepe³ekeÀjCeb, Me$egefveJeejCeb, Üs<el³eeieesçiv³eeoerveeb
³eeves<eg ³eespeveb, He=efLeJ³eeefoY³e GHekeÀejûenCeced, F&éejs Òeerelf eefo&J³eiegCeefJemlejCeb, meJe&j#eCeb, JesoMeyoeLe&JeCe&veb,
Jee³Jeiv³eeoerveeb HejmHejcesueveb, Heg©<eeLe&ûenCeced, GÊeceeveeb HeoeLee&veeb mJeerkeÀjCeb, ef$e<eg ueeskesÀ<eg ³e%eengleêJ³em³e ieceveb,
Hegvemlemceeoeieceveb, mJe³ebYetMeyoeLe&JeCe&veb, ie=nmLeke=Àl³eb, mel³ee®ejCeced, Deiveew nescees, ogäeveeb efveJeejCeb, efHele=Ceeb mesJeveb
®eesÊebÀ leÊevceveg<³ewë mebÒeerl³ee mesJeveer³eefceefle ÒeLeceeO³ee³eeLexve menem³e efÜleer³eeO³ee³eeLe&m³e mebieeflejmleerefle JesÐeced¤34¤
HeoeLe&ë-ns Heg$eeefokeÀes! legce (ces) cesjs (efHele+ved) HetJees&keÌle iegCe Jeeues efHelejeW keÀes (Tpe&ced) DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ
GÊece-GÊece jme (Jenvleerë) PHJ.H´HHâNH¢MYHV -HHXHV P-HHHIRÆSHXH(Dece=leced) meye jesieeW keÀes otj keÀjves Jeeues Dees<eefOe
efceäeefo HeoeLe& (He³eë) otOe (Ie=leced) Ieer (keÀerueeueced) GÊece-GÊece jerefle mes HekeÀe³ee ngDee DeVe leLee (Heefjñegleced) jme
mes ®etles ngS HekesÀ HeÀueeW keÀes oskesÀ (leHe&³ele) OHâNH¢MHVa)PH´HNH¢HMOHJFH*YHNHV¢PHV-HYHPHVHI-H²HHNH¢HV´HHâQHVNH¢M(mJeOeeë)
HejOeve keÀe l³eeie keÀjkesÀ DeHeves Oeve kesÀ mesJeve keÀjves Jeeues (mLe) nesDees¤34¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Dee%ee oslee nw efkeÀ meye ceveg<³eeW keÀes Heg$e Deewj veewkeÀj Deeefo keÀes Dee%ee oskesÀ keÀnvee ®eeefn³es efkeÀ
legce keÀes nceejs efHelej DeLee&led efHelee-ceelee Deeefo Jee efJeÐee kesÀ osves Jeeues Òeerefle mes mesJee keÀjves ³eesi³e nwb~ pewmes efkeÀ GvneWves
yeeu³eeJemLee Jee efJeÐeeoeve kesÀ mece³e nce Deewj legce Heeues nQ, Jewmes nce ueesieeW keÀes Yeer Jes meye keÀeue ceW melkeÀej keÀjves
³eesi³e nwb, efpememes nce ueesieeW kesÀ yeer®e ceW efJeÐee keÀe YHH0H'HHZMNH¢OH,YHOHH'HHHIRRHVHNH¢<HHUYH´HHâQH:
F&éej ves Fme otmejs DeO³ee³e ceW pees-pees Jesefo Deeefo ³e%e kesÀ meeOeveeW keÀe yeveevee, ³e%e keÀe HeÀue ieceve Jee
meeOeve, meeceûeer keÀe OeejCe, Deeqive kesÀ otleHeve keÀe ÒekeÀeMe, Deelcee Deewj Feqvê³eeefo HeoeLeeX keÀer Mege× f , megKeeW keÀe Yeesie,
Jeso keÀe ÒekeÀeMe, Heg©<eeLe& keÀe mevOeeve, ³eg× ceW Me$egDeeW keÀe peerlevee, Me$egDeeW keÀe efveJeejCe, Üs<e keÀe l³eeie, Deeqive Deeefo
HeoeLeeX keÀes meJeeefj³eeW ceW ³egkeÌle keÀjvee, He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX mes GHekeÀej uesvee, F&éej ceW Òeerefle, De®ís-De®ís iegCeeW keÀe
efJemleej Deewj meye keÀer GVeefle keÀjvee, Jeso Meyo kesÀ DeLe& keÀe JeCe&ve, Jee³eg Deewj Deeqive Deeefo keÀe HejmHej efceueevee,
Heg©<eeLe& keÀe ûenCe, GÊece-GÊece HeoeLeeX keÀe mJeerkeÀej keÀjvee, ³e%e ceW nesce efkeÀ³es ngS HeoeLeeX keÀe leerveeW ueeskeÀ ceW peevee
Deevee, mJe³ebYet Meyo keÀe JeCe&ve, ie=nmLeeW keÀe keÀce&, mel³e keÀe Dee®ejCe, Deeqive ceW nesce, ogäeW keÀe efveJeejCe Deewj efpeve-
efpeve keÀe mesJeve keÀjvee keÀne nw, Gve-Gve keÀe mesJeve ceveg<³eeW keÀes Òeerefle kesÀ meeLe keÀjvee DeJeM³e nw~ Fme ÒekeÀej mes
ÒeLeceeO³ee³e kesÀ DeLe& kesÀ meeLe efÜleer³eeO³ee³e kesÀ DeLe& keÀer mebieefle peeveveer ®eeefnS¤34¤
Fefle ÞeercelHeefjJeépekeÀe®ee³³e& Þeer³egleo³eevevomejmJeleermJeeefcevee megefJejef®eles mebmke=Àlee³³e&Yee<eeefJeYetef<eles
³epegJexoYee<³es efÜleer³eesçO³ee³eë mecHetCe&ë¤2¤
¤Dees3ced¤
DeLe le=leer³eesçO³ee³eejcYeë
'HHVFHGHI-HËHHäHIYHRV-HPHHI-HOHR JHIMlOHHHIYH1+HMHäPHJ-HaHµ1ÌEOH9H1É'HHPHJ{-H¤ ³epeg030.3¤
DeefmceVeO³ee³es ef$e<eefäce&v$eeë mevleerefle JesefoleJ³eced¤
le$e meefceOesl³em³e ÒeLececev$em³eeef²jme $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe YeeweflekeÀesçefiveë keÌJe keÌJeesHe³eeskeÌleJ³e Fl³egHeefoM³eles¤
Deye leermejs DeO³ee³e kesÀ Heefnues cev$e ceW Yeewelf ekeÀ Deefive keÀe efkeÀme-efkeÀme keÀece ceW GHe³eesie keÀjvee
®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
PH1HIFH2HH1H§LYHRJä-HPHOH,HÉOHZ\HH[{2HH1OHHHIOHäHI/HFHGa'HHHIPFHäYHGQ1-HHSHJäQHVOHYH
PH1HIFH2HVHIOHäPH1FHGÉ)2HHäa'H1HILYHFHGaRJÉJeNm³eNleN~ Ie=ÉOHZÍa\HHV12H1H1OH1a'HHIOHäHI/HFHGa'HHa'H1HIPFH1YHGaQ1-HHaSHJÉnesÉleNveN¤1¤
HeoeLe&ë-(meefceOee) mec³eefieO³eles ÒeoerH³eles ³e³ee le³ee~ De$e mecHetJee&efovOesë ke=Àlees yengueced
#Deäe0Jee03.3.113% Fefle keÀjCes efkeÌJeHed~ (Deefiveced) Yeewelf ekeÀced (ogJem³ele) mesJeOJeced (Ie=lewë) MeesefOelewë
megievO³eeefo³egÊewÀIe=&leeefoefYe³ee&ves<eg peueJee<HeeefoefYeJee&~ Ie=leefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.12) De$e
yengJe®eveceveskeÀmeeOeveÐeesleveeLe&ced~ (yeesOe³ele) GÎerHe³ele (DeefleefLeced) DeefJeÐeceevee efleefLe³e&m³e leced (Dee) mecevleeled
(Deefmceved) Deiveew (nJ³ee) oelegceÊegceeoelegcene&eCf e Jemletefve~ De$e MesMívoefme yengueced #Deäe06.1.68% Fefle ueesHeë~
(pegnesleve) ´HHIH+HOHa 'HH QJ2HHOHHVXHH[HIÎ FH2HFH\HQJ-HHYHVa OHâYH+HG )HIOH OHYH\HHRV0HÍa De³eb cev$eë (Mele06.8.1.6)
J³eeK³eeleë¤1¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmees ³et³eb meefceOee Ie=lewjeÅive yeesOe³ele, leceefleefLeefceJe ogJem³ele~ Deefmceved nJ³ee nesleJ³eeefve
êJ³eeC³eepegnesleve Òeef#eHele¤1¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HH LHQP/HH FHYHJHH 'HHPHYHH9HSHXH-HkHI´HH-HHYHHHIRHI<H¬HFH-
iegCeceefleeELe mesJevles, leLewJe efJeÜefÓ³e&%eJesoerkeÀuee³ev$e³eeves<JeeÅive mLeeHeef³elJee ³eLee³eesi³ewejf vOeveep³epeueeefoefYeë ÒeoerH³e
Jee³egJe=eäf peueMege×
f ³eeveesHekeÀeje½e efvel³eb keÀe³ee& Fefle¤1¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ueesiees! legce (meefceOee) efpeve FvOeveeW mes De®ís ÒekeÀej ÒekeÀeMe nes mekeÀlee nw, Gve uekeÀæ[er Ieer
DeeefokeÀeW mes (Deefiveced) YeeweflekeÀ Deefive keÀes (yeesOe³ele) GÎerHeve DeLee&led ÒekeÀeefMele keÀjes leLee pewmes (DeefleefLeced) DeefleefLe
keÀes DeLee&led efpemekesÀ Deeves-peeves Jee efveJeeme keÀe keÀesF& efove efve³ele veneR nw, Gme mebv³eemeer keÀe mesJeve keÀjles nQ, Jewmes Deefive
keÀe (ogJem³ele) mesJeve keÀjes Deewj (Deefmceved) Fme Deefive ceW (nJ³ee) megievOe keÀmletjer, kesÀmej Deeefo, efceä, iegæ[, MekeÌkeÀj
Deeefo Hegä Ieer, otOe Deeefo, jesie keÀes veeMe keÀjves Jeeues meesceuelee DeLee&led ieg[t®eer Deeefo Dees<eOeer, Fve ®eej-ÒekeÀej kesÀ
meekeÀu³e keÀes (Deepegnesleve) De®ís ÒekeÀej nJeve keÀjes¤1¤
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa SHZPHV LHQP/H FHYHJH 'HHPHYH 'H9H SHXH -Hk 'HHZM
efÒe³eJe®eve Deeefo mes GÊece iegCe Jeeues mebv³eemeer Deeefo keÀe mesJeve keÀjles nQ, Jewmes ner efJeÜeved ueesieeW keÀes ³e%e, Jesoer,
keÀuee³ev$e Deewj ³eeveeW ceW mLeeHeve keÀj ³eLee³eesi³e FvOeve, Ieer, peueeefo mes Deefive keÀes ÒepJeefuele keÀjkesÀ Jee³eg, Je<ee&peue keÀer
Megef× Jee ³eeveeW keÀer j®evee efvel³e keÀjveer ®eeefnS¤1¤
megmeefce×e³esl³em³e megÞegle $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë me keÀer¢Meë keÀLecegHe³eespeveer³e½esl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen Yeewelf ekeÀ Deefive kewÀmee nw, efkeÀme ÒekeÀej GHe³eesie keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues
cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
PHJPHäHIFH¹HH0HHVH1 IHHVä,HÉOHEOHHU1-HESHJäQHVOHYHa'H1LYHHVäSHH1OH-HVäRPHV
PHJPHäHIFH¹H1HVHIOHPHJÉPHäHIFH¹HHa0HHV1HIHHVäa,HÉleced~ leerNJećed~ pegÉnesÉOH1YH1a'H1LYHHVäaSHH1OH-HVäRPH1)HIOHäSHH1OHÉ-HVäRPHV
HeoeLe&ë-(megmeefce×e³e) PHJáJ PHFHHILH¹HV RHUâPOHHIPFHYHGa 'HH PH-H H megHeeb meguegied #Deäe07.1.39% Fefle
PHâFHHUP/HHYHV HOHJ/HHDa (Meesef®e<es) MeeseOf eles oes<eefveJeejkesÀ (Ie=leced) Deep³eeefokeÀced (leerJećed) meJe&oes<eeCeeb efveJeejCes
leer#CemJeYeeJeced (pegnesleve) Òeef#eHele, efmeef×jm³e HetJe&Jeled~ (Deive³es) ªHeoenÒekeÀeMe®ísoveeefoiegCemJeYeeJes (peeleJesomes)
peeles peeles GlHeVes GlHeVes HeoeLex efJeÐeceevemleefmceved~ peeles peeles efJeÐele Fefle Jee~ peeleefJeÊees Jee peeleOevees peeleefJeÐees Jee
peeleÒe%eevees ³eÊeppeeleë HeMetveefJevolesefle leppeeleJesomees peeleJesomlJeefceefle~ efve©07.19.2¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³et³eb megmeefce×e³e megmeefce×s Meesef®e<es Meesef®eef<e peeleJesomes peeleJesoefme Deive³es Deiveew leerJe´b
Ie=le¡egnesleve¤2¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHZMHIPFHYHG ´HRHUâVÉLYHHZ 0HHU,HE RHVHHIYH-HHMNH¢HHI&H 0HHVHI2HOHHHIYH Ì-HHHI&H ´HHIH+H PHJ.HHHIYH
meeOeveer³eeveerefle¤2¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! legce (megmeefce×e³e) De®ís ÒekeÀej ÒekeÀeMeªHe (Meesef®e<es) Meg× efkeÀ³es ngS oes<eeW keÀe
efveJeejCe keÀjves Jee (peeleJesomes) meye HeoeLeeX ceW efJeÐeceeve (Deive³es) ªHe, oen, ÒekeÀeMe, ísove Deeefo iegCe mJeYeeJe
Jeeues Deefive ceW (leerJećed) meye oes<eeW kesÀ efveJeejCe keÀjves ceW leer#Ce mJeYeeJe Jeeues (Ie=leced) Ieer efceä Deeefo HeoeLeeX keÀes
(pegnesleve) De®ís ÒekeÀej iesjes¤2¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Fme ÒepJeefuele Deefive ceW peuoer oes<eeW keÀes otj keÀjves Jeeues ³ee Meg× efkeÀ³es ngS HeoeLeeX keÀes
iesj keÀj Fä megKeeW keÀes efme× keÀjvee ®eeefn³es¤2¤
leb lJesl³em³e YeejÜepe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
ceveg<³ewë me efvel³eb Je×&veer³e Fl³egHeefoM³eles¤
ceveg<³eeW keÀes GkeÌle Deefive keÀer efvel³e Je=e×
f keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
leb lJHHäPH1HIFHHIµäMHIMHV,HÉOHVYHä-H¹ HHFHHIPHa\HÉQÏHVäHHHHI-HáÐH
OHFHGaO-HH1aPH1HIFH1HIµHIMHIOHäPH1HIFHOHGÉHI<HäÍa'H1HIÉMlÍa,HÉOHVYHäa-H1¹ É³eeNceNefmeN~ ye=Énled~ MeesN®eN~ ³eNefJeNÿîeN¤3¤
le=leer³eesçO³ee³eë 103
HeoeLe&ë-(leced) Yeewelf ekeÀceefiveced (lJee) ³eë~ De$e J³el³e³eë (meefceefÓë) keÀeÿeefoefYeë (Deef²jë) De²efle
ÒeeHe³eefle ³eë meesçef²jë~ De²ejeçDe¹veeçDeáeveeë (efve©03.17) (Ie=lesve) HetJeexÊesÀve (Je×&³eeceefme) Je×&³eeceë~ De$e
Fovlees ceefme #Deäe07.1.46% FleerkeÀejeosMeë~ (ye=nled) cenled ³eLee m³eeled leLee (Mees®e) Mees®eefle ÒekeÀeMeles~ De$e
J³el³e³esve ue[Lex ueesìd~ Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&½e~ (³eefJeÿîe) ³eesçefleMe³esve ³egJee
HeoeLee&veeceefceÞeerkeÀjCes yeueJeeved meë~ ³eefJeÿ SJe ³eefJeÿîeë~ De$e ³egJeved Meyoeefoÿved Òel³e³emlelees veJemetjcele&³eefJeÿsY³ees
³eled (Deäe0Jee05.4.36) Fefle Jeeefle&kesÀve mJeeLex ³elÒel³e³eë~ De³eb cev$eë (Mele01.3.3.25-26) J³eeK³eeleë¤3¤
DevJe³eë-Je³eb ³eesçef²jesçef²je ³eefJeÿîe ³eefJeÿîeesefiveye=&n®íes®ecenod ³eLee m³eeled, leLee Mees®eefle ÒekeÀeMeles lJee
leb meefceefÓIe=&lesve Je×&³eeceefme Je×&³eeceë ÒeoerHe³eeceë¤3¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³eex iegCewce&neved HetJeexkeÌleesçefiveJe&Êe&les, me nesceefMeuHeefJeÐeeefme×³es meeOevewefjvOeveeefoefYeë mesefJelJee
efvel³eb Je×&veer³e Fefle¤3¤
HeoeLe&ë-nce ueesie pees (Deef²jë) +HRH/HH; NH¢HV ´HHâ NH¢MHYHV -HH (³eefJeÿîe) HeoeLeeX kesÀ Yeso keÀjves ceW Deefle
yeueJeeved (ye=nled) yeæ[s lespe mes ³egkeÌle Deefive (Mees®e) ÒekeÀeMe keÀjlee nw (leced) GmekeÀes (meefceefÓë) keÀeÿeefo Jee (Ie=lesve)
Ieer Deeefo mes (Je×&³eeceefme) yeæ{eles nQ¤3¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes pees meye iegCeeW mes yeueJeeved HetJe& keÀne ngDee Deefive nw, Jen nesce Deewj efMeuHeefJeÐee keÀer
efmeef× kesÀ efue³es uekeÀæ[er, Ieer Deeefo meeOeveeW mes mesJeve keÀjkesÀ efvejvlej Je=e× f ³egkeÌle keÀjvee ®eeefn³es¤3¤
GHe lJesl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efHeÀj Jen Deefive kewÀmee nw, mees Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*+HäO-HHLYHVQ1HI-HFHäOHHU,H ÉOHHHHU{H YOHJQH OHaSHJÉHP-HäPH1HIFH2HHV1FHFHä
*+HäaO-HH1a'H1LYHV1aQ1HI-HFHäOHHUÍa,HÉOHHHHU{ÍaH1YOHJÉ~ nN³³e&NleN~ pegÉHP-HäaPH1HIFH2H1É)HIOHäPH1FHGÉ)2HäÍaFHFHä
HeoeLe&ë-(GHe) meeceerH³es (lJee) leced (Deives) Deefiveced (nefJe<celeerë) ÒeMemleeefve nJeeRe<f e efJeÐevles ³eemeg leeë, De$e
ÒeMebmeeLex celegHed~ (Ie=lee®eerë) ³ee Ie=leceep³eeefokebÀ peueb Jeeçáeefvle ÒeeHe³eefvle leeë (³evleg) ÒeeHvegJevleg (n³e&le) ÒeeHekeÀë
keÀceveer³ees Jee (peg<emJe) peg<eles~ De$e J³el³e³ees ue[Lex ueesìd ®e (meefceOeë) keÀeÿeefomeeceûeerë (cece) keÀcee&vegÿelegë¤4¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³ees n³e&leeives ÒeeHekeÀë keÀceveer³eesçefivece&ce meefceOees peg<emJe peg<eles mesJeles~ ³eLee lecesleeë
meefceOees ³evleg, ÒeeHvegJevleg leLeeçefmceved ³et³eb nefJe<celeerIe=&lee®eerë meefceOeë Òeefleefoveb meefáevegle¤4¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&oeçefmceVeiveew meefceOeë Deengle³e½e Òeef#eH³evles, me Sleeë Hejcemet#ceeë ke=ÀlJee Jee³egvee men
osMeevlejb ÒeeHeef³elJee ogie&vOeeefooes<eeCeeb efveJeejCesve meJee&ved megKe³eleerelf e Jeseof leJ³eced¤4¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (n³³e&le) ´HHHIâNH¢HQVOHJ-HHNH¢HFHYHHNHV¢HHVLH(Deives) Òeefme× Deefive (cece) ³e%e keÀjves
Jeeues cesjs (meefceOeë) uekeÀæ[er Ieer Deeefo HeoeLeeX keÀes (peg<emJe) mesJeve keÀjlee nw, efpeme ÒekeÀej (lJee) Gme Deefive keÀes Ieer
Deeefo HeoeLe& (³evleg) ÒeeâQH:-HZPHVOHJFH(nefJe<celeerë) Þesÿ nefJe³egkeÌle (Ie=lee®eerë) Ie=le Deeefo HeoeLeeX mes meb³egkeÌle Deengelf e
Jee keÀeÿ Deeefo meeceûeer Òeefleefove meefáele keÀjes¤4¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e ueesie peye Fme Deefive ceW keÀeÿ, Ieer Deeefo HeoeLeeX keÀer Deengefle íesæ[les nQ, leye Jen GvekeÀes
'HHIOHPHWFHNH¢MNHV¢-HHHJNHV¢PHH/HRV0HHYOHMNH¢HV´HHâNH¢MHNHV¢RJLH Y2HHHIRRHVHH:NHV¢HIYH-HHM&HPHVPH\H´HHHI& e³eeW keÀes megKe oslee
nw, Ssmee meye ceveg<³eeW keÀes peevevee ®eeefn³es¤4¤
YetYeg&Jeë mJeefjl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeefiveJee³egmet³³ee& osJeleeë~ owJeer ye=nleer ívoë~ ÐeewefjJesl³em³e
efve®e=od ye=nleer ívoë~ GYe³e$e ceO³eceë mJejë¤
Hegveë me efkeÀceLe& GHe³eespeveer³e Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Gme Deefive keÀe efkeÀmeefue³es GHe³eesie keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
YetYeg&JeNë mJehÐeezefjä-H<HWÉFYHH+HäHI/H1-HHU-Hä-HHIMlF&HHa
OHPHHäPOHV+HHI/HHI-HRV-HHSHHIYH+HÉáKVÉHILYHFHä9HH1RFH19HH²HH1HHRä2HV
<HWÍa <HJ-HäÍa P-HäÍa ²HHZHIMl-HVHIOH1 ²HHZÍÉ)ä-Ha <HWÉcvee~ He=ÉHI/H1-HHU-HVHIOHä +HHI/H1-HHUÉ)ä-Ha -H1HIMlF&HH1a OHPHHäÍa OHV1a +H=ÉefLeNefJeN~
RV1-H1H1SH1YHHUHIOHäRV-HÉHSHHIYHa+HÉáVa'H1HILYHFHGa'H19HH1RHIFHOHä9HÉ'H1RFHGa'H19HH²HH1HVOHä9H1É'H²HHäHa'HHaR12HV1
HeoeLe&ë-(Yetë) Yetefceë~ Yetefjefle Jew ÒepeeHeefleefjceecepeve³ele~ (YegJeë) YegJeefjl³evleefj#eced (mJeë) mJeefjefle
efoJecesleeJeÜe~ )RjPH-H HH-HHIRFHV XHHVNH¢HÍa PH-H[&HZ-HH2HHUHOHVa Mele02.1.4.11~ (ÐeewefjJe) ³eLee met³e&ÒekeÀeMe³egkeÌle
DeekeÀeMes (Yetcvee) efJeYegvee (He=efLeJeerJe) ³eLee efJemle=lee Yetefceë (JeefjcCee) ÞesÿiegCemecetnvs e (lem³eeë) Je#³eceeCee³eeë (les)
Dem³eeë Òel³e#ee³eeë~ De$e J³el³e³eë~ (He=efLeefJe) He=efLeJ³eeë (osJe³epeefve) osJee ³epeefvle ³em³eeb lem³eeë~ De$eesYe³e$e
ÒeeefleHeefokeÀefveoxMeeveeceLe&lev$elJeeled <eÿîeLex ÒeLecee efJeHeefjCec³eles~ (He=ÿs) GHeefj (Deefiveced) YeeweflekeÀced (DeVeeoced) ³eesçVeb
³eJeeefokebÀ meJe&ceefÊe leced (DeVeeÐee³e) DeÊegb ³eesi³eceÐeceVeb ®e leoÐeb ®eeVeeÐeb ®e lemcew (Dee) mecevleeled (oOes) mLeeHe³eeefce~
De³eb cev$eë (Mele02.1.4.11-28) J³eeK³eeleë¤5¤
DevJe³eë-DenceVeeÐee³e Yetcvee ÐeewefjJe JeefjcCee He=eLf eJeerJe lesçm³eeë Òel³e#ee³eemlem³ee DeÒel³e#ee³ee
Devleefj#eueeskeÀmLee³ee osJe³epeefve osJe³epev³eeë He=efLeefJe, He=efLeJ³eeë He=ÿs, He=ÿesHeefj YetYeg&Jeë mJeueexkeÀevleie&leceVeeoceefiveceeoOes,
mLeeHe³eeefce¤5¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejew~ ns ceveg<³ee! ³et³eceeréejsCe jef®eleb $ewueeskeÌ³eesHekeÀejkebÀ mJeJ³eeHl³ee met³e&ÒekeÀeMemeo=Meb
Þesÿwieg&Cewë He=efLeJeermeceeveb mJemJeueeskesÀ meefVeefnleefcececeeÅive keÀe³e&emf e×îeLe¥ Òe³elvesveesHe³eespe³ele¤5¤
HeoeLe&ë-ceQ (DeVeeÐee³e) Ye#eCe ³eesi³e DeVe kesÀ efue³es (Yetcvee) efJeYeg DeLee&led Ssée³³e& mes (ÐeewefjJe) DeekeÀeMe ceW
met³e& kesÀ meceeve (JeefjcCee) De®ís-De®ís iegCeeW mes (He=efLeJeerJe) efJemle=le Yetefce kesÀ legu³e (les) Òel³e#e Jee (lem³eeë)
DeÒel³e#e DeLee&led DeekeÀeMe³egkeÌle ueeskeÀ ceW jnves Jeeueer (osJe³epeefve) osJe DeLee&led efJeÜeved ueesie peneB ³e%e keÀjles nQ Jee
(He=efLeJeer) Yetefce kesÀ (He=ÿs) He=ÿ kesÀ THej (Yetë) Yetefce (YegJeë) Devleefj#e (mJeë) efoJe DeLee&led ÒekeÀeMemJeªHe met³e&ueeskeÀ
FvekesÀ Devleie&le jnves leLee (DeVeeoced) ³eJe Deeefo meye DeVeeW keÀes Ye#eCe keÀjves Jeeues (Deefiveced) Òeefme× Deefive keÀes
(DeeoOes) mLeeHeve keÀjlee ntB¤5¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW oes GHeceeue¹ej nQ~ ns ceveg<³e ueesiees! legce F&éej mes leerve ueeskeÀeW kesÀ GHekeÀej keÀjves Jee
'H+HYHHU -HHHIâPHV PHWH ´HNH¢H0HNHV¢PHFHHYHOH/HH*¬HFH-GÊece iegCeeW mes He=eLf eJeer kesÀ meceeve DeHeves-DeHeves ueeskeÀeW ceW efvekeÀì
jnves Jeeues j®es ngS Deefive keÀes keÀe³e& keÀer efmeef× kesÀ efue³es ³elve kesÀ meeLe GHe³eesie keÀjes¤5¤
Dee³eefcel³em³e meHHe&je%eer keÀêt$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJej¤
DeLeeefiveefveefceÊesve He=efLeJeerYećeCeefJe<e³e GHeefoM³eles¤
Deye Deefive kesÀ efveefceÊe mes He=efLeJeer keÀe YećeCe neslee nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee
nw¤
'HHHELHHZÍ+HHI0YHäMH¢FHHU1RPHäRYHGFHH1OHM+HJÉMÍaHI+H1OHMH´H1HYOP-HäÍ
'HHa 'H1HFHGa LHHZÍa +HHI0YHäÍa 'H1H¢1FHHU1OHGa 'HPHäROHGa FHH1OHMäFHGa +HJÉMÍa HI+H1OHMäFHGa H1a ´H1HHI9HHIOHä ´H1ÉHYHGa P-H1HIMHIOH1
mJehë¤6¤
HeoeLe&ë-(Dee) DeY³eLex (De³eced) Òel³e#eë (ieewë) ³ees ie®íefle me Yetieesueë~ ieewefjefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced~
(efveIeb01.1) ieewefjefle He=efLeJ³ee veeceOes³eced~ ³eod otjb ielee YeJeefle~ ³e®®eem³eeb Yetleeefve ie®íefvle (efve©02.5) (He=efMveë)
Devleefj#es~ De$e megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% )HIOH PHâFHVNH¢-HHYHV ´H/HFHZNH¢-HHYHFHGa He=efMveefjefle meeOeejCeveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb01.4) (De¬eÀceerled) ¬eÀec³eefle, De$e ue[Lex ueg*d~ (Demeoled) mJekeÀ#³ee³eeb Yećeefle~ De$eeefHe ue[Lex ueg*d
(ceelejced) mJe³eesefveceHeë~ peueefveefceÊesve He=efLeJ³eglHeÊesë (Hegjë) HetJe¥ HetJe&ced (efHelejced) HeeuekeÀced (Òe³eved) Òeke=Àäle³ee ie®íved
(mJeë) Deeefol³eced~ mJejeefol³ees YeJeefle~ (efve©02.14)~ De³eb cev$eë (Mele02.1.4.29 efveieoJ³eeK³eeleë¤6¤
DevJe³eë-De³eb ieewë He=efLeJeerieesueë mJeë efHelejb Hegjë Òe³evceelejceHe½e Òe³eved He=efMvejvleefj#es Dee¬eÀceeroe¬eÀec³eefle
mecevleeod Yećeefle¤6¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&mceeppeueeefiveefveefceÊeeslHeVeesç³eb Yetieesueesçvleefj#es mJekeÀ#³ee³eeceekeÀ<e&Cesve j#ekeÀm³e
met³e&m³eeefYeleë Òeefle#eCeb Yećeefle, lemceeonesje$eMegkeÌueke=À<CeHe#elJe&³eveeoerevf e keÀeueefJeYeeieeë ¬eÀceMeë mecYeJevleerelf e
JesÐeced¤6¤
HeoeLe&ë-(De³eced) ³en Òel³e#e (ieewë) ieesueªHeer He=eLf eJeer (efHelejced) Heeueves keÀjves Jeeues (mJeë) met³e&ueeskeÀ kesÀ
(Hegjë) Deeies-Deeies Jee (ceelejced) DeHeveer ³eesevf eªHe peueeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (Òe³eved) De®íer ÒekeÀej ®eueleer ngF&
(He=efMveë) Devleefj#e DeLee&led DeekeÀeMe ceW (Dee¬eÀceerled) ®eejeW lejHeÀ Ietceleer nw¤6¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes peevevee ®eeefn³es efkeÀ efpememes ³en Yetieesue He=efLeJeer peue Deewj Deefive kesÀ efveefceÊe mes GlHeVe
ngF& Devleefj#e Jee DeHeveer keÀ#ee DeLee&led ³eesefveªHe peue kesÀ meefnle DeekeÀ<e&CeªHeer iegCeeW mes meye keÀer j#ee keÀjves Jeeues met³e&
kesÀ ®eejeW lejHeÀ #eCe-#eCe Ietceleer nw, Fmeer mes efove jeef$e, MegkeÌue Jee ke=À<Ce He#e, $eÝleg Deewj De³eve Deeefo keÀeue-efJeYeeie
¬eÀce mes mecYeJe nesles nQ¤6¤
Devleefjl³em³e meHe&je%eer keÀêt$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
meesçefiveë keÀLebYetle Fl³egHeefoM³eles¤
Jen Deefive kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'H1YOHHäMHIOHMHVH1YHHPH´HH1&HHRä+HHYH1OHHUa-Hä.HYHGFHHIQ1HHVHIR-HäFHG
'H1YOHHIMOH1YOHÍaH1MlHIOH1aMHV1H1YHHa'H1PH1a´HH1&HHOHGa'H1+HH1YH1OHHUOHä+HÉ'H1YH1OHHUaHI-Ha'H1.H1YHGaFH1HIQ1HÍaHIR-HäFHG
HeoeLe&ë-(Devleë) ye´ïeeC[Mejerj³eesce&O³es (®ejefle) ie®íefle (jes®evee) RHUHâI Í (Dem³e) Deivesë (ÒeeCeeled)
ye´ïeeC[Mejerj³eesce&O³e TOJe&ieceveMeerueeled (DeHeeveleer) DeHeeveceOeesieceveMeerueb efve<Heeo³evleer efJeÐegled (efJe) efJeefJeOeeLex
(DeK³eled) K³eeHe³eefle, De$e ue[Lex ueg*vleie&lees C³eLe&½e~ (ceefn<eë) mJeiegCewce&neved (efoJeced) met³e&ueeskeÀced¤7¤
DevJe³eë-HHÉPHHLYHVÍ ´HH&HHR+HHYHOHHU PHOHHU MHVHYHH RHUHIâHI-H ²eg®íjerjye´ïeeC[³eesjvle½ejefle, me ceefn<eesçefiveefo&Jeb
J³eK³eled efJeK³eeHe³eefle¤7¤
YeeJeeLe&ë-ceeveJew³eexçefiveefJeÐegoeK³ee meJee&vleëmLee keÀeefvleJe&le&les, mee ÒeeCeeHeeveeY³eeb men meb³egp³e meJee&ved
ÒeeCeeHeeveeefiveÒekeÀeMeiel³eeoerved ®esäeJ³eJenejeved Òeefme×erkeÀjesleerelf e yeesO³eced¤7¤
HeoeLe&ë-pees (Dem³e) Fme Deefive keÀer (ÒeeCeeled) ye´ïeeC[ Deewj Mejerj kesÀ yeer®e ceW THej peeves Jeeues Jee³eg mes
(DeHeeveleer) veer®es keÀes peeves Jeeues Jee³eg keÀes GlHeVe keÀjleer ngF& (jes®evee) RHUHIâ'H/HH OHG ´HNH¢H0H+HHU HI\HSHJXHHU (Devleë)
ye´ïeeC[ Deewj Mejerj kesÀ ceO³e ceW (®ejefle) ®eueleer nw, Jen (ceefn<eë) DeHeves iegCeeW mes yeæ[e Deefive (efoJeced) met³e&ueeskeÀ keÀes
(J³eK³eled) ÒekeÀì keÀjlee nw¤7¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes peevevee ®eeefn³es efkeÀ pees efJeÐegled veece mes Òeefme× meye ceveg<³eeW kesÀ DevleëkeÀjCe ceW jnves
Jeeueer pees Deefive keÀer keÀeefvle nw, Jen ÒeeCe Deewj DeHeeve Jee³eg kesÀ meeLe ³egkeÌle neskeÀj ÒeeCe, DeHeeve, Deefive Deewj ÒekeÀeMe
Deeefo ®esäeDeeW kesÀ J³eJenejeW keÀes Òeefme× keÀjleer nw¤7¤
HIHj0H¹HFHVOHPHPH+H MHHHUNH¢ÌWH¿ HIHÍa'HHILYHR[-HOHHaLHHHHHUÏYRÍaH>GSHÍP-HMÍ
efHeÀj Jen Deefive kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HIH1j0H1¹HFH1HI-HMHäSHHIOH1-HHNHG¢+HäOH1HHä2HHUHOHVa´HHIOH1-HPOHHV1MQ1²HJHI<HäÍ
HIH1j0HOHGa2HHFHäaHI-HaMH1SH1HIOH1a-HHNHG¢a+H1OH1HHäa2HHU1H1OHV1a´HHIOHäa-HPOHHVäÍa'HQäa²HJHI<H1HIMHIOH1²HJÉHI<HäÍ
HeoeLe&ë-(ef$ebMeled) +HHI/H-HHRHUHYI H HHHIkE0HOHHV -HP-HHRHUYHHE RV-HHYHHE FH2HV +HHIàOHHHIYHa 'HYOHHIMHFHHHIROHFHH§LYH H
efJene³e ef$ebMelmebK³eekeÀeefve (Oeece) oOeefle ³es<eg leeefve Oeeceeefve~ De$e megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle Memees uegkedÀ~
(efJe) efJeMes<eeLex (jepeefle) ÒekeÀeMe³eefle, De$eevleie&lees C³eLe&ë~ (JeekedÀ) G®³eles ³e³ee mee~ Jeeefieefle Jee*dveecemeg Heefþleced~
(efveIeb01.11) (Hele²e³e) Heleefle ie®íleerefle Hele²mlemcee Deive³es (Oeer³eles) Oee³e&leeced (Òeefle) JeerHmee³eeced (Jemleesë)
efoveb efoveced~ Jemleesefjl³envee&cemeg Heefþleced~ (efveIeb01.9) (Den) efJeefveûeneLex~ Den Fefle efJeefveûeneLeea³eë~ (efve©01.5)
(ÐegefYeë) ÒekeÀeMeeefoiegCeefJeMes<ewë~ efoJees ÐeeslevekeÀce&Ceeceeefol³ejMceerveeced~ (efve©013.25)¤8¤
DevJe³eë-ceYHJHZHH[ÉHILYH²HJ H<I HÍ ´HHIOH-HPOHHVHIkE0H¹HFH 2HHFHHHIYH HI-HMHSHHIOH ´HNH¢H0HHHIOH OHPFHZ +HOHHH
HeleveHeeleveeefoiegCeÒekeÀeefMelee³e ÒeefleJemleesë Òeefleefoveb efJeÜefÓjn JeeiOeer³eleeced¤8¤
YeeJeeLe&ë-³ee JeeCeer ÒeeCe³egÊesÀve MejerjmLesve efJeÐegoeK³esveeefivevee efvel³eb ÒekeÀeM³eles, mee leod iegCeÒekeÀeMee³e
efJeÜefÓefve&l³ecegHeosäJ³ee ÞeesleJ³ee ®eself e¤8¤

HeoeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes pees Deefive (ÐegefYeë) ÒekeÀeMe Deeefo iegCeeW mes (ÒeefleJemleesë) Òeefleefove (ef$ebMeled) Devleefj#e,
Deeefol³e Deewj Deefive keÀes íes[ æ kesÀ He=efLeJeer Deeefo keÀes pees leerme (Oeece) mLeeve nQ, GvekeÀes (efJejepeefle) ÒekeÀeefMele keÀjlee
nw, Gme (Hele²e³e) ®eueves-®eueeves Deeefo iegCeeW mes ÒekeÀeMe³egkeÌle Deefive kesÀ efue³es (ÒeefleJemleesë) Òeefleefove efJeÜeveeW keÀes
(Den) De®ís ÒekeÀej (JeekedÀ) JeeCeer (Oeer³eles) DeJeM³e OeejCe keÀjveer ®eeefn³es¤8¤
YeeJeeLe&ë-pees JeeCeer ÒeeCe³egkeÌle Mejerj ceW jnves Jeeues efyepegueerªHe Deefive mes ÒekeÀeefMele nesleer nw, GmekesÀ iegCeeW kesÀ
ÒekeÀeMe kesÀ efue³es efJeÜeveeW keÀes GHeosMe Jee ÞeJeCe efvel³e keÀjvee ®eeefn³es¤8¤
Deefiveefjl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deefivemet³eez osJeles~ He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë~ p³eesefleefjl³em³e
³eepeg<eer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLeeefivemet³eez keÀer¢MeeefJel³egHeefoM³eles¤
Deefive Deewj met³³e& kewÀmes nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'H1HILYHSHH[HIOH1SHH[HIOHäMlHILYHÍP-HHQH1PHWHH[1SHHVHIOH1SHH[HIOH1ÍPHWH 1ÍP-HHQHäa
DeNefiveJe&®eexN p³eesefleNJe&®e&Në mJeeneN PHWHH[1-HHHV1 SHHVHIOH1-H H 1ÍP-HHQHäa
SHHVHIOH1ÍPHWH 1ÍPHWHH[1SHHVHIOH1ÍP-HHQHä
'H1HILYHÍa SHHVHIOHäÍa SHHVHIOHäÍa 'H1HILYHÍa P-HHQHäa PHWH {Ía SHHVHIOHäÍa SHHVHIOHäÍa PHWH {Ía P-HHQHäa 'H1HILYHÍa -HH {Ía
SHHVHIOHäÍa-HH {Ía P-HHQHäaPHWH {Ía-HH {ÍaSHHVHIOHäÍa-HH {ÍaP-HHQHäaSHHVHIOHäÍaPHWH {ÍaPHWH {ÍaSHHVHIOHäÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Deefiveë) Hejceséejë (p³eesefleë) meJe&ÒekeÀeMekeÀë (p³eesefleë) ÒekeÀeMece³eë~ efMeuHeefJeÐeemeeOeveÒekeÀeMekeÀë
(Deefiveë) Yeewelf ekeÀë~ Deefiveefjefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05.4) Devesveeivesie&l³eLe&lJesve %eevemJeªHelJeeoeréejë
´HHHIâQVOHJO-HHRG <HHZHIOHNH¢HVÉ/HH[ -HH LH¡HOHVa (mJeene) megÿg mel³eceen ³em³eeb Jeeef®e mee~ mJeensefle Jee*dveecemeg Heefþleced~
(efveIeb01.11) (met³e&ë) ®eje®ejelcee~ ³eë mejefle peeveeefle ®eje®ejb peieled me peieoeréejë~ met³e& Deelcee peielemlemLeg<e½e~
(³epeg0 7.42) Devesve meJe&m³eevle³ee&ceer HejceséejesçLeex ie=¿eles (p³eesefleë) meJee&lceÒekeÀeMekeÀes JesoÜeje mekeÀueefJeÐeesHeosMekeÀë
(p³eesefleë) He=efLeJ³eeefocetle&êJ³eÒekeÀeMekeÀë (met³e&ë) ³eë megJeefle mJeÒekeÀeMesve ÒesjCeenslegYe&Jeefle me met³e&ueeskeÀë~ met³e& Fefle
Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05.6) Devesve %eeHekesÀveséejes J³eJenejefPH¹VÍ´HHHIâQVOHJO-HHOHGPHWH XHHVNH¢HV-HHLH¡HOHV(mJeene) mJee
mJekeÀer³ee Ëo³emLee Jeeied ³eoen leosJe mel³eb Jee®³eb veeve=leefcel³eefmceVeLex (Deefiveë) meJe&efJeÐeesHeosäe (Je®®e&ë) Je®e&vles
oerH³evlesçvesve leod Je®®eex efJeÐeeÒeeHeCeced (p³eesefleë) mekeÀueHeoeLe&ÒekeÀeMeveced (Je®®e&ë) efJeÐeeJ³eJenejÒeeHekeÀced (mJeene)
ceveg<³ewë mJekeÀer³eeved HeoeLee&ved Òeefle cecesefle Jee®³eb veev³eHeoeLee&ved Òeleerl³eefmceVeLex (met³e&ë)
mekeÀueefJeÐeeefoJ³eJenejÒeeHekeÀlJesve Jele&ceeveë ÒeeCeeefomecetnes Jee³egiegCeë (Je®®e&ë) ÒekeÀeMekebÀ efJeÐeglmet³e&Òeefme×eiv³eeK³eb lespeë
(p³eesefleë) meJe&J³eJenejÒekeÀeMekeÀced (p³eesefleë) mel³eÒekeÀeMekeÀë (met³e&ë) meJe&J³eeHekeÀ F&éejë~ (mJeene) JesoJeeCeer
³e%eef¬eÀ³eeceensl³eefmceVeLex~ mJeeneMeyoeLe¥ efve©keÌlekeÀej SJeb mecee®eäs~ mJeeneke=Àle³eë mJeensl³esleled meg Deensefle Jee, mJee
Jeeieensefle Jee, mJeb Òeensefle Jee, mJeengleb nefJepeg&nesleerefle Jee~ (efve©08.20)~ De³eb cev$eë (Mele02.3.1.1-36)
J³eeK³eeleë¤9¤
DevJe³eë-Deefivepe&ieoeréejë mJeene p³eesefleë meJe&mcew ooeefle~ SJeb Yeewelf ekeÀesçefiveë meJe&ÒekeÀeMekebÀ p³eesefleo&oeefle~
met³e&½eje®ejelcee mJeene p³eesefleë meJee&lcemeg %eeveb ooeefle~ De³eb met³e&ueeskeÀes p³eesefleoe&veb cetle&êJ³eÒekeÀeMeveb ®e keÀjesefle~
meJe&eJf eÐeeÒekeÀeMekeÀesçefivepe&ieoeréejes ceveg<³eeLe¥ meJe&eJf eÐeeefOekeÀjCeb Je®®eex Jeso®elegä³eb ÒeeogYee&Je³eefle~ SJeb
p³eesefleefJe&ÐegoeK³eesç³eceefiveë Mejerjye´ïeeC[mLees Je®®eex efJeÐeeJe=eäf nslegYe&Jeefle~ met³e&ë mekeÀueefJeÐeeÒekeÀeMekeÀes peieoeréejë
meJe&ceveg<³eeLe¥ mJeene p³eesefleJe&®®e&ë ÒekeÀeMekebÀ efJeÐeglmet³e&Òeefme×eiv³eeK³eb lespeë keÀjesefle~ SJeb p³eesefleë met³e&ueeskeÀesçefHe Je®®e&ë
Mejerjelceyeueb ÒekeÀeMe³eefle~ met³e&ë ÒeeCees p³eesefleë mekeÀueefJeÐeeÒekeÀeMekebÀ %eeveb keÀej³eefle~ leLeeç³eb p³eeseflece&³eë met³eex
peieoeréejë mJeene~ p³eesefleë mJeengleb nefJeë mJeme=äHeoeLex<eg mJeMekeÌl³ee meJe&$e Òemeej³eefle¤9¤
YeeJeeLe&ë-mJeeneMeyoeLeex efve©keÌlekeÀejjerl³ee$e ie=nerleë~ F&éejsCeeçefivevee keÀejCesveeiv³eeefokebÀ peieled ÒekeÀeM³eles~
le$eeefiveë mJeÒekeÀeMesve mJeb mJeslejb efJeéeb ®e ÒekeÀeMe³eefle~ Hejceséejes JesoÜeje meJee& efJeÐeeë ÒekeÀeMe³el³esJeceef ivemet³ee&JeefHe
efMeuHeeefoefJeÐeeë ÒekeÀeMe³ele Fefle¤9¤
HeoeLe&ë-(Deefiveë) Hejceséej (mJeene) mel³e keÀLeve keÀjves Jeeueer JeeCeer keÀes (p³eesefleë) pees efJe%eeve ÒekeÀeMe mes
³egkeÌle keÀjkesÀ meye ceveg<³eeW kesÀ efue³es efJeÐee keÀes oslee nw, Fmeer ÒekeÀej (Deefiveë) pees Òeefme× Deefive (p³eesefleë) efMeuHeefJeÐee
meeOeveeW kesÀ ÒekeÀeMe keÀes oslee nw (met³e&ë) pees ®eje®ej meye peieled keÀe Deelcee Hejceséej (p³eesefleë) meye kesÀ DeelceeDeeW ceW
ÒekeÀeMe Jee %eeve leLee meye efJeÐeeDeeW keÀe GHeosMe keÀjlee nw efkeÀ (mJeene) ceveg<³e pewmee DeHeves Ëo³e mes peevelee nes, Jewmes
ner yeesues leLee pees (met³e&ë) DeHeves ÒekeÀeMe mes ÒesjCee keÀe nsleg met³e&ueeskeÀ (p³eesefleë) cetefle&ceeved êJ³eeW keÀe ÒekeÀeMe keÀjlee nw
(Deefiveë) pees meye efJeÐeeDeeW keÀe ÒekeÀeMe keÀjves Jeeuee Hejceséej ceveg<³eeW kesÀ efue³es (Je®®e&ë) meye efJeÐeeDeeW kesÀ DeefOekeÀjCe
®eejeW JesoeW keÀes ÒekeÀì keÀjlee nw~ leLee pees (p³eesefleë) efyepegueerªHe mes Mejerj Jee ye´ïeeC[ ceW jnves Jeeuee Deefive (Je®®e&ë)
efJeÐee Deewj Je=efä keÀe nsleg nw (met³e&ë) pees meye efJeÐeeDeeW keÀe ÒekeÀeMe keÀjves Jeeuee peieoeréej meye ceveg<³eeW kesÀ efue³es
(mJeene) JesoJeeCeer mes (Je®®e&ë) mekeÀue efJeÐeeDeeW keÀe ÒekeÀeMe Deewj (p³eesefleë) efyepegueer, met³e& Òeefme× Deewj Deefive veece kesÀ
lespe keÀe ÒekeÀeMe keÀjlee nw leLee pees (met³e&ë) met³e&ueeskeÀ Yeer (Je®®e&ë) Mejerj Deewj DeelceeDeeW kesÀ yeue keÀe ÒekeÀeMe keÀjlee nw
leLee pees (met³e&ë) ÒeeCeJee³eg (Je®®e&ë) mekeÀue efJeÐee kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues %eeve keÀes yeæ{elee nw Deewj (p³eesefleë)
ÒekeÀeMemJeªHe peieoeréej De®ís ÒekeÀej mes nJeve efkeÀ³es ngS HeoeLeeX keÀes DeHeves j®es ngS HeoeLeeX ceW DeHeveer MeefkeÌle mes meJe&$e
HewÀueelee nw, Jener Hejceelcee meye ceveg<³eeW keÀe GHeem³e osJe Deewj Yeewelf ekeÀ Deefive keÀe³³e&emf eef× keÀe meeOeve nw¤9¤
YeeJeeLe&ë-mJeene Meyo keÀe DeLe& efve©keÌlekeÀej keÀer jerefle mes Fme cev$e ceW ûenCe efkeÀ³ee nw~ Deefive DeLee&led F&éej ves
meeceL³e& keÀjkesÀ keÀejCe mes Deefive Deeefo meye peieled keÀes GlHeVe keÀjkesÀ ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw, GveceW mes Deefive DeHeves ÒekeÀeMe
mes DeeHe Jee Deewj meye HeoeLeeX keÀe ÒekeÀeMe keÀjlee nw leLee Hejceséej Jeso kesÀ Üeje meye efJeÐeeDeeW keÀe ÒekeÀeMe keÀjlee nw~
Fmeer ÒekeÀej Deefive Deewj met³e& Yeer efMeuHeefJeÐee keÀe ÒekeÀeMe keÀjles nQ¤9¤
mepetefjl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ HetJee&×&m³eeefive©Êeje×&m³e met³e&½e osJeles~ HetJee&×&m³e iee³e$³egÊeje×&m³e
Yegefjiiee³e$eer ®e ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
YeeweflekeÀeJeefivemet³eez keÀm³e meÊe³ee Jelexle Fl³egHeefoM³eles¤
Yeewelf ekeÀ Deefive Deewj met³e& ³es oesveeW efkeÀme keÀer meÊee mes JeÊe&ceeve nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e
ceW efkeÀ³ee nw¤
PH1SHWR[1-HVYHäPHHI-H1HHPH1SHWMHHVYÌä-HOHHaSHJÉHH1&HHVÉ'H1HILYH-H[{OHJÉ P-HHQHäa
PH1SHWR[1-HVYHäPHHI-H1HHPH1SHW1HPHVYÌä-HOHHaSHJÉHH1&HÍPHWHH[{-HVOHJÉ P-HHQHä
PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa RV1-HVYHäa PH1HI-H1HHa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa MHHHäa )YÌä-H1OHVOHHUYÌäÉ-HOHHa SHJÉ<eeNCeë~ DeNefiveë~ JesNlegÉ~
P-HHQHäa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa RV1-HVYHäa PH1HI-H1HHa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa *1HPHHa )YÌä-H1OHVOHHUYÌäÉ-HOHHa SHJÉHH1&HÍa PHWH {Ía -HV1OHJÉ~
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(mepetë) ³eë meceeveb peg<eles mesJeles meë (osJesve) meJe&peieodÐeeslekesÀve (meefJe$ee) meJe&m³e peiele
GlHeeokesÀveséejsCeeslHeeefole³ee (mepetë) ³eë meceeveb peg<eles ÒeerCeeefle meë (je$³ee) leceesªHe³ee (FvêJel³ee) Fvêes ye»er efJeÐegod
efJeÐeles ³em³eeb le³ee~ De$e Yetcv³eLex celegHed~ mleveef³elvegjsJesvêë~ (Mele014.6.9.7) (peg<eeCeë) ³ees peg<eles mesJeles meë
(Deefiveë) Yeewelf ekeÀë (Jesleg) J³eeHveesefle~ De$e ue[Lex ueesìd (mJeene) F&éejm³e mJee Jeeieensl³eefmceVeLex (mepetë) GkeÌleeLe&ë
(osJesve) met³ee&efoÒekeÀeMekesÀve (meefJe$ee) meJee&vle³ee&efcevee peieoeréejsCeeslHeeefole³ee (mepetë) GkeÌleeLe&ë (G<emee)
je$³eJemeeveeslHeVe³ee efoJemenslegvee (FvêJel³ee) met³e&ÒekeÀeMemeefnle³ees<emee (peg<eeCeë) mesJeceeveë met³e&ueeskeÀë (Jesleg) ÒeeHveesefle~
De$eeefHe ue[Lex ueesìd~ (mJeene) ngleeceengelf eced~ De³eb cev$eë (Mele02.3.1.37-39) J³eeK³eeleë¤10¤
DevJe³eë-De³eceefiveoxJesve meefJe$ee peieoeréejsCeeslHeeefole³ee me=äîee men mepetpeg&<eeCe FvêJel³ee je$³ee men mJeene
peg<eeCeë meved Jesleg meJee&ved HeoeLee&ved J³eeHveesefle~ SJeb met³³eex osJesve meefJe$ee mekeÀuepeieoglHeeokesÀve Oeeefjle³ee me=äîee men
mepetpeg&<eeCe FvêJel³ees<emee men mJeene peg<eeCeë meved ngleb êJ³eb Jesleg J³eeHveesefle¤10¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ee! ³et³eb ³eesç³eceefivejeréejsCe efveefce&leë me lelmeÊe³ee mJemJeªHeb Oeej³eved meved jeef$emLeeved
J³eJenejeved ÒekeÀeMe³eefle~ SJeb ®e met³e& G<eëkeÀeuecesl³e meJee&efCe cetÊe&êJ³eeefCe ÒekeÀeMeef³elegb MekeÌveesleerefle efJepeeveerle¤10¤
HeoeLe&ë-(Deefiveë) pees YeeweflekeÀ Deefive (osJesve) meye peieled keÀes %eeve osves Jee (meefJe$ee) meye peieled keÀes GlHeVe
keÀjves Jeeues F&éej kesÀ GlHeVe efkeÀ³es ngS peieled kesÀ meeLe (mepetë) legu³e Jele&ceeve (peg<eeCeë) mesJeve keÀjlee ngDee
(FvêJel³ee) yengle efyepegueer mes ³egkeÌle (je$³ee) DevOekeÀej ªHe jeef$e kesÀ meeLe (mJeene) JeeCeer keÀes mesJeve keÀjlee ngDee
(Jesleg) PH\H+HRH/HH; FH: -HHâQHVOHHQZ)PHHU ´HNH¢HM (met³e&ë) pees met³e&ueeskeÀ (osJesve) meye keÀes ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues Jee
(meefJe$ee) meye kesÀ Devle³ee&ceer Hejceséej kesÀ GlHeVe Jee OeejCe efkeÀ³es ngS peieled kesÀ meeLe (mepetë) legu³e Jele&ceeve
(peg<eeCeë) mesJeve keÀjlee Jee (FvêJel³ee) met³e&ÒekeÀeMe mes ³egkeÌle (G<emee) efove kesÀ ÒekeÀeMe kesÀ nsleg ÒeeleëkeÀeue kesÀ meeLe
(mJeene) Deefive ceW nesce keÀer ngF& Deengefle³eeW keÀes (peg<eeCeë) PHV-HYHNH¢MOHHQJ'HH-HHâQHVNH¢MQ-HYHHINH¢HV ngS HeoeLeeX keÀes
(Jesleg) osMeevlejeW ceW HengB®eelee nw, Gmeer mes meye J³eJenej efme× keÀjW¤10¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie pees YeeweflekeÀ Deefive F&éej ves j®ee nw, Jen Fmeer keÀer meÊee mes DeHeves ªHe keÀes
OeejCe keÀjlee ngDee oerHekeÀ Deeefo ªHe mes jeef$e kesÀ J³eJenejeW keÀes efme× keÀjlee nw~ Fmeer ÒekeÀej pees (met³e&) ÒeeleëkeÀeue
NH¢HV ´HHâ QHVNH¢M PH\H FHWHIOH FHHYHG Ì-HH: NHV¢ ´HNH¢H0H NH¢MYHV NH¢HV PHFH/H QZ -HQHU NH¢HFH HIPHHI¹ NH¢MYHV QHMH QZ )mekeÀes
peevees¤10¤
GHesl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤

DeLeséejsCe mJemJeªHecegHeefoM³eles¤
Deye Deieues cev$e ceW F&éej ves DeHeves mJeªHe keÀe ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
*1+H1´H1HYOHHVäÉ'H2-H1MEFHYH-HHVHVFHH1LYHHVäa'HH1MVÉ'H1PFHVHä¯H&-H1OHV
*1+H1´H1HYOH1)OHJä+HÉ´H1HYOHäÍa'H12-H1MFHGaFHYHäFHGa-HHV1HV1FH1a'H1LYHHV{a'HH1MVa'H1PFHVÉ)OH1PFHVaH10HÉCJeNles¤11¤
HeoeLe&ë-(GHeÒe³evleë) Glke=Àäb efve<Heeo³evlees peevevleë (DeOJejced) ef¬eÀ³eece³eb ³e%eced (cev$eced) JesomLeb
efJe%eevenslegced (Jees®esce) G®³eece~ De³eceeefMeef<e efue*îegÊeceyengJe®eves Òe³eesieë~ efue*îeeefMe<³e*d #Deäe03.1.86% Fl³eef*
ke=Àles ívom³egYe³eLee #Deäe03.4.117% Fefle meeJe&OeelegkeÀceeefÞel³es³mekeÀejueesHeew~ Je®e Gced #Deäe07.4.20% Fl³eef* Hej
Gceeiece½e~ (Deive³es) efJe%eevemJeªHee³eevle³ee&efceves peieoeréeje³e (Deejs) otj~s Deej Fefle otjveecemeg Heefþleced~
(efveIeb03.26) (Demces) DemceekeÀced~ De$e megHeeb meguegied #Deäe07.1.39% Fl³eeceë mLeeves Mes DeeosMeë~ (®e) meceg®®e³es
(Íe=CJeles) ³ees ³eLeeLe&le³ee Íe=Ceeself e lemcew~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.9-10) J³eeK³eeleë¤11¤
DevJe³eë-DeOJejcegHeÒe³evlees Je³ecemces DemceekeÀceejs otjs ®eeled meceerHes Íe=CJelesçive³es peieoeréeje³e cev$eb
Jees®escees®³eece¤11¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewJexocev$ewjeréejm³e mlegefle³e%eevegÿeves ke=ÀlJee ³e F&éejesçvleye&efn½eeefYeJ³eeH³e meJe¥ Íe=CJeved Jele&les,
lemceeod YeerlJee ve keÀoeef®eoOece¥ keÀÊeg&efce®íeefHe keÀe³ee&~ ³eoe ceveg<³e Sleb peeveeefle leoe meceerHemLees ³eowveb ve peeveeefle, leoe
otjmLe Fefle JesÐeced¤11¤
HeoeLe&ë-(DeOJejced) ef¬eÀ³eece³e ³e%e keÀes (GHeÒe³evleë) De®ís ÒekeÀej peeveles ngS nce ueesie (Demces) pees nce
ueesieeW kesÀ (Deejs) otj Jee (®e) efvekeÀì ceW (Íe=CJeles) ³eLeeLe& mel³eemel³e keÀes megveves Jeeues (Deive³es) efJe%eevemJeªHe
Devle³ee&ceer peieoeréej nw, Fmeer kesÀ efue³es (cev$eced) HHYHNH¢HV ´HHâNH¢Meves Jeeues cev$eeW keÀes (Jees®esce) efvel³e G®®eejCe Jee
efJe®eej keÀjW¤11¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Jesocev$eeW kesÀ meeLe F&éej keÀer mlegelf e Jee ³e%e kesÀ Devegÿeve keÀes keÀjkesÀ pees F&éej Yeerlej-
\HHQMPH\HSHLHQ-HHâQHVNH¢MPH\H-H-HQHMH:NeÀes megvelee Jee peevelee ngDee JeÊe&ceeve nw, Fme keÀejCe Gmemes Ye³e ceevekeÀj
DeOece& keÀjves keÀer F®íe Yeer ve keÀjveer ®eeefn³es~ peye ceveg<³e Hejceelcee keÀes peevelee nw, leye meceerHemLe Deewj peye veneR
peevelee leye otjmLe nw, Ssmee efve½e³e peevevee ®eeefn³es¤11¤
Deefivecet&×xl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLeeefiveMeyosveséejYeeweflekeÀeJegHeefoM³esles¤
Deye Deieues cev$e ceW Deefive Meyo mes F&éej Deewj YeeweflekeÀ Deefive keÀe ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
DeNefivecet&É×H HIR1-HÍNH¢1NHJ¢O+HHIOHäÍ+HHI/H1-HHÉ'H1HFHGa'H1+HHMVOHHäHIPHHISHY-HHIOH
DeNefiveë~ cetÉ¹H aHIR1-HÍaNH¢1NHJ¢OHGa+HHIOHäÍa+HÉHI/H1-HHÍa'H1HFHGa'H1+HHFHGaMVOHHäHIPHaHISH1Y-H1HIOH1
HeoeLe&ë-(Deefiveë) meJe&mJeeceeréejë~ ÒekeÀeMeeefoiegCeJeeved YeeweflekeÀes Jee (cet×e&) meJeexHeefj efJejepeceeveë (efoJeë)
ÒekeÀeMeJeleë met³ee&ospe&ieleë (keÀkegÀled) ceneved~ keÀkegÀn Fefle cenVeecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.3) keÀkegÀnMeyom³e mLeeves
keÀkegÀled~ He=<eesojeÐeeke=ÀefleieCeevleie&lelJeeled efme×ë (Heefleë) Heeueef³elee, HeeuevenslegJee& (He=efLeJ³eeë) ÒekeÀeMejefnlem³e
He=efLeJ³eeospe&ieleë (De³eced) efveªefHeleHetJe&ë (DeHeeced) ÒeeCeeveeb peueeveeb Jee~ DeeHe Fefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05.3)
Devesve ®esäeefoJ³eJenejÒeeHekeÀeë ÒeeCee ie=¿evles~ DeeHe Fl³egokeÀveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.12) (jsleebefme) Jeer³ee&eCf e
(efpevJeefle) j®eef³elegb peeveeefle, ÒeeHe³eefle Jee~ efpevJeleerefle ieeflekeÀce&meg Heefþleced~ (efve©02.14)~ De³eb cev$eë
(Mele02.3.4.11) J³eeK³eeleë¤12¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³et³eb ³eesç³eb keÀkegÀvcet×e&eif vepe&ieoeréejes efoJeë He=efLeJ³ee½e Heefleë HeeuekeÀë meVeHeeb jsleebemf e
efpevJeefle ñeägb peeveeefle, lecesJe Hetp³eb cev³eOJeefcel³eskeÀë¤ ³eesç³eceefiveë keÀkegÀefÎJees cet×e& He=eLf eJ³ee½e Heefleë Heeuevenslegë
meVeHeeb jsleebefme efpevJeefle, me megKeb ÒeeHe³eleerefle efÜleer³eë¤12¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ ³ees peieoeréejë ÒekeÀeMeeÒekeÀeMeJeefÜefJeOeb peieoLee&led ÒekeÀeMeJeled met³ee&efokeÀce-
ÒekeÀeMeJeled He=eLf eJ³eeefokebÀ ®e j®eef³elJee Heeueef³elJee ÒeeCes<eg yeueb ®e oOeeefle, leLee ³eesç³eceefiveë He=efLeJ³eeefopeieleë
HeeuevenslegYet&lJee efJeÐegppeeþjeefoªHeë ÒeeCeeveeb peueeveeb Jeer³ee&efCe peve³eefle, me SJe megKemeeOekeÀes YeJeleerelf e¤12¤
HeoeLe&ë-(De³eced) pees ³en keÀe³e& keÀejCe mes Òel³e#e (keÀkegÀled) meye mes yeæ[e (cet×e&) meye kesÀ THej efJejepeceeve
(Deefiveë) peieoeréej (efoJeë) ÒekeÀeMeceeve met³e& Deeefo ueeskeÀ Deewj (He=efLeJ³eeë) ÒekeÀeMejefnle He=efLeJeer Deeefo ueeskeÀeW keÀe
(Heefleë) Heeueve keÀjlee ngDee (DeHeeced) ÒeeCeeW kesÀ (jsleebefme) Jeer³eeX keÀer (efpevJeefle) j®evee keÀes peevelee nw, Gmeer keÀes Hetp³e
ceevees¤1¤12¤
(De³eced) ³en Deefive (keÀkegÀled) meye HeoeLeeX mes yeæ[e (efoJeë) ÒekeÀeMeceeve HeoeLeeX kesÀ (cet×e&) THej
efJejepeceeve (He=efLeJ³eeë) ÒekeÀeMe jefnle He=eLf eJeer Deeefo ueeskeÀeW kesÀ (Heefleë) Heeueve keÀe nsleg neskeÀj (DeHeeced) peueeW kesÀ
(jsleebefme) Jeer³eeX keÀes (efpevJeefle) ´HHâNH¢MOHHQZ
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ pees peieoeréej ÒekeÀeMe Jee DeÒekeÀeMeªHe oes ÒekeÀej keÀe peieled DeLee&led
ÒekeÀeMeJeeved met³e& Deeefo Deewj ÒekeÀeMejefnle He=efLeJeer Deeefo ueeskeÀeW keÀes j®e keÀj Heeueve keÀjkesÀ ÒeeCeeW ceW yeue keÀes OeejCe
keÀjlee nw leLee pees Yeewelf ekeÀ Deefive He=efLeJeer Deeefo peieled kesÀ Heeueve keÀe nsleg neskeÀj efyepegueer peeþj Deeefo ªHe mes ÒeeCe Jee
peueeW kesÀ Jeer³eeX keÀes GlHeVe keÀjlee nw¤12¤
GYee Jeeefcevêeiveer Fl³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ Fvêeiveer osJeles~ mJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLeséejYeeweflekeÀeJeefiveJee³et GHeefoM³esles¤
Deieues cev$e ceW YeeweflekeÀ Deefive Deewj Jee³eg keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
*1<HH-HHäHIFHYÌHLYHHUÉ'HHQJÉ-H2HHäÉ*1<HHMH2HäPHÍPH1QFHHäR1H2HZ{a
*1<HHRH1OHHMHäHI-H1HHMäHHU1&HHFHJÉ<HH-HHSHäPHPHH1OHHVäQJ-HV-HHFHG
*1<HHa -HH1FHGa )1YÌH1LYHHU1É)OHHU{YÌHLYHHUa 'HH1QJÉ-H2HH1É)OHHäÉQJÉ-H2HZ{a *1<HHa MH2HäPHÍa PH1Qa FHH1R1H2HZ{a *1<HHa RH1OHHMHZ{a
FÉHHFHGaMlHHU1&HHFHGa*1<HHa-HHSHäPHaPHH1OHHV{aQJÉJes~ JeeNced¤13¤
HeoeLe&ë-(GYee) Üew~ De$e meJe&$e megHeeb meguegied #Deäe07.1.39% Fl³eekeÀejeosMeë~ (Jeeced) leew~ De$e J³el³e³eë
(Fvêeiveer) Fvêes Jee³egeJf e&ÐegoeefoªHeesçefive½e leew (DeengJeO³ew) Meyoef³elegcegHeosägb Þeeslegb Jee~ De$e »sef_el³emceeled legceLex mesmes0
#Deäe03.4.9% Fefle keÀO³ew Òel³e³eë~ (GYee) GYeew (jeOemeë) jeOvegJeefvle mec³e*d efveJe&le&³eefvle megKeeefve ³esY³eë
meeOevesY³emleeefve Oeveeefve~ jeOe Fefle Oeveveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.10) (men) HejmHejced (ceeo³eO³ew) ceesoef³elegced~ De$e
ceoer n<e&iuesHeve³eesefjefle efCepevlee®íO³ew Òel³e³eë~ (GYee) GYeew (oeleejew) megKeoevenslet (F<eeced) meJezpe&vew³ee&veer<³evles les<eeced
(j³eerCeeced) HejceesÊeceeveeb ®e¬eÀJeefle&jep³eeefoOeveeveeced (GYee) Üew (Jeepem³e) Del³egÊecem³eeVem³e~ Jeepe Fl³eVeveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb02.7) (meele³es) mebYeesiee³e (ngJes) ie=Áeefce~ De$e ng oeveeove³eesefjl³emceeod yengueb ívoefme
#Deäe02.4.75% Fefle MeHees uegkedÀ, J³el³e³esveelcevesHeob ®e~ (Jeeced) leew~ De$eeefHe HetJe&Jeod J³el³e³eë~ De³eb cev$eë
DevJe³eë-Denb ³eeJegYeew oeleejew megKeoevenslet Jelexles, leeefJevêeiveer DeengJeO³ew Meyoef³elegb ngJes ie=Áeefce jeOemees
Yeesiesve men ceeo³eO³ew ceesoef³elegcegYeew Jeeb leew ngJe F<eeb j³eerCeeb Jeepem³e ®e meele³e GYeew Jeeb leew ngJes ie=Áeefce¤13¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ ³es ceveg<³ee F&éejme=äew megÿg efkeÀueeefiveJee³egiegCeeved efJeefolJewleew mebÒe³egp³e keÀe³ee&efCe
meeOe³eefvle, les meJee&efCe meeJe&Yeewcejep³eeefoOeveeefve ÒeeH³e efvel³eb ceesovles veslej Fefle¤13¤
HeoeLe&ë-ceQ pees (GYee) oes (oeleejew) megKe osves kesÀ nsleg (Fvêeiveer) Jee³eg Deewj Deefive nQ (Jeeced) GvekeÀes
(DeengJeO³ew) iegCe peeveves kesÀ efue³es (ngJes) ûenCe keÀjlee ntB (jeOemeë) GÊece megKe³egkeÌle jep³eeefo OeveeW kesÀ Yeesie kesÀ (men)
meeLe (ceeo³eO³ew) Deevevo kesÀ efue³es (Jeeced) Gve (GYee) oesveeW keÀes (ngJes) ûenCe keÀjlee ntB leLee (F<eeced) meye keÀes Fä
(j³eerCeeced) Del³evle GÊece ®e¬eÀJeefle& jep³e Deeefo Oeve Jee (Jeepem³e) Del³evle GÊece DeVe kesÀ (meele³es) De®ís ÒekeÀej
Yeesie keÀjves kesÀ efue³es (GYee) Gve oesveeW keÀes (ngJes) ûenCe keÀjlee ntB¤13¤
YeeJeeLe&ë-(Fme cev$e ceW Íues<eeue¹ej nw~) pees ceveg<³e F&éej keÀer me=eäf ceW Deefive Deewj Jee³eg kesÀ iegCeeW keÀes peeve
keÀj keÀe³eeX ceW mebÒe³egkeÌle keÀjkesÀ DeHeves-DeHeves keÀeHH; NH¢HV HIPH¹NH¢MOHV Q4-HV PH\H<HWLHHVXHNHV¢MHSH'HHHIR2HYHH: NH¢HV ´HHâ
neskeÀj Deevevo keÀjles nQ, Fve mes efYeVe ceveg<³e veneR¤13¤
De³eb le Fl³em³e osJeJeeleYejleeJe=<eer~ DeefiveoxJelee~ mJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegvejeréejYeeweflekeÀeJegHeefoM³esles¤
efHeÀj Yeer Deieues cev$e ceW F&éej Deewj YeeweflekeÀ Deefive keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
'H1HEOHV1HHVHIYHäH¿ 1HIO-HHHV1HOHHV{SHH1OHHVÉ'HMHV{H/HHÍa
OHESHH1YH9HäLYH1É'HHMHV1QH/HHäYHHV-H¹ HHMlHIHFHG
DeN³eced~ lesN~ HHVHIYHäÍaH¿1HIO-HHäÍaHOHäÍaSHH1OHÍa'HMHV{H/HHÍaOHFHGaSHH1YHYHGa'H1LYHV1a'HHaMHV1Q1a'H/HäaYH1Ía-H1¹ 1H1a
MlHIHFHG
HeoeLe&ë-(De³eced) Jee³egë (les) leJeséejm³e (³eesefveë) efveefceÊekeÀejCeced ($eÝeflJe³eë) H¿OHJÍ ´HHâHVÉPH PHÍ 'He
ívoefme Iemed~ (Deäe05.1.106) Devesve $eÝlegMeyoeod Iemed Òel³e³eë~ (³eleë) ³emceeled (peeleë) ÒeeogYet&leë (Dejes®eLeeë)
oerHe³eefle~ De$e J³el³e³ees ue[Lex ueg*d (leced) Deefiveced (peeveved) (Deives) peieoeréejes efJeÐegÜe (Dee) mecevleeled ef¬eÀ³ee³eesies
(jesn) GVeeEle iece³e iece³eefle Jee (DeLe) Deevevle³ex~ De$e efveHeelem³e ®e #Deäe06.3.136% Fefle oerIe&ë~ (veë)
DemceekeÀced (Je×&³e) meJeexlke=Àäleeb mebHeeo³e mebHeeo³eefle Jee~ De$e Dev³es<eeceefHe ¢M³eles #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~
(jef³eced) HetJeesxÊebÀ Oeveced~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.13) J³eeK³eeleë¤14¤
DevJe³eë-ns Deives peieoeréej! les leJe me=äew ³e $eÝeflJe³eesefiveJee&³eesë mekeÀeMeeppeeleë meVejes®eLeeë mecevleeled
ÒeoerHe³eefle~ ³eë met³ee&efoªHesCe efoJeceejesn mecevleeod jesnefle, ³ees veesmceekebÀ jeE³e Je×&³eefle, ³em³eeivesj³eb Jee³eg³eexefvejefmle, leb
peevebmlJeb lesve veesçmceekebÀ jeE³e meeJe&Yeewcejep³eeefoefmeef×b Oeveb Je×&³e¤14¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&ë meJex<eg keÀeues<eg ³eLeeJeod ³eespeveer³eesçefmle, ³ees Jee³egevf eefceÊesveeslHeÐeles, ³ees
JeeveskeÀkeÀe³e&efmeef×keÀjlJesve meJee&ved megKe³eefle, leb ³eLeeJeod efJeefolJee mebÒe³egp³e keÀe³ee&efCe meeOeveer³eeveerefle¤14¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) peieoeréej! (les) DeeHekeÀer me=efä ceW pees ($eÝeflJe³eë) $eÝleg-$eÝleg ce:´HHHIâNH¢MHYHVHHVLH'HHILYH
Deewj pees Jee³eg mes (peeleë) Òeefme× ngDee (Dejes®eLeeë) meye ÒekeÀej ÒekeÀeMe keÀjlee nw Jee pees met³e& Deeefo ªHe mes ÒekeÀeMe
Jeeues ueeskeÀeW keÀer (Deejesn) GVeefle keÀes meye Deesj mes yeæ{elee nw Deewj pees (veë) nceejs (jef³eced) jep³e Deeefo Oeve keÀes
yeæ{elee nw (leced) Gme Deefive keÀes (peeveved) peeveles ngS DeeHe Gmemes (veë) nceejs (jef³eced) meye Yetieesue kesÀ jep³e Deeefo mes
efme× ngS Oeve keÀes (Je×&³e) Je=e× f ³egkeÌle keÀerepf e³es¤14¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes pees meye keÀeue ceW ³eLeeJeled GHe³eesie keÀjves ³eesi³e Jee pees Jee³eg kesÀ efveefceÊe mes GlHeVe ngDee
leLee pees DeveskeÀ keÀe³³eeX keÀer efmeef×ªHe keÀejCe mes meye keÀes megKe oslee nw, Gme Deefive keÀes ³eLeeJeled peevekeÀj GmekeÀe
GHe³eesie keÀjkesÀ meye keÀe³³eeX keÀer efmeef× keÀjveer ®eeefn³es¤14¤
De³eefcensl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë meesçefiveë keÀer¢Meë Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen Deeqive kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'H1HHIFH1Q´Hä/H1FHHVV2HHäHIH2HH1OHHI<H1QH[OHH1HHISHäáHVÉ'H2-H1MV-HHU>ÐHäÍa
HFH+YHä-HHYHHV1<HLHä-HHVHI-HlHJ-H YHVäHJHIH1HEHI-H1<-HEnHI-H10HVHI-Hä0HV
DeN³eced~ FÉQa ´H1/H1FHÍa 2HH1HIH1a 2HH1OHHI<H1HIMHIOHä 2HH1OHÉHI<HäÍa QHVOHHäa HHISHäáÍa 'H12-H1MVHJäa ) >ÐHäÍa HFHGa 'H+YHä-HHYHÍa
<HLHä-HÍaHI-H1llHJHIMHIOHäHI-HÉlHJÍa-HYHVäHJaHIH1HFHGaHI-H<-HKHIFHHIOHäHI-H1É<-H1FHGaHI-H10HVHI-Hä0H1)HIOHä HI-H10HVÉHI-Hä0HV
HeoeLe&ë-(De³eced) F&éejes Yeewelf ekeÀes Jee (Fn) Dem³eeb me=äew (ÒeLeceë) ³e%eef¬eÀ³ee³eecegHeem³e Deeefoceb meeOeveb Jee
(Oeeef³e) efOe´³eles~ De$e JeÊe&ceeves ueg*d~ yengueb ívom³ecee*d³eesiesçefHe #Deäe06.4.75% Fl³e[YeeJeë~ (Oeele=efYeë)
³e%eef¬eÀ³eeOeejkewÀefJe&ÜefÓë (neslee) ûeenkeÀë (³eefpeÿë) DeefleMe³esveevevoefMeuHeefJeÐe³eesë me²eflenslegë (DeOJejs<eg)
GHeemeveeefivenes$eeÐeéecesOeevles<eg efMeuHeefJeÐeevleie&les<eg Jee ³e%es<eg (F&[îeë) GHeeefmelegceO³ese<f elegb Jeen&ë (³eced) GkeÌleeLe&ced
(DeHveJeeveë) ³esçHveeved efJeÐeemevleeveeved kegÀJe&efvle les, DeHve Fl³emceeled lelkeÀjesefle leoe®eäs #Deäe0Jee03.1.26% Devesve
keÀjesl³eLex efCe®ed~ leleesçv³esY³eesçefHe ¢M³evles #Deäe03.2.75% Fefle JeefveHed~ DeHve Fl³eHel³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.2)
(Ye=ieJeë) ³e%eefJeÐeeJesÊeejë~ Ye=ieJe Fefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05.5) Devesve %eeveJeÊJeb ie=¿eles (efJe©©®egë)
efJeoerHe³eefvle, De$e ue[Lex efueìd~ (Jeves<eg) mebYepeveer³es<eg (ef®e$eced) DeÓgleiegCeced (efJeYJeced) J³eeHeveMeerueced~ De$e Jee
ívoefme #Deäe06.1.106% Fl³evesve HetJe&ªHeeosMees ve~ (efJeMesefJeMes) ÒeefleÒepeeced~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.14)
DevJe³eë-DeHveJeevees Ye=ieJees efJeÜebme Fn Jeves<JeOJejs<eg efJeMes efJeMes efJeYJeb ef®e$eb ³eceeÅive efJe©©®egefJe&oerHe³eefvle,
meesç³eb Oeele=eYf eë ÒeLece F&[îees neslee ³eefpeÿesçefiveefjn Oeeef³e efOe´³eles¤15¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ efJeÜebmees ³e%eef¬eÀ³eeefme×îeLe&cegHeem³emeeOevelJeeY³eecesleceeÅive mleglJee ie=nerlJee
Jeeçm³eeb me=äew ÒepeemegKeeefve efveJe&le&³es³egejf efle¤15¤
HeoeLe&ë-(DeHveJeeveë) efJeÐee mevleeve DeLee&le efJeÐee Heæ{ekeÀj efJeÜeved keÀj osves Jeeues (Ye=ieJeë) ³e%eefJeÐee kesÀ
peeveves Jeeues efJeÜeved ueesie (Fn) Fme mebmeej ceW (Jeves<eg) De®ís ÒekeÀej mesJeve keÀjves ³eesi³e (DeOJejs<eg) GHeemevee Deefivenes$e
mes ueskeÀj DeéecesOeHe³e&vle Deewj efMeuHeefJeÐeece³e ³e%eeW ceW (efJeMesefJeMes) Òepee-Òepee kesÀ Òeefle (efJeYJeced) -HHâP-H<HH-H-HH
(ef®e$eced) Dee½e³e&iegCeJeeues (³eced) efpeme F&éej Deewj Deefive keÀes (efJe©©®egë) efJeMes<e keÀj kesÀ ÒekeÀeefMele keÀjles nQ (De³eced)
Jener (Oeele=efYeë) ³e%eef¬eÀ³ee kesÀ OeejCe keÀjves Jeeues efJeÜeved ueesieeW keÀes (F&[îeë) Keespe keÀjves ³eesi³e (ÒeLeceë) ³e%eef¬eÀ³ee
keÀe Deeefo meeOeve (neslee) ³e%e keÀe ûenCe keÀjves Jeeuee (³eefpeÿë) GHeemevee Deewj efMeuHeefJeÐee keÀe nsleg nw, GmekeÀe (Fn)
Fme mebmeej ceW (Oeeef³e) OeejCe keÀjles nQ¤15¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ efJeÜeved ueesie ³e%e keÀer efmeef× kesÀ efue³es cegK³e keÀjkesÀ GHeem³eosJe Deewj
meeOeve YeeweflekeÀ Deefive keÀes ûenCe keÀjkesÀ Fme mebmeej ceW Òepee kesÀ megKeeW keÀes efvel³e efme× keÀjW¤15¤
Dem³e Òelveeefcel³em³eeçJelmeej $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efHeÀj Jen kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
DeNm³e ÒeNlveecevegÉ ²HJOHäj0HJÉHE¢RJäRJ½VÉÉ'H½äHÍa+HHäÍPHQÓH1PHHFHHIHäFHG
DeNm³e~ ÒeNlveHFHGa'HYHJäa²HJOHäFHGa0HJÉ¬eÀced~ ogÉogÉÛsÉa'H½äHÍa+HHäÍaPH1Q1ÓH1PHHHIFHHIOHäPHQÓH1ÉPHHFHGaH¿HIHäFHG
HeoeLe&ë-(Dem³e) Deivesë (Òelveeced) DeveeefoJeÊe&ceeveeb HegjeCeerceveeefomJeªHesCe efvel³eeced~ Òelveefceefle HegjeCeveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb03.27) (Deveg) He½eeoLex (Ðegleced) NH¢HM&HP/HHE RHUHâI FHGa 'HH ²HJOH RHUâHHI-HOHPFHHOHG HINH®-H+HG ´HOHHÍa
(Meg¬eÀced) Meg×b keÀe³e&keÀjb meeOeveced (ogogÛs) ÒeHetj³eefvle~ De$e Jele&ceeves efueìd~ Fj³ees js #Deäe06.4.76% Devesvesjsepf el³em³e
mLeeves js DeeosMeë~ (DeÛ³eë) DeÚJ-HHIYOH -HH+YHJ-HHIYOH PH-HH HI-H²HH HV OHV HI-H¾HEPHÍa 'HHHÉQ -HHâHHI-HOHPFHHRG
yeenguekesÀveewCeeefokeÀë efkeÀë Òel³e³eë~ cenerOejsCee³eb Ûer ueppee³eeefcel³em³e Òe³eesieesçMeg× SJe J³eeK³eele Fefle~ (He³eë)
peueced~ He³e Fl³egokeÀveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.12) (menñemeeced) ³ee menñeeC³emebK³eeleeefve keÀe³ee&efCe meveesefle leeced
($eÝef<eced) NH¢HH HIPHHI¹´HHHIâQVOHJFHGa 'HH FiegHeOeeled efkeÀled #GCee04.120% Devesve $eÝ<eer ieleeefJel³emcee×eleesejf ved Òel³e³eë~
De³eb cev$eë (Mele02.3.4.15) J³eeK³eeleë¤16¤
DevJe³eë-DeÛ³ees efJeÜebmeesçm³eeivesë menñemeece=e<E e Òelveeb Ðegleb %eelJee Meg¬ebÀ He³e½eevegogogÛs ÒeHetj³eefvle¤16¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&LeeivesmmJeiegCemeefnlem³e keÀejCeªHesCeeveeefolJesve efvel³elJeb efJe%es³eceefmle, leLewJeev³es<eeceefHe
peielmLeeveeb keÀe³e&êJ³eeCeeb keÀejCeªHesCeeveeefolJeb Jeseof leJ³ececed, SleefÜefolJewleeveiv³eeoerved HeoeLee&ved keÀe³ex<etHeke=Àl³e meJex
J³eJenejeë mebmeeOeveer³ee Fefle¤16¤
HeoeLe&ë-(DeÛ³eë) meye efJeÐeH'HH: NH¢HV -HHâ NH¢MHYHV -HHXHV HI-H¾HYHG XHHVLH (Dem³e) Fme Yeewelf ekeÀ Deefive keÀer
(menñemeeced) DemebK³eele keÀe³eeX keÀes osves Jee ($eÝef<eced) NH¢HH HIPHHI¹NHV¢´HHHIâNH¢HQVOHJ(Òelveeced) Òee®eerve DeveeefomJeªHe mes
efvel³e JeÊe&ceeve (Ðegleced) NH¢HM&HFH: MQYHV -HHXHHU RHUHâI NH¢HV SHHYHNH¢M(Meg¬eÀced) Meg× keÀe³eeX keÀes efme× keÀjves Jeeues (He³eë)
peue keÀes (Deveg ogogÛs) De®ís ÒekeÀej HetjCe keÀjles nQ DeLee&led Deefive ceW nJeveeefo keÀjkesÀ Je=efä mes mebmeej keÀes HetjCe keÀjles
nQ¤16¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes pewmes iegCemeefnle Deefive keÀe keÀejCeªHe Jee DeveeefoHeve mes efvel³eHeve peevevee ³eesi³e nw, Jewmes
ner peieled kesÀ Dev³e HeoeLeeX keÀe Yeer keÀejCeªHe mes DeveeefoHeve peevevee ®eeefn³es~ FvekeÀes peevekeÀj keÀe³eeX ceW GHe³egkeÌle keÀjkesÀ
meye J³eJenejeW keÀer efmeef× keÀjveer ®eeefn³es¤16¤
levetHee Fl³em³eeçJelmeej $eÝef<e~ DeefiveoxJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLewéejYeeweflekeÀew eEkeÀ kegÀ©le Fl³egHeefoM³eles¤
Deye F&éej Deewj Yeewelf ekeÀ Deefive keÌ³ee keÀjles nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw~
leNvetÉ+HHÉ'HäLYHVÉHIPHOH1Y-HEnFHV+HH¡HHHJäRH É'HäLYHV1ÉPHHHJäFH[RVHIQ-HHH[1RHÉ'HäLYHVÉHIPH1-HHH[{FHVRVHIQa
'HLYHV1HYFHVäOH1Y-HHnÉ71YHEOHYFH1É'HH+Hä&H
leNvetÉHeH)HIOHä OHYHWÉÉ+HHÍa'H1LYHV1a'H1HIPH1aOH1Y-HnFHGaFHV1a+HH1HIQ1a'HH1HJÉoe& Fl³ee³egÉÍRHÍa'H1LYHV1a'H1HIPH1a'HHHJäÍaFHV1aRV1HIQ1a
-H1HH[1RH)HIOHä-HH 1ÍÉRHÍa'H1LYHV1a'H1HIPH1a-HH {ÍaFHV1aRV1HIQ1a'HLYHV{aHOHGaFHV1aOH1Y-HHnÍ71YHced~ leled~ cesN~ Dee~ He=ÉCeN¤17¤
HeoeLe&ë-(levetHeeë) ³emlevetë meJe&HeoeLe&osneved Heeefle j#eefle me peieoeréejë, HeeuevenslegYeezeflekeÀes Jee~ (Deives)
meJee&efYej#ekesÀéej, j#eenslegYeezelf ekeÀes Jee~ (Deefme) Deefmle Jee~ De$e meJe&$e He#es J³el³e³eë~ (levJeced) Mejerjced~ De$e
Jee®ívoefme #Deäe06.1.106% Fl³eefceHetJe& Fl³e$eevegJele&veeled HetJe&ªHeeosMees ve YeJeefle~ (ces) cece (Heeefn) Heeefle Jee
(Dee³egoe&ë) Dee³egëÒeoë (Deefme) YeJeefle Jee (Dee³egë) peerJeveced (ces) ce¿eced (osefn) ooeefle Jee (Je®®eexoeë) ³ees Je®®eex
HI-HHHYHERRHOHHUHIOHOHO´HHHIâQVOHJ-HH (Deives) meJe&eJf eÐeece³eséej efJeÐeenslegJee& (Deefme) YeJeefle Jee (Je®®e&ë) HI-H²HH´HHHIâERHUHIâE-HH
(ces) ce¿eced (osefn) ooeefle Jee (Deives) keÀeceeveeb ÒeHetjkesÀéej, keÀeceHetefle&nslegJee& (³eled) ³eeJeÐemceeÜe (ces) cece (levJeeë)
DevleëkeÀjCeeK³em³e yee¿em³e Mejerjm³e Jee (Tveced) 'H+HHH âFHG (leled) leeJeled lemceeÜe (ces) cece (Dee) mecevleeled (He=Ce)
Hetj³eefle Jee~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.19-20) J³eeK³eeleë¤17¤
DevJe³eë-ns Deives peieoeréej! ³eÐemceeled lJeb levetHee Deefme, leled lemceevces cece levJeb Heeefn~ ns Deives! ³eÐemceeled
lJecee³egoe& Deefme, leled lemceevces ce¿eb HetCe&cee³egoxefn~ ns Deives! ³eÐemceeled lJeb Je®®eexoe Deefme, leled lemceevces ce¿eb Je®e&ë
HetCe&efJeÐeeb osefn~ ns Deives! ces cece levJee ³eÐeeJeotveb yege× f yeueMeew³ee&efokeÀceHe³ee âFHHIPOH OHOHG OHH-HRH+H&H PHFHYOHHOHG
ÒeHetj³esl³eskeÀë¤17¤
De³eceefive³e&Ðemceeled levetHee Deefmle, leled lemceevces cece peeþjªHesCe levJeb Heeefle~ ³eÐemceeo³eceefiveje³egoe&
Dee³egevf e&efceÊeceefmle, leled lemceevces ce¿ecee³ego&oeefle~ ³eÐemceeo³eFHHILYH-H HH[RH'HHIPOHOHOHG OHPFHHRG -HHH[ RHUHâI E RRHHIOHa
De³eceefiveH ²HH-HYFHVFHFHOHY-HH7YHFH+HHH âEOHOHGOHH-HOHGPHFHYOHHOHG´H+HWMHOHHUHIOHHI¾OHHUHÍ
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ HejceséejsCeeefmce¡eieefle ³eleë meJexY³eë ÒeeefCeY³eë Mejerje³egevf e&efceÊeefJeÐeeÒekeÀeMe-
meJee&²Hetefle&evf e&efce&lee, lemceeled meJex HeoeLee&ë mJemJeªHeb Oeej³eefvle~ leLewJeem³e me=äew ÒekeÀeMeeefoiegCeJeÊJeeo³eceefivejsles<eeb
cegK³eë meeOekeÀesçmleerefle meJezJes&efoleJ³eced¤17¤
HeoeLe&ë- ns (Deives) peieoeréej! (³eled) efpeme keÀejCe DeeHe (levetHeeë) meye cetefle&ceeved HeoeLeeX kesÀ MejerjeW keÀer j#ee
keÀjves Jeeues (Deefme) nQ Fmemes DeeHe (ces) cesjs (levJeced) Mejerj keÀer (Heeefn) j#ee keÀerefpe³es~ ns (Deives) Hejceséej! DeeHe
(Dee³egoe&ë) meye keÀes Dee³eg kesÀ osves Jeeues (Deefme) nQ, Jewmes (ces) cesjs efue³es (Dee³egë) HetCe& Dee³eg DeLee&led meew Je<e& lekeÀ
peerJeve (osefn) oerepf e³es~ ns (Deives) meJe&eJf eÐeece³e F&éej! pewmes DeeHe (Je®®eexoeë) meye ceveg<³eeW keÀes efJe%eeve osves Jeeues
(Deefme) nQ, Jewmes (ces) cesjs efue³es Yeer þerkeÀ-þerkeÀ iegCe %eeveHetJe&keÀ (Je®®e&ë) HetCe& efJeÐee keÀes (osefn) oerepf e³es~ ns (Deives)
meye keÀeceeW keÀes HetjCe keÀjves Jeeues Hejceséej! (ces) cesjs (levJeeë) Mejerj ceW (³eled) efpelevee (Tveced) yegef× yeue Deewj Meew³e&
Deeefo iegCe keÀce& nQ (leled) Glevee De² (ces) cesje (DeeHe=Ce) De®ís ÒekeÀej HetjCe keÀerepf e³es¤1¤17¤
(Deives) ³en Yeewelf ekeÀ Deefive (³eled) pewmes (levetHeeë) HeoeLeeX keÀer j#ee keÀe nsleg (Deefme) nw, Jewmes peeþjeefive ªHe
mes (ces) cesjs (levJeced) Mejerj keÀer (Heeefn) j#ee keÀjlee nw (Deives) pewmes %eeve keÀe efveefceÊe ³en Deefive (Dee³egoe&ë) meye kesÀ
peerJeve keÀe nsleg (Deefme) nw Jewmes (ces) cesjs efue³es Yeer (Dee³egë) peerJeve kesÀ nsleg #egOee Deeefo iegCeeW keÀes (osefn) oslee nw~
(Deives) ³en Deefive pewmes (Je®®eexoeë) HI-HHHYH´HHHIâNH¢HQVOHJ(Deefme) nw, Jewmes (ces) cesjs efue³es Yeer (Je®®e&ë) HI-H²HH´HHHIâNHV¢
efveefceÊe yege×
f yeueeefo keÀes (osefn) oslee nw leLee (Deives) pees keÀecevee kesÀ HetjCe keÀjves ceW nsleg Yeewelf ekeÀ Deefive nw, Jen (³eled)
efpelevee (ces) cesjs (levJeeë) Mejerj ceW yege× f Deeefo meeceL³e& (Tveced) keÀce nw (leled) Glevee iegCe (DeeHe=Ce) HetjCe keÀjlee
nw¤2¤17¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ efpeme keÀejCe Hejceséej ves Fme mebmeej ceW meye ÒeeefCe³eeW kesÀ efue³es Mejerj
kesÀ Dee³egefveefceÊe efJeÐee keÀe ÒekeÀeMe Deewj meye De²eW keÀer HetCe&lee j®eer nw, Fmeer mes meye HeoeLe& DeHeves-DeHeves mJeªHe keÀes
OeejCe keÀjles nQ~ Fmeer ÒekeÀej Hejceséej keÀer me=efä ceW ÒekeÀeMe Deeefo iegCeJeeved nesves mes ³en Deefive Yeer meye HeoeLeeX kesÀ Heeueve
keÀe cegK³e meeOeve nw¤17¤
FvOeeveemlJesl³em³eeçJelmeej $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odyeéïeer He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
HegvemleeJesJeesHeefoM³esles¤
efHeÀj Yeer Deieues cev$e ceW Hejceséej Deewj YeeweflekeÀ Deefive keÀe ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
)Y2HHYHHäPO-HH0H1OHjHIQFHHä ²HJÉFHYOH1jPHHIFHä2HHUFHHIQa-HHäP-HYOHHV -HH1PNH¢OH1jPHQäP-HYOHÍPHQ1PNH¢OHäFHGa
'HLYHVäPH+HOYH1RF<HäYH1FHRä\2HHPHHV1É'HRHä<HFHGaHIHHHä-HPHHVP-H1HIPOHOHVä+HH1MFHä0HHUH
)Y2HHäYHHÍaO-HH1a0H1OHFHGaHIQFHHäÍa ÐegÉFHYOH1HIFHHIOHä²HJÉÉFHYOHäFHGaPHFHGa)É2HHU1FH1HIQ1a-HHäP-HYOHÍa-H1H1PNH¢OHäFHGa-H1H1PNH¢OH1HIFHHIOHä
-HH1ÍÉNH¢OHäFHGa PHQäP-HYOHÍa PH1Q1PNH¢OHäFHGa PH1Q1PNH¢OH1HIFHHIOHä PHQ1ÍÉNH¢OHäFHGa 'HLYHVäa PH1+H1OYH1RF<HäYH1HIFHHIOHä PH+HOYH1ÉRF<HäYHFHGa
'HRä\2HHPHÍa'HRHä<HFHGaHIHHHä-HPHHVaHIHäH-HPHHV1É)HIOH1HIHHäÉ-HPHHVaP-H1HIPOHaOHVa+HH1MFHGa'H10HHU1H1
HeoeLe&ë-(FvOeeveeë) ÒekeÀeMe³evleë (lJee) lJeecevevleiegCeb peieoeréejb ÒekeÀeMeeefoiegCeJevleb YeeweflekebÀ Jee (Meleced)
MelemebK³eekeÀeved mebJelmejeveefOekebÀ Jee (efnceeë) nscevleleg&³egkeÌleeefve Je<ee&efCe~ Meleb efnceeë Meleb Je<ee&efCe peerJ³eemce
Mele02.3.4.21~ (Ðegcevleced) Ðeewjvevleë ÒekeÀeMees efJeÐeles ³eefmceved Hejceséejs Jee ÒeMemleë ÒekeÀeMees efJeÐeles ³eefmceved Yeewelf ekesÀ
leced, De$e Yetcv³eLex ÒeMebmeeLex ®e celegHed~ (meced) mec³eieLex (FOeerceefn) peerJesce Jee (Je³emJevleë) ÒeMemleb HetCe&cee³egefJe&Ðeles
³es<eeb les, De$e ÒeMebmeeLex celegHed~ (Je³emke=Àleced) ³ees Je³eë keÀjeself e leced (menmJevleë) menveb menes efJeÐeles ³es<eeb les, De$e
Yetcv³eLex celegHed~ (menmke=Àleced) ³eë menë menveb keÀjeself e keÀej³eefle Jee leced (Deives) efJe%eele F&éej, keÀe³e&ÒeeHekeÀesçefiveJee&~
(meHelveocYeveced) ³eë meHelveeved ocYe³eleerefle leced (DeoyOeemeë) ocYeenbkeÀejjefnleeë, DevegHeeEnefmeleeë~ efnveefmle oYveesleerefle
JeOekeÀce&meg Heefþleced~ (efveIeb02.19) De$e Deeppemesjmegied #Deäe07.1.50% Fl³emegieeieceë~ (DeoeY³eced) DeeEnmeveer³eced
(ef®e$eeJemees) ef®e$eceÓgleb Jemeg Oeveb efJeÐeles ³eeÅmcemlelmebyeg×eJeeréej, ef®e$eeefCe Jemetevf e Oeveeefve ³emceeÜe me Yeewelf ekeÀë, De$e
Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (mJeefmle) ´HHâ-HEPHJ.HFHGamJemleerefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05.5)
'HYHVYH´HHâ-HEPHJ.HELH¡HOHV(les) leJe lem³e Jee (Heejced) meJe&ogëKesY³eë He=LeiYetleced (DeMeer³e) ÒeeHveg³eeced¤18¤
DevJe³eë-ns ef®e$eeJemees Deives peieoeréejeoyOeemees Je³emJevleë menmJevleesçoeY³eb meHelveocYeveb Je³emke=Àleb
menmke=Àleb Ðegcevleb lJeeefcevOeeveeë mevlees Je³eb Meleb efnceeë meefceOeerceefn ÒekeÀeMe³esce peerJescewJeb kegÀJe&VenceefHe ³eÊes leJe ke=ÀHe³ee
meJe&ogëKesY³eë Heejb ielJee mJeefmle megKeceMeer³e ÒeeHveg³eeefcel³eskeÀë¤18¤
DeoyOeemees Je³emJevleë menmJevlemlJee leceoeY³eb meHelveocYeveb Je³emke=Àleb menmke=Àleceives DeeÅive efvel³eefcevOeeveeë
ÒeoerHe³evlees Je³eb Meleb efnceeë Meleb Je<ee&efCe peerJescewJeb kegÀJe&VenceefHe ³ees³eb ef®e$eeJemees ef®e$eeJemegjefivemles lem³e mekeÀeMeeod
oeefjêîeeefoogëKesY³eë Heejb ielJee mJeefmle megKeceMeer³e ÒeeHveg³eeefceefle efÜleer³eë¤18¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ ceveg<³ewë Heg©<eeLexveséejesHeemeve³eeçiv³eeefoHeoeLexY³e GHekeÀejkeÀjCesve ®e
meJe&ogëKeevleb ielJee Hejb megKeb ÒeeH³e MeleJe<e&He³e&vleb peerefJeleJ³eced, ve ®e kesÀveeH³eskeÀ#eCeceH³eeuem³es mLeeleJ³eced~ eEkeÀleg ³eLee
Heg©<eeLeex Je×xle leLewJeevegÿeleJ³eefceefle¤18¤
HeoeLe&ë-ns (ef®e$eeJemees) Dee½e³e&ªHe Oeve Jeeues (Deives) Hejceséej! (DeoyOeemeë) ocYe, Den¹ej Deewj eEnmeeefo
oes<ejefnle (Je³emJevleë) ÒeMebmeveer³e HetCe& DeJemLee³egkeÌle (menmJevleë) Del³evle menve mJeYeeJemeefnle (DeoeY³eced) ceeveves
³eesi³e (meHelveocYeveced) Me$egDeeW kesÀ veeMe keÀjves (Je³emke=Àleced) DeJemLee keÀer Hetefle& keÀjves (menmke=Àleced) menve keÀjves-keÀjeves
leLee (Ðegcevleced) Devevle ÒekeÀeMe Jeeues (lJee) DeeHekeÀe (FvOeeveeë) GHeosMe Deewj ÞeJeCe keÀjles ngS nce ueesie (Meleced) meew
Je<e& lekeÀ Jee meew mes DeefOekeÀ (efnceeë) nscevle $eÝleg³egkeÌle (meefceOeerceefn) De®ís ÒekeÀej ÒekeÀeMe keÀjW Jee peerJeW~ Fme ÒekeÀej
keÀjlee ngDee ceQ Yeer pees (les) DeeHekeÀer ke=ÀHee mes meye ogëKeeW mes (Heejced) Heej neskeÀj (mJeefmle) megKe keÀes (DeMeer³e) ´HHâ
nesTB¤1¤18¤
(DeoyOeemeë) ocYe, Den¹ej, eEnmeeefo oes<ejefnle (Je³emJevleë) HetCe& DeJemLee³egkeÌle (menmJevleë) Del³evle
menve keÀjves Jeeues (lJee) Gme (DeoeY³eced) GHe³eesie keÀjves ³eesi³e (meHelveocYeveced) 'HHLYHVHHHIR0Hk-'HkHI-H²HHFH: QVOHJ
nesves mes Me$egDeeW keÀes efpeleeves (Je³emke=Àleced) DeJemLee keÀes yeæ{eves (menmke=Àleced) menve keÀe nsleg (Ðegcevleced) De®ís ÒekeÀej
ÒekeÀeMe³egkeÌle (Deives) NH¢HHH; NH¢HV ´HHâ NH¢MHYHV -HHXHV <HHZHIOHNH¢ 'HHILYH NH¢HV (FvOeeveeë) ÒepJeefuele keÀjles ngS nce ueesie
(Meleced) meew Je<e& He³e&vle (efnceeë) nscevle $eÝleg³egkeÌle (meefceOeerceefn) peerJeW~ Fme ÒekeÀej keÀjlee ngDee ceQ Yeer pees ³en
(ef®e$eeJemees) 'HHHH +H2HYHNHV¢´HHHIâNH¢HQVOHJ'HHILYHQZ (les) GmekesÀ ÒekeÀeMe mes oeefjêîe Deeefo ogëKeeW mes (Heejced) Heej
neskeÀj (mJeefmle) Del³evle megKe keÀes (DeMeer³e) ´HHâQHV7%
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes DeHeves Heg©<eeLe&, F&éej keÀer GHeemevee leLee Deefive Deeefo
HeoeLeeX mes GHekeÀej ueskesÀ ogëKeeW mes He=LekedÀ neskeÀj GÊece-*¬HFHPHJ.HH:NH¢HV´HHâQHVNH¢MPHHZ-HH SHHUYHHHHHIQHV'H/HH OHGH&H
Yej Yeer Deeuem³e ceW veneR jnvee, efkeÀvleg pewmes Heg©<eeLe& keÀer Je=e×
f nes Jewmee Devegÿeve efvejvlej keÀjvee ®eeefn³es¤18¤
meb lJeefcel³em³eeJelmeej $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvemleew keÀer¢MeeefJel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Yeer Hejceséej Deewj Deefive kewÀmes nQ, mees Deieues cev$e ceW ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw¤
PHEO-HFHäLYHV1PHWH {PH1-HH {PHHLH/HH1ÍPHFHHHU{&HHPOHJÉOHVYHäa
PHEHI´H1HV&H12HHFYHH1PHFH1QFHHHJäHH1PHE-HH {PHH1PHE´H1SHHH1PHEjMH1HP+HHVHVä&HHILFHHHUH
PHFHGaO-HFHGa'H1LYHV1aPHWH P{ Ha-HH P{ HHa'H1LH1/HH1ÍaPHFHGaH¿HHUä&HHFHGaPOHJÉOHVYHäaPHFHGaHI´H1HV&Häa2HHFYHHäaPHFHGa'H1QFHGa
'HHHJäHHaPHFHGa-HH {PHHaPHFHGa´H1SHHVHIOHä´H1ÉSHHHäaPHFHGaMH1HÍa+HHVHVä&HaHILFH1HHU1H1
HeoeLe&ë-(meced) meceeieces (lJeced) Hejceséejesç³eb Yeewelf ekeÀes Jee (Deives) HI-HHHYHP-H+H-H-HQHM´HHHIâQVOHJ-HH
(met³³e&m³e) meJee&vleie&lem³e ÒeeCem³e met³e&ueeskeÀm³e Jee (Je®e&mee) oerHl³ee (DeieLeeë) ie®íefme ÒeeHveesefle Jee~ De$e meJe&$e
He#es J³el³e³eë~ Jele&ceeves ueg*d cev$es Ieme»jCeMe0 #Deäe02.4.80% Fefle ®uesueg&kedÀ ®e~ (meced) me²leeLex ($eÝ<eerCeeced)
JesoefJeoeb cev$eêä+Ceeb efJeog<eeced (mleglesve) ÒeMebefmelesve (meced) SkeÀerYeeJes (efÒe³esCe) ÒemeVeleekeÀejkesÀCe (Oeecvee) mLeevesve
(meced) meceer®eerveeLex (Denced) peerJeë (Dee³eg<ee) peerJevesve (meced) me²l³eLex (Je®e&mee) efJeÐeeO³e³eveÒekeÀeMevesve (meced)
ÞewÿîeeLex (Òepe³ee) mevleevesve jep³esve Jee (meced) ÒeMemleeLex (je³emHees<esCe) je³ees Oeveeveeb YeesieHegäîee (efice<eer³e) ÒeeHveg³eeced~
De$e DeeefMeef<e efueef* Jee ívoefme meJex efJeOe³ees YeJeefvle #Deäe0Yee0Jee01.4.9% Fleer[eieceë~ iecenvepeve0
#Deäe06.4.98% Fl³egHeOeeueesHe½e~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.24) J³eeK³eeleë¤19¤
DevJe³eë-ns Deives peieoeréej! ³emlJeb met³e&m³e ÒeeCem³e<eeaCeeb ³esve mebmleglesve mebefÒe³esCe mebJe®e&mee Oeecvee mecee³eg<ee
mebÒepe³ee mebje³emHees<esCe men meceieLeemlesvewJeenceefHe meJee&efCe megKeeefve mebefice<eer³e mec³ekedÀ ÒeeHveg³eeefcel³eskeÀë¤19¤
³eesçefiveë met³e&m³e Òel³e#em³e meefJele=ceC[uem³e<eeaCeeb mebmleglesve mebeÒf e³esCe mebJe®e&mee Oeecvee mecee³eg<ee mebÒepe³ee
mebje³emHees<esCe meceieLeeë me²lees YetlJee jepeles, lesve mebmeeefOelesveenb meJee&efCe J³eJenejmegKeeefve mebeif ce<eer³e mec³ekedÀ
ÒeeHveg³eeefceefle efÜleer³eë¤19¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ ceveg<³eeë F&éejm³ee%eeHeeuevesve mec³ekedÀ Heg©<eeLexveeiv³eeefoHeoeLee&veeb mebÒe³eesiesCewleled
meJe¥ megKeb ÒeeHvegJevleerelf e¤19¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) peieoeréej! pees DeeHe (met³e&m³e) meye kesÀ Devleie&le ÒeeCe Jee ($eÝ<eerCeeced) Jesocev$eeW kesÀ DeLeeX
keÀes osKeves Jeeues efJeÜeveeW keÀer efpeme (mebmleglesve) mlegefle keÀjves (mebefÒe³esCe) ÒemeVelee mes ceeveves (mebJe®e&mee) efJeÐeeO³e³eve
Deewj ÒekeÀeMe keÀjves (Oeecvee) mLeeve (mecee³eg<ee) GÊece peerJeve (mebÒepe³ee) mevleeve Jee jep³e Deewj (je³emHees<esCe) GÊece
OeveeW kesÀ Yeesie Hegeäf kesÀ meeLe (meceieLeeë) ´HHâQHVOHVQ4a*PHHUNHV¢PHH/H(Denced) ceQ Yeer meye megKeeW keÀes (mebefice<eer³e) ´HHâ
nesTB¤1¤19¤
pees (Deives) YeeweflekeÀ Deefive HetJe& keÀns ngS meyeeW kesÀ (meceieLeeë) PHOHQHVNH¢M´HNH¢H0HNH¢HV´HHâQHVOHHQZ*PH
efme× efkeÀ³es ngS Deefive kesÀ meeLe (Denced) ceQ J³eJenej kesÀ meye megKeeW keÀes (mebefice<eer³e) ´HHâQHV7%
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ ceveg<³e ueesie F&éej keÀer Dee%ee keÀe Heeueve, DeHevee Heg©<eeLe& Deewj Deefive
Deeefo HeoeLeeX kesÀ mebÒe³eesie mes Fve mH\HPHJ.HH:NH¢HV´HHâQHVOHVQ4
DevOemLesl³em³e ³ee%eJeukeÌ³e $eÝef<eë~ DeeHees osJelee~ Yegefjiedye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe ³e%esve ke=ÀleMeg×³e Dees<eO³eeo³eë HeoeLee& GHeefoM³evles¤
Deye Deieues cev$e ceW ³e%e mes Meg× efkeÀ³es Dees<eOeer Deeefo HeoeLeeX keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
'HY2H1 P/HHY2HHVä -HHV <HHHUH1 FHQä P/H1 FHQHVä -HHV <HHHU1HHVSH 1 P/HHVSHi -HHV <HHHUH MH1HP+HHVHä P/H
MH1HP+HHVH-HHV<HHHUH
'HY2HäÍaP/H1a'HY2HäÍa-H1Ía<H1HHU1H1aFHQäÍaP/H1aFHQäÍa-H1Ía<H1HHU1H1a71SH {ÍaP/H1a7SSH {FHGa-H1Ía<H1HHU1H1aMH1HÍa
+HHVHäÍaP/H1aMH1HÍa+HHVHäFHGa-H1Ía<H1HHU1H1
HeoeLe&ë-(DevOeë) DeVeced~ DevOe Fl³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.7) Deosveg&ced Oeew ®e GCee04.206~
Devesveeçosjmegved Òel³e³ees vegceeiecees OekeÀejeosMe½e~ Jee MeÒe&keÀjCes KeHe&js ueesHees JekeÌleJ³eë #Deäe0Yee0Jee08.3.36% Fefle
efJemepe&veer³eueesHeë~ (mLe) meefvle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë~ (DevOeë) ´HHâJE HHVLHHV MPHÍa DevOe Fefle Heoveecemeg Heefþleced~
(efveIeb04.2) DevesYH´HHâ-HHV MPHHV LH¡HOHVa(Jeë) meJex<eecees<eO³eeefoHeoeLee&veeced (Ye#eer³e) mesJes³e (cenë) cenebemf e (mLe)
meefvle (cenë) ceneiegCemecetnced (Jeë) cenleeb HeoeLee&veeced (Ye#eer³e) mJeerkegÀ³ee&ced (Tpe&ë) Heje¬eÀceë (mLe) meefvle (Tpe&ced)
Heje¬eÀceced (Jeë) yeueJeleeb HeoeLee&veeced (Ye#eer³e) mesJes³e (je³emHees<eë) ³ee yengiegCeYeesiesve Hegä³eë~ Yetcee Jew je³emHees<eë
Mele03.1.1.12~ (mLe) meefvle (je³emHees<eced) GÊeceeveeb Oeveeveeb Yeesieced (Jeë) ®e¬eÀJeefÊe&jep³eefÞe³eeefoHeoeLee&veeced
(Ye#eer³e) DeÐeeced~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.25) J³eeK³eeleë¤20¤
DevJe³eë-³esçvOeë mLeevOees Jeer³e&Jevlees Je=#eew<eO³eeo³eë HeoeLee&ë meefvle, Jemles<eeb mekeÀeMeeoncevOeesJeer³e&-
keÀjeC³eVeeefve Ye#eer³e mJeerkegÀ³³ee&ced~ ³es cenë mLe cenes cenevlees Jee³Jeiv³eeo³ees efJeÐeeo³ees Jee meefvle, Jemles<eeb
mekeÀeMeevcenebefme ef¬eÀ³eeefmeef×keÀjeC³enb Ye#eer³e~ ³e Tppe&ë mLeesppeexë jmeJevlees peueogiOeIe=leceOegHeÀueeo³eë meefvle, Jemles<eeb
mekeÀeMeeotpe¥ jmecenb Ye#eer³e Yeg¡eer³e~ ³es je³emHees<eë mLe je³emHees<ees yengiegCemecetn³egkeÌleeë HeoeLee&ë meefvle, Jemles<eeb
mekeÀeMeeonb je³emHees<eb yengMegYeiegCewë Hees<eb Ye#eer³e mesJes³e¤20¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewpe&ielmLeeveeb HeoeLee&veeb iegCe%eeveHegjëmejb ef¬eÀ³eekeÀewMeuesveesHekeÀejb me*die=¿e meJe¥ megKeb
YeeskeÌleJ³eefceefle¤20¤
HeoeLe&ë-pees (DevOeë) yeueJeeved Je=#e Jee Dees<eefOe Deeefo HeoeLe& (mLe) nQ (Jeë) GvekesÀ ÒekeÀeMe mes ceQ (DevOeë)
Jeer³e& keÀes Hegä keÀjves Jeeues DeVeeW keÀes (Ye#eer³e) ûenCe keÀªB~ pees (cenë) yeæ[s-yeæ[s Jee³eg Deefive Deeefo Jee efJeÐee Deeefo
HeoeLe& (mLe) nQ (Jeë) Gvemes ceQ (cenë) yeæ[er-yeæ[er ef¬eÀ³eeDeeW keÀes efmeef× keÀjves Jeeues keÀceeX keÀe (Ye#eer³e) mesJeve keÀªB~
pees (Tpe&ë) peue, otOe, Ieer, efceä Jee HeÀue Deeefo jmeJeeues HeoeLe& (mLe) nQ (Jeë) Gvemes ceQ (Tpe&ced) Heje¬eÀce³egkeÌle jme
keÀe (Ye#eer³e) Yeesie keÀªB Deewj pees (je³emHees<eë) DeveskeÀ iegCe³egkeÌle HeoeLe& (mLe) nQ (Jeë) Gve ®e¬eÀJeefle&jep³e Deewj Þeer
Deeefo HeoeLeeX kesÀ ceQ (je³emHees<eced) GÊece-GÊece OeveeW kesÀ Yeesie keÀe (Ye#eer³e) mesJeve keÀªB¤20¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes peieled kesÀ HeoeLeeX kesÀ iegCe%eeveHetJe&keÀ ef¬eÀ³ee keÀer kegÀMeuelee mes GHekeÀej keÀes ûenCe keÀjkesÀ
meye megKeeW keÀe Yeesie keÀjvee ®eeefn³es¤20¤

jsJeleerefjl³em³e ³ee%eJeukeÌ³e $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ Gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe efJeog<eeb melkeÀeje³eesHeefoM³eles¤
Deye efJeÜeveeW kesÀ melkeÀej kesÀ efue³es GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
MV-HäOHHU1MFHä2-HFH1HIPFHYHGHHVYHHä-H1HIPFHYHGLHHV1áV@ÉHIPFH%XXHHV1NHV¢KÉHIPFHYHGHHV{a
FÉQZ-HPOH1FHH+HäLHHOH
MV-HäOHHUÍaMFHä2-HFHGa'H1HIPFHYHGaHHVYHHZ{a'H1HIPFHYHGaLHHV1áVaLHHV1P/H)HIOHäLHHV1ÉP/HV{a'H1HIPFHYHGaXHHV1NHV¢a'H1HIPFHYHGaHHVäa)Én~
SÉ-HaPOH1aFHHa'H+HäaLHH1OH1
HeoeLe&ë-(jsJeleerë) efJeÐeeOevemeefnleeë ÒeMemlee veerle³ees ieeJe Fefvê³eeefCe HeMeJeë He=efLeJeerjep³eeefo³egkeÌlee ³eemeg leeë~
De$e megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle HetJe&meJeCee&osMeë, ÒeMebmeeLex celegHed ®e~ (jceOJeced) jceCeb kegÀJe&vleg~ De$e
J³el³e³eë~ (Deefmceved) Òel³e#es (³eesveew) pevceefve mLeues Jee (Deefmceved) mece#es (ieesÿs) ieeJeë HeMeJe Fefvê³eeefCe
³eefmcebefmleÿefvle leefmceved (Deefmceved) mesJ³eceeves (ueeskesÀ) mebmeejs (Deefmceved) DemceeefYeë mebHeeefoles (#e³es) efveJemeveer³es ie=ns
(Fn) Sles<eg (SJe) DeJeOeejCeeLex (mle) meefvle~ De$e J³el³e³ees ue[Lex ueesìd ®e~ (cee) efve<esOes (DeHe) otjeLex (ieele)
ie®ívleg~ De$e uees[Lex ue*d Heg©<eJ³el³e³e½e~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.26) J³eeK³eeleë¤21¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ÒeMemlee veerl³eeo³ees jsJeleer jsJel³emlee Deefmceved ³eesveeJeefmceved ieesÿsçefmceved ueeskesÀçeqmceved
#e³es jceOJeb jcevleeefceleer®ívlees YeJevle Fnwles<JesJe efvel³eb ÒeJele&vleeced, efkeÀvlJeslesY³ees ceeHeieele keÀoeef®eled otjb cee
ie®ívleg¤21¤
YeeJeeLe&ë-³e$e efJeÜebmees efveJemeefvle le$e efJeÐeeoerveeb iegCeeveeb efveJeemeeled Òepee efJeÐeemegefMe#eeOeveJel³ees YetlJee efvel³eb
megKesve men ³eg¡eles~ lemceeled meJezjsJeefce®íe keÀe³ee&çmceekebÀ me²meceerHeeod efJeÜebmees efJeog<eeb meceerHee®®e Je³eb keÀoeef®eod otjs
cee YeJescesefle¤21¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (jsJeleerë) efJeÐee, Oeve, Fefvê³e, HeMeg Deewj He=eLf eJeer kesÀ jep³e Deeefo mes ³egkeÌle Þesÿ veerefle
(mle) nQ Jes (Deefmceved) Fme (³eesveew) pevcemLeue (Deefmceved ieesÿs) Fefvê³e Jee HeMeg Deeefo kesÀ jnves kesÀ mLeeve
(DeefmceBuueeskesÀ) mebmeej Jee (Deefmceved #e³es) DeHeves j®es ngS IejeW ceW (jceOJeced) jceCe keÀjW, Ssmeer F®íe keÀjles ngS legce
ueesie (FnwJe) FvneR ceW ÒeJe=Êe nesDees DeLee&led (ceeHeieele) Fvemes otj keÀYeer cele peeDees¤21¤
YeeJeeLe&ë-peneB efJeÜeved ueesie efveJeeme keÀjles nQ, JeneB Òepee efJeÐee, GÊece efMe#ee Deewj OeveJeeueer neskeÀj efvejvlej
megKeeW mes ³egkeÌle nesleer nw~ Fmemes ceveg<³eeW keÀes Ssmeer F®íe keÀjveer ®eeefn³es efkeÀ nceeje Deewj efJeÜeveeW keÀe efvel³e meceeiece yevee
jns DeLee&led keÀYeer nce ueesie efJejesOe mes He=LekedÀ ve nesJeW¤21¤
PHEjHIQOHVOHPH-HZËHHHIFHHHVFH2HJÏYRHH¿HIHÍa'HHILYHR[-HOHHa+HW-HH ¹ PH<HJHIMLHHPHJMHULHHHHHUa
GHelJesl³evlem³e iee³e$eer ®e ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLeeefiveMeyosve efJeÐeglkeÀcee&C³egHeefoM³evles¤
Deye Deieues cev$e ceW DeefiveMeyo mes efyepegueer kesÀ keÀceeX keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
PH1jHIQ1OHHHIPHäHI-HËH1+HW@SHH FHHHI-Hä0HLHHZ+H1OHVYHäa
*+HäO-HHLYHVHIR1-HVHIRä-HV1RHVHHä-HPOHHI2H 1HH-H1HFHGa
YHFHHV1<HMäYOH1É6FHäHIPH
PH1jHIQ1OHVHIOHä PHFHGÉHIQ1OHHa'H1HIPH1aHI-H1ËH11+HHUHIOHä HI-HËHÉ1+HHUa71SHH aFHH1a'HHaHI-H10H1aLHHZ1+H1OHVYHäa*+HäaO-HH1a'H1LYHV1a
HIR1-HVHIRä-H1)HIOHäHIR1-HVHIRä-HVaRHVäHH-HPOH1HIMHIOH1RHVHHäÉ-HPOHÍaHI2H1HHa-H1HFHGaYHFHäÍa<HMäYOHÍa'HHa)ÉceNefmeN¤22¤
HeoeLe&ë-(mebefnlee) meJe&HeoeLezë men JeÊe&ceevee efJeÐegled, meJe&J³eeHekeÀ F&éejes Jee (Deefme) Deefmle Jee~ De$e meJe&$e
He#es J³el³e³eë~ (efJeéeªHeer) efJeMJeb meJe¥ ªHeb ³em³eeë mee~ De$e SHHOHVMkHUHI-HHHHRHHV+H2HHOHG #Deäe04.1.63% Fefle *er<ed
Òel³e³eë~ (Tpee&) JesieHeje¬eÀceeefoiegCe³egkeÌlee (cee) ceeced (Dee) mecevleeled (efJeMe) efJeMeefle (ieewHel³esve) ieJeeefceefvê³eeCeeb
HeMetveeb Jee Heefleë HeeuekeÀmlem³e YeeJeë keÀce& Jee lesve~ De$e Hel³evleHegjesefnleeefoY³ees ³ekedÀ #Deäe05.1.128% Fefle ³ekedÀ
Òel³e³eë~ (GHe) GHeiecesçLex (lJee) lJeeced (Deives) Deefiveë (efoJesefoJes) %eevem³e ÒekeÀeMee³e ÒekeÀeMee³e~ efoJesefoJe
Fl³envee&cemeg Heefþleced~ (efveIeb01.9)~ (oes<eeJemleë) oes<eeb jeef$eb Jemles mJelespemeeççíeÐe efveJeej³eefle meesçefiveë~ oes<esefle
jeef$eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.7)~ (efOe³ee) keÀce&Cee Òe%e³ee Jee~ Oeerefjefle keÀce&veecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.1)~
Òe%eeveecemeg Jee~ (efveIeb03.9.)~ (Je³eced) ef¬eÀ³eekeÀeC[evegÿeleejë (veceë) DeVeced~ vece Fl³eVeveecemeg Heefþleced~
(efveIeb02.7)~ (Yejvleë) Oeej³evleë (Dee) mecevleeled (Fceefme) ÒeeHvegceë~ De$e Fovlees ceefme #Deäe07.1.46%
FleerkeÀejeosMeë~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.27-28) J³eeK³eeleë¤22¤
DevJe³eë-veceesçVeb Yejvle mevlees Je³eb efOe³ee ³eesçefiveefJe&ÐegêtHesCe meJex<eg HeoeLex<eg mebefnleespee& efJeéeªHeer ieewHel³esve cee
ceeb efJeMe ÒeefJeMeefle lJeeives leb oes<eeJemleejceeÅive efoJes efoJes ÒeefleefovecegHewceefme¤22¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewefjlLeb Jeseof leJ³eb ³esveséejsCe meJe&$e cetÊe&êJ³es<eg efJeÐegêtHees -HHâÍPH-H +H´HNH¢H0HHVÆHHIR-H-HQHM-
nslegeJf eef®e$eiegCeesçefiveefve&efce&lemlem³ewJeesHeemeveb efvel³eb keÀe³e&efceefle¤22¤
HeoeLe&ë-(veceë) DeVe keÀes (Yejvleë) OeejCe keÀjles ngS nce ueesie (efOe³ee) DeHeveer yege× f Jee keÀce& mes pees (Deives)
Deefive efyepegueer ªHe mes meye HeoeLeeX kesÀ (mebefnlee) meeLe (Tpee&) Jesie Jee Heje¬eÀce Deeefo iegCe³egkeÌle (efJeéeªHeer) meye
HeoeLeeX ceW ªHeiegCe³egkeÌle (ieewHel³esve) Fefvê³e Jee HeMegDeeW kesÀ Heeueve keÀjves Jeeues peerJe kesÀ meeLe JeÊe&ceeve mes (cee) cegPe ceW
(DeeefJeMe) ÒeJesMe keÀjlee nw (lJee) Gme (oes<eeJemleë) jeef$e keÀes DeHeves lespe mes otj keÀjves Jeeues (Deives) efJeÐegêtHe Deefive
keÀes (efoJesefoJes) %eeve kesÀ ÒekeÀeMe nesves kesÀ efue³es Òeefleefove (GHewceefme) PHFHHU+H´HHâNH¢MOHVQ4
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Ssmee peevevee ®eeefn³es efkeÀ efpeme F&éej ves meye peien ceteÊf e&ceeved êJ³eeW ceW efyepegueerªHe mes
HeefjHetCe& meye ªHeeW keÀe ÒekeÀeMe keÀjves, ®esäe Deeefo J³eJenejeW keÀe nsleg efJeef®e$e iegCe Jeeuee Deefive j®ee nw, Gmeer keÀer
GHeemevee efvel³e keÀjveer ®eeefn³es¤22¤
jepevleefcel³em³e Jewéeeefce$ees ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HegvejeréejeefiveiegCee GHeefoM³evles¤
efHeÀj F&éej Deewj Deefive kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
MHSHäYOHFH2-H1MH&HHLHHV1+HHFHÉOHPH1RHUHIRäHI-HFHGa-H¹ {FHHYH1jP-HVRFHVä
MHSHäYOHFHGa'H12-H1MH&HHäFHGaLHHV1+HHFHGaH¿1OHPHäaRHUHIRäHI-HFHGa-H2H {FHHYHFHGaP-HVaRFHVä
HeoeLe&ë-(jepevleced) ÒekeÀeMeceeveced (DeOJejeCeeced) Deefivenes$eeÐeéecesOeevleeveeb efMeuHeefJeÐeemeeO³eeveeb Jee meJe&Lee
j#³eeCeeb ³e%eeveeced (ieesHeeced) Fefvê³eHeéeeoerveeb j#ekeÀced ($eÝlem³e) DeveeefomJeªHem³e mel³em³e keÀejCem³e peuem³e Jee~
$eÝleefceefle mel³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.10) GokeÀveecemeg ®e~ (efveIeb01.12) (oerefoefJeced) J³eJenej³evleced~ De$e
efoJees Üs oerIe&½eeY³eemem³e #Deäe04.55% Fefle efoJeë efkeÌJeved Òel³e³ees efÜlJeeY³eemeoerIeez ®e~ (JeOe&ceeveced) neefvejefnleced
(mJes) mJekeÀer³es (oces) oec³evl³egHeMeec³eefvle ³eeÅmcemleefmceveG P-HP/HHYHV +HMFHHVONH¢ÆV ´HHâJFHQ[ +HRVa De³eb cev$eë
DevJe³eë-vecees Yejvlees Je³eb efOe³eeçOJejeCeeb ieesHeeb jepevlece=lem³e oereof eEJe mJes oces JeOe&ceeveb peieoeréejcegHewceefme
efvel³ecegHeeHvegce Fl³eskeÀë¤23¤
³esve HejceelceveeçOJejeCeeb ieesHee jepeVe=lem³e oereof efJeë mJes oces JeOe&ceeveesçefiveë ÒekeÀeefMeleesçefmle, leb vecees Yejvlees
Je³eb efOe³eesHewceefme efvel³ecegHeeHvegce Fefle efÜleer³eë¤23¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ veceë, Yejvleë, efOe³ee, GHe, Dee, Fceeefve, Fl³esles<eeb <eCCeeb Heoeveeb
HetJe&mceevcev$eeovegJe=eÊf eefJe&%es³ee~ HejceséejesçveeefomJeªHem³e keÀejCem³e mekeÀeMeeled meJee&efCe keÀe³ee&efCe j®e³eefl e YeeweflekeÀesçefive½e
peuem³e ÒeeHeCesve meJee&ved J³eJenejeved meeOe³eleerefle JesÐeced¤23¤
HeoeLe&ë-(veceë) DeVe mes melkeÀejHetJe&keÀ (Yejvleë) OeejCe keÀjles ngS nce ueesie (efOe³ee) yegef× Jee keÀce& mes
(DeOJejeCeeced) Deefivenes$e mes ueskeÀj DeéecesOeHe³e&vle ³e%e Jee (ieesHeeced) Fefvê³e He=efLeJ³eeefo keÀer j#ee keÀjves (jepevleced)
ÒekeÀeMeceeve ($eÝlem³e) Deveeefo mel³emJeªHe keÀejCe kesÀ (oerefoefJeced) J³eJenej keÀes keÀjves Jee (mJes) DeHeves (oces) cees#eªHe
mLeeve ceW (JeOe&ceeveced) -HHI¹NH¢HV´HHâQHVYHV-HHXHV+HMFHHOFHHNH¢HV(GHewceefme) HIYHOH´HHâQHVOHVQ4
efpeme Hejceelcee ves (DeOJejeCeeced) efMeuHeefJeÐeemeeO³e ³e%e Jee (ieesHeeced) Heéeeefo keÀer j#ee keÀjves #Jeeuee,
(jepevleced) ÒekeÀeMeceeve% ($eÝlem³e) peue kesÀ (oerefoefJeced) J³eJenej keÀes ÒekeÀeMe keÀjves Jeeuee (mJes) DeHeves (oces)
MeevlemJeªHe ceW (JeOe&ceeveced) -HHI¹ NH¢HV ´HHâ QHVOHH QJ'HH 'HHILYH ´HNH¢HHI0HOH HINH¢HH QZ *PHNH¢HV (veceë) meefl¬eÀ³ee mes
(Yejvleë) OeejCe keÀjles ngS nce ueesie (efOe³ee) yege× f Deewj keÀce& mes (GHewceefme) HIYHOH´HHâQHVOHVQ4
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw Deewj veceë, Yejvleë, efOe³ee, GHe, Dee, Fceefme, Fve íë HeoeW keÀer
DevegJe=efÊe HetJe&cev$e mes peeveveer ®eeefn³es~ Hejceséej Deeefo jefnle mel³ekeÀejCeªHe mes mecHetCe& keÀe³eeX keÀes j®elee Deewj YeeweflekeÀ
'HHILYHSHXHNH¢HU´HHHIâNHV¢¾HMHPH\H-H-HQHMH:NH¢HVHIPH¹NH¢MOHHQZ6VPHHFHYHJHH:NH¢HVSHHYHYHHHHHIQHV
me ve Fl³em³e Jewéeeefce$ees ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[d iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLeeefûecesCe cev$esCeséej SJeesHeefoM³eles¤
Deye Deieues cev$e ceW F&éej ner keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
PHYHäÍHI+H1OHV-HäPHWÉYH-HVÉLYHVäPHW+HHH1YHHV<Hä-HaPHHäP-HHYHÍP-H1POHHVä
meë~ veNë~ efHeNlesJesefOHäHI+H1OHHÉ)ä-HaPHWÉYH-HVäa'HLYHVäaPHWÉ+HH1H1YH)HIOHäPHJÉ*1+HH1H1YHÍa<H1-H1aPHHäP-HaYH1ÍaP-H1POHHVä

HeoeLe&ë-(meë) peieoeréejë (veë) DemceY³eced (efHelesJe) pevekeÀ FJe (metveJes) Deewjmee³e mevleevee³e~
metvegefjl³eHel³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.2) (Deives) keÀ©Ceece³e efJe%eevemJeªHe meJe&eHf eleë~ (metHee³eveë) megÿtHeielece³eveb
%eeveb ÒeeHeCeb ³emceeled meë (YeJe) YeJeefme~ De$e ue[Lex ueesìd (me®emJe) meb³eespe³e~ Dev³es<eeceefHe ¢M³eles #Deäe06.3.137%
Fefle oerIe&ë~ (veë) Demceeved (mJemle³es) megKee³e~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.30) J³eeK³eeleë¤24¤
DevJe³eë-ns Deives peieoeréej! ³emlJeb ke=ÀHe³ee metveJes efHelesJe veesçmceY³eb metHee³evees YeJeefme, me lJeb veesçmceeved
mJemle³es meleleb me®emJe meb³eespe³e¤24¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ns meJe&eHf elejeréej! ³eLee ke=ÀHee³eceeCees efJeÜeved efHelee mJemevleeveeved mebj#³e megefMe#³e
®e efJeÐeeOece&megMeerueleeefo<eg meb³eespe³eefle, leLewJe YeJeevemceeved efvejvlejb jef#elJee Þesÿs<eg J³eJenejs<eg meb³eespe³eeflJeefle¤24¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) peieoeréej! pees DeeHe ke=ÀHee keÀjkesÀ pewmes (metveJes) DeHeves Heg$e kesÀ efue³es (efHelesJe) efHelee
De®ís-De®ís iegCeeW keÀes efmeKeueelee nw, Jewmes (veë) nceejs efue³es (metHee³eveë) Þes<þ %eeve kesÀ osves Jeeues (YeJe) nQ, Jewmes
(meë) mees DeeHe (veë) nce ueesieeW keÀes (mJemle³es) megKe kesÀ efue³es efvejvlej (me®emJe) meb³egkeÌle keÀerefpe³es¤24¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ns meye kesÀ Heeueve keÀjves Jeeues Hejceséej! pewmes ke=ÀHee keÀjves Jeeuee keÀesF&
efJeÜeved ceveg<³e DeHeves Heg$eeW keÀer j#ee keÀj Þesÿ-Þesÿ efMe#ee oskeÀj efJeÐee, Oece& De®ís-De®ís mJeYeeJe Deewj mel³e efJeÐee
Deeefo iegCeeW ceW meb³egkeÌle keÀjlee nw, Jewmes ner DeeHe nce ueesieeW keÀer efvejvlej j#ee keÀjkesÀ Þesÿ-Þesÿ J³eJenejeW ceW meb³egkeÌle
keÀerefpe³es¤24¤
Deives lJeefcel³em³e megyevOeg$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ Yegefjiye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeivesN lJeb veesNÉ'HYOHäFHÉ*1OHHH1OHHHI0H1-HHV<Hä-HH-H1/HnÍa
-HPHJäMlHILYH-H PHJäÀH-HH1É'HÏHäYHHIH²HJÉFH¬HäFHjMlH(HRHäÍ
'HLYHV{aO-HFHGaYH1Ía'HYOHäFHÍa*1OHaHH1OHHaHI0H1-HÍa<H1-H1a-H11/HnÍa-HPHJäÍa'H1HILYHÍa-HPHJäÀH-HH1 )HIOH1 -HPHJäçÞeJeeë~
DHÏäaYH1HIH1a²HJÉFH¬HäFH1HIFHHIOHä²HJÉFHOHGÉOHäFHFHGaM1HIHFHGaRH1Í
HeoeLe&ë-(Deives) meJee&efYej#ekesÀéej (lJeced) keÀ©Ceece³eë (veë) DemceekeÀcemceY³eb Jee (Devleceë) ³e
DeelceevleëmLeesçefveefle peerJe³eefle meesçefleMeef³eleë~ me G ÒeeCem³e ÒeeCeë¤ kesÀveesHeefve<eled¤ Keb01~ceb02¤
DevesveelceevleëmLeesçvle³ee&ceer ie=¿eles (Gle) DeefHe ($eelee) j#ekeÀë (efMeJeë) ce²uece³ees ce²uekeÀejer (YeJe) De$e
Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë~ (JeªL³eë) ³ees JeªLes<eg Þesÿs<eg iegCekeÀcce&mJeYeeJes<eg YeJeë (Jemegë)
Jemeefvle meJee&efCe Yetleeefve ³eefmceved ³ees Jee meJex<eg Yetles<eg Jemeefle meë (Deefiveë) efJe%eeveÒekeÀeMece³eë (JemegÞeJeeë) Jemetevf e
meJee&efCe ÞeJeebemf e ÞeJeCeeefve ³em³e meë (De®í) ÞesÿeLex efveHeelem³e ®e #Deäe06.3.136% Fefle oerIe&ë~ (veef#e) meJe&$e
-HHâHVÉHIPHa 'HH &HH LHOHHHI-HOHPFHHXXHHIÎ FH2HFHZNH¢-HHYHV yengueb ívoefme #Deäe02.4.73% Fefle MeHees uegkedÀ~
(ÐegceÊececed) Ðeewë ÒeMemleë ÒekeÀeMees efJeÐeles ³eeÅmcemleoefleMeef³elemleced (jef³eced) efJeÐee®e¬eÀJel³ee&efoOevemecetnced (oeë) osefn~
De$e uees[Lex ueg*d yengueb ívom³eecee*d0 #Deäe06.4.75% Devesvee[YeeJe½e~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.31)
DevJe³eë-QV 'HLYHVHPO-HE -HPHJÀH-HH-HPHJMHILYHYH HIHPH-H H-HHâHVÉHIPHPHO-HE YHHVÉPFHHNH¢FHYOHFHkHOHH-H/HÍ
efMeJees YeJe GleeefHe veesçmceY³eb ÐegceÊeceb jef³ece®í oeë mec³eiosefn¤25¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewefjlLeb JesefoleJ³eb Hejceséejb efJene³e veesçmceekebÀ keÀef½eov³ees j#ekeÀes veemleerefle, kegÀlemlem³e
meJe&MeefkeÌleceÊJesve meJe&$eeefYeJ³eeHekeÀlJeeefoefle¤25¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) meye keÀer j#ee keÀjves Jeeues peieoeréej! pees (lJeced) DeeHe (JemegÞeJeeë) meye keÀes megveves kesÀ
efue³es Þesÿ keÀeveeW keÀes osves (Jemegë) meye ÒeeCeer efpemeceW Jeeme keÀjles nQ Jee meye ÒeeefCe³eeW kesÀ yeer®e ceW yemeves nejs Deewj
(Deefiveë) efJe%eeveÒekeÀeMe³egkeÌle (veef#e) PH\HSHLHQ-HHâ'H/HH OHGMQYHV-HHXHVQ4, mees DeeHe (veë) nce ueesieeW kesÀ (Devleceë)
Devle³ee&ceer Jee peerJeve kesÀ nsleg ($eelee) j#ee keÀjves Jeeues (JeªL³eë) Þesÿ iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe ceW nesves (efMeJeë) leLee
ce²uece³e ce²ue keÀjves Jeeues (YeJe) ntefpe³es Deewj (Gle) Yeer (veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (ÐegceÊececed) GÊece ÒekeÀeMeeW mes
³egkeÌle (jef³eced) efJeÐee®e¬eÀJeefle& Deeefo OeveeW keÀes (De®í oeë) De®ís ÒekeÀej oerepf e³es¤25¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Ssmee peevevee ®eeefn³es efkeÀ Hejceséej keÀes íesæ[keÀj Deewj nceejer j#ee keÀjves Jee meye megKeeW
kesÀ meeOeveeW keÀe osves Jeeuee keÀesF& veneR nw, keÌ³eeWefkeÀ Jener DeHeves meeceL³e& mes meye peien HeefjHetCe& nes jne nw¤25¤
levlJesl³em³e megyevOeg$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ mJeje[dye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
OHEO-HHä0HHVHIHÿ oerefoJeë megÉFYHHHäYHWÉYHFHHUäFHQVN PHHI.Hä<HÍa
PHYHHV{\HHVHI2HÀHJÉ2HHUQ-HäFHJ1HH&HHV{É'H,HHH1OHÍPHäFHPFHHOHG
OHFHGa O-HH1a 0HHV1HIH1áa RHU1HIR1-H1 )HIOHä RHUHIRÉ-HÍa PHJÉFYHHHäa YHWÉveced~ F&ÉFH1QV1a PHHI.Hä<H1 )HIOH1 PHHI.HäÉ<HÍa meë~ veNë~
yeesNefOeN~ ÞegÉHI2HaQ-HäFHGa*11HaYH1Ía'H1,HH1H1OH)OHä,HÉHOHÍaPH1FH1PFHH1OHG
HeoeLe&ë-(leced) peieoeréejced (lJee) lJeeced (Meesef®eÿ) HeefJe$elece (oerefoJeë) ÒekeÀeMece³eevevoÒeo~ De$e
efoJegOeeleesMívoefme efueìd #Deäe03.2.105% Fefle efueìd~ keÌJemeg½e #Deäe03.2.107% Fefle efueìë mLeeves keÌJemegë~
ívom³egYe³eLee #Deäe03.4.117% Fefle efue[eosMem³e keÌJemeesë meeJe&OeelegkeÀlJeeefo[YeeJeë~ legpeeoerveeb oerIeexçY³eemem³e
#Deäe06.1.7% Fl³eY³eemeoerIe&ë~ celegJemees ©ë mecyeg×ew ívoefme #Deäe08.3.1% Fefle ©jeosMe½e~ (megcvee³e) megKee³e~
megcveefceefle megKeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.9) (vetveced) efve½e³eeLex (F&cens) ³ee®eecens~ F&cen Fefle ³ee®_eekeÀce&meg~
(efveIeb03.19) (meefKeY³eë) efce$esY³eë (meë) peieoeréejë (veë) DemceevemceekebÀ Jee (yeesefOe) yeesOe³eefle~ De$e ue[Lex ueg*d
yengueb ívoefme #Deäe06.4.73% Fl³e[YeeJeesçvleie&lees C³eLe&½e~ (ÞegeOf e) Íe=Ceg~ De$e Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135%
Fefle oerIe&ë~ yengueb ívoefme #Deäe02.4.73% Fefle Mveesueg&kedÀ~ ÞegÍe=Ceg0 #Deäe06.4.102% Fefle nsO³ee&osMe½e~ (nJeced)
Þeeslegb ÞeeJeef³elegcen¥ mlegeflemecetnb ³e%eced (G©<³e) j#e~ De$e keÀC[dJeeefo #Deäe03.1.27% Deeke=ÀefleieCelJeeog©<eMeyoeod
³ekedÀ, leleesçv³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (veë) Demceeved~ De$e~ ve½e OeelegmLees©<egY³eë~
(Deäe08.4.26) Fefle CekeÀejeosMeë~ (DeIee³eleë) ³eë Hejm³eeIeefce®íl³eIee³eefle leleë~ Dee®ee³e&ÒeJe=efÊe%ee&He³eefle
YeJel³eIeMeyoe®ívoefme Hejs®íe³eeb keÌ³eefpeefle, ³eo³eceéeeIem³eeefoefle keÌ³eef®e Òeke=Àle F&lJeyeeOeveeLe&ceekeÀejb Meeefmle
(Deäe03.1.8) Deefmceved met$es Yee<³ekeÀejm³e J³eeK³eeveeMe³esvesob efme×îeleerefle yeesO³eced~ (mecemceeled) meJe&mceeled~
meceMeyoesç$e meJe&He³ee&³eë~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.31-33) J³eeK³eeleë¤26¤
DevJe³eë-ns Meese®f eÿ oereof Jees peieoeréej! Je³eb veesçmceekebÀ meefKeY³e½e vetveb megcvee³e leb lJeeceercens, ³ees YeJeeved
veesçmceeved yeesefOe mec³eefiJe%eeveb yeesOe³eefle, meë lJeb veesçmceekebÀ nJeb ÞegefOe ke=ÀHe³ee Íe=Ceg, veesçmceeved mecemceeled
meJe&mceeoIee³eleë HejHeer[ekeÀjCeªHeeled HeeHeeog©<³e meleleb He=LekedÀ j#e¤26¤
YeeJeeLe&ë-meJezce&veg<³ewë mJeeLH P-HHIFHHH/H PH-H ´HH&H/H H PHJ.H´HHâHV +HMFHVËHMÍ ´HH/H YHHUHPOH/HZ-HHHM&HE H
keÀe³e&ced~ ÒeeefLe&leë meved peieoeréejesçOecee&efVeJe=efÊeefce®ígkeÀeved ceveg<³eeved mJemeÊe³ee meJex&Y³eë HeeHesY³ees efv eJeÊe&³eefle, leLewJe
mJeefJe®eejHejceHeg©<eeLee&Y³eeb meJexY³eë HeeHesY³ees efveJel³e& Oecee&®ejCes meJezce&veg<³ewevf e&l³eb ÒeJeefle&leJ³eefceefle yeesO³eced¤26¤
HeoeLe&ë-ns (Meesef®eÿ) Del³evle Meg×mJeªHe (oerefoJeë) mJe³eb ÒekeÀeMeceeve Deevevo kesÀ osves Jeeues peieoeréej!
nce ueesie Jee (veë) DeHeves (meefKeY³eë) efce$eeW kesÀ (megcvee³e) megKe kesÀ efue³es (leb lJee) DeeHe mes (F&cens) ³ee®evee keÀjles nQ
leLee pees DeeHe (veë) nce keÀes (yeesefOe) De®ís ÒekeÀej efJe%eeve keÀes osles nQ (meë) mees DeeHe (veë) nceejs (nJeced) megveves-
megveeves ³eesi³e mlegeflemecetn ³e%e keÀes (ÞegefOe) ke=ÀHee keÀjkesÀ ÞeJeCe keÀerefpe³es Deewj (veë) nce keÀes (mecemceeled) meye ÒekeÀej
(DeIee³eleë) HeeHee®ejCeeW mes DeLee&led otmejs keÀes Heeræ[e keÀjves ªHe HeeHeeW mes (G©<³e) Deueie jefKe³es¤26¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes DeHeves efce$e Deewj meye ÒeeefCe³eeW kesÀ megKe kesÀ efue³es Hejceséej keÀer ÒeeLe&vee keÀjvee Deewj
Jewmee ner Dee®ejCe Yeer keÀjvee efkeÀ efpememes ÒeeefLe&le efkeÀ³ee ngDee Hejceséej DeOece& mes Deueie nesves keÀer F®íe keÀjves Jeeues
ceveg<³eeW keÀes DeHeveer meÊee mes HeeHeeW mes He=LekedÀ keÀj oslee nw, Jewmes ner Gve ceveg<³eeW keÀes Yeer HeeHeeW mes ye®ekeÀj Oece& kesÀ keÀjves ceW
efvejvlej ÒeJe=Êe nesvee ®eeefn³es¤26¤
F[ S¿eefole Fl³em³e ÞegleyevOeg$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[diee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë me efkeÀceLe&ë ÒeeLe&veer³e Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Gme keÀer ÒeeLe&vee efkeÀmeefue³es keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
F[NçS¿HHIRäOH1É6HIQ1NH¢HFHH1É6OHäaFHHIHä-HÍNH¢HFH12HMä&HE<HWHHOHG
)>Väa 'HHa )ÉHIQ1a 'HHIRäOHVa 'HHa )ÉHIQ1a NH¢HFHHäÍa 'HHa )ÉOH1a FHHIHä -H1Ía NH¢H1FH12HMä&H1HIFHHIOHä NH¢HFH1É2HMä&HFHGa
YetÉ³eeNled¤27¤
HeoeLe&ë-(F[s) F[e He=eLf eJeer~ F[sefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.1) (Dee) mecevleeled (Fefn) ÒeeHveg³eeled~
De$e meJe&$e J³el³e³eë (Deefoles) veeMejefnlee jepeveerelf eë~ Deefoefleefjefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb04.1) Devesvee$e
ÒeeHl³eLeex ie=¿eles~ (Dee) mecevleeled (Fefn) ÒeeHveg³eeled (keÀec³eeë) keÀec³evle F<³evles ³es HeoeLee&mles (Dee) mecevleeled (Fle)
³evleg ÒeeHvegJevleg (ceef³e) ceveg<³es (Jeë) les<eeb keÀec³eeveeb HeoeLee&veeced (keÀeceOejCeced) keÀeceeveeb OejCeb mLeeveced (Yet³eeled)~ De³eb
cev$eë (Mele02.3.4.34) J³eeK³eeleë¤27¤
DevJe³eë-ns peieoeréej! YeJelke=ÀHe³es[s³eb He=efLeJeer ce¿eb jep³ekeÀjCee³esenf mecevleeled ÒeeHveg³eeled~ SJeceefoefleë

meJe&megKeÒeeefHekeÀe veeMejefnlee jep³eveereflejsefn ÒeeHveg³eeled~ SJeb ns YeieJeved! He=efLeJeerjep³eveerelf eY³eeb ce¿eb keÀec³eeë HeoeLee& Sle
mecevleeled ÒeeHvegJevleg leLee ceef³e Jemles<eeb keÀec³eeveeb HeoeLee&veeb keÀeceOejCeb Yet³eeled¤27¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë keÀec³eeveeb HeoeLee&veeb keÀecevee meleleb keÀe³ee&, OHO´HHâHV SHLHRHUËHMPH´HH/H YHH Heg©<eeLe&½e~ veefn
keÀef½eoH³eskeÀ#eCeceefHe keÀeceeved efJene³e mLeelegcen&efle, lemceeoOec³e&J³eJenejeled keÀeceveeb efveJel³e& Oec³ex J³eJenejs ³eeJeleer
JeOe&e³f elegb MekeÌ³ee leeJeleer efvel³eb Je×&veer³eself e¤27¤
HeoeLe&ë-ns Hejceséej! DeeHekeÀer ke=ÀHee mes (F[s) ³en He=efLeJeer cegPe keÀes jep³e keÀjves kesÀ efue³es (Sefn) 'H-H0H´HHâ
nes leLee (Deefoles) PH\H PHJ.HH: NH¢HV ´HHâ NH¢MYHV -HHXHHU YHH0HMHIQOH MHSHYHHUHIOH (Sefn) ´HHâ QHVa )PHHU ´HNH¢HM QV FH,H-HYHG!
DeHeveer He=eLf eJeer Deewj jepeveerefle kesÀ Üeje (keÀec³eeë) Fä-Fä HeoeLe& (Sle) ´HHâQH:OH/HH(ceef³e) cesjs yeer®e ceW (Jeë) Gve
HeoeLeeX keÀer (keÀeceOejCeced) efmLejlee (Yet³eeled) ³eLeeJeled nes¤27¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes GÊece-GÊece HeoeLeeX NH¢HU NH¢HFHYHHHIYHMYOHMNH¢MYHHU OH/HH*YHNH¢HU ´HHHIâNHV¢HIXHHV +HMFHVËHM
keÀer ÒeeLe&vee Deewj meoe Heg©<eeLe& keÀjvee ®eeefn³es~ keÀesF& ceveg<³e De®íer Jee yegjer keÀecevee kesÀ efJevee #eCeYej Yeer efmLele nesves
keÀes meceLe& veneR nes mekeÀlee, Fmemes meye ceveg<³eeW keÀes DeOece&³egkeÌle J³eJenejeW keÀer keÀecevee keÀes íesæ[keÀj Oece&³egkeÌle J³eJenejeW
keÀer efpeleveer F®íe yeæ{ mekesÀ Gleveer yeæ{eveer ®eeefn³es¤27¤
meesceeveefcel³em³e ÒeyevOeg$eÝ&ef<eë~ ye=nmHeefleoxJelee~ efJeje[d iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë me peieoeréejë efkeÀceLe&ë ÒeeLe&veer³e Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Gme peieoeréej keÀer efkeÀmeefue³es ÒeeLe&vee keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
PHHV1FHHYH1jP-HMä&HENH¢&HJÉHIQ\HäÑH&HP+HOHVaNH¢1HHU-HäYOHE1HÉ'HHZäHI0H1SHÍ
PHHV1FHHYHäFHGaP-HäM&HFHGaNH¢ÉCegÉHIQ1a\H1ÑH1&H1Ía+H1OHV1aNH¢1HHU-HäYOHFHGaHÍa'HHZ1HI0H1SHÍ
HeoeLe&ë-(meesceeveced) megveeself e efve<Heeo³el³ees<eefOemeejeved efJeÐeeefme×er½e ³esve leced (mJejCeced) meJe&eJf eÐeeÒeJekeÌleejced
(ke=ÀCegefn) mecHeeo³e (ye´ïeCemHeles) PHYHHOHYHPH -HVR0HHkPH +HHXHNHV¢ËHM (keÀ#eerJevleced) keÀ#es<eg efJeÐeeO³e³evekeÀce&meg
meeOJeer veerefleë keÀ#ee mee ye»er efJeÐeles ³em³e efJeÐeeb efpeIe=#eesmleced~ De$e Yetcv³eLex celegHed! keÀ#³ee³eeë meb%ee³eeb celeew
mecÒemeejCeb keÀle&J³eced (Deäe0Jee06.1.37) Fefle Jeeefle&kesÀve mecÒemeejCeeosMeë~ DeemeboerJeoÿerJe®®e0 (Deäe08.2.12)
Fefle efveHeeleveevcekeÀejmLeeves JekeÀejeosMe½e~ (³eë) efJeÜeved (DeewefMepeë) ³eë meJee& efJeÐee Jeefä me GefMekedÀ lem³e efJeÐeeHeg$e
FJe~ ³eemkeÀcegevf eefjceb cev$ecesJeb mecee®eäs-`meesceeveb meesleejb ÒekeÀeMeveJevleb kegÀ© ye´ïeCemHeles keÀ#eerJevleefceJe ³e DeewefMepeë
keÀ#eerJeeved keÀ#³eeJeeveewefMepe GefMepeë Heg$eb GefMeiJeäsë keÀeefvlekeÀce&CeesçefHe lJe³eb ceveg<³ekeÀ#e SJeeefYeÒesleë m³eeled, leb
meesceeveb meesleejb cee ÒekeÀeMeveJevleb kegÀ© ye´ïeCemHeles~' (efve©06.10) De³eb cev$eë (Mele02.3.4.35)
DevJe³eë-ns ye´ïeCemHeles! lJeb ³eesçnceewefMepeesçefmce leb keÀ#eerJevleb mJejCeb meesceeveb ceeb ke=ÀCegefn mecHeeo³e¤28¤
YeeJeeLe&ë-'HH XHJâHV+HFHHXHHMÍa +HJHHV HI¾HI-H2H 6NH¢ 'HHZMPHHV HI¾OHHUHHV HI-H²HHSHÍa PH-H]FH YHJHZMHUËHM 6OHR/H
ÒeeLe&veer³eë ³emceeod Je³eb efJeÐeeÒekeÀeefMelewë meJe&e¬f eÀ³eekegÀMeuewë Òeerl³ee efJeÐeeO³eeHekewÀë Heg$ew³eg&keÌlee YeJescesefle¤28¤
HeoeLe&ë-ns (ye´ïeCemHeles) PHYHHOHYH-HVR0HHkNHV¢+HHXHYHNH¢MYHV-HHXHVSHLHRHUËHM'HH+H(³eë) pees ceQ (DeewefMepeë)
meye efJeÐeeDeeW kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues efJeÜeved kesÀ Heg$e kesÀ legu³e ntB, Gme cegPe keÀes (keÀ#eerJevleced) efJeÐee Heæ{ves ceW GÊece
veerefle³eeW mes ³egkeÌle (mJejCeced) meye efJeÐeeDeeW keÀe keÀnves Deewj (meesceeveced) Deew<eefOe³eeW kesÀ jmeeW keÀe efvekeÀeueves leLee efJeÐee
keÀer efmeef× keÀjves Jeeuee (ke=ÀCegefn) keÀerepf e³es~ Ssmee ner J³eeK³eeve Fme cev$e keÀe efve©keÌlekeÀej ³eemkeÀcegefve peer ves Yeer efkeÀ³ee
nw, mees HetJe& efueKes ngS mebmke=Àle ceW osKe uesvee¤28¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:XHJâHV+HFHHXHHMQZa+HJ$e oes ÒekeÀej kesÀ nesles nQ, SkeÀ lees Deewjme DeLee&led pees DeHeves Jeer³e&
mes GlHeVe neslee Deewj otmeje pees efJeÐee Heæ{eves kesÀ efue³es efJeÜeved efkeÀ³ee peelee nw~ nce meye ceveg<³eeW keÀes Fmeefue³es F&éej keÀer
ÒeeLe&vee keÀjveer ®eeefn³es efkeÀ efpememes nce ueesie efJeÐee mes ÒekeÀeefMele meye ef¬eÀ³eeDeeW ceW kegÀMeue Deewj Òeerefle mes efJeÐee kesÀ Heæ{eves
Jeeues Heg$eeW mes ³egkeÌle neW¤28¤
³ees jsJeeefvel³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ ye=nmHeefleoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efHeÀj Jen F&éej kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HHVMVl-HHYHGHHVÉ'HäFHHU-H1QH-HäPHJÉHI-HOHG+HJäHIÆ1-H¹ {YHÍaPHYHäÍHIPHH¬HJ¢É ³emlegÉjë¤29¤
HÍa MVl-HHYHGa HÍa 'H1FHHU1-H1QVOHäFHHUÉ-H1QHa -H1PHJÉHI-HHIRHIOHä -HPHJÉçefJeled~ HegÉefäN-H¹ {YH1 )HIOHä +HJHIÆNÉ-H¹ {YHÍa PHÍa YH1Ía
efmeN<eNefkeÌlJeefle efme<eÊegÀë~ ³eë~ legÉjë¤29¤
HeoeLe&ë-(³eë) ye´ïeCemHeeflepe&ieoeréejë (jsJeeved) efJeÐeeOeveJeeved~ De$e jef³eMeyoevcelegHed~ ívomeerjë
(Deäe08.2.15) Fefle cekeÀejmLeeves JekeÀejeosMeë~ j³esce&leew mecÒemeejCeb yengueb JekeÌleJ³eced (Deäe06.1.37) Fefle
Jeeefle&kesÀve ³ekeÀejmLeeves mecÒemeejCeeosMe½e~ (³eë) ceneved (DeceerJene) ³eesçceeJeeveefJeÐeeefojesieeved nefvle meë (JemegefJeled) ³ees
Jemetevf e meJee&efCe Jemletefve ³eLeeJeod JeseÊf e Jeso³eefle Jee meë (HegefäJe×&veë) Hegefäb Mejerjelceyeueb Oeelegmeec³eb ®e Je×&³eleerelf e
(meë) Hejceelcee (veë) Demceeved (efme<eÊegÀ) meb³eespe³eleg~ <e®e meceJe³e Fl³emcee®íHeë mLeeves yengueb ívoefme
#Deäe02.4.76% Fefle Muegye&ngueb ívoefme #Deäe07.4.78% Fl³eY³eemem³eskeÀejeosMe½e~ (³eë) GkeÌlees Je#³eceeCe½e (legjë)
MeerIe´keÀejer~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.35) J³eeK³eeleë¤29¤
DevJe³eë-³ees jsJeeveceerJene JemegefJeled HegefäJe×&vemlegjes ye´ïeCemHeeflepe&ieoeréejesçefmle, me veesçmceeved MegYewieg&Cewë
keÀce&efYe½e men efme<eÊegÀ meb³eespe³eleg¤29¤
YeeJeeLe&ë-³eefoob efJeéeefmceved Oeveceefmle leefoob meJe¥ peieoeréejm³ewJe Jele&les~ ceveg<³ew³ee&¢Meer ÒeeLe&veséejm³e ef¬eÀ³eles,
mJewjefHe lee¢Me SJe Heg©<eeLe&ë keÀle&J³eë~ ³eLee vewJe jsJeeefveleeréejm³e efJeMes<eCecegkeÌÊJee ÞeglJee ®e keÀef½elke=Àleke=Àl³ees YeJeefle,
eEkeÀ leefn& mJesveeefHe HejceHeg©<eeLexve OeveJe=ef×j#eCes meleleb keÀe³ex~ ³eLee meesçceerJeneefmle, leLewJe ceveg<³ewjefHe jesiee efvel³eb
nvleJ³eeë~ ³eLee me JemegeJf eoefmle, leLewJe ³eLeeMeefkeÌle HeoeLe&efJeÐee keÀe³ee&~ ³eLee me meJex<eeb Hegeäf Je×&vemleLewJe meJex<eeb efvel³eb
HegefäJe&×&veer³ee~ ³eLee me MeerIe´keÀejer leLewJesäeefve keÀe³ee&efCe MeerIe´b keÀle&J³eeefve~ ³eLee lem³e MegYeiegCekeÀce&ÒeeHl³eLee& ÒeeLe&vee
ef¬eÀ³eles, leLewJe meJee&ved ceveg<³eeved HejceÒe³elvesve MegYeiegCekeÀcee&®ejCesve men JeÊe&ceeveeved efvel³eb meb³eespe³eeflJeefle¤29¤
HeoeLe&ë-(³eë) SHHV -HVR0HHk NH¢H +HHXHYH NH¢MYHV (jsJeeved) efJeÐee Deeefo Devevle OeveJeeved (DeceerJene) DeefJeÐee
Deeefo jesieeW keÀes otj keÀjves Jee keÀjeves (JemegefJeled) meye JemlegDeeW keÀes ³eLeeJeled peeveves (HegefäJe×&veë) Hegefä DeLee&led Mejerj Jee
Deelcee kesÀ yeue keÀes yeæ{eves Deewj (legjë) De®ís keÀeceeW ceW peuoer ÒeJesMe keÀjves Jee keÀjeves Jeeuee peieoeréej nw (meë) Jen
(veë) nce ueesieeW keÀes GÊece-GÊece keÀce& Jee iegCeeW kesÀ meeLe (efme<eÊegÀ) meb³egkeÌle keÀjs¤29¤
YeeJeeLe&ë-pees Fme mebmeej ceW Oeve nw mees meye peieoeréej keÀe ner nw~ ceveg<³e ueesie pewmeer Hejceséej keÀer ÒeeLe&vee
keÀjW, Jewmee ner GvekeÀes Heg©<eeLe& Yeer keÀjvee ®eeefn³es~ pewmes efJeÐee Deeefo Oeve Jeeuee Hejceséej nw, Ssmee efJeMes<eCe F&éej keÀe
keÀn Jee megve keÀj keÀesF& ceveg<³e ke=Àleke=Àl³e DeLee&led efJeÐee Deeefo Oeve Jeeuee veneR nes mekeÀlee, efkeÀvleg DeHeves Heg©<eeLe& mes
efJeÐee Deeefo Oeve keÀer Je=e× f Jee j#ee efvejvlej keÀjveer ®eeefn³es~ pewmes Hejceséej DeefJeÐee Deeefo jesieeW keÀes otj keÀjves Jeeuee nw,
Jewmes ceveg<³eeW keÀes Yeer Gef®ele nw efkeÀ DeeHe Yeer DeefJeÐee Deeefo jesieeW keÀes efvejvlej otj keÀjW~ pewmes Jen JemlegDeeW keÀes ³eLeeJeled
peevelee nw, Jewmes ceveg<³eeW keÀes Yeer Gef®ele nw efkeÀ DeHeves meeceL³e& kesÀ Devegmeej meye HeoeLe&eJf eÐeeDeeW keÀes ³eLeeJeled peeveW~ pewmes
Jen meye keÀer Hegefä keÀes yeæ{elee nw, Jewmes ceveg<³e Yeer meye kesÀ Hegefä Deeefo iegCeeW keÀes efvejvlej yeæ{eJeW~ pewmes Jen De®ís-De®ís
keÀe³eeX keÀes yeveeves ceW MeerIe´lee keÀjlee nw, Jewmes ceveg<³e Yeer GÊece-GÊece keÀe³eeX keÀes lJeje mes keÀjW Deewj pewmes nce ueesie Gme
Hejceséej keÀer GÊece keÀceeX kesÀ efue³es ÒeeLe&vee efvejvlej keÀjles nQ, Jewmes Hejceséej Yeer nce meye ceveg<³eeW keÀes GÊece Heg©<eeLe& mes
GÊece-GÊece iegCe Jee keÀceeX kesÀ Dee®ejCe kesÀ meeLe efvejvlej meb³egkeÌle keÀjs¤29¤
FHHYH)OHPHPHâ2HHIOH-HH HI&HH¿ HIHÍa\HÑH&HP+HHIOHR[-HOHHaHIYHHRGLHHHHHUÏYRÍaH>GSHÍP-HMÍ
efHeÀj Yeer Gme Hejceséej keÀer ÒeeLe&vee efkeÀmeefue³es keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
FHHYH1Í0HjPHHV1É'HMäHHV2HWÉHIOH Í´H&H1 GFHOH {PHaMHHä&HHV\HÑH&HP+HOHV
FHHaYH1Ía0HjPHäÍa'HMäHÍa2HWÉHIOH Ía´H&HäNHG¢aFHOH {PHaMHäaYH1Ía\H1ÑH1&H1Ía+H1OHV1
HeoeLe&ë-(cee) efve<esOeeLex (veë) DemceekeÀced (Mebmeë) Mebmeefvle mlegJeefvle ³eefmceved meë (Dej©<eë) jeefle ooeefle me
jefjJeeved, ve jefjJeevejefjJeeved lem³e (Oetefle&ë) eEnmee (ÒeCekedÀ) ÒeCeM³eleg~ De$e uees[Les& ueg*d~ cev$es Ieme»jCe0
#Deäe02.4.80% Fefle ®uesueg&kedÀ ®e~ (cel³e&m³e) ceveg<³em³e~ cel³e& Fefle ceveg<³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.3)~ (j#e)
Heeue³e~ De$e Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë~ (veë) Demceeved (ye´ïeCemHeles) peieoeréej~ <eÿ³eeë Heefle
Heg$e0 (Deäe08.3.53) Fefle efJemepe&veer³em³e mekeÀejeosMeë~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.35) J³eeK³eeleë¤30¤
DevJe³eë-ns ye´ïeCemHeles! YeJelke=ÀHe³ee veesçmceekebÀ Mebmees cee ÒeCekedÀ keÀoeef®evcee ÒeCeM³eleg~ ³eeçj©<eë
HejmJeeoeef³evees cel³e&m³e Oetefle&efn¥meeefmle lem³eeë mekeÀeMeeVeesçmceeved meleleb j#e¤30¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meoe ÒeMebmeveer³eeefve keÀcee&efCe keÀle&J³eeefve veslejeefCe, keÀm³eef®eod êesnes ogäeveeb me²½e vewJe
keÀle&J³eë, Oece&m³e j#eséejesHeemeveb ®e meowJe keÀle&J³eefceefle¤30¤
HeoeLe&ë-ns (ye´ïeCemHeles) peieoeréej! DeeHekeÀer ke=ÀHee mes (veë) nceejer JesoefJeÐee (cee, ÒeCekedÀ) keÀYeer veä cele
nes Deewj pees (Dej©<eë) oeve Deeefo Oece&jefnle HejOeve ûenCe keÀjves Jeeues (cel³e&m³e) ceveg<³e keÀer (Oetefle&ë) eEnmee DeLee&led
êesn nw, Gme mes (veë) nce ueesieeW keÀer efvejvlej (j#e) j#ee keÀerepf e³es¤30¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes meoe GÊece-GÊece keÀece keÀjvee Deewj yegjs-yegjs keÀece íesæ[vee leLee efkeÀmeer kesÀ meeLe êesn
Jee ogäeW keÀe me² Yeer ve keÀjvee Deewj Oece& keÀer j#ee Jee Hejceséej keÀer GHeemevee mlegelf e Deewj ÒeeLe&vee efvejvlej keÀjveer
®eeefn³es¤30¤
FHHIQHHU&HHHIFHOHPHPHâ2HHIOH-HH HI&HH¿ HIHÍa'HHHIROHHVRV-HOHHaHI-HMH>GLHHHHHUÏYRÍaH>GSHÍP-HMÍ
efHeÀj Yeer GmekeÀer ÒeeLe&vee efkeÀmeefue³es keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
FHHIQäHHU1&HHFH-HHVäÉPOHJ²HJÉHEHIFH1HPHHäH 1F&HÍaRJÉMH12HH1-Hä&HPH
FHHIQäaHHU1&HHFHGa'H-HäÍa'H1POHJÉ~ ÐegÉHFHGaHIFH1HPHäa'H1H 1F&HÍaRJÉjeNOe<e&1HIFHHIOHäRJÍÉ'HH12HH {FHGa-Hä&HPH
HeoeLe&ë-(ceefn) cenled ($eerCeeced) $e³eeCeeb mekeÀeMeeled~ De$e Jee ívoefme meJex efJeOe³ees YeJevleerefle
#Deäe0Yee0Jee01.4.9% HVkH #Deäe06.3.46% Fefle $e³eeosMees ve~ (DeJeë) j#eCeeefokeÀced (Demleg) YeJeleg (Ðeg#eced)
Ðeewveeaefleë ÒekeÀeMeë ef#e³eefle efveJemeefle ³eeÅmcemleled (efce$em³e) yee¿eeY³evlejmLem³e ÒeeCem³e (De³e&cCeë) ³e $eÝ®íefle
efve³e®íl³eekeÀ<e&Cesve He=efLeJ³eeoerved me met³e&ueeskeÀmlem³e~ éeVeg#evHet<eved0 (GCee01.159) Devesvee³eb efveHeeefleleë~ (ogjeOe<e&ced)
ogëKesveeOeef<e&legb ³eesi³eb ¢{ced (Je©Cem³e) Jee³eespe&uem³e Jee~ Je©Ce Fefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05.4) Devesve
´HHHIâPHH2HYHHVLH¡HOHVaDe³eb cev$eë (Mele02.3.4.37) J³eeK³eeleë¤31¤
DevJe³eë-ns ye´ïeCemHeles! leJe ke=ÀHe³ee efce$em³ee³e&cCees Je©Cem³e ®e $eerCeeb mekeÀeMeeVeesçmceekebÀ Ðeg#eb ogjeOe<e¥
cenoJeesçmleg¤31¤
YeeJeeLe&ë-De$e HetJe&mceevcev$eeod `ye´ïeCemHeles veë' Fefle HeoÜ³eevegJe=eÊf eefJe&%es³ee~ ceveg<³ewmmeJexY³eë HeoeLexY³eë
mJem³eev³es<eeb ®e v³ee³esve j#eCeb ke=ÀlJee jep³eHeeueveb keÀe³e&efceefle¤31¤
HeoeLe&ë-ns (ye´ïeCemHeles) peieoeréej! DeeHekeÀer ke=ÀHee mes (efce$em³e) yeenj Jee Yeerlej jnves Jeeuee pees ÒeeCeJee³eg
leLee (De³e&cCeë) pees DeekeÀ<e&Ce mes He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX keÀes OeejCe keÀjves Jeeuee met³³e&ueeskeÀ Deewj (Je©Cem³e) peue
($eerCeeced) Fve leerveeW kesÀ ÒekeÀeMe mes (veë) nce ueesieeW kesÀ (Ðeg#eced) efpeme ceW veerefle keÀe ÒekeÀeMe efveJeeme keÀjlee nw Jee
(ogjeOe<e&ced) DeeflekeÀä mes ûenCe keÀjves ³eesi³e ¢æ{ (ceefn) yeæ[s JesoefJeÐee keÀer (DeJeë) j#ee (Demleg) nes¤31¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW HetJe& cev$e mes (ye´ïeCemHeles, veë) Fve oes HeoeW keÀer DevegJe=efÊe peeveveer ®eeefn³es~ ceveg<³eeW keÀes
meye HeoeLeeX mes DeHeveer Jee DeewjeW keÀer v³ee³eHetJe&kedÀ j#ee keÀjkesÀ ³eLeeJeled jep³e keÀe Heeueve keÀjvee ®eeefn³es¤31¤
YHHIQOHVHHHIFHOHPHPHâ2HHIOH-HH HI&HH¿ HIHÍa'HHHIROHHVRV-HOHHaHIYHHRGLHHHHHUÏYRÍaH>GSHÍP-HMÍ
YH1HIQOHVHHäFH1FHHH1YHYHH2-HäPHJ-HHMl&HVHJäa) 0HVäHIMl+HJMl,H0HäjPHÍ
YH1HIQaOHVHHäFHGa'H1FHHaH1YHaYHa'H2-H1HIP-HOH2-HäÉPHJa-HH1Ml&HVHJäa) 0HVäaHIMl+HJÍa'H1,H0HäjPH1)OH12HÉ0HäjPHÍ32¤
HeoeLe&ë-(veefn) efve<esOeeLex (les<eeced) HejceséejesHeemekeÀeveeb met³e&ÒekeÀeMeefmLeleeveeb Jee (Decee) ie=n<s eg~ Decesefle
ie=nveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.4) (®eve) DeefHe (ve) efve<esOeeLex (DeOJemeg) ceeiex<eg (JeejCes<eg) Jeej³eefvle ³ew³eg&×wmles<eg Jee
Jeej³eefvle ³es ®eewjom³egJ³eeIeéo³ees ³es<eg les<eg (F&Mes) meceLeex YeJeeefce (efjHegë) Me$egë (DeIeMebmeë) ³eesçIeeefve HeeHeeefve keÀcee&efCe
Mebmeefle meë~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.37) J³eeK³eeleë¤32¤
DevJe³eë-³e F&éejesHeemekeÀemles<eececee ie=n<s JeOJemeg JeejCes<eg ®e veeH³eIeMebmees efjHegve&¿egeÊf eÿles, ve Keueg leeved
keÌuesMeef³elegb MekeÌveeself e leb leeb½eenceerMes¤32¤
YeeJeeLe&ë-³es Oecee&lceeveë meJeexHekeÀejkeÀeë meefvle, vewJe keÌJeeefHe les<eeb Ye³eb YeJeefle, ³esçpeeleMe$eJees vewJe les<eeb
keÀef½eoefHe Me$egpee&³eles¤32¤
HeoeLe&ë-pees F&éej keÀer GHeemevee keÀjves Jeeues ceveg<³e nQ (les<eeced) GvekesÀ (Decee) ie=n (DeOJemeg) ceeie& Deewj
(JeejCes<eg) ®eesj, Me$eg, [eketÀ, J³eeIe´ Deeefo kesÀ efveJeejCe keÀjves Jeeues mebûeeceeW ceW (®eve) Yeer (DeIeMebmeë) HeeHeªHe keÀceeX
keÀe keÀLeve keÀjves Jeeuee (efjHegë) Me$eg (veefn) veneR efmLele neslee Deewj (ve) ve GvekeÀes keÌuesMe osves keÀes meceLe& nes mekeÀlee,
*PH) ËHM'HHZM*YH2HHHIFH NH¢HI-H¾HYHH:NHV¢´HHâQHVYHVNH¢HVFH4(F&Mes) meceLe& neslee ntB¤32¤
YeeJeeLe&ë-pees Oecee&lcee Jee meye kesÀ GHekeÀej keÀjves Jeeues ceveg<³e nQ, GvekeÀes Ye³e keÀneR veneR neslee Deewj Me$egDeeW
mes jefnle ceveg<³e keÀe keÀesF& Me$eg Yeer veneR neslee¤32¤
OHVQHUOHPH-HHHI&HÍPHâ2HHIOHH¿ HIHÍa'HHHIROHHVRV-HOHHaHI-HMH>GLHHHHHUÏYRÍaH>GSHÍP-HMÍ
Deeefol³eeveeb eEkeÀ keÀcee&mleerl³egHeefoM³eles¤
Deeefol³eeW kesÀ keÌ³ee-keÌ³ee keÀce& nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
les efn HegÉHHPHHV1É'HHIRäOHV1Í´HSHHU1-HPHV1FHOHH {HaSHHVHIOH1H Ï1YOHSHäÓHFHG
les~ efn~ HegÉHHPHäÍa'HHIRäOHVÍa´HaSHHU1-HPHVäaFHOHH {HaSHHVHIOHäÍaHÏäHIYOHa'HSHäÓHFHG
HeoeLe&ë-(les) HetJeexkeÌleeë (efn) efve½e³es (Heg$eemeë) efce$ee³e&ceJe©Ceeë (Deefolesë) DeKeefC[lee³eeë keÀejCeMeÊesÀë
(Òe) Òeke=ÀäeLex (peerJemes) peerefJelegced (cel³ee&³e) ceveg<³ee³e (p³eesefleë) lespeë (³e®íefvle) ooefle (Depeñeced) efvejvlejced~ De³eb
cev$eë (Mele02.3.4.37) J³eeK³eeleë¤33¤
DevJe³eë-³esçefolesë Heg$eemeë Heg$eemles efn cel³ee&³e peerJemesçpeñeb p³eesefleë Òe³e®íefvle¤33¤
YeeJeeLe&ë-Sles keÀejCeeoglHeVeeë ÒeeCeJee³Jeeo³ees efvel³eb p³eesefleë Òe³e®ívleë meJex<eeb peerJevee³e cejCee³e Jee
efveefceÊeeefve YeJevleerelf e¤33¤
HeoeLe&ë-pees (Deefolesë) veeMejefnle keÀejCeªHeer MeefkeÌle kesÀ (Heg$eemeë) yeeefnj Yeerlej jnves Jeeues ÒeeCe, met³e&ueeskeÀ,
HeJeve Deewj peue Deeefo Heg$e nQ (les) Jes (efn) ner (cel³ee&³e) ceveg<³eeW kesÀ cejves Jee (peerJemes) peerves kesÀ efue³es (Depeñeced)
efvejvlej (p³eesefleë) lespe ³ee ÒekeÀeMe keÀes (³e®íefvle) osles nQ¤33¤
YeeJeeLe&ë-pees ³es keÀejCeªHeer meceLe& HeoeLeeX kesÀ GlHeVe ngS ÒeeCe, met³e&ueeskeÀ, Jee³eg Jee peue Deeefo HeoeLe& nQ, Jes
p³eesefle DeLee&led lespe keÀes osles ngS meye ÒeeefCe³eeW kesÀ peerJeve Jee cejves kesÀ efue³es efveefceÊe nesles nQ¤33¤
keÀoe ®evesl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ HeL³ee ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
me Fvêë keÀer¢Me Fl³egHeefoM³eles¤

Jen Fvê kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
NH¢1RHH1YHPOH1MHUMäHIPH1YHVYÌäPHHHIPHRH10HJHVäa
*+HHV1+HV9HJFHä,H-H1YHG<HWH1É)9HJOHV1RHYHRV1-HPHä+HHOHV
keÀNoe~ ®eNve~ mleNjerë~ DeNefmeN~ ve~ FÉYÌ1aPH1H1HIPH1aRH10HJHVäa*+HHV1+HVOHJ+HäÉ*+Ha)OHGaYHJaFH1,H1-H1HI9HHIOHä FH,HÉ-HYHGa<HWHäÍa
)OHGaYHJaOHV1aRHYHäFHGaRVN-HPHäa+HÉ®³eNlesN¤34¤
HeoeLe&ë-(keÀoe) keÀefmceved keÀeues (®eve) DeekeÀeb#ee³eeced (mlejerë) ³eë megKewë mle=Ceel³ee®íeo³eefle meë~ De$e
DeefJele+0 (GCee03.158) Fefle F&ë Òel³e³eë~ (Deefme) YeJeefme (ve) efve<esOeeLex (Fvê) megKeÒeoséej (me½eefme) peeveeefme
ÒeeHe³eefme Jee~ me½eleerefle ieeflekeÀce&meg Heefþleced~ (efveIeb02.14) (oeMeg<es) efJeÐeeefooevekeÀ$ex (GHeesHe) meeceerH³es (Fled) Sefle
peeveel³evesve leefÜ%eeveced (veg) ef#eÒeced~ efvJeefle ef#eÒeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.15) (ceIeJeved) HejceOeveJeved (Yet³eë) Hegveë
(Fled) SJe (veg) ef#eÒes (les) leJe (oeveced) oer³eceeveced (osJem³e) keÀce&HeÀueÒeoelegë (He=®³eles) mebyeO³eles~ De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns Fvê! ³eoe lJeb mlejerjefme leoe oeMeg<es keÀoe®evesVeg ve me½eefme leoe ns ceIeJeved! osJem³e les leJe oeveb
lemcew oeMeg<es Yet³eë keÀoe ®evesVeg veesHeesHeHe=®³eles¤34¤
YeeJeeLe&ë-³eoeréejë keÀce&HeÀueÒeoelee ve m³eeled, leefn& ve keÀef½eoefHe peerJees J³eJemLe³ee keÀce&HeÀueb
ÒeeHveg³eeefoefle¤34¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) megKe osves Jeeues F&éej! pees DeeHe (mlejerë) megKeeW mes Dee®íeove keÀjves Jeeues (Deefme) nQ Deewj
(oeMeg<es) efJeÐee Deeefo oeve keÀjves Jeeues ceveg<³e kesÀ efue³es (keÀoe®eve) keÀYeer (Fled) %eeve keÀes (veg) MeerIe´ (me½eefme) ´HHâ
(ve) veneR keÀjles lees Gme keÀeue ceW ns (ceIeJeved) efJeÐeeefo Oeve Jeeues peieoeréej! (osJem³e) keÀce& HeÀue kesÀ osves Jeeues (les)
DeeHekesÀ (oeveced) efo³es ngS (Fled) ner %eeve keÀes (oeMeg<es) efJeÐeeefo osves Jeeues kesÀ efue³es (Yet³eë) efHeÀj (veg) MeerIe´
(GHeesHeHe=®³eles) ´HHâ(keÀoe®eve) keÀYeer (ve) veneR neslee¤34¤
YeeJeeLe&ë-pees peieoeréej keÀce& kesÀ HeÀue keÀes osves Jeeuee veneR neslee lees keÀesF& Yeer ÒeeCeer J³eJemLee kesÀ meeLe efkeÀmeer
NH¢FH NHV¢+H¢XHNH¢HV´HHâYHQH5QHVPHNH¢OHH
lelmeefJelegefjl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
lem³e peieoeréejm³e keÀer¢M³eë mlegefleÒeeLe&veesHeemeveeë keÀe³ee& Fl³egHeefoM³eles¤
Gme peieoeréej keÀer kewÀmeer mlegefle, ÒeeLe&vee Deewj GHeemevee keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues
OHOHGPHäHI-H1OHJ-H MVä&HE1<HLHH[{RV1-HPHä2HHUFHHIQaHI2HHHV1HHVYHäÍ´HHHV1RHHäOHG
OHOHGaPH1HI-H1OHJÍa-HMV{&HFHGa<HLH {ÍaRV1-HPHäa2HHU1FH1HIQ1aHI2H1HäÍaHÍaYH1Ía´H1aHHV1R1HH1OHG
HeoeLe&ë-(leled) Je#³eceeCeced (meefJelegë) meJe&m³e peieleë ÒemeefJelegë~ meefJelee Jew osJeeveeb ÒemeefJelee leLees nemceeç
Sles meefJele=Òemetlee SJe meJex keÀeceeë mece=O³evles (Mele02.3.4.39) (JejsC³eced) DeefleÞesÿced~ De$e Je=_e SC³eë
(GCee03.98) Devesve Je=_edOeeleesjCs ³eÒel³e³eë~ (Yeie&ë) Ye=ppeefvle HeeHeeefve ogëKecetueeefve ³esve leled~ De_®³eef¡e³egefpe0
(GCee04.216) Fefle Ye´mpeOeeleesjmegved Òel³e³eë keÀJeiee&osMe½e~ (osJem³e) ÒekeÀeMece³em³e Meg×m³e meJe&megKeÒeoelegë
Hejceséejm³e (Oeerceefn) oOeerceefn~ De$e [gOee_ed Oeeleesë ÒeeLe&vee³eeb efue*d ívom³egYe³eLee #Deäe03.4.117%
Fl³eeOe&OeelegkeÀlJee®íyed ve, Deelees ueesHe Fefì ®e #Deäe06.4.64% Fl³eekeÀejueesHe½e~ (efOe³eë) Òe%ee yeg×erë~ Oeerefjefle
Òe%eeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.9) (³eë) meefJelee osJeë Hejceséejë (veë) DemceekeÀced (Òe) Òeke=ÀäeLex (®eeso³eeled) Òesj³esled~
DevJe³eë-Je³eb meefJelegoxJem³e Hejceséejm³e ³eÜjsC³eb Yeie&ë mJeªHeceefmle le×erceefn~ ³eë meefJelee osJeesçvle³ee&ceer
Hejceséejë me veesçmceekebÀ efOe³eë Òe®eeso³eeled Òesj³esled¤35¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë mekeÀuepeieoglHeeokeÀm³e meJeexlke=Àäm³e mekeÀueoes<eveeMekeÀm³e Meg×m³e Hejceséejm³ewJeesHeemevee
efvel³eb keÀe³ee&~ keÀmcew Òe³eespevee³esl³e$een me mleglees Oeeefjleë ÒeeefLe&le GHeeefmeleë meVemceeved meJes&Y³ees ogäiegCekeÀce&mJeYeeJesY³eë
He=LekeÌke=Àl³e meJex<eg iegCekeÀce&mJeYeeJes<eg efvel³eb ÒeJele&³esefol³emcew~ De³ecesJe ÒeeLe&vee³ee cegK³eë efme×evleë~ ³ee¢MeeR ÒeeLe&veeb
kegÀ³ee&led lee¢MecesJe keÀcee&®ejsefoefle¤35¤
HeoeLe&ë-nce ueesie (meefJelegë) meye peieled kesÀ GlHeVe keÀjves Jee (osJem³e) ÒekeÀeMece³e Meg× Jee megKe osves Jeeues
Hejceséej keÀe pees (JejsC³eced) Deefle Þesÿ (Yeie&ë) HeeHeªHe ogëKeeW kesÀ cetue keÀes veä keÀjves Jeeuee lespeëmJeªHe nw (leled)
GmekeÀes (Oeerceefn) OeejCe keÀjW Deewj (³eë) pees Devle³ee&ceer meye megKeeW keÀe osves Jeeuee nw, Jen DeHeveer keÀ©Cee keÀjkesÀ (veë)
nce ueesieeW keÀer (efOe³eë) yege× f ³eeW keÀes GÊece-GÊece iegCe, keÀce&, mJeYeeJeeW ceW (Òe®eeso³eeled) ÒesjCee keÀjs¤35¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Del³evle Gef®ele nw efkeÀ Fme meye peieled kesÀ GlHeVe keÀjves Jee meye mes GÊece meye oes<eeW kesÀ
veeMe keÀjves leLee Del³evle Meg× Hejceséej ner keÀer mlegefle, ÒeeLe&vee Deewj GHeemevee keÀjW~ efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es, efpememes Jen
OeejCe Jee ÒeeLe&vee efkeÀ³ee ngDee nce ueesieeW keÀes Keesìs-Keesìs iegCe Deewj keÀceeX mes Deueie keÀjkesÀ De®ís-De®ís iegCe, keÀce&
Deewj mJeYeeJeeW ceW ÒeJe=Êe keÀjs, Fmeefue³es~ Deewj ÒeeLe&vee keÀe cegK³e efme×evle ³ener nw efkeÀ pewmeer ÒeeLe&vee keÀjveer, Jewmee ner
Heg©<eeLe& mes keÀce& keÀe Dee®ejCe keÀjvee ®eeefn³es¤35¤
Heefj le Fl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
me peieoeréejë keÀer¢Me Fl³egHeefoM³eles¤
Jen Hejceséej kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HeefjäOHVRWÉ><HHV1M/HHV1ÉPFHH%É'Hä0YHHVOHJHI-H1ËHOHäÍaHVYH1MHäHIPHRH10HJHäÍ
+HHIMäaOHV1aRWÉ><HäÍaRJÉR< H1É)HIOHäRJÉÍÉR<HäÍaM/HäÍa'H1PFHHYHGa'H10YHHV1OHJÉaHI-H1ËHOHäÍaHVYHäaMHäHIPHaRH10HJHäÍ
HeoeLe&ë-(Heefj) meJe&leë (les) leJe J³eeHekesÀéejm³e (ot[Yeë) ogëKesve oefcYelegb eEnefmelegb ³eesi³eë~ De$e ocYegOeeleesë
Keued Òel³e³eë~ ogjesoeMeveeMeoYeO³es<eg TlJeb JekeÌleJ³ecegÊejHeoeos½e äglJeced (Deäe06.3.109)
Slelmet$eYee<³eeskeÌleJeeefle&kesÀve vekeÀejueesHesve ®eem³e efmeef×ë~ (jLeë) j³eles peeveeefle ³esve me jLeë~ jLees jbnlesie&eflekeÀce&Ceë
efmLejlesJee& m³eeefÜHejerlem³e, jceceeCeesçeÅmceefmleÿleerefle, Jee jHelesJee& jmelesJee&~ (efve©09.11) (Demceeved)
YeJeoe%eemesJekeÀeved (DeMveesleg) DeMvegleeced J³eeHveesleg~ De$e J³el³e³esve HejmcewHeoced~ (efJeéeleë) meJe&leë (³esve) %eevesve
(j#eefme) Heeue³eefme (oeMeg<eë) efJeÐeeefooevekeÀle+&ved~ De³eb cev$eë (Mele02.3.4.40-41) J³eeK³eeleë¤36¤
DevJe³eë-ns peieoeréej! lJeb ³esve jLesve oeMeg<ees efJeéelees j#eefme, me les leJe ot[Yees jLees efJe%eeveb efJeéelees
jef#elegcemceeved He³e&Mveesleg meJe&leë ÒeeHveesleg¤36¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meJee&eI<HMHNH¢PH +HMFHVËHMPH HI-HHHYHPH H ´HHâHV ´HH/H YHH+HJHH/HH] HIYHOHE NH¢OH -HHZa HOHHV
jef#eleeë mevlees Je³ecemeefÜÐeeçOecee&efooes<eebml³ekeÌlJee meefÜÐeeOecee&efoMegYeiegCeeved ÒeeH³e meoe megeKf eveë m³eecesefle¤36¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! DeeHe (³esve) efpeme %eeve mes (oeMeg<eë) efJeÐeeefo oeve keÀjves Jeeues efJeÜeveeW keÀes (efJeéeleë)
meye Deesj mes (j#eefme) j#ee keÀjles Deewj pees (les) DeeHekeÀe (ot[Yeë) ogëKe mes Yeer veneR veä nesves ³eesi³e (jLeë) meye keÀes
peeveves ³eesi³e efJe%eeve meye Deesj mes j#ee keÀjves kesÀ efue³es nw, Jen (Demceeved) DeeHekeÀer Dee%ee kesÀ mesJeve keÀjves Jeeues nce
ueesieeW keÀes (Heefj) meye ÒekeÀej (DeMveesleg) ÒeeHle nes¤36¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes meye keÀer j#ee keÀjves Jeeues HejcesMJej Jee ef-HHHYHH:NH¢HU´HHHIâNHV¢HIXHHV´HH/H YHH'HHZM'H+HYHH
Heg©<eeLe& efvel³e keÀjvee ®eeefn³es, efpememes nce ueesie DeefJeÐee, DeOece& Deeefo oes<eeW keÀes l³eeie keÀjkesÀ GÊece-GÊece efJeÐee, Oece&
'HHHIR0HJ<HLHJ&HH:NH¢HV´HHâQHVNHV¢PHRHPHJ.HHUQHsJeW¤36¤
YetYeg&Jeefjl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ yeéïeîegef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegveë me peieoeréejë efkeÀceLe&ë ÒeeLe&veer³e Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Gme peieoeréej keÀer ÒeeLe&vee efkeÀmeefue³es keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
<HW<HJ -H1ÍP-HnÍPHJ´H1SHHÍ´H1SHHHI<HäÍPHHPHJÉ-HHUMHVä-HHU1MZÍPHJÉ+HHVH1Í+HHVHZ{Ía
YHH {´H1SHHEFHVä+HHHIQ10HjPHä+H10HWYHGFHVä+HH1¡H/HäH HI+H1OHJEFHVä+HHHIQ
<HWÍa<HJ-HäÍaP-H1HIMHIOH1 P-HnÍaPHJÉ´H1SHH)HIOHä PHJÉ´H1SHHÍa´H1SHHHI<H1HIMHIOHä ´H1ÉSHHHI<HäÍaPHH1FHGaPHJÉ-HHUMl )HIOHä PHJÉÉ-HHUMäÍa
JeerNjwë~ megÉ+HHVH1 )HIOHä PHJÉ+HHVHäÍa+HHVHZäÍaYHH {a´H1SHHHIFHHIOHä ´H1ÉSHHFHGaFHV1a+HH1HIQ1a0HjPHäa+H10HWYHGaFHV1a+HH1HIQ1a'H/HäH aHI+H1Oegced~ cesN
HeeNefnN¤37¤
HeoeLe&ë-(Yetë) efÒe³emJeªHeë ÒeeCeë (YegJeë) yeueefveefceÊe Goeveë (mJeë) meJe&®esäeefveefceÊees J³eeve½e, lewë men
(megÒepeeë) MeesYevee megefMe#eemeefÜÐeemeefnlee Òepee ³em³e meë (ÒepeeefYeë) DevegketÀueeefYeë m$³eewjmeefJeÐeemevleeveefce$eYe=l³e-
jep³eHeéeeefoefYeë (m³eeced) YeJes³eced (megJeerjë) MeesYevee Jeerjeë Mejerjelceyeuemeefnlee ³em³e meë (Jeerjwë) Meew³e&Oew³e&efJeÐeeMe$eg-
efveJeejCeÒepeeHeeuevekegÀMeuewë (megHees<eë) Þesÿeë Hees<eeë Hegä³ees ³em³e me (Heew<ewë) HegefäkeÀejkHZ¢MHâHI-H²HHSHHIYHOHZ\HH[2HHJ¬HZ¢-
J³e&Jenejwë (ve³e&) veerefle³egÊesÀ<eg ve=<eg meeOegmlelmebyeg×ew Hejceséej! (Òepeeced) mevleeveeefokeÀeced (ces) cece (Heeefn) meleleb j#e
(Mebm³e) Mebefmelegb meJe&Lee mleeslegcen& (HeMetved) ieesçéenml³eeoerved (ces) cece (Heeefn) j#e³e (DeLe³e&) mebMe³ejefnle~
LeJe&efle½ejeflekeÀccee&~ (efve©011.18) LeJe&efle mebMesles ³eë meë Le³³eex ve Le³³eexçLe³e&mlelmebyeg×ew, De$e JeCe&J³el³e³esve
JekeÀejmLeeves ³ekeÀejë~ (efHelegced) DeVeced~ efHelegefjl³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.7) (ces) cece (Heeefn) j#e~
De$eesYe³e$eevleie&lees C³eLe&ë~ De³eb cev$eë (Mele02.4.1.1-6) J³eeK³eeleë¤37¤
DevJe³eë-ns ve³³e&! lJeb ke=ÀHe³ee ces cece Òepeeb Heeefn ces cece HeMetved Heeefn~ ns DeLe³³e&! ces cece efHelegb Heeefn~ ns
Mebm³e! peieoeréej! YeJelke=ÀHe³eeçnb YetYe&gJeë mJeë ÒeeCeeHeeveJ³eevew³e&gkeÌleë meved ÒepeeefYeë megÒepee Jeerjwë megJeerjë Hees<ewë men ®e
megHees<eë m³eeb efvel³eb YeJes³eced¤37¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjeréejesHeemevee%eeHeeueveceeefÞel³e megefve³ecewë Heg©<eeLexve ÞesÿÒepeeJeerjHegäîeeefokeÀejCewë ÒepeeHeeueveb
ke=ÀlJee efvel³eb megKeb mecHeeoveer³eced¤37¤
HeoeLe&ë-ns (ve³e&) veerefle³egkeÌle ceveg<³eeW Hej ke=ÀHee keÀjves Jeeues Hejceséej! DeeHe ke=ÀHee keÀjkesÀ (ces) cesjer (Òepeeced)
Heg$e Deeefo Òepee keÀer (Heeefn) j#ee keÀerefpe³es Jee (ces) cesjs (HeMetved) ieew, Ieesæ[s, neLeer Deeefo HeMegDeeW keÀer (Heeefn) j#ee
keÀerefpe³es~ ns (DeLe³e&) mevosn jefnle peieoeréej! DeeHe (ces) cesjs (efHelegced) DeVe keÀer (Heeefn) j#ee keÀerefpe³es~ ns (Mebm³e)
mlegefle keÀjves ³eesi³e F&éej! DeeHekeÀer ke=ÀHee mes ceQ (YetYeg&Jeë mJeë) pees efÒe³emJeªHe ÒeeCe, yeue keÀe nsleg Goeve leLee meye
®esäe Deeefo J³eJenejeW keÀe nsleg J³eeve Jee³eg nw, GvekesÀ meeLe ³egkeÌle neskesÀ (ÒepeeefYeë) 'H+HYHV 'HYHJNHW¢XHkHU+HJHHIJeÐee,
Oece&, efce$e, Ye=l³e, HeMeg Deeefo HeoeLeeX kesÀ meeLe (megÒepeeë) GÊece efJeÐee, Oece&³egkeÌle, Òepeemeefnle Jee (Jeerjwë) Meew³e&, Oew³e&,
efJeÐee, Me$egDeeW kesÀ efveJeejCe, Òepee kesÀ Heeueve ceW kegÀMeueeW kesÀ meeLe (megJeerjë) GÊece MetjJeerj³egkeÌle Deewj (Hees<ewë)
HegefäkeÀejkeÀ HetCe& efJeÐee mes GlHeVe ngS J³eJenejeW kesÀ meeLe (megHees<eë) GÊece Hegeäf GlHeeove keÀjves Jeeuee (m³eeced) efvel³e
nesTB¤37¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes F&éej keÀer GHeemevee Jee Gme keÀer Dee%ee kesÀ Heeueve keÀe DeeÞe³e ueskeÀj GÊece-GÊece efve³eceeW
mes Jee GÊece Òepee, Metjlee, Hegefä Deeefo keÀejCeeW mes Òepee keÀe Heeueve keÀjkesÀ efvejvlej megKeeW keÀes efme× keÀjvee
®eeefn³es¤37¤
Deeievcesl³em³eemegefj$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLeeefiveMeyosveséejYeeweflekeÀeJeLee&JegHeefoM³esles¤
Deye Deefive Meyo mes F&éej Deewj Yeewelf ekeÀ Deefive keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
'HHLHäYFHHI-H1ËH-HV{RPHFH1PFH<H-HPHJÉHI-H¬HäFHFHGa
'HLYHVäPHFHH>1HI<H²HJÉFYHFH1HI<HPHQ1É'HHHäÏP-H
'HHa 'H1LH1YFH1a HI-H1ËH-HVäRPH1HIFHHIOHä HI-H1ËHÉ-HVäRPHFHGa 'H1PFH<HäFHGa -H1PHJÉHI-H¬HäFH1HIFHHIOHä -HPHJÉHI-HOHGÉOHäFHFHGa 'HLYHVäa PH1FHH1HI>HIOHä
mecedçjeìd~ DeNefYe~ ÐegÉFYHFHGa'H1HI<HaPHQäÍa'HHaHN®íNmJeN¤38¤
HeoeLe&ë-(Dee) mecevleeled (Deeievce) ÒeeHveg³eece~ De$e efue*Lex ueg*d cev$es Ieme»j0 #Deäe02.4.80% Fefle
®uesueg&kedÀ~ cJees½e (Deäe08.2.65) Fefle cekeÀejm³e vekeÀejë~ (efJeéeJesomeced) ³ees efJeéeb JeseÊf e me efJeéeJesoeë Hejceséejë~
efJeéeb meJe¥ megKeb Jeso³eefle ÒeeHe³eefle me YeeweflekeÀesçefiveJee&~ De$e efJeefoYegefpeY³eeb efJeées~ (GCee04.238) Devesveeefmeë
Òel³e³eë~ (DemceY³eced) GHeemekesÀY³ees ³e%eevegÿele=Y³ees Jee (JemegefJeÊececed) Jemetved He=efLeJ³eeefoueeskeÀeved JeseÊf e
meesçefleMeef³elemleced~ He=efLeJ³eeefoueeskeÀeved Jeso³eefle met³e&ªHesCeeefivejsleeved ÒekeÀeM³e ÒeeHe³eefle me JemegeJf eled~ DeefleMe³esve
JemegeJf eefoefle JemegefJeÊecees Jee leced (Deives) efJe%eevemJeªHeséej, efJe%eeHekeÀes YeeweflekeÀes Jee (meceéìd) ³eë mec³eûeepeles ÒekeÀeMeles
meë (DeefYe) DeeefYecegK³es (Ðegcveced) ÒekeÀeMekeÀejkeÀcegÊeceb ³eMeë~ Ðegcveb Ðeesleles³e&Mees JeeVeb Jee~ (efve©05.5) (DeefYe)
DeeefYecegK³es (menë) GÊeceb yeueced~ men Fefle yeueveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.9) (Dee) mecevleeled (³e®ímJe) efJemleej³e
efJemleej³eefle Jee~ De$e He#es ue[Lex ueesìd~ Dee*es ³ecenveë (Deäe01.3.28) DevesveelcevesHeoced~ Dee*dHetJe&keÀes `³ece'
OeelegefJe&mleejeLex~ De³eb cev$eë (Mele02.4.1.7-8) J³eeK³eeleë¤38¤
DevJe³eë-ns meceé[ives peieoeréej! lJeb DemceY³eb Ðegcveb men½eeY³ee³e®ímJe efJemleej³e~ SleoLe¥ Je³eb JemegeJf eÊeceb
efJeéeJesomeb lJeeceY³eeievce ÒeeHveg³eecesl³eskeÀë¤1¤38¤
³eë meceé[ivesç³eceefivejmceY³eb men½eeY³ee³e®íefle meJe&lees efJemleej³eefle, leb JemegefJeÊeceb efJeéeJesomeceeÅive
Je³eceY³eeievce ÒeeHveg³eecesefle efÜleer³eë¤2¤38¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ ceveg<³ewë HejceséejYeeweflekeÀeiv³eesieg&CeefJe%eevesve leovegmeejevegÿevesve meJe&leë keÀerelf e&yeues
efvel³eb efJemleejCeer³e Fefle¤38¤
HeoeLe&ë-ns (meceéìd) ÒekeÀeMemJeªHe (Deives) peieoeréej! DeeHe (DemceY³eced) GHeemevee keÀjves Jeeues nce ueesieeW
kesÀ efue³es (Ðegcveced) ÒekeÀeMemJeªHe GÊece ³eMe Jee (menë) GÊece yeue keÀes (DeY³ee³e®ímJe) meye Deesj mes efJemleej³egkeÌle
keÀjles nes, Fmeefue³es nce ueesie (JemegefJeÊececed) He=eLf eJeer Deeefo ueeskeÀeW kesÀ peeveves Jee (efJeéeJesomeced) meye megKeeW kesÀ peeveves
Jeeues DeeHekeÀes (DeY³eeievce) PH\H´HNH¢HM´HHâQHV-H:
pees ³en (meceéìd) ÒekeÀeMe nesves Jeeuee (Deives) Yeewelf ekeÀ Deefive (DemceY³eced) ³e%e kesÀ Devegÿeve keÀjves Jeeues nce
ueesieeW kesÀ efue³es (Ðegcveced) GÊece-GÊece ³eMe Jee (menë) GÊece-GÊece yeue keÀes (DeY³ee³e®ímJe) meye ÒekeÀej
efJemleej³egkeÌle keÀjlee nw, Gme (JemegefJeÊececed) +HHI/H-HHU 'HHHIR XHHVNH¢H: NH¢HV PHWH +H PHV ´HNH¢H0H NH¢MNHV¢ ´HHâ NH¢MHYHV -HH
(efJeéeJesomeced) meye megKeeW keÀes peeveves Jeeues Deefive keÀes nce ueesie (DeY³eeievce) meye ÒekeÀeM´HHâQHV-H:
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes Hejceséej Jee YeeweflekeÀ Deefive kesÀ iegCeeW keÀes peeveves Jee GmekesÀ
Devegmeej Devegÿeve keÀjves mes keÀerefle&, ³eMe Deewj yeue keÀe efJemleej keÀjvee ®eeefn³es¤2¤38¤
De³eceefiveefjl³em³eemegefj$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ Yegefjiye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLeséejYeeweflekeÀeJeiveer GHeefoM³esles¤
Deye Deieues cev$e ceW F&éej Deewj Yeewelf ekeÀ Deefive keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
DeN³eceNefiveie&=ÉQ+HäHIOH1LHH Q {+HOHÍ´H1SHHHHä-HPHJÉHI-H¬HäFHÍa
'HLYHVäLHQ+HOHV1ÉHI<H²HJÉFYHFH1HI<HPHQ1É'HHHäÏP-H
DeN³eced~ DeNefiveë~ ie=ÉQ+HäHIOH1HIMHIOHä LHÉQÉ+HäHIOHÍaLHHQ {+HOH1 )HIOH1 LHHQ {É+HOHäÍa´H1SHHHH1 )HIOHä ´H1SHHHHäÍa-H1PHJÉHI-H¬HäFHN )HIOHä
JemegÉHI-HOHGÉOHäFHÍa'HLYHV{aLHÉQ1+H1OH1)HIOHäLHQÉ+HOHVa'H1HI<Ha²HJÉFYHFHGa'H1HI<HaPHQäÍa'HHaH1Ï1P-H1
HeoeLe&ë-(De³eced) Òel³e#ees Je#³eceeCeë (Deefiveë) F&éejes efJeÐeglmet³eex pJeeueece³ees YeeweflekeÀes Jee (ie=nHeefleë)
ie=neCeeb mLeeveefJeMes<eeCeeb Heefleë Heeuevenslegë (ieen&Hel³eë) ie=nHeeflevee meb³egkeÌleë~ De$e ie=nHeeflevee meb³egÊesÀ _³eë
(Deäe04.4.90) Devesve _³eë Òel³e³eë~ Fob Heob cenerOejeefoefYeJ³ee&keÀjCe%eeveefJejnlJeeled, ie=nm³e Heefleë HeeuekeÀ Fl³eMeg×b
J³eeK³eeleced~ (Òepee³eeë) efJeÐeceevee³eeë (JemegefJeÊeceë) ³ees Jemetevf e êJ³eeefCe Jeso³eefle ÒeeHe³eefle meesçefleMeef³eleë (Deives)
De³eceefiveë (ie=nHeles) ie=neefYej#ekesÀéej! ie=neCeeb Heeueef³elee Jee (DeefYe) DeefYeleë (Ðegcveced) megKeÒekeÀeMe³egÊebÀ Oeveced~
Ðegcveefceefle Oeveveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.10) (DeefYe) DeeefYecegK³es (menë) GokebÀ yeueb Jee~ men Fl³egokeÀveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb01.12) yeueveecemeg ®e~ (efveIeb02.9) (Dee) mecevleeled ef¬eÀ³ee³eesies (³e®ímJe) meJe&lees osefn Dee³e®íefle
efJemleej³eefle Jee~ De$e He#es J³el³e³eë efmeef×½e HetJe&Jeled~ De³eb cev$eë (Mele02.4.1.9-11) J³eeK³eeleë¤39¤
DevJe³eë-ns ie=nHelesçives Hejceelceved! ³eesç³eb YeJeeved ie=nHeefleiee&n&Hel³eë Òepee³ee JemegeJf eÊeceesçefivejefmle, lemceeled
lJecemceoLe¥ ÐegcveceY³ee³e®ímJe men½eeY³ee³e®ímJesl³eskeÀë¤
³emceeod ie=nHeefleë Òepee³ee JemegefJeÊecees ieen&Hel³eesç³eceefivejefmle lemceeled meesçefYeÐegcveb men½eeY³ee³e®íefle
DeeefYecegK³esve mecevleeled efJemleej³eleerefle efÜleer³eë¤39¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ ie=nmLew³e&oséejcegHeem³ewlem³ee%ee³eeb JeefÊe&lJee³eceefiveë keÀe³e&efme×³es meb³eesp³eles,
leoeveskeÀefJeOes Oeveyeues Del³evleb efJemleej³eefle~ kegÀleë? ´HSHHHHFH2HVÉPHHLYHVÍ+HRH/H ´HHâHVPHH2HNH¢OHFHO-HHHIRHIOH
HeoeLe&ë-ns (ie=nHeles) Iej kesÀ Heeueve keÀjves Jeeues (Deives) Hejceséej! pees (De³eced) ³en (ie=nHeefleë) mLeeve
efJeMes<eeW kesÀ Heeueve nsleg (ieen&Hel³eë) Iej kesÀ Heeueve keÀjves JeeueeW kesÀ meeLe meb³egkeÌle (Òepee³ee JemegefJeÊeceë) Òepee kesÀ efue³es
PH\H ´HNH¢HM 2HYH ´HHâ NH¢MHYHV -HHXHV Q4 PHHV 'HH+H HISHPH NH¢HM&H (Ðegcveced) megKe Deewj ÒekeÀeMe mes ³egkeÌle Oeve keÀes
(DeY³ee³e®ímJe) De®íer ÒekeÀej oerepf e³es leLee (menë) GÊece yeue, Heje¬eÀce (DeY³ee³e®ímJe) De®íer ÒekeÀej
oerepf e³es¤1¤39¤
efpeme keÀejCe pees (ie=nHeefleë) GÊece mLeeveeW kesÀ Heeueve keÀe nsleg (Òepee³eeë) +HJHHIFHHkHU 'HHZM<HOH'HHHIR
Òepee keÀes (JemegefJeÊeceë) Ì-HHHIR NH¢HV ´HHâ NH¢MHYHV -HH (ieen&Hel³eë) ie=neW kesÀ Heeueve keÀjves JeeueeW kesÀ meeLe meb³egkeÌle
(De³eced) ³en (Deives) efyepegueer met³e& Jee Òel³e#eªHe mes Deefive nw, Fmemes Jen (ie=nHeles) IejeW keÀe Heeueve keÀjves Jeeuee
(Deives) Deefive nce ueesieeW kesÀ efue³es (DeefYeÐegcveced) meye Deesj mes GÊece GÊece Oeve Jee (menë) GÊece-GÊece yeueeW keÀes
(DeY³ee³e®ímJe) meye ÒekeÀej mes efJemleej³egkeÌle keÀjlee nw¤2¤¤39¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ ie=nmLe ueesie peye F&éej keÀer GHeemevee Deewj GmekeÀer Dee%ee ceW ÒeJe=Êe
neskesÀ keÀe³³e& keÀer efmeef× kesÀ efue³es Fme Deefive keÀes meb³egkeÌle keÀjles nQ, leye Jen Deefive DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ Oeve Deewj yeueeW keÀes
efJemleej³egkeÌle NH¢MOHHQZNH®HH:HINH¢HQ´HSHHFH:+HRH/HH;NH¢HU´HHHIâNHV¢HIXHHV'HOHYOHefmeef× keÀjves neje nw¤39¤
De³eceefiveë Hegjer<³e Fl³em³eemegefj$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegveYeezeflekeÀesçefiveë keÀer¢Me Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj YeeweflekeÀ Deefive kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
DeN³eceNefiveë HegÉMHU1HHVnMHIHNFHHYHG+HJäHIÆ1-H2H {YHÍa
'HLYHVä+HJMHUHH1HI<H²HJÉFYHFH1HI<HPHQ1É'HHHäÏP-H
DeN³eced~ DeNefiveë~ HegÉMHU1HnÍaMNHIH1FHHHIYHHIOHäMHIH1ÉFHHYHGa+HJÉefäN-H2H {YH1)HIOHä+HJHIÆNÉ-H2H {YHÍa'H1LYHVa+HJÉjerN<³eN~ DeNefYe~ ÐegÉcveced~
DeNefYe~ meQäÍa'HHaH1Ï1P-H1
HeoeLe&ë-(De³eced) Je#³eceeCeue#eCeë (Deefiveë) HetJeexkeÌlees Yeewelf ekeÀë (Hegjer<³eë) ³es He=Ceefvle ³eeefve keÀcee&efCe leeefve
Hegjer<eeefCe les<eg meeOegë (jef³eceeved) ÒeMemlee j³e³ees Oeveeefve efJeÐevles ³eefmceved meë~ De$e ÒeMebmeeLex celegHed~ jef³eefjefle Oeveveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb02.10) (HegefäJe×&veë) Je×&³eleerelf e Je×&veë HegäsJe&×&veë HegefäJe×&veë (Deives) meJeexÊeceHeoeLe&ÒeeHekesÀéej!

(Hegjer<³e) He=Ceefvle Hetj³eefvle megKeeefve ³ewieg&Cewmles Hegjer<eemles<eg meeOegmlelmebyeg×ew~ (DeefYe) DeefYeleë (Ðegcveced) efJe%eevemeeOekebÀ
Oeveced~ (DeefYe) DeeefYecegK³es (menë) Mejerjelceyeueced (Dee) mecevleeled ef¬eÀ³ee³eesies (³e®ímJe) efJemleej³e~ Dem³e efmeef×ë
HetJe&Jeled¤40¤
DevJe³eë-ns Hegjer<³eeives efJeÜbmlJeb ³eesç³eb Hegjer<³ees jef³eceeved HegefäJe×&veesçefivejefmle, lemceeoefYeÐegcveceefYemenes Jee
³e®ímJe efJemleej³e¤40¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë HejceséejevegûenmJeHeg©<eeLee&Y³eeceefiveefJeÐeeb ÒeeH³eeveskeÀefJeOeb Oeveb yeueb ®e meJe&lees
efJemleejCeer³eefceefle¤40¤
HeoeLe&ë-ns (Hegjer<³e) keÀceeX kesÀ HetjCe keÀjves ceW DeeflekegÀMeue (Deives) GÊece mes GÊece HeoeLeeX kesÀ ÒHHâNH¢MHYHV
Jeeues efJeÜved! DeeHe pees (De³eced) ³en (Hegjer<³eë) meye megKeeW kesÀ HetCe& keÀjves ceW Del³egÊece (jef³eceeved) GÊece-GÊece
Oeve³egkeÌle (HegefäJe×&veë) Hegefä keÀes yeæ{eves Jeeuee (Deefiveë) Yeewelf ekeÀ Deefive nw, Gme mes nce ueesieeW kesÀ efue³es (DeefYeÐegcveced)
GÊece-GÊece %eeve keÀes efme× keÀjves Jeeues Oeve Jee (DeefYemenë) GÊece-GÊece Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeueeW keÀes
(Dee³e®ímJe) meye ÒekeÀej mes efJemleej³egkeÌle keÀerepf e³es¤40¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Hejceséej keÀer ke=ÀHee Jee DeHeves Heg©<eeLe& mes DeefiveefJeÐee keÀes mecHeeove keÀjkesÀ DeveskeÀ ÒekeÀej
kesÀ Oeve Deewj yeueeW keÀes efJemleej³egkeÌle keÀjvee ®eeefn³es¤40¤
ie=ne cesl³em³eemegefj$eÝ&ef<eë~ JeemlegjefiveoxJelee~ Dee<eea He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe ie=neÞeceevegÿevecegHeefoM³eles¤
Deye Deieues cev$e ceW ie=nmLeeÞece kesÀ Devegÿeve keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
LHQH1FHHHI\Hä<HHUOH1FHH-HVä+H2-H1FHWSH1HI\H<HäOH1É6FHäHIPHa
7SH1HI\H<Hä¾ÍPHJÉFHYHHäÍPHJFHV12HHLHÉQHYHZHIFH1FHYHäPHH1FHHVRäFHHYHÍ
LHQHäÍaFHHaHI\H1<HHU1OH1aFHHa-HV1+H12-H1FHGa7SH {FHGaHI\H<HäOHÍa'HHa)ÉFH1HIPH1a7SH {FHGaHI\H<HäOHGa-H1ÍaPHJÉFHYHH1)HIOHäPHJÉÉFHYHHäÍa
megÉFHV12HH)HIOHäPHJÉFHV12HHÍaLHÉneved~ SÉHIFH1aFHYHäPHHaFHHVRäFHHYHHÍ
HeoeLe&ë-(ie=neë) ie=Áefvle ye´ïe®e³ee&Þeceevevlejb ie=neÞeceb ³es ceveg<³eemlelmebyeg×ew (cee) efve<esOeeLex (efyeYeerle) Ye³eb
kegÀ©le (cee) Òeefle<esOes (JesHeOJeced) keÀcHeOJeced (Tpe&ced) Heje¬eÀceced (efyeYe´leë) Oeej³evleë (Dee) mecevleeled (Fceefme)
ÒeeHvegceë~ De$e Fovlees ceefme #Deäe07.1.46% FleeroeosMeë~ (Tpe&ced) DeveskeÀefJeOeb yeueced (efyeYe´led) Oeej³eved (Jeë) ³eg<ceeved
(megceveeë) MeesYeveb cevees efJe%eeveb ³em³e meë (megcesOeeë) megÿg cesOee OeejCeeJeleer me²efcekeÀe Oeer³e&m³e meë (ie=neved)
ie=neÞecemLeeved efJeog<eë (Dee) mecevleeled (Sefce) ÒeeHveg³eeced~ De$e efue*Lex ueìd~ (cevemee) efJe%eevesve (ceesoceeveë)
n<eexlmeen³egkeÌleë¤ Sleoeefocev$e$e³eced Mele02.4.1.14 J³eeK³eeleced¤41¤
DevJe³eë-ns ye´ïe®e³exCe ke=ÀleefJeÐee ie=neÞeefceCees ceveg<³ee Tpe¥ efyeYe´lees ie=ne ³et³eb ie=neÞeceb ÒeeHvegle, leovegÿeveevcee
efyeYeerle cee JesHeOJeb ®e~ Tpe¥ efyeYe´lees Je³eb ³eg<ceeved ie=nevesceefme mecevleeled ÒeeHvegceë~ Jees ³eg<ceekebÀ ceO³es efmLelJewJeb ie=neÞeces
JeÊe&ceeveë megceveeë megcesOee cevemee ceesoceeve Tpe¥ efyeYe´led meVenb megKeev³esecf e efvel³eb ÒeeHveg³eeced¤41¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë HetCe&ye´ïe®e³ee&Þeceb mebmesJ³e ³egJeeJemLee³eeb mJe³ebJejefJeOeevesve mJelegu³emJeYeeJeefJeÐeeªHeyeueJeleeR

PHJ+HMHUHI HOHHEkHUFHJ¾H¡H0HMHUMHOFH\HXHb mebHeeÐe mevleeveeslHeefÊeb efJeOee³e meJezë meeOevewë meÜîeJenejs<eg mLeeleJ³eced~ vewJe kesÀveeefHe
ie=neÞeceevegÿeveeled keÀoeef®eled YesleJ³eb keÀcHeveer³eb ®e~ kegÀleë? meJex<eeb meÜîeJenejeCeeceeÞeceeCeeb ®e ie=neÞecees cetueceml³ele
S<e mec³eievegÿeleJ³eë, vewlesve efJevee ceveg<³eJe=×er jep³eefmeef×½e pee³eles¤41¤
HeoeLe&ë-ns ye´ïe®e³ee&Þece mes meye efJeÐeeDeeW keÀes ûenCe efkeÀ³es ie=neÞeceer leLee (Tpe&ced) Meew³ee&efoHeje¬eÀceeW keÀes
(efyeYe´leë) OeejCe efkeÀ³es Deewj (ie=neë) ye´ïe®e³ee&Þece kesÀ Devevlej DeLee&led ie=nmLeeÞece NH¢HV´HHâQHVYHVNH¢HU)ÏHNH¢MOHVQJ6
FHYHJHHVOHJFHLHQP/HHÀHFHNH¢HV H/HH-HOHG ´HHâQHV'HHV *PHLHQP/HHÀHFHNHV¢'HYHJáHYHPHV (cee efyeYeerle) cele [jes leLee (cee
JesHeOJeced) cele keÀcHees leLee Heje¬eÀceeW keÀes OeejCe efkeÀ³es ngS nce ueesie (ie=neved) LHQP/HHÀHFHNH¢HV´HHâQJ6OHJFHXHHVLHH:NH¢HV
(Sceefme) HIYHOH´HHâQHVOHV MQ: 'HHZM(Jeë) legce ueesieeW ceW efmLele neskeÀj Fme ÒekeÀej ie=nmLeeÞece ceW JeÊe&ceeve (megceveeë)
GÊece %eeve (megcesOeeë) GÊece yegef× ³egkeÌle (cevemee) efJe%eeve mes (ceesoceeveë) n<e&, Glmeen ³egkeÌle (Tpe&ced) DeveskeÀ ÒekeÀej
kesÀ yeueeW keÀes (efyeYe´led) OeejCe keÀjlee ngDee ceQ Del³evle megKeeW keÀes (Sefce) HIYHMYOHM´HHâQHV7%
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes HetCe& ye´ïe®e³ee&Þece keÀes mesJeve keÀjkesÀ ³egJeeJemLee ceW mJe³ebJej kesÀ efJeOeeve keÀer jerelf e mes oesveeW
kesÀ legu³e mJeYeeJe, efJeÐee, ªHe, yege× f Deewj yeue Deeefo iegCeeW keÀes osKekeÀj efJeJeen keÀj leLee Mejerj-Deelcee kesÀ yeue keÀes
efme× keÀj Deewj Heg$eeW keÀes GlHeVe keÀjkesÀ meye meeOeveeW mes De®ís-De®ís J³eJenejeW ceW efmLele jnvee ®eeefn³es leLee efkeÀmeer
ceveg<³e keÀes ie=nemLeeÞece kesÀ Devegÿeve mes Ye³e veneR keÀjvee ®eeefn³es, keÌ³eeWefkeÀ meye De®ís J³eJenej Jee meye DeeÞeceeW keÀe ³en
ie=nmLeeÞece cetue nw~ Fme ie=nmLeeÞece keÀe Devegÿeve De®ís ÒekeÀej mes keÀjvee ®eeefn³es Deewj Fme ie=nmLeeÞece kesÀ efJevee
ceveg<³eeW keÀer Jee jep³eeefo J³eJenejeW keÀer efmeef× keÀYeer veneR nesleer¤41¤
³es<eeefcel³em³e Meb³eg$eÝ&ef<eë~ JeemlegHeeflejefiveoxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvemles ie=neÞeefceCeë keÀer¢Meeë mevleerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen ie=nmLeeÞece keÀwmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HVHHäFH1¹ÐHVHIOHä´H1-HPH1YHGHVHJäPHHZFHYH1PHHV\H1QJÍa
ie=ÉQHYHJ+HäHHFHQVN OHVYHHVäSHHYHYOHJSHHYH1OHÍ
HVHHäFHGa 'H12HVOHHUOHäHI2H1É6HIOHäa ´H1-HPH1HI9HHIOHä ´H1É-HPHäYHGa HVHJäa PHHZ1FH1YH1PHÍa \H1QJÍa LHÉQHYHGa *+Häa É³eeNceNnsN~ les~ veNë~
peeNveNvlegÉ~ peeNveNleë¤42¤
HeoeLe&ë-(³es<eeced) ie=nmLeeveeced~ De$e DeOeerieLe&o³esMeeb keÀce&efCe (Deäe02.3.52) Fefle keÀce&eCf e <eÿer~
(DeO³esefle) mcejefle (ÒeJemeved) ÒeJeemeb kegÀJe&ved (³es<eg) ie=nmLes<eg (meewcevemeë) MeesYeveb ceveë megcevemlem³ee³eceevevoë
megËÓeJeë, De$e lem³esoced #Deäe04.3.120% Fl³eCed~ (yengë) DeefOekeÀë (ie=neved) ie=nmLeeved (GHe) meeceerH³es (»³eecens)
Meyo³eecens (les) ie=nmLeeë (veë) Demceeved ÒeJemeleesçefleLeerved (peevevleg) efJeoVeg (peeveleë) Oeeefce&keÀeved efJeog<eë¤42¤
DevJe³eë-ÒeJemeVeefleefLe³ex<eeceO³eself e ³es<eg yengë meewcevemeesçefmle~ leeved ie=nmLeeved Je³eceefleLe³e GHe»³eecens~ ³es
megËoes ie=nmLeemles peevelees veesçmceeveefleLeerved peevevleg¤42¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLewë meJezOee&ecf e&kewÀefJe&ÜefÓjefleefLeefYeë men ie=nmLewë meneefleefLeefYe½eel³evleë megËÓeJees j#eCeer³ees vewJe
ogäëw men, les<eeb me²s HejmHejb mebueeHeb ke=ÀlJee efJeÐeesVeefleë keÀe³ee&~ ³es HejesHekeÀeefjCees efJeÜebmeesçefleLe³eë meefvle, les<eeb
ie=nmLewefve&l³eb mesJee keÀe³ee& veslejs<eeefceefle¤42¤
HeoeLe&ë-(ÒeJemeved) ÒeJeeme keÀjlee ngDee DeefleefLe (³es<eeced) efpeve ie=nmLeeW keÀe (DeO³esefle) mcejCe keÀjlee Jee
(³es<eg) efpeve ie=nmLeeW ceW (yengë) DeefOekeÀ (meewcevemeë) ÒeerefleYeeJe nw, Gve (ie=neved) ie=nmLeeW keÀe nce DeefleefLe ueesie
(GHe»³eecens) efvel³eÒeefle ÒeMebmee keÀjles nQ, pees Òeerefle jKeves Jeeues ie=nmLe ueesie nQ (les) Jes (peeveleë) peeveles ngS (veë)
nce Oeeefce&keÀ DeefleefLe ueesieeW keÀes (peevevleg) ³eLeeJeled peeveW¤42¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLeeW keÀes meye Oeeefce&keÀ DeefleefLe ueesieeW kesÀ Jee DeefleefLe ueesieeW keÀes ie=nmLeeW kesÀ meeLe Del³evle Òeerefle
jKeveer ®eeefn³es Deewj ogäeW kesÀ meeLe veneR~ leLee Gve efJeÜeveeW kesÀ me² mes HejmHej JeeÊee&ueeHe keÀj efJeÐee keÀer GVeefle keÀjveer
®eeefn³es Deewj pees HejesHekeÀej keÀjves Jeeues efJeÜeved DeefleefLe ueesie nQ, GvekeÀer mesJee ie=nmLeeW keÀes efvejvlej keÀjveer ®eeefn³es DeewjeW
keÀer veneR¤42¤
GHentlee Fl³em³e Meb³egyee&n&mHel³e $eÝef<eë~ JeemlegHeefleoxJelee~ Yegefjipeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë me keÀer¢Meë mebHeeoveer³e Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Gme ie=nmLeeÞece keÀes kewÀmes efme× keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
*+HäQWOHHÉ)NQLHH-H1É*+HäQWOHHÉ'HSHH1-HHäÍa'H/HHV1É'H9HäPHNH¢HU1XHHXH1É*+HäQWOHHVLHÉQVHJäYHÍa
HVFHHäH-H1Í0HHYOHZ1´H+Hä²HVHI0H1-Hj0H1LFHj0HE1HHVÍ0H1EHHVÍ
*+HäQWOHH1 )OHJ+HäÉQWOHHÍa )ÉQa LHH-HäÍa *+HäQWOHHN )OHJ+HäÉQWOHHÍa 'H1SHH1-HHäÍa 'H/HHV1É)OH/HHVäa 'H9HäPHa NH¢HU1XHHXHäÍa
*+HäQWOH1 )OHJ+HäÉQWOHÍa LHÉQVHJäa YH1Ía HVFHHäHa -H1Ía 0HHYOHZ{a ´H1a +H1²HV1a HI0H1-HFHGa 0H1LFHFHGa 0H1EHHVHIMHIOHä 0H1FHGÉHHVäÍa 0HE1HHVHIMHIOHä
0H1FHGÉHHVäÍ
HeoeLe&ë-(GHentleeë) meeceerH³eb ÒeeefHeleeë (Fn) Deefmceved ie=neÞeces mebmeejs Jee (ieeJeë) ogiOeÒeoe OesveJeë
(GHentleeë) meeceerH³eb ÒeeefHeleeë (DepeeJe³eë) Depee½eeJe³e½e les (DeLees) Deevevle³ex (DeVem³e) ÒeeCeOeejCem³e
efvejvlejmegKem³e ®e nslegë~ ke=ÀJe=0 (GCee03.10) Fl³eveOeeleesve&ë Òel³e³eë~ OeeHe+Jem³ep³e0 (GCee03.6) Fl³eleOeeleesve&ë
Òel³e³eë~ (keÀerueeueë) GÊeceeVeeefoHeoeLe&mecetnë~ keÀerueeueb Fl³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.7) (GHentleë) mec³ekedÀ
ÒeeefHeleë (ie=ns<eg) efveJemeveer³es<eg Òeemeeos<eg (veë) DemceekeÀced (#escee³e) j#eCee³e (Jeë) ³eg<ceekeÀced (Meevl³ew) megKee³e
(ÒeHeÐes) ÒeeHveesefce (efMeJeced) keÀu³eeCeced (Meiceced) megKeced (Meb³eesë) keÀu³eeCeJeleë meeOeveeled keÀce&Ceë megKeJelees Jee
(Meb³eesë) megKeeled~ De$eesYe³e$e kebÀMebY³eeb yeYe³egefmlelegle³emeë (Deäe05.2.138) Fefle Mecees ³egmed Òel³e³eë~ efMeJeb Meiceb
®esefle megKeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.6.)¤43¤
DevJe³eë-Fneefmceved mebmeejs Jees ³eg<ceekebÀ Meevl³ew veesçmceekebÀ #escee³e ie=n<s eg ieeJe GHentlee DepeeJe³e GHentlee
DeLeesçVem³e keÀerueeue GHentleesmlJesJeb kegÀJe&Venb ie=nmLeë Meb³eesë efMeJeb Meiceb ®e ÒeHeÐes¤43¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLewjeréejesHeemevee%eeHeeueveeY³eeb ieesnml³eéeeoerved HeMetved Ye#³eYeesp³eues¿e®et<³eeved HeoeLee¥½eesHemeefáel³e
mJes<eecev³es<eeb ®e j#eCeb ke=ÀlJee efJe%eeveOece&Heg©<eeLezjew fnkeÀHeejceeefLe&kesÀ megKes mebmesOeveer³es, vewJe kesÀveef®eoeuem³es mLeeleJ³eced~
efkeÀvleg ³es ceveg<³eeë Heg©<eeLe&Jevlees YetlJee OecexCe ®e¬eÀJeefÊe&jep³eeoervegHeep³e& mebj#³eesVeer³e megKeeefve ÒeeHveg Jeefvle, les Þesÿe
ieC³evles veslejs¤43¤
HeoeLe&ë-(Fn) Fme ie=nmLeeÞece Jee mebmeej ceW (Jeë) legce ueesieeW kesÀ (Meevl³ew) megKe (veë) nce ueesieeW keÀer
(#escee³e) j#ee kesÀ (ie=ns<eg) efveJeeme keÀjves ³eesi³e mLeeveeW ceW pees (ieeJeë) otOe osves Jeeueer ieew Deeefo HeMeg (GHentleeë) meceerHe
´HHâHINH¢HV -HH (DepeeJe³eë) Yesæ[-yekeÀjer Deeefo HeMeg (GHentleeë) PHFHHU+H´HHâQJ6(DeLees) FmekesÀ Devevlej (DeVem³e)
ÒeeCe OeejCe keÀjves Jeeues (keÀerueeueë) DeVe Deeefo HeoeLeeX keÀe mecetn (GHentleeë) 'HÏV ´HNH¢HM´HHâQJ'HHQHV)YHPH\H
keÀer j#ee keÀjlee ngDee pees ceQ ie=nmLe ntB mees (Meb³eesë) meye megKeeW kesÀ meeOeveeW mes (efMeJeced) keÀu³eeCe Jee (Meiceced) GÊece
megKeeW keÀes (ÒeHeÐes) ´HHâQHV7%
YeeJeeLe&ë-ie=nmLeeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ F&éej keÀer GHeemevee Jee GmekeÀer Dee%ee kesÀ Heeueve mes ieew, neLeer, Ieesæ[s Deeefo
HeMeg leLee Keeves-Heerves ³eesi³e mJeeog Ye#³e HeoeLeeX keÀe mebûen keÀj DeHeveer Jee DeewjeW keÀer j#ee keÀjkesÀ efJe%eeve, Oece&, efJeÐee
Deewj Heg©<eeLe& mes Fme ueeskeÀ Jee HejueeskeÀ kesÀ megKeeW keÀes efme× keÀjW, efkeÀmeer Yeer Heg©<e keÀes Deeuem³e ceW veneR jnvee ®eeefn³es,
efkeÀvleg meye ceveg<³e Heg©<eeLe& Jeeues neskeÀj Oece& mes ®e¬eÀJeleea jep³e Deeefo OeveeW keÀes mebûen keÀj GvekeÀer De®ís ÒekeÀej j#ee
NH¢MNHV¢*¬HFH*¬HFHPHJ.HH:NH¢HV´HHâQH:)PHPHV'HYH/HHFHYHJHH:NH¢HVYH-HOH YHHHHHIQHVNH®HH:HNI H¢'HYH/HH-Hle&ves JeeueeW keÀes
megKe keÀYeer veneR neslee¤43¤
ÒeIeeefmeve Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ ce©lees osJeleeë~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveie&=nmLewë eEkeÀ keÀle&J³eefcel³egHeefoM³eles¤
ie=nmLe ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee-keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
´H1,HH1HIPHYHHVäQ-HHFHQVFH1OHäHHIMl0HHRäPHÍaNH¢1MlF<HV&HäPH1SHHVHäPHÍ
´H1,HH1HIPHYH1)HIOHä´HÉ,HH1HIPHYHäÍaQ1-HHFH1Q1VaFH1OHäÍaH1aHIMl0HHRäPHÍaNH¢1MlF<HV&HäaPH1SHHVHäPH1)HIOHäPH1ÉSHHVHäPHÍ
HeoeLe&ë-(ÒeIeeefmeveë) ÒeIemlegceÊegb Meerueces<eeb leeved (nJeecens) Dee»³eecens (ce©leë) efJeog<eesçefleLeerved (®e)
meceg®®e³es (efjMeeomeë) efjMeeved oes<eeved Me$etb½eeoefvle eEnmeefvle leeved (keÀjcYesCe) DeefJeÐeeeEnmevesve~ De$e `ke=À eEnmee³eeced'
Fl³emceeod Oeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀesçYe®ed Òel³e³eë~ (mepees<emeë) meceeveÒeereflemesefJeveë~ De³eb cev$eë (Mele02.5.2.21)
DevJe³eë-Je³eb keÀjcYesCe mepees<emees efjMeeomeë ÒeIeeefmeveesçefleLeerved ce©le $eÝeflJepe½e nJeecens¤44¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewJezÐeeved MetjJeerjeved ³e%emebHeeokeÀeved ceveg<³eeveent³e mesefJelJee lesY³ees efJeÐeeefMe#ee efvel³eb
mebûee¿eeë¤44¤
HeoeLe&ë-nce ueesie (keÀjcYesCe) DeefJeÐeeªHeer ogëKe mes Deueie neskesÀ (mepees<emeë) yejeyej Òeerelf e kesÀ mesJeve keÀjves
(efjMeeomeë) oes<e Jee Me$egDeeW keÀes veä keÀjves (ÒeIeeefmeveë) HekesÀ ngS HeoeLees¥ kesÀ Yeespeve keÀjves Jeeues DeefleefLe ueesie Deewj
(ce©leë) DeefleefLe (®e) Deewj ³e%e keÀjves Jeeues efJeÜeved ueesieeW keÀes (nJeecens) melkeÀej HetJe&keÀ efvel³eÒeefle yegueeles jnW¤44¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLeeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ JewÐe, MetjJeerj Deewj ³e%e keÀes efme× keÀjves Jeeues ceveg<³eeW keÀes yegueekeÀj
GvekeÀer ³eLeeJeled melkeÀejHetJe&keÀ mesJee keÀjkesÀ Gvemes GÊece-GÊece efJeÐee Jee efMe#eeDeeW keÀes efvejvlej ûenCe keÀjW¤44¤
³eod ûeece Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ ce©lees osJeleeë~ mJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveie&=nmLeke=Àl³ecegHeefoM³eles¤
efHeÀj Deieues cev$e ceW ie=nmLeeW kesÀ keÀceeX keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
HRGÝHHFHV1HRMä&HV1HOHGPH1<HHHHE1HHIRäHIYÌ1HVa
HRVYHäHNH¢ÉFHH-H1HHIFH1REOHR-HäHSHHFHQV1P-HHQHä
HOHGa ÝHHFHVäa HOHGa 'HMä&HVa HOHGa PH1<HHHHäFHGa HOHGa )HIYÌ1HVa HOHGa 6YHäÍa H1NH¢Éce~ JeN³eced~ FÉRFHGa OHOHGa 'H-Häa
³eNpeeNFH1QV1aP-HHQHäa
HeoeLe&ë-(³eled) ³eefmceved Je#³eceeCes (ûeeces) Meeueemecegoe³es, ie=nmLewë mesefJeles~ ûeece Fl³egHeue#eCeb veiejeoerveeced
(³eled) ³eefmceved Je#³eceeCes (DejC³es) JeeveÒemLewë mesefJele SkeÀevleosMes Jeves (³eled) ³em³eeb Je#³eceeCee³eeced (meYee³eeced)
efJeÜlmecetnMeesefYelee³eeced (³eled) ³eefmceBM®í^sÿs (Fefvê³es) ceveefme Þees$eeoew Jee (³eled) Je#³eceeCeced (Sveë) HeeHeced (®eke=Àce)
kegÀce&ns keÀefj<³eecees Jee~ De$e ue[due=ìesjLex efueìd~ Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&½e~ (Je³eced) keÀcee&vegÿeleejes
ie=nmLeeë (Foced) Òel³e#ecevegÿer³eceeveb keÀefj<³eceeCeb Jee (leled) keÀce& (DeJe) otjerkeÀjCes (³epeecens) me²®íecens (mJeene)
mel³eJee®ee~ mJeensefle Jee*dveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.11)~ De³eb cev$eë (Mele02.5.2.25) J³eeK³eeleë¤45¤
DevJe³eë-Je³eb ³eod ûeeces ³eojC³es melmeYee³eeb ³eefoefvê³es ³eÐe$ewve½eke=ÀcemleoJe ³epeecens otjerkegÀce&ë~ ³eÐe$e le$e
mJeene mel³eJee®ee HegC³ekeÀce& ®eke=Àce leÊelmeJe¥ me²®íecens¤45¤
YeeJeeLe&ë-®elegjeÞecemLewce&veg<³ewce&vemee Jee®ee keÀce&Cee meoe mel³eb keÀcee&®e³e¥ HeeHeb ®e l³ekeÌlJee
meYeeefJeÐeeefMe#eeÒe®eejsCe Òepee³eeë megKeesVeefleë keÀe³exelf e¤45¤
HeoeLe&ë-(Je³eced) keÀce& kesÀ Devegÿeve keÀjves Jeeues nce ueesie (³eled) ûeeces) pees ie=nmLeeW mes mesefJele ûeece (³eled)
(DejC³es) JeeveÒemLeeW ves efpeme Jeve keÀer mesJee keÀer nes (³elmeYee³eeced) efJeÜeved ueesie efpeme meYee keÀer mesJee keÀjles neW Deewj
(³eled) (Fefvê³es) ³eesieer ueesie efpeme ceve Jee Þees$eeefokeÀeW keÀer mesJee keÀjles neW, GmeceW efmLej nes kesÀ pees (Sveë) HeeHe Jee
DeOece& (®eke=Àce) keÀje Jee keÀjWies meye (DeJe³epeecens) otj keÀjles jnW leLee pees-pees Gve-Gve GkeÌle mLeeveeW ceW (mJeene)
mel³eJeeCeer mes HegC³e Jee Oecee&®ejCe (®eke=Àce) keÀjvee ³eesi³e nw (leled) Gme-Gme keÀes (³epeecens) ´HHâQHVOHVMQ:
YeeJeeLe&ë-®eejeW DeeÞeceeW ceW jnves Jeeues ceveg<³eeW keÀes ceve, JeeCeer Deewj keÀceeX mes mel³e keÀceeX keÀe Dee®ejCe keÀj
HeeHe Jee DeOeceeX keÀe l³eeie keÀjkesÀ efJeÜeveeW keÀer meYee, efJeÐee leLee GÊece-GÊece efMe#ee keÀe Òe®eej keÀjkesÀ Òepee kesÀ megKeeW
keÀer GVeefle keÀjveer ®eeefn³es¤45¤
cees <et Ce Fl³em³eeieml³e $eÝef<eë~ Fvêcee©leew osJeles~ YegefjkeÌHe*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
F&éejMetjJeerjmene³esve ³eg×s efJepe³ees YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
F&éej Deewj MetjJeerj kesÀ mene³e mes ³eg× ceW efJepe³e neslee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
FHHVHW&HäÉ)ÉYÌHHä+HÉlmeg osN-HZMHIPOH1HIQFHHäOHV0HJHIFH9H-H1HHÍa
FH1QHIH1²HPHäFHHU1^JHHVäH1-HHQ1HI-HFHäOHHVFH1OHHV1-HYRäOHV1LHHUÍ
ceesçFefleN cees~ meg~ veNë~ FÉYÌ1a 'HHäa +HÉHIOP-HHIOHä +HÉledçmeg~ osN-HZÍa 'HHIPOHäa HIQa mceN~ lesN~ MegÉef<ceNved~ DeNJeN³ee
)OHä-H1ÉHHÍaFH1QÍaHIH1OHGaHPHäaFHHU1^JHäÍaH1-HHaQ1HI-HFHäOHÍaFH1OHäÍa-HYRäOHVaLHHUÍ
HeoeLe&ë-(cees) efve<esOeeLex (meg) MeesYeveeLex efveHeelem³e ®e #Deäe06.3.136% Fefle oerIe&ë~ (veë) Demceeved (Fvê)
peieoeréej megJeerj Jee (De$e) Deefmceved mebmeejs (He=lmeg) mebûeeces<eg~ He=eflmJeefle mebûeeceveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.17)
(osJewë) efJeÜefÓë Metjwë (Deefmle) (efn) Keueg (mce) Jele&ceeves~ efveHeelem³e ®e #Deäe06.3.136% Fefle oerIe&ë~ (les) leJe
(Megef<ceved) DevevleyeueJeved HetCe&yeueJeved Jee~ Meg<ceefceefle yeueveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.9) (DeJe³eeë) DeJe³epeles
efJeefveie=Áeefle (cenë) cenÊejced (ef®eled) GHeceeLex (³em³e) Je#³eceeCem³e (ceer{g<eë) efJeÐeeefomeodiegCemes®ekeÀeved (³eJ³ee)
³eJes<eg meeOetevf e nJeeRef<e ³eJ³eeefve~ De$e MesMívoefme #Deäe06.1.70% Fefle MesueexHeë~ (nefJe<celeë) ÒeMemleeefve nJeeRe<f e
efJeÐevles ³es<eg leeved (ce©leë) $eÝeflJepeë (Jevoles) mleewelf e leodiegCeeved ÒekeÀeMe³eefle (ieerë) JeeCeer~ ieerefjefle Jee*dveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb01.11)~ De³eb cev$eë (Mele02.5.2.26-28) J³eeK³eeleë¤46¤
DevJe³eë-ns Fvê MetjJeerjséej! ke=ÀHe³ee lJece$e He=lmeg osJeweJf e&ÜefÓë meefnleeved veesçmceeved meg j#e cees efnefvOe~ ns
Megeq<ceved! mce les leJe cenes ieer¿exleeved ceer{g<ees nefJe<celees ce©lees Jevoles ef®eosles lJeeb meleleb JevovlesçefYeJeeÐeeveo³evleerJe,
³eesçJe³ee ³epeceeveesçefmle, me lJeoe%e³ee ³eeefve ³eJ³ee ³eJ³eeefve nJeeR<³eiveew pegnesefle leeefve meJee&ved ÒeeefCeveë
megKe³evleerefle¤46¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eoe ceveg<³eeë HejceséejceejeO³e mec³ekedÀ meeceûeerë ke=ÀlJee ³eg×s<eg Me$etved efJeefpel³e
®e¬eÀJeefle&jep³eb ÒeeH³e mecHeeu³e cenevleceevevob mesJevles leoe megjep³eb pee³ele Fefle¤46¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) MetjJeerj! DeeHe (De$e) Fme ueeskeÀ ceW (He=lmeg) ³eg×eW ceW (osJewë) efJeÜeveeW kesÀ meeLe (veë) nce
ueesieeW keÀer (meg) De®ís ÒekeÀej j#ee keÀerepf e³es leLee (cees) cele nveve keÀerepf e³es~ ns (Megef<ceved) HetCe& yeue³egkeÌle MetjJeerj! (efn)
efve½e³e keÀjkesÀ (ef®eled) pewmes (les) DeeHekeÀer (cenë) yeæ[er (ieerë) JesoÒeceeCe³egkeÌle JeeCeer (ceer{g<eë) efJeÐee Deeefo GÊece iegCeeW
kesÀ meeR®eves Jee (nefJe<celeë) GÊece-GÊece nefJe DeLee&led HeoeLe&³egkeÌle (ce©leë) $eÝleg-$eÝleg ceW ³e%e keÀjves Jeeues efJeÜeveeW kesÀ
(Jevoles) iegCeeW keÀe ÒekeÀeMe keÀjleer nw, pewmew efJeÜeved ueesie DeeHe kesÀ iegCeeW keÀe nce ueesieeW kesÀ DeLe& efvejvlej ÒekeÀeMe keÀjkesÀ
Deeveefvole nesles nQ, Jewmes pees (DeJe³eeë) ³e%e keÀjves Jeeuee ³epeceeve nw, Jen DeeHekeÀer Dee%ee mes efpeve (³eJ³ee) GÊece-GÊece
³eJe Deeefo DeVeeW keÀes Deefive ceW nesce keÀjlee nw, Jes HeoeLe& meye ÒeeefCe³eeW keÀes megKe osves Jeeues nesles nQ¤46¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ peye ceveg<³e ueesie Hejceséej keÀer DeejeOevee keÀj De®ís ÒekeÀej meye
meeFHÝHHU NH¢HV PHEÝHQNH¢MNHV¢HJ¹FH: 0HHJ'HH: NH¢HV SHHUOHNH¢MHH¢-HHI¬H MHSHNH¢HV ´HHâNH¢M´HSHHNH¢H'HÏV ´HNH¢HM Heeueve
keÀjkesÀ yeæ[s Deevevo keÀes mesJeve keÀjles nQ, leye GÊece jep³e neslee nw¤46¤
De¬eÀefVel³em³eeieml³e $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
kesÀ ³e%e³eg×eefokeÀcee&efCe keÀleg¥ ³eesi³ee YeJevleerl³egHeefoM³eles¤
keÀewve-keÀewve ceveg<³e ³e%e ³eg× Deeefo keÀceeX kesÀ keÀjves keÀes ³eesi³e nesles nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues
De¬eÀ1YHGNH¢FH {NH¢FH1 NH¢OHäÍPH1Q-HH1HHFHäHHV1<HJ-HHäaRV1-HV<H1ÍNH¢FH {NH¢ÉO-HHPOHE1´HVOHäPHHH<HJ-HÍ
'HH¢äYHGaNH¢FH {aNH¢1FH 1NH¢OHN )HIOHäNH¢FH 1ÉNH¢OHäÍaPH1Qa-HH1HHaFH1HHV1<HJ-HVHIOHäFHH1ÍÉ<HJ-HHäaRV1-H<HäÍaNH¢FH {aNH¢Él-HHa'HPOHäFHGa

Òe~ FÉle~ meN®eeNYegÉ-H1)HIOHäPHHHÉ<HJ-HÍ
HeoeLe&ë-(De¬eÀved) kegÀJe&efvle (De$e) efue*Lex ueg*d~ cev$es Ieme»j0 #Deäe02.4.80% Fefle ®uesueg&kedÀ~ (keÀce&)
keÀleg&jerefHmeleleceb keÀce& (Deäe01.4.49) keÀleg&³e&oerefHmeleceYeerä³eesi³eb ®esäece³ecegl#esHeCeeefokeÀceefmle lelkeÀcce& (keÀce&ke=Àleë) ³es
keÀcee&eCf e kegÀJe&efvle les (men) me²s (Jee®ee) JesoJeeC³ee, mJekeÀer³e³ee Jee (ce³eesYegJee) ³ee ce³eë megKeb YeeJe³eefle le³ee
mel³eefÒe³ece²uekeÀeefjC³ee~ ce³e Fefle megKeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.6) De$eevleie&lees C³eLe&ë~ efkeÌJeHed ®e
#Deäe03.2.75% Fefle efkeÌJeHed~ (osJesY³eë) efJeÜÓîees efoJ³eiegCemegKesY³ees Jee (keÀce&) ef¬eÀ³eceeCeced (ke=ÀlJee) Devegÿe³e
(Demleced) megKece³eb ie=nced~ Demleefceefle ie=nveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.4) (Òe) Òeke=ÀäeLex (Fle) ÒeeHvegJeefvle~ De$e
J³el³e³ees ue[Lex ueesìd ®e~ (me®eeYegJeë) ³es me®ee HejmHejb mebi³eveg<eef²Cees YeJeefvle les~ De³eb cev$eë (Mele02.5.2.29)
DevJe³eë-³es ce³eesYegJee Jee®ee men me®eeYegJeë keÀce&ke=Àleë keÀcee&¬eBÀmle keÀcee&$eBÀmle Slelke=ÀlJee osJesY³emleb megKece³eb
ie=nb Òesle ÒeeHvegJeefvle¤47¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewefve&l³eb Heg©<eeLex Jeefle&leJ³eced~ ve keÀoeef®eoeuem³es mLeeleJ³eced leLee JesoefJeÐeemebmke=Àle³ee JeeC³ee
men YeefJeleJ³eced, ve ®e cetKe&lJesve~ meoe HejmHejb Òeerl³ee mene³eë keÀle&J³eë, ³es ®ewJebYetleemles efoJ³emegKe³egÊebÀ cees#eeK³eb
J³eeJeneefjkebÀ ®eevevob ÒeeH³e ceesovles ve ®ewJeceuemee Fefle¤47¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e ueesie (ce³eesYegJee) mel³eefÒe³e ce²ue kesÀ keÀjeves Jeeueer (Jee®ee) JesoJeeCeer Jee DeHeveer JeeCeer
kesÀ (men) meeLe (me®eeYegJeë) HejmHej mebieer neskeÀj (keÀce&ke=Àleë) keÀceeX keÀes keÀjles ngS (keÀce&) DeHeves DeYeerä keÀce& keÀes
(De¬eÀved) keÀjles nQ, Jes (osJesY³eë) efJeÜeved Jee GÊece-GÊece iegCe Jee megKeeW kesÀ efue³es (keÀce&) keÀjves ³eesi³e keÀce& Jee
(ke=ÀlJee) Devegÿeve keÀjkesÀ (Demleced) HetCe&megKe³egkeÌle Iej keÀes (Òesle) ´HHâQHVOHVQ4
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ meJe&Lee Deeuem³e keÀes íesæ[keÀj Heg©<eeLe& ner ceW efvejvlej jn kesÀ cetKe&Heve keÀes
íesæ[ keÀj JesoefJeÐee mes Meg× keÀer ngF& JeeCeer kesÀ meeLe meoe JeleX Deewj HejmHej Òeerefle keÀjkesÀ SkeÀ-otmejs keÀe mene³e keÀjW~
pees Fme ÒekeÀej kesÀ ceveg<³e nQ, Jes ner De®ís-De®ís megKe³egkeÌle cees#e Jee Fme ueHVNH¢NHV¢PHJ.HH: NH¢HV ´HHâQHVNH¢M'HHYHHIYROH
QHVOHVQ4'HYH'H/HH OHG'HHXHPHHU+HJH'HHYHYRNH¢HVNH¢<HHUYHQH5´HHâQHVOHV
DeJeYe=Lesl³em³eewCe&JeeYe $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ yeéïeîevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe ³e%eevegÿele=ke=Àl³ecegHeefoM³eles¤
Deye Deieues cev$e ceW ³e%e kesÀ Devegÿeve keÀjves Jeeues ³epeceeve kesÀ keÀceeX keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
'H-Hä<H/HHIYHHJF+HJ&HHIYHHV1MäHIPHHIYHHJF+HJÉCeë~
'H-HäRVNJewoxN-HNH¢äOHFHVYHHVäÉHHHIPHH1FH-H1FHOH]NFH OH {NH¢OHE+HJ1MH-&HHVäRV-HHIMNHP+HHäHIQ
'H-Hä<HÉ/HVOH-HäÉ<H/HaHIYH1HJÉcHegÉ&HVHIOHä HIYHÉHJF+HJ&HaHIYH1HV1HIMHIOHä HIYHHV1Ía'H1HIPH1aHIYH1HJÉcHegÉ&H)HIOHä HIYHÉHJF+HJÉ&HÍa'H-Häa
RV1-HZÍa RV1-HNHä¢OH1HIFHHIOHä RV1-HÉNHä¢OHFHGa 6YHäÍa 'H1HH1HIPH1H1FHGa 'H-Häa FHOH]{Ía FHOH {NH¢OH1HIFHHIOH1 FHOH {ÉNH¢OHFHGa +HJÉlÉMH-&H1 )HIOH
+HJ1ÉMH-&HäÍaRV1-H1aHIMN<eë~ HeeNefnN¤48¤
HeoeLe&ë-(DeJeYe=Le) efJeÐeeOecee&vegÿevesve Meg×~ De$e DeJes Ye=_eë (GCee02.3) Fefle keÌLeved Òel³e³eë~ (efve®egcHegCe)
Oew³exCe MeyoefJeÐeeO³eeHekeÀ~ efvelejeb ®eesHeefle cevob cevob ®eueefle lelmecyeg×ew~ De$e ®egHedOeeleesyee&nguekeÀeogCeë Òel³e³ees
cegceeiece½e~ veer®ewjefmceved keÌJeCeefvle veer®ewo&Oeleerefle Jee~ DeJeYe=Le efve®egcHegCesl³eefHe efveiecees YeJeefle~ efve®egcHegCe efve®eg*dkegÀCesefle
®e~ (efve©05.18)~ efve®egcHegCe Fefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb04.2) 'HYHVYH´HHâHHYHHVFHYHJHHVLH¡HOHVa(efve®es©ë) ³ees
efvelejeb ef®eveesefle meë~ De$e efveHetJe&keÀeef®®e_ed Oeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀes ©ë Òel³e³eë~ (Deefme) YeJe, De$e uees[Lex ueìd~
(efve®egcHegCeë) GkeÌleeLe&ë (DeJe) efJeefveûeneLex (osJewë) ÐeesleveelcekewÀce&veDeeoerevf ê³ewë (osJeke=Àleced) ³eÎsJewefjvê³ewë ke=Àleb leled
(Sveë) HeeHeced (De³eeefme<eced) keÀjesefce, De$e ue[Lex ueg*d~ (DeJe) veer®eiel³eLex (cel³ezë) cejCeOecezë Mejerjwë (cel³e&ke=Àleced)
Deefvel³eosnvs e efve<Heeefoleced (Heg©jeJCeë) ³eë HegªefCe yentefve ogëKeeefve jeefle ooeefle me Heg©jeJee lemceeled~ De$e Deelees
ceefvevkeÌJeefveyJeefveHe½e #Deäe03.2.74% Fefle JeefveHed Òel³e³eë~ (osJe) peieoeréej! (efj<eë) eEnmekeÀe®í$eesë HeeHee÷ (Heeefn)
j#e¤48¤
DevJe³eë-ns DeJeYe=Le efve®egcHegCe ³eLeenb efve®egcHegCees efve®es©ë mevosJewejf efvê³ewoJx eke=Àleb cel³ezce&l³e&ke=ÀlecesveesçJee³eeefme<eb
otjleml³epeeefce leLee lJeceH³eefme YeJeeJe³eeefn otjleml³epe~ ns osJe! peieoeréejemceeved Heg©jeJCees efj<ees eEnmeeue#eCeeled HeeHeeled
Heeefn otjs j#e¤48¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa FHYHJHZÍ +HH+HHIYH-H¬HHV 2HFH ´H-H¬HHV +HMFHVËHMHV HIYHOHE ´HH/H HHHIYH
ceveesJe®eëkeÀce&eYf eë HeeHeeefve meefvle lesY³ees otjs mLeeleJ³eced~ ³eeÅlkeÀef®eo%eeveeled HeeHecevegefÿleb leod ogëKeHeÀueb efJe%ee³e efÜleer³eJeejb
ve mecee®ejCeer³eced, efkeÀvleg meJe&oe HeefJe$ekeÀcee&vegÿevecesJe JeOe&veer³eced¤48¤
HeoeLe&ë-ns (DeJeYe=Le) efJeÐee Oece& kesÀ Devegÿeve mes Meg× (efve®egcHegCe) Oew³e& mes MeyoefJeÐee keÀes Heæ{eves Jeeues
efJeÜeved ceveg<³e! pewmes ceQ (efve®egcHegCeë) HHYHNH¢HV´HHâNH¢MHYHV-HH(efve®es©ë) efvejvlej efJeÐee keÀe mebûen keÀjves Jeeuee (osJewë)
ÒekeÀeMemJeªHe ceve Deeefo Fefvê³eeW mes (osJeke=Àleced) efkeÀ³ee Jee (cel³ezë) cejCeOece&Jeeues (cel³e&ke=Àleced) MejerjeW mes efkeÀ³es ng³es
(Sveë) HeeHeeW keÀes (DeJe De³eeefme<eced) otj keÀj Meg× neslee ntB, Jewmes let Yeer (Deefme) nes~ ns (osJe) peieoeréej! DeeHe nce
ueesieeW keÀer (Heg©jeJCeë) yengle ogëKe osves Jee (efj<eë) ceejves ³eesi³e Me$eg Jee HeeHe mes (Heeefn) j#ee keÀerepf e³es DeLee&led otj
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaFHYHJHH: NH¢HV *HIHOHQZ HINH¢+HH+HNH¢HU HIYH-HHI¬H2HFH NH¢HU -HHI¹
kesÀ efue³es Hejceséej keÀer ÒeeLe&vee efvejvlej keÀjkesÀ pees ceve, JeeCeer Jee Mejerj mes HeeHe nesles nQ, Gvemes otj jn kesÀ pees kegÀí
De%eeve mes HeeHe ngDee nes, GmekesÀ ogëKeªHe HeÀue keÀes peevekeÀj, efHeÀj otmejer Jeej GmekeÀes keÀYeer ve keÀjW, efkeÀvleg meye keÀeue
ceW Meg× keÀceeX kesÀ Devegÿeve ner keÀer Je=e× f keÀjW¤48¤
HetCee&oJeeal³em³eewCe&JeeYe $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
³e%es ngleb êJ³eb keÀer¢Meb YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
³e%e ceW nJeve efkeÀ³ee ngDee HeoeLe& kewÀmee neslee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HetÉ&HH RäHI-H 1+HMHä+HOH1PHJ+HWä&HH 1+HJYH1MH+HäOHa-H1mvesJeN HINH1H¢HU{&HH-HQH1É)NHFHWSH {j0HOHH¢OHHV
HetÉ&HH aR1HI-H1 a+HMHäa+H1OH1aPHJ+HWÉ&H[HIOH1 PHJÉ+HW&HH a+HJYHäÍa'HHa+H1OH1a-HmveV-HVHIOHä -H1mveHÉ)ä-HaHI-HaH¢HU1&HH1-H1QZN~ F<eäFHGa

7SH {FHGa0H1OH1H¢1OHHV1É)HIOHä0HOHÉH¢OHHV
HeoeLe&ë-(HetCee&) nesleJ³eêJ³esCe HeefjHetCee& (oefJe&) HeekeÀmeeefOekeÀe nesleJ³eêJ³eûenCeeLee&~ De$e megHeeb meguegied0
#Deäe07.1.39% Fefle megueesHeë~ (Heje) TOJee&Lex~ Hejsl³eslem³e Òeeefleueesc³eb Òeen~ (efve©01.3) (Hele) Heleefle ie®íefle~
De$eesYe³e$e J³el³e³ees ue[Lex ueesìd ®e~ (megHetCee&) ³ee megÿg Het³e&les mee (Hegveë) He½eeoLex (Dee) mecevleeled (Hele) Heleefle
ie®íefle (JemvesJe) HeC³eef¬eÀ³esJe (efJe) efJeMes<eeLex ef¬eÀ³ee³eesies (¬eÀerCeeJenw) J³eJenej³eesi³eeefve Jemletefve oÐeeJe ie=Áer³eeJe Jee
(F<eced) DeYeeräceVeced (Tpe&ced) Heje¬eÀceced (Mele¬eÀlees) MelecemebK³eeleeë ¬eÀleJeë keÀcee&efCe Òe%ee ³em³eséejm³e lelmecyeg×ew~
De³eb cev$eë (Mele02.5.3.15-17) J³eeK³eeleë¤49¤
DevJe³eë-³ee oefJe& nesleJ³eêJ³esCe HetCee& nescemeeefOekeÀe YetlJee HejeHele Helel³etOJe¥ êJ³eb iece³eefle, ³eeççngeflejekeÀeMeb
ielJee Je=äîee HetCee& YetlJee HegvejeHeleefle mecevleeled He=efLeJeeR MeesYeveb peuejmeb iece³eefle, le³ee ns Mele¬eÀlees leJe ke=ÀHe³ee
DeeJeece=eflJei³e%eHeleer JemvesJes<ecetpe¥ ®e efJe¬eÀerCeeJenw¤49¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³evceveg<³ewë megievO³eeefoêJ³eceiveew nt³eles leotOJe¥ ielJee Jee³egJe=eäf peueeefokebÀ MeesOe³eled
Hegveë He=efLeJeerceeie®íefle, ³esve ³eJeeo³e Dees<eO³eë Meg×eë megKeHeje¬eÀceÒeoe pee³evles~ ³eLee JeefCeipevees ªH³eeefokebÀ oÊJee
ie=nerlJee êJ³eevlejeefCe ¬eÀerCeerles efJe¬eÀerCeerles ®e, leLewJeeiveew êJ³eeefCe oÊJee Òeef#eH³e Je=efämegKeeefokebÀ ¬eÀer Ceerles
Je=äîees<eO³eeefokebÀ ie=nerlJee HegveJe=&ä³es efJe¬eÀerCeerlesçiveew nesceë ef¬eÀ³ele Fefle¤49¤
HeoeLe&ë-pees (oefJe&) HekesÀ ngS nesce keÀjves ³eesi³e HeoeLeeX keÀes ûenCe keÀjves Jeeueer (HetCee&) êJ³eeW mes HetCe& ngF&
Deengefle (HejeHele) QHVFH QJ6 +HRH/HH; NHV¢ 'HE0HH: NH¢HV 7+HM ´HHâ NH¢MOHHU -HH SHHV 'HHQJHIOH 'HHNH¢H0H FH: SHHNH¢M -HHIÆ PHV
(megHetCee&) HetCe& ngF& (HegvejeHele) HI+H¢M'HÏV ´HNH¢HM+HHI/H-HHU FH: *¬HFHSHXHMPHNH¢HV ´HHâNH¢MOHHU QZ*PHPHV QV (Mele¬eÀlees)
DemebK³eele keÀce& Jee Òe%ee Jeeues peieoeréej! DeeHe keÀer ke=ÀHee mes nce ³e%e keÀjeves Deewj keÀjves Jeeues efJeÜeved neslee Deewj
³epeceeve oesveeW (F<eced) GÊece-GÊece DeVeeefo HeoeLe& (Tpe&ced) Heje¬eÀce³egkeÌle JemlegDeeW keÀes (JemvesJe) JewM³eeQ kesÀ meceeve
(efJe¬eÀerCeeJenw) oW Jee ûenCe keÀjW¤49¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ peye ceveg<³e ueesie megievO³eeefo HeoeLe& Deefive ceW nJeve keÀjles nQ, leye Jes
THej peekeÀj Jee³eg Je=eäf -peue keÀes Meg× keÀjles ngS He=efLeJeer keÀes Deeles nQ, efpememes ³eJe Deeefo Dees<eefOe Meg× neskeÀj megKe
Deewj Heje¬eÀce kesÀ osves Jeeueer nesleer nQ~ pewmes keÀesF& JewM³e ueesie ©He³ee Deeefo keÀes os-ues keÀj DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ DeVeeefo
HeoeLeeX keÀes Kejeroles Jee yes®eles nQ, Jewmes nce meye ueesie Yeer Deefive ceW Meg× êJ³eeW keÀes íesæ[keÀj Je<ee& Jee DeveskeÀ megKeeW keÀes
Kejeroles nQ, KejerokeÀj efHeÀj Je=eäf Deewj megKeeW kesÀ efue³es Deefive ceW nJeve keÀjles nQ¤49¤
osefn ce Fl³em³eewCe&JeeYe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe meJee&ÞeceJ³eJenej GHeefoM³eles¤
Deye Deieues cev$e ceW meye DeeÞeceeW ceW jnves Jeeues ceveg<³eeW kesÀ J³eJenejeW keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
RV1HIQFHV1RRHäHIFHOHV1HIYHFHVä2HVHIQ1HIYHOHVäR2HVa
HIYH1QHMH1QMHäHIPHFHVHIYH1QHMElHIYHQäMHHI&HOHV1P-HHQHä
RV1HIQa FHV1a RRHäHIFHa OHV1a HIYHa FHV1a 2HV1HIQ1a HIYHa OHV1a R12HV1a HIYH1QHMlHIFHHIOHä HIYH1ÉQHMäFHGa H1a QMHäHIPHa FHV1a HIYH1QHMlHIFHHIOHä
HIYH1ÉQHMäFHGaHIYHaQ1MH1HI&H1aOHV1aP-HHQHä
HeoeLe&ë-(osefn) (ces) ce¿eced (ooeefce) (les) legY³eced (efve) efvelejeced (ces) cece (Oesefn) Oeej³e (efve) efvelejeced
(les) leJe (oOes) Oeej³es (efvenejced) cetu³esve ¬esÀleJ³eb Jemleg efvelejeb efÛ³eles leled (®e) meceg®®e³es (njeefme) nj Òe³e®í, De³eb
uesìd Òe³eesieë~ (ces) ce¿eced (efvenejced) HeoeLe&cetu³eced (efve) efvelejeced (njeefCe) Òe³e®íeefve (les) legY³eced (mJeene)
mel³eeJeeieen~ De³eb cev$eë (Mele02.5.3.19-20) J³eeK³eeleë¤50¤
DevJe³eë-ns efce$e! lJeb ³eLee mJeenemel³eeJeeieensl³esJeb ces ce¿eefceob os¿enb ®e les legY³eefceob ooeefce, lJeb ces cecesob
Jemleg efveOes¿enb les leJesob efveoOes, lJeb ces ce¿eb efvenejb njem³enb les legY³eb efvenejb efvenjeefCe efvelejeb ooeefve¤50¤
YeeJeeLe&ë-meJezce&veg<³ewoe&veûenCeefveë#esHeesHeefveO³eeefoJ³eJenejeë mel³elJesvewJe keÀe³ee&ë~ leÐeLee kesÀveef®eogkeÌleefceob Jemleg
lJe³ee os³eb ve Jee~ ³eefo Jeosod ooeefce oem³eeefce Jesefle leefn& leÊeLewJe keÀle&J³eced~ kesÀveef®eogÊebÀ cecesob Jemleg lJeb mJemeceerHes j#e,
³eoenefce®ís³eced, leoe os³eced~ SJecenb leJesob Jemleg j#e³eeefce, ³eoe lJeces<³eefme leoe oem³eeefce~ leefmceved mece³es oem³eeefce,
lJelmeceerHeceeieefce<³eeefce Jee, lJe³ee ûee¿eced, cece meceerHeceeievleJ³eefcel³eeo³ees J³eJenejeë mel³eJee®ee keÀe³ee&ë~ vewlewefJe&vee
keÀm³eef®eled ÒeefleÿekeÀe³e&emf e×er m³eeleeb vewleeY³eeb efJevee keÀef½eled PHOHOHEPHJ.HE´HHâJE0HkeÌveesleerefle¤50¤
HeoeLe&ë-ns efce$e! legce (mJeene) pewmes mel³eJeeCeer Ëo³e ceW keÀns Jewmes (ces) cegPe keÀes ³en Jemleg (osefn) os Jee ceQ
(les) legPe keÀes ³en Jemleg (ooeefce) osTB Jee osTBiee leLee let (ces) cesjer ³en Jemleg (efveOesefn) OeejCe keÀj ceQ (les) legcnejer
³en Jemleg (efveoOes) OeejCe keÀjlee ntB Deewj let (ces) cegPekeÀes (efvenejced) ceesue mes Kejeroves ³eesi³e Jemleg keÀes (njeefme) ues~
ceQ (les) legPekeÀes (efvenejced) HeoeLeeX keÀe ceesue (efvenjeefCe) efve½e³e keÀjkesÀ osTB (mJeene) ³es meye J³eJenej mel³eJeeCeer mes
keÀjW, Dev³eLee mes J³eJenej efme× veneR nesles nQ¤50¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes osvee-uesvee, HeoeLeeX keÀes jKevee-jKeJeevee Jee OeejCe keÀjvee Deeefo J³eJenej
mel³eÒeefle%ee mes ner keÀjves ®eeefn³es~ pewmes efkeÀmeer ceveg<³e ves keÀne efkeÀ ³en Jemleg legce ncekeÀes osvee, ceQ ³en oslee leLee osTBiee,
Ssmee keÀns lees Jewmee ner keÀjvee~ leLee efkeÀmeer ves keÀne efkeÀ cesjer ³en Jemleg legce DeHeves Heeme jKe uesDees, peye F®íe keÀªB
leye legce os osvee~ Fmeer ÒekeÀej ceQ legcnejer ³en Jemleg jKe ueslee ntB, peye legce F®íe keÀjesies leye osTBiee Jee Gmeer mece³e ceQ
legcnejs Heeme DeeTBiee Jee legce DeekeÀj ues uesvee Fl³eeefo ³es meye J³eJenej mel³eJeeCeer ner mes keÀjves ®eeefn ³eW Deewj Ssmes
J³eJenejeW kesÀ efJevee efkeÀmeer ceveg<³e keÀer Òeefleÿe Jee keÀe³eeX keÀer efmeef× veneR nesleer Deewj Fve oesveeW kesÀ efJ evee keÀesF& ceveg<³e megKeeW
NH¢HV´HHâQHVYHVNH¢HVPHFH/H YHQH5QHVPHNH¢OHH
De#eefVel³em³e ieeslece $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efJejeìd He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
lesve ³e%eeefoJ³eJenejsCe eEkeÀ YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
Gme ³e%eeefo J³eJenej mes keÌ³ee-keÌ³ee neslee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HH19HFHHUäFHRYOH1¡H-HäHI´H1HHÉ'Hä2HWHOHa
'HPOHHVäHOH1P-H<HHäYH-HHV1HI-H´HH1YHHI-HäáHHFH1OHHUHHVSHH1HIY-HnYÌOHV1QMHU{
'HHäYHGa'HFHHU{FHRYOHaHIQa'H-HäaHI´H1HHÍa'H12HWÉH1OH1a'HPOHHVäHOHaP-H<HHäYH-H1 )HIOHä P-HÉ<HHäYH-HÍaHI-H´HHäÍaYHHI-HäáHHa
ceNleer~ ³eeVSHäaYHJa)NYÌ1aOHV1aQMHU1É)HIOH1QMHU{
HeoeLe&ë-(De#eved) Deoefvle~ De$e ue[Lex ueg*d~ cev$es Ieme»0 #Deäe02.4.80% Fefle ®uesueg&kedÀ~ iecenvepeve0
#Deäe06.4.98% Fl³egHeOeeueesHeë~ MeeefmeJeefmeIe0 #Deäe08.3.60% Fefle <elJeced~ Keefj ®e #Deäe08.4.55% Fefle
®elJe&ced~ (Deceerceovle) Deevevo³eefvle, De$e ue[Lex ueg*d~ (efn) Keueg (DeJe) efJe©×eLex (efÒe³eeë) ÒemeVeleekeÀejkeÀeë
(DeOet<ele) ogäeved oes<eeB½e keÀcHe³eefvle~ De$e ue[Lex ueg*d~ (Demlees<ele) mlegJeefvle~ De$e ue[Lex ueg*d~ (mJeYeeveJeë)
m-HNH¢HUHH<HHYHJRHDHIâÍ´HNH¢H0HHVHVHHEOHV(efJeÒeeë) cesOeeefJeveë (veefJeÿ³ee) DeefleMe³esve veJee veefJeÿe le³ee (celeer) cel³ee~ De$e
megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle HetJe&meJeCee&osMeë~ (³eespe) ³eespe³eefle~ De$e efJekeÀjCeJ³el³e³esve MeHed~ ue[Lex
uees[vleie&lees C³eLeex Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&½e~ (veg) ef#eÒeeLex (Fvê) meYeeHeles! (les) Dem³e (njer)
yeueHeje¬eÀceew~ De³eb cev$eë (Mele02.6.1.38) J³eeK³eeleë¤51¤
DevJe³eë-ns Fvê! les leJe ³es mJeYeeveJeesçJeefÒe³ee efJeÒee veefJeÿ³ee celeer cel³ee efn Keueg Hejceséejcemlees<ele
mlegJevl³e#eved ÞesÿeVeeefokeÀceovl³eceerceovleevevo³eefvle lemceeled leb Me$etved ogëKeeefve ®e vJeOet<ele ef#eÒeb OeggvJeefvle, lJeceH³esles<eg
mJekeÀer³eew njer yeueHeje¬eÀceew ³eespe meb³eespe³e¤51¤
YeeJeeLe&ë-(De$eesHeceeue¹ejë~) ceveg<³ewë Òeefleefoveb veJeerveefJe%eeveef¬eÀ³eeJe×&vesve YeefJeleJ³eced~ ³eLee
HI-H¾OPH0HHkH2HHYHVYHYH-HHUYHH9H-HHUYHHEFHH(OHHIH¢HHEHSHYHHHIYOHOH/HZ-HPH-H]FH YHJHZMYHJáVHHIFHHIOH
HeoeLe&ë-ns (Fvê) meYee kesÀ mJeeceer! pees (les) DeeHekesÀ mecyevOeer ceveg<³e (mJeYeeveJeë) 'H+HYHHU QHU RHUHâI PHV
ÒekeÀeMe nesves Jee (DeJe efÒe³eeë) DeewjeW keÀes ÒemeVe keÀjeves Jeeues (efJeÒeeë) efJeÜeved ueesie (veefJeÿ³ee) Del³evle veJeerve (celeer)
yege×
f mes (efn) efve½e³e keÀjkesÀ Hejceelcee keÀer (Demlees<ele) mlegelf e Deewj (De#eved) GÊece-GÊece DeVeeefo HeoeLeeX keÀes Ye#eCe
keÀjles ngS (Deceerceovle) 'HHYHYRNH¢HV´HHâQHVOHV'HHZM*PHHUPHV-HV0HHJ-HHRJÍ.HH:NH¢HV (vJeOet<ele) MeerIe´ keÀefcHele keÀjles nQ,
Jewmes ner ³e%e ceW (Fvê) ns meYeeHeles! (les) DeeHekesÀ mene³e mes Fme ³e%e ceW efveHegCe neW Deewj let (njer) DeHeves yeue Deewj
Heje¬eÀce keÀes nce ueesieeW kesÀ meeLe (³eespe) meb³egkeÌle keÀj¤51¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ Òeefleefove veJeerve-veJeerve %eeve Jee ef¬eÀ³ee keÀer
-HHI¹NH¢MOHVMQ:aSHZPHVFHYHJHHI-H¾HYHH:NHV¢PHOPH-HH0HHkH:NHV¢+HÈ^YHVPHVYH-HHUYH-veJeerve yege× f , veJeerve-veJeerve ef¬eÀ³ee keÀes
GlHeVe keÀjles nQ, Jewmes ner meye ceveg<³eeW keÀes Devegÿeve keÀjvee ®eeefn³es¤51¤
megmeb¢Meefcel³em³e ieeslece $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efJejeìd He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
me Fvêë keÀer¢Me Fl³egHeefoM³eles¤
Jen Fvê kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
megÉPH1Y0HO-HH-H1HEFH,Hä-HYHG-HHIYRHHU1FHHIQäa
Òe vetÉveb HetÉ&H \HäY2HJMPOHJÉOHHVHHäHIPH1-H0HH%1É'HYHJÉ HHVSHH1HIY-HnYÌOHV1QMHUä
megÉPHE10H1HIFHHIOHä PHJÉPH1E0HäFHGa O-HH1a -H1HFHGa FH,Hä-H1HI9HHIOH1 FH,HäÉ-HYHGa -H1HIYR1HHU1FHHIQäa ´Ha YHWÉveced~ HetÉ&H \HäY2HJMl )HIOHä
HetÉ&H É\HäY2HJMÍaPOHJÉleë~ HH1HIPH1a-H0HHäYHGa'HYHJäaHHVSHäaYHJa)ÉYÌ1aOHV1aQMHU1É)HIOH1QMHUä
HeoeLe&ë-(megmeb¢Meced) ³eë megÿg HeM³eefle oMe&³eefle Jee leced (lJee) lJeeb leb Jee (Je³eced) ceveg<³eeë (ceIeJeved)
+HMFHHVONH¢Æ2HYHHJ¬HV¢ËHM2HYH´HHHIâQVOHJ-HH (Jeefvo<eerceefn) vecesce mlegJeerceefn (Òe) Òeke=ÀäeLex (vetveced) efve½e³eeLex (HetCe&yevOegjë)
³eë HetCe&½eemeew yevOegj½e meë~ HetCe&m³e peielees yevOegjes yevOevenslegJee& (mlegleë) mlegl³ee ueef#eleë (³eeefme) ÒeeHveese<f e ÒeeHe³eefle
Jee~ De$e He#es J³el³e³eë (JeMeeved) keÀece³eceeveeved HeoeLee&ved (Deveg) He½eeled (³eespe) ³eespe³e ³eg*dÊesÀ Jee~ De$eeefHe HetJe&Jeod
J³el³e³eoerIe&lJes~ (veg) GHeceeLex (Fvê) peieoeréej met³e&m³e Jee (les) leJeem³e Jee (njer) yeueHeje¬eÀceew OeejCeekeÀ<e&Ces Jee~
DevJe³eë-ns ceIeJeefVevê! Je³eb megmeb¢Meb lJee lJeeb Jeefvo<eerceefn DemceeefYeë mlegleë HetCe&yevOegjë mebmlJeb JeMeeved
keÀeceeved ³eeefme ÒeeHe³eefme les leJe njer lJeceveg Òe³eespesl³eskeÀë¤1¤52¤
Je³eb megmeb¢Meb ceIeJeved ceIeJevleb HetCe&yevOegjb lJee leefceceb met³e&ueeskebÀ vetveb Jeefvo<eerceefn~ mlegleë ÒekeÀeefMeleiegCeë meVe³eb
JeMeeveglke=ÀäJ³eJenejmeeOekeÀeved keÀeceeved ³eeefme ÒeeHe³eefle~ ns efJeÜbmlJeb ³eLee lesçm³esvêm³e njer Deeqmceved peieefl e ³eg*dkeÌleë,
leLewJe efJeÐeeefmeef×keÀjeC³evegÒe³eespesefle efÜleer³eë¤2¤52¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eesHeceeue¹ejew~ ceveg<³ewë meJe&peieef×lekeÀejer peieoeréejes JeefvoleJ³ees vewJeslejë~ ³eLee met³eex
cetle&êJ³eeefCe ÒekeÀeMe³eefle leLeesHeeefmeleë meesçefHe YekeÌlepeveelcemeg efJe%eeveeslHeeovesve meJee&ved mel³eJ³eJenejeved ÒekeÀeMe³eefle
lemceeVewJeséejb efJene³e keÀm³eef®eov³em³eesHeemeveb keÀle&J³eefceefle¤52¤
HeoeLe&ë-ns (ceIeJeved) GÊece-GÊece efJeÐeeefo Oeve³egkeÌle (Fvê) Hejceelceved! (Je³eced) nce ueesie (megmeb¢Meced)
De®ís ÒekeÀej J³eJenejeW kesÀ osKeves Jeeues (lJee) DeeHekeÀer (vetveced) efve½e³e keÀjkesÀ (Jeefvo<eerceefn) mlegefle keÀjW leLee nce ueesieeW
mes (mlegleë) mlegefle efkeÀ³es ngS DeeHe (JeMeeved) F®íe efkeÀ³es ngS HeoeLeeX keÀes (³eeefme) ÒHHâNH¢MHOHV QHV 'HHZM(les) DeHeves
(njer) yeue Heje¬eÀceeW keÀes DeeHe (DevegÒe³eespe) nce ueesieeW kesÀ mene³e kesÀ DeLe& ³egkeÌle keÀerepf e³es¤1¤52¤
(Je³eced) nce ueesie (megmeb¢Meced) De®ís ÒekeÀej HeoeLeeX keÀes efoKeeves Jee (ceIeJeved) Oeve keÀes ÒHHâNH¢MHYHV OH/HH
(HetCe&yevOegjë) meye peieled kesÀ yevOeve kesÀ nsleg (lJee) Gme met³e&ueeskeÀ keÀer (vetveced) efve½e³e keÀjkesÀ (Jeefvo<eerceefn) mlegefle
DeLee&led FmekesÀ iegCe ÒekeÀeMe keÀjles nQ~ (mlegleë) mlegelf e efkeÀ³ee ngDee ³en nce ueesieeW keÀes (JeMeeved) GÊece-GÊece J³eJenejeW
keÀes efmeef× keÀjeves Jeeueer keÀeceveeDeeW keÀes (³eeefme) ´HHâNH¢Melee nw (veg) pewmes (les) Fme met³e& kesÀ (njer) OeejCe-DeekeÀ<e&Ce
iegCe peieled ceW ³egkeÌle nesles nQ, Jewmes DeeHe nce ueesieeW keÀes efJeÐee keÀer efmeef× keÀjves Jeeues iegCeeW keÀes (DevegÒe³eespe) De®ís
´HNH¢HM´HHâNH¢HUHISHHV2¤52¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<e Deewj GHeceeue¹ej nQ~ ceveg<³eeW keÀes meye peieled kesÀ efnle keÀjves Jeeues peieoeréej ner
keÀer mlegelf e keÀjveer Deewj efkeÀmeer keÀer ve keÀjveer ®eeefn³es, keÌ³eeWekf eÀ pewmes met³e&ueeskeÀ meye cetefle&ceeved êJ³eeW keÀe ÒekeÀeMe keÀjlee nw,
Jewmes GHeemevee efkeÀ³ee ngDee F&éej Yeer YekeÌlepeveeW kesÀ DeelceeDeeW ceW efJe%eeve keÀes GlHeVe keÀjves mes meye mel³eJ³eJenejeW keÀes
ÒekeÀeefMele keÀjlee nw~ Fmemes F&éej keÀes íesæ[keÀj Deewj efkeÀmeer keÀer GHeemevee keÀYeer ve keÀjveer ®eeefn³es¤52¤
cevees efvJel³em³e yevOeg$eÝ&ef<eë~ cevees osJelee~ DeefleHeeoefve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe cevemees ue#eCecegHeefoM³eles¤
FmekesÀ Deeies ceve kesÀ ue#eCe keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
FHYHHV1Y-HHHäFHQVYHHMH0H1jPHVYH1POHHVFHVäYHaHI+H1OHÉ&HHEH1FHYFHäHI<HÍ
FHYHäÍaYHJa'HHaH1FH1QV1aYHH1MH10H1jPHVYHäaPOHHVFHVäYHaHI+H1OHÉ&HHFHGaH1aFHYFHäHI<H1HIMHIOH1FHYFHäÉHI<HÍ
HeoeLe&ë-(ceveë) ceveveMeerueb mebkeÀuHeefJekeÀuHeelcekeÀced (veg) ef#eÒeeLex (Dee) mecevleeled ef¬eÀ³ee³eesies (»ecens)
mHeOee&cens (veejeMebmesve) vejeCeeb mecevlee®íbmeë ÒeMebmeveb vejeMebmeë, vejeMebmesve efveJe=&Êemlesve (mleescesve) mlegelf e³egÊesÀve
J³eJenejsCe (efHele+Ceeced) HeeuekeÀeveece=letveeb %eeveJeleeb ceveg<³eeCeeb Jee (®e) meceg®®e³es (cevceefYeë) cev³evles peeveefvle ³ewmlewë~
De$e meJe&OeelegY³ees ceefveved (GCee04.145) Fefle ceefveved Òel³e³eë~ De³eb cev$eë (Mele02.6.1.39) J³eeK³eeleë¤53¤
DevJe³eë-Je³eb veejeMebmesve mleescesve efHele+Ceeb ®e cevceefYece&vees vJee»ecens¤53¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewce&veg<³epevcemeeHeÀu³eeLe¥ efJeÐeeefoiegCe³egÊebÀ ceveë keÀle&J³eced~ ³eLele&Jeë mJeeved mJeeved iegCeeved ¬eÀcesCe
ÒekeÀeMe³eefvle, ³eLee ®e efJeÜebmeë ¬eÀceMeesçv³eecev³eeb ®e efJeÐeeb mee#eeled kegÀJe&efvle, leLewJe melelecevegÿe³e efJeÐeeÒekeÀeMeew
´HHâ-HHZ
HeoeLe&ë-nce ueesie (veejeMebmesve) Heg©<eeW kesÀ Del³evle ÒeMebmeveer³e (mleescesve) mlegelf e³egkeÌle J³eJenej Deewj
(efHele+Ceeced) Heeuevee keÀjves Jeeues $eÝleg Jee %eeveJeeved ceveg<³eeW kesÀ (cevceefYeë) efpevemes meye iegCe peeves peeles nQ, Gve iegCeeW kesÀ
meeLe (ceveë) mebkeÀuHeefJekeÀuHeelcekeÀ ef®eÊe keÀes (vJee»ecens) meye Deesj mes nìekesÀ ¢æ{ keÀjles nQ¤53¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ceveg<³epevce keÀer meHeÀuelee kesÀ efue³e efJeÐee Deeefo iegCeeW mes ³egkeÌle ceve keÀes keÀjvee ®eeefn³es~
pewmes $eÝleg DeHeves-DeHeves iegCeeW keÀes ¬eÀce-¬eÀce mes ÒekeÀeefMele keÀjles nQ, leLee pewmes efJeÜeved ueesie ¬eÀce-¬eÀce mes DeveskeÀ
ÒekeÀej keÀer Dev³e-Dev³e efJeÐeeDeeW keÀes mee#eelkeÀej keÀjles nQ, Jewmee ner Heg©<eeLe& keÀjkesÀ meye ceveg<³eeW keÀes efvejvlej efJeÐee Deewj
´HNH¢H0HNH¢HU´HHHIâNH¢MYHHUHHHIQHV
Dee ve SeflJel³em³e yevOeg$eÝ&ef<eë~ cevees osJelee~ efJeje[d iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegvemlevceveë keÀer¢Meefcel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen ceve kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HHYHäÉ6OHJÉ FHYH1Í+HJYH1ÍH¢O-HV1RHHäHSHHU1-HPHVäaSHHVNHG¢H1PHWHiÉMes¤54¤
Dee~ veNë~ SÉlegÉaFHYHäÍa+HJYH1HIMHIOH1+HJYHäÍaH¢O-HVäaRHHäHaSHHU1-HPHVäaSHHVNHG¢aH1aPHWH {FHGaÉMes¤54¤
HeoeLe&ë-(Dee) mecevleeled (veë) Demceeved (Sleg) ÒeeHveesleg (ceveë) mcejCeelcekebÀ ef®eÊeced (Hegveë) Jeejb Jeejb
pevceefve pevceefve Jee (¬eÀlJes) meefÜÐeeMegYekeÀcee&vegYetlemebmkeÀejmce=le³es~ ¬eÀlegefjefle keÀce&veecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.1)
(o#ee³e) \HXH´HHâHVa o#e Fefle yeueveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.9) (peerJemes) peereJf elegced~ De$e legceLex mes0
#Deäe03.4.9%~ Fl³emes Òel³e³eë (p³eeskedÀ) efvejvlejced (®e) meceg®®e³es (met³e&ced) Hejceséejb meefJele=ceC[ueb ÒeeCeb Jee (¢Mes)
êägced~ De$e ¢Mes efJeK³es ®e (Deäe03.4.11) Fl³e³eb efveHeeefleleë~ De³eb cev$eë (Mele02.6.1.39) J³eeK³eeleë¤54¤
DevJe³eë-³evceveef½eÊeb p³eeskedÀ efvejvlejb met³e¥ ¢Mes ¬eÀlJes o#ee³e peerJemes ®eev³es<eeb MegYekeÀce&Ceecevegÿevee³eeefmle
leVeesçmceeved Hegveë Hegvejemecevleeosleg ÒeeHveesleg¤54¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë ÞesÿkeÀcee&vegÿevesve ef®eÊeMege×
f b ke=ÀlJee Hegveë +HJYHSH YFHHIYH HIH¬H´HHHIâMV-HH+HVHH HVYH FHYHJHSHYFH
ÒeeH³eséejesHeemeveb mebjeO³e efvejvlejb me×ceexvegmesJ³e Fefle¤54¤

HeoeLe&ë-(ceveë) pees mcejCe keÀjves Jeeuee ef®eÊe (p³eeskedÀ) efvejvlej (met³e&ced) Hejceséej, met³e&ueeskeÀ Jee ÒeeCe keÀes
(¢Mes) osKeves Jee (¬eÀlJes) GÊece efJeÐee Jee GÊece keÀceeX keÀer mce=efle Jee (peerJemes) meew Je<e& mes DeefOekeÀ peerves (®e) Deewj
Dev³e MegYe keÀceeX kesÀ Devegÿeve kesÀ efue³es nw, Jen (veë) nce ueesieeW keÀes (Hegveë) Jeej-Jeej pevce-pevce ceW (Dee) meye ÒekeÀej
mes (Sleg) ´HHâQHV
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes #®eeefn³es efkeÀ% GÊece keÀceeX kesÀ Devegÿeve kesÀ efue³es ef®eÊe keÀer Megef× Jee pevce-pevce ceW
*¬HFHHIH¬HNH¢HU ´HHHIâQHU NH¢HU )ÏHNH¢M:, HISHPHPHV FHYHJHSHYFHNH¢HV ´HHâQHVNH¢M) ËHMNH¢HU *+HHPHYHHkeÀe meeOeve keÀjkesÀ
GÊece-GÊece OeceeX keÀe mesJeve keÀj mekeWÀ¤54¤
Hegveve& Fl³em³e yevOeg$eÝ&ef<eë~ cevees osJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegvece&veë Meyosve yegef×©HeefoM³eles¤
efHeÀj ceve Meyo mes yege×
f keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
+HJYHäYH ÍHI+HOHMHV1FHYHHV1RRHäOHJÉ RZ-HHV1SHYHäÍaSHHU1-HE-HHOHäjPHHVFHHIQ
+HJYHäÍaYH1ÍaHI+H1OH1MlÍaFHYHäÍaRRHäOHJaRZ-HäÍaSHYHäÍaSHHU1-HFHGa-HHäOHFHGaPH1HV1FH1HIQ15¤
HeoeLe&ë-(Hegveë) Deefmceved pevceefve Hegvepe&vceefve Jee (veë) DemceY³eced (efHelejë) Heevl³eVemegefMe#eeefJeÐeeoevesve
lelmecyeg×ew (ceveë) OeejCeeJeleeR yege× f ced (ooeleg) Òe³e®íleg (owJ³eë) ³ees osJes<eg efJeÜlmeg peelees efJeÜeved~ De$e osJeeÐe_e_eew
(Deäe04.1.85) Fefle Jeeefle&kesÀve ÒeeioerJ³eleer³eevleie&les peelesçLex ³e_ed Òel³e³eë~ (peveë) ³ees efJeÐeeOecee&Y³eeb HejesHekeÀejeved
peve³eefle ÒekeÀì³eefle (peerJeced) %eevemeeOeve³egkeÌleced (Jeéleced) Je´leeveeb mel³eYee<eCeeoerveeb mecetnmleled (me®esceefn) meceJes³eece~
DevJe³eë-ns efHelejes pevekeÀe efJeÐeeÒeoe½e YeJeef®í#e³ee owJ³ees pevees efJeÜeved veesçmceY³eb Hegveë Hegvece&veesOeejCeeJeleeR
yege×
f b ooeleg, ³esve Je³eb peerJeb Jeéleb me®esceefn meceJes³eece¤55¤
YeeJeeLe&ë-veefn ceveg<³eeCeeb efJeog<eeb ceeleeefHe$ee®ee³ee&Ceeb ®e megefMe#e³ee efJevee ceveg<³epevcemeeHeÀu³eb mecYeJeefle, ve ®e
ceveg<³eemle³ee efJevee HetCe¥ peerJeveb keÀce& ®e meceJewlegb MeØegÀJeefvle, lemceeled meJe&oe ceeleeefHe$ee®ee³ezë mJemevleeveeefve
mec³eiegHeosMs esve MejerjelceyeueJeefvle keÀÊe&J³eeveerefle¤55¤
HeoeLe&ë-ns (efHelejë) GlHeeokeÀ Jee DeVe, efMe#ee Jee efJeÐee keÀes oskeÀj j#ee keÀjves Jeeues efHelee Deeefo ueesie
DeeHekeÀer efMe#ee mes ³en (owJ³eë) efJeÜeveeW kesÀ yeer®e ceW GlHeVe ngDee (peveë) efJeÐee Jee Oece& mes otmejs kesÀ efue³es GHekeÀejeW keÀes
ÒekeÀì keÀjves Jeeuee efJeÜeved Heg©<e (veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (Hegveë) Fme pevce Jee otmejs pevce ceW (ceveë) OeejCee keÀjves
Jeeueer yege×
f keÀes (ooeleg) osJes, efpememes (peerJeced) %eevemeeOeve³egkeÌle peerJeve Jee (Jeéleced) mel³e yeesueves Deeefo iegCe mecegoe³e
keÀes (me®esceefn) 'HÏV´HNH¢HM´HHâNH¢M:
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved ceelee-efHelee Dee®ee³eeX keÀer efMe#ee kesÀ efJevee ceveg<³eeW keÀe pevce meHeÀue veneR neslee Deewj ceveg<³e
Yeer Gme efMe#ee kesÀ efJevee HetCe& peerJeve Jee keÀce& kesÀ meb³egkeÌle keÀjves keÀes meceLe& veneR nes mekeÀles~ Fme mes meye keÀeue ceW efJeÜeved
ceelee-efHelee Deewj Dee®ee³eeX keÀes Gef®ele nw efkeÀ DeHeves Heg$e Deeefo keÀes De®ís ÒekeÀej GHeosMe mes Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue
Jeeues keÀjW¤55¤
Je³eefcel³em³e yevOeg$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe meesceMeyosveséejew<eefOejmee GHeefoM³evles¤
Deye meesceMeyo mes F&éej Deewj Dees<eefOe³eeW kesÀ jmeeW keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
-H1HjPHHVäFH-H1OHVOH-H1FHYHäPOH1YHWHJÉ HI\H<HäOHÍa´H1SHH-HäYOHÍPHHVFHHIQ
-H1HFHGaPHHV1FH1a-H1OHVaOH-HäaFHYHäÍaOH1YHWHJäaHI\H<HäOHÍa´H1SHH-HäYOH1)HIOHä´HSHHÉ-HäYOHÍaPH1HV1FH1HIQ1
HeoeLe&ë-(Je³eced) ceveg<³eeë (meesce) megJeefle ®eje®ejb peieled lelmecyeg×ew peieoeréej! DeLeJee met³evles jmee ³emceeled
me meesce Dees<eefOejepeë (Je´les) mel³eYee<eCeeefoOecee&vegÿeves (leJe) Dem³e Jee (ceveë) DevleëkeÀjCem³een¹ejeefoJe=eÊf eced (levet<eg)
efJemle=lemegKeMejerjs<eg (efyeYe´leë) Oeej³evleë Hees<e³evle½e (ÒepeeJevleë) ye»îeë megmevleevejeäêK³eeë Òepee efJeÐevles ³es<eevles~
De$e Yetcv³eLex celegHed~ (me®esceefn) meceJes³eece¤56¤
DevJe³eë-ns meesce peieoeréej! leJe mel³ee®ejCeªHes Je´les Jele&ceeveemlevet<eg cevees efyeYe´leë ÒepeeJevleë mevlees Je³eb
meJezë megKewë me®esceefn meceJes³eecesl³eskeÀë¤1¤56¤
leJeem³e meescem³e Je´les mel³ee®ejCeefveefceÊes levet<eg cevees efyeYe´leë mevleë ÒepeeJevlees YetlJee Je³eb meJezë megKewë
me®esceefn efvel³eb meceJes³eecesefle efÜleer³eë¤2¤¤56¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ F&éejm³ee%ee³eeb Jele&ceevee ceveg<³eeë MejerjelcemegKeb efvel³eb ÒeeHvegJeefvle~ SJeb
meesceeÐees<eefOemesefJeveesçefHe lelmegKeb meceJe³eefvle veslej Fefle¤56¤
HeoeLe&ë-ns (meesce) meye peieled keÀes GlHeVe keÀjves Jeeues peieoeréej! (leJe) DeeHekeÀes (Je´les) mel³eYee<eCe Deeefo
OeceeX kesÀ Devegÿeve ceW JeÊe&ceeve neskesÀ (levet<eg) yeæ[s-yeæ[s megKe³egkeÌle MejerjeW ceW (ceveë) DevleëkeÀjCe keÀer Den¹ejeefo Je=eÊf e
keÀes (efyeYe´leë) OeejCe keÀjles ngS Deewj (ÒepeeJevleë) yengle Heg$e Deeefo jeä^ Deeefo Oeve Jeeues neskesÀ nce ueesie (me®esceefn)
PH\HPHJ.HH:NH¢HV´HHâQHV-H:
(leJe) Fme (meesce) meesceuelee Deeefo Dees<eefOe³eeW kesÀ (Je´les) mel³e-mel³e iegCe %eeve kesÀ mesJeve ceW (levet<eg)
megKe³egkeÌle MejerjeW ceW (ceveë) ef®eÊe keÀer Je=eÊf e keÀes (efyeYe´leë) OeejCe keÀjles ngS (ÒepeeJevleë) Heg$e, jep³e Deeefo OeveJeeues
neskeÀj (Je³eced) nce ueesie (me®esceefn) PH\HPHJ.HH:NH¢HV´HHâQHV-H:
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ F&éej keÀer Dee%ee ceW Jele&ceeve ngS ceveg<³e ueesie Mejerj Deelcee kesÀ megKeeW
keÀes efvejvlHM´HHâQHVOHVQ4a)PHHU´HNH¢HMHJHIkeÌle PHVPHHVFH'HHHIR'HHVHHI2HHH:NHV¢PHV-HYHPHV*YHPHJ.HH:NH¢HV´HHâQHVOHVQ4+HMYOHJ
Deeuemeer ceveg<³e veneR¤56¤
S<e le Fl³em³e yevOeg$eÝ&ef<eë~ ©êes osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe ceveue#eCekeÀLeveevevlejb ÒeeCeue#eCecegHeefoM³eles¤
ceve kesÀ ue#eCe keÀnves kesÀ Devevlej ÒeeCe kesÀ ue#eCe keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
SÉH OHVä Ì <HH1LHÍ PH1Q P-HÓHHHIF\HäNH¢HH1 OHE SHJäHP-H1 P-HHQZ1ÉH OHVä Ì <HH1LHÉ'HH1.HJPOHVä
HeNMegë¤57¤
SÉHÍaOHV1a1Ì1a<HH1LHÍaPH1QaP-HÓHHäa'HHIF\HäNH¢HHaOHFHGaSHJÉH1P-H1aP-HHQHäa6É<eë~ lesN~ ©NêN~ YeeNieë~ DeeNKegë~ lesN~
HeNMegë¤57¤
HeoeLe&ë-(S<eë) Òel³e#eë (les) leJeem³e Jee (©ê) jeso³el³ev³ee³ekeÀeefjCees peveeved me ©êë mleeslee lelmecyeg×ew~
©ê Fefle mleesle=veecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.16)~ ©ê Fl³eslem³e $e³eefkbMeÎsJeJ³eeK³eeves ÒeeCemeb%esl³egkeÌleced~ ©ê jewleerefle
melees jesª³eceeCees êJeleerefle Jee, jeso³elesJee&, ³eo©oÊeêgêm³e ©êlJeefceefle keÀeþkeÀced, ³eojesoerled leêgêm³e ©êlJeefceefle
neefjêefJekeÀced (efve©010.5)~ jesosefCe&uegkedÀ ®e (GCee02.22) Devesve ©êMeyoë efme×ë~ (Yeeieë) mesJeveer³eë (men)
me²s (mJeñee) megÿdJem³eefle Òeef#eHeefle ³e³ee efJeÐe³ee ef¬eÀ³e³ee Jee le³ee~ meeJemes$eÝ&ved (GCee02.96) Devesve mJeme=Meyoë
efmeO³eefle~ (DeefcyekeÀ³ee) Decyeles Meyo³eefle ³e³ee le³ee (leced) Yeeieced (peg<emJe) mesJemJe mesJeles Jee~ De$e He#es J³el³e³ees
ue[Lex ueesìd ®e~ (mJeene) MeesYeveb os³eceeos³eceen ³e³ee mee (S<eë) Je#³eceeCeë (les) leJeem³e Jee (©ê) GkeÌleeLe&&ë
(Yeeieë) Yepeveer³eë (DeeKegë) mecevleeled Kevel³eJe¢Ceeefle ³esve YeespevemeeOevesve meë~ De$e Dee*dHej³eesë KeefleMe+Y³eeb ef[®®e
(GCee01.33) Fefle kegÀÒel³e³ees ef[lmeb%ee ®e~ (HeMegë) ³ees ¢M³eles Yeesi³eHeoeLe&mecetnë mece#es mLeeefHeleë meë~ De$e
Deefpe¢efMekeÀefceë (GCee01.27) Fl³eewCeeefokeÀmet$esCeem³e efmeef×ë~ De³eb cev$eë (Mele02.6.2.9-10)
DevJe³eë-ns ©ê mleeslemles leJew<ees Yeeieesçefmle, leb lJeceefcyekeÀ³ee mJeñee men peg<emJe~ ns ©ê! les leJew<eesç³eb
Yeeieë mJeeneefmle, leb mesJemJe~ ns ©ê! les leJew<e DeeKegë HeMeg½eeefmle, leb peg<emJe mesJemJesl³eskeÀë¤1¤57¤
³eesç³eb ©êë ÒeeCemlesçm³e ©êm³e ³eesç³eb Yeeieesç³eceefcyekeÀ³ee mJeñee men peg<emJe mesJeles, lesçm³e ©êm³ew<eesç³eb
mJeeneYeeiemleLee ³emlesçm³eeKegë HeMeg½eeefmle, ³ece³eb meleleb mesJeles leb meJex ceveg<³eeë mesJevleeced¤2¤57¤
YeeJeeLe&ë-De$e ÍÙs<eeue¹ejë~ ³eLee Yeélee efÒe³e³ee efJeog<³ee Yeefiev³ee men JesoeefoMeyoefJeÐeeb HeefþlJeeççvevob
Yegxs, ³eLee ®eeç³eb ÒeeCeë Þesÿ³ee MeyoefJeÐe³ee efÒe³ees pee³eles, leLewJe efJeÜeved MeyoefJeÐeeb ÒeeH³e megKeer pee³eles~ vewleeY³eeb
HI-HYHHNH¢HIHRHI+HPHOHEHHYHEPHJ.H<HHVLHEH´HHâJE0HNH®YHHVOHHUHIOH
HeoeLe&ë-ns (©ê) Dev³ee³ekeÀejer ceveg<³eeW keÀes ©ueeves Jeeues efJeÜved! pees (les) lesje (S<eë) ³en (Yeeieë) mesJeve
keÀjves ³eesi³e HeoeLe& mecetn nw, Gme keÀes let (DeefcyekeÀ³ee) JesoJeeCeer Jee (mJeñee) GÊece efJeÐee Jee ef¬eÀ³ee kesÀ (men) meeLe
(peg<emJe) mesJeve keÀj leLee ns (©ê) efJeÜved! pees (les) lesje (S<eë) ³en (Yeeieë) Oece& mes efme× DebMe Jee (mJeene)
JesoJeeCeer nw, Gme keÀe mesJeve keÀj Deewj ns (©ê) efJeÜved! pees (les) lesje (S<eë) ³en (DeeKegë) .HHVRYHV HHVLH0Hk-HH
(HeMegë) Yeesi³e HeoeLe& nw (leced) GmekeÀes (peg<emJe) mesJeve keÀj¤1¤57¤
pees (S<eë) ³en (©ê) ÒeeCe nw (les) efpemekeÀe (S<eë) ³en (Yeeieë) Yeeie nw, efpemekeÀes (DeefcyekeÀ³ee) JeeCeer Jee
(mJeñee) efJeÐeeef¬eÀ³ee kesÀ (men) meeLe (peg<emJe) mesJeve keÀjlee Jee pees (les) efpemekeÀe (mJeene) mel³eJeeCeer ªHe (Yeeieë)
Yeeie nw Deewj pees FmekesÀ (DeeKegë) Keesoves Jeeues HeoeLe& Jee (HeMegë) oMe&veer³e Yeesi³e HeoeLe& nQ, efpemekeÀe ³en (peg<emJe)
mesJeve keÀjlee nw, GmekeÀe mesJeve meye ceveg<³e meoe keÀjW¤2¤57¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ÍÙs<eeue¹ej nw~ pewmes YeeF& HetCe& efJeÐee³egkeÌle DeHeveer yeefnve kesÀ meeLe Jesoeefo MeyoefJeÐee
keÀes Heæ{keÀj Deevevo keÀes Yeesielee nw, Jewmes efJeÜeYHG <HHU HI-H²HH NH¢HV ´HHâ QHVNH¢M PHJ.HHU QHVOHH QZa SHZPHV HQ ´HH&H ÀHVá
MeyoefJeÐee mes efÒe³e Deevevooe³ekeÀ neslee nw, Jewmes megefMeef#ele efJeÜeved Yeer meye keÀes megKe keÀjves Jeeuee neslee nw~ Fve oesveeW kesÀ
efJevee keÀesF& YeeUFHYHJHPHOHHHYH-HHPHJ.H<HHVLHH:NH¢HV´HHâQHVYHVNH¢HVPHFH/H YHQH5QHVPHNH¢OHH
DeJe ©êefcel³em³e yevOeg$eÝ&ef<eë~ ©êes osJelee~ efJejeìd He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe ©êMeyosveséej GHeefoM³eles¤
Deye Deieues cev$e ceW ©ê Meyo mes F&éej keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
'H-Hä1ÌFHäRHUFH1¡H-HäRV1-HEHäF\HNH¢FHGa
H/HHäYHHV1-HPHäPH1PNH¢MlRGH/HHäYH1ÍÀHVHäPH1PNH¢MlRGH/HHäYHHV-H-HPHH1HHHäOHG
'H-Häa 1ÌFHda 'H1RHU1FH1HIQ1a 'H-Häa RV1-HFHGa HäF\HNH¢1HIFHHIOHN HIHÉ'HäF\HNH¢FHGa H/HHäa YH1Ía -HPHäPHÍa NH¢MäOHGa H/HHäa YH1Ía
ÀHVHäPHÍaNH¢MäOHGaH/HHäaYH1Ía-H1-H1PHH1HHH1HIRHIOHäHI-HÉ'H-HPHH1HHHäOHG
HeoeLe&ë-(DeJe) efJeefveûeneLex (©êced) ogäeveeb jesoef³eleejb Hejceséejced (Deoerceefn) meJee&efCe ogëKeeefve #ee³e³esce
veeMe³esce~ De$e oer*d #e³e Fl³emceeefuue*Lex ue*d~ yengueb ívoefme #Deäe02.4.73% Fefle M³evees uegkedÀ~ (DeJe) DeJeieceeLex
(osJeced) oeleejced ($³ecyekeÀced) Deceefle ³esve %eevesve leocyeb ef$e<eg keÀeues<JeskeÀjmeb %eeveb ³em³e leced~ De$e Deceiel³eeefo<Jemceeod
yeenguekesÀve keÀjCekeÀejkesÀ Jeë Òel³e³emleleë Mes<eeefÜYee<ee (Deäe05.4.154) Fefle meceemeevleë keÀHed Òel³e³eë~ (³eLee) ³esve
ÒekeÀejsCe (veë) Demceeved (Jem³emeë) ³esçefleMe³esve Jemeefvle les Jemeer³eebmemleeved~ De$e íevomees JeCe&ueesHees Jee
#Deäe0Yee0Jee08.2.25% FleerkeÀejueesHeë~ (keÀjled) kegÀ³³ee&led, De³eb uesìd Òe³eesieë~ [gke=À_ed keÀjCe Fl³em³e YJeeefoieCeevle-
ie&leHeefþlelJee®íefJJekeÀjCeesç$e ie=¿eles~ leveeefoefYeë men HeeþeogefJekeÀjCeesçefHe~ keÀëkeÀjlkeÀjefleke=ÀefOeke=Àles<Jeveefolesë
(Deäe08.3.50) efvel³eb keÀjeslesë (Deäe06.4.108) SleeY³eeb ÜeY³eeb %eeHekeÀeY³eeceH³egYe³eieCeÒe³eesieë ke=À_ed ie=¿eles~
(³eLee) (veë) Demceeved (Þes³emeë) DeefleMe³esve ÒeMemleeved (keÀjled) kegÀ³³ee&led De$eeefHe uesìd (³eLee) (veë) Demceeved
(J³eJemee³e³eeled) efve½e³eJeleë kegÀ³³ee&led~ De³eb J³eJeHetJee&led <eesçvlekeÀce&Ceerelf e Spevlee×eleesë ÒeLeceHeg©<ewkeÀJe®eves efleefHe uesìd
Òe³eesieë~ De³eb cev$eë (Mele02.6.2.11) J³eeK³eeleë¤58¤
DevJe³eë-Je³eb $³ecyekebÀ osJeb ©êb peieoeréejcegHeem³e ogëKeev³eJeeoerce¿eJe#ee³e³esce~ me ³eLee veesçmceeved
Jem³emeesçJe keÀjod, ³eLee veesçmceeved Þes³emeesçJe keÀjod, ³eLee veesçmceeved J³eJemee³e³eeled, leLee leb Jemeer³eebmeb J³eJemee³eÒeob
HejceséejcesJe ÒeeLe&³eeceë¤58¤
YeeJeeLe&ë-veneréejm³eesHeemevesve efJevee keÀef½evceveg<³eë meJe&ogëKeevleb ie®íefle, ³eë meJee&ved megKeefveJeemeeved ÒeMemleeved
mel³eefve½e³eeved keÀjesefle, lem³ewJee%ee meJezë Heeueveer³eself e¤58¤
HeoeLe&ë-nce ueesie ($³ecyekeÀced) leerveeW keÀeue ceW SkeÀjme %eeve³egkeÌle (osJeced) osves Jee (©êced) ogäeW keÀes ©ueeves
Jeeues peieoeréej keÀer GHeemevee keÀjkesÀ meye ogëKeeW keÀes (DeJeeoerceefn) De®ís ÒekeÀej veä keÀjW (³eLee) pewmes Hejceséej (veë)
nce ueesieeW keÀes (Jem³emeë) GÊece-GÊece Jeeme keÀjves Jeeues (DeJeekeÀjled) De®ís ÒekeÀej keÀjs (³eLee) pewmes (veë) nce ueesieeW
keÀes (Þes³emeë) Del³evle Þesÿ (keÀjled) keÀjs (³eLee) pewmes (veë) nce ueesieeW keÀes (J³eJemee³e³eeled) efveJeeme keÀjeves Jee GÊece
iegCe³egkeÌle leLee mel³eHeve mes efve½e³e osves Jeeues Hejceséej ner keÀer ÒeeLe&vee keÀjW¤58¤
YeeJeeLe&ë-keÀesF& Yeer ceveg<³e F&éej keÀer *+HHPHYHH-HH´HH/H YHHNHV¢HI-HYHHPH\HRJÍ.HH: NHV¢'HYOHNH¢HV YHQH5 ´HHâQHV
mekeÀlee, keÌ³eeWefkeÀ Jener Hejceséej meye megKeHetJe&keÀ efveJeeme Jee GÊece-GÊece mel³e efve½e³eeW keÀes keÀjelee nw~ Fmemes pewmeer
GmekeÀer Dee%ee nw, GmekeÀe Heeueve Jewmee ner meye ceveg<³eeW keÀes keÀjvee ³eesi³e nw¤58¤
Yes<epecemeerl³em³e yevOeg$eÝ&ef<eë~ ©êes osJelee~ mJeje[d iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efHeÀj Jen Hejceséej kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
<HV1H1SHFHäHIPH<HVH1SHELH-HVÉËHHäH1+HJäHHH<HVH1SHFHGaPHJÉ.HEFHV1HHHäFHV1HZ
<HV1H1SHFHGa'H1HIPH1a<HV1H1SHFHGaLH-HVäa'HËHHäHa+HJäHHHa<HV1 H1SHFHGaPHJÉ.HHIFHHIOHäPHJÉÉ.HFHGaFHV1HHHäaFHV1HZ
HeoeLe&ë-(Yes<epeced) MejerjevleëkeÀjCesevf ê³eelceveeb meJe&jesieeçHenejkeÀceew<eOeced (Deefme) (Yes<epeced)
DeefJeÐeeefokeÌuesMeefveJeejkeÀced (ieJes) Fefvê³eOesvegmecetne³e (Deéee³e) legj²eÐee³e (Heg©<ee³e) Heg©<eÒeYe=le³es (Yes<epeced)
jesieefveJeejkeÀced (megKeced) megKeb keÀmceeled? megefnleb KesY³eë Keb Hegveë Kevelesë (efve©03.13) (ces<ee³e) DeJe³es (ces<³ew)
leeflk³ew~ De³eb cev$eë (Mele02.6.2.11) J³eeK³eeleë¤59¤
DevJe³eë-ns ©ê peieoeréej! ³eë MejerjjesieveeMekeÀlJeeod Yes<epecem³eelcejesieotjerkeÀjCeeod Yes<epecem³esJeb meJex<eeb
ogëKeefveJeejkeÀlJeeod Yes<epeceefme me lJeb veesçmceY³ecemceekebÀ Jee ieJesçéee³e Heg©<ee³e ces<ee³e ces<³ew megKeb osefn¤59¤
YeeJeeLe&ë-veefn HejceséejesHeemevesve efJevee MejerjelceÒepeeveeb ogëKeeHeve³ees YetlJee megKeb pee³eles~ lemceeled
meJezce&veg<³ewjeréejew<eOemesJevesve MejerjelceÒepeeHeMetveeb Òe³elvesve ogëKeeefve efveJee³³e& megKeb peveveer³eefceefle¤59¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! pees DeeHe (Yes<epeced) Mejerj, DevleëkeÀjCe, Fefvê³e Deewj iee³e Deeefo HeMegDeeW kesÀ jesieveeMe
keÀjves Jeeues (Deefme) nQ (Yes<epeced) DeefJeÐeeefo keÌuesMeeW keÀes otj keÀjves Jeeues (Deefme) nQ mees DeeHe (veë) nce ueesieeW kesÀ
(ieJes) ieew Deeefo (Deéee³e) Ieesæ[e Deeefo (Heg©<ee³e) meye ceveg<³e (ces<ee³e) cesæ{e Deewj (ces<³ew) Yes[ æ Deeefo kesÀ efue³es
(megKeced) GÊece-GÊece megKeeW keÀes De®íer ÒekeÀej oerepf e³es¤59¤
YeeJeeLe&ë-Hejceséej keÀer GHeemevee kesÀ efJevee efkeÀmeer ceveg<³e keÀe Mejerj, Deelcee Deewj Òepee keÀe ogëKe otj neskeÀj
megKe veneR nes mekeÀlee, Fmemes GmekeÀer mlegefle, ÒeeLe&vee Deewj GHeemevee Deeefo kesÀ keÀjves Deewj Deew<eefOe³eeW kesÀ mesJeve mes Mejerj,
Deelcee, Heg$e, efce$e Deewj HeMeg Deeefo kesÀ ogëKeeW keÀes ³elve mes efveJe=Êe keÀjkesÀ megKeeW keÀes efme× keÀjvee Gef®ele nw¤59¤
$³ecyekeÀefcel³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ ©êes osJelee~ efJeje[d yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HäF\HNHE¢HSHHFHQVPHJLH1HIY2EH+HJäHIÆ1-H2H {YHFHGa*1-HH 11NH¢HIFHä-H1\HY2HäYHHYFH ÉOHHVFHJ {HHUH1FHHÉFHOHHäOHGa
HäF\HNHE¢HSHHFHQVPHJLH1HIY2EH+HäHIOH1-HVRäYHFHGa*1-HH 11NH¢HIFHä-H1\HY2HäYHHHIR1OHHVFHJäHHUH1FHHFHJOHäÍ
HäF\HNH¢NefceefleN HIHÉ'HäF\HNH¢FHGa H1SHH1FH1QV1a PHJÉLH1HIY2HHIFHHIOHä PHJÉLH1HIY2HFHGa +HJÉefäÉ-H2H {YH1HIFHHIOHä +HJHIÆÉÉ-H2H {YHFHGa
*1-HH 11NH¢HIFH1-HVOHJä-HH 1NH¢FHGÉ)ä-Ha \HY2HäYHHOHGa FHÉl³eesë~ cegÉHHU1H1a FHHa 'H1FHOHHäOHGa HäF\HNH¢1HIFHHIOH1 HIHÉ'HäF\HNH¢FHGa H1SHH1FH1QV1a
megÉLH1HIY2HHIFHHIOHä PHJÉLH1HIY2HFHGa +H1HIOH1-HVRäYH1HIFHHIOHä +HHIOH1É-HVRäYHFHGa *1-HH 11NH¢HIFH1-HVOHJä-HH 1NH¢FHGÉ)ä-Ha \HY2HäYHHOHGa )Nleë~ cegÉ#eerN³eN~ cee~
DeNcegÉOHäÍ
HeoeLe&ë-($³ecyekeÀced) GkeÌleeLe¥ ©êb peieoeréejced (³epeecens) efvel³eb Hetpe³esceefn (megieefvOeced) MeesYeveë Meg×es ievOees
³emceeled leced~ De$e ievOem³esoglHeteflemegmegjefYeY³eë (Deäe05.4.135) Fefle met$esCe meceemeevle FkeÀejeosMeë~ (HegefäJeOe&veced)
Hegäsë Mejerjelceyeuem³e JeOe&vemleced~ De$e vevÐeeefolJeeuu³egë Òel³e³eë~ (GJee&©keÀefceJe) ³eLeesJee&©keÀHeÀueb HekeÌJeb
YetlJeeçce=leelcekebÀ YeJeefle (yevOeveeled) ueleemecyevOeeled (ce=l³eesë) ÒeeCeMejejelceefJe³eesieeled (ceg#eer³e) cegkeÌlees Yet³eemeced (cee)
efve<esOes (Dece=leeled) cees#emegKeeled ($³ecyekeÀced) meJee&O³e#eced (³epeecens) melkegÀJeeaceefn (megieefvOeced) megÿg ievOees ³eefmceBmleced
(HeefleJesoveced) Heeefle j#eefle me Heefleë HelesJexoveb ÒeeHeCeb %eeveb Jee ³emceeled leced (GJee&©keÀefceJe) GkeÌleesçLe&ë (yevOeveeled)
GkeÌleesçLe&ë (Fleë) Demcee®íjerjevcel³e&ueeskeÀeod Jee (ceg#eer³e) He=LeiYet³eemeced (cee) efve<esOeeLex (Decegleë) cees#eeK³eeled
HejueeskeÀeled HejpevcemegKeHeÀueeod Oecee&Üe¤ De$een ³eemkeÀes efve©ÊesÀ-$³ecyekeÀes ©êmleb DecyekebÀ ³epeecens megieefvOeb megÿgieefvObe
HegefäJeOe&veb HegefäkeÀejkeÀefceJeesJee&©keÀefceJe HeÀueb yevOeveeoejesOeveevce=l³eesë mekeÀeMeeled cegáemJe ceeced (efve©013.48) ~ De³eb
cev$eë (Mele02.6.2.12-14) J³eeK³eeleë¤60¤
DevJe³eë-Je³eb megieefvOeb HegefäJeOe&veb $³ecyekebÀ osJeb ³epeecens efvel³eb Hetpe³esceefn~ Slem³e ke=ÀHe³eeçnb
yevOeveeogJee&©keÀefceJe ce=l³eesceg&#eer³e cegkeÌlees Yet³eemeced~ Dece=leevcee ceg#eerceefn cee Þe×ejefnlee Yet³eemeced~ Je³eb megieefvObe
HeefleJesoveb $³ecyekebÀ meJe&mJeeefceveb peieoeréejb ³epeecens meleleb melkegÀJeeaceefn~ SleovegûensCeenb yevOeveeogJee&©keÀefceJeslees ceg#eer³e
He=LeiYet³eemeced~ Je³ececeglees cees#emegKeeled mel³emegKeHeÀueeod Oecee&od efJejkeÌlee cee Yet³eemce¤60¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ vewJe ceveg<³ee F&éejb efJene³e keÀm³eeH³ev³em³e Hetpeveb kegÀ³³eg&ë, lem³e JesoeefJeefnlelJesve
ogëKeHeÀuelJeeled~ ³eLeesJee&©keÀHeÀueb ³eoe uelee³eeb ueiveb meled mJe³eb HekeÌJeb YetlJee mece³eb ÒeeH³e ueleeyevOeveevcegkeÌlJee megmJeeog
YeJeefle, leLewJe HetCe&cee³egYe&gkeÌlJee Mejerjb l³ekeÌlJee cegekÅ eÌle ÒeeHveg³eece~ cee keÀoeef®evcees#eÒeeHl³evegÿeveeled HejueeskeÀeled Hejpevcevees
Jee efJejkeÌlee YeJesce~ vewJe veeefmlekeÀlJeceeefÞel³e keÀoeef®eoeréejm³eeveeojb kegÀ³³ee&ce~ ³eLee
J³eJeneefjkeÀmegKee³eeVepeueeefokeÀceerHmeefvle, leLewJeséejs Jesos<eg leogkeÌleOecex cegkeÌleew ®e efvel³eb ÞeÎOeerceefn¤60¤
HeoeLe&ë-nce ueesie pees (megieefvOeced) Meg× ievOe³egkeÌle (HegefäJeOe&veced) Mejerj, Deelcee Deewj meceepe kesÀ yeue keÀes
yeæ{eves Jeeuee ($³ecyekeÀced) ©êªHe peieoeréej nw, GmekeÀer (³epeecens) efvejvlej mlegelf e keÀjW~ FvekeÀer ke=ÀHee mes
(GJee&©keÀefceJe) pewmes Keyet&pee HeÀue HekeÀ keÀj (yevOeveeled) uelee kesÀ mecyevOe mes ítì keÀj Dece=le kesÀ legu³e neslee nw, Jewmes
nce ueesie Yeer (ce=l³eesë) ÒeeCe Jee Mejerj kesÀ efJe³eesie mes (ceg#eer³e) ítì peeJeW (Dece=leeled) Deewj cees#eªHe megKe mes (cee)
Þe×ejefnle keÀYeer ve nesJeW leLee nce ueesie (megieefvOeced) GÊece ievOe³egkeÌle (HeefleJesoveced) j#ee keÀjves nejs mJeeceer keÀes osves
Jeeues ($³ecyekeÀced) meye kesÀ DeO³e#e peieoeréej keÀe (³epeecens) efvejvlej melkeÀejHetJe&keÀ O³eeve keÀjW Deewj FmekesÀ Devegûen mes
(GJee&©keÀefceJe) pewmes Kejyetpee HekeÀ keÀj (yevOeveeled) uelee kesÀ mecyevOe mes ítì keÀj Dece=le kesÀ meceeve efceä neslee nw, Jewmes
nce ueesie Yeer (Fleë) Fme Mejerj mes (ceg#eer³e) ítì peeJeW (Decegleë) cees#e Deewj Dev³e pevce kesÀ megKe Deewj mel³eOece& kesÀ
HeÀue mes (cee) He=LekedÀ ve nesJeW¤60¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ceveg<³e ueesie F&éej keÀes íesæ[keÀj efkeÀmeer keÀe Hetpeve ve keÀjW, keÌ³eeWekf eÀ Jeso
mes DeefJeefnle Deewj ogëKeªHe HeÀue nesves mes Hejceelcee mes efYeVe otmejs efkeÀmeer keÀer GHeemevee ve keÀjveer ®eeefn³es~ pewmes Keyet&pee
HeÀue uelee ceW ueiee ngDee DeHeves DeeHe HekeÀ keÀj mece³e kesÀ Devegmeej uelee mes ítì keÀj megvoj mJeeefoä nes peelee nw, Jewmes
ner nce ueesie HetCe& Dee³eg keÀes Yeesie keÀj Mejerj keÀes íesæ[ kesÀ cegefkeÌle NH¢HV´HHâQHV-H:~ NH¢<HHUFHHVHNH¢HU´HHHIâNHV¢HIXHHV'HYHJáHYH
Jee HejueeskeÀ keÀer F®íe mes Deueie ve nesJeW Deewj ve keÀYeer veeefmlekeÀ He#e keÀes ueskeÀj F&éej keÀe Deveeoj Yeer keÀjW~ pewmes
J³eJenej kesÀ megKeeW kesÀ efue³es DeVe, peue Deeefo keÀer F®íe keÀjles nQ, Jewmes ner nce ueesie F&éej, Jeso, JesoeskeÌleOece& Deewj
cegekf eÌle nesves kesÀ efue³es efvejvlej Þe×e keÀjW¤60¤
SleÊe Fl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ ©êes osJelee~ YegefjieemleejHe*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe ©êMeyosve MetjJeerjke=Àl³ecegHeefoM³eles¤
Deye Deieues cev$e ceW ©ê Meyo mes MetjJeerj kesÀ keÀceeX keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
SÉOH¬HVäÌH-H1PHEOHVYHä+H1MHVFHWSHä-H1OHHVÉOHHUäHIQa
'H-HäOHOH2HY-HH1HI+HYHHäNH¢H-HPH1ÍNH¢HI¬Hä-HHPHH1É'HHIQäjPH9HÍHI0H1-HHVÉOHHUäHIQ
SÉOHOHGa OHV1a 1Ì1a 'H1-H1PHFHGa OHVYHäa +H1MÍa FHWSHä-HOH1 )HIOH1 FHWSHäÉ-HOHÍa 'HHIOHäa )ÉHIQ1a 'H-HäOHOH2H1Y-HVOH-HäOHOHÉ2HY-HHa
HI+HYHHäNH¢H-HPH1)HIOH1HI+HYHHäNH¢É'H-HPHÍaNH¢HI¬Hä-HHPHH1)HIOH1NH¢HI¬HäÉ-HHPHHÍa'HHIQäjPHYHGaYH1ÍaHI0H1-HÍa'HHIOHäa)NefnN¤61¤
HeoeLe&ë-(Sleled) GÊebÀ Je#³eceeCeb ®e (les) leJe (©ê) jeso³eefle Me$etBmlelmecyeg×ew MetjJeerj! (DeJemeced) j#eCeb
mJeec³eLe¥ Jee (lesve) j#eCeeefovee (Hejë) Òeke=Àäë meceLe&ë (cetpeJeleë) yenJees cetpee Ieemeeo³ees efJeÐevles ³eefmceved lemceeled
HeJe&leeled~ cetpeJeeved HeJe&leë (efve©09.8)~ (Deefle) Deefle¬eÀceCes (Fefn) Gue«³e~ De$eevleie&lees C³eLe&ë (DeJeleleOevJee)
DeJeself e efveie=nerleb leleb efJemle=leb Oeveg³exve meë (efHeveekeÀeJemeë) efHeveefä Me$etved ³esve leled efHeveekeÀced~ lesveeJemees efHeveekeÀm³eeJemees
j#eCeb Jee ³emceeled meë~ efHeveekebÀ ÒeefleefHeveäîevesve (efve©03.21) (ke=ÀefÊeJeemeeë) ke=ÀefÊe½ece& leÜod ¢{eefve Jeemeebemf e Oe=leeefve
³esve meë (DeeEnmeved) DeveeMe³eved j#eved meved (veë) Demceeved (efMeJeë) megKeÒeoë (Deefle) DeefYeHetefpeleeLex (efve©01.3)
(Fefn) ÒeeHvegenf ~ De³eb cev$eë (Mele02.6.2.16-17) J³eeK³eeleë¤61¤
DevJe³eë-ns ©ê MetjJeerj efJeÜved ³eg×efJeÐeeefJe®e#eCe mesveeO³e#e! DeJeleleOevJee efHeveekeÀeJemeë ke=ÀefÊeJeemeeë efMeJeë
Hejë Òeke=ÀämeeceL³e&ë mebmlJeb cetpeJeleë HeJe&leeled Hejb Me$etveleer¿eguue«îe lemceeled Heej²ce³e~ ³eosleÊes leJeeJemeb Heeueveceefmle
lesveemceeveeEnmeVeleerenf ¤61¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ee! DepeeleMe$egefYe³eg&<ceeefYeYet&lJee efveMMe$egkebÀ jep³eb ke=ÀlJee meJee&C³ekMekeefCe mecHeeÐe ogäeveeb
oC[eEnmeeY³eeb Þesÿeveeb Heeuevesve YeefJeleJ³eced, ³elees ve keÀoeef®eod ogäe megeKf eveë Þesÿe ogëefKelee½e YeJes³egejf efle¤61¤
HeoeLe&ë-ns (©ê) Me$egDeeW keÀes ©ueeves Jeeues ³eg×efJeÐee ceW kegÀMeue mesveeO³e#e efJeÜved! (DeJeleleOevJee) ³eg× kesÀ
efue³es efJemleejHetJe&keÀ Oeveg keÀes OeejCe keÀjves (efHeveekeÀeJemeë) efHeveekeÀ DeLee&OHG HISHPH0HkPHV 0HHJ'HH: NHV¢\HXHNH¢HV +HHUPHNHV¢
DeHeveer j#ee keÀjves (ke=ÀefÊeJeemeë) HFHÈ>V'HHZMNH¢-HHH:NHV¢PHFHHYHÈ^-HkH:NHV¢2HHM&HNH¢MYHV (efMeJeë) meye megKeeW kesÀ osves
Deewj (Hejë) GÊece meeceL³e& Jeeues MetjJeerj Heg©<e! DeeHe (cetpeJeleë) cetBpe, Ieeme Deeefo ³egkeÌle HeJe&le mes Hejs otmejs osMe ceW
Me$egDeeW keÀes (Deleerefn) ´HHâNH¢HUHSI HHV(Sleled) pees ³en (les) DeeHekeÀe (DeJemeced) j#eCe keÀjvee nw (lesve) Gmemes (veë) nce
ueesieeW keÀer (DeeEnmeved) eEnmee keÀes íesæ[keÀj j#ee keÀjles ngS DeeHe (Deleerefn) meye ÒekeÀej mes nce ueesieeW keÀe melkeÀej
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! OHJFH0HHJ'HH:PHVMHIQOHQHVNH¢MMHSHNH¢HVHIYHNHE¢ÎNH¢NH¢MNHV¢PH\H'Hk-0HkH:NH¢HPHF+HHRYH
keÀjkesÀ ogäeW keÀe veeMe Deewj ÞesÿeW keÀer j#ee keÀjes efkeÀ efpememes ogä Me$eg megKeer Deewj meppeve ueesie ogëKeer keÀoeefHe ve
nesJeW¤61¤
$³ee³eg<eefcel³em³e veeje³eCe $eÝef<eë~ ©êes osJelee~ Gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
ceveg<³esCe keÀer¢Mecee³egYeexÊegÀceeréejë ÒeeLe&veer³e Fl³egHeefoM³eles¤
ceveg<³e keÀes kewÀmeer Dee³eg Yeesieves kesÀ efue³es F&éej keÀer ÒeeLe&vee keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues
$³eeN³egÉHESH1FHäRLYHVÍNH¢10H+HäPHHHHJÉ<eced~
³eÎsÉ-HVHJäHHHJÉHEOH9HHVäÉ'HPOHJHHHJÉ<eced¤62¤
$³eeN³egÉHHIFHHIOHä HIHÉ'HHHJÉHFHGa SH1FHRäLYHVHIMHIOHä SH1FHOHGÉ'HäLYHVÍa NH¢10H+HäPHa HH1HJÉHHIFHHIOHä HIHÉ'HHHJÉHFHGa HOHGa RV1-HVHJäa
$³eeN³egÉHHIFHHIOHäHIHÉ'HHHJÉ<eced~ leled~ veNë~ DeNmlegÉ~ $³eeN³egÉHHIFHHIOHäHIHÉ'HHHJÉ<eced¤62¤
HeoeLe&ë-($³ee³eg<eced) $eerefCe ®e leev³ee³etbe<f e ®e $³ee³eg<eced~ yeeu³e³eewJeveJe=×eJemLeemegKekeÀjced~ Fob Heoced
De®elegjefJe®elegj0 (Deäe05.4.77) Fefle met$es meceemeevlelJesve efveHeeefleleced~ (peceoivesë) ®e#eg<eë~ ®e#egJez
peceoefive$eÝ&ef<e³e&ovesve peielHeM³el³eLees cevegles lemcee®®e#egpe&ceoefive$eÝ&ef<eë (Mele08.1.2.3) peceoive³eë Òepeefceleeive³ees
Jee ÒepJeefueleeive³ees Jee lewjefYenglees YeJeefle (efve©07.24)~ DevesveeefHe ÒeceeCesve ªHeiegCeûeenkebÀ ®e#egie&=¿eles~ (keÀM³eHem³e)
Deeefol³em³eséejm³e~ ÒepeeHeefleë Òepee Deme=pele ³eome=peleekeÀjesled leÐeokeÀjesled lemceeled ketÀcce&ë~ keÀM³eHees Jew
ketÀce&mlemceeoengë meJee&ë Òepeeë keÀeM³eH³e Fefle (Mele07.4.1.5) Devesve ÒeceeCesveséejm³e keÀM³eHemeb%ee~ SleefVeefce&leb
ef$eiegCecee³egue&Yescenerl³eefYeÒee³eë~ ($³ee³eg<eced) ye´ïe®e³³e&ie=nmLeJeeveÒemLeeÞecemegKemebHeeokebÀ ef$eiegCecee³egë (³eled) ³ee¢Meced
³eeJeled (osJes<eg) efJeÜlmeg~ HI-H¾HjPHHV HIQ RV-HHÍ (Mele03.7.3.10) ($³ee³eg<eced) efJeÐeeefMe#eeHejesHekeÀejmeefnleb
ef$eiegCecee³egë~ (leled) lee¢Meb leeJeled (veë) DemceekeÀced~ (Demleg) YeJeleg ($³ee³eg<eced) HetJeexkeÌleb ef$eiegCecee³egë~ De$e SlesefCe&®®e
(GCee02.118) DevesvesCed Oeelees©efmeë Òel³e³ees efCeÜÊJeeod Je=e× f ë~ F&³eles ÒeeH³eles ³eÊeoe³egë~ De³eb cev$eë
(Mele02.5.4.1-7) J³eeK³eeleë¤62¤
DevJe³eë-ns ©ê peieoeréej! leJe ke=ÀHe³ee ³eÎsJes<eg $³ee³eg<eb ³eppeceoivesm$³ee³eg<eb keÀM³eHem³e leJe J³eJemLeeefme×b
$³ee³eg<eceefmle leVeesçmceekeÀcemleg¤62¤
YeeJeeLe&ë-De$e ®e#egejf efvê³eeCeeb keÀM³eHeë F&éejë ñeä+CeecegÊeceesçmleerefle efJe%es³eced~ $³ee³eg<eefcel³em³e ®elegjeJe=Ê³ee
ef$eiegCeeRHI2HNHE¢HOHJLHJ &HFH+HHHJÍPH GLH¡HZOHO´HHâÐH/H SHLHRHUËHME ´HH/H P-HVYH+HJHH/H HNH¢¬H -HÍaOH²H/HH-ns peieoeréej!
YeJelke=ÀHe³ee ³eLee efJe×ebmees efJeÐeeHejesHekeÀejOecee&vegÿevesveevevole³ee $eerefCe Meleeefve Je<ee&efCe ³eeJeÊeeJeoe³egY eg&¡eles, leLewJe
³eefl$eefJeOeleeHeJ³eefleefjÊebÀ Mejerjes vf ê³eevleëkeÀjCeÒeeCemegKee{îeb efJeÐeeefJe%eevemeefnlecee³egjefmle leÜ³eb ÒeeH³e ef$eMeleJe<e¥
®elegëMeleJe<e¥ Jeeçç³egë megKesve Yeg¡eercenerefle¤62¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! DeeHe (³eled) pees (osJes<eg) efJeÜeveeW kesÀ JeÊe&ceeve ceW ($³ee³eg<eced) ye´ïe®eejer, ie=nmLe,
JeeveÒemLe Deewj mebv³eeme DeeÞeceeW keÀe HejesHekeÀej mes ³egkeÌle Dee³eg JeÊe&lee pees (peceoivesë) ®e#eg Deeefo Fefvê³eeW keÀe
($³ee³eg<eced) Megef× yeue Deewj Heje¬eÀce³egkeÌle leerve iegCee Dee³eg Deewj pees (keÀM³eHem³e) F&éejÒesejf le ($³ee³eg<eced) efleiegCeer
DeLee&led leerve meew Je<e& mes DeefOekeÀ Yeer Dee³eg efJeÐeceeve nw (leled) Gme Mejerj, Deelcee Deewj meceepe keÀes Deevevo osves Jeeues
($³ee³eg<eced) leerve meew Je<e& mes DeefOekeÀ Dee³eg keÀes (veë) nce ueesieeW keÀes ´HHâNH¢HUHSI HHV
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ®e#egë meye Fefvê³eeW ceW Deewj Hejceséej meye j®evee keÀjves nejeW ceW GÊece nw, Ssmee meye
ceveg<³eeW keÀes mecePevee ®eeefn³es~ Deewj ($³ee³eg<eced) Fme HeoJeer keÀer ®eej yeej DeeJe=eÊf e nesves mes leerve meew Je<e& mes DeefOekeÀ ®eej
PHHZ -HH +HH YOH<HHU 'HHHJ NH¢HÝHQ&HHINH¢HHQZa)PHNH¢HU ´HHHIâNHV¢HIXHHV +HMFHVËHMNH¢HU ´HH/H YHHNH¢MNHV¢'HHZM DeHevee Heg©<eeLe&
keÀjvee Gef®ele nw, mees ÒeeLe&vee Fme ÒekeÀej keÀjveer ®eeefnS-ns peieoeréej! DeeHekeÀer ke=ÀHee mes pewmes efJeÜeved ueesie efJeÐee, Oece&,
Deewj HejesHekeÀej kesÀ Devegÿeve mes DeevevoHetJe&keÀ leerve meew Je<e& He³e&vle Dee³eg keÀes Yeesieles nQ, Jewmes ner leerv e ÒekeÀej kesÀ leeHe mes
jefnle Mejerj, ceve, yege× f , ef®eÊe, Den¹ejªHe DevleëkeÀjCe, Fefvê³e Deewj ÒeeCe Deeefo keÀes megKe keÀjves Jeeues efJeÐee-efJe%eeve
PHHIQOH'HHHJNH¢HVQFHXHHVLH´HHâQHVNH¢MOHHUYHPHHZ-HHHHMPHHZ-HH +HH YOHPHJ.H+HW-H NH¢<HHVLH:
efMeJees veeceemeerl³em³e veeje³eCe $eÝef<eë~ ©êes osJelee~ Yegefjipeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe ©êMeyosveesHeosMekeÀiegCee GHeefoM³evles¤
Deye Deieues cev$e ceW ©ê Meyo mes GHeosMe keÀjves nejs iegCeeW keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
HI0H1-HHVYHHFHHäHIPHN P-HHI2HäHIOHPOHVHI+H1OHHYHFHäPOHVÉ'HPOHJÉ FHHFHHä HIQjPHHUÍa
HIYH-Hä¬H HH1FHHHJäHV1É9HH²HHäH´H1SHYHäYHHHMH1HP+HHVHHäHPHJ´HSHH1PO-HHHäPHJÉ-HHUHH {H
HI0H1-HÍaYHHFHäa'H1HIPH1aP-HHI2HäHIOH1HIMHIOH1P-HÉHI2HäHIOHÍaOHV1aHI+H1OHHaYHFHäÍaOHV1a'H1POHJÉaFHHaFHH1aHIQ1jPHHU1ÍaHIYHa-HNÊe&N³eeNefceN~
'HHäHJHVa'H19HH²HH1HVOHä9H1É'H1²HHHäa´H1SHYHäYHH1HVHIOH´H1ÉSHYHäYHHHaMH1HÍa+HHVHHäHaPHJÉ´H1SHH1PO-HHHVHIOHä PHJ´HSHH1ÍÉO-HHHäaPHJÉ-HHUHH 1HVHIOHä
megÉÉ-HHUHH {H
HeoeLe&ë-(efMeJeë) ce²uemJeªHees %eevece³ees efJe%eeveÒeoë (veece) DeeK³ee (Deefme) YeJeefme (mJeefOeefleë)
DeefJeveeefMelJeeod Jeýece³eë~ mJeefOeefleefjefle Jeýeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.20) (les) leJe (efHelee) HeeuekeÀë (veceë)
melkeÀejeLex (les) legY³eced (Demleg) YeJeleg (cee) efve<esOeeLex (cee) ceeced HIQjPHHUÍ efnefvOe~ De$e uees[Lex ueg*d~ (efve)
efve½e³eeLex efveJeejCeeLex Jee~ (JeÊe&³eeefce) (Dee³eg<es) Dee³egYeexiee³e (DeVeeÐee³e) DeÊegb ³eesi³eceeÐeceVeb ®e lemcew~
³eÜeçVeceesoveeefokebÀ Yeesp³eb leeÅmcemlemcew (Òepevevee³e) mevleeveeslHeeovee³e (je³emHees<ee³e) je³ees efJeÐeemegJeCee&eof Oevem³e
Hees<ee³e, Heg<³eefvle ³eefmceBmlemcew (megÒepeemlJee³e) MeesYeveeë mevleeveeo³e½e¬eÀJeefÊe&jep³eb ®e Òepee ³emceeled lem³e YeeJemlemcew
(megJeer³³ee&³e) MeesYeveb Jeer³³e¥ Mejerjelcevees yeueb Heje¬eÀcees ³emceeled lemcew~ De³eb cev$eë (Mele02.5.4.8-11)
DevJe³eë-ns ©ê! ³emlJeb mJeefOeeflejefme ³em³e les leJe efMeJees veeceeefmle~ me lJeb cece efHeleeefme les legY³eb veceesçmleg~
lJeb ceeb cee cee eEnmeercee&enf vO³enb lJeecee³eg<esçVeeÐee³e megÒepeemlJee³e megJeer³³ee&³e je³emHees<ee³e JeÊe&³eeefce, lJeoeÞe³esCe meJee&efCe
ogëKeeefve efveJeÊe&³eeefce¤63¤
YeeJeeLe&ë-veefn keÀef½evceveg<³ees ce²uece³em³e meJe&eHf elegë Hejceséejm³ee%eeHeeuevesveesHeosMekeÀme²sve

efJevewefnkeÀHeejceeef/H NH¢PHJ.HV ´HHâJE 0HkeÌveesefle~ vewJe kesÀveeefHe veeefmlekeÀlJesve KeuJeeréejm³e efJeog<eeb ®eeveeojë keÀÊe&J³eë~ ³ees
veeefmlekeÀes YetlJewlem³ewles<eeb ®eeveeojb keÀjesefle, ve lem³e meJe&$eeojes pee³eles~ lemceevceveg<³ewjeefmlekewÀë meoe
YeefJeleJ³eefceefle¤63¤
De$e le=leer³eeO³ee³esçefivenes$eeefo³e%eJeCe&veceefivemJeYeeJeeLe&ÒeefleHeeoveb He=eLf eJeerYećeCeue#eCeb
DeefiveMeyosveséejYeeweflekeÀeLe&ÒeefleHeeoveb Deefivenes$ecev$eÒekeÀeMeveceeréejesHemLeeveceefivemJeªHeceeréejÒeeLe&veb leogHeemeveb
lelHeÀueJeCe&veceeréejmJeYeeJeÒeefleHeeoveb met³³e&ekf eÀjCeke=Àl³eJeCe&veb efvel³eesHeemeveb meeefJe$eercev$eÒeefleHeeoveceeréejesHeemeveb
³e%eHeÀueÒekeÀeMeveb YeeweflekeÀeiv³eLe&JeCe&veb ie=neÞecekeÀjCeeJeM³ekeÀevegÿeveue#eCes Fvêce©lke=Àl³eb Heg©<eeLe&keÀjCeeJeM³ekebÀ
HeeHeeefVeJeÊe&veb ³e%eHetÊ³ee&JeM³ekebÀ mel³elJesve ûenCeoeveJ³eJenejkeÀjCeb efJeÜlHeg©<eÊeg&mJeYeeJeJeCe&veb ®elegä³ecevleëkeÀjCem³e
ue#eCeb ©êMeyoeLe&ÒeefleHeeoveb ef$eiegCee³eg<keÀjCeeJeM³ekebÀ OecexCee³egjeefoHeoeLe&mebûenCeb ®e JeefCe&leceslesveem³e le=leer³eeO³ee³eeLe&m³e
efÜlee³eeO³ee³eeLexve men me²eflejmleerelf e yees×J³eced¤63¤
Fefle ÞeercelHeefjJeépekeÀe®ee³³e&sCe Þeer³egleo³eevevomejmJeleermJeeefcevee megefJejef®eles mebmke=Àlee³³e&Yee<eeY³eeb
efJeYetef<eles megÒeceeCe³egkeÌles ³epegJexoYee<³es le=leer³eesçO³ee³eë mecHetCe&ë¤3¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej Deewj GHeosMe keÀjvesnejs efJeÜved! pees DeeHe (mJeefOeefleë) DeefJeveeMeer nesves mes Jeýece³e
(Deefme) nQ, efpeme (les) DeeHekeÀe (efMeJeë) megKemJeªHe efJe%eeve keÀe osves Jeeuee (veece) veece (Deefme) nw mees DeeHe cesjs
(efHelee) Heeueves keÀjves Jeeues (Deefme) nQ (les) DeeHe kesÀ efue³es cesje (veceë) melkeÀejHetJe&keÀ vecemkeÀej (Demleg) efJeefole nes
leLee DeeHe (cee) cegPes (cee) cele HIQjPHHUÍ DeuHece=l³eg mes ³egkeÌle keÀerefpe³es Deewj ceQ DeeHe keÀes (Dee³eg<es) Dee³eg kesÀ Yeesieves
(DeVeeÐee³e) DeVe Deeefo kesÀ Yeesieves (megÒepeemlJee³e) GÊece-*¬HFH+HJH'HHHIR-HHHH¢-HHIOH MHSH'HHHIRNH¢HU ´HHHIâQHVYHV
(megJeer³³ee&³e) GÊece Mejerj, Deelcee keÀe yeue, Heje¬eÀce nesves Deewj (je³emHees<ee³e) efJeÐee Jee megJeCe& Deeefo Oeve keÀer Hegefä kesÀ
efue³es (JeÊe&³eeefce) JeÊe&lee Deewj JeÊee&lee ntB~ Fme ÒekeÀej JeÊe&ves mes meye ogKeeW keÀes ígæ[e kesÀ DeHeves Deelcee ceW GHeem³eªHe mes
efveM®e³e keÀjkesÀ Devle³ee&efceªHe DeeHe keÀe DeeÞe³e keÀjkesÀ meYeeW ceW JeÊe&lee ntB¤63¤
YeeJeeLe&ë-keÀesF& Yeer ceveg<³e ce²uece³e meye keÀer Heeuevee keÀjves Jeeues Hejceséej keÀer Dee%ee Heeueve kesÀ efJevee mebmeej
-HH+HMXHHVNH¢NHV¢PHJ.HH:NH¢HV´HHâQHVYHVNH¢HVPHFH/H YHQH5QHVOHHaYHNH¢RHHI+HHINH¢PHHUFHYHJHNH¢HVYHHHIPOHNH¢+e#e keÀes ueskeÀj F&éej
keÀe Deveeoj keÀjvee ®eeefn³es~ pees veeefmlekeÀ neskeÀj F&éej keÀe Deveeoj keÀjlee nw, GmekeÀe meJe&$e Deveeoj neslee nw~ Fme mes
meye ceveg<³eeW keÀes DeeefmlekeÀ yege× f mes F&éej keÀer GHeemevee keÀjveer ³eesi³e nw¤63¤
Fme leermejs DeO³ee³e ceW Deefivenes$e Deeefo ³e%eeW keÀe JeCe&ve, Deefive kesÀ mJeYeeJe Jee DeLe& keÀe ÒeefleHeeove, He=efLeJeer
kesÀ YećeCe keÀe ue#eCe, Deefive Meyo mes F&éej Jee YeeweflekeÀ DeLe& keÀe ÒeefleHeeove, Deefivenes$e kesÀ cev$eeW keÀe ÒekeÀeMe, F&é ej keÀe
GHemLeeve, Deefive keÀe mJeªHekeÀLeve, F&éej keÀer ÒeeLe&vee, GHeemevee Jee Fve oesveeW keÀe HeÀue, F&éej kesÀ mJeYeeJe keÀe
ÒeefleHeeove, met³e& keÀer efkeÀjCeeW kesÀ keÀe³e& keÀe JeCe&ve, efvejvlej GHeemevee, iee³e$eer cev$e keÀe ÒeefleHeeove, ³e%e kesÀ HeÀue keÀe
ÒekeÀeMe, YeeweflekeÀ Deefive kesÀ DeLe& keÀe ÒeefleHeeove, ie=nmLeeÞece kesÀ DeeJeM³ekeÀ keÀe³eeX kesÀ Devegÿeve Deewj ue#eCe, Fvê Deewj
HeJeveeW kesÀ keÀe³e& keÀe JeCe&ve, Heg©<eeLe& keÀe DeeJeM³ekeÀ keÀjvee, HeeHeeW mes efveJe=Êe nesvee, ³e%e keÀer PHFHHHIâ'H-H0HNH¢MYHHU
mel³e mes uesves-osves Deeefo J³eJenej keÀjvee, efJeÜeved Jee $eÝlegDeeW kesÀ mJeYeeJe keÀe JeCe&ve, ®eej ÒekeÀej kesÀ DevleëkeÀjCe keÀe
ue#eCe, ©ê Meyo kesÀ DeLe& keÀe ÒeefleHeeove, leerve meew Je<e& Dee³eg keÀe meHeeove keÀjvee Deewj Oece& mes Dee³eg Deeefo HeoeLeeX kesÀ
ûenCe keÀe JeCe&ve efkeÀ³ee nw~ Fmemes otmejs DeO³ee³e kesÀ DeLe& kesÀ meeLe Fme leermejs DeO³ee³e kesÀ DeLe& keÀer me²efle peeveveer
®eeefn³es¤63¤
¤Fefle le=leer³eesçO³ee³eë¤3¤
¤Dees3ced¤
DeLe ®elegLeexçO³ee³eejcYeë
'HHTPFH9H2HHHVPHâHIH0HYFHYHHÍPHYOHHUHIOH-HVHIROH-HFHG
le$ewoceievcessl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deyees<eO³eew osJeles~ efJeje[d yeéïeer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe peueiegCemJeYeeJeke=Àl³ecegHeefoM³eles¤
Deye ®eewLes DeO³ee³e keÀe ÒeejcYe efkeÀ³ee peelee nw, FmekesÀ ÒeLece cev$e ceW peue kesÀ iegCe, mJeYeeJe Deewj ke=Àl³e
keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
6RFHäLHYFHRV-H1HSHäYeb He=efLeNJ³ee ³eHäRV1-HHPHHV1É'HSHJäHYOH1HI-HËHVäa
H¿1NH®PHH1FHH<HHäPH1YOHMäYOHHV1HSHJä<HHDMH1HP+HHVHVä&H1PHHIFH1HHFHäRVFHa
FNFHHÉ'HH+H1Í0HFHJäFHVPHYOHJRV1-HHUjesHä2HV1HHHäP-H1P-HHI2HäOHV1FHZYHäjHIQjPHHUÍ
Dee~ FNRFHGa 'H1LH1YFH1a RV1-H1HSHäYH1HIFHHIOHä RV-H1HSHäYHFHGa +HÉHI/H1-HHÍa HHäa RV1-HHPHäÍa 'HSHJäHYOHa HI-HËHVäa
H¿1NH®PHH1FHH<HH1HIFHOHäkedÀÉPHH1FHH<HHäFHGa PH1YOHMäYOH1 )HIOHä PH1FHGÉOHMäYOHÍa HSHJäHI<H1 HIMHIOH1 HSHJäÍÉHI<HÍa MH1HÍa +HHVHVä&Ha PHFHGa )N<ee~
ceNosNceN~ FNFHHÍa 'HH+HäÍa 0HFHGa 7%1çFNl³BHWäa FHV1a PH1YOHJÉa RV1-HHUÍa 'HHVHä2HVa HHHäP-Ha P-HHI2HäOH1 )HIOH1 P-HÉHI2HäOHVa FHHa 6NveNced~
efnNjPHHU1Í
HeoeLe&ë-(Dee) mecevleeled (Foced) Je#³eceeCeced (Deievce) ÒeeHveg³eece, De$e efue*Lex ueg*d (osJe³epeveced) osJeeveeb
efJeog<eeb ³epeveb Hetpeveb lesY³ees oeveb ®e (He=efLeJ³eeë) Yetcesce&O³es (³e$e) osMes (osJeemeë) efJeÜebmeë (Depeg<evle) ÒeerleJevleë
mesefJeleJevleë (efJeées) meJex ($eÝkeÌmeeceeY³eeced) $eÝ®eefvle mlegJeefvle HeoeLee&ved ³esve me $eÝiJesoë~ meece³eefvle meevlJe³eefvle
keÀcee&vleb HeÀueb ÒeeHvegJeefvle ³esve me meeceJesoë, $eÝkedÀ ®e meece ®e leeY³eeced~ De$e
'HHOHJMHI-HHOHJMPHJHOHJMkHU+HJEPH2HVY-HYH>JQNH®PHH FHa (Deäe05.4.77) Fefle met$esCee³eb meceemeevleesç®ed Òel³e³esve efveHeeefleleë
(mevlejvleë) ogëKem³eevleb ÒeeHvegJevleë (³epegefYe&ë) ³epegJexomLecev$eesÊewÀë keÀce&efYeë (je³eë) Oevem³e (Hees<esCe) Hegäîee (meced)
mec³eieLex (F<ee) FäefJeÐe³eeçVeeefovee Jee (ceosce) megKe³esce, De$e efJekeÀjCeJ³el³e³eë (Fceeë) Òel³e#eeë (DeeHeë) peueeefve
(Meced) megKekeÀeefjkeÀeë (G) efJelekexÀ (ces) cece (mevleg) YeJevleg (osJeerë) Meg×e jesieveeefMekeÀeë, De$e Jee ®ívoefme~
#Deäe06.1.106% Fefle pemeë HetJe&meJeCe&lJeced (Dees<eOes) meesceeÐees<eefOeieCeë ($ee³emJe) $ee³eleeled (mJeefOeles) jesieveeMeves
mJeefOeefleJe&ýeJeled ÒeJeÊe&ceeveë~ mJeefOeefleefjefle Jeýeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.20) (cee) efve<esOeeLex (Sveced) ³epeceeveb
ÒeeefCemecetnb Jee HIQjPHHUÍ eEnm³eeled, De$e efue*Lex ueg*d~ De³eb cev$eë (Mele0 (3.1.1.11-12; 3.1.2.1-10)
J³eeK³eeleë¤1¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLee He=eLf eJ³ee ceO³es ceveg<³epevce osJe³epeveb ÒeeH³e ³e$e $eÝkeÌmeeceeY³eeb ³epegYeea je³emHees<esCe
ogëKeeefve mevlejvlees efJeées osJeemees Je³eb megKeev³eievceepeg<evle ceosce megKe³esce~ G Fefle efJelekexÀ ces cece efJeÐeemegefMe#eeY³eeb
mesefJelee Fcee osJ³e DeeHeë megKekeÀeefjkeÀeë meefvle, leLewJe le$e lJeb lee peg<emJe, leJewleeë Meb mevleg megKekeÀeefjkeÀe YeJevleg~
³eLeew<eOes meesceueleeÐeew<eefOeieCees jesiesY³eke³eles, leLee lJeb veke³emJe, mJeefOeefleJe&ýemlJecesveb peerJeb cee eEnmeern&veveb cee
kegÀ³³ee&ë¤1¤
YeeJeeLe&ë-'HH XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HH FHYHJHHÍ PHHHYed mejnm³eeB½elegjes JesoeveOeerl³eev³eeveO³eeH³e efJeÐeeb
ÒeoerH³e, efJeÜebmees YetlJee megkeÀcee&vegÿevesve meJee&ved ÒeeefCeveë megKe³es³egmleLewJewleeved melke=Àl³ewlesY³ees JewefokeÀefJeÐeeb ÒeeH³e,
Þesÿe®eejew<eefOemesJeveeY³eeb ogëKeevleb ielJee, MejerjelceHegäîee Oeveb mecegHeef®el³e meJezce&veg<³ewjeveefvoleJ³eced¤1¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pewmes (He=efLeJ³ee) <HWHIFH +HM FHYHJHSHYFH NH¢HV ´HHâ QHVNHV¢ SHHV (Foced) ³en (osJe³epeveced)
efJeÜeveeW keÀe ³epeve Hetpeve Jee Gve kesÀ efue³es oeve nw, *PHNH¢HV´HHâQHVNHV¢(³e$e) efpeme osMe ceW ($eÝkeÌmeeceeY³eeced) $eÝiJeso,
meeceJeso leLee (³epegefYe&ë) ³epegJexo kesÀ cev$eeW ceW keÀns keÀce& (je³emHees<esCe) Oeve keÀer Hegefä (meefce<ee) GÊece-GÊece efJeÐee
Deeefo keÀer F®íe Jee DeVe Deeefo mes ogëKeeW kesÀ (mevlejvleë) 'HYOHNH¢HV´HHâQHVOHVQJHV(efJeées) meye (osJeemeë) efJeÜeved nce
ueesie megKeeW keÀes (Deievce) ´HHâQH:, (Depeg<evle) meye ÒekeÀej mes mesJeve keÀjW, (ceosce) megKeer jnW, (G) Deewj Yeer (ces) cesjs
megefve³ece, efJeÐee, GÊece efMe#ee mes mesJeve efkeÀ³es ngS (Fceeë) ³es (osJeerë) Meg× (DeeHeë) peue megKe osves Jeeues nesles nQ,
-HZPHV -HQH% OHW <HHU *YHNH¢HV ´HHâQHV (peg<emJe) mesJeve Deewj Deevevo keÀj~ Jes peue Deeefo HeoeLe& Yeer legPe keÀes (Meced) megKe
keÀjeves Jeeues (mevleg) nesJeW, pewmes (Dees<eOes) meesceuelee Deeefo Dees<eefOeieCe meye jesieeW mes j#ee keÀjlee nw, Jewmes let Yeer nce
ueesieeW keÀer ($ee³emJe) j#ee keÀj~ (mJeefOeles) jesieveeMe keÀjves ceW Jeýe kesÀ meceeve neskeÀj (Sveced) Fme ³epeceeve Jee ÒeeCeercee$e
keÀes FHHHIQjPHHUÍ keÀYeer cele ceej¤1¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHVFHYHJHXHHVLH\HÑHHH +HW-H NH¢'H'HHZM*+HHIYHHRGPHHIQOHHHMH:
JesoeW keÀes Heæ{ keÀj, DeewjeW keÀes Heæ{e keÀj, efJeÐee keÀes ÒekeÀeefMele keÀj Deewj efJeÜeved neskesÀ GÊece keÀceeX kesÀ Devegÿeve mes meye
ÒeeefCe³eeW keÀes megKeer keÀjW, Jewmes ner Fve efJeÜeveeW keÀe melkeÀej keÀj, )YHPHV -HZHRI NH¢HI-H²HHNH¢HV ´HHâQHVNH¢M, Þesÿ Dee®eej leLee
GÊece Deew<eefOe³eeW kesÀ mesJeve mes keÀäeW keÀe efveJeejCe keÀjkesÀ Mejerj Jee Deelcee keÀer Hegefä mes Oeve keÀe Del³evle meáe³e keÀjkesÀ
meye ceveg<³eeW keÀes Deeveefvole nesvee ®eeefn³es¤1¤
DeeHees Demceeefvel³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeeHees osJelee~ mJeje[dyeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HegvemleeefYejefÓë eEkeÀ keÀle&J³eefcel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Gve peueeW mes keÌ³ee-keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HH+HHVäÉ'HNPFHHYHGFHH1OHMäÍ0HJY2HHYOHJ,HÉOHVYHäYHHV,HOH1+-Hnë Hegvevleg~
HI-HËH1jHIQHIMl´HE´H1-HQäHIYOHRV1-HHUHIRRHä<H1Í0HJHIHNje HetÉOHÉ6äHIFHa
RHU1HH1OH1+HPHHVäPOH1YHWMäHIPH1OHHEO-HHäHI0H1-HH0H1LFHHE+HHIM{R2HV<H1ÌE-H&H1+HJHäved¤2¤
®elegLeexçO³ee³eë 163
'HH+HäÍa 'H1PFHHYHGa FHH1OHMäÍa 0HJÉvOeN³eNvlegÉ~ Ie=ÉOHVYHäa YH1Ía ,HÉleNHJen )HIOHä ,HOHÉ+-H1Ía +HJÉveNvlegÉa HI-HËHäFHGa HIQa HIMlÒeced~
ÒeNJenNYOHHUHIOHä ´H1É-HQäHIYOHaosNJeerë~ Gled~ Fled~ DeeNY³eNÍa0HJHIHäÍa'HHa+HWÉleë~ SNefceN~ oerN#ee1OH1+HPHHVäÍaOH1YHWÍa'H1HIPH1aOHHFHGaO-HH1a
HI0H1-HHFHGa0H1LFHHFHGa+HHIM{aoN2H1Va<H1ÌFHGa-H&H {FHGa+HJHäYHG
HeoeLe&ë-(DeeHeë) peueeefve (Demceeved) ceveg<³eeoerved ÒeeefCeveë (ceelejë) ceele=Jeled HeeefuekeÀeë (MegvOe³evleg) yee¿eosMeb
HeefJe$eb kegÀJe&vleg (Ie=lesve) Deep³esve (veë) Demceeved (Ie=leHJeë) Ie=leb Hegveefvle ³eemleeë (Hegvevleg) HeefJe$e³evleg (efJeéeced) meJe¥
peieled (efn) Keueg (efjÒeced) J³ekeÌle-HH&HHU´HHâ-HE -HVHRI OH-HFHGa 'HH ueerjer*es ÛmJeë~ (GCee05.55) Devesvee³eb efme×ë
(ÒeJenefvle) ÒekeÀ<exCe ÒeeHvegJeefvle (osJeerë) osJ³eë (Gled) Glke=Àäs (Fled) DeefHe (DeeY³eë) DeÓîeë (Megef®eë) HeefJe$eë (Dee)
mecevleeled (Hetleë) Meg×ë (Sefce) ÒeeHveesecf e (oer#eeleHemeesë) oer#ee ye´ïe®e³³ee&efoefve³ecemesJeveb ®e leHeesOecee&vegÿeveb ®e le³eesë
(levetë) megKeefJemleejefveefceÊeb Mejerjced (Deefme) Deefmle~ De$e J³el³e³eë (leeced) (lJee) Sleeced (efMeJeeced) keÀu³eeCekeÀeefjkeÀeced
(Meiceeced) megKemJeªHeeced (Heefj) meJe&leë (oOes) Oejeefce (Yeêced) Yepeveer³eced (JeCe&ced) mJeerkeÀÊeg&cen&ceeflemegvojced (Heg<³eved)
Hegäb kegÀJe&ved~ De³eb cev$eë (Mele0 (3.1.2.1-11) J³eeK³eeleë¤2¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLee Yeêb JeCe¥ Heg<³eVenb ³ee Ie=leHJees osJ³e DeeHees efJeéeb efjÒeb ÒeJenefvle, efJeÜebmees ³ee ceeleejes
³ee Ie=leHJees Ie=lesve meefvle, ³eeefYeveexçmceeved megKe³eefvle, leeefYevees&çmceeved YeJevleë MegvOe³evleg Hegvevleg ®e~ ³eLeencegefooeY³eë
Megef®eë HeefJe$ees YetlJee ³ee oer#eeleHemeesmlevetjm³eefmle leeb lJeecesleeb efMeJeeb Meiceeb HeefjoOes meJe&lees Oejeefce, leLee leemleeb ®e
³et³eceefHe Oejle¤2¤
YeeJeeLe&ë-De$e JeHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa HHÍ PH-H PHJ.H´HHHI+HNH¢HÍ ´HH&H2HHHIMNH¢H FHHOH-HOed HeeuevensleJe DeeHeë
meefvle, leeY³eë meJe&leë HeefJe$eleeb mecHeeÐewleeë MeesOeef³elJee ceveg<³ewevf e&l³eb mebmesJ³ee, ³eleë megvojb JeCe¥ jesiejefnleb Mejerjb ®e
mec+HH²HHIYHOHE´HHvVYH2HFH&cevegÿe³e Heg©<eeLexveevevoë keÀle&J³e Fefle¤2¤
HeoeLe&&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (Yeêced) Deefle megvoj (JeCe&ced) ´HHâQHVYHV HHVLH+HNH¢HV (Heg<³eved) Hegä keÀjlee ngDee
ceQ pees (Ie=leHJeë) Ie=le keÀes HeefJe$e keÀjves (osJeerë) efoJ³eiegCe³egkeÌle (ceelejë) ceelee kesÀ meceeve Heeueve keÀjves Jeeues (DeeHeë)
peue (efjÒeced) J³ekeÌle -HH&HHU NH¢HV ´HHâ NH¢MYHV -HH SHHYHYHV HHVLH (efJeéeced) meye keÀes (ÒeJenefvle) ´HHâ NH¢Mles nQ, efpevemes
efJeÜeved ueesie (Demceeved) nce ceveg<³e ueesieeW keÀes (MegvOe³evleg) yee¿e osMe keÀes HeefJe$e keÀjW Deewj pees (Ie=lesve) Ie=leJeled Hegä
keÀjves ³eesi³e peue nQ, efpevemes (veë) nce ueesieeW keÀes megKeer keÀj mekeWÀ, Gvemes (Hegvevleg) HeefJe$e keÀjW~ pewmes ceQ (Fled) Yeer
(Gled) De®ís ÒekeÀej (DeeY³eë) Fve peueeW mes (Megef®eë) HeefJe$e leLee (DeeHetleë) Meg× neskeÀj (oer#eeleHemeesë) ye´ïe®e³³e&
Deeefo GÊece-GÊece efve³ece mesJeve mes pees Oecee&vegÿeve kesÀ efue³es (levetë) Mejerj (Deefme) nw, efpeme (efMeJeeced) keÀu³eeCekeÀejer
(Meiceeced) megKemJeªHe Mejerj keÀes (Sefce) ´HHâQHVOHH'HHZM(HeefjoOes) meye ÒekeÀej OeejCe keÀjlee ntb, Jewmes legce ueesie Yeer
Gve peue Deewj (leeced) Gme (lJee) Del³egÊece Mejerj keÀes OeejCe keÀjes¤2¤
YeeJeeLe&&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaFHYHJHH: NH¢HV *HIHOHQZ HINH¢SHHV PH\HPHJ.HH: NH¢HV ´HHâNH¢MYHV
ÒeeCeeW keÀes OeejCe keÀjeves leLee ceelee kesÀ meceeve Heeueve kesÀ nsleg peue nQ, Gvemes meye ÒekeÀej HeefJe$e neskesÀ, FvekeÀes MeesOe keÀj
ceveg<³eeW keÀes efvel³e mesJeve keÀjves ®eeefn³eW, efpememes megvoj JeCe&, MHVLHMHIQOH0HMHUMNH¢HVPHF+HHRYHNH¢MHIYHMYOHM´HHvNHV¢PHH/H
Oece& keÀe Devegÿeve keÀj Heg©<eeLe& mes Deevevo Yeesievee ®eeefn³es¤2¤
cenerveeefcel³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ cesIees osJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤

Hegvejm³e peuemecetnpev³em³e cesIem³e eEkeÀ efveefceÊecemleerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Fme peuemecetn mes GlHeVe ngS cesIe keÀe keÌ³ee efveefceÊe nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
FH1QHUYHH1E+HHHVäÉHIPH-HHH[NRHÉ'HäHIPH1-HHH[{FHVRVHIQa
Je=ÉHPHHäHIPHNH¢1YHHUYHäNH¢HHJÉRH É'HäHIPH1HHJäFH[RVHIQ
FH1QHUYHHFHGa+HHäÍa'H1HIPH1a-H1HH[1RH)HIOHä -HH 1ÍÉRHÍa'H1HIPH1a-HH {ë~ cesN~ osNefnN~ Je=ÉHPHäa'H1HIPH1aNH¢1YHHUYHäNH¢ÍaH1HJÉoe&
)HIOHäHHJÉÍRHÍa'H1HIPH1aHHJäÍaFHV1aosNefnN¤3¤
HeoeLe&ë-(cenerveeced) He=efLeJeerveeced, cenerefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.1) (He³eë) jmeefveefceÊeced (Deefme)
Deefmle, De$e meJe&$e J³el³e³eë (Je®eexoeë) RHUHâI E RRHOHHUHIOH(Deefme) Deefmle (Je®e&ë) ÒekeÀeMeced (ces) ce¿eced (osefn) ooeefle
(Je=$em³e) cesIem³e (Deefme) Deefmle (keÀveervekeÀë) ³eë keÀveefle oerHe³eleerelf e me SJe keÀveervekeÀë, De$e
keÀveerOeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀ F&veÒel³e³emleleë mJeeLex keÀved (®e#egoe&ë) ®eäsçvesve leÎoeleerefle (Deefme) Deefmle (®e#egë)
ves$eJ³eJenejced (ces) ce¿eced (osefn) ooeefle~ De³eb cev$eë (Mele0 (3.1.3.9-15) J³eeK³eeleë¤3¤
DevJe³eë-³ees cenerveeb He³eesçm³eefmle, Je®eexoe Dem³eefmle, ³ees ces ce¿eb Je®eexoe ooeefle, Je=$em³e keÀveervekeÀesçefmle,
®e#egoe& Deefmle, me met³³eex ces ce¿eb ®e#ego&oeefle¤3¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewve&efn met³³e&m³e ÒekeÀeMesve efJevee Je=äîeglHeefÊe½e#egJ³e&Jenej½e efmeO³eefle~ ³esvee³eb met³³eex efveefce&lemlemcee
F&éeje³e keÀeseìf Mees Oev³eJeeoe os³ee Fefle JesÐeced¤3¤
HeoeLe&ë-pees ³en (cenerveeced) He=efLeJeer Deeefo kesÀ (He³eë) peue jme keÀe efveefceÊe (Deefme) nw, (Je®eexoeë) RHUHâI NH¢H
osves Jeeuee (Deefme) nw, pees (ces) cesjs efue³es (Je®e&ë) ÒekeÀeMe keÀes (osefn) oslee nw, pees (Je=$em³e) cesIe keÀe (keÀveervekeÀë)
ÒekeÀeMe keÀjves Jeeuee (Deefme) nw, Jee (®e#egoe&ë) ves$e kesÀ J³eJenej keÀes efme× keÀjves Jeeuee (Deefme) nw, Jen met³³e& (ces) cesjs
efue³es (®e#egë) ves$eeW kesÀ J³eJenej keÀes (osefn) oslee nw¤3¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes peevevee Gef®ele nw efkeÀ efpeme metd³³e& kesÀ ÒekeÀeMe kesÀ efJevee Je<ee& keÀer GlHeefÊe Jee ves$eeW keÀe
J³eJenej efme× keÀYeer veneR neslee, efpemeves Fme met³³e&ueeskeÀ keÀes j®ee nw, Gme Hejceséej keÀes keÀeseìf DemebK³eele Oev³eJeeo osles
jnW¤3¤
ef®elHeeflecexl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ Hejceelcee osJelee~ efve®e=oyeéïeer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
³esve met³³ee&efokebÀ peieêef®eleb meesçmceoLe¥ eEkeÀ eEkeÀ kegÀ³³ee&efol³egHeefoM³eles¤
efpemeves met³³e& Deeefo meye peieled keÀes yevee³ee nw, Jen Hejceelcee nceejs efue³es keÌ³ee-keÌ³ee keÀjs, Fme efJe<e³e
keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HIH1O+HHIOHäFHH +HJYHHOHJ -HH1NH®+HHIOHäFHH +HJYHHOHJ RV1-HHV FHHä PHHI-H1OHH +HJäYHH1O-HHTÏäÌV&H +H1HI-HHVä&H1 PHWH {P ³e
MlHT0FHHI<HäÍaOHPHäOHV+HHI-HH+HOHV+H1HI-HHä+HWOHPH1HONH¢HäFHÍ+HJÉYHVOHÏäNHV¢HFHG
HIH1O+HHIOH1HIMHIOHä HIH1OHGÉ+HHIOHäÍaFHH1a+HJÉveeNleg~ JeeNkeÌHeHIOH1HIMHIOHä -HHNHG¢É+HHIOHäÍa FHH1a+HJÉveeNlegÉ~ osNJeë~ ceeN~ meNefJeNlee~ HegÉveeNlegÉ~

'HHTÏäÌV&Ha +H1HI-HHVä&Ha PHWH {PHa MlHT0FHHI<HäHIMHIOHä MlHT0FHÉHI<H1Ía OHPHäa OHV1a +H1HI-HNH1+H1OH1 )HIOHä +H1HI-HHäÉ+HOHVa +H1HI-HHä+HWOH1PHVHIOHä
+H1HI-HHäÉ+HWOHPHaHONH¢HäFH1)HIOH1HOHGÉNH¢HäFHÍa+HJYHVaOHOHGa0H1NHV¢1H1FHG
HeoeLe&ë-(ef®elHeefleë) ®esle³eefle ³esve efJe%eevesve lem³e Heefleë Heeueef³eleeçefOeÿeleséejes YeJeeved (cee) ceeced (Hegveeleg)
HeefJe$eb keÀjesleg (JeekeÌHeefleë) ³ees Jee³ees JesoefJeÐee³eeë Heefleë mJeeceer Heeueef³elee (cee) ceeced (Hegveeleg) efJeÜebmeb ke=ÀlJee
HeefJe$e³eleg (osJeë) ³eë mJeÒekeÀeMesve meJe&m³e ÒekeÀeMekeÀë (cee) ceeced (meefJelee) meJe&m³e peielees efoJ³em³e ÒemeefJeleeslHeeokeÀë
(Hegveeleg) MeesOe³eleg Meg×b keÀjesleg (Deeq®íêsCe) DeefJeveeefMevee efJe%eevesve (HeefJe$esCe) Mege× f keÀejkesÀCe (met³³e&m³e)
meefJele=ceC[uem³e ÒeeCem³e Jee (jeqMceefYeë) ÒekeÀeMewie&ceveeiecevewë (lem³e) peieoeréejm³e (les) leJe (HeefJe$eHeles) HeefJe$em³e
Heeueef³eleë HeefJe$eHetlem³e ³eë HeefJe$ewë Meg×wë mJeeYeeefJekewÀefJe&%eeveeefoefYeieg&Cewë Hetleë HeefJe$emlem³e (³elkeÀeceë) ³eë keÀecees ³em³e
meë (Hegves) HeefJe$ees YeJeeefce (leled) HeefJe$eb keÀce& (MekesÀ³eced) MeØegÀ³eeced~ De³eb cev$eë (Mele0(3.1.3.22-23)
J³eeK³eeleë¤4¤
DevJe³eë-ns HeefJe$eHeles Hejceelceved ef®elHeefleJee&keÌHeefleë meefJelee osJees YeJeeved HeefJe$esCeeeq®íêsCe efJe%eevesve met³e&m³e
jeqMceefYe½e cee ceeb cece ef®eÊeb ®e Hegveeleg~ cee ceeb cece Jee®eb ®e Hegveeleg~ cee ceeb cece ®e#eg½e Hegveeleg~ ³em³e HeefJe$eHetlem³e
ke=ÀHe³ee ³elkeÀeceesçnb Hegves HeefJe$ees YeJeeefce~ ³em³e les leJeesHeemeve³ee HeefJe$eb keÀce& keÀÊeg¥ MeØegÀ³eeced, lem³e mesJee keÀleg¥ ³eesi³ee ces
keÀLeb ve YeJesled¤4¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³exve JesoefJe%ee$ee Hel³ee HejceséejsCe efJeÐeeYetpeueJee³egmet³³ee&o³eë Megef×keÀejkeÀeë HeoeLee&ë
ÒekeÀeefMeleemlem³eesHeemevee HeefJe$ekeÀcee&vegÿeveeY³eeb ceveg<³ewë HetCe&keÀeceë HeefJe$elee ®e keÀe³³ee&¤4¤
HeoeLe&ë-ns (HeefJe$eHeles) HeefJe$elee kesÀ Heeueve keÀjvesnejs Hejceséej! (ef®elHeefleë) efJe%eeve kesÀ mJeeceer (JeekeÌHeefleë)
JeeCeer keÀes efvece&ue Deewj (meefJelee) meye peieled keÀes GlHeVe keÀjves Jeeues (osJeë) efoJ³e mJeªHe DeeHe (HeefJe$esCe) Meg× keÀjves
Jeeues (Deeq®íêsCe) DeefJeveeMeer efJe%eeve Jee (met³e&m³e) met³e& Deewj ÒeeCe kesÀ (jeqMceefYeë) ÒekeÀeMe Deewj ieceveeieceveeW mes (cee)
cegPe Deewj cesjs ef®eÊe keÀes (Hegveeleg) HeefJe$e keÀerefpe³es, (cee) cegPe Deewj cesjer JeeCeer keÀes (Hegveeleg) HeefJe$e keÀerefpe³es, (cee) cegPe
leLee cesjs ®e#eg keÀes (Hegveeleg) HeefJe$e keÀerefpe³es, efpeme (HeefJe$eHetlem³e) Meg× mJeeYeeefJekeÀ efJe%eeve Deeefo iegCeeW mes HeefJe$e (les)
DeeHe keÀer ke=ÀHee mes (³elkeÀeceë) efpeme GÊece keÀecevee³egkeÌle ceQ (Hegves) HeefJe$e neslee ntb, efpeme (les) DeeHekeÀer GHeemevee mes
(leled) Gme Del³egÊece keÀce& kesÀ keÀjves keÀes (MekesÀ³eced) meceLe& nesTB, Gme DeeHekeÀer mesJee cegPe keÀes keÌ³eeW ve keÀjveer
®eeefn³es¤4¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ efpeme Jeso kesÀ peeveves Jee Heeueve keÀjves Jeeues Hejceséej ves JesoefJeÐee, He=efLeJeer,
peue, Jee³eg Deewj metd³³e& Deeefo Megef× keÀjves Jeeues HeoeLe& ÒekeÀeefMele efkeÀ³es nQ, GmekeÀer GHeemevee leLee HeefJe$e keÀceeX kesÀ
Devegÿeve mes ceveg<³eeW keÀes HetCe& keÀecevee Deewj HeefJe$elee keÀe mecHeeove DeJeM³e keÀjvee ®eeefn³es¤4¤
Dee Jees osJeeme Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ efve®e=lee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³ewë keÀLeb Heg©<eeLe&ë keÀÊe&J³e Fl³egHeefoM³eles¤
ceveg<³eeW keÀes efkeÀme ÒekeÀej keÀe Heg©<eeLe& keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HH-HHVäRV-HHPHÉ) FHQV-HH1FHE´HäH1OHn2-H1MVa'HH-HHVäRV-HHPHÉ'HH1HI0HHHVäH1HIHHHäPHHVQ-HHFHQV
Dee~ JeNë~ osNJeeNmeNë~ F&NceNnsN~ JeeNFHFHGa ´H1H1OHHUHIOHä ´HÉH1HIOHa 'H12-H1MVa 'HHa -H1Ía RV1-HH1PHNë~ DeeNHI0HH1 )OHH1ÉHI0HHäÍa
H1HIHHHäPHÍaQ1-HH1FH1Q1V
HeoeLe&ë-(Dee) mecevleeled (Jeë) ³eg<ceeved (osJeemeë) ³es oerJ³eefvle efJeÐeeefoiegCewë ÒekeÀeMevles lelmecyeg×ew (F&cens)
³ee®eecens, F&cen Fefle ³ee®_eekeÀce&meg Heefþleced~ (efveIeb03.19) (Jeececed) ÒeMemleb iegCekeÀce&mecetnced, Jeeceefceefle
ÒeMem³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.8) (Òe³eefle) Òeke=Àäb megKecesefle ³esve leeqmceved~ De$e ke=Àlees yengueced~ #Deäe0Yee0Jee0
3.3.113% Fefle keÀjCekeÀejkesÀ ke=Àled (DeOJejs) DeeEnmeveer³es ³e%es (Dee) DeefYeleë (Jeë) ³eg<ceekebÀ mekeÀeMeeled (osJeemeë)
efJeÜebmeë (DeeefMe<eë) F®íeë (³eef%e³eemeë) ³ee ³e%ecen&efvle leeë (nJeecens) mJeerkegÀJeeaceefn, uesìd Òe³eesieesç³eced~ De³eb cev$eë
(Mele0(3.1.3.24) J³eeK³eeleë¤5¤
DevJe³eë-ns osJeemees! ³eLee Je³eb Jees ³eg<ceeved Òel³eOJejs Jees ³eg<ceekebÀ Jeececescens mecevleeod ³ee®eecens, ns ³eef%e³eemees
osJeemees! ³eLeeçeqmceved mebmeejs Jees ³eg<ceekebÀ mekeÀeMeeled ³eef%e³ee DeeefMe<e DeenJeecensçefYeleë mJeerkegÀJeeaceefn, leLewJeemceoLe¥
YeJeefÓë melelecevegÿs³eced¤5¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë HejceefJeÜÓîeë ÒeMemlee efJeÐeeë mecHeeÐe mJes®íeë HetCee&ë ke=ÀlJewles<eeb me²mesJes meowJe
keÀÊe&J³es¤5¤
HeoeLe&ë-ns (osJeemeë) efJeÐeeefo iegCeeW mes ÒekeÀeefMele nesves Jeeues efJeÜeved ueesiees! pewmes nce ueesie (Jeë) legce keÀes
(Òe³eefle) megKe³egkeÌle (DeOJejs) eEnmee keÀjves De³eesi³e ³e%e kesÀ Devegÿeve ceW (Jeë) legcnejs (Jeececed) ÒeMebmeveer³e iegCemecetn keÀer
(Dee F&cens) De®ís ÒekeÀej ³ee®evee keÀjles nQ~ ns (osJeemeë) efJeÜeved ueesiees! pewmes nce ueesie Fme mebmeej ceW DeeHe ueesieeW mes
(³eef%e³eemeë) ³e%e keÀes efme× keÀjves ³eesi³e (DeeefMe<eë) F®íeDeeW keÀes (Dee nJeecens) De®ís ÒekeÀej mJeerkeÀej keÀj mekeWÀ,
Jewmes ner nce XHHVLHH:NHV¢HIXHHV'HH+HXHHVLHPHRH´HHvHINH¢HHNH¢HUHSI HHV
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ GÊece efJeÜeveeW kesÀ Òeme² mes GÊece-GÊece efJeÐeeDeeW keÀe mecHeeove keÀj,
DeHeveer F®íeDeeW keÀes HetCe& keÀjkesÀ Fve efJeÜeveeW keÀe me² Deewj mesJee meoe keÀjvee ®eeefn³es¤5¤
mJeene ³e%eefcel³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
eEkeÀ efkeÀceLe&ë me ³e%eesçvegÿeleJ³e Fl³egHeefoM³eles¤
efkeÀme-efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es Fme ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues
cev$e cesb efkeÀ³ee nw¤
P-HHQHä H1HE FHYHäPH1Í P-HHQHVäMHVMlYOHHIM{HH1OHG P-HHQH1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHU<HH1 P-HHQH1 -HHOHH1RHMä<HV1
mJeeneä¤6¤
P-HHQHäaH1HFHGaFHYHäPHÍaP-HHQHäÍa*1MHVÍa'H1YOHHIM{HHOHGaP-HHQHäa²HH-HHä+HHI/H1-HHU<HHäFHGaP-HHQHäa-HHOHHäled~ Dee~ MlYesN
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(mJeene) Òel³e#eue#eCe³ee JesomLe³ee Jee®ee (³e%eced) ef¬eÀ³eepev³eced (cevemeë) efJe%eeveeled (mJeene)
megefMeef#ele³ee Jee®ee (Gjesë) yengveë, De$e efue²J³el³e³esve HegBmlJeced (Devleefj#eeled) met³e&He=efLeJ³eesce&O³es JeÊe&ceeveeoekeÀeMeeled
(mJeene) efJeÐeeÒekeÀeefMekeÀ³ee JeeC³ee (ÐeeJeeHe=efLeJeerY³eeced) ÒekeÀeMeYetc³eesë Meg×³es (mJeene) mel³eefÒe³elJeeefoiegCeefJeefMeä³ee
Jee®ee (Jeeleeled) Jee³eesë (Dee) mecevleeled (jYes) kegÀJex (mJeene) megÿg pegnesefle ie=Áeefle ooeefle ³e³ee ef¬eÀ³e³ee le³ee~ De³eb
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLeenb mJeene JesoeskeÌle³ee mJeene megefMeef#ele³ee mJeene efJeÐeeÒekeÀeefMekeÀ³ee mJeene
mel³eefÒe³elJeeefoiegCe³egkeÌle³ee Jee®ee mJeene megÿg ef¬eÀ³e³ee ®eesjesce&vemeesçvleefj#eeod Jeeleeod ÐeeJeeHe=efLeJeerY³eeb ³e%eceejYes efvel³eb
kegÀJex leLee YeJevleesçH³eejYevleeced¤6¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa FHYHJ<³ewJexojerl³ee ³ees ceveesJe®evekeÀce&efYejvegefÿlees ³e%ees YeJeefle,
PHHVÉYOHHIMHHHIR<HHV-HHHJ0HJHIz¾HMH´HNH¢H0H+HHI/H-HHVÍ+HHI-HHOHHEPHF+HH²HPH-HH YHGPHJ.HHOHHUHOI H
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! pewmes ceQ (mJeene) JesoeskeÌle (mJeene) GÊece efMe#ee meefnle (mJeene) efJeÐeeDeeW keÀe
ÒekeÀeMe (mJeene) mel³e Deewj meye peerJeeW keÀs keÀu³eeCe keÀjvesnejer JeeCeer Deewj (mJeene) De®ís ÒekeÀej Òe³eesie keÀer ngF& GÊece
ef¬eÀ³ee mes (Gjesë) yengle (Devleefj#eeled) DeekeÀeMe Deewj (Jeeleeled) Jee³eg keÀer Mege× f keÀjkesÀ (ÐeeJeeHe=efLeJeerY³eeced) Meg×
ÒekeÀeMe Deewj YetefcemLe HeoeLe& (cevemeë) efJe%eeve Deewj þerkeÀ-þerkeÀ ef¬eÀ³ee mes (³e%eced) ³e%e keÀes HetCe& keÀjves kesÀ efue³es
Heg©<eeLe& keÀe (DeejYes) efvel³e DeejcYe keÀjlee ntb, Jewmes legce ueesie Yeer keÀjes¤6¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW kesÀ Üeje pees Jeso keÀer jerefle Deewj ceve, Je®eve, keÀce& mes Devegÿeve efkeÀ³ee ngDee ³e%e nw, Jen
DeekeÀeMe ceW jnves Jeeues Jee³eg Deeefo HeoeLeeX keÀes Meg× keÀjkesÀ meye keÀes megKe keÀjlee nw¤6¤
DeeketÀl³ew ÒeYegpe Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deiv³eyye=nmHele³ees osJeleeë~ HetJee&Oe&m³e He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë
mJejë~ DeeHees osJeerefjl³egÊejm³ee<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
efkeÀceLe&ë me ³e%eesçvegÿeleJ³e Fl³egHeefoM³eles¤
efkeÀmeefue³es Gme ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HHNHWä¢OHZ´H1HJSHV1ÉLYHHV1P-HHQHäFHV12HHHZ1FHYHäPHVNÉLYHHV1P-HHQHäRHU1HHHZ1OH+HäPHVNÉLYHHV1P-HHQH1PHMäP-HOHZ
HetÉ&HVKÉLYHHV1P-HHQHäa'HH+HHVäRV-HHU\H QOHHUHI-H ËH0HF<HJ-HHV1²HH-HHä+HHI/H-HHU1É*MHVäÉYOHHIMHa\HQ1P+HOHäHVQ1HI-HHHäHI-H2HVFH1
P-HHQHä
'HHNHWä¢OHH1 )OHHÉNHWä¢OHZa´H1HJSH1 )HIOHä ´H1ÉHJSHVäa'H1LYHHVäaP-HHQHäaFHV12HHHZäaFHYHäPHVa'H1LYHHVäaP-HHQHäa RHU1HHHZäaOH+HäPHVa
'H1LYHHVäa P-HHQHäa PHMäP-HOHZa +HWÉ&HVa 'H1LYHHVäa P-HHQHäa 'HH+HäÍa RV1-HHUNë~ ye=ÉnNleerNë~ efJeNéeNMebNYegÉ-H1 )HIOHä HI-HËHÉ0HE<HJ-HÍa
²HH-HHä+HHI/H-HHU1É)HIOH²HH-HHä+HHI/H-HHUa*MHV1É)OHJMHVäa'HNYOH1HIMlH1a\HQ1P+HOHäHVaQ1HI-HHHäaHI-H12HV1FH1aP-HHQHä
HeoeLe&ë-(DeeketÀl³ew) Glmeene³e (Òe³egpes) ³ee Oece&e¬f eÀ³ee Òeke=Àäwie&gCew³e&gveeqkeÌle ³eespe³eefle Jee lem³ew (Deive³es)
DeeqiveÒeoerHevee³e (mJeene) JesoJeeCeerÒe®eeje³e (cesOee³ew) Òe%eesVele³es (cevemes) efJe%eeveJe=×³es (Deive³es) efJeÐegeÜf ÐeeûenCee³e
(mJeene) HejesHekeÀejkeÀeefjkeÀe³ew (oer#ee³ew) Oece&efve³ecee®ejCejerle³es (leHemes) ÒeleeHee³e (Deive³es) keÀejCeªHee³e (mJeene)
DeO³e³eveeO³eeHeveefJeÐee³ew (mejmJel³ew) efJeÐeemegefMe#eemeefnlee³ew Jee®es (Het<Ces) HegefäkeÀjCee³e (Deive³es) peeþjeeqiveMeesOevee³e
(mJeene) mel³eJeekedÀ ÒeJe=Êe³es (DeeHeë) ÒeeCee peueeefve Jee (osJeerë) efoJ³eiegCemecHeVeeë~ De$e Jee ívoefme~
#Deäe06.1.106% Fefle pemeë HetJe&meJeCe&lJeced (ye=nleerë) ceneiegCeefJeefMeäeë (efJeéeMecYegJeë) ³ee efJeéemcew Meb megKeb
YeeJe³eefvle leeë (ÐeeJeeHe=efLeJeer) Yetecf eÒekeÀeMeew (Gjes) yengmegKeÒeefleHeeokeÀë (Devleefj#e) Devleefj#emLees ³e%eë (ye=nmHele³es)
ye=nl³ee Jee®ees ye=nleeceekeÀeMeeoerveeb ®e Heefleë mJeeceer lemcew peieoeréeje³e (nefJe<ee) meeceûeîee mel³eÒesceYeeJesve Jee (efJeOesce)
efJeOeeveb kegÀ³³ee&ce (mJeene) me²leeb efÒe³eeb MeesYeveeb mlegefleÒe³egkeÌleeb Jee®eced~ De³eb cev$eë (Mele0(3.1.4.6-15)
J³eeK³eeleë¤7¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLee Je³eceeketÀl³ew Òe³egpesçive³es mJeene, mejmJel³ew Het<Ces ye=nmHele³esçive³es mJeene, cesOee³ew
cevemesçive³es mJeene, oer#ee³ew leHemesçive³es mJeene, ³ee ye=nl³ees efJeéeMecYegJees osJ³e DeeHeë mJeene, JeekedÀ ÐeeJeeHe=efLeJeer
Gjesçvleefj#emLes ®e mlemlee DeefHe mJeene, ef¬eÀ³e³ee nefJe<ee ®e Meg×e efJeOesce, leLee ³et³eceefHe efJeoOele¤7¤
YeeJeeLe&ë-veefn ³e%eevegÿevesve efJeveeslmeenes cesOee mel³eJeekedÀ oer#ee leHees Oecee&vegÿeveb efJeÐee Hegefä½e mebYeJeefle~ ve
efkeÀuewlewefJe&vee keÀef½eoefHe Hejceséejceeje×bg MekeÌveesleerefle, lemceeled meJezce&veg<³ewjsleled meJe&cevegÿe³e meJee&vHYRÍ´HHâ-HÍ
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie (DeeketdÀl³ew) Glmeen (Òe³egpes) GÊece-GÊece Oece&³egkeÌle ef¬eÀ³eeDeeW (Deive³es)
Deeqive kesÀ ÒeoerHeve (mJeene) JesoJeeCeer kesÀ Òe®eej (mejmJel³ew) efJe%eeve³egkeÌle JeeCeer (Het<Ces) Hegefä keÀjves (ye=nmHele³es) yeæ[s-
yeæ[s DeefOeHeefle³eeW kesÀ nesves (Deive³es) efyepegueer keÀer efJeÐee kesÀ ûenCe (mJeene) Heæ{ves-Heæ{eves mes efJeÐee (cesOee³ew) yegef× keÀer
GVeefle (cevemes) efJe%eeve keÀer Je=ef× (Deive³es) keÀejCeªHe (mJeene) mel³eJeeCeer keÀer ÒeJe=eÊf e (oer#ee³ew) Oece&evf e³ece Deewj
Dee®ejCe keÀer jerefle (leHemes) ÒeleeHe (Deive³es) peeþjeeqive kesÀ MeesOeve (mJeene) GÊece mlegefle³egkeÌle JeeCeer mes (ye=nleerë)
ceneiegCe-meefnle (efJeéeMecYegJeë) meye kesÀ efue³es megKe GlHeVe keÀjeves Jeeues (osJeerë) efoJ³eiegCemecHeVe (DeeHeë) ÒeeCe Jee
peue mes (mJeene) mel³e Yee<eCe (ÐeeJeeHe=efLeJeer) Yetefce Deewj ÒekeÀeMe keÀer Megef× kesÀ DeLe& (Gjes) yengle megKe mecHeeokeÀ
(Devleefj#e) Devleefj#e ceW jnves Jeeues HeoeLeeX keÀes Meg× Deewj efpeme (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee kee JesoJeeCeer mes ³e%e efme×
neslee nw, Gve meyeeW keÀes (nefJe<ee) mel³e Deewj ÒesceYeeJe mes (efJeOesce) efme× keÀjW, Jewmes legce Yeer efkeÀ³ee keÀjes¤7¤
YeeJeeLe&ë-³e%e kesÀ Devegÿeve kesÀ efJevee Glmeen, yege× f , mel³eJeeCeer, Oecee&®ejCe keÀer jerefle, leHe, Oece& keÀe Devegÿeve
Deewj efJeÐee keÀer Hegefä keÀe mecYeJe veneR neslee Deewj FvekesÀ efJevee keÀesF& Yeer ceveg<³e Hejceséej keÀer DeejeOevee keÀjves keÀes meceLe&
veneR nes mekeÀlee~ Fmemes meye ceveg<³eeW keÀes Fme ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjkesÀ meye NHV¢HIXHHV PH\H´HNH¢HM'HHYHYR´HHâNH¢MYHH
®eeefn³es¤7¤
efJeéees osJem³esl³em³ee$es³e $eÝef<eë~ F&éejes osJelee~ Dee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³ewë HejceséejeÞe³esCe eEkeÀ eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³egHeefoM³eles¤
ceveg<³eeW keÀes Hejceséej kesÀ DeeÞe³e mes keÌ³ee-keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e cebs
efkeÀ³ee nw¤
HI-HËHHVäRV1-HPHäYHV1OHJFH ¬HH[{-HJMHUOHPH1.HFHGa
HI-HËHHVäMH1HÉ)äHJ2HHIOH²HJÉFYHE-Hä&HHUOH+HJÉHPHV1P-HHQHä
HI-HËHäÍaRV1-HPHäaYHVO1 HJÍaFH¬H {Ía-HJÉMHU1OH1aPH1.HFHGaHI-HËHäÍaMH1HVa)1HJÉO³eNefleN~ ÐegÉcveced~ Je=ÉCeerNleN~ HegÉHPHVäaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(efJeéeë) meJeex peveë (osJem³e) meJe&ÒekeÀeMekeÀm³e (veslegë) meJe&ve³evekeÀÊe&gë Hejceséejm³e (ceÊe&ë) ceveg<³eë,
ceÊee& Fefle ceveg<³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.3) (Jegjerle) Je=Ceer³eeled, De$e yengueb ívoefme~ #Deäe02.4.73% Fefle
efJekeÀjCem³e uegkedÀ (meK³eced) meK³egYee&Jeë keÀce& Jee (efJeéeë) DeefKeueë (je³es) 2HYH´HHâHV(F<egO³eefle) Mejeved Oeej³esled, uesìd
Òe³eesieesç³eced (Ðegcveced) Oeveced (Je=Ceerle) mJeerkegÀ³³ee&led (Heg<³emes) Hegäes YeJesë, De$e J³el³e³esveelcevesHeoced, uesìd Òe³eesieesç³eced
(mJeene) meeql¬eÀ³e³ee~ De³eb cev$eë (Mele0(3.1.4.17-28) J³eeK³eeleë¤8¤
DevJe³eë-³eLee efJeéees ceÊeex veslegoxJem³e peieoeréejm³e meK³eb Jegjerle efJeéees je³e F<egO³eefle~ me Ðegcveb Je=Ceerle, leLee
ns ceveg<³e! SlelmeJe&cevegÿe³e mJeene meeql¬eÀ³e³ee lJeceefHe Heg<³emes Hegäes YeJesë¤8¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®HNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa PH-H]FH YHJHZÍ +HMFHVËHMFHJ+HHPH +HMP+HME HIFHHOHHE NH¢O-HH HJ¹V RJÆHYHG
efJeefpel³e jepeefÞe³eb ÒeeH³e megKeef³eleJ³eced¤8¤
HeoeLe&ë-pewmes (efJeéeë) meye (cele&ë) ceveg<³e (veslegë) PH\HNH¢HV ´HHâ-HH(osJem³e) meye keÀe ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues
Hejceséej kesÀ meeLe (meK³eced) efce$elee Deewj iegCekeÀce&mecetn keÀes (Jegjerle) mJeerkeÀej Deewj (efJeéeë) meye (je³es) Oeve keÀer
´HHHIâNHV¢HIXHHV (F<egO³eefle) yeeCeeW keÀes OeejCe keÀjs, Jen (Ðegcveced) Oeve keÀes (Je=Ceerle) mJeerkeÀej keÀjs, Jewmes ns ceveg<³e! Fme
meye keÀe Devegÿeve keÀjkesÀ (mJeene) meeql¬eÀ³ee mes let Yeer (Heg<³emes) Hegä nes¤8¤
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa PH\H FHYHJHH: NH¢HV +HMFHVËHM NH¢HU *+HHPHYHH NH¢MNHV¢ +HMP+HM
efce$eHeYHNH¢HPHF+HHRYHNH¢MHJ¹FH:RJÆH:NH¢HVSHHUOHNHV¢MHSHXHFHHUNH¢HV´HHâQHVNH¢MPHJ.HHUMQYHHHHHIQHV
$eÝkeÌmeece³eesefjl³em³eeef²jme $eÝ<e³eë~ efJeÜeved osJelee~ Dee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³ewë keÀLeb efMeuHeefmeef×ë keÀÊe&J³esl³egHeefoM³eles¤
ceveg<³eeW keÀes efMeuHeefJeÐee keÀer efmeef× kewÀmes keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
H¿1NH®PHH1FHHHV1ÍHI0HX+HVäP/H1POHV-HH1FHHMä<HV1OHVFHHä+HHOH1FHHPHH1HPHHV1HäÍa
0HFHH {HIPH10HFH {FHVHÏ1YHFHäPOHVÉ'HPOHJÉ FHHFHHäHIQjPHHUÍ
H¿NH®PHH1FHHHV1HIMOHäNHG¢ÉPHH1FHHHVäÍaHI0H1X+HV1É)HIOH1HI0H1X+HVäaP/H1ÍaOHVÉ)HIOH1OHVa-HH1FHGa'HHaMl<HV1aOHVÉ)HfleN les~ ceeN~ HeeNleNced~
'HHa'H1PHaH1HPHäa*1H1Í)OHJÉledÉH¿HäÍa0HFFH {a'H1HIPH1a0HFFH {aFHV1aH1Ï1aYHFHäÍaOHV1a'H1POHJÉaFHHaFHH1aHIQ1jPHHU1Í
HeoeLe&ë-($eÝkeÌmeece³eesë) $eÝkedÀ ®e meece ®e le³eesJexo³eesë, DeO³e³eveevevlejced (efMeuHes) ceevemeÒeefme×ef¬eÀ³e³ee
efme×s (mLeë) YeJeleë (les) Üs (Jeeced) ³es (Dee) mecevleeled (jYes) DeejcYeb kegÀJex (les) Üs (cee) ceeced (Heeleced) j#eleë, De$e
J³el³e³eë (Dee) DeefYeleë (Dem³e) Je#³eceeCem³e (³e%em³e) efMeuHeefJeÐeeefme×m³e ³e%em³e (G¢®eë) Glke=Àäe DeOeerleeë
Òel³e#eerke=Àlee $eÝ®ees ³eeÅmcemlem³e (Mecce&) megKeced (Deefme) Deefmle (Mecce&) megKeced (ces) ce¿eced (³e®í) ooeefle~ De$e
J³el³e³ees ue[Lex ueesìd ®e (veceë) DeVeced~ vece Fl³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.7) (les) legY³eced (Demleg) YeJeleg (cee)
efve<esOeeLex (cee) ceeced HIQjPHHUÍ efnefvOe, De$e uees[Lex ueg*d~ De³eb cev$eë (Mele0(3.2.1.5-8) J³eeK³eeleë¤9¤
DevJe³eë-ns efJeÜVence=keÌmeece³eesjO³e³eveevevlejceg¢®eesçm³e ³e%em³e mecyeefvOeveer Jeeb ³es efMeuHes DeejYes~ ³es cee ceeb
Heele j#elees ³es ³em³e leJe mekeÀeMeevce³ee ie=¿esles les legY³eb cece veceesçmleg, lJeb cee ceeb efMeuHeefJeÐeeb efMe#emJe cee
eEnmeereJf e&®eeueveb Jee kegÀ³³ee&ë~ ³e®íce& megKeceefmle, le®íce& ces ce¿eb ³e®í osefn¤9¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eweJf e&og<eeb mekeÀeMeeod JesoeveOeerl³e efMeuHeefJeÐeeb ÒeeH³e nmleef¬eÀ³ee mee#eelke=Àl³e efJeceeve³eeveeoerevf e
keÀe³³ee&efCe efve<HeeÐe megKeesVeefleë keÀe³³ee&¤9¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! DeeHe pees ceQ ($eÝkeÌmeece³eesë) $eÝiJeso Deewj meeceJeso kesÀ Heæ{ves kesÀ Heerís (G¢®eë) efpemeceW
De®ís ÒekeÀej $eÝ®ee Òel³e#e keÀer peeleer nw, (Dem³e) Fme (³e%em³e) efMeuHeefJeÐee mes efme× ngS ³e%e kesÀ mecyevOeer (Jeeced) ³es
(efMeuHes) ceve Jee Òeefme× efkeÀ³ee mes efme× keÀer ngF& keÀejeriejer keÀer pees efJeÐee³eW (mLeë) nQ, (les) Gve oesveeW keÀes (DeejYes)
DeejcYe keÀjlee ntb leLee pees (cee) cesjer (Dee) meye Deesj mes (Heeleced) j#ee keÀjles nQ, (les) Jes (mLeë) nQ, GvekeÀes efJeÜeveeW
kesÀ mekeÀeMe mes ûenCe keÀjlee nbt~ ns efJeÜved ceveg<³e! (les) Gme lesjs efue³es (ces) cesje (veceë) DeVeeefo-melkeÀej-HetJe&keÀ
vecemkeÀej (Demleg) efJeefole nes leLee legce (cee) cegPe keÀes ®euee³eceeve cele keÀjes Deewj (³eled) pees (Mece&) megKe (Deefme) nw,
Gme (Mece&) megKe keÀes (ces) cesjs efue³es (³e®í) osDees¤9¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJeÜeveeW kesÀ mekeÀeMe mes JesoeW keÀes Heæ{keÀj efMeuHeefJeÐee Jee nmleef¬eÀ³ee keÀes
mee#eelkeÀej keÀj efJeceeve Deeefo ³eeveeW keÀer efmeef×ªHe keÀe³³eeX keÀes efme× keÀjkesÀ megKeeW keÀer GVeefle keÀjW¤9¤
Tie&meerl³em³eeef²jme $eÝ<e³eë~ ³e%ees osJelee~ ke=ÀOeerl³evlem³e efve®e=oe<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë~
G®í^³emJesl³em³e meecveer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
me efMeuHeefJeÐees ³e%eë keÀer¢Meesçmleerl³egHeefoM³eles¤
Jen efMeuHeefJeÐee ³e%e kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
7LH {PHHHIMlPHW&H {FHRH1É7SH1 FHHIHä 2HVHIQa PHHVFHäPH YHHU1HI-HMäHIPH1 HI-H&HHV1Í 0HFHH H{ IPH1 0HFH {
HSHäFHHYH1PHVYÌäPHN HHVHIYHäMHIPHPHJÉPH1PHHÍNHÉ¢HHUPNHä¢HI2Ha*ÏAäHP-H-HYHP+HOHÉ712-HH[ FHHä +HH1¡HjQäPH1É'HHPH
H1HPHHV1HäÍ¤
Tke&dÀ~ DeNefmeN~ DeeNef²ÉMlHIPH1a 7&H {FHRH1 )OHW&H {ÉFHRHÍa 7SH {FHGa FHHIHäa 2HV1HIQ1a PHHVFHäPHa YHHU1HI-HÍa 'H1HIPH1a HI-H&HHVäÍa
0HFH {a 'H1HIPH1a 0HFH {a HSHäFHHYHPHa )YÌäPHa HHVHIYHäÍa 'H1HIPH1a PHJÉPH1PHH )HIOHä PHJÉPH1PHHÍa NHÉÀ<eerë~ ke=ÉÀefOeN~ Gled~ ÞeN³eNmJeN~
-H1YH1P+H1OHV1a712-H ÍaFHH1a+HH1HIQ1a'HjQäPHÍa'HHa'H1PHaH1HPHäa*1H1)OHJÉledç$eÝ®eNë¤10¤
HeoeLe&ë-(Tke&dÀ) Heje¬eÀceeVeeefoÒeoe efMeuHeefJeÐee (Deefme) Deefmle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë (Deeef²jefme)
³eeef²jerefYejiv³eeefoefYeefve&Je&=Êee efme×e mee #efMeuHeefJeÐee%~ TJeìcenerOejeY³eeefceob efveIeelelJeeled mecyeesOeveevleb HeoceyegodOJee
J³eeK³eelecele Sle³eesë mJej%eeveceefHe veeml³eLe&%eevem³e leg keÀe keÀLee? (TCe&ceóeë) TCe&cee®íeoveb ce=odveefvle meblJes<eefvle
³e³ee mee (Tpe&ced) Heje¬eÀceceVeeefokebÀ Jee (ceef³e) efMeefuHeefve (Oesefn) oOeeefle (meescem³e) GlHeVem³e HeoeLe&mecetnm³e
(veerefJeë) ³ee efvelejeb J³e³eefle mebJe=Ceesefle~ veew J³ees ³eueesHeë #HetJe&m³e ®e oerIe&ë%~ (GCee04.137) Fl³eewCeeefokeÀmet$esCe
J³es_ed mebJejCe Fl³emceeefoCed Òel³e³eë, me ®e ef[led, ef[ÊJeeoekeÀejueesHeë~ ³eueesHemleg met$esCewJe HetJe&Heom³e ®e oerIe&lJeced
(Deefme) Deefmle (efJe<Ceesë) efMeuHeefJeÐeeJ³eeHekeÀm³e efJeog<eë mekeÀeMeeled ÒeeH³eced (Mece&) megKeced (Deefme) Deefmle (Mece&)
megKeced (³epeceevem³e) efMeuHeef¬eÀ³eeefJeoë (Fvêm³e) Hejcewée³³exCe ³egkeÌlem³e ³eespekeÀm³e Jee (³eesefveë) efveefceÊeced (Deefme)
YeJeefle (megmem³eeë) MeesYeveeefve mem³eeefve Oeev³eeoerevf e ³eeY³emleeë (ke=À<eerë) keÀ<e&evf le efJeefueKeefvle ³eeefYeë ef¬eÀ³eeefYemleeë~
De$e keÀëkeÀjlkeÀjefle0~ (Deäe08.3.50) Fefle efJemepe&veer³em³e melJeced (ke=ÀefOe) kegÀ©, keÀej³e Jee (Gled) Glke=ÀäeLex
(Þe³emJe) mesJemJe, mesJeles Jee (JevemHeles) Jeveeveeb efJeÐeeÒekeÀeMekeÀeveeb Heefleë Heeueef³elee lelmecyeg×ew, Je=#eeJe³eJees Jee
(TOJe&ë) TOJe¥ efmLele TOJe¥ mLeeefHelees Jee (cee) ceeced (Heeefn) j#e, j#eefle Jee (Debnmeë) HeeHeeled lelHeÀueeod ogëKeeÜe
(Dee) mecevleeled (Dem³e) Òel³e#ecevegÿer³eceevem³e (³e%em³e) efMeuHeefJeÐeemeeO³em³e (G¢®eë) GkeÌleeLe&m³e~ De³eb cev$eë
(Mele0(3.2.1.14-35) J³eeK³eeleë¤10¤
DevJe³eë-ns JevemHeles efJeÜbmlJeb ³eeef²jm³etCe&ceóe Tke&dÀ efMeuHeefJeÐeeefmle, ³eespe¥ oOeeefle, ³ee meescem³e veerefJejefmle,
³ee efJe<Cees³e&peceevem³esvêm³e ³eesefvejefmle~ ³eeçm³ees¢®ees efJe<Cees³e&%em³e Mece& megKekeÀeefjkeÀeefmle, leeceeOesefn~ megmem³eeë
ke=À<eermke=ÀefOe kegÀ© keÀej³e JeesOJe¥ ceeceg®í^³emJe megmem³eeë ke=À<eer½eebnmees ceeb Heeefn, efJeceeveeefo<eg ³eeves<eg ³ee JevemHeefleªOJe¥
mLeeH³eles leceH³eg®í^³emJe¤10¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eweJf e&ÜÓîeë efMeuHeefJeÐeeb mee#eelke=Àl³ewleeb Òe®ee³³e& meJex ceveg<³eeë mece=×eë keÀe³³ee&ë¤10¤
HeoeLe&ë-ns (JevemHeles) ÒekeÀeMeveer³e efJeÐeeDeeW keÀe Òe®eej keÀjves Jeeues efJeÜeved ceveg<³e! let pees (Deeef²jefme) Deeqive
Deeefo HeoeLeeX mes efme× keÀer ngF& (TCe&ceóeë) Dee®íeove keÀe ÒekeÀeMe kee (Tke&dÀ) Heje¬eÀce leLee DeVeeefo keÀes keÀjves Jeeueer
efMeuHeefJeÐee (Deefme) nw DeLeJee pees (Tpe&ced) Heje¬eÀce Jee DeVe Deeefo keÀes OeejCe keÀjleer (Deefme) nw, pees (meescem³e)
GlHeVe HeoeLe& mecetn keÀe (veerefJeë) mebJejCe keÀjves keeueer (Deefme) nw, pees (efJe<Ceesë) efMeuHeefJeÐee ceW J³eeHekeÀ yege× f
(³epeceevem³e) efMeuHeef¬eÀ³ee keÀes peeveves Jeeues (Fvêm³e) Hejcewée³³e&³egkeÌle ceveg<³e kesÀ (Mece&) megKe keÀe (³eesefveë) efveefceÊe
(Deefme) nw, pees (Dem³e) Fme (G¢®eë) $eÝ®eeDeeW kesÀ Òel³e#e keÀjves Jeeues (³e%em³e) efMeuHeef¬eÀ³ee-meeO³e ³e%e keÀer (Mece&)
megKe keÀjeves Jeeueer (Deefme) nw, GmekeÀes (ceef³e) efMeuHeefJeÐee keÀes peeveves keÀer F®íe keÀjves Jeeues cegPe ceW (Dee Oesefn) De®ís
ÒekeÀej OeejCe keÀj (megmem³eeë) GÊece-GÊece Oeev³e GlHeVe keÀjves Jee (ke=À<eerë) Kesleer Jee Kesb®eves Jeeueer ef¬eÀ³eeDeeW keÀes
(ke=ÀefOe) efme× keÀj, (TOJe&ë) THej efmLele nesves Jeeues (cee) cegPe keÀes (G®í^³emJe) GÊece Oeev³eJeeueer Kesleer keÀe mesJeve
keÀjeDees Deewj (Debnmeë) HeeHe kee ogëKeeW mes (Heeefn) j#ee keÀj, pees efJeceeve Deeefo ³eeveeW Deewj ³e%e ceW (JevemHeles) Je=#e keÀer
MeeKee TB®eer mLeeHeve keÀer peeleer nw, Gme keÀes Yeer (G®í^³emJe) GHe³eesie ceW ueeDees¤10¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes efJeÜeveeW kesÀ mekeÀeMe mes efMeuHeefJeÐee keÀe mee#eelkeÀej Deewj Òe®eej keÀjkesÀ meye ceveg<³eeW keÀes
mece=ef×³egkeÌle keÀjvee ®eeefn³es¤10¤
Je´leb ke=ÀCeglesl³em³eeef²jme $eÝ<e³eë~ DeeqiveoxJelee~ HetJe&m³e mJeje[d yeéïeîevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~
³es osJee Fl³egÊejm³ee<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLeeveskeÀeLe&ceeÅive efJe%ee³e keÀë keÀ GHekeÀejes ûee¿e Fl³egHeefoM³eles¤
Deye DeveskeÀ DeLe& Jeeues Deeqive keÀes peevekeÀj Gmemes keÌ³ee-keÌ³ee GHekeÀej uesvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe
GHeosMe Deieues cev$e cebs efkeÀ³ee nw¤
-H1OHE NHä¢&HJOHH1HTLYH\H ÑHH1HTLYHH 1HHV -HYH1P+HHIOHäH 1HIHHäÍa owJeeRN HI2HH FHYHHFHQV PHJFH>HU1NH¢HFH1HI<HÆäHV -HHH[12HHE
H1H-HHäQPHj PHJOHHU1/HH YHHVäÉ'HPH1¾0HVäa HV RV1-HH FHYHHVäSHHOHH FHYHHV1HJSHHV1 RHäH¢OH-H1POHV YHHV1É-HYOHJÉ OHV YHäÍ +HHYOHJÉ
OHV<H1ÍP-HHQHä
Je´leced~ ke=ÉÀCegÉOH1a'H1HTLYHÍa\HÑHäa'H1HTLYHÍaH1HÍa-HYH1P+HHIOHäÍaH1HIHHäÍaRZ-HHU{FHGaHI2HHäFHGaFH1YHH1FH1QV1aPHJÉce=É[HU1NH¢HHIFHHIOHä
PHJÉFH>HU1NH¢HFHGa 'H1HI<HÆäHVa -H1HH[12HHHIFHHIOHä -HH 1ÍÉ2HHFHGa H1H-HHäQPH1HIFHHIOHä H1HÉ-HHäQPHFHGa PHJÉOHHU1/H[HIOHä PHJÉçleerNLee&~ veNë~ DeNmeNled~
-H0HVäa HVa RV1-HHÍa FHYHHVäSHHOHH1 )HIOH1 FHYHäÍÉSHHOHHÍa FH1YHHV1HJÉpeN )HIOHä FHYH1ÍÉHJSHäÍa RHäÉH¢OH-H1 )HIOH1 RHäÉH¢OH-HÍa OHVa YH1Ía
DeNJeNvlegÉ~ les~ veNë~ HeeNvlegÉaOHV<HäÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Je´leced) efve³eceHetJe&kebÀ Oec³ee&veg®ejCeced (ke=ÀCegle) mJeerkegÀ©le (Deeqiveë) Jee®ekeÀë (ye´ïe)
meef÷oevevoue#eCeb ®esleveb Jee®³eced (Deeqiveë) DeefYeOee³ekeÀë (³e%eë) DeefYeOes³eë (JevemHeefleë) Jeveeveeb Heeueef³eleeeqivemeb%ekeÀë
(³eef%e³eë) ³ees ³e%ecen&efle (owJeerced) efoJ³eiegCemecHeVeeced (efOe³eced) Òe%eeb, ef¬eÀ³eeb Jee (ceveecens) efJepeeveer³eece, ³ee®esceefn~
ceveecen Fefle ³eeáeekeÀce&meg Heefþleced~ (efveIeb03.19) (megce=[erkeÀeced) megÿg ce=[efvle megKe³eefvle ³e³ee leeced~ ce=[ë
keÀerkeÀ®edkeÀ¹Ceew~ (GCee04.24) Devesve ce=[erkesÀefle efme×ced (DeefYeä³es) Fäefme×³es~ De$e SceVeeefo<eg ívoefme HejªHeb
Jee®³eced~ (Deäe0Jee06.1.94) Devesve Jeeefle&kesÀve HejªHeeom³e efmeef×ë (Je®eexOeeced) HH-HHH[ HI-H²HHRHUHâT E R2HHHIOHOHHFHG
(³e%eJeenmeced) ³ee ³e%eb HejceséejesHeemeveb efMeuHeefJeÐeeefme×b Jee Jenefle ÒeeHe³eefle leeced (megleerLee&) MeesYeveeefve leerLee&efve
JesoeO³e³eveOecee&®ejCeoerv³ee®eefjleeefve ³e³ee mee (veë) DemceoLe&ced (Demeled) YeJesled, uesìd Òe³eesieesç³eced (JeMes) ÒekeÀeMevles
³eeÅmcemleeqmceved~ De$e yeenguekeÀeoewCeeefokeÀesçved Òel³e³eë (³es) Je#³eceeCeeë (osJeeë) efJeÜebmeë (ceveespeeleeë) ³es cevemee
efJe%eevesve pee³evles les (cevees³egpeë) ³es cevemee meomeefÜ%eevesve ³eg¡eefvle ³eespe³eefvle Jee les (o#e¬eÀleJeë) o#eeë
Mejerjelceyeueeefve ¬eÀleJeë Òe%eeë keÀcee&efCe Jee ³es<eeb les~ o#e Fefle yeueveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.9) (les) GkeÌleeë (veë)
Demceeved (DeJevleg) efJeÐeemeeql¬eÀ³eemegefMe#eeefo<eg ÒeJesMe³evleg (les) 'HHâHÍ (veë) Demceeved (Heevleg) meleleb j#evleg (lesY³eë)
HetJeexkeÌlesY³eë (mJeene) HV<HHVHI-H²HH-HHNHG¢´HHâH<H-HHIOHaDe³eb cev$eë (Mele0(3.2.2.7-18) J³eeK³eeleë¤11¤
DevJe³eë-Je³eb ³eodye´ïeeeqivejeqiveveecee meÐees ³e%eesçeqivemeb%eesçmeod, ³ees JevemHeefle³e&½e ³e%eesçeqivevee&cekeÀmleceg-
Heem³eesHeke=Àl³eeefYeä³es ³ee megleerLee&efmle leeb megce=[erkeÀeb Je®eexOeeb owJeeR efOe³eb ceveecens efJ epeeveer³eece~ ³es o#e¬eÀleJees ceveespeelee
FHYHHVHJSHHV RV-HHHI-H¾HEPHHV -H0HV -H¬H FHHYHHÍPHHIYOHOHV<HÍP-HHQH´HHâH<H-HHIOHaHV YHHVÉPFHR/H HI2HHE ´HNH¢H0Heefvle, lesY³eë
HetJeexkeÌleecesleeb efOe³eb ceveecens ³ee®eecens, les veesçmceeveJevleg, les veesçmceeved meleleb Heevleg¤11¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHZH PHHHTLYHPHEHH OHRG\HÑH HI-HHHHHV+HHPH PHJ´HHH ´HHâ-HH HI-H¾HEPHÍ OHHH HI0HX+HHHHYHG
mebmeeOvegJeefvle, les<eeb me²cesve efJeÐeeb ÒeeH³e mJelev$es J³eJenejs meoe mLeeleJ³eced~ veefn Òe%e³ee efJevee keÀef½eled megKecesOeles,
lemceeled meJezeJf e&ÜefÓë meJexY³ees ceveg<³esY³ees ye´ïeefJeÐeeb HeoeLe&efJeÐeeb yegeq×b ®e oÊJewles meleleb j#³eeë, jef#elee½ewles Hejceséejm³e
Oeeefce&keÀeCeeb efJeog<eeb ®e efÒe³eeefCe keÀcee&efCe efvel³ecee®ejs³egë¤11¤
HeoeLe&ë-nce ueesie pees (ye´ïe) ye´ïeHeoeJee®³e (Deeqiveë) Deeqive veece mes Òeefme× (Demeled) nw, pees (³e%eë)
Deeqivemeb%ekeÀ Deewj pees (JevemHeefleë) JeveeW keÀe Heeueve keÀjves Jeeuee ³e%e (Deeqiveë) Deeqive veecekeÀ nw, GmekeÀer GHeemevee keÀj
Jee Gmemes GHekeÀej ueskeÀj (DeefYeä³es) Fäefmeef× kesÀ efue³es pees (megleerLee&) efpememes Del³egÊece ogëKeeW mes leejves Jeeues
-HVRH2HHYHHHIROHHU/H ´HHâQHVOHV Q4*PH(megce=[erkeÀeced) GÊece megKe³egkeÌle (Je®eexOeeced) HI-H²HH-HHRHUHâI NeÀes OeejCe keÀjves
leLee (owJeerced) efoJ³eiegCemecHeVe (efOe³eced) yege× f Jee ef¬eÀ³ee keÀes (ceveecens) peeveW, (³es) pees (o#e¬eÀleJeë) Mejerj, Deelcee
kesÀ yeue, Òe%ee Jee keÀce& mes ³egkeÌle (ceveespeeleeë) efJe%eeve mes GlHeVe ngS (cevees³egpeë) meled-Demeled kesÀ %eeve mes ³egkeÌle
(osJeeë) efJeÜeved ueesie (JeMes) ÒekeÀeMe³egkeÌle keÀce& ceW JeÊe&ceeve nQ, Jee efpevemes (mJeene) efJeÐee³egkeÌle JeeCeer ÒeeHle nesleer nw,
(lesY³eë) Gvemes HetJeexkeÌle Òe%ee keÀer (ceveecens) ³ee®evee keÀjles nQ, (les) Jes (veë) nce ueesieeW keÀes (DeJevleg) efJeÐee, GÊece
ef¬eÀ³ee, leLee efMe#ee DeeefokeÀeW ceW ÒeJesMe #keÀje³eW% Deewj (veë) nce ueesieeW keÀer efvejvlej (Heevleg) j#ee keÀjW¤11¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eebs keÀes efpemekeÀer Deeqive meb%ee nw, Gme ye´ïe keÀes peeve Deewj GmekeÀer GHeemevee keÀjkesÀ GÊece yege× f
NH¢HV´HHâNH¢MYHHHHHIQHVaHI-H¾HYHGXHHVLHHISHPH\HJH¹ I PHVHHNH¢HVHIPH¹NH¢MOHVQ4*PHPHVHI0HX+HHI-H²HHNH¢HMNH¢e%eeW keÀes efme×
NH¢MNH¢V HI-H¾HYHH:NHV¢PHPHVHI-H²HHNH¢HV´HHâQHVNHsÀ mJelev$e J³eJenej ceW meoe jnvee ®eeefn³es, keÌ³eeWefkeÀ yegef× kesÀ efJevee keÀesF&
Yeer ceveg<³e megKe keÀes veneR yeæ{e mekeÀlee~ Fmemes efJeÜeved ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ meye ceveg<³eeW kesÀ efue³es ye´ïeefJeÐee Deewj
HeoeLe&eJf eÐee Deewj \HJHI¹NH¢HU HI0HHHNH¢MNHV¢HIYHMYOHMMHHNH¢M: 'HHZM-HV MHHNH¢HV ´HHâQJ6FHYHJH+HMFHVËHM-HHHI-H¾HYHH: NHV¢
GÊece-GÊece efÒe³e keÀceeX keÀe Dee®ejCe efkeÀ³ee keÀjW¤11¤
éee$ee Fl³em³eeef²jme $eÝ<e³eë~ DeeHees osJeleeë~ yeéïeîevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Sleovegÿe³eeûes ceveg<³ewë eEkeÀ eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³egHeefoM³eles¤
FmekeÀe Devegÿeve keÀjkesÀ Deeies ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee-keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e
cebs efkeÀ³ee nw¤
ËHH1HHÍ+HHU1OHH<Hä-HOHHWÉ³HFHHä+HHVÉ'H1PFHHNHä¢FH1YOH1RMVäPHJÉ0HV-HHäÍa
OHHÉ'H1PFH<HäFHH1FHHÉ'HäYHFHHU1-HHÉ'HYHHäLHPH1ÍP-HäRYOHJRV1-HHUMlFHOHHäÉH¿OHH1-H2HäÍ
éeeN$eeë HeerNleeë~ YeNJeNleN~ ³etÉHFHGa'HH1+H1Ía'H1PFHHNHä¢FHGa'H1YOHÍa*1RMVaPHJÉ0HV-HH1 )HIOHä PHJÉçMeVä-HHÍaOHHÍa'H1PFH<HäFHGa
'H1H1FHHÍa'H1YH1FHHU1-HHÍa'HYHHäLHPHÍaP-HRäYOHJaRV1-HHUÍa'H1FHOHHäÍaH¿1OHH1-H2HäÍaH¿1OH1-H2H1)OHOä H1É-H2HäÍ¤12¤
HeoeLe&ë-(éee$eeë) éee$eb ÒeMemleb efJe%eeveb Oeveb Jee efJeÐeles ³eemeeb leeë~ De$e DeMe& DeeefoY³eesç®ed~
(Deäe05.2.127) Fefle ÒeMebmeeLexç®ed~ éee$eefceefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb04.2) Oeveveecemeg ®e~ (efveIeb02.10)
(Heerleeë) ke=ÀleHeeveeë (YeJele) efvel³eb mecHeÐesjved (³et³eced) Sleeë (DeeHeë) ÒeeCee peueeo³ees Jee (DemceekeÀced) ceveg<³eeCeeced
(Devleë) ceO³es (Gojs) MejerjeY³evlejs (megMesJeeë) megÿg MesJeb megKe ³eeY³emleeë~ MesJeefceefle megKeveecemeg Heefþleced~
(efveIeb03.6) (DemceY³eced) ceveg<³eeefoY³eë (De³e#ceeë) DeefJeÐeceevees ³e#cee #e³ejesies ³eeY³emleeë (DeveceerJeeë)
DeefJeÐeceeveesçceerJee pJejeefojesiemecetnes ³eeY³emleeë (Deveeiemeë) ve efJeÐelesçieë HeeHeb oes<ees ³eemeg lee efveoex<eeë (mJeovleg)
megÿg mesJevleeced (osJeerë) efoJ³eiegCemecHeVeeë~ De$e Jee ívoefme~ #Deäe06.1.106% Fefle pemeë HetJe&meJeCe&lJeced (Dece=leeë)
veeMejefnlee Dece=lejmeeë ($eÝleeJe=Oeë) ³ee $eÝleb mel³eb JeOe&³eefvle leeë~ De³eb cev$eë (Mele0(3.2.2.19)
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³ee DemceeefYeë Heerleeë DemceekeÀcevle©ojs efmLelee DemceY³eb éee$eeë megMesJee De³e#cee
DeveceerJee Deveeieme $eÝleeJe=Oeesçce=lee osJeeroJx ³e DeeHees YeJeefvle, lee YeJevleë mJeovleg megmesJevleeced~ leosleovegÿe³e ³et³eb
megefKevees YeJele¤12¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eweJf e&Ülme²sve megefMe#e³ee efJeÐeeb ÒeeH³e meJe&Lee megHejeref#eleeë MeeseOf eleeë mebmke=Àleeë
MejerjelceyeueJeOe&keÀe jesieefJe®ísokeÀe peueeo³eë HeoeLee&ë mesJeveer³eeë~ veefn efJeÐeeççjesi³eeY³eeb efJevee keÀef½eoefHe efvejvlejb
keÀce& keÀle¥g MekeÌveeself e, lemceeosleled meJe&oeçvegÿs³eced¤12¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees nce ves (Heerleeë) efHe³es (DemceekeÀced) ceveg<³eeW kesÀ (Devleë) ceO³e Jee (Gojs) Mejerj kesÀ
Yeerlej efmLele ngS (DemceY³eced) ceveg<³eeefokeÀeW kesÀ efue³es (megMesJeeë) GÊece megKe³egkeÌle (DeveceerJeeë) pJejeefo jesie-mecetn
mes jefnle (De³e#ceeë) #e³e Deeefo jesiekeÀejkeÀ oes<eeW mes jefnle (Deveeiemeë) HeeHe oes<e efveefceÊeeW mes He=LekedÀ ($eÝleeJe=Oeë)
mel³e keÀes yeæ{eves Jee (Dece=leeë) veeMejefnle Dece=lejme³egkeÌle (osJeerë) efoJ³eiegCemecHeVe (DeeHeë) ÒeeCe Jee peue nQ, (leeë)
GvekeÀes DeeHe ueesie (mJeovleg) De®ís ÒekeÀej mesJeve efkeÀ³ee keÀjes~ FmekeÀe Devegÿeve keÀjkesÀ (³et³eced) legce meye ceveg<³e megKeeW
keÀes Yeesieves Jeeues (YeJele) efvel³e nesDees¤12¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHHVENH¢HVHI-H¾HYHH:NHV¢PH-HH*¬HFHHI0HHHPHVHI-H²HHNH¢HV´HHâQHVNH¢MDe®ís ÒekeÀej Hejeref#ele Meg×
efkeÀ³es ngS, Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue keÀes yeæ{eves Deewj jesieeW keÀes otj keÀjves Jeeues peue Deeefo HeoeLeeX keÀe mesJeve keÀjvee
®eeefn³es, keÌ³eeWefkeÀ efJeÐee Jee Deejesi³elee kesÀ efJevee keÀesF& Yeer ceveg<³e efvejvlej keÀce& keÀjves keÀes meceLe& veneR nes mekeÀlee~ Fmemes
Fme keÀe³³e& keÀe meJe&oe Devegÿeve keÀjvee ®eeefn³es¤12¤
F³evle Fl³em³eeef²jme $eÝ<e³eë~ DeeHees osJelee~ Yegefjiee<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegvemlee DeeHeë keÀer¢Meë mevleerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jes peue kewÀmes nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
)1HEOHVäH1HIHHHäOH1YHWMl+HHVFHJäÃHHHIFH1YH´H1SHHFHGa
'H1jQHV1FHJH1ÍP-HHQHäNH¢OHHÍ+HHI/H1-HHUFHHHI-Hä0HOH+HHI/H1-HHPHF<Hä-H
FN³eced~ les1aH1HIHHHäaOH1YHWÍa'H1+HÍaFHJÉÃHH1HIFH1aYHa´H1SHHHIFHHIOHä´H1ÉSHHFHGa'H1jQHV1FHJH1)OHäjQ1ÉFHJHäÍaP-HHQHäNH¢OHH1)HIOH1
P-HHQHäÉNH¢OHHÍa+HÉefLeNJeerced~ Dee~ efJeNMeNleN~ He=ÉefLeNJ³ee~ meced~ YeNJeN¤13¤
HeoeLe&ë-(F³eced) Je#³eceeCee (les) leJe (³eef%e³ee) ³ee ³e%ecen&efle mee (levetë) Mejerjced (DeHeë) megmebmke=Àleeefve
peueeefve (cegáeeefce) Òeef#eHeeefce (ve) efve<esOeeLex (Òepeeced) ³ee Òepee³eles leeced (Debnesceg®eë) ogëKecees®eef³e$³eë (mJeeneke=Àleeë)
³eeë ef¬eÀ³e³ee megmebmke=Àleeë ef¬eÀ³evles leeë (He=efLeJeerced) Yetefceced (Dee) mecevleeled (efJeMele) ÒeJesMeb kegÀ©le (He=efLeJ³ee) Yetc³ee
men (meced) mec³eieLex (YeJe) mecHeÐemJe~ De³eb cev$eë (Mele0(3.2.2.20-21) J³eeK³eeleë¤13¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLee les leJe ³es³eb ³eef%e³ee levetjHeë ÒeeCeeved Òepeeb Heeueveer³eeb ve l³epeefle, ³eb lJeb ve cegáeefme
³eLewJeenceslee F&¢Meb mJeMejerjb ®e ve cegáeeefce ve Heefjl³epeeefce, ns ceveg<³eeë! ³eLee ³et³eb He=efLeJ³ee men mebYeJeleebnesceg®eë
mJeeneke=Àleeë DeHeë He=eLf eJeeR ®eeefJeMele, efJe%eevesve mecevleeled ÒeJesMeb kegÀ©leenb ®e mecYeJeec³eeefJeMeeefce, leLee lJeceefHe mecYeJe
®eeefJeMe¤13¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa PH-H]FH YHJHZH-I H ²HHH +HMP+HME +HRH/HH YHG FHVXHHIHO-HH PHVH-I HO-HH MHVLHMHIQOHE
Mejerjceelceeveb ®e Heeueef³elJee megKeef³eleJ³eced¤13¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved ceveg<³e! pewmes (les) lesje pees (F³eced) ³en (³eef%e³ee) ³e%e kesÀ ³eesi³e (levetë) Mejerj (DeHeë)
peue, ÒeeCe Jee (Òepeeced) Òepee keÀer j#ee keÀjlee nw, efpemekeÀes let veneR íesæ[lee, ceQ Yeer DeHeves Gme Mejerj keÀes efJevee HetCe&
Dee³eg Yeesies Òeceeo mes yeer®e ceW (ve cegáeeefce) veneR íesæ[lee nBt~ ns ceveg<³ees! pewmes legce (He=efLeJ³ee) Yetefce kesÀ meeLe
JewYeJe³egkeÌle nesles (Debnesceg®eë) ogëKeeW keÀes ígæ[eves Jee (mJeeneke=Àleeë) JeeCeer mes efme× efkeÀ³es ngS (DeHeë) peue Deewj
(He=efLeJeerced) Yetefce keÀes (DeeefJeMele) De®ís ÒekeÀej efJe%eeve mes ÒeJesMe keÀjles nes, ceQ Fvemes Ssée³³e&meefnle Deewj FveceW ÒeefJeä
neslee ntb, Jewmes let Yeer (mecYeJe) nes Deewj ÒeJesMe keÀj¤13¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaFHYHJHHVE NH¢HV HHHIQHV HINH¢HI-H²HHPHV +HMP+HM+HRH/HH; keÀe cesue
Deewj mesJeve keÀj jesiejefnle Mejerj leLee Deelcee keÀer j#ee keÀjkesÀ megKeer jnvee ®eeefn³es¤13¤
Deives lJeefcel³em³eeef²jme $eÝ<e³eë~ DeeqiveoxJelee~ mJeje[e<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HegvejeqiveiegCee GHeefoM³evles¤
efHeÀj Deeqive kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HLYHV1O-HjPHJSHHäLHHIQ-H1HjPHJFHäHIYRHHUFHHIQa
MHHä&HHV1É'H´HäHJÏYHG´H1\HJ2HVäYH1Í+HJYHäPNH¢HI2H
'HLYHVäaO-HFHGaPHJaSHH1LHÉefnNa-H1HFHGaPHJaFH1HIYR1HHU1FH1HIQ1aMHäaYH1Ía'H´HäHJÏ1HI9HOH´HäÉHJÏYHGa´H1\HJ2H1)HIOHä´H1É\HJ2HVäaYH1a
HegÉYH1HIMHIOH1+HJYHäÍaNHÉÀefOeN¤14¤
HeoeLe&ë-(Deives) De³eceeqiveë (lJeced) ³eë (meg) Þewÿîes (peeie=efn) peeieefÊe&~ De$e J³el³e³ees ue[Lex ueesìd ®e
(Je³eced) keÀcee&vegÿeleejes efvel³eb peeieefjleeë (meg) MeesYeves (ceefvo<eerceefn) Me³eerceefn (j#e) j#eefle~ De$e Üîe®eesçleefmle*ë~
#Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë (veë) Demceeved (DeÒe³eg®íved) ÒeceeocekegÀJe&ved (ÒeyegOes) peeieefjles (veë) Demceeved (Hegveë)
(ke=ÀefOe) keÀjesefle~ De$e J³el³e³ees ue[Lex ueesìd ®e~ De³eb cev$eë (Mele0(3.2.2.22) J³eeK³eeleë¤14¤
DevJe³eë-Deives lJeb ³eesçeqiveë ÒeyegOes veesçmceeved megpeeie=efn megÿg peeiej³eefle, ³esve Je³eb megceefvo<eerceefn,
³eesçÒe³eg®íVeesmceeved j#e j#eefle, Òe³eg®íle½e efnveefmle, ³ees veesçmceeved Hegveë HegvejsJeb ke=ÀefOe keÀjeself e, meesçmceeefYe³e&gkeÌl³ee
mec³ekedÀ mesJeveer³eë¤14¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³eexçeqiveë Me³evepeeiejCepeerJevecejCenslegjefmle me ³egkeÌl³ee mebÒe³eeskeÌleJ³eë¤14¤
HeoeLe&ë-(Deives) pees Deeqive (ÒeyegOes) peieves kesÀ mece³e (megpeeie=efn) De®ís ÒekeÀej peieelee Jee efpememes (Je³eced)
peieled kesÀ keÀcee&vegÿeve keÀjves Jeeues nce ueesie (megceefvo<eerceefn) DeevevoHetJe&keÀ meesles nQ, pees (DeÒe³eg®íved) Òeceeojefnle neskesÀ
(veë) Òeceeojefnle nce ueesieeW keÀer (j#e) j#ee leLee ÒeceeomeefnleeW keÀes veä keÀjlee Deewj pees (veë) nce ueesieeW kesÀ meeLe
(Hegveë) yeej-yeej Fmeer ÒekeÀej (ke=ÀefOe) J³eJenej keÀjlee nw, GmekeÀes ³egekq eÌle kesÀ meeLe meye ceveg<³eeW keÀes mesJeve keÀjvee
®eeefn³es¤14¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes pees Deeqive meesves, peeieves, peerves leLee cejves keÀe nsleg nw, GmekeÀe ³egekq eÌle mes mesJeve keÀjvee
®eeefn³es¤14¤
Hegvece&ve Fl³em³eeef²jme $eÝ<e³eë~ DeeqiveoxJelee~ yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤

peerJee DeeqiveJee³JeeefoefveefceÊesve peeiejCes Hegvepe&vceefve Jee Òeefme×eefve ceveDeeoerveereqvê³eeefCe
ÒeeHvegJevleerl³egHeefoM³eles¤
peerJe Deeqive, Jee³eg Deeefo HeoeLeeX kesÀ efveefceÊe mes peieves kesÀ mece³e Jee otmejs pevce ceW Òeefme× ceve Deeefo
)HTYÌHH:NH¢HV´HHâQHVOV HVQ4)PHHI-HHHNH¢H*+HRV0H'HLHXHVcev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
+HJYH1FH YH1Í+HJYH1MHHJäFH 1É'HHLHNYHG +HJYHäÍ´HH1&HÍ+HJYHäMH1OFHHFHnÉ'HHLH1YHG +HJYH1HHJÉÍ+HJYH1ÍÀHHVH FH1É'HHLHäYHGa
-HZ1ËHH1YH1MHVÉRä\2HPOHYHWÉ+HHÉ'H1HTLYHYH {Í+HHOHJRJHIMlOHHRä-H1²HHOHG
+HJYHäÍaFHYHäÍa+HJYHäÍa'HHHJäÍaFHV1a'HHa'H1LH1YHGa+HJYH1HIMHIOH1 +HJYHäÍa´HH1&HÍa+HJYHäÍa'HH1OFHHaFHV1a'HHa'H1LH1YHGa+HJYH1HIMHIOH1
+HJYHäÍaHHJäÍa+HJYH1HIMHIOH1 +HJYHäÍaÀHHVHäFHGaFHV1a'HHa'H1LH1YHGa-HZ1ËHH1YH1MÍa'HRä\2HÍaOH1YHWÉ+HH)HIOHä OHYHWÉçHeeë~ DeNeqiveë~ veNë HeeNlegÉ~
ogÉHIMlOHHHIRHIOHäRJÍ)1OHHOHGa'H1-H1²HHOHG
HeoeLe&ë-(Hegveë) Me³eveevevlejb peeiejCes, efÜleer³es pevceefve Jee (ceveë) efJe%eevemeeOekeÀced (Hegveë)
He½eeppevceevevlejced (Dee³egë) ³esve peerJeveced (ces) ce¿eced (Dee) mecevleeled (Deieved) ÒeeHveeself e~ De$e meJe&$e ue[Lex ueg*d~
cev$es Ieme0~ #Deäe02.4.80% Fefle ®uesueg&kedÀ~ cees vees Oeeleesë~ #Deäe08.2.64% Fefle cekeÀejm³e vekeÀejë (Hegveë)
JeejbJeejced (ÒeeCeë) MejerjeOeejkeÀë (Hegveë) He½eeled ceveg<³eosnOeejCeevevlejced (Deelcee) Deleefle meJe&$e J³eeHveesleerefle
meJee&vle³³ee&ceer Hejceelcee, mJemJeYeeJees Jee (ces) ce¿eced (Dee) DeefYeleë (Deieved) ÒeeHveesefle (Hegveë) He½eeled (®e#egë) ®eäs
³esve leêtHeûeenkeÀefceeqvê³eced (Hegveë) Deûes (Þees$eced) Íe=Ceeself e Meyoeved ³esve le®íyoûeenkeÀefceeqvê³eced (ces) ce¿eced (Dee)
DeeefYecegK³es (Deieved) ÒeeHveeself e (Jewéeevejë) Mejerjveslee peeþjeeqiveë, meJe&m³e veslee Hejceséejes Jee (DeoyOeë) eEnefmelegceven&ë
(levetHeeë) ³eë Mejerjceelceeveb ®e j#eefle (Deeqiveë) DevleëmLees efJe%eevemJeªHees Jee (veë) Demceeved (Heeleg) Heeue³eefle
Heeue³eleg Jee (ogefjleeled) +HH+HSHYHHOHG ´HHâ-HHRG RJÍ.HHRG RJÆNH¢FH &HHV -HH (DeJeÐeeled) HeeHee®ejCeeled~ De³eb cev$eë
DevJe³eë-³em³e mecyevOesve ke=ÀHe³ee Jee ces ce¿eb peeiejCes Hegvepe&vceefve Jee ceve Dee³egë Hegvejeieved, ces cece ÒeeCeë
Hegvejeieved, Deelcee Hegvejeieved, ces ce¿eb ®e#egë Hegvejeieved, Þees$eb Hegvejeieved~ meesçoyOemlevetHee JewéeevejesçeqiveveexçmceeveJeÐeeod
ogejf leeled Heeleg Heeue³eefle Heeue³eleg Jee¤15¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ³eoe peerJeeë Me³eveb cejCeb ®e ÒeeHvegJeefvle, leoe ³eeefve keÀe³³e&emf eef×meeOeveeefve ceve
Deeoerveereqvê³eeefCe ÒeueerveeveerJe YetlJee Hegveë Hegvepee&iejCes pevceevlejs Jee ÒeeHvegJeefvle, leeefve ³em³e efJeÐegoiv³eeosë mecyevOesve
Hejceséejm³e meÊee J³eJemLeeY³eeb Jee meieesuekeÀeefve YetlJee keÀe³³e&keÀjCemeceLee&evf e YeJeefvle, me mec³ekedÀ meseJf elees peeþjeeqiveë
meJe¥ j#el³egHeeefmelees peieoeréejë HeeHekeÀce&Ceë mekeÀeMeeefVeJeÊ³e& Oecex ÒeJel³e& Hegveë Hegvece&veg<³epevceeefve ÒeeHe³³e ogäe®eejeod
ogëKesY³e½e He=LekeÌke=ÀlJeeççY³egoef³ekebÀ vewëÞes³eefmekebÀ ®e megKeb ÒeeHe³eefle¤15¤
HeoeLe&ë-efpemekesÀ mecyevOe Jee ke=ÀHee mes (ces) cegPe keÀes pees (ceveë) efJe%eevemeeOekeÀ ceve (Dee³egë) Gcej (Hegveë)
efHeÀj-efHeÀj (Deeieved) ´HHâ QHVOHH (ces) cegPe keÀes (ÒeeCeë) Mejerj keÀe DeeOeej ÒeeCe (Hegveë) efHeÀj (Deeieved) ´HHâ QHVOHH
(Deelcee) meye ceW J³eeHekeÀ meye kesÀ Yeerlej keÀer meye yeeleebs keÀes peeveves Jeeues Hejceelcee keÀe efJe%eeve (Deeieved) ´HHâQHVOHH
(ces) cegPekeÀes (®e#egë) osKeves kesÀ efue³es ves$e (Hegveë) efHeÀj (Deeieved) ´HHâQHVOHV'HHZM(Þees$eced) Meyo keÀes ûenCe keÀjves keeues
keÀeve (Deeieved) ´HHâQHVOHV Q4-HQ(DeoyOeë) eEnmee keÀjves De³eesi³e (levetHeeë) Mejerj Jee Deelcee keÀer j#ee keÀjves Deewj
(Jewéeevejë) 0HMHUMNH¢HV ´HHâQHVYHV -HHXHH(Deeqiveë) 'HHTLYH-HHHI-HËHNH¢HV ´HHâQHVYHV -HHXHH+HMFHVËHM(veë) nce ueesieeW keÀes
(DeJeÐeeled) efveefvole (ogefjleeled) HeeHe mes GlHeVe ngS ogëKe Jee ogä keÀceeX mes (Heeleg) Heeueve keÀjlee nw¤15¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ SH\HSHHU-HPHHVVYHV-HHFHM&H'HHHIR-H-HQHMNH¢HV´HHâQHVOHVQ4OH\HSHHV-
pees ceve Deeefo Feqvê³e veeMe ngS kesÀ meceeve neskeÀj efHeÀj peieves Jee pevceevlej ceW efpeve keÀe³³e& keÀjves kesÀ meeOeveesb keÀes ÒHHâ
nesls es nQ, Jes Feqvê³e efpeme efJeÐegled Deeqive Deeefo kesÀ mecyevOe Hejceséej keÀer meÊee kee J³eJemLee mes Mejerj Jeeues neskeÀj keÀe³³e&
keÀjves keÀes meceLe& nesles nQ, ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ (pees) Jen De®ís ÒekeÀej mesJeve efkeÀ³ee ngDee peeþjeeqive meye keÀer j#ee
keÀjlee Deewj pees GHeemevee efkeÀ³ee ngDee peieoeréej HeeHeªHe keÀceeX mes Deueie keÀj Oece& ceW ÒeJe=Êe keÀj yeej-yeej ceveg<³epevce
NH¢HV´HHâNH¢MHNH¢MRJÆHHHM-HHRJÍ.HH:PHV+H/HNHG¢NH¢MNHV¢)PHXHHVNH¢NHH+HMXHHVNH¢NHV¢PHJ.HH:NH¢HV´HHâNH¢MHOHHQZ¤15¤
lJeceives Je´leHee Fl³em³e Jelme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
efHeÀj Jes kewÀmes nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
O-HFHäLYHV-HOH1+HHÉ'HäHIPHRV1-HÉ'HHFHOHV 1-HHaO-HEH1HV-HHU>ÐHäÍa
MHP-HVHäOPHHV1FHH<HWHHVä<HMRV1-HHVYHäÍPHHI-H1OHH-HPHHVäRH 1OHH-HP-HäRHOHG
O-HFHGa 'H1LYHV1a -H1OH1+HH1 )HIOHä -HOH1É+HHÍa 'H1HIPH1a RV1-HÍa 'HHa FH¬H[{HJa 'HHa O-HFHGa H1HVHJäa ) >ÐHäÍa MHP-Häa )HäOHGa
PHHV1FHa'HHa<HWHäÍa<H1MlaRV1-HÍaYH1ÍaPH1HI-H1OHHa-HPHHVäÍaRH1OHHa-HPHJäa'H1RH1OHG
HeoeLe&ë-(lJeced) me Jee (Deives) peieoeréej! DeeqiveJee& (Je´leHeeë) ³ees Je´leb mel³eb Oecee&®ejCeefve³eceb Heeefle j#eleerefle
(Deefme) Deefmle Jee~ De$e He#es J³el³e³eë (osJeë) oelee ÒekeÀeMekeÀes Jee (Dee) mecevleeled (ceÊ³ex<eg) cejCeOecex<eg ceveg<³es<eg
keÀe³³ex<eg Jee (Dee) DeefYeleë (lJeced) me Jee (³e%es<eg) melkeÀejs<etHeemeveeefo<Jeeqivenes$eeefo<eg efMeuHes<eg Jee (F&[îeë)
mleeslegceO³ese<f elegb Jeeçn&ë (jemJe) osefn, ooeefle Jee (F³eled) ÒeeHvegJeved (meesce) Ssée³³e&Òeowée³³e&nls egJee& (Dee) DeefYeleë
(Yet³eë) DeefleMe³esve yengë (Yej) Yejefle Jee (osJeë) ÐeeslekeÀë (veë) DemceY³eced (meefJelee) meJe&m³e peiele GlHeeokeÀë
ÒesjkeÀes Jee (Jemeesë) Oevem³e (oelee) ÒeeHekeÀë (Jemeg) Oeveced (Deoeled) ooeefle~ De³eb cev$eë (Mele0(3.2.2.24-25)
DevJe³eë-ns meesceives! ³emlJeb ceÊ³es&<eg Je´leHee meefJelee ³e%es<Jeer[îees osJeesçefme, me YeJeeVeesçmceY³eb Jemeesoe&lee meved
JemJeoeod efJe%eeveOeveb ooeefle, me Yet³ees JemJeejemJes³eled meBmlJecesleev³emceoLe&ceeYejsl³eskeÀë¤1¤16¤
³eesçivesç³eceeqivece&Ê³ex<eg Je´leHeeë meefJelee ³e%es<Jeer[îeesçO³esef<eleJ³eë meescees osJeesçefmle, me veesçmceY³eb Jemeesoe&les³eled
meved Yet³eë meJe&keÀe³³ex<JeejemJeejemeles, DeeYejeefYeleë megKewYe&jefle Heg<Ceeleerefle efÜleer³eë¤2¤16¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ meJezce&veg<³ewë mel³emJeªHem³e Hetpeen&m³e meJe&peieoglHeeokeÀm³e mekeÀuemegKeÒeoelegë
Hejceséejm³ewJeesHeemeveeb ke=ÀlJee megKeef³eleJ³eced, SJeb ®e keÀe³³e&emf e×³es Yeewelf ekeÀceeÅive mebÒe³eesp³e meJee&efCe megKeeefve
´HHâ-HHYHHUHIOH
HeoeLe&ë-ns (meesce) Ssée³³e& keÀs osves Jeeues (Deives) peieoeréej! pees (lJeced) DeeHe (ceÊ³ex<eg) ceveg<³eeW ceW (Je´leHeeë)
mel³e Oecee&®ejCe keÀer j#ee (meefJelee) meye peieled keÀes GlHeVe keÀjves (³e%es<eg) melkeÀej Jee GHeemevee Deeefo ceW (F&[îeë)
mlegefle kesÀ ³eesi³e (veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (Jemeesë) Oeve kesÀ (oelee) oeve keÀjves Jeeues (Jemeg) Oeve keÀes (Deoeled) osles nQ,
mees (F³eled) ÒeeHle keÀjles ngS DeeHe (Yet³eë) yeejbyeej Del³evle Oeve (DeejemJe) oerepf e³es (DeeYej) meye megKeeW mes Hees<eCe
keÀerefpe³es¤1¤16¤
(lJeced) pees (Deives) Deeqive (ceÊ³ex<eg) cejCe Oece& Jeeues ceveg<³eeW kesÀ keÀe³eeX ceW (Je´leHeeë) efve³ecee®ejCe keÀe Heeueve
(osJeë) ÒekeÀeMe keÀjves (³e%es<eg) Deeqivenes$eeefo ³e%eeW ceW (F&[îeë) Keespeves ³eesi³e (meesceë) Ssée³e& keÀes osves (meefJelee) peieled
keÀes ÒesjCee keÀjves (osJeë) ÒekeÀeMeceeve Deeqive nw, Jen (veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (Jemeesë) Oeve keÀes (oelee) ´HHâ(F³eled)
keÀjelee ngDee (Yet³eë) Del³evle (Jemeg) Oeve keÀes (Deoeled) oslee Deewj (DeejemJe) Oeve keÀes osves keÀe efveefceÊe neskesÀ (DeeYej)
meye ÒekeÀej kesÀ megKeeW keÀes OeejCe keÀjlee nw¤2¤16¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ meye ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ pewmes mel³emJeªHe meye peieled keÀes
GlHeVe keÀjves Deewj mekeÀue megKeeW kesÀ osves Jeeues peieoeréej ner keÀer GHeemevee keÀes keÀjkesÀ megKeer jnW~ Fmeer ÒekeÀej keÀe³e&efmeef×
kesÀ efue³es Deeqive keÀes mebÒe³egkeÌle keÀMNH¢VPH\HPHJ.HH:NH¢HV´HHâNH¢M:
S<ee le Fl³em³e Jelme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee®eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleëmJejë¤
Sleeved mesefJelJee ceveg<³esCe keÀLeb YeefJeleJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
FvekeÀes mesJeve keÀjkesÀ ceveg<³eeW keÀes kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
SNHHOHVä0HJH¢OH1YHWMVjOH¾H 1POHHH1PHF<Hä-H1<HHSHäÏaSHWMäHIPH2HÉOHHFHYHäPHH1SHJÆH1HI-H&Hä-HV
SN<ee~ lesN~ MegÉH¢1a OH1YHWÍa 6OHOHGa -HH {Ía OHHHäa PHFHGa <H1-H1a <HHSHäFHGa LH1Ï1a SHWÍa 'H1HIPH1a 2HÉOHHa FHYHäPHHa SHJÆHäa
HI-H&Hä-HV
HeoeLe&ë-(S<ee) Je#³eceeCee (les) leJe (Meg¬eÀ) Jeer³³e&Jeved efJeÜved! (levetë) Mejerjced (Sleled) Òel³e#eced (Je®e&ë)
efJe%eeveb lespees Jee (le³ee) levJee (meced) mec³eieLex (YeJe) efve<HeÐemJe (Yeépeced) ÒekeÀeMeced (ie®í) ÒeeHvegenf (petë) %eeveer
JesieJeeved Jee (Deefme) YeJeefme (Oe=lee) efOe´³eles ³e³ee le³ee~ De$e ke=Àlees yengueced~ #Deäe0Jee03.3.113% )HIOH HIu+HG
(cevemee) efJe%eevesve (pegäe) Òeerlee mesefJelee Jee (efJe<CeJes) Hejceséeje³e ³e%ee³e Jee~ De³eb cev$eë (Mele0(3.2.4.9-11)
DevJe³eë-ns Meg¬eÀ efJeÜbmles leJe ³ee efJe<CeJes levetjefmle, ³ee lJe³ee Oe=lee pegäe ®e le³ee petë mebmlJecesleÜ®e&ë mebYeJe
mec³eiYeeJe³e, Yeépeb ie®í, cevemewlesve Heg©<eeLe¥ ie®í ÒeeHvegenf ¤17¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë Hejceséeje%eeHeeuevesve efJe%eeve³egkeÌlesve cevemee Mejerjelceejesi³eb JeefOe&lJee ³e%ecevegÿe³e
efJe%eeve³egkeÌlesve cevemee megKeef³eleJ³eced¤17¤
HeoeLe&ë-ns (Meg¬eÀ) Jeer³³e& Heje¬eÀce Jeeues efJeÜved ceveg<³e! (les) lesje pees (efJe<CeJes) Hejceséej Jee ³e%e kesÀ efue³es
(levetë) Mejerj (Deefme) nw, lewves efpemekeÀes (Oe=lee) OeejCe efkeÀ³ee Deewj nw (le³ee) Gmemes let (petë) %eeveer Jee Jesie Jeeuee neskesÀ
(Sleled) Fme (Je®e&ë) efJe%eeve Deewj lespe keÀes (mecYeJe) De®ís ÒekeÀej mecHeVe keÀj Deewj Gmemes let (Yeépeced) ÒekeÀeMe keÀes
(ie®í) ´HHâQHV'HHZM(cevemee) HI-HHHYHPHV+HJHH/H NH¢HV´HHâQHV

YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Hejceséej keÀer Dee%ee keÀe Heeueve keÀjkesÀ efJe%eeve³egkeÌle ceve mes Mejerj Jee Deelcee
kesÀ Deejesi³eHeve keÀes yeæ{e keÀj ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjkesÀ megKeer jnW¤17¤
lem³eemle Fl³em³e Jelme $eÝef<eë~ JeeeqiJeÐegleew osJeles~ mJeje[e<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
les JeeeqiJeÐegleew keÀer¢MeeefJel³egHeefoM³eles¤
Jen JeeCeer Deewj efyepegueer kewÀmeer nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
OHPHHäPOHVPH1OHPHä-HPHÍ´HPH1-HVOH1Y-HHVnH1YHFHä0HHUH1P-HHQHäa
MegÉH¢FHäHIPHH1YÌFHäPH1FHOHäFHHIPH-HZËHRV1-HFHäHIPH
OHPHHäÍa OHV1a PH1OHPHä-HPH1 )HIOHä PH1OHÉPHä-HPHÍa ´H1PH1-H )HIOHä ´HÉPH1-HVa OH1Y-HnÍa H1YHFHGa 'H10HHU1H1a P-HHQHäa 0HJÉ¬eÀced~
'H1HIPH1aH1YÌFHGa'H1HIPH1a'H1FHOHäFHGa'H1HIPH1a-HZ1ËH1RVN-HHIFHHIOHä-HZËHÉRV1-HFHGa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(lem³eeë) Jee®ees efJeÐeglees Jee (les) leJe (mel³emeJemeë) mel³eb meJeb Ssée³³e¥ peielkeÀejCeb Jee ³em³e lem³e
Hejceelceveë (ÒemeJes) GlHeeefoles mebmeejs (levJeë) Mejerjm³e~ De$e pemeeefo<eg ívoefme Jee Je®eveced~ #Deäe0Yee0Jee0
7.3.109% Fefle Jeeefle&kesÀvee[YeeJeë (³ev$eced) ³ev$e³eefle mebkegÀ®eefle ®eeue³eefle efveyeOveeefle Jee ³esve leled (DeMeer³e) ÒeeHveg³eeced
(mJeene) Jee®eb efJeÐegleb Jee (Meg¬eÀced) Meg×ced (Deefme) Deefmle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë (®evêced) Dee¼eokeÀejkeÀced (Deefme)
Deefmle (Dece=leced) Dece=leelcekeÀJ³eJenejHejceeLe&megKemeeOekeÀced (Deefme) Deefmle (JewéeosJeced) ³eefÜées<eeb osJeeveeb efJeog<eeefceob
leled (Deefme) Deefmle~ De³eb cev$eë (Mele0(3.2.4.12-15) J³eeK³eeleë¤18¤
DevJe³eë-ns peieoeréej! mel³emeJememles leJe ÒemeJes ³ee mJeene Jeeied efJeÐeg®®e JeÊe&les, lem³ee efJeÐeeb ÒeeH³e
³e®íg¬eÀceefmle ®evêceml³ece=leceefmle JewéeosJeceefmle leÐev$ecenceMeer³e ÒeeHveg³eeced¤18¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ceveg<³ewjeréejeslHeeefolee³eecem³eeb me=äew efJeÐe³ee keÀuee³ev$eefme×sjiv³eeefoY³eë
HeoeLexY³eë mec³eiegHekeÀejeved ie=nerlJee meJee&efCe megKeeefve mecHeeoveer³eeefve¤18¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! (mel³emeJemeë) mel³e Ssée³³e&³egkeÌle Jee peieled kesÀ efveefceÊe keÀejCeªHe (les) DeeHekesÀ
(ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es ngS mebmeej ceW DeeHekeÀer ke=ÀHee mes pees (mJeene) JeeCeer Jee efyepegueer nw, (lem³eeë) Gve oesveeW kesÀ
mekeÀeMe mes efJeÐee keÀjkesÀ ceQ pees (Meg¬eÀced) Meg× (Deefme) nw, (®evêced) Dee¼eokeÀejkeÀ (Deefme) nw, (Dece=leced) Dece=leelcekeÀ
J³eJenej Jee HejceeLe& mes megKe keÀes efme× keÀjves Jeeuee (Deefme) nw Deewj (JewéeJesoced) meye osJe DeLee&led efJeÜeveeW keÀes megKe
osvs es Jeeuee (Deefme) nw, (leled) Gme (³ev$eced) me¹es®eve, efJekeÀeMeve, ®eeueve, yevOeve keÀjves Jeeues ³ev$e keÀes (DeMeer³e) ´HHâ
nesTb¤18¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ ceveg<³ees keÀes ®eeefn³es efkeÀ F&éej keÀer GlHeVe keÀer ngF& Fme me=efä ceW efJ eÐee
mes keÀuee³ev$eeW keÀes efme× keÀjkeÀs Deeqive Deeefo HeoeLeeX mes De®ís ÒekeÀej HeoeLeeX keÀe ûenCe keÀj meye megKeeW keÀes ´HHâ
keÀjW¤18¤
ef®eomeerl³em³e Jelme $eÝef<eë~ JeeeqiJeÐegleew osJeles~ efve®e=o yeéïeer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegvemles keÀer¢M³eeefJel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jes JeeCeer Deewj efyepegueer efkeÀme ÒekeÀej keÀer nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e cebs efkeÀ³ee nw¤
HIHRäHIPHFH1YHHHIPH12HHUMäHIPH1RHIHä&HHHIPHH1HIHHHäHIPHH1HIHHH1PHHIRäHIOHMPHJ<HHOeëMeerN<Ceea~
PHHYH1ÍPHJ´HHäHHU1PHJ´HäOHHUHVHI2HHIFH1HPO-HHä+H1HIR\Hä2YHHUOHHE+HWÉHHÉ2-HäYHP+HHNHTO-HYÌH1HH2HäHHH
HIHOHGa'H1HIPH1aFH1YHHa'H1HIPH1a2HHUÍa'H1HIPH1aRHIHä&HHa'H1HIPH1aH1HIHHHäa'H1HIPH1aH1HIHHHäa'H1HIPH1a'HHIRäHIOHÍa'H1HIPH1a
*1<H1H1OH1Í0HHU1&HHDOHJä<HHOHÍÉ0HHU1&HHDa PHHa YH1Í PHJ´HH1HHUHIOH1 PHJÉ´HHäHHUa PHJ´HäOHHUNHHUHIOH1 PHJÉ´HäOHHUHHUa 61HI2H1a HIFH1H1Ía O-HH1a +H1HIRa
yeNOveerNleeNced~ HetÉHHa'H2-HäYHÍa+HH1OHJÉa)YÌHäHa'H2HäHH1HVOHHI2HäÉ'HHHH
HeoeLe&ë-(ef®eled) ³ee efJeÐeeJ³eJenejm³e ®esle³eceevee JeeeqiJeÐegod Jee (Deefme) Deefmle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë (cevee)
%eevemeeefOekeÀe (Deefme) Deefmle (Oeerë) Òe%eekeÀce&eJf eÐeeOeeefjkeÀe (Deefme) Deefmle (oef#eCee) o#evles ÒeeHvegJeefvle efJe%eeveb efJepe³eb
®e ³e³ee mee (Deefme) Deefmle (#eef$e³ee) ³ee #e$em³eeHel³eJeod JeÊe&les (Deefme) Deefmle (³eef%e³ee) ³ee ³e%ecen&efle mee (Deefme)
Deefmle (Deefoefleë) DeefJeveeefMeveer (Deefme) Deefmle (GYe³eleëMeer<Ceea) GYe³eleë efMejesJeogÊecee iegCee ³em³eeb mee~ De$e
Heáec³ee DeuegkedÀ (mee) (veë) DemceY³eced (megÒee®eer) MeesYeveë ÒeekedÀ HetJe&ë keÀeuees ³em³eeb mee (megÒeleer®eer) megÿg Òel³ekedÀ
Heef½eceë keÀeuees ³em³eeb mee (SefOe) YeJeleg (efce$eë) meKee (lJee) leeced (Heefo) HeÐeles peeveeefle ÒeeHveeself e ³esve J³eJenejsCe
leeqmceved~ De$e ke=Àlees yengueced~ #Deäe0Yee0Jee03.3.113% )HIOH NH¢M&HV HIu+HG (yeOveerleeced) ye×eb kegÀ©leeced (Het<ee)
HegefäkeÀÊee& (DeOJeveë) ceeie&m³e ceO³es (Heeleg) j#eleg (Fvêe³e) Hejcewée³³e&Jeles Hejceséeje³e mJeeefcevess J³eJeneje³e Jee
(DeO³e#ee³e) DeefOe©HeefjYeeJesçvJes#eCesç#eeC³eef#eCeer Jee ³em³e ³emceeod Jee lemcew~ De³eb cev$eë (Mele0(3.2.4.16-20)
DevJe³eë-ns peieoeréej! mel³emeJemles leJe ÒemeJes ³ee Jeeied efJeÐegÜe ef®eoefmle cevee Deefmle Oeerjefmle oef#eCeeefmle
#eef$e³eeefmle ³eef%e³eeml³egYe³eleë Meer<C³ee&efoeflejefmle mee veesçmceY³eb megÒee®eer megÒeleer®³esefOe YeJeleg~ ³eë Het<ee efce$eë meJe&meKee
YetlJee ceveg<³elJee³e lJeeb HeÐeO³e#ee³esvêe³e yeOveerleeced~ me YeJeeveOJevees J³eJenejHejceeLe&efmeef×keÀjm³e ceeie&m³e ceO³es
veesçmceeved meleleb Heeleg j#eleg¤19¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ les, mel³emeJemeë, ÒemeJes- Fefle Heo$e³ece$eevegJeÊe&les~ ³ee yee¿eeY³evlejj#eCeeY³eeb
meJeexÊecee Jeeied efJeÐeg÷ JeÊe&les, mew<ee YetleYeefJe<³eÜÊe&ceevekeÀeues<eg megKekeÀeefjC³emleerefle JesÐeced~ ³eë keÀef½eled HejceséejmeYee-
O³e#eesÊeceJ³eJenejefmeef×Òeerl³ee%eeHeeuevee³e mel³eeb Jee®eb efJeÐegeÜf Ðeeb ®e ¢{eb efveyeOveeefle, me SJe ceveg<³eë meJe&j#ekeÀes
YeJeleerefle¤19¤
HeoeLe&ë- ns peieoeréej! (mel³emeJemeë) mel³e Ssée³³e&³egkeÌle (les) DeeHekesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es mebmeej ceW pees
(ef®eled) efJeÐee J³eJenej keÀes ef®eleeves Jeeueer (Deefme) nw, pees (cevee) %eeve meeOeve keÀjevesnejer (Deefme) nw, pees (Oeerë) Òe%ee
'HHZMNH¢FH NH¢HV ´HHâNH¢MYHV -HHXHHU (Deefme) nw, pees (oef#eCee) HI-HHHYHHI-HSHHNH¢HV ´HHâNH¢MYHV (#eef$e³ee) jepee kesÀ Hegg$e kesÀ
meceeve Jelee&ves nejer (Deefme) nw, pees (³eef%e³ee) ³e%e keÀes keÀjeves ³eesi³e (Deefme) nw, pees (GYe³eleëMeer<Ceea) oesveeW ÒekeÀej mes
efMej kesÀ meceeve GÊece iegCe³egkeÌle Deewj (Deefoefleë) veeMejefnle JeeCeer Jee efyepegueer (Deefme) nw, (mee) Jen (veë) nce ueesieeW
kesÀ efue³es (megÒee®eer) HetJe&keÀeue Deewj (megÒeleer®eer) Heef½ece keÀeue ceW megKe osves nejer (SefOe) nes, pees (Het<ee) Hegefä keÀjves neje
(efce$eë) meye keÀe efce$e neskeÀj ceveg<³eHeve kesÀ efue³es (lJee) Gme JeeCeer Deewj efyepegueer keÀes (Heefo) ´HHHIâ HHVLH *¬HFH
J³eJenej ceW (DeO³e#ee³e) De®ís ÒekeÀej J³eJenej keÀes osKeves (Fvêe³e) Hejcewée³³e& Jeeues Hejceelcee, DeO³e#e Deewj Þesÿ
J³eJenej keÀs efue³es (yeOveerleeced) yevOeve³egkeÌle keÀjs, mees DeeHe (DeOJeveë) J³eJenej Deewj HejceeLe& keÀer efmeef× keÀjves Jeeues
ceeie& keÀs ceO³e ceW (veë) nce ueesieeW keÀer efvejvlej (Heeleg) j#ee keÀerefpe³es¤19¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw Deewj HetJe& cev$e mes (les, mel³emeJemeë, ÒemeJes) Fve leerve HeoeW keÀer
DevegJe=efÊe Yeer Deeleer nw~ ceveg<³eeW keÀes pees yee¿e, DeeY³evlej keÀer j#ee keÀjkesÀ meye mes GÊece JeeCeer Jee efyepegueer JeÊe&leer nw,
Jener Yetle, YeefJe<³eled Deewj JeÊe&ceeve keÀeue ceW megKe keÀer keÀjeves Jeeueer nw, Ssmee peevevee ®eeefn³es~ pees keÀesF& ceveg<³e Òeerelf e mes
Hejceséej, meYeeO³e#e Deewj GÊece keÀeceeW ceW Dee%ee kesÀ Heeueve kesÀ efue³es mel³e JeeCeer Deewj GÊece efJeÐee keÀes ûenCe keÀjlee nw,
Jener meye keÀer j#ee keÀj mekeÀlee nw¤19¤
Deveg lJesl³em³e Jelme $eÝef<eë~ JeeeqiJeÐegleew osJeles~ HetJee&×&m³e meecveer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë~
GÊeje×&m³e Yegefjiee<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
efHeÀj Jen JeeCeer Deewj efyepegueer kewÀmeer nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
DevegäO-HHFHH1OHHFHäYHOHH1FHYHJäHI+H1OHHÉYHJ<HHOHH1PHLH1<HH[ÉYHJÉ PH.HH1PHHWä/HÍa
PHHRVäHI-HRV1-HFHÏV1QHUYÌHäH1PHHVFHäj1ÌPO-HHä-H¬H HOHGP-HHIPOHPHHVFHäPH.HH1+HJYH1MVHIQä
'HYHJäa O-HH1aFHH1OHHa FH1YH1OHH1FHGa 'HYHJaä HI+H1OHHa 'HYHJäa <HHOHHäa PHLHä<H1 )HIOH1 PHÉLHä<H Ía 'HYHJäa PH.HHäa PHHWä/H1 )HIOH1
PHÉHWä/HÍa PHHa RV1HI-H1a RV1-HFHGa 'HÏäa )1HIQ1a )YÌHäHa PHHVFHäFHGa 1ÌÍa O-HH1a 'HHa -H1¬H 1H1OHJÉa P-H1HIPOHäa PHHVFHäPH1.HVHIOH1
PHHVFHäÉPH.HHa+HJYHäÍa'HHa)1HIQ1Í
HeoeLe&ë-(Deveg) Dev³eYeeJes (lJee) lJeeced (ceelee) peveveer (cev³eleeced) efJe%eeHe³eleg mJeerkegÀ©leeced (Deveg) HegvejLex
(efHelee) pevekeÀë (Deveg) He½eeoLex~ DeeqvJeefle mee¢M³eeHejYeeJeced (efve©01.3) (Yeélee) yevOegë (meieY³e&ë) meceeve½eemeew
ieYe&ë meieYe&mleeqmceved YeJeë~ De$e meieYe&me³etLemevegleeÐeved~ (Deäe04.4.114) Fefle met$esCe YeJeeLex ³eved Òel³e³eë (Deveg)
DeevegketÀu³es (meKee) efce$eë (me³etL³eë) meceeve½eemeew ³etLeë mecetnmleeqmceved YeJeë~ HetJe&met$esCeem³e efmeef×ë (mee) HetJeexkeÌlee
(osefJe) osoerH³eceevee (osJeced) Hejceséejb efJeÐee³egkeÌleb Meg×J³eJenejb Jee (De®í) mec³eûeerl³ee (Fefn) peeveerenf ÒeeHvegefn Jee
(Fvêe³e) +HMFHZËHH ´HHâHV (meesceced) GÊeceHeoeLe&mecetnced (©êë) Hejceséejë~ ®eleg½elJeeeEjMeÜ<e&ke=Àleye´ïe®e³eex efJeÜeved Jee
(lJee) leeced (Dee) mecevleeled (JeÊe&³eleg) ÒeJe=Êeb keÀej³eleg (mJeefmle) 0HHV<HYHFHHIPOHHHTPFHYHG ´HHâ-HV OHOPHJ.HFHGa mJemleerefle
Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05.5) (meescemeKee) meesceë Hejceséejë meesceefJeÐeeefJevceveg<³ees Jee meKee megËÐem³e meë (Hegveë)
He½eeled (Dee) mecevleeled (Fefn) ÒeeHvegenf ÒeeHveesefle Jee~ De³eb cev$eë (Mele0(3.2.4.20-21) J³eeK³eeleë¤20¤
DevJe³eë-ns ceveg<³e! ³eLee ©êë Hejceséejes efJeÜeved Jee JeÊe&³eleg, ³eeb JeeCeeR efJeÐegleb meesceb osJeb mJeefmle megKeb ³emcee
Fvêe³e Dee JeÊe&³eleg, mee meescemeKee osefJe JeeeqiJeÐegÜe osJeb efJeÜebmecesefle, leLewJe lJeb lemcew Hegvej®ísefn, Hegveë Hegveë mecevleeled
mec³eûeerl³ee ÒeeHvegefn~ SleefÜÐeeb ûenerlegb lJee lJeeb ceeleevegcev³eleeb efHeleevegcev³eleeb meieY³eex Yeéleeçvegcev³eleeb me³etL³eë
meKeeçvegcev³eleeb lJeb ®e lJee leeb Hegveë Hegveë Heg©<eeLexvewenf ÒeeHvegefn¤20¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa FHYHJHZÍ +HMP+HMFHV-HE -HHT¬H OH-HE H/HH 2HFFHH OFHH HI-HRJHHU FHHOHH
Oeccee&lcee efJeÜeved efHelee Yeélee efce$eeo³e½e mel³es J³eJenejs ÒeJelexjBmleLewJe Heg$eeefoefYejH³evegJeefle&leJ³eced~ ³eLee ®e efJeÜebmees
Oeeefce&keÀe Heg$eeo³ees Oecex J³eJenejs ÒeJelexjBmleLewJe cee$eeefoefYejH³evegÿeleJ³eefcel³esJeb meJezë HejmHejb
JeeqÊe&lJeeççveefvoleJ³eced¤20¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e! pewmes (©êë) Hejceséej Jee 44 ®eJeeueerme Je<e& He³e&vle DeKeC[ ye´ïe®e³³ee&Þece mesJeve mes
HetCe& efJeÐee³egkeÌle efJeÜeved (lJee) legPekeÀes efpeme JeeCeer Jee efyepegueer leLee (meesceced) GÊece HeoeLe&mecetn Deewj (mJeefmle) megKe
keÀes (Fvêe³e) +HMFHZËHH NH¢HU´HHHIâNHV¢HIXHHV(DeeJeÊe&³eleg) ÒeJe=Êe keÀjs Deewj pees (mee) Jen (meescemeKee) efJeÐeeÒekeÀeMe³egkeÌle
JeeCeer Deewj (osefJe) efoJ³eiegCe³egkeÌle efyepegueer (osJeced) GÊece Oecee&lcee ef-H¾HYHG NH¢HV ´HHâQHVOHHU QZ-HZPHVV *PHNH¢HV OHW (Hegveë)
yeej-yeej (De®í) De®ís ÒekeÀej (Fefn) ´HHâQHV 'HHZM)PHNH¢HV ÝHQ&HNH¢MYHV NHV¢HIXHHV (lJee) legPe keÀes (ceelee) GlHeVe
keÀjves Jeeueer peveveer (Devegcev³eleeced) Devegceefle DeLee&led Dee%ee osJes, Fmeer ÒekeÀej (efHelee) GlHeVe keÀjves Jeeuee pevekeÀ
(meieY³e&ë) legu³e ieYe& ceW nesves Jeeuee (Yeélee) YeeF& Deewj (me³etL³eë) mecetn ceW jnves Jeeuee (meKee) efce$e ³es meye ÒemeVelee
HetJe&keÀ Dee%ee osJesb, GmekeÀes let (Hegvejsefn) Del³evle Heg©<eeLe& keÀjkesÀ yeejb-\HHM´HHâQHV
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaÒeMveë-ceveg<³eeW keÀes HejmHej efkeÀme ÒekeÀej JeÊe&vee ®eeefn³es?
GÊejë-pewmes Oecee&lcee, efJeÜeved, ceelee, efHelee, YeeF&, efce$e Deeefo mel³eJ³eJenej ceW ÒeJe=Êe neW, Jewmes Heg$eeefo Deewj pewmes efJeÜeved
Oeeefce&keÀ Heg$eeefo Oece&³egkeÌle J³eJenej ceW JeÊeX, Jewmes ceelee efHelee Deeefo keÀes Yeer JeÊe&vee ®eeefn³es¤20¤
JemJeerl³em³e Jelme $eÝef<eë~ JeeefiJeÐegleew osJeles~ efJeje[e<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
efHeÀj Jen JeeCeer Jee efyepegueer efkeÀme ÒekeÀej keÀer nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e cebs efkeÀ³ee nw¤
-HP-H1PHHIRäHIOHMPHHHIR1OHHHIPHä1ÌHHIPHäH1YÌHHIPHäa
\HQ1P+HHIOHäÆG-HHPHJÉFYHVMäF&HHOHJ1ÌHV-HPHJäHI<H1MHHäNHV¢
-HP-HHU{a 'H1HIPH1a 'HHIRäHIOHÍa 'H1HIPH1a 'HH1HIR1OHHa 'H1HIPH1a 1ÌHa 'H1HIPH1a H1YÌHa 'H1HIPH1a \HQ1P+HHIOHäÍa O-HH1a PegÉcves~
MlF&HH1OHJÉa1ÌÍa-HPHJäHI<H1HIMHIOHä1-HPHJäÉHI<HÍa'HHaH1NHV¢1
HeoeLe&ë-(JemJeer) HHÉLYHHHIR+HRH/HH .H-HPHJHI-H²HHPHF\HHIY2HYHHU -HPHJHI<HHOHJHI-H0HHIOH-HH NH¢OH\HÑHHH]Í ´HHâH PHH
(Deefme) Deefmle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë (Deefoefleë) ÒekeÀeMeJeefVel³ee~ DeefoefleÐeezefjefle ÒekeÀeMekeÀejkeÀesçLeex ie=¿eles (Deefme)
Deefmle (Deeefol³ee) ³eeççefol³eJeoLe&eJf eÐeeÒekeÀeefMekeÀeçä®elJeeeEjMeled mebJelmejHe³e&vleevegefÿleye´ïe®e³³ezë mJeerke=Àlee mee
(Deefme) Deefmle (©êe) mee ÒeeCeJee³egmecyeefvOeveer ®eleg½elJeeeEjMe×e³eveeJeefOemeseJf eleye´ïe®e³ezë mJeerke=Àlee mee (Deefme) Deefmle
(®evêe) Dee¼eoef³e$eer (Deefme) (ye=nmHeefleë) Hejceséejes efJeÜeved Jee (lJee) leeced (megcves) megKes (jcCeeleg) jce³eleg~
De$eevleie&lees C³eLeexë efJekeÀjCeJ³el³e³e½e (©êë) ogäeveeb jesoef³elee efJeÜeved (JemegefYeë) Gef<elemeJe&eJf eÐeweJf e&ÜefÓë men (Dee)
mecevleeled (®ekesÀ) keÀeefceleJeeved keÀece³eleeb Jee, De$e He#es uees[Lex efueìd~ Dee®ekeÀ Fefle keÀeefvlekeÀce&meg Heefþleced~
(efveIeb02.6)~ De³eb cev$eë (Mele0(3.2.1.1-2) J³eeK³eeleë¤21¤
DevJe³eë-ns efJeÜved ceveg<³e! ³eLee ³ee JemJ³eml³eefoeflejm³eefmle ©êem³eml³eeefol³eem³eefmle ®evêem³eefmle, ³eeb
ye=nmHeefleë megcves jce³eefle Òesj³eefle, ³eeb ©êes JemegefYeë men JeÊe&ceeveecee®ekesÀ, ³eecenb keÀece³es, leLee lJee leeb YeJeeved jcCeeleg
jce³eleg¤21¤
YeeJeeLe&ë-'HH 0XHVH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMHZa H/HH HV -HHHTL-H²HJOHHZ ´HH&H+HHI/H-HHHIRHI<HÍ PHQ -H¬H FHHYHV
DeveskeÀJ³eJenejnslet mlees ³es efpeleseqvê³eeefoOece&Hegjmmejb ³eLee³eesi³eb ke=Àleye´ïe®e³ezce&veg<³eweJf e&%eevesve ef¬eÀ³eemeg mebÒe³eesefpeles mel³eew
JeeeqiJeÐegleew yengmegKekeÀeefjkesÀ pee³esles, Sleeb lJeceefHe efvel³eb mesJemJe¤21¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved ceveg<³e! pewmes pees (JemJeer) Deeqive Deeefo efJeÐee mecyevOeer, efpemekeÀer mesJee 24 ®eewyeerme Je<e&
He³e&vle ye´ïe®e³e& keÀjves Jeeueesb ves keÀer ngF& (Deefme) nw, pees (Deefoefleë) ÒekeÀeMekeÀejkeÀ (Deefme) nw, pees (©êe) ÒeeCeJee³eg
PHF\HY2H-HHXHHU 'HHZMHISHPHNH¢HV H-HHXHHUPH-HH \HÑHHH NH¢MYHVQHMV ´HHâQJ6QH:-HZPHHU (Deefme) nw, pees (Deeefol³ee)
met³³e&Jeled meye efJeÐeeDeeW keÀe ÒekeÀeMe keÀjves Jeeueer, efpemekeÀe ûenCe 48 Deæ[leeueerme Je<e& He³e&vle ye´ïe®e³e&mesJeer ceveg<³eebs ves
efkeÀ³ee nes, Jewmeer (Deefme) nw, pees (®evêe) Dee¼eo keÀjves Jeeueer (Deefme) nw, efpemekeÀes (ye=nmHeefleë) meJeexÊece (©êë) ogäeW
keÀes ©ueeves Jeeuee Hejceséej Jee efJeÜeved (megcves) megKe ceW (jcCeeleg) jceCe³egkeÌle keÀjlee Deewj efpeme (JemegefYeë)
HetCe&efJeÐee³egkeÌle ceveg<³eeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve ngF& JeeCeer Jee efyepegueer keÀer (Dee®ekesÀ) efvecee&Ce Jee F®íe keÀjlee DeLeJee
efpemekeÀer ceQ F®íe keÀjlee ntb, Jewmes let Yeer (lJee) GmekeÀes (jcCeeleg) jceCe³egkeÌle Jee FmekeÀes efme× keÀjves keÀer F®íe
keÀj¤21¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: 0XHVH'HHZM-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQ4aSHZPHV -HH&HHUHI\HSHJXHHU 'HHZM´HH&H+HHI/H-HHU 'HHHIR
Deewj efJeÜeveeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve ngS DeveskeÀ J³eJenej keÀer efmeef× kesÀ nsleg nQ Deewj efpevekeÀer mesJee efpeleseqvê³eeefo
Oece&mesJeveHetJe&keÀ nesks esÀ efJeÜeveeW ves keÀer nes, Jewmeer JeeCeer Deewj efyepegueer ceveg<³eeW keÀes efJe%eeve HetJe&k eÀ ef¬eÀ³eeDeeW mes mebÒe³eesie keÀer
ngF& yengle megKeeW kesÀ keÀjves Jeeueer nesleer nw¤21¤
Deefol³eemlJesl³em³e Jelme $eÝef<eë~ JeeeqiJeÐegleew osJeles~ yeéïeer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
efHeÀj Jes JeeCeer Deewj efyepegueer kewÀmeer nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HHIRäOHHPO-HH FHWÉ¹ 9HHHISHä,HHIFH RV-H1HSHäYHV +HHI/H1-HHÉ)>HäHHP+H1RFHäHIPH ,H ÉOH-H1OHG P-HHQHäa 'H1PFHV
MäFHP-HH1PFHVOHV1\HY2HJÉPO-HVMHHHV1FHVMHHHV1FHH-H1HjMH1HP+HHVHVä&H1HI-HHHZ{FH1OHHOHHV1MHHäÍ
'HHIRäOHHë~ lJeeN~ cetÉ¹ YHGa 'HHa HISH1,HHIFH 1a RV1-H1HSHäYH1 )HIOHä RV-H1ÉHSHäYHVa +HÉHI/H1-HHÍa )>HäHHÍa +H1RFHGa 'H1HIPH1a
Ie=ÉOH-H1HIRäHIOH,HÉOHÉ-HäOHGaP-HHQHäa'H1PFHVäÉ)OH1PFHVaMlFH1P-H1a'H1PFHVÉ)OH1PFHVaOHV1a\HY2HJäÍaO-HVÉ)HIOH1O-HVaMHHäÍaFHVÉ)HIOH1FHVaMHHäÍa
FHHa-H1HFHGaMH1HÍa+HHVHVä&HaHI-HaHHZ1FH1aOHHVOHäÍaMHHäÍ
HeoeLe&ë-(Deefol³eeë) Devleefj#em³e~ Deefoeflejvleefj#eefcel³emceeo³eceLeex ie=¿eles (lJee) leeced (cet×&ved) cet×&efve
JeÊe&ceeveeced (Dee) mecevleeled (efpeIeefce&) ÒeoerH³es meb®eeue³eeefce Jee (osJe³epeves) osJeeveeb efJeog<eeb me²eflekeÀjCe SlesY³ees oeves
Jee (He=efLeJ³eeë) Yetcesce&O³es (F[e³eeë) mleeslegcevJesägcene&³ee JesoJeeC³eeë~ F[sefle Jee*dveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.11)
(Heoced) JesefoleJ³eE ´HHâ-HE -HH(Deefme) Deefmle (Ie=leJeled) ,HOHVYH+HJHIÆRHUHâI NH¢HMNHV¢YHOHJXHH(mJeene) ³e³ee ef¬eÀ³e³ee meggngleb
³epeefle lem³eeë (Demces) Demceemeg (jcemJe) jceleeb jceleg Jee (Demces) DemceekeÀced~ De$e meJe&$e megHeeb meguegied0~
#Deäe07.1.39% Fefle Mes DeeosMeë (les) leJe (yevOegë) Yeélee (lJes) lJeef³e (je³eë) efJeÐeeefomegJeCe&Oeveced (ces) ceef³e
(je³eë) Oeveced (cee) efve<esOeeLex (Je³eced) ceveg<³eeë (je³eë) GkeÌleOevem³e (Hees<esCe) Heg<³eefvle ³esve lesve (efJe) efJeieleeLex
(³eew<ce) ³egkeÌlee YeJesce (leesleë) legJeefvle peeveefvle ÒeeHvegJeefvle eEnmeefvle Jee ³esve meë~ De$e `leg ieefleJe=ef×eEnmeemeg' Fefle
Oeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀmleved Òel³e³eë (je³eë) efJeÐeejep³emece=×³eë~ De³eb cev$eë (Mele0(3.3.1.4-11)
DevJe³eë-ns efJeÜved ceveg<³e! lJeb ³eLee ³ee osJe³epevesçefol³eeë He=efLeJ³ee F[e³eeë mJeene Ie=leJelHeocem³eefmle,
³eecenb Dee efpeIeefce&, lJee leeb lJeceefHe efpeIe=efn, ³eeçmces Demceemeg jceles mee ³eg<ceemJeefHe jcemJe jceleeced, ³eecenb jce³eeefce
leeb YeJeeveefHe mJeeqmceved jce³eleg~ ³eesçmces DemceekebÀ yevOegjefmle, me les leJeeH³emleg, ³ees je³ees OevemecetnmlJe³³eef mle, me ces
ce³³eH³emleg~ leeslees YeJeeved ³ee je³ees efJeÐeeOevemece=×erë ÒeeHveesefle, lee ces ce³³eefHe mevleg, ³ee ceef³e JeÊe&vles, leemlJes lJe³³eefHe
mevlJeslee je³eë mece=×³eë meefvle leeë meJex<ee megKee³eeefHe mebÒe³egkeÌleeë mevleg, ³eLewJeb peevevlees efveef½evJevleesçvegelf eÿvlees ³et³eb Je³eb
®e je³emHees<esCe keÀoeef®evcee efJe³eew<ce keÀoeef®eod efJe³egkeÌlee cee YeJesce, leLewJe meJex YeJevleg¤22¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa FHYHJHZHH PHOHHI-H²HH2HFH PHEPNH¢OHH -HHLHG HI-H²HHHIH¢HH<HHE PHE´HHJNH®OHH
efJeÐegoeefoefJeÐeeefmle mee meJexY³e GHeefoM³e mebûee¿e, megKeogëKeJ³eJemLeeb meceeveeb efJeefolJee meJe&cewée³³e¥ HejesHekeÀejs meb³eesp³e
meoe megKeef³eleJ³eced~ vewJeb keÀoeef®eod J³eJenejë keÀÊe&J³ees ³esve mJem³eev³em³eJewée³³e&Ûemeë keÀoeef®eod YeJeseof efle¤22¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved ceveg<³e! let pewmes (osJe³epeves) efJeÜeveeW kesÀ ³epeve Jee oeve ceW Fme (Deefol³eeë) Devleefj#e
(He=efLeJ³eeë) Yetefce Deewj (F[e³eeë) JeeCeer keÀes (mJeene) De®ís ÒekeÀej ³e%e keÀjves Jeeueer ef¬eÀ³ee kesÀ ceO³e pees (cet×&ved) meye
kesÀ THej JeÊe&ceeve (Ie=leJeled) Hegeäf keÀjves Jeeues Ie=le kesÀ legu³e (Heoced) SHHYHYHV -HH´HHâQHVYHV HHVLH+HR-HHU (Deefme) nw Jee
efpemekeÀes ceQ (Dee efpeIeefce&) ´HRHUâNH¢MOHHQWE-HZPHV (lJee) *PHNH¢HV ´HRHUâNH¢M'HHZMSHHV (Demces) nce ueesieeW cesb efJeYetefle
jceCe keÀjleer nw, Jen legce ueesieeW ceW Yeer (jcemJe) jceCe keÀjs, efpemekeÀes ceQ jceCe keÀjelee ntb, Gme keÀes let Yeer (jcemJe)
jceCe keÀje, pees (Demces) nce ueesieeW keÀe (yevOegë) YeeF& nw, Jen (les) lesje Yeer nes, pees (je³eë) efJeÐeeefo Oevemecetn (lJes)
legPe ceW nw, Jen (ces) cegPe ceW Yeer nes, pees (leesleë) SHHYHYHV´HHâNH¢MYHVHHVLH(je³eë) efJeÐeeOeve cegPe ceW nw, mees legPe ceW Yeer
nes, (je³eë) legcnejer Deewj nceejer mece=ef× nw, Jes meye kesÀ megKe kesÀ efue³es neW~ Fme ÒekeÀej peeveles efve½e³e keÀjles Jee Devegÿeve
keÀjles ngS legce (Je³eced) nce Deewj meye ueesie (je³emHees<esCe) Oeve keÀer Hegefä mes keÀYeer (cee efJe³eew<ce) Deueie ve
nesJeW¤22¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaFHYHJHH:NH¢HVPHOHHI-H²HH2HFH PHVPHEPNH¢HMNH¢HUQJ) -HH&HHU-HH
efMeuHeefJeÐee mes mebÒe³eesie keÀer ngF& efyepegueer Deeefo efJeÐee keÀes meye ceveg<³eeW kesÀ efue³es GHeosMe Jee ûenCe Deewj megKe-ogëKe keÀer
J³eJemLee keÀes Yeer legu³e ner peevekesÀ meye Ssée³³e& keÀes HejesHekeÀej ceW meb³egkeÌle keÀjvee ®eeefn³es Deewj efkeÀmeer ceveg<³e keÀes Fme
ÒekeÀej keÀe J³eJenej keÀYeer ve keÀjvee ®eeefn³es efkeÀ efpememes efkeÀmeer keÀer efJeÐee, Oeve Deeefo Ssée³³e& keÀer neefve nesJes¤22¤
meceK³e Fl³em³e Jelme $eÝef<eë~ JeeeqiJeÐegleew osJeles~ DeemleejHe*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Sle³eesë keÀLecegHe³eesieë keÀe³³e& Fl³egHeefoM³eles¤
Fve oesveeW keÀe efkeÀme ÒekeÀej GHe³eesie keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
PHFHä.HVRV1-HHHI2H1HHPHb RHIHä&HHHs1HäH1PHe~
cee ceNçDee³egÉÍ´HFHHVäHHU1FHH[É'H1nb OH-Hä-HHU1MEHI-HäRVH1OH-HäRVHI-HPH1vHI0Hä
meced~ DeNK³esN~ osNJ³ee~ efOeN³ee~ meced~ oef#eäCe³ee~ GN©®eä#eNmesl³egÉÉHäHPHHaFHHaFHV1a'HHHJäÍa´HaFHHV1HHU1ÍaFHHVÉ)HIOH1
FHHVa'H1QFHGaOH-Häa-HHU1MFHGaHI-H1RV1H1aOHJeäaRVHI-H1aPHE0HHUHIOHäPH1FHGÉHI0Hä
HeoeLe&ë-(meced) mec³eieLex (DeK³es) ÒekeÀLe³eeefce~ De$e J³el³e³esveelcevesHeob ue[Lex ueg*d ®e (osJ³ee)
osoerH³eceeve³ee (efOe³ee) Òe%e³ee keÀce&Cee Jee (meced) SkeÀerYeeJes (oef#eCe³ee) %eevemeeefOekeÀ³eeç%eeveveeefMekeÀ³ee ®e (G©®e#emee)
G© yeng ®e#ees J³ekeÌleb Je®eveb oMe&veb Jee ³em³eemle³ee (cee) efve<esOes (ces) cece (Dee³egë) peerJeveced (Òe) ef¬eÀ³ee³eesies (cees<eerë)
ceg<Ceer³eeled KeC[³esled~ De$e efue*Lex ueg*d (cees) efveJeejCes (Denced) meJe&eÒf e³eb ÒesHmegë (leJe) meJe&megËoë (Jeerjced) efJe¬eÀevleb
peveced (efJeos³e) Dev³ee³esve efJevos³e~ De$e Jee ívoeefme meJex efJeOe³ees YeJeefvle~ #Deäe0Yee0Jee01.4.9% Fefle vegceYeeJeë~
De$eeJew³eekeÀjCesve cenerOejsCe Yeévl³ee efJeodue=ueeYe Fl³em³e J³el³e³esve legoeefoY³eë MeÒel³e³esve efueef* ªHeefcel³eMeg×b
J³eeK³eeleced~ kegÀleë? efJeodue= Oeeleesë mJele SJe legoeefolJeb JeÊe&les (leJe) lem³eeë (osefJe) efoJ³eiegCeweJf e&jepeceevee³eeë~ De$e
DeLee&efÜYekeÌlesefJe&HeefjCeeceë~ #Deäe0Yee0Jee01.3.9% Fefle efJeYekeÌlesefJe&HeefjCeeceë (meb¢Meë) meceer®eerveb ¢ioMe&veb ³eeqmceved
J³eJenejs leeqmceved~ De³eb cev$eëMele0(3.3.1.12) J³eeK³eeleë¤23¤
DevJe³eë-ns efJeÜvceveg<³e! ³eLeenb oef#eCe³ees©®e#emee osJ³ee efOe³ee leJe osefJe lem³ee efoJ³eiegCeweJf e&jepeceevee³ee
Jee®ees efJeÐeglees Jee meb¢efMe peerJeveb meceK³es, mee ces cecee³egcee& Òecees<eerë KeC[veb ve kegÀ³³ee&oncesleeb meceK³es ÒeK³eeleeb
kegÀ³³ee&cev³ee³esve leJe Jeerjb cees cee mebeJf eos³e, leLewJe lJecesleled meJe&cee®e³³ee&v³ee³esveeefHe cece Jeerjb ®e cee mebefJevomJe¤23¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewë Meg×eY³eeb keÀce&Òe%eeY³eeb JeeeqiJeÐegeÜf Ðeeb mebie=¿e peerJeveb
JeOe&e³f elJee efJeÐeeefomeodiegCes<eg Jeerjeved mecHeeÐe meoe megKeef³eleJ³eced¤23¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved ceveg<³e! pewmes (Denced) ceQ (oef#eCe³ee) %eevemeeOekeÀ De%eeveveeMekeÀ (G©®e#emee) yengle ÒekeÀì
Je®eve Jee oMe&ve³egkeÌle (osJ³ee) osoerH³eceeve (efOe³ee) Òe%ee Jee keÀce& mes (leJe) Gme (osefJe) meJeexlke=Àä iegCeeW mes ³egkeÌle JeeCeer
Jee efyepegueer kesÀ (meb¢efMe) De®ís ÒekeÀej osKeves ³eesi³e J³eJenej ceW peerJeve keÀes (meceK³es) keÀLeve mes ÒekeÀì keÀjlee ntb Jen
(ces) cesjs (Dee³egë) peerJeve keÀes (cee Òecees<eerë) veeMe ve keÀjs, GmekeÀes ceQ DeefJeÐee mes veä ve keÀªb (leJe) ns meye kesÀ efce$e!
Dev³ee³e mes DeeHekesÀ (Jeerjced) MetjJeerj keÀes (cees mebefJeos³e) ÒeeHle ve nesTb, Jewmes ner let Yeer HetJeexkeÌle meye keÀjkesÀ Dev³ee³e mes
cesjs MetjJeerjeW keÀes ÒeeHle cele nes¤23¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Meg× keÀce& Jee Òe%ee mes JeeCeer Jee
efyepegueer keÀer efJeÐee keÀes ûenCe keÀj Gcej keÀes yeæ{e Deewj efJeÐeeefo GÊece-GÊece iegCeeW ceW DeHeves mevleeve Deewj JeerjeW keÀes
mecHeeove keÀjkesÀ meoe megKeer jnW¤23¤
S<e le Fl³em³e Jelme $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ HetJe&m³e yeéïeer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤ Devl³em³e
oMee#ejm³e ³eepeg<eer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
eEkeÀ ÒeefleHeeovee³e efpe%eemegefJe&og<eë He=®ísefol³egHeefoM³eles¤
efkeÀmekesÀ ÒeefleHeeove kesÀ efue³es %eeve keÀer F®íe keÀjvesneje efJeÜeveeW keÀes Hetís, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues
61HOHVä LHHH1HHV <HH1LHÉ)HIOHä FHV1 PHHVFHHäH\HWOHHRV1HOHs1 HZÆJä<HHV <HH1LHÉ)HIOHä FHV1 PHHVFHHäH\HWOHHRV1HOHV1
SHHLHäOHHV <HH1LHÉ)HIOHä FHV1 PHHVFHHäH \HWOHHÏYRHVYHH1FHHYHH1 PHHäFHHSHÉÏVHIOHä FHV1 PHHVFHHäH \HtleeoemceeNNH¢HVnÉHIme
MegÉH¢POHV1ÝH¡HHVäHI-H1HIHOHäPO-HH1HI-HHIHäY-HYOHJ
61HÍaOHV1aLHH1H1HÍa<HH1LHÍa)HIOHäaFHV1aPHHVFHHäHa\HWÉOHH1OHGa61HÍaOHV1aHZÆJ<ä HÍ~ HZPOHJä<H1)HIOHHZÉPOHJ<ä HÍa<HH1LHëa)HIOHäa
FHV1a PHHVFHHäHa \HWÉleeNle~ SN<eë~ lesN~ pHHLHäOHÍa <HH1LHÍa )HIOHäa FHV1a PHHVFHHäHa \HWÉleeNled~ íNYRHVY1 HH1FHHYHH1HIFHHIOHä ÏYRÍÉYHH1FHHYHHäFHGa
PHHFHHäSH1HIFHHIOHN PHHFHGÉMHäSHFHGa LH1Ï1a )HIOHäa FHV1a PHHVFHHäHa \HWÉleeNled~ DeeNmceeNkeÀë~ DeNefmeN~ MegÉH¢Ía OHV1a ÝH¡HäÍa HI-H1HIHOH1 )HIOHä
HI-H1ÉHIHOHäÍaO-HH1aHI-HaHIH1Y-H1YOHJÉ¤24¤
HeoeLe&ë-(S<eë) Òel³e#eë (les) leJe (iee³e$eë) iee³e$eerÒeieeLeesçm³e meë~ meesçm³eeefoefjefle®ívomeë ÒeieeLes<eg~
(Deäe04.2.55) Devesve ÒeieeLeefJe<e³es Òel³e³eë (Yeeieë) mesJeveer³eë (Fefle) ÒekeÀejeLex (ces) ce¿eced (meescee³e)
HeoeLe&eJf eÐeemecHeeokeÀe³e (ye´tleeled) ye´Jeerleg (S<eë) ³ees efJe%eelegb ³eesi³eë meë (les) leJe ($ewägYeë) ef$eägHed ÒeieeLeesçm³e meë
(Yeeieë) DebMeë (Fefle) ÒekeÀejs (ces) ce¿eced (meescee³e) GÊecejmemecHeeokeÀe³e (ye´tleeled) ye´Jeerleg (S<eë) ³eeskeÌlegcen&ë (les)
leJe (peeieleë) peieleer ÒeieeLeesçm³e meë (Yeeieë) mJeerkeÀÊe&gcen&ë (Fefle) ÒekeÀejeLex (ces) ce¿eced (meescee³e)
HeoeLe&eJf eÐeemJeerkeÀejkeÀe³e (ye´tleeled) GHeefoMeleg (ívoesveeceeveeced) ³eeefve ívomeecegeq<Ceieeoerveeb veeceeefve les<eeced~ De$e
DevemevleeVe0~ (Deäe05.4.103) Fefle met$esCe meeceemeevleä®ed Òel³e³eë (meeceép³eced) mec³eûeepevles ÒekeÀeMevles les meceépees
jepeevemles<eeb YeeJeë keÀce& Jee leled (ie®í) ÒeeHvegenf ÒeeHe³e Jee (Fefle) ÒekeÀejs (ces) ce¿eced (meescee³e) Ssée³³e&³egkeÌlee³e
jep³ee³e (ye´tleeled) ye´Jeerleg (DeemceekeÀë) ³eesçmceekeÀce³ecegHeosäeçefOeHeefleë meë (Deefme) JeÊe&mes (Meg¬eÀë) HeefJe$eë
HeefJe$ekeÀejkeÀes Jee (les) leJe (ûe¿eë) ûenerlegb ³eesi³eë (efJeef®eleë) efJeefJeOeefJeÐeeMegYeiegCeOeveeefoefYeef½eleë meb³egkeÌleë (lJee) lJeeb
leb Jee (efJe) efJeefJeOeeLex (ef®evJevleg) JeOe&³evleg~ De$eevleie&lees C³eLe&ë~ De³eb cev$eë (Mele0(3.3.2.4-8)
DevJe³eë-ns efJeÜbmlJeb efJeÜebmeb Òeefle keÀesçm³e ³e%em³e iee³e$ees Yeeieesçmleerelf e He=®í, me efJeÜeved les
leJew<eesç³ecemleerefle ces ce¿eb meescee³ewleb ye´tleeod ye´JeerletHeefoMeleg~ keÀesçm³e ³e%em³e $ewägYees Yeeieesçmleerefle lJeb He=®í, me les
leJew<eesç³ecemleerefle mece#es KeuJesleb ces ce¿eb meescee³e ye´tleeled~ keÀesçm³e ³e%em³e peeielees Yeeieesçmleerefle lJeb He=®í, me les
leJew<eesç³ecemleerefle Òeefme×îewleb meescee³e ces ce¿eb ye´tleeled~ ³eLee YeJeebMívoesveeceeveecegeq<Ceieeoerveeb ívomeeb ceO³es
ÒeefleHeeefolem³e ³e%em³eesHeosMes meeceép³eb ie®íleg, leLewJewles<eecesveb meescee³e ces ce¿eb ye´tleeled~ ³emlJeceemceekeÀë Meg¬eÀesçefme
lemceeled les leJeenb efJeef®elees ûe¿eesçeqmce, lJeb ceeb meJezjls ewefJe&ef®evegenf , Denb lJeeb efJeef®eveesc³esJe, meesçefHe meJex lJeecesleb ³e%eb ceeb
®e efJeef®evJevleg JeOe&³evleg¤24¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ee efJeÜÓîeë He=ädJee meJee& efJeÐeeë mebie=Áerjved~ efJeÜebmeë
KeuJesleeë mebûeen³evleg, HejmHejcevegûee¿eevegûeenkeÀYeeJesve JeeqÊe&lJee meJex Je=e× f b ÒeeH³e ®e¬eÀJeeqÊe&jep³eb mesJesjefVeefle¤24¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! let keÀewve Fme ³e%e keÀe (iee³e$eë) JesomLe iee³e$eer ívo³egkeÌle cev$eeW kesÀ mecetneW mes ÒeefleHeeefole
(Yeeieë) mesJeves ³eesi³e Yeeie nw, (Fefle) Fme ÒekeÀej efJeÜeved mes Hetí~ pewmes Jen efJeÜeved (les) legPe keÀes Gme ³e%e keÀe ³en
Òel³e#e Yeeie nw, (Fefle) Fmeer ÒekeÀej mes (meescee³e) HeoeLe&efJeÐee mecHeeove keÀjves Jeeues (ces) cesjs efue³es (ye´tleele) keÀns~ let
keÀewve Fme ³e%e keÀe ($ewägYeë) ef$eägHed ívo mes ÒeefleHeeefole (Yeeieë) Yeeie nw, (Fefle) Fmeer ÒekeÀej efJeÜeved mes Hetí~ pewmes Jen
(les) legPekeÀes Gme ³e%e keÀe (S<eë) ³en Yeeie nw, (Fefle) Fmeer ÒekeÀej Òel³e#elee mes meceeOeeve (meescee³e) GÊece jme kesÀ
mecHeeove keÀjves Jeeues (ces) cesjs efue³es (ye´tleeled) keÀns~ let keÀewve Fme ³e%e keÀe (peeieleë) peieleer ívo mes keÀefLele (Yeeieë)
DeMeb nw, (Fefle) Fme ÒekeÀej DeeHle mes Hetí~ pewmes Jen (les) legPe keÀes Gme ³e%e keÀe (S<eë) ³en Òeefme× Yeeie nw, (Fefle)
Fmeer ÒekeÀej (meescee³e) HeoeLe&efJeÐee keÀes mecHeeove keÀjves Jeeues (ces) cesjs efue³es GÊej (ye´tleeled) keÀns~ pewmes DeeHe
(ívoesveeceeveeced) Geq<CekedÀ Deeefo ívoeW kesÀ ceO³e ceW keÀns ngS ³e%e kesÀ GHeosMe ceW (meeceép³eced) Yeues ÒekeÀej jep³e keÀes
(ie®í) ÒeeHle nes (Fefle) Fmeer ÒekeÀej (meescee³e) Ssée³³e&³egkeÌle (ces) cesjs efue³es meeJe&Yeewce jep³e keÀer ÒeeeqHle nesves keÀe GHee³e
(ye´tleeled) keÀefn³es Deewj efpeme keÀejCe DeeHe (DeemceekeÀeë) nce ueesieeW keÀes (Meg¬eÀë) HeefJe$e keÀjves Jeeues GHeosMekeÀ (Deefme)
nQ, Jewmes ceQ (les) DeeHekesÀ (ûe¿eë) ûenCe keÀjves ³eesi³e (efJeef®eleë) GÊece-GÊece Oeveeefo êJ³e Deewj iegCeeW mes meb³egkeÌle efMe<³e
ntb~ DeeHe cegPekeÀes meye iegCeeW mes yeæ{eF³es, Fme keÀejCe ceQ (lJee) DeeHekeÀes Je=ef×³egkeÌle keÀjlee ntb Deewj meye ceveg<³e (lJee)
DeeHe Jee Fme ³e%e leLee cegPekeÀes (efJeef®evJevleg) Je=e× f ³egkeÌle keÀjW¤24¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³e ueesie efJeÜeveeW mes HetíkeÀj meye efJeÐeeDeeW keÀe ûenCe
keÀjW leLee efJeÜeved ueesie Fve efJeÐeeDeeW keÀe ³eLeeJeled ûenCe keÀjeJeW~ HejmHej Devegûen keÀjves Jee keÀjeves mes meye Je=e× f ³eeW keÀes
ÒeeHle neskeÀj efJeÐee Deewj ®e¬eÀJeeqÊe& Deeefo jep³e keÀes mesJeve keÀjW¤24¤
DeefYe l³eefcel³em³e Jelme $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ HetJe&m³e efJejeìd yeéïeer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
meg¬eÀlegefjl³egÊejm³e efve®e=oe<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HegvejeréejjepemeYeeÒepeeiegCee GHeefoM³evles¤
efHeÀj Deieues cev$e ceW F&éej, jepemeYee Deewj Òepee kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
DeNefYe l³eb osNJejPHäHI-H1OHHMäFHHV1&HHVnÍNH¢1HI-HH¢äOHJÉFHHH {HIFHPH1OHPHä-HjMOYH12HHFH1HI<HHI´H1HE FH1H(OHNH¢1HI-HFHGa
712-HH HPHH1FHHIOH1<HH É'HHIRä²HJÉleNled PH-HHU{FHHIYH1 HIQMä&H+HHHI&HMHIFHFHHUOH PHJÉH¢OHJäÍ NH¢É+HH P-HäÍa ´H1SHH<HäPO-HH
´H1SHHPO-HHäÉYHJÉ´HH&HäYOHJ´H1SHHPO-HFHäYHJÉ´HHHI&HäHIQ
'H1HI<HaOHFHGaRV1-HFHGaPH1HI-H1OHHäMFHGa'HHV&HHVnÍaNH¢1HI-HH¢äOHJÉHIFHHIOHäNH¢1HI-HÉH¢äOHJÉFHGa'HHH {HIFHaPH1OHPHä-H1HIFHHIOHäPH1OHÉPHä-HFHGa
MlOYH1É2HHHIFHHIOHä MOYH12HHFHGa 'H1HI<Ha HI´H1HFHGa FH1HIOHFed~ keÀNefJeced~ TNO-HH a HPHäa 'H1FHHIOHäÍa <HHÍa 'HHIRä²HJÉleled~ meJeer{FHHIYHa
HIQMä&H+HHHI&H1HIMHIOH1HIQMä&HÉ+HHHI&HÍa'H1HIceNceerNleN~ megÉ¬eÀlegÉHIMHIOHäPHJÉÉH¢OHJäÍaNH¢É+HHaP-H1HIMHIOH1P-HäÍa´H1SHH<H1)HIOHä´H1ÉSHH<HäÍaO-HH1a
ÒeNpeH)HIOHä´H1ÉSHHÍaO-HH1a'H1YHJÉ´HH&H1HTYO-HOHäYHJÉÉ´HH&HäYOHJÉ~ ÒeNpeH)HIOHä´H1ÉSHHÍaO-HFHGa'H1YHJÉÉ´HHHI&H1QHUOHäYHJÉÉ´HHHI&HäHIQ
HeoeLe&ë-(DeefYe) DeeefYecegK³es (l³eced) peieoeréejb jepemeYeemLepevemecetnb Jee (osJeced) megKeoeleejced
(meefJeleejced) osJeeveeceiv³eeoerveeb jmeeveeb Jee ÒemeefJeleejced (DeesC³eesë) ÐeeJeeHe=efLeJ³eesë~ DeesC³eesefjefle ÐeeJeeHe=efLeJeerveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb03.30) (keÀefJe¬eÀlegced) keÀefJeë meJe&%ee mekeÀueefJeÐee³egkeÌlee ¬eÀlegë Òe%ee keÀce& ¬eÀceoMe&veb Jee ³em³e leced~
keÀefJeë ¬eÀevleoMe&vees YeJeefle keÀJelesJee&~ (efve©012.13) (De®ee&efce) Hetpe³eeefce (mel³emeJeced) mel³eb meJe Ssée³³e¥ peieÜe
³eeqmceved ³em³e Jee leced (jlveOeeced) ³ees jlveeefve jceCeer³eeefve efJe%eeveeefve nerjkeÀeoerefve YegJeveeefve Jee oOeeleerelf e leced (DeefYe)
DeeefYecegK³es (efÒe³eced) ³eë ÒeerCeeefle leced (ceefleced) HHV -HVRHHIR0HHkZH-I H ¾HIµHFHYHOHV OHFHG (keÀefJeced) JesoefJeÐee³ee GHeosäejb
efveefceÊeb Jee (TOJee&) Glke=Àäe (³em³e) meef®®eoevevomJeªHem³e MegYeiegCe³egkeÌlem³e Jee (Deceefleë) ªHeced~ Deceefleefjefle
ªHeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.7) (Yee) ³ees Yeeefle ÒekeÀeMeles meë (DeefoÐegleled) ÒekeÀeefMeleJeeved, ÒekeÀeMe³eefle Jee
(meJeerceefve) ³eë met³eles mebmeejmleeqmceved (efnjC³eHeeefCeë) efnjC³eeefve p³eesleeRef<e met³³ee&oerevf e megJeCee&oerevf e Jee HeeCeew J³eJenejs
³em³e meë~ p³eesefleefn& efnjC³eced~ (Mele04.3.4.21) Fefle ÒeceeCesve efnjC³eMeyosve p³eesefle<ees ûenCeced (Deefceceerle)
efveefce&leJeeved efveefce&ceerles Jee (meg¬eÀlegë) MeesYeveë ¬eÀlegë Òe%ee keÀce& Jee ³em³e me (ke=ÀHee) keÀ©Cee (mJeë) megKeceeefol³eb Jee~
mJejeefol³ees YeJeefle me Sveeefve meej³eefle~ (efve©05.4) (ÒepeeY³eë) GlHeVeeY³eë me=efäY³eë (lJee) lJeeced (Òepeeë)
ceveg<³eeefome=ä³eë (lJee) lJeeced (DevegÒeeCevleg) Dee³egYe&g¡eleeced (Òepeeë) peielmLeeë (lJeced) De³eb Jee (DevegÒeeefCeefn)
peerJeleesçvegpeerJeveb Oej Oejefle Jee~ De³eb cev$eë (Mele0(3.3.2.12-19) J³eeK³eeleë¤25¤
DevJe³eë-ns Hejceelceved meYeeO³e#e ÒepeeHeg©<e! Jeeçnb ³em³e meJeercev³etOJee&ceefleYee& DeefoÐegleled ke=ÀHee mJeë megKeb
keÀjesefle~ ³ees efnjC³eHeeefCeë meg¬eÀlegë mJejefceceerleeefol³eb Jee efveefce&leJeeved~ l³eceesC³eesë meefJeleejb keÀefJe¬eÀlegb jlveOeeb efÒe³eb ceeEle
keÀeEJe osJeb lJee lJeeb ÒepeeY³eesçY³e®ee&ecf e leb lJeeb Òepee DevegÒeeCevleg, ke=ÀHe³ee lJeb Òepee DevegÒeeefCeefn¤25¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ceveg<³ewë meJe&peielñeägefve&jekeÀejm³e J³eeefHeveë meJe&MeeqkeÌleceleë
meeq®®eoevevoeefoue#eCem³e Hejceséejm³e ÒepeeHeeuevelelHejm³e meYeeHelesOee&efce&keÀm³e JewJee®ee& efvel³eb keÀÊe&J³ee, veelees efYeVem³e
keÀm³eef®eled~ efJeÜefÓë ÒepeemLeeveeb megKee³ewles<eeb mlegefleÒeeLe&veesHeosMee efvel³eb keÀe³³ee&ë~ ³eleë meJee& Òepeemleoe%eevegketÀueeë meoe
JeÊe&js ved~ ³eLee ÒeeCes meJex<eeb peerJeeveeb Òeereflejefmle, leLee Hejceelceeefo<JeefHe keÀe³³es&efle¤25¤
HeoeLe&ë-ceQ (³em³e) efpeme meeq®®eoevevoeefoue#eCe³egkeÌle Hejceséej, Oeeefce&keÀ meYeeHeefle Deewj Òepeepeve kesÀ
(meJeerceefve) GlHeVe ngS mebmeej ceW (TOJee&) GÊece (Deceefleë) mJeªHe (Yeeë) ÒekeÀeMeceeve (DeefoÐegleled) ÒekeÀeefMele ngDee
nw~ efpemekeÀer (ke=ÀHee) keÀ©Cee (mJeë) megKe keÀes keÀjleer nw, (efnjC³eHeeefCeë) efpemeves met³³ee&efo p³eesefle J³eJenej ceW GÊece
iegCe keÀceeX keÀes ³egkeÌle efkeÀ³ee nes, (meg¬eÀlegë) efpeme GÊece Òe%ee Jee keÀce&³egkeÌle F&éej, meYee-mJeeceer Deewj Òepeepeve ves (mJeë)
met³³e& Deewj megKe keÀes (Deefceceerle) mLeeefHele efkeÀ³ee nes (l³eced) Gme (DeesC³eesë) ÐeeJeeHe=efLeJeer Jee (meefJeleejced) Deeqive
Deeefo keÀes GlHeVe Deewj mebÒe³eesie keÀjves leLee (keÀefJe¬eÀlegced) meJe&%e Jee ¬eÀevleoMe&ve (jlveOeeced) jceCeer³e jlveeW keÀes OeejCe
keÀjves (mel³emeJeced) mel³e Ssée³³e&³egkeÌle (efÒe³eced) Òeerelf ekeÀejkeÀ (ceefleced) Jesoeefo 0HHk Jee efJeÜeveeW kesÀ ceeveves ³eesi³e
(keÀefJeced) JesoefJeÐee keÀe GHeosMe keÀjves leLee (osJeced) megKe osves Jeeues Hejceséej, meYeeO³e#e Deewj Òepeepeve keÀe (De®ee&efce)
Hetpeve keÀjlee nbt Jee efpeme (lJee) DeeHekeÀes (ÒepeeY³eë) GlHeVe ngF& me=efä mes Hetepf ele keÀjlee ntb~ Gme DeeHe keÀer me=efä ceW
(Òepeeë) ceveg<³e Deeefo (DevegÒeeCevleg) Dee³eg keÀe Yeesie keÀjW (lJeced) Deewj DeeHe ke=ÀHee keÀjkesÀ (Òepeeë) Òepee kesÀ THej peerJeeW
kesÀ DevegketÀue (DevegÒeeefCeefn) Devegûen keÀerefpe³es¤25¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes meye peieled kesÀ GlHeVe keÀjves Jeeues efvejekeÀj, meJe&J³eeHeer,
meJe&MeeqkeÌleceeved, meeq®®eoevevoeefo ue#eCe³egkeÌle Hejceséej, Oeeefce&keÀ meYeeHeefle Deewj Òepeepeve mecetn ner keÀe melkeÀej keÀjvee
®eeefn³es, Gvemes efYeVe Deewj efkeÀmeer keÀe veneR~ efJeÜeved ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Òepee-Heg©<eeW kesÀ megKe kesÀ efue³es Fme Hejceséej
keÀer mlegefle ÒeeLe&veesHeemevee Deewj Þesÿ meYeeHeefle leLee Oeeefce&keÀ Òepeepeve kesÀ melkeÀej keÀe GHeosMe efvel³e keÀjW, efpememes meye
ceveg<³e GvekeÀer Dee%ee kesÀ DevegketÀue meoe JeÊe&les jnW Deewj pewmes ÒeeCe ceW meye peerJeeW keÀer Òeerefle nesleer nw, Jewmes HetJeexkeÌle
Hejceséej Deeefo cesb Yeer Del³evle Òesce keÀjW¤25¤
Meg¬eÀ lJesl³em³e Jelme $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ Yegjiyeéïeer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³ewë eEkeÀ ke=ÀlJee ³e%eë meeOeveer³e Fl³egHeefoM³eles¤
ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee-keÌ³ee meeOeve keÀjkesÀ ³e%e keÀes efme× keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e
ceW efkeÀ³ee nw¤
MegÉHE¢ O-HHä 0HJÉHV¢&Hä H¢HU&HHHIFH H1YÌE H1YÌV&HH1FHOHäFH1FHOHVäYHa PH1LFHV OHV1 LHHVMlPFHV OHVä HNvêeefCeN
OH+HämemleNYHWMäHIPH´H1SHH+HäOHV1-H &H {ë HeMlFHV&Hä+H10HJYHHäH¢HUHPHVmenñeHeesN<eE+HJäHVHFHG
MegÉ¬eÀced~ lJeeN~ MegÉHV¢&Häa H¢erNCeeNefceNa H1YÌFHGa H1YÌV&Häa 'H1FHOHäFHGa 'H1FHOHVäYHa PH1LFHVa OHV1a LHHVÍa 'H1PFHV )OH1PFHVa OHV1a
H1YÌHHI&Häa OH+HäPHÍa leNvetë~ 'H1HIPH1a ´H1SHH+HäOHV1HIMHIOHä ´H1SHHÉ+HäOHVÍa -H&H iÍa +H1MlFHV&Häa +H10HJYHHäa H¢HU1H1PHV1a PH1Q1ñeNHeesN<eefFHHIOHä
menñeçHeesN<eced~ HegÉ<esN³eNced¤26¤
HeoeLe&ë-(Meg¬eÀced) Megef×keÀejkeÀced (lJee) leb ef¬eÀ³eece³eb ³e%eced (Meg¬esÀCe) Meg×YeeJesve (¬eÀerCeeefce) ie=Áeefce
(®evêced) megJeCe&ced~ ®evêefceefle efnjC³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.2) (®evêsCe) megJeCexve (Dece=leced) cees#emegKeced
(Dece=lesve) veeMejefnlesve efJe%eevesve (meices) ie®íleerefle icee He=efLeJeer le³ee men JeÊe&les leeqmceved ³e%es~ icesefle He=efLeJeerveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb01.1) (les) leJe (ieesë) He=efLeJ³eeë mekeÀeMeeled (Demces) DemceY³eced (les) leJe mekeÀeMeeled (®evêeefCe)
keÀe_®eveeoerved Oeeletved (leHemeë) Oecee&vegÿevem³eeivesmleeHemem³e Jee (levetë) Mejerjced (Deefme) Deefmle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë
(ÒepeeHelesë) Òepeeveeb Heefleë Heeuevenslegë met³³e&mlem³e (JeCe&ë) Jejerlegb ³eesi³eë (HejcesCe) Òeke=Àäsve (HeMegvee) J³eJeËlesve
efJe¬eÀerlesve ieJeeefovee (¬eÀer³emes) ¬eÀer³eles (menñeHees<eced) DemebK³eeleHegefäced (Heg<es³eced) Hegäes YeJes³eced~ De³eb cev$eë
(Mele0(3.3.3.6-9) J³eeK³eeleë¤26¤
DevJe³eë-Denb meices ³ee leHememlevetjm³eefmle, ³eë HeMegvee ÒepeeHelesJe&Ce&ë ¬eÀer³emes ¬eÀer³eles, leb menñeHees<eb Heg<es³eced~
ns efJeÜved! ³eeefve les leJe ³em³eeë ieesë mekeÀeMee®®evêeC³eglHeVeeefve meefvle, leev³emces DemceY³eceefHe mevleg~ Denb HejcesCe Meg¬esÀCe
³eb Meg¬ebÀ ³e%eb ®evêsCe ®evêcece=lesveece=leb ®e ¬eÀerCeeefce, lJee leb lJeceefHe ¬eÀerCeerefn¤26¤
YeeJeeLe&ë-cevegg<³ewë MejerjceveesJeeiOevesve HejceséejesHeemeveeefoue#eCeb ³e%eb melelecevegÿe³eemebK³eeleeçleguee Hegefäë
ÒeeHleJ³eeë¤26¤
HeoeLe&ë-pewmes (meices) He=efLeJeer kesÀ meeLe JeÊe&ceeve ³e%e ceW (leHemeë) ÒeleeHe³egkeÌle Deeqive Jee leHemJeer DeLee&led
Oecee&lcee efJeÜeved keÀe (levetë) Mejerj (Deefme) nw, GmekeÀes efMeuHeefJeÐee Jee mel³eesHeosMe keÀer efmeef× kesÀ DeLe& (HeMegvee)
efJe¬eÀ³e efkeÀ³es ngS ieew Deeefo HeMegDeeW keÀjkesÀ Oeve Deeefo meeceûeer mes ûenCe keÀjkesÀ (ÒepeeHelesë) Òepee kesÀ Heeuevensleg met³³e& keÀe
(JeCe&ë) mJeerkeÀej keÀjves ³eesi³e lespe (¬eÀer³emes) ¬eÀ³e neslee nw, Gme (menñeHees<eced) DemebK³eele Hegefä keÀes ÒeeHle neskesÀ ceQ
(Heg<es³eced) Hegä nesTb~ ns efJeÜved ceveg<³e! pees (les) DeeHekeÀes (ieesë) He=efLeJeer kesÀ jep³e kesÀ mekeÀeMe mes (®evêeefCe) megJeCe&
Deeefo Oeeleg ÒeeHle nQ, Jes (Demces) nce ueesieeW kesÀ efue³es Yeer neW, pewmes ceQ (HejcesCe) GÊece (Meg¬esÀCe) Meg× YeeJe mes
(Meg¬eÀced) Megef×keÀejkeÀ ³e%e (®evêsCe) megJeCe& mes (®evêced) megJeCe& Deewj (Dece=lesve) veeMejefnle efJe%eeve mes (Dece=leced)
cees#emegKe keÀes (¬eÀerCeeefce) ûenCe keÀjlee nBt, Jewmes let Yeer (lJee) GmekeÀes ûenCe keÀj¤26¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Mejerj, ceve, JeeCeer Deewj Oeve mes Hejceséej keÀer GHeemevee Deeefo ue#eCe³egkeÌle
³e%e keÀe efvejvlej Devegÿeve keÀjkesÀ DemebK³eele Delegue Hegefä keÀes ÒeeHle keÀjW¤26¤
efce$ees ve Fl³em³e Jelme $eÝef<eë~ efJeÜeved osJelee~ Yegefjiyeéïeer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³ewefJe&og<ee men efJeog<ewlew½e keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³eHegefoM³eles¤
ceveg<³eeW keÀes efJeÜeved ceveg<³e kesÀ meeLe Deewj efJeÜeved keÀes meye ceveg<³eeW kesÀ mebie kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, Fme
HIFH1HHV YH1É6HIQ1 PHJHIFHäH2H1É)YÌäPHHVNFHHHI-Hä0H1 RHIHä&HFHJÉMeVegÉ0HYOHäj PHHV1YHÍ PHHV1YHFHGa PJeeveN
Yeépee«eäMV1\HF<HHäMV1QPOH1PHJQäPOH1NH¢0HHäYH-HVNOHV-HäÍPHHVFH1H¢Hä&HH1POHHved jäH2-H1EFHH-HHVäR<HYHG
efceN$eë~ veNë~ Dee~ F1HIQ1a PHJHIFHäH2H1 )HIOH1 PHJÉHIFHäH2HÍa )YÌäPHa *1FHGa 'HHa HI-H10H1a RHIHä&HFHGa *10HYHGa *10HYOHäFHGa
PHHV1YHÍa PHHV1YHFHGa P-HHYHäa <HHSHäa 'HHäMVa \HF<HHäMVa QPOHäa PHJQ1POHVHIOHN megÉQPOHäa NH¢0HHäYHHV1É)HIOH1 NH¢0HHYHHVa 61OHVa -H1Ía
meeV1FH1H¢Hä&HH1)HIOHäPHHVFH1ÉH¢Hä&HHÍaOHHYHGaMl#eNOJeNced~ cee~ JeNë~ oNYeNved¤27¤
HeoeLe&ë-(efce$eë) megËled meved (veë) Demceeved (Dee) Deeieceves (Fefn) ÒeeHvegenf (megefce$eOeë) ³eë MeesYeveeefve
efce$eeefCe oOeeefle meë (Fvêm³e) meYeeÐeO³e#em³e efJeog<eë (G©ced) ye»e®íeoveb mJeerkeÀjCeb Jee (Dee) mecevleeled (efJeMe)
(oef#eCeced) GÊecee²b oef#eCeYeeieced (GMeved) keÀece³eved (GMevleced) keÀece³evleced (m³eesveë) megKekeÀejkeÀë (m³eesveced)
megKeced~ m³eesveefceefle megKeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.6) (mJeeve) mJevel³egHeefoMeefle ³emlelmecyeg×ew (Yeépe) ³ees Yeépeles
ÒekeÀeMeles lelmecyeg×ew (De*dIeejs) De*dIem³e íuem³eeefjë Me$egmlelmecyeg×ew (yecYeejs) yevOeeveeb megefJe®eejefvejesOekeÀeveeb
Me$egmlelmecyeg×ew~ De$e JeCe&J³el³e³esve Oem³e Yeë (nmle) nmeefvle ÒemeVee YeJeefvle ³emceeled lelmecyeg×ew (megnmle) MeesYevee
nmleef¬eÀ³ee ³em³e lelmecyeg×ew (ke=ÀMeevees) ogäeved ke=ÀMeefle lelmecyeg×ew (Sles) meJex Oeeefce&keÀeë ÒepeemLee Ye=l³ee Jee (Jeë)
³eg<ceeved (meesce¬eÀ³eCeeë) ³es meesceevegÊeceeved HeoeLee&ved ¬eÀerCeefvle les (leeved) meJee&ved (j#eOJeced) meleleb Heeue³ele~ De$e
J³el³esveelcevesHeoced (cee) efve<esOes (Jeë) ³eg<ceeved (oYeved) eEnmes³egë~ De$e J³el³e³ees efue*Lex ue*d ®e~ De³eb cev$eë
(Mele0(3.3.3.10-12) J³eeK³eeleë¤27¤
DevJe³eë-ns mJeeve Yeépee*dIeejs yecYeejs nmle megnmle ke=ÀMeevees meYeeÐeO³e#e megefce$eOees efce$eë m³eesve GMeBmlJeb
veesçmceevesenf , oef#eCeceg©cegMevleb m³eesveceeefJeMe~ ns ceveg<³ee! Sle Fvêm³e efJeog<eë meesce¬eÀ³eCee ceveg<³ee Jees ³eg<ceeved j#evleg,
³et³ecesleeved j#eOJeced~ ³eLee leeved meJee&ved Jees ³eg<ceeved Me$eJees cee oYeved eEnefmeleejes ve YeJes³egmleLewJe HejmHejb mebÒeerl³ee
efceefuelJeeçvegÿs³eced¤27¤
YeeJeeLe&ë-jepeÒepeeHeg©<ewë HejmHejb Òeerl³eesHekeÀejs Oec³ex J³eJenejs ®e JeefÊe&lJee Me$etved efveJee³³ee&efJeÐeevOekeÀejb
efJeveeM³e ®e¬eÀJeeqÊe&jep³eb ÒeMeem³eevevos meoe mLeeleJ³eced¤27¤
HeoeLe&ë- ns (mJeeve) GHeosMe keÀjves (Yeépe) ÒekeÀeMe keÀes ÒeeHle nesves (De*dIeejs) íue kesÀ Me$eg (yecYeejs)
efJe®eej-efJejeseOf e³eeW kesÀ Me$eg (nmle) ÒemeVe (megnmle) De®ís ÒekeÀej nmleef¬eÀ³ee keÀes peeveves Deewj (ke=ÀMeevees) ogäeW keÀes ke=ÀMe
keÀjves (megefce$eOeë) GÊece efce$eeW keÀes OeejCe keÀjves (efce$eë) meye kesÀ efce$e (m³eesveë) megKe keÀer (GMeved) keÀecevee keÀjves nejs
meYeeO³e#e! DeeHe (veë) nce ueesieeW keÀes (Dee Fefn) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle ntefpe³es leLee (oef#eCeced) GÊece De²³egkeÌle
(G©ced) yengle GÊece HeoeLeeX mes ³egkeÌle Jee mJeerkeÀej keÀjves ³eesi³e (GMevleced) keÀecevee keÀjves ³eesi³e (m³eesveced) megKe keÀes
(DeeefJeMe) ÒeJesMe keÀerepf e³es~ ns meYeeO³e#ees! (Sles) pees (Fvêm³e) Hejcewée³³e&³egkeÌle meYeeO³e#e efJeÜeved kesÀ (meesce¬eÀ³eCeeë)
meesce DeLee&led GÊece HeoeLeeX keÀe ¬eÀ³e keÀjves nejs Òepee Deewj Ye=l³e Deeefo ceveg<³e (Jeë) legce ueesieeW keÀer j#ee keÀjW Deewj DeeHe
ueesie Yeer GvekeÀer (j#eOJeced) j#ee meoe efkeÀ³ee keÀjes~ pewmes Jes Me$eg ueesie (leeved) Gve (Jeë) legce ueesieeW keÀer eEnmee keÀjves ceW
meceLe& (cee oYeved) ve neW, Jewmes ner mec³ekedÀ Òeerelf e mes HejmHej efceue kesÀ JeÊeex¤27¤
YeeJeeLe&ë-jep³e Deewj ÒepeeHeg©<eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ HejmHej Òeerefle, GHekeÀej Deewj Oece&³egkeÌle J³eJenej ceW
³eLeeJeled JeÊe&, Me$egDeeW keÀe efveJeejCe, DeefJeÐee Jee Dev³ee³eªHe DevOekeÀej keÀe veeMe Deewj ®e¬eÀJeefÊe& jep³e Deeefo keÀe Heeueve
keÀjkesÀ meoe Deevevo ceW jnsb¤27¤
Heefj ceeive Fl³em³e Jelme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ HetJee&×&m³e meecveer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë~
GÊeje×&m³e meecv³egeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
meJezce&veg<³ewë meJex<eg keÀÊe&J³es<eg MegYekeÀcee&vegÿeves<eg Hejceséejë meoe ÒeeLe&veer³e Fl³egHeefoM³eles¤
meye ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ meye keÀjves ³eesi³e GÊece keÀceeX kesÀ DeejcYe, ceO³e Deewj efme× nesves Hej
Hejceséej keÀer ÒeeLe&vee meoe efkeÀ³ee keÀjsb, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
+HHIM{FHHLYHV1RJHäHIMOHHod yeH2H1P-HHFHH1PHJHäHIMOHV<HSHa
*RHHJäHHP-HH1HJHHVRäP/HHFH1FHOHH1%É'HYHJä
+HHIM{aFHH1a'H1LYHV1aRJHäHIMOHH1HIRHIOH1RJÍÉHäHIMOHHOHGa\HH12H1P-H1a'HHaFHH1aPHJHäHIMOH1)HIOH1PHJÉHäHIMOHVa<H1SH1a*OHGa'HHHJäHHa
P-HH1HJHVHIOHäPHJÉ'HH1HJHHäa*OHGa'H1P/HH1FHGa'H1FHOHHäYHGa'HYHJä
HeoeLe&ë-(Heefj) meJe&leë (cee) ceeced (Deives) efJe%eevemJeªHe o³eeuees peieoeréej! (og½eefjleeled) ogäe®ejCeeled
(yeeOemJe) efveJeÊe&³e (Dee) mecevleeled (cee) ceeced (meg®eefjles) ³eeqmceved MeesYeveeefve ®eefjleeefve, Oec³ex J³eJenejs, leeqmceved
(Yepe) mLeeHe³e (Gled) DeefHe (Dee³eg<ee) peerJevesve (mJee³eg<ee) MeesYevecee³egpeeaJeveb ÒeeCeOeejCeb ³eeqmceBmlesve men (Gled) Glke=Àäs
(DemLeeced) efleÿs³eced (Dece=leeved) ÒeeHlecees#eeved meosneved efJeieleosneved Jee efJeog<ees cegkeÌl³eevevoevegÊeceeved Yeesieeved Jee (Deveg)
DeevegketÀu³es~ De³eb cev$eë (Mele0(3.3.13-14) J³eeK³eeleë¤28¤
DevJe³eë-ns Deives peieoeréej! lJeb ke=ÀHe³ee ³esve keÀce&Ceenb mJee³eg<ee³eg<eeçce=leeved ÒeeHlecees#eeved meosneved
efJeieleosneved Jee efJeog<eesçce=leelceYeesieeved JeesomLeeceglke=Àäle³ee ÒeeH³egveece, lesve cee ceeb meb³eesp³e og½eefjleeod GodyeeOemJe
He=LekedÀ kegÀ©, He=LekedÀ ke=ÀlJee cee ceeb meg®eefjlesçvJeeYepe¤28¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjOece&l³eeiee³e Oece&ûenCee³e mel³eYeeJesve ÒeeefLe&leesç³eb Hejceelcee ³eLewleeveOecee&od efJe³eesp³e Oecex
meÐeë ÒeJeÊe&³eefle, leLewJe mJewjefHe ³eeJeppeerJeveb leeJelmeJe¥ Oecee&®ejCes veerlJee mebmeejcegeqkeÌlemegKeeefve mesJeveer³eeefve¤28¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) peieoeréej! DeeHe ke=ÀHee keÀjkesÀ efpeme keÀce& mes ceQ (mJee³eg<ee) GÊeceleeHetJe&keÀ ÒeeCe OeejCe
keÀjves Jeeues (Dee³eg<ee) peerJeve mes (Dece=leeved) peerJevecegkeÌle Deewj cees#e keÀes ÒeeHle ngS efJeÜeved Jee cees#eªHeer DeevevoeW keÀes
(GomLeeced) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle nesTB, Gmemes (cee) cegPekeÀes meb³egkeÌle keÀjkesÀ (og½eefjleeled) ogäe®ejCe mes (GodyeeOemJe)
He=LekedÀ keÀjkesÀ (cee) cegPekeÀes (meg®eefjles) GÊece-GÊece Oecee&®ejCe³egkeÌle J³eJenej ceW (DevJeeYepe) De®ís ÒekeÀej mLeeHeve
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ DeOece& kesÀ íesæ[ves Deewj Oece& kesÀ ûenCe keÀjves kesÀ efue³es mel³e Òesce mes ÒeeLe&vee
keÀjW, keÌ³eeWefkeÀ ÒeeLe&vee efkeÀ³ee ngDee Hejceelcee MeerIe´ DeOeceeX mes ígæ[e keÀj Oece& ceW ÒeJe=Êe keÀj oslee nw, Hejvleg meye ceveg<³eeW
keÀes ³en keÀjvee DeJeM³e nw efkeÀ peye lekeÀ peerJeve nw, leye lekeÀ Oecee&®ejCe ner ceW jnkeÀj mebmeej Jee cees#eªHeer megKeeW keÀes
meye ÒekeÀej mes mesJeve keÀjW¤28¤
Òeefle HevLeeefcel³em³e Jelme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë me efkeÀceLe¥ ÒeeLe&veer³e Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Gme Hejceséej keÀer ÒeeLe&vee efkeÀmeefue³es keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
´HHIOH1+HY/HHäFH+HHHIQP-HHIPOH1LHHFHäYHV1QPHäFHGaHVYH1HI-HËHH1Í+HHIMl HI¾HHVä-HÉ&HHTNH®OHäHI-H1YROHV1-H1PHJä
´HHIOHäa +HY/HHäFHGa 'H1+H1H1HIQ1a P-H1HImOH1LHHHIFHHIOHä P-HHIPOH1ÉLHHFHGa 'H1YHV1QPHäFHGa HVYHäa HI-HËHHäÍa +HHIMäa HI¾HäÍa -H=É&HHTNH®OHäa
efJeNYROHVäa-HPHJä
HeoeLe&ë-(Òeefle) Òel³e#es JeerHmee³eeb ®e (HevLeeced) ceeie¥ ceeie&ced (DeHeëefn) ÒeeHveg³eece (mJeefleieeced) mJeefmle megKeb
ie®íefle ³esve leced~ De$e pevemeveKeve0~ (Deäe03.2.67) Devesve efJeìd Òel³e³eë (Devesnmeced) DeefJeÐeceeveefve Snebemf e
nveveeefve ³eeÅmcemleced~ De$e veef_e nve Sn ®e~ (GCee04.224) Devesvee³eb efme×ë (³esve) ceeiexCe (efJeéeeë) meJee&ë (Heefj)
meJe&leë (efÜ<eë) efÜ<eefvle DeÒeerCe³eefvle ³eeY³eë Me$egmesveeY³ees ogëKeef¬eÀ³eeY³ees Jee leeë~ De$e ke=Àlees yengueced~
#Deäe03.3.113% Fefle nsleew eqkeÌJeHed (Je=CeeqkeÌle) Jepe&³eefle, De$eevleie&lees C³eLe&ë (efJevoles) ueYeles (Jemeg) megKekeÀejkebÀ
Oeveced~ De³eb cev$eë (Mele0(3.3.3.15-16) J³eeK³eeleë¤29¤
DevJe³eë-ns peieoeréejeives! lJeovegie=nerlee Heg©<eeefLe&vees YetlJee Je³eb ³esve efJeÜeved efJeéee efÜ<eë HeefjJe=CeeqkeÌle Jemeg
efJeovles, lecevesnmeb mJeefmleieeb HevLeeb ceeie¥ Òel³eHeëefn Òel³e#ele³ee J³eeHl³ee ÒeeHveg³eece¤29¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewÜx<eeefol³eeiee³e efJeÐeeOeveÒeeHle³es Oece&ceeie&ÒekeÀeMee³eséejÒeeLe&vee Oece&efJeÜlmesJee ®e efvel³eb
keÀe³³ee&¤29¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! DeeHe kesÀ Devegûen mes ³egkeÌle Heg©<eeLeea neskeÀj nce ueesie (³esve) efpeme ceeie& mes efJeÜeved
ceveg<³e (efJeéeeë) meye (efÜ<eë) Me$eg mesvee Jee ogëKe osves Jeeueer Yeesieef¬eÀ³eeDeeW keÀes (HeefjJe=CeeqkeÌle) meye ÒekeÀej mes otj
keÀjlee Deewj (Jemeg) megKe keÀjves Jeeues Oeve keÀes (efJevoles) ÒeeHle neslee nw, Gme (Devesnmeced) eEnmeejefnle (mJeefmleieeced)
megKe HetJe&keÀ peeves ³eesi³e (HevLeeced) ceeie& keÀes (Òel³eHeëefn) Òel³e#e ÒeeHle nesJeW¤29¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ Üs<eeefo l³eeie, efJeÐeeefo Oeve keÀer ÒeeeqHle Deewj Oece&ceeie& kesÀ ÒekeÀeMe kesÀ efue³es
F&éej keÀer ÒeeLe&vee, Oece& Deewj Oeeefce&keÀ efJeÜeveeW keÀer mesJee efvejvlej keÀjW¤29¤
Deefol³eemlJeiemeerl³em³e Jelme $eÝef<eë~ Je©Cees osJelee~ HetJe&m³e mJeje[d ³eepeg<eer ef$eägHed ívoë~
DemleYveeefol³evlem³ee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLeséejmet³³e&Jee³egiegCee GHeefoM³evles¤
Deieues cev$e ceW F&éej, met³³e& Deewj Jee³eg kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
'HHIRäOHH1PO-HLH1PHHIRäOHZN PHR1É'HHPHHU{Ra
'HPOHä<YHH1RG²HHE-HäH1<HHVÉ'H1YOHHIM{HNFHHIFHäFHHUOH-HHIMlFHH&HäF+HHI/H1-HHÍa
'HHPHHU{R1HI¾ËHH1<HJ-HäYHHHIYHPH1FHH>GHI-HËHV¬HHHIYH1-Hä&HPH-H1OHHHIYHä
'HHIRäOHHÍa O-HNHG¢a 'H1HIPH1a 'HHIRäOHZa PHRäÍa 'HHa PHHU1R1a 'HPOHä<YHHOHGa ²HHFHGa -HÉH1<HÍa 'H1YOHHIMHäFHGa 'HHIFHäFHHUOHa
JeNefMlFHH&HäFHGa +HÉefLeNJ³eeë~ Dee~ DeNPHHU1R1OHGa HI-HËHHäa <HJ-HäYHHHIYHa PH1FHHHI>HIOHä PH1FHGÉMHÎGa HI-HËHHäa )OHGa OHHHIYHäa -Hä&HPHa
-H1OHHHIYHä
HeoeLe&ë-(Deefol³eeë) He=efLeJ³eeosë (lJekedÀ) ³emlJe®eefle mebJe=Ceeself e meë (Deefme) Deefmle Jee, De$e He#es meJe&$e
J³el³e³eë (Deefol³ew) He=efLeJ³eeefome=ä³es (meoë) mLeeHeveced (Dee) mecevleeled (meero) meeo³eefle Jee, De$e J³el³e³eesçvleie&lees
C³eLe&½e (DemleYveeled) mleYveeefme, mleYveeefle Oejefle Jee~ De$e ue[Lex ue*d (Ðeeced) met³³ee&efokebÀ ÒekeÀeMeb Jee (Je=<eYeë) Þesÿë
(Devleefj#eced) DeJekeÀeMeced (Deefceceerle) efveefce&ceerles, De$eeefHe ue[Lex ue*d (JeefjceeCeced) Jejm³e YeeJeced (He=efLeJ³eeë)
Devleefj#em³eeJekeÀeMem³e ceO³es~ He=efLeJeerl³evleefj#eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.3) (Dee) meJe&leë (Demeeroled) meeo³eefme,
meeo³el³eJemLeeHe³eefle Jee (efJeéee) meJee&efCe (YegJeveeefve) ueeskeÀeved (meceéìd) ³eë mec³eûeepeles meë (efJeéee) DeefKeueeefve
(Fled) SJe (leeefve) Sleeefve (Je©Cem³e) Hejceséejm³e, met³³e&m³e, Jee³eesJee& (Je´leeefve) Meerueeefve~ De³eb cev$eë
(Mele0(3.3.4.1-5) J³eeK³eeleë¤30¤
DevJe³eë-ns peieoeréej! ³elees Je=<eYemlJeceefol³eemlJeiem³eefol³ew meo Deemeeroemeeo³eefme, ÐeecemleYveeled mleYveeefme
JeefjceeCecevleefj#eceefceceerle efveefce&ceer<es, meceéìd meved He=eLf eJ³ee Devleefj#em³e ceO³es efJeéee YegJeveev³eemeerooemeeo³eefme, Demceeled
leev³esleeefve efJeéee meJee&efCe Je©Cem³e les leJesosJe Je´leeefve mevleerefle Je³eceHeëefn efJepeeveer³eecesl³eskeÀë¤
³ees Je=<eYeë meceéìd met³³eex Jee³eg½eeefol³eemlJeiem³eefmle mebJe=Ceesl³eefol³ew meod Deemeeroemeeo³eefle, ÐeecemleYveeled
mleYveeefle, JeefjceeCecevleefj#eceJekeÀeMeceefceceerle efveefce&ceerles, He=efLeJ³ee Devleefj#em³e ceO³es efJeéee YegJeveev³eemeerooemeeo³eefle,
lem³e leev³esleeefve efJeéee meJee&efCe Je©Cem³e met³³e&m³e Jee³ees½esosJe Je´leeefve Meerueeefve Je³eceHeënerefle efÜleer³eë¤30¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ HetJe&mceevcev$eeod `DeHeëefn' Fefle HeocevegJeÊe&les~ Hejceséejm³ewJew<e mJeYeeJees ³eefoob
meJe&ceefYeJ³eeH³e j®eef³elJee Oejl³esJeb met³³e&Jee³JeesjefHe ÒekeÀeMeOeejCemJeYeeJeesçefmle¤30¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! efpememes (Je=<eYeë) Þesÿ iegCe³egkeÌle (Deefol³eeë) He=efLeJeer kesÀ (lJekedÀ) Dee®íeove keÀjves
Jeeues (Deefme) nQ, (Deefol³ew) He=efLeJeer Deeefo me=efä kesÀ efue³es (meoë) mLeeHeve keÀjves ³eesi³e (Deemeero) J³eJemLee keÀes
mLeeHeve keÀjles Jee (Ðeeced) met³³e& Deeefo keÀes (Demlemveeled) OeejCe keÀjles (JeefjceeCeced) Del³evle GÊece (Devleefj#eced)
Devleefj#e keÀes (Deefceceerle) j®eles Deewj (meceéìd) De®ís ÒekeÀej ÒekeÀeMe keÀes ÒeeHle ngS meye kesÀ DeefOeHeefle DeeHe (He=efLeJ³eeë)
Devleefj#e kesÀ yeer®e ceW (efJeéee) meye (YegJeveeefve) ueeskeÀeW keÀes (Deemeeroled) mLeeHeve keÀjles nes, Fmemes (leeefve) ³es (efJeéee)
meye (Je©Cem³e) Þes<þªHe (les) DeeHekesÀ (Fled) ner (Je´leeefve) mel³e mJeYeeJe Deewj keÀce& nQ, Ssmee nce ueesie (DeHeëefn)
peeveles nQ¤1¤30¤
pees (Je=<eYeë) Del³egÊece (meceéìd) DeHeves DeeHe ÒekeÀeMeceeve met³³e& Deewj Jee³eg (Deefol³eeë) He=efLeJeer Deeefo kesÀ
(lJekedÀ) Dee®íeove keÀjves Jeeues (Deefme) nQ, Jee (Deefol³ew) He=efLeJeer Deeefo me=efä kesÀ efue³es (meoë) ueeskeÀeW keÀes (Deemeero)
mLeeHeve (Ðeeced) ÒekeÀeMe keÀes (DemleYveeled) OeejCe (JeefjceeCeced) Þesÿ (Devleefj#eced) DeekeÀeMe keÀes (Deefceceerle) j®evee Deewj
(He=efLeJ³eeë) DeekeÀeMe kesÀ ceO³e ceW (efJeéee) meye (YegJeveeefve) ueeskeÀeW keÀes (Deemeeroled) mLeeHeve keÀjles nQ, (leeefve) Jes
(efJeéee) meye (les) Gme (Je©Cem³e) met³³e& Deewj Jee³eg kesÀ (Fled) ner (Je´leeefve) mJeYeeJe Deewj keÀce& nQ, Ssmee nce ueesie
(DeHeëefn) peeveles nQ¤2¤30¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej Deewj HetJe& cev$e mes `DeHeëefn' Fme Heo keÀer DevegJe=efÊe peeveveer ®eeefn³es~
pewmee Hejceséej keÀe mJeYeeJe nw efkeÀ met³³e& Deewj Jee³eg Deeefo keÀes meye ÒekeÀej J³eeHle neskeÀj j®e keÀj OeejCe keÀjlee nw, Fmeer
ÒekeÀej met³³e& Deewj Jee³eg keÀe Yeer ÒekeÀeMe Deewj mLetue ueeskeÀeW kesÀ OeejCe keÀe mJeYeeJe nw¤30¤
Jeveseq<Jel³em³e Jelme $eÝef<eë~ Je©Cees osJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvemles keÀer¢Mee Fl³egHeefoM³eles¤
JeYHVäHJÉ -HKYOHHIM{HEOHOHHYH1-HHSH1FH-H {OPHJÉ +HHäÉ*1HTñe³eHäPHJa
ËNlmeg ¬eÀlegÉE-Hä&HHVHI-H1-HKeÅive HIR1HI-HPHWH {FHR2HH1OHGPHHVFH1FHÌHZ{
-HYHVäHJa HI-Ha 'H1YOHHIMäHFHGa OH1OHH1YH1a -HHSHäFHGa 'H-H 1HTOP-HOH-H {OHGÉPHJa +HHäÍa *1HTñeHHäPHJa 1HTOP-HHIOHä 1OHGÉPHJa H¢OHJäFHGa
-Hä&HÍaHI-H1HJa'H1HTLYHFHGaHIR1HI-HaPHWH {FHGa'H1R12HH1OHGaPHHVFHäFHGa'HÌHZ{
HeoeLe&ë-(Jeves<eg) jeqMce<eg Je=#emecetn<s eg Jee~ Jeveefceefle jeqMceveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.5) (efJe) efJeMes<eeLex
(Devleefj#eced) DeekeÀeMeced (leleeve) efJemleeefjleJeeved efJemleej³ele Jee (Jeepeced) Jesieced (DeJe&lmeg) Deées<eg DeeHleJesieiegCes<eg
efJeÐegoeefo<eg Jee~ DeJexl³eéeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.14) (He³eë) ogiOeced (Gefñe³eemeg) iees<eg~ Gefñe³esefle ieesveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb02.11) (Ëlmeg) Ëo³es<eg (¬eÀlegced) Òe%eeb keÀce& Jee (Je©Ceë) Hejceséejë met³³eex Jee³egJee& (efJe#eg) Òepeemeg
(Deeqiveced) efJeÐegleb Òeefme×ceeÅive Jee (efoefJe) ÒekeÀeMes (met³³e&ced) meefJeleejced (DeoOeeled) OeÊeJeeved oOeeefle Jee (meesceced)
Dece=leelcekebÀ jmeb meesceJeu³eeÐees<eOeerieCeb Jee (Deêew) cesIes Mewues Jee~ Deefêefjefle cesIeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.10) De³eb
cev$eë (Mele0(3.3.4.7) J³eeK³eeleë¤31¤
DevJe³eë-³ees Je©Ceë Hejceséejë met³³eex Jee³egJee& Jeves<eg efkeÀjCes<JejC³es<eg Jeevleefj#eb efJeleleeveeJe&lmeg Jeepecegeñf e³eemeg
He³ees Ëlmeg ¬eÀlegb efJe#JeeÅive efoefJe met³³e&ceêew meesceb ®eeoOeeled, me SJe meJez©Heem³eë mec³eiegHe³eespeveer³ees Jeeefmle¤31¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ³eLee Hejceséejë mJeefJeÐeeÒekeÀeMepeieê®eveeY³eeb meJex<eg HeoeLex<eg
leÊelmJeYeeJe³egkeÌleeved iegCeeved mebmLeeH³e efJe%eeveeefokebÀ Jee³egmet³³ee&eof kebÀ ®e efJemle=Ceesefle, leLewJe Jee³egmet³³ee&JeefHe meJexY³eë megKeb
efJemleej³eleë¤31¤
HeoeLe&ë-pees (Je©Ceë) Del³egÊece, Hejceséej met³³e& Jee ÒeeCeJee³eg nQ, Jes (Jeves<eg) efkeÀjCe Jee JeveeW kesÀ
(Devleefj#eced) DeekeÀeMe keÀes (efJeleleeve) efJemleej³egkeÌle efkeÀ³ee Jee keÀjlee (DeJe&lmeg) Del³egÊece Jesieeefo iegCe³egkeÌle efJeÐegled
Deeefo HeoeLe& Deewj Ieesæ[s Deeefo HeMegDeeW ceW (Jeepeced) Jesie (Gefñe³eemeg) ieewDeeW ceW (He³eë) otOe (Ëlmeg) Ëo³eeW ceW (¬eÀlegced)
Òe%ee Jee keÀce& (efJe#eg) Òepee ceW (Deeqiveced) Deeqive (efoefJe) ÒekeÀeMe ceW (met³³e&ced) Deeefol³e (Deêew) HeJe&le Jee cesIe ceW
(meesceced) meesceJeuueer Deeefo Dees<eOeer Deewj Þesÿ jme keÀes (DeoOeeled) OeejCe efkeÀ³ee keÀjles nQ, Gmeer F&éej keÀer GHeemevee Deewj
GvneR oesveeW keÀe GHe³eesie keÀjW¤31¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ pewmes Hejceséej DeHeveer efJeÐee keÀe ÒekeÀeMe Deewj peieled keÀer j®evee mes meye
HeoeLeeX ceW GvekesÀ mJeYeeJe³egkeÌle iegCeeW keÀes mLeeHeve Deewj efJe%eeve Deeefo iegCeeW keÀes efve³ele keÀjkesÀ HeJeve, met³e& Deeefo keÀes
efJemleej³egkeÌle keÀjlee nw, Jewmes met³³e& Deewj Jee³eg Yeer meye kesÀ efue³es megKeeW keÀe efJemleej keÀjles nQ¤31¤
met³³e&m³e ®e#egefjl³em³e Jelme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvemles keÀer¢Mee Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jes kewÀmes nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceWb efkeÀ³ee nw¤
PHWH {PH1HHJÉMHMHVäQH1LYHVMl&HÍNH¢1YHHUYHäNH¢FHGaHHZOHä0HVHI<H1MHUHäPHV1<HHSHäFHHYHHVHI-H+H1HIHOHHä
PHWH {PHa HHJäÍa 'HHa MHV1Q1a 'H1LYHVÍa 'H1&HÍa NH¢1YHHUYHäNH¢FHGa HHäa 6OHä0HVHI<HÍa ) HäPHVa <HHSHäFHHYHÍa HI-H1+H1HIHOHVHIOHä
HI-H+H1ÍÉHIHOHHä
HeoeLe&ë-(met³³e&m³e) meefJele=ceC[uem³e efJeÐeglees Jee (®e#egë) oMe&keÀced (Dee) mecevleeled (jesn) oMe&³eefme oMe&³eefle
Jee (Deivesë) YeeweflekeÀm³e (De#Ceë) oMe&vemeeOekeÀm³e (keÀveervekeÀced) keÀveefle ÒekeÀeMeles ³esve leled~ De$e
keÀveerOeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀ F&vekeÀÒel³e³eë (³e$e) ³eeqmceved (SleMesefYeë) efJe%eeveJesoeefoefYejeiecekewÀieg&Cewjéewë~ SleMe
Fl³eéeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.14) (F&³emes) efJe%ee³emes efJe%ee³eles Jee (Yeépeceeveë) ÒekeÀeMeceeveë (efJeHeef½elee)
cesOeeefJevee efJeog<ee~ efJeHeef½eefoefle cesOeeefJeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.15) De³eb cev$eë (Mele0(3.3.4.8)
DevJe³eë-ns Hejceséej! ³e$e lJecesleMesefYeYeé&peceevees efJeHeef½eles³emes, ³e$e ÒeeCees efJeÐegÜwleMesefYeefJe&Heef½elee Yeépeceevees
efJe%ee³eles~ ³e$e lJeb me mee ®e met³³e&m³eeivesj#Ceë keÀveervekebÀ ®e#egjejesn mecevleeod oMe&³eefle Jee, le$e Je³eb lJeeb leb leeb
®eesHeemeerceefn ³eg_p³eece Jee¤32¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ceveg<³ew³e&Lee efJeÜefÓjeréejë ÒeeCees efJeÐeg÷ efJe%ee³eesHeem³eles mebÒe³egp³eles ®e, leLewJe
efJe%ee³eesHeem³e GHe³eeskeÌleJ³eë mebÒe³eesepf eleJ³ee ®e¤32¤
HeoeLe&ë-ns Hejceséej! (³e$e) peneb DeeHe (SleMesefYeë) efJe%eeve Deeefo iegCeeW mes (Yeépeceeveë) ÒekeÀeMeceeve
(efJeHeefM®elee) cesOeeJeer efJeÜeved mes (F&³emes) efJe%eele nesles nes Jee peneb ÒeeCeJee³eg Jee efyepegueer (SleMesefYeë) Jesieeefo iegCe Jee
(efJeHeefM®elee) efJeÜeved mes (Yeépeceeveë) ÒekeÀeefMele neskeÀj (F&³emes) efJe%eele nesles nQ Deewj peneb DeeHe ÒeeCe leLee efyepegueer
(met³³e&m³e) met³³e& Jee efyepegueer Deewj (Deivesë) Yeewelf ekeÀ Deeqive kesÀ (De#Ceë) osKeves kesÀ meeOeve (keÀveervekeÀced) ÒekeÀeMe keÀjves
Jeeues (®e#egë) ves$eeW keÀes (Deejesn) osKeves kesÀ efue³es keÀjeles Jee keÀjeleer nQ, JeneR nce ueesie DeeHe keÀer GHeemevee Deewj Gve
oesveeW keÀe GHe³eesie keÀjW¤32¤

YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ pewmes efJeÜeved ueesie F&éej, ÒeeCe Deewj
efyepegueer kesÀ iegCeeW keÀes peeve, GHeemevee kee keÀe³³e&emf eef× keÀjles nQ, Jewmes ner GvekeÀes peevekeÀj GHeemevee Deewj DeHeves Òe³eespeveeW
keÀes meoe efme× keÀjles jnb¤ s 32¤
GñeeJesleefcel³em³e Jelme $eÝef<eë~ met³³e&efJeÜebmeew osJeles~ HetJe&m³e efve®e=oe<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë~
mJemleerl³evlem³e ³eepeg<eer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe met³³e&efJeÜebmeew keÀLebYetleeJesleeY³eeb efMeuHeefJeoew eEkeÀ kegÀ³³ee&leeefcel³egHeefoM³eles¤
Deye met³³e& Deewj efJeÜeved kewÀmes nQ, Deewj Gvemes efMeuHeefJeÐee kesÀ peeveves Jeeues keÌ³ee keÀjW, mees Deieues cev$e ceW
keÀne nw¤
Gñe1H-HVOH2HWHH QHZHJÉp³eV/HHäFHYH1ÀHWÉ'H-HHU{MQ&HHZ\HÑH1HHVRäYHHZa
P-H1HIPOHHSHäFHHYHPHLHÉQHYHGLHäÏOHFHG
GñeHZäa 'HHa )1OH1FHGa 2HWÉ<ee&NnewN~ OetÉÍPH1QH1HI-HHIOHä 2HWÍÉPHQHZa HJÉSHV/HHäFHGa 'H1YH1ÀHWÉ)OHäYH1ÀHWa 'H-HHU{MQ&HHZa
'H-HHU{MQYHHHI-HOH-HHU{MÉQYHHZa\H1ÑH1HHVRäYHH1HI-HHIOHä\HÑH1ÉHHVRäYHHZaP-H1HIPOHaHSHäFHHYHPHaLHÉneved~ ieN®íNleNced¤33¤
HeoeLe&ë-(Gñeew) jeqMcecevleew efveJeemenslet met³³e&Jee³et~ Gñee Fefle jeqMceveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.5) ieesveecemeg
®e~ (efveIeb02.11) (Dee) mecevleeled (Fleced) ÒeeHvegleë (Oet<ee&new) ³eew Oegjb He=eLf eJ³eeë Mejerjm³e %eeveeveeb Jee OeejCeb mensles
leew (³egp³esLeeced) ³egp³esles ³egkeÌleew kegÀ©leë (DeveÞet) DeJ³eeefHeveew (DeJeerjnCeew) Jeerjnvevejefnleew (ye´ïe®eesoveew)
DeelceeVeÒeeeqHleÒesjkeÀew (mJeefmle) megKeb megKesve Jee (³epeceevem³e) Oeeefce&keÀm³e peerJem³e (ie=neved) ie=neefCe (ie®íleced)
iece³eleë~ De³eb cev$eë (Mele0(3.3.4.12) J³eeK³eeleë¤33¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLee efJeÐeeefMeuHes ef®ekeÀer<e&t ³eew ye´ïe®eesoveeJeveÞet DeJeerjnCeeJegñeew Oet<ee&new met³³e&efJeÜebmeew
ieeJeew Je=<eJeod ³eeve®eeuevee³ewleb ÒeeHveglees ³egp³esLeeb ³egkeÌleew kegÀ©lees ³epeceevem³e ie=neved mJeefmle ie®íleb megKesve iece³elemleew ³et³eb
³egkeÌl³ee mesJe³ele¤33¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eLee met³³e&eJf eHeef½eleew ¬eÀcesCe meJe¥ ÒekeÀeM³e Oe=lJee meefnlJee
³egkeÌlJee ÒeeH³e megKeb ÒeeHe³elemleLewJe ³esve efMeuHeefJeÐeemecHeeokesÀve ³eeves<eg ³egkeÌl³ee mesefJeles Deeqivepeues megKesve meJe&$eeefYeieceveb
keÀej³eleë¤33¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes efJeÐee Deewj efMeuHeef¬eÀ³ee keÀes ÒeeHle nesves keÀer F®íe keÀjves Jeeues (ye´ïe®eesoveew) DeVe
Deewj efJe%eeve ÒeeeqHle kesÀ nsleg (DeveÞet) DeJ³eeHeer (DeJeerjnCeew) JeerjeW keÀe j#eCe keÀjves (Gñeew) p³eesefle³egkeÌle Deewj efveJeeme kesÀ
nsleg (Oet<ee&new) He=efLeJeer Deewj Oece& kesÀ Yeej keÀes OeejCe keÀjves Jeeues efJeÜeved (Dee Fleced) met³³e& Deewj Jee³eg keÀes ÒeeHle nesles Jee
(³egp³esLeeced) ³egkeÌle keÀjles Deewj (³epeceevem³e) Oeeefce&keÀ ³epeceeve kesÀ (ie=neved) IejeW keÀes (mJeefmle) megKe mes (ie®íleced)
ieceve keÀjles nQ, Jewmes legce Yeer GvekeÀes ³egekq eÌle mes meb³egkeÌle keÀj kesÀ keÀe³eeX keÀes efme× efkeÀ³ee keÀjes¤33¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<e Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pewmes met³³e& Deewj efJeÜeved meye HeoeLeeX keÀes OeejCe
keÀjvesnejs, menve³egkeÌle Deewj ÒeeHle neskeÀj megKeeW keÀes ÒeeHle keÀjeles nQ, Jewmes ner eqMeuHeefJeÐee kesÀ peeveves Jeeues efJeÜeved mes ³eeveeW
ceW ³egekq eÌle mes mesJeve efkeÀ³es ngS Deeqive Deewj peue meJeeefj³eeW keÀes ®euee kesÀ meJe&$e megKeHetJe&keÀ ieceve keÀjeles nQ¤33¤
Yeêes cesçmeerl³em³e Jelme $eÝef<eë~ ³epeceevees osJelee~ HetJe&m³e Yegefjiee®eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë~
cee lJesl³em³e Yegefjiee®eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJej~ M³esvees YetlJesl³em³e efJeje[e®³e&vegägHed ívoë~
ieevOeejë mJejë¤
lesve ³eevesve efJeog<ee eEkeÀ eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³egHeefoM³eles¤
Gme ³eeve mes efJeÜeved keÀes keÌ³ee-keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es nw Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e cebs efkeÀ³ee nw¤
<H1ÌHV FHVäÉHIPH1 ´HHä-HP-H <HJ-HP+HOHNV HI-HËHHäYH1HI<H 2HHFHHäHIYHa FHH O-HHä +HHIM+H1HIM&HHVä HI-Ho1YHG FHH O-HHä
+HHIM+H1HTY/HYHHVä HI-HR1Yed FHH O-HH1 -HNH¢HäÉ'HIeH1H-HHVä HI-HRYHGa 0HV1YHHV <HWÉO-HH +HMHä+HOH1 HSHäFHHYHPH LHÉQHYHG LHäÏN
leVHHZäPH%PNH¢Éleced¤34¤
YeNêë~ cesN~ DeNefmeN~ Òe~ ®³eNJeNmJeN~ YegÉ-H1Ía+H1OHV1aHI-H1ËHHäHIYHa'H1HI<Ha2HHFHHäHIYHaFHHaO-HH1a+H1HIMl+H1HIM&H1)HIOHä+HHIMÉ+H1HIM&HäÍa
efJeNoNved~ cee~ lJeeN~ HeNefMl+H1HTY/HYH1 )HIOHä +HHIMÉ+H1HTY/HYHäÍaHI-H1R1YHGaFHHaO-HH1a-HNH¢HäÍa'H1IeH1H-HäÍa'H1,H1H-H1 )OHäIe1ÉH-HäÍaHI-H1R1YHGa
M³esNveë~ YetÉO-HHa+HMHäa+H1OH1aHSHäFHHYHPHaLHÉneved~ ieN®íN~ leled~ veewN~ meBBNmke=ÀÉleced¤34¤
HeoeLe&ë-(Yeêë) megKekeÀejer (ces) cece (Deefme) YeJeefme (Òe) ÒekeÀ<ex (®³eJemJe) ie®í (YegJeë) He=efLeJ³eeë (Heles)
mJeeefceved! (efJeéeeefve) meJee&efCe (DeefYe) DeeefYecegK³es (Oeeceeefve) mLeeveeefve (cee) efve<esOes (lJee) lJeeb ie=neefo<etHeefmLeleced
(HeefjHeefjCeë) Heefjleë meJe&leMíuesve je$eew Jee HejmJeeoeef³eve½eesjeë~ ívoefme HeefjHeeqvLeHeefjHeefjCeew He³³e&JemLeeleefj~
(Deäe05.2.89) Devesvewleew Meyoew mlesveefJe<e³es efveHeel³esles (efJeoved) efJevovleg ÒeeHvegJevleg~ De$e meJe&$e Jee ívoefme meJex
efJeOe³ees YeJeefvle~ #Deäe0Yee0Jee01.4.9% Fefle vegceìesjYeeJees uees[Lex ueg*d ®e (cee) efve<esOeeLex (lJee) ÒeJeememesefJeveb lJeeced
(HeefjHeeqvLeveë) GlkeÀes®ekeÀe om³eJeë (efJeoved) ueYevleeced (cee) efve<esOeeLex (lJee) lJeecewée³³e&Jevleced (Je=keÀeë) mlesveeë~ Je=keÀ
Fefle mlesveveecemeg Heefþlece~ (efveIeb03.24) (DeIee³eJeë) DeelceveesçIeb HeeHeefce®íJeë (efJeoved) ueYevleeced (M³esveë) M³esve
FJe (YetdlJee) (Heje) otjeLex (Hele) ie®í (³epeceevem³e) me²ceb keÀÊe¥g ³eesiem³e Hetp³em³e ceveg<³em³e (ie=neved)
ÜerHeKeC[osMeevlejmLeeveeefve (ie®í) ieceveb kegÀ© (leled) (veew) DeeJe³eesë (mebmke=Àleced) efMeuHeefJeÐeemebmkeÀej³egkeÌleb meJe&Êe&gkeÀced~
De³eb cev$eë (Mele0(3.3.4.14-16) J³eeK³eeleë¤34¤
DevJe³eë-ns YegJemHeles efJeÜved! lJeb ces cece Yeêesçefme~ ³eVeew leJe cece ®e mebmke=Àleb ³eeveceefmle lesve efJeéeeefve
Oeeceev³eefYeÒe®³eJemJeeefYeleë Òeke=Àäle³ee ie®í, ³eLee meJe&$eeefYeie®ívleb lJeeb HeefjHeefjCees Je=keÀe cee efJeoved cee ueYevleeced,
leLee Òe³elemJe~ HejosMemeseJf eveb lJeeb leLee HeefjHeefvLevees Je=keÀe cee efJeoved, leLeeçvegelf eÿ~ ³eLee HejosMemesefJeveb lJeeceIee³eJeë
HeeefHevees ceveg<³ee cee efJeoved, leLeeçvegpeeveerenf ~ lJeb M³esvees YetlJee lesY³eë HejeHele ie®íwleeved Jee HejeHele otjs iece³ewJeb ke=ÀlJee
³epeceevem³e ie=neved ie®í, ³elees ceeiex efkeÀefáeoefHe ogëKeb ve m³eeled¤34¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ew©Êeceeefve efJeceeveeoerefve ³eeveeefve j®eef³elJee le$e efmLelJee leeefve
³eLee³eesi³eb Òe®eeu³e M³esve FJe ÜerHeeÐevlejb osMeb ielJee Oeveb ÒeeH³e lemceeoeiel³e ogäsY³eë ÒeeefCeY³ees otjs efmLelJee meJe&oe megKeb
YeeskeÌleJ³eced¤34¤
HeoeLe&ë-ns (YegJeë) He=efLeJeer kesÀ (Heles) Heeueve keÀjves Jeeues efJeÜved ceveg<³e! let (ces) cesje (Yeêë) keÀu³eeCe keÀjves
Jeeuee yevOeg (Deefme) nw, mees let (veew) cesje Deewj lesje (mebmke=Àleced) mebmkeÀej efkeÀ³ee ngDee ³eeve nw (leled) Gmemes (efJeéeeefve)
meye (Oeeceeefve) mLeeveeW keÀes (DeefYe Òe®³eJemJe) De®ís ÒekeÀej pee, efpememes meye peien peeles ngS (lJee) legPe keÀes pewmes
(HeefjHeefjCeë) íue mes jeef$e ceW otmejs kesÀ HeoeLeeX keÀes ûenCe keÀjves Jeeues (Je=keÀeë) ®eesj (cee efJeoved) ÒeeHle ve neW Deewj
HejosMe keÀes peeves Jeeues (lJee) legPe keÀes pewmes (HeefjHeefvLeveë) ceeie& ceW uetìves Jeeues [eketÀ (cee efJeoved) ÒeeHle ve nesJeW, pewmes
Hejcewée³³e&³egkeÌle (lJee) legPe keÀes (DeIee³eJeë) HeeHe keÀer F®íe keÀjves Jeeues ogä ceveg<³e (cee efJeoved) ÒeeHle ve neW, Jewmee
keÀce& meoe efkeÀ³ee keÀj~ (M³esveë) M³esve He#eer kesÀ meceeve Jesieyeue³egkeÌle (YetlJee) neskeÀj Gve ogäeW mes (HejeHele) otj jn Deewj
Fve ogäeW keÀes Yeer otjkeÀj, Ssmeer ef¬eÀ³ee keÀj kesÀ (³epeceevem³e) Oeeefce&keÀ ³epeceeve kesÀ (ie=neved) Iej Jee osMe-osMeevlejeW keÀes
(ie®í) pee efkeÀ efpememes ceeie& ceW kegÀí Yeer ogëKe ve nes¤34¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³e keÀes ³eesi³e nw efkeÀ GÊece-GÊece efJeceeve Deeefo ³eeveeW
keÀes j®e, Gve ceW yewþ, GvekeÀes ³eLee³eesi³e ®euee, M³esve He#eer kesÀ meceeve ÜerHe Jee osMe-osMeevlej keÀes pee, OeveeW keÀes ÒeeHle
keÀjkesÀ JeneB, mes Dee Deewj ogä ÒeeefCe³eeW mes Deueie jn keÀj meye keÀeue ceW mJe³eb megKeeW keÀe Yeesie keÀjW Deewj otmejeW keÀes
keÀjeJeW¤34¤
vecees efce$em³esl³em³e Jelme $eÝef<eë~ met³³eex osJelee~ efve®e=oe<eea iee³e$eer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
HegvejeréejmeefJeleejew keÀer¢MeeefJel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj F&éej Deewj met³³e& kewÀmes nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
YHFHHVäHIFH1HPH1-Hä&HPH1HHäPHVFH1QHVRV1-HHH1OH¢=ÉOHjPHä+HH OHa
otÉjlV0HVäRV1-HSHHäOHHHNHV¢1OH-HäVHIR1-HP+HJÉHHH1PHWHH {H0Hjmele¤35¤
YHFHäÍaHIFH1HPHäa-Hä&HPHaHHäPHVaFH1QÍaRV-1 HHHäaOHOHGaH¿1OHFHGaPH1+H1H NleN~ otÉjsl0H1 )HIOHäRWMV1É0HVäaRV1-HSHHäOHH1HVHIOHä
RV1-HÉSHHäOHHHaNHV¢1OH-HVäaHIR1-HÍa+HJÉHHHäaPHWHH {Ha0H1jPH1OH1
HeoeLe&ë-(veceë) melkeÀjCeceVeb Jee~ vece Fl³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.7) (efce$em³e) meJe&peielmegËoë
ÒekeÀeMem³e Jee (Je©Cem³e) Þesÿm³e (®e#emes) meJe&êägo&Me&e³f elegJee&~ De$e <eÿîeLe&s ®elegLeea0~ #Deäe0Yee0Jee02.3.62% Fefle
JeeeqÊe&kesÀve ®elegLeea~ ®eä Fefle HeM³eefle keÀce&meg Heefþleced~ (efveIeb03.11) (cenë) cenmes, De$e megHeeb meguegied0~
#Deäe07.1.39% Fefle *sueg&kedÀ (osJee³e) efoJ³eiegCee³e (leled) ®eslevemJeªHeb ÒekeÀeMemJeªHeb Jee ($eÝleced) mel³eced (meHe³³e&le)
Heefj®ejle~ meHe³³e&leerefle Heefj®ejCekeÀce&meg Heefþleced~ (efveIeb03.5) (otjs¢Mes) ³ees otjs efmLeleeved oMe&³eefle lemcew
(osJepeelee³e) osJewefo&J³ewieg&Cewë Òeefme×e³e (kesÀleJes) efJe%eevemJeªHee³e %eeHekeÀe³e Jee (efoJeë) ÒekeÀeMemJeªHem³e (Heg$ee³e)
HeefJe$ekeÀejkeÀe³eeeqiveHeg$ee³e Jee (met³³ee&³e) ®eje®ejelceves Hejcewée³³e&nls eJes Jee 0HjPHOH ÒeMebmele~ De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLee Je³eb ³eeqvce$em³e Je©Cem³e efoJe $eÝleb mel³eb mJeªHeceefmle, leÐet³eceefHe meHe³³e&le~
³em³e cenes cenmes otjs¢Mes ®e#emes osJepeelee³e kesÀleJes osJee³e Heg$ee³e HeefJe$ekeÀ$ex met³³ee&³e Hejceelceves Je³eb vecemkegÀcce&mlemcew
³et³eceefHe kegÀ©lesl³eskeÀë¤1¤35¤
ns ceveg<³ee ³eLee Je³eb ³eeqvce$em³e Je©Cem³e efoJeë ÒekeÀeMemJeªHem³e met³³e&ueeskeÀm³ele¥ ³eLeeLe¥ mJeªHeb mesJesceefn,
leÐet³eceefHe efJeÐe³ee meHe³³e&le~ ³eLee Je³eb ³emcew ®e#emes osJepeelee³e kesÀleJes efoJeesçivesë Heg$ee³e otj¢s Mes cenesoJs ee³e met³³ee&³e
ueeskeÀe³e ÒeeHl³eLe¥ ÒeJeÊexceefn, leLee ³et³eceefHe ÒeJeÊe&OJeced¤2¤35¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³em³e ke=ÀHe³ee ÒekeÀeMesve Jee ®eesjom³Jeeo³ees efveJeÊe&vles, ³eleë
HejceséejsCe meceë meceLe&ë met³³exCe mecees ueeskeÀ½e ve efJeÐeles, lemceeled meJezce&veg<³ewë me SJe ÒeMebmeveer³e Fefle JesÐeced¤35¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie pees (efce$em³e) meye kesÀ megËled (Je©Cem³e) Þesÿ (efoJeë) ÒekeÀeMemJeªHe
Hejceséej keÀe ($eÝleced) mel³e mJeªHe nw, (leled) Gme ®esleve keÀer mesJee keÀjles nQ, Jewmes legce Yeer Gme keÀe mesJeve meoe
(meHe³³e&le) efkeÀ³ee keÀjes Deewj pewmes Gme (cenë) yeæ[s (otjs¢Mes) otjefmLele HeoeLeeX keÀes efoKeeves (®e#emes) meye keÀes osKeves
(osJepeelee³e) efoJ³e iegCeeW mes Òeefme× (kesÀleJes) efJe%eevemJeªHe (osJee³e) efoJ³eiegCe³egkeÌle (Heg$ee³e) HeefJe$e keÀjves Jeeues
(met³³ee&³e) ®eje®ejelcee Hejceséej keÀes (veceë) vecemkeÀej keÀjles nQ, Jewmes legce Yeer (ÒeMebmele) GmekeÀer mlegefle efkeÀ³ee
keÀjes¤1¤35¤
ns ceveg<³ees! pees (efce$em³e) ÒekeÀeMe (Je©Cem³e) Þesÿ (efoJeë) ÒekeÀeMemJeªHe met³³e&ueeskeÀ keÀe ($eÝleced) ³eLeeLe&
mJeªHe nw, (leled) Gme ÒekeÀeMemJeªHe keÀes legce Yeer efJeÐee mes (meHe³³e&le) mesJeve efkeÀ³ee keÀjes, pewmes nce ueesie efpeme
(®e#emes) meye kesÀ efoKeeves (osJepeelee³e) efoJ³e iegCeeW mes Òeefme× (kesÀleJes) %eeve keÀjeves, Deeqive kesÀ (Heg$ee³e) Heg$e (otjs¢Mes)
otj efmLele ngS HeoeLeeX keÀes efoKeeves (cenë) yeæ[s (osJee³e) efoJ³eiegCe keeues (met³³ee&³e) met³³e& kesÀ efue³es ÒeJe=Êe
nesDees¤2¤35¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<e Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ meye ceveg<³eeW keÀes efpemekeÀer ke=ÀHee Jee ÒekeÀeMe mes
®eesj [eketÀ Deeefo DeHeves keÀe³³eeX mes efveJe=Êe nes peeles nQ, Gmeer keÀer ÒeMebmee Deewj iegCeeW keÀer Òeefmeef× keÀjveer Deewj Hejceséej kesÀ
meceeve meceLe& Jee met³³e& kesÀ meceeve keÀesF& ueeskeÀ veneR nw, Ssmee peevevee ®eeefn³es¤35¤
Je©Cem³esl³em³e Jelme $eÝef<eë~ met³³eex osJelee~ efJeje[dyeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
-Hä&HPHHV1¬HF<HäYHFHHIPH1 -Hä&HPH PNH¢F<H1PHSH {YHer P/HHV1 -Hä&HPHÉH¿OH1PHRäYHHIPH1 -Hä&HPHÉ
H¿OH1PHRäYHFHHIPH1-Hä&HPHÉH¿OH1PHRäYH1FHHPHHU{R
-Hä&HPHa *1¬HF<HäYHFHGa 'H1HIPH1a -Hä&HPHa PkeÀNF<H1PHSH {YHHU1É)HIOHä PNH¢F<H1ÉPHSH YHHU{a P/H1Ía -Hä&HPHa
H¿1OH1PHR1YHHUOHOä HÉPHRäYHHUa 'H1HIPH1a -Hä&HPHa H¿1OH1PHRäYH1HIFHOHäOH1ÉPHRäYHFHGa 'H1HIPH1a -Hä&HPHa H¿1OH1PHRäYH1HIFHOHäOH1ÉPHRäveced~ Dee~
meerNoN¤36¤
HeoeLe&ë-(Je©Cem³e) Jeefjlegb ÒeeHlegb ³eesi³em³e Þesÿm³e peieleë~ Je©Ce Fefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05.4)
(GÊecYeveced) Glke=Àäb ÒeefleyevOeveced~ De$e GoëmLeemlecYeesë HetJe&m³e~ (Deäe08.4.61) Devesve mem³e HetJe&meJeCee&osMeë
(Deefme) Deefmle Jee (Je©Cem³e) Jee³eesë~ Devesve %eeveÒeeeqHleieceOeeleesjLe&m³e ûenCeced (mkeÀcYemepe&veer) ³ee ef¬eÀ³ee
mkeÀcYeeveeceeOeejkeÀeCeeb mepe&v³eglHeeefokeÀe mee (mLeë) mleë (Je©Cem³e) met³³e&m³e ($eÝlemeoveer) ³ee ef¬eÀ³ee $eÝleeveeb peueeveeb
meoveer ieceveeiecevekeÀeefjCeer (Deefme) Deefmle Jee (Je©Cem³e) JejHeoeLe&mecetnm³e ($eÝlemeoveced) $eÝleeveeb ³eLeeLee&veeb
HeoeLee&veeb meoveb mLeeveced (Deefme) Deefmle Jee (Je©Cem³e) Glke=ÀäiegCemecetnm³e ($eÝlemeoveced) ³e¢leeveeb mel³eeveeb yeesOeeveeb
mLeeveb leled (Dee) mecevleeled (meero) ÒeeHe³eefme ÒeeHe³eefle Jee~ De³eb cev$eë (Mele0(3.3.4.25-29) J³eeK³eeleë¤36¤
DevJe³eë-ns peieoeréej! ³elemlJeb Je©Cem³eesÊecYeveceefme ³ee Je©Cem³e mkeÀcYemepe&veer ³ee ®e Je©Cem³eÊe&meoveer
ef¬eÀ³es mLeë mlemles OeeefjleJeeveefme~ ³eÜ©Cem³eÊe&meoveceefmle lelke=ÀHe³ee Je©Cem³eÊe&meoveceemeero mecevleeled ÒeeHe³el³elemlJeeb
Je³eceeÞe³eece Fl³eskeÀë¤1¤36¤
³ees Je©Cem³eesÊecYeveb Oejefle, ³ee Je©Cem³e mkeÀcYemepe&veer, ³ee ®e Je©Cem³eÊe&meoveer ef¬eÀ³es mLeë mlees
³emle³eesOee&jkeÀesçefmle ³eÜ©Cem³eÊe&meoveceefmle, leÐees Je©Cem³eÊe&meoveceemeero mecevleeled ÒeeHe³eefle me kegÀlees
veesHe³eeskeÌleJ³eë¤2¤36¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ veefn keÀef½eled HejceséejsCe efJevee meJe¥ peieêef®elegb OeÊe¥g Heeueef³elegb efJe%eelegb Jee
MekeÌveeself e~ ve efkeÀue keÀef½eled met³³exCe efJevee meJe¥ Yetc³eeefo peieled ÒekeÀeefMelebg OeÊe¥g Jee MekeÌveeself e, lemceeled
meJezce&veg<³ewjeréejm³eesHeemeveb met³³e&m³eesHe³eesiees ³eLeeJeled keÀe³³e& Fefle¤36¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! efpememes DeeHe (Je©Cem³e) GÊece peieled kesÀ (GÊecYeveced) De®ís ÒekeÀej ÒeefleyevOe keÀjves
Jeeues (Deefme) nQ~ pees (Je©Cem³e) Jee³eg kesÀ (mkeÀcYemepe&veer) DeeOeejªHeer HeoeLeeX kesÀ GlHeVe keÀjves (Je©Cem³e) met³³e& kesÀ
($eÝlemeoveer) peueeW keÀe ieveveeieceve keÀjves Jeeueer ef¬eÀ³ee (mLeë) nQ, GvekeÀes OeejCe efkeÀ³es ngS nQ~ (Je©Cem³e) GÊece
($eÝlemeoveced) HeoeLeeX keÀe mLeeve (Deefme) nQ~ (Je©Cem³e) GÊece ($eÝlemeoveced) mel³eªHeer yeesOeeW kesÀ mLeeve keÀes
(Deemeero) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle keÀjeles nQ~ Fmemes DeeHekeÀe DeeÞe³e nce ueesie keÀjles nQ¤1¤36¤
pees (Je©Cem³e) peieled keÀe (GÊecYeveced) OeejCe keÀjves Jeeuee (Deefme) nw~ pees (Je©Cem³e) Jee³eg kesÀ
(mkeÀcYemepe&veer) DeeOeejeW keÀes GlHeVe keÀjves Jee pees (Je©Cem³e) met³³e& kesÀ ($eÝlemeoveer) peueeW keÀe ieceveeieceve keÀjeves
Jeeueer ef¬eÀ³ee (mLeë) nQ, GvekeÀe OeejCe keÀjves leLee pees (Je©Cem³e) GÊece ($eÝlemeoveced) mel³e HeoeLeeX keÀe mLeeveªHe
(Deefme) nw, Jen (Je©Cem³e) GÊece ($eÝlemeoveced) HeoeLeeX kesÀ mLeeve keÀes (Deemeero) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle Deewj OeejCe
keÀjlee nw, GmekeÀe GHe³eesie keÌ³eeW ve keÀjvee ®eeefn³es¤2¤36¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ keÀesF& Hejceséej kesÀ efJevee meye peieled kesÀ j®eves Jee OeejCe, Heeueve Deewj
peeveves keÀes meceLe& veneR nes mekeÀlee Deewj keÀesF& met³³e& kesÀ efJevee Yetecf e Deeefo peieled kesÀ ÒekeÀeMe Deewj OeejCe keÀjves keÀes Yeer
meceLe& veneR nes mekeÀlee~ Fmemes meye ceveg<³eeW keÀes F&éej keÀer GHeemevee Deewj met³³e& keÀe GHe³eesie keÀjvee ®eeefn³es¤36¤
³ee les Oeeceeveerl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvejsleew keÀer¢MeeefJel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ³es kewÀmes nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HHOHV12HHFHHäHIYHQ1HI-HHH1HSHäHIYOH1OHHOHV1HI-HËHHä+HHIMl<HWMäPOHJH1HFHGa
LH1H1P+H¢HYHäÍ´H1OHMä&HÍPHJÉ-HHUMHVÉ-HHU{MQH1´HHäMHPHHVFH1RJHH {YHG
HHa OHV1a 2HHFHHäHIYHa Q1HI-HHHäa HSHäHIYOHa OHHa OHV1a HI-HËHHäa +H1HIMl<HWHIMHIOHä HeefMlçYetë~ DeNmlegÉa H1HFHGa LH1H1P+H¢HYH1 )HIOHä
LHH1ÉP+H¢HYHäÍa´H1OHMä&H1)HIOHä´H1ÉOHMä&HÍaPHJÉJeerMl )HIOHäPHJÉÉ-HHUMäÍa'H-HHU{MlQVOH-HHU{MÉQHa´HaH1MlaPHHV1FH1aRJHH {YHG
HeoeLe&ë-(³ee) ³eeefve~ De$e meJe&$e MesMívoefme0~ #Deäe06.1.70% Fefle MesueexHeë (les) leJe lem³e Jee
(Oeeceeefve) DeefOekeÀjCeeefve êJ³eeefCe (nefJe<ee) ûee¿esCe oeleJ³esve HeoeLe&sve meeOekesÀve Jee (³epeefvle) Hetpe³eefvle me²ce³eefvle
Jee (lee) leeefve (les) leJe lem³e Jee (efJeéee) meJee&efCe (HeefjYetë) Heefjleë meJe&lees YeJeleerefle (Demleg) YeJeleg (³e%eced)
³eägcen&ced (ie³emHeÀeveë) ie³eeveeceHel³eOeveie=neCeeb mHeÀevees JeOe&ef³elee~ ie³e Fl³eHel³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.2)
Oeveveecemeg~ (efveIeb02.10) ie=nveecemeg ®e~ (efveIeb03.4) (ÒelejCeë) Òelejefle ogëKeeefve ³esve meë (megJeerjë) MeesYevee Jeerje
³eeqmceved meë (DeJeerjne) DeJeerjeved keÀelejeved ceveg<³eeved nefvle ³esve meë~ De$e ke=Àlees yengueced~ #Deäe0Yee0Jee0 3.3.113%
Fefle keÀjCes eqkeÌJeHed (Òe®ej) efJepeeveer¿evegefleÿ (meesce) meesceefJeÐeemecHeeokeÀ efJeÜved (og³³ee&ved) ie=neefCe~ og³³ee& Fefle
ie=nveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.4)~ De³eb cev$eë (Mele0(3.3.4.30) J³eeK³eeleë¤37¤
DevJe³eë-ns peieoeréej! ³eLee efJeÜebmees ³eeefve les leJe Oeeceeefve nefJe<ee ³epeefvle, leLee lee leeefve efJeéee meJee&efCe
Je³eceefHe ³epescewles<eeb ³eLee ³emles leJe ie³emHeÀeveë ÒelejCeë megJeerjesçJeerjne HeefjYet³e&%eëÒeoesçefmle, leLee me
YeJelke=ÀHe³eeçmceY³eceefHe megKekeÀe³³e&mleg~ ns meesce efJeÜved! ³eLee Je³ecesleb ³e%eceveg<þe³e ie=n<s eg Òe®ejsce efJepeeveer³eeceevegefleÿsce
leLee lJeceH³esleb og³³ee&ved ie=neefCe Òe®ej, efJepeeveer¿evegefleÿ¤37¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eLee efJeÜebme F&éejs ÒeereEle mebmeejs ³e%eevegÿeveb kegÀJe&efvle, leLewJe
meJezce&veg<³ewjvegÿs³eced¤37¤
DeeqmceVeO³ee³es efMeuHeefJeÐee, Je=eäf HeefJe$eleemecHeeoveced, efJeog<eeb me²ë, ³e%eevegÿeveced, GlmeeneefoÒeeHeCeced,
³eg×keÀjCeced, efMeuHeefJeÐeemlegefleë, ³e%eiegCeJeCe&veced, mel³eJe´leOeejCeced, peueeiv³eesieg&CeJeCe&veced, Hegvepe&vcekeÀLeveced,
F&éejÒeeLe&veced, ³e%eevegÿeveced, ceeleeefHe$eeosë Heg$eeefoveeçvegkeÀjCeced, ³e%eJ³eeK³ee, efoJ³eOeerÒeeHeCeced, Hejceséeje®e&veced,
met³³e&iegCeJeCe&veced, HeoeLe&¬eÀ³eefJe¬eÀ³eesHeosMeë, efce$elJemecHeeoveced, Oece&ceeiex Òe®eejkeÀjCeced, Hejceséejmet³³e&iegCeÒekeÀeMeveced,
®eesjeefoefveJeejCeced, F&éejmet³³ee&efoiegCeJeCe&veced, ³e%eHeÀueb ®esl³egkeÌlecele SleogkeÌleeLee&veeb le=leer³eeO³ee³eeLe&sve men me²eflejmleerefle
JesÐeced~ De³eceH³eO³ee³e TJeìcenerOejeefoefYejv³eLewJe) J³eeK³eeleë¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej pewmes efJeÜeved ueesie (³ee) efpeve (les) DeeHe kesÀ (Oeeceeefve) mLeeveeW keÀes (nefJe<ee) osves-uesves
³eesi³e êJ³eeW mes (³epeefvle) melkeÀejHetJe&keÀ ûenCe keÀjles nQ, Jewmes nce ueesie Yeer (lee) Gve (efJeéee) meYeeW keÀes ûenCe keÀjW,
pewmes (les) DeeHe keÀe Jen ³e%e efJeÜeveeW keÀes (ie³emHeÀeveë) DeHel³e, Oeve Deewj IejeW kesÀ yeæ{eves (ÒelejCeë) ogëKeeW mes Heej
keÀjves (megJeerjë) GÊece JeerjeW keÀe ³eesie keÀjeves (DeJeerjne) keÀe³ej oefjêlee³egkeÌle DeJeerj DeLee&led Heg©<eeLe&jefnle ceveg<³e Deewj
Me$egDeeW keÀes ceejves leLee (HeefjYetë) meye ÒekeÀej mes megKe keÀjeves Jeeuee nw, Jewmes Jen DeeHe keÀer ke=ÀHee mes nce ueesieesb kesÀ efue³es
(Demleg) nes Jee efpemekeÀes efJeÜeved ueesie (³epeefvle) ³epeve keÀjles nQ, Gme (³e%eced) ³e%e keÀes nce ueesie Yeer keÀjW~ ns (meesce)
meesceefJeÐee keÀes mecHeeove keÀjves Jeeues efJeÜved! pewmes nce ueesie Fme ³e%e keÀes keÀjkesÀ IejeW ceW Deevevo keÀjW, peeveW, FmeceW keÀce&
keÀjW, Jewmes let Yeer Fme keÀes keÀjkesÀ (og³³ee&ved) IejeW ceW (Òe®ej) megKe keÀe Òe®eej keÀj, peeve Deewj Devegÿeve keÀj¤37¤
YeeJeeLe&ë-Fve cev$e ces Mues<e Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes efJeÜeved ueesie F&éej mes Òeerelf e, mebmeej ceW ³e%e
kesÀ Devegÿeve keÀes keÀjles nQ, Jewmes ner meye ceveg<³eesb keÀes keÀjvee Gef®ele nw¤37¤
Fme DeO³ee³e ceW efMeuHeefJeÐee, Je=eäf keÀer HeefJe$elee keÀe mecHeeove, efJeÜeveeW keÀe me², ³e%e keÀe Devegÿeve, Glmeen
Deeefo keÀer ÒeeeqHle, ³eg× keÀe keÀjvee, efMeuHeefJeÐee keÀer mlegefle, ³e%e kesÀ iegCeeW keÀe JeCe&ve, mel³eJe´le keÀe OeejCe, Deeqive-peue
kesÀ iegCeeW keÀe JeCe&ve, Hegvepe&vce keÀe keÀLeve, F&éej keÀer ÒeeLe&vee, ³e%eevegÿeve, Heg$eeefokeÀeW Üeje ceelee-efHelee keÀe DevegkeÀjCe, ³e%e
keÀer J³eeK³ee, efoJ³e yege× f keÀer ÒeeeqHle, Hejceséej keÀe De®e&ve, met³³e&iegCe JeCe&ve, HeoeLeeX kesÀ ¬eÀ³e-efJe¬eÀ³e keÀe GHeosMe,
efce$elee keÀjvee, Oece&ceeie& ceW Òe®eej keÀjvee, Hejceséej Jee met³³e& kesÀ iegCeeW keÀe ÒekeÀeMe, ®eesj Deeefo keÀe efveJeejCe, F&éej-
met³³ee&efo iegCeJeCe&ve Deewj ³e%e keÀe HeÀue keÀne nw~ Fmemes Fme DeO³ee³eeLe& keÀer leermejs DeO³ee³e kesÀ DeLe& kesÀ meeLe me²efle
peeveveer ®eeefn³es~ TJeì Deewj cenerOej Deeefo ves Fme DeO³ee³e keÀe Yeer MeyoeLe& efJe©× ner JeCe&ve efkeÀ³ee nw¤
Fefle ÞeercelHeefjJeépekeÀe®ee³³exCe Þeer³egledceneefJeog<eeb efJejpeevevomejmJeleermJeeefceveeb efMe<³esCe
o³eevevomejmJeleermJeeefcevee efJejef®eles mebmke=Àlee³³e&Yee<eeY³eeb efJeYetef<eles megÒeceeCe³egkeÌles ³epegJexoYee<³es
®elegLeexçO³ee³eë HeteqÊe&ceieeled¤4¤
¤Dees3ced¤
DeLe HeáeceeO³ee³eejcYeë
Deye ®eewLes DeO³ee³e keÀer Hetefle& kesÀ He½eeled Heeb®eJeW DeO³ee³e kesÀ Yee<³e keÀe DeejbYe efkeÀ³ee peelee nw¤
Deivesmlevetefjl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ efJe<CegoxJelee~ mJeje[d yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe efkeÀceLeex ³e%eesçvegÿeleJ³e Fl³eHeefoM³eles¤
efkeÀme-efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjvee ³eesi³e nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
'H1LYHVPOH1YHWMäHIPH1 HI-H&Hä-HV O-HH1 PHHVFHäPH OH1YHWMäHIPH1 HI-H&Hä-HV1 O-HH1ÉHIOHä/HVMHHIOH1/HFHäHIPH1 HI-H&Hä-HV O-HH
M³esNYHHHäO-HHPHHVFH1<HOHV1HI-H&Hä-HVO-HH1ÉLYHHVäO-HHMHHP+HHVHNRVHI-H&Hä-HVO-HH
'H1LYHVÍa OH1YHWÍa 'H1HIPH1a HI-H&Hä-HV O-HH1 PHHVFHäPHa OH1YHWÍ 'H1HIPH1a HI-H&Hä-HVa O-HH1a 'HHIOHä/HVÍa 'HH1HIOH1/HFHd~ DeNefmeN~
HI-H&Hä-HVa O-HH1a 0HVYHHHäa O-HH1aPHHV1FH1<HOH1 )HIOHä PHHVFH1É<HOHVaä HI-H&Hä-HVaO-HH1a 'H1LYHHVäaO-HH1a MH1H1P+HH1VH1R )HIOHä MHHP+HHVH1ÉRVa
HI-H&Hä-HVaO-HH1
HeoeLe&ë-(Deivesë) efJeÐeglÒeefme×ªHem³e (levetë) MejerjJeled (Deefme) YeJeefle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë~ (efJe<CeJes)
³e%eevegÿevee³e (lJee) le×efJeë~ (meescem³e) peiel³eglHeVem³e HeoeLe&mecetnm³e jmem³e Jee (levetë) efJemleejkeÀced (Deefme) YeJeefle
(efJe<CeJes) J³eeHeveMeeruem³e Jee³ees½e Meg×³es (lJee) leeb meeceûeerced (DeefleLesë) DeefJeÐeeceeveefleLesefJe&og<eë (DeeefleL³eced)
³eoefleLesYee&Jeë melkeÀejeK³eb keÀce& Jee (Deefme) JeÊe&les leled (efJe<CeJes) J³eeefHleMeeruee³e efJe%eeveÒeeefHleue#eCee³e Jee ³e%ee³e
(lJee) leÐe%emeeOeveced (M³esvee³e) M³esveJeefolemleleë meÐees iecevee³e (lJee) le×Jeveb keÀce& (meesceYe=les) ³eë meesceeved efyeYeefÊe&
lemcew ³epeceevee³e (efJe<CeJes) meJe&eJf eÐeekeÀce&J³eeHevemJeYeeJee³e (lJee) leogÊeceb megKeced (Deive³es) HeeJekeÀJe×&vee³e (lJee)
leefovOeveeefokebÀ Jemleg (je³emHees<eos) ³ees je³ees efJeÐee Oevemecetnm³e Hees<eb Hegefäb ooeefle lemcew (efJe<CeJes)
meJe&meodiegCeefJeÐeekeÀce&J³eeHle³es (lJee) leecesleeb ef¬eÀ³eeced~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 4~ 1~ 9-14) J³eeK³eeleë¤1¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLeeçnb ³e×efJejivesmlevetjefme YeJeefle lJee leefÜ<CeJes mJeerkeÀjesefce~ ³ee meescem³e meeceûeîeefme
YeJeefle, lJee leeb efJe<CeJe GHe³eg¡eeefce~ ³eoefleLesjeefleL³eceefme JeÊe&les lJee leefÜ<CeJes Heefjie=Áeefce, ³eíîesveJe®íerIeíecevee³e
ÒeJeÊe&les lJee leoiv³eeefo<eg Òeef#eHeeefce~ ³elkeÀce& efJe<CeJes meesceYe=les JeÊe&les lJee leoeoos, ³eoive³es JejerJe=l³eles lJee
lelmJeerkeÀjesefce~ ³eod je³emHees<eos efJe<CeJes meceLe&keÀceefmle lJee leled mebie=Áeefce, leLewJewleled meJe¥ ³et³eceefHe mesJeOJeced¤1¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewjslelHeÀueÒeeHle³es ef$eefJeOees ³e%ees efvel³ecevegÿs³e Fefle¤1¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie pewmes ceQ pees nefJe (Deivesë) efyepegueer Òeefme× ªHe Deefive kesÀ (levetë) Mejerj kesÀ
meceeve (Deefme) nw (lJee) GmekeÀes (efJe<CeJes) ³e%e keÀer efmeef× kesÀ efue³es mJeerkeÀej keÀjlee ntb pees (meescem³e) peieled ceW GlHeVe
ngS HeoeLe&-mecetn keÀer (levetë) efJemleejHetJe&keÀ meeceûeer (Deefme) nw (lJee) GmekeÀes (efJe<CeJes) Jee³eg keÀer Mege× f kesÀ efue³es
GHe³eesie keÀjlee ntb pees (DeefleLesë) mebv³eemeer Deeefo keÀe (DeeefleL³eced) DeefleefLeHeve Jee GvekeÀer mesJeeªHe keÀce& (Deefme) nw
(lJee) GmekeÀes (efJe<CeJes) HI-HHHYHHHNH¢HU ´HHHIâNHV¢HIXHHV ÝHQ&HNH¢MOHHQWESHHV (M³esvee³e) M³esveHe#eer kesÀ meceeve MeerIe´
peeves kesÀ efue³es (Deefme) nw (lJee) Gme êJ³e keÀes Deefive Deeefo ceW íes[ æ lee ntb, pees (efJe<CeJes) meye efJeÐee keÀce&³egkeÌle
(meesceYe=les) meesceeW keÀes OeejCe keÀjves Jeeues ³epeceeve kesÀ efue³e megKe (Deefme) nw (lJee) GmekeÀes ûenCe keÀjlee ntb~ pees
(Deive³es) Deefive yeæ{eves kesÀ efue³es keÀeÿ Deeefo nQ (lJee) GmekeÀes mJeerkeÀej keÀjlee ntb~ pees (je³emHees<eos) Oeve keÀer Hegefä osves
Jee (efJe<CeJes) GÊece iegCe, keÀce&, efJeÐee keÀer J³eeefHle kesÀ efue³es meceLe& HeoeLe& nw (lJee) GmekeÀes ûenCe keÀjlee ntb, Jewmes Fve
meye keÀe mesJeve legce Yeer efkeÀ³ee keÀjes¤1¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eesb keÀes Gef®ele nw efkeÀ HetJeexkeÌle HeÀue keÀer ÒeeefHle kesÀ
efue³es leerve ÒekeÀej kesÀ ³e%e keÀe Devegÿeve efvel³e keÀjW¤1¤
Deivespe&efve$eefcel³em³e ieeslece $eÝef<eë~ efJe<Ceg³e&%ees osJelee~ HetJe&m³ee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë~
ieece$esl³egÊejm³ee®eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë me ³e%eë keÀer¢Me Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen ³e%e keÀwmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e cebs efkeÀ³ee nw¤
'H1LYHVSH 1HIYHHäFHHIPH1 -HHä&HHZ P/HÉ*1-H 0HäPHH1HJMäHIPH+HJ1M-HHäÉ'HHIPHaLHH1H1HV&Hä O-HH1 ÏYRäPHHFHY/HHHIFH1
HZÆJä<HVYHO-HH1ÏYRäPHHFHY/HHHIFH1SHHLHäOHVYHO-HH1ÏYRäPHHFHY/HHHIFH
'H1LYHVÍa SH1HIYHHäFHGa 'H1HIPH1a -HHä&HHZa P/H1Ía *1-H 0HHU{a 'H1HIPH1a 'HH1HJÍa 'H1HIPH1a +HJÉ1M-HHäÍa 'H1HIPH1a LHH1H1HV&Häa O-HH1a
ÏYRäPHHaFH1Y/HH1HIFH1aHZÆJä<HVYHaO-HH1aÏYRäPHHaFH1Y/HH1HIFH1aSHHLHäOHVYHaO-HH1aÏYRäPHHaFH1Y/HH1HIFH1
HeoeLe&ë-(Deivesë) Deeives³eekeosë efmeef×keÀjm³e HeeJekeÀm³e (peefve$eced) pevekebÀ nefJeë (Deefme) YeJeefle~ De$e
meJe&$e J³el³e³eë~ (Je=<eCeew) Je<e&ef³eleejew (mLeë) YeJeleë (GJe&Meer) ³e³eesªefCe yentefve megKeev³eMvegJeles mee ³e%eef¬eÀ³ee~
GJe&Meerefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05~ 5) GefJe&efle yengveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~ 1) leefmceVegHeHeos DeMet*d Oeeleesë
mecHeoeefoY³eë efkeÌJeHed~ #Deäe0Jee03.3.94% leleë Mee*&djJeeÐevleie&vlelJeev*erved~ (Deefme) YeJeefle (Dee³egë) Sefle peerJeveb
³esve leled (Deefme) JeÊe&les (HegªjJeeë) HegªefCe yentefve MeekeC³egHeefoMeefle ³esveeO³e³eveeO³eeHevesve ³e%esve meë~ HegªjJee Fefle
Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05~ 4) HegªjJeeë~ (GCee04~ 232) De³ecevesve HegªHeHeoeod ©OeeleesjefmeÒel³e³eevlesve
efveHeeefleleë~ (Deefme) YeJeefle (iee³e$esCe) iee³e$eer ÒeieeLeesçm³e lesve (lJee) leceefiveced (ívomee) ®evovl³eevevoefvle ³esve lesve
(cevLeeefce) efJeuees[veeefoef¬eÀ³e³ee efve<Heeo³eeefce ($ewägYesve) ef$eägHed ÒeieeLeesçm³e lesve (lJee) leb meesceeÐees<eOeermecetnced
(ívomee) megKekeÀejkesÀCe (cevLeeefce) (peeielesve) peieleer ÒeieeLeesçm³e lesve (lJee) leb meeceûeermecetnb Me$egogëKemecetnb Jee
(ívomee) megKemecHeeokesÀve (cevLeeefce) efJeuees[îe efveJeej³eeefce~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 4~ 20-23) J³eeK³eeleë¤2¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLeeçnb ³eoivespe&efve$eceefme YeJeefle, ³eew Je=<eCeew mLees YeJelees ³ee GJe&M³eefme YeJeefle, ³eë
HegªjJeeë Deefme YeJeefle, lJee leb iee³e$esCe ívomee cevLeeefce, lJee leb $ewägYesve ívomee cevLeeefce, lJee leb peeieles ve ívomee
cevLeeefce leLewJe ³et³eceH³eslelmeJe&cevegÿe³ewleeefve efve<Heeo³ele¤2¤
HeáeceesçO³ee³eë 205
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ meJezce&veg<³ewjJs eb jerl³eeskeÌlesve ³e%esve HejesHekeÀejkeÀjCeb mecHeeoveer³eced¤2¤

HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! pewmes ceQ pees (Deivesë) Deeives³e Dekeefo keÀer efmeef× keÀjves nejs Deefive kesÀ (peefve$eced)
GlHeVe keÀjves Jeeuee nefJe (Deefme) nw, (Je=<eCeew) pees Je<ee& keÀjeves Jeeues met³³e& Deewj Jee³eg (mLeë) nQ, pees (GJe&Meer) yengle
megKeeW kesÀ ÒeeHle keÀjeves Jeeueer ef¬eÀ³ee (Deefme) nw, pees (Dee³egë) peerJeve (Deefme) nw, pees (HegªjJeeë) yengle MeekeW kesÀ
GHeosMe keÀjves keÀe efveefceÊe (Deefme) nw, (lJee) Gme Deefive (iee³e$esCe) iee³e$eer (ívomee) DeevevokeÀejkeÀ mJe®ívo ef¬eÀ³ee
mes (cevLeeefce) efJeuees[ve keÀjlee ntb (lJee) Gme meesce Deeefo Dees<eOeermecetn ($ewägYesve) ef$eägHed (ívomee) ívo mes (cevLeeefce)
efJeuees[ve keÀjlee nBt (lJee) Deewj Gme Me$eg ogëKemecetn keÀes (peeielesve) peieleer (ívomee) ívo mes (cevLeeefce) leeæ[ve
keÀjkesÀ efveJeejCe keÀjlee ntb, Jewmes ner legce Yeer efkeÀ³ee keÀjes¤2¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ meye ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Fme ÒekeÀej keÀer jerefle mes
ÒeefleHeeove Jee mesJeve efkeÀ³es ngS ³e%e mes otmejs ceveg<³eeW kesÀ efue³es HejesHekeÀej keÀjW¤2¤
YeJeleb ve Fl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ Dee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
³epeceeve³e%emecHeeokeÀew keÀer¢Meew YeJesleeefcel³egHeefoM³eles¤
³epeceeve Deewj ³e%e keÀer efmeef× keÀjves Jeeues efJeÜeved kewÀmes nesves ®eeefn³eW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues
<H-HäOHEYH1ÍPHFHäYHPHHZ1PHHVäOHPHH-HMVl+HPHHZ{a
FHHH1HjHIQäjHIPHÆE1FHHH1H+HäHIOHESHHOH-HVRPHHZHI0H1-HHZ<Hä-HOHFH1²HYHäÍ
<H-HäOHFHGaYH1ÍaPHFHäYHPHH1HI-HHIOH1 PHÉFHäYHPHHZaPHHVäOHPHH1HI-HHIOH1 PHÉHVäOHPHHZa'H1MVl+HPHHZ{aFHHaH1HFHGa HIQ1HIPH1Æ1FHGaFHHa
H1H+HäHIOH1HIFHHIOHäH1HÉ+HäHIOHFHGaSHH1OH1-HV1R1PHH1HI-HHIOHäSHHOHÉ-HVRPHHZaHI0H1-HHZa<H1-H1OH1FHGa'H1²HaYH1Í
HeoeLe&ë-(YeJeleced) m³eeleced (veë) DemceY³eced (mecevemeew) meceeveb cevees efJe%eeveb ³e³eesmleew (me®eslemeew) meceeveb
®eslemeb %eeveb meb%eeHeveb efJe%eeHeveb ³e³eesmleew (DejsHemeew) DeefJeÐeceeveb jsHees J³ekeÌleb Òeeke=Àleb Je®eveb ³e³eesjO³es$eO³eeHekeÀ³eesmleew
(cee) efve<esOeeLex (³e%eced) DeO³e³eveeO³eeHeveeK³eb keÀce& (efnbefmeäced) efnbm³eeleeced (cee) efve<esOeeLex (³e%eHeefleced)
SleÐe%eHeeueef³eleejced (peeleJesomeew) peeleb Jesoes efJeÐee ³e³eesmleew (efMeJeew) ce²uekeÀeefjCeew (YeJeleced) YeJesleced (DeÐe)
Deefmceved efoves (veë) DemceY³eced~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 4~ 1~ 24) J³eeK³eeleë¤3¤
DevJe³eë-³eeJejsHemeew mecevemeew me®eslemeew peeleJesomeeJeO³es$eO³eeHekeÀew veesçmceY³ecegHeosäejew YeJeleb m³eeleeced, leew
³e%eb ³e%eHeeEle ®e cee eEnefmeäb cee eEnm³eeleeced~ SleeJeÐe veesçmceY³eb efMeJeew ce²uekeÀeefjCeew YeJeleb m³eeleeced¤3¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewvezJe keÀoeef®eled efJeÐeeÒe®eeje³eeO³e³eveceO³eeHeveb ®e l³ekeÌleJ³eb ce²uee®ejCeb ®e, Dem³e
meJeexlke=ÀäJeeled¤3¤
HeoeLe&ë-pees (DejsHemeew) Òeeke=Àle ceveg<³eesb kesÀ Yee<eeªHeer Je®eve mes jefnle (mecevemeew) legu³e efJemleej³egkeÌle
(me®eslemeew) legu³e %eeve-%eeHeve³egkeÌle (peeleJesomeew) Jeso Deewj GHeefJeÐeeDeeW keÀes efme× efkeÀ³es ngS Heæ{ves-Heæ{eves Jeeues efJeÜeved
(veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es GHeosMe keÀjves Jeeues (YeJeleced) nesJeW~ pees (³e%eced) Heæ{ves-Heæ{eves ªHe ³e%e Jee (³e%eHeefleced)
efJeÐeeÒeo ³e%e kesÀ Heeueve keÀjves Jeeues ³e%eceeve keÀes (cee cee eEnefmeäced) ve Heerefæ[le keÀjW~ Jes (DeÐe) Deepe (veë) nce ueesieeW
kesÀ efue³es (efMeJeew) ce²ue keÀjves Jeeues (YeJeleced) nesJeW¤3¤

YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ efJeÐeeÒe®eej kesÀ efue³es Heæ{vee Heæ{evee Jee ce²uee®ejCe keÀes ve íesæ[W, keÌ³eeWefkeÀ
³ener meJeexÊece keÀce& nw¤3¤
DeiveeJeefiveefjl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
De$e cenerOejsCe efJejeef[l³eMeg×b J³eeK³eeleced¤
efJeÐegefÜÜoiveer keÀer¢MeeefJel³egHeefoM³eles¤
efJeÐegled Deewj efJeÜeved Deefive kewÀmes nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
DeNiveeJeNeILYHHäMHIOH1´HHI-HäÆ1ÉH¿HHU{&HHE+HJÉHHVÉ'HäHI<H0HHIPOH1+HH-HHäa
PHYHäÍPHHV1YHÍPHJÉHSHHäHSHV1QRV1-HV<HHVäQ1-HjPHR1FH´HäHJÏ1YOP-HHQHä
'H1LYHHZa'H1HILYHÍaH1MlHIOH1a´HHI-HÆä )HIOH1 ´HÉHI-H1ÆÍaH¿HHU{&HHFHGa+HJÉ$eë~ DeNefYeNMeNefmlH1+HH-HVOHäHI<H0HHIPOH1É+HH-HHäaPHÍaYH1Ía
m³eesNveë~ megÉHSHVHIOHäPHJÉÉHSHHäaH1SH1a)1QaRV1-HV<HäÍaQ1-HFHGaPHRäFHGa'H´HäHJÏ1HI9HOH´HäÉHJÏYHGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Deiveew) efJeÐegelf e (Deefiveë) efJeÜeved ceveg<³eë (®ejefle) ie®íefle (ÒeefJeäë) ÒeJesMeb kegÀJee&Ceë meved
($eÝ<eerCeeced) JesoeLe&eJf eoeced (Heg$eë) megefMeef#eleesçO³eeefHeleë (DeefYeMeefmleHeeJee) ³eesçefYeMemlesjeefYecegK³eeef×bmeveeled Heeefle
j#eefle (meë) efJeÜeved (veë) DemceY³eced (m³eesveë) megKekeÀejer (meg³epee) megÿg ³epeefvle ³eefmceved ³e%es lesve (³epe) me²ce³eleg
(Fn) peieefle (osJesY³eë) efJeÜÓîees efoJ³eiegCesY³ees Jee (nJ³eced) oelegb ûenerlegb ³eesi³eb HeoeLe&ced (meoced) meÐeles efJe%ee³eles
ÒeeH³eles ³emleced (DeÒe³eg®íced) DeÒeefJeJeeme³eved (mJeene) megngleb nefJejVeced~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 4~ 1~ 25)
J³eeK³eeleë¤4¤
DevJe³eë-³eesçefYeMemleHeeJeeçiveew ÒeefJeäb $eÝ<eerCeeb Heg$eë m³eesveë meg³epee DeefiveefJe&ÜeveÒe³eg®íb½ejefle
³eesçmceY³eefcen osJesY³ees nJ³eb meob mJeene megngleb nefJejVeeefokebÀ Òe³e®íefle ÒeeHe³eefle leb Je³eb me²®ísceefn¤4¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewejf n ³eesçeqiveë efkeÀue keÀe³³e&keÀejCeYesovs e efÜOeeefmle, le$e keÀe³³e&ªHesCe met³³ee&oeJeiveew keÀejCeªHee
efJeÐegled meJe&YetleêJ³es<eg ÒeefJeäe meleer JeÊe&les, lem³eeb ®e efJe%eevesve ÒeefJeM³ewles mec³ekedÀ mebÒe³eesp³e keÀe³³eexHe³eesieë keÀÊe&J³eë¤4¤
HeoeLe&ë-pees (DeefYeMeefmleHeeJee) meye ÒekeÀej eEnmee keÀjves JeeueeW mes jefnle (Deiveew) efJeÐegled Deefive keÀer efJeÐee ceW
(ÒeefJeäë) ÒeJesMe keÀjves-keÀjeves ($eÝ<eerCeeced) Jesoeefo MeekeW kesÀ Meyo DeLe& Deewj mecyevOeeW keÀes ³eLeeJeled peveeves JeeueeW keÀe
(Heg$eë) Heæ{e ngDee (m³eesveë) meJe&Lee megKekeÀejer (meg³epee) efJeÐeeDeeW keÀes De®íer ÒekeÀej Òel³e#e mebie keÀjeves neje (Deefiveë)
ÒekeÀeMeelcee (DeÒe³eg®íved) Òeceeo jefnle DeO³eeHekeÀ efJeÜeved (®ejefle) pees (veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (Fn) Fme mebmeej ceW
(osJesY³eë) efJeÜeved Jee efoJ³e iegCeeW mes (nJ³eced) uesves-osves ³eesi³e HeoeLe& Jee (meoced) %eeve Deewj (mJeene) nJeve keÀjves
³eesi³e GÊece DeVeeefo keÀes ÒeeHle keÀjlee nw (meë) mees DeeHe (³epe) meye efJeÐeeDeeW keÀes ÒeeHle keÀjeF³es¤4¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀess ³eesi³e nw efkeÀ pees Deefive keÀe³³e&-keÀejCe kesÀ Yeso mes oes ÒekeÀej keÀe efveefM®ele DeLee&led pees
keÀe³³e&ªHe mes met³ee&efo Deewj keÀejCe ªHe mes Deefive meye ceteÊf e&ceeved êJ³eeW ceW ÒeJesMe keÀj jne nw, GmekeÀe Fme mebmeej ceW
efJeÐee mes mebÒe³eesie keÀj keÀe³eeX ceW GHe³eesie keÀjvee ®eeefn³es¤4¤
DeeHele³es lJesl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ efJeÐegÎsJelee~ HetJe&m³ee<³e&gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~

DeveeOe=äefcel³eûem³e Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³ewë efkeÀceLe&ë Hejceelcee ÒeeLe&veer³eë mee efJeÐeg®®e mJeerkeÀe³exl³egHeefoM³eles¤
ceveg<³eeW keÀes efkeÀme-efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es Hejceelcee keÀer ÒeeLe&vee, efyepegueer keÀe mJeerkeÀej keÀjvee ®eeefn³es,
Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HH+HäOHHVO-HH1+HHIM{+HOHHVLHÁeefceN levetÉYH+HVä0HHNH®-H1MHH10HNH®-HäYH1É'HHVHISHäáHHa'HYHHä2HÆFHPH-veeOe=É<³eb
osNJeeveeNceespHHVÉYHäHI<H0HPOHHI<H0HHIPOH1+HHäÉ'HäYHHI<H0HPOHVNYHFHHäPHHPH1OHFHJä+HLHVHjHIP-H1OHVFHHä2HHÍ
'HH+HäOHHä)OHHÉ+HäOHHVaO-HH1a+HHIM{+HOHH1)HIOH1+HHIM{É+HOHHVaLHÉÁeNefceN~ levetÉveH$eN FefleN levetÉÉYH+HVäa0HHNkeÌJeNMHHäa0HNH®-HäYHVa
'HHVHISHäáHHa 'HYHHä2HÆFHGa 'H1HIPH1a 'H1YHH12HÉHFHGa RV1-HHYHHäFHGa 'HHVSHäÍa 'HYHäHI<H0H1POHHUOHYHäHI<HÉ0HHIPOHa 'H1HI<H10H1HIPOH1+HH
)OHäHI<H0HHIPOH1É+HHÍa 'H1YH1HI<H10H1POHV1YHHIFHOHäYHHI<HÉ0HPOHV1YHFHGa 'HHäPHHa PHNOHFHGa *+Häa LHV1H1FHGa HIP-H1OH )HIOHä PHJÉ)OHVa FHH1a
OeeNë¤5¤
HeoeLe&ë-(DeeHele³es) mecevleeled Heefleë HeeuekeÀes ³eeÅmcelemcew (lJee) Hejceséejb efJeÐegleb Jee (HeefjHele³es) Heefjleë
meJe&leë Hele³ees ³eeÅmcemlemcew (ie=Áeefce) mJeerkeÀjesefce (levetveH$es) levet osneved ve³eefvle ÒeeHvegJeefvle ³esve lemcew (MeekeÌJeje³e)
MeefkeÌlepevevee³e (MekeÌJeves) MeefkeÌleceÜerjmewv³eÒeeHle³es (Deesefpeÿe³e) DeefleMe³esveewpees efJeÐeles ³eefmceved efJeÐeeJ³eJenejs lemcew
(DeveeOe=äced) ³eVe Oe=<³eles lespemleced (Deefme) Deefmle (DeveeOe=<³eced) ve kesÀveeçefHe Oeef<e&legb ³eesi³eced (osJeeveeced) efJeog<eeb
He=efLeJ³eeoerveeb ceO³es Jee (Deespeë) Heje¬eÀcekeÀeefj (DeveefYeMeefmle) ³eVeeefYeMem³elesçefYeefnbm³eles leled (DeefYeMeefmleHeeë)
³eesçefYeMemlesenf ¥meveeled Heeefle j#eefle (DeveefYeMemlesv³eced) ³eoveefYeMemlesçefJeÐeceeveeEnmeves ve³eefle leled (De¡emee) J³ekeÌlesve
Me$etCeeb cues®ívesve keÀevl³ee %eeHevesve Jee (mel³eced) ³eLeeLe&ced (GHe) meeceerH³es (ies<eced) ÒeeHveg³eeced (efmJeles) megÿg F&³eles
ÒeeH³eles ³esve J³eJenejsCe leefmceved~ Fob HeoceJew³eekeÀjCesve cenerOejsCe uesìd uekeÀejm³e ªHeefcel³eMeg×b J³eeK³eeleced~ (cee)
ceeced (Oeeë) Oesefn oOeeefle Jee~ De$e ue[Lex ueg*[YeeJe½e~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 4~ 2~ 10-14) J³eeK³eeleë¤5¤
DevJe³eë-Denb ns peieoeréej! ³emlelJeceefYeMeefmleHee Deefme lemceeled lJee lJeeceeHele³es HeefjHele³es MeekeÌJeje³e MekeÌJeve
Deesefpeÿe³e levegveH$es ie=Áeefce, lJeb ke=ÀHe³ee cee ceeb ³eod osJeeveeb efJeog<eeb JeeçveeOe=äceveeOe=<³eceveefYeMeml³eveefYeMemlesv³eceespeë
mel³eceefmle leled Heefjûeen³e efmJeles Oee ³eleesç¡emeeb mel³ecegHeies<eb ÒeeHveg³eeefcel³eskeÀë¤5¤
Denb ³eoveeOe=äceveeOe=<³eceveefYeMeml³eveefYeMemlesv³eb osJeeveeb mel³eceespees JewÐegleb lespeesªHeeçefYeMeefmleHee efJeÐegod ³ee
cee ceeb efmJeles Oee oOeeefle, lJee ³eeceesefpeÿe³eeHele³es HeefjHele³es levetveH$es MeekeÌJeje³e MekeÌJeves ie=Áeefce ³elemlelmel³eªHeb
keÀejCecegHeies<eb efJepeeveer³eeefceefle efÜleer³eë¤5¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ve efn ceveg<³eeCeeb HejceelceefJe%eevesve efJevee mel³eb megKeb ve
efJeÐegoeefoefkeÐeeef¬eÀ³eekeÀewMw euewefJe&vee meJe¥ meebmeeefjkeÀ megKeb ®e YeefJelegcen&elf e, lemceeosleled meJe¥ Òe³elvesve keÀÊe&J³eefceefle¤5¤
HeoeLe&ë-ceQ ns Hejceelceved! efpeme mes DeeHe (DeefYeMeefmleHeeë) eEnmeeªHe keÀceeX mes Deueie jnves Deewj jKeves Jeeues
nQ, Fmemes (lJee) DeeHekeÀes (DeeHele³es) meye ÒekeÀej mes mJeeceer nesves (HeefjHele³es) meye Deesj mes j#ee (MeekeÌJeje³e) meye
meeceL³e& keÀer ÒeeefHle (MekeÌJeves) MetjJeerj-³egkeÌle mesvee (Deesefpeÿe³e) efpemeceW meJeexlke=Àä Heje¬eÀce neslee nw, Gme efJeÐee kesÀ
nesves Deewj (levetveH$es) efpeme mes GÊece Mejerj neslee nw, GmekesÀ efue³es (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb~ DeeHe DeHeveer ke=ÀHee mes Gme
(osJeeveeced) efJeÜeveeW keÀe (DeveeOe=äced) efpeme keÀe DeeHeceeve keÀesF& veneR keÀj mekeÀlee (DeveeOe=<³eced) efkeÀmeer kesÀ DeHeceeve keÀjves
³eesi³e veneR nw, (DeveefYeMeefmle) efkeÀmeer kesÀ eEnmee keÀjves ³eesi³e veneR nw (DeveefYeMemlesv³eced) DeeEnmeeªHe Oece& keÀer ÒeeefHle
keÀjeves neje (mel³eced) DeefJeveeMeer (Deespeë) lespe nw, GmekeÀe ûenCe keÀjekesÀ (efmJeles) De®ís ÒekeÀej efpeme J³eJenej ceW meye
megKe ÒeeHle nesles nQ, Gme ceW (cee) cegPekeÀes (Oeeë) OeejCe keÀjW efkeÀ efpeme mes (mel³eced) mel³e J³eJenej keÀes (GHeies<eced)
peevekeÀj keÀªb¤5¤
ceQ pees (DeveeOe=äced) ve nìeves (DeveeOe=<³eced) ve efkeÀmeer mes veä keÀjves (DeveefYeMeefmle) ve eEnmee keÀjves
(DeveefYeMemlesv³eced) Deewj eEnmeejefnle Oece& ÒeeHle keÀjeves ³eesi³e (osJeeveeced) efJeÜeved Jee He=efLeJeer DeeefokeÀeW kesÀ ceO³e ceW
(mel³eced) keÀejCeªHe efvel³e (Deespeë) Heje¬eÀce mJeªHe Jeeueer (DeefYeMeefmleHeeë) eEnmee mes j#ee keÀe efveefceÊe ªHe efyepegueer
(Deefme) nw, pees (cee) cegPes (efmJeles) GÊece ÒeeHle nesves ³eesi³e J³eJenej ceW (Oeeë) OeejCe keÀjleer nw (De¡emee) menpelee mes
(Deesefpeÿe³e) Del³evle lespemJeer (DeeHele³es) De®ís ÒekeÀej Heeueve keÀjves ³eesi³e J³eJenej (HeefjHele³es) efpeme ceW meye ÒekeÀej
Heeueve keÀjves Jeeues nesles nQ (levetveH$es) efpeme mes GÊece MejerjeW keÀes ÒeeHle nesles nQ (MeekeÌJeje³e) MeefkeÌle GlHeVe keÀjves Deewj
(MekeÌJeves) MeefkeÌle Jeeueer Jeerjmesvee keÀer ÒeeefHle kesÀ efue³es nw (lJee) GmekeÀes (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb efkeÀ efpememes Gve mel³e
keÀejCeªHe HeoeLeeX keÀes (GHeies<eced) peeve meketbÀ¤5¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Hejceséej kesÀ efJe%eeve kesÀ efJevee mel³e megKe Deewj efyepegueer Deeefo efJeÐee Deewj ef¬eÀ³eekegÀMeuelee
kesÀ efJevee mebmeej kesÀ meye megKe veneR nes mekeÀles, Fmeefue³es ³en keÀe³³e& Heg©<eeLe& mes efme× keÀjvee ®eeefn³es¤5¤
Deives Je´leHee Fl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[d yeéïeer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegvemles keÀer¢MeeefJel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen Hejceelcee Deewj efyepegueer kewÀmeer nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HLYHVä-HOH+HH1PO-HV-HäOH+HH1HHOH-HäOH1YHWHIMlHjPHHFHHIH1HHVFHFHäOH1YHWMVlHHPHHO-HHIHäa
PH1QYHHZ{-HOH+HOHV-H1OHHYHYHJäFHVRHU1HHERHU1HH+HäHIOH1FH YHäOHH1FHYHJÉ OH+H1POH+HäP+HHIOHÍ
'HLYHVäa-H1OH1+HH1)HIOHä-HOHÉ+HHÍaO-HVÉ)HIOHäO-HVa-H1OH1+HH1)HIOHä-HOHÉ+HHÍaHHaOH-HäaOH1YHWÍa)1HFHGaPHHaFHHIHäaHHVÉ)HIOH1
HHVaFHFHäaOH1YHWÍa61HHaO-HHIHäaPH1QaYHHZ1a-H1OH1+H1OH1)HIOHä-HOHÉ+HOHVa-HNOHHHIYHäa'HYHJäaFHV1aRHU1HHFHGaRHU1HH+HäHIOH1HIMHIOH1RHU1HHÉ+HäHIOH1Ía
FHYHäOHHFHGa'HYHJäaOH+HäÍaOH+HäP+HHIOH1HIMHIOH1OH+HäÍÉ+HHIOHÍ
HeoeLe&ë-(Deives) efJe%eevemJeªHe Hejye´ïeved! efJeÐegÜe (Je´leHeeë) Je´leeefve mel³eYee<eCeeoerevf e Heeefle ³emceeod ³e³ee Jee
(lJes) lJeef³e, lem³eeb Jee (Je´leHeeë) Je´leeefve megMeerueeoerefve Heeefle ³esve ³e³ee Jee (³ee) Je#³eceeCee (leJe) YeJelemlem³ee Jee
(levetë) efJemle=lee J³eeefHleë (F³eced) Òel³e#ee (mee) ÒeefleHeeefoleHetJee& (ceef³e) cece ceO³es (³ees) ³ee~ De$e cenerOejsCe ³ee
Fl³eMeg×b J³eeK³eeleced~ (cece) (levetë) efJemle=leb Mejerjced (S<ee) Òel³e#ee (mee) GkeÌleHetJee& (lJeef³e) peieoeréejs lem³eeb Jee
(men) HejmHejced (veew) DeeJeeceeJe³eesJee& (Je´leHeles) Je´leeveeb JesoeefoefJeÐeeveeb Heeueef³eleë HeeueveefveefceÊee Jee (Je´leeefve)
ye´ïe®e³³ee&oerefve (Deveg) He½eeoLex (ces) cece (oer#eeced) Je´leeosMeced (oer#eeHeefleë) Je´leeosMeeveecegHeosMeHeeuekeÀë, j#eCeefveefceÊee
Jee (cev³eleeced) mJeerkeÀjesleg, mJeerkeÀej³eefle Jee (Deveg) DeevegketÀu³es (leHeë) efpelesefvê³elJeeefoHegjëmejb Oecee&vegÿeveced
(leHemHeefleë) leHemeë Heeueef³elee~ De³eb cev$eë (Mele0( 3~ 4~ 3~ 6) J³eeK³eeleë¤6¤
DevJe³eë-ns (Deives) Hejceelceved! (Je´leHeles) mel³eOecee&®ejCeeefoefve³eceHeeuevekeÀejef³ele³ee& efJeÐegeVf eefceefÊeb Jee ³ees
YeJeeved mee Jeeçefmle, lJes lJeef³e lem³eeb Jeeçnb Je´leHee Deefmce~ ³es³eb leJe lem³ee Jee levetjefmle mee ceef³e JeÊe&les, ³ees ³ew<ee cece
levetjefmle mee lJeef³e lem³eeb Jee JeÊe&les, ³eeefve leJeem³ee Jee Je´leeefve leeefve ceef³e mevleg, ³eeefve ®e ceceesÊeceeefve Je´leeefve meefvle
leeefve lJeef³e lem³eeb Jee JeÊe&vleeced~ ³ees YeJeeefve³eb Jee leHemHeeflejefmle me mee Jee ces ce¿eb leHeesçvegcev³eleeceveg %eeHe³eleg %eeHe³eefle
Jee, ³ees YeJeeefve³eb Jee oer#eeHeefleë me mee ces ce¿eb oer#eecevegcev³eleeceveg%eeHe³elJeveg%eeHe³eefle, JewJeb ns DeO³eeHekeÀ! lJecenb ®ewleew
efJeefolJee HejmHejb Oeeefce&keÀew efJeÜebmeew YeJesJe ³elees veeJeeJe³eesefJe&ÐeeJe=e×
f ë meleleb YeJesled¤6¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ceveg<³ewë HejmHejb ÒescCeesHekeÀejyeg×îee Hejceséejs efJeÐegefle Jee mJem³eev³es<eeb ®e
Heg©<eeLexve, J³eeH³eJ³eeHekeÀmecyevOeefJeÐeeb %eelJee, Oecee&vegÿeves meleleb ÒeJeefÊe&leJ³eced¤6¤
HeoeLe&ë-efpemeefue³es ns (Deives) (Je´leHeles) peieoeréej! DeeHe Jee efyepegueer mel³eOecee&eof efve³eceeW kesÀ (Je´leHeeë)
Heeueve keÀjves Jeeues nQ, Fmeefue³es (lJes) Gme DeeHe Jee efyepegueer ceW ceQ (Je´leHeeë) HetJeexkeÌle Je´leeW kesÀ Heeueve keÀjves Jeeueer
ef¬eÀ³ee Jeeuee neslee ntb (³ee) pees (F³eced) ³en (leJe) DeeHe Deewj GmekeÀer (levetë) efJemle=le J³eeefHle nw (mee) Jen (ceef³e)
cegPeceW (³ees) pees (S<ee) ³en (cece) cesje (levetë) Mejerj nw (mee) mees (lJeef³e) DeeHe Jee GmeceW nw (Je´leeefve) pees
ye´ïe®e³³ee&efo Je´le nQ, Jes cegPe ceW neW Deewj pees (ces) cegPe ceW nQ, Jes (lJeef³e) legcnejs ceW nQ, pees DeeHe Jee Jen (leHemHeefleë)
efpelesevf ê³elJeeefoHetJe&keÀ Oecee&vegÿeve kesÀ Heeueve efveefceÊe nQ, mees (ces) cesjs efue³es (leHeë) HetJeexkeÌle leHe keÀes (Devegcev³eleeced)
efJe%eeefHele keÀerepf e³es Jee keÀjleer nw Deewj pees DeeHe Jee Jen (oer#eeHeefleë) Je´leesHeosMeeW kesÀ j#ee keÀjves Jeeues nQ, mees (ces) cesjs
efue³es (oer#eeced) Je´leesHeosMe keÀes (Devegcev³eleeced) Dee%ee keÀerefpe³es Jee keÀjleer nQ, Fmeefue³es Yeer (veew) ceQ Deewj DeeHe Heæ{ves-
Heæ{eves nejs oesveesb Òeerefle kesÀ meeLe JeÊe& keÀj efJeÜeved Oeeefce&keÀ neW efkeÀ efpememes oesveeW keÀer efJeÐeeJe=e×
f meoe nesJes¤6¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes HejmHej Òesce Jee GHekeÀej yege× f mes Hejceelcee Jee efyepegueer
Deeefo keÀe efJe%eeve keÀj Jee keÀjekesÀ Oecee&vegÿeve mes Heg©<eeLe& ceW efvejvlej ÒeJe=Êe nesvee ®eeefn³es¤6¤
'Hj0HJHIMOHPHLHHVOHFHH¿HIHÍaPHHVFHHVRV-HOHHa'HH²HPHHHHD\HQOHHUÏYRÍaFH2HFHÍP-HMÍa
DeeH³ee³esl³evlem³ee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvemles keÀer¢Meew efJeÜeb½esl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen F&éej, efyepegueer Deewj efJeÜeved kewÀmes nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'H1j0HJMäj0HJÆVRV-HPHHV1FHH+HHäHOHH1HIFHYÌHäHZNH¢2HYH1HI-HRVäa
Dee legY³eNHIFHYÌ1Í+HHHäOHH1FHHO-HHIFHYÌHäH+HHHP-Ha
'HH+HHäHHH1PFHHYOPH.HHUäYOPH1YYHHFHV12HHHäP-H1HIPOHOHVäRV-HPHHVFHPHJÉOHHFHä0HHUHa
6ÆH1MHH1Í´HVHV<HLHHäHÉH¿1OHFHäOH-HH1HIR<HHV1YHFHHV1²HH-HHä+HHI/H1-HHU<HHäFHG
'H1j0HJMäj0HJÉHIMOH1j0HJÍÉ'Häj0HJÍa OHV1a RV1-H1a PHHV1FHN~ Dee~ H³eeN³eNleeNced~ FvêHäHa 61NH¢12H1YH1HI-HR1É)OHVäNH¢2HYH1ÉHI-HRVäa 'HHa

OHJ<HäFHGa)YÌäÍa+HHHäOHHFHGa'HHaO-HFHGa)YÌHäHa+HH1HNP-H1a'HHa+HH1H1H1a'H1PFHHYHGaPH.HHUäYHGaPH1YYHHaFHV12HHHäaP-H1HIPOHaOHV1a
osNJeN~ meesNceN~ megÉl³eeced~ DeNMeerN³eN~ SäeN FlHHÉ)äÆHÍaMHHäÍa´Ha)1HVa<HLHHäHaH¿1OHFHGaH¿1OH1-HHHIR<H1 )OHäOH-HHNHIRÉ<HäÍaYHFHäÍa
²HH-HHä+HHI/H1-HHU<HHäFHG
HeoeLe&ë-(DebMegjbMegë) DeJe³eJeesçJe³eJeë~ De$eeMet*dJ³eeHleew mebIeeles Yeespeves ®esl³emceeod yeenguekeÀeoewCeeefokeÀ
GÒel³e³ees vegceeiece½e~ (les) leJe lem³ee Jee (osJe) efoJ³eiegCewë mecHeVeséej, efJeÐegod efJeÜved Jee (meesce) mekeÀueHeoeLee&veeb
pevekeÀ! ÒekeÀeefMekesÀ! Jee (Dee) mecevleeled (H³ee³eleeced) JeOe&³eleeced~ De$eevleie&lees C³eLe&ë~ (Fvêe³e) Hejcewée³e&³egkeÌlee³e
(SkeÀOeveefJeos) ³e SkesÀve OecexCe efJe%eevesve Jee Oeveb efJevoefle lemcew (Dee) DeefYeleë (legY³eced) DeO³eeHekeÀe³e ce¿eceO³es$es Jee
(Fvêë) Hejceelcee, efJeÐegÜe (H³ee³eleeced) (Dee) meJe&leë (Fvêe³e) ogëKeefJeoejCee³e (H³ee³emJe) JeOe&mJe, JeOe&³esÜe (Dee)
DeefYeleë (H³ee³e³e) JeOe&³e, JeOe&³eefle Jee (Demceeved) (meKeerved) megËoë (mevv³ee) meceeveeved HeoeLee&Ve³eefle ³e³ee le³ee
(cesOe³ee) Òe%e³ee (mJeefmle) megKeced (les) leJe, lem³eeë mekeÀeMeeÜe (osJe) efoJ³eiegCeÒeo, ÒeoevenslegJee& (meesce) ÒesjkeÀ, ÒesefjkeÀe
Jee (megl³eeced) megvJeefvle ³e³ee ef¬eÀ³e³ee lem³eeced (DeMeer³e) J³eeHveg³eeb ÒeeHveg³eeced (Säeë) meJe&le FäkeÀeefjCeë (je³eë)
Oevemecetneë (Òe) ÒekeÀ=äeLex (F<es) DeVee³es®íe³ew Jee (Yeiee³e) Ssée³ee&³e ($eÝleced) ³eLeeLe&ced ($eÝleJeeefoY³eë) $eÝleb Jeefolegb
Meerueb ³es<eeb lesY³eë mel³eJeeefoY³ees efJeÜÓîeë (veceë) melkeÀejceVeced (ÐeeJeeHe=efLeJeerY³eeced) ÒekeÀeMeYetefceY³eeced~ De³eb cev$eë
(Mele0(3~ 4~ 3~ 18-21) J³eeK³eeleë¤7¤
DevJe³eë-ns meesce osJeséej efJeÜved! efJeÐegÜe ³elemles leJe lem³ee Jee meeceL³e&cebMegjbMegj²ce²b
meescesveeH³ee³eleeceeH³ee³eefle Jesvêë meescees YeJeeefve³eb JewkeÀOeveefJeo Fvêe³e legY³eb ce¿eb Jee H³ee³eleeceeH³ee³eefle Jee lJeefcevêe³e
H³ee³emJe JeOe&³emJe JeOe&³esod Jeeçleë meKeervemceeved mevv³eeë cesOe³ee H³ee³emJeeH³ee³e³eeH³ee³e³esod Jee ³eleesçnb megl³eeb
efoJ³eiegCemecHeVees YetlJesäe je³eesçMeer³e ³ewejf <es Yeiee³ele&JeeefoY³ees efJeÜÓîe Sle×veb oÊJee mel³eeb efJeÐeeb ÐeeJeeHe=efLeJeerY³eeceVeb
®e ÒeeH³e meJee&efCe megKeeefve ÒeeHveg³eeced¤7¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ceveg<³ewë HejceséejcegHeem³e efJeÜebmecegHee®e³³e& efJeÐegeÜf Ðeeb Òe®ee³³e&
MejerjelceHegefäkeÀjevees<eefOemecetneved Oevemecegoe³eeb½e mebie=¿e JewÐekeÀefJeÐeevegmeejsCe meJee&vevoe YeeskeÌleJ³eeë¤7¤
HeoeLe&ë-ns (meesce) HeoeLe&eJf eÐee keÀes peeveves Jee (osJe) efoJ³eiegCemecHeVe peieoeréej~ efJeÜved! efJeÐegled Jee efpememes
(les) DeeHe Jee Fme efJeÐegled keÀe meeceL³e& (DebMegjbMegë) DeJe³eJe-DeJe³eJe, De²-De² keÀes (DeeH³ee³eleeced) j#ee mes yeæ{e
DeLeJee yeæ{eleer nw (Fvêë) pees DeeHe Jee efyepegueer (SkeÀOeveefJeos) DeLee&led Oece&efJe%eeve mes Oeve keÀes ÒeeHle nesves Jeeues
(Fvêe³e) Hejcewée³³e&³egkeÌle cesjs efue³es (DeeH³ee³eleeced) yeæ{eJes Jee yeæ{eleer nw (DeeH³ee³emJe) Je=e× f ³egkeÌle keÀerefpe³es Jee keÀjleer
nw~ Jen DeeHe efyepegueer Deeefo HeoeLe& kesÀ þerkeÀ-þerkeÀ DeLeeX keÀer ÒeeefHle keÀes (mevv³ee) ÒeeefHle keÀjeves Jeeueer (cesOe³ee) Òe%ee mes
(Demceeved) nce (meKeerved) meye kesÀ efce$eeW keÀes (DeeH³ee³emJe) yeæ{eF³es Jee yeæ{eJes, efpememes (mJeefmle) megKe meoe yeæ{lee
jns~ (meesce) ns HeoeLe&eJf eÐee keÀes peeveves Jeeues F&éej Jee efJeÜved! DeeHe keÀer efMe#ee Jee efyepegueer keÀer efJeÐee mes ³egkeÌle neskeÀj
ceQ (megl³eeced) GÊece-GÊece GlHeVe keÀjves Jeeueer ef¬eÀ³ee ceW kegÀMeue neskesÀ (F<es) efmeef× keÀer F®íe Jee DeVe Deeefo (Yeiee³e)
Ssée³³e& kesÀ efue³es (Säeë) DeYeerä megKeeW keÀes ÒeeHle keÀjeves Jeeues (je³eë) OevemecetneW keÀes (DeMeer³e) ÒeeHle nesTb Deewj
($eÝleJeeefoY³eë) mel³eJeeoer efJeÜeveeW keÀes ³en Oeve oskesÀ mel³e efJeÐee Deewj (ÐeeJeeHe=efLeJeerY³eeced) ÒekeÀeMe Jee Yetefce mes
(veceë) DeVe keÀes ÒeeHle nesTb¤7¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Hejceséej keÀer GHeemevee, efJeÜeved keÀer mesJee Deewj
efJeÐegled efJeÐee keÀe Òe®eej keÀjkesÀ Mejerj Deewj Deelcee keÀes Hegä keÀjves Jeeueer Dees<eefOe³eeW Deewj DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ OeveeW keÀe ûenCe
keÀjkesÀ ef®eefkeÀlmee Meek kesÀ Devegmeej meye DeevevoeW keÀes YeesieW¤7¤
³ee le Fl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ HetJe&m³e efJeje[e<eea ye=nleer ívoë~ ³ee le Fefle efÜleer³em³e
efve®e=oe<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegveë mee efJeÐegled keÀer¢Meerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen efyepegueer kewÀmeer nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HHOHVäÉ'HLYHVÉHÍ0H1HHOH1YHW-H HIH {áHLHMVláHa*1ÝHE -HHHV1É'H+HHä-H2HHU¬-HV1HE -HHHV1É'H+HHä-H2HHU1OHG P-HHQHäa
HH OHVäÉ'HLYHV MSHÍ0H1HH OH1YHW-H HIH {áH LHMVláHa *1ÝHE -HHHV1É'H+HHä-H2HHU¬-HV1HE -HHHV1É'H+HHä-H2HHU1OHG P-HHQHäa ee
OHVäÉ'HLYHVQHIM0H1HHOH1YHW-H HIH {áHLHMVláHa*1ÝHE-HHHV1É'H+HHä-H2HHU¬-HV1HE-HHHV1É'H+HHä-H2HHU1OHGP-HHQHä
HHa OHV1a 'H1LYHV1a 'H1HÍ0HHV1OHäHÍÉ0H1HHa OH1YHWÍa -HHIH {áHa LH11MVláHa LH11MVlP/HVHIOHä LHMVlÉP/HHa *1ÝHFHGa -HHäÍa 'H+Häa
De1-H12HHU1OHGa O-HV1HFHGa -HHäÍa 'H+Häa 'H1-H1É2HHU1OHGa P-HHQHäa HHa OHV1a 'H1LYHV1a MlSH1Í0H1HVHIOHä MSHÍ0H1HHa OH1YHWÍa -HHIH {áHa LH11MVláHa
LH11MVlP/HVHIOHäLHMVlÉP/HHa*1ÝHFHGa-HHäÍa'H+Häa'H1-H12HHU1OHGaO-HV1HFHGa-HHäÍa'H+Häa'H1-H12HHU1OHGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(³ee) Je#³eceeCee (les) Dem³eeë (Deives) efJeÐegleë (De³eëMe³ee) ³eeç³emmeg megJeCee&eof <eg Mesles mee~ De³e
Fefle efnjC³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~ 2) (levetë) J³eeHleb efJemle=leb Mejerjced (Jeef<e&ÿe) DeefleMe³esve Je=×e (ie»jsÿe)
ie»js ienves ieYeerj DeeY³evlejs efleÿleerelf e (Gûeced) ¬etÀjb Ye³e¹jced (Je®eë) Je®eveced (DeHe) J³eHesl³eslem³e Òeeefleueesc³eced~
(efve©01~ 3) (DeJeOeerled) nefvle~ De$e meJe&$e ue[Lex ueg*d~ (lJes<eced) ÒeoerHleced (Je®eë) HeefjYee<eCeced (DeHe) He=LekeÌkeÀjCes
(DeJeOeerled) nefvle (mJeene) megngleb nefJejVeced (³ee) (les) (Deives) (jpeëMe³ee) ³ee jpeëmeg met³³ee&efoueeskesÀ<eg Mesles mee
(levetë) J³eeefHleë (Jeef<e&ÿe) (ie»jsÿe) (Gûeced) ogëmenced (Je®eë) HeefjYee<eCeced (DeHe) He=LekeÌkeÀjCes (DeJeOeerled) (lJes<eced)
ÒekeÀeefMeleced (Je®eë) Je®eveced (DeHe) He=LekeÌkeÀjCes (DeJeOeerled) nefvle (mJeene) megngleeb Jee®eced~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 4~
23-25) J³eeK³eeleë¤8¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³et³eb ³ee lesçivesçm³ee efJeÐeglees Jeef<e&þe ie»jsÿe levet©ûeb Je®eesçHeeJeOeeroHenefvle lJes<eb Je®eë
mJeene megngleb nefJejvveb ®eeHeeJeOeerled~ ³ee lesçivesçm³ee efJeÐeglees Jeef<e&ÿe ie»jsÿe jpeëMe³ee levet©ûeb Je®eesçHeeJeOeerled lJes<eb
Je®eë mJeene megngleeb Jee®eb ®eeHeeJeOeer×efvle leeb mec³ekedÀ efJeefolJeesHekegÀ©le¤8¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eweJf e&Ðeglees ³ee J³eeefHlece&tÊee&cetÊe&êJ³emLee JeÊe&les leeb ³egkeÌl³ee mec³ekedÀ efJeefolJeesHemebÒe³eesp³e meJee&efCe
ogëKeev³eHenvleJ³eeefve¤8¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! legce keÀes (³ee) pees (les) Fme (Deives) efyepegueerªHe Deefive keÀe (De³eëMe³ee) megJeCee&eof
ceW meesves (Jeef<e&ÿe) Del³evle yeæ[e (ie»jsÿe) DeeY³evlej ceW jnves Jeeuee (levetë) Mejerj (Gûeced) ¬etÀj Ye³e¹j (Je®eë)
Je®eve keÀes (DeHeeJeOeerled) veä keÀjlee Deewj (lJes<eced) ÒeoerHle (Je®eë) Meyo Jee (mJeene) GÊecelee mes nJeve efkeÀ³es ngS DeVe
keÀes (DeHeeJeOeerled) otj keÀjlee Deewj pees (les) Fme (Deives) efyepegueerªHe Deefive keÀe (Jeef<e&ÿe) Del³evle efJemleerCe& (ie»jsÿe)
DeeY³evlej ceW efmLele nesves (jpeëMe³ee) ueeskeÀeW ceW meesves keeuee (levetë) Mejerj (Gûeced) ¬etÀj (Je®eë) keÀLeve keÀes
(DeHeeJeOeerled) veä keÀjlee nw (lJes<eced) ÒeoerHle (Je®eë) keÀLeve Jee (mJeene) GÊece JeeCeer keÀes (DeHeeJeOeerled) veä keÀjlee nw,
GmekeÀes peeve kesÀ Gmemes keÀe³³e& uesvee ®eeefn³es¤8¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ meye mLetue Deewj met#ce HeoeLeeX ceW jnves Jeeueer pees efyepegueer keÀer J³eeefHle nw,
Gme keÀes De®ís ÒekeÀej peevekeÀj GHe³egkeÌle keÀjkesÀ meye ogëKeeW keÀe veeMe keÀjW¤8¤
leHlee³eveerl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ ÒeLecem³e Yegefjiee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
veecvesnerl³em³e efve®e=odyeéïeer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤ DeveglJesl³em³e ³eepeg<³evegägHed ívoë~
ieevOeejë mJejë¤
DeLe efkeÀceLeexçiv³eeefovee ³e%eesçvegÿeleJ³e Fl³egHeefoM³eles¤
Deewj efkeÀmeefue³es Deefive Deeefo mes ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e
ceW efkeÀ³ee nw¤
OH1+OHHHäYHHU FHVÉHIPH HI-H1¬HHHäYHHU FHV1ÉPH-HäOHHYFHH YHHHI/H1OHHR-HäOHHYFHH -HHI/H1OHHOHGa HI-HNosoNefiveve&YeesN
YHHFHHLYHVäÉ'HHIMl'HHHJäYHH1 YHHFYHVHIQ1 HHVKÉPHHE +HäHI/H1-HHFHHIPH1 H¬HVÉYHHä2HÆE1 YHHFHä H1HIHHE1 OHVYH1 O-HH RNOes
HI-H1RVR1HILYHYH <HHV1 YHHFHHLYHVäÉ'HHIMlÉ'HHHJäYHH1 YHHFYHVHIQ1 HHV HI¾NOHHUHäPHHE +HHI/H1-HHFHHIPH1 H¬HVÉYHHä2HÆEN YHHFHä H1HIHH1E
OHVYH1 O-HHRä2HV HI-H1RVR1HILYHYH <HHV1 YHHFHHLYHVäÉ'HHIMlÉ'HHHJäYHH1 YHHFYHVHIQ1 HPOH ÉOHHUHäPHHE +HHI/H1-HHFHHIPH1 H¬HVÉYHHä2HÆE1
YHHFHäH1HIHHE1OHVYH1O-HHRä2HVa'HYHJäO-HHRV1-H-HHUäOHHV
leNHleeH1YHHUHIOHä OH+OH1É'HHäYHHUa FHV1a 'H1HIPH1a HI-H1¬HHH1YHHUHIOHä HI-H¬H1É'HHäYHHUa FHV1a 'H1HIPH1a 'H-HäOHHOHGa FHH1a YHHNefLeNleeled~
'H-HäOHHOHGa FHH1a -H1HI/H1OHHOHGa HI-H1RVOHGa 'H1HILYHÍa YH<HäÍa YHHFHäa 'HLYHVäa 'H1HIÉMlÍa 'HHHJäYHHa YHHFYHHäa Dee~ FNefnN~ ³eë~ DeNm³eeced~
He=ÉHI/H1-HHFHGa 'HHIPHäa HOHGa OHV1a 'HYHHä2HÆFHGa YHHFHäa HNHIHHäFHGa OHVYHäa O-HH1~ 'HHa R12HV1a HI-H1RVOHGa 'H1HILYHÍa YHFHäÍa YHHFHäÍa 'HLYHVäa
DeNef²ÉMlÍa'HHHJäYHHaYHHFYHHäa'HHa)1HIQ1aHÍaHI¾1OHHUHäPHHFHG~ He=ÉHI/H1-HHFHGa'HHIPHäaHOHGaOHVa'HYHHä2HÆFHGaYHHFHäaHHI1HHäFHGaOHVYHäa
O-HH1a'HHaR12HV1aHI-H1RVOHGa'H1HILYHÍaYH<HäÍaYHHFHäa'HLYHVäa'H1HIÉMlÍa'HHHJäYHHaYHHFYHHäa'HHa)1HIQ1aHÍaOHÉOHHUHäPHHFHGa+HÉefLeNJ³eeced~
'HHIPHäaHOHGaOHV1a'HYHHä2HÆFHGaYHHFHäaH1HIHHäFHGaOHVYHäaO-HH1a'HHaR12HV1a'HYHJäaO-HH1aRV1-H-HHU{OHH1)HIOHäRV1-HÉ-HHU{OHHV
HeoeLe&ë-(leHlee³eveer) leHleeefve mLeeHeveer³eeefve Jemletv³e³eveb ³em³ee efJeÐegleë mee (ces) cece (Deefme) YeJeefle~ De$e
meJe&$e J³el³e³eë~ (efJeÊee³eveer) ³ee efJeÊeeveeb Yeesieeveeb Òeleerleeveeb HeoeLee&veece³eveer ÒeeefHekeÀe mee~ efJeÊees YeesieÒel³e³e³eesë~
(Deäe08~ 2~ 58) Devesve efJeÊeMeyoë ÒeleerleeLex YeesieeLex ®e efveHeeefleleë~ (ces) cece (Deefme) Deefmle (DeJeleeled) j#eefle~
De$e meJe&$e ue[Lex ueesìd~ (cee) ceeced (veeefLeleeled) Ssée³ee&led (DeJeleeled) j#eefle (cee) ceeced (J³eefLeleeled) Ye³eeled
meáeueveeled (efJeosled) efJepeeveer³eeled (Deefiveë) Òeefme×ë (veYeë) peueb ÒekeÀeMeb Jee~ veYe Fefle peueveecemeg Heefþleced~
(efveIeb01~ 12) meeOeejCeveecemeg ®e~ (efveIeb01~ 4) (veece) Òeefme×ced (Deives) peeþjmLeë (Deef²jë) De²eveeb jmeë
(Dee³egvee) peerJevesve ÒeeHekeÀlJesve Jee (veecvee) Òeefme×îee (Dee) mecevleeled (Fefn) Sefle (³eë) Deefiveë (Dem³eeced)
Òel³e#ee³eeced (He=efLeJ³eeced) Yetceew (Deefme) JeÊe&les (³eled) ³ee¢Meced (les) Dem³e (DeveeOe=äced) ³elmecevleeVe Oe=<³eles leÊespeë
(veece) Òeefme×ced (³eef%e³eced) ³e%ee²mecetnefve<HeeokeÀced (lesve) HetJeexkeÌlesve (lJee) leced (Dee) DeefYeleë (oOes) Oejeefce
(efJeosled) ÒeeHveg³eeled (Deefiveë) YeeweflekeÀë (veYeë) Devleefj#emLeb peueced (veece) Òeefme×ced (Deives) Òeefme×esçefiveë (Deef²jë)
De²ejmLeë (Dee³egvee) ÒeeHekeÀlJesve (veecvee) Òeefme×îee (Dee) DeefYeleë (Fefn) ÒeeHvegenf (³eë) (efÜleer³em³eeced) Dem³eeb
efYeVee³eeced (He=efLeJ³eeced) efJemle=lee³eeb Yetceew (Deefme) Deefmle (³eled) ³esve (les) (DeveeOe=äced) ÒeieuYeiegCemeefnleced (veece)
Òeefme×ced (³eef%e³eced) ³e%emecyevOeer (lesve) (lJee) leced (Dee) DeefYeleë (oOes) Oejeefce (efJeosled) ÒeeHveg³eeled (Deefiveë)
met³e&mLeë (veYeë) DeJekeÀeMeced (veece) Òeefme×ced (Deives) met³³e&ªHeë (Deef²jë) Deefáelee (Dee³egvee) (veecvee) (Dee)
(Fefn) GkeÌleeLex<eg (³eë) Deefiveë (le=leer³em³eeced) le=leer³ekeÀ#ee³eeb JeÊe&ceevee³eeced (He=efLeJ³eeced) Yetceew (Deefme) JeÊe&les (³eled)
³esve (les) (DeveeOe=äced) Òeew{ced (veece) Òeefme×ced (³eef%e³eced) efMeuHeefJeÐee³e%emecyevOeer (lesve) (lJee) leced (Dee) DeefYeleë
(oOes) mJeerkeÀjesefce (Deveg) DeevegketÀu³es (lJee) leced (osJeJeerle³es) osJeeveeb efoJ³eeveeb iegCeeveeb Jee ÒeeHle³es~ De³eb cev$eë
(Mele0(3~ 5~ 1~ 27-32) J³eeK³eeleë¤9¤
DevJe³eë-ns efJeÐeeb efpeIe=#ees! ³eLeeçnb lesve ³eÐeeleHlee³ev³em³eefmle, efJeÊee³eveer efJeÐegom³eefmle, lJee leeb Jesefë leLee
lJeceslesvewleefÜÐeeb ces cece mekeÀeMeeosefn ÒeeHvegenf , ³eLeeçnb megmeseJf eleë Deefiveë meefJelee veYees peueb ÒekeÀeMeb Jee Òe³e®íved cee ceeb
J³eefLeleeoJeleeVeeefLelee÷eJeleeled leLee lJe³ee mesefJeveë mebmlJeeceefHe j#esled~ ³eLeeçnb lesve ³eesçivesçef²jesçefiveje³egvee
veecveeçm³eeb He=efLeJ³eeb veece Òeefme×esçefmle lJee leb osJeJeerle³es efJepeeveeefce, leLewlesvewveb lJeceefHe ces cece mekeÀeMeeosenf mebpeeveerenf ,
³eLeeçnb lesve veecvee ³eoveeOe=äb ³eef%e³eb veece lespe DeeoOes leLee lesve lJee leb lJeceslesvewvecemceevevJesefn, meJeex peve½eevegefJeosled~
³eLeeçnb lesve ³eesçefivee|Üleer³em³eeb He=eLf eJ³eeceivesçef²j Dee³egvee veecvee veeceeefme JeÊe&les, ³eesçefiveë veYeë megKeb Òe³e®íefle lesve
lJee leb mecÒe³eespe³eeefce, leLewlesve lJewveb lJecesefn meJeex peve½eevegefJeosled~ ³eLeeçnb lesve ³eÐesveeOe=äb ³eef%e³eb veece lespeesçmcew
lJeeçoOes leLee lJeceslesve veecvee lJeecesenf meJeex peve½eevegefJeosled~ ³eLeeçnb lesve ³eesçefiveje³egvee veecvee le=leer³ em³eeb
He=efLeJ³eeceivesçef²jë veeceeefme JeÊe&les. ³ees veYeesçJekeÀeMeb Ðeesle³eefle lJee leb peeveeefce leLewveceslemcew lJecesefn meJeex peveesçefHe
efJeosled¤9¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eë Òeefme×met³³e&eJf eÐegêtHesCe ef$eefJeOeesçefiveë meJex<eg ueeskesÀ<eg
yee¿eeY³evlejlees JeÊe&les, leb efJeefolJee efJe%eeH³e ®e meJezce&veg<³ewë meJe&keÀe³³e&emf eef×ë mecHeeoveer³ee¤9¤
HeoeLe&ë-ns efJeÐee kesÀ ûenCe keÀjves Jeeues efJeÜved! pewmes ceQ (³eled) pees (leHlee³eveer) mLeeHeveer³e JemlegDeeW kesÀ mLeeve
Jeeueer efJeÐegled pJeeuee (Deefme) nw Jee pees (efJeÊee³eveer) Yeesi³e Jee Òeleerle HeoeLeeX keÀes ÒeeHle keÀjeves Jeeueer efyepegueer (Deefme)
nw (lJee) GmekeÀer efJeÐee keÀes peevelee ntb, Jewmes let Yeer Fme keÀes (ces) cegPe mes (Sefn) ÒeeHle nes, pewmes ³en (³eled) pees
(Deefiveë) Òeefme× Deefive (veYeë) peue Jee ÒekeÀeMe keÀes ÒeeHle keÀjelee ngDee (cee) cegPe keÀes (J³eefLeleeled) Ye³e mes
(DeJeleeled) j#ee keÀjlee Jee (veeefLeleeled) Ssée³e& mes (DeJeleeled) j#ee keÀjlee nw, Jewmes legPe mes mesJeve efkeÀ³ee ngDee ³en lesjer
Yeer j#ee keÀjsiee~ pewmes ceQ (lesve) Gme meeOeve mes pees (Deives) peeþj ªHe (Deef²jë) De²eW ceW jnves Jeeuee Deefive
(Dee³egvee) peerJeve Jee (veecvee) Òeefmeef× mes (Dem³eeced) Fme (He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer ceW (veece) Òeefme× nw (lJee) GmekeÀes
peevelee ntb, Jewmes let Yeer FmekeÀes (ces) cegPe mes (Sefn) De®ís ÒekeÀej peeve~ pewmes ceW (lesve) Gme %eeve mes (³eled) pees
(DeveeOe=äced) veneR veä nesves ³eesi³e (³eef%e³eced) ³e%ee²mecetn (veece) Òeefme× lespe nw (lJee) GmekeÀes (osJeJeerle³es)
efoJ³eiegCeebs keÀer ÒeeefHle kesÀ efue³es (lJee) Gme ³e%e keÀes (DeeoOes) OeejCe keÀjlee ntb, Jewmes let Gme mes Fme keÀes GÊece iegCeeW keÀer
ÒeeefHle kesÀ efue³es OeejCe keÀj Deewj Jewmes meye ceveg<³e Yeer Gme mes Fme keÀes (efJeosle) ÒeeHle nesJeW~ pewmes ceQ (lesve) pees
(efÜleer³em³eeced) otmejer (He=efLeJ³eeced) Yetefce ceW (Deives) (Deef²jë) De²ejeW ceW jnves Jeeuee Deefive (Dee³egvee) peerJeve Jee
(veecvee) Òeefmeef× mes (veece) Òeefmeef× nw Jee (³eë) pees (veYeë) megKe keÀes oslee nw (lesve) (lJee) Gmemes GmekeÀes ÒeeHle ngDee
ntb, Jewmes let Gmemes FmekeÀes (Sefn) peeve Deewj meye ceveg<³e Yeer Gmemes FmekeÀes (efJeosled) ÒeeHle neW~ pewmes ceQ (lesve) Heg©<eeLe&
mes pees (DeveeOe=äced) ÒeieuYeiegCemeefnle (³eef%e³eced) ³e%emecyevOeer (veece) Òeefme× lespe nw (lJee) Gmes YeesieeW keÀer ÒeeefHle kesÀ
efue³es (DeeoOes) OeejCe keÀjlee ntb leLee let GmekesÀ efue³es OeejCe keÀj Deewj meye ceveg<³e Yeer (efJeosled) OeejCe keÀjW~ pewmes ceQ
(lesve) Gme ef¬eÀ³ee keÀewMeue mes pees (Deefiveë) Deefive (Dee³egvee) peerJeve Jee Òeefmeef× mes (Deef²jë) De²eW keÀe met³e&ªHe mes
Hees<eCe keÀjlee ngDee (veece) Òeefme× nw Jee pees (veYeë) DeekeÀeMe keÀes ÒekeÀeefMele keÀjlee nw (lJee) GmekeÀes OeejCe keÀjlee ntb,
Jewmes let GmekeÀes OeejCe keÀj Jee meye ueesie Yeer (DevegefJeosled) Gme keÀes þerkeÀ-þerkeÀ peeve kesÀ keÀe³e& efme× keÀjW~ pewmes ceQ (lesve)
FvOeveeefo meeceûeer mes pees (DeveeOe=äced) ÒeieuYemeefnle (³eef%e³eced) efMeuHeefJeÐeemecyevOeer (veece) Òeefme× lespe nw (lJee)
GmekeÀes efJeÜeveeW keÀer ÒeeefHle kesÀ efue³es (DeeoOes) OeejCe keÀjlee ntb, Jewmes let Gmemes GmekeÀer ÒeeefHle kesÀ efue³es (DevJesefn) Keespe
keÀj Deewj meye ceveg<³e Yeer efJeÐee mes mecÒe³eesie keÀjW¤9¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®euegHleesHeceeue¹ej nw~ pees Òeefme× met³e& efyepegueer ªHe mes leerve ÒekeÀej keÀe Deefive meye
ueesieeW ceW yeeefnj-Yeerlej jnves Jeeuee nw, GmekeÀes peeve Deewj peveekeÀj meye ceveg<³eeW keÀes keÀe³e&efmeef× keÀe mecHeeove keÀjvee
keÀjevee ®eeefn³es¤9¤
efme:¿emeerl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ JeeiosJelee~ yeéïeîegef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe meJee&meeb efJeÐeeveeb cegK³emeeefOekeÀe³ee Jee®ees iegCee GHeefoM³evles¤
Deye Deieues cev$e ceW meye efJeÐeeDeeW keÀer cegK³e efmeef× keÀjves Jeeueer JeeCeer kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
HIPH1¡HnHIPH PH+HOYHPHH1QHU RV1-HV<HäÍ NH¢X+HP-H HIPH1¡HnHIPH PH+HOYHPHH1QHU RV1-HV<HääÍ 0HJY2HP-H
HIPH1¡HnHIPHPH+HOYHPHH1QHURV1-HV<HäÍ0HJF<HP-H
HIPH1jQHUa 'H1HIPH1a PH1+H1OYH1PHH1QHUa PH1+H1OYH1PHQHUHIOHä PH+HOYH1ÉPHQHUa RVN-HV<HäÍa NH¢1X+H1P-H1a HIPH1jQHUa 'H1HIPH1a PH1+H1OYH1PHH1QHUa
PH1+H1OYH1PH1QHUHIOHä PH+HOYHÉPH1QHUa RV1-HV<HäÍa 0HJÉY2H1P-H1a HIPH1jQHUa 'H1HIPH1a PH1+H1OYH1PHH1QHUa PH1+H1OYH1PH1QHUHIOHä PH+HOYHÉPH1QHUa RV1-HV<HäÍa
MegÉcYeNmJeN¤10¤
HeoeLe&ë-(efmebner) efnveefmle oes<eeved ³e³ee ³eÜe efmeáel³eg®®eej³eefle ³e³ee Jee®ee mee~ efnbmesë efmebn Fefle n³eJejef[efle
J³eeK³eeves ceneYee<³ekeÀejesekf eÌleë~ efme®esë meb%ee³eeb nvegceew keÀ½e~ (GCee05~62) Devesve keÀÒel³e³ees nkeÀejeosMees vegceeiece½e~
De$e meJe&$e ieewjeÐeeke=ÀefleieCevleie&lelJeev*er<ed~ (Deefme) Deefmle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë~ (meHelvemeener) ³e³ee meHelveeved Me$etved
menvles mee (osJesY³eë) efoJ³eiegCesY³ees efJeÐeeb ef®ekeÀer<eg&Y³eë MetjJeerjsY³eë (keÀuHemJe) DeO³eeHeveesHeosMeeY³eeb meceLe&³e (efmebner)
DeefJeÐeeefJeveeefMekeÀe (Deefme) Deefmle (meHelvemeener) ³e³ee meHelveeved oes<eeved menvles ce=<³eefvle otjerkegÀJe&efvle mee (osJesY³eë)
Oeeefcce&kesÀY³eë (MegvOemJe) MeesOe³e (efmebner) ogäMeerueefJeveeefMeveer (Deefme) Deefmle~ (meHelvemeener) ³e³ee meHelveeved ogäeefve
Meerueeefve menvles mee (osJesY³eë) megMeeruesY³ees efJeÜÓîeë (MegcYemJe) MeesYee³egkeÌleeved kegÀ©~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 1~
DevJe³eë-ns efJeÜbmlJeb ³ee meHelvemeener eEmener Jeeieefmle leeb osJesY³eë keÀuHemJe~ ³ee meHelvemeener eEmener Jeeieefmle leeb
osJesY³eë MegvOemJe~ ³ee meHelvemeener eEmener Jeeieefmle leeb osJesY³eë MegcYemJe¤10¤
YeeJeeLe&ë-ef$eefJeOee Keueg Jeeied YeJeefle~ efMe#eeefJeÐeemebmke=Àlee mel³eYee<eCee ceOegje ®e, S<ee ceveg<³ewë meJe&oe
mJeerkeÀe³³ee&¤10¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ceveg<³e! let pees (meHelvemeener) efpeme mes Me$egDeeW keÀes menve keÀjles nQ, Jen (osJesY³eë) GÊece
iegCe MetjJeerjeW kesÀ efue³es (keÀuHemJe) Heæ{e Deewj GHeosMe keÀjkesÀ ÒeeHle keÀj (efmebner) pees oes<eeW keÀes veä keÀjves Jee MeyoeW keÀe
G®®eejCe keÀjves Jeeueer JeeCeer (Deefme) nw, GmekeÀes (osJesY³eë) efJeÜeved efoJ³eiegCe Jee efJeÐee keÀer F®íe Jeeues ceveg<³eeW kesÀ
efue³es (MegvOemJe) Meg×lee mes ÒekeÀeefMele keÀj~ pees (meHelvemeener) oes<eeW keÀes nveve Jee (eEmener) DeefJeÐee kesÀ veeMe keÀjves
Jeeueer JeeCeer (Deefme) nw, GmekeÀes (osJesY³eë) Oeeefce&keÀeW kesÀ efue³es (MegvOemJe) Meg× keÀj Deewj pees (meHelvemeener) ogä
mJeYeeJe Deewj (eEmener) ogä oes<eeW keÀes veeMe keÀjves Jeeueer JeeCeer (Deefme) nw, GmekeÀes (osJesY³eë) megMeerue efJeÜeveeW kesÀ efue³es
(MegcYemJe) MeesYee³egkeÌle keÀj¤10¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Deefle Gef®ele nw efkeÀ pees Fme mebmeej ceW leerve ÒekeÀej keÀer JeeCeer nesleer nw DeLee&led SkeÀ efMe#ee
efJeÐee mes mebmkeÀej keÀer ngF&, otmejer mel³eYee<eCe³egkeÌle Deewj leermejer ceOegjiegCemeefnle- GvekeÀes mJeerkeÀej keÀjW¤10¤
FvêIees<emlJesl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ JeeiosJelee~ efve®e=odyeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë me mee keÀer¢Meerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen kewÀmee Deewj kewÀmeer nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
)1YÌ1,HHV1HPO-HH1 -HPHJäHI<HÍ +HJÉMPOHHäOHG +HHOHJÉ ´HHVäOHHPO-HH 1ÌZÍ +H1HHOHG +HHäOHJÉ FHYHHVäSH-HHPO-HH
HI+H1OHHI<HäR HIH&H1OHÍ+HHOHJäHI-H1ËHNHä¢FHH O-HHHIR1OHZä¬HMlOHÍ+HHäHIO-H1RFH1QEOH1+OHE-HH\H äHIQ12HH H1HHHI9HÍPHäSHHHIFH
)1YÌ1,HHV1H)OHHU{YÌ,HHV1HÍaO-HH1 -HPHJäHI<H1HIMHIOH1 -HPHJäÉHI<HÍa+HJÉMPOHHäOHGa+HH1OHJÉa´HHVäOHH1 )HIOH1 ´HÉHVäOHHÍaO-HH1a1ÌZÍa+H1HHOHGa
HeeNlegÉa FHYHHVäSH-HH1 )HIOH1 FHYHäÍÉSH-HHÍa O-HH1a HI+H1OHHI<H1HIMHIOHä HI+H1OHÉHI<HäÍa R1HIH1&H1OHÍa +HH1OHJÉa HI-H1ËHNH¢1FH[HIOHä HI-H1ËHÉNHä¢FHH a O-HH1a
'HH1HIR1OHZÍa*1¬H1MlOHÍa+HH1OHJÉa)1RFHGa'H1QFHGaOH1+OHFHGa-HHÍa\H1HIQ12H[HIOHä\HHIQ1ÍÉ2HHaH1HHOHGaHIYHÍaPHÉpeeNefceN¤11¤
HeoeLe&ë-(FvêIees<eë) Fvêm³e Hejceséejm³e JesoeK³ee³ee efJeÐeglees Jee Iees<ees efJeefJeOeMeyoeLe&mecyevOees ³em³e ³em³ee
Jee me mee Jee JeekedÀ~ Iees<e Fefle Jee*dveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~11) (lJee) lJeeced leeb Jee®eb Jee (JemegefYeë)
Deiv³eeefoefYeë ke=Àle®elegefJe¥MeefleJe<e&ye´ïe®e³³ezJee& men JeÊe&ceevee (Hegjmleeled) HetJe&mceeled (Heeleg) j#eleg (Òe®esleeë) ³ee
Òeke=ÀäefJe%eevee, ³e³ee Òeke=Àäle³ee ®esleefvle mebpeeveefvle mee (lJee) lJeeced leeb Jee (©êwë) ³ee ÒeeCewë ke=Àle®eleg½elJeeeEjMeod
Je<e&ye´ïe®e³ezë men Jee JeÊe&les me mee Jee (He½eeled) Heef½eceosMeeled (Heeleg) Heeue³eleg (ceveespeJeeë) ceveesJeppeJees Jesiees ³em³e
³em³eeë me mee Jee (lJee) lJeeb leeb Jee (efHele=efYeë) %eeefveefYe$eÝ&legeYf eJee&~ les Jee Sle $eÝleJeë~ (Mele02~ 1~ 3~ 2) Devesve
efHele=Meyoe¢leJeesçefHe ie=¿evles~ efHelej Fefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05~5) Devesve %eeveJevlees ceveg<³ee ie=¿evles
(oef#eCeleë) oef#eCeosMeeled (Heeleg) j#eleg (efJeéekeÀcee&) efJeéeeefve meJee&efCe keÀcee&efCe ³em³ee ³em³e Jee mee JeekedÀ, me efJeÜeved
Jee (lJee) lJeeb leeb Jee (Deeefol³ewë) mebJelmejm³e ceemewë ke=Àleeäe®elJeeeEjMeÜ<e&ye´ïe®e³³ezë men Jee JeÊe&ceevee (GÊejleë)
GÊejm³eeÎsMeeled (Heeleg) (Foced) DevleëmLecegokeÀced¤ Foefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~12) (Denced) (leHleced)
OecexCeeO³eveeO³eeHeveÞecesCe Jee mebleHleced (Jeeë) yee¿ecegokeÀced~ Jee Fl³egokeÀveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~12) (yeefnOee&) Jee
yeefnyee&¿es osMes Oejefle Meyoeved mee (³e%eeled) DeO³e³eveeO³eeHevee×esceue#eCeeÜe (efveë) efvelejeced (me=peeefce) mecHeÐes
Òeef#eHeeefce Jee~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 2~ 4-8) J³eeK³eeleë¤11¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLee Òe®eslee FvêIees<ees efJeéekeÀcee&nb ³e%eeefoocevlemLecegokebÀ leHleb yeefnOee& JeÊe&ceeveb Meerleueb
GokebÀ ®e efveëme=peeefce, leLee ³ee JemegeYf eë men JeÊe&ceevesvêIees<ees Jeeieefmle leeb Hegjmleeod j#eeefce leLee YeJeeveefHe Heeleg~ ³ee
©êwë men JeÊe&ceevee Òe®eslee Jeeieefmle leeb He½eeled Heeue³eeefce leLee YeJeeveefHe Heeleg~ ³ee efHele=eYf eë men JeÊe&ceevee ceveespeJee
Jeeieefmle leeb oef#eCeleesçJeeefce leLee YeJeeveefHe Heeleg~ ³ee Deeefol³ewë men JeÊe&ceeveeë Jeeieefmle leecegÊejlees j#eeefce leLee
YeJeeveefHe Heeleg¤11¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewJe&meg©êeefol³eefHele=efYeë mesefJeleeb ³e%eeefOeke=Àleeb Jee®ecegokebÀ ®e
efJeÐe³ee meefl¬eÀ³e³ee men meseJf elJee Meg×b efvece&ueb ®e meleleb YeeJeveer³eced¤11¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ceveg<³ees! pewmes (Òe®esleeë) GÊece %eeve³egkeÌle (FvêIees<eë) Hejceelcee, JesoefJeÐee Deewj efyepegueer
keÀe Iees<e DeLee&led Meyo, DeLe& Deewj mecyevOeeW kesÀ yeesOeJeeuee (efJeéekeÀcee&) meye keÀce&Jeeuee cewb (³e%eeled) Heæ{vee-Heæ{evee Jee
nesceªHe ³e%e mes (Foced) DeeY³evlej ceW jnves Jeeues (leHleced) leHle peue (yeefnOee&) yeenj OeejCe nesves Jeeues Meerleue (Jeeë)
peue keÀes (efveëme=peeefce) mecHeeove keÀjlee Jee efveë#esHe keÀjlee ntb, Jewmes DeeHe Yeer keÀerefpe³es~ pees (JemegefYeë) Deefive Deeefo
HeoeLe& Jee ®eewyeerme Je<e& ye´ïe®e³³e& efkeÀ³es ngS ceveg<³eeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (FvêIees<eë) Hejceséej, peerJe Deewj efyepegueer kesÀ
DeveskeÀ Meyo mecyevOeer JeeCeer nw, GmekeÀes (Hegjmleeled) HetJe&osMe mes pewmes ceQ j#ee keÀjlee ntb, Jewmes DeeHe Yeer (Heeleg) j#ee keÀjes
pees (©êwë) ÒeeCe Jee ®eJeeueerme Je<e& ye´ïe®e³³e& efkeÀ³es ng³es efJeÜeveeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (Òe®esleeë) GÊece %eeve keÀjves Jeeueer
JeeCeer nw, GmekeÀes (He½eeled) Heef½ece osMe mes j#ee keÀjlee ntb, Jewmes DeeHe Yeer (Heeleg) j#ee keÀjW~ pees (efHele=efYeë) %eeveer Jee
$eÝlegDeeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (ceveespeJeeë) ceve kesÀ meceeve JesieJeeueer JeeCeer nw, GmekeÀe (oef#eCeleë) oef#eCe osMe mes Heeueve
keÀjlee ntb, Jewmes DeeHe Yeer (Heeleg) j#ee keÀjW~ pees (Deeefol³ewë) yeejn cenerveeW Jee Deæ[leeueerme Je<e& ye´ïe®e³³e& efkeÀ³es ngS
efJeÜeveeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (efJeéekeÀcee&) meye keÀce&³egkeÌle JeeCeer nw, GmekeÀer (GÊejleë) GÊej osMe mes Heeueve keÀjlee ntb, Jewmes
DeeHe Yeer (Heeleg) j#ee keÀjW¤11¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ pees Jemeg, ©ê, Deeef ol³e Deewj
efHelejeW mes mesJeve keÀer ngF& Jee ³e%e keÀes efme× keÀjves Jeeueer JeeCeer Jee peue keÀes efJeÐee Jee GÊece ef¬eÀ³ee mess mesJeve keÀjkesÀ
efvejvlej Meg× leLee efvece&ue keÀjW¤11¤
efme:¿emeerl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ JeeiosJelee~ Yegefjiyeé¿eer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveë mee keÀer¢Meerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen kewÀmeer nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HIPH1j¡HnHIPH1 P-HHQHä HIPH1j¡H1PHHHIROH1-HHIYH1Í P-HHQHä HIPH1j¡HnHIPH \HÑH1-HHIYHäÍ HH1-HHIYH1Í P-HHQHä

HIPH1j¡HnHIPH PHJ´HSHH1-HYHHUä MHHP+HHVH1-HHIYH1Í P-HHQHä HIPH1j¡HnPHH-HäQ RV-HHYHG HSHäFHHYHHH1 P-HHQHä
YetÉOHV<HäPO-HH
HIPH1jQHUa'H1HIPH1aP-HHQHäaHIPH1jQHUa'HNefmeN~ DeeNefol³eNJeHIYH1HIMOHHäHIROH1É-HHIYHäÍaP-HHQHäaHIPH1jQHUa'H1HIPH1a\H1ÑH1-HHIYH1HIMHIOHä
\HÑH1É-HHIYHäÍa H1H1-HHIYH1HIMHIOHä HH1É-HHIYHäÍa P-HHQHäa HIPH1jQHUa 'H1HIPH1a PHJÉ´H1SHH1-HHIYH1HIMHIOHä PHJ´HSHH1É-HHIYHäÍa MH1H1P+HHV1H1-HHIYH1HIMHIOHä
MHHP+HHVH1É-HHIYHäÍaP-HHQHäaHIPH1jQHUa'H1HIPH1a'HHa-HQ1aRV1-HHYHGaHSHäFHHYHHHaP-HHQHäa<HWÉOHV<HäÍO-HH1
HeoeLe&ë-(efmebner) DeefJeÐeenv$eer (Deefme) Deefmle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë (mJeene) JeekedÀ (eEmener)
¬etÀjlJeeefooes<eveeefMekeÀe (Deefme) Deefmle (Deeefol³eJeefveë) ³ee Deeefol³eeved ceemeeved Jeveefle mebYepeefle mee (mJeene)
p³eesefleëMeekmebmkeÀej³egkeÌlee JeeCeer (eEmener) yeuesve pee[îelJeefJeveeefMeveer (Deefme) Deefmle (ye´ïeJeefveë) ³e³ee yeńeefJeoes
ceveg<³ee ye´ïe Hejceelceeveb Jesob Jee Jeveefvle mebYepeefvle mee (#e$eJeefveë) ³e³ee #e$eb jep³eb OevegeJf e&Ðee MetjJeerjeved Heg©<eeved Jee
Jeveefvle mebYepeefvle mee (mJeene) DeO³e³eveeO³eeHevejepeJ³eJenejkegÀMeuee JeekedÀ (eEmener) ®eesjom³Jev³ee³eÒeue³ekeÀeefjCeer
(Deefme) Deefmle (megÒepeeJeefveë) ³e³ee MeesYeveeë Òepee Jeveefle mebYepeefle mee (je³emHees<eJeefveë) ³e³ee je³ees efJeÐeeOevemecetnm³e
Hees<eb Hegefä Jeveefle mebYepeefle mee (mJeene) J³eJenejsCe OeveÒeeefHekeÀe (eEmener) meJe&ogëKeÒeCeeefMekeÀe (Deefme) Deefmle (Dee)
mecevleeled (Jen) Jenefle ÒeeHe³eefle (osJeeved) efJeog<ees efoJ³eiegCeeve=letved Yeesieeved Jee (³epeceevee³e) ³epeefle efJeog<eë Hetpe³eefle
meodiegCeeved mebie®íles ooeefle Jee lemcew (mJeene) efoJ³eefJeÐeemecHeVee (YetlesY³eë) ceveg<³eeefoÒeeefCeY³eë~ De³eb cev$eë
(Mele0(3~ 5~ 2~ 11-13) J³eeK³eeleë¤12¤
DevJe³eë-Denb ³eeççefol³eJeefveë efmebner mJeenem³eefmle, ³ee ye´ïeJeefveë efmebner mJeeneçm³eefmle, ³ee #e$eJeefveë eEmener
mJeenem³eefmle, ³ee je³emHees<eJeefveë eEmener mJeenem³eefmle, ³ee megÒepeeJeefveë eEmener mJeene, ³ee ³epeceevee³e osJeeveeb Jen
ÒeeHe³eefle, leeb YetlesY³ees ³e%eeefVeëme=peeefce¤12¤
YeeJeeLe&ë-De$e HetJe&mceevcev$eeled (³e%eeled) (efveë) (me=peeefce) Fefle Heo$e³ecevegJeÊe&les~ ceveg<³ewjO³e³eveeefovess¢ied-
ue#eCeeb JesoeefoJeeCeeR ÒeeH³ewleeb meJexY³ees ceveg<³essY³eesçO³eeH³eevevoef³eleJ³eeë¤12¤
HeoeLe&ë-ceQ pees (Deeefol³eJeefveë) ceemeeW keÀe mesJeve Deewj (efmebner) ¬etÀjlJe Deeefo oes<eeW keÀes veeMe keÀjves Jeeueer
(mJeene) p³eeself eëMeek mes mebmkeÀej³egkeÌle JeeCeer (Deefme) nw, pees (ye´ïeJeefveë) Hejceelcee, Jeso Deewj Jeso kesÀ peeveves Jeeues
ceveg<³eeW kesÀ mesJeve Deewj (eEmener) yeue kesÀ pee[îeHeve keÀes otj keÀjves Jeeueer (mJeene) Heæ{ves-Heæ{eves J³eJenej³egkeÌle JeeCeer
(Deefme) nw, pees (#e$eJeefveë) jep³e, OevegeJf e&Ðee Deewj MetjJeerjeW keÀe mesJeve Deewj (eEmener) ®eesj, [eketÀ Dev³ee³e keÀes veeMe
keÀjves Jeeueer (mJeene) jep³e-J³eJenej ceW kegÀMeue JeeCeer (Deefme) nw, pees (je³emHees<eJeefveë) efJeÐee Oeve keÀer Hegefä keÀe
mesJeve Deewj (eEmener) DeefJeÐee keÀes otj keÀjves Jeeueer (mJeene) JeeCeer (Deefme) nw, pees (megÒepeeJeefveë) GÊece Òepee keÀe mesJeve
Deewj (efmebner) meye ogëKeeW keÀe veeMe Deewj (mJeene) J³eJenej mes Oeve keÀes ÒeeHle keÀjeves Jeeueer JeeCeer (Deefme) nw Deewj pees
(³epeceevee³e) efJeÜeveeW kesÀ Hetpeve keÀjves Jeeues ³epeceeve kesÀ efue³es (mJeene) efoJ³e efJeÐee mecHeVe JeeCeer (osJeeved) efJeÜeved
efoJ³eiegCe Jee YeesieeW keÀes (DeeJen) ÒeeHle keÀjleer nw (lJee) GmekeÀes (YetlesY³eë) meye ÒeeefCe³eeW kesÀ efue³es (³e%eeled) ³e%e mes
(efveëme=peeefce) mecHeeove keÀjlee ntb¤12¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW HetJe& cev$e mes (³e%eeled) (efveë) (me=peeefce) Fve leerveeW HeoeW keÀer DevegJe=efÊe nw~ ceveg<³eeW keÀes
Gef®ele nw efkeÀ Heæ{vee-Heæ{evee Deeefo mes Fme ÒekeÀej ue#eCe³egkeÌle JeeCeer ÒeeHle keÀj, Fmes meye ceveg<³eeW keÀes Heæ{e keÀj meoe
Deevevo ceW jnW¤12¤
Oe´gJeesçmeerl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ Yegefjiee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvej³eb ³e%eë keÀer¢Me Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ³en ³e%e kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
OegÉ-HHVnÉHIPH +HHI/H1-HH5 äjQ 2HJÉ-H1HIHRäPH1YOHHIM{HE jQHHJOH1HIHRäHIPH1 HIR-H jQH1LYHVÍ
+HJMHU{HFHHIPH
Oe´gÉJeë~ DeNefmeN~ He=ÉefLeNJeerced~ ¢ÉjQ1a2HJÉ-H1HIHHIRHIOHä 2HJÉ-H1ÉHIHOHGa'H1HIPH1a'H1YOHHIMHäFHGaÉjQ1a'H1HJÉOH1HIHHIROHäHJäÉleNçef#eled~
'H1HIPH1aHIR-HäFHGaÉjQ1a'HLYHVäÍa+HJÉMHU{ HFHGa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(Oe´gJeë) efve½eueë (Deefme) Deefmle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë (He=efLeJeerced) YetecE e lelmLeb HeoeLe&mecetnb Jee
jQ JeOe&³e (Oe´gJeef#eled) ³ees Oe´gJeeefCe megKeeefve MeekeefCe Jee ef#e³eefle efveJeeme³eefle meë (Deefme) Deefmle (Devleefj#eced)
DeekeÀeMemLeb HeoeLe&mecetnced jQ Je<e&³e (De®³egleef#eled) ³eesç®³egleeVeeMejefnleeved HeoeLee&ved ef#e³eefle efveJeeme³eefle meë
(Deefme) Deefmle (efoJeced) efJeÐeeefoÒekeÀeMeced jQ JeOe&³e (Deivesë) efJeÐegoeosë (Hegjer<eced) HeMetveeb ÒeHetefle&keÀjb meeOeveced~
Hegjer<³eesçefme HeMeJ³eesçefme~ (Mele06~4~2~1) (Deefme) Deefmle~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 2~ 14)
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³ees ³e%ees Oe´gJeesçm³eefmle He=efLeJeeR JeOe&³eefle, leb lJeb ¢bn~ ³ees Oe´gJeef#eom³eml³evleefj#e-
ceekeÀeMemLeeved HeoeLee&ved Hees<e³eefle, leb lJeb ¢bn ³eesç®³egleef#eom³eefmle efoJeb ÒekeÀeMe³eefle, leb lJeb ¢bn ³eesçivesë Hegjer<ecem³eefmle
leb lJecevegefleÿ¤13¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eweJf e&Ðeeef¬eÀ³eeefme×b $ewueeskeÌ³emLeHeoeLe&Hees<ekebÀ efJeÐeeef¬eÀ³eece³eb ³e%ecevegÿe³e megKeef³eleJ³eced¤13¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ceveg<³ees! pees ³e%e (Oe´gJeë) efveM®eue (He=efLeJeerced) Yetefce keÀes yeæ{elee (Deefme) nw, GmekeÀes legce
(¢nb) yeæ{eDees pees (Oe´gJeef#eled) efve½eue megKe Deewj MeekeW keÀe efveJeeme keÀjeves Jeeuee (Deefme) nw Jee (Devleefj#eced) DeekeÀeMe
ceW jnves Jeeues HeoeLeeX keÀes Hegä keÀjlee nw, GmekeÀes legce (¢bbn) yeæ{eDees~ pees (De®³egleef#eled) veeMejefnle HeoeLeeX keÀes efveJeeme
keÀjeves Jeeuee (Deefme) nw Jee (efoJeced) efJeÐeeefo ÒekeÀeMe keÀes ÒekeÀeefMele keÀjlee nw, GmekeÀes legce (¢bn) yeæ{eDees pees (Deivesë)
efyepegueer Deeefo Deefive Jee (Hegjer<eced) HeMegDeeW keÀer Hetefle& keÀjves Jeeuee ³e%e (Deefme) nw, GmekeÀe Devegÿeve legce efkeÀ³ee
keÀjes¤13¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ efJeÐee ef¬eÀ³ee mes efme× Jee ef$eueeskeÀer kesÀ HeoeLeeX keÀes Hegä keÀjves Jeeues,
efJeÐeeef¬eÀ³eece³e ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjkesÀ megKeer jnW Deewj meye keÀes jkeÌKeW¤13¤
³eg¡eles ceve Fl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ mJeje[e<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe ³eesieeréejiegCee GHeefoM³evles~
Deye Deieues cev$e ceW ³eesieer Deewj F&éej kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
³egÉHOHV1FHYHäÉ*1OHHJäHOHV1HI2HHHV1HI-H´HH1HI-H´HäPH\HÉQ1OHHVHI-Hä+H1HIHOHäÍa
HI-HQHVHHäR2HV-HHJYHH1HI-HRVNH¢11É)YFH1QHURV1-HPHäPHHI-H1OHJÍ+HHIM{ÆJHIOH1ÍP-HHQHä
³egÉHOHVäaFHYHäÍa*1OHaHJÉH1OHV1aHI2HHäÍaHI-H´HHäÍaHI-H´HäPH~ ye=ÉQ1OHÍaHI-H1+H1HIHOH1 )HIOHä HI-H+H1ÍÉHIHOHäÍaHI-HaQHVHHäÍaR12HV1a
JeN³egÉveeNefJeled~ JeN³egÉYH1HI-HHIRHIOHä-HHJYH1ÉHI-HOHGa6NHä¢Ía)OHGaFH1QHUaRV1-HPHäaPH1HI-H1OHJÍa+HHIM{ÆJHIOHÍa+HHIM{POHJHIOH1HIMHIOH1ÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(³eg¡eles) meceeoOeles (ceveë) ef®eÊeced (Gle) DeefHe (³eg¡eles) efmLejeë kegÀJe&les (efOe³eë) yeg×erë keÀcee&efCe Jee
(efJeÒeeë) cesOeeefJeveë~ efJeÒe Fefle cesOeeefJeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~15) (efJeÒem³e) DevevleÒe%eekeÀce&Cees peieoeréejm³e~
(ye=nleë) J³eeHekeÀm³e Jee (efJeHeef½eleë) DevevleefJeÐem³e HejceefJeÐem³e HejceefJeog<ees Jee (efJe) efJeefJeOeeLex (nes$eeë) ³es
peg»l³eeooefle Jee les (oOes) Oejs Je=Ceesecf e keÀLe³eeefce Jee (Je³egveeefJeled) ³ees Je³egveeefve ÒeMemleeefve keÀcee&efCe JeseÊf e meë~
Je³egveefceefle ÒeMem³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~ 8) De$e Dev³es<eeceefHe ¢M³eles #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (SkeÀë)
Demene³eë (Fled) SJe (cener) cenleer (osJem³e) meJe&ÒekeÀeMekeÀm³e (meefJelegë) mekeÀueeslHeeokeÀm³e (Heefjägefleë) Heefjleë
meJe&leë mlet³eles ³e³ee mee (mJeene) mel³eeb Jee®eced~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 3~ 11-12) J³eeK³eeleë¤14¤
DevJe³eë-³eLee efJenes$ee efJeÒeeë meefvle les ³ee ye=nlees efJeÒem³e efJeHeef½eleë meefJelegoxJem³e ³em³e censéejm³e cener
Heefjägelf emJeªHee mJeeneefmle, leeb efJe%ee³ewleefmceefVeosJe cevees ³eg¡ele GleeefHe efOe³ees ³eg¡eles, leLewJewleeb efJeefolJeeefmceved
Je³egveeefJeoskeÀesçnb cevees ³eg¡es efOe³eb ®e¤14¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ Hejceséej SJe cevees efOe³e½e meceeOee³e efJeog<eeb me²sve efJeÐeeb
ÒeeH³eev³esY³e SJecesJeesHeosäJced¤14¤
HeoeLe&ë-pewmes pees (efJenes$eeë) osves-uesves Jeeues (efJeÒeeë) yege× f ceeved ceveg<³e nwb, Jes efpeme (ye=nleë) meye mes yeæ[s
(efJeÒem³e) Devevle %eevekeÀce&³egkeÌle (efJeHeef½eleë) meye efJeÐee meefnle (meefJelegë) mekeÀue peieled kesÀ GlHeeokeÀ (osJem³e) meye
kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues censéej keÀer (cener) yeæ[er (Heefjägefleë) meye ÒekeÀej keÀer mlegefleªHe (mJeene) mel³eJeeCeer keÀes peeve
Gme cebs (ceveë) ceve keÀes (³eg¡eles) ³egkeÌle keÀjles nQ (Gle) Deewj (efOe³eë) yege× f ³eesb keÀes Yeer (³eg¡eles) efmLej keÀjles nQ, Jewmes
(Je³egveeefJeled) GÊece keÀceeX keÀes peeveves Jeeuee (SkeÀë) mene³e jefnle ceQ Gme keÀes peeve GmeceW DeHevee ceve Deewj yegef× keÀes
(efJeoOes) meoe efve½eue efJeOeeve keÀj jKelee ntb¤14¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ Hejceséej ceW ner ceve, yegef× keÀes
³egkeÌle keÀj efJeÜeveeW kesÀ me² mes efJeÐee keÀes Hee megKeer nes, Dev³e ceveg<³eeW keÀes Yeer Fmeer ÒekeÀej Deeveefvole keÀjW¤14¤
Fob efJe<Cegefjl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ efJe<CegoxJelee~ Yegefjiee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë me peieoeréejë keÀer¢Me Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen peieoeréej kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
FNob efJe<CegÉHI-H HäH¢FHVHV12HHHIYHRä2HV+H1RFHGaPHFHWä^FHPH+HHPHJÉMVP-HHQHä
)1RFHGaHI-H&HJäÍaHI-HaH1H¢1FHV1aHV12HHaHIYHaR12HV1a+H1RFHGPHFHWä^1HIFHHIOH1PHFHGÉ7ä^FHGa'H1PH1a+HH1PHJÉMVaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Foced) Òel³e#eeÒel³e#eb peieled (efJe<Cegë) ³ees JesJeseäf J³eeHveesefle ®eje®ejb peieled me peieoeréejë (efJe)
efJeefJeOeeLex (®e¬eÀces) ¬eÀevleJeeved efveef#eHleJeeved ¬eÀec³eefle ¬eÀefce<³eefle Jee~ De$e meeceev³esçLex efueìd~ ($esOee) ef$eÒekeÀejced (efve)
efvelejeced (oOes) efnleJeeved oOeeefle Oeem³eefle Jee (Heoced) HeÐeles iec³eles ³eÊeled~ De$e Ie_eLex keÀefJeOeeveced
#Deäe0Yee0Jee03.3.58% Fefle keÀë Òel³e³eë~ (mecet{ced) mec³eieg¿elesçvegceer³eles MeyÐeles ³eÊeled (Dem³e) ef$eefJeOem³e peieleë
(Heebmegjs) HeebmeJees jsCeJees jpeebemf e jcevles ³eefmceVevleefj#es leefmceved (mJeene) megngleb pegnesleerl³eLex~ Fceb cev$eb ³eemkeÀcegevf ejsJeb
J³eeK³eeleJeeved-³eefoob eEkeÀ ®e leefÜ¬eÀceles efJe<CegefkOee efveOeÊes Heob $esOeeYeeJee³e He=efLeJ³eecevleefj#es efoJeerefle MeekeÀHetefCeë~
meceejesnCes efJe<CegHeos ie³eefMejmeerl³eewCe&JeeYeë~ mecet{cem³e Heebmegjs H³ee³evesçvleefj#es Heob ve ¢M³elesçefHe JeesHeceeLex m³eeled,
mecet{cem³e Heebmegj FJe Heob ve ¢M³eles Fefle HeebmeJeë~ Heeowë met³ele Fefle Jee, HeVeeë Mesjle Fefle HeebmeJeë, Heeowë met³evle
Fefle Jee HeVeeë Mesjle Fefle Jee Hebmeveer³ee YeJevleerefle Jee~ (efve©012~ 19) De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 13)
DevJe³eë-³ees efJe<Cegpe&ieoeréejes ³eeflkeÀefáeefoob Òel³e#eeÒel³e#eb peieod JeÊe&les leled meJe¥ efJe®e¬eÀces jef®eleJeeved~ $esOee
efveoOes efveoOeel³em³e ef$eefJeOem³e peieleë HejceeCJeeefoªHeb mJeene megngleb mecet{ce¢M³eb Heob Heebmegjçs vleefj#es efveef nleJeeveefmle,
me meJezë megmesJeveer³eë¤15¤
YeeJeeLe&ë-HejceséejsCe ³eled ÒeLeceb ÒekeÀeMeJeled met³ee&eof , efÜleer³eceÒekeÀeJeled He=efLeJ³eeefo Òeefme×b peieêef®eleceefmle,
³e÷ le=leer³eb HejceeCJeeÐe¢M³eb meJe&ceslelkeÀejCeeJe³eJew j®eef³elJeeçvleefj#es mLeeefHeleced, le$eew<eO³eeefo He=efLeJ³eeced, Deiv³eeefokebÀ
met³³ex, HejceeCJeeefokeÀceekeÀeMes efveefnleced, meJe&cesleled ÒeeCeeveeb efMejefme mLeeefHeleJeeveefmle~ mee nw<ee ie³eebmle$es~ ÒeeCee Jew
ie³eemlelÒeeCeebmle$es leÐeod ie³eebmle$es leod iee³e$eer veece~ (Mele014~ 8~ 15~ 6-7) Devesve ie³eMeyosve ÒeeCeeveeb
ûenCeced¤ De$e cenerOejë ÒeyegkeÌkeÀefle ef$eefJe¬eÀceeJeleejb ke=ÀlJesl³eeefo leoMeg×b meppevewyeexO³eced¤15¤
HeoeLe&ë-(efJe<Cegë) pees meye peieled ceW J³eeHekeÀ peieoeréej pees kegÀí ³en peieled nw, GmekeÀes (efJe®e¬eÀces) j®elee
ngDee (Foced) Fme Òel³e#e DeÒel³e#e peieled keÀes ($esOee) leerve ÒekeÀej keÀe OeejCe keÀjlee nw (Dem³e) Fme ÒekeÀeMeJeeved,
ÒekeÀeMejefnle Deewj De¢M³e leerve ÒekeÀej kesÀ HejceeCeg Deeefo ªHe (mJeene) De®ís ÒekeÀej osKeves Deewj efoKeueeves ³eesi³e peieled
keÀe ûenCe keÀjlee ngDee (Foced) Fme (mecet{ced) De®ís ÒekeÀej efJe®eej keÀjkesÀ keÀLeve keÀjves ³eesi³e De¢M³e peieled keÀes
(Heebmegjs) Devleefj#e cesb mLeeefHele keÀjlee nw, Jener meye ceveg<³eeW keÀes GÊece jerefle mes mesJeves ³eesi³e nw¤15¤
YeeJeeLe&ë-Hejceséej ves efpeme ÒeLece ÒekeÀeMe Jeeues met³ee&eof , otmeje ÒekeÀeMejefnle He=eLf eJeer Deeefo Deewj pees leermeje
HejceeCeg Deeefo De¢M³e peieled nw, Gme meye keÀes keÀejCe mes j®ekeÀj Devleefj#e ceW mLeeHeve efkeÀ³ee nw, GveceW mes Dees<eOeer Deeefo
He=efLeJeer ceW, ÒekeÀeMe Deeefo met³e&ueeskeÀ ceW Deewj HejceeCeg Deeefo DeekeÀeMe Deewj Fme meye peieled keÀes ÒeeCeeW kesÀ efMej ceW mLeeefHele
efkeÀ³ee nw~ Fme efueKes ngS MeleHeLe kesÀ ÒeceeCe mes ìe³e' Meyo mes ÒeeCeeW keÀe ûenCe efkeÀ³ee nw, FmeceW cenerOej pees keÀnlee nw
efkeÀ ef$eefJe¬eÀce DeLee&led JeeceveeJeleej keÀes OeejCe keÀjkesÀ peieled keÀes j®ee nw, ³en GmekeÀe keÀnvee meJe&Lee efceL³ee nw¤15¤
FjeJeleerl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ efJe<CegoxJelee~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvejeréejmet³e&iegCee GHeefoM³evles¤
Deieues cev$e ceW F&éej Deewj met³e& kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
)1MHä-HOHHU2HVYHJÉceleerN efn YetÉOHjPHWHä-HHI1PHYHHU1FHYHä-HVR0H1PHHa

-HäPNH¢<YHH1MHVRäPHHUHI-H&H-HV1OHVRH12HO/H {+HHI/H1-HHUFH1HI<HOHHVäFH1HW.HZÍ1 P-HHQHä
)MHä-HOHHU1)OHHUMHäÉ-HOHHUa2HV1YHJÉFHOHHU1)HIOHä2HV1YHJÉÉFHOHHU{aHIQa<HWÉleced~ metÉ³eNJeNHIPHYHHU{aPHJÉH1-H1HIPHYHHU1)HIOHäPHJÉÉH-H1HIPHYHHU{aFHYHä-HVa
R10H1PHHaHI-Ha'H1PNH¢1<YHH1ÍaMHVRäPHHU1)HIOH1MHVRäPHHUaHI-H1&HHV1É)HIOHäHI-H&HHVa61OHVÉ)OHV1OHVäaRH12HO/H {a+HÉHI/H1-HHUFHGa'H1HI<HOHäÍaFH1HW.HZ{Ía
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(FjeJeleer) Fjeë ÒeMemleev³eVeeefve efJeÐevles ³em³eeb mee~ De$e ÒeMebmeeLex celegHed~ Fjsl³eVeveecemeg Heefþleced~
(efveIeb02~7) (Oesvegceleer) ÒeMemlee yenJees OesveJees Jee®eë HeMeJees Jee mevl³em³eeb mee~ De$e ÒeMebmeeLex Yetc³eLex ®e celegHed~ (efn)
efkeÀue (Yetleced) GlHeVeb meJe& peieled (met³eJeefmeveer) yentefve MeesYeveeefve efceefÞeleev³eefceefÞeleeefve Jemletefve efJeÐevles ³em³eeb mee
(ceveJes) cev³eles ³esve %eevesve lemcew yeesOee³e (oMem³ee) oMee FJee®ejefle lemcew~ De$e yeenguekeÀeomegved, me ®e efkeÀled, lele
Dee®eejs keÌ³e®®e~ (efJe) efJeMes<eeLex~ (DemkeÀYveeë) ÒeefleyeOveeefme ÒeefleyeOveeefle Jee~ (jesomeer) ÒekeÀeMeHe=eLf eJeerueeskeÀmecetnew~
(efJe<Cees) meJe&J³eeefHeved peieoeréej! J³eeHeveMeerueë ÒeeCees Jee~ (Sles) efJeÜebmeë~ (oeOeLe&) Oejefme Oejefle Jee~ oeOeefle&0~
(Deäe07~4~65) Devesvee³eb ³e*duegievlees efveHeeefleleë~ (He=efLeJeerced) Yetefcecevleefj#eb Jee~ He=efLeJeerl³evleefj#eveecemeg Heefþleced~
(efveIeb01~3) (DeefYeleë) meJe&leë (ce³etKewë) %eeveÒekeÀeMeeefoiegCewë jefMceefYeJee&~ ce³etKee Fefle jefMceveecemeg Heefþleced~
(efveIeb01~ 5) (mJeene) JesoJeeCeer ®e#egejf efvê³eb Jee~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 3~ 14) J³eeK³eeleë¤16¤
DevJe³eë-ns efJe<Cees peieoeréej! ³emlJeb ³esjeJeleer Oesvegceleer met³eJeefmeveer Yetefceb mJeene efn efkeÀue JeeCeeR YetleceglHeVeb
mekeÀueb peie®®e ce³etjKewjefYelees oeOeLe& Oejefme jesomeer J³emkeÀYveeë ÒeefleyeOveeefme lemcew oMem³ee³e ceveJes Je³ecesles ®e meJe¥
peieefVeJeso³eecees efveJeso³evleerl³eskeÀë¤
³ees efJe<Cegë ÒeeCees ³esjeJeleer Oesvegceleer met³eJeefmeveer YetefceJee&iJeeefmle leeb He=eLf eJeeR mJeene Jeeefieefvê³eb ®e ce³etKewjefYelees
oeOeLe& Oejefle, jesomeer J³emkeÀYveeë ÒeefleyeOveeefle, lemcew oMem³ee³e ceveJes ÒeeCee³e Yetleb efn efkeÀueeslHeVeb meJe¥ keÀe³e¥
peielÒekeÀeefMelegb meceLe¥ ÒeeCeb meJex efJepeeveerleself e efÜleer³eë¤16¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ³eLee met³e&ë mJeefkeÀjCewë mJekeÀeefvleefYeë meJe¥ Yetc³eeefokebÀ peielmebmleY³eeke=À<³e
Oejefle, leLewJe Hejceséejë ÒeeCees Jee mJemeeceL³exve meJe¥ ÒeeCeeefokebÀ peieêef®elJee mebOee³e& J³eJemLeeHe³eefle¤16¤
HeoeLe&ë-ns (efJe<Cees) meJe&J³eeHeer peieoeréej! pees DeeHe efpeme (FjeJeleer) GÊece DeVe³egkeÌle (Oesvegceleer) ÒeMebmeveer³e
yengle JeeCeer³egkeÌle Òepee Jee HeMeg³egkeÌle (met³eJeefmeveer) yengle efceefÞele, DeefceefÞele JemlegDeeW mes meefnle Yetefce Jee JeeCeer
(He=efLeJeerced) Yetefce (efn) efve½e³e keÀjkesÀ (mJeene) JesoJeeCeer Jee (Yetleced) GlHeVe ngS meye peieled keÀes (ce³etKewë)
%eeveÒekeÀeMekeÀeefo iegCeeW mes (DeefYeleë) meye Deesj mes (oeOeLe&) OeejCe Deewj (jesomeer) ÒekeÀeMe Jee He=efLeJeerueeskeÀ keÀe
(J³emkeÀYveeë) mec³ekedÀ mlecYeve keÀjles nes Gve (ceveJes) efJe%eeve³egkeÌle (oMem³ee) obMeve DeLee&led oebleeW kesÀ yeer®e cesb efmLele
efpe»e kesÀ meceeve Dee®ejCe keÀjves Jeeues DeeHekesÀ efue³es (Sles) ³es nce ueesie meye peieled keÀes efveJesove keÀjles nQ¤1¤16¤
pees (efJe<Cees) J³eeHeveMeerue ÒeeCe pees (FjeJeleer) GÊece DeVe³egkeÌle (Oesvegceleer) HeMegmeefnle (met³eJeefmeveer) yengle
efceefÞele, DeefceefÞele HeoeLe& Jeeueer Yetecf e Jee JeeCeer nw, Gme (He=efLeJeerced) Yetefce (mJeene) Jee Fefvê³e keÀes (ce³etKewë) efkeÀjCeeW,
DeHeves yeue Deeefo (DeefYeleë) meye ÒekeÀej (oeOeLe&) OeejCe keÀjlee Jee (jesomeer) ÒekeÀeMe-Yetecf e keÀes (J³emkeÀYveeë) mlecYeve
keÀjlee nw, Gme (oMem³ee) oMeve Deewj oeble kesÀ meceeve Dee®ejCe keÀjves Jee (ceveJes) efJe%eeHeve³egkeÌle met³e& kesÀ efue³es (efn)
efve½e³e keÀjkesÀ (Yetleced) meye peieled keÀes keÀjves kesÀ efue³es F&éej ves efo³ee nw, Ssmee (Sles) ³es meye nce ueesie peeveles
nQ¤2¤16¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ pewmes met³e& DeHeveer efkeÀjCeeW mes meye Yettecf e Deeefo peieled keÀes ÒekeÀeMe
DeekeÀ<e&Ce Deewj efJeYeeie keÀjkesÀ OeejCe keÀjlee nw, Jewmes ner Hejceséej Deewj ÒeeCe ves DeHeves meeceL³e& mes meye met³e& Deeefo peieled
keÀes OeejCe keÀjkesÀ De®ís ÒekeÀej mLeeHeve efkeÀ³ee nw¤16¤
osJeÞegleeefJel³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ efJe<CegoxJelee~ mJeje[d yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHeÀj Jes ÒeeCe Deewj DeHeeve kewÀmes nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
RV1-H1ÀHJOHHZ{ RV1-HV-HH,HHVäHOHE1 ´HHHHU1 ´HVOHäFH2-H1ME NH¢1X+HHäYOHHUÉ712-H H1HE YHäHOHE1 FHH HISHäMOHFHGa P-HE
LHHV1áFHH-HäROHERV-HHURJH[1É'HHHJÉFHH HIYH-HH 1HIRÆE´H1SHHEFHHHIYH-HH {HIRÆ1FHHäMFHV/HHE1-HFH {YHG+HHI/H1-HHÍ
osN-H1ÀHJOHH1HI-HHIOHä RV-H1ÉÀHJOHHZ{a RV1-HVHJäa 'HHa ,HHV1H1OH1FHGa ´HHHHU1É)HIOH1 ´HHHHU{a ´Ha )1OH1FHGa 'H12-H1MFHGa NH¢1X+HHäYOHHUÉ)HIOHä
NH¢1X+HHäYOHHUa 712-H FHGa H1HFHGa YH1H1OH1FHGa FHHa HISH11MlOH1FHGa P-HFHGa LHHV1áFHGa LHHV1P/HHIFHHIOHä LHHV1ÉP/HFHGa 'HHa -H1R1OH1FHGa RV-1 HHU1É)HIOHä
osJeer~ ogÉH[1É)HIOHä RJH[a 'HHHJäÍa FHHa HIYHÍa -HH1HIR1ÆNFHGa ´H1SHHHIFHHIOHä ´H1ÉSHHFHGa FHHa HIYHÍa -HH1HIR1Æ1FHGa 'HHäa MlFHV1/HH1FHGa -HFH {YHGa
He=ÉefLeNJ³eeë¤17¤
HeoeLe&ë-(osJeÞegleew) ³eLee efoJ³eefJeÐeeÞegleew efJeÜebmeew (osJes<eg) efJeÜlmeg efoJ³eiegCes<eg Jee Òeefme×ew (Dee) mecevleeled
(Iees<eleced) Iees<eb kegÀJe&vleew mleë (Òee®eer) Òeke=Àäceáeefle ³eeY³eeb les jesomeer~ De$e meJe&$e megHeeb meguegied0~ #Deäe07.1.39%
Fefle ÒeLeceeefÜJe®evem³e uegkedÀ~ (Òe) Òeke=ÀäeLex (Fleced) ÒeeHleew YeJeleë (DeOJejced) DeeEnmeveer³eced (keÀuHe³evleer) meceLe&³evl³eew
(TOJe&ced) Glke=ÀäiegCeced (³e%eced) efJe%eeveefMeuHeme²ceveer³eced (ve³eleced) mecÒeeHvegleced (cee) efve<esOes (efpe»jleced) kegÀefìueew
YeJeleced (mJeced) mJekeÀer³eced (ieesÿced) ieJeeb mLeeveced~ De$e Ie_eLex keÀefJeOeeveced~ #Deäe0Jee03.2.58% Fefle keÀë~ (Dee)
mecevleeled (Jeoleced) GHeefoMeleë (osJeer) efoJ³eiegCemecHeVes (og³ex) ie=nªHes (Dee³egë) peerJeveb leefVeefceÊeb Jee (cee) efve<esOes
(efveë) efvelejeced (Jeeefoäced) Jeoleced (Òepeeced) GlHeVeeb me=efäced (cee) efve<esOes (efveë) efvelejeced (Jeeefoäced) Jeoleced (De$e)
Deefmceved peieefle (jcesLeeced) (Je<ce&ved) megKeJe=efä³egkeÌles (He=efLeJ³eeë) Devleefj#em³e ceO³es~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 3~
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLee ³eew osJes<eg osJeÞegleew Iees<eleb J³ekeÌleb Meyob kegÀ©lees ³es Òee®eer keÀuHe³evl³etOJe¥ ³e%eceslees
ve³elemles ®e jesomeer ³eLee cee efpe»jleb kegÀefìues ve YeJesleeb leLee kegÀ©leced~ ³es osJeer og³ex mJeb ieesÿb mecevleeled ÒeeHveglemleeY³eeb
keÀm³eeH³ee³egcee& efveJee&eof äb Òepeeb cee efveJee&eof äb efJeveäeccee kegÀ©leb He=efLeJ³eecevleefj#em³e ®e ceO³es Je<ce&efCe peieefle jcesLeeb
leLeevegelf eÿle¤17¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ew³ee&Jeppeieovleefj#em³e ceO³es JeÊe&les, leeJelee meJexCe yentefve
megKeeefve mecHeeoveer³eeefve¤17¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce pewmes pees (osJes<eg) efJeÜeved Jee efoJ³eiegCeeW ceW (osJeÞegleew) efJeÜeveeW mes ÞeJeCe efkeÀ³es ngS
ÒeeCe, DeHeeve Jee³eg (Iees<eleced) J³ekeÌle Meyo keÀjW Deewj pees (Òee®eer) ÒeeHle keÀjves Jee (keÀuHe³evleer) meeceL³e& Jeeueer ÒekeÀeMe
Yetefce (TOJe&ced) GÊece iegCe³egkeÌle (³e%eced) efJe%eeve Jee efMeuHece³e ³e%e keÀes (Òesleced) peveeles jnW (ve³eleced) ÒeeHle keÀjW (cee
efpe»jleced) kegÀefìue ieefle Jeeues ve neW, pees (osJeer) efoJ³eiegCe mecHeVe (og³ex) ie=nªHe (mJeced) DeHeves (ieesÿced) efkeÀjCe Deewj
DeJe³eJeeW kesÀ mLeeve kesÀ (DeeJeoleced) GHeosMe efveefceÊekeÀ neW (Dee³egë) Dee³eg keÀes (cee efveJee&efoäced) veä ve keÀjW (Òepeeced)
GlHeVe ngF& me=efä keÀes (cee efveJee&efoäced) ve veä keÀjW Deewj Jes (He=efLeJ³eeë) DeekeÀeMe kesÀ ceO³e (De$e) Fme (Je<ce&ved) megKe mes
mesJeve³egkeÌle peieled ceW (jcesLeeced) jceCe keÀjW leLee efkeÀ³ee keÀjes¤17¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes efpelevee peieled Devleefj#e ceW JeÊe&lee nw, Gleves mes yengle-yengle GÊece megKeeW keÀe mecHeeove
efJe<Ceesveg& keÀefcel³em³eewleL³ees oerIe&lecee $eÝef<eë~ efJe<CegoxJelee~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe J³eeHekesÀéejiegCee GHeefoM³evles¤
Deye Deieues cev$e ceW J³eeHekeÀ F&éej kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
HI-H&HHVV1YH JNH¢-HHU1HH nHI&H1´H-HHVäHE1 HÍ+HHHI/H {-HHHIYHHI-HFH1FHVMSHHäHIPHa
HHVÉ'HPNHä¢<HHH1RJ¬HäMjPH12HP/HHI-HHH¢FHH1&HkV12HHVäLHH1HHVHI-H&Hä-HVO-HH
HI-H&HHVäÍa YHJa NH¢1FHGa -HHU1HH nHI&Ha ´Ha -HHV1H1FHGa HÍa +HHHI/H {-HHHIYHa HI-H1FH1FHÉ)HIOHä HI-HÉFH1FHVa MSHHäHIPHa HÍa
'HPNHä¢<HHHOHGa *¬HäMHIFHOHJOHGÉOHäMFHGa PH12HP/H1HIFHHIOHä PH12HÉP/HäFHGa HI-H1H1H¢1FHH1&H )HIOHä HI-HÉHH¢FHH1&HÍa HVNOee~
*11LHH1HÉ)OHJä ÉLHH1HÍaHI-H&Hä-HVaO-HH
HeoeLe&ë-(efJe<Ceesë) J³eeHekeÀm³e Hejceséejm³e (veg) MeerIećed (keÀced) megKemJeªHeced (Jeer³ee&efCe) Heje¬eÀce³egkeÌleeefve
keÀcee&eCf e (Òe) Òeke=ÀäeLex (Jees®eced) keÀLe³es³eced (³eë) DevevleHeje¬eÀceë (HeeefLe&Jeeefve) He=efLeJ³ee efJekeÀeje Devleefj#es efJeefoleeefve
Jee~ De$e le$e efJeefole Fefle ®e~ (Deäe05~1~43) Devesvee_ed Òel³e³eë~ (efJececes) efJeefJeOele³ee efceceerles (jpeebefme) ueeskeÀeved,
ueeskeÀe jpeebm³eg®³evles~ (efve©04~19) (³eë) meJee&Oeejë (DemkeÀYee³eled) ÒeefleyeOveeefle (GÊejced) DevleeJe³eJeced (meOemLeced)
³elmen efleÿefle lelkeÀejCeb melme*die=¿e (efJe®e¬eÀceeCeë) ³eLee³eesi³eb peieê®evee³e keÀejCeHeeoeved Òeef#eHeved efve³eespe³eved ($esOee)
ef$eëÒekeÀejeefCe (G©iee³eë) ³ees yentveLee&ved JesoÜeje iee³el³egHeefoMeefle meë (efJe<CeJes) J³eeHeveMeeruee³e ³e%ee³e (lJee) lJeeced~
De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 3~ 21) J³eeK³eeleë¤18¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³et³eb ³ees efJe®e¬eÀceeCe G©iee³ees efJe<Cegpe&ieoeréejë HeeefLe&Jeeefve jpeebemf e $esOee efJececes, ³eë
GÊejmeOemLecemkeÀYee³eled ÒeefleyeOveeefle, ³ees efJe<CeJes GHeemeveeefo³e%ee³eeÞeer³eles ³em³e efJe<CeesJeea³ee&efCe efJeÜebmees Jeoefvle, ³eb
meJex mebÞe³evles, kebÀ megKeªHeb osJecenb ÒeJees®eb veg MeerIećeeÞe³es¤18¤
YeeJeeLe&ë-meJezce&veg<³ew³exve HejceséejsCe He=eLf eJeermet³e&$emejsCegYesovs e ef$eefJeOeb peieêef®elJee efOe´³ eles me
SJeesHeemeveer³eë¤18¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce (³eë) pees (efJe®e¬eÀceeCeë) peieled j®eves kesÀ efue³es keÀejCe kesÀ DebMeeW keÀes ³egkeÌle keÀjlee
ngDee (G©iee³eë) yengle DeLeeX keÀes Jeso Üeje GHeosMe keÀjves Jeeuee peieoeréej (HeeefLe&Jeeefve) He=efLeJeer kesÀ efJekeÀej DeLee&led
He=efLeJeer kesÀ iegCeeW mes GlHeVe nesves Jeeues ³ee Devleefj#e ceW efJeefole ($esOee) leerve ÒekeÀej kesÀ (jpeebefme) ueeskeÀeW keÀes (efJececes)
DeveskeÀ ÒekeÀej mes j®elee nw, pees (GÊejced) efHeíues DeJe³eJeeW kesÀ (meOemLeced) meeLe jnves Jeeues keÀejCe keÀes (DemkeÀYee³eled)
jeskeÀ jKelee nw (³eë) pees (efJe<CeJes) GHeemeveeefo ³e%e kesÀ efue³es DeeÞe³e efkeÀ³ee peelee nw, Gme (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀ Hejceséej
kesÀ (Jeer³ee&efCe) Heje¬eÀce³egkeÌle keÀceeX keÀe (ÒeJees®eced) keÀLeve keÀªb Deewj ns Hejceséej! (veg) MeerIe´ ner (keÀced) megKemJeªHe
(lJee) DeeHekeÀe DeeÞe³e keÀjlee ntb¤18¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes efpeme Hejceséej ves He=efLeJeer, met³e& Deewj $emejsCeg Deeefo Yeso mes leerve ÒekeÀej kesÀ peieled
keÀes j®ekeÀj OeejCe efkeÀ³ee nw, Gmeer keÀer GHeemevee keÀjveer ®eeefn³es¤18¤
efoJees Jesl³em³eewleL³ees oerIe&lecee $eÝef<eë~ efJe<CegoxJelee~ efve®e=oe<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
HIR1-HHV-HHäHI-H&HÉ*1OH-HHä+HHI/H1-HHFH1QHV-HHäHI-H&HÉ*1MHVMlYOHHIM{HHOHGa
*1<HHHIQQPOHH1-HPHJäYHH+HÉ&HP-HH´HHäÏ1RHIHä&HH1RHVOHPH1-HHHI¾&Hä-HVO-HH
efoNJeë~ JHH1aHI-H1&HHV1É)HIOHä HI-H&HHVa*1OHa-HH1a+HÉHI/H1-HHÍaFH1QÍa-HH1aHI-H1&HHV1É)HIOHä HI-H&HHVa*1MHVÍa'H1YOHHIM{HHOHGa
*1<HHaHIQaQPOHHäa-HPHJäYHHa+HÉ&HP-Häa'HHa´HaH1Ï1aRHIHä&HHOHGa'HHa*1OHaPH1-HHOHGaHI-H&Hä-HVaO-HH1
HeoeLe&ë-(efoJeë) Òeefme×eled efJeÐeglees kee (Jee) He#eevlejs (efJe<Cees) JesJeseäf J³eeHveesefle ®eje®ejb peieled lelmecyeg×ew
(Gle) DeefHe (Jee) He#eevlejs (He=efLeJ³eeë) Yetcesë mekeÀeMeeled (cenë) cenÊeÊJeeled (Jee) He#eevlejs (efJe<Cees) meJee&vleëÒeefJeä!
(Gjesë) yenesjvevleeved (Devleefj#eeled) DeekeÀeMeeled (GYee) Üew (efn) Keueg (nmlee) yeueJeer³³eez yeent Jee~ De$eesYe³e$e
megHeeced0~ #Deäe07.1.39% Fl³eekeÀejeosMeë~ (Jemegvee) êJ³esCe men (He=CemJe) ÒeerCeerefn ÒeerCe³e Jee (Dee) mecevleeled (Òe)
Òeke=ÀäeLex (³e®í) osefn (oef#eCeeled) oef#eCeHeeéee&led (Dee) DeefYeleë (Gle) ®e (meJ³eeled) JeeceHeeéee&led (efJe<CeJes) ³e%ee³e
(lJee) lJeeced~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 3~ 22) J³eeK³eeleë¤19¤
DevJe³eë-ns efJe<Cees! lJeb ke=ÀHe³eeçmceeved efoJeë Òeefme×eiveseJf e&Ðeglees Jee JemegveeççHe=CemJe megKeeefve Òe³e®í, GleeefHe
He=efLeJ³eeë mekeÀeMeeoglHeVesY³eë HeoeLexY³ees cenÊeÊJee®®eeJ³ekeÌleeogleesjesjvleefj#eeÜe Jemegvee Ðeeb He=CemJe~ ns efJe<Cees! lJeb
oef#eCeeogle ®e meJ³eeled megKeeefve Òe³e®í, leb lJee lJeeb efJe<CeJes ³e%ee³e Je³ece®e&³esce¤19¤
YeeJeeLe&ë-³esve J³eeHekesÀveséejsCe cenÊeÊJemet³³e&Yetc³evleefj#eJee³Jeefivepeueeoerved HeoeLee&ved le$emLeevev³eeb½eew<eO³eeoerved
ceveg<³eeoeR½e jef®elJee Oe=lJee meJexY³eë ÒeeefCeY³eë megKeeefve Oeer³evles lem³ewJeesHeemevee meJezë keÀe³exelf e¤19¤
HeoeLe&ë-ns (efJe<Cees) meJe&J³eeHeer Hejceséej! DeeHe ke=ÀHee keÀjkesÀ nce ueesieeW keÀes (efoJeë) Òeefme× Jee efyepegueer
Deefive mes (Jemegvee) êJ³e kesÀ meeLe (DeeHe=CemJe) megKeeW mes HetCe& keÀerepf e³es Deewj (He=efLeJ³eeë) Yetefce mes GlHeVe ngS HeoeLe&
(Gle) Yeer (Jee) DeLeJee (cenë) cenÊeÊJe DeJ³ekeÌle Deewj (Gle) Yeer (Gjesë) yengle (Devleefj#eeled) Devleefj#e mes êJ³e kesÀ
meeLe megKeeW keÀes (efn) efve½e³e keÀjkesÀ HetCe& keÀerefpe³es (efJe<Cees) meye ceW ÒeefJeä F&éej! DeeHe (oef#eCeeled) oef#eCe (Gle) Deewj
(meJ³eeled) Jeece Heeée& mes megKeeW keÀes oerefpe³es (lJee) Gme DeeHe keÀes (efJe<CeJes) ³eesie efJe%eeve ³e%e kesÀ efue³es Hetpeve keÀjles
nQ¤19¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ efpeme J³eeHekeÀ Hejceséej ves cenÊeÊJe, met³e&, Yetefce, Devleefj#e, Jee³eg,
peue Deeefo HeoeLe& Jee Gve ceW jnves Jeeues Dees<eOeer Deeefo Jee ceveg<³eeefokeÀeW keÀes j®e OeejCe keÀj meye ÒeeefCe³eeW kesÀ efue³es
megKeeW keÀes OeejCe keÀjlee nw, Gmeer keÀer GHeemevee keÀjW¤19¤
Òe leefÜ<Cegefjl³em³eewleL³ees oerIe&lecee $eÝef<eë~ efJe<CegoxJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Òe lHHI¾&HJäPOH-HOHV-HHU1H[n&HFHÉLHHVYH<HHU1FHÍNHJ¢äH1MHVHILHäHIMláHÍa
HPHHV1HJäHIH1HJHI-H1H¢FHä&HV-HHI2HHIH1HHIYOH1<HJ-HäYHHHIYH1HI-HËHHä
´HaOHOHGaHI-H&HJäÍaPOH1-H1OHV1a-HHU1H[n&HaFHÉieë~ ve~ YeerNceë~ kegÀÉ®eNjë~ efieNHIMláHÍaHILH1HIMlP/HH)HIOHä HILHHIMlÉP/HHÍaHPHäa
*1HJäaHIH1HJaHI-H1H¢FHä&HV1HI-HHIOHäHI-H1ÉH¢FHä&HVHJa'H1HI2H1HIH1HYOHHUOHäHI2HÉHIH1HHIYOHäa<HJ-HäYHHHIYHaHI-HËHHä
HeoeLe&ë-(Òe) Òeke=ÀäeLex (leled) lemceeled (efJe<Cegë) J³eeHekesÀéejë (mleJeles) mleewl³egHeefoMeefle~ De$e yengueb ívoefme~
#Deäe02.4.73% Fefle MeHees ¿euegkedÀ~ (Jeer³exCe) Heje¬eÀcesCe (ce=ieë) ³ees ceeäîe&efvJe®íefle JeOee³e peerJeeefveefle F&éejHe#es leg
ceeefä& J³eJemLeeHevee³e peerJeeefveefle (ve) FJe (Yeerceë) efyeY³eefle peerJee Demceeefoefle J³eeIe´ë~ Yeerceeoe³eesçHeeoeves~
#Deäe03.4.75% Fefle efveHeeleveeled~ (kegÀ®ejë) ³eë kegÀeflmeleb ÒeeefCeJeOeb ®ejefle~ (efieefjÿeë) efiejew efleÿleerelf e~ efkeÌJeyevleesç³eb
Òe³eesieë~ (³em³e) (G©<eg) yeng<eg (ef$e<eg) ef$eefJeOes<eg peielmeg (efJe¬eÀceCes<eg) efJeefJeOe¬eÀces<eg (DeefOeef#e³eefvle) efveJemeefvle
(YegJeveeefve) ueeskeÀpeeleeefve (efJeéee) meJee&efCe~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 3~ 23) J³eeK³eeleë¤20¤
DevJe³eë-³em³ees©<eg ef$e<eg efJe¬eÀceCes<eg efJeéeeefve YegJeveev³eefOeef#e³eefvle, ³e½eemeew efJe<CegJeea³exCe Yeerceë kegÀ®ejes efieefjÿe
ce=iees ve eEmen FJe efJe®ejVegHeefoMeefle, leled lemceeled me vewJe keÀoeefHe efJemcejCeer³eë¤20¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee efmebnë mJeHeje¬eÀcesCe ³eLesäb efJe¬eÀceles, leLewJe peieoeréejë Keueg Heje¬eÀcesCe
meJee&ved ueeskeÀeved efve³e®íefle¤20¤
HeoeLe&ë-(³em³e) efpemekesÀ (G©<eg) Del³evle (ef$e<eg) (efJe¬eÀceCes<eg) efJeefJeOe ÒekeÀej kesÀ ¬eÀceeW ceW (efJeéee) meye
(YegJeveeefve) ueeskeÀ (DeefOeef#e³eefvle) efveJeeme keÀjles nQ. Deewj Jen (efJe<Cegë) J³eeHekeÀ F&éej (Jeer³exCe) DeHeves Heje¬eÀce mes
(Yeerceë) Ye³e keÀjves Jeeues (kegÀ®ejë) efveefvole ÒeeefCeJeOe keÀes keÀjves Deewj (efieefjÿeë) HeJe&le ceW jnves Jeeues (ce=ieë) eEmen kesÀ
(ve) meceeve HeeefHe³eeW keÀes Ieesj ogëKe oslee ngDee (ÒemleJeles) GHeosMe keÀjlee nw, (leled) Fmemes GmekeÀes keÀYeer ve Yetuevee
®eeefn³es¤20¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes eEmen DeHeves Heje¬eÀce mes DeHeveer F®íe kesÀ meceeve Dev³e HeMegDeeW
keÀe efve³ece keÀjlee efHeÀjlee nw Jewmes peieoerMJej DeHeves Heje¬eÀce mes meye ueeskeÀeW keÀe efve³ece keÀjlee nw¤20¤
efJe<Cees jjeìefcel³em³eewleL³ees oerIe&lecee $eÝef<eë~ efJe<CegoxJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveë me keÀLebYetle Fl³egHeefoM³eles¤
HI-H&HHVäMlMHÎäFHHIPH1HI-H&HHV1Í0YH+HVäP/HHV1HI-H&HHV1ÍPHWMäHIPH1HI-H&HHV2HJ É-HHVnÉHIPH1a
-HZ1&H1-HFHäHIPH1HI-H&Hä-HVO-HH
efJe<CeeVäÍaMlMHÎäFHGa'H1HIPH1aHI-H&HVäÍa0YH+HV1É)HIOH1 0YH+HVäaP/H1ÍaHI-H&HHVäÍaPHWÍa'H1HIPH1aHI-H&HHVäÍa2HJÉJeë~ DeNefmeN~
-HZ1&H1-HFHGa'H1HIPH1aHI-H&Hä-HVaO-HH1
HeoeLe&ë-(efJe<Ceesë) J³eeHekeÀm³e mekeÀeMeeled (jjeìced) HeefjYeeef<eleb peieled (Deefme) Deefmle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë~
(efJe<Ceesë) meJe&$eeefYeÒeefJeäm³e (MveH$es) Meg×s FJe~ De$e <Cee Meew®e Fl³em³e JeCe&J³el³e³esve mem³e Meë~ (mLeë) efleÿleë
(efJe<Ceesë) meJe&megKeeefYeJ³eeHleeled (m³etë) ³eë meerJ³eefle meë (Deefme) Deefmle (efJe<Ceesë) meJe&peielHeeuekeÀeled (Oe´gJeë)
efve½eueë (Deefme) Deefmle (Jew<CeJeced) ³eod efJe<Cees³e&%em³esob meeOeveb meeOekebÀ Jee leled (Deefme) Deefmle (efJe<CeJes) ³e%ee³e
(lJee) lJeeced~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 3~ 24-25) J³eeK³eeleë¤21¤
DevJe³eë-³eefoob efJeefJeOeb peieom³eefmle leefÜ<Cees jjeìcem³eefmle efJe<Ceesë mekeÀeMeeoglHeÐe JeÊe&le Fefle ³eeJeled~
efJe<Ceesë m³etjm³eefmle meJe¥ peieÜw<CeJecem³eefmle ³em³e efJe<Ceespe&ieefle Üs MveH$es FJe pe[®eslevemecetnew mLeë JeÊe&les , leb
meJe&peieoglHeeokebÀ peieoeréejb lJeeb efJe<CeJes ³e%eevegÿevee³e Je³eceeÞe³eeceë¤21¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meJe&m³eem³e peieleë Hejceséej SJe j®ekeÀes OeejkeÀes J³eeHekeÀ FäosJeesçmleerefle efJe%ee³e
meJe&keÀeceefmeef×ë mecHeeoveer³ee¤21¤
HeoeLe&ë-pees ³en DeveskeÀ ÒekeÀej keÀe peieled nw, Jen (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀ Hejceséej kesÀ mekeÀeMe mes (jjeìced)
GlHeVe neskeÀj ÒekeÀeefMele nw, (efJe<Ceesë) meJe& megKe ÒeeHle keÀjves Jeeues F&éej mes (m³etë) efJemle=le (Deefme) nw~ #(efJe<Ceesë)
meye peieled kesÀ HeeuekeÀ F&éej mes GlHeVe nesvs es kesÀ keÀejCe DeHeveer-DeHeveer meÊee ceW (Oe´gJeë) efve½eue nw,% meye peieled
(Jew<CeJeced) ³e%e keÀe meeOeve (Deefme) nw Deewj (efJe<Ceesë) meye ceW ÒeJesMe keÀjves Jeeues efpeme F&éej kesÀ (MveH$es) peæ[-®esleve
kesÀ meceeve oes ÒekeÀej keÀe Meg× peieled nw, Gme meye peieled kesÀ GlHeVe keÀjves Jeeues peieoeréej! nce ueesie (lJee) DeeHe keÀes
(efJe<CeJes) ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjves kesÀ efue³es DeeÞe³e keÀjles nQ¤21¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀer Gef®ele nw efkeÀ Fme meye peieled keÀe Hejceséej ner j®eves Deewj OeejCe keÀjves Jeeuee J³eeHekeÀ
FäosJe nw, Ssmee peevekeÀj meye keÀeceveeDeeW keÀer efmeef× keÀjW¤21¤
osJem³e lJesl³em³eewleL³ees oerIe&lecee $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ HetJee&×&m³e meecveer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë
mJejë~ Deeoo Fl³egÊejm³e Yegefjiee<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegvej³eb ³e%eë efkeÀceLe&ë keÀÊe&J³e Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ³en ³e%e efkeÀmeefue³es keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
RV1-HPHäO-HHPHHI-H1OHJÍ´HäPH1-HVKÉHIËHYHHVä\HH 1QJ<HH+HWÉ&HHVQPOHHä<HHFHGa
'HHRäRV1YHHH {PHHU1RFH1QjMHäPHHEÝHHU1-HHÉ'HHI+HäNH¢YOHHHIFHa
ye=ÉQ9HäHIPH\HÉQÌä-HH\HQ1OHHUHIFHYÌHäH1-HHH-HR
RV1-HPHäa O-HH1a PH1HI-H1OHJÍa ´H1PH1-H )HIOHä ´HÉPH1-HVa 'H1HIËHYHHVäÍa \HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJÉ<HHäFHGa +HWÉ&HÍa QPOHHä<HHHIFHHIOH1
QPOHHäÉ<HHFHGa 'HHRäRVa YHHMHU{a 'H1HIPH1a )1RFHGa 'H1QFHGa MHäPHHFHGa ÝHHU1-HHÍa 'HHI+Häa NH¢ÉvleeNefceN~ ye=Énved~ DeNefmeN~ ye=ÉQÌä-HH1 )HIOHä
ye=ÉQOHGÉMä-HHÍa\HÉQ1OHHUFHGa)YÌHäHa -HHHäFHGa-H1R1
HeoeLe&ë-(osJem³e) meJe&ÒekeÀeMekeÀm³eevevoÒeoséejm³e (lJee) leced (meefJelegë) mekeÀuem³e peiele GlHeeokeÀm³e
(ÒemeJes) ³eLee me=äew (Deeféeveesë) ÒeeCeeHeeve³eejsOJe³³eexJee& (yeengY³eeced) ³eLee yeueJeer³ee&Y³eeced (Het<Ceë) HegefäkeÀeefjkeÀe³eeë
He=efLeJ³eeë~ Het<eesefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~1) (nmleeY³eeced) ³eLeeççvevoÒeoeY³eeb OeejCeekeÀ<e&CeeY³eeced (Dee)
mecevleeled (oos) mJeerkeÀjesecf e (veejer) vejeCeeefce³eb ef¬eÀ³ee (Deefme) Deefmle Jee, De$e meJe&$e J³el³e³eë~ (Foced) Òel³e#eb
HeeuekebÀ keÀce& (Denced) (j#emeeced) ogämJeYeeJeeveeced (ûeerJeeë) keÀCþeled (DeefHe) efve½e³es (ke=Àvleeefce) efíVeefë (ye=nled)
JeOe&ceevees JeOe&³eved (Deefme) Deefmle Jee (ye=nêJeeë) ³eLee ye=n®íyoJeeved (ye=nleerced) cenleerced (Fvêe³e) Hejcewée³e&ÒeeHekeÀe³e
(Jee®eced) JeeCeerced (Jeo) GHeefoMe~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 4~ 4-8) J³eeK³eeleë¤22¤
DevJe³eë-ns ceveg<³e! ³eLeeçnb osJem³e meefJelegë ÒemeJesçeféevees³e&Lee yeengY³eeb Het<Cees ³eLee nmleeY³eeb ³eb ³e%eceeoos
lJee leb lJeceefHe leLeeolmJe~ ³eLeeçnb veeeEj ³e%eef¬eÀ³eeefceob ³e%eevegÿeveb keÀce& ®eeoos leLee lJeceH³eeolmJe~ ³eLeeçnb j#emeeb
ûeerJeeë ke=Àvleeefce leLee lJeceefHe ke=Àvle~ ³eLee ®eencesleovegÿevesve ye=nêJee ye=nvYeJeeefce leLee lJeceefHe YeJe~ ³eLee ®eenefcevêe³e
ye=nleeR Jee®eb Jeoeefce leLee ®ewleeb lJeceefHe Jeo¤22¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee efJeÜefÓjeréejme=äew efJeÐe³ee HeoeLee&ved megHejer#³e keÀe³ex<etHe³egp³e
megKeeefve ÒeeH³evles, leLewJe ceveg<³ewefjocevegÿe³e meJee&efCe megKeeefve ÒeeHeCeer³eeefve¤22¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ceveg<³e! pewmes ceQ (osJem³e) meye keÀes ÒekeÀeMe keÀjves Deevevo osves Jee (meefJelegë) mekeÀue peieled
keÀes GlHeVe keÀjves Jeeues F&éej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es ngS mebmeej ceW efpeme ³e%e keÀes (Deeoos) ûenCe keÀjlee ntb, Jewmes let
Yeer (lJee) GmekeÀes ûenCe keÀj~ pewmes ceQ (veejer) ³e%eef¬eÀ³ee Jee (Foced) ³e%e kesÀ Devegÿeve keÀe ûenCe keÀjlee ntb, Jewmes let Yeer
ûenCe keÀj~ pewmes (Denced) ceQ (j#emeeced) ogä mJeYeeJe Jeeues Meg$eDeeW kesÀ (ûeerJeeë) efMejeW keÀes Yeer (DeefHeke=Àvleeefce) ísove
keÀjlee ntb, Jewmes legce Yeer ísove keÀjes~ pewmes ceQ Fme Devegÿeve mes (ye=nêJeeë) yeæ[eF& Hee³ee yeæ[e neslee ntb, Jewmes let Yeer ness
Deewj pewmes ceQ (Fvêe³e) Hejcewée³e& keÀer ÒeeefHle kesÀ efue³es (ye=nleerced) yeæ[er (Jee®eced) JeeCeer keÀe GHeosMe keÀjlee ntb, Jewmes let Yeer
(Jeo) keÀj¤22¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e cesb Jee®ekeÀueggHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes efJeÜeved ueesie F&éej keÀer me=efä ceW efJeÐee mes HeoeLeeX keÀer
Hejer#ee keÀjkesÀ keÀe³³eeX ceW GHe³eesie keÀj megKeeW keÀes ÒeeHle keÀjles nQ, Jewmes ner meye ceveg<³eeW keÀes Fme ³e%e keÀe Devegÿeve keÀj
meye megKeeW keÀes Hengb®evee ®eeefn³es¤22¤
j#eesnCeefcel³em³eewleL³ees oerIe&lecee $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ DeeÐem³e ³eepeg<eer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë
mJejë¤ ceO³ecem³e mJeje[dyeéïeîevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~ ³eb ces meyevOegefjl³egÊejm³e
mJeje[dyeéïeîegef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
me=äsce&veg<³ewë keÀer¢Me GHekeÀejes ûee¿e Fl³egHeefoM³eles¤
me=efä mes ceveg<³eesb keÀes efkeÀme ÒekeÀej keÀe GHekeÀej ûenCe keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues
cev$e ceW efkeÀ³ee nQ¤
MlHHV1Q&H \HXHLH1QYH -HZ&H1-HHUHIFH1RFH1QE OHE \HäXH1LHFHJHIONHä¢MHHIFH1 HE FHV1 HIYHÆÐHHV1 HFH1FHHOHHVä
HIYHH1.HHYHV1RFH11QEOHE\HäXH1LHFHJHIONHä¢MHHIFH1HEFHVäPHFHH1YHHVHFHPHäFHHYHHV HIYHH1.HHYHV1RFH1QEOHE\HäXH1LHFHJHIONHä¢MHHIFH1HEFHV1
PH\HäY2HJÉH FHPHä\HY2HJHIYH H1.HHYHV1RFH1QE OHE \HäXH1LHFHJHIONHä¢MHHIFH1 HE FHVä PHSHH1OHHV HFHPHäpeelees efve®eNKeeveeslke=ÉÀl³e-
HIäMHHIFH
MlHHV1Q&HäFHGaMlHHV1QYH1HIFHHIOHä MHÍÉQYHäFHGa\H1XH1LH1QYH1HIFHHIOHä \HXHÉLH1QYHäFHGa-HZ1&H1-HHUFHGa)1RFHGa'H1QFHGaOHFHGa\H1XH1LHFHG~
Gled~ efkeÀNjeNefceN~ ³eced~ cesN~ efveäîeäÍaHFHGa'H1FHHOHäÍaHIYH1H1.HHYHVHIOHäHIYHÉH1.HHYHäa)1RFHGa'H1QFHGaOHFHGa\H1XH1LHFHGa*OHGaHINH¢1MH1HIFH1a
HFHGaFHV1aPH1FHH1YHÍaHFHGa'HPHäFHHYHÍaHIYH1H1.HHYHVHIOHä HIYHçH1.HHYHäa)1RFHGa'H1QFHGaOHFHGa\eNueNieced~ Gled~ efkeÀNjeNefceN~ ³eced~ cesN~
PH\HäY2HJÉHIMHIOH1 PHÉ\HäY2HJÍa HFHGa 'HPHä\HY2HJÉHIMOHPHäÉ\HY2HJÍa HIYH1H1.HHYHVHIOHä HIYHÉH1.HHYHäa )1RFHGa 'H1QFHGa OHFHGa \H1XH1LHFHGa *OHGa
HINH¢1MH1HIFH1aHFHGaFHV1aPH1SHH1OH)HIOHäPHÉSHH1OHÍaHFHGa'HPHäSHHOHÍaHIYH1H1.HHYHVHIOHäHIYHÉH1.HHYHäa*OHGaNHÉÀl³eeced~ efkeÀNjeNefceN¤23¤
HeoeLe&ë-(j#eesnCeced) ³eLee ³esve Oeeefce&kesÀCe Heg©<esCe j#eebemf e nv³evles leLee (yeueienveced) ³eLee ³ees yeueeefve
ieenles leced~ De$e ieentOeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀë keÌ³egë Òel³e³ees ÛmJelJeb ®e (Jew<CeJeerced) efJe<CeesJ³ee&HekeÀm³esceeb Jee®eced
(Foced) keÀce& (Denced) keÀcee&vegÿelee (leced) ³e%eced (yeueieced) yeueb ie®ívleced (Gled) Glke=Àäced (efkeÀjeefce) efJeef#eHeeefce
(³eced) ³e%eced (ces) cece (efveäîeë) vesMeefvle meceeoOeles ³esve ³e%esve lelmeefnleë meeOegeJf e&Üeved~ De$e
efveMeOeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀmleë Òel³e³emlelees ³eled~ (³eced) ³e%eced (Deceel³eë) cesOeeJeer KeevekeÀë ÒeOeeveYe=l³eë
(efve®eKeeve) ³eLee efvelejeb KeeleJeeved (Foced) YetieYeefJeÐeeHejer#eeLe¥ mLeeveced (Denced) YetieYe&efJeÐeeJesÊee (leced) ke=À<³eeÐeeK³eb
³e%eced (yeueieced) yeueÒeeHekeÀced (Gled) Glke=Àäs (efkeÀjeefce) (³eced) DeO³e³eveeO³eeHeveeK³eced (ces) cece (meceeveë) me¢Meë
(³eced) HetJeexkeÌleced (Demeceeveë) Deme¢Meë (efve®eKeeve) ³eLee efvelejeb Keveefle (Foced) keÀce& (Denced) DeO³eeHekeÀesçO³eslee Jee
(leced) (yeueieced) DeelceyeueÒeeHekeÀced (Gled) Glke=Àäs (efkeÀjeefce) efJe#eHeeefce (³eced) HejmHejb Heeuevenslegb ³e%eced (ces) cece
(meyevOegë) ³eLee meceevee yevOeJees ³em³e efce$em³e meë (³eced) HetJeexkeÌleced (DemeyevOegë) ³eLee Demeceevee yevOeJees ³em³e meë
(efve®eKeeve) ³eLee efvelejeb KeeleJeeved Keveefle Jee (Foced) keÀce& (Denced) meJe&megËled (leced) (yeueieced) jep³eyeueÒeeHekeÀced
(Gled) Glke=Àäs (efkeÀjeefce) Òeef#eHeeefce (³eced) GlkeÀ<e&ÒeeHekeÀced (ces) cece (mepeeleë) ³eLee menwJe peeleë (³eced) GkeÌleced
(Demepeeleë) ³eLee ³eë men ve peeleë (efve®eKeeve) ³eLee efvel³eb KeeleJeeved Jee (Gled) Glke=Àäs (ke=Àl³eeced) keÀjesefle ³e³ee leeced
(efkeÀjeefce) Òeef#eHeeefce~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 4~ 8-12) J³eeK³eeleë¤23¤
DevJe³eë-ns efJeÜvceveg<³e! ³eLee keÀef½eod yeueienveb ³eLee j#eesnCeb Jew<CeJeeR Jee®ecevegÿe³e ³eb yeueieb ³e%eb
³eLeencegelf keÀjeefce leLee lJeceH³eslecegelf keÀj~ ³eLee keÀm³eef®evces cece efveäîeesçceel³ees ³eb ³e%eefceob mLeeveeefo ®e efve®eKeeve, leLee
leJe Ye=l³ees efveKeveleg~ ³eLeeçnb ³eb yeueieb ³e%ecegelf keÀjeefce leLee leb lJeceH³egelf keÀj~ ³eLee ces cece Jee meceeveesç meceeve½e ³eb
³e%eefceob keÀce& ®e efve®eKeeve leLee leJeeefHe efveKeveleg~ ³eLeenb ³eb yeueieb ³e%ecegelf keÀjeefce leLee lJeceH³eslecegeflkeÀj~ ³eLee ces cece
meyevOegjmeyevOeg½e ³eb ³e%eefceob keÀce& ®e efve®eKeeve, leLee leJeeefHe ®ewleb efveKeveleg~ ³eLeeçnb ³eb yeueieb ³e%ecegefl keÀjeefce leLee
lJeceH³eslecegelf keÀj~ ³eLee ces cece mepeeleesçmepeele½e ³eb ³e%eb ke=Àl³eeb efve®eKeeve leLee leJeeH³eslecesleeb ®e efveKeveleg~ ³eLeencesleled
meJe&cegelf keÀjeefce leLee lJeceH³esvecegeflkeÀj¤23¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewjm³eeceeréejme=äew Oeeefce&keÀefJeÜovegkeÀjCeb keÀe³e¥
veslejs<eeefceefle¤23¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved ceveg<³e! pewmes (Denced) ceQ (yeueienveced) yeueeW keÀes efye[esueves Deewj (j#eesnCeced) je#emeeW kesÀ
nveve keÀjves Jeeues keÀce& Deewj (Jew<CeJeerced) J³eeHekeÀ F&éej keÀer JesoJeeCeer keÀe Devegÿeve keÀjkesÀ (³eced) efpeme (yeueieced) yeue
ÒeeHle keÀjeves Jeeues ³e%e keÀes (GeflkeÀjeefce) Glke=ÀäHeve mes Òesefjle DeLee&led Fme mebmeej ceW ÒekeÀeefMele keÀjlee ntb (leced) Gme ³e%e
keÀes Jewmes ner let Yeer (Foced) FmekeÀes ÒekeÀeefMele keÀj Deewj pewmes (ces) cesje (efveäîeë) ³e%e ceW kegÀMeue (Deceel³eë) cesOeeJeer
efJeÜeved ceveg<³e (³eced) efpeme ³e%e kee (Foced) YetieYe& efJeÐee keÀer Hejer#ee kesÀ efue³es mLeeve keÀes (efve®eKeeve) efveëmevosn keÀjlee
nw, Jewmes (leced) GmekeÀes lesje Yeer Ye=l³e Keesos~ pewmes (Denced) YetieYe&eJf eÐee keÀe peeveves Jeeuee ceQ (³eced) efpeme (yeueieced)
yeue ÒeeHle keÀjves Jeeues Kesleer Deeefo ³e%e Jee (Foced) KeveveªHeer keÀce& keÀes (GeflkeÀjeefce) De®ís ÒekeÀej mecHeeove keÀjlee ntb,
Jewmes (leced) Gme keÀes let Yeer keÀj~ pewmes (ces) cesje (meceeveë) me¢Me Jee Deme¢Me ceveg<³e (³eced) efpeme keÀce& keÀes
(efve®eKeeve) Keveve keÀjlee nw, Jewmes lesje Yeer Keesos~ pewmes (Denced) Heæ{ves-Heæ{eves Jeeuee ceQ (³eced) efpeme (yeueieced)
Deelceyeue ÒeeHle keÀjves Jeeues ³e%e Jee (Foced) Fme Heæ{ves-Heæ{eves ªHeer keÀe³e& keÀes (GeflkeÀjeefce) mecHeVe keÀjlee ntb, Jewmes
(leced) GmekeÀes let Yeer keÀj~ pewmee (ces) cesje (meyevOegë) legu³e yevOeg efce$e Jee (DemeyevOegë) legu³e yevOeg jefnle Deefce$e
(³eced) efpeme HeeueveªHeer ³e%e Jee Fme keÀce& keÀes (efve®eKeeve) efveëmevosn keÀjlee nw, Jewmes GmekeÀes lesje Yeer keÀjs~ pewmes
(Denced) meye keÀe efce$e ceQ (³eced) efpeme (yeueieced) jep³eyeue ÒeeHle keÀjves Jeeues ³e%e Jee (Foced) Fme keÀe³e& keÀes
(GeflkeÀjeefce) mecHeVe keÀjlee ntb, Jewmes (leced) GmekeÀes let Yeer keÀj~ pewmes (mepeeleë) meeLe GlHeVe ngDee (Demepeeleë) meeLe
mes Deueie GlHeVe ngDee ceveg<³e (³eced) efpeme ³e%e Jee (ke=Àl³eeced) GÊece ef¬eÀ³ee keÀes (efve®eKeeve) efveëmevosn keÀjlee nw, Jewmee
lesje Yeer Fme ³e%e kee Fme ef¬eÀ³ee keÀes efveëmevosn keÀjs~ pewmes ceQ Fme meye keÀce& keÀes (GeflkeÀjeefce) mecHeeove keÀjlee ntb, Jewmes
legce Yeer keÀjes¤23¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes F&éej keÀer Fme me=efä ceW efJeÜeveeW keÀe DevegkeÀjCe
meoe keÀjvee Deewj cetKeeX keÀe DevegkeÀjCe keÀYeer ve keÀjvee ®eeefn³es¤23¤
mJeje[meerl³em³eewleL³ees oerIe&lecee $eÝef<eë~ met³e&efJeÜebmeew osJeles~ Yegefjiee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe met³e&meYeeÐeO³e#eiegCee GHeefoM³evles¤
Deye Deieues cev$e ceW met³e& Deewj meYeeO³e#e kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
P-H1MH>äHIPHPH+HOYH1QHPHäH1MH>äPHHI<HFHHHIOH1QHSHäYH1MH>äHIPHMHHV1QHPHä-H 1MH>äPHHIFHH1QH
P-H1MHHI>HIOHä P-H1ÉMHÎGa'H1HIPH1aPH1+H1OYH1QVHIOHä PH+HOYH1ÉQHaPH1H1MHHI>HIOHä PHH1ÉMHÎGa'H1HIPH1a'H1HI<H1FHH1HIOH1QVOHäHI<HFHHHIOH1ÉQHa
SH1YH1MHHI>HIOHäSHYH1ÉMHÎGa'H1HIPH1aMlHHVQ1 VHIOHäMH1ÍÉQHaPH1-H 1MHHI>HIOHäPH-H 1ÉMHÎGa'H1HIPH1a'H1HIFH1H1QVOHäHIFHH1ÉQH
HeoeLe&ë-(mJejeìd) ³eë mJe³eb jepeles meë (Deefme) Deefmle Jee, De$e meJe&$e He#es J³el³e³eë~ (meHelvene) ³eë
meHelveeved Me$etved cesIeeJe³eJeeved Jee nefvle meë (me$ejeìd) ³eë me$es<eg ³e%es<eg jepeles meë (Deefme) Deefmle Jee (DeefYeceeeflene)
³esçefYeefcecele Fl³eefYeceele³emleeved nefvle meë, De$eewCeeefokeÀë eqkeÌle®ed~ (pevejeìd) ³ees peves<eg Oeeefce&kesÀ<eg efJeÜlmeg jepeles meë
(Deefme) Deefmle Jee (j#eesne) ³ees j#eebemf e ogäeved nefvle meë (meJe&jeìd) ³eë meJe&emf ceved jepeles meë (Deefme) Deefmle Jee
(Deefce$ene) ³ees ³esve Jeeçefce$eeved Me$etved nefvle meë~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 4~ 14~) J³eeK³eeleë¤24¤
DevJe³eë-ns efJeÜved ceveg<³e! ³elemlJeb mJeje[efme lemceeled meHelveneçefme YeJeefme~ ³elemlJeb me$eje[efme
lemceeefYeceeeflene Jele&mes, ³elemlJeb peveje[efme lemceeê#eesneçefme YeJeefme~ ³elemlJeb meJe&je[efme lemceeoefce$eneçefme YeJeefme~
³elemlJeb meJe&je[efme lemceeoefce$eneçefme YeJemeerl³eskeÀë¤1¤24¤
³eleesç³eb met³e&ueeskeÀë mJeje[efmle lemceeled meHelvene YeJeefle, ³eleesç³eb me$eje[efmle lemceeoefYeceeeflene JeÊe&les~
³eleesç³eb peveje[efmle lemceeê#eesne pee³eles~ ³eleesç³eb meJe&je[efmle lemceeoefce$ene JeÊe&le Fefle efÜleer³eë¤24¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ns efJeÜved! ³eLee met³e&ë mJeÒekeÀeMesve ®eesjJ³eeIeéoerved Yeer<eef³elJee meJee&ved megKe³eefle
leLewJe lJeb Me$eteVf eJee³³e& Òepeeë megKe³e¤24¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ceveg<³e! efpeme keÀejCe DeeHe (mJejeìd) DeHeves DeeHe ÒekeÀeMeceeve (Deefme) nQ, Fmemes
(meHelvene) Me$egDeeW kesÀ ceejvesJeeues nesles nes~ efpeme keÀejCe legce (me$ejeìd) ³e%eeW ceW ÒekeÀeMeceeve nes, Fmemes (DeefYeceeeflene)
DeefYeceeve³egkeÌle ceveg<³eeW keÀes ceejves Jeeues nesles nes, efpeme mes (pevejeìd) Oeeefce&keÀ efJeÜeveeW cesb ÒekeÀeefMele nQ, Fmemes (j#eesne)
je#eme ogäeW keÀes ceejves Jeeues nesles nQ, efpememes DeeHe (meJe&jeìd) meye ces ÒekeÀeefMele nQ, Fme mes (Deefce$ene) Deefce$e DeLee&led
Me$egDeeW kesÀ ceejves Jeeues nesles nQ¤1¤24¤
efpeme keÀejCe ³en met³e&ueeskeÀ (mJejeìd) DeHeves DeeHe (Deefme) ÒekeÀeefMele nw, Fmemes (meHelvene) cesIe kesÀ DeJe³eJeeW
keÀes keÀeìves Jeeuee neslee nw~ efpeme keÀejCe ³en (me$ejeìd) ³e%eeW ceW ÒekeÀeefMele (Deefme) nw, Fmemes (DeefYeceeeflene)
DeefYeceevekeÀejkeÀ ®eessj Deeefo keÀe nveve keÀjves Jeeuee neslee nw~ efpeme keÀejCe ³en (pevejeìd) Oeeefce&keÀ efJeÜeveeW kesÀ ceve ceW
ÒekeÀeefMele (Deefme) nw, Fmemes (j#eesne) je#eme Jee ogäeW keÀe nveve keÀjves Jeeuee neslee nw~ efpeme mes ³en (meJe&jeìd) meye ceW
ÒekeÀeMeceeve (Deefme) nw, Fmemes (Deefce$ene) ogäeW keÀes oC[ osves keÀe efveefceÊe neslee nw¤2¤24¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ efJeÜeved ceveg<³e! pewmes met³e& DeHeves ÒekeÀeMe mes ®eesj, J³eeIe´ Deeefo
ÒeeefCe³eeW keÀes Ye³e efoKee keÀj Dev³e ÒeeefCe³eeW keÀes megKeer keÀjlee nw, Jewmes ner let Yeer meye Me$egDeeW keÀes efveJeejCe keÀj Òepee keÀes
megKeer keÀj¤24¤
j#eesnCe Fl³em³eewleL³ees oerIe&lecee $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ DeeÐem³e yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë~
yeueienvee GHesl³egÊejm³ee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
³epeceeveë meYeeÐeO³e#eeo³ees ³e%eevegÿele+ved ceveg<³eeved ³e%emeeceûeeR ûeen³es³egefjl³egHeefoM³eles¤
³epeceeve meYee Deeefo kesÀ DeO³e#e ³e%eevegÿeve keÀjves Jeeues ceveg<³eeW keÀes ³e%e meeceûeer keÀe ûenCe keÀjeJeW, Fme
MlHHV1Q&HHVä -HHV \HXHLH1QYH1Í ´HHVHHäHIFH -HZ&H1-HHYHG MäHHV1Q&HHVä -HHV \HXHLH1QYHHVÉ-HäYHHHHIFH -HZ&H1-HHYHG

MäHHV1Q&HHVä -HHV \HXHLH1QYHHVÉ-HäPOH&HHHIFH-HZ&H1-HHYHG MäHHV1Q&HHZä -HHE \HXHLH1QYHH1É*+HäR2HHHIFH-HZ&H1-HHU MäHHV1 Q&HHZä
JeHE\HXHLH1QYHHZ1+HH W{QHHIFH-HZ&H1-HHU-HZ{&H1-HFHäHIPH-HZ&H1-HHP/Hä
MlHHV1Q&HäÍa MlHHV1QYH1 )HIOHä MH1ÍÉQYHäÍa -H1Ía \H1XH1LH1QYH1 )HIOHä \HXHLH1ÉQYHäÍa ´Ha *1HH1HIFH1a -HZ1&H1-HHYHGa MlHHV1Q&HäÍa
MlHHV1QYH1 )HIOHä MH1ÍÉQYHäÍa -H1Ía \H1XH1LH1QYH1 )HIOHä \HXHLH1ÉQYHäÍa 'H-Häa YH1HH1HIFH1a -HZ1&H1-HHYHGa MlHHV1Q&HäÍa MlHHV1QYH1 )HIOHä
MH1ÍÉQYHäÍa-H1Ía\H1XH1LH1QYH1 )HIOHä \HXHLH1ÉQYHäÍa'H-HäaPOHÉ&HH1HIFH1a-HZ1&H1-HHYHGaMlHHV1Q&HHZäaMlHHVNQYHH1HI-HHIOHä MH1ÍÉQYHHZäa-HH1FHG~
\H1XH1LH1QYHH1HI-HHIOHä \HXHLH1ÉQYHHZäa *+Häa R12HH1HIFH1a -HZ1&H1-HHUÉ)HIOHä -HZ&H1-HHUa MlHHV1Q&HHZäa MlHHV1QYHH1HI-HHIOHä MHNÍÉQYHHZäa -HH1FHGa
\H1XH1LH1QYHH1HI-HHIOHä\HXHLH1ÉQYHHZäa+HHIMäa71QH1HIFH1a-HZ&H1-HHUÉ)HIOHä-HZ&H1-HHUa-HZ1&H1-Hced~ DeNefmeN~ JewN<CeNJeeë~ mLeNë~¤25¤
HeoeLe&ë-(j#eesnCeë) ³eLee ³et³eb ³es j#eebemf e ogëKeeefve nLe leLee (Jeë) ³eg<ceevesleeb½e (yeueienveë) ³eLee ³ees
yeueeefve ieenles leLee Yetleesçnced (Òe) Òeke=ÀäeLex (G#eeefce) efmeáeeefce (Jew<CeJeeved) efJe<Ceg³e&%ees osJelee ³es<eeb leeved (j#eesnCeë)
³eLee ³et³eb j#eebemf e ogäeved om³Jeeoerved nLe leLee leeved (Jeë) ³eg<ceevesleeved Jee (yeueienveë) ³eLee ³ees yeueeefve Me$egmewv³eeefve
ieenles leLeeçnced (DeJe) efJeefveûeneLex (ve³eeefce) ÒeeHveesecf e ÒeeHe³eeefce Jee (Jew<CeJeeved) efJe<Cees³e&%em³esceeved (j#eesnCeë) ³eLee
³et³eb j#eebemf e Me$etved nLe leLeeçnb leeved (Jeë) ³eg<ceevesleeved Jeerjeved Jee (yeueienveë) ³eLeeçnb yeueeefve mJemewv³eeefve ieens
leLee J³etnefMe#e³ee efJeuees[³ele (DeJe) efJeefveûens (mle=Ceeefce) Dee®íeo³eeefce (Jew<CeJeeved) ³e%eevegÿele+ved (j#eesnCeew) ³eLee
j#emeeb nvleejew ÒepeemeYeeÐeO³e#eew leLeeçnced (Jeeced) GYeew (yeueienveew) ³eLee ³egJeeb yeueeefve ieensLes leLeeçnced (GHe)
meeceerH³es (oOeeefce) Oejeefce (Jew<CeJeer) efJe<Ceesefj³eb ef¬eÀ³ee (j#eesnCeew) ³eLee j#emeeb Me$etCebe nvleejew YeJeLemleLeeçnced
(Jeeced) GYeew (yeueienveew) ³eLee ³egJeeb yeueeefve ieensLes leLeeçnced (Heefj) meJe&leë (Tneefce) lekexÀCe efveef½eveesefce (Jew<CeJeer)
efJe<Ceesë meceûeefJeÐeeJ³eeHekeÀm³es³eb jereflemleeced (Jew<CeJeced) efJe<Ceesejf ob efJe%eeveced (Deefme) Deefmle (Jew<CeJeeë)
efJe<CeesJ³ee&HekeÀm³esce GHeemekeÀeë (mLe) YeJele~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 5~ 4~ 18-24) J³eeK³eeleë¤25¤
DevJe³eë-ns meYeeO³e#eeo³ees ceveg<³ee! ³et³eb ³eLee j#eesnCeë mLe leLee yeueienveesçnb Jees ³eg<ceeved melke=Àl³ewleeved
ogäeved ³eg×s Mem$ewë Òees#eeefce~ ³eLee j#eesnCees ³et³eb vees ogëKeeefve nLe, leLee yeueienveesçnb Jees ³eg<ceeved megKewë
mebceev³ewleeveJeve³eeefce~ ³eLee j#eesnCees Jew<CeJeeved Jees ³eg<ceevesleeb½eeJemle=CeerLe, leLee yeueienveesçncesJewleeveJemle=Ceeefce~ ³eLee
j#eesnCeew yeueienveew ³e%emJeeefcemecHeeokeÀew JeecegHeOeÊemleLewJeencesleevegHeoOeeefce~ ³eLee j#eewnCeew yeueienveew Jeeb ³ee Jew<CeJeer
ef¬eÀ³eeefmle le³ee He³et&nlemleLewJeencesleeb He³et&neefce ³eÜw<CeJeb %eeveb ³et³eb meJe&le TnLe, leonceefHe He³e&tneefce, ³et³eb Jew<CeJee mLe
leLee Je³eceefHe YeJesce¤25¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ceveg<³ewë HejceséejesHeemevee³egkeÌleJ³eJenejeY³eeb HetCe¥ Mejerjelceyeueb
mecHeeÐe ³e%esve ÒepeeHeeueveb Me$etved efJeefpel³e meeJe&Yeewcejep³eb ®e ÒeMeemeveer³eced¤25¤
HeoeLe&ë-ns meYeeO³e#e Deeefo ceveg<³ees! pewmes legce (j#eesnCeë) ogëKeeW keÀe veeMe keÀjves Jeeues nes, Jewmes Me$egDeeW kesÀ
yeue keÀes DemleJ³emle keÀjves neje ceQ (Jew<CeJeeved) ³e%e osJelee Jeeues (Jeë) DeeHe ueesieeW keÀe melkeÀej keÀj ³eg× ceW MekeW mes
(Òees#eeefce) Fve IeceC[er ceveg<³eeW keÀes Meg× keÀªb~ pewmes DeeHe (j#eesnCeë) DeOecee&lcee ogä om³egDeeW keÀes ceejves Jeeues nQ,
Jewmes (yeueienveë) Me$egmesvee keÀer Leen uesves Jeeuee ceQ (Jew<CeJeeved) ³e%emecyevOeer (Jeë) legce keÀes megKeeW mes ceev³e keÀj ogäeW
keÀes (DeJeve³eeefce) otj keÀjlee ntb~ pewmes (yeueienveë) DeHeveer mesvee keÀes J³etneW keÀer efMe#ee mes efJeuees[ve keÀjves Jeeuee ceQ
(j#eesnCeë) Me$egDeeW keÀes ceejves Jee (Jew<CeJeeved) ³e%e kesÀ Devegÿeve keÀjves Jeeues (Jeë) legce keÀes (DeJemle=Ceeefce) megKe mes
Dee®íeefole keÀjlee ntb, Jewmes legce Yeer efkeÀ³ee keÀjes~ pewmes (j#eesnCeew) je#emeeW kesÀ ceejves Jee (yeueienveew) yeueeW keÀes
efJeuees[ve keÀjves Jeeues (Jeeced) ³e%eHeefle Jee ³e%e keÀjeves Jeeues efJeÜeved keÀe OeejCe keÀjles nes, Jewmes ceQ Yeer (GHeoOeeefce)
OeejCe keÀjlee ntb~ pewmes (j#eesnCeew) je#emeeW kesÀ ceejves (yeueienveew) yeueeW keÀes efJeuees[ves Jeeues (Jeeced) Òepee meYeeO³e#e
DeeHe (Jew<CeJeer) meye efJeÐeeDeeW ceW J³eeHekeÀ efJeÜeveeW keÀer ef¬eÀ³ee Jee (Jew<CeJeced) pees efJe<CegmecyevOeer %eeve nw, Fve meye keÀes
leke&À mes peeveles nQ, Jewmes ceQ Yeer (He³e&tneefce) leke&À mes De®ís ÒekeÀej peevetb Deewj pewmes DeeHe meye ueesie (Jew<CeJeeë) J³eeHekeÀ
Hejceséej keÀer GHeemevee keÀjves Jeeues (mLe) nQ, Jewmee ceQ Yeer nesTb¤25¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHecee Deewj GHeceeue¹ej nQ~ ceveg<³eesb keÀes Hejceséej keÀer GHeemevee³egkeÌle
J³eJenej mes Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue keÀes HetCe& keÀj kesÀ ³e%e mes Òepee keÀer Heeuevee Deewj Me$egDeeW keÀes peerlekeÀj meye Yetefce
kesÀ jep³e keÀer Heeuevee keÀjveer ®eeefn³es¤25¤
osJem³e lJesl³em³eewleL³ees oerIe&lecee $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ DeeÐem³e efve®e=oe<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë
mJejë~ ³eJeesçmeerl³egÊejm³e efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efkeÀceLeexç³eb ³e%eesçvegÿeleJ³e Fl³egHeefoM³eles¤
efkeÀmeefue³es Fme ³e%e keÀes keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nQ¤
RV1-HPHä O-HH PHHI-H1OHJÍ ´HäPH1-HVKÉHIËHYHHVä\HH NQJ<HH +HWÉ&HHV QPOHHä<HHFHGa 'HHRäRV1 YHHH {PHHU1RFH1Qj MHäPHHE
ÝHHU1-HHÉ'HHI+HäNH¢YOHHHIFH1a H-HHVäÉHIPH H1-HHH1PFHRG ¾VHHVä H1-HHHMHäOHHUHIR 1-HV O-HH1ÉYOHHIM{HHH O-HH +HHI/H1-HZ O-HH1
0HJY2HäYOHH%XXHHV1NH¢HÍHI+HäOHÉHRäYHHÍHI+HOHÉHRäYHFHHIPH
RV1-HPHäa O-HH1a PH1HI-H1OHJÍa ´H1PH1-H )HIOHä ´HÉPH1-HVa 'H1HIËHYHHVäÍa \HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJÉ<HHFHGa +HWÉ&HÍa QPOHHä<HH1HIFHHIOH1
QPOHHäÉ<HHFHGa'HHaR1RVa1 YHHHIMäa'H1HIPH1a)1RFHGa'H1QFHGaMHäPHHFHGaÝHHU1-HHÍa'HHI+HäaNH¢ÉYOHH1HIFH1aH-HäÍa'H1HIPH1aH1-HHäa'H1PFHOHGa
¾VHäÍaH1-HHäa'HMHäOHHUÍaHIR1-HVaO-HH1a'H1YOHHIMHHäHaO-HH1a+HÉHI/H1-HZaO-HH1a0HJY2HäYOHHFHGaXHHV1NH¢Hë~ efHeNle=ÉHRäYHHÍaHI+H1OHÉPHRäYHH1 )HIOHä
efHele=ÉÉPHRäYHHÍaHI+H1OHÉHRäYHFHGaHI+H1OHÉPHRäYHNHIFHHIOHäHI+HOHÉÉPHRäYHFHGa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(osJem³e) meJee&vevoÒeom³e (lJee) lJeeb nesceefMeuHeeK³e³e%ekeÀÊee&jced (meefJelegë) mekeÀueeslHeeokeÀm³eséejm³e
(ÒemeJes) ³eLee me=äew leLee (Deeféeveesë) ÒeeCeeHeeve³eesë (yeengY³eeced) ³eLee yeueJeer³ee&Y³eeb leLee (Hetd<Ceë) Hegefäcelees Jeerjm³e
(nmleeY³eeced) ³eLee ÒeyeueYegpeoC[eY³eeb leLee (Dee) mecevleeled (oos) ie=Áeefce (veeefj) vejeCeefce³eb MeefkeÌleceleer ker
lelmecyeg×ew (Deefme) YeJeefle (Foced) efJeéeced (Denced) meYeeO³e#eë (j#emeeced) ogäkeÀce&keÀeefjCeeb ÒeeefCeveeced (ûeerJeeë)
efMejebefme (DeefHe) efve½e³es (ke=Àvleeefce) efíveefë (³eJeë) efceÞeCeeefceÞeCekeÀlee& (Deefme) JeÊe&mes (³eJe³e) Þesÿwieg&Cewë men efceÞe³e,
oes<esY³e½e otjerkeÀej³e~ De$e Jee ívoefme~ #Deäe0Yee0Jee01.4.9% Fefle Je=×îeYeeJeë~ (Demceled) mJesY³eë (Üs<eë)
F&<³ee&efooes<eeved (³eJe³e) otjerkeÀej³e (Dejeleerë) Me$etved (efoJes) mel³eOece&ÒekeÀeMee³e (lJee) lJeeced (Devleefj#ee³e) DeekeÀeMes
iecevee³e (lJee) lJeeced (He=efLeJ³ew) He=efLeJeermLeHeoeLe&Hegä³es (lJee) lJeeced (MegvOevleeced) HeefJe$eerkegÀJe&leeced (ueeskeÀeë) meJex
(efHele=<eoveeë) ³eLee efHele=<eg %eeefve<eg meeroefvle leLee (efHele=<eoveced) ³eLee efJeÐeeJevlees %eeefvevemmeeroefvle ³eeÅmcemleÊeLee (Deefme)
Deefmle~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 6~ 1~ 4-14) J³eeK³eeleë¤26¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLee Denb meefJelegoxJem³e ÒemeJes ³eLeeçeféeveesyee&ngY³eeb ³eLee Het<Cees
nmleeY³eeceveskeÀevegHekeÀejeveeoos~ Fob efJeéeb mebj#³e j#emeeb ûeerJee DeefHeke=Àvleeefce~ ³eLee HeoeLee&ved ³eeJe³eeefce leLee
lJeceH³eeolmJe ³eJe³e ®e~ ³eLeeçnb Üs<eesçjeleerë Me$etvemceod otjerkeÀej³eeefce leLee lJeceefHe ³eJe³e~ ns efJeÜved! ³eLeeçnb efoJes
lJee lJeeb lecevleefj#ee³e lJee lJeeb He=efLeJ³ew lJee lJeeceeÞe³eeefce, leLee meJex pevee DeeÞe³evleeced~ ³eLee efHele=<eoveceefmle ³esve
efHele=<eovee ueeskeÀeë MegvOeefvle, ³eonb MegvOes leLesob meJex MegvOevleeced~ ns veeefj! lJeceH³eslelmeJe&cesJecesJe mecee®ej¤26¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ew³e&Leeef¬eÀ³eb ³eLeeveg¬eÀceb efJeÜoeÞe³eb ke=ÀlJee ³e%ecevegÿe³e meJex<eeb Megef×ë
mecHeeoveer³ee¤26¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ceveg<³e! pewmes ceQ (meefJelegë) meye peieled kesÀ GlHeVe keÀjves Deewj (osJem³e) meye Deevevo kesÀ
osves Jeeues Hejceséej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es ngS mebmeej ceW (Deeféeveesë) ÒeeCe Deewj DeHeeve kesÀ (yeengY³eeced) yeue Deewj
Jeer³e& leLee (Het<Ceë) DeefleHegä Jeerj kesÀ (nmleeY³eeced) Òeyeue ÒeleeHe³egkeÌle Yegpe Deewj oC[ mes DeveskeÀ GHekeÀejeW keÀes (Deeoos)
ueslee Jee (Foced) Fme peieled keÀer j#ee keÀj (j#emeeced) ogäkeÀce& keÀjves Jeeues ÒeeefCe³eeW kesÀ (ûeerJeeë) efMejeW keÀe (DeefHe)
(ke=Àvleeefce) ísove ner keÀjlee ntb, leLee pewmes HeoeLeeX keÀe GÊece iegCeeW mes cesue keÀjlee ntb, Jewmes let Yeer GHekeÀej ues Deewj
(³eJe³e) GÊece iegCeeW mes HeoeLeeX keÀe cesue keÀj~ pewmes ceQ (Üs<eë) F&<³ee& Deeefo oes<e Jee (Dejeleerë) Me$egDeeW keÀes (Demceled)
DeHeves mes otj keÀjelee ntb, Jewmes let Yeer (³eJe³e) otj keÀje~ ns efJeÜved! pewmes nce ueesie (efoJes) Ssée³³ee&efo iegCe kesÀ ÒekeÀeMe
nesves kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes (Devleefj#ee³e) DeekeÀeMe ceW jnves Jeeues HeoeLe& keÀes MeesOeves kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes
(He=efLeJ³ew) He=efLeJeer kesÀ HeoeLeeX keÀer Hegefä nesves kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes mesJeve keÀjles nQ, Jewmes legce ueesie Yeer keÀjes~ pewmes
(efHele=<eoveced) efJeÐee Heæ{s ngS %eeveer ueesieeW keÀe ³en mLeeve (Deefme) nw Deewj efpeme mes (efHele=<eoveeë) pewmes %eeefve³eeW ceW þnj
HeefJe$e nesles nQ, Jewmes ceQ Meg× nesTb leLee meye ceveg<³e (MegvOevleeced) DeHeveer Megef× keÀjW Deewj ns ker! let Yeer ³en meye Fmeer
ÒekeÀej keÀj¤26¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ þerkeÀ-þerkeÀ ef¬eÀ³ee¬eÀceHetJe&keÀ
efJeÜeveeW keÀe DeeÞe³e Deewj ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjkesÀ meye ÒekeÀej mes DeHeveer Megef× keÀjW¤26¤
GefÎJeefcel³em³eewleL³ees oerIe&lecee $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ yeéïeer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
mesefJeleë meYeeO³e#eesçvegefÿlees ³e%e½e eEkeÀ keÀjesleerl³egHeefoM³eles¤
De®ís ÒekeÀej mesJeve efkeÀ³ee ngDee meYeeHeefle Deewj Devegÿeve efkeÀ³ee ngDee ³e%e keÌ³ee keÀjlee nw, Fme efJe<e³e keÀe
GefÎ-HäjPOH<HH1YHHYOHHIM{HE +H&H1 jQäP-H+HHI/H1-HHE ²HJäOHH1YHPO-HHä FHH1OHHV HIFHäYHHVOHJ HIFH1HH-Hä&HHZ 2HJ ÉJesCeN
2HFH {&HHa\H1ÑHN-HHIYHäHH1-HHIYHäMHHP+HHVH1-HHIYH1+HH W{QHHIFHa\HÑHäjQH1HEÉjQHHJä jQ´H1SHHEäjQ
Gled~ efo-HäFHGa POH1<HH1YH1a 'HHa 'H1YOHHIMä#eced~ He=É&H1a jQäP-Ha +HÉefLeNJ³eeced~ ÐegÉleeNveë~ lJeeN~ ceeN©Nleë~ efceNveessNlegÉ~
HIFH1HH-Hä&HHZa2HJÉ-HV&Häa2HFH {&HHa\H1ÑHN-HYHHUHIOHä\HÑH1É-HHIYHäaO-HH1aHNH1-HYHHUHIOHäHH1É-HHIYHäaMH1H1P+HHV1<eNJeveerefleä MHHP+HHVH1É-HHIYHäa+HHIM{a
71QH1HIFH1a\HÑHäaÉjQN~ #eN$eced~ ¢ÉjQ1a'HHHJäÍaÉjQ1a´H1SHHHIFHHIOHä´H1ÉSHHFHGa¢ÉjQäN¤27¤
HeoeLe&ë-(Gled) Glke=Àäs (efoJeced) ÒekeÀeMeced (mleYeeve) (Devleefj#eced) DeekeÀeMeb le$emLeÒeeefCeJeie¥ ®e~ De$e
leelmL³eesHeeefOevee ÒeeefCeveeceefHe ûenCeced~ (He=Ce) De$eevleYee&eJf eefCepeLe&ë (¢bnmJe) JeOe&³e (He=efLeJ³eeced) Yetceew (Ðegleeveë) ³eLee
efoJeb meefÜÐeeiegCeb efJemleej³eefle leLee (lJee) lJeeced (cee©leë) Jee³egë (efceveesleg) Òeef#eHeefle (efce$eeJe©Ceew) ³eLee ÒeeCeeHeeveew
leLee~ (Oe´gJesCe) efve½euesve (Oece&Cee) OecexCe (ye´ïeJeefve) ³eLee ye´ïeefJeÐeemecYeeefpeleejb leLee~ De$e meJe&$e megHeeb meguegied0
#Deäe07.1.39% Fefle efJeYekeÌlesueg&kedÀ~ (lJee) lJeeced (#e$eJeefve) #e$em³e jep³em³e mebmesJeef³eleejb leLee (je³emHees<eJeefve)
³eLee je³ees Oevemecetnm³e Hees<eb Hegefäb Jeveefvle mesJevles ³emceeled leLee (Heefj) meJe&leë (Tneefce) efJeleke&À³eeefce (ye´ïe) efJeÐee
efJeÜebmeb Jee (¢bn) JeOe&³e JeOe&³eefle Jee (#e$eced) jep³eb #eC³eles eEnm³eles veM³eles HeoeLeex ³esve meë #eled Ieeleeefomleleke³eles
j#eleerefle #e$eë #eef$e³eeefoJeerjmleced (¢bn) JeOe&³e (Dee³egë) peerJeveced (¢bn) JeOe&³e (Òepeeced) GlHeeoveer³eeced (¢bn) JeOe&³e~
De³eb cev$eë (Mele0(3~ 6~ 1~ 15-18) J³eeK³eeleë¤27¤
DevJe³eë-ns HejceefJeÜved! ³eLee lJee lJeeb cee©lees Oe´gJesCe Oece&Cee efceveeself e efce$eeJe©Ceew efceveglemleLee lJeb
ke=ÀHe³eeçmceoLe¥ efoJecegÊeYeeveevleefj#eb He=Ce, He=efLeJ³eeb Ðegleeveë meved megKeeefve ¢bn, ye´ïe ¢bn, #e$eb ¢bne³eg¢¥n, Òepeeb ¢bn,
ye´ïeJeeEve #e$eJeeEve je³emHees<eJeeEve lJeecenb He³e&tneefce, leLee lJeeb meJex ceveg<³eeë He³e&tnvleg¤27¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ns ceveg<³ee! ³et³eb ³eLee peieoeréejë mel³eYeeJesve ÒeeefLe&leë meefÜÜeB½e
mesefJeleë meJee&ved megKe³eefle, leLewJee³eb ³e%ees efJeÐeeoerved mebJe=O³e meJee&ved ceveg<³eeoerved ÒeeefCeveë megKe³eleerelf e efJepeeveerle¤27¤
HeoeLe&ë-ns Hejce efJeÜved! pewmes (lJee) DeeHekeÀes (cee©leë) Jee³eg (Oe´gJesCe) efve½eue (Oece&Cee) Oece& mes (efceveesleg)
Òe³egkeÌle keÀjs (efce$eeJe©Ceew) ÒeeCe Deewj DeHeeve Yeer Oece& mes Òe³egkeÌle keÀjles nQ, Jewmes DeeHe ke=ÀHee keÀjkesÀ nce ueesieeW kesÀ efue³es
(efoJeced) efJeÐee iegCeeW kesÀ ÒekeÀeMe keÀes (GÊeYeeve) De%eeve mes GOeeæ[ osDees leLee (Devleefj#eced) meye HeoeLeeX kesÀ DeJekeÀeMe
keÀes (He=Ce) HeefjHetCe& keÀerefpe³es (He=efLeJ³eeced) Yetefce Hej (Ðegleeveë) meefÜÐee kesÀ iegCeeW keÀe efJemleej keÀjles ngS DeeHe megKeeW keÀes
(¢bnmJe) yeæ{eF³es (ye´ïe) JesoefJeÐee keÀes (¢bn) yeæ{eF³es (#e$eced) jep³e keÀes yeæ{eF³es (Dee³egë) DeJemLee keÀes (¢bn)
yeæ{eF³es Deewj (Òepeeced) GlHeVe ngF& Òepee keÀes (¢bn) Je=e× f ³egkeÌle keÀerepf e³es~ Fmeefue³es ceQ (ye´ïeJeefve) ye´ïeefJeÐee keÀes mesJeve
keÀjves Jee keÀjeves (#e$eJeefve) jep³e keÀes mesJeve keÀjves-keÀjeves (je³emHees<eJeefve) Deewj Oevemecetn keÀer Hegefä keÀes mesJeves Jee
mesJeve keÀjeves Jeeues DeeHe keÀes (He³e&tneefce) meye ÒekeÀej kesÀ lekeÀeX mes efve½e³e keÀjlee ntb, Jewmes DeeHe cegPe keÀes meJe&Lee
megKeoe³ekeÀ ntefpe³es Deewj DeeHe keÀes meye ceveg<³e lekeÀeX mes peeveW¤27¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ns ceveg<³ees! DeeHe ueesie pewmes peieoeréej mel³e YeeJe mes
ÒeeefLe&le Deewj mesJeve efkeÀ³ee ngDee Del³egÊece efJeÜeved meye keÀes megKe oslee nw, Jewmes ³en ³e%e Yeer efJeÐee iegCe keÀes yeæ{ekeÀj meye
peerJeeW keÀes megKe oslee nw, ³en peevees¤27¤
Oe´gJeemeerl³em³eewleL³ees oerIe&lecee $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ Dee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvemlesve eEkeÀ YeefJe<³eleerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Gme ³e%e mes keÌ³ee neslee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
Oe´gÉ-HHHIPHä2HJÉ-HHVKÉHEHSHäFHHYHHV1ÉHIPFH9HH1HOHäYHV´H1SHHHä+H10HJHI<Hä<H WHHOHGa
Ie=ÉOHVYHä²HH-HH+HHI/H-HHU+HWH[/HH1HIFHYÌäPHÏ1HIRMäHIPHHI-HËHSH1YHPHäÏH1HH
Oe´gÉJee~ DeNefmeN~ Oe´gÉ-HÍa 'H1HFHGa HSHäFHHYHÍa 'H1efPFHYHGa 'HH1HOHäYH1 )OHH1ÉHOHäYHVa ´H1SHHVHIOHä ´H1ÉSHHHäa +H10HJHI<H1HIMHIOHä
+H10HJÉHI<HäÍa <HWÉ³eeNled~ Ie=ÉOHVYHäa ²HH1-HH1+HÉHI/H1-HHU1É)HIOHä ²HH-HH+HHI/H-HHUa +HWÉH[1/HH1FHGa )YÌäPHa Ï1HIRÍa 'H1HIPH1a HI-H1ËH1SH1YHPHVHIOHä
HI-HËHÉSH1YHPHäaÏH1HH
HeoeLe&ë-(Oe´gJee) efve½euee (Deefme) YeJeefme (Oe´gJeë) efve½eueë (De³eced) Je#³eceeCeë (³epeceeveë) ³e%ekeÀÊee&
(Deefmceved) JeÊe&ceeves ³e%es (Dee³eleves) Dee³eefvle Deeie®íefvle ÒeeefCevees ³eeÅmcemleppeieled leefmceved peieefle mLeeves ³e%es Jee
(Òepe³ee) jep³esve mevleevemecetnvs e Jee (HeMegefYeë) nml³eéeieJeeefoefYeë (Yet³eeled) (Ie=lesve) Deep³eeefovee (ÐeeJeeHe=efLeJeer)
DeekeÀeMeYetceer (Het³exLeeced) (Fvêm³e) Hejcewée³e&m³e (íefoë) ogëKeeHeJeejkeÀlJesve ÒeeHekeÀë ÒeeefHekeÀe Jee (Deefme) YeJeefme
(efJeéepevem³e) efJeéeefmceved peieefle meJe&m³e pevemecetnm³e (íe³ee) ogëKeísokeÀeÞe³ees Jee~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 6~ 1~
DevJe³eë-ns ³e%eevegÿeef$e ³epeceeveHeeflve! ³eLee lJeceefmceVee³eleves peieefle mJemLeeves ³e%es Jee Òepe³ee HeMegefYeë men
Oe´gJeeefme ,leLeeç³eb ³epeceeveesçefHe Oe´gJeesçefmle~ ³egJeeb Ie=lesve ÐeeJeeHe=efLeJeer Het³exLeeb HetjCes kegÀ³ee&leefcevêm³e íefojefme efJeéepevem³e
íe³eeçefme ³elmebiesve ÒeeefCemecetnë megKeerYet³eeomceeled leeb leb lJeeb Je³eb ÒeMebmeeceë¤28¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³ee&Y³eeb ³e%eevegÿele=Y³eeb ³epeceevelelHelveerY³eeb ³esve ³e%esve ®e efve½euee efJeÐee megKeeefve ®e ÒeeH³e
ogëKeeefve veM³es³egmleew meoe melkeÀle&J³eew ³e%e½e meoeçvegÿs³eë¤28¤
HeoeLe&ë-ns ³e%e keÀjves Jeeues ³epeceeve keÀer ker! pewmes let (Òepe³ee) jep³e Jee DeHeves mebleeveeW Deewj (HeMegefYeë)
neLeer, Ieesæ[s, iee³e Deeefo HeMegDeeW kesÀ meefnle (Deefmceved) Fme (Dee³eleves) peieled Jee DeHeves mLeeve Jee meye kesÀ melkeÀej
keÀjeves kesÀ ³eesi³e ³e%e ceW (Oe´gJee) ¢æ{ mebkeÀuHe (Deefme) nw, Jewmes (De³eced) ³en (³epeceeveë) ³e%e keÀjves Jeeuee lesje Heefle
³epeceeve Yeer (Oe´gJeë) ¢æ{ mebkeÀuHe nw~ legce oesveeW (Ie=lesve) Ie==le Deeefo megieefvOele HeoeLeeX mes (ÐeeJeeHe=efLeJeer) DeekeÀeMe Deewj
Yetefce keÀes (Het³exLeeced) HeefjHetCe& keÀjes~ ns ³e%e keÀjves Jeeueer ker! let (Fvêm³e) Del³evle Ssée³e& keÀes Yeer DeHeves ³e%e mes
(íefoë) ÒeeHle keÀjvesJeeueer (Deefme) nw~ Deye let Deewj lesje Heefle ³en ³epeceeve (efJeéepevem³e) mebmeej keÀe (íe³ee) megKe
keÀjves Jeeuee (Yet³eeled) nes¤28¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efpeve ³e%e keÀjves Jeeues ³epeceeve keÀer Helveer Deewj ³epeceeve mes leLee efpeme ³e%e
mes ¢æ{ efJeÐee Deewj megKeeW keÀes HeekeÀj ogëKeeW keÀes íes[ æ W GvekeÀe melkeÀej leLee Gme ³e%e keÀe Devegÿ eve meoe ner keÀjles
jnW¤28¤
Heefj lJesl³em³eewleL³ees oerIe&lecee $eÝef<eë~ F&éejmeYeeO³e#eew osJeles~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
F&éejmeYeeO³e#eeY³eeb eEkeÀ eEkeÀ YeefJelegb ³eesi³eefcel³egHeefoM³eles¤
F&éej Deewj meYeeO³e#e mes keÌ³ee-keÌ³ee nesves keÀes ³eesi³e nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
+HHIMäO-HHHILH-H &HHV1HILHMäÉ)1FHH<Hä-HYOHJHI-H1ËHOHäÍa
JeÉ=×e³egÉcevegÉ -H¹äHHV1SHJÆHä<H-HYOHJÉ SHJÆäHÍ
+HHIM{a O-HHa HILH1-H 1&H1Ía HILHMäÍa )1FHHÍa <H1-H1YOHJÉ~ HI-H1ËHOHäÍa -HÉ×e³egÉHIFHHIOHä -HÉ¹É'HHäHJFHGa 'HYHJäa -H¹äHÍa SHJÆHäÍa
YeNJeNvlegÉaSHJÆäHÍ
HeoeLe&ë-(Heefj) meJe&leë (lJee) lJeeced (efieJe&Ceë) ieerefYe&ë mleeslegcen&ë (efiejë) mlegefleJee®eë (Fceeë) celke=Àleeë
(YeJevleg) (efJeéeleë) meJee&ë, De$e ÒeLeceevleeled leefmeë~ (Je=×e³egced) Je=× FJe Dee®ejvleced, keÌ³ee®ívoefme~
#Deäe03.2.170% Fl³egë~ (Deveg) He½eeÓeJes (Je=×³eë) Je=O³evles ³eemleeë~ (pegäeë) Òeerleeë mesefJelee Jee~ (YeJevleg)
(pegä³eë) peg<³evles Òeer³evles ³eemleeë~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 6~ 1~ 24) J³eeK³eeleë¤29¤
DevJe³eë-ns efieJe&Ce F&éej meYeeO³e#e! Fcee celke=Àlee efJeéelees efiejmlJeeb Heefj Heefjlees YeJevleg~ ve lel#eCe SJe,
efkeÀvleg Je=×e³egb lJeeceveg Je=×³ees pegä³ees pegäe½e YeJevleg¤29¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ns ceveg<³ee! ³eLeeçefKeuewë MegYeiegCekeÀcce&efYeë men JeÊe&ceevees peieoeréejë
meYeeHeefleJee& mleeslegcenexçefmle, leLewJe ³eg<ceeefYejefHe YeefJeleJ³eced¤29¤
HeoeLe&ë-ns (efieJe&Ceë) mlegefle³eeW mes mlegefle keÀjves ³eesi³e F&éej Jee meYeeO³e#e! (Fceeë) ³es cesjer keÀer ngF&
(efJeéeleë) mecemle (efiejë) mlegefle³eeB (Heefj) meye ÒekeÀej mes (YeJevleg) neW Deewj Gmeer mece³e keÀer ner ve neW, efkeÀvleg
(Je=×e³egced) Je=×eW kesÀ meceeve Dee®ejCe keÀjves Jeeues DeeHekesÀ (Deveg) He½eeled (Je=×³eë) Del³evle yeæ{leer ngF& Deewj (pegä³eë)
Òeerelf e keÀjves ³eesi³e (pegäeë) H³eejer neW¤29¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ pewmes mecHetCe& GÊece iegCe, keÀcceeX kesÀ meeLe JeÊe&ceeve peieoeréej Deewj
meYeeHeefle mlegelf e keÀjves ³eesi³e nQ, Jewmes ner legce ueesieeW keÀes Yeer nesvee ®eeefn³es¤29¤
Fvêm³esl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ F&éejmeYeeO³e#eew osJeles~ Dee®³e&gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegvemleew keÀLebYetleeefJel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jes keÀwmes nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
)YÌäPH1PHWMlPHHUYÌäPH2HJÉ-HHVnÉHIPH6V1YÌFHäHIPH-HZËHRV1-HFHäHIPH
)YÌäPHaPHWÍa'H1HIPH1a)YÌäPHa2HJÉ-HÍa'H1HIPH1a6V1YÌFHGa'H1HIPH1a-HZ1ËH1RV1-HHIFHHIOHä-HZËHÉRV1-HFHGa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(Fvêm³e) Hejcewée³e&m³e (m³etë) ³eë meerJ³eefle men ³eespe³eefle meë (Deefme) YeJeefme~ (Fvêm³e) met³³ee&os
jep³em³e Jee (Oe´gJeë) efve½euees efve½euekeÀÊee&~ (Deefme) (Ssvêced) Fvêm³e Hejcewée³e&m³esoceefOekeÀjCeced~ (Deefme) (JewéeosJeced)
³eLee efJeées<eeb osJeeveeefceocevleefj#eceefOekeÀjCeb leLee (Deefme)~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 6~ 1~ 25-26)
DevJe³eë-ns peieoeréej Jee meYeeO³e#e! ³eLee JewéeosJecevleefj#eceefmle, leLee lJecewvêb Hejcewée³³e&m³eeefOekeÀjCeceefme~
Dele SJe meJex<eecemceoeoerveeefcevêm³e Hejcewée³³e&m³e m³etjefme, Fvêm³e met³ee&eof ueeskeÀm³e jep³em³e Jee Oe´gJeesçefme¤30¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eesHeceeue¹ejew~ ³eLee mekeÀuewée³ee&efOeÿeveceeréejesçefmle, leLee meYeeO³e#eeefoefYejefHe
YeefJeleJ³eced¤30¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej Jee meYeeO³e#e! pewmes (JewéeosJeced) mecemle HeoeLeeX keÀe efveJeeme mLeeve Devleefj#e nw, Jewmes
DeeHe (Ssvêce) meye kesÀ DeeOeej nQ, Fmeer mes nce ueesieeW keÀes (Fvêm³e) Hejcewée³e& keÀe (m³etë) meb³eesie keÀjves Jeeues (Deefme)
nQ Deewj (Fvêm³e) met³e& Deeefo ueeskeÀ Jee jep³e keÀes (Oe´gJeë) efve½eue keÀjves Jeeues (Deefme) nQ¤30¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<e Deewj GHeceeue¹ej nQ~ mekeÀue Ssée³³e& keÀe osves Jeeuee peieoeréej nw, Jewmes
meYeeO³e#eeefo ceveg<³eeW keÀes nesvee ®eeefn³es¤30¤
efJeYetjmeerl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvemleew keÀLebYetleeefJel³egHeefoM³eles¤
HI-H1<HWMäHIPH´H1-HHQä&HHV1-HHI¼äMHIPHQ-H1-HHQäYHÍa
ËHH1HHVnÉHIPH´HHVäOHHPOHJÉ/HHVnÉHIPHHI-H1ËH-HVäRHÍ
HI-H1<HWHIMHIOH1 HI-H1É<HWÍa'H1HIPH1a´H-HH1Qä&HÍa´H-HH1QäYH1 )HIOHä ´H1É-HHQäYHÍa-HHI¼äÍa'H1HIPH1aQ1-H1-HHQäYH1 )HIOHä Q-H1É-HHQäYHÍa
ËHH1HÍa'H1HIPH1a´HHVäOHH1)HIOH1´HÉHVäOHHÍaOHJÉ/HÍa'H1HIPH1aHI-H1ËH-HVäRH1)HIOHäHI-H1ËHÉ-HVäRHÍ
HeoeLe&ë-(efJeYetë) ³eLee J³eeHekeÀ DeekeÀeMees JewYeJe³egkeÌlees jepee Jee (Deefme) (ÒeJeenCeë) ³eLee Jee³egce&neveoes Jee
leLee (JeefÚë) Jees{e (Deefme) (nJ³eJeenveë) ³eLeeçefiven&J³eeefve Jenefle leLee (éee$eë) %eeveJeeved~ éee$eleerefle ieeflekeÀce&meg
Heefþleced~ (efveIeb02~24) (Deefme) (Òe®esleeë) ³eLee ÒeeCeë Òe®esle³eefle leLee (legLeë) %eeveJeOe&keÀë (Deefme) (efJeéeJesoeë)
³eLee met$eelcee HeJevemleLee~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 6~ 1~ 25-26) J³eeK³eeleë¤31¤
DevJe³eë-ns peieoeréej Jee efJeÜved! ³emceeled lJeb ³eLeeççkeÀeMees JewYeJe³egkeÌlees jepee Jee leLee efJeYetjefme, ³eLee
Jee³egce&neveoes Jee leLee ÒeJeenCeesçefme, ³eLee JeefÚmleLee nJ³eJeenveesçefme, ³eLee ÒeeCemleLee Òe®eslee éee$eesçefme, ³eLee
met$eelcee HeJevemleLee efJeéeJesoemlegLe½eeefme, lemceeled melkeÀÊe&J³eesçmeerefle Je³eb efJepeeveerceë¤31¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eesHeceeue¹ejew~ ve meJezce&veg<³ewjeréejefJeog<eesë melkeÀejë keÀoeefHe l³ekeÌleJ³ees vewle³eesë ÒeeHl³ee
efJevee keÀm³eef®eod efJeÐeemegKeueeYees YeefJelegcen&efle, lemceeled leew meJe&Lee JesÐeew mleë¤31¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej Jee efJeÜved! efpememes DeeHe pewmes J³eeHekeÀ DeekeÀeMe Deewj Ssée³³e&³egkeÌle jepee neslee nw, Jewmes
(efJeYetë) J³eeHekeÀ Deewj Ssée³³e&³egkeÌle (Deefme) nQ~ (JeefÚë) pewmes nesce efkeÀ³es HeoeLeeX keÀes ³eesi³e mLeeve ceW Hengb®eeves Jeeuee
Deefive nw, Jewmes (nJ³eJeenveë) nJeve keÀjves kesÀ ³eesi³e HeoeLeeX keÀes mecHeeove keÀjves Jeeues (Deefme) nQ, pewmes peerJeeW ceW ÒeeCe
nQ, Jewmes (Òe®esleeë) ®esle keÀjves Jeeues (éee$eë) efJeÜeved (Deefme) nQ, pewmes met$eelcee HeJeve meye ceW J³eeHle nw, Jewmes
(efJeéeJesoeë) efJeée keÀes peeveves (legLeë) %eeve keÀes yeæ{eves Jeeues (Deefme) nQ~ Fme mes DeeHe melkeÀej keÀjves ³eesi³e nQ, Ssmee
nce ueesie peeveles nQ¤31¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<e Deewj GHeceeue¹ej nQ~ meye ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ F&éej Deewj efJeÜeved keÀe
melkeÀej keÀjvee keÀYeer ve íesæ[W, keÌ³eeWefkeÀ Dev³e efkeÀmeer mes efJeÐee Deewj megKe keÀe ueeYe veneR nes mekeÀlee nw~ Fmeefue³es Fve keÀes
peeveW¤31¤
GefMeiemeerl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ mJeje[d yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
*1HI0HLHäHIPH NH¢1HI-HM G,HHäHIMMHIPH1 \HF<HHäHIMM-HNPHWMäHIPH RJ-HäP-HHBÏJÉY2HWMäHIPH FHHSHH 1XHHUHäÍa PHNFHH>äHIPH
ke=É¢0HHYHJäÍ +HHIMlH²HHVäÉHIPH1 +H-HäFHHYHHV1 YH<HHVäÉHIPH ´H1OHNH®-HHä FHÉÆHnVÉHIPH Q-H1PHWRäYHÉH¿1OH2HHäFHHHIPH1
P-HnSHH[HIOHÍ
*1HI0HNHG¢a 'H1HIPH1a NH¢1HI-HÍa 'H G,HHäHIMÍa 'H1HIPH1~ \HF<HHäHIMÍa 'H1-H1PHWÍ~ 'H1HIPH1a RJ-HäP-HHYHGa 0HJÉvO³etë~ DeNefmeN~
FHH1SHH 1XHHUHäÍaPHNFHHHI>HIOHäPH1FHGÉMHÎGa'H1HIPH1aNe=É¢0HHYHJäÍa+HNHIMlH²HäÍa+H1HIMlH²H1)HIOHä+HHIMlÉPH²HäÍa'H1HIPH1a+H-HäFHHYHÍaYH<HäÍa'H1HIPH1a
´H1OHNH®-HVHIOHä ´H1ÉOHNH®-HHäa FHÉÆÍa 'H1HIPH1a Q1-H1PHWRäYH1 )HIOHä Q-H1ÉPHWRäYHÍa H¿1OH2HH1FHVOHÉOHÉ2HHäFHHa 'H1HIPH1a P-HäSHH[HIOH1HIMHIOH1
P-HäÍÉSHHVHIOHäÍ
HeoeLe&ë-(GefMekedÀ) keÀeefvleceeved (Deefme) (keÀefJeë) ¬eÀevleÒe%eë ¬eÀevleoMe&vees Jee (De«eefjë) De«m³e
kegÀefìueieeefcevees peerJem³eeefjë Me$egë (Deefme) (yecYeeefjë) yevOem³eeefjë, De$e JeCe&J³el³esve Oem³e Yeë~ (DeJem³etë)
³eesçJemeerJ³eefle leejeefolevletved mevleeve³eefle ³esve Jee meë (Deefme) (ogJemJeeved) ogJeë ÒeMemleb Heefj®ejCeb efJeÐeles ³em³e meë
(MegvO³etë) Meg×ë (Deefme) (ceepee&ueer³eë) MeesOekeÀë~ mLee®eeflece=pesjeuepJeeue_eeueer³e®eë~ (GCee01~116) Devesve
met$esCee$e ce=pet<ed Meg×ew Fl³emceeoeueer³e®ed Òel³e³eë~ (meceéìd) ³eLee mec³eûeepeles leLee (Deefme) (ke=ÀMeevegë) levetkeÀÊee&
(Heefj<eÐeë) Heefj<eefo YeJeë (Deefme) (HeJeceeveë) HeefJe$ekeÀejkeÀë (veYeë) ³ees veYeles nefvle HejHeoeLe&nÊe+&ved meë~ veYele Fefle
JeOekeÀce&meg Heefþleced~ (efveIeb02~19)~ (Deefme) (ÒelekeÌJee) ³eLee ÒelekeÀefle ÒekeÀ<exCe n<e&leerelf e~ De$e Dev³esY³eesçefHe o=M³evles~
#Deäe03.2.75% Fefle JeefveHed, leLee (ce=äë) ³ees ce<e&efle cee<e&³eefle Jee (Deefme) (nJ³emetoveë) ³eLee nJ³eeefve metoles leLee
($eÝleOeecee) ³eLee mel³eb peueb Jee oOeeefle leLee (Deefme) (mJep³eexefleë) ³eLee mJejvleefj#eueeskeÀmecetnb Ðeesleles leLee¤32¤
DevJe³eë-ns YeieJeved! ³elemlJecegefMeiem³e«eefjë keÀefJejefme, yecYeeefjjJem³etjefme, ogJemJeeved MegvO³et cee&pee&ueer³eesçefme,
HeJeceeveë Heefj<eÐeesçefme, ³eLee ÒelekeÌJee leLeevleefj#eÒekeÀeMekeÀe veYeesçefme, ³eLee nJ³emetovemleLee ce=äesçefme, ³eLee
mJep³ees&elf e$eÝ&leOeeceeçefme leLee mel³emLee³eer JeÊe&mes, leLewJe leÊeodiegCesve Òeefme×es YeJeeved meJez©Heemeveer³eesçmleerelf e
efJepeeveerceë¤32¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³esve peieoeréejsCe ³ee¢iiegCeb peieefVeefce&leb lee¢iiegCesve Òeefme×ë me
meJezce&veg<³ew©Heemeveer³eë¤32¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! efpeme keÀejCe DeeHe (GefMekedÀ) keÀeefvleceeved (Deefme) nQ, (De«eefjë) Keesìs ®eueve Jeeues
peerJeeW kesÀ Me$eg Jee (keÀefJeë) ¬eÀevleÒe%e (Deefme) nQ, (yecYeeefjë) yevOeve kesÀ Me$eg Jee (DeJem³etë) leejeefo levlegDeeW kesÀ
efJemleej keÀjves Jeeues (Deefme) nQ, (ogJemJeeved) ÒeMebmeveer³e mesJee³egkeÌle mJe³eb (MegvO³etë) Meg× (Deefme) nQ, (ceepee&ueer³eë)
meye keÀes MeesOeves Jeeues (meceéìd) Deewj De®ís ÒekeÀej ÒekeÀeMeceeve (Deefme) nQ, (ke=ÀMeevegë) HeoeLeeX keÀes Deefle met#ce
(HeJeceeveë) HeefJe$e Deewj (Heefj<eÐeë) meYee cesb keÀu³eeCe keÀjves Jeeues (Deefme) nQ, pewmes (ÒelekeÌJee) nef<e&le Deewj (veYeë)
otmejs kesÀ HeoeLe& nj uesves JeeueeW keÀes ceejves keeues (Deefme) nQ, (nJ³emetoveë) pewmes nesce kesÀ êJ³e keÀes ³eLee³eesi³e J³eJenej
ceW ueeves Jeeues Deewj (ce=äë) megKe-ogëKe keÀes menve keÀjves Deewj keÀjeves Jeeues (Deefme) nQ, pewmes (mJep³eexefleë) Devleefj#e
keÀes ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues Deewj ($eÝleOeecee) mel³eOeece ³egkeÌle (Deefme) nQ, Jewmes ner GkeÌle iegCeeW mes Òeefme× DeeHe meye ceveg<³eeW
keÀes GHeemevee keÀjves ³eesi³e nQ, Ssmee nce ueesie peeveless nQ¤32¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ efpeme Hejceséej ves mecemle iegCe Jeeues peieled keÀes j®ee nw, GvneR iegCeeW mes
Òeefme× GmekeÀer GHeemevee meye ceveg<³eeW keÀes keÀjveer ®eeefn³es¤32¤
mecegêesçmeerl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ yeéïeer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegve³e&Leséejes JeÊe&les leLee efJeÜefÓjefHe YeefJeleJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj pewmee F&éej nw Jewmee efJeÜeveeW keÀes Yeer nesvee DeJeM³e nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
meNcegÉêHVnÉHIPHHI-H1ËH-HäHHÉ'H1SHHVKÉPHVNHä¢+HH1RHIQäMHIPH\HJÉ2YHHVK -HHLHäPHZ1YÌFHäHIPH1 PHRHVÉ1PHOHäPH¾HMHZ1 FHH
FHH1PHYOHHä+OH1FH2-HäYHHFH2-H+HOHV1´HFHHäHIOHMP-H1HIPOHFHV1ÉHIPFHYHG+H1HI/HRVä-H1HHYHVä<HWeeled¤33¤
meNceggÉÌÍa 'H1HIPH1a HI-H1ËH-HäHH1 )HIOHä HI-H1ËHÉ-HäHHÍa 'H1SHÍa 'H1HIPH1a 6NHä¢+HH1HIROHVNHä¢É+HHOHGa 'HHIQäÍa 'H1HIPH1a \HJÉ2YHnÍa
-HHNHG¢a'H1HIPH1a6V1YÌFHGa'H1HIPH1aPH1RäÍa'H1HIPH1aH¿OHäPHa¾H1MHZ1aFHHaFHH1aPHFHGaOHH1+OH1FHGa'H2-HäYHHFHGa'H12-H1+H1OH1)OHä2-HÉ+HOHVa´Ha
FHH1aHIOH1MaP-H1HIPOHaFHV1a'H1HIPFHYHGa+H1HI/HaRV1-H1HHYH1)HIOHäRV-H1ÉHHYHVäa<HWÉ³eeNled¤33¤
HeoeLe&ë-(mecegêë) mecegodêJeefvle Yetleeefve ³emceeled meë (Deefme) (efJeéeJ³e®eeë) ³eLee efJeéeefmceved J³e®ees
J³eeefHle³e&m³eeefmle leLee (Depeë) ³eë keÀoeef®eVe pee³eles (Deefme) (SkeÀHeeled) SkeÀefmceved Heeos efJeéeb ³em³eeefmle (Deefnë)
mecemleefJeÐeemeg J³eeHeveMeerueë (Deefme) (yegOv³eë) yegOvesçvleefj#es YeJeë~ yegOvecevleefj#eb YeJeefle~ (efve©010~44) (JeekedÀ)
³eLee JeefkeÌle mee (Deefme) (Ssvêced) Hejcewée³³e&m³esoced (Deefme) (meoë) meeroefvle ³eeÅmcemleled (Deefme) ($eÝlem³e) mel³em³e
keÀejCem³e J³eJenejm³e Jee (Üejew) yee¿eeY³evlejmLes cegKes (cee) ceeced (cee) efve<esOes (meced) mec³eieLex (leeHleced) leHesë,
De$e efue*Lex ueg*d~ (DeOJeveeced) ³eLee efJeÐeeOece&efMeuHeceeiee&Ceeced (DeOJeHeles) Oece&J³eJenejceeie&Heeueef³eleë (Òe) Òeke=ÀäeLex
(cee) ceeced (eflej) leej³e (mJeefmle) megKeced (ces) cece (Deefmceved) Òel³e#es (HeefLe) ceeiex (osJe³eeves) ³eLee efJeog<eeb
ieceveeieceveeefOekeÀjCes leLee (Yet³eeled) YeJeleg¤33¤
DevJe³eë-³eLeséejë mecegêes efJeéeJ³e®ee Deefmle, me SkeÀHeeopeesçefmle, Deefnye&gOv³eesçefme~ ns DeOJeHeos!
³eLewvêmeoesçefmle ³eLee me $eÝlem³e Üejew mebleeHe³eefle, leLee cee mebleeHe³esë~ ³eLee ®eeefmceved osJe³eeves HeefLe mJeefmle Yet³eeled
leLee lJeb meleleb Òe³elemJe¤33¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee ke=ÀHee³eceeCe F&éejesçefmceved mebmeejs meJex<eeb peerJeeveeb efMe#eeefokeÀce&meg ÒeJeÊe&les
leLee efJeÜefÓjefHe JeefÊe&leJ³eced~ ³eLeséejm³e peielkeÀejCem³e peerJeeveeb JeeçveeefolJeeppevcejeefnl³esveeefJeveeefMelJeb JeÊe&les, leLee
mJem³e yeesO³eb ³eLee Hejceséejm³e ke=ÀHeesHeemeveeme=efäefJeÐeeHeg©<eeLezë menwJe JeÊe&ceeveeveeb ceveg<³eeCeeb efJeÜvceeie&ÒeeefHlemle$e megKeb
®e pee³eles leLee veslejs<eeefceefle¤33¤
HeoeLe&ë-pewmes Hejceséej (mecegêë) meye ÒeeefCe³eeW keÀe ieceveeieceve keÀjeves nejs (efJeéeJ³e®eeë) peieled ceW J³eeHekeÀ
Deewj (Depeë) Depevcee (Deefme) nw, (SkeÀHeeled) efpemekesÀ SkeÀ Heeo ceW efJeée nw (Deefnë) Jee J³eeHeveMeerue (yegOv³eë) leLee
Devleefj#e ceW nesvesJeeuee (Deefme) nw Deewj (JeekedÀ) JeeCeerªHe (Deefme) nw, (Ssvêced) Hejcewée³³e& keÀe (meoë) mLeeve ªHe nw
Deewj ($eÝlem³e) mel³e kesÀ (Üejew) cegKeeW keÀes (cee mebleeHleced) mebleeHe keÀjeves Jeeuee veneR nw (DeOJeHeles) ns Oece&-J³eJenej kesÀ
ceeieeX keÀes Heeueve keÀjves nejs efJeÜevees! Jewmes legce Yeer mebleeHe ve keÀjes~ ns F&éej! (cee) cegPe keÀes (DeOJeveeced) Oece&efMeuHe kesÀ
ceeie& mes (Òeeflej) Heej keÀerefpe³es Deewj (ces) cesjs (Deefmceved) Fme (osJe³eeves) efJeÜeveeW keÀs peeves-Deeves ³eesi³e (HeefLe) ceeie& ceW
pewmes (mJeefmle) megKe (Yet³eeled) nes, Jewmee Devegûen keÀerefpe³es¤33¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e cesb GHeceeue¹ej nw~ F&éej, peieled keÀe keÀejCe leLee peerJe FvekeÀe Deveeefo nesves kesÀ keÀejCe
pevce ve nesves mes DeefJeveeMeerHeve nw~ Hejceséej keÀer ke=ÀHee, GHeemevee, me=eäf keÀer efJeÐee kee DeHeves Heg©<eeLe& kesÀ meeLe JeÊe&ceeve
ngS ceveg<³eeW keÀes efJeÜeveeW kesÀ ceeie& keÀer ÒeeefHle Deewj Gme ceW megKe neslee nw Deewj Deeuemeer ceveg<³eeW keÀes veneR neslee¤33¤
efce$em³esl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee mJeje[dyeéïeer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
HegveefJe&Üebmeë keÀer¢Meeë mevleerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj efJeÜeved kewÀmes nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HIFH1HPHä FHH1 HHJäHVH2-H1FHLYHäHÍa PHLHMH1Í PHLHäMH P/H1 PHLHäMV&H1 YHHFYHH1 MHZÌ1V&HHYHHUäNHV¢YH +HH1OH
FHHäLYHHÍHI+H+HÉOHFHHäLYHHHVLHHV+HH1HOHäFHH1YHFHHVä-HHVÉPOHJÉ FHHFHHäHIQjHIPHÆ
HIFHH1PHäa FHH1a HHäJHHa ) H12-H1FHGa 'HLYHäHÍa PH1LH1MHÍa P/H1a PHLHäMV&Ha YHHFYHHä MHZÌVä&Ha 'HYHHUäNHV¢YHa +HH1OHa FHH1a
DeNiveN³eNë~ efHeNHe=ÉOHaFHH1a'HLYHäHÍaLHHV1+HH1HOHäFHH1aYHFHäÍa-H1Ía'H1POHJÉ~ cee~ ceeN~ efnNb:efmeNäN¤34¤
HeoeLe&ë-(efce$em³e) megËoë (cee) ceeced (®e#eg<ee) ¢=äîee (F&#eOJeced) mebÒes#eOJeced (Deive³eë) vesleejes ve³eefvle
Þesÿeved HeoeLee&ved (meiejeë) meiejesçvleefj#eceJekeÀeMees ³es<eevles~ DeMe&DeeefolJeeo®ed~ (meiejeë) meiejesçvleefj#eb
efJeÐeesHeosMeeJekeÀeMees ³es<eeb les (mLe) YeJele (meiejsCe) Devleefj#esCe men (veecvee) Òeefme×îee (jewêsCe) Me$egjesoef³ele+Ceeefceob
lesve (DeveerkesÀve) mewv³esve (Heele) j#ele (cee) ceeced (Deive³eë) %eeveJevleë (efHeHe=le) efJeÐeeiegCewë HetCee&ved kegÀ©le (cee) ceeced
(Deive³eë) meYeeO³e#eeo³eë (ieesHee³ele) Heeue³ele (cee) ceeced (veceë) vecemkeÀejë (Jeë) ³eg<ceY³eced (Demleg) YeJeleg (cee)
efve<esOes (cee) ceeced (eEnefmeä)¤34¤
DevJe³eë-ns efJeÜbeme! meieje Deive³ees ³et³eb ceeb efce$em³e ®e#eg<es#eOJeced, ³et³eb meiejeë mLe~ ns Deive³eë! meiejsCe
jewêCs e veecveeveerkesÀve ceeb Heele ceeb ieesHee³ele ceeb cee eEnefmeäwleoLe¥ Jees ³eg<ceY³eb veceesçmleg¤34¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee efJeÐeeoevesve efJeÜebmeë meJee&ved ceveg<³eeved megKe³eefvle, leLewleeved
keÀe³³ex<eg efJeÐe³eesHe³egkeÌleeë mevleesçO³esleejesçefHe megKe³evleg¤34¤
HeoeLe&ë-ns (meiejeë) Devleefj#e DeJekeÀeMe ³egkeÌle (Deive³eë) De®ís-De®ís HeoeLeeX keÀes ÒeeHle keÀjves Jeeues
efJeÜeved ueesiees! legce (cee) cegPe keÀes (efce$em³e) efce$e keÀer (®e#eg<ee) ¢efä mes (F&#eOJeced) osefKe³es~ DeeHe (meiejeë)
efJeÐeesHeosMe DeJekeÀeMe³egkeÌle (mLe) ntefpe³es Deewj pewmes DeeHe (Deive³eë) mebmeeefOele efJeÐegled Deeefo Deefive³eeW keÀer j#ee keÀjles nQ,
Jewmes (meiejsCe) Devleefj#e kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (jewêsCe) Meg$eDeeW keÀes jesove keÀjves Jeeueer (veecvee) Òeefme× (DeveerkesÀve) mesvee
mes (cee) cegPes (Heele) Heeefue³es (Deive³eë) pewmes %eeveer ueesie meye keÀes megKe osles nQ, Jewmes (efHeHe=le) megKeeW mes HetjCe keÀerepf e³es
(ieesHee³ele) Deewj meye Deesj mes Heeueve keÀerepf e³es Deewj keÀYeer (cee) cegPe keÀes (cee eEnefmeä) veä cele keÀerefpe³es (Jeë) Fme mes
DeeHe kesÀ efue³es (cee) cesje (veceë) vecemkeÀej (Demleg) nes¤34¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes efJeÐee osves mes efJeÜeved ueesie meye ceveg<³eeW keÀes megKeer
keÀjles nQ, Jewmes Fve efJeÜeveeW keÀes keÀe³eeX kesÀ keÀjves ceW ®elegj Deewj efJeÐee³egkeÌle neskeÀj efJeÐeeLeea ueesie mes Jee mes megKeer
keÀjW¤34¤
p³eeseflejmeerl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=od yeéïeer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
F&éejë keÀer¢Me Fl³egHeefoM³eles¤
F&éej kewÀmee nw, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
SHHVHIOHäMHIPHHI-H1ËHä+HE1HI-HËHVäHHERV1-HHYHHäPH1HIFHOHGa
O-HjPHHVäFHOHYHWÉNH¢µÐHHV1¾VHHVä<HHV1ÉYHNH¢OHV<HÉ*1H1YOHHHIPH1-Hä/H1jP-HHQHäa
SHJHH1&HHVÉ'H1+OHJMHSHäPH-HVOHJÉ P-HHQHä
SHHVHIOHäÍa'H1HIPH1aHI-H1ËHä+H1HIFHHIOHäHI-H1ËHÉä+HFHGaHI-HËHVäHHFHGaRV1-HHYHHäFHGaPH1HIFHHIRHIOHäPH1FHGÉ)OHGaO-HFHGaPHHV1FH1aOH1YHWÉke=ÀÓîeN
)HIOHä OHYHWÉNH¢OHGÉ<HäÍa ¾VHHVä<H1 )HIOH1 ¾VHäÍÉ<HÍa 'H1YHNHä¢OHV<H )OH1YHÉNHä¢OHV<HÍa *1a H1YOHHa 'H1HIPH1a -Hä/HFHGa P-HHQHäa
pegÉHH1&HÍa'H1+OHJÍa'HHSHäPHa-HV1OHJÉaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(p³eesefleë) meJe&ÒekeÀeMekeÀë (Deefme) (efJeéeªHeced) ³eLee meJe¥ ªHeb ³eeÅmcemleLee (efJeées<eeced)
DeefKeueeveeced (osJeeveeced) efJeog<eeced (meefceled) ³eLee mec³eefieO³eles leLee (lJeced) (meesce) Ssée³³e&Òeo (levetke=ÀÓîeë) ³eLee
efJemleejkeÀeefjY³emleLee (Üs<eesY³eë) ³eLee efÜ<eefvle lesY³emleLee (Dev³eke=ÀlesY³eë) ³eLeeçv³ew³ee&efve ef¬eÀ³evles lesY³eë (G©) yeng
(³evlee) efve³ecekeÀÊee& (Deefme) (JeªLeced) JeÊe&gcen¥ ie=nced~ JeªLeefceefle ie=nveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~4) (mJeene)
Jee®eced (peg<eeCeë) Òeerleë (DeHlegë) J³eeHekeÀë (Deep³em³e) efJe%eevem³e (Jesleg) peeveeleg (mJeene) Jee®ee~ De³eb cev$eë
(Mele0( 3~ 6~ 3~ 6-8) J³eeK³eeleë¤35¤
DevJe³eë-ns meesce! ³eLee lJeb efJeées<eeb osJeeveeb efJeéeªHeb p³eeself eë meefceoefme levetke=ÀÓîees Üs<eesY³eesçv³eke=ÀlesY³e½e
HYOHHHIPHOH/HHV-H/HEP-HHQHâJMHSHPHSHJHH&HÍPHYHGFHYHJHÍP-HHQH-HVOHJ
YeeJeeLe&ë-³emceeled Hejceséejë meJex<eeb ueeskeÀeveeb efve³evleeefmle, lemceeosles efve³eces<eg ®eueefvle¤35¤
HeoeLe&ë-ns (meesce) Ssée³e& osves Jeeues peieoeréej! DeeHe (efJeées<eeced) meye (osJeeveeced) efJeÜeveeW kesÀ (efJeéeªHeced)
meye ªHe³egkeÌle (p³eesefleë) meye kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues (meefceled) De®ís ÒekeÀeefMele (Deefme) nQ (levetke=ÀÓîeë) MejerjeW keÀes
mecHeeove keÀjves (Üs<eesY³eë) Deewj Üs<e keÀjves Jeeues peerJeeW leLee (Dev³eke=ÀlesY³eë) Dev³e ceveg<³eeW kesÀ efkeÀ³es ngS ogä keÀcceeX mes
(³evlee) efve³ece keÀjeves Jeeues (Deefme) nQ, Gvemes (G©) yengle (JeªLeced) GÊece ie=n (mJeene) JeeCeer 'HâJÍ J³eeHekeÀ
(Deep³em³e) efJe%eeve keÀes (peg<eeCeë) mesJeve keÀjlee ngDee ceveg<³e (mJeene) JesoJeeCeer keÀes (Jesleg) peeves¤35¤
YeeJeeLe&ë-efpememes Hejceséej meye ueeskeÀeW keÀe efve³ece keÀjves Jeeuee nw, Fmemes ³es efve³ece ceW ®eueles nQ¤35¤
Deives ve³esl³em³eeieml³e $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvejeréejë efkeÀceLe&ë ÒeeLe&veer³e Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj F&éejÒeeLe&vee efkeÀmeefue³es keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e efkeÀ³ee nw¤
'HLYHV1YHHäPHJÉ+H/HHäMH1HVÉ'H1PFHHYHGHI-HËHHäHIYHRV-H-H1HJYHHäHIYHHI-H1¾HYHGa
³egÉ³eesNO³ehmceppeJäQJMH1&HFHVYHHV1<HWHIHäáHEOHV1YHFHäÉ*H§NH®OHHI-H2HVFH
'HLYHVäaYHHäaPHJÉ+H/HVHIOHäPHJÉÉ+H/HHäaMH1HVa'H1PFHHYHGaHI-HËHHäHIYHaRV1-H1a -H1HJYHHäHIYHaHI-H1¾HYHGaHJÉ³eesNefOe~ DeNmceled~ pegÉngÉjeNCeced~
6YHäÍa<HWHIHäáHFHGaOHV1aYHFHä*HTNH®OH1HIFHHIOH1YHFHäÍÉ*HTNH®OHFHGaHI-H12HV1FH1
HeoeLe&ë-(Deives) meJee&vesleë Hejceelceved! (ve³e) ÒeeHe³e (megHeLee) ³eLee megke=Àleë MeesYevesve Oec³e&ceeiexCe ie®íefvle
leLee (je³es) +HMFHÀHHUFHHVHPHJ.H´HHâHV (Demceeved) DeY³ego³eefveëÞes³ememegKemHe=neJeleë (efJeéeeefve) meJee&efCe (osJe)
meJee&vevoÒeeHekeÀ meJe&peielÒekeÀeMekeÀ! (Je³egveeefve) ÒeMemleeefve keÀcee&efCe Òe%ee½e~ Je³egveefceefle ÒeMem³eveecemeg Heefþleced~
(efveIeb03~9) Je³egveb Jeslesë keÀeefvleJee& Òe%ee Jee~ (efve©05~14) Je³egveeefve efJeÜeved Òe%eeveeefve Òepeeveved~ (efve©08.20)
(efJeÜeved) ³eë meJe¥ JesefÊe meë (³eg³eesefOe) otjerkegÀ©~ De$e yengueb ívoefme~ #Deäe02.4.73% Fefle MeHeë Íuegë~ (Demceled)
DemceekebÀ mekeÀeMeeled (pegngjeCeced) kegÀefìueced (Sveë) ogëKeHeÀueb HeeHeced (Yetef³eÿeced) yengleceeced (les) leJe (vece GeqkeÌleced)
³eLee veceesefYe©eÅkeÌle efJeoOeefle leLee (efJeOesce) Jeosce~ De³eb cev$eë (Mele0(3~6~3~11) J³eeK³eeleë¤36¤
DevJe³eë-ns Deives osJe peieoeréej! efJeÜebmlJeb ³eLee megke=Àlees je³es megHeLee efJeéeeefve Je³egveeefve ÒeeHvegJeefvle,
leLeemceeVe³e, pegngjeCecesveesmceÐeg³eesefOe Je³eb les leJe Yetef³eÿeb vece GeÅkeÌle efJeOesce¤36¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee ÒescCeesHeeefmeleë meved peieoeréejes peerJeeved ogäceeiee&od efJe³eesp³e Oece&ceeiex
mLeeHeef³elJewenf keÀHeejceeefLe&keÀmegKeeefve leÊelkeÀcee&vegmeejsCe ooeefle, leLee v³ee³eeOeerMewjefHe efJeOes³eced¤36¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) meye keÀes De®ís ceeie& ceW Hengb®eeves (osJe) Deewj meye DeevevoeW keÀes osves Jeeues (efJeÜeved)
mecemle efJeÐeeefvJele peieoeréej! DeeHe ke=ÀHee mes (je³es) cees#eªHe GÊece Oeve kesÀ efue³es (megHeLee) pewmes Oeeefce&keÀ peve GÊece
ceeie& mes (efJeéeeefve) mecemle (Je³egveeefve) GÊece keÀce&, efJe%eeve Jee Òepee keÀes ÒeeHle nesles nQ, Jewmes (Demceeved) nce ueesieeW keÀes
(ve³e) ÒeeHle keÀerefpe³es Deewj (pegngjeCeced) kegÀefìue (Sveë) ogëKeHeÀueªHeer HeeHe keÀes (Demceled) nce ueesieeW mes (³eg³eesefOe) otj
keÀerefpe³es~ nce ueesie (les) DeeHe keÀer (Yetef³eÿeced) Del³evle (vece GefkeÌleced) vecemkeÀejªHe JeeCeer keÀes (efJeOesce) keÀnles
nQ¤36¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes mel³e Òesce mes GHeemevee efkeÀ³ee ngDee Hejceséej peerJeeW keÀes ogä ceeieeX
mes Deueie Deewj Oece& ceeie& ceW mLeeHeve keÀjkesÀ Fme ueeskeÀ kesÀ megKeeW keÀes Gve kesÀ keÀcee&vegmeej oslee nw, Jewmes ner v³ee³e keÀjves
nejs Yeer efkeÀ³ee keÀjW¤36¤
De³eb ve Fl³em³eeieml³e $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë MetjiegCee GHeefoM³evles¤

efHeÀj F&éej keÀer GHeemevee keÀjves nejs MetjJeerj kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
'H1HEYHHVäÉ'H1HILYH-H HIMä-HPNH¢&HHVO-H1HEFH2HäÍ+HJÉMÉ6äOHJ´HHI<H1YRYHGa
'H1HE-HHSHHäHHOHJÉ -HHSHäPHHOHH-H1Hj0HHWäHHOHJÉ SH {HH&H1ÍP-HHQHä
'H1HFHGaYH1Ía'H1HILYHÍa-HHIM{-HÍaNHÉÀCeesNlegÉa'H1HFHGaFH2HäÍa+HJÉjë~ SNlegÉa´H1HI<H1YRHI9HHIOHä ´HÉHI<H1YRYHGa'H1HFHGa-HHSHHäYHGa
peN³eNlegÉa-HHSHäPHHOHH1HI-HHIOHN -HHSHäÉPHHOHHZa'H1HFHGa0HHWäYHGaSH1H1OHJÉaSH {HH&HÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(De³eced) HejceséejesHeemekeÀes peveë (veë) DemceekebÀ ÒepeemLeeveeb peerJeeveeced (Deefiveë) mJe³eb
ÒekeÀeMeceeveesçefiveefjJe HeeefHeveeb oiOee (JeefjJeë) Ye=Meb j#eCeced (ke=ÀCeesleg) keÀjesleg (De³eced) ³eg×kegÀMeueë (ce=Oeë) kegÀeflmeleeved
(Hegjë) Hegjmleeled (Sleg) ie®íleg (ÒeefYevoved) ³eLee Me$egoueb efJeoej³ebmleLee (De³eced) JeerjeCeeb Òen<e&keÀë (Jeepeeved) mebûeeceeved
(Jeepemeeleew) ³eLee mebûeeces leLee (De³eced) efJepe³eÒeeHe³ekeÀë (Me$etved) Dejerved (pe³eleg) (peË&<eeCeë) DeefleMe³esve Ëäë
(mJeene) MeesYeveeb Jee®eb Jeove meved~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 6~ 3~ 12) J³eeK³eeleë¤37¤
DevJe³eë-De³eceefiveë HejceséejesHeemekeÀes pevees vees JeefjJeë ke=ÀCeesleg, ³eLee keÀef½eÜerjë Jeepemeeleew ce=Oeë Me$etved Hegj
Sefle, leLee³eced~ ³eLee ®e keÀef½eÜerjes ce=Oeë Me$etved ÒeefYevoved Jeepeeved pe³eefle Hegj Sleg leLeeç³eb peË&<eeCeë mJeene MeesYeveeb
Jee®eb Jeoved pe³eleg¤37¤
YeeJeeLe&ë-³es HejsMeesHeemeveeb ve efJeoOeles vewJe les<eeb meJe&$e efJepe³ees pee³eles~ ³es megefMeef#eleeved Jeerjeved melke=Àl³e mesveeb
ve j#eefvle, les<eeb meJe&$e Hejepe³ees YeJeefle, lemceeosleÜ³eb ceveg<³ewë meoevegÿs³eefceefle¤37¤
HeoeLe&ë-(De³eced) ³en Hejceséej keÀe GHeemekeÀ peve (veë) nce ÒepeemLe peerJeeW keÀer (JeefjJeë) efvejvlej j#ee
(ke=ÀCeesleg) keÀjs~ pewmes keÀesF& Jeerj Heg©<e DeHeveer mesvee keÀes ueskeÀj mebûeece ceW (ce=Oeë) efveefvole ogä Jewejf ³eeW keÀes Heefnues ner pee
Iesjlee nw, Jewmes (De³eced) ³en ³eg× keÀjves ceW kegÀMeue mesveeHeefle (Jeepemeeleew) mebûeece ceW ogä Me$egDeeW keÀes (Hegjë) Heefnues ner
(Sleg) pee Iesjs Deewj pewmes (De³eced) ³en JeerjeW keÀes n<e& osvesJeeuee mesveeHeefle ogä Me$egDeeW keÀes (ÒeefYevoved) efíVe-efYeVe keÀjlee
ngDee (Jeepeeved) mebûeeceeW keÀes (pe³eleg) peerles (De³eced) ³en efJepe³e keÀjeves Jeeuee mesveeHeefle (peË&<eeCeë) efvejvlej ÒemeVe
neskeÀj (mJeene) ³eg× kesÀ ÒeyevOe keÀer Þesÿ yeesefue³eeW keÀes yeesuelee ngDee (pe³eleg) De®íer lejn peerles¤37¤
YeeJeeLe&ë-pees ueesie Hejceséej keÀer GHeemevee veneR keÀjles nQ, GvekeÀe efJepe³e meJe&$e veneR neslee~ pees De®íer efMe#ee
oskeÀj MetjJeerj Heg©<eeW keÀe melkeÀej keÀjkesÀ mesvee veneR jKeles nQ, GvekeÀe meye peien menpe ceW Hejepe³e nes peelee nw~ Fmemes
ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ oes ÒeyevOe DeLee&led SkeÀ lees Hejceséej keÀer GHeemevee Deewj otmeje JeerjeW keÀer j#ee meoe keÀjles
jnW¤37¤
G© efke<CeefJel³em³eeieml³e $eÝef<eë~ efJe<CegoxJelee~ Yegefjiee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHeÀj Jes kewÀmes nQ, ³en GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
*1HI-Hä&HHV1HI-HHä¢FHP-HHV1HHHäHYHPNH¢HI2Ha
,HOHE,HäOHHHVYHVHI+H\H1´H´HäH1H+HäHIOHEHIOHMlP-HHQHä
*1a HI-H1&HHV1É)HIOHä HI-H&HHVa HI-Ha H¢1FH1P-H1a *1a HHHäHa YH1Ía NHÉÀefOeN~ Ie=Éleced~ Ie=ÉOH1HHV1YH1 )HIOHä ,HOHÉHHVYes~ efHeNyeN~
´H´HVHIOH1´HÉ´HäaH1H+HäHIOH1HIFHHIOHäH1HÉ+HäHIOHFHGaHIOH1MlaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(G©) yeng (efJe<Cees) ³eLee meJe&J³eeHekesÀéejë meJe¥ peieefVecee&legb leLee (efJe¬eÀcemJe) ie®í (G©) yeng
(#e³ee³e) efveJeemeeLee&³e ie=ne³e efJe%eeveeefoÒeeHle³es Jee (veë) Demceeved (ke=ÀefOe) kegÀ© (Ie=leced) Deep³eced (Ie=le³eesves) ³eLee
Ie=le³eesefvejefivemleLee lelmecyeg×ew (efHeye) (ÒeÒe) Òeke=ÀäeLex (³e%eHeefleced) ³eLee nes$eeo³ees ³e%eHeeEle j#evlees ³elevles leLee (eflej)
HueJemJe (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee³eeë~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 6~ 3~ 15) J³eeK³eeleë¤38¤
DevJe³eë-³eLee efJe<CegeJf e&¬eÀceles leLees© efJe¬eÀcemJe veë #e³ee³e G© ke=ÀefOe, ns Ie=le³eesves! ³eLeeefivejep³eb efHeyeefle
leLee lJeb ÒeÒeefHeye, ³eLee ®e $eÝeflJeieeo³ees ³e%eHeeEle mebj#³e ogëKeb lejefvle, leLee lJeb mJeene Jee®eb Jeoved meved efJepe³esve ³e%esve
³e%eb ÒeÒeeflej¤38¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee Hejceséejes J³eeHekeÀlJeelmeJe¥ peieêef®elegb jef#elegb meceLe&ë meJee&ved megKe³eefle,
leLeevevoef³eleJ³eced~ ³eLee ®eeefiveefjvOeveeefve Òeonefle leLee Me$eJe ÒeoiOeJ³ee~ ³eLee nes$eeo³ees Oeeefce&kebÀ ³e%eHeefleb ÒeeH³e
mJekeÀe³³ee&efCe meeOvegJeefvle, leLee ÒepeemLeeë Heg©<ee Oecee&lceeveb meYeeHeefleb ÒeeH³e megKeeefve meeOvegJevleg¤38¤
HeoeLe&ë-pewmes meJe&J³eeHekeÀ Hejceséej meye peieled keÀer j®evee keÀjlee ngDee peieled kesÀ keÀejCe keÀes ÒeeHle nes meye keÀes
j®elee nw, Jewmes ns efJeÐeeefo iegCeeW ceW J³eeHle nesves Jeeues Jeerj Heg©<e! DeHeves efJeÐee kesÀ HeÀue keÀes (G©) yengle (efJe) De®íer
lejn (¬eÀcemJe) Hengb®e (#e³ee³e) efveJeeme keÀjves ³eesi³e ie=n Deewj efJe%eeve keÀer ÒeeefHle kesÀ ³eesi³e (veë) nce ueesieeW keÀes
(ke=ÀefOe) keÀerepf e³es~ ns (Ie=le³eesves) efJeÐeeefo megefMe#ee³egkeÌle Heg©<e! pewmes Deefive Ie=le Heer kesÀ ÒeoerHle neslee nw, Jewmes let Yeer DeHeves
iegCeeW cesb (Ie=leced) Ie=le keÀes (ÒeÒe efHeye) JeejbJeej Heer kesÀ Mejerj yeueeefo mes ÒekeÀeefMele nes Deewj $eÝeflJepe Deeefo efJeÜeved ueesie
(³e%eHeefleced) ³epeceeve keÀer j#ee keÀjles ngS Gmes ³e%e mes Heej keÀjles nQ, Jewmes let Yeer (mJeene) ³e%e keÀer ef¬eÀ³ee mes ³e%e kesÀ
(eflej) Heej nes¤38¤
YeeJeeLe&ë-pewmes Hejceséej DeHeveer J³eeHekeÀlee mes keÀejCe keÀes ÒeeHle nes meye peieled kesÀ j®eves Deewj Heeueves mes meye
peerJeesb keÀes megKe oslee nw, Jewmes Deevevo ceW nce meYeeW keÀes jnvee Gef®ele nw~ pewmes Deefive keÀeÿ Deeefo FvOeve Jee Ie=le Deeefo
HeoeLeeX keÀes ÒeeHle nes ÒekeÀeMeceeve neslee nw, Jewmes nce ueesieeW keÀes Yeer Me$egDeeW keÀes peerle ÒekeÀeefMele nesvee ®eeefn³es, Deewj pewmes
neslee Deeefo efJeÜeved ueesie Oeeefce&keÀ ³e%e keÀjves Jeeues ³epeceeve keÀes HeekeÀj DeHeves keÀeceeW keÀes efme× keÀjles nQ, Jewmes ÒepeemLe
ueesie Oecee&lcee meYeeHeefle keÀes HeekeÀj DeHeves-DeHeves megKeeW keÀes efme× efkeÀ³ee keÀjW¤38¤
osJe meefJeleefjl³em³eeieml³e $eÝef<eë~ meescemeefJeleejew osJeles~ DeeÐem³e meecveer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë
mJejë~ SleÊJeefcel³egÊejm³ee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
efHeÀj Jes kewÀmes nQ, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RV-Hä PHHI-HOHMVlH OHV1 PHHVFH1POHj MäHP-H1 FHH O-HHä R<HYHGa 61OH¬-HE RVä-H PHHVFH RV1-HHV
RV1-HH%É*+HHLHHäÉ)1RFH1QEFHäYHJÉHHnYOPH1QMH1HP+HHVHVä&H1P-HHQH1HIYH-H ä&HPH1+HH0HHäYFHJHV
RV-HäaPH1HI-H1OH1Ía61HÍaOHV1aPHHVFHäÍaOHFHGaMlH1P-H1aFHHaO-HH1aR1<H1YHGa61OHOHGaO-HFHGaRV1-H1aPHHV1FH1aRV1-HÍaRV1-HHYHGa*+Häa
DeNieeNë~ FNoced~ DeNnced~ ceNvegÉHH1YHGaPH1QaMH1HÍa+HHVHVä&HaP-HHQHäaHIYHÍa-Hä&HPHa+HH0HHäOHGaFHJÉ®³esN¤39¤
HeoeLe&ë-(osJe) mekeÀueefJeÐeeÐeeslekeÀ (meefJeleë) Ssée³e&Jeved (S<eë) Òel³e#eë (les) leJe (meesceë) Ssée³e&mecetnë
(leced) (j#emJe) De$e J³el³e³esveelcevesHeoced~ (cee) efve<esOes (lJee) lJeeced (oYeved) eEnm³egë, De$e efue*Lex ue*[YeeJe½e~
(Sleled) Slemceeled (lJeced) meYeeO³e#ees jepee (osJe) megKeÒeo (meesce) mevceeiex ÒesjkeÀ (osJeë) efJeÐeeÒekeÀeMemLeë (osJeeved)
efoJ³eeved efJeog<eë (GHe) meeceerH³es (Deieeë) ie®í (Foced) lJeovegeÿf leb Denced (ceveg<³eeved) ceveveMeerueeved (men) (je³eë)
Oevemecegoe³em³e (Hees<esCe) Hegäîee (mJeene) mel³eeb Jee®eb Jeoved meved (efveë) efvelejeced (Je©Cem³e) ogëKesvee®íeokeÀm³e
eflejmkeÀÊe&gë (HeeMeeled) yevOeveeled (ceg®³es) cegkeÌlees YeJeeefce~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 6~ 3~ 18-20) J³eeK³eeleë¤39¤
DevJe³eë-ns osJe meefJeleë meYeeO³e#e! ³eLeeçnb YeJelmene³esve mJekeÀer³ecewée³e¥ j#eeefce leLee lJeb ³e S<e les
meesceesçefmle leb j#emJe~ ³eLee ceeb Me$eJees ve eEnmeefvle, leLee lJee lJeecemcelmene³es cee oYeved~ ns osJe meesce! osJemlJeb
³eLewleoslemceeod osJeevegHeeieemleLeeçnceH³egHeeieeced~ ³eLeeçnefceocevegÿe³e je³emHees<esCe men JeÊe&ceevees ceveg<³eeved osJeeb½esl³e
Je©Cem³e HeeMeeefVece&g®³es leLee lJeceefHe efvece&g®³emJe¤39¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ meJex<eeb ceveg<³eeCeeefce³eb ³eesi³eleeefmle ³eoÒeeHlem³ewée³e&m³e Heg©<eeLexve
ÒeeefHlemleê#eesVeleer ke=ÀlJee Oeeefcce&keÀeved ceveg<³eeved mebiel³ewlesve melke=Àl³e ®e Oece&cevegÿe³e efJe%eevecegVeer³e ogëKeyevOeveevcegkeÌlee
YeJevleg¤39¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) meye efJeÐeeDeeW kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues Ssée³³e&Jeeved efJeÜeved meYeeO³e#e! pewmes ceQ DeeHe kesÀ
mene³e mes DeHeves Ssée³³e& keÀes jKelee ntb, Jewmes let pees (S<eë) ³en (les) lesje (meesceë) Ssée³³e&mecetn nw (leced) GmekeÀes
(j#emJe) jKe~ pewmes cegPe keÀes Me$egpeve ogëKe veneR os mekeÀles nQ, Jewmes (lJeeced) legPes Yeer (cee oYeved) ve os mekeWÀ~ ns (osJe)
megKe kesÀ osves Deewj (meesce) meppeveeW kesÀ ceeie& cesb ®eueeves nejs jepee! (lJeced) let (Sleled) Fme keÀejCe meYeeO³e#e Deewj
(osJeë) HeefjHetCe& efJeÐee ÒekeÀeMe ceW efmLele ngDee (osJeeved) Þesÿ efJeÜeveeW kesÀ (GHe) meceerHe (Deieeë) pee Deewj ceQ Yeer peeTb~
pewmes ceQ (Foced) Fme Dee®ejCe keÀes keÀjkesÀ (je³eë) Del³evle Oeve keÀer (Hees<esCe) HegäleeF& kesÀ meeLe (ceveg<³eeved) efJe®eejJeeved
Heg©<e Deewj (osJeeved) efJeÜeveeW keÀes ÒeeHle neskeÀj (Je©Cem³e) ogëKe mes eflejmkeÀej keÀjves Jeeues ogäpeve keÀer (HeeMeeled) yevOeve
mes (ceg®³es) ítìtb, Jewmes let Yeer (efveë) efvejvlej ítì¤39¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ meye ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ efpeme DeÒeeHle Ssée³³e& keÀer
Heg©<eeLe& mes ÒeeefHle nes, Gme keÀer j#ee Deewj GVeefle, Oeeefce&keÀ ceveg<³eeW keÀe me² Deewj Fmemes meppeveeW keÀe melkeÀej leLee Oece&
keÀe Devegÿeve keÀj, efJe%eeve keÀes yeæ{e kesÀ ogëKeyevOeve mes ítìW¤39¤
Deives Je´leHee Fl³em³eeieml³e $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=od yeéïeer ef$eägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvemleew keÀLeb JeÊex³eeleeefcel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jes kewÀmes JeÊeX, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HLYHVä -HOH+HH1PO-HV -HäOH+HH1 HH OH-Hä OH1YHWFH H<HWäRV1HH PHH O-HHIH1 HHV FHFHä OHNYHWPO-HH<HWäHIR1Hj PHH
FHHIHäaH1/HH1H1/HEYHHZ{-HOH+HOHV-HNOHHYHYHJäFHVRHU1HHERHU1HH+HäHIOH1MFH1jPOHHYHJÉ OH+H1POH+HäP+HHIOHÍ
'HLYHVäa -H1OH1+HH1 )HIOHä -HOHÉ+HHÍa OHV1a -H1OH1+HH1 )HIOHä -HOHÉ+HHÍa HHa OH-Häa OH1YHWÍa FHHIHäa 'H<HWäOHGa61HHa PHHa O-HHIHäa
HHVÉ)HIOH1 HHVa FHFHäa OHYHWÍa O-HHIHäa 'H<HWäOHGa )1HFHGa PHHa FHHIHäa HNLeeN³eN/HHIFHHIOHä H/HHÉH1/HFHGa YHHZa -H1OH1+H1leN )HIOHä -HOHÉ+HOHVa
JeŃOHHHIYHäa'HYHJaFHV1aRHU1HHFHGaRHU1HH+HäHIOH1HIMHIOHäRHUHHÉ+HäHIOHÍa'HFHPOHa'HYHJäaOH+HäÍaOH+HäP+HHIOH1HIMHIOH1OH+HäÍÉ+HHIOHÍ
HeoeLe&ë-(Deives) efJe%eeveesVele (Je´leHeeë) ³eLee mel³eHeeuekeÀes efJeÜebmleLee lelmecyeg×ew (les) leJe (Je´leHeeë) HetJe&Jeled
(³ee) (leJe) (levetë) J³eeefHleefveefceÊeb Mejerjced (ceef³e) lJelmeKes (DeYetled) YeJeleg (S<ee) mece#es JeÊe&ceevee (mee) (lJeef³e)
ceefvce$es (³ees) ³ee (cece) (levetë) efJeÐeeefJemle=efleë (lJeef³e) ceoO³eeHekesÀ (DeYetled) YeJeefle (F³eced) iees®eje (mee) (ceef³e)
lJeef®í<³es (³eLee³eLeced) ³eLeeLe&ced (veew) DeeJeeced (Je´leHeles) ³eLee mel³eeveeb j#ekeÀmleLee lelmecyeg×ew (Je´leeefve) efve³eleeefve
mel³ee®ejCeeefve (Deveg) He½eeoLex (ces) cece (oer#eeced) Je´leesHeosMeced (oer#eeHeefleë) ³eLeeJe´leeosMeHeeuekeÀë (Decebmle) cev³eles
leLee He½eeÐeesies (leHeë) ÒeekeÌkeÌuesMecegÊejevevob ye´ïe®e³³e&ced (leHemHeefleë) ³eLee ye´ïe®e³³ee&efoHeeuekeÀë~ De³eb cev$eë
(Mele0(3~ 6~ 3~ 21) J³eeK³eeleë¤40¤
DevJe³eë-Je´leHee Deives efJeÜebmlJeb ³eLee ces Je´leHee DeYetled, ³eLee lesçnb Je´leHee YeJes³eced~ ³ee leJe levetë mee ceef³e
YeJeleg, ³ew<ee lJeef³e ceeflejefmle mee ceef³e m³eeled~ ³ees ³ee cece levetë mee lJeef³e YeJeleg~ ns Je´leHeles! ³eLeeç³eb pevees
Je´leHeefleYe&Jeefle leLee lJeb ®eenb ®e veew meKee³eew YetlJee ³eLee³eLeb Je´leeefve mel³ee®ejCeev³eveg®ejsJe~ ns efce$e! ³eLee leJe
oer#eeHeeflemlegY³eb oer#eececebmle leLee ces cece oer#eecevJecebmle~ ³eLee les leJe leHemHeeflemlJeoLe¥ leHeesçvJecebmle leLee ces ceceeefHe
leHemHeeflece&oLe¥ leHeesçcebmle¤40¤
YeeJeeLe&ë-³eLee HetJe¥ efJeÜlkeÀeefjCeesçO³eeHekeÀe DeYetJeved leLeeçmceoeefoefYejefHe YeefJeleJ³eced~ ³eeJevceveg<³eeë
megKeogëKeneefveueeYeJ³eJemLee³eeb HejmHejb mJeelceJeVe JeÊe&vles, ve leeJelHetCe¥ megKeb ueYevles lemceeoslelmeJe¥ ceveg<³ewë kegÀlees
veevegÿs³eefceefle¤40¤
HeoeLe&ë-(Je´leHeeë) pewmes mel³e keÀe Heeueves neje efJeÜeved nes Jewmes (Deives) ns efJeMes<e %eeveJeeved Heg©<e! pees cesje
(Je´leHeeë) mel³eefJeÐee iegCeeW keÀe Heeueves neje Dee®ee³³e& (DeYetled) ngDee Lee, Jewmes ceQ (les) lesje nesTb (³ee) pees (leJe) lesjer
(levetë) efJeÐee Deeefo iegCeeW ceW J³eeHle nesves Jeeuee osn nw (mee) Jen (ceef³e) lesjs efce$e cegPe ceW Yeer nes (S<ee) ³en (lJeef³e)
cesjs efce$e cegPe ceW Yeer nes (³ees) pees (cece) cesjer (levetë) efJeÐee keÀer HewÀueeJeì nw (mee) Jen (lJeef³e) cesjs Heæ{eves Jeeues legPe
ceW nes (F³eced) ³en (ceef³e) lesjs efMe<³e cegPe ceW yegef× nes~ (Je´leHeles) ns mel³e Dee®ejCeeW kesÀ Heeueves nejs! pewmes mel³e iegCe,
mel³e GHeosMe keÀe j#ekeÀ efJeÜeved neslee nw, Jewmes ceQ Deewj let (³eLee³eLeced) ³eLee³egkeÌle efce$e neskeÀj (Je´leeefve) mel³e Dee®ejCeeW
keÀe JeÊee&Je JeÊeX~ ns efce$e! pewmes (leJe) lesje (oer#eeHeefleë) ³eLeeskeÌle GHeosMe keÀe Heeueves neje lesjs efue³es (oer#eeced) mel³e
keÀe GHeosMe (Decebmle) keÀjvee peeve jne nw, Jewmes cesje cesjs efue³es (Deveg) peeves~ pewmes lesje (leHemHeefleë) DeKeC[ ye´ïe®e³³e&
keÀes Heeuevesneje Dee®ee³e& lesjs efue³es (leHeë) Heefnues keÌuesMe Deewj Heerís megKe osvs es nejs ye´ïe®e³³e& keÀes keÀjvee peeve jne nw,
Jewmes cesje DeKeC[ ye´ïe®e³³e& keÀe Heeueves neje cesjs efue³es peeves¤40¤
YeeJeeLe&ë-pewmes Heefnues efJeÐee Heæ{eves Jeeues DeO³eeHekeÀ ueesie ngS Jewmes nce ueesieeW keÀes Yeer nesvee ®eeefn³es~ peye
lekeÀ ceveg<³e megKe-ogëKe, neefve Deewj ueeYe keÀer J³eJemLee ceW HejmHej DeHeves Deelcee kesÀ legu³e otmejs keÀes veneR peeveles, leye
lekeÀ HetCe& megKe keÀes ÒeeHle veneR nesles, Fme mes ceveg<³e ueesie Þesÿ J³eJenej ner efkeÀ³ee keÀjW¤40¤
G© efJe<CeefJel³em³eeieml³e $eÝef<eë~ efJe<CegoxJelee~ Yegefjiee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvemleew keÀLeb JeÊex³eeleeefcel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jes kewÀmes JeÊeX, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
*1HI-Hä&HHV1HI-HHä¢FHP-HHV1HHHäHYHPNH¢HI2Ha
Ie=ÉOHE,HäOHHHVYHVHI+H\H1´H´HäH1H+HäHIOHEHIOHMlP-HHQHä
*1a HI-H1&HHV1É)HIOHä HI-H&HHVa HI-Ha H¢1FH1P-H1a *1a HHHäHa YH1Ía NHÉÀefOeN~ Ie=Éleced~ Ie=ÉOH1HHV1YH1 )HIOHä ,HOHÉHHVves~ efHeNyeN~
´H´HVHIOH1´HÉ´HäaH1H+HäHIOHNHIFHHIOHäH1HÉ+HäHIOHFHGaHIOH1MlaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(G©) yeng (efJe<Cees) ³eLee J³eeHeveMeeruees Jee³egeJf e&¬eÀceles leLee lelmebyeg×ew (efJe¬eÀcemJe) Heeowë efJeÐee²wë
mecHeÐemJe (G©) efJemleerCex (#e³ee³e) efJe%eeveesVele³es (veë) Demceeved (ke=ÀefOe) kegÀ³³ee&ë (Ie=leced) GokeÀced (Ie=le³eesves) ³eLee
peueefveefceÊee efJeÐegÜÊe&les leLee lelmecyeg×ew (efHeye) (ÒeÒe) Òeke=ÀäefceJe (³e%eHeefleced) ³eLeeçnb ³e%eHeefleb leLee lJeced (eflej)
ogëKeb HueJemJe (mJeene) meggngleb nefJeë~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 6~ 4~ 2-3) J³eeK³eeleë¤41¤
DevJe³eë-ns efJe<Cees! lJeb G© #e³ee³e efJe¬eÀcemJe veesçmceeved megeKf eveë ke=ÀefOe~ ns Ie=le³eesves! ³eLee efJeÐegled leLee
Ie=leb efHeye, ³eLeeçnb ³e%eHeeEle meblejeefce leLee mJeenevegefleÿved ÒeÒeeflej¤41¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®euegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee HeJeveë meJee&ved megKe³eved meJee&efOeÿeveesçefmle, leLewJe efJeog<ee
mecHeÊeJ³eced¤41¤
HeoeLe&ë-pewmes meye HeoeLeeX ceW J³eeHle nesves Jeeuee HeJeve ®euelee nw, Jewmes ns efJeÐee iegCeeW ceW J³eeHle nesves Jeeues
efJeÜved! (G©) Del³evle efJemleej³egkeÌle (#e³ee³e) efJeÐeesVeefle kesÀ efue³es (efJe¬eÀcemJe) DeHeveer efJeÐee kesÀ De²eW mes HeefjHetCe& nes
Deewj (veë) nce ueesieeW keÀes megKeer (ke=ÀefOe) keÀj~ pewmes peue keÀe efveefceÊe efyepegueer nw, Jewmes ns HeoeLe& ûenCe keÀjves Jeeues
efJeÜved! efyepegueer kesÀ meceeve (Ie=leced) peue (efHeye) Heer Deewj pewmes ceQ ³e%eHeefle keÀes ogëKe mes Heej keÀjlee ntb, Jewmes let Yeer
(mJeene) De®ís ÒekeÀej nJeve Deeefo keÀcceeX keÀes mesJeve keÀjkesÀ (ÒeÒeeflej) ogëKeeW mes De®ís ÒekeÀej Heej nes¤41¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes HeJeve meye keÀes megKe oslee ngDee meye kesÀ jnves keÀe
mLeeve nes jne nw, Jewmes ner efJeÜeved keÀes nesvee ®eeefn³es¤41¤
Del³ev³eeefvel³em³eeieml³e $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ mJeje[dyeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³ewë HetJeexkeÌlesY³ees efJe©×e ceveg<³ee ve mesJeveer³ee Fl³egHeefoM³eles¤
ceveg<³eeW keÀes GkeÌle J³eJenejeW mes efJe©× ceveg<³e ve mesJeves ®eeefn³es, ³en GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HOH1YHH%É'HLHHE1YHHYHH%É*+HHäLHHFH1-HH NHG¢O-HH1+HMVl<HHVÉHI-HäRE +H1MHVÉ-HäMV<HÍa
OHEO-HHäSHJHHFHQVRV-H-HYHP+HOHVRV-HH1SHHHZäRV1-HHPO-HHäRV-HH1SHHHZäSHJHYOHHE1HI-H&Hä-HVO-HHa
'HHVHä2HV1HHHäP-H1P-HHI2HäOHV1FHZYHäjHIQjPHerë¤42¤
'HHIOHäa'H1YHHYHGa'HLHHäFHGa*+Häa'H1LHH1FHGa'H1-HH NHG¢aO-HH1a+HMVä<HÍa'HHI-HäRFHGa+H1MlÍa'H-HäMV<HÍaOHFHGaO-HeN~ pegÉ<eeNceNnsN~

RV1-H1a-H1YH1P+H1OHV1aRV1-H1H1SHHHH1 )HIOHä RV-HÉH1SHHHZäaRV1-HHÍaO-HH1aRV1-H1H1SHHHH)HIOHRV-HÉH1SHHHZäaSHJÉH1YOHH1FHGaHI-H&Hä-HVaO-HH1a
'HHVHä2HVaHHäHP-HaP-HHI2HäOHVaFHHa61YH1FHGaHIQ1jPHHNrë¤42¤
HeoeLe&ë-(Deefle) Del³evles (Dev³eeved) HetJeexkeÌleefYeVeeveefJeog<eë (Deieeced) ÒeeHveg³eeced (ve) efve<esOes (Dev³eeved)
DeefJeog<ees efJe©×eved efJeog<eë (GHe) meeceerH³es (Deieeced) ÒeeHveg³eeced (DeJee&kedÀ) DeJejë (lJee) lJeced (HejsY³eë) GÊecesY³eë
(DeefJeoced) ueYes³e (Hejë) Glke=Àäë (DeJejsY³eë) Deveglke=ÀäsY³eë (leced) Deveg (lJee) lJeeced (peg<eecens) ÒeerCeer³eece (osJe)
keÀceveer³e (JevemHeles) Jeveeveeb j#ekeÀ (osJe³ep³ee³ew) ³eLee efoJ³eeveeb mebiele³es leLee (osJeeë) efJeÜebmeë (lJee) lJeeced
(osJe³ep³ee³ew) ³eLeesÊeceiegCeoevee³e leLee (peg<evleeced) mesJevleeced (efJe<CeJes) ³e%ee³e (lJee) lJeeced (Deew<eOes) ³eLee
meesceÐees<eefOeieCeke³eles leLee ($ee³emJe) j#e (mJeefOeles) ogëKeefJe®ísokeÀ (cee) efve<esOes (Sveced) Dees<eefOeieCeb Hejb Heg©<eb Jee
(eEnmeerë) efJeveeMe³esë~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 6~ 4~ 5-10) J³eeK³eeleë¤42¤
DevJe³eë-ns JevemHeles osJe efJeÜved! ³eLee lJecev³eeveleerl³eev³eevegHeeie®íefme, leLeencev³eeved veeieecev³eevegHeeieeced~
³emlJeb HejsY³eë Hejesçm³eJejsY³eesçJee&kedÀ ®e, leb lJeeceefJeoced, ³eLee osJee osJe³ep³ee³ew lJee lJeeb peg<evles, leLee lJee lJeeb Je³eb
peg<eecens~ ³eLee Je³eb osJe³ep³ee³ew lJeeb peg<eecens, leLewles meJex leb lJeeb peg<evleeced~ ³eLeew<eefOeieCees efJe<CeJes mebYet³e meJee&ved
$ee³eles, leLee ns Dees<eOes! meJe&jesieefveJeejkeÀ mJeefOeles ogëKeefJe®ísokeÀ efJeÜved! lJee lJeeb efJe<CeJes ³e%ee³e Je³eb peg<eecens~ ns
osJe efJeÜved! ³eLeeçnefceceb ³e%eb ve eEnmeeefce leLewveb lJeeceefHe cee eEnmeerë¤42¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewveea®eJ³eJenejved veer®eHeg©<eeb½e l³ekeÌlJeesÊecee J³eJeneje GÊeceeë
Heg©<ee½e Òeefleefovecesef<eleJ³eeë~ GÊecesY³e GÊeceefMe#eeçJejsY³eesçJeje ®e ûee¿ee ³e%ees ³e%emeeceûeer ®e keÀoeef®eVe eEnmeveer³ee,
meJezë HejmHejb megKesve YeefJeleJ³eced¤42¤
HeoeLe&ë-ns (JevemHeles) meye yeteìf ³eeW kesÀ jKeves Jeeues (osJe) efJeÜeved peve! pewmes let (Dev³eeved) efJeÜeveeW kesÀ efJejesOeer
cetKe& peveeW keÀes íes[æ kesÀ (Dev³eeved) cetKeeX kesÀ efJejesOeer efJeÜeveeW kesÀ meceerHe peelee nw, Jewmes ceQ Yeer efJeÜeveeW kesÀ efJejesefOe³eeW keÀes
íesæ[ (GHe) meceerHe (Deieeced) peeTb~ pees let (HejsY³eë) GÊeceeW mes (Hejë) GÊece Deewj (DeJejsY³eë) íesìeW mes (DeJee&kedÀ)
íesìs neW (leced) GvnW ceQ (DeefJeoced) HeeTb~ pewmes (osJeeë) efJeÜeved ueesie (osJe³ep³ee³ew) GÊece iegCe osves kesÀ efue³es (lJee)
legPe keÀes ®eenles nQ, Jewmes nce ueesie Yeer (lJee) legPes (peg<eecens) ®eenW Deewj nce ueesie (osJe³ep³ee³ew) De®ís-De®ís iegCeeW
keÀe mebie nesves kesÀ efue³es (lJee) legPes ®eenles nQ, Jewmes Deewj Yeer ³es ueesie ®eenW~ pewmes Dees<eefOe³eeW keÀe mecetn (efJe<CeJes) ³e%e
kesÀ efue³es efme× neskeÀj meye keÀer j#ee keÀjlee nw, Jewmes ns jesieeW keÀes otj keÀjves Deewj (mJeefOeles) ogëKeeW keÀe efJeveeMe keÀjves
Jeeues efJeÜeved peve! nce ueesie (lJee) legPes ³e%e kesÀ efue³es ®eenles nQ~ Þesÿ efJeÜeved peve! pewmes ceQ Fme ³e%e keÀe efJeveeMe keÀjvee
veneR ®eenlee, Jewmes let Yeer (Sveced) Fme ³e%e keÀes (cee) cele (eEnmeerë) efyeieeæ[¤42¤
YeeJeeLe&ë-³eneb Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ veer®e J³eJenej Deewj veer®e Heg©<eeW keÀes íesæ[
kesÀ De®ís-De®ís J³eJenej leLee GÊece efJeÜeveeW keÀes efvel³e ®eenW Deewj GÊeceeW mes GÊece leLee v³etveeW mes v³etve efMe#ee keÀe
ûenCe keÀjW~ ³e%e Deewj ³e%e kesÀ HeoeLeeX keÀe eflejmkeÀej keÀYeer ve keÀjW leLee meye keÀes ®eeefn³es efkeÀ SkeÀ-otmejs kesÀ cesue mes
megKeer neW¤42¤
Ðeeb cee uesKeerefjl³em³eeieml³e $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³ew³e&%eeLee& efJeÐee meJe&oe mebmesJeveer³esl³egHeefoM³eles¤
ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ ³e%e keÀes efme× keÀjeves Jeeueer pees efJeÐee nw, Gme keÀe efvel³e mesJeve keÀjW, Fme
²HHEFHHXHVä.HHUMlYOHHIM{HE1FHHHIQäjPHHUÍ+HHI/H1-HHPHF<H-Häa
'H1HjHIQO-HH1P-HHI2HäHIOH1POHVHIOHäSHHYHÍ´HHI&H1YHHHäFHQ1OHVPHHZ<HäLHHHa
'HOH1PO-HERVä-H-HYHP+HOHV0H1OH-HäX0HHV1HI-H1MHVäQPH1QÓHä-HX0HH1HI-H-H1HjäQVFH
²HHFHGa FHHa XHV1.HHU1Ía 'H1YOHHIM{HFHGa FHHa HIQ1jPHHU1Ía +HÉHI/H1-HHa PHFHGa <H1-H1a 'HHFHGa HIQa O-HH1a P-HHI2HäHIOH1HIMHIOH1
P-HÉHI2HäHIOHÍaOHVHIOHäSHHYHÍa´H1HI&H1YHHHä ´H1HIOH1YHHHVHIOHä ´HÉHIYH1YHHHäaFH1Q1OHVa PHHZ<HäLHHHa'HOHäÍaO-HFHGaRV1-H1a-H1YH1P+H1OHV1a0H1OH-HX0H1 )HIOHä
0H1OHÉ-HäX0HÍaHI-HaMHV1Q1aPH1QÓHä-HX0HHN )HIOHäPH1QñeäÉ-HX0HHÍaHI-Ha-H1HFHGa1QV1FH1
HeoeLe&ë-(Ðeeced) met³³e&ÒekeÀeMeced (cee) efve<esOes (uesKeerë) efueKesë (Devleefj#eced) DeJekeÀeMeced (cee) efve<esOes
(eEnmeerë) nv³eeë (He=efLeJ³ee) He=efLeJ³ee men (meced) ef¬eÀ³ee³eesies (YeJe) (De³eced) Je#³eceeCeë (efn) ³eleë (lJee) lJeeced
(mJeefOeefleë) ³eLee JeýemleLee (leseflepeeveë) Ye=Meb leer#Ceë (ÒeefCevee³e) ³eLee lJeb ÒeCe³esmleLee (cenles) efJeefMeäe³e Hetp³elecee³e
(meewYeiee³e) megÿg Yeieeveecewée³ee&Ceeb YeJee³e (Deleë) keÀejCeeled (lJeced) (osJe) Deeveefvole (JevemHeles) Jeveeveeb j#ekeÀ
(MeleJeuMeë) ³eLee ye»*dkegÀjes Je=#emleLee (efJejesn) efJeefJeOele³ee ÒeeogYe&Je (menñeJeuMeeë) ³eLee yengcetuee Je=#ee jesnefvle
leLee (efJe) efJeefJeOele³ee (©nsce) Je×xceefn~ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 6~ 4~ 13-16) J³eeK³eeleë¤43¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLeenb Ðeeb ve efueKeeefce leLee lJecesveeb cee uesKeerë~ ³eLeeçncevleefj#eb ve eEnmeeefce leLee
lJeceslevcee eEnmeerë~ ³eLeeçnb He=efLeJ³ee men mebYeJeeefce leLewle³ee men lJeceefHe mebYeJe~ efn ³eleë keÀejCeeled ³eLee leseflepeeveë
mJeefOeefleë Me$etved efJeef®íÐewée³³e¥ ÒeeHe³eefle leLee lJeceefHe ÒeeHe³esë~ Delees Je³eb lJee cenles meewYeiee³e mecYeeJe³esce ³eLee
keÀef½eowée³³e¥ ÒeefCevee³e ÒeeHe³eefle leLee Je³eb lJeeb ÒeeHe³esce~ ns osJe JevemHeles! HetJeexkeÌlesve cenlee meewYeiesve ³eLee MeleJeuMees
Je=#ees efJejesnefle leLee efJejesn ³eLee menñeJeuMee JevemHele³ees efJejesnefvle, leLee Je³eceefHe efJejesnsce¤43¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ Fn mebmeejs kesÀveef®evceveg<³esCe efJeÐeeÒekeÀeMeeY³eemeë keÀoeef®eVewJe
l³eep³eë, mJeelev$³eeJekeÀeMe½ewée³³e&mebYeeJevee³eesiesveemebK³eeleesVeeflekeÀjCeb ®eself e¤43¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pewmes ceQ met³³e& kesÀ meeceves neskeÀj (Ðeeced) Gme kesÀ ÒekeÀeMe keÀes ¢efäiees®ej veneR keÀjlee ntb,
Jewmes let Yeer GmekeÀes (cee) (uesKeerë) ¢efäiees®ej cele keÀj~ pewmes cewQ (Devleefj#eced) ³eLeeLe& HeoeLeeX kesÀ DeJekeÀeMe keÀes veneR
efyeieeæ[lee ntb, Jewmes let Yeer GmekeÀes (cee) (eEnmeer) cele efyeieeæ[~ pewmes ceQ (He=efLeJ³ee) He=efLeJeer kesÀ meeLe neslee ntb, Jewmes let Yeer
GmekesÀ meeLe (meced) (YeJe) nes (efn) efpeme keÀejCe pewmes (leseflepeeveë) Del³evle Hewvee (mJeefOeefleë) Jeýe Me$egDeeW keÀe efJeveeMe
keÀj kesÀ Ssée³³e& keÀes oslee nw (Deleë) Fme keÀejCe (De³eced) ³en (lJee) legPes (cenles) Del³evle Þesÿ (meewYeiee³e)
meewYeei³eHeve kesÀ efue³es mecHeVe keÀjs Deewj Yeer HeoeLe& pewmes Ssée³³e& keÀes (ÒeefCevee³e) ÒeeHle keÀjles nQ, Jewmes legPes Ssée³³e&
Hengb®eeJes~ ns (osJe) Deevevo³egkeÌle (JevemHeles) Jeveesb keÀer j#ee keÀjves Jeeues efJeÜved! pewmes (MeleJeuMeë) mewkeÀæ[eW DebkegÀjeW Jeeuee
Hes[
æ HeÀuelee nw, Jewmes let Yeer Fme GkeÌle ÒeMebmeveer³e meewYeei³eHeve mes (efJe) (jesn) De®íer lejn HeÀue Deewj pewmes
(menñeJeuMeeë) npeejeW DebkegÀjeW Jeeuee Hesæ[ HeÀues, Jewmes nce ueesie Yeer GkeÌle meewYeei³eHeve mes HeÀueW-HetÀueW¤43¤
YeeJeeLe&ë-³eneb Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ Fme mebmeej ceW efkeÀmeer ceveg<³e keÀes efJeÐee kesÀ ÒekeÀeMe keÀe DeY³eeme,
DeHeveer mJelev$elee Deewj meye ÒekeÀej mes DeHeves keÀeceeW keÀer GVeefle keÀes ve íesæ[vee ®eeefn³es¤43¤
De$e ³e%eevegÿevemJeªHemecHeeokeÀefJeÜlHejceelceÒeeLe&vee efJeÐeeÒeeefHleefJeÜodJ³eeefHleefveªHeCeceiv³eeefovee ³e%emeeOeveb
meJe&efJeÐeeefveefceÊeJee®eesJ³eeK³eeO³e³eveeO³eeHeve³e%eefJeJe=efle³eesieeY³eemeue#Ceb me=äîeglHeefÊejeréejmet³³e&keÀcee&efYeOeeveb ÒeeCeeHeeve-
ef¬eÀ³eeefveªHeCeb efJeYeesjeréejm³e J³eeHl³egefkeÌle³e&%eevegÿeveb me=äs©HekeÀejûenCeb met³³e&meYeeO³e#eiegCeeefYeuee<ees ³e%eevegÿeve-
efMe#eeoeveb meefJele=meYeeO³e#eke=Àl³eesHeosMees ³e%eeled efmeef×jeréejmeYeeO³e#eeY³eeb keÀe³³e&efve<HeefÊejsle³eesë mJeªHeke=Àl³eJeCe&ve-
ceeréejJeefÜog<eeb JeÊe&ceeveb ue#eCeb ®eséejesHeemeveb MetjJeerjiegCekeÀLeveceeréejefJeÐegodiegCeJeCe&veb Hejcewée³³e&ÒeeefHlejekeÀeMeeefo-
¢äevlesve efJeÐegodiegCeJeCe&veceeréejesHeemekeÀiegCeÒekeÀeMeveb meJe&yevOeveeod efJecegefkeÌleë HejmHejJeCe&veÒekeÀejes ogäl³eeiesve efJeog<eeb
mebiekeÀjCeeJeM³ekeÀlee ceveg<³ew³e&%eefme×³es efJeÐeemebûenCeb ®eeskeÌleceleë HeáeceeO³ee³eeskeÌleeLee&veeb ®elegLee&O³ee³eeskeÌleeLezë meekebÀ
mebieeflejmleerefle JesefoleJ³eefceefle¤
Fme DeO³ee³e ceW ³e%e keÀe Devegÿeve, ³e%e kesÀ mJeªHe keÀe mecHeeove, efJeÜeved Deewj Hejceelcee keÀer ÒeeLe&vee, efJeÐee
Deewj efJeÜeved keÀer J³eeefHle keÀe efveªHeCe, Deefive Deeefo HeoeLeeX mes ³e%e keÀer efmeef×, meye efJeÐee efveefceÊe JeeCeer keÀe J³eeK³eeve,
Heæ{vee, Heæ{evee, ³e%e keÀe efJeJejCe, ³eesieeY³eeme keÀe ue#eCe, me=eäf keÀer GlHeefÊe, F&éej Deewj met³e& kesÀ keÀcce& keÀe keÀnvee, ÒeeCe
Deewj DeHeeve keÀer ef¬eÀ³ee keÀe efveªHeCe, meye keÀs efve³ece keÀjves Jeeues Hejceséej keÀer J³eeefHle keÀe keÀnvee, ³e%e keÀe Devegÿeve,
me=efä mes GHekeÀej uesvee, met³e& Deewj meYeeO³e#e kesÀ iegCeeW keÀe keÀnvee, ³e%e kesÀ Devegÿeve keÀer efMe#ee keÀe osvee, meefJelee Deewj
meYeeO³e#e kesÀ keÀce& keÀe GHeosMe, ³e%e mes efmeef×, F&éej Deewj meYeeO³e#e mes keÀe³³eeX keÀer efmeef× leLee GvekesÀ mJeªHe Deewj
keÀceeX keÀe JeCe&ve, F&éej Deewj efJeÜeveeW keÀe JeÊee&Je Deewj GvekesÀ ue#eCe, MetjJeerjeW kesÀ iegCeeW keÀe keÀnvee, F&MJej Deewj efJeÜeved
kesÀ iegCeeW keÀe JeCe&ve, F&éej keÀer GHeemevee keÀjves Jeeues kesÀ iegCeeW keÀe ÒekeÀeMe, meye yevOeve mes ítìvee, HejmHej keÀer ®e®ee&, ogäeW
mes ítìves keÀe ÒekeÀej, Fve DeLeeX kesÀ keÀnves mes HeáeceeO³ee³e ceW keÀns ngS DeLeeX keÀer mebieefle ®elegLee&O³ee³e kesÀ DeLeeX mes peeveveer
®eeefn³es¤
Fefle ÞeercelHeefjJeépekeÀe®ee³³exCe Þeer³egleceneefJeog<eeb efJejpeevomejmJeleermJeeefceveeb efMe<³esCe
HeáeceesçO³ee³eë Hetefle&ceieeled¤5¤
¤Dees3ced¤
DeLe <eÿeO³ee³em³eejcYeë
Dees3ced eI-HËHHäHIYHRV-HPHHI-HOHR JHIMlOHHHIYH1+HMHäPHJ-HaHµ1ÌEOH9H1É'HHPHJ{-H¤ ³epeg030.3¤
DeLe osJem³e lJesl³em³eeieml³e $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ He*defkeÌleMívoë~ OewJeleë mJejë~
³eJeesçmeerl³em³eemegjer efoJesl³em³e ®e YegefjieeO³eg&ef<CekedÀ ívomeer~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe jep³eeefYe<eskeÀe³e megefMeef#eleb meYeeO³e#eb efJeÜebmeb Òel³ee®ee³³ee&o³eë eEkeÀ efkeÀcegHeefoMes³egefjl³egHeefoM³eles¤
Deye Heeb®eJeW DeO³ee³e keÀs He½eeled <eÿeçO³ee³e (6) keÀe DeejcYe nw, Fme kesÀ ÒeLece cev$e ceW jep³eeefYe<eskeÀ
kesÀ efue³es De®íer efMe#ee³egkeÌle meYeeO³e#e efJeÜeved keÀes Dee®ee³³ee&efo efJeÜeved ueesie keÌ³ee-keÌ³ee GHeosMe keÀjW,
³en GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
RV1-HPHä O-HH PHHI-H1OHJÍ ´HäPH1-HVKÉHIËHYHHVä\HH 1QJ<HH +HWÉ&HHV QPOHHä<HHFHGa 'HHRäRV1 YHHH {PHHU1RFH1Qj MHäPHHE
ÝHHU-HHÉ'HHI+HäNH¢YOHHHIFHa H-HHVäÉHIPH H1-HHH1PFHRG ¾VHHVä H1-HHHMHäOHHUHIR 1-HV O-HH1ÉYOHHIM{HHH O-HH +HHI/H1-HZ lJeeN
MeJY2HäYOHH%XXHHV1NH¢HÍHI+HäOHÉHRäYHHÍHI+HOHÉHRäYHFHHIPH
RV1-HPHäaO-HH1aPH1HI-H1OHJÍa´H1PH1-H)HIOHä ´HÉPH1-HVa'H1HIËHYHHVäÍa\HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJÉ<HHFHGa+HWÉ&HÍaQPOHHä<HHFHGa'HHa
R1RV1a YHHHIM{a 'H1HIPH1a )RFHGa 'H1QFHGa MHäPHHFHGa ÝHHU1-HHÍa 'HHI+Häa NH¢ÉYOHH1HIFH1a H-HäÍa 'H1HIPH1a H1-HHäa 'H1PFHOHGa ¾VHäÍa H1-HHäa
'HMHäOHHUÍaHIR1-HVaO-HH1a'H1YOHHIM{HHHaO-HH1a+HÉHI/H1-HZaO-HH1a0HJY2HäYOHHFHGaXHHV1NH¢HÍaHI+H1OHÉHRäYHHÍaHI+H1OHÉPHRäYHH1 )HIOHä HI+HOHÉÉPHRäveeë~
efHeNle=ÉHRäYHFHGaHI+H1OHÉHäRYH1HIFHHIOHäHI+H1OHÉÉPHRäYHFHGa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(osJem³e) Ðeesleceevem³e (lJee) lJeeb meYeeO³e#eced (meefJelegë) meJe&eJf eéeeslHeeokeÀm³e (ÒemeJes) ³eLeséejme=äew
(Deeféeveesë) ÒeeCeesoeve³eesë (yeengY³eeced) ³eLee yeueJeer³ee&Y³eeced (Het<Ceë) HegefäefveefceÊem³e ÒeeCem³e (nmleeY³eeced)
OeejCeekeÀ<e&CeeY³eeced (Deeoos) ie=Áeefce (veeefj) ³e%emenkeÀeefjefCe (Deefme) (Foced) ³eg×eK³eb ke=ÀlJee (Denced) (j#emeeced)
ogäkeÀce&keÀeefjCeeced (ûeerJeeë) keÀCþeved (DeefHe) (ke=Àvleeefce) efíveefë (³eJeë) meb³eesieefJeYeeiekeÀÊee& (Deefme) (³eJe³e) Jee
ívoefme~ (Deäe0Yee0Jee01~ 4~ 9) Fefle Je=×îeYeeJeë~ (Demceled) DemceekebÀ mekeÀeMeeled (Üs<eë) Üs<ekeÀeved (³eJe³e)
efJe³egefn (Dejeleerë) Me$etved (efoJes) efJeÐeeefoÒekeÀeMee³e (lJee) lJeeb v³ee³eÒekeÀeMeced (Devleefj#ee³e) Devlej#e³eefceefle~
(efve©02~10) Devleefj#eefcel³evleefj#eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~3) (lJee) mel³eevegÿeveeJekeÀeMeoced (He=efLeJ³ew)
Yetefcejep³ee³e (lJee) jep³eefJemleejkeÀced (MegvOevleeced) (ueeskeÀeë) v³ee³e¢äîee meceer#eCeer³eeë (efHele=<eoveeë) ³eLee efHele=<eg
meeroefvle les~ efHelej Fefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05~5) (efHele=<eoveced) ³eLee efJeÜlmLeeveced (Deefme)¤ De³eb cev$eë
(Mele0(3~ 7~ 1~ 1-2) J³eeK³eeleë¤1¤
DevJe³eë-ns meYeeO³e#e! ³eLee efHele=<eovee osJem³e meefJelegë ÒemeJes Deeféeveesyee&ngY³eeb Hetd<Cees nmleeY³eeb
lJeeceeooeefle, leLeenceeoos~ ³eLeeçnb j#emeeb ûeerJeeë ke=Àvleeefce leLee lJeceefHe ke=Àvle~ ns meYeeO³e#e! lJeb ³eJeesçm³emceod Üs<ees
³eJe³eejeleer³e&Je³e leLeeçnb efoJes lJeeçvleefj#ee³e lJee He=efLeJ³ew lJee lJeeb MegvOeeefce leLesces efHele=<eovee ueeskeÀemlJeeb MegvOevleeced~
³elemlJeb efHele=<eoveefceJeeefme lemceeled efHele=HeeuekeÀes YeJe~ ns meYeeHelesvee&efj! YeJel³eeçH³esJecesJe keÀe³³e&ced¤1¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es efJeÐeeefve<Ceelee F&éejme=äew mJem³e Hejs<eeb ®e ogäleeb efJeOet³e jep³eb
mesJevles les megefKevees YeJeefvle¤1¤
HeoeLe&ë-ns meYeeO³e#e! pewmes (efHele=<eoveeë) efHelejeW ceW jnves Jeeues efJeÜeved ueesie (osJem³e) ÒekeÀeMece³e Deewj
(meefJelegë) meye efJeée kesÀ GlHeVe keÀjves Jeeues peieoeréej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es ngS mebmeej ceW (Deeféeveesë) ÒeeCe Deewj
DeHeeve kesÀ (yeengY³eeced) yeue Deewj GÊece Jeer³³e& mes leLee (Het<Ceë) Hegeäf keÀe efveefceÊe pees ÒeeCe nw, Gme kesÀ (nmleeY³eeced)
OeejCe Deewj DeekeÀ<e&Ce mes (lJee) legPes ûenCe keÀjles nQ, Jewmes ner ceQ (Deeoos) ûenCe keÀjlee ntb~ pewmes ceQ (j#emeeced) ogä
keÀece keÀjves Jeeues peerJeeW kesÀ (ûeerJeeë) ieues (ke=Àvleeefce) keÀeìlee ntb, Jewmes let (DeefHe) Yeer keÀeì~ ns meYeeO³e#e! efpeme keÀejCe
let (³eJeë) meb³eesie-efJeYeeie keÀjves Jeeuee (Deefme) nw, Fme keÀejCe (Demceled) cegPe mes (Üs<eë) Üs<e DeLee&led DeÒeerefle keÀjves
Jeeues Jewejf ³eeW keÀes (³eJe³e) Deueie keÀj Deewj (Dejeleerë) pees cesjs efvejvlej Me$eg nQ, Gve keÀes (³eJe³e) He=LekedÀ keÀj~ pewmes ceQ
v³ee³e J³eJenej mes j#ee keÀjves ³eesi³e peve (efoJes) efJeÐee Deeefo iegCeeW kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves kesÀ efue³es (lJee) v³ee³e ÒekeÀeMe
keÀjves Jeeues legPekeÀes (Devleefj#ee³e) DeeY³evlej J³eJenej ceW j#ee keÀjves kesÀ efue³es (lJee) legPe mel³e Devegÿeve keÀjves keÀe
DeJekeÀeMe osves Jeeues keÀes leLee (He=efLeJ³ew) Yetefce kesÀ jep³e kesÀ efue³es (lJee) legPe jep³e efJemleej keÀjves Jeeues keÀes HeefJe$e
keÀjlee ntb, Jewmes ³es ueesie Yeer (lJee) DeeHe keÀes (MegvOevleeced) HeefJe$e keÀjW, pewmes let (efHele=<eoveced) efJeÜeveeW kesÀ Iej kesÀ meceeve
(Deefme) nw, efHelee kesÀ me¢Me meye Òepee keÀes Heeuee keÀj~ ns meYeeHeefle keÀer veeefj ker! let Yeer Ssmee ner efkeÀ³ee keÀj¤1¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e cesb Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees efJeÐee ceW DeefleefJe®e#eCe Heg©<e F&éej keÀer me=efä ceW DeHeveer
Deewj DeewjeW keÀer ogälee keÀes ígæ[ekeÀj jep³e mesJeve keÀjles nQ, Jes megKe³egkeÌle nesles nQ¤1¤
DeûesCeerefjl³em³e MeekeÀu³e $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë~ osJemlJesl³em³e
mJejeìd He*defkeÌleMívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë meesçefYeef<ekeÌleë meYeeO³e#eë keÀLeb ÒeJeÊexlesl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen efleuekeÀ efkeÀ³ee ngDee meYeeO³e#e kewÀmes JeÊex, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'H1ÝHV1&HHUMäHIPH P-HH-HV10HÉ*ä9HVOHÉCeecesNOHPHä HI-H¬HH1RHI2Hä O-HH P/HHPHHIOH RV1-HPO-HHä PHHI-H1OHH FH2-HHäYHNH®OHJ
PHJHI+H++H1XHH<H1PO-HHZHä2HHU<HÍa²HHFHÝHVä&HHP+HH1É'HHYOHHIM{HE1FH2HVäYHH´HHÍ+HHI/H1-HHUFHJ+HäMV&HHjQHUÍ
DeNûesNCeerë~ 'H1ÝHV1YHHUHIMOHäÝHV1ÉYHHUÍa 'H1HIPH1a P-HH1-HV10H )HIOHä PHJÉ'HH-HV10HÍa *19HV1OHÉ&HHHIFHOHJäOHGÉYHVOHÉ&HHFHGa 61OHYHäa HI-H1¬HH1OHGa
'HHI2Häa O-HH1a P/HH1PH1HIOH1a RV-1 HÍa O-HH1a PH1HI-H1OHHa FH2-HHäa 'H1YH1NH®OHJÉ~ megÉHI+H1++H1XHH<H1 )HIOHä PHJÉHI+H++H1XHH<HäÍa O-HH1a 'HHVHä2HHU<HÍa
²HHFHGa'HÝHVä&Ha'H1P+HÉH1Ía'HHa'H1YOHHIM{HFHGaFH2HVäYHa'H1´HH1Ía+HÉHI/H1-HHUFHGa*ä+HMV&Ha'H1ÉjQHU1Í
HeoeLe&ë-(DeûesCeerë) ³eLeeO³eeHekeÀeë efMe<³eeved efHelee mJemevleeveeved Jee HegjmleeosJe megeMf e#e³ee efJeÐeeb ÒeeHe³eefle,
leLee (Deefme) (mJeeJesMeë) ³eLeeHleë MeesYeveb Oece&ceeefJeMeeefle leLee veslee (Gvvesle+Ceeced) ³eLeesVesle+Ceeb GlkeÀ<e&ÒeeHeef³ele+Ceeb jep³eb
leLee (Slem³e) Òeke=Àleb jep³eb Heeueef³elegced (efJeÊeeled) efJepeeveerenf (DeefOe) GHeefjYeeJes (lJee) lJeeced (mLeem³eefle) (osJeë)
DeefKeuejep³eséejë (lJee) lJeeced (meefJelee) meJe&m³e efJeéem³e peefvelee (ceOJee) ceOegjiegCesve (DevekeÌleg) efmeáeleg
<eÿesçO³ee³eë 253
(megefHeHueeY³eë) ³eLee megÿg HeÀueeY³eë (lJee) lJeeced (Dees<eOeerY³eë) Òeefme×eY³eë (Ðeeced) efJeÐeev³ee³eÒekeÀeMeced (DeûesCe)
Hegjmleeled (DemHe=#eë) mHe=Me~ De$e meJe&$e ue[Lex ueg*d~ (Dee) mecevleeled (Devleefj#eced) Oece&Òe®eejm³eeJekeÀeMeced (ceO³esve)
ceO³eceeJemLeeefJeMes<esCe (DeÒeeë) efHeHe=enf (He=efLeJeerced) Yetecf ejep³eced (GHejsCe) Glke=Àäefve³ecesve 'HjQHUÍ ÒeeH³e Je×&mJe¤
DevJe³eë-ns meYeeO³e#e! ³eLeeûesCeerjefmle leLee lJeceefme GVesle=Ceeb mJeeJesMeë meVeslem³ewleb jep³eb efJeÊeeled~ ns jepeved!
³eLee les lJeeb jepeHeg©<emecetnë megefHeHHeueeY³e Dees<eOeerY³ees ceOJeeçvekeÌleg, SJeb ÒepeeHeg©<emecetnesçefHe lJeeb ®eevekeÌleg, lJeceûesCe
H0HPHH ²HHFHP+HHHV FH2HFHVYH YHHYOHHIMHFHH´HHÍ *+HMV&H +HHI/H-HH5 ´HH+HZ-HHjQHUÍa RV-HÍ PHHI-HOHH PH-H ´HVMNH¢HV
peieoeréejmlJeeçefOe mLeem³eefle¤2¤
YeeJeeLe&ë-veefn keÀef½eppevees jepeÒepeeHeg©<ewjmJeerke=Àlees jep³ecen&efle, ve ®eeefHe je%eevee¢leë meeceép³eb keÀerl³e&veg¬eÀcesCe
efJevee mewveeHel³eb oC[vesle=lJeb meJe&ueeskeÀeefOeHeeflelJeb ®e¤2¤
HeoeLe&ë-ns meYeeO³e#e! pewmes (DeûesCeerë) Heæ{eves Jeeuee DeHeves efMe<³eeW keÀes Jee efHelee DeHeves Heg$eeW keÀes Gve kesÀ
HeþveejcYe mes Heefnues ner De®íer efMe#ee mes GvnW megMeerue efpelesefvê³e Oeeefce&keÀlee³egkeÌle keÀjlee nw, Jewmes nce meYeer kesÀ efue³es let
(Deefme) nw, (GVesle=Ceeced) pewmes GlkeÀ<e&lee Hengb®eeves JeeueeW keÀe jep³e nes, Jewmes (mJeeJesMeë) De®ís iegCeeW ceW ÒeJesMe keÀjves
Jeeues kesÀ meceeve neskeÀj let (Slem³e) Fme jep³e kesÀ Heeueves keÀes (efJeÊeeled) peeve~ ns jepeved! pewmes (lJee) legPes meYeemeod peve
(megefHeHHeueeY³eë) De®ís-De®ís HeÀueeW Jeeueer (Dees<eOeerY³eë) Deew<eefOe³eeW mes (ceOJee) efve<HeVe efkeÀ³es ngS ceOegj iegCeeW mes
³egkeÌle jmeeW mes (DevekeÌleg) meer®eW, Jewmes Òepeepeve Yeer legPes meer®esb~ let Fme jep³e ceW DeHeves (DeûesCe) ÒeLece ³eMe mes (Ðeeced)
efJeÐee Deewj jepeveerefle kesÀ ÒekeÀeMe keÀes (DemHe=#eë) mHeMe& keÀj (ceO³esve) ceO³e DeLee&led leovevlej yeæ{eS ngS ³eMe mes
(Devleefj#eced) Oece& kesÀ efJe®eej keÀjves kesÀ ceeie& keÀes (DeeÒeeë) Hetje keÀj Deewj (GHejsCe) DeHeves jep³e kesÀ efve³ece mes
(He=efLeJeerced) Fme Yetefce kesÀ jep³e keÀes ÒeeHle neskeÀj 'HjQHUÍ ¢æ{ keÀj yeæ{lee pee Deewj (osJeë) mecemle jepeeDeeW keÀe
jepee (meefJelee) meye peieled keÀes Devle³ee&ceerHeve mes ÒesjCee osves Jeeuee peieoeréej (lJee) legPe keÀes jepee keÀjkesÀ lesjs Hej
(mLeem³eefle) DeefOeÿelee neskeÀj jnsiee¤2¤
YeeJeeLe&ë-Òepee Heg©<eeW kesÀ mJeerkeÀej efkeÀ³es efJevee jepee jep³e keÀjves keÀes ³eesi³e veneR neslee, leLee jepee Deeefo meYee
efpeme keÀes Deeoj mes ve ®eens, Jen cev$eer nesves keÀes Jee keÀesF& Heg©<e DeHeveer keÀerefle& keÀer GÊejesÊej ¢æ{lee kesÀ efJevee mesvee keÀe
F&éej, ³eLee³eesi³e v³ee³e mes oC[ keÀjves DeLee&led v³ee³eeOeerMe nesves Deewj jep³e kesÀ ceC[ue keÀer F&éejlee kesÀ ³eesi³e veneR nes
mekeÀlee¤2¤
³ee les Oeeceeveerl³em³e oerIe&lecee $eÝef<eë~ efJe<CegoxJelee~ Dee®³eg&ef<CekedÀ ívoë~ De$eensl³em³e meecv³egef<CekedÀ
ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~ ye´ïeJeefvelJesl³em³e efve®e=led ÒeepeeHel³ee ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegvemleb keÀer¢Meb efJeefolJee JeeefCep³ekeÀcce& kegÀJee&Ceeë pevee DeeÞe³evleerocegHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen JeeefCep³e keÀce& keÀjves Jeeues ceveg<³e GmekeÀes kewÀmee peevekeÀj DeeÞe³e keÀjles nQ, ³en GHeosMe Deieues
HH OHV1 2HHFHHäYHJÉMceefmeN LHFHä2HZ1 HH1 LHH-HHV1 <HWHIM{Íe=HÍÉ'H1HHPHäÍa 'HHHQ1 OHRJäLHH1HPH1 HI-H&HHVäÍ
HeNMlceb HeNRFH-Hä<HHHIMl <HWHIM{a\H1ÑH1-HHIYHä O-HHHH1-Hefveä MHHP+HHVH1-HHIYH1 +HH W{QHHIFHa\HÑHä jQH1HE ÉjQHHJä jQ
ÒeNpeeb ¢äjQ
HHa OHV1a 2HHFHHäHIYHa *10FHHIPHäa LHFHä2HZa HHäa LHH-HäÍa <HWHIMä¯HHÉ )HIOH1 <HWHIM{¯HHÍa 'H1HHPHäÍa 'HHäa 'HQäa OHOHGa
*11LHH1HPHVOHJä ÉLHH1HPHäa HI-H&HHVäÍa +H1MlFHFHGa +H1RFHGa 'H-Häa <HH1HIMla <HWHIMäa \H1ÑHN-HYHHUHIOHä \HÑH1É-HHIYHäa O-HH1a H1H1-HYHHUHIOHä
#e$eNÉ-HHIYHäaMH1H1P+HHV1H1-HYHHUHIOHäMHHP+HHVH1É-HHIYHäa+HHIM{a71QH1HIFH1a\HÑHäaÉjQ1aH1HFHGaÉjQ1a'HHHJäÍaÉjQ1a´H1SHHHIFHHIOHä´H1SHHFHGa
¢ÉjQ1
HeoeLe&ë-(³ee) ³eeefve (les) leJe meYeeO³e#em³e (Oeeceeefve) oOeefle megKeeefve ³es<eg leeefve jep³eÒeyevOemLeeveeefve
osMeosMeevlejJeeefCep³eene&efCe (GMceefme) GMceë keÀece³eecens (ieceO³ew) ievlegb ÒeeHlegced (³e$e) ³es<eg (ieeJeë) jMce³eë~ ieeJe
Fefle jefMceveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~5) (YetefjÍe=²eë) YetjereCf e Íe=²eefCe ÒekeÀeMee ³eemeg leeë~ Íe=²eCeerefle pJeuelees
veecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~17) (De³eemeë) Del³evle Fl³e³eemeë~ cenerOejsCee$ee³eieleeefJel³em³e ³eo³evleerelf e
HejmcewHeocegkeÌleb leomeoelcevesHeoesHe³eesi³elJeeled (De$e) ³es<eg (Den) efve½e³es (leled) lem³e (G©iee³em³e) G©ye&ngiee&³eë
mlegefle³e&m³e lem³e~ De$e iew Meyo Fl³emceeod Ie_eLex keÀefJeOeeveced~ #Deäe0Yee0Jee03.3.58% Fefle keÀcce&efCe keÀë~ (efJe<Ceesë)
J³eeHekeÀm³e Hejceséejm³e (Hejceced) meJe&Leeslke=Àäced (Heoced) HeÊegb ³eesi³eced (DeJe) ef¬eÀ³ee³eesies (Yeeefj) efYe´³eles~ De$e ue[Lex
ueg*d Ye=_ed Oeeleese½f eefCe Hejsç[YeeJeë~ De$e yengueb ívom³ecee*d³eesiesçefHe~ (Deäe (Deäe06~4~57) Fefle met$esCee[YeeJeë
(Yetefj) yeng (ye´ïeJeefve) ye´ïeCees Jesle+Ceeb mebefJeYekeÌleejb leÊeLee (lJee) lJeeced (#e$eJeefve) #e$em³e jep³em³e #eef$e³eeCeeb Jee
mebefJeYeepekeÀced (je³emHees<eJeefve) jeleer Oevem³e Heess<ees ¢{lee lem³eeë mebefJeYeeefpeveced (Heefj) Heefjleë (Tneefce) efJeefJeOele³ee
leke&À³eeefce (ye´ïe) Hejceelceeveb Jesob Jee (¢bn) efmLejerkegÀ© (#e$eced) jep³eb OevegJexoefJeob #eef$e³eb Jee (¢bn) GVe³e (Dee³egë)
peerJeveced (¢bn) (Òepeeced) mJemevleeveeved mebj#eCeer³eeved peveeved (¢bn) ye´ïe®e³³e&jep³eOecee&Y³eeb HeefjHeeue³e¤3¤
De$een ³eemkeÀcegefveë-lee Jeeb Jeemletv³egMceefme ieceO³ew ³e$e ieeJees YetefjÍe=²e De³eemeë~ De$een leog©iee³em³e Je=<Ceë
Hejceb HeoceJeceeefle Yetefj~ ($eÝ01~154~6) leeefve Jeeb Jeemletefve keÀece³eecens iecevee³e ³e$e ieeJees YetefjÍe=²eë yengÍe=²eë~
Yetjerefle yengveeceOes³eb ÒeYeJeleerefle meleë~ Íe=²b Þe³elesJee& Íe=CeeslesJee& MecveelesJee& MejCee³eesodieleefceefle Jee efMejmees efveie&leefceefle
Jeeç³eemeesç³eveemle$e leog©iee³em³e efJe<Ceesce&neielesë Hejceb Heob HejeO³e&mLeceJeYeeefle Yetefj, Heeoë HeÐeles~ (efve©02~7) De³eb
cev$eë Me0 3~ 7~ 15) J³eeK³eeleë¤3¤
DevJe³eë-ns meYeeO³e#e! ³ee ³eeefve les Oeeceeefve ieceO³ew ievlegb Je³ecegMceefme leeefve eEkeÀ Yetleeefve meefvle, ³e$e
³es<et©iee³em³e efJe<CeesYet&efjÍe=²e ieeJees De³eemees YeJeefvle, leogkeÌlev³ee³eceeiee&ë ÒekeÀeMevle SJeself e ³eeJeled~ De$een-S<eg efn
leÊem³e efJe<Ceesë Hejceb Heob efJeÜefYeYe&t³³e&JeYeeefj, DelemlJeeb ³eLee ye´ïeJeefve ³eLee #e$eJeefve ³eLee je³emHees<eJeefve leLee
He³³e&tneefce, lJeb ye´ïe ¢bn, #e$eb ¢bne³eg¢¥n Òepeeb ®eeefHe ¢bn¤3¤
YeeJeeLe&ë-veefn meYeeO³e#ejef#elemLeevekeÀeceve³ee efJevee keÀef½eoefHe megKeb ÒeeHlegb MekeÌveeself e, veefn keÀesçefHe peveë
Hejceséejcevee¢l³e Oece&jep³eb YeeskeÌlegcen&efle, vewJe keÀesçefHe efJe%eeveb mesveeb peerJeveb Òepeeb ®eejef#elJee mecesOele Fefle¤3¤
HeoeLe&ë-ns meYeeO³e#e! (³ee) efpeve ceW (les) lesjs (Oeeceeefve) Oeece DeLee&led efpeveceW ÒeeCeer megKe Heeles neW, Gve
mLeeveeW keÀes nce (ieceO³ew) ÒeeHle nesves keÀer (GMceefme) F®íe keÀjles nQ, Jes mLeeve kewÀmes nQ efkeÀ pewmes met³³e& keÀe ÒekeÀeMe nw,
Jewmes (³e$e) efpeve ceW (G©iee³em³e) mlegefle keÀjves kesÀ ³eesi³e (efJe<Ceesë) meJe&J³eeHekeÀ Hejceséej keÀer (YetefjÍe=²eë) Del³evle
ÒekeÀeefMele (ieeJeë) efkeÀjCeW ®ewlev³ekeÀuee (De³eemeë) HewÀueer nQ (De$e) (Den) FvneR ceW (leled) Gme Hejceséej keÀe (Hejceced)
meye ÒekeÀej GÊece (Heoced) Deewj ÒeeHle nesves ³eesi³e HejceHeo efJeÜeveeW ves (Yetefj) (DeJe) (Yeeefj) yengOee DeJeOeejCe efkeÀ³ee
nw, Fme keÀejCe (lJee) legPes (ye´ïeJeefve) Hejceséej Jee Jeso keÀe efJe%eeve (#e$eJeefve) jep³e Deewj JeerjeW keÀer ®eenvee
(je³emHees<eJeefve) Oeve keÀer Hegeäf kesÀ efJeYeeie keÀjves Jeeues DeeHe keÀes ceQ (He³e&tneefce) efJeefJeOe lekeÀeX mes mecePelee ntb efkeÀ let
(ye´ïe) Hejceelcee Deewj Jeso keÀes (¢bn) ¢æ{ keÀj DeLee&led DeHeves ef®eÊe ceW efmLej keÀj yeæ{ (#e$eced) jep³e Deewj OevegJexoJesÊee
#eef$e³eeW keÀes (¢bn) GVeefle os (Dee³egë) DeHeveer DeJemLee keÀes (¢bn) yeæ{e DeLee&led ye´ïe®e³³e& Deewj jepeOece& mes ¢æ{ keÀj
leLee (Òepeeced) DeHeves mevleeve Jee j#ee keÀjves ³eesi³e ÒepeepeveeW keÀes (¢bn) GVeefle os¤3¤
YeeJeeLe&ë-meYeeO³e#e kesÀ j#ee efkeÀ³es ngS mLeeveeW keÀer keÀecevee kesÀ efJevee keÀesF& Yeer Heg©<e megKe veneR Hee mekeÀlee, ve
keÀesF& peve HejcesMJej keÀe Deveeoj keÀjkeÀs ®e¬eÀJeleea jep³e Yeesieves kesÀ ³eesi³e neslee nw, ve ner keÀesF& Yeer peve ef Je%eeve mesvee Deewj
peerJeve DeLee&led DeJemLee mevleeve Deewj Òepee keÀer j#ee kesÀ efJevee De®íer GVeefle keÀj mekeÀlee nw¤3¤
efJe<Ceesë keÀccee&Ceerl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ efJe<CegoxJelee~ efve®e=oe<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe meYeeO³e#eë meY³eeoerved ceveg<³eeved Òeefle eEkeÀ efkeÀcegHeefoMesefol³een¤
Deye meYeeHeefle DeHeves meYeemeod Deeefo keÀes keÌ³ee-keÌ³ee GHeosMe keÀjs, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
efJe<CeesëN NH¢FFHH {HI&H+H0HOH1HOHHVä-H1OHHHIYHä+HP+H10HVa)YÌäPH1HJSH1ÍPH.HHä
HI-H&HHVäÍNH¢FFHH {HI&Ha+H10H1OH1aHOH1Ía-H1OHHHIYHäa+H1P+H10HVa)YÌäPHaHJSHäÍaPH.HHä
HeoeLe&ë-(efJe<Ceesë) J³eeHekeÀm³e (keÀcee&efCe) peiele GlHeefÊeefmLeeflemebËl³eeoerevf e (HeM³ele) mebÒes#eOJeced (³eleë)
³esve efJe%eevesve (Je´leeefve) efve³elemel³eYee<eCeeoerevf e (HemHeMes) yeOveeefle, De$e ue[Lex efueìd~ (Fvêm³e) Hejceséejm³e (³egp³eë)
³egveefkeÌle meoe®eejCesefle ³egp³eë, De$eewCeeefokeÀë keÌ³eHed~ (meKee) efce$eced¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~7~1~17)
J³eeK³eeleë¤4¤
DevJe³eë-ns meY³epevee! ³et³eb ³eLesvêm³e ³egp³eë meKee efJe<Ceesë keÀccee&efCe HeM³eVenb ³elees efJe%eevesve ceveefme Je´leeefve
mel³eYee<eCeeefoefve³eceeved HemHeMes yeOveeefce, leLee lesvewJe efJe%eevesve leeefve ³et³eb HeM³ele, ³elees jep³ekeÀccee&efC e mel³eevegÿeleejes
YeJele¤4¤
YeeJeeLe&ë-veefn HejceséejeefJejesOemel³ee®ejCeeY³eeb efJevee keÀef½eoeréejiegCekeÀce&mJeYeeJeeved êägcen&elf e, ve leLeeYetlesve
efJevee jep³ekeÀce&efCe ³eLeeLe&le³ee mesefJelegb MekeÌveesefle, vees Keueg mel³ee®ejCecevleje jep³eb JeOe&e³f elegb ÒeYegYe&Jeefle¤4¤
HeoeLe&ë-ns meYeemeoes! pewmes (Fvêm³e) Hejceséej keÀe (³egp³eë) meoe®eej³egkeÌle (meKee) efce$e (efJe<Ceesë) Gme
J³eeHekeÀ F&éej kesÀ (keÀcee&efCe) pees mebmeej keÀe yeveevee Heeueve Deewj mebnej keÀjvee mel³eiegCe nQ, GvekeÀes osKelee ngDee ceQ
(³eleë) efpeme %eeve mes (Je´leeefve) DeHeves ceve ceW mel³eYee<eCeeefo efve³eceeW keÀes (HemHeMes) yeebOe jne DeLee&led efve³ece keÀj jne
ntb, Jewmes Gmeer %eeve mes legce Yeer Hejceséej kesÀ GÊece iegCeeW keÀes (HeM³ele) ¢æ{lee mes osKees efkeÀ efpeme mes jep³eeefo keÀeceeW ceW
mel³e J³eJenej kesÀ keÀjves Jeeues nesDees¤4¤

YeeJeeLe&ë-Hejceséej mes Òeerefle Deewj mel³ee®ejCe kesÀ efJevee keÀesF& Yeer ceveg<³e F&éej kesÀ iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe keÀes
osKeves kesÀ ³eesi³e veneR nes mekeÀlee, ve Jewmes ngS efJevee jep³ekeÀceeX keÀes ³eLeeLe& v³ee³e mes mesJeve keÀj mekeÀlee nw, ve mel³e
Oecee&®eej mes jefnle peve jep³e yeæ{eves keÀes keÀYeer meceLe& nes mekeÀlee nw¤4¤
leefÜ<Ceesefjl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ efJe<CegoxJelee~ efve®e=oe<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
leovegÿevesve eEkeÀ HeÀueefcel³een
GkeÌle cev$e kesÀ efJe<e³e ceW pees Devegÿeve keÀne nw, Gmemes keÌ³ee efme× neslee nw, ³en Deieues cev$e ceW keÀne
nw¤
OHHI¾&HHVäÍ+HMlFHE+H1RjPHRHä+H0HHIYOHPHWMHäÍaHIR1-HHUn-H1HHJÉMHOHäOHFHG
OHOHGaHI-H&HHVäÍa+H1MlFHFHGa+H1RFHGaPHRHäa+H101HHIYOH1aPHWÉMHäÍaHIR1-HHUK-HVHIOHäHIRHI-HÉ)ä-HaHHJäÍa'HHOHäOH1HIFHOHHOHäOHFHG
HeoeLe&ë-(leled) (efJe<Ceesë) HetJe&cev$eÒeefleHeeefolem³e peieoglHeefÊeefmLeeflemebËefleefJeOeelegë Hejceséejm³e (Hejceced)
meJee&ls ke=Àäced (Heoced) ÒeeHlegcen&ced (meoe) meJe&emf ceved keÀeues (HeM³eefvle) DeJeueeskeÀvles (metj³eë) JesoefJeoë mleesleejë~
metefjefjefle mleesle=veecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~16) (efoJeerJe) Deeefol³eÒekeÀeMe FJe (®e#egë) ®eäsçvesve leled (Deeleleced)
J³eeefHleceled¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 7~ 1~ 8) J³eeK³eeleë¤5¤
DevJe³eë-Yees meY³epevee! ³esve HetJeexkeÌlesve keÀce&Cee metj³eë mleesleejë efJe<Cees³e&led Hejceb Heob efoefJe Deeleleb ®e#egejf Je
meoe HeM³eefvle, lesvewJe leod ³et³eceefHe meleleb HeM³ele¤5¤
YeeJeeLe&ë-De$e cev$es HetJe&cev$eeved (HeM³ele) Fl³em³e Heom³eevegJe=eÊf eë ef¬eÀ³eles~ HetCeexHeceeue¹ej½eeefmle~
efveOe&tleceuee efJeÜebmeë mJeefJeÐeeÒekeÀeMesve ³eLeséejiegCeeved ¢ädJee efJeMeg×®ejCeMeeruee pee³evles, leLeeçefmceeefYejefHe
YeefJeleJ³eced¤5¤
HeoeLe&ë-ns meY³epevees! efpeme HetJeexkeÌle keÀce& mes (metj³eë) mlegefle keÀjves Jeeues JesoJesÊee peve (efJe<Ceesë) mebmeej
keÀer GlHeefÊe Heeueve Deewj mebnej keÀjves Jeeues Hejceséej kesÀ efpeme (Hejceced) Del³evle GÊece (Heoced) ÒeeHle nesves ³eesi³e Heo
keÀes (efoefJe) met³e& keÀs ÒekeÀeMe ceW (Deeleleced) J³eeHle (®e#egë) ves$e kesÀ (FJe) meceeve (meoe) meye mece³e cebs (HeM³eefvle)
osKeles nQ (leled) Gme keÀes legce ueesie Yeer efvejvlej osKees¤5¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW HetJe& cev$e ceW (HeM³ele) Fme Heo keÀe DevegJeÊe&ve efkeÀ³ee peelee nw Deewj HetCeexHeceeue¹ej nw~
efveOe&tle DeLee&led ítì ie³es nQ HeeHe efpeve kesÀ Jes efJeÜeved ueesie DeHeveer efJeÐee kesÀ ÒekeÀeMe mes pewmes F&éej kesÀ iegCeeW keÀes osKe kesÀ
mel³e Oecee&®ej³egkeÌle nesles nQ, Jewmes nce ueesieeW keÀes Yeer nesvee ®eeefn³es¤5¤
HeefjJeerefjl³em³e oerIe&lecee $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ Dee<³e&gefCekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~ efoJeë
metvegjmeerl³em³e YegefjkeÌmeecveer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
HegvejsleogHeemekeÀë meYeeO³e#eë keÀer¢efiel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ³en GHeemevee keÀjves Jeeuee meYeeO³e#e efkeÀme ÒekeÀej keÀe neslee nw, ³en Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee
nw¤
+H1HIMl-HHUMäHIPHN +HHIM{O-HH1RZ-HHU1HI-H 0HHVä-HHYOHHE1+HMHU1FHEHSHäFHHYH1jMHHHVäFHYHJÉHHn&HHFHGa

efoNJeë metÉvegMäPHV1HOHVä+HHI/H1-HH%XXHHV1NH¢É'HHäMl&HPOHVä+H10HJÍ6¤
HeNHIMl-HHUHIMHIOHä +HHIMlÉ-HHUÍa 'H1HIPH1a +HHIMäa O-HH1a RZ-HHU{Ía HI-H0HVäÍa -H1H1YOHH1FHGa +HHIM{a )1FHFHGa HSHäFHHYHFHGa MHHäÍa
FH1YHJHHn&HHFHGaHIR1-HÍaPHWÉYHJÍa'H1HIPH1a61HÍaOHVa+HHI/H1-HHFHGaXHHV1NH¢Ía'HH1Ml&HÍaOHV1a+H10HJÍ
HeoeLe&ë-(HeefjJeerë) ³eLee Heefjleë meJe&leë meJee& efJeÐeeJ³eself e J³eeHveesefle leLee (Deefme) (Heefj) meJe&leë (lJee) lJeeb
meYeeO³e#eced (owJeerë) osJeeveeb efJeog<eeefceceeë (efJeMeë) Òepeeë (J³e³evleeced) efJeefMeäle³ee ÒeeHvegJevleg peevevleg Jee (Heefj)
meJe&leë (Fceced) Òel³e#eced (³epeceeveced) ³e%eevegÿeleejced (je³eë) Oeveeefve (ceveg<³eeCeeced) (efoJeë) ÒekeÀeMece³eeled met³ee&led
met³ele GlHeÐeles efkeÀjCemecetn FJe (Deefme) (S<eë) (les) leJe (He=efLeJ³eeced) (ueeskeÀeë) jeä^b jep³emLeeveced (DeejC³eë)
DejC³es YeJeë (les) leJe (HeMegë) HeM³ekeÀ½eleg<Heeled efmebneefoë¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 7~ 1-21) J³eeK³eeleë¤6¤
DevJe³eë-ns meYeeO³e#e jepeved! lJeb HeefjJeerë meJee&efJeÐeeJ³eeHekeÀJeoefme lJee lJeeb owJeerefJe&Meë HeefjJ³e³evleeced~ lJeb
efoJeë metvegefjJeeefme, He=efLeJ³eeces<e les leJe ueeskeÀesçmleg, DeejC³eë HeMegë eEmeneefojH³eOeerveesçmleg¤6¤
YeeJeeLe&ë-jep³ecee®ejvleb jepeeveb Òepeepevee DeY³eeefÞel³e keÀjb efJeve³evleg, me jepee ÒepeeHeeuevee³e eEmeneefoHeMetved
om³egÒeYe=leeráe efvenl³e mJeÒepee ³eLee³eesi³eb Oecex mebmLeeHe³esled¤6¤
HeoeLe&ë-ns meYeeO³e#e jepeved! let (HeefjJeerë) meye efJeÐeeDeeW ceW De®ís DeeHle nesves Jeeues kesÀ meceeve (Deefme) nw,
(lJeeced) legPes (owJeerë) efJeÜeveeW kesÀ (efJeMeë) mevleeve kesÀ meceeve Òepee (Heefj) (J³e³evleeced) meJe&J³eeHle DeLee&led meye efþkeÀeves
J³eeHle ngS lesjs keÀe³e&keÀejer nesb (efoJeë) ÒekeÀeMe kesÀ Heg¡e met³e& mes (metvegë) GlHeVe ngS efkeÀjCe mecegoe³e kesÀ legu³e let (Deefme)
nw, (les) lesje (He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer ceW (ueeskeÀë) jepeOeeveer keÀe osMe nes Deewj (DeejC³eë) yevewues eEmeneefo ogä HeMeg lesjs
JeM³e Yeer neW¤6¤
YeeJeeLe&ë-jep³e keÀe Dee®ejCe keÀjles ngS jepee keÀes Òepee ueesie ÒeeHle neskeÀj DeHeves HeoeLeeX keÀe keÀj ®egkeÀeJeW Deewj
Jen jepee Gve ÒepeeDeeW keÀer j#ee keÀjves kesÀ efue³es eEmen Deewj MetkeÀj Jee Dev³e Deewj ogä peerJe leLee [eketÀ, ®eesj GþeF&ieerjs
Deewj ieebþ keÀìs Deeefo ogä peveeW keÀes oC[ mes JeMe ceW keÀj DeHeveer Òepee keÀes ³eLee³eesi³e Oece& ceW ÒeJe=Êe keÀjs¤6¤
GHeeJeerefjl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ lJeäe osJelee~ Dee<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegveë me leeved Òeefle eEkeÀ kegÀ³ee&led les ®e leb Òeefle eEkeÀ kegÀ³³e&gefjl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen ÒepeepeveeW kesÀ Òeefle keÌ³ee keÀjs Deewj Jes Òepeepeve Gme jepee kesÀ Òeefle keÌ³ee keÀjW, ³en GHeosMe Deieues
*1+HH1-HHUMlPHJ+HäRV1-HHYHGRZ-HHU1HI-H 0H1Í´HHLHJä1HI0HSHHV1-HHI¼äOHFHHYHGa
RV-HäO-HÆ1-H PHJäMFHQ1-HHOHVäP-HRYOHHFHG
*1+HH1-HHUHIMOHJä+HÉ'H1-HHUÍa 'H1HIPH1a *+Häa RV1-HHYHGa RZ-HHU{Ía HI-H0HäÍa ´Ha 'H1LHJÉÍa *1HI0HSHäÍa -HHI¼äOHFHH1HIYHHIOH1 -HHI¼äÉOHFeeved~
RV-HäaO-H1Æ1Ía-HPHJäaMlFH1aQ1-HHaOHV1aP-H1R1YOHH1FH
HeoeLe&ë-(GHeeJeerë) GHeeieleHeeuekeÀ FJe (Deefme) (osJeeved) efJeog<eë (owJeerë) osJemecyeefvOeveerefo&J³eeë (efJeMeë)
Òepeeë (Òe) Òeke=ÀäeLex (Deiegë) Deieceved (GefMepeë) keÀceveer³eeved (JeefÚleceeved) DeefleMeef³elee JeÚ³ees Jees{ejmleeved (osJe)
efoJ³eiegCemecHeVe! (lJeäë) meJe&ogëKeef®íled (Jemeg) Jemetevf e Oeveeefve~ De$e megHeeb meguegkedÀ~ (Deäe (Deäe07~1~39) Fefle
Memees uegkedÀ~ (jce) jcemJe, De$eelcevesHeos J³el³e³esve HejmcewHeoced~ (nJ³ee) neslegceÊegcene&eCf e (les) leJe (mJeovleeced)
Yeg¡eleeced¤ De³eb cev$e¤ Mele0 3~ 7~ 3~ 9-12) J³eeK³eeleë¤7¤
DevJe³eë-ns osJe lJeäë meYeeHeles! ³elemlJecegHeeJeerejf Jeeefme lemceeod owJeerefJe&Mees ³eLee GefMepees JeefÚleceeved osJeeved
GHeÒeeiegmleLee lJeeb ÒeeHvegJeefvle, ³eLewleemlJeoeÞe³esCee{îee YetlJee jcevles, leLee lJeceefHe leemeg jce jcemJe, YeJeevesles<eeb
HeoeLee&ved Yeg*dkeÌles leLewles les nJ³ee neslegcene&efCe nJ³eeefve Jemeg Jemetevf e mJeovleeced¤7¤
YeeJeeLe&ë-³eLee iegCeûeeefnCe GÊeceiegCeb mesJevles, v³ee³eefJe®e#eCeb jepeeveb Òepee½e mesJevles, ³esve efceLeë Òeerl³ee
HejmHejm³eesVeefleYe&Jeleerefle¤7¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) efoJ³eiegCemecHeVe! (lJeäë) meye ogëKe kesÀ ísove keÀjves Jeeues meYeeO³e#e! efpememes let
(GHeeJeerë) MejCeeiele HeeuekeÀ me¢Me (Deefme) nw, Fmeer mes (owJeerë) efJeÜeveeW mes mecyevOe jKeves Jeeueer efoJ³eiegCe mecHeVe
(efJeMeë) Òepee pewmes (GefMepeë) Þesÿ iegCe MeeseYf ele keÀecevee kesÀ ³eesi³e (JeefÚleceeved) DeefleMe³e Oece& ceeie& ceW ®eueves Deewj
®eueeves Jeeues (osJeeved) efJeÜeveeW keÀes (GHeÒeeiegë) ÒeeHle ngS Jewmes legPes Yeer ÒeeHle nesles nQ, pewmes lesjs DeeÞe³e mes Òepee Oevee{îe
neskesÀ megKeer nes, Jewmes let Yeer ÒeeHle ngS ÒepeepeveeW mes melke=Àle neskeÀj (jce) nef<e&le nes, pewmes let Òepee kesÀ HeoeLeeX keÀes Yeesielee
nw, Jewmes Òepee Yeer lesjs (nJ³ee) Yeesieves ³eesi³e Decetu³e (Jemeg) Oeveeefo HeoeLeeX keÀes (mJeovleeced) YeesieW¤7¤
YeeJeeLe&ë-pewmes iegCe kesÀ ûenCe keÀjves Jeeues GÊece iegCeJeeved efJeÜeved keÀe mesJeve keÀjles nQ, Jewmes v³ee³e keÀjves cesb
®elegj jepee keÀe mesJeve Òepeepeve keÀjles nQ, Fmeer mes HejmHej keÀer Òeerefle mes meye keÀer GVeefle nesleer nw¤7¤
jsJeleer jceOJeefcel³em³e oerIe&lecee $eÝef<eë~ ye=nmHeefleoxJelee~ ÒeepeeHel³eevegägHed ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~
$eÝlem³e lJesl³em³e efve®e=led ÒeepeeHel³ee ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe efHe$eeo³eë mJemevleeveeved keÀLeceO³eeHekeÀe³e Òeoogë, me ®e leeved keÀLeb ie=Áer³eeefol³egHeefoM³eles¤
Deye efHelee Deeefo j#ekeÀpeve DeHeves mevleeveeW keÀes Heæ{eves JeeueeW keÀes kewÀmes oW? Deewj Jen Gve keÀes kewÀmes
mJeerkeÀej keÀjW? ³en Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
MV-HäOHHU1MFHä2-H1E\HQäP+HOHV2HH1MHH1-HPHWäHIYHa
H¿1OHPHäO-HHRV-HQHI-H1Í+HH0HVäYH´HHIOHäFHJÃHHHIFH12HHH 1FHHYHJäHÍ
MV-HäOHHUÍaMFHä2-HFHGa\HQäP+HOHVa2HH1MHäa-HPHWäHIYHaH¿1OHPHäaO-HH1aRV1-H1Q1HI-H1HIMHIOHä RV-HÉQHI-HÍa+HH0HVäYHa´HHIOHä~ cegÉ_®eeNefceN~
2HH {aFHHYHJäHÍ
HeoeLe&ë-(jsJeleerë) je³eë ÒeMemleeefve Oeveeefve efJeÐevles ³eemeg leeë Òepeeë (jceOJeced) ¬eÀer[OJeced (ye=nmHeles) ye=nl³ee
JesoJee®eë Heles Heeleë HejceefJeÜved! (Oeej³e) De$e Dev³es<eeceefHe ¢M³eles~ (Deäe06~3~137) Fefle oerIe&ë~ (Jemetefve)
($eÝlem³e) mel³ev³ee³eeK³e³e%em³e (osJenefJeë) ³eLee osJeeveeb nefJejeoelegcen¥ ®eefj$eceefmle leLee (HeeMesve) yevOevesve (Òeefle)
(cegáeeefce) (Oe<e&) Oe=<Cegenf ~ Üîe®eesçleefmle*ë~ (Deäe06~3~135) Fefle oerIe&ë~ efJekeÀjCeJ³el³e³esve MeHed ®e (ceeveg<eë)
meJe&MeekceveveMeerueë¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 7~ 3~ 13) J³eeK³eeleë¤8¤
DevJe³eë-ns jsJeleerë jsJel³eë Òepee! ³et³eb efJeÐeemeg efMe#eemeg jceOJeced~ ns ye=nmHele³es! lJece=lem³e Jemetevf e Oeej³e~
DeLe efMe<³ee³eesHeefoMeefle ieg©ë~ ns jepeved! Òepeepeve Jee! ceeveg<eesçnb HeeMesveeefJeÐeeyevOevesve osJenefJe³e&Lee leLee lJeeb
Òeeflecegáeeefce lJeb efJeÐeemegefMe#eemeg Oe<e& Oe=äes YeJe¤8¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜefÓë megefMe#e³ee kegÀceejeCeeb kegÀceejerCeeb ®e peieoeréejeled He=efLeJeerHe³e&vleb HeoeLee&veeb yeesOeë
mecHeeoveer³ees ³elemles cetKe&lJeyevOeveb Heefjl³ep³e meoe megefKeveë m³egejf efle¤8¤
HeoeLe&ë-ns (jsJeleerë) De®ís Oeve Jeeues mevleevees! legce efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee ceW (jceOJeced) jcees~ ns
(ye=nmHeles) JesoJeeCeer Heeueves Jeeues efJeÜved! DeeHe ($eÝlem³e) mel³e v³ee³e J³eJenej mes ÒeeHle (Jemetefve) Oeve DeLee&led nce
ueesieeW kesÀ efo³es êJ³e Deeefo HeoeLee¥s keÀes (Oeej³e) mJeerkeÀej keÀerefpe³es~ (Deye DeO³eeHekeÀ keÀe GHeosMe efMe<³e kesÀ efue³es nw) ns
jepeved ÒepeeHeg©<e Jee! (ceeveg<eë) meJe&Meek keÀe efJe®eej keÀjves Jeeuee ceQ (HeeMesve) DeefJeÐee yevOeve mes legPes (Òeefle cegáeeefce)
ígìelee ntb, let efJeÐee Deewj De®íer efMe#eeDeeW ceW Oe=ä nes¤8¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeveeW keÀes DeHeveer efMe#ee mes kegÀceej ye´ïe®eejer Deewj kegÀceejer ye´ïe®eeefjefCe³eeW keÀes Hejceséej mes ues kesÀ
He=efLeJeer He³³e&vle HeoeLeeX keÀe yeesOe keÀjevee ®eeefn³es efkeÀ efpememes Jes cetKe&HeveªHeer yevOeve keÀes íesæ[ kesÀ meoe megKeer neW¤8¤
osJem³e lJesl³em³e oerIe&lecee $eÝef<eë~ meefJelee DeeefMJeveew Het<ee ®e osJeleeë~ ÒeepeeHel³ee ye=nleer ívoë~
ceO³eceë mJejë~ Deiveer<eesceeY³eeefcel³em³e He*defkeÌleMívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë me efMe<³eb efkeÀcegHeefoMesefol³een¤
efHeÀj Jen ieg© efMe<³e keÀes keÌ³ee GHeosMe keÀjs, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RV1-HPHä O-HHPHHI-H1OHJÍ´HäPH1-HVKÉHIËHYHHVä\HH 1QJ<HH +HWÉ&HHV QPOHHä<HHFHGa'H1LYHHUHHVFHHä<HHEN SHJÆE1 HIYHHJYä HHISFHa
'H1µHPO-HHZHä2HHU1<HHVÉYHJäO-HHFHH1OHHFHäYHOHH1FHYHJäHI+HNleevegÉ YeéleeN meieNY³eexçvegÉ PH.HH1PHHWä/HÍa'H1LYHHUHHVFHHä<HHE
O-HH1SHJÆE1´HHVHHäHIFH
RV1-HPHä O-HH1a PH1HI-H1OHJÍa ´H1PH1-H )HIOHä ´HÉPH1-HVa 'H1HIËHYHHVäÍa \HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJÉ<HHFHGa +HWÉ&HÍa QPOHHä<HHFHGa
'H1LYHHUHHVFHHä<HHFHGaSHJÆäFed~ efve~ ³egÉYH1HISFH1a'H1µH)OH1RGÉ<HÍaO-HH1a'HHVHä2HHU<HÍa'HYHJäaO-HH1aFHH1OHHaFH1YH1OHH1FHGa'HYHJäaHI+H1OHHa
'HYHJäa <HHOHHäa PHLH<H 1 )HIOHä PHÉLH<H Ía 'HYHJäa PH.HHäa PHHWä/H )HIOHä PHÉHWä/HÍa 'H1LYHHUHHVFHHä<HHFHGa O-HH1a pegÆäFHGa ´Ha
GN#eeNefceN¤9¤
HeoeLe&ë-(osJem³e) JesoefJeÐeeÒekeÀeMekeÀm³e (lJee) lJeeb efJeÐeeefLe&veced (meefJelegë) mekeÀuewée³e&Jeleë (ÒemeJes) Òemet³eles
efJeéeefmceved ³emleefmceved (Deeféeveesë) met³³ee&®evêcemeesë (yeengY³eeced) leÊeodiegCeeY³eeced (Het<Ceë) He=eLf eJ³eeë~ Het<esefle
He=efLeJeerveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~1) (nmleeY³eeced ) nmle FJe JeÊe&ceeveeY³eeb OeejCeekeÀ<e&CeeY³eeced (Deiveer<eesceeY³eeced)
Sle³eesmlespeëMeeefvleiegCeeY³eeced (pegäced) Òeerleced (efve) (³egveefpce) (DeÓîeë) ³eLee peuesY³eë (Dees<eOeerY³eë)
jesieefveJeeefjkeÀeY³eë (Deveg) (lJee) lJeeced (ceelee) peveveer (cev³eleeced) (Deveg) (efHelee) pevekeÀë (Deveg) (Yeélee) yevOegë
(meieY³e&ë) meesojë (Deveg) (meKee) megËled (me³etL³eë) memewv³eë (Deiveer<eesceeY³eeced) HetJeexkeÌleeY³eeced (lJee) (pegäced)
Òeerleced (Òe G#eeefce) efmeáeeefce¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 7~ 4~ 3-5) J³eeK³eeleë¤9¤
DevJe³eë-ns efMe<³e! Denb meefJelegoxJem³e ÒemeJes Deeféeveesyee&ngY³eeb Het<Cees nmleeY³eeb lJee lJeeceeoos~ Deiveer<eesceeY³eeb
pegäb lJee lJeeb ³es ye´ïe®e³³e&Oecee&vegketÀuee DeeHe Dees<eOe³e½e meefvle, leeY³eesçÓîe Dees<eOeerY³ees efve³egveefpce~ lJeeb celmeerHes mLeelegb
ceelee peveveer Devegcev³eleeced, efHeleevegcev³eleeced, meieY³ees& Yeéleevegcev³eleeced, meKeevegcev³eleeced, me³etL³eesvegcev³eleeced,
Deiveer<eesceeY³eeb pegäb Òeerelf e³egkeÌleb lJeecenb Òees#eeefce leodiegCewjefYeef<eáeeefce¤9¤
YeeJeeLe&ë-Deefmceved mebmeejs cee$eeefoefYeë efHe$eeefoefYeye&vOegJeiezefce&$eJeiez½e mJeeHel³eeoerevf e megeMf e#³e lewye´&ïe®e³³e¥
keÀejef³eleJ³eced, ³elemles meodiegefCeveë m³egejf efle¤9¤
HeoeLe&ë-ns efMe<³e! ceQ (meefJelegë) mecemle Ssée³e&³egkeÌle (osJem³e) JesoefJeÐee ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues Hejceséej kesÀ
(ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es ngS Fme peieled ceW (Deeféeveesë) met³³e& Deewj ®evêcee kesÀ (yeengY³eeced) iegCeeW mes Jee (Het<Ceë) He=efLeJeer
kesÀ (nmleeY³eeced) neLeeW kesÀ meceeve OeejCe Deewj DeekeÀ<e&Ce iegCeeW mes (lJee) legPes (Deeoos) mJeerkeÀej keÀjlee ntb leLee
(Deiveer<eesceeY³eeced) Deefive Deewj meesce kesÀ lespe Deewj Meeefvle iegCeeW mes (pegäced) Òeerefle keÀjles ngS (lJee) legPe keÀes pees
ye´ïe®e³³e& Oece& kesÀ DevegketÀue peue Deewj Dees<eefOe nQ, Gve (DeÓîeë) peue Deewj (Dees<eOeerY³eë) ieesOetce Deeefo DeVeeefo
HeoeLeeX mes (efve³egveefpce) efve³egkeÌle keÀjlee ntb, legPes cesjs meceerHe jnves kesÀ efue³es lesjer (ceelee) peveveer (Deveg) (cev³eleeced)
Devegceesefole keÀjs (efHelee) efHelee (Deveg) Devegceesefole keÀjs (meieY³e&ë) menesoj (Yeélee) YeeF& (Deveg) Devegceeseof le keÀjs (meKee)
efce$e (Deveg) Devegceeseof le keÀjs Deewj (me³etL³eë) lesjs menJeemeer (Deveg) Devegceesefole keÀjW (Deiveer<eesceeY³eeced) Deefive Deewj meesce
kesÀ lespe Deewj Meeefvle iegCeeW ceW (pegäced) Òeerefle keÀjles ngS (lJee) legPe keÀes (Òe G#eeefce) GvneR iegCeeW mes ye´ïe®e³³e& kesÀ efve³ece
Heeueves kesÀ efue³es DeefYeef<ekeÌle keÀjlee ntb¤9¤
YeeJeeLe&ë-Fme mebmeej ceW ceelee-efHelee, yevOegJeie& Deewj efce$eJeieeX keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeves mevleeve Deeefo keÀes
De®íer efMe#ee oskeÀj ye´ïe®e³e& keÀjeJeW, efpememes Jes iegCeJeeved neW¤9¤
DeHeeb Hes©efjl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ DeeHees osJelee~ ÒeepeeHel³ee ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë~ mevle
Fl³em³e efve®e=oe<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLeesHeveerlesve efMe<³esCe efJeÐeemegefMe#eeûenCeeefivenes$eeefo³e%eesçJeM³ecevegÿeleJ³e Fefle ieg©©HeefoMesled¤
Deye ³e%eesHeJeerle nesves kesÀ He½eeled efMe<³e keÀes Del³eeJeM³ekeÀ nw efkeÀ efJeÐee, GÊece efMe#ee keÀe ûenCe Deewj
Deefivenes$eeefokeÀ keÀe Devegÿeve keÀjs Ssmee GHeosMe ieg© efkeÀ³ee keÀjs, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1+HHE+HV1MlPHH+HHVäRV1-HHUÍP-HäRYOHJP-HH1¬HEHIH1OPH°Vä-HQ1HI-HÍa
PHEOHVä´HH1&HHV-HHOHVäYHLHÏOHH1jPHFHHäHIYH1HSHäHZ1ÍPHEH1H+HäHIOHMH1HI0HHHä
'H1+HHFHGa +HV1Ía 'H1HIPH1a 'HH+HäÍa RV1-HHUÍa P-H1R1YOHJÉa P-HH1¬HFHGa HIH1OHGa PHOHGa RV1-H1Q1HI-HHIMHIOHä osJeçnNefJeë~ meced~ lesN~
´HH1&HÍa-HHOHVäYHaLH1Ï1OHH1FHGa'HHäHIYHaHSHäHZÍaHH+HäHIOHHIMHIOHäH1HÉ+HHIOHÍa'HH1HI0HHVOHH1ÉHI0HHHä
HeoeLe&ë-(DeHeeced) peueeveeced (Hes©ë) j#ekeÀë (Deefme) (DeeHeë) (osJeerë) Meg×e efoJ³emegKeÒeoeë (mJeovleg)
(mJeeÊeced) mJesve mecevleeled ie=nerleced (ef®eled) DeefHe (meled) (osJenefJeë) osJesY³ees nefJeefjJe (meced) (les) leJe (ÒeeCeë)
(Jeelesve) HeJevesve men (ie®íleeced) (De²eefve) efMej Deeoerevf e (³epe$ewë) ³e%emeeOekewÀefJe&ÜefÓë men (³e%eHeefleë) ³e%em³e
HeeuekeÀë (DeeefMe<ee) De³eb cev$eë (Mele0(3~ 7~ 4~ 6-9) J³eeK³eeleë¤10¤
DevJe³eë-ns efMe<³e lJeceHeeb Hes©jefme mebmeejmLeeë ÒeeefCevemlJeÐe%eMeesefOelee osJeerjeHeef½eled mJeeÊeb Oecee&vegÿevemJeerke=Àleb

osJenefJeefjJe mebmJeovleg ceoeefMe<ee leJee²eefve ³epe$ewë men ie®ívleeced, ÒeeCees Jeelesve mebie®íleeced, lJeb ³e%eHeefleYe&Je¤10¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³ee ³e%es Òeemleengle³emlee Deeefol³ecegHeefleÿvles, Deeefol³eekeÀ<e&CeMekeÌl³ee
He=efLeJeerpeueekeÀ<e&Cesve Je=efäYe&Jeefle, leleesçVeceVeeod Yetleeveerelf e HejcHejemecyevOesve ³e%eMeesefOelee DeHees ngleêJ³eb ®e meJex peerJee
Yeg¡eles¤10¤
HeoeLe&ë-ns efMe<³e! let (DeHeeced) peue Deeefo HeoeLeeX keÀe (Hes©ë) j#ee keÀjves Jeeuee (Deefme) nw, mebmeejmLe peerJe
lesjs ³e%e mes Meg× ngS (osJeerë) efoJ³e megKe osves Jeeues (DeeHeë) peueeW keÀes (ef®eled) Deewj (mJeeÊeced) Oece&³egkeÌle J³eJenej mes
ÒeeHle ngS HeoeLeeX keÀes (osJenefJeë) efJeÜeveeW kesÀ Yeesieves kesÀ meceeve (mebmJeovleg) De®íer lejn mes YeesieW, (DeeefMe<ee) cesjs
DeeMeerJee&o mes (les) lesjs (De²eefve) efMej Deeefo DeJe³eJe (³epe$ewë) ³e%e keÀjeves JeeueeW kesÀ meeLe (meced) mec³ekedÀ efve³egkeÌle neW
Deewj (ÒeeCeë) ÒeeCe (Jeelesve) HeefJe$e Jee³eg kesÀ mebie (me²®íleeced) GÊecelee mes jceCe keÀjs Deewj let (³e%eHeefleë)
efJeÐeeÒe®eejªHeer ³e%e keÀe Heeueve keÀjves neje nes¤10¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHVHHFH:RHUQJ) 'HHQJHIOHQ4-HVPHWH NHV¢*+HHIP/HOHMQOHHUQ4
DeLee&led met³e& keÀer DeekeÀ<e&Ce MeefkeÌle mes HejceeCegªHe neskeÀj meye HeoeLe& He=efLeJeer kesÀ THej DeekeÀeMe ceW nQ, Gmeer He=efLeJeer keÀe
peue THej eEKe®ekeÀj Je<ee& nesleer nw, Gme Je<ee& mes DeVe Deewj DeVe mes meye peerJeeW keÀes megKe neslee nw, Fme HejcHeje mecyevOe
mes ³e%eMeesefOele peue Deewj nesce efkeÀ³es êJ³e keÀes meye peerJe Yeesieles nQ¤10¤
Ie=lesveekeÌleeefJel³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ Jeelees osJelee~ Yegefjiee®³e&gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe ³e%ekeÀÊe&=keÀejef³e$eesë keÀÊe&J³ecegHeefoM³eles¤
Deye ³e%e keÀjves Deewj keÀjeves JeeueeW kesÀ keÀÊe&J³e keÀece keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
Ie=ÉlesveeNkeÌleew HeNMeBtkHäHV/HH1 MV-HäHIOHN HSHäFHHYHV HI´H1HE 2HHÉ'HHHI-Hä0Ha *1MHVMlYOHHIM{HHOHG PH1SHWR[1-HVYH1
-HHOHVäYHH1PH Q1HI-HH1POFHYHHä HSH1 PHFHäPH OH1Y-HHn <H-Ha -HHH[1 -HHHD{HHIPH H1HV HNH+HäHIOHE 2HH1Í P-HHQHä RV1-HV<HHVä
RV1-HV<H1ÍP-HHQHä
Ie=ÉOHVYHäa'H1NH®OHHZa+H10HWYHGaHH1HV1/HH1FHGaMV-HäHIOHaHSHäFHHYHVaHI´H1HFHGa2HH1Ía'HHaHI-H10H1a*1MHVÍa'H1YOHHIM{HHOHGaPH1SHWHIMHIOHä
meNçpetë~ RV1-HVYHäa -HHOHVäYHa 'H1PHa Q1HI-HHäÍa OFHYHHäa H1SH1a PHFHGa 'H1PH1a OH1Y-HHna <H1-H1a -HHH[1É)HIOH1 -HHH[a1 -HHHDHäHIPHa H1HVa
H1H+HäHIOH1HIFHHIOHäH1HÉ+HäHIOHFHGa2HH1ÍaP-HHQHäaRV1-HV<HäÍaRV1-HV<HäÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Ie=lesve) (DekeÌleew) Ie=lesveemekeÌleef®eÊeew ³e%ekeÀÊee& ³e%ekeÀejef³elee ®e (HeMetved) ieJeeoerved ($ee³esLeeced)
j#esleeced (jsJeefle) ÒeMemlewée³³e&³egkeÌles (³epeceeves) ³e%eevegÿeleefj (efÒe³eced) ÒemeVeleemecHeeefo megKeced (Oeeë) Oesefn, De$e
uees[Lex ueg*d De[YeeJe½e~ (Dee) mecevleeled (efJeMe) (Gjesë) yenesë (Devleefj#eeled) (mepetë) efce$eefceJe (osJesve) meJe&ielesve
(Jeelesve) Jee³egvee men (Dem³e) (nefJe<eë) nesleJ³em³e, keÀce&eCf e <eÿer~ (lcevee) Deelcevee (³epe) mebie®ímJe SkeÀerYeJe
(meced) (Dem³e) (levJee) (YeJe) (Je<eex) ³e%ekeÀcce&Cee meJe&megKemes®ekeÀ! (Je<eea³eefme) meJe&megKeceefYeJe<e&efle (³e%eHeefleced)
³e%eHeeuekeÀced (Oeeë) Oesefn (mJeene) melke=Àl³evegketÀueeced (osJesY³eë) oerJ³eefvle ÒekeÀeMevles melkeÀccee&vegÿevesve ³es lesY³ees
Oeefcce&ÿsY³ees efJeÜÓîeë (osJesY³eë) MegYesY³ees iegCesY³eë (mJeene) melke=Àl³evegªHeeced¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 8~ 1~ 5-
DevJe³eë-ns ³e%ekeÀle&=keÀejef³eleejew Ie=levesveekeÌleew Ie=lecevemkeÀew ³egJeeb HeMetved $ee³esLeeced, lJeceskewÀkeÀew osJesve Jeelesve
mepet©jesvleefj#eeled efÒe³eb ÒesceeslHeeokebÀ megKeb jsJeefle ³epeceeves Oee DeeefJeMe lelmJeevleJe=eÊf eceeHvegenf , Dem³e nefJe<emlcevee
Deelcevee ³epe, Dem³e levJee mecYeJewkeÀerYeJe ve ÜwOecee®ej~ ns Je<eex! ³e%ekeÀce&Cee megKemes®ekebÀ lJeb osJesY³eë mJeene osJesY³eë
mJeene leÐe%eb efo¢#egY³eë Hegveë HegvejeielesY³ees efJeÜÓîeesçmeke=Àled melke=Àl³evegªHeeb Jee®ecegoerj³eved Je<eea³eefme ³e%es ³e%eHeeEle
Oeeë¤11¤
YeeJeeLe&ë-³e%eeLe¥ Ie=leeefoceYeerHmegefYece&veg<³ewë HeMeJees j#eCeer³ee Ie=leeefomeodêJ³esCeeefivenes$eeefo³e%eeved mecHeeÐe
lewpe&ueJee³et mebMeesO³e meJex<eeb ÒeeefCeveeceYeeräb mebmeeO³eced¤11¤
HeoeLe&ë-ns (Ie=lesve, DekeÌleew) Ie=leÒemekeÌle DeLee&led Ie=le ®eenves Deewj ³e%e kesÀ keÀjeves nejes! legce (HeMetved) ieew
Deeefo HeMegDeeW keÀes ($ee³esLeeced) Heeuees, legce SkeÀ SkeÀ peve (osJesve) meJe&iele (Jeelesve) HeJeve mes (mepetë) meceeve Òeerefle
keÀjles ngS (Gjesë) efJemle=le (Devleefj#eeled) Devleefj#e mes GlHeVe ngS (efÒe³eced) efÒe³e megKe keÀes (jsJeefle) De®ís Ssée³e&³egkeÌle
(³epeceeves) ³e%e keÀjves Jeeues Oeveer Heg©<e ceW (Oeeë) mLeeHeve keÀjes leLee (DeeefJeMe) Gme kesÀ DeefYeÒee³e keÀes ÒeeHle nesDees Deewj
(Dem³e) Fme kesÀ (nefJe<eë) nesce kesÀ ³eesi³e HeoeLe& keÀes (lcevee) DeeHe ner efve<Heeove efkeÀ³es ngS kesÀ meceeve (³epe) Deefive ceW
nesceess DeLee&led ³e%e keÀer efkeÀmeer ef¬eÀ³ee keÀe efJeHejerle YeeJe ve keÀjes Deewj (Dem³e) FmekesÀ (levJee) Mejerj kesÀ meeLe (meced)
(YeJe) SkeÀerYeeJe jkeÌKees, efkeÀvleg efJejesOe mes efÜOee Dee®ejCe cele keÀjes~ ns (Je<eex) ³e%ekeÀce& mes meJe&megKe kesÀ Hengb®eeves
Jeeuees! (osJesY³eë) (mJeene) (osJesY³eë) (mJeene) melkeÀce& kesÀ Devegÿeve mes ÒekeÀeefMele Oeefce&ÿ %eeveer Heg©<e pees efkeÀ ³e%e
osKeves keÀer F®íe keÀjles ngS yeej-yeej ³e%e ceW Deeles nQ, Gve efJeÜeveeW kesÀ efue³es De®ís melkeÀej keÀjeves Jeeueer JeeefCe³eeW keÀes
G®®eejCe keÀjles ngS ³e%eHeefle keÀes (Je<eea³eefme) meJe& megKe Je<ee&ves Jeeues ³e%e ceW (Oeeë) DeefYe³egkeÌle keÀjes¤11¤
YeeJeeLe&ë-³e%e kesÀ efue³es Ie=le Deeefo HeoeLe& ®eenves Jeeues ceveg<³e keÀes iee³e Deeefo HeMeg jKeves ®eeefn³eW Deewj Ie=leeefo
De®ís-De®ís HeoeLeeX mes Deefivenes$e mes ueskeÀj GÊece ³e%eeW mes peue Deewj HeJeve keÀer Megef× keÀj meye ÒeeefCe³eeW keÀes megKe
GlHeVe keÀjvee ®eeefn³es¤11¤
ceeefnYe&tefjl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ YegefjkeÀd ÒeepeeHel³eevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
me efJeÜeved keÀer¢iYeJesefol³egHeefoM³eles¤
Jen efJeÜeved kewÀmee nes, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
FHHHIQä<H WÉFHH +HRHäNHJ¢ÉYH FHäPOHçDeeOHHYHHYH1-HH ´HVHIQäa
Ie=ÉOHPHäNHJÉ¢XHHÉ*+HäÉH¿1OHPH1+H/HH1É'HYHJä
FHHa 'HHIQäÍa <HWÉÍa FHHa +HRHäNHJ¢Ía YHFHäÍa OHV1a 'HH1OHH1YHVOHVOHHäÉOHHYHa 'H1YH1-HH a ´Ha )1HIQ1a ,HÉOHPHäa NHJ¢ÉXHHÍa *+Häa
$e¿1OHPHäa+H/HHäÍa'HYHJä
HeoeLe&ë-(cee) efve<esOes (Deefnë) meHe&Jeled (Yetë) YeJesë, De$e efue*Lex ueg*d~ (He=oekegÀë) cet{JeoefYeceeveer J³eeOeJeÜe
eEnmekeÀë (veceë) DeVeced~ vece Fl³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~7) (les) legY³eced (Deeleeve) mecevleeled megKeb leefveleë
(DeveJee&) Deéenerveë~ DeJexl³eéeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~14) (Òe) Òeke=ÀäeLex (Fefn) ie®í (Ie=lem³e) GokeÀm³e
(kegÀu³eeë) Ie=leOeejeë (GHe) ($eÝlem³e) mel³em³e (HeL³eeë) JeerLeerë (Deveg)¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 8~ 2~ 1-3)
DevJe³eë-ns Deeleeve! lJeb Deefncee&Yetë He=oekegÀcee&Yetmles legY³eb veceesçmleg, meJe&$e lJelmegKee³eeVeeefoHeoeLe&ë Hegjle SJe
ÒeJeÊe&le Fefle YeeJeë~ DeveJee& Ie=lem³e kegÀu³ee FJele&m³e HeL³ee ÒeesHewefn¤12¤
YeeJeeLe&ë-kesÀveeefHe ceveg<³esCe Oece&ceeiex kegÀefìueceeie&ieeefcemeHee&efoJelkegÀefìuee®ejCesve ve YeefJeleJ³eced, efkeÀvleg meJe&oe
mejueYeeJesvewJe YeefJeleJ³eced¤12¤
HeoeLe&ë-ns (Deeleeve) De®ís ÒekeÀej megKe mes efJemleej keÀjves Jeeues efJeÜeved! let (cee) cele (Deefnë) meHe& kesÀ
meceeve kegÀefìueceeie&ieeceer Deewj (cee) cele (He=oekegÀë) cetKe&peve kesÀ meceeve DeefYeceeveer Jee J³eeIe´ kesÀ meceeve eEnmee keÀjves
Jeeuee (Yetë) nes (les) meye peien lesjs megKe kesÀ efue³es (veceë) DeVe Deeefo HeoeLe& Henues ner ÒeJe=Êe nes jns nQ Deewj (DeveJee&)
Deée Deeefo meJeejer kesÀ efJevee efvejeÞe³e Hegg©<e pewmes (Ie=lem³e) peue keÀer (kegÀu³eeë) yeæ[er OeejDeeW keÀes ÒeeHle nes, Jewmes
($eÝlem³e) mel³e kesÀ (HeL³eeë) ceeieeX keÀes ÒeeHle nes¤12¤
YeeJeeLe&ë-efkeÀmeer ceveg<³e keÀes kegÀefìueieeceer meHe& Deeefo ogä peerJeeW kesÀ meceeve Oece&ceeie& ceW kegÀefìue ve nesvee
®eeefn³es, efkeÀvleg meJe&oe mejue YeeJe mes ner jnvee ®eeefn³es¤12¤
osJeerjeHe Fl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ DeeHees osJeleeë~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe JeìgefYeye´&ïe®eeefjCeerefYe½e ieg©Helv³eë keÀLeb mecceeveveer³ee Fl³egHeefoM³eles¤
Deye ye´ïe®eejer yeeuekeÀ Deewj ye´ïe®eeefjCeer keÀv³eeDeeW keÀes ieg©Heeflve³eeW keÀe kewÀmes ceeve keÀjvee ®eeefn³es, ³en
Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RV-HHU{MH+HÍ0HJÉ¹H-HHVä^G-H1jPHJ+HäHIMHI-HÆHRV1-HHJÉ PHJ+HäHIMHI-HÆH-H1HE+HäHIMl-H1VÆHMHVä<HWHHPFH
RV-HHU{Ía 'HH1+H1Ía 0HÉJ¹HÍa -HHV1^G-H1FHGa PHJ+HäHIMHI-HÆH1 )HIOHä PHJÉ+HäHIMHI-HÆH1Ía RV1-HVHäJa PHJ+HäHIMHI-HÆH1 )HIOH1 PHJÉ+HäHIMHI-HÆH1Ía
-H1HFHGa+H1HIMl-HV1ÆHMl)HIOHä+HHIMÉ-HV1ÆHMäÍa<HWÉ³eeNmceN¤13¤
HeoeLe&ë-(osJeerë) meefÜÐeeÒekeÀeMeJel³eë (DeeHeë) DeeHvegJeefvle meodiegCeeved ³eemleeë (Meg×eë) melkeÀccee&vegÿeveHetleeë
(Jees{dJeced) mJe³ebJejefJeJeenefJeeEOe ÒeeHvegle~ De$e Jen ÒeeHeCe Fl³emceeuueesefì ceO³eceyengJe®eves yengueb ívoefme
#Deäe02.4.73% Fefle MeHees uegefkeÀ ke=Àles meefnJenesjesoJeCe&m³e~ (Deäe06~3~112) Fl³evesveewkeÀejë (megHeefjefJeäeë)
leÊelmesJeemeccegK³eeb SJe~ (osJes<eg) meefÜÐeeefoefoJ³eiegCes<eg efJeÜlmeg (megHeefjefJeäeë) leLeeYetlee SJe (Je³eced) (HeefjJesäejë)
Heefjlees J³eeHleeë (Yet³eemce)¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 8~ 2~ 3) J³eeK³eeleë¤13¤
DevJe³eë-ns kegÀcee³e&ë! ³eLeeHeë meodiegCes<eg J³eeHlee Meg×eë osJeerë efJeog<³eë meeflk³ees osJes<eg meefÜÐeeefoefoJ³eiegCes<eg
efJeÜlmeg mJeHeefle<eg megHeefjefJeäeë ke=Àleye´ïe®e³ee&ë mJemeceeved Jejeved mJeerke=ÀleJel³eë, ³eLee ®e les efJeÜebmemlee efJeog<eerë
ÒeeHleemleLee ³et³eb kerYeeJesveemceeved ÒeeHveglewJeb Je³eceefHe HeefjJesäejes Yet³eemce¤13¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee efJeog<³ees efJeog<eeb efk³eë HeeefleJe´l³eOecce&lelHeje YeJeefvle, leLee
ye´ïe®eeefjC³eë keÀv³eemleodiegCemJeYeeJee YeJes³egye´&ïe®eeefjC³ees ieg©pevemJeYeeJeeë m³egë, ³eleë megefMe#e³ee kerHeg$eeefoj#eCeMeeruee
YeJes³egefjefle¤13¤
HeoeLe&ë-ns kegÀceeefj³ees! legce pewmes (DeeHeë) ÞesÿiegCeeW ceW jceCe keÀjves Jeeueer (Meg×eë) melkeÀcee&çvegÿeve mes HeefJe$e
(osJeerë) efJeÐee ÒekeÀeMeJeleer efJeog<eer kerpeve (osJes<eg) Þesÿ efJeÜeved Heefle³eeW kesÀ efveefceÊe (megHeefjefJeäeë) Deewj Gve keÀer mesJee
keÀjves keÀes meccegKe ÒeJe=Êe neskeÀj DeHeves meceeve Heefle³eeW keÀes (Jees{dJeced) ÒeeHle nesleer nQ Deewj Jes efJeÜeved Heeflepeve Gve efk³eeW
keÀes ÒeeHle nesles nQ, Jewmes legce nes Deewj nce Yeer (HeefjJesäejë) Gme keÀce& keÀer ³eesi³elee keÀes (Yet³eemce) HengB®eW~¤13¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes efJeog<eer DeLee&led efJeÜeveeW keÀer ker HeeefleJe´le Oece& ceW
lelHej jnleer nQ, Jewmes ye´ïe®eeefjCeer keÀv³ee Yeer GvekesÀ iegCe Deewj mJeYeeJe Jeeueer neW Deewj ye´ïe®eejer Yeer ieg©peveeW keÀer efMe#ee
mes ker Deewj Heg©<e Deeefo keÀer j#ee keÀjves ceW lelHej neW¤13¤
Jee®eb le Fl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ Yegefjiee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe keÀLeb lee ieg©Helv³ees iegjJe½e ³eLee³eesi³eefMe#e³ee mJemJeevlesJeeefmeveë meodiegCes<eg
ÒekeÀeMe³evleerl³egHeefoM³eles¤
Deye Jes ieg©Helveer Deewj ieg©peve ³eLee³eesi³e efMe#ee mes DeHeves-DeHeves efJeÐeeefLe&³eeW keÀes De®ís-De®ís iegCeeW ceW
kewÀmes ÒekeÀeefMele keÀjles nQ, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HHHOHV0HJY2HHHIFH´HH1&HEOHVä0HJY2HHHIFH1HHJPäOHV0HJY2HHHIFH1ÀHHVHOHV0HJY2HHHIFH1YHHHI<HOHV0HJY2HHHIFH1FHVÂ
OHV0HJY2HHHIFH+HH1HJEOHVä0HJY2HHHIFHH1HIMH%HäPOHV0HJY2HHHIFH
-HHHäFHG~ lesN~ MegÉvOeeNefceN~ ÒeeNCeced~ lesN~ MegÉY2HH1HIFH1aHHJäÍaOHV1a0HJÉY2HH1HIFH1aÀHHVHäFHGaOHV1a0HJÉY2HH1HIFH1aYHHHI<HäFHGaOHV1a0HJÉvOeeNefceN~
FHVÂäFHGaOHV1a0HJÉvOeeNefceN~ HeeN³egced~ lesN~ MegÉY2HH1HIFH1aH1HIMHHäYHGaOHV1a0HJÉvOeeNefceN¤14¤
HeoeLe&ë-(Jee®eced) JekeÌl³eve³ee leeb JeeCeerced (les) leJe (MegvOeeefce) efvece&ueerkeÀjesecf e (ÒeeCeced) ÒeeefCeefle ³esve leb
peerJevenslegced (les) (MegvOeeefce) (®e#egë) ®eäsçvesve leVes$eced (les) (MegvOeeefce) (Þees$eced) Íe=Ceesefle ³esve leled (les) (MegvOeeefce)
(veeefYeced) ve¿eles yeO³eles ³eLee leeced (les) (MegvOeeefce) (ces{^ced) cesnl³evesve leogHemLesevf ê³eced (les) (MegvOeeefce) (Hee³egced)
Heel³evesve leb ieg¿esefvê³eced (les) (MegvOeeefce) (®eefj$eeved) J³eJenejeved (les) (MegvOeeefce)¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 8~ 2~
DevJe³eë-ns efMe<³e! efJeefJeOeefMe#eeefYemlesçnb Jee®eb MegvOeeefce, les ÒeeCeb MegvOeeefce, les ®e#egë MegvOeeefce, les Þees$eb
MegvOeeefce, les veeefYeb MegvOeeefce, les ces{^b MegvOeeefce, les Hee³egb MegvOeeefce, les ®eefj$eeved MegvOeeefce¤14¤
YeeJeeLe&ë-ieg©efYeie&g©HelveereYf e½e JesoesHeJesoJesoe²esHee²efMe#e³ee osnes fvê³eevleëkeÀjCeelceceveëMegef×MejerjHegefäÒeeCe-
mevlegäerë Òeoe³e meJex kegÀceejeë meJee&ë keÀv³ee½e meodiegCes<eg ÒeJeÊe&ef³eleJ³ee Fefle¤14¤
HeoeLe&ë-ns efMe<³e! ceQ efJeefJeOe efMe#eeDeeW mes (les) lesjer (Jee®eced) efpeme mes yeesuelee nw, Gme JeeCeer keÀes
(MegvOeeefce) Meg× DeLee&led me×cee&vegketÀue keÀjlee ntb~ (les) lesjs (®e#egë) efpeme mes osKelee nw, Gme ves$e keÀes (MegvOeeefce) Meg×
keÀjlee ntb~ (les) lesjer (veeefYeced) efpeme mes veeæ[er Deeefo yeebOes peeles nQ, Gme veeefYe keÀes (MegvOeeefce) HeefJe$e keÀjlee ntb~ (les)
lesjs (ces{^ced) efpememes cet$eeslmeiee&efo efkeÀ³es peeles nQ, Gme efue² keÀes (MegvOeeefce) HeefJe$e keÀjlee nbt~ (les) lesjs (Hee³egced) efpeme
mes j#ee keÀer peeleer nw, Gme iegosevf ê³e keÀes (MegvOeeefce) HeefJe$e keÀjlee ntb~ (®eefj$eeved) mecemle J³eJenejseb keÀes (MegvOeeefce)
HeefJe$e Meg× DeLee&led Oece& kesÀ DevegketÀue keÀjlee ntb, leLee ieg©Helveer He#e ceW meJe&$e `keÀjleer ntb' ³en ³eespevee keÀjveer
®eeefn³es¤14¤
YeeJeeLe&ë-ieg© Deewj ieg©Heeflve³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Jeso Deewj leLee Jeso kesÀ De² Deewj GHee²eW keÀer efMe#ee mes osn,
Fefvê³e, DevleëkeÀjCe Deewj ceve keÀer Megef×, Mejerj keÀer Hegefä leLee ÒeeCe keÀer mevlegeäf oskeÀj mecemle kegÀceej Deewj kegÀceeefj³eeW
keÀes De®ís-De®ís iegCeeW ceW ÒeJe=Êe keÀjeJeW¤14¤
cevemle Fl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegve©keÌleesçLe&ë ÒekeÀejevlejsCe ÒekeÀeM³eles¤
efHeÀj Yeer ÒekeÀejevlej mes Deieues cev$e ceW GkeÌle DeLe& keÀe ÒekeÀeMe efkeÀ³ee nw¤
FHYHäPOH1É'HH+HHäHOHHE1 -HHNHG¢ OH1É'HH+HHäHOHHE ´HH1&HPOH1É'HH+HHäHOHHE1 HHJäPOHNÉ'HH+HHäHOHH1 ÀHHVH
OH1É'HH+HHäHOHHFHGa H¬HVä HW¢ÉME HRHHIP/HäOHE1 OH¬H1É'HH+HHäHOHHE1 HIYHÆÐHHäHOHH1E OH¬HVä 0HJ2HOHJÉ 0HFHQHVä<HÍa 'HHVHä2HV1
HHHäP-H1P-HHI2HäOHV1FHZYHäjHIQjPHHUÍ
FHYHäÍaOHV1a'HHa+HH1H1OHH1FHGa-HHNHG¢aOHV1a'HHa+HH1H1OHH1FHGa´HH1&HÍaOHV1a'HHa+HH1H1OHH1FHGaHHJäÍaOHV1aDee~ H³eeN³eNleeNced~
ÀHHVHäFHGaOHV1a'HHa+HH1H1OHH1FHGaHOHGaOHV1aHW¢Éjced~ ³eleda'HHHIP/HäOH1HIFHOHHÉHIP/HäOHFHGaOHOHGaOHV1a'HHa+HH1H1OHH1FHGaHIYHÍaPOHH1H1OHHNced~
leled~ lesN~ MegÉ2H1OHJa0HFHGa'HQHVä<HN )OHQäÍÉ<HÍa'HHVHä2HVaHHHäP-HaP-HHI2HäOH1)HIOH1P-HÉHI2HäOHVaFHHa61YHNced~ efnNjPHHU1Í
HeoeLe&ë-(ceveë) mebkeÀuHeefJekeÀuHeelcekeÀced (les) leJe (Dee) (H³ee³eleeced) melkeÀccee&vegÿevesve Je×&leeced (JeekedÀ)
(les) (Dee) (H³ee³eleeced) (ÒeeCeë) (les) (Dee) (H³ee³eleeced) (®e#egë) (les) (Dee) (H³ee³eleeced) (Þees$eced) (les) (Dee)
(H³ee³eleeced) (³eled) (les) leJe (¬etÀjced) og½eefj$eced (³eled) (DeeefmLeleced) efveef½eleced (leled) (les) (Dee) (H³ee³eleeced)
(efveë) He=LeieLex (ml³ee³eleeced) mebnv³eleeced (leled) (les) (MegO³eleg) (Meced) megKeced (DenesY³eë) keÀeueefJeMes<esY³eë (Dees<eOes)
Dees<ees efJe%eeveb Oeer³eles ³eeÅmcemlelmebyeg×ew~ De$e Dees<e ieleeefJel³emceeod ieeflej$e efJe%eeveb ie=¿eles~ ($ee³emJe) (mJeefOeles)
mJes<Jeelceer³es<eg efOeefleë Hees<eCeb ³em³eemlelmebyeg×ew (cee) efve<esOes (Sveced) HetJeexkeÌleced (eEnmeerë) kegÀefMe#e³ee ueeuevesve Jee cee
efJeveeMe³esë¤15¤
DevJe³eë-ns efMe<³e! ceoer³eefMe#eCesve les leJe ceve DeeH³ee³eleeced, les JeeieeH³ee³eleeced, les ÒeeCe DeeH³ee³eleeced, les
®e#egjeH³ee³eleeced, les Þees$eceeH³ee³eleeced, les ³el¬etÀjb og½eefj$eb leled efveäîee³eleeced otjerie®íleg, ³eled les leJeeefmLeleb efveef½eleb
leoeH³ee³eleeced, FlLeb les meJe¥ MegO³eleg, DenesY³ees efovesY³emlegY³eb Mecemleg~ DeLe mJemJeeefceefve efMe<³eueeueveeHejb ieg©Helveer
JeekeÌ³eced~ ns Dees<eOes! efJe%eeveJejeO³eeHekeÀ! lJecesveb efMe<³eb $ee³emJe, cee eEnmeerë~ me ®e mJeHelveer Òel³een- ns
mJeefOelesçO³eeefHekesÀ efk! lJesceveeb $ee³emJe, cee eEnmeer½e¤15¤
YeeJeeLe&ë-melkeÀccee&vegÿevesve meJe&m³eesVeefleYe&Jel³eleë meJezce&veg<³ewieg&©efMe#e³ee mecemlemelkeÀccee&vegÿs³eced~ iegjJees
iegCeûenCee³ewJe efMe<³eeCeeb lee[veb efJeoOeefle, lelemles<eeefceoceY³ego³eefveëÞes³emekeÀeefj pee³ele SJesefle yeesO³eced~ ocHeleer
HejmHejcesJecegHeefoMesleeced~ ns Heles! YeJeeve³eb efMe<³ees ³eLee meÐees efJeÜeved m³eeled leLee Òe³eleleeced~ ns Oece&Heeflve! YeJeefle ³eLes³eb
keÀv³ee letCe¥ efJeog<eer YeJesled leLee efJeoOeeleg¤15¤

HeoeLe&ë-ns efMe<³e! cesjer efMe#ee mes (les) lesje (ceveë) ceve (DeeH³ee³eleeced) He³³ee&Hle iegCe³egkeÌle nes, (les) lesje
(ÒeeCeë) ÒeeCe (DeeH³ee³eleeced) yeueeefo iegCe³egkeÌle nes, (les) lesjer (®e#egë) ¢efä (DeeH³ee³eleeced) efvece&ue nes, (les) lesjs
(Þees$eced) keÀCe& (DeeH³ee³eleeced) meodiegCe J³eeHle neW, (les) lesje (³eled) pees (¬etÀjced) ogä J³eJenej nw, Jen (efveë)
(ml³ee³eleeced) otj nes Deewj (³eled) pees (les) lesje (DeeefmLeleced) efve½e³e nw, Jen (DeeH³ee³eleeced) Hetje nes~ Fme ÒekeÀej mes
(les) lesje mecemle J³eJenej (MegO³eleg) Meg× nes Deewj (DenesY³eë) Òeefleefove lesjs efue³es (Meced) megKe nes~ ns (Dees<eOes) ÒeJej
DeO³eeHekeÀ! DeeHe (Sveced) Fme efMe<³e keÀer ($ee³emJe) j#ee keÀerefpe³es Deewj (cee eEnmeerë) J³eLe& leeæ[vee cele keÀerefpe³es~ ns
(mJeefOeles) ÒeMemleeO³eeefHekesÀ! let Fme kegÀceeefjkeÀe efMe<³ee keÀer ($ee³emJe) j#ee keÀj Deewj Fme keÀes De³eesi³e leeæ[vee cele
os¤15¤
YeeJeeLe&ë-melkeÀce& keÀjves mes meye keÀer GVeefle nesleer nw, Fme mes meye ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ megeMf e#ee HeekeÀj
mecemle melkeÀceeX keÀe Devegÿeve keÀjW~ Fmeer mes DeO³eeHekeÀ peve iegCeûenCe keÀjeves ner kesÀ efue³es efMe<³eeW keÀes leeæ[vee osls es nQ,
Jen GvekeÀer leeæ[vee Del³evle megKe keÀer keÀjves Jeeueer nesleer nw~ ker Deewj Heg©<e Fme ÒekeÀej GHeosMe keÀjW efkeÀ ns meJeexÊece
DeO³eeHekeÀ! ³en DeeHekeÀe efJeÐeeLeea pewmes MeerIe´ efJeÜeved nes pee³e, Jewmee Òe³elve keÀerepf e³es~ ns efÒe³es! ³en keÀv³ee efpeme ÒekeÀej
DeefleMeerIe´ efJeÐee³egkeÌle nes, Jewmee keÀece keÀj¤15¤
j#emeeb Yeeie Fl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ ÐeeJeeHe=efLeJ³eew osJeles~ yeéïeîegef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe efMe<³eJeiex<eg ³eLee³eesi³eesHeosMekeÀjCeceen¤
Deye efMe<³eJeieeX ceW mes Òeefle efMe<³e keÀes ³eLee³eesi³e GHeosMe keÀjvee Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
MHäPHHE <HHnLHHVnÉHIPH1 HIYHMäPOH1j MHäÉ)1RFH1Qj MHHV1ÉHI<HHIOHäáHFHHU1RFH1Qj MHHVÉ-Hä\HH2HÉ)1RFH1Qj
MHHVäÉ2H1FHE OHFHHVä YHHHHIFHa,HÉOHVYHä ²HH-HH+HHI/H-HHU1 ´HHV&H J{-HH/HHE1 -HHHHV1 -HV POHHV1NH¢HYHHäFH1HILYHMHSHäPH-HVOHJÉ mJeeneN
P-HHQHäNH¢OHVÉ712-H YHä<HPHEFHH1OHELHäÏOHFHG
MHPHH1FHGa<HHäLH1Ía'H1HIPH1aHIYHMäPOH1HIFHHIOH1 HIYHÍÉ'HäPOHFHGaMHäÍ)1RFHGa'H1QFHGaMHäÍa'H1HI<HaHIOH1áH1HIFH1~ FNoced~ DeNnced~
MHäÍa'H-Hä\HH12HV1a)1RFHGa'H1QFHGaMHäÍa'H12H1FHFHGaOHFHäÍaYH1HH1HIFH1a,HÉOHVYHäa²HH1-HH1+HÉefLeNJeerN )HIOHä²HH-HH+HHI/H-HHUa´Ha71&H JÉJeeNLeeNced~
-HHHHV1É)HIOH1 -HHHHVäa -HVÍa POHHV1NH¢HYHHäFHGa 'H1HILYHÍa 'HHSHäPH~ JesNlegÉa P-HHQHäa P-HHQHäNH¢OH1É)HIOH1 P-HHQHäÉNH¢OHVa
712-H YHä<HPH1HIFHOHWÉ2-H YHä<HPHFHGaFHH11OHFHGaLH1Ï1OH1FHG
HeoeLe&ë-(j#emeeced) j#eefvle HejeLe&nvevesve mJeeLe&ecf eefle j#eebemf e les<eeced (Yeeieë) mesJeveer³eë (Deefme) (efvejmleced)
efveëme=leced (j#eë) meJe&leë mJeeLe&j#ekeÀë HejeLe&nvlee (Foced) (Denced) (j#eë) (DeefYe) meccegKes (efleÿeefce) (Foced)
(Denced) (j#eë) j#eefle meJe&leë mJeeLe&evf eefceÊeerYetleb keÀce& (DeJe) DeJee&ieLex (yeeOes) veeMe³eeefce (Foced) (Denced) (j#eë)
(DeOececed) veer®eb (leceë) DevOekeÀejced (ve³eeefce) ÒeeHe³eeefce (Ie=lesve) peuesve (ÐeeJeeHe=efLeJeer) YetefceÒekeÀeMeew (Òe) Òeke=ÀäeLex
(TCe&gJeeLeeced) Dee®íeo³eleeced (Jee³eess) Jeeefle peeveeefle met®e³eefle meomeled HeoeLee&efveefle Jee Jee³egmlelmebyeg×ew (Jesë) efJeef×,
De$e uees[Lex ue*d~ (mleeskeÀeveeced) mJeuHeeveeced, Mes<eefJeJe#eeleë keÀce&efCe <eÿer~ (Deefiveë) meJe&eJf eÐeeÒeeHlees efJeÜeved
(Deep³em³e) mvesnêJ³em³e (mJeeneke=Àles) mel³eJee®eecegHeieles J³eJenejs (TOJe&veYemeced) TodOJe¥ veYees peueb ³emceeled leced
(cee©leced) (ie®íleced)¤16¤
DevJe³eë-ns ogäkeÀce&keÀeefjved! lJeb j#emeeb Yeeieesm³elees j#ees efvejmleb YeJe, Denb Fob j#eesçefYeefleÿeefce eflejmkeÀjCee³e
lelmeccegKecegHeefJeMeeefce, ve kesÀJeueceefYeefleÿeefce, efkeÀvleg Denefceob j#eesogämJeYeeefJeveceJeyeeOesçJee&®eervees ³eLee m³eeled leLee
nefvce, ³elees ve Hegveë meccegKees Yet³eeefoefle YeeJeë~ Denefceob j#eesçOeceb lecees ve³eeefce, ogëmenogëKeb ÒeeHe³eeefce ®e~ ns Jee³ees!
iegCeûeenkeÀmeomeefÜJes®eveMeerue efMe<³e! lJeb mleeskeÀeveeb mleeskeÀeved met#ceJ³eJenejeved Jesë efJeef×, lJeÐe%eMeesefOelesve Ie=lesve
ÐeeJeeHe=efLeJeer ÒeesCe&gJeeLeeced Dee®íeo³esleeced~ Deefiveë mecemleefJeÐeeHeVees efJe×eBmleJeep³em³e mvesnêJ³eb mJeene JesÊeg peeveeleg
leLee mJeeneke=Àles HetJeexkeÌles ÐeeJeeHe=efLeJ³eew TOJe&veYemeb lJeÐe%eMeeseOf elepeuecetOJe&ÒeeHekebÀ cee©leb ie®íleced ÒeeHvegleced¤16¤
YeeJeeLe&ë-yege× f cevleë meomeefÜJes®ekeÀe efJeÜebme efMe<³es<eg ³eLee³eesi³eefMe#eCecevegefJeoOeefle, ³e%ekeÀce&Cee
peueJee³egMeg×îee Je=eäf Ye&Jeefle, Je=äd³ewJe meJe&ÒeeefCeY³e megKeb mebHeÐeles¤16¤
HeoeLe&ë-ns ogäkeÀce& keÀjves Jeeues peve! let (j#emeeced) ogäeW DeLee&led HejeLe& veeMe keÀj DeHevee DeYeerä keÀjves JeeueeW
keÀe (Yeeieë) Yeeie (Deefme) nw, Fme keÀejCe (j#eë) je#eme mJeYeeJeer let (efvejmleced) efvekeÀue pee (Denced) ceQ (Foced) Ssmes
(j#eë) mJeeLe&meeOekeÀ keÀes (DeefYeefleÿeefce) eflejmkeÀej keÀjves kesÀ efue³es meccegKe neslee ntb Deewj kesÀJeue meccegKe ner veneR,
efkeÀvleg (Denced) ceQ (Foced) Ssmes (j#eë) ogä peve keÀes (DeJeyeeOes) Del³evle eflejmkeÀej kesÀ meeLe Heerìlee ntb, efpememes Jen
efHeÀj meeceves ve nes Deewj (Denced) ceQ (Foced) Ssmes (j#eë) ogä peve keÀes (DeOececed) ogëmen ogëKe keÀes (ve³eeefce) Hengb®eelee
ntb~ Deye Þesÿ iegCeûeener efMe<³e kesÀ efue³es GHeosMe nw~ ns (Jee³ees) iegCeûeenkeÀ! meled-Demeled J³eJenej keÀer efJeJes®evee keÀjves
Jeeuee let (mleeskeÀeveeced) met#ce mes met#ce J³eJenejeW keÀes (Jesë) peeve Deewj lesjs ³e%eMeesefOele peue mes (ÐeeJeeHe=efLeJeer) met³e&
Deewj Yetefce (ÒeesCeg&JeeLeeced) De®ís ÒekeÀej Dee®íeefole neW (Deefiveë) mecemle efJeÐee³egkeÌle efJeÜeve lesjs Ie=le Deeefo HeoeLe& kesÀ
(mJeene) De®ís nesce efkeÀ³es ngS keÀes (Jesleg) peeves leLee (mJeeneke=Àles) nJeve efkeÀ³es ngS mvesnêJ³e keÀes ÒeeHle HetJeexkeÌle pees
met³e& Deewj Yetefce nQ, Jes (TOJe&veYemeced) lesjs ³e%e mes Meg× ngS peue keÀes THej Hengb®eeves Jeeues (cee©leced) HeJeve keÀes
(ie®íleced) ÒeeHle neW¤16¤
YeeJeeLe&ë-yege× f ceeved Þesÿ Deewj Deefveä kesÀ efJeJeskeÀ keÀjves Jeeues efJeÜeved ueesie DeHeves efMe<³eeW ceW ³eLee³eesi³e efMe#ee
efJeOeeve keÀjles nQ~ ³e%ekeÀce& mes peue Deewj HeJeve keÀer Megef×, GmekeÀer Megef× mes Je<ee& Deewj Gmemes meye ÒeeefCe³eeW keÀes megKe
GlHeVe neslee nw¤16¤
FoceeHe Fl³em³e oerIe&lecee $eÝef<eë~ DeeHees osJeleeë~ efve®e=odyeéïeîevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Meg×sve peuesve efkebÀ YeeJeveer³eefcel³egHeefoM³eles¤
Deye efveoex<e peue mes keÌ³ee mebYeeJevee keÀjveer ®eeefn³es, ³en Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
)1RFHHä+H1Í´H-HäQOHH-H1²HEH1FHXHH1HOHGaHHHäHI<HRJÉêeVQHYHäOH1EHHä0HV1+HVÉ'Hä<HHU1&HäFHGa
'HH+HHVäFHH1OHPFHH1RVYHäPH1Í+H-HäFHHYHHFHJÃHOHJ
)1RFHGa'HH1+H1Ía´Ha-H1Q1OH1a'H1-H1²HFHGaH1 FHXHäFHGaH1aHOHGaHOHGaH1a'H1HI<H1RJÉÌHVQVOHäHI<HÉRJÉÌHVQäa'HYHOä HFHGaHOHGaH1a
MesNHes~ DeYHHU1&HäFHGa'HH+HäÍaFHH1aOHPFHHäOHGa6YHäPHÍa+H-HäFHHYHÍaH1aFHJÉáeNlegÉ¤17¤
HeoeLe&ë-(Foced) Je#³eceeCeced (DeeHeë) DeeHvegJevleerl³eeHeë (Òe) (Jenle) De$e ue[Lex ueesìd (DeJeÐeced) eEveÐeced
(®e) efJekeÀeefjmeceg®®e³es (ceueced) DeMege× f keÀjced (³eled) (®e) Òeke=ÀefleefJe©×ûenCes (³eled) (®e) ueeskeÀefJeÒegämeceg÷³es
(DeefYeogêesn) ³eLeeefYeêg¿eefle leLee (Deve=leced) Demel³eced (³eled) (®e) He©<eJe®eë meceg÷³es (MesHes) Dee¬egÀM³eeefce
(DeYeer©Ceced) efveYe&³eced (DeeHeë) (cee) ceeced (lemceeled) (Svemeë) Oece&eJf e©×e®ejCeeled (HeJeceeveë) HeefJe$eerkeÀjes
J³eJenejë (®e) Meg×esHeosMemeceg®®e³es (cegáeleg) He=LekedÀ keÀjesleg¤17¤
DevJe³eë-DeeHeë meJe&eJf eÐeeJ³eeefHevees efJeHeef½elees ³et³eb ³eLeeHeë Mege×
f keÀjemleLee cece ³eoJeÐeb efvevÐeb keÀce& ³e÷ ceueb
DeefJeÐeeªHeb leefoob ÒeJenle DeHeve³ele ®e~ Hegveë ³eonceve=leb kebÀ ®e ogêesn ®e ³eled DeYeer©Ceb efvejHejeefOeveb Heg©<eb MesHes lemceeled
HetJeexkeÌleeosvemeë cee ceeb He=LekedÀ j#eleg, ³eLee HeJeceevees ceeefuev³eevceeb meÐees otjerkeÀjesefle, leLeev³eeveefHe cegáeleg He=LekedÀ
keÀjesleg¤17¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej GHeceeue¹ej½e~ efJeÜeved peueefceJe meebmeeefjkeÀHeoeLee&veeb MeesOekeÀes YetlJee
Oec³e¥ keÀcee&®ejsled~ ceveg<³ewjeréejÒeeLe&ve³ee ogäe®eejeled He=LekedÀ YetlJee efvece&ues<eg efJeÐeeefoûenCekeÀce&meg meoe
ÒeJeefle&leJ³eefceefle¤17¤
HeoeLe&ë-Yees (DeeHeë) meJe&eJf eÐeeJ³eeHekeÀ efJeÜeved ueesiees! DeeHe pewmes (DeeHeë) peue Megef× keÀjles nQ, Jewmes cesje
(³eled) pees (DeJeÐeced) DekeÀLeveer³e efvevÐekeÀce& (®e) Deewj efJekeÀej leLee (³eled) pees (ceueced) DeefJeÐeeªHeer ceue nw, (Foced)
Fme keÀes (ÒeJenle) yeneF³es DeLee&led otj keÀerefpe³es~ (®e) Deewj (³eled) pees ceQ (Deve=leced) Petbþ-cetbþ efkeÀmeer mes (ogêesn) êesn
keÀjlee nesTb (®e) Deewj (³eled) pees (DeYeer©Ceced) efveYe&³e efvejHejeOeer Hegg©<e keÀes (MesHes) Gueenves oslee ntb (lemceeled) Gme
GkeÌle (Svemeë) HeeHe mes (cee) cegPes Deueie jkeÌKees (®e) Deewj pewmes (HeJeceeveë) HeefJe$e J³eJenej (cee) cegPemes HeeHe mes
Deueie jKelee nw, Jewmes (®e) Dev³e ceveg<³eeW keÀes Yeer jkeÌKes¤17¤
YeeJeeLe&ë-pewmes peue meebmeeefjkeÀ HeoeLeeX keÀe Megef× keÀe efveoeve nw, Jewmes efJeÜeved ueesie megOeej keÀe efveoeve nQ, Fme
mes Jes De®ís keÀeceeW keÀes keÀjsb~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ F&éej keÀer GHeemevee Deewj efJeÜeveeW kesÀ mebie mes ogäe®ejCeeW keÀes íesæ[
meoe Oece& ceW ÒeJe=Êe jnW¤17¤
meb le Fl³em³e oerIe&lecee $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ ÒeepeeHel³eevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~ js[meerl³em³e
owJeerHe*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe jCes ³ees×e keÀer¢iYeJesefol³egHeefoM³eles¤
Deye jCe ceW ³eg× keÀjves Jeeuee efMe<³e kewÀmee nes, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
meb lesN ceveesN ceYHäPHH1 PHE ´HH1&HÍ ´HH1&HVYHä LHÏOHHFHGa MV>äPH1HILYHÆG-HHä ÀHHU&HH1O-HH+HäPO-HH1 PHFHäHIM&H1YHG
-HHOHäPHO-HH2HHSHZ{+HWÉ&HHVMj¡HHäÉ71FH&HHVä-HHI/HH1OHG´HHJäOHE1¾VHäÍ
PHFHGaOHVaFHYHäÍaFHYHäPHHaPHFHGa´HH1&HÍa´HH1&HVYHäaLH1Ï1OHH1FHGaMVlÎGa'H1HIPH1a'H1HILYHÍaO-HH1aÀHHU1&HH1OHJÉa'HH+HäÍaO-HH1a
PHFHGa'H1HIMl&H1YHGa-HHOHPHaO-HH1a2HHSHZ{a+HWÉ&HÍaM¡HZ{~ 71FH&HäÍa-H1HI/H1H1OHGa´HHJOä H1HIFHHIOH1´HÉHJäOH1FHG~ ¾VHäÍ
HeoeLe&ë-(meced) (les) leJe (ceveë) DevleëkeÀjCeced (cevemee) efJe%eevesve (meced) (ÒeeCeë) (ÒeeCesve) yeuesve
(ie®íleeced) (jsìd) Me$egenE mekeÀë, De$e efj<eleseEnmeeLee&led keÀÊe&ejf efJe®ed~ (Deefiveë) ³eg×pev³e¬eÀesOeeefiveë (lJee) lJeeced
(ÞeerCeeleg) HeefjHe®eleg (lJee) lJeeced (DeeHeë) peueeefve (meced) (DeefjCeved) ÒeeHvegJevleg~ efjCeeleerefle ieeflekeÀcce&meg Heefþleced~
(efveIeb02~14) (Jeelem³e) Jee³eesë (Oeép³ew) iel³ew~ De$e iel³eLee&od Oe´pe Oeeleesë¤ F_ed JeHeeefoY³eë~ (Deäe03~3~108
Yee0Jee0) Fleer_ed Òel³e³eë~ (Het<Ceë) Hees<ekeÀjm³eeefol³em³e (jb¿ew) iel³ew (T<ceCeë) DeeleHeeled (J³eefLe<eled) J³eLeles
(Òe³egleced) SlelmebK³eekeÀced (Üs<eë) Üsefä ³esve meë¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 8~ 3~ 9-31) J³eeK³eeleë¤18¤
DevJe³eë-ns ³ees×ë mebûeeces les cevees cevemee ÒeeCeë ÒeeCesve ®e mebie®íleeced~ ns Jeerj! lJeb js[efme lJee lJeeceefive-
³e&g×pev³e¬eÀesOeeefiveë ÞeerCeeleg, lJeb Òe³egleb Me$egmewv³eb ÒeeH³e leppev³eeot<ceCees Üs<ees cee J³eefLe<eled, lJeeb Jeelem³e Oeép³ew Jeelem³e
ieefleefYe³e&g×keÀce&efCe iel³ew ³eÜe Het<Cees jb¿ew met³e&m³e ieefleefjJe ³eg×Yetecf e<eg iel³ew ³eLeeLe&le³ee ³eg×keÀcce&efCe ÒeJe=l³ew DeeHeë
meceefjCeved¤18¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë mebûeeces ceveë meceeOee³e mJeyeueJe×&keÀeVeHeeveMekeefoHeoeLee&ved mebHeeÐe Me$etved efvenl³e mebûeecees
efJepesleJ³e Fefle¤18¤
HeoeLe&ë-ns ³eg×Meerue MetjJeerj! mebûeece ceW (les) lesje (ceveë) ceve (cevemee) efJeÐeeyeue Deewj (ÒeeCeë) ÒeeCe
(ÒeeCesve) ÒeeCe kesÀ meeLe (meced) (ie®íleeced) mebiele nes~ ns Jeerj! let (jsìd) Me$egDeeW keÀes ceejves Jeeuee (Deefme) nw, (lJee)
legPes (Deefiveë) ³eg× mes GlHeVe ngS ¬eÀesOe keÀe Deefive (ÞeerCeeleg) De®ís He®eeJes let (Òe³egleced) keÀjesæ[eW ÒekeÀej kesÀ Me$egDeeW
keÀer mesvee keÀes ÒeeHle neslee nw, legPe keÀes leppev³e (T<ceCeë) iejceer keÀe (Üs<eë) Üs<e cele (J³eefLe<eled) Del³evle Heeræ[e³egkeÌle
keÀjs, efpememes (Jeelem³e) HeJeve keÀer (Oeép³ew) ieefle kesÀ legu³e ieefle kesÀ efue³es Jee (Hetd<Ceë) HegefäkeÀejkeÀ met³e& kesÀ (jb¿ew) Jesie
kesÀ legu³e Jesie kesÀ efue³es DeLee&led ³eLeeLe&lee mes ³eg× keÀjves ceW ÒeJe=efÊe nesves kesÀ efue³es (DeeHeë) De®ís-De®ís peue (meced)
(DeefjCeved) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle neW¤18¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeves yeue kesÀ yeæ{eves Jeeues DeVe, peue Deewj Mek-Dek Deeefo HeoeLeeX keÀes
FkeÀùe keÀjkesÀ Me$egDeeW keÀes ceej keÀj mebûeece peerleW¤18¤
Ie=leb Ie=leHeeJeeve Fl³em³e oerIe&lecee $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ yeéïeîevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvemle$e eEkeÀ YeefJelegcen&leerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ³eg×keÀce& ceW keÌ³ee nesvee ®eeefn³es, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
Ie=Éleb Ie=ÉäOH+HH-HHYHÍHI+H\HOH1-HPHH-HPHH+HH-HHYHÍHI+H\HOHH1YOHHIM{HPHQ1HI-HMäHIPH1P-HHQHäa
HIR0HäÍ´H1HIR0HäÉ'HH1HIR0HHVäHI-H1HIR0HäÉ*1HI°0HHVäHIR1L<HÍP-HHQHä
Ie=Éleced~ Ie=ÉOH1+HH1-HH1YH1 )HIOHä ,HOHÉ+HH-HHYHÍaHI+H1\H1OH1a-HPHHäFHGa-H1PHH1+HH1-HH1YH1 )HIOHä -HPHHÉ+HH-HHYHÍaHI+H1\H1OH1a'H1YOHHIM{HPH~
Q1HI-HÍa 'H1HIPH1a P-HHQHäa HIR0HäÍa ´H1HIR0H1 )HIOHä ´HNÉHIR0HäÍa 'HH1HIR0H1 )OHH1ÉHIR0HäÍa HI-H1HIR0H1 )HIOHä HI-H1ÉHIR0HäÍa *1HI°0H1)OHJÉledç
HIR0HäÍaHIR1L<H)HIOHäHIRNHG¢É<HÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Ie=leced) GokeÀced¤ Ie=leefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~12) (Ie=leHeeJeeveë) GokeÀHee Jeerjeë
(efHeyele) (Jemeeced) Jeerjjmeveerefleced (JemeeHeeJeeveë) Jemeeb efveJeemeb Heeefvle les (efHeyele) (Devleefj#em³e) DeekeÀeMem³e (nefJeë)
Deeoer³ele Fefle (Deefme) (mJeene) ³eg×evegketÀueeb MeesYeveeb Jee®eced (efoMeë) HetJee&Ðeeë (ÒeefoMeë) DeY³evlejefoMeë (DeeefoMeë)
DeeefYecegK³eefoMeë (efJeefoMeë) efJe©×efoMeë (GefÎMeë) ³ee GefÎM³evles leeë (efoiY³eë) HetJe&ÒeefleHeeefoleeY³eë meJee&Y³eë
(mJeene) leÊemLeeveevegketÀueeb MeesYeveeb Jee®eced¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 8~ 3~ 32-36) J³eeK³eeleë¤19¤

DevJe³eë-ns Ie=leHeeJeevees Jeerje! ³et³eb Ie=leb efHeyele~ ns JemeeHeeJeevees! ³et³eb Jemeeb efHeyele~ ns mesveeO³e#e!
®e¬eÀJ³etneefomesveej®ekeÀ! lJeb ÒeefleJeerjcevleefj#em³e nefJejmeerelf e mJeene MeesYeve³ee Jee®ee meJee&ved Jeerjeved ³ee efoMeë, ÒeefoMe,
DeeefoMees, efJeefoMe, GefÎMe½e meefvle leeY³eë meJee&Y³ees efoiY³eesë meJee&ë mesvee efJeYep³e Me$etved efJepe³eOJeced¤19¤
YeeJeeLe&ë-mesveeO³e#eeCeecegef®eleceefmle mJemesveemLeeved Jeerjeved Mejerjyeue³egkeÌleeved ³eg×efJeÐeemegefMeef#eleeved mebHeeÐe ³eg×s
meJee&meg efo#eg ³eLee³eesi³eeved mJemesveeYeeieeved mebmLeeH³e meJe&leë Me$etveeJe=l³e efJeefpel³e ®e v³ee³esve Òepeeb Heeue³es³egejf efle¤19¤
HeoeLe&ë-ns (Ie=leHeeJeeveë) peue kesÀ Heerves Jeeues JeerjHeg©<ees! legce (Ie=leced) Dece=leelcekeÀ peue keÀes (efHeyele) efHeDees~
ns (JemeeHeeJeeveë) veerefle kesÀ Heeueves Jeeues Jeerjes! legce (Jemeeced) pees Jeerj jme keÀer JeeCeer DeLee&led Me$egDeeW keÀes mlecYeve keÀjves
Jeeueer nw, GmekeÀes (efHeyele) efHeDees~ ns mesveeO³e#e ®e¬eÀJ³etneefo mesveej®ekeÀ! Òel³eskeÀ Jeerj keÀes let efpememes (Devleefj#em³e)
DeekeÀeMe keÀer (nefJeë) ©keÀeJeì DeLee&led ³eg× ceW yengleeW kesÀ yeer®e Me$egDeeW keÀes Iesjvee (Deefme) nw, Gme (mJeene) MeesYeve
JeeCeer mes pees (efoMeë) HetJe&, Heef½ece, GÊej, oef#eCe (ÒeefoMeë) Deeives³eer, vew$eÝ&efle, Jee³eJeer Deewj SsMeeveer GHeefoMee
(DeeefoMeë) Deeceves, meeceves, cegneves keÀer efoMee (efJeefoMeë) Heerís keÀer efoMee Deewj (GefÎMeë) efpeme Deesj Me$eg ueef#ele nes Jes
efoMee nQ, Gve meye (efoiY³eë) efoMeeDeeW mes ³eLee³eesi³e JeerjeW keÀes yeebì kesÀ Me$egDeeW keÀes peerlees¤19¤
YeeJeeLe&ë-mesveeO³e#eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ DeHeveer-DeHeveer mesvee kesÀ JeerjeW keÀes Del³evle Hegä keÀj ³eg× kesÀ mece³e
®e¬eÀJ³etn, M³esveJ³etn leLee MekeÀìJ³etn Deeefo j®eveeefo ³eg× keÀceeX mes meye efoMeeDeesb ceW DeHeveer mesveeDeeW kesÀ YeeieeW keÀes
mLeeHeve keÀj, meye ÒekeÀej mes Me$egDeeW keÀes Iesj-Ieej peerlekeÀj v³ee³e mes ÒepeeHeeueve keÀjW¤19¤
Ssvêë ÒeeCe Fl³em³e oerIe&lecee $eÝef<eë~ lJeäe osJelee~ yeéïeîevegägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvemle$eev³eesv³eb keÀLeb JeÊexjefVel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj mebûeece ceW Jeerj Heg©<e DeeHeme ceW kewÀmes JeleX, ³en GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
6V1YÌÍ´HH1&HHVÉ'HVäÉ'HVÉ HIYHRHU{2HRZ1YÌÉ*äRH1YHHVÉ'HVäÉ'HVÉ HIYH2HHUäOHÍa
RV-HäO-HÆ1<H WHIMäOHV1PHjPHäFHVOHJÉ PHXHäFHH1HHI¾HJä+H1E<H-HHäHIOHa
RV1-H1HHHYOH1FHä-HPHV1PH.HH1HHVÉYHJä O-HHFHH1OHHHI+H1OHMHVäFHRYOHJ
61VYÌÍa ´HH1&HÍa 'HVäÉ'HÉ )OHVÉä 'HVa HIYHa RHU12H1OHGa 6VY1 ÌÍ~ *1RH1YH )OHJäOHGÉ'HH1YHÍa 'HVäÉ'HÉ )OHVäÉ'HVa
HIYH2HHU{OH1 )HIOH1 HIYHÉ2HHUOHÍa RV-Häa O-H1Æ1a <HWHIMäa OHV1a PHjPH1HIFHHIOH1 PHFHGÉPHäFHGa 61OHJÉ~ meueN#cesefleN PHÉXHäFHa HOHGa HI-HHJä+H1HIFHHIOH1
HI-H1HJäÉ+HFHGa<H-HHäHIOHaRV1-H1HVHIOHäRV-H1ÉHHaHYOHäFHGa'H-HäPHVaPH.HHäHÍa'HYHJäaO-HH1aFHH1OHH1aHI+H1OHMäÍ~ ceNovN legÉ¤20¤
HeoeLe&ë-(Ssvêë) Fvêes peerJees osJeleeçm³e me Ssvêë (ÒeeCeë) MejerjmLees Jee³egefJeMes<eë (De²s De²s) ³eLee Òel³e²b
ÒekeÀeMeles (efve) efvelejeced (oerO³eled) ³eg×s Me$etved JeefáelJee mJe³eb ÒekeÀeMesle (Ssvêë) efJeÐegÎsJeleekeÀë (Goeveë) ³e TOJe&ceefveefle
(De²s De²s) ³eLee Òel³e²ced (efveOeerleë) efveefnle FJe (osJe) efoJ³eefJeÐeemecHeVe mesveeO³e#e! (lJeäë) Me$egyeue®ísÊeë!
(Yetefj) yeng (les) leJe (meced meced) SkeÀerYeeJes~ De$e ÒemecegHeesoë HeeoHetjCes~ (Deäe08~1~6) Fefle meefcel³em³e efÜlJeced~
(Sleg) ÒeeHveesleg (meue#ce) meceeveb ue#ce ³em³e leled~ De$e Dev³es<eeceefHe ¢M³eles~ (Deäe06~3~137) Fefle oerIe&ë~
(efJe<egªHeced) J³eeHekebÀ efJeefJeOeªHeb Jee (YeJeeefle) YeJeleg~ (osJe$ee) osJeb osJeefceefle osJe$ee (³evleced) ie®ívleced (DeJemes)
j#eCee³e (meKee³eë) megËoë mevleë (Deveg) (lJee) lJeeced (ceelee) peveveer (efHelejë) j#ekeÀe pevekeÀeë (ceovleg) n<e&vleg¤
DevJe³eë-ns lJeäoxJe mesveeHeles! YeieJeved De²s De²s Ssvêë ÒeeCe FJeeJemes mebûeeces efveoerO³eled ³eÜe De²s De²s
Goeve FJe mebûeeces efveOeerlees YeJeefle~ ³eled les leJe efJe<egªHeb meue#ce YeJeeefle lelmebûeeces Yetefj ³eLee m³eeled leLee mebmecesleg~
meKee³ees ceelee efHelej½e osJe$ee Oec³e¥ ³eg×b J³eJenejb Jee ³evleb lJee lJeecevegceovleg¤20¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHeefleë meJe&ecf e$eesç²sç²s ÒeeCe Goeve FJe mebûeeces efJe®ejved mesveemLeJeerjeved ÒepeemLeHeg©<eeb½e
n<e&ef³elJee Me$etved efJepe³eerle¤20¤
HeoeLe&ë-ns (lJeäë) Me$egyeueefJeoejkeÀ (osJe) efoJ³eefJeÐeemecHeVe mesveeHeefle! DeeHe (DeJemes) j#ee Deeefo kesÀ efue³es
(De²s De²s) pewmes De²-De² cesb (Ssvêë) Fvê DeLee&led peerJe efpeme keÀe osJelee nw, Jen meye Mejerj ceW þnjves Jeeuee
ÒeeCeJee³eg meye Jee³egDeeW keÀes eflejmkeÀej keÀjlee ngDee DeeHe ner ÒekeÀeefMele neslee nw, Jewmes DeeHe mebûeece ceW meye Me$egDeeW keÀe
eflejmkeÀej keÀjles ngS (efveoerO³eled) ÒekeÀeefMele ntepf e³es DeLeJee (De²s De²s) pewmes De²-De² ceW (Goeveë) DeVe Deeefo
HeoeLeeX keÀes TOJe& Henbg®eeves Jeeuee GoeveJee³eg ÒeJe=Êe nw, Jewmes DeHeves efJeYeJe mes meye JeerjeW keÀes GVeefle osles ngS mebûeece ceW
(efveOeerleë) efvejvlej mLeeefHele efkeÀ³es ngS kesÀ meceeve ÒekeÀeefMele ntepf e³es (³eled) pees (les) DeeHe keÀe (efJe<egªHeced) efJeefJeOe ªHe
(meue#ce) HejmHej ³eg× keÀe ue#eCe (YeJeeefle) nes, Jen (mebûeeces) mebûeece ceW (Yetefj) efJemleej mes (mebmeced) (Sleg) ÒeJe=Êe
nes~ ns mesveeO³e#e! lesjer j#ee kesÀ efue³es meye MetjJeerj Heg©<e (meKee³eë) efce$e nes kesÀ JeleX, (ceelee) ceelee (efHelejë) efHelee,
®ee®ee, leeT, Ye=l³e Deewj MegYeef®evlekeÀ (osJe$ee) osJeeW DeLee&led efJeÜeveeW, Oece&³egkeÌle ³eg× Deewj J³eJenej keÀes (³evleced) ÒeeHle
nesles ngS (lJee) lesje (Devegceovleg) Devegceesove keÀjW¤20¤
YeeJeeLe&ë-meye ÒeeefCe³eeW keÀe efce$eYeeJe JeÊe&ves Jeeuee mesveeHeefle pewmes Òel³eskeÀ De² cesb ÒeeCe Deewj Goeve ÒeJeÊe&ceeve
nQ, Jewmes mebûeece ceW efJe®ejlee ngDee mesvee Deewj jepeHeg©<eeW keÀes nef<e&le keÀjkeÀs Me$egDeeW keÀes peerles¤20¤
mecegêb ie®ísl³eeosoeaIe&lecee $eÝef<eë~ mesveeHeefleoxJelee~ ³eepeg<³e Gef<CepeMívoebefme~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe jeä^keÀcee&vegÿelegcene&³e efMe<³ee³e ieg©ë eEkeÀ efkeÀcegHeefoMesefol³een¤
Deye jep³ekeÀce& keÀjves ³eesi³e efMe<³e keÀes ieg© keÌ³ee-keÌ³ee GHeosMe keÀjs, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
meNcegÉÌE LHäÏ1 P-HHQH1YOHHIM{HE LHÏ1 P-HHQHä RV1-Hj PHäHI-H1OHHM LHÏ1 P-HHQHä HIFH1HH-Hä&HHZ LHÏ1
P-HHQHäQHVMH1HVLHäÏ1P-HHQH1ÏYRHä:efme ie®íN mJeeneN ²HHä-HH+HHI/HN-HHULHäÏN P-HHQH1H1HELHäÏ1P-HHQH1PHHVFH
LHÏ1 P-HHQHä HIR1-HE YH<HHVä LHÏ1 P-HHQH1HILYHE -HZ{ËHHYH1ME LHäÏN P-HHQH1 FHYHHVä FHV1 QHHIR { HÏ1 HIR-H OHV 2HWÉcees
LHäÏOHJÉ P-HKSHH[HIOHäÍ+HHI/H1-HH5<HPFH1YHH+Hä&H1P-HHQHä
meNcegÉÌFHGaLH1Ï1aP-HHQHäa'H1YOHHIMHäFHGaLH1Ï1aP-HHQHäaRV1-HFHGaPH1HI-H1OHHMäFHaLH1Ï1aP-HHQHäaHIFH1HH-Hä&HHZaLH1Ï1~
P-HHQHäa'H1QHV1MHNHVÉ)OHäQHVMHNHVaLH1Ï1aP-HHQHäaÏYRHäjHIPHaLH1Ï1aP-HHQHäa²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)HIOH1 ²HH-HH+HHI/H1-HHUaLH1Ï1aP-HHQHäa
H1HFHGaLH1Ï1aP-HHQHäaPHHVFHäFHGaLH1Ï1aP-HHQHäaHIR1-HFHGaYH<HäÍaLH1Ï1aP-HHQHäa'H1HILYHFHGa-HZ1ËHH1YH1MFHGaLH1Ï1aP-HHQHäaFHYHäÍa
FHV1aQHHIR {aH1Ï1aHIR-HäFHGaOHV1a2HWÉceë~ ieN®íNlegÉaP-HäÍaSHHVHIOHäÍa+HÉHI/H1-HHUFHGa<HPFHäYHHa'HHa+HÉ&H1aP-HHQHä
HeoeLe&ë-(mecegêced) mecegodêJeefvle peueeefve ³eefmceved lecegoefOeced (ie®í) (mJeene) ye=nVeewkeÀej®eveeefoefJeÐeeefme×sve
³eevesve (Devleefj#eced) DeekeÀeMeced (ie®í) (mJeene) KeieesueÒekeÀeefMekeÀ³ee efJeÐe³ee mecHeeefolesve efJeceevesve (osJeced) Ðeesleceeveb
(meefJeleejced) meJe&m³e ÒemeefJeleejb Hejceséejced (ie®í) peeveerefn (mJeene) JesoJee®ee melme²mebmke=Àle³ee Jee (efce$eeJe©Ceew)
ÒeeCeesoeveew (ie®í) ÒeeCee³eeceeY³eemesve efJeef× (mJeene) ³eesie³egkeÌl³ee Jee®ee (Denesje$es) Den½e jeef$e½eenesje$es~
nscevleefMeefMejeJenesje$es ®e ívoeefme~ (Deäe02~4~28) Devesve veHegbmekeÀlJeced~ (ie®í) keÀeueefJeÐe³ee peeveerefn ³eeefn Jee
(mJeene) p³eesefleyeexOe³egkeÌl³ee Jee®ee (ívoebefme) $eÝi³epegëmeeceeLeJee&Ce½elegjes Jesoeved (ie®í) HeþveHeeþveHegjmmejsCe
ÞeJeCeceveveefveefoO³eemevemee#eelkeÀejsCe efJepeeveerefn (mJeene) Jesoe²eefoefJe%eevemeefnle³ee Jee®ee (ÐeeJeeHe=efLeJeer) Ðeew½e He=efLeJeer
®e leew Yetefcemet³eez leÃleeJeYeeräosMeosMeevlejeefJeefle ³eeJeled (ie®í) peeveerenf (mJeene) Yetecf e³eeveekeÀeMe³eevej®eveYetieesueYetieYe&-
KeieesueefJeÐe³ee (³e%eced) Deefivenes$eefMeuHejepeJ³eJenejeefokeÀced (ie®í) (meesceced) Dees<eefOemecetnced (ie®í) peeveerefn
(mJeene) JewÐekeÀMeekyeesOeen&³ee Jee®ee (efoJ³eced) J³eJenÊe&J³eb Meg×ced (veYeë) peueced (ie®í) ÒeeHvegenf (mJeene)
leodiegCeefJe%eeHeef³e$³ee Jee®ee (Deefiveced) efJeÐegleced (Jewéeevejced) meJe&$e ÒekeÀeMeceeveced (ie®í) peeveerenf (mJeene)
leodyeesOe³egkeÌl³ee JeeC³ee (ceveë) ef®eÊeced (ces) cece (neefo&) Ëo³em³eeefleMe³esve efÒe³eced (³e®í) efveOesefn (efoJeced) met³e&ced
(les) leJe (Oetceë) ³ev$epJeueveJee<Heë (mJeë) megKeced, Devleefj#eced, DeJekeÀeMeced (p³eesefleë) pJeeueeced (He=efLeJeerced) Yemcevee
(Dee) mecevleeled (He=Ce) ³eespe³e (mJeene) ³e%eevegÿeve³ev$ej®eveefJeÐe³ee¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 8~ 4~ 11-18 leLee
8~ 5~ 1-5) J³eeK³eeleë¤21¤
DevJe³eë-ns jepekeÀcee&vegÿeveen& efJeÜbmlJeb mJeene mecegêb ie®í~ mJeenevleefj#eb ie®í~ mJeene osJeb meefJeleejb
ie®í~ mJeene efce$eeJe©Ceew ie®í~ mJeenenesje$es ie®í~ mJeene ³e%eb ie®í~ mJeene meesceb ie®í~ mJeene efoJ³eb veYees
ie®í~ mJeeneefiveb Jewéeevejb ®e ie®í~ ces cece ceveesneefo& ³e®í~ les leJe Oetcees efoJ³eb p³eesefleë mJeie&®íleg~ lJeb mJeene
Yemcevee He=efLeJeerceeHe=Ce¤21¤
YeeJeeLe&ë-Oecee&efojep³eJ³eeHeejkeÀjCeJe=efÊeceYeerHmegeYf epe&vewYe&tefce³eeveevleefj#e³eeveekeÀeMe³eevewefJe&efJeOe³ev$ekeÀeuej®evew½e
meJee&ë meeceûeerë mebHeeÐe êJ³emeb®e³eë keÀe³e&ë¤21¤
HeoeLe&ë-ns Oecee&efo jep³ekeÀce& keÀjves ³eesi³e efMe<³e! let (mJeene) yeæ[s-yeæ[s Deéelejer veeJe DeLee&led OetDeeBkeÀ<e
Deeefo yeveeves keÀer efJeÐee mes veewkeÀeefo ³eeve Hej yewþ (mecegêced) mecegê keÀes (ie®í) pee~ (mJeene) KeieesueÒekeÀeMe keÀjves
Jeeueer efJeÐee mes efme× efkeÀ³es ngS efJeceeveeefo ³eeveeW mes (Devleefj#eced) DeekeÀeMe keÀes (ie®í) pee~ (mJeene) JesoJeeCeer mes
(osJeced) ÒekeÀeMeceeve (meefJeleejced) meye keÀes GlHeVe keÀjves Jeeues Hejceséej keÀes (ie®í) peeve~ (mJeene) Jeso Deewj meppeveeW
kesÀ me² mes Meg× mebmkeÀej keÀes ÒeeHle ngF& JeeCeer mes (efce$eeJe©Ceew) ÒeeCe Deewj Goeve keÀes (ie®í) peeve~ (mJeene)
p³eesefle<eefJeÐee mes (Denesje$es) efove Deewj jeef$e Jee Gve kesÀ iegCeeW keÀes (ie®í) peeve~ (mJeene) Jesoe² efJe%eevemeefnle JeeCeer
mes (ívoebefme) $eÝi³epegë meece Deewj DeLeJe& Fve ®eejeW Jesoes keÀes (ie®í) De®ís ÒekeÀej mes peeve~ (mJeene) Yetefce³eeve,
DeekeÀeMe ceeie& efJeceeve Deewj Yetieesue Jee YetieYe& Deeefo ³eeve yeveeves keÀer efJeÐee mes (ÐeeJeeHe=efLeJeer) Yetefce Deewj met³e&ÒekeÀeMemLe
DeYeerä osMe-osMeevlejeW keÀes (ie®í) peeve Deewj ÒeeHle nes~ (mJeene) mebmke=Àle JeeCeer mes (³e%eced) Deefivenes$e, keÀejeriejer Deewj
jepeveerefle Deeefo ³e%e keÀes (ie®í) ÒeeHle nes~ (mJeene) JewÐekeÀ efJeÐee mes (meesceced) Dees<eefOemecetn DeLee&led meesceueleeefo keÀes
(ie®í) peeve~ (mJeene) peue kesÀ iegCe Deewj DeJeiegCeeW keÀes yeesOe keÀjeves Jeeueer efJeÐee mes (efoJ³eced) J³eJenej ceW ueeves
³eesi³e HeefJe$e (veYeë) peue keÀes (ie®í) peeve Deewj (mJeene) efyepegueer Deeives³eekeefo leejyejkeÀer leLee Òeefme× meye
keÀuee³ev$eeW keÀes ÒekeÀeefMele keÀjves Jeeueer efJeÐee mes (Deefiveced) efJeÐegled ªHe Deefive keÀes (ie®í) De®íer ÒekeÀej peeve Deewj (ces)
cesjs (ceveë) ceve keÀes (neefo&) Òeerefle³egkeÌle (³e®í) mel³eOece& ceW efmLele keÀj DeLee&led cesjs GHeosMe kesÀ DevegketÀue Jelee&Je JeÊe&
Deewj (les) lesjs (Oetceë) keÀueeDeeW Deewj ³e%e kesÀ Deefive keÀe OetbDeeb (efoJeced) met³³e&ÒekeÀeMe keÀes leLee (p³eesefleë) Gme keÀer ueHeì
(mJeë) Devleefj#e keÀes (ie®íleg) ÒeeHle nes Deewj let ³ev$ekeÀuee Deefive ceW (mJeene) keÀeÿ Deeefo HeoeLeeX keÀes Yemce keÀj Gme
(Yemcevee) Yemce mes (He=efLeJeerced) He=eLf eJeer keÀes (DeeHe=Ce) {ebHe os¤21¤
YeeJeeLe&ë-Oece&, DeLe&, keÀece, cees#e, jep³e Deewj J³eeHeej ®eenves Jeeues Heg©<e Yetecf e³eeve, Devleefj#e³eeve Deewj
DeekeÀeMeceeie& ceW peeves-Deeves kesÀ efJeceeve Deeefo jLe Jee veevee ÒekeÀej kesÀ keÀuee³ev$eeW keÀes yeveekeÀj leLee meye meeceûeer keÀes
peesæ[ keÀj Oeve Deewj jep³e keÀe GHeepe&ve keÀjW¤21¤
ceeHe Fl³em³e oerIe&lecee $eÝef<eë~ Je©Cees osJelee~ yeéïeer mJeje[gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~ megefceef$e³ee
ve Fl³em³e efJeje[d iee³e$eer ívoë~ <e[dpe mJejë¤
DeLe JeeefCep³eeLe¥ jepeÒeyevOeceen¤
Deye J³eeHeej keÀjves kesÀ efue³es jep³eÒeyevOe Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FHH+HHV FHHZHä2HHUHIQ jPHHU12HH FYHHVä 2HHFYHHV MHSH1%POHOHHVä -H&H YHHV FHJÃHa HRH1QJMl,YHHÉ)HIOH1 -H1&HVHIOH1
0H+HHäFHQVN OHOHHVä -H&H YHHV FHJÃHa PHJÉHIFH1HIH1HH YH1É'HH+H1É'HHVHä2HHÍ PHYOHJ RJHIFH HIH1HHPOHPFHZä PHYOHJÉ ³eeshçmceeved
ÜsefäN HEHä-H1HEHI¾1FHÍ
FHHa'H1+HÍaFHHa'HHVHä2HHUÍaHIQ1jPHHU1Ía2HHFYHHVä2HHFYH1 )HIOHä 2HHFYHäÍÉ2HHFYHÍaMH1SH1YHGaOHOHäÍa-H11&HaYH1ÍaFHJÉáeN~ ³eled~
DeeNngÉÍa'H1,YHHÍa)HIOHäa-Hä&Ha)HIOHäa0H+HHäFHQV~ OHOHäÍa JeN©NCeN~ veNë~ cegÉáeN~ megÉHIFH1HIH1HH)HIOHä PHJäÉHIFH1HIH1HHÍaYH1Ía'HH+HäÍa
'HHVHä2HHÍaPH1YOHJÉ~ ogÉHIFH 1HIH1HH)HIOHäRJÍÉHIFHHIH1HHÍaOHPFHZ{aPH1YOHJÉaHÍa'HPFHHYHGa¾VHIÆäaHFHGaH1a-H1HFHGaHI¾1FHÍ
HeoeLe&ë-(cee) efve<essOes (DeHeë) peueeefve (cee) efve<esOes (Dees<eOeerë) ³eJeeoerved (eEnmeerë) (Oeecvees Oeecveë) mLeeveeled
mLeeveeled (jepeved) meYeeHeles! (leleë) lemceeled (Je©Ce) ÒeMemle (veë) Demceeved (cegáe) (³eled) (Deengë) (DeIv³eeë)
nvlegce³eesi³ee ieeJemleeë~ DeIv³ee Fefle ieesveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~11) (Fefle) Devesve ÒekeÀejsCe (Je©Ce) v³ee³ekeÀeefjved!
(Fefle) ÒekeÀejevlejs (MeHeecens) (megefceef$e³eeë) megefce$eeCeerJe (veë) DemceY³eced (DeeHeë) (Dees<eOe³eë) (mevleg)
(ogefce&ef$e³eeë) ogecf e&$eeCeerJe (lemcew) efÜ<eles (mevleg) (³eë) Deefce$eë (Demceeved) (Üsefä) (³eced) (®e) (Je³eced) (efÜ<ceë)¤
DevJe³eë-ns jepeved! Dees<eOeer½e cee eEnmeerë~ ve kesÀJeueefceocesJe kegÀ³ee&ë, efkeÀvleg lelees Oeecvees Oeecveesçmceeved cee
cegáe~ ns Je©Ce! DeIv³ee Fefle ³eÓJevle Deengë Je³eb ®eslLeb MeHeecens lelemlJeb cee cegáe Je³eceefHe ve cegáeeceë~ ns Je©Ce! veë
DemceY³eceeHe Dees<eO³e½e megefceef$e³eemmegefce$eJeled mevleg, ³eesçmceeved Üsefä ³eb Je³eb efÜ<cemlemcew ogefce&ef$e³eeë Me$egJeled
mevleg¤22¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeë ÒepeeY³eesçveerl³ee Oeveb ve ie=Áer³egë~ jepej#eCee³e Òeefle%eeb kegÀ³e&gjv³ee³eb Je³eb ve keÀefj<³eece
Fefle ogäeved meleleb oC[³es³egejf efle¤22¤
HeoeLe&ë-ns (jepeved) meYeeHeefle! DeeHe Òel³eskeÀ mLeeveeW ceW (DeHeë) peue Deewj (Dees<eOeerë) DeVe-Heeve HeoeLe& leLee
efkeÀjeves Deeefo JeefCepe HeoeLeeX keÀes (cee) cele (eEnmeerë) veä keÀjes DeLee&led Òel³eskeÀ peien nce ueesieeW keÀes meye Fä HeoeLe&
efceueles jnW, ve kesÀJeue ³ener keÀjes, efkeÀvleg (leleë) Gme (Oeecveë Oeecveë) mLeeve-mLeeve mes (veë) nce ueesieeW keÀes (cee) cele
(cegáe) l³eeiees~ ns (Je©Ce) v³ee³e keÀjves Jeeues meYeeHeefle! efkeÀ³es ngS v³ee³e ceW (DeIv³eeë) ve ceejves ³eesi³e ieew Deeefo
HeMegDeeW keÀer MeHeLe nw (Fefle) Fme ÒekeÀej pees DeeHe keÀnles nQ Deewj nce ueesie Yeer (MeHeecens) MeHeLe keÀjles nQ Deewj DeeHe Yeer
Gme Òeefle%ee keÀes cele íesefæ[³es Deewj nce ueesie Yeer ve íesæ[Wies~ ns Je©Ce! DeeHekesÀ jep³e ceW (veë) nce ueesieeW keÀes (DeeHeë)
peue Deewj Dees<eefOe³eeb (megefceef$e³eeë) Þesÿefce$e kesÀ legu³e (mevleg) neW leLee (³eë) pees (Demceeved) nce ueesieeW mes (Üsefä) Jewj
jKelee nw (®e) Deewj (Je³eced) nce ueesie (³eced) efpememes (efÜ<ceë) Jewj keÀjles nQ, (lemcew) Gme kesÀ efue³es Jes Dees<eefOe³eeb
(ogefce&ef$e³eeë) ogëKe osves osves Jeeues Me$eg kesÀ legu³e (mevleg) neW¤22¤
YeeJeeLe&ë-jepee Deewj jepeeDeeW kesÀ keÀeceoej ueesie Deveerelf e mes Òepeepeveebs keÀe Oeve ve uesJeW, efkeÀvleg jep³e-Heeueve kesÀ
efue³es jepeHeg©<e Òeefle%ee keÀjW efkeÀ nce ueesie Dev³ee³e ve keÀjWies DeLee&led nce meJe&oe legcnejer j#ee Deewj [eketÀ, ®eesj, uecHeì-
ueJeeæ[, keÀHeìer, kegÀceeieea, Dev³ee³eer Deewj kegÀkeÀefce&³eeW keÀes efvejvlej oC[ osJeWies¤22¤
nefJe<celeerefjl³em³e oerIe&lecee $eÝef<eë~ Dey³e%emet³ee& osJeleeë~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvejv³eesv³eb efceefuelJee jepeÒepes kesÀve eEkeÀ eEkeÀ kegÀ³ee&leeefcel³een¤
efHeÀj HejmHej efceue keÀj jepee Deewj Òepee efkeÀmemes keÌ³ee-keÌ³ee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
nNefJe<cHäOHHUHIMlFHHÉ'HH+HHVäQ1HI-HFHH1%É'HHHI-Hä-HHPHHIOHa
Q1HI-HFHHäYHGRV1-HHVÉ'Hä2-H1MHVQ1HI-HFH%HäÉ'HPOHJÉ PHWH {Í
Q1HI-HFHäOHHUÍa )1FHHÍa 'HH+HäÍa Q1HI-HFHHäYHGa 'HHa HI-H1-HH1PH1HIOH1a Q1HI-HFHHäYHGa RV1-HÍa 'H12-H1MÍa Q1HI-HFHHäYHGa DeNmlegÉ~
PHWH {Í
HeoeLe&ë-(nefJe<celeerë) ÒeMemleeefve nJeeRe<f e efJeÐevles ³eemeg leeë (Fceeë) Òel³e#eeë (DeeHeë) peueeefve (nefJe<ceeved)
ÒeMemleeefve nJeeRe<f e efJeÐevles ³em³e Jee³eesë meë, oerIee&oefì meceeveHeeos~ (Deäe08~3~9) Fefle ©ë~ Deeleesçefì efvel³eced~
(Deäe08~3~3) Fefle meevegveeefmekeÀlJeced~ (Dee) mecevleeled (efJeJeemeefle) mesJeles~ efJeJeemeleerefle Heefj®ejCekeÀce&meg Heefþleced~
(efveIeb03~5) (nefJe<ceeved) (osJeë) megKeef³elee~ (DeOJejë) ³e%eë (nefJe<ceeved) (Demleg) (met³e&ë)¤ De³eb cev$eë
(Mele0(3~ 9~ 2~ 10) J³eeK³eeleë¤23¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmeë! ³eLescee DeeHees nefJe<celeern&efJe<cel³eë m³egj³eb Jee³egn&efJe<ceevesJeeefJeJeemeefle meJee&ved Heefj®ejefle,
osJeesçOJejes nefJe<ceeved m³eeled, met³eex nefJe<ceeved Demleg YeJesled, leLee YeJevlees ³e%esvewleeved Meg×eved kegÀJe&vleg¤23¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³esve Jee³egpeuemeb³eesiesveeveskeÀeefve megKeeefve meeO³evles, ³eweJf e&efJeOeosMe-
osMeevlejiecevesve JemlegÒeeHeCeb YeJeefle~ lewjsleled keÀce& ef¬eÀ³eeefJe®e#eCe SJe keÀÊe¥g MekeÌveesefle, ³ees efJeefJeOeef¬eÀ³eeÒekeÀeMekeÀesçefmle,
me ³e%ees Je=äîeeefomegKekeÀjes YeJeefle¤23¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ueesiees! legce Gve keÀeceeW keÀes efkeÀ³ee keÀjes efkeÀ efpevemes (Fceeë) ³es (DeeHeë) peue (nefJe<celeerë)
De®ís-De®ís oeve Deewj Deeoeve ef¬eÀ³ee Megef× Deewj megKe osves Jeeues neW DeLee&led efpeve mes veevee ÒekeÀej keÀe GHekeÀej efo³ee
efue³ee pee³e (nefJe<ceeved) HeJeve GHekeÀej DevegHekeÀej keÀes (Dee) De®ís ÒekeÀej (efJeJeemeefle) ÒeeHle neslee nw (osJeë) megKe keÀe
osves Jeeuee (DeOJejë) ³e%e Yeer (nefJe<ceeved) HejceevevoÒeo (met³³e&ë) leLee met³e&ueeskeÀ Yeer (nefJe<ceeved) megievOeeefo³egkeÌle neskesÀ
(Demleg) nes¤23¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ efpeme Jee³eg peue kesÀ meb³eesie mes DeveskeÀ megKe efmeef× efkeÀ³es
peeles nQ, efpevemes osMe-osMeevlejeW ceW peeves mes GÊece JemlegDeeW keÀe Hengb®eevee neslee nw, Gve Deefive peue Deeefo HeoeLeeX mes
GkeÌle keÀece keÀes ef¬eÀ³eeDeeW ceW ®elegj Hegg©<e ner keÀj mekeÀlee nw Deewj pees veevee ÒekeÀej keÀer keÀejeriejer Deeefo DeveskeÀ ef¬eÀ³eeDeeW
keÀe ÒekeÀeMe keÀjves Jeeuee nw, Jener ³e%e Je<ee& Deeefo GÊece-GÊece megKe keÀe keÀjves Jeeuee neslee nw¤23¤
DeivesJe& Fl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ Dee®eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~ Decet³³exl³em³e ef$eHeeod iee³e$eer
ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe ieg©Helv³ees ye´ïe®e³e&cevegJeefle&veerë keÀv³eeë eEkeÀ efkeÀcegHeefoMes³egefjl³een¤
Deye ieg©Helveer ye´ïe®e³³e& kesÀ DevegketÀue pees keÀv³eepeve nQ, Gve keÀes keÌ³ee-keÌ³ee GHeosMe keÀjW, ³en Deieues
cev$e ceW keÀne nw¤
DeNivesJeexçHHä9HLHQPH1PHRäHIPHPHHRHHFHHUYÌHNLYHHV<HH {LH12HVHHU{P/HHIFH1HH-Hä&HHHV<HH LH12HVHHU{P/H1HI-HËHVäHHE
RV1-HHYHH<HHLH12HVHHU{P/Ha'H1FHWHH É*+H1PHWH[1HHHI<Hä1-HH 1PHWH {ÍPH1Q~ OHHYHHVäHIQY-HYO-H2-H1MFHG
'H1LYHVÍa -HÍa 'H+Hä9HLHQ1PHVOH+Hä9HÉLHQPHa PHRäHIPH~ meeNoN³eeNefceN~ FNYÌH1LYHHVÍa <HH1LH12HVHHU1HIMHIOHä <HHLH1É2HVHHU{Ía P/H1a
HIFH1HH-Hä&HHHVÍa <HH1LH12HVHHU1HIMHIOHä <HHLH1É2HVHHU{Ía HI-HËHV{HHFHGa RV1-HHYHHäFHGa <HH1LH12HVHHU1HIMHIOHä <HHLH1É2HVHHU{Ía mLeN~ 'H1FHWÍa HHÍa *+Häa
PHWH[{aHHHI<HäÍa-HH1~ PHWH {ÍaPH1QaOHHÍaYHÍaHIQ1Y-H1YOHJÉ~ DeNOJeNjced¤24¤
HeoeLe&ë-(Deivesë) efJeÐeeefoiegCeÒekeÀeefMelem³e meY³epevem³e (Jeë) ³eg<ceeved ³eg<ceekebÀ Jee (DeHeVeie=nm³e)
DeÒeeHleie=nm³e kegÀceejye´ïe®eeefjCeë (meoefme) meeroefvle yege× f efJe<e³ee ³eefmceefVeefle meoë DeO³e³eveeO³eeHeveefveefceÊee meYee~ le$e
(meeo³eeefce) mLeeHe³eeefce (Fvêeiv³eesë) met³e&efJeÐegleesie&gCeeveeced (YeeieOes³eerë) efJeYeeieefJe%eeve³egkeÌleeë~ veeceªHeYeeiesY³eë
mJeeLex Oes³eë Òel³e³eë~ (Deäe (Deäe05~4~36 Yee0 Jee0)¤ kesÀJeueceecekeÀ0~ (Deäe04~1~30) Fl³eeefovee *erHed~
(mLe) YeJeLe (efce$eeJe©Ce³eesë) ÒeeCeesoeve³eesë (efJeées<eeced) meJex<eeced (osJeeveeced) efJeog<eeb He=efLeJ³eeoerveeb Jee (YeeieOes³eerë)
(mLe) (Decetë) Òel³e#eeë (³eeë) (GHe) (met³ex) meefJele=ueeskesÀ (³eeefYeë) (Jee) He#eevlejs (met³e&ë) met³e&ueeskeÀë (men) (leeë)
(veë) DemceekeÀced (efnvJevleg) ÒeerCevleg (DeOJejced) ie=neÞeceef¬eÀ³eeefmeef×keÀjb ³e%eced¤24¤
DevJe³eë-ns ye´ïe®eeefjC³eë! ³et³eb ³ee Decetë mJe³ebJejefJeJeenb ke=ÀleJel³eë meefvle, ³et³eb Fvêeiv³eesYee&ieOes³eerë mLe,
efce$eeJe©Ce³eesYee&ieOes³eerë mLe, efJeées<eeb osJeeveeb YeeieOes³eerë mLe, lee Jees ³eg<ceeved DeHeVeie=nm³eeivesë meom³enb meeo³eeefce, ³ee
GHemet³ex met³³e&iegCes<eg efleÿefvle Jee ³eeefYeë men met³eex JeÊe&les, lee veesçmceekeÀceOJejb efJeJeenb ke=ÀlJee efnvJevleg¤24¤
YeeJeeLe&ë-ye´ïe®e³e&Oece&cevegJeefÊe&veerveeb keÀv³eeveeceefJeJeeefnlewë mJelegu³eiegCekeÀce&mJeYeeJewë Heg©<ewë menwJe

efJeJeenkeÀjCe³eesi³eleemleerefle nsleesie&g©Helv³ees ye´ïe®eeefjC³eë keÀv³eemlee¢MecessJeesHeefoMevleg KeuJeeHelkeÀeues ke=ÀleefJeJeen³eesevf e&³eesiees
YeefJelegcen&efle veev³eLesefle¤24¤
HeoeLe&ë-ns ye´ïe®eeefjCeer keÀv³eeDees! (Decetë) Jes (³eeë) pees mJe³ebJej efJeJeen mes Heefle³eeW keÀes mJeerkeÀej efkeÀ³es ngS
nQ, Gve kesÀ meceeve pees (Fvêeiv³eesë) met³e& Deewj efyepegueer kesÀ iegCeeW keÀes (YeeieOes³eerë) Deueie-Deueie peeveves Jeeueer (mLe) nQ,
(efce$eeJe©Ce³eesë) ÒeeCe Deewj Goeve kesÀ iegCeeW keÀes (YeeieOes³eerë) Deueie-Deueie peeveves Jeeueer (mLe) nQ, (efJeées<eeced)
efJeÜeved Deewj He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX kesÀ (YeeieOes³eerë) mesJeves Jeeueer (mLe) nQ, Gve (Jeë) legce meYeeW keÀes (DeHeVeie=nm³e)
efpemekeÀes ie=nke=Àl³e veneR ÒeeHle ngDee nw, Gme ye´ïe®e³e& Oecee&vegÿeve keÀjves Jeeues Deewj (Deivesë) meye efJeÐeeefo iegCeeW mes
ÒekeÀeefMele GÊece ye´ïe®eejer keÀer (meoefme) meYee cebs ceQ (meeo³eeefce) mLeeefHele keÀjleer ntb Deewj pees (³eeë) (GHe) (met³ex)
met³e&ueeskeÀ iegCeeW ceW (GHe) GHeefmLele nesleer nQ (Jee) DeLeJee (³eeefYeë) efpevekesÀ (men) meeLe (met³e&ë) met³e&ueeskeÀ JeÊe&ceeve
DeLee&led pees met³e& kesÀ iegCeeW ceW Deefle ®elegj nQ (leeë) Jes meye (veë) nceejs (DeOJejced) Iej kesÀ keÀece-keÀepe keÀes efJeJeen
keÀjkesÀ (efnvJevleg) ye{eJeW¤24¤
YeeJeeLe&ë-ye´ïe®e³e& Oece& keÀes Heeueve keÀjves Jeeueer keÀv³eeDeeW keÀes DeefJeJeeefnle ye´ïe®eejer Deewj DeHeves legu³e iegCe,
keÀce&, mJeYeeJe³egkeÌle Heg©<eeW keÀs meeLe efJeJeen keÀjves keÀer ³eesi³elee nw, Fme nsleg mes ieg©peveeW keÀer efk³eeb ye´ïe®eeefjCeer keÀv³eeDeeW
keÀes Jewmee ner GHeosMe keÀjW efkeÀ efpememes Jes DeHeves Òemevvelee kesÀ legu³e Heg©<eeW kesÀ meeLe efJeJeen keÀjkesÀ meoe megKeer jnW Deewj
efpemekeÀe Heefle Jee efpemekeÀer ker cej pee³e Deewj mevleeve keÀer F®íe nes, Jes oesveeW efve³eesie keÀjW, Dev³e J³eefYe®eejefo keÀce&
keÀYeer ve keÀjW¤24¤
Ëos lJesl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ Dee<eea efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvemleeë eEkeÀ efkeÀcegHeefoMes³egefjl³een¤
efHeÀj mes keÌ³ee-keÌ³ee GHeosMe keÀjW, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
ËNRVO-HH1FHYHäPHVO-HH1HIR1-HVO-HH1PHWHH {HO-HHa
712-H HIFH1FHFHä2-H1MEHIR1HI-HRV1-HVHJÉ QHVHHäHÏ
ËNRVa O-HH1a FHYHäPHVa O-HH1a HIR1-HVa O-HH1a PHWHH {Ha O-HH1a 712-H FHGa )1FHFHGa 'H12-H1MFHGa HIR1HI-Ha RV1-HVHJäa QHVHHäÍa
³eN®íN¤25¤
HeoeLe&ë-(Ëos) ËlmegKee³e (lJee) lJeeced (cevemes) meomevcevevee³e (lJee) lJeeced (efoJes) meJe&megKeÐeesleveeled (lJee)
lJeeced (met³³ee&³e) met³e&iegCee³e (lJee) lJeeced (TOJe&ced) Glke=Àäced (Fceced) Òel³e#eced (DeOJejced) DeefJeveéejb ³e%eced (efoefJe)
MegYeiegCeÒekeÀeMes (osJes<eg) efJeÜlmeg (nes$eeë) nJevekeÀcee&vegÿe$³eë (³e®í) GHeie=Áerenf ¤ De³eb cev$eë (Mele0(3.9.3.4-5)
DevJe³eë-ns ye´ïe®eeefjefCe keÀv³es! lJeb ³eLee Je³eb meJee& osJes<eg mJeHeefle<eg meceerHeJeefÊe&v³ees nes$ee nJevekeÀcee&vegÿe$³eë
mcemleLee YeJe, ³eLee Je³eb Ëos lJee cevemes lJee efoJes lJee met³³ee&³e lJeevegMeemcemleLee efoJeerceceOJejcetOJe¥ ³e®í¤25¤
YeeJeeLe&ë-³eLee HeefleJe´leeë mJeHeefle<eg leeflÒe³ecee®ejvl³ewçefivenes$eeefokeÀce&meg efvejleeë m³egmleLee efJeJeenevevlejb
ye´ïe®eeefjCeerefYeye´&ïe®eeefjefYejefHe HejmHejcevegJeefÊe&leJ³eefceefle¤25¤
HeoeLe&ë-ns ye´ïe®eeefjCeer keÀv³ee! let pewmes nce meye (osJes<eg) DeHeves megKe osves Jeeues Heefle³eeW kesÀ efvekeÀì jnves Deewj
(nes$eeë) Deefivenes$e Deeefo keÀce& keÀe Devegÿeve keÀjves Jeeueer nQ, Jewmeer nes Deewj pewmes nce (Ëos) meewneÎ& megKe kesÀ efue³es
(lJee) legPes Jee (cevemes) Yeuee-yegje efJe®eejves kesÀ efue³es (lJee) legPes Jee (efoJes) meye megKeeW kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves kesÀ efue³es
(lJee) legPes Jee (met³³ee&³e) met³³e& kesÀ me¢Me iegCeeW kesÀ efue³es (lJee) legPes efMe#ee keÀjleer nQ, Jewmes let Yeer (efoefJe) mecemle
megKeeW kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves kesÀ efveefceÊe (Fceced) Fme (DeOJejced) efvejvlej megKe osves Jeeues ie=neÞeceªHeer ³e%e keÀes (TOJe&ced)
GVeefle (³e®í) efo³ee keÀj¤25¤
YeeJeeLe&ë-pewmes DeHeves Heefle³eeW keÀer mesJee keÀjleer ngF& GvekesÀ meceerHe jnves Jeeueer HeefleJe´lee ieg©Heeflve³eeb
Deefivenes$eeefo keÀceeX ceW efmLej yegef× jKeleer nQ, Jewmes efJeJeen kesÀ Devevlej ye´ïe®eeefjCeer keÀv³eeDeeW Deewj ye´ïe®eeefj³eeW keÀes
HejmHej Jele&vee ®eeefn³es¤25¤
meesce jepeefVel³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë~ Íe=CeeseflJem³ee<eea ef$eägHed ívoë~
OewJeleë mJejë¤
DeLe ieg©peveë #eef$e³eb efMe<³eb Òepeepeveeb½e Òel³egHeefoMeefle¤
Deye ieg©peve #eef$e³e, efMe<³e Deewj Òepeepeve keÀes GHeosMe keÀjlee nw, ³en Deieues cev$e cebs keÀne nw¤
PHHVFHäMHSH1YHGHI-HËHH1PO-HE´H1SHHÉ*1+HH-HäMHVQ1HI-H0-HH1PO-HHE´H1SHHÉ*1+HH-HäMHVQYOHJ~
Íe=ÉCeeslJeNefiveë meNefceOeeN nJHFHV¯HÉ&-HYO-HH+HHVäHI2H1H&HHäHRV1-HHUÍa
ÀHHVOHHäÝHH-HH&HHVHI-H1RJHHV1YHH1Hj¯HÉ&HHVOHJäRV1-HÍPHäHI-H1OHHQ-HFHV1P-HHQHä
PHHVFHäaMH1SH1YHGaHI-HËHHäÍaO-HFHGa´HSHH1 )HIOHä ´H1ÉSHHÍa*1+HH-HäMHV1QVOHJäJ+H1É'H-HäMHVQaHI-HËHHäÍaO-HHFHGa´H1SHH)HIOHä ´H1ÉSHHÍa
*+HH-HäMHVQ1HIYO-HOHJäJ+H1É'H-HäMHVQYOHJa¯HÉ&HHVOHJäa'H1HILYHÍaPH1HIFH2HVHIOHäPH1FHGÉ)2HHäaQ-HäFHGaFHV1a¯HÉ&-HYOHJäa'HH+HäÍaHI2H1H&HHäÍaH1aRV1-HHUÍa
ÀHHVOHäaÝHH1-HH1&H1ÍaHI-H1RJHäÍaYHaH1HFHGa¯HÉCeeslHJäaRV1-HÍaPH1HI-H1OHHaQ-HäFHGaFHV1aP-HHQHä
HeoeLe&ë-(meesce) ÒeMemlewée³³e&³egkeÌle (jepeved) meJeexlke=ÀäiegCewë ÒekeÀeMeceeve! (efJeéeeë) meJee&ë (lJeced) (Òepeeë)
Heeueveer³eeë (GHeeJejesn) GHeJele&mJe (efJeéeeë) meJee&ë (lJeeced) efHelejceHel³eeveerJe megKee³e (Òepeeë) Òepeveveer³eeë
(GHeeJejesnvleg) mecegHeeÞe³evleg (Íe=Ceesleg) (Deefiveë) HeeJekeÀë (meefceOee) meefceOesJe (nJeced) De®e&veced (ces) cece (Íe=CJevleg)
(DeeHeë) MegYeiegCekeÀce&J³eeHleeë (efOe<eCeeë) Oe=äe Jee®ees ³eemeeb leeë~ efOe<eCeesefle Jee*dveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~11)
(®e) He#eevlejs (osJeerë) efJeog<³eë (Þeesle) Íe=Cegle~ De$e lem³e mLeeves leHleveHleveLevee½e~ (Deäe07~1~45) Devesve
leyeeosMeë~ Üîe®eesçleefmle*ë~ (Deäe06~3~135) Fefle oerIe&ë~ yengueb ívoefme~ (Deäe02~4~73) Fefle MvegueesHe½e~
(ûeeJeeCeë) meomeefÜJes®ekeÀe efJeÜebmeë~ ûeeJeeCe Fefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05~3) (efJeog<eë) (ve) FJe (³e%eced)
(Íe=Ceesleg) (osJeë) efJeÐeeÒekeÀeefMeleë (meefJelee) Ssée³³e&Jeeved (nJeced) (ces) cece (mJeene) mlegefle³egkeÌlee Jeei³eLee leLee¤
DevJe³eë-ns meescejepeved! lJeb efHelesJe efJeéeeë Òepee GHeeJeJejesn, lJeeb efJeéeeë Òepee DeHel³eeveerJeesHeeJejesnvleg~
YeJeeved meefceOeeefiveefjJe ces cece Òepeepevem³e nJeb Íe=Ceesleg, ³ee DeeHees efOe<eCee osJeerë osJ³eë Helv³e½e ceelejefceJe kerv³ee³eb
Íe=CJevleg~ ns ûeeJeeCeë mleeJekeÀe efJeÜebmeë meYeemeoë! ³et³eb cece nJeb Þeesle osJeë meefJelee YeJeeved efJeog<ees ³e%eb ve FJe ces cece
nJeb mJeene Íe=Ceesleg¤26¤
YeeJeeLe&ë-jepee Òepee½e HejmHejevegcel³ee meJee&ved jepeJ³eJenejved Heeue³es³egefjefle¤26¤
HeoeLe&ë-ns (meesce) Þesÿ Ssée³e&³egkeÌle (jepeved) mecemle Glke=Àä iegCeeW mes ÒekeÀeMeceeve meYeeO³e#e! (lJeced) let
efHelee kesÀ legu³e (efJeéeeë) mecemle (Òepeeë) ÒepeepeveeW keÀe (GHeeJejesn) meceerHeJeleea neskeÀj j#ee keÀj Deewj (lJeeced) legPes
(efJeéeeë) mecemle (Òepeeë) Òepeepeve Heg$e kesÀ meceeve (GHeeJejesnvleg) DeeefÞele neW~ ns meYeeO³e#e! DeeHe pewmes (meefceOee)
ÒeoerHle keÀjves Jeeues HeoeLe& mes (Deefiveë) meJe& iegCe Jeeuee Deefive ÒekeÀeefMele neslee nw, Jewmes (ces) cesjer (nJeced) ÒeieuYeJeeCeer
keÀes (Íe=Ceesleg) megve kesÀ v³ee³e mes ÒekeÀeefMele ntefpe³es (®e) Deewj (DeeHeë) meye iegCeeW ceW J³eeHle (efOe<eCeeë) efJeÐee yege×f ³egkeÌle
(osJeerë) GÊeceesÊece iegCeeW mes ÒekeÀeMeceeve lesjer Helveer Yeer ceeleeDeeW kesÀ meceeve kerpeveeW kesÀ v³ee³e keÀes (Íe=CJevleg) megveW~ ns
(ûeeJeeCeë) meled-Demeled kesÀ keÀjves Jeeues efJeÜeved meYeemeoes! legce nce ueesieeW kesÀ DeefYeÒee³e keÀes nceejs keÀnves mes (Þeesle)
megvees leLee (osJeë) efJeÐee mes ÒekeÀeefMele (meefJelee) Ssée³³e&Jeeved meYeeHeefle (efJeog<eë) efJeÜeveeW kesÀ (³e%eced) ³e%e kesÀ (ve)
meceeve (ces) nceejss Òepee ueesieeW kesÀ (nJeced) efveJesove keÀes (mJeene) mlegefleªHe JeeCeer pewmes nes Jewmes (Íe=Ceesleg) megves¤26¤
YeeJeeLe&ë-jepee Deewj Òepeepeve HejmHej mecceefle mes mecemle jep³eJ³eJenejeW keÀer Heeuevee keÀjW¤26¤
osJeerjeHe Fl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ DeeHees osJeleeë~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvejsles keÀLeb JelexjefVel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj jepee Deewj Òepee kewÀmes JeÊee&Je keÀes JeleX, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
osJeHU{MH+HHVÉ'H+HHEYH+HH1²HHV-HäÉ71HIFH Q {HI-H1HnÉ)HIYÌ1HH-HHäYHGFH1HIRYOHäFHÍa
OHERV1-HV<HHVäRV-H1HHRä¬H0HJH¢1+HV<HHV1HVHH<HH1LHP/H1P-HHQHä
RV-HHU{Ía'HH1+HÍa'H1+HH1FHGaYH+HH1OHGaHÍa-H1Ía71HTFFH ÍaQ1HI-H1H1Ía)1HIYÌ1HH-HHäYHGa)1HIYÌ1H-HH1HIYHOHHU{HIYÌH1É-HHäYHGaFH1HIRYOHäFH1
)HIOHä FH1HIRYHGÉOHäFHÍa OHFHGa RV1-HV<HäÍa RV1-H1HVHIOHä RV-H1ÉHHa R1¬H1a 0HJÉH¢1+HV<H )HIOHä 0HJH¢1É+HV<HäÍa HVHHäFHGa <HH1LHÍa P/Ha
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(osJeerë) efoJ³eeë (DeeHeë) 'HHâHë Òepeeë (DeHeeb veHeeled) DeefJeveéejë (³eë) (Jeë) ³eg<ceekeÀced (Tefce&ë)
peuelej² FJe (nefJe<³eë) nefJeY³eex efnleë (Fefvê³eeJeeved) ÒeMemleeveerefvê³eeefCe ³eefmceved meë (ceefovleceë) ceo³eleerefle ceoer
meesçefleMeef³eleë~ veeod Iem³e~ (Deäe08~2~17) Fefle `ceefoved' MeyoeVeg[eieceë~ (leced) (osJesY³eë) efJeÜÓîeë (osJe$ee)
efoJ³eeved iegCeeved (oÊe) (Meg¬eÀHesY³eë) Meg¬ebÀ Jeer³e¥ j#eefvle lesY³eë (³es<eeced) (Yeeieë) (mLe) (mJeene)¤ De³eb cev$eë
(Mele0(3~ 9~ 3~ 25) J³eeK³eeleë¤27¤
DevJe³eë-ns DeeHees osJeeroJx ³eë Òepee! ³et³eb jepeYekeÌlee mLe YeJele, Meg¬eÀHesY³ees osJesY³ees ³es<eeb Jees ³eg<ceekeÀceHeeb
veHeeotefce&efjJesevf ê³eeJeeved ceefovlecees nefJe<³ees Yeesieesçefmle, leb mJeene meÜe®ee ie=Áerle~ leLee jepeeo³eë meY³ee pevee osJe$ee
efoJ³eeved Yeesieeved ³eg<ceY³eb Òeooefle leLewlesY³ees ³et³eceefHe oÊe¤27¤
YeeJeeLe&ë-Òepeepeveeveeefceocegef®eleceglke=ÀäiegCeb meYeeHeeEle celJee jep³eHeeuevee³e keÀjb oÊJee v³ee³eb

ÒeeHveg³egejf efle¤27¤
HeoeLe&ë-ns (DeeHeë) ÀHVáLHJ&HH: FH: -HHâ(osJeerë) MegYekeÀceeX mes ÒekeÀeMeceeve Òepeeueesiees! legce jepemesJeer (mLe)
nes, (Meg¬eÀHesY³eë) Mejerj Deewj Deelcee kesÀ Heje¬eÀce kesÀ j#ekeÀ (osJesY³eë) efoJ³eiegCe³egkeÌle efJeÜeveeW kesÀ efue³es (³es<eeced) efpeve
(Jeë) legcneje yeueer ªHe efJeÜeveeW keÀe (³eë) pees (DeHeeb veHeeled) peueeW kesÀ veeMejefnle mJeeYeeefJekeÀ (Tefce&ë) peuelejbie kesÀ
me¢Me Òepeej#ekeÀ (Fefvê³eeJeeved) efpeme ceW ÒeMebmeveer³e Fefvê³eeb nesleer nQ Deewj (ceefovleceë) Deevevo osves Jeeuee (nefJe<³eë)
Yeesie kesÀ ³eesi³e HeoeLeeX mes efve<HeVe (Yeeieë) Yeeie nQ, Jes legce meye (leced) GmekeÀes (mJeene) Deeoj kesÀ meeLe ûenCe keÀjes,
pewmes jepeeefo meY³epeve (osJe$ee) efoJ³e Yeesie osles nQ, Jewmes legce Yeer FmekeÀes Deevevo (oÊe) osDees¤27¤
YeeJeeLe&ë-ÒepeepeveeW keÀes ³en Gef®ele nw efkeÀ DeeHeme ceW mecceefle keÀj efkeÀmeer Glke=Àä iegCe³egkeÌle meYeeHeefle keÀes jepee
ceeve keÀj jep³e-Heeueve kesÀ efue³es keÀj oskeÀj v³ee³e keÀes ÒeeHle neW¤27¤
keÀeef<e&jmeerl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ Òepee osJeleeë~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLeeO³eeHekeÀes peveë Òeeflepeveb eEkeÀ efkeÀcegHeefoMesefol³eg®³eles¤
Deye DeO³eeHekeÀ peve Òel³eskeÀ peve keÀes keÌ³ee-keÌ³ee GHeosMe keÀjs, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
NH¢HHIH {MHIPHPHFHJÉÌPH1O-HHHIHäOHH1É*9HäHHHIFHaPHFHH+HHVäÉ'H1HIµMäLFHOH1PHFHHVHä2HHUHI<H1MHVHä2HHUÍ
NH¢HHIH {Ía 'H1HIPH1a PH1FHJÉÌPHäa O-HHa 'HHIHäOHZa *OHG~ YH1HH1HIFH1a PHFHGa 'HH+HäÍa 'H1HIµHIMOH1OHGÉHI<HÍa 'H1LFH1OH1a PHFHGa
DeesHä2HHUHI<HÍa'HHVHä2HHUÍ
HeoeLe&ë-(keÀeef<e&ë) keÀ<e&elf e nuesve Yetecf eefceefle, F_ed JeHeeefoY³eë~ (Deäe0Yee0Jee03~3~108) Fleer_ed~ (Deefme)
(mecegêm³e) Devleefj#em³e~ mecegê Fl³evleefj#eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~ 3) (lJee) lJeeced (Deef#el³ew) (Gled) Glke=Àäs
(ve³eeefce) (meced) (DeeHeë) peueeefve (DeefÓë) peuewjsJe (Deicele) ÒeeHvegle, uees[Lex ueg*d~ (meced) (Dees<eOeerefYeë)
meesceeefoefYeë (Dees<eOeerë)¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 9~ 3~ 26-31) J³eeK³eeleë¤28¤
DevJe³eë-ns JewM³epeve! lJeb keÀeef<e&jefme lJeeb mecegêm³eeef#el³ew mecegVe³eeefce, meJex ³et³eb ³e%eMeesefOeleeefYejefÓjsJeeHe
Dees<eOeereYf ejes<eOeerë meceicele¤28¤
YeeJeeLe&ë-#es$eeefoYetefce<eg veeveew<eOe³ees pee³evle, Dees<eOeereYf ejefivenes$eeo³ees ³e%ee, ³e%ewjvleefj#eb peueHejceeCegeYf eë
HetCe¥ YeJeleerelf e nsleesefJe&Üebmees efveye&gef×peveeved #es$eeefo<eg ve³eefvle, kegÀlemles efJeÐeeceY³eefmelegb meceLee& SJe ve YeJevleerelf e¤28¤
HeoeLe&ë-ns JewM³epeve! let (keÀeef<e&ë) nue peesleves ³eesi³e (Deefme) nw (lJee) legPes (mecegêm³e) Devleefj#e kesÀ
(Deef#el³ew) HeefjHetCe& nesves kesÀ efue³es (meced Gled ve³eeefce) De®ís ÒekeÀej GlkeÀ<e& oslee ntb, legce meye ueesie (DeefÓë)
³e%eMeesefOele peueeW mes (DeeHeë) peue Deewj (Dees<eOeerefYeë) Dees<eefOe³eeW mes (Dees<eOeerë) Dees<eefOe³eeW keÀes (meced Deicele) ÒeeHle
nesDees¤28¤
YeeJeeLe&ë-#es$e Deeefo mLeeveeW ceW DeveskeÀ Dees<eefOe³eeb GlHeVe nesleer nQ, Dees<eefOe³eeW mes Deefivenes$e Deeefo ³e%e, ³e%eeW
mes Meg× ngS pees peue keÀs HejceeCeg Tb®es nesles nQ, Gve mes DeekeÀeMe Yeje jnlee nw~ Fme keÀejCe efJeÜeved ueesie efveye&ge× f peveeW
keÀes Kesleer yeejer ner kesÀ keÀeceeW ceW jKeles nQ, keÌ³eesefkeÀ Jes efJeÐee keÀe DeY³eeme keÀjves keÀes meceLe& ner veneR nesles nQ¤27¤
³eceive Fl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Yegefjiee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe me efJeÜebmeb efkeÀceensl³egHeefoM³eles¤
Deye Jen DeO³eeHekeÀ keÀes keÌ³ee keÀnlee nw, ³en Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
HFHäLYHV+HÉOPHJFHOH 1FH-HH1-HHSHVäHJÉ ³eb pegÉYHHÍaPHHYOHH10HËHäOHHU1HIMH1ÍP-HHQHä
³eced~ DeNLYHV1a +HHIOP-HHIOHä +HÉOHGÉPHJa FHOH {FHGa 'H-HHäÍa -HHSHVäHJa HFHGa SHJÉYHHÍa PHÍa HYOHHäa 0HËHäOHHUÍa )HäÍa
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(³eced) (Deives) meJe&iegCeJej! (He=lmeg) mebûeeces<eg~ He=eflmJeefle mebûeeceveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~17)
(cel³e&ced) ceveg<³eced (DeJeeë) j#esë (Jeepes<eg) DeVeefveefceÊe#es$eeefo<eg (³eced) (pegveeë) iece³esë (meë) (³evlee) (Meéeleerë)
DeefJeveéejeë (F<eë) F<³evles ³eemleeë Òepeeë (mJeene) GlmeeefnkeÀ³ee Jee®ee¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 9~ 3~ 31-32)
DevJe³eë-ns Deives lJeb! He=lmeg ³eb cel³e&ceJee ³eb ®e Jeepes<eg pegveeë me Meéeleerefj<ees ³evlee m³eeled¤29¤
YeeJeeLe&ë-ieg©efMe#e³ee meJe&m³e megKeb Je×&le SJe¤29¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) meye keÀYeer efJeJeskeÀ kesÀ keÀjves keeues DeeHe! (He=lmeg) mebûeeceeW ceW (³eced) efpeme ceveg<³e keÀer
(DeJeeë) j#ee keÀjles Deewj (Jeepes<eg) DeVe Deeefo HeoeLeeX keÀer efmeef× keÀjves kesÀ efveefceÊe (³eced) efpemekeÀes (pegveeë) efve³egkeÌle
keÀjles nes (meë) Jen (Meéeleerë) efvejvlej DeveeefoªHe (F<eë) DeHeveer ÒepeeDeeW keÀe (³evlee) efveJee&n keÀjves neje neslee nw
DeLee&led Gve kesÀ efve³eceeW keÀes Hengb®eelee nw¤29¤
YeeJeeLe&ë-ieg©peveeW keÀer efMe#ee mes meye keÀe megKe yeæ{lee ner nw¤29¤
osJem³e lJesl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ mJeje[e<eea He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe meYeeHeefleë keÀjOeveÒeob ÒepeeHeg©<eb keÀLeb mJeerkegÀ³³ee&efol³egHeefoM³eles¤
Deye meYeeHeefle keÀj-Oeve osves Jeeues ÒepeepeveeW keÀes kewÀmes mJeerkeÀej keÀjs, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RV1-HPHäO-HHPHHI-H1OHJÍ´HäPH1-HVKÉHIËHYHHVä\HH1 QJ<HH+HWÉ<Cees nmleeY³eeced~
'HHRäRV1MH-HHäHIPHLH<HHU1MHIFH1FHFHä2-H1MENH¢ä2HHUYÌHäHPHJÉHWOHäFHFHGa
*1¬H1FHVYHä+H1HI-HYHHVSH {P-HYOH1EFH2HJäFHYOHE1+HHäP-HYOHEHIYHÝHH1<HHnP/HRV-H1ÀHJOHäPOeN+H HäOHFHH1
RV1-HPHäaO-HH1aPH1HI-H1OHJÍa´H1PH1-H)HIOHä ´HÉPH1-HVa'H1HIËHYHHVäÍa\HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJÉ<HHäFHGa+HWÉ&HÍaQPOHHä<HHFHGa'HHa
R1RV1aMH-HHäa'H1HIPH1aLH1<HHU1MFHGa)1FHFHGa'H12-H1MFHGaNH¢ÉHI2H1a)YÌHäHaPHJÉHWOHäFHced~ megÉPHWOHäFHH1HIFHHIOHä PHJÉÉPHWOHäFHFHGa*1¬H1FHVYHVOHJOä HGÉOH1FHVYHäa
+H1HI-HYHHäa7SSH {P-HYOHFHGaFH2HJäFHYOH1HIFHHIOH1 FH2HJäÉFHYOHFHGa+HHäP-HYOHFHGaHIYHÝHH1<HHn )HIOHä HIYHÉÝHH1<HHnÍP/HN~ osNJeNçÞegleN Fefle osJeNÞegÉOHäÍa
OH1+H HäOHaFHeN¤30¤
HeoeLe&ë-(osJem³e) meJe&megKeÒeoelegë (lJee) lJeeb keÀjOeveoeleejced (meefJelegë) mekeÀuewée³³e&m³e ÒemeefJelegpe&ieoeréejm³e
(ÒemeJes) Òemetles peieefle (Deeféeveesë) met³³ee&®evêcemeesë (yeengY³eeced) yeueJeer³³ee&Y³eeced (Het<Ceë) meesceeÐees<eefOeieCem³e
(nmleeY³eeced) jesieveeMekeÀOeelegmeec³ekeÀejkeÀeY³eeb iegCeeY³eeced (Deeoos) ie=Áeefce (jeJee) oelee (Deefme) (ieYeerjced)

DeieeOeiegCeced (Fceced) Òel³e#eced (DeOJejced) efve<keÀewefìu³eced (ke=ÀefOe) kegÀ© (Fvêe³e) Hejcewée³e&Jeles ce¿eced (meg<etlececed) megÿg
metles leced (GÊecesve) ÒeMemlesvesJe (HeefJevee) Jee®ee~ HeefJeefjefle Jee*dveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~11) (Tpe&mJevleced)
GÊeceHeje¬eÀcemecyeefOeveced (ceOegcevleced) ÒeMemleceOJeeefoHeoeLe&³egkeÌleced (He³emJevleced) yengogiOeeefocevleced (efveûeeY³eeë) efvelejeb
ûenerlegb ³eesi³eeë (mLe) YeJeLe (osJeÞegleë) ³ee osJeeved Íe=CJeefvle leeë (leHe&³ele) ÒeerCeerle (cee) ceeced¤ De³eb cev$eë Meleë 3~
9~ 4~ 3-6) J³eeK³eeleë¤30¤
DevJe³eë-ns Òepeepeve! Denb osJem³e meefJelegë ÒemeJesçeféeveesyee&ngY³eeb Het<Cees nmleeY³eeb lJeeceeoos, lJeefcevêe³e
ce¿ecegÊecesve HeefJevee Je®emesceb ieYeerjb meg<etlececetpe&mJevleb keÀejoe³eceOJejb ke=ÀefOe~ ns osJeÞegleë Òepee ³et³eb efveûeeY³ee ce³ee efvelejeb
ûenerlegb ³eesi³eeë mLe, cee ceecevesve leHHe&³ele¤30¤
YeeJeeLe&ë-Òepeepeveeb ³eesi³eleeefmle jepeeveceeiel³e lemcew meJex<eeb mJekeÀer³eHeoeLee&veeb ³eLee³eesi³ecebMeYeeieer
YeJeleerefle¤30¤
HeoeLe&ë-meye megKe osves (meefJelegë) Deewj mecemle Ssée³³e& kesÀ GlHeVe keÀjves Jeeues peieoeréej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe
efkeÀ³es ngS mebmeej ceW (Deeféeveesë) met³e& Deewj ®evêcee kesÀ (yeengY³eeced) yeue Deewj Heje¬eÀce iegCeeW mes (Het<Ceë) Hegefä keÀjves
Jeeues meesce Deeefo Dees<eefOeieCe kesÀ (nmleeY³eeced) jesieveeMe keÀjves Deewj OeelegDeeW keÀer mecelee jKeves Jeeues iegCeeW mes (lJee)
legPe keÀj-Oeve osves Jeeues keÀes (Deeoos) mJeerkeÀej keÀjlee ntb~ let (Fvêe³e) Hejcewée³³e& Jeeues cesjs efue³es (GÊecesve) GÊece
DeLee&led meY³elee keÀer (HeefJevee) JeeCeer mes (Fceced) Fme (ieYeerjced) Del³evle mecePeves ³eesi³e (meg<etlececed) meye HeoeLeeX mes
GlHeVe ngS (Tpe&mJevleced) jep³e keÀes yeefueÿ keÀjves Jeeues (ceOegcevleced) mecemle ceOeg Deeefo Þesÿ HeoeLe&³egkeÌle (He³emJevleced)
ogiOe Deeefo meefnle keÀj-Oeve keÀes (DeOJejced) efve<keÀHeì (ke=ÀefOe) keÀj os, (osJeÞegleë) Þesÿ jep³e-iegCeeW keÀes megveves Jeeues
legce cesjs (efveûeeY³eë) efvejvlej mJeerkeÀej keÀjves kesÀ ³eesi³e (mLe) nes (cee) cegPes Fme keÀj kesÀ osves mes (leHHe&³ele) le=Hle
keÀjes¤30¤
YeeJeeLe&ë-ÒepeepeveeW keÀer ³eesi³elee nw efkeÀ meYeeO³e#e keÀes ÒeeHle neskeÀj Gme kesÀ efue³es DeHeves mecemle HeoeLeeX mes
³eLee³eesi³e Yeeie oW, efpeme keÀejCe jepee, ÒepeeHeeueve kesÀ efue³es mebmeej ceW GlHeVe ngDee nw, Fmeer mes jep³e keÀjves Jeeuee ³en
jepee mebmeej kesÀ HeoeLeeX keÀe DebMe uesves Jeeuee neslee nw¤30¤
cevees ce Fl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ ÒepeemeY³ejepeevees osJeleeë~ Gef<CepeMívoebefme~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe jepee meY³epeveeved meYee jepeeveáe efkeÀceggHeefoMesefol³een¤
Deye jepee DeHeves meYeemeoeW Deewj meYee jepee keÀes keÌ³ee GHeosMe keÀjs, ³en Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee
nw¤
FHYHHVä FHV OH+H HOH1 -HHH FHV OH+H HOH ´HH1&HE FHVä OH+H HOH1 HHJäFH[ OH+H HOH1 ÀHHVH FHV OH+H HOHH1OFHHYH FHV
OH+H HOH´H1SHHEFHVäOH+H HOH+H10HWYHGFHVäOH+H HOHLH1&HHYFHVäOH+H HOHLH1&HHFHV1FHHHI-HOHäHYHG
FHYHäÍa FHV1a OH1+H 1H1OH1a -HHHäFHGa FHV1a OH1+H 1H1OH1a ´HH1&HFHGa FHV1a OH1+H 1H1OH1a HHJäÍa FHV1a OH1+H 1H1OH1a ÀHHVHäFHGa FHV1a OH1+H 1H1OH1a
'HH1OFHHYHäFHGaFHV1aOH1+H 1H1OH1a´H1SHHHIFHHIOHä´H1Épeeced~ cesN~ leNHe&N³eNleN~ HeNMetved~ cesN~ leNHe&N³eNleN~ ieNCeeved~ cesN~ leNHe&N³eNleN~ ieNCeeë~ cesN~ cee~ efJe~
le=É<eNved¤31¤
HeoeLe&ë-(ceveë) DevleëkeÀjCeced (ces) (leHHe&³ele) (Jee®eced) (ces) (leHHe&³ele) (ÒeeCeced) (ces) (leHHe&³ele)
(®e#egë) (ces) (leHHe&³ele) (Þees$eced) (ces) (leHHe&³ele) (Deelceeveced) (ces) (leHHe&³ele) (Òepeeced) mevleeveeefokeÀeced (ces)
(leHHe&³ele) (HeMetved) ieesnml³eéeeoerved (ces) (leHHe&³ele) (ieCeeved) Heefj®eejkeÀeoerved (ces) (leHHe&³ele) (ieCeeë) (ces) cece
(cee) efve<esOeeLex (efJe) efJe©×eLex (le=<eved) le=ef<elee YeJevleg~ De$e uees[Lex ueg*d¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 9~ 4~ 7-8)
DevJe³eë-ns meYeepeveeë Òepeepevee Jee! ³et³eb mJeiegCewcex cece cevemleHHe&³ele, ces Jee®eb leHHe&³ele, ces ÒeeCeb leHHe&³ele,
ces ®e#egmleHHe&³ele, ces Þees$eb leHHe&³ele, ces ceceelceeveb leHHe&³ele, ces Òepeeb leHHe&³ele, ces HeMetbmleHHe&³ele, ces ieCeebmleHle&³ele, ³elees
ces ieCee cee efJele=<eved le=ef<elee cee YeJevleg¤31¤
YeeJeeLe&ë-meYeeOeervecesJe jep³eÒeyevOees YeefJelegcen&efle, ³eleë meJex Òepeepevee jepemesJekeÀe jepepeveeë ÒepeemesefJevees
YetlJee mJes<eg keÀcce&meg ÒeJe=Ê³eev³eesçv³eceefYeceeso³es³egejf efle¤31¤
HeoeLe&ë-ns meY³epevees Deewj Òepeepevees! legce DeHeves iegCeeW mes (ces) cesjs (ceveë) ceve keÀes (leHHe&³ele) le=Hle keÀjes,
(ces) cesjer (Jee®eced) JeeCeer keÀer (leHHe&³ele) le=Hle keÀjes, (ces) cesjs (ÒeeCeced) ÒeeCe keÀes (leHHe&³ele) le=Hle keÀjes, (ces) cesjs
(®e#egë) ves$eeW keÀes (leHHe&³ele) le=Hle keÀjes, (ces) cesjs (Þees$eced) keÀeveeW keÀes (leHHe&³ele) le=Hle keÀjes, (ces) cesjs (Deelceeveced)
Deelcee keÀes (leHHe&³ele) le=Hle keÀjes, (ces) cesjer (Òepeeced) mevleeveeefo Òepee keÀes (leHHe&³ele) le=Hle keÀjes, (ces) cesjs (HeMetved) ieew,
neLeer, Ieeæ[s s Deeefo HeMegDeeW keÀes (leHHe&³ele) le=Hle keÀjes, (ces) cesjs (ieCeeved) mesJekeÀeW keÀes (leHHe&³ele) le=Hle keÀjes, efpememes
(ces) cesjs (ieCeeë) jep³e Jee Òepee keÀcee&eOf ekeÀejer Jee mesJekeÀpeve keÀeceeW cebs (cee) cele (efJele=<eved) Goeme neW¤31¤
YeeJeeLe&ë-jep³e keÀe ÒeyevOe meYeeOeerve ner nesves kesÀ ³eesi³e nw, efpememes Òepeepeve jepemesJekeÀ Deewj jepeHeg©<e Òepee
keÀer mesJee keÀjves nejs DeHeves-DeHeves keÀeceeW ceW ÒeJe=Êe neskesÀ meye ÒekeÀej SkeÀ-otmejs keÀes Deeveefvole keÀjles jnW¤31¤
Fvêe³e lJesl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ meYeeHeleer jepee osJelee~ HeáeHeepp³eesefle<celeer peieleer ívoë~ efve<eeoë
mJejë¤
jep³eJ³eJenejë meYeeOeerve SJe leefn& keÀmcew Òe³eespevee³e ÒepeeHeg©<ewë meYeeHeeflemmJeerkeÀe³³e& Fl³egHeefoM³eles¤
pees jep³e J³eJenej meYee kesÀ ner DeeOeerve nes lees efkeÀmeefue³es Òepeepeveebs keÀes meYeeHeefle keÀe mJeerkeÀej keÀjvee
®eeefn³es, ³en Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
)YÌHäHO-HH1-HPHJäFHOHV1Ì-HäOH1É)YÌHäHO-HHHIR1OH-HäOH1É)YÌHäHO-HHHI<HFHHHIOHNIves~
0HV1YHHHäO-HHPHHVFH1<HOHV1ÉLYHHVäO-HHMHHP+HHVH1RV
)YÌHäHa O-HH1a -HPHJäFHOH1 )HIOH1 -HPHJäÉFHOHVa 1Ì-HäOH1 )HIOHä 1ÌÉ-HäOHVa )YÌHäHa O-HH1a 'HH1HIR1OH-HäOH1 )OHHäHIROHÉ-HäOHVa
)YÌHäHaO-HH1a'H1HI<H1FHH1HIOH1,YH)OHäHI<HFHHHIOH1É,YHVa0HV1YHHHäaO-HH1aPHHV1FH1<HOH1 )HIOHä PHHVFH1É<HOHVäa'H1LYHHVäaO-HH1aMH1H1P+HHV1H1R)HIOHä
je³emHees<eNos¤32¤
HeoeLe&ë-(Fvêe³e) Hejcewée³³ee&³e (lJee) lJeeced (Jemegceles) yenJees JemeJe½elegeJf e¥MeefleJe<e&ye´ïe®e³e&mecHeVee efJeÜebmees
efJeÐevles ³e$e lemcew keÀcce&Ces (©êJeles) ÒeMemleeë ke=Àle®eleg½elJeeeEjMeÜ<e&ye´ïe®e³ee& efJeÜebmees Jeerjeë Me$egjesoef³eleejes ©êe
YeJeefvle ³e$e lemcew (Fvêe³e) HejceefJeÐeeÒekeÀeMesveefJeÐeeefJeoejkeÀe³e (lJee) lJeeced (DeefYeceeefleIves) ³esveeefYeceeve³egkeÌleeë Me$eJees
nv³evles lemcew (M³esvee³e) M³esveJeled ÒeJeÊe&ceevee³e (lJee) lJeeced (meesceYe=les) ³eë meescecewée³³e&mecetnb efyeYeÊeeaelf e lemcew
(Deive³es) efJeÐegoeÐee³e (lJee) lJeeced (je³eë) Oevem³e (Hees<eos) HegefäÒeoe³e~ megHeeb meguegied #Deäe07.1.39% *së mLeeves Mes
Fl³eeosMeë¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 9~ 4~ 9-10) J³eeK³eeleë¤32¤
DevJe³eë-ns meYeeHeles! Jemegceles Je³eb ©êJele Fvêe³e lJee Deeefol³eJele Fvêe³e lJee DeefYeceeefleIve Fvêe³e lJee
meesceYe=les M³esvee³e lJee je³emHees<eosçive³es lJee lJeeb Je=Cegceë¤32¤
YeeJeeLe&ë-³e Fvêeefveue³eceekeÀe&efiveJe©Ce®evêefJeÊesMeeveeb iegCew³e&gkeÌlees efJeÜeflÒe³ees efJeÐeeÒe®eejer meJexY³eë megKeb
oÐeeled, me SJe meJez jepee cevleJ³e Fefle¤32¤
HeoeLe&ë-ns meYeeHeles! (Jemegceles) efpeme keÀce& ceW ®eewyeerme Je<e& ye´ïe®e³³e& mesJeve keÀj De®ís-De®ís efJeÜeved nesles
nQ, (©êJeles) efpeme ceW ®eJeeueerme Je<e& lekeÀ ye´ïe®e³³e& mesJeve keÀjles nQ, Gme (Fvêe³e) Hejcewée³³e&³egkeÌle Heg©<e kesÀ efue³es
(lJee) DeeHe keÀes ûenCe keÀjles nQ~ (Deeefol³eJeles) efpemeceW Deæ[leeueerme Je<e& lekeÀ ye´ïe®e³³e& mesJeve keÀj met³³e&me¢Me Hejce
efJeÜeved nesles nQ, Gme (Fvêe³e) GÊece iegCe Heeves kesÀ efue³es (lJee) DeeHe kesÀ (DeefYeceeefleIves) efpeme keÀce& ceW yeæ[s-yeæ[s
DeefYeceeveer Me$egpeve ceejs pee³eW, Gme (Fvêe³e) Hejceeslke=Àä Me$egefJeoejkeÀ keÀece kesÀ efue³es (lJee) DeeHe (meesceYe=les) GÊece
Ssée³e& OeejCe keÀjves nejs (M³esvee³e) ³eg×eefo keÀeceeW ceW M³esveHe#eer kesÀ legu³e ueHeì-YeHeì ceejves Jeeues (lJee) DeeHe
(je³emHees<eos) Oeve keÀer ¢æ{lee osves kesÀ efue³es Deewj (Deive³es) efJeÐegled Deeefo HeoeLeeX keÀs iegCe ÒekeÀeMe keÀjeves kesÀ efue³es (lJee)
DeeHekeÀes nce mJeerkeÀej keÀjles nQ¤32¤
YeeJeeLe&ë-pees Fvê, Deefive, ³ece, met³e&, Je©Ce Deewj Oevee{îe kesÀ iegCeeW mes ³egkeÌle, efJeÜeveeW keÀe efÒe³e, efJeÐee keÀe
Òe®eej keÀjves Jeeuee meyekeÀes megKe osJes, Gmeer keÀes jepee ceevevee ®eeefn³es¤32¤
³eÊe Fl³em³e ceOeg®ívoeë $eÝef<eë~ meescees osJelee~ Yegjiee<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
F&¢Meë meYeeHeefleë Òepee³ew eEkeÀ ÒeeHeef³elegb MekeÌveesleerl³egHeefoM³eles¤
Ssmee meYeeHeefle Òepee keÀes keÌ³ee ueeYe Hengb®ee mekeÀlee nw, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
H¬HVäPHHVFHHIR1HI-HSHHVHIOH1H O+HäHI/H1-HHEHRJÉMH-H1YOHHIM{HVa
OHVYHH1PFHZHSHäFHHYHHHHV1MH1HVNHÉ¢2HHI2HäRH1HV-HHVäHÍ
HOHGaOHV1aPHHV1FH1aHIR1HI-HaSHHVHIOHäÍaHOHGa+HÉHI/H1-HHFHGaHOHGa*1MHZa'H1YOHHIM{HVaOHVYHäa'H1PFHZaHSHäFHHYHHHa*1aMH1HVa
ke=É¢HI2H1a'HHI2HäaRHH1Va-HHV1H1Í
HeoeLe&ë-(³eled) (les) leJe (meesce) mekeÀuewée³e&ÒesjkeÀ! (efoefJe) met³³ex (p³eesefleë) p³eesefleefjJe (³eled) (He=efLeJ³eeced)
(³eled) (Gjew) efJemle=les (Devleefj#es) Devlejeue DeekeÀeMes (lesve) (Demcew) (³epeceevee³e) HejesHekeÀejeLe&³e%eevegÿe$es (G©) yeng
(je³es) Oevee³e (ke=ÀefOe) kegÀ© (DeefOe) DeefOekeÀeLex (oe$es) (Jees®eë) G®³eeë, De$e efue*Lex ueg*d~ ívom³e cee*d³eesiesçefHe~
(Deäe06~4~75) Fl³e[YeeJeë¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 9~ 4~ 12-15 J³eeK³eele¤33¤
DevJe³eë-ns meesce meYeeHeles! les leJe ³eled efoefJe ³eled He=efLeJ³eeb ³eogjeJevleefj#es p³eesefleefjJe jep³ekeÀcee&efmle, lesve lJeb
oe$esçmcew ³epeceevee³ees©ke=ÀefOe je³esçefOeJees®e½e¤33¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ meYeeHeeflemmJejep³eeslkeÀ<exCe efJeÐeeefoMegYeiegCekeÀce&meg meJee&¡eveeved
megefMe#³e efvejeuem³eeved mebHeeo³esled, ³elemles Heg©<eeLe&cevegJeefle&vees YetlJee OeveeefoHeoeLee&ved meleleb Je×&³es³egejf efle¤33¤
HeoeLe&ë-ns (meesce) mecemle Ssée³e& kesÀ efveefceÊe ÒesjCee keÀjves nejs meYeeHeefle! (les) lesje (³eled) pees (efoefJe)
met³e&ueeskeÀ ceW (He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer ceW Deewj (³eled) pees (Gjew) efJemle=le (Devleefj#es) DeekeÀeMe ceW (p³eesefleë) pewmes p³eeself e
nes, Jewmee jepekeÀce& nw (lesve) Gmemes let (Demcew) Fme HejesHekeÀej kesÀ DeLe& (³epeceevee³e) ³e%e keÀjles ngS ³epeceeve kesÀ efue³es
(G©) (ke=ÀefOe) Del³evle GHekeÀej keÀj leLee (je³es) Oeve yeæ{ves kesÀ efue³es (DeefOe, Jees®eë) DeefOekeÀ-DeefOekeÀ jep³e-ÒeyevOe
keÀj¤33¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ meYeeHeefle jepee DeHeves jep³e kesÀ GlkeÀ<e& mes meye peveeW keÀes
efvejeuem³e keÀjlee jns, efpememes Jes Heg©<eeLeea neskeÀj Oeveeefo HeoeLeeX keÀes efvejvlej yeæ{eJeW¤33¤
éee$ee mLe Fl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ mJeje[e<eea HeL³ee ye=nleer®ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLeeskeÌleeveeb meYeeHel³eeefoefJeog<eeb Helv³eë keÀer¢MekeÀcee&vegÿe$³ees YeJeefvlJel³egHeefoM³eles¤
Deye GkeÌle meYeeO³e#eeefokeÀeW keÀer ker kewÀmes keÀcce& keÀjves Jeeueer neW, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
0-HH1HHP/Hä-HH1OHJMHV1MH2HHVäLHW¬HH É'H1FHOHäPH1+HOYHHUiÍa
OHHRVä-HHUR[-H1HVFHEHNHEYHäH1OHHV+HäQWOHH1ÍPHHVFHäPHHI+H\HOH
éeeN$eeë~ mLeN~ Je=É$eNlegjj )HIOHä -HH1ÉOHJMäÍaMH2HHVäLHW¬HH { )HIOHä MH2HäÍÉLHW¬HH Ía'H1FHOHäPHa+HOYHHU{ÍaOHHÍaRV1-HHU1ÍaRV1-H1HVHIOHä
osJeNç$ee~ FNceced~ ³eN%eced~ veN³eNleNa*+HäQWOHH1)OHJä+HÉQWOHHÍaPHHVFHäPHaHI+H1\H1OH1
HeoeLe&ë-(éee$eeë) éee$eb MeerIe´b keÀce&efJe%eeveb JeÊe&les ³eemeeb leeë~ DeMee&efolJeeo®ed~ éee$eefceefle ef#eÒeveecemeg Heefþleced~
(efveIeb05~3) (mLe) (Je=$elegjë) Je=$eb cesIeb letJe&efle ³eemlee efJeÐegle FJe (jeOeesietÊee&ë) OeveJeef×&v³e SJe (Dece=lem³e)
DeeflemJeeefoäm³e (Helveerë) Helv³eë (leeë) (osJeerë) osoerH³eceeveeë (osJe$ee) osJes<eg Heefle<eg (Fceced) ie=nmecyeefvOeveced
(³e%eced) mebievleJ³eced (ve³ele) (GHentleeë) meeceerH³eceentleeë (meescem³e) meesceeÐees<eefOeefve<Heeefolem³e meejced~ De$e keÀce&eCf e
<eÿer¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 9~ 4~ 16-17) J³eeK³eeleë¤34¤
DevJe³eë-ns osJeeroJx ³eë Helv³eë efk³ees ³et³eb Je=$elegj FJe jeOeesietÊee& SJe mel³ees ³e%emenkeÀeefjC³eë éee$eeë mLe lee
osJe$esceb ³e%eb ve³ele, GHentlee FJeece=lem³e meescem³eeeflemJeeefoäb meesceeÐees<eefOejmeb efHeyele¤34¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee efJeog<³ees efJeÜeflk³eë mJeOece&J³eJenejsCe mJeHeleerved Òemeeo³eefvle,
leLewJe Heg©<eeë mJeeë kermmeleleb Òemeeo³es³egejf lLeb HejmHejevegceesosve ie=neÞeceOece&ceuebkegÀJe&vleg¤34¤
HeoeLe&ë-ns (osJeerë) efJeÐee³egkeÌle efk³ees! legce (Je=$elegjë) efyepegueer kesÀ me¢Me, cesIe keÀer Je<ee& kesÀ legu³e,
megKeoe³ekeÀ keÀer ieefle legu³e ®eueves (jeOeesietÊee&ë) Oeve keÀe GÐeesie keÀjves (Helv³eë) Deewj ³e%e ceW mene³e osves Jeeueer (mLe)
nes (osJe$ee) leLee De®ís-De®ís iegCeeW mes ÒekeÀeefMele efJeÜeved Heefle³ees ceW Òeerelf e mes efmLele nes, (Fceced) Fme ³e%e keÀes (ve³ele)
efmeef× keÀes ÒeeHle efkeÀ³ee keÀerefpe³es Deewj (GHentleeë) yegueeF& ngF& Heefle³eeW kesÀ meeLe (Dece=lem³e) Deefle mJeeo-³egkeÌle meesce Deeefo
Dees<eefOe³eeW kesÀ jme keÀes (efHeyele) HeerDees¤34¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes efJeÜeveeW keÀer Helveer kerpeve mJeOece& J³eJenej mes DeHeves
Heefle³eeW keÀes ÒemeVe keÀjleer nQ, Gmeer ÒekeÀej Heg©<e Gve DeHeveer efk³eeW keÀes efvejvlej ÒemeVe keÀjW, Ssms es HejmHej Devegceeso mes
ie=neÞeceOece& keÀes HetCe& keÀjW¤34¤
cee Yescexl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ ÐeeJeeHe=efLeJ³eew osJeles~ Yegefjiee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë kerHeg©<eew HejmHejb keÀLeb JeÊex³eeleeefcel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ker Heg©<e HejmHej kewÀmee JeÊee&Je JeÊeX, ³en GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw
FHH<HV1FHH PHEHI-HäNH®/HH1É7SHi2HOP-H1HI2HHä&HV-HHU1>G-HHUPH1OHHU-HHU{>HV/HH1FHWSHiR2HH/HHFHGa
+HH1+FHHQ1OHHVYHPHHVFHäÍ
FHHa<HV1ÍaFHHaPHFHGaHI-H1NH®/HH1Ía7SH {FHGa2H1OP-H1aHI2HHä&HV1É)HIOHä HI2HHä&HVa-HHU>G-HHUÉ)HIOHä -HHU1>G-HHUaPH1OHHUäÉ)HIOHä PH1OHHUa
-HHU1>1HV1/HH1FHGa7äSH FHGaR12HH1/HH1FHGa+HH1+FHHaQ1OHÍaYHaPHHVFHäÍ
HeoeLe&ë-(cee) (Yesë) cee efyeYeer³eeë, efue[Lex ueg*d~ (cee) (meced) (efJekeÌLeeë) Ye³eb keÀcHeveb ®e kegÀ³³ee&ë
(Tppe&ced) mJeMejerjelceyeueb Heje¬eÀceb Jee (OelmJe) (efOe<eCes) ÐeeJeeHe=efLeJ³eeefJeJe (Jeer[dJeer) yeueJeleer~ Jeer[dJeerefle
yeueveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~9) (meleer) meodiegCe³egkeÌle (Jeer[³esLeeced) ¢{yeueew YeJesleeced (Tppe&ced) mevleeveeefoY³eesçefHe
yeueb Heje¬eÀceb ®e (oOeeLeeced) (HeeHcee) DeHejeOeë (nleë) veä (ve) FJe (meesceë)¤ De³eb cev$eë (Mele0(2~ 9~ 4~
DevJe³eë-ns efk! lJeb Jeer[dJeer meleer Hel³egë mekeÀeMeevcee Yescee& mebeJf ekeÌLee Tppe¥ OelmJe~ ns Heg©<e! lJeceH³esJeb
YeJesë, ³egJeeb efOe<eCes FJeesppe¥ oOeeLeeb Jeer[³esLeeced~ SJecevegJeefle&vees³e&gJe³eesë HeeHcee nlees YeJeleg, meescees ve ®evê FJee¼eo-
Meevl³eeefoiegCeJe=voë ÒekeÀeefMelees YeJeleg¤35¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ FlLeb kerHeg©<eew J³eJenejcevegJeÊex³eeleeced, ³eleë HejmHejb Ye³eesÜis eew
veM³esleeceelcevees ¢{eslmeenë Òeerelf eie&=neÞeceJ³eJenejefmeef×jwée³³e¥ ®e Je×xle, oes<eogëKeeefve efveJeÊ³e& ®evê FJe
HejmHejcee¼eokeÀeefjCeew YeJesleeced¤35¤
HeoeLe&ë-ns ker! let (efJe[dJeer) Mejerjelceyeue³egkeÌle nesleer ngF& Heefle mes (cee, Yesë) cele [j (cee mebefJekeÌLeeë)
cele kebÀHe Deewj (Tppe&ced) osn Deewj Deelcee kesÀ yeue Deewj Heje¬eÀce keÀes (OelmJe) OeejCe keÀj~ ns Heg©<e! let Yeer Jewmes ner
DeHeveer ker mes Jele&~ legce oesveeW kHU-Heg©<e (efOe<eCes) met³³e& Deewj Yetefce kesÀ meceeve HejesHekeÀej Deewj Heje¬eÀce keÀes OeejCe
keÀjes, efpememes (Jeer[³esLeeced) ¢æ{ yeue Jeeues nes, Ssmee Jelee&Je JeÊe&les ngS legce oesveeW keÀe (HeeHcee) DeHejeOe (nleë) veä nes
Deewj (meesceë) ®evê kesÀ legu³e Deevevo Meevl³eeefo iegCe yeæ{e keÀj SkeÀ-otmejs keÀe Deevevo yeæ{eles jnes¤35¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ kHU-Heg©<e Ssmes J³eJenej ceW JeÊeX efkeÀ efpememes GvekeÀe
HejmHej Ye³e, GÜssie veä neskeÀj Deelcee keÀer ¢æ{lee, Glmeen Deewj ie=neÞece J³eJenej keÀer efmeef× mes Ssée³³e& yeæ{s Deewj oes<e
leLee ogëKe keÀes íesæ[ ®evêcee keÀs legu³e Dee¼eefole neW¤35¤
ÒeeieHeeefiel³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ meescees osJelee~ Gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLewle³eesjHel³eeefve eEkeÀ eEkeÀ kegÀ³e&gmleew keÀLeb Heeue³es³egefjl³een¤
Deye GvekesÀ Heg$e keÌ³ee-keÌ³ee keÀjW Deewj Jes Heg$eeW keÀes kewÀmes HeeueW, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
´HHLH+HH1LHJRäLH2H1MHNH®PH1-H OHäPO-HH1HIR0H1É'HH2HHä-HYOHJa'HF\H1HIYH+HäMlPHFH1MHUHI-H {RHFHG
´HHNHG¢a 'H+HHäNHG¢a *RäNHG¢a 'H12H1MHNHG¢a PH1-H OHäÍa O-HH1a HIR0HäÍa 'HHa 2HH1-H1YOHJÉa 'HF\Häa HIYHÍa +H1Mla PHFHGa 'H1MHUÍa
efJeNoeNced¤36¤
HeoeLe&ë-(ÒeekedÀ) HetJe&m³eeë (DeHeekedÀ) Heef½ecee³eeë (GokedÀ) GÊejm³eeë (DeOejekedÀ) oef#eCem³eeë (meJe&leë)
Dev³eeY³eë (lJee) lJeeced (efoMeë) (Dee) mecevleeled (OeeJevleg) (Decye) Deceefle ÒesceYeeJesve ÒeeHveesefle lelmebyeg×ew,
De$eesCeeefoye&ved Òel³e³eë~ (efveë) efvelejeced (Hej) Heeue³e (meced) (Dejerë) megKeÒeeefHekeÀeë Òepeeë (efJeoeced) efJeoleeced, efJeo
%eeve Fl³emceeuueesefì ÒeLeceyengJe®eves ueesHemle DeelcevesHeos<eg~ (Deäe07~1~41) Devesve lekeÀejueesHes meJeCe&oerIex efJeoeefceefle
ªHeced¤ De³eb cev$eë De³eb cev$eë (Mele0(j3~ 9~ 4~ 20-23) J³eeK³eeleë¤36¤
DevJe³eë-ns Decye! lJeb ³ee Dejerë megKeÒeeefHekeÀe Òepeemles ÒeeieHeeiegoieOejekedÀ meJe&lees efoMemlJeeceeOeeJevleg, leemlJeb
efve<Hej efvelejeb j#e, lee DeefHe lJee lJeeb mebefJeoeb peevevleg¤36¤
YeeJeeLe&ë-ceeleeefHe$ees³eexi³eleeefmle mJeeHel³eeefve efJeÐeeefomeodiegCes<eg efve³eesp³e efvejvlejb j#eCeer³eeefve, DeHel³eeveeb
³eesi³eleeefmle meJe&leë efHe$eesë mesJeveb kegÀ³³e&gefjefle¤36¤
HeoeLe&ë-ns (Decye) Òesce mes ÒeeHle nesves Jeeueer ceelee! pees lesjer (Dejerë) mevleeveeefo Òepee (ÒeekedÀ) HetJe& (DeHeekedÀ)
Heef½ece (GokedÀ) GÊej (DeOejekedÀ) oef#eCe Deewj Yeer (meJe&leë) meye (efoMeë) efoMeeDeeW mes (lJee) legPes (Dee) (OeeJevleg)
Oee³e-Oee³e ÒeeHle neW, GvnW (efveë) efvejvlej (Hej) H³eej keÀj Deewj Jes Yeer legPes (meced) De®ís YeeJe mes peeveW¤36¤
YeeJeeLe&ë-ceelee Deewj efHelee keÀes ³eesi³e nw efkeÀ DeHeves mevleeveeW keÀes efJeÐeeefo De®ís-De®ís iegCeeW ces ÒeJe=Êe keÀjekeÀj
De®ís ÒekeÀej Gve kesÀ Mejerj keÀer j#ee keÀjW DeLee&led efpememes Jes veerjesie Mejerj Deewj Glmeen kesÀ meeLe iegC e meerKeW Deewj Gve
Heg$eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ ceelee-efHelee keÀer meye ÒekeÀej mes mesJee keÀjW¤36¤
lJece² Fl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ Yegefjiee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe Òepeepeveeë ke=Àleb meYeeHeefleb keÀLeb ÒeMebmes³egefjl³egHeefoM³eles¤
Deye Òepeepeve efkeÀ³es ngS meYeeHeefle keÀer ÒeMebmee kewÀmes keÀjsb, ³en Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
O-HFH1´H0HäjHIPHHHVRV1-HÍ0HäHI-Há1FHOH {FHGa
YHO-HR1YHHVFHä,H-H9HHIPOHFHHI> 1OHVYÌ1\H-HHUäHIFHOHV1-HHäÍ
O-HFHGa'H1a´H1a0H1jHIPH1H1ÍaRV1-HÍa0H1HI-H1á1aFHOH {FHGaYHaO-HOHGa'H1YHÍaFH1,H1-H1HI9HHIOHä FH,HÉ-HYHGa'H1HIPOeN~ ceNef[&Nlee~

)YÌäa\H1-HHUHIFH1aOHV1a-HHäÍ
HeoeLe&ë-(lJeced) (De²) mecyeesOeves (Òe) (Mebefme<eë) ÒeMebme, ues[dceO³ecewkeÀJe®eveÒe³eesieë~ (osJeë) Me$etved
efJeefpeieer<egë (MeefJeÿ) yeng MeJees yeueb efJeÐeles ³em³e me MeJemJeeved meesçefleMeef³elemlelmecyeg×ew, De$e MeJeë Meyoeod Yetcv³eLex
celegHed lele Fÿved~ efJevceleesueg&kedÀ~ (Deäe05~3~65) Fefle celegHees uegkedÀ~ ìsë~ (Deäe06~4~155) Devesve efìueesHeë~
(cel³e&ced) ÒepeemLeb ceveg<³eced (ve) efve<esOes (lJeced) (Dev³eë) (ceIeJeved) F&MJej FJe mece=×ë (Deefmle) (ceef[&lee) megKeef³elee
(Fvê) Hejcewée³³ee&efvJele (ye´Jeerefce) (les) legY³eced (Je®eë) ÒeekeÌÒeefleHeeefolejepeOecee&vegªHeb Je®eë¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~
9~ 4~ 24) J³eeK³eeleë¤37¤
DevJe³eë-ns De² MeefJeÿ ceIeJeefVevê meYeeHeles! lJeb cel³e¥ ÒeMebefme<ees ve lJeov³ees ceef[&lee osJeesml³eleesçnb les legY³eb
Je®ees ye´Jeerefce¤37¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee He#eHeeleefJejnë meJe&megËoeréejmleovegketÀueë meYeeHeleer jep³eOeccee&vegJeÊeea jepee
ÒeMebmeveer³eb ÒeMebme³eved, efvevÐeb efveoved, oC[en¥ oC[³eved, jef#eleJ³eb j#eved meJex<eeceYeeräb mecHeeo³esled¤37¤
De$eeO³ee³es jep³eeefYe<eskeÀHegjëmejb efMe#ee, jep³eke=Àl³eced, Òepee³ee jepeeÞe³eë, meYeeO³e#eeefoke=Àl³eced, efJe<Ceesë
HejceHeoeefoJeCe&veced, meYeeO³e#esCe leogHeemeveced, HejmHejb jepemeYeeke=Àl³eced, ieg©Cee efMe<³emJeerkeÀejmleef®í#eekeÀjCeced,
³e%eevegÿeveced, ngleêJ³eHeÀueced, efJeÜuue#eCeced, ceveg<³eke=Àl³eced, ceveg<³eeCeeb HejmHejb Jele&veced, ogäoes<eefveJe=efÊeHeÀueced,
F&éejeled eEkeÀ eEkeÀ ÒeeLe&veer³eced, jCes ³eesodOe=JeCe&veced, ³eg×ke=Àl³eced, ³eg×sçv³eesv³eJeÊe&ceeveÒekeÀejes ³eesodOe=Ceecevegceesoveced,
jep³eÒeyevOekeÀjCeced, le$e meeO³emeeOeveced, jep³ekeÀce&keÀjCeced, ÒeleeréejesHeosMees jep³ekeÀcee&vegÿeveced, jepeÒepeeke=Àl³eced,
ÒepeejepemeYe³eesë HejmHejevegJele&veced, Òepe³ee meYeeHel³eglkeÀ<e&keÀjCeced, Òepeepeveb Òeefle meYeeHeefleÒesjCeced, Òepe³ee
mJeerkeÀle&J³eced, meYeeHelesue&#eCeced, ÒepeejepemeYe³eesë HejmHejb Òeefle%eekeÀjCeced, meYeeHeeflemJeerkeÀjCeÒe³eespeveced, ÒepeemegKee³e
meYeeHelesë keÀle&J³ekeÀcee&vegÿeveced, meYeeHel³eeoerveeb HelveerefYeë eEkeÀ eEkeÀ keÀce& keÀle&J³eced, kHUHegbme³eesë HejmHejcevegJeÊe&ceeveced,
efHelejew Òeefle mevleeveke=Àl³eced, meYeeHeefleb Òeefle ÒepeepeveesHeosMeJeCe&veb ®eemleerl³eleë HeáeceeO³ee³eeskeÌleeLezë menem³e
<eÿeO³ee³em³eeLee&veeb mebieeflejmleerefle JesÐeced¤
HeoeLe&ë-ns (De²) (MeefJeÿ) Del³evle yeue³egkeÌle (ceIeJeved) cenejepe kesÀ meceeve (Fvê) $eÝef×-efmeef× osvesnejs
meYeeHeles! (lJeced) DeeHe (cel³e&ced) ÒepeemLe ceveg<³e keÀes (ÒeMebefme<eë) ÒeMebmee³egkeÌle keÀerefpe³es~ DeeHe (osJeë) osJe DeLee&led
Me$egDeeW keÀes De®ís ÒekeÀej peerleves Jeeues nQ (ve) veneR (lJeov³eë) legcemes Dev³e (ceef[&lee) megKe osves Jeeuee nw, Ssmee ceQ (les)
DeeHe keÀes (Je®eë) HetJeexkeÌle jep³eÒeyevOe kesÀ DevegketÀue Je®eve (ye´Jeerefce) keÀnlee ntb¤37¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes F&éej meJe&megËled, He#eHeelejefnle nw, Jewmes meYeeHeefle
jep³eOeccee&vegJeÊeea jepee neskeÀj ÒeMebmeveer³e keÀer ÒeMebmee, efvevoveer³e keÀer efvevoe, ogä keÀes oC[, Þesÿ keÀer j#ee keÀjkesÀ meye keÀe
DeYeerä efme× keÀjs¤37¤
Fme DeO³ee³e cesb jep³e kesÀ DeefYe<eskeÀHetJe&keÀ efMe#ee, jep³e keÀe ke=Àl³e, Òepee keÀes jepee keÀe DeeÞe³e,
meYeeO³e#eeefokeÀeW keÀe keÀece, efJe<Ceg keÀe HejceHeo JeCe&ve, meYeeO³e#e keÀes F&éejesHeemevee keÀjveer, jepee-Òepee keÀe DeeHeme ceW
ke=Àl³e, ieg© keÀes efMe<³e keÀe mJeerkeÀej Deewj Gme efMe<³e keÀes efMe#ee keÀjvee, ³e%e keÀe Devegÿeve, nesce efkeÀ³es êJ³e kesÀ HeÀue keÀe
JeCe&ve, efJeÜeveeW kesÀ ue#eCe, ceveg<³eke=Àl³e, ceveg<³eeW keÀe HejmHej JeÊe&ceeve, ogä oes<e efveJe=efÊe HeÀue, F&MJej mes keÌ³ee-keÌ³ee
ÒeeLe&vee keÀjveer ®eeefn³es, jCe ceW ³ees×e keÀe JeCe&ve, ³eg×ke=Àl³e efveªHeCe, ³eg× ceW HejmHej JeÊee&Je keÀe ÒekeÀej, JeerjeW keÀes
Glmeen osvee, jep³eÒeyevOe keÀe keÀejCe Deewj meeO³e-meeOeve, jepee kesÀ Òeefle F&éejesHeosMe, jep³ekeÀce& keÀe Devegÿeve, jepee Deewj
Òepee keÀe ke=Àl³e, jepee Deewj Òepee keÀer meYeeDeeW keÀe HejmHej Jelee&Je, Òepee mes meYeeHeefle keÀe GlkeÀ<e& keÀjvee, Òepeepeve kesÀ
Òeefle meYeeHeefle keÀer ÒesjCee, Òepee keÀes mJeerkeÀej keÀjves kesÀ ³eesi³e meYeeHeefle keÀe ue#eCe, Òepee Deewj jepemeYee keÀer HejmHej
Òeefle%ee keÀjveer, meYeeHeefle kesÀ mJeerkeÀej keÀjves keÀe Òe³eespeve, Òepee megKe kesÀ efue³es meYeeHeefle kesÀ keÀÊe&J³e keÀeceeW keÀe Devegÿeve,
meYeeHel³eeefokeÀeW keÀer Heeflve³eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, kHU-Heg©<eeW keÀe HejmHej JeÊee&Je, ceelee-efHelee kesÀ Òeefle mevleeveeW keÀe
keÀece Deewj meYeeHeefle kesÀ Òeefle ÒepeepeveeW keÀe GHeosMe JeCe&ve nw, Fmemes Heáece DeO³ee³e ceW keÀns ngS DeLeeX kesÀ meeLe Fme íþs
DeO³ee³e kesÀ DeLeeX keÀer mebieefle nw, Ssmee peevevee ®eeefn³es~
Fefle ÞeercelHeefjJeépekeÀe®ee³³exCe Þeer³egleceneefJeog<eeb efJejpeevevomejmJeleermJeeefceveeb efMe<³esCe
<eÿesçO³ee³eë Hetefle&ceieeled¤6¤
¤Dees3ced¤
DeLe meHleceeO³ee³em³eejcYeë¤
'H\HPHâFH'H2HHHNH¢H´HHMF<HHINH¢HHSHHOHHQZ
Jee®emHele³e Fl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ ÒeeCees osJelee~ Yegefjiee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
lem³e ÒeLececev$es me=efäefveefceÊees yee¿eeY³evlejJ³eJenej GHeefoM³eles¤
Fme meHlece DeO³ee³e kesÀ ÒeLece cev$e ceW me=eäf kesÀ efveefceÊe yeenj Deewj Yeerlej kesÀ J³eJenej keÀe GHeosMe nw¤
-HH1HP+HOHäHV+H-HP-H1-H&HHVäÉ'H1j0HJ<HHE1LH<HäHIPOH+HWOHÍa
osNJees osNJesY³eäÍ+H-HP-H1HVHH<HH1LHHVÉHIPHä
-HH1HÍa +HOHäHVa +H1-H1P-H1a -H&HäÍa 'H1j0HJ<HH1HIFHOH1j0HJÉ<HHäFHGa LH<HäHIPOH+HWOH1 )HIOH1 LH<HäHIPOHÉ+HWOH1Ía RV1-HÍa RV1-HV<HäÍa
+H1-H1P-H1aHVHHäFHGa<HH1LHÍa'HHIPHä
HeoeLe&ë-(Jee®eë) JeeC³eeë (Hele³es) HeeuekesÀéeje³e (HeJemJe) HeefJe$ees YeJe (Je=<Ceë) Jeer³³e&Jeleë (DebMegY³eeced)
yeengY³eeefceJe (ieYeefmleHetleë) ieYeefmleefYeë efkeÀjCewë Hetle FJe~ ieYemle³e Fefle jefMceveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~5) (osJeë)
efJeÜeved (osJesY³eë) efJeÜÓîeë (HeJemJe) Meg×es YeJe (³es<eeced) efJeog<eeced (Yeeieë) Yepeveer³eë (Deefme)¤ De³eb cev$eë
(Mele0(4~ 1~ 1~ 8-11) J³eeK³eeleë¤1¤
DevJe³eë-ns ceveg<³e! lJeb Jee®emHele³es HeJemJe, Je=<CeebsMegY³eeefceJe yee¿eY³evlejJ³eJeneje³e ieYeefmleHetle FJe osJees
YetlJee ³es<eeb efJeog<eeb Yeeieesçefme, lesY³ees osJesY³eë HeJemJe¤1¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ meJex<eeb peerJeeveeb ³eesi³eleeefmle JesoHeefleb meleleb Hetleb Hejceséejb efJe%ee³e
efJeog<eeb me²cesve efJeÐeeefoiegCes<eg megmveeleeë mel³eJeeievegÿeleejë m³egejf efle¤1¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e let (Jee®eë) JeeCeer kesÀ (Hele³es) Heeueve nejs F&éej kesÀ efue³es (HeJemJe) HeefJe$e nes, (Je=<Ceë)
yeueJeeved Heg©<e kesÀ (DebMegY³eeced) YegpeeDeesb kesÀ meceeve yeenj-Yeerlej Jee J³eJenej nesves kesÀ efue³es pewmes (ieYeefmleHetleë) met³³e&
keÀer efkeÀjCeeW mes HeoeLe& HeefJe$e pewmes nessles nQ, Jewmes 0HHkeW mes (osJeë) efoJ³e-iegCe ³egkeÌle efJeÜeved neskeÀj (³es<eeced) efpeve
efJeÜeveeW keÀer (Yeeieë) mesJeve keÀjves kesÀ ³eesi³e nw, Gve (osJesY³eë) osJeeW kesÀ efue³es (HeJemJe) HeefJe$e nes¤ s 1¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ meye peerJeeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ JesoeW keÀer j#ee keÀjves Jeeues
efvel³e HeefJe$e Hejceelcee keÀes peeve Deewj efJeÜeveeW kesÀ mebie mes efJeÐeeefo GÊece iegCeeW ceW efve<Ceele neskeÀj mel³eJeeCeer keÀes yeesueves
Jeeues neW¤1¤
ceOegceleerefjl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ meescees osJelee~ efve®e=oe<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³eeë HejmHejb keÀLeb J³eJenjs³egefjl³een¤
ceveg<³e ueesie HejmHej J³eJenej ceW kewÀmes JeÊeX, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FH2HJäFHOHHUYH 1É)HäPNH¢HI2H1 H¬HVä PHHVNFHHRHä<H1E YHHFH1 SHHLHHä I-H1 OHPFHZä OHV PHHVFH1 PHHVFHHäH1 P-HHQH1
P-HHQHV1-H KYOHHIM{H1FHY-HVäHIFH
FH2HJäFHOHHUNHIMHIOH1 FH2HJäÉFHOHHUÍa YH1Ía )HäÍa NHÉ¢HI2H1a HOHGa OHV1a PHHV1FH1a 'HRHä<HFHGa YHHFHäa SHHLHäHI-Ha OHPFHZ{a OHV1a PHHV1FH1a
PHHVFHHäHaP-HHQHäaP-HHQHäa*Na'H1YOHHIM{HFHGa'HYHJäa61HIFH1
HeoeLe&ë-(ceOegceleerë) ceOegjiegCeJeleerë (veë) DemceY³eced (F<eë) DeVeeefve (ke=ÀefOe) kegÀ© (³eled) ³emceeled (les) leJe
(meesce) Ssée³³e&gkeÌle efJeÜved! (DeoeY³eced) DeeEnmeveer³eced (veece) meb%ee (peeie=efJe) peeieªkebÀ Òeefme×ced (lemcew) (les)
legY³eced (meesce) MegYekeÀce&meg ÒesjkeÀ! (meescee³e) Ssée³³e&m³e ÒeeHle³es (mJeene) mel³eeb ef¬eÀ³eeced (mJeene) mel³eeb Jee®eced
(G©) efJemleerCe&ced (Devleefj#eced) DeJekeÀeMeced (Deveg) (Sefce) Devegie®íeefce¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 1~ 1~ 12-21)
J³eeK³eeleë¤2¤
DevJe³eë- ns meesce Ssée³³e&³egkeÌle efJeÜbmlJeb veesçmceY³eb ceOegceleerefj<emke=ÀefOe, leLee ns meesce! Denb ³eÐemceeled les
leJeeoeY³eb peeie=efJe veeceeefmle, lemcew meescee³e les legY³eb ®e mJeene, mel³eeb ef¬eÀ³eeb mJeene, mel³eeb JeeCeercegJe&vleefj#eb
®eevJesecf e¤2¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ee ³eLee mJemegKee³eeVepeueeefoHeoeLee&ved mecHeeo³es³egmleLeev³esY³eesçefHe os³eeë, ³eLee keÀef½eled mJem³e
ÒeMebmeeb kegÀ³³ee&led leLeev³em³e mJe³eceefHe kegÀ³³ee&led, ³eLee efJeÜebme meodiegCeJevleë meefvle, leLee lesçefHe YeJes³egejf efle¤2¤
HeoeLe&ë-ns (meesce) Ssée³³e&³egkeÌle efJeÜved! DeeHe (veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (ceOegceleerë) ceOegjeefoiegCemeefnle
(F<eë) DeVe Deeefo HeoeLeeX keÀes (ke=ÀefOe) keÀerepf e³es leLee ns (meesce) MegYekeÀceeX ceW ÒesjCee keÀjves Jeeues efJeÜved! ceQ (³eled)
efpememes (les) DeeHekeÀe (DeoeY³eced) DeeEnmeveer³e DeLee&led j#ee keÀjves kesÀ ³eesi³e (peeie=efJe) Òeefme× (veece) veece nw, (lemcew)
Gme (meescee³e) Ssée³³e& keÀer ÒeeeqHle Deewj (les) DeeHekesÀ efue³es DeLee&led DeeHekeÀer Dee%ee JeÊe&ves kesÀ efue³es (mJeene) mel³eOecce&-
³egkeÌle ef¬eÀ³ee (mJeene) mel³e JeeCeer Deewj (G©) (Devleefj#eced) DeJekeÀeMe keÀes (Deveg, Sefce) ÒeeHle neslee ntb¤2¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e pewmes DeHeves megKe kesÀ efue³es DeVe peueeefo HeoeLeeX keÀes mecHeeove keÀjW, Jewmes ner DeewjeW kesÀ efue³es
Yeer efo³ee keÀjW~ pewmes keÀesF& ceveg<³e DeHeveer ÒeMebmee keÀjs, Jewmes ner DeewjeW keÀer DeeHe Yeer efkeÀ³ee keÀjW~ pewmes efJeÜeved ueesie De®ís
iegCe Jeeues nesles nQ, Jewmes DeeHe Yeer neW¤2¤
mJee*dke=Àle Fl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ efJejeìd yeéïeer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvejelceke=Àl³eceen¤
efHeÀj Deieues cev$e ceW Deelceef¬eÀ³ee keÀe efveªHeCe efkeÀ³ee nw¤
mJee*dkeä=ÀleesçefmeN efJeéesä<HÉ)HTYÌ1HV<HHVä HIR1-HV<H1Í +HHHI/H {-HV<HHV1 FHYHäPO-HHÆJÉ P-HHQHä O-HH PHJ<H-H1
PHWHH {HRV1-HV<HäPO-HHFHMHUHIH1+HV<HHV1RV-HHä0HHV1HPFHZ1O-HV>V1OHOPH1OHFHJä+HHfMl´HJOHHä<H1sYHäQ1OHHVKÉPHHZ+H¢ÎG´HHN&HHHä
O-HH-HH1YHHHäO-HH
PHâFHHVÉ2HHHÍ 291
P-HH GNHä¢OH1)HIOH1P-HHFHGÉNHä¢OHÍa'H1HIPH1aHI-HËHVä<HÍa)1HTYÌ1HV<HäÍaHIR1-HV<HäÍa+HHHI/H {-HV<HÍaFHYHäÍaO-HeN~ DeNägÉaP-HHQHäa

lJeeN~ megÉYeN-HVHIOHä PHJÉ<H-HaPHWHH {HaRV1-HV<HäÍaO-HH1aFH1MHU1HIH1+HV<H1 )HIOHä FHMHUHIH1É+HV<HäÍaRV-Häa'H10HHV1É)OHäÉ0HHV1aHPFHZ{a
O-HH1a ) >Väa OHOHGa PH1OHFHGa *1+H1HIMl´HJOHVOHJä+HHIMlÉ´HJOHHa <H1VYHäa Q1OHÍa 'H1PHHZa +H¢ÎGa ´HH1&HHHäa O-HH1~ -HH1YHHHVHIOHä HI-HÉ'HH1YHHHäa
lJeeN¤3¤
HeoeLe&ë-(mJee*dke=Àleë) mJe³ebke=Àle FJe (Deefme) (efJeMJesY³eë) mecemlesY³eë (Feqvê³esY³eë) Þees$eeefoY³eë
(efoJ³esY³eë) efoefJe YeJesY³eë (HeeefLe&JesY³eë) He=efLeJ³eeb efJeefolesY³eë (ceveë) Meg×b efJe%eeveced (lJee) lJeeced (Deäg) J³eeHveesleg
(mJeene) JesoeskeÌlee JeekedÀ (lJee) lJeeced (megYeJe) YeJeleerefle YeJeë, MeesYeve½eemeew YeJe½e megYeJemlelmebyeg×ew (met³³ee&³e)
meefJe$es (osJesY³eë) MeesOekesÀY³ees Jee³JeeefoY³eë (lJee) lJeeced (cejeref®eHesY³eë) efkeÀjCejef#ele=Y³e FJe (osJe) efoJ³eelceved
(DebMees) met³³e&Jeled ÒekeÀeMeceeve (³emcew) (lJee) lJeeced (F&[s) mleewecf e (leled) (mel³eced) (GHeefjÒeglee) GHeefj ÒeJeles ³emlesve
(Ye²sve) ceo&vesve (nleë) veäë (Demeew) Me$egë (HeÀìd) efJeMeerCe&ë (ÒeeCee³e) peerJevensleJes (lJee) (J³eevee³e) efJeefJeOeceeve³eefle
³emcee FJe (lJee) lJeeced¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 1~ 1~ 22-28) J³eeK³eeleë¤3¤
DevJe³eë-ns DebMees osJe efoJ³eelceved! ³emlJeb efoJ³esY³ees efJeéesY³e Feqvê³esY³eë HeeefLe&JesY³ees cejeref®eHesY³ees
osJesY³emmJee*dke==Àleesemf e, leb lJeeb ceveë mJeene ®eeäg~ ns megYeJe! ³emcew met³³ee&³e ®eje®ejelceves HejcesMJeje³e lJeecenceer[s,
lelmel³eb HejsMeb ie=neCeesHeefjÒeglesJe ³esve lJe³ee Ye*diesveemeew Me$egë HeÀ[d{lemleb lJee lJeeb ÒeeCee³es[s J³eevee³e lJee lJeeceer[s¤3¤
YeeJeeLe&ë-mJe³ebYeteYf epeeaJewoxnÒeeCeseqvê³eevleëkeÀjCeeefve efvece&ueerke=Àl³e Oec³e&J³eeHeejs<eg ÒeJeÊ³e& HejceséejesHeemeves ®e
mebmLee³e, Heg©<eeLexve ogäeved nlJee Þesÿeved jef#elJeeveefvoleJ³eefceefle¤3¤
HeoeLe&ë-ns (DebMees) met³³e& kesÀ legu³e ÒekeÀeMeceeve! pees let (efoJ³esY³eë) efoJ³e (efJeéesY³eë) mecemle (HeeefLe&Jeë)
He=efLeJeer Hej Òeefme× (Feqvê³esY³eë) Feqvê³eeW Deewj (cejeref®eHesY³eë) efkeÀjCeeW kesÀ meceeve HeefJe$e keÀjves Jeeues (osJesY³eë) efJeÜeveeW
Deewj Jee³eg Deeefo HeoeLeeX kesÀ efue³es (mJee*dke=Àle) mJe³ebefme× (Deefme) nw, Gme (lJee) legPe keÀes (ceveë) efJe%eeve Deewj
(mJeene) Jeso JeeCeer (Deäg) ÒeeHle neW~ ns (megYeJe) Þesÿ iegCeJeeved! (³emcew) efpeme (met³³ee&³e) meJe&ÒesjkeÀ ®eje®ejelcee
Hejceséej kesÀ efue³es (lJee) lesjer (F&[s) ÒeMebmee keÀjlee ntb, let Yeer (leled) Gme ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e (mel³eced) mel³e Hejceelcee keÀes
Òeerelf e mes ûenCe keÀj (GHeefjÒeglee) meyemes GÊece GlkeÀ<e& Heeves nejs letves (Ye²sve) ceo&ve mes (Demeew) ³en De%eeveªHe Me$eg
(HeÀìd) Peì (nleë) ceeje Gme (lJee) legPes (ÒeeCee³e) peerJeve kesÀ efue³es ÒeMebefmele keÀjlee Deewj (J³eevee³e) efJeefJeOe ÒekeÀej kesÀ
megKe ÒeeHle keÀjves kesÀ efue³es (lJee) legPes ÒeMebmee oslee ntb¤3¤
YeeJeeLe&ë-peerJe DeeHe ner mJe³ebefme× DeveeefoªHe nw, Fvemes FvekeÀes ®eeefn³es efkeÀ osn, ÒeeCe, Feqvê³eeW Deewj
DevleëkeÀjCe keÀes efvece&ue Oecce&³egkeÌle J³eJenejeW ceW ÒeJe=Êe neskeÀj, Hejceséej keÀer GHeemevee ceW efmLej neW leLee Heg©<eeLe& mes ogäeW
keÀes Peì-Heì ceej Deewj YeueeW keÀer j#ee keÀjkesÀ Deeveefvole jnW¤3¤
GHe³eeceie=nerle Fl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ ceIeJee osJelee~ Dee<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HegvejelceveeY³evlejs keÀLeb Òe³eefleleJ³eefcel³een¤
efHeÀj ceve mes Deelcee kesÀ yeer®e ceW kewÀmes Òe³elve keÀjs, ³en GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
GNHeN³eeNceLHäQHUOHHVÉPH1YOHH {ÏFH,H-HYHG+HH1HIQPHHVFHäFHGa*11HMHH1É6HHVäHSHP-H
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a'H1YOHÍaH1Ï1aFHN,H1-H1HI9HHIOHä FH,HÉ-HYHGa+HH1HIQ1aPHHVFHäFHGa*11HaMHHäÍa

'HHa)HäÍaH1SH1P-H1¤4¤
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) GHeeÊew³e&cewie&=nerle FJe (Deefme) (Devleë) DeeY³evlejmLeeved ÒeeCeeoerved (³e®í)
efveie=neCe (ceIeJeved) HejceHetepf ele Oeefveme¢Me! (Heeefn) j#e (meesceced) ³eesieefme×cewée³³e&ced (G©<³e) yengvee
³eesieeY³eemesveeefJeÐeeefokeÌuesMeevevleb ve³e~ De$ees©HeHeoeled <eesçvlekeÀcce&Ceerl³emceeled eqkeÌJeHed, lelees veeceOeeleglJeeled eqkeÌJeHed,
ceO³ecewkeÀJe®eveÒe³eesieë~ (je³eë) $eÝef×efmeef×Oeveeefve (Dee) mecevleeled (F<eë) F®íeefme×erë (³epemJe)¤ De³eb cev$eë
(Mele0(4~ 1~ 1~ 15) J³eeK³eeleë¤4¤
DevJe³eë-ns ³eesieefpe%eemees! ³emlJecegHe³eeceie=nerle FJeeefme lemceeovle³³e&®í~ ns ceIeJeved! meesceb Heeefn
keÌuesMeeveg©<³e ³elees je³e F<e Dee³epemJe¤4¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eesieeefLe&vee ³eceeefoefYe³eexiee²we½f eÊeeoerefVe©O³eeefJeÐeeefooes<eeved efveJee³³e&
meb³ecesveef×&emf e×³ees efve<HeeÐevleeced¤4¤
HeoeLe&ë-ns ³eesie ®eenvesJeeues! efpememes let (GHe³eeceie=nerleë) ³eesie ceW ÒeJesMe keÀjves Jeeues efve³eceeW mes ûenCe efkeÀ³es
ngS kesÀ meceeve (Deefme) nw, Fme keÀejCe (Devleë) Yeerlejues pees ÒeeCeeefo, HeJeve, ceve Deewj Feqvê³eeb nQ, FvekeÀes (³e®í)
efve³ece ceW jKe~ ns (ceIeJeved) HejceHetepf ele Oeveer kesÀ meceeve! let (meesceced) ³eesieefJeÐeeefme× Ssée³³e& keÀes (Heeefn) j#ee keÀj
Deewj pees DeefJeÐeeefo keÌuesMe nQ, GvekeÀes (G©<³e) Del³evle ³eesieefJeÐee kesÀ yeue mes veä keÀj, efpememes (je³eë) $eÝef× Deewj
(F<eë) F®íeefmeef×³eeW keÀes (Dee³epemJe) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle nes¤4¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ³eesie efpe%eemeg Heg©<e keÀes ®eeefn³es efkeÀ ³ece, efve³ece Deeefo
³eesie keÀs De²eW mess ef®eÊe Deeefo DevleëkeÀjCe keÀer Je=eÊf e³eeW keÀes jeskeÀ Deewj DeefJeÐeeefo oes<eeW keÀe efveJeejCe keÀjkesÀ meb³ece mes
$eÝef× efmeef×³eeW keÀes efme× keÀjW¤4¤
Devlemle Fl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ F&éejes osJelee~ Dee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLeséejë ÒeeLecekeÀefuHekeÀe³e ³eesefieves efJe%eeveceen¤
Deye F&éej, pees ³eesie ceW ÒeLece ner ÒeJe=Êe neslee nw, GmekesÀ efue³es efJe%eeve keÀe GHeosMe Deieues cev$e mes
keÀjlee nw¤
'H1YOHPOHV1²HH-HHä+HHI/H1-HHURä2HHFH1YOHR {2HHFHJÉ-H KYOHHIMäHFHGa
PH1SHWR[1-HVHI<H1M-HäMZlÍÉ+HMZäHHYOHHH 1FHVFHä,H-HYHGFHHRHP-H
'H1YOHHIMOH1YOHÍa OHV1a ²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)HIOH1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHUa R12HH1HIFH1a 'H1YOHÍa R12HH1HIFH1a *1a 'H1YOHHIMäHFHGa PH1SHWHIMHIOHä
PH1ÉSHWÍaRV1-HVHI<HäÍa'H-HäMZÍa+HMZäÍaH1a'H1YOH1HH FH)OHäYOHÍÉHH1FHVaFH1,H1-HHI9HHIOHäFH,HÉ-HYHGaFHH1R1H1P-H15¤
HeoeLe&ë-(Devleë) DeekeÀeMeeY³evlej FJe (les) leJe (ÐeeJeeHe=efLeJeer) Yetefcemet³³ee&efJeJe (oOeeefce) mLeeHe³eeefce
(Devleë) MejerjeY³evlejs (oOeeefce) mLeeHe³eeefce (G©) yeng (Devleefj#eced) DevlejeueceJekeÀeMeced (mepetë) efce$e FJe
(osJesefYeë) efJeÜefÓë (DeJejwë) efveke=Àäwë (Hejwë) GÊecewée³³e&J³eJenejwë (®e) meceg÷³es (Devle³³ee&ces) ³eceeveece³eb ³eeceë
Devle½eemeew ³eece½e leeqmceved (ceIeJeved) Hejceeslke=ÀäOeefvelegu³e (ceeo³emJe) n<e&³emJe¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 1~ 2~
DevJe³eë-ns ceIeJeved ³eeseif eved! Denb les leJeevleÐee&JeeHe=efLeJeer FJe efJe%eeveeefoHeoeLee&ved oOeeefce, GJe&vleefj#ecevle-
o&Oeeefce, mepetmlJeb osJeseYf eë ÒeeHlewjJejwë Hejw½e menevle³ee&ces JeÊe&ceeveë meVev³eeved ceeo³emJe¤5¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa ) ËHM *+HHIR0HHIOH \HÑHH&>V HH0HH HH-HYOHÍ +HRH/HH Í PHHIYOH
lee¢MeemleeJevlees cece %eeves Jele&vles, ³eesieefJeÐeeefojefnlemleeved êägb ve MekeÌveeself e, veneréejesHeemeve³ee efJevee keÀef½eÐeesieer
YeefJelegcen&efle¤5¤
HeoeLe&ë-ns (ceIeJeved) ³eesieer! ceQ Hejceséej (les) lesjs (Devleë) Ëo³eekeÀeMe ceW (ÐeeJeeHe=efLeJeer) met³³e&-Yetefce kesÀ
meceeve efJe%eeveeefo HeoeLeeX keÀes (oOeeefce) mLeeefHele keÀjlee ntb leLee (G©) efJemle=le (Devleefj#eced) DeJekeÀeMe keÀes (Devleë)
Mejerj kesÀ Yeerlej (oOeeefce) Oejlee nbt (mepetë) efce$e kesÀ meceeve let (ossJesefYeë) efJeÜeveeW mes efJeÐee keÀes ÒeeHle nes kesÀ (DeJejwë)
(Hejwë) (®e) Lees[ æ s Jee yengle ³eesie J³eJenejeW mes (Devle³³ee&ces) Yeerlejues efve³eceeW ceW JeÊe&ceeve neskeÀj Dev³e meye keÀes
(ceeo³emJe) ÒemeVe efkeÀ³ee keÀj¤5¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e cebs Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ F&éej keÀe ³en GHeosMe nw efkeÀ ye´ïeeC[ ceW efpeme ÒekeÀej keÀs
efpeleves HeoeLe¥ nQ, Gmeer ÒekeÀej kesÀ Gleves ner cesjs %eeve ceW JeÊe&ceeve nQ~ ³eesieefJeÐee keÀes veneR peeveves Jeeuee GvekeÀes veneR osKe
mekeÀlee Deewj cesjer GHeemevee kesÀ efJevee keÀesF& ³eesieer veneR nes mekeÀlee nw¤5¤
mJee*dke=Àleesmeerl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ ³eesieer osJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvejeréejes ³eesieefpe%eemegb Òel³een¤
efHeÀj F&éej ³eesieefJeÐee ®eenves Jeeues kesÀ Òeefle GHeosMe keÀjlee nw¤
P-HH GNHä¢OHHVÉHIPH1 HI-HËHVä<HÉ)HTYÌ1HV<HHVä HIR1-HV<H1Í +HHHI/H {-HV<HHV1 FHYHäPO-HHÆJÉ P-HHQHä O-HH PHJ<H-H1
PHWHH {HRV1-HV<HäPO-HHFHMHUHIH1+HV<HäÉ*RH1YHHHäO-HH
P-HH GNHä¢OH1)HIOH1P-HHFHGÉNHä¢OHÍa'H1HIPH1aHI-HËHVä<HÍa)1HTYÌ1HV<HÍaHIR1-HV<HäÍa+HHHI/H {-HV<HÍaFHYHäÍaO-HH1a'H1ÆJÉaP-HHQHäa
lJeeN~ megÉ<H1-HVHIOHäPHJÉ<H-HaPHWHH {HaRV1-HV<HäÍaO-HH1aFH1MHU1HIH1+HV<H1)HIOHäFHMHUHIH1+HV<HäÍa*1RH1YHHHVOHJäOHGÉ'HH1YHHHäaO-HH1
HeoeLe&ë-(mJee*dke=Àleë) mJe³ebefme×esçveeefomJeªHeë (Deefme) (efJeéesY³eë) DeefKeuesY³eë (Feqvê³esY³eë)
keÀe³³e&meeOekeÀlecesY³eë (efoJ³esY³eë) efvece&uesY³eë (HeeefLe&JesY³eë) He=efLeJ³eeb efJeefolesY³eë (ceveë) ³eesieceveveced (lJee) lJeeb
³eesieceYeerHmegced (Deäg) ÒeeHveesleg (mJeene) mel³eJe®eveªHee ef¬eÀ³ee (lJee) lJeeced (megYeJe) megÿdJewée³³e& (met³³ee&³e) met³³e&m³esJe
³eesieÒekeÀeMee³e (osJesY³eë) ÒeMemleiegCeHeoeLexY³eë (lJee) lJeeced (cejeref®eHesY³eë) jeqMceY³eë~ cejeref®eHee Fefle jeqMceveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb01~4) (Goevee³e) Glke=Àäe³e peerJeveyeuemeeOevee³ewJe (lJee) lJeeced¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 1~ 2~
DevJe³eë-ns megYeJe ³eeseEiemlJeb mJee*dke=Àleesm³enb efoJ³esY³ees efJeéesY³ees osJesY³ees cejeref®eHesY³e½e lJee lJeeb mJeerkeÀjesefc e,
HeeefLe&JesY³emlJee lJeeb mJeerkeÀjesecf e, ³elemlJee lJeeb ceveë mJeene mel³eeª{e ef¬eÀ³ee ®eeäg¤6¤
YeeJeeLe&ë-³eeJevceveg<³eë Þesÿe®eejer ve YeJeefle leeJeoeréejesçefHe leb ve mJeerkeÀjeself e, ³eeJeo³eb ve mJeerkeÀjesefle leeJeled
lem³eelceyeueb HetCe¥ ve YeJeefle, ³eeJeefoob ve pee³eles leeJeVeel³evleb megKeb YeJeleerelf e¤6¤

HeoeLe&ë-ns (megYeJe) MeesYeve Ssée³³e& ³egkeÌle ³eesieer! let (mJee*dke=Àleë) Deveeefo keÀeue mes mJe³ebefme× (Deefme) nw ceQ
(efoJ³esY³eë) Meg× (efJeéesY³eë) mecemle (osJesY³eë) ÒeMemle iegCe Deewj ÒeMebmeveer³e HeoeLeeX mes ³egkeÌle efJeÜeveeW Deewj
(cejeref®eHesY³eë) ³eesie kesÀ ÒekeÀeMe mes ³egkeÌle J³eJenejeW mes (lJee) legPekeÀes mJeerkeÀej keÀjlee ntb, (HeeefLe&JesY³eë) He=efLeJeer Hej
Òeefme× HeoeLeeX kesÀ efue³es Yeer (lJee) legPe keÀes mJeerkeÀej keÀjlee nbtb, (met³³ee&³e) met³³e& kesÀ meceeve ³eesie ÒekeÀeMe keÀjves kesÀ efue³es
Jee (Goevee³e) Glke=Àä peerJeve Deewj yeue kesÀ DeLe& (lJee) legPes ûenCe keÀjlee ntb, efpememes (lJee) legPe ³eesie ®eenves Jeeues keÀes
(ceveë) ³eesie meceeefOe³egkeÌle ceve Deewj (mJeene) mel³eevegÿeve keÀjves keÀer ef¬eÀ³ee (Deäg) ÒeeHle nes¤6¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e peye lekeÀ Þesÿe®eej keÀjves Jeeuee veneR neslee, leye lekeÀ F&éej Yeer GmekeÀes mJeerkeÀej veneR keÀjlee,
peye lekeÀ GmekeÀes F&éej mJeerkeÀej veneR keÀjlee nw, leye lekeÀ GmekeÀe Hetje-Hetje Deelceyeue veneR nes mekeÀlee Deewj peye lekeÀ
Deelceyeue veneR yeæ{lee, leye lekeÀ GmekeÀes Del³evle megKe Yeer veneR neslee¤6¤
Dee Jee³ees Yet<esl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ Jee³egoxJelee~ efve®e=ppeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegve³eexefieke=Àl³eceen¤
efHeÀj ³eesieer keÀe ke=Àl³e Deieues cev$e ceW keÀne nw ¤
'HH-HHäHHV<HWH0HJHIH+HH1É*+HäYHÍPH1QñeOHVHIYH1HJOHHVäHI-HËH-HHj~
*+HHVäOHV1É'HY2HHV1FH²HäFHHHHIFH1HPHäRV-HRHI2H1HV+HWä-H 1+HVH-HH1H-HVäO-HH
'HHa -HH1HHV1É)HIOHä -HHHHVa <HWÉH1a 0HJHIH1+HH1 )HIOHä 0HJHIHÉ+HHÍa *+Hä YHNë~ PH1QÓHäFHGa OHV1a HIYH1HJOH1 )HIOHä HIYH1ÉHJOHäÍa
HI-H1ËH1-HH1MVHIOHäHI-HËHÉ-HHMa*+HHV1É)OHJä+HHVäaOHV1a'HY2HäÍaFH²HäFHGa'H1HH1HIFH1aHPHäaRV1-H1aR1HI2H1HVa+HWÉ-H +HVH1HIFHHIOHä+HW-H É+HVHäFHGa-HH1H-HVäa
lJeeN¤7¤
HeoeLe&ë-(Dee) mecevleeled (Jee³ees) Jee³egejf Je JeÊe&ceeve (Yet<e) DeuebkegÀ© (Megef®eHeeë) Megef®e HeefJe$eleeb Heeue³eleerefle
Megef®eHeeë HeefJe$eHeeuekeÀ (GHe) (veë) Demceeved (menñeced) (les) leJe (efve³egleë) efve³egp³evles ³es leeved efveef½eleeved
MeceeefoiegCeeved, De$e keÀcce&efCe eqkeÌJeHed~ (efJeéekeej) efJeéeeved meJee&veevevoeved Je=Ceeself e lelmecyeg×ew (GHees) meceerHeced (les)
(DevOeë) DeVeced (ceÐeced) le=eHq leÒeoced (De³eeefce) ÒeeHveesefce (³em³e) (osJe) ³eesiesveelceeÒekeÀeefMele (oefOe<es) Oejefme
(HetJe&Hes³eced) HetJezë Heelegb ³eesi³eefceJe (Jee³eJes) (lJee) lJeeced¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 1~ 3~ 18) J³eeK³eeleë¤7¤
DevJe³eë-ns Megef®eHee Jee³ees lJeb menñeb efve³egle DeeYet<e, ns efJeéeJeej! les leJe mekeÀeMeevceÐecevOe GHees De³eeefce~ ns
osJe! ³em³e les leJe HetJe&Hes³eceefmle, ³e®®e lJeb oefOe<es, leÜe³eJes lJee lJeecenb mJeerkeÀjesefce¤7¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³ees ³eesieer ÒeeCe FJe meJee&veue¹jeself e, F&éej FJe meodiegCes<eg
J³eeHveesl³eVepeues FJe meJee&ved megKe³eefle, me SJe ³eesies ÒeYeJeefle¤7¤
HeoeLe&ë-ns (Megef®eHeeë) Del³evle Meg×lee keÀes Heeueves Deewj (Jee³ees) HeJeve kesÀ legu³e ³eesieef¬eÀ³eeDeeW ceW ÒeJe=Êe nesves
Jeeues ³eesieer! let (menñeced) npeejeW (efve³egleë) efveef½ele MeceeefokeÀ iegCeeW keÀes (DeeYet<e) meye ÒekeÀej megYetef<ele keÀj~ ns
(efJeéeJeej) mecemle iegCeeW kesÀ mJeerkeÀej keÀjves Jeeues! pees (les) lesje (ceÐeced) De®íer le=eqHle osves Jeeuee (DevOeë) DeVe nw,
GmekeÀes (GHees) lesjs meceerHe (De³eeefce) Hengb®eelee ntb~ ns (osJe) ³eesieyeue mes Deelcee keÀes ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues! (³em³e) efpeme
lesje (HetJe&Hes³eced) Þesÿ ³eeseif e³eeW keÀer j#ee keÀjves kesÀ ³eesi³e ³eesieyeue nw, efpemekeÀes let (oefOe<es) OeejCe keÀj jne nw, (Jee³eJes)
Gme ³eesie kesÀ peeveves kesÀ efue³es (lJee) legPes mJeerkeÀej keÀjlee ntb¤7¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ³eesieer ÒeeCe kesÀ legu³e meye keÀes Yetef<ele keÀjlee, F&éej kesÀ
legu³e De®ís-De®ís iegCeeW ceW J³eeHle neslee nw Deewj DeVe Jee peue kesÀ me¢Me megKe oslee nw, Jener ³eesie ceW meceLe& neslee
nw¤7¤
FvêJee³et Fl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ FvêJee³et osJeles~ FvêJee³et Fl³em³ee<eea iee³e$eer ívoë~
GHe³eeceie=nerle Fl³em³ee<eea mJeje[d iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë me ³eesieer keÀer¢Mees YeJeleerl³eg®³eles¤
efHeÀj Jen ³eesieer kewÀmee neslee nw, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)YÌä-HHHWÉ)1FHVPHJÉOHHÉ*+H1´HHHVäHI<H1MHLHäOHFHGa)YRä-HHV-HHFHJÉMeefvleN efn~
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH-HH1H-HäÉ)YÌ-HH1HJ<HHO-HZ1HOHV1HHVHIYHäÍPH1SHHVHHVä<HHEO-HH8¤
)YÌä-HHHWÉ )1OHHUYÌäÉ-HHHWa )1FHVa PHJÉOHHÍa *+H1 ´HHHVäHI<H1HIMHIOH1 ´HHäÍÉHI<HÍa 'HHäLHOH1FHGa )YRä-HÍa -HH1FHGa *10HHIYOHäa HIQa
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a -HH1H-HVäa )1YÌ-HH1HJ<HH1HIFHOHHU{YÌ-HH1HJÉ<HHäFHGa O-HH1a 61HÍa OHVa HHVHIYHäÍa
PH1SHHVHHVä<HHHIFHHIOHäPH1SHHVHäÍÉ<Heced~ lJeeN¤8¤
HeoeLe&ë-(FvêJee³et) ÒeeCemet³³e&me¢Meew ³eesiem³eesHeosä^dY³eeefmeveew (Fces) mece#eeë (megleeë) efve<HeVeeë HeoeLee&ë
(GHe) meceerHes (Òe³eesefYeë) keÀceveer³ewue&#eCewë (Deeieleced) Deeie®íleced~ iecue= ieleeefJel³emceeod~ yengueb ívoefme~
(Deäe02~4~73) Fefle MeHees uegefkeÀ meefle efMelJeeYeeJee®ím³eeYeeJeë~ DevegoeÊeesHeosMe0~ (Deäe06~4~37) Fl³eeefovee
ceueesHe½e~ (FvoJeë) megKekeÀejkeÀe peueeefoHeoeLee&ë~ Fvogefjl³egokeÀveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~12) (Jeeced) ³egJeeced
(GMeefvle) keÀece³evles (efn) mee¢M³es (GHe³eeceie=nerleë) ³eesiem³e ³eceefve³eecee²wë men mJeerke=Àleë (Deefme) (Jee³eJes) Jee³egJeod
iel³eeefoefme×³es ³eÜe Jeeefle ÒeeHe³eefle ³eesieyeuesve J³eJenejeefveefle Jee³eg³eexieefJe®e#eCemlemcew lee¢MemecHeVee³e (FvêJee³egY³eeced)
efJeÐeglÒeeCeeY³eeefceJe ³eesieekeÀ<e&Ceefve<keÀ<e&CeeY³eeced (lJee) lJeeced (S<eë) ³eesieë (les) leJe (³eesefveë) ie=nced~ ³eesefveefjefle
ie=nveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~4) (mepees<eesY³eeced) ³eew pees<emee mesJevesve men JeÊe&ceeveew leeY³eeced (lJee) lJeeced¤ De³eb
cev$eë (Mele0(4~ 1~ 3~ 18) J³eeK³eeleë¤8¤
DevJe³eë-ns FvêJee³et efn ³ele Fces meglee FvoJees JeecegMeefvle, lemceeod ³egJeeceslewë Òe³eesefYeë HeoeLezë
menwJeesHeeielecegHeeie®íleced~ Yees ³eesieceYeerHmees! lJecevesveeO³eeHekesÀve Jee³eJes GHe³eeceie=nerleesçefme~ ns YeieJeved! ³eesieeO³eeHekeÀ!
S<e ³eesiemles leJe ³eesevf eë meJe&ogëKeefveJeejkebÀ ie=nefceJeeefmle~ FvêJee³egY³eeb pegäb lJee lJeeb leLee ³eesieceYeerHmees
mepees<eesY³eecegkeÌleiegCeeY³eeb pegäb lJee lJeeb ®eenb JeeqMce¤8¤
YeeJeeLe&ë-le SJe pevee ³eesieveeqmme×e½e YeefJelebg MekeÌvegJeefvle, ³es ³eesieefJeÐeeY³eemeb ke=ÀlJeséejceejY³e YetefceHe³³e&vleeved
HeoeLee&ved mee#eelkeÀle¥g Òe³elevles, ³eceeefomeeOeveeeqvJelee½e ³eesies jcevles, ³es ®ewleeved mesJevles lesçH³eslelmeJe¥ ÒeeHvegJeefvle veslejs¤8¤
HeoeLe&ë-ns (FvêJee³et) ÒeeCe Deewj met³³e& kesÀ meceeve ³eesie0HHk kesÀ Heæ{ves-Heæ{eves Jeeuees! (efn) efpememes (Fces) ³es
(megleeë) GlHeVe ngS (FvoJeë) megKekeÀejkeÀ peueeefo HeoeLe& (Jeeced) legce oesveeW keÀes (GMeefvle) ÒeeHle nesles nQ, Fmemes legce
(Òe³eesefYeë) Fve ceveesnj HeoeLeeX kesÀ meeLe ner (Deeieleced) DeeDees~ ns ³eesie ®eenves Jeeues! let Fme ³eesie Heæ{eves Jeeues
DeO³eeHekeÀ mes (Jee³eJes) HeJeve kesÀ legu³e ³eesieefmeef× keÀes Heeves kesÀ efue³es DeLeJee ³eesieyeue mes ®eje®ej kesÀ %eeve keÀer ÒeeeqHle kesÀ
efue³es (GHe³eeceie=nerleë) ³eesie kesÀ ³ece, efve³eceeW kesÀ meeLe mJeerkeÀej efkeÀ³ee ie³ee (Deefme) nw~ ns YeieJeved ³eesieeO³eeHekeÀ!
(S<eë) ³en ³eesie (les) legcneje (³eesefveë) meye ogëKeeW kesÀ efveJeejCe keÀjves Jeeues Iej kesÀ meceeve nw Deewj (FvêJee³egY³eeced)
efyepegueer Deewj ÒeeCeJee³eg kesÀ meceeve ³eesieJe=e× f Deewj meceeefOe ®eæ{eves Deewj Gleejves keÀer MeeqkeÌle³eeW mes (pegäced) ÒemeVe ngS
(lJee) DeeHekeÀes Deewj ns ³eesie ®eenves Jeeues! (mepees<eesY³eeced) mesJeve efkeÀ³es ngS GkeÌle iegCeeW mes ÒemeVe ngS (lJee) legPes ceQ
DeHeves megKe kesÀ efue³es ®eenlee ntB¤8¤
YeeJeeLe&ë-Jes ner ueesie HetCe& ³eesieer Deewj efme× nes mekeÀles nQ pees efkeÀ ³eesieefJeÐeeY³eeme keÀjkesÀ F&é ej mes uesks esÀ
He=efLeJeer He³³e&vle HeoeLeeX keÀes mee#eeled keÀjves keÀe ³elve efkeÀ³ee keÀjles Deewj ³ece, efve³ece Deeefo meeOeveeW mes ³egkeÌle ³eesie ceW jce
jns nQ Deewj pees Fve efme×eW keÀe mesJeve keÀjles nQ, Jes Yeer Fme ³eesieefmeef× keÀes ÒeeHle nesles nQ, Dev³e veneR¤8¤
De³eb Jeeefcel³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ efce$eeJe©Ceew osJeles~ Dee<eea iee³e$eer ívoë~
GHe³eeceie=nerleesçmeerl³em³eemegjer iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HegvejO³eeHekeÀefMe<³eke=Àl³eceen¤
efHeÀj DeO³eeHekeÀ Deewj efMe<³e keÀe keÀcce& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1HE-HHHIFHHH-H&HHPHJÉOHÍPHHVFHäÉH¿OHH-H2HHa FHFHVHIR1QÀHJäOH1jQ-HäFHGa
GNHeN³eeNFHLHäQHUOHHVÉHIPHHIFH1HH-Hä&HH<HHEO-HH
DeN³eced~ Jeeced~ efceN$eeNJeN©NCeeN~ megÉOHÍaPHHVFHäÍaH¿1OHH1-HÉOesl³eäOHÉ-H2HHaFHFHäa)OHGa)1QaÀHJÉOH1FHGaQ-HäFHGa*1+H1HH1FHLHäQHUOH1
)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1aHIFH1HH-Hä&HH<HHFHGaO-HHN¤9¤
HeoeLe&ë-(De³eced) (Jeeced) ³egJe³eesë (efce$eeJe©Cee) ÒeeCeesoeveeefJeJe JeÊe&ceeveew (megleë) efve<Heeefoleë (meesceë)
³eesiewée³³e&Je=voë ($eÝleeJe=Oee) ³eew $eÝleb efJe%eeveb Je×&³elemleew (cece) ³eesieefJeÐeeefÒe³em³e (Fled) FJe (Fn) Deeqmceved
³eesieefJeÐeeûeenkesÀ J³eJenejs (Þegleced) Íe=Cegleced (nJeced) mlegeflemecetnced (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (efce$eeJe©CeeY³eeced)
(lJee) lJeeced¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 1~ 4~ 7) J³eeK³eeleë¤9¤
DevJe³eë-Yees efce$eeJe©Cee $eÝleeJe=OeeO³eeHekeÀeO³esleejew! ³egJe³eesj³eb meesceë megleesemf le, ³egJeeefcen cece nJeb Þegleced~ ns
³epeceeve! ³elemlJecegHe³eeceie=nerle FosJeem³eleesnb efce$eeJe©CeeY³eeb men JeÊe&ceeveb lJee lJeeb ie=Áeefce¤9¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³eeCeecege®f elecesleefÜÐeeb ie=nerlJeesHeosMeb ÞeglJee ³eceefve³eceeved Oe=lJee
³eesieeY³eemesve men Jeefle&leJ³eced¤9¤
HeoeLe&ë-ns (efce$eeJe©Cee) ÒeeCe Deewj Goeve kesÀ meceeve JeÊe&ceeve ($eÝleeJe=Oee) mel³eefJe%eeveJe×&keÀ ³eesieefJeÐee kesÀ
Heæ{ves Jeeuees! (Jeeced) legcneje (De³eced) ³en (meesceë) ³eesie keÀe Ssée³e& (megleë) efme× efkeÀ³ee ngDee nw, Gmemes legce (Fn)
³eneB (cece) ³eesieefJeÐee mes ÒemeVe nesves Jeeues cesjer (nJeced) mlegefle keÀes (Þegleced) megvees, ns ³epeceeve! efpememes let
(GHe³eeceie=nerleë) De®ís efve³eceeW kesÀ meeLe mJeerkeÀej efkeÀ³ee ngDee (Fled) ner (Deefme) nw, Fmemes ceQ (efce$eeJe©CeeY³eeced)
ÒeeCe Deewj Goeve kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (lJee) legPekeÀes ûenCe keÀjlee ntb¤9¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ Fme ³eesieefJeÐee keÀe ûenCe, Þesÿ
Heg©<eeW keÀe GHeosMe megve Deewj ³eceefve³eceeW keÀes OeejCe keÀjkesÀ ³eesieeY³eeme kesÀ meeLe DeHevee JeÊee&Je jkeÌKeW¤9¤
je³ee Je³eefcel³em³e ef$emeom³eg$eÝ&ef<eë~ efce$eeJe©Ceew osJeles~ yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegvejsle³eesë ke=Àl³eceen¤
efHeÀj Yeer ³eesie Heæ{ves-Heæ{eves Jeeuees kesÀ ke=Àl³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
MH1HH-H1Hj PHäPH1-HHPHHVäFHRVFHQ1-HVYHäRV1-HHH-HäPHVYH1LHH-HäÍa
OHHE2HV1YHJEHIFHäHH-H&HHHJÉ-HEYHHVäHI-H1ËHHQHä2H¬H1FHYHä+HP+HJ¢MYOHHUFHV1HOHV1HHVHIYHäH¿ OHH1HJ<HHO-HH
jeN³ee~ JeN³eced~ meNmeNJee:meN )HIOHä PHPH1É-HHPHäÍa FH1RV1FH1a Q1-HVäYHa RV1-HHÍa H-HäPHVYHa LHH-HäÍa OHHFHGa 2HV1YHJFHGa
efceN$eeNJeN©NCeeN~ ³egÉ-HFHGa YH1Ía HI-H1ËHHQHäa 2H1¬H1FHGa 'HYHä+HP+HJ¢MYOHHU1HIFHOHYHä+HÉP+HJ¢MYOHHUFHGa 6NHÍa OHV1a HHVHIYHäÍa H¿1OHH1HJ<HHäFHGa
H¿1OH1HJ<HHäHIFHOHäOHHJÉ<HHäFHG~ lJeeN¤10¤
HeoeLe&ë-(je³ee) Oevesve men (Je³eced) Heg©<eeefLe&veë (memeJeebmeë) mebefJeYekeÌleeë (ceosce) Ë<³esce (nJ³esve)
ie=nerleJ³esve (osJeeë) efJeÜebmeë (³eJemesve) DeYeeräsve le=Ceyegmeeefovee (ieeJeë) ieJeeo³eë HeMeJeë (leeced) (Oesvegced) Oe³eefle
efHeyel³eevevojmeceve³ee leeced~ Oesvegefjefle Jee*dveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~11) (efce$eeJe©Cee) ÒeeCeJeled meKee³eeJegÊeceew peveew
(³egJeced) ³egJeeced (veë) DemceY³eced (efJeéeene) meJee&efCe efoveeefve (OeÊeced) (DeveHemHegÀjvleerced) efJe%eeHeef³e$eerecf eJe
³eesieefJeÐeepev³eeb Jee®eced (S<eë) (les) (³eesefveë) ($eÝlee³egY³eeced) Deelceve $eÝleefce®íÓîeeefceJe (lJee) lJeeced¤ De³eb cev$eë
(Mele0(4~ 1~ 4~ 10) J³eeK³eeleë¤10¤
DevJe³eë-memeJeebmees osJee Je³eb ³eJemesve ieeJe FJe nJ³esve je³ee ceosce~ ns efce$eeJe©Cee! ³egJeb ³egJebe veesçmceY³eb
efJeéeene efJeéeev³enev³eveHemHegÀjvleeR leeb Oesvegb OeÊeced~ ns ³epeceeve! ³em³ew<e les efJeÐeeyeesOees ³eesefvejefmle, Dele $eÝlee³egY³eeb
meefnleb lJee lJeeb Je³eceeooercens¤10¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ceveg<³ewë Heg©<eeLexve efJeÜlmebiesve ®e HejesHekeÀejefve<Heeoef³e$eeR
keÀeceogIeeb JesoJee®eb ÒeeH³eevevoef³eleJ³eefceefle¤10¤
HeoeLe&ë-(ns memeJeebmeë) Yeues-yegjs kesÀ Deueie-Deueie keÀjves Jeeues (osJeeë) efJeÜevees! DeeHe Deewj (Je³eced) nce
ueesie (³eJemesve) le=Ce, Ieeme, Yetmee mes (ieeJeë) ieew Deeefo HeMegDeeW kesÀ meceeve (nJ³esve) ûenCe keÀjves kesÀ ³eesi³e (je³ee) Oeve
mess (ceosce) nef<e&le neW Deewj ns (efce$eeJe©Cee) ÒeeCe kesÀ meceeve GÊece pevees! (³egJeced) legce oesveeW (veë) nceejs efue³es
(efJeéeene) meye efoveeW ceW (DeveHemHegÀjvleerced) þerkeÀ-þerkeÀ %eeve osves Jeeueer (Oesvegced) JeeCeer keÀes (OeÊeced) OeejCe keÀerepf e³es~ ns
³epeceeve! efpememes (les) lesje (S<eë) ³en efJeÐeeyeesOe (³eesefveë) Iej nw, Fmemes ($eÝlee³egY³eeced) mel³e J³eJenej ®eenves JeeueeW
kesÀ meefnle (lJee) legPe keÀes nce ueesie mJeerkeÀej keÀjles nQ¤10¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ ceveg<³eesb keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeves Heg©<eeLe& Deewj
efJeÜeveeW kesÀ mebie mes HejesHekeÀej keÀer efmeef× Deewj keÀecevee keÀes HetCe& keÀjves Jeeueer JesoJeeCeer keÀes ÒeeHle neskeÀj Deevevo ceW
jnsb¤10¤
³ee Jeeb keÀMesl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ Deeféeveew osJeles~ yeéïeer Geq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HegvejH³esle³eesë keÀÊe&J³ecegHeefoM³eles¤
efHeÀj Yeer Fve ³eesieefJeÐee Heæ{ves-Heæ{eves JeeueeW kesÀ keÀjves ³eesi³e keÀece keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
³ee JeebN keÀMeeN ceOegäFH1OHHIËHäYHHPHWÉYHOHHä-HOHHUaOHHHäH1HEHIFHäHIFHHIHOHFHGa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉPH1HIËH<HHO-HZ1HOHV1HHVHIYH1FHH 2-HHU{<HHEO-HH
HHa -HH1FHGa NH¢0HHäa FH2HJäFHOHHUHIOH1 FH2HJäÉFHOHHUa 'HHIËHäYHHa PHWÉYHOHH-H1OHHUHIOHä PHWÉYHOHHäÉ-HOHHUa OHHHäa HN%eced~ efceNefceN#eNleNced~
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a'H1HIËH<HH1HIFH1OH1HIËHÉ<HHäFHGaO-HH1a61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍaFHH2-HHU{<HHFHG~ lJeeN¤11¤
HeoeLe&ë-(³ee) (Jeeced) ³egJe³eesë (keÀMee) JeeCeer~ keÀMesefle Jee*dveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~11) (ceOegceleer)
ÒeMemleceeOeg³³e&iegCe³egkeÌlesJe~ (Deeféevee) met³³e&®evêJeled ÒekeÀeMeceeveew (metve=leeJeleer) G<ee FJe (le³ee) (³e%eced) ³eesieced
(efceefce#eleced) meskeÌlegefce®íleced (GHe³eeceie=nerleë) GHeefve³ecewë mJeerke=Àleë (Deefme) (DeeféeY³eeced) ÒeeCeeHeeveeY³eeced (lJee)
lJeeced (S<eë) (les) leJe (³eesefveë) ie=nced (ceeOJeerY³eeced) megveerefle³eesiejerefleY³eeced (lJee) lJeeced¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~
1~ 5~ 17 leLee 4~ 1~ 6~ 1-7¤) J³eeK³eeleë¤11¤
DevJe³eë-ns Deeféeveew ³eesieeO³es$eO³eeHekeÀew! ³ee Jeeb ceOegceleer metve=leeJeleer keÀMeeçefmle, le³ee ³e%eb efceefce#eleced~ ns
³eesieceYeerHmees! lJecegHe³eeceie=nerleesçefme, eEkeÀ ®e les leJew<e ³eesiees ³eesefvejml³eleesçeféeY³eeb men JeÊe&c eeveb lJeeced~ ns
³eesieeO³eeHekeÀ! ceeOJeerY³eeb men JeÊe&ceeveb ®e lJeeb Je³ecegHeeÞe³eeceë¤11¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eesefievees ceOegjJee®eeO³esle+ved Òeefle ³eesiecegHeefoMes³egjelcemeJe&mJeb ³eesiecesJe cev³esjefVelejs
peveemlee¢Meb ³eesefieveb meJe&$eeççÞe³es³egefjefle¤11¤
HeoeLe&ë-ns (Deeféevee) met³³e& Deewj ®evê kesÀ legu³e ÒekeÀeefMele ³eesie kesÀ Heæ{ves-Heæ{eves Jeeuees! (³ee) pees (Jeeced)
legcnejer (ceOegceleer) ÒeMebmeveer³e ceOegjiegCe³egkeÌle (metve=leeJeleer) ÒeYeele mece³e ceW ¬eÀce-¬eÀce mes ÒeoerHle nesves Jeeueer G<ee kesÀ
meceeve (keÀMee) JeeCeer nw, (le³ee) Gmemes (³e%eced) F&éej mes mebie keÀjeves nejs ³eesieªHeer ³e%e keÀes (efceefce#eleced) efme×
keÀjvee ®eenes~ ns ³eesie Heæ{ves Jeeues! let (GHe³eeceie=nerleë) ³ece-efve³eceeefokeÀeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³ee ie³ee (Deefme) nw, (les)
lesje (S<eë) ³en ³eesie (³eesefveë) Iej kesÀ meceeve megKeoe³ekeÀ nw, Fmemes (DeeféeY³eeced) ÒeeCe Deewj DeHeeve kesÀ ³eesieese®f ele
efve³eceeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (lJee) legPe Deewj ns ³eesieeO³eeHekeÀ! (ceeOJeerY³eeced) ceeOeg³³e& efue³es pees Þesÿ veerefle Deewj ³eesiejerelf e
nQ, GvekesÀ meeLe JeÊe&ceeve (lJee) DeeHe keÀe nce ueesie DeeÞe³e keÀjles nQ DeLee&led meceerHemLe nesles nQ¤11¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ³eesieer ueesie ceOegj H³eejer JeeCeer mes ³eesie meerKeves JeeueeW keÀes GHeosMe keÀjW
Deewj DeHevee meJe&mJe ³eesie ner keÀes peeveW leLee Dev³e ceveg<³e Jewmes ³eesieer keÀe meoe DeeÞe³e efkeÀ³ee keÀjW¤11¤
leb ÒelveLesl³em³e Jelmeejë keÀeM³eHe $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efve®e=oe<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë~
GHe³eeceie=nerle Fl³em³e He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegve³eexefieiegCee GHeefoM³evles¤
efHeÀj Yeer Deieues cev$e ceW ³eesieer kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
OHE´H1OYH/HHä+HWÉJe&Leeä HI-H1ËH/HV1FH/HHäSHV1áOHHäHIOHb \HHIQ 1HRäjP-H1HI-H RäFHGa
ÒeNleerN®eerNveb Je=ÉSHYHRHVQPHV12HJHIYHäFHH10HJESHHäYOH1FHYHJÉ ³eemegÉ JeOe {PHVa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH10H&>HäHO-HZ1HOHV1HHVHIYHä-HHD1MOHH+HH1¡H+HäFHÆNë~
0H&>HVäRV1-HHPO-HHä0HJH¢1+HHÍ´H&HäH1YO-HYHHä2HÆHHIPH
OHFHGa´H1OYH/HVHIOHä ´H1OYHÉ/HHäa+HWÉ-H /HVHIOHä +HW-H É/HHäaHI-H1ËH/HVHIOHä HI-HËHÉ/HHäa)1FH/HVOHHU1FHÉ/HHäaSHVNáOHHäHIOH1HIFHHIOHä SHVNáÉOHHHIOHäFHGa
\H1HIQ 1HRäFHGa \H1HIQ NPHR1HIFHHIOHä \HHIQ 1ÍÉPHRäFHGa P-HNHI-H R1HIFHHIOHä P-H1ÍÉHI-HRäFHGa ´H1OHHU1HHU1YHFHGa -HÉSHYHäFHGa RHV1Q1PHV1a 2HJHIYHäFHGa 'HH10HJFHGa
SHHäYOHFHGa'HYHJäaHHPHJäa-H¹ {PHV1a*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )äOHJ+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a0H&>HäHaO-HH1a61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa-HHU1MOHHäFHGa
+HH1HIQ1a'H+HäFHÆ1)OH+HäÉFHÆÍa0H&>äÍaRV1-HHÍaO-HH1a0HJÉH¢1+HH)HIOHä0HJH¢1É+HHÍa´HaYH1H1YOHJÉ~ DevHHä2HÆH'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(leced) ³eesieced (ÒelveLee) ÒeekeÌleveeveeb ³eesefieveeefceJe (HetJe&Lee) HetJe&<s eeb ³eesefieveeefceJe (efJeéeLee) meJex<eeefceJe
(FceLee) FoeveervleveeveeefceJe (p³esÿleeefleced) ÒeMemleb p³esÿced (yeefn&<eoced) ³ees yeefn&jvleefj#es meeroefle leced (mJeefJe&oced) mJeë
megKeb Jeso³eefle leced (Òeleer®eerveced) DeefJeÐeeefooes<esY³eë ÒeefleketÀueced (Je=peveced) ³eesieyeueced (oesnmes) ÒeefHeHeef<e& (Oegefveced)
Feqvê³ekeÀcHekeÀced (DeeMegced) MeerIe´b efme×Òeoced (pe³evleced) GlkeÀ<e&ÒeeHekeÀced (Deveg) ef¬eÀ³ee³eesies (³eemeg) kegÀMeueemeg (Je×&mes)
Meceeefo<eg mJeelceevecegVe³eefme (GHe³eeceie=nerleë) GHe³eeceeë Meew®eeo³ees efve³ecee ie=nerlee ³esve meë (Deefme) JeÊe&mes (MeC[e³e)
(lJee) lJeeced (S<eë) ³eesie³egkeÌleë mJeYeeJeë (les) ³eesieefJeÐeeO³eeHekeÀm³e leJe (³eesefveë) megKenslegë (Jeerjleeced) Jeerjm³e
YeeJeced (Heeefn) j#e (DeHece=äë) DeHece=p³eles otjere¬f eÀ³elesçefJeÐeeefokeÌuesMew³e&ë meë Meg×ë (MeC[ë) MeceeeqvJeleë (osJeeë)
osoerH³eceevee ³eesefieveë (lJee) lJeeced (Meg¬eÀHeeë) Meg¬ebÀ ³eesieJeer³³e¥ ³eesieyeueb Jee Heeefvle les (Òe) (ve³evleg) (DeveeOe=äe)
mecevlee×ef<e&legcevene& (Deefme) Demleg¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 1~ 6~ 9-15¤12¤
DevJe³eë-ns ³eesefieved lJecegHe³eeceie=nerleesçefme les leJew<e ³eesiemJeYeeJees ³eesefveë megKenslegjefmle~ ³esve ³eesiesve
lJeceHece=äë MeC[esçefme, ³eemeg ³eesieef¬eÀ³eemeg lJeb Je×&mes, efJeéeLee ÒelveLee HetJe&LesceLee p³esÿleeeEle yeefn&<eob mJeefJe&ob
Òeleer®eerveceeMegb pe³evleb OegevE e Je=peveb oesnmes ®e, leb ³eesieyeueb Meg¬eÀHee osJeemlJeeb ÒeCe³evleg, lemcew MeC[e³e legY³ecem³e
³eesiem³eeveeOe=äe Jeerjleemleg lJeefceceeb Jeerjleeb Heeefn, leoveg lJeeefce³eb Jeerjlee Heeleg¤12¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ns ³eesefieved! lJeb ³eLee MeceeefoiegCeÒemekeÌleë Heg©<ees ³eesieyeuesve efJeÐeeyeuecegVeslegb
MekeÌveeself e, mee ®eeefJeÐeeOJeevleewIeefJeOJebefmeveer ³eesieefJeÐee Heg©<eeveY³esl³e ³eLeeLe¥ megKe³eefle, leLee lJeeceefHe megKe³eleg¤12¤
HeoeLe&ë-ns ³eesefieved! DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) ³eesie kesÀ De²eW DeLee&led Meew®e Deeefo efve³eceeW kesÀ ûenCe keÀjves Jeeues
(Deefme) nQ, (les) DeeHekeÀe (S<eë) ³en ³eesie³egkeÌle mJeYeeJe (³eesefveë) megKe keÀe nsleg nw~ efpeme ³eesie mes DeeHe (DeHece=äë)
DeefJeÐeeefo oes<eeW mes Deueie ngS (MeC[ë) Meceeefo iegCe³egkeÌle (Deefme) nQ, (³eemeg) efpeve ³eesieef¬eÀ³eeDeeW ceW DeeHe (Je×&mes)
Je=e×
f keÀes ÒeeHle nesles nQ Deewj (efJeéeLee) mecemle (ÒelveLee) Òee®eerve cenef<e& (HetJe&Lee) HetJe&keÀeue kesÀ ³eesieer Deewj (FceLee)
JeÊe&ceeve ³eesefie³eeW keÀs meceeve (p³esÿleeefleced) Del³evle ÒeMebmeveer³e (yeefn&<eoced) Ëo³eekeÀeMe ceW efmLej (mJeefJe&oced) megKe
ueeYe keÀjves (Òeleer®eerveced) DeefJeÐeeefo oes<eeW mes ÒeefleketÀue nesves (DeeMegced) MeerIe´ efmeef× osves (pe³evleced) GlkeÀ<e& Hengb®eeves
Deewj (Oegefveced) Feqvê³eeW keÀes kebÀHeeves Jeeues (Je=peveced) ³eesieyeue keÀes (oesnmes) HeefjHetCe& keÀjles nQ, (leced) Gme ³eesieyeue keÀes
(Meg¬eÀHeeë) pees efkeÀ ³eesieyeue mes j#ee keÀjves nejs (osJeeë) ³eesieyeue kesÀ ÒekeÀeMe mes ÒekeÀeefMele ³eesieer ueesie nQ, Jes (lJee)
DeeHe keÀes (ÒeCe³evleg) De®ís ÒekeÀej Hengb®eeJeW~ Gme ³eesieyeue keÀes ÒeeHle ngS (MeC[e³e) MeceoceeefoiegCe³egkeÌle DeeHe kesÀ efue³es
Gmeer ³eesie keÀer (DeveeOe=äe) ¢æ{ Jeerjlee (Deefme) nes, DeeHe Gme (Jeerjleeced) Jeerjlee keÀer (Heeefn) j#ee keÀerepf e³es (Deveg) Jen
j#ee keÀes ÒeeHle ngF& Jeerjlee (lJee) DeeHe keÀes Heeues¤12¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ns ³eesieefJeÐee keÀer F®íe keÀjves Jeeues! pewmes Meceoceeefo iegCe³egkeÌle Heg©<e
³eesieyeue mes efJeÐeeyeue keÀer GVeefle keÀj mekeÀlee nw, Jener DeefJeÐeeªHeer DevOekeÀej keÀe efJeOJebme keÀjves Jeeueer ³eesieefJeÐee
meppeveeW keÀes ÒeeHle neskeÀj pewmes ³eLeese®f ele megKe osleer nw, Jewmes DeeHe keÀes os¤12¤
megJeerj Fl³em³e Jelmeejë keÀeM³eHe $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~
Meg¬eÀm³esl³em³e ÒeepeeHel³ee iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
GkeÌle³eesiecevegÿelee ³eesieer keÀer¢ied YeJeleerl³egHeefoM³eles¤
GkeÌle ³eesie keÀe Devegÿeve keÀjves Jeeuee ³eesieer kewÀmee neslee nw, ³en GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
megÉ-HHUMHVä-HHU1MHYHG´HäSH1YHH1YHG+HMHU¡{ H1HI<HMH1HP+HHVHVä&H1HSHäFHHYHFHGa
PH1H1LFHH1YHHVHIR1-HH+HäHI/HNJ³ee MegÉ¬eÀë MegÉH¢0HHVäHIHHH1HIYHMäPOH1Í0H&>äÍ0HJÉH¢PHHäHI2H1áHYHäFHHIPH
megÉ-HHUMl )HIOHä PHJÉÉ-HHUMäÍa -HHU1MHYHGa ´H1SH1ve³e1HI9HHIOHä ´HÉSH1YHHäYHGa +HHIMäa )1HIQ1a 'H1HI<Ha MH1HÍa +HHVHVä&Ha HSHäFHHYHFHGa
PH1H1LFHH1YH )HIOHä PHFHGÉSHLFHH1YHÍa HIR1-HHa +HÉefLeNJ³ee~ MegÉ¬eÀë~ MegÉH¢0HHVäHIH1HVHIOHä 0HJÉH¢É0HHVäHIHHHa HIYHMäPOH1 )HIOH1 HIYHÍÉ'HäPOHÍa
0H&>äÍa0HJÉ¬eÀPHäa'H1HI2H1áHYHäFHGa'H1HI2H1P/HHYH1HIFHOHäHI2H1ÉP/HHYHäFHGa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(megJeerjë) MeesYeve½eemeew Jeerj FJe (Jeerjeved) Glke=ÀäiegCeeved (Òepeve³eved) efve<Heeo³eVesJe (Heefj) meJe&leë
(Fefn) ÒeeHvegenf (DeefYe) DeeefYecegK³es (je³eë) Oevem³e (Hees<esCe) Hegäîee (³epeceeveced) oeleejced (me¡eiceeveë) mebieleJeeved
(efoJee) met³³exCe (He=efLeJ³ee) Yetc³ee men (Meg¬eÀë) Jeer³³e&Jeeved (Meg¬eÀMeesef®e<ee) Meg¬eÀm³e MeesOekeÀm³e met³³e&m³e Meese®f eoeaHeveb
lesvewJe (efvejmleë) efveëmeeefjleesçvOekeÀej FJe (MeC[ë) Meceeefomeefnleë (Meg¬eÀm³e) MeesOekeÀm³e ³eesiem³e (DeefOeÿeveced)
DeefOeefleÿefvle ³eeqmceefVeefle leled (Deefme)¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 2~ 1~ 16) J³eeK³eeleë¤13¤
DevJe³eë-ns ³eesefieved! megJeerjmlJeb Jeerjeved Òepeve³eved Hejerefn SJeb ³epeceeveceefYe je³emHees<esCe me¡eiceevees efoJee
He=efLeJ³ee men Meg¬eÀë Meg¬eÀMeese®f e<ee efvejmle SJe efJe<e³eJeemeveejefnleë MeC[mlJeb Meg¬eÀm³eeefOeÿeveceefme¤13¤
YeeJeeLe&ë-MeceoceeefoiegCeeefOeÿevees ³eesieeY³eemeefvejlees ³eesieer mJe³eesieefJeÐeeÒe®eejsCe efpe%eemetveelceyeueb Je×&³eved
meJe&Lee met³³e& FJe ÒekeÀeMeceevees YeJeefle¤13¤
HeoeLe&ë-ns ³eesefieved! (megJeerjë) Þesÿ Jeerj kesÀ meceeve ³eesieyeue keÀes ÒeeHle ngS DeeHe (Jeerjeved) De®ís-De®ís
iegCe³egkeÌle Heg©<eeW keÀes (Òepeve³eved) Òeefme× keÀjles ngS (Hejerefn) meye peien YećeCe keÀerefpe³es~ Fmeer ÒekeÀej (³epeceeveced) Oeve
Deeefo HeoeLeeX keÀes osves Jeeues GÊece Heg©<eeW kesÀ (DeefYe) mevcegKe (je³eë) Oeve keÀer (Hees<esCe) Hegefä mes (me¡eiceeveë) mebiele
ntefpe³es Deewj DeeHe (efoJee) met³³e& Deewj (He=efLeJ³ee) He=efLeJeer kesÀ iegCeeW kesÀ meeLe (Meg¬eÀë) Deefle yeueJeeved (Meg¬eÀMeesef®e<ee)
meye keÀes MeesOeves Jeeues met³³e& keÀer oereHq le mes (efvejmleë) DevOekeÀej kesÀ meceeve He=LekedÀ ngS ner ³eesieyeue kesÀ ÒekeÀeMe mes
efJe<e³eJeemevee mes ítìs ngS (MeC[ë) Meceoceeefo iegCe³egkeÌle (Meg¬eÀm³e) Del³evle ³eesieyeue kesÀ (DeefOeÿeveced) DeeOeej
(Deefme) nQ¤13¤
YeeJeeLe&ë-Meceoceeefo iegCeeW keÀe DeeOeej ³eesieeY³eeme ceW lelHej ³eesieerpeve DeHeveer ³eesieefJeÐee kesÀ Òe®eej mes
³eesieefJeÐee ®eenves JeeueeW keÀe Deelceyeue yeæ{elee ngDee meye peien met³³e& kesÀ meceeve ÒekeÀeefMele neslee nw¤13¤
Deeq®íVem³e le Fl³em³e Jelmeejë keÀeM³eHe $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ mJeje[d peieleer ívoë~ efve<eeoë
mJejë¤
DeLe efMe<³ee³eeO³eeHekeÀke=Àl³eceen¤
Deye efMe<³e kesÀ efue³es Heæ{eves keÀer ³egeqkeÌle Deieues cev$e ceW keÀner nw¤
'HHTÏä9HPHOHVRV-HPHHVFHPHJÉ-HHUH {PHMH1HP+HHVHäPHRHIR1OHHMäÍPHHFHa
PHH´Hä/H1FHHPH%PNHä¢HIOHHI-H 1ËH-HHäMH1PH´Hä/H1FHHV-Hä&ees efceN$eesçDeNeqiveë¤14¤
'HHTiÏ9HPHa OHV1a RV1-H1a PHH1VFH1a PHJÉ-HHUH 1PHVHIOHä PHJÉÉ-HHUH {PHa MH1HÍa +HHVHäPHa R1HIR1OHHMäÍa PHH1FH1a PHHa ´H1/H1FHHa
PHEPNHä¢HIOHÍaHI-H1ËH-HH1MVHIOHäHI-H1ËHÉ-HHäMHaPHÍa´H1/H1FHÍa-Hä&HÍaHIFH1HÍa'HNeqiveë¤14¤
HeoeLe&ë-(Deeq®íVem³e) DeKeefC[lem³e (les) legY³eb leJe Jee (osJe) ³eesieefpe%eemees (meesce) ÒeMemleiegCe efMe<³e!
(megJeer³³e&m³e) MeesYeveeefve Jeer³³e&eCf e Heje¬eÀceeefCe ³emceeled lem³esJe (je³eë) meJe&eJf eÐeepeefvelem³e yeesOeOevem³e (Hees<em³e) Hegäsë
(oefoleejë) (m³eece) (mee) (ÒeLecee) Deeefocee (mebmke=Àefleë) efJeÐeemeg efMe#eepeefvelee veerefleë (efJeéeJeeje) meJezjJs e mJeerkeÀleg¥
³eesi³ee (meë) (ÒeLeceë) (Je©Ceë) Þesÿë (efce$eë) meKee (Deeqiveë) HeeJekeÀ FJe osoerH³eceeveë¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~
2~ 1~ 22-27) J³eeK³eeleë¤14¤
DevJe³eë-ns osJe meesce! Je³eceO³eeHekeÀemles legY³eb megJeer³³e&m³esJeeeq®íVem³e je³emHees<em³e oefoleejë m³eece, ³ee
ÒeLecee efJeéeJeeje mebmke=Àeflejefmle, mee legY³eb megKeoe YeJeleg~ ³eesçmceekebÀ ceO³es Je©CeesçeqiveefjJeeO³eeHekeÀesçefmle, me ÒeLecemles
efce$ees YeJeleg¤14¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eesieefJeÐeemecHeVecevemeeb ³eeseif eveeb ³eesi³eleeefmle efpe%eemegY³ees efvel³eb ³eesieefJeÐeeb Òeoe³e
les meggMejerjelceyeueeë mecHeeoveer³eeë¤14¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) ³eesieefJeÐee ®eenves Jeeues (meesce) ÒeMebmeveer³e iegCe³egkeÌle efMe<³e! nce DeO³eeHekeÀ ueesie (les) lesjs
efue³es (megJeer³³e&m³e) efpeme HeoeLe& mes Meg× Heje¬eÀce yeæ{s GmekesÀ meceeve (Deeq®íVem³e) DeKeC[ (je³eë) ³eesieefJeÐee mes
GlHeVe ngS Oeve keÀer (Hees<em³e) ¢æ{Hege<q ì kesÀ (oefoleejë) osves Jeeues (m³eece) neW~ pees ³en (ÒeLecee) Heefnueer (efJeéeJeeje)
meye ner megKeeW kesÀ mJeerkeÀej keÀjeves ³eesi³e (mebmke=Àefleë) efJeÐeemegefMe#eepeefvele veerefle nw, (mee) Jen lesjs efue³es Fme peieled ceW
megKeoe³ekeÀ nes Deewj nce ueesieeW ceW pees (Je©Ceë) Þes<þ (Deeqiveë) Deeqive kesÀ meceeve meye efJeÐeeDeeW mes ÒekeÀeefMele
DeO³eeHekeÀ nw (meë) Jen (ÒeLeceë) meye mes ÒeLece lesje (efce$eë) efce$e nes¤14¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ³eesieefJeÐee ceW mecHeVe Meg×ef®ele ³egkeÌle ³eesefie³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ
efpe%eemegDeeW kesÀ efue³es efvel³e ³eesieefJeÐee keÀe oeve oskeÀj GvnW MeejerefjkeÀ Deewj Deelceyeue mes ³egkeÌle efkeÀ³ee keÀjW¤14¤
me ÒeLece Fl³em³e Jelmeejë keÀeM³eHe $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efve®e=odyeé¿eîevegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
DeLe mJeeefcemesJekeÀke=Àl³eceen¤
Deye mJeeceer Deewj mesJekeÀ kesÀ keÀcce& keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PH´Hä/H1FHHV\HQ1P+HHIOHäHIHHINH¢1O-HH%POHPFHH1É)YÌHäe megÉOHFHHSHJäQHVOH1P-HHQHäa
le=ÉcHevlegÉ QHVHH1FH2-HHV1HHÍHTP-HäÆH1HHÍPHJ´HHU{OHH1ÍPHJQJäOHHN HOP-HHQHHHä>1LYHHUOHG
PHÍa´H1/H1FHÍa\HQ1P+HHIOHäÍaHIH1HINH¢1O-HHYHGaOHPFHZäa)YÌHäHaPHJÉleced~ Dee~ pegÉQHV1OH1aP-HHQHäaOHÉF+HYOHJäa nesHHäÍaFH2-HäÍa
HHÍaHTP-HäÆH1)HIOH1PHJÉ)äÆHÍaHHÍaPHJ´HHU{OHH1)HIOH1PHJÉ´HHU{OHHÍaPHJQJäOHH1)HIOHäPHJÉQJäOHHÍaHOHGaP-HHQHäa'HHHäÎGa'H1LYeerled¤15¤
HeoeLe&ë-(meë) (ÒeLeceë) Deeefoceë (ye=nmHeefleë) ye=nl³ee efJeÐee³egkeÌlee³ee Jee®eë HeeuekeÀë (ef®eefkeÀlJeeved)
efJe%eeveJeeved (lemcew) (Fvêe³e) Ssée³³ee&³e (megleced) efve<Heeefoleb J³eJenejced (Deepegnesle) DeeoÊe (mJeene) mel³eeb Jee®eced
(le=cHevleg) ÒeerCevleg (nes$eeë) mJeerkeÀle&gcene&ë (ceOJeë) ceeOeg³ee&eof iegCeesHesleeë (³eeë) (eqmJeäeë) MeesYeveeveeräeefve ³eeY³emleeë
(³eeë) (megÒeerleeë) megÒemeVeeë (megngleeë) meg<þg ngleeefve ³eesieeoeveªHeeefCe keÀccee&eCf e ³eeefYe³eexefieveerefYeë kHUeYf emleeë (³eled)
³ee (mJeene) MeesYeve³ee Jee®ee (De³eeìd) De³ee#eerled (Deiveerled) mebÒesef<eleë¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 2~ 1~ 27-28)
DevJe³eë-ns efMe<³ee! ³et³eb ³eLee me HetJeexkeÌlees efce$eë ÒeLeceef½eefkeÀlJeeved ye=nmHeefle³e&mcew Òe³elesle, lemcew Fvêe³e
mJeene megleceepegnesle~ leLee ³eÐee nes$ee ³ee ceOJeë eqmJeäe ³eeë megntlee megÒeerleeë eqk³eesçiveerled keÀef½eod ³eesieer ®e mJeene³eeìd
leLee YeJevlemle=cHevleg¤15¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee ³eesefievees efJeÜebmees ³eesefiev³ees efJeog<³e½e Hejcewée³³e&ÒeeHle³es
Òe³elevles, ³eLee ®e mesJekeÀë mJeeefcemesJevecee®ejefle, leLewJeev³ewë leÊeled keÀcce&efCe ÒeJe=Ê³e mJeeYeeräefmeef×ë mecHeeoveer³ee¤15¤
HeoeLe&ë-ns efMe<³ees! legce ueesie pewmes Jen HetJe& cev$e mes ÒeefleHeeefole (ÒeLeceë) Deeefo efce$e (ef®eefkeÀlJeeved)
efJe%eeveJeeved (ye=nmHeefleë) meye efJeÐee³egkeÌle JeeCeer keÀe Heeueves Jeeuee efpeme Ssée³³e& kesÀ efue³es Òe³elve keÀjlee nw, Jewmes (lemcew)
Gme (Fvêe³e) Ssée³e& kesÀ efue³es (mJeene) mel³e JeeCeer Deewj (megleced) efve<Heeefole Þes<þ J³eJenej keÀe (Deepegnesle) De®ís
ÒekeÀej ûenCe keÀjes Deewj pewmes (³eled) pees (nes$eeë) ³eesie mJeerkeÀej keÀjves kesÀ ³eesi³e Jee (³eeë) pees (ceOJeë)
ceeOeg³³ee&efoiegCe³egkeÌle (eqmJe<ìeë) efpevemes efkeÀ De®ís-De®ís Fä keÀece yeveles nQ (³eeë) Jee pees Ssmeer nQ efkeÀ (megngleeë)
efpevemes De®ís ÒekeÀej nJeve Deeefo keÀcce& efme× nesles nQ (megÒeerleeë) Deewj De®ís ÒekeÀej ÒemeVe jnleer nQ, Jes efJeÜeved kHUpeve
Jee (Deiveerled) keÀesF& De®íer ÒesjCee keÀes ÒeeHle ngDee efJeÜeved ³eesieer (mJeene) mel³eJeeCeer mes (De³eeìd) meYeeW keÀes melke=Àle
keÀjlee Deewj le=Hle jnlee nw~ DeeHe ueesie Gve eqk³eeW Deewj Gme ³eesieer kesÀ meceeve (le=cHevleg) le=Hle ntefpe³es¤15¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes ³eesieer efJeÜeved Deewj ³eesefieveer efJeÜeveeW keÀer kHUpeve
Hejcewée³³e& kesÀ efue³es ³elve keÀjW Deewj pewmes mesJekeÀ DeHeves mJeeceer keÀe mesJeve keÀjlee nw, Jewmes Dev³e Heg©<eeW keÀes Yeer Gef®ele nw
efkeÀ Gve-Gve keÀeceeW ceW ÒeJe=le neskeÀj DeHeveer DeYeerä efmeef× keÀes HengB®es¤15¤
De³eb Jesve Fl³em³e Jelmeejë keÀeM³eHe $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ DeeÐem³e efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~
OewJeleë mJejë~ GHe³eece Fl³em³e meecveer iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe meYeeO³e#esCe je%ee eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³egHeefoM³eles¤
Deye meYeeO³e#e jepee keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw~
'H1HE-HV1YHHHVäRH1OHG+HHI0YHäieYee&1SHHVHIOHäSH MHHWÉ MSHäPHHVHI-H1FHHYHVäa)1FHFH1+HHPHäÉFHVPHWH {PH1HI0H0HJEÉ ve
HI-H´HHäFH1HIOH<HHU{HIMQHIYOHa*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH1FHNH¢H {HO-HH¤
DeN³eced~ JesNveë~ ®eesNoN³eNled~ He=efMveäLH<HH 1 )HIOH1 +HHI0YHäÉLH<HH Ía SHHVHIOHäSH MHHJÉHIMHIOH1 SHHVHIOHäÍÉSHMHHJÍa MSHäPHÍa HI-H1FHHYH1
)HIOHä HI-H1ÉFHHYHVäa)1FHFHa'H1+HHFHGaPH1ÉFH)HIOHä PHFHGÉLH1FHVaPHWH {PHaHI0H0HJäFHGaYHaHI-H´HHäÍaFH1HIOHHI<H1HIMHIOHä FH1HIOHÉHI<HäÍaHIMlQ1HIYOH1a
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1aFHNH¢H {HaO-HH1
HeoeLe&ë-(De³eced) (Jesveë) keÀceveer³e½evêë (®eeso³eled) Òesj³eefle, De$e ue[Lex ue*[YeeJe½e~ (He=efMveieYee&ë)
He=eqMvejvleefj#eb ieYeex ³es<eeb les He=eqMveieYee&ë (p³eeseflepe&je³egë) p³eesefle<eeb peje³egefjJee®íeokeÀë (jpemeë) ueeskeÀmecetnm³e
(efJeceeves) efJeieleb ceeveb HeefjceeCeb ³em³eevleefj#em³e leeqmceved (Fceced) Òel³e#eced (DeHeeced) peueeveeced (me²ces) me*dûeece FJe~
me²ce Fefle me*dûeeceveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~17) (met³³e&m³e) ceele&C[m³e (efMeMegced) Meemeveer³eb kegÀceejb yeeuekeÀced
(ve) FJe (efJeÒeeë) cesOeeefJeveë (ceefleefYeë) yege× f efYeë (efjnefvle) melkegÀJe&efvle~ efjnvleerl³e®e&eflekeÀcce&meg Heefþleced~
(efveIeb03~14) (GHe³eeceie=nerleë) jep³ee²w³e&gkeÌleë (cekeÀe&³e) ce=l³egevf eefceÊee³e Jee³eJes (lJee) lJeeced¤ Fceb cev$eb
efve©keÌlekeÀej SJeb mecee®eäs-Jesvees Jesvelesë keÀeefvlekeÀcce&Cemlem³ew<ee YeJeefle~ (efve©010~38) De³eb Jesve½eeso³eled He=efMveieYee&
ÒeeäJeCe&ieYee& DeeHe Fefle Jee p³eeseflepe&je³egp³eexeflejm³e peje³egmLeeveer³eb YeJeefle, peje³eg pej³ee ieYe&mLe pej³ee ³et³ele Fefle
Jee~ FceceHeeb ®e me²ceves met³³e&m³e ®e efMeMegefceJe efJeÒee ceefleYeer efjnefvle efuenefvle mlegJeefvle Je×&³eefvle Hetpe³evleerefle Jee~
efMeMegë Mebmeveer³ees YeJeefle, efMeMeerlesJee& m³eeod,oevekeÀcce&Ceef½ejueyOees ieYeex YeJeefle~ (efve©010~39)~ De³eb cev$eë
(Mele0(4~ 2~ 1~ 10-11) J³eeK³eeleë¤16¤
DevJe³eë-ns efMeuHeefJeefOeefJeefÜÜved! lJecegHe³eeceie=nerleesçm³eleesçnb jpemees ceO³es He=eqMveieYee& ueeskeÀe FJe
p³eeseflepe&je³egejf Jee³eb Jesve½eeso³eeefoceb ®evêceHeeb met³³e&m³e me²ces efMeMegb efJeÒee ceefleYeer efjnefvle vesJe cekeÀe&³e ogäeveeb ÒeMecevee³e
ÞesÿJ³eJenejmLeeHevee³e ®e efJeceeves lJee lJeeb ie=Áeefce¤16¤
YeeJeeLe&ë-meYeeO³e#esCe met³³ee&®evêcemeesie&gCeeefveJe ÞesÿiegCeeved ÒekeÀeMeef³elJee ogäÒeMecevesve ÞesÿJ³eJenejsCe meppevee
Dee¼eoef³eleJ³eeë¤16¤
HeoeLe&ë-ns efMeuHeefJeefOe kesÀ peeveves Jeeues meYeeO³e#e efJeÜved! DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) mesvee Deeefo jep³e kesÀ De²eW
mes ³egkeÌle (Deefme) nQ, Fmemes ceQ (jpemeë) ueeskeÀeW kesÀ ceO³e (He=eqMveieYee&ë) efpeveceW DeJekeÀeMe DeefOekeÀ nw, Gve ueesieeW kesÀ
(p³eeseflepe&je³egë) leejeieCeeW keÀes {ebHeves Jeeues kesÀ meceeve (De³eced) ³en (Jesveë) Deefle ceveesnj ®evêcee (®eeso³eled)
³eLee³eesi³e DeHeves-DeHeves ceeie& ceW DeefYe³egkeÌle keÀjlee nw, (Fceced) Fme ®evêcee keÀes (DeHeeced) peueeW Deewj (met³³e&m³e) met³³e&
kesÀ (me²ces) mecyevOeer DeekeÀ<e&Ceeefo efJe<e³eeW ceW (efMeMegced) efMe#ee kesÀ ³eesi³e yeeuekeÀ keÀes (ceefleefYeë) efJeÜeved ueesie DeHeveer
yege×f ³eeW mes (efjnefvle) melkeÀej keÀj kesÀ (ve) meceeve Deeoj kesÀ meeLe ûenCe keÀj jns nQ Deewj ceQ (cekeÀe&³e) ogäeW keÀes Meevle
keÀjves Deewj Þesÿ J³eJenejeW kesÀ mLeeHeve keÀjves keÀs efue³es (efJeceeves) Devevle Devleefj#e ceW (lJee) legPes efJeefJeOe ÒekeÀej kesÀ ³eeve
yeveeves kesÀ efue³es mJeerkeÀej keÀjlee ntb¤16¤
YeeJeeLe&ë-meYeeO³e#e keÀes ®eeefn³es efkeÀ met³³e& Deewj ®evêcee kesÀ meceeve Þesÿ iegCeeW keÀes ÒekeÀeefMele Deewj ogä
J³eJenejeW keÀes Meevle keÀjkesÀ Þesÿ J³eJenej mes meppeve Heg©<eeW keÀes Dee¼eo osJeW¤16¤
cevees ve ³eseq<Jel³em³e Jelmeejë keÀeM³eHe $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ mJeje[d yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
HegvemlecesJe efJe<e³eceen¤
efHeÀj Yeer Gmeer efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
ceveesN ve ³es<egÉ Q-HäYHVHJ HIOH1LFHE HI-H+H1Í 0HHHä -HYHJÉ/HHV Ìä-HYOHHa 'HH HÍ 0HHH {HI<HPOHJHI-HYHÉcCeesç
'H1PHHÀHHU{&HHUOHH1HIR0HE1 LH<HäPOHH-HV1H OHV1 HHVHIYHäÍ ´H1SHHÍ +HH1¡H+HäFHÆHV1 FHNH¢H[{ osNJeemlJeHä FHHTY/H1+HHÍ
´H&HäH1YO-HYHHä2HÆHHIPH
FHYHäÍa YHa HVHJäa Q-HäYHVHJa HIOH1LFHFHGa HI-H+HäÍa 0HHHäa -H1YHJÉ/HÍa Ìä-HYOHHa 'HHa HÍa 0HHH {HI<HÍa OHJHI-H1YHF&H )HIOHä
legefJeçve=ÉF&HÍa'H1PH1a'HÀHHU{&HHUOHa'HH1HIR0H1HIFHOHH1ÉHIR0HäFHGaLH<HäPOHHZa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa´H1SHH)HIOHä ´H1ÉSHHÍa+HH1HIQ1a'H+HäFHÆ1
)OH+HäÉFHÆÍaFHNH ¢{ÍaRV1-HHÍaO-HH1aFH1HIY/H1+HH)HIOHäFHHTY/H1É+HHÍa´HaYH1H1YOHJÉa'HYHHä2HÆHa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(ceveë) efJe%eeveced (ve) FJe (³es<eg) (nJeves<eg) OeccexCewJeeoeves<eg (efleiceced) JeýeJeled leerJećed~ efleiceefceefle
Jeýeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~20) (efJeHeë) efJeefJeOeb Heeleerefle efJeHees cesOeeJeer~ efJeHe Fefle cesOeeefJeveecemeg Heefþleced~
(efveIeb03~15) (Me®³ee) Òe%e³ee~ Me®eerefle Òe%eeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~9) (JevegLeë) keÀece³esLes~ Jeveesleerefle
keÀeefvlekeÀcce&meg Heefþleced~ (efveIeb02~6) (êJevlee) ievleejew~ De$e megHeeb meguegied #Deäe07.1.39% Fl³eekeÀejosMeë
(Deäe07~1~139) (Dee) (³eë) (Me³³ee&efYeë) ieefleefYeë (legefJeve=cCeë) legJeerevf e yentefve Oeveeefve ³em³e meë~ legJeerefle
yengveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~5) (Dem³e) (DeÞeerCeerle) ÞeerCeeefle He®eefle (DeeefoMeced) efoMeceefYeJ³eeH³esJe (ieYemleew)
De*diegu³ee efveoxMes~ ieYemle³eë Fl³e*diegefueveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02.5) (S<eë) jepeOecce&ë (les) leJe (³eesefveë) ie=nced
(Òepeeë) mebj#eCeer³eeë (Heeefn) (DeHece=äë) otjerke=Àleë (ceke&Àë) cejCeogëKeoes ogve&³eë (osJeeë) efJeÜebmeë (lJee) lJeeced
(ceeqvLeHeeë) ³es cevLeefvle Me$etved leeved Jeerjeved Heeefvle les (Òe) (ve³evleg) ÒeerCe³evleg (DeveeOe=äe) DeOe<e&Ceer³ee (Deefme) uees[Lex
ueìd¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 1~ 6~ 12-15) J³eeK³eeleë¤17¤
DevJe³eë-ns efMeequHeÐeeefJe®e#eCe meYeeHeles efJeÜVes<e jepeOece&mles leJe ³eesefvejefmle, lJeb ³eLee ³emlegefJeve=cCeë
ÒepeeHeefleefJe&Heë Òepeepeve½ewleew Üew ³egJeeb ³es<eg nJeves<eg Me³³ee&efYeefmleiceb cevees ve êJevleew Me®³ee men DeeJeveg Leë, FlLeb Òel³eskeÀë
Òepeepeveesçm³e ieYemleeJeeefoMeb ³eLee m³eeled leLee Me$etveeÞeerCeerle, ceke&À½eeHece=äes YeJeleg~ Òepeeë Heeefn ceeqvLeHee osJeemlJee lJeeb
ÒeCe³evleg, ns Òepes! ³eleesçveeOe=äe efveYe&³ee mJelev$ee lJeceefme, leb jepeeveb meleleb j#e¤17¤
YeeJeeLe&ë-ÒepeeHeg©<ee jep³ekeÀcce&efCe ³eb jepeeveceeÞe³es³egmme les<eeb v³ee³esve j#eeb kegÀ³³ee&led~ les ®e leb v³ee³eeOeerMeb
Òeefle mJeeefYeÒee³eb ÒeJeos³egë~ jepemesJekeÀe½e v³ee³ekeÀcce&CewJe ÒepeeHeg©<eeved j#es³egefjefle¤17¤
HeoeLe&ë-ns efMeuHeefJeÐee ceW ®elegj meYeeHeles! (S<eë) ³en jepeOece& (les) lesje (³eesefveë) megKeHetJe&keÀ efmLejlee keÀe
mLeeve nw~ pewmes let (³eë) pees (legefJeve=cCeë) Del³evle Oeve³egkeÌle Òepee keÀe Heeueves Jeeuee Jee (efJeHeë) yegef×ceeved Òepeepeve ³es
legce oesveeW (³es<eg) efpeve nJeveeefo keÀcceeX ceW (Me³³ee&efYeë) JesieeW mes (efleiceced) Jeýe kesÀ legu³e Deefle¢æ{ (ceveë) ceve kesÀ (ve)
meceeve Jesie mes (êJevlee) ®eueles ngS (Me®³ee) yege× f kesÀ meeLe (DeeJevegLeë) HejmHej keÀecevee keÀjles nes, Jewmes Òel³eskeÀ
ÒepeeHeg©<e (Dem³e) Fme ÒepeeHeefle kesÀ (ieYemleew) Debiegueer-efveoxMe mes (DeeefoMeced) meye efoMeeDeeW ceW lespe pewmes nes, Jewmes
Meg$eDeeW keÀes (Dee, DeÞeerCeerle) De®ís ÒekeÀej ogëKe efo³ee keÀjs (ceke&Àë) cejCe kesÀ legu³e ogëKe osves Deewj kegÀ{bie ®eeue®eueve
jKeves Jeeuee Me$eg (DeHece=<ìë) otj nes Deewj let (Òepeeë) Òepee keÀe (Heeefn) Heeueve keÀj (ceefvLeHeeë) Me$egDeeW kesÀe cebLeves
Jeeues JeerjeW kesÀ j#ekeÀ (osJeeë) efJeÜeved ueesie (lJee) legPes (Òe, ve³evleg) ÒemeVe keÀjW~ ns Òepeepevees! legce efpememes (DeveeOe=<ìe)
Òeieuce efveYe&³e Deewj mJeeOeerve (Deefme) nes, Gme jepee keÀer j#ee efkeÀ³ee keÀjes¤17¤
YeeJeeLe&ë-ÒepeeHeg©<e jep³ekeÀce& ceW efpeme jepee keÀe DeeÞe³e keÀjW, Jen Gve keÀer j#ee keÀjs Deewj Òepeepeve Gme
v³ee³eeOeerMe kesÀ Òeefle DeHeves DeefYeÒee³e keÀes MebkeÀe-meceeOeeve kesÀ meeLe keÀnsb, jepee kesÀ veewkeÀj-®eekeÀj Yeer v³ee³ekeÀcce& ner mes
ÒepeepeveeW keÀer j#ee keÀjW¤17¤
megÒepee Fl³em³e Jelmeejë keÀeM³eHe $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë
ceeqvLeveesçefOeÿeveefcel³em³e ÒeepeeHel³ee iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
v³ee³eeOeerMesve Òepeeë Òeefle keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
v³ee³eeOeerMe keÀes ÒepeepeveeW kesÀ Òeefle kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
megÉ´H1SHHÍ´H1SHHÍ´HäSH1YHH1YHG+HMHU{¡HNHI<HMH1HP+HHVHVä&H1HSHäFHHYHFHGa
meN¡eNiceeNvees HIR1-HH+HäHI/H1-HHFH1Y/HHUFH1HTY/H0HHVäHIHHH1HIYHMäPOHHV1FHNH¢H[{FH1HTY/HYHHVäÉHI2H1áHYHäFHHIPH
megÉ´H1SHH )HIOHä PHJÉ´H1SHHÍa ´H1SHH )HIOHä ´H1ÉSHHÍa ´H1SH1YHHHI9HHIOHä ´HÉSH1YHHäYHGa +HHIMäa )1HIQ1a 'H1HI<Ha MH1HÍa +HHVHVä&Ha
HSHäFHHYHFHGa PH1H1LFHH1YH )HIOHä PHFHGÉSHLFHH1YHÍa HIR1-HHa +HÉHI/H1-HHa FH1Y/HHUa FH1HTY/H0HHVäHIH1HVHIOHä FH1HTY/H0HHVäHIHHHa HIYHMäPOH1 )HIOHä
HIYHÍÉ'HäPOHÍaFHNH ¢{ÍaFH1HTY/HYHäÍa'H1HI2H1áHYHäFHGa'H1HI2H1P/HHYH1HIFHOHäHI2H1ÉP/HHYHäFHG~ DeNefmeN¤18¤
HeoeLe&ë-(megÒepeeë) MeesYevee Òepee ³em³e meë megÒepeeë me ³eLee m³eeled leLee (Òepeeë) Òepee SJe (Òepeve³eved)
Hejceséej FJe ÒekeÀì³eved (Heefj) meJe&leë (Fefn) peeveerenf (DeefYe) DeeefYecegK³es (je³eë) Oevemecetnm³e (Hees<esCe) Hegäîee
(³epeceeveced) megKeÒeoced (me¡eiceeveë) OeerjleeefoMegYeiegCes<JeemekeÌleë (efoJee) met³³exCe (He=efLeJ³ee) Yetc³ee (cevLeer) ceeqvLelegb
Meeruecem³e v³ee³eeOeerMem³e meë (ceeqvLeMeesef®e<ee) met³³e&oerHl³esJe (efvejmleë) efvelejeb Òeef#eHle FJe (ceke&Àë) ce=l³egevf eefceÊeë
KeuJev³ee³ekeÀejer (ceeqvLeveë) v³ee³ekeÀeefjCeë (DeefOeÿeveced) DeeOeej FJe (Deefme)¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 2~ 1~ 17-
DevJe³eë-Yees v³ee³eOeerMe! megÒepeemlJeb Òepeeë Òepeve³eved je³emHees<esCe men ³epeceeveceefYeHejerefn meJe&Lee lem³e
OeveJe=ef×efce®í, cevLeer lJeb efoJee He=efLeJ³ee me¡eiceevees YeJe leodiegCeer YeJeself e YeeJeë~ ³elemlJeb ceeqvLeveesçefOeÿevecem³elemles
ceeqvLeMeesef®e<ee cekeÀexs efvejmlees YeJeleg¤18¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ v³ee³eeOeerMees ³epeceevem³e Hegjesefnle FJe Òepeeë meleleb Heeue³esled¤18¤
HeoeLe&ë-Yees v³ee³eeOeerMe! (megÒepeeë) GÊece Òepee³egkeÌle DeeHe (Òepeeë) ÒepeepeveeW keÀes (Òepeve³eved) ÒekeÀì keÀjles
ngS (je³eë) Oeve keÀer (Hees<esCe) ¢æ{lee kesÀ meeLe (³epeceeveced) ³e%eeefo De®ís keÀceeX kesÀ keÀjves Jeeues Heg©<e keÀes (DeefYe)
(Heefj) (Fefn) meJe&Lee Oeve keÀer Je=e× f mes ³egkeÌle keÀerefpe³es (cevLeer) Jeeo-efJeJeeo kesÀ cevLeve keÀjves Deewj (efoJee) met³³e& Jee
(He=efLeJ³ee) He=efLeJeer kesÀ legu³e (me¡eiceeveë) Oeerjleeefo iegCeeW ceW Jele&ves Jeeues DeeHe (ceefvLeveë) meomeefÜJes®eve keÀjves ³eesi³e
iegCeeW kesÀ (DeefOeÿeveced) DeeOeej kesÀ meceeve (Deefme) nes, Fme keÀejCe legcnejer (ceefvLeMeesef®e<ee) met³³e& keÀer oereHq le kesÀ meceeve
v³ee³eoereHq le mes (ceke&Àë) ce=l³eg osves Jeeuee Dev³ee³eer (efvejmleë) efveJe=Êe nesJes¤18¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ v³ee³eeOeerMe jepee keÀes ®eeefn³es efkeÀ Oecce& mes ³e%e keÀjves Jeeues melHeg©<e
Hegjesefnle kesÀ meceeve Òepee keÀe efvejvlej Heeueve keÀjs¤18¤
³es osJeeme Fl³em³e Jelmeejë keÀeM³eHe $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ OewJeleë
mJejë¤
DeLe jepemeY³epeveke=Àl³eceen¤
Deye jepee Deewj meYeemeoeW kesÀ keÀece Deieues cev$e ceW keÀns nQ¤
HVRVä-HHPHHVHIR1-HVNH¢HäR0H1P/H+HäHI/H1-HHFH2HVNH¢HäR0H1P/Ha
DeNHmegÉHIHOHHVäFHHIQ1YHZNH¢HäR0H1P/HOHVRVä-HHPHHVH1HHIFH1FHESHJäH2-HFHG
HVa RVä-HH1PH1Ía HIR1HI-Ha 6NH¢HäR0Ha P/Ha +HÉHI/H1-HHFHGa 'HHI2Häa 6NH¢HäR0Ha P/Ha 'H+PHJÉHIHOH1 )OHä+PHJÉÉHIHOHäÍa FH1HIQ1YHHa
6NH¢HäR0HaPLe~ les~ osNJeeNmeNë~ ³eN%eced~ FNceced~ pegÉ<eNOJeNced¤19¤
HeoeLe&ë-(³es) (osJeemeë) efoJ³eiegCe³egkeÌleeë (efoefJe) efJeÐegelf e (SkeÀeoMe) ÒeeCeeHeeveesoeveJ³eevemeceeveveeieketÀcce&-
ke=ÀkeÀueosJeoÊeOeve¡e³epeerJeeë (mLe) meefvle, De$e Heg©<eJ³el³e³eë~ (He=efLeJ³eeced) Yetceew (DeefOe) GHeefjYeeJes (SkeÀeoMe)
He=efLeJ³eHlespeesJee³JeekeÀeMeeefol³e®evêve#e$een*dkeÀejcenÊeÊJeÒeke=Àle³eë (mLe) meefvle (DeHmegef#eleë) ÒeeCes<eg #e³eefvle efveJemeefvle
les (ceefnvee) ceefncvee (SkeÀeoMe) Þees$elJekedÀ®e#etjmeveeIeéCeJeekeÌHeeefCeHeeoHee³etHemLeceveebefme (mLe) meefvle (les) (osJeemeë)
jepemeYeemeoes efJeÜebmeë (³e%eced) jepeÒepeemecye×J³eJenejced (Fceced) Òel³e#eced (peg<eOJeced) mesJeOJeced¤ De³eb cev$eë
(Mele0(4~ 2~ 2~ 9) J³eeK³eeleë¤19¤
DevJe³eë-³es ceefnvee mJeceefncvee efoJ³eskeÀeoMe osJeemeë mLe meefvle, He=efLeJ³eeceO³eskeÀeoMe mLe meefvle,
DeHmegef#ele½ewkeÀeoMe mLe meefvle, les ³eLee mJemJekeÀcce&meg JeÊe&vles, leÜÜÊe&ceevee ns osJeemees jepemeYee³eeë meY³epevee! ³et³eefceceb
³e%eb peg<eOJeced¤19¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee mJekeÀcce&eCf e ÒeJeÊe&ceevee Fcesçvleefj#eeefo<eg HeoeLee&ë meefvle, leLee
meYeepevewmmJev³ee³ekeÀcce&eCf e ÒeJeefle&leJ³eefceefle¤19¤
HeoeLe&ë-(³es) pees (ceefnvee) DeHeveer ceefncee mes (efoefJe) efJeÐegled kesÀ mJeªHe ceW (SkeÀeoMe) i³eejn DeLee&led
ÒeeCe, DeHeeve, Goeve, J³eeve, meceeve, veeie, ketÀcce&, ke=ÀkeÀue, osJeole, Oeve¡e³e Deewj peerJeelcee (osJeemeë) efoJ³eiegCe³egkeÌle
osJe (mLe) nQ, (He=efLeJ³eeced) Yetecf e kesÀ (DeefOe) THej (SkeÀeoMe) i³eejn DeLee&led He=efLeJeer, peue, Deeqive, HeJeve, DeekeÀeMe,
Deeefol³e, ®evêcee, ve#e$e, DenbkeÀej cenÊeÊJe Deewj Òeke=Àefle (mLe) nQ leLee (DeHmegef#eleë) ÒeeCeeW ceW þnjves Jeeues
(SkeÀeoMe) i³eejn Þees$e, lJekedÀ, ®e#eg, efpe»e, veeefmekeÀe, JeeCeer, neLe, HeebJe, iegoe, efue² Deewj ceve (mLe) nQ, (les) Jes
pewmes DeHeves-DeHeves keÀeceeW ceW JeÊe&ceeve nQ, Jewmes ns (osJeemeë) jepemeYee kesÀ meYeemeoes! DeeHe ueesie ³eLee³eesi³e DeHeves-DeHeves
keÀeceeW ceW JeÊe&ceeve neskeÀj (Fceced) Fme (³e%eced) jepe Deewj Òepee mecyevOeer J³eJenej keÀe (peg<eOJeced) mesJeve efkeÀ³ee
keÀjW¤19¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e cebs Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes DeHeves-DeHeves keÀeceeW ceW ÒeJe=Êe ngS Devleefj#eeefokeÀeW ceW
meye HeoeLe& nQ, Jewmes jepemeYeemeoeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeves-DeHeves v³ee³eceeie& ceW ÒeJe=Êe jnW¤19¤
GHe³eeceie=nerleesçmeerl³em³e Jelmeejë keÀeM³eHe $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ efve®e=oe<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë
mJejë¤
DeLe je%eeb efJeog<eeb ®eesHeosMeÒekeÀejceen¤
Deye jepee Deewj efJeÜeveeW kesÀ GHeosMe keÀer jerefle Deieues cev$e ceW keÀner nw¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉPHHÝHH1&HHVnÉHIPH1 P-HHnÝHH&HÍa +HH1HIQ H1HE +HH1HIQ H1H+HäHIOHE1 HI-H&HJ ÉPO-HHHIFHäHTYÌ1HV&Hä
HeelegÉ HI-H&HJEO-HE+HHä¡HNHI<HPH-HäYHHHIYH+HHHIQ
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a 'HH1ÝH1H1&HÍa 'H1HIPH1a P-HHäÝHH&H1 )HIOH1 PHJÉ'HHÝHH&HÍa +HH1HIQa H1HFHGa
+HH1HIQaH1HFHGa+HH1HIQaH1H+HäHIOH1HIFHHIOHäH1HÉ+HHIOHFHGaHI-H&HJäÍaO-HHFHGa)1HTYÌ1HV&Häa+HH1OHJÉaHI-H&HJäFHGaO-HFHGa+HH1HIQ1a'H1HI<HaPH-HäYHHHIYHa
HeeNefnN¤20¤
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) efJeve³eeefojepeiegCew³e&gkeÌleë (Deefme) (Deeûe³eCeë) mecevleeoûeeefCe efJe%eeve³egkeÌleeefve
ÒeMemleeefve keÀccee&C³e³eles meë~ MekeÀvOJeeefo<eg HejªHeb Jee®³eced~ #Deäe0Jee06.1.91% Fefle HejªHeced~ (Deefme)
(mJeeûe³eCeë) MeesYeve½eemeeJeeûe³eCe½e leÜled (Heeefn) (³e%eced) jepeÒepeeHeeuekeÀced (Heeefn) (³e%eHeefleced) mebielem³e v³ee³em³e
HeeuekeÀced (efJe<Cegë) mekeÀueMegYeiegCekeÀcce&J³eeHeer efJeÜeved (lJeeced) (Fefvê³esCe) cevemee Oevesve Jee~ Feqvê³eefceefle Oeveveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb02~10) (Heeleg) (efJe<Cegced) efJeÜebmeced (lJeced) v³ee³eeOeerMeë (Heeefn) (DeefYe) (meJeveeefve) Ssée³³ee&efCe
(Heeefn)¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 2~ 2~ 9-19) J³eeK³eeleë¤20¤
DevJe³eë-ns meYeeHeles jepeved GHeosMekeÀ Jee! ³elemlJecegHe³eeceie=nerleesçm³elees ³e%ecHeeefn, mJeeûe³eCe FJeeûe³eCeesefme,
lemceeod ³e%eHeefleb Heeefn~ De³eb efJe<Cegejf eqvê³esCe lJeeb Heeleg lJecesveb efJe<CegcHeeefn meJeveev³eefYeHeeefn¤20¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ je%ees efJeog<eeb ®e ³eesi³eleeefmle les meleleb jep³eesVeeEle kegÀ³³e&gve&efn
jep³eesVel³ee efJevee efJeÜebmees mJeemL³esve efJeÐeeÒe®eejef³elegcegHeosäb ®e MekeÌvegJeefvle, ve Keueg efJeog<eeb mebieesHeosMeeY³eeb efJevee jep³eb
jef#elegcen&efle, ve Keueg jepeÒepeesÊeceefJeog<eeb HejmHejb Òeereflecevlejwée³³eexVeeflejwée³³eexVel³ee efJeveeççvevo½e meleleb pee³eles¤20¤
HeoeLe&ë-ns meYeeHeles jepeved Jee GHeosMe keÀjves Jeeues! efpeme keÀejCe DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) efJeve³e Deeefo
jepeiegCeeW Jee Jesoeefo 0HHkyeesOe mes ³egkeÌle (Deefme) nQ, Fmemes (³e%eced) jepee Deewj Òepee keÀer Heeuevee keÀjeves nejs ³e%e keÀes
(Heeefn) Heeuees Deewj (mJeeûe³eCeë) pewmes GÊece efJe%eeve³egkeÌle keÀcceeX keÀes HengB®eeves Jeeues nesles nQ, Jewmes (Deeûe³eCeë) GÊece
efJe®eej³egkeÌle keÀcceeX keÀes ÒeeHle nesves Jeeues ntefpe³es, Fmemes (³e%eHeefleced) ³eLeeJeled v³ee³e keÀer j#ee keÀjves Jeeues keÀes (Heeefn)
Heeuees~ ³en (efJe<Cegë) pees mecemle De®ís iegCe Deewj keÀcceeX keÀes þerkeÀ-þerkeÀ peeveves Jeeuee efJeÜeved nw, Jen (Feqvê³esCe) ceve
Deewj Oeve mes (lJeeced) legPes (Heeleg) Heeues Deewj legce Gme (efJe<Cegced) efJeÜeved keÀer (Heeefn) j#ee keÀjes (meJeveeefve) Ssée³³e&
osves Jeeues keÀeceeW keÀer (DeefYe) meye ÒekeÀej mes (Heeefn) j#ee keÀjes¤20¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ jepee Deewj efJeÜeveeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Jes efvejvlej jep³e keÀer
GVeefle efkeÀ³ee keÀjW, keÌ³eeWefkeÀ jep³e keÀer GVeefle kesÀ efJevee efJeÜeved ueesie meeJeOeeveer mes efJeÐee keÀe Òe®eej Deewj GHeosMe Yeer veneR
keÀj mekeÀles Deewj ve efJeÜeveebs kesÀ mebie Deewj GHeosMe kesÀ efJevee keÀesF& jep³e keÀer j#ee keÀjves kesÀ ³eesi³e neslee nw leLee jepee,
Òepee Deewj GÊece efJeÜeveeW keÀer HejmHej Òeerelf e kesÀ efJevee Ssée³³e& keÀer GVeefle Deewj Ssée³e& kesÀ efJevee Deevevo Yeer efvejvlej veneR
nes mekeÀlee¤20¤
meesceë HeJele Fl³em³e Jelmeejë keÀeM³eHe $eÝef<eë~ meescees osJelee~ mJejeìd yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë~ S<e le Fl³em³e ³eepeg<eer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe jepeke=Àl³eceen~
Deye jepee keÀe keÀcce& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHHVFHäÍ +H-HOH1V PHHVFHäÍ +H-HOHV1ÉPFHZ \HÑHä&HV1ÉPFHZZ H1HHHH1PFHZ PHJäY-H1OHV HSHäFHHYHHH +H-HOHÉ)1HÉ7Npex
+Hä-HOHVNÉµÐHÉ'HHVHä2HHU<HÍ +H-HOHV1 ²HH-HHä+HHI/H1-HH<HHE +H-HOHV PHJ<HWÉOHHHä +H-HOHV1 HI-HËHVä<HPO-HH RV1-HV<HäÉ61H OHV1
³eesefYH1HI-H ËHVä<HPO-HHRV1V-HV<HäÍ
PHHVFHäÍa+H1-H1OHV1aPHHVFHäÍa+H1-H1OHV1~ 'H1PFHZa\HÑHä&HVa'H1PFHZaH1HHHäa'H1PFHZaPHJÉY-H1OHVaHSHäFHHYHHHa+H1-H1OHV1a)1HVa71SSH[a
+H1-H1OHV1a 'H1µÐHÉ)OH1OHGÉ<HÍa 'HHVHä2HHU<HÍa +H1-H1OHV1a ²HH-HHä+HHI/H1-HHU<HHäFHGa +H1-H1OHV1a PHJÉ<HWOHHHVHIOHä PHJÉ<HWÉOHHHäa +H1-H1OHV1a HI-HËHVä<HÍa
O-HH1aRV1-HV<HäÍa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍaHI-HËHVä<HÍaO-HH1aRV1-HV<HäÍ
HeoeLe&ë-(meesceë) meesc³eiegCemecHeVees jepee (HeJeles) efJepeeveer³eeled, uesìdÒe³eesieë (meesceë) jepemeYee³eeë meYeemeled
Òepeepevees Jee (HeJeles) Hetlees YeJesled (Demcew) Òel³e#ee³e (ye´ïeCes) Hejceséeje³e Jesoe³e Jee (Demcew) (#e$ee³e) jep³ee³e
#eef$e³ee³e Jee (Demcew) (megvJeles) meJe&eJf eÐeeefme×evleb efve<Heeo³eles (³epeceevee³e) mebie®íceevee³e (HeJeles) (F<es) DeVee³e
(Tppex) Heje¬eÀcee³e (HeJeles) (DeÓîeë) peuesY³eë ÒeeCesY³ees Jee (Dees<eOeerY³eë) meesceeefoY³eë (HeJeles)
(ÐeeJeeHe=efLeJeerY³eeced) met³³e&YetefceY³eeced (HeJeles) (megYetlee³e) megÿg mel³ee³e J³eJeneje³e (HeJeles) (efJeéesY³eë) mecemlesY³eë
(lJee) lJeeced (osJesY³eë) efoJ³esY³ees iegCesY³eë (S<eë) jepeOecce&iegCeûenCeced (les) leJe (³eesefveë) Jemeefleë (efJeéesY³eë)
DeefKeuesY³eë (lJee) lJeeced (osJesY³eë) efJeÜÓîeë¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 2~ 2~ 12-16¤ leLee yeé0 3~ 1-9)
DevJe³eë-ns efJeÜebmeë! ³eLeeç³eb meesceesçmcew ye´ïeCes HeJelesçmcew #e$ee³e HeJelesçmcew megvJeles ³epeceevee³e HeJele F<e
Tppex HeJelesçÓîe Dees<eOeerY³eë HeJeles ÐeeJeeHe=efLeJeerY³eeb HeJeles megYetlee³e HeJeles, leÜled meesceë meY³epeveë ÒepeepeveesçH³eslemcew
meJe&mcew HeJeleeced~ ns jepeved! ³em³e les leJew<e ³eesefvejefmle, leb lJeeb efJeéesY³ees osJesY³ees Je³eb mJeerkegÀcce&mleLee efJeéesY³ees
iegCesY³e½e lJee lJeece²erkegÀce&ns¤21¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee ®evêueeskeÀë meJe&mcew peieles efnlekeÀejer JeÊe&les, ³eLee ®e jepee
meY³epeveÒepeepeveeY³eeb men leogHekeÀeje³e Oeccee&vegketÀueb J³eJenejcee®ejefle, leLewJe meY³epeveÒepeepeveew je%ee men JeÊexleeced~ ³e
GÊeceJ³eJenejiegCekeÀccee&vegÿelee YeJeefle, me SJe jepee meY³epeve½e v³ee³eeOeerMees YeefJelegcen&efle~ ³ees Oeccee&lcee peveë me SJe
Òepee³eeceûeîees iegCeveer³eesçml³esJecesles $e³eë HejmHejb Òeerl³ee Heg©<eeLexve efJeÐeeefoiegCesY³eë He=efLeJ³eeefoHeoeLexY ³e½eeefKeueb ÒeeHlegb
MekeÌvegJeefvle¤21¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ueesiees! pewmes ³en (meesceë) meesc³eiegCe mecHeVe jepee (Demcew) Fme (ye´ïeCes) Hejceséej Jee
Jeso keÀes peeveves kesÀ efue³es (HeJeles) HeefJe$e neslee nw, (Demcew) Fme (#e$ee³e) #eef$e³e Oece& kesÀ efue³es (HeJeles) %eeveJeeved neslee
nw, (Demcew) Fme (megvJeles) mecemle efJeÐee kesÀ efme×evle keÀes efve<Heeove (³epeceevee³e) Deewj GÊece mebie keÀjves nejs efJeÜeved kesÀ
efue³es (HeJeles) efvece&ue neslee nw, (F<es) DeVe kesÀ iegCe Deewj (Tppex) Heje¬eÀce kesÀ efue³es (HeJeles) Meg× neslee nw, (DeÓîeë)
peue Deewj ÒeeCe Jee (Dees<eOeerY³eë) meesce Deeefo Dees<eefOe³eeW keÀes (HeJeles) peevelee nw, (ÐeeJeeHe=efLeJeeY³eerced) met³³e& Deewj
He=efLeJeer kesÀ efue³es (HeJeles) Meg× neslee nw, (megYetlee³e) De®ís J³eJenej kesÀ efue³es (HeJeles) yegjs keÀeceeW mes ye®elee nw, Jewmes
(meesceë) meYeepeve Jee Òepeepeve meyekeÀes ³eLeeskeÌle peeves-ceeves Deewj DeeHe Yeer Jewmee HeefJe$e jns~ ns jepeved meY³epeve Jee
Òepeepeve! efpeme (les) DeeHe keÀe (S<eë) ³en jepeOecce& (³eesefveë) Iej nw, Gme (lJee) DeeHe keÀes (efJeMJesY³eë) mecemle
(osJesY³eë) efJeÜeveeW kesÀ efue³es leLee (lJee) DeeHe keÀes (efJeéesY³eë) mecHetCe& efoJ³eiegCeeW kesÀ efue³es nce ueesie mJeerkeÀej keÀjles
nQ¤21¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes FvêueeskeÀ meye peieled kesÀ efue³es efnlekeÀejer neslee nw Deewj
pewmes jepee meYee kesÀ peve Deewj ÒepeepeveeW kesÀ meeLe GvekesÀ GHekeÀej kesÀ efue³es Oecce& kesÀ DevegketÀue J³eJenej keÀe Dee®ejCe
keÀjlee nw, Jewmes ner meY³e Heg©<e Deewj Òepeepeve jepee keÀs meeLe JeÊeX~ pees GÊece J³eJenej, iegCe Deewj keÀce& keÀe Devegÿeve
keÀjves Jeeuee neslee nw, Jener jepee Deewj meYee-Heg©<e v³ee³ekeÀejer nes mekeÀlee nw leLee pees Oecee&lcee peve nw, Jener Òepee ceW
DeûeieC³e mecePee peelee nw~ Fme ÒekeÀej ³es leerveeW HejmHej Òeerelf e kesÀ meeLe Heg©<eeLe& mes efJeÐee Deeefo iegCe Deewj He=eLf eJeer Deeefo
HeoeLeeX mes DeefKeue megKe keÀes ÒeeHle nes mekeÀles nQ¤21¤
GHe³eeceie=nerleesçmeerl³em³e Jelmeejë keÀeM³eHe $eÝef<eë~ efJeMJesosJee osJeleeë~ yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
keÀer¢Meb peveb mesveeHeeEle kegÀ³³ee&efol³egHeefoM³eles¤
Deye kewÀmes ceveg<³e keÀes mesveeHeefle keÀjs, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHV1ÉPHHUYÌHäHO-HH\HÉQ¾äOHVN -HHäP-HOHÉ*NH®/HH1-HEn LH£HHIFHaH¬HäÉ)YÌ\H ÉQ¾H1POHPFHZä O-HH1
HI-H&Hä-HVO-HZ1HOHV1HHVHIYHä1NH®/HV<HäPO-HHRV1-HV<HäPO-HHRV-HH1-HEnH1HPHHHJäHVLH£HHIFH
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHQHUOHÍa 'H1HIPH1a )YÌHäHa O-HH1a \HQ¾äOH1 )HIOHä \HQOHGÉ-HäOHVa -HHäP-HOHVa
*1NH®/HH-HnHIFHOHJäNH®/HÉ'H1-HnFHGa LHÉÁeNefceN~ ³eled~ lesN~ FNvêN~ ye=ÉQOHGa -HHäÍa OHPFHZ{a O-HH1a HI-H&Hä-HVa O-HH1a 61HÍa OHV1a HHVHIYHäÍa
GNkeÌLeV<HäÍaO-HH1aRV1-HV<HäÍaO-HH1aRV1-HH1-HnHIFHHIOHäRV-HÉ'H1-HnFHGaH1HPHäa'HHHJäHVaLHÉÁeNefceN¤22¤
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) megefve³ecewjOeerleefJeÐeë (Deefme) (Fvêe³e) Hejcewée³e&Jeles (lJee) lJeeced (ye=nÜles)
ÒeMemleeefve ye=nefvle keÀccee&efCe ³em³e lemcew (Je³emJeles) yeng peerJeveb efJeÐeles ³em³e lemcew (GkeÌLeeJ³eced) ÒeMebmeene&efCe mlees$eeefCe
0HkefJeMes<eeefCe Jee lem³e leefceJe mesveeHeefleced (ie=Áeefce) (³eled) (les) leJe (Fvê) (ye=nled) (Je³eë) peerJeveced (lemcew) (lJee)
lJeeced (efJe<CeJes) Hejceséeje³e ³e%ee³e Jee (lJee) lJeeced (S<eë) (les) leJe (³eesefveë) efmLel³eLe¥ mLeeveefJeMes<eë (GkeÌLesY³eë)
ÒeMebmeveer³esY³ees JesoeskeÌlesY³eë keÀcce&Y³eë (lJee) lJeeced (osJesY³eë) efJeÜÓîees efoJ³eiegCesY³ees Jee (lJee) lJeeced (osJeeJ³eced)
GkeÌleeveeb osJeeveeb HeeuekeÀced (³e%em³e) jep³eHeeueveeosë (Dee³eg<es) peerJevee³e (ie=Áeefce)¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 2~ 3~
DevJe³eë-Oecee&Le&keÀececees#eeefve®ígjnb ns Fvê mesveeHeles! lJecegHe³eeceie=nerleesçm³elees ye=nÜles Je³emJele
Fvêe³eeskeÌLeeJ³eb lJee lJeeb ie=Áeefce~ ³eled les ye=nled Je³emlemcew leled Heeuevee³e efJe<CeJes lJee lJeeb ie=Áeefce~ S<e mesveeefOekeÀejmles
³eesefvejefmle, GkeÌLesY³emlJee lJeeb osJesY³ees osJeeJ³eb lJee lJeeb ³e%em³ee³eg<es Je×&vee³eeefHe ie=Áeefce¤22¤
YeeJeeLe&ë-meJe&JesÊee efJeÜeved jep³eJ³eJenejs mewv³eJeerjeCeeb Heeuevee³e megefMeef#eleb 0HkekHejceÒeJeerCeb
³e%ekeÀccee&vegÿeleejb JeerjHeg©<eb mesveeHeeflelJesçefYe³eg¡eer³eeled~ meYeeHeeflemesveeHeleer HejmHejevegcel³ee jep³eb ³e%eb ®e
Je×&³esleeefceefle¤22¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) mesveeHeles! let (GHe³eeceie=nerleë) De®ís efve³eceeW mes efJeÐee keÀes Heæ{ves Jeeuee (Deefme) nw, Fme
nsleg mes (ye=nÜles) efpemekesÀ De®ís yeæ[s-yeæ[s keÀcce& nQ (Je³emJeles) Deewj efpemekeÀer oerIe& Dee³eg nw, Gme (Fvêe³e)
Hejcewée³³e&Jeeues meYeeHeefle kesÀ efue³es (GkeÌLeeJ³eced) ÒeMebmeveer³e mlees$e Jee efJeMes<e 0HkefJeÐee Jeeues (lJee) lesje (ie=Áeefce)
ûenCe pewmes ceQ keÀjlee ntb, Jewmes (³eled) pees (les) lesje (ye=nled) Del³evle (Je³eë) peerJeve nw, (lemcew) GmekesÀ Heeueve keÀjves kesÀ
DeLe& Deewj (efJe<CeJes) F&éej%eeve Jee Jeso%eeve kesÀ efue³es (lJee) legPes (ie=Áeefce) mJeerkeÀej keÀjlee ntb Deewj (S<eë) ³en mesvee
keÀe DeefOekeÀej (les) lesje (³eesefveë) efmLele nesves kesÀ efue³es mLeeve nw~ ns mesveeHeles! (GkeÌLesY³eë) ÒeMebmee ³eesi³e JesoeskeÌle keÀceeX
kesÀ efue³es (lJee) legPes (osJesY³eë) Deewj efJeÜeveeW kee efoJ³e iegCeeW kesÀ efue³es (osJeeJ³eced) GvekesÀ Heeueve keÀjves Jeeues (lJee) legPe
keÀes (³e%em³e) jep³eHeeueveeefo J³eJenej kesÀ (Dee³eg<es) yeæ{eves kesÀ efue³es (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb¤22¤
YeeJeeLe&ë-meye efJeÐeeDeeW kesÀ peeveves Jeeues efJeÜeved keÀes ³eesi³e nw efkeÀ jep³eJ³eJenej ceW mesvee kesÀ Jeerj Heg©<eeW keÀer
j#ee keÀjves kesÀ efue³es De®íer efMe#ee³egkeÌle, 0Hk Deewj 'Hk efJeÐee ceW Hejce ÒeJeerCe, ³e%e kesÀ Devegÿeve keÀjves Jeeues Jeerj Heg©<e
keÀes mesveeHeefle kesÀ keÀece ceW ³egkeÌle keÀjW Deewj meYeeHeefle leLee mesveeHeefle keÀes ®eeefn³es efkeÀ HejmHej mecceefl e keÀj kesÀ jep³e Deewj
³e%e keÀes yeæ{eJeW¤22¤
efce$eeJe©CeeY³eeb lJesl³em³e Jelmeejë keÀeM³eHe $eÝef<eë~ efJeéessosJee osJeleeë~ efce$eeJe©CeeY³eeefcel³em³eevegägHed,
FvêeeqiveY³eeefcel³em³e ÒeepeeHel³eevegägHed, FvêeJe©CeeY³eeefcel³em³e mJejeìd meecv³evegägHed ívoebefme~ ieevOeejë
mJejë~ Fvêeye=nmHeefleY³eeefcel³em³e Yegefjiee®eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤ FvêeefJe<CegY³eeefcel³em³e
YegefjkedÀ meecv³evegägHed ívoë~ ieevOeejë mJej½e¤
meJe&efJeÐeeÒeJeerCeb meYeeHeeEle kegÀ³³ee&efol³egHeefoM³eles¤
meye efJeÐeeDeeW ceW ÒeJeerCe Heg©<e keÀes meYee keÀe DeefOekeÀejer keÀjs, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HIFH1HH-Hä&HH<HHE O-HH RV-HH1-HEn H1HPHHHäJHV LH£H1FHHUYÌHäH O-HH RV-HH1-HEn H1HPHHHJäHV
LH£H1FHHUYÌH1HTLYH<HH O-HH RV-HH1-HEn H1HPHHHJäHV LH£H1FHHUYÌH1-Hä&HH<HHE O-HH RV-HH1-HEn H1HPHHHJäHV
LH£H1FHHUYÌH1\HQ1P+HHIOHä<HHE O-HH RV-HH1-HnE HNHPHHHJäHV LH£H1FHHUYÌH1HI-H&HJä<HHE O-HH RV-HH1-HEn H1HPHHHJäHV

ie=Áeefce¤23¤
HIFH1HH-Hä&HH<HHFHGa O-HH1a RV1-HH1-HnHIFHHIOHä RV-HÉ'H1-HnFHGa H1HPHäa 'HHHJäHVa LHÉ£H1HIFH1a )YÌHäHa O-HH1a RV1-HH1-HnHIFHHIOHä
RV-HÉ'H1-HnFHGaH1HPHä~ 'HHHJäHVaLHÉ£H1HIFH1a)1YÌH1HTLYH<HH1HIFHOHHU{YÌH1HTLYHÉ<HHäFHGaO-HH1aRV1-HH1-HnHIFHHIOHäRV-HÉ'H1-HnFHGaH1HPHäa'HHHJäHVa
ie=É£H1HIFH1a )YÌH1-Hä&HH<HHFHGa O-HH1a RV1-HH1-HnHIFHHIOHä RV-HÉ'H1-HnFHGa H1HPHäa 'HHHJäHVa LHÉ£H1HIFH1a )YÌH1\HQ1P+HHIOHä<HH1HIFHOHHUYÌH-
\HQ1P+HHIOHäÉ<HHFHGa O-HH1a RV1-HH1-HnHIFHHIOHä RV-HÉ'H1-HnFHGa H1HPHäa 'HHHJäHVa LHÉ£H1HIFH1a )YÌH1HI-H&HJä<HH1HIFHOHHUYÌH1HI-H&HJ<HH1HIFHOHHUYÌH1-
HI-H&HJäÉ<HHFHGaO-HH1aRV1-HH1-HnHIFHHIOHäRV-HÉ'H1-HnFHGaH1HPHäa'HHHJäHVaLHÉÁeNecf eN¤23¤
HeoeLe&ë-(efce$eeJe©CeeY³eeced) meK³eglke=ÀäeY³eeced (lJee) meYeeHeefleb HetCe&efJeÐecegHeosMekebÀ Jee (osJeeJ³eced) ³ees
osJeeveJeefle me osJeeJeermleced~ DeefJele+mle=leefv$eY³e F&ë~ (GCee03~158) Fefle j#eCeeÐeLee&oJeOeeleesjerë Òel³e³eë~ (³e%em³e)
Deeqivenes$eeos jep³eHeeueveevlem³e (Dee³eg<es) GVel³ew (ie==Áeefce) (Fvêe³e) Hejcewée³³e&Jeles (lJee) lJeeced (osJeeJ³eced)
efJeÜê#ekeÀced (³e%em³e) melmebieeflekeÀjCem³e (Dee³eg<es) (ie=Áeefce) (FvêeeqiveY³eeced) efJeÐeglÒeefme×eY³eeb JeefÚY³eeced (lJee)
lJeeced (osJeeJ³eced) efoJ³eefJeÐeeyeesOekeÀced (³e%em³e) efMeuHeefJeÐeekeÀe³³e&emf eef×keÀjm³e (Dee³eg<es) (ie=Áeefce) Je=Ceesefce
(FvêeJe©CeeY³eeced) efJeÐegppeueeY³eeced (lJee) lJeeced (osJeeJ³eced) SleefÎJ³eefJeÐeeJ³eeHekeÀced (³e%em³e)
ef¬eÀ³eekeÀewMeuemebielem³e (Dee³eg<es) (ie=Áeefce) (Fvêeye=nmHeefleY³eeced) jepeevet®eeveeY³eeb efJeÜÓîeeced (lJee) lJeeced (osJeeJ³eced)
ÒeMemle³eesieefJeÐeeÒeeHekeÀced (³e%em³e) ³eesieefJeÐeeÒeeHekeÀm³e efJe%eevem³e (Dee³eg<es) (ie=Áeefce) De²erkeÀjesefce (FvêeefJe<CegY³eeced)
F&éejJeso%eeveeY³eeced (lJee) lJeeced (osJeeJ³eced) ye´ïeefJeoeb leHe&keÀced (³e%em³e) %eevece³em³e (Dee³eg<es) Je=×³es (ie=Áeefce)¤
DevJe³eë-ns meYeeHeles! Oecee&Le&keÀececees#eeefve®ígjnb ³e%em³ee³eg<es efce$eeJe©CeeY³eeb osJeeJ³eb lJeeb ie=Áeefce~ ns
mesveeHeles efJeÜved! ³e%em³ee³eg<e Fvêe³e osJeeJ³eb lJee ie=Áeefce~ ns 0HkekefJeÐeeefJeod ³e%em³ee³eg<e FvêeeqiveY³eeb osJeeJ³eb lJee
lJeeb ie=Áeefce~ ns efMeefuHeved! ³e%em³ee³eg<e FvêeJe©CeeY³eeb osJeeJ³eb lJee lJeeb ie=Áeefce leLee ³e%em³ee³eg<e Fvêeye=nmHeefleY³eeb
osJeeJ³eb lJee lJeeb ie=Áeefce~ ns efJeÜved! ³e%em³ee³eg<e FvêeefJe<CegY³eeb osJeeJ³eb lJee lJeeb ie=Áeefce¤23¤
YeeJeeLe&ë-Òepeepevewë mekeÀue0HHkÒe®eeje³e meJe&eJf eÐeekegÀMeueesçefleMeef³eleye´ïe®e³³ee&efokeÀccee&vegÿelee meYeeO³e#eë
keÀÊe&J³eë, meesçefHe Òeerl³ee mekeÀue0HHkb Òe®eej³esled¤23¤
HeoeLe&ë-ns meYeeHeles! Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e keÀer F®íe keÀjves Jeeuee ceQ (³e%em³e) Deeqivenes$e mes ueskeÀj
jep³e Heeueve He³³e&vle ³e%e keÀer (Dee³eg<es) GVeefle nesves kesÀ efue³es (efce$eeJe©CeeY³eeced) efce$e Deewj GÊece efJeÐee³egkeÌle Heg©<eeW
kesÀ DeLe& (osJeeJ³eced) efJeÜeveeW keÀer j#ee keÀjves Jeeues (lJee) legPekeÀes (ie=Áeefce) mJeerkeÀej keÀjlee ntb~ ns mesveeHeles efJeÜved!
(³e%em³e) melmebieefle keÀjves keÀer (Dee³eg<es) GVeefle kesÀ efue³es (Fvêe³e) Hejcewée³³e&Jeeved Heg©<e kesÀ DeLe& (osJeeJ³eced) efJeÜeveeW
keÀer j#ee keÀjves Jeeuee (lJee) legPe keÀes (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb~ ns 0HkHkHI-H²HHNHV¢SHHYHYHV -HHXHV ´H-HHU&H(³e%em³e)
efMeuHeefJeÐee kesÀ keÀeceeW keÀer efmeef× keÀer (Dee³eg<es) ÒeeefHle kesÀ efue³es (FvêeeqiveY³eeced) efyepegueer Deewj Òeefme× Deeie kesÀ iegCe
ÒekeÀeMe nesves kesÀ DeLe& (osJeeJ³eced) efoJ³e efJeÐee yeesOe keÀer j#ee keÀjves Jeeues (lJee) legPekeÀes (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb~ ns
efMeefuHeved! (³e%em³e) ef¬eÀ³ee-®elegjeF& keÀe (Dee³eg<es) %eeve nesves kesÀ (FvêeJe©CeeY³eeced) efyepegueer Deewj peue kesÀ iegCe ÒekeÀeMe
nesves kesÀ DeLe& (osJeeJ³eced) Gve keÀer efJeÐee peeveves Jeeues (lJee) legPe keÀes (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb~ ns DeO³eeHekeÀ!
(³e%em³e) Heæ{ves-Heæ{eves keÀer (Dee³eg<es) GVeefle kesÀ efue³es (Fvêeye=nmHeefleY³eeced) jepee Deewj 0HkJesÊeeDeeW kesÀ DeLe&
(osJeeJ³eced) ÒeMebefmele ³eesieefJeÐee kesÀ peeveves Deewj ÒeeHle keÀjeves Jeeues (lJee) legPekeÀes (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb~ ns efJeÜved!
(³e%em³e) efJe%eeve keÀer (Dee³eg<es) yeæ{leer kesÀ efue³es (FvêeefJe<CegY³eeced) F&éej Deewj Jeso0HHk kesÀ peeveves kesÀ DeLe& (osJeeJ³eced)
ye´ïe%eeveer keÀes le=Hle keÀjves Jeeues (lJee) legPekeÀes (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb¤23¤
YeeJeeLe&ë-ÒepeepeveeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ mekeÀue 0HHk keÀe Òe®eej nesves kesÀ efue³es meye efJeÐeeDeeW cesb kegÀMeue Deewj
Del³evle ye´ïe®e³³e& keÀs Devegÿeve keÀjves Jeeues Heg©<e keÀes meYeeHeefle keÀjW Deewj ³en Jen meYeeHeefle Yeer Hejce Òeeref le kesÀ meeLe
mekeÀue 0HHk keÀe Òe®eej keÀjlee keÀjelee jns¤23¤
cet×e&veefcel³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ Dee<eea ef$eägdHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe efJeÜlke=Àl³eceen¤
FmekesÀ Devevlej efJeÜeveeW keÀe keÀcce& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
cetÉ¹H YHHIR1-HHVÉ'HäMlH(OH+HäHI/H1-HH-HZäËHHYH1MFHÉleçDee peeNleceNeqiveced~
NH¢1HI-HjPH1FHHSH1FHHIOHäHI/HE1SHYHHäYHHFHH1PH9HH+HHHSHYHHYOHRVV1-HHÍ
cetÉ¹H YHäFHGa HIR1-HÍa 'H1MlHIOHFHGa +HÉefLeNJ³eeë~ JewNéeeNveNjced~ $eÝNles~ Dee~ peeNlecHGa 'H1HTLYHFHGa NH¢1HI-HFHGa PH1FHHSH1HIFHHIOHä
PH1FHGÉMHSHäFHGa'HHIOHäHI/HFHGaSHYHHäYHHFHGa'HH1PHYHGa'HHa+HHHäFHGaSH1YH1HNvleN~ osNJeeë¤24¤
HeoeLe&ë-(cet×e&veced) efMejesJeÜÊe&ceeveced (efoJeë) Ðeesleceevem³e met³³e&m³e (Dejefleced) $eÝ®íefle ÒeeHveesefle leced
(He=efLeJ³eeë) (Jewéeevejced) ³ees efJeéeeved vejeveevevoeved ve³eefle leced~ Jewéeevejë keÀmceeefÜéeeVejeVe³eefle efJeée Sveb veje
ve³evleerefle JeeefHe Jee efJeéeevej SJe m³eeled~ (efve©07~21)~ ($eÝles) mel³es, $eÝleefceefle mel³eveecemeg Heefþleced~
(efveIeb03~10) (Dee) mecevleeled (peeleced) Òeefme×ced (Deeqiveced) MegYeiegCewë ÒekeÀeMeceeveced (keÀefJeced) ¬eÀevleoMe&veced
(meceépeced) ®e¬eÀJeefÊe&veefceJe (DeefleefLeced) DeefleefLeJelHetp³eced (peveeveeced) melHeg©<eeCeeced (Deemeved) cegKes, De$eem³e Meyom³e
HeÎVeesceeme0 (Deäe06~1~63) DevesveemeVeeosMeë~ megHeeb meguegkedÀ0 (Deäe07~1~39) Fefle meHlec³eskeÀJe®evem³e uegkedÀ~
(Dee) mecevleeled (Hee$eced) Heeefle j#eefle mecemleb efMeuHeJ³eJenejb ³emleced (peve³evle) GlHeeo³evleg, De$e uees[Lex
ue*[YeeJe½e~ (osJeeë) OevegJexoefJeoes efJeÜebmeë¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~2~4~24¤ leLee yeé0 5~ 1)
DevJe³eë-³eLee osJee OevegeJf e&oes efJeÜebmees OevegJexoefMe#e³ee efoJees cet×e&veb He=efLeJ³ee Dejeflece=ceepeeleb Jewéeevejb
peveeveeceefleefLeceemeved Hee$eb keÀefJeceeqiveb meceépeefceJeepeve³evle leLee meJezjvegÿs³eced¤24¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee melHeg©<eeë OevegJexo%eeë HejesHekeÀeefjCees efJeÜebmees OevegJexoeskeÌleef¬eÀ³eeefYeë ³eeves<eg
0HkekefJeÐee³eeb ®eeveskeÀOeeeÅive ÒeoerH³e Me$etved eqJepe³evles, leLewJeev³ewjefHe meJezpe&vewje®ejCeer³eced¤24¤
HeoeLe&ë-pewmes (osJeeë) OevegJexo kesÀ peeveves Jeeues efJeÜved ueesie Gme OevegJexo keÀer efMe#ee mes (efoJeë) ÒekeÀeMeceeve
met³e& kesÀ (cet×e&veced) efMej kesÀ meceeve (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer kesÀ iegCeeW keÀes (Dejefleced) ÒeeHle nesves Jeeues ($eÝles) mel³e ceeie& ceW
(Deepeeleced) mel³e J³eJenej ceW De®ís ÒekeÀej Òeefme× (Jewéeevejced) mecemle ceveg<³eeW keÀes Deevevo Hengb®eeves Deewj (peveeveeced)
melHeg©<eeW kesÀ (DeefleefLeced) DeefleefLe kesÀ meceeve melkeÀej keÀjves ³eesi³e Deewj (Deemeved) DeHeves Meg× ³e%eªHe cegKe ceW (Hee$eced)
mecemle efMeuHe-J³eJenej keÀer j#ee keÀjves (keÀefJeced) Deewj DeveskeÀ ÒekeÀej mes ÒeoerHle nesves Jeeues (Deeqiveced) MegYeiegCe
ÒekeÀeefMele Deeqive keÀes (meceépeced) SkeÀ®e¬eÀ jep³e keÀjves Jeeues kesÀ meceeve (Dee) De®ís ÒekeÀej mes (peve³evle) ÒekeÀeefMele
keÀjles nQ, Jewmes meye ceveg<³eeW keÀes keÀjvee ³eesi³e nw¤24¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes melHeg©<e OevegJexo kesÀ peeveves Jeeues HejesHekeÀejer efJeÜeved ueesie
OevegJexo ceW keÀner ngF& ef¬eÀ³eeDeeW mes ³eeveeW Deewj 0Hkek efJeÐee ceW DeveskeÀ ÒekeÀej mes Deeqive keÀes ÒeoerHle keÀj Me$egDeeW keÀes
peerlee keÀjles nQ, Jewmes ner Dev³e meye ceveg<³eeW keÀes Yeer DeHevee Dee®ejCe keÀjvee ³eesi³e nw¤24¤
GHe³eeceie=nerle Fl³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ Jewéeevejes osJelees~ ³eepeg<³evegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~
Oe´gJeesçmeerl³em³e Oe´gJeefcel³em³e ®e efJeje[e<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLeséejiegCee GHeefoM³evles¤
Deye Deieues cev$e ceW F&éej kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH 2HJÉ-HHVnÉHIPH 2HJÉ-HHIHäHIOH2H JÉ-HH&HH 2HJÉ-HOH1FHHVÉHJäOHHYHHFHHJOH1HIH¬HäFHÉ61H OHV1
HHVHIYHä-H]ËHHYH1MHHä O-HHa 2HJÉJeb Oe´gÉ-HV&H1 FHYHäPHH -HH1HH PHHVFH1FH-HäYHHHHIFHa 'H/HHä YHNÉ)YÌ1É)HI¾0HHVäÉPH+H1OYHHÍ
PHFHäYHPH1PNH¢MäOHG
*1+H1HH1FHLHäQHUOH)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a2HJÉJeë~ DeNefmeN~ Oe´gÉ-HHIHäHIOH1HIMHIOHä 2HJÉ-HÉHIHäHIOHÍa2HJÉ-HH&HHäFHGa2HJÉ-HOHäFH1 )HIOHä
Oe´gÉ-HÉOHFHäÍa'HHJäOHHYHHFHGa'H1HJOH1HIH¬HäFH1)OHäHJOH1HIHOHGÉOHäFHÍa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa-HZ1ËHH1YH1MHHäaO-HH1a2HJÉJeced~ Oe´gÉ-HV&HäaFHYHäPHHa
-HH1HHaPHHVFHäFHGa'H-HäaYH1HH1HIFH1a'H/HäaYH1Ía)YÌäÍa)OHGaHI-H0HäÍa'H1PH1+H1OYHHÍaPHFHäYHPH1)HIOHäPHÉFHäYHPHÍaNH¢MäOHG
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) ³eceeveeb mecetnes ³eececed, GHeieleb ®e leÐeeceb ®eesHe³eececegHe³eecesve ie=nerle GHe³eeceie=nerleë
Hejceséejë (Deefme) (Oe´gJeë) efmLejë (Deefme) (Oe´gJeef#eefleë) Oe´gJee ef#ele³ees Yetce³ees ³eeqmceved (Oe´gJeeCeeced) DeekeÀeMeeoerveeb ceO³es
(Oe´gJeleceë) DeefleMe³esve Oe´gJees Oe´gJeleceë (De®³egleeveeced) keÀejCepeerJeeveeced (De®³egleef#eÊeceë) De®³egleb #e³eefle efveJeeme³eefle
meesçefleMeef³eleë (S<eë) mel³eceeie&ÒekeÀeMeë (les) leJe (³eesefveë) mLeeveefceJe (Jewéeeveje³e) efJeées<eeb vejeCeeb vee³ekeÀe³e
mel³eÒekeÀeMekeÀe³e (lJee) lJeeced (Oe´gJeced) efve½e³eced (Oe´gJesCe) efve<keÀcHesCe (cevemee) DevleëkeÀjCesve (Jee®ee) JeeC³ee (meesceced)
mekeÀuepeieleë ÒemeefJeleejced (DeJe) (ve³eeefce) mJeerkeÀjesefce (DeLe) Devevlejced (veë) DemceekeÀced (Fvêë)
meJe&ogëKeefJeoejkeÀë (Fled) SJe (efJeMeë) Òepeeë (DemeHelveeë) DepeeleMe$eJeë (mecevemeë) meceeveb ceveë mJeevleb ³eemeeb leeë
(keÀjled) keÀjesleg~ uesìdÒe³eesieesç³eced¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 2~ 4~ 24) J³eeK³eeleë¤25¤
DevJe³eë-ns Hejcesséej! lJecegHe³eeceie=nerleesçefme Oe´gJeesçefme Oe´gJeef#eefleOe´g&JeeCeeb Oe´gJelecemleLee
®ee®³egleeveece®³egleef#eÊeceesçefme~ S<e les ³eesefvejefmle~ Demcew Jewéeeveje³e jep³eÒekeÀeMekeÀe³e Oe´gJesCe cevemee Oe´gJ e³ee Jee®ee ®e
meesceb lJeeb Oe´gJeceJeve³eeefce~ DeLesvêes YeJeeved vees efJeMeesçmeHelveeë meceveme FosJe keÀjled keÀjesleg¤25¤
YeeJeeLe&ë-³eesçefvel³eeveeb efvel³ees Oe´gJeeCeeceefHe Oe´gJeë Hejceséejmlem³e meJe&peielÒesjkeÀm³eséejm³e ÒeeHl³ee
³eesieeY³eemeevegÿevesve ®ewJe efJe%eeveb pee³eles veev³eLee¤25¤
HeoeLe&ë-ns Hejceséej! DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) 0HHkÒeeHle efve³eceeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³es peeles (Deefme) nQ, Ssms es ner
(Oe´gJeë) efmLej (Deefme) nQ efkeÀ (Oe´gJeef#eefleë) efpeve DeeHe ceW Yetefce efmLej nes jner nw Deewj (Oe´gJeeCeeced) efmLej DeekeÀeMe
Deeefo HeoeLeeX ceW (Oe´gJeleceeë) Del³evle efmLej (Deefme) nQ leLee (De®³egleeveeced) peieled keÀe DeefJeveeMeer keÀejCe Deewj Deveeefo
efme× peerJeeW ceW (De®³egleef#eÊeceë) DeefleMe³e keÀjkesÀ DeefJeveeMeerHeve yemeeves Jeeues nQ~ (S<eë) ³en mel³e kesÀ ceeie& keÀe ÒekeÀeMe
(les) DeeHe kesÀ (³eesefveë) efveJeeme-mLeeve kesÀ meceeve nw~ (Jewéeeveje³e) mecemle ceveg<³eeW keÀes mel³e ceeie& ceW ÒeeHle keÀjeves Jeeues
Jee Fme jep³eÒekeÀeMe kesÀ efue³es (Oe´gJesCe) ¢æ{ (cevemee) ceve Deewj (Jee®ee) JeeCeer mes (meesceced) mecemle peieled kesÀ GlHeVe
keÀjeves Jeeues (lJee) DeeHe keÀes (Oe´gJeced) efve½e³eHetJe&keÀ pewmes nes Jewmes (DeJeve³eeefce) mJeerkeÀej keÀjlee ntb~ (DeLe) FmekesÀ
Devevlej (Fvêë) meye ogëKe kesÀ efJeveeMe keÀjves Jeeues DeeHe (veë) nceejs (efJeMeë) ÒepeepeveeW keÀes (DemeHelveeë) Me$egDeeW mes
jefnle Deewj (mecevemeë) SkeÀ ceve DeLee&led SkeÀ otmejs kesÀ ®eenves Jeeues (Fled) ner (keÀjled) keÀerepf e³es¤25¤
YeeJeeLe&ë-pees efvel³e HeoeLeeX ceW efvel³e Deewj efmLejeW ceW Yeer efmLej Hejceséej nw, Gme mecemle peieled kesÀ GlHeVe
keÀjves Jeeues Hejceséej keÀer ÒeeeqHle Deewj ³eesieeY³eeme kesÀ Devegÿeve mes ner þerkeÀ-þerkeÀ %eeve nes mekeÀlee nw, Dev³eLee
veneR¤25¤
³emle Fl³em³e osJeÞeJee $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ mJeje[d yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLeséejes ³e%eevegÿeleejcegHeefoMeefle¤
Deye F&éej ³e%e kesÀ Devegÿeve keÀjves Jeeues keÀes GHeosMe keÀjlee nw¤
HPOHVä Ì1+PH PNH¢YRäHIOH1 HPOHVäÉ'H1j0HJÝHH -HäHJOHHV HI2H1H&HäHHV1+HP/HHäOHGa 'H12-H1HH[-HH 1 +HHIMä -HH1 HÍ
+HHI1-HHH1¬HEOHVäSHJQHVHIFH1FHYHäPHH1-HHäÎGNH¢OH1jP-HHQHäRV1-HHYHHäFHJOH¢FHä&HFHHIPH
HÍaOHV1aÌ1+PHÍaPNH¢YRäHIOHaHÍaOHV1a'H1j0HJÍaÝHH-HäHJOH1 )HIOH1 ÝHH-HäÉHJOHÍaHI2H1H&HäHHVÍa*1+HP/HH1HIROHJÉ+HÉP/HHäOHGa
DeNO-H1HH[Ía -HH1a +HHIM{a -HH1a HÍa+H1HI-HHHäOHGa OHFHGaOHV1a SHJÉQHV1HIFH1a FHYHäPHHa -HHäÎGNH¢OH1HIFHHIOH1 -HHäÎGÉNH¢OHFHGa P-HHQHäa RV1-HHYHHäFHGa
*1OH¢¢FHä&HnHIFHOHJÉOHGÉH¢FHä&HFHGa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(³eë) ³epeceeveë (les) leJe (êHmeë) ³e%eHeoeLe&mecetnë~ De$e Jee MeÒe&keÀjCes KeHe&js ueesHe Fefle
efJemepe&veer³eueesHeë~ (Deäe0Yee0Jee08~3~36)~ (mkeÀvoefle) Dev³eeved Òeefle ie®íefle (³eë) (les) leJe (DebMegë)
mebefJeYeeieë, De$eeceOeelees ©ë Òel³e³eë MekeÀejeiece½e~ (ûeeJe®³egleë) ûeeJCees cesIee®®³egleë~ ûeeJesefle cesIeveecemeg Heefþleced~
(efveIeb01~10) (efOe<eCe³eesë) ÐeeJeeHe=efLeJ³eesë~ efOe<eCes Fefle ÐeeJeeHe=efLeJeerveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~30) (GHemLeeled)
meceerHemLeeled (DeOJe³³eexë) (Jee) nes$eeoerveeb meceg®®e³es (Heefj) meJe&leë (Jee) Meg×iegCeeveeb meceg®®e³es (³eë)
Meg×HeoeLe&mecetnë (HeefJe$eeled) efvece&ueeled (leced) (les) legY³eced (pegnesefce) ooeefce (cevemee) megeJf e®eejsCe (Je<eìdke=Àleced)
mebkeÀefuHeleefceJe (mJeene) mel³eJee®ee (osJeeveeced) DeeHleeveeb efJeog<eeced (Gl¬eÀceCeced) TOJe&¬eÀceCe lespe FJe (Deefme)¤ De³eb
DevJe³eë-ns ³e%eHeles! êHme mkeÀvoefle Jee³egvee men meJe&$e ie®íefle, ³e½e les ûeeJee®³egleeWçMegefOe&<eCe³eesë
HeefJe$eeogHemLeeled ³ees Jee DeOJe³³eexë mekeÀeMeeled Heefjlees Jee ÒekeÀeMeles, ³emceeled lecenb les mJeene cevemee Je<eìdke=Àleb pegnesefce,
lelHeÀueoevesve legY³eb Òe³e®íeefce, ³elemlJeb ³e%eevegÿelee osJeeveecegl¬eÀceCeefceJeeefme¤26¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ nes$eeo³ees efJeÜebmeesçleerJe ¢{³ee meeceûeîee ³e%ecevegÿer³eceeveeved megjefYe³egkeÌleeved

HeoeLee&veiveew Òeef#eHeefvle, les peueJee³et mebMeesO³e cesIesve men He=eLf eJeeR ÒeeH³e meJee&ved jesieeefVeJeÊ³e& meJee&ved ÒeeefCeve Deevevo³eefvle~
Deleë meJezce&veg<³ewj³eb ³e%eë meoe mesJ³eë¤26¤
HeoeLe&ë-ns ³e%eHeles! (³eë) pees (les) lesje (êHmeë) ³e%e kesÀ HeoeLeeX keÀe mecetn (mkeÀvoefle) HeJeve kesÀ meeLe meye
peien ceW ÒeeHle neslee nw Deewj (³eë) pees (les) lesjs ³e%e mes ³egkeÌle (ûeeJe®³egleë) cesIeceC[ue mes ítìe ngDee (DebMegë) ³e%e kesÀ
HeoeLeeX keÀe efJeYeeie (efOe<eCe³eesë) ÒekeÀeMe Deewj Yetefce kesÀ (HeefJe$eeled) HeefJe$e (GHemLeeled) ieeso kesÀ meceeve mLeeve mes (Jee)
DeLeJee (³eë) pees (DeOJe³³eexë) ³e%e keÀjves JeeueeW mes (Jee) DeLeJee (Heefj) meye mes ÒekeÀeefMele neslee nw, Fmemes (leced) Gme
³e%e keÀes ceQ (les) lesjs efue³es (mJeene) mel³eJeeCeer Deewj (cevemee) ceve mes (Je<eìdke=Àleced) efkeÀ³es ngS mebkeÀuHe kesÀ meceeve
(pegnesefce) oslee ntb DeLee&led GmekesÀ HeÀueoe³ekeÀ nesves mes lesjs efue³es Gme HeoeLe& keÀes Hengb®eelee ntb, efpemeefue³es ³e%e keÀe
Deveg<þeve keÀjves neje let (osJeeveeced) efJeÜeveeW kesÀ efue³es (Gl¬eÀceCeced) Tb®eer ÞesCeer keÀes ÒeeHle keÀjves Jeeues Ssée³³e& kesÀ meceeve
(Deefme) nw, Fmemes legPe keÀes megKe ÒeeHle neslee nw¤26¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ neslee Deeefo efJeÜeved ueesie Del³evle ¢æ{ meeceûeer mes ³e%e keÀjles ngS
efpeve megieefvOe Deeefo HeoeLeeX keÀes Deeqive cesb íesæ[les nQ, Jes HeJeve Deewj peueeefo HeoeLeeX keÀes HeefJe$e keÀj GmekesÀ meeLe He=efLeJeer
Hej Dee meye ÒekeÀej keÀs jesieeW keÀes efveJe=Êe keÀjkesÀ meye ÒeeefCe³eeW keÀes Deevevo osles nQ~ Fme keÀejCe meye ceveg<³eeW keÀes Fme ³e%e
keÀe meoe mesJeve keÀjvee ®eeefn³es¤26¤
ÒeeCee³esl³em³e osJeÞeJee $eÝef<eë~ ³e%eHeefleoxJelee~ ÒeeCee³esl³em³e ®eemeg³³e&vegäHed,
Goevee³esl³em³eemeg³³e&geq<CekedÀ, Jee®es ce Fl³em³e meecveer iee³e$eer, ¬eÀleto#eeY³eeefcel³em³eemegjer iee³e$eer,
Þees$ee³e cesl³em³eemeg³³e&vegägHed, ®e#egY³ee&efcel³em³e ®eemeg³³e&geq<CekedÀ ívoebefme~ DevegägYees ieevOeejë, iee³e$³eeë
<e[dpeë, Geq<Cepe $eÝ<eYe½e mJejeë¤
HegvejO³e³eveeO³eeHeveeK³e³e%ekeÀÊe&gefJe&<e³eevlejceen¤
efHeÀj Heþve-Heeþve ³e%e kesÀ keÀjves Jeeues keÀe efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
´HH1&HHHä FHV -HHH[1RH -HH {PHV +H-HP-H -HH1YHHHä FHV -HHH[1RH -HH {PHV +H-HP-HHVVRH1YHHHä FHV -HHH[1RH
-HH {PHV +H-HP-H -HH1HV FHVä -HHH[1RH -HH {PHV +H-HP-H1 H¢OHWÉRHHä<HHE FHV -HHH[1RH -HH {PHV +H-HP-H1 ÀHHVHHäH FHV
-HHH[1RH-HH {PHV+H-HP-H1HHJä<HH¥ FHV-HHH[1RPHHZ1-HH {PHV+H-HV/HHFHG
´HH1&HHHäaFHV1a-H1HH[1RH)HIOHä -HH 1ÍÉRHÍa-HH {PHVa+H1-H1P-H1a-HH1YHHHVHIOHä HI-HÉ'HH1YHHHäaFHV1a-H1HH[1RH)HIOHä -HH 1ÍÉRHÍ~
-HH {PHVa+H1-H1P-H1~ *1RH1YHHHVOHJäOHGÉ'HH1YHHHäaFHV1a-H1HH[1RH)HIOHä-HH 1ÉRHÍa-HH {PHVa+H1-H1P-H1a-HH1HVaFHV1a-H1HH[1RH)HIOH-HH 1ÍÉRHÍa
-HH {PHVa +H1-H1P-H1a H¢OHWÉRHHä<HHFHGaFHV1a -H1HH[1RH )HIOHä -HH 1ÍÉRHÍa-HH {PHVa+H1-H1P-H1aÀHHVHHäHaFHV1a-H1HH[1RH)HIOHä -H®e&Nëçoeë~
-HH {PHVa+H1-H1P-H1aHHJä<HH 1HIFHHIOH1HHJäÍÉ<HHFHGaFHV1~ -H1HH[1RPHH1HI-HHIOHä-HH 1ÍÉRPHHZäa-HH {PHVa+H1-HV1/HH1FHG
HeoeLe&ë-(ÒeeCee³e) ÒeeCeefle peerJe³eleerelf e ÒeeCees Ëo³emLees Jee³egmlemcew (ces) cece (Je®eexoeë) ³eLee³eesi³eb ooeefle,
lelmebyeg×ew (Je®e&mes) efJeÐeeÒekeÀeMee³e (HeJemJe) HeefJe$ele³ee ÒeeHvegenf (J³eevee³e) meJe&MejerjieleJee³eJes (ces) cece (Je®eexoeë)
oereHq leÒeoes peeþjeeqiveefjJe (Je®e&mes) DeVee³e~ Je®e& Fl³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~7) (HeJemJe) (Goevee³e) (ces) cece
(Je®eexoeë) Je®eex efJeÐeeyeueb ooeleerelf e (Je®e&mes) Heje¬eÀcee³e (HeJemJe) (Jee®es) JeeC³ew (ces) cece (Je®eexoeë)
mel³eJekeÌle=lJeÒeoë (Je®e&mes) ÒeeieuY³ee³e (HeJemJe) ÒeJeÊe&mJe (¬eÀleto#eeY³eeced) Òe%eeyeueeY³eeced (ces) cece (Je®eexoeë)
efJe%eeveÒeoë (Je®exmes) MeyoeLe&mecyevOeefJe%eevee³e (HeJemJe) GHeefoMe (Þees$ee³e) Meyo%eevee³e (ces) cece (Je®eexoeë)
lep%eeveoë (Je®e&mes) DeO³e³eveoerHl³ew (HeJemJe) ÒeeHekeÀes YeJe (®e#egY³ee&ced) (ces) cece (Je®eexomeew)
met³³ee&®evêcemeeefJeJeeefleL³eO³eeHekeÀew (Je®e&mes) Meg×efme×evleÒekeÀeMee³e (HeJesLeeced) ÒeeHvegleced¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 5~
6~ 2) J³eeK³eeleë¤27¤
DevJe³eë- ns Je®eexoe DeO³eslejO³eeHekeÀ! lJeb cece ÒeeCee³e Je®e&mes HeJemJe, ns Je®eexoe! cece J³eevee³e Je®e&mes
HeJemJe, ns Je®eexoe! ces ceceesovee³e Je®e&mes HeJemJe, ns Je®eexoe ces cece Jee®es Je®e&mes HeJemJe, ns Je®eexomeew ³egJeeb ces cece
®e#egY³ee¥ Je®e&mes HeJesLeeced¤27¤
YeeJeeLe&ë-³ees ceveg<³ees efJeÐeeJe=×³es HeþveHeeþveªHeb ³e%eb keÀce& keÀjesefle, me meJe&Hegefämevlegeäf keÀjes YeJel³ele SJeb
meJezjvegÿeleJ³eced¤27¤
HeoeLe&ë-ns (Je®eexoeë) ³eLee³eesi³e efJeÐee Heæ{ves-Heæ{eves ªHe ³e%ekeÀce& keÀjves Jeeues! DeeHe (ces) cesjs (ÒeeCee³e)
Ëo³emLe peerJeve kesÀ nsleg ÒeeCeJee³eg Deewj (Je®e&mes) JesoefJeÐee kesÀ ÒekeÀeMe kesÀ efue³es (HeJemJe) HeefJe$elee mes JeleX~ ns
(Je®eexoeë) %eeveoereHq le kesÀ osves Jeeues peeþjeeqive kesÀ meceeve DeeHe (ces) cesjs (J³eevee³e) meye Mejerj ceW jnves Jeeues HeJeve
Deewj (Je®e&mes) DeVe Deeefo HeoeLeeX kesÀ efue³es (HeJemJe) HeefJe$elee mes ÒeeHle nesJeW~ ns (Je®eexoeë) efJeÐeeyeue osves Jeeues! DeeHe
(ces) (Goevee³e) éeeme mes THej keÀes Deeves Jeeues Goeve-meb%ekeÀ HeJeve Deewj (Je®e&mes) Heje¬eÀce kesÀ efue³es (HeJemJe) %eeve
oerepf e³es~ ns (Je®eexoeë) mel³e yeesueves keÀe GHeosMe keÀjves Jeeues DeeHe (ces) cesjer (Jee®es) JeeCeer Deewj (Je®e&mes) ÒeieuYelee kesÀ
efue³es (HeJemJe) ÒeJe=Êe ntefpe³es~ (Je®eexoeë) efJe%eeve osves Jeeues DeeHe (ces) cesjs (¬eÀleto#eeY³eeced) yege× f Deewj Deelceyeue keÀer
GVeefle Deewj (Je®e&mes) De®ís yeesOe kesÀ efue³es (HeJemJe) efMe#ee keÀerepf e³es~ ns (Je®eexoeë) Meyo%eeve kesÀ osves Jeeues ³e%eHeefle!
DeeHe (ces) cesjs (Þees$ee³e) Meyo ûenCe keÀjves Jeeues keÀCexevq ê³e kesÀ efue³es (Je®e&mes) MeyoeW kesÀ DeLe& Deewj mecyevOe keÀe
(HeJemJe) GHeosMe keÀjW~ ns (Je®eexomeew) met³³e& Deewj ®evêcee kesÀ meceeve DeefleefLe Deewj Heæ{eves Jeeues DeeHe oesveeW (ces) cesjs
(®e#egY³ee&ced) ves$eeW kesÀ efue³es (Je®e&mes) Meg× efmeÜevle kesÀ ÒekeÀeMe keÀes (HeJesLeeced) ÒeeHle ntefpe³es¤27¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÐee keÀer Je=e×
f kesÀ efue³es Heþve-Heeþve ªHe ³e%ekeÀcce& keÀjves Jeeuee ceveg<³e nw, Jen DeHeves ³e%e kesÀ
Deveg<þeve mes meye keÀer Hegeäf leLee mevlees<e keÀjves Jeeuee neslee nw, Fmemes Ssmee Òe³elve meye ceveg<³eeW keÀes keÀjvee Gef®ele
nw¤27¤
Deelceve Fl³em³e osJeÞeJee $eÝef<eë~ ³e%eHeefleoxJelee~ yeéïeer ye=nleer®ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
efHeÀj Yeer GkeÌle efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HH1OFHYHVä FHV -HHH[1RH -HH {PHV +H-H1P-HHZSHäPHV FHV -HHH[1RH -HH P{ HV +H-H1P-HHHJäHV FHV -HHH[1RH -HH {PHV
+H-HP-H1HI-HËHHä<HHVFHV´H1SHH<HHVä-HHH[1RPHHZ1-HH {PHV+H-HV/HHFHG
'HH1OFHYHVäaFHV1a-H1HH[1RH)HIOHä-HH 1ÍÉRHÍa-HH {PHVa+H1-H1P-H1a'HHVSHäPHVaFHV1a-H1HH[1RH)HIOHä-HH 1ÍÉRHÍa-HH {PHVa+H1-H1P-H1a

'HHHJäHVa FHV1a -H1HH[1RH )HIOHä -HH 1ÍÉRHÍa -HH {PHVa +H1-H1P-H1a HI-HËHHä<HÍa FHV1a ´H1SHH<H1 )HIOHä ´H1ÉSHH<HäÍa -H1HH[1RPHH1HI-HHIOHä
-HH 1ÍÉRPHHZäa-HH {PHVa+H1-HV1/HH1FHG
HeoeLe&ë-(Deelceves) F®íeefoiegCemeceJeslee³e mJemJeªHee³e (ces) cece (Je®eexoeë) ³eesieye´ïeefJeÐeeÒeo! (Je®e&mes)
efvepeelceÒekeÀeMee³e (HeJemJe) ÒeeHe³e (Deespemes) Deelceyeuee³e~ Deespe Fefle yeueveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~9) (ces) cece
(Je®eexoeë) efJeÐeeÒeo! (Je®e&mes) ³eesieyeueÒekeÀeMee³e (HeJemJe) efJe%eeHe³e (Dee³eg<es) peerJevee³e (ces) (Je®eexoeë) Je®eex yeueb
ooeefle lelmecyeg×ew (Je®e&mes) jesieeHenejkeÀe³eew<eOee³e (HeJemJe) iece³e (efJeéeeY³eë) mecemleeY³eë (ces) cece (ÒepeeY³eë)
Heeueveer³eeY³eë (Je®eexomeew) v³ee³eÒekeÀeMekeÀew meJee&efOeÿeleejew meYeeHeeflev³ee³eeOeerMeeefJeJe ³eesieeª{³eesieefpe%eemet (Je®e&mes)
meodiegCeÒekeÀeMee³e (HeJesLeeced) ÒeeHe³esLeeced¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 5~ 6~ 3) J³eeK³eeleë¤28¤
DevJe³eë-ns Je®eexoe efJeÜbmlJeb ces ceceelceves Je®e&mes HeJemJe~ ns Je®eexoe! ce Deespemes Je®e&mes HeJemJe~ ns Je®eexoe!
ces cecee³eg<es Je®e&mes HeJemJe~ ns Je®eexomeew ³egJeeb ces cece efJeéeeY³eë ÒepeeY³ees Je®e&mes HeJesLeeced¤28¤
YeeJeeLe&ë-vewJe ³eesiesve efJevee keÀef½eoefHe HetCe&efJeÐees YeJeefle, ve ®e HetCe&³ee efJeÜÊe³ee efJevee mJeelceHejceelceveesyeexOeë
keÀLebe®f eppee³eles, veeefHe lesve efJevee melHeg©<eJeled Òepeeë Heeueef³elegb keÀef½eoefHe MekeÌveeself e, lemceeod ³eesieefJeefOej³eb meJe&pevewë
mebmesJ³eë¤28¤
HeoeLe&ë-ns (Je®eexoeë) ³eesie Deewj ye´ïeefJeÐee osves Jeeues efJeÜved! DeeHe (ces) cesjs (Deelceves) F®íeefo iegCe³egkeÌle
®esleve kesÀ efue³es (Je®e&mes) DeHeves Deelcee kesÀ ÒekeÀeMe keÀes (HeJemJe) ÒeeHle keÀerefpe³es~ ns (Je®eexoeë) GkeÌle efJeÐee osvs es Jeeues
efJeÜved! DeeHe (ces) cesjs (Deespemes) Deelceyeue nesves kesÀ efue³es (Je®e&mes) ³eesieyeue keÀes (HeJemJe) peveeF³es~ ns (Je®eexoeë)
yeue osves Jeeues! (ces) cesjs (Dee³eg<es) peerJeve kesÀ efue³es (Je®e&mes) jesie ígæ[eves Jeeues Deew<eOe keÀes (HeJemJe) ÒeeHle keÀerefpe³es~ ns
(Je®eexomeew) ³eesieefJeÐee kesÀ Heæ{ves-Heæ{eves Jeeuees! legce oesveeW (ces) cesjer (efJeéeeY³eë) mecemle (ÒepeeY³eë) ÒepeeDeeW kesÀ efue³es
(Je®e&mes) meodiegCe ÒekeÀeMe keÀjves keÀes (HeJesLeeced) ÒeeHle keÀje³ee keÀjes¤28¤
YeeJeeLe&ë-³eesieefJeÐee kesÀ efJevee keÀesF& Yeer ceveg<³e HetCe& efJeÐeeJeeved veneR nes mekeÀlee Deewj ve HetCe&efJeÐee kesÀ efJevee
DeHeves mJeªHe Deewj Hejceelcee keÀe %eeve keÀYeer neslee nw Deewj ve FmekesÀ efJevee keÀesF& v³ee³eeOeerMe melHeg©<eeW kesÀ meceeve Òepee
keÀer j#ee keÀj mekeÀlee nw, Fmeefue³es meye ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ Fme ³eesieefJeÐee keÀe mesJeve efvejvlej efkeÀ³ee keÀjW¤28¤
keÀesçmeerl³em³e osJeÞeJee $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ Dee®eea He*deqkeÌleMívoë~ YetYe&gJeë mJeefjl³em³e
YegefjkeÌmeecveer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
meYeeHeleer jepee ÒepeemesveemeY³epeveeved Òeefle eEkeÀ eEkeÀ Jeosefol³een¤
meYeeHeefle jepee Òepee, mesvee Deewj meY³epeveeW keÀes keÌ³ee-keÌ³ee keÀns, ³ener Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
NH¢HVäÉHIPHNH¢OH1FHHVnÉHIPH1NH¢PHHäHIPH1NH¢HVYHHFHHäHIPHa
HPHäOHV1YHHFHHFHäYFHHIQ1HEO-HH1PHHVFHV1YHHOHHU{OH+HHFHa
<HW<H J-H1ÍP-HnÍPHJ´H1SHHÍ´HNSHHHI<HäÍPHHPHJÉ-HHUMHVä-HHU1MZÍPHJÉHees<eNÍ+HHVHZäÍ
NH¢Ía'H1HIPH1aNH¢1OH1FHÍa'H1HIPH1aNH¢PHäa'H1HIPH1aNH¢ÍaYHHFHäa'H1HIPH1aHPHäaOHV1aYHHFHäa'HFHäYFHHIQaHFHGaO-HH1aPHHVFHVäYHa
'HOHHU{OH+HHFHa<HWHIMHIOH1<HWÍa<HJ-H1HIMHIOHä<HJÉJeë~ mJeNHIMHIOH1P-HäÍaPHJÉ´H1SHH)HIOHäPHJÉ´H1SHHÍa´H1SHHHI<H1HIMHIOHä´H1ÉSHHHI<HäÍaPHH1FHGaPHJÉ-HHUMl
)HIOHäPHJÉçJeHUMäÍa-HHU1MZÍaPHJÉ+HHVH1)HIOHäPHJÉÉ+HHVHäÍa+HHVHZäÍ
HeoeLe&ë-(keÀë) (Deefme) (keÀleceë) yentveeb ceO³es keÀë (Deefme) (keÀm³e) (Deefme) (keÀë) (veece) K³eeefleë
(Deefme) (³em³e) (les) leJe (veece) (Decevceefn) efJepeeveerceefn, De$e efue[Lex ue*d~ yengueb ívoefme~ (Deäe04~4~73)
Fefle efJekeÀjCeuegkedÀ~ (³eced) (lJee) lJeeced (meescesve) Ssée³³exCe (Deleerle=Heece) leHHe&³eece (Yetë) Yetcesë (YegJeë) Devleefj#em³e
(mJeë) Deeefol³eueeskeÀm³e (megÒepeeë) megÿg Òepeemeefnleë (ÒepeeefYeë) DevegketÀueeefYeë Heeueveer³eeefYeë men (m³eeced) YeJes³eced
(megJeerjë) ÒeMemleJeerj³egkeÌleë (Jeerjwë) Mejerjelceyeue³egkeÌlew³e&g×kegÀMeuewë men (megHees<eë) ÒeMemleHegeäf ë (Hees<ewë) HegefäefYeë¤
DevJe³eë-meY³emesveemLeÒepeepevee Je³eb lJeb keÀesçefme, keÀleceesçefme, keÀm³eeefme, keÀes veeceeefme efkeÀVeecvee Òeefme×esçefme,
³em³e les leJe veece Je³ececevceefn, ³eb lJee lJeeb meescesveeleerle=Heecesefle He=®íecees ye´tefn~ leeved Òeefle meYeeHeeflejen
YetYe&gJeëmJeuueexkeÀmegKeefceJeelcemegKeceYeerHmegjnb ³eg<ceeefYeë ÒepeeefYeë megÒepeeë Jeerjwë megJeerjë Heew<ewë megHees<e½e m³eeefceefle
Òeeflepeeves¤29¤
YeeJeeLe&ë-meYeeHeleer jepee mel³ev³ee³eefÒe³eJ³eJenejsCe meY³emewv³eÒepeepeveeveefYej#³e Je×&³esled~ ÒeyeuelejJeerjeved
mesveemeg mecHeeo³esod, ³ele Glke=ÀämegKeJe×&kesÀve jep³esve Yetc³eeefomegKeb ÒeeHveg³eeefoefle¤29¤
HeoeLe&ë-meYee, mesvee Deewj Òepee ceW jnves Jeeues nce ueesie Hetíles nQ efkeÀ let (keÀë) keÀewve (Deefme) nw, (keÀleceë)
yengleeW kesÀ yeer®e keÀewve-mee (Deefme) nw, (keÀm³e) efkeÀmekeÀe (Deefme) nw, (keÀë) keÌ³ee (veece) lesje veece (Deefme) nw, (³em³e)
efpeme (les) lesjer (veece) meb%ee keÀes (Decevceefn) peeveW Deewj (³eced) efpeme (lJee) legPe keÀes (meescesve) Oeve Deeefo HeoeLeeX mes
(Deleerle=Heece) le=Hle keÀjW~ ³en keÀn Gvemes meYeeHeefle keÀnlee nw efkeÀ (Yetë) Yetefce (YegJeë) Devleefj#e Deewj (mJeë)
Deeefol³eueeskeÀ kesÀ megKe kesÀ me¢Me DeelcemegKe keÀer keÀecevee keÀjves Jeeuee ceQ legce (ÒepeeefYeë) ÒepeeueesieeW kesÀ meeLe (megÒepeeë)
Þesÿ Òepee Jeeuee (Jeerjwë) legce JeerjeW mes (megJeerjë) Þes<þ Jeerj³egkeÌle (Hees<ewë) HegefäkeÀejkeÀ HeoeLeeX mes (megHees<eë) De®íe Hegä
(m³eeced) nesTb DeLee&led legce meye ueesieeW mes He=LekedÀ ve lees mJelev$e cesje keÀesF& veece Deewj ve keÀesF& efJeMes<e mecyevOeer nw¤29¤
YeeJeeLe&ë-meYeeHeefle jepee keÀes ³eesi³e nw efkeÀ mel³e v³ee³e³egkeÌle efÒe³e J³eJenej mes meYee mesvee Deewj Òepee kesÀ peveeW
keÀer j#ee keÀjkesÀ Gve meYeeW keÀes GVeefle osJes Deewj Deefle Òeyeue JeerjeW keÀes mesvee ceW jkeÌKes, efpememes efkeÀ yengle megKe yeæ{eves
Jeeues jep³e mes Yetefce Deeefo ueeskeÀeW kesÀ megKe keÀes ÒeeHle nesJes¤29¤
GHe³eeceie=nerleesçmeerl³em³e osJeÞeJee $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ DeeÐem³e meecveer iee³e$eer,
efÜleer³em³eemeg³³e&vegägHed, le=leer³e®elegLe&Heáeceeveeb meecveer iee³e$eer, <eÿm³eemeg³³e&vegägHed, meHleceeäce³ees³ee&peg<eer
He*deqkeÌleë, veJecem³e meecveer iee³e$eer, oMecem³eemeg³³e&vegägHed, SkeÀeoMem³e meecveer iee³e$eer,
ÜeoMem³eemeg³³e&vegägHed, $e³eesoMem³eemeg³³e&geq<CekedÀ ívoebefme~ De$e iee³e$³ee <e[dpeë, DevegägYees ieevOeejë,
He*dkeÌlesë Heáeceë, Geq<Cepe $eÝ<eYe½e mJejeë¤
HegveefJe&<e³eevlejsCe leosJeen¤
efHeÀj Yeer efJe<e³eevlej mes Jener GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH1 FH2Hä-HV O-HHV+HHH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH1 FHH2Hä-HHH O-HHV+HHH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH 0HJ ÉH¢HHä
O-HHV+HHH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH1 0HJHäHV O-HHV+HHH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH1 YH<HäPHV O-HHV+HHH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH YH<H1PHHnH
lJeesHe³eH1FHLHäQHUOHHVÉPHHUNHV O-HHVä+HHH1FHLHäQHUOHHVÉPHWÉSH[ O-HHVä+HHH1FHLHäQHUOHHVÉHIPHN PHQäPHV O-HHV+HHH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH
PHQ1PHHnHO-HHV+HHH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH1 OH+HäPHV O-HHV+HHH1FHLHäQHUOHHVÉHIPHOH+H1PHHnHO-HHV+HHH1FHLHäQHUOHHVÉPHjQmHP+H1OHHVä
lJee¤30¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a FH2Hä-HVa O-HH1a *1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a FHH2Hä-HHHa
O-HH1a *1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a 0HJÉH¢HHäa O-HH1a *1+H1HH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a 0HJHäHVa O-HH1a *1+H1HH1FHLHäQHUOH1
)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a YH<HäPHVa O-HH1a *1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a YH1<H1PHHnHa O-HH1a *1+HH1HH1FHLHäQHUOH1
)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a )1HVa O-HH1a *1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a 71SSH[a O-HH1a *1+H1HH1FHLHäQHUOH1
)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a PHQäPHVa O-HH1a *1+H1HH1FHLHäQHUOH )OHJäJ+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a PH1Q1PHHnHa lJeeN~ GN+H1HH1FHLHäQHUOH1
)OHJäJ+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a OH+HäPHVa O-HH1a *1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a OH1+H1PHHnHa O-HH1a *1+H1HH1FHLHäQHUOH1
)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a'H1jQ1PH1P+H1OHHVä~ 'H1jQ1PH1Í+H1OHH1)OHäjQPHÍÉ+H1OHHVäaO-HH1
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) megefve³ecewmmJeerke=Àleë (Deefme) (ceOeJes) ®ew$eceemee³e (lJee) lJeeced (GHe³eeceie=nerleë)
(Deefme) (ceeOeJee³e) JewMeeKeceemee³e (lJee) lJeeced (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (Meg¬eÀe³e) p³esÿe³e (lJee) lJeeced
(GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (Meg®e³es) Dee<ee{e³e (lJee) lJeeced (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (veYemes) ÞeeJeCee³e (lJee)
(lJeeced) (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (veYem³ee³e) Yeeêe³e (lJee) (lJeeced) (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (F<es) Deeeféevee³e
(lJee) lJeeced (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (Tppex) keÀeeqÊe&keÀe³e (lJee) lJeeced (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (menmes)
ceeie&Meer<ee&³e (lJee) lJeeced (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (menm³ee³e) Heew<ee³e (lJee) lJeeced (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme)
(leHemes) ceeIee³e (lJee) lJeeced (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (leHem³ee³e) HeÀeuiegvee³e (lJee) lJeeced (GHe³eeceie=nerleë)
(Deefme) (DebnmemHele³es) meJex<eeb Jesiem³e HeeuekeÀe³e (lJee) lJeeced¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 3~ 1~ 14-23)
DevJe³eë-ns jepeved! ³elemlJecegHe³eeceie=nerleesçefme lemceeled lJee lJeeb ceOeJes Je³eb mJeerkegÀcce&ë~ meYeeHeeflejen-ns
ÒepeemeYeemesveepevee! ³elees ³eg<ceekebÀ Òel³eskeÀ GHe³eeceie=nerleesçefmle, lemceeoskewÀkebÀ lJee lJeeb ceOeJesçnb mJeerkeÀjesefce~ FlLeb meJe&$e
³eespevee keÀe³³ee&¤30¤
YeeJeeLe&ë-meYeeHeefle³e&LeekeÀeueb Þesÿb jep³eb ÒeeH³eeHleJ³eJenejsCe ÒepeepevesY³eë meJe¥ megKeb oÐeeled, les ®e
jepee%eevegketÀueJ³eJenejs JelexjefVeefle¤30¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! efpeme mes DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) De®ís-De®ís jep³e ÒeyevOe kesÀ efve³eceeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³es
ngS (Deefme) nQ, Fmemes (lJee) DeeHekeÀes (ceOeJes) ®ew$e ceeme keÀer meYee kesÀ efue³es DeLee&led ®ew$e ceeme Òeefme× megKe keÀjeves
Jeeues J³eJenej keÀer j#ee kesÀ efue³es nce ueesie mJeerkeÀej keÀjles nQ~ meYeeHeefle keÀnlee nw efkeÀ ns meYeemeoes leLee Òepee Jee
mesveepevees! legceceW mes SkeÀ-SkeÀ (GHe³eeceie=nerleë) De®ís-De®ís efve³eceeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³ee ngDee (Deefme) nw, Fmeefue³es
legce keÀes ®ew$e ceeme kesÀ megKe kesÀ efue³es mJeerkeÀej keÀjlee ntb~ Fmeer ÒekeÀej yeejneW cenerveeW kesÀ ³eLeeskeÌle megKe kesÀ efue³es jepee,
jepemeYeemeod, Òepeepeve Deewj mesveepeve HejmHej SkeÀ-otmejs keÀes mJeerkeÀej keÀjles jnW¤30¤
YeeJeeLe&ë-meYeeO³e#e jepee keÀes ®eeefn³es efkeÀ ³eLeese®f ele mece³e keÀes ÒeeHle neskeÀj Þesÿ jep³e J³eJenej mes ÒepeepeveeW
kesÀ efue³es meye megKe oslee jns Deewj Òepeepeve Yeer jepee keÀer Dee%ee kesÀ DevegketÀue J³eJenejeW ceW JeÊee& keÀjW¤30¤
Fvêeiveerl³em³e efJeéeeefce$eë $eÝef<eë~ Fvêeiveer osJeles~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe jep³eJ³eJenejsCe efve³egkeÌles keÀcce&efCe ÒeJeÊe&ceeveew jepeÒepeeHeg©<eew Òeefle keÀef½eled melkeÀejsCeen¤
Deye jep³e J³eJenej mes efve³ele jepekeÀcce& ceW ÒeJe=Êe ngS jepee Deewj Òepee kesÀ Heg©<eeW kesÀ Òeefle keÀesF& melkeÀej
mes keÀnlee nw, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)YÌHäLYHHU1É'HHLHäOHjPHJÉOHELHHU1HI<H YH <HHV1-HMVä&HFHGa'H1PH+HHäOHEHI2H1HVHIH1OHHa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉPHHUYÌH1HTLYH<HHO-HZ1HOHV1HHVHIYHäHIMYÌH1HTLYH<HHO-HH
)YÌHäLYHHU1É)OHHUYÌHäLYHHUa'HHaLH1OH1FHGaPHJÉOHFHGaLHHU1HI<H HIMHIOHäLHHU1ÍÉHI<HÍaYH<HäÍa-HMVä&HFHGa'H1PHa+HH1OH1FHGaHI2H1HHa)1HIH1OHHa
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a )1YÌHNHTLYH<HH1HIFHOHHU{YÌH1HTLYHÉ<HHFHGa O-HH1a 61HÍa OHV1a HHVHIYHäÍa
)1YÌH1HTLYH<HH1HIFHOHHU{YÌH1HTLYHÉ<HHFHGaO-HH1
HeoeLe&ë-(Fvêeiveer) met³³ee&iveer FJe ÒekeÀeMeceeveew meYeeHeeflemeYeemeoew (Deeieleced) Deeie®íleced (megleced) megvegleced~
De$e yengueb ívoefme~ (Deäe02~4~73) Fefle efJekeÀjCem³e uegkedÀ~ (ieerefYe&ë) megefMeef#eleeefYeJee&eqiYeë (veYeë) megKeced~ veYe
Fefle meeOeejCeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~4) (JejsC³eced) (Dem³e) veYemeë, keÀcce&eCf e <eÿer~ (Heeleced) j#eleced (efOe³ee)
Òe%e³ee keÀcce&Cee Jee (Fef<elee) Òesef<eleew ÒeeefLe&leew Jee (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (FvêeeqiveY³eeced) (lJee) lJeeced (S<eë)
jepev³ee³eë (les) leJe (³eesefveë) ie=nced (FvêeeqiveY³eeced) (lJee) lJeeced¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 3~ 1~ 24)
DevJe³eë-ns jepeÒepeepeveew! ³egJeeefcevêeiveer FJeeieleb ieerefYe&jmceY³eb JejsC³e veYeë megleb efOe³ese<f elee ³egJeecem³e
veYemeë Heeleb j#eleced~ leeJeenlegë-ns Òepeepeve! lJecegHe³eeceie=nerleesçefme lJee lJeeefcevêeeqiveY³eeb mJeerke=Àleb Je³eb cev³eecens S<e
les ³eesefvejml³elemlJeeefcevêeeqiveY³eeb ®esle³eecens¤31¤
YeeJeeLe&ë-ve¿eskeÀekeÀer Hegceeved ³eLeeskeÌlejep³ekeÀcce&keÀÊe¥g MekeÌveesefle, Deleë Òepeepeveeved melke=Àl³e jep³ekeÀcce&efCe
efve³eespe³esled, les ®e ³eLeeskeÌleJ³eJenejsCe leb jepeeveb melkegÀ³³e&gefjefle¤31¤
HeoeLe&ë-ns (Fvêeiveer) met³³e& Deewj Deeqive kesÀ legu³e ÒekeÀeMeceeve meYeeHeefle Deewj meYeemeo! legce oesveeW (Deeieleced)
DeeDees efceuekeÀj (ieerefYe&ë) De®íer efMe#ee³egkeÌle JeeefCe³eeW mes nceejs efue³es (JejsC³eced) Þesÿ (veYeë) megKe keÀes (megleced)
GlHeVe keÀjes leLee (Fef<elee) Heæ{e³es ngS Jee nceejer ÒeeLe&vee keÀes ÒeeHle ngS legce (efOe³ee) DeHeveer yege× f Jee jepeMeemeve keÀce&
mes (Dem³e) Fme megKe keÀer (Heeleced) j#ee keÀjes~ Jes jepee Deewj meYeemeod keÀnles nQ efkeÀ ns Òepeepeve! let (GHe³eeceie=nerleë)
Òepee kesÀ Oecce& Deewj efve³eceeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³ee ngDee (Deefme) nw, (lJee) legPe keÀes (FvêeeqiveY³eeced) GkeÌle ceneMe³eeW kesÀ
efue³es nce ueesie kewmee ner ceeveles nQ, (S<eë) ³en jepeveerefle (les) lesje (³eesefveë) Iej nw (FvêeeqiveY³eeced) GkeÌle ceneMe³eeW
kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes nce ef®eleeles nQ DeLee&led jepeMeemeve keÀes ÒekeÀeefMele keÀjles nQ¤31¤
YeeJeeLe&ë-DekesÀuee Heg©<e ³eLeeskeÌle jepeMeemeve keÀce& veneR keÀj mekeÀlee, Fme keÀejCe Deewj Þesÿ Heg©<eeW keÀe melkeÀej
keÀjkesÀ jepe keÀe³³eeX ceW ³egkeÌle keÀjs, Jes Yeer ³eLee³eesi³e J³eJenej ceW Fme jepee keÀe melkeÀej keÀjW¤31¤
Dee Iee ³es Deeqiveefcel³em³e ef$eMeeskeÀ $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ DeeÐem³ee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë
mJejë~ GHesl³em³ee®³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLeeskeÌleceLe¥ ÒekeÀejevlesjsCeen¤
Deye GkeÌle efJe<e³e keÀes ÒekeÀejevlej mes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
Dee IeH1É'H1HTLYHHIFHäY2H1OHVPOHÉ&HHIYOHä\H1HIQ MHäYHJÉHNHG¢aHVHH1HIFHYÌHV1HJ-HH1PH.HHäa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉPHLYHHU1YÌH<HHO-HZ1HOHV1HHVHIYHäMLYHHU1YÌH<HHO-HH
Dee~ IeN~ ³es~ DeNeqiveced~ FNvOeNles~ mle=É&HHHIYOHäa \H1HIQ Ía 'HH1YHJÉ<HNHG¢a HVHHäFHGa )YÌäÍa HJ-HHäa PH.HHäa *1+HH1HH1FHLHäQHUOH1
)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a'H1LYHHU1YÌH<HHäFHGaO-HH1a61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa'H1LYHHU1YÌH<HHäFHGaO-HH1
HeoeLe&ë-(Dee) mecevleeled (Ie) SJe, De$e $eÝef®e legvegIe0~ (Deäe06~3~133) Fefle oerIe&ë~ (³es) JesoHeejiee
efJeÜebmeë (Deeqiveced) efJeÐegoeefomJeªHeced (FvOeles) ÒeoerHe³eefvle (mle=Ceefvle) ³ev$ewMíeo³eefvle (yeefn&ë) Devleefj#eced
(Deeveg<ekedÀ) DevegketÀuele³ee (³es<eeced) efJeog<eeced (Fvêë) mekeÀuewée³³e&Jeeved meYeeHeefleë Òel³eskeÀe²Hegäë (³egJee) le©CeeJemLeë
(meKee) megËled (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (DeiveervêeY³eeced) mekeÀuejep³ekeÀcce&efJe®eejefJe®e#eCeeY³eeceiveervêiegCe-
³egkeÌleeY³eeced (lJee) lJeeced (S<eë) (les) (³eesefveë) (DeiveervêeY³eeced) (lJee) lJeeced¤32¤
DevJe³eë-³es JesoHeejiee efJeÜebmemmeYeemeoesçeqiveb IesvOeles~ ³es<eeceeveg<eiyeefn&jemle=Ceefvle, ³egJesvêë meYeeHeefleë
meKeeefmle, ³emlJeceiveervêeY³eecegHe³eeceie=nerleesçefme, ³em³e les leJew<e les ³eesefvejefmle, leb lJeeb ÒeeHlee Je³eceiveervêeY³eeb
lJeecegHeefoMeeceë¤32¤
YeeJeeLe&ë-jepeOeccex meJe&keÀcce&Ceë meYeeOeervelJeeod efJe®eejmeYeemeg ÒeJe=Êes<eg jepeJeieea³epeves<eg Üew $e³ees yenJees Jee
meYeemeoë mJeefJe®eejsCe ³eceLe¥ efve<Heeo³es³egmleovegketÀuee SJe jepeÒepeepevee JeÊexjved¤32¤
HeoeLe&ë-(³es) JesoefJeÐeemecHeVe efJeÜeved meYeemeod (Deeqiveced) efJeÐegled Deeefo (Ie) ner keÀes (FvOeles) ÒekeÀeefMele
keÀjles Deewj (Deeveg<ekedÀ) Deveg¬eÀce DeLee&led ³e%e kesÀ ³eLeeskeÌle ¬eÀce mes (yeefn&ë) Devleefj#e keÀe (Dee) (mle=Ceefvle) Dee®íeove
keÀjles nQ leLee (³es<eeced) efpevekeÀe (³egJee) meJee&² Heg<ì, meJee&² megvoj, meJe&eJf eÐee efJe®e#eCe le©Ce DeJemLee Deewj (Fvêë)
mekeÀuewée³³e&³egkeÌle meYeeHeefle (meKee) efce$e nw, (DeiveervêeY³eeced) Gve Deeqive Deewj met³³e& kesÀ meceeve ÒekeÀeMeceeve meYeemeoeW
mes (GHe³eeceie=nerleë) ÒepeeOecce& mes ³egkeÌle let ûenCe efkeÀ³ee ie³ee (Deefme) nw~ efpeme (les) lesje (S<eë) v³ee³e³egkeÌle eqme×evle
(³eesefveë) Iej kesÀ me¢Me nw, Gme (lJee) legPe keÀes ÒeeHle ngS nce ueesie (DeiveervêeY³eeced) GkeÌle ceneHeoeLeeX kesÀ efue³es
(lJee) legPe keÀes GHeosMe keÀjles nQ¤32¤
YeeJeeLe&ë-jepeOecce& ceW meye keÀece meYee kesÀ DeeOeerve nesves mes efJe®eej-meYeeDeeW ceW ÒeJe=Êe jepeceeieea peveeW ceW mes
oes, leerve Jee yengle meYeemeod efceuekeÀj DeHeves efJe®eej mes efpeme DeLe& keÀes efme× keÀjW, Gmeer kesÀ DevegketÀue jepeHeg©<e Deewj
Òepeepeve DeHevee Jelee&Je jkeÌKeW¤32¤
Deesceeme Fl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ efJeMJesosJee osJeleeë~ DeeÐem³ee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
GHe³eece Fl³em³ee®eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeO³eeHekeÀeO³esle+Ceeb HejmHejb keÀÊe&J³ecegHeefoM³eles¤
Heæ{ves Deewj Heæ{eves JeeueeW keÀe HejmHej k³eJenej Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHVFHHäPHHH &HHU2HOHHV1HI-HËHVäRV-HHPH1É'HHLHäOHaRH1ËHHPHHVäRH10HJHäÍPHJÉleced~
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH1HI-HËHVä<HPO-HHRV1-HV<HäÉ61HOHV1HHVHIYHNHI-H ËHVä<HPO-HHRV1-HV<HäÍ
'HHVFHHäPHÍa H1H 1&HHU12HÉleNë~ ®eN<e&NefCeNOe=ÉleN )HIOHä HH HI&HÉ2HOHÍa HI-HËHVäa RV1-HH1PH1Ía 'HHa LH1OH1a RH1ËHHPHäÍa RH10HJHäÍa
megÉOHFHGa *1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a HI-HËHVä<HÍa O-HH1a RV1-HV<HäÍa 61HÍa OHV1a HHVHIYHäÍa HI-HËHVä<HÍa O-HH1a
RV1-HV<HäÍ
HeoeLe&ë-(Deesceemeë) DeJeefvle meodiegCew j#eefvle les (®e<e&CeerOe=leë) ®e<e&Ce³ees ceveg<³eemleeved Oejefvle Hees<e³eefvle les~
Dev³es<eeceefHe ¢M³eles~ (Deäe06~3~137) Fefle oerIe&ë~ (efJeMJes) meJex (osJeemeë) efJeÜebmeë (Dee) (iele) (oeéeebmeë)
Glke=Àä%eeveb oÊeJevleë~ oeéeeved mee»eved0~ (Deäe06~1~12) Fefle efveHeeleveced~ (oeMeg<eë) oeveMeeruem³eesÊecepevem³e
(megleced) meJeefle melkeÀcee&vegÿevesvewée³³e¥ ÒeeHveesefle leb yeeuekeÀced (GHe³eeceie=nerleë) DeO³eeHeveefve³ecewë mJeerke=Àleë (Deefme)
(efJeéesY³eë) DeefKeuesY³eë (lJee) lJeeced (osJesY³eë) efJeÜÓîeë (les) leJe (S<eë) efJeÐeeefMe#eemebûenë (les) leJe (³eesefveë)
keÀejCeced (efJeéesY³eë) DeefKeuesY³eë (osJesY³eë) efJeÜÓîeë (lJee) lJeeced¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 3~ 1~ 27)
DevJe³eë-ns ®e<e&CeerOe=le Deesceemees efJeMJes osJeemees ³et³eb oeéeebmees oeMeg<eë megleceeiele~ ns oeMeg<e
megleeO³eslemlJecegHe³eeceie=nerleesçefme~ DelemlJee efJeéesY³ees osJesY³emlelmesJevee³ee%eeHe³eeefce, ³elemle S<e ³eesefvejefmle~ DelemlJee
efJeéesY³eë osJesY³eë efMe#e³eeefce¤33¤
YeeJeeLe&ë-meJex<eeb efJeog<eerCeeb ®e ³eesi³eleeefmle meJexY³ees yeeuekesÀY³eë keÀv³eeY³e½eenefve&Meb efJeÐeeoeveb je%eeb Oeefveveeb ®e
HeoeLezë mJepeerefJekeÀeb ®e kegÀ³³e&gë~ les jepeevees Oeefveve½e efJeÐeemegeMf e#eeY³eeb ÒeJeerCee YetlJee mJem³eeO³eeHekesÀY³ees efJeÜÓîees
efJeog<eerY³e½e OeveeefoHeoeLee&ved oÊJee les<eeb mesJeveb kegÀ³³e&gë~ ceeleeefHelejeJeäJeeef<e&kegÀceejeved kegÀceejeR½e
efJeÐeeye´ïe®e³³e&mesJeveefMe#eekeÀjCee³e efJeÜÓîees efJeog<eerY³e½e meceHHe&³esleeced~ lesçO³esleejes efJeÐeeûenCes ®eslees
efvel³eceefYeoÐegmleLeeO³eeHekeÀeb½e efJeÐeemegefMe#eeoeves efvel³eb Òe³elesjved¤33¤
HeoeLe&ë-ns (®e<e&CeerOe=leë) ceveg<³eeW keÀer Hegeäf -meblegefä keÀjves Deewj (Deesceemeë) GÊece-GÊece iegCeeW mes j#ee keÀjves
nejs (efJeées) mecemle (osJeemeë) efJeÜevees! legce (oeéeebmeë) Glke=Àä %eeve keÀes osles ngS (oeMeg<eë) oeve keÀjves Jeeues GÊece
peve keÀe (megleced) pees De®ís keÀeceeW kesÀ keÀjves mes Ssée³³e& keÀes ÒeeHle nessves Jeeuee nw, GmekesÀ (Dee, iele) mevcegKe DeeDees~ ns
GkeÌle oeveMeerue Heg©<e kesÀ Heæ{ves Jeeues yeeuekeÀ! let (GHe³eeceie=nerleë) Heæ{eves kesÀ efve³eceeW mes ûenCe efkeÀ³ee ngDee (Deefme) nw,
Fmeefue³es (lJee) legPes (efJeéesY³eë) mecemle (osJesY³eë) efJeÜeveeW kesÀ efue³es DeLee&led GvekeÀer mesJee keÀjves keÀes Dee%ee oslee ntb,
efpemeefue³es (les) lesje (S<eë) ³en efJeÐee Deewj De®íer-De®íer efMe#ee keÀe mebûen nesvee (³eesefveë) keÀejCe nw, Fmeefue³es (lJee)
legPes (efJeMJesY³eë) mecemle (osJesY³eë) efJeÜeveeW mes efJeÐee Deewj De®íer-De®íer efMe#ee efoueelee ntb¤33¤
YeeJeeLe&ë-meye efJeÜeved Deewj efJeog<eer eqk³eeW keÀer ³eesi³elee nw efkeÀ mecemle yeeuekeÀ Deewj keÀv³eeDeeW kesÀ efue³es efvejvlej
efJeÐeeoeve keÀjW, jepee Deewj Oeveer Deeefo ueesieeW kesÀ Oeve Deeefo HeoeLeeX mes DeHeveer peereJf ekeÀe keÀjW Deewj Jes jepee Deeefo Oeveer
peve Yeer efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes ÒeJeerCe neskeÀj DeHeves Heæ{eves Jeeues efJeÜeved Jee efJeog<eer eqk³eeW keÀes Oeve Deeefo De®ís-
De®ís HeoeLeeX keÀes oskeÀj GvekeÀer mesJee keÀjW~ ceelee Deewj efHelee Deeþ-Deeþ Je<e& kesÀ Heg$e Jee Deeþ-Deeþ Je<e& keÀer keÀv³eeDeeW
keÀes efJeÐeeY³eeme, ye´ïe®e³³e& mesJeve Deewj De®íer efMe#ee efkeÀ³es peeves kesÀ efue³es efJeÜeved Deewj efJeog<eer eqk³eeW keÀes meeQHe oW~ Jes
Yeer efJeÐee ûenCe keÀjves ceW efvel³e ceve ueieeJeW Deewj Heæ{eves Jeeues Yeer efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee osves ceW efvel³e Òe³elve
keÀjW¤33¤
efJeéesosJeeme Deeiele Fl³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ DeeÐem³ee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë
mJejë~ GHe³eece Fl³em³e efve®e=oe<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe Òel³enceO³eeHeveefJe<e³eceen¤
Deye Òeefleefove Heæ{eves keÀer ³eesi³elee keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
efJeéesä RV-HHPH1É'HHLHäOH0H&HJÉOHHFHäÉF1FHjQ-HäFHGa6RE\H1HIQ HIYH HHUäROHa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH1HI-HËHVä<HPO-HHRV1-HV<HäçSN<e lesN ³eesefveNHI-H ËHVä<HPO-HHRV1-HV<HäÍ
HI-HËHVäa RV1-HH1PH1Ía 'HHa LH1OH1a 0HÉCegÉOHa FHV1a )1FHFHGa Q-HäFHGa 'HHa )1RFHGa \H1HIQ Ía HIYHa PHHU1R1OH1a *1+H1HH1FHLHäQHUOH
)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1aHI-HËHVä<HÍaO-HH1aRV1-HV<HäÍa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍaHI-HËHVä<HÍaO-HHaRV1-HV<HäÍ
HeoeLe&ë-(efJeées) meJex (osJeemeë) efJeÜebmeë (Dee) (iele) Deeie®íle (Íe=Cegle) De$e mebefnlee³eeced~
(Deäe06~3~114) Fefle oerIe&ë~ (ces) cece efJeÐeeefLe&veë (Fceced) Je#³eceeCeced (nJeced) mlegefleJeeoced (Dee) mecevleeled
(Foced) DemceeefYeo&Êeced (yeefn&ë) GÊececeemeveced (efve) efvelejeced (meerole) DeeOJeced (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme)
(efJeéesY³eë) mecemlesY³eë (lJee) lJeeced (osJesY³eë) DeO³eeHekesÀY³eë (S<eë) mekeÀueefJeÐeemebûenë (les) leJe (³eesefveë) ie=nced
(efJeéesY³eë) (lJee) lJeeced (osJesY³eë)¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 2~ 5~ 26) J³eeK³eeleë¤34¤
DevJe³eë-ns HetJe&cev$eÒeefleHeeefoleiegCekeÀcce&mJeYeeJee efJeées osJeemees ³et³ecemceekebÀ efvekeÀìceeiele DemceeefYeo&Êeefceob
yeefn&jemeveceeefve<eerole, ces cecesceb nJeb Íe=Cegle~ ie=nmLeeë mJeHeg$eeoerved Òel³esJeb ye´t³eg³e&lemlJecegHe³eeceie=nerleesçefme lemceeled lJee
lJebe efJeéesY³ees osJesY³ees Òe³e®ísce, les leJew<e ³eesefvejefmle, lJee lJeeb efJeéesY³ees osJesY³eesçefOekeÀeb efJeÐeeb oeHe³esce¤34¤
YeeJeeLe&ë-SkesÀ efJeÜebmeesçvJenb efJeÐeeefLe&veë Heeþ³es³egjHejs efJeHeef½elees efJeÜebmeë ÒeefleceemeceO³esle+Ceeb Hejer#eCeb ®e
kegÀ³³e&gë~ lelke=ÀlJeeçO³eeHekeÀeë ÒeleerleleerJeýeg×erved HeefjÞeceb kegÀJe&leesçO³esle+veefleÞecesCe Heeþ³es³egejf efle¤34¤
HeoeLe&ë-ns HetJe&cev$eÒeefleHeeefole iegCekeÀcce&mJeYeeJeJeeues (efJeéess osJeemeë) mecemle efJeÜeved ueesiees! DeeHe nceejs
meceerHe (Deeiele) DeeF³es Deewj nce ueesieeW kesÀ efo³es ngS (Foced) Fme (yeefn&ë) Deemeve Hej (Dee efve<eerole) ³eLeeJekeÀeMe
megKeHetJe&keÀ yeweþf ³es (ces) cesjer (nJeced) Fme mlegefle³egkeÌle JeeCeer keÀes (Íe=Cegle) megefve³es~ ie=nmLe DeHeves Heg$eeefokeÀeW kesÀ Òeefle keÀns
efkeÀ ns Heg$e! efpeme keÀejCe let (GHe³eeceie=nerleë) efJeÜeveeW keÀe ûenCe efkeÀ³ee ngDee (Deefme) nw, Fmemes nce (lJee) legPes
(efJeéesY³eë) mecemle (osJesY³eë) De®ís-De®ís efJeÐee Heæ{eves Jeeues efJeÜeveeW keÀes meeQHeW, efpemeefue³es (S<eë) ³en mecemle
efJeÐee keÀe mebûen (les) lesje (³eesefveë) Iej kesÀ legu³e nw, Fmeefue³es (lJee) legPes (efJeéesY³eë) (osJesY³eë) mecemle GkeÌle
ceneMe³eeW mes efJeÐee efoueevee ®eenles nQ¤34¤

YeeJeeLe&ë-efJeÜeved ueesieeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ Òeefleefove efJeÐeeefLe&³eeW keÀes Heæ{eJeW Deewj Hejce efJeÜeved HeefC[le ueesie Gve
keÀer Hejer#ee Yeer Òel³eskeÀ cenerves ceW efkeÀ³ee keÀjW~ Gme Hejer#ee mes pees leer#Ceyegef×³egkeÌle HeefjÞece keÀjves Jeeues Òeleerle neW, GvekeÀes
Del³evle HeefjÞece mes Heæ{e³ee keÀjW¤34¤
Fvê Fl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ efve®e=oe<eeaef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~ GHe³eece
Fl³em³ee<³e&geq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe jepeeçO³eeHeveeefoJ³eJenejj#eCeb keÀLeb kegÀ³³ee&efol³egHeefoM³eles¤
Deye jepee Heæ{ves Deeefo J³eJenej keÀer j#ee keÀes efkeÀme ÒekeÀej mes keÀjs, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)YÌäFHO-HçFNn +HHäHIQ1PHHVFHE1H/HHä0HHHH 1OHVÉ'HHI+Hä\HÍPHJÉOHPHäa
OH-H1´H&HHUäOHHU1OH-Hä0HWMl 0HFH 19HHHI-Hä-HHPHHIYOHNH¢1-HHäÍPHJH1HHÍa
GNHeN³eeNFHLHäQHUOHHVV1ÉPHHUYÌHäHO-HHFHNO-HäOHÉ61H OHV1HHVHIYH1HIMYÌHäHO-HHFH1O-HäOHV
)YÌäÍaFH11O-H1Ía )1Qa +HH1HIQ1a PHHVFHäFHGa H/HHäa 0HH1HH 1OHVa 'HHI+Hä\HÍa PHJÉOHPHäa OH-Häa ´H&HHUäOHHUa ´HYHHUäOHHUHIOH1 ´HÉYHHUäOHHUa
OH-Häa0HWÉMla0HFFH {YHGa'HHaHI-H1-HH1PH1HIYOH1aNH¢1-HHäÍaPegÉH1HH)HIOHäPHJÉH1HHÍa*1+H1HH1FHLHäQHUOH1)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a)YÌHäHa
O-HH1aFH1O-HäOHVa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa)YÌHäHaO-HH1aFH1O-HäOHV
HeoeLe&ë-(Fvê) meJe&eJf eIveefJeoejkeÀ mekeÀuewée³³e&³egkeÌle meceéìd! (ce©lJeë) ce©leë ÒeMemlee Oecce&mecye×eë Òepee
³em³e lelmecyeg×ew (Fn) Deeqmceved mebmeejs (Heeefn) j#e (meesceced) mekeÀueiegCewée³³e&keÀu³eeCekeÀcee&O³e³eveeO³eeHeveeK³eb ³e%eced
(³eLee) (Mee³³ee&les) Me³³ee&efYej*diegeuf eefYeefveJe&=Êeeefve keÀccee&efCe Me³³ee&efCe leev³eleefle J³eeHveesefve me Mee³³ee&lemleeqmceved~ Me³³ee&
Fl³e*diegefueveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~5) (DeefHeyeë) (meglem³e) (leJe) (ÒeCeerleer) Òeke=Àäeb veerefleced~ De$e megHeeb meguegkedÀ~
(Deäe07~1~39) Fefle HetJe&meJeCee&osMeë~ (leJe) (Metj) Oecce&efJejesefOeeEnmekeÀ (Mecce&ved) v³ee³eie=n~s De$e megHeeb meguegied0
#Deäe07.1.39% Fefle *sueg&kedÀ~ ve ef*mecyeg×îeesë~ (Deäe08~2~8) Fefle veueesHeeYeeJeë~ (Dee) (efJeJeemeefvle)
Heefj®ejefvle~ efJeJeemeleerefle Heefj®ejCekeÀcce&meg Heefþleced~ (efveIeb03~5) (keÀJe³eë) cesOeeefJeveë~ keÀefJeefjefle cesOeeefJeveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb03~15) (meg³e%eeë) MeesYeveesçO³e³eveeO³eeHeveeK³ees ³e%ees ³es<eeb le FJe (GHee³eceie=nerleë) (Deefme)
(Fvêe³e) Hejcewée³³ee&³e (lJee) lJeeced (ce©lJeles) ÒepeemecyevOee³e, De$e mecyevOes celegHed, Pe³eë #Deäe08.2.10% Fefle
cem³e JelJeced~ (S<eë) (les) (³eesefveë) (lJee) (ce©lJeles)¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 3~ 3~ 13) J³eeK³eeleë¤35¤
DevJe³eë-ns ce©lJe Fvê! lJeefcen ³eLee Mee³³ee&les meglem³eeefHeyemleLee meesceb Heeefn~ ns Metj! leJe Mecce&ved v³ee³eie=ns
meg³e%ee FJe keÀJe³emleJe ÒeCeerelf eceeefJeJeemeefvle, ³emlJecegHe³eeceie=nerleesçefme lemceeled lJeeefcevêe³e ce©lJeles Je³eb mesJesceefn, les
leJew<e efJeÐeeÒe®eejes ³eesefvejml³elemlJeeefcevêe³e ce©lJeles cev³eecens¤35¤
YeeJeeLe&ë-meJex<eeb efJeog<eecege®f eleceefmle v³ee³ejepemeYee%eeb veesuue«sjved, leLewles jepemeYeemeY³epevee DeefHe efJeÜoe%eeb
veesuue«sjved~ ³eë meJeexlke=Àämleb meYeeHeeEle kegÀ³³e&gë, me meYeeHeefle©Êeceveerl³ee meJe&jep³eÒeyevOeb kegÀ³³ee&led¤35¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) meye efJeIveeW kesÀ otj keÀjves Jeeues meye mecHeefÊe mes ³egkeÌle lespemJeer (ce©lJeë) ÒeMebmeveer³e
Oecce&³egkeÌle Òepee Heeuevesnejs meYeeHeefle jepeved! DeeHe (Fn) Fme mebmeej ceW (³eLee) pewmes (Mee³³ee&les) DeHeves neLe HewjeW kesÀ
HeefjÞece mes efve<HeVe efkeÀ³es ngS J³eJenej ceW (meglem³e) DeY³eeme efkeÀ³es ngS efJeÐee jme keÀes (DeefHeyeë) Heer ®egkesÀ nes, Jewmes
(meesceced) mecemle De®ís iegCe, Ssée³e& Deewj megKe keÀjves Jeeues HeþveHeeþve-ªHeer ³e%e keÀes (Heeefn) Heeuees~ ns (Metj)
Oecce&eJf ejeseOf e³eeW keÀes oC[ osvs es Jeeues! (leJe) legcnejs) (Mecce&ved) jep³e Iej ceW (meg³e%eeë) De®ís Heæ{ves-Heæ{eves Jeeues
efJeÜeveeW kesÀ meceeve (keÀJe³eë) yege× f ceeved ueesie (leJe) legcnejer (ÒeCeerleer) GÊece veerelf e keÀe (DeeefJeJeemeefvle) mesJeve keÀjles
nQ~ ns Metj! efpeme keÀejCe legce (GHe³eeceie=nerleë) ÒepeeHeeueveeefo efve³eceeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³es ngS (Deefme) nes, Fmemes (lJee)
(Fvêe³e) Hejcewée³e& Deewj (ce©lJeles) Òepee-mecyevOe kesÀ efue³es nce ueesie ®eenles nQ efkeÀ pees (les) (S<eë) ³en efJeÐee keÀe
Òe®eej (³eesefveë) Iej kesÀ meceeve nw~ Fmemes (lJee) legce keÀes (Fvêe³e) Hejcewée³³e& Deewj (ce©lJeles) ÒepeeHeeueve mecyevOe kesÀ
efue³es ceeveles nQ¤35¤
YeeJeeLe&ë-meye efJeÜeveeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ pewmes v³ee³eOeerMeeW keÀer v³ee³e³egkeÌle meYee mes pees Dee%ee nes, Gme keÀes
keÀYeer Guue«ve ve keÀjW, Jewmes Jes jepemeYee kesÀ meYeemeod Yeer Jeso%e efJeÜeveeW keÀer Dee%ee keÀe Guue«ve ve keÀjW, pees meye
iegCeeW mes GÊece nes, Gmeer keÀes meYeeHeefle keÀjW Deewj Jen meYeeHeefle Yeer GÊece veerefle mes mecemle jep³e kesÀ ÒeyevOeeW keÀes
®eueeJes¤35¤
ce©lJevleefcel³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~
GHe³eecesl³em³e efÜleer³eYeeiem³ee<eea, le=leer³em³e meecv³egeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegveë jepeÒepeeke=Àl³eceen¤
efHeÀj Yeer jepee Deewj Òepee keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
FH1O-HäYOHE-HH1<HE-HHä-H2HH1YHFHNHä¢-HHeEj{HIR1-Hj0HH1PHHIFHYÌäFHGa
efJeNéeeNmeenNce-HäPHV1YHWOHäYHHHHV1ÝHjPHäQHV1RHHIFH1QOHjQJä-HVFHa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVNÉPHHUYÌHäHO-HHFH1O-HäOHÉ61HOHV1HHVHIYH1HIMYÌHäHO-HHFH1O-HäOHVa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPHFH1OHHE1O-HHZSHäPHV
FH1O-HäYOHFHGa -HÉ<eNYeced~ JeeNJe=ÉOeeNveced~ JeeNJe=É2HH1YHHIFHHIOHä -H-H2HH1YHFHGa 'HNHä¢-HHHIMlHIFHOHNHä¢-HÉ'HHIMFHGa HIR1-HFHGa 0HH1PHFHGa
)YÌäFHGaHI-HNËHH1PHHQäFHGaHI-H1ËH1PHQ1HIFHHIOHä HI-H0-H1ÉPHQäFHGa'H-HäPHVaYHWOHäYHHHa*1ÝHFHGaPH1QHVNRHHIFHHIOHä PHQ1ÍÉRHFHGa)1QaOHFHGangÉJesNceN~
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a )YÌHäHa O-HH1a FH1O-HäOHVa 61HÍa OHV1a HHVHIYHäÍa )YÌHäHa O-HH1a FH1O-HäOHVa
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1aFH1OHHäFHGO-HH1a'HHVSHäPHV
HeoeLe&ë-(ce©lJevleced) ÒeMemleÒepee³egkeÌleced (Je=<eYeced) meJeexÊececed (JeeJe=Oeeveced) DeefleMe³esve MegYeiegCekeÀce&meg
Je×&ceeveced (DekeÀJeeefjced) keÀewefle Oecce&cegHeefoMeleerefle keÀJees ve keÀJeesçkeÀJeesçOeccee&lcee lem³eeefjë Me$egmleced (efoJ³eced) Meg×ced
(Meemeced) Meeefmeleejced (Fvêced) Ssée³³e&Jevleced (efJeéeemeenced) efJeéeeved meJee&ved menles leced~ De$e efJeéeHetJee&led menOeeleesë
ívoefme menë~ (Deäe03~2~63) Fefle eqCJeë~ Dev³es<eeceefHe ¢M³eles~ (Deäe06~3~137) Fefle oerIe&½e~ (DeJemes)
j#eCeeÐee³e (vetlevee³e) veJeervee³e (Gûeced) Òe®eC[Heje¬eÀceced (menesoeced) ³eë menes yeueb ooeefle leced (Fn) Dem³eeb
Òepee³eeced (leced) (ngJesce) mJeerkegÀJeeaceefn (GHe³eeceie=nerleë) meJe&evf e³eceesHeefve³ecemeeceûeermeefnleë (Deefme) (Fvêe³e)

Hejcewée³ee&³e (lJee) lJeeced (ce©lJeles) ÒeMebemf eleÒepee³egkeÌlee³e (S<eë) (les) (³eesefveë) (Fvêe³e) (lJee) (ce©lJeles)
(GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (ce©leeced) (lJee) lJeeced (Deespemes) yeuee³e¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 3~ 3~ 14)
DevJe³eë-keÀJe³ees Je³eb vetlevee³eeJemes ce©lJevleb Je=<eYeb JeeJe=OeevecekeÀJeeeEj efoJ³eb efJeéeemeencegûeb menesoeb Meemeb leb
HetJeexkeÌleefcevêb ngJesce~ ns cegK³emeYeemeod! ³elemlJecegHe³eeceie=nerleesçefme lemceeled lJee lJeeb ce©lJele Fvêe³e ³elemles leJew<e
³eesevf ejml³elemlJee ce©lJele Fvêe³e ³elemlJecegHe³eeceie=nerleesçefme lemceevce©leeceespemes yeuee³e ®e lJee lJeeb ngJesce¤36¤
YeeJeeLe&ë-De$e HetJe&mceevcev$eeled (keÀJe³eë) Fl³eslelHeocevegJele&les~ Òepeepeveeveeb ³eesi³eleeefmle, ³eë meJeexÊeceë
mekeÀueiegCe³egkeÌlees efJeHeef½e®ítjJeerjes YeJesled leb meYee³ee cegK³ekeÀce&efCe mebmLeeHe³es³egë, me meYee³eeb efve³egkeÌleë mel³ev³ee³eOece&-
³egkeÌlejep³ekeÀce&Cee Òepeeyeueb Je×&³esled¤36¤
HeoeLe&ë-(keÀJe³eë) HetJeexkeÌle nce efJeÜeved ueesie (vetlevee³e) veJeerve-veJeerve (DeJemes) j#ee Deeefo iegCeeW kesÀ efue³es
(ce©lJevleced) ÒeMebmeveer³e Òepee³egkeÌle (Je=<eYeced) meye mes GÊece (JeeJe=Oeeveced) Del³evle MegYeiegCe Deewj keÀceeX ceW GVeefle keÀes
ÒeeHle (DekeÀJeeefjced) mecemle Oece&efJejesOeer ogäeW keÀe efveJeejCe keÀjves Jeeues (efoJ³eced) Meg× (efJeéeemeenced) meJe& menveMeerue
(Gûeced) Òe®eC[ Heje¬eÀce³egkeÌle (menesoeced) mene³elee (Meemeced) Deewj meye keÀes efMe#ee osvs es Jeeues (leced) Gme HetJeexkeÌle
(Fvêced) Hejcewée³³e&³egkeÌle meYeeHeefle keÀes efvecveefueefKele ÒekeÀej mes (ngJesce) mJeerkeÀej keÀjW~ ns cegK³e meYeemeod jepeved! let
efpeme keÀejCe (GHe³eeceie=nerleë) mecemle yeæ[s-yeæ[s Deewj íesìs-íesìs efve³eceeW keÀer meeceûeer mes meefnle (Deefme) nw, Fmemes
(lJee) legPe keÀes (ce©lJeles) ÒeMebmeveer³e Òepee³egkeÌle (Fvêe³e) Hejcewée³e&Jeeved meYeeHeefle nesves kesÀ efue³es mJeerkeÀej keÀjles nQ,
(S<eë) ³en meYee ceW v³ee³e keÀjves keÀe keÀece (les) lesje (³eesefveë) Iej kesÀ legu³e nw, Fmemes (lJee) legPes (ce©lJeles) GÊece
Òepee mes ³egkeÌle (Fvêe³e) Del³evle Ssée³³e& kesÀ Heeueve Deewj Je=e× f nesves kesÀ efue³es mJeerkeÀej keÀjles nQ Deewj efpeme keÀejCe let
(GHe³eeceie=nerleë) GkeÌle meye efve³ece Deewj GHeefve³eceeW mes meb³egkeÌle (Deefme) nw, Fmemes (ce©leeced) Òepeepeveebs keÀe (Deespemes)
yeue yeæ{eves kesÀ efue³es (lJee) legPes ûenCe keÀjles nQ¤36¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW efHeíues cev$e mes (keÀJe³eë) Fme Heo keÀer DevegJe=efÊe Deeleer nw~ ÒepeepeveeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ
pees meJeexÊece, mecemle efJeÐeeDeeW ceW efveHegCe, mekeÀue MegYeiegCe³egkeÌle efJeÜeved MetjJeerj nes, GmekeÀes meYee kesÀ cegK³e keÀece cesb
mLeeHeve keÀjW Deewj Jen meYee kesÀ meye keÀeceeW ceW mLeeefHele efkeÀ³ee ngDee meYeeHeefle mel³e, v³ee³e³egkeÌle Oecce& keÀe³³e& mes Òepee keÀs
Glmeen keÀer GVeefle keÀjs¤36¤
mepees<esl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ DeeÐem³e efve®e=oe<eea ef$eägHed, GHe³eecesl³em³e ÒeepeeHel³ee
ef$eägHed ívomeer~ OewJeleë mJejë¤
DeLe mesveeHeefleke=Àl³eceen¤
Deye mesveeHeefle keÀe keÀece Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
meNpeesHHäÉ)YÌ1PHLHä&HHVFH1HIµ1ÍPHHVFHHI+H\H-HH1QH0HWäMHI-H1¾HYHGa
peNefn Me$etBÉM+H1FH2HHVäYHJR1P-HH/HH<HäHENH¢&HJHIQHI-H1ËHOHHVäYHÍa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVNÉPHHUYÌHäHO-HHFH1O-HäOHÉ61HOHV1HHVHIYH1HIMYÌHäHO-HHFH1O-HäOHV
meNpeeVHH1 )1HIOHä PH1ÉSHHVHHäÍa )1YÌ1a PHLHä&H )HIOH1 PHÉLHä&HÍa FH1HIµ1HIMHIOHä FH1OHGÉHI<HäÍa PHHVFHäFHGa HI+H1\H1a -HÉH1QVHIOHä
Je=$eNçne~ MetÉMla HI-H1¾HYHGa SH1HIQa 0HHWäYHGa 'H+Häa FH2HäÍa YHJÉR1P-H1a 'H/Häa 'H1<HHäFHGa NHÉÀCegÉHIQ1a HI-H1ËHOHäÍa YH1Ía *1+H1HH1FHLHäQHUOH1
)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a)YÌHäHaO-HH1aFH1O-HäOHVa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa)YÌHäHaO-HH1aFH1O-HäOHV
HeoeLe&ë-(mepeess<eeë) meceeveb pees<eë Òeerelf e³e&m³e (Fvê) meJe&megKeOeejkeÀ mesveeHeles! (meieCeë) ieCesve
mJepevemesveeHeefjkeÀjsCe meefnleë (ce©efÓë) Jee³egeYf eefjJe (meesceced) mekeÀueHeoeLe&jmeced (efHeye) (Je=$ene) ³ees Je=$eb cesIeb nefvle
me Je=$ene met³³e&mleÜled (Metj) Me$egeJf eveeMekeÀ efveYe&³e (efJeÜeved) mekeÀueefJeÐeeJesÊee (peefn) efJeveeMe³e (Me$etved)
mel³ev³ee³eefJejesOes ÒeJeÊe&ceeveeved (DeHe) otjerkeÀjCes (ce=Oeë) ce=×&evf le Gvoefvle HejmegKewë mJeceveebemf e ³es<eg leeved me*dûeeceeved
(vegomJe) Òesj³e (DeLe) Devevlejced (DeYe³eced) (ke=ÀCegefn) (efJeéeleë) meJe&leë (veë) DemceY³eced (GHe³eeceie=nerleë) mesveemeg
efve³ecemJeerke=Àleë (Deefme) (Fvêe³e) Hejcewée³e&ÒeeHekeÀe³e ³eg×e³e (lJee) lJeeced (ce©lJeles) ÒeMemleeefve ce©okeefCe efJeÐevles
³eeÅmcemlemcew (S<eë) mesveeke=Àl³eJ³eJenejë (les) (³eesefveë) (Fvêe³e) (lJee) (ce©lJeles)¤37¤
DevJe³eë-ns Fvê mesveeHeles Metj! ³elemlJecegHe³eeceie=nerleesçm³elees ce©lJele Fvêe³e lJee lJeecegHeefoMeeefce~
efkeÀefcel³eHes#ee³eeceen les leJew<e ³eesefvejml³elemlJeeb ce©lJele Fvêe³e Òe³eleceevece²erkeÀjesecf e, mepees<ee meieCemlJeb ce©efÓJe&=$ene
FJe meesceb efHeye, leb HeerlJee efJeÜeved meved Me$et¡eefn, DeLe ce=OeesHevegomJe veesçmceY³eb efJeéeleesçYe³eb ke=ÀCegefn¤37¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee peerJeë ÒescCee mJem³e eqce$em³e Jee Mejerjm³e j#eCeb keÀjeself e, leLee jepee Òepeeb
Heeue³esled~ ³eLee Jee met³³eex Jee³egeJf eÐegÓîeeb mebnl³e cesIeeefVenl³e peuesve meJe&mcew megKeb ooeefle, leLee jepee ³eg×meeOeveeefve
mecHeeÐe Me$eteVf enl³e Òepee³ew megKeb oÐeeled, Oeccee&lceY³eesçYe³eb ogäsY³ees Ye³eb ®e oÐeeled¤37¤
HeoeLe&ë-F&éej keÀnlee nw efkeÀ (Fvê) meye megKeeW kesÀ OeejCe keÀjves nejs (Metj) Me$egDeeW kesÀ veeMe keÀjves ceW efveYe&³e!
efpememes let (GHe³eeceie=nerleë) mesvee kesÀ De®ís-De®ís efve³eceeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³ee ngDee (Deefme) nw, Fmemes (ce©lJeles)
efpemeceW ÒeMebmeveer³e Jee³eg keÀer 'HkefJeÐee nw, Gme (Fvêe³e) Hejcewée³³e& Hengb®eeves keeues ³eg× kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes
GHeosMe keÀjlee ntb efkeÀ (les) lesje (S<eë) ³en mesveeefOekeÀej (³eesefveë) Fä megKeoe³ekeÀ nw, Fmemes (ce©lJeles) (Fvêe³e) GkeÌle
³eg× kesÀ efue³es ³elve keÀjles ngS legPe keÀes ceQ De²erkeÀj keÀjlee ntb Deewj (mepees<eeë) meyemes meceeve Òeerefle keÀjves Jeeuee
(meieCeë) DeHeves efce$epeveeW kesÀ meefnle let (ce©efÓë) pewmes HeJeve kesÀ meeLe (Je=$ene) cesIe kesÀ peue keÀes efíVe-efYeVe keÀjves
Jeeuee met³³e& (meesceced) mecemle HeoeLeeX kesÀ jme keÀes KeeR®elee nw, Jewmes meye HeoeLee¥s kesÀ jme keÀes (efHeye) mesJeve keÀj Deewj
Fmemes (efJeÜeved) %eeve³egkeÌle ngDee let (Me$etved) mel³ev³ee³e kesÀ efJejesOe ceW ÒeJe=Êe ngS ogäpeveeW keÀe (peefn) efJeveeMe keÀj~
(DeLe) FmekesÀ Devevlej (ce=Oeë) peneb ogäpeve otmejs kesÀ ogëKe mes DeHeves ceve keÀes ÒemeVe keÀjles nQ, Gve me*dûeeceesb keÀes
(DeHevegomJe) otj keÀj Deewj (veë) nce ueesieeW keÀes (efJeéeleë) meye peien mes (DeYe³eced) Ye³ejefnle (ke=ÀCegefn) keÀj¤37¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes peerJe Òesce kesÀ meeLe DeHeves efce$e Jee Mejerj keÀer j#ee keÀjlee nw ,
Jewmes ner jepee Òepee keÀer Heeuevee keÀjs Deewj pewmes met³³e& Jee³eg Deewj efyepegueer kesÀ meeLe ces Ie keÀe Yesove keÀj peue mes meye keÀes
megKe oslee nw, Jewmes jepee keÀes ®eeefn³es efkeÀ ³eg× keÀer meeceûeer peesæ[ Deewj Me$egDeeW keÀes ceej keÀj Òepee keÀes megKe Oeccee&lceeDeeW
keÀer efveYe&³elee Deewj ogäeW keÀes Ye³e ossJes¤37¤
ce©lJeeefvel³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ GHe³eecesl³em³e ÒeepeeHel³ee

ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe meYeeO³e#ee³eesHeosMeë ef¬eÀ³eles¤
Deye meYeeO³e#e kesÀ efue³es Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
FH1O-HH%i)YÌ-HH1<HHVM&HHäH1HI+H\HH1PHHVFHäFHYHJ-H12HEFHRHäHa
'HHHIPHäÃHP-HSH1àMV1FH2-HäÉ7NHTFFHO-HjMHSHHäHIPH1´HHIOHä+HOHGPHJÉOHHYHHäFHGa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHV1ÉPHHUYÌHäHO-HHFH1O-HäOHÉ61HOHV1HHVHIYH1HIMYÌHäHO-HHFH1O-HäOHV
FH1O-HHäYHGa)1YÌ1a-HÉH1<HÍaM&HHäHaHI+H\HäaPHHVFHäFHGa'H1YHJÉ<JeNOeced~ DeNvegÉP-H12HHIFHOHäYHJÉP-H12HFHGaFHRHäHa'HHaHIPH1ÃHP-H1a
SH1àMVäaFH2-HäÍa71HTFFH FHGaO-HFHGaMHSHHäa'H1HIPH1a´HHIOHä+H1HIRHIOH1 ´HHIOHäÉ+HOHGaPHJÉOHHYHHäFHGa*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a
)YÌHäHaO-HH1aFH1O-HäOHVa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa)YÌHäHaO-HH1aFH1O-HäOHV
HeoeLe&ë-(ce©lJeeved) ÒeMemlee ce©leë Òepee mesvee Jee efJeÐevles ³em³e meë (Fvê) Me$egepf eled (Je=<eYeë)
Mejerjelceyeuewée³³e&³egkeÌleë (jCee³e) me*dûeecee³e~ jCe Fefle me*dûeeceveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~17) (efHeye) De$e
Üîe®eesçleefmle*ë~ (Deäe06~3~135) Fefle oerIe&ë~ (meesceced) meesceeÐees<eefOemecetnced (Deveg<JeOeced) meJex<eg
HekeÌJeeVes<JevegketÀueced, De$e efJeYekeÌl³eLexçJ³e³eerYeeJeë meceemeë~ (ceoe³e) n<ee&³e (DeeefmeáemJe) (peþjs) Gojs (ceOJeë)
ceOegjm³e (Teqcce&ced) uenjerced (lJeced) meYeemesveeHeefleë (jepee) ÒekeÀeMeceeveë (Deefme) (ÒeefleHeled) HeÐeles efJe®ee³³e&les
³eesçLe&eJf e<e³eë me Heleb Heleb Òeleerefle ÒeefleHeled (megleeveeced) megmebmkeÀejsCe efve<HeeefoleeveeceVeeveeced (GHe³eeceie=nerleë) jepeefve³ecewë
mJeerke=Àleë (Deefme) (Fvêe³e) Hejcewée³e&ÒeeHekeÀe³e jCee³e (lJee) ce©lJeles ÒeMemleeefve ce©okeefCe efJeÐevles ³e$e lemcew (S<eë)
(les) (³eesefveë) (Fvêe³e) jep³ewée³³ee&³e (lJee) (ce©lJeles) ÒepeeHeeuevemecye×e³e¤38¤
DevJe³eë-ns Fvê! ³elemlJecegHe³eeceie=nerleesçefme lemceeod Je³eb lJee lJeeb ce©lJele Fvêe³e efve³eespe³eecees ³elemles
leJew<e ³eesefvejefmle, lemceeled lJee lJeeb ÒeefleHeêepee Òel³eskeÀkeÀcce&eCf e ÒekeÀeMeceevees ce©lJeeved Je=<eYeesçml³elees jCee³eeveg<JeOeb
ceoe³e meesceb efHeye, megleeveeceVeeveeb ceOJe Teqcce¥ peþj DeeefmeáemJe¤38¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ meYeemesveeHel³eeefoceveg<³ee GÊeceesÊeceeved HeoeLee&ved YegkeÌlJee Mejerjelceyeueb mecHeeÐe
Me$etved efJeefpel³e v³ee³eJ³eJemLe³ee meJee&ved Heeue³es³egejf efle¤38¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) Me$egDeeW kesÀ peerleves Jeeues meYeeHeles! efpeme keÀejCe DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) jepeefve³eceeW mes
mJeerkeÀej efkeÀ³es ngS (Deefme) nes, Fmeefue³es nce ueesie legce keÀes (ce©lJeles) efpemeceW De®ís-De®ís 'HkeW Deewj 0HkeW keÀe
keÀece nw, Gme (Fvêe³e) Hejcewée³³e& keÀes ÒeeHle keÀjves Jeeues ³eg× kesÀ efue³es ³egkeÌle keÀjles nQ, efpememes (les) DeeHekeÀe (S<eë)
³en ³eg× Hejcewée³³e& keÀe (³eesefveë) keÀejCe nw, Fmeefue³es (lJee) legce keÀes (ce©lJeles) (Fvêe³e) Gme ³eg× kesÀ efue³es keÀnles nQ
efkeÀ DeeHe (ÒeefleHeled) Òel³eskeÀ yeæ[s-yeæ[s efJe®eej kessÀ keÀeceeW ceW (jepee) ÒekeÀeMeceeve (ce©lJeeved) ÒeMebmeveer³e Òepee³egkeÌle Deewj
(Je=<eYeë) Del³evle Þesÿ nes, Fmemes (jCee³e) ³eg× Deewj (ceoe³e) Deevevo kesÀ efue³es (Deveg<JeOeced) Òel³eskeÀ Yeespeve ceW
(meesceced) meesceueleeefo Hegä keÀjves Jeeueer Dees<eefOe³eeW kesÀ jme keÀes (efHeye) HeerDees (megleeveeced) GÊece mebmkeÀejes mes yevee³es ngS
DeVeeW kesÀ (ceOJeë) ceOegj jme keÀer (Teqcce&ced) uenjer keÀes DeHeves (peþjs) Goj ceW (DeeefmeáemJe) De®ís ÒekeÀej mLeeHeve
keÀjes¤38¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ meYee Deewj mesveeHeefle Deeefo ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ GÊece mes GÊece
HeoeLeeX kesÀ Yeespeve mes Mejerj Deewj Deelcee keÀes Hegä Deewj Me$egDeeW keÀes peerle keÀj v³ee³e keÀer J³eJemLee mes meye Òepee keÀe
Heeueve efkeÀ³ee keÀjW¤38¤
ceneefvel³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ DeeÐem³e YegefjkedÀ He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë~
GHe³eecesl³em³e meecveer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLeséejë mJeiegCeeveen¤
Deye F&éej DeHeves iegCeeW keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW keÀjlee nw¤
FH1QH%É)YÌHVäYHÉ-HRHHäH HI&H1´HHÉ*1OHHI¾1\HQH {É'HHIFH1YHÍPHQHVäHI<HÍa
'H1PFH1ÌÐHnL-HH-H2HV-HHU1HH nHHV1Í+HÉ/HJÍPHJNH¢äOHÍNH¢1OH HI<Hä<HW OHGa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPHFHQV1YÌHHäO-HZ1HOHV1HHVHIYHäFH QV1YÌHHäO-HH
ceNneved~ )YÌäÍa YHÉ-HHIRHIOHä YHÉÉ-HOHGa 'HHa H1H 1HI&H1´HH )HIOHä HH HI&H1É´HHÍa *1OHa HI¾1\HQH 1 )HIOHä HI¾1\HQH {Ía 'H1HIFH1YHÍa
PHQHVäHI<H1HIMHIOH1 PHQäÍÉHI<HÍa 'H1PFH1ÌÐHnNHG¢a -HH1-HÉOesN~ JeNJe=É2H1 )HIOHä -H-H2HVa -HHU1HH nHa *1Ía +HÉLegë~ megkH¢äOH1 )HIOH1 PHJÉNHä¢OHÍa
NH¢1OH HI<H1HIMHIOHäNH¢1OH ÉÉHI<HäÍa<HWÉOHGa*1+H1HH1FHLHäQHUOH1)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1aFH1QV1YÌHHVHIOHäFHQHÉ)1YÌHäHaO-HH1a61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa
FH1QV1YÌHHVHIOHäFHQHÉ)1YÌHHäaO-HH1
HeoeLe&ë-(ceneved) meJeexlke=Àäë Hetp³elece½e (Fvêë) Del³eglke=Àäwée³³ezë (ve=Jeled) v³ee³eMeeruewce&veg<³ewmlegu³eë (Dee)
(®e<e&efCeÒeeë) ®e<e&efCeÒeeë ceveg<³eeved Òeeefle megKewë ÒeHetj³eefle meë (Gle) DeefHe (efÜyene&ë) Üs yen&meer
J³eeJeneefjkeÀHeejceeefLe&keÀJe=ef×keÀjs efJe%eeves ³em³e meë~ efÜyene& Fefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb04~3) (Deefceveë)
DevegHeceesçlegueHeje¬eÀceë~ Deefceveesçefcelecee$ees ceneved YeJel³eefcelees Jee~ (efve©06~16) (menesefYeë) yeuewë (DemceêîekedÀ)
Demceeveáeefle meJe&%ele³ee peeveeefle (JeeJe=Oes) Je×&les Je×&³eefle Jee (Jeer³³ee&³e) Heje¬eÀcee³e (G©ë) yengë (He=Legë) efJemleerCe&ë
(megke=Àleë) MeesYeveb ke=Àleb ef¬eÀ³eles ³esve meë (keÀÊe&=efYeë) megkeÀcce&keÀeefjefYepeeaJewë men (Yetled) YeJeefle, De$ee[YeeJeë~
(GHe³eeceie=nerleë) ³eesieeY³eemesve mJeerkeÀÊe¥g ³eesi³eë (Deefme) (censvêe³e) DevegÊecee³ewée³³ee&³e (lJee) (S<eë) (les) (³eesefveë)
(censvêe³e) (lJee) lJeeced¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 3~ 3~ 18) J³eeK³eeleë¤39¤
DevJe³eë-ns YeieJeved peieoeréej! ³elemlJecegHe³eeceie=nerleesçefme lemceevcensvêe³e lJee Je³ecegHeemcens, GleeefHe ³elemles
leJew<e ³eesefvejefmle, lemceeled lJeeb censvêe³e Je³eb mesJeecens~ ³ees ceneved ve=Jeoe®e<e&eCf eÒee efÜyene&mceêîe*d Deefceve G©ë He=Legë
keÀle&=efYeë men megke=Àle Fvêes Yetled~ lecesJeeefÞeleë meJeex peveë menesefYeë men Jeer³³ee&³e JeeJe=Oes¤39¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ F&éejceveeefÞel³e keÀef½eoefHe Heg©<eë Òepeeë Heeueef³elegb ve MekeÌveeself e~ ³eLeséejë Meeéeleb
v³ee³eceeefÞel³e meJee&ved ÒeeefCeveë megKe³eefle, leLewJe jepeeefHe meJee&ved leHe&³esled¤39¤
HeoeLe&ë-ns YeieJeved peieoeréej! efpeme keÀejCe DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) ³eesieeY³eeme mes ûenCe keÀjves kesÀ ³eesi³e
(Deefme) nQ, Fmemes (censvêe³e) Del³evle GÊece Ssée³e& kesÀ efue³es nce ueesie (lJee) DeeHekeÀer GHeemevee keÀjles nQ (Gle) Deewj
efpememes (les) DeeHekeÀer (S<eë) ³en GHeemevee nceejs efue³es (³eesefveë) keÀu³eeCe keÀe keÀejCe nw, Fmemes (lJee) legce keÀes
(censvêe³e) Hejcewée³³e& Heeves kesÀ efue³es nce mesJeve keÀjles nQ, pees (ceneved) meJeexÊece Del³evle Hetp³e (ve=Jeled) ceveg<³eeW kesÀ
legu³e (Dee) De®ís ÒekeÀej (®e<e&efCeÒeeë) meye ceveg<³eeW keÀes megKeeW mes HeefjHetCe& keÀjves (efÜyene&ë) J³eJenej Deewj HejceeLe& kesÀ
%eeve keÀes yeæ{eves Jeeues oes ÒekeÀej kesÀ %eeve mes meb³egkeÌle (DemceêîekedÀ) nce meye ÒeeefCe³eeW keÀes DeHeveer meJe&%elee mes peeveves
Jeeues (Deefceveë) Delegue Heje¬eÀce³egkeÌle (G©ë) yengle (He=Legë) efJemleej³egkeÌle (keÀÊe=&efYeë) De®ís keÀcce& keÀjves Jeeues peerJeeW ves
(megke=Àleë) De®ís keÀcce& keÀjves Jeeues kesÀ meceeve ûenCe efkeÀ³es ngS Deewj (Fvêë) Del³evle Glke=Àä Ssée³³e& Jeeues DeeHe nQ,
GvneR keÀe DeeÞe³e efkeÀ³es ngS mecemle nce ueesie (menesefYeë) De®ís-De®ís yeueeW kesÀ meeLe (Jeer³³ee&³e) Hejce GÊece yeue
keÀer ÒeeeqHle kesÀ efue³es (JeeJe=Oes) ¢æ{ Glmeen³egkeÌle nesles nQ¤39¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ F&éej keÀe DeeÞe³e ve keÀjkesÀ keÀesF& Yeer ceveg<³e Òepee keÀer j#ee veneR keÀj
mekeÀlee~ pewmes F&éej meveeleve v³ee³e keÀe DeeÞe³e keÀjkesÀ meye peerJeeW keÀes megKe oslee nw, Jewmes ner jepee keÀes Yeer ®eeefn³es efkeÀ
Òepee keÀes DeHeveer v³ee³e J³eJemLee mes megKe osJes¤39¤
ceneefvevê Fl³em³e Jelme $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ Dee<eea iee³e$eer ívoë~ GHe³eecesl³em³e efJeje[e<eea
iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HegvejeréejiegCee GHeefoM³evles¤
efHeÀj Yeer F&éej kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
FH1QH%É)YÌHV1HÉ'HHVSHäPHH+H1SH YHHVä-HHIÆ1FHH%É)ä-HaPOHHVFHZ{-H 1OPHPHä-HH-H2HVa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPHFHQV1YÌHHäO-HZ1HOHV1HHVHIYHäFH QV1YÌHHäO-HH
FH1QHYHGa)YÌäÍaHÍa'HHVSHäPHHa+H1SH YHäÍa-HÉHIÆ1FHH%)ä-Ha-HÉefäNceeefYH1-HVHIOHä-HHIÆ1FHHYHGÉ)ä-HaPOHHVFHZ{Ía-H1OPHPHäa-HH1-HÉOesN~
JeNJe=É2H)HIOHä-H-H2HVa*1+H1HH1FHLHäQHUOH1)OHJä+HHH1FHLHäQHUOHÍa'H1HIPH1aFH1QV1YÌHHVHIOHäFHQHÉ)1YÌHäHaO-HH1a61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍaFH1QV1YÌHHVHIOHä
FHQHÉ)1YÌHHäaO-HeN¤40¤
HeoeLe&ë-(ceneved) ceneiegCekeÀce&mJeYeeJeë (Fvêë) DeefKeuewée³e&ë (³eë) (Deespemee) Devevleyeuesve (Hepe&v³eë)
cesIeë (Je=efäceeefveJe) ye»îees Je=ä³ees efJeÐevles ³eeÅmcemleÜled (mleescewë) mlegefleefYeë (Jelmem³e) ³ees Jeoefle lem³e (JeeJe=Oes)
Del³evleb Je×&les (GHe³eeceie=nerleë) ³eceefve³eceeefoefYe³eexiee²wë mee#eeled mJeerke=Àleë (Deefme) (censvêe³e) ³eesiepee³e cenwée³³ee&³e
(lJee) lJeeced (S<eë) (les) leJe (³eesefveë) efveefceÊeced (censvêe³e) cees#eÒeeHekeÀe³e cenwée³³ee&³e (lJee) lJeeced¤40¤
DevJe³eë-ns Deveeefoefme× cene³eesefieved meJe&J³eeefHeVeeréej! ³elelJeb ³eesefieefYe©He³eeceie=nerleesçefme lemceeled lJee lJeeb
censvêe³eesHeÞe³eecens, ³elemles leJew<e ³eesiees ³eesefvejml³elemlJee lJeeb censvêe³e Je³eb O³ee³esce~ ³ees ceneved Je=ef äceeved Hepe&v³e FJe
Jelmem³e mleescewjespemesvêë megKeJe<e&keÀes YeJeefle, leb efJeefolJee ³eesieer JeeJe=Oesçl³evleb Je×&les¤40¤
YeeJeeLe&ë-³eLee cesIees Je=eäf mece³es mJepeuemecetnvs e meJee&ved HeoeLee&ved leHe&³eved meved Je×&³eefle, leLewJeéejes
³eesieejeOevelelHejb ³eesefieveceefYeJe×&³eefle¤40¤
HeoeLe&ë-ns Deveeefoefme× ³eesefieved meJe&J³eeHeer F&éej! pees DeeHe ³eesefie³eeW kesÀ (GHe³eeceie=nerleë) ³eceefve³eceeefo ³eesie
kesÀ De*dieeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³es ngS (Deefme) nQ, Fme keÀejCe nce ueesie (lJee) DeeHe kesÀ (censvêe³e) ³eesie mes ÒekeÀì nesves
Jeeues De®ís Ssée³³e& kesÀ efue³es DeeÞe³e keÀjles nQ, (les) DeeHekeÀe (S<eë) ³en ³eesie nceejs keÀu³eeCe keÀe (³eesefveë) efveefceÊe
nw, Fmeefue³es (lJee) DeeHekeÀe (censvêe³e) cees#e keÀjeves Jeeues Ssée³e& kesÀ efue³es O³eeve keÀjles nQ, (³eë) pees (ceneved) yeæ[s-
yeæ[s iegCe, keÀcce& Deewj mJeYeeJe Jeeuee (Je=efäceeved) Je<e&ves Jeeues (Hepe&v³e FJe) cesIe kesÀ legu³e (Jelmem³e) mlegeflekeÀÊee& keÀer
(mleescewë) mlegefle³eeW mes (Deespemee) Devevle yeue kesÀ meeLe ÒekeÀeefMele neslee nw, Gme F&éej keÀes peevekeÀj ³eesieer (JeeJe=Oes)
Del³evle GVeefle keÀes ÒeeHle neslee nw¤40¤
YeeJeeLe&ë-pewmes cesIe Je<ee& mece³e ceW DeHeves peue kesÀ mecetn mes meye HeoeLeeX keÀes le=Hle keÀjlee ngDee GVeefle oslee nw,
Jewmes F&éej Yeer ³eesieeY³eeme keÀjves Jeeues ³eesieer Heg©<e kesÀ ³eesie keÀes Del³evle yeæ{elee nw¤40¤
Gogl³eefcel³em³e ÒemkeÀCJe $eÝef<eë~ met³³eex osJelee~ Yegefjiee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe met³³e&¢äevlesveséejm³e iegCee GHeefoM³evles¤
FmekesÀ Heerís met³³e& keÀer GHecee mes F&éej kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
GogÉ OHESHH1OH-HVäRPHERV1-HE-HäQHIYOHNHV¢1OH-HäÍaÉ0HVHI-HËHHäH1PHWH NjP-HHQHä
*OHGa 7%1É)O%HWäa OHFHGa SHH1OH-HVäRPH1HIFHHIOHä SHH1OHÉ-HVäRPHFHGa RV1-HFHGa -H1Q1HIYOH1a NHV¢1OH-HäÍa É0HVa HI-HËHHäHa PHWH {FHGa
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(Gled) ef¬eÀ³ee³eesies (G) efJelekexÀ (l³eced) Decegced (peeleJesomeced) peeleeefve Yetleeefve meJee&efCe Jeso, peeleeved
ceteÊf e&celeë HeoeLee&ved efJevole Fefle Jee leced~ Fceb Heob ³eemkeÀcegevf ejsJeb efveJe&eqkeÌle-`peeleJesoeë keÀmceeppeeleeefve Jeso peeleeefve
Jewveb efJeogpee&les peeles efJeÐele Fefle Jee peeleefJeÐees Jee peeleÒe%eevees ³eÊeppeele HeMetveefJevolesefle leppeeleJesomees
peeleJesomlJeefceefle~ (efve©07.19) (osJeced) efoJ³eiegCemecHeVeced (Jenefvle) ÒeeHe³eefvle (kesÀleJeë) Òe%eeveeefve, kesÀlegefjefle
Òe%eeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.9) (¢Mes) êägced, ¢Mes efJeK³es ®e~ (Deäe03.4.11) (efJeéee³e) meJee&Lee&³e (met³³e&ced)
³eë efñe³eles efJe%eeH³eles Jee efJeÒeweJf e&ÜefÓ½e leced (mJeene) mel³e³ee Jee®ee¤ Fceb cev$eb ³eemkeÀcegevf ejsJeb J³ee®eäs-`GÜnefvle leb
peeleJesomeb jMce³eë kesÀleJeë meJex<eeb Yetleeveeb oMe&vee³e met³³e&efceefle keÀcev³eceeefol³eeosJeceJe#³eled~ (efve©012.15) De³eb
cev$eë (Mele0(4~6~2~2) J³eeK³eeleë¤41¤
DevJe³eë-³eLee efkeÀjCee efJeéee³e ¢Mes peeleJesomeb l³eb met³³e¥ osJecegÜnvleerJe efJeog<eë kesÀleJeë mJeeneçv³eeved
ceveg<³eeved Hejb ye´ïe ÒeeHe³eefvle¤41¤
YeeJeeLe&ë-³eLee ÒeeefCeY³eë efkeÀjCeeë met³³e¥ ÒekeÀeMe³eefvle, leLee ceveg<³em³e Òe%eeveeveeréejb ÒeeHe³eefvle¤41¤
HeoeLe&ë-pewmes efkeÀjCe (efJeéee³e) mecemle peieled kesÀ Òe³eespeve kesÀ (¢Mes) osKeves peeveves kesÀ efue³es (peeleJesomeced)
pees GlHeVe ngS meye +HRH/HH; NH¢HV SHHYHOHH -HH FHWHOI H FHHYHG +HRH/HH; NH¢HV ´HHâ QHVOHH QZ, (l³eced) Gme (met³³e&ced) (osJeced)
efoJ³eiegCemecHeVe met³³e& keÀes (G) leke&À kesÀ meeLe (Gled) (Jenefvle) ´HHâNH¢MHOHV Q4-HZPHV HI-H¾HYHG NHV¢(kesÀleJeë) Òeke=Àä %eeve
Deewj (mJeene) PHOH-HH&HHUHH*+HRV0HFHYHJHNH¢HV+HM\HÑHNH¢HU´HHHIâNH¢MHRVOHHQZ
YeeJeeLe&ë-pewmes ÒeeefCe³eeW kesÀ efue³es met³³e& keÀer efkeÀjCe GmekeÀes ÒekeÀeefMele keÀjleer nw, Jewmes ceveg<³e keÀer DeveskeÀ
efJeÐee³egkeÌle yege×
f ³eeB F&éej keÀe ÒekeÀeMe keÀje osleer nQ¤41¤
ef®e$eb osJeeveeefcel³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ met³³eex osJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HegveefjlLecessJeséejm³e iegCee GHeefoM³evles¤

efHeÀj Yeer Jewmes ner F&éej kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HIH1HERV1-HHYHH1FHJRäLHH1RYHHU{NH¢1EHHJäHIFH 1HPH1-Hä&HPHH1LYHVÍa
'HH´HH1²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ'H1YOHHIM{H1jPHWH {çDeeNOFHHSHLHäOHPOH1P/HJHäH1P-HHQHä
HIHH1FHGaRV1-HHYHHäFHGa*OHGa'H1LHH1OHGa'HYHHU{NH¢FHGaHHJäÍaHIFH1HPHäa-Hä&HPHa'H1LYHVÍa'HHa'H1´HH1Ía²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)HIOH1
²HH-HHä+HHI/H1-HHUa'H1YOHHIM{HFHGaPHWH {Ía'HH1OFHHaSHLHäOHÍaOH1P/HJHäÍaH1aP-HHQHä
HeoeLe&ë-(ef®e$eced) DeÓgleced (osJeeveeced) ®e#egjeoerveeefceJe efJeog<eeced (Gled) Godieceves (Deieeled) ÒeeHveesefle
(DeveerkeÀced) yeueJeÊejb mewv³eefceJe Òeefme×ced~ Deefveefle peerJe³eefle meJee&ved ÒeeefCeveë meë~ DeefveËef<eY³eeb efkeÀ®®e~
(GCee04~17) Devesve F&keÀved Òel³e³eë~ (®e#egë) oMe&keÀced (efce$em³e) meK³egë ÒeeCem³e Jee (Je©Cem³e) Þesÿm³eesoevem³e Jee
(Deivesë) efJeÐegleë (Dee) mecevleeled (DeÒeeë) ³eë Òeeefle efHeHeeqÊe&, De$e ue[Lex ueg*d~ (ÐeeJeeHe=efLeJeer) YetefceefJe³eleew
(Devleefj#eced) meJee&vleie&lecevevleceekeÀeMeced (met³³e&ë) mJe³ebÒekeÀeMeë (Deelcee) Deleefle meJe&$e J³eeHveesefle (peieleë) pe²cem³e
(lemLeg<eë) mLeeJejm³e (®e) peerJeeveeb meceg®®e³es (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee¤ Fceb cev$eb ³eemkeÀcegefvejsJeb mecee®e<ìs-
®ee³eveer³eb osJeeveecegoieceoveerkebÀ K³eeveb efce$em³e Je©Cem³eeives½eeHetHegjod ÐeeJeeHe=efLeJ³eew ®eevleefj#eb ®e cenÊJesve lesve met³e&
Deelcee pe²cem³e ®e mLeeJejm³e ®e~ (efve©012~16)~ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 3~ 4~ 10) J³eeK³eeleë¤42¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eg<ceeefYeë met³³e&ë mJeene osJeeveeb efce$em³e Je©Cem³eeivese½f e$eceveerkebÀ ®e#eg©oieeled
peielemlemLeg<e½eelcee meved ÐeeJeeHe=efLeJeer Devleefj#eceeÒee FJe ³ees peieoeréejesçefmle, me SJe melelecegHeemeveer³eë¤42¤
YeeJeeLe&ë-³eleë Hejceséejë DeekeÀeMe FJe meJe&$e J³eeHleë, meefJelesJe mJe³ecÒekeÀeMeë, ÒeeCe FJe
meJee&vle³³ee&c³eml³eleë meJexY³ees peerJesY³eë mel³eemel³eefJe%eeHekeÀesçefmle~ ³em³e Hejceséejm³e %eeerHmee YeJesled, me ³eesieceY³em³e
mJeelcev³esJe leb êägb MekeÌveesefle, veev³e$esefle¤42¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes Deefle Gef®ele nw efkeÀ pees (met³³e&ë) meefJelee (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes (osJeeveeced)
ves$e Deeefo kesÀ meceeve efJeÜeveeW (efce$em³e) efce$e Jee ÒeeCe (Je©Cem³e) Þesÿ Heg©<e Jee Goeve Deewj (Deivesë) Deeqive kesÀ
(ef®e$eced) DeÓgle (DeveerkeÀced) yeueJeÊej mesvee kesÀ legu³e Òeefme× (®e#egë) ÒeYeeJe kesÀ efoKeueeves Jeeues iegCeeW keÀes (Gled)
(Deieeled) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle neslee Deewj (peieleë) pe*diece ÒeeCeer Deewj (lemLeg<eë) mLeeJej mebmeejer HeoeLeeX keÀe (Deelcee)
Deelcee kesÀ legu³e neskeÀj (ÐeeJeeHe=efLeJeer) DeekeÀeMe leLee Yetefce Deewj (Devleefj#eced) Devleefj#e keÀes (Dee) meye ÒekeÀej mes
(DeÒeeë) J³eeHle nesves kesÀ meceeve Hejceelcee nw, Gmeer keÀer GHeemevee efvejvlej efkeÀ³ee keÀjes¤42¤
YeeJeeLe&ë-efpeme keÀejCe Hejceséej DeekeÀeMe kesÀ meceeve meye peien J³eeHle, met³³e& kesÀ legu³e mJe³eb ÒekeÀeMeceeve Deewj
met$eelcee Jee³eg kesÀ me¢Me meye keÀe Devle³ee&ceer nw, Fmemes meye peerJeeW kesÀ efue³es mel³e Deewj Demel³e keÀes yeesOe keÀjeves Jeeuee
nw~ efpeme efkeÀmeer Heg©<e keÀes Hejceséej keÀes peeveves keÀer F®íe nes, Jen ³eesieeY³eeme keÀjkeÀs DeHeves Deelcee ceW Gmes osKe mekeÀlee
nw, Dev³e$e veneR¤42¤
Deives ve³esl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ Devle³ee&ceer peieoeréejes osJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLewleoeréejÒeeLe&veeceen¤
Deye F&éej keÀer ÒeeLe&vee Deieues cev$e ceW keÀner nw¤

'HLYHV1YHHäPHJÉ+H/HHäMH1HVÉ'H1PFHHYHGHT-HËHHäHIYHRV-H-H1HJYHHäHIYHHI-H1¾HYHGa
³egÉHHV12HKPFHSSHJäQJMH1&HFHVYHHV1<HWHIHäáHEOHV1YHFHäÉ*H§NH®OHHI-H2HVFH1P-HHQHä
'HLYHVäaYHHäaPHJÉ+H/HVHIOHäPHJÉÉ+H/HHäaMH1HVa'H1PFHHYHGaHI-HËHHäHIYHaRV1-H1a-H1HJYHHäHIYHaHI-H1¾HYHGaHJÉ³eesNefOe~ DeNmceled~ pegÉngÉjeNCeced~
6YHäÍa<HWHIHäáHFHGaOHV1aYHFHä*HTNH®OH1HIFHHIOH1YHFHäÍÉ*HTNH®OHFHGaHI-H12HV1FHGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Deives) meJex<eeb ÒekeÀeMekeÀ! (ve³e) ÒeeHe³e (megHeLee) ³eesieceeiexCe (je³es) ³eesieefme×³es (Demceeved)
³eesefieveë (efJeéeeefve) DeefKeueeefve (osJe) ³eesieÒeo! (Je³egveeefve) ³eesieefJe%eeveeefve (efJeÜeved) ³ees JeseÊf e meJe¥ ³eesieb meë (³eg³eesefOe)
efJe³eespe³e (Demceled) DemceekebÀ ³eesieevegÿele+Ceeb mekeÀeMeeled (pegngjeCeced) DemceovleëkeÀjCem³e keÀewefìu³eced (Sveë)
og<ke=ÀleelcekeÀceHejeOeced (Yetef³eÿeced) Yet³emeerced (les) leJe ³eesieesHeosägë Hejceiegjesë (veceGeqkeÌleced) veeefleHegjëmejeb mlegefleced
(efJeOesce) kegÀ³³ee&ce (mJeene) mel³e³ee mJekeÀer³e³ee Jee®ee JesoJee®ee Jee¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~3~4~12)
DevJe³eë-ns Deives! lJeb je³es Demceeved efJeéeeefve Je³egveeefve ve³e~ ³elees Je³eb mJeene les Yete³f eÿeb veceGeÅkeÌle efJeOesce~ ns
osJe! efJeÜbmlJeb ke=ÀHe³ee pegngjeCecesve½eemceÐeg³eeseOf e¤43¤
YeeJeeLe&ë-ve keÀef½eoefHe Heg©<eë Hejceelceveë mel³eÒesceYekeÌl³ee efJevee ³eesieefmeeq×b ÒeeHveesefle, ³e½eslLecYetlees ³eesieyeuesve
Hejceséejb mcejefle, lemcew me o³eeuegë MeerIe´b ³eesieefmeeq×b ooeefle¤43¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) meye kesÀ DevleëkeÀjCe cesb ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues Hejceséej! DeeHe (megHeLee) mel³eefJeÐee
Oecce&³eesie³egkeÌle ceeie& mes (je³es) ³eesie keÀer efmeef× kesÀ efue³es (Demceeved) nce ueesieeW keÀes (efJeéeeefve) mecemle (Je³egveeefve) ³eesie
kesÀ efJeÜeveeW keÀes (ve³e) Hengb®eeF³es efpememes nce ueesie (mJeene) DeHeveer mel³eJeeCeer Jee JesoJeeCeer mes (les) DeeHe keÀer
(Yetef³eÿeced) yengle (veceGeqkeÌleced) vecemkeÀejHetJe&keÀ mlegefle keÀes (efJeOesce) keÀjW~ ns (osJe) ³eesieefJeÐee keÀes osvesJeeues F&éej!
(efJeÜeved) mecemle ³eesie kesÀ iegCe Deewj ef¬eÀ³eeDeeW keÀes peeveves Jeeues DeeHe ke=ÀHee keÀjkesÀ (pegngjeCeced) nce ueesieeW kesÀ
DevleëkeÀjCe kesÀ kegÀefìueleeªHe (Sveë) ogä keÀcceeX keÀes (Demceled) ³eesieevegÿeve keÀjves Jeeues nce ueesieeW mes (³eg³eesefOe) otj
keÀj oerepf e³es¤43¤
YeeJeeLe&ë-keÀesF& Yeer Heg©<e Hejceelcee keÀer ÒesceYeeqkeÌle kesÀ efJevee ³eesieefmeef× keÀes ÒeeHle veneR neslee Deewj pees Òesce-
YeeqkeÌle³egkeÌle neskeÀj ³eesieyeue mes Hejceséej keÀe mcejCe keÀjlee nw, GmekeÀes Jen o³eeueg Hejceelcee MeerIe´ ³eesieefmeef× oslee
nw¤43¤
De³eefcel³em³eeef²jme $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe me*dûeeces ye´ïeesHeemekewÀë MetjJeerjwë keÀLeb ³ees×J³eefcel³egefoM³eles¤
Deye me*dûeece ceW Hejceséej kesÀ GHeemekeÀ MetjJeerjeW keÀes efkeÀme ÒekeÀej ³eg× keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe
'H1HEYHHVäÉ'H1HTLYH-H HIMä-HPNH¢&HHVO-H1HEFH2HäÍ+HJÉMÉ6äOHJ´HHI<H1YRYHGa
'H1HE-HHSHHäHHOHJÉ -HHSHäPHHOHH-H1Hj0HHtäHHOHJÉ peË&{HH&H1ÍP-HHQHä

'H1HFHGaYH1Ía'HHTLYH1Ía-HHIM{1-HÍaNHÉÀCeesNlegÉa'H1HFHGaFH2HäÍa+HJÉjë~ SNlegÉ~ ÒeNHI<H1YRHI9HHIOHä ´HÉHI<H1YRYHGa'H1HFHGa-HHSHHäYHGa
peN³eNlegÉa-HHSHäPHHOHH1HI-HHIOH1-HHSHäÉPHHOHHZa'H1HFHGa0HHWäYHG~ peN³eNlegÉaSH {HH&HÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(De³eced) meJee&efYej#ekeÀë (veë) DemceekeÀced (Deeqiveë) JewÐeefJeÐeeÒekeÀeMekeÀë meJe&jesieefveJeejkeÀë meÜwÐeë
(JeefjJeë) megKekeÀejkebÀ mesJeveced (ke=ÀCeesleg) keÀjesleg (De³eced) cegK³e³ees×e (ce=Oeë) me*dûeeceeled (Hegjë) Hegjmleeled (Sleg)
ie®íleg (ÒeefYevoved) efJeoej³eved (De³eced) JekeÌle=lJesveesHeosägb kegÀMeuees ³ees×e (Jeepeeved) JesieeefoiegCe³egkeÌleeved mJemesveemLeeved
Jeerjeved (pe³eleg) GlkeÀ<e&leg (Jeepemeeleew) Jeepeeveeb me*dûeeceeCeeb mebefJeYeeies (De³eced) meJeexlke=Àäë (Me$etved) Oece&MeelekeÀeved
(pe³eleg) mJeeslkeÀ<ee&³e eflejmkeÀjesleg (peË&<eeCeë) Ye=Mecee¼eefoleë (mJeene) JewÐekeÀ³eg×efJeÐe³ee efMeef#ele³ee Jee®ee~ mJeensefle
Jee*dveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~11)~ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 3~ 4~ 13) J³eeK³eeleë¤44¤
DevJe³eë-De³eceeqiveë mJeene Jeepemeeleew vees JeefjJemke=ÀCeesleg~ De³eb ÒeefYevoved ce=Oeë Hegj Sleg~ De³eb Jeepee¡e³eleg~
De³eb peË&<eeCeë meved Me$etved pe³eleg¤44¤
YeeJeeLe&ë-³eoe ³eg×keÀce&eCf e ®elJeejes Jeerje DeJeM³ecesJe YeJes³egmles<JeskeÀes JewÐekeÀef¬eÀ³eekegÀMeueë meJe&j#ekeÀë, efÜleer³ees
efn Meew³³ee&efoiegCeÒeosve J³eeK³eevesve n<e&ef³elee, le=leer³eë Me$etCeeb eflejmkeÀÊee&, ®elegLe&ë Me$egefJeIeelegkeÀë m³eeled, leoe meJee&
³eg×ef¬eÀ³ee ÒeMemlee YeJesled¤44¤
HeoeLe&ë-(De³eced) ³en ÒeLece (Deeqiveë) JewÐekeÀ efJeÐee keÀe ÒekeÀeMe keÀjves Jeeuee JewÐe (mJeene) JewÐekeÀ Deewj ³eg×
keÀer efMe#ee³egkeÌle JeeCeer mes (Jeepemeeleew) ³eg× cebs (veë) nce ueesieeW keÀes (JeefjJeë) megKekeÀejkeÀ mesJeve (ke=ÀCeesleg) keÀjs,
(De³eced) ³en otmeje ³eg× keÀjves Jeeuee cegK³e Jeerj (ÒeefYevoved) Me$egDeeW keÀes efJeoerCe& keÀjlee ngDee (ce=Oeë) me*dûeece kesÀ
(Hegjë) Deeies (Sleg) ®eues, (De³eced) ³en leermeje Jeerj jmekeÀejkeÀ GHeosMe keÀjves Jeeuee ³ees×e (Jeepeeved) Del³evle
JesieeefoiegCe³egkeÌle JeerjeW keÀes (pe³eleg) Glmeen³egkeÌle keÀjlee jns, (De³eced) ³en ®eewLee Jeerj (peË&<eeCeë) efvejvlej
Deevevo³egkeÌle neskeÀj (Me$etved) Oecce&eJf ejesOeer Me$egpeveeW keÀes (pe³eleg) peerles¤44¤
YeeJeeLe&ë-peye ³eg×keÀce& ceW ®eej Jeerj DeJeM³e neW GveceW mes SkeÀ lees JewÐekeÀ0HHk keÀer ef¬eÀ³eeDeeW ceW ®elegj meye
keÀer j#ee keÀjvesneje JewÐe, otmeje meye JeerjeW keÀes n<e& osves Jeeuee GHeosMekeÀ, leermeje Me$egDeeW keÀe DeHeceeve keÀjvesneje Deewj
®eewLee Me$egDeeW keÀe efJeveeMe keÀjves Jeeuee nes, leye mecemle ³eg× keÀer ef¬eÀ³ee ÒeMebmeveer³e nesleer nw¤44¤
ªHesCesl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ efve®e=ppeieleer®ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe meYee$e³esCe jep³eb Meemeveer³eefcel³egHeefoM³eles¤
Deye leerve meYeeDeeW mes jep³e keÀer efMe#ee keÀjveer ®eeefn³es Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
1+HV&Hä-HHV1+HFH1<HHLHHOHJÉ/HHV-HHVHI-H1ËH-HVäRH1HI-H<HäSHOHJa
H¿1OHPHä+H1/HH´HVOHäH1YÌRäHIH&HH1HI-HP-H1Í+H0H1-HKYOHHIMäH1EHOHäP-HPHR1PHZnÍ
+HV&Häa-H1Ía1+HFHGa'H1HI<Ha'HHa'H1LHH1FHGaOHJÉ/HÍa-H1ÍaHI-H1ËH-HVäRH1)HIOHäHI-H1ËHÉ-HVRHÍaHI-Ha<H1SH1OHJÉaH¿1OHPHäa+H1/HHa
´Ha)1OH1aH1YÌRäHIH&HH1)HIOHäH1YÌÉRäHIH&HHÍaHI-HaP-H1HIMHIOH1P-HnnÍa+H0HäaHI-Ha'H1YOHHIM{HFHGaHOHäP-HaPH1R1PHZnÍ
HeoeLe&ë-(ªHesCe) ®e#egûee¿esCe efÒe³esCe (Jeë) ³eg<ceekeÀced (ªHeced) mJeªHeced (DeefYe) meccegKes (Dee) mecevleeled
(Deieeced) (legLeë) %eeveJe=×ë, De$e leg ieefleJe=e× f eEnmeeeqmJel³emceeoewCeeefokeÀmLekedÀ Òel³e³eë~ (Jeë) ³eg<ceeved (efJeéeJesoeë) ³eë
Hejlceelcee efJeéeb meJe¥ JeseÊf e leÜÜÊe&ceeveë (efJe) (Yepeleg) efJeYeeieb keÀjesleg ($eÝlem³e) mel³em³e (HeLee) ceeiexCe (Òe) (Fle)
ÒeeHvegle (®evêoef#eCeeë) ®evêb megJeCe¥ oef#eCee oeveb ³es<ee les~ ®evêefceefle efnjC³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~2) (efJe)
(mJeë) GHeleHeVeeefol³e FJe~ mJejeefol³ees YeJeefle~ (efve©02~14) (HeM³e) Òe®e#Je (efJe) efJeefJeOeeLex (Devleefj#eced)
#e³ejefnlecevle³³ee&efcemJeeYeeefJekebÀ ye´ïeefJe%eeveb Jee~ Devleefj#eced keÀmceeovleje #eevleb YeJel³evlejssces Fefle Jee
Mejerjs<Jevlej#e³eefceefle Jee~ (efve©02~10) (³elemJe) Òe³elveb kegÀ© (meom³ewë) meoefme YeJewë meY³ewpe&vewë men¤ De³eb
cev$eë (Mele0(4~ 3~ 4~ 14-18) J³eeK³eeleë¤45¤
DevJe³eë-ns mesvee Òepeepevee! ³eLeenb ªHesCe Jees ³eg<ceekebÀ ªHeceY³eeieeced, leLee efJeéeJesoe Jees ³eg<ceeved efJeYepeleg~
legLemlJeb mJeefjJeÊe&m³e HeLeevleefj#eb efJeHeM³e, meYee³eeb meom³ewë menÊe&m³e HeLee Òe³elemJe~ ®evêoef#eCee ³et³ece=lem³e Oec³e¥
ceeie¥ Jeerle¤45¤
YeeJeeLe&ë-meYeeHeleer jepee mJeelcepeeefveJe ÒepeemesveemeY³eHeg©<eeved ÒeerCe³esled, leLee He#eHeelejefnleë Hejceséej FJe
meleleb v³ee³eb kegÀ³ee&led~ Oeeefce&keÀeCeeb meY³eeveeb peveeveeb efleñeë meYee YeJes³egë~ leemJeskeÀe jepemeYee-³e³ee jepekeÀe³ee&efCe
efve<HeÐesjved, meJex efJeIvee efveJelexjb½e~ efÜleer³ee efJeÐeemeYee-³e³ee efJeÐeeÒe®eejë m³eeoefJeÐee veM³esled~ le=leer³ee Oece&meYee-³e³ee
OeceexVeeflejOece&neefve½e meleleb YeJesled, meJex mJeelceeveb Hejceelceeveb meceer#³eev³ee³eceeiee&led He=LeiYetlJee Oece¥ mesefJelJee mece³eb
He³³ee&uees®³e mel³eemel³eefveCe&³es Òe³elesjved¤45¤
HeoeLe&ë-ns mesvee Deewj Òepeepevees! pewmes ceQ (ªHesCe) DeHeves ¢efäiees®ej DeekeÀej mes (Jeë) legcnejs (ªHeced)
mJeªHe keÀes (DeefYe) (Dee) (Deieeced) ÒeeHle neslee ntb, Jewmes (efJeéeJesoeë) meye keÀes peeveves Jeeues Hejceelcee kesÀ meceeve
meYeeHeefle (Jeë) legce ueesieeW keÀes (efJe) (Yepeleg) He=LekedÀ-He=LekedÀ DeHeves-DeHeves DeefOekeÀej ceW efve³ele keÀjs~ ns meYeeHeles!
(legLeë) meye mes DeefOekeÀ %eeve Jeeues Òeefleefÿle DeeHe (mJeë) ÒeleeHe keÀes ÒeeHle ngS met³³e& kesÀ meceeve ($eÝlem³e) mel³e kesÀ
(HeLee) ceeie& mes (Devleefj#eced) DeefJeveeMeer jepeveerefle kee ye´ïeefJe%eeve keÀes (efJe) DeveskeÀ ÒekeÀej mes (HeM³e) osKees Deewj meYee
kesÀ yeer®e ceW (meom³ewë) meYeemeoeW kesÀ meeLe mel³e ceeie& mes (Òe) (³elemJe) efJeMes<e-efJeMes<e ³elve keÀjes leLee ns
(®evêoef#eCeeë) megJeCe& kesÀ oeve keÀjves Jeeues jepeHeg©<ees! legce ueesie Oecce& keÀes (Jeerle) efJeMes<elee mes ÒeeHle nesDees¤45¤
YeeJeeLe&ë-meYeeHeefle jepee keÀes ®eeefn³es efkeÀ Òepee, mesvee kesÀ Heg©<eeW keÀes DeHeves Heg$eeW kesÀ legu³e ÒemeVe jkeÌKes Deewj
Hejceséej kesÀ legu³e He#eHeele íesæ[ keÀj v³ee³e keÀjs~ Oeeeqcce&keÀ meY³epeveeW keÀer leerve meYee nesveer ®eeefn³eW GveceW mes SkeÀ
jepemeYee efpeme kesÀ DeeOeerve jep³e kesÀ meye keÀe³³e& ®eueW Deewj meye GHeêJe efveJe=Êe jnW~ otmejer efJeÐeemeYee efpememes efJeÐee keÀe
Òe®eej DeveskeÀefJeefOe efkeÀ³ee peeJes Deewj DeefJeÐee keÀe veeMe neslee jns Deewj leermejer Oecce&meYee efpememes Oecce& keÀer GVeefle Deewj
DeOecce& keÀer neefve efvejvlej keÀer pee³e~ meye ueesieeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ DeHeves Deelcee Deewj Hejceelcee keÀes osKekeÀj Dev³ee³e
ceeie& mes Deueie neW, Oecce& keÀe mesJeve Deewj meYeemeoeW kesÀ meeLe mece³eevegketÀue DeveskeÀ ÒekeÀej mes efJe®eej keÀjkesÀ mel³e Deewj
Demel³e kesÀ efveCe&³e keÀjves ceW Òe³elve efkeÀ³ee keÀjW¤45¤
yeéïeCeefcel³em³eeef²jme $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe oef#eCee keÀmcew keÀLeb ®e oeleJ³esl³egHeefoM³eles¤
Deye oef#eCee efkeÀme keÀes Deewj efkeÀme ÒekeÀej osveer ®eeefn³es Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
yeéNïeNCeceÐeN efJeäRVHEHI+HOHÉFHYOH+HZOHFHNOHFHHIHäFHHH[1HjPHJÉ2HHOHJäRHIH&HFHGa
'H1PFHÌHäOHHRV-H1HHLHäÏOH´HRH1OHHMlceeefJeäMele¤46¤
yeéNïeNCeced~ DeNÐe~ efJeNosN³eNced~ efHeNle=ÉFHYOH1HIFHHIOHä HI+HOHÉÉFHYOHäFHGa +HZ1OHÉFH1OHHIFHHIOHä +HZOHÉFH1OHFHGa H¿HIHäFHGa 'HH1H[1HFHGa
megÉ2HHOHJäRHIH&H1HIFHHIOHä PHJÉ2HHOHJäÉRHIH&HFHGa'H1PFHÌHäOHH1 )OH1PFHOHGÉMHäOHHÍaRV1-H1HVHIOHä RV-H1ÉHHaLH1Ï1OH1a´H1RH1OHHMlHFI HHIOHä ´HÉRH1OHHMäFed~
Dee~ efJeNMeNleN¤46¤
HeoeLe&ë-(yeéïeCeced) Jesoés ejefJeoced (DeÐe) (efJeos³eced) De$e íevomees JeCe&ueesHees Jee
#Deäe0Yee0Jee08.2.25% Fefle veueesHeë~ (efHele=cevleced) ÒeMemleeë efHelejes j#ekeÀeë mel³eemel³eesHeosMekeÀeë efJeÐevles ³em³e
leefceJe (Hewle=cel³eced) efHele=celeeb YeeJeE ´HHâFHG ($eÝef<eced) JesoeLe&efJe%eeHekeÀced (Dee<ex³eced) $eÝ<eerCeeefceob ³eesiepeb efJe%eeveb ÒeeHleced
(megOeelegoef#eCeced) MeesYevee OeeleJees oef#eCee ³em³e oelegmleced (Demceêeleeë) ³esçmceY³eb jeefvle MegYeeved iegCeeved ooefle les
(osJe$ee) osJes<eg HeefJe$eiegCekeÀce&mJeYeeJes<eg JeÊe&ceeveeë (ie®íle) ÒeeHvegle (Òeoeleejced) Òeke=Àäle³ee oeveMeerueced (Dee)
mecevleeled (efJeMele)¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 3~ 19-24) J³eeK³eeleë¤46¤
DevJe³eë-ns ÒepeemeYeemesveepevee! ³eLeenceÐe yeéïeCeb efHele=cevleb Hewle=cel³ece=ef<ecee<ex³eb megOeelegoef#eCeb Òeoeleejb ®e
efJeos³eced, leLeeçmceêeleeë mevlees ³et³eb osJe$ee ie®íle, MegYeeved iegCeeveeefJeMele¤46¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ Glmeeefnlesve Heg©<esCe efkeÀceeHlegceMekeÌ³eceefmle, keÀes veece Keueg Òe³elvesve
efJeog<eë mesefJelJee<e¥ ³eesieefJe%eeveb meeefOelegVe MekeÌveg³eeled~ veefn keÀef½eoefHe efJeÜeved meodiegCemJeYeeJeûenCeeod efJejp³esle, veefn
oele+ved keÀeHHe&C³eb keÀoeef®eoeefJeMelJelees ³ewo&e#f eCee³eeb ÒeMemleeë HeoeLee&ë Òeoer³evles, les<eeceleguee keÀerefle&ë kegÀlees ve
pee³esle¤46¤
HeoeLe&ë-ns Òepee meYee Deewj mesvee kesÀ ceveg<³ees! pewmes ceQ (DeÐe) Deepe (yeéïeCeced) Jeso Deewj F&éej keÀes peeveves
Jeeuee (efHele=cevleced) ÒeMebmeveer³e efHele= DeLee&led mel³eemel³e kesÀ efJeJeskeÀ mes efpemekesÀ meJe&Lee j#ekeÀ nQ, Gme (Hewle=cel³eced)
efHele=YeeJe keÀes ÒeeHle ($eÝef<eced) JesoeLe& efJe%eeve keÀjeves Jeeuee $eÝef<e (Dee<es&³eced) pees $eÝef<epeveeW kesÀ Fme ³eesie mes GlHeVe ngS
efJe%eeve keÀes ÒeeHle (megOeelegoef#eCeced) efpemekesÀ De®íer-De®íer HegefäkeÀejkeÀ oef#eCeeªHe Oeeleg nQ, Gme (Òeoeleejced) De®ís
oeveMeerue Heg©<e keÀes (efJeos³eced) ÒeeHle nesTb, Jewmes legce ueesie (Demceêeleeë) nceejs efue³es De®ís iegCeeW kesÀ osves Jeeues neskeÀj
(osJe$ee) Meg× iegCe, keÀce&, mJeYeeJe³egkeÌle efJeÜeveeW kesÀ (Deeie®íle) meceerHe DeeDees Deewj MegYe iegCeeW ceW (DeeefJeMele) ÒeJesMe
keÀjes¤46¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ Glmeener Heg©<e keÀes keÌ³ee veneR ÒeeHle nes mekeÀlee, keÀewve Ssmee
Heg©<e nw efkeÀ pees Òe³elve kesÀ meeLe efJeÜeveeW keÀe mesJeve keÀj $eÝef<e ueesieeW kesÀ ÒekeÀeefMele efkeÀ³es ngS ³eesieefJe%eeve keÀes ve efme×
keÀj mekesÀ~ keÀesF& Yeer efJeÜeved De®ís iegCe, keÀcce& Deewj mJeYeeJe mes efJeHejerle veneR nes mekeÀlee Deewj oeleepeveeW keÀes ke=ÀHeCelee
keÀYeer veneR Deeleer nw~ Fmemes pees osves Jeeues oef#eCee ceW ÒeMebmeveer³e HeoeLe& megHee$e, Oeeefce&keÀ, meJeexHekeÀejkeÀ efJeÜeveeW keÀes osles
nwb, GvekeÀer De®eue keÀerelf e& keÌ³eeW keÀj ve nes¤46¤
Deive³es lJesl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ Je©Cees osJelee~ DeeÐem³e YegefjkedÀ ÒeepeeHel³ee, ©êe³e lJesl³em³e mJejeìd
ÒeepeeHel³ee, ye=nmHel³es lJesl³em³e efve®e=oe®eea, ³ecee³e lJesl³em³e efJeje[e®eea peiel³eMívoebefme~ efve<eeoë
mJejë¤
DeLe keÀmcew Òe³eespevee³e oeveb ÒeefleûenCeb ®e mesefJeleJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
Deye efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es oeve Deewj Òeefleûen keÀe mesJeve keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe
'H1LYHHVä O-HH1 FH¡HE1 -Hä&HHV RRHOHJÉ PHHVnÉFHOH1¬-HFHä0HHU1HHHJäRH 1HÉ6äHI2H1 FHHHV1 FH¡H ´HHIOHÝHQHU1HV 1ÌHHä
O-HH1FH¡HE1-Hä&HHVRRHOHJÉ PHHVnÉFHOH1¬-HFHä0HHUH´HH1&HHVRH1HÉ6äHI2H1-HHHV1FH¡H´HHIOHÝHQHU1HV\HQ1P+HOHäHVO-HH1FH¡ebN
-Hä&HHV RRHOHJÉ PHHVnÉFHOH1¬-HFHä0HHUH1 O-HLRH1HÉ6äHI2H1 FHHHV1 FH¡H ´HHIOHÝHQHU1HV H1FHHHä O-HH1 FH¡HE1 -Hä&HHV RRHOHJ É
PHHVnÉFHOH1¬-HFHä0HHUH1QHHVäRH1HÉ6äHI2H1-HHHV1FH¡H´HHIOHÝHQHU1HV
'H1LYHHVäa O-HH1a FH¡HäFHGa -Hä&HÍa RNoeNlegÉ~ meë~ DeNce=ÉOH1O-HHIFHOHäFHOH1ÉO-HFHGa 'H10HHU1H1a 'HHHJäÍa RH1HVa 61HI2H1a FHHäÍa
FH¡HäFHGa´H1HIOH1ÝH1QHU1H)HIOHä´HHIOHÉÝHQHU1HVa1ÌHäHaO-HH1aFH¡HäFHGa-Hä&HÍaR1RH1OHJÉ~ meë~ DeNce=ÉOH1O-HHIFHOHäFHOH1ÉO-HFHGa'H10HHU1H1a´HH1Ceë~
RH1HVa 61HI2H1a -HHäÍa FH¡HäFHGa ´H1HIOH1ÝH1QHU1H )HIOHä ´HHIOHÉÝHQHU1HVa \HQ1P+HOHäHVa O-HH1a FH¡HäFHGa -Hä&HÍa R1RH1legÉ~ meë~
DeNce=ÉOH1O-HHIFHOHäFHOH1ÉO-HFHGa'H10HHU1H1aO-HNHG¢aRH1HVa61HI2H1aFHHäÍaFH¡HäFHGa´H1HIOH1ÝH1QHU1H)HIOHä ´HHIOHÉÝHQHU1HVaH1FHHHäaO-HH1aFH¡HäFHGa
-Hä&HÍa R1RH1OHJÉ~ meë~ DeNce=ÉOH1O-HHIFHOHäFHOH1ÉO-HFHGa 'H10HHU1H1a QHäÍa RH1HVa 61HI2H1a -HHäÍa FH¡HäFHGa ´H1HIOH1ÝH1QHU1H )HIOHä
ÒeefleçûenerN$es¤47¤
HeoeLe&ë-(Deive³es) ®elegefJe¥MeefleJe<e&He³³e&vlecye´ïe®e³³e¥ mebmesJ³eeeqiveJeled lespeeqmJeYeJee³e (lJee) Jemegmeb%ekeÀ-
ceO³eeHekeÀced (ce¿eced) (Je©Ceë) Jejë meJeexÊeceë ÒeMemleefJeÐeesçvet®eevees efJeÜeveO³eeHekeÀë (ooeleg) (meë) efJeÐeeLeea
(Dece=lelJeced) ef¬eÀ³eeefme×b efvel³eb efJe%eeveced (DeMeer³e) ÒeeHveg³eeced (Dee³egë) DeefOekebÀ peerJeveced (oe$es) efJeÐeeoeveMeeruee³e
Je©Cee³e (SefOe) JeOe&e³f elee YeJe (ce³eë) megKeced~ ce³e Fefle megKeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~6) (ce¿eced) efJeÐeeefLe&ves
(Òeefleûener$es) ÒeefleûenkeÀ$ex mJemleg (©êe³e) ®eleg½elJeeeEjMeÜ<e&He³³e&vlecye´ïe®e³e¥ megmesJ³e ©êiegCeOeejCee³e (lJee)
©êeK³eceO³eeHekeÀced (ce¿eced) efJeÐeeppe&velelHeje³e (Je©Ceë) JejiegCeÒeoë (ooeleg) (meë) (Dece=lelJeced) (DeMeer³e)
(ÒeeCeë) ³eesieefme×yeue³egkeÌleë (oe$es) (SefOe) JeOe&³e (Je³eë) DeJemLee$e³es megKeYeesieb peerJeveced (ce¿eced)
efJeÐeeûenCeÒeJe=Êee³e (Òeefleûener$es) DeO³eeHekeÀeoeielee³ee efJeÐee³eeë mebJes$es (ye=nmHele³es) Deä®elJeeeEjMeÜ<e&He³e&vleb ye´ïe®e³³e¥
mesefJelJee ye=nl³ee JesoefJeÐeeJee®eë HeeuekeÀe³e (lJee) HetCe&eJf eÐeeO³eeHeef³eleejced (ce¿eced) HetCe&efJeÐeeceYeerHmeJes (Je©Ceë)
(ooeleg) (meë) (Dece=lelJeced) (DeMeer³e) (lJekedÀ) mHeMexeqvê³emegKeced (oe$es) (SefOe) (ce³eë) megKeefJeMes<eced (ce¿eced)
(Òeefleûener$es) (³ecee³e) ie=neÞecepev³eefJe<e³emesJeveeogHejlee³e ³eceefve³eceeefo³egkeÌlee³e (lJee) meJe&oes<ejefnlecegHeosMekeÀced
(ce¿eced) mel³eemel³e³eesefve&½e³ekeÀjCeMeeruee³e (Je©Ceë) mel³eesHeosäeHleë (ooeleg) (meë) (Dece=lelJeced) (DeMeer³e) (n³eë)
%eeveJe×&veced, efn ieefle Je=×îeesefjl³emceeoewCeeefokeÀesçmegved Òel³e³eë~ (oe$es) (SefOe) (Je³eë) ef®ejpeerJevemegKeced (ce¿eced)
meJe&Je=e×
f b ef®ekeÀer<e&Jes (Òeefleûener$es)¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 3~ 4~ 28-31) J³eeK³eeleë¤47¤
DevJe³eë-ns Jemegmeb%ekeÀeO³eeHekeÀ! ³emcee Deive³es ce¿eb lJee Je©Cees ooeleg, meesçnb ³eoce=lelJeceMeer³e ÒeeHveg³eeb
leÊemcew oe$es Je©Cee³ee³ege½f ejpeerJevecesefOe, Òeefleûener$es ce¿eb efMe<³ee³e ce³eë megKeb ®e~ ns ©êmeb%ekeÀeO³eeHekeÀ! ³emcew ©êe³e
ce¿eb lJee Je©Cees ooeleg, meesçnb ³eoce=lelJeceMeer³e leÊemcew oe$es Je©Cee³e ÒeeCelJecesefOe, Òeefleûener$es ce¿eb
ke³eesçJemLee$e³emegKeb ®e~ nss Deeefol³eeveeceO³eeHekeÀ! ³emcew ye=nmHele³es ce¿eb lJee Je©Cees ooeleg, meesçnb ³eoce=lelJeceMeer³e
leÊemcew oe$es Je©Cee³e lJeefieeqvê³emegKeb lJeceseOf e, Òeefleûener$es ce¿eb megKeb ®e~ ³emcew efpelesevq ê³e³ecee³e ce¿eb lJee Je©Cees ooeleg
meesçnb ³eoce=lelJeceMeer³e leÊemcew oe$es Je©Cee³e n³ees %eeveJe×&veb lJeceseOf e, Òeefleûener$es ce¿eb ke³eesçJemLee$e³emegKeb ®e¤47¤
YeeJeeLe&ë-meJex<eeb peveeveeb ³eesi³eceefmle ³eë meJeexlke=Àäesçvet®eevees efJeÜeved YeJesled lem³e mekeÀeMeeefolejeveO³eeHekeÀeved
Hejer#³e mJemJekeÀv³eeë Heg$eeved leÊelme¢MeeoO³eeHekeÀeled Heeþ³es³egë~ DeO³esleej½e mJemJeyegeq×b v³etveeefOekeÀeb %eelJee
mJemJeme¢MeeveO³eeHekeÀeved Òeerl³ee mesJeceeveemlesY³ees vewjvle³³exCe efJeÐeeûenCeb kegÀ³³e&gë¤47¤
HeoeLe&ë-ns Jemegmeb%ekeÀ Heæ{eves Jeeues! efpeme (Deive³es) ®eewyeerme Je<e& lekeÀ ye´ïe®e³³e& keÀe mesJeve keÀjkesÀ Deeqive kesÀ
meceeve lespemJeer nesves Jeeues (ce¿eced) cesjs efue³es (lJee) legPe DeO³eeHekeÀ keÀes (Je©Ceë) meJeexÊece efJeÜeved (ooeleg) osJes,
(meë) Jen ceQ (Dece=lelJeced) DeHeves Meg× keÀcceeX mes efme× efkeÀ³es ie³es mel³e Deevevo keÀes (DeMeer³e) ÒeeHle nesTb, Gme (oe$es)
oeveMeerue efJeÜeved keÀe (Dee³egë) yengle keÀeueHe³³e&vle peerJeve (SefOe) yeæ{eF³es Deewj (Òeefleûener$es) efJeÐeeûenCe keÀjves Jeeues
(ce¿eced) cegPe efJeÐeeLeea kesÀ efue³es (ce³eë) megKe yeæ{eF³es~ ns ogäeW keÀes ©ueeves Jeeues DeO³eeHekeÀ! efpeme (©êe³e) ®eJeeueerme
Je<e& He³³e&vle ye´ïe®e³³ee&Þece keÀe mesJeve keÀjkesÀ ©ê kesÀ iegCe OeejCe keÀjves keÀer F®íe Jeeues (ce¿eced) cesjs efue³es (lJee) ©ê
veecekeÀ Heæ{eves Jeeues DeeHekeÀes (Je©Ceë) Del³egÊece iegCe³egkeÌle (ooeleg) osJes, (meë) Jen ceQ (Dece=lelJeced) cegeqkeÌle kesÀ meeOeveeW
keÀes (DeMeer³e) ÒeeHle nesTb, Gme (oe$es) efJeÐee osves Jeeues efJeÜeved kesÀ efue³es (ÒeeCeë) ³eesieefJeÐee keÀe yeue (SefOe) ÒeeHle
keÀjeF³es Deewj (Òeefleûener$es) efJeÐeeûenCe keÀjves Jeeues (ce¿eced) cesjs efue³es (Je³eë) leerveeW DeJemLee keÀe megKe ÒeeHle keÀerepf e³es~
ns met³³e& kesÀ meceeve lespemJeer DeO³eeHekeÀ! efpeme (ye=nmHele³es) Deæ[leeueerme Je<e& He³e&vle ye´ïe®e³³e& mesJeve keÀer F®íe keÀjves
Jeeues (ce¿eced) cesjs efue³es (lJee) HetCe&efJeÐee Heæ{eves Jeeues DeeHe keÀes (Je©Ceë) HetCe&efJeÐee mes Mejerj Deewj Deelcee kesÀ
yeue³egkeÌle efJeÜeved (ooeleg) osJes, (meë) Jen ceQ (Dece=lelJeced) efJeÐee kesÀ Deevevo keÀe (DeMeer³e) Yeesie keÀªb, Gme (oe$es)
HetCe& efJeÐee osves Jeeues ceneefJeÜeved kesÀ DeLe& (lJekedÀ) mejoer-iejceer kesÀ mHeMe& keÀe megKe (SefOe) yeæ{eF³es Deewj (Òeefleûener$es)
HetCe& efJeÐee kesÀ ûenCe keÀjves Jeeues (ce¿eced) cegPe efMe<³e kesÀ efue³es (ce³eë) HetCe& efJeÐee keÀe megKe GVele keÀerepf e³es~ ns ie=neÞece
mes nesves Jeeues efJe<e³e megKe mes efJecegKe efJejkeÌle mel³eesHeosMe keÀjvesnejs DeeHle efJeÜved! efpeme (³ecee³e) ie=neÞece kesÀ megKe kesÀ
Devegjeie mes nesves Jeeues (ce¿eced) cesjs efue³es (lJee) meJe&oes<ejefnle GHeosMe keÀjves Jeeues DeeHe keÀess (Je©Ceë) mekeÀue
MegYeiegCe³egkeÌle efJeÜeved (ooeleg) osJes, (meë) Jen ceQ (Dece=lelJeced) cegeqkeÌle kesÀ megKe keÀes (DeMeer³e) ÒeeHle nesTb~ Gme (oe$es)
ye´ïeefJeÐee osves Jeeues ceneefJeÜeved kesÀ efue³es (n³eë) ye´ïe%eeve keÀer Je=ef× (SefOe) keÀerepf e³es Deewj (Òeefleûener$es) cees#eefJeÐee kesÀ
ûenCe keÀjves Jeeues (ce¿eced) cesjs efue³es (Je³eë) leerveeW DeJemLee kesÀ megKe keÀes ÒeeHle keÀerefpe³es¤47¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ pees meye mes GÊece iegCe Jeeuee, meye efJeÐeeDeeW ceW meye mes yeæ{keÀj
efJeÜeved nes, GmekesÀ DeeÞe³e mes Dev³e DeO³eeHekeÀ efJeÜeveeW keÀer Hejer#ee keÀjkesÀ DeHeveer-DeHeveer keÀv³ee Deewj Heg$eeW keÀes Gve-Gve
kesÀ Heæ{eves ³eesi³e efJeÜeveeW mes Heæ{JeeJeW Deewj Heæ{ves JeeueeW keÀes Yeer ®eeefn³es efkeÀ DeHeveer -DeHeveer DeefOekeÀ/v³etve yege×
f keÀes peeve
kesÀ DeHeves-DeHeves DevegketÀue DeO³eeHekeÀeW keÀer ÒeerefleHetJe&keÀ mesJee keÀjles ngS Gvemes efvejvlej efJeÐee keÀe ûenCe keÀjW¤47¤
keÀesçoeefol³em³eeef²jme $eÝef<eë~ Deelcee osJelee~ Dee<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤

DeLeséejes peerJeevegHeefoMeefle¤
Deye Deieues cev$e ceW F&éej peerJeeW keÀes GHeosMe keÀjlee nw¤
NH¢HVäÉRH1OHGNH¢PFHHäÉ'HRH1OHGNH¢HFHHVäÉRH1OHGNH¢HFHHäHHRHOHGa
NH¢HFHHVäRH1OHHNH¢HFHäÍ´HHIOHÝHQHU1OHHNH¢HFHZ1OH¬HVä
NH¢Ía 'H1RH1OHGa NH¢PFHZäa 'H1RH1OHGa NH¢HFHäÍa 'H1RH1OHGa NH¢HFHHäHa 'H1RH1OHGa NH¢HFHäÍa RH1OHHa NH¢HFHäÍa ´H1HIOH1ÝH1QHU1OHVHIOHä
´HHIOHÉÝHQHU1OHHaNH¢HFHäa6äOHOHGaOHV1
HeoeLe&ë-(keÀë) (Deoeled) keÀcce&HeÀueeefve ooeefle (keÀmcew) (Deoeled) (keÀeceë) keÀec³eles ³eë Hejceséejë (Deoeled)
ooeefle (keÀecee³e) keÀece³eceevee³e peerJee³e (Deoeled) ooeefle (keÀeceë) ³eë keÀec³eles meJez³eexefieefYeë me Hejceséejë (oelee)
meJe&HeoeLe&Òeoe³ekeÀë (keÀeceë) peerJeë (Òeefleûenerlee) (keÀece) keÀece³eles Demeew lelmecyeg×ew (Sleled) Dee%eeHeveced (les)
lJeoLe&ced¤ De³eb cev$eë (Mele0(4~ 3~ 4~ 32) J³eeK³eeleë¤48¤
DevJe³eë-keÀesçoeled, keÀmcee Deoeled, keÀeceesçoeled, keÀece³eeoeled, keÀecees oelee, keÀeceë Òeefleûenerlee~ ns keÀece peerJe!
les lJeoLe&cesleled meJe¥ ce³ee%eHleefceefle lJeb efveef½evegefn¤48¤
YeeJeeLe&ë-Deeqmce¡eieefle keÀce&keÀÊee&jes peerJeeë HeÀueÒeoeleséejesçmleerefle efJe%es³eced~ veefn keÀeceve³ee efJevee kesÀveef®eled
®e#eg<ees efveces<eesvces<eve¹le¥g MekeÌ³eles, lelmeJezce&veg<³eweJf e&®eejsCe Oece&m³ewJe keÀecevee keÀe³³ee&, veslejm³e ®esleeréeje%eeefmle~ De$een
cevegë-keÀeceelcelee ve ÒeMemlee ve ®ewJesneml³ekeÀecelee~ keÀec³ees efn JesoeefOeieceë keÀcce&³eesie½e Jeweof keÀë¤ DekeÀecem³e ef¬eÀ³ee
keÀeef®eod ¢M³eles vesn keÀefn&ef®eled~ ³eÐeef× kegÀ©les efkeÀefáeled leÊeled keÀecem³e ®esefäleced¤48¤
DeeqmceVeO³ee³es yee¿eeY³evlejJ³eJenejes ceveg<³eeCeeb HejmHejb JeÊe&veceelcekeÀccee&lceefve cevemeë ÒeJeÊe&veced,
ÒeLecekeÀuHee³e ³eesefieve F&éejesHeosMees efpe%eemegb Òeefle ®e, ³eesefieke=Àl³eb leuue#eCeceO³eeHekeÀefMe<³ekeÀcce&, ³eesieefJeÐeeY³eeefmeveeb
ke=Àl³eced, ³eesiesveevleëkeÀjCeMeesOeveced, ³eesieeY³eeefmeue#eCeced, efMe<³eeO³eeHekeÀJ³eJenejë, mJeeefcemesJekeÀke=Àl³eced, v³ee³eeOeerMesve
Òepeej#eCeÒekeÀejes, jepemeY³epeveke=Àl³eced, jepeesHeosMekeÀjCeced, jepeefYeë keÀe³³e&ced, Hejer#³e mesveeHeeflekeÀjCeced, HetCe&efJeÐem³e
meYeeHeeflelJeeefOekeÀejes, efJeÜlke=Àl³eceeréejesHeemekeÀesHeosMees, ³e%eevegÿelegeJf e&<e³eë, Òepeeoerved Òeefle meYeeHelesJe&Êe&veced,
jepeÒepeepevemelkeÀejesçO³eeHekeÀeO³esle+Ceeb HejmHejb ÒeJe=efÊeë, Òeefleefoveb HeþveefJe<e³ees, efJeÐeeJe=e× f keÀjCeced, je%eë keÀÊe&J³eb keÀcce&,
mesveeHeefleke=Àl³eced, meYeeO³e#eef¬eÀ³eséejiegCeJeCe&veced, lelÒeeLe&vee MetjJeerjw³e&g×eveg<þeveced, mesveemLeHeg©<eke=Àl³eced,
ye´ïe®e³³e&mesJeveÒekeÀejë, F&éejm³e peerJeeved Òel³egHeosMe½eeskeÌleesçle SleoO³ee³eeLe&m³eeskeÌle<eÿeO³ee³eeLexve men me²eflejmleerelf e
yeesO³eced¤
HeoeLe&ë-(keÀë) keÀewve keÀcce&-HeÀue keÀes (Deoeled) oslee Deewj (keÀmcew) efkeÀmekesÀ efue³es (Deoeled) oslee nw~ Fve oes
ÒeMveeW keÀs GÊej (keÀeceë) efpemekeÀer keÀecevee meye keÀjles nQ, Jen HejcesMJej (Deoeled) oslee Deewj (keÀecee³e) keÀecevee keÀjves
Jeeues peerJe keÀes (Deoeled) oslee nw~ Deye efJeJeskeÀ keÀjles nQ efkeÀ (keÀeceë) efpemekeÀer ³eesieerpeve keÀecevee keÀjles nQ, Jen Hejceséej
(oelee) osves Jeeuee nw, (keÀeceë) keÀecevee keÀjves Jeeuee peerJe (Òeefleûenerlee) uesvesJeeuee nw~ ns (keÀece) keÀecevee keÀjves Jeeues
peerJe! (les) lesjs efue³es ceQves JesoeW kesÀ Üeje (Sleled) ³en mecemle Dee%ee keÀer nw, Ssmee let efve½e³e keÀjkesÀ peeve¤48¤
YeeJeeLe&ë-Fme mebmeej ceW keÀcce& keÀjves Jeeues peerJe Deewj HeÀue osves Jeeuee F&éej nw~ ³eneb ³en peevevee ®eeefn³es efkeÀ
keÀecevee kesÀ efJevee keÀesF& DeebKe keÀe HeuekeÀ Yeer veneR efnuee mekeÀlee~ Fme keÀejCe peerJe keÀecevee keÀjs, Hejvleg Oecce& mecyevOeer
keÀecevee keÀjs, DeOecce& keÀer veneR~ ³en efve½e³e keÀj peevevee ®eeefn³es efkeÀ pees Fme efJe<e³e ceW cevegpeer ves keÀne nw, Jen
JesoevegketÀue nw, pewmes- `Fme mebmeej ceW Deefle keÀecevee ÒeMebmeveer³e veneR Deewj keÀecevee kesÀ efJevee keÀesF& keÀe³³e& efme× veneR nes
mekeÀlee, Fmeefue³es Oecce& keÀer keÀecevee keÀjveer Deewj DeOecce& keÀer veneR, keÌ³eeWefkeÀ JesoeW keÀe Heæ{vee-Heæ{evee Deewj JesoeskeÌle Oece&
keÀe Dee®ejCe keÀjvee Deeefo keÀecevee F®íe kesÀ efJevee keÀYeer efme× veneR nes mekeÀleer¤1¤ Fme mebmeej ceW leerveeW keÀeue ceW
F®íe kesÀ efJevee keÀesF& ef¬eÀ³ee veneR osKe Heæ[leer, pees-pees kegÀí efkeÀ³ee peelee nw, mees-mees meye F®íe ner keÀe J³eeHeej nw,
Fmeefue³es Þesÿ JesoeskeÌle keÀeceeW keÀer F®íer keÀjveer, Flej ogä keÀeceeW keÀer veneR¤48¤
Fme DeO³ee³e ceW yeenj Yeerlej keÀe J³eJenej, ceveg<³eeW keÀe HejmHej Jelee&Je, Deelcee keÀe keÀcce&, Deelcee ceW ceve keÀer
ÒeJe=eÊf e, ÒeLece efme× ³eesieer kesÀ efue³es F&MJej keÀe GHeosMe, %eeve ®eenves Jeeues keÀes ³eesieeY³eeme keÀjvee, ³eesie keÀe ue#eCe,
Heæ{ves-Heæ{eves JeeueeW keÀer jerelf e, ³eesieefJeÐee kesÀ DeY³eeme keÀjves JeeueeW keÀe JeÊee&Je, ³eesieefJeÐee mes DevleëkeÀjCe keÀer Megef×,
³eesieY³eemeer keÀe ue#eCe, ieg©-efMe<³e keÀe HejmHej J³eJenej, mJeeceer-mesJekeÀ keÀe Jelee&Je, v³ee³eeOeerMe keÀes Òepee keÀs j#ee
keÀjves keÀer jerefle, jepeHeg©<e Deewj meYeemeoeW keÀe keÀcce&, jepee keÀe GHeosMe, jepeeDeesb keÀe keÀÊe&J³e, Hejer#ee keÀjkesÀ mesveeHeefle
keÀe keÀjvee, HetCe& efJeÜeved keÀes meYeeHeefle keÀe DeefOekeÀej osvee, efJeÜeveeW keÀe keÀÊe&J³e keÀcce&, F&éej kesÀ GHeemekeÀ keÀes GHeosMe,
³e%e kesÀ Devegÿeve keÀjves Jeeues keÀe efJe<e³e, Òepeepeve Deeefo kesÀ meeLe meYeeHeefle keÀe JeÊee&Je, jepee Deewj Òepee kesÀ peveeW keÀe
melkeÀej, iegg© efMe<³e keÀer HejmHej ÒeJe=efÊe, efvel³e Heæ{ves keÀe efJe<e³e, efJeÐee keÀer Je=e× f keÀjvee, jepee keÀes keÀÊe&J³e, mesveeHeefle
keÀe keÀcce&, meYeeO³e#e keÀer ef¬eÀ³ee, F&éej kesÀ iegCeeW keÀe JeCe&ve, GmekeÀer ÒeeLe&vee, MetjJeerjeW keÀes ³eg× keÀe Devegÿeve, mesvee ceW
jnves Jeeues Heg©<eeW keÀe keÀÊe&J³e, ye´ïe®e³³e& mesJeve keÀer jerefle Deewj F&éej keÀe peerJeeW kesÀ Òeefle GHeosMe, Fme JeCe&ve kesÀ nesves mes
meHlece DeO³ee³e kesÀ DeLe& keÀer <eÿeO³ee³e kesÀ DeLe& keÀs meeLe mebieefle peeveveer ®eeefn³es¤
meHleceesçO³ee³eë HetefÊe&ceieeled¤7¤
¤Dees3ced¤
DeLeeäceeO³ee³em³eejcYeë
Deye DeeþJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe efkeÀ³ee peelee nw¤
GHe³eece Fl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ ye=nmHeeflemmeescees osJelee~ Dee®eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
lem³e ÒeLececev$esCe ie=nmLeOecee&³e ye´ïe®eeefjC³ee keÀv³e³ee kegÀceejes ye´ïe®eejer mJeerkeÀjCeer³e Fl³egHeefoM³eles¤
GmekesÀ ÒeLece cev$e ceW ie=nmLe Oece& kesÀ efue³es ye´ïe®eeefjCeer keÀv³ee keÀes kegÀceej ye´ïe®eejer keÀe ûenCe keÀjvee
®eeefn³es, ³en Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉPHHHIR1OHV<HäPO-HHaHI-H&HäÉ*LHHHZ1HOHV1PHHVFH1POHjMäHP-H1FHHO-HHäR<HYHG
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a'HH1HIR1OHV<HäÍaO-HH1aHI-H&HHV1É)HIOH1 HI-H&HHV1a*11LHH1HVOHJäÉLHHHa61eë~
OHV1aPHHVFHäÍaOHFHGaMlH1P-H1aFHHaO-HH1aR1<H1YHG
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) 0HHkefve³eceesHeefve³ecee ie=nerlee ³esve meë (Deefme) (Deeefol³esY³eë) ke=Àleeä®elJeeeEjMeod
Je<e&ye´ïe®e³³exY³eë HegbY³eë (lJee) lJeeb meseJf eleeä®elJeeeEjMeÜ<e&ye´ïe®e³e&ced (efJe<Cees) meJe&MegYeefJeÐeeiegCekeÀce&mJeYeeJeJ³eeHleeHle!
(G©iee³e) GªefCe yentefve 0HHkeefCe iee³eefle Heþefle lelmecyeg×ew (S<eë) Òel³e#ees ie=neÞeceë (les) leJe (meessceë)
ce=ogiegCeJe×&keÀë (leced) (j#emJe) (cee) efve<essOes (lJee) lJeeced (oYeved) oYveJevleg eEnmevleg, De$e Ùes[Lex ueg*[YeeJe½e~
De³eb cev$eë (Mele0 4~ 3~ 5~ 6-8) J³eeK³eeleë¤1¤
DevJe³eë-ns kegÀceejye´ïe®eeefjved! mesefJele®elegeJf e¥MeefleJe<e&ye´ïe®e³ee& ye´ïe®eeefjC³enceeefol³esY³eë lJeece²erkeÀjesefce,
lJecegHe³eeceie=nerleesçefme~ ns efJe<Cees! les leJew<eë meesceesçefmle, leb lJeb j#e~ ns G©iee³e! lJeeb keÀeceyeeCee cee oYeved cee
eEnmevleg¤1¤
YeeJeeLe&ë-meJee&meeb mesefJeleye´ïe®e³ee&Ceeb ³egJeleerveeb keÀv³eeveeefceoceJeM³eceerefHmeleJ³eced~ leeë mJemJeme¢MeªHeiegCe-
keÀce&mJeYeeJeefJeÐeeved yeueeefOekeÀeved mJeeYeeräeved ËÐeeved Heleerved mJe³ebJejefJeefOeveesjerke=Àl³e Heefj®ejs³egë~ SJeb ye´ïe®eeefjefYejefHe
mJelegu³e³egJel³eë kHUlJesve²erkeÀÊe&J³eeë~ SJeb ÜeY³eeb meveelevees ie=nmLeOece&ë Heeueveer³eë~ HejmHejcel³evleb
efJe<e³eYeesieueesuegHeleeJeer³e&#e³eeë keÀoeef®eVe efJeOes³eeë, efkeÀvleg meoÊe&gieeefceveew mevleew oMe mevleeveeveglHeeÐe leeved
megefMe#³ewée³e&cegVeer³e Òeerl³ee jcesleeced~ ³eLee FlejslejefmceVeÒemeVelee efJe³eesieJ³eefYe®eejeo³ees oes<ee ve YeJes³egë, leLeevegÿe³e
HejmHejb meJe&Lee meJe&oe j#ee keÀe³ee&¤1¤
HeoeLe&ë-ns kegÀceej ye´ïe®eeefjved! ®eewyeerme Je<e& He³e&vle ye´ïe®e³e& mesJeves Jeeueer ceQ (Deeefol³esY³eë) efpevneWves
Deæ[leeueerme Je<e& lekeÀ ye´ïe®e³e& mesJeve efkeÀ³ee nw, Gve meppeveeW keÀer meYee ceW (lJee) Deæ[leeueerme Je<e& ye´ïe®e³e& mesJeve keÀjves
Jeeues DeeHe keÀes mJeerkeÀej keÀjleer ntb, DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) 0HHk kesÀ efve³ece Deewj GHeefve³eceeW keÀes ûenCe keÀjves Jeeues
(Deefme) nes~ ns (efJe<Cees) mecemle Þesÿ efJeÐee, iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe Jeeues Þesÿpeve! (les) DeeHekeÀe (S<eë) ³en
ie=nmLeeÞece (meesceë) meesceuelee Deeefo kesÀ legu³e Ssée³e& keÀe yeæ{eves Jeeuee nw, (leced) GmekeÀer (j#emJe) j#ee keÀjW~ ns
(G©iee³e) yengle 0HHkeW keÀes Heæ{ves Jeeues! (lJee) DeeHe keÀes keÀece kesÀ yeeCe pewmes (cee oYeved) ogëKe osves Jeeues ve nessJeW,
Jewmee meeOeve keÀerefpe³es¤1¤
YeeJeeLe&ë-meye ye´ïe®e³ee&Þece mesJeve keÀer ngF& ³egJeleer keÀv³eeDeeW keÀer Ssmeer DeekeÀeb#ee DeJeM³e jKeveer ®eeefn³es efkeÀ
DeHeves me¢Me ªHe, iegCe, keÀce&, mJeYeeJe Deewj efJeÐee Jeeuee, DeHeves mes DeefOekeÀ yeue³egkeÌle, DeHeveer F®íe kesÀ ³eesi³e,
DevleëkeÀjCe mes efpeme Hej efJeMes<e Òeerelf e nes, Ssmes Heefle keÀes mJe³ebJej efJeefOe mes mJeerkeÀej keÀjkesÀ GmekeÀer mesJee efkeÀ³ee keÀjW~
Ssmes ner kegÀceej ye´ïe®eejer ueesieeW keÀes Yeer ®eeefn³es efkeÀ DeHeves-DeHeves meceeve ³egJeleer HIk³eeW keÀe HeeefCeûenCe keÀjW~ Fme ÒekeÀej
oesveeW kHU-Heg©<eeW keÀes meveeleve ie=nmLeeW kesÀ Oece& keÀe Heeueve keÀjvee ®eeefn³es Deewj HejmHej Del³evle efJe<e³e keÀer ueesuegHelee
leLee Jeer³e& keÀe efJeveeMe keÀYeer ve keÀjW, efkeÀvleg meoe $eÝleieeceer neW~ oMe mevleeveeW keÀes GlHeVe keÀjW, GvnW De®íer efMe#ee oskeÀj,
DeHeves Ssée³e& keÀer Je=e×
f keÀj Òeerelf eHetJe&keÀ jceCe keÀjW, pewmes DeeHeme ceW SkeÀ mes otmejs keÀe efJe³eesie, DeÒeerefle Deewj J³eefYe®eej
Deeefo oes<e ve neW, Jewmee JeÊee&Je Jele& keÀj DeeHeme ceW SkeÀ otmejs keÀer j#ee meye ÒekeÀej meye keÀeue ceW efkeÀ³ee keÀjW¤1¤
keÀoe ®eve Fl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ ie=nHeeflece&IeJee osJelee~ YegefjkedÀ He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
HegvemlecesJeen¤
efHeÀj Yeer ie=nmLeeW kesÀ Oece& keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
keNÀoe H1YHPOH1MHUMäHIPH1YHVYÌäPHHHIPHRH10HJHVäa
*+HHV1+HV9HJFHäIeJeNved <HWH1É)9HJOHV1RHYHRV1-HPHä+HHOHÉ'HHHIR1OHV<HäPO-HH¤2¤
NH¢1RHaH1YHaPOH1MHUÍa'H1HIPH1aYHa)1YÌ1aPH1H1HIPH1aRH10HJHVäa*+HHV1+HVOHJ+HäÉ*+Ha)OHGaYHJaFH1,H1-H1HI9HHIOHä FH,HÉ-HYHGa<HWHäÍa
)OHGaYHJaOHV1aRHYHäFHGaRV1-HPHäa+HÉH1OHV1a'HH1HIR1OHV<HäÍaO-HH1
HeoeLe&ë-(keÀoe) keÀefmceved keÀeues (®eve) DeefHe (mlejerë) mJeYeeJee®íeokeÀë mebkegÀef®eleë (Deefme) YeJeefme (ve)
efve<esOes (Fvê) Hejcewée³³e&Heles! (me½eefme) ÒeeHveesef<e~ me½eleerefle ieeflekeÀce&meg Heefþleced~ (efveIeb02~14) (oeMeg<es)
oeveMeeruee³e (GHeesHe) meeceerH³es~ GHe³³e&O³eOemeë meeceerH³es~ (Deäe08~1~7) Fefle efÜlJeced~ (Fled) SJe (veg) ef#eÒeced~
efvJeefle ef#eÒeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~15) (ceIeJeved) ÒeMebefmeleOeve³egkeÌle (Yet³eë) DeefOekeÀced (Fled) SJe (veg) MeerIećed
(les) leJe (oeveced) (osJem³e) efJeog<eë (He=®³eles) mecyeO³eles (Deeefol³esY³eë) ceemesY³eë (lJee) lJeeb megKeoeleejced~ De³eb
cev$eë (Mele0 4~ 3~ 5~ 10-11) J³eeK³eeleë¤2¤
DevJe³eë-ns Fvê Hejcewée³e&³egkeÌle Heles! ³elemlJeb keÀoe®eve mlejervee&efme, lemceeod oeMeg<e FVegHeesHe me½eefme~ ns
ceIeJeved! osJem³e les leJe ³eod oeveefceVeg Yet³eë He=®³eles, Deleesçnb kHUlJesveeefol³esY³eë meoe megKeÒeeHekebÀ lJee lJeeceeÞe³es¤2¤
YeeJeeLe&ë-efJeJeenkeÀeceve³ee ³egJel³ee HIk³ee ³e®íuekeÀHeìe®ejCejefnleë mel³eYeeJeÒekeÀeMekeÀ SkeÀkHUJe´lees
efpelesevf ê³e GÐeesieer Oeeefce&keÀes oelee efJeÜeved YeJesled, lecegHe³ec³e efvejvlejceeveefvoleJ³eced¤2¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) Hejcewée³³e& mes ³egkeÌle Heefle! efpeme keÀejCe DeeHe (keÀoe) keÀYeer (®eve) Yeer (mlejerë) DeHeves
mJeYeeJe keÀes efíHeeves Jeeues (ve) veneR (Deefme) nQ, Fme keÀejCe (oeMeg<es) oeve osves Jeeues Heg©<e kesÀ efue³es (GHeesHe) meceerHe
(me½eefme) ÒeeHle nesles nQ~ ns (ceIeJeved) ÒeMebemf ele Oeve³egkeÌle Yelee&! (osJem³e) efJeÜeved (les) DeeHe keÀe pees (oeveced) oeve
DeäceesçO³ee³eë 343
DeLee&led De®íer efMe#ee Jee Oeve Deeefo HeoeLeeX keÀe osvee nw, (Fled) Jener (veg) MeerIe´ (Yet³eë) DeefOekeÀ keÀjkesÀ cegPe keÀes
(He=®³eles) ÒeeHle nesJes, Fmeer mes ceQ kHUYeeJe mes (Deeefol³esY³eë) Òeefle cenerves megKe osves Jeeues DeeHekeÀe DeeÞe³e keÀjleer
ntb¤2¤
YeeJeeLe&ë-efJeJeen keÀer keÀecevee keÀjves Jeeueer ³egJeleer kHU keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees íue-keÀHeìeefo Dee®ejCeeW mes jefnle
ÒekeÀeMe keÀjves Deewj SkeÀ ner kHU keÀes ®eenves Jeeuee, efpelesefvê³e, meye ÒekeÀej keÀe GÐeesieer, Oeeefce&keÀ Deewj efJeÜeved Heg©<e nes,
GmekesÀ meeLe efJeJeen keÀjkesÀ Deevevo ceW jns¤2¤
keÀoe ®eve Òe³eg®ímeerl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ Deeefol³ees ie=nHeefleoxJelee~ efve®e=oe<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë
mJejë¤
Hegveie&=nmLeOece&ceen¤
efHeÀj Yeer ie=nmLe keÀe Oece& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
NH¢1RHH1YH´HHJäÏPHJÉ<HVHIYH+HHäHIPH1SHYFHäYHHUa
OHJMHU{HHHIROH1PHJeäYHEOHÉ)HTYÌ1HFHHOHäP/HH-H1FHOHHIR1-HHnHIR1OHV<HäPO-HH
keÀNoe~ ®eNve~ Òe~ ³egÉ®íNefmeN~ GNYesçFl³egÉ<HVa HIYHa +HH1HIPH1a SHYFHäHIYH1É)HIOH1 SHYFHäYHHU1a OHJÉMHU{Ha 'HH1HIR1OH1a PH-HäYHFHGa OHV1a
)1HTYÌ1HFHGa'HHaOH1P/HHZ1a'H1FHOHäFHGaHIRH1 I-Ha'HH1HIR1OHV<HäÍaO-HeN¤3¤
HeoeLe&ë-(keÀoe) (®eve) (Òe) (³eg®íefme) Del³evleb ÒeceeÐeefme (GYes) Üs (efve) efvelejeced (Heeefme) (pevceveer)
JeÊe&ceeveb ÒeeHm³eceeveb ®e (legjer³e) ®elegLe&Jeved~ De$e DeMe& DeeefolJeeo®ed~ (Deeefol³e) efJeÐe³ee met³³e& FJe ÒekeÀeMeceeve!
(meJeveced) meJeefle Òemet³elesçvesve leled (les) leJe (Fefvê³eced) ceve DeeefokeÀe³³e&meeOekeÀced (Dee) (lemLeew) (Dece=leced)
cejCeOecce&jefnleced (efoefJe) ÐeesleveelcekesÀ J³eJenejs (Deeefol³esY³eë) mebJelmejsY³eë (lJee) lJeeb ¢{sevf ê³eced~ De³eb cev$eë
(Mele0 4~ 3~ 5~ 12) J³eeK³eeleë¤3¤
DevJe³eë-De$e vesl³eO³eene³³e&ced~ ns Heles! lJeb ³eefo keÀoe®eve ve Òe³eg®íefme, leefn& mJekeÀer³es GYes pevceveer efveHeeefme~
ns Deeefol³e! ³eefo les leJe meJeveefceefvê³eceelemLeew, leefn& efoJ³ece=leb ÒeeHveg³eeë~ ns legjer³e! Deeefol³esY³emlJee
lJeecencegHe³e®ís¤3¤
YeeJeeLe&ë-³eë Òeceeoer efJeJeeefnleeb HIk³eb l³ekeÌlJee HejHIk³eb mesJeles, me Fneceg$e ®e ogYe&iees YeJeefle~ ³e½e meb³eceer
mJekHUmesJeer l³ekeÌleHejkHUkeÀë me GYe³e$e Hejceb megKeb keÀLeb ve Yeg¡eerle, Deleë meJee&meeb kHUCeeb ³eesi³eleeefmle efpelesefvê³eeved
Heleerved mesJesjefVeefle¤3¤
HeoeLe&ë-Fme cev$e ceW vekeÀej keÀe DeO³eenej DeekeÀeb#ee kesÀ nesves mes neslee nw~ ns Heles! DeeHe pees (keÀoe) keÀYeer
(®eve) Yeer (Òe) (³eg®íefme) Òeceeo veneR keÀjles nes lees DeHeves (GYes) oesveeW (pevceveer) JeÊe&ceeve Deewj Hejpevce keÀes efvejvlej
(Heeefme) Heeueles nes~ ns (Deeefol³e) efJeÐee iegCeeW ceW met³e& kesÀ legu³e ÒekeÀeMeceeve! pees (les) DeeHekesÀ (meJeveced) GlHeefÊe
Oece&³egkeÌle keÀe³³e& efme× keÀjves nejs (Fefvê³eced) ceve Deeefo Fefvê³e kesÀ (Dee) (lemLeew) JeMe ceW jnW lees DeeHe (efoefJe)
ÒekeÀeefMele J³eJenejeW ceW (Dece=leced) DeefJeveeMeer megKe keÀes ÒeeHle nes peeJeW~ ns (legjer³e) ®elegLee&Þece kesÀ HetCe& keÀjves Jeeues!
(Deeefol³esY³eë) Òeefle ceeme keÀs megKe kesÀ efue³es (lJee) ¢æ{sefvê³e DeeHe keÀes ceQ kHU mJeerkeÀej keÀjleer ntb¤3¤
YeeJeeLe&ë-pees Òeceeoer Heg©<e efJeJeeefnle kHU keÀes íeææ[ s keÀj HejkHU keÀe mesJeve keÀjlee nw, Jen Fme ueeskeÀ Deewj
HejueeskeÀ ceW ogYee&ieer neslee nw Deewj pees meb³eceer DeHeveer ner kHU keÀe ®eenves Jeeuee otmejs keÀer kHU keÀes veneR ®eenlee, Jen oesveeW
ueeskeÀ ceW Hejce megKe keÀes keÌ³eeW ve Yeesies? Fme mes meye HIk³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ efpelesefvê³e Heefle keÀe mesJeve keÀjW, Dev³e keÀe
veneR¤3¤
³e%ees osJeeveeefcel³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ Deeefol³ees ie=nHeefleoxJelee~ efve®e=ppeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveie&=neÞeceefJe<e³eceen¤
efHeÀj Yeer ie=neÞece keÀe efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
H1HHVRV1-HHYHHE1´HOHVäHIOHPHJÉFYHFHHHIRäOHHPHHV1<H-HäOHHFH>1HYOHäÍa
'HH-HHV1É-HH HHU{PHJFH1HIOH-H {-HOHHR1jQHVHI0H1²HH-HäHIM-HHV1HI-H¬H1MHPHäRHHIR1OHV<HäPO-HH
H1HÍa RV1-HHYHHäFHGa ´HHIOHäa 61HIOH1a PHJÉFYHFHGa 'HHHIRäOHHPHÍa <H-Häle~ ce=É>1HYOHäÍa 'HHa -H1Ía 'H1-HH HHUäa PHJÉFH1HIOHHIMHIOHä
megçceNefleë~ JeNJe=Él³eeNled~ DeN:nesë~ ef®eNled~ ³ee~ JeNHIMl-HHVNHI-H¬H1MVHIOHä-HHIM-HHV1HI-HOHGÉOHäMHa'HPHäOHGa'HH1HIR1OHV<HÍaO-HH1
HeoeLe&ë-(³e%eë) kHUHeg©<eeY³eeb me²ceveer³eë (osJeeveeced) efJeog<eeced (Òeefle) Òeleerleced (Sefle) ÒeeHe³eefle (megcveced)
megKeced~ megcveefceefle megKeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~6) (Deeefol³eemeë) Deeefol³eJeefÜÐeeefoMegYeiegCewë ÒekeÀeMeceeveeë
(YeJele) (ce=[³evleë) meJee&ved megKe³evleë (Dee) (Jeë) ³eg<ceekeÀced (DeJee&®eer) megeMf e#eeefJeÐeeY³eemeeled He½eeod efJe%eeveceáeefle
ÒeeHveesl³eve³ee mee (megceefleë) MeesYevee ®eeçmeew ceefleë (JeJe=l³eeled) JeÊe&leeced~ De$e yengueb ívoefme~ (Deäe02~4~76) Fefle
MeHeë MuegJ³e&l³e³esve HejmcewHeoáe~ (Debnesë) megKeÒeeHekeÀm³e ie=neÞecem³eeçvegÿevem³e (ef®eled) DeefHe (³ee) (JeefjJeesefJeÊeje)
JeefjJeë mel³eb J³eJenejb Jesl³eve³ee meeçefleMeef³elee (Demeled) YeJesled, uesìd Òe³eesieesç³eced~ (Deeefol³esY³eë) meJexY³ees ceemesY³eë
(lJee) lJeeced¤ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 3~ 5~ 15) J³eeK³eeleë¤4¤
DevJe³eë-ns Deeefol³eemeë! ³et³eb osJeeveeb Jees ³eg<ceekebÀ ³ees ie=neÞeceeK³ees ³e%eë megcveb Òel³eself e, ³eebnesçJee&®eer
JeefjJeesefJeÊeje megceeflejeJeJe=l³eeled~ ³ee lJeeefol³esY³eë ÒeeâHV¬HFHHI-H²HHHI0HHHÉPHOHG, le³ee ef®eod ³egkeÌl³ee Jee Jeeb meoe ce=[³evlees
YeJele¤4¤
YeeJeeLe&ë-efJeJeenb ke=ÀlJee kHUHeg©<eeY³eeceeHleeveeb efJeog<eeb me²eÐesve ³esve keÀce&Cee efJeÐeemegeMf e#eeyege×
f Oeveb meewneo¥
HejesHekeÀej½e Je×&ls e, leÊeovegÿs³eefceefle¤4¤
HeoeLe&ë-ns (Deeefol³eemeë) met³³e&ueeskeÀeW kesÀ meceeve efJeÐee Deeefo MegYe iegCeeW mes ÒekeÀeMeceeve! DeeHe pees
(osJeeveeced) efJeÜeved (Jeë) DeeHe ueesieeW keÀe ³en (³e%eë) kHUHeg©<eeW kesÀ JeÊe&ves ³eesi³e ie=neÞece J³eJenej (megcveced) megKe keÀes
(Òeefle) (Sefle) efve½e³e keÀjkesÀ ÒeeHle keÀjlee nw Deewj (³ee) pees (Debnesë) ie=neÞece kesÀ megKe keÀes efme× keÀjves Jeeueer
(DeJee&®eer) De®íer efMe#ee Deewj efJeÐeeY³eeme kesÀ Heerís efJe%eeveÒeeefHle keÀe nsleg (JeefjJeesefJeÊeje) mel³eJ³eJenej keÀe efvejvlej
efJe%eeve osves Jeeueer DeeHe ueesieeW keÀer (megceefleë) Þesÿ yege× f , Þesÿ ceeie& ceW (Dee) efvejvlej (JeJe=l³eeled) ÒeJe=Êe nesJes, pees
(Deeefol³esY³eë) DeeHle efJeÜeveeW mes GÊece efJeÐee Deewj efMe#ee pees (lJee) legPe keÀes (Demeled) ÒeeHle nes, (ef®eled) Gme yege× f mes
ner ³egkeÌle nce oesveeW kHU-Heg©<e keÀes (ce=[³evleë) meoe megKe osles (YeJele) jefn³es¤4¤
YeeJeeLe&ë-efJeJeen keÀjkesÀ kHUHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efpeme-efpeme keÀece mes efJeÐee, De®íer efMe#ee, yegef×, Oeve,
megËÓeJe Deewj HejesHekeÀej yeæ{s, Gme keÀce& keÀe mesJeve DeJeM³e efkeÀ³ee keÀjW¤4¤
efJeJemJeefVel³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ DeeÐem³e ÒeepeeHel³eeçvegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~
Þeefol³egÊejm³e efve®e=oe<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
HegvejefHe ie=nmLeOecce&ceen¤
efHeÀj Yeer ie=nmLe keÀe Oece& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI-H-HäP-H9HHHIROHZ1HOHVäPHHVFH+HHU1/HPOHHTPFHäYHGFHOP-Ha
ÀHRäPFHZYHMHV1-HHäPHVR2HHOHYH1HRHä0HHU1RH RF+HäOHHU-HH1FHFHä0YHJÉleë~
+HJFHHäYHG+HJÉHHVSHHäHOHVHI-H1YROHV1-HP-H2HHäHI-H1ËHHQHäMl+HÉ6ä2HOHVLHÉns¤5¤
HI-H-HäP-HYHGa 'HH1HIR1OH1a 61HÍa OHV1a PHHV1FH1+HHU1/H )HIOHä PHHVFHÉ+HHU1/HÍa OHHTPFHäYHGa FH1OP-HNa ÀHOHGa 'H1PFHZ1a YH1MÍa -HHäPHVa
R12HH1OH1YH1aHOHGa'HH10HHU1R[OHHä0HHU1ÍÉRHaRF+HäOHHU1)HIOH1RFHGÉ+HäOHHUa-HH1FHFHGa'H0YHJÉOHÍa+HJFHHäYHGa+HJÉ$eë~ peeN³eNlesN~ efJeNvoleVäa-HPHJäa'H2Häa
HI-H1ËHHQHäa'H1Ml+HÍa612H1OHV1aLHÉns¤5¤
HeoeLe&ë-(efJeJemJeved) efJeefJeOes mLeeves Jemeefle leled mecyeg×ew (Deeefol³e) DeefJeveeefMemJeªHe efJeÜved! (S<eë)
ie=neÞeceë (les) leJe (meesceHeerLeë) meesceë Heer³eles ³eefmceved meë (leefmceved) ie=neÞeces (celmJe) Deeveefvolees YeJe (Þeled)
mel³eced~ Þeled Fefle mel³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~10) (Demcew) (vejë) ³es ve³eefvle leled mecyeg×ew (Je®emes)
ie=neÞeceJeeiJ³eJeneje³e (oOeeleve) Oejle~ megHeeb meguegkedÀ~ (Deäe07~1~39) Fefle megHees uegkedÀ~ (³eled) ³eefmceved (DeeMeeroe&)
DeeMeerejf ®íeb ooeefle meë (ocHeleer) pee³eeHeleer (Jeececed) ÒeMem³eb ie=neÞeceb Oece&ced~ Jeece Fefle ÒeMem³eveecemeg Heefþleced~
(efveIeb03~8) (DeMvegleë) J³eeHvegleë (Hegceeved) (Heg$eë) HegVeecvees Je=×eJemLeepev³eogëKeeled $ee³eles meë~ De$een cevegë-
HegVeecvees vejkeÀeod ³emceeled $ee³eles efHelejb megleë~ lemceeled Heg$e Fefle ÒeeskeÌleë mJe³ecesJe mJe³ebYegJee~ (ceveg09~138)~
(pee³eles) GlHeÐeles (efJevoles) ueYeles (Jemeg) Oeveced (DeOe) DeOesl³evevlejs~ De$e He=<eesojeefolJeeled Lem³e Oeë~ efveHeelem³e ®e~
(Deäe06~3~1~136) oerIe&ë~ (efJeéeene) yentefve ®e leev³eneefve ®e, De$e MesMívoefme yengueced¤ Fefle uegkedÀ~ efJeéeefceefle
yengveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~1) (DejHeë) efve<HeeHeë (SOeles) Je×&les (ie=ns)~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 3~ 5~ 16-
24 leLee 4~ 4~ 4~ 1-5) J³eeK³eeleë¤5¤
DevJe³eë-ns efJeJemJeVeeefol³e! ie=enf Ves<e les leJe meesceHeerLees ie=neÞeceesçefmle, leefmceBmlJeb efJeMJeene celmJe nef<e&lees
YeJe~ ns vejes ie=neÞecemLee ³et³ecemcew Je®emes ÞeÎOeeleve, ³eled ³eefmceved ie=ns ocHeleer JeececeMveglemleefmceved DeeMeeroe& DejHeë
Hegceeved Heg$ees pee³eles, Jemeg efJevoles, DeOewOeles ®e¤5¤
YeeJeeLe&ë-kHUHegbmeew megÒescCee HejmHejHejer#eeHetJe&kebÀ mJe³ebJejesÜenb efJeOee³e, mel³ee®ejCesve mevleeveeveglHeeÐe cenowée³e¥
ueyOJee megKeefVel³ecegVeer³esleeced¤5¤
HeoeLe&ë-ns (efJeJemJeved) efJeefJeOe ÒekeÀej kesÀ mLeeveeW ceW yemeves Jeeues (Deeefol³e) DeefJeveeMeermJe©He efJeÜved ie=nmLe!
(S<eë) ³en pees (les) DeeHekeÀe (meesceHeerLeë) efpemeceW meesce uelee Deeefo Dees<eefOe³eeW kesÀ jme Heerves ceW DeeJeW, Ssmee ie=neÞece nw
(leefmceved) Gme ceW DeeHe (efJeéeene) meye efove (celmJe) Deeveefvole jnes~ ns (vejë) ie=neÞece keÀjves Jeeues ie=nmLees! DeeHe
ueesie (Demcew) Fme (Je®emes) ie=neÞece kesÀ Jeeied J³eJenej kesÀ efue³es (Þeled) mel³e ner keÀe (oOeeleve) OeejCe keÀjes~ (³eled)
efpeme (ie=ns) ie=neÞece ceW (ocHeleer) kHUHeg©<e (Jeececed) ÒeMebmeveer³e ie=neÞece kesÀ Oece& keÀes (DeMvegleë) ÒeeHle nesles nQ, Gme
ceW (DeeMeeroe&) keÀecevee osves Jeeuee (DejHeë) efve<HeeHe Oecee&lcee (Hegceeved) Heg©<eeLeea (Heg$eë) Je=×eJemLee kesÀ ogëKeeW mes j#ee
keÀjves Jeeuee Heg$e (pee³eles) GlHeVe neslee nw, Jen GÊece (Jemeg) Oeve keÀes (efJevoles) ÒeeHle neslee nw, (DeOe) Fme kesÀ Devevlej
Jen kegÀìgcye Deewj efJeÐee Oeve kesÀ Ssée³e& mes (SOeles) yeæ{lee nw¤5¤
YeeJeeLe&ë-kHUHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ De®íer Òeerelf e mes HejmHej Hejer#eeHetJe&keÀ mJe³ebJej efJeJeen Deewj mel³e
Dee®ejCeebs mes mevleeveeW keÀes GlHeVe keÀj yengle Ssée³e& keÀes ÒeeHle neskesÀ efvel³e GVeefle HeeJeW¤5¤
JeececeÐesl³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegve½e ie=neÞeefceCeeb keÀLeb Òe³eefleleJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Yeer ie=nmLeeW keÀes efkeÀme ÒekeÀej Òe³elve keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
-HH1FHFH1²HPHäHI-HOH-HH 1FHceg éees efoNJesHIRä-HV-HH1FHFH1PFH<Häj meeJeerë~
-HH1FHPH1HIQHHäPHRV-H1<HWMVäMlHHHI2H1HH-HHäFH1<HHSHäÍPHHFH
JeeNceced~ DeNÐe~ meNefJeNleNë~ JeeNcHFHGa 7%1É)O%HWäa ËHÍa HIR1-HVHIRä-H1 )HIOHä HIR1-HVÉHIRä-HVa -HH1FHFHGa 'H1PFH<HäFHGa PHH1-HHUÍa
-HH1FHPHäaHIQaHHäPHaRV1-H1a<HWMVäÍa'H1HHaHI2H1HHa-HHFHä<HHSH1)HIOHä-HHFH1É<HHSHäÍaPHH1FH1
HeoeLe&ë-(Jeececed) ÒeMem³eb megKeced (DeÐe) DeefmceVenefve (meefJeleë) meJe&m³ewée³e&m³e ÒemeefJelejeréej! (Jeececed)
(G) efJelekexÀ (éeë) Hejefmceved efoves (efoJesefoJes) Òeefleefoveced (Jeececed) (DemceY³eced) (meeJeerë) meJe, De$e uees[Lex
ueg*[YeeJe½e~ (Jeecem³e) Del³eglke=Àäm³e (efn) Keueg (#e³em³e) ie=nm³e (osJe) megKeÒeo! (Yetjsë) yengHeoeLee&efvJelem³e
(De³ee) Deve³ee~ íevomees JeCe&ueesHees Jee~ (Deäe0Yee0Jee08~2~25) Fefle veÙesHeë~ (efOe³ee) Þesÿyeg×îee (JeeceYeepeë)
ÒeMem³ekeÀcce&meseJf eveë (m³eece) YeJesce~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 1~ 6) J³eeK³eeleë¤6¤
DevJe³eë-ns osJe meefJeleë Hegj<eeLexve ye»wée³e&pevekeÀ lJecemceY³eceÐe Jeececeg éees Jeeceb Jee efoJeseof Jes Jeeceb meeJeerë
meJe~ ³esve Je³ece³ee efOe³ee YetjsJee&cem³e #e³em³e ie=neÞecem³e ceO³es JeeceYeepees efn m³eece¤6¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLewpe&vewjeréejevegûensCe HejceHeg©<eeLexve ÒeMemleefOe³ee cee²efuekeÀeë mevlees ie=neÞeefceCees YetlJewJe
Òe³elesjved, ³eleHIk<eg keÀeues<eg ÒeJe=×megKeeë m³egë¤6¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) megKe osves (meefJeleë) Deewj mecemle Ssée³e& kesÀ GlHeVe keÀjves Jeeues cegK³epeve! DeeHe
(DemceY³eced) nce ueesieeW kesÀ efue³es (DeÐe) Deepe (Jeececed) Deefle ÒeMebmeveer³e megKe (G) Deewj Deepe ner keÌ³ee efkeÀvleg (éeë)
Deieues efove (Jeececed) GkeÌle megKe leLee (efoJesefoJes) efove-efove (Jeececed) Gme megKe keÀes (meeJeerë) GlHeVe keÀerefpe³es,
efpememes nce ueesie DeeHe keÀer ke=ÀHee mes GlHeVe ngF& (De³ee) Fme (efOe³ee) Þesÿ yege× f mes (Yetjsë) DeveskeÀ HeoeLeeX mes ³egkeÌle
(Jeecem³e) Del³evle megvoj (#e³em³e) ie=neÞece keÀs yeer®e ceW (JeeceYeepeë) ÒeMebmeveer³e keÀce& keÀjves Jeeues (efn) ner (m³eece)
nesJeW¤6¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLepeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ F&éej kesÀ Devegûen mes ÒeMebmeveer³e yege×
q ³egkeÌle ce²uekeÀejer ie=neÞeceer neskeÀj
)PH´HNH¢HMNH¢H´HHvNH¢M:HINH¢HISHPHPHVOHHUYHH:'H/He&led Yetle, YeefJe<³eled Deewj Jele&ceeve keÀeue ceW Del³evle megKeer neW¤6¤
GHe³eeceie=nerleesçmeerl³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ meefJelee ie=nHeefleoxJelee~ efJeje[d yeéïeîevegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
Hegve½e ie=nmLeOece&cegHeefoM³eles¤
efHeÀj Yeer ie=neÞece keÀe Oece& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPHPHHHI-H1HHVnçHIPHHYHHV12HHHäYHHV12HHÉ'HäHIPH1HYHHV1FHHIHä2HVHIQa
HISHY-HäH1HEHISHY-HäH1H+HäHIOHb1<HLHHäHRV1-HHHäO-HHPHHI-HN$es¤7¤
*1+H1HH1FHLHQHUäOH1 )OHJäJ+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1aPH1HHI-H1HÍa'H1HIPH1aH1YHHV12HH)HIOHä HYH1ÍÉ2HHÍaH1YHHVN2HH)HIOHä HYH1ÍÉ2HHÍa
'H1HIPH1aHYHäÍaFHHIHäa2HV1HIQ1aHISHY-HäaH1HFHGaHISHY-HäaHNH+HäHIOH1HIFHHIOHäH1HÉ+HäHIOHFHGa<HLHHäHaRV1-HHHäaO-HH1aPH1efJeN$es¤7¤
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) GHe³eecesve efJeJeenefve³ecesve ie=nerleë (Deefme) (meeefJe$eë) meefJelee
mekeÀuepeieoglHeeokeÀë Hejceséejes osJelee ³em³e meë (Deefme) (®eveesOeeë) ®eveebm³eVeeefve oOeeleerefle~ ®eve Fl³eVeveecemeg
Heefþleced~ (efve©06~16) (®eveesOeeë) DeY³eemesveeefOekeÀeLeex ûee¿eë, meJexY³eesçefOekeÀeVeJeeved iec³eles~ DeY³eemes Yet³eebmeceLe¥
cev³eles~ (efve©010~42) (Deefme) (®eveë) (ceef³e) DeVeûenCeefveefceÊee³eeb efJeJeeefnlee³eeb HIk³eeced (Oesefn) Oej (efpevJe)
ÒeeHvegenf peeveerefn Jee~ efpevJeleerefle ieeflekeÀce&meg Heefþleced~ (efveIeb02~14) (³e%eced) Oecce&¢{wë Heg©<ewë me²vleJ³eced (efpevJe)
ÒeerCeerefn (³e%eHeefleced) ie=neÞecem³e HeeuekebÀ Heg©<eHeeefuekeÀeb HIk³eb Jee (Yeiee³e) OeveeÐee³e mesJeveer³ee³ewée³³ee&³e~ Yeie Fefle
Oeveveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~10) (osJee³e) efoJ³ee³e keÀceveer³ee³e (lJee) lJeeced (meefJe$es) mevleeveeslHeeokeÀe³e~ De³eb
cev$eë (Mele0 4~ 4~ 1~ 6) J³eeK³eeleë¤7¤
DevJe³eë-ns Heg©<e! lJe³ee ³eLeenb efve³eceesHeefve³ecewë me*die=nerleeefmce, leLee ce³ee lJecegHe³eeceie=nerleesçefme, lJeb
#®eveesOeeë% ®eveesOee Deefme meeefJe$e½eeefme, leLeenceefmce lJeb ceef³e ®evees Oesefn~ DenceefHe lJeef³e oO³eeced~ lJeb ³e%eb efpevJe
DenceefHe efpevJes³eced~ meefJe$es Yeiee³e osJee³e ³e%eHelveeR ceeb efpevJe, Slemcew ³e%eHeeEle lJeecenceefHe efpevJes³eced¤7¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ efJeJeeefnlekHUHegg©<eew ÒeeHl³evegketÀueJ³eJenejsCe HejmHejcewée³³e¥
ÒeeHveg³eeleeced, Òeerl³ee mevleeveeslHeefÊeb ®ee®ejsleeced¤7¤
HeoeLe&ë-ns Heg©<e! legPe mes pewmes ceQ efve³ece Deewj GHeefve³eceeW mes ûenCe keÀjer ieF& ntb, Jewmes ceQves DeeHe keÀes
(GHe³eeceie=nerleë) efJeJeen efve³ece mes ûenCe efkeÀ³ee (Deefme) nw, pewmes DeeHe (®eveesOeeë ®eveesOeeë) DeVe-DeVe kesÀ OeejCe
keÀjves Jeeues (Deefme) nQ Deewj (meeefJe$eë) meefJelee mecemle mevleeveeefo megKe GlHeVe keÀjves Jeeues Hejceséej keÀes DeHevee FäosJe
ceeveves Jeeues (Deefme) nQ, Jewmes ceQ Yeer ntB~ pewmes DeeHe (ceef³e) cessjs efveefceÊe (®eveë) DeVe keÀes (Oesefn) Oeefj³es, Jewmes ceQ Yeer
DeeHekesÀ efveefceÊe OeejCe keÀªb~ pewmes DeeHe (³e%eced) ¢æ{ Heg©<eeW kesÀ mesJeve ³eesi³e Oece& J³eJenej keÀes (efpevJe) ÒeeHle neW, Jewmes
ceQ Yeer ÒeeHle nesTb Deewj pewmes (meefJe$es) mevleeveeW keÀer GlHeefle kesÀ nsleg (Yeiee³e) Oeveeefo mesJeveer³e (osJee³e) efoJ³e Ssée³e& kesÀ
efue³es (³e%eHeefleced) ie=neÞece keÀes Heeuevesnejs DeeHe keÀes ceQ ÒemeVe jkeÌKetb, Jewmes DeeHe Yeer (efpevJe) le=Hle keÀerefpe³es¤7¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaHI-H-HHHIQOHkHU-Heg©<eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ ueeYe kesÀ DevegketÀue
J³eJenej mes HejmHej Ssée³e& HeeJeW Deewj Òeerelf e kesÀ meeLe mevleeveeslHeefÊe keÀe Dee®ejCe keÀjW¤7¤
GHe³eeceie=nerleesçmeerl³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ efJeéesosJee ie=nHele³ees osJeleeë~ DeeÐem³e ÒeepeeHel³ee iee³e$eer

ívoë~ <e[dpeë mJejë~ megMeccexl³em³e efve®e=oe<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
HegvejefHe ie=efnkeÀÊe&J³ecegHeefoM³eles¤
efHeÀj Yeer ie=nmLe keÀes mesJeves ³eesi³e Oecce& keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPHPHJÉ0HFHH H{ IPHPHJ´HHIOHáH1YHHV\HÉQRJäHHH1YHFHäÍa
efJeéesä<HPO-HHRV1-HV<HäÉ61HOHV1HHVHIYH1HI-H ËHVä<HPO-HHRV1-HV<HäÍ
GNHeN³eeNFHLHäQHU1OH )OHJäJ+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a PHJÉ0HFFH[HIOHä PHJÉÉ0HFFHH {a 'eNefmeN~ megÉÒeNefleNÿeNveë~ megÉ´H1HIOH1P/HH1YH )HIOHä
megçÒeeflemLeeNveë~ ye=ÉQRJäHH1HVHIOHä \HÉQOHGÉ*äHHHa YHFHäÍa HI-HËHVä<HÍa O-HH1a RV1-HV<HäÍa 61HÍa OHV1a HHVHIYHäÍa HI-HËHVä<HÍa O-HH1a
RV1-HV<HäÍ
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (megMeccee&) MeesYeveeefve ie=neefCe ³em³e meë~ Meccexefle ie=nveecemeg Heefþleced~
(efveIeb03~4) (Deefme) (megÒeefleÿeveë) megÿg Òeefleÿeveb Òeefleÿe ³em³e meë (ye=nog#ee³e) ye=nÜer³³e&ceg#eefle efmeáeefle lemcew~
ye=nefoefle cenVeecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~3) (veceë) DeVeced~ vece Fl³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~7) (efJeéesY³eë)
DeefKeuesY³eë (lJee) lJeeced (osJesY³eë) keÀceveer³eefoJ³emegKesY³eë (S<eë) (les) (³eesefveë) ie=nced (efJeMJesY³eë) mecemlesY³eë
(lJee) lJeeced (osJesY³eë) efJeÜÓîeë~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 1~ 14-18 leLee 4~ 4~ 2~ 1-11)
J³eeK³eeleë¤8¤
DevJe³eë-ns Heles! Denb ³emlJecegHe³eeceie=nerleesçefme, megÒeefleÿeveë megMecee&efme, lemcew ye=nog#ee³e legY³eb veceesçmleg,
megmebmke=Àleb ËÐeceVecegef®elemece³es ooeefce, ³eLeenb ³em³e les leJew<e ³eesevf eë Òeemeeoesçefmle, leb lJee efJeéesY³ees osJesY³eë mesJes, leLee
lJeb efJeéesY³ees osJesY³ees ceeb efve³eg¡e¤8¤
YeeJeeLe&ë-³em³e ie=neÞececeYeerHmeespe&vem³e meJe&leg&megKemecHeeokebÀ ie=nb m³eeled, mJe³eb ®e Jeer³e&Jeeved, lecesJe kHr
HeeflelJesve ie=Áer³eeled~ lemcew ³eLeese®f elemece³es megKeb oÐeeled, mJe³eáe lem³ew efoJ³emegKeceeoÐeeled, leew Üew efJeog<eeb
mesJevecee®ejsleeced¤8¤
HeoeLe&ë-ns Heles! pewmes ceQves DeeHe keÀes (GHe³eeceie=nerleë) efve³ece-GHeefve³eceeW mes ûenCe efkeÀ³ee (Deefme) nw Deewj
(megÒeefleÿeveë) De®íer Òeefleÿe Deewj (megMecee&) De®ís Iej Jeeues (Deefme) nes, Gve (ye=nog#ee³e) Del³evle Jeer³e& osves Jeeues
DeeHe keÀes (veceë) De®ís ÒekeÀej mebmkeÀej efkeÀ³ee ngDee, ef®eÊe keÀes ÒemeVe keÀjves Jeeuee DeVe Gef®ele mece³e Hej osleer ntb, efpeme
DeeHe keÀe (S<eë) ³en (³eesefveë) megKeoe³ekeÀ cenue nw, (lJee) Gme DeeHe keÀes (efJeéesY³eë) meye (osJesY³eë) efoJ³e megKeeW kesÀ
efue³es mesJeve keÀjleer ntb Deewj (lJee) DeeHe keÀes (efJeéesY³eë) mecemle (osJesY³eë) efJeÜeveeW kesÀ efue³es efve³egkeÌle keÀjleer ntb, Jewmes
DeeHe cegPe keÀes keÀerepf e³es¤8¤
YeeJeeLe&ë-efpeme ie=neÞece Yeesieves keÀer F®íe jKeves Jeeues Heg©<e keÀe meye $eÝlegDeeW ceW megKe osves Jeeuee Iej nes Deewj
DeeHe Jeer³e&Jeeved nes, Gmeer keÀes ker HeefleYeeJe mes mJeerkeÀej keÀjs Deewj Gme kesÀ efue³es ³eLeese®f ele mece³e Hej megKe osJs es leLee
DeeHe Gme Heefle mes Gef®ele mece³e ceW efoJ³e megKe Yeesies Deewj Jes kHU-Heg©<e oesveeW efJeÜeveeW keÀe melme² efkeÀ³ee keÀjW¤8¤
GHe³eeceie=nerleesçmeerl³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ ie=nHele³ees efJeéesosJee osJeleeë~ DeeÐem³e ÒeepeeHel³ee iee³e$eer,

ye=nmHeeflemeglem³esefle ceO³ecem³ee<³eg&eq<CekedÀ, Denefcel³egÊejm³e mJeje[e<eea He*deqkeÌleM®e ívoebefme~ ¬eÀcesCe
<e[dpe<e&YeHeáeceeë mJejeë¤
Hegveiee&n&mL³eOecce&ceen¤
efHeÀj ie=nmLe keÀe Oecce& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH1 \HQ1P+HHIOHäPHJOHPH RV-H PHHVFH OH1É)YRHVäHIMHTYÌ1HHJeäOH1Í +HOYHHU{-HOHHV1
ÝHQH%iÉH¿OHHPHFHGa'H1QE +H1MPOHHäR1QFH1Jemleeod ³eoNvOHHIMäHb1 OHRJä FHV HI+H1OHH<HWäOHGa'H1Qjmet³e&{FHJ<H1HOHHVä RR0HH 1QE
RV1-HHYHH+HMlceb iegneN ³eled¤9¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a \HQ1P+HHIOHäPHJOH1PHVHIOH1 \HQ1P+HHIOHäÉPHJOHPHa RV1-H1a PHHV1FH1a OHV1a )YRHVäÍa
)1HTYÌ1HH-HäOHÍa )1HTYÌ1H-HäOH1 )OHHU{HTYÌ1HÉ-HäOHÍa +HOYHHU{-HOH1 )HIOH1 +HOYHHU{É-HOHÍa ûeQHäYHGa H¿N2HH1PH1FHGa 'H1QFHGa +H1MPOHHäOHGa 'H1QFHGa
'H1-HPOHHäOHGa HOHGa 'H1YOHHIMHäFHGa OHOHGa 7%1É)O%HWäa FHV1a HI+H1OHHa 'HNYetÉOHGa 'H1QFHGa PHWäH FHGa *1<H1HOHäÍa R1R10H 1a 'H1QFHGa RV1-HHYHHäFHGa
+H1MlFHFHGaLHJQHäaHOHG
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (ye=nmHeeflemeglem³e) ye=nl³ee JesoJeeC³eeë Helesë HeeuekeÀm³e Heg$em³e (osJe)
keÀceveer³elece (meesce) Ssée³³e&mecHeVe (les) leJe (Fvoesë) meesceiegCemecHeVem³e (Fefvê³eeJeleë) yengOeve³egkeÌlem³e~ Fefvê³eefceefle
Oeveveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~10) (HelveerJeleë) ÒeMemlee ³e%emecyeefvOeveer pee³ee ³em³e (ûeneved) ie=¿evles mJeere¬f eÀ³evles
efJeJeenkeÀeues efve³eleefMe#eeefJe<e³ee ³es leeved ($eÝO³eemeced) Jeef×&<eer³e (Denced) (Hejmleeled) GÊejmceeled (Denced) (DeJemleeled)
DeJee&®eerveeled mece³eeled (³eled) (Devleefj#eced) Devlejb #e³ecevleëkeÀjCes #e³ejefnleb efJe%eeveced (leled) (G) efJelekexÀ (ces) cece
(efHelee) HeeuekeÀes pevekeÀë (DeYetled) YeJeefle~ JeÊe&ceeves ueìd GkeÌleHetJee&HejYeeJeleë (Denced) (met³e&ced) ®eje®ejelceeveceeréejced
(GYe³eleë) (ooMe&) ¢äJeeved ¢äJeleer ®eeefmce (Denced) (osJeeveeced) efJeog<eeced (Hejceced) Del³egÊececed (iegne) ieg¿evles
mebefJe´³evles mekeÀuee efJeÐee ³e³ee yeg×îee lem³eeced~ De$e megHeeb meguegkedÀ~ (Deäe07~1~39) Fefle *sueg&kedÀ (³eled)~ De³eb cev$eë
(Mele0 4~ 4~ 2~ 12-14) J³eeK³eeleë¤9¤
DevJe³eë-ns meesce osJe! ³emlJecce³ee kegÀcee³³eexHe³eeceie=nerleesçefme, lem³esvoesejf efvê³eeJeleë HelveerJelees
ye=nmHeeflemeglem³e les leJe ie=neved ÒeeH³eencHejmleeoJemlee¢O³eemeb ³eÎsJeeveeb iegneefmLelecevleefj#eb efJe%eevecevJesecf e, leÊJeceefHe
ÒeeHvegenf , ³ees ces cece efHelee HeeuekeÀesçO³eeHekeÀes Jee efJeÜeveYetled lelmekeÀeMeeled HetCeex efJeÐeeb ÒeeH³eenb ³eb Hejceb met ³³e&cegYe³elees
ooMe& leb lJeceefHe HeM³e¤9¤
YeeJeeLe&ë-kHUHeg©<eew HejmHejb efJeJeeneled HedtJe¥ mec³ekedÀ Hejer#eeb ke=ÀlJee legu³eiegCekeÀcce&mJeYeeJeªHeyeueejesi³e-
Heg©<eeLe&eJf eÐee³egkeÌleew mJe³ebJejefJeOeevesve efJeJeenb efJeOee³eslLeb Òe³elesleeced, ³elees Oeccee&Le&keÀececees#eeCeeb Je=e×
f ÒeeHveg³eeleeced~ ³em³e
ceeleeefHelejew efJeÜebmeew ve m³eeleeced, le³eesjHel³eev³eH³el³egÊeceeefve YeefJelebg ve MekeÌvegJeefvle~ Deleë HetCe&efJeÐeemegeMf e#eew YetlJewJe
ie=neÞececeejYesleeced¤9¤
HeoeLe&ë-ns (meesce) Ssée³³e&mecHeVe (osJe) Deefle ceveesnj Heles! efpeme DeeHe keÀes ceQ kegÀceejer ves (GHe³eeceie=nerleë)
efJeJeen efve³eceeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³ee (Deefme) nw, Gve (Fvoesë) meesceiegCemecHeVe (Fefvê³eeJeleë) yengle Oeve Jeeues Deewj
(HelveerJeleë) ³e%e mece³e ceW ÒeMebmeveer³e kHU ûenCe keÀjves Jeeues (ye=nmHeeflemeglem³e) Deewj yeæ[er JesoJeeCeer kesÀ Heeueves Jeeues kesÀ
Heg$e (les) DeeHekesÀ ie=n Deewj mecyeefvOe³eeW keÀes ÒeeHle neskesÀ ceQ (Hejmleeled) Deeies Deewj (DeJemleeled) Heerís kesÀ mece³e ceW
($eÝO³eemeced) megKeeW mes yeæ{leer peeTb (³eled) efpeme (osJeeveeced) efJeÜeveeW keÀer (iegne) yege× f ceW efmLele (Devleefj#eced) mel³e
efJe%eeve keÀes ceQ (Sefce) ÒeeHle nesleer ntb, Gmeer keÀes let Yeer ÒeeHle nes Deewj pees (ces) cesje (efHelee) Heeueve keÀjves neje (DeYetled)
nw, (Denced) ceQ efpeme (met³³e&ced) ®ej-De®ej kesÀ Deelcee ªHe Hejceséej keÀes (GYe³eleë) GmekesÀ Deieues-efHeíues Gve efMe#ee-
efJe<e³eeW mes efpeme (ooMe&) osKetb, Gmeer keÀes let Yeer osKe¤9¤
YeeJeeLe&ë-kHU Deewj Heg©<e efJeJeen mes Heefnues HejmHej SkeÀ-otmejs keÀer Hejer#ee keÀjkesÀ DeHeves meceeve iegCe, keÀcce&,
mJeYeeJe, ªHe, yeue, Deejesi³e, Heg©<eeLe& Deewj efJeÐee³egkeÌle neskeÀj mJe³ebJej efJeefOe mes efJeJeen keÀjkesÀ Ssmee ³elve keÀjW efkeÀ
efpememes Oecce&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e keÀer efmeef× keÀes ÒeeHle neW~ efpemekesÀ ceelee Deewj efHelee efJeÜeved ve neW , mevleeve Yeer
GÊece veneR nes mekeÀles, Fmemes De®íer Deewj HetCe& efJeÐee keÀes ûenCe keÀj kesÀ ner ie=neÞece kesÀ Dee®ejCe keÀjW , Fme kesÀ HetJe&
veneR¤9¤
Deivee3F HelveerJeefVel³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ efJeje[d yeéner ye=nleer ívoë~ ceO³eceë
mJejë¤
Helveer mJeHeg©<em³e keÀLeb ÒeMebmeeb ÒeeLe&veeáe kegÀ³³ee&efol³egHeefoM³eles
kHU DeHeves Hegg©<e keÀer efkeÀme ÒekeÀej mes ÒeMebmee Deewj ÒeeLe&vee keÀjs, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
'HLYHH)+HOYHHU{-HYlmeNpetoxNJesveN lJeäêÉ PHHVFHHI+H\H1P-HHQHäa
´H1SHH+HäHIOH1-H HHäHIPHMVOHHV12HHMVOHHV1FHHIHä2HVHIQ´H1SHH+HäOHVPOH1V-H&HHVäMVOHHV12HPHHVäMVOHHV12HHFHä0HHUH
'HLYHHÉ)a +HOYHHU{-H1HI9HHIOH1 +HOYHHU{É-HYHGa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa RV1-HVYHäa O-HÆAHäa PHHVFHäFHGa HI+H1\H1a P-HHQHäa ´H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHä
´H1SHHÉ+HäHIOHÍa-HHHäa'H1HIPH1aMV1OHHV12HH)HIOHä MVOHÍÉ2HÍaMVOHäÍaFHHIHäa2HV1HIQ1a´H1SHH+HäOHV1HIMHIOHä ´H1SHHÉ+HäOHVÍaOHV1a-H&HäÍaMV1OHHV12HPH1 )HIOHä
MVOH1ÍÉ2HPHäÍaMV1OHHVN2HHHIFHHIOHäMV1OHÍÉ2HHFHGa'H10HHU1H1
HeoeLe&ë-(Deive3F) meJe&megKeÒeeHekeÀ! (HelveerJeved) ÒeMemlee ³e%emecyeefvOeveer Helveer ³em³e lelmecyeg×ew (mepetë) ³eë
meceeveb peg<eles meë (osJesve) efoJ³emegKeÒeosve (lJeäê) meJe&ogëKeefJe®ísokesÀve iegCesve (meesceced) meesceced meesceJeuu³eeefo-
efve<HeVecee¼eokeÀceemeJeefJeMes<eced (efHeye) (mJeene) mel³eJeeefiJeefMeä³ee ef¬eÀ³e³ee (ÒepeeHeefleë) mevleeveeefoHeeuekeÀë (Je=<ee)
Jeer³³e&mes®ekeÀë (Deefme) (jsleesOeeë) jslees Jeer³³e¥ oOeeleerefle (jsleë) Jeer³³e&ced (ceef³e) efJeJeeefnlee³eeb HIk³eeced (Oesefn) Oej
(ÒepeeHelesë) mevleeveeefoj#ekeÀm³e (les) leJe (Je=<Ceë) Jeer³³e&Jeleë (jsleesOemeë) Heje¬eÀceOeejkeÀm³e (jsleesOeeced)
Jeer³³e&OeejkeÀefceefle Heje¬eÀceJevleb Heg$eced (DeMeer³e) ÒeeHveg³eeced~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 2~ 15-18)
DevJe³eë-ns Deives mJeeefceved! ce³ee mepetmlJeb osJesve lJeäê mJeene meesceb efHeye~ ns HelveerJeved! lJeb Je=<ee jsleesOeeë
ÒepeeHeeflejefme, ceef³e jslees Oesefn~ ns mJeeefceved! Denb Je=<Cees jsleesOemeë ÒepeeHelesmles leJe mekeÀeMeeod jsleesOeeb Heg$eceMeer³e¤10¤
YeeJeeLe&ë-Fn peieeefle ceveg<³epevce ÒeeH³e kHUHeg©<eew ye´ïe®e³³eexÊeceefJeÐeemeodiegCeHeje¬eÀefceCeew YetlJee efJeJeenb

kegÀ³³ee&leeced, efJeJeence³³ee&o³ewJe mevleeveeslHeefÊejefle¬eÀer[epev³emegKemecYeesieb ÒeeH³e efvel³eb Òecegosleeced~ efJevee efJeJeensve Heg©<eë
HIk³eced, kHU Heg©<eb Jee cevemeeefHe ves®ísod, ³eleë kHUHeg©<emecyevOesvewJe ceveg<³eJe=ef×Ye&Jeefle, lemceeod ie=neÞeceb
kegÀ³³ee&leeced¤10¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) mecemle megKe Hengb®eeves Jeeues mJeeefceved! (mepetë) meceeve Òeerefle keÀjves Jeeues DeeHe cesjs
(osJesve) efoJ³e megKe osves Jeeues (lJeäê) mecemle ogëKe efJeveeMe keÀjves Jeeues iegCe kesÀ meeLe (mJeene) mel³eJeeCeer³egkeÌle ef¬eÀ³ee
mes (meesceced) meesceJeuueer Deeefo Deew<eefOe³eebs kesÀ efJeMes<e DeemeJe keÀes (efHeye) HeerDees~ ns (HelveerJeved) ÒeMebmeveer³e ³e%emecyeefOeveer
kHU keÀes ûenCe keÀjves (Je=<ee) Jeer³³e& meeR®eves (jsleesOeeë) Jeer³³e& OeejCe keÀjves (ÒepeeHeefleë) Deewj mevleeveeefo kesÀ Heeueves
Jeeues! pees DeeHe (Deefme) nQ, Jen (ceef³e) cegPe efJeJeeefnle kHU ceW (jsleë) Jeer³³e& keÀes (Oesefn) OeejCe keÀerefpe³es~ ns mJeeefceved!
ceQ (Je=<Ceë) Jeer³³e& meer®eves (jsleesOemeë) Heje¬eÀce OeejCe keÀjves (ÒepeeHelesë) mevleeve Deeefo keÀer j#ee keÀjves Jeeues (les)
DeeHekesÀ mebie mes (jsleesOeeced) Jeer³³e&Jeeved Deefle Heje¬eÀce³egkeÌle Heg$e keÀes (DeMeer³e) ÒeeHle nesTb¤10¤
YeeJeeLe&ë-Fme mebmeej ceW ceveg<³epevce keÀes HeekeÀj kHU Deewj Heg©<e ye´ïe®e³³e&, GÊece efJeÐee, De®ís iegCe Deewj
Heje¬eÀce³egkeÌle neskeÀj efJeJeen keÀjW~ efJeJeen keÀer ce³ee&oe ner mes mevleeveeW keÀer GlHeefÊe Deewj jefle¬eÀeræ[e mes GlHeVe ngS megKe
keÀes ÒeeHle neskeÀj efvel³e Deevevo ceW jnW~ efJevee efJeJeen kesÀ kHU-Heg©<e Jee Heg©<e-kHU kesÀ meceeiece keÀer F®íe ceve mes Yeer ve
keÀjW~ efpememes ceveg<³eMeefkeÌle keÀer yeæ{leer nesJes, Fmemes ie=neÞece keÀe DeejcYe kHU-Heg©<e keÀjW¤10¤
GHe³eeceie=nerleesçmeerl³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveiee&n&mL³eOecce&ceen¤
efHeÀj ie=nmLeeW keÀe Oece& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH1QHIM{MHIPHQHHIMHHVSH1YHHVQHIM{<HHEO-HHa
n³eex{2HH 1YHHP/HäPH1QPHHVäFHHNÉ)YÌHäH
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a QHIMäÍa 'HNefmeNa QH1HIMlHHV1SH1YH )HIOHä QHHIMÉHHVSH1YHÍa QHIMäÉ<HH1HIFHHfleN
QHIM{É<HHFHGaO-HH1aQHH[{Ía2HH1YHHÍaP/H1aPH1QPHHVäFHH)HIOHäPH1QÉPHHVäFHHÍa)YÌHäH
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) GHe³eecee³e ie=neÞecee³e ie=nerleë (Deefme) (nefjë) njles Jenles ³eLee³eesi³eb
ie=neÞeceJ³eJenejeved (Deefme) (neefj³eespeveë) njerved ³eespe³eefle ³eë meejefLeë me nefj³eespeveë~ nefj³eespeve SJe
neefj³eespevemleÜled (nefjY³eeced) megefMeef#eleeY³eeb legj²eY³eeced (lJee) lJeeced (n³³eexë) Deée³eesë (Oeeveeë) OeejkeÀeë, De$e
oOeelesjewCeeefokeÀes veë Òel³e³eë~ (mLe) YeJele (menmeesceeë) meescesve ÞesÿiegCemecetnvs e men JeÊe&ceevee FJe (Fvêe³e)
Hejcewée³³e&ÒeeHle³es~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 3~ 1-10) J³eeK³eeleë¤11¤
DevJe³eë-ns Heles! lJecegHe³eeceie=nerleesçefme neefj³eespeve FJe nefjjefme, Delees nefjY³eeb ³egkeÌles m³evoves efJejepeceeveb
lJee lJeecenb mesJes, ³et³eb ie=neÞeefceCeë mevle Fvêe³e menmeesceeë mevlees n³³ees&Oee&vee mLe¤11¤
YeeJeeLe&ë-ye´ïe®e³e&mebmke=Àlee efJeJeenefce®íJees ³egJele³eë keÀv³ee ³egJeeve½eev³eesçv³em³e OeveesVeefleb Hejer#³e efJeJeenb
kegÀ³ee&leeced, vees ®es×veeYeeJes ogëKeesVeefleYe&Jesled~ SJecegHe³ec³e HejmHejcee¼eo³evleë mevleë Òeefleefovecewée³e&cegVe³es³egë¤11¤
HeoeLe&ë-ns Heles! DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) ie=neÞece kesÀ efue³es ûenCe efkeÀ³es ngS (Deefme) nQ, (neefj³eespeveë) Ieesæ[eW
keÀes peesæ[ves Jeeues meejefLe kesÀ meceeve (nefjë) ³eLee³eesi³e ie=neÞece kesÀ J³eJenej keÀes ®eueeves Jeeues (Deefme) nQ, Fme keÀejCe
(nefjY³eeced) De®íer efMe#ee keÀes HeeS ngS Ieesæ[s mes ³egkeÌle jLe ceW efJejepeceeve (lJee) DeeHe keÀer ceQ mesJee keÀªb~ legce ueesie
ie=neÞece keÀjves Jeeues (Fvêe³e) Hejcewée³³e& keÀer ÒeeefHle kesÀ efue³es (menmeesceeë) GÊece iegCe³egkeÌle neskeÀj (n³³eexë) Jesieeefo
iegCe Jeeues Ieesæ[eW keÀes (Oeeveeë) mLeeveeefokeÀeW ceW mLeeHeve keÀjves Jeeues (mLe) nesDees¤11¤
YeeJeeLe&ë-ye´ïe®e³³e& mes Meg× Mejerj meodiegCe meefÜÐee ³egkeÌle neskeÀj efJeJeen keÀer F®íe keÀjves Jeeues keÀv³ee Deewj
Heg©<e ³egJeemLee keÀes Hengb®e Deewj HejmHej SkeÀ-otmejs kesÀ Oeve keÀer GVeefle keÀes De®ís ÒekeÀej osKe keÀj efJeJeen keÀjW, veneR lees
Oeve kesÀ DeYeeJe ceW ogëKe keÀer GVeefle nesleer nw~ Fmeefue³es GkeÌle iegCeeW mes efJeJeen keÀj Deeveefvole ngS Òeefleefove Ssée³³e& keÀer
GVeefle keÀjW¤11¤
³emle Fl³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ Dee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë~
DeLe ie=nmLeeveeb efce$eleeceen¤
Deye ie=nmLeeW keÀer efce$elee Deieues cev$e ceW keÀner nw¤
HPOHVäÉ'HËHNPHHIYHä<H 1HHV HHV LHHV1PHHIYH1POHPHä OHÉ)1ÆHäSHJHPOHJÉOHPOHHVäFHPH0H1POHHVNH®/H1PHHV+HäQWOH1PHHV+HäQWOHHV
Ye#e³eeefce¤12¤
³eë~ lesN~ DeNéeNmeefYH1HIMOHäËHNÉPHHIYHäÍa <H1HÍa HÍa LHHV1PHHIYH1HIMHIOHä LHHV1ÉPHHIYHäÍa OHPHäa OHV1a )1ÆHäSHJH1 )OHHU1ÆÉHäSHJHÍa
mlegÉOHPOHHVäFH1PHVHIOHä POHJÉOHÉPOHHVäFHPHa 0H1POHHVNH®/H1PHVHIOHä 0H1POHÉ*äNH®/H1PHa *+HäQWOH1PHVOHJ+HäÉQWOHPHa *+HäQWOH1 )OHJ+HäÉQWOHÍa
YeN#eN³eeNefceN¤12¤
HeoeLe&ë-(³eë) (les) leJe (Deéemeefveë) Deéeeveeceiv³eeefoHeoeLee&veeb Jee meefveoe&lee (Ye#eë) mesJeveer³eë (³eë)
(ieesmeefveë) mebmke=ÀleJee®ees YetcesefJe&ÐeeÒekeÀeMeeosë meefveoe&lee (lem³e) (les) leJe (Fä³epeg<eë) Fäeefve ³epete<E e ³em³e
(mleglemleescem³e) mlegleë mleesceë meeceJesoieeveefJeMes<ees ³esve meë (MemleeskeÌLem³e) Memleeefve ÒeMebemf eleeefve GkeÌLeeefve
$eÝkeÌmetkeÌleeefve ³esve ³em³e (GHentlem³e) melkeÀejsCeent³eesHeefmLelem³e (GHentleë) mecceeefvele GHeefmLeleë (Ye#e³eeefce) uesìd
Òe³eesieesç³eced~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 3~ 11-13) J³eeK³eeleë¤12¤
DevJe³eë-ns efÒe³e JeerjHeles! ³emlJeb ce³eesHentleesçéemeefveieexmeefvejefme, lem³e MemleeskeÌLem³esä³epeg<eë
mleglemleescem³eesHentlem³e leJe ³ees Ye#eesçefmle, lecegHentlee mel³enb Ye#e³eeefce~ ns efÒe³es meKes! ³ee lJeceéemeefveieexmeefvejefme,
lem³eeë Memlees keÀLee³ee Fä³epeg<eë mleglemleescee³ee GHentlee³eemles leJe ³ees Ye#eesçefmle, lecegHentleesçnb Ye#e³eeefce¤12¤
YeeJeeLe&ë-meoglmeenJe×&kesÀ<eg keÀe³³ex<eg ie=neÞececee®ejvl³eë HIk³eë mJemeefKekHUpeveeved ie=neÞeceefceCeë Heg©<ee Jee
mJesäefce$eyevOegpeveeoerveent³e ³eLee³eesi³eb melkeÀejsCe Yeespeveeefovee Òemeeo³es³egjv³eesv³ecegHeosMeb 0HHkeLe¥ efJeÐeeJeeefiJeueemeb ®e
kegÀ³³eg&ë¤12¤
HeoeLe&ë-ns efÒe³eJeerj Heg©<e efce$e! pees DeeHe (GHentleë) cegPe mes melkeÀej keÀes ÒeeHle neskeÀj (Deéemeefveë) Deefive
Deeefo HeoeLe& Jee Ieesæ[eW Deewj (ieesmeefveë) mebmke=Àle JeeCeer, Yetecf e Deewj efJeÐee ÒekeÀeMe Deeefo De®ís HeoeLeeX kesÀ osves Jeeues
(Deefme) nQ, Gve (MemleeskeÌLem³e) ÒeMebefmele $eÝiJeso kesÀ metkeÌle³egkeÌle (Fä³epeg<eë) Fä megKekeÀj ³epegJexo kesÀ Yeeie³egkeÌle Jee
(mleglemleescem³e) meeceJeso kesÀ ieeve kesÀ ÒeMebmee keÀjvesnejs (les) DeeHe keÀe (³eë) pees (Ye#eë) ®eenvee mes Yeespeve keÀjves ³eesi³e
HeoeLe& nw, Gme keÀes DeeHe mes melke=Àle ngF& ceQ (Ye#e³eeefce) Yeespeve keÀªb leLee ns efÒe³e meefKe! pees let Deefive Deeefo HeoeLe& Jee
Ieesæ[eW kesÀ osves Deewj mebmke=Àle JeeCeer, Yetefce, efJeÐee, ÒekeÀeMe Deeefo De®ís-De®ís HeoeLe& osves Jeeueer nw, Gme ÒeMebmeveer³e
$eÝkeÌmetkeÌle ³epegJexo Yeeie mes mlegefle efkeÀ³es ngS meeceieeve keÀjves Jeeueer lesje pees ³en Yeespeve keÀjves ³eesi³e HeoeLe& nw, Gme keÀes
De®ís ceeve mes yeguee³ee ngDee ceQ Yeespeve keÀjlee ntb¤12¤
YeeJeeLe&ë-De®ís Glmeen yeæ{eves Jeeues keÀeceeW ceW ie=neÞece keÀe Dee®ejCe keÀjves Jeeueer kHU DeHeveer mensefue³eeW Jee
Heg©<e ie=neÞeceer Heg©<e DeHeves Fäefce$e Deewj yevOegpeve Deeefo keÀes yeguee keÀj Yeespeve Deeefo HeoeLeeX mes ³eLee³eesi³e melkeÀej
keÀjkesÀ ÒemeVe keÀjW Deewj HejmHej Yeer meoe ÒemeVe jnW Deewj GHeosMe, 0HHkeLe&, efJeÐee, JeeefiJeueeme keÀes keÀjW¤12¤
osJeke=Àlem³esl³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ ie=nHele³ees efJeéesosJee osJeleeë~ ceveg<³eke=Àlem³esl³em³e meecv³egeq<CekedÀ,
efHele=ke=Àlem³esl³em³eelceke=Àlem³esl³em³e ®e efve®e=led meecv³egeq<CekedÀ, Sveme Fl³em³e ÒeepeeHel³eeseq<CekedÀ,
³e®®eenefcel³em³e efve®e=oe<³e&geq<CekedÀ ®e ívoebefme~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HetJeexkeÌleefJe<e³eb ÒekeÀejevlejsCeen¤
Deieues cev$e ceW HetJeexkeÌle efJe<e³e ÒekeÀejevlej mes keÀne nw¤
RV1-HNHä¢OH1PHZYHäPHHVÉ-H1HSHäYHFHHIPH FHYHJÉHnNH¢OH1PHZYHäPHHVÉ-H1HSHäYHFHHIPH HI+H1OHNHä¢OH1PHZYHäPHHVÉ-H1HSHäYHFH-
PHH1OFHNHä¢OH1PHZYHäPHHVÉ-H1HSHäYHFH1PHVYHäPHÉ6YHPHHVÉ-H1HSHäYHFHHIPHa HHH1QFHVYHHVä HI-H1¾H%H1NH¢HMl HHHHI-Hä¾1 eBmlem³eN
PH-H 1PHZYHäPHHVÉ-H1HSHäYHFHHIPH
RV1-HNHä¢OH1PHVHIOHä RV1-HÉNHä¢OHPHa 6YHäPHÍa 'H1-H1HSHäYH1HIFHOHä-H1ÉHSHäYHFHGa 'H1HIPH1a FH1YHJÉH1NH¢OH1PHVHIOHä FH1YHJÉHnÉNH¢OHäPHa
6YHäPHÍa 'H1-H1HSHäYH1HIFHOHä-H1ÉHSHäYHFHGa 'H1HIPH1a HIHeNOHNHä¢OH1PHVHIOHä HI+H1OHÉNHä¢OHPHa 6YHäPHÍa 'H1-H1HSHäYH1HIFHOHä-H1ÉHSHäYHFHGa 'H1HIPH1a
'HH1OFHNHä¢OH1PHVOHH1OFHÉNHä¢OHPHa 6YHäPHÍa 'H1-H1HSHäYHNHIFHOHä-H1ÉHSHäYHFHGa 'H1HIPH1a 6YHäPH 6YHPH1 )OHVYHäPHÍÉ6YHPHÍa
'H1-H1HSHäYH1HIFHOHä-H1ÉHSHäYHFHGa'H1HIPH1aHOHGaH1a'H1QFHGa6YHäÍaHI-H1¾HYHGaH1NH¢HMäaHOHGaH1a'HHI-Hä¾HYHGaOHPHäaPH-H {PHa6YHämeë~
'H1-H1HSHäYH1HIFHOHä-H1ÉHSHäYHFHGa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(osJeke=Àlem³e) oeveMeerueke=Àlem³e (Svemeë) HeeHem³e (DeJe³epeveced) He=LekeÌkeÀjCeced (Deefme)
(ceveg<³eke=Àlem³e) meeOeejCepevesvee®eefjlem³e (Svemeë) DeHejeOem³e (DeJe³epeveced) otjerkeÀjCeced (Deefme) (efHele=ke=Àlem³e)
pevekeÀke=Àlem³e (Svemeë) efJejesOee®ejCem³e (DeJe³epeveced) HeefjnjCeced (Deefme) (Deelceke=Àlem³e) mJe³ecee®eefjlem³e (Svemeë)
HeeHem³e (DeJe³epeveced) (Deefme) (Svemeë) (Svemeë) DeOecce&m³eeOecce&m³e (DeJe³epeveced) HeefjnjCeced (Deefme) (³eled)
Deleerles keÀeues (®e) JeÊe&ceeves (Denced) (Sveë) DeOeccee&®ejCeced (efJeÜeved) peeveved meved (®ekeÀej) ke=ÀleJeeved, keÀjesecf e,
keÀefj<³eeefce Jee, De$e ívoefme ueg*defue*defueìë~ (Deäe03~4~6) Fefle keÀeuemeeceev³es efueìd~ (³eled) (®e) DeefJeÐeemeceg®®e³es
(DeefJeÜeved) Depeeveved meved (lem³e) (meJe&m³e) (Svemeë) ogäe®ejCem³e (DeJe³epeveced) otjerkeÀjCeced (Deefme)~ De³eb cev$eë
(Mele0 4~ 3~ 6~ 1) J³eeK³eeleë¤13¤
DevJe³eë-ns meJeexHekeÀeefjved meKes! lJeb osJeke=Àlem³ewvemeesçJe³epeveceefme, ceveg<³eke=Àlem³ewvemeesçJe³epeveceefme,
efHele=ke=Àlem³ewvemeesçJe³epeceefme, Deelceke=Àlem³ewvemeesçJe³epeveceefme~ Sveme SvemeesçJe³epeveceefme, efJeÜevenb ³e®®ewveë HeeHeb

®ekeÀej ke=ÀleJeeve, keÀjesefce, keÀefj<³eeefce, DeefJeÜevenb ³e®®ewveë ke=ÀleJeeved keÀjesefce, keÀefj<³eeefce Jee lem³e meJe&m³ewvemeesçJe³epeveb
®eeefme¤13¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee efJeÜeved ie=neÞeceer Heg©<ees oeveeefoÒemekeÌleHeg©<eeCeeceHejeOeotjerkeÀjCes Òe³elesle~
peeveVepeeveved Jeelceke=ÀleceHejeOeb mJe³eb l³epesov³eke=Àlecev³emceeefVeJeej³esled~ leLeevegÿe³e meJex ³eLeeskeÌleb megKeb
ÒeeHveg³egejf efle¤13¤
HeoeLe&ë-ns meye kesÀ GHekeÀej keÀjves Jeeues efce$e! DeeHe (osJeke=Àlem³e) oeve osves Jeeues kesÀ (Svemeë) DeHejeOe kesÀ
(DeJe³epeveced) efJeveeMe keÀjves Jeeues (Deefme) nes, (ceveg<³eke=Àlem³e) meeOeejCe ceveg<³eeW kesÀ efkeÀ³es ngS (Svemeë) DeHejeOe kesÀ
(DeJe³epeveced) efJeveeMe keÀjves Jeeues (Deefme) nes, (efHele=ke=Àlem³e) efHelee kesÀ efkeÀ³es ngS (Svemeë) efJejesOe Dee®ejCe kesÀ
(DeJe³epeveced) De®ís ÒekeÀej njves Jeeues (Deefme) nes, (Deelceke=Àlem³e) DeHeves efkeÀ³es ngS (Svemeë) HeeHe kesÀ (DeJe³epeveced)
otj keÀjves Jeeues (Deefme) nes, (Svemeë) (Svemeë) DeOecce&-DeOecce& kesÀ (DeJe³epeveced) veeMe keÀjvesnejs (Deefme) nes,
(efJeÜeved) peevelee ngDee cewb (³eled) pees (®e) kegÀí Yeer (Sveë) DeOeccee&®ejCe (®ekeÀej) efkeÀ³ee, keÀjlee ntb Jee keÀªb
(DeefJeÜeved) Devepeeve cewb (³eled) pees (®e) kegÀí Yeer efkeÀ³ee, keÀjlee ntb Jee keÀªb (lem³e) Gme (meJe&m³e) meye (Svemeë) ogä
Dee®ejCe kesÀ (DeJe³epeveced) otj keÀjves Jeeues DeeHe (Deefme) nQ¤13¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes efJeÜeved ie=nmLe Heg©<e oeve Deeefo De®ís keÀece kesÀ keÀjves Jeeues
peveeW kesÀ DeHejeOe otj keÀjves ceW De®íe Òe³elve keÀjW~ peeves Jee efJevee peeves DeHeves keÀÊe&J³e DeLee&led efpeme keÀes ®eenlee nes, Gme
DeHejeOe keÀes DeeHe íesæ[W leLee DeewjeW kesÀ efkeÀ³es ngS DeHejeOe keÀes DeewjeWs mes ígæ[eJeW, Jewmes keÀce& keÀjkesÀ meye ueesie ³eLeeskeÌle
mecemle megKeeW keÀes ÒeeHle neW¤13¤
meb Je®e&mesl³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
efHeÀj Yeer efce$eke=Àl³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
PHE-HH {PHH1+HHäPHH1PHEOH1YHWHI<H1MLHäYFHHIQ1FHYHäPHH1PHjHI0H1-HVYHäa
O-HÆHäPHJÉo$eesN efJe Rä2HHOHJÉ MHHHVÉYHJäFHHä&g leNvJeesh ³eefÜefueääced¤14¤
PHFHGa -HH {PHH +HHäPHHa PHFHGa OH1YHWHI<HäÍa 'HLHäYFHHIQa FHYHäPHHa PHFHGa HI0H1-HVYHäa O-HÆHäa PHJÉRH1 )HIOHä PHJÉÉRHäÍa HI-Ha
oNOeeNlegÉaMHHäÍa'HYHJäaFHHNä&gÉaOH1Y-HnÍaHOHGaHI-HHIXHäÆ1HIFHHIOH1HI-HÉHIXHäÆFHG
HeoeLe&ë-(meced) ef¬eÀ³ee³eesies (Je®e&mee) DeO³e³eveeO³eeHeveÒekeÀeMesve (He³emee) peuesveeVesve Jee~ He³e Fl³egokeÀveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb01~12) DeVeveecemeg ®e~ (efveIeb02~9) (meced) (levetefYeë) Mejerjwë (Deievceefn) ÒeeHveg³eece, De$e
iecue=Oeeleesefue&*dLex ueg*d~ cev$es Ieme»j0~ (Deäe02~4~80) Fl³eeefovee ®uesueg&kedÀ~ cJees½e~ (Deäe08~2~65) Fefle cem³e
veë~ (cevemee) efJe%eeveJeleevleëkeÀjCesve (meced) (efMeJesve) keÀu³eeCekeÀejkesÀCe (lJeäe) meJe&J³eJenejeCeeb levegkeÀÊee& (mego$eë)
megoeveë (efJe) (oOeeleg) keÀjesleg (je³eë) Oeveeefve (Deveg) (ceeäg&) Hegveë Hegveë MegvOeleg (levJeë) Mejerjm³e (³eled) (efJeefueäced)
efJeMes<esCe v³etvece²ced~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 4~ 14-15) J³eeK³eeleë¤14¤
DevJe³eë-ns DeO³eeHekeÀ! lJeäe mego$ees efJeÜeved YeJeeved mebeMf eJesve cevemee mebJe®e&mee He³emee ³eled levJees
efJeefueäcevegceeä& je³ees efJeoOeeleg leled leeefve ®e Je³eb levetefYeë meceievceefn¤14¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³eeCeeb ³eesi³eleeefmle Heg©<eeLexve efJeÐeeb mecHeeÐe efJeefOeJeoVeesokebÀ
mebmesJ³e MejerjeC³eejesieerke=Àl³e cevees Oecces& efveJesM³e meoe megKeesVs eefleb ke=ÀlJee ³ee keÀeef®evv³etveleeefmle leeb mecHetj³evleg, ³eLee
keÀef½eled megËled meK³egë megKee³e JeÊexle, leLee lelmegKee³e mJe³eceefHe JeÊexle¤14¤
HeoeLe&ë-ns meye efJeÐeeDeeW kesÀ Heæ{eves (lJeäe) meye J³eJenejeW kesÀ efJemleejkeÀejkeÀ (mego$eë) Del³egÊece oeve kesÀ
osves Jeeues efJeÜved! DeeHe (mebefMeJesve) þerkeÀ-þerkeÀ keÀu³eeCekeÀejkeÀ (cevemee) efJe%eeve³egkeÌle DevleëkeÀjCe (mebJe®e&mee) De®ís
DeO³e³eve-DeO³eeHeve kesÀ ÒekeÀeMe (He³emee) peue Deewj DeVe mes (³eled) efpeme (levJeë) Mejerj keÀer (efJeefueäced) efJeMes<e
v³etvelee keÀes (Devegceeä&g) DevegketÀue Megef× mes HetCe& Deewj (je³eë) GÊece OeveeW keÀes (efJeoOeeleg) efJeOeeve keÀjes~ Gme osn Deewj
MejerjeW keÀes nce ueesie (levetefYeë) ye´ïe®e³e& Je´leeefo megefve³eceeW mes yeue³egkeÌle MejerjeW mes (meceievceefn) mec³ekedÀ ÒeeHle
neW¤14¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Heg©<eeLe& mes efJeÐee keÀe mecHeeove,
efJeefOeHetJe&keÀ DeVe Deewj peue keÀe mesJeve, MejerjeW keÀes veerjesie Deewj ceve keÀes Oece& ceW efveJesMe keÀjkesÀ meoe megKe keÀer GVeefle keÀjW
Deewj pees kegÀí v³etvelee nes, Gme keÀes HeefjHetCe& keÀjW, leLee pewmes keÀesF& efce$e legcnejs megKe kesÀ efue³es JeÊee&Je JeÊex, Jewmes GmekesÀ
megKe kesÀ efue³es DeeHe Yeer JeÊees&¤14¤
meefcevêsl³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ie=nHeefleoxJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveefce&$eke=Àl³eceen¤
efHeÀj efce$e keÀe ke=Àl³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHHIFHäYÌ&HHV1FHYHäPHHYHVHIH1LHHVHI<H1ÍPHj metÉHIMHI<HäFH ,H-H1YOPHj mJeNml³ee~
PHE\HÑHä&HHRV1-HNHä¢lebN ³eoefmleN meb RV1-HHYHHäPHJFH1OHHZH1HIHHHäYHH1P-HHQHä
PHFHGa)1YÌ1aYH1ÍaFHYHäPHHaYHV1HIH1aLHHVHI<HäÍaPHFHGaPHWÉefjefYeNefjHIOHä PHWÉHIMÉHI<HäÍaFH1,H1-H1HI9HHIOHä FH,HÉ-HYHGaPHFHGaP-H1POHHa
PHFHGa\HÑHä&HHaRV1-HNHä¢OH1HIFHHIOHäRV1-HÉNHä¢OHFHGaHOHGa'HHIPOHäaPHFHGaRV1-HHYHHäFHGaPHJÉFH1OHHHI-HHIOHäPHJÉFH1OHHZaH1HIHHHYHHäFHGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(meced) (Fvê) Hejcewée³e&³egkeÌle ie=nHeles! (veë) Demceeved (cevemee) efJe%eevemeefnlesveevleëkeÀjCesve (vesef<e)
ÒeeHveese<f e~ De$e yengueb ívoefme~ (Deäe02~4~73) Fefle MeyeYeeJeë~ (ieesefYeë) OesvegefYeë megÿgJeei³egkeÌlewJ³e&JenejwJee& (meced)
(metjefYeë) cesOeeefJeefYeefJe&ÜefÓefjJe (ceIeJeved) HejceHetefpeleOeve³egkeÌle! (meced) (mJeml³ee) megKesve (meced) (ye´ïeCee) ye=nlee
Jeso%eevesve Oevesve Jee, ye´ïesefle Oeveveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~10)~ (osJeke=Àleced) Fefvê³eke=Àleb keÀcce& (³eled) (Deefmle)
(osJeeveeced) DeeHleeveeb efJeHeef½eleeced (megceleew) MeesYevee³eeb yeg×eefJeJe (³eef%e³eeveeced) ³e%em³e HeeEle efJeOeelegcene&Ceeced (mJeene)
mel³e³ee Jee®ee~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 4~ 7) J³eeK³eeleë¤15¤
DevJe³eë-ns ceIeJeefVevê efJeÐeeefoHejcewée³³e&³egkeÌle meceO³eeHekeÀesHeosMekeÀ! ³elemlJeb mebcevemee mevceeie¥ ieesefYeë
mebmJeml³ee Heg©<eeLe¥ metjefYeë men ye´ïeCee efJeÐeeb ³eef%e³eeveeb osJeeveeb mJeene megceleew osJeke=Àleb ³e%eke=Àleb veesçmceeved meVesef<e,
lemceeod YeJeevemceeefYeë melkeÀÊe&J³eesçefme¤15¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLewefJe&Üebmeesçleë Hetpeveer³ee ³elemles yeeuekeÀeved mJeefMe#e³ee megiegCe³egkeÌleeved jepeÒepeepeveeb½ewée³³e&-

meefnleeved mecHeeo³eefvle¤15¤
HeoeLe&ë-ns (ceIeJeved) Hetp³e Oeve³egkeÌle (Fvê) mel³eefJeÐeeefo Ssée³³e& meefnle (meced) mec³ekedÀ Heæ{eves Deewj GHeosMe
keÀjvesnejs! DeeHe efpememes (meced) (cevemee) GÊece DevleëkeÀjCe mes (meced) De®ís ceeie& (ieesefYeë) ieesDeeW Jee (meced)
(mJeml³ee) De®ís-De®ís Je®eve³egkeÌle megKeªHe J³eJenejeW mes (metefjefYeë) efJeÜeveeW kesÀ meeLe (ye´ïeCee) Jeso kesÀ efJe%eeve Jee
Oeve mes efJeÐee Deewj (³eled) pees (³eef%e³eeveeced) ³e%e kesÀ Heeueve keÀjves Jeeues keÀes keÀjves ³eesi³e (osJeeveeced) efJeÜeveeW keÀer
(mJeene) mel³e JeeCeer³egkeÌle (megceleew) Þesÿ yege× f ceW (osJeke=Àleced) efJeÜeveeW kesÀ efkeÀ³es keÀcce& nQ, GmekeÀes (mJeene) mel³e
JeeCeer mes (veë) nce ueesieeW keÀes (mebvesef<e) mec³ekedÀ ÒekeÀej mes ÒeeHle keÀjles nes, Fmeer mes DeeHe nceejs Hetp³e nes¤15¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLe peveeW kesÀ Üeje efJeÜeved ueesie Fmeefue³es melkeÀej keÀjves ³eesi³e nQ efkeÀ Jes yeeuekeÀes keÀes DeHeveer
efMe#ee mes iegCeJeeved Deewj jepee leLee Òepee kesÀ peveeW keÀes Ssée³³e&³egkeÌle keÀjles nQ¤15¤
meb Je®e&mee Fl³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ie=nHeefleoxJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HegvemleosJeen
efHeÀj Yeer GkeÌle efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
meb Je®e&{PHH1+HHäPHH1PHEOH1YHWHI<H1MLHäYFHHIQ1FHYHäPHH1PHjHI0H1-HVYHäa
O-HÆHäPHJÉRHHV1HI-HRä2HHOHJÉ MHHHVÉYHJäFHHÆJ OHNY-HHVKHHI¾HIXHäÆFHG
PHFHGa -HH {PHHa +HHäPHHa PHFHGa OH1YHWHI<HäÍa 'HLHäYFHHIQa FHYHäPHHa PHFHGa HI0H1-HVYHäa O-HÆHäa PHJÉo$eN )HIOHä PHJÉÉRHäÍa HI-Ha
oNOeeNlegÉaMHHäÍa'HYHJäaFHH1ÆJ ÉaOH1Y-HnÍaHOHGaHI-HHIXHäÆ1HIFHHIOH1HI-HÉHIXHäÆFHG
HeoeLe&ë-(meced) SkeÀerYeeJes (Je®e&mee) lespemee (He³emee) je$³ee, He³e Fefle jeef$eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.7)
(meced) (levetefYeë) yeueefJeefMeäMejerjew fJe&ÜefÓë~ (Deievceefn) ÒeeHveg³eece (cevemee) cevevesve (meced) (efMeJesve) megKeÒeosve
(lJeäe) DeefJeÐeeefJe®ísokeÀë (mego$eë) megÿg %eevekeÀÊee& (efJeoOeeleg) (je³eë) efJeÐeeefoOeveeefve (Deveg) (ceeäg&) (levJeë)
Mejerjm³e (³eled) (efJeefueäced) jesceeefoceueuesMeced~ De³eb cev$eë (Mele04~ 4~ 4~ 8) J³eeK³eeleë¤16¤
DevJe³eë-QV 'HHâHHI-H¾HEPHÍHJFHHNHE¢PHJFHOHHZ ´H-H¬HH-HHE HHV HJFHHNHE¢FH2HV ÀHVáÍPHJRHPO-HÆHHI-H¾HYHPFH<HE
mebJe®e&mee He³emee mebeMf eJesve cevemee ³eeved je³ees efJeoOeeleg ³eled levJees efJeefueäcevegceeäg& lewmleebmle÷eievceefn¤16¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHZMQHIYH 0HFHHâPHVYH2HFFHH /H NH¢HFHFHHVHHÍPHFHNHG¢PHH2HYHHUHHÍ
HeoeLe&ë-QV'HHâ'HOHJ¬HFHHI-H¾HYHHV'HH+HXHHVLHH:NH¢HUPHJFHHIOHFH:´H-H¬HQJ6QFHXHHVLHSHHV'HH+HXHHVLHH:NHV¢FH2H
(mego$eë) efJeÐee kesÀ oeve mes efJe%eeve keÀes osves Deewj (lJeäe) DeefJeÐeeefo oes<eeW keÀe veä keÀjves Jeeuee efJeÜeved nce keÀes
(mebJe÷&mee) GÊece efove Deewj (He³emee) jeef$e mes (mebefMeJesve) Deefle keÀu³eeCekeÀejkeÀ (cevemee) efJe%eeve mes (³eled) efpeme
(levJeë) Mejerj mes neefvekeÀejkeÀ keÀcce& keÀes (Devegceeäg&) otj keÀjs Deewj (je³eë) HegefäkeÀejkeÀ êJ³eeW keÀes (efJeoOeeleg) ´HHâ
keÀjeJeW, Gme Deewj Gve HeoeLeeX keÀes (meceievceefn) ´HHâQH:
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efove jele GÊece meppeveeW kesÀ mebie mes Oeccee&Le&, keÀece Deewj cees#e keÀer efmeef×
keÀjles jnW¤16¤
Oeelee jeefleefjl³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ efJeMJesosJee ie=nHele³ees osJeleeë~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveiee&n&mL³ekeÀcce& Deen¤
efHeÀj ie=nmLeeW keÀe keÀcce& keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
2HH1OHHMH1HIOHÍPHäHI-H1OHVRESHJäHYOHHE´H1SHH+HäHIOHHIYH HI2H1+HHRV1JeesçDeNeqiveë~
O-HÆH1HI-H&HJäÍ´H1SHHHäPHjMMH1&HHHSHäFHHYHHH1ÌHI-Hä&HER2HHOH1P-HHQHä
OeeNlee~ jeNefleë~ meNefJeNlee~ Foced~ pegÉH1YOHH1FHGa´H1SHHä+HHIOH1HIMHIOHä ´H1SHHÉ+HäHIOHÍaHIYH1HI2H1+HH)HIOHä HIYHHI2H1É+HHÍaRV1-HÍa'H1HTLYHÍa
lJeäHäaHI-H&HJäÍa´H1SHHVHIOHä´H1ÉSHHHäaPH1jMlMH1&HH)HIOHäPHFHGÉMlMH1&HHÍaHSHäFHHYHHHaÌHI-Hä&HFHGaR12HH1OH1aP-HHQHä¤17¤
HeoeLe&ë-(Oeelee) ie=neÞeceOeÊee& (jeefleë) meJexY³eë megKeoe³ekeÀë (meefJelee) mekeÀuewée³³eexlHeeokeÀë (Foced)
ie=nke=Àl³eced (peg<evleeced) Òeerl³ee mesJevleeced (ÒepeeHeefleë) mevleeveeefoHeeuekeÀë (efveefOeHeeë) efJeÐeeJe=e× f j#ekeÀeë (osJeë)
oes<eefJepeslee (Deefiveë) DeefJeÐeevOekeÀejoenkeÀë (lJeäe) megKeefJemleejkeÀë (efJe<Cegë) meJe&MegYeiegCekeÀcce&meg J³eeHleë (Òepe³ee)
mJemevleeveeefovee (mebjjeCeë) mec³eioeleejë mevleë (³epeceevee³e) ³e%eevegÿe$es (êefJeCeced) êJeefvle Yetleeefve ³eefmceved
le×veced~ êefJeCeefceefle Oeveveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~9) (oOeele) Oejle (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee~ De³eb cev$eë
(Mele0 4~ 4~ 4~ 9) J³eeK³eeleë¤17¤
DevJe³eë-ns ie=nmLeeë! YeJevlees Oeelee jeefleë meefJelee ÒepeeHeefleefve&efOeHee osJeesçefivemlJeäe efJe<Cegejf Jewleled mJeYeeJee
YetlJee Òepe³ee men mebjjeCeemmevleë mJeensob peg<evleeb yeueJevlees YetlJee ³epeceevee³e mJeene êefJeCeb oOeele¤17¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLewë meleleb ³eLeese®f elemece³es ie=neÞeces efmLelJee meodiegCekeÀcce&OeejCecewée³³eexVeeflej#eCes ÒepeeHeeueveced,
megHee$esY³ees oeveced, ogëefKeveeb ogëKe®ísoveced, Me$egeJf epe³eë, MejerjelceyeueJ³eeefHle½e Oee³³ee&¤17¤
HeoeLe&ë-ns ie=nmLees! legce (Oeelee) ie=neÞece Oecce& OeejCe keÀjves (jeefleë) meye kesÀ efue³es megKe osvs es (meefJelee)
mecemle Ssée³³e& kesÀ GlHeVe keÀjves (ÒepeeHeefleë) mevleeveeefo kesÀ Heeueves (efveefOeHeeë) efJeÐee Deeefo $eÝef× DeLee&led Oeve mece=e× f
kesÀ j#ee keÀjves (osJeë) oes<eeWs kesÀ peerleves (Deefiveë) DeefJeÐee ªHe DevOekeÀej kesÀ oen keÀjves (lJeäe) megKe kesÀ yeæ{eves Deewj
(efJe<Cegë) mecemle GÊece-GÊece MegYe iegCe keÀcceeX ceW J³eeHle nesves JeeueeW kesÀ me¢Me nes kesÀ (Òepe³ee) DeHeves mevleeveeefo kesÀ
meeLe (mebjjeCeeë) GÊece oeveMeerue nesles ngS (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes (Foced) Fme ie=nkeÀe³³e& keÀes (peg<evleeced) Òeerelf e kesÀ
meeLe mesJeve keÀjes Deewj yeueJeeved ie=neÞeceer neskeÀj (³epeceevee³e) ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjves Jeeues kesÀ efue³es efpeme yeue mes
GÊece-GÊece yeueer Heg©<e yeæ{les pee³eW, Gme (êefJeCeced) Oeve keÀes (oOeele) OeejCe keÀjes¤17¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLeeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ ³eLee³eesi³e jerefle mes efvejvlej ie=neÞece ceW jn kesÀ De®ís iegCe keÀceeX keÀe
OeejCe, Ssée³e& keÀer GVeefle leLee j#ee, ÒepeeHeeueve, ³eesi³e Heg©<eeW keÀes oeve, ogëefKe³ees keÀe ogëKe ígæ[evee, Me$egDeeW keÀes peerleves
Deewj Mejerjelceyeue ceW ÒeJe=eÊf e Deeefo iegCe OeejCe keÀjW¤17¤
megiee Je Fl³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveie&=nke=Àl³eceen¤
efHeÀj ie=nkeÀce& keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
megÉLHH-HHVäRV-HH1ÍPHRäYHHÉ'HNH¢FH 1HÉ'HHäSH1LFHVRjPH-HäYHESHJHH1&HHÍa
<HäMFHH&HH1-HQäFHHYHHQ1-HHUH1PFHV2Hä¬H-HPH-HHVN -HPHWäHIYH1P-HHQHä
megÉLHVHIOHä PHJÉÉLHHa -H1ÍaRV1-HH1Ía PHRäYHHa 'H1NH¢1FH 1a HVa 'HH1SH1LFHVOHHäÉSH1LFHa )1RFHGaPH-HäYHFHGa SHJÉHH1&HHÍa <HMäFHH&HHÍa
-HQäFHHYHHÍaQ1-HHUjHIHäa'H1PFHVÉ)OH1PFHVa2H1¬H1a-H1PH1-H1Ía-HPHWäHIYHaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(megiee) megÿg ievlegb ÒeeHlegb ³eesi³eeefve, De$e MesMívoefme yengueced~ (Deäe06~1~ 70) Fefle uegkedÀ (Jeë)
³eg<ceekeÀced (osJeeë) J³eJenjceeCeeë (meovee) meeroefvle ie®íefvle Heg©<eeLexve ³es<eg leeefve ie=neefCe (DekeÀcce&) DekeÀe<ce&,
kegÀ³ee&ce, De$e [gke=À_ed Oeeleesueg&e*f cev$es Ieme0~ (Deäe02~4~80) Fl³eeefovee ®uesueg&kedÀ (³es) (Deepeice) ÒeeHvegJevleg
(Foced) Òel³e#eced (meJeveced) Ssée³e&ced (peg<eeCeeë) mesJeceeveeë (YejceeCeeë) OejceeCeeë (Jenceeveeë) ÒeeHvegJevleë (nJeeRef<e)
oelegceeoelegcene&eCf e (Demces) DemceY³eced~ De$e Y³emeë mLeeves megHeeb meguegkedÀ~ (Deäe07~1~39) Fefle Mes Fl³eeosMeë (OeÊe)
Oejle (JemeJeë) ³es Jemeefvle meodiegCekeÀce&meg les (Jemetefve) Oeveeefve, JeefmJeefle Oeveveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~10) (mJeene)
Þesÿef¬eÀ³e³ee~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 4~ 10) J³eeK³eeleë¤18¤
³eemkeÀcegefvej$een-megiee Jees osJeeë meovecekeÀcce& ³e Deepeicegë meJeveefceob peg<eeCeeë peef#eJeebmeë HeefHeJeebme½e
efJeéesçmces OeÊe JemeJees Jemetefve mJeeieceveeefve Jees osJeeë megHeLeev³ekeÀcce& ³e Deeie®íle meJeveeveerceeefve peg<eeCeeë
KeeefoleJevleë HeerleJevle½e meJexçmceemeg OeÊe JemeJees Jemetefve~ (efve©012~42¤ 18¤
DevJe³eë-ns JemeJees osJeeë! ³es Je³eb mJeensob meJeveb peg<eeCee YejceeCee Jenceevee Jees ³eg<ceY³eb ³eeefve megKemeovee
nJeeRe<f e Jemetevf e DekeÀccee&peice lesY³eesçmces leeefve ³et³eceefHe OeÊe¤18¤
YeeJeeLe&ë-³eLee efHele=HeefleéeÞetefce&$emJeeefceveë HeoeLezë Heg$eHeg$eerkHUmeefKeYe=l³eeveeb Heeueveb kegÀJe&vleë megKeb ooefle,
leLewJe Heg$eeo³eesçH³esles<eeb mesJeveb kegÀ³³e&gë¤18¤
HeoeLe&ë-ns (JemeJeë) Þesÿ iegCeeW ceW jceCe keÀjves Jeeues (osJeeë) J³eJenejer pevees! (³es) pees (mJeene) GÊece
ef¬eÀ³ee mes (Foced) Fme (meJeveced) Ssée³e& keÀe (peg<eeCeeë) mesJeve (YejceeCeeë) OeejCe keÀjves (Jenceeveeë) DeewjeW mes ÒeeHle
nesles ngS nce ueesie legcnejs efue³es (megiee) De®íer ÒekeÀej ÒeeHle nesves ³eesi³e (meovee) efpevekesÀ efveefceÊe Heg©<eeLe& efkeÀ³ee peelee
nw, Gve (nJeeRef<e) osves-uesves ³eesi³e (Jemetefve) OeveeW keÀes (DekeÀce&) ÒekeÀì keÀj jns Deewj (Deepeice) ÒeeHle ngS nQ, (Demces)
nceejs efue³es Gve (Jemetefve) OeveeW keÀes DeeHe (OeÊe) Oejes¤18¤
YeeJeeLe&ë-pewmes efHelee, Heefle, éeMegj, meemet, efce$e Deewj mJeeceer, Heg$e, keÀv³ee, kHU, mveg<ee, meKee Deewj Ye=l³eeW keÀe
Heeueve keÀjles ngS megKe osles nQ, Jewmes Heg$eeefo Yeer FvekeÀer mesJee keÀjvee Gef®ele mecePeW¤18¤
³eeB2çDeeJen Fl³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ efJeéesosJee ie=nHele³ees osJeleeë~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveie&=nke=Àl³eceen¤
efHeÀj Yeer Iej keÀe keÀece Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HH%É'HH-HäQÉ*0H1OHHVRVä-HRV1-HH%POHHYHG´HVMäH1P-HVÉ'HäLYHVPH12HP/HVäa
peNef#eNJee:PHäÍ+HHI+H1-HH:PHäH1HI-HËHVÉPHJIe1FH jP-H1MHHIOHäá1OHHYHJÉ P-HHQHä9¤
HHYHGa'HHa'H-HäQÍa*10H1OHÍaRV1-H1aRV1-HHYHGaOHHYHGa´Ha) 1MlH1aP-HVa'H1LYHV1aPH12HP/H1 )HIOHä PH12HÉP/HVäaSH1HIHNJee:meN

)HIOHä SHHIH1É-HHPHäÍa +H1HI+H1-HHPH1 )HIOHä +HHI+H1É-HHPHäÍa H1a HI-HËHVäa 'HPHJäFHGa ,H1FFH FHGa P-HäÍa 'HHa HIOH1á1OH1a 'HYHJäa
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(³eeved) Je#³eceeCeeved (Dee) (DeJenë) ÒeeHveg³eeë (GMeleë) efJeÐeeefomeodiegCeeved keÀece³eceeveeved (osJe)
efoJ³eMeerue³egkeÌleeO³eeHekeÀ! (osJeeved) efJeog<eë (leeved) (Òe) (F&j³e) efve³eespe³e (mJes) mJekeÀer³es (Deives) efJe%eevee{îe efJeÜved~
(meOemLes) menmLeeves (peef#eJeebmeë) DeVeb peiOeJevleë (HeefHeJeebmeë) HeerleJevleë (®e) Dev³emegKemesJevemeceg®®e³es (efJeées)
meJex (Demegced) Òe%eeced~ Demegefjefle Òe%eeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~9) Dem³eefle oes<eevevesve meesçmegë Òe%ee leeced (Iecce&ced)
Devveb ³e%eb Jee~ Iecce& Fl³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~9) ³e%eveecemeg ®e~ (efveIeb03~17) (mJeë) megKeced (Dee)
meJe&leë (efleÿle) (Deveg) (mJeene) mel³e³ee Jee®ee~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 4~ 19) J³eeK³eeleë¤19¤
DevJe³eë-ns osJeeives! lJeb mJes meOemLes ³eevegMelees osJeeveeJenmleeved Oecces& Òesj³e~ ns ie=nmLeeë! peef#eJeebmeë
HeefHeJeebmees efJeées ³et³eb mJeene Iecce&cemegb mJe½eevJeeefleÿled¤19¤
YeeJeeLe&ë-FneO³eeHekesÀveesHeosäê ³es pevee efJeÐeeb efMe#eeb ÒeeefHeleeë mel³eOecce&keÀce&®eeefjCees YeJes³egmles megKeYeeefpeveë
m³egvexlejs¤19¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) efoJ³e mJeYeeJe Jeeues DeO³eeHekeÀ! let (mJes) DeHeves (meOemLes) meeLe yewþves kesÀ mLeeve ceW
(³eeved) efpeve (GMeleë) efJeÐee Deeefo De®ís-De®ís iegCeeW keÀer keÀecevee keÀjles ngS (osJeeved) efJeÜeveeW keÀes (Dee) (DeJenë)
ÒeeHle nes (leeved) Gve keÀes Oecce& ceW (Òe) (F&j³e) efve³egkeÌle keÀj~ ns ie=nmLe! (peef#eJeebmeë) DeVe Keeles Deewj (HeefHeJeebme)
Heeveer Heerles ngS (efJeées) meye legce ueesie (mJeene) mel³e JeeCeer mes (Iece&ced) DeVe Deewj ³e%e leLee (Demegced) Þesÿ yege× f Jee
(mJeë) Del³evle megKe keÀes (Deveg) (Dee) (efleÿle) ÒeeHle neskeÀj megKeer jnes¤19¤
YeeJeeLe&ë-Fme mebmeej ceW GHeosMe keÀjves Jeeues DeO³eeHekeÀ mes efJeÐee Deewj ÞesÿiegCe keÀes ÒeeHle pees yeeuekeÀ mel³e
Oecce& keÀcce& JeÊe&ves Jeeues neW, Jes megKeYeeieer neW Deewj veneR¤19¤
Je³eefcel³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe J³eJeneefjCes ie=nmLee³eesHeefoMeefle¤
Deye J³eJenej keÀjves Jeeues ie=nmLe kesÀ efue³es GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw~
-H1HjHIQO-HHä´HH1HIOHH1HVÉ'H1HTPFH9HLYHV1QHVOHHäMlFH-Hä&HHUFHQHU1Qa
H¿2HäLHHH1ÉH¿2HäLHJÉOHH0HäHIFHáHÍ´HSHH1YHYHGH1HFHJ+HäHHHIQHI-H1¾HYOP-HHQHä
-H1HFHGa HIQa O-HH1a ´H1H1OHHUHIOHä ´HÉH1HIOHa H1HVa 'H1HTPFHYHGa 'HLYHVäa QHVOHHäMFHGa 'H-Hä&HHUFHHIQa )1Qa H¿2HäNHG¢a 'H1HH1Ía
H¿2HäNHG¢a*1OHa'H10H1HIFHNáH1Ía´H1SHH1YHHI9HHIOHä´HÉSHH1YHYHGaH1HFHGa*+HäaHH1HIQ1aHI-H1¾HYHGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Je³eced) ie=neÞecemLeeë (efn) ³eleë (lJee) efJeÜebmeced (Òe³eefle) Òe³el³eles pevew³e&mleefmceved, ke=Àlees
yengueced~ (Deäe0Jee03~3~113) Fefle keÀcce&efCe efkeÌJeHed (³e%es) mec³ei%eeleJ³es (Deefmceved) (Deives) efJe%eeHekedÀ efJeÜved!
(nesleejced) ³e%eefve<HeeokeÀced (DeJe=Ceerceefn) mJeerkegÀJeeaceefn, De$e efue*dLex ue*d (Fn) Deefmceved mebmeejs ($eÝOekedÀ)
mece=ef×Je×&kesÀ (De³eeë) ³epesë me²®ímJe, De$e efue*Lex ue*d ($eÝOekedÀ) mece=ef×³e&Lee m³eeled leLee (Gle) DeefHe
(DeMeefceÿeë) MeceeefoiegCeeved ie=neCe (Òepeeveved) (³e%eced) (GHe) (³eeefn) GHeieleb ÒeeHvegenf (efJeÜeved) JeseÊf e
³e%eefJeÐeeef¬eÀ³eeced (mJeene) 0HHkeskeÌl³ee ef¬eÀ³e³ee~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 4~ 12) J³eeK³eeleë¤20¤
DevJe³eë-ns Deives! Je³eefcen Òe³eefle ³e%es lJe nesleejceJe=Ceerceefn, efJeÜeved ÒepeeveBmlJecemceeve³eeë $eÝOeied ³e%eb
mJeenesHe³eeefn, GleeH³egHe³eeefn $eÝOeieMeefceÿeë¤20¤
YeeJeeLe&ë-meJex<eeb J³eJenjleeb ³eesi³eleeefmle ³ees ceveg<³ees ³e$e keÀcce&eCf e efJe®e#eCeë meë leefmceVesJe
keÀe³³exçefYeÒe³eesp³eë¤20¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) %eeve osves Jeeues (Je³eced) nce ueesie (Fn) (Òe³eefle) Fme Òe³elvemeeO³e (³e%es) ie=neÞeceªHe
³e%e ceW (lJee) legPe keÀes (nesleejced) efme× keÀjves Jeeuee (DeJe=Ceerceefn) ûenCe keÀjW (efJeÜeved) meye efJeÐee³egkeÌle (Òepeeveved)
ef¬eÀ³eeDeeW keÀes peeveves Jeeues DeeHe ($eÝOekedÀ) mece=ef×keÀejkeÀ (³e%eced) ie=neÞeceªHe ³e%e keÀes (mJeene) 0HHkeskeÌle ef¬eÀ³ee mes
(GHe) (³eeefn) meceerHe ÒeeHle nes (Gle) Deewj kesÀJeue ÒeeHle ner veneR, efkeÀvleg (De³eeë) Gme mes oeve, melme², Þesÿ iegCe
JeeueeW keÀe mesJeve keÀj (efn) efve½e³e keÀjkesÀ (Deefmceved) Fme ($eÝOekedÀ) De®íer $eÝef×-efmeef× kesÀ yeæ{eves Jeeues ie=neÞece kesÀ
efveefceÊe ceW (DeMeefceÿeë) Meevl³eeefo iegCeeW keÀes ûenCe keÀjkesÀ megKeer nes¤20¤
YeeJeeLe&ë-meye J³eJenej keÀjves JeeueeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees ceveg<³e efpeme keÀece ceW ®elegj nes, Gme keÀes Gmeer keÀece
ceW ÒeJe=Êe keÀjW¤20¤
osJee ieeeqlJel³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ mJeje[e<³e&geq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegveie&=nmLekeÀcce&efJeefOeceen¤
efHeÀj Yeer ie=nmLeeW keÀe keÀce& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
os-HHäLHHOHJHI-HRHVLHH1OHJEHI-H1¬-HHLHH1OHJHIFHäOHa
ceNveäPHP+HOHÉ)1FHERVä-HH1HjP-HHQH1-HHOHVä2HHÍ
RV-HHäÍaLHH1OHJÉHI-H1R1 )HIOHä LHHOHJÉHI-HRÍaLHH1OHJFHGaHI-H1¬-HHaLHH1OHJFHGa)1OH1aFHYHäPHÍa+H1OHV1a)1FHFHGaRV1-H1aH1HFHGaP-HHQHä~
-HHOHVäa2HH1Í
HeoeLe&ë-(osJeeë) mel³eemel³emleeJekeÀe ie=nmLeeë (ieelegefJeoë) mJeiegCekeÀce&mJeYeeJesve ieelegb He=LJeeR efJeovleë,
ieelegefjefle He=LJeerveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~1) (ieelegced) YetieYe&efJeÐeeefvJeleb Yetieesueced (efJeÊJee) efJe%ee³e (ieelegced)
He=efLeJeerjep³eeefoefve<HeVecegHekeÀejced (Fle) ÒeeHvegle (cevememHeles) efveie=nerleceveeë (Fceced) ÒeeHleced (osJe) efoJ³eefJeÐeeJ³eglHeVe
(³e%eced) meJe&megKeeJenb ie=neÞececed (mJeene) Oec³e&³ee ef¬eÀ³e³ee (Jeeles) efJe%eeleJ³es J³eJenejs~ Jeele Fefle Heoveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb05~4) (Oeeë) Oesefn~ De$ee[YeeJeë~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 4~ 13) J³eeK³eeleë¤21¤
DevJe³eë-ns ieelegefJeoes osJeeë! ³et³eb ieelegb efJeÊJee ieelegefcele~ ns cevememHeles osJe! Òeefleie=nmLemlJeb mJeensce ³e%eb
Jeeles Oeeë¤21¤
YeeJeeLe&ë-LHQP/HHYHHE HHVLHOHHPOHHIOH´HHvVYH <HWLH<HH HIRHI-H²HHÍ PHE´HH+H HISHOHVHYI ÌHHÍ +HMHV+HNH¢HHIM&HHV <HWO-HH
me×ccexCe ie=neÞeceJ³eJenejevegVeer³e meJee&ved ÒeeefCeveë megKe³es³egë¤21¤
HeoeLe&ë-ns (ieelegefJeoë) DeHeves iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe mes He=efLeJeer kesÀ Deeves-peeves keÀes peeveves (osJeeë) leLee
mel³e Deewj Demel³e kesÀ Del³evle ÒeMebmee kesÀ meeLe Òe®eej keÀjves Jeeues efJeÜeved ueesiees! legce (ieelegced) YetieYe&efJeÐee³egkeÌle
Yetieesue keÀes (efJeÊJee) peeve keÀj (ieelegced) He=efLeJeer jep³e Deeefo GÊece keÀeceeW kesÀ GHekeÀej keÀes (Fle) ´HHâ QWHISHHVa QV
(cevememHeles) Fefvê³eeW kesÀ jeskeÀvesnejs (osJe) Þesÿ efJeÐeeyeesOemecHeVe efJeÜevees! legceceW mes Òel³eskeÀ efJeÜeved ie=nmLe (mJeene)
Oece& yeæ{eves Jeeueer ef¬eÀ³ee mes (Fceced) Fme ie=neÞece ªHe (³e%eced) meye megKe Hengb®eeves Jeeues ³e%e keÀes (Jeeles) efJeMes<e
peeveves ³eesi³e J³eJenejeW ceW (Oeeë) OeejCe keÀjes¤21¤
YeeJeeLe&ë-LHQP/HH: NH¢HV HHHIQHV HINH¢ 'HOHYOH ´HHv NHV¢ PHHLe YetieYe&-efJeÐeeDeeW keÀes peeve, Fefvê³eeW keÀes peerle,
HejesHekeÀejer neskeÀj Deewj GÊece Oecce& mes ie=neÞece kesÀ J³eJenejeW keÀes GVeefle oskeÀj meye ÒeeCeercee$e keÀes megKeer keÀjW¤21¤
³e%e ³e%eefcel³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ efJeje[e®³e&geq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~ S<e Fl³em³e
efJeje[e®eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegveie&=nmLesY³ees efJeMes<eesHeosMeceen¤
efHeÀj ie=nmLeeW kesÀ efue³es efJeMes<e GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HHäH11HELHäÏH1H+HäHIOHELe®íN P-HHEHHVHIYHLHÏ1P-HHQHäa
61HOHVäH1HHVHäH+HOHVPH1QPHWäkeÌle-HHNH¢1ÍPH-H {-HHUMlPOHESHJäHP-H1P-HHQHä
HHäaH1HFHGaLH1Ï1aH1H+HäHIOH1HIFHHIOHäH1HÉ+HäHIOHFHGaLH1Ï1aP-HHFHGaHHVHIYHäFHGaLH1Ï1aP-HHQHäa61HÍaOHV1~ ³eN%eë~ ³eN%eNHeNleN
)HIOHäHHÉ+HOHVaPH1QPHWäkeÌle-HHNH¢1)HIOHäPH1QÉPHWäkeÌle-HHNH¢ÍaPH-H {-HHUMl)HIOH1PH-H {É-HHUMÍaOHFHGaSHJÉH1P-H1aP-HHQHä
HeoeLe&ë-(³e%e) ³ees ³epeefle me²®íles meë ³e%ees ie=nmLemlelmecyeg×ew, De$eewCeeefokeÀes veÒel³e³eë (³e%eced)
efJeÜlmelkeÀejeK³eb ie=neÞeceOecce&ced (ie®í) ÒeeHvegenf (³e%eHeefleced) mebiec³eeveeb ie=neÞeefceCeeb HeeuekebÀ jepeeveced (ie®í)
(mJeeced) mJekeÀer³eeced (³eesefveced) Òeke=Àefleb mJeelcemJeYeeJeced (ie®í) (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee (S<eë) efJeÐeceeveë (les) leJe
(³e%eë) mecHetpeveer³eë Òepeej#eCeefveefceÊees efJeÐeeÒe®eejeLeex ie=neÞeceë (³e%eHeles) jepeOeccee&eif venes$eeefoHeeuekeÀ
(menmetkeÌleJeekeÀë) $eÝi³epegjeefoue#eCewë metÊewÀJee&kewÀë men JeÊe&ceeveë (meJe&Jeerjë) MejerjelceyeuemegYetef<eleeë meJex Jeerje
³emceeled (leced) (peg<emJe) mesJemJe (mJeene) mel³ev³ee³eÒekeÀeefMekeÀ³ee Jee®ee~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 4~ 14)
DevJe³eë-ns ³e%e! lJeb mJeene, ³e%eb ie®í, ³e%eHeefleb ie®í, mJeeb ³eesefveb ie®í, ³e%eHeles les ³e S<e
menmetkeÌleJeekeÌleë meJe&Jeerjes ³e%eesçefmle, leb lJeb mJeene peg<emJe¤22¤
YeeJeeLe&ë-´HSHHSHYHHV LHQP/HÍ +HJHÍ ´HHvVYH LHQNH¢FFHH HI&H H/HH-HOHG NHJ¢HH OHG, jepeYekeÌl³ee jepeeÞe³esCe
me×cce&J³eJenejsCe ®e ie=neÞeceb HeefjHeeue³esled, jepee ®e meefÜÐee Òe®eejsCe meJee&ved Hees<e³esled¤22¤
HeoeLe&ë-ns (³e%e) melkeÀcceeX mes mebiele nesves Jeeues ie=neÞeceer! let (mJeene) mel³e-mel³e ef¬eÀ³ee mes (³e%eced)
efJeÜeveeW kesÀ melkeÀejHetJe&keÀ ie=neÞece keÀes (ie®í) ´HHâQHV, (³e%eHeefleced) mebie keÀjves ³eesi³e ie=neÞece kesÀ Heeueves Jeeues keÀes
(ie®í) ´HHâQHV, (mJeeced) DeHeves (³eesefveced) Iej Deewj mJeYeeJe keÀes (ie®í) ´HHâQHV, (³e%eHeles) ie=neÞece Oecce&HeeuekeÀ let
(les) lesje pees (S<eë) ³en (menmetkeÌleJeekeÀë) $eÝied, ³epegë, meece Deewj DeLeJe&Jeso kesÀ metkeÌle Deewj DevegJeekeÀeW mes keÀefLele
(meJe&Jeerjë) efpememes Deelcee Deewj Mejerj kesÀ HetCe&yeue³egkeÌle PHFHPOH-HHUM´HHâQHVOHVQ4(³e%eë) ÒeMebmeveer³e Òepee keÀer j#ee kesÀ
efveefceÊe efJeÐeeÒe®eejªHe ³e%e nw, (leced) GmekeÀe let (mJeene) mel³eefJeÐee, v³ee³e ÒekeÀeMe keÀjves Jeeueer JesoJeeCeer mes
(peg<emJe) Òeerelf e mes mesJeve keÀj¤22¤
YeeJeeLe&ë-Òepeepeve ie=nmLe Heg©<e yeæ[s-\HÈ>V HvH: PHV ,HM NH¢V NH¢HHH; NH¢HV *¬HFH MHUHIOH PHV NH¢M:a MHSH<HHIkeÌle,
jepemene³elee Deewj GÊece Oecce& mes ie=neÞece keÀes meye ÒekeÀej mes HeeueW Deewj jepee Yeer Þesÿ efJeÐee kesÀ Òe®eej mes meye keÀes
mevlegä keÀjs¤22¤
ceeefnYet&efjl³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ DeeÐem³e ³eepeg<³egeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~
T©efcel³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~ vece Fl³em³eemegjer iee³e$eer
ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe jepeesHeosMeceen¤
Deye Deieues cev$e ceW jepee kesÀ efue³es GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
FHHHIQä<H WÉFHH +HRHäNHJ¢Ía*1jHIQMHSHH1-Hä&H0H1NH¢HMlPHWHH {H1+HY/HH1FHY-HVäOH1-HHÉ*äa
'H1+HRV1+HHRH1´HHIOHä2HHOH-HVÉNH¢1OHH+Hä-H1keÌleHäRHH1HI-H2HäHIHOHGa
YHFHHV1-Hä&HHHH1HI<HHIáäOHHV1-Hä&HPH1+HH0HäÍ
FHHa'HHIQäÍa<HWÉÍaFHHa+HRHäNHJ¢Ía*1FHGaHIQaMHSHHäa-Hä&HÍaH1NH¢HMäaPHWHH {Ha+HY/HHäFHGa'HY-HVäOH1-HH)OHJYHJäÉ6OH1-HZa
7%É)O%HWäa 'H1+HRVäa +HHRHäa ´HHIOHä2HHOH-H1 )HIOH1 ´HHIOHäÉ2HHOH-HVa 'H1NH¢1Ía *1OHa 'H+HNH1¬HV¢OHä+HÉ-HkeÌleHa 1R1HH1HI-H2HäÍa 1R1 H1HI-H2H1 )HIOHä
RH1ÉHI-H2HäÍaHIH1OHGaYHFHäÍa-Hä&HHHa'H1HI<HHIáäOHÍa'H1HI<HHIP/HäOH1)OH1HI<HÉHIP/HäOHÍa-Hä&HPHa+HH0HäÍ
HeoeLe&ë-(cee) efve<esOes (Deefnë) meHHe&Jeled ¬egÀ×es efJe<eOejë (Yetë) YeJesë (cee) (He=oekegÀë) kegÀeflmeleJeekedÀ (G©ced)
yengiegCeeefvJeleb v³ee³eced (efn) Keueg (jepee) ÒeMemleiegCemJeYeeJewë ÒekeÀeMeceeveë (Je©Ceë) Jejë (®ekeÀej) kegÀ³³ee&ë, De$e
efue*dLex efueìd (met³³ee&³e) ®eje®ejelceséejÒekeÀeMee³e (HevLeeced) v³ee³eceeie&ced (DevJesleJew) Deveg¬eÀcesCe ievlegced (G) efJelekexÀ
(DeHeos) ®eewjeefoefve<HeeefolesçÒeefme×s J³eJenejs (Heeoe) ®ejCeew, De$eekeÀejeosMeë (ÒeefleOeeleJes) ÒeefleOeÊeg&ced (DekeÀë) kegÀ©
(Gle) DeefHe (DeHeJekeÌlee) efceL³eeJeeoer (Ëo³eeefJeOeë) ³ees Ëo³eceeefJeO³eefle meë (ef®eled) FJe (veceë) Jeýeced (Je©Cee³e)
ÒeMemlewée³ee&³e (DeefYeefÿleë) DeefYeleë efmLeleë peepJeu³eceeveë (Je©Cem³e) JeerjiegCeesHeslem³e (HeeMeë) yevOeveced~ De³eb cev$eë
(Mele0 4~ 4~ 5~ 3-11) J³eeK³eeleë¤23¤
DevJe³eë-ns jepeved meYeséej! lJeb Je©Cee³ees©b v³ee³eb kegÀJe&VevJesleJew DeHeos Heeoe ÒeefleOeeleJesçkeÀë met³ ³ee&³e HevLeeb
®ekeÀej, GleeHeJekeÌlee Ëo³eeefJeOeef½eefoJe cee He=oekegÀcee&efnYet&³e&Lee Je©Cem³e leJeeefYeefÿlees veceë HeeMe½e ÒekeÀeMesle, leLee meleleb
Òe³elemJe¤23¤
YeeJeeLe&ë-ÒepeeHeg©<eeCeeb ³eesi³eleeefmle ³ees efn efJeÜeved efpelesevf ê³ees Oeeefcce&keÀë efHelee Heg$eeefveJe ÒepeeHeeueves lelHejë
meJexY³eë megKekeÀejer YeJesled, leb meYeeHeeEle kegÀJeeajved~ jepee Jee ÒepeeHeg©<eë keÀoeefHe ogäkeÀcce&keÀejer ve YeJesled, keÀLebef®eod ³eefo
m³eeled leefn& Òepee ³eLeeHejeOeb jepeeveb oC[³esled, jepee ®e ÒepeeHeg©<eb keÀoeH³eHejeefOeveb oC[sve efJevee ve l³epesled, DeveHejeefOeveb
®e Je=Lee ve Heer[³esled~ SJeb meJex v³ee³ee®ejCelelHeje YetlJee Òe³elesjved, ³eleesçefOekeÀe efce$eesoemeerveMe$eJees ve m³egë~
HegveefJe&ÐeeOecce&ceeiee&ved Meg×eved Òe®ee³³e& meJex HejceelceYeefkeÌleHeje³eCee YetlJee meoe megefKeveë m³egë¤23¤
HeoeLe&ë-ns jepeved meYeeHeles! let (Je©Cee³e) GÊece Ssée³³e& kesÀ Jeemles (G©ced) yengle iegCeeW mes ³egkeÌle v³ee³e keÀes
(DekeÀë) keÀj (met³³ee&³e) ®eje®ej kesÀ Deelcee peieoeréej kesÀ efJe%eeve nesves (met³³ee&³e) Deewj ÒepeeieCeeW keÀes ³eLee³eesi³e Oecce&
ÒekeÀeMe ceW ®eueves kesÀ efue³es (HevLeeced) v³ee³eceeie& keÀes (®ekeÀej) ÒekeÀeefMele keÀj (Gle) Deewj keÀYeer (DeHeJekeÌlee) Petbþ yeesueves
Jeeuee (Ëo³eeefJeOeë) Oecee&lceeDeeW kesÀ ceve keÀes mevleeHe osves Jeeues kesÀ (ef®eled) me¢Me (He=oekegÀë) Keesìs Je®eve keÀnves Jeeuee
(cee) cele nes Deewj (Deefnë) meHHe& kesÀ meceeve ¬eÀesOeªHeer efJe<e keÀe OeejCe keÀjves Jeeuee (cee) cele (Yetë) nes Deewj pewmes
(Je©Cem³e) Jeerj iegCe Jeeues lesje (DeefYeefÿleë) Deefle ÒekeÀeefMele (veceë) JeýeªHe oC[ Deewj (HeeMeë) yevOeve keÀjves keÀer
meeceûeer ÒekeÀeMeceeve jns, -HZPHV´HHvNH¢HVPHRHHINH¢HHNH¢M
YeeJeeLe&ë-ÒepeepeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees efJeÜeved Fefvê³eeW keÀe peerleves Jeeuee, Oecee&lcee Deewj efHelee pewmes DeHeves
Heg$eeW keÀes Jewmes Òepee keÀer Heeuevee keÀjves ceW Deefle ef®eÊe ueieeJes Deewj meye kesÀ efue³es megKe keÀjves Jeeuee melHeg©<e nes, Gmeer keÀes
meYeeHeefle keÀjW Deewj jepee Jee Òepeepeve keÀYeer DeOece& kesÀ keÀeceeW keÀes ve keÀjW, pees efkeÀmeer ÒekeÀej keÀesF& keÀjs lees DeHejeOe kesÀ
DevegketÀue Òepee jepee keÀes Deewj jepee Òepee keÀes oC[ osJes, efkeÀvleg keÀYeer DeHejeOeer keÀes oC[ efo³es efJevee ve íesæ[s Deewj
efvejHejeOeer keÀes efve<Òe³eespeve Heer[æ e ve osJes~ Fme ÒekeÀej meye keÀesF& v³ee³eceeie& mes Oecee&®ejCe keÀjles ngS DeHeves-DeHeves Òel³eskeÀ
keÀeceebs kesÀ ef®evleve ceW jnW, efpememes DeefOekeÀ efce$e, Lees[ æ s Òeerefle jKeves Jeeues Deewj Me$eg ve neW Deewj efJeÐee leLee Oece& kesÀ ceeieeX
keÀe Òe®eej keÀjles ngS meye ueesie F&éej keÀer YeefkeÌle ceW Heje³eCe nes kesÀ meoe megKeer jnW¤23¤
DeivesjveerkeÀefcel³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ie=nHeefleoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLeesYe³es<eeb ie=nmLeeveecegHeosMeceen¤
Deye jepee Deewj Òepeepeve ie=nmLeeW kesÀ efue³es GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'H1LYHVMYHHUäNH¢FH1+HÉ'HHHI-Hä-HV0HH1+HHEYH+HHäOHG´HHIOH1MHä9HPHJÉH nFHGa
RFHVäRFHVPH1HIFHä2HEHHLYHV1´HHIOHäOHVHISH1H,HÉOHFHJÙäM&H1OHGP-HHQHä
De1LYHVÍa 'HYHHU{NH¢FHGa 'H1+HÍa 'HHa HI-H1-HV10H1a 'H1+HHFHGa YH+HHäOHGa ´H1HIOH1MH1HI9HHIOHä ´HHIOH1ÉMHäYHGa 'H1PHJÉH nFHGa RFHVäRFH1 )HIOH1
RFHVäÉRFHVaPH1HIFH2H1HIFHHIOHäPH1FHGÉ)2HäFHGaH1HIH1a'H1LYHV1a´HHIOHäaOHV1aHISH1Ha,HÉleced~ Gled~ ®e1Ml&H1OHGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Deivesë) HeeJekeÀm³e (DeveerkeÀced) mewv³eefceJe pJeeueemecetnced (DeHeë) peueeefve (Dee) (efJeJesMe)
(DeHeeced) DeeHvegJeefvle ³eeefYemleemeecegokeÀeveeced (veHeeled) veeOeëHeleveMeerueë (Òeefle) (j#eved) Heeue³eved (Demeg³³e&ced) Demegjs<eg
cesIes<eg ÒeeCe¬eÀer[emeeOeves<eg YeJeb êJ³eced (ocesoces) oec³eefvle pevee ³eefmceved leefmceved ie=ns ie=ns~ oce Fefle ie=nveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb03~4) JeerHme³ee efÜlJeced (meefceOeced) meefceO³eles ÒekeÀeMe³elesçLe&leÊJeceve³ee ef¬eÀ³e³ee leeced (³eef#e) ³epeefme
me²®ímes~ De$e yengueb ívoefme~ (Deäe02~4~73) Fefle MeHees uegkedÀ (Deives) efJe%eeve³egkeÌle! (Òeefle) (les) leJe (efpe»e)
jmesefvê³eced (Ie=leced) Deep³eced (Gled) (®ejC³eled) ®ejCeefceJee®ejsled~ Jee ívoefme~ (Deäe0Yee0Jee01~4~9) Fl³e$eeuueesHe
F&lJeeçYeeJe½e (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 5~ 12) J³eeK³eeleë¤24¤
DevJe³eë-ns ie=nmLe! lJeceivesjveerkeÀceHe½eeefJeJesMeeHeeb ve HeelJecemeg³e¥ Òeeflej#eved ocesoces meefceOeb ³eef#e, les efpe»e
Ie=lecegle mJeenes÷jC³eled¤24¤
YeeJeeLe&ë-Deefivepeues meJex<eeb meebmeeefjkeÀHeoeLee&veeb nslet mleë~ Delees ie=nmLees efJeMes<eleesçve³eesie&gCeeved %eelJee ie=nmLees
meJee&efCe keÀe³³ee&efCe mel³eJ³eJenejsCe kegÀ³ee&led¤24¤
HeoeLe&ë-ns ie=nmLe! let (Deivesë) Deefive keÀer (DeveerkeÀced) ueHeìªHeer mesvee kesÀ ÒeYeeJe Deewj (DeHeë) peueeW keÀes
(Dee) (efJeJesMe) De®íer ÒekeÀej mecePe (DeHeeced) GÊece J³eJenej efmeef× keÀjeves Jeeues iegCeeW keÀes peeve keÀj (veHeeled)
DeefJeveeMeermJeªHe! let (Demeg³e&ced) cesIe Deewj ÒeeCe Deeefo De®esleve HeoeLeeX mes GlHeVe ngS megJeCe& Deeefo Oeve keÀes
(Òeeflej#eved) Òel³e#e j#ee keÀjlee ngDee (ocesoces) Iej-Iej ceW (meefceOeced) efpeme ef¬eÀ³ee mes þerkeÀ-þerkeÀ Òe³eespeve efvekeÀues
GmekeÀes (³eef#e) Òe®eej keÀj Deewj (les) lesjer (efpe»e) peerYe (Ie=leced) Ieer keÀe mJeeo uesJes~ (mJeene) mel³eJ³eJenej mes (Gled)
(®ejC³eled) osn Deeefo meeOevemecetn meye keÀece efkeÀ³ee keÀjs¤24¤
YeeJeeLe&ë-Deefive Deewj peue mebmeej kesÀ meye J³eJenejeW kesÀ keÀejCe nQ, Fmemes ie=nmLepeve efJeMes<e keÀj Deefive Deewj
peue kesÀ iegCeeW keÀes peeveW Deewj ie=nmLe kesÀ meye keÀece mel³e J³eJenej mes keÀjW¤24¤
mecegês le Fl³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ie=nHeefleoxJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveie&=nmLeesHeosMeceen¤
efHeÀj ie=nmLeeW kesÀ efue³es GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
meNcegÉÌVOHV1RäHFH1+P-HKYOHÍPHEO-HHäHI-H0H1YO-HHVHä2HHU1OHH+HäÍa
H1HPHäO-HHHH+HOHVPHWÉkeÌleeskeÌleHZ{YHFHHV-HH1NHV¢HI-Hä2HVFHN HOHGP-HHQHä
meNcegÉÌVaOHV1aRäHFHGa DeNeqHmJel³eNHedçmeg~ DeNvleefjl³eNvleë~ meced~ lJeeN~ efJeNMeNvlegÉa'HHVHä2HHUÍa*1OHa'HH+HäÍaH1HPHäaO-HH1a
H1H1+H1OH1)HIOHäHHÉ+HOHVaPHWÉkeÌleeskeÌle1HHI-HHIOHäPHWÉkeÌleÉ*äkeÌleHZaYH1FHHV1-HH1NH¢)HIOHäYHFHÍÉ-HH1NHV¢aHI-H12HV1FHN~ ³eleGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(mecegês) mec³eied êJeerYetles J³eJenejs (les) leJe (Ëo³eced) (DeHmeg) ÒeeCes<eg (Devleë) DevleëkeÀjCeced
(meced) (lJee) (efJeMevleg) (Dees<eOeerë) ³eJeeÐeeë (Gle) DeefHe (DeeHeë) peueeefve (³e%em³e) ie=neÞeceevegketÀuem³e J³eJenejm³e
(lJee) lJeeced (³e%eHeles) ie=neÞecem³e j#ekeÀ! (metkeÌleeskeÌleew) metkeÌleeveeb JesomLeeveeb ÒeeceeC³em³eesefkeÌle³e&emf ceved ie=neÞeces
(veceesJeekesÀ) JesomLem³e vece Fl³eVem³e melkeÀejm³e ®e JeekeÀe Je®eveeefve ³eefmceved (efJeOesce) efve<Heeo³esce (³eled) ³eleë
(mJeene) ÒesceeslHeeoef³e$³ee Jee®ee~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 5~ 13-20) J³eeK³eeleë¤25¤
DevJe³eë-ns ³e%eHeles! ³eLee Je³eb mJeene ³e%em³e metkeÌleeskeÌleew veceesJeekesÀ mecegêsçHmeg ®e les leJe
Ëo³eceHmJevleesçvleëkeÀjCeb efJeOesce, leLee lesve efJeefolee Dees<eOeermlJee meceeefJeMevleg~ GleeH³eeHemleJe megKekeÀeefjkeÀeë
mevleg¤25¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa 'H2HH+HNH¢HV+HRV0HNH¢H LHQP/HHYed PHOHHE HI-H²HHE ÝHHQHIHO-HH ´HHvPHH2HV
ie=nke=Àl³eevegÿeves meJee&ved ³eg¡eer³egë~ ³ele½ewles Mejerjelceyeueb Je×&³esjved¤25¤
HeoeLe&ë-ns (³e%eHeles) pewmes ie=neÞece Oecce& kesÀ Heeuevesnejs! nce ueesie (mJeene) ÒesceemHeoJeeCeer mes (³e%em³e)
ie=neÞeceevegketÀue J³eJenej kesÀ (metkeÌleeskeÌleew) Gme ÒeyevOe efkeÀ efpeme ceW Jeso kesÀ Je®eveeW kesÀ ÒeceeCe mes De®íer-De®íer yeeleW nQ
Deewj (veceesJeekesÀ) Jeso ÒeceeCeefme× Devve Deewj melkeÀejeefo HeoeLeeX kesÀ JeeoevegJeeo ªHe (mecegês) Deeê& J³eJenej Deewj
(DeHmeg) meye ÒeceeCeeW ceW (les) lesjs (³eled) efpeme (Ëo³eced) Ëo³e keÀes mevlegefä ceW (efJeOesce) efve³ele keÀjW, Jewmes Gmemes peeveer
ngF& (Dees<eOeerë) ³eJe, iesntb, ®evee, meesceueleeefo megKe osves Jeeues HeoeLe& (Dee) (efJeMevleg) ÒeeHle neW, (Gle) Deewj ve kesÀJeue
³es ner efkeÀvleg (DeeHeë) De®ís peue Yeer legPe keÀes megKe keÀjves Jeeues neW¤25¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves Jeeues meppeve Heg©<e ie=nmLeeW keÀes
mel³eefJeÐee keÀes ûenCe keÀjekeÀj De®ís ³elveeW mes efme× nesvs es ³eesi³e Iej kesÀ keÀeceeW ceW meye keÀes ³egkeÌle keÀjW, efpememes ie=neÞece
®eenves Deewj keÀjves Jeeues Heg©<e Mejerj Deewj DeHeves Deelcee keÀe yeue yeæ{eJeW¤25¤
osJeerjeHe Fl³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ mJeje[e<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe efJeJeeefnlekHUY³eë keÀÊe&J³ecegHeefoM³eles¤
Deye efJeJeeefnle eqk³eeW keÀes keÀjves ³eesi³e GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee peelee nw¤
RV-HHU{MH+HÉ61H-HHV1LH<H 1POHjPHJ´HHU{OH1jPHJ<HäOHEHI\H<HOHa
RV-HäPHHVFHZ1HOHVäXHHV1NH¢POHHTPFH1BÏÃH1-H-H1+HHIMäH-H-H
RV-HHU{Ía 'HH1+H1Ía 61HÍa -H1Ía LH<H {Ía OHFHGa PHJ´HHU{OH1HIFHHIOH1 PHJÉ´HHU{OHFHGa PHJ<HäOH1HIFHHIOH1 PHJÉ<HäOeced~ efyeNYe=ÉOH1a RV-Hä PHHV1FH1a
61HÍaOHV1aXHHV1NH¢ÍaOHHTPFHäYHGa0HFHGaH1a-H-Häa+HHIMäaH1a-H1-H1
HeoeLe&ë-(osJeerë) osoerH³eceevee efJeog<³eë (DeeHeë) meJee&ë MegYeiegCekeÀcce&eJf eÐeeJ³eeefHev³eë (S<eë) (Jeë)
³eg<ceekeÀced (ieYe&ë) (leced) (megÒeerleced) megÿg Òeerefleefveye×ced (megYe=leced) megÿg Oeeefjleced (efyeYe=le) Oejle, Heg<³ele (osJe)
efoJ³eiegCewë keÀceveer³e! (meesce) Ssée³³ee&{îe ie=nmLepeve! (S<eë) Òel³e#eë (les) leJe (ueeskeÀë) ueeskeÀveer³eë
Heg$eHel³eeefomecyevOemegKekeÀjes ie=neÞeceë (leefmceved) (Meced) keÀu³eeCekeÀejkebÀ %eeveced (®e) efMe#eeced (Je#Je) ÒeeHe³e (Heefj)
(®e) DevegkeÌlemeceg®®e³es (Je#Je) Jesn~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 5~ 21) J³eeK³eeleë¤26¤
DevJe³eë-ns DeeHees osJeeroJx ³eë! ³et³eb Jees ³eg<ceekebÀ ³e S<ees ieYeex ueeskeÀmleb megÒeerleb megYe=leb ³eLee m³eeled leLee
efyeYe=le~ ns osJe! meesce ³e S<e les leJe ueeskeÀesçefmle, leefmceved Meb ®eeef®í#eeb Je#Je ®eeod j#eCeb HeefjJe#Je¤26¤
YeeJeeLe&ë-efJeog<eer kHU ³eLeeskeÌleefJeJeenefJeefOevee efJeÜebmeb HeeEle ÒeeH³e, levceveesj¡eveHegjëmejb ieYe&ceeoOeerle, me ®e
Heefleë kHUj#eCes levceveesj¡eves ®e efvel³eceglmensle¤26¤
HeoeLe&ë-ns (DeeHeë) mecemle MegYe iegCe, keÀcce& Deewj efJeÐeeLeea ceW J³eeHle nesves Jeeueer (osJeerë) Deefle MeesYee³egkeÌle
kHUpevees! legce meye (³eë) pees (S<eë) ³en (Jeë) legcneje (ieYe&ë) ieYe& (ueeskeÀë) Heg$e Deeefo kesÀ meeLe megKeoe³ekeÀ nw,
(leced) GmekeÀes (megÒeerleced) Þesÿ Òeerelf e kesÀ meeLe (megYe=leced) pewmes GÊece j#ee mes OeejCe efkeÀ³ee pee³e Jewmes (efyeYe=le) OeejCe
Deewj Gme keÀer j#ee keÀjes~ ns (osJe) efoJ³e iegCeeW mes ceveesnj (meesce) Ssée³³e&³egkeÌle! let pees (S<eë) ³en (les) legcneje
(ueeskeÀë) osKeves ³eesi³e Heg$e, kHU, Ye=l³eeefo megKekeÀejkeÀ ie=neÞece nw, (leefmceved) Fme kesÀ efveefceÊe (Meced) megKe (®e) Deewj
efMe#ee (Je#Je) Hengb®ee (®e) leLee FmekeÀer j#ee (HeefjJe#Je) meye ÒekeÀej keÀj¤26¤
YeeJeeLe&ë-Heæ{er ngF& kHU ³eLeeskeÌle efJeJeen keÀer efJeefOe mes efJeÜeved Heefle keÀes ÒeeHle neskeÀj Gme keÀes Deeveefvole keÀj
HejmHej ÒemeVelee kesÀ DevegketÀue ieYe& keÀes OeejCe keÀjs~ Jen Heefle Yeer kHU keÀer j#ee Deewj GmekeÀer ÒemeVelee keÀjves keÀes efvel³e
Glmeener nes¤26¤
DeJeYe=Lesl³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ocHeleer osJeles~ YegefjkedÀ ÒeepeeHel³eevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~ DeJe

osJewefjl³em³e mJeje[e<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegveie&=nmLeOeccex kHUefJe<e³eceen¤
efHeÀj ie=nmLe Oecce& ceW kHU keÀe efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H-Hä<H/H HIYHHJF+HJ&H HIYHHV1MäHIPH HIYHHJF+HJÉ&HÍa 'H-Hä RV1-HZR[1-HNHä¢OH1FHVYHHVäÉHHHIPHH1FH-H1 FHOH]1FH OH {NH¢OHE
HegÉ1MH-&HHVäRV-HHIMlHP+HHäHIQaRV1-HHYHHäPH1HIFHRäHIPH
'H-Hä<HÉ/HVOH-HäÉ<H/HaHIYH1HJÉcHegÉ&HVHIOHä HIYHÉHJF+HJ&HaHIYH1HV1HIMHIOHä HIYHÉHV1Ía'H1HIPH1aHIYH1HJÉcHegÉ&H)HIOHä HIYHÉHJF+HJÉ&HÍa'H-Häa
osNJewë~ RV1-HNHä¢OH1HIFHHIOHäRV1-HÉNHä¢OHFHGa6äYHÍa'H1HH1HIPH1H1FHGa'H-HäaFHOH]iÍaFHOH {NH¢OH1HIFHHIOH1FHOH {NH¢OHFHG~ HegÉ1MH-&H1)HIOHä+HJ1ÉMH-&HäÍa
RV1-H1aHIMlHÍa+HH1HIQ1aRV1-HHYHHäFHGaPH1HIFHHIRHIOHäPH1FHGÉ)OHGa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(DeJeYe=Le) ³ees efve<eskesÀCe ieYe¥ efyeYeefÊe& lelmecyeg×ew (efve®egcHegCe) efvelejeb cevoieeefceved! (efve®es©ë) ³ees
OeccexCe êJ³eeefCe efvel³eb ef®eveesefle (efve®egcHegCeë) efvel³eb keÀceveer³eë (DeJe) DeJee&ieLex (osJewë) efJeÜefÓë (osJeke=Àleced)
keÀeefceefYejvegefÿleced (Sveë) ogäe®ejCeced (De³eeefme<eced) ÒeeHleJeleer (DeJe) efve<esOes (cel³ezë) ce=l³egOeccezë (cel³e&ke=Àleced)
meeOeejCeceveg<³ee®eefjleced (Heg©jeJCeë) HegjJees yenJees jeJCeesçHejeOee oeveMeeruee ³eefmceved lemceeled (osJe) efJeefpeiee<ees!
(efj<eë) Oecce&m³e eEnmeveeled (Heeefn) j#e (osJeeveeced) efJeog<eeb ceO³es (meefceled) mec³eioerHleë (Deefme)~ De³eb cev$eë (Mele0
4~ 4~ 1~ 22-23¤ leLee 4~ 5~ 1~ 1-16¤ leLee 4~ 5~ 2~ 1-3) J³eeK³eeleë¤27¤
DevJe³eë-ns DeJeYe=Le efve®egcHegCe Heles! lJeb efve®egcHegCees efve®es©jefme osJeeveeb meefceoefme~ ns osJe! osJewce&l³ezë men
JeÊe&ceevemlJeb ³eÎsJeke=ÀlecesveesçHejeOecence³eeefme<eb lemceeled Heg©jeJCees efj<ees ceeb Heeefn otjs j#e¤27¤
YeeJeeLe&ë-kHU mJeHeefleb efvel³eb ÒeeLe&³esod ³eLeenb mesJ³eb ÒemeVeef®eÊeb lJeecevegefoveefce®íeefce, leLee lJeceefHe ceeefce®í,
mJeyeuesve j#e ®e~ ³eleesçnb keÀm³eef®eod ogäe®ejCeMeerueeppeveeod og½eefjleb keÀLebe®f eVe ÒeeHveg³eeced, YeJeeb½e veeHveg³eeled¤27¤
HeoeLe&ë-ns (DeJeYe=Le) ieYe& kesÀ OeejCe keÀjves kesÀ He½eeled GmekeÀer j#ee keÀjves (efve®egcHegCe) Deewj cevo-cevo ®eueves
Jeeues Heefle! DeeHe (efve®egcHegCeë) efvel³e ceve njves Deewj (efve®es©ë) Oecce& kesÀ meeLe efvel³e êJ³e keÀe meb®e³e keÀjves Jeeues
(Deefme) nQ leLee (osJeeveeced) efJeÜeveeW kesÀ yeer®e ceW (meefceled) De®ís ÒekeÀej lespemJeer (Deefme) nwb~ ns (osJe) meye mes DeHeveer
pe³e ®eenves Jeeues! (osJewë) efJeÜeved Deewj (cel³ew&ë) meeOeejCe ceveg<³eeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve DeeHe, pees ceQ (osJeke=Àleced) keÀeceer
Heg©<eeW Jee (ce=l³e&ke=Àleced) meeOeejCe ceveg<³eeW kesÀ efkeÀ³es ngS (Sveë) DeHejeOe keÀes (De³eeefme<eced) ÒeeHle nesvee ®eentb, Gme
(Heg©jeJCeë) yengle mes DeHejeOe keÀjves JeeueeW kesÀ (efj<eë) Oecce& ígæ[eves Jeeues keÀece mes cegPes (Heeefn) otj jKe¤27¤
YeeJeeLe&ë-kHU DeHeves Heefle mes efvel³e ÒeeLe&vee keÀjs efkeÀ pewmes ceQ mesJee kesÀ ³eesi³e Deeveefvole ef®eÊe DeeHe keÀes Òeefleefove
®eenleer ntb, Jewmes DeeHe Yeer cegPes ®eenes Deewj DeHeves Heg©<eeLe& Yej cesjer j#ee keÀjes, efpememes ceQ ogäe®ejCe keÀjves Jeeues ceveg<³e
kesÀ efkeÀ³es ngS DeHejeOe keÀer Yeeefieveer efkeÀmeer ÒekeÀej ve nesTb¤27¤
SpeeqlJel³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ocHeleer osJeles~ SJee³eefcel³em³eeefHe meecv³eemeg³e&geq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~
³eLee³eefcel³em³e ÒeepeeHel³eevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe ieen&mL³eOeccex ieYe&J³eJemLeeceen¤

Deye ie=nmLe Oecce& ceW ieYe& keÀer J³eJemLee Deieues cev$e ceW keÀner nw¤
6SHäOHJÉ R0HäFHHPHHV1LH<HH[{SH1MHHJä&HHPH1QaH/HH1HE-HH1HJMVSHäHIOH1H/HHäPHFHJÉÌÉ6SHäHIOHa
61-HHHER0HäFHHPHHV1É'HÓHäSSH1MHHJä&HHPH1Q
6SHäOHJa R0HäFHHPH1 )HIOH1 R0HäÉFHHPHÍa LH<H {Ía SH1MHHJä&HHa PH1Qa H/HHäa 'H1HFHGa -HH1HJÍa 6SHäHIOHa H/HHäa PH1FHJÉêë~
6SHäHIOHa61-Ha'H1HFHGaR0HäFHHPH1)HIOH1R0HäÉFHHPHÍa'HÓHäOHGaSH1MHHJä&HHaPH1Q
HeoeLe&ë-(Speleg) ®eueleg (oMeceem³eë) oMemeg ceemes<eg YeJeë (ieYe&ë) efûe³eles efme®³eles ie=¿eles Jee me ieYe&ë, ieYeex
ie=Yesie&=Ceel³eLex, efiejl³eveLee&efveefle Jee~ ³eoe efn kHUiegCeeved ie=Áeefle iegCee½eem³ee ie=¿evles #DeLe ieYeex YeJeefle%~
(efve©010~23) (peje³egCee) DeeJejCesve (men) (³eLee) (De³eced) (Jee³egë) (Speefle) keÀcHeles (³eLee) (mecegêë)
GoefOeë (Speefle) Je×&les (SJe) DeJeOeejCeeLex (De³eced) JeÊe&ceeveë (oMeceem³eë) (Deñeled) ñebmeleesçOeë ñeJeleg, uees[Lex
ue*d (peje³egCee) (men)~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 5~ 2~ 4-9) J³eeK³eeleë¤28¤
DevJe³eë-ns ocHeleer! ³eLee³eb Jee³egjps eefle, ³eLee mecegê Speefle, leLee peje³egCee men oMeeceem³ees ieYe& Speleg,
¬eÀcesCe Je×&ceeveesç³eb peje³egCee men oMeceem³e SJeeñeled ñebmeleeced¤28¤
YeeJeeLe&ë-ye´ïe®e³³exCe MejerjHegeäf ceveëmevlegeäf efJeÐeeJe=e×f mecHeVeew ke=ÀleefJeJeenew ocHeleer ³elvesve ieYe&j#eCeb
kegÀ³³ee&leeced, ³eleë me oMeceem³ees oMeceemeeled HetJe¥ ve mKeuesled~ ³ees efn oMeceemeeotOJe¥ pee³eles, me Òee³eMees yeueyegef×³egkeÌlees
YeJeefle, lemceeled HetJe&ceglHeÐeles vee³eb lee¢iYeJeefle¤28¤
HeoeLe&ë-ns kHU-Heg©<e! pewmes (Jee³egë) HeJeve (Speefle) keÀcHelee nw, Jee pewmes (mecegêë) mecegê (Speefle) DeHeveer
uenjer mes Gíuelee nw, Jewmes legcneje (De³eced) ³en (oMeceem³eë) HetCe& oMe cenerves keÀe ieYe& (Speleg) ¬eÀce-¬eÀce mes yeæ{s
Deewj Ssmes yeæ{elee ngDee (De³eced) ³en (oMeceem³eë) oMe cenerves ceW HeefjHetCe& neskeÀj ner (Deñeled) GlHeVe nesJes¤28¤
YeeJeeLe&ë-ye´ïe®e³e&Oecce& mes Mejerj keÀer Hegefä, ceve keÀer mevlegefä Deewj efJeÐee keÀer Je=e×
f keÀes ÒeeHle neskeÀj Deewj
efJeJeen efkeÀ³es ngS pees kHU-Heg©<e neW, Jes ³elve kesÀ meeLe ieYe& keÀes jkeÌKeW efkeÀ efpememes Jen oMe cenerves kesÀ Heefnues efiej ve
pee³es, keÌ³eeWefkeÀ pees ieYe& oMe cenerves mes DeefOekeÀ efoveeW keÀe neslee nw, Jen Òee³eë yeue Deewj yege× f Jeeuee neslee nw Deewj pees
Fmemes Heefnues neslee nw, Jen Jewmee veneR neslee nw¤28¤
³em³ee Fl³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ocHeleer osJeles~ Yegefjiee®³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegvejefHe ieen&mL³eOeccex ieYe&J³eJemLeeceen¤
efHeÀj Yeer ie=nmLe Oecce& ceW ieYe& keÀer J³eJemLee Deieues cev$e ceW keÀner nw¤
HPHZäOHVH1HIHHHV1LH<HH[1HPHZ1HHVHIYHäHIQ Ml&HHHU{a
De²eÉYH½äOHH1HPH1OHEFHH1HHPHFHäSHHULHFH1jP-HHQHä
HPHZ{aOHV1aH1HIHHäÍaLH<H {ÍaHPHZa{ HHVHIYHäÍaHIQäMl&HHHU{a'HHäHIYHa'H½äOHHaHPHäaOHFHGaFHH1HHaPHFHGa'H1SHHU1LH1FH1FHGa
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(³em³ew) megue#eCee³eeë HIk³eeë, <eÿîeLex ®elegLeea (les) leJe (³eef%e³eë) ³ees ³e%ecen&efle (ieYe&ë) (³em³ew)
megYeeiee³eeë (³eesefveë) pevcemLeeveced (efnjC³e³eer) jesiejefnlee Meg×e (De²eefve) Deef¹leeefve J³e¡ekeÀeefve Jee~ De²sefle
ef#eÒeveece, Deef²lecesJeeefáeleb YeJeefle~ (efve©05~17) (DeÛ§lee) DekegÀefìueeefve mejueeefve MeesYeveeefve, MesMívoefme yengueced~
(Deäe06~1~70) Fefle uegkedÀ (³em³e) (leced) (cee$ee) ieYe&ceevekeÀ$³ee& lJe³ee men meceeiec³e (meced) (Depeeriececed)
mec³ekedÀ ÒeeHveg³eeced (mJeene) Oecce&³egkeÌl³ee ef¬eÀ³e³ee~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 5~ 2~ 10-11) J³eeK³eeleë¤29¤
DevJe³eë-ns efJeJeeefnles megYeies! Denb Heefleë ³em³ew ³em³eemles leJe efnjC³e³eer ³eesefvejefmle, ³em³ew ³em³eemleJe ³eef%e³ees
ieYeexçefmle, lem³eeb lJeef³e ³em³e ieYe&m³eeÛ§lee kegÀefìueev³e²eefve m³egmleccee$ee ieYe&ceevekeÀ$³ee& lJe³ee men mJeene mecepeerieceb
mec³ekedÀ ÒeeHveg³eeced¤29¤
YeeJeeLe&ë-Heg©<esCe ie=neÞeces efpelesefvê³elee Jeer³³e&Meg×îegVeefleye´ïe®e³³e&lee mecHeeoveer³ee, HIk³eeH³esJeced, Dev³e÷
ieYe&OeejCeb ieYee&Me³e³eesv³eejesi³ekeÀjCeb leê#eCeb ®e keÀe³³e&ced, HejmHejcee¼eosve mevleeveeslHeeoves ke=Àles
ÒeMemleªHeiegCekeÀce&mJeYeeJeev³eHel³eeefve pee³evle Fefle JesÐeced¤29¤
HeoeLe&ë-ns efJeJeeefnle meewYeei³eJeleer kHU! ceQ lesje mJeeceer (³em³ew) efpeme (les) lesje (efnjC³e³eer) jesiejefnle Meg×
ieYee&Me³e nw Deewj (³em³ew) efpeme lesje (³eef%e³eë) ³e%e kesÀ ³eesi³e (ieYe&ë) ieYe& nw, (³em³e) efpeme ieYe& kesÀ (DeÛ§lee) megvoj
meerOes (De²eefve) De² nQ, (leced) Gme keÀes (cee$ee) ieYe& keÀer keÀecevee keÀjves Jeeueer lesjs meeLe meceeiece keÀjkesÀ (mJeene)
Oecce&³egkeÌle ef¬eÀ³ee mes (meced) (Depeeriececed) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle nesTb¤29¤
YeeJeeLe&ë-Heg©<e keÀes ®eeefn³es efkeÀ ie=neÞece kesÀ yeer®e Fefvê³eeW keÀe peerlevee, Jeer³³e& keÀer yeæ{leer, Megef× mes Gme keÀer
GVeefle keÀjW, kHU Yeer Ssmee ner keÀjs, Deewj Heg©<e mes ieYe& keÀes ÒeeHle neskesÀ GmekeÀer efmLeefle Deewj ³eesefve Deeefo keÀer Deejesi³elee
leLee j#ee keÀjs Deewj pees kHU-Heg©<e HejmHej Deevevo mes mevleeve keÀes GlHeVe keÀjW lees ÒeMebmeveer³e ªHe, iegCe, keÀce&, mJeYeeJe
Deewj yeue Jeeues mevleeve GlHeVe neW, Ssmee meye ueesie efveefM®ele peeveW¤29¤
Heg©omce Fl³em³eeef$e$eÝ&ef<eë~ ocHeleer osJeles~ Dee<eea peieleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegveie&Ye&J³eJemLeeceen¤
efHeÀj Yeer ieYe& keÀer J³eJemLee Deieues cev$e ceW keÀner nQ¤
HegÉ1R1PFHHVHI-HHJä+H1É)YRJäMlYOHFH {HIQ1FHHYHäFHHYHH12HHUMäÍa
6NHä¢+HRH5HI¾1+HRHUef$eNHeoeRN HOHJä+HRHUFH1ÆH+HäRH51<HJ-H1YHHYHJä´H/HYOHH1P-HHQHä
HegÉ1R1PFH )HIOHä +HJÉR1PFHÍa HI-HäHJ+H1 )HIOH1 HI-HHJäÉ+HÍa )YRJäÍa 'H1YOHÍa FH1HIQ1FHHYHäFHGa 'HH1YH1H1a 2HHUMäÍa
6NHä¢+HRHU1HIFHOHVNHä¢É+HRHUFHGa HI¾1+HRHU1HIFHHIOHä HI¾1É+HRHUFHGäa HIH1+HRHU1HIFHHIOH1 HIH1É+HRHU{FHGa HOHJä+HRHUFHGa HOHJäÍ+HRHU1HIFHHIOH1 HOHJäÍÉ+HRHUFHGa
'H1ÆH+HäRHU1HIFHOH1ÆHÉ+HäRHUFHGa<HJ-HäYHHa'HYHJÉa´H1/H1YOHH1FHGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Heg©omceë) Heg©ye&ngo&mce GHe#e³ees ogëKeeveeb ³emceeled meë (efJe<egªHeë) efJe<etefCe J³eeHleeefve ªHeeefCe ³esve
meë (Fvogë) Hejcewée³³e&keÀejer (Devleë) DeeY³evlejs (ceefnceeveced) Hetp³eb ye´ïe®e³³e&epf elesefvê³elJeeefoMegYekeÀcce&mebmkeÀejpev³eced
(Deeve¡e) De¡e³esle keÀece³esle, De$e efue*Lex efueìd (Oeerjë) meJe&J³eJenejO³eeveMeerueë (SkeÀHeoerced) SkeÀceesefceefle Heob
ÒeeHleJ³eb ³em³eeb leeced (efÜHeoerced) Üs DeY³ego³es efveëÞes³emes megKes Heos ³em³eeb leeced (ef$eHeoerced) $eerefCe Jee*dceveëMejerjmLeeefve
megKeeefve ³em³eemleeced (®eleg<Heoerced) ®elJeeefj Oeccee&Le&keÀececees#eeë Heoeefve ³em³eemleeced (DeäeHeoerced) Deäew

yeéïeCe#eef$e³eJewM³eMetêe½elJeejes JeCee& ye´ïe®e³³e&ie=nmLeJeeveÒemLemebv³eemee½elJeej DeeÞeceeë Heoeefve ÒeeHleJ³eeefve ³em³eemleeced
(YegJevee) YeJeefvle Yetleeefve ³es<eg leeefve ie=neefCe~ MesMívoefme yengueced~ (Deäe06~1~70) Fefle uegkeÀd (Deveg) (ÒeLevleeced)
ÒeK³eevleg (mJeene) mel³eeb mekeÀueefJeÐee³egkeÌleeb Jee®eced~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 5~ 2~ 12-16) J³eeK³eeleë¤30¤
DevJe³eë-Heg©omcees efJe<egªHe FvogOeeajes ie=nmLees OecexCe efJeJeeefnlee³eeë HIk³eeë Devlece&efnceeveceeve¡e~ ns
ie=nmLeeë! ³et³eb me=äîegVeeEle efJeOee³e ³eeceskeÀHeoeR efÜHeoeR ef$eHeoeR ®eleg<HeoerceäeHeoeR mJeene mecemleefJeÐeeefvJeleeb Jee®eb efJeefolJee
YegJeveeefve ÒeLevleeb le³ee meJee&ved ceveg<³eevevegÒeLevleeced¤30¤
YeeJeeLe&ë-ocHeefleY³eeb meJee& ie=neÞeceefJeÐeeceefYeJ³eeH³e leovegmeejsCe mevleeveeveglHeeÐe ceveg<³eJe=ef×b efJeOee³e
ye´ïe®e³³exCeeefKeueefJeÐeeë meJee&ved ûeenef³elJee megKeeefve ÒeeH³eevegceesols eeced¤30¤
HeoeLe&ë-(Heg©omceë) efpemekesÀ iegCeeW mes yengle ogëKeeW keÀe veeMe neslee nw (efJe<egªHeë) efpemeves pevce¬eÀce mes
DeveskeÀ ªHe-ªHeevlej efJeÐee-efJe<e³eeW ceW ÒeJesMe efkeÀ³ee nw (Fvogë) pees Hejcewée³³e& keÀes efme× keÀjves Jeeuee (Oeerjë) mecemle
J³eJenejes ceW O³eeve osves neje Heg©<e nw, Jen ie=nmLeOecce& mes efJeJeener ngF& DeHeveer kHU kesÀ (Devleë) Yeerlej (ceefnceeveced)
ÒeMebmeveer³e ye´ïe®e³³e& Deewj efpelesevf ê³elee Deeefo MegYe keÀceeX mes mebmkeÀej ÒeeHle nesves ³eesi³e ieYe& keÀes (Deeve¡e) keÀecevee keÀjs,
ie=nmLe ueesie Ssmes me=efä keÀer GlHeefÊe keÀe efJeOeeve keÀjkesÀ efpeme (SkeÀHeoerced) efpeme ceW SkeÀ ³en `Deesced' Heo (efÜHeoerced)
efpeme ceW oes DeLee&led mebmeej megKe Deewj cees#emegKe (ef$eHeoerced) efpememes JeeCeer, ceve Deewj Mejerj leerveeW kesÀ Deevevo
(®eleg<Heoerced) efpememes ®eejeW Oecce&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e (DeäeHeoerced) Deewj efpememes DeeþeW DeLee&led yeéïeCe, #eef$e³e,
JewM³e Deewj Metê ³es ®eejeW JeCe& leLee ye´ïe®e³³e&, ie=nmLe, JeeveÒemLe Deewj mebv³eeme ³es ®eejeW DeeÞece ÒeeHle nesles nQ, Gme
(mJeene) mecemle efJeÐee³egkeÌle JeeCeer keÀes peeve keÀj meye ie=nmLe peve (YegJevee efpeveceW ÒeeCeercee$e efveJeeme efkeÀ³ee keÀjles nQ,
Gve IejeW keÀer (ÒeLevleeced) ÒeMebmee keÀjW Deewj Gmemes meye ceveg<³eeW keÀes (Deveg) DevegketÀuelee mes yeæ{eJeW¤30¤
YeeJeeLe&ë-efJeJeen efkeÀ³es ngS kHU-Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ie=neÞece keÀer efJeÐee keÀes meye ÒekeÀej peevekeÀj GmekesÀ
Devegmeej mevleeveeW keÀes GlHeVe keÀj ceveg<³eeW keÀes yeæ{e Deewj Gve keÀes ye´ïe®e³³e& efve³ece mes mecemle De²-GHee² meefnle efJeÐee
keÀe ûenCe keÀje kesÀ GÊece-GÊece megKeeW keÀes ÒeeHle neskesÀ Deeveefvole keÀjW¤30¤
ce©lees ³em³esl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ ocHeleer osJeles~ Dee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HegvejefHe ieen&mL³eOece&efJe<e³eceen¤
Deieues cev$e ceW Yeer ie=nmLeOecce& keÀe efJe<e³e keÀne nw¤
cHäOHHV1HPH1HIQHHVä+HH1/HHHIR1-HHVHI-HäFHQPHÍaPHPHJäLHHV1+HHOHäFHHV1SHYHäÍ
FHäOHÍa HPHäa HIQa HHVäa +HH1/Ha HIR1-HÍa HI-H1FH1Q1PH1 )HIOHä HI-HÉFHQPHÍa PHÍa PHJÉLHHV1+HHOHäFH1 )HIOHä PHJÉLHHV1+HHOHäFHÍa
SHYHäÍ
HeoeLe&ë- (ce©leë) efnjC³eeefve ªHeeC³e=elf Jepees efJeÜebme½e~ ce©efoefle efnjC³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~2)
ªHeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb0 3~ 7) $eÝeflJe*dveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~1) Heoveecemeg ®e~ (efveIeb05~5) (³em³e)
ie=nmLem³e (efn) Keueg (#e³es) ie=ns (HeeLe) ÒeeHvegle~ Üîe®eesçleefmle*ë~ (Deäe06~3~135) Fefle oerIe&ë (efoJeë) efoJ³ee
iegCeeë mJeYeeJeeë ef¬eÀ³ee Jee (efJecenmeë) efJeefJeOele³ee Hetpeveer³eeë (meë) (megieesHeeleceë) MeesYeveOeccexCe ieeb He=efLeJeeR Jee®eb
Jee Heeefle meesçefleMeef³eleë (peveë) Òeefme×ë~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 5~ 2~ 17) J³eeK³eeleë¤31¤
DevJe³eë-ns ke=ÀleefJeJeene efJecenme $eÝeflJepees ce©lees ie=nmLee! ³et³eb ³em³e ie=nmLem³e #e³es ie=ns efnjC³eeefve
megªHeeefCe efoJeë HeeLe me efn megieesHeelecees peveë meoe mesJ³eë¤31¤
YeeJeeLe&ë-veefn kesÀveef®eled ceveg<³esCe efkeÀue ye´ïe®e³³e&megefMe#eeefJeÐeeMejerjelceyeueejesi³eHeg©<eeLezée³³e&meppeve-
me²euem³el³eeie³eceefve³ecemesJevemegmene³eweJf e&vee ie=neÞecees Oele¥g MekeÌ³eë~ ve¿eslesve efJevee Oecee&Le&keÀececees#eefm eef×Ye&efJelegb ³eesi³ee,
lemceeo³eb meJezë Òe³elvesve meseJf eleJ³eë¤31¤
HeoeLe&ë-ns (efJecenmeë) efJeefJeOe ÒekeÀej mes ÒeMebmee keÀjves ³eesi³e (ce©leë) efJeÜeved ie=nmLe ueesiees! legce (³em³e)
efpeme ie=nmLe kesÀ (#e³es) Iej ceW megJeCe& GÊece ªHe (efoJeë) efoJ³e iegCe mJeYeeJe Jee Òel³eskeÀ keÀeceeW kesÀ keÀjves keÀer jerefle keÀes
(HeeLe) ÒeeHle neW, (meë) (efn) Jen (megieesHeeleceë) De®ís ÒekeÀej JeeCeer Deewj He=eLf eJeer keÀer Heeuevee keÀjves Jeeuee (peveë)
ceveg<³e mesJee kesÀ ³eesi³e nw¤31¤
YeeJeeLe&ë-Fme yeele keÀe efve½e³e nw efkeÀ ye´ïe®e³³e&, GÊece efMe#ee, efJeÐee, Mejerj Deewj Deelcee keÀe yeue, Deejesi³e,
Heg©<eeLe&, Ssée³e&, meppeveeW keÀe mebie, Deeuem³e keÀe l³eeie, ³ece-efve³ece Deewj GÊece mene³e kesÀ efJevee efkeÀmeer ceveg<³e mes
ie=neÞece Oeeje pee veneR mekeÀlee~ #FmekesÀ efJevee Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e keÀer efmeef× veneR nes mekeÀleer, Fmeefue³es Fme keÀe
Heeueve meye keÀes yeæ[s ³elve mes keÀjvee ®eeefn³es%¤31¤
cener Ðeewefjl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ ocHeleer osJeles~ Dee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveiee&n&mL³ekeÀcceexHeosMeceen¤
efHeÀj ie=nmLeeW kesÀ keÀceeX keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
FH1QHU²HHZÍ+HäHI/H1-HHUHäYHÉ)1FHEH1HEHIFHäHIFHHOHHFHGaHI+H1+HÉOHHEYHHV1<HMHU{FHHI<HÍ
ceNner~ Ðeewë~ He=ÉefLeNJeer~ ®eN~ veNë~ FNceced~ ³eN%eced~ efceNefceN#eNleeNced~ efHeNHe=ÉOHHFHGaYH1Ía<HMHU{FHHI<H1HIMHIOH1<HMHU{FHÉHI<HÍ
HeoeLe&ë-(cener) cenleer Hetdp³ee (Ðeewë) efoJ³ee Heg©<eeke=Àefleë (He=efLeJeer) efJemle=leMeeruee #eceeOeejCeeefoMeefkeÌleceleer
(®e) (veë) DemceekeÀced (Fceced) JeÊe&ceeveced (³e%eced) efJeÜlHetp³eb ie=neÞececed (efceefce#eleeced) megKewë meskeÌlegefce®íleeced
(efHeHe=leeced) efHeHetÊe&ë (veë) DemceekeÀced (YejerceefYeë) OeejCeHees<eCeeefoiegCe³egkeÌlewJ³e&JenejwJee& HeoeLezë men~ De³eb cev$eë
(Mele0 4~ 5~ 2~ 18) J³eeK³eeleë¤32¤
DevJe³eë-ns ocHeleer! YeJevleew cener Ðeewë ceneved ÒekeÀeMeceeveë Heefleë cener He=efLeJeer kHU ®e lJeb YejerceefYeveexçmceekebÀ
®eeov³es<eeefceceb ³e%eb efceefce#eleeb efHeHe=leeáe¤32¤
YeeJeeLe&ë-³eLee met³³eex peueeÐeeke=À<³e Jeef<e&lJee Heeefle, He=eLf eJ³eeefoHeoeLee&ved ÒekeÀeMe³eefle, leÜo³ecHeefleë meodiegCeeved
HeoeLee&ved me*die=¿e leÎevesve j#esled, efJeÐeeefoiegCeved ÒekeÀeMe³esled~ ³eLes³eb He=eLf eJeer meJee&ved ÒeeefCeveess Oe=lJee Heeue³eefle, leLes³eb kHU
ieYee&oerved Oe=lJee Heeue³esled SJeb meefnleew YetlJee mJeeLe¥ mebmeeO³e ceveesJeekeÌkeÀcce&efYejv³eeved meJee&ved ÒeeefCeveë meleleb
megKe³esleeced¤32¤
HeoeLe&ë-ns kHU-Heg©<e! legce oesveeW (cener) Deefle ÒeMebmeveer³e (Ðeewë) efoJ³e Heg©<e keÀer Deeke=Àefle³egkeÌle Heefle Deewj
Deefle ÒeMebmeveer³e (He=efLeJeer) yeæ{s ngS Meerue Deewj #ecee OeejCe keÀjves Deeefo keÀer meeceL³e& Jeeueer let (YejerceefYeë) Oeerjlee
Deewj meye keÀes mevlegä keÀjves Jeeues iegCeeW mes ³egkeÌle J³eJenejeW Jee HeoeLeeX mes (veë) nceeje (®e) DeewjeW keÀe Yeer (Fceced) Fme
(³e%eced) efJeÜeveeW kesÀ ÒeMebmee keÀjves ³eesi³e ie=neÞece keÀes (efceefce#eleeced) megKeeW mes DeefYeef<ekeÌle Deewj (efHeHe=leeced) HeefjHetCe&
keÀjvee ®eenes¤32¤
YeeJeeLe&ë-pewmes met³e&ueeskeÀ peueeefo HeoeLeeX keÀes KeeR®e Deewj Je<ee& keÀj j#ee Deewj He=eLf eJeer Deeefo HeoeLeeX keÀe
ÒekeÀeMe keÀjlee nw, Jewmes ³en Heefle Þesÿ iegCe Deewj HeoeLeeX keÀe mebûen keÀjkesÀ osves mes j#ee Deewj efJeÐee Deeefo iegCeeW keÀes
ÒekeÀeefMele keÀjlee nw leLee efpeme ÒekeÀej ³en He=efLeJeer meye ÒeeefCe³eeW keÀes OeejCe keÀj Gve keÀer j#ee keÀjleer nw , Jewmes kHU ieYe&
Deeefo J³eJenejeW keÀes OeejCe keÀj meye keÀer Heeuevee keÀjleer nw~ Fme ÒekeÀej kHU Deewj Heg©<e FkeÀùs neskeÀj mJeeLe& keÀes efme×
keÀj ceve, Je®eve Deewj keÀce& mes meye ÒeeefCe³eeW keÀes Yeer megKe osJeW¤32¤
Deefleÿsl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ Dee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~ GHe³eecesl³em³e
Dee<³e&geq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe ÒekeÀejevlejsCe ie=nmLeOecce&ceen¤
Deye ÒekeÀejevlej mes ie=nmLe keÀe Oecce& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHHIOHäá-HHQ1YHGM/HHJÉNH®OHHOHV1\HÑHä&HH1QMHU{a'H1-HH 1HHUYH1jPHJOHV1FHYHHV1ÝHH-HHäNH¢&HHVOHJ-H1LYHJYHHäa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHV1ÉPHHUYÌHäHO-HHHHV>1HI0HYHäÉ61HOHV1HHVHIYH1HIMYÌHäHO-HHHHV>1HI0HYHVä
Dee~ efleNÿN~ Je=É$eNQ1HI9HHIOHä-HHÉQYHGaM/HäFHGaHJÉNH®OHHaOHV1a\HÑHä&HHaQMHU1É)HIOH1QMHU{a'H1-HH 1HHUYHäFHGaPHJaOHV1aFHYHäÍaÝHH-HHäa
ke=ÉÀCeesNlegÉa -H1LYHJYHHäa *1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a )YÌHäHa O-HH1aHHV1>1HI0HYHVäa61HÍa OHV1a HHVHIYHäÍa )YÌHäHaO-HH1a
HHV1>1HI0HYHVä
HeoeLe&ë-(Dee) (efleÿ) (Je=$enved) Je=$eeved Me$etved nefvle lelmecyeg×ew (jLeced) jceCeer³eb efJeÐeeÒekeÀeMeb ³eeveb Jee
(³egkeÌlee) ³egkeÌleew (les) leJe (ye´ïeCee) peuesve Oevesve Jee (njer) njCeMeerueew OeejCeekeÀ<e&CeiegCeeefJeJeeéeew (DeJee&®eerveced)
DeOeesieeefce (meg) (les) leJe (ceveë) DevleëkeÀjCeced (ûeeJee) cesIeë, ûeeJe Fefle cesIeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~10)
(ke=ÀCeesleg) (Jeivegvee) JeeC³ee, Jeivegefjefle Jee*dveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~11) (GHe³eeceie=nerleë) GHe³eecee meeceûeer
ie=nerlee ³esve meë (Deefme) (Fvêe³e) Hejcewée³³ee&³e (lJee) lJeeced (<ees[efMeves) ÒeMemleeë <ees[Me keÀuee efJeÐevles ³eeÅmcemlemcew
(S<eë) ie=neÞeceë (les) leJe (³eesefveë) ie=nced (Fvêe³e) Ssée³³e&Òeoe³e ie=ne³e (lJee) lJeeced (<ees[efMeves)~ De³eb cev$eë
(Mele0 4~ 5~ 4~ 1-9) J³eeK³eeleë¤33¤
DevJe³eë-ns Je=$enved! ûeeJesJe megKeJeef<e&lee ie=nmLe! les leJe ³e$e jLes ye´ïeCee men njer ³egkeÌlee ³egkeÌleew mJeeref¬eÀ³esles
leb lJeceeefleÿeefmceved ie=neÞeces les leJe ³evceveesçJee&®eerveceveglke=Àäieefle pee³eles leod Jeivegvee JesoJee®ee YeJeeved Meevleb ke=ÀCeesleg ,
³elemlJecegHe³eeceie=nerleesçm³eleë <ees[efMeve Fvêe³e lJee lJeecegHeefoMeeefce~ ns ie=neÞececeYeerHmees! S<e les ³eesefvejef mle~ Demcew
<ees[efMeve Fvêe³e lJee lJeeb efve³egvepceerefle¤33¤
YeeJeeLe&ë-ie=neÞeceeOeervee SJe meJe& DeeÞeceemles JesoeskeÌlemeodJ³eJenejsCe mesefJeleeë mevleesçY³ego³eefveëÞes³ememegKe-
mecHeÊe³es YeJevl³esJeeleë Hejcewée³³e&ÒeeHle³es ie=neÞece SJe mesJ³e Fefle¤33¤
HeoeLe&ë-ns (Je=$enved) Me$egDeeW keÀes ceejves Jeeues ie=neÞeceer! let (ûeeJee) cesIe kesÀ legu³e megKe yejmeeves Jeeuee nw,
(les) lesjs efpeme jceCeer³e efJeÐee ÒekeÀeMece³e ie=neÞece Jee jLe ceW (ye´ïeCee) peue Jee Oeve mes (njer) OeejCe Deewj DeekeÀ<e&Ce
DeLee&led KeeR®eves kesÀ meceeve Ieesæ[s (³egkeÌlee) ³egkeÌle efkeÀ³es peeles nQ, Gme ie=neÞece keÀjves keÀer (Deeefleÿ) Òeefle%ee keÀj, Fme
ie=neÞece ceW (les) lesje pees (ceveë) ceve (DeJee&®eerveced) cevoHeve keÀes Hengb®elee nw, GmekeÀes (Jeivegvee) JesoJeeCeer mes Meevle
YeueerÒekeÀej keÀj, efpememes let (GHe³eeceie=nerleë) ie=neÞece keÀjves keÀer meeceûeer ûenCe efkeÀ³es ngS (Deefme) nw, Fme keÀejCe
(<ees[efMeves) meesuen keÀueeDeeW mes HeefjHetCe& (Fvêe³e) Hejcewée³³e& kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes GHeosMe keÀjlee ntb, efkeÀ pees
(S<eë) ³en (les) lesje (³eesefveë) Iej nw, Fme (<ees[efMeves) meesuen keÀueeDeeW mes HeefjHetCe& (Fvêe³e) Hejcewée³³e& osvs es Jeeues
ie=neÞece keÀjves kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes Dee%ee oslee ntB¤33¤
YeeJeeLe&ë-ie=neÞece kesÀ DeeOeerve meye DeeÞece nQ Deewj JesoeskeÌle Þesÿ J³eJenej mes efpeme ie=neÞece keÀer mesJee keÀer
pee³e, Gmemes Fme ueeskeÀ Deewj HejueeskeÀ keÀe megKe nesves mes Hejcewée³³e& Heeves kesÀ efue³es ie=neÞece ner mesJevee Gef®ele nw¤33¤
³eg#Jee nerl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ ie=nHeefleoxJelee~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~
GHe³eecesl³em³e HetJe&Je®ívoë mJej½e¤
DeLe jepeefJe<e³es ÒeefleHeeefoleÒekeÀejsCe ie=nmLeOecce&ceen¤
Deye jepeefJe<e³e ceW GkeÌle ÒekeÀej mes ie=neÞece keÀe Oece& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³egÉ#Jee efn kesÀNefMeveeN QMHU1-HHä&HHNH¢H1´HHa'H/HHäYHÉ)YÌPHHVFH+HHHILH1MHFHJ+HäÀHJHIOHHMa
³egÉ-HaHIQaNHV¢1HI0HYHHäaQMHU1É)HIOH1 QMHUäa-HHä&HHaNH¢1H1´HVHIOHä NH¢H1É´HHa'H/HäaYH1Ía)1YÌ1aPHHV1FH+HH1 )HIOHä PHHVFHÉ+HHÍa
HILH1MHFHGa *+HäÀHJHIOH1HIFHOHJ+HäÉÀHJHIOHFHGa H1Mla *1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a )YÌHäHa O-HH1a HHV>1 1HI0HYHVäa 61HÍa OHV1a
HHVHIYHäÍa)YÌHäHaO-HH1aHHV1>1HI0HYHVä¤34¤
HeoeLe&ë-(³eg#Je) (efn) Keueg (kesÀefMevee) ÒeMemleeë kesÀMee efJeÐevles ³e³eesmleew, De$e meJe&$e megHeeb meguegkedÀ~
(Deäe07~1~39) Fefle efJeYekeÌlesjekeÀejë (njer) ³eevem³e njCeMeerueew (Je=<eCee) Je=<eJeodyeefueÿew (keÀ#³eÒee) keÀ#³eb Òeeleë
efHeHetle&ë (DeLe) Deevevle³³ex (veë) DemceekeÀced (Fvê) Me$egefJeoejkeÀ mesveeO³e#e! (meesceHeeë) Ssée³³e&j#ekeÀ! (efiejeced)
Jee®eced (GHeÞegefleced) GHeieleeb Þet³eceeCeeced (®ej) efJepeeveerenf ~ De$e ®ej Fl³em³e iel³eLe&lJeeled ÒeeHl³eLeex ie=¿eles
(GHe³eeceie=nerleë) Fl³eeefo HetJe&Jeled~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 5~ 3~ 10-11) J³eeK³eeleë¤34¤
DevJe³eë-ns meesceHee Fvê! lJeb kesÀefMevee Je=<eCee keÀ#³eÒee njer jLess ³eg#Je~ DeLesl³evevlejb veesçmceekebÀ efiejecegHeÞegefleb
efn ®ej! GHe³eecesl³em³eevJe³eesçefHe HetJe&Jeled¤34¤
YeeJeeLe&ë-Deefmcevcev$es jLeefceefle Heom³e mecyevOeë~ ÒepeemeYeemesveepeveeë meYeeO³e#eb ye´t³egë~ Megef®evee lJe³ee
v³ee³eefmLele³es ®elJeeefj mesvee²eefve megefMeef#eleeefve ËäHegäeefve j#eCeer³eeefve, HegvejmceekebÀ ÒeeLe&veevegketÀu³esve jepewée³³e&j#eeefHe
keÀe³³exelf e¤34¤
HeoeLe&ë-ns (meesceHeeë) Ssée³³e& keÀer j#ee keÀjves Deewj (Fvê) Me$egDeeW keÀe efJeveeMe keÀjves Jeeues! legce (kesÀefMevee)
efpevekesÀ De®ís-De®ís yeeue nQ, Gve (Je=<eCee) yewue kesÀ meceeve yeueJeeved (keÀ#³eÒee) DeYeerä osMe lekeÀ Henbg®eeves Jeeues
(njer) ³eeve keÀs ®eueevesnejs Ieesæ[eW keÀes (jLes) jLe ceW (³eg#Je) peesæ[es (DeLe) FmekesÀ Devevlej (veë) nce ueesieeW keÀer
(efiejeced) efJeve³eHe$eeW keÀes (GHeÞegefleced) ÒeeLe&vee keÀes (efn) ef®eÊe oskeÀj (®ej) peevees~ DeeHe (GHe³eceeie=nerleë) ie=neÞece keÀer
meeceûeer keÀes ûenCe efkeÀ³es ngS (Deefme) nQ, Fme keÀejCe (<ees[efMeves) meesuen keÀueeDeeW mes HeefjHetdCe& (Fvêe³e) Hejcewée³³e& kesÀ
efue³es (lJee) legPe keÀes GHeosMe keÀjlee ntb efkeÀ pees (S<eë) ³en (les) lesje (³eesefveë) Iej nw, Fme (<ees[efMeves) meesuen
keÀueeDeeW mes HeefjHetCe& (Fvêe³e) Hejcewée³³e& osves Jeeues ie=neÞece kesÀ efue³es (lJee) legPes Dee%ee oslee ntb¤34¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW efHeíues cev$e mes `jLeced' ³en Heo DeLe& mes Deelee nw~ Òepee, mesvee Deewj meYee kesÀ ceveg<³e
meYeeO³e#e mes Ssmes keÀnW efkeÀ DeeHekeÀes Me$egDeeW kesÀ efJeveeMe Deewj jep³e Yej cebs v³ee³e jKeves kesÀ efue³es Ieesæ[s Deeefo mesvee kesÀ
De²eW keÀer De®íer efMe#ee oskeÀj Deeveefvole Deewj yeue Jeeues jKeves ®eeefn³eW, efHeÀj nce ueesieeW kesÀ efJeve³eHe$eeW keÀes megvekeÀj
jep³e Deewj Ssée³³e& keÀer Yeer j#ee keÀjveer ®eeefn³es¤34¤
Fvêefceefol³em³e ieeslece $eÝef<eë~ ie=nHeefleoxJelee~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~ GHe³eecesl³em³e
meJe¥ HetJe&Jeled¤
efHeÀj Yeer GkeÌle efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀnenw¤
)YÌ1HIFH¹MHU{-HQ1OHHVÉ´HäHIOH2HÆ0H-HPHFHGaH¿HHU{&HHEHPOHJÉOHHU+HäH1HEH1FHHYHJäHH&HHFHGa
)YÌäFHGa)OHGaQMHU1É)HIOH1 QMHU{a-H1Q1OH1Ía'H´HäHIOH2HÆ0H-HPH1HIFHHIOH1 'H´HäHIOHÉ2HÆ0H-HPHFHGaH¿HHU{&HHFHGaH1aPOHJÉOHHUÍa*+Häa
H1HFHGaH1aFHHYHJäHH&HHFHGa*+HHHFHVOHHM<H+HW-H -HOHG
HeoeLe&ë-(Fvêced) Hejcewée³³e&Je×&kebÀ mesveej#ekeÀced (Fled) SJe (njer) efMeef#eleeJeéeew (Jenleë)
(DeÒeefleOe=äMeJemeced) Oe=äb ÒeieuYeb MeJees yeueb ³esve leb Òeleerefle ($eÝ<eerCeeced) cev$eeLe&êä+Ceeb efJeog<eeced (®e) JeerjeCeeced
(mlegleerë) iegCemleJeveeefve (GHe) (³e%eced) me²ceveer³eb J³eJenejced (®e) (ceeveg<eeCeeced) (GHe³eecesefle) HetJe&Jeled~ De³eb cev$eë
(Mele0 4~ 4~ 5~ 1 J³eeK³eeleë¤35¤
DevJe³eë-ns meesceHeemlJeb <ees[efMeve Fvêe³e ³eew njer DeÒeefleOe=äMeJemeefcevê JenlemleeY³eece=<eerCeeb ®eeod JeerjeCeeb
mlegleercee&veg<eeCeeb ³e%eb ®eeled HeeuevecegHe®ej, ³em³e les leJew<e ³eesevf ejefmle, ³emlJecegHe³eeceie=nerleesçefme, leb lJeeb <ees[efMeve Fvêe³e
pevee GHeeÞe³evleg Je³eceefHe lJeeceeÞe³esce¤35¤
YeeJeeLe&ë-De$e HetJe&mceevcev$eeled Fvê meesceHee½ejsefle Heo$e³ecevegJeÊe&les~ je%ees jepemeYeemeY³eeveeb ÒepeemLeeveeb ®e
peveeveeefceob ³eesi³eceefmle ÒeMebmeveer³eefJeog<eeb mekeÀeMeeod efJeÐeesHeosMeb ÒeeH³eev³es<eecegHekeÀejeefokebÀ ®e meleleb kegÀ³³e&gë¤35¤
HeoeLe&ë-ns (meesceHeeë) Ssée³³e& keÀer j#ee Deewj (Fvê) Me$egDeeW keÀe efJeveeMe keÀjves Jeeues meYeeO³e#e! DeeHe pees
(njer) njCekeÀejkeÀ yeue Deewj DeekeÀ<e&CeªHe Ieesæ[eW mes (DeÒeefleOe=äMeJemeced) efpemeves DeHevee De®íe yeue yeæ{e jkeÌKee nw,
Gme (Fvêced) Hejcewée³³e& yeæ{eves Deewj mesvee jKeves Jeeues mesvee mecetn keÀes (Jenleë) yeneles nQ, Gvemes ³egkeÌle neskeÀj
($eÝ<eerCeeced) Jesocev$e peeveves Jeeues efJeÜeveeW Deewj (®e) JeerjeW kesÀ (mlegleerë) iegCeeW kesÀ %eeve Deewj (ceeveg<eeCeeced) meeOeejCe
ceveg<³eeW kesÀ (³e%eced) me²ce keÀjves ³eesi³e J³eJenej Deewj (®e) Gve keÀer Heeuevee keÀjes Deewj (GHe) meceerHe ÒeeHle nes, efpeme
(les) lesje (S<eë) ³en (³eesefveë) efveefceÊe jepeOecce& nw, pees let (GHe³eeceie=nerleë) meye meeceûeer mes me³egbkeÌle nw, Gme (lJee)
legPe keÀes (<ees[efMeves) <ees[Me keÀuee³egkeÌle (Fvêe³e) GÊece SsMJe³³e& kesÀ efue³es Òepee, mesveepeve DeeÞe³e uesJeW Deewj nce Yeer
uesJeW¤35¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW efHeíues cev$e mes (Fvê) (meesceHeeë) (®ej) Fve leerve HeoeW keÀer ³eespevee nesleer nw~ jepee
jep³ekeÀcce& ceW efJe®eej keÀjves Jeeues peve ÒepeepeveeW keÀes ³en ³eesi³e nw efkeÀ ÒeMebm ee keÀjves ³eesi³e efJeÜeveeW mes efJeÐee Deewj
GHeosMe HeekeÀj DeewjeW keÀe GHekeÀej meoe efkeÀ³ee keÀjW¤35¤
³emceeVesl³em³e efJeJemJeeved $eÝef<eë~ Hejceséejes osJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe ie=neÞeceefce®íÓîees pevesY³eë Hejceséej SJeesHeem³e Fl³egHeefoM³eles¤
Deye ie=neÞece keÀer F®íe keÀjves JeeueeW keÀes F&éej ner keÀer GHeemevee keÀjveer ®eeefn³es, ³en GHeosMe Deieues
HPFHH19HSHH1OHÍ+HMHVäÉ'H1YHHVÉ'HHIPOH1HÉ'HHäHI-H1-HV0H1<HJ-HäYHHHIYH1HI-HËHHäa
´H1SHH+HäHIOHÍ´H1SHHHäPHjMMH1&HkHUHI&H1SHHVOHHU{HIHPHHOH1VPHHHäV>10HHU
HPFHHäOHGa YHa SHH1OHÍa +HMäÍa 'H1YHÍa 'HHIPOHäa HÍa 'HH1HI-H1-HV0HVOHHäÉHI-H1-HV0Häa <HJ-HäYHHHIYHa HI-HËHHäa ´H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHä
´H1SHHÉ+HäHIOHÍa´H1SHHVHIOHä´H1ÉSHHHäaPHNMlMH1&H)HIOHäPHFHGÉMlMH1&HÍaHHUHI&H{aSHHVHIOH{HIHaPH1H1OHV1aPHÍaHHV1>10HHU
HeoeLe&ë-(³emceeled) Hejceelceveë (ve) efve<esOes (peeleë) Òeefme×ë (Hejë) GÊeceë (Dev³eë) efYeVeë (Deefmle) (³eë)
(DeeefJeJesMe) (YegJeveeefve) mLeeveeefve (efJeéee) meJee&eCf e, De$e Mesueg&kedÀ (ÒepeeHeefleë) efJeéem³eeO³e#eë (Òepe³ee) meJexCe
mebmeejsCe (mebjjeCeë) mec³eioele=Meerueë, De$e J³el³e³esveelcevesHeoced~ yengueb ívoefme~ (Deäe02~4~76) Fefle MeHeë mLeeves
Muegë ($eerefCe) (p³eesleeRef<e) met³³e&eJf eÐegoiv³eeK³eeefve (me®eles) meJex<eg meceJewelf e (meë) (<ees[Meer) ÒeMemleeë <ees[Me keÀuee
efJeÐevles ³eefmceved meë~ F®íe ÒeeCeë Þe×e He=efLeJ³eeHeesçefiveJee&³egjekeÀeMeefceefvê³eeefCe ceveesçVeb Jeer³³e&vleHees cev$ee ueeskeÀes veece
®ewleeë keÀueeë ÒeMveesHeefve<eefo ÒeefleHeeefoleeë~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~ 5~ 6 J³eeK³eeleë¤36¤
DevJe³eë-³emceeled Hejesçv³ees ve peeleë eEkeÀ®e ³ees efJeéee YegJeveev³eeefJeJesMe, me ÒepeeHeefleë Òepe³ee mebjjeCeë <ees[Meer
$eerefCe p³eesleeRef<e me®eles¤36¤
YeeJeeLe&ë-ie=neÞeceefce®íefÓce&veg<³ew³e&ë meJe&$eeefYeJ³eeefHe meJex<eeb ueeskeÀeveeb ñeäe Oelee& oelee v³ee³ekeÀejer meveeleveë
meef®®eoevevoes efvel³eMeg×yeg×cegkeÌlemJeYeeJeë met#ceeled met#cees cenlees ceneved meJe&MeefkeÌleceeved Hejceelceeçefmle, ³emceeled
keÀef½eoefHe HeoeLe& GÊeceë mecees Jee veeefmle, me SJeesHeem³eë¤36¤
HeoeLe&ë-(³emceeled) efpeme Hejceséej mes (Hejë) GÊece (Dev³eë) Deewj otmeje (ve) veneR (peeleë) ngDee Deewj
(³eë) pees Hejceelcee (efJeéee) mecemle (YegJeveeefve) ueeskeÀeW keÀes (DeeefJeJesMe) J³eeHle nes jne nw, (meë) Jen (Òepe³ee) meye
mebmeej mes (mebjjeCeë) GÊece oelee neslee ngDee (<ees[Meer) F®íe, ÒeeCe, Þe×e, He=efLeJeer, peue, Deefive, Jee³eg, DeekeÀeMe,
oMeeW Fefvê³e, ceve, DeVe, Jeer³³e&, leHe, cev$e, ueeskeÀ Deewj veece Fve meesuen keÀueeDeeW kesÀ mJeeceer (ÒepeeHeefleë) mebmeej cee$e
kesÀ mJeeceer Hejceséej ($eerefCe) leerve (p³eesleeRef<e) p³eesefle DeLee&led met³³e&, efyepegueer Deewj Deefive keÀes (me®eles) meye HeoeLeeX ceW
mLeeefHele keÀjlee nw¤36¤
YeeJeeLe&ë-ie=neÞece keÀer F®íe keÀjves Jeeues Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees meJe&$e J³eeHle, meye ueeskeÀeW keÀe j®eves Deewj
OeejCe keÀjves Jeeuee, oelee, v³ee³ekeÀejer, meveeleve DeLee&led meoe Ssmee ner yevee jnlee nw, meled, DeefJeveeMeer, ®ewlev³e Deewj
Deevevoce³e, efvel³e-Meg×-yeg×-cegkeÌlemJeYeeJe Deewj meye HeoeLeeX mes Deueie jnves Jeeuee, íesìs mes íesìe, yeæ[s mes yeæ[e,
meJe&MeefkeÌleceeved Hejceelcee efpeme mes keÀesF& Yeer HeoeLe& GÊece Jee efpemekesÀ meceeve veneR nw, GmekeÀer GHeemevee keÀjW¤36¤
Fvê½esl³em³e efJeJemJeeve=ef<eë~ meceé[dceeC[efuekeÀew jepeeveew osJeles~ meecveer ef$eägHed ívoë~ le³eesjnefcel³em³e
efJeje[e®eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe ie=nmLeesHe³eesefiejepeefJe<e³eceen¤
DeLe ie=neÞece kesÀ GHe³eesieer jepeefJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)YÌäHPH1FHH>G-Hä&HH1MHSHH1OHHZOHVä<H1HEHäH¢OHJÉMÝHäÉ61OHFHGa
OHHHVäMlQFHYHJä<H1HE<HäHHHHIFH1-HHLRV1-HHUSHJäHH1&HHPHHVFHäPHOH+HOHJPH1Q´HH1&HVYH1P-HHQHä
)YÌäÍaH1aPH1FHHHI>HIOHä PH1FHGÉMHÎGa-Hä&HÍaH1aMHSHHäaOHHZaOHV1a<H1HFHGaH1H¢1OHJÍa'HÝHVäa61OHFHGaOHHHVäÍa DeNnced~
'HYHJäa<H1HFHGa<H1H1HH1HIFH1a-HHNHG¢aRV1-HHUaSHJÉHH1&HHaPHHVFHäPe~ le=ÉH³eNlegÉaPH1Qa´HH1&HVYHäaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Fvêë) Hejcewée³³e&³egkeÌleë (®e) mee²Hee²esjep³ee²meefnleë (meceéìd) mec³eied jepeles me ®e¬eÀJeleea
(Je©Ceë) Þesÿë (®e) ceeC[efuekeÀë ÒeefleceeC[efuekeÀ½e (jepee) v³ee³eeefoiegCewë ÒekeÀeMeceeveë (leew) (les) leJe Òepeepevem³e
(Ye#eced) Yepeveb mesJeveced (®e¬eÀlegë) kegÀ³³ee&leeced, De$e efue*Lex efueìd (Deûes) (Sleced) (le³eesë) j#ekeÀ³ees je%eesë (Denced)
(Deveg) He½eeled (Ye#eced) mesJeveced (Ye#e³eeefce) Heeue³eeefce (JeekedÀ) JeeCeer (osJeer) efoJ³ee (peg<eeCee) ÒemeVee mesJeceevee meleer
(meescem³e) efJeÐewée³³e&m³e (le=H³eleg) ÒeerCeeleg (men) (ÒeeCesve) yeuesve (mJeene) mel³e³ee Jee®ee~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 4~
5~ 8 J³eeK³eeleë¤37¤
DevJe³eë-ns Òepeepeve! ³e Fvê½e meceé[d Je©Ce½e jepeeefmle, leeJeûes les leJe Ye#eb ®e¬eÀlegë~ Denvle³eesjsleb
Ye#ecevegYe#e³eeefce, ³ee meescem³e ÒeeHle³es peg<eeCee osJeer Jeeieefmle, le³ee mJeene ÒeeCesve men meJeex pevemle=H³eleg¤37¤
YeeJeeLe&ë-Òepee³eeb Üew memeYeew jepeeveew YeefJelegb ³eesi³eew, SkeÀ½e¬eÀJeleea efÜleer³ees ceeC[efuekeÀ½ewleew
Þesÿv³ee³eefJeve³eeefoY³eeb Òepeeë mebj#³e HegvemleeY³eë keÀjb me*die=Áer³eeleeced~ meJe&efmceved J³eJenejs efJeÐeeJe=e× q b mel³eJe®eveb
®ee®ejsleeced~ le SJeb Oeccee&Le&keÀecewë Òepeeë mevlees<³e mJe³eb mevlegäew m³eeleedced~ DeeHelkeÀeues jepee Òepeeb Òepee ®e jepeeveb
mebj#³e HejmHejceevevosleeced¤37¤
HeoeLe&ë-ns Òepeepeve! pees (Fvêë) Hejcewée³³e&³egkeÌle (®e) jep³e kesÀ De²-GHee²meefnle (meceéìd) meye peien
SkeÀ®e¬eÀ jepe keÀjves Jeeuee jepee (Je©Ceë) Deefle GÊece (®e) Deewj (jepee) v³ee³eeefo iegCeeW mes ÒekeÀeMeceeve ceeC[efuekeÀ
mesveeHeefle nQ, (leew) Jes oesveeW (Deûes) ÒeLece (les) lesje (Ye#eced) mesJeve DeLee&led veevee ÒekeÀej mes j#ee keÀjW Deewj (Denced) ceQ
(le³eesë) GvekeÀe (Sleced) Fme (Ye#eced) efmLele HeoeLe& keÀe (Deveg) Heerís (Ye#e³eeefce) mesJeve keÀjkesÀ keÀjeTb~ Ssmes keÀjles ngS
nce legce meye keÀes (meescem³e) efJeÐeeªHeer Ssée³³e& kesÀ yeer®e (peg<eeCee) Òeerelf e keÀjeves Jeeueer (osJeer) meye efJeÐeeDeeW keÀer
ÒekeÀeMekeÀ (JeekedÀ) JesoJeeCeer nw, Gmemes (mJeene) meye ceveg<³e (le=H³eleg) mevlegä jnW¤37¤
YeeJeeLe&ë-Òepee kesÀ yeer®e DeHeveer DeHeveer meYeeDeeW meefnle jepee nesves kesÀ ³eesi³e oes nesles nQ~ SkeÀ ®e¬eÀJeleea DeLee&led
SkeÀ ®e¬eÀ jepe keÀjves Jeeuee Deewj otmeje ceeC[efuekeÀ efkeÀ pees ceC[ue-ceC[ue keÀe F&éej nes~ ³es oesveeW ÒekeÀej kesÀ jepeepeve
GÊece-GÊece v³ee³e, vece´lee, megMeeruelee Deewj Jeerjleeefo iegCeeW mes Òepee keÀer j#ee De®ís ÒekeÀej keÀjW~ efHeÀj Gve ÒepeepeveeW mes
³eLee³eesi³e jep³ekeÀj uesJeW Deewj meye J³eJenejeW ceW efJeÐee keÀer Je=e×f ~ mel³eJe®eve keÀe Dee®ejCe keÀjW~ Fme ÒekeÀej Oecce&, DeLe&
Deewj keÀeceveeDeeW mes ÒepeepeveeW keÀes mevlees<e oskeÀj DeeHe mevlees<e HeeJeW~ DeeHelkeÀeue ceW jepee Òepee keÀer leLee Òepee jepee keÀer
j#ee keÀj HejmHej Deeveefvole neW¤37¤
Deives HeJemJesl³em³e JewKeeveme $eÝef<eë~ jepeeo³ees ie=nHele³ees osJeleeë~ YegefjkedÀ ef$eHeeod iee³e$eerë ívoë~
<e[dpeë mJejë~ GHe³eecesl³em³e mJeje[e®³e&vegägHed ívoë~ Deives Je®e&eqmJeefVel³em³e Yegefjiee®³e&vegägHed ívoë~
ieevOeejë mJejë¤
Hegveë ÒekeÀejevlejsCe leosJeen¤
efHeÀj Yeer ÒekeÀejevlej mes HetJeexkeÌle efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HLYHV1+H-HäP-H1P-H+HHäÉ'H1PFHV-HH {ÍPHJÉ-HHUH {FHGaR2HäÌ1HIHEFHHIH1+HHVHäFHGa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉPH1LYHHVäO-HH1-HH {PHÉ61HOHV1HHVHIYHäMlLYHHVäO-HH1-HH {PHVa
'HLYHVä-HH HTP-H1YHG-HH {P-HH1%PO-HERV1-HV-HHIPH1-HH {P-HHYH1QEFHäYHJÉHVnHJ<HWHHPHFHG
'HLYHVäa+H-HäP-HaP-H+HH1 )HIOHä PHJÉÉ'H+HHäÍa'H1PFHVÉ)OH1PFHVa-HH {ÍPHJÉ-HHUH 1HIFHHIOHä PHJÉÉ-HHUH {FHGaR2HäOHGaMlHIHFHGaFHHIHäa
+HHVHäFHGa*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJäJ+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a'H1LYHHVäaO-HH1a-HH {PHVa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa'H1LYHHVäaO-HH1a-HH {PHVa'HLYHVäa
-H1H 1HTP-H1YHGa-HH {P-HHYHGaO-HFHGaRV1-HVHJaä 'HHIPHäa-HH {P-HHYHGa'HNnced~ ceNvegÉHVnHJa<HWÉ³eeNmeNced¤38¤
HeoeLe&ë-(Deives) efJe%eeveeefoiegCeÒekeÀeMekeÀ meYeeHeles jepeved! (HeJemJe) MegvOe (mJeHeeë) MeesYeveev³eHeebefme keÀccee&efCe
³em³e leÜved! (Demces) DemceY³eced (Je®e&ë) JesoeO³e³eveced (megJeer³³e&ced) megÿg Jeer³³e¥ yeueb ³emceeled (oOeled) Oejved meved
(jef³eced) Oeveced (ceef³e) Heeueveer³es peves (Hees<eced) Hegefäced (GHe³eeceie=nerleë) jep³eJ³eJeneje³e mJeerke=Àleë (Deefme) (Deive³es)
efJe%eevece³ee³e v³ee³eJ³eJeneje³e (lJee) lJeeced (Je®e&mes) lespemes (S<eë) (les) leJe (³eesefveë) jep³eYetecf eefve&Jemeefleë (Deive³es)
efJe%eevece³ee³e Hejceséeje³e (lJee) lJeeced (Je®e&mes) mJeÒekeÀeMee³e JesoÒeJeÊe&keÀe³e (Deives) lepeesce³e (Je®e&efmJeved yeng
Je®eexçO³e³eveb efJeÐeles ³eefmceved (Je®e&mJeeved) meJe&efJeÐeeO³e³eve³egkeÌleë (lJeced) (osJes<eg) efJeÜÜ³³ex<eg (Deefme) YeJeefme
(Je®e&mJeeved) ÒeMemleefJeÐeeO³e³eveë (Denced) ÒepeemeYeemesveepeveë (ceveg<³es<eg) ceveefmJe<eg~ ceveg<³eeë keÀmceevcelJee keÀcee&efCe
meerJ³eefvle, cevem³eceevesve ñeäe, cevem³eefleë Hegvece&vemJeerYeeJes ceveesjHel³eb ceveg<³ees Jee~ (efve©03~7) (Yet³eemeced)~ De³eb
DevJe³eë-ns mJeHee Je®e&efmJeVeives lJecemces megJeer³³e¥ Je®eex ceef³e jeE³e Hees<eb ®e oOeled meved HeJemJe~
lJecegHe³eeceie=nerleesçefme lJeeb Je®e&mes Deive³es Je³eb mJeerkegÀcce&ë~ les leJe S<e ³eesefvemlJee Je®e&mesçive³es mecÒesj³eeceë~ ns
meYeeHeles! ³eLee lJeb osJes<eg Je®e&mJeeveefme leLeencceveg<³es<eg Je®e&mJeeved Yet³eemeced¤38¤
YeeJeeLe&ë-jepeeefomeY³epeveeveeefceocegef®eleceefmle ceveg<³es<eg meJee&ë meefÜÐeeë meodiegCeeb½e Je×&³es³eg³e&lemmeJex
ÞesÿiegCekeÀce&Òe®eejs<etÊecee Yet³eemegefjefle¤38¤
HeoeLe&ë-ns (mJeHeeë) GÊece-GÊece keÀece leLee (Je®e&efmJeved) megvoj ÒekeÀej mes JesoeO³e³eve keÀjves Jeeues (Deives)
meYeeHeefle! DeeHe (Demces) nce ueesieeW kesÀ efue³es (megJeer³³e&ced) GÊece Heje¬eÀce (Je®e&ë) Jeso keÀe Heæ{vee leLee (ceef³e) efvejvlej
j#ee keÀjves ³eesi³e Demceoeefo peve ceW (jef³eced) Oeve Deewj (Hees<eced) Hegeäf keÀes (oOeled) OeejCe keÀjles ngS (HeJemJe) HeefJe$e
ntefpeS~ (GHe³eeceie=nerleë) jep³e-J³eJenej kesÀ efue³es nce ves mJeerkeÀej efkeÀ³es ngS (Deefme) DeeHe nQ, (lJee) legPekeÀes
(Je®e&mes) GÊece lespe, yeue, Heje¬eÀce kesÀ efue³es (Deive³es) Jee efJe%eeve³egkeÌle Hejceséej keÀer ÒeeefHle kesÀ efue³es nce mJeerkeÀej
keÀjles nQ~ (les) legcnejer (S<eë) ³en (³eesefveë) jepeYetecf e efveJeememLeeve nw, (lJee) legPe keÀes (Je®e&mes) nce ueesie DeHeves
efJeÐee ÒekeÀeMe meye ÒekeÀej megKe kesÀ efue³es yeej-yeej Òel³eskeÀ keÀeceeW ceW ÒeeLe&vee keÀjles nQ~ ns lespeOeejer meYeeHeles jepeved! pewmes
(lJeced) DeeHe (osJes<eg) GÊece-GÊece efJeÜeveeW ceW (Je®e&mJeeved) ÒeMebmeveer³e efJeÐeeO³e³eve keÀjves Jeeues (Deefme) nQ, Jewmes
(Denced) ceQ (ceveg<³es<eg) efJe®eejMeerue Heg©<eeW ceW DeeHe kesÀ me¢Me (Yet³eemeced) nesTb¤38¤
YeeJeeLe&ë-jepee Deeefo meY³e peveeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ meye ceveg<³eeW cebs GÊece-GÊece efJeÐee Deewj De®ís-De®ís
iegCeeW keÀes yeæ{eles jnW, efpememes mecemle ueesie Þesÿ iegCe Deewj keÀcce& Òe®eej keÀjves ceW GÊece nesJeW¤38¤
GefÊeÿefVel³em³e JewKeeveme $eÝef<eë~ jepeeo³ees ie=nmLee osJeleeë~ GefÊeÿefVel³em³eesHesl³eslem³e ®ee<eea iee³e$eer
ívoë~ <e[dpeë mJejë~ Fvêsl³em³ee®³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
GNHI¬Há19HHVSHäPHHPH1Q+HHU1O-HHUHI0H´HVäÉ'H-HV+HHÍaPHHVFHäHIFHYÌH1FHWPegÉleced~
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVV1ÉPHHUYÌHäH1O-HHZSHäPHÉ61HOHV1HHVHIYH1HIMYÌHäH1O-HHZSHäPHVa
)YÌHZ{HISH1áHZHISHäá1PO-HERV1-HV-HPHHVHISHäá1HVÉQEFHäYHJÉHnVHJ<HHHPHFHG
GNefÊeÿNefVel³egÉOHGÉHIOHáäYHGa 'HHVSHäPHHa PH1Qa +HHU1O-HHUa HI0H´HV1É)HIOH1 HI0H´HVäa 'H1-HV1+H1H1Ía PHHVFHäFHGa )1YÌ1a H1FHWÉ)HIOHä H1FHWa
megÉOHFHGa*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a)YÌHäHaO-HH1a'HHVSHäPHVa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa)YÌHäHaO-HH1a'HHVSHäPHVa)YÌäa
'HHV1HISH1á1a'HHVHISHäáÍaO-HFHGaRV1-HVHJäa'HHIPHäa'HHVHISHäáÍa'H1QFHGaFH1YHJÉ<³esN<eg~ YetÉ³eeNmeNced¤39¤
HeoeLe&ë-(GefÊeÿved) meodiegCekeÀce&mJeYeeJes<etOJe&efvleÿved (Deespemee) ÒeMemleMejerjelcemeYeemesveeyeuesve (men)
(HeerlJeer) HeerlJee~ mveelJ³eeo³e½e~ (Deäe07~1~49) FleerkeÀejeosMeë (efMeÒes) nvegÒeYe=l³e²eefve, efMeÒes Fl³egHeue#eCecev³es<eeáe
efMeÒes nvegveeefmekesÀ~ (efve©06~17) (DeJesHe³eë) JesHe³e, De$e uees[Lex ue*d (meesceced) Ssée³³e¥ meesceJeuu³eeefojmeb Jee (Fvê)
Ssée³³ee&³e êJeved, Ssée³³ex jceceeCe Jee~ FvoJes êJeleerefle Jesvoew jcele Fefle Jee~ (efve©010~8) (®ecet) mesve³ee, De$e megHeeb
meguegkeÀ0~ (Deäe07~1~39) Fefle le=leer³ewkeÀJe®evem³e uegkedÀ (megleced) mecHeeefoleced (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (Fvêe³e)
Ssée³³ee&³e (lJee) (Deespemes) Heje¬eÀcee³e (S<eë) (les) (³eesefveë) Ssée³³e&keÀejCeced (Fvêe³e) Hejcewée³³e&Òeoe³e jep³ee³e
(lJee) (Deespemes) DevevleHeje¬eÀcee³e (Fvê) ogëKeefJeoejkeÀ efJeÜved! (Deesefpeÿ) DeefleMe³esveewpeefmJeved (Deesefpeÿë)
DeefleHeje¬eÀceer (lJeced) (osJes<eg) efJeefpeieer<eceeCes<eg jepemeg (Deefme) (Deesefpeÿë) DeefleMe³esve Heje¬eÀceer (Denced) (ceveg<³es<eg)
(Yet³eemeced)~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 5~ 4~ 10) J³eeK³eeleë¤39¤
DevJe³eë-ns Fvê meYeeHeles! lJeb ®ecet megleb meesceb HeerlJeer Deespemee menesefÊeÿved meved ³eg×eefokeÀcce&meg efMeÒes
DeJesHe³eë~ DemceeefYemlJecegHe³eeceie=nerleesçefme, les leJew<e ³eesevf ejml³elemlJeeb mJemLele³esvêe³eewpemes Heefj®ejeceë~ Deespeme Fvêe³e
Hejceséeje³e lJee ÒeCeeso³eeceë~ ns Deesefpeÿsvê! ³eLee lJeb osJes<Jeesefpeÿesçefme, leLeeçncceveg<³es<Jeesefpeÿes Yet³eemeced¤39¤
YeeJeeLe&ë-jep³eHeg©<eeCeeb ³eesi³eceefmle Yeespevee®íeoveeefoHeefjkeÀjwMMejerjyeuecegVe³es³egJ³e&eYf e®eejeefooes<es<eg keÀLebe®f eVe
ÒeJeÊexjved, HejceséejesHeemeveb ®e ³eLeeskeÌleJ³eJenejsCe kegÀ³³e&gefjefle¤39¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) Ssée³e& jKeves Jeeues Jee Ssée³e& ceW jceves Jeeues meYeeHeles! DeeHe (®ecet) mesvee kesÀ meeLe (megleced)
GlHeeove efkeÀ³es ngS (meesceced) meesce keÀes (HeerlJeer) HeerkesÀ (Deespemee) Mejerj, Deelcee, jepemeYee Deewj mesvee kesÀ yeue kesÀ
(men) meeLe (GefÊeÿved) De®ís iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJeeW ceW GVeefle keÀes ÒeeHle nesles ngS (efMeÒes) ³eg×eefo keÀceeX mes [eæ{er
Deewj veeefmekeÀe Deeefo De*dieeW keÀes (DeJesHe³eë) keÀcHeeDees DeLee&led ³eLee³eesi³e keÀeceeW ceW De²eW keÀer ®esäe keÀjes~ nce ueesieeW ves
DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) jep³e kesÀ efve³ece GHeefve³eceeW mes ûenCe efkeÀ³es (Deefme) nQ, (les) DeeHekeÀe (S<eë) ³en jep³e keÀce&
(³eesefveë) Ssée³e& keÀe keÀejCe nw, Fmemes (lJee) DeeHe keÀes meeJeOeevelee mes (Fvêe³e) Hejcewée³e& osves Jeeues peieoeréej keÀer
ÒeeefHle kesÀ efue³es mesJeve keÀjles nQ, (Deespemes) Del³evle Heje¬eÀce Deewj (Fvêe³e) Me$egDeeW kesÀ efJeoejCe kesÀ efue³es (lJee) DeeHe
keÀes ÒesjCee keÀjles nQ~ ns (Deesefpeÿ) Del³evle lespeOeejer pewmes (lJeced) DeeHe (osJes<eg) Me$egDeeW keÀes peerleves keÀer F®íe keÀjves
JeeueeW ceW (Deesefpeÿë) Del³evle Heje¬eÀce Jeeues (Deefme) nQ, Jewmes ner ceQ Yeer (ceveg<³es<eg) meeOeejCe ceveg<³eeW ceW (Yet³eemeced)
nesTb¤39¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes ³en ³eesi³e nw efkeÀ Yeespeve, Jek Deewj Keeves-Heerves kesÀ HeoeLeeX mes Mejerj kesÀ yeue keÀes
GVeefle osJeW, efkeÀvleg J³eefYe®eejeefo oes<eeW ceW keÀYeer ve ÒeJe=Êe nesJeW Deewj ³eLeeskeÌle J³eJenejeW ceW Hejceséej keÀer GHeemevee Yeer
keÀjW¤39¤
De¢Þeefcel³em³e ÒemkeÀCJe $eÝef<eë~ ie=nHele³ees jepeeo³ees osJeleeë~ De¢Þeefcel³em³e met³³exl³em³e ®ee<eea
iee³e$eer ívoë~ GHe³eeceie=nerleesçmeerl³em³e mJeje[e<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efHeÀj Yeer ÒekeÀejevlej mes HetJeexkeÌle efJe<e³e ner Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HäÀHFHPHNHV¢1OH-HHV1HI-HMl0FHHHV1SHYHH%1É'HYHJäa<HHSHäYOHHV'H1LYHHHVäH/HHa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH1PHWHH {HO-HH<HH1SHHHZ1HOHV1HHVHIYH1ÍPHWHH {HO-HH<HH1SHHHäa
PHWH {<HHHISHá1<HHHISHäá1PO-HERV1-HV-HHIPH1<HHHISHäáHV1ÉQEFHäYHJÉHVnHJ<HWHHPHFHG
'HäÀHFHGa 'H1PH1a NHV¢1OH-HäÍa HI-Ha Ml0FHHäÍa SHYHHäYHGa 'HYHJäa <HHSHäYOHÍa 'H1LYHHäÍa H1/HH1a *1+H1HH1FHLHäQHUOH1
)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1aPHWHH {HaO-HH1a<HH1SHHHäa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍaPHWHH {HaO-HH1a<HH1SHHHäaPHWH {a<HH1HISH1á1a<HHHISHäáÍa
O-HFHGaRV1-HVHJäa'HNHIPH1a<HHHISHäáÍa'H1QFHGaFH1YHJÉHVnHJa<HWÉ³eeNmeced¤40¤
HeoeLe&ë-(De¢Þeced) HeM³es³eced, De$e efue*Lex ueg*d~ GÊecewkeÀJe®eveÒe³eesiees yengÙb ívoefme #Deäe07.1.8% Fefle
©[eieceë~ $eÝ¢Meesçef* iegCeë~ (Deäe07~4~16) Fefle ÒeeHleew iegCeeYeeJe½e (Dem³e) peieleë (kesÀleJeë) %eeHekeÀeë (efJe)
efJeMes<esCe (jMce³eë) efkeÀjCeeë (peveeved) ceveg<³eeoerved ÒeeefCeveë (Deveg) (Yeépevleë) ÒekeÀeMeceeveeë (Deive³eë)
met³³e&eJf eÐeglÒeefme×ek³eë (³eLee) (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (met³³ee&³e) met³³e& FJe efJeÐeeefomeodiegCewë ÒekeÀeMeceevee³e (lJee)
(Yeépee³e) peerJeveeefoÒekeÀeMee³e (S<eë) (les) (³eesefveë) ®eje®ejelceves peieoeréeje³e (lJee) (Yeépee³e) meJe&$e ÒekeÀeMeceevee³e
(met³³e&) met³³e&m³esJe v³ee³eefJeÐeemeg ÒekeÀeMeceeve (Yeéefpeÿ) DeefleMe³esve megMeesefYele (Yeéefpeÿë) (lJeced) (osJes<eg)
DeefKeueefJeÐeemeg ÒekeÀeMeceeves<eg efJeÜlmeg (Deefme) (Yeéefpeÿë) (Denced) (ceveg<³es<eg) efJeÐeev³ee³ee®ejCes ÒekeÀeMeceeves<eg ceeveJes<eg
(Yet³eemeced)~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 5~ 4~ 11-12) J³eeK³eeleë¤40¤
DevJe³eë-³eLeeçm³e peieleë HeoeLee&ved Yeépevlees jMce³eë kesÀleJeesçive³emmeefvle, leLewJe peveevevJence¢Þeced~
lJecegHe³eeceie=nerleesçefme ³em³e les leJew<e ³eesefvejefmle, leb lJeeb Yeépee³e met³ee&³e Òe®eeso³eeefce~ leb lJeeb Yeépee³e met³ee&³e Hejceelceves
efve³eespe³eeefce~ ns Yeéefpeÿ! met³³e& ³eLeeb lJeb osJes<eg Yeéefpeÿesçefme, leLeeçncceveg<³es<eg Yet³eemeced¤40¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLesn met³³e&ekf eÀjCeeë meJe&$e Òeme=leeë ÒekeÀeMevles, leLee jepeÒepeemeYeepeveeMMegYeiegCe-
keÀce&mJeYeeJes<eg ÒekeÀeMeceeveemmevleg~ kegÀlees veefn ceveg<³eMejerjb ÒeeH³e keÀm³eef®eoglmeenHeg©<eeLe&melHeg©<eme²³eesieeY³eemee®eefjlem³e
pevem³e Oeccee&Le&keÀececees#eefmeef×ë MejerjelcemeceepeesVeefle½e ogue&Yeeefmle, lemceeled meJezjeuem³eb l³ekeÌlJee efvel³eb
Òe³eefleleJ³eced¤40¤
HeoeLe&ë-pewmes (Dem³e) Fme peieled kesÀ HeoeLeeX ceW (Yeépevleë) ÒekeÀeMe keÀes ÒeeHle ngF& (jMce³eë) keÀeefvle
(kesÀleJeë) Jee Gve HeoeLeeX keÀes peveeves Jeeues (Deive³eë) met³³e&, efJeÐegled Deewj Òeefme× Deefive nQ, Jewmes ner (peveeved) ceveg<³eeW
keÀes (Deveg) SkeÀ DevegketÀuelee kesÀ meeLe (De¢Þeced) ceQ efoKeueeTb~ ns meYeeHeles! DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) jep³e kesÀ efve³ece
Deewj GHeefve³eceeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³es ngS (Deefme) nQ, efpeve (les) DeeHekeÀe (S<eë) ³en jep³ekeÀcce& (³eesefveë) Ssée³³e& keÀe
keÀejCe nw, Gve (lJee) DeeHekeÀes (Yeépee³e) efpeueeves Jeeues (met³³ee&³e) ÒeeCe kesÀ efue³es ef®eleelee ntb leLee GvneR DeeHekeÀes
(Yeépee³e) meJe&$e ÒekeÀeefMele (met³³ee&³e) ®eje®ejelcee peieoeréej kesÀ efue³es Yeer ef®eleelee ntb~ ns (Yeéefpeÿ) Deefle Heje¬eÀce mes
ÒekeÀeMeceeve (met³³e&) met³³e& kesÀ meceeve mel³e efJeÐee Deewj iegCeeW mes ÒekeÀeMeceeve pewmes (lJeced) DeeHe (osJes<eg) mecemle efJeÐeeDeeW
mes ³egkeÌle efJeÜeveeW ceW ÒekeÀeMeceeve (Yeéefpeÿë) Del³evle ÒekeÀeefMele nQ, Jewmes ceQ Yeer (ceveg<³es<eg) meeOejCe ceveg<³eeW ceW
(Yet³eemeced) ÒekeÀeMeceeve nesTb¤40¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes Fme mebmeej cebs met³³e& keÀer efkeÀjCe meye peien HewÀue kesÀ ÒekeÀeMe
keÀjleer nQ, Jewmes jepee, Òepee Deewj meYeemeod peve MegYe iegCe, keÀcce& Deewj mJeYeeJeeW ceW ÒekeÀeMeceeve neW, keÌ³eeWefkeÀ Ssmee nw efkeÀ
ceveg<³e Mejerj HeekeÀj efkeÀmeer Glmeen Heg©<eeLe& melHeg©<eeW keÀe me² Deewj ³eesieeY³eeme keÀe Dee®ejCe keÀjles ngS ceveg<³e keÀes
Oecce&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e keÀer efmeef× leLee Mejerj, Deelcee Deewj meceepe keÀer GVeefle keÀjvee ogue&Ye veneR nw~ Fmemes meye
ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Deeuem³e keÀes íesæ[ kesÀ efvel³e Òe³elve efkeÀ³ee keÀjW¤40¤
Gog l³eefcel³em³e ÒemkeÀCJe $eÝef<eë~ met³³eex osJelee~ HetJe&m³e efve®e=oe<eea~ GHe³eecesl³em³e mJeje[e<eea iee³e$eer
®e ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLeséejHe#es ie=nmLekeÀccee&n¤
Deye F&éejHe#e cebs ie=nmLe kesÀ keÀce& keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
GogÉ OHESHH1OH-HVäRPHERV1-HE-HäQHIYOHNHV¢1OH-HäÍaÉ0HVHI-HËHHäH1PHWH {FHGa

*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉHIPH1PHWHH {HO-HH<HH1SHHHZ1HOHV1HHVHIYH1ÍPHWHH {HO-HH<HH1SHHHä
*OHGa 7%1É)O%HWäa OHFHGa SHH1OH-HVäRPH1HIFHHIOHä SHH1OHÉ-HVäRPHFHGa RV1-HFHGa -H1Q1HIYOH1a NHV¢1OH-HäÍa É0HVa HI-HËHHäHa PHWH {FHGa
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1)OHJä+HHH1FHLHäQHUOHÍa'H1HIPH1aPHWHH {HaO-HH1a<HH1SHHHäa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍaPHWHH {HaO-HH1a<HH1SHHHä
HeoeLe&ë-(Gled) (G) efJelekexÀ (l³eced) Decegced (peeleJesomeced) ³ees peeleeved JeseÊf e efJevoles Jee, peelee Jesomees Jesoeë
HeoeLee& Jee ³emceeled leced (osJeced) Meg×mJeªHeced (Jenefvle) ÒeeHe³eefvle (keÀsleJeë) efkeÀjCee FJe ÒekeÀeMeceevee efJeÜebmeë (¢Mes)
êägced (efJeéee³e) meJe&peieogHekeÀeje³e (met³e&ced) ®eje®ejelceeveceeréejced (GHe³eeceie=nerleë) GHeielew³ee&cew³e&cewë mJeerke=Àleë
(Deefme) (met³³ee&³e) ÒeeCee³e meefJe$es Jee (lJee) lJeeced (Yeépee³e) ÒekeÀeMekeÀe³e (S<eë) keÀe³e&keÀejCeme²l³ee ³eovegceer³eles
(les) leJe (³eesefveë) Demeceb ÒeceeCeced (met³³ee&³e) %eevemet³e&m³e ÒeeHle³es (lJee) lJeeced (Yeépee³e)~ De³eb cev$eë (Mele0 4~
3~ 4~ 9) J³eeK³eeleë¤41¤
DevJe³eë-³eb peeleJesomeb osJeb met³e¥ peieoeréejb efJeéee³e ¢Mes kesÀleJees efJeÜebme GÜnvl³eg l³eb peieoeréejb Je³eb
ÒeeHveg³eece~ ns peieoeréej! ³emlJecemceeefYeYeé&pee³e met³ee&³eesHe³eeceie=nerleesçefme, leb lJee lJeeb meJex ie=Ávleg, ³em³e les leJew<e
³eesefvejeefmle, leb lJeeb Yeépee³e met³ee&³e keÀejCeb efJepeeveerceë¤41¤
YeeJeeLe&ë-³eLee JesoefJeoes efJeÜebmees JesoeçvegketÀueceeiexCe Hejceséejb efJe%ee³e ÞesÿefJe%eevesve leogHeemeveb kegÀJe&efvle, leLewJe
me F&éejë meJez©Heemeveer³eë~ ve lee¢Mesve %eevesve efJeveséejesHeemevee YeefJelegb MekeÌ³ee, kegÀlees efJe%eevecesJe
HejceséejesHeemeveeJeefOeefjefle¤41¤
HeoeLe&ë-(peeleJesomeced) pees GlHeVe ngS HeoeLeeX keÀes peevelee Jee ÒeeHle keÀjelee Jee Jeso Deewj mebmeej kesÀ HeoeLe&
efpememes GlHeVe ngS nQ (osJeced) Meg×mJeªHe peieoeréej efpemekeÀes (efJeéee³e) mebmeej kesÀ GHekeÀej kesÀ efue³es (¢Mes) %eeve®e#eg
mes osKeves keÀes (kesÀleJeë) efkeÀjCeeW kesÀ legu³e meJe& DebMeeW ceW ÒekeÀeMeceeve efJeÜeved (Gled) (Jenefvle) DeHeves GlkeÀ<e& mes
JeeoevegJeeo keÀj J³eeK³eeve keÀjles nQ (G) leke&À-efJeleke&À kesÀ meeLe (l³eced) Gme peieoeréej keÀes nce ueesie ÒeeHle neW~ ns
peieoeréej! pees DeeHe nce ueesieeW ves (Yeépee³e) ÒekeÀeMeceeve DeLee&led Del³evle Glmeen Deewj Heg©<eeLe&³egkeÌle (met³³ee&³e) ÒeeCe
keÀs efue³es (GHe³eeceie=nerleë) ³ece-efve³eceeefo ³eesieeY³eeme GHeemevee Deeefo meeOeveeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³es ngS (Deefme) nQ, Gve
(lJee) DeeHekeÀes GkeÌle keÀecevee kesÀ efue³es mecemle peve mJeerkeÀej keÀjW Deewj ns F&éej! efpeve (les) DeeHekeÀe (S<eë) ³en keÀe³³e&
Deewj keÀejCe keÀer J³eeefHle mes SkeÀ Devegceeve nesvee (³eesefveë) DevegHece ÒeceeCe nw, Gve (lJee) DeeHekeÀes (Yeépee³e) ÒekeÀeMeceeve
(met³³ee&³e) %eeveªHeer met³³e& kesÀ Heeves kesÀ efue³es SkeÀ keÀejCe peeveles nQ¤41¤
YeeJeeLe&ë-pewmes Jeso kesÀ JesÊee efJeÜeved ueesie JesoevegketÀue ceeie& mes Hejceséej keÀes peevekeÀj GÊece %eeve mes GmekeÀe
mesJeve keÀjles nQ, Jewmes ner Jen peieoeréej meye keÀes GHeemeveer³e DeLee&led mesJeve keÀjves kesÀ ³eesi³e nw~ Jewmes %eeve kesÀ efJevee F&éej
keÀer GHeemevee keÀYeer veneR nes mekeÀleer, keÌ³eeWefkeÀ efJe%eeve ner GmekeÀer DeJeefOe nw¤41¤
DeeefpeIe´sl³em³e kegÀmeg©efJevog$eÝ&ef<eë~ Helveer osJelee~ mJeje[d yeéïeîegeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJej¤
DeLe ie=nmLekeÀcce&efCe Helv³egHeosMeefJe<e³eceen¤
Deye ie=nmLe kesÀ keÀcce& cebs kHU kesÀ GHeosMe efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHHISHä,HNH¢1XH0HFH1¡HHO-HHäHI-H0H1HIYO-HYRä-HÍa
+HJYHä1SHH HIYH-Hä¬H P-H1PHHYHäÍPH1QÓH2HJ-HHV12HHäMH1+HHäP-HOHHU1+HJYH1FHH HI-Hä0HOHHRGMlHIHÍ
'HHaHISH1,H1aNH¢1XH0HäFHGaFH1HIQ1a'HHaO-HH1aHI-H10H1YOHJÉa)YRä-HÍa+HJYHäÍa71SHH aHIYHa-H1¬H 1P-H1aPHHaYH1ÍaPH1QÓHäFHGa2HJÉ#JeN~
GN©OeeNjsl³egÉÉ2HHäMHa+HHäP-HOHHUa+HJYHäÍaFHH1a'HHaHI-H10H1OHH1OHGaMlHIHÍ
HeoeLe&ë-(Dee) (efpeIe´) (keÀueMeced) vetleveb Ieìced (ceefn) ceneiegCeefJeefMeäs Heeflve (Dee) (lJee) (efJeMevleg)
(FvoJeë) meesceeÐees<eefOejmeeë (Hegveë) (Tpee&) Heje¬eÀcesCe (efve) (JeÊe&mJe) (mee) (veë) Demceeved (menñeced) DemebK³eced
(Oeg#Je) ÒeHetef×& (G©Oeeje) GJeea Oeeje efJeÐeemegeMf e#eeOeejCee ³em³eeë mee (He³emJeleer) ÒeMemleeefve He³eebm³eVeev³egokeÀeefve Jee
³em³eeb mee (Hegveë) (cee) ceeced (Dee) efJeMeleeced (jef³eë) Oeveced¤ De³eb cev$eë (Mele04~5~8~6-9) J³eeK³eeleë¤42¤
DevJe³eë-ns ceefn Heeflve! ³ee lJeceg©Oeeje He³emJel³eefme, mee ie=nmLeMegYekeÀce&meg keÀueMeceeefpeIe´, HegvemlJee lJeeb
menñeefcevoJe DeeefJeMevleg, Hegveªpee& veesçmceeved Oeg#Je, Hegveccee& ceeb jef³ejeefJeMeleeled, ³elemlJeb ogëKeeefVeJeÊe&mJe¤42¤
YeeJeeLe&ë-efJeog<eerCeeb kHUCeeb ³eesi³eleeçefmle, ³ee¢Meeved megHejeref#eleeved HeoeLee&ved mJe³eb Yeg¡eerjved, lee¢MeevesJe Hel³es
oÐegë, ³elees yege×f yeueefJeÐeeJe=e×f ë m³eeled, OeveeefoHeoeLee&veecegVeefleb ®e kegÀ³³e&gë¤42¤
HeoeLe&ë-ns (ceefn) ÒeMebmeveer³e iegCeJeeueer kHU! pees let (G©Oeeje) efJeÐee Deewj De®íer De®íer efMe#eeDeeWb keÀes
Del³evle OeejCe keÀjes (He³emJeleer) ÒeMebefmele DeVe Deewj peue jKeves Jeeueer nw, Jen ie=neÞece kesÀ MegYe keÀeceeW ceW (keÀueMeced)
veJeerve Ieì keÀe (DeeefpeIe´) DeeIeéCe keÀj DeLee&led GmekeÀes peue mes HetCe& keÀj Gme keÀer GÊece megievOe keÀes ÒeeHle nes (Hegveë)
efHeÀj (lJee) legPes (menñeced) DemebK³eele (FvoJeë) meesce Deeefo Dees<eefOe³eeW kesÀ jme (DeeefJeMevleg) ÒeeHle neW, efpememes let
ogëKe mes (efveJele&mJe) otj jns DeLee&led keÀYeer legPe keÀes ogëKe ve ÒeeHle nes~ let (Tpee&) Heje¬eÀce mes (veë) nce keÀes (Oeg#Je)
HeefjHetCe& keÀj (Hegveë) Heerís (cee) cegPes (jef³eë) Oeve (DeeefJeMeleeled) ÒeeHle nes¤42¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved HIk³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ De®íer Hejer#ee efkeÀ³es ngS HeoeLe& keÀes pewmes DeeHe Kee³ebs, Jewmes ner
DeHeves Heefle keÀes Yeer efKeueeJeW efkeÀ efpememes yege×
f yeue Deewj efJeÐee keÀer Je=ef× nes Deewj Oeveeefo HeoeLeeX keÀes Yeer yeæ{eleer
jnW¤42¤
F[s jvle Fl³em³e kegÀmeg©efJevog$eÝ&ef<eë~ Helveer osJelee~ Dee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
efHeÀj Yeer ÒekeÀejevlej mes Gmeer efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
)>V1MYOHV1Q-H1VNH¢HFH1VHYÌV1SHHVOHVÉHIRäOHV1PHMäP-HHIOH1FHHIQ1HI-HÀHJäHIOHa
61OHHOHVäÉDe,YHV1YHHFHHäHIYHRV1-HV<HHVäFHHPHJÉNH¢OH\HWOHHOHG
)>Väa MYOHVaä Q-HVäa NH¢HFHVäa HYÌVäa SHHVOHVäa 'HHIRäOHVa PHMäP-HHIOHa FHHIQäa HI-HÀHJÉOHHUHIOH1 HI-HÉÀHJäHIOHa 61OHHa OHV1a 'H1,YHV1a
YHHFHHäHIYHaRV1-HV<HäÍaFHH1aPHJÉke=ÀleNefceefleN megÉÉNHä¢OHFHGa\HWÉleeNled¤43¤
HeoeLe&ë-(F[s) mleeslegcenx (jvles) jceCeer³es (nJ³es) mJeerkeÀle&gcenx (keÀec³es) keÀceveer³es (®evês) Dee¼eokeÀejkesÀ
(p³eesles) megMeeruesve Ðeesleceeves (Deefoles) DeelcemJeªHesCeeefJeveeefMeefve (mejmJeefle) ÒeMebmle mejes efJe%eeveb efJeÐeles
³em³eemlelmecyeg×ew (ceefn) Hetp³eleces (efJeÞegefle) efJeefJeOeeë Þegle³eë ÞeJeCeeefve leÜefle (Slee) Sleeefve (les) leJe (DeIv³es)
nvlegb eflejmkeÀle&gce³eesi³es (veeceeefve) ieewefCekeÌ³e DeeK³eeë (osJesY³eë) efoJ³eiegCesY³ees efoJ³eiegCe³egkeÌleHeefleY³eë (cee) ceeced
(megke=Àleced) megÿg keÀÊe&J³eb keÀce& (ye´tleeled) ye´tefn~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 5~ 8~ 10) J³eeK³eeleë¤43¤
DevJe³eë-ns DeIv³esçefoles p³eesles F[s nJ³es keÀec³es jvles ®evês efJeÞegelf e ceefn mejmJeefle Heeflve! le Slee veeceeefve
meefvle, lJeb osJesY³ees cee megke=Àleb ye´tleeled¤43¤
YeeJeeLe&ë-³ee efJeÜÓîeë efMe#eeb ÒeeHleJeleer efJeog<eer kHU mee ³eLeeskeÌle³ee efMe#e³ee efMe#esled~ ³elemmeJee& DeOecce&ceeiex
ve ÒeJeÊexjved, HejmHejb efJeÐeeJe=e× f b mJeleve³eeved keÀv³ee½e efMeef#eleeë kegÀ³³e&gë¤43¤
HeoeLe&ë-ns (DeIv³es) leeæ[vee ve osves ³eesi³e (Deefoles) Deelcee mes efJeveeMe keÀes ÒeeHle ve nesves Jeeueer (p³eesles) Þesÿ
Meerue mes ÒekeÀeMeceeve (F[s) ÒeMebmeveer³e iegCe³egkeÌle (nJ³es) mJeerkeÀej keÀjves ³eesi³e (keÀec³es) ceveesnj mJeªHe (jvles) jceCe
keÀjves ³eesi³e (®evês) Del³evle Deevevo osves Jeeueer (efJeÞegefle) DeveskeÀ De®íer yeeleW Deewj Jeso peeveves Jeeueer (ceefn) Del³evle
ÒeMebmee keÀjves ³eesi³e (mejmJeefle) ÒeMebefmele efJe%eeve Jeeueer Helveer! GkeÌle iegCe ÒekeÀeMe keÀjves Jeeues (les) lesjs (Slee) ³es
(veeceeefve) veece nQ, let (osJesY³eë) GÊece iegCeeW kesÀ efue³es (cee) cegPe keÀes (megke=Àleced) GÊece GHeosMe (ye´leeled) efkeÀ³ee
keÀj¤43¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeveeW mes efMe#ee HeeF& ngF& kHU nes, Jen DeHeves-DeHeves Heefle Deewj Dev³e meye HIk³eeW keÀes
³eLee³eesi³e GÊece keÀcce& efmeKeueeJeW, efpememes efkeÀmeer lejn Jes DeOecce& keÀer Deesj ve ef[ieW~ Jes oesveeW kHU-Heg©<e efJeÐee keÀer
Je=e×
f Deewj yeeuekeÀeW leLee keÀv³eeDeeW keÀes efMe#ee efkeÀ³ee keÀjW¤43¤
efJe ve Fl³em³e Meeme $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~ GHe³eecesl³em³e
efJeje[e<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
eEmeneJeueeskeÀv³ee³esve ie=nmLeOeccex jepeHe#es eEkeÀef®eoen¤
Deye efmebn pewmes Heerís ueewì keÀj osKelee nw, Fme ÒekeÀej ie=nmLe keÀcce& kesÀ efveefceÊe jepeHe#e ceW kegÀí GHeosMe
HI-HYHäÉ)YÌN FH2HHVäSHHIQYHHU1HHHäÏ+HOHYH1OHÍaHHVÉ'HNPFHH%É'HäHI<H1RHPH1OH2HäMELHFHHH1OHFHäÍa
GNHeNHH1FHLHäQHUOHHV1ÉPHHUYÌHäHO-HHHI-H1FH2HäÉ61HOHV1HHVHIYH1HIMYÌHäHO-HHHI-H1FH2HVä
ef-Ha YH1Ía )1YÌ1a FH2HäÍa SH1HIQ1a YHHrN®ee~ ³eN®íN~ He=ÉOH1YH1OHÍa HÍa 'H1PFHHYHGa 'H1HI<H1RHPH1OHHUOHäHI<H1ÉRHPHäHIOHa 'H2HäMFHGa
LH1FH1H1aOHFHäÍa*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1aHI-H1FH2H1 )HIOHä HI-H1ÉFH2HVäa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa)YÌHäHaO-HH1aHI-H1Fe=OeN
)HIOHäHI-H1ÉFH2HVä
HeoeLe&ë-(efJe) efJeMes<esCe (veë) DemceekeÀced (Fvê) mesveeO³e#e! (ce=Oeë) Me$etved (peefn) (veer®ee) ogäkeÀeefjCeë
(³e®í) efveie=Áerenf (He=lev³eleë) Deelceveë mesveeefce®íleë (³eë) (Demceeved) (DeefYeoemeefle) meJe&le GHe#e³eefle~ omeg GHe#e³es,
De$e JeCe&J³el³e³esveekeÀejm³e mLeeve DeekeÀejë~ (DeOejced) DeOeesieefleced (iece³e) De$e mebefnlee³eeced~ (Deäe06~3~114) Fefle
oerIe&ë (leceë) DevOekeÀejced (GHe³eeceie=nerleë) mesveeefomeeceûeerme*die=nerleë (Deefme) (Fvêe³e) Ssée³³e&Òeoe³e (lJee) (efJece=Oes)
efJeefMeäe ce=Oeë Me$eJees ³eeÅmcemlemcew mebûeecee³e (S<eë) (les) (³eesefveë) (Fvêe³e) +HMFHHYHYR´HHâHV (lJee) lJeeced (efJece=Oes)
efJeiele$eJes~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 5~ 6~ 4) J³eeK³eeleë¤44¤
DevJe³eë-ns Fvê mesveeHeles! lJeb veesçmceekebÀ efJece=Oees peefn, He=lev³elees veer®ee veer®eeved ³e®í~ ³eë
Me$egjmceeveefYeoemeefle leb lecemmet³³e& FJeeOejb iece³e~ ³em³e les leJew<e ³eesefvejefmle, me lJecemceeefYe©He³eeceie=nerleesçefme, Dele
SJesvêe³e efJece=Oes lJeeb mJeerkegÀcceex efJece=Oe Fvêe³e lJee efve³eespe³eece½e¤44¤
YeeJeeLe&ë-³ees ogäkeÀcce&MeerueHeg©<eesçveskeÀOee yeuecegVeer³e meJee&ved Heer[ef³elegecf e®íefle, leb jepee meJe&Lee oC[s³eled~
³eefo me ÒeyeuelejesHeeefOeMeerueleeb ve l³epesled, leefn& jeäêosveb otjb iece³esod efJeveeMe³esÜe¤44¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) mesveeHeles! let (veë) nceejs (He=lev³eleë) nce mes ³eg× keÀjves kesÀ efue³es mesvee keÀer F®íe
keÀjvesnejs Me$egDeeW keÀes (peefn) ceej Deewj Gve (veer®ee) veer®eeW keÀes (³e®í) JeMe ceW uee Deewj pees Me$egpeve (Demceeved) nce
ueesieeW keÀes (DeefYeoemeefle) meye ÒekeÀej ogëKe osJes Gme (efJece=Oeë) ogä keÀes (leceë) pewmes DevOekeÀej keÀes met³³e& veä keÀjlee
nw, Jewmes (DeOejced) DeOeesieefle keÀes (iece³e) ´HHâNH¢MH, efpeme (les) lesje (S<eë) GkeÌle keÀcce& keÀjvee (³eesefveë) jep³e keÀe
keÀejCe nw, Fmemes let nce ueesieeW mes (GHe³eeceie=nerleë) mesvee Deeefo meeceûeer mes ûenCe efkeÀ³ee ngDee (Deefme) nw, Fmeer mes
(lJee) legPe keÀes (efJece=Oes) efpeme ceW yeæ[s-yeæ[s ³eg× keÀjves Jeeues Me$egpeve nQ, (Fvêe³e) Ssée³³e& osves Jeeues Gme ³eg× kesÀ
efue³es mJeerkeÀej keÀjles nQ (lJee) legPe keÀes (efJece=Oes) efpeme kesÀ Me$egg veä nes ie³es nQ, Gme (Fvêe³e) jep³e kesÀ efue³es ÒesjCee osles
nQ DeLee&led DeOecce& mes DeHevee JeÊee&Je ve JeÊex¤44¤
YeeJeeLe&ë-pees Keesìs keÀece keÀjves Jeeuee Heg©<e DeveskeÀ ÒekeÀej mes DeHeves yeue keÀes GVeefle oskeÀj meye keÀes ogëKe osvee
®eens, Gme keÀes jepee meye ÒekeÀej mes oC[ os~ ³eefo efHeÀj Yeer Jen DeHeveer Del³evle KeesìeF³eeW keÀes ve íesæ[s lees GmekeÀes ceej
[eues DeLeJee veiej mes FmekeÀes otj efvekeÀeue yevo jkeÌKes¤44¤
Jee®emHeefleefcel³em³e Meeme $eÝef<eë~ F&éejmeYesMeew jepeeveew osJeles~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ GHe³eecesl³em³e
mJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ DeeÐem³e OewJeleë~ Hejm³e ieevOeejë mJej½e¤
DeLe ie=nmLekeÀcce&efCe jepeefJe<e³eceeréejefJe<e³eb ®een¤
Deye ie=nmLe keÀce& ceW jepee Deewj F&éej keÀe efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HH1HP+HHIOHHI-H1ËHNHä¢FHH &HFHWÉOHHVäFHYHHV1SHJ-H1E-HHSHVäÉ'H1²HHQJä-HVFHa
PHYHHV1HI-HËHHäHIYH1Q-HäYHHHIYHSHHVHod efJeNËH0HäF<HWÉM-HäPHVPHH12HJNHä¢ccee&~
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHV1ÉPHHUYÌHäHO-HHHI-H1ËHNHä¢FH &HÉ61HOHV1HHVHIYH1HIMYÌHäHO-ee efJeNéeNHä¢ce&Ces¤45¤
-HH1HÍa+HHIOHäFHGaHI-H1ËHNHä¢FFHH &H1HIFHHIOHä HI-H1ËHÉNHä¢FFHH &HFHGa71OHHVäaFH1YHHV1SHJ-H1HIFHHIOHä FHYH1ÍÉSHJ-HäFHGa -HHSHVäa'H1²HaQJÉJesNceN~
PHÍa YH1Ía HI-HËHHäHIYHa Q-HäYHHHIYHa SHHV1H1OHGa HI-H1ËH0HäF<HWÉHIMHIOHä HI-H1ËHÉ0HäF<HWÍa 'H-HäPHVa PHH12HJNH¢1FFH[HIOHä PHH12HJÉNHä¢FFHH a *1+H1HH1FHLHäQHUOH1
)OHJäJ+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a)YÌHäHaO-HH1aHI-H1ËHNHä¢FFH &H1)HIOHäHI-H1ËHÉNHä¢FFH &HVa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa )YÌHäHaO-HHNaHI-H1ËHNHä¢FFH &H1
)HIOHäHI-H1ËHÉNHä¢FFH &HV
HeoeLe&ë-(Jee®eë) osJeJeeC³eeë (Heefleced) mJeeefceveb HeeuekebÀ Jee (efJeéekeÀccee&Ceced) efJeéeeefve meJee&efCe Oeccee&efCe
keÀccee&eCf e ³em³e leced (Tle³es) j#eCee³e (ceveespegJeced) ceveesieefleced (Jeepes) efJe%eeves ³eg×s Jee (DeÐe) DeefmceVenefve~ efveHeelem³e
®e~ (Deäe06~3~136) Fefle oerIe&ë (ngJesce) Dee»³esce (meë) (veë) DemceekeÀced (efJeéeeefve) DeefKeueeefve (nJeveeefve)
ÒeeLe&veeJeeioÊeeefve (pees<eled) peg<esle, De$e J³el³e³esve HejmcewHeoced (efJeéeMecYetë) efJeéeb meJe& megKeb YeeJe³eefle (DeJemes) Òeerle³es
(meeOegkeÀccee&) meeOetevf e Þesÿeefve keÀccee&eCf e ³em³e (GHe³eeceie=nerleë) (Deefme) (Fvêe³e) Ssée³³ee&³e (lJee) lJeeced
(efJeéekeÀcce&Ces) DeefKeuekeÀcce&CeeslHeeovee³e (S<eë) (les) (³eesefveë) (Fvêe³e) efMeuHeefJeÐewée³³ee&³e (lJee) lJeeced
(efJeéekeÀcce&Ces) meeOevee³e~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 6~ 4~ 5~) J³eeK³eeleë¤45¤
DevJe³eë-Je³eceÐe Jee®e Tle³es ³eb Jee®emHeeEle efJeéekeÀccee&Ceb ceveespegJeb ngJesce~ ³eë meeOegkeÀccee& efJeéeMecYetë
meYeeHeefleveexçJemes efJeéeeefve nJeveeefve pees<eled~ ³em³e les leJew<e ³eesefvejefmle, ³emlJecegHe³eeceie=nerleesçm³elemlJeeb efJeéekeÀcce&Ce
Fvêe³e ngJesce, efJeéekeÀcce&Ce Fvêe³e lJee mesJesceefn ®esl³egHeeefMueäesçvJe³eeLe&ë¤45¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ³eë Hejceséejes v³ee³eeOeerMees Jeeçmceovegeÿf leeefve keÀccee&eCf e efJeefolJee
leovegmeejsCeemceeved efve³e®íefle~ ³eë keÀm³eeH³ekeÀu³eeCeceOecce&kebÀ keÀce& ®e ve keÀjesefle, ³em³e mene³esve ceveg<³ees
³eesiecees#eJ³eJenejefJeÐeeë ÒeeH³e Oecce&Meeruees pee³esle, me SJeemceeefYeë HejceeLe&J³eJenejefme×³es mesJeveer³eesçefmle¤45¤
HeoeLe&ë-nce (DeÐe) Deye (Jeepes) efJe%eeve Jee ³eg× kesÀ efveefceÊe efpeve (Jee®eë) JesoJeeCeer kesÀ (Heefleced) mJeeceer
Jee j#ee keÀjves Jeeues (efJeéekeÀccee&Ceced) efpeve kesÀ meye Oecce&³egkeÌle keÀcce& nQ, pees (ceveespegJeced) ceve ®eenleer ieefle keÀe peeveves
Jeeuee nw, Gme Hejceséej Jee meYeeHeefle keÀes (ngJesce) ®eenles nQ mees DeeHe (meeOegkeÀccee&) De®ís-De®ís keÀcce& keÀjves Jeeues
(efJeéeMecYetë) mecemle megKe keÀes GlHeVe keÀjeves Jeeues peieoeréej Jee meYeeHeefle (veë) nceejs (DeJemes) Òesce yeæ{eves kesÀ efue³es
(efJeéeeefve) (nJeveeefve) efo³es ngS meye ÒeeLe&veeJe®eveeW keÀes (pees<eled) Òesce mes ceeveW efpeve (les) DeeHekeÀe (S<eë) ³en GkeÌle
keÀcce& (³eesefveë) SkeÀ ÒesceYeeJe keÀe keÀejCe nw, Jes DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) ³eceefve³eceeW mes ûenCe efkeÀ³es (Deefme) nQ, Fmemes
(efJeéekeÀcce&Ces) mecemle keÀeceeW kesÀ GlHeVe keÀjves leLee (Fvêe³e) Ssée³³e& kesÀ efue³es (lJee) DeeHe keÀer ÒeeLe&vee leLee
(efJeéekeÀcce&Ces) mecemle keÀece keÀer efmeef× kesÀ efue³es (Fvêe³e) efMeuHeef¬eÀ³ee kegÀMeuelee mes GÊece Ssée³³e& Jeeues (lJee) DeeHe
keÀe mesJeve keÀjles nQ¤45¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ pees Hejceséej Jee v³ee³eOeerMe meYeeHeefle nceejs efkeÀ³es ngS keÀeceeW keÀes
peeb®e keÀj Gve kesÀ Devegmeej nce keÀes ³eLee³eesi³e efve³eceeW ceW jKelee nw, pees efkeÀmeer keÀes ogëKe osves Jeeues íue-keÀHeì keÀece
keÀes veneR keÀjlee, efpeme Hejceséej Jee meYeeHeefle kesÀ mene³e mes ceveg<³e cees#e Deewj J³eJenejefmeef× keÀes HeekeÀj Oecce&Meerue neslee
nw, Jener F&éej HejceeLe&emf eef× Jee meYeeHeefle J³eJenejefmeef× kesÀ efveefceÊe nce ueesieebs keÀes mesJeves ³eesi³e nw¤45¤
efJeéekeÀcce&efVel³em³e Meeme $eÝef<eë~ efJeéekeÀcexvêes osJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~
GHe³eecesl³em³e efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe jepeOece&cegHeefoMeefle¤
Deye Deieues cev$e ceW jepeOece& keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
HI-HËHäNH¢FH YHGQ1HI-HHH1-H2H {YHVYHHHNOHHMlHIFHYÌäFHNH¢&HHVM-H12HFHGa
lemcewN efJeMeNë PHFHäYHFHYOH+HWÉ-HHDMlHFHJÝHHVHI-H1Q-HHVN H/HHPHäOHGa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHV1ÉPHHUYÌHäHO-HHHI-HËH1NHä¢FH &HÉ61HOHV1HHVHIYH1HIMYÌHäHO-HHHI-H1ËHNHä¢FH &HV

HI-HËHäNH¢FH 1HI9HHIOHN HI-HËHäÉNH¢FH YHGa Q1HI-HHHäa -H¹ {YHVYHa HH1OHHMäFHGa )YÌäFHGa 'H1NHÉ¢&HHV1Ía 'H1-H12HFHGa OHPFHZ{a HI-H0HäÍa PHFHGa
DeNveNceNvleN~ HetÉ-HHDÍa'H1HFHGa*1ÝHÍaHI-H1Q-H1)HIOHäHI-H1ÉQ-HäÍaH/HHäa'HPHäOHGa*1+H1HH1FHLHäQHUOH1)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a)YÌHäHa
lJeeN~ HI-H1ËHNHä¢FH &H1)HIOHäefJeNéeçNHä¢FH &HVa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa)YÌHäHaO-HH1aHI-H1ËHNHä¢FH &H1)HIOHäHI-H1ËHÉNHä¢FH &HV
HeoeLe&ë-(efJeéekeÀcce&ved) DeefKeuemeeOegkeÀce&³egkeÌle! (nefJe<ee) DeeoeleJ³esve (Je×&vesve) Je=e× f efveefceÊesve v³ee³esve men
($eeleejced) jef#eleejced (Fvêced) Hejcewée³³e&Òeoced (Deke=ÀCeesë) kegÀ³³ee&ë (DeJeO³eced) nvlegceve&nced (lemcew) (efJeMeë) Òepeeë
(meced) (Devecevle) vecevles, ue*Lex ueg*d (HetJeeaë) ´HHNH®OHYHZ2HH HIFH NHZ¢Í ´HHâHI0HHHÍ 'HH +HW-H PH-H&HH RV0HÍ (De³eced)
meYeeefOeke=Àleë (Gûeë) ogäoueves lespemJeer (efJenJ³eë) efJeefJeOeeefve nJ³eeefve meeOeveeefve ³em³e (³eLee) (Demeled) YeJesled
(GHe³eeceie=nerleë) Fl³eeefo HetJe&Jeled~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 6~ 4~ 6) J³eeK³eeleë¤46¤
DevJe³eë-ns efJeéekeÀcce&mlJeb JeÜ&vesve nefJe<ee ³eceJeO³eefcevêb $eeleejceke=ÀCeesmlemcew HetJeeaefJe&Meë mecevecevle
³eLee³ecegûees efJenJ³eesçmeled leLee efJeOesefn~ GHe³eecesl³em³eevJe³eë HetJe&Jeod ³eespeveer³eë¤46¤
YeeJeeLe&ë-Deefmceved mebmeejs kesÀef®eoefHe meJe&peieêef#eleejceeréejb meYeeO³e#eb ®e vewJe eflejmkegÀ³³e&gë, efkeÀvleg leovegceleew
JeÊexjved~ ve ÒepeeefJejesOeve keÀef½eod jepeeefHe mece=Oveesefle, ve ®ewle³eesjeÞe³esCe efJevee Òepee Oeccee&Le&keÀececees#emeeOekeÀeefve keÀcce&eCf e
keÀle¥g MekeÌvegJeefvle, lemceeosleew ÒepeejepeeveeJeeréejceeefÞel³e HejmHejesHekeÀeje³e OeccexCe JeÊex³eeleeced¤46¤
HeoeLe&ë-ns (efJeéekeÀcce&ved) mecemle De®ís keÀece keÀjves Jeeues peve! DeeHe (Je×&vesve) Je=e× f kesÀ efveefceÊe (nefJe<ee)
ûenCe keÀjves ³eesi³e efJe%eeve mes (DeJeO³eced) efpeme yegjs J³emeve Deewj DeOecce& mes jefnle (Fvêced) Hejce Ssée³³e& osves leLee
($eeleejced) mecemle ÒepeepeveeW keÀer j#ee keÀjves Jeeues meYeeHeefle keÀes (Deke=ÀCeesë) keÀerefpe³es efkeÀ (lemcew) Gmes (HetJeeaë) Òee®eerve
Oeeefcce&keÀ peveeW ves efpeve ÒepeeDeeW keÀes efMe#ee oer ngF& nw, Jes (efJeMeë) Òepeepeve (mecevecevle) De®ís ÒekeÀej ceeveW, pewmes
(De³eced) ³en meYeeHeefle (Gûeë) ogäeW keÀes oC[ osves keÀes De®ís ÒekeÀej ®ecelkeÀejer Deewj (efJenJ³eë) DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ
MHSHPHH2HYH +HRH/H 'H/HH OHG 0Hk 'HHHIR jKeves Jeeuee (Demeled) nes, Jewmes Òepee Yeer Fme kesÀ meeLe Jelex, Ssmeer ³egekf eÌle
keÀerefpe³es~ (GHe³eeceie=nerleë) ³eneb mes ueskeÀj cev$e keÀe HetJeexkeÌle ner DeLe& peevevee ®eeefn³es¤46¤
YeeJeeLe&ë-Fme mebmeej ceW ceveg<³e meye peieled keÀer j#ee keÀjvesJeeues F&éej leLee meYeeO³e#e keÀes ve Yetues, efkeÀvleg
GvekeÀer Devegceefle ceW meye keÀesF& DeHevee-DeHevee JeÊee&Je jkeÌKeW~ Òepee kesÀ efJejesOe mes keÀesF& jepee Yeer De®íer $eÝef× keÀes veneR
Hengb®elee Deewj F&éej Jee jepee kesÀ efJevee Òepeepeve Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e kesÀ efme× keÀjvesJeeues keÀece Yeer veneR keÀj
mekeÀles, Fmemes Òepeepeve Deewj jepee F&éej keÀe DeeÞe³e keÀj SkeÀ-otmejs kesÀ GHekeÀej ceW Oecce& kesÀ meeLe DeHevee JeÊee&Je
jkeÌKeW¤46¤
GHe³eeceie=nerleesçmeerl³em³e Meeme $eÝef<eë~ efJeéekeÀccexvêes osJelee~ efJeje[d yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë
mJejë¤
efHeÀj Yeer ÒekeÀejevlej mes Gmeer efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHV1ÉPH1LYHHVä O-HHLHHH1HÏäYRPHE LHÁH1FHHUYÌHäHO-HHHIHNÆJ+ÏäYRPHE LHÁHHIFH1 HI-HËHVä<HPO-HH

RV1-HV<HHV1SHLHäÏYRPHELHÁec³evegÉÆJâVäÉHI<HLH1MÍ
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a'H1LYHHVäaO-HH1aLHH1H1HÏäYRPH1HIFHHIOHä LHHH1HÉÏYRäPHFHGaLHÉ£H1HIFH1a)YÌHäHa
lJeeN~ ef$eNÆJ+ÏäYRPHFHGa HIH1POHJ+ÏäYRPH1HIFHHIOHä HIH1POHJ+HGÉÏäYRPHFHGa LHÉ£H1HHIFH11a HI-HËHVä<HÍa O-HH1a RV1-HV<HäÍa SHLHäÏYRPH1HIFHäHIOH1
SHLHäOHGÉÏYRPHFHGaLHÉ=ÁeeNefceN~ DeNvegÉägHed~ DeNvegÉPOHJHI\HOHäYHJÉÉPOHJ+HGaOHV1a'H1HI<H1LH1Ma)OHäHI<HÉLH1MÍ
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) mee²esHee²meeOevewë mJeerke=Àleë (Deive³es) Deiv³eeefoHeoeLe&eJf e%eevee³e (lJee) lJeeced
(iee³e$eívomeced) iee³e$eerívoesçLe&eJf e%eeHekeÀced (ie==Áeefce) Je=Ceesefce (Fvêe³e) +HMFHZËHH ´HHâHV (lJee) lJeeced
(ef$eägHedívomeced) ef$eägHedívoesçLe&yeesOeef³eleejced (ie==Áeefce) (efJeéesY³eë) DeefKeuesY³eë (lJee) lJeeced (osJesY³eë)
efoJ³eiegCekeÀcce&mJeYeeJesY³eë (peie®ívomeced) peie®ívoesçJeiecekeÀced (ie==Áeefce) (DevegägHed) DevegäesYeles mleYveel³e%eeveb ³eë
(les) leJe (DeefYeiejë) DeefYeielemlJeë~ De³eb cev$eë (Mele0 11~ 5~ 9~ 7) J³eeK³eeleë¤47¤
DevJe³eë-ns efJeéekeÀcce&Venb ³em³e les leJeevegägyeefYeiejesçefmle, leb iee³e$e®ívomeb lJeeive³es ie==Áeefce, ef$eägHívomeb
lJesvêe³e ie==Áeefce, peie®ívomeb lJee efJeéesY³ees osJesY³ees ie==Áeefce~ SleoLe&cemceeefYemlJecegHe³eeceie=nerleesçefme¤47¤
YeeJeeLe&ë-De$e cev$es HetJe&mceevcev$eeod efJeÞekeÀcce&eVf eefle HeocevegJeÊe&les~ ceveg<³ewjiv³eeefoefJeÐeemeeOeveef¬eÀ³ee-
efJe%eeHekeÀeveeb iee³e$³eeefoívoesevf Jeleeveece=iJesoeoerveeb yeesOee³eeO³eeHekeÀë mebmesJeveer³eesçefmle, ve¿eslesve efJevee keÀm³eef®eod
HI-H²HH´HHHIâ<H HI-HOHJE0HNH®HH
HeoeLe&ë-ns (efJeéekeÀcce&ved) De®ís De®ís keÀcce& keÀjves Jeeues peve! ceQ pees (les) DeeHe keÀe (DevegägHed) De%eeve keÀe
ígæ[eves Jeeuee (DeefYeiejë) meye ÒekeÀej mes efJeK³eele ÒeMebmeeJeekeÌ³e nw, Gve Deefive Deeefo HeoeLeeX kesÀ iegCe keÀnves Jeeues
iee³e$eer ívo³egkeÌle Jesocev$eeW kesÀ DeLe& keÀes peeveves Jeeues (lJee) DeeHe keÀes (Deive³es) Deefive Deeefo HeoeLeeX kesÀ iegCe peeveves kesÀ
efue³es (ie=Áeefce) mJeerkeÀej keÀjlee ntb, Jee (ef$eägHedívomeced) Hejce Ssée³³e& osves Jeeues ef$eägHed ívo³egkeÌle Jesocev$eeW keÀe DeLe&
keÀjevesnejs (lJee) DeeHekeÀes (Fvêe³e) +HMFH6VËHH NH¢HU ´HHHIâNHV¢HIXHHV (ie=Áeefce) mJeerkeÀej keÀjlee ntb, (peie®ívomeced)
mecemle peieled kesÀ efoJ³e-efoJ³e iegCe, keÀcce& Deewj mJeYeeJe kesÀ yeesOekeÀ Jesocev$eeW keÀe DeLe&eJf e%eeve keÀjeves Jeeues (lJee) DeeHe
keÀes (efJeéesY³eë) mecemle (osJesY³eë) De®ís-De®ís iegCe, keÀcce& Deewj mJeYeeJeeW kesÀ efue³es (ie=Áeefce) mJeerkeÀej keÀjlee ntb,
(GHe³eeceie=nerleë) GkeÌle meye keÀece kesÀ efue³es nce ueesieeW ves DeeHe keÀes meye ÒekeÀej mJeerkeÀej keÀj jkeÌKee (Deefme) nw¤47¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW efHeíues cev$e mes (efJeéekeÀcce&ved) Fme Heo keÀer DevegJe=efÊe Deeleer nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es
efkeÀ Deefive Deeefo HeoeLe&efJeÐee meeOeve keÀjeves Jeeueer ef¬eÀ³eeDeeW keÀe GÊece yeesOe keÀjeves Jeeues iee³e$eer Deeefo ívo³egkeÌle
$eÝiJesoeefo JesoeW kesÀ yeesOe nesves kesÀ efue³es GÊece Heæ{eves Jeeues keÀe mesJeve keÀjW, keÌ³eeWefkeÀ GÊece Heæ{eves Jeeues kesÀ efJevee efkeÀmeer
keÀes efJeÐee veneR ÒeeHle nes mekeÀleer¤47¤
Je´sMeerveeb lJesl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ÒepeeHele³ees osJeleeë~ Deemegjer ef$eägHed, kegÀketÀveveeveeefcel³em³e ³eepeg<eer
peieleer, Yevoveeveeefcel³em³e ceefovleceeveeefcel³em³e ceOegvleceeveeefcel³em³e ®e ³eepeg<eer peieleer, Meg¬ebÀ lJesl³em³e
meecveer ye=nleer ívoebefme~ les<eg ef$eägYees OewJeleë, peiel³ee efve<eeoë, ye=nl³ee ceO³ece½e mJejeë¤
'H/HLHHQ P/HNH¢FFH HI&H+HvHU+HHIOHFHJ+HHIR0HHIOH
'H\HLHHQ P/HNH¢FFH FH:+HvHU'H+HYHV+HHIOHNH¢HV*+HRV0HRVOHHUQZHQ'HLHXHVFHYHFH:NH¢QHQZ

-HV0HHU{YHHEO-HH1+HOFH19HH2HWäYHHVHIFe~ kegÀketÀÉYHYHHäYHHEO-HH1+HOFH19HH2HWäYHHVHIFHa
<H1YRYHHäYHHE O-HH1 +HOFH19HH2HWäYHHVHIFHFH1HIRYOHäFHHYHHE O-HH1 +HOFH19HH2HWäYHHVHIFHFH12HJYOHäFHHYHHE O-HH1 +HOFH19HH2HWä veesefce
MegÉHE¢O-HHä0HJÉH¢É'HH2HWäYHHV1FH¼HVä 1+HVPHWH {PHMlHI0FHHJä
-HV0HHU{YHHFHGaO-HHa+HOFHäYHGa'HHa2HWÉveesNefceN~ kegÀketÀÉYHYHHäYHHFHGaO-HH1a+HOFHäYHGa'HHa2HWÉYHHV1HIFH1a<H1YRYHHäYHHFHGaO-HH1a+HOFHäYHGa'HHa
OetÉveesNefceNa FH1HIRYOHäFHHYHH1HIFHHIOHä FH1HIRYHGÉOHäFHHYHHFHGa O-HH1a +HOFHäYHGa 'HHa 2HWÉYHHVH1 IFH1a FH12HJYOHäFHHYHH1HIFHHIOHä FH12HJYHGÉOHäFHHYHHFHGa O-HH1a +HOFHäYHGa
Dee~ OetÉveesNefceN~ MegÉ¬eÀced~ lJeeN~ MegÉ¬esÀ~ Dee~ OetÉYHHV1HIFH1a'H¼äÍa1+HVaPHWH {PHaMlHI0FHHJä
HeoeLe&ë-(Je´sMeerveeced) efoJ³eeveeceHeeefceJe efvece&ueefJH²HHPHJ0HHUXH-HHâHYHHFHGSlee Jew owJeerjeHemleÐeeM®ewJe owJeerjeHees
³ee½escee ceeveg<³emleeefYejsJeeefmceVesleogYe³eerYeer jmeb oOeeefle~ (Mele011~5~9~ 8) (lJee) lJeeced (Helceved) Oecee&led HeleveMeerue
(Dee) (Oetveesefce) mecevleeled keÀcHe³eeefce, De$eevleie&lees efCe®ed (kegÀketÀveveeveeced) Ye=Meb MeyoefJeÐe³ee veceéCeeced, kegÀ*d Meyos
Fl³emceeod ³eef* iegCeeYeeJesçY³emleleë kegÀketÀHeHeoeVece OeeleesjewCeeefokeÀes vekedÀ Òel³e³e½e leleë <eÿeryengJe®eveced (lJee) (Helceved)
(Dee) (Oetveesefce) (Yevoveeveeced) keÀu³eeCe®ejCeeveeced (lJee) (Helceved) (Dee) (Oetveesefce) (ceefovleceeveeced)
'HHIOH0HHIHOHHYHHIYROHHYHHE +HMkHU&HHE PHFHHU+HV (lJee) (Helceved) ®eáeue®esleë (Dee) (Oetveesefce) (ceOegvleceeveeced) DeefleMe³esve
ceeOeg³e&iegCeesHesleeveeced, Jee ívoeefme meJex efJe<e³ees YeJeefvle~ (Deäe0Yee0Jee01~4~9) Fefle veg[eieceë (lJee) (Helceved)
(Dee) (Oetveesefce) (Meg¬eÀced) Meg×b Jeer³e&Jevleced (lJee) (Meg¬esÀ) (Dee) (Oetveesefce) (DeÚë) efovem³e (ªHes) (met³e&m³e)
(jefMce<eg)~ De³eb cev$eë (Mele0 11~ 5~ 9~ 8-9) J³eeK³eeleë¤45¤
DevJe³eë-ns Helceved! Je´sMeerveeceHeeefceJe JeÊe&ceeveeveeb Helveerveeb ceO³es J³eefYe®eejsCe Jele&ceeveb lJeeçnceeOetveesefce~ ns
Helceved! kegÀketÀveveeveeb meceerHes ceewK³exCe Jele&ceeveb lJeenceeOetveesecf e~ ns Helceved! Yevoveeveeb meefVeOeeJeOece&®eeefjlJesve ÒeJe=Êeb
lJeenceeOetveesefce~ ns Helceved! ceefovleceeveeb meveer[s ogëKeoeef³elJesve ®ejvleb lJeenceeOetveesefce~ ns Helceved! ceOegv leceeveeb mece³ee&ob
kegÀ®eeefjCeb lJeenceeOetveesefce~ ns HelceVeÚes ªHes met³e&m³e jefMce<eg ®e ie=ns me²efleceYeerHmegb Meg¬ebÀ lJee Meg¬esÀ DeeOetveesefce¤48¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee met³e&m³e jMceerved ÒeeH³e peielHeoeLee&ë Meg×e pee³evles, leLewJe
ogje®eejer megeMf e#eeb oC[b ®e ÒeeH³e HeefJe$ees YeJeefle, ie=nmLewjl³evleogäes J³eefYe®eejJ³eJenejë meowJe efveJe&leveer³eë, kegÀleesçm³e
MejerjelceyeueveeMekeÀlJesve Oecee&Le&keÀececees#eeCeeb ÒeefleyevOekeÀlJeeled¤48¤
HeoeLe&ë-ns (Helceved) Oecce& ceW ve ef®eÊe osves Jeeues Heles! (Je´sMeerveeced) peueeW kesÀ meceeve efvece&ue efJeÐee Deewj
PHJ0HHUXHOHHFH: -HHâSHHV +HMH) +HHIvHHE Q4*YHFH: -HHI<HHHMPHV -H¬H FHHYH(lJee) legce keÀes ceQ Jeneb mes (DeeOetveesefce) De®ís
ÒekeÀej ef[ieeleer ntb~ ns (Helceved) DeOecce& ceW ef®eÊe osves Jeeues Heles! (kegÀketÀveveeveeced) efvejvlej MeyoefJeÐee mes veYeérYeeJe keÀes
´HHâQHVMQHUQJ) 'HHZMH:NH¢HU+HHIvHH:NHV¢PHFHHU+HFHW.H +HYHPHVSHHYHV-HHXHV (lJee) legPe keÀes ceQ (Dee) (Oetveesefce) Jeneb mes De®ís
ÒekeÀej ígæ[eleer ntb~ ns (Helceved) kegÀ®eeue ceW ef®eÊe osves Jeeues Heles! (Yevoveeveeced) keÀu³eeCe keÀe Dee®ejCe keÀjleer ngF& Hej
+HHIvHH:NHV¢PHFHHU+H'H2HFH PHVSHHYHV-HHXHV (lJee) legPe keÀes Jeneb mes ceQ (Dee) De®ís ÒekeÀej (Oetveesefce) He=LekedÀ keÀjleer ntb~ ns
(Helceved) ®eáeue ef®eÊe Jeeues Heles! (ceefovleceeveeced) 'HOHYOH 'HHYHHIYROH +HM+HHIvHH: NHV¢ PHFHHU+H *YHNH¢HV RJÍ.H RVOHV QJ6
(lJee) legce keÀes ceQ Jeneb mes (Dee) Jeej-Jeej (Oetveesefce) kebÀHeeleer ntb~ ns (Helceved) keÀþesjef®eÊe Heles! (ceOegvleceeveeced)
DeefleMe³e keÀjkesÀ ceerþer-FHHUàHU \HHVXHYHV -HHXHHU +HM+HHIvHH: NHV¢HIYHNH¢ÎNHJ¢HHXHPHV SHHOHV QJ6(lJee) legce keÀes ceQ (Dee) De®ís
ÒekeÀej (Oetveesefce) nìeleer nbt~ ns (Helceved) DeefJeÐee ceW jceCe keÀjves Jeeues! (DeÚë) efove kesÀ (ªHes) ªHe ceW DeLee&led
(met³e&m³e) met³e& keÀer HeÀwueer ngF& efkeÀjCeeW kesÀ mece³e ceW Iej ceW me²efle keÀer ®een keÀjles ngS (Meg¬eÀced) Meg× Jeer³e& Jeeues (lJee)
legce keÀes (Meg¬esÀ) Jeer³e& kesÀ nsleg (Dee) Yeues ÒekeÀej (Oetveesefce) ígæ[eleer ntb¤48¤
YeeJeeLe&ë-Fme FHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZ~ SHZPHV PHWH NH¢HU HINH¢M&HH: NH¢HV ´HHâQHVNH¢MPHEPHHMNHV¢+HRH/H
0HJ¹QHVOHV Q4-HZPHV QHU RJMHHHMHU +HJH'HÏHU HI0HHH'HHZMHIkHH: NHV¢PHOH*+HRV0HPHV R&>NH¢HV +HHNH¢M+HHI-HHQesles nQ~
ie=nmLeeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Del³evle ogëKe osvs es Deewj kegÀue keÀes Ye´ä keÀjves Jeeues J³eefYe®eej keÀcce& mes meoe otj jnW, keÌ³ eeWekf eÀ
Fmemes Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue keÀe veeMe nesves mes Oecce&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e keÀer efmeef× veneR nesleer¤48¤
keÀkegÀYeefcel³em³e osJee $eÝ<e³eë~ efJeéesosJee ÒepeeHele³ees osJeleeë~ efJejeìd ÒeepeeHel³ee peieleer ívoë~ efve<eeoë
mJejë~ ³eÊes meescesl³em³e efve®e=oe<³e&geq<CekedÀ ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe ie=nmLeeved jepeHe#es Hegve©HeefoMeefle¤
Deye efHeÀj ie=nmLeeW keÀes jepeHe#e ceW GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw
keNÀkegÀÉYej 1+HE-HäH1<HPHäMHVHOHV\HÉn®ígÉ¬eÀë MegÉH¢PHä+HJMHV1LHHÍPHHVFH1ÍPHHVFHäPH+HJMHVNieeë~
³eÊeVäPHHV1FHHRHä<HE1YHHFH1SHHLHäHI-H1OHPFHZ{O-HHLHÁeefceN lemcew OHVPHHVFH1PHHVFHHäH1P-HHQHä
keÀNkegÀÉYeced~ ªNHeced~ Je=ÉH1<HPHäaMHV1H1OHVa1 \HÉnled~ Meg¬eÀë~ MegÉH¢PHäa+HJÉMHV1LHH)HIOHä+HJMlÍÉLHHÍaPHHVFHäÍaPHHVFHäPHa+HJÉjesNiee
)HIOHä +HJMlÍÉLHHÍa HOHGa OHV1a PHHV1FH1a 'HRHä<HFHGa YHHFHäa SHHLHäHI-Ha OHPFHZ{a O-HH1a LHÉ£H1HIFH1a OHPFHZäa OHV1a PHHVFHäa PHHVFHHäHa
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(keÀkegÀYeced) efoiJe®íg×ced (ªHeced) (Je=<eYem³e) megKeeefYeJe<e&keÀm³e meYeeHelesë (jes®eles) ÒekeÀeMeles
(ye=nled) (Meg¬eÀë) Meg×ë (Meg¬eÀm³e) Meg×m³e Oecce&m³e (Hegjesieeë) Hegjëmejeë (meesceë) meesceiegCemecHeVeë (meescem³e)
Ssée³³e&Ce³egkeÌlem³e ie=neÞecem³e (Hegjesieeë) Hegjesieeefceveë (³eled) ³em³e (les) leJe (meesce) ´HHâZËHH HI-H¾YHG (DeoeY³eced)
DeeEnmeveer³eced (veece) K³eeefleë (peeie=efJe) peeieªkeÀced (lemcew) (lJee) lJeeced (ie=Áeefce) (lemcew) (les) legY³eced (meesce)
melkeÀcce&meg ÒesjkeÀ! (meescee³e) MegYekeÀcce&meg ÒeJe=Êee³e (mJeene) mel³ee JeekedÀ¤ De³eb cev$eë (Mele011~5~9~10-11)
DevJe³eë-ns meesce! ³eÐem³e Je=<eYem³e ye=nlkeÀkegÀYeb ªHeb jes®eles, me lJeb Meg¬eÀm³e Hegjesieeë Meg¬eÀë Hegjesieeë meescees
YeJe~ ³eÊes leJeeoeY³eVeece peeie=J³eefmle lemcew veecves lJee ie==Áeefce~ ns meesce! lemcew meescee³e les legY³eb mJeeneçmleg¤49¤
YeeJeeLe&ë-meYeeÒepeepevew³e&m³e HegC³ee ÒeMebmee meewvo³³e&iegCe³egkeÌleb ªHeb efJeÐeev³ee³ees efJeve³eë Meew³³e¥ lespeë
He#ejeefnl³eb megËÊeeslmeen Deejesi³eb yeueb Heje¬eÀcees Oew³³e¥ efpelesefvê³elee JesoeefoMeem$es Þe×e ÒepeeHeeueveefÒe³elJeb ®e Jele&Êes, me
SJe meYeeefOeHeleer jepee cevleJ³eë¤49¤
HeoeLe&ë-ns (meesce) 6VËHH NH¢HV ´HHâQJ6HI-H¾YHG'HH+H(³eled) efpeme (Je=<eYem³e) meye megKeeW kesÀ Je<ee&vesJeeues
DeeHe keÀe (keÀkegÀYeced) efoMeeDeeW kesÀ meceeve Meg× (ye=nled) yeæ[e (ªHeced) megvoj mJeªHe (jes®eles) ÒekeÀeMeceeve neslee nw, mees
DeeHe (Meg¬eÀm³e) Meg× Oecce& kesÀ (Hegjesieeë) Deûeieeceer Jee (meescem³e) Del³evle Ssée³³e& kesÀ (Hegjesieeë) Deûesievlee (Meg¬eÀë)
Meg× (meesceë) meesceiegCemecHeVe Ssée³³e&³egkeÌle ntefpe³es, efpememes DeeHekeÀe (DeoeY³eced) ÒeMebmee keÀjves ³eesi³e (veece) veece
(peeie=efJe) peeie jne nw, (lemcew) Gmeer kesÀ efue³es (lJee) DeeHekeÀes (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb Deewj ns (meesce) GÊece keÀeceeW
ceW ÒesjkeÀ! (lemcew) Gve (meescee³e) Þesÿ keÀeceeW ceW ÒeJe=Êe ngS (les) DeeHe kesÀ efue³es (mJeene) PHOH-HH&HHU´HHâQHV
YeeJeeLe&ë-meYeepeve Deewj ÒepeepeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efpemekeÀer HegC³e ÒeMebmee, megvojªHe, efJeÐee, v³ee³e, efJeve³e,
Metjlee, lespe, DeHe#eHeele, efce$elee, meye keÀeceeW ceW Glmeen, Deejesi³e, yeue, Heje¬eÀce, OeerjpHHISHOHVHIYÌHOHH-HVRHHIR0HHkH:
ceW Þe×e Deewj ÒepeeHeeueve ceW Òeerefle nes, Gmeer keÀes meYee keÀe DeefOeHeefle jepee ceeveW¤49¤
GefMekedÀ lJeefcel³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ÒepeeHele³ees osJeleeë~ Yegefjiee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë ÒekeÀejevlejsCe jepeefJe<e³eceen¤
efHeÀj ÒekeÀejevlej mes jepeefJe<e³e keÀes Deieues cev$e cebs keÀne nw¤
*1HI0HNHG¢ O-HE RVä-H PHHVFHH1LYHVÍ HI´H1HE +HH/HHVÉ+HHU{HIQ -H10HHU O-HE RVä-H PHHV1FHVYÌäPH HI´H1HE
+HH/HHVÉ+HHU{¡H1PFHOPHä.HH1O-HERVä-HPHHVFH1HI-HËHVäHHERV1-HHYHHHI´H1HE+HH/HHVÉ+HHUäHIQ
GNefMekedÀ~ lJeced~ osNJeN~ meesNceN~ DeNivesë~ ef´H1HFHGa+HH/HäÍa'HHI+Häa)1HIQ1a-H10HHUaO-HFHGaRV1-HaPHHV1FH1a)YÌäPHaHI´H1HFHGa
+HH/HäÍa 'HHI+Häa )1HIQ1a 'H1PFHOPH1.HVOHNPFHOHGÉPH.HHäa O-HFHGa RV1-H1a PHHV1FH1a HI-HËHVäHHFHGa RV1-HHYHHäFHGa HI´H1HFHGa +HH/HäÍa 'HHI+Häa
FNefnN¤50¤
HeoeLe&ë-(GefMekedÀ) keÀece³eceeveë (lJeced) (osJe) efoJ³eiegCemecHeVe (meesce) mekeÀuewée³³ee&{îe (Deivesë) meefÜog<eë
(efÒe³eced) ÒeereflepevekeÀced (HeeLeë) j#eCeer³ecee®ejCeced, HeeLe Fefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb04~3) (DeefHe) efve½e³eeLex
(Fefn) ÒeeHvegenf peeveerefn Jee (JeMeer) efpelesevf ê³eë (lJeced) (osJe) oeleë (meesce) Ssée³³eexVeleew ÒesjkeÀ (Fvêm³e)
Hejcewée³³e&³egkeÌlem³e Oeeefcce&keÀm³e je%eë (efÒe³eced) megKewmleHHe&keÀced (HeeLeë) %eeleJ³eb keÀcce& (DeefHe) (Fefn) (DemcelmeKee)
Je³eb meKee³ees ³em³e meë (lJeced) (osJe) efJeÐeemeg Ðeesleceeve (meesce) efJeÐewée³³e&meefnle (efJeées<eeced) meJex<eeced (osJeeveeced)
2HHHIFFH NH¢H&HHFHHâHYHHE HI-HRJHHFHG (efÒe³eced) keÀceveer³eced (HeeLeë) efJe%eevee®ejCeced (DeefHe) (Fefn)~ De³eb cev$eë (Mele0 11~
5~ 9~ 12) J³eeK³eeleë¤50¤
DevJe³eë-ns osJe meesce jepeved! lJecegeMf eiYeJeVeivesë efÒe³ecHeeLeesçHeerefn~ ns osJe meesce! lJeb JeMeer YetlJesvêm³e
efÒe³ecHeeLeesçHeerefn~ ns osJe meesce! lJecemcelmeKee efJeées<eeb osJeeveeb efÒe³eb HeeLeesçHeerefn¤50¤
YeeJeeLe&ë-je%ees jepeHeg©<eeCeeb meY³eeveeb ®eese®f eleceefmle Heg©<eeLexve meb³ecesve efce$ele³ee Oeeeqcce&keÀeCeeb JesoHeejieeveeb
ceeiex ie®ís³egve&enf melHeg©<eme²evegkeÀjCeeY³eeb efJevee keÀef½eefÜÐeeb Oecce¥ meeJe&peefvekeÀefÒe³eeleecewée³³e¥ ®e ÒeeâJE0HNH®YHHVHIOH
HeoeLe&ë-ns (osJe) efoJ³eiegCemecHeVe (meesce) mecemle Ssée³³e&³egkeÌle jepeved! DeeHe (GefMekedÀ) Deefle ceveesnj nesks esÀ
(Deivesë) GÊece efJeÜeved kesÀ (efÒe³eced) Òesce GlHeVe keÀjeves Jeeues (HeeLeë) j#ee³eesi³e J³eJenej keÀes (DeefHe) efve½e³e mes (Fefn)
´HHâNH¢MHV 'HHZMSHHYHHVaQV (osJe) oeveMeerue (meesce) nj SkeÀ ÒekeÀej mes Ssée³³e& keÀer GVeefle keÀjeves Jeeues! DeeHe (JeMeer)
efpelesevf ê³e neskeÀj (Fvêm³e) Hejcewée³³e& Jeeues Oeeefcce&keÀ peve kesÀ (efÒe³eced) Òesce GlHeVe keÀjeves Jeeues (HeeLeë) peeveves ³eesi³e
keÀce& keÀes (DeefHe) efve½e³e mes (Fefn) peevees~ ns (osJe) mecemle efJeÐeeDeeW ceW ÒekeÀeMeceeve (meesce) Ssée³³e&³egkeÌle! DeeHe
(DemcelmeKee) nce ueesie efpevekesÀ efce$e nQ, Ssmes DeeHe neskeÀj (efJeées<eeced) mecemle (osJeeveeced) efJeÜeveeW kesÀ Òesce GlHeVe
keÀjevesnejs (HeeLeë) efJe%eeve kesÀ Dee®ejCe keÀes (DeefHe) efve½e³e mes (Fefn) ´HHâQHVOH/HHSHHYHHV
YeeJeeLe&ë-jepee, jepeHeg©<e, meYeemeod leLee Dev³e meye meppeveeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ Heg©<eeLe& De®ís-De®ís efve³ece
Deewj efce$eYeeJe mes Oeeefcce&keÀ Jeso kesÀ Heejievlee efJeÜeveeW kesÀ ceeie& keÀes ®eueW, keÌ³eeWefkeÀ GvekesÀ legu³e Dee®ejCe efkeÀ³es efJevee keÀesF&
efJeÐee, Oecce&, meye mes SkeÀ Òeerelf eYeeJe Deewj Ssée³³e& keÀes veneR Hee mekeÀlee nw¤50¤
Fn jefleefjl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ÒepeeHele³ees ie=nmLee osJeleeë~ Dee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe ieen&mL³eefJe<e³es efJeMes<eceen¤
Deye ieen&mL³e Oecce& ceW efJeMes<e GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
)1QMHIOHäHIMlQMäFH2-HHIFH1Q2HHIOHäHIMlQP-H2HäHIOH1ÍP-HHQHäa
GNHeNme=ÉSHYHG2H1&HFHH1HV2H1&HHVäFHH1OHME12HHäYHGaMH1HP+HHVHäFH1PFHHPHJäRHU2HMlOHGP-HHQHä
)1QaMHIOHäÍa)1QaMlFH12-HNFHGa)1Qa2HHIOHäÍa)1QaP-H2HäHIOH1HIMHIOH1P-HÉ2HäHIOHÍaP-HHQHäa*1+H1PHÉSHHI9HOHJä+HÉPHÉSHYHGa2H1&HäFHGa
FHH1HVa2H1&HäÍaFHH1OHMäFHGa2HHäYHGaMH1HÍa+HHVHäFHGa'H1PFHHPHJäaRHU12H1MlOHGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Fn) Deefmceved ie=neÞeces (jefleë) jceCeced (Fn) (jceOJeced) (Fn) (Oe=efleë) meJex<eeb J³eJenejeCeeb
OeejCee (Fn) (mJeOe=efleë) mJes<eeb HeoeLee&veeb OeejCeeced (mJeene) mel³ee JeekedÀ ef¬eÀ³ee Jee (GHeme=peved) meceerHeb ÒeeHe³eefVeJe
(Oe©Ceced) OeÊe&J³eb Heg$eced (cee$es) ceev³ekeÀ$³ex (Oe©Ceë) OeÊee& (ceelejced) ceev³eÒeoeced (Oe³eved) lem³eeë He³eë efHeyeved
(je³eë) Oevem³e (Hees<eced) Hegefäced (Demceemeg) (oerOejled) Oeej³e, De$e uees[Lexx ueg*[YeeJe½e (mJeene) mel³e³ee Jee®ee~
De³eb cev$eë (Mele0 4~ 6~ 9~ 8-9) J³eeK³eeleë¤51¤
DevJe³eë-ns ie=nmLeeë! ³eg<ceekeÀefcen jefleefjn Oe=efleefjn mJeOe=elf eë mJeene ®eemleg, ³et³eefcen jceOJeced~ ns
ie=enf BmlJeceHel³em³e cee$es³eb Oe©Ceb ieYe&cegHeme=peved mJeie=ns jcemJe, me Oe©Cees ceelejb Oe³eefVeJeemceemeg je³emHees<eb mJeene
oerOejled¤51¤
YeeJeeLe&ë-³eeJeod jepeeo³eë meY³eeë Òepeepevee½e mel³es Oew³³ex, mel³esveesHeeefppe&les<eg HeoeLex<eg, Oeccex J³eJenejs ®e ve
-H¬H YOHV OHH-HOHG ´HSHHPHJ.HE MHSHPHJ.HE H ´HHâJE YH 0HNH®YHJ-HHIYOH~ ³eeJeod jepeHeg©<eeë ÒepeeHeg©<ee½e efHele=Heg$eJeled HejmHejb
´HHUOHJ+HNH¢HMEYHNHJ¢-H HIYOHOHH-HOHGPHJ.HEu
HeoeLe&ë-ns ie=nmLees! legce ueesieeW keÀer (Fn) Fme ie=neÞece ceW (jefleë) Òeerefle (Fn) FmeceW (Oe=efleë) meye
J³eJenejeW keÀer OeejCee (Fn) Fmeer ceW (mJeOe=efleë) DeHeves HeoeLeeX keÀer OeejCee (mJeene) leLee legcnejer mel³e JeeCeer Deewj
mel³e ef¬eÀ³ee nes legce (Fn) Fme ie=neÞece ceW (jceOJeced) jceCe keÀjes~ ns ie=neÞecemLe Heg©<e! let mevleeveeW keÀer ceelee, pees efkeÀ
OHVMHUHI-H-HHHIQOHkHUQZ*PH(cee$es) Heg$e keÀe ceeve keÀjves Jeeueer kesÀ efue³es (Oe©Ceced) meye ÒekeÀej mes OeejCe-Hees<eCe keÀjeves
³eesi³e ieYe& keÀes (GHeme=peved) GlHeVe keÀj Deewj Jen (Oe©Ceë) GkeÌle iegCe Jeeuee Heg$e (ceelejced) Gme DeHeveer ceelee keÀe
(Oe³eved) otOe HeerJes, Jewmes (Demceemeg) nce ueesieeW kesÀ efveefceÊe (je³eë) Oeve keÀer (Hees<eced) mece=e×f keÀes (mJeene) mel³eYeeJe
mes (oerOejled) GlHeVe keÀerefpe³es¤51¤
YeeJeeLe&ë-peye lekeÀ jepee Deeefo meY³epeve Jee Òepeepeve mel³e Oew³³e& Jee mel³e mes pees[ æ s ngS HeoeLe& Jee mel³e
J³eJenej ceW DeHevee JeÊee&Je ve jkeÌKeW, leye lekeÀ Òepee Deewj jep³e kesÀ megKe veneR Hee mekeÀles Deewj peye lekeÀ jepeHeg©<e leLee
ÒepeeHeg©<e efHelee Deewj Heg$e kesÀ legu³e HejmHej Òeerelf e Deewj GHekeÀej veneR keÀjles, leye lekeÀ efvejvlej megKe Yeer ÒeHâYHQH5 QHV
mekeÀlee¤51¤
me$em³esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ Yegefjiee<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
HegvejefHe ie=nmLeefJe<e³es efJeMes<eceen¤
efHeÀj Yeer ie=nmLeeW kesÀ efJe<e³e ceW efJeMes<e GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nQ¤
meN$em³eNçH¿HI¹äMlPHLHäYFH1SHHVHIOHäMlFHOHHäÉ'H<HWFHa
HIR-H+HHI/H1-HHÉ'H2HHäQHNFHHHI-Häoece osNJeevlmJeNp³eexefleäë¤52¤
PH1HPHäa H¿HI¹äÍa 'H1HIPH1a 'HLHäYFHa SHHVHIOHäÍa 'H1FHäOHHÍa 'H1<HWÉFH1a HIR-HäFHGa +HÉefLeNJ³eeë~ DeefOe~ Dee~ DeN©NneNceN~
'HHI-HäRHFHaRV1-HHYHGaP-HäÍaSHHVHIOHäÍ
HeoeLe&ë-(me$em³e) me²lem³e jepeJ³eJenejªHem³e ³e%em³e ($eÝef×ë) mec³eied Je=e× f ë (Deefme) (Deievce)
ÒeeHveg³eece (p³eesefleë) efJe%eeveÒekeÀeMeced (Dece=leeë) ´HHâHFHHVHHÍ (DeYetce) YeJesce, De$eesYe³e$e efue*Lex ueg*d (efoJeced)
met³ee&eof ced (He=efLeJ³eeë) Yetc³eeos½e peieleë (DeefOe) GHe³³e&glke=ÀäYeeJes (Dee) mecevleeled (De©nece) ÒeeogYe&Jesce, De$e
efJekeÀjCeJ³el³e³eë (DeefJeoece) efJevosceefn (osJeeved) efJeog<ees efoJ³eeve Yeesieeved Jee (mJeë) megKeced (p³eesefleë)
efJe%eeveefJe<e³eced¤ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 6~ 9~ 11-12) J³eeK³eeleë¤52¤
DevJe³eë-ns efJeÜBmlJeb me$em³e $eÝef×jefme, lJelme²sve Je³eb p³eeself ejievce, Dece=lee DeYetce, efoJeë He=efLeJ³ee
DeO³ee©nece, osJee_p³eesefleë mJe½eçefJeoece¤52¤
YeeJeeLe&ë-HH-HOHG PH-H[HHE MHNH¢HV 2HHHIFH NH¢HV MHSHHÉÉâHV HI-H¾H%HYH<H-HVOHGOHH-HOHG NH¢HIHHI9HHI-H ,YHE HI-H²HHFHHVHHYHJáHveb
NH¢O-HHOHOPHJ.HE´HHâJ9HHQ HIOHYHHFHHVHPHJ.HHRHI2HNH¢OHMEHINH¢HIÃHOHGPHJ.HFHHIPOH
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! DeeHe (me$em³e) ´HHâQJ6MHSH´HSHH-HJenejªHe ³e%e kesÀ ($eÝef×ë) mece=e× f ªHe (Deefme) nQ,
DeeHe kesÀ mebie mes nce ueesie (p³eesefleë) efJe%eeve kesÀ ÒekeÀeMe keÀes (Deievce) ´HHâQHV-H:'HHZM(Dece=leeë) cees#e Heeves kesÀ ³eesi³e
(DeYetce) neW, (efoJeced) met³ee&eof (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer Deeefo ueeskeÀeW kesÀ (DeefOe) yeer®e (De©nece) HetCe& Je=e× f keÀes HenBg®eW
(osJeeved) efJeÜeveeW efoJ³e-efoJ³e YeesieeW (p³eesefleë) efJe%eeveefJe<e³e Deewj (mJeë) Del³evle megKe keÀes (DeefJeoece) ´HHâ
nesJeW¤52¤
YeeJeeLe&ë-SH\HOHNH¢PH\HNH¢HU MHHNH¢MYHV -HHXHH2HHHIFFH NH¢MHSHH-HH'HHâHI-H¾HYHG YHQHVOH\HOHNH¢HI-H²HH'HHZM
cees#e kesÀ meeOeveeW keÀes efveefJe&Ivelee mes Heeves kesÀ ³eesi³e keÀesF& Yeer ceveg<³e veneR nes mekeÀlee Deewj ve cees#emegKe mes DeefOekeÀ keÀesF&
megKe nw¤52¤
³egJeefcel³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ie=nHele³ees osJeleeë~ HetJe&m³ee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~ otjs
®esl³em³eemeg³e&geq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~ DemceekeÀefcel³em³e ÒeepeeHel³ee ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë~
YetdYe&gJeefjl³em³e efJejeìd ÒeepeeHel³ee He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
efHeÀj Gmeer efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤

³egÉ-HE OHHIFHäYÌH+H-H OHH+HJMHV1HJ2HH1 HHV YHäÍ+HOH1YHHR+H1 OHYOH1HIFH¹äOHE1 -HßHVä&H1 OHYOH1HIFH¹äOHFHGaRW ÉMV H1¬HHHä
ÏYOPH1RG LHQäYHE1 HHIR1YHäHOHGa 'H1PFHHNH¢1j 0HHWÉYHG +HHIMä 0HWM HI-H1ËHOHHVä R1FHH RäHHDÆ HI-H1ËHOHäÍa <HW<HJ-H 1Í P-HnÍ
meg´H1SHHÍ´H1SHHHI<HäÍPHHFHPHJÉ-HHUMHä-HHU1MZÍPHJÉ+HHVHH1Í+HHVHZ{Í
³egÉJeced~ leced~ FNvêeNHeJe&NleeN~ HegÉMHV1HJ2HVHIOHä +HJMlÍHJ2HHäa HÍa YH1Ía +HÉOH1YHHOHG 'H+Häa OHYOH1HIFHHIOH1 OHFHGÉOHäFHGa )OHGa Q1OH1FHGa
-HßHVä&HaOHYOH1HIFHHIOH1 OHFHGÉOHäFHGa)OHGaQ1OH1FHGaRWÉMVaH1¬HHHäaÏ1YOPH1OHGaLHQäYHFHGaHOHGa)YHäHOHGa'H1PFHHNHä¢FHGa0HHWäYHGa+HHIMla0HWÉMla
HI-H1ËHOHäÍaR1FFHH aR1HHD1Æ1aHI-H1ËHOHäÍa<HWHIMHIOH1<HWÍa<HJ-H1HIMlHIOH1<HJä-HÍaP-HnHIMHIOH1P-HäÍaPHJÉ´H1SHH)HIOHäPHJÉ´H1SHHÍa´H1SHHHI<HäÍaPHH1FH1a
megÉ-HHUMH1)HIOHäPHJÉÉ-HHUMHäÍa-HHU1MZÍaPHJÉ+HHVHH1)HIOHäPHJÉÉ+HHVHHäÍa+HHVHZ{Í
HeoeLe&ë-(³egJeced) ³egJeeced (leced) (FvêeHeJe&lee) met³³e&cesIeme¢Meew mesveeHeeflemesveepeveew, De$e megHeeb meguegkedÀ~
(Deäe07~139) Fl³eekeÀejë (Hegjes³egOee) HetJe¥ ³egO³esles leew (³eë) (veë) DemceekeÀced (He=lev³eeled) He=leveeb mesveeefce®ísled
(DeHe) (levleced) Me$egced (Fled) SJe (nleced) nv³eeleeced (JeýesCe) 0HkHkHI-H²HH\HXHVYH (levleced) (Fled) SJe (nleced)
efJeveM³eleced (otjs) (®eÊee³e) Dee¼eoe³e (ívlmeled) Tpexled (ienveced) keÀefþveb mewv³eced (³eled) (Fve#eled) J³eeHveg³eeled,
)YHHHIRHIOH -HHHIâNH¢FH PHJ +HHIàOHFHG~ (efveIeb02~18) (DemceekeÀced) (Me$etved) (Heefj) meJe&leë (Metjë) Íe=Ceeefle Me$etved
lelmecyeg×ew (efJeéeleë) meJe&leë (occee&) Me$egefJeoejef³elee (o<eeaä) efJeoej³e (efJeéeleë) (Yetë) Yetceew (YegJeë) Devleefj#eced
(mJeë) megKes (megÒepeeë) ÒeMemlemevleeveeë (ÒepeeefYeë) (m³eece) (megJeerjeë) yengÞesÿJeerj³egkeÌleeë (Jeerjwë) GÊeceyeue³egkeÌlewë
Heg©<ewë (megHees<eeë) DevegÊeceHegä³eë (Hees<ewë) HegefäefYeë~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 5~ 11~ 14) J³eeK³eeleë¤53¤
DevJe³eë-ns Hegjes³egOesvêeHeJe&lee ³egJeb ³ees ³ees veë Òelev³eeled levleb JeýesCeoHenleced~ leodienveb Me$egouecemceekebÀ
mewv³eefceve#eled~ ³e÷ ívlmeled levleb ®eÊee³eevevoe³es×leb otjs ÒeeHe³eleced~ ns Metj meYeeHeles occee&! lJecemceekebÀ Me$etved efJeéeleë
Heefj o<eeaä, ³elees Je³eb ÒepeeefYeë megÒepee Jeerjwë megJeerjeë Hees<ewmmegHees<ee efJeéeleë m³eece¤53¤
YeeJeeLe&ë-³eeJeled meYeeHeeflemesveeHeleer ÒeieuYeew mevleew meJe&keÀe³ex<eg Hegjmmejew ve m³eeleeced, leeJeled mesveeJeerje n<e&lees
³eg×s ve ÒeJele&vles, ve¿eslesve keÀce&Cee efJevee keÀoeef®eod efJepe³ees pee³eles, ³eeJeopeeleMe$eJeë meYeeHel³eeo³ees ve pee³esjVe leeJeled
Òepeeë Heeueef³elegb MekeÌvegJeefvle, ve ®e megÒepeeë mevleë megefKeveë m³egë¤53¤
HeoeLe&ë-ns (Hegjes³egOee) ³eg×mece³e ceW Deeies ueæ[ves Jeeues (FvêeHeJe&lee) met³³e& Deewj cesIe kesÀ meceeve mesveeHeefle
Deewj mesveepeve! (³egJeced) legce oesveeW (³eë) pees (veë) nceejer (He=lev³eeled) mesvee mes ueæ[vee ®eens (levleced) (Fled) Gmeer-Gmeer
keÀes (JeýesCe) 0Hk'HHZM'HkHI-H²HHNesÀ yeue mes (nleced) ceejes Deewj (³eled) pees (DemceekeÀced) nceejs Me$egDeeW keÀer (ienveced)
ogppe&³e mesvee nceejer mesvee keÀes (Fve#eled) -HHâQHV 'HHZM(³eled) pees-pees (ívlmeled) yeue keÀes yeæ{eJes, (levleced) Gme-Gme
keÀes (®eÊee³e) Deevevo yeæ{eves kesÀ efue³es (F×leced) DeJeM³e ceejes Deewj (otjs) otj Hengb®ee oes~ ns (Metj) Me$egDeeW keÀes megKe
mes ye®eeves Jeeues meYeeHeles! DeeHe nceejs (Me$etved) Me$egDeeW keÀes (efJeéeleë) meye ÒekeÀej mes (Heefjo<eeaä) efJeoerCe& keÀj oerepf e³es
efpememes nce ueesie (Yetë) Fme YetueeskeÀ (YegJeë) Devleefj#e Deewj (mJeë) megKekeÀejkeÀ DeLee&led oMe&veer³e Del³evle megKeªHe
ueeskeÀ ceW (ÒepeeefYeë) DeHeves mevleeveeW mes (megÒepeeë) ÒeMebefmele mevleeveeW Jeeues (Jeerjwë) JeerjeW mes (megJeerjeë) yengle De®ís-
De®ís JeerjeW Jeeues Deewj (Hees<ewë) Hegefä³eeW mes (megHees<eeë) De®íer-De®íer Hegefä Jeeues (efJeéeleë) meye Deesj mes (m³eece)
nesJes¤53¤
YeeJeeLe&ë-peye lekeÀ meYeeHeefle Deewj mesveeHeefle ÒeieuYe ngS meye keÀeceeW ceW Deûeieeceer ve neW, leye lekeÀ mesveeJeerj
Deevevo mes ³eg× ceW ÒeJe=Êe veneR nes mekeÀles Deewj Fme keÀece kesÀ efJevee keÀYeer efJepe³e veneR neslee leLee peye lekeÀ Me$egDeebs keÀes
efvecce&tue keÀjvesnejs meYeeHeefle Deeefo veneR nesles, leye lekeÀ Òepee keÀe Heeueve veneR keÀj mekeÀles Deewj ve Òepeepeve megKeer nes
mekeÀles nQ¤53¤
Hejcesÿerl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ Hejcesÿer ÒepeeHeefleoxJelee~ efve®e=od yeéïeîegeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegveiee&n&mL³ekeÀccee&n¤
efHeÀj Yeer ie=nmLe keÀe keÀcce& Deieues cev$e ceW keÀne nQ¤
HeNMlFHV1áKÐHHI<H2HHU{OHÍ´HSHH+HäHIOH-HH 1HIH-HHäOHHHH1FHY2HHV1ç'HÏVäOHÍa
meefJeNlee meNv³eeb efJeNéekeäÀcee& oerN#ee³eeHetÉ<ee meesäFH1H¢Hä&HHFHG
+H1MlFHV1áHUa+H1MlFH1VP/HHUHIOHä +HMFHV1ÉP/HHUa'H1HI<H2HHUäOH1 )OH1HI<HÉ2HHUäOHÍa´H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHä ´H1SHHÉ+HäHIOHÍa-HH1HIHa-HHäOHHHH1HIFHHIOHä
HI-HÉ'HHäOHHHHFHGa 'HY2HäÍa 'HÏVäOH1 )OHÏäÉ)OHÍa PH1HI-H1OHHa PH1YHHFHGa HI-H1ËHNH¢1FFH[HIOHä HI-H1ËHÉNHä¢FFHH a RHU1HHHHäFHGa +HWÉ<ee~
PHHV1FH1H¢Hä&HH1HIFHHIOHäPHHVFH1ÉH¢Hä&HHFHG
HeoeLe&ë-(Hejcesÿer) Hejces Òeke=Àäs mJeªHes efleÿleerelf e (DeefYeOeerleë) efveef½eleë (ÒepeeHeefleë) Òepee³eeë mJeeceer
(Jeeef®e) JesoJeeC³eeced (J³eeËlee³eeced) GHeefoäe³eeb mel³eeced (DevOeë) DeÐeles ³eÊeovOeesçVeced~ Deosveg&ced Oeew ®e~
(GCee04~206) DevesveeoOeeleesjmegefve vegced Oe½e~ DevOe Fl³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~7) GHeue#eCeb ®eev³es<eeb
HeoeLee&veeced (De®ísleë) De®íb efvece&ueb m-H+HHIFHOHÍ ´HHâÍ (meefJelee) peieoglHeeokeÀë (mev³eeced) mel³eb veer³eles ³e³ee
lem³eeced (efJeéekeÀccee&) meJeexÊecekeÀccee& meYeeHeefleë (oer#ee³eeced) efve³eceOeejCeejcYes (Het<ee) Hees<ekeÀes JewÐeë (meesce¬eÀ³eC³eeced)
meesceeÐees<eOeerveeb ûenCes~ De³eb cev$eë (Mele0 12~ 6~ 1~ 1-8) J³eeK³eeleë¤54¤
DevJe³eë-ns ie=nmLee! ³eg<ceeefYe³e&eof J³eeËlee³eeb Jeeef®e Hejcesÿer ÒepeeHeeflej®íslees efJeéekeÀcee& oer#ee³ebe
PHHVFHH¢H&HHE+HWHHPHYHHEHHHI<H2HHUOHHVÉY2H0H´HHâFHGOHHIQ PHOHOHEPHJHI.HYHÍ m³egë¤54¤
YeeJeeLe&ë-³eoeréejes JesoefJeÐee³eeë mJem³e peerJeeveeb peieleM®e iegCekeÀce&mJeYeeJeeved ve ÒekeÀeMe³esled, leefn& keÀm³eeefHe
ceveg<³em³e efJeÐewles<eeb efJe%eeveb ®e ve m³eeled, SleeY³eeb efJevee kegÀleë meleleb megKeb ®e¤54¤
HeoeLe&ë-ns ie=nmLees! legce ve ³eefo (J³eeËlee³eeced) G÷efjle GHe¢efä keÀer ngF& (Jeeef®e) JesoJeeCeer ceW (Hejcesÿer)
HejceevomJeªHe ceW efmLele (ÒepeeHeefleë) mecemle Òepee kesÀ mJeeceer keÀes (De®ísleë) 'HÏV ´HNH¢HM´HHâ (efJeéekeÀcee&) meye
efJeÐee Deewj keÀcceeX keÀes peeveves Jeeues meJe&Lee Þesÿ meYeeHeefle keÀes (oer#ee³eeced) meYee kesÀ efve³eceeW kesÀ OeejCe ceW
(meesce¬eÀ³eC³eeced) Ssée³e& ûenCe keÀjves ceW (Het<ee) meye keÀes Hegä keÀjvesnejs GÊece JewÐe keÀes Deewj (mev³eeced) efpememes meveeleve
PHOH ´HHâ QHV *PHFH: (meefJelee) meye peieled keÀe GlHeeokeÀ (DeefYeOeerleë) megefJe®eej mes OeejCe efkeÀ³ee (DevOeë) GÊece
megmebmke=Àle DeVe keÀe mesJeve efkeÀ³ee lees meoe megKeer neW¤54¤
YeeJeeLe&ë-pees F&éej JesoefJeÐee mes DeHeves meebmeeefjkeÀ peerJeeW Deewj peieled keÀs iegCe keÀcce& mJeYeeJeeW keÀes ÒekeÀeefMele ve
keÀjlee lees efkeÀmeer ceveg<³e keÀes efJeÐee Deewj Fve keÀe %eeve ve neslee Deewj efJeÐee Jee GkeÌle HeoeLeeX kesÀ %eeve kes À efJevee efvejvlej
megKe keÌ³eeWkeÀj nes mekeÀlee nw¤54¤
Fvê½esl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ Fvêeo³ees osJeleeë~ Dee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveiee&n&mL³eefJe<e³eceen¤
)YÌäHFH1OHäHH¢1HHHHV1+HHVHTO/H1OHHVÉPHJäMÍ+H1&HFHHäYHHVHIFH1HÍH¢HU1OHHVHI-H&HJäÍHI0HHI+HHI-H1ÆÉ71MH-HHPHä9HHsN
HI-H&HJäYH 1MHIY2HäHÍ
)YÌäÍa H1a FH1OHäÍa H1a H¢1HHHäa *1+HHVHTO/HäOH1 )OHJä+H1É*HIO/HäOHÍa 'HPHJäMÍa +H1&HFHHäYHÍ~ efceNHÍa H¢HU1OHÍa HI-H&HJäÍa
HI0H1HI+H1HI-H1Æ)HIOHäHI0HHI+HÉHI-H1ÆÍa71MHZa'HHPHä9H1)OHHÉPHä9HÍaHI-H&HJäÍaYH1MHIY2HäHÍ
HeoeLe&ë-(Fvêë) efJeÐegled (®e) He=efLeJ³eeo³eë (ce©leë) Jee³eJeë (®e) peueeefokeÀced (¬eÀ³ee³e) J³eJenejefme×³es
(GHeeseflLeleë) meceerHes ÒekeÀeefMele FJe (Demegjë) cesIeë, Demegj Fefle cesIeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~10) (HeC³eceeveë)
mlet³eceeveë (efce$eë) megËled (¬eÀerleë) J³eJeËleë (efJe<Cegë) -HHâHV2HYHHHÍ(efMeefHeefJeäë) efMeefHe<eg HeoeLex<eg ÒeefJeäë (Tjew)
Dee®íeoves (DeemeVeë) meJex<eeb efvekeÀìë (efJe<Cegë) efnjC³eieYe&ë (vejefvOe<eë) vejeved efoOeseäf Meyo³eefle~ De³eb cev$eë (Mele0
12~ 3~ 1~ 9-13) J³eeK³eeleë¤55¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb efJeÜÓ³³eex ¬eÀ³ee³esvêes ce©leesçmegjë HeC³eceevees efce$eë efMeefHeefJeäes efJe<Cegve&jefvOe<ees
efJe<Ceg½ewJeemeVe GHeeself Leleë ¬eÀerleesçefmle, leb efJepeeveerle¤55¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë Hejye´ïeÒekeÀeefMeleeveeceiv³eeoerveeb HeoeLee&veeb mekeÀeMeeled ef¬eÀ³eekeÀewMeuesveesHe³eesieb ie=nerlJee
ieen&mL³eJ³eJenejemmeeOeveer³eeë¤55¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie pees efJeÜeveeW ves (¬eÀ³ee³e) J³eJenejefmeef× kesÀ efue³es (Fvêë) efyepegueer (ce©leë)
HeJeve (Demegjë) cesIe (HeC³eceeveë) mlegefle kesÀ ³eesi³e (efce$eë) meKee (efMeefHeefJeäë) mecemle HeoeLeeX ceW ÒeefJeä (efJe<Cegë)
PH-H 0HMHUM-HHâ2HYHHH-HHHJ'HHZM)YHFH:PHV6NH¢-SkeÀ HeoeLe& (vejefvOe<eë) ceveg<³eeefo kesÀ DeelceeDeeW ceW mee#eer (efJe<Cegë)
efnjC³eieYe& F&éej (Tjew) {beHeves Deeefo ef¬eÀ³eeDeeW cebs (DeemeVeë) meefVekeÀì Jee (GHeeseflLeleë) meceerHemLe ÒekeÀeMe kesÀ meceeve
Deewj pees (¬eÀerleë) J³eJenej ceW Jelee& ngDee HeoeLe& nw, Fve meye keÀes peevees¤55¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ F&éej mes ÒekeÀeefMele Deefive Deeefo HeoeLeeX keÀes ef¬eÀ³ee kegÀMeuelee mes GHe³eesie
ueskeÀj ieen&mL³e J³eJenejeW keÀes efme× keÀjW¤55¤
Òees¿eceeCe Fl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ efJeéesosJee ie=nmLee osJeleeë~ Dee<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
efHeÀj GkeÌle efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
´HHV1¡HFHHä&H1Í PHHVFH1É'HHLHäOHHV1 -Hä&HÉ'HH1PHNY²HHFHHPHä9HHV1ÉHTLYHMHLYHHU{2H1É)YÌHVä QHI-H1¹H YHVÉ/Hä-HH[-

HeeJeefÛNHFHHä&HÍ
´HHV1¡HFHHä&HÍa ´HHV1¡HFHHäYH1 )HIOHä ´HÉ*1¡HFHHäYHÍa PHHVFHäÍa 'HHLHäOH1 )OHHÉLHäOHÍa -Hä&HÍa 'HH1PH1Y²HHHIFHOHHäÉPHNvÐeeced~
'HHPHä9H1 )OHHÉPHä9HÍa 'H1HTLYHÍa 'HHLYHHU{2HVa )YÌäÍa Q1HI-H1¹H YH1 )HIOHä QHI-H1ÍÉ2HHYHVäa 'H/Hä-HH a *1+HH1-H1HI½NHFHHä&H1
)OHJJ+HäÉ'H-HHI½NHFHHä&HÍ
HeoeLe&ë-(Òees¿eceeCeë) Òeke=ÀälekexÀCeeçvegeÿf leë~ Òees¿eceeCe Fefle Heob cenerOejsCe Yeévl³ee HetJe&efmceved cev$es Heefþleced~
(meesceë) Ssée³³e&mecetnë (Deeieleë) PHFHYOHHOHG ´HHâÍ PHQHHNH¢HMHU +HJH )-H (Je©Ceë) peuemecetnë (DeemevÐeeced)
³eeveemeveefJeMes<es (DeemeVeë) meceerHemLeë (Deefiveë) (DeeiveerOe´s) ÒeoerHevemeeOeve FvOeveeoew (Fvêë) efJeÐegled (nefJe×e&ves)
nefJe<eeb ûenerlebg ³eesi³eeveeb HeoeLee&veeb OeejCes (DeLeJee&) DeeEnmeveer³eë (GHeeJeefÛ³eceeCeë) ef¬eÀ³eekeÀewMeuesveesHe³egp³eceeveë~ De³eb
DevJe³eë-ns ie=nmLeeë! ³eg<ceeefYejm³eeceeréejm³e me=äeJeemevÐeeceeiele FJe Òees¿eceeCeë meescees Je©Ce
DeeiveerOe´sçefive©HeeJeefÛ³eceeCeesçLeJee& nefJe×e&ve Fvêë melelecegHe³eespeveer³eë¤56¤
YeeJeeLe&ë-veefn lekexÀCe efJevee keÀeef®eod efJeÐee keÀm³eef®eod YeJeefle, veefn efJeÐe³ee efJevee keÀef½eled HeoeLexY³e GHeYeesieb
ûenerlegb MekeÌveesefle¤56¤
HeoeLe&ë-ns ie=nmLees! legce keÀes Fme F&éej keÀer me=efä ceW (DeemevÐeeced) yewþves keÀer SkeÀ De®íer ®eewkeÀer Deeefo mLeeve
Hej (Deeiele) Dee³ee ngDee Heg©<e pewmes efJejepeceeve nes, Jewmes (Òees¿eceeCeë) leke&À-efJeleke&À kesÀ meeLe JeeoevegJeeo mes peevee
ngDee (meesceë) Ssée³³e& keÀe mecetn (Je©Ceë) mene³ekeÀejer Heg©<e kesÀ meceeve peue keÀe mecetn (DeeiveerOe´s) yengle FvOeveeW ceW
(Deefiveë) Deefive (GHeeJeefÛ³eceeCeë) ef¬eÀ³ee keÀer kegÀMeuelee mes ³egkeÌle efkeÀ³es ngS (DeLeJee&) ÒeMebmee keÀjves ³eesi³e kesÀ meceeve
HeoeLe& Deewj (nefJe×e&ves) ûenCe keÀjves ³eesi³e HeoeLeeX ceW (Fvêë) efyepegueer efvejvlej ³egkeÌle keÀjveer ®eeefn³es¤56¤
YeeJeeLe&ë-leke&À kesÀ efJevee keÀesF& Yeer efJeÐee efkeÀmeer ceveg<³e keÀes veneR nesleer Deewj efJeÐee kesÀ efJevee HeoeLeeX mes GHe³eesie
Yeer keÀesF& veneR ues mekeÀlee¤56¤
efJeées osJee Fl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efve®e=od yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe ieen&mL³ekeÀcce&efCe efJeÜlHe#es eEkeÀef®eoen¤
Deye ie=nmLe keÀcce& ceW kegÀí efJeÜeveeW keÀe He#e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI-HËHVä RV1-HHÉ'H1j0HJHJÉ YHJ+OHHV1 HI-H&HJäMH´HHUOH1+HHÉ'HHä+HH1HFHHäYHHV H1FHÍ PHWÉHFHHäYHHV1 HI-H&HJäÍ
meeqcYeŃ³ecHHä&HHV-HH1HJÍ+HWÉHFHHäYHÍ0HJÉ¬eÀë HetÉleë~ MegÉH¢ÍHHU{MlÀHHUFH 1Y/HHUPHäNH®OHJÉÞeerë¤57¤
HI-HËHVäa RV1-HHÍa 'H1j0HJHäJa YHJäâ1 )HIOHä HIYHÉ*äâÍa HI-H&HJäÍa 'HH1´HHU1OH1+HH )OHHä´HHUOH1É+HHÍa 'HH1+HH1HFHHäYHN
)OHHäÉ+HH1HFHHäYHÍa H1FHÍa metÉHFHHäYHÍa HI-H&HJäÍa PH1HTF<H1HFHHä&H )HIOHä PHFHGÉHI<HNHFHHä&HÍa -HHN³egë~ HetÉHFHHäYHÍa 0HJÉ¬eÀë~ HetÉleNë~
MegÉH¢ÍaHHU1MlÀHHUHIMHIOHäHHUMlÉÀHHUÍaFH1Y/HHUaPH1NH®OHJÉÀHHUHIMHIOHäPHNH®OHJÉçÞeerë¤57¤
HeoeLe&ë-(efJeées) meJex (osJeeë) efJeÜebmeë (DebMeg<eg) efJeYekeÌles<eg meebmeeefjkesÀ<eg HeoeLex<eg YHJâÍ efvel³eb mLeeefHelees
J³eJenejë (efJe<Cegë) J³eeefHekeÀe efJeÐegled (DeeÒeerleHeeë) mecevleeled Òeerleeved keÀceveer³eeved HeoeLee&ved Heeefle j#eefle
(DeeH³ee³³eceeveë) Je=× FJe (³eceë) ³e®íefle meesç³eb met³³e&ë (met³eceeveë) GlHeÐeceeveë (efJe<Cegë) J³eeHekeÀë
(meefcYe´³eceeCeë) mec³ekedÀ Heesef<eleë (Jee³egë) ÒeeCeë (Het³eceeveë) HeefJe$eerke=Àleë (Meg¬eÀë) Jeer³³e&mecetnë (Hetleë) Meg×ë
(Meg¬eÀë) DeeMegkeÀÊee& (#eerjÞeerë) ³eë #eerjeoerevf e Íe=Ceeefle (cevLeer) ceLveeleerefle (mekeÌlegÞeerë) ³eë mekeÌletefve meceJesleeefve
êJ³eeefCe Þe³eefle~ De³eb cev$eë (Mele0 12~ 6~ 1~ 19-26) J³eeK³eeleë¤57¤
DevJe³eë-QV HI-HËHV RV-HH HJFHHHI<HME0HJHJ YHJâ 'HH´HHUOH+HH HI-H&HJMH+HHHFHHYHHV HFHÍ PHWHFHHYHHV HI-H&HJÍ
mebefYe´³eceeCees Jee³egë, Het³eceeveë Meg¬eÀë, Hetleë Meg¬eÀes cevLeer mesJeceeveë meved #eerjÞeerë mekeÌlegÞeer½e pee³eles¤57¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&gefkeÌleefJeÐeeY³eeb meseJf elee efJeÐegoeo³eë HeoeLee&ë MejerjelcemeceepemegKeÒeoe pee³evles¤57¤
HeoeLe&ë-ns (efJeéesosJeeë) mecemle efJeÜevees! legcneje pees (DebMeg<eg) Deueie-Deueie mebmeej kesÀ HeoeLeeX ceW (v³egHleë)
efvel³e mLeeefHele efkeÀ³ee ngDee J³eJenej (DeeÒeerleHeeë) De®íer Òeerefle kesÀ meeLe (efJe<Cegë) -HHâ QHVYHV -HHXHHU HI\HSHJXHHU
(DeeH³ee³³eceeveë) Deefle yeæ{s ngS kesÀ meceeve (³eceë) met³³e& (met³eceeveë) GlHeVe nesvesneje (efJe<Cegë) J³eeHekeÀ DeJ³ekeÌle
(meefcYe´³eceeCeë) De®ís ÒekeÀej Hegefä efkeÀ³ee ngDee (Jee³egë) ÒeeCe (Het³eceeveë) HeefJe$e efkeÀ³ee ngDee (Meg¬eÀë) Heje¬eÀce keÀe
mecetn (Hetleë) Meg× (Meg¬eÀë) MeerIe´ ®esäe keÀjves neje Deewj (cevLeer) efJeuees[ves Jeeuee ³es meye Òel³eskeÀ mesJeve efkeÀ³es ngS
(#eerjÞeerë) ogiOeeefo HeoeLeeX keÀes HekeÀeves Deewj (mekeÌlegÞeerë) ´HHâQJ6+eoeLeeX keÀe DeeÞe³e keÀjves Jeeues nesles nQ¤57¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³egekf eÌle Deewj efJeÐee mes mesJeve efkeÀ³es ngS meye me=efämLe HeoeLe&, Mejerj, Deelcee Deewj
meeceeefpekeÀ megKe keÀjeves Jeeues nesles nQ¤57¤
efJeées osJees½esl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efve®e=oe<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë ÒekeÀejevlejsCe efJeÜefÜ<e³eceen¤
efHeÀj ÒekeÀejevlej mes efJeÜefÜ<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI-HËHVä RV1-HHHäFH1PHVHW9HHU1OHHVÉPHJÉQH[FHH1HHV²HäOHHV 1ÌHV QWÉHFHHäYHHV1 -HHOHHV1É<HH-HäOHHV YHÉHHH1Í ´HHIOHä.HHOHHV
<H1HHV<HHFHHä&HÍHI+H1OHMHVäYHHMH0H1jPHHÍ
HI-HËHVäa RV1-HHÍa H1FH1PHVHJä *9HHU{OH1 )OHJOHGÉYHHU{OHÍa 'HPHJäÍa QHVFHHäHa *²HäOH1 )OHJOHGÉHäOHÍa 1ÌÍa QWÉHFHHäYHÍa -HHOHäÍa
'H<HH-HäOH1 )OHäHI<H1É'HH-HäOHÍa YHÉHHH1 )HIOHä YHÉÉHHHäÍa ´HHIOHä.HHOH1 )HIOH1 ´HHIOHäÉ.HHOHÍa <H1HÍa <H1HFHHä&HÍa HI+H1OHMäÍa
YHH1MH10H1jPHHÍ
HeoeLe&ë-(efJeMJes) meJex (osJeeë) efJeÜebmeë (®ecemes<eg) cesIes<eg~ ®eceme Fefle cesIeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~10)
(GVeerleë) TOJe¥ veerleë megievOeeefoHeoeLe&ë (Demegë) ÒeeCeë (nescee³e) oevee³eeoevee³e Jee (GÐeleë) ´HHvVYH´HVHIMOHÍ(©êë)
peerJeë (nt³eceeveë) mJeerke=Àleë (Jeeleë) yee¿ees Jee³egë (DeY³eeJe=leë) DeeefYecegK³esvee²erke=Àleë (ve=®e#eeë) ve+ved ceveg<³eeved ®eä
Fefle (ÒeefleK³eeleë) K³eeleb K³eeleb Òeleerelf e (Ye#eeë) Yeesp³emecetnë (Ye#³eceeCeë) Yegp³eceeveë (efHelejë) %eeefveveë
(veejeMebmeeë) veejeveeMebmeefvle vejeMebmeeveeefcece GHeosMekeÀeë~ De³eb cev$eë (Mele0 12~ 3~ 1~ 27-33)
DevJe³eë-³ewnexcee³e ³e%eefJeOeevesve ®ecemes<eg megievO³eeefo©Veerleesçmeg©Ðelees ©êes nt³eceevees ve=®e#eeë ÒeefleK³eelees

JeeleesçY³eeJe=lemle®íeseOf elees Ye#³eceeCees Ye#eë ke=Àlemles efJeées osJee veejeMebmeeë efHelej½e JesÐeeë¤58¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeÜebmeë HejesHekeÀejyeg×îee efJeÐeeb efJemlee³³e& megieefvOeHegefäceOegjlee jesieveeMekeÀiegCe³egkeÌleeveeb êJ³eeCeeb
³eLeeJevcesueveb ke=ÀlJeeçiveew nglJee Jee³egJe=efäpeueew<eOeer meseJf elJee Mejerjejesi³eb peve³eefvle, le Fn Hetp³eleceeë meefvle¤58¤
HeoeLe&ë-efpeve efJeÜeveeW ves ³e%e-efJeOeeve mes (®ecemes<eg) cesIeeW ceW megieefvOele Deeefo JemlegDeeW keÀes (GVeerleë) TB®ee
Hengb®ee³ee (Demegë) DeHevee ÒeeCe (GÐeleë) 'HÏV HvPHV XHLHHHH (©êë) peerJe keÀes HeefJe$e keÀj (nt³eceeveë) mJeerkeÀej
efkeÀ³ee, (ve=®e#eeë) ceveg<³eeW keÀes osKeves Jeeues keÀe (ÒeefleK³eeleë) efpevneWves JeeoevegJeeo efkeÀ³ee (Jeeleë) yeenj kesÀ Jee³eg
DeLee&led cewoeve kesÀ keÀefþve Jee³eg kesÀ men Jee³eg Meg× efkeÀ³es HeÀue (Ye#³eceeCeë) kegÀí Yeespeve keÀjves ³eesi³e HeoeLe& (Ye#eë)
KeeF³es (veejeMebmeeë) ÒeMebmeekeÀj ceveg<³eeW kesÀ GHeosMekeÀ (efJeéesosJeeë) meye efJeÜeved (efHelejë) Gve meye kesÀ GHekeÀejkeÀeW keÀes
%eeveer mecePeves ®eeefn³eW¤58¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeved ueesie HejesHekeÀej yege× f mes efJeÐee keÀe efJemleej, keÀjves, megieefvOe Hegefä ceOegjlee Deewj
jesieveeMekeÀ iegCe³egkeÌle HeoeLeeX keÀe ³eLee³eesi³e cesue Deefive, kesÀ yeer®e ceW Gve keÀe nesce keÀj Meg× Jee³eg Je<ee& keÀe peue Jee
Dees<s eefOe³eeW keÀe mesJeve keÀj kesÀ Mejerj keÀes Deejesi³e keÀjles nQ Jes Fme mebmeej ceW Del³evle ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e nesles nQ¤58¤
meVe Fl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ efJeMJesosJee osJeleeë~ efve®e=ppeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë~ ³ee Hel³esles
Fl³em³e efJeje[e<eea iee³e$eer ívoë¤ <e[dpeë mJejë¤
DeLe ieen&mL³ekeÀcce&efCe ³e%eeefoJ³eJenejceen¤
Deye ie=nmLe kesÀ keÀcce& ceW ³e%eeefo J³eJenej keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
PH19HÍ HIPHY2HJäM-H<HÉ/HHHHV²HäOHÍ PHFHJÉÌHVnÉ<H-HHI½1HFHHä&HÍ PHHIXH1XHÍ ´H+XHJäOHHV1 HHHV1MHVSHäPHH PNH¢HI<H1OHH
MSHHäHIPH-HHU1H[nHI<H-HHD1MOHäFHH10HHI-HäáHaHH+HOHVäOHV1É'H´HäOHHUOHH1PHQHVäHI<H1HI-H &HWäÉ'HLH1YHG-Hä&HH+HWÉ-H QWäOHHZ¤
PH19HÍaHIPHY2HJäÍa'H1-H1<HÉ/HHHVOHä-HÉ<HÉ/HHHäa*²HäOH1 )OHJOHGÉHäOHÍaPH1FHJÉÌÍa'H1<H1-H1HI½1HFHH&H1 )OHäHI<HÉ'H-HHI½1HFHHä&HÍa
PH1HIXH1XHÍa´H+XHJäOH1)HIOH1´HÉ+XHJäOHÍaHHHVäÍa'HHVSHäPHHaPNH¢1HI<H1OHHaMSHHäHIPHa-HHU1H[HI<HäÍa-HHU1MOH1FHVHIOHä-HHU1MÉOHäFHHa0HHI-HäáHaHHa
+HOHVäOHV1É)HIOH1 +HOHVäOHVa 'H´HäOHHU1OHVOH´HäHIOHÉ)OHHa PHQHVäHI<H1HIMHIOH1 PHQäÉHI<HÍa HI-H&HWÉ)HIOH1 HI-H&HWäa 'H1LH1YHGa -Hä&HHa +HWÉ-H QWäOHH1HI-HHIOHä
HetÉ-H ÉQWäOHHZ
HeoeLe&ë-(meVeë) DeJemLeeefHeleë~ meVe Fefle Heob cenerOejsCe Yeévl³ee HetJe&m³e cev$em³eevles mJeerke=Àleced (efmevOegë)
veoer~ efmevOeJe Fefle veoerveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~13) (DeJeYe=Lee³e) HeefJe$eerkeÀjCee³e ³e%eevlemveevee³e Jee (GÐeleë)
Glke=Àäle³ee ³eleë (mecegêë) Devleefj#eced~ mecegê Fl³evleefj#eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~3) (DeY³eJeefÛ³eceeCeë)
Yegp³eceeveë (meefueueë) Meg×b peueb efJeÐeles ³eefmceved meë~ DeMe&DeeefolJeeo®ed~ meefueueefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced~
(efveIeb01~12) (ÒeHuegleë) Òeke=ÀäiegCewÍ ´HHâÍ (³e³eesë) nesle=³epeceeve³eesë ÒeMebemf elee iegCeeë meefvle (Deespemee) yeuesve
(mkeÀefYelee) mleefcYeleeefve Oe=leeefve (jpeebefme) ueeskeÀeë (Jeer³³exefYeë) (Jeerjlecee) DeefleMe³esve Jeerjew~ De$e meJe&$eekeÀejeosMeë
(MeefJeÿe) DeefleMe³esve efvel³eyeuemeeOekeÀew (³ee) ³eew (Hel³esles) Þesÿwë ÒeeH³esles (DeÒeleerlee) DeÒeleerleiegCeew (menesefYeë)
yeueeefoefYeë (efJe<Cet) -HHHIâ0HHUXHHZ (Deieved) ie®ívleg ÒeeHvegJevleg, De$e ieceOeeleessueex[Lex ueg*d ~ cev$es Ieme»jCeMe0~
(Deäe02~4~80) Fefle ®uesue&gievegveeefmekeÀueesHe½e (Je©Cee) Þesÿew (HetJe&ntleew) HetJezë efMeäwefJe&ÜefÓjentleew~ De³eb cev$eë
(Mele0 12~ 6~ 1~ 34-36) J³eeK³eeleë¤59¤
DevJe³eë-³ewjJeYe=Lee³eeY³eJeefÛ³eceeCeë meefueue GÐeleë efmevOegë meVeë mecegêë ÒeHuegleë ef¬eÀ³eles, ³e³eesjespemee
jpeebemf e mkeÀefYelee mkeÀefYeleeefve, ³ee Jeer³³exefYeJeeajlecee MeefJeÿe menesefYejÒeleerlee efJe<Cet Je©Cee HetJe&ntleew Hel³esles leeJeiebmles
megefKevees YeJeefvle¤59¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeCeeb ³e%eeefoJ³eJenejsCe efJevee ieen&mL³ekeÀcce&efCe megKeb ve pee³eles¤59¤
HeoeLe&ë-efpevnesveW (DeJeYe=Lee³e) ³e%eevle mveeve Deewj DeHeves Deelcee kesÀ HeefJe$e keÀjves kesÀ efue³es
(DeY³eJeefÛ³eceeCeë) Yeesieves ³eesi³e (meefueueë) efpemeceW GÊece peue nw, Jen J³eJenej (GÐeleë) efve³ece mes mecHeeove efkeÀ³ee
(efmevOegë) veefo³eeb (meVeë) efvecee&Ce keÀeR (mecegêë) mecegê (ÒeHuegleë) DeHeves GÊeceeW iegCeeW mes Hee³ee nw, Jes efJeÜeved ueesie
(³e³eesë) efpeve kesÀ (Deespemee) yeue mes (jpeebefme) ueeskeÀ-ueeskeÀevlej (mkeÀefYelee) efmLele nQ, (³ee) pees (Jeer³exefYeë) Deewj
Heje¬eÀceeW mes (Jeerjlecee) Del³evle Jeerj (MeefJeÿe) efvel³e yeue mecHeeove keÀjves Jeeues (menesefYeë) yeueeW mes (DeÒeleerlee)
cetKeeX keÀes peeveves De³eesi³e (efJe<Cet) -HHâ QHVYHVQHMV (Je©Cee) DeefleÞesÿ mJeerkeÀej keÀjves ³eesi³e (HetJe&ntleew) efpeme keÀe
melkeÀej HetJe& GÊece efJeÜeveeW ves efkeÀ³ee nes, pees (Hel³esles) Þesÿ meppeYHH:NH¢HV´HHâQHVOHVQ4*YHHHNH¢FFH <HH+HRH/H 'HHZM
efJeÜeveeW keÀes (Deieved) ´HHâQHVOHVQ4-HVPHRHPHJ.HHUMQOHVQ4
YeeJeeLe&ë-³e%e Deeefo J³eJenejeW kesÀ efJevee ie=neÞece ceW megKe veneR neslee¤59¤
osJeeefvel³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ mJeje[d yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
efHeÀj Yeer ³e%e efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RV1-HHYHGHIR-HäFHLHYHGH1HPOHOHHVäFHH1ÌHI-Hä&HFHÆJFHYHJÉHHnnYH1YOHHIM{HFHLHYHGH1HPOHOHHVäFHH1ÌHI-Hä&HFHÆJHI+H1OHYHG
+HäHI/H1-HHUFHäLHYHGH1HPOHOHHVäFHH1ÌHI-Hä&HFHÆJÉ HENHE¢HäXHHV1NH¢FHLHäYHGH1HPOHOHHVäFHV<H1ÌFHä<HWOHG
osN-HHYHGaHIR-HäFHGa'H1LH1YHGaH1HÍaOHOHäÍaFHH1aÌHI-Hä&HFHGa'H1ÆJÉ~ ceNvegÉHHnYHGa'HNYOHHIMäHFHGa'H1LH1YHGaH1HÍaOHOHäÍaFHH1a
ÌHI-Hä&HFHGa'H1ÆJÉ~ efHeNle+ved~ He=ÉHI/H1-HHUFHGa'H1LH1YHGaH1HÍaOHOHäÍaFHH1aÌHI-Hä&HFHGa'H1ÆJÉ~ ³eced~ keÀced~ ®eN~ ueesNkeÀced~ DeNieNved~ ³eN%eë~
OHOHäÍaFHV1a<H1ÌFHGa'H1<HWÉled¤
HeoeLe&ë-(osJeeved) efoJ³eYeesieeved (efoJeced) efJeÐeeÒekeÀeMeced (Deieved) ÒeeHvegJeefvle, De$e efue*Lex ueg*d (³e%eë)
HetJeexkeÌlemmeJezë me²ceveer³eë (leleë) lemceeled (cee) ceeced (êefJeCeced) efJeÐeeefokeÀced (Deäg) ÒeeHveesleg (ceveg<³eeved)
(Devleefj#eced) cesIeceC[ueced (Deieved) (³e%eë) (leleë) (cee) (êefJeCeced) OeveeefokeÀced (Deäg) (efHele+ved) $eÝletved
(He=efLeJeerced) (Deieved) (³e%eë) (leleë) (cee) (êefJeCeced) Òel³egle megKekeÀjced (Deäg) (³eced) (keÀced) (®e) (ueeskeÀced)
(Deieved) ie®ívleg (³e%eë) (leleë) (ces) cece (Yeêced) Yepeveer³eb keÀu³eeCeced (DeYetled) YeJeleg~ De³eb cev$eë (Mele0 4~ 5~
DevJe³eë-efJeÜebmees ³ees ³e%ees efoJeb osJeeved ÒeeHe³eefle leceieBmlelees cee êefJeCeceäg, ³ees ³e%eesçvleefj#eb ceveg<³eeveeHveesefle
leceieBmlelees cee êefJeCeceäg, ³ees ³e%eë He=efLeJeeR efHele+ved ÒeeHe³eefle leceieBmlelees cee êefJeCeceäg, ³ees ³e%ees ³eb kebÀ ®e
ueeskeÀceieBmlelees ces YeêceYetled¤60¤
YeeJeeLe&ë-³emceeod ³e%eeled meJee&eCf e megKeeefve pee³evles lem³eevegÿeveb meJezce&veg<³ewë kegÀlees ve keÀe³³e&ecf eefle¤60¤
HeoeLe&ë-pees (³e%eë) HetJeexkeÌle meye kesÀ keÀjves ³eesi³e ³e%e (efoJeced) efJeÐee kesÀ ÒekeÀeMe Deewj (osJeeved) efoJ³e YeesieeW
keÀes ÒeeHle keÀjlee nw, efpemekeÀes efJeÜeved ueesie (Deieved) ÒeeHle neW, (leleë) Gmemes (cee) cegPe keÀes (êefJeCeced) efJeÐeeefo iegCe
(Deäg) ÒeeHle neW, pees (³e%eë) ³e%e (Devleefj#eced) cesIeceC[ue Deewj (ceveg<³eeved) ceveg<³eeW keÀes ÒeeHle neslee nw, efpemekeÀes Yeê
ceveg<³e (Deieved) ÒeeHle nesles nQ, (leleë) Gme mes (cee) cegPe keÀes (êefJeCeced) Oeveeefo HeoeLe& (Deäg) ÒeeHle neW, pees (³e%eë)
³e%e (He=efLeJeerced) He=efLeJeer Deewj (efHele+ved) Jemevle Deeefo $eÝlegDeeW keÀes ÒeeHle neslee nw, efpeme keÀes DeeHle ueesie (Deieved) ÒeeHle
nesles nQ, (leleë) Gmemes (cee) cegPe keÀes (êefJeCeced) Òel³eskeÀ $eÝleg keÀe megKe (Deäg) ÒeeHle nes, pees (³e%eë) (keÀced) efkeÀmeer
(®e) (ueeskeÀced) ueeskeÀ keÀes ÒeeHle neslee nw, (³eced) efpeme keÀes Oecee&lcee ueesie (Deieved) ÒeeHle nesles nQ, (leleë) Gmemes (ces)
cesje (Yeêced) keÀu³eeCe (DeYetled) nes¤60¤
YeeJeeLe&ë-efpeme ³e%e mes meye megKe nesles nQ, GmekeÀe Devegÿeve meye ceveg<³eeW keÀes keÌ³eeW ve keÀjvee ®eeefn³es¤60¤
®elegeqkbMeefol³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ yeéïeîegeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Dem³e peiele GlHeÊeew keÀefle keÀejCeeefve mevleerl³een¤
Fme peieled keÀer GlHeefÊe ceW efkeÀleves keÀejCe nQ, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HOHJäHIkj0H1OHGOHYOHä-HHV1HVHI-HäOHHTOYH1MVH)1FHEH1HP-H12HHH1RRäYOHVa
OHVHHHIÏ19HjPHF-HV1OH°ä2HHHIFH1P-HHQHä,H1FHH[É'H+HVäOHJRV1-HHYHG
HOHJäHTkj0H1HIRHIOH1 HOHJäÍÉHIHj0HOHGaOHYOHä-HÍaHVaHI-H1OHNHTOYH1M)HIOHä HI-HÉOHHTOYH1MVaHVa)1FHFHGaH1HFHGaP-H12HHHäaRRäYOHVa
OHVHHäFHGaHIÏ19HFHGaPHFHGa7%1É)O%HWäa6Nleled~ oNOeeNefceNaP-HHQHäa,H1FH Ía'HHI+Häa61OHJÉ~ osNJeeved¤61¤
HeoeLe&ë-(®elegHTkEMeled) Deäew JemeJe SkeÀeoMe ©êe ÜeoMeeefol³ee Fvêë ÒepeeHeefleë Òeke=Àefle½esefle (levleJeë)
met$eJeled meceJeslegb Meerueeë (³es) (efJeleeflvejs) (³es) (Fceced) (³e%eced) meewK³epevekeÀced (mJeOe³ee) DeVeeefovee (oovles)
(les<eeced) (efíVeced) ÜwOeerke=Àleced (meced) (G) efJelekexÀ (Sleled) (oOeeefce) (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee Jee®ee Jee (Iecce&ë)
³e%eë, Iecce& Fefle ³e%eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~17) (DeefHe) efve½e³es (Sleg) (osJeeved) efJeog<eë~ De³eb cev$eë (Mele0
12~ 6~ 1~ 37) J³eeK³eeleë¤61¤
DevJe³eë-HVHOHJk T E0HOHGOHYOH-HHVHHEHI-HOHHIOYHMV, ³es ®e mJeOe³esceb oovles, les<eeb efíVeb ³eod ÜwOeerke=Àleb leosleled mJeene
mevoOeeefce G Fefle efJelekexÀ Ieccees& osJeeveH³esleg¤61¤
YeeJeeLe&ë-Dem³e Òel³e#em³e peiele½elegeqkbMeled leÊJeeefve keÀejCeeefve meefvle, les<eeb iegCeoes<eeved ³es peeveefvle, leevesJe
megKecesefle¤61¤
HeoeLe&ë-(³es) pees (®elegHTkEMeled) DeeþeW Jemeg, i³eejn ©ê, yeejn Deeefol³e, Fvê, ÒepeeHeefle Deewj Òeke=Àefle
(levleJeë) metle kesÀ meceeve (³e%eced) megKe GlHeVe keÀjvesnejs ³e%e keÀes (efJeleeflvejs) efJemleej keÀjles nQ, DeLeJee (³es) pees
(mJeOe³ee) DeVe Deeefo GÊece HeoeLeeX mes (Fceced) Fme ³e%e keÀes (oovles) osles nQ (les<eeced) GvekeÀe pees (efíVeced) Deueie
efkeÀ³ee ngDee ³e%e (Sleled) Gme keÀes (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee Jee mel³e JeeCeer mes (meced) (oOeeefce) FkeÀìdþe keÀjlee ntb (G)
Deewj Jener (Iecce&ë) ³e%e (osJeeved) efJeÜeveeW keÀes (DeefHe) efve½e³e mes (Sleg) ÒeeHle nes¤61¤
YeeJeeLe&ë-Fme Òel³e#e ®eje®ej peieled kesÀ ®eeQleerme leÊJe keÀejCe nQ, GvekesÀ iegCe Deewj oes<eeW keÀes pees peeveles nQ ,
GvneR keÀes megKe efceuelee nw¤61¤
³e%em³esl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegve³e&%eefJe<e³eceen¤
efHeÀj ³e%e keÀe efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
H1HPH1RHVQHV1HI-HOHäOHÍ+HJ1HHPHHVÉ'HäÆ12HHHIR-HäFH1Y-HHOHäOHHYHa
PHHäH2HJ-H1FHHIQä FHV´H1SHHHHäMH1HP+HHVHE1HI-HËH1FHHHJäM0HHUH1P-HHQHä
H1HPHäaRHVQäÍaHI-HOHäOH1)HIOH1HI-HÉOHäOHÍa+HJÉ1HVHIOHä+HJ1ÉHHaPHÍa'H1Æ12HHaHIR-HäFHGa'HNY-HHOHäOHH1YHVOHäYHJÉÉ'HHOHäOHHYHaPHÍa
³eN%e~ OegÉ-H1aFHHIQäaFHV1a´H1SHHHH1HIFHHIOHä´H1ÉSHHHHäFHGaMHNHÍa+HHVHäFHGaHI-HËHäFHGa'HHHJäÍa'H10HHU1HNaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(³e%em³e) (oesnë) ÒeHetCe&ë meeceûeermecetnë (efJeleleë) efJemleerCe&ë (Heg©$ee) Heg©<eg HeoeLex<eg (meë)
(DeäOee) efoefiYejäÒekeÀejë (efoJeced) met³³e&ÒekeÀeMeced (DevJeeleleeve) Dee®íeÐe efJemleej³eefle (meë) met³³e&ÒekeÀeMeë (³e%e)
³eë me²c³eles lelmecyeg×ew (Oeg#Je) (ceefn) cenevleb cenÜe (ces) cece (Òepee³eeced) (je³eë) Oeveeosë (Hees<eced) Hegefäced
(efJeéeced) meJe&ced (Dee³egë) peerJeveced (DeMeer³e) ÒeeHveg³eece (mJeene) mel³eJeei³egkeÌle³ee ef¬eÀ³e³ee¤62¤
DevJe³eë-ns ³e%emecHeeokeÀ efJeÜved! ³ees ³e%em³e Heg©$ee efJeleleesçäOee oesnesçefmle, leb efoJecevJeeleleeve, me lJeb leb
³e%eb Oeg#Je, ³ees ces cece Òepee³eeb efJeéeb ceefn je³emHees<ecee³eg½eevJeeleveesefle lecenb mJeeneceMeer³e¤62¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meoe ³e%eejcYeHetÊeea ke=ÀlJee ÒepeeY³ees cenlmegKeb ÒeeHeCeer³eefceefle¤62¤
HeoeLe&ë-ns (³e%e) me²efle keÀjves ³eesi³e efJeÜved! DeeHe pees (³e%em³e) ³e%e keÀe (Heg©$ee) yengle HeoeLeeX ceW
(efJeleleë) efJemle=le (DeäOee) DeeþeW efoMeeDeeW mes Deeþ ÒekeÀej keÀe (oesnë) HeefjHetCe& meeceûeermecetn nw (meë) Jen (efoJeced)
met³³e& kesÀ ÒekeÀeMe keÀes (DevJeeleleeve) {eBHekeÀj efHeÀj HewÀueves oslee nw, (meë) Jen DeeHe met³³e& kesÀ ÒekeÀeMe ceW ³e%e keÀjves Jeeues
ie=nmLe let Gme ³e%e keÀes (Oeg#Je) HeefjHetCe& keÀj, pees (ces) cesjer (Òepee³eeced) Òepee ceW (efJeéeced) meye (ceefn) ceneved (je³eë)
Oeveeefo HeoeLeeX keÀer (Hees<eced) mece=e× f keÀes Jee (Dee³egë) peerJeve keÀes Jeej-Jeej efJemleejlee nw, Gme keÀes ceQ (mJeene)
mel³e³egkeÌle ef¬eÀ³ee mes (DeMeer³e) ÒeeHle nesTB¤62¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meoe ³e%e keÀe DeejcYe Deewj meceeefHle keÀjW Deewj mebmeej kesÀ peerJeeW keÀes Del³evle
megKe Hengb®eeJeW¤62¤
Dee HeJemJesl³em³e keÀM³eHe $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ mJeje[e<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
ceveg<³ewë eEkeÀJeod ³e%eë mesJeveer³e Fl³een¤
ceveg<³e efkeÀme kesÀ legu³e ³e%e keÀe mesJeve keÀjW, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HH+Hä-HP-H1HIQMä&H-H1RËH-Hä-HOHGPHHVFH-HHU1M-HäOHGa
-HHSH1ELHHVFHäYOH1FHH<HäM1P-HHQHä
Dee~ HeNJeNmJeNa HIQMä&H-H1HIRHIOH1 HIQMä&HÉ-HOHGa 'HËHä-H1HIROHËHäÉ-HOHGa PHHV1FH1a -HHU1M-H1HIRHIOHä -HHU1MÉ-HäOHGa -HHSHäFHGa
LHHVFHäYOH1HIFHHIOH1LHHVÉFHäYOHFHGa'HHa<H1MlaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Dee) mecevleeled (HeJemJe) HeefJe$eerkegÀ© (efnjC³eJeled) efnjC³eeefovee legu³eced (DeéeJeled) DeéeeefoefYeë
meceeveced (meesce) Ssée³³e&ecf e®ígkeÀ ie=nmLe! (JeerjJeled) ÒeMemleJeerjme¢Meced (Jeepeced) DeVeeefoHeoeLe&ce³eb ³e%eced,
De$eeMe&DeeefolJeeo®ed (ieescevleced) ÒeMemlesefvê³eeefomecyevOeced (Dee) (Yej) Oej (mJeene) mel³e³ee Jee®ee mel³eef¬eÀ³e³ee
Jee¤63¤
DevJe³eë-ns meesce! lJeb mJeene efnjC³eJeoéeJeod JeerjJeod ieescevleceVeb JeepeceeYej, lesve peieoeHeJemJe¤63¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewë Heg©<eeLexve megJeCee&efoOeveceemeeÐeeéeeo³ees j#eCeer³eemleovevlejb Jeerje½e, kegÀlees
³eeJeosleeb meeceûeeR veeYejefvle, leeJeodie=neÞeceejyOeJ³ees ³e%eceH³eueb keÀÊe¥g ve MekeÌvegJeefvle¤63¤
DeefmceVeO³ee³es ie=nmLeOece&mesJevee³e ye´ïe®eeefjC³ee keÀv³e³ee kegÀceejye´ïe®eeefjmJeerkeÀjCeb ie=neÞeceOece&JeCe&veb
jepeÒepeemeYeeHel³eeefoke=Àl³ecegkeÌlecele SleoO³ee³eeskeÌleeLe&m³e HetJee&O³ee³eeskeÌleLexve men me²eflejmleerelf e yees×J³eced¤63¤
HeoeLe&ë-ns meesce Ssée³³e& ®eenves Jeeues ie=nmLe! let (mJeene) mel³e JeeCeer Jee mel³e ef¬eÀ³ee mes (efnjC³eJeled)
megJeCe& Deeefo HeoeLeeX kesÀ legu³e (DeéeJeled) Deée Deeefo GÊece HeMegDeeW kesÀ meceeve (JeerjJeled) ÒeMebefmele JeerjeW kesÀ legu³e
(ieescevleced) GÊece Fefvê³eeW mes mecyevOe jKeves Jeeues (Jeepeced) DeVeeefoce³e ³e%e keÀe (DeeYej) DeeÞe³e jKe Deewj Gmemes
mebmeej keÀes (Dee) De®ís ÒekeÀej (HeJemJe) HeefJe$e keÀj¤63¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeves Heg©<eeLe& mes megJeCe& Deeefo Oeve keÀes FkeÀùe keÀj, Iees[ æ s Deeefo GÊece
HeMegDeeW keÀes jkeÌKeW, leovevlej JeerjeW keÀes jkeÌKeW, keÌ³eeWefkeÀ peye lekeÀ Fme meeceûeer keÀes veneR jKeles, leye lekeÀ ie=neÞeceªHeer ³e%e
HeefjHetCe& veneR keÀj mekeÀles, Fmeefue³es meoe Heg©<eeLe& mes ie=neÞece keÀer GVeefle keÀjles jnW¤63¤
Fme DeO³ee³e mes ie=nmLe Oece& mesJeve kesÀ efue³es ye´ïe®eeefjCeer keÀv³ee keÀes kegÀceej ye´ïe®eejer keÀe mJeerkeÀej, ie=nmLe
Oece& keÀe JeCe&ve, jepee-Òepee Deewj meYeeHeefle Deeefo keÀe keÀÊe&J³e keÀne nw, Fmeefue³es Fme DeO³ee³eeskeÌle DeLe& kesÀ meeLe HetJe&
DeO³ee³e ceW keÀns DeLe& keÀer me²efle peeveveer ®eeefn³es¤
o³eevevomejmJeleermJeeefcevee efJejef®eles mebmke=Àlee³³e&Yee<eeY³eeb efJeYetef<eles megÒeceeCe³egkeÌles
³epegJexoYee<³esçäceesçO³ee³eë HeteqÊe&ceieeled¤8¤
¤Dees3ced¤
DeLe veJeceeçO³ee³eejcYeë¤
osJe meefJeleefjl³em³e Fvêeye=nmHeleer $eÝ<eer~ meefJelee osJelee~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efJeÜefÓ½e¬eÀJeÊeea keÀLeb keÀLecegHeosäJ³e Fl³egHeefoM³eles¤
efJeÜeved ueesie ®e¬eÀJeleea jepee keÀes kewÀmee-keÀwmee GHeosMe keÀjW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RV-HäPHHI-HOH1Í´HPHJä-HH1HE´HPHJä-HH1H+HäHIOH<HLHHäHa
HIR1-HHVLHäY2H1-H ÍNHVä¢OH1+HWÍNHV¢OHYHÍ+HJYHHOHJ-HH1HP+HHIOH1-HH SHYHÍP-HROHJÉ P-HHQHä
RV-HäaPH1HI-H1OH1HIMHIOHä PHHI-HOHÍa´HaPHJÉJeN~ ³eN%eced~ Òe~ megÉ-H1aH1H+HäHIOH1HIFHHIOHä H1HÉ+HäHIOHFHGa<HLHHäHa HIR1-HÍaLH1Y2H1-H Ía
NHV¢1OH1+HWHIMHIOHäNHV¢OH1É+HWÍaNHV¢OHäFHGaYH1Ía+HJÉveeNlegÉ~ JeeNHÍa+HHIOHäÍa-HHSHäFHGaYHNë~ mJeNoNlegÉaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(osJe) efoJ³eiegCemecHeVe (meefJeleë) mekeÀuewée³e&meb³egkeÌle meceéìd! (Òe) (megJe) F&<Je& (³e%eced) meJex<eeb
megKepevekebÀ jepeOece&ced (Òe) (megJe) (³e%eHeefleced) jepeOece&HeeuekeÀced (Yeiee³e) meceûewée³³ee&³e (efoJ³eë) ÒekeÀeMeceeves<eg
#e$eiegCes<eg YeJeë (ievOeJe&ë) ieeb He=eLf eJeeR Oejleerelf e, He=<eesojeefovee ieesMeyom³e iecYeeJeë (kesÀleHetë) ³eë kesÀleb Òe%eeb Hegveeefle
HeefJe$eerkeÀjesefle meë (kesÀleced) Òe%eeced~ kesÀleefceefle Òe%eeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~9) (veë) DemceekebÀ ÒepeejepeHeg©<eeCeeced
(Hegveeleg) MegvOeleg (Jee®emHeefleë) DeO³e³eveeO³eeHeveesHeosMewJee&C³eeë HeeuekeÀë (Jeepeced) DeVeced (veë) DemceekeÀced (mJeoleg)
DeeYegvekeÌleg mJeene) JesoJee®ee~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 1~ 16) J³eeK³eeleë¤1¤
DevJe³eë-ns osJe meefJelemlJeb Yeiee³e mJeene ³e%eb ÒemegJe, ³e%eHeeEle ÒemegJe, ³elees efoJ³ees ievOeJe&ë kesÀleHetJee&®emHeefleë
mJeene veë kesÀleb Hegveeleg, veë mJeene Jeepeb mJeoleg¤1¤
YeeJeeLe&ë-v³ee³esve ÒepeeHeeueveb efJeÐeeÒeoevekeÀjCecesJe je%eeb ³e%eesçefmle¤1¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) efoJ³eiegCe³egkeÌle (meefJeleë) mecHetCe& Ssée³³e& Jeeues jepeved! DeeHe (Yeiee³e) meye Ssée³³e& keÀer
ÒeeeqHle kesÀ efue³es (mJeene) JesoJeeCeer mes (³e%eced) meye keÀes megKe osves Jeeues jepeOece& keÀe (Òe) (megJe) Òe®eej Deewj
(³e%eHeefleced) jepeOece& kesÀ j#ekeÀ Heg©<e keÀes (Òe) (megJe) ÒesjCee keÀerefpe³es, efpememes (efoJ³eë) ÒekeÀeMeceeve efoJ³e iegCeeW ceW
efmLele (ievOeJe&ë) He=efLeJeer keÀes OeejCe Deewj (kesÀleHetë) yege× f keÀes Meg× keÀjves Jeeuee (Jee®emHeefleë) Heæ{ves-Heæ{eves Deewj
GHeosMe mes efJeÐee keÀe j#ekeÀ meYeeHeefle jepeHeg©<e nw, Jen (veë) nceejer (kesÀleced) yege× f keÀes (Hegveeleg) Meg× keÀjs Deewj nceejs
(Jeepeced) DeVe keÀes mel³e JeeCeer mes (mJeoleg) De®ís ÒekeÀej Yeesies¤1¤
YeeJeeLe&ë-v³ee³e mes Òepee keÀe Heeueve Deewj efJeÐee keÀe oeve keÀjvee ner jepeHeg©<eeW keÀe ³e%e keÀjvee nw¤1¤
Oe´gJemeob lJesl³em³e ye=nmHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêes osJelee~ Oe´gJemeoefceefle HetJe&m³ee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë
mJejë~ DeHmegmeoefcel³em³e efJeke=ÀefleMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
veJeceesçO³ee³eë 403
ceveg<³eeë keÀer¢Meb jepeeveb mJeerkegÀ³³e&gefjl³een¤

efHeÀj ceveg<³e ueesie efkeÀme ÒekeÀej kesÀ Heg©<e keÀes jep³eeçefOekeÀej ceW mJeerkeÀej keÀjW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues
Oe´gÉ-H1PHR O-HHYHÉHR FHYH1ÍPHRäFHJ+HHH1FHLHäQHUOHHV1ÉPHHUYÌHäHO-HH1 SHJä LHÁHFHV1HOHV1 HHVHIYH1HIMYÌHäHO-HH1
SHJÆäleFHFHGa'H1+PHJHR O-HH,HOH1PHR -HHVFH1PHRäFHJ+HHH1FHLHäQHUOHHV1ÉPHHUYÌHäHO-HH1 SHJÆ LH Áec³HV1HOHV1 HHVHIYH1HIMYÌHäH
lJeeN pegÆälececed~ He=ÉHI/H1HI-H1PHR O-HHÉYOHHIMH1PHR HIRHI-H1PHR RV-H1PHR YHHNH¢1PHRäFHJ+HHH1FHLHäQHUOHHV1ÉPHHUYÌHä³e lJeeN
SHJÆLHÁHFHV1HOHV1HHVHIYH1HIMYÌHäHO-HH1SHJÆäOHFHFHG2¤
Oe´gÉJeNmeoNHIFHHIOHä 2HJÉ-H1ÉPHRäFHGa O-HH1a YHÉHRäFHG~ ve=ÉPHR1HIFHHIOHä YHÉÉPHRäFHG~ FH1YH1ÍPHRHIFHHIOHä FHYHÍÉPHRäFHGa *1+H1HH1FHLHäQHUOH
)OHJä+HHH1FHLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a )YÌHäHa O-HH1a SHJÆäFHGa LHÉ£H1HIFH1a 61HÍa OHV1a HHVHIYHäÍa )YÌHäHa O-HH1a SHJÆäOHFH1HIFHHIOH1 SHJÆäÉOHFHFHGa
DeNHmegÉHRäFHGa 'H1+PHJÉPHR1HIFHOHä+PHJÉÉPHRäFHGa O-HH1a ,HÉOH1PHR1HIFHHIOHä ,HOH1ÉPHRäFHGa -HHV1FH1PHR1HIFHHIOHä -HHVFH1ÉPHRäFHGa *1+H1HH1FHLHäQHUOH1
)OHJä+HHH1FHLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a )YÌHäHa O-HH1a SHJÆäFHGa LHÉÁeNefceN~ SN<eÍa OHV1a HHVHIYHäÍa )YÌHäHa O-HH1a SHJÆäOHFH1HIFHHIOH1 SHJÆäÉOHFHFHGa
He=ÉHI/H1HI-H1PHR1HIFHHIOHä +HHI/HHI-HÉPHRäFHGa O-HH1a 'H1YOH1HIMlH1PHRHI1FHOHYOHäHIMH1ÉPHRäFHGa HIR1HI-H1PHR1HIFHHIOHä HIRHI-H1ÉPHRäFHGa RV1-HPHR1HIFHHIOHä
RV-H1ÉPHRäFHGaYHH1NH¢1PHR1HIFHHIOHäYHHNH¢1ÉPHRäFHGa*1+H1HH1FHLHäQHUOH1)OHJä+HHH1FHLHQHUäOHÍa'H1HIPH1a)YÌHäHaO-HHNaSHJÆäFHGaLHÉÁeNefceN~ SN<eë~ lesN~
HHVHIYHäÍa)YÌHäHaO-HH1aSHJÆäOHFH1HIFHHIOH1SHJÆäÉOHFHFHG
HeoeLe&ë-(Oe´gJemeoced) Oe´gJes<eg efJeÐeeefJeve³e³eesieOecex<eg meerovleced (lJee) lJeeced (ve=meoced) vee³ekesÀ<eg meerovleced
(ceveëmeoced) ceveefme efJe%eeves efleÿvleced (GHe³eeceie=nerleë) GHeielew³e&ceeveeefcecekewÀë mesJekewÀë Heg©<ewë mJeerke=Àleë (Deefme) YeJeefme
(Fvêe³e) Hejcewée³e&³egkeÌlee³e peieoeréeje³e (lJee) lJeeced (pegäced) peg<eceeCeced (ie=Áeefce) mJeerkeÀjesefce (S<eë) (les) leJe
(³eesefveë) keÀejCeced (Fvêe³e) jep³ewée³³ee&³e (lJee) (pegälececed) DeefleMe³esve peg<eceeCeced (DeHmegmeoced) peues<eg ie®ívleced
(lJee) (Ie=lemeoced) Deep³eb ÒeeHvegJevleced (J³eescemeoced) efJeceevewJ³ees&ecq ve ie®ívleced (GHe³eeceie=nerleë) GHe³eecewë
Òepeejepepevewë mJeerke=Àleë (Deefme) (Fvêe³e) Ssée³³e&OeejCee³e (lJee) (pegäced) Òeerleced (ie=Áeefce) (S<eë) (les) (³eesefveë)
(Fvêe³e) ogäMe$egeJf eoejCee³e (pegälececed) (He=efLeefJemeoced) He=efLeJ³eeb ie®ívleced~ De$e *îeeHeesë me_%eeívomeesye&ngueced~
(Deäe06~3~63) Fefle HetJe&Heom³e ÛmJeë (lJee) (Devleefj#emeoced) DeJekeÀeMes iecekeÀced (efoefJemeoced) v³ee³eÒekeÀeMes
J³eJeefmLeleced (osJemeoced) osJes<eg Oeeefce&kesÀ<eg efJeÜlmJeJeefmLeleced (veekeÀmeoced) DeefJeÐeceeveb kebÀ megKeb ³eeqmceved
leokeÀcesleVeeefmle ³eeqmceved Hejceséejs Oecex Jee le$emLeced (GHe³eeceie=nerleë) meeOeveesHemeeOevewë meb³egkeÌleë (Deefme) (Fvêe³e)
efJeÐee³eesiecees#ewée³³ee&³e (lJee) (pegäced) (ie=Áeefce) (S<eë) (les) (³eesefveë) efveJemeefleë (Fvêe³e) meJezée³³e&megKeÒeeHle³es
(lJee) (pegälececed)~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 2~ 3-6) J³eeK³eeleë¤2¤
DevJe³eë-ns meceé[nefcevêe³e ³emlJecegHe³eeceie=nerleesçefme leb Oe´gJemeob ve=<eob ceveë meob pegäb lJee ie=Áeefce~ ³em³ew<e
les ³eesefvejefmle leb pegäleceb lJesvêe³e ie=Áeefce~ ns jepeVenefcevêe³e ³emlJecegHe³eeceie=nerleesçefme leceHmegmeob Ie=lemeob J³eescemeob
pegäb lJee ie=Áeefce~ ns meJe&j#ekeÀ meYeeO³e#e! ³em³ew<e les ³eesefvejefmle leb pegäleceb lJesvêe³e ie=Áeefce~ ns meeJe&Yeewce
jepeVenefcevêe³e ³emlJecegHe³eeceie=nerleesçefme He=efLeefJemeocevleefj#emeob efoefJemeob osJemeob veekeÀmeob pegäb lJee ie=Áeefce~ ns
meJe&megKeÒeo ÒepeeHeles! ³em³ew<e les ³eesefvejefmle leb pegäleceb lJesvêe³e ie=Áeefce¤2¤

YeeJeeLe&ë-ns jepeÒepeepeveeë! ³eLee meJe&J³eeHekesÀve Hejceséeje³e meJezée³³ee&³e peieefVecee&³e meJexY³eë megKeb oer³eles,
leLee ³et³eceH³ee®ejle, ³elees Oecee&Le&keÀececees#eHeÀueeveeb ÒeeeqHleë megiecee m³eeled¤2¤
HeoeLe&ë-ns ®e¬eÀJeefle& jepeved! ceQ (Fvêe³e) Hejcewée³e&³egkeÌle Hejceelcee kesÀ efue³es pees DeeHe (GHe³eeceie=nerleë)
³eesieefJeÐee kesÀ Òeefme× De² ³ece kesÀ mesJeves Jeeues Heg©<eeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³es (Deefme) nes~ Gme (Oe´gJemeoced) efve½eue efJeÐee
efJeve³e Deewj ³eesieOeceeX ceW efmLele (ve=<eoced) vee³ekeÀ Heg©<eeW ceW DeJeefmLele (ceveëmeoced) efJe%eeve ceW efmLej (pegäced)
Òeerelf e³egkeÌle (lJee) DeeHekeÀes (ie=Áeefce) mJeerkeÀej keÀjlee ntb~ efpeme (les) DeeHe keÀe (S<eë) ³en (³eesefveë) megKeefveefceÊe nw,
Gme (pegälececed) Del³evle mesJeveer³e (lJee) DeeHekeÀe (ie=Áeefce) OeejCe keÀjlee ntb~ ns jepeved! ceQ (Fvêe³e) Ssée³³e& OeejCe
kesÀ efue³es pees DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) Òepee Deewj jepeHeg©<eeW ves mJeerkeÀej efkeÀ³es (Deefme) nes~ Gme (DeHmegmeoced) peueeW kesÀ
yeer®e ®eueles ngS (Ie=lemeoced) Ieer Deeefo HeoeLeeX keÀes ÒeeHle ngS Deewj (J³eescemeoced) efJeceeveeefo ³eeveeW mes DeekeÀeMe ceW ®eueles
ngS (pegäced) meye kesÀ efÒe³e (lJee) DeeHekeÀe (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb~ ns meye keÀer j#ee keÀjvesnejs meYeeO³e#e jepeved!
efpeme (les) DeeHe keÀe (S<eë) ³en (³eesefveë) megKeoe³ekeÀ Iej nw, Gme (pegälececed) Deefle ÒemeVe (lJee) DeeHekeÀes (Fvêe³e)
ogä Me$egDeeW kesÀ ceejves kesÀ efue³es (ie=Áeefce) mJeerkeÀej keÀjlee ntb~ ns meye Yetefce ceW Òeefme× jepeved! ceQ (Fvêe³e) efJeÐee ³eesie
Deewj cees#eªHe Ssée³³e& keÀer ÒeeeqHle kesÀ efue³es pees DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) meeOeve-GHemeeOeeveeW mes ³egkeÌle (Deefme) nes, Gme
(He=efLeefJemeoced) He=efLeJeer ceW YećeCe keÀjles ngS (Devleefj#emeoced) DeekeÀeMe ceW ®eueves Jeeues (efoefJemeoced) v³ee³e kesÀ ÒekeÀeMe
ceW efve³egkeÌle (osJemeoced) Oecee&lcee Deewj efJeÜeveeW kesÀ ceO³e ceW DeJeefmLele (veekeÀmeoced) meye ogëKeeW mes jefnle Hejceséej Deewj
Oecce& ceW efmLej (pegäced) mesJeveer³e (lJee) DeeHekeÀes (ie=Áeefce) mJeerkeÀej keÀjlee ntb~ ns meye megKe osves Deewj ÒepeeHeeueve
keÀjvesnejs jepeHeg©<e! efpeme (les) lesje (S<eë) ³en (³eesefveë) jnves keÀe mLeeve nw, Gme (pegälececed) Del³evle efÒe³e (lJee)
DeeHekeÀes (Fvêe³e) meceûe megKe osves kesÀ efue³es (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb¤2¤
YeeJeeLe&ë-ns jepeÒepeepevees! pewmes meJe&J³eeHekeÀ Hejceséej mecHetCe& Ssée³³e& Yeesieves kesÀ efue³es peieled j®e kesÀ meye kesÀ
efue³es megKe oslee, Jewmee ner Dee®ejCe legce ueesie Yeer keÀjes efkeÀ efpeme mes Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e HeÀueeW keÀer ÒeeeqHle megiece
nesJes¤2¤
DeHeeefcel³em³e ye=nmHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=od DeefleMekeÌJejer ívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveë Òepeepevewë keÀLebYetlees pevees jepee ceeveveer³e Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Òepeepeveebs keÀes kewÀmee Heg©<e jepee ceevevee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNHee: jmeNcegÜäHPH1j PHWH[1 PHYOHäj PH1FHHHIQäOHFHGa 'H1+HH: jmeäm³eN HHV MPH1POHE -HHVä
ie=ÁHFHJ¬H1FHFHJä+HHH1FHLHäQHUOHHV1ÉPHHUYÌHäHO-HH1SHJÆLHÁec³esN<e lesN ³eesefveNHIMYÌHäHO-HH1SHJÆäOHFHFHG
'H1+HHFHGa MPHäFHGa *¾äHPH1HIFHOHJOHGÉ-HHäPHFHGa PHWHV {a PHYOHäFHGa PH1FHHHIQäOH1HIFHHIOHä PHNFHGÉ'HHHIQäOHFHGa 'H1+HHFHGa MPHäPHa HÍa
MPHäÍaOHFHGa-H1ÍaLHÉ£H1HIFH1a*1¬H1FHHIFHOHJäOHGÉOH1FHFHGa*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a)YÌHäHaO-HH1aSHJÆäFHGaie=ÉÁeNefceN~
SN<eë~ lHV1aHHVHIYHäÍa)YÌHäHaO-HHaSHJÆäOHFH1HIFHHIOH1SHJÆäÉOHFHFHG
HeoeLe&ë-(DeHeeced) peueeveeced (jmeced) meejced (GÜ³emeced) Glke=Àäb Je³ees peerJeveb ³emceeled leced (met³³ex)
meefJele=ÒekeÀeMes (mevleced) JeÊe&ceeveced (meceeefnleced) mec³ekedÀ meJe&lees Oe=leced (DeHeeced) peueeveeced (jmem³e) meejm³e (³eë)
(jmeë) Jeer³³e¥ Oeelegë (leced) (Jeë) ³eg<ceY³eced (ie=Áeefce) (GÊececed) Þes³eebmeced (GHe³eeceie=nerleë) meeOeveesHemeeOevewë
mJeerke=Àleë (Deefme) (Fvêe³e) Hejceséeje³e (lJee) (pegäced) Òeerl³ee JeÊe&ceeveced (ie=Áeefce) mJeerkeÀjesefce (S<eë) (les) leJe
(³eesefveë) ie=nced (Fvêe³e) Hejcewée³³ee&³e (lJee) (pegälececed)~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 2~ 7) J³eeK³eeleë¤3¤
DevJe³eë-ns jepeVenefcevêe³e Jeë met³³ex mevleb meceeefnlecegÜ³emeceHeeb jmeb ie=Áeefce~ ³eesçHeeb jmem³e jmemlecegÊeceb Jees
ie=Áeefce, ³em³ew<e les ³eesefvejefmle leefcevêe³e pegäleceb lJee ie=Áeefce¤3¤
YeeJeeLe&ë-jepee mJeYe=l³eÒepeepeveeved MejerjelceyeueJeOe&vee³e ye´ïe®e³³eeez<eOeefJeÐee³eesieeY³eememesJeves efve³eg¡eerle, ³eleë
meJex jesiejefnleeë mevleë Heg©<eeefLe&veë m³egë¤3¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! ceQ (Fvêe³e) Ssée³³e&ÒeeeqHle kesÀ efue³es (Jeë) legcnejs efue³es (met³³es&) met³e& kesÀ ÒekeÀeMe ceW
(mevleced) JeÊe&ceeve (meceeefnleced) meJe& ÒekeÀej ®eejeW Deesj OeejCe efkeÀ³es (GÜ³emeced) Glke=Àä peerJeve kesÀ nsleg (DeHeeced) peueeW
kesÀ (jmeced) meej keÀe ûenCe keÀjlee ntb, (³eë) pees (DeHeeced) peueeW kesÀ (jmem³e) meej keÀe (jmeë) Jeer³e& Oeeleg nw, (leced)
Gme (GÊececed) keÀu³eeCekeÀejkeÀ jme keÀe legcnejs efue³es (ie=Áeefce) mJeerkeÀej keÀjlee ntb, pees DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) meeOeve
leLee GHemeeOeveeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³es ie³es (Deefme) nes, Gme (Fvêe³e) Hejceséej keÀer ÒeeeqHle kesÀ efue³es (pegäced) Òeerelf eHetJe&keÀ
JeÊe&vesJeeues DeeHe keÀe (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb, efpeme (les) DeeHe keÀe (S<eë) ³en (³eesefveë) Iej nw, Gme (pegälececed)
Del³evle mesJeveer³e (lJee) DeeHe keÀes (Fvêe³e) Hejce megKe nesves kesÀ efue³es (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee nbt¤3¤
YeeJeeLe&ë-jepee keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeves veewkeÀj ÒepeeHeg©<eeW keÀes Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue yeæ{eves kesÀ efue³es
ye´ïe®e³e&, Dees<eefOe, efJeÐee Deewj ³eesieeY³eeme kesÀ mesJeve ceW efve³egkeÌle keÀjs, efpememes meye ceveg<³e jesiejefnle neskeÀj Heg©<eeLeea
nesJeW¤3¤
ûene Fl³em³e ye=nmHeefle$eÝ&ef<eë~ jepeOece&jepeeo³ees osJeleeë~ YegefjkeÌke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë mJejë¤
ceveg<³ewjeHleb efJeÜebmeb megHejer#³e me²vleJ³e Fl³egHeefoM³eles¤
ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeeHle efJeÜeved keÀer De®ís ÒekeÀej Hejer#ee keÀj kesÀ me² keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues
ÝHQHäç7SHH QJOHHHV1 -HYOHHV1 HI-H´HHäH FH1HIOHFHGa OHVHHE1 HI-HHI0HäHI´HHH&HHE -HHV1ÉQHIFHH1FHWSH Nj
PHFHäÝH<HFHJ+HeH1FHLHäQHUOHHVNÉPHHUYÌHäHO-HH1 SHJÆ LHÁec³esN<e lesN ³eesefveNefjYÌHäHO-HH1 SHJÆäOHFHFHGaPH1F+HHHZ{ P/H1ÍPHE
FHHä<H1ÌV&Hä He=*dkeÌleb efJeNHe=®eew{ P/HHV1HI-HFHHä+HH1Hceveeä He=*dkeÌleced¤4¤
ÝHQHäÍa71SHH 1QJÉOH1H1 )OHWäSHH É'HHQJOHHÍa-HYOHäÍaHI-H´HHäHaFH1HIOHFHGaOHVHHäFHGaHI-HHI0HäHI´HHH&HH1HIFHHIOH1 HI-HÉHI0HäHI´HHH&Heced~
-H1Ía 'H1QFHGa )HäFHGa 7SH {FHGa PHFHGa 'H1ÝH1<H1FHGa *1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a )YÌHäHa O-HH1a SHJÆäFHGa LHÉÁeNefceN~
61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa)YÌHäHaO-HH1aSHJÆäOHFH1HIFHHIOH1 SHJÆäÉOHFHFHGaPH1F+HHH1HI-HHIOHä PH1FHGÉ+HHHZ{aP/H1ÍaPHFHd~ ceeN~ Ye1ÌV&Häa+HÉ*dkeÌleNced~
HI-H1+HHH1HI-HHIOHäHI-H1É+HHHZ{aP/H1ÍaHI-HaFHH1a+HH1+FHYHHäa+HÉ*dkeÌleNced¤4¤
HeoeLe&ë-(ûeneë) ûenerleejes ie=neÞeefceCeë (Tpee&ngle³eë) Tpee& yeueÒeeCevekeÀeefjkeÀe Deengle³ees ûenCeeefve oeveeefve
Jee ³es<eeb les (J³evleë) JesoefJeÐeemeg J³eeHvegJevleë (efJeÒee³e) cesOeeefJeves (ceefleced) yege× f ced (les<eeced) (efJeefMeefÒe³eeCeeced)
efJeefJeOes Oeccex keÀce&eCf e nvegveeefmekesÀ ³es<eeced~ efMeÒes nvegveeefmekesÀ Jee~ (efve©06~17) (Jeë) ³eg<ceY³eced (Denced) ie=nmLees
jepee (F<eced) DeVeced (Tpe&ced) Heje¬eÀceced (meced) (DeûeYeced) ie=nerleJeeveefme (GHe³eeceie=nerleë)
jep³eie=neÞecemeeceûeermeefnleë (Deefme) (Fvêe³e) Heg©<eeLex êJeCee³e (lJee) (pegäced) mesJeceeveced (ie=Áeefce) (S<eë) (les)
(³eesefveë) megKeefveefceÊeced (Fvêe³e) Me$egeJf eoejkeÀe³e yeuee³e (lJee) (pegälececed) DeefleMe³esve ÒemeVeced (mecHe=®eew)
jepeie=neÞeceJ³eJenejeCeeb mec³ekedÀ He=*dkeÌleejew jepeÒepeepeveew (mLeë) YeJeleced (meced) (cee) ceeced (YeêsCe) Yepeveer³esve
megKeÒeosvewée³exCe (He=*dkeÌleced) mHeMe¥ kegÀ©leced (efJeHe=®eew) efJeielemecHekeÀez (mLeë) m³eeleced (efJe) (cee) ceeced (HeeHHevee)
DeOecee&lcevee pevesve (He=*dkeÌleced)~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 2~ 8) J³eeK³eeleë¤4¤
DevJe³eë-ns ÒepeejepeHeg©<e! ³eLeeçnb efJeÒee³e ceefleb J³evle Tpee&ngle³ees ûeneë meefvle, ³eLee les<eeb efJeefMeefÒe³eeCeeb
ceefleefce<ecetpe¥ ®e meceûeYeced, leLee lJeceefHe ie=neCe~ ns efJeÜved! ³eLee lJecegHe³eeceie=nerleesçefme, leLeeçnceefHe YeJes³eced,
³eLeenefcevêe³e pegäb lJee ie=Áeefce, leLee lJeceefHe ceeb ie=neCe~ ³em³ew<e les ³eesefvejefmle leefcevêe³e pegäleceb lJeenb ³eLee ie=Áeefce,
leLee lJeceefHe ceeb ie=neCe~ ³eLee me lJeb ®e Oec³ex J³eJenejs mecHe=®eew mLemleLee YeêsCe cee ceeb mecHe=*dkeÌleced~ ³eLee ³egJeeb
HeeHcevee efJeHe=®eew mLemleLeeçvesve cee ceeceefHe efJeHe=*dkeÌleced¤4¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es jepeÒepeepevee ie=nmLeeë cesOeeefJeves mevleevee³e efJeÐeeefLe&ves Jee
efJeÐeeÒe%eeb peve³eefvle, ogäe®eejeled He=LekedÀ mLee³eHeefvle, keÀu³eeCekeÀejkebÀ keÀcee&®eej³eefvle, Demelme²b efJene³e melme²b
mesJe³eefvle, le SJeeY³ego³eefveëÞes³emes ueYevles, veelees efJeHejerleeë¤4¤
HeoeLe&ë-ns jepeHeg©<e! pewmes (Denced) ceQ ie=nmLepeve (efJeÒee³e) yegef×ceeved Heg©<e kesÀ megKe kesÀ efue³es (ceefleced)
yege×
f keÀes oslee ntb, Jewmes let Yeer efkeÀ³ee keÀj (J³evleë) pees meye efJeÐeeDeeW ceW J³eeHle (Tpee&ngle³eë) yeue Deewj peerJeve yeæ{ves
kesÀ efue³es oeve osves Deewj (ûeneë) ûenCe keÀjvesnejs ie=nmLe ueesie nQ, pewmes (les<eeced) Gve (efJeefMeefÒe³eeCeeced) DeveskeÀ ÒekeÀej
kesÀ Oece&³egkeÌle keÀceeX ceW cegKe Deewj veeefmekeÀe JeeueeW kesÀ (ceefleced) yegef× (F<eced) DeVe Deeefo Deewj (Tpe&ced) Heje¬eÀce keÀes
(meceûeYeced) ûenCe keÀj ®egkeÀe ntb, Jewmes legce Yeer ûenCe keÀjes~ ns efJeÜeved ceveg<³e! pewmes let (GHe³eeceie=nerleë) jep³e Deewj
ie=neÞece keÀer meeceûeer kesÀ meefnle JeÊe&ceeve (Deefme) nw, Jewmes ceQ Yeer nesTb~ pewmes ceQ (Fvêe³e) GÊece Ssée³³e& kesÀ efue³es
(pegäced) ÒemeVe (lJee) DeeHe keÀes (ie==Áeefce) ûenCe keÀjlee nbt, Jewmes let Yeer cegPes ûenCe keÀj, efpeme (les) lesje (S<eë) ³en
(³eesefveë) Iej nw, Gme (Fvêe³e) HeMegDeeW keÀes veä keÀjves kesÀ efue³es (pegälececed) Del³evle ÒemeVe (lJee) legPes ceQ pewmes Jen
Deewj legce oesveeW ³egkeÌle keÀcce& ceW (mecHe=®eew) meb³egkeÌle (mLeë) nes, Jewmes (YeêsCe) mesJeves ³eesi³e megKeoe³ekeÀ Ssée³³e& mes (cee)
cegPe keÀes (mebHe=*dkeÌleced) meb³egkeÌle keÀjes, pewmes legce (HeeHcevee) DeOeceea Heg©<e mes (efJeHe=®eew) He=LekedÀ (mLeë) nes, Fmemes (cee)
cegPe keÀes Yeer (efJeHe=*dkeÌleced) He=LekedÀ keÀjes¤4¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees jepee Deewj Deewj Òepee cebs ie=nmLe ueesie yege× f ceeved mevleeve
Jee efJeÐeeLeea kesÀ efue³es efJeÐee nesves keÀer yege×
f osles, ogä Dee®ejCeesb mes He=LekedÀ jKeles, keÀu³eeCekeÀejkeÀ keÀceeX keÀes mesJeve keÀjeles
Deewj ogäme² ígæ[ekesÀ melme² keÀjeles nQ, Jes ner Fme ueeskeÀ Deewj HejueeskeÀ kesÀ megKe keÀes ÒeeHle nesles nQ, Fvemes efJeHejerle
veneR¤4¤
Fvêm³esl³em³e ye=nmHeefle$e&Ýef<eë~ meefJelee osJelee~ YegefjieefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe efkeÀceLe&ë mesveeHeeflej$e ÒeeLe&veer³e Fl³een¤

Deye efkeÀmeefue³es mesveeHeefle keÀer ÒeeLe&vee ³eneb keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
)YÌäPH1-HßHHVäÉHIPH-HHSH1PHHPO-HHH1HE-HHSHäjmesled~
-HHSHäPH1YHJ´HäPH1-HVFHH1OHMFH1QHUFHHIRäHIOHbN YHHFH1-HHäPHHNH¢MHFHQV~
HPHHäHIFH1REHI-HËH1E<HJ-HäYHFHHHI-H1-HV0H1OHPHHYHHVRV1-HÍPHäHI-H1OHH2HFH {PHHHI-HHOHG
)YÌäPHa -HßHäÍa 'H1HIPH1a -HH1SH1PHH )HIOHä -HHSH1ÉPHHÍa O-HHHäa 'H1HFHGa -HHSHäFHGa PHV1OHGa -HHSHäPHa YHJa ´H1PH1-H )HIOHä
´HÉPH1-HVaFHH1OHMäFHGaFH1QHUFHGa'HHIRäHIOHFHGaYHHFHäa-HHPHHäaNH¢1MH1FHNnsNaHPHHäFHGa)1RFHGaHI-HËHäFHGa<HJ-HäYHFHGa'HH1HI-HNJesMeOHHäÉHI-H1-HV0Häa
OHPHHäFHGaYH1ÍaRV-1 HÍaPH1HI-H1OHHa2HFH {aPHH1HI-H1H1OHG
HeoeLe&ë-(Fvêm³e) Hejcewée³³e&³egkeÌlem³e je%eë Heg©<eë (Jeýeë) Jeýe FJe Me$eg®ísokeÀë (Deefme) YeJeefme
(Jeepemeeë) ³ees Jeepeeved me*dûeeceeved efJeYepeefle meë (lJe³ee) j#ekesÀCe mesveeHeeflevee men (De³eced) peveë (Jeepeced) me*dûeececed
(mesled) efmeveg³eeled, De$e efme_ed yevOeve Fl³emceeuueef* efJekeÀjCeuegie[YeeJe½e (Jeepem³e) me*dûeecem³e (veg) ef#eÒeced (ÒemeJes)
Ssée³³ex (ceelejced) ceev³eÒeoeced (cenerced) He=efLeJeerced (Deefoefleced) DeKeefC[leeced (veece) Òeefme×ew (Je®emee)
JesoeskeÌlev³ee³eesHeosMekeÀJe®evesve (keÀjecens) kegÀ³³ee&ce, De$e ueseìf J³el³e³esve MeHed DeLeJee YJeeefoce&vleJ³eë (³em³eeced)
He=efLeJ³eeced (Foced) Òel³e³eeuecyeveced (efJeéeced) meJe&ced (YegJeveced) peieled (DeeefJeJesMe) DeeefJeäceefmle (lem³eeced) (veë)
DemceekeÀced (osJeë) meJe&ÒekeÀeMekeÀë (meefJelee) mekeÀuepeieoglHeeokeÀë (Oece&) OeejCeced (meeefJe<eled) meJesled~ De$e efmeyyengueb
efCeo0~ (Deäe0Yee0Jee03~1~34) Fefle efmeefHe Je=e× f ë~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 4~ 3-4) J³eeK³eeleë¤5¤
DevJe³eë-ns Jeerj! ³em³eeb lJeefcevêm³e Jeepemee Jeýeesçefme, lesve lJe³ee meneç³eb Jeepeb mesod, ³e$esob efJeéeb
YegJeveceeefJeJesceMe ³e$e osJeë meefJelee vees Oece& meeefJe<eled, lem³eeb veece Jeepem³e ÒemeJes ceelejceefoeEle ceneR Je®emee veg
keÀjecens¤5¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ns ceveg<³eeë! ³es³eb YetefceYet&leeveeb meewYeei³epeveveer ceele=Jeled
HeeefuekeÀeççOeejYetlee Òeefme×eefmle, leeb efJeÐeev³ee³eOece&³eesiesve jep³ee³e ³et³eb mesJeOJeced¤5¤
HeoeLe&ë-ns Jeerj Heg©<e (³em³eeced) efpemeceW (lJeced) DeeHe (Fvêm³e) Hejce Ssée³³e&³egkeÌle jepee kesÀ (Jeepemeeë)
me*dûeeceeW keÀe efJeYeeie keÀjves Jeeues (Jeýeë) Jeýe kesÀ meceeve Me$egDeeW keÀes keÀeìves Jeeues (Deefme) nes, Gme (lJe³ee) j#ekeÀ
DeeHe kesÀ meeLe (De³eced) ³en Heg©<e (Jeepeced) me*dûeece keÀe (mesled) ÒeyevOe keÀjs, peneb (Foced) Òel³e#e JeÊe&ceeve (efJeéeced)
meye (YegJeveced) peieled (DeeefJeJesMe) ÒeefJeä nw Deewj peneb (osJeë) meye keÀe ÒekeÀeMekeÀ (meefJelee) meye peieled keÀe GlHeeokeÀ
Hejceelcee (veë) nceeje (Oecce&) OeejCe (meeefJe<eled) keÀjs, (lem³eeced) GmeceW (veece) Òeefme× (Jeepem³e) me*dûeece kesÀ
(ÒemeJes) Ssée³³e& ceW (ceelejced) ceev³e osvesnejer (Deefoefleced) DeKeefC[le (cenerced) He=efLeJeer keÀes (Je®emee) JesoeskeÌle v³ee³e kesÀ
GHeosMeªHe ke®eve mes nce ueesie (veg) MeerIe´ (keÀjecens) ûenCe keÀjW¤5¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e cesb Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ns ceveg<³ees! pees ³en Yetefce ÒeeefCe³eeW kesÀ efue³es meewYeei³e kesÀ
GlHeVe, ceelee kesÀ meceeve j#ee Deewj meye keÀes OeejCe keÀjvesnejer Òeefme× nw, GmekeÀe efJeÐee, v³ee³e Deewj Oecce& kesÀ ³eesie mes
jep³e kesÀ efue³es legce ueesie mesJeve keÀjes¤5¤
DeHmJevleefjl³em³e ye=nmHeefle$eÝ&ef<eë~ Deéees osJelee~ Yegefjipeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë kHUHeg©<ewë keÀLeb YeefJeleJ³eefcel³een¤
efHeÀj kHU-Heg©<eeW keÀes kewÀmee nesvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNHmJehvleMlFHOHäFH1+PHJ<HVäH1SHFH1+HHFHJÉOH´H0HäHIPOH1-HËHH1<H-HäOH-HH1HISHYHäÍa
RV-HHU{MH+HHV1HHV-HäÉ71HIFH Í´HOHWäHIOH ÍNH¢1NHJ¢YFHHäYHG-HHSH1PHHPOHVYHH1HE-HHSHäjPHVOHG
'H1HT+P-HOH1+HGÉPHJa'H1YOHÍa'H1FHOHäFHGa'H1HT+P-HOH1+HGÉPHJa<HV1H1SHFHGa'H1+HHFHGa*1OHa´H0HäHIPOH1HI-HHIOH1 ´HÉ0HäHIPOHHJa'HËHHäÍa
<H-HäOHa -HH1HISHYHäÍa RV-HHU{Ía 'HH11+H1Ía HÍa -H1Ía 71HIFH Ía ´HOHWäHI¬H HIMHIOH1 ´HÉOHWäHT¬H Ía NH¢1NHJ¢YFHH1HIYHHIOHä NH¢1NHJ¢OHGÉFHHäYHGa -HH1SH1PHH )HIOHä
-HHSH1ÉPHHÍaOHVYHäa'H1HFHGa-HHSHäFHGaPHV1OHG
HeoeLe&ë-(DeHmeg) ÒeeCes<eg (Devleë) ceO³es (Dece=leced) cejCeOece&jefnleb keÀejCeceuHece=l³egevf eJeejkebÀ Jee (DeHmeg)
peues<eg (Yes<epeced) jesieveeMekeÀceew<eOeced (DeHeeced) GkeÌleeveeced (Gle) DeefHe (ÒeMeefmle<eg) iegCeeveeb ÒeMebmeemeg (Deéeeë)
JesieJevleë (YeJele) (Jeeefpeveë) Jeepeë ÒeMemleë Heje¬eÀcees yeueb Jee ³es<eeb les (osJeerë) efoJ³eiegCeeë (DeeHeë) Devleefj#es
J³eeeqHleMeerueeë (³eë) (Jeë) ³eg<ceekeÀced (Tefce&ë) Dee®íeokeÀmlej²ë (ÒeletefÊe&ë) Òeke=Àäe letCe&ieefle³e&m³e meë (keÀkegÀvceeved)
ÒeMemleeë keÀkegÀleë ueewu³ee iegCee efJeÐevles ³eeqmceved~ De$e keÀkeÀOeeleesjewCeefokeÀ Gefleë~ (GCee01~94) (Jeepemeeë) Jeepeeved
me*dûeeceeved meveefvle mebYepeefvle ³esve meë (lesve) (De³eced) mesveeHeefleë (Jeepeced) me*dûeececeVeb ®e (mesled) mebyeOveer³eeled~ De³eb
DevJe³eë-ns osJeerjeHees osJee efJeÜebmeée ³et³eb ³ees Jeë mecegêm³e keÀkegÀvceeved Jeepemeeë Òeletelf e&ªefce&efjJe
Heje¬eÀceesçefmle, ³eoHmJevlejce=leceHmeg Yes<epeb ®eeefmle, ³esvee³eb Jeepeb mesled, lesveeçHeeb ÒeMeefmle<eg Jeeefpeveesçéee FJe YeJele¤6¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ eqk³eë meeiej FJe iecYeerje peueefceJe MeevlemJeYeeJee JeerjÒemeJeeë
meoew<eOemesefJev³ees peueeefoHeoeLee&efYe%eeë m³egjJs eb ³es Heg©<ee Jee³egpeueJesle=efYeë men mecÒe³eg¡eles, leemles ®eejesieeë mevlees
efJepeef³eve½e m³egë¤6¤
HeoeLe&ë-ns (osJeerë) efoJ³eiegCe Jeeueer (DeeHeë) Devleefj#e ceW J³eeHekeÀ kHU-Heg©<e ueesiees~ legce (³eë) pees (Jeë)
legcneje (mecegêm³e) meeiej kesÀ (keÀkegÀvceeved) ÒeMemle ®eáeue iegCeeW mes ³egkeÌle (Jeepemeeë) me*dûeeceeW kesÀ mesJeves kesÀ ngsleg
(ÒeletefÊe&ë) DeefleMeerIe´ ®eueves Jeeuee mecegê kesÀ (Tefce&ë) Dee®íeove keÀjvesnejs lej²eW kesÀ meceeve Heje¬eÀce Deewj pees (DeHmeg)
ÒeeCe kesÀ (Devleë) ceO³e ceW (Dece=leced) cejCeOece&jefnle keÀejCe Deewj pees (DeHmeg) peueeW kesÀ ceO³e DeuHece=l³eg mes ígæ[eves
Jeeuee (Yes<epeced) jesieefveJeejkeÀ Dees<eOe kesÀ meceeve iegCe nw, efpememes (De³eced) ³en mesveeHeefle (Jeepeced) me*dûeece Deewj DeVe
keÀe ÒeyevOe keÀjs (lesve) Gmemes (DeHeeced) GkeÌle ÒeeCeeW Deewj peueeW keÀer (ÒeMeefmle<eg) iegCe ÒeMebmeeDeeW cesb (Jeeefpeveë) ÒeMebefmele
yeue Deewj Heje¬eÀce Jeeues (Deéeeë) kegÀueerve Ieesæ[eW kesÀ meceeve JesieJeeues (YeJele) ntefpe³es¤6¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ eqk³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ mecegê kesÀ meceeve iecYeerj, peue kesÀ
meceeve MeevlemJeYeeJe, JeerjHeg$eeW keÀes GlHeVe keÀjves, efvel³e Dees<eefOe³eeW keÀes mesJeves Deewj peueeefo HeoeLeeX keÀes þerkeÀ-þerkeÀ
peeveves Jeeueer nesJeW~ Fmeer ÒekeÀej pees Heg©<e Jee³eg Deewj peue kesÀ iegCeeW kesÀ JesÊee Heg©<eeW mes meb³egkeÌle nesles nQ, Jes jesiejefnle
neskeÀj efJepe³ekeÀejer nesles nQ¤6¤
Jeelees Jesl³em³e ye=nmHeefle$eÝ&ef<eë~ mesveeHeefleoxJelee~ Yegefjiegeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
ceveg<³ee keÀLeb eEkeÀ ke=ÀlJee JesieJevlees YeJes³egefjl³een¤
ceveg<³e ueesie efkeÀme ÒekeÀej keÌ³ee keÀjkesÀ Jesie Jeeues neW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
-HHOHHVä-HH1FHYHHVä-HHLHY2H1-HH ÍPH1+OHHI-HäjMeefleë~
OHVÉ'HÝHVÉËHäFHHJH%NPOHVÉ'HäHTPFHYHGSH1-HFHHRä2HJÍ
-HHOHäÍa-HH1aFHYHäÍa-HH1aLH1Y2HN-HH ÍaPH1+OHHI-Häj0HHIOH1HIMHIOHäPH1+OHÉHI-Häj0HHIOHÍaOHVa'HÝHVäa'HËHäFHGa'H1HJÉ¡eNved~ les~ DeNeqmceNved~
peNJeced~ Dee~ DeNoNOegÉë¤7¤
HeoeLe&ë-(Jeeleë) Jee³egë (Jee) FJe (ceveë) mJeevleced (Jee) FJe (ievOeJee&ë) ³es Jee³eJe Feqvê³eeefCe ®e Oejefvle les
(meHleeEJeMeefleë) SlelmebK³eekeÀeë (les) (Deûes) (Deéeced) J³eeHekeÀlJeJesieeefoiegCemecetnced (De³eg¡eved) ³eg¡eefvle (les)
(Deeqmceved) peieefle (peJeced) Jesieced (Dee) (DeoOegë)~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 4~ 8) J³eeK³eeleë¤7¤
DevJe³eë-³es efJeÜebmees Jeelees Jee cevees Jee ³eLee meHleeEJeMeefleie&vOeJee& Deeqmceved peiel³eûesçéece³eg¡eBmles Keueg
peJeceeoOegë¤7¤
YeeJeeLe&ë-³eev³eskeÀë meceefäJee&³egë; ÒeeCeeçHeeveJ³eeveesoevemeceeveveeieketÀce&ke=ÀkeÀueosJeoÊeOeve_pe³ee oMe; ÜeoMeb
cevemlelmen®eefjleeefve Þees$eeoerefve oMesevq ê³eeefCe Heáe met#ceYetleeefve ®e efceefuelJee meHleeEJeMeefle, HetJe&ceeréejsCeeeqmceved peieefle
JesieJeefvle efveefce&leeefve, ³e Sleeefve ³eLeeiegCekeÀce&mJeYeeJeb efJe%ee³e ³eLee³eesi³eb keÀe³³ex<eg mebÒe³egp³e mJekHUeYf ejsJe meekebÀ jcevles,
lesçefKeuecewée³³e¥ peveef³elJee jep³eb keÀÊe&gcen&efvle¤7¤
HeoeLe&ë-pees efJeÜeved ueesie (Jeeleë) Jee³eg kesÀ (Jee) meceeve (ceveë) ceve kesÀ (Jee) mecelegu³e Deewj pewmes
(meHleeEJeMeefleë) meÊeeF&me (ievOeJee&ë) Jee³eg, Feqvê³e Deewj YetleeW kesÀ OeejCe keÀjvesnejs (Deeqmceved) Fme peieled ceW (Deûes)
Heefnues (Deéeced) J³eeHekeÀlee Deewj Jesieeefo iegCeeW keÀes (De³eg¡eved) meb³egkeÌle keÀjles nQ, (les) Jes ner (peJeced) GÊece Jesie keÀes
(DeeoOegë) OeejCe keÀjles nQ¤7¤
YeeJeeLe&ë-pees SkeÀ meceefä Jee³eg; ÒeeCe, DeHeeve, J³eeve, Goeve, meceeve, veeie, ketÀce&, ke=ÀkeÀue, osJeoÊe Deewj
Oeve¡e³e oMe; yeejnJeeb ceve leLee Fme kesÀ meeLe Þees$e Deeefo oMe Feqvê³e Deewj Heeb®e met#ceYetle ³es meye 27 meÊeeF&me HeoeLe&
F&éej ves Fme peieled cesb Heefnues j®es nQ, pees Heg©<e FvekesÀ iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe keÀes þerkeÀ-þerkeÀ peeve Deewj ³eLee³eesi³e
keÀe³³eeX ceW meb³egkeÌle keÀjkesÀ DeHeveer-DeHeveer ner kHU kesÀ meeLe ¬eÀeræ[e keÀjles nQ, Jes mecHetCe& Ssée³³e& keÀes mebef®ele keÀj jep³e kesÀ
³eesi³e nesles nQ¤7¤
Jeelejbnsl³em³e ye=nmHeefle$eÝ&ef<eë~ ÒepeeHeefleo&sJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
leb jepeeveb efJeÜebmeë eEkeÀefkeÀcegHeefoMes³egefjl³een¤
Gme jepee keÀes efJeÜeved ueesie keÌ³ee-keÌ³ee GHeosMe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HHOHäMjQH<H-H-HHHISHYHGHJÉSHFHHäYH1É)YÌäPHV-H1RHIHä&HÍHIÀH1HZHI2Häa
³egÉ_SHYOHJäO-HHFH1OHHVäHI-H1ËH-HVäRPH1É'HHOHVN l-HÆHä+H1OPHJSH1-HERä2HHOHJ
-HHOHäMjQH1 )HIOH -HHOHäÉMjQHÍa <H1-H1a -HHHISHäYHGa HJSHFHHäYHÍa )YÌäPHV1-HVOHHUYÌäPHÉ)-Ha RHIHä&HÍa HIÀHN³ee~ SNefOeN~
³egÉHYOHJäaO-HH1~ ceN©OHäÍaHI-HNËH-HVäRPH1)HIOHäHI-H1ËHÉ-HVäRPHÍa'HHaOHV1aO-HÆHäa+H1HTOP-HHIOHä+H1OHGÉPHJaSH1-HFHGaR12HH1OHJÉ¤8¤
HeoeLe&ë-(Jeelejbneë) Jee³egJeêbnes Jesiees ³em³eë meë (YeJe) (Jeeefpeved) 0HHkHVNH®OHHIH¢HHNHJ¢0HXHOHH\HHV2HHJNH®OH
(³egp³eceeveë) meceeefnleë meved (Fvêm³esJe) ³eLee Hejcewée³³e&³egkeÌlee³e je%eë (oef#eCeë) o#eë ÒeMemleb yeueb ieefleefJe&Ðeles ³em³e
lem³e (efÞe³ee) MeesYee³egkeÌl³ee jep³eue#c³ee osoerH³eceeve³ee je%³ee Jee (SefOe) Je=×es YeJe (³eg¡evleg) Òesjleeced (lJee) lJeeced
(ce©leë) efJeÜebmees ceveg<³eeë (efJeéeJesomeë) mekeÀueefJeÐeeJesÊeejë (Dee) (les) leJe (lJeäe) JesieeefoiegCeefJeÐeeefJeled (Helmeg)
Heeos<eg (peJeced) Jesieced (oOeeleg)~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 4~ 9) J³eeK³eeleë¤8¤
DevJe³eë-ns Jeeefpeved! ³eb lJee efJeéeJesomees ce©lees jep³eefMeuHekeÀe³³ex<eg ³eg¡evleg, lJeäe les leJe Helmeg peJeceeoOeeleg,
me lJeb Jeelejbne YeJe, ³egp³eceevemlJeb oef#eCe Fvêm³esJe efÞe³ee menwefOe¤8¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ QV MHSHkHU+HJHHÍ! ³et³eb efvejefYeceeefvevees efvece&lmeje YetlJee efJeÜlme²sve jep³eOece¥
Heeueef³elJee efJeceeveeefo³eeves<eg efmLelJeeçYeeräosMes<eg ielJeeiel³e efpeleseqvê³eeë mevleë Òepeeë meleleb ÒemeeÐe Þeercevlees YeJele¤8¤
HeoeLe&ë-ns (Jeeefpeved) 0HHkHVNH®OH HIH¢HHNHJ¢0HXHOHH NHV¢ ´H0HPOH \HHV2H PHV HgkeÌle jepeved! efpeme (lJee) DeeHe keÀes
(efJeéeJesomeë) mecemle efJeÐeeDeeW kesÀ peevevesnejs (ce©leë) efJeÜeved ueesie jep³e Deewj efMeuHeefJeÐeeDeeW kesÀ keÀe³³eeX cebs (³eg¡evleg)
³egkeÌle Deewj (lJeäe) Jesieeefo iegCeefJeÐee keÀe peevevesneje ceveg<³e (les) DeeHekesÀ (Helmeg) HeieeW ceW (peJeced) Jesie keÀes (DeeoOeeleg)
De®ís ÒekeÀej OeejCe keÀjs~ Jen DeeHe (Jeelejbneë) Jee³eg kesÀ meceeve Jesie Jeeues (YeJe) ntefpe³es Deewj (³egp³eceeveë) meeJeOeeve
neskesÀ (oef#eCeë) ÒeMebefmele Oece& mes ®eueves kesÀ yeue mes ³egkeÌle neskesÀ (Fvêm³esJe) Hejce Ssée³³e& Jeeues jepee kesÀ meceeve
(efÞe³ee) MeesYee³egkeÌle jep³e mecHeefÊe Jee jeCeer kesÀ meefnle (SefOe) -HHI¹NH¢HV´HHâQWHISHHV
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: *+HFHHXHHMQZaMHSHPHF\HY2HHU kHU-Heg©<ees! DeeHe ueesie DeefYeceevejefnle Deewj efvece&lmej
DeLee&led otmejeW keÀer GVeefle osKekeÀj ÒemeVe nesves Jeeues neskeÀj efJeÜeveeW keÀs meeLe efceue kesÀ jepeOece& keÀer j#ee efkeÀ³ee keÀjes leLee
efJeceeveeefo ³eeveeW ceW yewþ kesÀ DeHeves DeYeerä osMeeW ceW pee efpelesevq ê³e nes Deewj Òepee keÀes efvejvlej ÒemeVe keÀj kesÀ Þeerceeved ngDee
keÀerefpe³es¤8¤
peJe Fl³em³e ye=nmHeefle$eÝ&ef<eë~ Jeerjes osJelee~ Oe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegveë me jepee keÀer¢Mees YeJesefol³een¤
efHeÀj Jen jepee kewÀmee nesJes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
SH1-HHVHPOHVä-HHHISH1HI9HHIQäOHHV1LHJQH1HÍ0HV1YHV+HMHU{¬HHV1É'HHäMH1-HHOHVäa
OHVYHäYHHV-HHHISH1YHG\HXHä-HHNYHG\HXHVYä H-HHSH1HISHÙ1<H-H1PHFHäYHVH+HHMHIH1&HJÍa
-HHHISHäYHHV-HHSHHISHOHH1V-HHSHäj meefMlHYOHHV1\HQ1P+HOHVä<HH 1LHFH-HäHISH,HOH¤
SH1-HÍaHÍaOHV1a-HH1HISH1YHGaHIYHHIQäOH1 )HIOHä HIYHÉHIQäOHÍaLHJQHäaHÍa0HV1YHVa+HMHU{¬HÍa'HHäMOHGaH1a-HHOHVäa OHVäYHaYH1Ía

-HH1HISH1YHGa\HXHä-HH1HIYHHIOH1\HXHäÉ-HHYHGa\HXHVäYHa-HH1SH1HISHHIRHIOHä-HHSH1ÉHISHOHGaH1~ <H-HäaPHFHäYHVaH1a+HH1MlHIH1&HJÍa-HHHISHäYHÍa-HH1SH1HISH1OH
)HIOHä-HHSHÉHISHOHÍa-HHSHäFHGaPH1HIMlHYOHäÍa\HQ1P+HOHVäÍa<HH1LHFHGa'H-HäaHISH1,H1OH1
HeoeLe&ë-(peJeë) Jesieë (³eë) (les) leJe (Jeeefpeved) ´H0HPOH0HHkHHVLHH<HHPHNH¢OHPHHIQOH (efveefnleë) efmLeleë
(iegne) iegne³eeb yeg×ew (³eë) Jesieë (M³esves) Heef#eCeerJe (HejerÊeë) meJe&lees oÊeë (De®ejled) ®ejefle (®e) (Jeeles) Jee³eeefJeJe
(lesve) (veë) DemceekeÀced (Jeeefpeved) JesieJeved (yeueJeeved) yengyeue³egkeÌleë (yeuesve) mewv³esve Heje¬eÀcesCe Jee (Jeepeefpeled)
me*dûeeceb efJepe³eceeveë (®e) (YeJe) (meceves) me*dûeeces (®e) (Heejef³e<Cegë) ogëKeeled Heejef³elee (Jeeefpeveë)
ÒeMemleJesie³egkeÌleeë (Jeepeefpeleë) me*dûeeceb pe³evleë (Jeepeced) yeesOeceVeeefokebÀ Jee (meefj<³evleë) ÒeeHm³evleë (ye=nmHelesë)
cenleeb JeerjeCeeb Heeueef³elegë mesveeO³e#em³e (Yeeieced) mesJeveced (DeJe) DeOeesçLex (efpeIe´le) megievOeeved yeesOeeved Jee ie=nerle¤
DevJe³eë-ns Jeeefpeved mesveeO³e#e jepeved! les leJe peJees iegne efveefnlees ³eë M³esves FJe HejerÊees Jeeles FJee®ej÷, lesve vees
yeuesve yeueJeeved YeJe~ ns Jeeefpeved! lesve ®e meceves Heejef³e<CegJee&peefpe÷ YeJe~ ns Jeeefpevees ³ees×ejë! ³et³eb ye=nmHelesë mesJeveb
ÒeeH³e Jeepeb meefj<³evleë mevlees YeJele, megievOeeveJeefpeIe´le¤9¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa MHSHH +HW&H¥ Mejerjelceyeueb mebÒeeH³e M³esveJeÜe³egJe®í$egefJepe³es ³eMemJeer
YetlJee mJeeceel³eeved mesveemLeeved meJee&ved Ye=l³eeb½e megeMf eef#eleeved yeuemegKe³egkeÌleeved Oeeefce&keÀeved meleleb j#esle meJex jepeÒepeepeveeë
Me$etved efJeefpel³e HejmHejb ÒeerCevleg¤9¤
HeoeLe&ë-ns (Jeeefpeved) ÀHVá0HHk\HHV2H'HHZMHHVLHH<HHPHPHV HJNH®OHPHVYHH-HHPH<HHNHV¢P-HHFHHU MHpeved! (les) DeeHe
keÀe (³eë) pees (peJeë) Jesie (iegne) yege× f ceW (efveefnleë) efmLele nw, (³eë) pees (M³esves) He#eer ceW pewmee (HejerÊeë) meye
Deewj efo³ee ngDee (®e) Deewj pewmes (Jeeles) Jee³eg ceW (De®ejled) efJe®ejlee nw, (lesve) Gmemes (veë) nce ueesieeW kesÀ (yeuesve)
mesvee Jee Heje¬eÀce mes (yeueJeeved) yengle yeue mes ³egkeÌle (YeJe) ntefpe³es~ ns (Jeeefpeved) Jesie³egkeÌle jepeHeg©<e! Gmeer yeue mes
(meceves) me*dûeece ceW (Heejef³e<Cegë) ogëKe kesÀ Heej keÀjves Deewj (Jeepeefpeled) me*dûeece kesÀ peerleves Jeeues ntefpe³es~ ns
(Jeeefpeveë) ÒeMebefmele Jesie mes ³egkeÌle ³ees×e ueesiees! legce (ye=nmHelesë) yeæ[esb keÀer j#ee keÀjvesnejs meYeeO³e#e keÀer (Yeeieced)
PHV-HHNH¢HV ´HHâQHV NHV¢(Jeepeced) yeesOe Jee DeVeeefo HeoeLeeX keÀes (meefj<³evleë) ´HHâQHVOHV QJ6(Jeepeefpeleë) me*dûeece kesÀ
peerlevesnejs nesDees Deewj megieefvOe³egkeÌle HeoeLeeX keÀe (DeJeefpeIe´le) mesJeve keÀjes¤9¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW JeHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaMHSHHNH¢HV HHHIQHV HINH¢0HMHUM'HHZM'HHOFHHNHV¢+HW&H \HXHNH¢HV
Hee Deewj Me$egDeeW kesÀ peerleves ceW M³esve He#eer Deewj Jee³eg kesÀ legu³e MeerIe´keÀejer nes kesÀ , DeHeves meye meYeemeod mesvee kesÀ Heg©<e
Deewj meye veewkeÀjebs keÀes De®ís efMeef#ele yeue leLee megKe keÀes ³egkeÌle keÀj, Oecee&lceeDeeW keÀer efvejvlej j#ee keÀjs Deewj meye jepee
Òepee kesÀ Hegg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Fme ÒekeÀej kesÀ neW Deewj Me$egDeeW keÀes peerle kesÀ HejmHej ÒemeVe jnW¤9¤
osJem³eenefcel³em³e ye=nmHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêeye=nmHeleer osJeles~ efJeje[glke=ÀefleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
ceveg<³ewefJe&og<eecesJeeçvegkeÀjCeb keÀe³³e¥ ve cet{eveeefcel³egHeefoM³eles¤
ceveg<³e ueesieeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ efJeÜeveeW keÀe DevegkeÀjCe keÀjW, cet{æ eW keÀe veneR, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW
keÀne nw¤
RV1-HPHH1QjPHäHI-HNOHJÍPH1-HV PH1OHPHä-HPHHV1 \HQP+HleVä¬H1FHE YHHNHä¢jQVHFHGaRV1-HPHH1QjPHäHI-H1OHJÍPH1-HV
PH1OHPHä-HPH1É)YÌäPHHV¬H1FHE YHHäNH¢jQVHFHGa RV1-HPHH1nj PHäHI-H1OHJÍ meNJes meNl³eÒeäPH-HPHHV1 \HQ1P+HOHVä¬H1FHE
YHHNHä¢FHQFHGaRV1-HPHH1QjPHäHI-H1OHJÍPH1-HVPH1OH´HäPH-HPH1É)YÌäPHHV¬H1FHEYHHNHä¢FHQFHG
RV1-HPHäa 'H1QFHGa PH1HI-HNOHJÍa PH1-HVa PH1OHPHä-HPH1 )HIOHä PH1OHÉPHä-HPHÍa \HQNP+HOHVäÍa *1¬H1FHHIFHOHJäOHGÉOH1FHFHGa YHHNHä¢FHGa
1QV1H1FHGaRV1-HPHäa'HNQFHGaPH1HI-H1OHJÍaPH1-HVaPH1OHPHä-HPH1 )HIOHä PH1OHÉPH-HäPHÍa)YÌäPHa*1¬H1FHHIFHOHJäOHGÉOH1FHFHGaYHHNHä¢FHGa1QV1 HNced~
RV1-HPHäa 'HNQFHGa PH1HI-H1OHJÍa PH1-HVa PH1OH´HäPH-HPH1 )HIOHä PH1OHÉ´HäPH-HPHÍa \HQ1P+HOHVäÍa *1¬H1FHHIFHOHJäOHGÉOH1FHFHGa YHHNHä¢FHGa 'H11Q1FHGa
RV1-HPHäa'H1QFHGaPH1HI-H1OHJÍaPH1-HVaPH1OH´HäPH-HPH1)HIOHäPH1OHÉ´HäPH-HPHÍa)YÌäPHa*1¬H1FHHIFHOHJäOHGÉOH1FHFHGaYHHNHä¢FHGa'H11QNced¤10¤
HeoeLe&ë-(osJem³e) meJe&leë ÒekeÀeMeceevem³e (Denced) meYeeO³e#ees jepee (meefJelegë) mekeÀuepeielÒemeefJelegë
Hejceséejm³e (meJes) Òemetles peieefle (mel³emeJemeë) mel³eb meJe Ssée³e¥ peieleë keÀejCeb keÀe³e¥ ®e ³em³e lem³e (ye=nmHelesë)
ye=nleeb Òeke=Àl³eeoerveeb HeeuekeÀm³e (GÊececed) meJe&Leeslke=Àäced (veekeÀced) DeefJeÐeeceeveogëKeb meJe&megKe³egkeÌleb lelmJeªHeb cees#eHeoced
(©ns³eced) (osJem³e) meJe&megKeÒeoelegë (Denced) HejesHekeÀejer (meefJelegë) mekeÀuewée³e&ÒemeefJelegë (meJes) Ssée³³ex (mel³emeJemeë)
mel³ev³ee³e³egkeÌlem³e (Fvêm³e) Hejcewée³³e&meefnlem³e meceépeë (GÊececed) ÒeMemleced (veekeÀced) DeefJeÐeeceeveogëKeb Yeesieced
(©ns³eced) (osJem³e) DeefKeueefJeÐeeMegYeiegCekeÀcce&mJeYeeJeÐeeslekeÀm³e (Denced) efJeÐeeceYeerHmegë (meefJelegë)
meceûeefJeÐeeyeesOeÒemeefJelegë (meJes) efJeÐeeÒe®eejwée³ex (mel³eÒemeJemeë) mel³eesçefJeveeMeer ÒemeJeë ÒekeÀìes yeesOees ³emceeled lem³e
(ye=nmHelesë) ye=nl³ee JesoJeeC³ee HeeuekeÀm³e (GÊececed) (veekeÀced) meJe&ogëKeÒeCeeMekeÀceevevoced (De©nced) Deeª{esçeqmce
(osJem³e) OevegJexoeefo³eg×efJeÐee ÒeeHekeÀm³e (Denced) ³ees×e (meefJelegë) Me$egefJepe³eÒemeefJelegë (meJes) ÒesjCes (mel³eÒemeJemeë)
mel³eeveeb v³ee³eefJepe³eeoerveeb ÒemeJees ³emceeled lem³e (Fvêm³e) ogäMe$egefJeoejkeÀm³e (GÊececed) efJepe³eeK³eced (veekeÀced)
meJe&megKeÒeoced (De©nced) Deeª{esçeqmce~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 5~ 2-5) J³eeK³eeleë¤10¤
DevJe³eë-ns Òepeejepepeveeë! ³eLeeçnb mel³emeJemees osJem³e ye=nmHelesë meefJelegpe&ieoeréejm³e meJe GÊeceb veekebÀ
©ns³eced~ ns jepeeceel³eHeg©<eeë! ³eLeeçnb mel³eJemees osJem³e meefJelegefjvêm³e meceépeë meJe GÊeceb veekebÀ ©ns³eced~ ns
DeO³esleeO³eeHekeÀe efJeÐeeefÒe³ee peveeë! ³eLeeçnb mel³eÒemeJemeë meefJelegoxJem³e ye=nmHeles©Êeceb veekeÀce©nced~ ns
efJepe³eeefYekeÀebef#eCees ³ees×ejes Jeerjeë~ ³eLeenb mel³eÒemeJemees osJem³e meefJelegejf vêm³e meJe GÊeceb veekeÀce©nb leLee
³et³eceH³eejesnle¤10¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa MHSH´HSHHSHYHZÍ +HMP+HMHI-HMHV2HVYHVËHMHH¢-HHT¬H MHSHPHFHÝHHI-H²HHÍ PHF<HSH
PH-HH &HJ¬HFHHHIYHPHJ.HHHIYH´HHâ-HHHIYH´HH+HHIHOH-HHHIYHH
HeoeLe&ë-ns jepee Deewj Òepee kesÀ Heg©<ees! pewmes (Denced) ceQ meYeeO³e#e jepee (mel³emeJemeë) efpemekeÀe Ssée³³e&
Deewj peieled keÀe keÀejCe mel³e nw, Gme (osJem³e) meye Deesj mes ÒekeÀeMeceeve (ye=nmHelesë) yeæ[s Òeke=Àl³eeefo HeoeLeeX kesÀ j#ekeÀ
(meefJelegë) meye peieled keÀes GlHeVe keÀjvesnejs peieoeréej kesÀ (meJes) GlHeVe efkeÀ³es peieled ceW (GÊececed) meye mes GÊece
(veekeÀced) meye ogëKeebs mes jefnle meeq®®eoevevo mJeªHe keÀes (©ns³eced) Deeªæ{ nesTb~ ns jepee kesÀ meYeemeod ueesiees! pewmes
(Denced) ceQ HejesHekeÀejer Heg©<e (mel³emeJemeë) mel³e v³ee³e mes ³egkeÌle (osJem³e) meye megKe osves (meefJelegë) mecHetCe& Ssée³³e&
kesÀ GlHeVe keÀjvesnejs (Fvêm³e) Hejce Ssée³³e& kesÀ meefnle ®e¬eÀJeleea jepee keÀs (meJes) Ssée³³e& ceW (GÊececed) ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e
(veekeÀced) ogëKejefnle Yeesie keÀes ÒeeHle nes kesÀ (©ns³eced) Deeªæ{ nesTb~ ns Heæ{ves-Heæ{evesnejs efJeÐeeefÒe³e ueesiees! pewmes
(Denced) ceQ efJeÐee ®eenvesneje peve (mel³eÒemeJemeë) efpememes DeefJeveeMeer ÒekeÀì yeesOe nes, Gme (osJem³e) mecHetCe& efJeÐee
Deewj MegYe iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe kesÀ ÒekeÀeMe mes ³egkeÌle (meefJelegë) meceûe efJeÐeeyeesOe kesÀ GlHeVekeÀÊee& (ye=nmHelesë) GÊece
JesoJeeCeer keÀer j#ee keÀjvesnejs Jeso, Jesoe²esHee²eW kesÀ HeejoMeea kesÀ (meJes) GlHeVe efkeÀ³es efJe%eeve ceW (GÊececed) meye mes GÊece
(veekeÀced) meye ogëKeebs mes jefnle Deevevo keÀes (De©nced) Deeªæ{ ngDee ntb~ ns efJepe³eefÒe³e ueesiees! pewmes (Denced) ceQ ³ees×e
ceveg<³e (mel³eÒemeJemeë) efpememes mel³e, v³ee³e, efJeve³e Deewj efJepe³eeefo GlHeVe neW, Gme (osJem³e) OevegJexo ³eg×efJeÐee kesÀ
ÒekeÀeMekeÀ (meefJelegë) Me$egDeeW kesÀ efJepe³e ceW ÒesjkeÀ (Fvêm³e) ogä Me$egDeeW keÀes efJeoerCe& keÀjvesnejs Heg©<e keÀer (meJes) ÒesjCee ceW
(GÊececed) efJepe³eveecekeÀ GÊece (veekeÀced) meye megKe osvesnejs me*dûeece keÀes (De©nced) Deeªæ{ ngDee ntb, Jewmes DeeHe Yeer meye
ueesie Deeªæ{ ntefpe³es¤10¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ meye jepee Deewj Òepee kesÀ Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ HejmHej
efJejesOe keÀes íesæ[, F&éej ®e¬eÀJeleea jep³e Deewj meceûe efJeÐeeDeeW keÀe mesJeve keÀjkesÀ, meye GÊece megKeeW keÀes ÒeeHle neW Deewj
otmejeW keÀes ÒeeHle keÀjeJeW¤10¤
ye=nmHele Fl³em³e ye=nmHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêeye=nmHeleer osJeles~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLeesHeosä=efJeefOeceen¤
Deye GHeosMe keÀjves Deewj megveves JeeueeW keÀe efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
\HQäP+HOHVN -HHSHSHH1\HQ1P+HOHäHV1-HHH-HROH1\HQ1P+HH(OH1-HHSHSHH+HHOHa
)YÌ1-HHSHSH1HVYÌHäHN -HHH-HR1OHVYÌE1-HHSHSHH+HHOH
\HQäP+HOHVa-HHSHäFHGaSH1H1a\HQ1P+HOHäHVa-HHHäFHGa-H1R1OH1a\HQ1P+HHIOHäFHGa-HHSHäFHGaSHH1+H1H1OH1a)YÌäa-HHSHäFHGaSH1H1a)YÌHäHa
-HHHäFHGa-H1R1OH1a)YÌäFHGa-HHSHäFHGaSHH1+H1H1OH1
HeoeLe&ë-(ye=nmHeles) mekeÀueefJeÐeeÒe®eejkeÀesHeosMekeÀ! (Jeepeced) efJe%eeveb me*dûeeceb Jee (pe³e) (ye=nmHele³es)
DeO³e³eveeO³eeHeveeY³eeb efJeÐeeÒe®eejj#ekeÀe³e (Jee®eced) JesomegefMe#eepeefveleeb JeeCeerced (Jeole) DeO³eeHe³eleesHeefoMele Jee
(ye=nmHeefleced) meceépecevet®eeveceO³eeHekebÀ Jee (Jeepeced) efJeÐeeyeesOeb ³eg×b Jee (peeHe³ele) GlkeÀ<exCe yeesOe³ele (Fvê)
efJeÐewée³e&ÒekeÀeMekeÀ Me$egeJf eoejkeÀ Jee (Jeepeced) Hejcewée³³e¥ Me$egeJf epe³eeK³eb ³eg×b Jee (pe³e) GlkeÀ<e& (Fvêe³e)
Hejcewée³e&ÒeeHekeÀe³e (Jee®eced) jepeOece&Òe®eeefjCeeR JeeCeerced (Jeole) (Fvêced) (Jeepeced) (peeHe³ele) Glke=Àäleeb ÒeeHe³ele~ De³eb
DevJe³eë-ns ye=nmHeles meJe&efJeÐeeO³eeHekeÀesHeosMekeÀ Jee! lJeb Jeepeb pe³e~ ns efJeÜebmeë! ³et³ecemcew ye=nmHele³es Jee®eb
Jeolesceb ye=nmHeefleb Jeepeb peeHe³ele~ ns Fvê! lJeb Jeepeb pe³e~ ns ³eg×efJeÐeekegÀMeuee efJeÜbemeë! ³et³ecemcee Fvêe³e Jee®eb
Jeolesceefcevêb Jeepeb peeHe³ele¤11¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ jepee leLee Òe³elesle ³eLee JesoefJeÐeeÒe®eejë Me$egeJf epe³e½e megieceë m³eeled~
GHeosMekeÀe ³ees×ejM®eslLeb Òe³elesjved, ³elees jep³es Jesoeefo0HHkeO³e³eveeçO³eeHeveÒeJe=eÊf eë mJejepee efJepe³eeçue*dke=Àlees YeJesod,
³esve Oece&Je=e×
f jOece&neefve½e megefleÿsled¤11¤
HeoeLe&ë-ns (ye=nmHeles) mecHetCe& efJeÐeeDeeW keÀe Òe®eej Deewj GHeosMe keÀjvesnejs jepeHeg©<e! DeeHe (Jeepeced) efJe%eeve
Jee me*dûeece keÀes (pe³e) peerlees~ ns efJeÜevees! legce ueesie Fme (ye=nmHele³es) jepeHeg©<e kesÀ efue³es (Jee®eced) JesoeskeÌle megefMe#ee
mes Òeefme× JeeCeer keÀes (Jeole) Heæ{eDees Deewj GHeosMe keÀjes Fme (ye=nmHeefleced) jepee Jee meJeexÊece DeO³eeHekeÀ keÀes (Jeepeced)
efJeÐeeyeesOe Je ³eg× keÀes (peeHe³ele) yeæ{eDees Deewj efpeleeDees~ ns (Fvê) efJeÐee kesÀ Ssée³³e& keÀe ÒekeÀeMe Jee Me$egDeeW keÀes
efJeoerCe& keÀjvesnejs jepeHeg©<e! DeeHe (Jeepeced) Hejce Ssée³³e& Jee Me$egDeeW kesÀ efJepe³eªHeer ³eg× keÀes (pe³e) peerlees~ ns
³eg×efJeÐee ceW kegÀMeue efJeÜevees! legce ueesie Fme (Fvêe³e) Hejce Ssée³³e& keÀes ÒeeHle keÀjves Jeeues jepeHeg©<e kesÀ efue³es (Jeepeced)
jepeOece& keÀe Òe®eej keÀjvesnejer JeeCeer keÀes (Jeole) keÀnes, Fme (Fvêced) jepeHeg©<e keÀes (Jeepeced) me*dûeece keÀes (peeHe³ele)
efpeleeDees¤11¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ jepee keÀes Ssmee Òe³elve keÀjvee ®eeefn³es efkeÀ efpeme mes JesoefJeÐee keÀe
Òe®eej Deewj Me$egDeeW keÀe efJepe³e megiece nes Deewj GHeosMekeÀ leLee ³ees×e ueesie Ssmee Òe³elve keÀjW efkeÀ efpeme jep³e ceW
Jesoeefo0HHk Heæ{ves-Heæ{eves keÀer ÒeJe=eÊf e Deewj DeHevee jepee efJepe³eªHeer DeeYet<eCeeW mes megMeeseYf ele nesJes efkeÀ efpememes DeOece& keÀe
veeMe Deewj Oece& keÀer Je=e×
f De®ís ÒekeÀej mes efmLej nesJes¤11¤
S<ee Je Fl³em³e ye=nmHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêeye=nmHeleer osJeles~ mJeje[efleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe ceveg<³ewë meJe&oe meJe&Lee mel³eb JekeÌleJ³eb ÞeesleJ³eb ®esl³een¤
ceveg<³eeW keÀes Deefle Gef®ele nw efkeÀ meye mece³e ceW meye ÒekeÀej mes mel³e ner yeesueW, ³en GHeosMe Deieues cev$e
ceW efkeÀ³ee nw¤
61HH -H1Í PHH PH1OHH PHE1-HHLHä<HWÉod ³eHH1 \HQ1P+HHIOH1E -HHSH1FHSHHU{SH+H1OHHSHHU{SH+HOH1 \HQ1P+HHIOH1E -HHSHbN
-HYHäP+HOHHHVN HI-HFHJäH2HFHG~ 61HHÍ -H1Í PH1OHH PH1E-HHLHä<HWÉod ³eHVYÌ1E -HHSH1FHSHHU{SH+H1OHHSHHU{SH+H1OHVYÌE1 -HHSHE1
-HYHäP+HOHHHV1HI-HFHJäH2-HFHG
61HHa -H1Ía PHHa PH1OHHa PHE1-HHHILHHIOHä PH1FHGÉ-HHNHG¢a 'H1<HWÉOHGa HHHäa \HQ1P+HäHIOHFHGa -HHSHäFHGa 'HSHHU{SH+HOHa 'HSHHU{SH+HOHa
\HQ1P+HHIOHäFHGa-HHSHäFHGa-HYHäP+HOHHÍaHI-HaFHJÉ®³eNOJeNced~ SN<ee~ JeNë~ mee~ me1OHHaPHE-HHHILHHIOHä PH1FHGÉ-HHNHG¢a'H1<HWÉOHGaHHHäa)YÌäFHGa
-HHSHäFHGa'HSHHU{SH+HOHa'HSHHU{SH+HOHa)YÌäFHGa-HHSHäFHGa-HYHäP+HOHHÍaHI-HaFHJÉ®³eNOJeNced¤12¤
HeoeLe&ë-(S<ee) GkeÌlee Je#³eceeCee ®e (Jeë) ³eg<ceekeÀced (mee) (mel³ee) ³eLeeLeexkeÌlee (mebJeekedÀ) jepeveerelf eefveÿe
mec³eiJeeCeer (DeYetled) YeJeleg (³e³ee) (ye=nmHeefleced) Jeso0HHkHeeuekeÀced (Jeepeced) Jeso0HHkyeesOeced (DepeerpeHele)
GlkeÀ<e&³ele (DepeerpeHele) (ye=nmHeefleced) ye=nlees jep³em³e HeeuekeÀced (Jeepeced) me*dûeececed (JevemHele³eë) Jevem³e
efkeÀjCemecetnm³esJe v³ee³em³e HeeuekeÀeë~ Jeveefceefle jeqMceveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~5) (efJe) (ceg®³eOJeced) cegkeÌlee YeJele,
efJekeÀjCeJ³el³e³esve M³eved (S<ee) HetJee&HejÒeefleHeeefolee (Jeë) ³eg<ceekeÀced (mee) (mel³ee) mel³eYee<eCe³egkeÌlee (mebJeekedÀ)
efJeve³eHeg©<eeLe&³eesë mec³ekedÀ ÒekeÀeefMeveer JeeCeer (DeYetled) YeJesled (³e³ee) (DepeerpeHele) peeHe³ele (DepeerpeHele) mec³ekedÀ
ÒeeHe³ele (Fvêced) Hejcewée³e&Jeles Heg©<ee³e (Jeepeced) ³eg×ced (Fvêced) Hejcewée³e&³egkeÌlecegÊeceÞeerÒeeHekeÀcegÐeesieced (Jeepeced)
Jesie³egkeÌleced (JevemHele³eë) Jeveeveeb pe²ueeveeb HeeuekeÀeë (efJe) (ceg®³eOJeced)~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 5~ 11-12)
DevJe³eë-ns JevemHele³eë! ³et³eb ³e³ee ye=nmHeeEle JeepecepeerpeHele ye=nmHeeflecepeerpeHele mew<ee Jeë mebJeekedÀ
mel³eeçYetled~ ns JevemHele³eë! ³et³eb ³e³esvêb JeepecepeerpeHelesvêcepeerpeHele mew<ee Jeë mebJeekedÀ mel³eeçYetled¤12¤
YeeJeeLe&ë-vewJe keÀoeef®eoefHe jepee jepeeçceel³eYe=l³eeë Òepeepevee½e mJekeÀer³eeb Òeefle%eeb Jee®eb ®eemel³eeb kegÀ³³eg&ë~
³eeJeleeR ye´t³egmleeJeleeR leL³eecesJe kegÀ³³e&gë~ ³em³e JeeCeer meJe&oe mel³eeçefmle, me SJe meceé[d YeefJelegcen&elf e, ³eeJeosJeb ve YeJeefle
leeJeod jepeÒepeepevee efJeéeefmeleeë megKem³eeslkeÀ<e&keÀe½e YeefJelegb veen&efvle¤12¤
HeoeLe&ë-ns (JevemHele³eë) efkeÀjCeeW kesÀ meceeve v³ee³e kesÀ Heeuevesnejs jepeHeg©<ees! legce ueesie (³e³ee) efpeme mes
(ye=nmHeefleced) Jeso0HHk kesÀ Heeuevesnejs efJeÜeved keÀes (Jeepeced) Jeso0HHk kesÀ yeesOe keÀes (DepeerpeHele) yeæ{eDees (ye=nmHeefleced)
yeæ[s jep³e kesÀ j#ekeÀ jepeHeg©<e kesÀ (Jeepeced) me*dûeece keÀes (DepepeerHele) efpeleeDees (mee) Jen (S<ee) HetJe& keÀner Jee Deeies
efpeme keÀes keÀnWies (Jeë) legce ueesieeW keÀer (mebJeekedÀ) jepeveerefle ceW efmLele De®íer JeeCeer (mel³ee) mel³emJeªHe (DeYetled) nesJes~
ns (JevemHele³eë) met³e& keÀer efkeÀjCeeW kesÀ meceeve v³ee³e kesÀ ÒekeÀeMe mes Òepee keÀer j#ee keÀjvesnejs jepeHeg©<ees! legce ueesie (³e³ee)
efpememes (Fvêced) Hejce Ssée³e& ÒeeHle keÀjevesnejs mesveeHeefle keÀes (Jeepeced) ³eg× keÀes (DepeerpeHele) efpeleeDees (Fvêced) Hejce
Ssée³e&³egkeÌle Heg©<e keÀes (Jeepeced) Del³egÊece ue#ceer keÀes ÒeeHle keÀjvesnejs GÐeesie keÀes (DepepeerHele) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle
keÀjeJeW, (mee) Jen (S<ee) Deeies-Heerís efpemekeÀe ÒeefleHeeove efkeÀ³ee nw (Jeë) legce ueesieeW keÀer (mebJeekedÀ) efJeve³e Deewj
Heg©<eeLe& keÀe De®ís ÒekeÀej ÒekeÀeMe keÀjves Jeeueer JeeCeer (mel³ee) meoe mel³eYee<eCeeefo ue#eCeeW mes ³egkeÌle (DeYetled)
nesJes¤12¤
YeeJeeLe&ë-jepee, Gme kesÀ veewkeÀj Deewj ÒepeeHeg©<eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ DeHeveer Òeefle%ee Deewj JeeCeer keÀes Demel³e nesves
keÀYeer ve oW, efpelevee keÀnW Glevee þerkeÀ-þerkeÀ keÀjW~ efpemekeÀer JeeCeer meye keÀeue ceW mel³e nesleer nw, Jener Heg©<e jep³eefOekeÀej
kesÀ ³eesi³e neslee nw, peye lekeÀ Ssmee veneR neslee, leye lekeÀ Gve jepee Deewj Òepee kesÀ Heg©<eeW keÀe efJeéeeme Deewj Jes megKeeW keÀes
veneR yeæ{e mekeÀles¤12¤
osJem³eenefcel³em³e ye=nmHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
jepeHeg©<ewOee&efce&keÀpeveeveecevegkeÀjCeb keÀÊe&J³eb veslejs<eeefcel³een¤
jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Oeccee&lcee jepeHeg©<eeW keÀe DevegkeÀjCe keÀjW, Dev³e leg®í yege×
f ³eeW keÀe veneR, ³en
efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
osNJem³eeNnj PHäHI-H1OHJÍPH1JeVPH1OH´HäPH-HPHHV1\HQ1P+HOHVä-HH SH1HISHOHHV1-HHSHSHVHFHGa
-HHHISHäYHHV-HHSH1HISH1OHHVÉ2-HäYHPNH¢YvegÉ-HYOHHV1HHVSHäYHH1HIFHFHHäYHH1ÍNH¢HáHLHÏOH
RV1-HPHäa'H1QFHGaPH1HI-H1OHJÍaPH1-HVaPH1OH´HäPH-H1)HIOHäPH1OHÉ´HäPH-HÍa\HQ1P+HOHVäÍa-HH1SH1HISHOH1)HIOHä-HHSH1ÉHISHOHäÍa-HHSHäFHGa
SHV1H1FHGa-HHHISHäYHÍa-HH1SH1HISHOH1)HIOHä-HHSH1ÉHISHOHäÍa'H2-HäYHÍaPNH¢1<YHJÉ-HYOHäÍaHHVSHäYHHÍaHIFHFHHäYHHÍaNH¢HáHäFHGaLH1Ï1OH1
HeoeLe&ë-(osJem³e) meJe&ÒekeÀeMem³e peieoeréejm³e (Denced) Mejerjelceyeue³egkeÌleë mesveeHeefleë (meefJelegë)

mekeÀuewée³³e&m³e (meJes) GlHeeefolesçeqmceVewée³ex (mel³eÒemeJemeë) mel³eeefve ÒemeJeebefme peielmLeeefve keÀejCeªHesCe efvel³eeefve
³em³e lem³e (ye=nmHelesë) JesoJeeC³eeë HeeuekeÀm³e (Jeepeefpeleë) me*dûeeceb efJepe³eceevem³e (Jeepeced) me*dûeececed (pes<eced)
pe³es³eced, ues[gÊecewkeÀJe®eves Òe³eesieë (Jeeefpeveë) efJe%eeveJesie³egkeÌleeë (Jeepeefpeleë) me*dûeeceb peslegb Meerueeë (DeOJeveë)
Me$eescee&iee&ved (mkeÀYvegJevleë) ÒeefleäcYeveb kegÀJe&vleë (³eespevee) ³eespeveeefve yentved ¬eÀesMeeved (efceceeveeë) Me$etved Òe#esHeceeCeeë
(keÀeÿeced) efoMeced (ie®íle)~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 5~ 15-17) J³eeK³eeleë¤13¤
DevJe³eë-ns Jeerjeë! ³eLeeçnb mel³eÒemeJemeë meefJelegoxJem³e Jeepeefpelees ye=nmHelesë meJes Jeepeb pes<eced, leLee
³et³eceefHe pe³ele~ ns Jeeefpevees Jeepeefpelees pevee! ³eLee ³et³eb ³eespevee efceceevee DeOJeveë mkeÀYvegJevleë keÀeÿeb ie®íle, leLee
Je³eceefHe ie®ísce¤13¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³ees×ejë mesveeçO³e#emene³eHeeueveeY³eecesJe Me$etved peslegb MekeÌvegJeefvle~
Me$etCeeb ceeiee&ved Òeefleye×bg ®e ÒeYeJeefvle, ³em³eeb efoefMe Me$eJees efJekegÀJe&les, le$e leeved JeMeb ve³es³egë¤13¤
HeoeLe&ë-ns Jeerj Heg©<ees! pewmes (Denced) ceQ Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue mes HetCe& mesveeHeefle (mel³eÒemeJemeë) efpeme
kesÀ yevee³es peieled ceW keÀejCeªHe mes HeoeLe& efvel³e nQ, Gme (meefJelegë) meye Ssée³³e& kesÀ osves (osJem³e) meye kesÀ ÒekeÀeMekeÀ
(Jeepeefpeleë) efJe%eeve Deeefo mes Glke=Àä (ye=nmHelesë) GÊece JesoJeeCeer kesÀ Heeuevesnejs peieoeréej kesÀ (meJes) GlHeVe efkeÀ³es Fme
Ssée³³e& ceW (Jeepeced) me*dûeece keÀes (pes<eced) peerletb, Jewmes legce ueesie Yeer peerlees~ ns (Jeeefpeveë) efJe%eeveªHeer Jesie mes ³egkeÌle
(Jeepeefpeleë) me*dûeece keÀes peerlevesnejs! (³eespevee) yengle keÀesMeeW mes Me$egDeeW keÀes (efceceeveeë) Keos[ æ Deewj (DeOJeveë)
Me$egDeeW kesÀ ceeieeX keÀes jeskeÀles ngS legce ueesie pewmes (keÀeÿeced) efoMeeDeeW ceW (ie®íle) ®eueles nes, Jewmes nce ueesie Yeer
®euesb¤13¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ³ees×e ueesie mesveeO³e#e kesÀ mene³e Deewj j#ee mes ner Me$egDeeW
keÀes peerle Deewj GvekesÀ ceeieeX keÀes jeskeÀ mekeÀles nQ Deewj Fve DeO³e#eeefo jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efpeme efoMee ceW Me$eg ueesie
GHeeefOe keÀjles neW, JeneR peekesÀ Gve keÀes JeMe ceW keÀjW¤13¤
S<e m³esl³em³e oefOe¬eÀeJee $eÝef<eë~ ye=nmHeefleoxJelee~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
³eoe mesveemesvesMeew megefMeef#eleew HejmHejb Òeerefle³egkeÌleew m³eeleeb leowJe efJepe³eueeYeë m³eeefol³een¤
peye mesvee Deewj mesveeHeefle De®ís efMeef#ele neskeÀj HejmHej Òeerefle keÀjves Jeeues nesJeW, leYeer efJepe³e ÒeeHle nesJes,
³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
61HPH-HH1SHHIHä+H1eECe OHJäM&HHIOHÝHHU1-HHHH\H1¹HVÉ'HäHI+HNH¢1HÉ'HH1PHHIYHäa
H¢OHJRHI2H1H¢HÉ'HYHJäPH1jPHHIYHäHROed HeNLeece*dkeÀeN:PHY-HH1+HYHHU+{ H¢&H1OHGP-HHQHä
SN<eë~ m³eë~ JeeNpeer~ ef#eNHeNefCeced~ legÉMl&H1HIOH1aÝHHU1-HHHHäFHGa\H1¹Ía'H1HI+H1NH¢1H)OHäHI+HÉNH¢1HVa'HH1PHHIYHäaH¢OHJäFHGaR1HI2H1H¢H
)HIOHä RHI2H1ÉH¢HÍa 'HYHJäa PH1jPHHIYHäHROHGa PH1jPHHIYHäPHR1HIRHIOHä PH1FHGÉPHHIYHäPHROHa +H1/HHFHGa 'HHäHIPHa 'HYHJä~
'HH1+HYHHU{+H¢&H1HIROHH1É+HYHHU{+H¢&HOHGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(S<eë) Jeerjë (m³eë) Demeew~ De$e m³eMívoefme yengueced~ (Deäe06~1~133) Fefle meesueexHeë (Jeepeer)
JesieJeeved (ef#eHeefCeced) otjs ef#eHeefvle Me$etved ³e³ee leeb mesveeced (legjC³eefle) lJej³eefle (ûeerJee³eeced) keÀCþs (ye×ë) (DeefHekeÀ#es)
efveef½eleHeeéee&Je³eJes (Deemeefve) Deem³es (¬eÀlegced) keÀce& (oefOe¬eÀeë) ³ees oOeerved OeejkeÀeved ¬eÀec³eefle me oefOe¬eÀe Deéeë~ oefOe¬eÀe
Fl³eéeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~14) (Deveg) (mebmeefve<³eodled) DeefleMe³esve ÒeñeJeved~ De$e m³evot Oeelees³e&*duegkedÀ
Mele=Òel³e³esçY³eemem³e efvekedÀ efveHeel³eles (HeLeeced) ceeiee&Ceeced (De*dkeÀebefme) ue#eCeeefve (Deveg) (DeeHeveerHeÀCeled) DeefleMe³esve
ie®íved (mJeene) mel³e³ee Jee®ee~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 5~ 19) J³eeK³eeleë¤14¤
DevJe³eë-³eLew<e m³eesçmeew Jeep³eemeefve ûeerJee³eeb ye×ë ¬eÀlegb mebmeefve<³eooefHekeÀ#es HeLeece*dkeÀebm³evJeeHeveerHeÀCeod
oefOe¬eÀeë ef#eHeeECe ie®íefle, leLee mesvesMeë mJeene mJemesveeb Heje¬eÀce³esled¤14¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ mesveeHeeflejef#elee Jeerje DeéeJe×eJevleë meÐeë Me$etved nvlegb MekeÌvegJeefvle,
mesveeHeefleë megkeÀce&keÀeefjefYeë mebefMeef#elewJeeajwë menwJe ³eg×îeceeveë meved ÒeMebemf elees efJepe³eles, veeçv³eLee¤14¤
HeoeLe&ë-pewmes (m³eë) Jen (S<eë) Deewj ³en (Jeepeer) Jesie³egkeÌle (Deemeefve) cegKe Deewj (ûeerJee³eeced) keÀCþ ceW
(ye×ë) yebOee (¬eÀlegced) keÀce& DeLee&led ieefle keÀes (mebmeefve<³eoled) DeleerJe HewÀueelee ngDee (HeLeeced) ceeieeX kesÀ (De*dkeÀebefme)
ef®eÚeW keÀes (Deveg) meceerHe (DeeHeveerHeÀCeled) De®ís ÒekeÀej ®euelee ngDee (oefOe¬eÀeë) OeejCe keÀjvesnejebs keÀe ®eueevesneje
Ieesæ[e (ef#eHeefCeced) mesvee keÀes peelee nw, Jewmes ner (DeefHekeÀ#es) FOej-GOej kesÀ þerkeÀ-þerkeÀ DeJe³eJeeW ceW mesveeHeefle DeHeveer
mesvee keÀes (mJeene) mel³e JeeCeer mes (legjC³eefle) Jesie³egkeÌle keÀjlee nw¤14¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ mesveeHeefle mes j#ee keÀes ÒeeHle ngS JeerjHeg©<e Ieesæ[eW kesÀ meceeve
oewæ[les ngS MeerIe´ Me$eggDeeW keÀes ceej mekeÀles nQ~ pees mesveeHeefle GÊece keÀcce& keÀjvesnejs De®ís efMeef#ele Jeerj Heg©<eeW kesÀ meeLe ner
³eg× keÀjlee ngDee, ÒeMebefmele neslee ngDee efJepe³e keÀes ÒeeHle neslee nw, Dev³eLee Hejepe³e ner neslee nw¤14¤
Glesl³em³e oefOe¬eÀeJee $eÝef<eë~ ye=nmHeefleoxJelee~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
mesveeHel³eeo³eë keÀLeb Heje¬eÀcesjefVel³egHeefoM³eles¤
mesveeHeefle Deeefo jepeHegj<e keÀwmee Heje¬eÀce keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
*1OHPFHHäPH1Ì-HäOHPOHJM&H1OHÍ+H1&Hi YH-HVMVYHJä-HHHIOH´HLH1HI2H YHäÍa
0HV1YHPHVä-H12HSHäOHHVÉ'HÉmeb Heefjä RHI2H1H¢H-&HäÍPH1QHVSHH OHHIM{HOH1ÍP-HHQHä
*1OHa PFH1a 'H1PH1a Ì-HäOHÍa OHJÉMl&H1OHÍa +H1&H FHGa YHa -HVÍa 'HYHJäa -HH1HIOH1a ´H1LH1HI2H YH1 )HIOHä ´HÉLH1HI2H YHäÍa 0HV1YHPHV1-HVHIOHä
0HV1YHPHäÉ)-Ha2HSHäOHÍa'H1ÉPHFHGa+HHIMäaR1HI2H1H¢H-&H1)HIOHäRHI2H1ÉH¢H-&HäÍaPH1Qa71SHH aOHHIMHäOHÍP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Gle) DeefHe (mce) SJe (Dem³e) (êJeleë) êJeerYetlem³e (legjC³eleë) MeerIe´b ie®íleë (HeCe&ced) He$eb He#ees
Jee (ve) FJe (Jesë) Heef#eCeë (Deveg) (Jeeefle) ie®íefle (ÒeieeqOe&veë) ÒekeÀ<exCeeefYekeÀe*def#eCeë (M³esvem³esJe) (Oe´peleë)
ie®íleë (De¹meced) ue#eCeeeqvJeleb ceeie&ced (Heefj) (oefOe´¬eÀeJCeë) Deéem³e (men) (Tpee&) Heje¬eÀcesCe (leefj$eleë)
DeefleM³esve mebHueJeleë (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee¤ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 5~ 20) J³eeK³eeleë¤15¤
DevJe³eë-ns jepeÒepeveeë! ³e Tpee& mJeeneçm³e êJelemlegjC³elees Jesë HeCe¥ veesle ÒeieefOe&vees Oe´peleë M³esvem³esJe
leefj$elees oefOe¬eÀeJCe FJee¹meb He³e&vegJeeefle mce me SJe Me$egb peslegb MekeÌveeself e¤15¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³es Jeerjeë! veeruekeÀCþHeef#eJe®íîesveJeoéeJe®®e Heje¬eÀcevles, les<eeb
Me$eJeë meJe&lees efveueer³evles¤15¤

HeoeLe&ë-ns jepeHeg©<ees! pees (Tpee&) Heje¬eÀce Deewj (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee kesÀ (men) meeLe (Dem³e) Fme
(êJeleë) jmeÒeo Je=#e keÀe HeÊee Deewj (legjC³eleë) MeerIe´ Gæ[ves Jeeues (Jesë) He#eer kesÀ (HeCe&ced) HebKeeW kesÀ (ve) meceeve (Gle)
Deewj (ÒeieefOe&veë) Del³evle F®íe keÀjves (Oe´peleë) ®eenles ngS (M³esvem³esJe) yeepe He#eer kesÀ meceeve leLee (leefj$eleë) Deefle
MeerIe´ ®eueles ngS (oefOe¬eÀeJCeë) Ieesæ[s keÀs me¢Me (De¹meced) De®ís ue#eCe³egkeÌle ceeie& ceW (Heefj) (Deveg) (Jeeefle) meye
ÒekeÀej DevegketÀue ®euelee nw, (mce) Jener Heg©<e Me$egDeeW keÀes peerle mekeÀlee nw¤15¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees Jeerj Heg©<e veeruekeÀCþ M³esveHe#eer Deewj Ieesæ[s
kesÀ meceeve Heje¬eÀceer nesles nQ, GvekesÀ Me$eg ueesie meye Deesj mes efJeueerve nes peeles nQ¤15¤
MeVe Fl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ ye=nmHeefleoxJelee~ YegefjkedÀ He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJej¤
kesÀ ÒepeeHeeueves Me$egefJeveeMeves ®e MeeqkeÌlecevlees YeJevleerl³een¤
keÀewve Heg©<e Òepee kesÀ Heeueves Deewj Me$egDeeW kesÀ efJeveeMe keÀjves ceW meceLe& nesles nQ, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW
keÀne nw¤
0H9HHVä<H-HYOHJ-HH1HISHYHHV1Q-HVäHJRV1-HOHHäOHHHIFH1OHÌä-Hë mJeNkeÀe&ë~
peNcYe³eNvleesçefnbN -HNH¢1jMHHä:HIPH1PHYHVäFH1PFH²HJäH-H19HFHHU{-HHÍ
Meced~ veNë~ YeNJeNvlegÉa-HH1HISHYHäÍaQ-HVä HJaRV1-HOHH1OHVHIOHä RV-1 HÉOHHOHHäaHIFH1OHÌä-H1 )HIOHä HIFH1OHÉÌä-HÍaP-H1NH¢H )HIOHä PHJÉ'H1NH¢H Ía
SH1F<HHäYOHÍa'HHIQ{FHGa-HNHä¢FHGaMHHäHIPHaPHYHVäHIFHa'H1PFHOHGaHJÉH1-H1YHGa'HFHHU{-HHÍ
HeoeLe&ë-(Meced) megKeced (veë) DemceekeÀced (YeJevleg) (Jeeefpeveë) ÒeMemle³eg×efJeÐeeefJeoë megefMeef#eleemlegj²e
(nJes<eg) me*dûeeces<eg (osJeleelee) osJeeveeb efJeog<eeb keÀce&meg~ De$e osJeeÊeeefleued~ (Deäe04~4~142) megHeeb meguegkedÀ0~
(Deäe07~1~39) Fefle [eosMe½e (efceleêJeë) ³es Heefjefceleb êJeefvle ie®íefvle les (mJekeÀe&ë) MeesYeveesçkeÀexçVeb melkeÀejes Jee
³es<eevles~ Deke&À Fl³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~7) (pecYe³evleë) iee$eeefCe efJevece³evleë (Deefnced) cesIeefceJe
®esäceevecegVeleced (Je=keÀced) ®eesjced (j#eebefme) eEnmekeÀeved om³etved (mevesefce) meveeleveced~ mevesceerefle HegjeCeveecemeg Heefþlecedd~
(efveIeb03~17) (Demceled) (³eg³eJeved) ³egJevleg He=LekedÀ kegÀJe&vleg~ De$e uesefì MeHeë Muegë (DeceerJeeë) ³es jesieJeÜÊe&ceeveeë
Me$eJemleeved~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 5~ 22) J³eeK³eeleë¤16¤
DevJe³eë-³es efceleêJeë mJekeÀe& DeeEn Je=kebÀ j#eebemf e ®e pecYe³evlees Jeeefpevees Jeerje vees osJeleelee nJes<eg mevesefce
MecYeJevleg, lesçmceoceerJee FJe JeÊe&ceeveevejerved ³eg³eJeved¤16¤
YeeJeeLe&ë-³es Þesÿeë ÒepeeHeeueves J³eeefOeJe®í$etCeeb efJeveeMekeÀe v³ee³ekeÀeefjCees jepepeveeë meefvle, le SJe meJex<eeb
megKeb keÀleg¥ MekeÌvegJeefvle¤16¤
HeoeLe&ë-pees (efceleêJeë) efve³ece mes ®eueves (mJekeÀe&ë) efpeve keÀe DeVe Jee melkeÀej megvoj nes, Jes ³ees×e ueesie
(Deefnced) cesIe kesÀ meceeve ®esäe keÀjles Deewj yeæ{s ngS (Je=keÀced) ®eesj Deewj (j#eebefme) otmejeW keÀes keÌuesMe osvesnejs [ekegÀDeeW kesÀ
(pecYe³evleë) neLe-HeebJe leesæ[les ngS (Jeeefpeveë) Þesÿ ³eg×efJeÐee kesÀ peeveves Jeeues Jeerj Heg©<e (veë) nce (osJeleelee)
efJeÜeved ueesieeW kesÀ keÀceeX leLee (nJes<eg) me*dûeeceeW ceW (mevesefce) meveeleve (Meced) megKe keÀes (YeJevleg) ÒeeHle nesJeW (Demceled)
nceejs efue³es (DeceerJeeë) jesieeW kesÀ meceeve JeÊe&ceeve Me$egDeeW keÀes (³eg³eJeved) He=LekedÀ keÀjW¤16¤
YeeJeeLe&ë-Þesÿ ÒepeeHeg©<eeW kesÀ Heeueves ceW lelHej Deewj jesieeW kesÀ meceeve Me$egDeeW kesÀ veeMe keÀjvesnejs jepeHeg©<e ner
meye keÀes megKe os mekeÀles nQ, Dev³e veneR¤16¤
les ve Fl³em³e veeYeevesefoÿ $eÝef<eë~ ye=nmHeefleoxJelee~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Òepeepeveeë mJej#eeLe&cesJe keÀjb oÐegmleoLe&cesJe jepepevee ie=Ávleg veev³eLesl³een¤
Òepeepeve DeHeveer j#ee kesÀ efue³es keÀj osJeW Deewj Fmeefue³es jepeHeg©<e ûenCe keÀjW, Dev³eLee veneR, ³en efJe<e³e
les veesNçDeJe&{YOHHVQ-HYH1ÀHJOHHV1Q-HE1HI-HËHVä¯H&-HYOHJ-HH1HISHYHHVäHIFH1OHÌä-HÍa
meNnNñe1PHHFHV12HPHHäOHHPHHIYH1H-HHVä FH1QHVHV2HYHäjPHHIFH1/HVHJäSHHI<H1MV
OHVa YH1Ía 'H-H {YOHÍa Q1-H1YH1ÀHJOHN )HIOHä Q-HYH1ÉÀHJOHäÍa Q-HäFHGa HI-HËHVä 0HÉCJeNvlegÉa -HH1HISHäYHÍa HIFHOHÌä-H1 )HIOHä HIFH1OHÉÌä-HÍa
mH1Q1ÓH1PHH )HIOHä PH1QÓH1ÉPHHÍa FHV12HPHH1OHVHIOHä FHV12HÉPHHäOHHa PH1HIYH1H-HäÍa PH1QÍa HVa 2HYHäFHGa PH1HIFHN/HVHI-HHIOHä PHFHGÉ)1/HVHJÉ~
peNefYeŃjs¤17¤
HeoeLe&ë-(les) (veë) DemceekeÀced (DeJe&vleë) peevevleë (nJeveÞegleë) ³es nJeveeefve ûee¿eeefCe 0HHkeefCe Íe=CJeefvle les
(nJeced) DeO³e³eveeO³eeHevepev³eb yeesOeMeyomecetnceefLe&Òel³eefLe&veeb efJeJeeob ®e (efJeées) meJex efJeÜebmeë (Íe=CJevleg) (Jeeefpeveë)
ÒeMemleÒe%eeë (efceleêJeë) ³es efceleb 0HHkÒeefceleb efJe<e³eb êJeefvle les (menñemeeë) ³es menñeb efJeÐeeefJe<e³eeved meveefvle les
(cesOemeelee) cesOeeveeb me²ceeveeb meeefleoe&veb ³es<eg, De$e meHleceeryengJe®evem³e megHeeb meguegkedÀ~ (Deäe07~1~39) Fefle [eosMeë
(meefve<³eJeë) Deelceveë meeEve mebefJeYeeieefce®íJeë~ meefveMeyoeled keÌ³eef®e ueeuemee³eeb megkedÀ lele Gë (cenë) cenled (³es)
(Oeveced) efÞe³eced (meefceLes<eg) me*dûeeces<eg~ meefceLe Fefle me*dûeeceveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~17) (peefYe´js) Yejs³egë~
De$eeY³eemem³e JeCe&J³el³e³esve yem³e peë~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 1~ 5~ 23) J³eeK³eeleë¤17¤
DevJe³eë-³esçJe&vlees nJeveÞeglees Jeeefpevees efceleêJeë menñemeeë meefve<³eJees jepepevee cesOemeelee meefceLes<eg vees cenes
Oeveb peefYe´js, les efJeMJesçmceekebÀ nJeb Íe=CJevleg¤17¤
YeeJeeLe&ë-³es Fces jepeHeg©<ee DemceekebÀ mekeÀeMeeled keÀjb ie=Áefvle, lesçmceeved meleleb j#evleg, vees®esvcee ie=Ávleg,
Je³eceefHe lesY³eë keÀjb vewJe oÐeece~ Deleë Òepeej#e³eeCee³ewJe keÀjoeveb og<keÀefce&efYeë men ³ees×gb ®e veev³eoLe&ecf eefle
efve½e³eë¤17¤
HeoeLe&ë-(³es) pees (DeJe&vleë) %eeveJeeved (nJeveÞegleë) ûenCe keÀjves ³eesi³e 0HHkeW keÀes megveves (Jeeefpeveë) ÒeMebefmele
yege×
f ceeved (efceleêJeë) 0HHk³egkeÌle efJe<e³e keÀes ÒeeHle nesves (menñemeeë) DemebK³e efJeÐee kesÀ efJe<e³eeW keÀes mesJeves Deewj
(meefve<³eJeë) DeHeves Deelcee keÀer megvoj YeeqkeÌle keÀjvesnejs jepeHeg©<e (cesOemeelee) meceeieceeW kesÀ oeve mes ³egkeÌle (meefceLes<eg)
me*dûeeceeW ceW (veë) nceejs yeæ[s (Oeveced) Ssée³³e& keÀes (peefYe´js) OeejCe keÀjW, Jes (efJeées) meye efJeÜeved ueesie nceeje (nJeced)
Heæ{ves-Heæ{eves mes nesves Jeeues ³eesi³e yeesOe MeyoeW Deewj Jeeoer-ÒeefleJeeefo³eebs kesÀ efJeJeeo keÀes (Íe=CJevleg) megveW¤17¤
YeeJeeLe&ë-pees Jes jepeHeg©<e nce ueesieeW mes keÀj uesles nQ, Jes nceejer efvejvlej j#ee keÀjW, veneR lees ve ueW, nce Yeer
Gve keÀes keÀj ve osJeW~ Fme keÀejCe Òepee keÀer j#ee Deewj ogäeW kesÀ meeLe ³eg× keÀjves kessÀ efue³es ner keÀj osvee ®eeefn³es, Dev³e
efkeÀmeer Òe³eespeve kesÀ efue³es veneR, ³en efveefM®ele nw¤17¤
JeepesJeepe Fl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ ye=nmHeefleoxJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLewles HejmHejeqmceved keÀLeb Jele&sjefVel³egHeefoM³eles¤
Deye ³es jepee Deewj Òepee kesÀ Heg©<e DeeHeme ceW kewÀmes JeÊeX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HHSHVä-HHSHVÉ-HOH-HHHISHYHHVYHHV12HYHVäHJHI-H´HHÉ'HFHOHHÉ$eÝle%eeë~
'H1PHFH2-HäÍHI+H\HOHFHH1RHä2-HEOHÉ+OHHHHäOH+H1HI/HHIYeäR[-H1HHYHZ{Í
-HHSHVä-HHSH1 )HIOH1 -HHSHVäÉ-HHSHVa 'H1-H1OH1a -HH1HISH1YHÍa YH1Ía 2HYHVäHJa HI-H1´HH1Ía 'H1FHÉOHH1Ía H¿1OH1HH1 )OHäOHÉHHÍa 'H1PHa
FH2-HäÍaHI+H1\HNOH1aFHH1RHä2-HFHGaOHÉ+OHHÍaHH1OH1a+H1HI/HHI<H1HIMHIOHä+H1HI/HÉHI<HäÍaRV1-H1HHYHZ1HIMHIOHäRV-H1HHYHZ{Í
HeoeLe&ë-(JeepesJeepes) me*dûeeces me*dûeeces (DeJele) Heeue³ele (Jeeefpeveë) JesieJevleë (veë) Demceeved (Oeves<eg)
(efJeÒeeë) efJeÐeemegefMe#eepeeleÒe%eeë (Dece=leeë) mJemJeªHesCe veeMejefnleeë ÒeeHlepeerJevcegeqkeÌlemegKeeë ($eÝle%eeë) ³es $eÝleb mel³eb
peeveefvle les (Dem³e) Òel³e#em³e (ceOJeë) ceOegvees ceOegjm³e jmem³e, De$e keÀce&eCf e <eÿer (efHeyele) (ceeo³eOJeced) Ë<³ele
(le=Hleeë) ÒeereCf eleeë (³eele) ie®íle (HeefLeefYeë) ceeiezë (osJe³eevewë) osJee efJeÜebmees ³eeefvle ³ewOe&c³ezë~ De³eb cev$eë
(Mele0(5~ 1~ 5~ 24) J³eeK³eeleë¤18¤
DevJe³eë-ns $eÝle%ee Dece=lee Jeeefpevees efJeÒeeë! ³et³eb JeepesJeepes veesçJele~ Dem³e ceOJeë efHeyeleeçmceekebÀ Oevewmle=Hleeë
mevlees ceeo³eOJeced~ osJe³eevewë HeefLeefYeë meleleb ³eele¤18¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<ewë Jesoeoerevf e 0HHkeC³eOeerl³e megefMe#e³ee ³eLeeLe¥ yeesOeb ÒeeH³e Oeeeqcce&keÀeCeeb efJeog<eeb ceeiexCe
meoe ievleJ³eced, veslejs<eeced~ MejerjelceyeueHeeuevesvewJe meleleceeveefvoleJ³eced, Òepeepeveeë mJeOevewjsleeved meleleb leHe&³evleg¤18¤
HeoeLe&ë-ns ($eÝle%eeë) mel³eefJeÐee kesÀ peevevesnejs (Dece=leeë) DeHeves-DeHeves mJeªHe mes veeMejefnle peerles ner
cegekq eÌlemegKe keÀes ÒeeHle (Jeeefpeveë) Jesie³egkeÌle (efJeÒeeë) efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes yege× f keÀes ÒeeHle ngS efJeÜeved
jepeHeg©<ees! legce ueesie (JeepesJeepes) me*dûeece-me*dûeece kesÀ yeer®e (veë) nceejer (DeJele) j#ee keÀjes (Dem³e) Fme (ceOJeë)
ceOegj jme keÀes (efHeyele) HeerDees~ nceejs OeveeW mes (le=Hleeë) le=Hle nesskesÀ (ceeo³eOJeced) Deeveefvole nesDees Deewj (osJe³eevewë)
efpeveceW efJeÜeved ueesie ®eueles nQ, Gve (HeefLeefYeë) ceeieeX mes meoe (³eele) ®euees¤18¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Jesoeefo 0HHkeW keÀes Heæ{ Deewj megvoj efMe#ee mes þerkeÀ-þerkeÀ yeesOe keÀes ÒeeHle
neskeÀj, Oecee&lcee efJeÜeveeW kesÀ ceeie& mes meoe ®eueW, Dev³e ceeie& mes veneR~ leLee Mejerj Deewj Deelcee keÀe yeue yeæ{eves kesÀ efue³es
JewÐekeÀ 0HHk mes Hejer#ee efkeÀ³es Deewj De®ís ÒekeÀej HekeÀe³es ngS DeVe Deeefo mes ³egkeÌle jmeeW keÀe mesJeve keÀj Òepee keÀer j#ee mes
ner Deevevo keÀes ÒeeHle nesJeW Deewj ÒepeeHeg©<eeW keÀes efvejvlej ÒemeVe jkeÌKeW¤18¤
Dee cee Jeepem³esl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ efve®e=odOe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
ceveg<³ewOe&cee&®ejCesve eEkeÀ efkeÀcesäJ³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes Oecee&®ejCe mes efkeÀme-efkeÀme HeoeLe& keÀer F®íe keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues
'HHFHH1-HHSHäPH´HPH1-HHVSHäLHFHH1RVFHV²HH-HHä+HHI/H1-HHUHI-H1ËHä+HVa
'HHFHHäLHYOHHEHI+H1OHMHäFHH1OHMH1HHFHH1PHHVFHHVäÉ'HFHOH1¬-HVYHäLHFHHOHGa
-HHHISHäYHHV-HHSHHISHOHHV1-HHSHäjPHPHÉJee:PHHV1\HQ1P+HOHVä<HH 1LHFH-HäHISHIe´le efvece=peeNveeë¤19¤
'HHa FHH1a -HHSHäPHa ´H1PH1-H )HIOHä ´HÉPH1-HÍa SH1LH1FHH1OHGa 'HHa )1FHVÉ)OHHU1FHVa ²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)HIOH1 ²HH-HHä+HHfLeNJeer~
HI-H1ËHä+HV1É)HIOHä HI-H1ËHÉä+HVa 'HHa FHH1a LH1YOHH1FHGa HI+H1OHMHäFHH1OHMHäa H1a 'HHa FHH1a PHHVFHäÍa 'eNce=ÉOH1O-HVYHVOHäFHÉOHÉO-HVYHäa LH1FHH1OHGa
-HHHISHäYHÍa -HH1SH1HISHOH1 )HIOHä -HHSHÉHISHOHÍa -HHSHäFHGa PH1PHÉ-HHPH1 )HIOHä PHPHÉ-HHPHäÍa \HQ1P+HOHVäÍa <HH1LHFHGa 'H-Häa HISH1,H1OH1a
efveNce=ÉSHH1YHH)HIOHäHIYHÉFHSHH1YHHÍ
HeoeLe&ë-(Dee) (cee) ceeced (Jeepem³e) Jesoeefo0HHkeLe&Òemetle%eeveyeesOem³e (ÒemeJeë) Òeke=Àäwée³³e&mecetnë
(peiec³eeled) Ye=Meb ÒeeHveg³eeled (Dee) (Fces) (ÐeeJeeHe=efLeJeer) ÒekeÀeMeYetceer jep³eeLex (efJeéeªHeced) efJeéeeefve meJee&efCe ªHeeefCe
³e³eesmles (Dee) (cee) ceeced (ievleeced) ÒeeHvegleë, De$e efJekeÀjCeuegkedÀ (efHelejeceeleje) efHelee ®e ceelee ®e les, De$e
efHelejeceeleje ®e ®ívoefme~ (Deäe06~3~33) Fefle HetJe&Heom³eeçve*d, GÊejHeom³eeçkeÀejeosMe½e efveHeel³eles (®e)
megmene³eë (Dee) (cee) ceeced (meesceë) meesceJeuu³eeÐees<eefOeieCeë (Dece=lelJesve) meJe&jesieefveJeejkeÀlJesve men (iec³eeled)
ÒeeHveg³eeled (Jeeefpeveë) ÒeMemleyeefueveë (Jeepeefpeleë) efJeefpeleme*dûeeceë (Jeepeced) me*dûeececed (meme=Jeebmeë) ÒeeHleJevleë
(ye=nmHelesë) ye=nl³eeë mesvee³eeë mJeeefceveë (Yeeieced) Yepeveer³eced (DeJe) (efpeIe´le) (efvece=peeveë) efvelejeb MegvOevleë~ De³eb
DevJe³eë-ns HetJeexkeÌlee efJeÜebmeë! ³es<eeb YeJeleeb mene³esve Jeepem³e ÒemeJees cee peiec³eeled mecevleeled ÒeeHveg³eeefoces
efJeéeªHes ÐeeJeeHe=eLf eJeer ®eece=lelJesve meescees iec³eeled~ efHelejeceeleje ®eeievleeced¤ les Jeeefpevees Jeepeefpelees Jeepeb meme=Jeebmees
efvece=peeveeë mevlees ³et³eb ye=nHemlesYee&ieceJeefpeIe´le¤19¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee efJeÜlme²sve efJeÐeemegefMe#es ÒeeH³e Oece&cee®ejeqvle, leeefveneceg$e Hejcewée³³e&meeOekebÀ jep³eced,
efJeÜebmeew ceeleeefHelejew, jesiejeefnl³eb ®e ÒeeHveesefle~ ³es efJeog<eeb mesJeveb kegÀJe&efvle, les Mejerjelceyeueb ÒeeHleeë mevleë meJee&efCe
megKeeefve ÒeeHvegJeefvle, veelees efJe©×e®ejCee SlelmeJe&ceeHlegb MekeÌvegJeefvle¤19¤
HeoeLe&ë-ns HetJee&skeÌle efJeÜeved ueesiees! efpeve DeeHe ueesieessb kesÀ mene³e mes (Jeepem³e) Jesoeefo 0HHkeW kesÀ DeLeeX kesÀ
yeesOeeW keÀe (ÒemeJeë) megvoj Ssée³³e& (cee) cegPe keÀes (peiec³eeled) MeerIe´ ÒeeHle nesJes (Fces) ³es (efJeéeªHes) meye ªHe efJe<e³eeW
kesÀ mecyevOeer (ÐeeJeeHe=efLeJeer) ÒekeÀeMe Deewj Yetefce keÀe jep³e (®e) Deewj (Dece=lelJesve) meye jesieeW keÀer efveJe=eÊf ekeÀejkeÀ iegCe kesÀ
meeLe (meesceë) meesceJeuueer Deeefo Dees<eefOe efJe%eeve cegPekeÀes ÒeeHle nes Deewj (efHelejeceeleje) efJeÐee³egkeÌle efHelee-ceelee cegPekeÀes
(Deeievleeced) ÒeeHle nesJeW, Jes DeeHe (Jeeefpeveë) ÒeMebefmele yeueJeeved (Jeepeefpeleë) me*dûeece kesÀ peerleves Jeeues (Jeepeced)
PH GÝHHFHNH¢HV´HHâQHVOHVQJ6(efvece=peeveeë) efvejvlej Meg× ngS legce ueesie (ye=nmHelesë) yeæ[er mesvee kesÀ mJeeceer kesÀ (Yeeieced)
mesJeves ³eesi³e Yeeie keÀes (DeJeefpeIe´le) efvejvlej ÒeeHle nesDees¤19¤
YeeJeeLe&ë-peess ceveg<³e efJeÜeved kesÀ meeLe efJeÐee Deewj GÊece efMe#ee keÀes ÒeeHle nes kesÀ Oece& keÀe Dee®ejCe keÀjles nQ,
Gve keÀes Fme ueeskeÀ Deewj HejueeskeÀ ceW Hejcewée³e& keÀe meeOekeÀ jep³e, efJeÜeved ceelee-efHelee Deewj veerjesielee ÒeeHle nesleer nw~ pees
Heg©<e efJeÜeveeW keÀe mesJeve keÀjles nQ, Jes Mejerj Deewj Deelcee keÀer Megef× keÀes ÒeeHle ngS meye megKeeW keÀes Yeesieles nQ~ Fmemes
efJe©× ®euevesnejs veneR¤19¤
DeeHe³e Fl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ YegefjkeÌke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë mJejë¤
efJeÐeemegefMeef#ele³ee Jee®ee ceveg<³eeCeeb eEkeÀ eEkeÀ ÒeeHveesleerl³een¤
efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes ³egkeÌle JeeCeer mes ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee-keÌ³ee ÒeeHle neslee nw, ³en efJe<e³e Deieues
'HH1+HHV1 P-HHQHä P-HH1HeHV1 P-HH1QHäÉHI+H1SHHH1 P-HHQH1 H¢OHä-HV1 P-HHQH1 -HPHä-HV1 P-HH1QHäQ1He OHäHVN P-HHQH¼Vä
cegÉL2HHH1 P-HHQHä FHJÉL2HHHä -HZYHjHI0H1YHHH1 P-HHQHä HI-HYH1jHI0HYHäÉ'HHYOHHH1YHHH1 P-HHQHÉYHYOHHäH <HHZ-H1YHHH1
P-HHQH1<HJ-HäYHPH1+HOHäHV1P-HHQHÉHI2Hä+HOHHV1P-HHQHä
Dee1+HHVäa P-HHQHäa P-HH1+HH1 )HIOHä PHJÉ'HH1+HHVäa P-HHQHäa 'H1HI+H1SHHHVOHäHI+H1ÉSHHHäa P-HHQHäa H¢OHä-HVa P-HHQHäa -HPHä-HVa
P-HHQHäa'H1Q1+H OHäHVa'H1Q1ÍÉ+HäOHH1)OHäQ1ÍÉ+HOHäHVaP-HHQHäa'H¼VäaFHJÉL2HHHäaP-HHQHäaFHJÉL2HHHäa-HZ1YHNjHI0H1YHHHäaP-HHQHäaHI-H1YH1jHI0HYH1
)HIOHä HI-HYHNjHI0HYHVäa 'HH1YOHH1H1YHHHVOHHäYOHÉ'HHH1YHHHa P-HHQHäa 'HHYOHHäHa <HHZ1-H1YHHHäa P-HHQHäa <HJ-HäYHPHa +HOHäHVa P-HHQHäa
'HHI2H{+HOHH1)OHHI2HäÉ+HOHHVaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(DeeHe³es) mekeÀueefJeÐeeJ³eeHle³es (mJeene) mel³ee ef¬eÀ³ee (mJeeHe³es) megKeeveeb megÿg ÒeeHle³es (mJeene)
Oec³ee& ef¬eÀ³ee (DeefHepee³e) efve½e³esve pee³eceevee³e (mJeene) Heg©<eeLe&³egkeÌlee ef¬eÀ³ee (¬eÀleJes) Òe%ee³ew (mJeene)
DeO³e³eveeO³eeHeveÒeJeefÊe&keÀe ef¬eÀ³ee (JemeJes) efJeÐeeefveJeemee³e (mJeene) mel³eeb JeeCeerced (DenHe&le³es) Heg©<eeLexve
ieefCeleefJeÐe³ee efoJemeHeeuekeÀe³e (mJeene) keÀeueefJe%eeefHekeÀe keeCeer (DeÚs) efovee³e (cegiOee³e) ÒeeHleceesnefveefceÊee³e (mJeene)
efJe%eeve³egkeÌlee JeekedÀ (cegiOee³e) cetKee&³e (JewvebefMevee³e) efJeveeMeMeerues<eg keÀce&meg YeJee³e (mJeene) ®esleef³e$eeR JeeCeerced
(efJevebefMeves) efJeveägb Meeruee³e (Deevl³ee³evee³e) Devl³eb veer®ece³eveb ÒeeHeCeb ³em³e lemcew (mJeene) veäkeÀce&evf eJeeefjkeÀe JeeCeer
(Deevl³ee³e) Devles YeJee³e (YeewJevee³e) YegJeves<eg ÒeYeJee³e (mJeene) HeoeLe&eJf e%eeefHekeÀe JeekedÀ (YegJevem³e) mebmeejm³e (Hele³es)
mJeeefceve F&éeje³e (mJeene) ³eesieefJeÐeepeefvelee Òe%ee (DeefOeHele³es) meJee&efOeÿele+CeecegHeefj JeÊe&ceevee³e (mJeene)
meJe&J³eJenejefJe%eeefHekeÀe JeekedÀ~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 2~ 1~ 2) J³eeK³eeleë¤20¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmeë! ³et³eb ³eLee ceeceeHe³es mJeene mJeeHe³es mJeeneçefHepee³e mJeene ¬eÀleJes mJeene JemeJes
mJeeneçnHe&le³es mJeene cegiOee³eeÚs mJeene cegiOee³e JewvebefMevee³e mJeene~ Deevl³ee³evee³e efJevebefMeves mJeeneççvl³ee³e YeewJevee³e
mJeene YegJevem³e Hele³es mJeeneçefOeHele³es ®e mJeene ÒeeHveg³eeled leLee Òe³eleOJeced¤20¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë mekeÀueefJeÐeeÒeeHl³eeefoÒe³eespevee³e efJeÐeemegefMe#ee³egkeÌlee JeeCeer ÒeeHleJ³eeë, ³eleë meJee&efCe
megKeeefve ÒeeHveg³egë¤20¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜevees! legce ueesie pewmes cegPekeÀes (DeeHe³es) mecHetCe& efJeÐee keÀer ÒeeeqHle kesÀ efue³es (mJeene) mel³e
ef¬eÀ³ee (mJeeHe³es) megKeeW keÀer De®íer ÒeeeqHle kesÀ Jeemles (mJeene) Oece&³egkeÌle ef¬eÀ³ee (¬eÀleJes) yege× f yeæ{eves kesÀ efue³es (mJeene)
Heæ{eves keÀer ÒeJe=eÊf e keÀjevesnejer ef¬eÀ³ee (DeefHepee³e) efve½e³e keÀjkesÀ ÒekeÀì nesves kesÀ efue³es (mJeene) Heg©<eeLe& ef¬eÀ³ee (JemeJes)
efJeÐeeefveJeeme kesÀ efue³es (mJeene) mel³e JeeCeer (DenHe&le³es) Heg©<eeLe&HetJe&keÀ ieefCeleefJeÐee mes efove Heeueves kesÀ efue³es (mJeene)
keÀeueieefle keÀes peevevesnejer JeeCeer (cegiOee³e) ceesnÒeeeqHle kesÀ efveefceÊe (DeÚs) efove nesves kesÀ efue³es (mJeene) efJe%eeve³egkeÌle
JeeCeer (JewvebefMevee³e) veämJeYeeJe³egkeÌle keÀceeX ceW jnvesnejs (cegiOee³e) cetKe& kesÀ efue³es (mJeene) ef®eleeves Jeeues JeeCeer
(Deevl³ee³evee³e) veer®e ÒeeeqHle Jeeues (efJevebefMeves) veämJeYeeJe³egkeÌle Heg©<e kesÀ efue³es (mJeene) veä-Ye´ä keÀceeX keÀe efveJeejCe
keÀjvesnejer JeeCeer (Deevl³ee³e) DeOeesieefle ceW nesves Jeeues (YeewJevee³e) ueesieeW kesÀ yeer®e meceLe& Heg©<e kesÀ efue³es (mJeene)
HeoeLeeX keÀer peevevesnejer JeeCeer (YegJevem³e Hele³es) mebmeej kesÀ mJeeceer F&éej kesÀ efue³es (mJeene) ³eesieefJeÐee keÀes ÒekeÀì
keÀjvesnejer yege×
f Deewj (DeefOeHele³es) meye DeefOeÿeleeDeeW kesÀ THej jnves Jeeues Heg©<e kesÀ efue³es (mJeene) meye J³eJenejeW keÀes
peveevesnejer JeeCeer (iec³eeled) ÒeeHle nesJes, Jewmee Òe³elve Deeuem³e íesæ[ kesÀ efkeÀ³ee keÀjes¤20¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye efJeÐeeDeeW keÀer ÒeeeqHle Deeefo Òe³eespeveeW kesÀ efue³es efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee
mes ³egkeÌle JeeCeer keÀes ÒeeHle nesJeW efkeÀ efpememes meye megKe meoe efceueles jnsb¤20¤
Dee³eg³e&%esvesl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ Del³eefäMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe ceveg<³eeved Òeleeréej Deensl³egHeefoM³eles¤
Hegveë ceveg<³eeW kesÀ Òeefle F&éej GHeosMe keÀjlee nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHHJäH 1HVYHä NH¢X+HOHHE ´HH1&HHV H1HVYHä NH¢X+HOHH1E HHJäH 1HVYHä NH¢X+HOHH1: ÀHHVH H1HVYHä NH¢X+HOHHE +HÉÿb
H1HVYHäNH¢X+HOHHEH1HHVH1HVYHäNH¢X+HOHHFHGa´H1SHH+HäOHVÍ´H1SHHÉ'Hä<HWFH1P-HnR[-HHÉ'HLHYFHH1FHOHHäÉ'H<HWFH
'HHHJäÍa H1HVYHäa NH1¢X+H1OHH1FHGa ´HHN&HÍa H1HVYHäa NH¢1X+H1OHH1FHGa HHJäÍa H1HVYHäa NH¢1X+H1OHH1FHGa ÀHHVHäFHGa H1HVYHäa NH¢1X+H1OHH1FHGa
He=ÉáFHGaH1HVYHäaNH¢1X+H1OHH1FHGaH1HÍaH1HVYHäaNH¢1X+H1OHH1FHGa´H1SHH+HäOHV1HIMHIOHä ´H1SHHÉ+HäOHVÍa´H1SHH)HIOHä ´H1ÉSHHÍa'H1<HWÉFH1aP-HäÍaRV1-HH1Ía
'H1LH1YFH1a'H1FHOHHäÍa'H1<HWÉceN¤21¤
HeoeLe&ë-(Dee³egë) peerJeveced (³e%esve) Oec³exCeséeje%eeHeeuevesve (keÀuHeleeced) meceLe&leeced (ÒeeCeë)
peerJevenslegye&uekeÀejer (³e%esve) Oec³exCe efJeÐeeY³eemesve (keÀuHeleeced) (®e#egë) ®eäsçvesve leled (³e%esve) efMeäe®eefjlesve
Òel³e#eefJe<e³esCe (keÀuHeleeced) (Þees$eced) Íe=Ceesefle ³esve leled (³e%esve) MeyoÒeceeCeeY³eemesve (keÀuHeleeced) (He=ÿced) Òe®íVeced
(³e%esve) mebJeeoeK³esve (keÀuHeleeced) (³e%eë) ³epeOeeleesjLe&ë (³e%esve) ye´ïe®e³ee&Ðee®ejCesve (keÀuHeleeced) (ÒepeeHelesë)
efJeéecYejm³e peieoeréejm³esJe Oeeefce&keÀm³e je%eë (Òepeeë) leoOeerveHeeueveeë (DeYetce) YeJesce (mJeë) megKeced (osJeeë)
efJeÜebmeë (Deievce) ÒeeHveg³eece (Dece=leeë) ÒeeHlecees#emegKeeë (DeYetce) YeJesce~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 2~ 1~ 4)
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceekeÀcee³egë meleleb ³e%esve keÀuHeleeced, ÒeeCees ³e%esve keÀuHeleeced, ®e#eg³e&%esve keÀuHeleeced,
Þees$eb ³e%esve keÀuHeleeced, He=ÿb ³e%esve keÀuHeleeced, ³eLee Je³eb ÒepeeHelesë Òepee DeYetce, osJeeë mevleesçce=lee DeYetce mJejievcesefle,
leLee ³et³eb efveef½evegle¤21¤
YeeJeeLe&ë-F&éejë meJee&ved ceveg<³eeefveocee%eeHe³eefle ³et³eb celmeo=Mem³e mel³eiegCekeÀcce&mJeYeeJem³ewJe Òepee YeJeleslejm³e
#egêeççMe³em³e ®e keÀoeef®eled ÒepeeYeeJeb cee mJeerkegÀ©le~ ³eLee ceeb v³ee³eeOeerMeb celJee ceoe%ee³eeb JeefÊe&lJee meJe¥ mJeb OecexCe
men®eefjleb ke=ÀlJeeççY³egoef³ekeÀefveMÞes³emes megKes efvel³eb ÒeeHvegleë, leLee ³ees efn OecexCe v³ee³esve ³eg<ceeved efvejvlejb Heeue³esled leb ®e
meYesMeb jepeeveb cev³eOJeced¤21¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legcnejer (Dee³egë) DeJemLee (³e%esve) F&éej keÀer Dee%ee Heeueve mes efvejvlej (keÀuHeleeced)
meceLe& nesJes (ÒeeCeë) peerJeve keÀe nsleg yeuekeÀejer ÒeeCe (³e%esve) Oece&³egkeÌle efJeÐeeY³eeme mes (keÀuHeleeced) meceLe& nesJes
(®e#egë) ves$e (³e%esve) Òel³e#e kesÀ efJe<e³e efMeäe®eej mes (keÀuHeleeced) meceLe& nes (Þees$eced) keÀeve (³e%esve) JesoeY³eeme mes
(keÀuHeleeced) meceLe& nes Deewj (He=ÿced) Hetívee (³e%esve) mebJeeo mes (keÀuHeleeced) meceLe& nes, (³e%eë) ³epe Oeeleg keÀe DeLe&
(³e%esve) ye´ïe®e³ee&efo kesÀ Dee®ejCe mes (keÀuHeleeced) meceefLe&le nes, pewmes nce ueesie (ÒepeeHelesë) meye kesÀ Heeuevesnejs F&éej kesÀ
meceeve Oecee&lcee jepee kesÀ (Òepeeë) Heeueves ³eesi³e mevleeveeW kesÀ me¢Me (DeYetce) nesJeW leLee (osJeeë) efJeÜeved ngS (Dece=leeë)
peerJeve-cejCe mes ítìs (DeYetce) neW (mJeë) cees#emegKe keÀes (Deievce) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle nesJeW¤21¤
YeeJeeLe&ë-ceQ F&éej meye ceveg<³eeW keÀes Dee%ee oslee ntb efkeÀ legce ueesie cesjs legu³e Oece&³egkeÌle iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe
Jeeues Heg©<e ner keÀer Òepee nesDees, Dev³e efkeÀmeer cetKe&, #egêeMe³e Heg©<e keÀer Òepee nesvee mJeerkeÀej keÀYeer cele keÀjes~ pewmes cegPe
keÀes v³ee³eOeerMe ceeve cesjer Dee%ee ceW Jele& Deewj DeHevee meye kegÀí Oece& kesÀ meeLe meb³egkeÌle keÀjkesÀ Fme ueeskeÀ Deewj HejueeskeÀ kesÀ
megKe keÀes efvel³e ÒeeHle nesles jnes, Jewmes pees Heg©<e Oece&³egkeÌle v³ee³e mes legcneje efvejvlej Heeueve keÀjs , Gmeer keÀes meYeeHeefle
jepee ceevees¤21¤
Demces Fl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ efoMees osJeleeë~ efve®e=ol³eefäMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
F&éeje%eelees ceveg<³ewefjn keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
F&éej keÀer Dee%ee kesÀ DevegketÀue ceveg<³eeW keÀes mebmeej ceW keÀwmes Jele&vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW
keÀne nw¤
'H1PFHV-HHVäÉ'HHIPO-HHTYÌ1HFH1PFHVYHÉcCecegÉOHH¢OHJäMlPFHV-HHH {:efme mevleg Jeë~
YHFHHVäFHH1HV+HäHI/H1-HZYHFHHVäFHH1HV+HäHI/H1-HHÉ)1HEOHV1MH>ÐH1YOHHHIPH1HFHäYHHV2HJÉ-HHVnÉHIPH2H1&HäÍa
ke=ÀÉHZO-HH1HVFHHHäO-HHMlHZO-HH1+HHVHHäHO-HH
DeNmcesçFl³eNmces~ Jeë~ DeNmlegÉ~ FNeqvêN³eced~ DeNmcesçFl³eNmces~ ve=ÉF&HFHGa*1OHaH¢OHJäÍa'H1PFHVÉ)OH1PFHVa-HHH iHIPH~ meNvlegÉ~
-H1ÍaYHFHäÍaFHH1HVa+HÉHI/H1-HZaYHFHäÍa ceeN$es~ He=ÉHI/H1-HZa)1HFHGaOHV1aMHÎGaH1YOHHa'H1HIPH1aHFHäYHÍa2HJÉJeë~ DeNefmeNa2H1&HäÍaNH¢É<³ew~
O-HH1aHVFHHäHaO-HH1aMlHZaO-HH1a+HHVHHäHaO-HH1
HeoeLe&ë-(Demces) DemceekeÀcemceY³eb Jee (Jeë) ³eg<ceekebÀ ³eg<ceY³eb Jee (Demleg) YeJeleg (Feqvê³eced) ceve Deeoerevf e
(Demces) (ve=cCeced) Oeveced (Gle) DeefHe (¬eÀlegë) Òe%ee keÀce& Jee (Demces) (Je®ee¥efme) ÒekeÀeMeceeveeO³e³eveeefve~ Je®e&
Fl³eVeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~7) (mevleg) (Jeë) ³eg<ceekebÀ ³eg<ceY³eb Jee (veceë) DeVeeefokeÀced (cee$es) ceev³eefveefceÊee³ew
(He=efLeJ³ew) efJemle=lee³ew Yetce³es (veceë) peueeefokeÀced (cee$es) (He=efLeJ³ew) (F³eced) (les) leJe (jeìd) jepeceevee (³evlee)
efve³evlee (Deefme) (³eceveë) GHe³evlee (Oe´gJeë) efve½eueë (Deefme) (Oe©Ceë) OeÊee& (ke=À<³ew) ke=À<eefvle efJeefueKeefvle Yetefceb ³e³ee
lem³ew (lJee) lJeeced (#escee³e) j#eCee³e (lJee) (j³³ew) efÞe³ew (lJee) (Hees<ee³e) Hegä³es (lJee)¤ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 2~
1~ 15-25) J³eeK³eeleë¤22¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeçnceeréejë ke=À<³ew lJee #escee³e lJee j³³ew lJee Hees<ee³e lJee efve³eg¡eeefce, ³emlJeb Oe´gJees ³evleeefme
Oe©Cees ³eceveesçefme ³em³e les leJes³eb je[efmle~ Dem³ew cee$es He=eLf eJ³ew veceesçm³ew cee$es He=efLeJ³ew vecees efJeOesefn ~ meJez ³et³eb ³eomces
Feqvê³eb leÜesçmleg, ³eomces ve=cCeb leÜesçmleg, GleeefHe ³eesçmces ¬eÀlegë me Jeesçmleg~ ³eev³emceekebÀ Je®ee¥emf e leeefve Jeë mevleg~
³eoslelmeJe¥ Jeesçmleg leomceekeÀceefmlJel³esJeb HejmHejb ³et³eb mecee®ejle¤22¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeved Òeleeréejm³escee%eeçefmle YeJevleë meowJe melkeÀce&meg Òe³elevleeced, Deeuem³eb cee kegÀJe&leeced,
He=efLeJ³eeë mekeÀeMeeoVeeoerv³eglHeeÐe mebj#³ewlelmeJe¥ HejmHejcegHekeÀeje³e ³eLee m³eeled leLee leef×leb efJeoOeleeced¤22¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e! ceQ F&éej (ke=À<³ew) Kesleer keÀs efue³es (lJee) legPes (#escee³e) j#ee kesÀ efue³es (lJee) legPes (j³³ew)
mecHeefÊe kesÀ efue³es (lJee) legPes Deewj (Hees<ee³e) Hegeäf kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes efve³egkeÌle keÀjlee ntb~ pees let (Oe´gJeë) ¢æ{
(³evlee) efve³eceeW mes ®euevesneje (Deefme) nw, (Oe©Ceë) OeejCe keÀjves Jeeuee (³eceveë) GÐeesieer (Deefme) nw, efpeme (les) lesjer
(F³eced) ³en (jeìd) MeesYee³egkeÌle nw, Fme (cee$es) ceev³e keÀer nsleg (He=efLeJ³ew) He=efLeJeer³egkeÌle Yetefce mes (veceë) DeVeeefo HeoeLe&
´HHâQH:)PH(cee$es) ceev³e osves nejer (He=efLeJ³ew) He=efLeJeer keÀes DeLee&led YetieYe&efJeÐee keÀes peevekesÀ Fmemes (veceë) DeVe peueeefo
HeoeLe& ÒeeHle keÀj legce meye ueesie HejmHej Ssmes keÀnes Deewj Jeleex efkeÀ pees (Demces) nceejs (Feqvê³eced) ceve Deeefo Feqvê³e nQ,
Jes (Jeë) legcnejs efue³es neW, pees (Demces) nceeje (ve=cCeced) Oeve nw, Jen (Jeë) legcnejs efue³es nes (Gle) Deewj pees (Demces)
nceejs (¬eÀlegë) yege× f Jee keÀce& nQ, Jes (Jeë) legcnejs efnle kesÀ efue³es neW, pees nceejs (Je®ee¥efme) Heæ{e-Heæ{e³ee Deewj DeVe nQ,
Jes (Jeë) legcnejs efue³es (mevleg) neW, pees ³en meye legcneje nw, Jen nceeje Yeer nes, Ssmee Dee®ejCe DeeHeme ceW keÀjes¤22¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW kesÀ Òeefle F&éej keÀer ³en Dee%ee nw efkeÀ legce ueesie meowJe Heg©<eeLe& ceW ÒeJe=Êe jnes Deewj Deeuem³e
cele keÀjes Deewj pees He=eLf eJeer mes DeVe Deeefo GlHeVe neW, GvekeÀer j#ee keÀjkesÀ ³en meye efpeme ÒekeÀej HejmHej GHekeÀej kesÀ efue³es
nes, Jewmee ³elve keÀjes~ keÀYeer efJejesOe cele keÀjes, keÀesF& DeHevee keÀe³³e& efme× keÀjs, GmekeÀe legce Yeer efkeÀ³ee keÀjes¤22¤
Jeepem³esl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ mJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvemlewj$e keÀLeb YeefJeleJ³eefcel³een¤
efHeÀj Gve keÀes Fme efJe<e³e ceW kewÀmee nesvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HHSHäPHV1FHE´HäPH1-HÍPHJäHJÉ-HVÉÝHV1PHHVFH1jMHSHHäYH1FHHVHä2Her<JeNHmeg~
OHHÉ'H1PFH<HE1FH2HJäFHOHHUYe&Jevleg -H1Hj jeNäAVSHHäLHHHFH+HJÉMHVHIQäOHH1ÍP-HHQHä
-HHSHäPHÍa )1FHFHGa ´H1PH1-H )HIOHä ´HÉPH1-HÍa PHJÉ<egÉJes~ megÉmegÉ-H1 )HIOH PHJPHJ-HVa 'HÝHVäa PHHVFHäFHGa MHSHHäYHFHGa 'HHVHä2HHUHJa
'H1HT+P-HOH1+HGÉPHJaOHHÍa'H1PFH<HäFHGaFH2HJäFHOHHU1HIMHIOH1FH2HJäÉFHOHHUÍa<H1-HNvlegÉ~ JeN³eced~ jeNä^s~ peeNie=É³eeNceN~ HegÉMHVHIQäOHH1)HIOHä+HJÉMÍÉHIQäOHHÍa
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(Jeepem³e) yeesOem³e mekeÀeMeeled (Fceced) (ÒemeJeë) Ssée³³e&³egkeÌleë (meg<egJes) ÒemegJe GlHeeo³es (Deûes)
HetJe&ced (meesceced) meesceefceJe meJe&ogëKeÒeCeeMekebÀ (jepeeveced) efJeÐeev³ee³eefJeve³ewë ÒekeÀeMeceeveb mJeeefceveced (Dees<eOeer<eg)
He=efLeJeermLeemeg ³eJeeefo<eg (DeHmeg) peues<eg JeÊe&ceeveeë (leeë) (DemceY³eced) (ceOegceleerë) ÒeMemlee ceOeJees ceOegjeo³ees iegCee
efJeÐevles ³eemeg leeë (YeJevleg) (Je³eced) Deceel³eeo³ees Ye=l³eeë (jeä^s) jep³es (peeie=³eece) me®eslevee Deveuemeeë mevlees JeÊexceefn
(Hegjesefnleeë) meJex<eeb efnlekeÀeefjCeë (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee men¤ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 2~ 2~ 5)
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçnceûes ÒemeJeë meved Jeepem³esceb meesceb jepeeveb meg<egJes, ³eLee leê#eCesve ³ee
Dees<eOeer<JeHmJees<eOe³eë meefvle, leeë DemceY³eb ceOegceleerYe&Jevleg~ ³eLee mJeene Hegjesefnlee Je³eb jeä^s meleleb leLee ³et³eceefHe
JeÊe&OJeced¤23¤
YeeJeeLe&ë-efMeäe ceveg<³eeë meJe&eJf eÐee®eeleg³³ee&jesi³emeefnleb meesc³eeefoiegCeeue*dke=Àleb jepeeveb mebmLeeH³e leê#ekeÀes JewÐe
SJeb ÒeJeÊexle, ³eLeeçm³e Mejerjs yeg×eJeelceefve ®e jesieeJesMees ve m³eeled~ FlLecesJe jepeJewÐeew meJee&veceel³eeoerved Ye=l³eevejesieeved
mecHeeo³esleeced~ ³ele Sles jep³emLemeppeveHeeueves ogälee[ves meoe Òe³elesjved, jepee Òepee ®e efHelee Heg$eJeled meoe
JeÊex³eeleeced¤23¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! pewmes ceQ (Deûes) ÒeLece (ÒemeJeë) Sssée³³e&³egkeÌle neskeÀj (Jeepem³e) JewÐekeÀ0HHk
yeesOemecyevOeer (Fceced) Fme (meesceced) ®evêcee kesÀ meceeve meye ogëKeeW kesÀ veeMe keÀjvesnejss (jepeeveced) efJeÐee v³ee³e Deewj
efJeve³eeW mes ÒekeÀeMeceeve jepee keÀes (meg<egJes) Ssée³³e&³egkeÌle keÀjlee ntb, pewmes GmekeÀer j#ee ceW (Dees<eOeer<eg) He=efLeJeer Hej GlHeVe
nesves Jeeueer ³eJe Deeefo Dees<eefOe³eeW Deewj (DeHmeg) peueeW kesÀ yeer®e ceW JeÊe&ceeve Dees<eOeer nQ, (leeë) Jes (DemceY³eced) nceejs
efue³es (ceOegceleerë) ÒeMemle ceOegj JeeCeer Jeeueer (YeJevleg) neW, pewmes (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee kesÀ meeLe (Hegjesefnleeë) meye kesÀ
efnlekeÀejer nce ueesie (jeä^s) jep³e ceW efvejvlej (peeie=³eece) Deeuem³e íesæ[ kesÀ peeieles jnW, Jewmes legce Yeer Jelee& keÀjes¤23¤
YeeJeeLe&ë-efMeä ceveg<³eeW keÀer ³eesi³e nw efkeÀ meye efJeÐeeDeeW keÀes ®elegjeF&, jesiejefnle Deewj megvoj iegCeeW ceW
MeesYee³eceeve Heg©<e keÀes jep³eefOekeÀej oskeÀj, GmekeÀer j#ee keÀjves Jeeuee JewÐe Ssms ee Òe³elve keÀjs efkeÀ efpememes FmekesÀ Mejerj
yege×
f Deewj Deelcee ceW jesie keÀe DeeJesMe ve nes~ Fmeer ÒekeÀej jepee Deewj JewÐe oesveeW meye cev$eer Deeefo Ye=l³eeW Deewj ÒepeepeveeW
keÀes jesiejefnle keÀjW~ efpememes ³es jep³e kesÀ meppeveeW kesÀ Heeueves Deewj ogäeW kesÀ leeæ[ves ceW Òe³elve keÀjles jnW, jepee Deewj Òepee kesÀ
Heg©<e HejmHej efHelee Heg$e kesÀ meceeve meoe JeÊeX¤23¤
Jeepem³esceeefcel³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
jepee efkeÀceeefÞel³e kesÀve eEkeÀ kegÀ³³ee&efol³egHeefoM³eles¤
jepee efkeÀmekeÀe DeeÞe³e ueskeÀj efkeÀmekesÀ meeLe keÌ³ee keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HHSHäPHV1FHHE´HäPH1-HÍHI0HäHIÀHHV1HIR-HäHIFH1FHHH1HI-HËHH1<HJ-HäYHHHIYHPH1FHHÎGa
'HHIRäOPHYOHERH+HHHIOH´HSHH1YHYOPHYHHVäMlHIHjPH-H {-HHUMEl HIYHHäÏOHJÉ P-HHQHä
-HHSHäPHa)1FHHFHGa´H1PH1-H)HIOHä ´HÉPH1-HÍaHI0H1HIÀH1HV1aHIR-HäFHGa)1FHHaH1aHI-HËHHäa<HJ-HäYHHHIYHaPH1FHHHI>HIOHä PH1FHGÉMHÎGa
'HHIRäOPHYOHFHGaRH1+H1H1HIOH1a´HNSHH1YHHI9HHIOHä´HÉSHH1YHYHGaPHÍaYH1ÍaMlHIHFHGaPH-H -HHUMlHIFHHIOH1PH-H {É-HHUMlFHGaHIYHaH1Ï1OHJÉaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Jeepem³e) jep³em³e (Fceeced) Yetecf eced (ÒemeJeë) Òemetleeë (efMeefÞe³es) meceeÞe³es (efoJeced) osoerH³eceeveeb
jepeveerefleced (Fcee) Fceeefve (®e) (efJeéee) meJee&efCe (YegJeveeefve) ie=neefCe (meceéìd) ³ees jepeOecex mec³eûeepeles meë
(Deefolmevleced) jepekeÀjb oelegceefve®ívleced (oeHe³eefle) (Òepeeveved) Òe%eeJeeved meved (meë) (veë) DemceekebÀ ÒepeemLeeveeced
(jef³eced) Oeveced (meJe&Jeerjced) meJex Jeerje ³emceeÊeled (efve) efvelejeced (³e®íleg) ie=Áeleg (mJeene) Oec³e&³ee Jee®ee~ De³eb cev$eë
(Mele0 (5~ 2~ 2~ 6) J³eeK³eeleë¤24¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Jeepem³e ceO³es ÒemeJeë meceé[nefceceeb efoJeefcecee efJeéee YegJeveeefve ®e efMeefÞe³es, leLee
³et³eceH³esvecesleeefve ®eeÞe³ele~ ³eë mJeene ÒepeeveVeefolmevleb oeHe³eefle, me veë meJe&Jeerjb jef³eb efve³e®íleg¤24¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³ees cetuem³e jep³em³e ceO³es meveeleveeR jepeveerefleb efJeefolJee jep³eb mebjef#elebg MekeÌveg³eeled,
lecesJe ®e¬eÀJeefle&veb jepeeveb kegÀ©le~ ³eë keÀjm³eeoelegë keÀjb oeHe³esled, meesçceel³ees YeefJelegcenxle~ ³eë Me$etved efveûenerlegb
MekeÌveg³eeled, leb mesveeHeeEle kegÀ©le~ ³ees efJeÜeved Oeeefce&keÀes YeJesled leb v³ee³eeOeerMeb keÀesMeeO³e#eb Jee kegÀ©le¤24¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! pewmes (Jeepem³e) jep³e kesÀ ceO³e ceW (ÒemeJeë) GlHeVe ngS (meceéìd) De®ís ÒekeÀej
jepeOece& ceW ÒeJeÊe&ceeve ceQ (Fceeced) Fme Yetefce keÀes (efoJeced) ÒekeÀeefMele Deewj (Fcee) Fve (efJeéee) meye Deewj (YegJeveeefve)
IejeW keÀes (efMeefÞe³es) De®ís ÒekeÀej DeeÞe³e keÀjlee ntb, Jewmes legce Yeer Fme keÀes De®ís ÒekeÀej MeesefYele keÀjes Deewj pees (mJeene)
Oecce&³egkeÌle mel³eJeeCeer mes (Òepeeveved) peevelee ngDee (Deefolmevleced) jep³ekeÀj osves keÀer F®íe ve keÀjves Jeeues mes (oeHe³eefle)
efoueelee nw, (meë) mees (veë) nceejs (meJe&Jeerjced) meye JeerjeW keÀes ÒeeHle keÀjevesnejs (jef³eced) Oeve keÀes (efve³e®íleg) ûenCe
keÀjs¤24¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! cetue jep³e kesÀ yeer®e meveeleve jepeveerelf e keÀes peeve keÀj, peess jep³e keÀer j#ee keÀjves
keÀes meceLe& nes, Gmeer keÀes ®e¬eÀJeÊeea jepee keÀjes Deewj pees keÀj osves JeeueeW mes keÀj efoueeJes, Jen cev$eer nesves keÀes ³eesi³e nesJes~
pees Me$egDeeW keÀes yeebOeves ceW meceLe& nes, Gmes mesveeHeefle efve³egkeÌle keÀjes Deewj pees efJeÜeved Oeeefce&keÀ nes, Gmes v³ee³eeOeerMe Jee
keÀes<eeO³e#e keÀjes¤24¤
Jeepem³e eqvJel³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ mJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvee jepee keÀer¢Mees YeJesefol³een¤
efHeÀj jepee kewÀmee nes, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
-HHSHäPH1YHJ´HäPH1-H'HH\Hä<HW-HV1FHHH1HI-HËHH1<HJ-HäYHHHIYHPH1-H OHäÍa
mevesäHIFH1MHSHH1+HHIM{HHHIOHHI-H1¾HYHG´H1SHHE+HJHIÆ Je12H HäFHHYHHVÉ'H1PFHVP-HHQHä
-HHSHäPHaYHJa´H1PH1-H)HIOHä ´HÉPHNJeë~ Dee~ yeNYetÉJeN~ FNcee~ ®eN~ efJeéeeäa<HJ-HäYHHHIYHaPH1-H OHäÍaPHYHVäHIFHaMHSHHäa+HHIM{a
HH1HIOH1aHI-H1¾HYHGa´H1SHHHIFHHIOHä´H1ÉSHHFHGa+HJHIÆäFHGa-H12H HäFHHYHÍa'H1PFHVÉ)OH1PFHVaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Jeepem³e) Jesoeefo0HHkeslHeVeyeesOem³e (veg) MeerIećed (ÒemeJeë) ³e Òemetles meë (Dee) mecevleeled (yeYetJe)
YeJesled (Fcee) Fceeefve (®e) (efJeéee) meJee&efCe (YegJeveeefve) ceeC[efuekeÀjepeefveJeememLeeveeefve (meJe&leë) (mevesefce) meveelevesve
vesecf evee OecexCe men JeÊe&ceeveb jep³eceC[ueced (jepee) JesoeskeÌlejepeiegCewë ÒekeÀeMeceeveë (Heefj) (³eeefle) ÒeeHveesefle (efJeÜeved)
mekeÀueefJeÐeeefJeled (Òepeeced) Heeueveer³eeced (Hegefäced) Hees<eCeced (JeOe&³eceeveë) (Demces) DemceekeÀced (mJeene) mel³e³ee veerl³ee~
DevJe³eë-³ees Jeepem³e mJeene ÒemeJees efJeÜeveeyeYetJescee efJeéee YegJeveeefve mevesefce ®e Òepeeb Hegeäf b veg JeOe&³eceeveë
Heefj³eeefle, mees Demces jepee YeJeleg¤25¤
YeeJeeLe&ë-F&éejesçefYeJeoefle- ns ceveg<³ee! ³et³eb ÒeMebefmeleiegCekeÀce&mJeYeeJees jep³eb jef#elegb meceLeex YeJesled leb

meYeeO³e#eb ke=ÀlJeeççHleveerl³ee meeceép³eb kegÀ©lesefle¤25¤
HeoeLe&ë-pees (Jeepem³e) Jesoeefo 0HHkeW mes GlHeVe yeesOe keÀes (mJeene) mel³eveerelf e mes (ÒemeJeë) ÒeeHle neskeÀj
(efJeÜeved) mecHetCe& efJeÐee keÀes peeveves Jeeuee Heg©<e (Dee) De®ís ÒekeÀej (yeYetJe) nesJes (®e) Deewj (Fcee) Fve (efJeéee) meye
(YegJeveeefve) ceeC[efuekeÀ jepeefveJeeme mLeeveeW Deewj (mevesefce) meveeleve efve³ece Oece&meefnle JeÊe&ceeve (Òepeeced) Heeueves ³eesi³e
ÒepeeDeeW keÀes (Hegefäced) Hees<eCe (veg) MeerIe´ (JeOe&³eceeveë) yeæ{elee ngDee (Heefj) meye Deesj mes (³eeefle) ´HHâQHVOHHQZ-HQ
(Demces) nce ueesieeW keÀe jepee nesJes¤25¤
YeeJeeLe&ë-F&éej meye keÀes GHeosMe keÀjlee nw efkeÀ ns ceveg<³e ueesiees! legce pees ÒeMebefmele iegCe, keÀce&, mJeYeeJe Jeeuee,
jep³e keÀer j#ee ceW meceLe& nes, GmekeÀes meYeeO³e#e keÀjkesÀ DeeHleveerefle mes ®e¬eÀJeÊeea jep³e keÀjes¤25¤
meesceefcel³em³e leeHeme $eÝef<eë~ meesceeiv³eeefol³eefJe<Cegmet³³e&ye=nmHele³ees osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
Hegveë keÀer¢Meb jepeeveb mJeerkegÀ³³e&gefjl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj kewÀmes jepee keÀes mJeerkeÀej keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
meesceNj MHSHHäYH1FH-HäPHV1ÉHTLYHFH1Y-HHMä<HHFHQVa
DeeNefoNl³eeved eqJe<CegÉj met³³ei \H1ÑHH&HH1\HQ1P+HHIOHNjP-HHQHä¤26¤
PHHVFHäFHGaMHSHHäYHFHGa'H-HäPHVa'HNHTLYHFHGa'H1Y-HHMä<HHFHQ1)OHäYHJÉÉ'HHMä<HHFHQVa'HH1HIR1OHHYHGaHI-H&HJäFHGaPHWH {FHGa\H1ÑHHä&HFHGa
®eN~ ye=nNP+HHIOHäFHGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(meesceced) meesceiegCemecHeVeced (jepeeveced) Oecee&®ejCesve ÒekeÀeMeceeveced (DeJemes) j#eCeeÐee³e (Deeqiveced)
DeeqiveefceJe Me$egoenkeÀced (DevJeejYeecens) (Deeefol³eeved) efJeÐeeçpe&vee³e ke=Àleeçä®elJeeeEjMeÜ<e&ye´ïe®e³³ee&ved efJeog<eë
(efJe<Cegced) J³eeHekebÀ Hejceséejced (met³³e&ced) metefj<eg efJeÜlmeg YeJeced (ye´ïeeCeced) DeOeerlemee²esHee²®elegJexoced (®e)
(ye=nmHeefleced) ye=nleeceeâHveeb HeeuekeÀced (mJeene) mel³e³ee JeeC³ee¤26¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb mJeeneçJemes men JeÊe&ceeveb efJe<Cegb met³³e¥ ye´ïeeCeb ye=nmHeefleceeÅive meesceb
jepeeveceeefol³eeB½eevJeejYeecens leLee ³et³eceH³eejYeOJeced¤26¤
YeeJeeLe&ë-F&éeje%eeçefmle meJex ceveg<³ee j#eCeeÐee³e ye´ïe®e³³ee&eof vee efJeÐeeHeejieeved efJeog<emlevceO³e GÊeceb
met³³ee&efoiegCemecHeVeb jepeeveb ®e mJeerke=Àl³e mel³eeb veerelE e JeOe&³eefvlJeefle¤26¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! pewmes nce ueesie (mJeene) mel³eJeeCeer mes (DeJemes) j#ee Deeefo kesÀ DeLe& (efJe<Cegced)
J³eeHekeÀ Hejceséej (met³³e&ced) efJeÜeveeW ceW met³³e&Jeod efJeÜeved (ye´ïeeCeced) mee²esHee² ®eej JesoeW keÀes Heæ{ves Jeeues
(ye=nmHeefleced) yeæ[eW kesÀ j#ekeÀ (Deeqiveced) Deeqive kesÀ meceeve Me$egDeeW keÀes peueeves Jeeues (meesceced) Meevle iegCemecHeVe
(jepeeveced) Oecee&®ejCe mes ÒekeÀeMeceeve jepee Deewj (Deeefol³eeved) efJeÐee kesÀ efue³es efpemeves Deæ[leeueerme Je<e& lekeÀ ye´ïe®e³³e&
jnkeÀj HetCe& efJeÐee Heæ{, met³e&Jeled ÒekeÀeMeceeve efJeÜeveeW kesÀ me² mes efJeÐee Heæ{ kesÀ ie=neÞece keÀe (DevJeejYeecens) DeejcYe
keÀjW, Jewmes legce Yeer efkeÀ³ee keÀjes¤26¤
YeeJeeLe&ë-F&éej keÀer Dee%ee nw efkeÀ meye ceveg<³e j#ee Deeefo kesÀ efue³es ye´ïe®e³³e& Je´leeefo mes efJeÐee kesÀ Heejievlee
efJeÜeveeW kesÀ yeer®e, efpemeves Deæ[leeueerme Je<e& ye´ïe®e³³e& Je´le efkeÀ³ee nes, Ssmes jepee keÀes mJeerkeÀej keÀjkesÀ me÷er veerefle keÀes
yeæ{eJebs¤26¤
De³³e&ceCeefcel³em³e leeHeme $eÝef<eë~ De³³e&ceeefocev$eeskeÌlee osJeleeë~ mJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvee jepee keÀeved keÀeqmceved Òesj³esefol³een¤
efHeÀj jepee efkeÀvekeÀes efkeÀmeceW ÒesjCee keÀjs, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
DeN³e&NFH&HE1\HQ1P+HHIOH1HIFHYÌE1RHYHHäHHHVRHa
Jee®ebN efJe<CegÉjPHMäP-HOHHUPHHI-H1OHHMH-HH1HISHYH1jP-HHQHä
'H1H 1FH&HäFHGa\HQ1P+HHIOHäFHGa)YÌäFHGaRHYHHäHaHHV1R1H1a-HHHäFHGaHI-H&HJäFHGaPHMäP-HOHHUFHGaPH1HI-H1OHHMäFHGaH1a-HH1HISHYHäFHGa
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(De³e&ceCeced) He#eHeelejeefnl³esve v³ee³ekeÀÊee&jced (ye=nmHeefleced) mekeÀueefJeÐeeO³eeHekeÀced (Fvêced)
Hejcewée³³e&³egkeÌleced (oevee³e) (®eeso³e) Òesj³e (Jee®eced) JesoJeeCeerced (efJe<Cegced) meJee&efOeÿeleejced (mejmJeleerced) yengefJeOeb
PHMHV -HVRHHIR0HHkHI-HHHYHE HI-H²HOHV HPHHPOHHE HI-HHHYHHJNH®OHeFH2HHHI+HNH¢HE HTkHFHG (meefJeleejced) JesoefJeÐewée³³eexlHeeokeÀced (®e)
(Jeeefpeveced) ÒeMemleyeueJesieeefo³egkeÌleb MetjJeerjced (mJeene) mel³e³ee veerl³ee~ De³eb cev$eë (Mele0(5~2~2~9)
DevJe³eë-ns jepeBmlJeb mJeene oevee³ee³³e&ceCeb ye=nmHeefleefcevêb Jee®eb efJe<Cegb meefJeleejb Jeeefpeveb mejmJeleeR ®e
melkeÀce&meg meoe ®eeso³e¤27¤
YeeJeeLe&ë-F&éejesçefYeJeoefle jepee mJe³eb Oeeefce&keÀes efJeÜeved YetlJee meJee&vv³ee³eeOeerMeeved ceveg<³eeved efJeÐeeOece&JeOe&vee³e
meleleb Òesj³esod ³elees efJeÐeeOece&Je=×îeeçefJeÐeeçOeceez efveJe=Êeew m³eeleeced¤27¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! DeeHe (mJeene) mel³eveerelf e mes (oevee³e) efJeÐeeefo oeve kesÀ efue³es (De³e&ceCeced) He#eHeelejefnle
v³ee³e keÀjves (ye=nmHeefleced) meye efJeÐeeDeeW keÀes Heæ{eves (Fvêced) yeæ[s Ssée³³e&³egkeÌle (Jee®eced) JesoJeeCeer (efJe<Cegced) meye kesÀ
DeefOeÿelee (meefJeleejced) JesoefJeÐee leLee meye Ssée³e& GlHeVe keÀjves (Jeeefpeveced) De®ís yeue Jesie mes ³egkeÌle MetjJeerj Deewj
(mejmJeleerced) \HQJOH´HNH¢HM-HVRHHIR0HHkHI-HHHYHHJNH®OH +HÈ^HYHV -HHXHHU HI-HRJHHU kHU NH¢HV 'HÏV NH¢FHH; FH: (®eeso³e) meoe
ÒesjCee efkeÀ³ee keÀerefpe³es¤27¤
YeeJeeLe&ë-F&éej meye mes keÀnlee nw efkeÀ jepee DeeHe Oecee&lcee efJeÜeved neskeÀj meye v³ee³e kesÀ keÀjves Jeeues ceveg<³eeW
keÀes efJeÐee Oecce& yeæ{eves kesÀ efue³es efvejvlej ÒesjCee keÀjs, efpememes efJeÐee Oece& keÀer yeæ{leer mes DeefJeÐee Deewj DeOece& otj
neW¤27¤
Deive Fl³em³e leeHeme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë me jepee eEkeÀ eEkeÀ kegÀ³³ee&efol³een¤
efHeÀj Jen jepee keÌ³ee keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HLYHV1É'HÏHä-HRV1QYH1Í´HHIOHäYHÍPHJÉFHYHHä<H-Ha
´HYHHVäHÏPHQñeefpeNled lJej HIQ2HäYH1RHÉ'HHIPH1P-HHQHä
'HLYHVäa 'HÏäa -H11R1a )1Qa YH1Ía ´HHIOHäa YH1Ía PHJÉFHYHH1 )HIOHä PHJÉÉFHYHHäÍa <H1-H1a ´Ha YH1Ía H1Ï1a PH1Q1ÓHNHISH1HIRHIOHä
menñHÉHISHOHGaO-HFHGaHIQa2H1YH1RH1)HIOHä2HYH1ÉRHÍa'HHIPH1aP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Deives) efJeÜved (De®í) mec³ekedÀ, efveHeelem³e ®e~ (Deäe06~3~136) Fefle oerIe&ë (Jeo) mel³ecegHeefoMe
(Fn) Deeqmceved mece³es (veë) Demceeved (Òeefle) (veë) Demceeved (megceveeë) megËÓeJeë (YeJe) (Òe) (veë) DemceY³eced
(³e®í) osefn (menñeefpeled) Demene³eë meved menñeb ³ees×+ved peslegb Meerueë (lJeced) (efn) ³eleë (Oeveoeë) Ssée³³e&oelee
(Deefme) (mJeene) mel³e³ee JeeC³ee~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 2~ 2~ 10) J³eeK³eeleë¤28¤
DevJe³eë-ns Deives! lJeefcen mJeene veesç®í Jeo, veesçmceeved Òeefle megcevee YeJe~ lJeb efn menñeefpeod Oeveoe Deefme,
lemceeVeë megKeb Òe³e®í¤28¤
YeeJeeLe&ë-F&éej Deen jepee Òepeemesveepeveeved Òeefle meoe mel³eb efÒe³eb ®e oÐeeod ie=Áer³ee÷, Mejerjelceyeueb JeefOe&lJee
efvel³eb Me$etved efpelJee OecexCe Òepeeë Heeue³eseof efle¤28¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved! DeeHe (Fn) Fme mece³e cebs (mJeene) mel³e JeeCeer mes (veë) nce keÀes (De®í)
De®ís ÒekeÀej (Jeo) mel³e GHeosMe keÀerepf e³es (veë) nceejs THej (megceveeë) efce$eYeeJe³egkeÌle (YeJe) ntefpe³es (efn) efpememes
DeeHe (menñeefpeled) efJevee mene³e npeej keÀes peerleves (Oeveoeë) Ssée³³e& osves Jeeues (Deefme) nb,w Fmemes (veë) nceejs efue³es
(Òe³e®í) oerepf e³es¤28¤
YeeJeeLe&ë-F&éej GHeosMe keÀjlee nw efkeÀ jepee, Òepee Deewj mesveepeve ceveg<³eeW mes meoe mel³e efÒe³e Je®eve keÀns,
GvekeÀes Oeve os, Gvemes Oeve ues~ Mejerj Deelcee keÀe yeue yeæ{e Deewj efvel³e Me$egDeeW keÀes peerlekeÀj Oece& mes Òepee keÀes
Heeues¤28¤
Òe ve Fl³em³e leeHeme $eÝef<eë~ De³³e&ceeefocev$eeskeÌlee osJeleeë~ Yegefjiee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
jepee cee$eeo³e½e Òepeeë eEkeÀ efkeÀcegHeefoMes³egefjl³een¤
Òepee Deewj mevleeveeW mes jepee Deewj ceelee Deeefo kewÀmes JeleX, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
´HYHHVäHÏO-HH 1FHH´H+HWÉHH\HQ1P+HHIOHäÍa´H-HHLRV1-HHURäRHOHJYH1ÍP-HHQHä
Òe~ veNë~ ³eN®íNlegÉ~ DeN³³e&Ncee~ Òe~ HetÉHHa´Ha\HQ1P+HHIOHäÍa´Ha-HHNHG¢aRV1-HHUaR1RH1OHJÉaYH1ÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Òe) (veë) DemceY³eced (³e®íleg) ooeleg (De³³e&cee) v³ee³eeOeerMeë (Òe) (Het<ee) Hees<ekeÀë (Òe)
(ye=nmHeefleë) efJeÜeved (Òe) (JeekedÀ) efJeÐeemegefMeef#eleJeeCeer³egkeÌlee (osJeer) osoerH³eceeveeçO³eeefHekeÀe ceelee (ooeleg) (veë)
DemceY³eced (mJeene) mel³eefJeÐee³egkeÌleeb JeeCeerced~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 2~ 2~ 11) J³eeK³eeleë¤29¤
DevJe³eë-³eLeeç³e&cee veesçmceY³eb megeMf e#eeb Òe³e®íleg, ³eLee Het<ee Hegeqäb Òeooeleg, ³eLee ye=nmHeefleë mJeene ÒeeHe&³eleg,
leLee JeeiosJeer ceeleeçmceY³eb efJeÐeeb ooeleg¤29¤
YeeJeeLe&ë-De$eeççn peieoeréejë~ jepeeo³eë PH-H[ +HJHH FHHHHHIRHTkHH PH-H RH ´HSHHÍ +HJHHRHUYHG ´HHIOH
mel³egceHeosMeb kegÀ³³e&gefJe&Ðeeb megeMf e#eeb ®e meleleb ûeen³es³eg³e&leë Òepeeë meoeççveefvoleeë m³egë¤29¤
HeoeLe&ë-pewmes (De³³e&cee) v³ee³eeOeerMe (veë) nceejs efue³es GÊece efMe#ee (Òe³e®íleg) osJes, pewmes (Het<ee) Hees<eCe
keÀjves Jeeuee Mejerj Deewj Deelcee keÀer Hegefä keÀer efMe#ee (Òe) De®ís ÒekeÀej osJes, pewmes (ye=nmHeefleë) efJeÜeved (Òe) (mJeene)
Del³egÊece efJeÐee osJes, pewmes (JeekedÀ) GÊece efJeÐee megeMf e#ee meefnle JeeCeer³egkeÌle (osJeer) ÒekeÀeMeceeve Heæ{eves Jeeueer ceelee
nceejs efue³es mel³eefJeÐee³egkeÌle JeeCeer keÀe (Òeooeleg) GHeosMe meoe efkeÀ³ee keÀjs¤29¤
YeeJeeLe&ë-³eneb peieoeréej GHeosMe keÀjlee nw efkeÀ jepee Deeefo meye Heg©<e Deewj ceelee 'HHHIRkHUPHRH´HSHH'HHZM
Heg$eeefokeÀeW keÀes mel³e-mel³e GHeosMe keÀj efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee keÀes efvejvlej ûenCe keÀjeJeW, efpememes Òepee Deewj Heg$e-
Heg$eer Deeefo meoe Deevevo ceW jnW¤29¤
osJem³esl³em³e leeHeme $eÝef<eë~ meceé[d osJelee~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë keÌJe keÀer¢Meb jepeeveb kegÀ³³e&gefjl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj keÀneb kewÀmes keÀes jepee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
RV1-HPHäO-HHPHHI-H1OHJÍ´HäPH1-HVKÉHIËHYHHVä\HH 1QJ<HH+HWÉ<CHHVQPOHHä<HHFHGa
PHMäP-HOHZ-HH1HHVH1YOHJH 1HTYHHVäR2HHHIFH1\HQ1P+HOHVäÆG-HH1PHHFHHäSHVYHH1HI<HHIHäÃHHFHPHHZ
RV1-HPHäa O-HH1a PH1HI-H1OHJÍa ´H1PH1-H )HIOHä ´HÉPH1-HVa 'H1HIËHYHHVäÍa \HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJÉ<HHFHGa +HWÉ<Ceë~ nmleeä<HHFHGa
PHMäP-HOHZa-HH1HÍaH1YOHJÍaH1HTYHHVäaR12HH1HIFH1a\HQ1P+HOHVäÍaO-HH1aPHHFHHäSHV1YHVHIOH1PHHFHGÉMHäSHVYHa'H1HfYe~ efmeNáeeNefceN~ DeNmeewN¤30¤
HeoeLe&ë-(osJem³e) ÒekeÀeMeceevem³e (lJee) lJeeced (meefJelegë) mekeÀuepeielÒemeefJelegjeréejm³e (ÒemeJes) peieoglHeeos
(Deeféeveesë) met³ee&®evêcemeesye&ueekeÀ<e&CeeY³eeefceJe (yeengY³eeced) YegpeeY³eeced (Het<Ceë) Hees<ekeÀm³e Jee³eesOee&jCeHees<eCeeY³eeefceJe
(nmleeY³eeced) keÀjeY³eeced (mejmJel³ew) efJe%eevemegefMe#ee³egkeÌlee³eeë, De$e <eÿîeLex ®elegLeea (Jee®eë) JesoJeeC³eeë (³evlegë)
efve³evlegë (³eefv$e³es) efMeuHeefJeÐeeefme×eveeb ³ev$eeCeecenx ³eesi³es efve<Heeoves (oOeeefce) Oejeefce (ye=nmHelesë) HejceefJeog<eë (lJee)
(meeceép³esve) meceépees YeeJesve (DeefYe) DeeefYecegK³es (efmeáeeefce) megievOesve jmesve ceeefp&ce (Demeew) Deoes veecee~ De³eb cev$eë
(Mele0(5~ 2~ 2~ 12-15) J³eeK³eeleë¤30¤
DevJe³eë-ns DeefKeueMegYeiegCekeÀce&mJeYeeJe³egkeÌle efJeÜved! DemeeJenb meefJelegoxJem³e peieoeréejm³e ÒemeJes mejmJel³ew
Jee®eesçeféeveesyee&ntY³eeb Het<Cees nmleeY³eeb lJee oOeeefce, ³evlegye&=nmHeles³e&efv$e³es meeceép³esve lJeeefYeef<eáeeefce¤30¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa FHYHJHZMHUËHMHI´HHE \HXH-HHUH +HJHÆI HJNH®OHE ´HLHX<HE PHOH-HHHIRYHE HISHOHVHYT ÌHE
Oeeefce&kebÀ ÒepeeHeeueve#eceb efJeÜebmeb megHejer#³e meYee³ee DeefOeÿele=lJesveeefYeef<e®³e jepeOece& GVes³eë¤30¤
HeoeLe&ë-ns meye De®ís iegCe keÀcce& mJeYeeJe³egkeÌle eqJeÜved! (Demeew) ³en ceQ (meefJelegë) meye peieled kesÀ GlHeVe
keÀjves Jeeues F&éej (osJem³e) ÒekeÀeMeceeve peieoeréej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es mebmeej ceW (mejmJel³ew) De®ís ÒekeÀej
efMeuHeefJeÐee³egkeÌle (Jee®eë) JesoJeeCeer kesÀ ceO³e (Deeféeveesë) met³³e&-®evêcee kesÀ yeue Deewj DeekeÀ<e&Ce kesÀ meceeve
(yeengY³eeced) YegpeeDeeW mes (Het<Ceë) Jee³eg kesÀ meceeve OeejCe-Hees<eCe iegCe³egkeÌle (nmleeY³eeced) neLeeW mes (lJee) legce keÀes
(oOeeefce) OeejCe keÀjlee ntb Deewj (ye=nmHelesë) yeæ[s efJeÜeved kesÀ (³eefv$e³es) keÀejeriejer efJeÐee mes efme× efkeÀ³es jep³e ceW
(meeceép³esve) ®e¬eÀJeleea jepee kesÀ iegCe mes meefnle (lJee) legPe keÀes (DeefYe) meye Deesj mes (efmeáeeefce) megieefvOele jmeeW mes
ceepe&ve keÀjlee ntb¤30¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ F&éej ceW Òesceer, yeue, Heje¬eÀce, Hegefä³egkeÌle, ®elegj, mel³eJeeoer, efpeleseqvê³e,
Oecee&lcee, ÒepeeHeeueve ceW meceLe& efJeÜeved keÀes De®ís ÒekeÀej Hejer#ee keÀj meYee keÀe mJeeceer keÀjves kesÀ efue³es DeefYe<eskeÀ keÀjkesÀ
jepeOece& keÀer GVeefle De®ís ÒekeÀej efvel³e efkeÀ³ee keÀjW¤30¤
DeeqivejskesÀl³em³e leeHeme $eÝef<eë~ Deiv³eeo³ees cev$eeskeÌlee osJeleeë~ mJeje[efleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
jepee Òepeeë Òepee½e jepeeveb meleleb Je×&³es³egefjl³een¤
jepee ÒepeeDeeW keÀes Deewj Òepee jepee keÀes efvejvlej yeæ{e³ee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
DeNeqivejskeÀeäHM&HV ´HH1&HFHJRäSHH1OHG OHFHJppeVäHFH1HIËHYHHZ1 ¾ÐHnHMV&H HI¾1+HRHVä FHYHJÉHHKYHJRäSHHOHHE1 OHHYHJppeVäHE1
efJe<CegÉm$³en#ejsCeN $eeruBueHV1NH¢HYHJRäSHH1led leevegppeVäHE1j meesceN½elegäMHMV&H1 HOHJä+HRÍ +H10HWYHJRäSHH1led
leevegppeVäHFHG31¤
'H1HTLYHÍa 6NH¢HäHMVl&HVOHVNHä¢É'HHMV&Ha ´HH1&HFHGa *OHGa 'H1SH1H1OHGa OHFHGa *OHGa SHV1 H1FHGa 'H1HIËHYHHZäa ¾ÐHäHMVl&HsefleN
HI¾É'HäHMV&Ha HI¾1+HRä )HIOH1 HI¾1É+HRäÍa FH1YHJÉHHnYHGa *OHGa 'H1SH1H1OHHNFHGa OHHYHGa *OHGa SHV1H1FHGa HI-H&HJäÍa HäHMVl&HVHIOH1 HIHÉ'HäHMV&Ha
HHUYHGa XHHV1NH¢HYHGa *OHGa 'H1SH1H1OHGa OHHYHGa *OHGa SHV1H1FHGa PHHVFHäÍa HOHJäMHMVl&HVHIOH1 HOHJäÍÉ'HHMV&Ha HOHJä+HRÍa HOHJäÍ+HR )HIOH1
HOHJäÍÉ+HRÍa+H10HWYHGa*OHGa'H1SH1H1OHGaOHHYHGa*OHGaSHV1 H1FHG1¤
HeoeLe&ë-(Deeqiveë) DeeqiveefjJe JeÊe&ceevees jepee (SkeÀe#ejsCe) Deesefcel³evesve efJe%eeHekesÀve owJ³ee iee³e$³ee ívomee
(ÒeeCeced) MejerjmLeb Jee³egecf eJe Òepeepeveced (Gled) Glke=Àä³ee veerl³ee (Depe³eled) pe³esoglkeÀ<exled (leced) (Gled) (pes<eced)
pe³es³eceglkeÀ<ex³eced (Deeféeveew) met³ee&®evêcemeeefJeJe jepejepeHeg©<eew (Üîe#ejsCe) owJ³ee Geq<Cene (efÜHeoë) (ceveg<³eeved)
ceveveMeerueeved (Gled) (Depe³eleeced) (leeved) (Gled) (pes<eced) (efJe<Cegë) Hejceséej FJe v³ee³ekeÀejer ($³e#ejsCe) owJ³eeçvegägYee
($eerved) pevcemLeeveveeceJee®³eeved (ueeskeÀeved) oMe&veer³eeved (Gled) (Depe³eled) (leeved) (Gled) (pes<eced) (meesceë) Ssée³³e&ecf e®ígë
(®elegj#ejsCe) owJ³ee ye=nl³ee (®eleg<Heoë) (HeMetved) nefjCeeoerveejC³eeved (Gled) (Depe³eled) (leeved) (Gled) (pes<eced)~ De³eb
DevJe³eë-ns jepeVeeqiveYe&Jeeved ³eLee SkeÀe#ejsCe ÒeeCeefceJe ³eb Òepeepevecegope³eled, leLee lecenceH³egppes<eced~ ns
jepepeveeJeeféeveew! YeJevleew ³eLee Üîe#ejsCe ³eeved efÜHeoes ceveg<³eevegope³eleeced, leLee leevenceH³egppes<eced~ ns meJe&ÒeOeeveHeg©<e!
efJe<CegYe&Jeeved ³eLee $³e#ejsCe ³eeved $eeRuueeskeÀevegope³eled leLee leevenceH³egppes<eced~ ns v³ee³eeOeerMe! meescees YeJeeved ³eLee
®elegj#ejsCe ³eeB½eleg<Heoë HeMetvegope³eled, leLee leevenceH³egppes<eced¤31¤
YeeJeeLe&ë-³eefo jepee meJee&ved ÒepeepeveevegVe³esled leefn& ÒepeeHeg©<eemleb keÀLeb veesVe³es³egveex®esVe¤31¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! (Deeqiveë) Deeqive kesÀ meceeve JeÊe&ceeve DeeHe pewmes (SkeÀe#ejsCe) ef®eleevesnejer SkeÀ De#ej keÀer
owJeer iee³e$eer ívo mes (ÒeeCeced) Mejerj ceW efmLele Jee³eg kesÀ meceeve ÒepeepeveeW keÀes (Gled) (Depe³eled) GÊece keÀjs Jewmes (Gled)
GÊece veerefle mes (leced) GmekeÀes ceQ Yeer (Gled) (pes<eced) GÊece keÀªb~ ns jepeÒepeepevees! (Deeféeveew) met³³e& Deewj ®evêcee kesÀ
meceeve DeeHe pewmes (Üîe#ejsCe) oes De#ej keÀer owJeer Geq<CekedÀ ívo mes efpeve (efÜHeoë) oes Hewj Jeeues (ceveg<³eeved) ceveveMeerue
ceveg<³eeW keÀes (Gppe³eleeced) GÊece keÀjes, Jewmes (leeved) Gve keÀes cebw Yeer (Gppes<eced) GÊece keÀªb~ ns meJe&ÒeOeeve Heg©<e!
(efJe<Cegë) Hejceséej kesÀ meceeve v³ee³ekeÀejer DeeHe pewmes ($³e#ejsCe) leerve De#ej keÀer owJeer DevegäHed ívo mes efpeve ($eerved)
pevce, mLeeve Deewj veeceJee®eer (ueeskeÀeved) osKeves ³eesi³e ueeskeÀeW keÀes (Gope³eled) GÊece keÀjles nes, Jewmes (leeved) GvekeÀes ceQ Yeer
(Gppes<eced) GÊece keÀªb~ ns (meesceë) Ssée³e& keÀer F®íe keÀjves Jeeues v³ee³eeOeerMe! DeeHe pewmes (®elegj#ejsCe) ®eej De#ej kesÀ
owJeer ye=nleer ívo mes (®eleg<Heoë) ®eewHee³es (HeMetved) efnjCeeefo HeMegDeeW keÀes (Gope³eled) GÊece keÀjles nes, Jewmes (leeved)
GvekeÀes ceQ Yeer (Gppes<eced) GÊece keÀªb¤31¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHVMHSHHPH\H´HSHH'HH:NH¢HV'HÏV´HNH¢HM\HÈ^H-HVOHHV GmekeÀes
Yeer Òepeepeve keÌ³ees ve yeæ{eJesb Deewj pees Ssmee ve keÀjs lees GmekeÀes Òepee Yeer keÀYeer ve yeæ{eJes¤31¤
Het<esdl³em³e leeHeme $eÝef<eë~ Het<eeo³ees cev$eeskeÌlee osJeleeë~ ke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvee jepeÒepeepeveeë eEkeÀJeled eEkeÀ kegÀ³³e&gefjl³een¤
efHeÀj jepee Deewj Òepeepeve efkeÀvekesÀ ¢äevleeW mes keÌ³ee-keÌ³ee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HetÉHH +HÃHHäHMV&H1 +HÃH1 HIR0H1É*Räpe³eNled leeçGppeVäHj PHHI-H1OHH H>äHMV&H1 H>G H¿1OHtYHJRäSHH1led
leevegppeVäHE FH1OHÍ PH1âHHäMV&H PH1â ÝHH1FHHYHG +H10HWYHJRäSHH%1POHHYHJppeVäHE1 \HQ1P+HHIOHäMlÆHHäMV&H LHHH1HHUFHJRäSHH1led
leecegppesä<eced¤32¤
HetÉHHa +HÃHHäHMVl&HVHIOH1 +HÃHäÉ'HHMV&Ha +HÃHäa HIR0HäÍa *OHGa 'H1SH1H1OHGa OHHÍa *OHGa SHV1H1FHGa PH1HI-H1OHHa H>äHMVl&HsefleN
HÎGÉ'HäHMV&HaHÎGaH¿1OHWYHGa*OHGa'H1SH1H1OHGaOHHYHGa*OHGaSHV1H1FHGaFH1OHäÍaPH1âHHäMVl&HVHIOHäPH1âÉ'HäHMV&HaPH1âaÝHH1FHHYHGa+H10HWYHGa
*OHGa 'H1SH1H1YHGa OHHYHGa *OHGa SHV1H1FHGa \HQ1P+HHIOHäÍa 'HNÆHHäMVl&HVOH1ÆÉ'HHäMV&Ha LHH1H1HHUFHGa *OHGa 'H1SH1H1OHGa OHHFHGa *OHGa
pesN<eNced¤32¤
HeoeLe&ë-(Het<ee) ®evê FJe meJe&m³e Hees<ekeÀë (Heáee#ejssCe) owJ³ee He*dkeÌl³ee (Heáe) ®eleñeë Heeée&mLee SkeÀe DeOe
TOJe&mLee (efoMeë) (Gled) (Depe³eled) (leeë) (pes<eced) (meefJelee) met³e& FJe (<e[#ejsCe) owJ³ee ef$eägYee (<eìd) ($eÝletved)
Jemevleeoerved (Gled) (Depe³eled) (leeved) (Gled) (pes<eced) (ce©leë) Jee³eJe FJe (PHâHHMV&H owJ³ee peiel³ee PHâ
ieesçéeceefn<eesäêpeeefJeieo&Yeeved (ûeec³eeved) ûeeces YeJeeved (HeMetved) ieJeeoerved (Gled) (Depe³eved) (leeved) (Gled) (pes<eced)
(ye=nmHeefleë) Devet®eevees efJeÜeefveJe (Deäe#ejsCe) ³eepeg<³eeçvegägDee (iee³e$eerced) ³e³ee iee³evleb $ee³eles leeb veerefleced (Gled)
(Depe³eled) (leeced) (Gled) (pes<eced)¤32¤
DevJe³eë-ns jepeved! Het<ee YeJeeved ³eLee Heáee#ejsCe ³eeë Heáe efoMe Gope³eled, leLeeçnceefHe lee Gppes<eced~ ns
jepeved! meefJelee YeJeeved ³eLee <e[#ejsCe ³eeved <e[d$eÝletvegope³eled, leLee leevenceH³egppes<eced~ ns meY³ee peveeë! ce©lees YeJevlees
³eLee PHâHHMV&H HHYHG ÝHHFHHYHG PHâ +H0HWYHJRSHHled, leLee leevenceH³egppes<eced~ ns efJeÜved meYeeO³e#e! ye=nmHeefleYe&Jeeved
³eLeeçäe#ejsCe ³eeb iee³e$eercegope³eled leecenceH³egppes<eced¤32¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍHHV MHSHHPH-H PHHees<ekeÀë, mecemleefo#eg keÀerefle&jwée³³e&Jeeved, megmeY³eë,

HeMegHeeuekeÀes, JesoefJeod YeJesled, leb meJex jepeÒepeemesveepevee GlkeÀ<e&³es³egë¤32¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! (Het<ee) ®evêcee kesÀ meceeve meyekeÀes Hegä keÀjves Jeeues DeeHe pewmes (Heáee#ejsCe) Heeb®e ÒekeÀej
keÀer owJeer He*deqkeÌle mes (Heáe) HetJee&efo ®eej Deewj SkeÀ THej veer®es keÀer (efoMeë) efoMeeDeeW keÀes (Gope³eled) GÊece keÀerelf e& mes
Yejles nes, Jewmes (leeë) GvekeÀes ceQ Yeer (Gppes<eced) Þesÿ keÀerefle& mes Yej osTb~ ns jepeved! (meefJelee) met³³e& kesÀ meceeve DeeHe
pewmes (<e[#ejsCe) íë De#ejeW keÀer owJeer ef$eägHed mes efpeve (<eìd) íë ($eÝletved) Jemevleeefo $eÝlegDeeW keÀes (Go³epeled) Meg× keÀjles
nes, Jewmes (leeved) GvekeÀes ceQ Yeer (Gppes<eced) Meg× keÀªb~ ns meYeepevees! (ce©leë) Jee³eg kesÀ meceeve DeeHe pewmes (PHâHHMV&H
meele De#ejeW keÀer owJeer peieleer mes PHâ iee³e, Ieesæ[e YeQme, Tbì, yekeÀjer, Yes[ æ Deewj ieOee Fve meele (ûeec³eeved) ieebJe kesÀ
(HeMetved) HeMegDeeW keÀes (Gope³eved) yeæ{eles nes, Jewmes (leeved) GvekeÀes ceQ Yeer yeæ{eTb~ ns meYesMe! (ye=nmHeefleë) mecemle
efJeÐeeDeeW kesÀ peeveves Jeeues efJeÜeved kesÀ meceeve DeeHe pewmes (Deäe#ejsCe) Deeþ De#ejeW keÀer ³eepeg<eer DevegägHed mes efpeme
(iee³e$eerced) LHHYHNH¢MYHV-HHXHVNH¢HUMHHNH¢MYHV-HHXHHUHI-H¾HYHGkHUNH¢er (Gope³eled) Òeefleÿe keÀjles nes, Jewmes (leeced) GmekeÀer ceQ
Yeer (Gppes<eced) Òeefleÿe keÀªb¤32¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHVMHSHHPH\HNH¢H+HHVHNH¢HISHPHNH¢HUPH\HHIR0HH'HH:FH:NH¢HUHIOH
Ssée³³e&³egkeÌle, meYee kesÀ keÀeceeW ceW ®elegj, HeMegDeeW keÀe j#ekeÀ Deewj JesoeW keÀe %eelee nes, Gmeer keÀes jepee Deewj mesvee kesÀ meye
ceveg<³e DeHevee DeefOeÿelee yeveekeÀj GVeefle osJeW¤32¤
efce$e Fl³em³e leeHeme $eÝef<eë~ efce$eeo³ees cev$eeskeÌlee osJeleeë~ ke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë mJejë¤
je%eë mel³ee®eejeçvegkeÀjCeb Òepe³ee Òepe³ee½e je%ee keÀe³³e&efcel³een¤
jepee kesÀ mel³ee®eej kesÀ Devegmeej Òepee Deewj Òepee kesÀ Devegmeej jepee keÀjs, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW
keÀne nw¤
HIFH1HHV YH-HHäHMV&H HIH1-HleNj POHHVFH1FHJRäSHH1OHG OHFHJppeVäHE1 -Hä&HHV1 R0HHäHMV&H HI-H1MHSH1FHJRäSHH1led
leecegppeVäH1HIFHYÌ1É6NH¢HäR0HHHMV&H HIH1ÆJ<H1FHJRäSHH1led leecegppeVäHE1 HI-HËHVä RV1-HH ¾HRä0HHHMV&H1
SHLHäOHHU1FHJRäSHH%1POHHFHgppeVäHFHG
HIFH1HÍaYH-HHäHMVl&HVHIOH1 YH-HäÉ'HHMV&HaHIH1-HOH1HIFHHIOH1 HIH1É-HOHäFHGaPOHHVFHäFHGa*OHGa'H1SH1H1OHGaOHFHGa*OHGaSHV1H1FHGa-Hä&HÍa
R0HHäHMVl&HVHIOH1 R0HäÉ'HHMV&Ha HI-H1MHSH1HIFHHIOH1 HI-H1ÉMHSHäFHGa *OHGa 'H1SH1H1OHGa OHHFHGa *OHGa SHV1H1FHGa )YÌäÍa
6NH¢HäR0HHHMVl&HVOHVNH¢HäR0HÉ'HHMV&HaHIH1ÆJ<HäFHGaHIH1POHJ<H1HIFHHIOHä HIH1ÉPOHJ<HäFHGa*OHGa'H1SH1H1OHGaOHHFHGa*OHGaSHV1H1FHGaHI-HËHVäaRV1-HHÍa
¾HRä0HHHMVl&HVHIOH1¾HRä0HÉ'HHMV&HaSHLHäOHHUFHGa*OHGa'H1peN³eNved~ leeced~ Gled~ pesN<eNced¤33¤
HeoeLe&ë-(efce$eë) meJe&m³e megËled (veJee#ejsCe) ³eepeg<³ee ye=nl³ee (ef$eJe=leced) keÀceexHeemevee%eeve³egkeÌleced (mleesceced)
mleeslegb ³eesi³eced (Gled) (Depe³eled) (leced) (Gled) (pes<eced) (Je©Ceë) Þesÿë (oMee#ejsCe) ³eepeg<³ee He*dkeÌlîee (efJejepeced)
efJejeìdívoesJee®³eced (Gled) (Depe³eled) (leeced) (Gled) (pes<eced) (Fvêë) Hejcewée³e&Jeeved (SkeÀeoMee#ejsCe) Deemeg³³ee&
He*dkeÌl³ee (ef$eägYeced) ef$eägHívoesJee®³eced (Gled) (Depe³eved) (leeced) (Gled) (pes<eced) (efJeées) meJex (osJeeë) efJeÜebmeë
(ÜeoMee#ejsCe) meecv³ee iee³e$³ee (peieleerced) Sle®ívoesçefYeefnleeb veerefleced (Gled) (Depe³eved) (leeced) (Gled)
(pes<eced)¤33¤
DevJe³eë-ns jepeved! efce$ees YeJeeved ³eLee veJee#ejsCe ívomee ³eb ef$eJe=leb mleescecegope³eled, leLee lecenceH³egppes<eced~
ns ÒeMebmeveer³e meYesMe! Je©Cees YeJeeved ³eLee oMee#ejsCe ívomee ³eeb efJejepecegope³eled, leLeenceH³egppes<eced~ ns
Hejcewée³e&Òeosvêes YeJeeved ³eLewkeÀeoMee#ejsCe ³eeb ef$eägYecegope³eled leLee leecenceH³egppes<eced~ ns meYeepevee efJeées osJeeë! YeJevlees
³eLee ÜeoMee#ejsCe ³eeb peieleercegope³eBmleecenceH³egppes<eced¤33¤
YeeJeeLe&ë-jepepeveeë meJex<eg ÒeeefCe<eg cew$eeR efJeOee³e megefMe#e³eeslke=Àäeved efJeog<eë mecHeeo³es³eg³e&lemles Ssée³³e&Yeeefievees
YetlJee jepeYekeÌlee YeJes³egë¤33¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! (efce$eë) meye kesÀ efnlekeÀejer DeeHe pewmes (veJee#ejsCe) veJe De#ej keÀer ³eepeg<eer ye=nleer mes efpeme
(ef$eJe=leced) keÀcce&, GHeemevee Deewj %eeve kesÀ (mleesceced) mlegefle kesÀ ³eesi³e keÀes (Gope³eled) GÊecelee mes peeveles nes, Jewmes (leced)
GmekeÀes ceQ Yeer (Gppes<eced) De®ís ÒekeÀej peevetb~ ns ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e meYesMe! (Je©Ceë) meye ÒekeÀej mes Þesÿ DeeHe
(oMee#ejsCe) oMe De#ejeW keÀer ³eepeg<eer He*deqkeÌle mes efpeme (efJejepeced) efJejeìd ívo mes ÒeefleHeeefole DeLe& keÀes (Gope³eled)
´HHâ QJ6 QHV, Jewmes (leeced) GmekeÀes ceQ Yeer (Gppes<eced) ´HHâ QHV7E (Fvêë) Hejce Ssée³³e& osves Jeeues DeeHe pewmes
(SkeÀeoMee#ejsCe) i³eejn De#ejeW keÀer Deemegjer He*deqkeÌle mes efpeme (ef$eägYeced) ef$eägHed ívoJee®eer keÀes (Gope³eled) De®ís
ÒekeÀej peeveles nes, Jewmes (leeced) GmekeÀes ceQ Yeer (Gppes<eced) De®ís ÒekeÀej peevetb~ ns meY³e pevees (efJeMJes) meye (osJeeë)
efJeÜevees! DeeHe pewmes (ÜeoMee#ejsCe) yeejn De#ejeW keÀer meecveer iee³e$eer mes efpeme (peieleerced) peieleer mes keÀner ngF& veerefle keÀe
(Gope³eved) Òe®eej keÀjles nes, Jewmes (leeced) GmekeÀes ceQ Yeer (Gppes<eced) Òe®eej keÀªb¤33¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye ÒeeefCe³eeW ceW efce$elee mes De®ís ÒekeÀej efMe#ee keÀj Fve ÒepeepeveeW keÀes
GÊece iegCe³egkeÌle efJeÜeved keÀjW, efpememes ³es Ssée³³e& keÀs Yeeieer neskeÀj jepeYekeÌle neW¤33¤
JemeJe Fl³em³e leeHeme $eÝef<eë~ JemJeeo³ees cev$eeskeÌlee osJeleeë~ JemeJe Fl³em³e efve®e=ppeieleer ívoë~
efve<eeoë mJejë~ Deeefol³ee Fl³em³e efve®e=od Oe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HegvejefHe jepeÒepeeOece&ke=Àl³eceen¤
efHeÀj Yeer jepee Deewj Òepee kesÀ Oecce& keÀe³³e& keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
-HPHä-H1kHHVäR0HHHMV&H HHHVR10Hj POHHVFH1FHJRäSHH%1POHFHJppeVäHj 1ÌHHOHJäR 0HHHMV&H HOHJR 10Hj
POHHVFH1FHJRäSHH%1POHFHJppeVäHFHHHIR1OHHÍ+HÃHäR0HHHMV&H+HÃHR10HjPOHHVFH1FHJRäSHH%1POHecegppeVäH1FHHIRäHIOH1ÍHHV>ä0HHHMV&H
<eHVV>10HjPOHHVFH1FHJRäSHH1led lecegppeVäHE´H1SHH+HäHIOHÍPH1âRä0HHHMVV&HPHâR10HjPOHHVFH1FHJRäSHH1led lecegppeVäHFHG
-HPHä-HÍaHHHVäR0HHHMVl&HVHIOH1 HHHVäR0HÉ'HHMV&HaH1HHV1R10HHIFHHIOHä HHÍÉR10HFHGaPOHHVFHäFHGa*OHGa'H1SH1H1YHGa leced~ Gled~
pesN<H1FHGa1ÌHÍaHOHJäR 0HHHMVl&HVHIOH1 HOHJäR 0HÉ'HHMV&HaH1OHJÉR 10HHIFHHIOHä HOHJÍÉR10HFHGaPOHHVFHäFHGa*OHGa'H1SH1H1YHGaOHFHGa*OHGaSHV1H1FHGa
'HH1HIR1OHHÍa +HÃHäR0HHHMVl&HVHIOH1 +HÃHäR0HÉ'HHMV&Ha +H1ÃH1R10HHIFHHIOH1 +HÃHÉR10HFHGa POHHVFHäFed~ Gled~ DeNpeN³eNved~ leced~ Gled~ pesN<eNced~
'HHIRäHIOHÍa HHV>ä0HHHMVl&HVHIOH1 HHV>ä0HÉ'HHMV&Ha HHV1>10HFHGa POHHVFHäFHGa *OHGa 'H1SH1HOHGa OHFHGa *OHGa SHV1 H1FHGa ´H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHä
´H1SHHÉ+HäHIOHÍa PH1âäR0HHHMVl&HVHIOH PH1âRä0HÉ'HHMV&Ha PH1â1R10H1HIFHHIOHä PHâÉR10HFHGa POHHVFHäFHGa *OHGa 'H1SH1H1OHGa OHFHGa *OHGa
pesN<eNced¤34¤
HeoeLe&ë-(JemeJeë) ke=Àle®elegefJe¥MeefleJe<e&ye´ïe®e³³exCe ie=nerleefJeÐeeë ($e³eesoMee#ejsCe) Deemeg³ee&çvegägYee
($e³eesoMeced) oMeÒeeCepeerJecenÊeÊJeeveeb mebK³eeHetjkeÀceJ³ekeÌleb keÀejCeced (mleesceced) mleeslegb ³eesi³eced (Gled) (Depe³eved) (leced)
(Gled) (pes<eced) (©êeë) ke=Àlesve ®eleg½elJeeeEjMeÜ<e&ye´ïe®e³³es&CeeOeerleefJeÐeeë (®elego&Mee#ejsCe) meecv³ege<q Cene (®elego&Meced)
oMesevq ê³eceveesyegef×ef®eÊeeveeb mebK³eeHetjkeÀcen¹ejced (mleesceced) mleJeveer³eced (Gled) (Depe³eved) (leced) (Gled) (pes<eced)
(Deeefol³eeë) mecee®eefjlesveeä®elJeeefjbMeÜ<e&Heefjefceleye´ïe®e³³exCe ie=nerlemecemleefJeÐeeë (HeáeoMee#ejsCe) Deemeg³³ee& iee³e$³ee
(HeáeoMeced) ®elJeejes Jesoe½elJeej GHeJesoeë <e[²eefve ®e efceefuelJee ®ele&goMeefJeÐeemleemeeb mebK³eeHetjkebÀ ef¬eÀ³eekeÀewMeueced
(mleesceced) mleeslegcen&ced (Gled) (Depe³eved) (leced) (Gled) (pes<eced) (Deefoefleë) DeefJeÐeeceevee efoeflevee&Mees ³em³eeë mee
jepeHelveer (<ees[Meeç#ejsCe) meecv³eevegägYee (<ees[Meced) ÒeceeCeeefoHeoeLe&mecetnced (mleesceced) ÒeMebmeveer³eced (Gled) (Depe³eled)
(leced) (Gled) (pes<eced) (ÒepeeHeefleë) Òepee³eeë HeeuekeÀë (PHâR0HHHMV&H efve®e=oe®³ee& iee³e$³ee PHâR0HFHG ®elJeejes
JeCee&½elJeej DeeÞeceeë ÞeJeCeceveveefveoO³eemeveeefve ®e keÀcee&eCf e~ DeueyOem³e efueHmee, ueyOem³e Òe³elvesve j#eCeced, jef#elem³e
Je=e×
f ë, Je=×m³e mevceeiex meJeexHekeÀejkesÀ melkeÀce&eCf e J³HHNH¢M&HFHV-H HOHJHI-H 2HÍ +HJHH/H Í FHHVHHÉYHJáHYHE HVHOI H PHâR0HFHG
(mleesceced) DeefleÒeMebmeveer³eced (Gled) Glke=Àäjerl³ee (Depe³eled) GlkeÀ<exled (leced) (Gled) (pes<eced) Glke=Àäjerl³ee¤ cev$eesç³eb
Mele0 (5~ 2~ 2~ 17) J³eeK³eeleë¤34¤
DevJe³eë-ns jepeeo³eë meY³ee JemeJees peveeë! YeJevlees ³eLee $e³eesoMee#ejsCe ³eb $e³eesoMeb
mleescecegope³ebmleLeeçnceH³egppes<eced~ ns yeueJeer³³e&Jevleë Heg©<eeefLe&vees ©êeë! YeJevlees ³eLee ®elego&Mee#ejsCe ³eb ®elego&Meb
mleescecegope³ebmleLee lecenceH³egppes<eced~ ns HetCe&eJf eÐe³ee MejerjelceeefKeueyeuee Deeefol³eeë! YeJevlees ³eLee HeáeoMee#ejsCe ³eb
HeáeoMeb mleescecegope³eBmleLee lecenceH³egppes<eced~ ns meYeeO³e#em³e je%eë Helv³eefoles DeKeefC[lewée³³ee& YeJeleer ³eLee
<ees[Mee#ejsCe ³eb <ees[Meb mleescecegope³eled, leLee lecenceH³egppes<eced~ ns meJee&efYej#ekeÀ meppeve vejsMe ÒepeeHeefleYe&Jeeved ³eLee
PHâR0HHHMV&HHEPHâR0HEPOHHVFHFHJRSHHOHGOH/HHOHFHQFH+HJppes<eced¤34¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ee! Slew½elegeYf e&ce&v$ew³ee&Jeeved jepeÒepeeOeceex efJeefnlemlecevegÿe³e ³et³eb megefKevees YeJele¤34¤
HeoeLe&ë-ns jepeeefo meY³epevees! (JemeJeë) ®eewyeerme Je<e& lekeÀ ye´ïe®e³³e& mes efJeÐee Heæ{ves Jeeues efJeÜevees! DeeHe
ueesie pewmes ($e³eesoMee#ejsCe) lesjn De#ejeW keÀer Deemegjer DevegägHed JesomLe ívo mes efpeme ($e³eesoMeced) oMe ÒeeCe, peerJe,
cenÊeÊJe Deewj DeJ³ekeÌle keÀejCeªHe (mleesceced) ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e HeoeLe& mecetn keÀes (Gope³eved) Þesÿlee mes peeveW, Jewmes
(leced) GmekeÀes ceQ Yeer (Gppes<eced) GÊecelee mes peevetb~ ns yeue, Heje¬eÀce Deewj Heg©<eeLe&³egkeÌle (©êeë) ®eJeeueerme Je<e& He³e&vle
ye´ïe®e³³e& mes efJeÐee Heæ{vesnejs efJeÜevees! pewmes DeeHe (®elego&Mee#ejsCe) ®eewon De#ejeW keÀer meecveer Geq<CekedÀ ívo mes
(®elego&Meced) oMe Feqvê³e, ceve, yegef×, ef®eÊe Deewj DenbkeÀejªHe (mleesceced) ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e HeoeLe&eJf eÐee keÀes (Gope³eved)
ÒeMebefmele keÀjW, Jewmes ceQ Yeer (leced) GmekeÀes (Gppes<eced) ÒeMebefmele keÀªb~ ns (Deeefol³eeë) Deæ[leeueerme Je<e& ye´ïe®e³³e& mes
mecemle efJeÐeeDeeW keÀes ûenCe keÀjvesnejs HetCe& efJeÐee mes Mejerj Deewj Deelcee kesÀ mecemle yeue mes ³egkeÌle met³³e& kesÀ meceeve
ÒekeÀeMeceeve efJeÜevees! DeeHe ueesie pewmes (HeáeoMee#ejsCe) Hevên De#ejeW keÀer Deemegjer iee³e$eer mes (HeáeoMeced) ®eej Jeso,
®eej GHeJeso DeLee&led Dee³egJexo, 2HYHJ-H[R LHHY2H-H -HVR LHHYHHI-H²HH OH/HH 'H/H -HVR HI0HX+H0HHk ÏÍ 'H HI0HHH
keÀuHe, J³eekeÀjCe, efve©keÌle, ívo Deewj p³eesefle<e) efceue kesÀ ®eewon, GvekeÀe mebK³eeHetjkeÀ HevênJeeb ef¬eÀ³eekegÀMeueleeªHe
(mleesceced) mlegefle kesÀ ³eesi³e keÀes (Gope³eved) De®ís ÒekeÀej mes peeveW, Jewmes ceQ Yeer (leced) GmekeÀes (Gppes<eced) De®ís ÒekeÀej
mes peevetb~ ns (Deefoefleë) 'HHOFHH+HPHV YHH0HMHIQOHPH<HH2HHMHSHHNH¢HU HI-HRJHHU kHU 'H.HHI&>OH6VËHH HJNH®OH'HH+HSHZPHV
(<ees[Mee#ejsCe) meesuen De#ej keÀer meecveer DevegägHed mes (<ees[Meced) ÒeceeCe, Òeces³e, mebMe³e, Òe³eespeve, ¢äevle, efme×evle,
DeJe³eJe, leke&À, efveCe&³e, Jeeo, peuHe, efJeleC[e, nslJeeYeeme, íue, peeefle Deewj efveûenmLeeve Fve meesuen HeoeLeeX keÀer
J³eeK³ee³egkeÌle (mleesceced) ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e keÀes (Gope³eled) GÊecelee mes peeveW, Jewmes ceQ Yeer (leced) GmekeÀes (Gppes<eced)
GÊecelee mes peevetb~ ns vejsMe! (ÒepeeHeefleë) Òepee kesÀ j#ekeÀ DeeHe pewmes PHâR0HHHMV&H me$en De#ejeW keÀer efve®e=oe<eea ívo
mes PHâR0HFHG HHM-H&H HHM'HHÀHFHPHJYHYHHHI-HHHMYHH2HHYHNH¢MYHH'H´HHâNH¢HU)ÏH´HHâNH¢HMH&HMHIHOHNH¢H
yeæ{evee, yeæ{s ngS keÀes De®ís ceeie& meyekesÀ GHekeÀej ceW Ke®e& keÀjvee, ³en ®eej ÒekeÀej keÀe Heg©<eeLe& Deewj cees#e kes À
DevegÿeveªHe (mleesceced) De®ís ÒekeÀej ÒeMebmeveer³e keÀes GÊecelee mes peeveW, Jewmes ceQ Yeer GmekeÀes (Gppes<eced) GÊecelee mes
peevetb¤34¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! Fve ®eej cev$eeW mes efpelevee jepee Deewj Òepee keÀe Oece& keÀne, GmekeÀe Devegÿeve keÀj
legce megKeer nessDees¤34¤
S<e le Fmm³e Je©Ce $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efJeje[glke=ÀefleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
keÀer¢ipeveë meeceép³eb mesefJelegb ³eesi³ees pee³ele Fl³een¤
kewÀmee ceveg<³e ®e¬eÀJeÊeer& jep³e mesJeves keÀes ³eesi³e neslee nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
61H OHVä HIYHH¿ OHV <HH1LHPOHE SHJäHP-H1 P-HHQH1ÉHTLYHYHVäHV<HHV RV1-HV<HäÍ +HJMlëmeÓîeNÍ P-HHQHä H1FHYHVäHV<HHV
RV1V-HV<HHVä RHIH&HH1PeÓîe1Í P-HHQHä HI-H1ËHRVä-HYHVHV<HHV RV1-HV<HäÍ +HHH1OPeÓîe1Í P-HHQHä HIFH1HH-Hä&HYHVHV<HHV -HH
ceN©VesäHV<HHV -HH RV1-HV<HäÉ*¬HMH1PHÓîe1Í P-HHQH1 PHHVFHäYHVHV<HHV RV1-HV<HäÉ*+HHIMlmeÓîeHV1 RJ-HäP-HÓîeNë
P-HHQHä
SN<eë~ OHVä HIYHN$eÝ&NOH )HIOHä HIYHÍÉH¿OHVVa <HH1LHÍa OHFHGa SHJÉH1P-H1a P-HHQHäa 'H1HTLYHYHVäHV<H1 )OH1HTLYHÉYHVäHV<HÍa RV1-HV<HäÍa
HegÉMlÍPHµÐH1 )HIOHä +HJMÍPHOHGÉ<HäÍaP-HHQHä~ H1FHYHVäHV<H1 )HIOHä H1FHÉYHVäHV<HÍaRV1-HV<HäÍaR1HIHN&HH1PHµÐH1 )HIOHä RHIH&HH1PHOHGÉ<HäÍa
P-HHQHäa HI-H1ËHRVä-HYHVHV<H1 )HIOHä HI-H1ËHRVä-HÉYHVHV<HÍ~ RV1-HV<HäÍa +H1HHOPHµÐH1 )HIOHä +HHH1OPHOHGÉ<HäÍa P-HHQHäa HIFH1HH-Hä&HYHVHV<H1
)HIOHä HIFH1HH-Hä&HÉYHVHV<HÍa -HH1a FH19HVäHV<H1 )HIOHä FH1OHGÉYHVäHV<HÍa -HHNa RV1-HV<HäÍa*1¬H1MH1PHµÐH1 )OHJä¬HMH1PHOHGÉ<HäÍa P-HHQHäa
mHHVFHäYHVHV<H1)HIOHäPHHVFHäÉYHVHV<HÍaRV1-HV<HäÍa*1+H1HIMlPHµÐH1)OHJäJ+HHIMlPHOHGÉ<HäÍaRJ-HäP-HµÐH1)HIOHäRJ-HäP-HOHGÉ<HÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(S<eë) HetdJee&HejÒeefleHeeefoleë (les) leJe (efve$eÝ&les) efvelejece=leb mel³ecee®ejCeb ³eeqmceved lelmecyeg×ew (Yeeieë)
Yepeveer³eë, mesefJelegb ³eesi³eë (leced) (peg<emJe) mesJemJe (mJeene) mel³eeb Jee®eced (Deeqiveves$esY³eë) Deivesë ÒekeÀeMe FJe ves$eb
ve³eveb ³es<eeb lesY³eë (osJesY³eë) Oeeefce&kesÀY³ees efJeÜÓîeë (HegjëmeÓîeë) ³es Hegjë HetJe¥ meYee³eeb jeä^s Jee meeroefvle lesY³eë
(mJeene) Oec³ee¥ ef¬eÀ³eeced (³eceves$esY³eë) ³ecem³e Jee³eesvex$eb ve³eveefceJe veerefle³ex<eeb lesY³eë (osJesY³eë) efJeHeef½eÓîeë
(oef#eCeemeÓîeë) efJeées<eeb osJeeveeb efJeog<eeb ves$eb veerefleefjJe veerefle³ex<eeb lesY³eë (mJeene) oeveef¬eÀ³eeced (efJeéeosJeves$esY³eë)
meJe&eJf eÜÊegu³ee ves$ee veerefle³ex<eeb lesY³eë (osJesY³eë) efoJ³emegKeÒeosY³eë (He½eelmeÓîeë) ³es He½eeled meeroefvle lesY³eë (mJeene)
GlmeenkeÀeefjkeÀeb Jee®eced (efce$eeJe©Ceves$esY³eë) ÒeeCeeHeevelegu³esY³eë (Jee) He#eevlejs (ce©Ves$esY³eë) ce©leece=elq Jepeeb
ÒepeemLeeveeb meppeveeveeb Jee ves$eefceJe vee³ekeÀlJeb ³es<eeb lesY³eë (Jee) (osJesY³eë) efoJ³ev³ee³eÒekeÀeMekesÀY³eë (GÊejemeÓîeë) ³e
GÊejm³eeb efoefMe meeroefvle lesY³eë (mJeene) oewl³ekegÀMeueleeced (meesceves$esY³eë) meescem³e ®evêm³ewée³³e&Jeleer ves$eb ve³eveefceJe
veerefle³ex<eeb lesY³eë (osJesY³eë) mekeÀueefJeÐeeÒe®eejkesÀY³eë (GHeefjmeÓîeë) meJeexHeefj efJejepeceevesY³eë (ogJemJeÓîeë)
efJeÐeeefJeve³eOecexéejeved mesJeceevesY³eë (mJeene) 'HHâ-HH&HHUFHGaDe³eb cev$eë (Mele0(5~ 2~ 3~ 3-10; 5~ 2~ 4~ 1-5)
DevJe³eë-ns efve$eÝ&les jepeBmles leJe ³e S<e Yeeiees Yepeveer³ees v³ee³eesçefmle, leceeqiveves$esY³ees osJesY³eë mJeene
HegjëmeÓîees osJs esY³eë mJeene~ ³eceves$esY³ees oef#eCeemeÓîees osJesY³eë mJeene~ efJeéeosJeves$esY³eë He½eelmeÓîees osJesY³eë
mJeene~ efce$eeJe©Ceves$esY³ees Jee ce©Ves$esY³ees JeesÊejemeÓîees osJesY³eë mJeene~ meesceves$esY³eë GHeefjmeÓîees ogJemJeÓîees
osJesY³eë mJeene ®e ÒeeH³e lJeb OecexCe jep³eb meoe peg<emJe¤35¤
YeeJeeLe&ë-ns jepeved meYeeO³e#e! HRH <H-HHYHG PH-H OHHV HI-H¾¾MV<HÍ +HHIM-HOHÍ ´HHâHI0HHÍ NH¢OHPH<HHV MHIHOHPHVYHÍ
megmene³eë meved meveele³ee JesoeskeÌl³ee jepeOece&veerl³ee Òepeeë Heeue³esled, leowJesneceg$e megKecesJe ÒeeHveg³eeled~ SleodefJe©×½esled leefn&
les kegÀleë megKeefceefle, veefn cetKe&mene³eë megKecesOeles, ve Keueg efJeÜogHeosMeevegieeceer keÀoeef®eled megKeb peneefle, Demceeêepee
PHRZ-H HI-H²HH2HFHH âPHQHHVYH MHSHE MHVOHGa HPH PH<HHHHE MHSHV -HH +HW&H HI-H²HH 2HHIFH NH¢H -H¬H YOHV, efceL³eeJeeefovees
J³eefYe®eeefjCeesçefpeleseqvê³eeë He©<eJee®eesçv³ee³ee®eejeë mlesvee om³eJe½e ve meefvle, mJe³eceH³esJeb Yetleesçefmle, me SJe
®e¬eÀJeefÊe&jep³eb keÀÊeg&cen&efle, veelees efJe©×es peve Fefle yeesO³eced¤35¤
HeoeLe&ë-ns (efve$eÝ&les) meowJe mel³ee®ejCe³egkeÌle jepeved! (les) DeeHe keÀe pees (S<eë) ³en (Yeeieë) mesJeves ³eesi³e nw,
GmekeÀes (Deeqiveves$esY³eë) Deeqive kesÀ ÒekeÀeMe kesÀ meceeve veerefle³egkeÌle (osJesY³eë) efJeÜeveeW mes (mJeene) mel³e JeeCeer
(HegjëmeÓîeë) pees ÒeLece meYee Jee jep³e ceW efmLele nes, Gve (osJesY³eë) v³ee³eeOeerMe efJeÜeveeW mes (mJeene) Oece&³egkeÌle ef¬eÀ³ee
(³eceves$esY³eë) efpevekeÀer Jee³eg kesÀ meceeve meJe&$e ieefle (oef#eCeemeÓîeë) pees oef#eCe efoMee ceW jepeÒeyevOe keÀs efue³es efmLele
nesb, Gve (osJesY³eë) efJeÜeveeW mes (mJeene) oeveef¬eÀ³ee (efJeéesosJeves$esY³eë) meye efJeÜeveeW kesÀ legu³e veerefle kesÀ %eeveer
(He½eelmeÓîeë) pees Heef½ece efoMee ceW jepekeÀce&®eejer neW, Gve (osJesY³eë) efoJ³e megKe osvesnejs efJeÜeveeW mes (mJeene)
GlmeenkeÀejkeÀ JeeCeer (efce$eeJe©Ceves$esY³eë) ÒeeCe Deewj DeHeeve kesÀ meceeve Jee (ce©Ves$esY³eë) $eÝeqlJekedÀ ³e%e kesÀ keÀÊee& (Jee)
melHeg©<e kesÀ meceeve v³ee³ekeÀejkeÀ (Jee) Jee (GÊejemeÓîeë) pees GÊej efoMee ceW v³ee³eOeerMe neW, Gve (osJesY³eë) efJeÜeveeW mes
(mJeene) otlekeÀce& keÀer kegÀMeue ef¬eÀ³ee (meesceves$esY³eë) ®evêcee kesÀ meceeve Ssée³³e&³egkeÌle neskeÀj meye keÀes Deevevooe³ekeÀ
(GHeefjmeÓîeë) efJeÐee, efJeve³e, Oece& Deewj F&éej keÀer mesJee keÀjvesnejs (osJesY³eë) efJeÜeveeW mes (mJeene) 'HHâ+HJJHH: NH¢HU
JeeCeer keÀes ÒeeHle nes kesÀ let meoe Oece& keÀe (peg<emJe) mesJeve efkeÀ³ee keÀj¤35¤
YeeJeeLe&ë-ns jepeved meYeeO³e#e! peye DeeHe meye Deesj mes GÊece efJeÜeveeW mes ³egkeÌle neskeÀj meye ÒekeÀej keÀer efMe#ee
NH¢HV´HHâPH<HHNH¢HkeÀjvesneje mesvee keÀe j#ekeÀ GÊece mene³e mes meefnle neskeÀj meveeleve JesoeskeÌle jepeOece&veerefle mes Òepee keÀe
+HHXHYHNH¢M)PHXHHVNH¢'HHZM+HMXHHVNH¢FH: PHJ.HQHU NH¢HV ´HHâQHV-HVSHHV NH¢FH PHV HI-H¹MQVLHHOHHV OHJ3HNH¢HV PHJ Ke Yeer ve
nesiee~ keÀesF& Yeer ceveg<³e cetKeeX kesÀ mene³e mes megKe keÀer Je=e×f veneR keÀj mekeÀlee Deewj ve keÀYeer efJeÜeveeW kesÀ Devegmeej ®eueves
Jeeuee ceveg<³e megKe keÀes íeæsæ[ oslee nw~ Fmemes jepee meJe&oe efJeÐee, 2HFH 'HHZM'HHâHI-H¾HYHH:NHV¢PHQHe mes jep³e keÀer j#ee
efkeÀ³ee keÀjs~ efpemekeÀer meYee Jee jep³e ceW HetCe& efJeÐee³egkeÌle Oeeefce&keÀ ceveg<³e meYeemeod Jee keÀce&®eejer nesles nQ Deewj efpemekesÀ
meYee Jee jep³e ceW efceL³eeJeeoer, J³eefYe®eejer, Deefpeleseqvê³e, keÀþesj Je®eveeW kesÀ yeesueves Jeeues, Dev³eekeÀejer, ®eesj Deewj [eketÀ
Deeefo veneR nesles Deewj DeeHe Yeer Fmeer ÒekeÀej keÀe Oeeefce&keÀ nes lees Jener Heg©<e ®e¬eÀJeÊeea jep³e keÀjves kesÀ ³eesi³e neslee nw,
Fmemes efJe©× veneR¤35¤
³es osJee Fl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efJeke=ÀefleMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
ceveg<³eeë meJe&$e YećeCeb efJeOee³e efJeÐee ie=Áer³egefjl³egHeefoM³eles¤
ceveg<³e ueesie meJe&$e Ietce-Ieece keÀj efJeÐee ûenCe keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
³es os1-HHÉ'H1HTLYHYHVäHHÍ +HJMlëmeoNmlesY³eNë P-HHQH1 HV RV1-HH H1FHYHVäHH RHIH&HH1PHR1POHV<H1Í P-HHQH1 HV
RV1-HH HI-H1ËHRVä-HYHVHHÍ +HHH1OPHR1POHV<H1Í P-HHQH1 HV RV1-HH HIFH1HH-Hä&HYHVHH -HH FH19HVäHH -HHV¬HMH1PHR1POHV<HNë
mJeeneN ³es osNJeeë PHHVFHäYHVHHÉ*+HHIMlmeoeNVRJ-HäP-HYOH1POHV<H1ÍP-HHQHä
HVa RV1-HHÍa 'HHTLYHYHVäHH1 )OHäHTLYHÉYHVäHHÍa +HJÉMlÍPHR1 )HIOHä +HJÉMlÍÉPHRäÍa OHV<HäÍa P-HHQHäa HVa RV1-HHÍa H1FHYHVäHH1 )HIOHä
H1FHÉYHVäHHÍaR1HIH1&HH1PHR1 )HIOHä RHIH&HH1ÉPHRäÍa OHV<HäÍaP-HHQHäaHVaRV1-HHÍaHI-H1ËHRVä-HYHVHH1 )HIOHä HI-H1ËHRVä-HÉYHVHHÍa+H1HHOPHR1
)HIOHä +HHH1OHGÉPHRäÍaOHV<HäÍaP-HHQHäaHVaRV1-HHÍaHIFH1HH-Hä&HYHVHH1 )HIOHä HIFH1HH-Hä&HÉYHVHHÍa-HHNaFH19HVäHH1 )HIOHä FH1OHGÉYHVäHHÍa
JeeN~ G1¬H1MH1PHR1 )OHJäJ¬HMH1ÉPHRäÍa OHV<HäÍa P-HHQHäa HVa RV1-HHÍa PHHVFHäYHVHH1 )HIOH PHHVFHäÉYHVHHÍa *1+H1HIMlPHR1 )OHJä+HHIMlÉPHRäÍa
RJ-HäP-HYOHÍaOHV<HäÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(³es) (osJeeë) efJeÜebmeë (Deeqiveves$eeë) Deiveew efJeÐegoeoew ves$eb ve³eveb efJe%eeveb ³es<eeb les (Hegjëmeoë) ³es
meYee³eeb jeä^s Jee Hegjë HetJe&m³eeb efoefMe meeroefvle (lesY³eë) (mJeene) mel³eeb Jee®eced (³es) (osJeeë) ³eesefievees v³ee³eeOeerMeeë
(³eceves$eeë) ³eces<JeeEnmeeefo<eg ³eesiee²s<eg veerefle<eg Jee ves$eb ÒeeHeCeb ³es<eeb les (oef#eCeemeoë) ³es oef#eCem³eeb efoM³eJeefleÿvles
(lesY³eë) (mJeene) mel³eeb ef¬eÀ³eeced (³es) (osJeeë) meJe&eJf eÐeeefJeoë (efJeéeosJeves$eeë) efJeées<eg osJes<eg ves$eb Òe%eeveb ³es<eeb les
(He½eelmeoë) ³es Heef½ecee³eeb efoefMe meeroefvle (lesY³eë) (mJeene) DeevJeeref#ekeÀeR efJeÐeeb (³es) (osJeeë) meJexY³eë megKeoeleejë
(efce$eeJe©Ceves$eeë) ÒeeCeesoeveJelmeJee&ved Oecce¥ ve³evleë (Jee) (ce©Ves$eeë) ce©efle ye´ïeeC[mLes Jee³eew ves$eb ve³eveb ³es<eeb les
(Jee) DeOe TOJe&mLeeë (GÊejemeoë) ³es ÒeMveesÊejeefCe meceeoOeevee GÊejm³eeb efoefMe meeroefvle (lesY³eë) (mJeene)
meJeexHekeÀeefjCeeR efJeÐeeced (³es) (osJeeë) Dee³egJexoefJeoë (meesceves$eeë) meesceueleeefo<Jees<eOeer<eg ves$eb ve³eveb ³es<eeb les
(GHeefjmeoë) ³es GHeefj Glke=Àä Deemeves J³eJenejs Jee meeroefvle les (ogJemJevleë) ogJees yengefJeÐeeOece&Heefj®ejCeb efJeÐeles ³es<eg
(lesY³eë) (mJeene) Oeceez<eefOeefJeÐeeced~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 2~ 4~ 6) J³eeK³eeleë¤36¤
DevJe³eë-ns meYeeO³e#ejepeBmlJeb ³esçeqiveves$eeë Hegjëmeoes osJee meefvle, lesY³eë mJeene peg<emJe~ ³es ³eceves$ee
oef#eCeemeoes osJeeë meefvle, lesY³eë mJeene peg<emJe~ ³es He½eelmeoes efJeéeosJeves$ee osJeeë meefvle, lesY³eë mJeene peg<emJe~ ³es
GÊejemeoes JeeçOe TOJe&mLee efce$eeJe©Ceves$ee Jee ce©Ves$ee osJeeë meefvle, lesY³eë mJeene peg<emJe~ ³es GHeefjmeoes ogJemJevleë
meesceves$ee osJeeë meefvle, lesY³eë mJeene peg<emJe¤36¤
YeeJeeLe&ë-ns jepeeo³ees ceveg<³eeë! ³et³eb ³eoe Oeeefce&keÀeë megMeeruee efJeÜebmees YetlJee meJe&eof keÌmLeeveeb
PH-H H-I H²HHHI-HRHFHHâHYHHE HfJeog<eeb Hejer#eemelkeÀjeLe¥ meJee& efJeÐeeë ÒeeHveg³eele, leowles YeJelmeceerHeceeiel³e ³eg<ceeefYeë men me²l³e
Oecee&Le&keÀececees#eeCeeb efmeeq×b kegÀ³e&gë~ ³es osMeosMeevlejb ÜerHeÜerHeevlejb efJeÐeeefJeve³emegeMf e#eeef¬eÀ³eekeÀewMeueeefve ie=Áefvle le SJe
meJex<eeb megmegKewjue¹Êee&jë m³egë¤36¤
HeoeLe&ë-ns meYeeO³e#e jepeved! DeeHe (³es) pees (Deeqiveves$eeë) efyepegueer Deeefo HeoeLeeX kesÀ meceeve peeveves Jeeues
(Hegjëmeoë) pees meYee Jee osMe Jee HetJe& keÀer efoMee ceW efmLele (osJeeë) efJeÜeved nQ, (lesY³eë) Gvemes (mJeene) mel³eJeeCeer
(³es) pees (³eceves$eeë) Deefnbmeeefo ³eesiee² jerefle³eeW ceW efveHegCe (oef#eCeemeoë) oef#eCe efoMee ceW efmLele (osJeeë) ³eesieer Deewj
v³ee³eeOeerMe nQ, (lesY³eë) Gvemes (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee (³es) pees (He½eelmeoë) Heef½ece efoMee ceW (efJeéeosJeves$eeë) meye
He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX kesÀ %eelee (osJeeë) meye efJeÐee peeveves Jeeues efJeÜeved nQ, (lesY³eë) Gvemes (mJeene) oC[veerefle (³es)
pees (GÊejemeoë) ÒeMveesÊejeW keÀe meceeOeeve keÀjves Jeeues GÊej efoMee ceW (Jee) veer®es-THej efmLele (efce$eeJe©Ceves$eeë)
ÒeeCe-Goeve kesÀ meceeve meye OeceeX kesÀ yeleeves Jeeues (Jee) DeLeJee (ce©Ves$eeë) ye´ïeeC[ kesÀ Jee³eg cebs ves$eefJe%eeve Deewj
(osJeeë) meye keÀes megKe osves Jeeues efJeÜeved nQ, (lesY³eë) Gvemes (mJeene) meyekeÀer GHekeÀejkeÀ efJeÐee keÀes mesJeve keÀjes~ Deewj
(³es) pees (GHeefjmeoë) TB®es Deemeve Jee J³eJenej ceW efmLele (ogJemJevleë) yengle ÒekeÀej mes Oece& kesÀ mesJeve mes ³egkeÌle
(meesceves$eeë) meesce Deeefo Deew<eefOe³eeW kesÀ peeveves leLee (osJeeë) Dee³egJexo keÀes peevevesnejs nQ, (lesY³eë) Gvemes (mJeene)
Dece=leªHeer Deew<eOeerefJeÐee keÀe mesJeve keÀerepf e³es¤36¤
YeeJeeLe&ë-ns jepee Deeefo ceveg<³ees! legce ueesie peye Oeeefce&keÀ megMeerue efJeÜeved neskeÀj meye efoMeeDeeW ceW efmLele meye
HI-H²HH'HH:NHV¢SHHYHYHV-HHXHV'HHâHI-H¾HYHH:NH¢HU+HMHUHH'HHZMPHONH¢HMNHV¢HIXHHVPH\HHI-H²HH'HH:NH¢HV´HHâQH:LHs, leye ³en legcnejs
meceerHe DeekesÀ legcnejs meeLe me² keÀjkesÀ Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e keÀes efmeef× keÀjeJeW~ pees osMe-osMeevlej leLee ÜerHe-
ÜerHeevlej ceW efJeÐee, vece´lee, De®íer efMe#ee, keÀece keÀer ®elegjeF& keÀes ûenCe keÀjles nQ, Jes ner meye keÀes De®ís megKe keÀjeves
Jeeues nesles nQ¤36¤
Deives menmJesl³em³e osJeeJele $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegvejefHe jepeeefoefYeë keÀLeb Jeefle&leJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Yeer jepee Deeefo efkeÀme ÒekeÀej keÊeX, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HLYHV1PHQäP-H1+HäOHYHHÉ'H1HI<HFHHäOHHU1M+HHäPHaRJÉäMlmleMl9HMHäOHHU1-H HH[{2HHH1H-HHäQHIPH
'HLYHVäaPHQäP-Ha+HOHäYHHÍa'H1HI<HFHHäOHHU1HIMOH1HI<HÉFHHäOHHUÍa'H+Häa'H1PH1aRJÉÆMäÍaRJÉOHMl)HIOHäRJÉÍÉOHMäÍaOHMlYHGa'HMHäOHHUÍa
-HH {Ía2HH1ÍaH1H-HHäQ1PHHUHIOHäH1HÉ-HHäQHIPH
HeoeLe&ë-(Deives) mekeÀueefJeÐeeefJeod efJeÜved jepeved! (menmJe) #ecemJe (He=leveeë) yeuemegeMf e#eeeqvJelee
Jeerjceveg<³emesveeë (DeefYeceeleerë) DeefYeceeven<e&³egkeÌleeë (DeHe) otjs (Dem³e) Òeef#eHe (ogäjë) ogëKesve leefjlegb mebHueefJelegb
³eesi³eë (lejved) Me$egyeueb mebHueJeved (Dejeleerë) DeoeveMeerueeved Me$etved (Je®e&ë) efJeÐeeyeuev³ee³eoerHeveced (Oeeë) Oesefn
(³e%eJeenefme) ³e%eeved me²leeved jepeOecee&oerved Jenefvle ³eeqmceved jep³es leeqmceved~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 2~ 4~ 16)
DevJe³eë-ns Deives! ogäjmlejBmlJeb ³e%eJeenm³eefYeceeleerë He=leveeë menmJeejeleerjHeem³e Je®eex Oeeë¤37¤

YeeJeeLe&ë-jepeeo³eë meYeemesveeo³eë mJekeÀer³esve ¢{sve efJeÐeemegefMe#ee³egkeÌlesve Oe=lesve mewv³esve meefnleeë mJe³ecepe³eeë
mevleë Me$etved efJepe³eceeveeë He=efLeJ³eeb keÀerefle¥ Òemeej³es³egë¤37¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) meye efJeÐee peeveves Jeeues efJeÜeved jepeved! (ogäjë) ogëKe mes lejves ³eesi³e (lejved) Me$eg mesvee
keÀes De®ís ÒekeÀej lejles ngS DeeHe (³e%eJeenefme) efpemeceW jepeOece&³egkeÌle jep³e ceW (DeefYeceeleerë) DeefYeceeve Deevevo³egkeÌle
(He=leveeë) yeue Deewj De®íer efMe#ee³egkeÌle Jeerjmesvee keÀes (menmJe) menes (Dejeleerë) ogëKe osves Jeeues Me$egDeeW keÀes
(DeHeem³e) otj efvekeÀeefue³es Deewj (Je®e&ë) efJeÐee yeue Deewj v³ee³e keÀes (Oeeë) OeejCe keÀerepf e³es¤37¤
YeeJeeLe&ë-jepeeefo meYee mesvee kesÀ mJeeceer ueesie DeHeveer ¢æ{ efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes ³egkeÌle mesvee kesÀ meefnle
DeeHe Depe³e Deewj Me$egDeeW keÀes peerleles ngS Yetefce Hej GÊece ³e%e keÀe efJemleej keÀjW¤37¤
osJem³e lJesl³em³e osJeJeele $eÝef<eë~ j#eesIvees osJelee~ Yegefjiedyeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Òepeepevee Fn keÀer¢Meb meYeeOeerMeb jepeeveb mJeerkegÀ³e&gefjl³een¤
Òepeepeve jep³e ceW kewÀmes meYeeOeerMe keÀes mJeerkeÀej keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
RV1-HPHä O-HHPHHI-H1OHJÍ´HäPHNJeshçeféeveesä\HH 1QJ<HH +HWÉ&HHV QPOHHä<HHFHGa *1+HH10HHV-HHD1H[n&HSHJQHVHfce nNlej
j#eNë mJeeneN MHäPHHEO-HH-H12HHHH-HäHI2HFH1MHHVÉ-HäHI2HFHH1FHJFH1PHHZnNleë¤38¤
RV1-HPHäa O-HH1a PH1HI-H1OHJÍa ´H1PH1-H )HIOHä ´HÉPH1-HVa 'H1HIËHYHHVäÍa \HH1QJ<HHNHIFHHIOHä \HH1QJÉ<HHäFHGa +HWÉ&HÍa QPOHHä<HHFHGa
*1+HH10HHVHIMOHJäJ+HÉ'H1j0HHVÍa-HHU1H[n&HaSHJÉnesNefceN~ nNOHFHGaMHäÍaP-HHQHäaMHäPHHFHGaO-HH1a-H12HHHäa'H-HäHI2HFHaMHäÍa'H-HäHI2HFHa
DeNcegced~ DeNmeew~ nNleë¤38¤
HeoeLe&ë-(osJem³e) ÒekeÀeefMelev³ee³em³e (lJee) lJeeced (meefJelegë) Ssée³³eexlHeeokeÀm³e mesvesMem³e (ÒemeJes) Ssée³ex
(Deeféeveesë) met³³ee&®evêcemeesefjJe meYeemesveeHel³eesë (yeengY³eeced) (Het<Ceë) HegefäkeÀle&gJezÐem³e (nmleeY³eeced) (GHeebMeesë) GHe
meceerHesçefveefle lem³e, De$eeve Oeelees©ë Megieeiece½e (Jeer³³exCe) meeceL³exve (pegnesefce) ie=Áeefce (nleced) efJeveäced (j#eë)
je#emeced~ j#ees jef#eleJ³ecemceeod jnefme #eCeesleerefle Jee je$eew ve#ele Fefle Jee~ (efve©04~18) (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee
(j#emeeced) ogäeveeced (lJee) lJeeced (JeOee³e) efJeveeMee³e (DeJeefOe<ce) nv³eece (j#eë) ogäe®eejced (DeJeefOe<ce) lee[³es
(Decegced) Hejes#eced (Demeew) otjmLeë (nleë) efJeveäë~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 2~ 4~ 17-20) J³eeK³eeleë¤38¤
DevJe³eë-ns jepeVenb mJeene meefJelegoxJem³e ÒemeJe GHeebMeesJeea³³exCeeeféeveesyee&ngY³eeb Het<Cees nmleeY³eeb j#emeeb JeOee³e
lJee pegnesefce, ³eLee lJe³ee j#ees nleced, leLee Je³eceH³eJeefOe<ce~ ³eLeemeew nleë m³eeled, leLee Je³ecesleceJeefOe<ce¤38¤
YeeJeeLe&ë-ÒepeemLepeveeë mJej#eCee³e ogäefveJeejCee³e efJeÐeeOece&ÒeJe=Êe³es ®e megMeerueb jepeeveb mJeerkegÀ³e&gë¤38¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! ceQ (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes (meefJelegë) Ssée³³e& kesÀ GlHeVe keÀjves Jeeues (osJem³e) ÒekeÀeefMele
v³ee³e³egkeÌle (ÒemeJes) Ssée³³e& ceW (GHeebMeesë) meceerHemLe mesvee kesÀ (Jeer³³exCe) meeceL³e& mes (Deeféeveesë) met³³e&-®evêcee kesÀ
meceeve mesveeHeefle kesÀ (yeengY³eeced) YegpeeDeeW mes (Het<Ceë) HegefäkeÀejkeÀ JewÐe kesÀ (nmleeY³eeced) neLeeW mes (j#emeeced) je#emeeW
kesÀ (JeOee³e) veeMe kesÀ DeLe& (lJee) DeeHekeÀes (pegnesefce) ûenCe keÀjlee ntb, pewmes letves (j#emeeced) ogä keÀes (nleced) veä efkeÀ³ee,
Jewsmes nce ueesie Yeer ogäeW keÀes (DeJeefOe<ce) ceejW, pewmes (Demeew) Jen ogä (nleë) veä nes pee³e, Jewmes nce ueesie Fve meye keÀes
(DeJeefOe<ce) veä keÀjW¤38¤
YeeJeeLe&ë-ÒepeepeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeves ye®eeJe Deewj ogäeW kesÀ efveJeejCeeLe& efJeÐee Deewj Oece& keÀer ÒeJe=eÊf e kesÀ
efue³es De®ís mJeYeeJe, efJeÐee Deewj Oece& kesÀ Òe®eej keÀjvesnejs, Jeerj, efpeleseqvê³e, mel³eJeeoer, meYee kesÀ mJeeceer jepee keÀes
mJeerkeÀej keÀjW¤38¤
meefJelee lJesl³em³e osJeJeele $eÝef<eë~ j#eesIvees osJelee~ Deeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
meY³ewce&veg<³ew jepee keÌJe keÌJe Òesjef³eleJ³e Fl³een¤
meY³e ceveg<³e jepee keÀes efkeÀme-efkeÀme efJe<e³e ceW ÒesjCee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
meNefJeNlee lJeeä PH1-HHYHHäPHJ-HOHHceNeqiveie&=ÉnHeäOHHUYHH1PHHVFHHV1-HYH1P+HOHHU{YHHFHGa
ye=nNP+HHIOH{-HH 1HÉ)YÌHV1SHZáÐHHäH1ÌÍ+H10HJ<HHVäHIFHH1ÍPH1OHHV-Hä&HHV12HFH {+HOHHUYHHFHG
PH1HI-H1OHHaO-HH1aPH1-HHYHHäFHGaPHJÉJeNleeNced~ DeNeqiveë~ ie=ÉQä+HOHHUYHH1HIFHHIOHä Le=ÉQÉ+HäOHHUYHHFHGaPHHVFHäÍa-HYH1P+HOHHU{YHHFHGa\HQ1P+HHIOHäÍa
-HH1HVa)YÌäÍaSHZáÐHHäHa1ÌÍa+H10HJ<H1)HIOHä+H0HJÉ<HäÍaHIFH1H1ÍaPH1OHÍa-Hä&HÍa2HFH {+HOHHUYHH1HIFHHIOH12HFH {É+HOHHUYHHFHG
HeoeLe&ë-(meefJelee) Ssée³³e&m³e ÒemeefJelee (lJee) lJeeced (meJeeveeced) Ssée³³e&Ceeced (megJeleeced) Òeslee&ced, De$e
J³el³e³esveelcevesHeoced (Deeqiveë) ÒekeÀeMe³egkeÌleë (ie=nHeleerveeced) ie=neççÞeceHeeuekeÀeveeced (meesceë) meesc³eiegCemecHeVees
JewÐekeÀefJe<e³e Dees<s eOeerjepeë (JevemHeleerveeced) efHeHHeu³eeoerveeced (ye=nmHeefleë) +HW&H HI-H²H 'HHâÍ (Jee®es)
JesoeçLe&megefMe#ee³egkeÌleJeeCeereJf e%eevee³e (Fvêë) Hejcewée³³e&³eesieeª{es Je=×ë (p³ewÿîee³e) DeefleMe³esve Je=×m³e YeeJee³e (©êë)
Me$etCeeb jesoef³elee MetjJeerjë (HeMegY³eë) ieJeeoerveeced (efce$eë) meJe&m³e megËled (mel³eë) melHeg©<es<eg YeJeë (Je©Ceë)
Oeccee&çç®ejCesve Þesÿë (Oecce&Heleerveeced) Oecce&m³e jef#ele+Ceeced~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 3~ 3~ 10) J³eeK³eeleë¤39¤
DevJe³eë-ns meYesMe jepeved! ³emlJeb meJeeveeb meefJelesJe ie=nHeleerveeceeqiveefjJe JevemHeleerveeb meesce FJe Oece&Heleerveeb
mel³ees Je©Cees efce$e FJe Jee®es ye=nmHeefleefjJe p³ewÿîee³esvê FJe HeMegY³ees ©ê FJeeefme, OHE O-HHâ *+HRVÆH ´HSHH+HHXHYHV
megJeleeced¤39¤
YeeJeeLe&ë-ns jepeBmlJeb ³es lJeeceOecee&eVf eJeÊ³e& Oecee&vegÿeves Òesj³eg³egmles<eecesJe me²b meoe kegÀ© veslejs<eeced¤39¤
HeoeLe&ë-ns meYeeHeles jepeved! pees let (meJeeveeced) Ssée³³e& kesÀ (meefJelee) met³³e& kesÀ meceeve ÒesjkeÀ (ie=nHeleerveeced)
ie=nmLeeW kesÀ GHekeÀejkeÀ (Deeqiveë) HeeJekeÀ kesÀ me¢Me (JevemHeleerveeced) HeerHeue Deeefo Je=#eeW ceW (meesceë) meesceJeuueer kesÀ
meo=Me (Oecce&Heleerveeced) Oece& kesÀ HeeuevesnejeW kesÀ ceO³e ceW (mel³eë) meppeveeW ceW meppeve (Je©Ceë) MegYeiegCe keÀceeX ceW Þesÿ
(efce$eë) meKee kesÀ legu³e (Jee®es) JesoJeeCeer kesÀ efue³es (ye=nmHeefleë) ceneefJeÜeved kesÀ me¢Me (p³ewÿîee³e) Þesÿlee kesÀ efue³es
(Fvê) Hejcewée³³e& mes ³egkeÌle kesÀ legu³e (HeMegY³eë) ieew Deeefo HeMegDeeW kesÀ efue³es (©êë) Meg× Jee³eg kesÀ me¢Me nw, Gme (lJee)
legPekeÀes Oecee&lcee, mel³eJeeoer efJeÜeved Oece& mes Òepee keÀer j#ee ceW (megJeleeced) ÒesjCee keÀjsb¤39¤
YeeJeeLe&ë-ns jepeved! pees DeeHekeÀes DeOece& mes ueewìekeÀj Oece& kesÀ Devegÿeve ceW ÒesjCee keÀjW, GvneR keÀe me² meoe
keÀjes, DeewjeW keÀe veneR¤39¤
Fceb osJee Fl³em³e osJeJeele $eÝef<eë~ ³epeceevees osJelee~ mJeje[d yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
keÀmcew keÀmcew Òe³eespevee³e keÀLebYetlees jepee mJeerkeÀe³³e& Fl³een¤
efkeÀme-efkeÀme Òe³eespeve kesÀ efue³es kewÀmes jepee keÀe mJeerkeÀej keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
)1FHE RVä-HHÉ'HPHNHeOYHj PHJä-H2-HE FHQ1OHV H1HHHä FHQ1OHV SHZáÐHHäH FHQ1OHV SHHYHäMHSHH1HVYÌäPHVHTYÌ1HHHäa
)1FHFH1FHJHä+HJÉHFH1FHJHZ{+HJÉHFH1PHZHI-H10HÉ61H-HHVäÉFHHU1MHSHH1PHHVFHHV1ÉPFHHNHÀ yeéïeNCeeveeN: MHSHHä
FNceced~ osNJeeNë~ DeNmeNHeNlveced~ megÉ-H12-H1FHGaFH1Q1OHVaH1HHHäaFH1Q1OHVaSHZáÐHHäHaFH1Q1OHVaSHHYHäMHSHH1HVHIOH1 SHHYHäÉMHSHHHa
)YÌäPHa )1HTYÌ1HHHäa )1FHFHGa 'H1FHJHäa +HJÉHFHGa 'H1FHJHZ{a +HJÉHFHGa 'H1PHZa HI-H10HVa 61HÍa -H1Ía 'H1FHHU1É)OHäFHHUa MHSHHäa PHHVFHäÍa
'H1PFHHNHä¢FHGa\HH1ÑHN&HHYHHäFHGaMHSHHä
HeoeLe&ë-(Fceced) mece#es JeÊe&ceeveced (osJeeë) Oeeefce&keÀe efJeÜebmeë (DemeHelveced) DepeeleMe$egced (megJeOJeced)
efve<Heeo³ele (cenles) ceneiegCeefJeefMeäe³e (#e$ee³e) #eef$e³eeCeeb Heeuevee³e (cenles) (p³ewÿîee³e) p³esÿlJee³e (cenles)
(peevejep³ee³e) peveeveeb jepemeg YeJee³e (Fvêm³e) Hejcewée³³e&³egkeÌlem³e Heg©<em³e (Feqvê³ee³e) Oevee³e (Fceced) (Deceg<³e)
(Heg$eced) Òeefleefÿlem³e Oeeefce&keÀm³e efJeog<eë mevleeveced (Deceg<³ew) Deceg<³ee Oeeefce&keÀe³ee efJeog<³eeë (Heg$eced) HeefJe$eceHel³eced
(Dem³ew) JeÊe&ceevee³eeë (efJeMes) Òepee³eeë (S<eë) meJezë mJeerke=Àleë (Jeë) ³eg<ceekebÀ #eef$e³eeoerveeced (Deceer) Hejes#es JeÊe&ceeveeë
(jepee) v³ee³eÒekeÀeMekeÀë (meesceë) meesce FJe Òepeemeg JeÊe&ceeveeë (DemceekeÀced) (yeéïeCeeveeced) ye´ïeCeë Hejceséejm³e
Jeso®elegä³em³e Jee mesJekeÀeveeced (jepee)~ De³eb cev$eë (Mele0(5~ 3~ 3~ 11¤ J³eeK³eele¤40¤
DevJe³eë-ns ÒepeemLee osJeeë! ³et³eb le S<e meescees JeesçmceekebÀ ®e yeéïeCeeveeb jepee ³esçceer Hejes#es JeÊe&vles les<eeáe
jepeeçefmle, leefcecececeg<³e Heg$ececeg<³ew Heg$ecem³ew efJeMe FcecesJe cenles #e$ee³e cenles p³ewÿîee³e cenles
peevejep³ee³esvêm³esevq ê³ee³eeçmeHelveb megJeOJeced¤40¤
YeeJeeLe&ë-ns jepeÒepeepeveeë! ³ees efJeÜÓîeeb ceeleeefHele=Y³eeb megefMeef#eleë kegÀueervees ceneiegCekeÀce&mJeYeeJees
efpelesevq ê³elJeeefoiegCe³egkeÌleë mesefJeleeçä®elJeeeEjMeÜ<e&ye´ïe®e³e&eJf eÐeemegefMe#eë HetCe&Mejerjelceyeueë ÒepeeHeeueveefÒe³ees efJeÜeveefmle,
leb meYeeO³e#eb jepeeveb ke=ÀlJee meeceép³eb mesJeOJeced¤40¤
DeeqmceVeO³ee³es jepeOece&JeCe&veeosleoLe&m³e HetdJee&O³ee³eeLexve men me²eflejmleerefle peevevleg¤
HeoeLe&ë-ns ÒepeemLe (osJeeë) efJeÜeved ueesiees! legce pees (S<eë) ³en (meesceë) ®evêcee kesÀ meceeve Òepee ceW
efÒe³eªHe (Jeë) legce #eef$e³eeefo Deewj nce yeéïeCeeefo Deewj pees (Deceer) Hejes#e ceW JeÊe&ceeve nQ, Gve meye keÀe jepee nw, Gme
(Fceced) Fme (Deceg<³e) Gme GÊece Heg©<e keÀe (Heg$eced) Heg$e (Deceg<³ew) *PHHI-H²HHHIRLHJ&HH:PHVÀHVá2HFHH OFHHHI-H¾HYHGkHUNHV¢
Heg$e keÀes (Dem³ew) Fme (efJeMes) Òepee kesÀ efue³es Fmeer Heg©<e keÀes (cenles) yeæ[s (p³ewÿîee³e) ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e (cenles) yeæ[s
(peevejep³ee³e) Oeeefce&keÀ peveeW kesÀ jep³e keÀjves (Fvêm³e) Hejcewée³³e&³egkeÌle (Feqvê³ee³e) Oeve kesÀ Jeemles (DemeHelveced) Me$eg
jefnle (megJeOJeced) keÀerepf e³es¤40¤
YeeJeeLe&ë-ns jepee Deewj Òepee kesÀ ceveg<³ees! legce pees efJeÜeved ceelee Deewj efHelee mes De®ís ÒekeÀej megeMf eef#ele,
kegÀueerve, yeæ[s GÊece-GÊece iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe³egkeÌle efpeleseqvê³eeefo iegCe³egkeÌle, 48 Deæ[leeueerme Je<e&He³e&vle ye´ïe®e³³e&
mes HetCe& efJeÐee mes megMeerue, Mejerj Deewj Deelcee kesÀ HetCe& yeue³egkeÌle, Oece& mes Òepee keÀe HeeuekeÀ, Òesceer, efJeÜeved nes, GmekeÀes
meYeeHeefle jepee ceeve keÀj ®e¬eÀJeefÊe&jep³e keÀe mesJeve keÀjes¤40¤
Fme DeO³ee³e ceW jepeOece& kesÀ JeCe&ve mes Fme DeLe& keÀer HetJe& DeO³ee³e kesÀ DeLe& kesÀ meeLe me²efle peeveveer ®eeefn³es¤
veJeceesçO³ee³eë Hetefle&ceieeled¤9¤
¤Dees3ced¤
DeLe oMeceesçO³ee³eejcYeë¤
DeHees osJee Fl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ DeeHees osJeleeë~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe ceveg<³ewefJe&og<eecevegkeÀjCesve HeoeLexY³e GHe³eesiees ûee¿e Fl³een¤
FmekesÀ He½eeled Fme oMeJeW DeO³ee³e kesÀ ÒeLece cev$e ceW ceveg<³e ueesie efJeÜeveeW kesÀ DevegketÀue ®eueW, Fme efJe<e³e
'H1+HHVRV1-HHFH2HJäFHOHHUMLH<&H19HSH P{ -HOHHUMHSH1P-HKHIHOHHäYHHÍa
HHHI<HäHIFH 1HH-Hä&HH-H1<HHIHäÃH1YHGHHHI<H1HIMYÌ1FHYHäH19HOHMHäOHHUÍ
'H1+HÍaRV1-HHÍaFH2HJäFHOHHU1HIMHIOH1 FH2HJäÉFHOHHUÍa'H1LHÉ<&H1YHGa7SH {P-HOHHUÍaMHSH1P-HK )HIOHä jepeNçmJenÍaHIHOHHäYHHÍaHHHI<HäÍa
HIFH1HH-Hä&HHZa'H1HI<Ha'HHIPHäÃHYHGaHHHI<HäÍa)YÌäFHGa'HYHäHYHGa'HHIOHäa'HMHäOHHUÍ
HeoeLe&ë-(DeHeë) peueeefve ÒeeCeeved Jee (osJeeë) efJeÜebmeë (ceOegceleerë) ÒeMemleceOegjeefoiegCe³egkeÌleeë (Deie=YCeved)
ie=Áerle (Tpe&mJeleerë) yeueHeje¬eÀceÒeoeë (jepemJeë) jepepeefvekeÀeë (ef®eleeveeë) meb%eekeÀeefjC³eë, De$e
efJekeÀjCeuegiJ³el³e³esveelcevesHeob ®e (³eeefYeë) (efce$eeJe©Ceew) ÒeeCeesoeveew (DeefYe) (Deefmeáeved) efmeáeefvle (³eeefYeë)
ef¬eÀ³eeefYeë (Fvêced) efJeÐegleced (Deve³eved) ÒeeHvegJeefvle (Deefle) (Dejeleerë) Me$etved¤ De³eb cev$eë (Mele0 5~ 3~ 4~ 2-3)
J³eeK³eeleë¤1¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb efJeHeef½elees osJee ³eeefYeefce&$eeJe©CeeJeY³eefmeáeved, ³eeefYeefjvêcejeleer½eeve³eved,
leeefYece&Oegceleerªpe&mJeleeref½eleevee jepemJeesçHeesçie=YCeved ie=Áerle¤1¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eweJf e&Ülmene³esveeçHeë megHejer#³eesHe³egp³evleeced~ Me$etefVeJel³e& Òepe³ee men ÒeeCeJeeflÒe³elJes
JeeqÊe&leJ³eceeY³e GHekeÀejes ves³eë¤1¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (osJeeë) ®elegj efJeÜeved ueesie (³eeefYeë) efpeve ef¬eÀ³eeDeeW mes (efce$eeJe©Ceew) ÒeeCe
leLee Goeve keÀes (DeY³eefmeáeved) meye ÒekeÀej meeR®eles Deewj efpeve ef¬eÀ³eeDeeW mes (Fvêced) efyepegueer keÀes ÒHHâ'HHwj (Dejeleerë)
Me$egDeeW keÀes (Deve³eved) peerleles nQ, Gve ef¬eÀ³eeDeeW mes (ceOegceleerë) ÒeMebmeveer³e ceOegjeefo iegCe³egkeÌle (Tpe&mJeleerë) yeue
Heje¬eÀce yeæ{eves (ef®eleeveeë) ®eslevelee osves Deewj (jepemJeë) %eeve-ÒekeÀeMe-³egkeÌle jep³e NH¢HV´HHâNH¢MHYHVQHMV (DeHeë) peue
Jee ÒeeCeeW keÀes (Deie=YCeved) ûenCe keÀjes¤1¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJeÜeveeW kesÀ mene³e mes peue Jee ÒeeCeeW keÀer Hejer#ee keÀjkesÀ Gvemes GHe³eesie
uesJeW~ Me$egDeeW keÀes efveJe=Êe keÀjkesÀ Òepee kesÀ meeLe ÒeeCeeW kesÀ meceeve Òeerelf e mes JeÊeX Deewj Fve peue leLee ÒeeCeeW mes GHekeÀej
uesJeW¤1¤
Je=<Ce Tefce&efjl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ Je=<ee osJelee~ mJeje[d yeéïeer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe efJeÜebmeë keÀer¢Meb jepeeveb Òeefle eEkeÀ eEkeÀ ³ee®esjefVel³een¤
Deye efJeÜeved ueesie kewÀmes jepee mes keÌ³ee-keÌ³ee ceeieW, ³en GHeosMe Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-H&HäÉ71HIFH MäHIPH MHÆAÉRH MH1ÆAE FHVä RVHIQ1 P-HHQHä -H&HäÉ7HIFH MäHIPH MHÆAÉoe jeNÆAFH1FHJFHZ{ RVHIQ
-HHPHV1YHHVnÉHIPHMHÆAÉoe jeNÆAEFHVäRVHIQN P-HHQHä-HHPHV1YHHVnÉHIPHMHÆAÉoe jeNÆAFH1FHJFHZ{RVHIQ
-H&HäÍa71HIFH Ía'H1HIPH1aMH1ÆAÉoe )HIOHä MHÆAÉÉRHÍaMH1ÆAFHGaFHV1aRV1HIQ1aP-HHQHäa-H&HäÍa71HIFH Ía'H1HIPH1aMH1ÆAÉRH)HIOHä
MHÆAÉRHÍa MH1ÆAFHGa 'H1FHJFHZ{a RV1HIQ1a -HÉH1PHV1YH )HIOHä -HHÉPHV1YHÍa 'H1HIPH1a MH1ÆAÉRH )HIOHä MHÆAÉÉRHÍa MH1ÆAFHGa FHV1a RV1HIQ1a P-HHQHäa
Je=É<eNmHV1YH)HIOHä-HHÉPHV1YHÍa'H1HIPH1aMH1ÆAÉRH)HIOHäMHÆAÉÉRHÍaMH1ÆAFHGa'H1FHJFHZ{aRV1HIQ1
HeoeLe&ë-(Je=<Ceë) megKeJe<e&keÀm³e efJe%eevem³e (Tefce&ë) ÒeeHekeÀë~ DeÊex©®®e~ (GCee04~44) Fefle $eÝOeeleesefce&ë
(Deefme) (jeäôeë) jeä^b ooeleerelf e (jeä^ced) jep³eced (ces) ce¿eced (osefn) (mJeene) mel³e³ee veerl³ee (Je=<Ceë)
megKeJe<e&keÀm³e jep³em³e (Teqce&ë) %eelee (Deefme) (jeäôeë) jep³eÒeoeë (jeä^ced) v³ee³eÒekeÀeefMeleced (Deceg<cew)
jep³eHeeuekeÀe³e (osefn) (Je=<emesveë) Je=<ee yeue³egkeÌlee mesvee ³em³e meë (Deefme) (jeäôeë) je%eeb keÀce&Òeoeë (jeä^ced) jep³eced
(ces) Òel³e#ee³e ce¿eced (osefn) (mJeene) megÿg Jee®ee (Je=<emesveë) ËäHegämesveë (Deefme) (jeäôeë) (jeä^ced) (Deceg<cew)
Hejes#ee³e pevee³e (osefn)¤ De³eb cev$eë (Mele0 5~ 3~ 4~ 5-6¤) J³eeK³eeleë¤2¤
DevJe³eë-ns jepeved! ³elemlJeb Je=<Ce Tceea jeäôe Deefme, lemceevces mJeene jeä^b osefn~ Je=<Ce Tceea jeäôe Deefme,
Deceg<cew jeä^b osenf ~ jeäôe Je=<emesveesçefme, mJeene jeä^b osefn~ jeäôe Je=<emesveesçefme lJececeg<cew jeä^b osefn¤2¤
YeeJeeLe&ë-³ees ceveg<³ees ogäeved efpelJee Òel³e#eeved Þesÿeved melke=Àl³e jep³eeefOekeÀejb jep³eefÞe³eb ooeefle, me ®e¬eÀJeÊeea
YeefJelegb ³eesi³ees pee³eles¤2¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! efpeme keÀejCe DeeHe (Je=<Ceë) megKe kesÀ Je<ee&keÀejkeÀ %eeve kesÀ ´HHâNH¢MHYHV(jeäôeë) jep³e kesÀ
osvesnejs (Deefme) nQ, Fmemes (ces) cegPes (mJeene) mel³eveerelf e mes (jeä^ced) jep³e keÀes (osefn) oerefpe³es~ (Je=<Ceë) megKe keÀer
Je=eäf keÀjves Jeeues jep³e kesÀ (Tefce&ë) peeveves Deewj (jeäôeë) jep³e Òeoeve keÀjvesnejs (Deefme) nQ, (Deceg<cew) Gme jep³e keÀer
j#ee keÀjves Jeeues keÀes (jeä^ced) v³ee³e mes ÒekeÀeefMele jep³e keÀes (osefn) oerepf e³es~ (jeäôe) jepeeDeeW kesÀ keÀceeX kesÀ osvesnejs
(Je=<emesveë) yeueJeeved mesvee mes ³egkeÌle (Deefme) nQ, (ces) Òel³e#e JeÊe&ceeve cesjs efue³es (mJeene) megvoj JeeCeer mes (jeä^ced)
jep³e keÀes (osefn) oerepf e³es leLee (jeäôeë) Òel³e#e jep³e keÀes osves Jeeues (Je=<emesveë) Deeveefvole Hegämesvee mes ³egkeÌle (Deefme)
nQ, Fmemes DeeHe (Deceg<cew) Gme Hejes#e Heg©<e kesÀ efue³es (jeä^ced) jep³e keÀes (osefn) oerepf e³es¤2¤
YeeJeeLe&ë-pees jepeHeg©<e ogä ÒeeefCe³eesb keÀes peerle Òel³e#e Deewj DeÒel³e#e Þesÿ Heg©<eeW keÀe melkeÀej keÀjkesÀ DeefOekeÀej
Deewj MeesYee keÀes oslee nw, GmekesÀ efue³es ®e¬eÀJeÊeea jep³e keÀe DeefOekeÀej nesvee ³eesi³e nw¤2¤
DeLexle Fl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ DeHeeb HeefleoxJelee~ HetJe&m³eeefYeke=ÀefleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~ osnerl³em³e
efve®e=ppeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvee jepeeçceel³emesveeÒepeepeveeë HejmHejb keÀLeb JeÊexjefVel³egHeefoM³eles¤
oMeceesçO³ee³eë 447
jepee, cev$eer, mesvee Deewj Òepee kesÀ Heg©<e DeeHeme ceW efkeÀme ÒekeÀej JeÊeX, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues
'H1/H[OHäP/HMHÆAÉRHMH1ÆAEFHVäR¬H1P-HHQH1/H[OHäP/HMHÆAÉRHMH1ÆAFH1FHJFHZ{R1¬HHZSHäP-HOHHUP/HMHÆAÉoe jeNä^b
FHVä R¬H1 P-HHQHZSHäP-HOHHU P/HMHÆAÉRHMH1ÆAFH1FHJFHZ{ R1¬HH+HäÍ+HHIM-HH1HIQ&HHU{ P/HMHÆAÉoe jeNÆEA FHVä R¬H1 P-HHQH+HäÍ
+HHIM-HH1HIQ&HHU{ P/HMHÆAÉRHMH1ÆAFH1FHJFHZ{ R¬HH1+HHE+HHIOHäMHIPHMHÆAÉoe jeNä^b FHV RVHIQ1 P-HHQH1É+HHE+HHIOHäMHIPHjeä^Éoe
MH1ÆAFH1FHJFHZ{RV¡H1+HHELH<HH[içefme jeä^ÉRHMH1ÆAEFHVäRVHIQ1P-HHQH1É+HHELH<HH[{ÉHIPHMHÆAAÉRHMH1ÆAFH1FHJFHZ{RVHIQ
'H1/H[OH1 )OHä/H 1É)äOHÍaP/H1aMH1ÆAÉoe Fefle jeä^ÉÉRHÍaMH1ÆAFHGaFHV1aR1¬H1aP-HHQHäa'H1/H[OH1 )OHä/H 1É)OHäÍaP/H1ajeNä^Éoe
)HIOHä MHÆAÉÉRHÍaMH1ÆAFHGa'H1FHJFHZ{aR1¬H1a'HHVSHäP-HOHHUÍaP/H1aMH1ÆAÉRH)HIOHä MHÆAÉÉRHÍaMH1ÆAFHGaFHV1aR1¬H1aP-HHQHäa'HHVSHäP-HOHHUÍa
mLeN~ jeNä^ÉRH)HIOHä MHÆAÉçoeë~ jeNä^ced~ DeNcegÉFHZ{aR1¬H1a'HH+HäÍa+H1HIM-HH1HIQ&HHU{Ía+H1HIjl-HH1HIQYHHU1HIMHIOH{ +HHIMÉ-HH1HIQYHHU{ÍaP/H1aMH1ÆAÉoe
)HIOHä MHÆAÉçoeë~ jeNä^ced~ FHV1a R1¬H1a P-HHQHäa 'HH+HäÍa +H1HIM-HH1HIQ&HHU{Ía +H1HIMl-HH1HIQYHHU1HIMHIOH{ +HHIMÉ-HH1HIQYHHU{Ía mLeN~ jeNä^ÉRH )HIOHä
jeä^Éçoeë~ jeNä^ced~ 'H1FHJFHZ{a R1¬H1a 'H1+HHFHGa +HHIOHäÍa 'H1HIPH1a MH1ÆAÉRH )HIOHä MHÆAÉÉRHÍa MH1ÆAFHGa FHV1a RV1HIQ1a P-HHQHäa 'H1+HHFHGa
+HHIOHäÍa'H1HIPH1aMH1ÆAÉRH)HIOHä MHÆAÉÉRHÍaMH1ÆAFHGa'H1FHJFHZ{aRV1HIQ1a'H1+HHFHGaLH<H {Ía'H1HIPH1aMH1ÆAÉRH)HIOHä MHÆAÉçoeë~ jeNä^ced~ cesN~
osNefnNaP-HHQHäa'H1+HHFHGaLH<H {Ía'H1HIPH1aMH1ÆAÉRH)HIOHäMHÆAÉÉRHÍaMH1ÆAFHGa'H1FHJFHZ{aRV1HIQ1
HeoeLe&ë-(DeLexleë) ³esçLe¥ ³eefvle (mLe) YeJele (jeäôeë) jep³eÒeoeë meYeemeoë (jeä^ced) jep³eced (ces) ce¿eced
(oÊe) (mJeene) mel³e³ee Jee®ee (DeLexleë) (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (Deceg<cew) (oÊe) (DeespemJeleerë)
HI-H²HH\HXH+HMHH¢FHHJNH®OHH MHSHHTkHÍ (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (ces) ce¿eced (oÊe) (mJeene) v³ee³e³egkeÌl³ee veerl³ee
(DeespemJeleerë) efpeleseqvê³eeë (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (Deceg<cew) (oÊe) (DeeHeë) peueÒeeCeJeled efÒe³eeë (HeefjJeeefnCeerë)
mJeme¢Meeved Heleerved Heefj Jees{gb Meerueeë (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (ces) (oÊe) (mJeene) efJeve³e³egkeÌl³ee JeeC³ee (DeeHeë)
(HeefjJeeefnCeerë) (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (Deceg<cew) (oÊe) (DeHeeced) HetJeexkeÌleeveeced (Heefleë) HeeuekeÀë (Deefme)
(jeäôeë) (jeä^ced) (ces) (osefn) (mJeene) efÒe³e³ee Jee®ee (DeHeeced) ÒeeCeeveeced (Heefleë) j#ekeÀë (Deefme) (jeäôeë)
(jeä^ced) (Deceg<cew) (osefn) (DeHeeced) (ieYe&ë) Devleefn&leë (Deefme) (jeäôeë) (jeä^ced) (ces) (osefn) (mJeene)
³egekq eÌlecel³ee Jee®ee (DeHeeced) (ieYe&ë) mleeslegb ³eesi³eë (Deefme) (jeäôeë) (jeä^ced) (Deceg<cew) (osenf )¤ De³eb cev$eë
(Mele0 5~ 3~ 4~ 7-11) J³eeK³eeleë¤3¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³es ³et³eceLexlemmevleë mJeene jeäôeë mLe les ces jeä^b oÊe~ ³es ³et³eceLexleë mevlees jeäôeë
mLe lesçceg<cew jeä^b oÊe ³ee ³et³eb mJeenewpemJeleerë mel³ees jeäôeë mLe lee ces jeä^b oÊe~ ³ee DeespemJeleer jeäôeë mLe lee
Deceg<cew jeä^b oÊe~ ³ee ³et³eb mJeene HeefjJeeefnCeer jeäôeë mLe lee ces jeä^b oÊe~ ³ee ³et³eb HeefjJeeefnCeerjeHees jeäôeë mLe lee
Deceg<cew jeä^b oÊe~ ³emlJeb DeHeeb Heeflejefme meesçceg<cew jeä^b osefn~ ³emlJeb mJeene jeäôe DeHeeb ieYeexçefme, me lJeb ces jeä^b osefn~
³emlJeb jeäôe DeHeeb ieYeexçefme meesçceg<cew jeä^b osefn¤3¤
YeeJeeLe&ë-HV +HJHH MHSHHYHHV HH MHSHHTkHH PHJPOHHÍ P-HHVONH¢HH /H¥ HejeslkeÀ<e&menveb meJee&ved ceveg<³eeved
efJeÐeemegefMe#ee³egkeÌleeb½e ke=ÀlJee jep³eYeeefievees jep³emesJev³e½e m³egë~ ve KeuJeer<³e&³ee Hejs<eeb neefvekeÀjCeeled
mJejep³eYe´bMeceekeÀej³es³egë¤3¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees legce ueesie (DeLe&sleë) ÀHVá +HRH/HH; NH¢HV ´HHâ QHVOHV QJ6 (mJeene) mel³eveerelf e mes
(jeäôeë) jep³e mesJevesnejs meYeemeod (mLe) nes, Jes DeeHe ueesie (ces) cegPes (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es, pees legce
ueesie (DeLexleë) HeoeLeeX keÀes peeveles ngS (jeäôeë) jep³e osves Jeeues (mLe) nes, Jes legce ueesie (Deceg<cew) jep³e kesÀ j#ekeÀ
Gme Heg©<e keÀes (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es, pees legce ueesie (mJeene) mel³eveerelf e kesÀ meeLe (DeespemJeleerë) efJeÐee
yeue Deewj Heje¬eÀce mes ³egkeÌle ngF& jeveer ueesie DeeHe (jeäôeë) jep³e osves nejer (mLe) nQ, Jes (ces) cegPes (jeä^ced) jep³e keÀes
(oÊe) oerefpe³es~ pees DeeHe ueesie (DeespemJeleerë) efpeleseqvê³e (jeäôeë) jep³e keÀer osves Jeeueer (mLe) nQ, Jes DeeHe ueesie
(Deceg<cew) efJeÐee, yeue Deewj Heje¬eÀce mes ³egkeÌle Heg©<e keÀes (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es~ pees legce ueesie (mJeene)
mel³eveerelf e mes (HeefjJeeefnCeerë) DeHeves legu³e Heefle³eeW kesÀs meeLe efJeJeen keÀjvesnejer (DeeHeë) peue leLee ÒeeCe kesÀ meceeve
H³eejer (jeäôeë) jep³e osvesnejer (mLe) nQ, Jes DeeHe ueesie (ces) cegPes (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es~ pees legce ueesie
(HeefjJeeefnCeerë) DeHeves DevegketÀue Heefle³eeW kesÀ meeLe ÒemeVe nesves Jeeueer (DeeHeë) Deelcee kesÀ meceeve efÒe³e (jeäôeë) jep³e
osves Jeeueer (mLe) nQ, Jes DeeHe (Deceg<cew) Gme ye´ïe®eejer Jeerj Heg©<e keÀes (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es~ ns meYeeO³e#e!
pees DeeHe (jeäôeë) jep³e osvesnejs (DeHeeced) peueeMe³eeW kesÀ (Heefleë) j#ekeÀ (Deefme) nQ, mees (ces) cegPes (mJeene)
mel³eveerefle kesÀ meeLe (jeä^ced) jep³e keÀes (osefn) oerepf eS, ns meYeeHeefle! pees DeeHe (mJeene) mel³e Je®eveeW mes (jeäôeë)
jep³e osves Jeeues (DeHeeced) ÒeeCeeW kesÀ (Heefleë) j#ekeÀ (Deefme) nQ, Jes (Deceg<cew) Gme ÒeeefCe³eeW kesÀ Hees<ekeÀ Heg©<e keÀes
(jeä^ced) jep³e keÀes (osefn) oerepf e³es~ ns Jeerj Heg©<e jepeved! pees DeeHe (mJeene) mel³eveerelf e kesÀ meeLe (jeäôeë) jep³e osves
Jeeues (DeHeeced) mesveeDeeW kesÀ yeer®e (ieYe&ë) ieYe& kesÀ meceeve jef#ele (Deefme) nQ, mees DeeHe (ces) efJe®eejMeerue cegPes (jeä^ced)
jep³e keÀes (osefn) oerefpe³es~ ns jepeved! pees DeeHe (jeäôeë) jep³e osvesnejs (DeHeeced) ÒepeeDeeW kesÀ efJe<e³e (ieYe&ë) mlegefle kesÀ
³eesi³e (Deefme) nQ, mees DeeHe (Deceg<cew) Gme ÒeMebemf ele Heg©<e keÀes (jeä^ced) jep³e keÀes (osefn) oerefpe³es¤3¤
YeeJeeLe&ë-SHHV MHSHNHV¢'HHI2HNH¢HMHU +HJH'HHZM*YHNH¢HU HTkHHE QH:, GvekeÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeveer GVeefle kesÀ efue³es
otmejeW keÀer GVeefle keÀes men kesÀ meye ceveg<³eeW keÀes jep³e kesÀ ³eesi³e keÀj Deewj DeeHe Yeer ®e¬eÀJeÊeea jep³e keÀe Yeesie efkeÀ³ee keÀjW,
Ssmee ve nes efkeÀ F&<³ee& mes otmejeW keÀer neefve keÀjkesÀ DeHeves jep³e keÀe Ye² keÀjW¤3¤
met³³e&lJe®eme Fl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ met³³ee&o³ees cev$eeskeÌlee osJeleeë~ HetJe&m³e peieleer ívoë~ efve<eeoë
mJejë~ met³³e&Je®e&me Fefle efÜleer³em³e mJejeìd HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë~ Je´peef#ele Fefle le=leer³em³e
MeefJeÿe Fefle ®elegLe&m³e ®e mJejeìd yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë~ peveYe=le Fefle Heáecem³ee®eea
HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë~ efJeéeYe=le Fefle <eÿm³e ceOeJFHOHHUHIMHIOHPHâFHPH<HJHIMNHG¢HIHÆJ+HGÏYRÍa
OewJeleë mJejë¤
ceveg<³eeë keÀer¢Mee YetlJee keÀmcew eEkeÀ eEkeÀ ÒeoÐegefjl³een¤
ceveg<³eeW keÀes kewÀmee nes kesÀ efkeÀme-efkeÀme kesÀ efue³es keÌ³ee-keÌ³ee osvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW
keÀne nw¤
met³e&{O-HHPHP/HMHÆAÉRHMH1ÆAEFHVäR¬H1P-HHQH1 met³e&{O-HHPHP/HMHÆAÉoe jeNÆAFH1FHJFHZ{R¬H1 met³e&{-HH PH

mLe jeä^ÉRHMH1ÆAE FHVä R¬H1 P-HHQH1 PHWH {-HH PHP/HMHÆAÉoe jeNÆAFH1FHJFHZ{ R¬H1 FHHYRHä P/HMHÆAÉRHMH1ÆAE FHVä R¬H1
mJeene1 FHHYRHä P/H MHÆAÉRH MH1ÆAFH1FHJFHZ{ R¬H -HSH1HIHOHä P/H MHÆAÉoe jeNä^b FHVä R¬H1 P-HHQHä -HSH1HIHOHä P/H
jeä^ÉRH MH1ÆAFH1FHJFHZ{ R¬H1 -HH0HHä P/H MHÆAÉRH MH1ÆAE FHVä R¬H1 P-HHQH1 -HH0HHä P/H MHÆAÉRH MH1ÆAFH1FHJFHZ{ R¬H1
0HHI-HäáHP/HMHÆAÉoe jeNäÊFHVR¬H1P-HHQH0HHI-HäáHP/HMHÆAÉoe jeNÆAFH1FHJFHZ{R¬H10HNH®-Häjer mLe jeä^Éoe jeNäb^
FHVä R¬H1 P-HHQHä 0HNH®-HäMHU P/Hjeä^Éoe jeNÆAFH1FHJFHZ{ R¬H1 SHYH1<HOHä mLe jeä^Éoe MH1ÆAE FHVä R¬H1 P-HHQH1 SHYH1<HOHä
mLe jeä^Éoe jeNä^ceNceg<cew{ oÊe efJeéH1<HOHä P/HMHÆAÉRHMH1ÆAE FHVä R¬H1 P-HHQHä HI-HËH1<HOHä P/HMHÆAÉoe jeNä^ceNceg<cew{
R1¬HH+HäÍ P-HNMHSHä P/H MHÆAÉoe jeä^ÉFH1FHJFHZ{ R¬Ha FH2HJäFHOHHUF1 H 2HJäFHOHHUHI<HÍ +HHYOHHE1 FHHIQä H1HE H1HIHHHäH
-HY-HH1YHHÉ'HYHHä2HÆHÍPHHUROHPH1QHZSHäPHHV1FHHIQäH1HEH1HIHHHäH1R2HäOHHUÍ
PHWH O-HHPH1 )HIOH1 PHWH {ÉO-HHPHÍa P/H1a MH1ÆAÉRH )HIOHä MHÆAÉÉRHÍa MH1ÆAFHGa FHV1a R1¬H1a P-HHQHäa PHWH O-HHPH1 )HIOH1
met³e&çlJeN®emeë~ mLeN~ jeNä^ÉRH )HIOHä MHÆAÉçoeë~ jeNÆAFHGa 'H1FHJFHZ{a R1¬H1a PHWGH -HH PH1 )HIOH1 PHWH {É-HH PHÍa P/H1a MH1ÆAÉoe Fefleä
jeä^ÉÉRHÍaMH1ÆAFHGaFHV1aR1¬H1aP-HHQHäaPHWGH -HH PH1 )HIOH1 PHWH {É-HH PHÍaP/H1aMH1ÆAÉoe Fefleä jeä^Éçoeë~ MH1ÆAFHGa'H1FHJFHZ{aR1¬H1a
FHHYRHäÍaP/H1aMH1ÆAÉRH)HIOHä MHÆAÉoeë~ jeNÆAFHGaFHV1aR1¬H1aP-HHQHäaFHHYRHäÍaP/H1ÍaMH1ÆAÉRH)HIOHä MHÆAÉÉRHÍaMH1ÆAFHGa'H1FHJFHZ{a
R1¬H1a-H1SH1HIHOH1 )HIOHä -H1SH1ÉHIHOHÍaP/H1aMHNä^ÉRH)HIOHä MHÆAÉÉRHÍaMH1ÆAFHGaFHV1aR1¬HaP-HHQHäa-H1SH1HIHOH1 )HIOHä-HSH1ÉHIHOHäÍaP/H1a
jeNä^ÉRH)HIOHä MHÆAÉÉRHÍaMH1ÆAFHGa'H1FHJFHZ{aR1Êe1a-HH0HHäÍaP/H1~ jeNä^ÉRH)HIOHä MHÆAÉçoeë~ je1ÆAFHGaFHV1aR1¬H1aP-HHQHäa-HH0HHäÍa
mLeN~ jeNä^ÉRH )HIOHä MHÆAÉÉRHÍa MH1ÆAFHGa 'H1FHJFHZ{a R1¬H1a 0HHI-HäáHÍa P/H1a MH1ÆAÉRH )HIOHä MHÆAÉçoeë~ jeNä^ced~ cHV1a R1¬H1a P-HHQHäa
0HHI-HäáHÍaP/H1aMH1ÆAÉRH)HIOHä MHÆAÉÉRHÍaMH1ÆAFHGaFHV1aR1¬H1aP-HHQHäa0HNH®-HäMerë~ mLeN~ jeNä^ÉRH)HIOHä MHÆAÉçoeë~ jeNä^ced~ cesN~
R1¬H1aP-HHQHäa0HkeÌJeäMHUÍaP/H1aMHÆARH)HIOHä MHÆAÉÉRHÍaMH1ÆAFHGa'H1FHJJFHZ{aR1¬H1aSH1YH1<HOH1 )HIOHä SHYH1É<HOHäÍaP/H1aMHNä^ÉRH)HIOHä
jeä^Éçoeë~ MH1ÆAFHGaFHV1aR1¬H1aP-HHQHä~ SH1YH1<HOH1 )HIOHä SHYH1É<HOHäÍaP/H1aMHNä^ÉRH)HIOHä MHÆAÉçoeë~ jeNä^ced~ FHV1aR1¬H1aP-HHQHä~
HI-H10-H1<HOH1 )HIOHHI-HËH1É<HOHäÍaP/H1aMH1ÆÉôe Fefleä MHÆAÉçoeÍaMH1ÆAFHGaFHV1aR11¬H1aP-HHQHäaHI-HN0-H1<HOH1 )HIOHä HI-H0-H1É<HOHäÍaP/H1a
jeNä^ÉRH )HIOHä MHÆAÉÉRHÍa MH1ÆAFHGa 'H1FHJFHZ{a R1¬H1a 'HH+HäÍa P-H1MHSH1 )HIOHä P-H1ÉMHSHäÍa P/H1a MHNä^Éoe Fefleä jeä^Éçoeë~ jeNä^ced~
'H1FHJFHZ{aR1¬H1aFH2HJäFHOHHU1HIMHIOH1 FH2HJäÉFHOHHUÍaFH2HJäFHOHHUHI<H1HIMHIOH1 FH2HJäFHOHHUÉHI<HÍa+HÉH1YOHH1FHGaFHHIQäaHNHFHGaH1HIHHHHäa JeNvJeeNveeë~
'HYHHä2Häeë~ PHHU1R1OH1aPH1QHZSHäPH1)HIOHäPH11nÉ'HHVäSHPHÍaFHHIQäaH1HFHGaH1HIHHHäHaR2HäOHHUÍ
HeoeLe&ë-(met³e&lJe®emeë) met³³e&m³e lJe®eë mebJeej FJe lJe®ees ³es<eeb les (mLe) YeJeLe (jeäôeë) (jeä^ced) (ces)
(oÊe) (mJeene) (met³e&lJe®emeë) (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (Deceg<cew) (oÊe) (met³e&Je®e&meë) met³³e&m³e ÒekeÀeMe FJe Je®eex
efJeÐeeO³e³eveb ³es<eeb les (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (ces) (oÊe) (mJeene) (met³e&Je®e&meë) (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced)
(Deceg<cew) (oÊe) (ceevoeë) ³es peveeved cevo³evl³eevevo³eefvle le SJe ceevoeë (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (ces) (oÊe)
(mJeene) (ceevoeë) (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (Deceg<cew) (oÊe) (Je´peef#eleë) Je´peeved ieJeeefoefmLel³eLee&ved osMeeved
ef#e³eefvle efveJeeme³eefvle les (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (ces) (oÊe) (mJeene) (Je´peef#eleë) (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced)
(Deceg<cew) (oÊe) (JeeMeeë) ³e GMeefvle keÀece³evles les (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (ces) (oÊe) (mJeene) (JeeMeeë) (mLe)
(jeäôeë) (jeä^ced) (Deceg<cew) (oÊe) (MeefJeÿeë) DeefleMe³esve yeueJevleë (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (ces) (oÊe)
(mJeene) (MeefJeÿeë) (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (Deceg<cew) (oÊe) (MekeÌJejerë) MeeqkeÌlecel³eë (mLe) (jeäôeë)
(jeä^ced) (ces) (oÊe) (mJeene) (MekeÌJejerë) (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (Deceg<cew) (oÊe) (peveYe=leë) ³es peveeved
efyeYeélf e les (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (ces) (oÊe) (mJeene) (peveYe=leë) (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (Deceg<cew) (oÊe)
(efJeéeYe=leë) ³es efJeMJeb efyeYeéfle les (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced) (ces) (oÊe) (mJeene) (efJeéeYe=leë) (mLe) (jeäôeë)
(jeä^ced) (Deceg<cew) (oÊe) (DeeHeë) mekeÀueefJeÐeeOece&J³eeefHeveë (mJejepeë) ³es mJeb jepevles les (mLe) (jeäôeë) (jeä^ced)
(Deceg<cew) (oÊe) (ceOegceleerë) ceOegjeefoiegCe³egkeÌlee Dees<eOe³eë (ceOegceleerefYeë) ceOegjeefoiegCe³egkeÌleeefYeJe&mevleeefoefYe$eÝ&legeYf eë
(He=®³evleeced) HeefjHe®³evleeced (ceefn) cenlHetp³eb (#e$eced) #eef$e³eeCeeb jep³eced (#eef$e³ee³e) #e$em³e Heg$ee³e (JevJeeveeë)
³ee®eceeveeë (DeveeOe=äeë) Me$egeYf ejOeef<e&leeë (meerole) (menewpemeë) Deespemee yeuesve men JeÊe&ceeveeë (ceefn) (#e$eced)
(#eef$e³ee³e) (oOeleerë) OejceeCeeë¤ De³eb cev$eë (Mele0 5~ 3~ 4~ 12-18) J³eeK³eeleë¤4¤
DevJe³eë-ns jepeHeg©<eeë! ³elees ³et³eb met³³e&lJe®emeë mevleë mJeene jeäôe mLe lemceevces jeä^b oÊe~ ³eleë
met³³e&lJe®emeë mevlees ³et³eb jeäôe mLe lemceeoceg<cew jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb met³³e&Je®e&meë mevleë mJeene jeäôe mLe lemceevces
jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb met³³e&Je®e&mees jeäôe mLe lemceeoceg<cew jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb Je´peef#eleë mevleë mJeene jeäôe mLe
lemceevces jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb Je´peef#eleë mevlees jeäôe mLe lemceeoceg<cew jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb JeeMeeë mevleë mJeene jeäôe
mLe lemceevces jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb JeeMeeë mevlees jeäôe mLe lemceeoceg<cew jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb MeefJeÿeë mevleë mJeene
jeäôe mLe lemceevces jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb MeefJeÿe jeäôe mLe lemceeoceg<cew jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb MekeÌJejerë mevleë mJeene
jeäôe mLe lemceevces jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb MekeÌJejer jeäôe mLe lemceeoceg<cew jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb peveYe=leë mevleë mJeene
jeäôe mLe lemceevces jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb peveYe=lees jeäôe mLe lemceeoceg<cew jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb efJeéeYe=leë mevleë mJeene
jeäôe mLe lemceevces jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eb efJeéeYe=lees jeäôe mLe lemceeoceg<cew jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eceeHeë mJejepeë mevlees
jeäôe mLe lemceevces jeä^b oÊe~ ³elees ³et³eceeHeë mJejepeë mLe lemceeoceg<cew jeä^b oÊe~ ns meppeYHHÍ HTkHÍHJ<ceeefYeë
#eef$e³ee³e ceefn #e$eb JevJeeveeë menewpemeë #eef$e³ee³e ceefn #e$eb oOeleerjveeOe=äe ceOegceleerce&OegceleerefYeë megKeeefve He=®³evleeced~ ns
meppeYHHÍ+HJHHÍHWHFHHU0HHUÍHTkHÍPHHUROH´HH+YHJOH
YeeJeeLe&ë-QV kHU+HJHHÍ QV FHYHJeeë met³e&Jevv³ee³eÒekeÀeMekeÀeë met³e& FJe efJeÐee oerHekeÀeë meJex<eeceevevoÒeoe
ieJeeefoHeMegj#ekeÀeë MegYeiegCewë keÀceveer³ee yeueJevleë mJeme¢MeHTkHÍHI-HËHF<HMHP-HH2HHUYHHÍPHHIYOH, lesçv³esY³ees jep³eb oelebgb
mesefJelegb ®e MekeÌvegJeefvle, veslej Fefle ³et³eb efJepeeveerle¤4¤
HeoeLe&ë-ns jepeHeg©<ees! legce ueesie (met³³e&lJe®emeë) met³e& kesÀ meceeve DeHeves v³ee³e ÒekeÀeMe mes meye lespe keÀes
{ebkeÀves Jeeues nesles ngS (mJeene) mel³e v³ee³e kesÀ meeLe (jeäôeë) jep³e osvesnejs (mLe) nes, Fmeefue³es (ces) cegPes (jeä^ced)
jep³e keÀes (oÊe) oerefpe³es~ ns ceveg<³ees! efpeme keÀejCe (met³e&lJe®emeë) met³³e&ÒekeÀeMe kesÀ meceeve efJeÐee Heææ{ves Jeeues nesles ngS
legce ueesie (jeäôeë) jep³e osvesnejs (mLe) nes, Fmeefue³es (Deceg<cew) Gme efJeÐee ceW met³e&Jeled ÒekeÀeMeceeve Heg©<e kesÀ efue³es
(jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es~ ns efJeÜved ceveg<³ees! (met³e&Je®e&meë) met³e& kesÀ meceeve lespeOeejer nesles ngS legce ueesie
(mJeene) mel³e JeeCeer mes (jeäôeë) jep³eoelee (mLe) nes, Fme keÀejCe (ces) lespemJeer cegPes (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe)
oerepf e³es, efpeme keÀejCe (met³e&Je®e&meë) met³³e& kesÀ meceeve ÒekeÀeMeceeve nesles ngS DeeHe ueesie (jeäôeë) jep³e osvesnejs (mLe)
nes, Fmeefue³es (Deceg<cew) Gme ÒekeÀeMeceeve Heg©<e kesÀ efue³es (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es~ efpeme keÀejCe (ceevoeë)
ceveg<³eeW keÀes Deevevo osvesnejs nesles ngS DeeHe ueesie (mJeene) mel³e Je®eveeW kesÀ meeLe (jeäôeë) jep³e osves Jeeues (mLe) nes,
Fmeefue³es (ces) Deevevo osvesnejs cegPes (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerefpe³es, efpemeefue³es DeeHe ueesie (ceevoeë) ÒeeefCe³eeW keÀes
megKe osves Jeeues neskesÀ (jeäôeë) jep³eoelee (mLe) nes, Fmeefue³es (Deceg<cew) Gme megKeoelee peve keÀes (jeä^ced) jep³e keÀes
(oÊe) oerepf e³es~ efpeme keÀejCe DeeHe ueesie (Je´peef#eleë) ieew Deeefo HeMegDeeW kesÀ mLeeveeW keÀes yemeeles ngS (mJeene) mel³e
ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ meefnle (jeäôeë) jep³eoelee (mLe) nQ, Fmeefue³es (ces) HeMegj#ekeÀ cegPes (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerefpe³es~
efpeme keÀejCe DeeHe ueesie (Je´peef#eleë) mLeeve Deeefo mes HeMegDeeW kesÀ j#ekeÀ nesles ngS (jeäôeë) jep³e osvesnejs (mLe) nQ,
Fmemes (Deceg<cew) Gme ieew Deeefo HeMegDeeW kesÀ j#ekeÀ Heg©<e kesÀ efue³es jep³e keÀes (oÊe) oerefpe³es~ efpemeefue³es DeeHe ueesie
(JeeMeeë) keÀecevee keÀjles ngS (mJeene) mel³eveerefle mes (jeäôeë) jep³eoelee (mLe) nQ, Fmeefue³es (ces) F®íe³egkeÌle cegPes
(jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es~ efpeme keÀejCe DeeHe ueesie (JeeMeeë) F®íe³egkeÌle nesles nS (jeäôeë) jep³e osves Jeeues
(mLe) nQ, Fmeefue³es (Deceg<cew) Gme F®íe³egkeÌle Heg©<e kesÀ efue³es (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es~ efpeme keÀejCe DeeHe
ueesie (MeefJeÿeë) Del³evle yeue Jeeues nesles ngS (mJeene) mel³e Heg©<eeLe& mes (jeäôeë) jep³eoelee (mLe) nQ, Fme keÀejCe
(ces) yeueJeeved cegPes (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerefpe³es~ efpeme keÀejCe DeeHe ueesie (MeefJeÿeë) Deefle Heje¬eÀceer (jeäôeë)
jep³eoelee (mLe) nQ, Fme keÀejCe (Deceg<cew) Gme Deefle Heje¬eÀceer peve keÀs efue³es (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es~ ns
jeCeer ueesiees! efpemeefue³es DeeHe (MekeÌJejerë) meeceL³e& Jeeueer nesleer ngF& (mJeene) mel³e Heg©<eeLe& mes (jeäôeë) jep³e osves
nejer (mLe) nQ, Fmeefue³es (ces) meeceL³e&Jeeved cegPes (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerefpe³es~ efpeme keÀejCe DeeHe (MekeÌJejerë)
meeceL³e&³egkeÌle (jeäôeë) jep³e osves Jeeueer (mLe) nQ, Fme keÀejCe (Deceg<cew) Gme meeceL³e&³egkeÌle Heg©<e kesÀ efue³es (jeä^ced)
jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es~ efpemeefue³es DeeHe ueesie (peveYe=leë) Þesÿ ceveg<³eeW keÀe Hees<eCe keÀjves nejer nesleer ngF& (mJeene)
mel³e keÀceeX kesÀ meeLe (jeäôeë) jep³e osves Jeeueer (mLe) nQ, Fmeefue³es (ces) Þesÿ iegCe³egkeÌle cegPes (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe)
oerepf e³es~ efpemeefue³es DeeHe (peveYe=leë) meppeveeW keÀes OeejCe keÀjvesnejs (jeäôeë) jep³eoelee (mLe) nQ, Fmeefue³es (Deceg<cew)
Gme mel³eefÒe³e Heg©<e kesÀ efue³es (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es~ ns meYeeO³e#eeefo jepeHeg©<ees! efpemeefue³es DeeHe ueesie
(efJeéeYe=leë) meye mebmeej keÀe Hees<eCe keÀjves Jeeues nesles ngS (mJeene) mel³e JeeCeer kesÀ meeLe (jeäôeë) jep³e osvesnejs
(mLe) nQ, Fmeefue³es (ces) meye kesÀ Hees<ekeÀ cegPes (jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es~ efpemeefue³es DeeHe ueesie (efJeéeYe=leë)
efJeée keÀes OeejCe keÀjvesnejs (jeäôeë) jep³eoelee (mLe) nQ, Fmeefue³es (Deceg<cew) Gme OeejCe keÀjvesnejs ceveg<³e kesÀ efue³es
(jeä^ced) jep³e keÀes (oÊe) oerepf e³es~ efpeme keÀejCe DeeHe ueesie (DeeHeë) PH\HHI-H²HH'HHZM2HFH HI-HHHFH:-HHHIâ-HHXHVQHVOHV
ngS (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes (jeäôeë) jep³e osvesnejs (mLe) nQ, Fme keÀejCe (ces) 0HJ<HLHJ&HH: FH: -HHâFHJ3HV (jeä^ced)
jep³e keÀes (oÊe) oerefpe³es~ efpemeefue³es DeeHe ueesie (DeeHeë) meye efJeÐee Deewj Oece& ceeie& keÀes peevevesnejs (mJejepeë) DeeHe mes
DeeHe ner ÒekeÀeMeceeve (jeäôeë) jep³eoelee (mLe) nQ, Fmeefue³es (Deceg<cew) Gme Oece&%e Heg©<e kesÀ efue³es (jeä^ced) jep³e keÀes
(oÊe) oerepf e³es~ ns meppeYHkHUXHHVLHHV'HH+HNH¢HV ®eeefn³es efkeÀ (#eef$e³ee³e) jepeHetleeW kesÀ efue³es (ceefn) yeæ[s Hetpee keÀs ³eesi³e
(#e$eced) #eef$e³eeW keÀs jep³e keÀes (JevJeeveeë) ®eenleer ngF& (menewpemeë) yeue-Heje¬eÀce kesÀ meefnle JeÊe&ceeve (#eef$e³ee³e)
jepeHetleeW kesÀ efue³es (ceefn) yeæ[s (#e$eced) jep³e keÀes (oOeleerë) OeejCe keÀjleer ngF& (DeveeOe=äeë) Me$egDeeW kesÀ JeMe ceW ve Deeves
Jeeueer (ceOegceleerë) ceOegj Deeefo jme Jeeueer Dees<eOeer (ceOegceleerefYeë) ceOegjeefo iegCe³egkeÌle Jemevle Deeefo $eÝlegDeeW mes megKeeW
keÀes (He=®³evleeced) efme× efkeÀ³ee keÀjW~ ns meppeYH+HJHHVOHJFHXHHVLH)PH´HNH¢HMNH¢HUHTkHH:NH¢HV(meerole) ´HHâQHV'HHV
YeeJeeLe&ë-QV kHU +HJHHVSHHV PHWH NHV¢PHFHHYHYHHH'HHZMHI-H²HHNH¢H´HNH¢H0HNH¢MPH\HNH¢HV 'HHYHYRRVYHV, ieew
Deeefo HeMegDeeW keÀer j#ee keÀjves, MegYe iegCeeW mes MeesYee³eceeve, yeueJeeved, 'H+HYHV OHJXHHTkHH: PHV HI-H-een Deewj mebmeej keÀe
Hees<eCe keÀjves Jeeues mJeeOeerve nQ, Jes ner DeewjeW kesÀ efue³es jep³e osves Deewj DeeHe mesJeve keÀjves ceW meceLe& nesles nQ , Dev³e
veneR¤4¤
meescem³esl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ Deiv³eeo³ees cev$eeskeÌlee osJeleeë~ mJeje[dOe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
MHSHYHZMHâMHHHFHV-HHÉYHJNH¢M&HENH¢HHYHVOHMVHHEHJÌH0HHXHJ\2HHYHHHHHISHOHVHTYÌHH&HHHIFHHIOH*+HHIR0HOHV
jepee ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ mel³eJeeoer Oecee&lcee jepeeDeeW kesÀ meceeve DeHeves meye keÀece keÀjW Deewj
#egêeMe³e, ueesYeer, Dev³ee³eer leLee uecHeìer kesÀ legu³e keÀoeefHe ve neW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
PHHVFHäPH1 HTO-HHIHäMHIPH1 OH-HVä-H FHV1 HTO-HHIHä<HWHH OHGa 'H1LYHHV1 P-HHQH1 PHHVFHHäH1 P-HHQHä PHHI-H1HV P-HHQH1
PHMäP-HOHZN P-HHQHä +HtÉ<Cess P-HHQH1 \HQ1P+HOHäHV1 P-HHQVYÌHäH1 P-HHQH1 IeHVHHäH1 P-HHQH1 0XHHVNHä¢e³eN mJeene:0HHäH1
P-HHQH1<HLHHäH1P-HHQHäH 1F&HVP-HHQHä
PHHVFHäPHaHTO-HHIHäÍa'H1HIPH1aOH-HV1-HVHIOHOH-HäÉ)-HaFHV1aHTO-HHIHäÍa<HWÉHH1OHGa'H1LYHHVäaP-HHQHäaPHHVFHHäHaP-HHQHäaPH1HI-H1HVa
P-HHQHäa PHMäP-HOHZa P-HHQHäa +HWÉ&HVa P-HHQHäa \HQ1P+HOHäHVa P-HHQHäa )YÌHäHa P-HHQHäa IeHVHHäHa P-HHQHäa ÍueHVNH¢HäHa P-HHQHäa
'Hj0HHäHaP-HHQHäa<HLHHäHaP-HHQHäa'H1H 1F&HVP-HHQHä
HeoeLe&ë-(meescem³e) Ssée³³e&m³e (eqlJeef<eë) p³eesefleë (Deefme) (leJesJe) ³eLee YeJelemleLee (ces) cece (eqlJeef<eë)
efJe%eeveÒekeÀeMeë (Yet³eeled) (Deive³es) efJeÐegoeo³es (mJeene) mel³eJeekedÀefÒe³ee®ejCe³egkeÌlee efJeÐee (meescee³e) Deew<eOeefJe%eevee³e
(mJeene) JewÐekeÀHeg©<eeLe&efJeÐee (meefJe$es) met³³e&eJf e%eevee³e (mJeene) p³eeself eefJe&Ðee (mejmJel³ew) JesoeLe&meg#eeefJe%eeefHekeÀe³ew Jee®es
(mJeene) J³eekeÀjCeeÐe²efJeÐee (Het<Ces) ÒeeCeHeMegHeeuevee³e (mJeene) ³eesieJ³eJenejefJeÐee (ye=nmHele³es) ye=nleeb Òeke=Àl³eeoerveeb
Hel³egjeréejm³e efJe%eevee³e (mJeene) ye´ïeefJeÐee (Fvêe³e) Feqvê³eeefOeÿelegpeeaJem³e yeesOee³e (mJeene) efJeJeskeÀefJeÐee (Iees<ee³e)
meeflÒe³eYee<eCeeefo³egkeÌlee³ew JeeC³ew (mJeene) leL³eesHeosMes JekeÌle=lJeefJeÐee (ÍueeskeÀe³e)
leÊJeme«elemelkeÀeJ³eieÐeHeÐeívoesevf ecee&CeeefoefJe%eevee³e (mJeene) leÊ-HNH¢H-H0HHkHHIRHI-H²HH (DebMee³e) HejceeCJeJeiecee³e
(mJeene) met#ceHeoeLe&eJf eÐee (Yeiee³e) Ssée³ee&³e (mJeene) Heg©<eeLe&eJf eÐee (De³³e&cCes) v³ee³eeOeerMelJee³e (mJeene)
jepeveerefleefJeÐee¤ De³eb cev$eë (Mele0 5~ 3~ 5~ 3-9) J³eeK³eeleë¤5¤
DevJe³eë-ns jepeved! ³eLee lJeb meescem³e eqlJeef<ejefme leLeeçnceefHe YeJes³eced~ ³elemleJesJe ces eqlJeef<eYet&³eeod ³eLee
YeJeleeçive³es mJeene meescee³e mJeene meefJe$es mJeene mejmJel³ew mJeene Het<Ces mJeene ye=nmHele³es mJeensvêe³e mJeene Iees<ee³e
mJeene ÍueeskeÀe³e mJeenebçMee³e mJeene Yeiee³e mJeeneç³³e&cCes ®e mJeene ie=¿eles leLee ce³eeefHe ie=¿eles¤5¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewejf oceeMebemf ele-HEH/HHÉÉâHYHHEMHHHE0HJ<HLHJ&HP-H<HH-HHÍPHHIYOH, leLewJe vees Yet³eemegefjefle¤5¤

HeoeLe&ë-ns jepeved! pewmes DeeHe (meescem³e) Ssée³³e& kesÀ (eqlJeef<eë) ÒekeÀeMe keÀjvesnejs (Deefme) nQ, Jewmee ceQ Yeer
nesTb, efpememes (leJesJe) DeeHe kesÀ meceeve (ces) cesje (eflJeef<eë) efJeÐeeDeeW keÀe ÒekeÀeMe nesJes, pewmes DeeHe ves (Deive³es) efyepegueer
Deeefo kesÀ efue³es (mJeene) mel³e JeeCeer Deewj efÒe³ee®ejCe³egkeÌle efJeÐee (meescee³e) Dees<eefOe peeveves kesÀ efue³es (mJeene) JewÐekeÀ
keÀer Heg©<eeLe&³egkeÌle efJeÐee (meefJe$es) met³³e& keÀes mecePeves kesÀ efue³es (mJeene) Yetieesue efJeÐee (mejmJel³ew) JesoeW keÀe DeLe& Deewj
De®íer efMe#ee peeveves Jeeueer JeeCeer kesÀ efue³es (mJeene) J³eekeÀjCeeefo JesoeW kesÀ De²eW keÀe %eeve (Het<Ces) ÒeeCe leLee HeMegDeeW
keÀer j#ee kesÀ efue³es (mJeene) ³eesie Deewj J³eekeÀjCe keÀer efJeÐee (ye=nmHele³es) yeæ[s Òeke=Àefle Deeefo kesÀ Heefle F&éej keÀes peeveves kesÀ
efue³es (mJeene) ye´ïeefJeÐee (Fvêe³e) Feqvê³eeW kesÀ mJeeceer peerJeelcee kesÀ yeesOe kesÀ efue³es (mJeene) efJe®eejefJeÐee (Iees<ee³e)
mel³e Deewj efÒe³eYee<eCe mes ³egkeÌle JeeCeer kesÀ efue³es (mJeene) mel³e GHeosMe Deewj J³eeK³eeve osves keÀer efJeÐee (MueeskeÀe³e)
leÊJeHHYHNH¢HPHH2HNH¢0HHk, Þesÿ keÀeJ³e, ieÐe Deewj HeÐe Deeefo ívo j®evee kesÀ efue³es (mJeene) leÊJe 'HHZMNH¢H-H0HHk
Deeefo keÀer efJeÐee (DebMee³e) HejceeCegDeeW keÀs mecePeves kesÀ efue³es (mJeene) met#ce HeoeLeeX keÀe %eeve (Yeiee³e) Ssée³³e& kesÀ efue³es
(mJeene) Heg©<eeLe&%eeve (De³³e&cCes) v³ee³eeOeerMe nesves kesÀ efue³es (mJeene) jepeveerefle efJeÐee keÀes ûenCe keÀjles nQ, Jewmes cegPes
Yeer keÀjvee DeJeM³e nw¤5¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Ssmeer F®íe keÀjveer ®eeefn³es efkeÀ pewmes mel³eJeeoer Oecee&lcee jepee ueesieeW kesÀ iegCe, keÀce&,
mJeYeeJe nesles nQ, Jewmes ner nce ueesieeW kesÀ Yeer nesJeW¤5¤
HeefJe$es mLe Fl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ DeeHees osJeleeë~ mJeje[d yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
³eLee kegÀceeje ye´ïe®e³exCe efJeÐee ie=Áer³egmleLewJe kegÀcee³eexçefHe Heþs³egefjl³een¤
pewmes kegÀceej Heg©<e ye´ïe®e³³e& mes efJeÐee ûenCe keÀjW, Jewmes keÀv³ee Yeer Heæ{,s Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues
+H1HI-HHVäP/HHV-HZ&H1-HHZnPHHI-HOHJ -HäÍ´HPHN-HÉ*O+HJäYHH1FHHTÏäÌV&H+H1HI-HHVä&H1PHWH {PHMlHI0FHHI<HäÍa
'HHIYHä<HäFHHIPH-HH1HHV\HY2HJäPOH+HHV1SHHÍPHHVFHäPHRH1HFHäHIPH1P-HHQHäMHSH1P-Hnë¤6¤
+H1HI-HHV1É)HIOHä +H1HI-HHVäaP/H1Ía-HZ1&H1-HHZnaPH1HI-H1OHJÍa-H1Ía´H11PH1-H)HIOHä ´HÉPH1-HVa*OHGa+HJÉYHH1HIFH1a'HHTÏäÌV&Ha+H1HI-HHVä&Ha
PHWH {PHa MlHI0FHHI<H1HIMHIOHä MlHI0FHÉHI<HäÍa 'HHIYHä<HÆ1efceOHHIYHäÉ<HÆFHGa 'H1HIPH1a -HH1HÍa \HY2HJäÍa OH1+HHV1SHH )HIOHä OH+H1ÍÉSHHÍa PHHVFHäPHa
RH1HFHGa'H1HIPH1aP-HHQHäaMHNSH1P-Hn)HIOHäMHSH1ÉP-HnÍ
HeoeLe&ë-(HeefJe$es) Meg×e®ejCes (mLeë) m³eeleeced (Jew<CeJ³eew) mekeÀueefJeÐee megefMe#eeMegYeiegCemJeYeeJeJ³eeefHeveew
(meefJelegë) mekeÀuepeielÒemeefJelegjeréejm³e (Jeë) ³eg<ceeved ye´ïe®eeefjCeerefJe&ÐeeefLe&veerë kegÀceeefjkeÀeë (ÒemeJes) Òemetlesçeqmceved peieefle
(Gled) Glke=Àäle³ee (Hegveeefce) HeefJe$eerkeÀjesefce (Deeq®íêsCe) DeefJeeq®íVesve efvejvlejsCe (HeefJe$esCe)
efJeÐeemegefMe#eeefpeleseqvê³elJeye´ïe®e³ee&efoefYeë HeefJe$eerkeÀejkeÀsCe J³eJenejsCe (met³³e&m³e) Deke&Àm³e (jeqMceefYeë) efkeÀjCewefjJe
(DeefveYe=äced) efvel³eb Ye=äb HeeHejefnlecee®eefjleJeeved (Deefme) (Jee®eë) JesoJeeC³eeë (yevOegë) Yeélee (leHeespeeë)
ye´ïe®e³ee&efoleHemee peeleë (meescem³e) Dees<eefOeieCem³e (oe$eced) oeefle jesieeved ³esve leÜeved (Deefme) (mJeene) mel³eef¬eÀ³e³ee
(jepemJeë) jepeJeerjÒemeefJekeÀeë¤ De³eb cev$eë (Mele0 5~ 3~ 5~ 16-18) J³eeK³eeleë¤6¤
DevJe³eë-ns meYesMe jepeved! ³elemlJeb Jee®ees efveYe=äb yevOegjefme meescem³e oe$eb leHeespee Deefme~ leJee%e³ee meefJelegë
´HPH-HV -HZ&H-HHZ +HHI-HHV P/HÍa QV 'H2HH+HNH¢+HHIMHHHIMNH¢H 'H2HVHH HTkHÍ H/HHQE PHHI-HOHJÍ ´HPH-HV PHWH PH
jeqMceefYeefjJeeeq®íêsCe HeefJe$esCe Je GlHegveeefce leLee ³et³eb mJeene jepemJees YeJele¤6¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa QV MHSHHRHHV MHSH+HJHHÍ HWHFHHIPFHYHG SHLHHIOH H/HH NHJ¢FHHMH2HH+HYHV
meppevee efve³egp³evles, OH/HH +HHI-HHHI-H²HH+HMHUHHNH¢HHIMNH¢HÍ HTkHÍ NH¢YHHYHHFH2HH+HYHV HIYHHJ*diOJeced~ ³ele Sle Fcee½e
efJeÐeemegeMf e#eeë ÒeeH³e ³egJel³eë mel³eë mJeme¢Mewë efÒe³ewJe&jëw Heg©<ewë men mJe³ebJejb efJeJeenb ke=ÀlJee JeerjHeg©<eeved
peve³es³egë¤6¤
HeoeLe&ë-ns meYeeHeefle jepeHeg©<e! efpeme efue³es DeeHe (Jee®eë) JesoJeeCeer kesÀ (DeefveYe=äced) Ye=äleejefnle Dee®ejCe
kesÀ efue³es (yevOegë) YeeF& (Deefme) nQ, (meescem³e) Dees<eefOe³eeW kesÀ keÀeìves Jeeues (leHeespeeë) ye´ïe®e³³ee&efo leHe mes Òeefme×
(Deefme) nQ, DeeHe keÀer Dee%ee mes (meefJelegë) meye peieled keÀes GlHeVe keÀjvesnejs F&éej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe ngS peieled ceW
(Jew<CeJ³eew) meye efJeÐee, De®íer efMe#ee, MegYe iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe ceW J³eeHeveMeerue Deewj (HeefJe$es) Meg× Dee®ejCeJeeueer
(mLeë) legce oesveeW nes~ ns Heæ{eves, +HMHUHHNH¢MYHV'HHZM+HÈ^YHVQHMHUkHUXHHVLHHVFH4(meefJelegë) F&éej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es
Fme peieled ceW (met³³e&m³e) met³³e& keÀer (jeqMceefYeë) efkeÀjCeeW kesÀ meceeve (Deeq®íêsCe) ísojefnle (HeefJe$esCe) efJeÐee, De®íer
efMe#ee, Oece&%eeve, efpeleseqvê³elee Deewj ye´ïe®e³³e& Deeefo keÀjkesÀ HeefJe$e efkeÀ³es ngS mes (Jeë) legce ueesieeW keÀes (GlHegveeefce) De®ís
ÒekeÀej HeefJe$e keÀjlee ntb, legce ueesie (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes (jepemJeë) jepeeDeeW ceW JeerjeW keÀes GlHeVe keÀjves Jeeueer
nes¤6¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaQV MHpee Deeefo Heg©<ees! legce ueesie Fme peieled ceW keÀv³eeDeeW
NH¢HV+HÈ^HYHVNHV¢HIXHHV0HJ¹HI-H²HHNH¢HU+HMHUHHNH¢MYHV-HHXHHUkHUXHHVLHH:NH¢HVHIYHHJNH®OHNH¢MHV, efpememes ³es keÀv³ee ueesie efJeÐee Deewj
HI0HHHNH¢HV´HHâQHVNHV¢SH-HHYHQJ) efÒe³e Jej Heg©<eeW kesÀ meeLe mJe³ebJej efJeJeen keÀjkesÀ Jeerj Heg©<eeW keÀes GlHeVe keÀjW¤6¤
meOeceeo Fl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ Je©Cees osJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
je%eeefceoceeJeM³ekebÀ ³elmeJe&m³eeë Òepee³eeë mJekegÀuem³e ®eeHel³eeefve ye´ïe®e³exCe efJeÐeemegefMe#eeeqvJeleeefve
keÀe³³ee&Ceerl³een¤
jepeeDeeW keÀes ³en DeJeM³e ®eeefn³es efkeÀ meye Òepee Deewj DeHeves kegÀue kesÀ yeeuekeÀesb keÀes ye´ïe®e³³e& kesÀ meeLe
efJeÐee Deewj megefMe#ee³egkeÌle keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PH12H1FHHRHVä²HJÉHTFYHYHHU1MH+HäÉ61OHHÉ'HYHHä2HÆHÉ'H+H1PHHVK-HPHHäYHHÍa
+H1POHHnPHJHHV¢1-Hä&HÍPH12HP/HäFH+HHHI0H0HJäFHH 1OHOHäFHHP-H1YOHÍ
PH12H1FHHR1 )HIOHä PH2H1ÉFHHRäÍa ²HJÉHTFYHYHHU{Ía 'HH+HäÍa SNleeë~ 'HYHHä2HÆHÍa 'H1+H1PHKÍa -HPHHäYHHÍa +H1POHHnPHJa H1HV¢1a
-Hä&HÍaPH12HP/H1HIFHHIOHäPH12HÉP/HäFHGa'H1+HHFHGaHI0H0HJäÍaFHH1OHOHäFHH1HTP-HHIOHäFHH1OHÉOHäFHHPHJa'H1YOHHIMOH1YOHë¤7¤
HeoeLe&ë-(meOeceeoë) ³eeë men ceeÐeefvle Ë<³eefvle leeë (Ðegeqcveveerë) ÒeMemleb Ðegcveb Oeveb ³eMees Jee efJeÐeles ³eemeeb
leeë (DeeHeë) peueeveerJe Meevleeë (Sleeë) ´HHHIâHI-H²HHPHJHI0HHHÍ(DeveeOe=äeë) Oeef<e&legce³eesi³eeë (DeHem³eë) DeHeëmeg keÀcce&meg
meeOJ³eë, De$e megHeeb meguegkedÀ #Deäe07.139% Fefle pemeë mLeeves megë (Jemeeveeë) -HkH<HWH&HZMHÏHHIROHHÍ (Heml³eemeg)
ie=nMeeueemeg (®e¬esÀ) kegÀ³³ee&led (Je©Ceë) Jejes jepee (meOemLeced) menmLeeveced (DeHeeced) -HHâHI-H²HHYHHE kHU&HHFHG (efMeMegë)
yeeuekeÀë (ceele=leceemeg) 'HHIOH0HHVYH0HHkHVNH®OHHI0HHHHFHHYHNH¢HHDHJ Oee$eer<eg (Devleë) meceerHes¤ De³eb cev$eë (Mele0 5~ 3~
DevJe³eë-³ees Je©Cees jepee YeJesled PH6OHHÍPH2HFHHRHV ²HJHFT YHYHHUMYHH2HÆH'HH+HHV -HPHHYHHÍ+HPOHHP-H+HPHÍHTkHHV
efJeog<³ees YeJes³egmleemeeceHeeb ³eë efMeMegmleb ceele=leceemJevleë meOemLeb meceerHemLeb efMe#eeLe¥ j#esled¤7¤
YeeJeeLe&ë-MHHH ´HHvVYH P-HMHSHV PH-HH Í HTkHHV HI-HRJHÍ NH¢HHH POHHPHHE PHNH¢H0HHppeelee yeeuekeÀe
efJeÐee³egkeÌleOee$³eOeerveeë keÀe³³ee&ë, ³elees ve keÀm³eeH³eHel³eb efJeÐeemegefMe#eenerYHEkHUHIYH\H XHHHPHHOHG
HeoeLe&ë-pees (Je©Ceë) Þesÿ jepee nes Jen (Sleeë) HI-H²HH'HHZM'HÏHU HI0HHHNH¢HV ´HHâQJ)¥ (meOeceeoë) SkeÀ
meeLe ÒemeVe nesves Jeeueer (Ðegeqcveveerë) ÒeMebmeveer³e Oeve keÀerefle& mes ³egkeÌle (DeveeOe=äeë) pees efkeÀmeer mes ve oyeW (DeeHeë) peue kesÀ
meceeve Meeefvle³egkeÌle (Jemeeveeë) -Hk'HHZM'HH<HWH&HH:PHV^+HHUQJ)¥ (Heml³eemeg) IejeW kesÀ (DeHem³eë) keÀeceeW ceW ®elegj efJeÜeved
kHU QHV-H:, Gve (DeHeeced) HI-H²HH'HH: FH: -HHâHTkHH: NH¢HSHHV (efMeMegë) yeeuekeÀ nes, GmekeÀes (ceele=leceemeg) Deefle ceev³e
keÀjvesnejer Oeeef³e³eeW kesÀ (Devleë) meceerHe (meOemLeced) SkeÀ meceerHe kesÀ mLeeve ceW efMe#ee kesÀ efue³es jkeÌKes¤7¤
YeeJeeLe&ë-MHSHHNH¢HVHHHIQHVHINH¢'H+HYHVMHSHFH:´HHvNHV¢PHH/HPH\HHTkHeW keÀe efJeÜeved Deewj Gvemes GlHeVe ngS
yeeuekeÀeW keÀes efJeÐee³egkeÌle OeeF³eeW kesÀ DeOeerve keÀjs efkeÀ efpememes efkeÀmeer kesÀ yeeuekeÀ efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee kesÀ efJevee ve jnW
'HHZMkHU<HHUHIYH\H XHYHQHV
#e$em³esl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ ³epeceevees osJelee~ ke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë mJejë¤
meJee&ë Òepeeë meJe&Lee ³eesi³eb meYesMeb jepeeveb meleleb meJe&lees j#es³egefjl³een¤
meye ÒepeeHeg©<eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ meye ÒekeÀej mes ³eesi³e meYeeHeefle jepee keÀer efvejvlej meye Deesj mes j#ee
keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
#eN$em³eesuyeäFHHIPH H1HPHä SH1MH-HäHIPH H1HPH1 HHVHIYHäMHIPH H1HPH1 YHHHI<HäMlPHHUYÌäPH1 -HHH Iveceefme
HIFH1HPHHäHIPH1 -Hä&HPHHHIPH1 O-HHH1HE -HÉHE -Hä2HVOHGaÉ-HHHIPHä 1SHHHIPHä HJÉFHHHIPHäa+HH1OHZYHE1 ´HHÃH +HH1OHZYHE1 ´H1OHÃH
+HH1OHZYH HIOH1H ÃHHIR1L<HÍ+HHäOH
H1HPHäa *XyeäFHGa 'H1HIPH1a H1HPHäa SH1MHHJäa 'H1HIPH1a H1HPHäa HHVHIYHäÍa 'H1HIPH1a H1HPHäa YHHHI<HäÍa 'H1HIPH1a )YÌäPHa
-HHH {IYH1HIFHHIOH-HHH {ÉIYHFHGa'H1HIPH1aHIFH1HPHäa'H1HIPH1a-Hä&HPHa'H1HIPH1aO-HHHäa'H1HFHGa-HÉ$eced~ JeNOesNled~ ¢ÉJee~ DeNefmeN~ ©Npee~
DeNefmeN~ #egÉFHHa 'H1HIPH1a +HH1OHa 61YH1FHGa ´HHÃHäFHGa +HH1OHa 61YH1FHGa ´H1OHÃHäFHGa +HH1OHa 61YH1FHGa HIOH1H ÃHäFHGa HIR1L<H )HIOHä efoNkedÀçY³eë
HeeNleN¤8¤
HeoeLe&ë-(#e$em³e) jepekegÀuem³e (Guyeced) yeueced (Deefme) (#e$em³e) #eef$e³em³e (peje³eg) Je=×eJemLeeÒeeHekeÀced
(Deefme) (#e$em³e) jepev³em³e (³eesefveë) efveefceÊeced (Deefme) (#e$em³e) jep³em³e (veeefYeë) yevOeveced (Deefme) (Fvêm³e)
met³e&m³e (Jee$e&Iveced) cesIeefJeveeMekeÀced (Deefme) (efce$em³e) megËoë (Deefme) (Je©Cem³e) Þesÿm³e (Deefme) (lJe³ee) je%ee
(De³eced) Jeerjë (Je=$eced) cesIeefceJe v³ee³eeJejkebÀ Me$egced (JeOesled) nv³eeled (¢Jee) ³eë Me$etved ¢Ceeefle, De$e Dev³esY³eesçefHe
¢M³evles~ (Deäe03~2~75) Fefle keÌJeefveHed (Deefme) (©pee) Me$etCeeb jesiekeÀejkeÀë, De$eewCeeefokeÀë keÀefveved (Deefme) (#egcee)
mel³eesHeosMekeÀë, De$eewCeeefokeÀes ceefveved efkeÀ÷ (Deefme) (Heele) j#ele (Sveced) jepeeveced (Òeeáeced) ÒeekedÀÒeyevOem³e keÀÊee&jced
(Heele) (Sveced) mesveeO³e#eced (Òel³eáeced) He½eeled eqmLeleced (Heele) (Sveced) Heeée&mLeb Jeerjced (efle³³e&áeced) eflej½eerveced
(efoiY³eë) meJee&Y³e DeeMeeY³eë (Heele)¤ De³eb cev$eë (Mele0 5~ 3~ 5~ 20-30) J³eeK³eeleë¤8¤
DevJe³eë-ns jepeved! ³emlJeb #e$em³eesuyeceefme #e$em³e peje³Jeefme #e$em³e ³eesefvejefme #e$em³e veeefYejmeervêm³e
Jee$e&Iveceefme efce$em³e efce$eesçefme Je©Cem³e Jejesçefme ¢Jeeefme ©peeefme #egceeefme, ³emlJe³ee men Je=$eb JeOesled, lecesveb Òeeáeb meJex
³et³eb efoiY³eë Heele, lecesveb Òel³eáeb Heele lecesveb efle³³e&_®eb Heele¤8¤
YeeJeeLe&ë-HO+HJHHU+HJHVHJ kHUYHMVHJ HHI-H²HH-H2H YHE NH¢FHH HIPOH, leosJe jep³eJeOe&kebÀ Me$egeJf eveeMekebÀ Oecee&eof ÒeJeÊe&kebÀ ®e
YeJeefle~ DevesvewJe meJex<eg keÀeues<eg meJee&meg efo#eg j#eCeb YeJeefle¤8¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! pees DeeHe (#e$em³e) DeHeves jepekegÀue ceW (Guyeced) yeueJeeved (Deefme) nQ, (#e$em³e) #eef$e³e
Heg©<e keÀes (peje³eg) Je=×eJemLee osvesnejs (Deefme) nQ, (#e$em³e) jep³e kesÀ (³eesefveë) efveefceÊe (Deefme) nQ, (#e$em³e) jep³e
kesÀ (veeefYeë) ÒeyevOekeÀÊee& (Deefme) nQ, (Fvêm³e) met³³e& kesÀ (Jee$e&Iveced) cesIe keÀe veeMe keÀjvesnejs kesÀ meceeve keÀce&keÀÊee&
(Deefme) nQ, (efce$em³e) efce$e kesÀ efce$e (Deefme) nQ, (Je©Cem³e) Þesÿ Heg©<eeW kesÀ meeLe Þesÿ (Deefme) nQ, (¢Jee) Me$egDeeW kesÀ
efJeoejCe keÀjves Jeeues (Deefme) nQ, (©pee) Me$egDeeW keÀes jesieelegj keÀjvesnejs (Deefme) nQ Deewj (#egcee) mel³e keÀe GHeosMe
keÀjvesnejs (Deefme) nQ, pees (De³eced) ³en Jeerj Heg©<e (lJe³ee) DeeHe jepee kesÀ meeLe (Je=$eced) cesIe kesÀ meceeve v³ee³e kesÀ
efíHeeves Jeeues Me$eg keÀes (JeOesled) ceejs (Sveced) Fme (Òeeáeced) ÒeLece ÒeyevOe keÀjves Jeeues (Sveced) jepeHeg©<e keÀer legce ueesie
(efoiY³eë) meye efoMeeDeeW mes (Heele) j#ee keÀjes, (Òel³eáeced) Heerís Keæ[s ngS mesveeHeefle keÀer (Heele) j#ee keÀjes, Fme
(efle³³e&_®eced) eflejís Keæ[s ngS (Sveced) jepeHeg©<e keÀer (Heele) j#ee keÀjes¤8¤
YeeJeeLe&ë-SHHV NH¢YHH'HHZM+HJHH: FH: kHU 'HHZM+HJHH: FHV HI-H²HH\HÈ^HYHV -HHXHHNH¢FH QZ, Jener jep³e keÀe yeæ{eves,
Me$egDeeW keÀe efJeveeMe Deewj Oece& Deeefo keÀer ÒeJe=efÊe keÀjeves Jeeuee neslee nw~ Fmeer keÀce& mes meye keÀeueeW Deewj meye efoMeeDeeW ceW
j#ee nesleer nw¤8¤
DeeefJece&³³ee& Fl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ YegefjieefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
FHYHJHZÍPHJ0HHUXHOHHHÉÉâHI-H¾RHRHHVÉ-H0HE´HHâ-HH)OHHQ
FHYHJHH:NH¢HVHHHIQHVHINH¢'H+HYHHP-H<HH-H'HÏHNH¢MNHV¢'HHâHI-H¾HYHG'HHHIRNH¢HV'H-H0H´HHâQHV-H:)PH
DeeNef-HFH {HH 1É'HHHI-Hä¬HHVÉ'H1HTLYHLH ÉQ+HäHIOH1MHHI-Hä¬H1É)YÌHVä -HÉ¹ÀHä-HH1ç'HHHI-Hä¬HHZ HIFH1HH-Hä&HHZ
2HOH-HäOHH1-HHHI-Hä¬HÍ+HWÉHHHI-H1ËH-HVRä H1É'HHHI-Hä¬HV1²HH-HHä+HHI/H1-HHUHI-H1ËH0HäF<HJ-HH1-HHHI-H1¬HHHIRäHIOH1©0HäFHH
DeeefNJeë~ ceN³³ee&Në~ DeeefJeä¬H1 )OHHÉHI-Hä¬HÍa 'H1HTLYHÍa LHÉQ+HäHIOH1HIMHIOHä LHÉQÉ+HäHIOHÍa 'HHHI-Hä¬H1 )OHHÉHI-Hä¬HÍa )YÌäÍa
Je==É¹ÀHä-HHN )HIOHä -HÉ¹ÉÀHä-HHÍa 'HHHI-Hä¬HH1HI-HOHHÉHI-H¬HHZa HIFH1HH-Hä&HHZa 2HÉOH-HäOHH1HI-HHIOHä 2HÉOHÉ-HäOHHZa 'HHHI-Hä¬H1 )OHHÉHI-Hä¬Hë~ HetÉ<ee~
HI-H1ËH-HVäRH1 )HIOHä HI-H1ËHÉ-HVäRHÍa'HHHI-Hä¬HV1 )OHHÉHI-Hä¬HVa²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)HIOH1 ²HH-HHäÉ+HHI/H1-HHUaHI-H1ËH0HäF<HJ-HH1HI-HHIOHä HI-H1ËHÉ0HäF<HJ-HHZa
'HHHI-H1¬HVOHHÉHI-Hä¬HHa'HHIRäHIOHÍa*10H1FFH[OHJÉÉ0HäFFHH
HeoeLe&ë-(DeeefJeë) ÒeekeÀìîes (ce³³ee&ë) ce³ee& Fefle ceveg<³eveecemeg Heefþleced~ (efveIeb02~3) (DeeefJeÊeë)

´HHâ+HW&H <HHVLHHVXH\2H´HOHHUOHHV-HHaefJeÊees YeesieÒel³e³e³eesë~ (Deäe0 8~ 2~ 58) Devesvee³eb efveHeeefleleë (Deeqiveë) HeeJekeÀ FJe
efJeÜeved (ie=nHeefleë) ie=neCeeb HeeuekeÀë (DeeefJeÊeë) (Fvêë) Me$egeJf eoejkeÀë mesveeOeerMeë (Je=×ÞeJeeë) Je=×b ÞeJeë
PH-H 0HHkÀH-H&HE HPH PHë (DeeefJeÊeew) (efce$eeJe©Ceew) megËÜjew (Oe=leJe´leew) Oe=leeefve Je´leeefve mel³eeoerevf e ³eeY³eeb leew
(DeeefJeÊeë) (Het<ee) Hees<ekeÀes JewÐeë (efJeéeJesoeë) efJeéeb meJe&ceew<eOeb efJeefoleb ³esve meë (DeeefJeÊes) (ÐeeJeeHe=efLeJeer) efJeÐeÓtceer
(efJeéeMecYegJeew) efJeéemcew Meb megKeb YeeJegkesÀ (DeeefJeÊee) (Deefoefleë) efJeog<eer ceelee (G©Meccee&) GªefCe yentefve megKeeefve
³em³eeë mee¤ De³eb cev$eë (Mele0 5~ 3~ 5~ 31-37) J³eeK³eeleë¤9¤
DevJe³eë-ns ce³³ee& ³eg<ceeefYe³e&efo ie=nHeeflejeqivejeefJejeefJeÊees Je=×ÞeJee Fvê DeeefJejeefJeÊees Oe=leJe´leew
efce$eeJe©CeeJeeefJejeefJeÊeew efJeéeJesoeë Het<eeççefJejeefJeÊees efJeMJeMecYegJeew ÐeeJeeHe=efLeJeer DeeefJejeefJeÊes G©Meccee&eof efle½eeefJe-
jeefJeÊee m³eeled leefn& meJee&efCe megKeeefve ÒeeH³evles¤9¤
YeeJeeLe&ë-³eeJevceveg<³eeë meefÜog<eë meleeR efJeog<eeR ceelejb mel³eHeoeLe&eJf e%eeveb ®e veeHvegJeefvle, leeJelmegKeJe=e× q b
ogëKeefveJe=efÊeb ®e keÀle¥g ve MekeÌvegJeefvle¤9¤
HeoeLe&ë-ns (ce³³ee&ë) ceveg<³ees! legce ueesie pees (ie=nHeefleë) IejeW kesÀ Heeueve keÀjvesnejs (Deeqiveë) Òeefme× Deeqive
kesÀ meceeve efJeÜeved Heg©<e keÀes (DeeefJeë) ÒekeÀìlee mes (DeeefJeÊeë) ´HHâ Jee efve½e³e keÀjkesÀ peevee (Je=×ÞeJeeë) Þesÿlee mes meye
0HHkH: NH¢HV PHJYHV QJ6(Fvêë) Me$egDeeW kesÀ ceejvesnejs mesveeHeefle keÀes (DeeefJeë) ÒekeÀìlee mes (DeeefJeÊeë) ´HHâQHV -HHSHHYHH
(Oe=leJeleew) mel³e Deeefo Je´leeW keÀes OeejCe keÀjvesnejs (efce$eeJe©Ceew) efce$e Deewj Þesÿ peveeW keÀes (DeeefJeë) ÒekeÀìlee mes
(DeeefJeÊeew) ´HHâ-HHSHHYHH(efJeéeJesoeë) meye Dees<eefOe³eeW keÀes peevevesnejs (Het<ee) Hees<eCekeÀÊee& JewÐe keÀes (DeeefJeë) Òeefmeef×
mes (DeeefJeÊeë) ´HHâQJ6(efJeéeMecYegJeew) meye kesÀ efue³es megKe osvesnejs (ÐeeJeeHe=efLeJeer) efyepegueer Deewj Yetecf e keÀes (DeeefJeë)
ÒekeÀìlee mes (DeeefJeÊes) peeves (G©Meccee&) yengle megKe osves Jeeueer (Deefoefleë) efJeÜeved ceelee keÀes Òeefme× (DeeefJeÊee) ´HHâ
ngS lees legce keÀes PH\HPHJ.H´HHâQHVSHH-H:
YeeJeeLe&ë-SH\HOHNH¢FHYHJHXHHVLHÀHVáHI-H¾HYHH:*¬HFHHI-HRJHHU FHHOHH'HHZM´HHIPH¹+HRH/HH; NHV¢HI-HHHYHNH¢HV ´HHâ
veneR nesles, OH\HOHNH¢PHJ.HNH¢HU´HHHIâ'HHZMRJÍ.HH:NH¢HUHIYH-HHI¬HNH¢MYHVNH¢HVPHFH/H veneR nesles¤9¤
DeJesäe Fl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ ³epeceevees osJelee~ efJeje[e<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
+HJYHFH YHJHZÍH(NH¢NH¢O-HHH(NH¢H(NH¢´HHâ-HHIFHOHJ+HHIR0HOHV
efHeÀj ceveg<³e keÌ³ee keÀjkesÀ efkeÀme-HINH¢PHNH¢HV´HHâQH:HQHfJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H-HVäÆHRYR10HWNH¢H1ë ´HHHHU1FHHMHVQä LHHH1HHUO-HHä-HOHJM/HYOH1Mj PHHFHäHIH1-HOHGPOHHVFHHVä-HPH1YOHÉH¿1OHJ\H ÑH1
ÌHI-Hä&HFHG
'H-HVäÆH1 )OH-HäÉ)ÆHÍaR1YR10HWNH¢HäÍa´HHHHU{FHGa'HHaMHV1Q1aLHH1H1HHUa lJeeN~ DeNJeNlegÉ~ Ml/H1YOH1MHIFHHIOHä M/HFHGÉOH1MFHGaPHHFHäa
HIH1-HHIRHIOHäHIH1É-HOHGaPOHHVFHäÍa-H1PHNYOHÍaH¿1OHJÍa\HÑHäaÌHI-Hä&HFHG
HeoeLe&ë-(DeJesäeë) efJe©×m³e me²vleejë (ovoMetkeÀeë) HejmcewogëKeÒeoevee³e obMeveMeerueeë (Òee®eerced) HetJee&
efoMeced (Dee) (jesn) Òeefme×es YeJe (iee³e$eer) Heefþleb iee³e$eerívoë (lJee) lJeeced (DeJeleg) ÒeeHveesleg (jLevlejced) jLewmlejefvle
³esve leled (meece) meeceJesoë (ef$eJe=led) ef$eefYece&veesJeekeÌMejerjyeueeveeb yeesOekeÀejkeÀë (mleesceë) mlet³eceeveë (Jemevleë) ($eÝlegë)
(ye´ïe) Jesoes peieoeréejes ye´ïeefJelkegÀueb Jee (êefJeCeced) efJeÐeeêJ³eced¤ De³eb cev$eë (Mele0 5~ 4~ 1~ 1-3)
DevJe³eë-ns jepeved! ³emlJeb ³esçJesäe ovoMetkeÀeë meefvle, leeved efpelJee Òee®eeR efoMeceejesn, leb lJee iee³e$eer jLevlejb
meece ef$eJe=ledd mleesced $eÝlegJe&mevlees ye´ïe êefJeCeb ®eeJeleg¤10¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë efJeÐeemeg ÒeeogYe&Jeefvle les Me$etved efJeefpel³ewée³e¥ ÒeeHvegJeefvle¤10¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! pees DeeHe (DeJesäeë) efJejesOeer keÀe me² keÀjves Jeeues (ovoMetkeÀeë) otmejeW keÀes ogëKe osves kesÀ
efue³es keÀeì Keeves Jeeues nQ, GvekeÀes peerle kesÀ (Òee®eerced) HetdJe& efoMee cesb (Deejesn) Òeefme× neW, Gme (lJee) DeeHe keÀes
(iee³e$eer) Heæ{e ngDee iee³e$eer ívo (jLevlejced) jLeeW mes efpemekesÀ Heej neW, Ssmee Jeve (meece) meeceJeso (ef$eJe=led) leerve ceve,
JeeCeer Deewj Mejerj kesÀ yeueeW keÀe yeesOe keÀjeves Jeeuee (mleesceë) mlegefle kesÀ ³eesi³e (Jemevleë) Jemevle ($eÝlegë) $eÝleg (ye´ïe)
Jeso, F&éej Deewj ye´ïe%eeveer yeéïeCekegÀueªHe (êefJeCeced) Oeve (DeJeleg) ´HHâQHV-HV
YeeJeeLe&ë-SHHV FHYHJH HI-H²HH'HH: FH: ´HHIPH¹ QHVOHV Q4 -HV 0HHJ'HH: NH¢HV SHHUOH NHV¢ 6VËHH NH¢HV ´HHâ QHV PHNH¢OHV
nQ¤10¤
oef#eCeeefcel³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ ³epeceevees osJelee~ Dee®eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveë me meYesMeë eEkeÀ ke=ÀlJee eEkeÀ kegÀ³ee&efol³een¤
efHeÀj Jen meYeeHeefle jepee keÌ³ee keÀjkesÀ keÌ³ee keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RHIHä&HH1FHHMHVäQHIH1ÆJ+HGO-HHä-HOHJ\HÉQOPHHFHä+HÃHR10HPOHHVFHHVäÝHHU1FHÉH¿1OHJÍH1HEÌHI-Hä&HFed¤11¤
oef#eäCeeced~ Dee~ jesNnN~ ef$eNägHed~ ef$eNPOHJHI\HHIOHä HIH1ÉPOHJ+HGa O-HH1a 'H1-H1OHJÉ~ ye=Énled~ PHHFHäa +H1BH1R10H )HIOHä +HÃHÉR10HÍa
POHHVFHäÍaÝHHU1FHÍaH¿1OHJÍaH1HFHGaÌHI-Hä&HFHGG
HeoeLe&ë-(oef#eCeeced) efoMeced (Dee) (jesn) (ef$eägHed) Sle®ívoesçefYeefnleb efJe%eeveced (lJee) lJeeced (DeJeleg)
ÒeeHveesleg (ye=nled) cenled (meece) meeceJesoYeeieë (HeáeoMeë) ÒeeCesevq ê³eYetleeveeb HeáeoMeeveeb HetjkeÀë (mleesceë) mleeslegb ³eesi³eë
(ûeer<ceë) ($eÝlegë) (#e$eced) #eef$e³eOece&j#ekebÀ kegÀueced (êefJeCeced) jep³eesÓJeb êJ³eced¤ De³eb cev$eë (Mele0 5~ 4~ 1~
DevJe³eë-ns efJeÜved jepeved! ³eb lJee ef$eägHed ívoes ye=nlmeece HeáeoMe mleescees ûeer<ce $eÝlegë #e$eb êefJeCeáeeJeleg, me
lJeb oef#eCeeb efoMeceejesn Me$etved efJepe³emJe¤11¤
YeeJeeLe&ë-HHVMHSHH´HHâHI-H²HÍHHIHHNHJ¢XHE-H2H HVOHG, me SJe Me$egeYf eë keÀoeefHe ve eflejeqm¬eÀ³esle¤11¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved jepeved! efpeme (lJee) DeeHe keÀes (ef$eägHed) Fme veece kesÀ ívo mes efme× efJe%eeve (ye=nled) yeæ[e
(meece) meeceJeso keÀe Yeeie (HeáeoMeë) Heeb®e ÒeeCe DeLee&led ÒeeCe, DeHeeve, J³eeve, Goeve, meceeve; Heeb®e Fefvê³e DeLee&led
Þees$e, lJe®ee, ves$e, jmevee Deewj IeéCe; Heeb®e Yetle DeLee&led peue, Yetefce, Deeqive, Jee³eg Deewj DeekeÀeMe, Fve Hevên keÀer HeteqÊe&
keÀjvesneje (mleesceë) mlegefle kesÀ ³eesi³e (ûeer<ceë) ($eÝglegë) ûeer<ce $eÝleg (#e$eced) #eef$e³eeW kesÀ Oece& keÀe j#ekeÀ #eef$e³ekegÀueªHe
Deewj (êefJeCeced) jep³e mes ÒekeÀì ngDee Oeve (DeJeleg) ´HHâQHVa-HQ'HH+H(oef#eCeeced) oef#eCe efoMee ceW (Deejesn) Òeefme×
ntefpe³es Deewj Me$egDeeW keÀes peerelf e³es¤11¤

YeeJeeLe&ë-SHHV MHSHHHI-H²HHNH¢HV ´HHâQJ'HHHHIHHNHJ¢XHNH¢HV \HÈ^H-HV, Gme keÀe eflejmkeÀej Me$egpeve keÀYeer ve keÀj
mekeWÀ¤11¤
Òeleer®eerefcel³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ ³epeceevees osJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
jepeHeg©<ewefve&l³eb JewM³ekegÀueb Je×&veer³eefcel³een¤
jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ JewM³e kegÀue keÀes efvel³e yeæ{eJeW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
´H1OHHUHHU1FHHMHVäQ1SHLHäOHHUO-HH-HOHJ-HZ1+HjPHHFHäPHâR10HPOHHVFHHVä-H1HH ÉH¿1OHJHI-H >GÌHI-Hä&HFHG
´H1OHHUHHUäFHGa'HHaMHV1Q1aSHLHäOHHUaO-HH1a'H1-H1OHJÉa-HZ11+HFHGaPHHFHäaPH1+OH1R10H)HIOHä PHâÉR10HÍaPOHHVFHäÍa-H1HH ÍaH¿1OHJÍ~
HI-HÎGaÌHI-Hä&HFHG
HeoeLe&ë-(Òeleer®eerced) Heef½eceeb efoMeced (Dee) (jesn) (peieleer) Sle®ívoesçefYeefnleceLe&ced (lJee) lJeeced (DeJeleg)
(JewªHeced) efJeefJeOeeefve ªHeeefCe ³eeqmceved leled (meece) meeceJesoebMeë PHâR0HÍ Heáe keÀcexeqvê³eeefCe Heáe efJe<e³eeë Heáe
ceneYetleeefve keÀe³³e¥ NH¢HM&HE HVHIOH PHâR0HHYHHE +HWMNH¢Í (mleesceë) mlegeflemecetnë (Je<ee&ë) ($eÝlegë) (efJeìd) JeefCeipeveë
(êefJeCeced) êJ³eced¤ De³eb cev$eë (Mele0 5~ 4~ 1~ 5) J³eeK³eeleë¤12¤
DevJe³eë-ns jepeved! ³eb lJee peLHOHHU -HZ+HE PHHFHPHâR0HPOHHVFHH¿OHJ-H HH ÌHI-H&HE HI-HÎG HH-HOHJ, me lJeb Òeleer®eeR
efoMeceejesn Oeveb ®e ueYemJe¤12¤
YeeJeeLe&ë-³es jepeHeg©<ee jepeveerl³ee JewM³eevegVe³es³egmles efÞe³eceeHveg³egë¤12¤
HeoeLe&ë-ns jepeHeg©<e! efpeme (lJee) DeeHe keÀes (peieleer) peieleer ívo ceW keÀne ngDee DeLe& (JewªHeced) efJeefJeOe
ÒekeÀej kesÀ ªHeeW Jeeuee (meece) meeceJeso keÀe DebMe PHâR0HÍ Heeb®e keÀce& Feqvê³e; Heeb®e Meyo, mHeMe&, ªHe, jme, ievOe
efJe<e³e; Heeb®e ceneYetle DeLee&led met#ce Yetle, keÀe³³e& Deewj keÀejCe Fve me$en keÀe HetjCe keÀjves Jeeuee (mleesceë) mlegefle³eeW keÀe
mecetn (Je<ee&ë) Je<ee& ($eÝlegë) $eÝleg (êefJeCeced) êJ³e Deewj (efJeìd) JewM³epeve (DeJeleg) ´HHâQH:aPHHV 'HH+H(Òeleer®eerced)
Heef½ece efoMee keÀes (Deejesn) Deeªæ{ 'HHZM2HYHNH¢HV´HHâQWHISHHV
YeeJeeLe&ë-pees jepeHeg©<e jepeveerefle kesÀ meeLe JewM³eeW keÀer GVeefle keÀjW, -HVQHUXHFHHUNH¢HV´HHâQHV-H:12¤
Goer®eerefcel³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ ³epeceevees osJelee~ Dee®eea HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegvee jepeeefovejwë eEkeÀ ueyOeJ³eefcel³een¤
HI+H¢MMHSHH'HHHIR+HJHH:NH¢HVNH®HH´HHâNH¢MYHHHHHIQHVHQHI-HHH'HLHXHVFHYHFH:NH¢QHQZ
*RHUäHHU1FHHMHVäQHYHJÉÆJ+HGO-HHä-HOHJ-HZMH1SHjPHHFHZ{NH¢HI-Hä1j0HPOHHVFHäÍ0H1j¢ÉOHJÍ+H¢XHE1ÌHI-Hä&HFHG3¤
*RHHHUäFHGa'HHaMHV1Q1a'H1YHJÉägHed~ DeNvegÉPOHJHI\HOHäYHJÉçmlegHed~ lJeeN~ DeNJeNlegÉ~ JewNjeNSHFHGaPHHFHäa61NH¢1HI-H1j0H)OHVäNH¢ÉHI-H1jMeë~
POHHVFHäÍa0H1MOHGaH¿1OHJÍa+H¢XHäFHGaÌHI-Hä&HFHG
HeoeLe&ë-(Goer®eerced) GÊejeced (Dee) (jesn) (DevegägHed) ³e³ee HeefþlJee Hegveë meJee& efJeÐee Dev³esY³eë mlegJeefvle mee
(lJee) (DeJeleg) (Jewjepeced) ³eefÜefJeOewjLez jepeles leosJe (meece) (SkeÀeEJeMeë) <ees[Me keÀuee½elJeejë Heg©<eeLee&çJe³eJeeë
keÀÊee& ®eself e les<eeceskeÀeeEJeMelesë HetjCeë (mleesceë) mlegefleefJe<e³eë (Mejled) ($eÝlegë) (HeÀueced) mesJeeHeÀueob MetêkegÀueced
(êefJeCeced)¤ De³eb cev$eë (Mele0 5~ 4~ 1~ 6) J³eeK³eeleë¤13¤
DevJe³eë-ns meYeeHeles! lJecegoer®eeR efoMeceejesn~ ³eleesçvegägHed Jewjepeb meecewkeÀeEJeMemleesce $eÝlegë Mejod êefJeCeb HeÀueb
®e lJeeçJeleg¤13¤
YeeJeeLe&ë-³es pevee Deeuem³eb efJene³e meJe&oe Heg©<eeLe&cesJeevegelf eÿvles les me®ítêeved ÒeeH³e HeÀueJevlees pee³evles¤13¤
HeoeLe&ë-ns meYeeHeefle jepee! DeeHe (Goer®eerced) GÊej keÀer efoMee ceW (Deejesn) Òeefmeef¹NH¢HV´HHâQWHISHHV, efpememes
(DevegägHed) efpemekeÀes Heæ{ kesÀ meye efJeÐeeDeeW mes otmejeW keÀer mlegefle keÀjW, Jen ívo (Jewjepeced) DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ DeLeeX mes
MeesYee³eceeve (meece) meeceJeso keÀe Yeeie (SkeÀeEJeMeë) meesuen keÀuee, ®eej Heg©<eeLe& kesÀ DeJe³eJe Deewj SkeÀ keÀÊee& Fve
)eHUPHNH¢HV+HWM&HNH¢MYHVQHMH(mleesceë) mlegefle keÀe efJe<e³e (Mejled) Mejod ($eÝlegë) $eÝleg (êefJeCeced) Ssée³³e& Deewj (HeÀueced)
HeÀueªHe mesJeekeÀejkeÀ MetêkegÀue (lJee) DeeHekeÀes (DeJeleg) ´HHâQHV-HV¤13¤
YeeJeeLe&ë-pees Heg©<e Deeuem³e keÀes íesæ[ meye mece³e ceW Heg©<eeLe& keÀe Devegÿeve keÀjles nQ, Jes De®ís HeÀueeW keÀes
Yeesieles nQ¤13¤
TOJee&efcel³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ ³epeceevees osJelee~ Yegefjppeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
ceveg<³ew©lke=ÀäefJeÐe³eeçveskesÀ HeoeLee& efJe%eeleJ³ee Fl³een¤
ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Òeyeue efJeÐee mes DeveskeÀ HeoeLeeX keÀes peeveW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
712-HH FHHMHVäQ+H1HTxPO-HHä-HOHJ 0HHkeÌJeMMZ-H1OHV PHHFHäYHHU HIH&H-HHHHTk1j0HHZ POHHVFHHZ{ QVFHYOHHI0HHI0H1MH-HÉlet
-HHH[1ÌHI-Hä&HE1´HOHäPOH1EYHFHJäHV1ÍHI0HMäë¤14¤
TNOJee&ced~ Dee~ jeNsNnN~ HeNeqxë~ lJeeN~ DeNJeNlegÉ~ MeeNkeÌJe1MlMZl-HOHVÉ)HIOHä 0HHkeÌJeMMZ1-HOHVa PHHFHäYHHU1É)HIOHä PHHFHYHHUa
HIH1&H1-H1H1H1HTkj0HHZa HIHNveNJeN$eNH1HTk1j0HHHI-HHIOHä HIHYH-HÉHHHTk1j0HHZa POHHVFHHZ{a QV1FH1YOH1HI0H1HI0H1MHZa H¿1OHWÉ)OHÉOHWa -HH {Ía ÌHI-Hä&HFHGa
´HOHäPOH1HIFHHIOH1´HHIOHäçDemleced~ YHFHJäHVÍaHI0HMäÍ
HeoeLe&ë-(TOJee&ced) efoMeced (Dee) (jesn) (Heeqxë) (lJee) (DeJeleg) (MeekeÌJejjwJeles) MeekeÌJejb ®e jwJeleb ®e les
PHHFHYHHU HIH&H-HHHHTkE0HHZ ³es $e³e½e keÀeueeë veJee¹efJeÐee½e $e³e½e ef$ebMe÷ JemJeeo³eë HeoeLee& J³eeK³eelee ³eeY³eeb
le³eesë HetjCeew leew (mleesceew) mlegelf eefJeMes<eew (nscevleefMeefMejew) ($eÝlet) (Je®e&ë) efJeÐeeO³e³eveced (êefJeCeced) êJ³eced
(Òel³emleced) Òeefleef#eâced (veceg®esë) ve cegáeefle HejHeoeLee&ved ogäe®eejeved Jee ³eë mlesvemlem³e (efMejë) GÊecee²ced¤ De³eb
cev$eë (Mele0 5~ 4~ 1~ 7) J³eeK³eeleë¤14¤
DevJe³eë-ns jepeved! ³eÐetOJee& efoMeceejesn leefn& lJee He*deqkeÌleë MeekeÌJejjwJeles meeceveer ef$eCeJe$eHHTkE0HHZ POHHVFHHZ
nscevleefMeefMejeJe=let Je®eex êefJeCeb ®eeJeleg, veceg®esë efMej½e Òel³emleb m³eeled¤14¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee DevJe=leg ³eesi³eeççnejefJenejmmevlees efJeÐee³eesieeY³eememelme²eved ®ejefvle, les meJex<Je=leg<eg
megKeb Yeg¡eles, ve ®ewY³ees keÀef½e÷ewjë Heer[eb oelegb MekeÌveesefle¤14¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! DeeHe pees (TOJee&ced) THej keÀer efoMee ceW (Deejesn) Òeefme× nesJeW lees (lJee) DeeHekeÀes
(He*deqkeÌleë) Heeqx veece keÀe Heæ{e ngDee ívo (MeekeÌJejjwJeles) MekeÌJejer Deewj jsJeleer ívo mes ³egkeÌle (meeceveer) meeceJeso kesÀ
HetJe& GÊej oes DeJe³eJe (ef$eCeJe$e³eHTkE0HHZ leerve keÀeue, veJe De¹eW keÀer efJeÐee Deewj leQleerme Jemeg Deeefo HeoeLe& efpeve oesveeW
mes J³eeK³eeve efkeÀ³es ie³es nQ, GvekesÀ HetCe& keÀjves Jeeues (mleesceew) mlees$eeW kesÀ oes Yeso (nscevleefMeefMejew) nscevle Deewj efMeefMej
($eÝlet) $eÝleg (Je®e&ë) ye´ïe®e³³e& kesÀ meeLe efJeÐee keÀe Heæ{vee Deewj (êefJeCeced) Ssée³³e& (DeJeleg) OHâNH¢MV 'HHZM(veceg®esë)
ogä ®eesj keÀe (efMejë) cemlekeÀ (Òel³emleced) veä-Ye´ä nesJes¤14¤
YeeJeeLe&ë-pees meye $eÝlegDeeW cesb mece³e kesÀ Devegmeej Deenej-efJenej ³egkeÌle neskesÀ efJeÐee ³eesieeY³eeme Deewj melme²eW
keÀe De®ís ÒekeÀej mesJeve keÀjles nQ, Jes meye $eÝlegDeeW ceW megKe Yeesieles nQ Deewj FvekeÀes keÀesF& ®eesj Deeefo Yeer Heer[ æ e veneR os
mekeÀlee¤14¤
meescesl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ Hejceelcee osJelee~ efJeje[e®eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
jepeÒepeepevewjeréejJeod JeefÊe&lJee HejmHejs<eeb j#eCeb efJeOes³eefcel³een¤
jepee Deewj ÒepeeHeg©<eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ F&éej kesÀ meceeve v³ee³eeOeerMe neskeÀj DeeHeme ceW SkeÀ-otmejs keÀer
j#ee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHHVFHäPH1HTO-HHIHäMHIPH1OH-HVä-HFHV1HTO-HHIHä<HW HHOHGaFH ÉOHHVÍ+HH1¡HHVSHHVäÉHIPH1PHQHVäÉPH1FHOHäFHHIPH
meesceäPHa HTO-HHIHäÍa 'H1HIPH1a OH-HV1-HVHIOHN OH-HäÉ)-Ha FHV1a HTO-HHIHäÍa YetÉ³eeNled~ ce=ÉOHHVÍa +HH1HIQ1a 'HHVSHäÍa 'H1HIPH1a PHQ1Ía
'H1HIPH1a'H1FHOHäFHGa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(meescem³e) Ssée³e&m³e (eqlJeef<eë) RHUHâI Í (Deefme) (leJesJe) (ces) (eqlJeef<eë) (Yet³eeled) (ce=l³eesë)
cejCeeled (Heeefn) (Deespeë) Heje¬eÀce³egkeÌleë (Deefme) (menë) yeueJeeved (Deefme) (Dece=leced) cejCeOece&jefnleced (Deefme)¤
De³eb cev$e Mele0 5~ 4~ 1~ 11-14) J³eeK³eeleë¤15¤
DevJe³eë-QV +HMFHHâ H/HH O-HE PHHVFHPH HIO-HHIHMPHHVSHHVÉHIPH PHQHVÉPHFHOHFHHIPH, leLeeçnb YeJes³eced~ leJesJe ces
eqlJeef<ejespeë menesçce=leb ®e Yet³eeled, lJeb ce=l³eescee& Heeefn¤15¤
YeeJeeLe&ë-QV +HJHHÍH/HHÉÉâHÍP-HVÆE ´HSHH<HHVÉ+HHUÏVHJÍ, ³eLee Òepee jepeHeg©<eeved j#es³egmleLee Òepeepeveeved
meleleb j#evleg¤15¤
HeoeLe&ë-QV +HMFH'HHâHI-H¾YHGSHZPHV 'eeHe (meescem³e) Ssée³³e& keÀe (eqlJeef<eë) ÒekeÀeMe keÀjvesnejs (Deefme) nQ,
(Deespeë) Heje¬eÀce³egkeÌle (Deefme) nQ, (menë) yeueJeeved (Deefme) nQ (Dece=leced) pevce-cejCeeefo Oece& mes jefnle (Deefme) nQ,
Jewmee ceQ Yeer nesTb~ (leJesJe) DeeHekesÀ meceeve (ces) cesje (eqlJeef<eë) efJeÐee ÒekeÀeMe mes Yeei³eeso³e (Yet³eeled) nes~ DeeHe cegPe
keÀes (ce=l³eesë) ce=l³eg mes (Heeefn) ye®eeF³es¤15¤
YeeJeeLe&ë-ns Heg©<ees! pewmes Oeeefce&keÀ efJeÜeved DeHeves keÀes pees Fä nw, Gmeer keÀes Òepee kesÀ efue³es Yeer F®íe keÀjW~ pewmes
Òepee kesÀ peve jepeHeg©<eeW keÀer j#ee keÀjW, Jewmes jepeHeg©<e Yeer ÒepeepeveeW keÀer efvejvlej j#ee keÀjW¤15¤
efnjC³eªHeeefJel³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ efce$eeJe©Ceew osJeles~ mJeje[e<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe efJeÜefÓefve&<keÀHeìle³eeç%eeë mel³ecegHeefoM³e efJeÜebmees cesOeeefJeveë mebHeeoveer³ee Fl³een¤
Deye efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeeHe efve<keÀHeì nes Deewj De%eeveer Heg©<eeW kesÀ efue³es mel³e keÀe GHeosMe keÀjkesÀ
GvekeÀes yege×
f ceeved efJeÜeved yeveeJeW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HIQMä&H+HHÉ*1HPHHVäHI-HMHV1NH¢É*1<HHHI-HäYÌH1É*HIRä/H1ÍPHWH Häa
'HHMHVäQOHE-H&HHIFHH1LH¬H¥1OHOHäHHH/HH1FHHIRäeEleN efoHIOHHHIFH1HHVnÉHIPHN -Hä&HHVÉHIPH
HIQMä&H+HH1HI-HHIOH HIQMä&HÉ+HHZa *1HPHäÍa HI-H1MHV1NH¢ )HIOHä HI-HÉMHV1NHV¢a *1<HHZa )1YÌHZ1a *OHGa )1/H1Ía PHWH {Ía H1a 'HHa
MHV1Q1OH1FHGa-H11&H1aHIFH1H1aLH¬H {FHGaOHOHäÍaH1HH1/HH1FHGa'HHIRäHIOHFHGHIRHIOHäFHGaH1aHIFH1HÍa'H1HIPH1a-Hä&HÍa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(efnjC³eªHeew) p³eesefleëmJeªHeew (G<emeë) ÒeYeeleeved (efJejeskesÀ) efJeefJeOele³ee ©ef®ekeÀjs J³eJenejs (GYeew)
(Fvêew) Hejcewée³³e&keÀejkeÀew (Gled) (FLeë) ÒeeHvegLeë (met³³e&ë) (®e) ®evê FJe (Dee) (jesnleced) (Je©Ce) Me$eg®ísokeÀ
Glke=ÀämesveeHeles (efce$e) meJe&m³e megËled (iele&ced) GHeosMekeÀie=nced~ ieÊe& Fefle ie=nveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03~4) (leleë)
leovevlejced (®e#eeLeeced) GHeefoMesleeced (Deefoefleced) DeefJeveeefMeveb HeoeLe&ced (efoefleced) veeMeJevleced (®e) (efce$eë) megKeÒeoë
(Deefme) (Je©Ceë) meJeexÊeceë (Deefme)¤ De³eb cev$eë (Mele0 5~ 4~ 1~ 15-17) J³eeK³eeleë¤16¤
DevJe³eë-ns GHeosMekeÀ efce$e! ³elemlJeb efce$eesçefme~ ns Je©Ce! ³elemlJeb Je©Ceesçefme lelemleew ³egJeeb ieÊe&ceejesnleced~
DeefoeEle efoeEle ®e ®e#eeLeeced~ ns efnjC³eªHeeJegYeeefJevêew ³eLee efJejeskesÀ met³³e&½evê½ees<emees efJeYeelemleLee ³egJeecegeof Lees efJeÐeeë
ÒeYeeleced¤16¤
YeeJeeLe&ë-³e$e osMes met³³e&®evêJeogHeosMekeÀe J³eeK³eevewë meJee& efJeÐeeë ÒekeÀeMe³eefvle, le$e mel³eeçmel³eHeoeLe&yeesOesve
meefnlelJeeled keÀef½eoH³eefJeÐe³ee ve efJeceg¿eefle, ³e$esob ve YeJeefle le$eeçvOeHejcHejeûemlee peveeë Òel³enceJeveeEle
ÒeeHvegJeefvle¤16¤
HeoeLe&ë-ns GHeosMe keÀjvesnejs (efce$e) meye kesÀ megËod! efpemeefue³es DeeHe (efce$eë) megKe osves Jeeues (Deefme) nQ
leLee ns (Je©Ce) Me$egDeeW keÀes ceejvesnejs yeueJeeved mesveeHeefle! efpemeefue³es DeeHe (Je©Ceë) meyemes GÊece (Deefme) nQ,
Fmeefue³es DeeHe oesveeW (ieÊe&ced) GHeosMe keÀjves Jeeues kesÀ Iej Hej (Deejesnleced) peeDees (Deefoefleced) DeefJeveeMeer (®e) Deewj
(efoefleced) veeMeJeeved HeoeLeeX keÀe (®e#eeLeeced) GHeosMe keÀjes~ ns (efnjC³eªHeew) ÒekeÀeMemJeªHe (GYeew) oesveeW (Fvêew)
Hejcewée³³e& keÀjvesnejs pewmes (efJejeskesÀ) efJeefJeOe ÒekeÀej keÀer ©ef®e keÀjevesnejs J³eJenej ceW (met³³e&ë) met³³e& (®e) Deewj ®evêcee
(G<emeë) Òeeleë Deewj efveMee keÀeue kesÀ DeJe³eJeeW keÀes ÒekeÀeefMele keÀjles nQ, Jewmes legce oesveeW peve (GefoLeë) efJeÐeeDeeW keÀe
GHeosMe keÀjes¤16¤
YeeJeeLe&ë-efpeme osMe ceW met³³e&-®evêcee kesÀ meceeve GHeosMe keÀjvesnejs J³eeK³eeveeW mes meye efJeÐeeDeeW keÀe ÒekeÀeMe
keÀjles nQ, Jeneb mel³eeçmel³e HeoeLeeX kesÀ yeesOe mes meefnle neskesÀ keÀesF& Yeer efJeÐeenerve neskeÀj Yeće ceW veneR Heæ[lee~ peneb ³en
yeele veneR nesleer, Jeneb DevOeHejcHeje ceW HebÀmes ngS ceveg<³e efvel³e ner keÌuesMe Heeles nQ¤16¤
meescem³esl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ #e$eHeefleoxJelee~ Dee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
SlelÒeJe=Êe³es keÀero=Mees jepeeefYe<es®eveer³e Fl³een¤
HetJeexkeÌle keÀe³³eeX keÀer ÒeJe=eÊf e kesÀ efue³es kewÀmes Heg©<e keÀes jep³eeçefOekeÀej osvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues
PHHVFHPHäO-HH²HJÉFYHVYHH1HI<HHIHäÃHHFH1LYHV<HH SHäPHH1PHWH {PH1-HH 1PHVYÌäPHVHTYÌ1HV&Häa

H1HH&HHH1H+HäHIOHMVl2HHIOHäHIRN²HWYHG+HHäHIQ
PHHVFHäPHaO-HH1a²HJÉcveVYHäa'H1HI<HaHIPH1áeeNefce1a'H1LYHVÍa<HHSHäPHHaPHWH {PHa-HH {PHHa)YÌäPHa)1HTYÌ1HV&HäaH1HH&HHäFHGa
H1H+HäHIOH1HIMHIOHäH1HÉ+HäHIOHÍa61HI2H1a'HHIOHäaHIR1²HWYHGa+HH1HIQ1
HeoeLe&ë-(meescem³e) ®evêm³esJe (lJee) (Ðegcvesve) ³eMeëÒekeÀeMesve (DeefYe) DeeefYecegK³es (efmeáeeefce) DeefOekeÀjesecf e
(Deivesë) Deeqivelegu³esve (Yeépemee) lespemee (met³³e&m³e) meefJelegefjJe (Je®e&mee) DeO³e³evesve (Fvêm³e) efJeÐegle FJe (Fefvê³esCe)
ceveDeeefovee (#e$eeCeeced) #e$ekegÀueesÃleeveeced (#e$eHeefleë) (SefOe) YeJe (Deefle) (efoÐetved) efJeÐeeOece&ÒekeÀeMekeÀeved J³eJenejeved
(Heeefn) meleleb j#e¤ De³eb cev$eë (Mele0 5.4.2.2) J³eeK³eeleë¤17¤
DevJe³eë-ns ÒeMemleiegCekeÀce&mJeYeeJe³egkeÌle jepeved! ³eLeeçnb ³eb lJee lJeeb meescem³esJe ÐegcvesveeivesefjJe Yeépemee
met³³e&m³esJe Je®e&mesvêm³esJesevq ê³esCe lJeeçefYeef<eáeeefce, leLee me lJeb #e$eeCeeb #e$eHeeflejl³eseOf e efoÐetved Heeefn¤17¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa FHYHJHH HÍ PHHVFHHHIRLHJ&HHJNH®OHHV HI-H¾HYHG HISHOHVHTYÌHHV SHYHHV <H-HVled leb
jepelJes mJeerkegÀJe&vleg~ me ®e jep³eb ÒeeH³eeefleÒeJe=×ë meved efJeÐeeOece&ÒekeÀeMekeÀeved jepeÒepeepeveeved meleleceefleJe×&³esled¤17¤
HeoeLe&ë-ns ÒeMebefmele iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe Jeeues jepee! pewmes ceQ efpeme legPe keÀes (meescem³e) ®evêcee kesÀ
meceeve (Ðegcvesve) ³eMeªHe ÒekeÀeMe mes (Deivesë) Deeqive kesÀ meceeve (Yeépemee) lespe mes (met³³e&m³e) met³³e& kesÀ meceeve
(Je®e&mee) Heæ{ves mes Deewj (Fvêm³e) efyepegueer kesÀ meceeve (Feqvê³esCe) ceve Deeefo Feqvê³eeW kesÀ meefnle (lJee) DeeHekeÀes
(DeefYeef<eáeeefce) jep³eeefOekeÀejer keÀjlee ntb, Jewmes Jes DeeHe (#e$eeCeeced) #eef$e³e kegÀue ceW pees GÊece neW, GvekesÀ yeer®e
(#e$eHeefleë) jep³e kesÀ Heeuevesnejs (Del³esefOe) Deefle lelHej ntefpe³es Deewj (efoÐetved) efJeÐee leLee Oece& keÀe ÒekeÀeMe keÀjvesnejs
J³eJenejeW keÀer (Heeefn) efvejvlej j#ee keÀerepf e³es¤17¤
YeeJeeLe&ë-Fme ceYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa FHYHJHH: NH¢HV HHHIQHV HINH¢ SHHV 0HHHIYOH 'HHHIR LHJ&HHJNH®OH
efpelesevq ê³e efJeÜeved Heg©<e nQ, GmekeÀes MHSHNH¢H'HHI2HNH¢HMRV-H:'HHZM*PHMHSHHNH¢HVHHHIQHVHINH¢MHSHHÉHI2HNH¢HMNH¢HV´HHâQHV
DeefleÞesÿ neslee ngDee efJeÐee Deewj Oece& Deeefo kesÀ ÒekeÀeMe keÀjvesnejs ÒepeeHeg©<eeW keÀes efvejvlej yeæ{eJes¤17¤
Fceb osJee Fl³em³e osJeJeele $eÝef<eë~ ³epeceevees osJelee~ mJejeìd yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
mel³eesHeosMekewÀefJe&ÜefÓyee&u³eeçJemLeeceejY³e megefMe#e³ee meJex jepekeÀv³eekegÀceejeë Þesÿe®eejeë mebHeeoveer³ee
Fl³een¤
mel³e kesÀ GHeosMekeÀ efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ yeeu³eeJemLee mes ueskesÀ De®íer efMe#ee mes jepeeDeeW keÀer keÀv³ee
Deewj Heg$eeW keÀes Þesÿ Dee®eej³egkeÌle keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
)1FHE RVä-HHÉ'HPH+H1vjPHJä-H2-HE FHQ1OHV H1HHäHFHQ1OHV SHZáÐHHäHFHQ1OHV SHHYHäMHSHH1HVYÌäPHVHTYÌ1HHHäa
)1FHFH1FHJHä+HJÉHFH1FHJHZä+HJÉHFH1PHZHI-H10HÉ61H-HHVäÉFHHU1MHSHeN meesceesNçmceekeÀ yeéïeN&HHYHH1MHSHHä
)1FHFHGaRV1-HH1Ía'H1PH1+H1vFHGaPHJÉ-H12-H1FHGaFH1Q1OHVaH1HHHäaFH1Q1OHVaSHZáÐHHäHaFH1Q1OHVaSHHYHäMHSHH1HVHIOHN SHHYHäÉMHSHHHa
)YÌäPHa )1HTYÌ1HHHäa )1FHFHGa 'H1FHJHäa +HJÉ$eced~ DeNceg<³HZ{a +HJÉHFHGa 'H1PHZa HI-H10HVa 61HÍa -H1Ía 'H1FHHU1É)OHäFHHUa MHSHHäa PHHVFHäÍa
DeNmceeNHä¢FHGa\HH1ÑH1&HHYHHäFHGaMHSHHä
HeoeLe&ë- (Fceced) (osJeeë) -HVR0HHkHI-HRÍPHVYHH+HOHHÍ'HPH+HvFHG DepeeleMe$egced (megJeOJeced) ÒesOJe&ced (cenles)
melkeÀÊe&J³ee³e (#e$ee³e) #eef$e³ekegÀuee³e (cenles) (p³ewÿîee³e) efJeÐeeOece&Je=×eveeb YeeJee³e (cenles) (peevejep³ee³e) peveeveeb
je%eeb ceeC[efuekeÀeveecegHeefj ÒeYeJee³e (Fvêm³e) Ssée³³e&³egkeÌlem³e OeefvekeÀm³e (Feqvê³ee³e) OeveJeOe&vee³e (Fceced) (Deceg<³e)
meodiegCemecHeVem³e jepeHetlem³e (Heg$eced) leve³eced (Deceg<³ew) ÒeMebmeveer³ee³ee jepeHeg$³eeë, De$e <eÿîeLex ®elegLeea (Heg$eced)
HeefJe$eiegCekeÀce&mJeYeeJewcee&leeefHele=HeeuekeÀced (Dem³ew) JeÊe&ceevee³eeë megefMeef#eleJ³ee³eeë (efJeMes) Òepee³eeë (S<eë) (Jeë)
³eg<ceekebÀ Heeuevee³e (Deceer) Oeeefce&keÀe jepeHeg©<eeë (jepee) meJe&$eefJeÐeeOece&megeMf e#eeÒekeÀeMekeÀë (meesceë) MegYeiegCewë Òeefme×ë
(DemceekeÀced) (yeéïeCeeveeced) ye´ïeJesoYekeÌleeveeced (jepee) JesoséejesHeemeve³ee ÒekeÀeMeceeveë¤De³eb cev$eë (Mele05.3.3.12
leLee 5.4.2.3) J³eeK³eeleë¤18¤
DevJe³eë-ns osJeeë! ³et³eb ³e S<e GHeosMekeÀë mesvesMees Jee JeesçmceekebÀ ®e yeéïeCeeveeb jepeeçefmle~ ³esçceer
jepeHeg©<eeë meefvle, les<eeb meescees jepeeçefmle leefcecececeg<³e Heg$ececeg<³ew Heg$ecem³ew efJeMes cenles #e$ee³e cenles p³ewÿîee³e cenles
SHHYHMHSHHHVYÌPHVHYT ÌHHHHPH+HvEPHJ-H2-HFHG
YeeJeeLe&ë-³eÐegHeosMekeÀe jepeHeg©<ee½e meJe&m³eesVeeEle ef®ekeÀer<es&³egmleefn& Òepeejepepevee jepeHeg©<eesVeefleb kegÀlees ve
keÀÊe&gefce®ís³egë~ ³eefo jepeÒepeepevee Jesoséeje%eeb efJene³e mJes®í³ee ÒeJeÊes&jved le¿ex<eecevegVeefleë kegÀlees ve YeJesled¤18¤
HeoeLe&ë-ns (osJeeë) -HVR0HHkH:NH¢HVSHHYHYHVnejs mesveeHeefle ueesiees! DeeHe pees (S<eë) ³en GHeosMekeÀ Jee mesveeHeefle
(Jeë) legcneje Deewj (DemceekeÀced) nceeje (yeéïeCeeveeced) F&éej Deewj Jeso kesÀ mesJekeÀ yeéïeCeeW keÀe (jepee) Jeso Deewj F&éej
keÀer GHeemevee mes ÒekeÀeMeceeve DeefOeÿelee nw, pees (Deceer) Jes Oecee&lcee jepeHeg©<e nQ, GvekeÀe (meesceë) MegYe iegCeeW mes Òeefme×
(jepee) meJe&$e efJeÐee, Oece& Deewj De®íer efMe#ee keÀe keÀjvesneje nw, Gme (Fceced) Fme (Deceg<³e) ÞesÿiegCeeW mes ³egkeÌle jepeHetle
kesÀ (Heg$eced) Heg$e keÀes (Deceg<³ew) ÒeMebmee keÀjves ³eesi³e jepekeÀv³ee kesÀ (Heg$eced) HeefJe$e iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe mes ceelee-
efHelee keÀer j#ee keÀjves Jeeues Heg$e Deewj (Dem³ew) De®íer efMe#ee keÀjves ³eesi³e Fme JeÊe&ceeve (efJeMes) Òepee kesÀ efue³es leLee
(cenles) melkeÀej keÀjves ³eesi³e (#e$ee³e) #eef$e³e kegÀue kesÀ efue³es (cenles) yeæ[s (p³ewÿîee³e) efJeÐee Deewj Oece& efJe<e³e ceW Þesÿ
Heg©<eeW kesÀ nesves kesÀ efue³es (cenles) Þesÿ (peevejep³ee³e) ceeC[efuekeÀ jepeeDeeW kesÀ THej yeueJeeved meceLe& nesves kesÀ efue³es
(Fvêm³e) meye Ssée³³eeX mes ³egkeÌle Oevee{îe kesÀ (Feqvê³ee³e) Oeve yeæ{eves kesÀ efue³es 'HPH+HvFHG efpemekeÀe keÀesF& Me$eg ve nes,
Ssmes Heg$e keÀes (megJeOJeced) GlHeVe keÀjes¤18¤
YeeJeeLe&ë-pees GHeosMekeÀ Deewj jepeHeg©<e meye Òepee keÀer GVeefle efkeÀ³ee ®eenW lees Òepee kesÀ ceveg<³e jepee Deewj
jepeHeg©<eeW keÀer GVeefle keÀjves keÀer F®íe keÌ³eeW ve keÀjW~ pees jepeHeg©<e Deewj ÒepeeHeg©<e Jeso Deewj F&éej keÀer Dee%ee keÀes íeæ[ sæ
kesÀ DeHeveer F®íe kesÀ DevegketÀue ÒeJe=Êe nesJeW, lees FvekeÀer GVeefle keÀe efJeveeMe keÌ³eesb ve nes¤18¤
ÒeHeJe&lem³esl³em³e osJeJeele $eÝef<eë~ efJeje[d yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvej$e jepeÒepeepevewë keÀer¢Meeefve ³eeveeefve j®eveer³eeveerl³een¤
efHeÀj Fme peieled ceW jepee Deewj ÒepeepeveeW keÀes efkeÀme ÒekeÀej kesÀ ³eeve yeveeves ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues
´H+H-H {OHPH-HH1<HPHä+HÉáH9HH-HäHMHIYOHP-H1HIPHHäÉ)HH1YHHÍa
OHHÉ'HH-Hä-HH9H2H1MHLHJRäNH®OHH1É'HHIQ yegÉOv³ehcevegÉ MHUHäFHH&HHÍa
efJe<CeesäHI-H 1H¢FHä&HFHHIPH1HI-H&HHV1HI-H H¢HäYOHFHHIPH1HI-H&HHVäÍH¢H1YOHFHäHIPH1
´Ha +H-H {OHPH~ Je=ÉH1<HPHäa +HÉÿHOHGa YHH-HäÍa H1MlHIYOH1a P-H1HIPHH1 )HIOHä P-H1ÉHIPHHäÍa )HH1YHHÍa OHHÍa 'HHa 'H1-H1-HÉ$eNved~
'H12H1MHNHG¢a*RäNH®OHH1 )OHJOHGÉ'HäNH®OHHÍa'HHIQäFHGa\HJÉ2YHnFHGa'HYHJäaMHUHäFHH&HHÍaHI-H&HHVäÍaHI-H1H¢FHä&H1HIFHHIOHä eI-H1ÉH¢FHä&HFHG~ DeNefmeN~
HI-H&HHVäÍaHI-HH¢HäYOH1HIFHHIOH1HI-HÉH¢HäYOHFHGa'H1HIPH1aHI-H&HHVäÍaH¢H1YOHFHGa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(Òe) (HeJe&lem³e) cesIem³e~ HeJe&le Fefle cesIeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.10) (Je=<eYem³e) Je<e&keÀm³e
(He=ÿeled) GHeefjYeeieeled (veeJeë) meeiejesHeefj veeJe FJe efJeceeveeefve (®ejefvle) (mJeefme®eë) ³eeë mJewpe&vewpe&uesve efme®³evles leeë
(F³eeveeë) iev$³eë (leeë) (Dee) (DeJeJe=$eved) DeJee&®eervees Je=$e FJee®ejved, De$ee®eejs megyevleeled efkeÌJeHed (DeOejekedÀ)
cesIeeoOemleeled (GokeÌleeë) HegveªOJe¥ ie®ívl³eë (Deefnced) cesIeced (yegOv³eced) yegOvesçvleefj#es YeJeced (Deveg) He½eeled
(jer³eceeCeeë) ®eeuevesve ie®ívl³eë (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀm³eséejm³e (efJe¬eÀceCeced) efJe¬eÀcelesçeÅmcemleled (Deefme) (efJe<Ceesë)
J³eeHekeÀm³e Jee³eesë (efJe¬eÀevleced) efJeefJeOele³ee ¬eÀevleced (Deefme) (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀm³e efJeÐegÜmlegveë (¬eÀevleced)
¬eÀceeefOekeÀjCeced (Deefme)¤ De³eb cev$eë (Mele0 5.4.2.5.6) J³eeK³eeleë¤19¤
DevJe³eë-ns jepeefMeefuHeved! ³eefo lJe³ee ³eeë mJeefme®e F³eevee GokeÌlee DeeEn yegOv³ecevegjer³eceeCee veeJees Je=<eYem³e
ÒeHeJe&lem³e He=ÿeled Òe®ejefvle ³eeefYemlJeb efJe<CeesefJe&¬eÀevleceefme, efJe<CeesefJe&¬eÀceCeceefme, efJe<Ceesë ¬eÀevleceefme, ³ee
DeOejeieeJeJe=$ebmleemlJeb meeOvegefn¤19¤
YeeJeeLe&ë-³eLee cesIees Jeef<e&lJee Yetefceleueb ÒeeH³eekeÀeMeceeHveesefle, leppeueb veoerie&lJeeçvleleë mecegêb ÒeeHveesefle, lelHe=ÿs
veeJees ie®íefvle~ ³ee DeHmJevlejLee&od ³eemeecegHe³e&Oees peueb YeJeefle, leÜled meJezë efMeefuHeefYeefJe&ceeveeefve veeJe½e ³eeveeefve
j®eef³elJee Yetefcepeueeçvleefj#eceeiexCeeYeeräs osMes ieceveeieceves ³eLesäs keÀe³³ex~ ³eeJeosleeefve ve meeOvegJeefvle, leeJeod ÜerHeÜerHeevlejb
ievlegb keÀef½eoefHe ve MekeÌveesefle, ³eLee Heef#eCe Fob Mejerjce³eb mebIeeleb iece³eefvle, leLewJe efJe®e#eCewë efMeefuHeefYejsleoekeÀeMeb
³eeveweJf e&¬eÀceCeer³eced¤19¤
HeoeLe&ë-ns jepee kesÀ keÀejeriej Heg©<e! pees let (mJeefme®eë) efpevekeÀes DeHeves ueesie peue mes meeR®eles nQ, (F³eeveeë)
®eueles ngS (GokeÌleeë) efHeÀj-efHeÀj THej keÀes peeJeW (Deefnced, yegOv³eced) Devleefj#e ceW jnves Jeeues cesIe kesÀ
(Devegjer³eceeCeeë) Heerís-Heerís ®eueeves mes ®eueles ngS (veeJeë) mecegê kesÀ THej veewkeÀeDeeW kesÀ meceeve ®eueles ngS efJeceeve
(Je=<eYem³e) Je<ee& keÀjvesnejs (HeJe&lem³e) cesIe kesÀ (He=ÿeled) THej kesÀ Yeeie mes (Òe®ejefvle) ®eueles nQ, efpevemes let (efJe<Ceesë)
J³eeHekeÀ F&éej kesÀ Fme peieled ceW (efJe¬eÀceCeced) Heje¬eÀce meefnle (Deefme) nw, (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀ Jee³eg kesÀ yeer®e
(efJe¬eÀevleced) DeveskeÀ ÒekeÀej ®eueves neje (Deefme) nw Deewj (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀ efyepegueer kesÀ yeer®e (¬eÀevleced) ®eueves keÀe
DeeOeej (Deefme) nw, pees (DeOejekeÀd) cesIe mes veer®es (DeeJeJe=$eved) cesIe kesÀ meceeve efJe®ejles nQ, Gve efJeceeveeefo ³eeveeW keÀes let
efme× keÀj¤19¤
YeeJeeLe&ë-SHZPHVFHV,HNHH NHV¢<HWHIFHNHV¢OHXHVNH¢HV´HHâQHVNHV¢+HJYHÍ'HHNH¢H0HNH¢HV´HHâQHVOHHQZa-HQSHXHYHHIRHH:FH:
SHHNHV¢ +HHUÏV PHFHJÌ NH¢HV ´HHâ QHVOHH QZa SHHV SHXH NHV¢ <HHUOHM 'H/HH OHG HISHYHNHV¢ 7+HM-veer®es peue neslee nw, Jewmes ner meye
keÀejeriej ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJeceeveeefo ³eeveeW Deewj veewkeÀeDeeW keÀes yevee kesÀ Yetecf e peue Deewj DeekeÀeMe ceeie& mes DeYeerä
osMeeW ceW ³eLesä peevee-Deevee keÀjW~ peye lekeÀ Ssmes ³eeve veneR yeveeles, leye lekeÀ ÜerHe-ÜerHeevlejeW ceW keÀesF& Yeer veneR pee
mekeÀlee~ pewmes He#eer DeHeves MejerjªHe mebIeele keÀes DeekeÀeMe ceW Gæ[e ues ®eueles nQ, Jewmes ®elegj keÀejeriej ueesieeW keÀes ®eeefn³es
efkeÀ Fme DeHeves Mejerj Deeefo keÀes ³eeveeW kesÀ Üeje DeekeÀeMe ceW efHeÀjeJeW¤19¤
ÒepeeHele Fl³em³e osJeJeele $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ mJeje[efleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
FHYHJHZMHUËHMHV+HHPHYHHÉÉHH+HHXHYHVYHPH-HH ÍNH¢HFHYHHÍ´HHâ-HH)OHHQ
ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ F&éej keÀer GHeemevee Deewj GmekeÀer Dee%ee +HHXHYHVPHVPH\HNH¢HFHYHH'HH:NH¢HV´HHâQH:,
³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
´HSHHä+HOH1V YH O-HR1VOHHYH1YHHV HI-HËHHä 1+HHHI&H1 +HHIMl OHH \H<HWä-Ha HONH¢HäFHHPOHV
pegngÉFHPOH9HHVäÉ'HPO-H1HFH1FHJHä HI+H1OHHÉPHH-H1PH HI+H1OHH -H1Hj PeeäFH1 +HOHäHHV MHHU1&HH P-HHQHäa Ì1 H¬HV1
HIH¢HI-H1+HME1YHHFH1OHHTPFHäYHGQJÉleceäPHFHV1ÆFHäHIPH1P-HHQHä
´HSHHä+HOH1 )HIOH1 ´HSHHäÉ+HOHVa YHa O-HOHGa 61OHHHIYHäa 'H1YHÍa HI-HËHHäa 1+HHHI&Häa +HHIM{a OHHa \H1<HWÉ-H1a HONH¢HäFHH1 )HIOH1
³eOHGÉNH¢HäFHHÍa OHV1a SHJÉngÉceë~ leled~ veNë~ DeNmlegÉa 'H1HFHGa 'H1FHJHäa HI+H1OHHa 'H1PHHZa 'H1PHa HI+H1OHHa -H1HFHGa PHH1FH1a +HOHäHÍa
MlHHU1&HHFHGa P-HHQHäa Ìäa HOHGa OHV1a HIH¢HI-Häa +HMäFHGa YHHFHäa OHHTPFäHYHGa QJÉleced~ DeNefmeN~ DeNcesNÆHIFHOHäFHHÉ)1ÆFHGa 'H1HIPH1a
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(ÒepeeHeles) Òepee³eeë mJeeefceVeeréej! (ve) efve<essOes (lJeled) leJe mekeÀeMeeled (Sleeefve) peerJeÒeke=Àl³eeoerevf e
Jemletefve (Dev³eë) efYeVeë HeoeLe&ë (efJeéee) meJee&efCe (ªHeeefCe) F®íeªHeeefoiegCeefJeefMeäeefve (Heefj) (lee) leeefve (yeYetJe)
Deefmle (³elkeÀeceeë) ³em³e ³em³e keÀeceë keÀecevee ³es<eeb les (les) leJe (pegngceë) ie=Áerceë (leled) (veë) DemceY³eced (Demleg)
YeJeleg (De³eced) (Deceg<³e) Òel³e#em³e pevem³e (efHelee) HeeuekeÀë (Demeew) meë (Dem³e) Òel³e#eJeÊe&ceevem³e (efHelee) j#ekeÀë
(Je³eced) (m³eece) YeJesce (Hele³eë) mJeeefceveë HeeuekeÀeë (j³eerCeeced) efJeÐee®e¬eÀJeeqÊe&jep³eeslHeVeefÞe³eeced (mJeene) mel³e³ee
ef¬eÀ³e³ee (©ê) ogäeveeb jesoef³eleë (³eled) (les) leJe (ef¬eÀefJe) ke=ÀCeeself e efnveefmle ³esve leled, vekeÀejmLeeves JeCe&J³el³e³esveskeÀejë
(Hejced) Òeke=Àäced (veece) (leeqmceved) (ngleced) mJeerke=Àleced (Deefme) (Decesäced) Decee³eeb ie=ns Fäced (Deefme) (mJeene)
mel³e³ee Jee®ee¤ De³eb cev$eë (Mele0 5.4.2.8.10) J³eeK³eeleë¤20¤
DevJe³eë-ns ÒepeeHeles! ³eev³esleeefve efJeéee ªHeeefCe meefvle, leeefve lJeov³ees ve HeefjyeYetJe~ les leJe mekeÀeMeeod
³elkeÀeceeë mevlees Je³eb pegngcemleled leJe ke=ÀHe³ee veesçmleg, ³eLee lJececeg<³e Hejes#em³e peieleë efHeleeçmeew YeJeevem³e mece#em³e
efJeéem³e efHeleeçefme, leLee Je³eb mJeene j³eerCeeb Hele³eë m³eece~ ns ©ê! les leJe ³eled ef¬eÀefJe Hejb veeceeçefmle ³eeqmcebmlJeb
nglecem³ecesäceefme leb Je³eb mJeene pegngceë¤20¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaQV FHYHJHHÍHÍPH-H HTPFHYHG SHLHHIOH-HHâÍPH-HH YHG ´HHIOHFHHOHHHI+HOH-HRG
JeÊe&ceevees ogäoC[keÀ GHeeefmelegefceäesçefmle, leb peieoeréejcesJeesHeeOJeced~ SJecevegÿevesve ³eg<ceekebÀ meJex keÀecee DeJeM³eb
meslm³eefvle¤20¤
HeoeLe&ë-ns (ÒepeeHeles) Òepee kesÀ mJeeceer F&éej! pees (Sleeefve) peerJe, Òeke=Àefle Deeefo Jemleg (efJeMJee) meye
(ªHeeefCe) F®íe, ªHe Deeefo iegCeeW mes ³egkeÌle nQ (lee) GvekesÀ THej DeeHe mes (Dev³eë) otmeje keÀesF& (ve) veneR
(HeefjyeYetJe) peeve mekeÀlee (les) DeeHe kesÀ mesJeve mes (³elkeÀeceeë) efpeme-efpeme HeoeLe& keÀer keÀecevee keeues nesles ngS (Je³eced)
nce ueesie (pegngceë) DeeHekeÀe mesJeve keÀjles nQ, Jen-Jen HeoeLe& DeeHekeÀer ke=ÀHee mes (veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (Demleg) ´HHâ
nesJes~ pewmes DeeHe (Deceg<³e) Gme Hejes#e peieled kesÀ (efHelee) j#ee keÀjvesnejs nQ, (Demeew) mees DeeHe Fme Òel³e#e peieled kesÀ
j#ekeÀ nQ, Jewmes nce ueesie (mJeene) mel³e JeeCeer mes (j³eerCeeced) efJeÐee Deewj ®e¬eÀJeefÊe& jep³e Deeefo mes GlHeVe ngF& ue#ceer
kesÀ (Hele³eë) j#ee keÀjves Jeeues (m³eece) neW~ ns (©ê) ogäeW keÀes ©ueevesnejs Hejceséej! (les) DeeHe keÀe pees (ef¬eÀefJe) ogëKeeW
mes ígæ[eves keÀe nsleg (Hejced) GÊece (veece) veece nw, (leeqmceved) GmeceW DeeHe (ngleced) mJeerkeÀej efkeÀ³es (Deefme) nQ,
(Decesäced) Iej ceW Fä (Deefme) nQ, Gve DeeHe keÀes nce ueesie (mJeene) mel³e JeeCeer mes ûenCe keÀjles nQ¤20¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaQVFHYHJHHVSHHVPH\HSHLHOHGFH:-HH+OHPH\HNHV¢HIXHHVFHHOHH-
efHelee kesÀ meceeve JeÊe&ceeve, ogäeW keÀes oC[ osvesneje, GHeemevee keÀjves keÀes Fä nw, Gmeer peieoeréej keÀer GHeemevee keÀjes~ Fme
ÒekeÀej kesÀ Devegÿeve mes legcnejer meye keÀecevee DeJeM³e efme× nes pee³eWieer¤20¤
Fvêm³esl³em³e osJeJeele $eÝef<eë~ #e$eHeefleoxJelee~ Yegefjiyeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
HegveefJe&ÜefÓë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
efHeÀj efJeÜeved Heg©<eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
FvêäPH1 -HßHHVäÉHIPH HIFH1HH-Hä&HHHVPO-HH ´H0HH1kHVÍ ´H1HI0HHHä HJYHHTSFHa 'H-Hä/HHHZ O-HH P-H12HHHZ1
O-HHÉHIM{ÆHVN 'HSH J{YHHVFH1OHH´HPH1-HVYHäSH1HH+HHäFH1FHYHäPHH1PHHIFHäHTYÌ1HV&Hä
)YÌäPHa -HßHäÍa 'H1HIPH1a HIFH1HH-Hä&HHHVÍa O-HH1a ´H10HH1kHVäHIMHIOHä ´HÉ0eH1kHVÍa ´H1HI0HHVHIOHä ´HNÉHI0HHHäa HJÉveNeqpceN~
'H-Hä/HHHa O-HH1a P-H12HHHZ{a O-HH1a 'HHIMlÆäÍa 'HSH J{YHÍa FH1OHHäFHGa ´H1PH1-HVYHVHIOHä ´HÉPH1-HVYHäa SH1H1a 'He+HHäcea FHYHäPHHa PHFHGa
)1HTYÌ1HV&Hä
HeoeLe&ë-(Fvêm³e) Hejcewée³³e&m³e (Jeýeë) efJe%eeHekeÀë (Deefme) (efce$eeJe©Ce³eesë) meYeemesvesMe³eesë (lJee) lJeeced
´H0HHkHVÍ meJe&m³e ÒekeÀeMevekeÀ$eexë (ÒeefMe<ee) ÒeMeemevesve (³egveeqpce) meceeoOes (DeJ³eLee³ew) DeefJeÐeeceeveHeer[e³ew ef¬eÀ³ee³ew
(lJee) (mJeOee³ew) mJeJemlegOeejCeue#eCee³ew jepeveerl³ew (lJee) (Deefjäë) DeeEnefmeleë (Depe&gveë) ÒeMemleb ªHeb efJeÐelesçm³e
meë~ DeMe&DeeefolJeeo®ed~ Depe&gveefceefle ªHeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.7) (ce©leeced) $eÝeqlJepeeced (ÒemeJesve) ÒesjCesve
(pe³e) GlkeÀ<e& (DeeHeece) DeeHveg³eece (cevemee) ceveveMeeruesve (meced) (Feqvê³esCe) FvêsCe peerJesve pegäsve Òeerlesve Jee¤ De³eb
cev$eë (Mele0 5.4.3.4-10) J³eeK³eeleë¤21¤
DevJe³eë-QV MHSHYHGHPO-HFHHIMÆHVÉSH JYH)YÌPH-HßHHVÉHIPHHE O-HHÉ-H/HHHZ ´H0HHkHVHIFe&$eeJe©Ce³eesë ÒeefMe<eeçnb
³egveeqpce~ ce©leeb ÒemeJesve mJeOee³ew ³eb lJee ³egveeqpce~ cevemeseqvê³esCe ³eb lJee Je³eb meceeHeece, me lJeb pe³e ogäeved
efpelJeeslkeÀ<e&¤21¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜÓer jepee ÒepeeHeg©<ee½e Oecee&Le¥ meoe ÒeMeemeveer³eeë~ ³ele Sles Heer[eb jepeveerefleefJe©×b keÀce&
YHHHMVHJÍaPH-H OHÍ´HHâ\HXHHÍ0HHWYHGSHHVHJÍHVYHNH¢RH+HZËHH PHQHHIYHYH PHHOHG
HeoeLe&ë-ns jepeved! pees DeeHe (Deefjäë) efkeÀmeer kesÀ ceejves ceW ve Deeves Jeeues (Depe&gveë) ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e ªHe mes
³egkeÌle (Fvêm³e) Hejce Ssée³³e& Jeeues keÀe (Jeýeë) Me$egDeeW kesÀ efue³es Jeýe kesÀ meceeve (Deefme) nQ, efpeme (lJee) DeeHekeÀes
(DeJ³eLee³ew) Heeræ[e ve nesves kesÀ efue³es ´H0HHkHVÍ meye keÀes efMe#ee osves Jeeues (efce$eeJe©Ce³eesë) meYee Deewj mesvee kesÀ
mJeeceer keÀer (ÒeefMe<ee) efMe#ee mes ceQ (³egveeqpce) meceeefnle keÀjlee ntb (ce©leeced) $eÝeqlJepe ueesieeW kesÀ (ÒemeJesve) keÀjves mes
(mJeOee³ew) DeHeveer ®eerpe keÀes OeejCe keÀjvee ªHe jepeveerefle kesÀ efue³es efpeme (lJee) DeeHekeÀe ³eesieeY³eeme mes ef®evleve keÀjlee
ntb, (cevemee) efJe®eejMeerue ceve (Feqvê³esCe) peerJe mes mesJeve keÀer ngF& Feqvê³e mes efpeme (lJee) DeeHekeÀes nce ueesie
(meceeHeece) PHFHNHG¢´HHâQHVOHVQ4PHHV'HH+H(pe³e) ogäeW keÀes peerle kesÀ efveef½evle Glke=Àä ntefpe³es¤21¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ jepee Deewj ÒepeeHeg©<eeW keÀes Oece& Deewj DeLe& keÀer efmeef× kesÀ efue³es meoe efMe#ee
osJeW, efpememes ³es efkeÀmeer keÀes Heeræ[e osves ªHe jepeveerefle mes efJe©× keÀce& ve keÀjW~ meye ÒekeÀej yeueJeeved neskesÀ Me$egDeeW keÀes peerleW
, efpememes keÀYeer Oeve-mecHeefÊe keÀer neefve ve nesJes¤21¤
cee le Fl³em³e osJeJeele $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Òepeepevew jepeÒeme²s keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³een¤
ÒepeeHeg©<eeW keÀes jepee kesÀ meeLe kewÀmes Jele&vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FHHOHäÉ)YÌOHV-H1HEOHJäMHHH1>HJäNH®OHHPHHVÉ'H\H1ïeOHH1HI-HRäPHHFHa
HIOHáH1M/H1FHHI2H1HE-HäßHQ1POHHMlMceerved RVä-HHFHPH1VP-HËHHäYHG
cee~ lesN~ FNvêN~ les~ JeN³eced~ legÉMH1HH1ÎGa'HHJäNH®OHHPHÍa'H1\H1ÑHOHHäaHI-HaR1PHH1FH1aHIOHáäaM/HäFHGa'HHI2HäaHFHGa-H1ßHNQ1POHV1HIOHä
-HßHÉQPOHa'HHaMl0FHHUYHGaRV1-H1aH1FH1PHV1aP-HËHH1HIYHHIOHäPHJÉÉ'HËHHäYHG
HeoeLe&ë-(cee) efve<esOes (les) leJe (Fvê) meYesMe jepeved! (les) leJe (Je³eced) jepeÒepeepeveeë (legje<eeìd) legjeved
lJeefjleeved Me$etved menles (De³egkeÌleemeë) DeOece&keÀeefjCeë (Deye´ïelee) Jesoséejefveÿejefnlelee (efJe) (omeece) GHe#e³esce (efleÿ)
De$e Üîe®eesçleefmle*ë~ (Deäe06.3.135) Fefle oerIe&ë (jLeced) (DeefOe) (³eced) (Jeýenmle) -HßHOHJXHHHIYH 0HkHHI&H
nmle³ees³e&m³e lelmecyeg×ew (Dee) (jMceerved) Deéeefve³eceeLee& jppetë (osJe) (³ecemes) efve³e®íefme (mJeéeeved) MeesYevee½e
lesçéee½e leeved¤ De³eb cev$eë (Mele05.4.3.14) J³eeK³eeleë¤22¤
DevJe³eë-ns osJesvê jepeved! Jeýenmle Je³eb les leJe mecyevOesç³egkeÌleemees cee YeJeece, les leJeeye´¿elee ceemleg,
efJeomeece ³emlegje<eeìd lJeb ³eeved jMceerved mJeéeeved ³ecemes ³eb jLeceefOeefleÿ, leeBmleb ®e Je³eceH³eefOeefleÿsce¤22¤
YeeJeeLe&ë-jepeÒepeepevee je%ee mene³eesi³eb J³eJenejb keÀoeef®eVe kegÀ³³e&gë, jepee ®ewlew menev³ee³eb ve kegÀ³ee&led~
Jesoséeje%eevegÿeveeë mevleë meJex meceeve³eeveemeveJ³eJenejeë m³egë~ ve keÀoeef®eoeuem³es Òeceeos Jesoséejefvevoece³es veeefmlekeÀlJes Jee
JeÊe&jx ved¤22¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) ÒekeÀeMeceeve (Fvê) meYeeHeefle jepeved! (Jeýenmle) HISHPHNHV¢QH/HH: FH: -HßHNHV¢PHFHHYH0Hk
nes, Gme DeeHe kesÀ meeLe (Je³eced) nce jepeÒepeeHeg©<e (les) DeeHe kesÀ mecyevOe ceW (De³egkeÌleemeë) DeOece&keÀejer (cee) ve
nesJeW, (les) DeeHe keÀer (Deye´ïelee) Jeso leLee F&éej ceW efveÿejefnlelee (cee) ve nes Deewj ve (efJeomeece) veä keÀjW~ pees
(legje<eeìd) MeerIe´keÀejer Me$egDeeW keÀes menvesnejs DeeHe efpeve (jMceerved) Ieesæ[s kesÀ ueieece keÀer jmmeer Deewj (mJeéeeved) megvoj
Ieesæ[eW keÀes (³ecemes) efve³ece mes jKeles nQ Deewj efpeme (jLeced) jLe kesÀ THej (DeefOeefleÿ) yewþ,W Gve Ieesæ[eW Deewj Gme jLe kesÀ
nce ueesie Yeer DeefOeÿelee nesJeW¤22¤
YeeJeeLe&ë-jepee Deewj Òepee kesÀ Heg©<eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ jepee kesÀ meeLe De³eesi³e J³eJenej keÀYeer ve keÀjW leLee
jepee Yeer Fve ÒepeepeveeW kesÀ meeLe Dev³ee³e ve keÀjs~ Jeso Deewj F&éej keÀer Dee%ee keÀe mesJeve keÀjles ngS meye ueesie SkeÀ meJeejer
SkeÀ efyeíewves Hej yewþsb Deewj SkeÀmee J³eJenej keÀjves Jeeues nesJeW Deewj keÀYeer Deeuem³e Òeceeo mes F&éej Deewj JesoeW keÀer efvevoe
Jee veeefmlekeÀlee ceW ve HeÀbmeW¤22¤
Deive³e Fl³em³e osJeJeele $eÝef<eë~ Deiv³eeo³ees cev$eeskeÌlee osJeleeë~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe ceeleeçHel³eeefve HejmHejb keÀer¢Meb mebJeos³egefjl³een¤
Deye ceelee Deewj Heg$e DeeHeme ceW kewwÀmes mecJeeo keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1LYHHVä LHÉQ+HäOHHV1 P-HHQH1 PHHVFHHäH1 -HYH1P+HOHäHVN P-HHQHFH1OHH1FHHVSHäPHVN mJeensvêäPHVHTYÌ1HHH1 P-HHQHäa
+HHI/HäHI-HFHHOH1FHH FHHäHIQjmeerNceexçDeNnb lJeeced¤23¤
'H1LYHHVäaLHQ+HäOHH1 )HIOHä LHQÉ+HäOHHVaP-HHQHäaPHHVFHHäHa-HYH1P+HOHäHVaP-HHQHäaFH1OHHäFHGa'HHVSHäPHVaP-HHQHäa)YÌäPHa
)1HTYÌ1HHHäaP-HHQHäa+HHI/HäHI-HaFHH1OH1ÍaFHHaFHH1aHIQ1jPHHU1ÍaFHHVÉ)HIOH1FHHVa'H1QFHGaO-HHFHG
HeoeLe&ë-(Deive³es) Oece&eJf e%eevee{îee³e (ie=nHele³es) ie=neÞecemJeeefceves (mJeene) mel³eeb veerelf eced (meescee³e)
meesceueleeÐee³eew<eefOeieCee³e (JevemHele³es) Jeveeveeb HeeuekeÀe³eeéelLeÒeYe=le³es (mJeene) -HZ²HNH¢0HHk\HHV2HSHHIYHOHHE HIH¢HHFHG
(ce©leeced) ÒeeCeeveece=elq Jepeeb Jee (Deespemes) yeuee³e (mJeene) ³eesieMeeefvleoeb Jee®eced (Fvêm³e) peerJem³e (Feqvê³ee³e)
ves$eeÐee³e DevleëkeÀjCee³e Jee (mJeene) megefMe#ee³egkeÌleeb Jee®ecegHeefoefäced (He=efLeefJe) YetefceJelHe=LegMegYeue#eCes (ceeleë)
ceev³ekeÀef$e& peveefve (cee) efve<esOes (cee) ceeced (eEnmeerë) kegÀefMe#e³ee cee eEnm³eeë (cees) (Denced) (lJeeced)¤ De³eb cev$eë
(Mele0 5.4.3.15-21) J³eeK³eeleë¤23¤
DevJe³eë-ns Òepeepeveeë! ³eLee jepepevee Je³eb ie=nHele³esçive³es mJeene meescee³e JevemHele³es mJeene ce©leeceespemes
mJeensvêm³esevq ê³ee³e mJeene ®ejsce leLee ³et³eceH³ee®ejle~ ns He=eLf eefJe ceeleë! lJeb cee cee eEnmeermlJeecenb ®e cees
eEnm³eeced¤23¤
YeeJeeLe&ë-jepeeefojepepevewë Òepeeefnlee³e Òepeepevewjsles<eeb megKee³e meJe&m³eesVele³es ®e HejmHejb JeeqÊe&leJ³eced~ ceelee
kegÀefMe#e³eeçefJeÐeeoevessve mJemevleeveeved veäyeg×erved keÀoeef®eVe kegÀ³³ee&led, mevleevee½e ceelegjefÒe³eb vee®ejs³egë¤23¤
HeoeLe&ë-ns Òepee kesÀ ceveg<³ees! pewmes jepee Deewj jepeHeg©<e nce ueesie (ie=nHele³es) ie=neÞece kesÀ mJeeceer (Deive³es)
Oece& Deewj efJe%eeve mes ³egkeÌle Heg©<e kesÀ efue³es (mJeene) mel³eveerefle (meescee³e) meesceuelee Deeefo Dees<eefOe Deewj (JevemHele³es)
JeveeW keÀer j#ee keÀjvesnejs HeerHeue Deeefo kesÀ efue³es (mJeene) -HZ²HNH¢0HHkNHV¢\HHV2HPHV *O+H9HQJ) HIH¢HH(ce©leeced) ÒeeCeeW
Jee $eÝeqlJepe ueesieeW kesÀ (Deespemes) yeue kesÀ efue³es (mJeene) ³eesieeY³eeme Deewj Meeefvle keÀer osves nejer JeeCeer Deewj (Fvêm³e)
peerJe kesÀ (Feqvê³ee³e) ceve Feqvê³e kesÀ efue³es (mJeene) De®íer efMe#ee mes ³egkeÌle GHeosMe keÀe Dee®ejCe keÀjles nQ, Jewmes ner
legce ueesie Yeer keÀjes~ ns (He=efLeefJe) Yetefce kesÀ meceeve yengle mes MegYe ue#eCeeW mes ³egkeÌle (ceeleë) ceev³e keÀjves nejer peveveer! let
(cee) cegPe keÀes (cee) cele (eEnmeerë) yegjer efMe#ee mes ogëKe os Deewj (lJeeced) legPe keÀes (Denced) ceQ Yeer (cees) ve ogëKe
osTb¤23¤
YeeJeeLe&ë-jepee Deeefo jepeHeg©<eeW keÀes Òepee kesÀ efnle, ÒepeeHeg©<eeW keÀes jepeHeg©<eeW kesÀ megKe Deewj meye keÀer GVeefle
kesÀ efue³es HejmHej JeÊe&vee ®eeefn³es~ ceelee keÀes ³eesi³e nw efkeÀ yegjer efMe#ee Deewj cetKe&lee ªHe DeefJeÐee oskeÀj mevleeveeW keÀer yegef×
veä ve keÀjs Deewj mevleeveeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ DeHeveer ceelee kesÀ meeLe keÀYeer Üs<e ve keÀjW¤23¤
nbme Fl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ met³³eex osJelee~ Yegefjiee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
ceveg<³ewjeréejesHeemevesve v³ee³emegefMe#es keÀe³³ex Fl³een¤
ceveg<³e ueesie F&éej keÀer GHeemeveeHetJe&keÀ meyekesÀ efue³es v³ee³e Deewj De®íer efMe#ee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues
nNjPHÍ0HJäHIH1<eod JePHJäMYOHHIMH1PH¹HVOHHä-HVHIR1HRHIOHäefLeo&gjesCeNmeled~
ve=ÉH¾äMlPHäOH1PHod JÐHHVäFH1PHR1\SHHLHHV1SHHÉH¿äOH1SHHÉ'HäHIÌ1SHHÉH¿1leb ye=Énled¤24¤
Q1jPHÍa0HJÉef®eN<eled~ MegÉHIH1PHHIRHIOHä 0HJÉHIH1ÉPHOHGa-HPHJäÍa'H1YOH1HIMlH1PHHIROHäYOHHIMH1ÉPHOHGaQHVOHHäa-HV1HIR1HOHGa-HV1HIR1PHHIRHIOHä
JesNHIR1ÉPHOHGa 'HHIOHäHI/HÍa RJÉMHV1&H1PHHIRHIOHä RJMHV&H1ÉPHOHGa YHÉ<eled~ ve=ÉPHHIRHIOHä YHÉÉPHOHGa -H1MlPHHIRHIOHä -HMlÉPHOHGa H¿1OH1PHHIROHäOH1ÉPHOHGa
-HHV1FH1PHHIRHIOHä -HHVFH1ÉPHOHGa'H1\SHH)OH1+HGÉSHHÍaLHHV1SHH)HIOHä LHHV1ÉSHHÍa H¿1OH1SHH)OHäOH1ÉSHHÍa'H1HIÌ1SHH)OHäHIÌ1ÉSHHÍaH¿1OHFHGa
ye=Énled¤24¤
HeoeLe&ë-(nbmeë) ³eë mebnefvle meJee&ved HeoeLee&ved me peieoeréejë (Megef®e<eled) ³eë Megef®e<eg HeefJe$es<eg HeoeLex<eg meeroefle
meë (Jemegë) Jemlee Jeemeef³elee Jee (Devleefj#emeled) ³eesçvleefj#esçJekeÀeMes meeroefle (neslee) oelee ûenerleeçÊee Jee (Jesefo<eled)
JesÐeeb He=efLeJ³eeb meeroefle (DeefleefLeë) DeefJeÐeceevee efleefLe³e&m³e leÜvceev³eë (ogjesCemeled) ³ees ogjesCes ie=ns meeroefle meë~ ogjesCe
Fefle ie=nveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.4) (ve=<eled) ³ees ve=<eg meeroefle meë (Jejmeled) ³ees Jejs<etÊeces<eg HeoeLex<eg meeroefle meë
($eÝlemeled) ³e $eÝles<eg mel³es<eg Òeke=Àl³eeefo<eg meeroefle meë (J³eescemeled) ³ees J³eesceefve meeroefle meë (Deypeeë) ³eesçHees peve³eefle
(ieespeeë) ³ees ieeë He=eLf eJ³eeoerved peve³eefle ($eÝlepeeë) ³eë mel³eefJeÐeece³eb Jesob peve³eefle (Deefêpeeë) ³ees cesIeHeJe&leJe=#eeoerved
peve³eefle meë ($eÝleced) mel³emJeªHeced (ye=nled) cenod ye´ïe¤ De³eb cev$eë (Mele0 5.4.3.22) J³eeK³eeleë¤24¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! YeJevlees ³eë Hejceséejes nbmeë Mege®f e<eod Jemegjvleefj#eme×eslee Jeseof <eoefleefLeo&gjesCemeVe=<eod
Jejme¢lemeod J³eescemeoypee ieespee $eÝlepee Deefêpee $eÝleb ye=noefmle lecesJeesHeemeerjved¤24¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meJe&J³eeHekeÀb HeefJe$ekeÀjb ye´ïewJeesHeem³eceefmle~ ve KeuJeslem³eesHeemevesve efJevee efkeÀefáeoefHe HetCe¥
Oecee&Le&keÀececees#epeb megKeb YeefJelegb MekeÌ³eced¤24¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! DeeHe ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees Hejceséej (nbmeë) meye HeoeLeeX keÀes mLetue keÀjlee
(Megef®e<eled) HeefJe$e HeoeLeeX ceW efmLele (Jemegë) efveJeeme keÀjlee Deewj keÀjelee (Devleefj#emeled) DeJekeÀeMe ceW jnlee (neslee)
meye HeoeLe& oslee ûenCe keÀjlee Deewj Òeue³e keÀjlee (Jesefo<eled) He=eLf eJeer ceW J³eeHekeÀ (DeefleefLeë) DeY³eeiele kesÀ meceeve
melkeÀej keÀjves ³eesi³e (ogjesCemeled) Iej ceW efmLele (ve=<eled) ceveg<³eeW kesÀ Yeerlej jnlee (Jejmeled) GÊece HeoeLeeX ceW Jemelee
($eÝlemeled) mel³eÒeke=Àefle Deeefo veece Jeeues keÀejCe ceW efmLele (J³eescemeled) Heesue ceW jnlee (Deypeeë) peueeW keÀes Òeefme×
keÀjlee (ieespeeë) He=efLeJeer Deeefo leÊJeeW keÀes GlHeVe keÀjlee ($eÝlepeeë) mel³eefJeÐeeDeeW kesÀ HegmlekeÀ JesoeW keÀes Òeefme× keÀjlee
(Deefêpeeë) cesIe, HeJe&le Deewj Je=#e Deeefo keÀes j®elee ($eÝleced) mel³eemJeªHe Deewj (ye=nled) meye mes yeæ[e Devevle nw, Gmeer
keÀer GHeemevee keÀjes¤24¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ meJe&$e J³eeHekeÀ Deewj HeoeLeeX keÀer Mege× f keÀjvesnejs ye´ïe Hejceelcee ner keÀer
GHeemevee keÀjsb, keÌ³eeWekf eÀ Gme keÀer GHeemevee kesÀ efyevee efkeÀmeer keÀes Oecce&, DeLe&, keÀece, cees#e mes nesves Jeeuee HetCe& megKe keÀYeer
veneR nes mekeÀlee¤24¤
F³eefol³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ met³eex osJelee~ Dee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
ceveg<³ew efkeÀceLe& ye´ïeesHeemeveer³eefcel³egHeefoM³eles¤
ceveg<³e F&éej keÀer GHeemevee keÌ³eeW keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)HäR1PHHHJäMlPHHHJÉFH HIHä2HVHIQ1HJ G äHIPH1-HHH[{ÉHIPH1-HHH[1FHHIHä2HV1¡HWLH 1PHWSH1FHHIHä2HVHIQa
)YÌäPH-HHE-HHUH 1NH¢OHHVä\HH1QWÉ'Hä<HJÉ+HH-HäQMHHIFH
)HäOHGa'H1HIPH1a'HHHJäÍa'H1HIPH1a'HHHJäÍaFHHIHäa2HV1HIQNaHJ Ga'H1HIPH1a-HH {Ía'H1HIPH1a-HH {ÍaFHHIHäa2HV1HIQN~ Tke&dÀ~ DeNefmeN~
7SH {FHGa FHHIHäa 2HV1HIQ1a )YÌäPHa -HHäFHGa -HHU1H 1NH¢OH1 )HIOH -HHUH 1ÉNH¢OHäÍa \HH1QW )HIOHä \HH1QWa 'H1<HJÉ+HH-HäQMH1FHHUOHäHI<HÉ
GN+HH-HäQMHHIFH
HeoeLe&ë-(F³eled) SleeJelHeefjceeCeced (Deefme) (Dee³egë) peerJeveced (Deefme) (Dee³egë) (ceef³e) peerJeelceefve (Oesefn)
(³eg*d) meceeOeelee (Deefme) (Je®e&ë) mJeÒekeÀeMeced (Deefme) (Je®e&ë) (ceef³e) (Oesefn) (Tke&dÀ) yeueJeeved (Deefme) (Tpe&ced)
(ceef³e) (Oesefn) (Fvêm³e) Hejcewée³³e&m³e (Jeeced) ³egJe³ees jepeÒepeepeve³eesë (Jeer³³e&ke=Àleë) ³ees Jeer³³e¥ keÀjeself e lem³e (yeent)
yeeOeles ³eeY³eeb yeueJeer³³ee&Y³eeb leew (DeY³egHeeJenjeefce) DeefYeleë meeceerH³esçJee&kedÀ mLeeHe³eeefce¤ De³eb cev$eë
(Mele05.4.3.25-27) J³eeK³eeleë¤25¤
DevJe³eë-ns ye´ïeved! lJecee³egjmeer³eoe³egce&e³f e Oesefn~ lJeb ³eg*d*efme Je®eexçefme ³eesiepeb Je®eex ceef³e Oesefn~
lJecetie&m³etpe¥ ceef³e Oesefn~ ns jepeÒepeepeveew! Jeer³³e&ke=Àle Fvêm³eséejm³eeÞe³esCe Jeeb ³egJe³eesyee&nt yeueJeer³³ex
DenceY³egHeeJenjeefce¤25¤
YeeJeeLe&ë-³e DeelcemLeb ye´ïeesHeemeles les MeesYeveb peerJeveeefokeÀceMvegJeles~ veefn kesÀveef®eoeréejm³eeÞe³ecevleje HetdCeex
yeueHeje¬eÀceew ueY³esles¤25¤
HeoeLe&ë-ns Hejceséej! DeeHe (F³eled) Flevee (Dee³egë) peerJeve (ceef³e) cegPe ceW (Oesefn) Oeefj³es, efpememes DeeHe
(³eg*d) meye keÀes meceeefOe keÀjeves Jeeues (Deefme) nQ, (Je®e&ë) mJe³eb ÒekeÀeMemJeªHe (Deefme) nQ, Fme keÀejCe (Je®e&ë)
³eesieeY³eeme mes ÒekeÀì ngS lespe keÀes (ceef³e) cegPe ceW (Oesefn) Oeefj³es~ DeeHe (Tke&dÀ) Del³evle yeueJeeved (Deefme) nQ, Fmeefue³es
(Tpe&ced) yeue Heje¬eÀce keÀes (ceef³e) cesjs ceW (Oesefn) OeejCe keÀerefpe³es~ ns jepe Deewj Òepee kesÀ Heg©<ees! (Jeer³³e&ke=Àleë) yeue-
Heje¬eÀce keÀes yeæ{evesnejs (Fvêm³e) Ssée³³e& Deewj Hejceelcee kesÀ DeeÞe³e mes (Jeeced) legce jepeÒepeeDeeW kesÀ (yeent) yeue Deewj
Heje¬eÀce keÀes (DeY³egHeeJenjeefce) meye ÒekeÀej legcnejs meceerHe ceW mLeeHeve keÀjlee ntb¤25¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e DeHeves Ëo³e ceW F&éej keÀer GHeemevee keÀjles nQ, Jes megvoj peerJeve Deeefo kesÀ megKeeW keÀess Yeesieles
nQ Deewj keÀesF& Yeer Heg©<e F&éej kesÀ DeeÞe³e kesÀ efJevee HetCe& yeue Deewj Heje¬eÀce keÀHV´HHâYHQH5QHVPHNH¢OHH
PHHVYHHPHHUOHPH-HHFHRV-HH¿HIHÍa'HHPHYRHUMHSH+HvHURV-HOHHa<HJHIMLHYHJÆJ+HGÏYRÍaLHHY2HHMÍP-HMÍ
kHU&HHEYHHHHVHI-H²HHPHJHI0HHVHkHUHI<HMV-HNH¢HH[YHMH&HHEYHMZHVOHHQ
HTkHH:NH¢HYHHHHI-H²HH'HHZM*YHNH¢HVHI0HHHkHUXHHVLHQHUNH¢M:'HHZM+HJHH:NHV¢HIXHHV+HJH)PHHI-HHH
keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
PHHV1YHHHIPHäPHJÉHRHäHIPHH1HPH1HHVHIYHäMHIPHa
PHHV1YHHFHHPHHU{RPHJÉHRH1FHHPHHU{RH1HPH1HHVHIYH1FHHPHHU{R
m³eesNvee~ DeNefmeN~ megÉHRHäa PHJÉPHRVHIOHä PHJÉÉPHRHäa 'H1HIPH1a H1HPHäa HHVHIYHäÍa 'H1HIPH1a PHHV1YHHFHGa 'HHa PHHU1R1a PHJÉHRHäFHGa
megÉmeoeNefceefleäPHJÉÉPHRHäFHGa'HHaPHHU1R1aH1HPHäaHHVHIYHäFHGa'HHaPHHUNoN¤26¤
HeoeLe&ë-(m³eesvee) megKeªHee (meg<eoe) ³ee MeesYeves J³eJenejs meeroefle mee (Deefme) (#e$em³e) jep³ev³ee³em³e
(³eesefveë) ie=ns v³ee³ekeÀ$eea (Deefme) (m³eesveeced) megKekeÀeefjkeÀeced (Dee) (meero) (meg<eoeced) MegYemegKeoe$eerced (Dee) (meero)
(#e$em³e) #eef$e³ekegÀuem³e (³eesefveced) (Dee) (meero)¤ De³eb cev$eë (Mele0 5.4.4.2-4) J³eeK³eeleë¤26¤
DevJe³eë-ns jeef%e! ³elemlJeb m³eesveeefme meg<eoeefme #e$em³e ³eeseEve jepeveerelf eceemeero¤26¤
YeeJeeLe&ë-MHSH+HvHU PH-HH PHHE kHU&HHE YHHHPHJH0I HHV HPHRZ-HNHJ¢HH OHGaYHZOeemeecesles Heg©<ewë keÀejef³eleJ³es~ kegÀleë?
+HJHH&HHEPHFHHU+HVHTkHHVXHHISSHOHH<HHUOHHH<HWO-HHH/HH-HRG-HNH®OHJFH2HVOHJEHYH0HNH®YHJ-HYOHOHÍ
HeoeLe&ë-ns jeCeer! efpemeefue³es DeeHe (m³eesvee) megKeªHe (Deefme) nQ, (meg<eoe) megvoj J³eJenej keÀjves Jeeueer
(Deefme) nQ, (#e$em³e) jep³e kesÀ v³ee³e kesÀ (³eesefveë) keÀjves Jeeueer (Deefme) nQ, Fmeefue³es DeeHe (m³eesveeced) megKekeÀejkeÀ
De®íer efMe#ee ceW (Deemeero) lelHej ntefpe³es, (meg<eoeced) De®ís megKe osvesnejer efJeÐee keÀes (Deemeero) 'HÏV ´HNH¢HM´HHâ
keÀerefpe³es leLee keÀjeF³es Deewj (#e$em³e) #eef$e³e kegÀue keÀer (³eesefveced) jepeveerefle keÀes (Deemeero) PH\H HTkHH: NH¢HV
peveeF³es¤26¤
YeeJeeLe&ë-MHSHH'HH:NH¢HUHTkHH:NH¢HVHHHIQHVHINH¢PH\HHTkHH:NHV¢HIXHHVYHHH'HHZM'HÏHUHI0HHHRV-H:'HHZMHTkHH:
NH¢HYHHHHHIR+HJHYHNH¢M:NH®HH:HINH¢+HJHH:NHV¢PHHFHYHVkHUXHHIppele Deewj Ye³e³egkeÌle neskeÀj ³eLeeJeled yeesue Jee Heæ{ ner veneR
mekeÀleer¤26¤
efve<emeeosl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ Je©Cees osJelee~ efHeHeerefuekeÀceO³ee Òeefleÿeiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë
mJejë¤
MHSH-HRGMHSH+HvHHVÉHI+HMHSH2HFH FHHHMVHJHIMOHHQ
jepee kesÀ meceeve jeCeer Yeer jepeOece& keÀe Dee®ejCe keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HIYHHäPHHR2HÉOH-HäOHHV1-Hä&HÍ+H1POHHKP-HHaPHHFHHäSHHHPHJÉH¢OHJäÍ
efveN~ meNmeeNoN~ Oe=ÉOH-HäOH1 )HIOHä 2HÉOHÉ-HäOHÍa -Hä&HÍa +H1MOHHnPHJa 'HHa PHHFHHäSHH1HVHIOHä PHHFHGÉMHäSHHHa PHJÉ¬eÀlegÉHIMlHIOHä
megÉÉH¢OHJäÍ
HeoeLe&ë-(efve) efvel³eced (memeeo) meeroleg (Oe=leJe´leë) Oe=leeefve mel³ee®ejCeye´ïe®e³³ee&oerevf e Je´leeefve ³esve meë
(Je©Ceë) Heg©<eesÊeceë (Heml³eemeg) v³ee³eie=n<s eg (Dee) mecevleeled (meeceép³ee³e) meceépeeb YeeJee³e keÀce&Ces Jee (meg¬eÀlegë)
MeesYevee ¬eÀlegë Òe%ee ef¬eÀ³ee Jee ³em³e meë¤ De³eb cev$eë (Mele0 5.4.4.5) J³eeK³eeleë¤27¤
DevJe³eë-ns jeef%e! ³eLee leJe Oe=leJe´leë meg¬eÀlegJe&©Ceë Heefleë meeceép³ee³e Heml³eemJee efve<emeeo leLee le$e lJeceefHe
v³ee³eb kegÀ©¤27¤
YeeJeeLe&ë-³eLee meceéìd meeceép³eb Heeefuelegb v³ee³eemeves efmLelJee Heg©<eeCeeb mel³eb v³ee³eb kegÀ³³ee&led leLee jepeHelveer
kHU&HHE HIYHOHE YHHHE NHJ¢HH OHGa'HOHÍHINH¢FHHLHOHE HH0HHV YHHUHIOHHI-H²HH2HFH HJNH®OHÍP-HHFHHU +HJHH&HHE YHHHb kegÀ³³ee&led lee¢M³esJe
OHHTOk³ee YeefJeleJ³eefceefle¤27¤
HeoeLe&ë-ns jeCeer! pewmes DeeHekeÀe (Oe=leJe´leë) mel³e keÀe Dee®ejCe Deewj ye´ïe®e³e& Deeefo Je´leeW keÀe OeejCe
keÀjvesneje (meg¬eÀlegë) megvoj yege× f Jee ef¬eÀ³ee mes ³egkeÌle (Je©Ceë) GÊeceHeefle (meeceép³ee³e) ®e¬eÀJeÊeea jep³e nesves Deewj
GmekesÀ keÀece keÀjves kesÀ efue³es (Heml³eemeg) v³ee³eIejeW ceW (Dee) efvejvlej (efve) efvel³e ner (memeeo) yewþ kesÀ v³ee³e keÀjs, Jewmes
let Yeer v³ee³ekeÀeefjCeer nes¤27¤
YeeJeeLe&ë-pewmes ®e¬eÀJeÊeea jepee ®e¬eÀJeÊeea jep³e keÀer j#ee kesÀ efue³es v³ee³e keÀer ieÎer Hej yewþ kesÀ Heg©<eeW keÀe
þerkeÀ-àHUNH¢YHHHNH¢MV-HZPHV QHU HIYHOH´HHIOHMH&HHU HTkHH: NH¢HYHHHNH¢MVa)PHPHV NH®HH'HHHHHINH¢SHZPHHYHHUHIOHHfJeÐee Deewj
2HFH PHVHJNH®OH+HHIOHQHV-HZPHHUQHUkHUkeÀes Yeer nesvee ®eeefn³es¤27¤
DeefYeYetefjl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ ³epeceevees osJelee~ Oe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegveë me jepee keÀer¢Mees YetlJee keÀmcew eEkeÀ kegÀ³³ee&efol³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen jepee keÀwmee neskesÀ efkeÀmekesÀ efue³es keÌ³ee keÀjs, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'H1HI<H1<HWMäPHV1OHHPOHV1 +HÃH1 HIR0HäÍNH¢X+HYOHHE1 \HÑH1%PO-HE \HNÑHHHIPHä PHHI-H1OHHHIPHä PH1OH´HäPH-HHV1 -Hä&HHVäÉHIPH
PH1OHHZSHH1É)YÌHVäÉHIPH1 HI-H0HHZ{SHH 1ÌHVnÉHIPH PHJÉ0HV-HäÍa \HQJäNH¢HMl ÀHVHäPNH¢Ml <HWHäPNH¢1MVYÌäPHN -HßHHVäÉHIPH1 OHVYHä FHV
jO³e¤28¤
'H1HI<H1<HWHIMOHäHI<H1É<HWÍa'H1HIPH1a61OHHÍaOHVa+HÃH1aHIR10HäÍaNH¢1X+H1YOHH1FHGa\HÑHäYHGaO-HFHGa\H1ÑHHa'HNefmeN~ meNefJeNlee~ DeNefmeN~
PH1OHä´HPH-H1 )HIOHä PH1OHÉ´HäPH-HÍa -Hä&HÍa 'H1HIPH1a PH1OHHZSHHN )HIOHä PHNOHÉ'HHVäSHHÍa )YÌäÍa 'H1HIPH1a HI-H0HHZ{SHHÍa 1ÌÍa 'H1HIPH1a
megÉMesJeN )HIOHä PHJÉÉ0HV-HäÍa \HQJäNH¢H1MVHIOH1 \HQJäÉNH¢HMa ÀHVHäPNH¢Ma ÀHVHäÍNH¢1MVHIOH1 ÀHVHäÍÉNH¢Ma <HWHäPNH¢Ma <HWHäÍNH¢1MVHIOH1 <HWHäëçkeÀj~
)YÌäPHa-HßHäÍa'H1HIPH1aOHVYHäaFHV1aMl2H128¤
HeoeLe&ë-(DeefYeYetë) ogäeveeb eflejmkeÀÊee& (Deefme) (Sleeë) (les) leJe (Heáe) HetJee&o³e½eleñeesçOe TOJee& ®ewkeÀe
(efoMeë) (keÀuHevleeced) megKe³egkeÌlee YeJevleg (ye´ïeved) ´HHâ\HÑHHI-H²H(lJeced) (ye´ïee) ®elegJexoeefKeuejepeÒepeemegKeefveefceÊeeveeb
HeoeLee&veeb efvecee&lee (Deefme) (meefJelee) Ssée³eexlHeeokeÀë (Deefme) (mel³eÒemeJeë) mel³esve keÀce&Cee ÒemeJe Ssée³e¥ ³em³e meë
(Je©Ceë) JejmJeYeeJeë (Deefme) (mel³eewpeeë) mel³eceespees yeueb ³em³e meë (Fvêë) megKeeveeb Oeelee (Deefme) (efJeMeewpeeë)
efJeMee Òepe³ee menewpeë Heje¬eÀcees ³em³e meë (©êë) Me$etCeeb ogäeveeb jesoef³elee (Deefme) (megMesJeë) MeesYeveb MesJeb megKeb ³em³e
meë, MesJeefceefle megKeveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.6) (yengkeÀej) yentveeb megKeeveeb keÀÊe&ë (Þes³emkeÀj) keÀu³eeCekeÀÊe&ë
(Yet³emkeÀj) HegveëHegvejvegÿeleë (Fvêm³e) Ssée³e&m³e (Jeýeë) ÒeeHekeÀë (Deefme) (lesve) (ces) ce¿eced (jO³e) mebjeOvegenf ¤ De³eb
cev$eë (Mele0 5.4.4.6-21) J³eeK³eeleë¤28¤
DevJe³eë- ns yengkeÀej Þes³emkeÀj Yet³emkeÀj ye´ïeved! ³eLee ³em³e les leJewleeë He_®e efoMeë keÀuHesjved, leLee cece
YeJelHelv³eeë keÀuHevleeced~ ³eLee lJeceefYeYetjefme meefJeleeefme mel³eÒemeJees Je©Ceesçefme mel³eewpee Fvêesçefme efJeMeewpeeë megMesJees
©êesçmeervêm³e Jeýeesçefme, leLeeçnceefHe YeJes³eced, ³eLee ³esve legY³ece=e× f efme×er kegÀ³ee&ced, leLee lJeb lesve ces jO³e¤28¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HH +HJHÍ PH-H HRI NH®PHJNH¢HUHIOH -H[RHI-HRG ´H-HHU&HÍ PHOHNH¢HMHU PH-H PH
PHJ.H´HRHV 2HHHIFH NH¢HV SHYHHV <H-HVOHG OH/HH OHOHG +HvHU PHHOHG OHV jepeOecex mJeerke=Àl³eemceeod yengmegKeb yengefÞe³eb ®e
ÒeeHvegJevleg¤28¤
HeoeLe&ë-ns (yengkeÀej) yengle megKeeW (Þes³emkeÀj) keÀu³eeCe Deewj (Yet³emkeÀj) yeej-yeej Devegÿeve keÀjves Jeeues
(ye´ïeved) 'HHOFHHI-H²HHNH¢HV ´HHâQJ6SHZPHV HISHPH(les) DeeHekesÀ (Sleeë) ³es (Heáe) HetJe& Deeefo ®eej Deewj THej veer®es SkeÀ
Heeb®e (efoMeë) HIR0HHPHHFH/H HJNH®OHQH:-HZPHV FHVMV HIXHHV 'HH+HNH¢HU +HvHU NH¢HU NH¢HUHIOH PHV <HHU (keÀuHevleeced) megKe³egkeÌle nesJs eW~
pewmes DeeHe (DeefYeYetë) ogäeW keÀe eflejmkeÀej keÀjves Jeeues (Deefme) nQ, (meefJelee) Ssée³e& kesÀ GlHeVe keÀjvesnejs (Deefme) nQ,
(mel³eÒemeJeë) mel³e keÀce& kesÀ meeLe Ssée³e& nw efpemekeÀe Ssmes (Je©Ceë) GÊece mJeYeeJe Jeeues (Deefme) nQ (mel³eewpeeë) mel³e
yeue mes ³egkeÌle (Fvêë) megKeeW kesÀ OeejCe keÀjvesnejs (Deefme) nQ (efJeMeewpeeë) ÒepeeDeeW keÀer yeer®e Heje¬eÀce Jeeues (megMesJeë)
megvoj megKe³egkeÌle (©êë) Me$eg Deewj ogäeW keÀes ©ueeves Jeeues (Deefme) nQ, (Fvêm³e) Ssée³e& kesÀ (Jeýeë) ´HHâNH¢MYHVQHMV
(Deefme) nQ, Jewmes ceQ Yeer nesTb, pewmes ceQ DeeHe kesÀ Jeemles $eÝef×-efmeef× keÀªb, Jewmes (lesve) Gmemes (ces) cesjs efue³es (jO³e)
keÀe³³e& keÀjves keÀe meeceL³e& keÀerefpe³es¤28¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmee Heg©<e meye efoMeeDeeWb ceW keÀerefle&³egkeÌle, JesoeW keÀes peeveves, OevegJexo
Deewj DeLe&Jeso keÀer efJeÐee ceW ÒeJeerCe, mel³e keÀjves Deewj meye keÀes megKe osves Jeeuee, Oecee&lcee Heg©<e nesJes, GmekH¢HU kHU <HHU
Jewmes ner nesJes~ GvekeÀes jepeOece& ceW mLeeHeve keÀjkesÀ yengle megKe DeewM\HQJOHPHHU0HHV<HHNH¢HV´HHâQHVE
Deeqiveefjl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ mJeje[e<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvee jepeÒepeepeveeë eEkeÀJeled eEkeÀkegÀ³e&gefjl³een¤
efHeÀj jepee Deewj Òepee kesÀ peve efkeÀme kesÀ meceeve keÌ³ee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNeqiveë He=É/HJ2H FH {&H1P+HHIOHäSH JHH1&HHVÉ'H1HTLYHÍ+HÉ/HJ2H FH {&H1P+HHIOH1MHSHäPH-HVOHJÉ mJeeneN~
P-HHQHäNH¢OHH1ÍPHWH {PHMlHI0FHHI<HäH OH2-HjPHSHH1OHHYHHFH2H1FHVáÐHHäH
DeNeqiveë~ He=É/HJÍa2HFH i&HÍa+HHIOHäÍaSHJÉ<eeNCeë~ DeNeqiveë~ He=É/HJÍa2HFH {&HÍa+HHIOHäÍa'HHSHäPHa-HV1OHJÉaP-HHQHäaP-HHQHäNH¢OHH1
)HIOH1 P-HHQHäÉNH¢OHHÍa PHWH {PHa MlHI0FHHI<H1HIMHIOHä MlHI0FHÉHI<HäÍa H1OH12-HNFHGa PH1SHH1OHHYHH1HIFHHIOHä PHÉSHHNOHHYHHäFHGa FH12H1FHVáÐHHäHa
FH12HFHVP/HH1HVHIOHäFH2H1FHVÉP/HHäH
HeoeLe&ë-(Deeqiveë) met³e& FJe (He=Legë) efJemleerCe&Heg©<eeLe&ë (Oece&Ceë) Oece&m³e (Heefleë) Heeueef³elee (peg<eeCeë)
mesJeceeveë (Deeqiveë) efJeÐegeof Je (He=Legë) ceneved (Oece&Ceë) v³ee³em³e (Heefleë) j#ekeÀë (Deep³em³e) Ie=leeosn&efJe<eë (Jesleg)
J³eeHveesleg (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee (mJeeneke=Àleeë) ³ee mJeene mel³eeb ef¬eÀ³eeb kegÀJe&efvle leeë (met³e&m³e) (jeqMceefYeë)
(³eleOJeced) (mepeeleeveeced) peelewë men JeÊe&ceeveeveeced (ceO³ecesÿîee³e) ceO³es He#eHeelejefnles YeJes v³ee³es efleÿefle lem³e
YeeJee³e¤ De³eb cev$eë (Mele0 5.4.4.22-23) J³eeK³eeleë¤29¤
DevJe³eë-ns jepeved jeef%e Jee! ³eLee He=LegOe&ce&CemHeeflepe&g<eeCeesçeqiveë mepeeleeveeb ceO³ecesÿîee³e mJeeneççp³em³e
Jeself e~ met³e&m³e jeqMceefYeë men nefJeë Òemee³³e& megKe³eefle, leLee Oece&CemHeefleë He=Legpe&g<eeCeesçeqiveYe&Jeeved jeä^b Jesleg, leLee ®e ns
P-HHQHNH¢OHHÍPH<HHPHHTOkHHVHWHFHHI+H´HHOH2-HFHG
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa QV jepeÒepeepeveeë! ³et³eb ³eLee met³e&Òeefme×efJeÐegoeqiveJeod JeeqÊe&lJee
He#eHeeleb efJene³e meceevepevcemeg ceO³emLeeë mevlees v³ee³eb kegÀ©le~ ³eLeeç³eceeqiveë meefJele=ÒekeÀeMes Jee³eew ®e megievOeb êJ³eb ÒeeH³e
Jee³egpeueew<eefOeMege×
f Üeje meJee&ved ÒeeefCeveë megKe³eefle leLee v³ee³e³egkeÌlewë keÀce&eYf eë men®eefjlee YetlJee meJee&ë Òepeeë
megKe³ele¤29¤
HeoeLe&ë-QV MHSHYHG -HHMHSH+HHIvSHZPHV (He=Legë) ceneHeg©<eeLe&³egkeÌle Oece& keÀe (Heefleë) j#ekeÀ (peg<eeCeë) mesJekeÀ
(Deeqiveë) efyepegueer kesÀ meceeve J³eeHekeÀ (mepeeleeveeced) GlHeVe HeoeLeeX kesÀ j#ekeÀ kesÀ meeLe JeÊe&ceeve HeoeLeeX kesÀ
(ceO³ecesÿîee³e) ceO³e ceW efmLele neskesÀ (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes (Deep³em³e) ,HOH'HHHIRQHVFHNHV¢+HRH/HH;NH¢HV´HHâNH¢MOHH
ngDee (met³³e&m³e) met³³e& keÀer (jefMceefYeë) efkeÀjCeeW kesÀ meeLe nesce efkeÀ³es HeoeLeeX keÀes HewÀuee kesÀ megKe oslee nw, Jewmes (Oece&Ceë)
v³ee³e kesÀ (Heefleë) j#ekeÀ (He=Legë) yeæ[s (peg<eeCeë) mesJee keÀjves Jeeuee (Deeqiveë) lespemJeer DeeHe jep³e keÀes (Jesleg) ÒeHâ
ntefpe³es~ Jewmes ner ns (mJeeneke=Àleeë) PHOHNH¢HFHNH¢MYHV -HHXHV PH<HHPHRG +HJHH: -HHkHU XHHVLHHVOHJFH<HHU (³eleOJeced) ´HHv
efkeÀ³ee keÀjes¤29¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ns jepe Deewj Òepee kesÀ Heg©<ees leLee jeCeer Jee jeCeer kesÀ
meYeemeoes! legce ueesie met³³e& Deewj Òeefme× efJeÐegled Deeqive kesÀ meceeve JeÊe&, He#eHeele íesæ[, SkeÀ pevce ceW ceO³emLe nes kesÀ
v³ee³e keÀjes~ Jewmes ³en Deeqive met³³e& kesÀ ÒekeÀeMe ceW Deewj Jee³eg ceWb megieefvOe³egkeÌle Ì-HH: NH¢HV ´HHâNH¢MH-HHHJ SHXH'HHZM
Dees<eefOe³eeW keÀer Megef× Üeje meye ÒeeefCe³eeW keÀes megKe oslee nw, Jewmes ner v³ee³e³egkeÌle keÀceeX kesÀ meeLe Dee®ejCe keÀjves Jeeues neskesÀ
meye ÒepeeDeeW keÀes megKe³egkeÌle keÀjes¤29¤
meefJe$esl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ meefJe$eeefocev$eeskeÌlee osJeleeë~ Yegefjiedyeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
keÀer¢iiegCewë men je%ee je%³ee Jee YeefJeleJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
jepee Jee jeCeer keÀes kewÀmes iegCeeW mes ³egkeÌle nesvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
PH1HI-H1HH´HäPHHI-H1HHPHMäP-HOHH-HH1HHO-HÆAHä 1+HZÍ+HWÉ&HH+H10HJHI<H1HIMYÌVä&HH1PFHV \HQ1P+HHIOHäYHH1 \HÑHä&HH1
-Hä&HV1YHHZSHäPHH1ÉHTLYHYHH1OHVSHäPHH1PHHVFHVäYH1MHHH1HI-H&HJäYHHR0H1FHHRV1-HOHäHH1´HPHWäOHÍ´HPHä+HH HIFH
meNefJe1HHa ´H1PH1HI-H1HVHIOHä ´HÉPHHI-H1HHa PHMäP-HOHHa -HH1HHa O-HÆAHäa 1+HZÍa +HWÉ<Cee~ HeNMegefYeNHIMHIOHä +H10HJÉHI<HäÍa )YÌVä&Ha
'H1PFHVÉ)OH1PFHVa\HQ1P+HHIOHäYHHa\HÑHä&HHa-Hä&HVYHa'HHVSHäPHHa'H1HTLYHYHHäaOHVSHäPHHaPHHVFHVäYHaMHHHäaHI-H&HJäYHHaR10H1FHHaRV1-HOHäHHa
´HPHWäOH1)HIOH1´HÉPHWOä HÍa´HaPH1+HH 1HIFH1
HeoeLe&ë-(meefJe$ee) ÒesjkesÀve Jee³egvee (ÒemeefJe$ee) mekeÀue®esäeslHeeokesÀvesJe MegYekeÀce&Cee (mejmJel³ee)
ÒeMemleefJe%eeveef¬eÀ³ee³egkeÌl³ee (Jee®ee) JesoJeeC³esJe mel³eYee<eCesve (lJeäê) ísokesÀve ÒeleeefHevee met³³exCesJe v³ee³esve (ªHewë)
megKemJeªHewë (Het<Cee) He=eLf eJ³ee~ Het<esefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01.1) (HeMegefYeë) ieJeeefoefYeefjJe Òepee³eeë
Heeuevesve (FvêsCe) efJeÐegefoJewée³exCe (Demces) DemceeefYeë (ye=nmHeeflevee) ye=nleeb HeeuekesÀve ®elegJexoefJeoe efJeog<esJe
efJeÐeemegefMe#eeÒe®eejsCe (ye´ïeCee) JesoeLe&%eevesve %eeHevesvesJeesHeosMekesÀve (Je©Cesve) JejsCe peuemecetnsvesJe Meevl³ee (Deespemee)
yeuesve (Deeqivevee) HeeJekesÀve (lespemee) leer#Cesve p³eesefle<esJe Me$egoenkeÀlJesve (meescesve) ®evêsCe ÒekeÀeMeceevesvesJee¼eokeÀlJesve
(je%ee) ÒekeÀeMeceevesve (efJe<Cegvee) J³eeHekesÀve HejceséejsCesJe MegYeiegCekeÀce&mJeYeeJesve (oMec³ee) oMeeveeb HetefjkeÀ³ee (osJele³ee)
osoerH³eceeve³ee men (Òemetleë) Òesefjleë (Òe) Òeieleë (meHee&efce) ®eueeefce¤ De³eb cev$eë (Mele0 5.4.5.2)
DevJe³eë-ns jepeÒepeepeveeë ³eLeeçnb ÒemeefJe$ee meefJe$ee mejmJel³ee Jee®ee lJeäê ªHewë Het<Cee HeMegefYeefjvêsCeemces
ye´ïeCee ye=nmHeefleveewpemee Je©Cesve lespemeeçeqivevee je%ee meescesve oMec³ee osJele³ee efJe<Cegvee ®e men Òemetleë meved ÒemeHee&efce
leLee ³et³eceefHe ÒemeHe&OJeced¤30¤
YeeJeeLe&ë-³ees peveë met³³ee&efoiegCe³egkeÌleë efHele=JelÒepeeHeeuekeÀë m³eeled, me jepee YeefJelegb ³eesi³eë~ ³e½ewJeb Heg$eJeod
JeÊe&ceevees YeJesled me Òepee YeefJelegcen&efle¤30¤
HeoeLe&ë-ns Òepee Deewj jepeHeg©<ees! pewmes ceQ (ÒemeefJe$ee) ÒesjCee keÀjves Jeeues Jee³eg (meefJe$ee) mecHetCe& ®esäe GlHeVe
keÀjevesnejs kesÀ meceeve MegYe keÀce& (mejmJel³ee) ÒeMebemf ele efJe%eeve Deewj ef¬eÀ³ee mes ³egkeÌle (Jee®ee) JesoJeeCeer kesÀ meceeve
mel³eYee<eCe (lJeäê) ísokeÀ Deewj ÒeleeHe³egkeÌle met³e& kesÀ meceeve v³ee³e (ªHewë) megKeªHeeW (Hetd<Cee) He=efLeJeer (HeMegefYeë) ieew
Deeefo HeMegDeeW kesÀ meceeve Òepee kesÀ Heeueve (FvêsCe) efyepegueer (Demces) nce (ye=nmHeeflevee) yeæ[eW kesÀ j#ekeÀ ®eej JesoeW kesÀ
peevevesnejs efJeÜeved kesÀ meceeve efJeÐee Deewj megvoj efMe#ee kesÀ Òe®eej (Deespemee) yeue (Je©Cesve) peue kesÀ mecegoe³e (lespemee)
leer#Ce p³eesefle kesÀ meceeve Me$egDeeW kesÀ ®eueeves (Deeqivevee) Deeqive (je%ee) ÒekeÀeMeceeve Deevevo kesÀ nesves (meescesve) ®evêcee
(oMec³ee) oMemebK³ee keÀes HetCe& keÀjves Jeeueer (osJele³ee) ÒekeÀeMeceeve Deewj (efJe<Cegvee) J³eeHekeÀ F&éej kesÀ meceeve MegYe iegCe,
keÀce& Deewj mJeYeeJe mes (Òemetleë) ÒesjCee efkeÀ³ee ngDee ceQ (ÒemeHee&efce) De®ís ÒekeÀej ®euelee ntb, Jewmes legce ueesie Yeer
®euees¤30¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e met³³ee&efo iegCeeW mes ³egkeÌle efHelee kesÀ meceeve j#ee keÀjvesneje nes, Jen jepee nesves kesÀ ³eesi³e nw,
Deewj pees Heg$e kesÀ meceeve JeÊee&Je keÀjs, Jen Òepee nesves ³eesi³e nw¤30¤
DeeféeY³eeefcel³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ #e$eHeefleoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvece&veg<³ee keÀer¢Mee YetlJee eEkeÀ kegÀ³e&gefjl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ceveg<³e kewÀmes nes keÌ³ee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1HIËH<HH+HHP-HN PHMäP-HOHZ+HH1P-HVYÌHäHPHJÉHHF&HVä+HHP-Ha
JeeN³egëHetÉOHÍ+H1HI-HHVä&H´H1OH GNH®PHHVFHHV1'HHIOHäÓHJOHÍa)YÌäPH1HJSH1ÍPH.HHä
'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGa +H1H1P-H1a PHMäP-HOHZa +H1H1P-H1a )YÌHäHa PHJÉHHF&H1 )HIOHä PHJÉç$HHF&HVäa +H1H1P-H1a -HH1HJÍa
HetÉOHÍa+H1HI-HHVä&Ha´H1OH GaPHHVFHäÍa'HHIOHäÓHJOH1)OHHIOHäÉÓHJÉOHÍa)YÌäPHaHJSHäÍaPH.HHä
HeoeLe&ë-(DeeféeY³eeced) met³ee&®evêceesY³eeefceJeeçO³eeHekeÀesHeosMekeÀeY³eeced (He®³emJe) HeefjHekeÌJees YeJe (mejmJel³ew)
megefMeef#elee³ew Jee®es (He®³emJe) (Fvêe³e) Hejcewée³³ee&³e (meg$eecCes) megÿg j#ekeÀe³e (He®³emJe) (Jee³egë) Jee³egejf Je (Hetleë)
(HeefJe$esCe) Meg×sve Oecee&®ejCesve efveoex<eë (Òel³e*d) Òel³eáeleerelf e Hetepf eleë (meesceë) Ssée³³e&Jeeved meesceiegCemecHeVees Jee
(Deefleñegleë) Del³evle%eeveJeeved (Fvêm³e) Hejceséejm³e (³egp³eë) ³egkeÌleë (meKee) efce$eë¤ De³eb cev$eë (Mele0
5.5.4.20-22) J³eeK³eeleë¤31¤
DevJe³eë-ns jepeÒepeepeve! lJeceeféeY³eeb He®³emJe mejmJel³ew He®³emJe meg$eecCe Fvêe³e He®³emJe~ HeefJe$esCe
Jee³egejf Je Hetleë Òel³e*d meesceesçefleñegle Fvêm³e ³egp³eë meKee YeJe¤31¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHH 'HHâHHVM2HH+HNH¢HV+HRV0HNH¢HHVÍ PHNH¢H0HHOHG PHJHI0HHHE ´HH+H 0HJ¹Z2H FHH HM&HZÍ P-HHOFHHYHE
HeefJe$eerke=Àl³e, ³eesiee²wjeréejcegHeem³ewée³³ee&³e Òe³el³e HejmHejb meKee³ees YeJevleg¤31¤
HeoeLe&ë-ns jepee leLee ÒepeeHeg©<ees! legce (DeeféeY³eeced) met³e& ®evêcee kesÀ meceeve DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ
(He®³emJe) Meg× yege× f Jeeues nes (mejmJel³ew) De®íer efMe#ee³egkeÌle JeeCeer kesÀ efue³es (He®³emJe) GÐele nes, (meg$eecCes)
De®íer j#ee keÀjvesnejs (Fvêe³e) Hejcewée³e& kesÀ efue³es (He®³emJe) ¢æ{ Heg©<eeLe& keÀjes, (HeefJe$esCe) Meg× Oece& kesÀ Dee®ejCe mes
(Jee³egë) Jee³eg kesÀ meceeve (Hetleë) efveoex<e (Òel³e*d) +HWSHH NH¢HV ´HHâ (meesceë) De®ís iegCeeW mes ³egkeÌle Ssée³³e&Jeeues
(Deefleñegleë) Del³evle %eeveJeeved (Fvêm³e) HejcesMJej kesÀ (³egp³eë) ³eesieeY³eeme³egkeÌle (meKee) efce$e nes¤31¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHNH¢HV HHHIQHV HINH¢PHOH-HHRHU 2HFHH OFHH'HHâ DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ mes De®íer efMe#ee keÀes
´HHâQHV0HJ¹2HFH NHV¢'HHHM&HPHV'H+HYHV'HHOFHHNH¢HV+HHI-HHHHVLHNHV¢'HH:PHV) ËHMNH¢HU*+HHPHYHH'HHZMPHF+HefÊe nesves kesÀ
HIXHHV´HHvNH¢MNHV¢'HH+HPHFH:HIFHH<HH-HPHV-H¬H;¤
kegÀefJeo²sl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ #e$eHeefleoxJelee~ efve®e=odyeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
jepeeefomeY³ewë Òepee³ew eEkeÀJeled eÅkeÀ eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
jepee Deeefo meYee kesÀ Heg©<e efkeÀme kesÀ legu³e keÌ³ee-keÌ³ee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
kegÀÉHI-HR1H-HäFHYOHHV1H-HHIH1²H/HH1RHYOHäYHJ+HWÉ-HHI-H1HWHäa
)1QVQZiHHENH¢&HJHIQ1<HHVSHäYHHHIYH1HV\H1HIQ HHV1YHFHä*HTNH®OHbN HSHäHIYOHa
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉPH1HIËH<HHO-HH1PHMäP-HOHZ1O-HVYÌHäHO-HHPHJÉHHF&HV{
kegÀÉefJeleGa 'H1a H-HäFHYOH1 )HIOH1 H-HäÉFHYOHÍa H-HäFHGa HIH1OHGa H/HHäa RHHIYOHäa 'H1YHJÉHetÉ-H HIFHOHäYHJÉ+HWÉG-H FHGa HI-H1HWHVHIOHä
HI-H1ÉHWHäa)1QVQVOHHrNQÉ)äQa61HH1FHGaNH¢ÉCegÉHIQ1a<HHVäSHYHHHIYHaHVa\H1HIQ HäÍaYHFHä*HTNH®OH1HIFHHIOH1 YHFHäÍÉ*HTNH®OHFHGaHSHäHYI OHa*1+H1HH1FHLHäQHUOH
)OHJä+HHHFH1ÉLHäQHUOHNÍa'H1HIPH1a'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGaO-HH1aPHMäP-HOHZaO-HH1a)YÌHäHaO-HH1aPHJÉHHF&H1)HIOHäPHJÉÉHHF&HVä
HeoeLe&ë-(kegÀefJeled) ye»wée³³e&, kegÀefJeefoefle yengveecemeg Heefþleced~ (efveIeb03.1) (De²) ³eesç²efle peeveeefle

lelmecyeg×ew (³eJecevleë) yenJees ³eJee efJeÐevles ³es<eeb les ke=À<eerJeueeë (³eJeced) (ef®eled) DeefHe (³eLee) (oeefvle) uegveefvle
(DevegHetJe&ced) ¬eÀceMeë (efJe³et³e) yegmeeefokebÀ He=LekeÌke=Àl³e (Fnsn) DeeqmceVeeqmceved J³eJenejs (S<eeced) ke=À<eerJeueeveeced (ke=ÀCegefn)
kegÀ© (Yeespeveeefve) (³es) (yeefn&<eë) Je=×eë (veceGeqkeÌleced) vecemeesçVem³eesekÅ eÌle Je®eveced (³epeefvle) me²®ívles
(GHe³eeceie=nerleë) ye´ïe®e³e&evf e³ecewë mJeerke=Àleë (Deefme) (DeeféeY³eeced) -HHâHI-H²HH<HHE HI0HHNH¢H<HHFHG (lJee) lJeeced
(mejmJel³ew) efJeÐee³egkeÌleJee®es (lJee) (Fvêe³e) GÊecewée³³ee&³e (lJee) (meg$eecCes) megÿg $eeCee³e¤ De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns De² jepeved! ³eë kegÀefJeled lJeceeféeY³eecegHe³eeceie=nerleesçefme leb mejmJel³ew lJesvêe³e lJee meg$eecCes lJee
Je³eb mJeerkegÀce&ë~ ³es yeefn&<ees veceGeÅkeÌle ³epeefvle, lesY³eë melkeÀejsCe Yeespeveeoerefve osefn~ ³eLee ³eJecevle Fnsn ³eJecevegHetJe¥
oeefvle yegmeeef÷od ³eJeb efJe³et³e j#eefvle, leLew<eeb mel³eemel³es efJeefJe®³e j#eCeb ke=ÀCegefn¤32¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee ke=À<eerJeueeë HeefjÞecesCe He=efLeJ³eeë mekeÀeMeeoveskeÀeefve HeÀueeoerv³eglHeeÐe mebj#³e
Yeg¡eles, efvemmeejb l³epeefvle, ³eLee efJeefnleb Yeeieb je%es ooefle, leLewJe jepeeefoefYepe&vewjefleÞecesCewleeved mebj#³e v³ee³esvewée³³e&ceglHeeÐe
megHee$esY³ees oÊJeeççvevoes YeeskeÌleJ³eë¤32¤
HeoeLe&ë-ns (De²) %eeveJeeved jepeved! pees (kegÀefJeled) yengle Ssée³³e& Jeeues DeeHe (DeeféeY³eeced) HINH²HHNH¢HV´HHâQJ6
efMe#ekeÀ ueesieeW kesÀ efue³es (GHe³eeceie=nerleë) ye´ïe®e³e& kesÀ efve³eceeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³es (Deefme) nQ, Gve (mejmJel³ew)
efJeÐee³egkeÌle JeeCeer kesÀ efue³es (lJee) DeeHekeÀes (Fvêe³e) GÊece Ssée³e& kesÀ efue³es (lJee) DeeHe keÀes Deewj (meg$eecCes) De®íer
j#ee kesÀ efue³es (lJee) DeeHekeÀes nce ueesie mJeerkeÀej keÀjles nQ~ (³es) pees (yeefn&<eë) Je=×Heg©<e (veceGeqkeÌleced) DeVe kesÀ keÀnves
keÀes (³epeefvle) me²le keÀjles nQ, Gve keÀs efue³es melkeÀej kesÀ meeLe Yeespeve Deeefo oerepf e³es~ pewmes (³eJecevleë) yengle peew Deeefo
Oeev³e mes ³egkeÌle Kesleer keÀjvesnejs ueesie (Fnsn) Fme-Fme J³eJenej ceW (³eJeced) ³eJeeefo DeVe keÀes (DevegHetJe&ced) ¬eÀce mes
(oeefvle) uegveles nQ, Yegme mes (ef®eled) Yeer (³eJeced) peJeeW keÀes (efJe³et³e) He=LekedÀ keÀjkesÀ j#ee keÀjles nQ, Jewmes mel³e-Demel³e keÀes
þerkeÀ-þerkeÀ efJe®eej kesÀ Fve keÀer j#ee keÀerepf e³es¤32¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes Kesleer keÀjves Jeeues ueesie HeefjÞece kesÀ meeLe He=eLf eJeer mes DeveskeÀ
HeÀueeW keÀes GlHeVe Deewj j#ee keÀjkesÀ Yeesieles Deewj Demeej keÀes HeWÀkeÀles nQ, Deewj pewmes þerkeÀ-þerkeÀ jep³e keÀe Yeeie jepee keÀes
osles nQ, Jewmes ner jepee Deeefo Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Del³evle HeefjÞece mes FvekeÀer j#ee, v³ee³e kesÀ Dee®ejCe mes Ssée³³e& keÀes
GlHeVe keÀj Deewj megHee$eeW kesÀ efue³es osls es ngS Deevevo keÀes YeesieW¤32¤
³egJeefcel³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ Deeféeveew osJeles~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
³egJeefcel³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ Deeféeveew osJeles~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
PH<HHPHVYHV0HH<HHE´HHvOHHV-HHI&HLSHYHHÍPHEMHH)OHHQ
PH<HH'HHZMPHVYHH+HHIOH´HHvPHV-HZ0HH:NH¢HUMHHNH¢M:HQHI-HHH'HLHXHVFHYHFH:NH¢QHQZ
³egÉ-HjPHJÉMHFHäFHHIËHYHH1YHFHJäHH-HHPHJÉMVPHHHäa
HI-H1HI+H1+HH1YHH0HJä<HP+HOHHU1É)YÌE1NH¢FH {P-HH-HOHFHG
³egÉJeced~ megÉMHFHäFHGa'H1HIËH1YHH1aYHFHJäHHZa'HH1PHJÉMVaPHHHäaHI-H1HI+H1+HH1YHVHIOHä HI-HÉHI+H1+HHNvee~ MegÉ<H1Ía+H1OHHU1É)HIOHä +HOHHUa)YÌäced~

NH¢FH 1HTP-HHIOH1NH¢FH {ÉPHJa'HH1-H1OH1FHG
HeoeLe&ë-(³egJeced) ³egJeeced (megjececed) megÿg jcevles ³eeqmceved leced (Deeféevee) met³³e&®evêcemeeefJeJe meYeemesvesMeew
(veceg®eew) ve cegáeefle mJekeÀer³eb keÀce& ³emleeqmceved (Deemegjs) Demegjm³e cesIem³eeç³eb J³eJenejmleeqmceved~ Demegj Fefle cesIeveecemeg
Heefþleced~ (efveIeb01.10) (me®ee) mel³emeceJesleew (efJeefHeHeevee) efJeefJeOeb jep³eb j#eceeCeew (MegYeë) keÀu³eeCekeÀjm³e
J³eJenejm³e (Heleer) Heeueef³eleejew (Fvêced) Hejcewée³e&Jevleb OeefvekeÀced (keÀce&meg) ke=À<³eeefoef¬eÀ³eemeg ÒeJeÊe&ceeveced (DeeJeleced)
j#eleced¤ De³eb cev$eë (Mele0 5.5.4.25) J³eeK³eeleë¤33¤
DevJe³eë-ns me®eeë efJeefHeHeevee MegYemHeleer Deeféevee ³egJeb veceg®eeJeemegjs keÀce&meg JeÊe&ceeveb megjeceefcevêb
meleleceeJeleced¤33¤
YeeJeeLe&ë-ogäYs ³eë Þesÿeveeb j#eCee³ewJe jepeYeeJeë ÒeJeÊe&les~ veefn jepej#eCesve efJevee keÀm³eef®eled keÀce&®eeefjCeë
keÀce&efCe efveefJe&Ivesve ÒeJe=eÊf eYe&efJelegb ³eesi³eeçefmle, ve ®e Keueg ÒepeepeveeçvegketÀu³ecevleje jepeHeg©<eeCeeb megefmLejlee pee³eles,
lemceeod JeveeEmenJeled HejmHejb mene³esve meJex jepeÒepeepeveeë meoe megefKeveë m³egë¤33¤
HeoeLe&ë-ns (me®ee) efceues ngS (efJeefHeveevee) efJeefJeOe jep³e kesÀ j#ekeÀ (MegYeë) keÀu³eeCekeÀejkeÀ J³eJenej kesÀ
(Heleer) Heeueve keÀjvesnejs (Deeféevee) met³³e&-®evêcee kesÀ meceeve meYeeHeefle Deewj mesveeHeefle (³egJeced) legce oesveeW (veceg®eew) pees
DeHeves ogä keÀce& keÀes ve íesæ[s (Deemegjs) cesIe kesÀ J³eJenej ceW (keÀce&meg) Kesleer Deeefo keÀceeX cesb JeÊe&ceeve (megjececed) De®íer
lejn efpeme ceW jceCe keÀjW, Ssms es (Fvêced) Hejcewée³³e& Jeeues Oeveer keÀer efvejvlej (DeeJeleced) j#ee keÀjes¤33¤
YeeJeeLe&ë-ogäeW mes ÞesÿeW keÀer j#ee kesÀ efue³es ner jepee neslee nw~ jep³e keÀer j#ee kesÀ efJevee efkeÀmeer ®esäeJeeved vej keÀer
keÀe³e& ceW efveefJe&Ive ÒeJe=eÊf e keÀYeer veneR nes mekeÀleer Deewj ve ÒepeepeveeW kesÀ DevegketÀue ngS efJevee jepeHeg©<eeW keÀer efmLejlee nesleer
nw~ Fmeefue³es Jeve kesÀ efmebneW kesÀ meceeve HejmHej mene³eer neskesÀ meye jepe Deewj Òepee kesÀ ceveg<³e meoe Deevevo ceW jnb¤ s 33¤
Heg$eefceJesl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ Deeféeveew osJeles~ YegefjkedÀ He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
jepeÒepes efHeleeHeg$eJeod JeÊex³eeleeefcel³een¤
jepee Deewj Òepee keÀes efHelee Heg$e kesÀ meceeve JeÊe&vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HegÉHHIFHä-HHI+H1OHMHä-H1HIËHYHHV1<HVYÌ1H-H/HJÉÍNH¢H-HZäR 1jPHYHHäHI<HÍa
³elmegÉMHFH1E-HHI+Hä\H1Í0HHHUH{ I<H1ÍPHMäP-HOHHUO-HHFH,H-H9HHI<H&HNHG¢
HegÉHHIFH1-HVHIOHä +HJÉHFHGÉ)ä-Ha HI+H1OHMHZäa 'H1HIËHYHHäa *1<HHa )YÌäa 'HH1-H/HJäÍa NH¢H-HZ{Ía R1jPHYHHäHI<HÍa HOHGa PHJÉMHFHäFHGa HI-Ha
'HHI+Hä\HÍa0HHHU{HI<HÍaPHMäP-HOHHUaO-HH1FH1,H1-HNHI9HHIOHäFH,HÉ-HYHGa'H1HI<H1&H1NHG¢
HeoeLe&ë-(Heg$eefceJe) ³eLeeçHel³eeefve (efHelejew) peveveerpevekeÀew (Deeféevee) meYeemesvesMeew (GYee) Üew (Fvê)
meJe&meYesMe jepeved! (DeeJeLegë) meJe¥ jep³eb j#esLeeced (keÀeJ³ewë) keÀefJeefYeë HejceefJeÜefÓOee&efce&kewÀefve&efce&lewë (obmeveeefYeë)
keÀce&efYeë (³eled) ³eë (megjececed) MeesYeve Deejecees ³esve jmesve leced (J³eefHeyeë) efJeefJeOele³ee efHeye (Me®eerefYeë) Òe%eeefYeë
(mejmJeleer) HI-H²HHPHJHI0HHIHOHH-HHHILH-H+HvHU (lJee) lJeeced (ceIeJeved) HetefpeleOeveJeved (DeefYe<CekedÀ) GHemesJeleeced~ efYe<Ceped
GHemesJee³eeefceefle keÀC[dJeeefoOeeleesue&ef* efJekeÀjCeJ³el³e³esve ³ekeÀes uegkedÀ~ Dev³eled keÀe³³e¥ mHeäced¤ De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns ceIeJeefVevê ³eled Jeb Me®eerefYeë megjeceb J³eefHeyemleb lJee mejmJel³eefYe<CekedÀ~ ns Deeféevee jepee%eeefHelee-
JegYeew mesveeHeeflev³ee³eOeerMeew ³egJeeb keÀeJ³ewo¥meveeefYeë efHelejew Heg$eefceJe meJe¥ jep³eceeJeLegë¤34¤
YeeJeeLe&ë-meJe&MegYeiegCe³egkeÌlees jepeOece&ceeefÞeleë Oeeefce&keÀesçO³eeHekeÀes ³egJee meved ËÐeeb mJe¢MeeR efJeog<eeR megue#eCeeb
ªHeueeJeC³eeefoiegCewë megMeesefYeleeb HTkHFHJ¾QVOHGa HH PHOHOHE +HOHYHJNHW¢XHH <H-HVOHG P-HHE H OHRYHJNHW¢XHÍ PHHOHGa
PHHFHHOH<HOHkHUNH¢Í ´HSHHP-HHâMHUOHH HI+HOH-HRG -H¬H[OH ´HSHHH +HJH-HOHGa 6-HE +HMP+HME ´HVF&HH PHQHÉÉHHIROHHÍ PH-H[
m³egejf efle¤34¤
De$e jepeÒepeeOeceexkeÌlelJeeosleoLe&m³e HetJee&çO³ee³eeLexve men me²eflejmleerefle yeesO³eced¤
HeoeLe&ë-ns (ceIeJeved) efJeMes<e Oeve kesÀ nesves mes melkeÀej kesÀ ³eesi³e (Fvê) meye meYeeDeeW kesÀ ceeefuekeÀ jepeved!
(³eled) pees DeeHe (Me®eerefYeë) DeHeveer yege× f ³eeW kesÀ yeue mes (megjececed) De®íe Deejece osvesnejs jme keÀes (J³eefHeyeë) efJeefJeOe
ÒekeÀej mes HeerJeW, Gme DeeHe keÀe (mejmJeleer) HI-H²HHPHV 'HÏHU HI0HHHNH¢HV ´HHâQJ) -HH&HHU NHV¢PHFHHYHkHU (DeefYe<CekedÀ)
mesJeve keÀjs (Deeféevee) MHSHHPHV'HHHHNH¢HV´HHâQJ6(GYee) legce oesveeW mesveeHeefle Deewj v³ee³eeOeerMe (keÀeJ³ewë) Hejce efJeÜeved
Oecee&lcee ueesieeW kesÀ efue³es (obmeveeefYeë) keÀceeX mes (efHelejew) pewmes ceelee-efHelee (Heg$eefceJe) DeHeves mevleeve keÀer j#ee keÀjles nQ,
Jewmes meye jep³e keÀer (DeeJeLegë) j#ee keÀjes¤34¤
YeeJeeLe&ë-meye De®ís-De®ís iegCeeW mes ³egkeÌle jepeOece& keÀe mesJevesneje Oecee&lcee, DeO³eeHekeÀ Deewj HetCe& ³egJee
'H-HP/HHNH¢HV´HHâQJ'HH+HJH'H+HYHVRHNH¢HV+HHMHU'H+HYHVHHVLH'HÏVXHH&HH:PHVHJNH®OH+H'HHZMXHH-H&e Deeefo
LHJ&HH: PHV 0HHV<HHHFHHYHHI-HRJHHU kHU NHV¢PHH/HHI-H-HHQNH¢MVSHHV HINH¢HIYHMYlej Heefle kesÀ DevegketÀue nes, Deewj Heefle Yeer GmekesÀ
PHFFHHIOHNH¢HQHVaMHSHH'H+HYHVFHYHHUYHHZNH¢M'HHZMkHUNHV¢PHHIQOH´HSHH'HH:FH:PHO+HJHH:NH¢HUMHUHIOH+HMHI+HOHe kesÀ meceeve Deewj
ÒepeeHeg©<e Heg$e kesÀ meceeve jepee keÀs meeLe JeÊeX~ Fme ÒekeÀej DeeHeme ceW Òeerelf e kesÀ meeLe efceue kesÀ Deeveefvole nesJeW¤34¤
Fme DeO³ee³e ceW jepee Òepee kesÀ Oece& keÀe JeCe&ve nesves mes Fme DeO³ee³e ceW keÀns DeLe& keÀer HetJe& DeO³ee³e kesÀ meeLe
me²efle peeveveer ®eeefn³ess¤
Fefle ÞeercelHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³³ee&Ceeb ÞeercelHejceefJeog<eeb efJejpeevevomejmJeleermJeeefceveeb efMe<³essCe
o³eevevomejmJeleermJeeefcevee efveefce&les mebmke=ÀleYee<eeçç³e&Yee<eeY³eeb efJeYetef<eles megÒeceeCe³egkeÌles ³epegJexoYee<³es
oMeceesçO³ee³eë mecHetCe&ë¤10¤
¤Dees3ced ¤
DeLewkeÀeoMeeçO³ee³eejcYeë
'HHVFHGHI-HËHHäHIYHRV-HPHHI-HOHR JHIMlOHHHIYH1+HMHäPHJ-HaHµ1ÌEOH9H1É'HHPHJ{-H¤³epeg030.3¤
³eg¡eeve Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe ³eesieeY³eemeYetieYe&efJeÐeesHeosMeceen¤
Deye i³eejnJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe efkeÀ³ee peelee nw~ FmekesÀ ÒeLece cev$e ceW ³eesieeY³eeme Deewj YetieYe&efJeÐee
³egÉHH1YHÍ´Hä/H1FHEFHYHäPOH1¬-HHHäPHHI-HNOHHHI2HHäÍa
'H1LYHVSHH[HIOHäHIYH 1HHHä+HHI/H1-HHÉ'H2HH<HäMOHG
³egÉHH1YHÍa´H1/H1FHFHGaFHYHäÍaOH1¬-HHHäaPH1HI-H1OHHaHI2HHäÍa'H1LYHVÍaSHHVHIOHäÍaHIYH1HH³eVHIOHä HIYH1HHÉHäa+HÉHI/H1-HHÍa'HHI2Häa
'HHa'H1<H1MlOHG
HeoeLe&ë-(³eg¡eeveë) ³eesieeY³eemeb YetieYe&efJeÐeeb ®e kegÀJee&Ceë (ÒeLececed) Deeoew (ceveë) ceveveeeflcekeÀevleëkeÀjCeJe=Êeerë
(leÊJee³e) les<eeb Hejceséejeoerveeb HeoeLee&veeb YeeJee³e (meefJelee) Ssée³e&efce®ígë (efOe³eë) OeejCeeeflcekeÀe DevleëkeÀjCeJe=Êeerë
(Deivesë) He=efLeJ³eeefomLee³ee efJeÐegleë (p³eesefleë) ÒekeÀeMeced (efve®ee³³e) efveef½el³e (He=efLeJ³eeë) Yetcesë (DeefOe) GHeefj (Dee)
mecevleeled (DeYejled) Oejsled~ #De³eb cev$eë Mele06.3.1.13 J³eeK³eeleë%¤1¤
DevJe³eë-³eë meefJelee ceveg<³emleÊJee³e ÒeLeceb cevees efOe³e½e ³eg¡eeveesçivesp³eexefleefve&®ee³³e He=efLeJ³ee DeO³eeYejled, me
HeoeLe&eJf eÐeeefJe÷ pee³esle¤1¤
YeeJeeLe&ë-³ees pevees ³eesieb YetieYe&eJf eÐeeb ®e ef®ekeÀer<exled me ³eceeefoefYeë ef¬eÀ³eekeÀewMeuew½eeçvleëkeÀjCeb HeefJe$eerke=Àl³e
leÊJeeveeb efJe%eevee³e Òe%eeb mecep³ewleeefve iegCekeÀce&mJeYeeJelees efJeefolJeesHe³eg¡eerle~ Hegve³e&led ÒekeÀeMeceeveeveeb met³³ee&oerveeb ÒekeÀeMekebÀ
ye´ïeeefmle, leefÜ%ee³e mJeelceefve efveef½el³e meJee&efCe mJeHejÒe³eespeveeefve meeOveg³eeled¤1¤
HeoeLe&ë-pees (meefJelee) Ssée³e& keÀes ®eenves Jeeuee ceveg<³e (leÊJee³e) Gve Hejceséej Deeefo HeoeLeeX kesÀ %eeve nesves kesÀ
efue³es (ÒeLececed) Heefnues (ceveë) efJe®eejmJeªHe DevleëkeÀjCe keÀer Je=eÊf e³eeW keÀes Deewj (efOe³eë) OeejCee ªHe DevleëkeÀjCe keÀer
Je=eÊf e³eeW keÀes (³eg¡eeveë) ³eesieeY³eeme Deewj YetieYe&eJf eÐee ceW ³egkeÌle keÀjlee ngDee (Deivesë) He=efLeJeer Deeefo ceW jnves Jeeueer
efyepegueer kesÀ (p³eesefleë) ÒekeÀeMe keÀes (efve®ee³³e) efve½e³e keÀjkesÀ (He=efLeJ³eeë) Yetefce kesÀ (DeefOe) THej (DeeYejled) De®ís
ÒekeÀej OeejCe keÀjs, Jen ³eesieer Deewj YetieYe&-efJeÐee keÀe peeveves Jeeuee nesJes¤1¤
YeeJeeLe&ë-pees Heg©<e ³eesieeY³eeme Deewj YetieYe&eJf eÐee efkeÀ³ee ®eens, Jen ³ece Deeefo ³eesie kesÀ De² Deewj ef¬eÀ³ee-
keÀewMeueeW mes DeHeves Ëo³e keÀes Meg× keÀjkesÀ leÊJeeW keÀes peeveves kesÀ efue³es yege×
f keÀes ÒeeHle keÀjkesÀ Deewj Fve keÀes iegCe, keÀce& leLee
mJeYeeJe mes peeve kesÀ GHe³eesie uesJess~ efHeÀj pees ÒekeÀeMeceeve met³³ee&efo HeoeLe& nQ, Gve keÀe Yeer ÒekeÀeMekeÀ F&éej nw, Gme keÀes
peeve Deewj DeHeves Deelcee cesb efve½e³e keÀjkesÀ DeHeves Deewj otmejeW kesÀ meye Òe³eespeveeW keÀes efme× keÀjs¤1¤
³egkeÌlesvesl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ Me*dkegÀceleer iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤

efHeÀj Yeer GkeÌle efJe<e³e ner Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³egÉkeÌleVYH1FHYHäPHH-H1HERV1-HPHäPHHI-H1OHJÍPH1-HVa
P-H1LHH nH10HNH®OHHä
³egÉkeÌleVYHäaFHYHäPHHa-H1HFHGaRV1-HPHäaPH1HI-H1OHJÍaPH1-HVaP-H1LHH nHVHIOHäP-H1ÍÉi³een³eN~ MekeÌl³eHä¤2¤
HeoeLe&ë-(³egkeÌlesve) ke=Àle³eesieeY³eemesve (cevemee) efJe%eevesve (Je³eced) ³eeseif eveë (osJem³e) meJe&ÐeeslekeÀm³e (meefJelegë)
DeefKeuepeieoglHeeokeÀm³e peieoeréejm³e (meJes) peieoeK³esçefmceVewée³ex (mJei³ee&³e) mJeë megKeb ie®íefle ³esve leÓeJee³e
(MekeÌl³ee) meeceL³exve~ #De³eb cev$eë Mele06.3.1.14 J³eeK³eeleë%¤2¤
DevJe³eë- ns ³eesieb leÊJeefJeÐeeb ®e efpe%eemeJees ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb ³egkeÌlesve cevemee MekeÌleîee ®e osJem³e meefJelegë
meJes mJei³ee&³e p³eeseflejeYejsce leLee ³et³eceH³eeYejle¤2¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eefo ceveg<³eeë Hejceséejm³e me=äew meceeefnleeë mevlees ³eesieb leÊJeefJeÐeeb ®e
³eLeeMeefkeÌle mesJesjBmles<eg ÒekeÀeefMeleelceveë mevlees ³eesieb HeoeLe&efJe%eeveb ®eeY³em³es³egmleefn& efme×erë keÀLeb ve ÒeeHveg³egë¤2¤
HeoeLe&ë-ns ³eesie Deewj leÊJeefJeÐee keÀes peeveves keÀer F®íe keÀjvesnejs ceveg<³ees! pewmes (Je³eced) nce ³eesieer ueesie
(³egkeÌlesve) ³eesieeY³eeme efkeÀ³es (cevemee) efJe%eeve Deewj (MekeÌl³ee) meeceL³e& mes (osJem³e) meye keÀes ef®eleeves leLee (meefJelegë)
meceûe mebmeej keÀes GlHeVe keÀjves nejs F&éej kesÀ (meJes) peieled ªHe Fme Ssée³e& cebs (mJei³ee&³e) megKe ÒeeefHle kesÀ efue³es ÒekeÀeMe
keÀes DeefOekeÀeF& mes OeejCe keÀjW, Jewmes legce ueesie Yeer ÒekeÀeMe keÀes OeejCe keÀjes¤2¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e Hejceséej keÀer Fme me=efä ceW meceeefnle ngS
³eesieeY³eeme Deesj leÊJeefJeÐee keÀes ³eLeeMeefkeÌle mesJeve keÀjW, GveceW megvoj Deelce%eeve kesÀ ÒekeÀeMe mes ³egkeÌle ngS ³eesie Deewj
HeoeLe&eJf eÐee keÀe DeY³eeme keÀjW, lees DeJeM³e efmeef×³eeW keÀes ÒeeHle nes peeJeW¤2¤
³egkeÌlJee³esl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHeÀj Yeer GkeÌle efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³egÉNH®O-HHHäPHHI-H1OHHRV1-HHYOP-HäH 1OHHVHI2H1HHHIR-HäFHGa
ye=ÉQSSHHVHIOHäÍNH¢HIMH1OHÍPHäHI-H1OHH´HPHJä-HHHIOH1OHHYHG
³egÉNH®O-HHHäa PH1HI-H1OHHa RV1-HHYHGa P-HäÍa H1OHÍa HI2H1HHa HIR-HäFHGa \HÉQOHGa SHHVHIOHäÍa NH¢1HIM1H1OHÍa PH1HI-H1OHHa ´HaPHJÉJeeNefleN~
leeved¤3¤
HeoeLe&ë-(³egkeÌlJee³e) ³egkeÌleb ke=ÀlJee (meefJelee) ³eesieHeoeLe&%eevem³e ÒemeefJelee (osJeeved) efoJ³eeved iegCeeved (mJeë)
megKem³e (³eleë) ÒeeHekeÀeved (efOe³ee) Òe%e³ee (efoJeced) efJeÐeeÒekeÀeMeced (ye=nled) cenled (p³eesefleë) efJe%eeveced (keÀefj<³eleë) ³es
keÀefj<³eefvle leeved (meefJelee) ÒejskeÀë (Òe) (megJeeefle) GlHeeo³esled (leeved)~ #De³eb cev$eë Mele06.3.1.15
SkeÀoMeesçO³ee³eë 483
J³eeK³eeleë%¤3¤
DevJe³eë-³eeved meefJelee Hejceelceefve cevees ³egkeÌlJee³e efOe³eeb efoJeb mJe³e&lees ye=npp³eesefleë keÀefj<³elees osJeeved ÒemegJeeefle
leevev³eesçefHe meefJelee ÒemegJesled¤3¤
YeeJeeLe&ë-³es ³eesieHeoeLe&efJeÐes DeY³em³eefvle, lesçefJeÐeeefokeÌuesMeeveeb efveJeejkeÀeved Meg×eved iegCeeved peefvelegb MekeÌvegJeefvle~
³e GHeosMekeÀeÐeesieb leÊJe%eeveb ®e ÒeeH³ewJeceY³em³esled meesçH³esleeved ÒeeHveg³eeled¤3¤
HeoeLe&ë-efpeve keÀes (meefJelee) ³eesie kesÀ HeoeLeeX kesÀ %eeve keÀe keÀjvesneje peve Hejceelcee ceW ceve keÀes (³egkeÌlJee³e)
³egkeÌle keÀjkesÀ (efOe³ee) yege×
f mes (efoJeced) efJeÐee kesÀ ÒekeÀeMe keÀes (mJeë) megKe keÀes (³eleë) ÒeeHle keÀjeves Jeeues (ye=nled) yeæ[s
(p³eesefleë) efJe%eeve keÀes (keÀefj<³eleë) pees keÀjWies Gve (osJeeved) efoJ³e iegCeeW keÀes (ÒemegJeeefle) GlHeVe keÀjs (leeved) GvekeÀes
Dev³e Yeer (meefJelee) GlHeeokeÀ peve GlHeVe keÀjs¤3¤
YeeJeeLe&ë-pees Heg©<e ³eesie Deewj HeoeLe&efJeÐee keÀe DeY³eeme keÀjles nQ, Jes DeefJeÐee Deeefo keÌuesMeeW keÀes nìeves Jeeues
Meg× iegCeeW keÀes ÒekeÀì keÀj mekeÀles nQ~ pees GHeosMekeÀ Heg©<e mes ³eesie Deewj leÊJe%eeve keÀes ÒeeHle nes kesÀ Ssmee DeY³eeme keÀjs,
Jen Yeer Fve iegCeeW keÀes ÒeeHle nesJes¤3¤
³eg_pele Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
³eesieeY³eemeb ke=ÀlJee ceveg<³eeë eEkeÀ kegÀ³³eg&efjl³een¤
³eesieeY³eeme keÀjkesÀ ceveg<³e keÌ³ee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³egÉ_pHOHV1FHYHäÉ*1OHHJäBSHOHV1HI2HHHV1HI-H´HH1HI-H´HäPH\HQ1OHHVHI-Hä+H1HIHOHäÍa
HI-HQHVHHäR2HV-HHJYHH1HI-HRVNH¢1É)YFH1QHURV1-HPHäPHHI-H1OHJÍ+HHIMäÆJHIOHÍ
³egÉBSHOHVäaFHYHäÍa*1OHaHJÉBSH1OHVaHI2HHäÍaHI-H´HHäÍaHI-H´HäPHa\HÉnlN eë~ HI-H1+H1HIHOH1)HIOHäHI-H+H1ÍÉHIHOHäÍaHI-HaQHVHHäÍaR12HV1a
JeN³egÉveeNefJeled~ JeN³egÉveH1HI-HHIRHIOHä-HHJYH1ÉHI-HOHGa6NHä¢Ía)OHGaFH1QHUaRV1-HPHäaPH1HI-H1OHJÍa+HHIMäÆJHIOHÍa+HHIMäPOHJHIOH1HIMHIOH1+HHIMäçmlegefleë¤4¤
HeoeLe&ë-(³eg¡eles) Hejceelceefve leÊJeefJe%eeves Jee meceeoOeles (ceveë) ef®eÊeced (Gle) DeefHe (³eg¡eles) (efOe³eë)
yeg×erë (efJeÒeeë) cesOeeefJeveë (efJeÒem³e) meJe&MeekeqJeoes cesOeeefJeveë (ye=nleë) cenlees iegCeeved ÒeeHlem³e (efJeHeef½eleë)
DeefKeueefJeÐee³egkeÌlem³eeHlem³esJe JeÊe&ceevem³e (efJe) (nes$eeë) oelegb ûenerlegb Meerueeë (oOes) (Je³egveeefJeled) ³ees Je³egveeefve
Òe%eeveeefve JeseÊf e meë~ De$e Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (SkeÀë) Demene³eë (Fled) SJe (cener) cenleer
(osJem³e) meJe&ÒekeÀeMekeÀm³e (meefJelegë) meJe&m³e peieleë ÒemeefJelegjeréejm³e (Heefjägefleë) Heefjleë meJe&leë mlegJeefvle ³e³ee mee~
#De³eb cev$eë Mele06.3.1.16 J³eeK³eeleë%¤4¤
DevJe³eë-³es nes$ee efJeÒee ³em³e ye=nlees efJeHeef½ele FJe Jele&ceevem³e efJeÒem³e mekeÀeMeeled ÒeeHleefJeÐeeë mevlees ³ee
meefJelegoxJem³e peieoeréejm³e cener Heefjägeflejefmle le$e ³eLee cevees ³eg¡ele Gle efOe³ees ³eg¡eles leLee Je³egveeefJeoskeÀ Fonb
efJeoOes¤4¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es ³egkeÌleenejefJeneje SkeÀevles osMes Hejceelceeveb ³eg¡eles, les leÊJeefJe%eeveb
ÒeeH³e efvel³eb megKeb ³eeefvle¤4¤
HeoeLe&ë-pees (nes$eeë) oeve osves-uesves kesÀ mJeYeeJe Jeeues (efJeÒeeë) yege× f ceeved Heg©<e efpeme (ye=nleë) yeæ[s
(efJeHeef½eleë) mecHetCe& efJeÐeeDeeW mes ³egkeÌle DeeHle Heg©<e kesÀ meceeve JeÊe&ceeve (efJeÒem³e) PH\H0HHkH:NHV¢SHHYHYHVQHMV\HJH¹ I FHHYHG
Heg©<e mes efJeÐeeDeeW keÀes ÒeeHle ngS efJeÜeveeW mes efJe%eeve³egkeÌle peve (meefJelegë) meye peieled keÀes GlHeVe Deewj (osJem³e) meye kesÀ
ÒekeÀeMekeÀ peieoeréej keÀer (cener) yeæ[er (Heefjägefleë) meye ÒekeÀej keÀer mlegefle nw, Gme leÊJe%eeve kesÀ efJe<e³e ceW pewmes (ceveë)
DeHeves ef®eÊe keÀes (³eg_peles) meceeOeeve keÀjles (Gle) Deewj (efOe³eë) DeHeveer yege× f ³eeW keÀes (³eg¡eles) ³egkeÌle keÀjles nQ, Jewmes ner
(Je³egveeefJeled) Òeke=Àä%eeve Jeeuee (SkeÀë) Dev³e kesÀ mene³e keÀer DeHes#ee mes jefnle (Fled) ner ceQ (efJeoOes) efJeOeeve keÀjlee
ntb¤4¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees efve³ece mes Deenej-efJenej keÀjves nejs efpelesevf ê³e Heg©<e
SkeÀevle osMe ceW Hejceelcee kesÀ meeLe DeHeves Deelcee keÀes ³egkeÌle keÀjles nQ, Jes leÊJe%eeve keÀes ÒeeHle neskeÀj efvel³e ner megKe
Yeesieles nQ¤4¤
³egpes Jeeefcel³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ YegefjkeÌHe*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³eeë Hejye´ïeÒeeefHleb keÀLeb kegÀ³³eg&efjl³egHeefoM³eles¤
ceveg<³e ueesie F&éej keÀer ÒeeefHle kewÀmes keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
³egÉpes JeeNb yeÑHä+HWÉ-HYHFHHVäHI<H1HI-H 0XHHVNHä¢É6OHJ+H1/HVn-HPHWÉjsë~
Me=ÉCJevlegÉ efJeéesäÉ'H1FHOHäPH+HJÉHHÉ'HHHV2HHFHHäHIYHHIR1-HHHIYHäOH1P/HJÍ
³egÉSHVa-HH1FHGa\HÑHäa+HWÉ-H FHGaYHFHHVäHI<H1HIMHIOH1 YHFHäÍÉHI<HÍaHI-Ha¯XHHVNHä¢Ía61OHJÉ~ HeNL³esn-HVHIOHä +H1/HHnçFJe~ metÉjsë~ Íe=É&-HYOHJäa
HI-HËHVäa'H1FHOHäm³e~ HegÉHHÍa'HHaHVa2HHFHHäHIYHaHIR1-HHHIYHäaOH1P/HJÍ¤5¤
HeoeLe&ë-(³egpes) Deelceefve meceeoOes (Jeeced) ³egJe³ees³eexieevegÿe$egHeosMekeÀ³eesë mekeÀeMee®í^§leJevleew (ye´ïe) ye=nod
J³eeHekeÀced (HetJ³e&ced) HetJez³eexefieefYeë Òel³e#eerke=Àleced (veceesefYeë) melkeÀejwë (efJe) efJeefJeOesçLex (MueeskeÀë) mel³eJeekedÀmeb³egkeÌleë
(Sleg) ÒeeHveesleg (HeL³esJe) ³eLee HeefLe meeOJeer ieefleë (metjsë) efJeog<eë (Íe=CJevleg) (efJeMJes) meJex (Dece=lem³e) DeefJeveeefMevees
peieoeréejm³e (Heg$eeë) megmevleevee Dee%eeHeeuekeÀe FJe (Dee) (³es) (Oeeceeefve) mLeeveeefve (efoJ³eeefve) efoefJe megKeÒekeÀeMes
YeJeeefve (lemLegë) DeeefmLeleJevleë~ #De³eb cev$eë Mele06.3.1.17 J³eeK³eeleë%¤5¤
DevJe³eë-ns ³eesieefpe%eemeJees peveeë! YeJevlees ³eLee ÍueeskeÀesçnb veceeseYf e³e&lHetJ³e¥ ye´ïe ³egpes, leÜeb metjsë HeL³esJe
J³esleg~ ³eLee efJeMJes Heg$eeë ÒeeHlecees#ee efJeÜebmeesçce=lem³e ³eesiesve efoJ³eeefve Oeeceev³eelemLegmlesY³e Sleeb ³eesieefJeÐeeb
Íe=CJevleg¤5¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eesieb efpe%eemegefYejeHlee ³eesieeª{e efJeÜebmeë me²vleJ³eeë~ lelme²sve ³eesieefJeefOeb
efJe%ee³e ye´ïeeY³emeveer³eced~ ³eLee efJeÜlÒekeÀeefMelees Oece&ceeie&ë meJee&ved megKesve ÒeeHveesefle, leLewJe ke=Àle³eesieeY³eemeeveeb
me²eÐeesieefJeefOeë menpele³ee ÒeeHveesefle, veefn keÀef½eoslelme²ceke=ÀlJee ye´ïeeY³eemesve efJeveeççlcee HeefJe$ees YetlJee meJe¥
megKeceMvegles~ lemceeod ³eesieefJeefOevee menwJe meJex Hejb ye´ïeesHeemeleeced¤5¤
HeoeLe&ë-ns ³eesieMeekNHV¢HHYHNH¢HU )ÏHNH¢MYHV -HHXHV FHYHJHHV'HH+HXHHVLHSHZPHV (MueeskeÀë) mel³e JeeCeer mes
meb³egkeÌle ceQ (veceesefYeë) melkeÀejeW mes efpeme (HetJ³e&ced) HetJe& kesÀ ³eeseif e³eeW ves Òel³e#e efkeÀ³es (ye´ïe) meye mes yeæ[s J³eeHekeÀ F&éej
keÀes (³egpes) DeHeves Deelcee ceW ³egkeÌle keÀjlee ntB, Jen F&éej (Jeeced) legce ³eesie kesÀ Devegÿeve Deewj GHeosMe keÀjves nejs oesveeW keÀes
(metjsë) efJeÜeved keÀe (HeL³esJe) GÊece ieefle kesÀ DeLe& ceeie& ÒeeHle neslee nw, Jewmes (J³esleg) efJeefJeOe ÒekeÀej mes ÒeeHle nesJes~ pewmes
(efJeMJes) meye (Heg$eeë) De®ís mevleeveeW kesÀ legu³e Dee%eekeÀejer cees#e keÀes ÒeeHle ngS efJeÜeved ueesie (Dece=lem³e) DeefJeveeMeer
F&éej kesÀ ³eesie mes (efoJ³eeefve) megKe kesÀ ÒekeÀeMe ceW nesves Jeeues (Oeeceeefve) mLeeveeW keÀes (DeelemLegë) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle nesles
nQ, Jewmes ceQ Yeer GvekeÀes ÒeeHle nesTb¤5¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ³eesieeY³eeme kesÀ %eeve keÀes ®eenves Jeeues ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ³eesie ceW
kegÀMeue efJeÜeveeW keÀe me² keÀjW~ Gve kesÀ me² mes ³eesie keÀer efJeefOe keÀes peeve kesÀ ye´ïe%eeve keÀe DeY³eeme keÀjW~ pewmes efJeÜeved keÀe
ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee ngDee Oece& ceeie& meye keÀes megKe mes ÒeeHle neslee nw, Jewmes ner ³eesieY³eeefme³eeW kesÀ me² mes ³eesieefJeefOe menpe ceW
ÒeeHle nesleer nw~ keÀesF& Yeer peerJeelcee Fme me² Deewj ye´ïe%eeve kesÀ DeY³eeme kesÀ efJevee HeefJe$e neskeÀj meye megKeeW keÀes ÒeeHle
veneR nes mekeÀlee, Fmeerefue³es Gme ³eesieefJeefOe kesÀ meeLe ner meye ceveg<³e Hejye´ïe keÀer GHeemevee keÀjW¤5¤
³em³e Òe³eeCeefcel³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ efve®e=ppeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
ceveg<³eeë keÀm³eesHeemeveb kegÀ³³eg&efjl³een¤
ceveg<³e efkeÀme keÀer GHeemevee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HPHä´H1HH&H1FHY-H1YHÉ)²H1HJR[1-HHRV1-HPHäFHHIQ1FHHYH1FHHVSHäPHHa
HÍ+HHHI/H {-HHHIYHHI-HFH1FHVPHÉ6OHä0HHV1MSHHäHIPHRV1-HÍPHäHI-H1OHHFHäHIQO-H1YHH
HPHäa´H1HH&HäFHGa´H1HHYH1HIFHHIOHä ´H1ÉHHYHäFHGa'HYHJäa'H1YHVa)OHGaH1HJÍaRV1-HHÍaRV1-HPHäaFH1HIQ1FHHYHäFHGa'HHVSHäPHHaHÍa
+HHHI/H {-HHHIYHaHI-H1FH1FH)HIOHäHI-HÉFH1FHVaPHÍa6OHä0HÍaMSHHäHIPHaRV-1 HÍaPH1HI-H1OHHaFH1HIQ1O-H1YHVHIOHäFHHIQÉO-HNvee¤6¤
HeoeLe&ë-(³em³e) Hejceséejm³e (Òe³eeCeced) Òe³eeefvle meJee&efCe megKeeefve ³esve lelÒeke=Àäb Òe³eeCeced (Deveg) He½eeled
(Dev³es) peerJeeo³eë (Fled) SJe (³e³egë) ÒeeHveg³egë (osJeeë) efJeÜebmeë (osJem³e) meJe&megKeÒeoelegë (ceefnceeveced)
mlegefleefJe<e³eced (Deespemee) Heje¬eÀcesCe (³eë) Hejceséejë (HeeefLe&Jeeefve) He=efLeJ³eeb efJeefoleeefve (efJececes)
efJeceeve³eeveJeefVeefce&ceerles (meë) (SleMeë) meJe¥ peieefoleë mJeJ³eeHl³ee ÒeeHleë~ FCemleMevleMemegveew¤ (GCee03~147)
(jpeebefme) meJee&ved ueeskeÀeved (osJeë) efoJ³emJeªHeë (meefJelee) meJe&m³e peielees efvecee&lee (ceefnlJevee) mJeceefncvee~ De$e
yeenguekeÀeoewCeeefokeÀ FlJeefveë Òel³e³eë~ #De³eb cev$eë Mele06.3.1.18 J³eeK³eeleë%¤6¤
DevJe³eë-ns ³eesefieveë! ³eg<ceeefYe³e&m³e osJem³e ceefnceeveb Òe³eeCecevJev³es osJee ³e³egë~ ³e SleMeë meefJelee osJees
YeieJeeved ceefnlJeveewpemee HeeefLe&Jeeefve jpeebemf e efJececes, me FosJe melelecegHeem³ees cevleJ³eë¤6¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeÜebmeë meJe&m³e peieleesçvleefj#esçvevleyeuesve OeÊee&jb efvecee&leejb megKeÒeob Meg×b meJe&MeeqkeÌlecevleb
meJee&vle³ee&efceCeceeréejcegHeemeles, le SJe megKe³eefvle veslejs¤6¤
HeoeLe&ë-ns ³eesieerHeg©<ees! legce keÀes ®eeefn³es efkeÀ (³em³e) efpeme (osJem³e) meye megKe osves nejs F&éej kesÀ
(ceefnceeveced) mlegefle efJe<e³e keÀes (Òe³eeCeced) efkeÀ efpeme mes meye megKe ÒeeHle nesJes Gme kesÀ (Deveg) Heerís (Dev³es) peerJeeefo
Deewj (osJeeë) efJeÜeved ueesie (³e³egë) ÒeeHle nesJeW (³eë) pees (SleMeë) meye peieled ceW DeHeveer J³eeefHle mes ÒeeHle ngDee
(meefJelee) meye peieled keÀe j®eves neje (osJeë) Meg×mJeªHe YeieJeeved (ceefnlJevee) DeHeveer ceefncee Deewj (Deespemee)
Heje¬eÀce mes (HeeefLe&Jeeefve) He=efLeJeer Hej Òeefme× (jpeebefme) meye ueeskeÀeW keÀes (efJececes) efJeceeve Deeefo ³eeveeW kesÀ meceeve j®elee
nw (meë) Jen (Fled) ner efvejvlej GHeemeveer³e ceevevee ®eeefn³es¤6¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeved ueesie meye peiele kesÀ yeer®e Heesue ceW DeHeves Devevle yeue mes OeejCe keÀjves, j®eves Deewj megKe
osves nejs meJe&MeefkeÌleceeved meye keÀs Ëo³eeW ceW J³eeHekeÀ F&éej keÀer GHeemevee keÀjles nQ, Jes ner megKe Heeles nQ, Dev³e veneR¤6¤
osJemeefJeleefjl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe efkeÀceLe¥ Hejceséej GHeem³eë ÒeeLe&veer³e½eemleerl³een¤
Deye efkeÀmeefue³es Hejceséej keÀer GHeemevee Deewj ÒeeLe&vee keÀjveer ®eeefn³es ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RV-HäPHHI-HOH1Í´HPHJä-HH1HE´HPHJä-HH1H+HäHIOHE1<HLHHäHa
HIR1-HHVLHäY2H1-H ÍNHV¢äOH1+HWÍNHV¢OHä9HÍ+HJYHHOHJ-HH1HP+HHIOH1-HH HYHÍP-HROHJ
RV-HäaPH1HI-H1OH1HIMHIOHä PHHI-HOHÍa´HaPHJÉJeN~ ³eN%eced~ Òe~ megÉ-H1aH1H+HäHIOH1HIFHHIOHä H1HÉ+HäHIOHFHGa<HLHHäHa HIR1-HÍaLH1Y2H1-H Ía
NHV¢1OH1+HWHIMHIOHäNHV¢OH1É+HWÍaNHV¢OHäFHGaYH1Ía+HJÉveeNlegÉa-HH1HÍa+HHIOHäÍa-HHHäFHGaYH1ÍaP-H1R1OHJÉ¤7¤
HeoeLe&ë-(osJe) efoJ³eefJe%eeveÒeo (meefJeleë) meJe&emf e×îeglHeeokeÀ (Òe) (megJe) GlHeeo³e (³e%eced) megKeeveeb
me²cekebÀ J³eJenejced (Òe) (megJe) (³e%eHeefleced) Slem³e ³e%em³e HeeuekeÀced (Yeiee³e) DeefKeuewée³³ee&³e (efoJ³eë) efoefJe
Meg×iegCekeÀce&meg meeOegë (ievOeJe&ë) ³ees ieeb He=efLeJeeR Oejefle meë (kesÀleHetë) ³eë kesÀlesve efJe%eevesve Hegveeefle (kesÀleced) efJe%eeveced
(veë) DemceekeÀced (Hegveeleg) HeefJe$eerkeÀjesleg (Jee®eë) mel³eefJeÐeeefvJelee³ee JesoJeeC³eeë (Heefleë) Òe®eejsCe j#ekeÀë (Jee®eced)
JeeCeerced (veë) DemceekeÀced (mJeoleg) mJeoleeb mJeeefoÿeb keÀjesleg, De$e J³el³e³esve HejmcewHeoced~ #De³eb cev$eë
Mele06.3.1.19 J³eeK³eeleë%¤7¤
DevJe³eë-ns osJe mel³e³eesieefJeÐe³eesHeemeveer³e meefJeleYe&ieJeved! lJeb vees Yeiee³e ³e%eb ÒemegJe, ³e%eHeefleb ÒemegJe~ ievOeJeex
efoJ³eë kesÀleHetYe&JeeVeesmceekebÀ kesÀleb Hegveeleg, Jee®emHeefleYe&JeeVees Jee®eb mJeoleg¤7¤
YeeJeeLe&ë-³es mekeÀuewée³³eexHeHeVeb Meg×b ye´ïeesHeemeles ³eesieÒeeHle³es ÒeeLe&³evles, lesçefKeuewée³³e¥ Meg×elceeveb keÀÊeg¥ ³eesieb
®e ÒeeHlegb MekeÌvegJeefvle~ ³es peieoeréejJeeiJeled mJeJee®eb MegvOeefvle, les mel³eJee®eë mevleë meJe&e¬f eÀ³eeHeÀueev³eeHvegJeefvle¤7¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) mel³e ³eesieefJeÐee mes GHeemevee kesÀ ³eesi³e Meg× %eeve osves (meefJeleë) Deewj meye efmeef×³eesb keÀes
GlHeVe keÀjves nejs Hejceséej! DeeHe (veë) nceejs (Yeiee³e) mecHetCe& Ssée³e& kesÀ efue³es (³e%eced) megKeeW keÀes ÒeeHle keÀjeves nejs
J³eJenej keÀes (ÒemegJe) GlHeVe keÀerefpe³es leLee (³e%eHeefleced) Fme megKeoe³ekeÀ J³eJenej kesÀ j#ekeÀ peve keÀes (ÒemegJe) GlHeVe
keÀerefpe³es (ievOeJe&ë) He=efLeJeer keÀes Oejves (efoJ³eë) Meg× iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJeeW ceW GÊece Deewj (kesÀleHetë) efJe%eeve mes
HeefJe$e keÀjves nejs DeeHe (veë) nceejs (kesÀleced) efJe%eeve keÀes (Hegveeleg) HeefJe$e keÀerefpe³es Deewj (Jee®emHeefleë) mel³e efJeÐeeDeeW
mes ³egkeÌle JesoJeeCeer kesÀ Òe®eej mes j#ee keÀjves Jeeues DeeHe (veë) nceejer (Jee®eced) JeeCeer keÀes (mJeoleg) mJeeefoÿ DeLee&led
keÀesceue ceOegj keÀerefpe³es¤7¤
YeeJeeLe&ë-pees Heg©<e mecHetCe& Ssée³e& mes ³egkeÌle Meg×, efvece&ue ye´ïe keÀer GHeemevee Deewj ³eesieefJeÐee keÀer ÒeeefHle kesÀ
efue³es ÒeeLe&vee keÀjles nQ, Jes meye Ssée³³e& keÀes ÒeeHle DeHeves Deelcee keÀes Meg× Deewj ³eesieefJeÐee keÀes efme× keÀj mekeÀles nQ~ pees
F&éej keÀer JeeCeer kesÀ legu³e DeHeveer JeeCeer keÀes Meg× keÀjles nQ, Jes mel³eJeeoer nes kesÀ meye ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ HeÀueeW keÀes ÒeeHle nesles
nQ¤7¤
Fceb ve Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ YegefjkedÀ MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
)1FHEYHHVäRV-HPHHI-HOHH 1HE´H&HäHRV-HH1-HnjPHHI.H1HI-HRäjPHHH1HISHOH2HYH1HISHOHäjP-H1HISH OHäFHGa
H¿1HHPOHHVFH1jPHFHä2H HLHHH1HV&HäM/HYOH1ME\HÉQRGLHHäH1H-Hä¬H HIYH1P-HHQHä
FNceced~ veNë~ osNJeN~ meNefJeNleNë~ ³eN%eced~ Òe~ veN³eN~ osNJeeNJ³enHIFHHIOHä RV-HÉ'H1-HnFHGa PH1HI.H1HI-HR1HIFHHIOHä PHHI.H1ÉHI-HRäFHGa
PH1HH1HISHOH1HIFHHIOHä PHHH1ÉHISHOHäFHGa 2H1YH1HISHOH1HIFHHIOHä 2HYH1ÉHISHOHäFHGa P-H1HISH OH1HIFHHIOHä P-H1ÍÉHISHOHäFHGa H¿1HHa POHHVFHäFHGa PHFHGa 'H12H 1H1a
ieH1H1HV&HäaM1/H1YOH1MHIFHHIOHäM/HFHGÉOH1MFHGa\HÉQOHGaLHH1H1H-Hä¬H 1YHHUHIOHäLHHH1HÉ-Hä¬H HIYHaP-HHQHä¤8¤
HeoeLe&ë-(Fceced) GkeÌleb Je#³eceeCeb ®e (veë) DemceekeÀced (osJe) mel³ekeÀeceveeÒeo (meefJeleë) Devle³ee&efceªHesCe
ÒesjkeÀ (³e%eced) efJeÐeeOece&me²ceef³eleejced (Òe) (ve³e) ÒeeHe³e (osJeeJ³eced) osJeeved efoJ³eeved efJeog<ees iegCeeved JeeçJeefvle ³esve me
osJeeJeermleced, De$eewCeeefokeÀ F&Òel³e³eë~ (meefKeefJeoced) meKeerved megËoes efJeoefvle ³esve leced (me$eeefpeleced) me$ee mel³eb
pe³el³eglkeÀ<e&elf e ³esve leced (Oeveefpeleced) Oeveb pe³el³eglkeÀ<e&efle ³esve leced (mJeefpe&leced) mJeë megKeb pe³el³eglkeÀ<e&elf e ³esve leced
($eÝ®ee) $eÝiJesosve (mleesceced) mlet³eles ³emleced (meced) (DeOe&³e) JeOe&³e (iee³e$esCe) iee³e$eerÒeYe=efleívomewJe (jLevlejced) jLew
jceCeer³ew³ee&vewmlejefvle ³esve leled (iee³e$eJeÊe&efve) iee³e$em³e JeÊe&efvecee&ieex JeÊe&veb ³eefmceved leled (ye=nled) cenled (mJeene)
mel³eef¬eÀ³e³ee Jee®ee Jee~ #De³eb cev$eë Mele06.3.1.20 J³eeK³eeleë%¤8¤
DevJe³eë-ns osJe meefJelepe&ieoerMe! lJeb ve Fceb osJeeJ³eb meefKeefJeob me$eeefpeleb Oeveefpeleb mJeefpe&lece=®ee mleesceb ³e%eb
mJeene ÒeCe³e iee³e$esCe iee³e$eJeÊe&evf e ye=nêLevlejb ®e meceOe&³e¤8¤
YeeJeeLe&ë-³es pevee F&<³ee&Üs<eeefooes<eeved efJene³eséej FJe meJezë men megËod YeeJecee®ejefvle, les mebJeefOe&legb
HeoeLe&ë-ns (osJe) mel³e keÀeceveeDeeW keÀes HetCe& keÀjves Deewj (meefJeleë) Devle³ee&efceªHe mes ÒesjCee keÀjves nejs
peieoeréej! DeeHe (veë) nceejs (Fceced) Heerís keÀns Deewj Deeies efpemekeÀes keÀnWies Gme (osJeeJ³eced) efoJ³e efJeÜeved Jee efoJ³e
iegCeeW keÀer efpeme mes j#ee nes (meefKeefJeoced) efce$eeW keÀes efpeme mes ÒeeHle neW (me$eeefpeleced) mel³e keÀes efpememes peerleW
(Oeveefpeleced) Oeve keÀer efpememes GVeefle nesJes (mJeefpe&leced) megKe keÀes efpeme mes yeæ{eJeW Deewj ($eÝ®ee) $eÝiJeso mes efpeme keÀer
(mleesceced) mlegelf e nes Gme (³e%eced) efJeÐee Deewj Oece& keÀe meb³eesie keÀjeves nejs ³e%e keÀes (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee kesÀ meeLe
(ÒeCe³e) ÒeeHle keÀerepf e³es (iee³e$esCe) iee³e$eer Deeefo ívo mes (iee³e$eJeÊe&efve) iee³e$eer Deeefo ívoeW keÀer ieeveefJeÐee (ye=nled)
yeæ[s (jLevlejced) De®ís ³eeveeW mes efpeme kesÀ Heej neW, Gme ceeie& keÀes (meceOe&³e) De®ís ÒekeÀej yeæ{eF³es¤8¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e F&<³ee& Üs<e Deeefo oes<eeW keÀes íesæ[ F&éej kesÀ meceeve meye peerJeeW kesÀ meeLe efce$eYeeJe jKeles nQ,
Jes mebHeled keÀes ÒeeHle nesles nQ¤8¤
osJem³esl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ YegefjieefleMekeÌJejer ívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³ee YetefceleÊJeeefoY³ees efJeÐegleb mJeerkegÀ³³eg&efjl³een¤

ceveg<³e Yetecf e Deeefo leÊJeeW mes efyepegueer keÀe ûenCe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RV1-HPHä O-HH PHHI-H1OHJÍ ´HäPH1-HVKÉHIËHYHHVä\HH1 QJ<HH +HWÉ&HHV QPOHHä<HHFHGa 'HHRäRV LHHH1HV&H1
ÏYRäPHHHIMlP-HOHG+HäHI/H1-HHÍPH12HP/HHäR1HILYHE+HJäMHU1HnFHHIMlP-HRH<HäMlHZÆJä<HVYH1ÏYRäPHHHIMlP-HOHG
RV1-HPHäaO-HH1aPH1HI-HNlegë~ ÒeNmeNJeh )HIOHä ´HÉPH1-HVha'H1HIËHYHHVäÍa\HH1QJ<HHäFHGa+HWÉ&HÍaQPOHHä<HHFHGa'HHaR1RV1aLHH1H1HV&Häa
ÏYRäPHHa 'H1HIÉMlP-HOHGa +HÉHI/H1-HHÍa PH12HP/HH1HIRHIOHä PH12HÉP/HHäOHGa 'H1HILYHFHGa +HJÉjerN<³enced~ DeNef²ÉMlP-HOHGa 'HHa <H1Mla HZäJä<Hsve~
HZPOHJä<HV1YHVHIOH1HZÉPOHJä<HVYHaÏYRäPHHa'H1HIÉMlP-HOHG¤9¤
HeoeLe&ë-(osJem³e) met³ee&eof peieleë ÒeoerHekeÀm³e (lJee) lJeeced (meefJelegë) meJex<eecewée³³e&J³eJemLeeb Òeefle ÒesjkeÀm³e
(ÒemeJes) efve<HeVewée³ex (Deeféeveesë) ÒeeCeesoeve³eesë (yeengY³eeced) yeueekeÀ<e&CeeY³eeced (Het<Ceë) HegefäkeÀ$³ee& (nmleeY³eeced)
OeejCeekeÀ<e&CeeY³eeced (Dee) (oos) mJeerkeÀjesefce (iee³e$esCe) iee³e$eerefveefce&lesveeLexve (ívomee) (Deef²jmJeled)
Deef²jeseYf ej²ejwmlegu³eced (He=efLeJ³eeë) (meOemLeeled) menmLeeveeled leueeled (Deefiveced) efJeÐegoeefomJeªHeced (Hegjer<³eced) Hegjer<e
*RNHV¢ PHH2HJFHGa 'HH +Hn2HHOHHVMHZ&HHHIRNH¢ ) HYHG HINH¢Ùa Hegjer<eefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ (efveIe01~12) (Deef²jmJeled)
Deef²jeseYf eë ÒeeCewmlegu³eced (Dee) (Yej) Oej ($ewägYesve) ef$eägYee efveefce&lesveeLexve (ívomee) mJe®ívosve (Deef²jmJeled)
Deef²jeseYf ej²wmlegu³eced~ #De³eb cev$eë Mele06.3.1.38 J³eeK³eeleë%¤9¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! Denb ³eb lJee osJem³e meefJelegë ÒemeJesçDeeféeveesyee&ngY³eeb Het<Cees nmleeY³eeceef²jmJeoeoos, me
lJeb iee³e$esCe ívomee He=eLf eJ³eeë meOemLeeoef²jmJeled $ewägYesve ívomeeçef²jmJeled Hegjer<³eceefiveceeYej¤9¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewjeréejme=efäiegCeefJeob efJeÜebmeb mebmesJ³e He=eLf eJ³eeefomLeesçefiveë mJeerkeÀe³³e&ë¤9¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved Heg©<e! ceQ efpeme (lJee) DeeHe keÀes (osJem³e) met³³e& Deeefo meye peieled kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves Deewj
(meefJelegë) meyekeÀes Ssée³e&J³eJemLee kesÀ Òeefle Òesefjle keÀjves Jeeues kesÀ (ÒemeJes) efve<HeVe Ssée³e& ceW (Deeféeveesë) ÒeeCe Deewj
Goeve kesÀ (yeengY³eeced) yeue Deewj DeekeÀ<e&Ce mes leLee (Het<Ceë) HegefäkeÀejkeÀ efyepegueer kesÀ (nmleeY³eeced) OeejCe Deewj
DeekeÀ<e&Ce (Deef²jmJeled) DebieejeW kesÀ meceeve (Deeoos) ûenCe keÀjlee ntB mees DeeHe (iee³e$esCe) iee³e$eer cev$e mes efvekeÀues
(ívomee) Deevevooe³ekeÀ DeLe& kesÀ meeLe (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer kesÀ (meOemLeeled) SkeÀ mLeeve mes (Deef²jmJeled) ÒeeCeeW kesÀ
legu³e Deewj ($ewägYesve) ef$eägHed cev$e mes efvekeÀues (ívomee) mJelev$e DeLe& kesÀ meeLe (Deef²jmJeled) ef®eÚeW kesÀ me¢Me
(Hegjer<³eced) peue keÀes GlHeVe keÀjves nejs (Deefiveced) efyepegueer Deeefo leerve ÒekeÀej kesÀ Deefive keÀes (DeeYej) OeejCe
keÀerefpe³es¤9¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ F&éej keÀer me=eäf kesÀ iegCeeW keÀes peeveves nejs
efJeÜeved keÀer De®ís ÒekeÀej mesJee keÀjkesÀ He=eLf eJeer Deeefo HeoeLeeX ceW jnves Jeeues Deefive keÀes mJeerkeÀej keÀjW¤9¤
DeefYe´jmeerl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³ewë keÀLeb Yetc³eeosë megJeCee&oerefve ÒeeHleJ³eeveerl³een¤
ceveg<³e ueesie Yetefce Deeefo mes megJeCe& Deeefo HeoeLeeX keÀes kewÀmes ÒeeHle nesJeW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne
nw¤
'HHI<HäMHIPH1YHHH {HIPH1O-HHHä-H1HFH1HILYHj0HäNHV¢FH1.HHIYHäOHJjPH12HP/H1'HHa
SHHLHäOHVYH1ÏYRäPHHHIMlP-HOHG
DeefYe´äÍa'H1HIPH1aYHHMHUäa'H1HIPH1aO-HHHäa-H1HFHGa'H1HILYHFHGa0H1NHV¢1FH1a.HHIYHäOHJFHGaPH12HP/H1 )HIOHä PH12HP/HVäa'HHaSHHLHäOHVYHa
ÏYRäPHHa'H1HIÉMlP-HOHG¤10¤
HeoeLe&ë-(DeefYe´ë) De³eesce³eb KevevemeeOeveced (Deefme) Deefmle (veejer) YHMPH kHU-H PHH2HPHHHI2HNH¢H (Deefme)
Deefmle (lJe³ee) lJe³ee men (Je³eced) (Deefiveced) efJeÐegoeefoced (MekesÀce) MekeÌveg³eece (Keefvelegced) (meOemLes) meceevemLeeves
(Dee) (peeielesve) peiel³ee efJeefnlesve meeOevesve (ívomee) (Deef²jmJeled) ÒeeCewmlegu³eced~ #De³eb cev$eë Mele06.3.1.39
DevJe³eë-ns efMeefuHeved! lJe³ee men meOemLes JeÊe&ceevee Je³eb ³eeçefYe´jefme vee³³e&emf e ³eeb ie=nerlJee peeielesve
ívomeeçef²jmJeoefiveb KeefvelegceeMekesÀce MekeÌveg³eece leeb lJeb efveefce&ceer<Je¤10¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë megmeeOevewë He=efLeJeeR KeefvelJeeçefivevee meb³eesp³e megJeCee&oerevf e efvecee&leJ³eeefve, Hejvleg HetJe¥
YetieYe&leÊJeefJeÐeeb ÒeeH³ewJeb keÀÊeg¥ MekeÌ³eefceefle Jeseof leJ³eced¤10¤
HeoeLe&ë-ns keÀejeriej Heg©<e! pees (lJe³ee) lesjs meeLe (meOemLes) SkeÀ mLeeve ceW JeÊe&ceeve (Je³eced) nce ueesie pees
(DeefYe´ë) Yetefce Keesoves Deewj (veejer) efJeJeeefnle GÊeFHkHUNHV¢PHFHHYHNH¢HHH;NH¢HVHIPH¹NH¢MYHVQHMHUXHHVQV'HHHIRNH¢HUNH¢PHHU
(Deefme) nw, efpememes keÀejeriej ueesie YetieYe&efJeÐee keÀes peeve mekeWÀ, Gme keÀes ûenCe keÀjkesÀ (peeielesve) peieleer cev$e mes efJeOeeve
efkeÀ³es (ívomee) megKeoe³ekeÀ mJelev$e meeOeve mes (Deef²jmJeled) ÒeeCeeW kesÀ legu³e (Deefiveced) efJeÐegle Deeefo Deefive keÀes
(Keefvelegced) Keesoves kesÀ efue³es (DeeMekesÀce) meye ÒekeÀej meceLe¥ nesb, Gme keÀes let yevee¤10¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ De®ís Keesoves kesÀ meeOeveeW mes He=efLeJeer keÀes Keeso Deewj Deefive kesÀ meeLe
meb³egkeÌle keÀjkesÀ megJeCe& Deeefo HeoeLeeX keÀes yeveeJeW, Hejvleg Heefnues YetieYe& keÀer leÊJeefJeÐee keÀes ÒeeHle neskesÀ Ssmee keÀj mekeÀles nQ,
Ssmee efveef½ele peevevee ®eeefn³es¤10¤
nmle Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ YegefjkedÀ He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveë me SJe efJe<e³e G®³eles¤
efHeÀj Yeer Jener GkeÌle efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
QPOHäÉ'HH12HHHäPHHI-H1OHHHI\H<HNRHI<HäjHIQMl&HHHUäFHGa
'H1LYHVSHH[HIOHäHIYH1 HHHä+HHI/H1-HHÉ'H2HH<HäMlRHYHJäÆJ<HVYH1ÏYRäPHHHIMlP-HOHG
QPOHVäa 'H12HHHVOHH1É2HHHäa PH1HI-HNOHHa HI\H<HäOHGa 'HHI<HäFHGa HIQ1Ml&HHHUäFHGa 'H1LYHVÍa SHHVHIOHäÍa HIYH1HHHVHIOHä HIYH1ÉHHHäa
He=Éef/H1-HHÍa'HHI2Häa'HHa'H1<H1MlOHGa'HHYHJäÆJ<HVYHa'HHYHJäPOHJ<HV1YHVOHHYHJäÉPOHJ<HVYHaÏYRäPHHa'H1HIÉMlP-HOHG
HeoeLe&ë-(nmles) keÀjs (DeeOee³e) (meefJelee) Ssée³e&Jeeved (efyeYe´led) Oejved (DeefYećed) KevevemeeOekebÀ 0Hkced
(efnjC³e³eerced) lespeesce³e³eerced (Deivesë) efJeÐegoeosë (p³eesefleë) Ðeesleceeveced (efve®ee³³e) (He=efLeJ³eeë) (DeefOe) (Dee)
(DeYejled) Oejsled (DeevegägYesve) DevegägefyJeefnleeLe&³egkeÌlesve (ívomee) (Deef²jmJeled) Deef²jmee ÒeeCesve legu³em³e~ #De³eb
cev$eë Mele06.3.1.41 J³eeK³eeleë%¤11¤
DevJe³eë-meefJelee Ssée³³e&ÒemeeOekeÀë efMeuH³eevegägYesve ívomee efnjC³e³eerceefYe´b nmles DeeOee³e efyeYe´led
meVeef²jmJeoivesp³eexefleefve&®ee³³e He=eLf eJ³ee DeO³eeYejled¤11¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&Leeç³eefme Hee<eCes ®e efJeÐegÜÊe&les, leLewJe meJe&$e HeoeLex<eg ÒeefJeäeçefmle, leefÜÐeeb efJe%ee³e
keÀe³³ex<etHe³egp³e YetceeJeeives³eeoerv³ekeefCe efJeceeveeoerefve ³eeveeefve Jee meeOeveer³eeefve¤11¤
HeoeLe&ë-(meefJelee) Ssée³e& keÀe GlHeVe keÀjves neje keÀejeriej ceveg<³e (DeevegägYesve) DevegägHed ívo ceW keÀns ngS
(ívomee) mJelev$e DeLe& kesÀ ³eesie mes (efnjC³e³eerced) lespeesce³e Meg× Oeeleg mes yeves (DeefYećed) Keesoves kesÀ 0Hk keÀes (nmles)
neLe ceW (DeeOee³e) (efyeYe´led) efue³es ngS (Deef²jmJeled) ÒeeCe kesÀ legu³e (Deivesë) efJeÐegled Deeefo Deefive kesÀ (p³eesefleë) lespe
keÀes (efve®ee³³e) efve½e³e keÀjkesÀ (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer kesÀ (DeefOe) THej (DeeYejled) De®ís ÒekeÀej OeejCe keÀjs¤11¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes ueesns Deewj HelLejeW ceW efyepegueer jnleer nw, Jewmes ner meye HeoeLeeX ceW ÒeJesMe
keÀj jner nw~ Gme keÀer efJeÐee keÀes þerkeÀ-þerkeÀ peeve Deewj keÀe³eeX ceW GHe³egkeÌle keÀjkesÀ Fme He=efLeJeer Hej Deeives³e Deeefo 'Hk
Deewj efJeceeve Deeefo ³eeveeW keÀes efme× keÀjW¤11¤
ÒeletÊe&efcel³em³e veeYeevesefoÿ $eÝef<eë~ Jeepeer osJelee~ DeemleejHe*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
efHeÀj Yeer Jener efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
´HOHWä¬H-HHHISH19HHÌä-H1-HHIMäáH1FHYHJäPHE1-HOHäFHGa
HIR1HI-HOHV1SHYFHä +HMlFHFH1YOHHIMäHV1OH-H1YHHHI<HäÍ+HHI/H1-HHFHHI2H1HHVHIYH1HIMOHG
´HOHWä¬H 1HIFHHIOH1 ´HÉOHWä¬H FHGa-HH1HISH1YHGa'HHaÌ1-H1a-HHIMäáHFHGa'HYHJäaPHE1-HOH1HIFHHIOHä PH1FHGÉ-HOHäFHGaHIR1HI-HaOHV1aSHYFHäa+H1MlFHFHGa
'H1YOHHIMäHVaOH-HäaYHHHI<HäÍa+HÉHI/H1-HHFHGa'HHI2HäaHHVHIYHäÍa)OHG
HeoeLe&ë-(ÒeletÊe&ced) DeefleletCe&ced (Jeeefpeved) ÒeMemle%eeve³egkeÌle efJeÜved (Dee) (êJe) Deeie®í (Jeefjÿeced)
DeefleMe³esve Jejeb ieefleced (Deveg) (mebJeleced) mec³eefiJeYekeÌleeced (efoefJe) met³³e&ÒekeÀeMes (les) leJe (pevce) ÒeeogYee&Jeë (Hejceced)
(Devleefj#es) DeJekeÀeMes (leJe) (veeefYeë) (He=efLeJ³eeced) (DeefOe) GHeefj (³eesefveë) efveefceÊeb Òe³eespeveced (Fled) SJe~ #De³eb
DevJe³eë-ns Jeeefpeved! ³em³e les leJe efMeuHeefJeÐe³ee efoefJe Hejceb pevce leJeeçvleefj#es veeefYeë He=efLeJ³eeb ³eesefvejefmle,
me lJeb efJeceeveev³eefOeÿe³e Jeefjÿeb mebJeleb ieefleb ÒeletÊe&efceovJeeêJe¤12¤
YeeJeeLe&ë-³eoe ceveg<³ee efJeÐeenmleef¬eÀ³e³eesce&O³es HejceÒe³elvesve ÒeeogYet&lJee efJeceeveeoerefve ³eeveeefve efJeOee³e ieleevegieleb
MeerIe´b kegÀJe&efvle, leoe les<eeb Þeerë megueYee YeJeefle¤12¤
HeoeLe&ë-ns (Jeeefpeved) ÒeMebefmele %eeve mes ³egkeÌle efJeÜved! efpeme (les) DeeHe keÀe efMeuHeefJeÐee mes (efoefJe) met³³e& kesÀ
ÒekeÀeMe ceW (Hejceced) GÊece (pevce) Òeefmeef× (leJe) DeeHe keÀe (Devleefj#es) DeekeÀeMe ceW (veeefYeë) yevOeve Deewj
(He=efLeJ³eeced) Fme He=efLeJeer ceW (³eesefveë) efveefceÊe Òe³eespeve nw mees DeeHe efJeceeveeefo ³eeveeW kesÀ DeefOeÿelee neskeÀj (Jeefjÿeced)
Del³evle GÊece (mebJeleced) De®ís ÒekeÀej efJeYeeie keÀer ngF& ieefle keÀes (ÒeletÊe&ced) DeefleMeerIe´ (Fled) ner (Deveg) He½eeled (Dee)
(êJe) De®ís ÒekeÀej ®eefue³es¤12¤
YeeJeeLe&ë-peye ceveg<³e ueesie efJeÐee Deewj ef¬eÀ³ee kesÀ yeer®e ceW Hejce Òe³elve kesÀ meeLe Òeefme× nes Deewj efJeceeve Deeefo
³eeveeW keÀes j®e kesÀ MeerIe´ peevee-Deevee keÀjles nQ, leye Gve keÀes Oeve keÀer ÒeeefHle megiece nesleer nw¤12¤
³eg_peeLeeefcel³em³e kegÀefÞe$eÝ&ef<eë~ Jeepeer osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë eEkeÀ keÌJe ³eespeveer³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee keÀneb pees[
æ vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³egÉBSHH/HH1MHPHä<HEHJÉ-HFH1HIPFHYHGHHFHVä-HH&-HPHWa
'H1HTLYHE<HMäYOHFHPFH1HJFHG3¤
³egÉBSHH/HHäFHGa MHPHä<HFHGa HJÉ-HFHGa 'H1HIPFHYHGa HHFHVäa -HÉ<eNCJeNmetÉ )HIOHä -HH&HGÉ-HPHWa 'H1HILYHFHGa <HMäYOHFHGa
'H1PFH1HJHIFHOHäPFH1ÉHJFHG¤13¤
HeoeLe&ë-(³eg_peeLeeced) (jemeYeced) peueeiv³eesJexieiegCeeK³eceéeced (³egJeced) ³egJeeb efMeefuHelelmJeeefceveew (Deefmceved)
(³eeces) ³eeefvle ³esve ³eevesve leefmceved (Je=<eCJemet) Je<e&keÀew Jemevleew ®e (Deefiveced) Òeefme×b efJeÐegleb Jee (Yejvleced) Oejvleced
(Demce³egced) Demceeved ³eeHeef³eleejced~ De$eemceogHeHeoeÐeeOeeleesjewCeeefokeÀë kegÀë, íevomees JeCe&ueesHees Jeself e
(cene08.2.25) oueesHeë~ #De³eb cev$eë Mele06.3.2.3 J³eeK³eeleë%¤13¤
DevJe³eë-ns Je=<eCJemet met³³e&Jee³et FJe efMeefuHeveew! ³egJeceefmceved ³eeces jemeYecemce³egb Yejvleceefiveb ³eg¡eeLeeced¤13¤
YeeJeeLe&ë-³ewce&veg<³ew³e&emf ceved ³eeves ³ev$ekeÀueepeueeefiveÒe³eesieeë ef¬eÀ³evles, les megKesve osMeevlejb ievlegb
HeoeLe&ë-ns (Je=<eCJemet) met³³e& Deewj Jee³eg kesÀ meceeve megKe Je<ee&ves Jee megKe ceW yemeves nejs keÀejeriej leLee GmekesÀ
mJeeceer ueesiees! (³egJeced) legce oesveeW (Deefmceved) Fme (³eeces) ³eeve ceW (jemeYeced) peue Deewj Deefive kesÀ JesieiegCeªHe Deée
leLee (Demce³egced) nce keÀes ues ®eueves leLee (Yejvleced) OeejCe keÀjves nejs (Deefiveced) Òeefme× Jee efyepegueer ªHe Deefive keÀes
(³eg¡eeLeeced) ³egkeÌle keÀjes¤13¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Fme efJeceeve Deeefo ³eeve ceW ³ev$e, keÀuee, peue Deewj Deefive kesÀ Òe³eesie keÀjles nQ, Jes megKe mes
otmejs osMeeW ceW peeves keÀes meceLe& nesles nQ¤13¤
³eesies³eesie Fl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ #e$eHeefleoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Òepeepeveeë keÀer¢Meb jepeevece²erkegÀ³³eg&efjl³een¤
Òepeepeve kewÀmes Heg©<e keÀes jepee ceeveW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³eesieVäHHVLHVOH1-HPOHäME1-HHSHVä-HHSHVQ-HHFHQVa
PH.HHäH1É)YÌäFHWÉOHHVä
HHVLHVäHHVLH1 )HIOHHHVLHVäÉHHVLHVaOH1-HPOHäMlHIFHHIOHä OH1-HÍÉOHäMFHGa-HHSHVä-HHSH1 )HIOH1 -HHSHVäÉ-HHSHVaQ1-HH1FH1QV1aPH.HHäHÍa)YÌäFHGa
71OHHVä
HeoeLe&ë-(³eesies³eesies) ³eg¡eles ³eefmceved ³eefmceved (leJemlejced) Del³evleb yeue³egkeÌleced~ leJe Fefle yeueveecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb02~9) lelemlejHed (JeepesJeepes) me*dûeeces me*dûeeces (nJeecens) Dee»³eecens (meKee³eë) HejmHejb megËoë
mevleë (Fvêced) Hejcewée³³e&³egkeÌleb jepeeveced (Tle³es) j#eCeeÐee³e¤14¤
DevJe³eë-ns meKee³eë! ³eLee Je³ecetle³es ³eesies³eesies JeepesJeepes leJemlejefcevêb nJeecens, leLee
³et³eceH³eslecee»³ele¤14¤
YeeJeeLe&ë-³es HejmHejb efce$ee YetlJeeçv³eesv³em³e j#eeLe¥ yeefueÿb Oeeefce&keÀb jepeeveb mJeerkegÀJe&efvle, les efveefJe&Iveeë mevleë
megKecesOevles¤14¤
HeoeLe&ë-ns (meKee³eë) HejmHej efce$elee jKeves nejs ueesiees! pewmes nce ueesie (Tle³es) j#ee Deeefo kesÀ efue³es
(³eesies³eesies) efpeme-efpeme ceW ³egkeÌle nesles nQ, Gme-Gme leLee (JeepesJeepes) me*dûeece-me*ddûeece kesÀ yeer®e (leJemlejced)
Del³evle yeueJeeved (Fvêced) Hejcewée³e&³egkeÌle Heg©<e keÀes jepee (nJeecens) ceeveles nQ, Jewmes ner legce ueesie Yeer ceevees¤14¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e HejmHej efce$e nes kesÀ SkeÀ otmejs keÀer j#ee kesÀ efue³es Del³evle yeueJeeved Oecee&lcee Heg©<e keÀes
jepee ceeveles nQ, Jes meye efJeIveeW mes Deueie nes kesÀ megKe keÀer GVeefle keÀj mekeÀles nQ¤14¤
ÒeletJe&efVel³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ ieCeHeefleos&Jelee~ Dee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvee jepee efkebÀ ke=ÀlJee efkebÀ ÒeeHveg³eeefol³een¤
efHeÀj jepee keÌ³ee keÀjkesÀ efkeÀme keÀes ÒeeHle nes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
ÒeNletJe&NVes¿eä-H1H¢HFH19H0HäPOHHU1ÌPH1LHH&Hä+HOHEFHHHV1<HWMVHIQäa
GNJe&hYOHHIMäHE1-HHUnHIQP-H1HIPOHLHä-HWHIOH1M<HäHHHIYHNH¢ÉCJeved HetÉ&HHPH1HJSHHäPH1Q¤15¤
´H1OHW-H 1HI9HHIOHä ´H1ÉOHW-H {YHGa 'HHa )1HIQ1a 'H1-H1H¢HFH1HI9HOHä-H1ÉH¢HFHäYHGa 'H0HäPOHHUÍa 1ÌPHäa LHH&Hä+HOH1HIFHHIOH1 LHH&HäÉ+HOHFHGa
FH1HHV1<HWHIMHIOHäFHH1ÍÉ<HWÍa'HHa)1HIQ1a*1a'H1YOHHIMäHFHGaHI-Ha)1HIQ1aP-H1HIPOHLHä-HWHIOH1HIMHIOHäP-H1HIPOHÉLHä-HWHIOHÍa'H<HäHHHIYHaNH¢ÉCJeved~
HetÉ&HHaPH1HJSHVHIOHäPH1ÉHJSHHäaPHNn¤15¤
HeoeLe&ë-(ÒeletJe&ved) eEnmeved (Dee) (Fefn) Deeie®í (DeJe¬eÀeceved) osMeosMeevlejeveguue«³eved (DeMemleerë)
DeÒeMemleeë Me$egmesveeë (©êm³e) Me$egjesokeÀm³e mJemesveeHelesë (ieeCeHel³eced) ieCeeveeb mesveemecetneveeb HeeflelJeced (ce³eesYetë)
ce³eë megKeb YeeJe³eved (Dee) (Fefn) (G©) (Devleefj#eced) DeekeÀeMeced (efJe) (Fefn) efJeefJeOele³ee ie®í (mJeefmleieJ³etefleë)
mJeefmle megKesve men ieJ³etelf ecee&ieex ³em³e meë (DeYe³eeefve) mJejep³es mesvee³eeb ®eeefJeÐeceeveb Ye³eb ³es<eg leeefve (ke=ÀCJeved)
mecHeeo³eved (Het<Cee) Hegäsve mJekeÀer³esve mewv³esve (me³egpee) ³elmeceeveb ³egveefkeÌle lesve meefnleë (men) meekeÀced~ #De³eb cev$eë
Mele06.3.2.7-8 J³eeK³eeleë%¤15¤
DevJe³eë-ns jepeved! mJeefmleieJ³etelf emlJeb Het<Cee me³egpee meneMemleerë ÒeletJe&Vesefn Me$egosMeeveJe¬eÀeceVesenf ce³eesYetmlJeb
©êm³e ieeCeHel³ecesenf ~ DeYe³eeefve ke=ÀCJeved meVevleefj#eceg© Jeerefn¤15¤

YeeJeeLe&ë-jepee meowJe mJemesveeb megefMeef#eleeb Ëäeb Hegäeb j#esled~ ³eoeçefjefYeë men ³ees×gefce®ísled leoe
mJejep³ecevegHeêJeb mebj#³e ³egkeÌleîee yeuesve ®e Me$etved eEnmesled Jee Þesÿeved Heeueef³elJee meJe&$e melkeÀerelf e¥ Òemeej³esled¤15¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! (mJeefmleieJ³etefleë) megKe kesÀ meeLe efpeme keÀe ceeie& nw, Ssmes DeeHe (me³egpee) SkeÀ meeLe ³egkeÌle
keÀjves Jeeueer (Het<Cee) yeue Hegefä mes ³egkeÌle DeHeveer mesvee kesÀ (men) meeLe (DeMemleerë) efveefvole Me$egDeeW keÀer mesveeDeeW keÀes
(ÒeletJe&ved) ceejles ngS (Sefn) ÒeeHle ntefpe³es~ Me$egDeeW kesÀ osMeeW keÀe (DeJe¬eÀeceved) Guue«ve keÀjles ngS (Sefn) DeeF³es
(ce³eesYetë) megKe keÀes GlHeVe keÀjles DeeHe (©êm³e) Me$egDeeW keÀes ©ueeves nejs DeHeves mesveeHeefle kesÀ (ieeCeHel³eced) mesveemecetn
kesÀ mJeeceerHeve keÀes (Sefn) ÒeeHle ntepf e³es Deewj (DeYe³eeefve) DeHeves jep³e ceW meye ÒeeefCe³eeW keÀes Ye³ejefnle (ke=ÀCJeved) keÀjles
ngS (Devleefj#eced) (G©) HeefjHetCe& DeekeÀeMe keÀes (Jeerefn) efJeefJeOe ÒekeÀej mes ÒeeHle ntefpe³es¤15¤
YeeJeeLe&ë-jepee keÀes Deefle Gef®ele nw efkeÀ DeHeveer mesvee keÀes meowJe De®íer efMe#ee, n<e&, Glmeen Deewj Hees<eCe mes
³egkeÌle jkeÌKes~ peye Me$egDeeW kesÀ meeLe ³eg× efkeÀ³ee ®eens, leye DeHeves jep³e keÀes GHeêJejefnle keÀj ³egefkeÌle leLee yeue mes
Me$egDeeW keÀes ceejs Deewj meppeveeW keÀer j#ee keÀjkesÀ meJe&$e megvoj keÀerelf e& HewÀueeJes¤15¤
He=efLeJ³ee Fl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ YegefjkeÌHe*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³ewë keÀmceeod efJeÐegled mJeerkeÀe³³exl³een¤
ceveg<³e efkeÀme HeoeLe& mes efyepegueer keÀe ûenCe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
He=ÉefLeNJ³eeë meNOeP/HHäR1HTLYHE +HJäMHU1HnFHHIMlP-HRH<HäMH1HTLYHE +HJäMHU1HnFHHIMlP-HRÏVäFHHV1ÉHTLYHE
+HJäMHU1HnFHHIMlP-HµäHIMHHFHÍ
He=ÉHI/H1-HHÍa PH12HP/HH1HIRHIOHä PH12HÉP/HHäOHGa 'H1HILYHFHGa +HJÉjerN<³enced~ DeNef²ÉMlP-HOHGa 'HHa <H1Mla 'H1HILYHFHGa +HJÉjerN<³enced~
DeNef²ÉMlP-HOHGa'HÏäa)1FH1Ía'H1HILYHFHGa+HJÉjerN<³enced~ DeNef²ÉMlP-HOHGa<H1HIM1 HH1FH1Í¤16¤
HeoeLe&ë-(He=efLeJ³eeë) Yetcesjvleefj#em³e Jee (meOemLeeled) menmLeeveeled (Deefiveced) YetefcemLeb efJeÐegleb Jee (Hegjer<³eced)
³eë megKeb He=Ceeefle me Hegjer<emle$e meeOegced (Deef²jmJeled) Deef²jmee met³exCe legu³eced (Dee) (Yej) Oej (Deefiveced) Devleefj#es
Jee³JeeefomLeced (Hegjer<³eced) (Deef²jmJeled) (De®í) GÊecejerl³ee (Fceë) ÒeeHvegceë (Deefiveced) (Hegjer<³eced) (Deef²jmJeled)
(Yeefj<³eeceë) Oeefj<³eeceë~ #De³eb cev$eë Mele06.3.2.9; 6.3.3.5 J³eeK³eeleë%¤16¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLee Je³eb He=efLeJ³eeë meOemLeeoef²jmJeled Hegjer<³eceefivece®ísceë~ ³eLee ®eeçef²jmJeled
Hegjer<³eceefiveb Yeefj<³eecemleLee lJeceH³eef²jmJeled Hegjer<³eceefiveceeYej¤16¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ceveg<³eweJf e&og<eecesJeeçvegkeÀjCeb keÀÊe&J³eced, veeçefJeog<eeced~
meJe&oeslmeensveeiv³eeefoHeoeLe&eJf eÐeeb ie=nerlJee megKeb Je×&veer³eced¤16¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pewmes nce ueesie (He=efLeJ³eeë) Yetefce Deewj Devleefj#e kesÀ (meOemLeeled) SkeÀ mLeeve mes
(Deef²jmJeled) ÒeeCeeW kesÀ meceeve (Hegjer<³eced) De®íe megKe osves nejs (Deefiveced) YetefceceC[ue keÀer efyepegueer keÀes (De®í)
GÊece jerefle mes (Fceë) ÒeeHle nesles Deewj pewmes (Deef²jmJeled) ÒeeCeeW kesÀ meceeve (Hegjer<³eced) GÊece megKeoe³ekeÀ (Deefiveced)
Devleefj#emLe efyepegueer keÀes (Yeefj<³eeceë) OeejCe keÀjW, Jewmes DeeHe Yeer (Deef²jmJeled) met³³e& kesÀ meceeve (Hegjer<³eced) GÊece
megKe osvesJeeues (Deefiveced) He=efLeJeer Hej JeÊe&ceeve Deefive keÀes (DeeYej) De®ís ÒekeÀej OeejCe keÀerepf e³es¤16¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJeÜeveeW kesÀ meceeve
keÀece keÀjW, cetKe&Jeled veneR Deewj meye keÀeue ceW Glmeen kesÀ meeLe Deefive Deeefo keÀer HeoeLe&eJf eÐee keÀe ûenCe keÀjkesÀ megKe
yeæ{eles jnW¤16¤
DevJeefiveefjl³em³e HegjesOee $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efJeÜebmeë efkebÀJeeflkebÀ kegÀ³³eg&efjl³egHeefoM³eles¤
efJeÜeved ueesie efkeÀme kesÀ meceeve keÌ³ee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DHY-H1HILYH1HPHH1FHÝHäFH.H1RY-HQHäHIYH´H/H1FHHVSHH1OH-HVäRHÍa
DevegÉ PHWH {PH+HJ1HHHäMl0FHHUYHYHJÉ ²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ'HHOHäOHY/H
'HYHJäa'H1HILYHÍa*1HPHHäFHGa'HÝHäFHGa'H1.H1OHGa'HYHJäa'HQHäHIYHa´H1/H1FHÍaSHH1OH-HVäRH1 )HIOHä SHH1OHÉ-HVäRHÍa'HYHJäaPHWH {PHa
HegÉ1HVHIOHä+HJ1ÉHHaH1aMl0FHHUYHGa'HYHJäa²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)HIOH1²HH-HHä+HHI/H1-HHUa'HHaOH1OH1Y/H1¤17¤
HeoeLe&ë-(Deveg) (Deefiveë) HeeJekeÀë (G<emeeced) (Deûeced) HetJe&ced (DeK³eled) ÒeK³eelees YeJeefle (Deveg) (Deneefve)
efoveeefve (ÒeLeceë) (peeleJesoeë) ³ees peeles<eg efJeÐeles me met³³e&ë (Deveg) (met³e&m³e) (Heg©$ee) yentved (®e) (jMceerved) (Deveg)
(ÐeeJeeHe=efLeJeer) (Dee) (lelevLe) leveesefle~ #De³eb cev$eë Mele06.3.3.6 J³eeK³eeleë%¤17¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! lJeb ³eLee ÒeLecees peeleJesoe Deefive©<emeeceûecenev³evJeK³eled met³³e&m³eeûeb Heg©$ee
jMceervevJeelelevLe~ ÐeeJeeHe=efLeJeer ®e leLee efJeÐeeJ³eJenejevevJeelevegenf ¤17¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee keÀejCekeÀe³³ee&K³ees efJeÐegoefivejvegHetJe¥ meefJe$eg<eesefoveeefve ke=ÀlJee
He=efLeJ³eeoerevf e ÒekeÀeMe³eefle, leLee efJeÜefÓë megefMe#eeb ke=ÀlJee ye´ïe®e³³e&eJf eÐeeOecee&çvegÿevemegMeerueeefve meJe&$e Òe®ee³e& meJex
%eeveevevoeY³eeb ÒekeÀeMeveer³eeë¤17¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! DeeHe pewmes (ÒeLeceë) (peeleJesoeë) GlHeVe ngS HeoeLeeX ceW Heefnues ner efJeÐeceeve met³³e&ueeskeÀ
Deewj (Deefiveë) Deefive (G<emeeced) G<eëkeÀeue mes (Deûeced) Heefnues ner (Deneefve) efoveeW keÀes (DevJeK³eled) Òeefme× keÀjlee nw
(met³³e&m³e) met³³e& kesÀ (Deûeced) Heefnues (Heg©$ee) yengle (jMceerved) efkeÀjCeeW keÀes (DevJeelelevLe) HeÀwueelee (ÐeeJeeHe=efLeJeer ®e)
leLee met³³e& Deewj He=efLeJeer ueeskeÀ keÀes Òeefme× keÀjlee nw, Jewmes efJeÐee kesÀ J³eJenejeW keÀer ÒeJe=eÊf e keÀerefpe³es¤17¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes keÀejCe ªHe efJeÐegled Deewj keÀe³³e&ªHe Òeefme× Deefive
¬eÀce mes met³³e&, G<eëkeÀeue Deewj efoveeW keÀes GlHeVe keÀjkesÀ He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX keÀes ÒekeÀeefMele keÀjles nQ, Jewmes ner efJeÜeveeW
keÀes ®eeefn³es efkeÀ megvoj efMe#ee os ye´ïe®e³³e& efJeÐee Oecce& kesÀ Devegÿeve Deewj De®ís mJeYeeJe Deeefo keÀe meJe&$e Òe®eej keÀjkesÀ
meye ceveg<³eeW keÀes %eeve Deewj Deevevo mes ÒekeÀeMe³egkeÌle keÀjW¤17¤
Deeiel³esl³em³e ce³eesYet$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe meYesMeë eEkeÀJeled eEkeÀ kegÀ³³ee&efol³een¤
Deye meYeeHeefle jepee efkeÀmekesÀ meceeve keÌ³ee keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HH1LHOHä-HH1SH2-HHäYH1jPH-HH 1FH2HHV1HI-H2HWäYHJOHVa
'H1HILYHjPH12HP/HVäFHQ1HIOHHHJäHH1HIYHHIHäNH¢HUHOHV
'HH1LHOHVOHH1ÉÉLHOHäa -HH1SHHUa 'H2-HHäYHFHGa PH-HH {Ía FH2HäÍa HI-Ha 2HWÉvegÉOHV1a 'H1HILYHFHGa PH12HP/H1 )HIOHä PH12HP/HVäa ceNnNefle~
HHJäHHaHIYHaHIH1NH¢HU1H1OHV1¤18¤
HeoeLe&ë-(Deeiel³e) (Jeepeer) JesieJeeveéeë (DeOJeeveced) ceeie&ced (meJee&ë) (ce=Oeë) me*dûeeceeved (efJe) (Oetvegles)
keÀcHe³eefle (Deefiveced) (meOemLes) menmLeeves (cenefle) efJeMeeues (®e#eg<ee) ves$esCe (efve) (ef®ekeÀer<eles) ®eslegecf e®íefle~ #De³eb
DevJe³eë-ns efJeÜved jepeved! YeJeeved ³eLee Jeep³eéeesçOJeeveceeiel³e meJee& ce=Oees efJeOetvegles, ³eLee ie=nmLe½e#eg<ee
cenefle meOemLesçefivbe efveef®ekeÀer<eles leLee meJee&ved me*dûeeceeved efJeOetveesleg~ ie=ns ie=ns efJeÐeeefve®e³eb ®e keÀjesleg¤18¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJ+OHHV+HFHHXHHMÍa LHQP/HH 'HËH-HRG LHO-HHLHOH 0HHWYHG HISHO-HHLYHVHHkHHIRHI-H²HHE PHE+HH²H
yeueeyeueb He³³ee&uees®³e jeieÜs<eeoerved MeefcelJeeçOeeefce&keÀeved Me$etved pe³es³egë¤18¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! DeeHe pewmes (Jeepeer) JesieJeeved Iees[ æ e (DeOJeeveced) DeHeves ceeie& keÀes (Deeiel³e) ÒeeHle nes kesÀ
(meJee&ë) meye (ce=Oeë) me*dûeeceeW keÀes (efJeOetvegles) keÀbHeelee nw Deewj pewmes ie=nmLe Heg©<e (®e#eg<ee) ves$eeW mes (cenefle) megvoj
(meOemLes) SkeÀ mLeeve ceW (Deefiveced) Deefive keÀe (efveef®ekeÀer<eles) ®e³eve efkeÀ³ee ®eenlee nw, Jewmes meye me*dûeeceeW keÀes keÀbHeeF³es
Deewj Iej-Iej ceW efJeÐee keÀe Òe®eej keÀerefpe³es¤18¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e cesb Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ie=nmLeeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Ieesæ[eW kesÀ meceeve peevee-Deevee
NH¢M0HHJ'HH:NH¢HVSHHUOH'HHLYHVHHHIR'HkHT-H²HHNH¢HV HIPH¹NH¢M'H+HYHV\HXHHÉ\HXHNH¢HVHI-HHHM'HHZMMHLH-Üs<e Deeefo oes<eeW
keÀer Meeefvle keÀjkesÀ DeOeceea Me$egDeeW keÀes peerleW¤18¤
Dee¬eÀc³esl³em³e ce³eesYet$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³epevce ÒeeH³e efJeÐee DeOeerl³eeleë efkebÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
ceveg<³e pevce Hee Deewj efJeÐee Heæ{ kesÀ He½eeled keÌ³ee keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HH1H¢FHä-HHHISHYHG+HHI/H1-HHUFH1HILYHHIFHäÏ1HHO-HFHGa
<HWFHHä-HÉO-HHHäYHHV\HWHIQ1HOH1Í.HYHVäFH1OHE-H1HFHG
DeeN¬eÀc³esl³eeNç¬eÀFHäa -HH1HISH1YHd~ He=ÉHI/H1-HHUFHGa 'H1HILYHFHGa )1Ï1a 1HHa O-HFHGa <HWFHHäÍa -HÉO-HHHäa YH1Ía \HWHIQäa HOHäÍa
.HYHVäFHaOHFHGa-H1HFHG¤19¤
HeoeLe&ë-(Dee¬eÀc³e) (Jeeefpeved) ÒeMemleefJe%eeveJeved (He=efLeJeerced) Yetefcejep³eced (Deefiveced) DeefiveefJeÐeeced (F®í)
(©®ee) Òeerl³ee (lJeced) (Yetc³eeë) ef#elesce&O³es (Je=lJee³e) mJeerke=Àl³e~ De$e keÌlJees ³ekedÀ #Deäe07.1.47% Fefle ³eieeieceë~
(veë) Demceeved (ye´tefn) YetieYee&efiveefJeÐeecegHeefoMe (³eleë) (Kevesce) (leced) Yetieesueced (Je³eced)¤19¤
DevJe³eë-ns Jeeefpeved efJeÜved meYesMe jepemlJeb ©®ee Me$etvee¬eÀc³e He=eLf eJeerceefivbe ®es®í, Yetc³ee vees Je=lJee³e ye´tefn,
³elees Je³eb leb Kevesce¤19¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewYet&ieYee&eiq veefJeÐe³ee HeeefLe&Jeeved HeoeLee&ved megHejer#³e megJeCee&oerevf e jlveev³eglmeensve ÒeeHleJ³eeefve~ ³es

Keefveleejes Ye=l³eeë meefvle leeved Òeefle leefÜÐeesHeosäJ³ee¤19¤
HeoeLe&ë-ns (Jeeefpeved) ÒeMebefmele %eeve Jeeues meYeeHeefle efJeÜeved jepee! (lJeced) DeeHe (©®ee) Òeerefle mes Me$egDeeW keÀes
(Dee¬eÀc³e) Heeoe¬eÀevle keÀj (He=efLeJeerced) Yetefce kesÀ jep³e Deewj (Deefiveced) #Deeqive% efJeÐee keÀer (F®í) F®íe keÀerepf e³es Deewj
(Yetc³eeë) He=efLeJeer kesÀ yeer®e (veë) nce ueesieeW keÀes (Je=lJee³e) mJeerkeÀej keÀjkesÀ nceejs efue³es (ye´tefn) YetieYe& Deewj DeefiveefJeÐee
keÀe GHeosMe keÀerefpe³es (³eleë) efpeme mes (Je³eced) nce ueesie (leced) Gme efJeÐee ceW (Kevesce) ÒeefJeä nesJeW¤19¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es keÀer YetieYe& Deewj Deefive efJeÐee mes He=efLeJeer kesÀ HeoeLeeX keÀes De®ís ÒekeÀej Hejer#ee
keÀjkesÀ megJeCe& Deeefo jlveeW keÀes Glmeen kesÀ meeLe ÒeeHle nesJeW Deewj pees He=efLeJeer keÀes Keesoves Jeeues veewkeÀj-®eekeÀj nQ, Gve keÀes
Fme efJeÐee keÀe GHeosMe keÀjW¤19¤
Ðeewmle Fl³em³e ce³eesYet$eÝ&ef<eë~ #e$eHeefleos&Jelee~ efve®e=oe<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
ceveg<³eeë efkebÀ meeOveg³egefjl³een¤
ceveg<³e keÌ³ee keÀjkesÀ keÌ³ee efme× keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
²HHZPOHVä+HÉáE+HäHI/H1-HHUPH12HP/HäFHH1OFHHYOHHIMäHjPHFHJÉÌHVHHVHIYHäÍa
HI-H1.HHH1HHJäHH1O-HFH1HI<HHIOHäá+HOHYHNleë¤20¤
Ðeewë~ lesN~ He=Éÿced~ He=ÉefLeN-HHUa PH12HP/H1HIFHHIOHä PH12HÉP/HäFHGa 'HH1OFHHa 'H1YOHHIMäHFHGa PH1FHJÉÌÍa HHVHIYHäÍa HI-H1.HHHVHIOHä
HI-H1É.HHHäaHHJäHHaO-HFHGa'H1HI<HaHIOH1á1a+HÉleNv³eNleë¤20¤
HeoeLe&ë-(Ðeewë) ÒekeÀeMe FJe efJeve³eë (les) leJe (He=ÿced) DeJee&iJ³eJenejë (He=efLeJeer) YetefceefjJe (meOemLeced)
menmLeeveced (Deelcee) mJemJeªHeced (Devleefj#eced) DeekeÀeMeFJee#e³eesç#eesYeë (mecegêë) meeiej FJe (³eesefveë) efveefceÊeced
(efJeK³ee³e) Òeefme×erke=Àl³e (®e#eg<ee) uees®evesve (lJeced) (DeefYe) DeeefYecegK³es (efleÿ) (He=lev³eleë) Deelceveë He=leveeefce®ílees
pevem³e~ #De³eb cev$eë Mele06.3.3.12 J³eeK³eeleë%¤20¤
DevJe³eë-ns efJeÜved jepeved! ³em³e les leJe Ðeewë He=ÿb He=efLeJeer meOemLecevleefj#eceelcee mecegêes ³eesefvejefmle, me lJeb
®e#eg<ee efJeK³ee³e He=lev³eleesçefYeefleÿ¤20¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³ees v³ee³eHeLeevegieeceer, ¢{eslmeenmLeeveelcee, ³em³e Òe³eespeveeefve
efJeJeskeÀmeeO³eeefve meefvle, lem³e Jeerjmesvee pee³eles, me Oe´gJeb efJepe³eb keÀÊeg¥ MekeÌveg³eeled¤20¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved jepeved! efpeme (les) DeeHe keÀe (Ðeewë) ÒekeÀeMe kesÀ legu³e efJeve³e (He=ÿced) FOej keÀe J³eJenej
(He=efLeJeer) Yetefce kesÀ meceeve (meOemLeced) meeLe efmLeefle (Devleefj#eced) DeekeÀeMe kesÀ meceeve DeefJeveeMeer Oew³e&³egkeÌle (Deelcee)
DeHevee mJeªHe Deewj (mecegêë) mecegê kesÀ legu³e (³eesefveë) efveefceÊe nw mees (lJeced) DeeHe (®e#eg<ee) efJe®eej kesÀ meeLe
(efJeK³ee³e) DeHevee Ssée³e& Òeefme× keÀjkesÀ (He=lev³eleë) DeHeveer mesvee keÀes ueæ[eves keÀer F®íe keÀjles ngS ceveg<³e kesÀ (DeefYe)
mevcegKe (efleÿ) efmLele ntefpe³es¤20¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees Heg©<e v³ee³e ceeie& kesÀ Devegmeej Glmeen, mLeeve Deewj
Deelcee efpemekesÀ ¢æ{ nesb; efJe®eej mes efme× keÀjves ³eesi³e efpemekesÀ Òe³eespeve neW, GmekeÀer mesvee Jeerj nesleer nw, Jen efve½e³e
efJepe³e keÀjves keÀes meceLe& nesJes¤20¤

Gl¬eÀecesl³em³e ce³eesYet$eÝ&ef<eë~ êefJeCeesoe osJelee~ Dee<eea He*defkeÌleMívoë~ He_®eceë mJejë¤
ceveg<³ewefjn HejceHeg©<eeLexvewée³³e¥ peefveleJ³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Fme mebmeej ceW Hejce Heg©<eeLe& mes Ssée³e& GlHeVe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW
keÀne nw¤
Gl¬eÀHäFHFHQ1OHVPHHZ<HäLHHHH1PFHHRH1P/HHYHHäRGÌHI-H&HHV1RH-HHäHISHYHGa
-H1HjPHHäFHPHJFH1OHHZ+HäHI/H1-HHÉ'H1HILYEH.HYHäYOHÉ*1+HP/HVäÉ'HPHHÍ
*OHGa H¢H1FH1a FH1Q1OHVa PHHZ<HäLHHHa 'H1PFHHOHGa 'HH1P/HHYHH1HIROHH1ÉP/HHYHHäOHGa Ì1HI-H1&HHV1RH )HIOHä ÌHI-H&H1ÍÉRHÍa -HH1HISH1YHGa
JeN³eced~ m³eeNceN~ megÉFH1OHHHI-HHIOHäPHJÉFH1OHHZa+HÉHI/H1-HHÍa'H1HILYHFHGa.HYHäYOHÍa*1+HP/H1)OHJÉ+HÉP/HVäa'H1PHH1Í
HeoeLe&ë-(Gled) (¬eÀece) (cenles) (meewYeiee³e) MeewYevewée³³ee&³e (Demceeled) (DeemLeeveeled) efveJeememLeevem³e
mekeÀeMeeled (êefJeCeesoeë) OeveÒeoë (Jeeefpeved) ÒeeHlewée³³e¥ (Je³eced) (m³eece) (megceleew) MeesYeveÒe%ee³eeced (He=efLeJ³eeë) Yetcesë
(Deefiveced) (Kevevleë) (GHemLes) meeceerH³es (Dem³eeë)~ #De³eb cev$eë Mele06.3.3.13 J³eeK³eeleë%¤21¤
DevJe³eë-ns Jeeefpeved efJeÜved! ³eLee êefJeCeesoe Dem³eeë He=efLeJ³ee DemceeoemLeeveeogHemLesçefiveb Kevevlees Je³eb cenles
meewYeiee³e megceleew ÒeJe=Êeeë m³eece leLee lJecegl¬eÀece¤21¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ee Fnwée³³e&ÒeeHle³es melelecegeÊf eÿsjved~ HejmHejb meccel³ee He=eLf eJ³eeosë mekeÀeMeeod jlveeefve
ÒeeHveg³egë¤21¤
HeoeLe&ë-ns (Jeeefpeved) Ssée³³e& keÀes ÒeeHle ngS efJeÜved! pewmes (êefJeCeesoeë) Oeveoelee (Dem³eeë) Fme (He=efLeJ³eeë)
Yetefce kesÀ (Demceeled) Fme (DeemLeeveeled) efveJeeme kesÀ mLeeve mes (GHemLes) meceerHe ceW (Deefiveced) Deefive efJeÐee keÀe (Kevevleë)
Keespe keÀjles ngS (Je³eced) nce ueesie (cenles) yeæ[s (meewYeiee³e) megvoj Ssée³³e& kesÀ efue³es (megceleew) De®íer yege× f ceW ÒeJe=Êe
(m³eece) nesJeW, Jewmes DeeHe (Gl¬eÀece) GVeefle keÀes ÒeeHle ntefpe³es¤21¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ mebmeej ceW Ssée³e& Heeves kesÀ efue³es efvejvlej GÐele jnW Deewj DeeHeme ceW efnue-
efceue kesÀ He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX mes jlveeW keÀes ÒeeHle nesJeW¤21¤
Go¬eÀceerefol³em³e ce³eesYet$eÝ&ef<eë~ êefJeCeesoe osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³ee Fn eEkeÀJeod YetlJee eEkeÀ ÒeeHveg³egefjl³een¤
ceveg<³e Fme mebmeej ceW efkeÀme kesÀ meceeve nes kesÀ efkeÀme keÀes ÒeeHle neW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*RäH¢FHHURGÌHI-H&HHV1RH-HH1SH-HH NH¢1ÍPHJXHHV1NH¢jPHJNHä¢OHE+HHI/H1-HHFHGa
OHOHäÍ.HYHVFHPHJÉ´HOHHUäNH¢FH1HILYHjP-HHV1QHä&HH1É'HHI2H1 YHHNHä¢FHJ¬H1FHFHG¤22¤
*OHGa 'H1H¢1FHHU1OHGa Ì1HI-H1&HHV1RH )HIOHä ÌHI-H&H1ÍÉRHÍa -HH1SHHUa 'H-HH {a 'HNH¢1HIMOHNHä¢Ía PHJa XHHV1NH¢FHGa PHJNHä¢OH1HIFHHIOHN
PHJÉNHä¢OHFHGa +HÉHI/H1-HHFHGa OHOHäÍa .H1YHV1FH1a PHJÉ´HOHHUäNH¢1HIFHHIOHä PHJÉÉ´HOHHUäNH¢FHGa 'H1HILYHFHGa P-Hn )HIOHä P-HnÍa QHä&HHÍa 'HHI2Häa YHHNHä¢FHGa
*1¬H1FHHIFHOHJäOHGÉOH1FHFHG
HeoeLe&ë-(Gled) (De¬eÀceerled) GÊecele³ee ¬eÀceCeb kegÀ³ee&led (êefJeCeesoeë) Oeveoelee (Jeepeer) JesieJeeved (DeJee&) Deée
FJe (DekeÀë) kegÀ³ee&led (meg) (ueeskeÀced) êäJ³eced (megke=Àleced) Oecee&®eejsCe ÒeeH³eced (He=efLeJ³eeced) (leleë) (Kevesce)
(megÒeleerkeÀced) MeesYevee Òeleerefle³e&m³e leced (Deefiveced) J³eeHekebÀ efJeÐegoeK³eced (mJeë) megKeced (©neCeeë) ÒeeogYe&Jevleë
(DeefOe) (veekeÀced) DeefJeÐeceeveogëKeced (GÊececed) DeefleÞesÿced~ #De³eb cev$eë Mele06.3.3.14 J³eeK³eeleë%¤22¤
DevJe³eë-ns YetieYe&efJeÐeeefJeefÜÜved! êefJeCeesoe YeJeeved ³eLee Jeep³eJee& leLee He=eLf eJ³eeceO³ego¬eÀceerled, megueeskebÀ
megke=ÀlecegÊeceb veekeÀcekeÀë efme×b kegÀ³³ee&led~ leleë mJees ©neCee Je³eceH³em³eeb megÒeleerkeÀceefiveb Kevesce¤22¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ns ceveg<³eeë! meJex Je³eb efceefuelJee ³eLee He=eLf eJ³eeceéees efJe¬eÀceles leLee
Heg©<eeefLe&vees YetlJee He=efLeJ³eeefoefJeÐeeb ÒeeH³e ogëKeev³egl¬eÀec³e meJeexÊeceb megKeb ÒeeHveg³eece¤22¤
HeoeLe&ë-ns YetieYe& efJeÐee kesÀ peeveves nejs efJeÜved! (êefJeCeesoeë) Oeveoelee DeeHe pewmes (Jeepeer) yeue Jeeuee
(DeJee&) Ieesæ[e THej keÀes Gíuelee nw, Jewmes (He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer kesÀ yeer®e (DeefOe) (Go¬eÀceerled) meye mes DeefOekeÀ GVeefle
keÀes ÒeeHle ntefpe³es (megke=Àleced) Oecee&®ejCe mes ÒeeHle nesves ³eesi³e (megueeskeÀced) De®íe osKeves ³eesi³e (GÊececed) Deefle Þesÿ
(veekeÀced) meye ogëKeesb mes jefnle megKe keÀes (DekeÀë) efme× keÀerepf e³es (leleë) FmekesÀ He½eeled (mJeë) megKeHetJe&keÀ (©neCeeë)
ÒekeÀì nesles ngS nce ueesie Yeer Fme He=efLeJeer Hej (megÒeleerkeÀced) megvoj Òeleerefle keÀe efJe<e³e (Deefiveced) J³eeHekeÀ efyepegueer ªHe
Deefive keÀe (Kevesce) Keespe keÀjW¤22¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ns ceveg<³ees! pewmes He=efLeJeer Hej Ieesæ[s De®íer-De®íer ®eeue
®eueles nQ, Jewmes nce legce meye efceue keÀj Heg©<eeLeea nes He=eLf eJeer Deeefo keÀer HeoeLe&eJf eÐee keÀes ÒeeHle nes Deewj ogëKeeW keÀes otj
keÀjkesÀ meye mes GÊece megKe keÀes ÒeeHle neW¤22¤
DeelJesl³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~
ceveg<³ee J³eeefHeveb Jee³egb kesÀve peeveer³egefjl³een¤
ceveg<³e J³eeHekeÀ Jee³eg keÀes efkeÀme meeOeve mes peevesb, ³en efJe<e³e Deieues cev$e cebs keÀne nw¤
'HHO-HHäHISH,HHIFH 1FHYHäPHH,HÉOHVYHä ´HHIOHHIH1HYOHE1<HJ-HäYHHHIYH1HI-HËHHäa
He=É/HJEHIOHäMlHH-HHäPHH\HÉQYOH1E-HHIHäá1FH9HZäM<H1PHE0HHäYHFHG
Dee~ lJeeN~ efpeN,H1HIFH1 aFHYHäPHHa,HÉOHVYHäa´H1HIOH1HIH1HYOH1HIFHHIOHä´HHIOHÉHIH1HYOHäFHGa<HJ-HäYHHHIYHaHI-HËHHäa+HÉ/HJFHGaHIOH1MlHHa-HHäPHHa
ye=ÉQYOHäFHGa-HHIHäáFHGa'H9HZäÍaMl<H1PHFHGa0HHäYHFHG
HeoeLe&ë-(Dee) (lJee) lJeeced (efpeIeefce&) (cevemee) (Ie=lesve) Deep³esve (Òeefleef#e³evleced) Òel³e#eb efveJemevleced
(YegJeveeefve) YeJeefvle ³es<eg leeefve Jemletefve (efJeéee) meJee&eCf e (He=Legced) efJemleerCe&ced (eflej½ee) ³esve eflejesçáeefle lesve (Je³emee)
peerJevesve (ye=nvleced) cenevleced (J³eef®eÿced) DeefleMes³eve efJeef®eleejb Òe#esHleejced (DeVewë) ³eJeeefoefYeë (jYemeced) JesieJevleced
(¢Meeveced) mebÒes#eCeer³eced~ #De³eb cev$eë Mele06.3.3.19 J³eeK³eeleë%¤23¤
DevJe³eë-ns efpe%eemees! ³eLeeçnb cevemee Ie=lesve men efJeéee YegJeveeefve Òeefleef#e³evleb eflej½ee Je³emee He=Legb ye=nvleceVewë
men jYemeb J³eef®eÿb ¢Meeveb Jee³egceeefpeIeefce& leLee lJee lJeeceH³esveb Oeej³eeefce¤23¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ee DeefiveÜeje megievO³eeoerevf e êJ³eeefCe Jee³eew Òeef#eH³e lesve
³egkeÌlemegievOesveejesieerke=Àl³e oerIe¥ peerJeveb ÒeeHvegJevleg¤23¤

HeoeLe&ë-ns %eeve ®eenves Jeeues Heg©<e! pewmes ceW (cevemee) ceve leLee (Ie=lesve) Ieer kesÀ meeLe (efJeéee) meye
(YegJeveeefve) ueeskeÀmLe JemlegDeeW ceW (Òeefleef#e³evleced) Òel³e#e efveJeeme Deewj efve½e³ekeÀejkeÀ (eflej½ee) eflejís ®eueves ªHe
(Je³emee) peerJeve mes (He=Legced) efJemleej³egkeÌle (ye=nvleced) yeæ[s (DeVewë) peew Deeefo DeVeeW kesÀ meeLe (jYemeced) yeue Jeeues
(J³eef®eÿced) DeefleMe³e keÀjkesÀ HeÀWkeÀves Jeeues (¢Meeveced) osKeves ³eesi³e Jee³eg kesÀ iegCeeW keÀes (DeeefpeIeefce&) De®ís ÒekeÀej
ÒekeÀeefMele keÀjlee ntb, Jewmes (lJee) DeeHe keÀes Yeer Fme Jee³eg kesÀ iegCeeW keÀes OeejCe keÀjelee ntb¤23¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³e Deefive kesÀ Üeje megieefvOe Deeefo êJ³eeW keÀes Jee³eg ceW
HengB®ee Gme megievOe mes jesieeW keÀes otj keÀj DeefOekeÀ DeJemLee keÀes ÒeeHle nesJeW¤23¤
Dee efJeéele Fl³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Dee<eea He*defkeÌleMívoë~ He_®eceë mJejë¤
Hegveë keÀer¢Meew Jee³Jeiveer mle Fl³een¤
efHeÀj Jee³eg Deewj Deefive kewÀmes iegCe Jeeues nQ, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
Dee HI-H1ËHOHäÍ´H1OHBHHISH,HFH MlHPHH1FHYHäPHH1OHSSHJäHVOHa
FHH {ÀHHUP+HQ1H¾ä&HH[É'H1HILYHYHH HI<H1FH0HVäOH1Y-HHKSH<HJ {MH&HÍ
'HHa HI-H1ËHOHäÍa ´H1OHÃHäFHGa HISH1,H1HIFH1 a 'H1MlHPHHäa FHYHäPHHa OHOHGa SHJÉHV1OH1aFHH {ÀHHUHIMHIOH1 FHH {ÉÀHHUÍa P+HÉQ1H¾ä&H1 )HIOHä
P+HQ1HOHGÉ-Hä&H Ía'H1HILYHÍaYHa'H1HI<H1FH0H1)OHäHI<H1ÉFH0HVäaOH1Y-HHKaSH<HJ {MH&HÍ
HeoeLe&ë-(Dee) (efJeéeleë) meJe&leë (Òel³eáeced) Òel³eieáeleerefle MejerjmLeb Jee³egced (efpeIeefce&) (Dej#emee) j#eesJeod
ogäleejefnlesve (cevemee) ef®eÊesve (leled) lespeë (peg<esle) (ce³³e&Þeerë) ce³³ee&Ceeb ceveg<³eeCeeb ÞeerefjJe (mHe=n³eÜCe&ë) ³eë
mHe=n³eefÓJe&C³e&les mJeeref¬eÀ³eles me FJe (Deefiveë) MejerjmLee efJeÐegled (ve) FJe (DeefYece=Mes) DeeefYecegK³esve ce=Meefvle menvles
³esve lemcew (levJee) MejerjCs e (peYeg&jeCeë) Ye=Meb iee$eeefCe efJeveece³eled~ De$e pe=YeerIeeleesjewCeeefokeÀ Gjeveved Òel³e³eë~ #De³eb
DevJe³eë-ceveg<³ees ve ³eLee efJeéeleesçefiveJee&³eg½eeefYece=Mesçefmle ³eLee levJee peYeg&jeCeë mHe=n³eÜCeex ce³e&Þeerjnb ³eb
Òel³eáecej#emee cevemeeççefpeIeefce& leLee leppeg<esle¤24¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ns ceveg<³eeë! ³et³eb ue#ceerÒeeHekewÀjiv³eeefoHeoeLezefJe&efolewë keÀe³³ex<eg
meb³egkeÌlewë Þeercevlees YeJele¤24¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e! (ve) pewmes (efJeéeleë) meye Deesj mes (Deefiveë) efyepegueer Deewj ÒeeCe Jee³eg Mejerj ceW J³eeHekeÀ
neskesÀ (DeefYece=Mes) menves Jeeues kesÀ efue³es efnlekeÀejer nQ, pewmes (levJee) Mejerj mes (peYeg&jeCeë) MeerIe´ neLe-HeebJe Deeefo De²eW
keÀes ®eueelee ngDee (mHe=n³eÜCe&ë) F®íe JeeueeW ves mJeerkeÀej efkeÀ³es ngS kesÀ meceeve (ce³³e&Þeerë) ceveg<³eeW keÀer MeesYee kesÀ legu³e
Jee³eg kesÀ meceeve Jesie Jeeuee neskesÀ ceQ efpeme (Òel³eáeced) Mejerj kesÀ Jee³eg keÀes efvejvlej ®eueeves Jeeueer efJeÐegled keÀes (Dej#emee)
je#emeeW keÀer ogälee mes jefnle (cevemee) ef®eÊe mes (DeeefpeIeefce&) ÒekeÀeefMele keÀjlee ntB, Jewmes (leled) Gme lespe keÀes (peg<esle)
mesJeve keÀj¤24¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ ns ceveg<³ees! legce ueesie ue#ceer ÒeeHle keÀjevesnejs
Deefive Deeefo HeoeLeeX keÀes peeve Deewj GvekeÀes keÀe³eeX ceW meb³egkeÌle keÀjkesÀ OeveJeeved nesDees¤24¤
Heefj JeepeHeefleefjl³em³e meescekeÀ $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë~
Hegveie=&nmLeë keÀer¢Mees YeJesefol³een¤
efHeÀj ie=nmLe kewÀmee nesJes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+HHIM1-HHSHä+HHIOHÍNH¢1HI-HMlHILYHQ 1-HHYHäH¢FHHUOHGa
R2H1RGMOYHHäHIYHRH10HJHVä
+HHIMäa-HHSHä+HHIOH1HIMHIOH1-HHSHäÉ+HHIOHÍaNH¢1HI-HÍa'H1HILYHÍaQ1-HHHIYHäa'H1¬eÀ1FHHU1OHGaR2HäOHGaMOYHHäHIYHaRH10HJHVä¤25¤
HeoeLe&ë-(Heefj) meJe&leë (JeepeHeefleë) DeVeeefoj#ekeÀes ie=nmLe FJe (keÀefJeë) ¬eÀevleoMe&veë (Deefiveë)
ÒekeÀeMeceeveë (nJ³eeefve) neslegb ûenerlegb ³eesi³eeefve Jemletefve (De¬eÀceerled) ¬eÀeceefle (oOeled) Oejved (jlveeefve) megJeCee&oerevf e
(oeMeg<es) oelegb ³eesi³ee³e efJeog<es¤25¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³ees JeepeHeefleë keÀefJeoe&lee ie=nmLees oeMeg<es jlveeefve oOeefoJeeefiven&J³eeefve He³³e&¬eÀceerled leb lJeb
peeveerefn¤25¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ efJeÜeveefivevee He=efLeJeermLeHeoeLexY³ees Oeveb ÒeeH³e megceeiex melHee$esY³ees
oÊJee efJeÐeeÒe®eejsCe meJee&ved megKe³esled¤25¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pees (JeepeHeefleë) DeVe Deeefo keÀer j#ee keÀjves nejs ie=nmLeeW kesÀ meceeve (keÀefJeë) yengoMeea
oelee ie=nmLe Heg©<e (oeMeg<es) oeve osves ³eesi³e efJeÜeved kesÀ efue³es (jlveeefve) megJeCe& Deeefo GÊece HeoeLe& (oOeled) OeejCe
keÀjles ngS kesÀ meceeve (Deefiveë) ÒekeÀeMeceeve Heg©<e (nJ³eeefve) osves ³eesi³e JemlegDeesb keÀes (Heefj) meye Deesj mes (De¬eÀceerled)
ÒeeHle neslee nw, Gme keÀes let peeve¤25¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ efJeÜeved Heg©<e keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeefiveefJeÐee kesÀ mene³e mes
He=efLeJeer kesÀ HeoeLeeX mes Oeve keÀes ÒeeHle nes De®ís ceeie& ceW Ke®e& keÀj Deewj Oecee&lceeDeeW keÀes oeve os kesÀ efJeÐee kesÀ Òe®eej mes
meye keÀes megKe Hengb®eeJes¤25¤
Heefj lJesl³em³e Hee³eg$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
keÀer¢Meë mesveeHeefleë keÀe³³e& Fl³een¤
kewÀmee mesveeHeefle keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HHHIMäO-HHLYHV1+HJM-H1HEHI-H´HäjPHQPH2HHUFHHIQa
Oe=ÉH¾ä&HHIR1-HVHIRä-HVQ1YOHHM<H GLHJÉMH-HäOHHFHG
+HHIMäa O-HH1a 'H1LYHV1a +HJMäFHGa -H1HFHGa HI-H´HäFHGa PH1QP1 H1a 2HHU1FH1HIQ1a ,HÉH¾ä&H1 HIFHHIOHä 2HÉHOHGÉ-Hä&H FHGa HIR1-HVHIRä-H1 )HIOHä
HIR1-HVÉHIRä-HVaQ1YOHHMäFHGa<H1 GLHJÉMH-HäOHHFHGa<H1 GLHJÉM-HäOHH1HIFHHIOHä<H GLHJÉMÉ-HäOHHFHG
HeoeLe&ë-(Heefj) (lJee) lJeeced (Deives) efJeÐe³ee ÒekeÀeMeceeve (Hegjced) ³esve meJee&ved efHeHeefÊe& leled (Je³eced) (efJeÒeced)
efJeÜebmeced (menm³e) ³e Deelceveë menes yeueefce®íefle lelmecyeg×ew (Oeerceefn) Oejsce~ De$e [gOee_ed Oeeleesefue&*
DeeOe&OeelegkeÀlJee®íyeYeeJeë~ (Oe=<eÜCe&ced) Oe=<elÒeieuYees ¢{es JeCeex ³em³e leced (efoJesefoJes) Òeefleefoveced (nvleejced)
(Ye*diegjeJeleeced) kegÀeflmelee Ye*diegjeë Òenleeë Òeke=Àle³ees efJeÐevles ³es<eeb les<eeced~ #De³eb cev$eë Mele06.3.3.25
DevJe³eë-ns menm³eeçives! ³eLee Je³eb efoJeseof Jes Ye*diegjeJeleeb HegjceefiveefceJe nvleejb Oe=<eÜCe¥ efJeÒeb lJee HeefjOeerceefn
leLee lJecemceeved Oej¤26¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ jepeÒepeepevewv³ee&³esve Òepeej#ekeÀesçefiveJe®í$egnvlee meJe&oe megKeÒeoë
mesvesMees efJeOes³eë¤26¤
HeoeLe&ë-ns (menm³e) DeHeves yeue keÀes ®eenves Jeeues (Deives) DeefiveJeled efJeÐee mes ÒekeÀeMeceeve efJeÜeved Heg©<e! pewmes
(Je³eced) nce ueesie (efoJesefoJes) Òeefleefove (Ye*diegjeJeleeced) Keesìs mJeYeeJe JeeueeW kesÀ (Hegjced) veiej keÀes Deefive kesÀ meceeve
(nvleejced) ceejves (Oe=<eÜCe&ced) ¢æ{ megvoj JeCe& mes ³egkeÌle (efJeÒeced) efJeÜeved (lJee) DeeHekeÀes (Heefj) meye ÒekeÀej mes
(Oeerceefn) OeejCe keÀjW, Jewmes let nce keÀes OeejCe keÀj¤26¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ jepee Deewj Òepee kesÀ Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ v³ee³e mes Òepee
keÀer j#ee keÀjves, Deefive kesÀ meceeve Me$egDeeW keÀes ceejves Deewj meye keÀeue ceW megKe osves nejs Heg©<e keÀes mesveeHeefle keÀjW¤26¤
lJeceive Fl³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveë meYesMeë keÀer¢Mees YeJesefol³een¤
efHeÀj meYeeO³e#e kewÀmee nesvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
O-HFHßLYHV1®HJHI<H1PO-HFHHß0HJ0HJÉHHI&H1PO-HFH1±ËHPO-HFH0FHßYH1P+HHIMßa
O-HE-HYHVä<H1PO-HFHHVHä2HHU<H1PO-HEYHÉ&HHEYHä+HOHVSHHHPHV10HJHIHäÍ
lJeced~ DeNivesN~ ÐeJHI<H1HIMHIOH1 ²HJÉHI<HäÍa O-HFHGa 'HH10HJÉMegÉHHI&HäÍa O-HFHGa 'H1RG<H )OH1OHGÉ<HÍa O-HFHGa 'H0FHäYHÍa +HHIMäa
O-HFHGa-HYHVä<HÍaO-HFHGa'HHVHä2HHU<HÍaO-HFHGaYHÉCeeced~ ve=É+H1OH1)HIOHäYHÉ+HOHVaSHH1H1PHV1a0HJHIHäÍ¤27¤
HeoeLe&ë-(lJeced) (Deives) DeefiveJeled ÒekeÀeMeceeve v³ee³eeOeerMe jepeved! (ÐegefYeë) efovewefjJe ÒekeÀeMeceevew-
v³ee&³eeefoiegCewë (lJeced) (DeeMegMeg#eefCeë) MeerIe´b MeerIe´b ogäeved ef#eCeesefle efnvemleerJe (lJeced) (DeÓîeë) Jee³egY³ees peuesY³ees Jee
(lJeced) (DeMceveë) cesIeeled Hee<eeCeeÜe~ DeMcesefle cesIeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeCìg 1~10) (Heefj) meJe&leesYeeJes (lJeced)
(JevesY³eë) pe²uesY³ees jefMceY³ees Jee (lJeced) (Dees<eOeerY³eë) meesceueleeefoY³eë (lJeced) (ve=Ceeced) ceveg<³eeCeeced (ve=Heles)
ve=Ceeb HeeuekeÀ (pee³emes) ÒeeogYe&Jeefme (Megef®eë) HeefJe$eë¤27¤
Fceb cev$eb ³eemkeÀcegefvejsJeb J³ee®eäs-lJeceives ÐegefYejnesefYemlJeceeMegMeg#eefCejeMeg Fefle ®e Meg Fefle ®e ef#eÒeveeceveer
YeJeleë #eefCe©Êejë #eCeeslesjeMeg Meg®ee #eCeesleerefle Jee meveesleerefle Iee MegkedÀ Mees®elesë He_®ec³eLex Jee ÒeLecee leLeeefn
JeekeÌ³emeb³eesie Dee Fl³eekeÀej GHemeie&ë Hegjmleeef®®ekeÀeref<e&lesçvegÊej DeeMegMees®eef³e<egefjefle Megef®eë
Mees®elespJe&ueeflekeÀce&Ceesç³eceHeerlejë Megef®ejslemceeosJe efveef<<ekeÌlecemceeled HeeHekeÀefceefle vew©keÌleeë¤ efve©0 6~ 1¤
DevJe³eë-ns ve=Heles Deives meYeeO³e#e jepeved! ³emlJeb ÐegeYf eë met³³e& FJe lJeceeMegMeg#eefCemlJeceÓîemlJeceMcevemlJeb
JevesY³emlJecees<eOeerY³emlJeb ve=Ceeb ceO³es Megef®eë Heefjpee³emes lemceeled lJeeceeefÞel³e Je³eceH³esJecYetlee YeJesce¤27¤
YeeJeeLe&ë-³ees jepee meY³eë Òepeepevees Jee meJexY³eë HeoeLexY³ees iegCeûenCeefJeÐeeef¬eÀ³eekeÀewMeueeY³eecegHekeÀejeved ûenerlegb

MekeÌveeself e, Oecee&®ejCesve HeefJe$eë MeerIe´keÀejer ®e YeJeefle, me meJee&eCf e megKeeefve ÒeeHveeself e veslejesçuemeë¤27¤
HeoeLe&ë-ns (ve=Heles) ceveg<³eeW kesÀ Heeueves nejs (Deives) Deefive kesÀ meceeve ÒekeÀeMeceeve v³ee³eeOeerMe jepeved! (lJeced)
DeeHe (ÐegefYeë) efoveeW kesÀ meceeve ÒekeÀeMeceeve v³ee³e Deeefo iegCeeW mes met³³e& kesÀ meceeve (lJeced) DeeHe (DeeMegMeg#eefCeë) MeerIe´
ogäeW keÀes ceejves nejs (lJeced) DeeHe (DeÓîeë) Jee³eg Jee peueeW mes (lJeced) DeeHe (DeMceveë) cesIe Jee Hee<eeCeeefo mes (lJeced)
DeeHe (JevesY³eë) pe²ue Jee efkeÀjCeeW mes (lJeced) DeeHe (Dees<eOeerY³eë) meesceuelee Deeefo Dees<eefOe³eeW mes (lJeced) DeeHe
(ve=Ceeced) ceveg<³eeW kesÀ yeer®e (Megef®eë) HeefJe$e (Heefj) meye ÒekeÀej (pee³emes) Òeefme× nesles nes, Fme keÀejCe DeeHe keÀe
DeeÞe³e ueskesÀ nce ueesie Yeer Ssmes ner nesJeW¤27¤
YeeJeeLe&ë-pees jepee, meYeemeod Jee Òepee keÀe Heg©<e meye HeoeLeeX mes iegCe ûenCe Deewj efJeÐee leLee ef¬eÀ³ee keÀer
kegÀMeuelee mes GHekeÀej ues mekeÀlee nw Deewj Oece& kesÀ Dee®ejCe mes HeefJe$e leLee MeerIe´keÀejer neslee nw, Jener meye megKeeW keÀes ÒeeHle
nes mekeÀlee nw, Dev³e Deeuemeer Heg©<e veneR¤27¤
osJem³e lJesl³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Òeke=ÀefleMívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³eeë eEkeÀ ke=ÀlJee keÀmceeod efJeÐegleb ie=Áer³egefjl³een¤
ceveg<³e keÌ³ee keÀjkesÀ efkeÀme HeoeLe& mes efyepegueer keÀe ûenCe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
osNJem³eäO-HHPHHI-H1OHJÍ´HäPH-HVKÉHIËHYHHVä\HH1 QJ<HH+HWÉ&HHVQPOHHä<HHFHGa
He=ÉHI/H1-HHÍPH12HP/HHäR1HILYEH+HJäMHU1HnFHHIMlP-HOHG.HäYHHHIFHa
SHHVHIOHäFHYOHEO-HHLYHVPHJÉ´HOHHUäNH¢1FHSHäÓHV&H<HH1YHJYHH1RHU²HäOHFHGa
HI0H1-HE´H1SHH<HHVÉHIQäjPHYOHE+HHI/H1-HHÍPH12HP/HHäR1HILYEH+HJäMHU1HnFHHIMlP-HOHG.HäYHHFHÍ
RV1-HPHäa O-HH1a PH1HI-H1OHJÍa ´H1PH1-H )HIOHä ´HÉPH1-HVa 'H1HIËHYHHVäÍa \HH1QJ<HHäFHGa +HWÉ&HÍa QPOHHä<HHFHGa +HÉefLeNJ³eeë~
PH12HP/HH1HIRHIOHä PH12HÉP/HHäOHGa 'H1HILYHFHGa +egÉMHU1HnFHGa 'H1HIÉMlP-HOHGa .H1YHH1HIFH1a SHHVHIOHäFHYOHFHGa O-HHa 'H1LYHV1a PHJÉ´HOHHUäNH¢1HIFHHIOHä
megÉÉ´HOHHUäNH¢FHGa 'HSHäÓHV&Ha <HH1YHJYHHäa RHU²HäOHFHGa HI0H1-HFHGa ´H1SHH<H1 )HIOHä ´H1ÉSHH<HäÍa 'HHIQäjPHYOHFHGa +HÉefLeNJ³eeë~ meNOemLeeNefRHIOHä
PH12HÉP/HHäOHGa'H1HILYHFHGa+HJÉMHU1HnFHGa'H1HIÉMlP-HOHGa.H1YHH1FH1Í
HeoeLe&ë-(osJem³e) ÒekeÀeMeceevem³e (lJee) lJeeced (meefJelegë) meJe&m³eeslHeeokeÀm³eséejm³e (ÒemeJes) Òemetlesçefmceved
mebmeejs (Deeféeveesë) ÐeeJeeHe=efLeJ³eesjekeÀ<e&CeOeejCeeY³eeefceJe (yeengY³eeced) (Het<Ceë) ÒeeCem³e yeueHeje¬eÀceeY³eeefceJe
(nmleeY³eeced) (He=efLeJ³eeë) (meOemLeeled) menmLeeveeled (Deefiveced) efJeÐegleced (Hegjer<³eced) megKewë HetjkesÀ<eg YeJeced
(Deef²jmJeled) Jee³egJeÜÊe&ceeveced (Keveeefce) efve<Heeo³eeefce (p³eesefle<cevleced) yentefve p³eesleeRef<e efJeÐevles ³eefmbcemleced (lJee)
lJeeced (Deives) YetieYee&eof efJeÐeeefJeefÜÜved (megÒeleerkeÀced) megÿg Òeefle³eefvle megKeeefve ³emceeÊeced (DepeñesCe) efvejvlejsCe (Yeevegvee)
oerHl³ee (oerÐeleced) osoerH³eceeveced (efMeJeced) ce²uece³eced (ÒepeeY³eë) ÒemetleeY³eë (DeeEnmevleced) Delee[³evleced
(He=efLeJ³eeë) Devleefj#eeled (meOemLeeled) menmLeeveeled (Deefiveced) Jee³egmLeb efJeÐegleced (Hegjer<³eced) HeeuekesÀ<eg meeOeves<eg meeOegced
(Deef²jmJeled) met$eelceJee³egJeÜÊe&ceeveced (Keveeceë) efJeefueKeeceë~ #De³eb cev$eë Mele06.3.4.1-2 J³eeK³eeleë%¤28¤
DevJe³eë-ns Deives efMeuHeefJeÐeeefJeefÜÜved! ³eLeeçnb meefJelegoxJem³e ÒemeJesçeféeveesyee&ngY³eeb Het<Cees nmleeY³eeb lJee

Hegjmke=Àl³e He=efLeJ³eeë meOemLeeled Hegjer<³eb p³eesefle<cevlecepeñesCe Yeevegvee oerÐeleb Hegjer<³eceefiveceef²jmJeled Keveeefce ³eLee lJee
lJeeceeefÞelee Je³eb He=eLf eJ³eeë meOemLeeoef²jmJeoeEnmevleb Hegjer<³eb ÒepeeY³eë efMeJeceefivbe KeveecemleLee meJe& Dee®ejvleg¤28¤
YeeJeeLe&ë-³es jepeÒepeepeveeë meJe&$e efmLeleb efJeÐegod ªHeceefivbe meJexY³eë HeoeLexY³eë meeOeveesHemeeOevewë Òeefme×erke=Àl³e
keÀe³ex<eg Òe³eg¡eles, les Me¹jcewée³³e¥ ueYevles~ veefn efkeÀefáeoefHe Òepeeleb Jemleg efJeÐegodJ³eeHl³ee efJevee JeÊe&le Fefle
efJepeevevleg¤28¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) YetieYe& leLee efMeuHeefJeÐee kesÀ peeveves nejs efJeÜeved! pewmes ceQ (meefJelegë) meye peieled kesÀ GlHeVe
keÀjves nejs (osJem³e) ÒekeÀeMeceeve F&éej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es mebmeej ceW (Deeféeveesë) DeekeÀeMe Deewj He=efLeJeer kesÀ
(yeengY³eeced) DeekeÀ<e&Ce leLee OeejCe ªHe yeengDeeW kesÀ meceeve Deewj (Het<Ceë) ÒeeCe kesÀ (nmleeY³eeced) yeue Deewj Heje¬eÀce
kesÀ legu³e (lJee) DeeHe keÀes Deeies keÀjkesÀ (He=efLeJ³eeë) Yetefce kesÀ (meOemLeeled) SkeÀ mLeeve mes (Hegjer<³eced) HetCe& megKe osvesnejs
(p³eesefle<cevleced) yengle p³eesefle keeues (DepeñesCe) efvejvlej (Yeevegvee) oereHf le mes (oerÐeleced) Del³evle ÒekeÀeMeceeve
(Hegjer<³eced) megvoj j#ee keÀjves (Deefiveced) Jee³eg ceW jnves Jeeueer efyepegueer keÀes (Deef²jmJeled) Jee³eg kesÀ meceeve (Keveeefce)
efme× keÀjlee ntb Deewj pewmes (lJee) DeeHe keÀe DeeÞe³e ueskesÀ nce ueesie (He=efLeJ³eeë) Devleefj#e kesÀ (meOemLeeled) SkeÀ ÒeosMe mes
(Deef²jmJeled) met$eelcee Jee³eg kesÀ meceeve JeÊe&ceeve (DeeEnmevleced) pees efkeÀ leeæ[vee ve keÀjs Ssmes (Hegjer<³eced) Heeuevesnejs
HeoeLeeX ceW GÊece (ÒepeeY³eë) Òepee kesÀ efue³es (efMeJeced) ce²uekeÀejkeÀ (Deefiveced) Deefive keÀes (Keveeceë) ÒekeÀì keÀjles nw,
Jewmes meye ueesie efkeÀ³ee keÀjW¤28¤
YeeJeeLe&ë-pees jep³e Deewj Òepee kesÀ Heg©<e meJe&$e jnves Jeeues efyepegueer ªHeer Deefive keÀes meye HeoeLeeX mes meeOeve
leLee GHemeeOeveeW kesÀ Üeje Òeefme× keÀjkesÀ keÀe³³eeX ceW Òe³egkeÌle keÀjles nQ, Jes keÀu³eeCekeÀejkeÀ Ssée³³e& keÀes ÒeeHle nesles nQ~ keÀesF&
Yeer GlHeVe ngDee HeoeLe& efyepegueer keÀer J³eeefHle kesÀ efyevee Keeueer veneR jnlee, Ssmee legce meye ueesie peevees¤28¤
DeHeeb He=ÿefcel³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ mJejeìd He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegvece&veg<³eeë keÀer¢Meb efJeÐegleb ie=Áer³egefjl³een¤
efHeÀj ceveg<³e kewÀmeer efyepegueer keÀe ûenCe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNHeeb He=ÉáFHäHIPH1HHVHIYHäMlLYHVÍPHäFHJÉÌFH1HI<HOH1ÍHI+HY-HäFHHYHFHGa
-H2H {FHHYHHVFH1QH%É'HHH1+HJNHä¢MVHIR1-HHVFHHHäHH-HHIM1F&HH´Hä/HP-H
DeNHeeced~ He=ÉáFHGa'H1HIPH1aHHVHIYHäÍa'H1LYHVÍaPH1FHJÉÌFHGa'H1HI<HOHäÍaHI+HY-HäFHHYHFHGa-H2H {FHHYHÍaFH1QHYHGa'HHaH1a+HJNHä¢MVa
HIR1-HÍaFHHHäHHa-H1HIM1F&HHa´H1/H1P-H1¤29¤
HeoeLe&ë-(DeHeeced) peueeveeced (He=ÿced) DeeOeejë (Deefme) (³eesefveë) meb³eesieefJeYeeieefJeled (Deivesë)
meJe&leesçefYeJ³eeHlem³e efJeÐegêtHem³e mekeÀeMeeled Òe®euevleced (mecegêced) mec³eietOJe¥ êJevl³eeHees ³emceeled meeiejeled leced
(DeefYeleë) meJe&leë (efHevJeceeveced) efmeáevleced (JeOe&ceeveë) ³ees efJeÐe³ee ef¬eÀ³eekeÀewMeuesve efvel³eb JeOe&les (ceneved) Hetp³eë (Dee)
(®e) meJe&cetÊe&êJ³emeceg®®e³es (Heg<keÀjs) Devleefj#es JeÊe&ceevee³eeë~ Heg<keÀjefcel³evleefj#eveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~3)
(efoJeë) oerHlesë (cee$e³ee) efJeYeeiesve (JeefjcCee) Gjesye&nesYee&Jesve (ÒeLemJe) efJemle=lemegKees YeJe~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eleesçives³eexevf ece&neved JeOe&ceevemlJeceefme lemceeoefYeleë efHevJeceeveceHeeb He=ÿb Heg<keÀjs efoJees
cee$e³ee JeOe&ceeveb mecegêb lelmLeeved HeoeLee¥½e efJeefolJee JeefjcCeeççÒeLemJe¤29¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³eLee cetÊex<eg He=efLeJ³eeefo<eg HeoeLex<eg efJeÐegÜÊe&les, leLeeçHmJeefHe celJee leecegHeke=Àl³e
efJemle=leeefve megKeeefve mebHeeo³ele¤29¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! efpeme keÀejCe (Deivesë) meJe&$e DeefYeJ³eeHle efyepegueer ªHe Deefive kesÀ (³eesefveë) meb³eesie-
efJe³eesieeW kesÀ peeveves (ceneved) Hetpeveer³e (JeOe&ceeveë) efJeÐee leLee ef¬eÀ³ee keÀer kegÀMeuelee mes efvel³e yeæ{ves Jeeues DeeHe (Deefme)
nQ~ Fmeefue³es (DeefYeleë) meye Deesj mes (efHevJeceeveced) peue Je<ee&les ngS (DeHeeced) peueeW kesÀ (He=ÿced) DeeOeejYetle (Heg<keÀjs)
Devleefj#e ceW JeÊe&ceeve (efoJeë) oereHf le kesÀ (cee$e³ee) efJeYeeie mes yeæ{s ngS (mecegêced) De®ís ÒekeÀej efpeme ceW THej keÀes
peue Gþles nQ, Gme mecegê (®e) Deewj Jeneb kesÀ meye HeoeLeeX keÀes peeve kesÀ (JeefjcCee) yenglJe kesÀ meeLe (DeeÒeLemJe) De®ís
ÒekeÀej megKeeW keÀes efJemleej keÀjves Jeeues ntefpe³es¤29¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie He=eLf eJeer Deeefo mLetue HeoeLeeX ceW efyepegueer efpeme ÒekeÀej JeÊe&ceeve nw, Jewmes ner
peueeW ceW Yeer nw, Ssmee mecePe Deewj Gmemes GHekeÀej ues kesÀ yeæ[s-yeæ[s efJemleej³egkeÌle megKeeW keÀes efme× keÀjes¤29¤
Mece& ®esl³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ ocHeleer osJeles~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe kHUHeg©<eeY³eeb ie=ns efmLelJee efkebÀ meeOeveer³eefcel³een¤
'H\HkHU'HHZM+HJ<e Iej ceW jn kesÀ keÌ³ee-keÌ³ee efme× keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
0HFH {H1P/HHV-HFH {H1P/HHVÉHIÏäÌV\HQJÉuesçGNYes~
-HHäP-HOHHU1PHE-HäPHH/HHE<HÉOHFH1HILYEH+HJäMHU1HnFHG
0HFFH {a H1a P/H1Ía -HFFH {a H1a P/H1Ía 'HHIÏäÌV1É)OHHIÏäÌVa \H1QJÉXHVÉ)HIOHä \HQJÉues~ GNYesçFl³egÉ<HVa -HHäP-HOHHU1É)HIOHä
-HHäP-HOHHUaPHFHGa-H1PHH1/HH1FHGa<HÉleced~ DeNefiveced~ HegÉMHU1HnFHG
HeoeLe&ë-(Mecce&) ie=nced (®e) lelmeeceûeerced (mLeë) YeJeleë (Jecce&) meJe&lees j#eCeced (®e) lelmene³eeved (mLeë)
(Deef®íês) Deoes<es (yengues) yentveLee&ved ueeefvle ³eeY³eeb les (GYes) Üs (J³e®emJeleer) megKeJ³eeefHle³egkeÌles (meced) (JemeeLeeced)
Dee®íeo³eleced (Ye=leced) Oe=leced (Deefiveced) (Hegjer<³eced) Heeueves<eg meeOegced~ #De³eb cev$eë Mele06.3.4.10
DevJe³eë-ns kHUHeg©<eew! ³egJeeb Mecce& ®e ÒeeHleew mLeë Jecce& ®eesYes yengues J³e®emJeleer Deef®íês efJeÐegovleefj#e FJe
mLeë~ le$e ie=ns Hegjer<³eceeqiveb ie=nerlJee mebJemeeLeeced¤30¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLewye´&ïe®e³exCe melkeÀjCeesHekeÀjCeef¬eÀ³eekegÀMeueeb efJeÐeeb me*die=¿e yengÜejeefCe meJe&Êeg&megKeÒeoeefve
meJe&leeseYf ej#eeefvJeleev³eiv³eeefomeeOeveesHesleeefve ie=neefCe efvecee&³e le$e megKesve JeefmeleJ³eced¤30¤
HeoeLe&ë-QV kHU+HJHHV OHJFH RHVYHHVE (Mece&) ie=neÞece (®e) Deewj Gme keÀer meeceûeer keÀes ÒeeHle ngS (mLeë) nes
(Jecce&) meye Deesj mes j#ee (®e) Deewj Gme kesÀ mene³ekeÀejer HeoeLeeX keÀes (GYes) oes (yengues) yengle DeLeeX keÀes ûenCe keÀjves
nejs (J³e®emJeleer) megKe keÀer J³eeefHle mes ³egkeÌle (Deef®íês) efveoes&<e efyepegueer Deewj Devleefj#e kesÀ meceeve efpeme Iej ceW Oece&,
DeLe& kesÀ keÀe³³e& (mLeë) nQ, Gme Iej ceW (Ye=leced) Hees<eCe keÀjves nejs (Hegjer<³eced) j#ee keÀjves ceW GÊece (Deefiveced) Deefive
keÀes ûenCe keÀjkesÀ (mebJemeeLeeced) De®ís ÒekeÀej Dee®íeove keÀjkesÀ Jemees¤30¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLe ueesieesb keÀes ®eeefn³es efkeÀ ye´ïe®e³³e& kesÀ meeLe melkeÀej Deewj GHekeÀejHetJe&keÀ ef¬eÀ³ee keÀer kegÀMeuelee
Deewj efJeÐee keÀe ûenCe keÀj yengle ÜejeW mes ³egkeÌle, meye $eÝlegDeeW cebs megKeoe³ekeÀ, meye Deesj keÀer j#ee Deewj Deefive Deeefo
meeOeveeW mes ³egkeÌle IejeW keÀes yevee kesÀ Gve ceW megKeHetJe&keÀ efveJeeme keÀjW¤30¤
mebJemeeLeeefcel³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ pee³eeHeleer osJeles~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
PHE-HäPHH/HHP-H1HI-H RHäPH1FHHUHHUÉ1 *MäPHH1OFHYHHäa
'H1HILYHFH1YOH<H {HIM1HYOHHU1SHHVHIOHäFHYOH1FHSHäÓHNefceled¤31¤
PHFHGa -H1PHH1/HH1FHGa P-H1HI-H RVHIOHä P-H1ÍÉHI-HRHäa PH1FHHUHHU1É)HIOHä PH1FHHUHHUäa *MäPHHa OFHYHHäa 'H1HILYHFHGa 'H1YOHë~
YeNHIM1HYOHHU1É)HIOHä<HHIM1HYOHHUäaSHHVHIOHäFHYOHFHGa'HSHäÓHFHGa)OHG
HeoeLe&ë-(meced) mec³ekedÀ (JemeeLeeced) Dee®íeo³eleced (mJeefJe&oe) ³eew megKeb efJevolemleew (meceer®eer) ³eew
mec³eieáelees efJepeeveerlemleew (Gjmee) DevleëkeÀjCesve (lcevee) Deelcevee (Deefiveced) efJeÐegleced (Devleë) meJex<eeb ceO³es
JeÊe&ceeveced (Yeefj<³evleer) meJee&ved Heeue³evleew (p³eesefle<cevleced) ÒeMemlep³eesefle³eg&keÌleced (Depeñeced) efvejvlejced (Fled) SJe~
DevJe³eë-ns kHUHeg©<eew! ³egJeeb ³eefo meceer®eer Yeefj<³evleer mJeefJe&oe mevleew p³eesefle<cevlecevlejefiveefceled
lceveesjmeeçpeñeb mebJemeeLeeb leefn& efÞe³eceMvegJeeleeced¤31¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee efJeÐegleceglHeeÐe mJeerkeÀÊeg¥ MekeÌvegJeefvle, ve ®e les J³eJenejs oefjêe YeJeefvle¤31¤
HeoeLe&ë-QV kHU+HJHHVOHJFHRHVYHH: SHHV (meceer®eer) De®ís ÒekeÀej HeoeLeeX keÀes peeveves (Yeefj<³evleer) Deewj meye keÀe
Heeueve keÀjves nejs (mJeefJe&oe) megKe keÀes ÒeeHle nesles ngS (p³eesefle<cevleced) De®ís ÒekeÀeMe mes ³egkeÌle (Devleë) meye HeoeLeeX
kesÀ yeer®e JeÊe&ceeve (Deefiveced) efyepegueer keÀes (Fled) ner (lcevee) (Gjmee) DeHeves DevleëkeÀjCe mes (Depeñeced) efvejvlej
(mebJemeeLeeced) De®íer lejn Dee®íeove keÀjes lees ue#ceer Yeesie mekeÀes¤31¤
YeeJeeLe&ë-pees ie=nmLe ceveg<³e efyepegueer keÀes GlHeVe keÀjkesÀ ûenCe keÀj mekeÀles nQ, Jes J³eJenej ceW oefjê keÀYeer veneR
nesles¤31¤
Hegjer<³e Fl³em³e YeejÜepe $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efJeÜeved efJeÐegleb keÀLeceglHeeo³esefol³een¤
efJeÜeved Heg©<e efyepegueer keÀes kewÀmes GlHeVe keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HegÉMHU1HHVnÉHIPHHI-H1ËH<HäMH1É'H/Hä-HH O-HH´H/H1FHHVHIYHMäFHY/HRLYHVa
O-HHFHäLYHV1+HJNHä¢MH1R2H/Hä-HH N HIYHMäFHY/HOH
cetÉ2YHH[HI-HËHäPH-HH1,HOHäÍ
HegÉMHU1HnÍa 'H1HIPH1a HI-H1ËH<HäMH1 )HIOHä HI-H1ËHÉ<HäMHÍa 'H/Hä-HH a O-HH1a ´H1/H1FHÍa HIYHÍa 'H1FH1YLeNled~ DeNivesN~ lJeeced~ DeNivesN~
+HJNHä¢MHOHGa'HHI2Häa'H/Hä-HH aHIYHÍa'H1FH1Y/H1OH1aFHWÉ2YH ÍaHI-HËHäPHa-HH1,HOHäÍ
HeoeLe&ë-(Hegjer<³eë) Hegjer<es<eg HeMeg<eg meeOegë (Deefme) (efJeéeYejeë) ³ees efJeMJeb efyeYeefÊe& meë (DeLeJee&) DeeEnmekeÀes
efJeÜeved (lJee) lJeeced (ÒeLeceë) DeeÐeë (efveë) efvelejeced (DecevLeled) (Deives) mebHeeefoleef¬eÀ³eekeÀewMeue (lJeeced) (Deives)
efJeÜved! (Heg<keÀjeled) Devleefj#eeled (DeefOe) (DeLeJee&) eEnmeeefooes<ejefnleë (efveë) (DecevLele) (cetOve&ë) cetOexJe JeÊe&ceevem³e
(efJeéem³e) meceûem³e mebmeejm³e (JeeIeleë) cesOeeJeer¤ JeeIele Fefle cesOeeefJeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03~15)#De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! ³ees JeeIelees YeJeeved Hegjer<³eesefme, leb lJeeçLeJee& ÒeLecees efJeéeYeje efJeéem³e cetOveex
JeÊe&ceeveeled Heg<keÀjeoO³eefivbe efvejcevLeled, me Ssée³³e&ceeHveesefle¤32¤
YeeJeeLe&ë-³esçefmceved peieefle efJeÜebmees YeJes³egmles megeJf e®eejHeg©<eeLee&Y³eeceiv³eeefoefJeÐeeb Òeefme×erke=Àl³e meJexY³eë
efMe#esjved¤32¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) ef¬eÀ³ee keÀer kegÀMeuelee keÀes efme× keÀjves nejs efJeÜved! pees (JeeIeleë) MeekeqJeled DeeHe
(Hegjer<³eë) HeMegDeeW keÀes megKe osves nejs (Deefme) nQ Gme (lJee) DeeHekeÀes (DeLeJee&) j#ekeÀ (ÒeLeceë) GÊece (efJeéeYejeë)
meye keÀe Hees<ekeÀ efJeÜeved (efJeéem³e) meye mebmeej kesÀ (cetOve&ë) THej JeÊe&ceeve (Heg<keÀjeled) Devleefj#e mes (DeefOe) meceerHe
Deefive keÀes (efvejcevLeled) efvel³e cevLeve keÀjkesÀ ûenCe keÀjlee nw, Jen Ssée³³e& keÀes ÒeeHle neslee nw¤32¤
YeeJeeLe&ë-pees Fme peieled ceW efJeÜeved Heg©<e nesJeW Jes DeHeves De®ís efJe®eej Deewj Heg©<eeLe& mes Deefive Deeefo keÀer
HeoeLe&eJf eÐee keÀes Òeefme× keÀjkesÀ meye ceveg<³eeW keÀes efMe#ee keÀjW¤32¤
leceg lJesl³em³e YeejÜepe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
OHFHJäO-HHR12H G HIHäÍ+HJÉHÉ) {2H1VÉ'H/Hä-H &HÍa
Je=ÉH1Q&H+HJMYR1MFHG¤33¤
OHFHGa71 )OH%W{aO-HH1aR12H GaH¿HIHäÍa+HJÉ$eëa) 12HV1a'H/Hä-H &HÍa-HÉH1Q&HäFHGa-HÉH1QYH1HIFHHIOHä -HH1ÉQYHäFHGa+HJÉMlYR1MHIFHHIOHä
HegjcedçoNjced¤33¤
HeoeLe&ë-(leced) (G) efJelekexÀ (lJee) lJeeced (oO³e*d) ³ees oOeerved megKeOeejkeÀeveiv³eeefoHeoeLee&veáeefle meë ($eÝef<eë)
JesoeLe&eJf eled (Heg$eë) HeefJe$eë efMe<³eë (F&Oes) ÒeoerHe³esled~ De$e ueesHemle DeelcevesHeos<eg #Deäe07.1.41% Fefle lekeÀejueesHeë~
(DeLeJe&Ceë) DeeEnmekeÀm³e efJeog<eë (Je=$enCeced) ³eLee met³³eex Je=$eb nefvle leLee Me$egnvleejced (Hegjvojced) ³eë Me$etCeeb HegjeefCe
¢Ceeefle leced~ #De³eb cev$eë Mele06.4.2.3 J³eeK³eeleë%¤33¤
DevJe³eë-ns jepeved! ³eLeeçLeJeCe&ë Heg$ees oO³e*d*=ef<e© mekeÀueefJeÐeeefJeod Je=$enCeb HegjvojceerOes, leLee leb lJee meJex
efJeÜebmees efJeÐeeefJeve³eeY³eeb Je×&³evleg¤33¤
YeeJeeLe&ë-³es ³ee½e mee²esHee²eved JesoeveOeerl³e efJeÜebmees efJeog<³e½e YeJes³egmles lee½e jepeHeg$eeoerved jepekeÀv³eeoeR½e
efJeog<ees efJeog<eeR½e mebHeeÐe leeefYeOe&cexCe jepeÒepeeJ³eJenejeved keÀej³es³egë¤33¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! pewmes (DeLeJe&Ceë) j#ekeÀ efJeÜeved keÀe (Heg$eë) HeefJe$e efMe<³e (oO³e*d) megKeoe³ekeÀ Deefive
Deeefo HeoeLeeX keÀes ÒeeHle ngDee ($eÝef<eë) JesoeLe& peeveves neje (G) leke&À-efJeleke&À kesÀ meeLe mecHetCe& efJeÐeeDeeW keÀe JesÊee efpeme
(Je=$enCeced) met³³e& kesÀ meceeve Me$egDeeW keÀes ceejves Deewj (Hegjvojced) Me$egDeeW kesÀ veiejeW keÀes veä keÀjves Jeeues DeeHe keÀes (F&Oes)
lespemJeer keÀjlee nw, Jewmes (leced, lJee) Gve DeeHekeÀes meye efJeÜeved ueesie efJeÐee Deewj efJeve³e mes GVeefle³egkeÌle keÀjW¤33¤
YeeJeeLe&ë-pees Heg©<e kee kHr mee²esHee² meeLe&keÀ JesoeW keÀes Heæ{ kesÀ efJeÜeved Jee efJeog<eer nesJeW, Jes jepeHeg$e Deewj
jepekeÀv³eeDeeW keÀes efJeÜeved Deewj efJeog<eer keÀjkesÀ Gve mes Oecee&vegketÀue jep³e leLee Òepee keÀe J³eJenej keÀjJeeJeW¤33¤
leceg lJesl³em³e YeejÜepe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
OHFHJäO-HH+HH1/HHV-HHH1PHFHHUä2HVRPHJÉQYOHäFHFHGa
2H1YH1BSH1HjM&HVäM&HV¤34¤
OHFHGa71 )OH%W{aO-HH1a+HH1/HÍa-HHHäaPHFHGa) 12HV1aR1PHJÉQYOHäFH1HIFHHIOHä RPHJÉQYHGÉOHäFHFHGa2H1YH1BSH1HHIFHHIOHä 2HYHFHGÉSH1HFHGa
M&HVäM&H1)HIOH1M&HVäÉM&HV
HeoeLe&ë-(leced) HetJeexkeÌleb HeoeLe&efJeÐeeefJeoced (G) (lJee) lJeeced (HeeL³eë) HeeLemmeg peueeVeeefoHeoeLex<eg meeOegë
(Je=<ee) Jeer³³e&Jeeved (meced) (F&Oes) jepeOece&eMf e#e³ee ÒeoerH³eleeced (om³egnvlececed) DeefleMe³esve om³etveeb nvleejced (Oeve¡e³eced)
³eë Me$egY³ees Oeveb pe³eefle leced (jCesjCes) ³eg×s³eg×s~ #De³eb cev$eë Mele06.4.2.4 J³eeK³eeleë%¤34¤
DevJe³eë-ns Jeerj! ³emlJeb HeeL³ees Je=<ee jCesjCes efJeÜeved Meew³³ee&efoiegCe³egkeÌleesçefme, leb Oeve¡e³eceg om³egnvleceb lJee
lJeeb Jeerjmesve³ee meceerOes¤34¤
YeeJeeLe&ë-jepeeo³ees jepeHeg©<ee DeeHlesY³ees efJeÜÓîees efJeve³eb ³eg×efJeÐeeb ÒeeH³e Òepeej#ee³ew ®eesjeved nlJee Me$etved
efJeefpel³e Hejcewée³³e&cegVe³es³egë¤34¤
HeoeLe&ë-ns Jeerj Heg©<e! pees DeeHe (HeeL³eë) DeVe peue Deeefo HeoeLeeX keÀer efmeef× ceW kegÀMeue (Je=<ee) Heje¬eÀceer
(jCesjCes) Òel³eskeÀ ³eg× ceW Metjlee Deeefo ³egkeÌle efJeÜeved nQ (leced) HetJeexkeÌle HeoeLe&eJf eÐee peeveves (Oeve¡e³eced) Me$egDeeW mes Oeve
peerleves (G) Deewj (om³egnvlececed) DeefleMe³e keÀjkesÀ [ekegÀDeeW keÀes ceejves Jeeues (lJee) DeeHe keÀes JeerjeW keÀer mesvee jepeOecce&
keÀer efMe#ee mes (meceerOes) ÒeoerHle keÀjs¤34¤
YeeJeeLe&ë-jepee Deeefo jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeeHle Oecee&lcee efJeÜeveesb mes efJeve³e Deewj ³eg×efJeÐee keÀes ÒeeHle
nes Òepee keÀer j#ee kesÀ efue³es ®eesjeW keÀes ceej Me$egDeeW keÀes peerle keÀj Hejce Ssée³³e& keÀer GVeefle keÀjsb¤34¤
meerosl³em³e osJeÞeJees osJeJeeleeJe=<eer~ neslee osJelee~ efve®e=efl$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤

HegveefJe&og<eë efkebÀ ke=Àl³ecemleerl³een¤
efHeÀj efJeÜeved keÀe keÌ³ee keÀece nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
meeroäQHVOH1ÍP-HÉ*äXHHV1NHV¢HIHäHINH¢1O-HHYOPHH1RHHäH1HjPHJäNH¢ÉOHPH1HHVYHHZäa
RV1-HH1-HHUR[1-HHYHGQ1HI-HHHäHSHH1PHLYHVä\HÉQ²HSHäFHHYHV1-HHHVä2HHÍ
PHHURäa QHV1OH1HIMHIOHä QHVOHÍa P-HVa 71% )O%HWäa XHHV1NHV¢a HIH1HINH¢1O-HHYHGa PHH1RHäa H1HFHGa PHJÉke=ÀÉOHPHVHIOHä PHJÉNH¢ÉOHPHäa HHVYHHZäa
RV1-HH1-HHUHIMHIOHäRV-HÉ'H1-HHUÍaRV1-HHYHGaQ1HI-HHHäaH1SHH1HIPH1a'HLYHVäa\HÉQOHGaHSHäFHHYHVa-HHäÍa2HH1Í
HeoeLe&ë-(meero) DeJeefmLelees YeJe (nesleë) oeleûe&nerleë (mJes) megKes (G) (ueeskesÀ) ueeskeÀveer³es (ef®eefkeÀlJeeved)
efJe%eeve³egkeÌleë (meeo³e) iece³e~ De$e Dev³es<eeceefHe ¢M³eles #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (³e%eced) Oec³e¥
jepeÒepeeJ³eJenejced (megke=Àlem³e) meÿgke=Àlem³e Oeeefce&keÀm³e (³eesveew) keÀejCes (osJeeJeerë) osJew jef#eleë efMeef#ele½e (osJeeved)
efJeog<ees efoJ³eiegCeeved Jee (nefJe<ee) oeveûenCe³eesi³esve v³ee³esve (³epeeefme) ³eepe³esë (Deives) efJeÜved (ye=nled) cenled
(³epeceeves) jepeeoew peves ef®ej¡eerefJeveced (Je³eë) oerIe¥ peerJeveced (Oeeë) Oesefn~ #De³eb cev$eë Mele06.4.2.6
DevJe³eë-ns Deives! nesleef½eefkeÀlJeeBmlJeb mJes ueeskesÀ meero~ megke=Àlem³e ³eesveew ³e%eb meeo³e~ osJeeJeerë meBmlJeb nefJe<ee
osJeeved ³epeeefme ³epeceeves Je³eesOeeë¤35¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜefÓjefmceved peieefle Üs keÀce&Ceer meleleb keÀe³³ex~ DeeÐeb ye´ïe®e³³e&epf elesefvê³elJeeefoefMe#e³ee
Mejerjejesi³eyeueeefo³egkeÌleb ef®ej¡eerJevecegÊejb efJeÐeeef¬eÀ³eekeÀewMeueûenCesveelceyeueb ®e mebmeeO³eced, ³eleë meJex ceveg<³eeë
Mejerjelceyeue³egkeÌleeë mevleë meJe&oevevos³egë¤35¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) lespemJeer efJeÜved! (nesleë) oeve osves Jeeues (ef®eefkeÀlJeeved) efJe%eeve mes ³egkeÌle DeeHe (ueeskesÀ)
osKeves ³eesi³e (mJes) megKe ceW (meero) efmLele ntefpe³es (megke=Àlem³e) De®ís keÀjves ³eesi³e keÀce& keÀjves nejs Oeccee&lcee kesÀ
(³eesveew) keÀejCe ceW (³e%eced) Oece&³egkeÌle jep³e Deewj Òepee kesÀ J³eJenej keÀes (meeo³e) ÒeeHle keÀjeF³es (osJeeJeerë) efJeÜeveeW mes
jef#ele Deewj efMeef#ele nesles ngS DeeHe (nefJe<ee) osves-uesves ³eesi³e v³ee³e mes (osJeeved) efJeÜeveeW ³ee efoJ³e iegCeeW keÀes (³epeeefme)
melkeÀej mesJee meb³eesie keÀerefpe³es (³epeceeves) jepee Deeefo ceveg<³eeW ceW yeæ[er (Je³eë) Gcej keÀes (Oeeë) OeejCe keÀerepf e³es¤35¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Fme peieled ceW oes keÀce& efvejvlej keÀjW~ ÒeLece ye´ïe®e³³e& Deewj
efpelesevf ê³elee Deeefo keÀer efMe#ee mes Mejerj keÀes jesiejefnle, yeue mes ³egkeÌle Deewj HetCe& DeJemLeeJeeuee keÀjW~ otmejs efJeÐee Deewj
ef¬eÀ³ee keÀer kegÀMeuelee kesÀ ûenCe mes Deelcee keÀe yeue De®ís ÒekeÀej meeOeW efkeÀ efpeme mes meye ceveg<³e Mejerj Deewj Deelcee kesÀ
yeue mes ³egkeÌle ngS meye keÀeue ceW Deevevo YeesieW¤35¤
efve neslesl³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvece&veg<³eke=Àl³eceen¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀe keÀÊe&J³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HIYHQHVOHHäQHVOHÉHRäYHV1HI-HRHäYHPO-HV1HHVRHUäHIR1-HH%É'HäPHROHGPHJÉRHäÍa
'HRä\2H-HOH´HFHHIOH1-H HIPHäáÍPHQÓHF<H1MÍ0HJHIHäHISHHVÉ'H1HILYHÍ
HIYHaQHVOHHäaQHV1OHÉHRäYHVaQHV1OHÉPHRäYH1 )HIOHä QHVOHÉPHRäYHVaHI-HRHäYHÍaO-HV1HÍaRHU1HIR1-HHHIYHHIOHä RHUHIR1É-HHYHGa'H1PH1R1OHGaPHJÉo#eN
)HIOHä PHJÉÉRHäÍa 'HRä\2H-HOH´HFHHIOH1HIMOHRä\2H-HOHÉ´HFHHIOHÍa -HHIPHäáÍa PH1Q1ÓH1F<H1M )HIOHä PHQÓHFHGÉ<H1MÍa 0HJHIHäHISH1 )HIOHN
0HJHIHäÉHISHÍa'H1HILYHÍ
HeoeLe&ë-(efve) efvelejeced (neslee) MegYeiegCeûenerlee (nesle=<eoves) oele+Ceeb efJeog<eeb mLeeves (efJeoeveë) efJeefJeefo<egë meved
(lJes<eë) MegYeiegCewoeaH³eceeveë (oerefoJeeved) Oec³e¥ J³eJenejb ef®ekeÀer<eg&ë (Demeoled) meerosled (mego#eë) megÿg o#ees yeueb ³em³e
meë (DeoyOeJe´leÒeceefleë) DeoyOewjeEnmeveer³ewJe&´lewOe&cee&®ejCewë Òeke=Àäe ceeflecexOee ³em³e meë (Jeefmeÿë) DeefleMes³eve Jeefmelee
(menñecYejë) menñecemebK³eb MegYeiegCemecetnb efyeYeefÊe& meë (Megef®eefpe»ë) Megef®eë HeefJe$ee mel³eYee<eCesve efpe»e Jeeied ³em³e
meë (Deefiveë) HeeJekeÀ FJe JeÊe&ceeveë~ #De³eb cev$eë Mele06.4.2.7 J³eeK³eeleë%¤36¤
DevJe³eë-³eefo vejes ceveg<³epevce ÒeeH³e nesle=<eoves oerefoJeeved lJes<ees efJeoeveë Megef®eefpe»ë
mego#eesçoyOeJe´leÒeceefleJe&efmeÿë menñecYejes neslee meleleb v³emeoled, leefn& meceûeb megKeb ÒeeHveg³eeled¤36¤
YeeJeeLe&ë-³eoe ceeleeefHelejë mJeHeg$eeved keÀv³ee½e megeMf e#³e HegveefJe&og<ees efJeog<³e½e meceerHes ef®ejb
mebmLeeH³eeO³eeHe³es³egmleoe leeë met³³e& FJe kegÀueosMeesÎerHekeÀeë m³egë¤36¤
HeoeLe&ë-pees peve ceveg<³epevce keÀes HeekesÀ (nesle=<eoves) oeveMeerue efJeÜeveeW kesÀ mLeeve ceW (oerefoJeeved) Oece&³egkeÌle
J³eJenej keÀe ®eenves (lJes<eë) MegYeiegCeeW mes ÒekeÀeMeceeve (efJeoeveë) %eeve yeæ{eves keÀer F®íe jKeves (Megef®eefpe»ë)
mel³eYee<eCe mes HeefJe$e JeeCeer³egkeÌle (mego#eë) De®ís yeue Jeeuee (DeoyOeJe´leÒeceefleë) j#ee keÀjves ³eesi³e Oecee&®ejCeªHeer
Je´leeW mes GÊece yege×f ³egkeÌle (Jeefmeÿë) Del³evle Jemeves (menñecYejë) DemebK³e MegYeiegCeeW keÀes OeejCe keÀjves Jeeuee (neslee)
MegYeiegCeeW keÀe ûeenkeÀ Heg©<e efvejvlej (v³emeoled) efmLele nesJes lees Jen mecHetCe& megKe keÀes ÒeeHle nes peeJes¤36¤
YeeJeeLe&ë-peye ceelee-efHelee DeHeves Heg$e leLee keÀv³eeDeeW keÀes De®íer efMe#ee oskesÀ Heerís efJeÜeved Deewj efJeog<eer kesÀ
meceerHe yengle keÀeue lekeÀ efmLeefleHetJe&keÀ Heæ{JeeJeW, leye Jes keÀv³ee Deewj Heg$e met³³e& kesÀ meceeve DeHeves kegÀue Deewj osMe kesÀ
ÒekeÀeMekeÀ neW¤36¤
meb meeromJesl³em³e ÒemkeÀCJe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLesneO³eeHekeÀë keÀer¢Meë m³eeefol³een¤
Fme Heþve-Heeþve efJe<e³e ceW DeO³eeHekeÀ kewÀmee nesJes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHjPHHUäRP-HFH1QH%É'HäHIPH10HHVHäP-HRV-H1-HHUOHäFHÍa
efJe OetÉFHFHäLYHVÉ'H1HEHIFHäHV2HPHÉSH´Hä0HPOHR0H 1OHFHG
meced~ PHHU1R1P-H1aFH1QHYHGa'H1HIPH1a0HHVHäP-HaRV1-H1-HHUOHäFH1 )HIOHä RV-H1É-HHUOHäFHÍaHI-Ha2HWÉceced~ DeNivesN~ DeN©N<eced~ efceN³esNO³eN~
me=ÉSHa´H10H1POHVHIOHä´HÉ0HPOHaR10H 1OHFHG
HeoeLe&ë-(meced) (meeromJe) DeO³eeHeves DeemJe (ceneved) ceneiegCeefJeefMeäë (Deefme) (Mees®emJe) HeefJe$ees YeJe
(osJeJeerleceë) osJeweJf e&ÜefÓë keÀceveer³eleceë (efJe Oetceced) efJeieleceueced (Deives) efJeÜÊece (De©<eced) MeesYevemJeªHeced~
De©<eefceefle ªHeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03~7) (efce³esO³e) efceveeself e Òeef#eHeefle ogäeved lelmecyeg×ew~ De$e
yeenguekeÀeoewCeeefokeÀ SO³e Òel³e³eë efkeÀ÷~ (me=pe) efve<HeÐemJe (ÒeMemle) ÍueeI³e (oMe&leced) êäJ³eced~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns ÒeMemle efce³esO³eeives! osJeJeerlecemlJeb efJeOetceb oMe&lece©<eb me=pe Mees®emJe ®e, ³elemlJeb ceneved
efJeÜeveefme, lemceeoO³eeHeves mebmeeromJe¤37¤
YeeJeeLe&ë-³ees ceveg<³ees efJeog<eeb efÒe³eleceë megªHeiegCeueeJeC³emebHeVeë HeefJe$eesHeef®elees ceneveeHlees efJeÜeved YeJesled, me
SJe MeekeC³eO³eeHeef³elegb MekeÌveesefle¤37¤
HeoeLe&ë-ns (ÒeMemle) ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e (efce³esO³e) ogäeW keÀes He=LekedÀ keÀjves Jeeues (Deives) lespemJeer efJeÜved!
(osJeJeerleceë) efJeÜeveeW keÀes Del³evle Fä DeeHe (efJeOetceced) efvece&ue (oMe&leced) osKeves ³eesi³e (De©<eced) megvoj ªHe keÀes
(me=pe) efme× keÀerefpe³es leLee (Mees®emJe) HeefJe$e ntefpe³es~ efpeme keÀejCe DeeHe (ceneved) yeæ[s-yeæ[s iegCeeW mes ³egkeÌle efJeÜeved
(Deefme) nQ, FmeefueS Heæ{eves keÀer ieÎer Hej (mebmeeromJe) De®ís ÒekeÀej efmLele ntefpe³es¤37¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e efJeÜeveeW keÀe Del³evle efÒe³e, De®ís ªHe, iegCe Deewj ueeJeC³e mes ³egkeÌle, HeefJe$e, yeæ[e
2HFHH OFHH'HH+OHHI-H¾HYHGQHV-HV-HQHU0HHkH:NHV¢+HÈ^HYHVNH¢HVPHFH/H QHVOHHQZ
DeHees osJeerefjl³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ DeeHees osJeleeë~ v³e*dkegÀmeeefjCeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe peueeefoHeoeLe&MeesOevesve Òepeemeg eEkeÀ pee³ele Fl³een¤
Deeies peue Deeefo HeoeLeeX kesÀ MeesOeves mes Òepee ceW keÌ³ee neslee nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1+HHVRV1-HHU+HäPHSH1FH2HäJFHOHHUMH1FHHHä´H1SHH<HäÍa
OHHPHHäFHH1P/HHYHH1RJHISSHäQOHH1FHHVHä2HHÍPHJHI+H++H1XHHÍ
'H1+HÍa RV1-HHUÍa *+Häa PHÉSH1a FH2HJäFHOHHU1HIMHIOH1 FH2HJäÉFHOHHUÍa 'H1H1FHHHäa ´H1SHH<H1 )HIOHä ´H1ÉSHH<HäÍa OHHPHHäFHG~
'HH1P/HHYHH1HIROHH1ÉP/HHYHHäOHGa*OHGaHISH1Q1OHH1FHGa'HHVHä2HHÍaPHJÉHI+H1++H1XHH)HIOHäPHJÉHI+H++H1XHHÍ¤38¤
HeoeLe&ë-(DeHeë) peueeefve (osJeerë) efoJ³eeefve HeefJe$eeefCe (GHe) (me=pe) efve<Heeo³e (ceOegceleerë) ÒeMemlee ceOeJees
ceOegjeo³ees iegCee efJeÐevles ³eemeg leeë (De³e#cee³e) ³e#ceeefojesieefveJeejCee³e (ÒepeeY³eë) Heeueveer³eeY³eë (leemeeced) DeHeeced
(DeemLeeveeled) DeemLee³eeë (Gled) (efpenleeced) ÒeeHvegJevleg (Dees<eOe³eë) meesceeo³eë (megefHeHHeueeë) MeesYeveeefve efHeHHeueeefve
HeÀueeefve ³eemeeb leeë~ #De³eb cev$eë Mele06.4.3.1 J³eeK³eeleë%¤38¤
DevJe³eë-ns meÜwÐe! lJeb ceOegceleeroxJeerjHe GHeme=pe ³elemleemeeceemLeeveeled megefHeHHeuee Dees<eOe³eë
ÒepeeY³eesç³e#cee³eesefppenleeced¤38¤
YeeJeeLe&ë-je%ee efÜefJeOee JewÐeeë mebj#eCeer³eeë~ SkesÀ megievOeeefonescesve Jee³egJe=äîees<eOeerë Meg×eë mebHeeo³es³egë~ DeHejs
mevlees efYe<epees efJeÜebmees efveoeveeefoÜeje meJee&ved ÒeeefCeveesçjesieeved meleleb j#e³es³egë~ vewlelkeÀce&Cee efJevee meceefämegKeb keÀoeef®eled
mebHeÐeles¤38¤
HeoeLe&ë-ns Þesÿ JewÐe Heg©<e! DeeHe (ceOegceleerë) ÒeMebefmele ceOegj Deeefo iegCe³egkeÌle (osJeerë) HeefJe$e (DeHeë) peueeW
keÀes (GHeme=pe) GlHeVe keÀerefpe³es efpeme mes (leemeeced) Gve peueeW kesÀ (DeemLeeveeled) DeeÞe³e mes (megefHeHHeueeë) megvoj HeÀueeW
Jeeueer (Dees<eOe³eë) meesceuelee Deeefo Dees<eefOe³eeW keÀes (ÒepeeY³eë) j#ee keÀjves ³eesi³e ÒeeefCe³eeW kesÀ (De³e#cee³e) ³e#cee Deeefo
jesieeW keÀer efveJe=efÊe kesÀ efue³es (Gefppenleeced) ÒeeHle ntefpe³es¤38¤
YeeJeeLe&ë-jepee keÀes ®eeefn³es efkeÀ oes ÒekeÀej kesÀ JewÐe jkeÌKes~ SkeÀ lees megievOe Deeefo HeoeLeeX kesÀ nesce mes Jee³eg Je<ee&
peue Deewj Dees<eefOe³eeW keÀes Meg× keÀjW~ otmejs Þesÿ efJeÜeved JewÐe neskeÀj efveoeve Deeefo kesÀ Üeje meye ÒeeefCe³eeW keÀes jesiejefnle
jkeÌKesb~ Fme keÀce& kesÀ efJevee mebmeej ceW meeJe&peefvekeÀ megKe veneR nes mekeÀlee¤38¤
meb le Fl³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ Jee³egoxJelee~ efJejeìd ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe kHUHeg©<e³eesë keÀÊe&J³ekeÀcee&n¤
'H\HkHU-Heg©<e keÀe keÀÊe&J³ekeÀce& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHEOHVä-HH1HJFHH {OH1HIMËHHäR2HHOHW¬HH1YHHHH1RäHE1HHI¾NHä¢POHFHGa
HHVRV1-HHYHHE1HMäHIPH´HH1&H/HVäYH1NH¢PFHZäRV-H1-HHä>POHJÉ OHJ<HäFHG
PHFHGa OHV1a -HH1HJÍa FHH1OH1HIMËHHäa R12HH1OHJÉa *1¬HH1YHHHHäÍa ËRäHFHGa HOHGa HI-HNHä¢POH1HIFHHIOH1 HI-HÉNHä¢POHFHGa HÍa RV1-HHYHHäFHGa
HMäHIPHa´HH1&H/HVäYHaNH¢PFHZäaRV1-H1a-HHäÎGa'H1POHJÉaOHJ<HäFHG¤39¤
HeoeLe&ë-(meced) (les) leJe (Jee³egë) HeJeveë (ceeleefjéee) ³ees ceele³³e&vleefj#es éeefmeefle meë (oOeeleg) Oejleg Heg<Ceeleg
Jee (GÊeevee³eeë) Glke=Àämleeveë MegYeue#eCeefJemleejes ³em³ee je%³eemlem³eeë (Ëo³eced) DevleëkeÀjCeced (³eled) (efJekeÀmleced)
efJeefJeOele³ee keÀm³eles efMe<³eles ³eled leled (³eë) efJeÜeved (osJeeveeced) Oeeefce&keÀeCeeb efJeog<eeced (®ejefme) ie®íefme ÒeeHveesef<e
(ÒeeCeLesve) ³esve ÒeeCeefvle megKe³eefvle lesve (keÀmcew) megKemJeªHee³e (osJe) efoJ³emegKeÒeo (Je<eìd) ef¬eÀ³eekeÀewMeueced (Demleg)
(legY³eced)~ #De³eb cev$eë Mele06.4.3.4 J³eeK³eeleë%¤39¤
DevJe³eë-ns Heeflve! GÊeevee³eemles ³eefÜkeÀmleb Ëo³eb leÐe%eMeesefOelees ceeleefjéee Jee³egë meboOeeleg~ ns osJe Heles
mJeeefceved! ³emlJeb ÒeeCeLesve osJeeveeb ³eefÜkeÀmleb Ëo³eb ®ejefme, lemcew keÀmcew legY³eb ceÊees Je<e[mleg¤39¤
YeeJeeLe&ë-HetCe&³egJee Heg©<ees ye´ïe®eeefjC³ee men efJeJeenb kegÀ³ee&led lem³ee 'HHI´HHE NH¢RHHIH9HHHMVOHGa HH kHU NH¢YHH
ye´ïe®eeefjCee menesHe³eceb kegÀ³³ee&led lem³eeefveäb cevemeeefHe ve ef®evle³esled~ SJeb Òecegeof leew mevleew HejmHejb mebÒeerl³ee ie=nke=Àl³eeefve
mebmeeOe³esleeced¤39¤
HeoeLe&ë-ns Heeflve jeCeer! (GÊeevee³eeë) yeæ[s MegYeue#eCeeW kesÀ efJemleej mes ³egkeÌle (les) DeeHe keÀe (³eled) pees
(efkekeÀmleced) DeveskeÀ ÒekeÀej mes efMe#ee keÀes ÒeeHle ngDee (Ëo³eced) DevleëkeÀjCe nes Gme keÀes ³e%e mes Meg× ngDee (ceeleefjéee)
DeekeÀeMe ceW ®eueves Jeeuee (Jee³egë) HeJeve (meboOeeleg) De®ís ÒekeÀej Hegä keÀjs~ ns (osJe) De®ís megKe osves nejs Heefle
mJeeceer! (³eë) pees efJeÜeved DeeHe (ÒeeCeLesve) megKe kesÀ nsleg ÒeeCeJee³eg mes (osJeeveeced) Oecee&lcee efJeÜeveeW keÀe efpeme DeveskeÀ
ÒekeÀej mes efMeef#ele Ëo³e keÀes (®ejefme) ÒeeHle nesles nes, Gme (keÀmcew) megKemJeªHe (legY³eced) DeeHekesÀ efue³es cegPe mes
(Je<eìd) ef¬eÀ³ee keÀer kegÀMeuelee (Demleg) ÒeeHle nesJes¤39¤
YeeJeeLe&ë-HetCe& peJeeve Heg©<e efpeme ye´ïe®eeefjCeer kegÀceejer keÀv³ee kesÀ meeLe efJeJeen keÀjs, Gme kesÀ meeLe efJe©×
Dee®ejCe keÀYeer ve keÀjs~ pees keÀv³ee HetCe& ³egJeleer ker efpeme kegÀceej ye´ïe®eejer kesÀ meeLe efJeJeen keÀjs, Gme keÀe Deefveä keÀYeer
ceve mes Yeer ve efJe®eejs~ Fme ÒekeÀej oesveeW HejmHej ÒemeVe ngS Òeerefle kesÀ meeLe Iej kesÀ keÀe³³e& mebYeeueW¤39¤
megpeele Fl³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHeÀj Yeer GkeÌle efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHJSHHäOHHV1SHHVHIOHäHHPH1Q0HFH 1-Hä/H1FHHPHäR1OHGP-HnÍa
-HHPHHVäÉ'HLYHVHI-H1ËHä+HNjPHE-HäHP-HHI-H<HH-HPHHV
PHJSHHäOH1 )HIOH1 PHJÉSHHäOHÍa SHHVHIOHäHHa PH1Qa 0HFFH {a -Hä/HFHGa 'HHa 'H1PH1R1OHGa P-HnHIMHIOH1 P-HnÍa -HHPHäÍa 'H1LYHsN~
HI-H1ËHä+H1HIFHHIOHäHI-H1ËHÉä+HFHGaPHFHGa-H1H1P-H1aHI-H1<HH1-H1PHHV1)HIOHäHI-H<HHÉ-HPHHV
HeoeLe&ë-(megpeeleë) megÿg Òeefme×ë (p³eesefle<ee) efJeÐeeÒekeÀeMesve (men) (Mece&) ie=nced (JeªLeced) Jejced (Dee)
(Demeoled) meero (mJeë) megKeced (Jeemeë) Jekced (Deives) DeefiveefjJe ÒekeÀeMeceeve (efJeéeªHeced) efJeefJeOemJeªHeced (meced)
(J³e³emJe) OejmJe (efJeYeeJemees) efJeefJeOe³ee Ye³ee oerHl³ee meefnleb Jemeg Oeveb ³em³e lelmecyeg×ew~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns efJeYeeJemeesçives! p³eeself e<ee men megpeelemlJeb mJeJe&ªLeb Mecee&meoled meero efJeéeªHeb Jeemees
mebJ³e³emJe¤40¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ efJeJeeefnleew kHUHeg©<eew ³eLee met³³eex YeemJejle³ee meJe¥ ÒekeÀeMeles, leLee
megJekeue¹ejw©ppJeueew YetlJee ie=neoerevf e Jemletefve meoe HeefJe$eeefCe j#esleeced¤40¤
HeoeLe&ë-ns (efJeYeeJemees) ÒekeÀeMemeefnle Oeve mes ³egkeÌle (Deives) Deefive kesÀ legu³e lespemJeer! (p³eesefle<ee) efJeÐee-
ÒekeÀeMe kesÀ (men) meeLe (megpeeleë) De®ís Òeefme× DeeHe (mJeë) megKeoe³ekeÀ (JeªLeced) Þesÿ (Mecce&) Iej keÀes
(Deemeoled) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle ntefpe³es (efJeéeªHeced) DeveskeÀ ef®e$e-efJeef®e$eªHeer (Jeemeë) Jek keÀes (mebJ³e³emJe) OeejCe
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ efJeJeeefnle ker Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes met³³e& DeHeves
ÒekeÀeMe mes meye peieled keÀes ÒekeÀeefMele keÀjlee nw, Jewmes ner DeHeves megvoj Jek Deewj DeeYet<CeeW mes MeesYee³eceeve neskesÀ Iej
Deeefo JemlegDeeW keÀes meoe HeefJe$e jkeÌKeW¤40¤
Gog efleÿsl³em³e efJeéecevee $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegveefJe&Ülke=Àl³eceen¤
efHeÀj Yeer efJeÜeveeW keÀe ke=Àl³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*RJäHIOHáP-H2-H1MH-HHäYHHVRV1-HHHI2H1HHa
10HVHä<HH1PHH\HäQ1OHHPHJä0HJÉNH®-HHIYH1MHLYHVäHHHIQPHJ0H1HIPOHHI<HäÍ
*OHGa7%1)O%HWäaHIOH1á1aP-H12-H1MVHIOHäPHJÉ'H2-HMa'H-HäaYH1ÍaRV1-HHaHI2H1HHaÉMes~ ®eN~ YeeNmee~ ye=ÉnlN ee~ megÉMegÉNH®-HHIYH1HIMHIOHä

megçMegÉNH®-HHIYHäÍa'HHa'H1LYHV1aHH1HIQ1aPHJÉ0H1HIPOHHI<H1HIMHIOHäPHJ0H1HIPOHÉHI<HäÍ
HeoeLe&ë-(Gled) (G) (efleÿ) (mJeOJej) MeesYevee DeOJeje DeeEnmeveer³ee ceeveveer³ee J³eJeneje ³em³e lelmecyeg×ew
(DeJe) j#e~ De$e Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë~ (veë) Demceeved (osJ³ee) Meg×efJeÐeeefMe#eeHeVe³ee
(efOe³ee) Òe%e³ee ef¬eÀ³e³ee Jee (¢Mes) êägced (®e) (Yeemee) ÒekeÀeMesve (ye=nlee) cenlee (megMegkeÌJeefveë) megÿg Meg®eeb HeefJe$eeCeeb
Jeefveë mebYekeÌlee (Dee) (Deives) efJeÜved (³eeefn) ÒeeHvegenf (megMeefmleefYeë) MeesYevewë ÒeMebefmelewieg&Cewë~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns mJeOJej meppeve efJeÜved ie=nmLe! lJeb melelecegeÊf eÿ meJe&oe Òe³elemJe osJ³ee efOe³ee veesçJe~ ns Deives
DeefiveJelÒekeÀeMeceeve! megMegkeÌJeefvemlJeceg ¢Mes ye=nlee Yeemee met³³e& FJe megMeefmleefYeë meJee& efJeÐeeçç³eeefn~ DemceeB½e
ÒeeHe³e¤41¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ efJeÜefÓë Meg×efJeÐeeÒe%eeoevesve meJex meleleb mebj#³eeë~ veefn
megefMe#eecevleje ceveg<³eeCeeb megKee³eev³eled efkebÀef®e®íjCeceefmle, lemceeoeuem³ekeÀHeìeoerevf e kegÀkeÀcee&efCe efJene³e efJeÐeeÒe®eeje³e
meoe Òe³eefleleJ³eced¤41¤
HeoeLe&ë-ns (mJeOJej) De®ís ceeveveer³e J³eJenej keÀjves Jeeues meppeve efJeÜved ie=nmLe! DeeHe efvejvlej (GefÊeÿ)
Heg©<eeLe& mes GVeefle keÀes ÒeeHle nes kesÀ Dev³e ceveg<³eeW keÀes ÒeeHle meoe efkeÀ³ee keÀerefpe³es (osJ³ee) Meg× efJeÐee Deewj efMe#ee mes
³egkeÌle (efOe³ee) yegef× Jee ef¬eÀ³ee mes (veë) nce ueesieeW keÀer (DeJe) j#ee keÀerefpe³es~ ns (Deives) Deefive kesÀ meceeve
ÒekeÀeMeceeve! (megMegkeÌJeefveë) De®ís HeefJe$e HeoeLeeX kesÀ efJeYeeie keÀjves nejs DeeHe (G) leke&À kesÀ meeLe (¢Mes) osKeves keÀes
(ye=nlee) yeæ[s (Yeemee) ÒekeÀeMeªHe met³³e& kesÀ legu³e (megMeefmleefYeë) megvoj ÒeMebefmele iegCeeW kesÀ meeLe meye efJeÐeeDeeW keÀes
(Dee, ³eeefn) ÒeeHle ntefpe³es (®e) Deewj nceejs efue³es Yeer meye efJeÐeeDeeW keÀes ÒeeHle keÀerepf e³es¤41¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ efJeÜeved ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Meg× efJeÐee Deewj yege× f kesÀ
oeve mes meye ceveg<³eeW keÀer efvejvlej j#ee keÀjW, keÌ³eeWefkeÀ De®íer efMe#ee kesÀ efJevee ceveg<³eeW kesÀ megKe keÀs efue³es Deewj keÀesF& Yeer
DeeÞe³e veneR nw~ Fmeefue³es meye keÀes Gef®ele nw efkeÀ Deeuem³e Deewj keÀHeì Deeefo kegÀkeÀceeX keÀes íesæ[ kesÀ efJeÐee kesÀ Òe®eej kesÀ
efue³es meoe Òe³elve efkeÀ³ee keÀjW¤41¤
TOJe& Fl³em³e keÀCJe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ GHeefjäeod ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
HegveefJe&Ülke=Àl³eceen¤
TNOJe&çTN <eJ&HäÉ71OHHV1HIOHáHäRV1-HHVYHPHäHI-H1OHHa
712-HH[-HHSHäPH1PHHIYHäOHH1HR1HIBSHHI<Hä-HH1 ,HHIµäHI-H1 HHäFHQV
712-H Ía 71 )O%HWäa PHJa YH1Ía 71OHHVäa HIOHáäa RV-1 HÍa YHa PH1HI-H1OHHa 712-H Ía -HHSHäPHa PHHIYHäOHHa HOHGa
DeNef¡eefYeNefjl³eNHIHÉHI<HäÍa-HH1,HHIµ1HIMHIOHä-HH1,HOHGÉHI<HäÍaHI-H1HHäFHQV1)HIOHäHI-H1HHäFHQV
HeoeLe&ë-(TOJe&ë) GHeefjmLeë (G) (meg) (veë) DemceekeÀced (Tle³es) j#eCeeÐee³e (efleÿ) Üîe®eesçleefmle*ë
#Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë~ (osJeë) ÐeeslekeÀë (ve) FJe (meefJelee) YeemkeÀjë (TOJe&ë) Glke=Àäë (Jeepem³e) efJe%eevem³e
(meefvelee) mebYeepekeÀë (³eled) ³eë (Deef_peefYeë) J³eefkeÌlekeÀejkewÀë efkeÀjCewë (JeeIeefÓë) ³eg×efJeÐeekegÀMeuewcexOeeefJeefYeë
(efJe»³eecens) efJeMes<esCe mHe×e&cens~ #De³eb cev$eë Mele06.4.3.10 J³eeK³eeleë%¤42¤
DevJe³eë-ns efJeÜVeO³eeHekeÀ! lJecetOJe&ë meefJelee osJees ve ve Tle³es megefleÿ megefmLejes YeJe~
³eÐemlJeceef_peefYeJee&IeefÓë men Jeepem³e meefvelee YeJe leceg Je³eb efJe»³eecens¤42¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀe pevee ³eLee meefJelee Yetefce®evêeefoY³e GHeefjmLeë
meved mJep³eesefle<ee meJe¥ mebj#³e ÒekeÀeMe³eefle, leLeeslke=ÀäiegCewefJe&Ðeev³ee³eb ÒekeÀeM³e meJee&ë Òepeeë meoe megMeesYe³es³egë¤42¤
HeoeLe&ë-ns DeO³eeHekeÀ efJeÜeved! DeeHe (TOJe&ë) THej DeekeÀeMe ceW jnves Jeeues (osJeë) ÒekeÀeMekeÀ (meefJelee)
met³³e& kesÀ (ve) meceeve (veë) nceejer (Tle³es) j#ee Deeefo kesÀ efue³es (megefleÿ) De®ís ÒekeÀej efmLele ntepf e³es (³eled) pees DeeHe
(Deef_peefYeë) ÒekeÀì keÀjves nejs efkeÀjCeeW kesÀ me¢Me (JeeIeefÓë) ³eg×efJeÐee ceW kegÀMeue yege× f ceeveeW kesÀ meeLe (Jeepem³e)
efJe%eeve kesÀ (meefvelee) mesJevesnejs ntefpe³es (G) Gmeer keÀes nce ueesie (efJe»³eecens) efJeMes<e keÀjkesÀ yegueeles nQ¤42¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ efJeÜeved keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes
met³³e&, Yetefce Deewj ®evêcee Deeefo ueeskeÀeW mes THej efmLele neskesÀ, DeHeveer efkeÀjCeeW mes meye peieled keÀer j#ee kesÀ efue³es ÒekeÀeMe
keÀjlee nw, Jewmes GÊece iegCeeW mes efJeÐee Deewj v³ee³e keÀe ÒekeÀeMe keÀjkesÀ meye ÒepeeDeeW keÀes meoe megMeesefYele keÀjW¤42¤
me peele Fl³em³e ef$ele $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe pevekeÀeHel³eJ³eJenejceen¤
Deye efHelee-Heg$e keÀe J³eJenej Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHSHH1OHHVLH<HH[{É'HHIPHN MHVRäPHHV1MLYHV1HH1HI-H <HäOH1É'HHVHä2HHUHJa
ef®eN$eë efMeMegÉÍ+HHIM1OHFHHäPH1NH®OHWYHG´HFHH1OH<HHV1É'HHI2H1NH¢HIYHäH¢RRGLHHÍ
PHÍaSHH1OHÍaLH<H {Ía'H1HIPH1aMHVRäPHHVÍa'HLYHVäaHHäÍaHI-H<HäOH1 )HIOH1 HI-HÉ<HäOHÍa'HHVHä2HHUHJaHIH1HÍaHI0H0HJäÍa+HHIMäa
OHFHHäHIPHa'H1NH®OHWYHGa´HaFHH1OH<Hä)HIOHäFHH1OHÉ<HäÍa'HHI2HäaNH¢HIYHäH¢ROHGaLHH1Í
HeoeLe&ë-(meë) (peeleë) Òeefme×ë (ieYe&ë) ³ees ieer³e&les mJeeref¬eÀ³eles meë (Deefme) (jesom³eesë) ÐeeJeeHe=efLeJ³eesë
(Deives) efJeÜved (®ee©ë) megvojë (efJeYe=leë) efJeMes<esCe Oe=leë Heese<f elees Jee (Dees<eOeer<eg) meesceeefo<eg (ef®e$eë) DeÓgleë
(efMeMegë) yeeuekeÀë (Heefj) (leceebefme) je$eerë (DekeÌletved) DevOekeÀejeved (Òe) (ceele=Y³eë) ceev³ekeÀ$eeaY³eë (DeefOe)
(keÀefve¬eÀoled) ie®íved (ieeë) ie®íefle~ De$eeç[YeeJeë~ #De³eb cev$eë Mele06.4.4.2 J³eeK³eeleë%¤43¤
DevJe³eë-ns Deives! ³emlJeb ³eLee jesom³eespee&le½ee©jes<eOeer<eg efJeYe=leef½e$ees ieYeexçkeÀex ceele=Y³emleceebm³ekeÌletved
He³³e&eOf ekeÀefve¬eÀoled meved iee ie®íefle leLeeYetleë efMeMegiee& efJeÐeeë ÒeeHvegefn¤43¤
YeeJeeLe&ë-³eLee ye´ïe®e³³ee&efomegefve³ecewpe&efveleë Heg$ees efJeÐee DeOeerl³e efHelejew megKe³eefle, leLewJe pevekeÀew Òepeeë
megKe³esleeced¤43¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜeved! pees DeeHe pewmes (jesom³eesë) DeekeÀeMe Deewj He=eLf eJeer ceW (peeleë) Òeefme× (®ee©ë)
megvoj (Dees<eOeer<eg) meesceueleeefo Dees<eefOe³eeW ceW (efJeYe=leë) efJeMes<e keÀjkesÀ OeejCe Jee Hees<eCe efkeÀ³ee (ef®e$eë) Dee½e³³e&ªHe
(ieYe&ë) mJeerkeÀej keÀjves ³eesi³e met³³e& (ceele=Y³eë) ceev³e keÀjves nejer ceelee DeLee&led efkeÀjCeeW mes (leceebefme) jeef$e³eeW leLee
(DekeÌletved) DevOesjeW keÀes (He³³e&efOekeÀefve¬eÀoled) meye Deesj mes DeefOekeÀ keÀjkesÀ ®euelee ngDee (ieeë) ®eueelee nw, Jewmes ner
(efMeMegë) yeeuekeÀ (ieeë) efJeÐee keÀes ÒeeHle nesJes¤43¤
YeeJeeLe&ë-pewmes ye´ïe®e³³e& Deeefo De®ís efve³eceeW mes GlHeVe efkeÀ³ee Heg$e efJeÐee Heæ{ kesÀ ceelee-efHelee keÀes megKe oslee
nw, Jewmes ner ceelee-efHelee keÀes ®eeefn³es efkeÀ Òepee keÀes megKe osJeW¤43¤
efmLejes YeJesl³em³e ef$ele $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe efHelejew mJeeHel³eeefve keÀLeb efMe#es³eeleeefcel³egHeefoM³eles¤
Deye ceelee-efHelee DeHeves mevleeveeW keÀes efkeÀme ÒekeÀej efMe#ee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
eIP/H1MHV<Hä-H-HHU1>G-HnÉ'HH10HJ<H -{ H-HH1SHn-H YHGa
He=É/HJ<H {-HPHJÉHR1PO-HFH1LYHVÍ+HJäMHUH1-HHQä&HÍ
HIP/H1MÍa <H1-H1a -HHU1>G-HnÉ )HIOHä -HHU1>JÉ'HäÍa 'HH10HJÍa <H1-H1a -HH1SHHUa 'H1-H 1YHGa +HÉLegë~ YeNJeN~ megÉHRäÍa PHJÉPHR1 )HIOHä
megÉÉPHRäÍaO-HFHGa'H1LYHVÍa+HJÉMHU1H1-HHQä&HÍa+HJÉMHU1H1-HHQäYH1)HIOHä+HJMHUH1É-HHQäYHÍ
HeoeLe&ë-(efmLejë) efve½eueë (YeJe) (Jeer[dJe²ë) Jeer[tefve ¢{eefve yeefueÿev³e²eefve ³em³e meë (DeeMegë)
MeerIe´keÀejer (YeJe) (Jeepeer) ÒeeHleveerefleë (DeJe&ved) efJe%eeve³egkeÌle (He=Legë) efJemle=lemegKeë (YeJe) (meg<eoë) ³eë MeesYeves<eg
J³eJenejs<eg meeroefle meë (lJeced) (Deivesë) HeeJekeÀm³e (Hegjer<eJeenCeë) ³eë Hegjer<eeefCe Heeueveeoerefve keÀcee&eCf e Jeen³eefle
ÒeeHe³eefle meë~ #De³eb cev$eë Mele06.4.4.3 J³eeK³eeleë%¤44¤
DevJe³eë-ns DeJe&ved Heg$e! lJeb efJeÐeeûenCee³e efmLejes YeJe, Jeepeer Jeer[dJe² DeeMegYe&Je~ lJeceivesë meg<eoë
Hegjer<eJeenCeë He=LegYe&Je¤44¤
YeeJeeLe&ë-ns megmevleeveeë! ³eg<ceeefYeye´&ïe®e³exCe Mejerjyeueb efJeÐeemegefMe#eeY³eeceelceyeueb HetCe¥ ¢{b ke=ÀlJee efmLejle³ee
j#ee efJeOes³ee~ Deeives³eeçkeefovee Me$egefJeveeMeM®eself e ceeleeefHelejë mJemevleeveeved megefMe#es³egë¤44¤
HeoeLe&ë-ns (DeJe&ved) efJe%eeve³egkeÌle Heg$e! let efJeÐeeûenCe kesÀ efue³es (efmLejë) ¢æ{ (YeJe) nes (Jeepeer) veerelf e keÀes
ÒeeHle neskesÀ (Jeer[dJe²ë) ¢æ{ Deefle yeueJeeved DeJe³eJeeW mes ³egkeÌle (DeeMegë) MeerIe´ keÀce& keÀjves Jeeuee (YeJe) nes (lJeced) let
(Deivesë) DeefivemebyevOeer (meg<eoë) megvoj J³eJenejeW ceW efmLele Deewj (Hegjer<eJeenCeë) Heeueve Deeefo MegYe keÀceeX keÀes ÒeeHle
keÀjeves Jeeuee (He=Legë) megKe keÀe efJemleej keÀjves neje (YeJe) nes¤44¤
YeeJeeLe&ë-ns De®ís mevleevees! legce keÀes ®eeefn³es efkeÀ ye´ïe®e³³e& mesJeve mes Mejerj keÀe yeue Deewj efJeÐee leLee De®íer
efMe#ee mes Deelcee keÀe yeue HetCe& ¢æ{ keÀj efmLejlee mes j#ee keÀjes Deewj Deeives³e Deeefo 'HkeqJeÐee mes Me$egDeeW keÀe efJeveeMe
keÀjes~ Fme ÒekeÀej ceelee-efHelee DeHeves mevleeveeW keÀes efMe#ee keÀjW¤44¤
efMeJe Fl³em³e ef®e$e $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJejeìd HeL³ee ye=nleer ívoë~ ceO³ece mJejë¤
Hegvemlewë Òepeemeg keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³een¤

efHeÀj Gve keÀes Òepee ceW kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI0H1-HHV<Hä-H´H1SHH<HHV1FHHYHJäHHU<H1PO-HFHäHIMÍa
cee ÐHH-HHä+HHI/H1-HHUÉ'H1HI<H0HHVäHHU1FHH YOHHIMäHE1FHH-HYH1P+HOHHUäYHG
HI0H1-HÍa <H1-H1a ´H1SHH<H1 )HIOHä ´H1SHHÉ<HäÍa FHHYHJä HHU<HÍa O-HFHGa 'H1HIÉMlÍa FHHa ²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)HIOH1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHUa
'H1HI<Ha0HHV1HHU1ÍaFHHa'H1YOHHIMäHFHGaFHHa-HYH1P+HOHHUäYHG
HeoeLe&ë-(efMeJeë) keÀu³eeCekeÀjes ce²uece³eë (YeJe) (ÒepeeY³eë) Òeefme×eY³eë (ceeveg<eerY³eë) ceveg<³eeefoY³eë
(lJeced) (Deef²jë) ÒeeCe FJe efÒe³e (cee) efve<esOes (ÐeeJeeHe=efLeJeer) efJeÐegodYetceer (DeefYe) DeeY³evlejs (Mees®eerë) MeeskebÀ
kegÀ³³ee&ë (cee) (Devleefj#eced) DeJekeÀeMeced (cee) (JevemHeleerved) Jeìeoerved~ #De³eb cev$eë Mele06.4.4.4
DevJe³eë-ns Deef²jë! lJeb ceeveg<eerY³eë ÒepeeY³eë efMeJees YeJe, ÐeeJeeHe=efLeJeer ceeefYeMees®eerjvleefj#eb
ceeefYeMees®eerJe&vemHeleerved ceeefYeMees®eerë¤45¤
YeeJeeLe&ë-mevleevewë Òepeeë Òeefle ce²uee®ejCesve YetlJee He=efLeJ³eeoerveeb ceO³es efveMMeeskewÀë mLeeleJ³eced~ efkeÀvlJes<eeb j#eeb
efJeOee³eesHekeÀeje³eeslmeenle³ee Òe³eefleleJ³eced¤45¤
HeoeLe&ë-ns (Deef²jë) ÒeeCeeW kesÀ meceeve efÒe³e megmevleeve! (lJeced) let (ceeveg<eerY³eë) ceveg<³e Deeefo (ÒepeeY³eë)
Òeefme× ÒepeeDeeW keÀs efue³es (efMeJeë) keÀu³eeCekeÀejer ce²uece³e (YeJe) nes (ÐeeJeeHe=efLeJeer) efyepegueer Deewj Yetefce kesÀ efJe<e³e ceW
(cee) cele (DeefYeMees®eerë) Deefle Mees®e keÀj (Devleefj#eced) DeJekeÀeMe kesÀ efJe<e³e ceW (cee) cele Mees®e keÀj Deewj
(JevemHeleerved) Jeì Deeefo JevemHeefle³eeW keÀe (cee) Mees®e cele keÀj¤45¤
YeeJeeLe&ë-megmevleeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Òepee kesÀ Òeefle ce²uee®eejer nes kesÀ He=eLf eJeer Deeefo HeoeLeeX kesÀ efJe<e³e ceW
MeeskeÀjefnle nesJeW, efkeÀvleg Fve meye HeoeLeeX keÀer j#ee efJeOeeve keÀj GHekeÀej kesÀ efue³es Glmeen kesÀ meeLe Òe³elve keÀjW¤45¤
Òewleg Jeepeerl³em³e ef$ele $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegveë me SJe efJe<e³e GHeefoM³eles¤
efHeÀj Yeer GkeÌle efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
´HZOHJä-HH1SHHUNH¢HIYHäH¢R19HHYHäR1ÌHPHä<H1Í+HO-HHäa<HMä9H1HILYHE+HJäMHU1HEKFHH+HH1²HHHJäHÍ+HJÉje~
-HHH1HILYEH-HHä&HE1<HMä9H1+HHELH<H {jPHFHJÉHIÌHäFHGa'HLYH1É'HHHHäHIQ-HHU1OHHVä
Òe~ SNlegÉa-HH1SHHUaNH¢HIYHä¬eÀROHGaYHHYHäROHGaMHPHä<HÍa+HO-HHäa<HMäYHGa'HNefiveced~ HegÉjerN<³ehFHGaFHHa+HH1HIR1a'HHHJäHÍa+HJÉje~
Je=ÉHHäa'H1HILYHFHGa-HHä&HFHGa<HMäYHGa'H1+HHFHGaLH<H {FHGaPH1FHJÉHIÌHäFHGa'HLYHVäa'HHaHH1HIQ1a-HHU1OHHVä¤46¤
HeoeLe&ë-(Òe) (Sleg) ie®íleg (Jeepeer) Deéeë (keÀefve¬eÀoled) ie®íved (veeveoled) Ye=Meb Meyob kegÀJe&ved (jemeYeë)
oelegb ³eesi³eë (HelJee) Heleefle ie®íleerefle (Yejved) Oejved (Deefiveced) efJeÐegleced (Hegjer<³eced) Hegjer<es<eg Heeueves<eg meeOegced (cee)
(Heeefo) ie®í (Dee³eg<eë) efve³eleJe<ee&ppeerJeveeled (Hegje) HetJe&ced (Je=<ee) yeefueÿë (Deefiveced) met³³ee&K³eced (Je=<eCeced)
Je<e&ef³eleejced (Yejved) (DeHeeced) peueeveeced (ieYe&ced) (mecegefê³eced) mecegês YeJeced (Deives) efJeÜved (Dee) (³eeefn) ÒeeHvegenf
(Jeerle³es) efJeefJeOemegKeeveeb J³eeHle³es~ #De³eb cev$eë Mele06.4.4.7 J³eeK³eeleë%¤46¤
DevJe³eë-ns Deives megmevleeve! YeJeeved keÀefve¬eÀoVeeveoêemeYeë HelJee JeepeerJee³eg<eë Hegje cee Òewleg~ Hegjer<³eceefiveb
Yejvcee Heeefo~ Flemlelees ceeie®í Je=<eeHeeb ieYe¥ mecegeêf ³eb Je=<eCeceefivbe Yejved meved Jeerle³e Dee³eeefn¤46¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ee efJe<e³eueesuegHeleel³eeiesve ye´ïe®e³³exCe HetCe&peerJeveb Oe=lJeeçiv³eeefoHeoeLe&efJe%eeveeod Oec³e¥
J³eJenejcegVe³es³egë¤46¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved GÊece mevleeve! let (keÀefve¬eÀoled) ®eueles Deewj (veeveoled) MeerIe´ Meyo keÀjles nggS
(jemeYeë) osves ³eesi³e (HelJee) ®eueves Jee (Jeepeer) Ieesæ[e kesÀ meceeve (Dee³eg<eë) efve³ele Je<eeX keÀer DeJemLee mes (Hegje)
Heefnues (cee) ve (Òewleg) cejs (Hegjer<³eced) j#ee kesÀ nsleg HeoeLeeX ceW GÊece (Deefiveced) efyepegueer (Yejved) OeejCe keÀjlee ngDee
(cee Heeefo) FOej-GOej cele Yeeie pewmes (Je=<ee) Deefle yeueJeeved (DeHeeced) peueeW kesÀ (mecegefê³eced) mecegê ceW ngS (ieYe&ced)
mJeerkeÀej keÀjves ³eesi³e (Je=<eCeced) Je<ee& keÀjves nejs (Deefiveced) met³³e& keÀes (Yejved) OeejCe keÀjlee ngDee (Jeerle³es) megKeeW keÀer
J³eeefHle kesÀ efue³es (Dee³eeefn) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle nes¤46¤
YeeJeeLe&ë-jepee Deeefo ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ DeHeves mevleeveeW keÀes efJe<e³eeW keÀer ueesuegHelee mes ígæ[e kesÀ
ye´ïe®e³³e& kesÀ meeLe HetCe& DeJemLee keÀes OeejCe keÀj Deefive Deeefo HeoeLeeX kesÀ efJe%eeve mes Oecce&³egkeÌle J³eJenej keÀer GVeefle
keÀjeJeW¤46¤
$eÝleefcel³em³e ef$ele $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[d yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³ewë eEkeÀ efkeÀcee®ejCeer³eb eEkeÀ efkebÀ ®e l³ekeÌleJ³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee-keÌ³ee Dee®ejCe keÀjvee Deewj keÌ³ee-keÌ³ee íesæ[vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW
keÀne nw~
H¿1OHjPH1OHFHÉOHjPe1OHFH1HILYEH+HJäMHU1HnFHHIMlP-HµäMHFHÍa
'HHVHä2HH1Í´HHIOHäFHHVR2-HFH1HILYHFHV1OHjHI0H1-HFHH1HYOHäFH1<HHäHJÉ<ceeë~
-HPH1YHGHI-H0-HH1É'HHIYHäMH1É'HFHHUä-HHHIYH1HHURä9HHV1É'H+HäRJFH 1H(OHSHäHIQ
$eÝNleced~ meNl³eced~ $eÝNleced~ meNl³eced~ DeNefiveced~ HegÉMHU1HnFHGa 'H1HIÉMlP-HOHGa <H1MH1FH1Ía 'HHVHä2HHÍa ´HHIOHäa FHHV1R12-H1FHGa
'H1HILYHFHGa 61OHFHGa HI0H1-HFHGa 'HH1HYOH1HIFHOHH1ÉHYOHäFHGa 'H1HI<Ha 'HHäa HJÉFHHÍa -HPH1HI9HHIOHä HI-H1É'HPHäYHGa HI-HËHHäÍa 'HHIYHäMHÍa
DeceeUä-HHÍaHIYH1HHURäYHGaHIYH1PHHUR1HI9HHIOHäHIYH1ÉPHHURäYHGaYH1Ía'H+HäaRJÉFH1 HIOHHIFHHIOHäRJÍÉFH1HIOHFHGaSH1HIQ1
HeoeLe&ë-($eÝleced) ³eLeeLe&ced (mel³eced) DeefJeveéejced ($eÝleced) DeJ³eefYe®eeefj (mel³eced) melmeg Heg©<es<eg meeOeg mel³eb
ceeveb Yee<eCeb keÀce& ®e (Deefiveced) efJeÐegleced (Hegjer<³eced) HeeuevemeeOeves<eg YeJeced (Deef²jmJeled) Jee³egJeled (Yejeceë) Oejeceë
(Dees<eOe³eë) ³eJeeo³eë (Òeefle) (ceesoOJeced) megKe³ele (Deefiveced) (Sleced) HetJeexkeÌleced (efMeJeced) ce²uekeÀeefjCeced
(Dee³evleced) ÒeeHvegJevleced (DeefYe) DeeefYecegK³es (De$e) (³eg<ceeë) ³eg<ceeved~ De$e Jee®ívoefme #Deäe0Jee01.4.9% Fefle
Memees veeosMeeYeeJeë~ (J³em³eved) efJeefJeOelee³e Òeef#eHeved (efJeéeeë) meJee&ë (Deefvejeë) efvelejeb oelegce³eesi³eeë (DeceerJeeë)
jesieHeer[eë (efve<eeroved) DeJeefmLeleë meved (veë) DemceekeÀced (DeHe) otjerkeÀjCes (ogce&efleced) ogäeb ceefleced (peefn) veeMe³e~
DevJe³eë-ns mevleeveeë! ³eLee Je³ece=leb mel³ece=leb mel³eb Hegjer<³eceefiveceef²jmJeod Yejeceë~ Slecee³evleb efMeJeceeqiveb
Ye=lJee ³et³eceH³eefYeceesoOJeced~ ³ee Dees<eOe³ees ³eg<ceeë Òeefle ÒeeHvegJeefvle lee Je³eb Yejeceë~ ns JewÐe! lJeb efJeéee Deefveje DeceerJee
J³em³eVe$e efve<eeroVees ogce&efleceHepeefn otjerkegÀefJe&l³esveb ÒeeLe&³ele¤47¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ee $eÝleb mel³eb Hejb mel³eb keÀejCeb ye´ïeeHejce=leb mel³eceJ³ekeÌleb peerJeeK³eb mel³eYee<eCeeefokebÀ
Òeke=Àeflepeceiv³ees<eefOemecetnb ®e efJeÐe³ee Mejerjm³e pJejeefojesieeveelceveesçefJeÐeeoeR½e efvejm³e ceeokeÀêJ³el³eeiesve megceefleb mebHeeÐe
megKeb ÒeeH³e efvel³eb ceesovleeb cee keÀoeef®eosleefÜHejerlee®ejCesve megKeb efnlJee ogëKemeeiejs Helevleg¤47¤
HeoeLe&ë-ns megmevleevees! pewmes nce ueesie ($eÝleced) ³eLeeLe& (mel³eced) veeMejefnle ($eÝleced) DeJ³eefYe®eejer (mel³eced)
melHeg©<eeW ceW Þesÿ leLee mel³e ceevevee yeesuevee Deewj keÀjvee (Hegjer<³eced) j#ee kesÀ meeOeveeW ceW GÊece (Deefiveced) efyepegueer keÀes
(Deef²jmJeled) Jee³eg kesÀ legu³e (Yejeceë) OeejCe keÀjles nQ (Sleced) Fme HetJeexkeÌle (Dee³evleced) ÒeeHle ngS (efMeJeced)
ce²uekeÀejer (Deefiveced) efyepegueer keÀes ÒeeHle nes kesÀ legce ueesie Yeer (DeefYeceesoOJeced) Deeveefvole jnes pees (Dees<eOe³eë) peew
Deeefo Dees<eefOe (³eg<ceeë) legcnejs (Òeefle) efue³es ÒeeHle nesJeW Gve keÀes nce ueesie OeejCe keÀjles nQ, Jewmes legce Yeer keÀjes~ ns
JewÐe! DeeHe (efJeéeeë) meye (Deefvejeë) pees efvejvlej osves ³eesi³e veneR (DeceerJeeë) Ssmeer jesieeW keÀer Heer[ æ e (J³em³eved) DeveskeÀ
ÒekeÀej mes Deueie keÀjles Deewj (De$e) Fme Dee³egJexoefJeÐee cesb (efve<eeroved) efmLele nes kesÀ (veë) nce ueesieeW keÀer (ogce&efleced)
ogä yege× f keÀes (DeHepeefn) meye ÒekeÀej otj keÀerepf e³es, meye Fme ÒekeÀej Fme JewÐe keÀer ÒeeLe&vee keÀjes¤47¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesieeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ ³eLeeLe& DeefJeveeMeer HejkeÀejCe ye´ïe, otmeje keÀejCe ³eLeeLe&
DeefJeveeMeer DeJ³ekeÌle peerJe, mel³eYee<eCeeefo leLee Òeke=Àefle mes GlHeVe ngS Deefive Deewj Dees<eefOe Deeefo HeoeLeeX kesÀ OeejCe mes
Mejerj kesÀ pJej Deeefo jesieeW Deewj Deelcee kesÀ DeefJeÐee Deeefo oes<eeW keÀes ígæ[e kesÀ ceÐe Deeefo êJ³eeW kesÀ l³eeie mes De®íer yege× f
keÀj Deewj megKe keÀes ÒeeHle nes kesÀ efvel³e Deevevo ceW jnes Deewj keÀYeer Fmemes efJeHejerle Dee®ejCe keÀj megKe keÀes íes[ æ kesÀ
ogëKemeeiej ceW cele efiejes¤47¤
Dees<eOe³e Fl³em³e ef$ele $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeej mJejë¤
eqk³eesçefHe efkebÀ efkeÀcee®ejs³egefjl³een¤
HIkHH:NH¢HVNH®HH-keÌ³ee Dee®ejCe keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHVHä2HH1Í´HHIOHäLH<&HHUOH1+HJ+Hä-HOHHUÍPHJHI+H++H1XHHÍa
'H1HE-HHV1LH<H {ÉH¿1HIO-HHäÍ´H1OYHjPH12HP/H1FHHPHäROHG
'HHVHä2HHÍa ´HHIOHäa LHÉ<&HHU1OH1a +HJ+Hä-HOHHU1HIMHIOH1 +HJ+HäÉ-HOHHUÍa PHJÉHI+H1++H1XHH )HIOHä PHJÉHI+H++H1XHHÍa 'H1HFHGa -H1Ía LH<H {Ía
$eÝNeflJe³HäÍa´H1OYHFHGaPH12HP/H1HIFHHIOHäPH12HÉP/HäFHGa'HHa'H1PH1R1OHG¤48¤
HeoeLe&ë-(Dees<eOe³eë) meesceeo³eë (Òeefle) (ie=YCeerle) ie=Áerle (Heg<HeJeleerë) Þesÿeefve Heg<HeeefCe ³eemeeb leeë
(megefHeHHeueeë) MeesYeveHeÀueeë (De³eced) (Jeë) ³eg<ceekeÀced (ieYe&ë) ³eemeeb leeë ($eÝeqlJe³eë) H¿OHJÍ ´HHâHVÉPH ´HvFHG
Hegjeleveced (meOemLeced) menmLeeveced (Dee) (Demeoled) ÒeeHveg³eeled~ #De³eb cev$eë Mele06.4.4.17 J³eeK³eeleë%¤48¤
DevJe³eë-QV HIkHÍHWHE HH'HHVH2HHÍPHHIYOHHH<HHVÉHFHHIO-HHHV LH<HHx Jeë Òelveb meOemLeb ieYee&Me³eceemeoled,

leeë Heg<HeJeleerë megefHeHHeuee Dees<eOeerë Òeefle ie=YCeerle¤48¤
YeeJeeLe&ë-FHHOHHHI+HOH<HHE NH¢YHH<HHV -HHNH¢M&HHHIRNH¢FH2HH+H -HZ²HNH¢0HHkFH+H2HH+HYHHUHFHGa HOH )FHH
Deejesi³ekeÀeefjkeÀe ieYe&mebHeeefoveerjes<eOeerefJe&%ee³e megmevleeveev³eglHeeÐe meleleb Òeceesojs ved¤48¤
HeoeLe&ë-QVHIkHHVOHJFHXHHVLHSHHV (Dees<eOe³eë) meesceuelee Deeefo Dees<eefOe nQ efpeve mes (De³eced) ³en ($eÝeflJe³eë)
þerkeÀ $eÝleg keÀeue keÀes ÒeeHle ngDee (ieYe&ë) ieYe& (Jeë) legcnejs (Òelveced) Òee®eerve (meOemLeced) efve³ele mLeeve ieYee&Me³e keÀes
(Dee Demeoled) ÒeeHle nesJes Gve (Heg<HeJeleerë) Þesÿ Heg<HeeW Jeeueer (megefHeHHeueeë) megvoj HeÀueeW mes ³egkeÌle Dees<eefOe³eeW keÀes
(Òeefleie=YCeerle) efve½e³e keÀjkesÀ ûenCe keÀjes¤48¤
YeeJeeLe&ë-ceelee-HI+HOHH NH¢HV HHHIQHV HINH¢ 'H+HYHHU NH¢YHH'HH: NH¢HV -HHNH¢M&H 'HHHIR 0HHk +HÈ^H NHV¢ -HZ²HNH¢ 0HHk
Heæ{eJeW, efpememes ³es keÀv³ee ueesie jesieeW keÀe veeMe Deewj ieYe& keÀe mLeeHeve keÀjves Jeeueer Dees<eefOe³eeW keÀes peeve Deewj De®ís
mevleeveeW keÀes GlHeVe keÀjkesÀ efvejvlej Deevevo YeesieW¤48¤
efJe Heepemesl³em³eeslkeÀerue $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efJeJeenmece³es kHUHeg©<eew eEkeÀ efkebÀ Òeeflepeeveer³eeleeefcel³egHeefoM³eles¤
ef-H-HHQNHV¢PHFHHkHU'HHZM+HJHNH®HH-keÌ³ee Òeefle%ee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI-H+HHSHäPHH+HÉ/HJYHH10HHV0HJäHHYHHV1\HH2HäP-HHI¾1HHVM1HPHHV1É'HFHHU-ä HHÍa
megÉ0HFH {&HHV\HQ1OHÍ0HFH {HI&HPHHFH1LYHVMlQjPHJÉQ-HäPH1´H&HHUäOHHZ
HI-Ha+HHSHäPHHa+HÉ/HJYHHäa0HHV0HJäHHYHÍa\HH2HäP-HaHI¾1HÍaM1HPHäÍa'HFHHUä-HHÍaPegÉ0HFFH {&H1 )HIOHä PHJÉÉ0HFH {&HÍa\HÉnNleë~
0HFH {HI&HaPHH1FHGa'H1LYHVÍa'H1QFHGaPHJÉQ-H1PHVHIOHäPHJÉÉQ-HäPHa´H&HHUäOHHZa´HYHHUäOHH1HI-HHIOH1´HÉYHHUäOHHZ¤49¤
HeoeLe&ë-(efJe) efJeefJeOesve (Heepemee) yeuesve~ Heelesye&ues pegìd ®e¤ (GCee04~203) Fl³emegved~ Heepe Fefle
yeueveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02~9) (He=Legvee) efJemleerCeexve (MeesMeg®eeveë) Ye=Meb Mege®f eë meved (yeeOemJe) (efÜ<eë) Me$egYetlee
J³eefYe®eeefjCeerJe=&<eueerë (j#emeë) ogäeë (DeceerJeeë) jesie FJe ÒeeefCeveeb Heer[keÀeë (megMece&Ceë) megMeesefYeleie=nm³e (ye=nleë)
cenleë (Mece&efCe) megKekeÀejkesÀ ie=ns (m³eeced) JeÊex³e (Deivesë) DeefiveJeÎsoerH³eceevem³e (Denced) Helveer (megnJem³e) MeesYevees
nJees ûenCeb oeveb Jee ³em³e (ÒeCeerleew) Òeke=Àäe³eeb Oec³ee&³eeb veerleew~ #De³eb cev$eë Mele06.4.4.21 J³eeK³eeleë%¤49¤
DevJe³eë-ns Heles! ³eefo lJeb He=Legvee efJeHeepemee yeuesve men MeesMeg®eeveë meoe JeÊexLee, DeceerJee j#emees efÜ<ees
yeeOemJe, leefn& ye=nleë megMece&Ceë megnJem³eeivesmles Mece&efCe ÒeCeerleew ®eenb Helveer m³eeced¤49¤
YeeJeeLe&ë-HI-H-HHQPHFHHV +HJHV&HHIkHHH-HHI<HHHMOHHLHPH´HHIOHHHE NH¢O-HH-HHI<HHHHIM&HHUYHHE kHU&HHE XHF+HÎHYHHE
Heg©<eeCeeb ®e meJe&Lee me²b l³ekeÌlJee HejmHejceH³eefleefJe<e³eemeefkeÌleb efJene³e $eÝlegieeefceveew YetlJeev³eesçv³eb Òeerl³ee
-HHUH -HYOH+HOHHYHJO+HHRHVOHHFHGa YHHIQ -HHI<HHHMV&H OHJXHE HIkHHÍ +HJHPH HHHI´HHFHYHHHJHFHNH¢HUHIOH NH¢ME NeÀce& efJeÐeles,
lemceeosleled meJe&Lee l³ekeÌlJee Oecee&®eeefjCeew YetlJee oerIee&³eg<eew m³eeleeced¤49¤
HeoeLe&ë-ns Heles! pees DeeHe (He=Legvee) efJemle=le (efJe) efJeefJeOe ÒekeÀej kesÀ (Heepemee) yeue kesÀ meeLe (MeesMeg®eeveë)
MeerIe´ Meg×lee mes meoe JeÊeX Deewj (DeceerJeeë) jesieeW keÀs meceeve ÒeeefCe³eeW keÀer Heeræ[e osves nejer (j#emeë) ogä (efÜ<eë)
Me$egªHe JHHI<HHHHIM&HHU HIkHH: NH¢HV (yeeOemJe) leeæ[vee osJeW lees (ye=nleë) yeæ[s (megMece&Ceë) De®ís MeesYee³eceeve
(megnJem³e) megvoj uesvee-osvee J³eJenej efpeme ceW nes Ssmes (Deivesë) Deefive kesÀ legu³e ÒekeÀeMeceeve DeeHekesÀ (Mece&efCe)
megKekeÀejkeÀ Iej ceW Deewj (ÒeCeerleew) GÊece Oece&³egkeÌle veerefle ceW (Denced) 'HH+HNH¢HUkHUFH4(m³eeced) nesTB¤49¤
YeeJeeLe&ë-HI-H-HHQPHFHHFH: kHU-+HJHNH¢HV HHHIQHV HINH¢-HHI<HHHMÏHVÈ>YHV NH¢HU ´HHIOHHHNH¢M-HHI<HHHHIM&HHU kHU
Deewj uecHeì Heg©<eeW keÀe me² meJe&Lee íesæ[ DeeHeme ceW Yeer Deefle efJe<e³eemeefkeÌle keÀes íesæ[ Deewj $eÝlegieeceer neskesÀ HejmHej
´HHUHOI HNHV¢PHH/H+HMHH¢FH-HHXHVPHYOHHYHH:NH¢HV*O+H9HNH¢M:NH®HH:HINH¢kHU-HH+HJHNHV¢HIXHHV'HHI´HH'HHHJ keÀe veeMekeÀ, efvevoe
kesÀ ³eesi³e keÀce& J³eefYe®eej kesÀ meceeve otmeje keÀesF& Yeer veneR nw, Fmeefue³es Fme J³eefYe®eej keÀce& keÀes meye ÒekeÀej íesæ[ Deewj
Oecee&®ejCe keÀjves Jeeues nes kesÀ HetCe& DeJemLee kesÀ megKe keÀes YeesieW¤49¤
DeeHees efnÿsl³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ DeeHees osJeleeë~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe ke=ÀleefJeJeeneë kHUHeg©<ee Dev³eesv³eb keÀLeb JeÊexjefVel³een¤
'H\HHI-H-HHQHINH¢HVkHU'HHZM+HJH'HH+HPHFH:NHZ¢PHV-H¬H;HQHI-HHH'HLHXHVFHYHFH:NH¢QHQZ
DeeHeesN efn áHFHäHHV1<HJ-H1POHHYHäÉ71SH[Rä2HHOHYHa
FH1QVM&HHäH1HHäPHV
'HH+HäÍaHIQaP/HaFH1HHV1<HJ-H1)HIOHäFHH1ÍÉ<HJ-HäÍaOHHÍaYH1Ía71SH[aR12HH1OH1YH1aFH1QVaM&HHäHaHHäPHV¤50¤
HeoeLe&ë-(DeeHeë) DeeHe FJe MegYeiegCeJ³eeefHekeÀeë (efn) Keueg (mLe) YeJele~ De$e Dev³es<eeceefHe ¢M³eles
#Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (ce³eesYegJeë) megKeb YeeJegkeÀeë (leeë) (veë) DemceekeÀced (Tpex) yeue³egkeÌlee³e (oOeeleve)
Oejle (cens) cenles (jCee³e) me*dûeecee³e (®e#emes) K³eelegb ³eesi³ee³e¤50¤
DevJe³eë-ns peXH-H¾¬H FHHYHH'HH+H )-HHHÍHIkHÍHWHE FHHHV<HJ-HÍP/HOHH7SH[ FHQV M&HHHHHPHV YHHV HIQ
oOeeleve¤50¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJ+OHHV+HFHHXHHMÍa H/HH HIkHÍ P-H+HOHHUYHG ´HHU&HHVHJPOH/HZ-H +HOHHÍ P-HPH HIkHÍ PHRH
megKe³evleg~ Sles ³eg×keÀce&C³eefHe He=Le*d ve Jemes³egjLee&led menwJe meoe JeÊexjved¤50¤
HeoeLe&ë-ns (DeeHeë) SHXHH:NHV¢PHFHHYH0HJ<HLHJ&HH:FH:-HH+OHQHVYHV-HHXHHUÀHVáHIkHHVSHHVOHJFHXHHVLH(ce³eesYegJeë)
megKe Yeesieves Jeeueer (mLe) nes (leeë) Jes legce (Tpex) yeue³egkeÌle Heje¬eÀce Deewj (cens) yeæ[s-yeæ[s (®e#emes) keÀnves ³eesi³e
(jCee³e) me*dûeece kesÀ efue³es (veë) nce ueesieeW keÀes (efn) efve½e³e keÀjkesÀ (oOeeleve) OeejCe keÀjes¤50¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJ+OHHV+HFHHXHHMQZaSHZPHV HIkHHE 'H+Hves Heefle³eeW keÀes le=Hle jkeÌKeW, Jewmes Heefle Yeer
DeHeveer-'H+HYHHUHIkHH:NH¢HVPHRHPHJ.HRV-H:aHVRHVYHH:HJ¹NH¢FH FHVE<HHU+H/HNHG¢-He=LekedÀ ve yemeW DeLee&led FkeÀùs ner meoe JeÊee&Je
jkeÌKeW¤50¤
³ees Je Fl³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ DeeHees osJeleeë~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HHV-HäÍHI0H1-HOHäFHHV1MPH1POHPHä<HHSHHOHV1QYHäÍa
*10H1OHHUHIMä-HFHH1OHMäÍ
HÍa -H1Ía HI0H1-HOHäFH1 )HIOHä HI0H1-HÉOHäFHÍa MPHäÍa OHPHäa <HH1SH1H1OH1a )1Qa YH1Ía *10H1OHHUHIM1-HVOHJä0H1OHHUÍÉ)ä-Ha
FHH1OHMäÍ¤51¤
HeoeLe&ë-(³eë) (Jeë) ³eg<ceekeÀced (efMeJeleceë) DeefleMe³esve megKekeÀejer (jmeë) Deevevoë (lem³e) (Yeepe³ele)
mesJe³ele (Fn) Deefmceved ie=neÞeces (veë) DemceekeÀcemceeved Jee (GMeleerefjJe) ³eLee keÀece³eceeveeë (ceelejë) pevev³eë¤51¤
DevJe³eë-QVHIkHÍ-HHVYH)QHÍHI0H-HOHFHHVjmeesçefmle lem³e ceelejë Heg$eevegMeleerefjJe Yeepe³ele¤51¤
YeeJeeLe&ë-kHUH<I HFHH OHHHI+HOHMHZ +HJHHHIYH-HP-HE P-HE +HHIOHE P-HHP-HH+HOYHHU ´HHUOHHPHV-HOHHFHGa6-HFHV-HP-HHE P-HHE HIkHE
Heefle½e~ ³eLee peueeefve le=<eelegjeved ÒeeefCevemle=H³eefvle, leLewJe megMeeruele³eevevosve le=Hleeë mevleg¤51¤
HeoeLe&ë-QVHIkHHV(Jeë) legcneje Deewj (veë) nceeje (Fn) Fme ie=neÞece ceW (³eë) pees (efMeJeleceë) Del³evle
megKekeÀejer (jmeë) keÀÊe&J³e Deevevo nw (lem³e) Gme keÀe (ceelejë) (GMeleerefjJe) pewmes keÀece³eceeve ceelee DeHeves Heg$eeW keÀes
mesJeve keÀjleer nw, Jewmes (Yeepe³ele) mesJeve keÀjes¤51¤
YeeJeeLe&ë-HIkHH:NH¢HVHHHIQHVHINH¢SHZPHV FHHOHH-efHelee DeHeves Heg$eeW keÀe mesJeve keÀjles nQ, Jewmes DeHeves-DeHeves Heefle³eeW
keÀer ÒeerefleHetJe&keÀ mesJee keÀjW, Ssmes ner DeHeveer-'H+HYHHU HIkHH: NH¢HU +HHIOH<HHU PHV-HHNH¢M:aSHZPHV +HHPHV ´HHHI&HHH: NH¢HV SHXHOH+OH
NH¢MOHHQZ-HZPHV'HÏVP-H<HH-HNHV¢'HHYHYRPHVkHU-Heg©<e Yeer HejmHej ÒemeVe jnW¤51¤
lemcee Fl³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ DeeHees osJeleeë~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efHeÀj GkeÌle efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW eqkeÀ³ee nw¤
OHPFHH1É'HMLHFHHFH -HHV1HPH1HHHäHN HISHY-Hä/Ha
'HH+HHVäSH1YHHä/HHHYHÍ
OHPFHZäa'HMäFHGaLH1FHH1FH1a-H1ÍaHPHäaHHHäHaHISHY-Hä/Ha'HH+HäÍaSH1YHHä/HaH1aYH1Í
HeoeLe&ë-(lemcew) Je#³eceeCee³e (Dejced) Deueced~ De$e keÀefHeuekeÀeefolJeeuuelJeced~ (ieceece) ie®ísce (Jeë)
³eg<ceeved (³em³e) pevem³e (#e³ee³e) efveJeemeeLee&³e ie=ne³e (efpevJeLe) ÒeerCe³ele (DeeHeë) peueeveerJe (peve³eLe) GlHeeo³ele~
De$e Dev³es<eeceefHe ¢M³eles #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (®e) megKeeoerveeb meceg÷³es (veë) DemceekeÀced¤52¤
DevJe³eë-ns DeeHeë! peueJeÜÊe&ceeveeë ³ee ³et³eb veë #e³ee³e efpevJeLe ®e lee Jees ³eg<ceeved Je³ecejb ieceece ³em³e
Òeefle%eelem³e Oec³e&J³eJenejm³e HeeefuekeÀe YeJele lem³ewJe Je³eceefHe YeJesce¤52¤
YeeJeeLe&ë-Heg©<ees ³em³eeë HIk³eë Heefle³e&m³e ³ee kHU Helveer YeJesled me mee ®e HejmHejm³eeefveäb keÀoeefHe ve kegÀ³³ee&led~
SJeb megKemevleevewjuebke=Àleew YetlJee OecexCe ie=nke=Àl³eeefve kegÀ³³ee&leeced¤52¤
HeoeLe&ë-ns (DeeHeë) peueeW kesÀ meceeve Meevle mJeYeeJe mes JeÊe&ceeve HIk³ees! legce ueesie (veë) nce ueesieeW kesÀ
(#e³ee³e) efveJeememLeeve kesÀ efue³es (efpevJeLe) le=Hle (®e) Deewj (peve³eLe) De®ís mevleeve GlHeVe keÀjes Gve (Jeë) legce
ueesieeW keÀes nce ueesie (Dejced) meeceL³e& kesÀ meeLe (ieceece) ÒeeHle nesJeW~ (³em³e) efpeme Oece&³egkeÌle J³eJenej keÀer Òeefle%ee
keÀjes, GmekeÀe Heeueve keÀjves Jeeueer nesDees Deewj Gmeer keÀe Heeueve keÀjves Jeeues nce ueesie Yeer nesJeW¤52¤
YeeJeeLe&ë-efpeme Heg©<e keÀer pees kHU Jee efpeme kHU keÀe pees Heg©<e nes, Jes DeeHeme ceW efkeÀmeer keÀe Deefveä-ef®evleve
keÀoeefHe ve keÀjW~ Ssmes ner megKe Deewj mevleeveeW mes MeesYee³eceeve nes kesÀ Oecce& mes Iej kesÀ keÀe³³e& keÀjW¤52¤
efce$e Fl³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ efce$ees osJelee~ GHeefjäeod ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
HIFH1HÍPH1jPHSHä+HHI/H1-HH5<HWHIFHH1SHHVHIOHäHHPH1Qa
PHJSHHäOHESHH1OH-HVäRPHFHH1FHHHäO-HH1PHjPHäSHHHIFH´H1SHH<HäÍ
HIFH1HÍa PH1jPHSHVHIOHä PH1FedçPHSHäa +HÉefLeNJHHUFHGa <HWHIFHäced~ H1a SHHVHIOHäHHa PH1Qa PHJSHHäOH1HIFHHIOH1 PHJÉSHHäOHFHGa
SHH1OH-HVäRPH1HIFHHIOHäSHH1OHÉ-HVäRPHFHGa'H1H1FHHHäaO-HH1aPHFHGaPHÉSHH1HIFH1a´H1SHH<H1)HIOHä´H1ÉSHH<HäÍ¤53¤
HeoeLe&ë-(efce$eë) meJex<eeb megËled meved (mebme=p³e) mebmeieea YetlJee (He=efLeJeerced) Devleefj#eced (Yetefceced) ef#eefleced (®e)
(p³eesefle<ee) efJeÐeev³ee³emegeMf e#eeÒekeÀeMesve (men) (megpeeleced) megÿg Òeefme×ced (peeleJesomeced) GlHeVeb JesoefJe%eeveced
(De³e#cee³e) Deejesi³ee³e (lJee) lJeeced (meced) (me=peeefce) efve<Heeo³eeefce (ÒepeeY³eë) Heeueveer³eeY³eë~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns Heles! ³emlJeb efce$eë ÒepeeY³eesç³e#cee³e p³eesefle<ee men He=eLf eJeeR Yetecf eb ®e mebme=p³e ceeb megKe³eefme~ leb
megpeeleb peeleJesomeb lJeeçnceH³esleoLe¥ mebme=peeefce¤53¤
YeeJeeLe&ë-kHU+HJHH<HHE PHRGLHJ&HHI-H¾RHPHHÏAáV HHHME NH¢O-HH 0HMHUMHOFHYHHVMHMHVLHE PHE+HH²H PHJ´HSHH
GlHeeoveer³eeë¤53¤
HeoeLe&ë-ns Heles! pees DeeHe (efce$eë) meye kesÀ efce$e neskesÀ (ÒepeeY³eë) Heeueves ³eesi³e ÒepeeDeeW keÀes (De³e#cee³e)
Deejesi³e kesÀ efue³es (p³eesefle<ee) efJeÐee Deewj v³ee³e keÀer De®íer efMe#ee kesÀ ÒekeÀeMe kesÀ (men) meeLe (He=efLeJeerced) Devleefj#e
(®e) Deewj (Yeteqceced) He=efLeJeer kesÀ meeLe (mebme=p³e) mecyevOe keÀjkesÀ cegPe keÀes megKe osles nes~ Gme (megpeeleced) De®ís ÒekeÀej
Òeefme× (peeleJesomeced) JesoeW kesÀ peeveves nejs (lJee) DeeHekeÀes ceQ (mebme=peeefce) Òeefme× keÀjleer ntb¤53¤
YeeJeeLe&ë-kHU-Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Þesÿ, iegCeJeeved, efJeÜeveeW kesÀ me² mes Meg× Dee®eej keÀe ûenCe keÀj Mejerj
Deewj Deelcee kesÀ Deejesi³e keÀes ÒeeHle nes kesÀ De®ís-De®ís mevleeveeW keÀes GlHeVe keÀjW¤53¤
©êe Fl³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
1ÌHÍPH1jPHSHä+HHI/H1-HH5\HÉQSSHHVHIOH1ÍPHFHHUäHI2HMVa
OHVHH<HH1YHJMSHäÓH1É)ÏJÉH¢HVRV1-HVHJäMHVHOHV
1ÌHÍaPH1jPHSHVHIOHäPH1FHGÉPHSHäa+HÉefLeNJeerced~ ye=ÉQOHGaSHHVHIOHäÍaPHFHGa) 1HI2H1MlaOHVHHäFHGa<HH1YHJÍa'HSHäÓHÍa)OHGa0HJÉ¬eÀë~

RV1-HVHJäaMHV1H1OHV1¤54¤
HeoeLe&ë-(©êeë) ³eLee ÒeeCeªHee Jee³eJeë (mebme=p³e) met³³e&ceglHeeÐe (He=efLeJeerced) Yetefceced (ye=nled) cenled
(p³eesefleë) ÒekeÀeMeced (meced) (F&efOejs) oerHe³eefvle (les<eeced) Jee³etveeb mekeÀeMeeoglHeeÐe (Yeevegë) met³³e&ë (Depeñeë) yengjpeñeb
ÒekeÀeMees efvejvlejë efJeÐeles ³eefmceved meë, De$e DeMe&DeeefolJeeo®ed~ (Fled) FJe (Meg¬eÀë) YeemJejë (osJes<eg) efoJ³es<eg
He=efLeJ³eeefo<eg (jes®eles) ÒekeÀeMeles~ #De³eb cev$eë Mele06.5.1.7 J³eeK³eeleë%¤54¤
DevJe³eë-QV kHU+HJHHÍH/HHÌHÍPHWH PHEPHSH+HHI/H-HH5 \HQSSHHVHOI HÍPHFHHUHI2HMV OHVHHE PHNH¢H0HHRJO+H9HÍ0HJH¢HV
Yeevegos&Jes<Jepeñees jes®ele FefoJe efJeÐeev³ee³eeke&ÀceglHeeÐe Òepeepeveeved ÒekeÀeMe³eles, lesY³eë Òepeemeg efoJ³eeefve megKeeefve
Òe®eej³ele¤54¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee Jee³egë met³³e&m³e met³³e&ë ÒekeÀeMem³e ÒekeÀeMe½ee#eg<eJ³eJenejm³e ®e keÀejCeceefmle,
OH/HZ-HkHU+HJHHÍ+HMP+HMPHPHJ.HPHPHH2HYHHV+HPHH2HYHNH¢HHIM&Hes YetlJee megKeeefve meeOe³es³egë¤54¤
HeoeLe&ë-QV kHU+HJHHVSHZPHV (©êeë) ÒeeCeJee³eg kesÀ DeJe³eJeªHe meceeveeefo Jee³eg (mebme=p³e) met³³e& keÀes GlHeVe
keÀjkesÀ (He=efLeJeerced) Yetefce keÀes (ye=nled) yeæ[s (p³eesefleë) ÒekeÀeMe kesÀ meeLe (meceerefOejs) ÒekeÀeefMele keÀjles nQ (les<eeced) Gve mes
GlHeVe ngDee (Meg¬eÀë) keÀeefvleceeved (Yeevegë) met³³e& (osJes<eg) efoJ³e He=efLeJeer Deeefo ceW (Depeñeë) efvejvlej (jes®eles) ÒekeÀeMe
keÀjlee nw, (Fled) Jewmes ner efJeÐeeªHeer v³ee³e met³³e& keÀes GlHeVe keÀj kesÀ ÒepeeHeg©<eeW keÀes ÒekeÀeefMele Deewj Gve mes ÒepeeDeeW ceW
efoJ³e megKe keÀe Òe®eej keÀjes¤54¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e cesb GHeceeue¹ej nw~ pewmes Jee³eg met³³e& keÀe, met³³e& ÒekeÀeMe keÀe, ÒekeÀeMe ves$eeW mes osKeves kesÀ
J³eJenej keÀe keÀeM&HQZ-HZPHV QHU kHU-Heg©<e DeeHeme kesÀ megKe kesÀ meeOeve-GHemeeOeve keÀjves Jeeues neskesÀ megKeeW keÀes efme×
keÀjW¤54¤
mebme=äeefcel³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ efmeveerJeeueer osJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
kHUefYeë efkebÀYetleeë mesefJekeÀe j#eCeer³ee Fl³een¤
HIkHH:NH¢HVNHZ¢PHHURHPHHUM.HYHHUHHHIQHVHQHI-HHH'HLHXHVFHYHFH:NH¢QHQZ
PHjPHäÆHE1-HPHJä<HHU1ÌZ2HHDMZäÍNH¢FH 1&HHEKFHRäFHGa
QPOHHä<HHEFHÉÜeR ke=ÀÉO-HHHIPHäYHHU-HH1XHHUNHä¢&HHVOHJÉ leeced¤55¤
PHjPHääeNefceefleN mecedçme=äÆHFHGa -HPHJäHI<H1HIMHIOH1 -HPHJäÉHI<HÍa 1êZÍa 2HHUMZäÍa NH¢1FH1 &HHhFHGa FHRäFHGa QPOHHä<³eeced~ ce=ÉÜerced~
ke=ÀÉlJee~ efmeNveerNJeNeueer~ ke=ÀÉCeesNlegÉ~ leeced¤55¤
HeoeLe&ë-(mebme=äeced) mec³ekedÀ megeMf e#e³ee efve<Heeefoleeced (JemegefYeë) ke=Àlesve ®elegeJf e¥MeefleJe<e&ye´ïe®e³³exCe ÒeeHleefJeÐewë
(©êwë) mesefJelesve ®eleg½elJeeeEjMeÜ<e&ye´ïe®e³³exCe efJeÐeeyeue³egkeÌlewë (Oeerjwë) megmeb³ecewë (keÀce&C³eeced) ³ee keÀce&efYeë meHebÐeles
leeced~ De$e keÀce&Jes<eeÐeled¤ (Deäe05~1~100) Fefle keÀce&Meyoeled mebHeeefov³eLex ³eled~ (ce=oced) keÀesceuee²erced
(nmleeY³eeced) (ce=Üerced) ce=ogiegCemJeYeeJeeced (ke=ÀlJee) (efmeveerJeeueer) ³ee efmeveerë Òesceye×eë keÀv³ee Jeue³eefle mee (ke=ÀCeesleg)
keÀjesleg (leeced)~ #De³eb cev$eë Mele06.5.1.9 J³eeK³eeleë%¤55¤

DevJe³eë-ns Heles! YeJeeved efMeuHeer nmleeY³eeb keÀce&C³eeb ce=oefceJe OeerjwJe&megYeer ©êw³ee& efMe#e³ee mebme=äeb ce=ÜeR ke=ÀCeesleg,
HHHIPHYHHU-HHXHHU-H¬H OHVOHHEHIkHENH¢O-HHPHJ.HHOHJ
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee kegÀueeueeefoefYeë efMeefuHeefYepe&uesve ce=eÊf ekeÀeb keÀesceueeb ke=ÀlJee
lelmebYetleeved Ieìeoerved j®eef³elJee megKekeÀe³³ee&efCe meeOvegJeefvle, leLewJe efJeÜefÓcee&leeefHele=eYf eë efMeef#elee ËÐeeë keÀv³eeë
ye´ïe®eeefjCeer efJeJeene³e me*die=¿e ie=nke=Àl³eeefve meeOvegJevleg¤55¤
HeoeLe&ë-ns Heles! DeeHe pewmes keÀejeriej ceveg<³e (nmleeY³eeced) neLeeW mes (keÀce&C³eeced) ef¬eÀ³ee mes efme× keÀer ngF&
(ce=oced) ceÆer keÀes ³eesi³e keÀjlee nw, Jewmes (Oeerjwë) De®íe meb³ece jKeves (JemegefYeë) pees ®eewyeerme Je<e& ye´ïe®e³³e& kesÀ mesJeve
mes efJeÐee keÀes ÒeeHle ngS (©êwë) Deewj efpevneWves ®eJeeueerme Je<e& ye´ïe®e³³e& kesÀ mesJeve mes efJeÐee yeue keÀes HetCe& efkeÀ³ee nes,
GvneR mes (mebme=äeced) De®íer efMe#ee keÀes ÒeeHle ngF& nes, Gme ye´ïe®eeefjCeer ³egJeleer keÀes (ce=Üerced) keÀesceue iegCe Jeeueer
(ke=ÀCeesleg) keÀerepf e³es Deewj peHV kHU (efmeveerJeeueer) Òesceye× keÀv³eeDeeW keÀes yeueJeeved keÀjves Jeeueer nw (leeced) GmekeÀes DeHeveer
kHU(ke=ÀlJee) keÀjkesÀ megKeer keÀerefpe³es¤55¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes kegÀcnej Deeefo keÀejeriej ueesie peue mes ceÆer keÀes keÀesceue
keÀj Gmemes Ieæ[s Deeefo HeoeLe& yevee kesÀ megKe kesÀ keÀece efme× keÀjles nQ, Jewmes ner efJeÜeved ceelee-efHelee mes efMe#ee keÀes ÒeeHle
ngF& Ëo³e keÀes efÒe³e ye´ïe®eeefjCeer keÀv³eeDeeW keÀes Heg©<e ueesie efJeJeen kesÀ efue³es ûenCe keÀj kesÀ meye keÀece efme× keÀjW¤55¤
efmeveerJeeueerl³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ DeefoefleoxJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
efHeÀj Yeer HetJeexkeÌle efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HIPH1YHHU1-HH1XHHUPHJäNH¢+H1RH PHJäNHJ¢MHU1MHP-HHZä+H10HHa
PHHOHJ<HäFHHIROHVFH1¡HHV.HHERä2HHOHJÉ QPOHäHHVÍ
efmeNveerNJeeNueer~ megÉNH¢1+H1R[HIOHä PHJÉNH¢+H1RH a PHJÉkegÀÉMHU1MVHIOHä PHJÉNHJ¢MHU1MHa P-HHZ1+H10HVHIOHä PHJÉ'HHZ+H10HHa PHHa OHJ<Häced~ DeNefoNlesN~
ceNefnN~ Dee~ GNKeeced~ oNOeeNlegÉaQPOHäHHVÍ¤56¤
HeoeLe&ë-(efmeveerJeeueer) ÒesceemHeoe{îee (megkeÀHeoe&) megkesÀMeer (megkegÀjerje) MeesYeveeefve
kegÀjerjeC³euebke=Àleev³eeYet<eCeeefve ³em³eeë mee~ ke=À_e G®®e¤ (GCee0 4~ 33) Fefle F&jved Òel³e³eë~ (mJeewHeMee) GHe meceerHes
M³eefle levetkeÀjeself e ³e³ee HeekeÀef¬eÀ³e³ee meesHeMee lem³ee Fob keÀce& DeewHeMeb le®íesYeveb efJeÐeles ³em³eeë mee (mee) (legY³eced)
(Deefoles) DeKeefC[leevevos (ceefn) Hetp³es (Dee) (GKeeced) metHeeefomeeOeveeR mLeeueerced (oOeeleg) (nmle³eesë)~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns ce¿eefoles! ³ee efmeveerJeeueer megkeÀHeoe& megkegÀjerje mJeewHeMee ³em³ew legY³eb nmle³ees©Keeb oOeeleg mee, lJe³ee
mebmesJ³ee¤56¤
YeeJeeLe&ë-PHOHHUH<I HÍ kHUH<I HÍ megeMf eef#elee½elegjeë Heefj®eeefjkeÀe j#eCeer³ee~ ³eleë meJee&ë HeekeÀeefomesJee ³eLeekeÀeueb
m³egë¤56¤
HeoeLe&ë-ns (ceefn) melkeÀej kesÀ ³eesi³e (Deefoles) 'H.HHI&>OH'HHYHYR<HHVLHYHV-HHXHHUkHUSHHV(efmeveerJeeueer) Òesce

mes ³egkeÌle (megkeÀHeoe&) De®ís kesÀMeeW Jeeueer (megkegÀjerje) megvoj Þesÿ keÀceeX keÀes mesJeves nejer Deewj (mJeewHeMee) De®ís mJeeefoä
Yeespeve kesÀ HeoeLe& yeveeves Jeeueer efpeme (legY³eced) lesjs (nmle³eesë) neLeeW ceW (GKeeced) oeue Deeefo jebOeves keÀer yeìueesF& keÀes
(oOeeleg) OeejCe keÀjs (mee) Gme keÀe let mesJeve keÀj¤56¤
YeeJeeLe&ë-ÀHVáHIkHHVENH¢HV*HIHOHQZHINH¢'HÏHUHI0HHIHOHHOHJMRHHIPHHH:NH¢HVMNH®.H:HINH¢HISHPHPHVPH\H+HHNH¢'HHHIR
keÀer mesJee þerkeÀ-þerkeÀ mece³e Hej nesleer jns¤56¤
GKeeefcel³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ DeefoefleoxJelee~ Yegefjiye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
*1.HHENHä¢&HHVOHJÉ 0HNH®OHHä\HH1QJ<HH1FHHIRäHIOHHI2H 1HHa
ceeNlee HegÉHEH/HHV1+HP/HV1PHHHILYEHHI\Hä<H¬HJÉ& ieYe&NçDee~
FH1.HPH1HI0HMHVäÉHIPH
GNKeeced~ ke=ÀÉCeesNlegÉa0HNH®OHHäa\HH1QJ<HH1HIFHHIOHä\HH1QJ<HHäFHGa'HHIRäHIOHÍaHI2H1HHaceeNlee~ HegÉHFHGaH/HHäa*1+HP/H1)OHJÉ+HÉP/HVäa
mee~ DeNefiveced~ efyeNYeNÊegÉ aLH<H[{a'HHaFH1.HPHäaHI0HMäÍa'H1HIPH1
HeoeLe&ë-(GKeeced) HeekeÀmLeeueerced (ke=ÀCeesleg) (MekeÌl³ee) HeekeÀefJeÐeemeeceL³exve (yeengY³eeced) (Deefoefleë) peveveer
(efOe³ee) Òe%e³ee keÀce&Cee Jee (ceelee) (Heg$eced) (³eLee) (GHemLes) mJee¹s (mee) Helveer (Deefiveced) DeefiveefceJe JeÊe&ceeveb
Jeer³³e&ced (efyeYeÊeg&) (ieYex) kegÀ#eew (Dee) (ceKem³e) ³e%em³e (efMejë) GÊecee²JeÜÊe&ceeveë (Deefme)~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns ie=nmLe! ³elemlJeb ceKem³e efMejesçefme, lemceeÓJeeved efOe³ee MekeÌl³ee yeengY³eecegKeeb ke=ÀCeesleg~
³eeçefoeflemles kHU JeÊe&les, mee ieYex ³eLee ceeleesHemLes Heg$eb Oejefle, leLeeçefiveceeefyeYeÊeg&¤57¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ kegÀceejew keÀv³eeJejew ye´ïe®e³³exCe efJeÐeemegeMf e#es HetCex ke=ÀlJee
yeueyegef×Heje¬eÀce³egkeÌlemevleeveeslHeeovee³e efJeJeenb ke=ÀlJee JewÐekeÀMeekjerl³ee cenew<eefOepeb HeekebÀ efJeOee³e efJeefOeJeodieYee&Oeeveb
ke=ÀlJeesÊejHeL³eb efJeoO³eeleeced~ HejmHejb megËÊe³ee JeefÊe&lJeeçHel³em³e ieYee&OeeveeefokeÀcee&eCf e kegÀ³ee&leeced¤57¤
HeoeLe&ë-ns ie=nmLe Heg©<e! efpeme keÀejCe let (ceKem³e) ³e%e kesÀ (efMejë) GÊecee² kesÀ meceeve (Deefme) nw Fme
keÀejCe DeeHe (efOe³ee) yege× f Jee keÀce& mes leLee (MekeÌl³ee) HeekeÀefJeÐee kesÀ meeceL³e& Deewj (yeengY³eeced) oesveeW yeengDeeW mes
(GKeeced) HekeÀeves keÀer yeìueesF& keÀes (ke=ÀCeesleg) efme× keÀj pees (Deefoefleë) peveveer DeeHekeÀer kHU nw (mee) Jen (ieYex)
DeHeveer keÀesKe ceW (³eLee) pewmes (ceelee) ceelee (GHemLes) DeHeveer ieeso ceW (Heg$eced) Heg$e keÀes megKeHetJe&keÀ yewþeJes, Jewmes
(Deefiveced) Deefive kesÀ meceeve lespemJeer Jeer³³e& keÀes (DeeefyeYeÊeg&) OeejCe keÀjs¤57¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ kegÀceej kHUHeg©<eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ ye´ïe®e³³e& kesÀ meeLe efJeÐee Deewj
De®íer efMe#ee keÀes HetCe& keÀj, yeue-yege× f Deewj Heje¬eÀce³egkeÌle mevleeve GlHeVe nesves kesÀ efue³es JewÐekeÀMeek keÀer jerefle mes
yeæ[er-yeæ[er Dees<eefOe³eeW mes HeekeÀ yevee kesÀ Deewj efJeefOeHetJe&keÀ ieYee&Oeeve keÀjkesÀ Heerís HeL³e mes jnW Deewj DeeHeme ceW efce$elee kesÀ
meeLe JeÊe& kesÀ Heg$eeW kesÀ ieYee&Oeeveeefo keÀcce& efkeÀ³ee keÀjW¤57¤
JemeJemlJesl³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ Jemeg©êeefol³eefJeMJesosJee osJeleeë~ HetJee&×m³e mJejeìdmebke=ÀefleMívoë~
GÊejeOe&m³eeefYeke=ÀefleMívoë~ HetJee&Oe&m³e ieevOeejë mJejë~ GÊejeOe&m³e $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegveo&cHeleer efkeÀ*dke=ÀlJee efkeÀ*dkegÀ³³ee&leeefcel³egHeefoM³eles~
HI+H¢MkHU-Heg©<e keÌ³ee keÀjkesÀ keÌ³ee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HPHä-HPO-HH NH¢&-HYOHJ LHHH1HV&H1 ÏYRäPHHÉHIMlP-HRG 2HJÉ-HHHIPHä +HHI/H1-HnHIPH 2HH1MHH1 FHHIHä ´H1SHH
MH1HP+HHVH LHHZ+H1OHj PHJÉ-HHUH j{ PHSHH1OHHYHG HSHäFHHYHHH 1ÌHPO-HHää NH¢&-HYOHJÉ HZÆJä<HVYH1 ÏYRäPHHÉHIMlP-HRG
Oe´gÉJeem³eNvleefjäHFHHIPH 2HH1MHH1 FHHIHä ´H1SHH MH1HP+HHVH LHHZ+H1OHj PHJÉ-HHUH j{ PHSHH1OHHYHG
HSHäFHHYHHHHÉÉHIR1OHHPO-HHä NH¢&-HYOHJÉ SHHLHäOHVYH1 ÏYRäPHHÉHIMlP-HRG 2HJÉ-HHHIPH1 ²HHZMäHIPH 2HH1MHH1 FHHIHä ´H1SHH
MH1HP+HHVH LHHZ+H1OHj PHJÉ-HHUH {j PHSHH1OHHYHG HSHäFHHYHHH HI-HËHVä O-HH RV1-HHÍ -HZËHHäYH1MHÍ NHä¢&-H1YO-HHYHJäÆJ<HVYH1
ÏYRäPHHÉHIMlP-HRG 2HJÉJeeefmeN HIR0HHVäÉHIPH 2HH1MHH1 FHHIHä ´H1SHH MH1HP+HHVH LHHZ+H1OHj PHJÉ-HHUH {j PHSHH1OHHYHG
HSHäFHHYHHH
-HPHä-HÍa O-HH1a NH¢ÉCJeNvlegÉa LHH1H1HV&Häa ÏYRäPHHa 'H1HIÉMlP-HOHGa 2HJÉJee~ DeNefmeN~ He=ÉHI/H1-HHUa 'H1HIPH1a 2HH1MHäa FHHIHäa
´H1SHHHIFHHIOHä ´H1ÉSHHFHGa MH1HÍa +HHVHäFHGa LHHZ1+H1OHFHG~ megÉ-HHUH 1HIFHHIOHä PHJÉÉ-HHUH {FHGa PHNSHH1OHHHIYHHIOHä PHÉSHH1OHHYHGa HSHäFHHYHHHa 1ÌHÍa
lJeeN~ ke=ÀÉCJeNvleg~ $ewäJä<HVYHaHZPOHJä<HVY1 HVHIOH1 HZÉPOHäJ<HVYHaÏYRäPHHa'H1HIÉMlP-HOHGa2HJÉ-HHa'H1HIPH1a'H1YOHHIMäHFHGa'H1HIPH1a2HH1MHäaFHHIHäa
´H1SHHHIFHHIOHä ´H1ÉSHHFHGa MH1HÍa +HHVHäFHGa LHHZ1+H1OHFHGa PHJÉJeer³³e&NHIFHHIOHä PHJÉÉ-HHUH {FHGa PH1SHH1OHHHIYHHIOHä PHÉSHH1OHHYHGa HSHäFHHYHHHa
DeeNefoNl³eeë~ lJeeN~ ke=ÀÉCJeNvlegÉaSHHLHäOHVYHaÏYRäPHHa'H1HIÉMlP-HOHGa2HJÉ-HHa'H1HIPH1a²HHZÍa'H1HIPH1a2HH1MHäaFHHIHäa´H1SHHHIFHHIOHä´H1ÉSHHFHGa
jeN³eë~ +HHVHäFHGaLHHZ1+H1OHFHGaPHJÉ-HHUH 1HIFHHIOHä PHJÉ-HHUH {FHGaPH1SHH1OHHHIYHHIOHä PHÉSHH1OHHYHGaHSHäFHHYHHHaHI-HËHVäaO-HH1aRV-1 HHÍa-HZ10-HH1YH1MHÍa
ke=ÀÉCJeNvlegÉa 'HHYHJääJ<HVYHa 'HHYHJäPOHJ<HV1YHVOHHYHJäÉPOHJ<HVYHa ÏYRäPHHa 'H1HIÉMlP-HOHGa Oe´gÉJee~ DeNHIPH1a HIR0HäÍa 'H1HIPH1a 2HH1MHäa FHHIHäa
´H1SHHHIFHHIOHä´H1ÉSHHFHGaMH1HÍa+HHVHäFHGaLHHZ1+H1OHFHGaPHJÉ-HHUH 1HIFHHIOHäPHJÉÉ-HHUH {FHGaPH1SHH1OHHHIYHHIOHäPHÉSHH1OHHYHGaHSHäFHHYHHH¤58¤
HeoeLe&ë-(JemeJeë) Jemegmeb%ekeÀe efJeÜebmeë (lJee) lJeeced (ke=ÀCJevleg) (iee³e$esCe) JesoefJeefnlesve (ívomee)
(Deef²jmJeled) Oeve¡e³eÒeeCeJeled (Oe´gJee) efve½euee (Deefme) (He=efLeJeer) He=LegmegKekeÀeefjCeer (Deefme) (Oeej³e) mLeeHe³e De$e
Dev³es<eeceefHe ¢M³eles #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (ceef³e) lJelÒeerlee³eeb Helv³eeced (Òepeeced) megmevleeveced (je³eë) Oevem³e
(Hees<eced) Hegefäced (ieewHel³eced) ieesOexveesë He=efLeJ³ee Jee®ees Jee Heeflemlem³e YeeJeced (megJeer³³e&ced) MeesYeveb ®e leÜer³³e¥ ®e leled
(mepeeleeved) meceeveeled ÒeeogYee&JeeoglHeVeeved (³epeceevee³e) efJeÐeeme²ceef³e$e Dee®ee³³ee&³e (©êeë) ©êmeb%ekeÀe efJeÜebmeë
(lJee) (ke=ÀCJevleg) ($ewägYesve) (ívomee) (Deef²jmJeled) DeekeÀeMeJeled (Oe´gJee) De#egyOee (Deefme) (Devleefj#eced)
De#e³eÒesce³egkeÌlee (Deefme) (Oeej³e) (ceef³e) (Òepeeced) mel³eyeueOece&³egkeÌleeced (je³eë) jepeefÞe³eë (Hees<eced) (ieewHel³eced)
DeO³eeHekeÀlJeced (megJeer³³e&ced) megÿg Heje¬eÀceced (mepeeleeved) (³epeceevee³e) mee²esHee²JesoeO³eeHekeÀe³e (Deeefol³eeë)
HetCe&efJeÐeeyeueÒeeHl³ee efJeHeef½eleë (lJee) (ke=ÀCJevleg) (peeielesve) (ívomee) (Deef²jmJeled) (Oe´gJee) efve<keÀcHee (Deefme)
(Ðeewë) met³³e& FJe JeÊe&ceeveë (Deefme) (Oeej³e) (ceef³e) (Òepeeced) megÒepeeleeced (je³eë) ®e¬eÀJeefÊe&jep³eue#c³eeë (Hees<eced)
(ieewHel³eced) mekeÀueefJeÐeeefOemJeeefcelJeced (megJeer³³e&ced) (mepeeleeved) (³epeceevee³e) ef¬eÀ³eekeÀewMeuemeefnleeveeb meJee&meeb efJeÐeeveeb
ÒeJekeÌ$es (efJeMJes) meJex (lJee) (osJeeë) GHeosMekeÀe efJeÜebmeë (Jewéeevejeë) ³es efJeMJes<eg vee³ekesÀ<eg jepevles (ke=ÀCJevleg)
(DeevegägYesve) (ívomee) (Deef²jmJeled) met$eelceÒeeCeJeled (Oe´gJee) megefmLeje (Deefme) (efoMeë) meJee&meg efo#eg J³eeHlekeÀerefÊe&ë
(Deefme) (Oeej³e) (ceef³e) (Òepeeced) (je³eë) meceûewée³³e&m³e (Hees<eced) (ieewHel³eced) JeekeÌ®eeleg³³e&ced (megJeer³³e&ced)
(mepeeleeved) (³epeceevee³e) mel³eesHeosMekeÀe³e~ #De³eb cev$eë Mele06.5.2.3 J³eeK³eeleë%¤58¤
DevJe³eë-ns ye´ïe®eeefjefCe kegÀceeefjkesÀ! ³ee lJeceef²jmJeod Oe´gJeeefme He=efLeJ³eefme leeb lJee iee³e$esCe ívomee JemeJees
FHFHHIkHE NH¢&-HYOHJaQV NHJ¢FHHM\H´ïe®eeefjved! ³emlJeef²jmJeod Oe´gJeesçefme YetefceJeled #eceeJeeveefme ³eb lJee JemeJees iee³e$esCe
ívomee cece Heefleb ke=ÀCJevleg me lJeb ceef³e Òepeeb je³emHees<eb ieewHel³eb megJeer³³e¥ ®e Oeej³e~ DeeJeeb mepeeleeved mebl eeveeved meJee&ved
³epeceevee³HHI-H²HHÝHQ&HH/HPHFH+H HV-HaQVHIkHHO-HFHHIMP-HRG2HJ-HHVÉPHYOHHIMHFHHIPHOHHEO-HHÌHkZÆJ<HVYHÏYRPHHFHFH
+HOYHH5 NH¢&-HYOHJaQV -HHUMHPO-HHIMP-HRG 2HJ-HHVÉPHYOHHIMHFHHIPHHE O-HHÌHkZÆJ<HVYHÏYRPHHFHFHP-HHHIFHYHE NH¢&Jevleg~ me
lJeb ceef³e Òepeeb je³emHees<eb ieewHel³eb megJeer³³e¥ ®e Oeej³e~ DeeJeeb mepeeleeved megefMe#³e JesoefMe#eeO³e³evee³e ³epeceevee³e ÒeoÐeeJe~
ns efJeogef<e! ³ee lJeceef²jmJeod Oe´gJeeçefme Ðeewjefme leeb lJeeefol³ee peeielesve ívomee cece Yee³³ee¥ ke=ÀCJevleg~ ns efJeÜved!
³emlJeceef²jmJeod Oe´gJeesçefme Ðeewjefme ³eb lJeeefol³ee peeielesve ívomee ceceeefOeÿeleejë ke=ÀCJevleg~ me lJeb ceef³e Òepeeb je³emHees<eb
ieewHel³eb megJeer³³e¥ ®e Oeej³e~ DeeJeeb mepeeleeved pevceleë metHeefoM³e meJe&eJf eÐeeûenCeeLe¥ ³epeceevee³e meceHHe&³esJe~ ns megYeies! ³ee
lJeceef²jmJeod Oe´gJeeefme efoMeesçefme leeb lJee Jewéeeveje efJeMJes osJee DeevegägYesve ívomee ceoOeerveeb ke=ÀCJevleg~ ns Heg©<e!
³emlJeceef²jmJeod Oe´gJeesçefme efoMeesçefme ³eb lJee Jewéeeveje efJeMJesosJee ceoOeerveb ke=ÀCJevleg, me lJeb ceef³e Òepeeb je³emHees<eb
ieewHel³eb megJeer³³e¥ ®e Oeej³e~ DeeJeeb metHeosMeeLe¥ mepeeleeved ³epeceevee³e meceHHe&³esJe¤58¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHHXHHMÍaHRHkHU+HJHHZ+HMP+HME+HMHUHHENH¢O-HHÉYHHVYHE^´HHUOHHZ m³eeleeced~ leoe JesoefJeefOevee
³e%eb Òelel³e JesoeskeÌleefve³eceeved mJeerke=Àl³e efJeJeenb efJeOee³e OecexCe mebleeveev³eglHeeÐe ³eeJeoäJeeef<e&keÀeë Heg$eeë Heg$³e½e
YeJes³egmleeJevceeleeefHelejew leeved megefMe#e³esleecele TOJe¥ ye´ïe®e³³e¥ ûeenef³elJee efJeÐeeO³e³evee³e mJeie=neoefleotjs DeeHleeveeb
efJeog<eeb efJeog<eerCeeb ®e HeeþMeeueemeg Òes<e³esleeced~ De$e ³eeJelees Oevem³e J³e³eë keÀÊeg¥ ³eesi³eesçefmle, leeJevleb kegÀ³³ee&leeced, veefn
mebleeveeveeb efJeÐeeoevecevleje keÀef½eogHekeÀejes Oece&½eeefmle~ lemceeosleled meleleb mecee®ejsleeced¤58¤
HeoeLe&ë-QV \HÑHHHHIM&HHU NHJ¢FHHMHU kHUSHHV OHW (Deef²jmJeled) Oeve¡e³e ÒeeCeJee³eg kesÀ mecelegu³e (Oe´gJee) efve½eue
(Deefme) nw Deewj (He=efLeJ³eefme) efJemle=le megKe keÀjves nejer nw Gme (lJee) legPe keÀes (iee³e$esCe) Jeso ceW efJeOeeve efkeÀ³es
(ívomee) iee³e$eer Deeefo ívoeW mes (JemeJeë) HHZ\HHUPH-HH \HÑHHH M.HYHV -HHXHV HI-H¾HYHG XHHVLHFHVMHU kHU (ke=ÀCJevleg)
keÀjW~ ns kegÀceej ye´ïe®eejer Heg©<e! pees let (Deef²jmJeled) ÒeeCeJee³eg kesÀ meceeve efve½eue nw Deewj (He=efLeJeer) He=efLeJeer kesÀ meceeve
#ecee³egkeÌle (Deefme) nw efpeme (lJee) legPe keÀes (JemeJeë) GkeÌle Jemegmeb%ekeÀ efJeÜeved ueesie (iee³e$esCe) Jeso ceW ÒeefleHeeove
efkeÀ³es (ívomee) iee³e$eer Deeefo ívoeW mes cesje Heefle (ke=ÀCJevleg) keÀjsb~ mees let (ceef³e) DeHeveer efÒe³e Helveer cegPe ceW (Òepeeced)
megvoj mevleeveeW (je³eë) Oeve keÀer (Hees<eced) Hegefä (ieewHel³eced) ieew, He=efLeJeer Jee JeeCeer kesÀ mJeeceerHeve Deewj (megJeer³³e&ced)
megvoj Heje¬eÀce keÀes (Oeej³e) mLeeHeve keÀj~ ceQ let oesveeW (mepeeleeved) SkeÀ ieYee&Me³e mes GlHeVe ngS meye mevleeveeW keÀes
(³epeceevee³e) HI-H²HHRVYHVQHMV'HHHHH NH¢HVHI-H²HHÝHQ&HNHV¢HIXHHVPHFH+H &HNH¢M:aQVHIkSHHVOHW (Deef²jmJeled) DeekeÀeMe

kesÀ meceeve (Oe´gJee) efve½eue (Deefme) nw Deewj (Devleefj#eced) DeefJeveeMeer Òesce³egkeÌle (Deefme) nw Gme (lJee) legPekeÀes (©êeë)
©êmeb%ekeÀ ®eJeeueerme Je<e& ye´ïe®e³³e& mesJeves nejs efJeÜeved ueesie ($ewägYesve) Jeso ceW keÀns ngS (ívomee) ef$eägHed ívo mes cesjer
kHU (ke=ÀCJevleg) keÀjW~ ns Jeerj Heg©<e! pees let DeekeÀeMe kesÀ meceeve efve½eue nw Deewj ¢æ{ Òesce mes ³egkeÌle nw, efpeme legPe keÀes
®eJeeueerme Je<e& ye´ïe®e³e& keÀjves nejs efJeÜeved ueesie Jeso ceW ÒeefleHeeove efkeÀ³es ef$eägHed ívo mes cesje mJeeceer keÀjW~ Jen let
(ceef³e) DeHeveer efÒe³e Helveer cegPe ceW (Òepeeced) yeue leLee mel³e Oece& mes ³egkeÌle mevleeveeW (je³eë) jep³eue#ceer keÀer (Hees<eced)
Hegefä (ieewHel³eced) Heæ{eves kesÀ DeefOeÿele=lJe Deewj (megJeer³³e&ced) De®ís Heje¬eÀce keÀes (Oeej³e) OeejCe keÀj ceQ let oesveeW
(mepeeleeved) SkeÀ Goj mes GlHeVe ngS meye mevleeveeW keÀes De®íer efMe#ee oskeÀj JesoefJeÐee keÀer efMe#ee nesves kesÀ efue³es
(³epeceevee³e) De²-GHee²eW kesÀ meefnle Jeso Heæ{eves nejs DeO³eeHekeÀ keÀes osJeWa QV HI-HRJHHU kHU SHHV OHW (Deef²jmJeled)
DeekeÀeMe keÀs meceeve (Oe´gJee) De®eue (Deefme) nw (Ðeewë) met³e& kesÀ me¢Me ÒekeÀeMeceeve (Deefme) nw Gme (lJee) legPe keÀes
(Deeefol³eeë) Deæ[leeueerme Je<e& ye´ïe®e³³e& keÀjkesÀ HetCe& efJeÐee Deewj yeue keÀer ÒeeefHle mes DeeHle mel³eJeeoer Oecee&lcee efJeÜeved
ueesie (peeielesve) Jeso ceW keÀns (ívomee) peieleer ívo mes cesjer Helveer (ke=ÀCJevleg) keÀjW~ ns efJeÜeved Heg©<e! pees let DeekeÀeMe
kesÀ legu³e ¢æ{ Deewj met³³e& kesÀ legu³e lespemJeer nw, Gme legPe keÀes Deæ[leeueerme Je<e& ye´ïe®e³³e& mesJeves Jeeues HetCe& efJeÐee mes ³egkeÌle
Oecee&lcee efJeÜeved ueesie JesoeskeÌle peieleer ívo mes cesje Heefle keÀjW~ Jen let (ceef³e) DeHeveer efÒe³e Yee³³ee& cegPe ceW (Òepeeced)
MegYe iegCeeW mes ³egkeÌle mevleeveeW (je³eë) ®e¬eÀJeefÊe&-jep³eue#ceer keÀes (Hees<eced) Hegeäf (ieewHel³eced) mebHetCe& efJeÐee kesÀ mJeeceerHeve
Deewj (megJeer³e&ced) megvoj Heje¬eÀce keÀes (Oeej³e) OeejCe keÀj~ ceQ let oesveeW (mepeeleeved) DeHeves mevleeveeW keÀes pevce mes GHeosMe
keÀjkesÀ meye efJeÐee ûenCe keÀjves kesÀ efue³es (³epeceevee³e) ef¬eÀ³ee-keÀewMeue kesÀ meefnle meye efJeÐeeDeeW kesÀ Heæ{eves nejs Dee®ee³e&
keÀes meceHe&Ce keÀjW~ ns megvoj Ssée³³e&³egkeÌle Heeflve! pees let (Deef²jmJeled) met$eelcee ÒeeCeJee³eg kesÀ meceeve (Oe´gJee) efve½eue
(Deefme) nw Deewj (efoMeë) meye efoMeeDeeW ceW keÀerefle&Jeeueer (Deefme) nw, Gme legPe keÀes (Jewéeevejeë) meye ceveg<³eeW ceW
MeesYee³eceeve (efJeMJes) meye (osJeeë) GHeosMekeÀ efJeÜeved ueesie (DeevegägYesve) Jeso ceW keÀns (ívomee) DevegägHed ívo mes cesjs
DeeOeerve (ke=ÀCJevleg) keÀjW~ ns Heg©<e! pees let met$eelcee Jee³eg kesÀ me¢Me efmLele nw (efoMeë) meye efoMeeDeeW ceW keÀerefle&Jeeuee
(Deefme) nw, efpeme (lJee) legPe keÀes meye Òepee ceW MeesYee³eceeve meye efJeÜeved ueesie cesjs DeeOeerve keÀjW~ mees DeeHe (ceef³e) cegPe
ceW (Òepeeced) MegYeue#eCe³egkeÌle mevleeveeW (je³eë) meye Ssée³³e& keÀer (Hees<eced) Hegeäf (ieewHel³eced) JeeCeer keÀer ®elegjeF& Deewj
(megJeer³³e&ced) megvoj Heje¬eÀce keÀes (Oeej³e) OeejCe keÀj~ ceQ let oesveeW peves De®íe GHeosMe nesves kesÀ efue³es (mepeeleeved) DeHeves
mevleeveeW keÀes (³epeceevee³e) mel³e kesÀ GHeosMekeÀ DeO³eeHekeÀ kesÀ meceerHe meceHe&Ce keÀjW¤58¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: *+HFHHXHHMQZaSH\HkHU-Heg©<e SkeÀ-otmejs keÀer Hejer#ee keÀjkesÀ DeeHeme ceW ¢æ{ Òeerelf e
Jeeues nesJeW, leye JesoeskeÌle jerefle mes ³e%e keÀe efJemleej Deewj JesoeskeÌle efve³eceeçvegmeej efJeJeen keÀjkesÀ Oece& mes mevleeveeW keÀes
GlHeVe keÀjW~ peye lekeÀ keÀv³ee Deewj Heg$e Deeþ Je<e& kesÀ neW, leye lekeÀ ceelee-efHelee GvekeÀes De®íer efMe#ee osJeW~ Fme kesÀ Heerís
ye´ïe®e³³e& OeejCe keÀje kesÀ efJeÐee Heæ{ves kesÀ efue³es DeHeves Iej mes yengle otj DeeHle efJeÜeved Heg©<eeW Deewj DeeHle HI-HRJHHUHIkHH:
keÀer HeeþMeeueeDeeW ceW Yespe osJeW~ Jeneb HeeþMeeuee ceW efpeleves Oeve keÀe Ke®e& keÀjvee Gef®ele nes Glevee keÀjW, keÌ³eeWefkeÀ mevleeveeW
keÀes efJeÐeeoeve kesÀ efJevee keÀesF& GHekeÀej Jee Oece& veneR yeve mekeÀlee~ Fmeefue³es Fme keÀe efvejvlej Devegÿeve efkeÀ³ee keÀjW¤58¤
Deefol³ee Fl³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ Deefoefleos&Jelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'HHIRäOHZ1MHPYHH1PHHIRäHIOHÆV1HI\HXHLH<&HHOHJa
ke=ÀÉlJee³eN mee ceNnercegÉKeeb ce=ÉYFHHH51HHVHIYHäFH1LYHHVäa
HegÉHV<H1Í´HHHäÏ1RHIRäHIOHÍÀH1+HHH1HIYHHIOHä
'HHIRäOHZa MHPYHHäa 'H1HIPH1a 'HHIRäHIOHÍa OHV1a HI\HXHäFHGa LHÉYCeeNlegÉ~ ke=ÀÉO-HHHäa PHHa FH1QHUFHGa *1.HHFHGa FHÉYFHHHU1HIFHHIOHä
ce=ÉOHGÉFHHHUäFHGaHHVHIYHäFHGa'H1LYHHVäa+HJÉHV<HäÍa´Ha'H1H1Ï1OHGa'HHIRäHIOHÍaÀH1+HHHäYHGa)HIOHä
HeoeLe&ë-(Deefol³ew) efoJes efJeÐeeÒekeÀeMee³e (jemvee) oe$eer (Deefme) (Deefoefleë) Heg$eë Heg$eer ®e (les) leJe
mekeÀeMeeled (efyeueced) YejCeb OeejCeced~ efyeueb Yejb YeJeefle efyeYeles&ë¤ (efve©02~17) (ie=YCeeleg) ie=Áeleg (ke=ÀlJee³e) (mee)
(cenerced) cenleerced (GKeeced) HeekeÀmLeeueerced (ce=vce³eerced) ce=efÜkeÀejeced (³eesefveced) efceefÞeleeced (Deive³es) DeefivemecyevOes
mLeeHevee³e (Heg$esY³eë) mevleevesY³eë (Òe) (De³e®íled) oÐeeled (Deefoefleë) ceelee (ÞeHe³eeved) ÞeHe³evleg HeefjHee®e³evleg (Fefle)
Devesve ÒekeÀejsCe~ #De³eb cev$eë Mele06.5.2.13,20,21 J³eeK³eeleë%¤59¤
DevJe³eë-ns DeO³eeefHekesÀ efJeogef<e! ³elemlJeceefol³ew jemveeefme, lemceeled les leJe mekeÀeMeeod yeueb ye´ïe®e³³e&OeejCeb
ke=ÀlJee³eeefoefleefJe&Ðee ie=YCeeleg meeçefoefleYe&Jeleer ce=vce³eeR ³eesevf eb cenercegKeeceive³es Heg$esY³e½e Òee³e®íled~ efJeÐeemegefMe#eeY³eeb
³egkeÌlee YetlJeesKeeefceefle ÞeHe³eeveVeeefoHeekebÀ kegÀJe&vleg¤59¤
YeeJeeLe&ë-NHJ¢FHHMHÍ+HJH0HHXHHENHJ¢FHHH HkHU0HHXHHELHO-HH\HÑHHHHI-H2HHHPHJ0HHUXHOHHHHI-H²HHÍ+HHNH¢HI-HHI2HEH
ie=Áer³egë~ DeenejefJenejeveefHe megefve³ecesve mesJe³es³egë~ ve keÀoeef®eefÜ<e³ekeÀLeeb Íe=Ceg³egë~ ceÐeceebmeeuem³eeefleefveêeb
efJene³eeO³eeHekeÀmesJeevegketÀueleeY³eeb JeefÊe&lJee megJe´leeefve Oejs³egë¤59¤
HeoeLe&ë-QV +HÈ^HYHV QHMHU HI-HRJHHU kHU HISHPH NH¢HM&H OHW (Deefol³ew) efJeÐeeÒekeÀeMe kesÀ efue³es (jemvee) oeveMeerue
(Deefme) nw Fmeefue³es (les) legPe mes (efyeueced) ye´ïe®e³³e& keÀes OeejCe (ke=ÀlJee³e) keÀjkesÀ (Deefoefleë) Heg$e Deewj keÀv³ee efJeÐee
keÀes (ie=YCeeleg) ûenCe keÀjW mees (mee) let (Deefoefleë) ceelee (ce=vce³eerced) ceÆer keÀer (³eesefveced) efceueer Deewj He=LekedÀ (cenerced)
yeæ[er (GKeeced) HekeÀeves keÀer yeìueesF& keÀes (Deive³es) Deefive kesÀ efvekeÀì (Heg$esY³eë) Heg$eeW keÀes (Òee³e®íled) osJes~ efJeÐee Deewj
De®íer efMe#ee mes ³egkeÌle neskeÀj yeìueesF& ceW (Fefle) Fme ÒekeÀej (ÞeHe³eeved) DeVeeefo HeoeLeeX keÀes HekeÀeDees¤59¤
YeeJeeLe&ë-XHÈ>NHV¢+HJHH:NH¢HU'HHZMXHÈ>HINH¢HHEHIkHH:NH¢HU+HHà0HHXHHFH:SHH\HÑHHH NH¢HUHI-HHI2H+HW-H NH¢PHJ0HHUXHOHH
mes efJeÐee Deewj Yeespeve yeveeves keÀer ef¬eÀ³ee meerKeW Deewj Deenej-efJenej Yeer De®ís efve³ece mes mesJebs~ keÀYeer efJe<e³e keÀer keÀLee ve
megveW~ ceÐe, ceebme, Deeuem³e Deewj Del³evle efveêe keÀes l³eeie kesÀ Heæ{eves Jeeues keÀer mesJee Deewj Gme kesÀ DevegketÀue JeÊe& kesÀ
De®ís efve³eceeW keÀes OeejCe keÀjW¤59¤
JemeJemlJesl³em³e efmevOegÜerHe $eÝef<eë~ JemJeeo³ees cev$eeskeÌlee osJeleeë~ mJejeìd mebke=ÀefleMívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
HegveefJe&ÜebmeesçO³esle+vegHeosM³eeved ceveg<³eeved keÀLeb MeesOe³es³egefjl³een¤
efHeÀj efJeÜeved ueesie Heæ{ves nejs Deewj GHeosMe kesÀ ³eesi³e ceveg<³eeW keÀes kewÀmes Meg× keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues
-HPHä-HPO-HH 2HW+HHYOHJ LHHH1HV&H1 ÏYRäPHHHIMlP-HRG 1ÌHPO-HHä 2HW+HHYOHJÉ HZÆJä<HVYH1
ÏYRäPHHHIMlP-HRHäHIR1OHHPO-HHä 2HW+HHYOHJÉ SHHLHäOHVYH1 ÏYRäPHHHIMlP-HRG HI-HËHVä O-HH RV1-HH -HZËHHYH1MH
2HWä+HH1YO-HHYHJäÆJ<HVYH1ÏYRäPHHHIMlP-HHIRYÌäPO-HH2HW+HHOHJÉ -Hä&HPO-HH2HW+HHOHJÉ HI-H&HJäPO-HH2HW+HHOHJ
-HPHä-HÍaO-HH1a2HWÉHeN³eNvlegÉaLHH1H1HV&HäaÏYRäPHHa'H1HIÉMlP-HOHGa1ÌHë~ lJeeN~ OetÉHeN³eNvlegÉ~ $ewäJä<HVYHaHZPOHJä<HVYHVHIOH1HZÉPOHJäYesve~
ÏYRäPHHa 'H1HIÉMlP-HOHGa 'HH1HIR1OHHÍa O-HH1a 2HWÉHeN³eNvlegÉa SHHLHäOHVYHa ÏYRäPHHa 'H1HIÉMlP-HOHGa HI-HËHVäa O-HH1a RV-1 HHÍa -HZ10-HH1YH1MHÍa
OetÉHeN³eNvlegÉa 'HHYHJäägYesve~ 'HHYHJäPOHJ<HV1YHVOHHYHJäÉPOHJ<HVYHa ÏYRäPHHa 'H1HIÉMlP-HOHGa )YÌäÍa O-HH1a 2HWÉHeN³eNlegÉa -Hä&HÍa O-HH1a 2HWÉHeN³eNlegÉ~
HI-H&HJäÍaO-HH1a2HWÉHeN³eNlegÉ¤60¤
HeoeLe&ë-(JemeJeë) Deeefocee efJeÜebmeë (lJee) lJeeced (OetHe³evleg) megievOeeVeeefoefYeë mebmkegÀJe&vleg (iee³e$esCe)
JesomLesve (ívomee) (Deef²jmJeled) ÒeeCewmlegu³eced (©êeë) ceO³ecee efJeHeef½eleë (lJee) (OetHe³evleg) efJeÐeemegefMe#eeY³eeb
mebmkegÀJe&vleg ($ewägYesve) (ívomee) (Deef²jmJeled) efJe%eeveJeled (Deeefol³eeë) GÊecee efJeÜebmeesçO³eeHekeÀeë (lJee) (OetHe³evleg)
mel³eJ³eJenejûenCesve mebmkegÀJe&vleg (peeielesve) (ívomee) (Deef²jmJeled) ye´ïeeC[mLeMeg×Jee³egJeled (efJeMJes) meJes& (lJee)
(osJeeë) mel³eesHeosMekeÀe efJeÜebmeë (Jewéeevejeë) meJex<eg ceveg<³ese<f Jeces mel³eOece&efJeÐeeÒekeÀeMekeÀeë (OetHe³evleg) mel³eesHeosMesve
mebmkegÀJe&vleg (DeevegägYesve) (ívomee) (Deef²jmJeled) efJeÐegÜled (Fvêë) Hejcewée³³e&Jeeved jepee (lJee) (OetHe³eleg) jepeefJeÐe³ee
mebmkeÀjesleg (Je©Ceë) Jejes v³ee³eeOeerMeë (lJee) (OetHe³eleg) jepeveerl³ee mebmkeÀjesleg (efJe<Cegë) mekeÀueefJeÐee³eesiee²J³eeHeer
³eesefiejepeë (lJee) (OetHe³eleg) ³eesieefJeÐee²wë mebmkeÀjesleg~ #De³eb cev$eë Mele06.5.3.10 J³eeK³eeleë%¤60¤
DevJe³eë-ns ye´ïe®eeefjved ye´ïe®eeefjefCe Jee! ³es JemeJees iee³e$esCe ívomee lJeeef²jmJeRG 2HW+HHYOHJa ÌHkZÆJ<HVYH
ívomee lJeeef²jmJeod OetHe³evleg~ Deeefol³ee peeielesve ívomee lJeeef²jmJeod OetHe³evleg~ Jewéeeveje efJeMJesosJee DeevegägYesve
ívomee lJeeef²jmJeod OetHe³evleg~ FvêmlJee OetHe³eleg~ Je©CemlJee OetHe³eleg~ efJe<CegmlJee OetHe³elJesleebmlJeb meleleb
mesJemJe¤60¤
YeeJeeLe&ë-meJexçO³eeHekeÀe DeefKeuee DeO³eeefHekeÀe½e meJee&efYeë meefl¬eÀ³eeefYeye´&ïe®eeefjCees ye´ïe®eeefjCeer½e
efJeÐeemegefMe#eeY³eeb ³egkeÌleeë meÐeë mebHeeo³es³egë~ ³ele Sles ke=ÀleHetCe&ye´ïe®e³³ee& ie=neÞeceeoerved ³eLeekeÀeuecee®ejs³egë¤60¤
HeoeLe&ë-ns ye´ïe®eeefjved Jee ye´ïe®eeefjefCe! pees (JemeJeë) ÒeLece efJeÜeved ueesie (iee³e$esCe) Jeso kesÀ (ívomee)
iee³e$eer ívo mes (lJee) legPe keÀes (Deef²jmJeled) ÒeeCeeW kesÀ legu³e megieefvOele HeoeLeeX kesÀ meceeve (OetHe³evleg) mebmkeÀej³egkeÌle
keÀjW (©êeë) ceO³ece efJeÜeved ueesie ($ewägYesve) JesoeskeÌle (ívomee) ef$eägHed ívo mes (Deef²jmJeled) efJe%eeve kesÀ meceeve
(lJee) lesje (OetHe³evleg) efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes mebmkeÀej keÀjW (Deeefol³eeë) meJees&Êece DeO³eeHekeÀ efJeÜeved ueesie
(peeielesve) (ívomee) JesoeskeÌle peieleer ívo mes (Deef²jmJeled) ye´ïeeC[ kesÀ Meg× Jee³eg kesÀ me¢Me (lJee) lesje (OetHe³evleg)
Oece&³egkeÌle J³eJenej kesÀ ûenCe mes mebmkeÀej keÀjW (Jewéeevejeë) meye ceveg<³eeW ceW mel³e, Oece& Deewj efJeÐee kesÀ ÒekeÀeMe keÀjves
Jeeues (efJeMJes) meye (osJeeë) mel³eesHeosäe efJeÜeved ueesie (DeevegägYesve) JesoeskeÌle DevegägHed (ívomee) ívo mes (Deef²jmJeled)
efyepegueer kesÀ meceeve (lJee) lesje (OetHe³evleg) mel³eesHeosMe mes mebmkeÀej keÀjW (Fvêë) Hejce Ssée³³e&³egkeÌle jepee (lJee) lesje
(OetHe³eleg) jepeveerefle efJeÐee mes mebmkeÀej keÀjs (Je©Ceë) Þesÿ v³ee³eeOeerMe (lJee) legPe keÀes (OetHe³eleg) v³ee³eef¬eÀ³ee mes meb³egkeÌle
keÀjs Deewj (efJe<Cegë) meye efJeÐee Deewj ³eesiee²esb keÀe JesÊee ³eesieerpeve (lJee) legPe keÀes (OetHe³eleg) ³eesieefJeÐee mes mebmkeÀej³egkeÌle
keÀjs, let Fve meye keÀer mesJee efkeÀ³ee keÀj¤60¤
YeeJeeLe&ë-PH\H'H2HH+HNH¢kHU 'HHZM+HJHH: NH¢HV HHHIQHV HINH¢PH\HÀHVáHIH¢HH'HH: PHV NH¢YHH'HH: Deewj Heg$eeW keÀes
efJeÐee Deewj efMe#ee mes ³egkeÌle MeerIe´ keÀjW~ efpememes ³es HetCe& ye´ïe®e³³e& ner keÀj kesÀ ie=neÞece Deeefo keÀe ³eLeeskeÌle keÀeue ceW
Dee®ejCe keÀjW¤60¤
'HHIRHIOH|VOHPHHIPHY2HJ¾HU+HH¿HIHÍa'HHIROHHRHHVHIXHHVNH®OHHRV-eleeë~ YegefjkeÌke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë
mJejë~ GKes Je©$eerl³egÊejm³e efve®e=led Òeke=ÀefleMívoë~ OewJeleë mJejë¤
efJeog<³eë HIk³eë keÀv³eeë megefMe#³e Oeeefce&keÀerefJe&og<eerë ke=ÀlJewefnkeÀHeejueewefkeÀkeÀmegKes ÒeeHe³es³egefjl³een¤
HI-H¾HYHGHIkHH%NeÀv³eeDeeW keÀes GÊece efMe#ee mes Oecee&lcee efJeÐee³egkeÌle keÀjkesÀ Fme ueeskeÀ Deewj HejueeskeÀ kesÀ
megKeeW keÀes ÒeeHle keÀjeJeW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHIRäHIOH|H RV1-HHU HI-H1ËHRVä-HH-HOHHU +HHI/H1-HHÍ PH12HP/HVäÉ'HHIMlP-HOHG .HäYHO-H-HÎ RV1-HHYHH O-HH1
+HOYHHUäR[1-HHUHI-H 1ËHRVä-HH-HOHHUÍ +HHI/H1-HHÍ PH12HP/HVäÉ'HHIMlP-HRG Rä2HOHW.HV HI2H1H&HHäPO-HH RV1-HHUHI-H 1ËHRVä-HeJeleerë
+HHI/H1-HHÍ PH12HP/HVäÉ'HHIMlP-HR1<HHUnY2HOHHFHJ.HV1 -HäHHU|H RV1-HHUHI-H 1ËHRVä-HH-Hleerë He=efLeNJ³eeë
PH12HP/HVäÉ'HHIMlP-HÏAä+HHYOHW.HV1 LYHHPO-HHä RV1-HHUHI-H 1ËHRVä-HH-HOHHUÍ +HHI/H1-HHÍ PH12HP/HVäÉ'HHIMlP-HOHG +HäHYOetKesN
SHYHäH1PO-HHÉHIÏä9H+HHHRV1-HHUHI-H 1ËHRVä-HH-HOHHUÍ+HHI/H1-HHÍPH12HP/HVäÉ'HHIMlP-HOHG+HäHYOHtKes¤61¤
'HHIRäHIOHÍa O-HH1a RV1-HHUa HI-H1ËHRVä-HH-HOHHUa HI-H1ËHRVä-H-H1OHHUHIOHä HI-H1ËHRVä-HÉ-HOHHUa +HÉHI/H1-HHÍa PH12HP/H1 )HIOHä PH12HÉP/HVäa
DeNef²ÉMlP-HOHGa .H1YH1OHJÉa 'H1-H1Î1a RV1-HHYHHäFHGa O-HH1a +HOYHHUäÍa RV1-HHUÍa HI-H1ËHRVä-HH-HOHHUÍa HI-H1ËHRVä-H-HOHHU1HIMHIOHä HI-H1ËHRVäJ³eçJeleerë~
He=ÉHI/H1-HHÍaPH12HP/H1 )HIOHä PH12HÉP/HVäa'H1HIÉMlP-HOHGaR12H1OHJÉa*1.HV1aHI2H1H&HHäÍaO-HH1aRV1-HHUÍaHI-H1ËHRVä-HH-HOHHUÍaHI-H1ËHRVä-H-HOHHU1HIMHIOHä
HI-H1ËHRVä-HÉ-HOHHUÍa +HÉefLeNJ³eeë~ meNOemLeN Fefleä PH12HÉP/HVäa 'H1HIÉMlP-HOHGa 'H1HI<Ha )1Y2H1OHH1FHGa *1.HV1a -HäHHUÍa O-HH1a RV1-HHUÍa
HI-H1ËHRVä-HH-HOHHUÍa HI-H1ËHRVä-H-HOHHU1HIMHIOHä HI-H1ËHRVä-HÉ-HOHHUÍa +HÉHI/H1-HHÍa PH12HP/H1 )HIOHä PH12HÉP/HVäa 'H1HIÉMlP-HOHGa ÀH1+H1HNvlegÉ~ GNKesN~
iveeÍaO-HH1aRV1-HHUÍaHI-H1ËHRVä-HH-HOHHUÍaHI-H1ËHRVä-H-HOHHU1HIMHIOHäHI-H1ËHRVä-HÉ-HOHHUÍa+HÉHI/H1-HHÍaPH12HP/H1)HIOHäPH12HÉP/HVa'H1HIÉMlP-HOHa
HeN®eNvlegÉa *1.HV1a SHYHäHÍa O-HH1a 'HHIÏä9H+HHH1 )OHHHIäÏ9HÉ+HHHÍa RV1-HHUÍa HI-H1ËHRVä-HH-HOHHUÍa HI-H1ËHRVä-H-HOHHU1HIMHIOHä
HI-H1ËHRVä-HÉ-HOHHUÍa+HÉHI/H1-HHÍaPH12HP/H1)HIOHäPH12HÉP/HVäa'H1HIÉMlP-HOHGa+H1H1YOHJÉ~ GNKesN¤61¤
HeoeLe&ë-(Deefoefleë) DeO³eeefHekeÀe (lJee) lJeeced (osJeer) efJeog<eer (efJeéeosJ³eeJeleer) efJeMJes<eg osJes<eg efJeÜlmeg YeJeb
efJe%eeveb ÒeMemleb efJeÐeles ³em³eeb mee~ De$e meesceeMJesefvê³eefJeMJeosJ³em³e celeew¤ (Deäe06~3~131) Fefle oerIe&lJeced~
(He=efLeJ³eeë) Yetcesë (meOemLes) menmLeeves (Deef²jmJeled) DeefiveJeled (Keveleg) Yetefceb KeefvelJee ketÀHepeueJeefÜÐee-
³egkeÌleeefVe<Heeo³eleg (DeJeì) DeHeefjYeeef<eleeefveefvole (osJeeveeced) efJeog<eeced (lJee) (Helveerë) kHUÍ (osJeerë) efJeog<eerë
(efJeéeosJ³eeJeleerë) (He=efLeJ³eeë) (meOemLes) (Deef²jmJeled) ÒeeCeJeled (oOeleg) (GKes) %eeve³egkeÌles (efOe<eCeeë)

ÒeMebefmeleJeei³egkeÌlee efOe³eë (lJee) (osJeerë) efJeÐee³egkeÌleeë (efJeéeosJ³eeJeleerë) (He=efLeJ³eeë) (meOemLes) (Deef²jmJeled)
(DeefYe) DeeefYecegK³es (FvOeleeced) ÒeoerHe³evleg (GKes) efJe%eeveefce®ígkesÀ (Jeª$eerë) Jejeë (lJee) (osJeerë) keÀceveer³eeë
(efJeéeosJ³eeJeleerë) (He=efLeJ³eeë) (meOemLes) (Deef²jmJeled) Deeefol³eJeled (ÞeHe³evleg) Hee®e³evleg (GKes) DeVeeOeeje mLeeueerJe
efJeÐeeOeejs (iveeë) JesoJee®eë~ ivee Fefle Jee*dveecemeg¤ (efveIeb01~11) (lJee) (osJeerë) efoJ³eefJeÐeemecHeVeeë
(efJeéeosJ³eeJeleerë) (He=efLeJ³eeë) Devleefj#em³e (meOemLes) (Deef²jmJeled) efJeÐegÜled (He®evleg) HeefjHekeÌJeeb kegÀJe&vleg (GKes)
%eeve³egkeÌles (peve³eë) MegYeiegCewë Òeefme×eë (lJee) (Deef®íVeHe$eeë) 'H.HHI&>OHHHIYH+HHHHI&H-HkHHICe ³eeveeefve Jee ³eemeeb leeë
(osJeerë) efoJ³eiegCeÒeoeë (efJeéeosJ³eeJeleerë) (He=efLeJ³eeë) (meOemLes) (Deef²jmJeled) Dees<eefOejmeJeled (He®evleg) (GKes)
efpe%eemees~ #De³eb cev$eë Mele06.5.4.3-8 J³eeK³eeleë%¤61¤
DevJe³eë-ns DeJeì efMeMees! efJeéeosJ³eeJel³eefoefleoxJeer He=eLf eJ³eeë meOemLes lJeeef²jmJeled Keveleg~ ns GKes keÀv³es!
osJeeveeb HelveereJf e&éeosJ³eeJeleeroJx eerë He=eLf eJ³eeë meOemLes lJeeef²jmJeod oOeleg~ ns GKes! efJeéeosJ³eeJeleerefOe&<eCee osJeerë He=efLeJ³eeë
meOemLes lJeeef²jmJeoYeervOeleeced~ ns GKes! efJeéeosJ³eeJeleerJe&ª$eeroJx eerë He=efLeJ³eeë meOemLes lJeeef²jmJe®í^He³evleg~ ns GKes!
efJeéeosJ³eeJeleeroJx eerivee&ë He=efLeJ³eeë meOemLes lJeeef²jmJeled He®evleg~ ns GKes! efJeéeosJ³eeJeleerjef®íVeHe$ee peve³ees osJeerë
He=efLeJ³eeë meOemLes lJeeef²jmJeled He®evleg~ ns GKes! lJecesleeY³eë meJee&Y³ees ye´ïe®e³exCe efJeÐeeb ie=neCe¤61¤
YeeJeeLe&ë-ceeleeefHe$ee®ee³ee&efleefLeefYe³e&Lee ®elegjeë Hee®ekeÀeë mLeeu³eeefo<JeVeeoerevf e mebmke=Àl³eesÊeceeefve mebHeeÐevles,
leLewJe yeeu³eeJemLeeceejY³e efJeJeeneled HetJe¥ kegÀceejeë kegÀcee³e&½eel³egÊecee YeeJe³evleg¤61¤
HeoeLe&ë-ns (DeJeì) yegjeF& Deewj efvevoejefnle yeeuekeÀ (efJeéeosJ³eeJeleer) mecHetCe& efJeÜeveeW ceW ÒeMemle %eeveJeeueer
(Deefoefleë) DeKeC[ efJeÐee Heæ{eves nejer (osJeer) ef-HRJHHU kHU (He=efLeJ³eeë) Yetefce kesÀ (meOemLes) SkeÀ MegYemLeeve ceW (lJee)
legPe keÀes (Deef²jmJeled) Deefive kesÀ meceeve (Keveleg) pewmes Yetefce keÀes Keeso kesÀ ketÀHe peue efve<HeVe keÀjles nQ, Jewmes efJeÐee³egkeÌle
keÀjs~ ns (GKes) %eeve³egkeÌle kegÀceejer! (osJeeveeced) efJeÜeveeW keÀer (Helveerë) kHU SHHV (efJeéeosJ³eeJeleerë) mecHetCe& efJeÜeveeW ceW
DeefOekeÀ efJeÐee³egkeÌle (osJeerë) efJeog<eer (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer kesÀ (meOemLes) SkeÀ mLeeve ceW (Deef²jmJeled) ÒeeCe kesÀ me¢Me
(lJee) legPe keÀes (oOeleg) OeejCe keÀjW~ ns (GKes) efJe%eeve keÀer F®íe keÀjves Jeeueer! (efJeéeosJ³eeJeleerë) meye efJeÜeveeW ceW
GÊece (efOe<eCeeë) ÒeMebemf ele JeeCeer³egkeÌle yegef×celeer (osJeerë) HI-H²HHHJNH®OHkHUXHHVLH(He=efLeJ³eeë) He=eLf eJeer kesÀ (meOemLes) SkeÀ
mLeeve ceW (lJee) legPe keÀes (Deeq²jmJeled) ÒeeCe kesÀ legu³e (DeYeervOeleeced) ÒeoerHle keÀjW~ ns (GKes) DeVe Deeefo HekeÀeves keÀer
yeìueesF& kesÀ meceeve efJeÐee keÀes OeejCe keÀjves nejer keÀv³es! (efJeéeosJ³eeJeleerë) GÊece efJeog<eer (Jeª$eerë) efJeÐee-ûenCe kesÀ
efue³es mJeerkeÀej keÀjves ³eesi³e (osJeerë) +H-HOHHU kHU XHHVLH(He=efLeJ³eeë) Yetefce kesÀ (meOemLes) SkeÀ Meg× mLeeve ceW (lJee)
legPe keÀes (Deef²jmJeled) met³e& kesÀ legu³e (ÞeHe³evleg) Meg× lespeefmJeveer keÀjW~ ns (GKes) %eeve ®eenves nejer kegÀceejer!
(efJeéeosJ³eeJeleerë) yengle efJeÐeeJeeveeW ceW GÊece (osJeerë) Meg× efJeÐee mes ³egkeÌle (iveeë) -HVR-HH&HHU NH¢HV SHHYHYHV -HHXHHU kHU
ueesie (He=efLeJ³eeë) Yetefce kesÀ SkeÀ (meOemLes) GÊece mLeeve ceW (lJee) legPe keÀes (Deef²jmJeled) efyepegueer kesÀ legu³e (He®evleg)
¢æ{ yeueOeeefjCeer keÀjW~ ns (GKes) %eeve keÀer F®íe jKeves Jeeueer kegÀceejer! (efJeéeosJ³eeJeleerë) GÊece efkeÐee Heæ{er
(Deef®íVeHe$eeë) 'H.HHI&>OHYH-HHUYH0HJ¹-HkH: NH¢HV 2HHMYHV -HHHHYHH: FH: Hueves Jeeueer (peve³eë) MegYeiegCeeW mes Òeefme×
(osJeerë) HIR-H LHJ&HH: NH¢HU RVYHV QHMHU kHU XHHVLH (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer kesÀ (meOemLes) GÊece ÒeosMe cesb (lJee) legPe keÀes
(Deef²jmJeled) Dees<eefOe³eeW kesÀ jme kesÀ meceeve (He®evleg) mebmkeÀej³HJNH®OHNH¢M:aQV NH¢JFHHMHU NH¢YHVOHW )YH+HW-HH[NH®OHPH\HHIkHH:
mes ye´ïe®e³³e& kesÀ meeLe efJeÐee ûenCe keÀj¤61¤
YeeJeeLe&ë-ceelee-efHelee Dee®ee³³e& Deewj DeefleefLe DeLee&led YećeCeMeerue efJejkeÌle Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes jmeesF³es
yeìueesF& Deeefo Hee$eeW ceW DeVe keÀe mebmkeÀej keÀj kesÀ DeVe keÀes GÊece efme× keÀjles nQ, Jewmes ner yeeu³eeJemLee mes ueskesÀ efJeJeen
mes Heefnues Heefnues ueæ[keÀeW Deewj ueæ[efkeÀ³eeW keÀes GÊece efJeÐee Deewj efMe#ee mes mecHeVe keÀjW¤61¤
efce$em³esl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ efce$ees osJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HHHPHkHU<H-HVOHGPHHOHPHZËHHPHOHOHEMHVHIROHHQ
SHHVHISHPH+HJHNH¢HUkHUQHV-HV-HQ*PHNHV¢6VËHH NH¢HUHIYHMYOHMMHHNH¢MVHQHI-HHH'HLHues cev$e ceW keÀne
nw¤
HIFH1HPHäHH &HHU12HOHHVÉ-HHVäRV1-HPHäPHHYH1HIPHa
ÐegÉFYHEHIH1HÀHä-HPOHFHFHG
HIFH1HPHäa H1H1 &HHU12HOH1 )HIOHä HH HI&H1É2HOHäÍa 'H-HäÍa RV1-HPHäa PHH1YH1HIPHa ²HJÉFYHFHGa HIH1HÀHä-HPOHFH1HIFHHIOHä
HIH1HÀHä-HÍÉOHFHFHG
HeoeLe&ë-(efce$em³e) megËoë (®e<e&CeerOe=leë) megeMf e#e³ee ceveg<³eeCeeb OeÊeg&ë (DeJeë) j#e (osJem³e) keÀceveer³em³e
Hel³egë (meeveefme) mebYekeÌleJ³eb HegjeCeced (Ðegcveced) Oeveced (ef®e$eÞeJemlececed) ef®e$eeC³ee½e³³e&Yetleeefve ÞeJeebm³eVeeoerevf e ³emceeled
leced~ #De³eb cev$eë Mele06.5.4.10 J³eeK³eeleë%¤62¤
DevJe³eë-ns HIk! lJeb ®e<e&CeerOe=lees efce$em³e osJem³e Hel³egef½e$eÞeJemleceb meeveefme ÐegcveceJeë¤62¤
YeeJeeLe&ë-ie=nke=Àl³ekegÀMeue³ee HIk³ee meJee&C³evleie=n&ke=Àl³eeefve mJeeOeerveeefve jef#elJee ³eLeeJeogVes³eeefve¤62¤
HeoeLe&ë-ns kHU! let (®e<e&CeerOe=leë) De®íer efMe#ee mes ceveg<³eeW keÀe OeejCe keÀjves nejs (efce$em³e) efce$e (osJem³e)
keÀceveer³e DeHeves Heefle kesÀ (ef®e$eÞeJemlececed) Dee½e³³e&ªHe DeVeeefo HeoeLe& efpememes neW, Ssmes (meeveefme) mesJeve ³eesi³e Òee®eerve
(Ðegcveced) Oeve keÀer (DeJeë) j#ee keÀj¤62¤
YeeJeeLe&ë-,HMNHV¢NH¢HFHNH¢MYHV FH: NHJ¢0HXHkHU NH¢HV HHHIQHV HINH¢,HMNHV¢<HHUOHMNHV¢PH\HNH¢HFH'H+HYHV 'HH2HHUYHM.H
kesÀ þerkeÀ yeæ{e³ee keÀjs¤62¤
osJemlJesl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ Yegefjiedye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
RV1-HPO-HHäPHHI-H1OHHV¾ä+HOHJPHJ+HH1HI&HÍP-Hä GLHJÉHIMÍPHJä\HH1QJ1OH0HNH®OHHäa
'H-Hä/HFHHYHH+HHI/H1-HHFHH0HH1HIR0H1É'HH+Hä&H
osNJeë~ lJeeN~ meNefJeNlee~ Gled~ JeNHeNlegÉ~ megÉ+HH1HI&HHIMHIOHäPHJÉ+HH1HI&HÍaP-Hä GLHJÉHIMHIMHIOHäPHJÉ'H GLHJÉefjë~ megÉ\HH1QJHIMHIOHäPHJÉ\HH1QJÍa
*1OHa0HNH®OHHäa'H-Hä/HFHHYHHa+HÉefLeNJ³eeced~ 'HH0HHäÍaHIR0HäÍa'HHa+HÉCeN¤63¤
HeoeLe&ë-(osJeë) efoJ³eiegCekeÀce&mJeYeeJeë Heefleë (lJee) lJeeced (meefJelee) met³e& FJewée³³e&Òeoë (Gled) Glke=Àä³ee
(JeHeleg) yeerpeJeled mebleveesleg (megHeeefCeë) ÒeMemlenmleë (mJe*diegefjë) MeesYevee De*diegue³ees ³em³e meë~
keÀefHeuekeÀeefolJeeuuelJeced~ (megyeengë) MeesYeveYegpeë (Gle) DeefHe (MekeÌl³ee) meeceL³exve men JeÊe&ceevees JeÊe&ceevee Jee
(DeJ³eLeceevee) DeYeerleeç®eefuelee meleer (He=efLeJ³eeced) He=eLf eJeermLee³eeced (DeeMeeë) F®íeë (efoMeë) keÀeÿeë (Dee) (He=Ce)
f &~ #De³eb cev$eë Mele06.5.4.11 J³eeK³eeleë%¤63¤
efHeHete×
DevJe³eë-ns HIk! megyeengë megHeeefCeë mJe*diegefjë meefJelesJe osJeë Heefleë MekeÌl³ee He=efLeJ³eeb lJeesÜHeletle
MekeÌl³eeçJ³eLeceevee meleer lJeb Hel³egë mesJevesve mJekeÀer³ee DeeMee ³eMemee efoMe½e DeeHe=Ce¤63¤
YeeJeeLe&ë-kHUHeg©<eew HejmHejb Òeerleew ËÐeew megHejeref#eleew mJes®í³ee mJe³ebJejb efJeJeenb ke=ÀlJeeçefleefJe<e³eemeeÅkeÌle efJene³e
$eÝlegieeefceveew mevleew meeceL³e&neefveb keÀoeef®eVe kegÀ³³ee&leeced~ veefn efpelesefvê³e³eesë kHUHeg©<e³eesjesieÒeeogYee&Jees yeueneefve½e pee³eles~
lemceeosleovegefleÿsleeced¤63¤
HeoeLe&ë- ns HIk! (megyeengë) De®ís efpemekesÀ Yegpee (megHeeefCeë) megvoj neLe Deewj (mJe*diegefjë) MeesYee³egkeÌle
efpemekeÀer Debiegueer nes Ssmee (meefJelee) met³e& kesÀ meceeve Ssée³³e&oelee (osJeë) De®ís iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJeeW mes ³egkeÌle Heefle
(MekeÌl³ee) DeHeves meeceL³e& mes (He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer Hej efmLele (lJee) legPe keÀes (GÜHeleg) Je=ef× kesÀ meeLe ieYe&Jeleer keÀjs~
(Gle) Deewj let Yeer DeHeves meeceL³e& mes (DeJ³eLeceevee) efveYe&³e ngF& Heefle kesÀ mesJeve mes DeHeveer (DeeMeeë) F®íe Deewj keÀerefle&
mes meye (efoMeë) efoMeeDeeW keÀes (DeeHe=Ce) HetjCe keÀj¤63¤
YeeJeeLe&ë-kHUHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeeHeme ceW ÒemeVe SkeÀ-otmejs keÀes Ëo³e mes ®eenves Jeeues HejmHej Hejer#ee
keÀj DeHeveer-DeHeveer F®íe mes mJe³ebJej efJeJeen keÀj Del³evle efJe<e³eemeefkeÌle keÀes l³eeie, $eÝlegkeÀeue ceW ieceve keÀjvesJeeues
neskeÀj, DeHeves meeceL³e& keÀer neefve keÀYeer ve keÀjW~ keÌ³eeWefkeÀ Fmeermes efpelesevf ê³e kHU-Heg©<eeW kesÀ Mejerj ceW keÀesF& jesie Òeieì Deewj
yeue keÀer neefve Yeer veneR nesleer~ Fmeefue³es Fme keÀe Devegÿeve DeJeM³e keÀjvee ®eeefn³es¤63¤
GlLee³esl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ efce$ees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë mee keÀer¢Meerl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen kewÀmeer nesJes ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*1O/HHHä\HQ1OHHU<H1-HHVRJäHIOHá2HJÉJee lJeced~
HIFHHZ1OHHEOHäÉ*1.HHE+HHIMäRRH1FHHI<HäOHHÉ61HHFHH<HVäHIR
*1O/HHHäa\H=ÉQO1 HHUa<H1-H1a*OHGa7%1 )O%HWäaHIOH1á1a2HJÉ-HHaO-HFHGaHIFHHäa61OHHFHGaOHV1a*1.HHFHGa+HHIMäaR1RH1HIFH1a'HHI<HäOHZa
SN<ee~ cee~ YesNefoN¤64¤
HeoeLe&ë-(GlLee³e) Deeuem³eb efJene³e (ye=nleer) ceneHeg©<eeLe&³egkeÌlee (YeJe) (Gled) (G) (efleÿ) (Oe´gJee)
ce²uekeÀe³ex<eg ke=Àleefve½e³ee (lJeced) (efce$e) megËod (Sleeced) (les) legY³eced (GKeeced) ÒeeHleJ³eeb keÀv³eeced (Heefj) meJe&leë
(ooeefce) (DeefYel³ew) Ye³ejeefnl³ee³e (S<ee) Òel³e#eÒeeHlee Helveer (cee) efve<esOes (Yesefo) efYeÐeleeced~ #De³eb cev$eë
Mele06.5.4.13-14 J³eeK³eeleë%¤64¤
DevJe³eë-ns efJeogef<e keÀv³es! lJeb Oe´gJee ye=nleer YeJe, efJeJeene³eeseÊf eÿ, GlLee³ewleb Heefleb mJeerkegÀ©~ ns efce$e! le
SleecegKeeceefYel³ew Heefjooeefce, G lJe³ew<ee cee Yesefo¤64¤

YeeJeeLe&ë-keÀv³ee Jej½e mJeefÒe³eb Heg©<eb mJekeÀevleeb keÀv³eeb ®e mJe³eb Hejer#³e mJeerkeÀÊeg&ecf e®ísled~ ³eoe
Ü³eesefJe&JeenkeÀjCes efve½e³eë m³eeled, leowJe ceeleeefHe$ee®ee³ee&o³e Sle³eeseJf e&Jeenb kegÀ³eg&jls eew HejmHejb YesoYeeJeb J³eefYe®eejb ®e
keÀoeef®eVe kegÀ³ee&leeceGaHINHEE¢OHJP-HkHU-HOHÍ+HJFHHYHGP-H+HHIOH-HOHHkHUHPHOHHZPHHOHHFHG
HeoeLe&ë-ns efJeogef<e keÀv³es! (lJeced) let (Oe´gJee) ce²ue keÀe³³eeW ceW efveef½ele yege× f Jeeueer Deewj (ye=nleer) yeæ[s
Heg©<eeLe& mes ³egkeÌle (YeJe) nes~ efJeJeen keÀjves kesÀ efue³es (GefÊeÿ) GÐele nes (GlLee³e) Deeuem³e íesæ[ kesÀ GþkeÀj Fme Heefle
keÀe mJeerkeÀej keÀj~ ns (efce$e) efce$e (les) lesjs efue³es (Sleeced) Fme (GKeeced) ÒeeHle nesves ³eesi³e keÀv³ee keÀes (DeefYel³ew)
Ye³ejefnle nesves kesÀ efue³es (Heefjooeefce) meye ÒekeÀej oslee ntB (G) Fmeefue³es let (S<ee) )PH´HOHH´HH+OHQJ) kHUNH¢HV (cee
Yesefo) efYeVe cele keÀj¤64¤
YeeJeeLe&ë-keÀv³ee Deewj Jej keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeveer-DeHeveer ÒemeVelee mes keÀv³ee Heg©<e keÀer Deewj Heg©<e keÀv³ee keÀer
DeeHe ner Hejer#ee keÀj kesÀ ûenCe keÀjves keÀer F®íe keÀjW~ peye oesveeW keÀe efJeJeen keÀjves ceW efve½e³e nesJes, leYeer ceelee-efHelee
Deewj Dee®ee³e& Deeefo Fve oesveeW keÀe efJeJeen keÀjW Deewj ³es oesveeW DeeHeme ceW Yeso Jee J³eefYe®eej keÀYeer ve keÀjW, efkeÀvleg DeHeveer
kHUNHV¢HIYHHFHFH:+HJH'HHZM+HHIOH-HOHHkHUQHVNH¢MHIFHXHNHV¢HXH:
JemeJemlJesl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ JemJeeo³ees efue²eskeÌlee osJeleeë~ YegefjiOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegvemleew kHUHeg©<eew Òeefle efJeÜebmeë efkeÀb kegÀ³eg&efjl³een¤
HI+H¢M*YHkHU-Heg©<eeW kesÀ Òeefle efJeÜeved ueesie keÌ³ee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HPHä-H1PO-HHççÏäYRYOHJ LHHH1HV&H1 ÏYRäPHHçHIMlP-HRG NêemlJeeççÏäYRYOHJÉ HZÆJä<HVYH1
ÏYRäPHHçef²MlP-HRHäHIR1OHHPO-HHççÏäYRYOHJÉ SHHLHäOHVYH1 ÏYRäPHHçHIMlP-HRG HI-HËHVä O-HH RV1-HH
-HZ{ËHHYH1MHÉÉ'HHÏäYRNYO-HHYHJäÆJ<HVYH1ÏYRäPHHçHIMlP-HOHG
-HPHä-HÍaO-HH1a'HHaÏÉvoNvlegÉaLHH1H1HV&HäaÏYRäPHHa'H1HIÉMlP-HOHGa1ÌHÍaO-HH1a'HHaÏÉvoNvlegÉ~ HZÆJä<HVYHaHZPOHJä<HV1YHVHIOH1
HZÉPOHJä<HVYHa ÏYRäPHHa 'H1HIÉMlP-HOHGa 'HH1HIR1OHHÍa O-HHa 'HHa ÏÉvoNvlegÉaSHHLHäOHVYHa ÏYRäPHHa 'H1HIÉMlP-HOHGa HI-Héesäa O-HH1a RV1-HHÍa
JewNMJeeNveNjeë~ Dee~ í=ÉvoNvlegÉa'HHYHJääJ<HVYHa'HHYHJäPOHJ<HV1YHVOHHYHJäÉPOHJ<HVYHaÏYRäPHHa'H1HIÉMlP-HOHG¤65¤
HeoeLe&ë-(JemeJeë) Deeefocee efJeÜebmeë (lJee) O-HHE +HJFHHEPHE HIkHE H (Dee) mecevleeled (í=vovleg) ÒeoerH³evleeced
(iee³e$esCe) iee³eefvle meefÜÐee ³esve lesve JesomLeefJeYekeÌlesve mlees$esCe (ívomee) (Deef²jmJeled) DeefiveJeled (©êeë) ceO³ecee
efJeÜebmeë (lJee) (Dee) (í=vovleg) ($ewägYesve) $eerefCe keÀceexHeemevee%eeveeefve mleesYevles efmLejerkegÀJe&efvle ³esve (ívomee)
(Deef²jmJeled) ÒeeCeJeled (Deeefol³eeë) GÊecee efJeHeef½eleë (lJee) (Dee) (í=vovleg) (peeielesve) peieefÜÐeeÒekeÀeMekesÀve
(ívomee) (Deef²jmJeled) met³e&Jeled (efJeMJes) meJex (lJee) (osJeeë) meogHeosMeÒeoeleejë (Jewéeevejeë) meJex<eg vejs<eg jepevleë
(Dee) (í=vovleg) (DeevegägYesve) efJeÐeeb ie=nerlJee He½eeod ogëKeeefve mleYvegJeefvle ³esve lesve (ívomee) (Deef²jmJeled)
mecemleew<eefOejmeJeled~ #De³eb cev$eë Mele06.5.4.17 J³eeK³eeleë%¤65¤
DevJe³eë-QV HIk +HJH -HH -HPH-HHV LHHHHV&H ÏYRPHH HHE HE O-HHÉHIMP-HRHÏYRYOHJa ÌHkZÆJ<HVYH ÏYRPHH
lJeeçef²jmJeoeí=vovleg~ Deeefol³ee peeielesve ívomee lJeeçef²jmJeoeí=vovleg~ Jewéeeveje efJeMJes osJee DeevegägYesve ívomee
lJeeçef²jmJeoeí=vovleg¤65¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHHXHHMÍa QV kHU+HJHHZ HJ-HHE HV HHH HI-H¾HEPHÍ HI-HRJHH 0HMHUMHOFH\HXHNH¢HMHV+HRV0HVYH
megMeesYe³es³egmles<eecesJe mesJeeme²ew meleleb kegÀ³ee&leeced, veslejs<eeb #egêeCeeced¤65¤
HeoeLe&ë-QV HIk-HH+HJH(JemeJeë) ÒeLece efJeÜeved ueesie (iee³e$esCe) Þesÿ efJeÐeeDeeW keÀe efpememes ieeve efkeÀ³ee
peeJes, Gme Jeso kesÀ efJeYeeieªHe mlees$e (ívomee) iee³e$eer ívo mes efpeme (lJee) legPe keÀes (Deef²jmJeled) Deefive kesÀ legu³e
(Deeí=vovleg) ÒekeÀeMeceeve keÀjW~ (©êeë) ceO³ece efJeÜeved ueesie ($ewägYesve) keÀce&, GHeemevee Deewj %eeve efpeme mes efmLej neW,
Gme (ívomee) Jeso kesÀ mlees$e Yeeie mes (Deef²jmJeled) ÒeeCe kesÀ meceeve (lJee) legPe keÀes (Deeí=vovleg) ÒepJeefuele keÀjW~
(Deeefol³eeë) GÊece efJeÜeved ueesie (peeielesve) peieled keÀer efJeÐee ÒekeÀeMe keÀjves nejs (ívomee) Jeso kesÀ mlees$eYeeie mes (lJee)
legPe keÀes (Deef²jmJeled) met³³e& kesÀ me¢Me lespeOeejer (Deeí=vovleg) Meg× keÀjW~ (Jewéeevejeë) mecHetCe& ceveg<³eeW ceW MeesYee³eceeve
(osJeeë) mel³e GHeosMe osves nejs (efJeMJes) meye efJeÜeved ueesie (DeevegägYesve) efJeÐee ûenCe kesÀ He½eeled efpeme mes ogëKeeW keÀes
ígæ[eJeW Gme (ívomee) JesoYeeie mes (lJee) legPe keÀes (Deef²jmJeled) mecemle Dees<eefOe³eeW kesÀ jme kesÀ meceeve (Deeí=vovleg)
Meg× mecHeeefole keÀjW¤65¤
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FHEV *+HFHHXHHM QZa QV kHU+HJHHV OHJFH RHVYHH: NH¢HV HHHIQHV HINH¢ SHHV HI-H¾HYHG +HJH 'HHZM
HI-HRJHHUkHUXHesie legce keÀes Mejerj Deewj Deelcee keÀe yeue keÀjeves nejs GHeosMe mes megMeesefYele keÀjbs, GvekeÀer mesJee Deewj melme²
HIYHMYOHMNH¢MHV'HHZM'HYHOHJÏ\HJHI¹-HHXHV+HJHH:-HHHIkHH:NH¢HPHNH¢<HHUFHOHNH¢MHV
DeeketÀefleefcel³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ Deiv³eeo³ees cev$eeskeÌlee osJeleeë~ efJeje[dyeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
+HJYHPOHVkHU+HJHHÍHINH¢ENHJ¢HJ HIMOHHQ
HI+H¢M-HVkHU-Heg©<e keÌ³ee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHNHWä¢HIOHFH1HILYEH ´H1HJSH1j P-HHQH1 FHYHHVä FHV12HHFH1HILYEH ´H1HJSH1j P-HHQHä HIH1¬HE HI-HHHäOHFH1HILYEH ´H1HJSH1j
P-HHQHä -HH1HHVHI-H2HäHIOHFH1HILYEH´H1HJSH1jP-HHQHä´H1SHH+HäOHHV1FHYHä-HV1P-HHQH1ÉLYHHVä-HZËHHYH1MHH1P-HHQHä
DeeNHWä¢efleefcel³eeçketä¢HIOHFHGa'H1HIiveFHGa´H1HJSH1HIFHHIOHä ´H1ÉHJSHäFHGaP-HHQHäaFHYHäÍaFHV12HHFHGa'H1HIiveFHGa´H1HJSH1HIFHHIOHä ´H1ÉHJSHäFHGa
P-HHQHäa HIH1¬HFHGa HI-HHHäOH1HIFHHIOH1 HI-HÉHHäOHFHGa 'H1HIiveFHGa ´H1HJSH1HIFHHIOHä ´H1ÉHJSHäFHGa P-HHQHäa -HH1HÍa HI-H2HäHIOH1HIFHHIOH1 HI-HÉ2HäHIOHFHGa
DeNefiveced~ ÒeN³egpeNHIFHHIOHä´H1ÉHJSHäFHGaP-HHQHäa´H1SHH+HäOHH1)HIOHä´H1SHHÉ+HäOHHVaFHYHä-HVaP-HHQHäa'HNiveHVa-HZ10-HH1YH1MHHäaP-HHQHä¤66¤
HeoeLe&ë-(DeeketÀefleced) GlmeenkeÀeefjkeÀeb ef¬eÀ³eeced (Deefiveced) Òeefme×b HeeJekeÀced (Òe³egpeced) ³eë meJee&ved ³egveefkeÌle leced
(mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee (ceveë) F®íemeeOeveced (cesOeeced) Òe%eeced (Deefiveced) efJeÐegleced (Òe³egpeced) (mJeene) mel³e³ee
Jee®ee (ef®eÊeced) ®esleefle ³esve leled (efJe%eeleced) (Deefiveced) DeefiveefceJe YeemJejced (Òe³egpeced) J³eJenejs<eg Òe³egkeÌleced (mJeene)
mel³esve J³eJenejsCe (Jee®eë) JeeC³eeë (efJeOe=efleced) efJeefJeOeb OeejCeced (Deefiveced) ³eesieeY³eemepeefveleeb efJeÐegleced (Òe³egpeced)
mebÒe³egkeÌleced (mJeene) ef¬eÀ³ee³eesiejerl³ee (ÒepeeHele³es) ÒepeemJeeefceves (ceveJes) ceveveMeeruee³e (mJeene) mel³eeb JeeCeerced
(Deive³es) efJe%eevemJeªHee³e (Jewéeeveje³e) efJeMJes<eg vejs<eg jepeceevee³e peieoeréeje³e (mJeene) Oec³ee& ef¬eÀ³eeced~ #De³eb cev$eë
Mele06.6.1.15-20 J³eeK³eeleë%¤66¤
DevJe³eë-QVkHU+HJHHÍ<H-HYOHHV-HVRP/HZLHH HHHHIRHI<H0ÏYRHVH<I HÍP-HHQH'HHNHW¢HIOHE´HHJSHFHHILYEHP-HHQHFHYHHVFHV2HHE
Òe³egpeceefivbe mJeene ef®eÊeb efJe%eeleb Òe³egpeceefivbe mJeene Jee®ees efJeOe=efleb Òe³egpeceefivbe ceveJes ÒepeeHele³es mJeeneçive³es Jewéeeveje³e
mJeene ®e ÒeeHe³³e meleleceeí=vovleg¤66¤
YeeJeeLe&ë-'HHHÉÉÏYRHIYO-HHIOH +HRE +HW-H FHYHHRYHJ-H¬H OHVa FHYHJHHÍ +HJHH/H[YH -HVRHHIR0HHkH&H2HHUOHHVOPHHQH-
oervegVeer³e J³eJenejHejceeLe&e¬f eÀ³eeÒe³eesiesCeeY³egoef³ekeÀefveëÞes³emes meceeHvegJevleg¤66¤
HeoeLe&ë-QV kHU-Heg©<ees! legce ueesie Jeso kesÀ iee³e$eer Deeefo cev$eeW mes (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee mes (DeeketÀefleced)
Glmeen osves Jeeueer ef¬eÀ³ee kesÀ (Òe³egpeced) ÒesjCee keÀjves nejs (Deefiveced) Òeefme× Deefive keÀes (mJeene) mel³eJeeCeer mes (ceveë)
F®íe kesÀ meeOeve keÀes (cesOeeced) yege× f Deewj (Òe³egpeced) mecyevOe keÀjves nejer (Deefiveced) efyepegueer keÀes (mJeene) mel³e
J³eJenejeW mes (efJe%eeleced) peeves ngS efJe<e³e kesÀ (Òe³egpeced) J³eJenejeW ceW Òe³eesie efkeÀ³es (Deefiveced) Deefive kesÀ meceeve
ÒekeÀeefMele (ef®eÊeced) ef®eÊe keÀes (mJeene) ³eesieef¬eÀ³ee keÀer jerelf e mes (Jee®eë) JeeefCe³eeW keÀer (efJeOe=efleced) efJeefJeOe ÒekeÀej keÀer
OeejCee keÀes (Òe³egpeced) mebÒe³eesie efkeÀ³es ngS (Deefiveced) ³eesieeY³eeme mes GlHeVe keÀer ngF& efyepegueer keÀes (ÒepeeHele³es) Òepee kesÀ
mJeeceer (ceveJes) ceveveMeerue Heg©<e kesÀ efue³es (mJeene) mel³eJeeCeer keÀes Deewj (Deive³es) efJe%eevemJeªHe (Jewéeeveje³e) meye
ceveg<³eeW kesÀ yeer®e ÒekeÀeMeceeve peieoeréej kesÀ efue³es (mJeene) Oece&³egkeÌle ef¬eÀ³ee keÀes ³egkeÌle keÀje kesÀ efvejvlej (Deeí=vovleg)
De®ís ÒekeÀej Meg× keÀjes¤66¤
YeeJeeLe&ë-³eneb HetJe& cev$e mes (Deeí=vovleg) Fme Heo keÀer DevegJe=efÊe Deeleer nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Heg©<eeLe& mes
-HVRHHIR0HHkH:NH¢HV+HÈ^'HHZM*OPHHQ'HHHIRNH¢HV\HÈ^HNH¢M-H-HQHM+HMFHH/H NH¢HUHIH¢HH'HH:NHV¢PHF\HY2HPHV)PHXeeskeÀ Deewj
HejueeskeÀ kesÀ megKeeW keÀes ÒeeHle neW¤66¤
efJeéees osJem³esl³em³ee$es³e $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveie=&nmLewë efkebÀ keÀe³³e&efcel³een¤
efHeÀj ie=nmLeeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI-HËHHVäRV1-HPHäYHVNOHJFH OHHV {-HJMHUOHPH1.HFHGa
HI-HËHHVäMH1HÉ)äHJ2HHIOH²HJÉFYHE-Hä&HHUOH+HJÉHPHV1P-HHQHä
HI-HËHäÍa RV1-HPHäa YHVO1 HJÍa FH¬H {Ía -HJÉMHU1OH1a PH1.HFHGa HI-H0-HäÍa MH1HVa )1HJÉO³eNefleN~ ÐegÉcveced~ Je=ÉCeerNleN~ HegÉHPHVäa
P-HHQHä¤67¤
HeoeLe&ë-(efJeéeë) meJe&ë (osJem³e) meJe&peielÒekeÀeMekeÀm³e Hejceséejm³e (veslegë) meJe&vee³ekeÀm³e (ceÊe&ë) ceveg<³eë
(Jegjerle) mJeerkegÀ³ee&led (meK³eced) meK³egYee&Jeb keÀce& Jee (efJeéeë) DeefKeueë (je³es) efÞe³ew (F<egO³eefle) 0HMHRHUHIYH0HkHHI&H
Oejsled~ uesìdÒe³eesieesç³eced (Ðegcveced) ÒekeÀeMe³egkeÌleb ³eMeesçVeb Jee~ Ðegcveb Ðeesleles³e&MeesçVeb Jee~ (efve©05~5) (Je=Ceerle)
mJeerkegÀ³³ee&led (Heg<³emes) Hegäes YeJesë (mJeene) mel³eeb Jee®eced~ #De³eb cev$eë Mele06.6.1.21 J³eeK³eeleë%¤67¤
DevJe³eë-³eLee efJeÜebmleLee efJeéees ceÊeex veslegos&Jem³e meK³eb Jegjerle, efJeéees ceveg<³ees je³e F<egO³eefle~ mJeene Ðegcveb
Je=Ceerle ³eLee ®ewlesve lJeb Heg<³emes, leLee Je³eceefHe YeJesce¤67¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ie=nmLewce&veg<³ewë HejceséejsCe men cew$eeR ke=ÀlJee mel³esve J³eJenejsCe efÞe³eb
ÒeeH³e ³eMemJeerefve keÀcee&efCe efvel³eb keÀe³³ee&efCe¤67¤
HeoeLe&ë-pewmes efJeÜeved ueesie ûenCe keÀjles nQ (efJeéeë) meye (ceÊe&ë) ceveg<³e (veslegë) meye kesÀ vee³ekeÀ (osJem³e)
meye peieled kesÀ ÒekeÀeMekeÀ Hejceséej kesÀ (meK³eced) efce$elee keÀes (Jegjerle) mJeerkeÀej keÀjW (efJeéeë) meye ceveg<³e (je³es) MeesYee
Jee ue#ceer kesÀ efkeÀ³es (F<egO³eefle) yeeCeeefo Dee³egOeeW keÀes OeejCe keÀjbs (mJeene) mel³eJeeCeer Deewj (Ðegcveced) ÒekeÀeMe³egkeÌle ³eMe
Jee DeVe keÀes (Je=Ceerle) ûenCe keÀjW Deewj pewmes Fmemes let (Heg<³emes) Hegä neslee nw, Jewmes nce ueesie Yeer nesJeW¤67¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ie=nmLe ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Hejceséej kesÀ meeLe efce$elee
keÀj mel³e J³eJenej mes Oeve keÀes ÒeeHle nes kesÀ keÀerefle& keÀjeves nejs keÀceeX keÀes efvel³e efkeÀ³ee keÀjW¤67¤
cee efmJel³em³e Dee$es³e $eÝef<eë~ Decyee osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegvecee&leeefHelejew Òeefle Heg$eeo³eë eEkeÀ efkebÀ ye´t³egefjl³een¤
efHeÀj ceelee-efHelee kesÀ Òeefle Heg$eeefo keÌ³ee-keÌ³ee keÀnW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FHHPHJHI<HäO/HH1FHHPHJHIM1HHVÉF\Hä2HÉ&HJ-HHU1MHäP-H1PHJa
'H1HILYHHV1RENHä¢HIMH/Hë¤68¤
FHHaPHJaHI<H1O/HH1ÍaFHHaPHJaHIM1H1Ía'HF\Häa2HÉ&HJa-HHU1MHäP-HaPHJa'H1HILYHÍaH1a)1RFHGaNH¢1HIM1H1/H1Í
HeoeLe&ë-(cee) (meg) (efYelLee) Yesob kegÀ³³ee&ë (cee) (meg) (efj<eë) eEnm³eeë (Decye) ceeleë (Oe=<Ceg) oe{îe&ced
(Jeerj³emJe) DeejyOem³e keÀcce&Ceë meceeefHlecee®ej (meg) (Deefiveë) HeeJekeÀ FJe (®e) (Foced) (keÀefj<³eLeë) keÀefj<³eceeCeb
meeOeef³e<³eLeë~ #De³eb cev$eë Mele06.6.2.5 J³eeK³eeleë%¤68¤
DevJe³eë-ns Decye! lJecemceeved efJeÐeelees cee meg efYelLee cee megejf <ees Oe=<Ceg megJeerj³emJe ®ewJeb kegÀJe&vleew ³egJeeb
ceeleeHeg$eeJeefiveefjJesob keÀefj<³eLeë¤68¤
YeeJeeLe&ë-ceelee megmevleeveeved megefMe#esle ³ele Fces HejmHejb Òeerlee YeJes³egJeeaje½e ³elkeÀÊe&J³eb lelkegÀ³eg&jkeÀÊe&J³eb ®e
vee®ejs³egë¤68¤
HeoeLe&ë-ns (Decye) ceelee! let nce keÀes efJeÐee mes (cee) cele (megefYelLeeë) ígæ[eJes Deewj (cee) cele (megefj<eë)
ogëKe os (Oe=<Ceg) ¢æ{lee mes (megJeerj³emJe) megvoj DeejcYe efkeÀ³es keÀcce& keÀer meceeefHle keÀj~ Ssmes keÀjles ngS legce ceelee Deewj
Heg$e oesveeW (Deefiveë) Deefive kesÀ meceeve (®e) (Foced) keÀjves ³eesi³e Fme meye keÀcce& keÀes (keÀefj<³eLeë) Dee®ejCe
keÀjes¤68¤
YeeJeeLe&ë-ceelee keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeves mevleeveeW keÀes De®íer efMe#ee osJes, efpememes ³es HejmHej Òeerefle³egkeÌle Deewj Jeerj
nesJeW Deewj pees keÀjves ³eesi³e nw Jener keÀjW, ve keÀjves ³eesi³e keÀYeer ve keÀjW¤68¤
jQP-HVOHPHHHVHH¿HIHÍa'HF\HHRV-HOHHaHIHÆJ+HGÏYRÍa2HZ-HOHÍP-HMÍ
Hegveë Heefleë mJeHelveeR Òeefle efkebÀ efkebÀ Jeosefol³een¤
HI+H¢M+HHIOH'H+HYHHUkHUPHV keÌ³ee-keÌ³ee keÀns, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
jQäP-HRVHI-H+HHI/HHI-HP-H1POHHäÉ'HHPHJÉMHUFHH1HHP-H12HHHäNH¢ÉOHHHIPHäa
SHJÆRV1-HV<HäÉ)1RFHäPOHJQ1-HFHHIMäÆH1O-HFHJHIRäHIQH1HVÉ'H1HIPFHYHG
jQäP-Ha RV1HI-H1a +HÉHI/H1HI-H1a P-H1POHHVäa 'HH1PHJÉMHUa FHH1HHa P-H12HHHäa NH¢Élee~ DH1HIPH1a SHJÆäFHGa RV1-HV<HäÍa )1RFHGa 'H1POHJÉ~
Q1-HFHGa'HHIMäÆHaO-HFHGa*OHGa)1HIQ1aH1HVa'H1HIPFHYHG
HeoeLe&ë-(¢bnmJe) Je×&mJe (osefJe) efJeÐee³egkeÌles (He=efLeefJe) YetefceefjJe He=LegefJeÐes (mJemle³es) megKee³e (Deemegjer)
³esçmeg<eg ÒeeCes<eg jcevles les<eeb mJee (cee³ee) Òe%ee (mJeOe³ee) GokesÀveeVesve Jee (ke=Àlee) efve<Heeefolee (Deefme) (pegäced)
mesefJeleced (osJesY³eë) efJeÜÓîees efoJ³esY³ees iegCesY³ees Jee (Foced) (Demleg) (nJ³eced) oelegb ³eesi³eb efJe%eeveced (Deefjäe)
DeeEnefmelee (lJeced) (Gled) (Fefn) ÒeeHvegenf (³e%es) me²vleJ³es ie=neÞeces (Deefmceved) JeÊe&ceeves~ #De³eb cev$eë Mele06.6.2.6
DevJe³eë-ns He=efLeefJe osefJe Heeflve! lJe³ee mJemle³es ³eeççmegjer cee³eeçefmle, mee ke=Àleeefme, le³ee lJeb ceeb Heefleb
¢bnmJeeçefjäe mel³eefmceved ³e%e Gefoefn~ ³eled lJe³esob pegäb nJ³eb ke=Àleceefmle leod osJesY³eesçmleg¤69¤
YeeJeeLe&ë-HH kHU +HHIOHE ´HH+H LHQV -H¬H OHV OHHH PHJ\HJ¹ÐHH PHJ.HHH ´HHOYHHV HI-H2HVHÍa PHJPHEPNH¢OHE
meJe&ceVeeefoÒeereflekeÀjb mebHeeoveer³eced~ ve keÀoeef®eled keÀm³eef®eef×bmee Jewjyegef×Jee& keÌJeef®eled keÀe³ee&¤69¤
HeoeLe&ë-ns (He=efLeefJe) Yetefce kesÀ meceeve efJeÐee kesÀ efJemleej keÀes ÒeeHle ngF& (osefJe) efJeÐee mes ³egkeÌle Heeflve! let ves
(mJemle³es) megKe kesÀ efue³es (mJeOe³ee) DeVe Jee peue mes pees (Deemegjer) ÒeeCeHees<ekeÀ Heg©<eeW keÀer (cee³ee) yege× f nw, Gme keÀes
(ke=Àlee) efme× keÀer (Deefme) nw~ Gme mes (lJeced) let cegPe Heefle keÀes (¢bnmJe) GVeefle os (Deefjäe) eEnmeejefnle ngF&
(Deefmceved) Fme (³e%es) me² keÀjves ³eesi³e ie=neÞece ceW (Gefoefn) ÒekeÀeMe keÀes ÒeeHle nes~ pees let ves (pegäced) mesJeve efkeÀ³ee
(Foced) ³en (nJ³eced) osves-uesves ³eesi³e HeoeLe& nw, Jen (osJesY³eë) efJeÜeveeW kee GÊece iegCe nesves kesÀ efue³es (Demleg)
nesJes¤69¤
YeeJeeLe&ë-pees kHU Heefle keÀes ÒeeHle nes kesÀ Iej ceW JeÊe&leer nw, Jen De®íer yege× f mes megKe kesÀ efue³es Òe³elve keÀjs~
meye DeVe Deeefo Keeves-Heerves kesÀ HeoeLe& ©ef®ekeÀejkeÀ yeveJeeJes Jee yeveeJes Deewj efkeÀmeer keÀes ogëKe Jee efkeÀmeer kesÀ meeLe Jewjyegef×
keÀYeer ve keÀjs¤69¤
êdJeVe Fl³em³e meesceengefle$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[diee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë mee mJeYeÊee&jb Òeefle keÀLeb keÀLeb mebJeoslesl³een¤
HI+H¢M-HQkHU'H+HYHV+HHIOHPHVNHZ¢PHV-kewÀmes keÀns, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
ÌG-Hä9HÍPH1HI+H MHäPHJHIOHÍ´H1OYHHVQHVOHH1-HMVä&HÍa
PHQäPHP+HJÉHHVÉ'HµJäOHÍ
ÌG-Hä9HÍ )HIOH1 ÌJÉ'Hä9HÍa PH1HI+H MHäPHJHIOH1HIMHIOHä PH1HI+H ÍÉ'HHäPHJHIOHÍa ´H1OYHÍa QHVOHHäa -HMVä&HÍa PHQäPHÍa +HJÉ$eë~
'HµJäOHÍ
HeoeLe&ë-(êdJeVeë) êJees Je=#eeo³e Dees<eOe³eesçVeeefve Jee ³em³e meë (meefHe&jemegefleë) meefHe&<ees Ie=leeosjemegefleë meJeveb
³em³e meë (Òelveë) Hegjeleveë (neslee) oelee ûenerlee (JejsC³eë) mJeerkeÀÊeg&cen&ë (menmeë) yeueJeleë (Heg$eë) DeHel³eced
(DeÓgleë) Dee½e³³e&iegCekeÀce&mJeYeeJeë~ #De³eb cev$eë Mele06.6.2.14 J³eeK³eeleë%¤70¤
DevJe³eë-ns Heles! êdJeVeë meefHe&jemegefleë Òelvees neslee JejsC³eë menmemHeg$eesçÓgleë lJeb mJemle³esçefmceved ³e%e Gefoefn
Gefolees YeJe¤70¤
YeeJeeLe&ë-De$e mJemle³es Deefmceved ³e%e Gefonerelf e Heo®elegä³eb HetJe&leesçvegJeÊe&les~ keÀv³e³ee ³em³e efHelee ke=Àleye´ïe®e³eex
yeueJeeved YeJesod, ³eë Heg©<eeLexve yentv³eVeeoerv³epe&e³f elegb MekeÌveg³eeled, HeefJe$emJeYeeJeë Heg©<ees YeJesled, lesve meekebÀ efJeJeenb ke=ÀlJee
meleleb megKeb YeeskeÌleJ³eced¤70¤
HeoeLe&ë-ns Heles! (êdJeVeë) Je=#eeefo Dees<eefOe ner efpeve kesÀ DeVe nQ Ssmes (meefHe&jemegefleë) Ie=le Deeefo HeoeLeeX keÀes
MeesOeves Jeeues (Òelveë) meveeleve (neslee) osves-uesves nejs (JejsC³eë) mJeerkeÀej keÀjves ³eesi³e (menmeë) yeueJeeved kesÀ (Heg$eë)
Heg$e (DeÓgleë) Dee½e³³e& iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe mes ³egkeÌle DeeHe megKe nesves kesÀ efue³es Fme ie=neÞece kesÀ yeer®e MeesYee³eceeve
ntefpe³es¤70¤
YeeJeeLe&ë-³eneb HetJe& cev$e mes (mJemle³es) (Deefmceved) (³e%es) (Gefoefn) Fve ®eej HeoeW keÀer DevegJe=eÊf e Deeleer nw~
keÀv³ee keÀes Gef®ele nw efkeÀ efpeme keÀe efHelee ye´ïe®e³³e& mes yeueJeeved nes Deewj pees Heg©<eeLe& mes yengle DeVeeefo HeoeLeeX keÀes FkeÀùe
keÀj mekesÀ, Gme Meg× mJeYeeJe mes ³egkeÌle Heg©<e kesÀ meeLe efJeJeen keÀjkesÀ efvejvlej megKe Yeesies¤70¤
Hejm³ee Fl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[diee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë Heefleë mJeHelveeR Òeefle eEkeÀ efkeÀcegHeefoMesefol³een¤
HI+H¢M+HHIOH'H+HYHHUkHUNH¢HVNH®HH-keÌ³ee GHeosMe keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+HMäPHH1É'HHI2HäPHE1-HOHHVÉ-HäMH%É'H1<HHOHäMa
HHH1QFHHIPFH1OHH%É'Hä-H
+HMäPHHÍa'HHI2HäaPHE1-HOH1)HIOHäPH1FHGÉ-HOHäÍa'H-HäMHYHGa'H1HI<Ha'HHaOH1MlaHHäa'H1QFHGa'HHIPäFHaOHHYHGa'H1-H1¤71¤
HeoeLe&ë-(Hejm³eeë) Òeke=Àäe³eeë keÀv³ee³eeë (DeefOe) (mebJeleë) mebefJeYekeÌleeved (DeJejeved)
veer®eeveveglke=ÀäiegCemJeYeeJeeved (DeefYe) (Dee) (lej) HueJe (³e$e) (Denced) (Deefmce) (leeved) (DeJe)~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns keÀv³es! ³em³eeë Hejm³eemleJeenceefOeÿelee YeefJelegefce®íeefce, mee lJeb mebJeleesçJejeveY³eelej, ³e$e
kegÀuesçnceefmce leeveJe¤71¤
YeeJeeLe&ë-keÀv³e³ee mJem³ee Glke=Àämlegu³ees Jee Jejë mJeerkeÀe³³e&ë, ve veer®eë~ ³em³e HeeefCeûenCeb kegÀ³³ee&led, lem³e
mecyeefvOevees efce$eeefCe ®e meJe&oe mevlees<eCeer³eeefve¤71¤
HeoeLe&ë-ns keÀv³es! efpeme (Hejm³eeë) GÊece keÀv³ee lesje ceQ (DeefOe) mJeeceer ngDee ®eenlee nbt mees let (mebJeleë)
mebefJeYeeie keÀes ÒeeHle ngS (DeJejeved) veer®e mJeYeeJeeW keÀes (DeY³eelej) Guue«ve Deewj (³e$e) efpeme kegÀue ceW (Denced) ceQ
(Deefmce) ntb (leeved) Gve GÊece ceveg<³eeW keÀer (DeJe) j#ee keÀj¤71¤
YeeJeeLe&ë-keÀv³ee keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeves mes DeefOekeÀ yeue Deewj efJeÐee Jeeues Jee yejeyej kesÀ Heefle keÀes mJeerkeÀej
keÀjs, efkeÀvleg íesìs Jee v³etve efJeÐee Jeeues keÀes veneR~ efpeme kesÀ meeLe efJeJeen keÀjs GmekesÀ mecyevOeer Deewj efce$eeW keÀes meye keÀeue
ceW ÒemeVe jkeÌKes¤71¤
Hejcem³ee Fl³em³e Jee©efCe$eÝ&ef<eë~ Deefiveos&Jelee~ Yegefjiegef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegveë mee mJemJeeefceveb Òeefle efkebÀ efkeÀceeefoMesefol³een¤
HI+H¢M-HQkHU'H+HYHVP-HHFHHUPHVNH®HH-keÌ³ee keÀns, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
+H1MlFHPHHäÍ+HMH1-HOHHVäMHV1HIQRäËHÉ)1QHLHäHIQa
HegÉMHU1HnÍ+HJHI´H1HHVÉLYHV1O-HEOHäMH1FH2HäÍ
+H1MlFHPHHäÍa+H1MH1-HOH1 )HIOHä +HMH1É-HOHäÍaMHV1HIQRä0-H1 )HIOHä MHV1HIQOHGÉ'Hä0-HÍa)1Qa'HHaLH1HIQ1a+HJÉMHU1HnÍa+HJÉ1HI´H1H)HIOHä
HegÉHI´H1HÍa'HLYHVäaO-HFHGaOH1MlaFH2HäÍ
HeoeLe&ë-(Hejcem³eeë) DevegÊeceiegCeªHeMeeruee³eeë (HejeJeleë) otjosMeeled (jesefnoéeë) jesenf leesçiv³eeo³eesçéee
Jeenveeefve ³em³e meë (Fn) (Dee) (ieefn) Deeie®í (Hegjer<³eë) Hegjer<es<eg Heeueves<eg meeOegë (Heg©efÒe³eë) HegªCeeb yentveeb
peveeveeb ceO³es efÒe³eë Òeerleë (Deives) DeefiveÒekeÀeMeJeefÜ%eeve³egkeÌle (lJeced) (lej) Guue«~ De$e Üîe®eesçleefmle*ë
#Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë~ (ce=Oeë) HejHeoeLe&eYf ekeÀebef#eCeë Me$etved~ #De³eb cev$eë Mele06.6.3.4 J³eeK³eeleë%¤72¤
DevJe³eë-ns Deives HeeJekeÀ FJe lespeefmJeved mJeeefceved! jesefnoéeë Hegjer<³eë Heg©efÒe³emlJeefcen HejeJelees osMeeled
Hejcem³eeë keÀv³ee³eeë keÀereÊf e¥& ÞeglJeeççieefn le³ee ÒeeHle³ee men ce=Iemlej¤72¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë mJem³eeë keÀv³ee³eeë Heg$em³e Jee meceerHeosMes efJeJeenë keÀoeef®eVewJe keÀe³³e&ë~ ³eeJeodotjs efJeJeenë
ef¬eÀ³eles leeJeosJeeçefOekebÀ megKeb pee³eles, efvekeÀìs keÀuen SJe¤72¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) HeeJekeÀ kesÀ meceeve lespeefmJeved efJe%eeve³egkeÌle Heles! (jesefnoéeë) Deefive Deeefo HeoeLeeX mes ³egkeÌle
JeenveeW mes ³egkeÌle (Hegjer<³eë) Heeueves ceW Þesÿ (Heg©efÒe³eë) yengle ceveg<³eeW keÀer Òeerelf e jKeves Jeeues (lJeced) DeeHe (Fn) Fme
ie=neÞece ceW (HejeJeleë) otj osMe mes (Hejcem³eeë) Deefle GÊece iegCe, ªHe Deewj mJeYeeJe Jeeueer keÀv³ee keÀer keÀerefle& megve kesÀ
(Deeieefn) DeeF³es Deewj Gme kesÀ meeLe (ce=Oeë) otmejeW kesÀ HeoeLeeX keÀer DeekeÀeb#ee keÀjves nejs Me$egDeeW keÀe (lej) eflejmkeÀej
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeveer keÀv³ee Jee Heg$e keÀe meceerHe osMe ceW efJeJeen keÀYeer ve keÀjW~ efpelevee ner
otj efJeJeen efkeÀ³ee peeJes, Glevee ner DeefOekeÀ megKe nesJes, efvekeÀì keÀjves ceW keÀuen ner neslee nw¤72¤
³eoives Fl³em³e peceoefive$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
+HJYHÍkHU+HJHHZ´HHIOHPHF\HHIY2HYHÍH(NH¢H(NH¢´HHIOHSHHYHHUMHI9HOHHQ
efHeÀj kHUHeg©<eeW kesÀ Òeefle mecyevOeer ueesie keÌ³ee-keÌ³ee Òeefle%ee keÀjW Deewj keÀjeJeW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW
keÀne nw¤
³eRäLYHVN keÀeefveN NH¢HHIYHäHIHNoe lesN oeªäHI&HR12FHHIPHäa
PH-H1OHRäPOHJOHV,HÉOHEOHSSHJäHP-H³eefJeÿîe¤73¤
HOHGa'H1LYHV1aNH¢HHIYHäaNH¢HHIYHäaHIH1OHGa'HHaOHV1aRHäHI&HaR12FHHIPHäaPH-H {FHGaOHOHGa'H1POHJÉ~ lesN~ Ie=Éleced~ leled~ pegÉ<eNmJeN~
³eNefJeNÿîeN¤73¤
HeoeLe&ë-(³eled) (Deives) DeefiveefjJe Jele&ceeve (keÀeefve) (keÀeefve) (ef®eled) DeefHe (Dee) (les) legY³eb leJe Jee
(oe©efCe) keÀeÿs (oOceefme) Oejeceë (meJe&ced) (leled) (Demleg) (les) leJe (Ie=leced) Deep³eced (leled) (peg<emJe) (³eefJeÿîe)
DeefleMe³esve ³egJee ³eefJeÿë me SJe ³eefJeÿîeë lelmecyeg×ew~ #De³eb cev$eë Mele06.6.3.5 J³eeK³eeleë%¤73¤
DevJe³eë-QV HHI-HáÐHHLYHV HI-H¾HYHG +HOHV HIk-HHH/HHNH¢HHIYHNH¢HHIYHHIH¾POHWHIYHOHV PHHIYOHOH¾¾HE RH&HHR2FHHIPHa
³eomceekebÀ JemlJeefmle lelmeJe¥ lesçmleg ³eomceekebÀ Ie=leb leÊJeb peg<emJe~ ³eÊes JemlJeefmle lelmeJe&cemceekeÀcemleg, ³eÊes Ie=leeefokebÀ
JemlJeefmle leÜ³eb ie=Áerceë¤73¤
YeeJeeLe&ë-ye´ïe®ee³ee&efoefYece&veg<³ewë mJekeÀer³eeë meJex HeoeLeexë meJee&Lee& efveOeeleJ³eeë~ ve keÀoeef®eoer<³e&³ee HejmHejb
<HV¬H-HFHGHOHÍPH-H[HHEPH-HH H&I HPHJ.HHHIYH-H2H[MYHGHI-H,YHHËHYHHVH¬I HáVM9HV-HEkHU+HJHH-HHI+H+HMP+HME-H¬H[HHleeced¤73¤
HeoeLe&ë-ns (³eefJeÿîe) Del³evle ³egJeeJemLee keÀes ÒeeHle ngS (Deives) Deefive kesÀ meceeve lespemJeer efJeÜeved Heg©<e Jee
kHU'HH+HSHZPHV (keÀeefve keÀeefveef®eled) keÀesF&-keÀesF& Yeer Jemleg (les) lesjer nQ, Jes nce ueesie (oe©efCe) keÀeÿ kesÀ Hee$e ceW (Dee
oOceefme) OeejCe keÀjW (³eled) pees kegÀí nceejer ®eerpe nw (leled) mees (meJe&ced) meye (les) lesjer (Demleg) nesJes, pees nceeje
(Ie=leced) Ie=leeefo GÊece HeoeLe& nw, (leled) Gme keÀes let (peg<emJe) mesJeve keÀj~ pees kegÀí lesje HeoeLe& nw, mees meye nceeje nes,
pees lesje Ie=leeefo HeoeLe& nw, GmekeÀes nce ûenCe keÀjW¤73¤
YeeJeeLe&ë-ye´ïe®eejer Deeefo ceveg<³e DeHeves meye HeoeLe& meye kesÀ GHekeÀej kesÀ efue³es jkeÌKeW, efkeÀvleg F&<³ee& mes DeeHeme
ceW keÀYeer Yeso ve keÀjW, efpeme mes meye kesÀ efue³es meye megKeeW keÀer Je=e× f nesJes Deewj efJeIve ve Gþb~s Fmeer Òeke¢HMkHU-Heg©<e Yeer
HejmHej JeÊeX¤73¤
³eoÊeerl³em³e peceoefive$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HR¬HJä+H1HISHHIäNH¢H1H¾1FHHVÉ'HäHIOH1PH+H {HIOHa
PH-H1OHRäPOHJOHV,HÉOHEOHSSHJäHP-H³eefJeÿîe¤74¤
HOHGa'HHI¬Häa*1+H1HISHHIäNHV¢OHJä+H1ÉHISHHIäNH¢HaHOHGa-H1FHÍa'H1HIOH1PH+H 1OHHUOHäHIOH1ÉPH+H {HIOHaPH-H {FHGaOHled~ DeNmlegÉ~ lesN~ Ie=Éleced~
leled~ pegÉ<eNmJeN~ ³eNefJeNÿîeN¤74¤
HeoeLe&ë-(³eled) (DeefÊe) Yeg*dkeÌles (GHeefpeef»keÀe) GHeieleeçvegketÀuee efpe»e ³em³eeë Helv³eeë mee (³eled) (Jece´ë)
Godieefueleesoeveë (DeeflemeHe&efle) DeefleMe³esve ie®íefle (meJe&ced) (leled) (Demleg) (les) (Ie=leced) (leled) (peg<emJe)
(³eefJeÿîe)~ #De³eb cev$eë Mele06.6.3.6 J³eeK³eeleë%¤74¤
DevJe³eë-ns ³eefJeÿîe! lJecegHeefpeef»keÀe ®e ³eoefÊe Jeceés ³eoeflemeHe&efle lelmeJe¥ lesçmleg, ³eÊes Ie=leceefmle leÊJeb
peg<emJe¤74¤
YeeJeeLe&ë-³elÒeefle HeefOHÍ´H-H¬H OHV kHU -HHOHRYHJNHW¢XHHZ RF+HOHHU PHHOHHFHGaHHIOkHHÍP-HE OHO+HJHPHHO+HJHPH
OHHIOkHH<H-HOHJYHHHNH¢/HEHIHRG¾VHHVHI-H2HVHÍH(NH¢OHJ+HMP+HMEHIFHHIXHO-HHÉÉYHYRE<HJHHUHHOHHFHG
HeoeLe&ë-ns (³eefJeÿîe) Del³evle ³egJeeJemLee keÀes ÒeeHle ngS Heles! DeeHe Deewj (GHeefpeef»keÀe) efpemekeÀer efpe»e
)HIYÌH 'HYHJNHW¢XH 'H/HH OHG -H0H FH: QHV 6VPHHU kHU (³eled) pees (Deefle) Yeespeve keÀjs (³eled) pees (Jece´ë) cegKe mes yeenj
efvekeÀeuee ÒeeCeJee³eg (DeeflemeHe&efle) Del³evle ®euelee nw (leled) Jen (meJe&ced) meye (les) lesje (Demleg) nesJes~ pees lesje
(Ie=leced) Ieer Deeefo GÊece HeoeLe& nw (leled) Gme keÀes (peg<emJe) mesJeve efkeÀ³ee keÀj¤74¤
YeeJeeLe&ë-HISHPH+HJHPHV+HJHNHHkHUNH¢H-H-HQHMHIPH¹QHVOHHQHV*PH NHV¢'HYHJNHW¢XHkHU-Heg©<e oesveeW JeÊeX~
SHHVkHUNH¢H+HRH/H QZ-HQ+HJHNH¢H'HHZMSHHV+HJHNH¢HQZ-HQkHUNH¢H<HHUQHV-HVa)PHHI-HHHFH:NH¢<HHU¾VHveneR keÀjvee
®eeefn³es, efkeÀvleg DeeHeme ceW efceuekeÀj Deevevo YeesieW¤74¤
Denjnefjl³em³e veeYeevesefoÿ $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveie=n&mLeeë HejmHejb keÀLeb JeÊexjefVel³een¤
efHeÀj ie=nmLe ueesie DeeHeme ceW kewÀmes JeÊeX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HQäMQ1M´HäHH-HE1<HMlYOHHVÉËHHäHV-H1HIOHáäOHV,HH1PHFHäPFHZa
MH1HP+HHVHVä&H1PHHIFH1HHFHR1YOHHVÉLYHV1FHHOHV1´HHIOHä-HV0HHHIMHHFH
'HQäMQ1HIMOHQäÍÉ'HQÍa'H´HäHH-H1HIFHOH´HäÉHH-HFHGa<HMäYOHÍa'HËHHäHV1-HVOHËHHäHÉ)-HaHIOHÿäOHVa,HH1PHFHGa'H1PFHZ1aMH1HÍa
Hees<eVä&HaPHFHGa)1HHaFHRäYOHÍa'HLYHVaä FHHaOHV1a´HHIOHä-HV0HH1)HIOH1´HHIOHäÉ-HV0HHÍaHIM1HH1FH1¤75¤
HeoeLe&ë-(Denjnë) Òeefleefoveced (DeÒe³eeJeced) Òe³egJel³ev³ee³eb ³eefmceved me Òe³eeJees ve efJeÐeles Òe³eeJees ³eefmceved
ie=neÞeces leced (Yejvleë) Oejvleë (Deéee³esJe) ³eLeeéee³e (efleÿles) JeÊe&ceevee³e (Ieemeced) Ye#³eced (Demcew) ie=neÞecee³e
(je³eë) Oevem³e (Hees<esCe) Hegäîee (meced) (F<ee) DeVeeefovee (ceovleë) n<e&vleë (Deives) efJeÜved (cee) (les) leJe
(ÒeefleJesMeeë) Òeleerlee JesMee Oece&ÒeJesMee ³es<eeb les (efj<eece) eEnm³eece~ De$e efue*Lex ueg*d~ #De³eb cev$eë Mele06.6.3.8
DevJe³eë-ns Deives! Denjnefmleÿlesçéee³esJeemcee DeÒe³eeJeb Ieemeb Yejvlees je³emHees<esCes<ee mebceovleë ÒeefleJesMeeë
mevlees Je³eb le Ssée³³e¥ cee efj<eece¤75¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ie=nmLee ³eLee DeéeeefoHeMetveeb YeespeveeLe¥ ³eJeogiOeeefokeÀceéeHeeuekeÀeë efvel³eb
mebef®evJeefvle, leLewée³³e¥ mecegVeer³e megKe³es³egë~ Oeveceosve kesÀveef®eled mens<³ee¥ keÀoeef®eVe kegÀ³³eg&ë, Hejm³eeslkeÀ<H ÀHJO-HH|HH
meoe Ë<³es³egë¤75¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved Heg©<e! (Denjnë) efvel³eÒeefle (efleÿles) JeÊe&ceeve (Deéee³esJe) pewmes Ieesæ[s kesÀ efue³es
Ieeme Deeefo Keeves keÀe HeoeLe& Deeies Oejles nQ, Jewmess (Demcew) Fme ie=nmLe Heg©<e kesÀ efue³es (DeÒe³eeJeced) Dev³ee³e mes He=LekedÀ
ie=neÞece kesÀ ³eesi³e (Ieemeced) Yeesieves ³eesi³e HeoeLeeX keÀes (Yejvleë) OeejCe keÀjles ngS (je³eë) Oeve keÀer (Hees<esCe) Hegeäf
leLee (F<ee) DeVeeefo mes (mebceovleë) mec³ekedÀ Deevevo keÀes ÒeeHle ngS (ÒeefleJesMeeë) Oecce&eJf e<e³ekeÀ ÒeJesMe kesÀ efveef½ele nce
ueesie (les) lesjs Ssée³³e& keÀes (cee efj<eece) keÀYeer veä ve keÀjW¤75¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ie=nmLe ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes Iees[æ s Deeefo HeMegDeeW kesÀ Keeves kesÀ
efue³es peew, otOe Deeefo HeoeLeeX keÀes HeMegDeeW kesÀ HeeuekeÀ efvel³e FkeÀùs keÀjles nQ, Jewmes DeHeves Ssée³³e& keÀes yeæ{ekesÀ megKe osJeW
Deewj Oeve kesÀ Den¹ej mes efkeÀmeer kesÀ meeLe F&<³ee& keÀYeer ve keÀjsb, efkeÀvleg otmejeW keÀer Je=ef× megve Jee osKe kesÀ meoe Deevevo
ceeveW¤75¤
veeYesl³em³e veeYeevesefoÿ $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvejsles HejmHejb keÀLeb mebJeosjefVel³een¤
efHeÀj ³es ceveg<³e ueesie DeeHeme ceW kewÀmes mebJeeo keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHH<HHä+HHI/H1-HHÍPHäHIFH2HH1YHVÉ'H1LYHHZMH1HP+HHVHHäH\HQ1OHVQä-HHFHQVa
)1MlFFH1RE\HÉQRJäNH®/HE1HSHäHE1SHVOHHäMFH1HILYEH+HOHäYHHPHJPHHPH1HIQFHG
YHH<HHäa+HÉHI/H1-HHÍaPH1HIFH12HH1YH)HIOHä PHFHGÉ)2HH1YHVa'H1LYHHZaMH1HÍa+HHVHHäHa\HÉQ1OHVaQ1-HH1FH1QV1a)1MlFFH1RHIFHOHHUäMFHGÉFH1RFHGa
ye=ÉQRJäNH®/H1HIFHHIOHä\HÉQOHGÉ*äNH®/HFHGaHSHäHFHGaSHVOHHäMFHGa'H1HILYHFHGa+HOHäYHHPHJaPHH1PH1HIQFHGaPHH1PH1HIQHIFHHIOHäPHPH1HIQFHG
HeoeLe&ë-(veeYee) veeYeew ceO³es (He=efLeJ³eeë) (meefceOeeves) mec³ekedÀ ÒeoerHles (Deiveew) JeÚew (je³eë) efÞe³eë
(Hees<ee³e) Hees<eCekeÀje³e (ye=nles) cenles (nJeecens) mHe×e&cens (Fjcceoced) ³e Fj³eeçVesve ceeÐeefle Ë<³eefle leced~
GûecHeM³esjcceoHeeefCevOecee½e¤ (Deäe03~2~37) Fefle KeMed Òel³e³eevlees efveHeeefleleë~ (ye=nogkeÌLeced) ye=nvcenogkeÌLeb
ÒeMebmeveb ³em³e leced (³epe$eced) me²vleJ³eced (pesleejced) pe³eMeerueced (Deefiveced) efJeÐegÜÜÊe&ceeveced (He=leveemeg) mesveemeg
(meemeefnced) DeefleMe³esve mees{ejced~ #De³eb cev$eë Mele06.6.3.9 J³eeK³eeleë%¤76¤
DevJe³eë-ns ie=enf Cees! ³eLee Je³eb ye=nles je³emHees<ee³e He=efLeJ³ee veeYee meefceOeevesçiveew He=leveemeg meemeefnefcejcceob
ye=nogkeÌLeb ³epe$eceefiveefceJe pesleejb mesveeHeefleb nJeecens leLee ³et³eceH³ee»³ele¤76¤
YeeJeeLe&ë-Yetefcejep³eb kegÀJe&efÓpe&vewë 0HkekeefCe mebef®el³e HetCe&yegef×efJeÐeeMejerjelceyeuemeefnleb Heg©<eb mesveeHeefleb
efJeOee³e efveYe&³ele³ee ÒeJele&vleeced¤76¤
HeoeLe&ë-ns ie=ner ueesiees! pewmes nce ueesie (ye=nles) yeæ[s (je³eë) ue#ceer kesÀ (Hees<ee³e) Hegä keÀjves nejs Heg©<e kesÀ
efue³es (He=efLeJ³eeë) He=eLf eJeer kesÀ (veeYee) yeer®e (meefceOeeves) De®ís ÒekeÀej ÒepJeefuele ngS (Deiveew) Deefive ceW Deewj
(He=leveemeg) mesveeDeeW ceW (meemeefnced) Del³evle menveMeerue (Fjcceoced) DeVe mes Deeveefvole nesves Jeeues (ye=nogkeÌLeced) yeæ[er
ÒeMebmee mes ³egkeÌle (³epe$eced) me*dûeece keÀjves ³eesi³e (Deefiveced) efyepegueer kesÀ meceeve MeerIe´lee keÀjves nejs (pesleejced)
efJepe³eMeerue mesveeHeefle Heg©<e keÀes (nJeecens) yegueeles nQ, Jewmes legce ueesie Yeer FmekeÀes yegueeDees¤76¤
YeeJeeLe&ë-He=efLeJeer keÀe jep³e keÀjles ngS ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Deeives³e Deeefo DekeW Deewj leueJeej Deeefo
MekeW keÀe meáe³e keÀj Deewj HetCe& yege× f leLee Mejerjyeue mes ³egkeÌle Heg©<e keÀes mesveeHeefle keÀj kesÀ efveYe&³elee kesÀ meeLe
JeleX¤76¤
³eeë mesvee Fl³em³e veeYeevesefoÿ $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë Hegvejsles ®eesjeoerved Òe³elvesve efveJeÊe&³es³egefjl³een¤

jepeHeg©<eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ DeHeves Òe³elve mes ®eesj Deeefo ogäeW keÀe Jeej-Jeej efveJeejCe keÀjW, ³en efJe<e³e
HHÍPHVYHHäÉ'H1<HHUO-HäMHUMH-HH1HI2HYHHU1LHä&HHÉ*1OHa
HVPOHV1YHHHVH1OHPNHä¢MH1POHH%POHVäÉ'H1LYHVÉHI+HäR2HHFHH1PHVn¤77¤
HHÍa PHVYHHäÍa 'H1<HHUO-HäMHU1HIMOHäHI<H1É)O-HäMHUÍa 'HH1-HH1HI2HYHHU1HIMOHHäÉ-HH1HI2HYHHUäÍa *LHä&HHÍa *1OHa HVa POHV1veeë~ ³es~ ®eN~
OHPNHä¢MHÍaOHHYHGaOHV1a'H1LYHV1a'HHI+HäaR12HH1HIFH1a'HH1PHVn
HeoeLe&ë-(³eeë) (mesveeë) (DeYeerlJejerë) DeeefYecegK³eb jepeefJejesOeb kegÀJe&leerë (DeeJ³eeefOeveerë) mecevleeod
yengjesie³egkeÌleemleeef[legb Meeruee Jee (GieCeeë) GÐelee³egOemecetneë~ He=<eesojeefolJeeoYeeräefmeef×ë (Gle) DeefHe (³es) (mlesveeë)
megj²b olJee HejHeoeLee&HeneefjCeë (³es) (®e) om³eJeë (lemkeÀjeë) ÐetleeefokeÀeHeìîesve HejHeoeLee&HenÊee&jë (leeved) (les)
Dem³e, De$e J³el³e³eë~ (Deives) HeeJekeÀm³e (DeefHe) (oOeeefce) Òeef#eHeeefce (Deem³es) ÒepJeefueles pJeeueemecetnçs iveew~ #De³eb
DevJe³eë-ns mesveemeYeeHeles! ³eLeeçnb ³ee DeYeerlJejerjeJ³eeefOeveer©ieCeeë mesveeë meefvle, lee Gle ³es mlesvee ³es
lemkeÀje½e meefvle, leeBmlesçm³eeivesë HeeJekeÀm³eem³esçefHeoOeeefce, leLee lJecesleeveern Oesefn¤77¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ Oeeefce&kewÀ jepeHeg©<ew³ee& DevetketÀueeë mesveeë Òepee½e meefvle, leeë meleleb
mebHetp³ee, ³ee efJejeseOf ev³ees ³es ®e om³Jeeo³e½eesje ogäJee®eesçve=leJeeefovees J³eefYe®eeefjCees ceveg<³ee YeJes³egë, leeveefiveoeneod
GÜspevekeÀjwo&C[wYe=&Meb lee[ef³elJee JeMeb ves³eeë¤77¤
HeoeLe&ë-ns mesvee Deewj meYee kesÀ mJeeceer! pewmes ceQ (³eeë) pees (DeYeerlJejerë) meccegKe neskesÀ ³eg× keÀjves nejer
(DeeJ³eeefOeveerë) yengle jesieeW mes ³egkeÌle Jee leeæ[vee osves nejer (GieCeë) 0HkeW keÀes ueskesÀ efJejesOe ceW GÐele ngF& (mesveeë)
mesvee nQ Gve (Gle) Deewj (³es) pees (mlesveeë) megj² ueiee kesÀ otmejeW kesÀ HeoeLeeX keÀes njves Jeeues (®e) Deewj (³es) pees
(lemkeÀjeë) Ðetle Deeefo keÀHeì mes otmejeW kesÀ HeoeLe& uesves nejs nQ (leeved) GvekeÀes (les) Fme (Deives) Deefive kesÀ (Deem³es)
peueleer ngF& ueHeì ceW (DeefHeoOeeefce) iesjlee ntb, Jewmes let Yeer Fve keÀes Fme ceW Oeje keÀj¤77¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e cesb Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ Oecee&lcee jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees DeHeves DevegketÀue
mesvee Deewj Òepee neW GvekeÀe efvejvlej melkeÀej keÀjW Deewj pees mesvee leLee Òepee efJejesOeer neW leLee [eketÀ, ®eesj, Keesìs Je®eve
yeesueves nejs, efceL³eeJeeoer, J³eefYe®eejer ceveg<³e nesJeW, Gve keÀes Deefive mes peueeves Deeefo Ye³ebkeÀj oC[eW mes MeerIe´ leeæ[vee
oskeÀj JeMe ceW keÀjW¤77¤
obäêY³eeefcel³em³e veeYeevesefoÿ $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Yegefjiegef<CekeÌívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegvemleeved keÀLeb lee[³es³egefjl³een¤
efHeÀj Gve ogäeW keÀes efkeÀme efkeÀme ÒekeÀej leeæ[vee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RjäAHä<HHEceNefuecuetÉ¡eF<HZ1POHPNHä¢MH%É*1OHa
QYHJä<HH1POHV1YHHYHG<HäLH-H1POHH%PO-HE.HHäR1PHJ.HHäHIROHHYHG¤78¤
RjÆAHä<HHFHGa FH1HIXHFXHWäYHGa SHF<HZäÍa OHPNHä¢MHYHGa *1OHa QYHJä<HH1HIFHHIOH1 QYHJäÉ<HHFHGa POHV1YHHYHGa <H1LH1-H1 )HIOHä <HLHÉ-HÍa
OHHYHGaO-HFHGa.HH1R1aPHJ.HHäHIROHH1HIYHHIOH1PHJÉ.HHäHIROHHYHG
HeoeLe&ë-(obäêY³eeced) leer#CeeûeeY³eeb ovleeY³eeced (ceefuecuetved) ceefuevee®eejeved efmebneoerved (pecY³ewë) pecYes<eg
cegKes<eg YeJewepf e&»eefoefYeë (lemkeÀjeved) ®eesj FJe JeÊe&ceeveeved (Gle) DeefHe (nvegY³eeced) DeesÿcetueeY³eeced (mlesveeved)
+HM+HRH/HH +HQOH nYHG(YeieJeë) Ssée³e&mebHeVe jepeved (leeved) (lJeced) (Keeo) efJeveeMe³e (megKeeefoleeved) Dev³ee³esve HejHeoeLee&veeb
<HHVNH®OHnYHG~ #De³eb cev$eë Mele06.6.3.10 J³eeK³eeleë%¤78¤
DevJe³eë-ns YeieJeë meYeemesvesMe! ³eLee lJeb pecY³ewo&äêY³eeb ³eeved ceefuecuetved lemkeÀjeved nvegY³eeb megKeeefoleeved
mlesveeved Keeo efJeveeMe³esmleeved Je³ecegle efJeveeMe³esce¤78¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<ew³ex ieJeeefoeEnmekeÀeë HeMeJeë Heg©<ee½e ³es ®e mlesveemles efJeefJeOesve yevOevesve lee[vesve veeMevesve Jee
JeMeb ves³eeë¤78¤
HeoeLe&ë-ns (YeieJeë) Ssée³³e& Jeeues meYee mesvee kesÀ mJeeceer! pewmes (lJeced) DeeHe (pecY³ewë) cegKe kesÀ peerYe Deeefo
DeJe³eJeeW Deewj (obäêY³eeced) leer#Ce oebleeW mes efpeve (ceefuecuetved) ceefueve Dee®ejCe Jeeues efmebn Deeefo keÀes Deewj (nvegY³eeced)
cemetæ[es mes (lemkeÀjeved) ®eesjeW kesÀ meceeve JeÊe&ceeve (megKeeefoleeved) Dev³ee³e mes otmejeW kesÀ HeoeLeeX keÀes Yeesieves Deewj
(mlesveeved) jele ceW Yeerefle Deeefo HeÀes[ æ -leesæ[ kesÀ Heje³ee ceeue ceejves nejs ceveg<³eeW keÀes (Keeo) peæ[ mes veä keÀjW, Jewmes
(leeved) Gve keÀes nce ueesie (Gle) Yeer veä keÀjW¤78¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees ieew Deeefo yeæ[s GHekeÀej kesÀ HeMegDeeW keÀes ceejves Jeeues efmebn Deeefo Jee
ceveg<³e neW, Gve leLee pees ®eesj Deeefo ceveg<³e nQ, Gve keÀes DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ yevOeveeW mes yeebOe leeæ[vee os veä keÀj JeMe ceW
ueeJeW¤78¤
³es pevesef<Jel³em³e veeYeevesefoÿ $eÝef<eë~ mesveeHeefleoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvejsles keÀeBmkeÀeved efveJeÊe&³es³egefjl³een¤
efHeÀj ³es jepeHeg©<e efkeÀme-efkeÀme keÀe efveJeejCe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HVSHYHVäHJFH1HIXHFXHä-HPOHV1YHHPH1POHPNHä¢MH1-HYHVäa
HVNH¢HVä-H,HH1H-H1POHH%POHVäR2HHHIFH1SHF<HäHHVÍ¤79¤
HVaSHYHVäHJaFH1HIXHFXHä-HÍaPOHV1YHHPHäÍaOHPNHä¢MHÍa-HYHVäaHVaNH¢HVäHJa'H1,HH1H-HäÍa'H1,H1H-H1 )OHä,H1ÉH-HäÍ~ leeved~ lesN~
R12HH1HIFH1aSHF<HäHHVÍ
HeoeLe&ë-(³es) (peves<eg) ceveg<³es<eg (ceefuecueJeë) ³es ceefueveeë mevlees cuees®eefvle ie®íefvle les (mlesveemeë)
iegHlee½eesjeë (lemkeÀjeë) Òeefme×eë (Jeves) DejC³es (³es) (keÀ#es<eg) meecevles<eg (DeIee³eJeë) DeelceveesçIesve HeeHesvee³egefj®íJeë
(leeved) (les) leJe (oOeeefce) (pecYe³eesë) yevOeves cegKeceO³es ûeemeefceJe~ #De³eb cev$eë Mele06.6.3.10
DevJe³eë-ns meYesMe! mesveeHeeflejnb ³es peves<eg ceefuecueJeë mlesveemees ³es Jeves lemkeÀje ³es keÀ#es<JeIee³eJeë meefvle,
leeBmles pecYe³eesûee&meefceJe oOeeefce¤79¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHel³eeefojepeHeg©<eeCeeefceocesJe keÀÊe&J³eceefmle ³eod ûeeceejC³emLeeë Òeefme×e DeÒeefme×e½eesjeë
HeeHee®eeje½e Heg©<eeë meefvle, les<eeb jepeeOeervelJeb kegÀ³³eg&efjefle¤79¤
HeoeLe&ë-ns meYeeHeles! ceQ mesveeO³e#e (³es) pees (peves<eg) ceveg<³eeW ceW (ceefuecueJeë) ceefueve mJeYeeJe mes Deeles-
peeles (mlesveemeë) iegHle ®eesj pees (Jeves) Jeve ceW (lemkeÀjeë) Òeefme× ®eesj uegìsjs Deewj (³es) pees (keÀ#es<eg) keÀìjer Deeefo ceW
(DeIee³eJeë) HeeHe keÀjles ngS peerJeve keÀer F®íe keÀjves Jeeues nQ (leeved) Gve keÀes (les) DeeHe kesÀ (pecYe³eesë) HewÀuee³es cegKe
cesb ûeeme kesÀ meceeve (oOeeefce) Oejlee ntb¤79¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHeefle Deeefo jepeHeg©<eeW keÀe ³ener cegK³e keÀÊe&J³e nw efkeÀ pees ûeece Deewj JeveeW ceW Òeefme× ®eesj leLee
uegìsjs Deeefo HeeHeer Heg©<e nQ, Gve keÀes jepee kesÀ DeeOeerve keÀjW¤79¤
³ees DemceY³eefcel³em³e veeYeevesefoÿ $eÝef<eë~ DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew osJeles~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HHVÉ'H1PFH<HäFHMHOHHU1HH²HHäYHHV1¾VäHOHV1SHYHäÍa
HIYHYRH1²HHVÉ'H1PFHHYHGHI2H+PHHäH1PH-H1OHE<HäPFH1PHHNHJ¢ä
HÍa'H1PFH<HäFHGa'H1MH1OHHU1HHOHGa'H1MH1HIOH1HHHIROHäMHHIOH1ÉHHOHGaHÍaH1aYH1Ía¾VHäOHVaSHYHäÍaHIYHYRHäOHGaHÍa'H1PFHHYHGa
HI2H+PHHäOHGaH1aPH-H {FHGaOHFHGa<H1PFH1PHHaNHJ¢É©N¤80¤
HeoeLe&ë-(³eë) ceveg<³eë (DemceY³eced) Oeeefce&kesÀY³eë (Dejeleer³eeled) Me$eglJecee®ejsled (³eë) (®e) (veë) Demceeved
(Üs<eles) DeÒeerle³eefle~ De$e yengueb ívoefme #Deäe02.4.73% Fefle MeHees uegieYeeJeë~ (peveë) (efvevoeled) efvevosled (³eë)
(Demceeved) (efOeHmeeled) oefcYelegefce®ísled (®e) (meJe&ced) (leced) (Yemcemee) ke=ÀlmvecYemcesefle Yemcemee, De$e íevomees
JeCe&ueesHe Fefle leueesHeë~ (kegÀ©) mebHeeo³e~ #De³eb cev$eë Mele06.6.3.10 J³eeK³eeleë%¤80¤
DevJe³eë-ns meYeemesvesMe! lJeb ³ees peveesçmceY³ecejeleer³eeod, ³ees vees Üs<eles efvevoe÷ ³eesçmceeved efOeHmee®íues÷, leb
meJe¥ Yemcemee kegÀ©¤80¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀjepeHeg©<eeCeeefceob ³eesi³eceefmle ³eoO³eeHevesve efMe#e³eesHeosMesve oC[sve ®e efJejesOem³e
meleleb efJeveeMekeÀjCeefceefle¤80¤
HeoeLe&ë-ns meYee Deewj mesvee kesÀ mJeeefceved! DeeHe (³eë) pees (peveë) ceveg<³e (DemceY³eced) nce Oecee&lceeDeeW kesÀ
efue³es (Dejeleer³eeled) Me$eglee keÀjs (³eë) pees (veë) nceejs meeLe (Üs<eles) ogälee keÀjs (®e) Deewj nceejer (efvevoeled) efvevoe
keÀjs (³eë) pees (Demceeved) nce keÀes (efOeHmeeled) ocYe efoKeeJes (®e) Deewj nceejs meeLe íue keÀjs (leced) Gme (meJe&ced)
meye keÀes (Yemcemee) peuee kesÀ mecHetCe& Yemce (kegÀ©) keÀerefpe³es¤80¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀ, GHeosMekeÀ Deewj jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Heæ{eves, efMe#ee, GHeosMe Deewj oC[ mes efvejvlej
efJejesOe keÀe efJeveeMe keÀjW¤80¤

mebefMeleefcel³em³e veeYeevesefoÿ $eÝef<eë~ Hegjesefnle³epeceeveew osJeles~ efve®e=oe<eea He*defkeÌleMívoë~ He_®eceë
mJejë¤
DeLe Hegjesefnlees ³epeceeveeefoY³eë eEkeÀ efkeÀefce®ísled kegÀ³ee&®®esl³een¤
Deye Hegjesefnle ³epeceeve Deeefo mes efkeÀme-efkeÀme HeoeLe& keÀer F®íe keÀjs Deewj keÌ³ee-keÌ³ee keÀjs¤
PHjHI0HäOHEFHV1\HÑH1PHjHI0HäOHE-HHU1HK\HXHäFHGa
PHjHI0HäOHEH1HEHISH1&HJHPHH1QFHHIPäFH+HJÉMHVHIQäOHÍ
PHjHI0HäOH1HIFHHIOH1 PHFHGÉHI0HäOHFHGaFHV1a\HÑHäaPHjHI0HäOH1HIFHHIOH1 PHFHGÉHI0HäOHFHGa-HHU1H KFHGa\HXHäFHGaPHjHI0HäOeNefceeflH1 PHFHGÉHI0HäOHFHGa
H1HFHGaHISH1&HJaHPHäa'H1QFHGa'HHIPäFHa+HJÉMHVHIQäOH1)HIOHä+HJÉMÍÉHIQäOHÍ
HeoeLe&ë-(mebefMeleced) ÒeMebmeveer³eced (ces) cece ³epeceevem³e (ye´ïe) JesoefJe%eeveced (mebefMeleced) (Jeer³³e&ced)
Heje¬eÀceë (yeueced) (mebefMeleced) (#e$eced) #eef$e³ekegÀueced (efpe<Ceg) pe³eMeerueced (³em³e) pevem³e (Denced) (Deefmce)
(Hegjesefnleë) ³eb ³epeceeveë Hegjë HetJe¥ oOeeefle meë~ Hegjesefnleë Hegj Sveb oOeefle¤ (efve©02~12)~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-Denb ³em³e Hegjesenf leesçefmce lem³e ces cece lem³e ®e mebefMeleb ye´ïe ces lem³e ®e mebefMeleb Jeer³³e¥ mebefMeleb yeueb
meb Meleb efpe<Ceg #e$eb ®eemleg¤81¤
YeeJeeLe&ë-³ees ³em³e Hegjesefnlees ³epeceeve½e YeJesled leeJev³eesçv³em³e ³e³ee efJeÐe³ee ³eesieyeuesve Oecee&®ejCesve
®eelceesVeefleye´&ïe®e³exCe efpelesevf ê³elJesveejesi³esCe ®e Mejerjm³e yeueb JeOexle, leosJe keÀce& meleleb kegÀ³ee&leeced¤81¤
HeoeLe&ë-(Denced) ceQ (³em³e) efpeme ³epeceeve Heg©<e keÀe (Hegjesefnleë) ÒeLece OeejCe keÀjves neje (Deefmce) ntb,
GmekeÀe Deewj (ces) cesje (mebefMeleced) ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e (ye´ïe) Jeso keÀe efJe%eeve Deewj Gme ³epeceeve keÀe (mebefMeleced) ÒeMebmee
kesÀ ³eesi³e (Jeer³³e&ced) Heje¬eÀce ÒeMebemf ele (yeueced) yeue (mebefMeleced) Deewj ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e (efpe<Ceg) pe³e keÀe mJeYeeJe
Jeeuee (#e$eced) #eef$e³ekegÀue nesJes¤81¤
YeeJeeLe&ë-pees efpemekeÀe Hegjesenf le Deewj pees efpeme keÀe ³epeceeve nesJes, oesveeW DeeHeme ceW efpeme efJeÐee, ³eesieyeue Deewj
Oecee&®ejCe mes Deelcee keÀer GVeefle Deewj ye´ïe®e³³e&, efpelesefvê³elee leLee Deejesi³elee mes Mejerj keÀe yeue yeæ{s, Jener keÀce&
efvejvlej efkeÀ³ee keÀjW¤81¤
Gos<eeefcel³em³e veeYeevesefoÿ $eÝef<eë~ meYeeHeefle³e&peceevees osJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegve³e&peceeveë Hegjesefnleb Òeefle keÀLeb JeÊexlesl³een¤
efHeÀj ³epeceeve Hegjesenf le kesÀ meeLe kewÀmes JeÊex, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*RVäHHE\HH1QWÉ'HäHIOHMlFHJ¾HH[1É'H/HHV1\HXHäFHGa
HIH1&HHVHIFH1\HÑHä&HH1HIFHHH1YHJ9HäHHHIFH1P-HH%'H1QFHG
Gled~ SN<eeNcHGa\HH1QWÉ)HIOHä\HH1QWa'H1HIOH1MlFHGa*OHGa-HH {Ía'H/HHV1É)OH/HHVäa\HXHäFHGaHIH1&HHVHIFHäa\HÑHä&HHa'H1HIFHHHäYHd~ Gled~

veN³eeNefceN~ mJeeved~ DeNnced¤82¤
HeoeLe&ë-(Gled) (S<eeced) HetJeexkeÌleeveeb ®eesjeoerveeb og<keÀce&keÀeefjCeeced (yeent) yeueJeer³³es& (Deeflejced)
mevlejs³eceguue*dIes³eced (Gled) (Je®e&ë) lespeë (DeLees) Deevevle³ex (yeueced) meeceL³e&ced (ef#eCeesefce) efnveefmce (ye´ïeCee)
JesoséejefJe%eeveÒeoevesve (Deefce$eeved) Me$etved (Gled) (ve³eeefce) TOJe¥ yeOveeefce (mJeeved) mJekeÀer³eeved (Denced)~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-Denb ³epeceeveë Hegjesefnlees Jee ye´ïeCew<eeb yeent Goeflejced~ Je®eex yeueceefce$eeb½eesefl#eCeesc³eLees mJeeved megËoes
Je®eex yeueb ®eesVe³eeefce ÒeeHe³eeefce¤82¤
YeeJeeLe&ë-jepeeefoefYe³e&peceevewë Hegjesenf leeefoefYe½e HeeefHeveeb meJe&mJe#e³ees Oecee&lceveeb meJe&mJeJe=ef×½e meJe&Lee
keÀe³³ee&¤82¤
HeoeLe&ë-(Denced) ceQ ³epeceeve Jee Hegjesefnle (ye´ïeCee) Jeso Deewj F&éej kesÀ %eeve osves mes (S<eeced) Fve HetJeexkeÌle
®eesj Deeefo ogäeW kesÀ (yeent) yeue Deewj Heje¬eÀce keÀes (Goeflejced) De®ís ÒekeÀej Guue«ve keÀªb (Je®e&ë) lespe leLee
(yeueced) meeceL³e& keÀes Deewj (Deefce$eeved) Me$egDeeW keÀes (Gefl#eCeesefce) ceejlee ntb (DeLees) Fme kesÀ He½eeled (mJeeved) DeHeves
efce$eeW kesÀ lespe Deewj meeceL³e& keÀes (GVe³eeefce) Je=e× f kesÀ meeLe ÒeeHle keÀªb¤82¤
YeeJeeLe&ë-jepee Deeefo ³epeceeve leLee HegjesefnleeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ HeeefHe³eeW kesÀ meye HeoeLeeX keÀe veeMe Deewj
Oecee&lceeDeeW kesÀ meye HeoeLeeX keÀer Je=e×
f meowJe meye ÒekeÀej mes efkeÀ³ee keÀjW¤82¤
DeVeHele Fl³em³e veeYeevesefoÿ $eÝef<eë~ ³epeceeveHegjesefnleew osJeles~ GHeefjäeod ye=nleer ívoë~ ceO³eceë
mJejë¤
DeLe ceveg<³ewë keÀLeb keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³egHeefoM³eles
Deye ceveg<³eeW keÀes Fme mebmeej ceW kewÀmes-kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
'H9Hä+H1OHVÉ9HäPHYHHVRV¡HYHFHHU1-HPHä0HJÉHIFH&HäÍa
´H´HäRH1OHHMOHHHIMH1É7SHiYHHV2HVHIQHI¾1+HRV1HOHJä+HRV
'H9Hä+HOH1)OH9HäÉ+HOHVa'H9HäPHaYH1ÍaRV1HIQ1a'H1YH1FHHU1-HPHäa0HJÉHIFH&HäÍa´H1´HVHIOH1´HÉ´HäaRH1OHHMäFHGaOHH1HIM1H1Ía7SH {FHGaYH1Ía
2HV1HIQ1aHI¾1+HR1)HIOHäHI¾1É+HRVäaHOHJä+HRVaHOHJäÍÉ+HR1)HIOH1HOHJäÍÉ+HRV
HeoeLe&ë-(DeVeHeles) DeVeeveeb HeeuekeÀ (DeVem³e) (veë) DemceY³eced (osefn) (DeveceerJem³e) jesiejefnlem³e
megKekeÀjm³e (Megef<ceCeë) yeng Meg<ceb yeueb YeJeefle ³emceeled lem³e (ÒeÒe) DeefleÒeke=Àäle³ee (oeleejced) (leeefj<eë) meblej
(Tpe&ced) Heje¬eÀceced (veë) DemceekeÀced (Oesefn) (efÜHeos) Üew Heeoew ³em³e ceveg<³eeosmlemcew (®eleg<Heos) ®elJeejë Heeoe ³em³e
ieJeeosmlemcew~ #De³eb cev$eë Mele06.6.4.7 J³eeK³eeleë%¤83¤
DevJe³eë-ns DeVeHeles ³epeceeve Hegjesenf le Jee! lJeb veesçveceerJem³e Megef<ceCeesçVem³e ÒeÒeosefn~ Dem³eeçVem³e oeleejb
leeefj<eë~ veesçmceekebÀ efÜHeos ®eleg<Heos Tpe¥ Oesefn¤83¤

YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meowJeejesi³eyeuekeÀejkeÀceVeb mJewYeexkeÌleJ³ecev³esY³eë ÒeoeleJ³eb ®e~ ceveg<³eeCeeb HeMetveeb ®e megKeyeues
mebJeOe&veer³es, ³ele F&éejme=efä¬eÀceevegketÀuee®ejCesve meJex<eeb megKeesVeefleë meoe JeOexle¤83¤
De$e ie=nmLejepeHegjesefnlemeYeemesveeOeerMeÒepeepevekeÀÊe&J³ekeÀcee&efoJeCe&veeosleoO³ee³eeskeÌleeLe&m³e HetJee&O³ee³eeskeÌleeLexve
men me²eflejmleerl³eJeievleJ³eced¤
HeoeLe&ë-ns (DeVeHeles) Dees<eefOe DeVeeW kesÀ Heeueve keÀjves nejs ³epeceeve Jee Hegjesenf le! DeeHe (veë) nceejs efue³es
(DeveceerJem³e) jesieeW kesÀ veeMe mes megKe keÀes yeæ{eves (Megef<ceCeë) yengle yeuekeÀejer (DeVem³e) DeVe keÀes (ÒeÒeosefn) DeefleÒekeÀ<e&
kesÀ meeLe oerefpe³es Deewj Fme DeVe kesÀ (oeleejced) osves nejs keÀes (leeefj<eë) le=Hle keÀj leLee (veë) nceejs (efÜHeos) oes Heie
Jeeues ceveg<³eeefo leLee (®eleg<Heos) ®eej HeieJeeues ieew Deeefo HeMegDeeW kesÀ efue³es (Tpe&ced) Heje¬eÀce keÀes (Oesefn) OeejCe
keÀj¤83¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meowJe yeuekeÀejer Deejesi³e DeVe DeeHe mesJeW, Deewj otmejeW keÀes osJeW~ ceveg<³e leLee
HeMegDeeW kesÀ megKe Deewj yeue yeæ{eJeW, efpememes F&éej keÀer me=efä kesÀ ¬eÀceeçvegketÀue Dee®ejCe mes meye kesÀ megKeeW keÀer meoe GVeefle
nesJes¤83¤
Fme DeO³ee³e ceW ie=nmLe jepee kesÀ Hegjesefnle meYee Deewj mesvee kesÀ DeO³e#e Deewj Òepee kesÀ ceveg<³eeW keÀes keÀjves ³eesi³e
keÀce& Deeefo kesÀ JeCe&ve mes Fme DeO³ee³e ceW keÀns DeLe& keÀer HetJe& DeO³ee³e kesÀ DeLe& kesÀ meeLe me²efle peeveveer ®eeefn³es¤
Fefle ÞeercelHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³³ee&Ceeb ÞeercelHejceefJeog<eeb efJejpeevevomejmJeleermJeeefceveeb efMe<³esCe
o³eevevomejmJeleermJeeefcevee efveefce&les mebmke=ÀleYee<eeçç³e&Yee<eeY³eeb efJeYetef<eles
megÒeceeCe³egkeÌles ³epegJexoYee<³e SkeÀeoMeesçO³ee³eë mecHetCe&ë¤11¤
¤Dees3ced¤
DeLe ÜeoMeeçO³ee³eejcYeë
¢Meeve Fl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ YegefjkeÌHe*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
le$eeoew efJeÜodiegCeeveen¤
Deye yeejnJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe efkeÀ³ee peelee nw, Gme kesÀ ÒeLece cev$e ceW efJeÜeveeW kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe
efkeÀ³ee nw¤
¢É0HH1YHHV1NH®FHÉ*1-HH -Hä²HHZRGRJÉFH H 1FHHHJäÍHIÀH1HVäHH1YHÍa
'H1HTLYHMlFHOHHVäÉ'H<H-H1RG-HHHVHä I<H1H RVäYHE1²HHZMSHäYHHOHGPHJÉMVOHHäÍ1¤
¢ÉMeeNveë~ ©NkeÌceë~ GNJ³ee&~ efJe~ DeNÐeewNled~ ogÉFH H 1HIFHHIOHä RJÉÍÉFHH {FHGa 'HHHJäÍa HIÀH1HVa 1HH1YHÍa 'H1HTLYHÍa 'H1FHOHäÍa
'H1<H1-H1OHGa-HHHVäHI<H1HIMHIOH1-HHäÍÉHI<HÍaHOHGa61YH1FHGa²HHZÍa'HSHäYHHOHGaPHJÉMVOHH1)HIOHäPHJÉçjsleHäÍ
HeoeLe&ë-(¢Meeveë) oMe&keÀë (©keÌceë) RHUHâI FHHYHG (GJ³ee&) cenl³ee He=efLeJ³ee men (efJe) (DeÐeewled) Ðeesle³eefle
(ogce&<e&ced) ogëKesve ceef<e&legb meesæ{gb Meerueced (Dee³egë) DeVeced~ Dee³egefjl³eVeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02.7) (efÞe³es) MeesYee³ew
(©®eeveë) jes®ekeÀë (Deeqiveë) keÀejCeeK³eë HeeJekeÀë (Dece=leë) veeMejefnleë (DeYeJeled) YeJeefle (Je³eesefYeë) ³eeJeppeerJevewë
(³eled) ³eced (Sveced) (Ðeewë) efJe%eeveeefoefYeë ÒekeÀeMeceeveë (Depeve³eled) peve³eefle (megjsleeë) MeesYeveeefve jsleebemf e Jeer³ee&efCe
³em³e meë~ #De³eb cev$eë Mele06.7.2.1-2 J³eeK³eeleë%¤1¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee ¢Meevees Ðeewjeqiveë met³e& GJ³ee& men meJee&ved cetlee&ved HeoeLee&ved J³eÐeewled, leLee ³eë efÞe³es
©®eevees ©keÌcees peveesçYeJeod ³e½e megjslee Dece=lees ogce&<ecee³egjpeve³eod Je³eesefYeë men ³eosveb efJeÜebmecepeve³eled leb ³et³eb meleleb
mesJeOJeced¤1¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HHÉHTPFHYHG SHLHHIOH PHWHH RHÍ PH-H[ +HRH/HH Í P-HÆHYOHZÍ +HMFHVËHME
efve½ee³e³eefvle, leLee ceveg<³ee DeefHe YeJes³egë¤1¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (¢Meeveë) efoKeueeves neje (Ðeewë) mJe³eb ÒekeÀeMemJeªHe (Deeqiveë) met³e&ªHe Deeqive
(GJ³ee&) Deefle mLetue Yetefce kesÀ meeLe meye ceteÊf e&ceeved HeoeLeeX keÀes (J³eÐeewled) efJeefJeOe ÒekeÀej mes ÒekeÀeefMele keÀjlee nw, Jewmes pees
(efÞe³es) meewYeei³eue#ceer kesÀ DeLe& (©®eeveë) ©ef®ekeÀÊee& (©keÌceë) megMeesefYele peve (DeYeJeled) neslee Deewj (³eled) pees
(megjsleeë) GÊece Jeer³e&³egkeÌle (Dece=leë) veeMejefnle (ogce&<e&ced) Me$egDeeW kesÀ ogëKe mes efveJeejCe kesÀ ³eesi³e (Dee³egë) peerJeve keÀes
(Depeve³eled) ÒekeÀì keÀjlee nw, (Je³eesefYeë) DeJemLeeDeeW kesÀ meeLe (Sveced) Fme efJeÜeved Hegg©<e keÀes ÒekeÀì keÀjlee nes, GmekeÀes
legce meoe efvejvlej mesJeve keÀjes¤1¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHV )PHSHLHOHG FH: PHWH 'HHHIRPH\H+HRH/H 'H+HYHV-DeHeves
¢äevle mes Hejceséej keÀes efve½e³e keÀjeles nQ, Jewmes ner ceveg<³eeW keÀes nesvee ®eeefn³es¤1¤
vekeÌlees<eemesl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤

YHNH®OHHV1HHPHH1PHFHäYHPHH1HI-Hä+HV2HH1+HHVäOHV1HI0H0HJÉFHVNH¢jPHFHHU1HHUa
²HH-HH1HHFHHä1NH®FHHVÉ'H1YOHHI-H <HHäHIOHRV1-HHÉ'H1HTLYHE2HHäMHYHGÌHI-H&HHV1RHÍ
YHNH®OHHV1HHPHHäa YHNH®OHHV1HPHVHIOH1 YHNH®OHHV1HPHHäa PHFHäYH1PHVHIOH1 PHÉFHäYHPHHa HI-Hä+HV1 )HIOH1 HI-HÉä+HVa 2HH1+HHVäOHV1É)HIOHä 2HH1+HHVäOHVa
HI0H0HJäFHGa6NHä¢FHGaPH1FHHU1HHU)HIOHäPHFHGÉ) 1HHUa²HH-HH1HHFHHäa1NH®FHÍa'H1YOHÍaHI-Ha<HH1HIOH1aRV1-HHÍa'H1HTLYHFHGa2HH1MlH1YHGaÌ1HI-H1&HHV1RH
)HIOHäÌHI-H&H1ÍÉRHÍ
HeoeLe&ë-(vekeÌlees<eemee) vekeÌleb jeef$eb ®ees<ee efoveb ®e les (mecevemee) meceeveb cevees efJe%eeveb ³e³eesmles (efJeªHes)
leceëÒekeÀeMeeY³eeb efJe©×ªHes (OeeHe³esles) Hee³e³eleë (efMeMegced) yeeuekeÀced (SkeÀced) Demene³eced (meceer®eer) ³es mec³eieáeleë
meJee&ved ÒeeHveglemles (ÐeeJee#eecee) ÒekeÀeMeYetceer, De$e Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë (©keÌceë) ©ef®ekeÀjë
(Devleë) DeeY³evlejs (efJe) (Yeeefle) ÒekeÀeMeles (osJeeë) efoJ³eeë ÒeeCeeë (Deeqiveced) efJeÐegleced (Oeej³eved) Oeej³es³egë
(êefJeCeesoeë) ³es êefJeCeb yeueb ooefle les~ êefJeCeesoeë keÀmcee×veb êefJeCeceg®³eles ³eosveoefYeêJeefvle yeueb Jee êefJeCeb
³eosvesveeefYeêJeefvle, lem³e oelee êefJeCeesoeë¤ efve©0 8.1)~ #De³eb cev$eë Mele06.7.2.3 J³eeK³eeleë%¤2¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eceeÅive êefJeCeesoe osJee Oeej³eved, ³ees ©keÌceë meVevleefJe&Yeeefle ³eë mecevemee efJeªHes
meceer®eer ÐeeJee#eecee vekeÌlees<eemee ³eLewkebÀ efMeMegb Üs ceelejew OeeHe³esles, leLee JeÊe&ceeveb leb efJepeevevleg¤2¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaH/HHSHYHYHHU2HHHHUH\HHXHNHE¢+HHXHHOHPOH/HHQHVMHHHZPH-HH YHG+HHXHHOHÍa
³e½e efJeÐegêtHesCeeefYeJ³eeHleesçefmle, meesçeqiveë met³³ee&osë keÀejCecemleerefle meJex efveef½evJevleg¤2¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! efpeme (Deeqiveced) efyepegueer keÀes (êefJeCeesoeë) yeueoelee (osJeeë) efoJ³e ÒeeCe (Oeej³eved)
OeejCe keÀjW, pees (©keÌceë) ©ef®ekeÀejkeÀ neskesÀ (Devleë) DevleëkeÀjCe ceW (efJeYeeefle) ÒekeÀeefMele neslee nw, pees (mecevemee)
SkeÀ efJe®eej mes efJeefole (efJeªHes) DevOekeÀej Deewj ÒekeÀeMe mes efJe©× ªHe³egkeÌle (meceer®eer) PH\H´HNH¢HMPH\HNH¢HV´HHâQHVYHV
Jeeueer (ÐeeJee#eecee) ÒekeÀeMe Deewj Yetefce leLee (vekeÌlees<eemee) jeef$e Deewj efove pewmes (SkeÀced) SkeÀ (efMeMegced) yeeuekeÀ keÀes
oes ceeleeSB (OeeHe³esles) otOe efHeueeleer nQ, Jewmes GmekeÀes legce ueesie peevees¤2¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHVSHYHYHHU FHHOHH'HHZM2HHHHU\HHXHNH¢NH¢HVRW2HHI+HXHHOHHUQ4
Jewmes ner efove Deewj jeef$e meye keÀer j#ee keÀjles nQ, Deewj pees efyepegueer kesÀ ªHe mes meJe&$e J³eeHekeÀ nw, Jen Deeqive met³e& Deeefo
keÀe keÀejCe nw, Fme yeele keÀe legce meye efve½e³e keÀjes¤2¤
efJeéeeªHeeCeerl³em³e M³eeJeeée $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ efJeje[d peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLeeûes Hejceelceveë ke=Àl³ecegHeefoM³eles¤
Deye Deieues cev$e ceW Hejceséej kesÀ ke=Àl³e keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
HI-HËHHä1+HHHI&H1´HHIOHäFHJÃHOHVNH¢1HI-HÍ´HHPHHä-HHURG<H1ÌEHI¾1+HRV1HOHJä+HRVa
ÜeoMeesçO³ee³eë 553
HI-HYHHNHä¢FH.HOHGPHHI-H1OHH-HMVl&HHVÉYHJä´H1HH&HäFHJÉHPHHV1HI-HMHäSHHIOH
HI-HËHHäa 1+HHHI&Häa ´HHIOHäa cegÉáeNlesN~ keÀNefJeë~ Òe~ DeNmeeNJeerNled~ YeNêcHGa HI¾1+HR1 )HIOHä HI¾1É+HRVäa HOHJä+HRVa HOHJäÍ+HR1 )HIOHä
HOHJäÍ+HRVaHI-HaYHHNHä¢FHGa'H1.H1OHGaPH1HI-H1OHHa-HMVä&HÍa'HYHJäa´H1HH&HäFHGa´H1HHYH1HIFHHIOHä´H1ÉHHYHäceGa*1HPHäÍaHI-HaMH1SH1HIOH1
HeoeLe&ë-(efJeéee) meJee&efCe (ªHeeefCe) (Òeefle) (ceg_®eles) (keÀefJeë) ¬eÀevleoMe&veë ¬eÀevleÒe%eë meJe&%ees Jee (Òe)
(DemeeJeerled) GlHeeo³eefle (Yeêced) peveveer³eb megKeced (efÜHeos) ceveg<³eeÐee³e (®eleg<Heos) ieJeeÐee³e (efJe) (veekeÀced)
meJe&ogëKejefnleced (DeK³eled) ÒekeÀeMe³eefle (meefJelee) mekeÀuepeieled ÒemeefJelee peieoeréejë met³³eex Jee (JejsC³eë)
mJeerkeÀÊe&gcen&ë (Deveg) (Òe³eeCeced) Òeke=Àäb ÒeeHeCeced (G<emeë) ÒeYeelem³e (efJe) (jepeefle) ÒekeÀeMeles¤3¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ees JejsC³eë keÀefJeë meefJelees<emeë Òe³eeCecevegefJejepeefle efJeéee ªHeeefCe Òeefleceg_®eles~ efÜHeos
®eleg<Heos veekebÀ J³eK³eled Yeêb ÒeemeeJeerled leceero=MeceglHeeokebÀ met³e¥ Hejceséejb efJepeeveerle¤3¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ³esve peieoeréejsCe mekeÀueªHeÒekeÀeMekeÀë ÒeeefCeveeb megKenslegë ÒekeÀeMeceeveë met³³eex
jef®elemlem³ewJe YeeqkeÌleb meJex ceveg<³eeë kegÀJe&efvlJeefle¤3¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (JejsC³eë) ûenCe keÀjves ³eesi³e (keÀefJeë) efpemekeÀer ¢efä Deewj yege×f meJe&$e nw Jee meJe&%e
(meefJelee) meye mebmeej keÀe GlHeeokeÀ peieoeréej Jee met³³e& (G<emeë) ÒeeleëkeÀeue keÀe mece³e (Òe³eeCeced) ´HHâNH¢MYHV NH¢HV
(DevegefJejepeefle) ÒekeÀeefMele neslee nw (efJeéee) meye (ªHeeefCe) HeoeLeeX kesÀ mJeªHe (Òeeflecegáeles) Òeefme× keÀjlee nw Deewj
(efÜHeos) ceveg<³eeefo oes Heie Jeeues (®eleg<Heos) leLee ieew Deeefo ®eej Heie Jeeues ÒeeefCe³eeW kesÀ efue³es (veekeÀced) meye ogëKeeW mes
He=LekedÀ (Yeêced) mesJeves ³eesi³e megKe keÀes (J³eK³eled) ÒekeÀeefMele keÀjlee Deewj (ÒeemeeJeerled) GlHeVe keÀjlee nw, Ssmes Gme
met³³e&ueeskeÀ keÀes GlHeVe keÀjves Jeeues F&éej keÀes legce ueesie peevees¤3¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ efpeme Hejceséej ves mecHetCe& ªHeJeeved êJ³eeW keÀe ÒekeÀeMekeÀ, ÒeeefCe³eeW kesÀ
megKe keÀe nsleg, ÒekeÀeMeceeve met³e&ueeskeÀ j®ee nw, Gmeer keÀer YeeqkeÌle meye ceveg<³e keÀjW¤3¤
megHeCeexçmeerl³em³e M³eeJeeée $eÝef<eë~ ie©lceeved osJelee~ YegefjiOe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HegveefJe&ÜodiegCee GHeefoM³evles¤
efHeÀj efJeÜevees kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
meÉgHeNCeexnÉHIPHLH1OFH%HäHTk1-H¬HV1HI0HMHVäLHHH1HEHHJä\H QÌ/HYOH1MV+H1HHZa
POHHVFHäÉ'HH1OFHHÏYRH1PHHäHIYH1HSHWäHIH1YHHFHäa
PHHFHäOHVOH1YHW-HH {FHRV1-HEHäHHH1HIHHE1+HJÏE1HI2H&HHäÍ0HNHeÀeë~
megÉ+H1&HH[nÉHIPHLH1OFHH1YHGHIR-HLHÏ1P-HnÍ+HOH
megÉ+H1&H )HIOHä PHJÉ+H1&H Ía 'H1HIPH1a LH1OFHHäYHGa HIH1-HHIRHIOHä HIH1É-HOHGa OHV1a HI0HMäÍa LHH1H1HFHGa HHJäÍa \HÉQ1Ì1/H1YOH1MV )HIOHä
\HQOHGÉM/HYOH1MVa +H1HHZa POHHVFHäÍa 'HH1OFHHa ÏYRHäHIPHa 'HHäHIYHa HSHWäHIHa YHHFHäa PHHFHäa OHV1a OH1YHWÍa -HH1FH1RV1-HHIFHHIOHä
-HHFHÉRV1-HFHGa H1HH1H1HIHH1HIFHHIOHä HHHÉH1HIHHäFHGa +HJÏäFHGa HI2H&HHäÍa 0H1+H¢HÍa PHJÉ+H1&H )HIOHä PHJÉ+H1&H Ía 'H1HIPH1a LH1OFHHäYHGa
HIR-HäFHGaLH1Ï1aP-HäHIMHIOH1P-HnÍa+H1OH1
HeoeLe&ë-(megHeCe&ë) MeesYeveeefve HeCee&efve ue#eCeeefve ³em³e meë (Deefme) (ie©lceeved) iegJee&lcee (ef$eJe=led) $eerefCe
keÀceexHeemevee%eeveeefve JeÊe&vles ³eeqmceved leled (les) leJe (efMejë) Íe=Ceeefle efnveefmle ogëKeeefve ³esve leled (iee³e$eced) iee³e$³ee
efJeefnleb efJe%eeveced (®e#egë) ves$eefceJe (ye=nêLevlejs) ye=nÓer jLewmlejefvle ogëKeeefve ³eeY³eeb meeceY³eeb les (He#eew) Heeéee&efJeJe
(mleessceë) mleeslegcen& $eÝiJesoë (Deelcee) mJeªHeced (ívoebefme) Geq<Ceieeoerevf e (De²eefve) Þees$eeoerefve (³epetbef<e) ³epegë
Þegle³eë (veece) DeeK³ee (meece) le=leer³ees Jesoë (les) leJe (levetë) Mejerjced (JeeceosJ³eced) JeeceosJesve ¢äb efJe%eeleb efJe%eeefHeleb
Jee (³e%ee³eef%e³eced) ³e%eeë me²vleJ³ee J³eJeneje De³e%eeml³ekeÌleJ³ee½e leeved ³eon&efle leled (Heg®íced)
Heg®íefceJeevl³eesçJe³eJeë (efOe<C³eeë) efoefOe<eefle Meyo³eefvle ³ewmles efOe<eCeeë KegjesHeefjYeeieemles<eg meeOeJeë (MeHeÀeë) Kegjeë
(megHeCe&ë) MeesYeveHeleveMeerueë (Deefme) Deefmle (ie©lceeved) ie©leë ÒeMemlee Meyoe efJeÐevles ³em³e meë (efoJeced) efoJ³eb
efJe%eeveced (ie®í) ÒeeHvegenf (mJeë) megKeced (Hele) ie=neCe~ #De³eb cev$eë Mele06.7.2.6 J³eeK³eeleë%¤4¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³elemles leJe ef$eJe=led efMejes iee³e$eb ®e#egye&=nêLevlejs He#eew mleesce Deelcee ívoebm³e²eefve
³epetbef<e veece ³e%ee³eef%e³eb JeeceosJ³eb meece les levet½eeefmle lemceeled lJe ie©lceeved megHeCeexçefme, ³em³e efOe<ee³eeë MeHeÀe oerIe¥
Heg®íceefmle, leÜod ³ees ie©lceeved megHeCeexçm³eefmle, me FJe lJeb efoJeb ie®í mJeë Hele¤4¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HH PHJYRM0HH.HH+HH+HJ+H+H¢XHFHWXHH -HHHÍ 0HHV<HYOHV OH/HH
-HVRHHIR0HHkHÉ2HVOHHMHVÉ2HH+HNH¢HÍ PHJMHVHYOHVa H/HH +H0H-HÍ +HJÏH²H-HH-HZÍ P-HNH¢HHH HI&H PHH2YHJ-HHIYOH H/HH H +H#eer
He#eeY³eeceekeÀeMeceeiexCe ielJeeççiel³e ®e ceesoles leLee ceveg<³ee efJeÐeemegeMf e#eeë ÒeeH³e Heg©<eeLexve megKeev³eeHvegJevleg¤4¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! efpememes (les) DeeHekeÀe (ef$eJe=led) leerve keÀcce&, GHeemevee Deewj %eeveeW mes ³egkeÌle (efMejë) ogëKeeW
keÀe efpememes veeMe nes (iee³e$eced) iee³e$eer ívo mes keÀns efJe%eeveªHe DeLe& (®e#egë) ves$e (ye=nêLevlejs) yeæ[s-yeæ[s jLeeW kesÀ
mene³e mes ogëKeeW keÀes íægæ[eves Jeeues (He#eew) FOej-GOej kesÀ DeJe³eJe (mleesceë) mlegefle kesÀ ³eesi³e $eÝiJeso (Deelcee) DeHevee
mJeªHe (ívoebefme) Geq<CekedÀ Deeefo ívo (De²eefve) keÀeve Deeefo (³epetbef<e) ³epegJexo kesÀ cev$e (veece) veece (³e%ee³eef%e³eced)
ûenCe keÀjves Deewj íesæ[ves ³eesi³e J³eJenejeW kesÀ ³eesi³e (JeeceosJ³eced) JeeceosJe $eÝef<e ves peeves Jee Heæ{e³es (meece) leermejs
meeceJeso (les) DeeHekeÀe (levetë) Mejerj nw, Fmemes DeeHe (ie©lceeved) cenelcee (megHeCe&ë) megvoj mecHetCe& ue#eCeeW mes ³egkeÌle
(Deefme) nQ, efpememes (efOe<C³eeë) Meyo keÀjves kesÀ nslegDeeW ceW meeOeg (MeHeÀeë) Kegj leLee (Heg®íced) yeæ[er Hetbí kesÀ meceeve
Devl³e keÀe DeJe³eJe nw, GmekesÀ meceeve pees (ie©lceeved) ÒeMebemf ele Meyoes÷ejCe mes ³egkeÌle (megHeCe&ë) megvoj Gæ[ves Jeeues
(Deefme) nQ, Gme He#eer kesÀ meceeve DeeHe (efoJeced) megvoj efJe%eeve keÀes (ie®í) ´HHâQWHISHHV 'HHZM(mJeë) megKe keÀes (Hele)
ûenCe keÀerefpe³es¤4¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHV PHJYRM0HH.HH+HH+HJ+H+H¢XH'HHZMFHWXHH: PHV HJNH®OH
-HH 0HHVHI<HOH QHVOHV Q4 -HZPHV QHU -HVRHHIR 0HHkH: NHV¢ +HÈ^YHV 'HHZM +HÈ^HYHV QHMV PHJ MeesefYele nesles nQ~ pewmes HeMeg Hetbí Deeefo
DeJe³eJeeW mes DeHeves keÀece keÀjles Deewj pewmes He#eer HebKeeW mes DeekeÀeMe ceeie& mes peeles -Deeles Deeveefvole nesles nQ, Jewmes ceveg<³e
HI-H²HH'HHZM'HÏHUHI0HHHNH¢HV´HHâQHV+HJHH/H NHV¢PHH/HPHJ.HH:NH¢HV´HHâQH:
efJe<Ceesë ¬eÀce Fl³em³e M³eeJeeée $eÝef<eë~ efJe<CegoxJelee~ Yegefjieglke=ÀefleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤

Hegvee jepeOece&ceen¤
efHeÀj Yeer Deieues cev$e ceW jepeOece& keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
HI-H&HHV1Í H¢FHHVäÉHIPH PH+HOYH1QH LHHäH1HE ÏYR1É'HHMHVäQ +HHI/H1-HHUFHYHJÉ HI-HHä¢FHP-H1 HI-H&HHV1Í
H¢FHHVäÉPHHI<HFHHHIOH1QHHZÆJä<H1EÏYR1É'HHMHVäQH1YOHHIMäH1FHYHJÉ HI-HHä¢FHP-H1HI-H&HHV1ÍH¢FHHVäÉPHMHOHHUH1OHHVQ1YOHHSHHLHäOHE1
ÏYR1É'HHMHVäQ1 HIR-H1FHYHJÉ HI-HHä¢FHP-H1 HI-H&HHV1Í H¢FHHV{ÉHIPH 0HHWH1OHHV Q1YOHHYHJäÆJ<H1E ÏYR1É'HHMHVäQ1 HIR0HHVÉYHJÉ
HI-HHä¢FHP-H
HI-H&HHVäÍa H¢FHäÍa 'H1HIPH1a PH1+H1lve1QVHIOHä PH+Hlve1ÉQHa LHH1H1HFHGa ÏYRäÍa 'HHa MHV1Q1a +HÉHI/H1-HHUFHGa 'HYHJäa HI-Ha H¢1FH1P-H1a
HI-H&HHVäÍa H¢FHäÍa 'H1HIPH1a 'H1HI<H1FHH1HIOH1QVOHäHI<HFHHHIOH1ÉQHa HZÆJä<HFHGa HZPOHJä<H1HIFHHIOHN HZÉPOHJä<HFHGa ÏYRäÍa 'HHa MHV1Q1a 'H1YOHHIMä#eced~
'HYHJäaHI-HaH¢1FH1P-H1aHI-H&HHVäÍaH¢FHäÍa'H1HIPH1a'H1MH1OHHU1H1OHÍa'H1MH1HIOH1H1OH)OHäMHHIOHÉH1OHÍaQ1YOHHaSHHLHäOHFHGaÏYRäÍa'HHaMHV1Q1a
HIR-HäFHGa 'HYHJäa HI-Ha H¢1FH1P-H1a HI-H&HHVäÍa H¢FHäÍa 'H1HIPH1a 0H1HtÉ³eNleë~ MeN$egÉ³eNle )HIOHä 0HHJÉH1OHÍa Q1YOHHa 'HHYHJäÆJ<HFHGa
'HHYHJäPOHJ<H1HIFHOHHYHJäÉ POHJ<HFHGaÏYRäÍa'HHaMHV1Q1aHIR0HäÍa'HYHJäaHI-HaH¢1FH1P-H1
HeoeLe&ë-(efJe<Ceesë) J³eeHekeÀm³e peieoeréejm³e (¬eÀceë) J³eJenejë (Deefme) (meHelvene) ³eë meHelveevejerved nefvle
meë (iee³e$eced) iee³e$eerefve<HeVeceLe&ced (ívoë) mJe®íced (Dee) (jesn) Deeª{es YeJe (He=efLeJeerced) He=efLeJ³eeefokeÀced (Deveg)
(efJe) (¬eÀcemJe) J³eJenj (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀm³e keÀejCem³e (¬eÀceë) DeJemLeevlejced (Deefme) (DeefYeceeeflene)
³eesçefYeceeleerveefYeceeve³egkeÌleeved nefvle ($ewägYeced) ef$eefYeë megKewë mecye×ced (ívoë) yeueÒeoced (Dee) (jesn) (Devleefj#eced)
DeekeÀeMeced (Deveg) (efJe) (¬eÀcemJe) (efJe<Ceesë) -HHâJE 0HHUXHPH HI-H²HJÌW+HHLYHVÍ (¬eÀceë) (Deefme) (Dejeleer³eleë)
efJeÐeeefooeveb keÀÊe&gceefve®íleë (nvlee) veeMekeÀë (peeieleced) peieppeeveeefle ³esve leled (ívoë) me=efäefJeÐeeyeuekeÀjced (Dee)
(jesn) (efoJeced) met³ee&Ðeeqiveced (Deveg) (efJe) (¬eÀcemJe) (efJe<Ceesë) efnjC³eieYe&m³e Jee³eesë (¬eÀceë) (Deefme) (Me$et³eleë)
Deelceveë Me$egcee®ejleë (nvlee) (DeevegägYeced) DevegketÀuele³ee mleesYeles megKeb yeOveeefle ³esve leled (ívoë) DeevevokeÀjced (Dee)
(jesn) (efoMeë) HetJee&oerved (Deveg) (efJe) (¬eÀcemJe) Òe³elemJe~ #De³eb cev$eë Mele06.7.2.13-16 J³eeK³eeleë%¤5¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³elemlJeb efJe<Ceesë ¬eÀceë meHelveneçefme, lemceeod iee³e$eb ívo Deejesn He=eLf eJeercevegefJe¬eÀcemJe~
³elemlJeb efJe<Ceesë ¬eÀceesçefYeceeefleneefme, lemceeled lJeb $ewägYeb ívo Deejesnevleefj#ecevegefJe¬eÀcemJe~ ³elemlJeb efJe<Ceesë
¬eÀceesçjeleer³elees nvleeçefme, lemceeppeeieleb ívo Deejesn efoJecevegefJe¬eÀcemJe~ ³emlJeb efJe<Ceesë ¬eÀceë Me$et³elees nvleeçefme, me
lJeceevegägYeb ívo Deejesn, efoMeesçvegeJf e¬eÀcemJe¤5¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewJexoefJeÐe³ee YetieYee&eof efJeÐee efveef½el³e Heje¬eÀcesCeesVeer³e jesieeë Me$eJe½e efvenvleJ³eeë¤5¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved Hegg©<e! efpememes DeeHe (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀ peieoeréej kesÀ (¬eÀceë) J³eJenej mes MeesOekeÀ Deewj
(meHelvene) Me$egDeeW kesÀ ceejvesnejs (Deefme) nes, Fmemes (iee³e$eced) iee³e$eer cev$e mes efvekeÀues (ívoë) Meg× DeLe& Hej
(Deejesn) Deeªæ{ ntefpe³es (He=efLeJeerced) He=efLeJ³eeefo HeoeLeeX mes (DevegefJe¬eÀcemJe) DeHeves DevegketÀue J³eJenej meeefOe³es leLee
efpeme keÀejCe DeeHe (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀ keÀejCe kesÀ (¬eÀceë) keÀe³³e&ªHe (DeefYeceeeflene) DeefYeceeefve³eeW keÀes ceejvesnejs
(Deefme) nQ, Fmemes DeeHe ($ewägYeced) leerve ÒekeÀej kesÀ megKeeW mes meb³egkeÌle (ívoë) yeueoe³ekeÀ JesoeLe& keÀes (Deejesn) ûenCe
Deewj (Devleefj#eced) DeekeÀeMe keÀes (DevegefJe¬eÀcemJe) DevegketÀueJ³eJenej ceW ³egkeÌle keÀerefpe³es efpememes DeeHe (efJe<Ceesë)
J³eeHeveMeerue efyepegueer ªHe Deeqive kesÀ (¬eÀceë) peevevesnejs (Dejeleer³eleë) efJeÐee Deeefo oeve kesÀ efJejesOeer Heg©<e kesÀ (nvlee)
veeMe keÀjvesnejs (Deefme) nQ, Fmemes DeeHe (peeieleced) peieled keÀes peeveves keÀe nsleg (ívoë) me=efäefJeÐee keÀes yeue³egkeÌle
keÀjvesnejs efJe%eeve keÀes (Deejesn) ÒeeHle ntefpe³es Deewj (efoJeced) met³e& Deeefo Deeqive keÀes (DevegefJe¬eÀcemJe) Deveg¬eÀce mes
GHe³egkeÌle keÀerepf e³es, pees DeeHe (efJe<Ceesë) efnjC³eieYe& Jee³eg kesÀ (¬eÀceë) %eeHekeÀ leLee (Me$et³eleë) DeHeves keÀes Me$eg keÀe
Dee®ejCe keÀjves Jeeues Heg©<eeW kesÀ (nvlee) ceejves Jeeues (Deefme) nQ, mees DeeHe (DeevegägYeced) DevegketÀuelee kesÀ meeLe megKe
mecyevOe kesÀ nsleg (ívoë) DeevevokeÀejkeÀ JesoYeeie keÀes (Deejesn) GHe³egkeÌle keÀerefpe³es Deewj (efoMeë) HetJe& Deeefo efoMeeDeeW kesÀ
(DevegefJe¬eÀcemJe) DevegketÀue Òe³elve keÀerefpe³es¤5¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ JesoefJeÐee mes YetieYe& efJeÐeeDeeW keÀe efve½e³e leLee Heje¬eÀce mes GvekeÀer GVeefle
keÀjkesÀ jesie Deewj Me$egDeeW keÀe veeMe keÀjW¤5¤
De¬eÀvoefol³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeHä¢YRR1HTLYHPOH1YHHäHI9H-H1²HHZÍHHFHH1MVHIMänod JeHU12HäÍPHFH1HYHGa
PH1²HHVSHäHH1YHHVHI-HQHUHIFH1¹HVÉ'H.H1RHMHVRäPHHU<HH1YHJYHHä<HHOH1YOHÍ
DeHä¢YROHGa 'H1HTLYHÍa POH1YHHäHI9H1-HVHIOHä POH1YHHäYHGÉ)-Ha ²HHZÍa HHFHHäa MVHIMänled~ JeHU12HäÍa PHFH1HHI9HHIOHä PHFHGÉ'H1HYHGa
PH1²HÍaSH1HH1YHÍaHI-HaHIQa) 1FHGa)1¹Ía'H.HäOHGa'HHaMHVRäPHHUÉ)HIOH1MHVRäPHHUa<HH1YHJYHHäa<HHNefleN~ DeNvleefjl³eNvleë¤6¤
HeoeLe&ë-(De¬eÀvoled) ÒeeHveeself e (Deeqiveë) efJeÐegled (mleve³eefVeJe) ³eLee efoJ³eb Meyob kegÀJe&ved (Ðeewë) met³³e&ÒekeÀeMeë
(#eecee) He=efLeJeer~ #ecesefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.1) De$e Dev³es<eeceefHe ¢M³eles #Deäe06.3.137%
Fl³egHeOeeoerIe&ë (jsefjnled) Ye=Meb HeÀueeefve oeoeefle (Jeer©Oeë) Je=#eeved (mece¡eved) mec³ekedÀ ÒekeÀeMe³eved (meÐeë) meceevesçefÚ
(pe%eeveë) ÒeeogYe&tleë meved (efJe) (efn) Keueg (F&ced) meJe&leë (F×ë) ´HRHUâÍ(DeK³eled) ÒekeÀeMe³eefle (Dee) (jesomeer)
ÐeeJeeHe=efLeJ³eew (Yeevegvee) mJeoerHl³ee (Yeeefle) ÒekeÀeMeles (Devleë) ceO³es JeÊe&ceeveë meved~ #De³eb cev$eë Mele06.7.3.1-2
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eë meYesMeë meÐees pe%eevees Ðeewjeqiveë mleve³eefVeJeejervee¬eÀvood, ³eLee #eecee Jeer©OemleLee
ÒepeeY³eë megKeeefve jsefjnled, ³eLee meefJeles×ë mece¡eved jesomeer J³eK³eod YeevegveeçvlejeYeeefle, leLee ³eë MegYeiegCekeÀce&mJeYeeJewë
ÒekeÀeMeles, leb efn jepekeÀce&meg Òe³eg*dOJeced¤6¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMHZa QV FHYHJHHÍ H/HH PHWH Í PH-H XHHVNH¢FH2HP/HÍ PH-HH YHG
ÒekeÀeM³eekeÀ<e&efle, ³eLee He=eLf eJeer yengHeÀueoe JeÊe&les, leLeeYetleë Heg©<eë jep³ekeÀe³ex<eg mec³eiegHe³eeskeÌleJ³eë¤6¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees meYeeHeefle (meÐeë) SkeÀ efove ceW (pe%eeveë) Òeefme× ngDee (Ðeewë) met³e&ÒekeÀeMe ªHe
(Deeqiveë) efJeÐegled Deeqive kesÀ meceeve (mleve³eefVeJe) Meyo keÀjlee ngDee Me$egDeeW keÀes (De¬eÀvoled) ´HHâQHVOHHQZSHZPHV(#eecee)
He=efLeJeer (Jeer©Oeë) Je=#eeW keÀes HeÀue-HetÀueeW mes ³egkeÌle keÀjleer nw, Jewmes ÒepeeDeeW kesÀ efue³es megKeeW keÀes (jsefjnled) De®ís-yegjs
keÀceeX keÀe MeerIe´ HeÀue oslee nw, pewmes met³e& (F×ë) ´HRHUâ'HHZM(mece¡eved) mec³ekedÀ HeoeLeeX keÀes ÒekeÀeefMele keÀjlee ngDee
(jesomeer) DeekeÀeMe Deewj He=efLeJeer keÀes (J³eK³eled) Òeefme× keÀjlee Deewj (Yeevegvee) 'H+HYHHU RHUHIâNHV¢PHH/H(Devleë) meye
ueeskeÀeW kesÀ yeer®e (DeeYeeefle) ÒekeÀeefMele neslee nw, Jewmes pees meYeeHeefle MegYe iegCe-keÀceeX mes ÒekeÀeefMele nes, GmekeÀes legce ueesie
jepekeÀe³³eeX ceW meb³egkeÌle keÀjes¤6¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ ns ceveg<³ees! pewmes met³e& meye ueeskeÀeW kesÀ yeer®e ceW
efmLele ngDee meyekeÀes ÒekeÀeefMele Deewj DeekeÀ<e&Ce keÀjlee nw, Deewj pewmes He=efLeJeer yengle HeÀueeW keÀes osleer nw, Jewmes ner ceveg<³e keÀes
jep³e keÀs keÀe³eeX ceW De®ís ÒekeÀej mes GHe³egkeÌle keÀjes¤6¤
Deive Fl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegveefJe&ÜodiegCeevegHeefoMeefle¤
efHeÀj efJeÜeveebs kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HLYHVäÉ<HH-HefÊe&9H1HI<HFHH1HIYH-Hä¬H 1P-HHHJäHHN -HH {PHH´H1SHHH12HYHVäYHa
PH1YHHFHV12HHHäMlHH+HHVHVä&H
'HLYHVäa 'H1<HH1-H1HIÊe 1HI9HOHäHIYeçDeeJeefÊe&YHGa 'H1HI<Ha FHH1a HIYHa -H1¬H 1P-H1a 'HHHJäHHa -HH {PHHa ´H1SHHVHIOHä ´H1ÉSHHHäa 2HYHäVYHa
PH1YHHaFHV12HHHäaMlHHa+HHVHVä&H
HeoeLe&ë-(Deives) efJeÜved! (DeY³eeJeefÊe&ved) DeeefYecegK³esve JeefÊe&legb Meeruecem³e lelmecyeg×ew (DeefYe) (cee) ceeced
(efve) efvelejeced (JeÊe&mJe) (Dee³eg<ee) ef®ej¡eerJevesve (Je®e&mee) DeVeeO³e³eveeefovee (Òepe³ee) mevleevesve (Oevesve) (mev³ee)
meJee&meeb efJeÐeeveeb mebefJeYeeiekeÀ$³ee& (cesOe³ee) Òe%e³ee (j³³ee) efJeÐeeefÞe³ee (Hees<esCe) Hegäîee~ #De³eb cev$eë Mele06.7.3.6
DevJe³eë-ns DeY³eeJeefÊe&Veives Heg©<eeefLe&ved efJeÜved! lJecee³eg<ee Je®e&mee Òepe³ee Oevesve mev³ee cesOe³ee j³³ee Hees<esCe ®e
meneefYeefveJeÊe&mJe cee ceeb ®ewlewë meb³eespe³e¤7¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewYe&tieYee&efoefJeÐe³ee efJevewée³³e¥ ÒeeHlegb vewJe MekeÌ³esle, ve Òe%e³ee efJevee efJeÐee YeefJelegb MekeÌ³ee¤7¤
HeoeLe&ë-ns (DeY³eeJeefÊe&ved) mevcegKe neskesÀ Jele&ves Jeeues (Deives) lespemJeer Heg©<eeLeea efJeÜeved Heg©<e! DeeHe
(Dee³eg<ee) yeæ[s peerJeve (Je®e&mee) DeVe leLee Heæ{ves Deeefo (Òepe³ee) mevleeveeW (Oevesve) Oeve (mev³ee) meye efJeÐeeDeeW keÀe
efJeYeeie keÀjvesnejer (cesOe³ee) yege× f (j³³ee) efJeÐee keÀer MeesYee Deewj (Hees<esCe) Hegefä kesÀ meeLe (DeefYeefveJeÊe&mJe) efvejvlej
JeÊe&ceeve ntepf e³es Deewj (cee) ceggPekeÀes Yeer Fve GkeÌle HeoeLeeX mes meb³egkeÌle keÀerepf e³es¤7¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHXHHVLH<HWLH<HH HRI HI-H²HHNH¢VHI-HYHH6VËHH NH¢HV´HHâYHQH5NH¢MPHNH¢OHV'HHZM\HJH¹ I NHV¢HI-HYHHHI-H²HH
Yeer veneR nes mekeÀleer¤7¤
Deives Deef²j Fl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HegveefJe&ÐeeY³eemeceen¤
efHeÀj efJeÐeeY³eeme keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HLYHVäÉ'HHIMÍ0H1OHEOHVäPHYO-HH1-HOHäÍPHQ1ÓHOHÉ*+HH1-HOHäÍa
'H2HH1+HHVHäPH1+HHVHVä&H1+HJYHäYHH[YH1ÆFHHNHä¢HI2H1+HJYHäYHH[MlHIHFHHNHä¢HI2H
'HLYHVäa'H1HIÉMlÍa0H1OHFHGaOHV1aPH1YOHJÉa'HH1-HOH1 )OHH1É-HäOHÍaPH1QÓHäFHGaOHV1a*1+HH1-HOH1 )OHJäJ+HÉ'HH1-HOHäÍa'H2Häa+HHVHäPHa
Hees<HVä&Ha+HJYHäÍaYH1ÍaYH1ÆFHGa'HHaNH¢ÉHI2H1a+HJYHäÍaYH1ÍaMlHIHFHGa'HHaNH¢ÉefOeN¤8¤
HeoeLe&ë-(Deives) HeoeLe&eJf eÐeeefJeled (Deef²jë) efJeÐeejme³egkeÌle (Meleced) (les) leJe (mevleg) (DeeJe=leë)
DeeJe=eÊf eªHeeë ef¬eÀ³eeë (menñeced) (les) (GHeeJe=leë) ³es Yeesiee GHeeJeÊe&vles (DeOe) DeLe efveHeelem³e ®e #Deäe06.3.136%
Fefle oerIe&ë (Hees<em³e) Hees<ekeÀm³e pevem³e (Hees<esCe) Heeuevesve (Hegveë) (veë) DemceY³eced (veäced) De¢äb efJe%eeveced (Dee)
mecevleeled (ke=ÀefOe) keggÀ© (Hegveë) (veë) DemceY³eced (jef³eced) ÒeMemleeb efÞe³eced (Dee) (ke=ÀefOe) keggÀ©~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns Deivesçef²jes efJeÜved! ³em³e Heg©<eeefLe&vemles leJeeçivesejf Je MeleceeJe=leë menñeb les leJeesHeeJe=leë mevleg,
DeOe lJeceslewë Hees<em³e Hees<esCe veäceefHe veë Hegvejeke=ÀefOe vees jeE³e Hegvejeke=ÀefOe¤8¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHZH-I H ²HHPHJ 0HOH0H 'HH-H¬HHUÍ NH¢O-HH HI0HX+HHI-H²HHPHJ PHQÓHFHJ+HH-H¬HHUH LHJâHLHJâH HI-H²HHÍ ´HNH¢H0H
meJex<eeb ÞeermegKeb peveveer³eced¤8¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) HeoeLe&eJf eÐee kesÀ peevevesnejs (Deef²jë) efJeÐee kesÀ jefmekeÀ efJeÜved Heg©<e! efpeme Heg©<eeLeea (les)
DeeHekeÀer Deeqive kesÀ meceeve (Meleced) mewkeÀæ[eW (DeeJe=leë) DeeJe=eÊf eªHe ef¬eÀ³ee Deewj (menñeced) npeejn (les) DeeHekesÀ
(GHeeJe=leë) DeeJe=eÊf eªHe megKeeW kesÀ Yeesie (mevleg) nesJeW, (DeOe) FmekesÀ He½eeled DeeHe Fvemes (Hees<em³e) Hees<ekeÀ ceveg<³e keÀer
(Hees<esCe) j#ee mes (veäced) Hejes#e Yeer efJe%eeve keÀes (veë) nceejs efue³es (Hegveë) efHeÀj Yeer (Deeke=ÀefOe) De®ís ÒekeÀej keÀerepf e³es
leLee efyeieæ[er ngF& (jef³eced) ÒeMebemf ele MeesYee keÀes (Hegveë) efHeÀj Yeer (veë) nceejs DeLe& (Deeke=ÀefOe) De®ís ÒekeÀej
keÀerefpe³es¤8¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ efJeÐeeDeeW ceW mewkeÀæ[eW DeeJe=eÊf e Deewj efMeuHe efJeÐeeDeeW ceW npeejn ÒekeÀej keÀer
ÒeJe=eÊf e Deewj Òeefme× DeÒeefme× efJeÐeeDeeW keÀe ÒekeÀeMe keÀjkesÀ meye ÒeeefCe³eeW kesÀ efue³es ue#ceer Deewj megKe GlHeVe keÀjW¤8¤
Hegveªpexl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HegvejO³eeHekeÀke=Àl³eceen¤
efHeÀj Heæ{evesnejs keÀe keÀÊe&J³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+HJYHä1SHH HIYH-Hä¬H P-H1+HJYHäMLYHÉ)1HHHJäHHa+HJYHäYH Í+HH1¡HjQäPHÍ
+HJYHäÍa71SHH aHIYHa-H1¬H 1P-H1a+HJYHäÍa'H1LYHV1a)1HHa'HHHJäHHa+HJYHäÍaYH1Ía+HH1HIQ1a'HjQäPHÍ
HeoeLe&ë-(Hegveë) (Tpee&) Heje¬eÀce³egkeÌleeefve keÀcee&eCf e (efve) (JeÊe&mJe) (Hegveë) (Deives) efJeÜved! (F<ee) F®í³ee
(Dee³eg<ee) DeVesve (Hegveë) (veë) Demceeved (Heeefn) j#e (Debnmeë) HeeHeeled~ #De³eb cev$eë Mele06.7.3.6
DevJe³eë-ns Deives! lJeb veesçmceevebnmeë Hegveefve&JeÊe&mJe, Hegvejmceeved Heeefn, Hegveefj<eeçç³eg<eespee& ÒeeHe³e¤9¤

YeeJeeLe&ë-efJeÜebmeë meJee&vegHeosM³eeved ceveg<³eeved HeeHeeled meleleb efveJel³e& Mejerjelceyeue³egkeÌleeved mecHeeo³evleg, mJe³eb
®e HeeHeeefVeJe=Êeeë HejceHeg©<eeefLe&veë m³egë¤9¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deeqive kesÀ meceeve lespemJeer DeO³eeHekeÀ efJeÜeved peve! DeeHe (veë) nce ueesieeW keÀes (Debnmeë)
HeeHeeW mes (Hegveë) yeej-yeej (efveJeÊe&mJe) ye®eeF³es, (Hegveë) efHeÀj nce ueesieeW keÀer (Heeefn) j#ee keÀerefpe³es, Deewj (Hegveë) efHeÀj
(F<ee) F®íe leLee (Dee³eg<ee) DeVe mes (Tpee&) +HMHH¢FHHJNH®OHNH¢FHH;NH¢HV´HHâNH¢HUHSI HHV
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye GHeosMe kesÀ ³eesi³e ceveg<³eeW keÀes HeeHeeW mes efvejvlej nìe kesÀ Mejerj
Deewj Deelcee kesÀ yeue mes ³egkeÌle keÀjW Deewj DeeHe Yeer HeeHeeW mes ye®e kesÀ Hejce Heg©<eeLeea nesJeW¤9¤
men j³³esl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=od iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
PH1QMHHHIYH-Hä¬H 1P-HHLYHV1HI+HY-HäP-H12HHMäHHaHI-H1ËH+PYHHäHI-H1ËHOH1P+HHIMä
PH1QaMlHHaHIYHa-H1¬H 1P-H1a'HLYHVäaHI+HY-HP-H1a2HHMäHHaHI-H1ËH+PYHVHIOHäHI-H1ËHÉ+PYHHäaHI-H1ËHOHäÍa+HHIMäa
HeoeLe&ë-(men) (j³³ee) Oevesve (efve) (JeÊe&mJe) (Deives) efJeÜved (efHevJemJe) mesJemJe (Oeej³ee) Oejefle mekeÀuee
efJeÐee ³e³ee mee JeekedÀ le³ee~ Oeejsefle Jee*dveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.11) (efJeéeHmv³ee) efJeéeb meJe¥ Yeesi³eb Jemleg Hmee³eles
Ye#³eles ³e³ee (efJeéeleë) meJe&leë (Heefj)~ #De³eb cev$eë Mele06.7.3.6 J³eeK³eeleë%¤10¤
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! lJeb ogäeod J³eJenejeefVeJele&mJe, efJeéeHmv³ee Oeej³ee j³³ee ®e men efJeéeleë Heefj
efHevJemJe meJe&oe megKeeefve mesJemJe¤10¤
YeeJeeLe&ë-ve Keueg efJeÜebmeë keÀoeef®eoH³eOeccH FHHHMVHJÍ YH HHYHHYHJ+HHIR0HVHJÍa 6-HE PHNH¢XH0HHkHI-H²HHH
efJejepeceeveeë mevleë ÒeMebefmeleeë m³egë¤10¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) lespemJeer efJeÜved Heg©<e! DeeHe ogä J³eJenejeW mes (efveJeÊe&mJe) He=LekedÀ ntefpe³es (efJeéeHmv³ee)
meye Yeesieves ³eesi³e HeoeLeeX keÀer YegieJeeves nejer (Oeej³ee) mecHetCe& efJeÐeeDeeW kesÀ OeejCe keÀjves keÀe nsleg JeeCeer leLee (j³³ee)
Oeve kesÀ (men) meeLe (efJeéeleë) meye Deesj mes (Heefj) meye ÒekeÀej (efHevJemJe) megKeeW keÀe mesJeve keÀerepf e³es¤10¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ keÀYeer DeOecce& keÀe Dee®ejCe ve keÀjW Deewj otmejeW keÀes Jewmee GHeosMe Yeer
YHNH¢M:a)PH´HNH¢HMPH\H0HHk'HHZMHI-H²HH'HH:PHVHI-HMHSHFHHYHQJ6´H0HEPHHNHV¢HHVLHQHV-H:
Dee lJesl³em³e Oe´gJe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvee jepeÒepeekeÀccee&n¤
efHeÀj jepee Deewj Òepee kesÀ keÀceeX keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HHO-HHäQHH FH1YOHMä<HW2HJ É-HHIPOH1áHHI-HäHHHHIXHÍa
HI-H0HäPO-HH1PH-HH {-HHBÏYOHJÉ FHHO-HÌH1ÆAFHHI2Hä<H0HOHG
Dee~ lJeeN~ DeNneN<e&Nced~ DeNvleë~ DeNYetÉë~ Oe´gÉ-HÍa HIOH1á1a 'HHI-HäHHHHIXH1HIMOHHI-HäÉHHHHIXHÍa HI-H0HäÍa O-HH1a PH-HH {Ía
JeeN_íNvlegÉaFHHaO-HOHGaMH1ÆAFHGa'HHI2Häa<H10H1OHG
HeoeLe&ë-(Dee) (lJee) lJeeb jepeeveced (Dene<e&ced) njs³eced (Devleë) meYeeceO³es (DeYetë) YeJesë (Oe´gJeë) v³ee³esve
jep³eHeeueves efveef½eleë (efleÿ) efmLejes YeJe (DeefJe®ee®eefueë) meJe&Lee efve½eueë (efJeMeë) Òepeeë (lJee) lJeeced (meJee&ë)
DeefKeueeë (Jee_ívleg) DeefYeue<evleg (cee) ve (lJeled) (jeä^ced) jep³eced (DeefOe) (Ye´Meled) veäb m³eeled~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns MegYeiegCeue#eCe meYesMe jepeved! lJee jep³eHeeuevee³eencevlejene<e&ced~ lJecevlejYetë,
DeefJe®ee®eefueOe´&gJe- efmleÿ~ meJee& efJeMemlJee Jee_ívleg, leJe mekeÀeMeeod jeä^b ceeçefOeYe´Meled¤11¤
YeeJeeLe&ë-GÊeceeë Òepeepeveeë meJeexÊeceb Heg©<eb meYeeO³e#eb jepeeveb ke=ÀlJeeçvetHeefoMevleg~ lJeb efpelesevq ê³eë meved
meJe&oe Oecee&lcee Heg©<eeLeea YeJesë~ ve leJeevee®eejeod jeä^b keÀoeef®eVeäb YeJesod ³eleë meJee&ë ÒepeemlJeovegketÀueeë m³egë¤11¤
HeoeLe&ë-ns MegYe iegCe Deewj ue#eCeeW mes ³egkeÌle meYeeHeefle jepeved! (lJee) DeeHekeÀes jep³e keÀer j#ee kesÀ efue³es ceQ
(Devleë) meYee kesÀ yeer®e (Deene<e&ced) De®ís ÒekeÀej ûenCe keÀªb~ DeeHe meYee ceW (DeYetë) efJejepeceeve ntefpe³es
(DeefJe®ee®eefueë) meJe&Lee efve½eue (Oe´gJeë) v³ee³e mes jep³eHeeueve ceW efveef½ele yegef× neskeÀj (efleÿ) efmLej ntefpe³es (meJee&ë)
mecHetCe& (efJeMeë) Òepee (lJee) DeeHekeÀer (Jee_ívleg) ®eenvee keÀjW, (lJeled) DeeHekesÀ Heeueves mes (jeä^ced) jep³e (ceeefOeYe´Meled)
veä-Ye´ä ve nesJes¤11¤
YeeJeeLe&ë-GÊece ÒepeepeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye mes GÊece Heg©<e keÀes meYeeO³e#e jepee ceeve kesÀ GmekeÀes GHeosMe
keÀjW efkeÀ DeeHe efpeleseqvê³e ngS meye keÀeue ceW Oeeefce&keÀ Heg©<eeLeea ntefpe³es~ DeeHekesÀ yegjs Dee®ejCeeW mes jep³e keÀYeer veä ve nessJes,
efpememes meye ÒepeeHeg©<e DeeHe kesÀ DevegketÀue JeÊeX¤11¤
GogÊeceefcel³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ Je©Cees osJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
*RJä¬H1FHE-Hä&H1+HH0HäFH1PFHR-HHä2H1FHEHI-HFHä2H1FHjÀHä/HHHa
DeLHHä-H1HFHHäHIROH-H1OHVOH-HHYHHäLHPHHV1É'HHIRäOHHVPHHFH
*OHGa *1¬H1FHHIFHOHJäOHGÉOH1FHFHGa -H11&H1a +HH0HäFHGa 'H1PFHOHGa 'H-Häa 'H12H1FHFHGa HI-Ha FH12H1FHFHGa ÀH1/HH1H1a ÀH1/H1HVHIOHä ÀH/HHa
'H/Häa-H1HFHGa'HH1HIR1OH1a-H1OHVaOH-Häa'HYHHäLHPHÍa'HHIRäOHHVaPHH1FH1
HeoeLe&ë-(Gled) (GÊececed) (Je©Ce) Me$etCeeb yevOekeÀ (HeeMeced) yevOeveced (Demceled) DemceekebÀ mekeÀeMeeled (DeJe)
(DeOececed) efveke=Àäced (efJe) (ceO³ececed) ceO³emLeced (ÞeLee³e) efJecees®e³e (DeLe) He½eeled~ De$e efveHeelem³e ®e
#Deäe06.3.136% Fefle oerIe&ë (Je³eced) ÒepeemLeeë (Deeefol³e) DeefJeveeefMemJeªHe met³³e& FJe mel³ev³ee³eÒekeÀeMekeÀ (Je´les)
mel³ev³ee³eHeeueveefve³eces (leJe) (Deveeiemeë) DeveHejeefOeveë (Deefole³es) He=eLf eJeerjep³ee³e~ Deefoefleefjefle He=efLeJeerveecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb01.1) (m³eece) YeJesce~ #De³eb cev$eë Mele06.7.3.8 J³eeK³eeleë%¤12¤
DevJe³eë-ns Je©Ceeefol³e! lJecemceoOeceb ceO³ececegÊeceb HeeMecegoJeefJeÞeLee³eeLe Je³eceefole³es leJe Je´lesçveeiemeë

m³eece¤12¤
YeeJeeLe&ë-³eLeséejm³e iegCekeÀce&mJeYeeJeevegketÀuee Oeeefce&keÀe peveeë mel³ee®ejCes JeÊe&ceeveeë mevleë HeeHeyevOeevcegkeÌlJee
megefKevees YeJeefvle leLewJeesÊeceb jepeeveb ÒeeH³e Òepeepevee Deeveefvolee pee³evles¤12¤
HeoeLe&ë-ns (Je©Ce) Me$egDeeW keÀes yeebOeves (Deeefol³e) mJeªHe mes DeefJeveeMeer met³³e& kesÀ meceeve mel³e v³ee³e kesÀ
ÒekeÀeMekeÀ meYeeHeefle efJeÜeved! DeeHe (Demceled) ncemes (DeOececed) efveke=Àä (ceO³ececed) ceO³emLe Deewj (GÊececed) GÊece
(HeeMeced) yevOeve keÀes (GoJeefJeÞeLee³e) efJeefJeOe ÒekeÀej mes ígæ[eF³es~ (DeLe) FmekesÀ He½eeled (Je³eced) nce Òepee kesÀ Heg©<e
(Deefole³es) He=efLeJeer kesÀ DeKeefC[le jep³e kesÀ efue³es (leJe) DeeHekesÀ (Je´les) mel³e-v³ee³e kesÀ HeeueveªHe efve³ece ceW
(Deveeiemeë) DeHejeOejefnle (m³eece) nesJeW¤12¤
YeeJeeLe&ë-pewmes F&éej kesÀ iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe kesÀ DevegketÀue mel³e Dee®ejCeeW ceW JeÊe&ceeve ngS Oecee&lcee
FHYHJH+HH+HNHV¢\HY2HYHH: PHV ÏWÎNHV¢PHJ.HHU QHVOHV Q4-HZPHV QHU *¬HFHMHSHHNH¢HV ´HHâQHVNHV¢´HSHHNHV¢+HJH'HHveefvole nesles
nQ¤12¤
Deûes ye=nefVel³em³e ef$ele $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
'HÝHVä\HÉnVegÉHPHHäFHWÉ2-HH[É'HäP/HHHIVeSH LH1Y-HHYHGOHFHäPHHV1SHHVHIOH1HHLHHäOHGa
'H1HTLYH<HH 1YHJYHH10HäOHH1P-HÉçDee peeNlees efJHËHH1PHHHäYH´HHÍ
'HÝHVäa \HÉQYHGa *1HPHHäFHGa 712-H Ía 'H1P/HH1OHGa HIYH1SH 1LH1Y-HHHIYHHIOHä HIYHÍÉSHLH1Y-HHYHGa OHFHäPHÍa SHHVHIOHäHHa 'HHa 'H1LHH1Oed~
'H1HTLYHÍa<HH1YHJYHHäa0HäOHHaP-H²É )HIOHäPHJÉÉ'HäÍa'HHaSHH1OHÍaHI-HËHHäaPHHHäHIYe~ DeNÒeeNë¤13¤
HeoeLe&ë-(Deûes) ÒeLeceleë (ye=nved) cenled (G<emeeced) ÒeYeeleeveeced (TOJe&ë) GHe³³ee&keÀeMemLeë (DemLeeled) efleÿefle
(efvepe&ievJeeved) efveie&leë meved (lecemeë) DevOekeÀejeled (p³eesefle<ee) ÒekeÀeMesve (Dee) (Deieeled) ÒeeHveesefle (Deeqiveë) HeeJekeÀë
(Yeevegvee) oerHl³ee (©Melee) megªHesCe (mJe²ë) MeesYeveev³e²eefve ³em³e meë (Dee) (peeleë) efve<HeVeë (efJeéee) (meëeefve)
meekeÀejeefCe mLeeveeefve (DeÒeeë) J³eeHveesefle¤13¤
DevJe³eë-ns jepeved! ³emlJeceûes ³eLee met³³e&ë mJe² Deepeelees ye=nVeg<emeecetOJeexçmLeeod ©Melee Yeevegvee p³eesefle<ee
lecemees efvepe&ievJeeved meVeeieeod efJeéee meëev³eÒeemleÜled Òepee³eeb YeJe¤13¤
YeeJeeLe&ë-³eë met³³e&Jeled meodiegCewce&neved melHeg©<eeCeeb efMe#e³eeslke=Àäes ogJ³e&mevesY³eë He=LeiJeÊe&ceeveë
mel³ev³ee³eÒekeÀeefMeleë megvoje²ë Òeefme×ë meJezë melkeÀÊe¥g ³eesi³ees efJeefoleJeseof leJ³ees otlewë meJe&peveËo³eeMe³eefJe®ígYev³ee³esve
Òepee J³eeHveesefle, me SJe jepee YeefJelegb ³eesi³eë¤13¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! pees DeeHe (Deûes) Heefnues mes pewmes met³³e& (mJe²ë) megvoj DeJe³eJeeW mes ³egkeÌle (Deepeeleë)
ÒekeÀì ngDee (ye=nved) yeææ[e (G<emeeced) ÒeYeeleeW kesÀ (TOJe&ë) THej DeekeÀeMe ceW (DemLeeled) efmLej neslee Deewj (©Melee)
megvoj (Yeevegvee) RHUHIâOH/HH(p³eesefle<ee) ÒekeÀeMe mes (lecemeë) DevOekeÀej keÀes (efvepe&ievJeeved) efvejvlej He=LekedÀ keÀjlee ngDee
(Deeieeled) meye ueeskeÀ-XHHVNH¢HYOHMH:NH¢HV´HHâQHVOHHQZ(efJeéee) meye (meëeefve) mLetue mLeeveeW keÀes (DeÒeeë) ´HHâQHVOHHQZ
GmekesÀ meceeve Òepee kesÀ yeer®e DeeHe ntefpe³es¤13¤
YeeJeeLe&ë-pees met³³e& kesÀ meceeve Þesÿ iegCeeW mes ÒekeÀeefMele, melHeg©<eeW keÀer efMe#ee mes Glke=Àä, yegjs J³emeveeW mes
Deueie, mel³e-v³ee³e mes ÒekeÀeefMele, megvoj DeJe³eJe Jeeuee, meJe&$e Òeefme×, meyekesÀ melkeÀej Deewj peeveves ³eesi³e J³eJenejeW
keÀe %eelee, Deewj otleeW kesÀ Üeje meye ceveg<³eeW kesÀ DeeMe³e keÀes peeveves Jeeuee, Meg×, v³ee³e mes ÒepeeDeeW ceW ÒeJesM e keÀjlee nw,
Jener Heg©<e jepee nesves kesÀ ³eesi³e neslee nw¤13¤
nbme Fl³em³e ef$ele $eÝef<eë~ peerJeséejew osJeles~ Yegefjied peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLeelceue#eCeev³een¤
Deye Deieues cev$e ceW Hejceelcee Deewj peerJe kesÀ ue#eCe keÀns nQ¤
Q1jPHÍ0HJäHIH1Hod JePHJäMYOHefjH1PH¹HVOHHä-HVHIR1HRHIOHäHI/HR JMHV&H1PHOHGa
ve=ÉHäRG-HäMlPHäOH1PHRG -HHVäFH1PHR1\SHHLHHV1SHHÉH¿äOH1SHHÉ'HäHIÌ1SHHÉH¿1OHE\HÉnled¤14¤
Q1jPHÍa0HJÉef®eN<eled~ MegÉHIH1PHHIRHIOHä 0HJHIH1ÉPHOHGa-HPHJäÍa'H1YOH1HIMlH1PHHIROHäYOHHIMH1ÉPHOHGaQHVOHHäa-HV1HIR1HOHGa-HV1HRI 1PHHIRHIOHä
-HVHIR1ÉPHOHGa 'HHIOHäHI/HÍa RJÉjesNCeNmeefoeflHä RJMHV&H1ÉPHOHGa YHÉ<eled~ ve=ÉPHHIRHIOHä YHÉÉPHOHGa -H1MlPHHIRHIOHä -HMlÉPHOHGa H¿1OH1PHHIROHäOH1ÉPHOHGa
-HHV1FH1PHHIRHIOHä -HHVFH1ÉPHOHGa'H1\SHH)OH1+HGÉSHHÍaLHHV1SHH)HIOHä LHHV1ÉSHHÍaH¿1OH1SHH)OHäOH1ÉSHHÍa'H1HIÌ1SHH)OHäHIÌ1ÉSHHÍaHÝNleced~
ye=Énled¤14¤
HeoeLe&ë-(nbmeë) ogäkeÀce&nvlee (Megef®e<eled) Megef®e<eg HeefJe$es<s eg J³eJenejs<eg JeÊe&ceeveë (Jemegë) meppeves<eg efveJemlee
les<eeb efveJeemeef³elee Jee (Devleefj#emeled) ³ees Oecee&JekeÀeMes meeroefle (neslee) mel³em³e ûenerlee ûeenef³elee Jee (Jesefo<eled) ³ees JesÐeeb
peiel³eeb ³e%eMeeuee³eeb Jee meeroefle (DeefleefLeë) DeefJeÐeceevee efleefLe³e&m³e me jep³ej#eCee³e ³eLeemece³eb YećeCekeÀÊee&
(ogjesCemeled) ³ees ogjesCees meJe&Êeg&megKeÒeeHekesÀ ie=ns meeroefle meë (ve=<eled) ³ees vee³ekesÀ<eg meeroefle meë (Jejmeled) ³e GÊeces<eg
efJeÜlmeg meeroefle ($eÝlemeled) ³e $eÝles mel³es mebefmLeleë (J³eescemeled) ³ees J³eesceJeod J³eeHekesÀ Hejceséejs meeroefle (Deypeeë)
³eesçHeë ÒeeCeeved peve³eefle (ieespeeë) ³ees ieeJe Feqvê³eeefCe HeMetved Jee peve³eefle ($eÝlepeeë) ³e $eÝleb mel³eb %eeveb peve³eefle meë
(Deefêpeeë) ³eesçêerved cesIeeved peve³eefle ($eÝleced) mel³eced (ye=nled) cenled~ #De³eb cev$eë Mele06.7.3.10
DevJe³eë-ns Òepeepeveeë! ³et³eb ³ees nbmeë Megef®e<eod Jemegjvleefj#eme×eslee Jeseof <eoefleefLeog&jesCemeVe=<eod Jejme¢lemeod
J³eescemeoypee ieespee $eÝlepee Deefêpee $eÝleb ye=nod ye´ïe peerJe½eeefmle, ³emleew peeveer³eeled leb meYeeOeerMeb jepeeveb ke=ÀlJee
meleleceevevole¤14¤
YeeJeeLe&ë-³e F&éejJelÒepeeë Heeueef³elegb megKeef³elegb MekeÌveg³eeled me SJe jepee YeefJelegb ³eesi³eë m³eeVe ner¢Mesve je%ee
efJevee Òepeeë megefKev³ees YeefJelegcen&efvle¤14¤
HeoeLe&ë-ns Òepee kesÀ Heg©<ees! legce ueesie pees (nbmeë) ogä keÀceeX keÀe veeMekeÀ (Megef®e<eled) HeefJe$e J³eJenejeW ceW
JeÊe&ceeve (Jemegë) meppeveeW ceW yemeves Jee GvekeÀes yemeeves Jeeuee (Devleefj#emeled) Oece& kesÀ DeJekeÀeMe ceW efmLele (neslee) mel³e
keÀe ûenCe keÀjves Deewj keÀjeves Jeeuee (Jesefo<eled) meye He=efLeJeer Jee ³e%e kesÀ mLeeve ceW efmLele (DeefleefLeë) Hetpeveer³e Jee jep³e
keÀer j#ee kesÀ efue³es ³eLeesef®ele mece³e ceW YećeCe keÀjves Jeeuee (ogjesCemeled) H¿OHJ'HH:FH:PHJ.HRHHNH¢'HHNH¢H0HFH:-HHâ-HH,HM
ceW jnves Jeeuee (ve=<eled) mesvee Deeefo kesÀ vee³ekeÀeW keÀe DeefOeÿelee (Jejmeled) GÊece efJeÜeveeW keÀer Dee%ee ceW efmLele ($eÝlemeled)
mel³ee®ejCeeW ceW Dee©æ{ (J³eescemeled) DeekeÀeMe kesÀ meceeve meJe&J³eeHekeÀ F&éej ceW efmLele (Deypeeë) ÒeeCeeW keÀes ÒekeÀì
keÀjvesneje (ieespeeë) Feqvê³e Jee HeMegDeeW keÀes Òeefme× keÀjvesneje ($eÝlepeeë) mel³e efJe%eeve keÀes GlHeVe keÀjves neje
(Deefêpeeë) cesIeeW keÀes Je<ee&ves Jeeuee efJeÜeved ($eÝleced) mel³emJeªHe (ye=nled) Devevle ye´ïe Deewj peerJe keÀes peeves, Gme Heg©<e
keÀes meYee keÀe mJeeceer jepee yevee kesÀ efvejvlej Deevevo ceW jnes¤14¤
YeeJeeLe&ë-pees Heg©<e F&éej kesÀ meceeve ÒepeeDeeW keÀes Heeueves Deewj megKe osves ceW meceLe& nes, Jener jepee nesves kesÀ
³eesi³e neslee nw, Deewj Ssmes jepee kesÀ efyevee ÒepeeDeeW keÀes megKe Yeer veneR nes mekeÀlee¤14¤
meero lJeefcel³em³e ef$ele $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvecee&le=ke=Àl³eceen¤
ceelee keÀe keÀcce& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
meeroN lJeb ceeNlegMlPHHÉ*1+HP/HV1HI-HËHHäYHLYHV-H1HJYHHäHIYHHI-H1¾HYHGa
FHZYHHE1OH+HäPHH1FHHHIH HH1ÉHI<H0HH:äHHUMlYOHMäPHH0HJÉH¢SHHVäHIOH1HI-H <HHäHIQ
PHHURäaO-HFHGaFHH1OHJÍa'H1PHHÍa*1+HP/HV1)OHJÉ+HÉP/HVäaHI-HËeHäHIYHa'H1LYHV1a-H1HJYHHäHIYHaHI-H1¾HYHGaFHHa61YHH1FHGaOH+HäPHHaFHHa
'H1HIH HHäa'H1HI<Ha0HHV1HHU1Ía'H1YOHÍa'H1PHH1FHGa0HJÉH¢SHHVäHIOH1HIMHIOHä0HJÉH¢ÉSHHVäHIOHÍaHI-Ha<HH1HIQ1
HeoeLe&ë-(meero) efleÿ (lJeced) (ceelegë) pevev³eeë (Dem³eeë) Òel³e#ee³ee YetcesefjJe (GHemLes) meceerHes (efJeéeeefve)
meJee&efCe (Deives) efJeÐeeceYeerHmees (Je³egveeefve) Òe%eeveeefve (efJeÜeved) ³ees JeseÊf e meë (cee) (Sveeced) (leHemee) mevleeHesve (cee)
(Deef®e&<ee) lespemee (DeefYe) (Mees®eerë) MeeskeÀ³egkeÌleeb kegÀ³ee&ë (Devleë) DeeY³evlejs (Dem³eeced) ceeleefj (Meg¬eÀp³eesefleë) Meg¬ebÀ
Meg×e®ejCeb p³eesefleë ÒekeÀeMees ³em³e meë (efJe) (Yeeefn) ÒekeÀeMe³e~ #De³eb cev$eë Mele06.7.3.15 J³eeK³eeleë%¤15¤
DevJe³eë-ns Deives! lJecem³eeb ceeleefj mel³eeb efJeYeeefn ÒekeÀeefMelees YeJeem³ee YetcesefjJe Meg¬eÀp³eeself eefJe&Üeved
ceeleg©HemLes meero~ Dem³eeë mekeÀeMeeod efJeéeeefve Je³egveeefve ÒeeHvegefn~ Sveecevlecee& leHemeeef®e&<ee ceeefYeMees®eerë efkeÀvlJesleeq®í#eeb
ÒeeH³e efJeYeeefn¤15¤
YeeJeeLe&ë-³ees efJeog<³ee cee$ee efJeÐeemegefMe#eeb ÒeeefHelees ceele=mesJekeÀes peveveerJeled Òepeeë Heeue³esled, me jep³ewée³exCe
ÒekeÀeMesle¤15¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÐee keÀes ®eenves Jeeues Heg©<e! (lJeced) DeeHe (Dem³eeced) Fme ceelee kesÀ efJeÐeceeve nesves Hej
(efJeYeeefn) ÒekeÀeefMele nes (Meg¬eÀp³eesefleë) Meg× Dee®ejCeeW kesÀ ÒekeÀeMe mes ³egkeÌle (efJeÜeved) efJeÐeeJeeved DeeHe (Dem³eeë) Fme
Òel³e#e He=efLeJeer kesÀ meceeve DeeOeej ªHe (ceelegë) Fme ceelee keÀer (GHemLes) ieeso ceW (meero) efmLele ntefpe³es~ Fme ceelee mes
(efJeéeeefve) meye ÒekeÀej keÀer (Je³egveeefve) \HJH¹
I HH:NH¢HV´HHâQWHISHHVa(Sveeced) Fme ceelee keÀes (Devleë) DevleëkeÀjCe ceW (cee)
cele (leHemee) mevleeHe mes leLee (Deef®e&<ee) lespe mes (cee) cele (DeefYeMees®eerë) MeeskeÀ³egkeÌle keÀerepf e³es, efkeÀvleg Fme ceelee mes
HI0HHHNH¢HV´HHâQHVkesÀ ÒekeÀeefMele ntefpe³es¤15¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeved ceelee kesÀ Üeje efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes ³egkeÌle efkeÀ³ee ngDee, ceelee keÀe mesJekeÀ, pewmes
ceelee Heg$eeW keÀes Heeueleer nw, Jewmes ÒepeeDeeW keÀe Heeueve keÀjs, Jen Heg©<e jep³e kesÀ Ssée³³e& mes ÒekeÀeefMele nesJes¤15¤
Devlejive Fl³em³e ef$ele $eÝef<eë~ Deeqiveo&sJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvee jepekeÀccee&n¤
efHeÀj jepee keÌ³ee keÀjs, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'H1YOHMäLYHV1HHO-HFHJÉ.HHHH1ÍPHRäYHV1P-HVa
OHPHH1PO-HjQMäPHH1OH+H1BSHHOHä-HVRÍHI0H1-HHV<Hä-H
'H1YOHÍa'H1LYHV1a1HHaO-HFHGa*1.HHHHäÍaPHRäYHVaP-HVaOHPHHäÍaO-HFHGaQMäPHHaOH+HäYHGaSHHOHä-HVR1 )HIOHä SHHOHäÉ-Hsoë~
efMeNJeë~ YeNJeN¤16¤
HeoeLe&ë-(Devleë) ceO³es (Deives) efJeÜved (©®ee) Òeerl³ee (lJeced) (GKee³eeë) ´HHâHHHÍ ´HSHHHHÍ (meoves)
DeO³e³evemLeeves (mJes) mJekeÀer³es (lem³eeë) (lJeced) (njmee) pJeuevesve~ nj Fefle pJeuelees veecemeg Heefþleced¤
(efveIeb01.17) (leHeved) Me$etved mevleeHe³eved (peeleJesoë) peelee efJeefolee Jesoe ³em³e lelmecyeg×ew (efMeJeë) ce²uekeÀejer
(YeJe)~ #De³eb cev$eë Mele06.7.3.15 J³eeK³eeleë%¤16¤
DevJe³eë-ns peeleJesoesçives! ³emlJeb ³em³ee GKee³ee DeOeesçeqiveefjJe mJes meoves leHeved meVevlee ©®ee JelexLeemlem³ee
njmee mevleHeBmlJeb efMeJees YeJe¤16¤
YeeJeeLe&ë-De$e JHHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HH PH<HH2HHHV MHSHH YHHHHPHYHV HIP/HO-HH +HMFHHH
jep³eHeeueveke=Àl³eeefve kegÀ³ee&led, leLee Òepee jepeeveb megKe³evleer meleer ogäeved mebleeHe³esled¤16¤
HeoeLe&ë-ns (peeleJesoë) JesoeW kesÀ %eelee (Deives) lespemJeer efJeÜved! (lJeced) DeeHe efpeme (GKee³eeë) ´HHâQJ) ´HSHH
keÀs veer®es mes Deeqive kesÀ meceeve (mJes) DeHeves (meoves) Heæ{ves kesÀ mLeeve ceW (leHeved) Me$egDeeW keÀes mebleeHe keÀjeles ngS (Devleë)
ceO³e ceW (©®ee) Òeerefle mes JeÊeex, (lem³eeë) Gme Òepee kesÀ (njmee) ÒepJeefuele lespe mes (lJeced) DeeHe Me$egDeeW keÀe efveJeejCe
keÀjles ngS (efMeJeë) ce²uekeÀejer (YeJe) ntefpe³es¤16¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes meYeeO³e#e jepee keÀes ®eeefn³es efkeÀ v³ee³e keÀjves keÀer ieÎer
Hej yewþ kesÀ Del³evle Òeerefle kesÀ meeLe jep³e kesÀ Heeueve ªHe keÀe³eeX keÀes keÀjs, Jewmes ÒepeeDeeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ jepee keÀes megKe
osleer ngF& ogäeW keÀes leeæ[vee keÀjW¤16¤
efMeJees YetlJesl³em³e ef$ele $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efMeNJees YetÉO-HHFH¡HäFHLYHV1É'H/HHVäPHHURHI0H1-HPO-HFHGa
efMeNJeeë ke=ÀÉO-HHHIR0H1ÍPH-HH 1ÍP-HEHHVHIYHäHIFH1QHPHäRÍ
efMeNJeë~ YetÉGO-HHa FH¡HäFHGa 'H1LYHV1a 'H/HHV1É)OH/HHVäa PHHU1R1a HI0H1-HÍa O-HFHGa HI0H1-HHÍa NH¢ÉO-HHa HIR0HäÍa PH-HH {Ía P-HFHGa
HHVHIYHäFHGa)1Qa'HHa'H1PH1R1Í
HeoeLe&ë-(efMeJeë) mJe³eb ce²uee®eejer (YetlJee) (ce¿eced) Òepeepevee³e (Deives) Me$egeJf eoejkeÀ (DeLees) (meero)
(efMeJeë) ce²uekeÀejer (lJeced) (efMeJeeë) ce²ue®eeefjCeerë (ke=ÀlJee) (efoMeë) ³ee efoM³evle GHeefoM³evles efoefiYeë
men®eefjleemleeë Òepeeë (meJee&ë) (mJeced) (³eesefveced) jepeOecee&meveced (Fn) Deeqmceved peieefle (Dee) (Demeoë) DeemJe~
DevJe³eë-ns Deives! lJeb ce¿eb efMeJeë YetlJesn efMeJeë meved meJee& efoMeë efMeJeeë ke=ÀlJee mJeb ³eesefveceemeoesçLees
jepeOecex meero¤17¤
YeeJeeLe&ë-jepee mJe³eb Oeeefce&keÀes YetlJee ÒepeepeveeveefHe Oeeefce&keÀeved mecHeeÐe v³ee³eemeveceefOeÿe³e meleleb v³ee³eb
kegÀ³ee&led¤17¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deeqive kesÀ meceeve Me$egDeeW keÀes peueeves Jeeues efJeÜved Heg©<e! (lJeced) DeeHe (ce¿eced) nce
ÒepeepeveeW kesÀ efue³es (efMeJeë) ce²uee®ejCe keÀjvesnejs (YetlJee) neskeÀj (Fn) Fme mebmeej ceW (efMeJeë) ce²uekeÀejer ngS
(meJee&ë) meye (efoMeë) efoMeeDeeW ceW jnves nejer ÒepeeDeeW keÀes (efMeJeeë) ce²uee®ejCe mes ³egkeÌle (ke=ÀlJee) keÀjkesÀ (mJeced)
DeHeves (³eesefveced) jepeOece& kesÀ Deemeve Hej (Deemeoë) yeweþf ³es Deewj (DeLees) FmekesÀ He½eeled jepeOece& ceW (meero) efmLej
ntefpe³es¤17¤
YeeJeeLe&ë-jepee keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeeHe Oecee&lcee neskesÀ Òepee kesÀ ceveg<³eeW keÀes Oeeefce&keÀ keÀj Deewj v³ee³e keÀer ieÎer
Hej yewþ kesÀ efvejvlej v³ee³e efkeÀ³ee keÀjs¤17¤
efoJemHejerl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvee jepeefJe<e³eceen¤
efHeÀj jepeOece& keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HIR1-HP+HHIMä´H/H1FHESHäHVÉ'H1HTLYHMlmceod efÜNleer³ebN HeHIMä SHH1OH-HVäRHÍa
le=ÉOHHUHäFH1+PHJYHÉFH&HH1É'HSHäñe1HIFHY2HHäYHÉ6YHESHMlles mJeeNOeerë¤18¤
HIR1-HÍa +HHIMäa ´H1/H1FHFHGa SH1HV1a 'H1HTLYHÍa 'H1PFHOHGa HI¾1OHHUHäFHGa +HHIMäa SHH1OH-HVäRH1 )HIOHä SHH1OHÉ-HVäRHÍa OHÉOHHUHäFHGa
DeNeqHmJel³eNHedçmeg~ ve=ÉFH&HHäaYHÉFHYHH1)HIOHäYHÉÉFHYHHäÍa'HSHäÓHFHGa)Y2HHäYHÍa61YH1FHGaSH1MlOHV1aP-HH12HHUHIMHIOHäPHJÉ'HH12HHUÍ
HeoeLe&ë-(efoJeë) efJeÐegleë (Heefj) GHeefj (ÒeLececed) (pe%es) pee³eles (Deeqiveë) (Demceled) DemceekebÀ mekeÀeMeeled
(efÜleer³eced) (Heefj) (peeleJesoeë) peeleÒe%eeveë (le=leer³eced) (DeHmeg) ÒeeCes<eg peues<eg Jee (ve=ceCeeë) ve=<eg vee³ekesÀ<eg cevees ³em³e
meë (Depeñeced) efvejvlejced (FvOeeveë) ÒeoerHe³eved (Sveced) (pejles) mleewelf e (mJeeOeerë) MeesYeveeO³eeve³egkeÌleeë Òepeeë¤18¤
DevJe³eë-ns meYesMe! ³eesçeqiveefjJe lJeb efoJemHeefj pe%es, lecesveb ÒeLeceb ³ees peeleJesoemlJecemceppe%es, lecesveb efÜleer³eb
³ees ve=ceCeemlJeceHmeg pe%es, lecesveb le=leer³ecepeñeefcevOeevees efJeÜeved Heefjpejles, me lJeb mJeeOeerë Òepeeë mlegefn¤18¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjeoew ye´ïe®e³³exCe efJeÐeemegefMe#ee efÜleer³esve ie=neÞecesCewée³³e¥ le=leer³esve JeeveÒemLesve leHe½ejCeb
®elegLexve mebv³eemeeÞecesCe efvel³eb JesoefJeÐee Oecex ÒekeÀeMeveb ®e keÀÊe&J³eced¤18¤

HeoeLe&ë-ns meYeeHeefle jepeved! pees (Deeqiveë) Deeqive kesÀ meceeve DeeHe (Demceled) nce ueesieeW mes (efoJeë) efyepegueer
kesÀ (Heefj) THej (pe%es) ÒekeÀì nesles nQ, Gve (Sveced) DeeHekeÀes (ÒeLececed) Heefnues pees (peeleJesoeë) yegef×ceeveeW ceW Òeefme×
GlHeVe ngS Gme DeeHekeÀes (efÜleer³eced) otmejs pees (ve=ceCeeë) ceveg<³eeW ceW efJe®eejMeerue DeeHe (le=leer³eced) leermejs (DeHmeg) ÒeeCe
Jee peue ef¬eÀ³eeDeeW ceW efJeefole ngS Gme DeeHekeÀes (Depeñeced) efvejvlej (FvOeeveë) ÒekeÀeefMele keÀjlee ngDee efJeÜeved
(Heefjpejles) meye ÒekeÀej mlegefle keÀjlee nw, mees DeeHe (mJeeOeerë) megvoj O³eeve mes ³egkeÌle ÒepeeDeeW keÀes ÒekeÀeefMele
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eesb keÀes ®eeefn³es efkeÀ ÒeLece ye´ïe®e³³ee&Þece kesÀ meefnle efJeÐee leLee efMe#ee keÀe ûenCe, otmejs
ie=neÞece mes Oeve keÀe me_®e³e, leermejs JeeveÒemLe DeeÞece mes leHe keÀe Dee®ejCe Deewj ®eewLes mebv³eeme ueskeÀj JesoefJeÐee Deewj
Oece& keÀe efvel³e ÒekeÀeMe keÀjW¤18¤
efJeëe le Fl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HI-H1HHOHVäÉ'HLYHVHV12HHH1HHHI&HäHI-H1HHOHV12HHFH1HI-H<HäOHH+HJ1HHa
HI-H1HHOHV1YHHFHä+HMlFHELHJQH1HHI¾1ëHOHFHJOPHE1HOHäÉ'HHSH1LHY/Hä19¤
efJeNë~ lesN~ DeNLYHV1a HV12HHa H1HHHI&Häa HI-H1Ha OHV1a 2HHFHäa HI-H<HÉlesefleN efJeYHÉä OHHa +HJÉ1HVHIOHä +HJ1ÉHHa HI-H1Ha OHV1a YHHFHäa
+H1MlFHFHGaLHJQHäaHOHGaHI-H1HaOHFHGa*OPHäFHGaHOHäÍa'HH1SH1LHY/HVOHHäÉSH1LHY/Hä19¤
HeoeLe&ë-(efJeë) peeveer³eece, De$e ®eleme=<eg ef¬eÀ³eemeg mebefnlee³eeb Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë~
efJeoes ueìes Jee #Deäe03.4.83% Fefle Ceueeo³e DeeosMeeë~ (les) leJe (Deives) efJeÜved! ($esOee) ef$eefYeë ÒekeÀejwë ($e³eeefCe)
$eerefCe (efJeë) (les) leJe (Oeece) Oeeceeefve (efJeYe=lee) efJeMes<esCe Oeleg¥ ³eesi³eeefve (Heg©$ee) HegªefCe yentefve (efJeë) (les)
(veece) (Hejceced) (iegne) LHJQHHHEHIP/HOHELHJâFHG(³eled) (efJeë) (leced) (Glmeced) ketÀHe FJeeêeakeÀjced~ Glme Fefle ketÀHeveecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb03.23) (³eleë) ³emceeled (DeepeievLe) Deeie®ísë~ #De³eb cev$eë Mele06.7.4.4 J³eeK³eeleë%¤19¤
DevJe³eë-ns Deives! les leJe ³eeefve $esOee $e³eeefCe keÀcee&efCe meefvle, leeefve Je³eb efJeë~ ns mLeevesMe! les ³eeefve efJeYe=lee
Heg©$ee Oeece Oeeceeefve meefvle, leeefve Je³eb efJeë~ ns efJeÜved! les leJe ³eod iegne Hejceb veeceeefmle, leÜ³eb efJeë~
³elemlJeceepeievLe, leb lJeeceglmeefceJe efJeë efJepeeveerceë¤19¤
YeeJeeLe&ë-ÒepeemLewpe&vew je%ee ®e jepeveereflekeÀcee&efCe, mLeeveeefve, meJex<eeb veeceeefve ®e efJe%es³eeefve~ ³eLee ke=À<eerJeueeë
ketÀHeeppeueceglke=À<³e #es$eeoerevf e leHe&³eefvle, leLewJe ÒepeemLewOe&veeefoYeer jepee leHe&Ceer³ees je%ee Òepee½e leHHe&Ceer³eeë¤19¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved Heg©<e! (les) DeeHekesÀ pees ($esOee) leerve ÒekeÀej mes ($e³eeefCe) leerve keÀce& nQ, GvekeÀes nce
ueesie (efJeë) peeveW~ ns mLeeveeW kesÀ mJeeceer! (les) DeeHekesÀ pees (efJeYe=lee) efJeMes<e keÀjkesÀ OeejCe keÀjves kesÀ ³eesi³e (Heg©$ee)
yengle (Oeece) veece, pevce Deewj mLeeve ªHe nQ, GvekeÀes nce ueesie (efJeë) peeveW~ ns efJeÜved Heg©<e! (les) DeeHekeÀe (³eled)
pees (iegne) \HJH¹ I FH: HIP/HOHLHJâ(Hejceced) Þesÿ (veece) veece nw, GmekeÀes nce ueesie (efJeë) peeveW (³eleë) efpeme keÀejCe
DeeHe (DeepeievLe) 'HÏV´HNH¢HM´HHâQHV-H:(leced) Gme (Glmeced) ketÀHe kesÀ legu³e lej keÀjvesnejs DeeHekeÀes (efJeë) nce ueesie
peeveW¤19¤
YeeJeeLe&ë-Òepee kesÀ Heg©<e Deewj jepee keÀes ³eesi³e nw efkeÀ jepeveerefle kesÀ keÀeceeW, meye mLeeveeW Deewj meye HeoeLeeX kesÀ
YHHFHH:NH¢HVSHHYH:aSHZPHVNH¢HNH¢NHJ¢6EPHVSHXHHIYHNH¢HXH.HVOH'HHHIRNH¢HVOHâNH¢MOHVQ4-HZPHVQHU2HYHHHfo HeoeLeeX mes Òepee jepee
NH¢HV'HHZMMHSHH´HSHH'HH:NH¢HVOHâNH¢MV
mecegê Fl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvee jepeÒepeemecyevOeceen¤
efHeÀj Yeer jepee Deewj Òepee kesÀ mecyevOe keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
meNcegÉÌVO-HHäYHÉFH&HHäÉ'H1+P-HKYOHYH ÉHHHäÉ) 2HVHIR1-HHV'HäLYH1É72HäYHGa
le=ÉOHHUHVäO-HH1MSHäHIPHOHHIP/H1-HHPHäFH1+HHFHJÉ+HP/HVäFHHIQ1HHÉ'Hä-H2H YHG
meNcegÉês~ lJeeN~ ve=ÉFH&HHäÍa YH=ÉFHYHH1 )HIOHä YH=ÉÉFHYHHäÍa 'H1HTHmJel³eNHedçmeg~ DeNvleë~ ve=ÉHHH1 )HIOHä YHÉHÉHHäÍa ) 12HV1a HIR1-HÍa
'H1LYHV1a 72HäYHGa OHÉOHHUHVäa O-HH1a MSHäHIPHa OH1HIP/H1-HHPH1HIFHHIOHä OHHIP/H1É-HHPHäFHGa 'H1+HHFHGa *1+HP/H1 )OHJÉ+HÉP/HVäa FH1HIQ1HHÍa
DeNJeNOe&Nved¤20¤
HeoeLe&ë-(mecegês) Devleefj#es (lJee) lJeeced (ve=ceCeeë) vee³ekesÀ<eg cevees ³em³e meë (DeHmeg) DeVes<eg peues<eg Jee
(Devleë) ceO³es (ve=®e#eeë) ve=<eg ceveg<³es<eg ®e#ees oMe&veb ³em³e meë (F&Oes) ÒeoerHe³es (efoJeë) met³e&ÒekeÀeMem³e (Deives) efJeÜeved
(TOeved) TOeefve G<eefme~ TOe Fl³eg<emees veecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.8) (le=leer³es) $e³eeCeeb HetjkesÀ (lJee) lJeeced (jpeefme)
ueeskesÀ (leefmLeJeebmeced) efleÿvleced (DeHeeced) peueeveeced (GHemLes) meceerHes (ceefn<eeë) cenevlees efJeÜebmeë~ ceefn<e Fefle
cenVeecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.3) (DeJeOe&ved) JeOexjved~ #De³eb cev$eë Mele06.7.4.5 J³eeK³eeleë%¤20¤
DevJe³eë-ns Deivesë! ve=ceCee Denb ³eb lJee mecegêsçeqiveefceJesOes ve=®e#ee DenceHmJevlejerOes efoJe TOeVeerOes, le=leer³es
jpeefme leefmLeJeebmeb met³e&efceJe ³eb lJee lJeeceHeecegHemLes ceefn<ee DeJeOe&ved, me lJecemceeved meleleb JeOe&³e¤20¤
YeeJeeLe&ë-Òepeemeg JeÊe&ceeveeë meJex ÒeOeeveHeg©<ee jepeJeie¥ efvel³eb Je×&³es³egë, jepeHeg©<eeë ÒepeeHeg©<eeb½e¤20¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved Heg©<e! (ve=ceCeeë) vee³ekeÀ Heg©<eeW keÀes efJe®eejves keeuee ceQ efpeme (lJee) DeeHekeÀes
(mecegês) DeekeÀeMe cesb Deeqive kesÀ meceeve (F&Oes) ´HRHUâNH¢MOHHQWE (ve=®e#eeë) yengle ceveg<³eeW keÀe osKeves Jeeuee ceQ (DeHmeg)
DeVe Jee peueeW kesÀ (Devleë) yeer®e ÒekeÀeefMele keÀjlee ntb (efoJeë) met³e& keÀs ÒekeÀeMe kesÀ (TOeved) ÒeeleëkeÀeue ceW ÒekeÀeefMele
keÀjlee ntb (le=leer³es) leermejs (jpeefme) ueeskeÀ ceW (leefmLeJeebmeced) efmLele ngS met³e& kesÀ legu³e efpeme (lJee) DeeHe keÀes (DeHeeced)
peueeW kesÀ (GHemLes) meceerHe (ceefn<eeë) cenelcee efJeÜeved ueesie (DeJeOe&ved) *9HHIOHNH¢HV ´HHâNH¢M:PHHV 'HH+HQFHXHHVLHH: NH¢HU
efvejvlej GVeefle keÀerefpe³es¤20¤
YeeJeeLe&ë-Òepee kesÀ yeer®e JeÊe&ceeve meye Þesÿ Heg©<e jepeHeg©<eeW keÀes Deewj jepeHeg©<e ÒepeeHeg©<eeW keÀes efvel³e yeæ{eles
jnW¤20¤
DeLe ceveg<³eeë keÀer¢Mee YeJes³egefjl³egHeefoM³eles¤

Deye ceveg<³eeW keÀes keÀwmee nesvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeHä¢YRR1HTLYHPOH1YHHäHI9H-H1²HHwë #eeceeN jsHIMäQRG-HHU12HäÍPHFH1HYHGa
PH1²HHVSHäHH1YHHVHI-HQHUHIFH1¹HVÉ'H.H1RHMHVRäPHHU<HH1YHJYHHä<HHOH1YOHÍ
DeHä¢YROHGa 'H1HTLYHÍa POH1YHHäHI9H1-HsHIOHä POH1YHHäYHGÉ)-Ha ²HHZÍa HHFHHäa MVHIMäQOHGa -HHU12HäÍa PH1FH1HHI9HHIOHä PHFHGÉ'H1¡eved~
PH1²HÍaSH1HH1YHÍaHI-HaHIQa) 1FHGa)1¹Ía'H.HäOHGa'HHaMHVRäPHHU1)HIOH1MHVRäPHHUa<HH1YHJYHHäa<HH1HIOH1a'H1YOHHIMOeNvleë¤21¤
HeoeLe&ë-(De¬eÀvoled) iece³eefle (Deeqiveë) efJeÐegled (mleve³eefVeJe) ³eLee Meyo³eved (Ðeewë) met³e&ë (#eecee)
He=eLf eJeerced~ De$e Dev³es<eeceefHe ¢M³eles #Deäe06.3.137% Fl³egHeOeeoerIe&ë, megHeeced0 #Deäe07.1.39% Fefle efJeYeeqkeÌleueesHeë
(jsefjnled) lee[³eefle (Jeer©Oeë) Dees<eOeerë~ Jeer©Oe Deess<eOe³ees YeJeefvle efJejesnCeeled¤ (efve©06.3) (mece_peved) ÒekeÀì³eved
(meÐeë) MeerIećed (pe%eeveë) pee³eceeveë (efJe) (efn) Òeefme×ew (F&ced) meJe&leë (F×ë) ÒeoerH³eceeveë (DeK³eled) K³eeefle
(Dee) (jesomeer) ÒekeÀeMeYetceer (Yeevegvee) efkeÀjCemecetnsve (Yeeefle) jepeefle (Devleë) ceO³es¤21¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³eLee Ðeewë met³ees&çeqivemleve³eefVeJe Jeer©Oeë mece¡eved meved meÐees ¿e¬eÀvoled~ #eecee
jsejf no³eb pe%eeve F×ë meved Yeevegvee jesomeer F¥ J³eK³eled~ ye´ïeeC[m³eevleje Yeeleerelf e leLee YeJele¤21¤
YeeJeeLe&ë-F&éejsCe ³eoLe&ë met³e& GlHeeefoleë, me efJeÐegefoJe meJee&ved ueeskeÀeveeke=À<³e, mebÒekeÀeM³eew<eO³eeefoJe=e× f nslegë
meved meJe&Yetieesueeveeb ceO³es ³eLee efJejepeles, leLee jepeeefoefYeYe&eJf eleJ³eced¤21¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (Ðeewë) met³e&ueeskeÀ (Deeqiveë) efJeÐegled Deeqive (mleve³eefVeJe) Meyo keÀjles ngS kesÀ meceeve
(Jeer©Oeë) Dees<eefOe³eeW keÀes (mece¡eved) ÒekeÀì keÀjlee ngDee (meÐeë) MeerIe´ (efn) ner (De¬eÀvoled) HeoeLeeX keÀes FOej-GOej
®eueelee (#eecee) He=efLeJeer keÀes (jsefjnled) kebÀHeelee Deewj ³en (pe%eeveë) Òeefme× ngDee (F×ë) ÒekeÀeMeceeve neskeÀj (Yeevegvee)
efkeÀjCeeW kesÀ meeLe (jesomeer) ÒekeÀeMe Deewj He=eLf eJeer keÀes (F&ced) meye Deesj mes (J³eK³eled) efJeK³eele keÀjlee nw Deewj ye´ïeeC[
kesÀ (Devleë) yeer®e (DeeYeeefle) De®ís ÒekeÀej MeesYee³eceeve neslee nw, Jewmes legce ueesie Yeer nesDees¤21¤
YeeJeeLe&ë-F&éej ves efpemeefue³es met³e&ueeskeÀ keÀes GlHeVe efkeÀ³ee nw, Fmeefue³es Jen efyepegueer kesÀ meceeve meye ueeskeÀeW keÀe
DeekeÀ<e&Ce keÀj Deewj mec³ekedÀ ÒekeÀeMe oskeÀj Dees<eefOe Deeefo HeoeLeeX keÀes yeæ{eves keÀe nsleg Deewj meye YetieesueeW kesÀ yeer®e pewmes
MeesYee³eceeve neslee nw, Jewmes jepee Deeefo Heg©<eeW keÀes Yeer nesvee ®eeefn³es¤21¤
ÞeerCeeefcel³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
De$e jepekeÀce&efCe keÀer¢ipeveesçefYe<es®eveer³e Fl³een¤
Fve jepekeÀe³eex ceW kewÀmes Hegg©<e keÀes jepee yeveeJeW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
ÀHHU1&HHFHJäRH1MHV2H1&HHVäMHHU1&HHEFHäYHHU1HH&HHE1´HH+H {&H1ÍPHHVFHäLHHV+HHÍa
-HPHJäÍPHWÉvegÍPHQäPHHVÉ'HN+PHJMHSHH1HI-H<HH1OHÝHäç*1HPHHäHIFH2HH1YHÍ
ÀHHU1&HHFHGa *1RH1M )OHJäOHGÉ'HH1MÍa 2H1&HäÍa MlHHU1&HHFHGa FH1YHHU1HH&HHäFHGa ´HH+H {&H1 )HIOHä ´H1É'H+H {&HÍa PHHVFHäLHHV+HH1 )HIOH1
PHHVFHäÉLHHV+HHÍa-HPHJäÍaPHJÉYHJÍaPHQäPHÍa'H1HT+P-HOH1+HGÉPHJaMHSHHäaHI-Ha<HH1HIOH1a'HÝHVäa*1HPHHäFHGa)12HH1YHÍ
HeoeLe&ë-(ÞeerCeeced) ue#ceerCeeb ceO³es (Goejë) ³e Glke=Àäb Hejer#³e $eÝ®íefle ooeefle (Oe©Ceë) OeÊee&ççOeejYetleë
(j³eerCeeced) Oeveeveeced (ceveer<eeCeeced) Òe%eeveeced~ ³eeefYece&v³eles peeveefvle lee ceveer<eeë Òe%eemleemeeced (ÒeeHe&Ceë) ÒeeHekeÀë
(meesceieesHeeë) meesceeveecees<eOeerveecewée³³ee&Ceeb Jee j#ekeÀë (Jemegë) ke=Àleye´ïe®e³³e&ë (metvegë) megleë (menmeë) yeueJeleë efHelegë
(DeHmeg) ÒeeCes<eg (jepee) ÒekeÀeMeceeveë (efJe) (Yeeefle) ÒeoerH³eles (Deûes) meccegKes (G<emeeced) ÒeYeeleeveeced (FOeeveë)
ÒeoerH³eceeveë¤22¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³ees peve G<emeeceûe FOeeveë met³e& FJe ÞeerCeecegoejes j³eerCeeb Oe©Cees ceveer<eeCeeb ÒeeHe&Ceë
meesceieesHeeë menmeë metvegJe&megë meVeHmeg jepee efJeYeeefle, leb meJee&O³e#eb kegÀ©le¤22¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&ë megHee$esY³ees oelee Oevem³e J³eLe&J³e³em³eekeÀÊee&, meJex<eeb efJeÐeeyege× f Òeoë, ke=Àleye´ïe®e³e&m³e
efpelesevq ê³em³e leve³ees ³eesiee²evegÿevesve ÒekeÀeMeceeveë, met³e&Jeled MegYeiegCekeÀce&mJeYeeJeeveeb ceO³es osoerH³eceevees, efHele=Jeled
ÒepeeHeeuekeÀes peveesçefmle, me jep³ekeÀjCee³eeefYe<es®eveer³eë¤22¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees Hegg©<e (G<emeeced) ÒeYeele mece³e kesÀ (Deûes) DeejcYe ceW
(FOeeveë) ÒeoerH³eceeve met³e& kesÀ meceeve (ÞeerCeeced) meye GÊece ueef#ce³eeW kesÀ ceO³e (Goejë) Hejere#f ele HeoeLeeX keÀe osves
(j³eerCeeced) OeveeW keÀe (Oe©Ceë) OeejCe keÀjves (ceveer<eeCeeced) yege× f ³eeW keÀe (ÒeeHe&Ceë) ´HHâNH¢Meves Deewj (meesceieesHeeë)
Dees<eefOe³eeW Jee Ssée³eeX keÀer j#ee keÀjves (menmeë) ye´ïe®e³e& efkeÀ³es efpeleseqvê³e yeueJeeved efHelee keÀe (metvegë) Heg$e (Jemegë)
ye´ïe®e³ee&Þece keÀjlee ngDee, (DeHmeg) ÒeeCeeW ceW (jepee) ÒekeÀeMe³egkeÌle neskeÀj (efJeYeeefle) MegYe iegCeeW keÀe ÒekeÀeMe keÀjlee nes,
GmekeÀes meye keÀe DeO³e#e keÀjes¤22¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ pees megHee$eeW keÀes oeve osves, Oeve keÀe J³eLe& Ke®e& ve keÀjves, meye keÀes
efJeÐee-yege× f osves, efpemeves ye´ïe®e³ee&Þece mesJeve efkeÀ³ee nes, DeHeves Feqvê³e efpemekesÀ JeMe ceW neW, GmekeÀe Heg$e ³eesie kesÀ ³ece
Deeefo Deeþ De²eW kesÀ mesJeve mes ÒekeÀeMeceeve, met³e& kesÀ meceeve De®ís iegCe-keÀcce& Deewj mJeYeeJeeW mes megMeeseYf ele, Deewj efHelee
kesÀ meceeve De®ís ÒekeÀej ÒepeeDeeW keÀe Heeueve keÀjvesneje Heg©<e nes, GmekeÀes jep³e keÀjves kesÀ efue³es mLeeefHele keÀjWs¤22¤
efJeéem³esl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=od Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HI-HËHäPHNHV¢1OHJ<H J-HäYHPH1LH<H 1É'HHMHVRäPHHUÉ'H+H&HH1SSHHHäFHHYHÍa
-HHU1>JEHIH1RHIÌäFHHI<HYHOHG+HMHNHBSHYHH1HR1HTLYHFHHäSHYOH1+HÃHä
HI-HËHäPHa NHV¢1OHJÍa <HJ-HäYHPHa LH<H iÍa 'HHa MHVRäPHHUÉ)HIOH1 MHVRäPHHUa 'H1+HÉ&HH1OHGa SHHHäFHHYHÍa -HHU1>JFHGa HIH1OHGa 'HHIÌäFHGa
'H1HI<H1YH1OHGa+H1MH1HHI9HHIOHä+HMH1ÉHYHGaSHYHHäÍaHOHGa'H1HTLYHFHGa'HHäSHYOHa+HÃHä
HeoeLe&ë-(efJeéem³e) (kesÀlegë) (YegJevem³e) YeJeefvle Yetleeefve ³eeÅmcemlem³e ueeskeÀcee$em³e (ieYe&ë) DevleëmLeë (Dee)
(jesomeer) ÒekeÀeMeYetceer (DeHe=Ceeled) ÒeHet³ee&led (pee³eceeveë) GlHeÐeceeveë (Jeer[gced) ¢{yeueced (ef®eled) FJe (Deefêced) cesIeced
(DeefYeveled) efYevÐeeled (Heje³eved) Hejsleë meved (peveeë) (³eled) ³eë (Deeqiveced) efJeÐegleced (De³epevle) me²ce³eefvle (Heáe)
ÒeeCeeë¤23¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eÐees efJeÜeved efJeéem³e YegJevem³e kesÀlegie&Yeex pee³eceeveë Heje³eved jesomeer DeeHe=Ceeod
Jeer[gceefêceefYeveled, Heáe pevee Deeqivece³epevle ef®eefoJe efJeÐeeefoMegYeiegCeeved ÒekeÀeMe³esled, leb v³ee³eeOeerMeb cev³eOJeced¤23¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee YegJevem³e ceO³es met³e& DeekeÀ<e&Cesve meJe&m³e OeÊee& cesIem³e YesÊee ÒeeCesY³ees peele
FJe efJeÜeved meJe&eJf eÐeeÒe%eeHekeÀes jep³eOeÊee& Me$et®ísokeÀë megKeeveeb peveef³elee ieYe&m³e ceelesJe ÒepeeHeeuekeÀes efJeÜeved YeJesled, leb
jep³eeefOekeÀeefjCeb kegÀ³ee&led¤23¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (³eled) pees efJeÜeved (efJeéem³e) meye (YegJevem³e) ueeskeÀeW keÀe (kesÀlegë) efHelee kesÀ
meceeve j#ekeÀ ÒekeÀeMevesneje (ieYe&ë) Gve kesÀ ceO³e ceW jnves (pee³eceeveë) GlHeVe nesves Jeeuee (Heje³eved) 0HHJ'HH: NH¢HV ´HHâ
neslee ngDee (jesomeer) ÒekeÀeMe Deewj He=efLeJeer keÀes (DeeHe=Ceeled) HetjCe keÀÊee& nes, (Jeer[gced) Del³evle yeueJeeved (Deefêced) cesIe
keÀes (DeefYeveled) efíVe-efYeVe keÀjs, (Heáe) Heeb®e (peveeë) ÒeeCe (Deeqiveced) efyepegueer keÀes (De³epevle) meb³egkeÌle keÀjles nQ,
(ef®eled) Fmeer ÒekeÀej pees efJeÐee Deeefo MegYe iegCeeW keÀe ÒekeÀeMe keÀjs, GmekeÀes v³ee³eeOeerMe jepee ceevees¤23¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes ye´ïeeC[ kesÀ yeer®e met³e&ueeskeÀ DeHeveer DeekeÀ<e&Ce MeeqkeÌle mes meye keÀes
OeejCe keÀjlee Deewj cesIe keÀes keÀeìves Jeeuee leLee ÒeeCeeW mes Òeefme× ngS kesÀ meceeve meye efJeÐeeDeeW keÀes peleeves Deewj pewmes
ceelee ieYe& keÀer j#ee keÀjs, Jewmes Òepee keÀe Heeuevesneje efJeÜeved Heg©<e nes, GmekeÀes jep³eeefOekeÀej osvee ®eeefn³es¤23¤
GefMeefiel³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*1HI0HNHG¢+HHä-H1NH¢HV'HäMlHIOHÍPHJäFHV12HHFHOH[{-H1HTLYHMlFHOHHV1HIYH2HHäHIHa
)HäefÊe& OetÉFHFHä1Hb <HHIMä<H1RJÏJÉHV¢&Hä0HHV1HIHHH1²HHHIFHYHäHYHG
*1HI0HNHG¢a +HH1-H1NH¢Ía 'H1MlHIOHÍa PHJÉFHV12HHÍ )HIOHä PHJÉFHV12HHÍa FHOH[{HJa 'H1HTLYHÍa 'H1FHOHäÍa HIYHa 2HH1HIH1a )HäefÊe&~ OetÉceced~
DeN©N<eced~ YeHIMäYe´led~ Gled~ MegÉHV¢&Häa0HHV1HIHHHäa²HHFHGa)YHäHYHG
HeoeLe&ë-(GefMekedÀ) keÀece³eceeveë (HeeJekeÀë) HeefJe$ekeÀÊee& (Dejefleë) %eelee (megcesOeeë) MeesYeveÒe%eë (cel³ex<eg)
(Deeqiveë) keÀejCeeK³eë (Dece=leë) DeefJeveeMeer (efve) (Oeeef³e) efveOeer³eles (F³eefÊe&) ÒeeHveesefle (Oetceced) (De©<eced) ªHeced
(YeefjYe´led) Del³evleb Oejved Heg<³eved (Gled) (Meg¬esÀCe) DeeMegkeÀjsCe (Meesef®e<ee) oerHl³ee (Ðeeced) met³e&ced (Fve#eved) J³eeHvegJeved~
)YHHOHHUHIOH-HHHIâNH¢FH PHJ+HHIàOHFHG (efveIeb02.18)¤24¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eceeréejsCe cel³ex<eg ³e GefMekedÀ HeeJekeÀesçjefleë megcesOeeçce=leesçeqiveefve&Oeeef³e, ³eë Meg¬esÀCe
Meesef®e<ee Ðeeefceve#eved Oetcece©<eb YeefjYeógefo³eefÊe& leceeréejcegHeeOJecegHekegÀ©le Jee¤24¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjeréejme=äeveeb HeoeLee&veeb keÀejCekeÀe³e&Hegjmmejb efJe%eeveb ke=ÀlJee Òe%eesVes³ee¤24¤
HeoeLe&ë-ns cevegg<³ees! legce ueesie F&éej ves (cel³es&<eg) ceveg<³eeW ceW pees (GefMekedÀ) ceeveves ³eesi³e (HeeJekeÀë) HeefJe$e
keÀjvesneje (Dejefleë) %eeve Jeeuee (megcesOeeë) De®íer yegef× mes ³egkeÌle (Dece=leë) cejCeOece&jefnle (Deeqiveë) DeekeÀejªHe
%eeve keÀe ÒekeÀeMe (efveOeeef³e) mLeeefHele efkeÀ³ee nw, pees (Meg¬esÀCe) MeerIe´keÀejer (Meesef®e<ee) ÒekeÀeMe mes (Ðeeced) met³e&ueeskeÀ keÀes
(Fve#eved) -HHâ QHVOHH QJ'HH (Oetceced) OegSb (De©<eced) ªHe keÀes (YeefjYe´led) Del³evle OeejCe Jee Hegä keÀjlee ngDee
(Gefo³eefle&) ´HHâQHVOHHQZ*PHHU) ËHMNH¢HU*+HHPHYHHNH¢MHV-HH*PH'HHTLYHPHV*+HNH¢HMXHsDs ees¤24¤

YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ keÀe³³e&-keÀejCe kesÀ Devegmeej F&éej kesÀ j®es ngS meye HeoeLeeX keÀes þerkeÀ-þerkeÀ
peeve kesÀ DeHeveer yege×
f yeæ{eJeW¤24¤
¢Meeve Fl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ YegefjkeÌHe*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveve&jwë eEkeÀ eEkeÀ JesÐeefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee-keÌ³ee peevevee ®eeefn³es ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
o=É0HH1YHHV1NH®FHÉ*1-HH -Hä²HHZod ogÉce&<e&NFHHHJäÍHIÀH1HVäHH1YHÍa
DeNeqiveMlFHOHHVäÉ'H<H-H1od JeHHVHä I<H1H RVäYHE1²HHZMSHäYHHOed megÉMVOHHäÍ
¢ÉMeeNveë~ ©NkeÌceë~ GNJ³ee&~ efJe~ DeNÐeewNled~ ogÉFH H 1HIFHHIOHä RJÉÍÉFHH {FHGa 'HHHJäÍa HIÀH1HVa 1HH1YHÍa 'H1HTLYHÍa 'H1FHOHäÍa
'H1<H1-H1OHGa-HHHVäHI<H1HIMHIOH1-HHäÍÉHI<HÍaHOHGa61YH1FHGa²HHZÍa'HSHäYHHOHGaPHJÉMVOHH1)HIOHäPHJÉÉMVOHHäÍ
HeoeLe&ë-(¢Meeveë) oMe&keÀë (©keÌceë) (GJ³ee&) He=efLeJ³ee men (efJe) (DeÐeewled) ÒekeÀeMe³eefle (ogce&<e&ced) ogie&lees
ce<e&ë mes®eveb ³emceeÊeled (Dee³egë) peerJeveced (efÞe³es) MeesYee³ew (©®eeveë) ÒeoerHekeÀë (Deeqiveë) lespeë (Dece=leë) veeMejefnleë
(DeYeJeled) (Je³eesefYeë) J³eeHekewÀieg&Cewë (³eled) ³emceeled (Sveced) (Ðeewë) mJeÒekeÀeMeë (Depeve³eled) peve³eefle (megjsleeë)
MeesYeveeefve jsleebemf e Jeer³ee&efCe ³em³e meë¤25¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³eÐees ¢Meevees ©keÌceë efÞe³es ©®eeveesçce=lees ogce&<e&cee³egë kegÀJe&Vece=leesçeqive©J³ee& men
J³eÐeewod, Je³eesefYeë meneYeJeled, leod Ðeewë megjslee peieoeréejes ³eosvecepeve³eled, leb leled leeb ®e efJepeeveerle¤25¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee peielñeäejceveeefoceeréejceveeefopeielkeÀejCeb iegCekeÀce&mJeYeeJewë men efJe%ee³eesHeemele GHe³eg¡eles
®e les oerIee&³eg<eë Þeercevlees pee³evles¤25¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (³eled) efpeme keÀejCe (¢Meeveë) efoKeeves neje (©keÌceë) ©ef®e keÀe nsleg (efÞe³es)
MeesYee keÀe (©®eeveë) ÒekeÀeMekeÀ (ogce&<e&ced) meye ogëKeeW mes jefnle (Dee³egë) peerJeve keÀjlee ngDee (Dece=leë) veeMejefnle
(Deeqiveë) lespemJeªHe (GJ³ee&) He=eLf eJeer kesÀ meeLe (J³eÐeewled) ÒekeÀeefMele neslee nw, (ke³eesefYeë) J³eeHekeÀ iegCeeW kesÀ meeLe
(DeYeJeled) GlHeVe neslee Deewj pees (Ðeewë) ÒekeÀeMekeÀ (megjsleeë) megvoj Heje¬eÀce Jeeuee peieoeréej (³eled) efpeme kesÀ efue³es
(Sveced) Fme Deeqive keÀes (Depeve³eled) GlHeVe keÀjlee nw, Gme F&éej, Dee³eg Deewj efJeÐegled ªHe Deeqive keÀes peevees¤25¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e iegCe-keÀce& Deewj mJeYeeJeeW kesÀ meefnle peieled j®eves Jeeues Deveeefo F&éej Deewj peieled kesÀ
keÀejCe keÀes þerkeÀ-àHUNH¢ SHHYH NHV¢ *+HHPHYHH NH¢MOHV 'HHZM *+HHHVLH XHVOHV Q4 -HV HIHMESHHU-H QHVNH¢M XHFHHU NH¢HV ´HHâ QHVOHV
nQ¤25¤
³emle Fl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HegveefJe&ÜefÓë keÀer¢Meë Hee®ekeÀë mJeerkeÀe³e& Fl³een¤
efHeÀj efJeÜeved ueesie kewÀmes jmeesF³ee keÀes mJeerkeÀej keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HPOHVäÉ'H1²HNH¢É&H-Häod YeêMees®esçHetÉ+HERVä-H,HÉOH-HäYOHFHLYHVa
´HOHEYHäH´HOH1ME-HPHHV1É'HíeNefYe megÉFYHERV1-H<HäNH®OHEHHI-Há
³eë~ lesN~ DeNÐe~ ke=ÀÉ&H-HäOHGa<H1Ì10HHV1H1 )HIOHä <HÌÉ0HHVHVa'H1+HWÉHeced~ osNJeN~ Ie=ÉOH-HäYOH1HIFHHIOHä ,HÉOHÉ-HäYOHFHGa'H1LYHV1a´HaOHFHGa
YH1H1a´H1OH1MHIFHHIOHä´HÉOH1MFHGa-HPHäÍa'HÏäa'H1HI<Ha megÉFYHFHGaRV1-H<HäNH®OH1HIFHHIOHäRV1-HÉ<HäNH®OHFHGaH1HI-H1ÿN¤26¤
HeoeLe&ë-(³eë) (les) (DeÐe) (ke=ÀCeJeled) kegÀ³ee&led (YeêMees®es) <HÌH <HSHYHHUHH 0HHVHI HRHDHIâH PH OHOPHF\HJ¹HZ
(DeHetHeced) (osJe) efoJ³eYeesieÒeo (Ie=leJevleced) yeng Ie=leb efJeÐeles ³eeqmceved leced (Deives) efJeÜved (Òe) (leced) (ve³e) ÒeeHvegenf
(Òelejced) HeekeÀm³e mebleejkeÀced (Jem³eë) DeefleMeef³eleb Jemeg leled (De®í) (DeefYe) (megcveced) megKemJeªHeced (osJeYekeÌleced)
osJeweJf e&ÜefÓë mesefJeleced (³eefJeÿ) DeefleMe³esve ³egJeved¤26¤
DevJe³eë-ns YeêMees®es ³eefJeÿ osJeeives! ³emles leJe Ie=leJevleceefYemegcveb Jem³ees osJeYekeÌleceHetHece®í ke=ÀCeJeled leb
Òelejb HeekeÀkeÀÊee&jb lJeceÐe ÒeCe³e¤26¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eweJf e&ÜlmegeMf eef#eleesçl³egÊeceeveeb J³e¡eveeveeb megmJeeefoÿeveeceVeeveeb ©ef®ekeÀjeCeeb efvecee&lee HeekeÀkeÀÊee&
mebûee¿eë¤26¤
HeoeLe&ë-ns (YeêMees®es) PHV-HYHV HHVLHRHUHIâPHV HJNH®OH(³eefJeÿ) le©Ce DeJemLee Jeeues (osJe) efoJ³e Yeesieesb kesÀ
oelee (Deives) efJeÜved Heg©<e! (³eë) pees (les) DeeHekeÀe (Ie=leJevleced) yengle Ie=le Deeefo HeoeLeeX mes meb³egkeÌle (DeefYe) meye
ÒekeÀej mes (megcveced) megKeªHe (osJeYekeÌleced) efJeÜeveeW kesÀ mesJeves ³eesi³e (DeHetHeced) Yeespeve kesÀ ³eesi³e HeoeLeeX Jeeuee (Jem³eë)
Del³evle Yeesi³e (De®í) De®ís-De®íss HeoeLeeX keÀes (ke=ÀCeJeled) yeveeJes, (leced) Gme (Òelejced) HeekeÀ yeveeves nejs Heg©<e keÀes
DeeHe (DeÐe) Deepe (ÒeCe³e) ´HHâQWHISHHV
YeeJeeLe&ë-FHYHJHH:NH¢HVHHHIQHVHINH¢HI-H¾HYHH:PHV'HÏHUHI0HHHNH¢HV´HHâQJ6'HHIOH*¬HFH-HBSHYH'HHZM0HNHJ¢XHHU
Deeefo leLee MeekeÀ Deeefo mJeeo mes ³egkeÌle ©ef®ekeÀejkeÀ HeoeLeeX keÀes yeveeves Jeeues Hee®ekeÀ Heg©<e keÀe ûenCe keÀjW¤26¤
Dee leefcel³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'HHOHE<HäSHPHHZÀH-H1PHV-HäLYHÉ*1NH®/HÉ*äNH®/H1É'HH<HäSH0H1PHFHHäYHVa
HI´H1HÍPHWH[{HI´H1HHVÉ'H1LYHH<Hä-HHNl³egppeH1OHVYHäHI<H1YHR1RgppeHIYHäO-HZÍ
Dee~ leced~ YeNpeN~ meewNÞe1-H1PHVHJäa'H1LYHV1a*1NH®/H*äNH®/H1 )OHJÉNH®/HVÉ*äNH®/HVa'HHa<H1SH1a0H1PHFHHäYHVaHI´H1HÍa PHWH[iaHI´HN³eë~
De1LYHHa<H1-HH1HIOH1a*OHGaSHH1OHVYHäaHI<H1YHRäOHGa*OHGaSHHIYHäO-HZZ1HIMHIOH1SHHIYHäÉO-HZÍ
HeoeLe&ë-(Dee) (leced) (Yepe) mesJemJe (meewÞeJemes<eg) MeesYeveeefve ®e ÞeJeebefme ®e leeefve megÞeJeebemf e les<eg megÞeJemmeg
YeJeemles<eg (Deives) efJeÜved (GkeÌLeçGkeÌLes) JekeÌlegb ³eesi³es ³eesi³es J³eJenejs (Dee) (Yepe) (Mem³eceeves) mlet³eceeves (efÒe³eë)
keÀevleë (met³³ex) metefj<eg mleesle=<eg YeJes (efÒe³eë) mesJeveer³eë (Deivee) Deiveew (YeJeeefle) YeJesled (Gled) (peelesve) (efYeveoled)
efYevÐeeled (Gled) (peefvelJewë) peefve<³eceeCewë¤27¤
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! lJeb ³eë meewÞeJemes<eg JeÊe&ceevemleceeYepe, ³eë Mem³eceeve GkeÌLeçGkeÌLes efÒe³eë
met³exçDeivee ®e efÒe³ees, peelesve peefvelJewë menesÓJeel³egeÓ f veoled, leb lJeceeYepe¤27¤

YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&ë HeekeÀkeÀjCes meeOegë, meJe&m³e efÒe³eesçVeJ³e¡eveeveeb YesokeÀë Hee®ekeÀes YeJesled, me
mJeerkeÀÊe&J³eë¤27¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved Heg©<e! DeeHe pees (meewÞeJemes<eg) megvoj Oeve JeeueeW ceW JeÊe&ceeve nes, (leced) GmekeÀes
(DeeYepe) mesJeve keÀerefpe³es, pees (Mem³eceeves) mlegelf e kesÀ ³eesi³e (GkeÌLeçGkeÌLes) Del³evle keÀnves ³eesi³e J³eJenej ceW (efÒe³eë)
Òeerelf e jkeÌKes (met³³ex) mlegelf ekeÀejkeÀ Heg©<eeW ceW ngS J³eJenej (Deivee) Deewj DeeqiveefJeÐee ceW (efÒe³eë) mesJeves ³eesi³e (peelesve)
GlHeVe ngS Deewj (peefvelJewë) GlHeVe nesves JeeueeW kesÀ meeLe (GÓJeeefle) GlHeVe nesJes Deewj Me$egDeeW keÀes (GefÓveoled)
Geq®íVe-efYeVe keÀjs, (leced) GmekeÀes DeeHe (DeeYepe) mesJeve keÀerepf e³es¤27¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees HeekeÀ keÀjves ceW meeOeg, meye keÀe efnlekeÀejer, DeVe Deewj J³e_peveeW keÀes De®ís
ÒekeÀej yeveeJes, GmekeÀes DeJeM³e ûenCe keÀjW¤27¤
lJeeceive Fl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewefJe&Ðeeë keÀLeb Je×&veer³ee Fl³een¤
efHeÀj ceveg<³e ueesie efJeÐee keÀes efkeÀme ÒekeÀej yeæ{eJeW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
O-HHFHäLYH1VHSHäFHHYHH1É'HYHJÉ ²HWYHGHI-HËHH1-HPHJäRHI2HMVl -HHHH {HI&Ha
O-HHHäPH1QÌHI-Hä&HHIFH1ÏceHäYHH-H1SHELHHVFHäYOHFHJÉHI0HSHHV1HI-H-Hä-HJÍ
O-HHFHGa 'H1LYHV1a HSHäFHHYHHÍa 'HYHJäa ²HWYHGa HI-HËHHäa -HPHJäa R1HI2H1MVla -HHHH {HI&Ha O-HHHäa PH1Qa ÌHI-Hä&HFHGa )1ÏFHHäYHHÍa
-H1SHFHGaLHHVFHäYOH1HIFHHIOHN LHHVÉFHäYOHFHGa *1HI0HSHäÍaHI-Ha-H1-HJÉë¤28¤
HeoeLe&ë-(lJeeced) (Deives) efJeÜved (³epeceeveeë) me²vleejë (Deveg) (Ðetved) efoveeefve (efJeéee) meJee&eCf e (Jemeg)
Jemetevf e êJ³eeefCe (oefOejs) Oejs³egë (Jee³ee&efCe) mJeerkeÀÊe&gcene&efCe (lJe³ee) (men) meekeÀced (êefJeCeced) Oeveced (F®íceeveeë)
J³el³e³esveeç$eelcevesHeoced (Je´peced) cesIeced (ieescevleced) ÒeMemlee ieeJeë efkeÀjCee ³eeÅmcemleced (GefMepeë) cesOeeefJeveë~
GefMeefieefle cesOeeefJeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.15) (efJe) (JeJe´gë) Je=Ceg³egë¤28¤
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! ³evlJeeceeefÞel³eesefMepees ³epeceeveemlJe³ee men ³eevevegÐetved efJeéee Jee³ee&eCf e Jemeg oefOejs,
êefJeCeefce®íceevee ieescevleb Je´peb efJeJeJe´gë, leLeeYetlee Je³eceefHe YeJesce¤28¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë Òe³eleceeveeveeb efJeog<eeb me²eled Heg©<eeLexve Òeefleefoveb efJeÐeemegKes Je×&veer³es¤28¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved Heg©<e! efpeme (lJeeced) DeeHekeÀe DeeÞe³e ueskeÀj (GefMepeë) yegef×ceeved (³epeceeveeë)
me²eflekeÀejkeÀ ueesie (lJe³ee) DeeHe kesÀ (men) meeLe (efJeéee) meye (Jee³ee&efCe) ûenCe keÀjves ³eesi³e (DevegÐetved) efoveeW ceW
(Jemeg) êJ³eeW keÀes (oefOejs) OeejCe keÀjW, (êefJeCeced) Oeve keÀer (F®íceeveeë) F®íe keÀjles ngS (ieescevÊeced) megvoj efkeÀjCeeW
kesÀ ªHe mes ³egkeÌle (Je´peced) cesIe Jee ieesmLeeve keÀes (efJeJeJe´gë) efJeefJeOe ÒekeÀej mes ûenCe keÀjW, Jewmes nce ueesie Yeer
nesJeW¤28¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Òe³elveMeerue efJeÜeveeW kesÀ me² mes Heg©<eeLe& kesÀ meeLe efJeÐee Deewj megKe keÀes
efvel³eÒeefle yeæ{eles peeJeW¤28¤

DemleeJeerl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvemlelme²sve eEkeÀ YeJeleerl³een¤
efHeÀj Gve efJeÜeveeW kesÀ me² mes keÌ³ee neslee nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HPOHHä-H1HTLYHYH 1MHjPHJÉ0HV-HHVä-HZËHHYH1MÉH¿HIHäHI<H1ë PHHVFHäLHHV+HHÍa
'H1¾V1HV²HH-HHä+HHI/H1-HHUQJä-HVFHN RV-HHä2H1¬HMlef³eceNmces megÉ-HHUMäFHG
'HPOHHäHI-Ha 'H1HTLYHÍa YH1MHFHGa PHJÉ0HV-H1 )HIOHä PHJÉÉ0HV-HäÍa -HZ1ËHH1YH1MÍa H¿HIHäeI<H1HIMOHHIHäÉHI<HÍa PHHVFHäLHHV+HH1 )HIOH1
PHHVFHäÉLHHV+HHÍa'H1¾V1HVÉ)OHä¾V1HVa²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)HIOH1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHUaQJÉ-HV1FH1aRV-HHäÍa2H1¬HaMHI1HFHGa'H1PFHVÉ)OH1PFHVaPHJÉJeerMlHIFHHIOHä
megÉÉ-HHUMäFHG9¤
HeoeLe&ë-(DemleeefJe) mlet³eles (Deeqiveë) Hejceséejë (vejeced) vee³ekeÀeveeb efJeog<eeced~ (megMesJeë) megÿg megKeë~
MesJeefceefle megKeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.6) (Jewéeevejë) efJeées meJex veje ³eeqmceved me SJe ($eÝef<eefYeë)
JesoefJeefÓefJe&ÜefÓë (meesceieesHeeë) Ssée³³e&HeeuekeÀeë (DeÜs<es) Üsägcevenx ÒeerefleefJe<e³es (ÐeeJeeHe=efLeJeer) jepeveerefleYetjep³es
(ngJesce) mJeerkegÀ³ee&ce (osJeeë) Me$etved efJeefpeieer<eceeCeeë (OeÊe) Oejle (jef³eced) jep³eefÞe³eced (Demces) DemceY³eced (megJeerjced)
MeesYevee Jeerje ³emceeled leced¤29¤
DevJe³eë-ns osJeeë! ³ew³eg&<ceeefYe$eÝ&ef<eefYe³eex vejeb megMesJees JewéeevejesçeqivejmleeefJe, ³es ³et³ecemces megJeerjb jeE³e OeÊe,
leoeefÞeleeë meesceieesHee Je³eceÜs<es ÐeeJeeHe=efLeJeer ngJesce¤29¤
YeeJeeLe&ë-³es meef÷oevevomJeªHeséHMPHV-HNH¢H 2HHHIFH NH¢H HI-H¾HEPHÍ PHHIYOH OHV +HMHV+HNH¢HMNH¢O-HHRHâH <H-HHIYOH
vener¢Meeveeb me²cevleje megefmLejs efJeÐeejep³es keÀÊe¥g MekeÌvegJeefvle¤29¤
HeoeLe&ë-ns (osJeeë) Me$egDeeW keÀes peerleves keÀer F®íe Jeeues efJeÜevees! efpeve legce ($eÝef<eefYeë) $eÝef<e ueesieeW ves
(vejeced) vee³ekeÀ efJeÜeveeW ceW (megMesJeë) megvoj megKe³egkeÌle (Jewéeevejë) meye ceveg<³eeW kesÀ DeeOeej (Deeqiveë) Hejceséej keÀer
(DemleeefJe) mlegefle keÀer nw, pees legce ueesie (Demces) nceejs efue³es (megJeerjced) efpememes megvoj Jeerj Heg©<e neW, Gme (jef³eced)
jep³eue#ceer keÀes (OeÊe) OeejCe keÀjes, GmekesÀ DeeefÞele (meesceieesHeeë) Ssée³e& kesÀ j#ekeÀ nce ueesie (DeÜs<es) Üs<e keÀjves kesÀ
De³eesi³e Òeerefle kesÀ efJe<e³e ceW (ÐeeJeeHe=efLeJeer) ÒekeÀeMeªHe jepeveerefle Deewj He=eLf eJeer kesÀ jep³e keÀe (ngJesce) ûenCe keÀjW¤29¤
YeeJeeLe&ë-SHHV PHHIÙRHYHYRP-H+H ) ËHM NHV¢ PHV-HNH¢ 2HFHH OFHH HI-H¾HYHG XHHVLH Q4 -HV +HMHV+HNH¢HMHU QHVYHV PHV 'HHâ
³eLeeLe&JekeÌlee nesles nQ, Ssmes Heg©<eeW kesÀ melme² kesÀ efJevee efmLej efJeÐee Deewj jep³e keÀes keÀesF& Yeer veneR keÀj mekeÀlee¤29¤
meefceOeeeqiveefcel³em³e efJeªHee#e $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegvece&veg<³eeCeeb kesÀ mesJeveer³eeë mevleerl³een¤
efHeÀj ceveg<³e efkeÀve keÀe mesJeve keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
meNefceOeeNeqiveb RJä-HPHOHIe=ÉOHZ\HH[{2HH1OHHHIOHäHI/HFHGa'HHHTPFHäYHGQ1-HHSHJäQHVOHYH
PH1HIFH2HVHIOHäPH1FHGÉ)2HHäa'H1HTLYHFHGaRJÉJeNm³eNleN~ Ie=ÉOHZÍa\HHV12H1H1OH1a'HHIOHäHI/HFHGa'HHa'H1HTPFH1YHGaQ1-HHaSHJÉnesNleNveN¤30¤
HeoeLe&ë-(meefceOee) mec³eieeqivemebmke=ÀlesveeVeeefovee (Deeqiveced) GHeosMekebÀ efJeÜebmeced (ogJem³ele) mesJeOJeced (Ie=lewë)

Ie=leeefoefYeë (yeesOe³ele) ®esle³ele (DeefleefLeced) Deefve³eleefleefLecegHeosMekeÀced (Dee) (Deeqmceved) (nJ³ee) oelegcene&efCe (pegnesleve)
oÊe~ #De³eb cev$eë Mele06.8.1.6 J³eeK³eeleë%¤30¤
DevJe³eë-ns ie=nmLee! ³et³eb meefceOeeeqiveefceJeeVeeefoveesHeosMekebÀ ogJem³ele, Ie=lewjefleefLeb yeesOe³ele, Deeqmceved nJ³ee
Deepegnesleve¤30¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë melHeg©<eeCeecesJe mesJee keÀe³ee&, melHee$esY³e SJe oeveb ®e os³eced~ ³eLeeiveew Ie=leeefokebÀ nglJee
mebmeejesHekeÀejb peve³eefvle, leLewJe efJeÜlmetÊeceeefve oeveeefve mebmLeeH³ewlewpe&ieefle efJeÐeemegefMe#es JeOe&veer³es¤30¤
HeoeLe&ë-ns ie=nmLees! legce ueesie pewmes (meefceOee) De®ís ÒekeÀej FvOeveeW mes (Deeqiveced) Deeqive keÀes ÒekeÀeefMele keÀjles
nQ, Jewmes GHeosMe keÀjves Jeeues efJeÜeved Heg©<e keÀer (ogJem³ele) mesJee keÀjes Deewj pewmes megmebmke=Àle DeVe leLee (Ie=lewë) Ieer Deeefo
HeoeLeeX mes Deeqive ceW nesce keÀjkesÀ peieogHekeÀej keÀjles nQ, Jewmes (DeefleefLeced) efpemekesÀ Deeves-peeves kesÀ mece³e keÀe efve³ece ve nes,
Gme GHeosMekeÀ Heg©<e keÀes (yeesOe³ele) mJeeiele Glmeeneefo mes ®ewlev³e keÀjes Deewj (Deeqmceved) Fme peieled ceW (nJ³ee) osves
³eesi³e HeoeLeeX keÀes (Deepegnesleve) De®ís ÒekeÀej efo³ee keÀjes¤30¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ melHeg©<eeW ner keÀer mesJee Deewj megHee$eeW ner keÀes oeve efo³ee keÀjW, pewmes Deeqive ceW
Ieer Deeefo HeoeLeeX keÀe nJeve keÀjkesÀ mebmeej keÀe GHekeÀej keÀjles nQ, Jewmes ner efJeÜeveeW ceW GÊece HeoeLeeX keÀe oeve keÀjkesÀ peieled
ceW efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee keÀes yeæ{e kesÀ efJeée keÀes megKeer keÀjW¤30¤
Gog lJesl³em³e leeHeme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efJeÜeved mJelegu³eevev³eeved efJeog<eë kegÀ³ee&led¤
efJeÜeved Heg©<e keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeves legu³e Dev³e ceveg<³eeW keÀes efJeÜeved keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW
keÀne nw¤
*RJäO-HH1HI-HËHVäRV1-HHÉ'HLYHV1<HMäYOHJÉ ef®eefÊeäHI<HÍa
PHYHHVä<H-HHI0H1-HPO-HjPHJÉ´HOHHUäNH¢HVHI-H1<HH-HäPHJÍ
Gled~ TBNFl³BeäWa O-HH1a HI-HËHVäa RV1-HHÍa 'HLYHVäa <HMäYOHJa HIHHI¬HäHI<H1HIMHIOH1 HIHHI¬HäÉHI<HÍa PHÍa YH1Ía <H1-H1a HI0H1-HÍa lJeced~
megÉ´HOHHU{NH¢1)HIOHäPHJÉÉ´HOHHU{NH¢ÍaHI-H1<HH-HäPHJÉHIMHIOHäHI-H1<HHÉ-HäPHJÍ
HeoeLe&ë- (Gled) (G) (lJee) (efJeées) meJex (osJeeë) efJeÜebmeë (Deives) efJeÜved (Yejvleg) Heg<Cevleg (ef®eefÊeefYeë)
mec³eied efJe%eevewmmen (meë) (veë) DemceY³eced (YeJe) (efMeJeë) ce²ueesHeosäe (lJeced) (megÒeleerkeÀë) MeesYeveeefve ÒeleerkeÀeefve
ue#eCeeefve ³em³e meë (efJeYeeJemegë) HVYHHI-HHI-H2HH<HHHI-H²HHRHUHâI -HH PHOHV
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! ³eb lJee efJeées osJeeef½eefÊeefYe©oggYejvleg, me efJeYeeJemegë megÒeleerkeÀmlJeb veë efMeJees
YeJe¤31¤
YeeJeeLe&ë-³ees ³eLee efJeÜÓîees efJeÐeeb meefáeveesefle, leLewJeev³eeved efJeÐeemeefáeleeved mecHeeo³esled¤31¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved! efpeme (lJee) DeeHekeÀes (efJeées) meye (osJeeë) efJeÜeved ueesie (ef®eefÊeefYeë) De®ís
efJe%eeveeW kesÀ meeLe Deeqive kesÀ meceeve (GogYejvleg) Hegä keÀjW (meë) pees (efJeYeeJemegë) efpememes efJeefJeOe ÒekeÀej keÀer MeesYee Jee
efJeÐee ÒekeÀeefMele neW, (megÒeleerkeÀë) megvoj ue#eCeeW mes ³egkeÌle (lJeced) DeeHe (veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (efMeJeë) ce²uece³e
Je®eveeW kesÀ GHeosMekeÀ (YeJe) ntefpe³es¤31¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e pewmes efJeÜeveeW mes efJeÐee keÀe meáe³e keÀjlee nw, Jen Jewmes otmejeW kesÀ efue³es efJeÐee keÀe Òe®eej
keÀjs¤31¤
Òesoive Fl³em³e leeHeme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvee jepee eEkeÀ ke=ÀlJee eEkeÀ ÒeeHveg³eeefol³een
HI+H¢MMHSHHNH®HHNH¢MNHV¢HINH¢PHNH¢HV´HHâQHV-HVHQHI-HHH'HLHXHVFHYHFH:NH¢QHQZ
´HVRäLYHV1SHHVHIOHäFHHYHGHHHIQHI0H1-HVHI<HäMlef®e&efYeN|ced~
ye=ÉQHIµä<HH 1YHJHI<H1<HH PH1YHGFHHHIQäjPHHUPOH1Y-HHn´H1SHHÍ
Òe~ Fled~ DeNivesN~ p³eeVHIOHäFHHYHGa HH1HIQ1a HI0H1-HVHI<HäÍa 'H1HIH HI<H1HIMOH1HIH ÉHI<Häë~ lJeced~ ye=ÉnefÓNefMHIOHä \HÉQOHGÉHI<HäÍa
<HH1YHJHI<H1HIMHIOHä<HH1YHJÉHI<HäÍa<HHPHäYHGaFHHaHIQ1jPHHU1ÍaOH1Y-HHna´H1SHH)HIOHä´H1ÉSHHÍ
HeoeLe&ë-(Òe) (Fled) (Deives) efJeÐeeÒekeÀeMekeÀ (p³eesefle<ceeved) yentevf e p³eesleeRe<f e efJe%eeveeefve efJeÐevles ³em³e meë
(³eeefn) ÒeeHvegenf (efMeJesefYeë) ce²uekeÀejkewÀë (Deef®e&efYeë) Hetefpelewë (lJeced) (ye=nefÓë) cenefÓë (YeevegefYeë)
efJeÐeeÒekeÀeMekewÀie&gCewë (Yeemeved) ÒekeÀeMekeÀë meved (cee) (eEnmeerë) efnbm³eeë (levJee) MejerjsCe (Òepeeë) Heeueveer³eeë~ #De³eb
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! lJeb ³eLee p³eesefle<ceeved met³³e&ë efMeJeseYf ejef®e&efYeye&=nefÓYee&vegeYf eefjosJe Yeemeved JeÊe&les leLee
Òe³eeefn, levJee Òepee cee eEnmeerë¤32¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa QV PHMHSH+HJH MHSHYHG O-HE 0HMHUM&V HHYH+HMHHI2HYHÍ NH¢PHHHI+H ´HHHI&HYHHV
efnbmeeceke=ÀlJee efJeÐeev³ee³eÒekeÀeMesve Òepeeë Heeue³eved peerJeVeY³ego³eb ce=lJee cegekq eÌlemegKeb ÒeeHveg³eeë¤32¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÐee ÒekeÀeMe keÀjvesnejs efJeÜved! (lJeced) let pewmes (p³eesefle<ceeved) met³³e&p³eesefle³eeW mes ³egkeÌle
(efMeJesefYeë) ce²uekeÀejer (Deef®e&efYeë) melkeÀej kesÀ meeOeve (ye=nefÓë) yeæ[s-yeæ[s (YeevegefYeë) ÒekeÀeMeiegCeeW mes (Fled) ner
(Yeemeved) ÒekeÀeMeceeve nw, Jewmes (Òe³eeefn) PHJ.HH: NH¢HV ´HHâQWHISHHV 'HHZM(levJee) Mejerj mes (Òepeeë) Heeueves ³eesi³e ÒeeefCe³eeW
keÀes (cee) cele (eEnmeerë) ceeefj³es¤32¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaQVPHVYHH+HHIOH'HHHIRMHSH+HJHH:NHV¢PHHIQOHMHSHYHG'HH+H'HHeves
Mejerj mes efkeÀmeer DeveHejeOeer ÒeeCeer keÀes ve ceej kesÀ, efJeÐee Deewj v³ee³e kesÀ ÒekeÀeMe mes ÒepeeDeeW keÀe Heeueve keÀjkesÀ, peerJeles ngS
PHEPHHMNHV¢PHJ.HNH¢HV'HHZM0HMHUMÏWÎYHVNHV¢+HHHOHGFHJHNT H®OHNHV¢PHJ.HNH¢HV´HHâQWHISHHV32¤
jep³eÒeyevOeë keÀLeb keÀe³³e& Fl³egHeefoM³eles¤
jep³e keÀe ÒeyevOe kewÀmes keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeHä¢YRR1HTLYHPOH1YHHäHI9HJHl Ðeewë #eeceeN jsHIMänod JeHU12HäÍPHFH1HYHGa

PH²HHV1SHäHH1YHHVHI-HQHUHIFH1¹HVÉ'H.H1RHMHVRäPHHU<HH1YHJYHHä<HHOH1YOHÍ
DeHä¢voled~ DeNeqiveë~ mleNveHäHI9H1-HVHIOHä POH1YHHäYHGÉ)-Ha ²HHZÍa HHFHHäa MVHIMäQOHGa -HHU12HäÍa PH1FH1HHI9HHIOHä mecedçDeN¡eved~
PH1²HÍSH1HH1YHÍaHI-HaHIQa) 1FHGa)1¹Ía'H.HäOHGa'HHaMHVRäPHHUÉ)HIOH1MHVRäPHHUa<HH1YHJYHHä~ YeeefNleN~ DeNvleefjl³eNvleë¤33¤
HeoeLe&ë-(De¬eÀvoled) efJepeeveeefle (Deeqiveë) Me$egoenkeÀes efJeÜeved (mleve³eefVeJe) efJeÐegÜod iepe&³eved (Ðeewë)
efJeÐeev³ee³eÒekeÀeMekeÀë (#eecee) Yetefceced (jsefjnled) Ye=Meb ³egO³emJe (Jeer©Oeë) JevemLeeved Je=#eeved (mece¡eved) mec³ekedÀ j#eved
(meÐeë) letCe&ced (pe%eeveë) jepeveerl³ee ÒeeogYe&tleë (efJe) (efn) Keueg (F&ced) meJe&leë (F×ë) MegYeue#eCewë ÒekeÀeefMeleë
(DeK³eled) Oec³ee&vegHeosMeeved ÒekeÀLe³esë (Dee) (jesomeer) DeeqiveYetceer (Yeevegvee) Heg©<eeLe&ÒekeÀeMessve (Yeeefle) (Devleë)
jepeOecce&ceO³es efmLeleë~ #De³eb cev$eë Mele06.8.1.11 J³eeK³eeleë%¤33¤
DevJe³eë-ns Òepeepeveeë! ³eg<ceeefYe³e&Lee Ðeewjeqiveë mleve³eefVeJee¬eÀvood, Jeer©Oeë mece¡eved #eecee jsjefnled pe%eeve
F×ë meÐees J³eK³eled Yeevegvee efn jesomeer DevlejeYeeefle, leLee me jepee YeefJelegb ³eesi³eesçmleerefle JesÐeced¤33¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMHZa veefn JeveJe=#ej#eCesve Je=eäf yeengu³eceejesi³eb leef[odJ³eJenejJeod
otjmecee®eejûenCesve Me$egeJf eveeMevesve jep³es efJeÐeev³ee³eÒekeÀeMesve ®e efJevee megjep³eb ®e pee³eles¤33¤
HeoeLe&ë-ns Òepee kesÀ ueesiees! legce ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes (Ðeewë) met³e& ÒekeÀeMekeÀÊee& nw, Jewmes efJeÐee Deewj
v³ee³e keÀe ÒekeÀeMe keÀjves Deewj (Deeqiveë) HeeJekeÀ kesÀ legu³e Me$egDeeW keÀe veä keÀjvesneje efJeÜeved (mleve³eefVeJe) efyepegueer kesÀ
meceeve (De¬eÀvoled) iepe&lee Deewj (Jeer©Oeë) Jeve kesÀ Je=#eeW keÀer (mece¡eved) De®ís ÒekeÀej j#ee keÀjlee ngDee (#eecee) He=efLeJeer
Hej (jsefjnled) ³eg× keÀjs (pe%eeveë) jepeveerefle mes Òeefme× ngDee, (F×ë) MegYe ue#eCeeW mes ÒekeÀeefMele (meÐeë) MeerIe´
(J³eK³eled) Oece&³egkeÌle GHeosMe keÀjs leLee (Yeevegvee) Heg©<eeLe& kesÀ ÒekeÀeMe mes (efn) ner (jesomeer) Deeqive Deewj Yetefce keÀes
(Devleë) jepeOece& ceW efmLej keÀjlee ngDee (DeeYeeefle) De®ís ÒekeÀej ÒekeÀeMe keÀjlee nw, Jen Heg©<e jepee nesves kesÀ ³eesi³e nw,
Ssmee efveef½ele peevees¤33¤
YeeJeeLe&ë-FPHFHYHFH: *+HFHH'HHZM-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZa-HYHNHV¢-HHH: NH¢HU MHHNHV¢HI-HYHH\HQJOH-HHH
Deewj jesieeW keÀer v³etvelee veneR nesleer, Deewj efyepegueer kesÀ legu³e otj kesÀ mecee®eejeW Me$egDeeW keÀes ceejvess Deewj efJeÐee leLee v³ee³e kesÀ
ÒekeÀeMe kesÀ efJevee De®íe efmLej jep³e ner veneR nes mekeÀlee¤33¤
ÒeÒee³eefcel³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë keÀer¢Meb peveb jepeJ³eJenejs efve³eg¡eerjefVel³een¤
efHeÀj kewÀmes Heg©<e keÀes jepeJ³eJenej ceW efve³egkeÌle keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
´H´HH1HFH1HTLYH<H {MlOHPHä¯H&-HV1HI-HHOPHWHH[1YHMHVHäOHV\HQµeë~
DeNefYe ³eë HetÉE+HOHäYHHPHJOH1P/HHZRHU1RHH1RZ1-HHV1É'HHIOHäHI/HÍHI0H1-HHVYHäÍ
´H´HVHIOH1´HÉ´Häa'H1HFHGa'H1HTLYHÍa<H1MlOHPHäa0HÉ&-HV1aHI-HaHOHGaPHWH {ÍaYHaMHVHäOHVa\HÉnled~ Yeeë~ DeNefYe~ ³eë~ HetÉ©ced~
+HOHäYHHPHJaOH1P/HHZaRHU1RHHäaRZ-HäÍa'HHIOHäHI/HÍaHI0H1-HÍaYH1Í
HeoeLe&ë-(ÒeÒe) DeefleÒekeÀ<exCe (De³eced) (Deeqiveë) mesvesMeë (Yejlem³e) HeeefueleJ³em³e jep³em³e (Íe=CJes) (efJe)
(³eled) ³eë (met³³e&ë) meefJelee (ve) FJe (jes®eles) ÒekeÀeMeles (ye=nÓeë) ceneÒekeÀeMeë (DeefYe) (³eë) (Het©ced) HetCe&yeueb
mesveeO³e#eced~ HetjJe Fefle ceveg<³eveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02.3) (He=leveemeg) mesveemeg (lemLeew) efleÿsled (oeroe³e) Oece¥
ÒekeÀeMe³esled (owJ³eë) osJes<eg efJeÜlmeg Òeerleë (DeefleefLeë) efvel³eb YećeCekeÀÊee& efJeÜeved (efMeJeë) ce²ueÒeoë (veë) Demceeved~
DevJe³eë-ns jepeÒepeepeveeë! ³et³eb ³eÐeesç³eceeqiveë met³eex ve ye=nÓeë ÒeÒe jes®eles, ³ees veë He=leveemeg Het©ceefYe lemLeew,
owJ³eesçefleefLeë efMeJees efJeÐee oeroe³e, ³ecenb Yejlem³e j#ekebÀ Íe=CJes leb mesveeHeeEle kegÀ©le¤34¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewë ³em³e HegC³ekeÀerÊexë Heg©<em³e Me$eg<eg efJepe³ees efJeÐeeÒe®eej½e Þet³eles, me
kegÀueerveë mesvee³ee ³eesOeef³eleeçefOekeÀÊe&J³eë¤34¤
HeoeLe&ë-ns jepee Deewj Òepee kesÀ Heg©<ees! legce ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ (³eled) pees (De³eced) ³en (Deeqiveë)
mesveeHeefle (met³³e&ë) met³³e& kesÀ (ve) meceeve (ye=nÓeë) Del³evle ÒekeÀeMe mes ³egkeÌle (ÒeÒe) DeefleÒekeÀ<e& kesÀ meeLe (jes®eles)
ÒekeÀeefMele neslee nw, (³eë) pees (veë) nceejer (He=leveemeg) mesveeDeeW ceW (Het©ced) HetCe& yeue³egkeÌle mesveeO³e#e kesÀ efvekeÀì
(DeefYelemLeew) meye ÒekeÀej efmLele nesJes (owJ³eë) efJeÜeveeW keÀe efÒe³e (DeefleefLeë) efvel³e YećeCe keÀjvesneje DeefleefLe (efMeJeë)
ce²uelee efJeÜeved Heg©<e (oeroe³e) efJeÐee Deewj Oece& keÀes ÒekeÀeefMele keÀjs, efpemekeÀes ceQ (Yejlem³e) mesJeves ³eesi³e jep³e keÀe
j#ekeÀ (Íe=CJes) megvelee nBt, GmekeÀes mesvee keÀe DeefOeHeefle keÀjes¤34¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efpeme HegC³e keÀereÊf e& Heg©<e keÀe Me$egDeeW ceW
efJepe³e Deewj efJeÐeeÒe®eej megvee peeJes, Gme kegÀueerve Heg©<e keÀes mesvee keÀes ³eg× keÀjeves neje DeefOekeÀejer keÀjW¤34¤
DeeHe Fl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ DeeHees osJeleeë~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe meJezce&veg<³ewë mJe³ebJejes efJeJeenë keÀe³e& Fl³een¤
Deye meye ceveg<³eeW keÀes mJe³ebJej efJeJeen keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HH+HHVäRV-HHU1Í´HHIOHäLH<&HHUOH1<HPFHZ1OHled m³eesNves NHä¢&HJ2-HjPHJMl<HHÉ*äXHHV1NHV¢a
OHPFHZ{YHFHYOHH1ESHYHäHÍPHJÉHelveHU{FHH 1OHV-Hä+HJÉHEHI\Hä<HOHH1+P-HVnYHOHG
'HH+HäÍa RV1-HHU1Ía ´HHIOHäa LHÉ<&HHU1OH1a <HPFHäa 61OHOHGa PHHV1YHVa NH¢ÉCegÉOJeNced~ megÉMlYeew~ TBN Fl³BeWä~ ueesNkesÀ~ lemcewä~ veNceNvleeNced~
SHYHäHÍaPHJÉHelveerNHIMHIOHäPHJÉçHelveHUäÍaFHH1OHV-HVHIOHäFHH1OHHÉ)ä-Ha+HJÉ$eced~ efyeNYe=ÉleN~ DeNeqHmJel³eNHedçmeg~ SNveNled¤35¤
HeoeLe&ë-(DeeHeë) HeefJe$epeueeveerJe mekeÀueMegYeiegCeJ³eeefHekeÀeë keÀv³ee (osJeerë) efoJ³eªHemegMeerueeë (Òeefle)
(ie=YCeerle) mJeerkegÀJeeale (Yemce) ÒeoerHekebÀ lespeë (Sleled) (m³eessves) megmegKekeÀeefjkesÀ (ke=ÀCegOJeced) (megjYeew) Ssée³e&ÒekeÀeMekesÀ,
De$e <egj Ssée³³e&oerHl³eesejf l³emceeod yeenguekeÀeoewCeeefokeÀesçefYe®ed Òel³e³eë (G) (ueeskesÀ) êäJ³es (lemcew) (vecevleeced) veceéë
mevleg (peve³eë) efJeÐeemegefMe#e³ee ÒeeogYe&tleeë (megHelveerë) MeesYevee½e leeë Helv³e½e leeë (ceelesJe) (Heg$eced) (efyeYe=le) Oejle
(DeHmeg) ÒeeCes<eg (Sveled) DeHel³eced~ #De³eb cev$eë Mele06.8.2.3 J³eeK³eeleë%¤35¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmees ceveg<³eeë! ³ee DeeHees osJeerë megjYeew ueeskesÀ Heleerved megefKeveë kegÀJe&efvle, leeë Òeefleie=YCeerlewleeë
megefKeveerë ke=ÀCegOJeced~ ³eosleod Yemceeefmle, lemcew ³eeë megHelveerpe&ve³ees veceefvle, leeë Òeefle YeJevleesçefHe vecevleecegYe³es efceefuelJee
Heg$eb ceelesJeeHmJesveod efyeYe=le¤35¤

YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewë HejmHejb ÒemeVele³ee mJe³ebJejb efJeJeenb efJeOee³e OecexCe mevleeveeveglHeeÐewleeved
eqJeog<eë ke=ÀlJee ie=neÞecewée³³e&cegVes³eced¤35¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ceveg<³ees! pees (DeeHeë) +HHI-HHSHXHH: NHV¢OHJXHPHF+HW&H 0HJ<HLHJ&H'HHZMHI-H²HH'HH: FH: -HHâ
yege×
f (osJeerë) megvoj ªHe Deewj mJeYeeJe Jeeueer keÀv³ee (megjYeew) Ssée³³e& kesÀ ÒekeÀeMe mes ³egkeÌle (ueeskesÀ) osKeves ³eesi³e
ueeskeÀesb ceW DeHeves Heefle³eeW keÀes ÒemeVe keÀjW, Gve keÀes (Òeefle ie=YCeerle) mJeerkeÀej keÀjes leLee Gve keÀes megKe³egkeÌle (ke=ÀCegOJeced)
keÀjes, pees (Sleled) ³en (Yemce) ÒekeÀeMekeÀ lespe nw (lemcew) Gme kesÀ efue³es pees (megHelveerë) megvoj (peve³eë) efJeÐee Deewj
'HÏHU HI0HHHPHV ´HHIPH¹QJ) kHU YHFHOHHU Q4*YHNHV¢´HHIOH'HH+HXHHVLH<HHU (vecevleeced) vece´ ntefpe³es (G) Deewj legFHkHU-
Heg©<e oesveeW efceue kesÀ (Heg$eced) Heg$e keÀes (ceelesJe) ceelee kesÀ legu³e (DeHmeg) ÒeeCeeW ceW (Sveled) Fme Heg$e keÀes (efyeYe=le) OeejCe
keÀjes¤35¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ HejmHej ÒemeVelee kesÀ meeLe mJe³ebJej efJeJeen,
Oece& kesÀ Devegmeej Heg$eeW keÀes GlHeVe Deewj Gve keÀes efJeÜeved keÀjkesÀ ie=neÞece kesÀ Ssée³³e& keÀer GVeefle keÀjW¤35¤
DeHmJeive Fl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe peerJeeë keÀLeb keÀLeb Hegvepe&vce ÒeeHvegJevleerl³een¤
'H\HSHHU-HHINH¢PHHINH¢PH´HNH¢HM+HJYHSH YFHNH¢HV´HHâQHVOHVQ4HQHI-HHH'HLHXHVFHYHFH:NH¢QHQZ
'H1+P-HnLYHV1PHHI2H1Æ-H1PHHZHä2HHU1MYHJä ©O³emes~ ieYexN me¡eHäHPHV1+HJYHäÍ
DeNeqHmJHOH1+HGÉPHJa'H1LYHV1aPHHI2HäÍaOH-HäaPHÍa'HHVHä2HHUÍa'HYHJäa1OH1PHV1aLH<H[{aPHYHGaSHH1H1PHV1a+HJYH1HIMHIOH1+HJYHäÍ
HeoeLe&ë-(DeHmeg) peues<eg (Deives) DeeqiveJeÜÊe&ceeve efJeÜved (meefOeë) mees{e, De$e JeCe&J³el³e³esve nm³e Oeë, F½e
Òel³e³eë (leJe) (meë) meesçef®e ueesHes ®eslHeeoHetjCeced #Deäe06.1.134% Fefle meefvOeë (Dees<eOeerë) meesceeoerved (Deveg)
(©O³emes) (ieYex) kegÀ#eew (meved) (pee³emes) (Hegveë)~ #De³eb cev$eë Mele06.8.2.4 J³eeK³eeleë%¤36¤
DevJe³eë-ns Deives DeeqiveefjJe peerJe! meefOe³e&mlJeceHmeg ieYex Dees<eOeerjveg©O³emes, me lJeb ieYex efmLeleë meved
Hegvepee&³emes~ FceeJesJe ¬eÀceeveg¬eÀceew leJe mle Fefle peeveerefn¤36¤
YeeJeeLe&ë-³es peerJeeë Mejerjb l³epeefvle, les Jee³eeJees<eO³eeefo<eg ®e YeévlJee, ieYe¥ ÒeeH³e ³eLeemece³eb meMejerje YetlJee
Hegvepee&³evles¤36¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deeqive kesÀ legu³e efJeÜeved peerJe! pees let (meefOeë) menveMeerue (DeHmeg) peueeW ceW (Dees<eOeerë)
meesceuelee Deeefo Dees<eefOe³eeW keÀes (Deveg©O³emes) ´HHâQHVOHHQZ(meë) mees (ieYex) ieYe& ceW (meved) efmLele neskeÀj (Hegveë)
efHeÀj-efHeÀj (pee³emes) pevce ueslee nw, ³es ner oesveeW ÒekeÀej Deeves-peeves DeLee&led pevce-cejCe (leJe) lesjs nQ, Ssmee
peeve¤36¤
YeeJeeLe&ë-pees peerJe Mejerj keÀes íesæ[les nQ, Jes Jee³eg Deewj Dees<eefOe Deeefo HeoeLeeX mes YećeCe keÀjles-keÀjles ieYee&Me³e
NH¢HV´HHâQHVNHV¢HIYHHOHPHFHH+HM0HMHUM2HHM&HNH¢MNHV¢´HNH¢ÎQHVOHVQ4
ieYeex Demeerl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HegvepeeaJem³e keÌJe keÌJe ieefleYe&Jeleerl³een¤

efHeÀj peerJe keÀneb-keÀneb peelee nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
LH<HH[{É'H1PHHVHä2HHUYHH1ELH<HH[1-HYH1P+HOHHU{YHHFHGa
LH<HH[1HI-HËHäPH<HWÉOHPHHLYHV1LH<HH[{É'H1+HHFHäHIPH
LH<H {Ía 'H1HIPH1a 'HHVHä2HHUYHHFHGa LH<H {Ía -HYH1P+HOHHU{YHHFHGa LH<H {Ía HI-HËHäPHa <HWÉOHPHäa 'HLYHVäa LH<H {Ía 'H1+HHFHGa
DeNefmeN¤37¤
HeoeLe&ë-(ieYe&ë) ³eesçveLee&ved efiejefle efJeveeMe³eefle meë~ LH<HH[ LH<HVLH &HHOH/H[ HILHMOHYH/HH HIYHHIOH HRH HIQ kHU
iegCeeved ie=Áeefle iegCeeM®eem³ee ie=¿evlesçLe ieYeex YeJeefle¤ (efve©010.23) (Deefme) (Dees<eOeerveeced) meesce³eJeeoerveeced
(ieYe&ë) (JevemHeleerveeced) DeéelLeeoerveeced (ieYe&ë) (efJeéem³e) meJe&m³e (Yetlem³e) GlHeVem³e (Deives) osnevlejÒeeHekeÀ peerJe
(ieYe&ë) (DeHeeced) ÒeeCeeveeb peueeveeb Jee (Deefme)~ #De³eb cev$eë Mele06.8.2.4 J³eeK³eeleë%¤37¤
DevJe³eë-ns Deives! Deeqivelegu³epeerJe ³elemlJeceeqiveefjJeew<eOeerveeb ieYeex JevemHeleerveeb ieYe&ë, efJeéem³e Yetlem³e
ieYeexçHeeb ieYe&½eeefme, lemceeled lJecepeesçefme¤37¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaQV FHYHJHHÍHV HI-H²HJ-HOHG PH-HH YOHLH OHHSHHU-HHSHYFH-HYOHÍPHHIYOHOHHYHG
peeveeqvlJeefle¤37¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) RWPHMV 0HMHUMNH¢HV ´HHâQHVYHV -HHXHV SHHU-HHISHPHPHV OHW 'HHTLYH kesÀ meceeve pees (Dees<eOeerveeced)
meesceuelee Deeefo Jee ³eJeeefo Dees<eefOe³eeW kesÀ (ieYe&ë) oes<eeW kesÀ ceO³e (ieYe&ë) ieYe& (JevemHeleerveeced) HeerHeue Deeefo
JevemHeefle³eeW kesÀ yeer®e (ieYe&ë) MeesOekeÀ (efJeéem³e) meye (Yetlem³e) GlHeVe ngS mebmeej kesÀ ceO³e (ieYe&ë) ûenCe keÀjvesneje
Deewj pees (DeHeeced) ÒeeCe Jee peueeW keÀe (ieYe&ë) ieYe&ªHe Yeerlej jnvesneje (Deefme) nw, Fmeefue³es let Depe DeLee&led mJe³eb
pevcejefnle (Deefme) nw¤37¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaQV FHYHJHHVOHJFHXHHVLHHVE NH¢HV HHHIQHV HINH¢SHHV HI\HSHJXHHU NHV¢
meceeve meye kesÀ Devleie&le peerJe pevce uesves Jeeues nQ, GvekeÀes peevees¤37¤
ÒemeÐesl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
cejCeevles Mejerjm³e keÀe ieefleë keÀe³³exl³een¤
cejCe mece³e ceW Mejerj keÀe keÌ³ee nesvee ®eeefn³es,s ³en efJe<e³es Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
´H1PH²H1<HPFHäYHH1HHVHIYHäFH1+HHä+HHI/H1-HHUFHäLYHVa
PH1jPHSHäFHH1OHHI<H1|ESHHVHIOHäFHH1YHG+HJYH1MHPHäRÍ
´H1PH²HVHIOHä ´H1ÉPH²Häa <HPFHäYHHa HHVHIYHäFHGa 'H1+HÍa H1a +HÉHI/H1-HHUFHGa 'H1LYHV1a PH1EÉPHSHVHIOHä PH1FHGÉPHSHäa FHH1OHHI<H1HIMHIOHä
FHH1OHÉHI<HäÍaO-HFHGaSHHVHIOHäFHHYHGa+HJYHäÍa'HHa'HNmeNoNë¤38¤
HeoeLe&ë-(ÒemeÐe) Òeiel³e (Yemcevee) oiOesve (³eesefveced) osnOeejCekeÀejCeced (DeHeë) (®e) Deiv³eeefokeÀced
(He=efLeJeerced) (Deives) ÒekeÀeMeceeve (mebme=p³e) mebmeieeaYetlJee (ceele=efYeë) (lJeced) (p³eesefle<ceeved) ÒeMemleÒekeÀeMe³egkeÌleë (Hegveë)
He½eeled (Dee) (Demeoë) ÒeeHveesef<e~ #De³eb cev$eë Mele06.8.2.6 J³eeK³eeleë%¤38¤

DevJe³eë-ns Deives met³³e& FJe p³eesefle<ceeved! lJeb Yemcevee He=eLf eJeeR ®eeHe½e ³eesefveb ÒemeÐe ceele=efYeë men mebme=p³e
Hegvejemeoë¤38¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa QV SHHU-HHÍ <H-HYOHHV HRH 0HMHUME OHSHOH OHRZOHµPFHHU<HWOHE PHOHG
He=efLeJ³eeefovee men meb³egveefkeÌle, ³et³eceelceeve½eecyeeMejerj<esg ieYee&Me³eb ÒeefJeM³e Hegveë meMejerjeë mevlees efJeÐeceevee YeJele¤38¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) ÒekeÀeMeceeve Heg©<e met³³e& kesÀ meceeve (p³eesefle<ceeved) ÒeMebefmele ÒekeÀeMe mes ³egkeÌle peerJe! (lJeced)
let (Yemcevee) Mejerj oen kesÀ Heerís (He=efLeJeerced) He=efLeJeer (®e) Deeqive Deeefo Deewj (DeHeë) peueeW kesÀ yeer®e (³eesefveced) osn
OeejCe kesÀ keÀejCe keÀes (ÒemeÐe) ´HHâQHV 'HHZM(ceele=efYeë) ceeleeDeeW kesÀ Goj ceW Jeeme keÀjkesÀ (Hegveë) efHeÀj (Deemeoë)
0HMHUMNH¢HV´HHâQHVOHHQZ
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaQVSHHU-HHVOHJFHXHHVLHSH\H0HMHUMNH¢HVÏHVÈ>HVOH\HHQ0HMHUM
jeKe ªHe neskeÀj He=efLeJeer Deeefo Heeb®e YetleeW kesÀ meeLe efceue peelee nw~ legce DeLee&led Deelcee ceelee kesÀ Mejerj ceW ieYee&Me³e ceW
Henbg®e, efHeÀj Mejerj OeejCe efkeÀ³es ngS efJeÐeceeve nesles nes¤38¤
HegvejemeÐesl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe ceeleeefHe$eHel³eeefve HejmHejb keÀLeb JeÊexjefVel³een¤
Deye ceelee-efHelee Deewj Heg$e DeeHeme ceW kewÀmes JeÊeX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+HJYHäMH1PH²H1PHRäYHFH1+HHä+HHI/H1-HHUFHäLYHVa
0HVHVäFHH1OHJH /HHV1+HP/HV1ÉYOHMäPHH: HI0H1-HOHäFHÍ
+HJYHäÍa'HH1PH²HVOHH1ÉPH²HäaPHRäYHFHGa'H1+HÍaH1a+HÉefLeN-HHUFHGa'H1LYHV1a0HVHVäaFHH1OHJÍaH/HHäa*1+HP/H1 )OHJÉ+HÉP/HVäa'H1YOHÍa
'H1PHH1FHGaHI0H1-HOHäFHN )HIOHäHI0H1-HÉOHäFHÍ
HeoeLe&ë-(Hegveë) (DeemeÐe) Deeiel³e (meoveced) ieYe&mLeeveced (DeHeë) (®e) YeespeveeefokeÀced (He=efLeJeerced)
Yetefceleueced (Deives) F®íeefoiegCeÒekeÀeefMele (Mes<es) mJeefHeef<e (ceelegë) pevev³eeë (³eLee) (GHemLes) Glme²s (Devleë)
DeeY³evlejs (Dem³eeced) ceeleefj (efMeJeleceë) DeefleMe³esve ce²uekeÀejer~ #De³eb cev$eë Mele06.8.2.6 J³eeK³eeleë%¤39¤
DevJe³eë-ns Deives! ³elemlJeceHeë He=efLeJeeR ®e meoveb HegvejemeÐeem³eecevleë efMeJeleceë meved ³eLee yeeuees ceelegg©HemLes
Mes<s es lemceeom³eeb efMeJelecees YeJe¤39¤
YeeJeeLe&ë-Heg$ew³e&Lee ceelejë mJeeHel³eeefve megKe³eefvle, leLewJeevegketÀue³ee mesJe³ee mJeceelejë meleleceevevoef³eleJ³eeë~ ve
keÀoeef®evceeleeefHele=Y³eeb efJejesOeë mecee®ejCeer³eë, ve ®e ceeleeefHele=Y³eeceslesçOece&kegÀefMe#ee³egkeÌleeë keÀoeef®eled keÀe³³ee&ë¤39¤
HeoeLe&ë-ns (Deives)! F®íe Deeefo iegCeeW mes ÒekeÀeefMele peve! efpeme keÀejCe let (DeHeë) peueeW (®e) Deewj
(He=efLeJeerced) Yetefceleue kesÀ (meoveced) mLeeve keÀes (Hegveë) efHeÀj-efHeÀj (DeemeÐe) ´HHâ QHVNHV¢ (Dem³eeced) Fme ceelee kesÀ
(Devleë) ieYee&Me³e ceW (efMeJeleceë) ce²uekeÀejer neskesÀ (³eLee) pewmes (ceelegë) ceelee keÀer (GHemLes) ieeso ceW (Mes<es) meeslee nw,
Jewmes ner ceelee keÀer mesJee ceW ce²uekeÀejer nes¤39¤
YeeJeeLe&ë-Heg$eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes ceelee DeHeves Heg$eeW keÀes megKe osleer nw, Jewmes ner DevegketÀue mesJee mes DeHeveer
ceeleeDeeW keÀes efvejvlej Deeveefvole keÀjW Deewj ceelee-efHelee kesÀ meeLe efJejesOe keÀYeer ve keÀjW Deewj ceelee-efHelee keÀes Yeer ®eeefn³es
efkeÀ DeHeves Heg$eeW keÀes DeOece& Deewj kegÀefMe#ee mes ³egkeÌle keÀYeer ve keÀjW¤39¤
Hegve©pexl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë Heg$ewpe&vekeÀpeveveerY³eeb HejmHejb JeÊe&ceeveb ³eesi³eb keÀe³³e&efcel³een¤
efHeÀj Heg$eeW keÀes ceelee-efHelee kesÀ efJe<e³e ceW HejmHej ³eesi³e JeÊee&Je keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e
ceW keÀne nw¤
+HJYHä1SHe& HIYH-Hä¬H P-H1+HJYHäMLYHÉ)1HHHJäJHHa +HJYHäYH Í+HH1¡HjQäPHÍ
+HJYHäÍa71SHH aHIYHa-H1¬H 1P-H1a+HJYHäÍa'H1LYHV1a)1HHa'HHHJäHHa+HJYHäÍaYH1Ía+HH1HIQ1a'HjQäPHÍ
HeoeLe&ë-(Hegveë) (Tpee&) Heje¬eÀcesCe (efve) (JeÊe&mJe) (Hegveë) (Deives) (F<ee) DeVesve (Dee³eg<ee) peerJevesve
(Hegveë) (veë) DemceY³eced (Heeefn) (Debnmeë) HeeHee®ejCeeled~ #De³eb cev$eë Mele06.8.2.6 J³eeK³eeleë%¤40¤
DevJe³eë-ns Deives ceeleë efHele½e! lJeefce<ee³eg<ee men vees JeOe&³e Hegvejbnmeë Heeefn~ ns Heg$e! lJecetpee& men
efveJeÊe&mJe~ Hegveveexçmceevebnmeë Heeefn¤40¤
YeeJeeLe&ë-³eLee efJeÜebmees ceeleeefHelejë megmevleeveeved efJeÐe³ee megefMe#e³ee ogäe®eejeled He=Leied j#es³egmleLeeçHel³eev³e-
H³esleeved HeeHee®ejCeeled meleleb He=Leied j#es³egë~ vewJeb efJevee meJex Oece&®eeefjCees YeefJelegb MekeÌvegJeefvle¤40¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) lespeeqmJeved ceelee-efHelee! DeeHe (F<ee³eg<ee) DeVe Deewj peerJeve kesÀ meeLe (veë) nce ueesieeW keÀes
yeæ{eF³es (Hegveë) yeej-yeej (Debnmeë) ogä Dee®ejCeeW mes (Heeefn) j#ee keÀerefpe³es~ ns Heg$e! let (Tpee&) Heje¬eÀce kesÀ meeLe
HeeHeesb mes (efveJeÊe&mJe) Deueie ntefpe³es Deewj (Hegveë) efHeÀj nce ueesieeW keÀes Yeer HeeHeeW mes He=LekedÀ jefKe³es¤40¤
YeeJeeLe&ë-pewmes efJeÜeved ceelee-efHelee DeHeves mevleeveeW keÀes efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes ogäe®eejeW mes He=LekedÀ
jkeÌKeW, Jewmes ner mevleeveeW keÀes Yeer ®eeefn³es efkeÀ Fve ceelee-efHeleeDeeW keÀes yegjs J³eJenej mes efvejvlej ye®eeJeW, keÌ³eeWefkeÀ Fme ÒekeÀej
efkeÀ³es efJevee meye ceveg<³e Oecee&lcee veneR nes mekeÀles¤40¤
men j³³esl³em³e JelmeÒeer$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=od iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efJeÜefÓë keÀLeb Jeefle&leJ³eefcel³een¤
efJeÜeveeW keÀes keÀwmes JeÊe&vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
meNn MlHHHIYH-Hä¬H 1P-HHLYHV1HI+HY-HäP-H12HHäMHHa HI-H1ËH+PYHHäHI-H1ËHOH1P+HHIMä¤41¤
meNNn~ MlHHaHIYHa-H1¬H 1P-H1a'HLYHVäaHI+HY-HäP-Ha2HHäMHHaHI-H1ËH+PYHVHIOHäHI-H1ËHÉ+PYHHäaHI-H1ËHOHäë~ HeHIMä¤41¤
HeoeLe&ë-(men) (j³³ee) ÞeerÒeeefHekeÀ³ee (efve) (JeÊe&mJe) (Deives) efJeÜved (efHevJemJe) mesJemJe (Oeej³ee)
megmebmke=Àle³ee Jee®ee (efJeéeHmv³ee) efJeéeeved meJee&ved Yeesieeved ³e³ee Hmeeefle le³ee (efJeéeleë) meJe&m³e peieleë (Heefj) ceO³es~
DevJe³eë-ns Deives! lJeb efJeéeHmv³ee j³³ee Oeej³ee men efJeéelemHeefj efveJeÊe&mJeemceeved efHevJemJe ®e¤41¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜefÓce&veg<³ewjeqmceved peieefle megyeg×îee Heg©<eeLexve Þeercevlees YetlJeeçv³esçefHe OeveJevleë

mecHeeoveer³eeë¤41¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved Heg©<e! DeeHe (efJeéeHmv³ee) meye HeoeLeeX kesÀ Yeesieves keÀe meeOeve (j³³ee) ue#ceer keÀes
´HHâNH¢MHYHV -HHXHHU (Oeej³ee) De®íer mebmke=Àle JeeCeer kesÀ (men) meeLe (efJeéelemHeefj) meye mebmeej kesÀ yeer®e (efve) efvejvlej
(JeÊe&mJe) JeÊe&ceeve ntefpe³es Deewj nce ueesieeW keÀe (efHevJemJe) mesJeve keÀerepf e³es¤41¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Fme peieled ceW De®íer yegef× Deewj Heg©<eeLe& kesÀ meeLe Þeerceeved neskeÀj
Dev³e ceveg<³eeW keÀes Yeer OeveJeeved keÀjbs¤41¤
yeesOee ce Fl³em³e oerIe&lecee $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³eeë HejmHejceO³e³eveeO³eeHeveb keÀLeb kegÀ³e&gefjl³een¤
ceveg<³e ueesie DeeHeme ceW kewÀmes Heæ{W Deewj Heæ{eJeW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
\HHV2HHäFHVÉ'H1PH-HHäPHHVHHI-Há1FHjHIQäáPH1´H<HäOHPHP-H2HH-HÍa
+HHUHäHIOHO-HHV1É'HYHJäO-HHVLH&HHHIOH-H1YRHäÆVOH1Y-HEn JevosçDeives¤42¤
\HHV2HäaFHV1a'H1PHa-HHäPHÍaH1HI-H1á1aFHjHIQäáPHa´H<HäOH1PHVHIOH1´HÉYe=äOHPHaP-H12HH1-H1)HIOHäP-H2HHÉ-HÍa+HHUHäHIOHaO-H1Ía
'HYHJäaO-H1ÍaLHÉ&HH1HIOH1a-H1YRHäÍaOHV1aOH1Y-HnFHGa-H1YRV1a'H1LYHV1
HeoeLe&ë-(yeesOe) DeJeie®í~ De$e Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë (ces) cece (Dem³e)
JeÊe&ceevem³e (Je®emeë) (³eefJeÿ) DeefleMe³esve ³egJeved (cebefnÿm³e) DeefleMe³esve Yeeef<elegb ³eesi³em³e cenleë (ÒeYe=lem³e) ÒekeÀ<exCe
OeejkeÀm³e Hees<ekeÀm³e Jee (mJeOeeJeë) ÒeMemlee mJeOee yentv³eVeeefve efJeÐevles ³em³e meë (Heer³eefle) efvevosled, De$eeveskeÀeLee& DeefHe
OeeleJees YeJevleerefle efvevoeLe&ë (lJeë) keÀef½eled efvevokeÀë (Deveg) He½eeled (lJeë) keÀef½eled (ie=Ceeefle) mleg³eeled (Jevoe©ë)
DeefYeJeeoveMeerueë (les) leJe (levJeced) Mejerjced (Jevos) mlegJes (Deives) Þeesleë~ #De³eb cev$eë Mele06.8.2.9
DevJe³eë-ns ³eefJeÿ mJeOeeJeesçives! lJeb ces cece ÒeYe=lem³e cebenf ÿm³eem³e Je®emeesçefYeÒee³eb yeesOe~ ³eefo lJees ³eb lJeeb
Heer³eefle efvevosled lJeesçvegie=Ceeefle mleg³eeled ³em³e les leJe levJeb Jevoe©jnb Jevos¤42¤
YeeJeeLe&ë-³eoe keÀef½eled kebÀef®eoO³eeHe³esogHeefoMesod Jee leoeçO³eslee Þeeslee ®e O³eeveb oÊJeeçOeer³eerle Íe=Ceg³ee÷, ³eoe
mel³eemel³e³eesefve&Ce&³eë m³eeled, leoe mel³eb ie=Áer³eeomel³eb l³epesod, SJeb ke=Àles meefle keÀef½eefVevÐeeled keÀef½eled mleg³eeled, le¿e&eHf e
keÀoeef®eled mel³eb ve l³epesove=leb ®e ve YepesefoocesJe ceveg<³em³eemeeOeejCees iegCeë¤42¤
HeoeLe&ë-ns (³eefJeÿ) Del³evle peJeeve (mJeOeeJeë) ÒeMebefmele yengle DeVeeW Jeeues (Deives) GHeosMe kesÀ ³eesi³e Þeeslee
peve! let (ces) cesjs (ÒeYe=lem³e) De®ís ÒekeÀej mes OeejCe Jee Hees<eCe keÀjves Jeeues (cebefnÿm³e) Del³evle keÀnves ³eesi³e (Dem³e)
Fme (Je®emeë) Je®eve kesÀ DeefYeÒee³e keÀes (yeesOe) peeve, pees (lJeë) ³en efvevokeÀ Heg©<e (Heer³eefle) efvevoe keÀjs, (lJeë) keÀesF&
(Deveg) Hejes#e ceW (ie=Ceeefle) mlegelf e keÀjs, Gme (les) DeeHe kesÀ (levJeced) Mejerj keÀes (Jevoe©ë) DeefYeJeeoveMeerue ceQ (Jevos)
mlegefle keÀjlee ntB¤42¤
YeeJeeLe&ë-peye keÀesF& efkeÀmeer keÀes Heæ{eJes Jee GHeosMe keÀjs, leye Heæ{ves Jeeuee O³eeve oskeÀj Heæ{s Jee megves~ peye mel³e
Jee efceL³ee keÀe efve½e³e nes peeJes, leye mel³e keÀe ûenCe Deewj Demel³e keÀe l³eeie keÀj osJes~ Ssmes keÀjves ceW keÀesF& efvevoe Deewj
mlegefle keÀjs lees Yeer mel³e keÀes keÀYeer ve íes[ æ s Deewj efceL³ee keÀe ûenCe keÀYeer ve keÀjs~ ³ener ceveg<³eeW kesÀ efue³es efJeMes<e iegCe
nw¤42¤
me yeesOeerl³em³e meesceengefle$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee®eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³eeë eEkeÀ ke=ÀlJee eEkeÀ ÒeeHvegg³egefjl³een¤
ceveg<³e ueesie keÌ³ee keÀjkesÀ efkeÀme keÀes ÒeeHle neW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
me \HHVäHI2HPHWÉefjce&N,H-HH1-HPHJä+HOHV1-HPHJäRH-HYHGa
³egÉ³eesNO³ehmceod ¾VHHäHIPHHI-H1ËHNHä¢FH &HV1P-HHQHä
meë~ yeessNefOeN~ metÉHIMÍaFH1,H-HVHIOHä FH1,HÉ-HHäa-HPHJäJ+HOH1 )HIOH1 -HPHJäÉ+HOHVa-HPHJäRH-H1HI9HHIOH1 -HPHJäÉRH-HYHGaHJÉ³eesNefOe~ DeNmceled~
¾VHHäHIPHaHI-H1ËHNHä¢FH &H1)HIOHäHI-H1ËHÉNHä¢FH &HVaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(meë) Þeeslee JekeÌlee ®e (yeesefOe) yegO³esle (metefjë) cesOeeJeer (ceIeJee) HetefpeleefJeÐee³egkeÌleë (JemegHeles)
Jemetveeb Oeveeveeb HeeuekeÀ (JemegoeJeved) Jemetefve Oeveeefve megHee$esY³ees ooeefle lelmecyeg×ew (³eg³eesefOe) efJe³eespe³e (Demceled)
DemceekebÀ mekeÀeMeeled (Üs<eebefme) Üs<e³egkeÌleeefve keÀcee&efCe (efJeéekeÀce&Ces) DeefKeueMegYekeÀcee&vegÿevee³e (mJeene) mel³eeb JeeCeerced~
DevJe³eë-ns JemegHeles JemegoeJeved! ³ees ceIeJee metefjYe&Jeeved mel³eb yeesefOe, me efJeéekeÀce&Ces mJeene
mel³eJeeCeercegHeefoMeved mebmlJecemceod Üs<eebefme efJe³eg³eesefOe meleleb otjerkeggÀ©¤43¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë! ye´ïe®e³³exCe efpeleseqvê³ee YetlJee Üs<eb efJene³e OecexCeesHeefoM³e ÞeglJee ®e Òe³elevles, le SJe
Oeeefce&keÀe efJeÜebmeesçefKeueb mel³eemel³eb %eelegcegHeosägb ®een&efvle, veslejs nþeefYeceeve³egkeÌleeë #egêeMe³eeë¤43¤
HeoeLe&ë-ns (JemegHeles) Oeveesb kesÀ HeeuekeÀ (JemegoeJeved) megHeg$eeW kesÀ efue³es Oeve osves Jeeues pees (ceIeJee) ÒeMebemf ele
efJeÐee mes ³egkeÌle (metefjë) yege× f ceeved DeeHe mel³e keÀes (yeesefOe) peeveW, (meë) mees DeeHe (efJeéekeÀcce&Ces) mecHetCe& MegYe keÀceeX kesÀ
Devegÿeve kesÀ efue³es (mJeene) mel³e JeeCeer keÀe GHeosMe keÀjles ngS DeeHe (Demceled) ncemes (Üs<eebefme) Üs<e³egkeÌle keÀceeX mes
(³eg³eesefOe) He=LekedÀ keÀerepf e³es¤43¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e ye´ïe®e³³e& kesÀ meeLe efpelesevq ê³e nes, Üs<e keÀes íesæ[, Oecee&vegmeej GHeosMe keÀj Deewj megve kesÀ
Òe³elve keÀjles nQ, Jes ner Oecee&lcee efJeÜeved ueesie mecHetCe& mel³e-Demel³e kesÀ peeveves Deewj GHeosMe keÀjves kesÀ ³eesi³e nesles nQ,
Deewj Dev³e nþ DeefYeceeve ³egkeÌle #egê Heg©<e veneR¤43¤
HegvemlJesl³em³e meesceengefle$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
keÀer¢Mee ceveg<³eeë mel³eme¹uHee YeJevleerl³egHeefoM³eles¤
kewÀmes ceveg<³eeW kesÀ mebkeÀuHe efme× nesles nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
+HJYHäPO-HHHIR1OHH1ÌH-HPHä-H1ÍPHHIFHäY2HOHHE1+HJYHä\H NÑHH&HHVä-HPHJYHHU/HH1HZÍa
Ie=ÉOHVYH1O-HEOH1Y-HnE-H2H HP-HPH1OHHÍPHäYOHJÉ HSHäFHHYHPH1NH¢HFHHäÍ
+HJYH1HIMHIOH1 +HJYHäÍa O-HH1a 'HH1HIR1OHHÍa 1ÌHÍa -HPHä-HÍa PHFHGa )1Y2H1OHH1FHGa +HJYHäÍa \H1ÑHH&HäÍa -H1PHJÉYHHU1/HVHIOHä -HPHJÉYHHU/Ha
³eN%ewë~ Ie=ÉOHVYHäaO-HFHGaOH1Y-HnFHGa-H12H 1H1P-H1aPH1OHHÍaPH1YOHJÍaHSHäFHHYHPHaNH¢HFHHäÍ
HeoeLe&ë-(Hegveë) DeO³e³eveeO³eeHeveeY³eeb He½eeled (lJee) lJeeced (Deeefol³eeë) HetCe&efJeÐeeyeue³egkeÌleeë (©êeë)
ceO³emLeeë (JemeJeë) ÒeLeces ®e efJeÜebmeë (meced) (FvOeleeced) ÒekeÀeMe³evleg (Hegveë) (ye´ïeeCeeë) ®elegJexoeO³e³evesve ye´ïee
)HIOH PHEHHE ´HHâHÍ (JemegveerLe) -HVRHHIR0HHk\HHV2HH.HE PHJ-H&HH HIR2HYHE YH H HHV YHHHIOH OHOPHF\HJ¹HZ (³e%ewë)
DeO³e³eveeO³eeHeveeefo-ef¬eÀ³eece³ewë (Ie=lesve) megmebmke=Àlesveep³eeefovee peuesve Jee (lJeced) DeO³eeHekeÀë Þeeslee Jee (levJeced)
Mejerjced (JeOe&³emJe) (mel³eeë) melmeg Oecex<eg meeOeJeë (mevleg) YeJevleg (³epeceevem³e) ³eägb me²vlegb efJeog<eë Hetepf elegb ®e Meerueb
³em³e lem³e (keÀeceeë) DeefYeuee<eeë~ #De³eb cev$eë Mele06.6.4.12 J³eeK³eeleë%¤44¤
DevJe³eë-ns JemegveerLe lJeb ³e%ewIe=&lesve ®e levJeb Mejerjb efvel³eb JeOe&³emJe, HegvemlJee lJeeceeefol³ee ©êe JemeJees
ye´ïeeCeeë meefcevOeleeced~ SJecevegÿeveeod ³epeceevem³e keÀeceeë mel³eeë mevleg¤44¤
YeeJeeLe&ë-³es Òe³elvesve meJee& efJeÐee DeOeerl³eeO³eeH³e ®e Hegveë Hegveë melme²b kegÀJe&efvle, kegÀHeL³eefJe<e³el³eeiesve
Mejerjelceveesjejesi³eb JeOe&e³f elJee efvel³eb Heg©<eeLe&cevegefleÿefvle, les<eecesJe mebkeÀuHeeë mel³eeë YeJeefvle, veslejs<eeced¤44¤
HeoeLe&ë-ns (JemegveerLe) -HVRHHIR 0HHkH: NHV¢ \HHV2H+H 'HHZM PHJ-H&HH HIR 2HYH ´HHâ NH¢MHYHV -HHXHV (lJeced) DeeHe
(³e%ewë) Heæ{ves-Heæ{eves Deeefo ef¬eÀ³eeªHe ³e%eeW Deewj (Ie=lesve) De®ís mebmkeÀej efkeÀ³es ngS Ieer Deeefo Jee peue mes (levJeced)
Mejerj keÀes efvel³e (JeOe&³emJe) yeæ{eF³es~ (Hegveë) Heæ{ves-Heæ{eves kesÀ Heerís (lJee) DeeHe keÀes (Deeefol³eeë) HetCe& efJeÐee kesÀ yeue
mes ³egkeÌle (©êeë) ceO³emLe efJeÜeved Deewj (JemeJeë) ÒeLece efJeÜeved ueesie (ye´ïeeCeë) ®eej JessoeW keÀes Heæ{ kesÀ ye´ïee keÀer
HeoJeer keÀeV ´HHâ QJ6 HI-H¾HYHG (meefcevOeleeced) mec³ekedÀ ÒekeÀeefMele keÀjW~ Fme ÒekeÀej kesÀ Devegÿeve mes (³epeceevem³e) ³e%e,
melme² Deewj efJeÜeveeW keÀe melkeÀej keÀjves Jeeues Heg©<e keÀer (keÀeceeë) keÀecevee (mel³eeë) mel³e (mevleg) nesJeW¤44¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Òe³elve kesÀ meeLe meye efJeÐeeDeeW keÀes Heæ{ kesÀ Deewj Heæ{e kesÀ yeejbyeej melme² keÀjles nQ,
kegÀHeL³e Deewj efJe<e³e kesÀ l³eeie mes Mejerj leLee Deelcee kesÀ Deejesi³e yeæ{e kesÀ efvel³e Heg©<eeLe& keÀe Devegÿeve keÀjles nQ, Gvner kesÀ
mebkeÀuHe mel³e nesles nQ, otmejeW kesÀ veneR¤44¤
DeHeslesl³em³e meesceengefle$eÝ&ef<eë~ efHelejes osJeleeë~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJej¤
DeLe pev³epevekeÀeë eEkeÀ eEkeÀ keÀcee&®ejs³egefjl³een¤
mevleeve Deewj efHelee-ceelee HejmHej efkeÀve-efkeÀve keÀceeX keÀe Dee®ejCe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne
nw¤
'H+HVäOH1-HHUnOH1HI-HHäPH+H 1OHHOHHV1HVÉH1P/H+HJäMH1&HHHVH1YHWOHäYHHÍa
'HRHä²H1FHHVnÉ-H1PHHYH+HHI/H1-HHÉ'HHä¢HI9H1FHEHI+H1OHMHVäXHHV1NH¢FHäPFHZ
'H+Häa )1OH1a HI-Ha )1OH1a HI-Ha H1a PH1+H 1OH1a 'HOHäÍa HVa 'HHäa P/Ha +HJÉjeN&HHÍa HVa H1a YHWOHäYHHÍa 'HRHäOHGa H1FHÍa
'H1-H1PHHYH1HIFHOHä-H1ÉPHHYHäFHGa+HÉefLeNJ³eeë~ DeHä¢YHGa)1FHFHGaHI+H1OHMäÍaXHHV1NH¢FHGa'H1PFHZ1
HeoeLe&ë-(DeHe) (Fle) l³epele (efJe) (Fle) efJeefJeOele³ee ÒeeHvegle (efJe) (®e) (meHe&le) ie®íle (Deleë)
keÀejCeeled (³es) (De$e) Deeqmceved mece³es (mLe) YeJeLe (HegjeCeeë) ÒeeieOeerleefJeÐeeë (³es) (®e) (vetleveeë)
mebÒeefleie=nerleefJeÐeeë (Deoeled) oÐeeled (³eceë) GHejleë Hejer#ekeÀë (DeJemeeveced) DeJekeÀeMeceefOekeÀejb Jee (He=efLeJ³eeë)
Yetcesce&O³es JeÊe&ceeveeë (De¬eÀved) kegÀJe&vleg (Fceced) Òel³e#eced (efHelejë) pevekeÀe DeO³eeHekeÀe GHeosMekeÀeë Hejer#ekeÀe Jee
(ueeskeÀced) Dee<e¥ oMe&veced (Demcew) mel³emebkeÀuHee³e~ #De³eb cev$eë Mele07.1.1.1 J³eeK³eeleë%¤45¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmeë ³esç$e He=efLeJ³ee ceO³es HegjeCee ³es ®e vetleveeë efHelejë mLe, lesçmcew Fceb ueeskeÀce¬eÀved~ ³eeved
³eg<ceeved ³eceesçJemeeveceoeled, les ³et³eceleesçOecee&oHesle Oecce¥ Jeerlee$ewJe ®e efJemeHe&le¤45¤
YeeJeeLe&ë-'HHFHV-H FHHOHHHI+HHHHHHH &HHE +HMFHHV 2HFHH[ÉHIPOH HOPHYOHHYHV<HHV HI-H²HHPHJHI0HHH´HHHIâNH¢HM&HE
³esçOecee&vcegkeÌlee OecexCe ³egkeÌleeë HejesHekeÀejefÒe³ee Je=×e ³egJeeve½e efJeÜebmeë meefvle, les meleleb mel³eesHeosMesveeefJeÐeeb efveJel³e& efJeÐeeb
peveef³elJee ke=Àleke=Àl³ee YeJevleg¤45¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ueesiees! pees (³es) pees (De$e) Fme mece³e (He=efLeJ³eeë) Yetefce kesÀ yeer®e JeÊe&ceeve (HegjeCeeë)
ÒeLece efJeÐee Heæ{ ®egkesÀ (®e) Deewj (³es) pees (vetleveeë) JeÊe&ceeve mece³e ceW efJeÐeeY³eeme keÀjves nejs (efHelejë) efHeleeµHeæ{eves,
GHeosMe keÀjves Deewj Hejer#ee keÀjves Jeeues (mLe) nesJeW, Jes (Demcew) Fme mel³emebkeÀuHeer ceveg<³e kesÀ efue³es (Fceced) Fme
(ueeskeÀced) Jeweof keÀ %eeve efme× ueeskeÀ keÀes (De¬eÀved) efme× keÀjW~ efpeve legce ueesieeW keÀes (³eceë) ´HHâQJ'HH+HMHUHNH¢+HJH
(DeJemeeveced) DeJekeÀeMe Jee DeefOekeÀej keÀes (Deoeled) osJes, Jes legce ueesie (Deleë) Fme DeOece& mes (DeHesle) He=LekedÀ jnes Deewj
Oecce& keÀes (Jeerle) HI-H0HVHNH¢M´HHâQHV'HHV(De$e) Deewj Fmeer ceW (efJemeHe&le) efJeMes<elee mes ieceve keÀjes¤45¤
YeeJeeLe&ë-ceelee-efHelee Deewj Dee®ee³³e& keÀe ³ener Hejce Oece& nw-pees mevleeveeW kesÀ efue³es efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee
NH¢HV ´HHâNH¢MHYHHaSHHV 'H2HFH PHV +H/HNHG¢'HHZM2HFFH mes ³egkeÌle HejesHekeÀej ceW Òeerefle jKeves Jeeues Je=× Deewj peJeeve efJeÜeved
ueesie nQ, Jes efvejvlej mel³e GHeosMe mes DeefJeÐee keÀe efveJeejCe Deewj efJeÐee keÀer ÒeJe=eÊf e keÀjkesÀ ke=Àleke=Àl³e nesJeW¤45¤
meb%eeveefcel³em³e meesceengefle$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeO³es$eO³eeHekeÀeë eEkeÀ ke=ÀlJee megefKeveë m³egefjl³een¤
Heæ{ves-Heæ{eves Jeeues keÌ³ee keÀjkesÀ megKeer neW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
PHE1HHYHäFHHIPHNH¢HFH12HäM&H1EFHHIHäOHVNH¢HFH12HMä&HE<HWHHOHGa
'H1LYHV<H PFHHäPH1LYHVÍ+HJMHU{HFHHIPH1HIHOHäP/H+HHIMlHIHOHäÉ72-H 1HIHOHäÍÀHH2-HFHG
PH1EHHYH1HIFHHIOHä PH1FHGÉHHYHäFHGa 'H1HIPH1a NH¢H1FH12HMä&H1HIFHHIOHä NH¢HFH1É2HMä&HFHGa FHHIHäa OHV1a NH¢H1FH12HMä&H1HIFHHIOHä NH¢HFH1É2HMä&HFHGa
YetÉHH1OHGa'H1LYHVÍa<HPFHäa'H1HIPH1a'H1LYHVÍa+HJMHU{HFHGa'H1HIPH1aHIHOHäÍaP/H1a+H1HIMlHIHOH1)HIOHä+HHIMlÉHIHOHäÍa712-H 1HIHOH1)OHWä2-H 1ÉHIHOHäÍa
ÞeN³eNOJeNced¤46¤
HeoeLe&ë-(meb%eeveced) mec³eeqiJe%eeveced (Deefme) (keÀeceOejCeced) mebkeÀuHeeveeceeOejCeced (ceef³e) (les) leJe
(keÀeceOejCeced) (Yet³eeled) (Deivesë) HeeJekeÀm³e (Yemce) oiOeoes<eë (Deefme) (Deivesë) efJeÐegleë (Hegjer<eced) HetCe¥ yeueced
(Deefme) (ef®eleë) meefáeleeë (mLe) YeJele (Heefjef®eleë) Heefjleë meJe&leë me_®esleejë (TOJe&ef®eleë) TOJe¥ meefáevJevleë
(Þe³eOJeced) mesJeOJeced~ #De³eb cev$eë Mele07.1.1.8-14 J³eeK³eeleë%¤46¤
DevJe³eë-QVHI-H¾YHGO-HEHOPHEHHE´HHâHVÉHIPHHOHGO-HFHLYHV<H PFHHPHHLYHVH O+HJMHUHFHHâHVÉHIPHOHYFHHE´HH+HHaHPHOHV

leJe ³elkeÀeceOejCeceefmle lelkeÀeceOejCeb ceef³e Yet³eeod, ³eLee ³et³eb efJeÐeeefoMegYeiegCewe½f eleë Heefjef®eleë TOJe&ef®eleë mLe Heg©<eeLe¥
®eeÞe³eOJeced, leLee Je³eceefHe YeJesce¤46¤
YeeJeeLe&ë-efpe%eemeJeë meoe efJeog<eeb mekeÀeMeeefÜÐeeë ÒeeL³e& He=®ís³eg³ee&Jeod ³eg<ceemeg HeoeLe&eJf e%eeveceefmle, leeJeled
meJe&cemceemeg OeÊe~ ³eeJeleern&mleef¬eÀ³ee YeJevlees peeveefvle, leeJeleerjmceeved efMe#ele, ³eLee Je³eb YeJeoeefÞelee YeJesce, leLewJe
YeJevleesçH³emceekeÀceeÞe³eeë mevleg¤46¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! DeeHe efpeme (meb%eeveced) Hetjs efJe%eeve keÀes ÒeeHle (Deefme) ngS nes, pees DeeHe (Deivesë) Deeqive
mes ngF& (Yemce) jeKe kesÀ meceeve oes<eeW kesÀ YemcekeÀÊee& (Deefme) nes, (Deivesë) efyepegueer kesÀ efpeme (Hegjer<eced) HetCe& yeue keÀes
´HHâQJ6(Deefme) nes, Gme efJe%eeve, Yemce Deewj yeue keÀes cesjs efue³es Yeer oerepf e³es~ efpeme (les) DeeHe keÀe pees (keÀeceOejCeced)
me¹uHeeW keÀe DeeOeej DevleëkeÀjCe nw, Jen (keÀeceOejCeced) keÀecevee keÀe DeeOeej (ceef³e) cegPe ceW (Yet³eeled) nesJs es~ pewmes legce
ueesie efJeÐee Deeefo MegYeiegCeeW mes (ef®eleë) FkeÀùs ngS (Heefjef®eleë) meye HeoeLeeX keÀes meye Deesj mes FkeÀùs keÀjves nejs
(TOJe&ef®eleë) Glke=Àä iegCeeW kesÀ meb®e³ekeÀÊee& Heg©<eeLe& keÀes DeeHe (Þe³eOJeced) mesJeve keÀjes, Jewmes nce ueesie Yeer keÀjW¤46¤
YeeJeeLe&ë-efpe%eemeg ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meowJe efJeÜeveeW mes efJeÐee keÀer F®íe keÀj ÒeMve efkeÀ³ee keÀjW efkeÀ
efpelevee legce ueesieeW ceW HeoeLeeX keÀe efJe%eeve nw, Glevee meye legce ueesie nce ueesieeW ceW OeejCe keÀjes Deewj efpelevee nmleef¬eÀ³ee
DeeHe peeveles nQ, Gleveer meye nce ueesieeW keÀes efmeKeeF³es, pewmes nce ueesie DeeHekesÀ DeeefÞele nQ, Jewmes ner DeeHe Yeer nceejs
DeeÞe³e ntefpe³es¤46¤
De³eb me Fl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³ew©Êecee®ejCeevegkeÀjCeb keÀe³³e&efcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes GÊece Dee®ejCeeW keÀs Devegmeej JeÊe&vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1HjPHHVÉ'H1HTLYHH HTPFH1YOPHHVFH1HIFHYÌäë megÉOHER12HVSH1àMVä-HH-H0HH1YHÍa
meNnNeqñe³e1E-HHSH1FHOHE1YHPHHIâäjPHPH1-HHYOPHYOPOHWäHPHVSHHOH-HVRÍ
DeN³eced~ meë~ DeNeqiveë~ ³eeqmceävedaPHHVFHäFHGa)YÌäÍaPHJÉOHFHGaR12HV1aSH1àMVäa-HH1-H10HH1YHÍaPH1Q1HTñeHäFHGa-HHSHäFHGa'HOHäFHGa
YHaPHHIâäFHGaPH1PH1-HHHIYHHIOHäPHPH1É-HHYHGaPHYHGaPOHWÉH1PHV1aSHH1OH1-HV1R1)HIOHäSHHOHÉ-HVRÍ
HeoeLe&ë-(De³eced) (meë) (Deeqiveë) (³eeqmceved) (meesceced) meJeez<eO³eeefojmeced (Fvêë) met³³e&ë (megleced) efve<HeVeced
(oOes) Oejs (peþjs) Gojs~ peþjcegojb YeJeefle peiOeceeqmceved efOe´³eles Oeer³eles Jee¤ (efve©04.7) (JeeJeMeeveë) Ye=Meb
keÀece³eceeveë (meneqñe³eced) PHQ´HHâHFHG <HHHH FHG (Jeepeced) DeVeeefokeÀced (Del³eced) 'HHIOHOHJE -HHâJE HHVLHFHG (ve) FJe
PHHIâFHG Deéeced (memeJeeved) ooled (meved) (mlet³emes) ÒeMem³emes (peeleJesoë) GlHeVeefJe%eeve~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns peeleJesoë! ³eLee memeJeevmeBmlJeb mlet³emesç³eceeqiveefjvê½e ³eeqmceved meesceb oOeeefle, ³eb megleb peþjsçnb
R2HVPHHVÉQE-HH-H0HHYHÍPHYHGPHQHTkHER2HVaO-HHHPHQ-HHSHFHOHEYHPHHIâER2HVOHH0HPO-HE<H-H
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMHZaH/HHHI-H²HJlmet³eez meJee&ved jmeeved ie=nerlJee peieême³elees ³eLee Hel³ee
PHQ kHU HTkHH PHQ +HHIOHHHYHYRE <HJ GNH®OHV OH/HHÉQFHVOH°2HVa H/HH PHRGLHJ&HZH JNH®OHPO-HE POHWHPHV OH/HHÉQFHHI+H ´H0Hbemf elees
YeJes³eced¤47¤
HeoeLe&ë-ns (peeleJesoë) efJe%eeve keÀes ÒeeHle ngS efJeÜved! pewmes (memeJeeved) oeve osles (meved) ngS DeeHe (mlet³emes)
ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e nes, (De³eced) ³en (Deeqiveë) Deeqive Deewj (Fvêë) met³³e& (³eeqmceved) efpemeceW (meesceced) meye Dees<eefOe³eeW
kesÀ jme keÀes OeejCe keÀjlee nw, efpeme (megleced) efme× ngS HeoeLe& keÀes (peþjs) Hesì ceW ceQ (oOes) OeejCe keÀjlee ntb, (meë)
Jen ceQ (JeeJeMeeveë) MeerIe´ keÀecevee keÀjlee ngDee (meneqñe³eced) PHH/H-H¬H FHHYH'H+HYHHUkHUNH¢HV2HHM&HNH¢MOHHQWE'HH+HNHV¢
meeLe (Jeepeced) DeVe Deeefo HeoeLeeX keÀes (Del³eced) -HHâQHVYHV HHVLHNHV¢ (ve) meceeve PHHIâFHG Iees[ æ s keÀes (oOes) OeejCe
keÀjlee ntb, Jewmee ner let Yeer nes¤47¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM'HHZM*+HFHHXHHMQ4aSHZPHV HI\HSHJXHHU 'HHZMPHWH PH\HMPHH: NH¢H
ûenCe keÀj peieOHGNH¢HVMPHHJNH®OHNH¢MOHVQ4-HHSHZPHV+HHIOHNHV¢PHH/HkHU'HHZMkHUNHV¢PHH/H+HHIOH'HHYHYR<HHVLHOHVQ4-HZPHVFHQ
Fme meye keÀes OeejCe keÀjlee ntb~ pewmes Þesÿ iegCeeW mes ³egkeÌle DeeHe ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e nes, JewmeW ceQ Yeer ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e
nesTb¤47¤
Deives ³ele Fl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeO³eeHekewÀefve&<keÀHeìlJesve meJex efJeÐeeefLe&veë Heeþveer³ee Fl³een¤
DeO³eeHekeÀ ueesieeW keÀes efve<keÀHeìlee mes meye efJeÐeeLeeapeve Heæ{eves ®eeefn³eW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne
nw¤
DeivesN ³eÊeVäHIR1HI-H-HH {Í+HHI/H1-HHEHRHVHä2HHU-H1+P-HHHäSHHa
HVYHH1YOHHIMäHFHJÉ-HH nOH1OHY/HäO-HV1HÍPH<HH1YHJMä&H 1-HHVYHÉHHHäÍ
'HLYHVäaHOHGaOHV1aHIR1HI-Ha-HH {Ía+HÉHI/H1-HHFHGaHOHGa'HHVVHä2HHUHJa'H1HT+P-HOH1+HGÉPHJa'HHaH1SH1H1aHVYHäa'H1YOHHIMä#eced~ GN©~
'HH1OH1OHY/HVOHHäÉOH1OHY/HäaO-HV1HÍaPHÍa<HH1YHJÍa'H1&H 1-HÍaYHÉHHH1)HIOHäYHÉÉHHHäÍ
HeoeLe&ë-(Deives) efJeÜved (³eled) ³em³e (les) leJe (efoefJe) ÐeesleveelcekesÀ efJeÐegoeoew (Je®e&ë) efJe%eeveÒekeÀeMeë
(He=efLeJ³eeced) Yetceew (³eled) (Dees<eOeer<eg) ³eJeeefo<eg (DeHmeg) ÒeeCes<eg peues<eg Jee (Dee) (³epe$e) me²vlegb ³eesi³e (³esve)
(Devleefj#eced) DeekeÀeMeced (G©) yeng (Dee lelevLe) mecevleeÊeveg efn (lJes<eë) ÒekeÀeMeë (meë) (Yeevegë) ÒeYeekeÀjë (DeCe&Jeë)
DeCee¥efme yentv³egokeÀeefve efJeÐevles ³eeqmceved meë~ DeCe&mees ueesHe½e¤ (Deäe0Jee05.2.109) Fefle celJeLex Jeë meueesHe½e
(ve=®e#eeë) ve+ved ®e#eles meë¤48¤
DevJe³eë-ns ³epe$eeives! ³eÐem³e les leJeeçivesejf Je efoefJe Je®e&ë ³eled He=efLeJ³eecees<eOeer<JeHmeg Je®eexçefmle, ³esve ve=®e#ee
YeevegjCe&JemlJes<ees ³esveevleefj#ecegJee&lelevLe, leLee me lJeb leomceemeg Oesenf ¤48¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHue¹ejë~ ³eeqmceved peieefle ³em³e me=efäHeoeLe&efJe%eeveb ³ee¢Meb m³eeled lee¢Meb
PH²HHVÉYHHYHGÝHHQHVOHGaHHIRYHÝHHQHVOHGOHHIQ OH9HÆEPHRYHZÍ´HHâJFH0HNH®HEPHHOHG
HeoeLe&ë-ns (³epe$e) me²ce keÀjves ³eesi³e (Deives) efJeÜved (³eled) efpeme (les) DeeHe keÀe Deeqive kesÀ meceeve (efoefJe)
ÐeesleveMeerue Deelcee ceW (Je®e&ë) efJe%eeve keÀe ÒekeÀeMe (³eled) pees (He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer (Dees<eOeer<eg) ³eJeeefo Dees<eefOe³eeW Deewj
(DeHmeg) ÒeeCeeW kee peueeW ceW (Je®e&ë) lespe nw, (³esve) efpememes (ve=®e#eeë) ceveg<³eeW keÀes efoKeeves Jeeuee (Yeevegë) met³e&
(DeCe&Jeë) yengle peueeW keÀes Je<ee&ves neje (lJes<eë) ÒekeÀeMe nw, (³esve) efpememes (Devleefj#eced) DeekeÀeMe keÀes (G©) yengle
(Dee lelevLe) efJemleej³egkeÌle keÀjles nes, (meë) mees DeeHe Jen meye nce ueesieeW ceW OeejCe keÀerefpe³es¤48¤
YeeJeeLe&ë-HQHE -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZa)PHSHLHOHG FH: HISHPHNH¢HV PHHIÆNHV¢+HRH/HH; NH¢HHI-HHHYHSHZPHHQHV-HV
Jewmee ner MeerIe´ otmejeW keÀes yeleeJeW~ pees keÀoeef®eled otmejeW ke¢HV YH \HOHH-HV OHHV -HQ YHÆ QJ'HH HINH¢PHHU NH¢HV ´HHâ YHQH5 QHV
mekesÀ¤48¤
Deives efoJe Fl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
'HLYHVäHIR1-HHVÉ'H&H 1FHÏHäHISHLHH1PHÏHäRV1-HH%É7äHIHHV1HI2H&HH1HVa
HHMHVäH1YHV+H1MPOHH1OHGPHWH {PH1HHHH1-HPOHHäRJ+H1HIOHÿäYOH1É'HH+HäÍ
'HLYHVäa HIR1-HÍa 'H&H {FHGa 'HÏäa HISH1LHH1HIPH1a 'HÏäa RV1-HHYHGa 71HIH1HV1a HI2H&HHäÍa HVa HHÍa MHV1H1YHVa +H1MPOHHäOHGa
PHWH {PHaHHÍaH1a'H1-HPOHHäOHGa*1+H1HIOHáäYOH1)OHJä+H1ÉHIOHáäYOHVa'HH+HäÍ
HeoeLe&ë-(Deives) efJeÜved (efoJeë) ÒekeÀeMeeled (DeCe&ced) efJe%eeveced (De®í) (efpeieeefme) mleewef<e (De®í) (osJeeved)
efoJ³eiegCeeved efJeog<ees efJeÐeeefLe&vees Jee (Tef®e<es) JeeqkeÌle (efOe<C³eeë) ³es efoefOe<eefvle ye´gJeefvle les efOe<eeCemles<eg meeOeJeë, De$e
efOe<ed Oeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀë keÀefveved lelees ³eled (³es) (³eeë) (jes®eves) ÒekeÀeMes (Hejmleeled) Hejeë (met³e&m³e) (³eeë)
(®e) (DeJemleeled) DeOemLeeë (GHeefleÿvles) (DeeHeë) ÒeeCee peueeefve Jee~ #De³eb cev$eë Mele07.1.1.24
DevJe³eë-ns Deives! ³emlJeb efoJeesçCe¥ ³ee DeeHeë met³e&m³e jes®eves Hejmleeod ³ee½eeJemleeogHeefleÿvles, lee De®í
efpeieeefme~ ³es efOe<C³eeë meefvle, leeved osJeeved Òel³eCe&ce®íese®f e<es, me lJecemceekeÀcegHeosäe YeJe¤49¤
YeeJeeLe&ë-³es megefJe®eejsCe efJeÐegleë met³³e&ekf eÀjCes<etHe³³e&OeëmLeeveeb peueeveeb Jee³etveeb ®e yeesOeb ³eLee ÒeeHvegJeefvle,
lesçv³eeved Òeefle mec³eiegHeefoMevleg¤49¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜeved! pees DeeHe (efoJeë) ÒekeÀeMe mes (DeCe&ced) efJe%eeve keÀes (³eeë) pees (DeeHeë) ÒeeCe Jee
peue (met³e&m³e) met³³e& kesÀ (jes®eves) ÒekeÀeMe ceW (Hejmleeled) Hej nw (®e) Deewj (³eeë) pees (DeJemleeled) veer®es (GHeefleÿvles
meceerHe ceW efmLele nQ, GvekeÀes (De®í) mec³ekedÀ (efpeieeefme) mlegefle keÀjles nes, (³es) pees (efOe<C³eeë) yeesueves Jeeues nQ, Gve
(osJeeved) efoJ³eiegCe efJeÐeeefLe&³eeW Jee efJeÜeveeW kesÀ Òeefle efJe%eeve keÀes (De®í) De®ís ÒekeÀej (Tef®e<es) keÀnles nes, mees DeeHe
nceejs efue³es GHeosMe keÀerefpe³es¤49¤
YeeJeeLe&ë-pees De®ís efJe®eej mes efyepegueer Deewj met³e& keÀs efkeÀjCeeW ceW THej-veer®es jnves Jeeues peueeW Deewj Jee³egDeeW
kesÀ yeesOe keÀes ÒeHâQHVOHVQ4-HVRWPHMHEVNH¢HV<HHUHIYHMYOHM*+HRV0HNH¢M:
Hegjer<³eeme Fl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee®eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³ewÜx<eeefokebÀ efJene³eeveefvoleJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
ceveg<³eeW keÀes Üs<eeefokeÀ íesæ[ kesÀ Deevevo ceW jnvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
HegÉMHU1HHnPHHVÉ'H1LYHHäÍ´HH-H1&HVHI<HäÍPH1SHHVHäPHÍa
pegÉHYOHHH1HFH1ÌJQHVäÉYHFHHU1-HHÉ)HHVäFH1QHUÍ
HegÉMHU1HHnPHÍa 'H1LYHHäÍa ÒeeNJeNCHVHI<HäÍa ´H1-H1&HVHI<H1HIMHIOHä ´HÉ-H1&HVHI<HäÍaPH1SHHVHäPH1 )HIOHä PH1ÉSHHVVHäPHÍa SHJÉHYOHHäFHGa H1HFHGa
'H1ÌJQäÍa'H1YH1FHHU1-HHÍa)HäÍaFH1QHUÍ
HeoeLe&ë-(Hegjer<³eemeë) HetCee&meg iegCeef¬eÀ³eemeg YeJeeë (Deive³eë) JeÚ³e FJe JeÊe&ceevee efJeÜebmeë (ÒeeJeCesefYeë)
efJe%eevewë, De$e Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&lJeced (mepees<emeë) meceevemesJeeÒeerle³eë (peg<evleeced) mesJevleeced
(³e%eced) efJeÐeeefJe%eeveoeveûenCeeK³eced (Deêgnë) êesnjefnleeë (DeveceerJeeë) Dejesieeë (F<eë) F®íeë (cenerë) cenleerë~
DevJe³eë-meJex ceveg<³eeë ÒeeJeCesefYeë men JeÊe&ceevee DeveceerJee Deêgnë mepees<emeë Hegjer<³eemeesçive³e FJe mevlees ³e%eb
cenerefj<ees peg<evleeced¤50¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaH/HHHI-H²HJRHI-H¹HPHOHHUPHFHHYHPH¬HHHPH-HH YHG+HRH/HH YHGPHV-HOHVOH/HZ-H
jesieêesneefooes<ew jefnleeë HejmHejb Òeerelf ecevlees YetlJee efJe%eeveJe=ef×keÀjb ³e%eb Òelel³e ceneefvle megKeeefve meleleb Yeg¡eerjved¤50¤
HeoeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ (ÒeeJeCesefYeë) efJe%eeveeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve ngS (DeveceerJeeë) jesiejefnle
(Deêgnë) êesn mes He=LekedÀ (mepees<emeë) SkeÀ ÒekeÀej keÀer mesJee Deewj Òeerefle Jeeues (Hegjer<³eemeë) HetCe& iegCeef¬eÀ³eeDeeW ceW efveHegCe
(Deive³eë) Deeqive kesÀ meceeve Jele&ceeve lespemJeer efJeÜeved ueesie (³e%eced) efJeÐeeefJe%eeve oeve Deewj ûenCeªHe ³e%e Deewj
(cenerë) yeæ[er-yeæ[er (F<eë) F®íeDeeW keÀes (peg<evleeced) mesJeve keÀjW¤50¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®HNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHVHI\HSHJXHHU'HYHJNHW¢XHQJ) PHFHHYH<HH-HPHVPH\H+HRH/HH;NH¢H
mesJeve keÀjleer nw, Jewmes ner jesieêesneefo oes<eebs mes jefnle DeeHeme ceW Òeerefle Jeeues neskesÀ efJeÜeved ueesie efJe%eeve yeæ{eves Jeeues ³e%e
keÀes efJemle=le keÀjkesÀ yeæ[s-yeæ[s megKeeW keÀes efvejvlej YeesieW¤50¤
F[eceive Fl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³ewie&Yee&OeeveeefomebmkeÀejwjHel³eeefve mebmkeÀle&J³eeveerl³een¤
ceveg<³e ieYee&Oeeveeefo mebmkeÀejes mes yeeuekeÀesb keÀe mebmkeÀej keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
)>HäFHLYHV+HJ1RjPHäjPH1HIYHb LHHVÍ0HäËH¬H1FHjQ-HäFHHYHHHPHH2Ha
PHH9HäÍPHWÉYHJPOHYHäHHVHI-H1SHH-HHÉLYHV1PHHOHVäPHJFH1HIOH<H W{O-H1PFHV
)>HäFHGa 'H1LYHV1a +HJÉ1RjPH1HIFHHIOHä +HJ1ÉRjPHäFHGa PH1HIYHFHGa LHHVÍa 0H1ée1¬H1FHHIFHHIOHä 0HËHOHGÉOH1FHFHGa Q-HäFHHYHHHa PHH12H1a
m³eeled~ veNë~ megÉYHJÍaOHYHäHÍaHI-H1SHH-HVHIOHäHI-H1SHHÉ-HHäa'HLYHVäaPHHaOHV1aPHJÉFH1HIOHHIMHIOHäPHJÉFH1HIOHÍa<HWÉlegÉ~ DeNmcesçFl³eNmces¤51¤
HeoeLe&ë-(F[eced) mleeslegcene¥ Jee®eced (Deives) efJeÜeved (Heg©obmeced) HegªefCe yentefve obmeeefve keÀcee&efCe YeJeefvle
³emceeled (meefveced) mebefJeYeeieced (ieesë) Jee®eë (MeéeÊececed) DeefleMeef³eleceveeefoªHeb JesoyeesOeced (nJeceevee³e) efJeÐeeb
mHe×&ceevee³e (meeOe) meeOvegenf , De$e J³el³e³esve MeHed (m³eeled) YeJesled (veë) DemceekeÀced (metvegë) GlHeVeë (leve³eë) Heg$eë
(efJepeeJee) efJeefJeOewée³³e&pevekeÀë (Deives) DeO³eeHekeÀ (mee) (les) leJe (megceefleë) MeesYevee Òe%ee (Yetleg) YeJeleg, De$e MeHees
uegkedÀ~ YetmegJeesefmleef* #Deäe07.3.88% Fefle iegCeeYeeJeë (Demces) DemceekeÀced~ #De³eb cev$eë Mele07.1.1.27
DevJe³eë-ns Deives! les mee megceeflejmces Yetleg ³e³ee les veesçs mceekebÀ ®e ³ees efJepeeJee metvegmleve³eë m³eeled~ le³ee lJeb
lemcew nJeceevee³es[eb ieesë MeéeÊeceb Heg©obmeb meefveb meeOeeives Je³eb ®e meeOveg³eece¤51¤
YeeJeeLe&ë-ceeleeefHele=Y³eecee®ee³³exCe ®e meeJeOeevele³ee ieYee&OeeveeefomebmkeÀejjerl³ee megmevleeveeveglHeeÐe
JesoséejefJeÐee³egkeÌlee Oeer©lHeeÐee~ vener¢Meesçv³ees OeceexçHel³emegKeefveefOeJe&Êe&le Fefle efve½esleJ³eced¤51¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved! (les) DeeHekeÀer (mee) Jen (megceefleë) megvoj yege× f (Demces) nce ueesieeW kesÀ efue³es
(Yetleg) nesJes, efpememes DeeHekeÀe (veë) Deewj nceeje pees (efJepeeJee) efJeefJeOe ÒekeÀej kesÀ Ssée³eeX keÀe GlHeeokeÀ (metvegë) GlHeVe
nesves Jeeuee (leve³eë) Heg$e (m³eeled) nesJes, Gme yegef× mes Gme (nJeceevee³e) efJeÐee ûenCe keÀjles ngS kesÀ efue³es (F[eced)
mlegefle kesÀ ³eesi³e JeeCeer keÀes (ieewë) JeeCeer kesÀ mecyevOe (MeéeÊececed) Deveeefo ªHe Del³evle Jeso%eeve keÀes Deewj (Heg©obmeced)
yengle keÀce& efpememes efme× nesb, Ssmes (meefveced) $eÝiJesoeefo JesoefJeYeeie keÀes (meeOe) efme× keÀerepf e³es Deewj (Deives) ns
DeO³eeHekeÀ! nce ueesie Yeer efme× keÀjW¤51¤
YeeJeeLe&ë-ceelee-efHelee Deewj Dee®ee³³e& keÀes ®eeefn³es efkeÀ meeJeOeeveer mes ieYee&Oeeve Deeefo mebmkeÀejeW keÀer jerelf e kesÀ
DevegketÀue De®ís mevleeve GlHeVe keÀjkesÀ Gve ceW Jeso, F&éej Deewj efJeÐee³egkeÌle yege× f GlHeVe keÀjW, keÌ³eeWefkeÀ Ssmee Dev³eOece&
DeHel³emegKe keÀe efnlekeÀejer keÀesF& veneR nw, Ssmee efve½e³e jKevee ®eeefn³es¤51¤
De³eb le Fl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe pev³epevekeÀeveeb keÀÊe&J³eb keÀcee&n¤
Deye ceelee-efHelee Deewj Heg$eeefokeÀebs keÀes HemHej keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1HEOHV1HHVHIYHäH¿1 HTO-HHHV1HOHHVäSHH1OHHVÉ'HMHVäH/HHÍa
OHESHH1YH9HäLYH1É'HHMHV1QH/HHäYHHV-H2H HHMlef³eced¤52¤
'H1HFHGaOHV1aHHVHIYHäÍaH¿1HTO-HHäÍaHOHäÍaSHH1OHÍa'HMHVäH/HHÍaOHFHGaSHH1YHYHGa'H1LYHV1a'HHaMHV1Q1a'H/HäaYH1ë~ JeNOe&N³eN~
Mlef³eced¤52¤
HeoeLe&ë-(De³eced) (les) leJe (³eesefveë) ogëKeefJe³eespekeÀë megKemeb³eespekeÀes J³eJenejë ($eÝeqlJe³eë) $eÝlegmece³eesçm³e
´HHâÍ'HHívoefme Iemed #Deäe05.1.106% Fefle Iemed Òel³e³eë (³eleë) ³emceeled (peeleë) ÒeeogYe&tleë meved (Dejes®eLeeë)
ÒeoerH³esLeeë (leced) (peeveved) (Deives) DeeqiveefjJe mJe®íelceved (Dee) (jesn) Deeª{es YeJe (DeLe) Devevlejced, De$e
efveHeelem³e ®e #Deäe06.3.136% Fefle mebefnlee³eeb oerIe&ë (veë) DemceY³eced (JeOe&³e) De$e Dev³es<eeceefHe0
#Deäe063.137% Fefle mebefnlee³eeb oerIe&lJeced (jef³eced) ÒeMebmleeb efÞe³eced~ #De³eb cev$eë Mele07.1.1.28
DevJe³eë-ns Deives! lJeb ³emles leJe $eÝeqlJe³eesç³eb ³eesefvejefmle, ³elees peelemlJecejes®eLeeë~ leb peeveBmlJeceejesneLe vees
jef³eb JeOe&³e¤52¤
YeeJeeLe&ë-ns ceeleeefHe$ee®ee³³ee&ë! ³et³eb Heg$eeved Heg$eer½e Oec³exCe ye´ïe®e³³exCe mesefJelesve meefÜÐee peveef³elJeesHeefoMele~
ns mevleeveeë! ³et³eb meefÜÐe³ee meoe®eejsCeemceeved megmesJe³ee Oevesve ®e meleleb megKe³elesefle¤52¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deeqive kesÀ meceeve Meg× DevleëkeÀjCe Jeeues efJeÜved Heg©<e! pees (les) DeeHekeÀe ($eÝeqlJe³eë)
H¿OHJNH¢HXHFH:´HHâQJ'HH(De³eced) ³en Òel³e#e (³eesefveë) ogëKeebs keÀe veeMekeÀ Deewj megKeoe³ekeÀ J³eJenej nw, (³eleë) efpememes
(peeleë) GlHeVe ngS DeeHe (Dejes®eLeeë) ÒekeÀeefMele nesJeW, (leced) GmekeÀes (peeveved) peeveles ngS DeeHe (Deejesn) MegYeiegCeeW
Hej Deeªæ{ ntepf e³es, (DeLe) Fme kesÀ He½eeled (veë) nce ueesieeW keÀs efue³es (jef³eced) ÒeMebefmele ue#ceer keÀes (JeOe&³e)
yeæ{eF³es¤52¤
YeeJeeLe&ë-ns ceelee-efHelee Deewj Dee®ee³³e&! legce ueesie Heg$e Deewj keÀv³eeDeeW keÀes Oecee&vegketÀue mesJeve efkeÀ³es ye´ïe®e³e&
mes ÞesÿefJeÐee keÀes Òeefme× keÀj GHeosMe keÀjes~ ns mevleevees! legce ueesie mel³eefJeÐee Deewj meoe®eej kesÀ meeLe nce keÀes De®íer
mesJee Deewj Oeve mes efvejvlej megKe³egkeÌle keÀjes¤52¤
ef®eomeerl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ mJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
keÀv³eeefYeë eEkeÀ ke=ÀlJee eEkeÀ keÀe³³e&efcel³een¤
keÀv³eeDeeW keÀes keÌ³ee keÀjkesÀ keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HIHRäHIPH1OHHHäRV1-HOHäHHHIMlmJeod Oe´gÉ-HHPHHUäRa
HeefMlHIHRäHIPH1OHHHäRV1-HOHäHHHIMlmJeod Oe´gÉ-HHPHHU{R
ef®eled~ DeNHIPH1a OHHHäa RV1-HOHäHHa 'H1HIÉMlmJeled~ Oe´gÉJee~ meerNoN~ HeNefMlHIHHIRHIOHä +HHIMlÉHIHOHGa 'H1HIPH1a OHHHäa RV1-HOHäHHa
DeNef²ÉMlmJeled~ Oe´gÉJee~ meerNoN¤53¤
HeoeLe&ë-(ef®eled) PHEHâH (Deefme) (le³ee) (osJele³ee) efoJ³eiegCeÒeeefHekeÀ³ee (Deef²jmJeled) ÒeeCeJeled (Oe´gJee)
efve½euee (meero) YeJe (Heefjef®eled) HI-H²HH+HHIMHHE ´HHâH (Deefme) (le³ee) Oecee&vegÿeve³egkeÌle³ee ef¬eÀ³e³ee (osJele³ee)
efoJ³emegKeÒeo³ee (Deef²jmJeled) efnjC³eieYe&Jeled (Oe´gJee) efve<keÀcHee (meero) DeJeefleÿmJe~ #De³eb cev$eë Mele07.1.1.30
DevJe³eë-ns keÀv³es! ³ee ef®eoefme mee lJeb le³ee osJele³ee meneef²jmJeled Oe´gJee meero~ ns ye´ïe®eeefjefCe! lJeb
Heefjef®eoefme mee le³ee osJele³ee meneef²jmJeod Oe´gJee meero¤53¤
YeeJeeLe&ë-meJezcee&leeefHe$eeefoefYejO³eeefHekeÀeefYeefJe&og<eerefYe½e keÀv³eeë mecyeesOeveer³eeë~ Yees keÀv³eeë! ³et³eb ³eefo
HetCe&vs eeKeeqC[lesve ye´ïe®e³³exCeeefKeuee efJeÐeeë megefMe#eeë ÒeeH³e ³egJele³ees YetlJee mJeme¢MewJe&jwë mJe³ebJejefJeJeenb ke=ÀlJee
ie=neÞeceb kegÀ³ee&led, leefn& meJee&efCe megKeeefve ueYesOJeb megmevleevee½e pee³esjved¤53¤
HeoeLe&ë-ns keÀv³es! pees let (ef®eled) ef®eleeF& (Deefme) ngF& (le³ee) Gme (osJele³ee) efoJHLHJ&H´HHâNH¢MHYHV QHMHU
HI-H¾HYHG kHU NHV¢ PHH/H (Deef²jmJeled) ÒeeCeeW kesÀ legu³e (Oe´gJee) efve½eue (meero) efmLej nes~ ns ye´ïe®eeefjefCe! pees let
(Heefjef®eled) HI-HHI-H2HHI-H²HHNH¢HV´HHâQJ) (Deefme) nw, mees let (le³ee) Gme (osJele³ee) Oecee&vegÿeve mes ³egkeÌle efoJ³emegKeoe³ekeÀ
ef¬eÀ³ee kesÀ meeLe (Deef²jmJeled) F&éej kesÀ meceeve (Oe´gJee) De®eue (meero) DeJeefmLele nes¤53¤
YeeJeeLe&ë-meye ceelee-HI+HOHH'HHZM+HÈ^HYHVQHMHU HI-HRJHHU HTkHH: NH¢HV HHHIQHV HINH¢NH¢YHH'HH: NH¢HV PHFHkedÀ yege×
f celeer
NH¢M:aQV NH¢YHHXHHVLHHVOHJFHSHHV +HW&H 'H.HHI&>OH\HÑHHH PHV PHF+HW&H HINH²HH'HHZM'HÏHU HI0HHHNH¢HV ´HHâHJ Jeleer neskeÀj,
DeHeves legu³e JejeW kesÀ meeLe mJe³ebJej efJeJeen keÀjkesÀ, ie=neÞece keÀe mesJeve keÀjes, lees PH\HPHJ.HHU NH¢HV ´HHâQHV 'HHZMPHYOHHYH
Yeer De®ís nesJeW¤53¤
ueeskebÀ He=Cesl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ueesNkeE¢+Hä&HHIÏ1ÌE+HÉ&HH/HHVäPHHUR2HJÉJee lJeced~
)1YÌH1LYHHUO-HH1\HQ1P+HHIOHäMlHTPFHYHGHHVYHHä-HPHHUHRYHG
ueesNkeÀced~ He=ÉCeN~ efíNêced~ He=ÉCeNa 'H/HHV1É)OH/HHVäa PHHU1R1a 2HJÉJee~ lJeced~ FNvêeNiveHUÉ)OHHU{YÌH1LYHHUa O-HH1a \HQ1P+HHIOHäÍa
'H1HTPFHYHGaHHVYHHZ{a'H1PHHU1H1R1YHGa'H1PHHU1<e1R1HI9HOHäPHHUPHRYHG
HeoeLe&ë-(ueeskeÀced) mebÒesef#eleJ³eced (He=Ce) leHe&³e (efíêced) efíveefÊe ³eÊeled (He=Ce) efHeHete× f & (DeLees) (meero)
(Oe´gJee) ¢{efve½e³ee (lJeced) (Fvêeiveer) ceeleeefHelejew (lJee) lJeeced (ye=nmHeefleë) ye=nl³ee JesoJee®eë HeeefuekeÀeO³eeefHekeÀe
(Deeqmceved) efJeÐeeyeesOes (³eesveew) yevOe®ísoks esÀ cees#eÒeeHekesÀ (Demeer<eoved) ÒeeHe³evleg~ #De³eb cev$eë Mele08.7.2.6
DevJe³eë-ns keÀv³es! ³eeb lJee ³eesveeefJeeqmceefVevêeiveer ye=nmHeefle½eemeer<eoved, leeqmceved lJeb Oe´gJee meeroeLees efíêb He=Ce
ueeskebÀ He=Ce¤54¤
YeeJeeLe&ë-ceeleeefHe$ee®ee³ezjer¢Meer Oec³ee& efJeÐeeefMe#ee ef¬eÀ³esle, ³eeb mJeerke=Àl³e meJee&ë keÀv³ee efveef½evlee YetlJee,
meJee&efCe ogJ³e&meveeefve l³ekeÌlJee meceeJeÊe&veevevlejb mJe³ebJejb efJeJeenb ke=ÀlJee megHeg©<eeLexveevevo³es³egë¤54¤
HeoeLe&ë-ns keÀv³es! efpeme (lJee) legPe keÀes (³eesveew) yevOe kesÀ ísokeÀ cees#eÒeeeqHle kesÀ nsleg (Deeqmceved) Fme efJeÐee kesÀ
yeesOe ceW (Fvêeiveer) ceelee-efHelee leLee (ye=nmHeefleë) yeæ[er-\HÈ>HU -HVR-HHHI&HHH: NH¢HU MHH NH¢MYHV -HHXHHU 'H2HHHI+HNH¢H kHU
(Demeer<eoved) ÒeeHle keÀjeJeW, GmeceW (lJeced) let (Oe´gJee) ¢æ{ efve½e³e kesÀ meeLe (meero) efmLele nes, (DeLees) FmekesÀ Devevlej
(efíêced) efíê keÀes (He=Ce) HetCe& keÀj Deewj (ueeskeÀced) osKeves ³eesi³e ÒeeefCe³eeW keÀes (He=Ce) le=Hle keÀj¤54¤
YeeJeeLe&ë-ceelee-efHelee Deewj Dee®ee³eeX keÀes ®eeefn³es efkeÀ Fme ÒekeÀej keÀer Oecce&³egkeÌle efJeÐee Deewj efMe#ee keÀjW efkeÀ
efpemekeÀes ûenCe keÀj keÀv³ee ueesie ef®evleejefnle neW~ meye yegjs J³emeveeW keÀes l³eeie Deewj meceeJele&ve mebmkeÀej kesÀ He½eeled
mJe³ebJej efJeJeen keÀjkesÀ Heg©<eeLe& kesÀ meeLe Deevevo ceW jnW¤54¤
lee Dem³esl³em³e efÒe³ecesOee $eÝef<eë~ DeeHees osJeleeë~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHeÀj Yeer Gmeer efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
OHHÉ'HäPH1PHWRäRHVQPH1ÍPHHVFHäj ÀHHU&HHIYOH1+H0YHäHÍa
pevceäved RV1-HHYHHE1HI-H0HäHTk1-HHMHVäH1YHVHIR1-eë¤55¤
OHHÍa'H1PH1aPHWRäRHVQPH1 )HIOH1 PHWRäçRHVQPHÍaPHHVFHäFHGaÀHHU1&H1HIYOH1a+HMveäHÍaSHYFHäYHGaRVN-HHYHHäFHGaHI-H0HäÍaHIH1HJa'HHa
jessN®eNves~ efoNJeë¤55¤
HeoeLe&ë-(leeë) ye´ïe®eeefjCeerë (Dem³e) ie=neÞecem³e (metooesnmeë) metoeë megÿg Hee®ekeÀe oesnmees ieJeeefooesiOeej½e
³eemeeb leeë (meesceced) meescejmeeeqvJeleb HeekeÀced (ÞeerCeefvle) HeefjHekeÌJeb kegÀJe&efvle (He=Mve³eë) megmHeMee&mlevJe²îeë, De$e
mHe=MeOeeleesefve&ë Òel³e³eë meueesHe½e (pevceved) pevceefve ÒeeogYee&Jes (osJeeveeced) efoJ³eeveeb efJeog<eeb Heleerveeced (efJeMeë) Òepeeë
(ef$e<eg) YetleYeefJe<³eÜÊe&ceeves<eg keÀeueeJe³eJes<eg (Dee) (jes®eves) ©ef®ekeÀjs J³eJenejs (efoJeë) efoJem³e~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-³ee osJeeveeb metooesnmeë He=Mve³eë Helv³ees pevceved efÜleer³es efJeÐeepevceefve efJeog<³ees YetlJee efoJeesçm³e meesceb
ÞeerCeefvle, lee Deejes®eves ef$e<eg megKeoe YeJeefvle, efJeMe½e ÒeeHvegJeefvle¤55¤
YeeJeeLe&ë-³eoe megefMeef#eleeveeb efJeog<eeb ³etveeb mJeme¢Mee ªHeiegCemecHeVeeë eqkHHV <H-HVHJPOHRH LHQHÀHFHV PH-H RH
megKeb megmevleevee½e pee³esjved~ ve¿esJeb efJevee JeÊe&ceevesçY³ego³ees cejCeevevlejb efveëÞes³emeb ®e ÒeeHlegb MekeÌ³eced¤55¤
HeoeLe&ë-pees (osJeeveeced) efoJ³e efJeÜeved Heefle³eeW keÀer (metooesnmeë) megvoj jmeesF³ee Deewj ieew Deeefo kesÀ ognves
Jeeues mesJekeÀeW Jeeueer (He=Mve³eë) NH¢HVFHXH0HMHUMPHWFH'HHJNH®OHkHURWPHMV (pevceved) efJeÐeeªHe pevce ceW efJeog<eer neskesÀ
(efoJeë) efoJ³e (Dem³e) Fme ie=neÞece kesÀ (meesceced) GÊece Dees<eefOe³eeW kesÀ jme mes ³egkeÌle Yeespeve (ÞeerCeefvle) HekeÀeleer nQ,
(leeë) Jes ye´ïe®eeefjCeer (Deejes®eves) De®ís ©ef®ekeÀejkeÀ J³eJenej ceW (ef$e<eg) leerveeW DeLee&led iele, Deeieeceer Deewj JeÊe&ceeve
keÀeueefJeYeeieeW ceW megKe osves Jeeueer nesleer leLee (efJeMeë) GÊece mevleeveeW keÀes Yeer ÒeeHle nesleer nQ¤55¤
YeeJeeLe&ë-SH\H'HÏHUHI0HHHNH¢HV´HH+OHQJ6HJ-HHHI-H¾HYHH:NH¢HU'H+HYHVPH0H+H'HHZMLHJ&HPHVHJNH®OHkHUQHV-H:
lees ie=neÞece ceW meJe&oe megKe Deewj De®ís mevleeve GlHeVe nesJeW~ Fme ÒekeÀej efkeÀ³es efJevee mebmeej keÀe megKe Deewj Mejerj ítìves
kesÀ He½eeled cees#e keÀYeer ÒeeHle veneR nes mekeÀlee¤55¤
Fvêb efJeéesl³em³e meglepesle=ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
kegÀceejkegÀceeefjefYeefjlLeb keÀle&J³eefcel³een¤
kegÀceej Deewj kegÀceeefj³eeW keÀes Fme ÒekeÀej keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)YÌE1HI-HËHHäÉ'H-HHU-H2HYOPHFHJÉÌ-HäHPHE1HILHMäÍa
Ml/HHUOHäFHjMl/HHUYHHE1-HHSHHäYHH1 PHO+HäHIOHE1+HHIOHäFHG
)YÌäFHGa HI-HËHHäÍa 'H1-HHU1-HÉOeNved~ meNcegÉÌ-HäHPH1HIFHHIOHä PHFHJÉÌÉ-HäHPHFHGa HILHMäÍa Ml/HHUOHäFHFHGa M1HI/HOHäFH1HIFHHIOHä MlHI/HÉOHäFHFHGa
Ml/HHUYHHäFHGaMlHI/HYHH1HIFHHIOHäMlHI/HYHHäFHGa-HHSHHäYHHFHGaPHO+HäHIOH1HIFHHIOH1PHOHGÉ+HHIOHäFHGa+HHIOHäFHG6¤
HeoeLe&ë-(Fvêced) Hejcewée³³e&ced (efJeéeeë) DeefKeueeë (DeJeerJe=Oeved) JeOe&³es³egë (mecegêJ³e®emeced) mecegêm³e J³e®emees

-HHâH )-H HH§PFHPOHFHG (efiejë) JesoefJeÐeemebmke=Àlee Jee®eë (jLeerlececed) DeefleMe³esve ÒeMemlejLe³egkeÌleced (jLeerveeced)
ÒeMemleeveeb JeerjeCeeced, De$e ívomeerJeefveHeew #Deäe0Jee05.3.109% FleerkeÀejë (Jeepeeveeced) mebûeeceeCeeb ceO³es (melHeefleced)
mele F&éejm³e Jesom³e Oece&m³e pevem³e Jee HeeuekeÀced (Heefleced) DeefKeuewée³³e&mJeeefceveced ~ #De³eb cev$eë Mele08.7.3.7
DevJe³eë-QV kHU+HJHHÍ HWHE H/HH HI-HËHH HILHMÍ PHFHJÌ-HHPHE -HHSHHYHHE M/HHUYHHE FH2HV M/HHUOHFHE PHO+HH(OH
HeefleceJeerJe=OeBmleLee meJee&ved JeOe&³ele¤56¤
YeeJeeLe&ë-³es kegÀceeje ³ee½e kegÀcee³³eex oerIexCe ye´ïe®e³³exCe mee²esHee²eved JesoeveOeerl³e mJeÒemeVele³ee mJe³ebJejb
efJeJeenb ke=ÀlJewée³³ee&³e Òe³elesjved~ Oec³exCe J³eJenejsCeeJ³eefYe®eejle³ee megmevleeveeveglHeeÐe HejesHekeÀejs ÒeJeÊexjBmle Fneceg$e
megKeceMvegJeerjved, ve ®eslejsçefJeÜebmeë¤56¤
HeoeLe&ë-QV kHU+HJ<ees! pewmes (efJeéeeë) meye (efiejë) JesoefJeÐee mes mebmkeÀej keÀer ngF& JeeCeer (mecegêJ³e®emeced)
PHFHJÌNH¢HU-HHHIâHISHPHFH:QHV*YH(Jeepeeveeced) mebûeeceeW Deewj (jLeerveeced) ÒeMebefmele jLeeW Jeeues Jeerj Hegg©<eeW ceW (jLeerlececed)
Del³evle ÒeMebefmele jLe Jeeues (melHeefleced) mel³e, F&éej, Jeso, Oece& Jee Þesÿ Heg©<eeW kesÀ j#ekeÀ (Heefleced) meye Ssée³e& kesÀ
mJeeceer keÀes (DeJeerJe=Oeved) yeæ{eJeW Deewj (Fvêced) Hejce Ssée³³e& keÀes yeæ{eJeW, Jewmes meye ÒeeefCe³eeW keÀes yeæ{eDees¤56¤
YeeJeeLe&ë-pees kegÀceej Deewj kegÀceejer oerIe& ye´ïe®e³e& mesJeve mes mee²esHee² JesoeW keÀes Heæ{ Deewj DeHeveer-DeHeveer
´HPH9HOHHPHV P-HHE-HMHI-H-HHQNH¢MNHV¢6VËHH NHV¢HIXHHV ´HHvNH¢M:2HFH HJNH®OH-H-HQHMPHV -HHI<HHHMNH¢HV ÏHVÈ [ kesÀ megvoj
PHYOHHYHH:NH¢HV*O+H9HNH¢MNHV¢+HMHV+HNH¢HMNH¢MYHVFH:´HHvNH¢M:-HV)PHPHEPHHM'HHZM+ejueeskeÀ ceW megKe YeesieW, Deewj Fvemes efJe©×
peveeW keÀes megKe veneR nes mekeÀlee¤56¤
meefceleefcel³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiegeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe efJeJeenb ke=ÀlJee keÀLeb JeefÊe&J³eefcel³een¤
He½eeled efJeJeen keÀjkesÀ kewÀmes JeÊeX, Fme efJe<e³e GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
PHHIFHäOH1j mebNHä¢uHesLeeN: mebefÒeäHHZMHVHIH1&HWPHJäFHYH1PHFHHäYHHZa
)H1FHWSH {FH1HI<HPHE1-HPHHäYHHZ
PHFHGa )1OH1FHGa PHFHGa NH¢1X+HV1/HH1FHGa PHEHI´HäHH1HI-HHIOH1 PHFHGÉHI´HäHHZa MHV1HIH1&HWÉ)HIOHä MHVHIH1&HWa PHJÉFH1YH1PHFHHäYHHHI-HHIOHä
PHJÉFHYH1PHFHHäYHHZa)HäFHGa7SH {FHGa'H1HI<HaPHE1-HPHHäYHH1HI-HHIOHäPH1FHGÉ-HPHHäYHHZ
HeoeLe&ë-(meced) SkeÀerYeeJeced (Fleced) ÒeeHvegleced (meced) meceeveeefYeÒee³es (keÀuHesLeeced) meceLe&³eleeced (mebefÒe³eew)
HejmHejb mec³ekedÀ Òeerefle³egkeÌleew (jesef®e<Cet) efJe<e³eemeeqkeÌleefJejnlJesve osoerH³eceeveew (megcevem³eceeveew) megcevemeew meKee³eew
efJeÜebmeeefJeJee®ejvleew (F<eced) F®íeced (Tpe&ced) Heje¬eÀceced (DeefYe) DeeefYecegK³es (mebJemeeveew) mec³ekedÀ
PHJ-HkHXHENH¢HMZMHÏHHIROHHZ~ #De³eb cev$eë Mele07.1.1.38 J³eeK³eeleë%¤57¤
DevJe³eë-QV HI-H-HHHIQOHHZ kHU+HJHHJ-HHE PHEHI´HHHZ MHVHI H&HW PHJFHYHPHFHHYHHZ PHE-HPHHYHHZ PHYOHHHI-HHE PHHIFHOHFHWSH FHHI< e
mebkeÀuHesLeeced¤57¤
YeeJeeLe&ë-HHIRkHU+HJHHZ PH-H /HHHI-HMHV2HE HI-HQHHHYHHVYHPHHI´HHHHM&HV MOHHZHI-H²HHHI-HHHMHJNH®OHHZ PHJ-HkHXHENH¢OHHZ

YetlJee Òe³elesleeced, leoe ie=ns keÀu³eeCeceejesi³eb JeOexleeced~ ³eefo ®e efJeÜse<f eCeew YeJesleeced, leoe ogëKemeeiejs mebceiveew
YeJesleeced¤57¤
HeoeLe&ë-ns efJeJeeefnlHkHU+HJHHVOHJFH(mebefÒe³eew) DeeHeme ceW mec³ekedÀ Òeerefle keeues (jesef®e<Cet) efJe<e³eemeeqkeÌle mes
He=LekedÀ ÒekeÀeMeceeve (megcevem³eceeveew) efce$e efJeÜeved Heg©<eeW kesÀ meceeve JeÊe&ceeve (mebJemeeveew) PHJYRM-Hk'HHZM'HH<HWH&HH:PHV
³egkeÌle ngS (F<eced) F®íe mes (meefceleced) FkeÀìdþs ÒeeHle nesDees Deewj (Tpe&ced) Heje¬eÀce keÀes (DeefYe) mevcegKe
(mebkeÀuHesLeeced) SkeÀ DeefYeÒee³e ceW meceefHe&le keÀjes¤57¤
YeeJeeLe&ë-SHHVkHU+HJHPH-H /HHHI-HMHV2HNH¢HVÏHV> È NHV¢6NH¢-otmejs keÀer Òeerelf e ceW lelHej, efJeÐee kesÀ efJe®eej mes ³egkeÌle
leLee De®ís-'HÏV -Hk'HHZM'HH<HWH&H2HHM&HNH¢MYHV -HHXHHQHVNHV¢´HHOYHNH¢M:OHHV ,HMFH: NH¢XHH&H'HHZM'HHMHVLH\HÈ^V
Deewj pees HejmHej efJejesOeer neW, lees ogëKemeeiej ceW DeJeM³e [tyeW¤57¤
meb Jeeefcel³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ YegefjiegHeefjäeod ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀe ³eeJelmeeceL³e¥ leeJeod JesoeO³eeHeveesHeosMeew kegÀ³³e&gefjl³een¤
DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efpelevee meeceL³e& nes Glevee ner JesoeW keÀes Heæ{eJeW Deewj
GHeosMe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHE-HHE1FHYHHäHIPH1PHE-H1OHHPHFHJäHIH1¬HHYHHNHä¢jced~
'HLYHVä+HJMHUHHHI2H1+HH<Hä-H1O-HEYH1)H1FHWSH¥1HSHäFHHYHHH2HVHIQ
PHFHGa -HH1FHGa FHYHHäHIPHa PHFHGa -H1OHHa PHFHGa 7%1 )OBeWäa HIH1¬HHHIYHäa 'HHa 'H1NH¢1MlFHGa 'HLYHVäa +HJÉjerN<³eN~ DeNefOeNHee
)OHäHI2H1É+HHÍa<H1-H1aO-HFHGaYH1Ía)HäFHGa7SH {FHGaHSHäFHHYHHHa2HV1HIQ1
HeoeLe&ë-(meced) SkeÀeqmceved Oecex (Jeeced) ³egJe³eesë (ceveebefme) mebkeÀuHeefJekeÀuHeeÐee DevleëkeÀjCeJe=Êe³eë (meced)
(Je´lee) mel³eYee<eCeeoerevf e (meced) (G) meceg®®e³es (ef®eÊeeefve) meb%eHleeefve Oec³ee&eCf e keÀcee&efCe (Dee) mecevleeled (DekeÀjced)
kegÀ³ee&ced (Deives) GHeosMekeÀe®ee³e& (Hegjer<³e) Hegjer<es<eg HeeuekesÀ<eg J³eJenejs<eg YeJemlelmecyeg×ew (DeefOeHeeë) DeefOekeÀë HeeuekeÀë
(YeJe) (lJeced) (veë) DemceekeÀced (F<eced) DeVeeefokeÀced (Tpe&ced) Mejerjelceyeueced (³epeceevee³e) Oeces&Ce me²vlegb Meeruee³e
(Oesefn)~ #De³eb cev$eë Mele07.1.1.38 J³eeK³eeleë%¤58¤
DevJe³eë-QV kHU+HJHHZ H/HHÉQFHHHHHH[ -HHE PHEFHYHHEHIPH PHE-HOHH PHefáeÊeev³eekeÀjced, leLee ³egJeeb cece
efÒe³ecee®ejsleced~ ns Hegjer<³eeives! lJeb veesçefOeHee YeJe, ³epeceevee³es<ecetpe¥ ®e Oesefn¤58¤
YeeJeeLe&ë-GHeosMekeÀe ³eeJe®íkeÌ³evleeJeled meJex<eecewkeÀOec³e&cewkeÀkeÀc³e&ceskeÀefveÿeb legu³emegKeogëKes ³eLee m³eeled leLee
HI0HHHVHJÍa PH-H[ kHU+HJHH 'HH+OHHI-H¾HEPHFHV-HHV+HRVÆHMFH2HH+HNHE¢ PHV-HVMYHG PH HZOHVHHFHZËHH +HMHH¢FH-HHI¹E NHgÀ³ee&led~
vewkeÀOecee&efoefYeefJe&veeçlcemeg meewneo¥ pee³eles, vewlesve efJevee meleleb megKeb ®e¤58¤
HeoeLe&ë-QV kHUHeg©<ees! pewmes ceQ Dee®ee³e& (Jeeced) legce oesveeW kesÀ (mebceveebefme) SkeÀ Oecce& ceW leLee mebkeÀuHe-
efJekeÀuHe Deeefo DevleëkeÀjCe keÀer Je=eÊf e³eeW keÀes (mebJe´lee) mel³eYee<eCeeefo (G) Deewjw (meced, ef®eÊeeefve) mec³ekedÀ peeves ngS
keÀceeX ceW (Dee) De®ís ÒekeÀej (DekeÀjced) keÀªb, Jewmes legce oesveeW cesjer Òeerelf e kesÀ DevegketÀue efJe®eejes~ ns (Hegjer<³e) j#ee kesÀ
³eesi³e J³eJenejeW ceW ngS (Deives) GHeosMekeÀ Dee®ee³e& Jee jepeved! (lJeced) DeeHe (veë) nceejs (DeefOeHeeë) DeefOekeÀ j#ee
keÀjvesnejs (YeJe) ntefpe³es (³epeceevee³e) 2HFHH YHJNHW¢XHPHOPHNHV¢P-H<HH-H-HHXHV+HJH-HH6VPHHUkHUNHV¢HIXHHV (F<eced) DeVe
Deeefo GÊece HeoeLe& Deewj (Tpe&ced) Mejerj leLee Deelcee kesÀ yeue keÀes (Oesefn) OeejCe keÀerepf e³es¤58¤
YeeJeeLe&ë-GHeosMekeÀ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efpelevee meeceL³e& nes Glevee meye ceveg<³eeW keÀe SkeÀ Oecce&, SkeÀ
NH¢FFH 6NH¢´HNH¢HMNH¢HUHIHOH-HHI¬H'HHZM\HMH\HMPHJ.HRJÍ.HSHZPHVQHV-HZPHVQHUHI0HHHNH¢M:aPH\HkHU-Heg©<eeW keÀes ³eesi³e nw
efkeÀ DeeHle efJeÜeved ner keÀes GHeosMekeÀ Deewj DeO³eeHekeÀ ceeve kesÀ mesJeve keÀjW Deewj GHeosMekeÀ Jee DeO³eeHekeÀ FvekesÀ Ssée³³e&
Deewj Heje¬eÀce keÀes yeæ{eJeW~ meye ceveg<³eeW kesÀ SkeÀ Oece& Deeefo kesÀ efJevee DeelceeDeeW ceW efce$elee veneR nesleer Deewj efce$elee kesÀ
efJevee efvejvlej megKe Yeer veneR nes mekeÀlee¤58¤
Deives lJeefcel³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiegeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
kesÀçO³eeHeveesHeosMee³e efve³eespeveer³ee Fl³een¤
efkeÀvekeÀes Heæ{eves Deewj GHeosMe kesÀ efue³es efve³egkeÌle keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
'HLYHV1O-HE+HJäMHU1HHVnMHIH1FHHYHG+HJäHIÆ1FHH%É'HäHIPHa
efMeNJeeë ke=ÀÉO-HHHIR0H1ÍPH-HH 1ÍP-HEHHVHIYHäHIFH1QHPHäRÍ
DeivesN~ lJeced~ +HJäMHU1HnÍa MlHIH1FHHHIYHHIOHä MHIH1ÉFHHYHGa +HJÉHIÆ1FHHHIYHHIOHä +HJHIÆ1ÉFHHYHGa 'H1HIPH1a HI0H1-HHÍa NH¢ÉO-HHa HIR0HäÍa
PH-HH {ÍaO-HFHGaHHVHIYHäFHGa)1Qa'HHa'H1PH1R1Í
HeoeLe&ë-ns (Deives) GHeosMekeÀ efJeÜved! (lJeced) (Hegjer<³eë) SskeÀcel³eHeeueves<eg YeJeë (jef³eceeved)
efJeÐeeefJe%eeveOeve³egkeÌleë (Hegefäceeved) ÒeMemleMejerjelceyeuemeefnleë (Deefme) (efMeJeeë) keÀu³eeCeesHeosMe³egkeÌleeë (ke=ÀlJee)
(efoMeë) GHeosäJ³eeë Òepeeë (meJee&ë) meceûeeë (mJeced) mJekeÀer³eced (³eesefveced) megKemeeOekebÀ ogëKeefJe®ísokeÀcegHeosMeced
(Fn) Deeqmceved mebmeejs (Dee) (Demeoë) DeemJe~ #De³eb cev$eë Mele07.1.1.38 J³eeK³eeleë%¤59¤
DevJe³eë-ns Deives! ³elemlJeefcen Hegjer<³ees jef³eceeved Hegefäceeveefme, lemceeled meJee& efoMeë efMeJeeë ke=ÀlJee mJeb
³eesefveceemeoë¤59¤
YeeJeeLe&ë-jepeÒepeepevew³exç$e efpeleseqvê³ee Oeeefce&keÀeë HejesHekeÀejefÒe³ee efJeÜebmees YeJes³egmles Òepeemeg OeceexHeosMee³e
efve³eespeveer³eeë~ GHeosMekeÀe½e Òe³elvesve meJee&ved efMe#e³ewkeÀOece&³egkeÌleeved meleleceefJejesefOeveë megefKeveë mecHeeo³es³egë¤59¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) GHeosMekeÀ efJeÜved! efpememes (lJeced) DeeHe (Fn) Fme mebmeej ceW (Hegjer<³eë) SkeÀ cele kesÀ
Heeueves ceW lelHej (jef³eceeved) efJeÐee efJe%eeve Deewj Oeve mes ³egkeÌle Deewj (Hegefäceeved) ÒeMebemf ele Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue mes
meefnle (Deefme) nQ, Fmeefue³es (meJee&ë) meye (efoMeë) GHeosMe kesÀ ³eesi³e Òepee (efMeJeeë) keÀu³eeCeªHeer GHeosMe mes ³egkeÌle
(ke=ÀlJee) keÀjkesÀ (mJeced) DeHeves (³eesefveced) megKeoe³ekeÀ ogëKeveeMekeÀ GHeosMe kesÀ Iej keÀes (Deemeoë) ÒeeHle ntefpe³es¤59¤
YeeJeeLe&ë-jepee Deewj ÒepeepeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees efpeleseqvê³e Oecee&lcee HejesHekeÀej ceW Òeerelf e jKeves Jeeues efJeÜeved
nesJeW, GvekeÀes Òepee ceW OeceexHeosMe kesÀ efue³es efve³egkeÌle keÀjW Deewj GHeosMekeÀeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Òe³elve kesÀ meeLe meyekeÀes De®íer
efMe#ee mes SkeÀOece& ceW efvejvlej efJejesOe keÀes ígæ[e kesÀ megKeer keÀjW¤59¤
YeJeleVe Fl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ ocHeleer osJeles~ Dee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveë meJezefJe&ÐeeÒeoevee³eeHlee efJeÜebmeë ÒeeLe&veer³ee Fl³een¤
efHeÀj meye keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJeÐee osves efue³es DeeHle efJeÜeveeW keÀer ÒeeLe&vee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe
<H-HäOH9H1ÍPHFHäYHPHHZ1PHHVäOHPHH-HMVlHemeew{~
FHHH1HjHIQäjHIPHÆ1EFHHH1H+HäHIOHb SHHOH-HVRPHHZHI0H1-HHZ<Hä-HOHFH1²HYHäÍ
<H-HäOHFHGa YH1Ía PHFHäYHPHH1HI-HHIOH1 PHÉFHäYHPHHZa PHHVäOHPHH1HI-HHIOH1 PHÉHVäOHPHHZa 'H1MVl+HPHHZ{a FHHa H1HFHGa HIQ1jHIPH1Æ1FHGa FHHa
H1H+HäHIOHNHIFHHIOHäH1HÉ+HäHIOHFHGaSHH1OH1-HV1R1PHH1HI-HHIOHäSHHOHÉ-HVRPHHZaHI0H1-HHZa<H1-H1OH1FHGa'H1²HaYH1Í
HeoeLe&ë-(YeJeleced) (veë) DemceY³eced (mecevemeew) meceeveefJe®eejew (me®eslemeew) meceevemeb%eeveew (DejsHemeew)
DeveHejeefOeveew (cee) (³e%eced) me²vleJ³eb Oece&ced (efnbefmeäced) eEnm³eeleced (cee) (³e%eHeefleced) GHeosMs esve Oece&j#ekeÀced
(peeleJesomeew) GlHeVeeçefKeueefJe%eeveew (efMeJeew) ce²uekeÀeefjCeew (YeJeleced) (DeÐe) (veë) DemceY³eced~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-QV HI-H-HHHIQOHHZ kHU+HJHHZHJ-HHE YHÍPHFHYHPHHZ PHHVOHPHH-HMV+HPHHZ <H-HOHFHGaHHE FHHH(QHIPHÆE HH+HH(OHFHH
eEnefmeäced~ DeÐe vees peeleJesomeew efMeJeew YeJeleced¤60¤
YeeJeeLe&ë-kHU+HJHSHYHZÍ PHOeesHeosMee³eeO³eeHevee³e HetCe&efJeÐeeë ÒeieuYeeë efve<keÀHeìe DeeHlee efvel³eb ÒeeLe&veer³eeë,
efJeÜebmemleg meJexY³e SJecegHeefoMes³eg³e&leë meJe&s Oecee&®eeefjCeë m³egë¤60¤
HeoeLe&ë-QV HI-H-HHQHINH¢HV QJ6kHU+HJHHVOHJFHRHVYHH: (veë) nce ueesieeW keÀs efue³es (mecevemeew) SkeÀ mes efJe®eej
Deewj (me®eslemeew) SkeÀ mes yeesOe Jeeues (DejsHemeew) DeHejeOejefnle (YeJeleced) ntepf e³es~ (³e%eced) ÒeeHle nesves ³eesi³e Oece& keÀes
(cee) cele (efnbefmeäced) efyeieeæ[es Deewj (³e%eHeefleced) GHeosMe mes Oece& kesÀ j#ekeÀ Heg©<e keÀes (cee) cele ceejes~ (DeÐe) Deepe
(veë) nceejs efue³es (peeleJesomeew) mecHetCe& efJe%eeve keÀes ÒeeHle ngS (efMeJeew) ce²uekeÀejer (YeJeleced) ntefpe³es¤60¤
YeeJeeLe&ë-kHU+HJHSHYHHEV NH¢HV HHHIQHV HINH¢PHOH*+HRV0H'HHZM+eæ{eves kesÀ efue³es meye efJeÐeeDeeW mes ³egkeÌle, ÒeieuYe,
efve<keÀHeì, Oecee&lcee, mel³eefÒe³e Heg©<eeW keÀer efvel³e ÒeeLe&vee Deewj Gve keÀer mesJee keÀjW~ Deewj efJeÜeved ueesie meye kesÀ efue³es Ssmee
GHeosMe keÀjW efkeÀ efpememes meye Oecee&®ejCe keÀjves Jeeues nes peeJeW¤60¤
ceelesJesl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ Helveer osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceelee eEkeÀJeled mevleeveeved Heeue³eleerl³een¤
ceelee efkeÀme kesÀ legu³e mevleeveeW keÀes Heeueleer nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FHH1OHV-Hä+HJHE+HäHI/H1-HHU+HJäMHU1HnFH1HTLYHP-HVHHVYHHä-H<HH1.HHa
OHHEHI-HËHZäR[1-HZH¿ NOHJHI<HäÍPHEHI-HRH1YHÍ´H1SHH+HäHIOHHI-H 1ËHNHä¢FFHH 1HI-HFHJäÃHOHJ
FHH1OHV-HVHIOHä FHH1OHHÉ)ä-Ha +HJÉ$eced~ He=ÉefLeNJeer~ HegÉMHU1HnFHGa 'H1HTLYHFHGa P-HVa HHZYHHZ{a 'H1<HH1Ía *1.HHa OHHFHGa HI-HËHZ{Ía RV1-HZNë~
$eÝNlegefYeNefjl³e=ÉOHJÉHI<HäÍa PH1EHI-H1RH1YH )HIOHä PHFHGÉHI-HRH1YHÍa ´H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHä ´H1SHHÉ+HäHIOHÍa HI-H1ËHNH¢1FFH VHIOHä HI-H1ËHÉNHäÀcee&~ efJe~
cegÉ_®eNlegÉ¤61¤
HeoeLe&ë-(ceelesJe) (Heg$eced) (He=efLeJeer) YetefceJeÜÊe&ceevee efJeog<eer kHU (Hegjer<³eced) HegefäkeÀjs<eg iegCes<eg YeJeced
(Deeqiveced) efJeÐegleefceJe megÒekeÀeMeced (mJes) mJekeÀer³es (³eesveew) ieYee&Me³es (DeYeeë) Heg<Ceeefle Oejefle Jee (GKee) %eelegcene&
(leeced) (efJeéewë) meJezë (osJewë) efoJ³ewieg&Cewë men ($eÝlegefYeë) JemevleeÐewë (mebefJeoeveë) mec³ei%eeHe³eved (ÒepeeHeefleë)
Hejceséejë (efJeéekeÀccee&) DeefKeueesÊeceef¬eÀ³eë (efJe) efJe©×eLex (cegáeleg)~ #De³eb cev$eë Mele07.1.1.43
DevJe³eë-³eesKee He=efLeJeerJeÜÊe&cevee kHU ³eesveew Hegjer<³eceeÅive Heg$eb ceelesJeeYee Oejefle, leeb mebefJeoevees efJeéekeÀcee&
ÒepeeHeefleefJe&éewoxJew$eÝ&legeYf eë men melele ogëKeeod efJecegáeleg He=Leied j#eleg¤61¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee peveveer mevleeveeveglHeeÐe Heeue³eefle, leLewJe He=efLeJeer keÀejCemLeeb efJeÐegleb ÒekeÀì³³e
j#eefle~ Hejceséejes ³eeLeeleL³esve He=efLeJ³eeefoiegCeeved peeveeefle Òeefleefve³elemece³ece=lJeeoerved He=eLf eJ³eeoeR½e Oe=lJee
mJemJeefve³eleHeefjOeew ®eeueef³elJee Òeue³emece³es efYeveefÊe, leLewJe efJeÜefÓ³e&Leeyeg×îesleeved efJeefolJee keÀe³³e&emf e×³es
HeoeLe&ë-pees (GKee) peeveves ³eesi³e (He=efLeJeer) Yetefce kesÀ meceeve JeÊe&ceeve efJeog<eer kHU (mJes) DeHeves (³eewveew)
ieYee&Me³e ceW (Hegjer<³eced) Hegeäf keÀejkeÀ iegCeeW ceW ngS (Deeqiveced) efyepegueer kesÀ legu³e De®ís ÒekeÀeMe mes ³egkeÌle ieYe&ªHe (Heg$eced)
Heg$e keÀes (ceelesJe) ceelee kesÀ meceeve (DeYeeë) Hegä Jee OeejCe keÀjleer nw, (leeced) GmekeÀes (mebefJeoeveë) mec³ekedÀ yeesOe keÀjlee
ngDee (efJeMJekeÀcee&) meye GÊece keÀce& keÀjves Jeeuee (ÒepeeHeefleë) Hejceséej (efJeéewë) meye (osJewë) efoJ³e iegCeeW Deewj
($eÝlegefYeë) Jemevle Deeefo $eÝlegDeeW kesÀ meeLe efvejvlej ogëKe mes (efJe, cegáeleg) ígæ[eJes¤61¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes ceelee mevleeveeW keÀes GlHeVe keÀj Heeueleer nw, Jewmes ner He=efLeJeer
keÀejCeªHe efyepegueer keÀes Òeefme× keÀjkesÀ j#ee keÀjleer nw~ pewmes Hejceséej þerkeÀ-þerkeÀ He=efLeJeer Deeefo kesÀ iegCeeW keÀes peevelee
Deewj efve³ele mece³e Hej $eÝleg Deeefo Deewj He=eLf eJeer Deeefo keÀes OeejCe keÀj DeHeveer-DeHeveer efve³ele HeefjefOe ceW ®euee kesÀ Òeue³e
mece³e ceW meye keÀes efYeVe keÀjlee nw, Jewmes ner efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeveer yege× f kesÀ Devegmeej Fve meye HeoeLeeX keÀes pevee
kesÀ keÀe³³e&emf eef× kesÀ efue³e Òe³elve keÀjW¤61¤
DemegvJevleefcel³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ efve$eÝ&efleoxJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HTkHÍNH¢HU0HHYHG+HOHHUYHGYHVÏVHJHIMOHHQ
kHUXHHVLHNHZ¢PHVHeefle³eeW keÀer F®íe ve keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HPHJäY-HYOHNFHHäSHFHHYHHIFHÏPOHV1YHPHV1OHHFHHTY-HäHIQ1OHPNHä¢MPHa
'H1YHFH1PFHHIRäÏ1PHHOHäÉ)1OHHYHFHHVäRVHI-HHIYHH¿ OHV1OHJ<HäFHPOHJ
'HPHJäY-HYOHFHGa'HHäSHFHHYHFHGa)1Ï1aPOHV1YHPHäa)1OHHFHGa'HYHJäa)1HIQ1aOHPNHä¢MPHa'HNv³eced~ DeNmceled~ FN®íN~ mee~ lesN~

)1OHHaYHFHäÍaRV1HI-H1aHIYH1H¿ 1OH1)HIOHäHIYHÍÉH¿OHVaOHJ<HäFHGa'HNmlegÉ¤62¤
HeoeLe&ë-(DemegvJevleced) DeefYe<eJeeefoef¬eÀ³eevegÿevejefnleced (De³epeceeveced) Deoeleejced (F®í) (mlesvem³e)
DeÒeefme×®eesjm³e (Fl³eeced) Slegcene¥ ef¬eÀ³eeced (Deveg) (Fefn) ie®í (lemkeÀjm³e) Òeefme×®eesjm³e (Dev³eced) efYeVeced
(Demceled) (F®í) (mee) (les) leJe (Fl³ee) Slegcene& ef¬eÀ³ee (veceë) DeVeced (osefJe) efJeogef<e (efve$eÝ&les) efvel³es mel³ee®eejs
He=efLeJeerJeÜÊe&ceeves (legY³eced) (Demleg) YeJeleg~ #De³eb cev$eë Mele07.2.1.9 J³eeK³eeleë%¤62¤
DevJe³eë-ns efve$eÝ&les osefJe! lJecemcelmlesvem³e lemkeÀjm³e mecyeefvOeveb efJene³eev³eefce®íemegvJevlece³epeceeveb ces®í~
³eeefcel³eeceefvJeefn mesl³ee lesçmleg, vece½e lem³ew legY³ecemleg¤62¤
YeeJeeLe&ë-QV HTkHÍ HWHFH+HJHHHI/H YHÍ POHVYHPHF\HHIY2HYHÍ +HJHHYHG +HOHHUYHG FHVÏOH 'HHâYHHUOHHUYHG LH£HUOHa H/HH
He=efLeJ³eveskeÀesÊeceHeÀueÒeoevesve peveeved j¡e³eefle, leLee YeJele~ SJebYetleeY³ees ³eg<ceY³eb Je³eb veceë kegÀce&ë~ ³eLee Je³eceuemesY³eë
mlesvesY³e½e He=Leied JeÊexceefn, leLee ³et³eceefHe JeÊe&OJeced¤62¤
HeoeLe&ë-ns (efve$eÝ&les) He=eLf eJeer kesÀ legu³e JeÊe&ceeve (osefJe) HI-HRJHHU kHUOHW (Demceled) nce mes efYeVe (mlesvem³e)
DeÒeefme× ®eesj Deewj (lemkeÀjm³e) Òeefme× ®eesj kesÀ mecyevOeer keÀes íesæ[ kesÀ (Dev³eced) efYeVe keÀes (F®í) F®íe keÀj Deewj
(DemegvJevleced) DeefYe<eJe Deeefo ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ Devegÿeve mes jefnle (De³epeceeveced) oeveOece& mes jefnle Hegg©<e keÀer (F®í)
F®íe cele keÀj Deewj let efpeme (Fl³eeced) ´HHâQHVYHVHHVLHHIH¢HHNH¢HV (DeefvJeefn) {tb{s (mee) Jen (Fl³ee) ef¬eÀ³ee (les) lesjer
nes leLee Gme (legY³eced) lesjs efue³es (veceë) DeVe Jee melkeÀej (Demleg) nesJes¤62¤
YeeJeeLe&ë-QVHTkHHVOHJFHXHHVLHH:NH¢HVHHHIQHVHINH¢+HJHH/H MHIQOHHHVMH:NHV¢PHF\HY2HHU+HJHH:NH¢HV'H+HYHV+HHIOHNH¢MYes
NH¢HU)ÏHYHNH¢MHV'HHâ+HJHH:NH¢HUYHHUHIOHNHV¢OHJXHYHHUHIOH-HHXHV+HJHH:NH¢HVÝHQ&HNH¢MHVaSHZ mes He=efLeJeer DeveskeÀ GÊece HeÀueeW
kesÀ oeve mes ceveg<³eeW keÀes meb³egkeÌle keÀjleer nw, Jewmeer nesDees~ Ssmes iegCeeW Jeeueer legce keÀes nce ueesie vecemkeÀej keÀjles nQ~ pewmes
nce ueesie Deeuemeer Deewj ®eesjeW kesÀ meeLe ve JeÊeX, Jewmes legce ueesie Yeer cele JeÊeex¤62¤
veceë meg le Fl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ efve$eÝ&efleoxJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegvejsleeë keÀLeb YeJes³egefjl³een¤
HI+H¢MHVkHUNHZ¢PHHUQH:)PHHI-HHHNH¢H*+HRV0H'HLHXHVFHYHFH:HINH¢HH nw¤
YHFH1ÍPHJOHVäHIYHH¿ OHVHIOHLFHOHVSHHVÉH1PFHH1EHI-HHäOHH\H1Y2HFHV1OHFHGa
H1FHVYH1O-HEH1FHHPHHI-HRH1YHHV¬H1FHVYHHNHV¢1É'HHI2HäMHVQHZYHFHG
veceë~ meg~ lesN~ efveN$eÝ&Nle1 )HIOHä HIYHÍÉH¿OHVa HIOH1LFH1OHV1SH1 )HIOHä HIOHLFHÉOHVSHÍa 'H1H1PFHHäFHGa HI-Ha HÉleN~ yeNvOeced~ SNleced~
H1FHVYHäaO-HFHGaH1FHHaPHE1HI-HNRH1YHVHIOHäPHFHGÉHI-HRH1YHHa*1¬H1FH)OHJäOHGÉOH1FHVaYHHNHVä¢a'HHI2HäaMHV1Q1H1a61YH1FHG
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeeefokeÀced (meg) (les) leJe (efve$eÝ&les) efvelejece=leb mel³eb ³em³eeb lelmecyeg×ew (efleicelespeë)
leerJeéefCe lespeebemf e ³emceeled leled (De³emce³eced) megJeCee&eof Òeke=Àleced~ De³e Fefle efnjC³eveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.2) (efJe)
(®e=le) efJecegáe~ Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë (yevOeced) yeOveeefle ³esve leced (Sleced) (³ecesve)
v³ee³eeOeerMesve (lJeced) ³ec³ee v³ee³ekeÀ$³ee& (mebefJeoevee) mec³ekedÀke=ÀleÒeefle%ee (GÊeces) (veekesÀ) Deevevos YeeskeÌleJ³es meefle
(DeefOe) (jesn³e) (Sveced)~ #De³eb cev$eë Mele07.2.1.10 J³eeK³eeleë%¤63¤
DevJe³eë-ns efve$eÝ&les! ³em³eemles efleicelespeesç³emce³eb veceesçefmle, mee lJecesleb yevOeb megefJe®e=le~ ³ecesve ³ec³ee men ®e
mebefJeoevee mel³esveb HeeflecegÊeces veekesÀçefOejesn³e¤63¤
YeeJeeLe&ë-QV HTkHÍ HWHE H/HVHE +HHI/H-HHU lespeë megJeCee&VeeefomecyevOeeefmle leLee YeJele~ ³eLee ³eg<ceekebÀ Hele³ees
v³ee³eeOeerMee YetlJee meeHejeOeeveHejeefOeveeb mel³ev³ee³esve efJeJes®eveb ke=ÀlJee meeHejeOeeved oC[³eefvle, efvejHejeefOeveë melkegÀJe&efvle,
³eg<ceevevegÊeceeveevevoeved Òeooefle, leLee ³et³eceefHe YeJele¤63¤
HeoeLe&ë-ns (efve$eÝ&les) HIYHMYOHMPHOH'HHHM&HH: PHV HJNH®OHkHUHISHPH(les) lesjs (efleicelespeë) leerJe´ lespeeW Jeeues
(De³emce³eced) megJeCee&eof Deewj (veceë) DeVeeefo HeoeLe& nQ mees (lJeced) let (Sleced) Fme (yevOeced) yeebOeves kesÀ nsleg De%eeve keÀe
(megefJe®e=le) De®ís ÒekeÀej ísove keÀj (³ecesve) v³ee³eeOeerMe leLee (³ec³ee) YHHHNH¢MYHV QHMHU kHU NHV¢PHH/H(mebefJeoevee)
mec³ekedÀ yegef×³egkeÌle neskeÀj (Sveced) Fme DeHeves Heefle keÀes (GÊeces) GÊece (veekesÀ) Deevevo Yeesieves ceW (DeefOejesn³e) Deeªæ{
keÀj¤63¤
YeeJeeLe&ë-QV HTkHHVOHJFHNH¢HV HHHIQHV HINH¢SHZPHV HQ+HHI/H-HHU 'HHTLYHOH/HHPHJ-H&H 'H9HHHIR+HRH/HH; PHV PHF\HY2H
jKeleer nw, Jewmes legce Yeer nesDees~ pewmes legcnejs Heefle v³ee³eOeerMe neskeÀj DeHejeOeer Deewj DeHejeOejefnle ceveg<³eeW keÀe mel³e-
v³ee³e mes efJe®eej keÀjkesÀ DeHejeefOe³eeW keÀes oC[ osles Deewj DeHejeOejefnleeW keÀe melkeÀej keÀjles nQ, legce ueesieeW kesÀ efue³es
Del³evle Deevevo osles nQ, Jewmes legce ueesie Yeer nesDees¤63¤
³em³eemle Fl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ efve$eÝ&efleoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
keÀmcew Òe³eespevee³e ocHeleer YeJesleeefcel³egHeefoM³eles¤
HINH¢PH´HHHVSHYHNH¢VHIXHHVkHU+HJHPHEHJNH®OHQHV-H:HQHI-HHHDeieues cev$e ceW keÀne nw¤
HPHHäPOHVIeesjçDeeNme¡egÉQHVFHV1HHE\H1Y2HHYHHäFH-H1PHSH {YHHHa
HHEO-HH1SHYHHV1<HWHIFH1HIMHIOHä´H1FHYRäOHV1HIYHH&Ýäefleb lJeeNnb HeHIMä Jeso efJeNéeleäë¤64¤
HPHHäÍaOHV1a,HHV1MVl~ DeeNmeved~ pegÉQHVHIFHäa61HHFHGa\H1Y2HHYHHäFHGa'H1-H1PHSH {YHH1HVOHä-H1ÉPHSH {YHHHaHHFHGaO-HH1aSHYHäÍa<HWHIFHäÍa
)HIOHäa´H1FHYRäOH1)HIOHä´H1ÉFHYRäOHVaHIYHH¿ {HIOH1HIFHHIOH1HIYHÍÉH¿äHIOHFHGaO-HH1a'H1QFHGa+HHIMäa-HV1R1aHI-H1ËHOHäÍ
HeoeLe&ë-(³em³eeë) PHJ-HOHHHHÍHTkHHÍ(les) leJe (Ieessjs) Ye³eevekesÀ (Deemeved) Deem³es cegKes (pegnesefce) ooeefce
(S<eeced) JeÊe&ceeveeveeced (yevOeeveeced) ogëKekeÀejkeÀlJesve efvejesOekeÀeveeced (DeJemepe&vee³e) l³eeiee³e (³eeced) (lJee) lJeeced
(peveë) (Yetefceë) (Fefle) FJe (Òecevoles) Deevevo³eefle (efve$eÝ&efleced) YetefceefceJe (lJee) (Denced) (Heefj) meJe&leë (Jeso)
peeveer³eeced (efJeéeleë) meJe&leë~ #De³eb cev$eë Mele07.2.1.11 J³eeK³eeleë%¤64¤
DevJe³eë-ns Ieesjs Heeqlve! ³em³eemle DeemeVes<eeb yevOeeveeceJemepe&vee³eece=leelcekeÀceVeeefokebÀ pegnesefce, ³ees pevees
Yetefceefjefle ³eeb lJee Òecevoles, leecenb efJeéelees efve$eÝ&efleefceJe lJee Heefj Jeso, mee lJeefcelLeb ceeb efJeef×¤64¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHH-HHHNH¢XHJ+OHHV+HFHHXHHMHZaH/HH+HOHHÍP-HHYHYRHHHTkHHV LH£HIYOHOH/HZ-HOHPFHZ HTkHHVÉHI+H
+HOHHUYHG LH£HUHJÍa 'HH LHQHÀHFHV +HHIOH-HOHH kHU kHU-HOHÍ +HHIOHH PHJ.HHIYHHI2HHIM-H <H-HHIOHa HVH<HWOHH kHU \HHUSHªHeë Hegceeved,
³eÐesle³eesë Meg×³eesye&ueJeleesë meceeiecesveesÊecee efJeefJeOeeë Òepee pee³esjBmleefn& meJe&oe Yeêb YeJeleerefle JesÐeced¤64¤
HeoeLe&ë-ns (Ieesjs) RJÆH: NH¢HV <HHNH¢MYHV QHMHU kHU(³em³eeë) efpeme megvoj efve³ece ³egkeÌle (les) lesjs (Deemeved)
cegKe ceW (S<eeced) Fve (yevOeeveeced) ogëKe osles ngS jeskeÀves JeeueeW kesÀ (DeJemepe&vee³e) l³eeie kesÀ efue³es Dece=leªHe DeVeeefo
HeoeLeeX keÀes (pegnesefce) oslee ntb, pees (peveë) ceveg<³e (Yetefceefjefle) He=efLeJeer kesÀ meceeve (³eeced) efpeme (lJee) legPe keÀes
(Òecevoles) Deeveefvole keÀjlee nw, Gme legPe keÀes (Denced) ceQ (efJeéeleë) meye Deesj mes (efve$eÝ&efleced) He=efLeJeer kesÀ meceeve (lJee)
(Heefj) meye ÒekeÀej mes (Jeso) peevetb, mees let Yeer Fme ÒekeÀej cegPe keÀes peeve¤64¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: *+HFHH'HHZM-HHHNH¢XHJ+OHHV+HFHHXHHMQ4aSHZPHV +HHIOH'H+HYHV 'HHYHYRNHV¢HIXHHV HTkHHW keÀe
ÝHQ&HNH¢MOHV Q4-HZPHV QHU kHU <HHU +HHIOHHH: NH¢HÝHQ&HNH¢M:a)PHLHQHÀHFHFH: +HHIOH-HOHHkHU 'HHZMkHU-HOH+HHIOHPegKe keÀe
NH¢HV0HQHVOHHQZa.HVOH+HkHU'HHZM\HHUSH+H+HJHQZSHHV)YH0HJ¹\HXH-HHYHGRHVYHH:NHV¢PHFHHLHFHPHV*¬Hce efJeefJeOe ÒekeÀej
kesÀ mevleeve neW, lees meJe&oe keÀu³eeCe ner yeæ{lee jnlee nw, Ssmee peevevee ®eeefn³es¤64¤
³eb les osJeerl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ ³epeceevees osJelee~ Dee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
efJeJeenmece³es keÀer¢Meerë Òeefle%eeë kegÀ³³e&gefjl³een¤
efJeJeen mece³e ceW kewÀmeer kewÀmeer Òeefle%ee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HEOHVäRV1-HHUHIYHH&ÝäHIOHMH\H1\HY2H1+HH0HÝHHU1-HHP-HäHI-HHÉl³eced~
OHEOHV1HI-HHH1FHHHJäHHVN ve ceO³eeNoLewNleb efHeNlegceäHI¹1´HPHWäOHÍa
YHFHHV1<HWOHZ1HVREH1NH¢HMä
³eced~ lesN~ osNJeer~ efve$e&ÝäHIOH1HIMHIOH1 HIYHÍÉH¿äHIOHÍa 'HH1\H1\HY2HVOHHäÉ\H1\HY2Häa +HH0HäFHGa ÝHHU1-HHPHJäa 'H1HI-H1HÉOHHIFHOHäHI-HÉHÉl³eced~
OHFHGaOHV1aHI-HaPHH1HIFH1a'HHHJäHÍaYHaFH2HHäOHGa'H/Häa61OHFHGaHI+H1OHJFHGa'H1ef×N~ ÒemetäOH1)HIOH1´HÉPHWOä HÍaYHFHäÍa<HWOHZ{aHHa)1RFHGa
®eNke¢HMä
HeoeLe&ë-(³eced) (les) leJe (osJeer) HIR-HHkHU (efve$eÝ&efleë) He=efLeJeerJe (DeeyeyevOe) mecevleeod yeOveeefce (HeeMeced)
Oec³e¥ yevOeveced (ûeerJeemeg) keÀCþs<eg (DeefJe®e=l³eced) Decees®eveer³eced (leced) (les) leJe (efJe) (m³eeefce) ÒeefJeMeeefce (Dee³eg<eë)
peerJevem³e (ve) FJe (ceO³eeled) (DeLe) Deevevle³ex (Sleced) (efHelegced) DeVeeefokeÀced (Deef×) Yeg*d#Je (Òemetleë) GlHeVeë meved
(veceë) melkeÀejs (Yetl³ew) Ssée³e&keÀeefjkeÀe³ew (³ee) (Foced) Òel³e#eb efve³eceveced (®ekeÀej) kegÀ³ee&led~ #De³eb cev$eë Mele0
7.2.1.15 J³eeK³eeleë%¤65¤
DevJe³eë-ns Heles! efve$eÝ&elf eefjJeenb les leJe ³eb ûeerJeemJeefJe®e=l³eb HeeMeceeyeyevOe, leb les leJeeH³enb efJe<³eeefce~
Dee³eg<eesçVem³e ve efJe<³eeefce~ DeLeeJe³eesce&O³eeled keÀef½eoefHe efve³eceeled He=Le*d ve ie®ísled~ ³eLeeçncesleb efHelegceefë, leLee Òemetleë
PH%PO-HFHVYHFHHI¹aQVHTkHHRV-HHUO-HHIFHRE+HHIOH-HOHH2HFH[&HPHJPHEPNH¢OHEHNH¢HMOHPHZ<HWOHZYHFHHVÉQENH¢MHVHIce¤65¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ efJeJeenmece³es ³eeveJ³eefYe®eejeK³eeoerved efve³eceeved kegÀ³³eg&mlesY³eesçv³eLee
NH¢RHHIH9HHHMVHJÍa NHJ¢OHÍ" HRH +HHHI&HE LH£HIYOH OHRH +HJHPH HH-HOP-HE OHH-HOPH-H HTkHHÍ HH-HOHG HTkHHPOHH-HRHfKeueb
+HJHPHZ-H<H-HHIOHaHHIR+HJHHV HI-H-HHHIQOHHE HI-HQHHHÉYHkHULHHV <H-HVOHGkHU H+HM+HJHLHHHIFHYHHU PHHOHG OHH-HJ<HHZ POHVYH-HOHG
+HH+HHOFHHYHHZ PHHOHHFHGa'HOHÍHTkHH'HYHJFHHIOHFHYOHMH+HJHÍ+HJHHHHHHHI-HYHHkHU HINH¢HIÃHRHI+HNH¢FH YHNHJ¢ee&led, FocesJe

kHU+HJHHHVÍ´HHUHOI HNH¢MENH¢FH HR-HefYe®ejCeefceefle¤65¤
HeoeLe&ë-kHU keÀns efkeÀ ns Heles! (efve$eÝ&efleë) He=eLf eJeer kesÀ meceeve ceQ (les) lesjs (ûeerJeemeg) keÀCþeW ceW (DeefJe®e=l³eced)
ve íesæ[ves ³eesi³e (³eced) efpeme (HeeMeced) Oece&³egkeÌle yevOeve keÀes (DeeyeyevOe) De®ís ÒekeÀej yeebOeleer ntb, (leced) GmekeÀes (les)
lesjs efue³es Yeer ÒeJesMe keÀjleer ntb (Dee³eg<eë) DeJemLee kesÀ meeOeve DeVe kesÀ (ve) meceeve (efJe, m³eeefce) ÒeefJeä nesleer ntb~
(DeLe) FmekesÀ He½eeled (ceO³eeled) ceQ let oesveeW ceW mes keÀesF& Yeer efve³ece mes efJeª× ve ®eues~ pewmes ceQ (Sleced) Fme (efHelegced)
DeVeeefo HeoeLe& keÀes Yeesieleer ntb, Jewmes (Òemetleë) GlHeVe ngDee let Fme DeVeeefo keÀes (Deef×) Yeesie~ ns kHU! (³ee) pees (osJeer)
efoJ³e iegCe Jeeueer let (Foced) Fme HeefleJe´leªHe Oece& mes mebmkeÀej efkeÀ³es ngS Òel³e#e efve³ece keÀes (®ekeÀej) keÀjs, Gme (Yetl³ew)
Ssée³³e& keÀjves nejer lesjs efue³es (veceë) DeVeeefo HeoeLe& keÀes oslee ntb¤65¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ efJeJeen mece³e ceW efpeve J³eefYe®eej kesÀ l³eeie Deeefo efve³eceeW keÀes
#mJeerkeÀej% keÀjW, Gvemes efJe©× keÀYeer ve ®eueW, keÌ³eeWekf eÀ Heg©<e peye efJeJeenmece³e ceW kHU keÀe neLe ûenCe keÀjlee nw, leYeer
Heg©<e keÀe efpelevee HeoeLe& nw, Jen meye kHU keÀe Deewj efpelevee kHU keÀe nw, Jen meye Heg©<e keÀe mecePee peelee nw~ pees Heg©<e
DeHeveer efJeJeeefnle kHU keÀes íesæ[ Dev³e kHU kesÀ efvekeÀì peeJes Jee kHU otmejs Heg©<e keÀer F®íe keÀjs, lees Jes oesveeW ®eesj kesÀ
meceeve HeeHeer nesles nQ, Fmeefue³es kHU keÀer mecceefle kesÀ efJevee Heg©<e Deewj Heg©<e keÀer Dee%ee kesÀ efJevee kHU kegÀí Yeer keÀece ve
keÀjs, ³ener kHU-Heg©<eeW ceW HejmHej Òeerefle yeæ{eves Jeeuee keÀece nw efkeÀ pees J³eefYe®eej keÀes meye mece³e ceW l³eeie oW¤65¤
efveJesMeve Fl³em³e efJeéeeJemeg$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
keÀer¢Meeë kHUHeg©<ee ie=neÞeceb keÀle¥g ³eesi³eeë mevleerl³een¤
NHZ¢PHVkHU+HJHLHQHÀHFHNH¢MYHVNHV¢HHVLHQHVOHVQ4HQHI-HHH'HLHXHVFHYHFH:NH¢QHQZ
HIYH1-HV0HäYHÍPH1FHäYHHV1-HPHWäYHH1EHI-HËHHä1+HHHI<HHäÆV10HHHUH{ I<HÍa
RV1-HÉ)ä-HPHHI-H1OHHPH1OH2H1FH[YÌHV1YHOHäP/HHZPHFH1MV+Hä/HHU1YHHFHG
HIYH1-HV0HäYH1 )HIOHä HIYH1É-HV0HäYHÍaPH1FHäYH1 )HIOHä PH1FHGÉLHFHäYHÍa-HPHWäYHHFHGaHI-HËHHäa1+HHa'H1HI<HaH1ÆV1a0HHHU{HI<HÍaRV1-H
FNJeseflHäRV1-HÍÉ)ä-HameNefJeNlee~ PH1OH2H1FH[HIOHäPH1OHç2HäFHH a)YÌäÍaYHaOH1P/HHZ1aPH1FH1M)HIOHäPHFHGÉ'H1MVa+H1/HHU1YHHFHG
HeoeLe&ë-(efveJesMeveë) HÍ HTkHHE HIYHHI-H0HOHV (me²ceveë) mec³eiievlee (Jemetveeced) He=efLeJ³eeoerveeb HeoeLee&veeced
(efJeéee) meJee&efCe (ªHee) ªHeeefCe (DeefYe) (®eäs) HeM³eefle (Me®eerefYeë) Òe%eeefYeë keÀcce&efYeJee& (osJe FJe) ³eLeséejë
(meefJelee) mekeÀuepeieleë ÒemeefJelee (mel³eOecee&) mel³ees Oeceex ³em³e meë (Fvêë) met³e&ë (ve) FJe (lemLeew) efleÿsled (mecejs)
mebûeeces~ mecej Fefle mebûeeceveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02.17) (HeLeerveeced) ie®íleeced~ #De³eb cev$eë Mele07.2.1.20
DevJe³eë-³eë mel³eOecee& meefJelee osJe FJe efveJesMeveë me²ceveë Me®eerefYeJe&metveeb efJeéee ªHeeçefYe®eäs~ Fvêes ve
mecejs HeLeerveeb meccegKes lemLeew, me SJe ie=neÞecee³e ³eesi³ees pee³eles¤66¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejew~ ³eLeséejsCe ceveg<³eesHekeÀeje³e keÀejCeeled keÀe³³ee&K³ee DeveskesÀ HeoeLee& jef®elee
GHe³egp³evles, ³eLee met³eex cesIesve men ³eg×e³e JeÊe&les, leLee ceveg<³ewë me=efä¬eÀceefJe%eevesve megef¬eÀ³e³ee ®e Yetc³eeefoHeoeLexY³eesçveskesÀ
J³eJenejeë mebmeeOeveer³eeë¤66¤
HeoeLe&ë-pees (mel³eOecee&) mel³eOece& mes ³egkeÌle (meefJelee) meye peieled kesÀ j®eves Jeeues (osJe FJe) F&éej kesÀ meceeve
(efveJesMeveë) kHU NH¢HPHH/HHU (me²ceveë) MeerIeíeefle mes ³egkeÌle (Me®eerefYeë) yege× f Jee keÀceeX mes (Jemetveeced) He=efLeJeer Deeefo
HeoeLeeX kesÀ (efJeéee) meye (ªHee) ªHeeW keÀes (DeefYe®eäs) osKelee nw, (Fvêë) met³³e& kesÀ (ve) meceeve (mecejs) ³eg× ceW
(HeLeerveeced) ®eueles ngS ceveg<³eeW kesÀ meccegKe (lemLeew) efmLele nesJes, Jener ie=neÞece kesÀ ³eesi³e neslee nw¤66¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW oes GHeceeue¹ej nQ~ ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ pewmes F&éej ves meye kesÀ GHekeÀej kesÀ efue³es
keÀejCe mes keÀe³e&ªHe DeveskeÀ HeoeLe& j®e kesÀ GHe³egkeÌle keÀjs nQ; pewmes met³e& cesIe kesÀ meeLe ³eg× keÀjkesÀ peieled keÀe GHekeÀej
keÀjlee nw, Jewmes j®evee¬eÀce kesÀ efJe%eeve Deewj megvoj ef¬eÀ³ee mes He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX mes DeveskeÀ J³eJenej ef me× keÀj Òepee
keÀes megKe osJeW¤66¤
meerje Fl³em³e efJeéeeJemeg$eÝ&ef<eë~ ke=À<eerJeueeë keÀJe³ees Jee osJeleeë~ iee³e$eer®ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe ke=Àef<e³eesieefJeÐee Deen¤
Deye Kesleer Deewj ³eesie keÀjves keÀer efJeÐee Deieues cev$e ceW keÀner nw¤
mHHUMHäHJHHIYOHNH¢1-HHHVäHJÉLHHHI-HOHäY-HOHV1+H/HäNHG¢a2HHUMHäRV1-HVHJäPHJFYH1HH
PHHUMHäaHJÉH1HIYOH1aNH¢1-HHäÍaHJÉLHHaHI-HaOH1Y-H1OHV1a+H/HäNHG¢a2HHUMHäÍaRV1-HVHJäaPHJÉcveN³esHIOHäPHJFYH1ÉHH
HeoeLe&ë-(meerje) meerjeefCe nueeefve (³eg¡eefvle) ³eg¡evleg (keÀJe³eë) cesOeeefJeveë~ keÀefJeefjefle cesOeeefJeveecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb03.15) (³egiee) ³egieeefve (efJe) (levJeles) efJemle=Ceefvle (He=LekedÀ) (Oeerjeë) O³eeveJevleë (osJes<eg) efJeÜlmeg
(megcve³ee) megcvesve megKesve, De$e le=leer³ewkeÀJe®evem³ee³eepeeosMeë #Dee*³eepe³eejecegHeme±îeeveced~ (Deäe0Jee07.1.39)%~
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Oeerjeë keÀJe³eë meerje ³egiee ®e ³eg¡eefvle, megcve³ee osJes<eg He=Leied efJelevJeles, leLee
meJezjls eovegÿs³eced¤67¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewejf n efJeÜeq®í#e³ee ke=Àef<ekeÀceexVes³eced, ³eLee ³eesefievees vee[er<eg
Hejceséejb meceeefOe³eesiesveesHekegÀJe&efvle, leLewJe ke=Àef<ekeÀce&Üeje megKeesHe³eesieë keÀÊe&J³eë¤67¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (Oeerjeë) O³eeveMeerue (keÀJe³eë) yege× f ceeved ueesie (meerje) nueeW Deewj (³egiee) pegDee
Deeefo keÀes (³eg¡eefvle) ³egkeÌle keÀjles Deewj (megcve³ee) megKe kesÀ meeLe (osJes<eg) efJeÜeveeW ceW (He=LekedÀ) Deueie (efJelevJeles)
efJemleej³egkeÌle keÀjles, Jewmes meye ueesie Fme Kesleer keÀce& keÀe mesJeve keÀjW¤67¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJeÜeveeW keÀer efMe#ee mes ke=Àef<ekeÀce&
keÀer GVeefle keÀjW~ pewmes ³eesieer veeef[ æ ³ees ceW Hejceséej keÀes meceeefOe³eesie mes ÒeeHle nesles nQ, Jewmes ner ke=Àef<ekeÀce& Üeje megKeeW keÀes
ÒeeHle nesJeW¤67¤
³egvekeÌlesl³em³e efJeéeeJemeg$eÝ&ef<eë~ ke=À<eerJeueeë keÀJe³ees Jee osJeleeë~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤

³egÉvekeÌleN meerjeN efJe ³egÉLHHOHäYHJ2-HENH¢ÉOHVHHVYHHZ{-H+HOHV1Q\HHUSHäFHGa
HILH1MHHäÀHJÉHIÆÍPH<HäMH1'HPHä9HHV1YHVRHU{H1É)OPHÉ&HnÍ +H1NH®-HFHVHHäOHG
³egÉYHNH®OHäa PHHUMHäa HI-Ha HJÉiee~ leNvegÉOJeNced~ ke=ÀÉOHVa HHVYHHZ{a -H1+H1OH1a )1Qa \HHUSHäFHGa HILH1MHa H1a ÀHJÉHIÆÍa PH<HäMH1 )HIOH1
PHÉ<HäMHÍa'HPHäOHGaYH1ÍaYHVRHU{HÍa)OHGaPHÉ&HnÍa+H1NH®-HFHGa'HHa)1HH1OHG
HeoeLe&ë-(³egvekeÌle) ³eg*diOJeced (meerje) nueeoerevf e ke=À<³egHekeÀjCeeefve vee[erJee& (efJe) efJeefJeOeeLex (³egiee) ³egieeefve
(levegOJeced) efJemle=Ceerle (ke=Àles) nueeefoefYeë keÀef<e&les ³eesiee²wevf e&<HeeefolesçvleëkeÀjCes Jee (³eesveew) #es$es (JeHele) (Fn) Dem³eeb
Yetceew yeg×ew Jee (yeerpeced) ³eJeeefokebÀ efmeef×cetueb Jee (efieje) ke=Àef<e³eesiekeÀceexHe³egkeÌle³ee megefMeef#ele³ee Jee®ee (®e)
mJemegeJf e®eejsCe (Þegefäë) MeerIećed~ Þegäerefle ef#eÒeveeceeMeg Deäerefle¤ (efve©06.12) (meYejeë) meceeveOeejCeeHees<eCeeë
(Demeled) Demleg (veë) Demceeved (vesoer³eë) DeefleMe³esveeefvlekeÀced (Fled) SJe (me=C³eë) ³eeë #es$e³eesieeved ielee ³eJeeefopeele³eë
(HekeÌJeced) (Dee) (F³eeled) ÒeeHveg³eeled~ #De³eb cev$eë Mele07.2.2.5 J³eeK³eeleë%¤68¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eefcen meeOeveeefve efJelevegOJeb meerje ³egiee ³egvekeÌle~ ke=Àles ³eesveew yeerpeb JeHele, efieje ®e
meYejeë ÞegefäYe&Jele, ³eeë me=C³eë meefvle leeY³ees ³eVesoer³eesçmeled HekeÌJeb YeJesled leefoosJe ve S³eeled¤68¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb efJeÜÓîeë ke=À<eerJeuesY³e½e ke=Àef<e³eesiekeÀce&eMf e#eeb ÒeeH³eeveskeÀeefve meeOeveeefve mecHeeÐe
ke=ÀeE<e ³eesieb ®e keggÀ©le~ lemceeod ³eod ³eled HekeÌJeb m³eeled, leÊeod ie=nerlJeesHeYeg*diOJeb Yeespe³ele Jee¤68¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (Fn) Fme He=efLeJeer Jee yege× f ceW meeOeveeW keÀes (efJelevegOJeced) efJeefJeOe ÒekeÀej mes
efJemleej³egkeÌle keÀjes (meerje) Kesleer kesÀ meeOeve nue Deeefo Jee veeefæ[³eeb Deewj (³egiee) pegDeeDeeW keÀes (³egvekeÌle) ³egkeÌle keÀjes
(ke=Àles) nue Deeefo mes peesles Jee ³eesie kesÀ De²eW mes Meg× efkeÀ³es DevleëkeÀjCe (³eesveew) Kesle ceW (yeerpeced) ³eJe Deeefo Jee
efmeef× kesÀ cetue keÀes (JeHele) yees³ee keÀjes~ (efieje) Kesleer efJe<e³ekeÀ keÀceeX keÀer GHe³eesieer megefMeef#ele JeeCeer (®e) Deewj De®ís
efJe®eej mes (meYejeë) SkeÀ ÒekeÀej kesÀ OeejCe Deewj Hees<eCe ceW ³egkeÌle (Þegefäë) MeerIe´ ntepf e³es, pees (me=C³eë) KesleeW ceW GlHeVe
ngS ³eJe Deeefo DeVe peeefle kesÀ HeoeLe& nQ, GveceW pees (vesoer³eë) Del³evle meceerHe (HekeÌJeced) HekeÀe ngDee (Demeled) nesJes, Jen
(Fled) ner (veë) nce ueesieeW keÀes (Dee) (F³eeled) ÒeeHle nesJes¤68¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesieeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ efJeÜeveeW mes ³eesieeY³eeme Deewj Kesleer keÀjves nejeW mes ke=Àef<ekeÀce&
keÀer efMe#ee keÀes ÒeeHle nes Deewj DeveskeÀ meeOeveeW keÀes yevee kesÀ Kesleer Deewj ³eesieeY³eeme keÀjes~ Fmemes pees DeVeeefo HekeÀe nes,
Gme-Gme keÀe ûenCe keÀj Yeespeve keÀjes Deewj otmejeW keÀes keÀjeDees¤68¤
Megveefcel³em³e kegÀceejneefjle $eÝef<eë~ ke=À<eerJeuee osJeleeë~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
MegÉYHjPHJ+H¢HXHH1HI-HNHäÀ<evlegÉ <HWHIFHäj0HJÉYHENH¢HU1YHH0HHäÉ'H1HI<HHäYOHJJeeNnwë~
0HJYHHäPHHUMHQ1HI-HHH1OHHV0HäFHHYHHPHJHI+H++H1XHHÉ'HHVHä2HHUÍNH¢¬H YHH1PFHV
MegÉYHFHGa PHJa +H¢HXHHäÍa HI-Ha ke=ÀÉH1YOHJa <HWHIFHäFHGa 0HJÉYHFHGa NH¢HU1YHH0HHäÍa 'H1HI<Ha H1YOHJÉa -HH1QZÍa 0HJYHHäPHHUMHa Q1HI-HHHäa
OHHV0HäFHHYHHaPHJÉHI+H1++H1XHH)HIOHäPHJÉHI+HNHHeNueeë~ 'HHVHä2HHUÍaNH¢1¬H 1YH1a'H1PFHVÉ)OH1PFHV
HeoeLe&ë-(Megveced) megKeced~ Megveefceefle megKeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.6) (meg) (HeÀeueeë) HeÀueefvle
efJemleerCee¥ Yetefceb kegÀJe&efvle ³ewmles (efJe) (ke=À<evleg) efJeefueKevleg (Yetefceced) (Megveced) megKeced (keÀerveeMeeë) ³es ÞecesCe
eqkeÌueM³eefvle les ke=À<eerJeueeë, De$e eqkeÌueMesjer®®eesHeOee³eeë keÀved ueesHe½e uees veeced ®e¤ (GCee05.56) Fefle eqkeÌueMeOeeleesë
keÀefve Òel³e³es uees ueesHe GHeOee³ee F&lJeb Oeeleesvee&ceeiece½e (DeefYe) (³evleg) ÒeeHvegJevleg (Jeenwë) Jenefvle ³ewmlewJe&=<eYeeefoJeenvewë
(Megveemeerje) ³eLee Jee³egmet³eex~ Megveemeerjew Megvees Jee³egë mejl³evleefj#es meerj Deeefol³eë mejCeeled¤ (efve©09.40)
(nefJe<ee) mebmke=Àlesve Ie=leeefovee mebmke=Àleew (leesMeceevee) mevlegefäkeÀjew, De$e JeCe&J³el³e³esve Meë, efJekeÀjCeelcevesHeoJ³el³e³eew ®e
(megefHeHHeueeë) MeesYeveeefve efHeHHeueeefve HeÀueeefve ³eemeg leeë (Dees<eOeerë) ³eJeeoerved (keÀÊe&ve) kegÀJe&vleg (Demces) DemceY³eced~
DevJe³eë-³es keÀerveeMeemles HeÀeuee Jeenwë men JeÊe&ceevewn&ueeefoefYeYe&teEce efJeke=À<evleg, MegveceefYe³evleg~ nefJe<ee leesMeceevee
MegveemeerjsJeemces megeqHeHHeuee Dees<eOeerë keÀÊe&ve~ leeefYeë meg Megveb ®e¤69¤
YeeJeeLe&ë-³es ®elegjeë ke=Àef<ekeÀeje ieesJe=<eYeeoerved mebj#³e efJe®eejsCe ke=Àef<eb kegÀJe&efvle, lesçl³evleb megKeb ueYevles~ vee$e
#es$esçcesO³eb eEkeÀef®eled Òe#esH³eced~ efkeÀvleg yeerpeev³eefHe megievO³eeefo³egkeÌleeefve ke=ÀlJewJe JeHevleg, ³eleesçVeev³eejesi³ekeÀjeefCe YetlJee
yeueyeg×er JeOe&³es³egë¤69¤
HeoeLe&ë-pees (keÀerveeMeeë) HeefjÞece mes keÌuesMeYeeskeÌlee Kesleer keÀjves nejs nQ, Jes (HeÀeueeë) efpevemes He=efLeJeer keÀes
peesleW, Gve HeÀeueeW mes (Jeenwë) yewue Deeefo kesÀ meeLe JeÊe&ceeve nue Deeefo mes (Yetefceced) He=efLeJeer keÀes (efJeke=À<evleg) peesleW Deewj
(Megveced) megKe keÀes (DeefYe³evleg) ÒeeHle nesJeW~ (nefJe<ee) Meg× efkeÀ³es Ieer Deeefo mes Meg× (leesMeceevee) mevlees<ekeÀejkeÀ
(Megveemeerje) Jee³eg Deewj met³³e& kesÀ meceeve Kesleer kesÀ meeOeve (Demces) nceejs efue³es (megefHeHHeueeë) megvoj HeÀueeW mes ³egkeÌle
(Deess<eOeerë) peew Deeefo (keÀÊe&ve) keÀjW Deewj Gve Dees<eefOe³eeW mes (meg) megvoj (Megveced) megKe YeesieW¤69¤
YeeJeeLe&ë-pees ®elegj Kesleer keÀjves nejs ieew Deewj yewue Deeefo keÀer j#ee keÀjkesÀ efJe®eej kesÀ meeLe Kesleer keÀjles nQ, Jes
Del³evle megKe keÀes ÒeeHle nesles nQ~ Fve KesleeW cesb efJeÿe Deeefo ceueerve HeoeLe& veneR [eueves ®eeefn³es, efkeÀvleg yeerpe Yeer megieefvOe
Deeefo mes ³egkeÌle keÀjkesÀ ner yeesJeW efkeÀ efpememes DeVe Yeer jesiejefnle GlHeVe neskeÀj ceveg<³eeefo kesÀ yeue Deewj yege× f keÀes
yeæ{eJeW¤69¤
Ie=lesvesl³em³e kegÀceejneefjle $eÝef<eë~ ke=À<eerJeuee osJeleeë~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Ie=ÉOHVYH1PHHUOHH1FH2HJäYHH1PHFHäSHOHHE1HI-HËHZ{R[1-HZMYHJäFHOHHFH1HIµäÍa
7SH {P-HOHHU1+HHäPHH1HI+HY-HäFHHYHH1PFHHYOPHHU{OHV1+HHäPHH1<HH-Hä-HOP-H
Ie=ÉOHVYHäaPHHUOHHäaFH2HJäYHHaPHFHGa'H1SH1OHH1FHGaHI-HËHZ{ÍaRV1-HZÍa'HYHJäFH1OHVOHYHJäÉFHOHHaFH1efÓ1HIMHIOHä FH1OHGÉHI<HäÍa7SH {P-HOHHUa

+HHäPHHaHI+HY-HäFHHYHHa'H1PFHHYHGaPHHU1OHV1a+HHäPHHa'H1HI<Ha'HHa-H1-HÉlmJeN¤70¤
HeoeLe&ë-(Ie=lesve) Deep³esve (meerlee) mee³e³eefvle #es$emLeueesÿeved #e³eefvle ³e³ee mee keÀeÿHeefÆkeÀe (ceOegvee) #eewêCs e
Meke&Àjeefovee Jee (meced) SkeÀerYeeJes (Dep³eleeced) meb³egp³eleeced (efJeéewë) meJezë (osJewë) DeVeeefob keÀece³eceevewefJeÜefÓë
(Devegcelee) Deveg%eeefHelee (ce©efÓë) ceveg<³ewë (Tpe&mJeleer) Tpe&ë Heje¬eÀcemecyevOees efJeÐeles ³em³eeë mee (He³emee) peuesve
ogiOesve Jee (efHevJeceevee) efmekeÌlee meseJf elee (Demceeved) (meerles) meerlee (He³emee) peuesve (DeefYe) (Dee) (JeJe=lmJe) JeefÊe&lee
YeJeleg~ #De³eb cev$eë Mele07.2.2.10 J³eeK³eeleë%¤70¤
DevJe³eë-efJeéewoxJewce&©efÓ³e&g<ceeefYejvegcelee He³emeespe&mJeleer efHevJeceevee meerlee Ie=lesve ceOegvee mecep³eleeced~ mee meerles
meerleemceeved Ie=leeefovee meb³ees#³eleerefle He³emeeçY³eeJeJe=lmJe DeY³eeJeÊe&leeced¤70¤
YeeJeeLe&ë-meJex efJeÜebmeë ke=À<eerJeuee efJeÐe³eeveg%eelee Ie=leceOegpeueeefovee megmebmke=Àleecevegceleeb #es$eYetefceceVemegmeeefOekeÀeb
kegÀJe&vleg, ³eLee megievOeeefo³egkeÌleeefve yeerpeeefve ke=ÀlJee JeHeefvle, leLewJe leeceefHe megievOesve mebmke=Àleeb kegÀJe&vleg¤70¤
HeoeLe&ë-(efJeéewë) meye (osJewë) DeVeeefo HeoeLeeX keÀer F®íe keÀjves Jeeues efJeÜeved (ce©efÓë) ceveg<³eeW keÀer
(Devegcelee) Dee%ee mes ÒeeHle ngDee (He³emee) peue Jee ogiOe mes (Tpe&mJeleer) Heje¬eÀce mecyevOeer (efHevJeceevee) meeR®ee Jee
mesJeve efkeÀ³ee ngDee (meerlee) Heìsuee (Ie=lesve) Ieer leLee (ceOegvee) menle Jee MekeÌkeÀj Deeefo mes (mecep³eleeced) meb³egkeÌle keÀjes~
(meerles) Heìsuee (Demceeved) nce ueesieeW keÀes Ieer Deeefo HeoeLeeX mes meb³egkeÌle keÀjsiee, Fme nsleg mes (He³emee) peue mes
(DeY³eeJeJe=lmJe) yeej-yeej JeÊee&Dees¤70¤
YeeJeeLe&ë-meye efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efkeÀmeeve ueesie efJeÐee kesÀ DevegketÀue Ieer, ceerþe Deewj peue Deeefo mes
mebmkeÀej keÀj mJeerkeÀej keÀer ngF& Kesle keÀer He=efLeJeer keÀes DeVe keÀes efme× keÀjves Jeeueer keÀjW~ pewmes yeerpe megieefvOe Deeefo ³egkeÌle
keÀjkesÀ yeesles nQ, Jewmes He=efLeJeer keÀes Yeer mebmkeÀej³egkeÌle keÀjW¤70¤
uee²ueefcel³em³e kegÀceejneefjle $eÝef<eë~ ke=À<eerJeuee osJeleeë~ efJejeìd He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
XHHäXH1E+H-HHU{M-HOed megÉ0HV-HäjPHHVFH1HI+HOPHäa
OHRJ¾ä+HHIOH1LHHFHH(-Hä´H+H¢1-H¥nH1+HHU-HäMH5ÒeNP/HH-HäRGM/H1-HHQä&HFHG¤
XHHäXHFHGa+H-HHU{M-HOHGaPHJÉ0HV-H1HIFHHIOHäÉPHJÉçMesJeäcedaPHHV1FH1HI+HOPH1HI-H HIOHäPHHVFH1HI+HÉlPHäaOHOHGa*OHGa-H1+H1HIOH1aLHHFHGa'HHI-HäFHGa
´H1+H¢1-H nHIFHHIOHä´HÉ+H¢1-H nFHGaH1a+HHU-HäMHUFHGa´H1P/HH-H1HIRHIOHä´H1P/HHÉ-HäOHGaMl/H1-HHQäYHFHGaMl/H1-HHQäYH1HIFHHIOHäM/H1É-HHQäYHFHG1¤
HeoeLe&ë-(uee²ueced) meerjeHe½eeod Yeeies oe{îee&³e meb³eesp³eb keÀeÿced (HeJeerjJeled) ÒeMemleë HeJeerjë HeÀeuees efJeÐeles
³eeqmceved leled (megMesJeced) megÿg megKekeÀjced (meesceefHelme©) ³es meesce³eJeeÐees<eOeerë Heeue³eefvle leeved lmej³eefle kegÀefìueb iece³eefle
(leled) (Gled) (JeHeefle) (ieeced) He=efLeJeerced (DeefJeced) j#eCeeefonslegced (ÒeHeÀJ³e&ced) ÒeHeÀefJe&legb ieceef³elegb ³eesi³eced (®e)
(HeerJejerced) ³e³ee Hee³e³eefvle leeb mLetueeced (ÒemLeeJeled) ÒeMemleb ÒemLeeveb ³em³eeefmle leled (jLeJeenveced) jLeb Jenefle ³esve leled~

DevJe³eë-ns ke=À<eerJeueeë! ³et³eb meesceefHelme© HeJeerjJeled megMesJeb uee²ueb ÒeHeÀJ³e¥ ÒemLeeJeod jLeJeenveb ®eeefmle,
³esveeeEJe HeerJejeR ieecegÜHeefle leÐet³eb meeOvegle¤71¤
YeeJeeLe&ë-ke=À<eerJeuewë mLetuece=lmveeceVeeÐeglHeeovesve jef#ekeÀeb megHejer#³e nueeefomeeOevewë mebke=À<³e meceerke=Àl³e
megmebmke=Àleeefve yeerpeeefve mecegH³eesÊeceeefve Oeev³eev³eglHeeÐe YeeskeÌleJ³eeefve¤71¤
HeoeLe&ë-ns efkeÀmeevees! legce ueesie pees (meesceefHelme©) peew Deeefo Dees<eefOe³eeW kesÀ j#ekeÀeW keÀes ìsæ{e ®eueeJes
(HeJeerjJeled) ÒeMebefmele HeÀeue mes ³egkeÌle (megMesJeced) megvoj megKeoe³ekeÀ (uee²ueced) HeÀeues kesÀ Heerís pees ¢æ{lee kesÀ efue³es
keÀeÿ ueiee³ee peelee nw, Jen (®e) Deewj (ÒeHeÀJ³e&ced) ®eueeves ³eesi³e (ÒemLeeJeled) ÒeMebemf ele ÒemLeeve Jeeuee (jLeJeenveced) jLe
kesÀ ®eueves keÀe meeOeve nw, efpememes (DeefJeced) j#ee Deeefo kesÀ nsleg (HeerJejerced) meye HeoeLeeX keÀes Yegieeves keÀe nsleg mLetue
(ieeced) He=efLeJeer keÀes (GÜHeefle) GKeeæ[les nQ (leled) GmekeÀes legce Yeer efme× keÀjes¤71¤
YeeJeeLe&ë-efkeÀmeeve ueesieeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ ceesìer ceÆer DeVe Deeefo keÀer GlHeefÊe mes j#ee keÀjves nejer He=efLeJeer keÀer
De®ís ÒekeÀej Hejer#ee keÀjkesÀ nue Deeefo meeOeveeW mes peesle, SkeÀmeej keÀj, megvoj mebmkeÀej efkeÀ³es yeerpe #yees% kesÀ GÊece Oeev³e
GlHeVe keÀjkesÀ YeesieW¤71¤
keÀeceefcel³em³e kegÀceejneefjle $eÝef<eë~ efce$eeo³ees efue²eskeÌlee osJeleeë~ Dee®eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë
mJejë¤
Heeef®ekeÀe kHU Òe³elvesve megmebmke=Àleev³eVeeefve J³e¡eveeefve kegÀ³ee&efol³een¤
+HNH¢HYHVQHMHUkHU'HÏVHOYHPHVPHJYRM'H9H'HHZM-HHYHHVENH¢HV\HYHH-HVHQHI-HHH'HLHXHVFHYHFH:NH¢QH
nw¤
NH¢HFHkeÀeceogIeV2HJ-HHIFH1HHH1-Hä&HHHH~
)YÌHäHH1HIËH<HH+HWÉ<Ces ÒeNSHH<H1É'HHVVHä2HHU<HÍ
NH¢HFHäFHGa NH¢H1FH1RJÉIe1 )HIOHä NH¢HFHÉRJIes~ OegÉ-H1a HIFH1HHHäa -Hä&HHHa H1a )YÌHäHa 'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGa +HWÉ<Ces~
´H1SHH<H1)HIOHä´H1SHHÉ<HäÍa'HHVHä2HHU<HÍ
HeoeLe&ë-(keÀececed) F®íeced (keÀeceogIes) F®íeHetefjkesÀ (Oeg#Je) efHeHetefOe& (efce$ee³e) megËos (Je©Cee³e) GÊecee³e
efJeog<es (®e) DeefleLe³es (Fvêe³e) Hejcewée³³e&³egkeÌlee³e (DeeféeY³eeced) ÒeeCeeHeeveeY³eeced (Het<Ces) HegefäkeÀje³e (ÒepeeY³eë)
mJemevleevesY³eë (Dees<eOeerY³eë) meesce³eJeeefoY³eë~ #De³eb cev$eë Mele07.2.2.12 J³eeK³eeleë%¤72¤
DevJe³eë-ns keÀeceogIes Heeef®ekesÀ lJeb YetefceefjJe megmebmke=ÀlewjVewefce&$ee³e Je©Cee³e ®esvêe³eeeféeY³eeb Het<Ces ÒepeeY³e
Dees<s eOeerY³eë keÀeceb Oeg#Je¤72¤
YeeJeeLe&ë-HHkHU-HH+HJHÍ+HHNHE¢NHJ¢HH OHGOHHEOHEH+HHNH¢HI-H²HHEPHJHI0HH²HHYH9HHHIYHHIYHFHH HPHE<HHVSHPH-HH YHG
jesieeved otjerkegÀ³ee&led¤72¤
HeoeLe&ë-ns (keÀeceogIes) )ÏHNH¢HV +HW&H NH¢MYHV QHMHU MPHVH)HHkHUOHW +HHI/H-HHU kesÀ meceeve megvoj mebmkeÀej efkeÀ³es
DeVeeW mes (efce$ee³e) efce$e (Je©Cee³e) GÊece efJeÜeved (®e) DeefleefLe DeY³eeiele (Fvêe³e) Hejce Ssée³³e& mes ³egkeÌle
(DeeféeY³eeced) ÒeeCe-DeHeeve (Het<Ces) HegefäkeÀejkeÀ peve (ÒepeeY³eë) mevleeveeW Deewj (Dees<eOeerY³eë) meesceuelee Deeefo
Dees<s eefOe³eeW mes (keÀececed) F®íe keÀes (Oeg#Je) HetCe& keÀj¤72¤
YeeJeeLe&ë-SHHV kHU NHH+HJH<HHVSHYH\HYHH-HV*PHNH¢HV HHHIQHV HINH¢+HNH¢HYHV NH¢HU HI-H²HHPHHU.HHI´HH+HRH/H +HNH¢H
Deewj GvekeÀe Yeespeve keÀje kesÀ meye keÀes jesiejefnle jkeÌKeW¤72¤
efJeceg®³eOJeefcel³em³e kegÀceejneefjle $eÝef<eë~ DeIv³ee osJeleeë~ Yegefjiee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
ceveg<³ewie&JeeefoHeMegJe=eq×b ke=ÀlJee He³eesIe=leeoerefve Je×&ef³elJeeveefvoleJ³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes ieew Deeefo HeMegDeeWb keÀes yeæ{e, Gve mes otOe Ieer Deeefo keÀer Je=e×
f keÀj Deevevo ceW jnvee ®eeefn³es,
Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI-HFHJäH2-HFHIv³ee osJe³eeveeNç'HLHäYFH1OHFHäPHP+HH1MFH1PHa SHHVHIOHäMH+HHFH
efJe~ cegÉ®³eNOJeNced~ DeNIYHH1Ía RV1-H1HH1YHH1 )HIOHä RV-HÉHHYHHÍa 'HLHäYFHa OHFHäPHÍa +HH1MFHGa 'H1PHa SHHVHIOHäÍa
DeeNHeeNceN¤73¤
HeoeLe&ë-(efJe) (ceg®³eOJeced) l³epele (DeIv³eeë) nvlegce³eesi³ee ieeë (osJe³eeveeë) ³eeefYeoxJeeved efoJ³eeved Yeesieeved
ÒeeHvegJeefvle leeë (Deievce) ie®ísce (lecemeë) je$esë (Heejced) (Dem³e) met³³e&m³e (p³eesefleë) ÒekeÀeMeced (DeeHeece)
J³eeHveg³eece~ #De³eb cev$eë Mele07.2.2.21 J³eeK³eeleë%¤73¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee ³et³eb DeIv³ee osJe³eeveeë ÒeeH³e megmebmke=Àleev³eVeeefve YegkeÌlJee jesiesY³ees efJeceg®³eOJeced,
leLee Je³eceefHe efJeceg®³esceefn~ ³eLee ³et³eb lecemeë Heejb ÒeeHvegle, leLee Je³eceH³eievce~ ³eLee ³et³ecem³e p³eesefleJ³ee&Hvegle, leLee
Je³eceH³eeHeece¤73¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ee ieJeeoerved HeMetved keÀoeef®eVe nv³egve& Ieele³es³eg½e~ ³eLee
PHWHH[RHHRGMHHIHHIYH -H¬H OHVOH/HH-HZ²HNH¢0HHkMHUOHHH+H/HHYH9HHHIYHPHEPHV-HMHVLHV<HHVHIYH-H¬H YOHHFHG
HeoeLe&ë- ns ceveg<³ees! pewmes legce ueesie (DeIv³eeë) j#ee kesÀ ³eesi³e (osJe³eeveeë) efoJ³e YeesieeW keÀer ÒeeeqHle keÀer nsleg
ieewDeeW keÀes ÒeeHle nes, megvoj mebmkeÀej efkeÀ³es DeVeeW keÀe Yeespeve keÀjkesÀ jesieeW mes (efJeceg®³eOJeced) He=LekedÀ jnles nes, Jewmes nce
ueesie Yeer ye®eW~ pewmes legce ueesie (lecemeë) jeef$e keÀs (Heejced) Heej keÀes ÒeeHle nesles nes, Jewmes nce Yeer (Deievce) ÒeeHle nesJeW~
pewmes legce ueesie (Dem³e) Fme met³³e& kesÀ (p³eesefleë) ÒekeÀeMe keÀes J³eeHle nesles nes, Jewmes nce Yeer (efJe) (DeeHeece) J³eeHle
nesJeW¤73¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ieew Deeefo HeMegDeeW keÀes Yeer ve ceejW
Deewj ve cejJeeJeW leLee ve efkeÀmeer keÀes ceejves oW~ pewmes met³³e& kesÀ Go³e mes jeef$e efveJe=Êe nesleer nw, Jewmes JewÐ ekeÀMeHkNH¢HUMHUHIOH
mes HeL³e DeVeeefo HeoeLeeX keÀe mesJeve keÀj jesieeW mes ye®eW¤73¤
mepetjyo Fl³em³e kegÀceejneefjle $eÝef<eë~ Deeféeveew osJeles~ Dee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
ceveg<³ewë keÀLeb ke=ÀlJee megKeef³eleJ³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes efkeÀme ÒekeÀej HejmHej megKeer nesvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
meNpetjyoesNçDe³eä-HHVHI<HÍ PH1SHW1HHÉ'Hä&HHUHI<HÍa PH1SHHVHäPHH-H1HIËHYHH1 RjPHHVäHI<Hë meNpetë meWMlÉ6OHä0HVYH

PH1SHW-H]{ËHHYH1MÉ)>äHH,HÉOHVYH1P-HHQHä
PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa 'H\RäÍa 'HHä-HHVHI<H1HIMOHHä-HÍÉHI<HÍ~ PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa *1HHÍa 'Hä&HHUHI<HÍa PH1SHHVHäPHH1HI-HHIOHä
PH1SHHVHäÉPHHZa 'H1HIËHYHHäa RjPHHVVäHI<H1HIMHIOH1 RjPHäÍÉHI<HÍa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa PHWMäÍa 6OHä0HVYHa PH1SHWHIMHIOHä meNçpetë~ JewNéeeNveNjë~
)>äHHa,HÉOHVYHäaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(mepetë) meb³egkeÌleë (Deyoë) mebJelmejë (De³eJeesefYeë) efceefÞeleeefceefÞelewjVewë #eCeeefoefYeë keÀeueeJe³eJewë
(mepetë) men JeÊe&ceeveeë (G<eeë) ÒeYeeleë (De©CeerefYeë) jkeÌleÒeYeeefYeë (mepees<emeew) meceevemesJeveew (Deeféevee)
ÒeeCeeHeeveeefJeJe ocHeleer (obmeesefYeë) keÀce&eYf eë (mepetë) meefnleë (metjë) met³³e&ë (SleMesve) DeéesvesJe J³eeeqHleMeeruesve JesieJelee
efkeÀjCeefveefceÊesve Jee³egvee~ SleMe Fl³eéeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.14) (mepetë) meb³egkeÌleë (Jewéeevejë) efJeÐegoeqiveë
(F[³ee) DeVeeefoefveefceÊeªHe³ee He=efLeJ³ee (Ie=lesve) peuesve (mJeene) mel³esve Jeeefieeqvê³esCe~ #De³eb cev$eë Mele07.2.3.8
DevJe³eë-QV FHYHJHHÍ -HHE PH-H[ kHU+HJHH H/HHÉH-HHVHI<HÍ PHSHWM\RHVÉ&HHUHI<HÍ PHSHWHH REPHHVH<I HÍ
mepees<emeeJeeféevesJe SleMesvesJe mepetë metj F[³ee Ie=lesve mJeene mepetJezéeevej½e Jele&les, leLewJe Òeerl³ee JeÊes&ceefn¤74¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³es<eg ³eeJeled HejmHejb meewneo¥ leeJeosJe megKeced~ ³eeJeod oewneo¥ leeJeosJe ogëKeb ®e pee³eles, lemceeled
PH-H]ÍkHU+HJHÍ+HMHV+HNH¢HMHIH¢HHHPHnwJe meoe JeefÊe&leJ³eced¤74¤
HeoeLe&ë-QV FHYHJHHVQFHPH\HXHHVLHkHU-Heg©<e pewmes (De³eJeesefYeë) SkeÀjme #eCeeefo keÀeue kesÀ DeJe³eJeeW mes
(mepetë) meb³egkeÌle (Deyoë) Je<e& (De©CeerefYeë) ueeue keÀeefvle³eeW keÀs (mepetë) meeLe JeÊe&ceeve (G<eeë) ÒeYeele mece³e
(obmeesefYeë) keÀceeX mes (mepees<emeew) SkeÀmee JeÊee&Je Jeeues (Deeféevee) ´HH&H'HHZM'H+HHYHNHV¢PHFHHYHkHU-Heg©<e Jee (SleMesve)
®eueles Ieesæ[s kesÀ meceeve J³eeeqHleMeerue JesieJeeues efkeÀjCeefveefceÊe HeJeve kesÀ (mepetë) meeLe JeÊe&ceeve (metjë) met³e& (F[³ee)
DeVe Deeefo keÀe efveefceÊeªHe He=efLeJeer Jee (Ie=lesve) peue mes (mJeene) mel³e JeeCeer kesÀ (mepetë) meeLe (Jewéeevejë)
efyepegueerªHe Deeqive JeÊe&ceeve nw, Jewmes ner Òeerefle mes JeÊeX¤74¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW ceW efpeleveer HejmHej efce$elee nes Glevee ner megKe Deewj efpelevee efJejesOe Glevee ner ogëKe neslee
QZa*PHPHVPH\HXHHVLHkHU+HJH+HMP+HM*+HNH¢HMNH¢MYHVNHV¢PHH/HQHUPHRH-H¬H;
³ee Dees<eOeerefjl³em³e efYe<eie=ef<eë~ JewÐees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³ewjJeM³eceew<eOemesJeveb ke=ÀlJeejesiewJe&efle&leJ³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes DeJeM³e Dees<eefOe mesJeve keÀj jesieesb mes ye®evee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HH'HHVHä2HHU1Í+HW-HH {SHH1OHHRV1-HV<HäHTk³egÉieb HegÉje~
FHYHZ1YHJ\H1<HW&HHäFH1Qj0H1OHE2HHFHHäHIYHPH1+OHHä¤75¤
HHÍa 'HHVHä2HHUÍa +HW-HH {Ía SHH1OHHÍa RV1-HV<HäÍa HIH1HJÉLHHIFHHIOHä HIHÉHJÉieced~ HegÉMHa FHYHZ{a YHJa \H1<HW&HHäFHGa 'H1QFHGa 0H1OHFHGa
2HHFHHäHIYHaPH1+OHaH175¤
HeoeLe&ë-(³eeë) (Dees<eOeerë) meesceeÐeeë (HetJee&ë) (peeleeë) Òeefme×eë (osJesY³eë) He=efLeJ³eeefoY³eë (ef$e³egieced)

Je<e&$e³eced (Hegje) (cevew) cev³ew, De$e efJekeÀjCeJ³el³e³esve MeHed (veg) MeerIećed (yeYe´tCeeced) YejCeeveeb OeejkeÀeCeeb jesefieCeeced
(Denced) (Meleced) DeveskeÀeefve (Oeeceeefve) cece&mLeeveeefve (meHle) (®e)¤75¤
DevJe³eë-'HQE HH 'HHVH2HHUR-[ HV<HHTkHJLHE +HJMH +HW-HH SHHOHH HH \H<HW&HHE 0HOHE PH+OH H 2HHFHHHIYH FHFHH HI&H
J³eeHvegJeefvle, lee veg cevew MeerIe´b peeveer³eeced¤75¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHZHH Í+HHI/H-HHFH+PHJ HHZH2HHHV SHHHYOHVLHOHHIH-HHH <H-HVHJPOHHÍPH GLH¡HH/HH-HZ²HNH¢H0HHkHI-HHI2H
mebmesJ³eeë, lee YegkeÌleeë mel³eë meJee&eCf e cecee&C³eefYeJ³eeH³e jesieeefVeJee³e& MejerjmegKeeefve meÐees peve³eefvle¤75¤
HeoeLe&ë-(Denced) ceQ (³eeë) pees (Dees<eOeerë) meesceuelee Deeefo Dees<s eOeer (osJesY³eë) He=efLeJeer Deeefo mes (ef$e³egieced)
leerve Je<e& (Hegje) Heefnues (HetJee&ë) HetCe& megKe oeve ceW GÊece (peeleeë) Òeefme× ngF&, pees (yeYe´tCeeced) OeejCe keÀjves nejs
jesefie³eebs kesÀ (Meleced) meew (®e) Deewj (meHle) meele (Oeeceeefve) pevce Jee veeefæ[³eeW kesÀ ceceeX ceW J³eeHle nesleer nQ, Gve keÀes (veg)
MeerIe´ (cevew) peevebt¤75¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ pees He=efLeJeer Deewj peue ceW Deess<eOeer GlHeVe nesleer nQ, Gve leerve Je<e& kesÀ Heerís
þerkeÀ-àHUNH¢+HNH¢HU QJ) NH¢HV ÝHQ&HNH¢M-HZ²HNH¢0HHkNHV¢'HYHJNHW¢XHHI-H2HHYHPHV PHV-HYHNH¢M:aPHV-HYHNH¢HU QJ) -HV 'HHVHOeer Mejerj
kesÀ meye DebMeeW ceW J³eeHle nes kesÀ Mejerj kesÀ jesieeW keÀes ígæ[e megKeeW keÀes MeerIe´ keÀjleer nQ¤75¤
Meleb Je Fl³em³e efYe<eie=ef<eë~ JewÐees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³eeë eEkeÀ ke=ÀlJee eEkeÀ meeOe³es³egefjl³een¤
ceveg<³e keÌ³ee keÀjkesÀ efkeÀme keÀes efme× keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
0H1OHE-HHVäÉ'HF\H12HHFHHäHIYHPH1QÓHäcegÉOH-HHV1QäÍa
'H2HHä0HOHH¢O-HHVHWÉHHIFH1FHEFHVäÉ'HLH1RENHä¢le¤76¤
MeNleced~ Je1Ía'H1F\H1a2HHFHHäHIYHaPH1QÓHäFHGa*1OHa-H1ÍaQäÍa'H2Häa0H1OH1¬eÀ1O-H1 )HIOHä 0Hleç¬eÀlJeë~ ³etÉ³eced~ FNceced~ cesN~
DeNieNoNced~ ke=ÀÉleN¤76¤
HeoeLe&ë-(Meleced) (Jeë) ³eg<ceekeÀced (Decye) ceeleë (Oeeceeefve) cece&mLeeveeefve (menñeced) DemebK³eeë (Gle) DeefHe
(Jeë) ³eg<ceekeÀced (©në) vee[îe*dkegÀjeë (DeOee) DeLe, De$e efveHeelem³e ®e #Deäe06.3.136% Fefle oerIe&ë (Mele¬eÀlJeë)
Meleb ¬eÀleJeë Òe%eeë ef¬eÀ³ee Jee ³es<eeb lelmecyev×ew (³et³eced) (Fceced) osnced (ces) cece (Deieoced) jesiejefnleced (ke=Àle) kegÀ©le,
De$e efJekeÀjCeuegkeddÀ~ #De³eb cev$eë Mele07.2.4.27 J³eeK³eeleë%¤76¤
DevJe³eë-ns Mele¬eÀlJeë! ³et³eb ³eemeeb Melecegle menñeb ©në meefvle, leeefYecex cecesceb osnceieob ke=Àle~ DeOe mJe³eb Jees
osneveieoeved kegÀ©le~ ³eeefve JeesçmebK³eeefve Oeeceeefve leeefve ÒeeHvegle~ ns Decye! lJeceH³esJecee®ej¤76¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeCeeefceoceeefoceb keÀÊe&J³eb keÀccee&emf le ³eoes<eefOemesJeveb HeL³ee®ejCeb megefve³eceJ³eJenjCeb ®e ke=ÀlJee
Mejerjejesi³emecHeeoveced~ ve¿eslesve efJevee Oecee&Le&keÀececees#eeCeecevegÿeveb keÀÊe¥g keÀef½eoefHe MekeÌveeself e¤76¤
HeoeLe&ë-ns (Mele¬eÀlJeë) mewkeÀæ[eW ÒekeÀej keÀer yege× f Jee ef¬eÀ³eeDeebs mes ³egkeÌle ceveg<³ees! (³et³eced) legce ueesie efpeve kesÀ
(Meleced) mewkeÀæ[eW (Gle) Jee (menñeced) npeejneW (©në) veeefæ[³eeW kesÀ DebkegÀj nQ, Gve Dees<eefOe³eeW mes (ces) cesjs (Fceced) Fme
Mejerj keÀes (Deieoced) veerjesie (ke=Àle) keÀjes~ (DeOee) FmekesÀ He½eeled (Jeë) DeeHe DeHeves MejerjeW keÀes Yeer jesiejefnle keÀjes, pees
(Jeë) legcnejs DemebK³e (Oeeceeefve) cecce& mLeeve nQ, GvekeÀes ÒeeHle nesDees~ ns (Decye) ceelee! let Yeer Ssmee ner Dee®ejCe
keÀj¤76¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meyemes Heefnues Dees<s eefOe³eeW keÀe mesJeve, HeL³e keÀe Dee®ejCe Deewj efve³eceHetJe&keÀ
J³eJenej keÀjkesÀ Mejerj keÀes jesiejefnle keÀjbs, keÌ³eeWefkeÀ FmekesÀ efJevee Oecce&, DeLe&, keÀece Deewj cees#eeW keÀe Devegÿeve keÀjves keÀes
keÀesF& Yeer meceLe& veneR nes mekeÀlee¤76¤
Dees<eOeerefjl³em³e efYe<eie=ef<eë~ JewÐees osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
keÀer¢M³e Dees<eOe³eë mesJ³ee Fl³een¤
kewÀmeer Dees<eefOe³eeW keÀe mesJeve keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHVHä2HHU1Í´HHIOHäFHHVR2-HE1+HJ+Hä-HOHHUÍ´H1PHW-HäMHUÍa
'HËHHäÉ)-HPH1HISHO-HäMHU-HHD12HäÍ+HHMHIH1&-HnÍ
'HHVHä2HHUÍa ´HHIOHä~ ceesNoNOJeNFHGa +HJ+Hä-HOHHU1HIMHIOH1 +HJ+HäÉ-HOHHUÍa ´H1PHW-HäMHU1HIMHIOHä ´H1ÉPHW-HäMHUÍa 'HËHHäÍÉ)1-HVOHËHHäÍÉ)-Ha
PH1HISHO-HäMHU1HIMHIOHäPH1ÉHISHO-HäMHUÍa-HHU12HäÍa+HH1MlHIH1&-HnÍ
HeoeLe&ë-(Dees<eOeerë) meesceeoerved (Òeefle) (ceesoOJeced) Deevevo³ele (Heg<HeJeleerë) ÒeMemleeefve Heg<HeeefCe ³eemeeb leeë
(ÒemetJejerë) megKeÒemeeefJekeÀeë (Deéee FJe) ³eLee legj²e (meefpelJejerë) Mejerjwë men meb³egkeÌlee jesieeved peslegb Meerueeë
(Jeer©Oeë) meesceeoerved (Heejef³e<CJeë) jesiepeogëKesY³eë Heejb veslegb meceLee&ë¤77¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë ³et³eceéee FJe meefpelJejerJeea©Oeë Heejef³e<CeJeë Heg<HeJeleerë ÒemetJejerjes<eOeerë mebmesJ³e
ÒeefleceesoOJeced¤77¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLeeçéeeª{e Jeerjeë Me$etved efpelJee efJepe³eb ÒeeH³eeççvevoefvle, leLee
meoew<eOemesefJeveë HeL³ekeÀeefjCees efpelesevq ê³ee pevee Deejesi³eceJeeH³e efvel³eb ceesovles¤77¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (Deéee FJe) Iees[ æ eW kesÀ meceeve (meefpelJejerë) MejerjeW kesÀ meeLe meb³egkeÌle jesieeW keÀes
peerleves Jeeueer (Jeer©Oeë) meesceuelee Deeefo (Heejef³e<CJeë) ogëKeeW mes Heej keÀjves kesÀ ³eesi³e (Heg<HeJeleerë) ÒeMebemf ele Heg<HeeW mes
³egkeÌle (ÒemetJejerë) megKe osves nejer (Dees<eOeerë) Dees<eefOe³eeW keÀes ÒeeHle neskeÀj (ÒeefleceesoOJeced) efvel³e Deevevo Yeesiees¤77¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes Ieesæ[eW Hej ®eæ{s Jeerj Heg©<e Me$egDeeW keÀes peerle, efJepe³e keÀes ÒeeHle
nes kesÀ Deevevo keÀjles nQ, Jewmes Þesÿ Dees<eefOe³eeW kesÀ mesJeve Deewj HeL³eenej keÀjves nejs efpeleseqvê³e ceveg<³e jesieeW mes ítì
Deejesi³e keÀes ÒeeHle nes kesÀ efvel³e Deevevo Yeesieles nQ¤77¤
Dees<eOeerefjleerl³em³e efYe<eie=ef<eë~ ef®eefkeÀlmegoxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë efHe$eHel³eeefve HejmHejb keÀLeb JeÊexjefVel³een¤
efHeÀj efHelee Deewj Heg$e DeeHeme ceW kewÀmes JeÊeX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHVHä2HHU1HIMHIOHäFHHOHMlPOH¾HVäRV-HHU1+Hä\HJ-HVa
PH1YHVH1FHËHE1LHHE-HHPHäÉ'HH1OFHHYHE1OH-Hä+HWH
'HHVHä2HHUÍa)HIOHäaFHH1OH1MlÍaOHOHGa-H1ÍaRV1-HHU1Ía*+Häa\HJÉ-HV1aPH1YHVHäFHGa'HËHäFHGaLHHFHGa-HHPHäÍa'HH1OFHHYHäFHGaOH-Häa+HtÉ©N<eN~
HegÉ1HVHIOHä+HJH
HeoeLe&ë-(Dees<eOeerë) (Fefle) FJe (ceelejë) pevev³eë (leled) keÀce& (Jeë) ³eg<ceeved (osJeerë) efoJ³ee efJeog<eerë (GHe)
meceerHemLeë meved (ye´gJes) GHeefoMes³eced (meves³eced) mebYepes³eced (Deéeced) legj²eefokeÀced (ieeced) OesvJeeefokebÀ He=efLeJ³eeefokebÀ Jee
(Jeemeë) -HkHHIRNHE¢HIYHNHV¢OHYHE-HH(Deelceeveced) peerJeced (leJe) (Het©<e) Òe³elveMeerue¤78¤
DevJe³eë-ns Dees<eOeerefjefle osJeercee&lejesçnb leve³ees JemlelHelL³eb Je®e GHeye´gJes~ ns Heg©<e! megmevleeveeçnb ceelee
leJeeéeb ieeb Jeeme Deelceeveb ®e meleleb meves³eced¤78¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee ³eJeeo³e Dees<eOe³eë mesefJeleeë MejerjeefCe Heg<³eefvle, leLewJe pevev³ees
efJeÐeemegefMe#eesHeosMesveeçHel³eeefve megHees<e³es³egë~ ³evceelegjwée³e¥ leÎe³eesçHel³em³e ³eoHel³em³ewlevceelegjefmle, SJeb meJex megÒeerl³ee
JeefÊe&lJee HejmHejm³e megKeeefve meleleb JeOe&³es³egë¤78¤
HeoeLe&ë- ns (Dees<eOeerë) Dees<eefOe³eeW kesÀ (Fefle) meceeve megKeoe³ekeÀ (osJeerë) PHJYRM HI-HRJHHU kHU (ceelejë)
ceelee! ceQ Heg$e (Jeë) legce keÀes (leled) Þesÿ HeL³eªHe keÀcce& (GHeye´gJes) meceerHeefmLele neskeÀj GHeosMe keÀªb~ ns (Het©<e)
Heg©<eeLeea Þesÿ mevleeve! ceQ ceelee (leJe) lesjs (Deéeced) Ieesæ[s Deeefo (ieeced) ieew Deeefo Jee He=efLeJeer Deeefo (Jeemeë) -Hk
Deeefo Jee Iej Deewj (Deelceeveced) peerJe keÀes efvejvlej (meves³eced) mesJeve keÀªb¤78¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes peew Deeefo Dees<eOeer mesJeve keÀer ngF& MejerjeW keÀes Hegä keÀjleer nQ, Jewmes
ner ceelee efJeÐee, De®íer efMe#ee Deewj GHeosMe mes mevleeveeW keÀes Hegä keÀjW~ pees ceelee keÀe Oeve nw, Jen Yeeie mevleeve keÀe Deewj
pees mevleeve keÀe nw, Jen ceelee keÀe Ssmes meye HejmHej Òeerefle mes JeÊe& keÀj efvejvlej megKe keÀes yeæ{eJeW¤78¤
DeéelLe Fl³em³e efYe<eie=ef<eë~ JewÐees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³eeë Òel³enb keÀer¢Meb efJe®eejb kegÀ³³e&gefjl³een¤
ceveg<³e ueesie efvel³e kewÀmee efJe®eej keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1ËH1O/HV-HHVäHIYH1HRäYHE+H1&H[-HHVä-HPH1HIOHNH¢Élee~
iees1<HHSH1É)OHGHINH¢XHHäPH/H1HOHGPH1YH-Hä/H1+HWäHFHG
'H1ËH1O/HVa-H1ÍaHIYH1HRäYHFHGaHIYH1PHRäYH1HIFHHIOHä HIYH1ÉPHRäYHFHGa+H1&H[a-H1Ía-H1PHNefleë~ ke=ÀÉOHHaLHHV1<HHSH1 )HIOHä LHHV1É<HHSHäÍa)OHGa
HINH¢XHäa'H1PH1/H1aHOHGaPH1YH-Hä/Ha+HWäHFHGa+HJäH1HIFHHIOH1+HJäHFHG
HeoeLe&ë-(DeéelLes) éeë mLeelee ve mLeelee Jee JeÊe&les lee¢Mes osns (Jeë) ³eg<ceekebÀ peerJeeveeced (efve<eoveced) efveJeemeë
(HeCex) ®eefueles He$es (Jeë) ³eg<ceekeÀced (Jemeefleë) efveJeemeë (ke=Àlee) (ieesYeepeë) ³es ieeb He=efLeJeeR Yepevles les (Fled) Fn
(efkeÀue) Keueg (DemeLe) YeJele (³eled) ³eleë (meveJeLe) Dees<eefOeoevesve mesJeOJeced, De$e efJekeÀjCeÜ³eced (Het©<eced) DeVeeefovee
HetCe¥ osnced¤79¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! Dees<eOe³e FJe ³eÜesçéelLes efve<eoveb Jeë HeCex Jemeefleë ke=Àleeçefmle, lemceeod ieesYeepeë efkeÀue
Het©<eb meveJeLe megeKf eve FomeLe¤79¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjJs eb YeeJeveer³ecemceekebÀ MejerjeC³eefvel³eeefve, efmLeefle½eáeueeefmle, lemcee®íjerjcejesefieveb mebj#³e
Oecee&Le&keÀececees#eeCeecevegÿeveb meÐeë ke=ÀlJeeçefvel³ewë meeOevewefve&l³eb cees#emegKeb Keueg ueyOeJ³eced~ ³eLeew<eefOele=Ceeoerefve
He$eHeg<HeHeÀuecetuemkeÀvOeMeeKeeefoefYeë MeesYevles, leLewJe veerjesieeefCe MeesYeeveeefve YeJeefvle¤79¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! Dees<eefOe³eeW kesÀ meceeve (³eled) efpeme keÀejCe (Jeë) legcneje (DeéelLes) keÀue jns Jee ve jns,
Ssmes Mejerj ceW (efve<eoveced) efveJeeme nw; Deewj (Jeë) legcneje (HeCe&s) keÀceue kesÀ HeÊes Hej peue kesÀ meceeve ®euee³eceeve mebmeej
ceW F&éej ves (Jemeefleë) efveJeeme (ke=Àlee) efkeÀ³ee nw, Fmemes (ieesYeepeë) He=efLeJeer keÀes mesJeve keÀjles ngS (efkeÀue) ner (Hetg©<eced)
DeVe Deeefo mes HetCe& osn Jeeues Heg©<e keÀes (meveJeLe) Dees<eefOe oskeÀj mesJeve keÀjes Deewj megKe keÀes ÒeeHle nesles ngS (Fled) Fme
mebmeej ceW (DemeLe) jnes¤79¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Ssmee efJe®eejvee ®eeefn³es efkeÀ nceejs Mejerj Deefvel³e Deewj efmLeefle ®euee³eceeve nw, Fmemes
Mejerj keÀes jesieeW mes ye®ee keÀj Oecce&, DeLe&, keÀece leLee cees#e keÀe Devegÿeve MeerIe´ keÀjkesÀ Deefvel³e meeOeveeW mes efvel³e cees#e kesÀ
megKe keÀes ÒeeHle nesJeW~ pewmes Dees<eefOe Deewj le=Ce Deeefo HeÀue, HetÀue, HeÊes, mkeÀvOe Deewj MeeKee Deeefo mes MeesefY ele nesles nQ,
Jewmes ner jesiejefnle MejerjeW mes MeesYee³eceeve neW¤79¤
³e$eew<eOeerefjl³em³e efYe<eie=ef<eë~ Dees<eOe³ees osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë Hegveë meÜwÐemesJeveb keÀe³³e&efcel³een¤
yeej-yeej Þesÿ JewÐeeW keÀe mesJeve keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HHHZHä2HHUÍPH1FHLFHäOH1MHSHHäYH1ÍPHHIFHäOHHHI-H-Ha
HI-H´H1ÍPHÉ*äHOHVHI<H1Hied jäHHV1QHFHHU{-H1HHOHäYHÍ
HHäa'HHVHä2HHUÍaPH1FHLFH1OHVHIOHä PH1FHGÉ'HLFHOHGaMHSHHäYHÍaPHHIFHäOHHHI-H1-HVHIOH1 PHHIFHäOHHZÉ)-HaHI-H´HäÍaPHÍa*1®³eNlesN~ efYeN<ekedÀ~
MlHHV1QVHIOHäMH1ÍÉQHa'H1FHHU1-H1HHOHäYH1)OHäFHHU-H1ÉHHOHäYHÍ
HeoeLe&ë-(³e$e) ³es<eg mLeues<eg (Dees<eOeerë) meesceeÐeeë (meceicele) ÒeeHvegle (jepeeveë) #e$eOece&³egkeÌlee Jeerjeë
(meefceleeefJeJe) ³eLee mebûeecess leLee (efJeÒeë) cesOeeJeer (meë) (G®³eles) GHeefoM³esle, uesìdÒe³eesieesç³eced (efYe<ekedÀ) ³ees
efYe<ep³eefle ef®eefkeÀlmeefle meë, De$e efYe<eped Oeeleesë efkeÌJeHed (j#eesne) ³ees ogäeveeb jesieeCeeb nvlee (DeceerJe®eeleveë) ³eesçceerJeeved
jesieeved Meele³eefle meë, De$e JeCe&J³el³e³esve Mem³e ®eë¤80¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³e$eew<w eOeerë meefvle lee jepeeveë meefceleeefJeJe meceicele, ³ees j#eesneçceerJe®eelevees efJeÒees
efYe<eiYeJesled me ³eg<ceeved Òel³eg®³ele G®³esle, leodiegCeeved ÒekeÀeMe³esled, leemleb ®e meoe mesJeOJeced¤80¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee mesveeHeeflemegeMf eef#elee je%ees JeerjHeg©<eeë HejceÒe³elvesve osMeevlejb ielJee Me$etved
eqJeefpel³e jep³eb ÒeeHvegJeefvle, leLee meÜwÐemegefMeef#elee ³et³ecees<eefOeefJeÐeeb ÒeeHvegle~ ³eeqmceved Meg×s osMe Dees<eOe³eë meefvle, lee
efJe%ee³eesHe³eg*diOJecev³esY³e½eesHeefoMele¤80¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (³e$e) efpeve mLeueeW ceW (Deess<eOeerë) meesceuelee Deeefo Dees<eOeer nesleer neW, Gve keÀes
pewmes (jepeeveë) jepeOece& mes ³egkeÌle JeerjHeg©<e (meefceleeefJeJe) ³eg× ceW Me$egDeeW keÀes ÒeeHle nesles nQ, Jewmes (meceicele) ÒeeHle
neW, pees (j#eesne) ogä jesieeW keÀe veeMekeÀ (DeceerJe®eeleveë) jesieeW keÀes efveJe=Êe keÀjves Jeeuee (efJeÒeë) yege× f ceeved (efYe<ekedÀ)
JewÐe nes, (meë) Jen legcnejs Òeefle (G®³eles) Dees<eefOe³eeW kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe keÀjs Deewj Dees<eefOe³eeW keÀe leLee Gme JewÐe keÀe
mesJeve keÀjes¤80¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes mesveeHeefle mes efMe#ee keÀes ÒeeHle ngS jepee kesÀ Jeerj Heg©<e
Del³evle Heg©<eeLe& mes osMeevlej ceW pee Me$egDeeW keÀes peerle kesÀ jep³e keÀes ÒeeHle nesles nQ, Jewmes Þesÿ JewÐe mes efM e#ee keÀes ÒeeHle
ngS legce ueesie Dees<eefOe³eeW keÀer efJeÐee keÀes ÒeeHle nesDees~ efpeme Meg× osMe ceW Dees<eefOe neW, Jeneb Gve keÀes peeve kesÀ GHe³eesie ceW
ueeDees Deewj otmejeW kesÀ efue³es Yeer yeleeDees¤80¤
DeéeeJeleerefcel³em³e efYe<eie=ef<eë~ JewÐees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³ewë meoe Heg©<eeLe& GVes³e Fl³een¤
ceveg<³eeW keÀes efvel³e Heg©<eeLe& yeæ{evee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1ËHH1-H1OHHUPHHVäFHH-H1OHHUFHWÉpe&HäYOHHU1FHJRHVäSHPHFHGa
'HHHI-HäHTOPH1PH-HH 1É'HHVHä2HHUMlPFHHÉ'HäHIMlÆOHHäOHHV
DeNËHH1-H1OHHUFHGa 'H1ËHH1-H1OHHUHIFHOHäËHÉ-H1OHHUFHGa PHHV1FHH1-H1OHHUFHGa PHHV1FH1-H1OHHUHIFHHIOHä PHHVäFHÉ-H1OHHUFHGa 7NSH HäYOHHUFHGa
*RHVäSHPH1HIFHOHJOHGÉ'HHVäSHPHFHGa'HHa'H1HI-H1HTOPH1aPH-HH {Ía'HHVHä2HHUÍa'H1PFHZa'H1HIM1ÆOHHäOHH1)OHäHIM1ÆÉOHHäOH³es¤81¤
HeoeLe&ë-(DeéeeJeleerced) ÒeMemleMegYeiegCe³egkeÌleeced, De$eesYe³e$e celeew oerIe&ë (meesceeJeleerced) yengjmemeefnleeced
(Tpe&³evleerced) yeueb ÒeeHe³evleerced (Goespemeced) Glke=Àäb Heje¬eÀceced (Dee) (DeefJeeqlme) peeveer³eeced (meJee&ë) DeefKeueeë
(Dees<eOeerë) meesce³eJeeÐeeë (Demcew) (Deefjäleele³es) efjäeveeb eEnmekeÀeveeb jesieeCeeceYeeJee³e¤81¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçnceefjäleele³esçéeeJeleeR meesceeJeleercegoespemecetpe&³evleeR cenew<eOeerceeefJeeqlme, meJee&
Dees<eOeerjmcew ³et³eceefHe Òe³eleOJeced¤81¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³eeCeeceeefoceefceob keÀcee&çefmle ³eêesieeCeeb
efveoeveef®eefkeÀlmeew<eOeHeL³emesJevecees<eOeerveeb iegCe%eeveb ³eLeeJeogHe³eespeveb ®e ³elees jesieefveJe=l³ee efvejvlejb Hegg©<eeLeexVeefleë
m³eeefoefle¤81¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes ceQ (Deefjäleele³es) ogëKeoe³ekeÀ jesieeW kesÀ ígæ[eves kesÀ efue³es (DeéeeJeleerced) ÒeMebefmele
MegYeiegCeeW mes ³egkeÌle (meesceeJeleerced) yengle jme mes meefnle (Goespemeced) Deefle Heje¬eÀce yeæ{eves nejer (Tpe&³evleerced) yeue osleer
ngF& Þesÿ Dees<eOeer³eeW keÀes (Dee) meye ÒekeÀej (DeefJeeqlme) peevetb efkeÀ efpememes (meJee&ë) meye (Dees<eOeerë) Dees<eOeer (Demcew) Fme
cesjs efue³es megKe osJeW, Fmeefue³es legce ueesie Yeer Òe³elve keÀjes¤81¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ jesieeW keÀe efveoeve, ef®eefkeÀlmee,
Dees<eefOe Deewj HeL³e kesÀ mesJeve mes efveJeejCe keÀjW leLee Dees<eefOe³eeW kesÀ iegCeeW keÀe ³eLeeJeled GHe³eesie uesJeW efkeÀ efpememes jesieeW keÀer
efveJe=efÊe neskeÀj Heg©<eeLe& keÀer Je=e×
f nesJes¤81¤
G®íg<cee Fl³em³e efYe<eie=ef<eë~ Dees<eOe³ees osJeleeë~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤

efkeÀefVeefceÊee Dees<eOe³eë mevleerl³een¤
Dees<eefOe³eeW keÀe keÌ³ee efveefceÊe nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*ÏJFHH1'HHVHä2HHUYHHE1LHH-HHVäLHHVá1 HHIRä-HVMOHVa
2HYHäjPHHIYH1HYOHHU{YHHFHH1OFHHYH1EOH-Hä+HWH
*OHGa 0HJFHHäÍa 'HHVHä2HHUYHHFHGa LHH-HäÍa LHHV1áHHIRä-Ha LHHV1P/HHHIR1-HVHIOHä LHHV1P/HHOHGÉ)ä-Ha ) 1MlOHV1a 2HYHäFHGa PH1HIYH1HYOHHU{YHHFHd~
'HH1OFHHYHäFHGaOH-Häa+HWÉ©N<eN~ HegÉ1HVHIOHä+HJH
HeoeLe&ë-(Gled) (Meg<ceeë) ÒeMemleyeuekeÀeefjC³eë~ Meg<cesefle yeueveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02.9)
DeMe&DeeefolJeeo®ed (Dees<eOeerveeced) meesce³eJeeoerveeced (ieeJeë) OesveJeë efkeÀjCee Jee (ieesÿeefoJe) ³eLee mJemLeeveeled leLee
(F&jles) Jelmeeved ÒeeHvegJeefvle (Oeveced) ³eef×veesefle JeOe&³eefle leled~ Oeveb keÀmceeef×veesleerefle meleë¤ (efve©03.9)
(meefve<³evleerveeced) mebYepevleerveeced (Deelceeveced) MejerjeçefOeÿeleejced (leJe) (Het©<e) Hegefj osns Me³eeve osnOeejkeÀ Jee¤82¤
DevJe³eë-ns Het©<e! ³ee Oeveb meefve<³evleerveecees<eOeerveeb Meg<cee ieeJees ieesÿeefoJe leJeelceevecegoerjles, leemlJeb
mesJemJe¤82¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ns ceveg<³eeë! ³eLee mecHeeefuelee ieeJees ogiOeeefoefYeë mJeJelmeeved ceveg<³eeoeR½e
mecHeess<³e yeue³eefvle, leLewJeew<eOe³ees ³eg<ceekeÀceelceMejerjs mecHees<³e Heje¬eÀce³eefvle~ ³eefo keÀef½eoVeeefokeÀceew<eOeb ve Yeg¡eerle, leefn&
¬eÀceMees yeueefJe%eeveÛemeb ÒeeHveg³eeled, lemceeoslee SleefVeefceÊeeë mevleerefle JesÐeced¤82¤
HeoeLe&ë-ns (Het©<e) Heg©<e-Mejerj ceW meesves Jeeues Jee osnOeejer! (Oeveced) Ssée³³e& yeæ{eves Jeeues keÀes
(meefve<³evleerveeced) mesJeve keÀjleer ngF& (Dees<eOeerveeced) meesceuelee Jee peew Deeefo Dees<eefOe³eeW kesÀ mecyevOe mes pewmes (Meg<ceeë)
ÒeMebefmele yeue keÀjves nejer (ieeJeë) ieew Jee efkeÀjCe (ieesÿeefoJe) DeHeves mLeeve mes yeíæ[eW Jee He=eLf eJeer keÀes ÒeeHle nesleer nQ,
Jewmes Dees<eefOe³eeW keÀe leÊJe (leJe) lesjs (Deelceeveced) Deelcee keÀes (Goerjles) ÒeeHle neslee nw, Gve meye keÀer let mesJee
keÀj¤82¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ns ceveg<³ees! pewmes j#ee keÀer ngF& ieew DeHeves otOe Deeefo mes DeHeves ye®®eeW
Deewj ceveg<³e Deeefo keÀes Hegä keÀjkesÀ yeueJeeved keÀjleer nw, Jewmes ner Dees<eefOe³eeB legcnejs Deelcee Deewj Mejerj keÀes Hegä keÀj
Heje¬eÀceer keÀjleer nQ~ pees keÀesF& ve KeeJes lees ¬eÀce mes yeue Deewj yegef× keÀer neefve nes peeJes~ Fmeefue³es Dees<eOeer ner yeue yege× f
keÀe efveefceÊe nw¤82¤
F<ke=Àefleefjl³em³e efYe<eie=ef<eë~ JewÐee osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
megmesefJelee Dees<eOe³eë eEkeÀ kegÀJe&vleerl³een¤
De®ís ÒekeÀej mesJeve keÀer ngF& Dees<eOeer keÌ³ee keÀjleer nQ~ ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)NHä¢HIOH1YHH FHä-HHVFHH1OHH/HHVäHWÉHjP/H1HIYHNHä¢OHHUÍa
PHHU1MHÍ+HäOH1HIH&HHU{P/HYH1HRH1FHHäHIOH1HIYHNHä¢/H
)NHä¢HIOHÍa YHHFHäa -H1Ía FHH1OHHa 'H/HHV1É)OH/HHVäa HWÉHFHGa P/H1a HIYHNHä¢OHHUÍa HIYHNHä¢OHHU1HIMHIOH1 HIYHÍÉNHä¢OHHUÍa PHHU1MHÍa
+H1OH1HIH&HHU{ÍaP/H1YH1aHOHGa'HH1FHHäHIOHaHIYHÍaNHÉÀLeN¤83¤
HeoeLe&ë-(F<ke=Àefleë) efve<keÀ$eer& (veece) Òeefme×ced (Jeë) ³eg<ceekeÀced (ceelee) peveveerJe (DeLees) (³et³eced) (mLe)
YeJele (efve<ke=Àleerë) Òel³egHekeÀejeved (meerjeë) veoerë~ meerje Fefle veoerveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.13) (Heleef$eCeerë)
Heeflelegb ievlegb Meerueeë (mLeve) YeJele (³eled) ³ee ef¬eÀ³ee (Deece³eefle) jesie³eefle (efveë) efvelejeced (ke=ÀLe) kegÀ©le, De$e
efJekeÀjCem³e uegkedÀ¤83¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³ee Je F<ke=Àeflecee&lesJeew<eefOevee&ce JeÊe&les, lem³eeë mesJekeÀe FJeew<eOeerë mesefJeleejë mLe~
Heleef$eCeerë meerjeë veÐe FJe efve<ke=Àleerë mecHeeo³evleë mLeveeLees ³eoeççce³eefle leeefVe<ke=ÀLe¤83¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ns ceveg<³eeë! ³eLee ceeleeefHelejew ³eg<ceeved mesJevles, leLee ³et³eceH³esleeved
mesJeOJeced~ ³eÐelkeÀce& jesieeefJe<keÀjb YeJeefle leÊeled l³epele~ SJeb megmesefJelee Dees<eOe³eë ÒeeefCevees ceele=Jeled Hees<e³eefvle¤83¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (³et³eced) legce ueesie pees (Jeë) legcnejer (F<ke=Àefleë) keÀe³³e&emf eef× keÀjves nejer (ceelee) ceelee
kesÀ meceeve Dees<eOeer (veece) Òeefme× nw, GmekeÀer mesJee kesÀ legu³e mesJeve keÀer ngF& Dees<eefOe³eeW keÀes peeveves Jeeues (mLe) nesDees
(Heleef$eCeerë) ®eueves Jeeueer (meerjeë) veefo³eeW kesÀ meceeve (efve<ke=Àleerë) Òel³egHekeÀejeW keÀes efme× keÀjves Jeeues (mLeve) nesDees~
(DeLees) FmekesÀ Devevlej (³eled) pees ef¬eÀ³ee Jee Dees<eOeer DeLeJee JewÐe (Deece³eefle) jesie yeæ{eJes, GmekeÀes (efve<ke=ÀLe)
íesæ[es¤83¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ns ceveg<³ees! pewmes ceelee-efHelee legcnejer mesJee keÀjles nQ, Jewmes
legce Yeer GvekeÀer mesJee keÀjes~ pees-pees keÀece jesiekeÀejer nes, Gme-Gme keÀes íesæ[es~ Fme ÒekeÀej mesJeve keÀer ngF& Dees<eOeer ceelee
kesÀ meceeve ÒeeefCe³eeW keÀes Hegä keÀjleer nw¤83¤
Deefle efJeéee Fl³em³e efYe<eie=ef<eë~ JewÐee osJeleeë~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
keÀLeb jesiee efveJeÊe&vle Fl³een¤
kewÀmes jesie efveJe=Êe nessles nQ, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHIOH1HI-HËHHäÍ+HHIMláHPOHV1YHÉ)ä-H-H1SHFHäH¢FHJÍa
'HHVHä2HHU1Í´HHHJä®³eJegÉH H§ONH¢HäOH1Y-HHVKM+HäÍ
'HHIOHäa HI-HËHHäÍa +H1HIMlÿeë~ HeNefMlP/HH )HIOHä +HHIMlÉP/HHÍa POHV1YH)1-HVHIOHä POHV1YHÍÉ)ä-Ha -H1SHFHGa 'H1H¢1FHJÉÍa 'HHVHä2HHUÍa Òe~
DeN®egÉH1-HJÍaHOHGaHINH¢FHGaH1aOH1Y-HnÍaM+HäÍ
HeoeLe&ë-(Deefle) (efJeéeeë) meJee&ë (Heefjÿeë) meJe&leë efmLeleeë (mlesve FJe) ³eLee ®eesjes efYeÊ³eeefokebÀ leLee
(Je´peced) ieesmLeeveced (De¬eÀcegë) ¬eÀec³eefvle (Dees<eOeerë) meesce³eJeeÐeeë (Òe) (De®eg®³eJegë) ®³eeJe³eefvle veeMe³eefvle (³eled)
(efkeÀced) (®e) (levJeë) (jHeë) HeeHeHeÀueefceJe jesieeK³eb ogëKeced¤84¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³eeë Heefjÿe efJeéee Dees<eOeerJe´&peb mlesve FJeel³e¬eÀcegë, ³eled eEkeÀ ®e levJees jHemlelmeJe¥
Òee®eg®³eJegmlee ³egkeÌl³eesHe³eg¡eerOJeced¤84¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee ®eesjes ieesmJeeefcevee Oeef<e&leë meved DeeYeerjIees<eceguue«îe Heuee³eles, leLewJe

meoew<eOewmleeef[lee jesiee veM³eefvle¤84¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie pees (Heefjÿeë) meye Deesj mes efmLele (efJeéee) meye (Dees<eOeerë) meesceuelee Deewj
peew Deeefo Dees<eOeer (Je´peced) pewmes ieesMeeuee keÀes (mlesve FJe) efYeefÊe HeÀes[ æ kesÀ ®eesj peeJes, Jewmes He=efLeJeer HeÀes[
æ kesÀ
(Del³e¬eÀcegë) efvekeÀueleer nQ, (³eled) pees (efkeÀáe) kegÀí (levJeë) Mejerj keÀe (jHeë) HeeHeeW kesÀ HeÀue kesÀ meceeve jesieªHe ogëKe
nw, Gme meye keÀes (Òee®eg®³eJegë) veä keÀjleer nQ, Gve Dees<eefOe³eeW keÀes ³egekq eÌle mes mesJeve keÀjes¤84¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes ieewDeeW kesÀ mJeeceer mes OecekeÀe³ee ngDee ®eesj efYeefÊe keÀes HeÀebo kesÀ
Yeeielee nw, Jewmes ner Þessÿ Dees<eefOe³eeW mes leeæ[vee efkeÀ³es jesie veä nes kesÀ Yeeie peeles nQ¤84¤
³eefocee Fl³em³e efYe<eie=ef<eë~ JewÐees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HHIR1FHH-HH1SHHä9H1QFHHVHä2HHU1Q POHäÉ'HHR12HVa
'HH1OFHHHFHäPHYH0HHIOH+HJÉMHSHHU{-H1LH<HHVäH/HH
HOHGa)1FHHÍa-HH1SHHäYHGa'H1QFHGa'HHVHä2HHUÍaQPOHVäa'HH1R12H)OHHäÉR12HVa'HH1OFHHaH#FHäPHaYH10H1HIOH1a+HJÉje~ peerNJeNie=YeN
)HIOHäSHHU-H1ÉLH<HäÍaH1/HH1
HeoeLe&ë-(³eled) ³eeë (Fceeë) (Jeepe³eved) ÒeeHe³eved (Denced) (Dees<eOeerë) (nmles) (DeeoOes) (Deelcee)
leÊJecetueced (³e#cem³e) #e³em³e jepejesiem³e (veM³eefle) (Hegje) HetJe&ced (peerJeie=Yeë) ³ees peerJeb ie=Áeefle lem³e J³eeOesë (³eLee)
³esve ÒekeÀejsCe¤85¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Hegje Jeepe³eVenb Dees<eOeern&mle DeeoOes ³eeY³ees peerJeie=Yees ³e#cem³eelcee veM³eefle, leeë
meÐegkeÌl³eesHe³eg¡eleeced¤85¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewë megnmleef¬eÀ³e³eew<eOeerë mebmeeO³e ³eLee¬eÀcecegHe³eesp³e
³e#ceeefojesieeefVeJee³³e& efvel³eceevevoe³e Òe³eefleleJ³eced¤85¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (³eLee) efpeme ÒekeÀej (Hegje) HetJe& (Jeepe³eved) ÒeeHle keÀjlee ngDee (Denced) ceQ (³eled) pees
(Fceeë) Fve (Dees<eOeerë) Dees<eefOe³eeW keÀes (nmles) neLe ceW (DeeoOes) OeejCe keÀjlee ntb, efpevemes (peerJeie=Yeë) peerJe kesÀ
ûeenkeÀ J³eeefOe Deewj (³e#cem³e) #e³eµjepejesie keÀe (Deelcee) cetueleÊJe (veM³eefle) veä nes peelee nw, Gve Dees<eefOe³eeW keÀes
Þesÿ ³egekq eÌle³eeW mes GHe³eesie ceW ueeDees¤85¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ megvoj nmleef¬eÀ³ee mes Dees<eefOe³eeW
keÀes efme× keÀj þerkeÀ-þerkeÀ ¬eÀce mes GHe³eesie ceW uee Deewj #e³e Deeefo yeæ[s jesieeW keÀes efveJe=Êe keÀjkesÀ Deevevo kesÀ efue³es Òe³elve
keÀjW¤85¤
³em³eew<eOeerefjl³em³e efYe<eie=ef<eë~ JewÐees osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
³eLee³eesi³eb mesefJeleceew<eOeb jesieeved keÀLeb ve veeMe³esefol³een¤

þerkeÀ-þerkeÀ mesJeve keÀer ngF& Dees<eOeer jesieeW keÀes kewÀmes ve veä keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HPHHZ{H2HHUÍ´H1PH+H 1/HHäFHEÉ He©ä<He©ë~
OHOHHV1HFH1EHI-H\HHä2H2-HÉ*1ÝHHVFHä2HFH10HHUHIMäJe¤86¤
HPHäa 'HHVHä2HHUÍa ´H1me+H 1/HVHIOHä ´H1ÉPH+H {/Ha 'HäFHÉHIFHOHäFHGÉ'HFHGa +Hä+HÍa +HäÍ+H1HIMHIOH1 +HäÍÉ+HÍa OHOHäÍa
HFHäFHGaHI-Ha yeeNOeNOJesN~ GNûeë~ ceNO³eNceNMeerefMl-HVHIOHäFH2HFH10HHUÍÉ)ä-H
HeoeLe&ë-(³em³e) (Dees<eOeerë) (ÒemeHe&Le) (De²ce²ced) Òel³eJe³eJeced (He©<He©ë) cece&cece& (leleë) (³e#ceced)
(efJe) (yeeOe<Jes) (Gûeë) (ceO³eceMeerefjJe) ³ees ceO³eceeefve cecee&efCe Íe=CeeleerJe¤86¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³em³ee²ce²b He©<He©ë Òeefle JeÊe&ceeveb Gûees ³e#ceb ceO³eceMeerejf Je efJeyeeOeOJes~ lele
Dees<eOeerë ÒemeHe&Le efJepeeveerle leeved Je³eb mesJesceefn¤86¤
YeeJeeLe&ë-HHIR0HHkHÉYHJPHHMV&HHZH2HHHIYHPHV-HVMBmle¿e&²eo²eod jesieeved efveëmee³ee&çjeseif evees YeJeefvle¤86¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (³em³e) efpemekesÀ (De²ce²ced) meye DeJe³eJeeW Deewj (He©<He©ë) cece&-cece& kesÀ
Òeefle JeÊe&ceeve nw, GmekesÀ Gme (Gûeë) leerJe´ (³e#ceced) #e³e jesie keÀes (ceO³eceMeerefjJe) yeer®e kesÀ cece&mLeeveeW keÀes keÀeìles ngS
kesÀ meceeve (efJeyeeOeOJes) efJeMes<e keÀj efveJe=Êe keÀj (leleë) GmekesÀ He½eeled (Dees<eOeerë) Dees<eefOe³eeW keÀes (ÒemeHe&Le) ÒeeHle
nesDs ees¤86¤
YeeJeeLe&ë-SHHV FHYHJH XHHVLH 0HHk NesÀ Devegmeej Dees<eefOe³eeW keÀe mesJeve keÀjbs, lees meye DeJe³eJeeW mes jesieeW keÀes
efvekeÀeue kesÀ megKeer jnles nQ¤86¤
meekeÀefcel³em³e efYe<eie=ef<eë~ JewÐees osJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
keÀLeb keÀLeb jesiee efvenvleJ³ee Fl³een¤
kewÀmes-kewÀmes jesieeW keÀes veä keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
PHH1NHE¢HäFH1´H+HäOH1HHHVä&HHINH¢HINH¢RHU1HI-HYHHäa
PHH1NHE¢-HHOHäPH12HHSHHäPHH1NHE¢YHä0HHIYH1QHNHä¢HH
meeNkeÀced~ ³eN#ceN~ Òe~ HeNleN~ HHHVä&Ha HINH¢1HINH1¢RHU1HI-HYHHäa PHH1NH¢FHGa -HHOHäPHa 2HHSHHäa PHH1NH¢FHGa YH10H1a HIYH1QHNH1¢HVHIOHä
HIYH1ÉQHNHä¢HH
HeoeLe&ë-(meekeÀced) men (³e#ce) jepejesieë (Òe) (Hele) ÒeHeele³e (®ee<esCe) Ye#eCesve (efkeÀefkeÀoerefJevee) eEkeÀ eEkeÀ
%eeveb oerJ³eefle ooeefle ³emlesve, èfkeÀ %eeves' Fl³emceeoewCeeefokesÀ mevJeefle [ew ke=Àles efkeÀefkeÀmleogHeHeoeod efoJegOeeleesjewCeeefokeÀë
efkeÀyee&nguekeÀeod oerIe&½e (meekeÀced) (Jeelem³e) Jee³eesë (Oeép³eeë) iel³ee (meekeÀced) (veM³e) veM³esled, De$e J³el³e³eë
(efvenekeÀ³ee) efvelejeb nelegb ³eesi³e³ee Heer[³ee¤87¤
DevJe³eë-ns ef®eefkeÀlmekeÀ efJeÜved! efkeÀefkeÀoerefJevee ®ee<esCe meekebÀ ³e#ce ÒeHele, ³eLee lem³e Jeelem³e Oeép³ee meekeÀce³eb
veM³e, efvenekeÀ³ee meekebÀ otjerYeJesled, leoLe¥ Òe³elemJe¤87¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjew<eOemesJeveÒeeCee³eeceJ³ee³eecew jesieeved efvenl³e megKesve JeefÊe&J³eced¤87¤

HeoeLe&ë-ns JewÐe efJeÜved Heg©<e! (efkeÀefkeÀoerefJevee) %eeve yeæ{eves nejs (®ee<esCe) Deenej mes (meekeÀced) Dees<eefOe³egkeÌle
HeoeLeeX kesÀ meeLe (³e#ce) jepejesie (ÒeHele) nì peelee nw, pewmes Gme (Jeelem³e) Jee³eg keÀer (Oeép³ee) ieefle kesÀ (meekeÀced)
meeLe (veM³e) veä nes Deewj (efvenekeÀ³ee) efvejvlej íesæ[ves ³eesi³e Heeræ[e kesÀ (meekeÀced) meeLe otj nes, Jewmee Òe³elve
keÀj¤87¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Dees<eefOe³eeW keÀe mesJeve ³eesieeY³eeme Deewj J³ee³eece kesÀ mesJeve mes jesieeW keÀes veä
keÀj megKe mes JeÊeX¤87¤
Dev³ee Je Fl³em³e efYe<eie=ef<eë~ JewÐee osJeleeë~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
³egkeÌl³ee mebcesefuelee Dees<eOe³ees jesieveeefMekeÀe pee³evle Fl³een¤
³egekq eÌle mes efceueeF& ngF& Dees<eefOe³eeb jesieeW keÀes veä keÀjleer nQ, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1YHH-HHVäÉ'H1YHHFHä-HO-H1YHHYHPHH1É*+HHä-HOHa
OHHÍPH-HH {ÍPHEHI-HRH1YHHÉ)1REFHV1´HH-HäOHH1-HHäÍ
DeNv³ee~ JeNë~ DeNv³eeced~ DeNJeNlegÉ~ DeNv³ee~ DeNv³em³eHäÍa*+Häa'H1-H1OH1aOHHÍaPH-HH {ÍaPH1EHI-H1RH1YHH)HIOHä PHFHGÉHI-HNoeNveeë~
FNocHGaFHV1a´Ha'H1-H1OH1a-HHäÍ
HeoeLe&ë-(Dev³ee) efYeVee (Jeë) ³eg<ceeved (Dev³eeced) (DeJeleg) j#eleg (Dev³ee) (Dev³em³eeë) (GHe) (DeJele)
(leeë) (meJee&ë) (mebefJeoeveeë) HejmHejb mebJeeob kegÀJee&Ceeë (Foced) (ces) cece (Òe) (DeJele) De$e Dev³es<eeceefHe0
#Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë (Je®eë)¤88¤
DevJe³eë-QV HTkHÍ PHEHI-HRHYHH HWHHIFHRE FHV -HHÍ ´HH-HOH OHHPPH-HH 'HHVH2HHUMYHH 'HYHPHH )-HHV+HH-HOHa
³eLeeçv³eeçv³eeb j#eefle, leLee JeesçO³eeefHekeÀeçJeleg¤88¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHlees+HFHHXHHMÍa H/HH PHRG-H¬HHÍ HTkHHVÉYHH 'HYHPHH MH&HE NHJ¢-H HIYOH
OH/HZ-HHYHJNHW¢XHVYH PHEHFI HHIXHOHH 'HHVH2HHÍ PH-H[<HHV MHVLHV<HHV MHHIYOHa QV HTkHÍ HWHFHHVHHI2HHI-H²HHHZ +HMP+Hjb
mebJeoOJeced¤88¤
HeoeLe&ë-QV HTkHHV (mebefJeoeveeë) DeeHeme ceW mebJeeo keÀjleer ngF& legce ueesie (ces) cesjs (Foced) Fme (Je®eë)
Je®eve keÀes (ÒeeJele) Heeueve keÀjes, (leeë) Gve (meJee&ë) meye Dees<eefOe³eeW keÀer (Dev³ee) otmejer (Dev³em³eeë) otmejer keÀer j#ee
kesÀ meceeve (GHeeJele) meceerHe mes j#ee keÀjes~ pewmes (Dev³ee) SkeÀ (Dev³eeced) otmejer keÀer j#ee keÀjleer nw, Jewmes (Jeë) legce
XHHVLHH:NH¢HV+HÈ^HYHVQHMHUkHU(DeJeleg) legcnejer j#ee keÀjs¤88¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJ+OHHV+HFHHXHHMQZaSHZPHVÀHVáHIYHHFH-HHXHHUkHU6NH¢-otmejs keÀer j#ee keÀjleer nQ,
-HZPHV QHU 'HYHJNHW¢XHOHHPHV HIFHXHH) QJ) 'HHVH2HHU PH\HMHVLHH: PHV MHHNH¢MOHHU Q4aQV HTkHHVOHJFHXHHVLH'HHVHHI2 eefJeÐee kesÀ efue³es
HejmHej mebJeeo keÀjes¤88¤
³ee Fl³em³e efYe<eie=ef<eë~ JewÐee osJeleeë~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
jesieefveJeejCeeLee& SJeew<eOe³e F&éejsCe efveefce&lee Fl³een¤

jesieeW kesÀ efveJe=Êe nesves kesÀ efue³es ner Dees<eOeer F&éej ve j®eer nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HHÍ+H¢1HIXHYHHU1HH É'Hä+H¢1XHHÉ'Hä+HJÉ+HHHHHä+HJÉHI+H&HHU{Ía
\HQ1P+HHIOHä´HPHWOHH1POHHYHHVäFHJÃH1YO-HjQäPHÍ
HHÍa+H¢1HIXHYHHU{ë~ ³eeë~ DeNHeÀNueeë DeNHegÉ<Heeë~ ³eeë~ ®eN~ HegÉHI+H&HHU{Ía\HQ1P+HHIOHä´HPHWOHH1 )HIOH1 \HQ1P+HHIOHäÉ´HPHWOeeë~ leeë~
veNë~ cegÉÃH1YOHJa'HjQäPHÍ
HeoeLe&ë-(³eeë) (HeÀefueveerë) yengHeÀueeë (³eeë) (DeHeÀueeë) DeefJeÐeceeveHeÀueeë (DeHeg<Heeë) Heg<Hejefnleeë (³eeë)
(®e) (Hegef<HeCeerë) yengHeg<Heeë (ye=nmHeefleÒemetleeë) ye=nleeb HeefleveséejsCeeslHeeefoleeë (leeë) (veë) Demceeved (cegáevleg)
cees®e³evleg (Debnmeë) jesiepev³eogëKeeled¤89¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ee HeÀefueveer³ee&ë DeHeÀuee ³ee DeHeg<Hee ³ee½e Hege<f HeCeerye&=nmHeefleÒemetlee Dees<eOe³ees veeWçnmees
³eLee cegáevleg, lee ³eg<ceeveefHe cees®e³evleg¤89¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ew³ee& F&éejsCe meJex<eeb ÒeeefCeveeb peerJevee³e jesieefveJeejCee³e ®eew<eOe³ees
HIYHHIFH OHHÍOHH<HHV-HZ²HNH¢0HHkHVNH®OHHV+HHHVLHVYHPH-HH YHGMHVLHHYHGQO-HH+HH+HHHHMHRGRWMV HIP/HO-HH2ecex efvel³eb ÒeJeefÊe&leJ³eced¤89¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (³eeë) pees (HeÀefueveerë) yengle HeÀueeW mes ³egkeÌle (³eeë) pees (DeHeÀueeë) HeÀueeW mes jefnle
(³eeë) pees (DeHeg<Heeë) HetÀueeW mes jefnle (®e) Deewj pees (Hegef<HeCeerë) yengle HetÀueeW Jeeueer (ye=nmHeefleÒemetleeë) JesoJeeCeer kesÀ
mJeeceer F&éej kesÀ Üeje GlHeVe keÀer ngF& Deew<eefOe³eeb (veë) ncekeÀes (Debnmeë) ogëKeoe³eer jesie mes pewmes (cegáevleg) ígæ[eJeW
(leeë) Jes legce ueesieeW kesÀ Yeer Jewmes jesieeW mes ígæ[eJeW¤89¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees F&éej ves meye ÒeeefCe³eeW keÀer
DeefOekeÀ DeJemLee Deewj jesieeW keÀer efveJe=eÊf e kesÀ efue³es Dees<eOeer j®eer nQ, Gvemes JewÐekeÀMeek ceW keÀner ngF& jerelf e³eeW mes meye jesieeW
keÀes efveJe=Êe keÀj Deewj HeeHeeW mes Deueie jn keÀj Oece& ceW efvel³e ÒeJe=Êe jnW¤89¤
cegáevleg cesl³em³e efYe<eie=ef<eë~ JewÐee osJeleeë~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
eEkeÀ efkeÀceew<eOeb keÀmceeled keÀmceevcegáeleerl³een¤
keÀewve-keÀewve Dees<eefOe efkeÀme-efkeÀme mes ígæ[eleer nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
cegÉÃHYOHJäFHH0H+H1/HHKR/HHVä-H1&HHnRJÉle~
'H/HHVäH1FHPH1+H>G-HHU{0HHOHGPH-H {PFHHod osJeefkeÀequJeN<eeled¤90¤
cegÉÃHYOHJäa FHH1a 0H1+H1/HHKOHGa 'H/HHV1É)OH/HHVäa -H11&HHnOHGa *1OHa 'H/HHV1É)OH/HHVäa H1FHPHäa +H>G-HHU{0HHOHGa PH-H {PFHHOHGa
RV1-H1HINH¢1HTX-H1HHHIRHIOHäRV-HÉefkeÀNequJeN<eeled¤90¤
HeoeLe&ë-(cegáevleg) He=LekeÌkegÀJe&vleg (cee) ceeced (MeHeL³eeled) MeHeLes YeJeeled keÀce&Ceë (DeLees) (Je©C³eeled) Je©Ces<eg
Jejs<eg YeJeeoHejeOeeled (Gle) DeefHe (DeLees) (³ecem³e) v³ee³eeOeerMem³e ( He[dJeerMeeled) v³ee³eefJejesOee®ejCeled (meJe&mceeled)
(osJeefkeÀequJe<eeled) osJes<eg efJeÜlmJeHejeOekeÀjCeeled¤90¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmeë! YeJevlees ³eLeew<eOe³ees jesieeled He=Leied j#eefvle, leLee MeHeL³eeoLees Je©C³eeoLees ³ecem³e
He[dJeerMeeogle meJe&mceeod osJeefkeÀequJe<eevcee cegáevleg He=Leied j#evleg, leLee ³eg<ceeveefHe jesiesY³ees cegáevleg¤90¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewë ÒeceeokeÀe³³eez<eOeb efJene³eev³eod YeeskeÌleJ³eced, ve
keÀoeef®e®íHeLeë keÀe³³e&ë, ÞesÿeHejeOeevv³ee³eefJejesOeeled HeeHee®ejCeeod efJeÜoer<³ee&efJe<e³eeled He=Leied YetlJeeççvegketÀu³esve
JeefÊe&leJ³eefceefle¤90¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ueesiees! DeeHe pewmes Jes cenew<eefOe jesieeW mes He=LekedÀ keÀjleer nQ, (MeHeL³eeled) MeHeLemecyevOeer keÀce&
(DeLees) Deewj (Je©C³eeled) ÞesÿeW ceW ngS DeHejeOe mes, (DeLees) FmekesÀ He½eeled (³ecem³e) v³ee³eeOeerMe kesÀ (He[dJeerMeeled)
v³ee³e kesÀ efJe©× Dee®ejCe mes, (Gle) Deewj (meJe&mceeled) meye (osJeefkeÀequJe<eeled) efJeÜeveeW kesÀ efJe<e³e ceW DeHejeOe mes (cee)
cegPekeÀes (cegáevleg) He=LekedÀ jkeÌKeW, Jewmes legce ueesieeW keÀes Yeer He=LekedÀ jkeÌKeW¤90¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ÒeceeokeÀejkeÀ HeoeLeeX keÀes íesæ[ kesÀ
Dev³e HeoeLee¥s keÀe Yeespeve keÀjsb Deewj keÀYeer meewievo, ÞesÿeW keÀe DeHejeOe, v³ee³e mes efJejesOe Deewj cetKeeX kesÀ meceeve F&<³ee& ve
keÀjbs¤90¤
DeJeHevleerefjl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ JewÐee osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeO³eeHekeÀeë meJexY³e GÊeceew<eefOeefJe%eeveb keÀej³es³egefjl³een¤
DeO³eeHekeÀ ueesie meye keÀes GÊece Dees<eefOe peveeJeW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1-H1+HOHäYOHHUM-Hoved efoN-HÉ'HHVHä2HH1P+HHIMä~
³eb peerNJeceNMYH-HHäFHQZ1YHPHHIMäHHHIOH1+HWäHÍ
'H1-H1+HOHäYOHHU1HIMOHä-H1É+HOHäYOHHUÍa'H1-H1R1YHGaHIR1-HÍa'HHVHä2HHÍa+HHIMä~ ³eced~ peerNJeced~ DeNMYH-HHäFHQZaYHÍaPHÍaHIMl<³eeNefleN~
+HWäHÍa+HWäH1)HIOH1+HJäHÍ
HeoeLe&ë-(DeJeHelevleerë) DeOe Deeie®ívleerë (DeJeoved) GHeefoMevleg (efoJeë) ÒekeÀeMeeled (Dees<eOe³eë) meesceeÐeeë
(Heefj) meJe&leë (³eced) (peerJeced) ÒeeCeOeejkeÀced (DeMveJeecenw) ÒeeHveg³eece (ve) efve<esOes (meë) (efj<³eeefle) jesiewenf ¥efmelees
YeJesled (Het©<eë) Hegceeved¤91¤
DevJe³eë-Je³eb ³ee efoJeesçJeHelevleerjes<eOe³eë meefvle, ³ee efJeÜebmeë He³e&Jeoved, ³eeY³ees ³eb peerJeceMveJeecenw, ³eeë
mebmesJ³e me Het©<ees ve efj<³eefle, keÀoeef®eod jesiewefn¥efmelees ve YeJesled¤91¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜebmeesçefKeuesY³ees ceveg<³esY³ees efoJ³eew<eOeerveeb efJeÐeeb ÒeoÐegë, ³eleesçueb peerJeveb meJex ÒeeHveg³egë~ Slee
Dees<eOeerë kesÀveeefHe keÀoeef®eVewJe efJeveeMeveer³eeë¤91¤
HeoeLe&ë-nce ueesie pees (efoJeë) ÒekeÀeMe mes (DeJeHelevleerë) veer®es keÀes Deeleer ngF& (Dees<eOe³eë) meesceuelee Deeefo
Dees<eefOe nQ, efpevekeÀe efJeÜeved ueesie (He³³e&Jeoved) meye Deesj mes GHeosMe keÀjles nQ, efpevemes (³eced) efpeme (peerJeced) ÒeeCeOeejCe
keÀes (DeMveJeecenw) ÒeeHle nesJeW, (meë) Jen (Het©<eë) Heg©<e (ve) keÀYeer ve (efj<³eeefle) jesieeW mes veä nesJes¤91¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved ueesie meye ceveg<³eeW kesÀ efue³es efoJ³e Dees<eefOeefJeÐee keÀes osJeW, efpememes meye ueesie Hetjer DeJemLee
keÀes ÒeeHle nesJeW~ Fve Dees<eefOe³eeW keÀes keÀesF& Yeer keÀYeer veä ve keÀjs¤91¤
³ee Deess<eOeerefjl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ JewÐee osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
kHUefYejJeM³ecees<eefOeefJeÐee ûee¿ee Fl³een¤
kHUXHHVLH'H-H0H'HHVHHI2HHI-H²HHÝHQ&HNH¢MVEHQHI-HHH'HLHXHVFHYHFH:NH¢QH nw¤
HHÉ'HHVHä2HHU1ÍPHHVFHäMHHHU\H NHUÍ0H1OHHI-HäHH&HHÍa
OHHPHHäFHHIPH1O-HFHJä¬H1FHHMlENH¢HFHHäH10Hj1RV
HHa 'HHVHä2HHUÍa PHHVFHäMHHHU1HIMHIOH1 PHHVFHäÉMHHHUÍa \H1HUÍa 0H1OHHI-HäHH&HH1 )HIOHä 0H1OHÉHI-HäÉHH&HHÍa OHHPHHäFHd~ DeNefmeN~
l-HFHGa*1¬H1FHVOHJäOHdÉOH1FHHa'HMäFHGaNH¢HFHHäHa0HFHGaRV
HeoeLe&ë-(³eeë) (Dees<eOeerë) (meesceje%eerë) meescees jepee ³eemeeb leeë (ye»erë) (MeleefJe®e#eCeeë) MelecemebK³ee
efJe®e#eCee iegCee ³eemeg leeë (leemeeced) (Deefme) (lJeced) (GÊecee) (Dejced) Deueced (keÀecee³e) F®íeefme×³es (Meced)
keÀu³eeCekeÀeefjCeer (Ëos) Ëo³ee³e¤92¤
DevJe³eë-QV HTk HOHPO-HE HHÍ 0HOHHI-HHH&HH \HHUÍ PHHVFHMHHHUMHVH2HHUÍ PHHIYOH OHHPHHFHJ¬HFHH HI-HRJHHIPH
lemcee®íb Ëosçjb keÀecee³e YeefJelegcen&efme¤92¤
YeeJeeLe&ë-kHUH<I HM-H0HFHHVHHI2HHI-H²HH ÝHH¡HH YHZOHHFHYOHMH +HW&H NH¢HFHPHJ.HE XH\2HJE 0HNH®HFHG MHVLHHHI9H-H¬H HIHOHJE
®e¤92¤
HeoeLe&ë-QV HTk HISHPHPHV (lJeced) let (³eeë) pees (MeleefJe®e#eCeeë) DemebK³eele MegYeiegCeeW mes ³egkeÌle (ye»erë)
yengle (meesceje%eerë) meesce efpeveceW jepee DeLee&led meJeexÊece (Dees<eOeerë) Dees<eefOe nQ, (leemeeced) Gve kesÀ efJe<e³e ceW (GÊecee)
GÊece efJeog<eer (Deefme) nw, Fmemes (Meced) keÀu³eeCekeÀeefjCeer (Ëos) Ëo³e kesÀ efue³es (Dejced) meceLe& (keÀecee³e) F®íeefmeef×
kesÀ efue³es ³eesi³e nesleer nw, nceejs efue³es Gve keÀe GHeosMe keÀj¤92¤
YeeJeeLe&ë-HTkHH:NH¢HVHHHIQHVHINH¢'HHVHHI2HHI-H²HHNH¢HÝHQ&H'H-H0HNH¢M:NH®HH:HINH¢)PHNHV¢HI-HYHH+HW&H NH¢HFHYHHPHJ.H
ÒeeeqHle Deewj jesieeW keÀer efveJe=efÊe keÀYeer veneR nes mekeÀleer¤92¤
³ee Fl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ Dees<eOe³ees osJeleeë~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
keÀLeb mevleeveeslHeefÊeë keÀe³³exl³een¤
kewÀmes mevleeveeW keÀes GlHeVe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³eeçDHHVHä2HHU1ÍPHHVFHäMHHHU1HI-H HIÿäOHHÍ+HHI/H1-HHUFHYHJäa
ye=nNP+HHIOHä´HPHWOHHÉ'H1PHZPHERä¬H-HHU1H nFHG
HHÍa 'HHVHä2HHUÍa PHHVFHäMHHHU1HIMHIOH1 PHHVFHäÉMHHHUÍa HI-HHIáäOHHÍa HI-HHIP/HäOHH1 )HIOHä HI-HÉHIP/HäOHHÍa +HÉHI/H1-HHUFHGa 'HYHJäa
ye=nNmHeefleä´HPHWOHH1)HIOHä\HQ1P+HHIOHäÉ´HPHWOHHÍa'H1PHZaPHFHGaR1¬H1a-HHU1H nFHG
HeoeLe&ë-(³eeë) (Dees<eOeerë) Dees<eO³eë (meesceje%eerë) meesceÒecegKeeë (efJeefÿleeë) efJeMes<esCe efmLeleeë (He=efLeJeerced)
(Deveg) (ye=nmHeefleÒemetleeë) ye=nleë keÀejCem³e HeeuekeÀm³eséejm³e efvecee&CeeoglHeVeeë (Dem³ew) Helv³ew (meced) (oÊe)
(Jeer³³e&ced)¤93¤
DevJe³eë-ns efJeJeeefnleHeg©<e! ³eeë meesceje%eerye=&nmHeefleÒemetlee Dees<eOeerë He=efLeJeerceveg efJeefÿleeë meefvle, leeY³eesçm³ew
Jeer³³e¥ osefn~ ns efJeÜbemeë! ³et³ecesleemeeb efJe%eeveb meJexY³eë meboÊe¤93¤
YeeJeeLe&ë-kHU+HJHH<HHE FHQHZH2HHUÍ PHEPHV-H PHJHIYHHFHVYH LH<HH 2HHYHFHYHJ2HVHFHGa 'HHVHHI2HHI-HHHYHE HI-H¾µÐHÍ
mebûee¿eced¤93¤
HeoeLe&ë-ns efJeJeeefnle Heg©<e! (³eeë) pees (meesceje%eerë) meesce efpeveceW GÊece nw, Jes (ye=nmHeefleÒemetleeë) yeæ[s
keÀejCe kesÀ j#ekeÀ F&éej keÀer j®evee mes GlHeVe ngF& (Dees<eOeerë) Dees<eefOe³eeB (He=efLeJeerced) (Deveg) Yetefce kesÀ THej (efJeefÿleeë)
efJeMes<ekeÀj efmLele nQ, Gvemes (Dem³ew) )PHkHU kesÀ efue³es (Jeer³³e&ced) yeerpe keÀe oeve os~ ns efJeÜevees! DeeHe Fve Dees<eefOe³eeW
keÀe efJe%eeve meye ceveg<³eeW kesÀ efue³es (meboÊe) De®ís ÒekeÀej efo³ee keÀerepf e³es¤93¤
YeeJeeLe&ë-kHU+HJHH: NH¢HV *HIHOHQZ HINH¢\HÈ>HU-yeæ[er Dees<eefOe³eeW keÀe mesJeve keÀjkesÀ megvoj efve³eceeW kesÀ meeLe ieYe&
OeejCe keÀjW Deewj Dees<eefOe³eeW keÀe efJe%eeve efJeÜeveeW mes meerKeW¤93¤
³ee½esoefcel³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ efYe<epees osJeleeë~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Meg×sY³ees osMesY³e Dees<eOe³eë mebûee¿ee Fl³een¤
Meg× osMeeW mes Dees<eefOe³eeW keÀe ûenCe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HHHV1RFHJä+H0HÉ&-HHIYOH1HHHäRWÉME+HMHäLHOHHÍa
PH-HH {ÍPHE1LHOHä-HHU2HHV1ÉPHZPHERä¬H-HHU1H nFHG
³eeë~ ®eN~ FNoced~ GNHeNMe=É&-HYOHHUOHJä+HÉ0HÉ&-HHIYOHäa HHÍa H1a RWÉMFHGa +HMHäLHOHH1 )HIOH1 +HMHäÉLHOHHÍa PH-HH {Ía PH1ELHOHVHIOHä
meFHGÉLHOHäa-HHU112H1Ía'H1PHZaPHFHGaR1¬H1a-HHU1H nFHG
HeoeLe&ë-(³eeë) (®e) efJeefoleeë (Foced) (GHeÍe=CJeefvle) (³eeë) (®e) meceerHemLeeë (otjced) (Hejeieleeë)
(meJee&ë) (mebiel³e) SkeÀerYetlJee (Jeer©Oeë) Je=#eÒeYe=le³eë (Dem³ew) Òepee³ew (meced) (oÊe) (Jeer³³e&ced) Heje¬eÀceced¤94¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmeë! YeJevlees ³ee½eesHeÍe=CJeefvle, ³ee½e otjb Hejeieleemleeë meJee& Jeer©Oeë me²l³esob Jeer³³e¥
ÒemeeOvegJeefvle, leemeeb efJe%eevecem³ew keÀv³ee³ew meboÊe¤94¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³ee Dees<eOe³ees otjmeceerHemLee jesieeHeneefjC³ees yeuekeÀeefjC³eë Þet³evles, lee GHe³egp³eejesefieCees
YeJele¤94¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜevees! DeeHe ueesie (³eeë) pees (®e) efJeefole ngF& Deewj efpevekeÀes (GHeÍe=CJeefvle) megveles nQ, (³eeë)
pees (®e) meceerHe neW, Deewj pees (otjced) otj osMe ceW (Hejeieleeë) ÒeeHle nes mekeÀleer nQ, Gve (meJee&ë) meye (Jeer©Oeë) Je=#e
Deeefo Dees<eefOe³eeW keÀes (mebiel³e) efvekeÀì ÒeeHle keÀj (Foced) Fme (Jeer³³e&ced) Mejerj kesÀ Heje¬eÀce keÀes JewÐe ceveg<³e ueesie pewmes
efme× keÀjles nQ, Jewmes Gve Dees<eefOe³eeW keÀe efJe%eeve (Dem³ew) Fme keÀv³ee keÀes (meboÊe) mec³ekedÀ ÒekeÀej mes oerefpe³es¤94¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie, pees Dees<eefOe³eeb otj Jee meceerHe ceW jesieeW keÀes njves Deewj yeue keÀjves nejer megv eer
peeleer nQ, GvekeÀes GHekeÀej ceW uee kesÀ jesiejefnle nesDees¤94¤
cee Je Fl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ JewÐee osJeleeë~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
kesÀveeH³ees<eOe³ees vewJe Ûemeveer³ee Fl³een¤
keÀesF& Yeer ceveg<³e Dees<eefOe³eeW keÀer neefve ve keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FHH-HHVäHIMHOHG.HHIYH1OHHHPFHZ{HH1QE.HYHHäHIFH-HÍa
efÜNHeeHOHJä+HHR1PFHH1NH¢jPH-H {FHPO-HYHHOHJÉjced¤95¤
cee~ JeNë~ efMl H1OHGa .H1HIYH1OHHa HPFHZa{ H1a 'H1QFHGa .HYHHäHIcea -H1Ía HI¾1+HHHIRHIOHä HI¾1É+HHOHGa HOHJä+HHOHGa HOHJäÍ+HH1HIRHIleN
HOHJäÍÉ+HHOHGa'H1PFHHNHä¢FHGaPH-H {FHGa'H1POHJÉ~ DeNveeNlegÉjced¤95¤
HeoeLe&ë-(cee) (Jeë) ³eg<ceeved (efj<eled) eEnm³eeled (Keefvelee) (³emcew) Òe³eespevee³e (®e) (Denced) (Keveeefce)
GlHeeì³eeefce (Jeë) ³eg<ceekeÀced (efÜHeeled) ceveg<³eeefo (®eleg<Heeled) ieJeeefo (DemceekeÀced) (meJe&ced) (Demleg) YeJeleg
(Deveelegjced) jesieelegjleejefnleced¤95¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! Denb ³emcew ³eecees<s eOeeR Keveeefce mee Keefvelee meleer Jees ³eg<ceeved cee efj<eled~ ³elees JeesçmceekebÀ
®e meJe¥ efÜHee÷leg<Heeoveelegjcemleg¤95¤
YeeJeeLe&ë-³e Dees<eOeerë Kevesled me lee efveyeeapee ve kegÀ³³ee&led~ ³eeJeled Òe³eespeveb leeJeoeoe³e Òel³enb jesieeved
efveJeej³esoes<eefOemevleeEle ®e JeOe&³esled, ³esve meJex ÒeeefCevees jesiekeÀäceÒeeH³e megeKf eveë m³egë¤95¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (Denced) ceQ (³emcew) efpeme Òe³eespeve kesÀ efue³es Dees<eOeer keÀes (Keveeefce) GHeeæ[lee Jee Keesolee
ntb, Jen (Keefvelee) Keesoer ngF& (Jeë) legce keÀes (cee) ve (efj<eled) ogëKe osJes, efpememes (Jeë) legcnejs (®e) Deewj
(DemceekeÀced) nceejs (efÜHeeled) oes Heie Jeeues ceveg<³e Deeefo leLee (®eleg<Heeled) ieew Deeefo (meJe&ced) meye Òepee Gme Dees<eefOe
mes (Deveelegjced) jesieeW kesÀ ogëKeeW mes jefnle (Demleg) nesJeW¤95¤
YeeJeeLe&ë-pees Heg©<e efpeve Dees<eefOe³eeW keÀes Keesos, Jen GvekeÀer peæ[ ve cesìs~ efpelevee Òe³eespeve nes Gleveer ueskeÀj
efvel³e jesieeW keÀes nìelee jns, Dees<eefOe³eeW keÀer HejcHeje keÀes yeæ{elee jns efkeÀ efpememes meye ÒeeCeer jesieeW kesÀ ogëKeeW mes ye®e kesÀ
megKeer nesJeW¤95¤
Dees<eOe³e Fl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ JewÐee osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
eEkeÀ ke=ÀlJeew<eefOeefJe%eeveb Je×&slesl³een¤
keÌ³ee keÀjves mes Dees<eefOe³eeW keÀe efJe%eeve yeæ{s, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHVHä2HH1ÍPHFHä-HRYOH1PHHVFHsäYHPH1QMHHHäa
HPFHZ{NH¢É&HHVHIOHä\HHÑH1&HPOHjMHäSHYHG+HHMHHFHHIPH
'HHVHä2HHÍaPHFHGa'H1-H1R1YOH1aPHHVFHVäYHaPH1QaMHHHäaHPFHZ{aNHÉ¢&HHVHIOHä~ \HH1ÑH1&HÍaOHFHGaMH1SH1YHGa+HH1MlHH1FH1HIPH1
HeoeLe&ë-(Dees<eOe³eë) meesceeÐeeë (meced) (DeJeovle) HejmHejb mebJeeob kegÀ³³e&gë (meescesve) (men) (je%ee) ÒeOeevesve
(³emcew) jesefieCes (ke=ÀCeesefle) (yeéïeCeë) JesoesHeJesoefJeled (leced) (jepeved) ÒekeÀeMeceeve (Heej³eeceefme) jesiemecegêeled Heejb
iece³esce¤96¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eeë meescesve je%ee men JeÊe&ceevee Dees<eOe³eë meefvle, leefÜ%eeveeLe¥ YeJevleë meceJeovle~ ns
jepeved! Je³eb JewÐee yeéïeCees ³emcew Dees<eOeerë ke=ÀCeesefle, leb jesefieCeb jesieeled Heej³eeceefme¤96¤
YeeJeeLe&ë-JewÐeeë HejmHejb ÒeMveesÊejwjes<eOeereJf e%eeveb mec³ekedÀ ke=ÀlJee jesiesY³ees jesefieCeë Heejb veerlJee meleleb megKe³es³egë ,
³e½ewles<eeb efJeÜÊeceë m³eeled, me meJee&vee³egJexoceO³eeHe³esled¤96¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! pees (meescesve) (je%ee) meJeexÊece meesceuelee kesÀ (men) meeLe JeÊe&ceeve (Dees<eOe³eë)
Dees<eefOe nQ, GvekesÀ efJe%eeve kesÀ efue³es DeeHe ueesie (meceJeovle) DeeHeme ceW mebJeeo keÀjes~ ns JewÐe (jepeved) jepeHegg©<e! nce
ueesie (yeéïeCeë) JesoeW Deewj GHeJesoeW keÀe JesÊee Heg©<e~ (³emcew) efpeme jesieer kesÀ efue³es Fve Dees<eefOe³eeW keÀe ûenCe (ke=ÀCeesefle)
keÀjlee nw, (leced) Gme jesieer keÀes jesiemeeiej mes Gve Dees<eefOe³eeW mes (Heej³eeceefme) Heej HengB®eeles nQ¤96¤
YeeJeeLe&ë-JewÐe ueesieeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ DeeHeme ceW ÒeMveesÊejHetJe&keÀ efvejvlej Dees<eefOe³eeW kesÀ þerkeÀ-þerkeÀ %eeve mes
jesieeW mes jesieer Heg©<eeW keÀes Heej keÀj efvejvlej megKeer keÀjW~ Deewj pees Fve ceW GÊece efJeÜeved nes, Jen meye ceveg<³eeW keÀes
-HZ²HNH¢0HHk+HÈ^H-HV
veeMeef³e$eerl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ efYe<eiJeje osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
jesieHeefjceeCee Deess<eOe³eë mevleerl³een¤
efpeleves jesie nQ Gleveer Dees<eefOe nQ, Gve keÀe mesJeve keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
veeNMeNef³eN$eer yeNueeme1PHH0H {PHÉ*+H1HIHOHHäFHHIPHa
'H/HHVä0H1OHPH1HFHHä&HHE+HHNH¢HNMHVMäHIPH1YHH0HäYHHU
YHH10H1HIH1HHUa \HXHHPHäPHa 'H0H {PHÍa *1+H1HIHOHH1HIFHOHJä+H1ÉHIHOHHäFHGa 'H1HIPH1a 'H/HHVÉ)OH/HHVäa 0H1OHPHäa HFHHä&HHFHGa
+HH1NH¢H1MHVHIMHIOHä+HHNH¢É'H1MHVÍa'H1HIPH1aYHH0HäYHHU
HeoeLe&ë-(veeMeef³e$eer) (yeueemem³e) DeeefJeYe&tlekeÀHeÀm³e (DeMe&meë) cetuesevq ê³eJ³eeOesë (GHeef®eleeced) Dev³es<eeb
JeOe&ceeveeveeb jesieeCeeced (Deefme) Deefmle (DeLees) (Melem³e) DeveskesÀ<eeced (³e#ceeCeeced) cenejesieeCeeced (HeekeÀejesë)
cegKeeefoHeekeÀm³eejesce&ce&eq®íoë Metuem³e ®e (Deefme) Deefmle, De$eesYe³e$e J³el³e³eë (veeMeveer) efveJeejef³elegb Meeruee¤97¤
DevJe³eë-ns JewÐeeë! ³ee yeueemem³eeMe&me GHeef®eleeb veeMeef³e$³eefme, DeLees Melem³e ³e#ceeCeeb HeekeÀejesvee&Mev³eefme,
leecees<eefOeb ³et³eb efJepeeveerle¤97¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjJs eb efJe%es³eb ³eeJevlees jesieeë meefvle, leeJel³e SJe leefVeJeeefjkeÀe Dees<eOe³eesçefHe JeÊe&vles~ Sleemeeb
efJe%eevesve jefnleeë ÒeeefCevees jesiewë He®³evles~ ³eefo jesieeCeecees<eOeerpee&veer³egmleefn& les<eeb efveJeejCeeled meleleb megefKeveë
m³egejf efle¤97¤
HeoeLe&ë-ns JewÐe ueesiees! pees (yeueemem³e) ÒeJe=× ngS keÀHeÀ keÀer (DeMe&meë) iegoseqvê³e keÀer J³eeefOe Jee
(GHeef®eleeced) Dev³e yeæ{s ngS jesieeW keÀer (veeMeef³e$eer) veeMe keÀjves nejer (Deefme) Dees<eefOe nw, (DeLees) Deewj pees (Melem³e)
DemebK³eele (³e#ceeCeeced) jepejesieeW DeLee&led Yeievojeefo Deewj (HeekeÀejesë) cegKejesieeW Deewj ceceeX keÀe ísove keÀjvesnejs Metue
keÀer (veeMeveer) efveJeejCe keÀjves nejer (Deefme) nw, Gme Dees<eefOe keÀes legce ueesie peevees¤97¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Ssmee peevevee ®eeefn³es efkeÀ efpeleves jesie nQ, Gleveer ner GvekeÀer veeMe keÀjvesnejer Dees<eefOe Yeer
nQ~ Fve Dees<eefOe³eeW keÀes veneR peevevesnejs Heg©<e jesieeW mes Heerefæ[le nesles nQ~ pees jesieeW keÀer Dees<eefOe peeveW, lees Gve jesieeW keÀer
efveJe=efÊe keÀjkesÀ efvejvlej megKeer nesJeW¤97¤
lJeeb ievOeJee& Fl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ JewÐee osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
keÀë keÀ Dees<eeEOe Keveleerl³egHeefoM³eles¤
keÀewve-keÀewve Dees<eefOe keÀe Keveve keÀjlee nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
O-HHELHäY2H1-HH É'Hä.HYH%1PO-HHHIFHYÌ1PO-HHE\HQ1P+HHIOHäÍa
O-HHFHHVäH2HV1PHHVFHHV1MHSHHäHI-H1¾HYHGHFHHäRFHJHOH
lJHHFHGaLH1Y2H1-HH Ía'H1.H1YH1YHGaO-HHFHGa)YÌäÍaO-HHFHGa\HQ1P+HHIOHäÍaO-HHFHGa'HHV1H12HV1aPHHVFHäÍaMHSHHäaHI-H1¾HYHGaHFHHäOHGa
DeNcegÉ®³eNleN¤98¤
HeoeLe&ë-(lJeeced) leeced (ievOeJee&ë) ieeveefJeÐeekegÀMeueeë (DeKeveved) Keveefvle (lJeeced) leeced (Fvêë)
Hejcewée³³e&³egkeÌleë (lJeeced) leeced (ye=nmHeefleë) JesoefJeled (lJeeced) leeced (Dees<eOes) Dees<eefOeced (meesceë) meesc³eiegCemecHeVeë
(jepee) ÒekeÀeMeceevees jepev³eë (efJeÜeved) PHOH0HHkHI-HOHG(³e#ceeled) #e³eeefojesieeled (Deceg®³ele) ceg®³esle¤98¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e³ee mesefJele³ee jesieer ³e#ceeoceg®³ele, ³eecees<eOes Dees<eefOeb ³et³ecegHe³eg*diOJeced, lJeeb leeb
ievOeJee& DeKeveBmlJeeb leeefcevêmlJeeb leeb ye=nmHeeflemlJeeb leeb meescees efJeÜeved jepee ®e lJeeb leeb Kevesled¤98¤
YeeJeeLe&ë-³eeë keÀeef½eoes<eOe³ees cetuesve keÀeef½e®íeKeeefovee keÀeef½eled Heg<HesCe keÀeef½eled He$esCe keÀeef½eled HeÀuesve
keÀeef½eled meJee&²wë jesieeved cees®e³eefvle, leemeeb mesJeveb ceveg<³ew³e&LeeJeled keÀe³e&ced¤98¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie efpeme Dees<eOeer mes jesieer (³e#ceeled) #e³ejesie mes (Deceg®³ele) ítì pee³e Deewj efpeme
(Dees<eOes) Dees<eefOe keÀes GHe³egkeÌle keÀjes (lJeeced) GmekeÀes (ievOeJee&ë) ieeveefJeÐee ceW kegÀMeue Heg©<e (DeKeveved) ûenCe keÀjW,
(lJeeced) GmekeÀes (Fvêë) Hejce Ssée³e& mes ³egkeÌle ceveg<³e, (lJeeced) GmekeÀes (ye=nmHeefleë) Jeso%e peve Deewj (lJeeced) GmekeÀes
(meesceë) megvoj iegCeeW mes ³egkeÌle (efJeÜeved) PH\H0HHkH: NH¢H-HV¬HH(jepee) ÒekeÀeMeceeve jepee (lJeeced) Gme Dees<eefOe keÀes
Keesos¤98¤
YeeJeeLe&ë-pees keÀesF& Dees<eefOe peæ[eW mes, keÀesF& MeeKee Deeefo mes, keÀesF& Heg<HeeW, keÀesF& HeÊeeW, keÀesF& HeÀueeW Deewj keÀesF&
meye DeJe³eJeeW keÀjkesÀ jesieeW keÀes ye®eeleer nQ~ Gve Dees<eefOe³eeW keÀe mesJeve ceveg<³eeW keÀes ³eLeeJeled keÀjvee ®eeefn³es¤98¤
menmJesl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ Dees<eefOeoxJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³ewë eEkeÀ ke=ÀlJee eEkeÀ keÀe³³e&efcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee keÀjkesÀ keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHQäP-HFHV1É'HMHäOHHU1ÍPHQäP-H+HOHYHHH1OHÍa
PHQäP-H1PH-Hi +HH1+FHHYH1jPHQäFHHYHHPHHVH2HV
PHQäP-Ha FHV1a 'HMHäOHHUÍa PHQäP-Ha +HÉOH1YHH1H1OH )HIOHä +HOHYHHÉH1OHÍa PHQäP-Ha PH-H {FHGa +HH1+FHHYHäFHG~ PHQäFHHYHHa 'H1HIPH1a
DeesN<eNOesN¤99¤
HeoeLe&ë-(menmJe) yeueer YeJe (ces) cece (Dejeleerë) Me$etved (menmJe) (He=levee³eleë) Deelceveë He=leveeb
mesveeefce®íleë (menmJe) (meJe&ced) (HeeHceeveced) jesieeefokeÀced (menceevee) yeueefveefceÊee (Deefme) (Dees<eOes) Dees<eefOeJeod
JeÊe&ceeves¤99¤
DevJe³eë-QV'HHVH2HV'HHZHHI2H-H¾¬H FHHYHVHTkH/HHZHHI2HÍPHQFHHYHHHIPHFHVFHFHMHVLHHYHGPHQOHV, leLeçjeleerë menmJe,
mJem³e He=levee³eleë menmJe, meJe¥ HeeHceeveb menmJe¤99¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjes<eefOemesJevesve yeueb JeOe&e³f elJee Òepee³eeë mJem³e ®e Me$etved HeeHeelcevees peveeB½e JeMeb veerlJee meJex
ÒeeefCeveë megKeef³eleJ³eeë¤99¤
HeoeLe&ë-(Dees<eOes) 'HHVH2HHU NHV¢PH0H'HHVHHI2HHI-H²HHNH¢HU SHHYHYHV QHMHU kHUSHZPHV 'HHVH2HHU (menceevee) yeue keÀe
efveefceÊe (Deefme) nw, (ces) cesjs jesieeW keÀe efveJeejCe keÀjkesÀ yeue yeæ{eleer nw, Jewmes (Dejeleerë) Me$egDeeW keÀes (menmJe) menve
keÀj~ DeHeves (He=levee³eleë) mesvee³eg× keÀer F®íe keÀjles ngDeeW keÀes (menmJe) menve keÀj Deewj (meJe&ced) meye (HeeHceeveced)
jesieeefo keÀes (menmJe) menve keÀj¤99¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Dees<eefOe³eeW kesÀ mesJeve mes yeue yeæ{e Deewj Òepee kesÀ leLee DeHeves Me$egDeeW Deewj
HeeHeer peveeW keÀes JeMe ceW keÀjkesÀ meye ÒeeefCe³eeW keÀes megKeer keÀjW¤99¤
oerIee&³egmle Fl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ JewÐee osJeleeë~ efJeje[dye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
ceveg<³eeë keÀLeb YetlJee mJeefYeVeeved keÀLeb kegÀ³e&gefjl³een¤
ceveg<³e kewÀmes nes kesÀ otmejeW keÀes kewÀmes keÀjbs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
oerN,HH HJäPOHVÉ'HHVH2HV.HHIYH1OHHHPFHZ{HO-HH1.HYHHäFH1QFHGa
'H/HHV1O-HERHU1,HH HJä<H WÉO-HH0H1OH-HäX0HH1HI-HMHVäQOHHOHG
oerNIee&³egÉHIMHIOHä RHU1,H É'HHäHJÍa OHV1a 'HHV1H12HV1a .H1HIYH1OHHa HPFHZ{a H1a O-HH1a .HYHHäHIFHa 'H1QFHGa 'H/HHV1É)OH/HHVäa O-HFHGa
oerNIee&³egÉHIMHIOHäRHU1,H É'HHäHJÍa<HWÉO-HHa0H1OH-H1X0HVHIOHä0H1OHÉ-HäX0HHaHI-HaMHVV1Q1OHH1OHG
HeoeLe&ë-(oerIee&³egë) ef®ejcee³egë (les) lem³eeë (Dees<eOes) Dees<eefOeJeÜÊe&ceeve efJeÜved (Keefvelee) mesJekeÀë (³emcew)
(®e) (lJee) leeced (Keveeefce) (Denced) (DeLees) (lJeced) (oerIee&³egë) (YetlJee) (MeleJeuMee) MelecemebK³eelee JeuMee
De*dkegÀje ³em³eeë mee (efJe) (jesnleeled)¤100¤
DevJe³eë-ns Dees<eOes Dees<eOe FJe ceveg<³e! ³em³e les leJe ³eecees<eOeeR Keefveleeçnb ³emcew ®e Keveeefce, le³ee lJeb
oerIee&³egYe&Je, oerIee&³e&gYe&tlJeeLees lJeb ³ee MeleJeuMeew<eOeer JeÊe&les, lJee leeb meseJf elJeeçLe megKeer YeJe, leLee efJejesnleeled¤100¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³et³ecees<eefOemesJevesve oerIee&³eg<eess YeJele~ Oecee&®eeefjCe½e YetlJee meJee&vees<eefOemesJevesves¢Meeved
kegÀ©le¤100¤
HeoeLe&ë-ns (Dees<eOes) Dees<eefOe kesÀ legu³e Dees<eefOe³eeW keÀs iegCe-oes<e peevevesnejs Heg©<e! efpememes (les) lesjer efpeme
Dees<eefOe keÀe (Keefvelee) mesJeve keÀjves neje (Denced) ceQ (³emcew) efpeme Òe³eespeve kesÀ efue³es (®e) Deewj efpeme Heg©<e kesÀ efue³es
(Keveeefce) Keesotb, Gmemes let (oerIee&³egë) DeefOekeÀ DeJemLee Jeeuee nes, (DeLees) Deewj (oerIee&³egë) yeæ[er DeJemLee Jeeuee
(YetlJee) neskeÀj (lJeced) let pees (MeleJeuMee) yengle De*dkegÀjeW mes ³egkeÌle Dees<eefOe nw, (lJee) GmekeÀes mesJeve keÀjkesÀ megKeer nes
Deewj (efJe, jesnleeled) Òeefme× nes¤100¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie Dees<eefOe³eeW kesÀ mesJeve mes DeefOekeÀ DeJemLee Jeeues nesDees Deewj Oece& keÀe Dee®ejCe
keÀjves nejs meye ceveg<³eebs keÀes Dees<eefOe³eeW kesÀ mesJeve mes oerIe& DeJemLee Jeeues keÀjes¤100¤
lJecegÊeceemeerl³em³e Je©Ce $eÝef<eë~ efYe<epees osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvemmeew<eefOeë keÀer¢Meerl³een¤
efHeÀj Jen Dees<eefOe efkeÀme ÒekeÀej keÀer nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
O-HFHJä¬H1ceePHHVäH2HV1OH-Hä-HÉHHÉ*+HäPOHHÍa
*+HäHIPOHMPOHJÉ PHHVKÉPFHHNHE1¢HHVVÉ'H1PFHH%É'HäHI<H1RHPHäHIOH
O-HFHGa*1¬H1FHVOHJä¬H1FHHa'H1HIPH1a 'HHV1H12HV1aOH-Häa-HÉHHÍa*+HäPOHHÍa*+HäHIPOHÍa'H1POHJÉaPHÍa'H1PFHHNHä¢FHGaHÍa'H1PFHHYHGa
'H1HI<H1RHPH1OHHUOHäHI<H1ÉRHPHäHIOH
HeoeLe&ë-(lJeced) (GÊecee) (Deefme) Deefmle, De$e J³el³e³eë (Dees<eOes) Dees<eOeer (leJe) ³em³eeë (Je=#eeë) Jeìeo³eë
(GHemle³eë) ³es GHe meceerHes ml³ee³eefvle mebIveefvle les~ De$eesHeHetJee&led ml³ew mebIeele Fl³emceeoewCeeefokeÀë efkeÌJeHed mebÒemeejCeb ®e
(GHeefmleë) mebnefleë (Demleg) (meë) (DemceekeÀced) (³eë) (Demceeved) (DeefYeoemeefle) DeYeeräb megKeb ooeefle¤101¤
DevJe³eë-ns JewÐepeve! ³eesçmceeved DeefYeoemeefle me lJecemceekeÀcegHeefmlejmleg, ³eesÊeceew<eOes Dees<s eefOejefme Deefmle leJe
³em³e Je=#ee GHemle³emlesveew<eefOeveeçmceY³eb megKeb osenf ¤101¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewve& keÀoeef®eod efJejeseOf evees JewÐem³eew<eOeb ûee¿eced, ve efJejeseOf eefce$em³e ®e~ efkeÀvleg ³ees
-HZ²HNH¢0HHkH/H H-I HRHâHVÉSHHOH0HHJÍPH-HH[+HNH¢HMHUPH-H[HHEPHJRG-H¬H OHV, lemceeoew<eOeefJeÐee mebûee¿ee¤101¤
HeoeLe&ë-ns JewÐepeve! (³eë) pees (Demceeved) ncekeÀes (DeefYeoemeefle) DeYeerä megKe oslee nw, (meë) Jen (lJeced)
let (DemceekeÀced) nceeje (GHeefmleë) mebieer (Demleg) nes, pees (GÊecee) GÊece (Dees<eOes) Dees<eefOe (Deefme) nw, (leJe) efpemekesÀ
(Je=#eeë) Jeì Deeefo Je=#e (GHemle³eë) meceerHe FkeÀùs nesvesJeeues nQ, Gme Dees<eefOe mes nceejs efue³es megKe os¤101¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJejesOeer JewÐe keÀer Deewj efJejesOeer efce$e keÀer Dees<eefOe keÀYeer ve ûenCe keÀjW , efkeÀvleg
SHHV -HZ²HNH¢0HHkH, efpemekeÀe keÀesF& Me$eg ve nes, Oecee&lcee, meye keÀe efce$e, meJeexHekeÀejer nw, Gmemes Dees<eefOeefJeÐee ûenCe
keÀjW¤101¤
cee cesl³em³e efnjC³eieYe& $eÝef<eë~ keÀes osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe efkeÀceLe& F&éejë ÒeeLe&veer³eë Fl³een¤
Deye efkeÀmeefue³es F&éej keÀer ÒeeLe&vee keÀjveer ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FHHFHHäHIQjPHHUppeHIYH1OHHHÍ+HäHI/H1-HHHHV-HH1HIR-HäjPH1OH2HäFHH 1-HHYHäÎGa
HHH1+HH1YÌHÍ´Hä/H1FHHVSH1SHHYH1NH¢PFHZ{RV1-HHHäQ1HI-HHHäHI-H2HVFH
FHHaFHH1aHIQ1jPHHU1OHGaSH1HIYH1OHHaHÍa+HÉHI/H1-HHÍaHÍa-HH1aHIR-HäFHGaPH1OH2H1FH[HIOHä PH1OHÉ2HäFHH aHI-Ha'HHYHäÎGaHÍaH1a
DeNHeë~ ®eNvêeë~ ÒeNLeNceë~ peNpeeveäaNH¢PFHZ{aRV1-HHHäaQ1HI-HHHäaHI-H12HV1FH1
HeoeLe&ë-(cee) efve<esOes (cee) ceeced (eEnmeerled) jewiewefn¥m³eeled (peefvelee) GlHeeokeÀë (³eë) peieoeréejë (He=efLeJ³eeë)
Yetcesë (³eë) (Jee) (efoJeced) met³ee&eof kebÀ peieled (mel³eOecee&) mel³ees Oeceex ³em³e meë (efJe) (Deeveìd) -HHâHVÉHIPOH(³eë)
(®e) Deeqiveb met³e&ced (DeHeë) peueeefve Jee³etved (®evêeë) ®evêeefoueeskeÀeved, De$e Memeë mLeeves pemed (ÒeLeceë) pevceeosë
He=Leieeefoceë (pepeeve) peve³eefle (keÀmcew) megKemJeªHee³e megKekeÀejkeÀe³e~ keÀ Fefle Heoveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb05.4)
`Jee®ívoefme meJex efJeOe³eë' Fefle meJe&veecekeÀe³³e&ced (osJee³e) efoJ³emegKeÒeoe³e efJe%eevemJeªHee³e (nefJe<ee) GHeeos³esve
YeeqkeÌle³eesiesve (efJeOesce) Heefj®ejsce~ #De³eb cev$eë Mele07.3.1.2 J³eeK³eeleë%¤102¤
DevJe³eë-³eë mel³eOecee& peieoeréejë He=efLeJ³ee peefvelee, ³ees Jee efoJeceHe½e J³eeveìd, ®evêe½e pepeeve, ³emcew keÀmcew
osJee³e nefJe<ee Je³eb efJeOesce, me peieoeréejes cee cee eEnmeerled¤102¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHZÍPHOH2HFH ´HHâHV'HHVH2HHHIRHI-HHHYHHHH+HMFHVËHMÍ´HH/H YHHUHÍ
HeoeLe&ë-(³eë) pees (mel³eOecee&) mel³eOece& Jeeuee peieoeréej (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer keÀe (peefvelee) GlHeVe keÀjves
Jeeuee (Jee) DeLeJee (³eë) pees (efoJeced) met³e& Deeefo peieled keÀes (®e) Deewj He=eLf eJeer leLee (DeHeë) peue Deewj Jee³eg keÀes
(J³eeveìd) *O+H9HNH¢MNHV¢-HHâQHVOHHQZ 'HHZMSHHV (®evêeë) ®evêcee Deeefo ueeskeÀeW keÀes (pepeeve) GlHeVe keÀjlee nw~ efpeme
(keÀmcew) megKemJeªHe megKe keÀjves nejs (osJee³e) efoJ³e megKeeW kesÀ oelee efJe%eevemJeªHe F&éej keÀe (nefJe<ee) ûenCe keÀjves
³eesi³e YeeqkeÌle³eesie mes nce ueesie (efJeOesce) mesJeve keÀjW, Jen peieoeréej (cee) cegPekeÀes (cee) veneR (eEnmeerled) kegÀmebie mes
leeef[
æ le nesves osJes¤102¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHH: NH¢HV HHHIQHV HINH¢PHOH2HFH NH¢HU ´HHHIâ'HHZM'HHVHHI2H'HHHIRNHV¢HI-HHHYHNHV¢HIXHHV +HMFHVËHMNH¢HU
ÒeeLe&vee keÀjW¤102¤
DeY³eeJeÊe&mJesl³em³e efnjC³eieYe& $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=ogeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
YetmLeHeoeLe&efJe%eeveb keÀLeb keÀÊe&J³eefcel³een¤
He=efLeJeer kesÀ HeoeLeeX keÀe efJe%eeve kewÀmes keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1<HH-Hä¬H P-H+HHI/HHI-HH1HVVYH1+HHäPHHPH1Qa
-H1+HHEOHVäÉ'H1HTLYHHIMäHIH1OHHVÉ'HäMHVQOHG3¤
DeNefYe~ Dee~ JeNÊe&NmJeN~ He=ÉHI/H1HI-H1aH1HVYHäa+HHäPHHaPH1Qa-H1+HHFHGaOHV1a'H1HTLYHÍa)1HIHNleë~ DeNjesNnNled¤103¤
HeoeLe&ë-(DeefYe) (Dee) (JeÊe&mJe) JeÊe&les Jee (He=efLeefJe) Yetefceë (³e%esve) me²cevesve (He³emee) peuesve (men)
(JeHeeced) JeHeveced (les) leJe (Deeqiveë) (Fef<eleë) Òesefjleë (Dejesnled) jesnefle~ #De³eb cev$eë Mele07.3.1.21
DevJe³eë-ns ceveg<³e! lJeb ³ee He=efLeefJe Yetefce³e&%esve He³emee men JeÊe&les, leeceY³eeJeÊe&mJeeefYecegK³esveeJeÊe&les~ ³e³ee les
JeHeeefceef<eleesçeqivejjesnled me iegCekeÀce&mJeYeeJeleë meJezJexeof leJ³eë¤103¤

YeeJeeLe&ë-³ee Yetefceë meJe&m³eeOeeje jlveekeÀje peerJeveÒeoe efJeÐegÐegkeÌleeçefmle, lem³ee efJe%eeveb YetieYe&efJeÐeeleë
meJezce&veg<³ewë keÀe³e&ced¤103¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e! let pees (He=efLeefJe) Yetefce (³e%esve) me²ce kesÀ ³eesi³e (He³emee) peue kesÀ (men) meeLe JeÊe&leer
nw, GmekeÀes (DeY³eeJeÊe&mJe) meye Deesj mes MeerIe´ Jelee&Je keÀerefpe³es~ pees (les) DeeHe kesÀ (JeHeeced) yeesves keÀes (Fef<eleë) ÒesjCee
efkeÀ³ee (Deeqiveë) Deeqive (Dejesnled) GlHeVe keÀjlee nw, Jen Deeqive iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe kesÀ meeLe meye keÀes peevevee
®eeefn³es¤103¤
YeeJeeLe&ë-pees He=efLeJeer meye keÀe DeeOeej, GÊece jlveeefo HeoeLeeX keÀer oelee, peerJeve keÀe nsleg, efyepegueer mes ³egkeÌle nw,
Gme keÀe efJe%eeve YetieYe&efJeÐee mes meye ceveg<³eeW keÀes keÀjvee ®eeefn³es¤103¤
Deives ³eÊe Fl³em³e efnjC³eieYe& $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjied iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efkeÀceLee&çeqiveefJeÐeevJes<eCeer³ee Fl³een¤
efkeÀmeefue³es DeeqiveefJeÐee keÀer Keespe keÀjveer ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeivesN ³eÊeVä0HJÉ¬ebÀ ³e®®eNvêb ³elHetÉOHEHÙäH1HIHHäFHGaOH°V1-HV<HHVä<HMHFHHIPH
'HLYHVäaHOHGaOHV1a0HJÉ¬eÀced~ ³eled~ ®eNvêced~ ³eled~ HetÉOHFHGaHOHGaH1aH1HIHHäFHGaOHOHGaRV1-HV<HäÍa<H1MH1FH1HIPH1
HeoeLe&ë-(Deives) efJeÜved (³eled) (les) legY³eced (Meg¬eÀced) DeeMegkeÀjced (³eled) (®evêced) efnjC³eJeoevevoÒeoced
(³eled) (Hetleced) HeefJe$eced (³eled) (®e) (³eef%e³eced) ³e%eevegÿeveen¥ mJeªHeced (leled) (osJesY³eë) iegCesY³eë (Yejeceefme) Yejsce~
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! ³elHeeJekeÀm³e Meg¬ebÀ ³e÷vêb ³elHetleb ³e÷ ³eef%e³eb mJeªHeceefmle, leÊes osJesY³e½e Je³eb
Yejeceefme¤104¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eweof &J³eiegCekeÀcce&emf e×³es efJeÐegoeosjiveseJf e&Ðee mebÒes#eCeer³ee¤104¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved Heg©<e! (³eled) pees Deeqive keÀe (Meg¬eÀced) MeerIe´keÀejer, (³eled) pees (®evêced) megJeCe& kesÀ
meceeve Deevevo osves neje, (³eled) pees (Hetleced) HeefJe$e, (®e) Deewj (³eled) pees (³eef%e³eced) ³e%eevegÿeve kesÀ ³eesi³e mJeªHe nw,
(leled) Jen (les) DeeHe kesÀ Deewj (osJesY³eë) efoJ³eiegCe nesves kesÀ efue³es (Yejeceefme) nce ueesie OeejCe keÀjW¤104¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Þesÿ iegCe Deewj keÀceeX keÀer efmeef× kesÀ efue³es efyepegueer Deeefo DeeqiveefJeÐee keÀes
efJe®eejW¤104¤
F<ecetpe&efcel³em³e efnjC³eieYe& $eÝef<eë~ efJeÜeved osJelee~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe ³egkeÌleenejefJenejew kegÀ³e&gefjl³een¤
Deye þerkeÀ-þerkeÀ Deenej-efJenej keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)H1FHWSH {FH1QHIFH1OHÉ'HHRäFHÉOHPH1HHVHIYHFHHIQ1HPH12HHMHäFHGa
'HHFHH1LHHVHJäHI-H0H1O-HHOH1YHJHJÉ SHQHäHIFHPHV1HIRFHHIYHäMH1FHFHHU{-HHFHG
)HäFHGa7SH {FHGa'H1QFHGa)1OHÍa'HHRäFHGaH¿1OHPHäaHHVHIYHäFHGaFH1HIQ1HPHäa2HHMHäFHGa'HHaFHH1aLHHVHJäaHI-H10H1OHJÉ~ Dee~ leNvet<egä~

SHQHäHIFHaPHV1HIRFHGa'HHIYHäMHFHG'HFHHU{-HHFHG
HeoeLe&ë-(F<eced) DeVeced (Tpe&ced) Heje¬eÀceced (Denced) (Fleë) Demceeled HetJeexkeÌleeled efJeÐeglmJeªHeeled (Deeoced)
DeÊegb ³eesi³eced ($eÝlem³e) mel³em³e (³eesefveced) keÀejCeced (ceefn<em³e) cenleë (Oeejeced) OeeefjkeÀeb Jee®eced (Dee) (cee) ceeced
(iees<eg) Feqvê³es<eg (efJeMeleg) ÒeefJeMeleg (Dee) (levet<eg) Mejerjs<eg (peneefce) (mesefoced) eEnmeeced~ meefoceefve0¤
(Deäe0Jee03.2.171) Fefle JeeefÊe&kesÀveem³e efmeef×ë (Deefvejeced) DeefJeÐeceevee FjeçVeYegeqkeÌle³e&m³eeb leeced (DeceerJeeced)
jesieeslHeVeeb Heer[eced~ #De³eb cev$eë Mele07.3.1.23 J³eeK³eeleë%¤105¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçnefcele Deeoefce<ecetpe¥ ceefn<em³eÊe&m³e ³eeseEve Oeejeb ÒeeHveg³eeced, ³eLes³eefce[tke&dÀ cee
ceeceeefJeMeleg, ³esve cece iees<eg levet<eg ÒeefJeäeb mesefoceefvejececeerJeeb peneefce l³epeeefce, leLee ³et³eceefHe kegÀ©le¤105¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ee Deives³e&®íg¬eÀeefo³egkeÌleb mJeªHeb lesve jesieeved nv³egë~ Feqvê³eeefCe MejerjeefCe ®e mJemLeev³ejesieeefCe
ke=ÀlJee keÀe³³e&keÀejCe%eeefHekeÀeb efJeÐeeJee®eb ÒeeHvegJevleg, ³egkeÌl³eenejefJenejew ®e kegÀ³³e&gë¤105¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (Denced) ceQ (Fleë) Fme HetJeexkeÌle efJeÐeglmJeªHe mes (Deeoced) Yeesieves ³eesi³e (F<eced)
DeVe (Tpe&ced) Heje¬eÀce (ceefn<em³e) yeæ[s ($eÝlem³e) mel³e kesÀ (³eesefveced) keÀejCe (Oeejeced) OeejCe keÀjves Jeeueer JeeCeer keÀes
´HHâQHV7E, pewmes DeVe Deewj Heje¬eÀce (cee) cegPe keÀes (DeeefJeMeleg) ´HHâQHV, efpememes cesjs (iees<eg) Feqvê³eeW Deewj (levet<eg)
Mejerj ceW ÒeefJeä ngF& (mesefoced) ogëKe keÀe nsleg (Deefvejeced) efpemeceW DeVe keÀe Yeespeve Yeer ve keÀj mekeWÀ, Ssmeer (DeceerJeeced)
jesieeW mes GlHeVe ngF& Heeræ[e keÀes (Dee, peneefce) íesæ[lee ntb, Jewmes legce ueesie Yeer keÀjes¤105¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Deeqive keÀe pees Jeer³³e& Deeefo mes ³egkeÌle mJeªHe nw, *PHNH¢HV ´HRHUâNH¢MYHV PHV
jesieeW keÀe veeMe keÀjW~ Feqvê³e Deewj Mejerj keÀes mJemLe jesiejefnle keÀjkesÀ keÀe³³e&-keÀejCe keÀer peevevesnejer efJeÐee³egkeÌle JeeCeer keÀes
´HHâQHV-H:'HHZMHJHNT H®OHPHV'HHQHM-efJenej Yeer keÀjW¤105¤
Deives lJesl³em³e HeeJekeÀeeqive$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=led He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³ewë keÀLeb YeefJeleJ³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes kewÀmee nesvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³es Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HLYHV1OH-H1ÀH-HHV1-HHHV1FHHIQä<HHSHYOHVÉ'H1H HHVäHI-H<HH-HPHHVa
\HQäµHYHHV10H-HäPHH1-HHSHäFHJÉNH®/HEKR2HHäHIPHRH10HJHVäNH¢-HV
'HLYHVäaOH-HäaÀH-HäÍa-HHäÍaFHHIQäa<HH1SH1YOHV1a'H1H HäÍaHI-H1<HH1-H1PHHV1 )HIOHä HI-H<HHÉ-HPHHVa\HQäµHYHHV1 )HIOH1 \HQäOHGÉ<HHYHHVa
MeJHäPHHa-HHSHäFHGa*1NH®/HKFHGaR2HHäHIPH~ RH10HJHVäaNH¢1-HV1
HeoeLe&ë-(Deives) HeeJekeÀ FJe JeÊe&ceeve efJeÜved (leJe) (ÞeJeë) ÞeJeCeced (Je³eë) peerJeveced (ceefn) Hetp³eb cenled
(Yeépevles) (De®e&³eë) RHUâHÍ (efJeYeeJemees) ³ees efJeefJeOee³eeb Yee³eeb Jemeefle lelmecyeg×ew (ye=nÓevees) DeeqiveJeod ye=nvlees
cenevlees YeeveJees efJeÐeeÒekeÀeMee ³em³e lelmecyeg×ew (MeJemee) yeuesve (Jeepeced) efJe%eeveced (GkeÌL³eced) JekeÌlegb ³eesi³eced
(oOeeefme) (oeMeg<es) oelegb ³eesi³ee³e efJeÐeeefLe&ves (keÀJes) efJe¬eÀevleÒe%e~ #De³eb cev$eë Mele07.3.1.29 J³eeK³eeleë%¤106¤
DevJe³eë-ns ye=nÓevees efJeYeeJemees keÀJesçives efJeÜved! ³elemlJeb MeJemee oeMeg<e GkeÌL³eb Jeepeb oOeeefme, lemceeled
leJeeivesejf Je ceefn ÞeJees Je³eesç®e&³e½e Yeépevles¤106¤
YeeJeeLe&ë-HV FHYHJHH 'HHTLYH-HRG LHJH&I HYH 'HHâ-HOHG PHONH¢HU¬H HÍ ´HNH¢H0HYOHV OHV +HMHV+HNH¢HMHHHYHV<HHV
efJeÐeeefJeve³eOecee&ved melelecegHeefoMes³egë¤106¤
HeoeLe&ë-ns (ye=nÓevees) Deeqive kesÀ meceeve Del³evle efJeÐeeÒekeÀeMe mes ³egkeÌle (efJeYeeJemees) efJeefJeOe ÒekeÀej keÀer
keÀeefvle ceW Jemeves nejs (keÀJes) Del³evle yege× f ceeved (Deives) Deeqive kesÀ meceeve JeÊe&ceeve efJeÜeved Heg©<e! efpememes DeeHe
(MeJemee) yeue kesÀ meeLe (oeMeg<es) oeve kesÀ ³eesi³e efJeÐeeLeea kesÀ efue³es (GkeÌL³eced) keÀnves ³eesi³e (Jeepeced) efJe%eeve keÀes
(oOeeefme) OeejCe keÀjles nes, FmeceW (leJe) DeeHe keÀe Deeqive kesÀ meceeve (ceefn) Deefle Hetpeves ³eesi³e (ÞeJeë) megveves ³eesi³e
Meyo (Je³eë) ³eewJeve Deewj (De®e&³eë) RHUHIâ(Yeépevles) ÒekeÀeefMele nesleer nQ¤106¤
YeeJeeLe&ë-SHHV FHYHJH 'HHTLYH NHV¢ PHFHHYH LHJ&HHU 'HHZM 'HHâH: NHV¢ OHJXH ÀHVá NH¢HUH¬I H HH: PHV ´HNH¢HHI0HOH QHVOHV Q4 -HV
HejesHekeÀej kesÀ efue³es otmejeW keÀes efJeÐee, efJeve³e Deewj Oece& keÀe efvejvlej GHeosMe keÀjW¤106¤
HeeJekeÀJe®exl³em³e HeeJekeÀeeqive$eÝ&ef<eë~ efJeÜeved osJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
pevekeÀpevev³eew mevleeveeved Òeefle eEkeÀ eEkeÀ kegÀ³ee&leeefcel³een¤
ceelee-efHelee mevleeveeW kesÀ Òeefle keÌ³ee-keÌ³ee keÀjbs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+HH1-H1NH¢-HäHH Í0HJÉH¢-HäHH 1É'HYHWäYH-HHH 1É*HIRäHHIH <HH1YHJYHHäa
HegÉHHVFHH1OHMHäHI-H1HMl9HJ+HHä-HHIPH+HÉ&HHIH1MHVRäPHHUÉ*1<HV
+HH1-H1NH¢-HäHH 1)HIOHä+HH-H1NH¢É-HäHH Ía0HJÉH¢-HäHH 1)HIOHä0HJÉH¢É-HäHH Ía'HYHWäYH-HHH 1)OHYHWäYHÉ-HHH Ía*OHGa)1H1HIH 1a<HH1YHJYHHäa
HegÉHÍaFHH1OHMHäaHI-H1HMlHI9HHIOHäHI-H1ÉHMäYHGa*+Häa'H1-H1HIPH1a+HÉ&HHIHäaMHVRäPHHU1)HIOH1MHVRäPHHUa*1<HV)OHJÉYes¤107¤
HeoeLe&ë-(HeeJekeÀJe®ee&ë) HeefJe$eerkeÀeefjkeÀe³ee efJeÐeglees Je®ee[ RHUHIâHIM-H -HHH[É2HHYHE HPH PHÍ (Meg¬eÀJe®ee&ë)
Meg¬eÀm³e met³e&m³e ÒekeÀeMe FJe Je®eex v³ee³ee®ejCeb ³em³e meë (DevetveJe®ee&ë) ve efJeÐeles Tveb v³etveb Je®eexçO³e³eveb ³em³e meë
(Gled) F³eef<e&) ÒeeHveesef<e (Yeevegvee) Oece&ÒekeÀeMesve (Heg$eë) (ceeleje) ceeleeefHelejew (efJe®ejved) (GHe) (DeJeefme) j#eefme
(He=Ceef#e) mecyeOveeefme (jesomeer) ÐeeJeeHe=efLeJ³eew (GYes)~ #De³eb cev$eë Mele07.3.1.30 J³eeK³eeleë%¤107¤
DevJe³eë-ns peve! ³emlJeb ³eLee Heg$ees ye´ïe®e³ee&efo<eg efJe®ejved meved efJeÐeeceeHveesefle, ³eLee met³e&efJeÐegleew Yeevegvee
HeeJekeÀJe®ee&ë Meg¬eÀJe®ee&ë DevetveJe®ee& v³ee³eb keÀjesefle, ³eLee GYes jesomeer mecyeOveerlemleLee efJeÐeecegefo³eef<e& jep³eb He=Ceef#e,
ceelejesHeeçJeefme, lemceeod Oeeefce&keÀesçefme¤107¤
YeeJeeLe&ë-ceeleeefHele+Ceeefceocel³ege®f eleceefmle ³elmevleeveeveglHeeÐe yeeu³eeJemLee³eeb mJe³eb megefMe#³e, ye´ïe®e³e¥
keÀejef³elJeeçç®ee³e&kegÀues efJeÐeeûenCee³e mecÒes<³e efJeÐee³eesiekeÀjCeced~ DeHel³eeveeb ®esob mecegef®eleb JeÊe&les ³eefÜ ÐeemegefMe#ee³egkeÌlee
YetlJee Heg©<eeLexvewée³e&cegVeer³e efvejefYeceevecelmej³ee Òeerl³ee ceeleeefHele+Ceeb cevemee Jee®ee keÀce&Cee ³eLeeJeled Heefj®e³ee&vegÿeveb
keÀÊe&J³eefceefle¤107¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e! pewmes (Heg$eë) Heg$e ye´ïe®e³ee&efo DeeÞeceeW ceW (efJe®ejved) ef-HHMOHHQJ'HHHI-H²HHNH¢HV´HHâQHVOHH
Deewj (Yeevegvee) ÒekeÀeMe mes (HeeJekeÀJe®ee&ë, Meg¬eÀJe®ee&ë) efyepegueer Deewj met³e& kesÀ ÒekeÀeMe kesÀ meceeve v³ee³e keÀjves Deewj
(DevetveJe®ee&ë) HetCe& efJeÐeeçY³eeme keÀjves neje Deewj pewmes (GYes) oesveeW (jesomeer) DeekeÀeMe Deewj He=efLeJeer HejmHej mecyevOe
keÀjles nQ, Jewmes (Gled, F³eef<e&) HI-H²HHNH¢HV´HHâQHVOHHMHSHNH¢H(He=Ceef#e) mecyevOe keÀjlee Deewj (ceeleje) ceelee-efHelee keÀer
(GHeeJeefme) j#ee keÀjlee nw, Fmemes let Oecee&lcee nw¤107¤
YeeJeeLe&ë-ceeleeefHeleeDeeW keÀes ³en Deefle Gef®ele nw efkeÀ mevleeveeW keÀes GlHeVe keÀj yeeu³eeJemLee ceW DeeHe efMe#ee os,
ye´ïe®e³e& keÀje, Dee®ee³e& kesÀ kegÀue ceW Yespe kesÀ efJeÐee³egkeÌle keÀjW~ mevleeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes
³egkeÌle nes Deewj Heg©<eeLe& mes Ssée³³e& keÀes yeæ{e kesÀ DeefYeceeve Deewj celmejleejefnle Òeerefle mes ceelee-efHelee keÀer ceve, JeeCeer Deewj
keÀcce& mes ³eLeeJeled mesJee keÀjW¤107¤
Tpeex veHeeefol³em³e HeeJekeÀeeqive$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=led He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceeleeefHele=mevleeveeë keÀer¢Mee YeJes³egefjl³een¤
ceelee-efHelee Deewj Heg$e kewÀmes neW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
Tpeexi veHeeppeHOH-HVRÍPHJ0H1HIPOHHI<H1FH YRäP-H2HHU1HIOHHI<HäHIQ 1OHÍa
O-HVÉ)H1ÍPHERä2HJÉYe&tHIMäJeHe&meef½eN$eesleäHHV-HH1FHSHHäOHHÍ8¤
7SH {Ía YH1+HH1OHGa SHH1OH1-HV1R1 )HIOHä SHHOHÉ-HVRÍa PHJÉ0H1HIPOHHI<H1HIMHIOHä PHJ0H1HIPOHÉHI<HäÍa FHYRäP-Ha 2HHU1HIOHHI<H1HIMHIOHä 2HHU1HIOHÉHI<HäÍa
efnNleë~ l-HVÉ)HIOH1 O-HVa )HäÍa PHFHGa R12HJÉë~ YetHIMäJeHe&meN Fefle YetHIMäÉ-H+H PHÍa HIH1HHVOHäH1 )HIOHä HIH1HÉ7äOHHÍa -HH1FHSHHäOHH1 )HIOHä
-HH1FHÉSHHäOHHÍ
HeoeLe&ë-(Tpe&ë) Heje¬eÀcem³e (veHeeled) ve efJeÐeles Heelees Oecee&led Heleveb ³em³e meë (peeleJesoë) peeleÒe%eeve
peeleefJeÊe (megMeefmleefYeë) MeesYeveeefYeë ÒeMebmeeefYeë ef¬eÀ³eeefYeë men (cevomJe) Deevevo (OeerefleefYeë) mJee*diegueerefYeë, Oeerle³e
Fl³e*diegefueveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02.5) (efnleë) meJe&m³e efnleb oOeved (lJes) lJeef³e (F<eë) DeVeeoerevf e (meced) (oOegë)
oOeleg (YetefjJeHe&meë) yentefve ÒeMebmeveer³eeefve JeHee¥efme ªHeeefCe ³eemeg leeë~ JeHe& Fefle ªHeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.7)
(ef®e$eesle³eë) ef®e$ee Dee½e³³e&Jeod j#eCeeÐeeë ef¬eÀ³ee ³eemeg leeë (Jeecepeeleeë) Jeeces<eg ÒeMem³es<eg keÀce&meg Jee peeleeë Òeefme×eë,
Jeece Fefle ÒeMem³eveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.8)~ #De³eb cev$eë Mele07.3.1.31 J³eeK³eeleë%¤108¤
DevJe³eë-ns peeleJesomleve³e! ³eeqmceBmlJes lJeef³e YetefjJeHe&meef½e$eesle³ees Jeecepeelee cee$eeo³eesçO³eeefHekeÀe F<eë
meboOegë, me megMeefmleefYeOeeaefleefYejentlemlJeced Tppeex veHeeef×leë meoe cevomJe¤108¤
YeeJeeLe&ë-³es<eeb kegÀceejeCeeb kegÀceejerCeeb ceelejes efJeÐeeefÒe³ee efJeog<³eë meefvle, le SJe meleleb megKeceeHvegJeefvle~ ³eemeeb
ceele+Ceeb ³es<eeb efHele+Ceeb ®eeHel³eeefve efJeÐeemegefMe#eeye´ïe®e³³ezë Mejerjelceyeue³egkeÌleeefve Oecee&®eejereCf e meefvle, le SJe meoe
megefKeveë m³egë¤108¤
HeoeLe&ë-ns (peeleJesoë) yege× f Deewj Oeve mes ³egkeÌle Heg$e! efpeme (lJes) legPe ceW (YetefjJeHe&meë) yengle ÒeMebmee kesÀ
³eesi³e ªHeeW mes ³egkeÌle (ef®e$eesle³eë) Dee½e³e& kesÀ legu³e j#ee Deeefo keÀcce& keÀjves Jeeueer (Jeecepeeleeë) ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e kegÀueeW
-HHNH¢FHH; FH: ´HHIPH¹HI-H²HHHI´HH'H2HHHI+HNH¢HFHHOHH'HHHIRHI-HRJHHU HTkHHb (F<eë) DeVeeW keÀes (meboOegë) OejW, Yeespeve keÀjeJeW,
mees let (megMeefmleefYeë) GÊece ÒeMebmee³egkeÌle ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ meeLe (OeerefleefYeë) De*diegefue³eeW mes yeguee³ee ngDee (Tpe&ë)
(veHeeled) Oece& kesÀ DevegketÀue Heje¬eÀce³egkeÌle meye kesÀ (efnleë) efnle keÀes OeejCe meoe efkeÀ³es nggS (cevomJe) Deevevo ceW
jn¤108¤
YeeJeeLe&ë-efpeve kegÀceej Deewj kegÀceeefj³eeW keÀer ceelee eI-H²HHHI´HHHI-HRJHHUQH:-HVQHUHIYHMYOHMPHJ.HNH¢HV´HHâQHVOHVQ4
Deewj efpeve ceelee-efHeleeDeeW kesÀ mevleeve efJeÐee, De®íer efMe#ee Deewj ye´ïe®e³³e& mesJeve mes Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue mes
³egkeÌle Oece& keÀe Dee®ejCe keÀjves Jeeues nQ, Jes ner meoe megKeer neb¤ s 108¤
Fjp³eefVel³em³e HeekeÀeeqive$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³eë keÀer¢Mees YeJesefol³een¤
ceveg<³e kewÀmee nes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)1MlSH9HäLYHV´H/HHP-HSH1YOHJHI<HäMlPFHVMHHHVäÉ'HFHOH a
PHRä0H 1OHPH1-H+HJäHHV1HI-H MHäSHHIPH+HÉ&HHIHäPHHYH1H(PHH¢OHäJFHG
)1MlSHYHGa 'HNLYHV1a ´H1/H1H1P-H1a SH1YOHJHI<H1HIMHIOHä SH1YOHJÉHI<HäÍa 'HNPFHVÉ)OH1PFHVa MHHäÍa 'H1FH1OH Na PHÍa R10H 1OHPHäa -H+HJäHÍa
efJe~ jeNpeNefmeN~ He=É&HHIHäaPHH1YH1HIPHFHGaH¢OHJäFHG¤109¤
HeoeLe&ë-(Fjp³eved) Ssée³³e¥ kegÀJe&ved, Fjp³eleerefle Ssée³³e&keÀce&meg Heefþleced¤ (efveIeb02.21) (Deives) DeeqiveJeled
´HHâ+HJHH/H (ÒeLe³emJe) efJemleej³e (pevlegefYeë) ceveg<³eeefoefYeë (Demces) DemceY³eced (je³eë) efÞe³eë (Decel³e&)
veeMeÒeeke=Àleceveg<³emJeYeeJejefnle (meë) (oMe&lem³e) êägb ³eesi³em³e (JeHeg<eë) ªHem³e, JeHegefjefle ªHeveecemeg Heefþleced¤
(efveIeb03.7) (efJe) (jepeefme) (He=Ceef#e) mecyeOveeefme (meeveefmeced) meveeleveerced (¬eÀlegced) Òe%eeced~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns Decel³ee&ives! ³e Fjp³ebmlJeb oMe&lem³e JeHeg<eë meeveeEme ¬eÀlegb He=Ceef#e, le$ewJe efJejepeefme, meesçmces
pevlegYeer je³eë ÒeLe³emJe¤109¤
YeeJeeLe&ë-³ees ceveg<³esY³eë meveeleveeR JesoefJeÐeeb ooeefle, megªHee®eejs efJejepeles, me SJewée³³e¥ ueyOJeeçv³esY³eë
ÒeeHeef³elegb MekeÌveeself e¤109¤
HeoeLe&ë-ns (Decel³e&) veeMe Deewj mebmeejer ceveg<³eeW kesÀ mJeYeeJe mes jefnle (Deives) Deeqive kesÀ meceeve Heg©<eeLeea! pees
(Fjp³eved) Ssée³³e& keÀe meáe³e keÀjles ngS DeeHe (oMe&lem³e) osKeves ³eesi³e (JeHeg<eë) ªHe keÀe (meeveefmeced) meveeleve
(¬eÀlegced) yege×f keÀe (He=Ceef#e) mecyevOe keÀjles nes Deewj Gmeer yege× f ceW efJeMes<e keÀjkesÀ (efJejepeefme) MeesefYele nesles nes, (meë)
mees DeeHe (Demces) nce ueesieeW kesÀ efue³es (pevlegefYeë) ceveg<³eeefo ÒeeefCe³eeW mes (je³eë) Oeveebs keÀe (ÒeLe³emJe) efJemleej
YeeJeeLe&ë-pees Heg©<e ceveg<³eeW kesÀ efue³es meveeleve JesoefJeÐee keÀes oslee Deewj megvoj Dee®eej ceW efJejepeceeve neslee nw,
-HQHU6VËHH NH¢HV´HHâQHVNHV¢RWPHMH:NHV¢HIXHHV´HHâNH¢MHPHNH¢OHHQZ
F<keÀÊee&jefcel³em³e HeeJekeÀeeqive$eÝ&ef<eë~ efJeÜeved osJelee~ Dee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
keÀë HejesHekeÀejer pee³ele Fl³een¤
keÀewve Heg©<e HejesHekeÀejer neslee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
)1NH1¢¬HH MäFH2-H1MPH1´HHVäOHPH1EHHäYOH1jMH2HäPHHVFH1QÍa
jeNeEle -HH1FHPHäPHJÉ<HLHHFH1QHUHIFHH1ER2HHäHIPHPHHYH1HIPHjMlef³eced¤110¤
)1NH1¢¬HH MäFHGa 'H12-H1MPHäa ´HHVäOHPH1HIFHHIOH1 ´HÉHVäOHPHFHGa HHäYOHFHGa MH2HäPHÍa FH1QÍa MH1HIOHFHGa -HH1FHPHäa PHgÉ<HLHH1HIFHHIOHä
megÉÉ<HLHHäFHGaFH1QHUFHGa)HäFHGaR2HHäHIPHaPHHNveNefmeced~ Mlef³eced¤110¤
HeoeLe&ë-(F<keÀÊee&jced) efve<keÀÊee&jb mebmeeOekeÀced, De$e `íevomees JeCe&ueesHeë' Fefle veueesHeë (DeOJejm³e)
DeeEnmeveer³em³e JeefOe&legb ³eesi³em³e ³e%em³e (Òe®eslemeced) Òeke=ÀleÒe%eced, ®eslee Fefle Òe%eeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.9)
(#e³evleced) efveJemevleced (jeOemeë) Oevem³e (cenë) cenleë (jeefleced) oeleejced (Jeecem³e) ÒeMem³em³e (megYeieeced)
megÿdJewée³e&Òeoeced (cenerced) He=efLeJeerced (F<eced) DeVeeefokeÀced (oOeeefme) (meeveefmeced) HegjeCeced (jef³eced) Oeveced~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³emlJeOJejm³es<keÀÊee&jb Òe®eslemeb Jeecem³e cenes jeOemees jeeEle #e³evleb megYeieeb cenerefce<eb meeveeEme
jeE³e ®e oOeeefme, lemceeomceeefYeë Hetp³eesçefme¤110¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ees ³eLee mJeeLe¥ megKeefce®ísled leLee HejeLe¥ ®e, me 6-HHâÍ+HWSHHV<H-HVOHG
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved Heg©<e! pees DeeHe (DeOJejm³e) yeæ{eves ³eesi³e ³e%e kesÀ (F<keÀÊee&jced) efme× keÀjves Jeeues
(Òe®eslemeced) GÊece yege× f ceeved (Jeecem³e) ÒeMebefmele (cenë) yeæ[s (jeOemeë) Oeve kesÀ (jeefleced) osves Deewj (#e³evleced)
efveJeeme keÀjves Jeeues Heg©<e Deewj (megYeieeced) megvoj Ssée³³e& keÀer osves nejer (cenerced) He=efLeJeer leLee (F<eced) DeVe Deeefo keÀes
Deewj (meeveefmeced) Òee®eerve (jef³eced) Oeve keÀes (oOeeefme) OeejCe keÀjles nes, Fmemes nce ueesieeW keÀes melkeÀej keÀjves ³eesi³e
nes¤110¤
YeeJeeLe&ë-SHHV FHYHJHSHZPHV 'H+HYHV HIXHHV PHJ.HNH¢HU )ÏHNH¢MV-HZPHV QHU RWPHMH: NHV¢HIXHHV <HHU NH¢MV-HQHU 'HHâ
melkeÀej kesÀ ³eesi³e nesJes¤110¤
$eÝleeJeeveefcel³em³e HeeJekeÀeeqive$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ mJeje[e<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³ewë kesÀ<eecevegkeÀjCeb keÀe³e&efcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes efkeÀvekeÀe DevegkeÀjCe keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
H¿1OHH-HHäYHEFHHIQ1HEHI-H1ËHRä0H OHFH1HTLYHjPHJÉFYHHHäRHI2HMV+HJÉMHVSHYHHäÍa
ÞeglNHä¢&H jPH1´H/HäPOHFHEO-HHHILH1MHRZ-HE1FHHYHJäHHHJÉiee¤111¤
H¿1OHH-HHäYHFHGaH¿1OH-HHäYHHIFHOHÉOHÉ-HHäYHFHGaFH1HIQ1HFHGaHI-H1ËHRä0H OH1HIFHHIOHä HI-H1ËHÉRä0H OHFHGa'H1HTLYHFHGaPHJÉFYHHHäaR1HI2H1MVl~ HegÉjë~
SHYHHäÍaÀHJONHä¢&H 1HIFHHIOH1ÀHJOHGÉNHä¢&H FHGaPH1´H/HäPOHFH1HIFHHIOHäPH1´H/HäÍÉOHFHFHGaO-HH1aHILH1MHaRZ-HäFHGaFHHYHJäHHaHJÉiee¤111¤
HeoeLe&ë-($eÝleeJeeveced) $eÝleb yeng mel³eb efJeÐeles ³eeqmceBmleced, De$e ívomeerJeefveHeew #Deäe0Jee05.2.109% Fefle
Jeeefle&kesÀve JeefveHed (ceefn<eced) cenevleced (efJeéeoMe&leced) meJe&eJf eÐeeyeesOem³e êäejced (Deeqiveced) efJeÜebmeced (megcvee³e) megKee³e
(oefOejs) efnleJevleë (Hegjë) Hegjmleeled (peveeë) efJeÐeeefJe%eevesve ÒeeogYe&tlee ceveg<³eeë (ÞeglkeÀCe&ced) Þegleew ÞeJeCemeeOekeÀew keÀCeez
³em³e yengÞeglem³e leced (meÒeLemlececed) ÒeLemee efJemlejsCe men JeÊe&ceeveë meÒeLeemleceefleMeef³eleced (lJee) lJeeced (efieje) Jee®ee
(owJ³eced) osJes<eg efJeÜlmeg kegÀMeueced (ceeveg<ee) ceveg<³eeCeeefceceeefve (³egiee) ³egieeefve Je<ee&efCe~ #De³eb cev$eë Mele07.3.1.34
DevJe³eë-ns ceveg<³e! ³eLee pevee efieje megcvee³e owJ³eb ÞeglkeÀCe¥ efJeéeoMe&leb meÒeLemlecece=leeJeeveb ceefn<eceeÅive
efJeÜebmeb ceeveg<ee ³egiee ®e Hegjes oefOejs, leLewJebYetleb efJeÜebmecesleeefve ®e lJeb Oesnerelf e lJee efMe#e³eeefce¤111¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa HV PHO+HJHH 'HOHHUOHHPOHVHHFHV-HHYHJNH¢M&HE FHYHJHHÍ NHJ¢H JYH[OHMVHHFH-
Oeeefce&keÀeCeeced¤111¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e! pewmes (peveeë) efJeÐee Deewj efJe%eeve mes Òeefme× ceveg<³e (efieje) JeeCeer mes (megcvee³e) megKe kesÀ
efue³es (owJ³eced) efJeÜeveeW ceW kegÀMeue (ÞeglkeÀCe&ced) yengÞegle (efJeéeoMe&leced) meye osKeves nejs (meÒeLemlececed) Del³evleefJeÐee kesÀ
efJemleej kesÀ meeLe JeÊe&ceeve ($eÝleeJeeveced) yengle mel³ee®ejCe mes ³egkeÌle (ceefn<eced) yeæ[s (Deeqiveced) efJeÜeved keÀes (ceeveg<ee)
ceveg<³eeW keÀs (³egiee) Je<e& Jee mel³e³egie Deeefo (Hegjë) ÒeLece (oefOejs) OeejCe keÀjles nQ, Jewmes efJeÜeved keÀes Deewj Fve Je<eeX keÀe
let Yeer OeejCe keÀj, ³en (lJee) legPes efmeKeelee ntb¤111¤
YeeJeeLe&ë-Fme cevHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHVPHO+HJHQHVHJNHV¢QH:*YQH5NH¢H'HYHJNH¢M&HFHYHJHXHHVLH
keÀjW, Dev³e DeOeefce&³eeW keÀe veneR¤111¤
DeeH³ee³emJesl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ meescees osJelee~ efve®e=od iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
jepepeveeë eEkeÀ ke=ÀlJee keÀer¢Mee YeJes³egefjl³een¤
jepeHeg©<e keÌ³ee keÀjkesÀ kewÀmes neW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HH+HHäHP-H1PHFHVäOHJOHVHI-H1ËHOHäÍPHHVFH1-H&HäFHGa <H-HH1-HHSHäPHPHÉLes¤112¤
Dee~ H³eeN³eNmJeN~ meced~ SNlegÉ~ les1aHI-H1ËHOHäÍaPHHV1FH1a-H&HäFHGa<H-Häa-HHSHäPHaPH1É/H)HIOHäPHFHGÉLH1/HV
HeoeLe&ë-(Dee) (H³ee³emJe) JeOe&mJe (meced) (Sleg) me²®íleeced (les) legY³eced (efJeéeleë) meJe&leë (meesce) ®evê
FJe JeÊe&ceeve (Je=<C³eced) Je=<Cees Jeer³e&Jeleë keÀce& (YeJe) Ü³e®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë (Jeepem³e)
efJe%eeveJesie³egkeÌlem³e mJeeefceve Dee%e³ee (me²Les) mebûeeces~ #De³eb cev$eë Mele07.3.1.46 J³eeK³eeleë%¤112¤
DevJe³eë-ns meesce! lee¢Mem³e efJeog<eë me²eled les Je=<C³eb efJeéeleë mecesleg, lesve lJeceeH³ee³emJe, Jeepem³e JesÊee meved
me²Les efJepe³eer YeJe¤112¤
YeeJeeLe&ë-jepeHegg©<ewevf el³eb Jeer³³e¥ JeOe&ef³elJee efJepe³esve YeefJeleJ³eced¤112¤
HeoeLe&ë-ns (meesce) ®evêcee kesÀ meceeve keÀeefvle³egkeÌle jepeHeg©<e! pewmes meesce iegCe³egkeÌle efJeÜeved kesÀ me² mes (les)
lesjs efue³es (Je=<C³eced) Jeer³³e& Heje¬eÀce Jeeues Heg©<e kesÀ keÀce& keÀes (efJeéeleë) meye Deesj mes (mecesleg) me²le nes, Gmemes DeeHe
(DeeH³ee³emJe) yeef{æ ³es, (Jeepem³e) efJe%eeve Deewj Jesie mes mebûeece kesÀ peevevesnejs mJeeceer keÀer Dee%ee mes (me²Les) ³eg× ceW
efJepe³e keÀjves Jeeues (YeJe) ntefpe³es¤112¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes efvel³e Heje¬eÀce yeæ{e kesÀ 0HHJ'HH:PHVHI-HSHHNH¢HV´HHâQHVYHHHHHIQHV
meb le Fl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ meescees osJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Mejerjelceyeue³egkeÌleeë efkeÀceeHvegJevleerl³een¤
Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue mes ³egkeÌle Heg©<HHINH¢PHNH¢HV´HHâQHVOHVQ4HQHI-HHH'HLHXHVFHYHFH:NH¢QHQZ

meb lesN He³eHäHIPHPHFHJäHYOHJÉ -HHSHH1ÍPHE-H&HHäYHHI<HFHHHIOH1HHQäÍa
'HH1+HHHäFHHYHHVÉ'H1FHOHHäHPHHVFHHIR1HI-HÞeJeHäPHJ¬H1FHHHIYHäHI2H-H
meced~ lesN~ He³eeäHIPHa PHFHGa 7% Fl³BHWäa H1YOHJÉa -HHSHHäÍa PHFHGa -H&HHäHIYHa 'H1HI<H1FHH1HIOH1HHQäÍa 'H1HI<H1FHH1HIOH1PHQ1
Fl³eäHI<HFHHHIOH1ÉPHQäÍa 'HH1+HHHäFHHYH1 )OHH1É+HHHäFHHYHÍa 'H1FHOHHäHa PHHV1FH1a HIR1HI-Ha ÀH-HHäHIPHa *1¬H1FHHYHHUOHJäOHGÉOHNceeeIYHäa
efOeN<JeN¤113¤
HeoeLe&ë-(meced) (les) legY³eced (He³eebefme) peueeefve ogiOeeefve Jee (meced) (G) (³evleg) ÒeeHvegJevleg (Jeepeeë)
OevegJexoyeesOepee Jesieeë (meced) (Je=<C³eeefve) Jeer³³ee&efCe (DeefYeceeefle<eenë) ³esçefYeceeleerveefYeceeve³egkeÌleeved Me$etved menvles
efveJeej³eefvle (DeeH³ee³eceeveë) mecevleeod JeOe&ceeveë (Dece=lee³e) cees#emegKee³e (meesce) Ssée³³e&³egkeÌle (efoefJe) ÐeesleveelcekesÀ
Hejceséejs (ÞeJeebefme) DeVeeefve ÞeJeCeeefve Jee (GÊeceeefve) (efOe<Je) OelmJe~ #De³eb cev$eë Mele07.3.1.46
DevJe³eë-ns meesce! ³emcew les He³eebefme meb³evlJeefYeceeefle<eenes Jeepeeë meb³evleg, Je=<C³eeefve meb³evleg, me
DeeH³ee³eceevemlJeb efoJ³ece=lee³eesÊeceeefve ÞeJeebefme efOe<Je¤113¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë Mejerjelceyeueb efvel³eb JeOe&³eefvle, les ³eesieeY³eemesve Hejceelceefve cees#eevevob ueYevles¤113¤
HeoeLe&ë-ns (meesce) Meeefvle³egkeÌle Hegg©<e! efpeme (les) legcnejs efue³es (He³eebefme) peue Jee ogiOe (meb³evleg) ´HHâQHV-H:
(DeefYeceeefle<eenë) DeefYeceeve³egkeÌle Me$egDeeW keÀes menves Jeeues (Jeepeeë) OevegJexo kesÀ efJe%eeve (meced) ´HHâQHV-V H: (G) Deewj
(Je=<C³eeefve) Heje¬eÀce (meced) ´HHâ QHV-H: PHHV (DeeH³ee³eceeveë) De®ís ÒekeÀej yeæ{les ngS DeeHe (efoefJe) ÒekeÀeMemJeªHe
F&éej ceW (Dece=lee³e) cees#e kesÀ efue³es (GÊeceeefve, ÞeJeebefme) GÊece ÞeJeCeeW keÀes (efOe<Je) OeejCe keÀerefpe³es¤113¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue keÀes efvel³e yeæ{eles nQ, Jes ³eesieeY³eeme mes Hejceséej ceW cees#e kesÀ
'HHYHYRNH¢HV´HHâQHVOHVQ4
DeeH³ee³emJesl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ meescees osJelee~ Dee<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
keÀesç$e Je×&le Fl³een¤
PHEPHHMFH:NH¢HZYH-HHI¹NH¢HV´HHâQHVOHHQZHQHI-HHH'HLHXHVFHYHFH:NH¢QHQZ
'HH+HHäHP-HFHHIRYOHFH1PHHVFH1HI-HËHVäHIYeMlj0HJHI<HäÍa
<H-HHäYHÍPH1´H/HäPOHFH1ÍPH.HHä-HÉOes¤114¤
'HHa+HH1H1P-H1aFH1HIR1YOH1FHVHIOHä FHHIRYHGÉOHFHaPHHVFHäaHI-HËHVäHI<HÍa'H1j0HJHI<H1HIMOH1j0HJÉHI<HäÍa<H-HäaYH1ÍaPH1´H/HäPOHFH1 )HIOHä
PH1´H/HäÍÉOHFHÍaPH.HHäa-HÉOesN¤114¤
HeoeLe&ë-(Dee) (H³ee³emJe) (ceefovlece) DeefleMe³esve ceefolegb nef<e&legb Meerue (meesce) Ssée³³e&³egkeÌle (efJeéesefYeë)
meJezë (DebMegefYeë) efkeÀjCewë (YeJe) Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë (veë) DemceekeÀced (meÒeLemleceë)
DeefleMe³esve efJemle=lemegKekeÀejkeÀë (meKee) efce$eë (Je=Oes) JeOe&vee³e¤114¤
DevJe³eë-ns ceefovlece meesce! lJecebMegefYeë efkeÀjCewë met³³e& FJe efJeéeseYf eë meeOevewjeH³ee³emJe, meÒeLemleceë meKee
meved vees Je=Oes YeJe¤114¤
YeeJeeLe&ë-Fn meJe&enf lekeÀejer meJe&lees JeOe&les ves<³e&keÀë¤114¤
HeoeLe&ë-ns (ceefovlece) Del³evle Deevevoer (meesce) Ssée³³e& Jeeues Heg©<e! DeeHe (DebMegefYeë) efkeÀjCeeW mes met³³e& kesÀ
meceeve (efJeéesefYeë) meye meeOeveeW mes (DeeH³ee³emJe) -HHI¹NH¢HV ´HHâQWHISHHV(meÒeLemleceë) Del³evle efJemleej³egkeÌle megKe
keÀjves nejs (meKee) efce$e ngS (veë) nceejs (Je=Oes) yeæ{eves kesÀ efue³es (YeJe) lelHej ntefpe³es¤114¤
YeeJeeLe&ë-)PHPHEPHHMFH: PH\HNH¢HHIQOHNH¢MYHVQHMH+HJHPH\H´HNH¢HMPHV -HHI¹NH¢HV ´HHâQHVOHHQZ) HH NH¢MYHV
Jeeuee veneR¤114¤
Dee le Fl³em³e Jelmeej $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=od iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
ceveg<³eeë eEkeÀ eEkeÀ JeMeerke=Àl³eevevob ÒeeHvegJeefvlJel³een¤
ceveg<³e ueesie efkeÀme-HINH¢PHNH¢HV-H0HFH:NH¢MNHV¢'HHYHYRNH¢HV´HHâQHV-HVE, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne
nw¤
'HHOHVä-H1OPHHVFHYHHVäHFHOed HeMlFHHHIÙäOed PH12HP/HHäOHGa 'HLYHV1O-HHHäFHHHHILH1MH115¤
'HHaOHV1a-H1OPHÍaFHYHäÍaH1FH1OHGa+H1MlFHHOHGaHIH1OHGaPH12HP/HH1HIRHIOHä PH12HÉP/HHäOHGa'HLYHVäaO-HHHäFH1HVHIOH1 O-HHFHGÉNH¢HäFHHHa
efieNje¤115¤
HeoeLe&ë-(Dee) (les) leJe (Jelmeë) (ceveë) ef®eÊeced (³eceled) GHejcesled (Hejceeled) Glke=Àäeled (ef®eled) DeefHe
(meOemLeeled) meceevemLeeveeled (Deives) efJeÜved (lJee¹ece³ee) ³e³ee lJeeb keÀece³eles le³ee, De$e efÜleer³ewkeÀJe®evem³eeuegkedÀ
(efieje)~ #De³eb cev$eë Mele07.3.2.8 J³eeK³eeleë%¤115¤
DevJe³eë-ns Deives meesce! efJeÜBmlJee¹ece³ee efieje ³em³e les ceveë Hejceeled meOemLeeef÷od Jelmees ieesejf Jee³eceled, me
lJeb cegekq eÌleb keÀLeVeeHveg³eeë¤115¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meowJe ceveë mJeJeMeb efJeOes³eb JeeCeer ®e¤115¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deeqive kesÀ meceeve lespemJeer efJeÜeved Heg©<e! (lJee¹ece³ee) legPekeÀes keÀecevee keÀjves kesÀ nsleg
(efieje) JeeCeer mes efpeme (les) lesje (ceveë) ef®eÊe pewmes (Hejceeled) De®ís (meOemLeeled) SkeÀ mes mLeeve mes (ef®eled) Yeer
(Jelmeë) \HÏÈ>HLHHZNH¢HV´HHâQHV-HV, Jewmes (Dee, ³eceled) efmLej neslee nw, PHHVOHWFHJHTNH®OHNH¢HVNH®HH:YH´HHâQHV-HV
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ceve Deewj JeeCeer keÀes meowJe DeHeves JeMe ceW jkeÌKeW¤115¤
legY³eb lee Fl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe jepee eEkeÀ kegÀ³ee&efol³een¤
Deye jepee keÌ³ee keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
OHJ<H1EOHHÉ'HäHIMPOHFH1HI-HËHHäÍPHJHIH1OHH1Í+H/HäNHG¢a 'HLYHV1NH¢HFHHäHHVHIFHMV
OHJ<HäFHGa OHHÍa 'H1HIÉMPl OH1FHVOHäHIMÍÉOHFHa HI-HËHHäÍa PHJÉHIH1OHH1 )HIOHä PHJÉHIH1OHHäÍa +H/HäNHG¢a 'HLYHVäa NH¢HFHHäHa
HV1HIFH1MVl
HeoeLe&ë-(legY³eced) (leeë) (Deef²jmlece) DeefleMe³esve meejûeeefnved (efJeéeeë) DeefKeueeë (megef#ele³eë)
Þesÿceveg<³eeë Òepeeë (He=LekedÀ) (Deives) ÒekeÀeMeceeve jepeved! (keÀecee³e) F®íeefme×³es (³esefcejs) ÒeeHvegJevleg~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns Deef²jmleceeives jepeved! ³ee efJeéeeë megef#ele³eë Òepeeë He=LekedÀ keÀecee³e legY³eb ³esecf ejs, leemlJeb meleleb
j#e¤116¤
YeeJeeLe&ë-³e$e Òepee Oeeefce&kebÀ jepeeveb ÒeeH³e mJeeb mJeeceefYeuee<eeb ÒeeHvegJeefvle, le$e jepee keÀLeb ve Je×xle¤116¤
HeoeLe&ë-ns (Deef²jmlece) DeefleMe³e keÀjkesÀ meej kesÀ ûeenkeÀ (Deives) ÒekeÀeMeceeve jepeved! pees (efJeéeeë) meye
(megef#ele³eë) Þesÿ ceveg<³eeW Jeeueer Òepee (He=LekedÀ) Deueie (keÀecee³e) F®íe keÀer efmeef× kesÀ efue³es (legY³eced) legcnejs efue³es
(³esefcejs) ´HHâQHsJeW, (leeë) Gve ÒepeeDeeW keÀer DeeHe efvejvlej j#ee keÀerefpe³es¤116¤
YeeJeeLe&ë-SHQHE ´HSHHNHV¢XHHVLH2HFHH OFHHMHSHHNH¢HV ´HHâQHV NHV¢'H+HYHHU 'H+HYHHU )ÏH+HWMHU NH¢MOHV Q4 , Jeneb jepee
keÀer Je=e×
f keÌ³eeW ve nesJes?¤116¤
Deeqiveefjl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegvece&veg<³eeë keÀer¢Mee YetlJee eEkeÀ kegÀ³e&gefjl³een¤
efHeÀj ceveg<³e ueesie kewÀmes neskeÀj keÌ³ee keÌ³ee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
DeNeqiveë efÒeN³es<egÉ 2HHFHäPHJÉ NH¢HFHHVä<HWÉOHPH1<H-HäPHa meNceé[skeÀesN HI-HMHäSHHIOH
'H1HTLYHÍa HI´H1HVHäJa 2HHFH1HTP-HHIOH1 2HHFHäÉPHJa NH¢HFHäÍa <HWÉOHPHäa <H-HäPHa PH1FHHHI>HIOHä PH1FHGÉMHÎGa 6NHä¢Ía HI-Ha
jeNpeNefleN¤117¤
HeoeLe&ë-(Deeqiveë) HeeJekeÀ FJe JeÊe&ceeveë (efÒe³es<eg) Fäs<eg (Oeecemeg) pevcemLeeveveecemeg (keÀeceë) ³eë keÀec³eles meë
(Yetlem³e) Deleerlem³e (YeJ³em³e) Deeieeefcemece³em³e (meceéìd) mec³ekedÀ ÒekeÀeMekeÀë (SkeÀë) DeefÜleer³eë Hejceséejë (efJe)
(jepeefle)~ #De³eb cev$eë Mele07.3.2.8 J³eeK³eeleë%¤117¤
DevJe³eë-³ees ceveg<³eë meceé[skeÀë keÀeceesçeqiveë meYesMeë Hejceséej FJe Yetlem³e YeJ³em³e efÒe³es<eg Oeecemeg efJejepeefle,
me SJe jepeeefYe<es®eveer³eë¤117¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa HV FHYHJHHÍ +HMFHHOFHYHHV LHJ&HNH¢FH P-H<HH-HHYHJNHW¢XHHYHG
mJeiegCekeÀce&mJeYeeJeeved kegÀJe&efvle, le SJe meeceép³eb YeeskeÌlegcen&vleerelf e¤117¤
'HHkHU+HJHMHSH´HSHHNH¢H2HHYHH2HH+HYHHHIRNH¢FH -H&H YHHRVOHR/H&m³e HetJee&çO³ee³eeLexve men me²eflejmleerefle
yeesO³eced¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e (meceéìd) mec³ekedÀ ÒekeÀeMekeÀ (SkeÀë) SkeÀ ner Demene³e Hejceséej kesÀ me¢Me (keÀeceë)
mJeerkeÀej kesÀ ³eesi³e (Deeqiveë) Deeqive kesÀ meceeve JeÊe&ceeve meYeeHeefle (Yetlem³e) nes ®egkesÀ Deewj (YeJ³em³e) Deeves Jeeues mece³e
kesÀ (efÒe³ess<eg) Fä (Oeecemeg) pevce, mLeeve Deewj veeceeW ceW (efJejepeefle) ÒekeÀeefMele nesJes, Jener jep³e keÀe DeefOekeÀejer nesves
³eesi³e nw¤117¤
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa SHHV FHYHJH +HMFHHOFHH NHV¢ LHJ&H NH¢FH 'HHZM P-H<HH-HH: NHV¢
DevegketÀue DeHeves iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe keÀjles nQ, Jes ner ®e¬eÀJeleea jep³e Yeesieves kesÀ ³eesi³e nesles nQ¤117¤
)PH 'H2HHH FH: kHU Heg©<e, jepee, Òepee, Kesleer Deewj Heþve, Heeþve Deeefo keÀce& keÀe JeCe&ve nw, Fmemes Fme
DeO³ee³e kesÀ DeLe& keÀer HetJe& DeO³ee³e kesÀ DeLe& kesÀ meeLe me²efle mecePeveer ®eeefn³es¤
o³eevevomejmJeleermJeeefcevee efveefce&les mebmke=Àleeçç³e&Yee<eeY³eeb efJeYetef<eles megÒeceeCe³egkeÌles ³epegJexoYee<³es
ÜeoMeesçO³ee³eë mecHetCe&ë¤12¤
¤Dees3ced¤
DeLe $e³eesoMeeçO³ee³eejcYeë
Dees3ced efJHËHHäHIYHRV-HPHHI-HOHR JHIMlOHHHIYH1+HMHäPHJ-HaHµ1ÌEOH9H1É'HHPHJ{-H¤ ³epeg030.3¤
le$e ceef³e ie=Áeceerl³eeÐem³e Jelmeej $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Dee®eea He*defõMívoë~ He_®eceë mJejë¤
ceveg<³ewjeefoceeçJemLee³eeb eEkeÀ eEkeÀ keÀe³³e&efcel³een¤
Deye lesjnJesb DeO³ee³e keÀe HeéjcYe nw, GmekesÀ He´Lece cev$e ceW ceveg<³eeW keÀes Heefnueer DeJemLee ceW keÌ³ee-keÌ³ee
keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e keÀne nw¤
FHHIHäLHÁH1FHÝHVä'H1HILYHjMH1HP+HHVHHäHPHJ+HSHH1PO-HHHäPHJÉ-HHUHH {Ha
FHHFHJäRV1-HOHHäÍPHHYOHHFHG
FHHIH{a LHÉ£H1HIFH1a 'HÝHVäa 'H1HILYHFHGa MH1HÍa +HHVHHäHa PHJÉ+H1SHH1PO-HHHVHIOHä PHJ+HSHH1ÍÉO-HHHäa PHJÉ-HHUHH 1HVHIOHä PHJÉÉ-HHUHH {Ha
FHHFHGa*1)OHWi%aRV-1 HOHHäÍaPH1H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(ceef³e) Deelceefve (ie=Áeefce) (Deûes) (Deefiveced) HejceefJeÜebmeced (je³eë) efJe%eeveeefoOevem³e (Hees<ee³e)
Hegä³es (megHe´peemlJee³e) MeesYevee½e leeë He´peeë megHe´peemleemeeb YeeJee³e (megJeer³³ee&³e) Deejesi³esCe megÿg Heje¬eÀcee³e (ceeced) (G)
(osJeleeë) efoJ³ee efJeÜebmees iegCee Jee (me®evleeced) meceJe³evleg~ #De³eb cev$eë Mele07.4.1.2 J³eeK³eeleë%¤1¤
DevJe³eë-ns kegÀceejeë kegÀcee³³e&½e! ³eLeeçnceûes ceef³e je³emHees<ee³e megHe´peemlJee³e megJeer³³ee&³eeefivbe ie=Áeefce, ³esve
ceeceg osJeleeë me®evleeced, leLee ³et³eceefHe kegÀ©le¤1¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³eeCeeefceob mecegef®eleceefmle ye´ïe®e³e&kegÀceejeJemLee³eeb
JesoeÐeO³e³evesve HeoeLe&eJf eÐeeb, ye´ïekeÀce&, ye´ïeesHeemeveeb, ye´ïe%eeveb mJeerkegÀ³eg&³exve efoJ³eeved iegCeeveeHleeved efJeog<e½e
ÒeeH³eesÊeceÞeerHe´peeHeje¬eÀceeved ÒeeHveg³egejf efle¤1¤
HeoeLe&ë-ns kegÀceej Jee kegÀceeefj³ees! pewmes ceQ (Deûes) Heefnues (ceef³e) cegPe ceW (je³eë) efJe%eeve Deeefo Oeve keÀer
(Hees<ee³e) Hegeäf (megHe´peemlJee³e) megvoj He´pee nesves kesÀ efue³es Deewj (megJeer³³ee&³e) jesiejefnle megvoj Heje¬eÀce nesves kesÀ DeLe&
(Deefiveced) GÊece efJeÜeved keÀes (ie=Áeefce) ieńCe keÀjlee ntB, efpememes (ceeced) cegPe keÀes (G) ner (osJeleeë) GÊece efJeÜeved Jee
GÊece iegCe (me®evleeced) efceueW, Jewmes legce ueesie Yeer keÀjes¤1¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ³en Gef®ele nw efkeÀ ye´ïe®e³³e&³egõ kegÀceejeJemLee
FH:-HVRHHIR0HHkH:NHV¢+HÈ^YHVPHV+HRH/H H-I H²HH*¬HFHNH¢FH 'HHZM) ËHMNH¢HU*+HHPHYHHOH/HHye´ïe%eeve keÀes mJeerkeÀej keÀjW, efpememes
Þesÿ iegCe Deewj DeeHle efJeÜeveeW keÀes HeéHle neskesÀ GÊece Oeve, mevleeveesb Deewj Heje¬eÀce keÀes HeéHle nesJeW¤1¤
DeHeeb He=ÿefcel³em³e Jelmeej $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe HejceséejesHeemeveeefJe<e³eceen¤
$e³eesoMeesçO³ee³eë 643
Deye Hejceséej keÀer GHeemevee keÀe efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNHeeb He=ÉÿFHäHIPH1HHVHIYHäMlLYHVÍPHäFHJÉoćeNef<HOH1ÍHI+HY-HäFHHYHFHGa
-H2H {FHHYHHVFH1QH%2ç'HHH1+HJNHä¢MVHIR1-HHVFHHHäHH-HHIM1F&HH+Hä/HP-H¤2¤
DeNHeeced~ He=ÉáFHGa'H1HIPH1aHHVHIYHäÍa'H1LYHVÍaPH1FHJÉÌFHGa'H1HI<HOHäÍaHI+HY-HäFHHYHFHGa-H2H {FHHYHÍaFH1QHYHGa'HHaH1a+HJNHä¢MVa
HIR1-HÍaFHHHäHHa-H1HIMlF&HHa+H1/H1P-H1
HeoeLe&ë-(DeHeeced) J³eeHekeÀeveeb ÒeeCeeveeb peueeveeb Jee (He=ÿced) DeefOekeÀjCeced (Deefme) (³eesefveë) keÀejCeced (Deivesë)
efJeÐegoeosë (mecegêced) Devleefj#eefceJe meeiejced (DeefYeleë) meJe&leë (efHevJeceeveced) efmeáeceeveced (JeOe&ceeveë) meJe&Leeslke=Àäë
(ceneved) meJexY³ees Jejer³eeved meJezë Hetp³e½e (Dee) (®e) (Heg<keÀjs) Devleefj#es~ Heg<keÀjefcel³evleefj#eveecemeg Heefþleced¤
(efveIeb01~3) (efoJeë) Ðeesleceevem³e (cee$e³ee) ³e³ee meJe¥ efceceerles (JeefjcCee) DeefleMe³esvees©ye&ngmlesve J³eeHekeÀlJesve
(He´LemJe) ÒeK³eelees YeJe~ #De³eb cev$eë Mele07.4.9.1 J³eeK³eeleë%¤2¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³emlJeceefYeleesçHeeb He=ÿb mecegêb efHevJeceeveceives³eexevf eefo&Jees cee$e³ee Heg<keÀjs JeOe&ceevees ceneB½eeefme
meesçmceemeg JeefjcCeeççÒeLemJe¤2¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&led meef÷oevevomJeªHeceefKeuem³e peielees efvecee&le= meJe&$eeefYeJ³eeHleb meJexY³ees Jejb meJe&Meefõceod
ye´ïewJeesHeem³e mekeÀueefJeÐeeë ÒeeH³evles, leled keÀLeb ve mesefJeleJ³eb m³eeled¤2¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved Heg©<e! pees let (DeefYeleë) meye Deesj mes (DeHeeced) meJe&$e J³eeHekeÀ Hejceséej DeekeÀeMe efoMee
efyepegueer Deewj HeéCeeW Jee peueeW kesÀ (He=ÿced) DeefOekeÀjCe (mecegoćed) DeekeÀeMe kesÀ meceeve meeiej (efHevJeceeveced) meeR®eles ngS
mecego´ keÀes (Deivesë) efyepegueer Deeefo Deefive kesÀ (³eesefveë) keÀejCe (efoJeë) He´keÀeefMele HeoeLeeX keÀe (cee$e³ee) efvecee&Ce
keÀjvesnejer yege×
f mes (Heg<keÀjs) Ëo³eªHe Devleefj#e ceW (JeOe&ceeveë) GVeefle keÀes HeéHle ngS (®e) Deewj (ceneved) meye Þesÿ Jee
meye kesÀ Hetp³e (Deefme) nes, mees DeeHe nceejs efue³es (JeefjcCee) J³eeHekeÀMeefõ mes (Dee, He´LemJe) Heéfme× ntepf e³es¤2¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes efpeme meled, ef®eled Deewj DeevevomJeªHe, meye peieled keÀe j®eves neje, meJe&$e J³eeHekeÀ, meye
mes GÊece Deewj meJe&Meefõceeved ye´ïe keÀer GHeemevee mes mecHetCe& efJeÐeeefo Devevle iegCe HeéHle nesles nQ, GmekeÀe mesJ eve keÌ³eeW ve
ye´ïe pe%eeveefcel³em³e Jelmeej $eÝef<eë~ Deeefol³ees osJelee~ efve®e=efl$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
eEkeÀ mJeªHeb ye´ïe pevew©Heem³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes efkeÀme mJeªHe Jeeuee ye´ïe GHeemevee kesÀ ³eesi³e nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
\HÑHäSHHH1YHE+Hä/H1FHE+HJÉMPOHH1HI¾PHHU{FH1OHÍPHJÉHHVä-HV1YHÉ'HHä-HÍa
me yegÉOv³eenç GHeNceeç 'HäPHHI-H1áHÍPH1OHH1HHVHIYH1FHPHäOHH1efJe -HäÍ¤3¤
\HÑHäaSH1HH1YHFHGa´H1/H1FHFHGa+HJÉMPOHHäOHGaHI-HaPHHU1FH1OHÍaPHJÉH1 )HIOHä PHJÉç©®eäÍa-HV1YHÍa'HH1-H1HIMOHHä-HÍaPHÍa\HJÉ2YHHnÍa
*1+H1FHH)OHJä+H1ÉFHHÍa'H1PH1aHI-H1áHÍaHI-H1P/HH)HIOHäHI-H1ÉP/HHÍaPH1OHÍaH1aHHVHIYHäFHGa'HPHäOHÍaH1aHI-Ha-H1HIMHIOHä-HÍ
HeoeLe&ë-(ye´ïe) meJexY³ees ye=nled (pe%eeveced) meJe&m³e pevekebÀ efJe%eele= (ÒeLececed) efJemle=leb efJemleejef³ele= (Hegjmleeled)
me=äîeeoew (efJe) (meerceleë) meerceelees ce³³ee&oeleë (meg©®eë) megÒekeÀeMeceeveë megÿg ©ef®eefJe<e³e½e (Jesveë) keÀceveer³eë~
Jesveleerefle keÀeefvlekeÀccee&¤ (efveIeb02~6) (DeeJeë) DeeJe=Ceeself e mJeJ³eeHl³ee®íeo³eefle (meë) (yegOv³eeë) yegOves
peuemecye×sçvleefj#es YeJeeë met³³e&®evêHe=efLeJeerleejkeÀeo³ees ueeskeÀeë (GHeceeë) GHeefceceles ³eeefYemleeë (Dem³e) peieoeréejm³e
(efJeÿeë) ³ee efJeefJeOes<eg mLeeves<eg efleÿefvle leeë (meleë) efJeÐeceevem³e J³eõm³e (®e) DeJ³eõm³e (³eesefveced) mLeeveceekeÀeMeced
(Demeleë) DeefJeÐeceevem³eeo=M³em³eeJ³eõm³e keÀejCem³e (®e) cenÊeÊJeeosë (efJeJeë) efJeJe=Ceesefle~ De$e cev$es Ieme0
#Deäe02.4.80% Fefle ®uesueg&ie[YeeJe½e¤3¤
De$een ³eemkeÀcegefveë-efJemeerceleë meg©®ees Jesve DeeJeefjefle ®e J³eJe=Ceesled meJe&le Deeefol³eë meg©®e Deeefol³ejMce³eë
megjes®eveeoefHe Jee meercesl³esleoveLe&keÀcegHeyevOeceeooerle HeáeceerkeÀcee&Ceb meercveë meerceleë meerceelees ce³³ee&oeleë meercee ce³³ee&oe
efJe<eerJ³eefle osMeeefJeefle~ efve©01~ 7~ #De³eb cev$eë Mele07.4.1.14 J³eeK³eeleë%¤3¤
DevJe³eë-³elHegjmleeppe%eeveb ÒeLeceb ye´ïe ³eë meg©®ees Jesvees ³em³eem³e yegOv³ee efJeÿe GHeceeë meefvle, me meJe&YeeJeë
me efJemeerceleë mele½eemele½e ³eeseEve efJeJemlelmeJez©Heemeveer³eced¤3¤
YeeJeeLe&ë-³em³e ye´ïeCees efJe%eevee³e Òeefme×eçÒeefme×ueeskeÀe o=äevleeë meefvle, lelmeJe&$eeefYeJ³eeHleb melmeJe&ceeJe=Ceeself e,
meJe¥ efJekeÀeme³eefle, megefve³ecesve mJemJekeÀ#ee³eeb efJe®eeue³eefle, leosJeevle³³ee&efce ye´ïe meJezce&veg<³ew©Heem³eced, veelees He=LeiJemleg
Yepeveer³eced¤3¤
HeoeLe&ë-pees (Hegjmleeled) me=efä keÀer Deeefo ceW (pe%eeveced) meye keÀe GlHeeokeÀ Deewj %eelee (He´Lececed) efJemleej³egkeÌle
Deewj efJemleejkeÀlee& (ye´ïe) meye mes yeæ[e pees (meg©®eë) megvoj He´keÀeMe³egõ Deewj megvoj ©ef®e keÀe efJe<e³e (Jesveë) ieńCe kesÀ
³eesi³e efpeme (Dem³e) Fme kesÀ (yegOv³eeë) peue mecyevOeer DeekeÀeMe ceW Jele&ceeve met³e&, ®evoćee, He=efLeJeer Deewj ve#e$e Deeefo
(efJeÿeë) efJeefJeOe mLeueeW ceW efmLele (GHeceeë) F&éej %eeve kesÀ ¢äevle ueeskeÀ nQ, Gve meye keÀes (meë) Jen (DeeJeë) DeHeveer
J³eeefHle mes Dee®íeove keÀjlee nw, Jen F&éej (efJemeerceleë) ce³³ee&oe mes (meleë) efJeÐeceeve osKeves ³eesi³e (®e) Deewj
(Demeleë) DeJ³eõ (®e) Deewj keÀejCe kesÀ (³eesefveced) DeekeÀeMeªHe mLeeve keÀes (efJeJeë) ieńCe keÀjlee nw, Gmeer ye´ïe keÀer
GHeemevee meye ueesieeW keÀes efvel³e DeJeM³e keÀjveer ®eeefn³es¤3¤
YeeJeeLe&ë-efpeme ye´ïe kesÀ peeveves kesÀ efue³es Heéfme× Deewj DeHeéfme× meye ueeskeÀ ¢äevle nQ, pees meJe&$e J³eeHle ngDee
meye keÀe DeeJejCe Deewj meYeer keÀes He´keÀeMe keÀjlee nw Deewj megvoj efve³ece kesÀ meeLe DeHeveer-DeHeveer keÀ#ee ceW meye ueeskeÀeW keÀes
jKelee nw, Jener Devle³³ee&ceer Hejceelcee meye ceveg<³eeW kesÀ efvejvlej GHeemevee kesÀ ³eesi³e nw, Fmemes Dev³e keÀesF& HeoeLe& mesJeves
³eesi³e veneR¤3¤
efnjC³eieYe& Fl³em³e efnjC³eieYe& $eÝef<eë~ He´peeHeefleoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvemleled keÀer¢Meefcel³een¤
HIQljlC³eNieNYe&ë meceä-H¬H 1OHHLHV{<HWÉOHPHäSHH1OHÍ+HHIOH1MVNHä¢ç Deemeerled~
PHRHä2HHM+HHI/H1-HH5²HHFHJÉOHVFHHENH¢PFHZ{RV1-HHHäQ1HI-HHHäHI-H2HVFH¤4¤
HIQ1Ml&H1LH1<H )HIOHä HIQM&HÉLH1<H ÍaPHFHGa'H1-H1¬H1 OH1a'HÝHVäa<HWÉlePHäaSHH1OHÍa+HHIOHäÍa6NHä¢Ía'HH1PHHU1OHGaPHÍaRH12HH1Mla

He=ÉHI/H1-HHUFHGa²HHFHGa*1OHa)1FHHFHGaNH¢PFHZäaRV1-HHHäaQ1HI-HHHäaHI-H12HV1FH1
HeoeLe&ë-(efnjC³eieYe&ë) efnjC³eeefve met³³ee&oerevf e lespeebemf e ieYex ceO³es ³em³e meë~ p³eesefleJew& efnjC³eced¤
Mele0#6.7.2.1%~ efnjC³eb keÀmceeod efOe´³ele Dee³ec³eceeveefceefle Jee, efÛ³eles peveeppeveefceefle Jee, efnlejceCeb YeJeleerefle Jee,
n³e&lesJee& m³eeled ÒesHmeekeÀce&Ceë¤ efve©02~10¤ (meced) (DeJeÊe&le) (Deûes) me=äsë ÒeekedÀ (Yetlem³e) GlHeVem³e (peeleë)
pevekeÀë (Heefleë) HeeuekeÀë (SkeÀë) Demene³eesçefÜleer³eë (Deemeerled) (meë) (oeOeej) Oe=leJeeved (He=efLeJeerced) ÒekeÀeMejefnleb
YetieesueeefokeÀced (Ðeeced) ÒekeÀeMece³eb met³ee&eof keÀced (Gle) (Fceeced) JeÊe&ceeveeb me=efäced (keÀmcew) megKemJeªHee³e ÒepeeHele³es
(osJee³e) ÒekeÀeMeceevee³e (nefJe<ee) Deelceeefomeeceûeîee (efJeOesce) Heefj®ejsce~ efJeOescesefle Heefj®ejCekeÀcee&0¤ efveIeb03~5¤
efve©õkeÀej SJeceen-efnjC³eieYeex efnjC³ece³ees ieYeex efnjCce³ees ieYeexçm³esefle Jee, ieYeex ie=Yesie=&Ceel³eLex efiejl³eveLee&efveefle
Jee, ³eoe efn m$eer iegCeeved ie=Áeefle iegCeeM®eem³ee ie=¿evlesçLe ieYeex YeJeefle~ meceYeJeoûes Yetlem³e peeleë HeeflejskeÀes yeYetJe,
me Oeej³eefle He=efLeJeeR efoJeb ®e keÀmcew osJee³e nefJe<ee efJeOescesefle J³eeK³eeleb efJeOeefleoe&vekeÀcee&¤ efve©010~23~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns cevegg<³eeë! ³eLee Je³eb ³eesçm³e Yetlem³e peeleë HeeflejskeÀes efnjC³eieYeexçûes meceJeÊe&leemeerled me Fceeb me=efäb
j®eef³elJeesleeefHe He=eLf eJeeR Ðeeb oeOeej lemcew keÀmcew megKemJeªHee³e osJee³e Hejceséeje³e nefJe<ee efJeOesce leLee, ³et³eceH³esveb
mesJeOJeced¤4¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³et³ecem³ee J³eõe³eeë me=äsë ÒeekedÀ Hejceséej SJe peeieªkeÀ Deemeerled~ peerJee ceteí f &lee
FJeemeved~ keÀejCeb ®eekeÀeMeJeled megemf Lejb ®eemeerled~ ³esve meJee& me=äer jef®elee, Oe=lee Òeue³emece³es efYeÐeles, lecesJeesHeem³eb
cev³eOJeced¤4¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie pees Fme (Yetlem³e) GlHeVe ngS mebmeej keÀe (peeleë) j®eves Deewj (Heefleë)
Heeueve keÀjves neje (SkeÀë) mene³e keÀer DeHes#ee mes jefnle (efnjC³eieYe&ë) met³ee&eof lespeesce³e HeoeLeesXx keÀe DeeOeej (Deie´s)
peieled j®eves kesÀ Heefnues (meceJeÊe&le) JeÊe&ceeve (Deemeerled) Lee (meë) Jen (Fceeced) Fme mebmeej keÀes j®e kesÀ (Gle) Deewj
(He=efLeJeerced) He´keÀeMejefnle Deewj (Ðeeced) He´keÀeMemeefnle met³ee&eof ueeskeÀeW keÀes (oeOeej) OeejCe keÀjlee ngDee, Gme (keÀmcew)
megKeªHe He´pee Heeueves Jeeues (osJee³e) He´keÀeMeceeve Hejceelcee keÀer (nefJe<ee) Deelceeefo meeceieér mes (efJeOesce) mesJee ceW lelHej
nesb, Jewmes legce ueesie Yeer Fme Hejceelcee keÀe mesJeve keÀjes¤4¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Fme Heéfme× me=efä kesÀ j®eves mes He´Lece Hejceséej ner efJeÐeceeve Lee,
peerJe ieeæ{ efveoé meg<egefHle ceW ueerve Deewj peieled keÀe keÀejCe Del³evle met#ceeJemLee ceW DeekeÀeMe kesÀ meceeve SkeÀjme efmLej Lee,
efpemeves meye peieled keÀes j®e kesÀ OeejCe efkeÀ³ee Deewj pees Devl³e mece³e ceW Heúe³e keÀjlee nw, Gmeer Hejceelcee keÀes GHeemevee kesÀ
³eesi³e ceevees¤4¤
o´Hme Fl³em³e efnjC³eieYe& $eÝef<eë~ F&éejes osJelee~ efve®e=efl$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë me keÀer¢Me Fl³een¤
efHeÀj Jen kewÀmee nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
R1+PHHäPNH¢YR+HHI/H1-HHUFHYHJÉ ÐeeefceNceb ®eN ³eesefveNcevegÉ HH1+HW-H {Ía

PH1FHH1YHEHHVHIYH1FHYHJäPH1EHMäYOHER1+PHESHJäQ1HVFHYHJäPH1+OHQHVHHäÍ
êNHmeë~ ®eNmkeÀNvoN~ He=ÉHI/H1-HHUFHGa'HYHJäa²HHFHGa)1FHFHGaH1aHHVHIYHäFHGa'HYHJäa HÍaH1a+HW-H {ÍaPH1FHH1YHFHGaHHVHIYHäFHGa'HYHJäa
PHE1HMäYOH1HIFHHIOHäPH1FHGÉHMäYOHFHGaÌ1+PHFHGaSHJÉQHV1HIFHa'HYHJäaPH1+OHaQHVHHäÍ
HeoeLe&ë-(êHmeë) n<e& Glmeenë~ De$e ¢He efJeceesnven<e&Ce³eesefjl³ele DeewCeeefokeÀë meë efkeÀ÷ (®emkeÀvo) ÒeeHveesefle
(He=efLeJeerced) Yetefceced (Deveg) (Ðeeced) ÒekeÀeMeced (Fceced) (®e) (³eesefveced) keÀejCeced (Deveg) (³eë) (®e) (HetJe&ë) HetCe&ë
(meceeveced) (³eesefveced) mLeeveced (Deveg) (meb®ejvleced) (êHmeced) Deevevoced (pegnesefce) ie=Áeefce (Deveg) (meHle) Heáe ÒeeCee
ceve Deelcee ®esefle (nes$eeë) Deeoeleejë~ #De³eb cev$eë Mele07.4.1.20 J³eeK³eeleë%¤5¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeenb ³em³e meHle nes$eeçvegûenerleejes ³e Fceeb He=eLf eJeeR Ðeeb ³eesefveb ®eeveg ³eë HetJeex êHmeesçveg
®emkeÀvo, lem³e ³eesefveceveg meb®ejvleb meceeveb êHmeb meJe&$eeefYeJ³eeHleceevevocevegpegnesecf e leLewveceeoÊe¤5¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³em³e peieoeréejm³e meevevob mJeªHeb meJe&$eesHeueY³eles, lelÒeeHle³es
³eesieceY³em³ele¤5¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes ceQ efpeme kesÀ (meHle) Heeb®e HeéCe, ceve Deewj Deelcee ³es meele (nes$eeë) DevegieńCe
keÀjvesnejs (³eë) pees (Fceced) Fme (He=efLeJeerced) He=efLeJeer (Ðeeced) He´keÀeMe (®e) Deewj (³eesefveced) keÀejCe kesÀ DevegketÀue pees
(HetJe&ë) mecHetCe& mJeªHe (o´Hmeë) Deevevo Deewj Glmeen keÀes (Deveg) DevegketÀuelee mes (®emkeÀvo) HeéHle neslee nw, Gme
(³eesefveced) mLeeve kesÀ (Deveg) Devegmeej (meb®ejvleced) meb®eejer (meceeveced) SkeÀ He´keÀej kesÀ (o´Hmeced) meJe&$e DeefYeJ³eeHle
Deevevo keÀes ceQ (Devegpegnesefce) DevegketÀue ieńCe keÀjlee ntB, Jewmes legce ueesie Yeer ieńCe keÀjes¤5¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes ®eeefn³es efkeÀ efpeme peieoeréej kesÀ Deevevo Deewj mJeªHe keÀe meJe&$e ueeYe neslee nw ,
GmekeÀer HeéefHle kesÀ efue³es ³eesieeY³eeme keÀjes¤5¤
veceesçefmlJel³em³e efnjC³eieYe& $eÝef<eoxJelee ®e~ Yegefjiegef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
ceveg<³ewj$e keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes mebmeej ceW kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFHHViÉPOHJPH1+H[<HHV1HVNHV¢Hä+HHI/H1-HHUFHYHJäa
³esç DeNvleefMäHV1HVHIR1HI-HOHV<HäÍPH1+H[<H1HVYHFHäë¤6¤
YHFHäÍa'H1POHJÉaPH1+H[<HäÍaHVaNHV¢aH1a+HÉHI/H1-HHUFHGa'HYHJäaHVa'H1YOHHIM{HVaHVaHIR1HI-HaOHV<HäÍaPH1+HV <HäÍaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced~ vece Fl³eVeveecemeg Heefþleced¤ efveIeb02~ 7¤ (Demleg) (meHexY³eë) ³es meHe&efvle ie®íefvle
les ueeskeÀemlesY³eë~ Fces Jew ueeskeÀeë meHee&mles nevesve meJexCe meHe&efvle¤ Mele07~3~1~25¤ (³es) (kesÀ) (®e) (He=efLeJeerced)
Yetefceced (Deveg) (³es) (Devleefj#es) DeekeÀeMes (³es) (efoefJe) met³ee&eof ueeskesÀ (lesY³eë) (meHexY³eë) HeéefCeY³eë (veceë) DeVeced~
DevJe³eë-³es kesÀ ®ee$e meHee&ë meefvle lesY³eë meHexY³ees veceesçmleg~ ³esçvleefj#es ³es efoefJe ³es ®e He=eLf eJeercevegmeHe&efvle
lesY³eë meHexY³ees veceesçmleg¤6¤

YeeJeeLe&ë-³eeJevle Fces ueeskeÀe ¢M³evles ³es ®e ve ¢M³evles, les meJex mJemJekeÀ#ee³eeceeréejsCe efve³eleeë mevle DeekeÀeMes
Yećeefvle~ les<eg meJex<eg ueeskesÀ<eg ³es ÒeeefCeve½eueefvle leoLe&ceVeceHeeréejsCe jef®eleced, ³ele Sles<eeb peerJeveb YeJeleerefle ³et³eb
efJepeeveerle¤6¤
HeoeLe&ë-pees (kesÀ) keÀesF& Fme peieled ceW ueeskeÀ-ueeskeÀevlej Deewj HeéCeer nQ (lesY³eë) Gve (meHexY³eë) ueeskeÀeW kesÀ
peerJeeW kesÀ efue³es (veceë) DeVe (Demleg) nes~ (³es) pees (Devleefj#es) DeekeÀeMe ceW (³es) pees (efoefJe) He´keÀeMeceeve met³³e& Deeefo
ueeskeÀeW ceW (®e) Deewj (³es) pees (He=efLeJeerced) Yetefce kesÀ (Deveg) THej ®eueles nQ, Gve (meHexY³eë) HeéefCe³eeW kesÀ efue³es (veceë)
DeVe HeéHle nesJes¤6¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! efpeleves ueeskeÀ oerKe Heæ[les nQ, Deewj pees veneR oerKe Heæ[les nQ, Jes meye DeHeveer-DeHeveer keÀ#ee
ceW efve³ece mes efmLej ngS DeekeÀeMe ceeie& ceW Ietceles nQ, Gve meyeeW ceW pees HeéCeer ®eueles nQ, Gve kesÀ efue³es DeVe Yeer F&éej ves
j®ee nw efkeÀ efpememes Fve meye keÀe peerJeve neslee nw, Fme yeele keÀes legce ueesie peevees¤6¤
³ee F<eJe Fl³em³e efnjC³eieYe& $eÝef<eë~ me SJe osJelee ®e~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvemlewë keÀLeb YeefJeleJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes kewÀmee nesvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HHÉ)Hä-HHVHHOHJÉ2HHYHHäYHH1EHVJeeN JeveNmHeleerNBÉMYHJäa
HV-HHä-H1ÎVHJÉ 0HVMäOHV1OHV<HäÍPH1+H[<H1HVYHFHäÍ
HHÍa)Hä-HÍaHH1OHJÉ2HHYHHäYHH1HIFHHIOHä HHOHJÉÉ2HHYHHäYHHFHGaHVa-HH1a-HYH1P+HOHHUäYHGa'HYHJäaHVa-HH1a'H1-H1ÎVHJäa0HVMOä HVaOHV<HäÍa
PH1+H[<HäÍaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(³eeë) (F<eJeë) iele³eë (³eelegOeeveeveeced) ³es ³eeefvle HejHeoeLee&ved oOeefle les<eeced (³es) (Jee)
(JevemHeleerved) Jeìeoerved (Deveg) (³es) (Jee) (DeJeìs<eg) DeHeefjYeeef<eles<eg ceeies&<eg (Mesjles) (lesY³eë) (meHexY³eë) (veceë)
Jeýeced~ #De³eb cev$eë Mele07.4.1.29 J³eeK³eeleë%¤7¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³ee ³eelegOeeveeveeefce<eJees ³es Jee JevemHeleervevegJeÊe&vles, ³es JeeçJeìs<eg Mesjles, lesY³eë
meHexY³ees veceë Òeef#eHele¤7¤
YeeJeeLe&ë-cevHJHH HV FHHLH[HJ -HYHVHWONH¢HVHNH¢H HIR-HPHV 6NH¢HYOHV P-H+HHIYOH OHHYHG RPHW9HHLHHEH 0HkHZH2HHHIRYHH
efveJeej³evleg¤7¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (³eeë) pees (³eelegOeeveeveeced) Heje³es HeoeLeesxX keÀes HeéHle nes kesÀ OeejCe keÀjves Jeeues
peveeW keÀer (F<eJeë) ieefle nQ (Jee) DeLeJee (³es) pees (JevemHeleerved) Jeì Deeefo JevemHeefle³eeW kesÀ (Deveg) DeeefÞele jnles nQ Deewj
(³es) pees (Jee) DeLeJee (DeJeìs<eg) iegHleceeieeX ceW (Mesjles) meesles nQ, (lesY³eë) Gve (meHexY³eë) ®e_®eue ogä HeéefCe³eeW kesÀ
efue³es (veceë) Jepe´ ®eueeDees¤7¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees ceeieeX Deewj JeveeW ceW G®ekeÌkesÀ ogä HeéCeer SkeÀevle ceW efove kesÀ mece³e meesles
nQ, Gve [ekegÀDeeW Deewj meHeesxX keÀes Mek, Dees<eefOe Deeefo mes efveJeejCe keÀjW¤7¤
³es Jeeceerl³em³e efnjC³eieYe& $eÝef<eë~ met³³eex osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë keÀCìkeÀeë keÀLeb yeeOeveer³ee Fl³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes kebÀìkeÀ Deewj ogä HeéCeer kewÀmes nìeves ®eeefn³esb, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³es JeeNFHHUMHViH1YHVHIR1-HHVHVJeeN PHWH {PHMlHI0FHHJäa
HVHHäFH1+PHJPHRäPNH¢ÉOHEOHV<HäÍPH1+H[<H1HVYHFHäÍ
HVa -HH1a 'H1FHHUÉ)OH1FHHUa MHV1H1YHVa HIR1-HÍa HVa -HH1a PHWH {PHa MlHI0FHHJäa HVHHäFHGa 'H1HI+P-HOH1+PHJa PHRäÍa ke=ÀÉleced~
OHV<HäÍaPH1+H[<HäÍaYHFHäÍ
HeoeLe&ë- (³es) (Jee) (Deceer) (jes®eves) oerHleew (efoJeë) efJeÐegleë (³es) (Jee) (met³³e&m³e) (jefMce<eg) (³es<eeced)
(DeHmeg) (meoë) meoveced (ke=Àleced) efve<HeVeced (lesY³eë) (meHexY³eë) ogäÒeeefCeY³eë (veceë) Jeýeced¤8¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³esçceer efoJees jes®eves ³es Jee met³³e&m³e jefMce<eg ³es<eeb JeeHmeg meomke=Àleceefmle, lesY³eë meHexY³ees
vecees oÊe¤8¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³ex peues<Jevleefj#es meHee& efveJemeefvle, les JeýeÒenejsCe efveJeÊe&veer³eeë¤8¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (³es) pees (Deceer) Jes Hejes#e ceW jnves Jeeues (efoJeë) efyepegueer kesÀ (jes®eves) He´keÀeMe ceW (Jee)
DeLeJee (³es) pees (met³³e&m³e) met³³e& keÀer (jefMce<eg) efkeÀjCeeW ceW (Jee) DeLeJee (³es<eeced) efpevekeÀe (DeHmeg) peueeW ceW (meoë)
mLeeve (ke=Àleced) yevee nw, (lesY³eë) Gve (meHexY³eë) ogä HeéefCe³eeW keÀes (veceë) Jepe´ mes ceejes¤8¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees peueeW ceW, DeekeÀeMe ceW, SHHVRJÆ+HH&HHU-HHPH+H MQOHVQ4*YHNH¢HV0HkH:PHV
efveJe=Êe keÀjW¤8¤
ke=ÀCeg<Jesl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ YegefjkedÀ He*defõMívoë~ He_®eceë mJejë¤
jepeHeg©<ewë keÀLeb Me$eJees yevOeveer³ee Fl³een¤
jepeHeg©<eeW keÀes Me$eg kewÀmes yeebOeves ®eeefn³esb, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
ke=ÀÉCegÉ-H+HHSH1Í+HHIPHäH(OH1YH He=É/-HH5HH1HIQMHSHV1-HHFHä-HH1%2ç )<VHäYHa
le=É<JeercevegÉ +HHIPHäHIOHERW&H1HYHHVÉPOHHäHIPH1HI-H2HäMlHPH1POHHI+HäáZÍ
keÀ=ÉCegÉ-Ha +HHSHäÍa ´HHIPHäHIOH1HIFHHIOH1 ´HÉHIPHäHIOHFHGa YHa +HÉ/-HHUFHGa HH1HIQa MHSHV1-HVHIOH1 MHSHHäÉ )-Ha 'HFHä-HH1HIYHOHFHäÉ-HHYHGa
)<HVäYHaOHÉ-HHUFHGa'HYHJäa´HHIPHäHIOH1HIFHHIOH1´HÉHIPHäHIOHFHGaÌWÉ&HH1YHÍa'HPOHHäa'H1HIPH1aHI-H2HäaM1HPHäÍaOHHI+HäáZÍ
HeoeLe&ë-(ke=ÀCeg<Je) kegÀ©<Je (Heepeë) yeueced~ Heelesye&ues peg®ed ®e¤ (GCee04~210) Fl³emegved (Òeefmeefleced)
peeueced~ Òeefmeefleë Òeme³eveeled levlegJee& peeueb Jee¤ (efve©06~12) (ve) FJe (He=LJeerced) Yetefceced (³eeefn) ÒeeHvegenf (jepesJe)
(DeceJeeved) yenJeë meef®eJee efJeÐevles ³em³e leÜled (FYesve) nefmlevee (le=<Jeerced) ef#eÒeieefleced~ le=ef<Jeefle ef#eÒeveecemeg Heefþleced¤
(efveIeb02~15) lelees Jeeslees iegCeJe®eveeled #Deäe04.1.44% Fefle *er<ed (Deveg) (Òeefmeefleced) yevOeveb peeueced (êtCeeveë)
efnbmeved (Demlee) Òe#esHlee (Deefme) (efJeO³e) lee[³e (j#emeë) Me$etved (leefHeÿwë) DeefleMe³esve mebleeHekeÀjwë Mem$ewë~ De³eb
cev$eë efve©06~12 J³eeK³eeleë~ #De³eb cev$eë Mele07.4.1.33 J³eeK³eeleë%¤9¤

DevJe³eë-ns mesveeHeles! lJeb Heepeë ke=ÀCeg<Je Òeefmeefleb ve He=LJeeR ³eeefn~ ³elemJecemleeefme lemceeefoYesveeceJeeved jepesJe
leefHeÿwë Òeefmeefleb mebmeeO³e j#eme½e êtCeevemle=<JeercevegefJeO³e¤9¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ jepeJelmesveeHeefleë HetCe¥ yeueb mebHeeÐeeveskewÀë HeeMewë Me$etved yeOJee MejeefoefYeefJe&OJee
keÀejeie=ns mebmLeeH³e Þesÿeved Heeue³esled¤9¤
HeoeLe&ë-ns mesveeHeles! DeeHe (Heepeë) yeue keÀes (ke=ÀCeg<Je) keÀerefpe³es (Heéfmeefleced) peeue kesÀ (ve) meceeve (He=LJeerced)
Yetefce keÀes (³eeefn) HeéHle ntefpe³es, efpememes DeeHe (Demlee) HeWÀkeÀves Jeeues (Deefme) nQ, Fmemes (FYesve) neLeer kesÀ meeLe
(DeceJeeved) yengle otleesb Jeeues (jepesJe) jepee kesÀ meceeve (leefHeÿwë) 'HOHYOHRJÍ.HRHHHU 0HkH: PHV (Heéfmeefleced) HeÀeBmeer keÀes
efme× keÀj (j#emeë) Me$egDeeW keÀes (o´tCeeveë) ceejles ngS (le=<Jeerced) MeerIe´ (Deveg) mevcegKe neskeÀj (efJeO³e) leeæ[vee
keÀerefpe³es¤9¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ mesveeHeefle keÀes ®eeefn³es efkeÀ jepee kesÀ meceeve HetCe& yeue mes ³egõ nes
DeveskeÀ HeÀebemf e³eeW mes Me$egDeeW keÀes yeebOe GvekeÀes yeeCe Deeefo MekH:PHVOHHÈ>YHHRV'HHZM\HYRHULHQFH:\HYRNH¢MNHsÀ Þesÿ Heg©<eeW
keÀes Heeues¤9¤
leJe Yećeeme Fl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ YegefjkedÀ He*defõMívoë~ He_®eceë mJejë¤
Hegveë me eEkeÀ kegÀ³³ee&efol³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen mesveeHeefle keÌ³ee keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
OH-Hä<H1FHHPHäÉ'HH0HJÉHH+HäOH1YOHYHJäP+H0H2HH1OHH0HHV0HJäHHYHÍa
OH+HWäHLYHVSHJÉ»e +HOH1HYHPHäHIYROHHV1HI-HPHäSH1HI-H-HäLHJÉukeÀeë¤10¤
OH-Häa<H1FHHPHäÍa'HH10HJÉHVOHHä0HJÉHHa+H1OH1HIYOH1a'HYHJäaP+HÉMeN~ Oe=ÉH1OHHa0HHV0HJäHHYHÍaOH+HWäHIHa'H1LYHV1aSHJÉ»e~ HeNleN²eved~
'HPHäHIYROH1)OHPHäFHGÉHIROHÍaHI-HaPHÉSH1aHI-H-HäNHG¢a*1XNH¢HÍ
HeoeLe&ë-(leJe) (Yećeemeë) YećeCeMeeruee Jeerjeë (DeeMeg³ee) MeerIeíeceveeë~ De$e pemeë mLeeves ³eeosMeë (Heleefvle)
M³esveJe®í$egoues meb®ejefvle (Deveg) (mHe=Me) Devegielees YeJe (Oe=<elee) ¢{sve mewv³esve (MeesMeg®eeveë) Ye=Meb HeefJe$ee®ejCeë
(leHetbef<e) leeHeeë (Deives) DeefiveefjJe JeÊe&ceeve (peg»e) Deep³enJevemeeOeve³ee (Hele²eved) Deéeeved~ Hele²e Fl³eéeveecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb01~14) (Demeefvoleë) DeKeefC[leë (efJe) (me=pe) efve<Heeo³e (efJe<JekedÀ) meJe&leë (GukeÀeë)
efJeÐeglHeeleeë¤10¤
DevJe³eë-ns mesveeHelesçives! MeesMeg®eevemlJeb ³es leJe Yećeemees ³eLee efJe<JeieeMeg³eesukeÀemleLee Me$eg<eg Heleefvle, leeved
Oe=<eleeçvegmHe=Me~ DemeefvoleesçKeefC[leë meved peg»eivesmleHetb<eerJe Me$etCeecegHeefj meJe&lees efJeÐeglees efJeme=pe Hele²eved
megefMeef#eleeveéeeved kegÀ©¤10¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ jepemesveeHeeflemesveeYe=l³ewë HejmHejb Òeerl³ee yeueb mebJeO³e& Jeerjeved n<e&e³f elJee
meb³eesO³eeiv³eeÐem$ewë MeleIv³eeefoefYe½e Me$etCeecegHeefj efJeÐegodJe=eäf ë keÀe³³ee&, ³eleë meÐees efJepe³eë m³eeled¤10¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deefive kesÀ meceeve lespemJeer mesveeHeles! (MeesMeg®eeveë) Del³evle HeefJe$e Dee®ejCe keÀjves nejs
DeeHe pees (leJe) DeeHe kesÀ (Yećeemeë) YećeCeMeerue Jeerj Heg©<e pewmes (efJe<JekedÀ) meye Deesj mes (DeeMeg³ee) MeerIe´ ®euevesnejer
(GukeÀeë) efyepegueer keÀer ieefle³eeb Jewmes (Heleefvle) M³esveHe#eer kesÀ meceeve Me$egDeeW kesÀ oue ceW leLee Me$egDeeW cesb efiejles nQ, GvekeÀes
(Oe=<elee) ¢æ{ mesvee mes (Deveg) DevegketÀue (mHe=Me) HeéHle ntefpe³es Deewj (Demeefvoleë) DeKeefC[le ngS (peg»e) Ieer kesÀ nJeve
keÀe meeOeve ueHeì Deefive kesÀ (leHetbef<e) lespe kesÀ meceeve Me$egDeeW kesÀ THej meye Deesj mes efyepegueer keÀes (efJeme=pe) íeseæ[ f ³es Deewj
(Hele²eved) Ieesæ[eW keÀes megvoj efMe#ee³egõ keÀerepf e³es¤10¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ mesveeHeefle Deewj mesvee kesÀ Ye=l³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeeHeme ceW
+HHUHIOHNHV¢PHH/H\HXH\HÈ^H-HHUM+HJHH: NH¢HV QH R: 'HHZMPHFHNHG¢HJ¹NH¢MHNHV¢'HHILYH'HHHIR'HkH: 'HHZM<HJ0HgC[er Deeefo
0HkHVEPHV0HHJ'HH:NHV¢7+HMHI\HSHJXHHUNH¢HU-HHIÆNH¢M:HISHPHPHV0HHU,HHI-HSHHQHV
Heéfle mHeMe Fl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=efl$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë me keÀer¢Mees YeJesefol³egHeefoM³eles¤
efHeÀj Jen keÀwmee nes, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HeéfleN mHeMees1HI-HPHäSH1OHWHI&H {OHFHHV1 <H-HHä+HH1³egefJe&NMeesç DeNPHH'HRä\2HÍa
HHVYHHViRWÉjsç 'H1,H0HäjPHHVN ³eesç 'HYOHLYHV1FHHHINH¢ääV1-HHI/H1MHRä2HHHDOHG¤11¤
´HHIOHäaP+H0HäÍaHI-HaPHÉSH1aOHWHI&H {OHFH1 )HIOH1 OHWHI&H {ÉOHFHÍa<H-Häa+HH1HJÍaHI-H10HÍa'H1PHHÍa'HRä\2HÍaHÍaYH1ÍaRWÉjs~
'H1,H0HäjPH1)OH1,HÉ0HäjPHÍaHÍa'HHIYOHäa'HLYHäVaFHHHINH¢äÍaOHV1a-HHI/HäÍa'HHaR12H1HHD1OHG
HeoeLe&ë-(Òeefle) (mHeMeë) yeeOeveeefve (efJe) (me=pe) (letefCe&leceë) DeefleMe³esve lJeefjlee (YeJe) Üîe®eesçleefmle*ë
#Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë~ (Hee³egë) j#ekeÀë (efJeMeë) Òepee³eeë (Dem³eeë) JeÊe&ceevee³eeë (DeoyOeë) DeefnbmekeÀë
(³eë) (veë) DemceekeÀced (otjs) efJeÒeke=Àäs (DeIeMebmeë) ³eesçIeb HeeHeb keÀleg¥ Mebmeefle me mlesveë (³eë) (Deefvle) efvekeÀìs (Deives)
DeefiveJe®í$egoenkeÀ (ceeefkeÀë) efve<esOes~ De$e ceefkeÀ Oeeleesyee&nguekeÀeefo_ed vegceYeeJe½e (les) leJe (J³eefLeë) J³eLekeÀë Me$egë
(Dee) (oOe<eealed) Oe<exled~ De$e Jee®ívoefme #Deäe0Jee06.1.8% Fefle efÜJe&®eveced¤11¤
DevJe³eë- ns Deives! les leJe veesçmceekebÀ ®e ³ees J³eefLejIeMebmees otjs ³eesçvl³eefmle, ³eLee meesçmceeved
ceeefkeÀjeoOe<eealed, leb Òeefle lJeb letefCe&leceë meved mHeMees efJeme=pe Dem³ee efJeMeë Hee³egjoyOees YeJe¤11¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es efvekeÀìotjmLeeë ÒepeeY³ees ogëKeÒeoe om³eJeë meefvle, leeved jepeeo³eë
meeceoeceoC[Yesoëw meÐees JeMeb veerlJee o³eev³ee³eeY³eeb Oeeefce&keÀerë Òepeeë meleleb Heeue³es³egë¤11¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deefive kesÀ meceeve Me$egDeeW kesÀ peueeves Jeeues Heg©<e! (les) DeeHekeÀe Deewj (veë) nceeje (³eë)
pees (J³eefLeë) J³eLee osves neje (DeIeMebmeë) HeeHe keÀjves ceW He´Je=Êe ®eesj Me$egpeve (otjs) otj leLee (³eë) pees (Deefvle) efvekeÀì
nw, pewmes Jen nce ueesieeW keÀes (ceeefkeÀë) veneR (Dee, oOe<eealed) ogëKe osJes, Gme Me$eg kesÀ (Heéfle) Heélf e DeeHe (letefCe&leceë)
MeerIe´ oC[oelee neskesÀ (mHeMeë) yevOeveeW keÀes (efJeme=pe) jef®e³es Deewj (Dem³eeë) Fme JeÊe&ceeve (efJeMeë) He´pee kesÀ (Hee³egë)
j#ekeÀ (DeoyOeë) efnbmeejefnle (YeJe) ntefpe³es¤11¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees meceerHe Jee otj jnves Jeeues He´peeDeeW kesÀ ogëKeoe³eer [eketÀ
nQ, GvekeÀes jepee Deeefo Heg©<e meece, oece, oC[ Deewj Yeso mes MeerIe´ JeMe ceW ueekesÀ o³ee Deewj v³ee³e mes Oece&³egõ He´ peeDeeW
keÀer efvejvlej j#ee keÀjW¤11¤
Goive Fl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Yegefjiee<eea He*defõMívoë~ He_®eceë mJejë¤
Hegveë me eEkeÀ kegÀ³ee&efol³een¤
efHeÀj Jen keÌ³ee keÀjs, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
*RäLYHVHIOHá1+HOHHOHäYHJ-H1YHKHIFHHH%i2ç Dees<eleeled efleicensles~
³ees veeNsç 'HMHäHIOHj meefceOeeve ®eN$esÀ veeNrHHOHE2HäHOH1PHEYH0HJNHä¢FHG
*OHGa'H1LYHV1aHIOH1á1a´HHIOHäa'HHaOH1YHJÉ-H1aHIYHa'H1HIFHHHäYHGa'HHV1H1OHH1OHGaHIOH1LFH1QV1OH1)HIOHäHIOHLFHÉQVOHVaHÍaYHÍ1a'HMHäHIOHFHGa
PH1HIFH12HH1YHVHIOHäPHFHGÉ)2HHYHaH1HV¢aYHHU1HHaOHFHGa2H1HIH1a'H1OH1PHFHGaYHa0HJNHä¢FHG
HeoeLe&ë-(Gled) (Deives) meYeeO³e#e (efleÿ) (Òeefle) (Dee) (leveg<Je) (efve) (Deefce$eeved) Oece&Üsä=ved Me$etved
(Dees<eleeled) on (efleicensles) efleicemleerJeés nsefleJeýees oC[es ³em³e meë~ nsefleefjefle Jeýeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02~20)
(³eë) (veë) DemceekeÀced (Dejeefleced) Me$egced (meefceOeeve) mec³ekedÀ lespeefmJeved (®e$esÀ) keÀjesefle (veer®ee) v³eiYetleb ke=ÀlJee
(leced) (Oeef#e) on~ De$e efJekeÀjCeuegkedÀ (Delemeced) keÀeÿced (ve) FJe (Meg<keÀced) Deveeê&ced¤12¤
DevJe³eë- ns Deives! lJeb jepeOece& GefÊeÿ, Oeeefce&keÀeved Òel³eeleveg<Je~ ns efleicenslesçefce$eeved v³ees<eleeled~ ns
meefceOeeve! ³ees veesçjeefleb ®e$esÀ, leb veer®ee Meg<keÀcelemeb ve Oeef#e¤12¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ jepeeo³eë meY³ee Oecex efJeve³es meceeefnlee YetlJee peueefceJe efce$eeved Meerle³es³egë~
DeefiveefjJe Me$etved ons³egë~ ³e Goemeerveë efmLelJeeçmceekebÀ Me$etveglHeeo³esled leb ¢{b yevOeb yeOJee efve<keÀCìkebÀ jep³eb
kegÀ³³eg&ë¤12¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) lespeOeejer meYee kesÀ mJeeceer! DeeHe jepeOece& kesÀ yeer®e (GefÊeÿ) GVeefle keÀes HeéHle ntefpe³es~
Oecee&lcee Heg©<eeW kesÀ (Heéfle) efue³es (Deeleveg<Je) megKeeW keÀe efJemleej keÀerefpe³es~ ns (efleicensles) leerJe´ oC[ osves Jeeues
jepeHeg©<e! (Deefce$eeved) Oece& kesÀ Üs<eer Me$egDeeW keÀes (v³ees<eleeled) efvejvlej peueeF³es~ ns (meefceOeeve) mec³ekedÀ lespeOeejer peve!
(³eë) pees (veë) nceejs (Dejeefleced) Me$eg keÀes Glmeener (®e$esÀ) keÀjlee nw, (leced) GmekeÀes (veer®ee) veer®eer oMee ceW keÀjkesÀ
(Meg<keÀced) metKess (Delemeced) keÀeÿ kesÀ (ve) meceeve (Oeef#e) peueeF³es¤12¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ jepee Deeefo meY³epeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Oece& Deewj efJeve³e ceW meceeefnle
neskesÀ peue kesÀ meceeve efce$eeW keÀes Meerleue keÀjW, Deefive kesÀ meceeve Me$egDeeW keÀes peueeJeW~ pees Goemeerve neskeÀj nceejs Me$egDeeW
keÀes yeæ{eJes, GmekeÀes ¢æ{ yevOeveeW mes yeebOe kesÀ efve<keÀCìkeÀ jep³e keÀjW¤12¤
TOJeex YeJesl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=oe<³e&eflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë me keÀer¢Mees YeJesefol³een¤
efHeÀj Jen jepee efkeÀme He´keÀej keÀe nes, Fme keÀe efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
712-HHV <Hä-H1+HHIOHäHI-H12HH2H1PFHRH1HI-HNH¢ä&HJ-H1RZ-HHäYHLYHVa
'H-HäHIP/H1MHOHäYHJHIQHHOHJÉSHWYHHSHH1HIFHFHSHHäHIFHE1+HFHä&HHUHIQ10HHWäYHGa
'H1LYHVÆG-HH1OHVSHäPHHPHHRHHHIFH
712-H Ía <H1-H1a ´HHIOHäa HI-H12H1a 'HHI2Häa 'H1PFHOHGa 'HH1HI-HÍa NH¢ÉCegÉ-H1a RZ-HHäHIYHa 'H1LYHV1a 'H-Häa HIP/H1MHa OH1YHJÉefnN~
³eeNlegÉSHWYHH1HIFHHIOHäHHOHJÉÉSHWYHHäFHGaSHH1HIFHFHGa'HSHHäHIFHFHGa´HaFHÉ&HHU1HIQ1a0HHWäYHGa'H1LYHVÍaO-HH1aOHVSHäPHHaPHH1R1HH1HIFH1
HeoeLe&ë-(TOJe&ë) Glke=Àäë (YeJe) (Òeefle) (efJeO³e) lee[³e (DeefOe) (Demceled) (DeeefJeë) ÒeekeÀìîes (ke=ÀCeg<Je)
(owJ³eeefve) osJeweJf e&ÜefÓefve&Je=Êeeefve Jemletefve (Deives) (DeJe) (efmLeje) efve½eueeefve (levegefn) efJemle=Cegefn (³eelegpetveeced) ³es
³eeefvle ³es ®e peJevles les<eeced (peeefceced) Yeespeve³egõced (Depeeeqceced) Yeespevejefnleb mLeeveced~ De$e pecegOeeleesJe&HeeefoY³e Fleer_ed
(Òe) (ce=Ceerefn) efnefvOe (Me$etved) Dejerved (Deivesë) HeeJekeÀm³e (lJee) lJeeced (lespemee) ÒekeÀeMesve men (meeo³eeefce)
mLeeHe³eeefce~ #De³eb cev$eë Mele07.4.1.41 J³eeK³eeleë%¤13¤
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved jepeved! ³elemlJecetOJeex YeJe, Me$etved Òeefle efJeO³eemceled efmLeje owJ³eev³eeefJe<ke=ÀCeg<Je,
megKeeefve levegenf , ³eelegpetveeb peeefcecepeeefceceJelevegefn efJeveeMe³e, Me$etved Òece=Ceerefn~ lemceeonb lJeeivesmlespemeeefOe-
meeo³eeefce¤13¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ee jep³ewée³³e¥ ÒeeH³eesÊeceiegCekeÀce&mJeYeeJee YeJes³egë, ÒepeeY³ees oefjêsY³e½e meleleb megKeb oÐegë~ Oecex
efmLejeë mevlees ogäeOecee&®eeefjCees ceveg<³eeved meleleb efMe#e³es³egë, meJeexlke=Àäb meYeeHeefleb ®e cev³esjved¤13¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) lespeefmJeved efJeÜeved Heg©<e! efpemeefue³es DeeHe (TOJe&ë) GÊece (YeJe) ntefpe³es, Oece& kesÀ (Heéfle)
DevegketÀue neskesÀ (efJeO³e) ogä Me$egDeeW keÀes leeæ[vee oerepf e³es, (Demceled) nceejs (efmLeje) efveM®eue (owJ³eeefve) efJeÜeveeW kesÀ j®es
HeoeLeeX keÀes (DeeefJeë) He´keÀì (ke=ÀCeg<Je) keÀerefpe³es, megKeesb keÀes (levegefn) efJemleeefj³es, (³eelegpetveeced) HejHeoeLeesXx keÀes HeéHle nesves
Deewj Jesie Jeeues Me$egpeveeW kesÀ (peeefceced) Yeespeve kesÀ Deewj (Depeeefceced) Dev³e J³eJenej kesÀ mLeeve keÀes (DeJe) De®ís He´keÀej
efJemleejHetJe&keÀ veä keÀerefpe³es Deewj (Me$etved) Me$egDeeW keÀess (Heće=Ceerefn) yeue kesÀ meeLe ceeefj³es, Fefmeefue³es ceQ (lJee) DeeHekeÀes
(Deivesë) Deefive kesÀ (lespemee) He´keÀeMe kesÀ (DeefOe) meccegKe (meeo³eeefce) mLeeHeve keÀjlee ntb¤13¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ jep³e kesÀ Ssée³³e& keÀes HeekesÀ GÊece iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJeeW mes ³egõ nesJeW,
He´peeDeeW Deewj Deewj oefjêeW keÀes efvejvlej megKe osJeW~ ogä DeOecee&®eejer ceveg<³eeW keÀes efvejvlej efMe#ee keÀjsb Deew j meyemes GÊece
Heg©<e keÀes meYeeHeefle ceevesb¤13¤
Deefivecet&×xl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~
efHeÀj Jen jepeHeg©<e kewÀmee nes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNefivecet&É¹H HIR1-HÍNH¢1NHJ¢O+HHIOHäÍ+HHI/H1-HHÉ DeN³eced~
DeNHee: MVOHHäHIPHHISHY-HHIOHa)YRäPH1O-HHZSHäPHHPHHRHHHIFH
DeNefiveë~ cetÉ¹H a HIR1-HÍa NH¢1NHJ¢OHGa +HHIOHäÍa +HÉHI/H1-HHÍa 'H1HFHGa 'H1+HHFHGa MVOHHäHIPHa HISH1Y-H1HIOH1a )YÌäPHa O-HHN~
'HHVSHäPHHaPHH1R1HH1HIFH1
HeoeLe&ë-(Deefiveë) met³³e&ë (cet×e&) meJex<eeb efMej FJe (efoJeë) ÒekeÀeMe³egõm³eekeÀeMem³e ceO³es (keÀkegÀled) ceneved~
keÀkegÀn Fefle cenvveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03~3)Dem³eevl³eueesHees JeCe&J³el³e³esve nm³e oë (Heefleë) HeeuekeÀë (He=efLeJ³eeë)
Yetcesë (De³eced) (DeHeeced) peueeveeced (jsleebefme) Jeer³³ee&efCe (efpevJeefle) ÒeerCeeefle leHe&³eefle (Fvêm³e) met³e&m³e (lJee) lJeeced
(Deespemee) Heje¬eÀcesCe (meeo³eeefce)~ #De³eb cev$eë Mele07.4.1.41 J³eeK³eeleë%¤14¤
DevJe³eë-ns jepeved! ³eLeeç³eceefiveefo&Jeë He=efLeJ³ee cet×e& keÀkegÀlHeeflejHeeb jsleebemf e efpevJeefle, leLee lJeb YeJe~ Denb
lJee lJeeefcevêm³eewpemee men jep³ee³e meeo³eeefce¤14¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³ees ceveg<³eë met³e&Jeod iegCekeÀce&mJeYeeJees v³ee³esve ÒepeeHeeuevelelHejes
Oeeefce&keÀes efJeÜeved YeJesled leb jepelJesve meJex ceveg<³eeë mJeerkegÀ³³eg&ë¤14¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! pewmes (De³eced) ³en (Deefiveë) met³³e& (efoJeë) He´keÀeMe³egõ DeekeÀeMe kesÀ yeer®e Deewj
(He=efLeJ³eeë) Yetefce keÀe (cet×e&) meye HeéefCe³eeW kesÀ efMej kesÀ meceeve GÊece (keÀkegÀled) meye mes yeæ[e (Heefleë) meye HeoeLeeX keÀe
j#ekeÀ (DeHeeced) peueeW kesÀ (jsleebefme) meejeW mes HeéefCe³eeW keÀes (efpevJeefle) le=Hle keÀjlee nw, Jewmes DeeHe Yeer ntefpe³es~ ceQ (lJee)
DeeHe keÀes (Fvo´m³e) met³³e& kesÀ (Deespemee) Heje¬eÀce kesÀ meeLe jep³e kesÀ efue³es (meeo³eeefce) mLeeHeve keÀjlee ntB¤14¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e met³³e& kesÀ meceeve iegCe, keÀcce& Deewj mJeYeeJe
Jeeuee, v³ee³e mes He´pee kesÀ Heeueve ceW lelHej, Oecee&lcee, efJeÜeved nes, GmekeÀes jep³eeefOekeÀejer meye ueesie ceeveW¤14¤
YegJees ³e%em³esl³em³e ef$eefMeje $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHeÀj Jen kewÀmee nes Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
<HJ-HHVäH1HPH1MSHäPHHYHV1OHHHHHäHIYH1HJHIµ1ÍPHHäPHVHI0H1-HHHI<HäÍa
efoefNJe cetÉ¹H YHRHI2HHVP-H1HHHISH1HFHäLYHVHNH¢HV Q-H1-HHQäFHG
<HJ-HäÍa H1HPHäa MSHäPHÍa H1a YHV1OHHa HHäa HIYH1HJHIµ1HIMHIOHä HIYH1HJOHGÉHI<HäÍa PHHäPHVa HI0H1-HHHI<HäÍa HIR1HI-H~ cetÉ¹H YHäFHGa
R1HI2H1HV1aP-H1HH FHGaP-H1ÍPHHHIFHHIOHäP-H1ÍÉPHHFHGaHISH1HFHGa'H1LYHV1aH1NH¢É<esN~ n1-H1-HHQ1HIFHHIOHäQ-H1É-HHQäFHG
HeoeLe&ë-(YegJeë) He=efLeJ³eeë (³e%em³e) jepeOece&m³e (jpemeë) ueeskeÀm³ewée³e&m³e Jee (®e) Heéeeoerveeced (veslee)
ve³evekeÀÊee& (³e$e) jep³es~ De$e efveHeelem³e ®e #Deäe06.3.136% Fefle oerIe&ë (efve³egefÓë) Jee³eesJexieeefoiegCewë men (me®emes)
meceJewe<f e (efMeJeeefYeë) keÀu³eeCekeÀeefjkeÀeefYeveer&efleefYeë (efoefJe) v³ee³eÒekeÀeMes (cet×e&veced) efMejë (oefOe<es) Oejefme (mJe<ee&ced)
mJeë megKeeefve meveefvle Yepeefvle ³e³ee leeced (efpe»eced) peesnJeerefle ³e³ee leeb Jee®eced (Deives) efJeÜved (®eke=À<es) keÀjese<f e
(nJ³eJeenced) nJ³eeefve nesleg oelegcene&efCe Òe%eeveeefve ³e³ee leeced~ #De³eb cev$eë Mele07.4.1.42 J³eeK³eeleë%¤15¤
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! ³eLeeçefiveefve&³egefÓë men Jee³et jpemees veslee meved efoefJe cet×e&veb Oejefle, leLee ³e$e
efMeJeeefYeë men YegJees ³e%em³e me®emes jep³eb oefOe<es, nJ³eJeenb mJe<ee¥ efpe»eáeke=À<es, le$e meJee&eCf e megKeeefve Je×&v le Fefle
efJepeeveerenf ¤15¤
YeeJeeLe&ë-³eefmceved jep³es jepeeo³eë meJex Oeeefce&keÀe ce²ue®eeefjCees OecexCe Òepeeë Heeue³es³egmle$e efJeÐeemegefMe#eepeeefve
megKeeefve kegÀlees ve Je×xjved¤15¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜeved Heg©<e! (³e$e) efpeme jep³e ceW DeeHe pewmes (efve³egefÓë) Jesie Deeefo iegCeeW kesÀ meeLe Jee³eg
(jpemeë) ueeskeÀeW Jee Ssée³³e& keÀe (veslee) ®eueeves neje (efoefJe) v³ee³e kesÀ He´keÀeMe ceW (cet×e&veced) efMej keÀes OeejCe keÀjlee
nw, Jewmes (³e$e) peneb (efMeJeeefYeë) keÀu³eeCekeÀejkeÀ veerelf e³eeW kesÀ meeLe (YegJeë) DeHeveer He=efLeJeer kesÀ (³e%em³e) jepeOecce& kesÀ
Heeueve keÀjvesnejs neskesÀ (me®emes) meb³egkeÌle neslee, De®ís Heg©<eeW mes jep³e keÀes (oefOe<es) OeejCe Deewj (nJ³eJeenced) osves
³eesi³e efJeÜeveeW keÀer HeéefHle keÀe nsleg (mJe<ee&ced) megKeeW keÀe mesJeve keÀjevesnejer (efpe»eced) De®ís efJe<e³eeW keÀer ieénkeÀ JeeCeer keÀes
(®eke=À<es) keÀjles nes, JeneB meye megKe yeæ{les nQ, ³en efveefM®ele peeefve³es¤15¤
YeeJeeLe&ë-efpeme jep³e ceW jepee Deeefo meye jepeHeg©<e cebieuee®ejCe keÀjvesnejs Oecee&lcee neskesÀ Oecee&vegketÀue He´peeDeeW
keÀe Heeueve keÀjW, Jeneb efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes nesves Jeeues megKe keÌ³eeW ve yeæ{¤ W 15¤
Oe´gJeemeerl³em³e ef$eefMeje $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ mJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~
Hegveë mee keÀer¢Meer YeJesefol³een¤
efHeÀj Jen jepeHelveer keÀwmeer nesJes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
Oe´gÉ-HHHIPHä2H1&HHPOHäOHHHI-H1ËHNH¢äFH &HHa
FHHO-HHäPHFHJÉo´ç *¾ä2HHU1YFHHPHJä+H1&HH[ÉDe-Hä/HFHHYHH+HHI/H1-HH5äjQ
Oe´gÉ-HHa'H1HIPH1a2H1&HHäa'HHPOHÉOHVOHHÉPOHäOHHaHI-H1ËHNHä¢FH1 &HVHIOHä HI-H1ËHÉNHä¢FH &HHaFHHaO-HH1aPH1FHJÉêë~ Gled~ JeNOeerNled~ cee~
megÉ+H1&H )HIOHäPHJÉ+H1&H Ía'H-Hä/HFHHYHHa+HÉefLeNJeerced~ ¢ÉjQ1
HeoeLe&ë-(Oe´gJee) efve<keÀcHee (Deefme) (Oe©Cee) efJeÐeeOece&Oe$eea (Deemle=lee) -HkHXHHM0HJ<HLHJ&HZÍ
mec³eiee®íeefolee (efJeéekeÀce&Cee) efJeéeeefve meceûeeefCe Oec³e&keÀcee&efCe ³em³e Hel³egmlesve (cee) (lJee) lJeeced (mecegêë)
mecegodêJeefvle keÀecegkeÀe ³eefmceved J³eJenejs meë (Gled) (JeOeerled) nv³eeled (cee) (megHeCe&ë) MeesYeveeefve HeCee&evf e
Heeefueleev³e²eefve ³em³e meë (DeJ³eLeceevee) Heer[eceÒeeHlee (He=efLeJeerced) mJejep³eYetefceced jQ JeOe&³e~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns jepeHeeflve! ³elees efJeéekeÀce&Cee Hel³ee men JeÊe&ceeveeççmle=lee Oe©Cee Oe´gJeeçefme, meeçJ³eLeceevee meleer
lJeb He=efLeJeercegod¢=bn lJee mecegêes ceeJeOeerled, megHeCe&½e cee JeOeerled¤16¤
YeeJeeLe&ë-³ee¢MeeR jepeveerelf eefJeÐeeb jepeeçOeerleJeeved YeJesled, lee¢MeercesJe je%eîeH³eOeerleJeleer m³eeled~ meowJeesYeew
+HHIOH-HOHHkHU-HOHHZ <HWO-HHYHHHVYH+HHXHYHE NHJ¢HH OHHFHGa-HHI<HHHMNH¢HFH-H/HHMHIQOHHZ <HWO-HH2HFH[&HPHYOHHYHHYHJO+HH²HkHUYHHHE
kHU+HJHYHHHE+HJHHNHJ¢HH OHGa
HeoeLe&ë-ns jepee keÀer ker! efpeme keÀejCe (efJeéekeÀce&Cee) meye Oece&³egkeÌle keÀece keÀjves Jeeues DeHeves Heefle kesÀ meeLe
JeÊe&leer ngF& (Deemle=lee) Jek DeeYet<eCe Deewj Þesÿ iegCeeW mes {Heer ngF& (Oe©Cee) efJeÐee Deewj Oece& keÀer OeejCee keÀjvesnejer
(Oe´gJee) efveM®eue (Deefme) nw, mees let (DeJ³eLeceevee) Heeræ[e mes jefnle ngF& (He=efLeJeerced) DeHeveer jep³eYetecf e keÀes (God¢bn)
De®ís He´keÀej yeæ{e (lJee) legPe keÀes (mecego´ë) peej ueesieeW keÀe J³eJenej (cee) cele (JeOeerled) meleeJes Deewj (megHeCe&ë)
megvoj j#ee efkeÀ³es DeJe³eJeeW mes ³egkeÌle lesje Heefle (cee) veneR ceejs¤16¤
YeeJeeLe&ë-pewmeer jepeveerelf e efJeÐee keÀes jepee Heæ{e nes, Jewmeer ner GmekeÀer jeCeer Yeer Heæ{er nesveer ®eeefn³es~ meowJe oesveeW
HejmHej HeefleJe´lee, kerJe´le nes kesÀ v³ee³e mes Heeueve keÀjW~ J³eefYe®eej Deewj keÀece keÀer J³eLee mes jefnle neskeÀj Oecee&vegketÀue
Heg$eeW keÀes GlHeVe keÀjkesÀ efk³eeW keÀe kHU jeCeer Deewj Heg©<eeW keÀe Heg©<e jepee v³ee³e keÀjs¤16¤
He´peeHeefleädJesl³em³e ef$eefMeje $eÝef<eë~ He´peeHeefleoxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë Heeflemleeb keÀLeb JeÊe&³esefol³een¤
efHeÀj jepee DeHeveer jeCeer keÀes kewÀmes JeÊee&Jes, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+H1SHH+HäHIOHÆG-HHPHHRHO-H1+HHE+HÉáVPHäFHJÉRPHVFHäYHGa
-HHäP-HOHH51+H/HäP-HOHH51+H/HäP-H+HHI/HNJ³enefme¤17¤
´H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHä ´H1SHHÉ+HäHIOeë~ lJeeN~ meeNoN³eNlegÉ~ DeNHeeced~ He=Éÿs~ meNcegÉÌPHäa6FHäYHGa-HHäP-HOHHUFHGa´H/HäP-HOHHUFHGa´H/HäP-H
He=ÉefLeNJeer~ DeNefmeN¤17¤
HeoeLe&ë-(ÒepeeHeefleë) Òepee³eeë mJeeceer (lJee) lJeeced (meeo³eleg) mLeeHe³eleg (DeHeeced) peueeveeced (He=ÿs) GHeefj
(mecegêm³e) meeiejm³e (Sceved) ÒeeHleJ³es mLeeves~ De$e meHlec³ee uegkedÀ~ De$e SceVeeefo<eg ívoefme HejªHeced
#Deäe0Jee06.1.91% Fefle JeeefÊe&kesÀve HejªHeced~ (J³e®emJeleerced) yeng J³e®ees J³eáeveb efJeÐeeieceveb melkeÀjCeb Jee efJeÐeles
³em³eemleeced (ÒeLemJeleerced) ÒeLeë ÒeK³eelee keÀerefÊe&eJf e&Ðeles ³em³eemleeced (ÒeLemJe) ÒeK³eelee YeJe (He=efLeJeer) YetefceefjJe
megKeÒeoe (Deefme)~ #De³eb cev$eë Mele07.4.2.6 J³eeK³eeleë%¤17¤
DevJe³eë-ns efJeogef<e ÒepeeHeeefuekesÀ jeef%e! ³eLee ÒepeeHeefleë mecegêm³eeHeecesceved He=ÿs veewkesÀJe J³e®emJeleeR ÒeLemJeleeR
lJee lJeeb meeo³eleg, ³elemlJeb He=efLeJ³eefme, lemceeled kHUv³ee³ekeÀjCes ÒeLemJe, leLee les HeefleYe&Jesled¤17¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ jepeHeg©<eeo³eë mJe³eb ³eefmceved jepekeÀce&efCe ÒeJeÊexjBmleefmceved mJeeb mJeeb
HIk³eb mLeeHe³es³egë~ ³eë Heg©<eë Heg©<eeCeeb v³ee³eeefOekeÀejs efleÿsled lem³e kHU kHUCeeb v³ee³eemeves efmLelee YeJesled¤17¤
HeoeLe&ë-QVHI-HRJHIHHIkSHZPHV(He´peeHeefleë) He´pee keÀe mJeeceer (mecego´m³e) mecego´ kesÀ (DeHeeced) peueeW kesÀ (Sceved)
HeéHle nesves ³eesi³e mLeeve kesÀ (He=ÿs) THej veewkeÀe kesÀ meceeve (J³e®emJeleerced) yengle efJeÐee keÀer HeéefHle Deewj melkeÀej mes ³egkeÌle
(He´LemJeleerced) He´Mebefmele keÀerefÊe& Jeeueer (lJee) legPe keÀes (meeo³eleg) mLeeHeve keÀjs, efpeme keÀejCe let (He=efLeJeer) Yetecf e kesÀ
meceeve megKe osves Jeeueer (Deefme) QZ)PHHIXHHVHIkHH:NHV¢YHHHNH¢MYHVFH: (He´LemJe) Heéfme× nes, Jewmes lesje Heefle Heg©<eeW keÀe
v³ee³e keÀjs¤17¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ jepeHeg©<e Deeefo keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeeHe efpeme-efpeme
jepekeÀe³e& ceW He´Je=Êe neW, Gme-Gme keÀe³e& ceW DeHeveer-'H+HYHHU HIkHH: NH¢HV <HHU P/HH+HYHNH¢M:SHHV-pees jepeHeg©<e efpeve-efpeve
Heg©<eeW keÀe v³ee³e keÀjs, Gme-*PHNH¢HUkHUHIkHH:NH¢HYHHHHINH¢HHNH¢M:
Yetjmeerl³em³e ef$eefMeje $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ He´mleejHe*defõMívoë~ He_®eceë mJejë¤
efHeÀj Jen jeCeer kewÀmeer nes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
<HWMäHIPH1<HWHIFHäMlPHHIRäHIOHMHIPHHI-H1ËH2HHäHH1HI-HËHäPH1<HJ-HäYHPH2H1HHU a
He=ÉHI/H1-HH5HäÏ+HHI/H1-HH5äjQ+HHI/H1-HH5FHHHIQäjPHHUÍ
<HWÍa 'H1HIPH1a <HWHIFHäÍa 'H1HIPH1a 'HHIRäHIOHÍa 'H1HIPH1a HI-H1ËH2HHäHH1 )HIOHä HI-H1ËHÉ2HHHHäÍa HI-HËHäPHa <HJ-HäYHPHa 2H1HHDa
He=ÉefLeNJeerced~ ³eN®íN~ He=ÉefLeNJeerced~ ¢ÉjQ1a+HÉHI/H1-HHUFHGaFHHaHIQ1jPHHU1Í
HeoeLe&ë-(Yetë) YeJeleerefle Yetë (Deefme) (Yetefceë) He=efLeJeerJeled (Deefme) (Deefoefleë)
DeKeefC[lewée³³e&cevleefj#eefceJee#egyOee (Deefme) (efJeéeOee³eeë) ³ee efJeéeb meJe¥ ie=Áeefle ie=neÞeceer jepeJ³eJenejb oOeeefle mee
(efJeéem³e) meJe&m³e (YegJevem³e) YeJeefvle Yetleeefve ³eefmceved jep³es lem³e (Oe$eea) OeeefjkeÀe (He=efLeJeerced) (³e®í) efveie=neCe
(He=efLeJeerced) (¢bn) JeOe&³e (He=efLeJeerced) (cee) (efnbmeerë) efnbm³eeë~ #De³eb cev$eë Mele07.4.2.7 J³eeK³eeleë%¤18¤
DevJe³eë-ns jepeHeeflve! ³elemlJeb Yetejf Jeeefme, lemceeled He=eLf eJeeR ³e®í~ ³elemlJeb efJeéeOee³ee efJeéem³e YegJevem³e Oe$eea
YetefceefjJeeefme, lemceeled He=efLeJeeR ¢bn~ ³elemlJeceefoefleefjJeeefme, lemceeled He=eLf eJeeR cee efnbmeerë¤18¤
YeeJeeLe&ë-HHÍMHSHNHJ¢XHHIkHÍ+HHI/H-HHHIR-HRG2HZHH HIRLHJ&HHJ×HÍPHHIYOHOHH6-HMHSHENH¢¬HJ FHQ HIYOH
HeoeLe&ë-ns jeCeer! efpememes let (Yetë) Yetefce kesÀ meceeve (Deefme) nw, Fme keÀejCe (He=efLeJeerced) He=efLeJeer keÀes (³e®í)
efvejvlej ieńCe keÀj~ efpemeefue³es let (efJeéeOee³eeë) meye ie=neÞece kesÀ Deewj jepemecyevOeer J³eJenejeW Deewj (efJeéem³e) meye
(YegJevem³e) jep³e keÀes (Oe$eea) OeejCe keÀjvesnejer (Yetefceë) He=efLeJeer kesÀ meceeve (Deefme) nw, Fmeefue³es (He=efLeJeerced) He=efLeJeer
keÀes (¢bn) yeæ{e Deewj efpeme keÀejCe let (Deefoefleë) DeKeC[ Ssée³³e& Jeeues DeekeÀeMe kesÀ meceeve #eesYejefnle (Deefme) nw,
Fmeefue³es (He=efLeJeerced) Yetefce keÀes (cee) cele (efnbmeerë) efyeieeæ[¤18¤
YeeJeeLe&ë-pees jepekegÀue keÀer ker He=efLeJeer Deeefo kesÀ meceeve Oeerjpe Deeefo iegCeeW mes ³egkeÌle nes lees Jes ner jep³e keÀjves
kesÀ ³eesi³e nesleer nQ¤18¤
efJeéemcee Fl³em³e ef$eefMeje $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvemleew HejmHejb keÀLeb JeÊex³eeleeefcel³een¤
HI+H¢M-HVkHU-Heg©<e DeeHeme ceW kewÀmes JeÊeX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI-HËHäPFHZ+HHN&HHHHä+HHNvee³eäJ³eeNYHHHHVäReNYHHHä+HHIOH1áHHZ{H1HIMHHäHa
DeNefiveädJeeNHI<H+HHäOHJFH1¿eHP-H1POHHÏ1HIR H1H0HYOHäFHVYH1OHHHäRV1-HOHäHHHIMlmJeod Oe´gÉ-HHPHHU{R
HI-HËHäPFHZa ´HH1&HHHäa 'H1+HH1YHHHVOHä+HÉ'HH1YHHHäa -HH1YHHHVHIOHä HI-HÉ'HH1YHHHäa *1RH1YHHHVOHJäOHGÉ'HH1YHHHäa ´H1HIOH1áHHZäa
´H1HIOH1P/HHHH1 )HIOHä ´HHIOH1ÉP/HHHZ{a H1HMI HHäHa 'H1HILYHÍa O-HH1a 'H1HI<Ha +HH1OHJÉ~ ceN¿eHa P-H1POHHa Ï1HIR HHäa 0HYOHäFHV1YHVHIOH1 0HFHGÉOHäFHVYHa
OHHHäaRV1-HOHäHHa'H1HIÉMlP-HOHGa2HJÉJee~ meerNoN¤19¤
HeoeLe&ë-(efJeéemcew) mebHetCee&³e (ÒeeCee³e) peerJevensleJes (DeHeevee³e) ogëKeefveJeejCee³e (J³eevee³e)
efJeefJeOeesÊeceJ³eJeneje³e (Goevee³e) Glke=Àäe³e yeuee³e (Òeefleÿe³ew) melke=Àle³es (®eefj$ee³e) Oecee&®ejCee³e (Deefiveë)
efJe%eeveJeeved Heefleë (lJee) lJeeced (DeefYe) DeeefYecegK³ele³ee (Heeleg) j#eleg (ce¿ee) cenl³ee (mJeml³ee) ÒeeHekeÀmegKeef¬eÀ³e³ee
(íefo&<ee) ÒeoerHlesve (Mevlecesve) Del³evlemegKeªHesCe keÀce&Cee (le³ee) (osJele³ee) efJeJeeefnleHeefleªHe³ee megKeÒeo³ee
(Deef²jmJeled) keÀejCeJeled (Oe´gJee) efve½euemJeªHee (meero) DeJeefmLelee YeJe~ #De³eb cev$eë Mele07.4.2.8
DevJe³eë-QV HIk HHVÉHILYHPOHV +HHIOHFH ¡HH P-HPOHH 0HYOHFHVYH ÏHIR HH HI-HËHPFHZ ´HH&HHHH+HHYHHH -HHYHHHHVRHYHHH
Òeefleÿe³ew ®eefj$ee³e ³eeb lJeeefYeHeeleg, mee lJeb le³ee osJele³ee meneçef²jmJeod Oe´gJee meero¤19¤
YeeJeeLe&ë-+HJHHÍ P-HP-HkHU&HHE PHONH¢HMPHJ.HH<HHFH-HHI<HHHMV&H H HI´HHHHM&HE +HHXHYHHHIRNHE¢ H PHOHOHE NHJ¢HJ Í
HIkHHVÉ+HV-HFHV-Ha YH P-HHIkHE HI-HQHHHYHHE +HJHÍ P-H+HJHE HI-HQHHHYHE kHU H PHELHÏVOHGa 6-HE +HMP+HMPH
efÒe³ee®ejCeeJegYeew meoe JeÊex³eeleeced¤19¤
HeoeLe&ë-ns efk! pees (Deefiveë) efJe%eeve³egõ lesje Heefle (ce¿ee) yeæ[er (mJeml³ee) megKe HeéHle keÀjevesnejer ef¬eÀ³ee
Deewj (íefo&<ee) He´keÀeMe³egkeÌle (Mevlecesve) Del³evlemegKeoe³ekeÀ keÀce& kesÀ meeLe (efJeéemcew) mecHetCe& (HeéCee³e) peerJeve kesÀ nsleg
HeéCe (DeHeevee³e) ogëKeeW keÀer efveJe=eÊf e (J³eevee³e) DeveskeÀ He´keÀej kesÀ GÊece J³eJenejeW keÀer efmeef× (Goevee³e) GÊece yeue
(Heéfleÿe³ew) melkeÀej Deewj (®eefj$ee³e) Oece& keÀe Dee®ejCe keÀjves kesÀ efue³es efpeme (lJee) lesjer (DeefYeHeeleg) mevcegKe neskeÀj
j#ee keÀjs, mees let (le³ee) Gme (osJele³ee) efoJ³emJeªHe Heefle kesÀ meeLe (Deef²jmJeled) pewmes keÀe³³e&-keÀejCe keÀe mecyevOe nw,
Jewmes (Oe´gJee) efveM®eue nes kesÀ (meero) Heéfleÿe³egkeÌle nes¤19¤
YeeJeeLe&ë-Heg©<eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ DeHeveer-DeHeveer efk³eeW kesÀ melkeÀej mes megKe Deewj J³eefYe®eej mes jefnle neskesÀ
HeérefleHetJe&keÀ Dee®ejCe Deewj GvekeÀer j#ee Deeefo efvejvlej keÀjW, Deewj Fmeer He´keÀej ker ueesie Yeer jnW~ DeHeveer ker keÀes íesæ[
Dev³e ker keÀer F®íe ve Heg©<e Deewj ve DeHeves Heefle keÀes íesæ[ otmejs Heg©<e keÀe mebie ker keÀjs~ Ssmes ner DeeHeme ceW
HeérefleHetJe&keÀ ner oesveeW meoe JeÊeX¤19¤
keÀeC[elkeÀeC[eefol³em³eeçefive$eÝ&ef<eë~ Helveer osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HI+H¢M-HQkHUNHZ¢PHHUQHV)PHHI-HHHNH¢H*+HRV0H'HLHXHVFHYHFH:HINH¢HHQZ
keÀeC[eäONH¢H&>HO+H1MHVQäYOHHU1+HäHÍ+HH1P+HHIMäa
61-HHYHHV{RW-H[1+HOHäYHJPH1QÓHVä&H0H1OHVYHäH
NH¢H&>HäONH¢H&>H1HIRHIOH1 NH¢H&>HäOHGÉNH¢H&>HOHGa´H1MHVQ1YOHHUHIOHä ´H1ÉMHVQäYOHHUa+HäHÍ+HH1 )HIOH1 +HäHÍÉ+HHÍa+HHIMäa61-Ha
veNë~ otÉJexN~ ÒeN~ leNvegÉaPH1QÓHVä&Ha0H1OHVYHäaH1
HeoeLe&ë-(keÀeC[elkeÀeC[eled) ûevLesûe&vLesë (Òejesnvleer) Òeke=Àäle³ee Je×&ceevee (He©<eëHe©<eë) cece&Cees cece&Ceë
(Heefj) meJe&leë (SJee) efveHeelem³e ®e #Deäe06.3.136% Fefle oerIe&ë (veë) Demceeved (otJex) otJee&JeÜÊe&ceeves (Òe) (leveg)
efJemle=Cegefn (menñesCe) DemebK³eelesve (Melesve) DeveskewÀë (®e)~ #De³eb cev$eë Mele07.4.2.14 J³eeK³eeleë%¤20¤
DevJe³eë-ns efm$e! lJeb ³eLee menñesCe Melesve ®e keÀeC[elkeÀeC[eled He©<eëHe©<emHeefj Òejesnvleer otJex otJeez<eOeer
JeÊe&les, leLewJe veesçmceeved Heg$eHeew$ewée³ee&efoefYeë Òeleveg¤20¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee otJeez<eOeer jesieÒeCeeefMekeÀe megKeJeef×&keÀe megefJemleerCee& ef®ejb mLee$eer
meleer JeOe&les, leLee meleer efJeog<eer kHU kegÀueb MeleOee menñeOee JeOe&³esled, leLee Heg©<eesçefHe Òe³elesle¤20¤
HeoeLe&ë-QVHIkOHWSHZPHV(menñesCe) DemebK³eele (®e) Deewj (Melesve) yengle He´keÀej kesÀ meeLe (keÀeC[elkeÀeC[eled)
meye DeJe³eJeeW Deewj (He©<eëHe©<eë) ieebþ-ieebþ mes (Heefj) meye Deesj mes (He´jesnvleer) Del³evle yeæ{leer ngF& (otJex) otJee& Ieeme
nesleer nw, Jewmes (SJe) ner (veë) nce keÀes Heg$e-Heew$e Deewj Ssée³e& mes (He´leveg) efJemle=le keÀj¤20¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes otJee& Dees<eefOe jesieeW keÀe veeMe Deewj megKeeW keÀes
\HÈ^HYHVQHMHU PHJYRMHI-HPOHHMHJ×QHVOHHU QJ) \HÈÔHHU QZa-HZPHV QHU HI-HRJHHU kHU NH¢HV HHHIQHV HINH¢\HQJOH+HNH¢HMmes DeHeves kegÀue
keÀes yeæ{eJes¤20¤
³ee Melesvesl³em³eeefive$eÝ&ef<eë~ Helveer osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHeÀj Jen kewÀmeer nes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HH0H1OHVYHä+HOH1YHHVHIHäPH1QÓHVi&HHI-H1MHVQäHIPHa
OHPHHäPOHVRV-HHUÆNHV¢HI-H12HVFHäQ1HI-HHHä-H1HFHG
HHa 0H1OHVYHäa ´H1OH1YHHVHHUHIOHä ´HÉOH1YHHVHIHäa PH1QÓHVä&Ha HI-H1MHVQ1PHHUHIOHä HI-H1ÉMHVQäHIPHa OHPHHäÍa OHV1a RV1HI-HN~ FNäNkesÀN~ HI-H12HVFHäa
Q1HI-HHHäa-H1HFHG
HeoeLe&ë-(³ee) (Melesve) DemebK³eelesve (Òeleveesef<e) (menñesCe) DemebK³eelesve (efJejesnefme) efJeefJeOele³ee JeOe&mes
(lem³eeë) (les) leJe (osefJe) osoerH³eceeves (FäkesÀ) FäkesÀJe MegYewieg&Cewë megMeesefYeles (efJeOesce) Heefj®ejsce (nefJe<ee) neslegcenxCe
(Je³eced)~ #De³eb cev$eë Mele07.4.2.15 J³eeK³eeleë%¤21¤
DevJe³eë-QV )ÆNHV¢ )ÆNH¢H-HRG ^HELHV RVH-I H HIk H/HVÆNH¢H 0HOHVYH ´HOHYHHVHIOH PHQÓHV&H HI-HMHVHQI OH OH/HH HH
lJecemceeved Melesve Òeleveesef<e menñesCe ®e efJejesnefme, lem³eemles leJe nefJe<ee Je³eb efJeOesce lJeeb Heefj®ejsce¤21¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee MeleMeë menñeeCeeräkeÀe ie=nekeÀeje YetlJee meJee&ved megKe³eefvle,
OH/HZ-H HHÍ PHH2-HÍ HIkHÍ +HJH+HHZH<HOHHHIRHI<HÍ PH-HH YHHYHYRHVHJPOHHÍ +HJHHÍ PHOHOHE PHONHJ¢HJ Ía YHHIQ PHO+HJHkHU-
meceeiecesve efJevee MegYeiegCee{îeev³eHel³eeefve pee³esjved~ SJebYetlewë mevleevewefJe&vee ceeleeefHele+Ceeb kegÀleë megKeb pee³esle¤21¤
HeoeLe&ë-ns (FäkesÀ) F¥ì kesÀ meceeve ¢æ{ DeJe³eJeeW mes ³egkeÌle, MegYe iegCeeW mes MeesYee³eceeve (osefJe) He´keÀeMe³egkeÌle
kHUSHZPHV)ÎPHZNH¢È>H:PHE.HHmes cekeÀeve Deeefo keÀe efJemleej Deewj npeejn mes yengle yeæ{e osleer nw, Jewmes (³ee) pees let nce
ueesieeW keÀes (Melesve) mewkeÀæ[eW Heg$e-Heew$eeefo mecHeefÊe mes (He´leveesef<e) efJemleej³egõ keÀjleer Deewj (menñesCe) npeejn He´keÀej kesÀ
HeoeLeesxX mes (efJejesnefme) efJeefJeOe He´keÀej yeæ{eleer nw, (lem³eeë) Gme (les) lesjer (nefJe<ee) osves ³eesi³e HeoeLeeX mes (Je³eced) nce
ueesie (efJeOesce) mesJee keÀjW¤21¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes mewkeÀæ[eW He´keÀej mes npeejn F¥ì Iej ªHe yeve kesÀ meye
+HHHI&HHH:NH¢HVPHJ.HRVOHHUQ4-HZPHVSHHVÀHVákHUXHHVLH+HJH-Heew$e Ssée³³e& Deewj Ye=l³e Deeefo mes meye keÀes Deevevo osJeW, GvekeÀe
+HJHXHHVLHHIYHMYOHMPHONH¢HMNH¢M:NH®HH:HINH¢ÀHVá+HJH'HHZMHIkHH: NHV¢PHELHNHV¢HI\HYHH0HJ<HLHJ&HH: PHV HJN eÌle mevleeve keÀYeer
veneR nes mekeÀles Deewj Ssmes mevleeveeW kesÀ efyevee ceelee efHelee keÀes megKe keÀye efceue mekeÀlee nw¤21¤
³eemle Fl³em³esvoéiveer $eÝ<eer~ DeefiveoxJelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤

Hegveë mee keÀer¢Meer YeJesefol³egHeefoM³eles¤
HI+H¢M-HQkHUNHZ¢PHHUQHV-HVHQHI-HHH'HLHXHVFHYHFH:NH¢QHQZ
³eHPOHVäÉ DeivesN met³³exN ©®eesN efoJHäFHHOH1Y-HHIYOäHMlHI0FHHI<HäÍa
OHHHI<HäYHH[É 'H1²HPH-HH {<HHU1HVSHYHHä³e vemke=ÀefOe¤22¤
HHÍaOHV1a'H1LYHV1aPHWH[{aHäÍaHIR-HäFHGa'HH1OH1Y-HYOHHUOHHäÉOH1Y-HHIYOHäaMlHI0FHHI<H1HIMHIOHä MlHI0FHÉHI<HäÍaOHHHI<HäÍaYH1Ía'H1²Ha
PH-HH {HI<HÍa1HVaSHYHHäHaYH1ÍaNH¢ÉefOeN¤22¤
HeoeLe&ë-(³eeë) (les) leJe (Deives) DeefiveefjJe JeÊe&ceeves (met³³ex) DekexÀ (©®eë) oerHle³eë (efoJeced) ÒekeÀeMeced
(DeelevJeefvle) mecevleeod efJemle=CJeefvle (jefMceefYeë) efkeÀjCewë (leeefYeë) ©ef®eefYeë (veë) Demceeved (DeÐe) (meJee&efYeë)
(©®es) ©ef®ekeÀejkeÀe³e (pevee³e) Òeefme×e³e (veë) Demceeved (ke=ÀefOe) kegÀ©~ De$e efJekeÀjCeuegkedÀ~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-QV 'HLYHV HI-HRJH2HHHI+HNHV¢ HIk ³eemles ©®e³eë meefvle, leeefYeë meJee&efYeveex ³eLee ©®eë met³³ex
jefMceefYeefo&JeceelevJeefvle, leLee lJeceeleveg~ DeÐe ©®es pevee³e veë Òeerleeved ke=ÀefOe¤22¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee ye´ïeeC[s met³e&m³e oerHle³eë meJee&efCe Jemletefve ÒekeÀeM³e jes®e³eefvle,
OH/HZ-H HI-HRJHÍ PHH2-HÍ +HHIOH-HOHHÍ HIkHÍ PH-HH HI&H LHQNH¢FHH HI&H ´HNH¢H0HHHIYOHa HH kHU+HJHHZ +HMP+HME ´HHUHI lecevleew
m³eeleeced, le$e meJe¥ keÀu³eeCecesJe¤22¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deefive kesÀ meceeve lespeOeeefjCeer Heæ{evesnejer HI-HRJHHU kHU (³eeë) pees (les) lesjer ©ef®e nQ,
(leeefYeë) Gve (meJee&efYeë) meye ©ef®e³eeW mes ³egkeÌle (veë) nce keÀes pewmes (©®eë) oereHf le³eeb (met³³ex) met³³e& ceW (jefMceefYeë)
efkeÀjCeeW mes (efoJeced) He´keÀeMe keÀes (DeelevJeefvle) De®ís He´keÀej efJemleej³egkeÌle keÀjleer nQ, Jewmes let Yeer De®ís He´keÀej efJemle=le
megKe³egkeÌle keÀj Deewj (DeÐe) Deepe (©®es) ©ef®e keÀjevesnejs (pevee³e) Heéfme× ceveg<³e kesÀ efue³es (veë) nce ueesieeW keÀes
Heérefle³egõ (ke=ÀefOe) keÀj¤22¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes ye´ïeeC[ ceW met³³e& keÀer oerefHle meye JemlegDeeW keÀes
He´keÀeefMele keÀj ©ef®e³egõ keÀjleer nQ, Jewmes ner efJeog<eer Þesÿ HeefleJe´lee efkHHE,HMNHV¢PH\HNH¢HHH; keÀe He´keÀeMe keÀjleer nQ~ efpeme
kegÀue ceW ker Deewj Heg©<e DeeHeme ceW Heérefle³egkeÌle neW, JeneB meye efJe<e³eeW ceW keÀu³eeCe ner neslee nw¤22¤
³ee Jees osJee Fl³em³esvoéiveer $eÝ<eer~ ye=nmHeefleoxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
'H/HkHU+HJHZÍ keÀLeb efJe%eeveb mebHeeÐeefcel³een¤
'H\HkHU-Heg©<eeW keÀes efJe%eeve keÀer efmeef× kewÀmes keÀjveer ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HH-HHVäRV-HH1ÍPHWH[1HHV1LHHV-HËHV{HJÉ ³ee ©®Häë~
Fvo´HäiveeNr OHHHI<H1ÍPH-HHi&YeerN HYHHV2H¬H\HQP+HOHV
HHÍa-H1ÍaRV1-HH1ÍaPHWH[{aHäÍaLHHVHJäa'HËHVäHJaHHÍaHäÍa)YÌHäLYHHU1É)OHHUYÌHäLYHHUaOHHHI<HäÍaPH-HH {HI<HÍa Häced~

veNë~ OeNÊeN~ ye=ÉnNmHeNlesN¤23¤
HeoeLe&ë-(³eeë) (Jeë) ³eg<ceekeÀced (osJeeë) efJeÜebmeë (met³³ex) meefJeleefj (©®eë) ©®e³eë (iees<eg) Oesveg<eg (Deées<eg)
ieJeeefo<eg (³eeë) (©®eë) Òeerle³eë (Fvêeiveer) efJeÐeglmet³³e&JeoO³eeHekeÀesHeosMekeÀew (leeefYeë) (meJee&efYeë) (©®eced) keÀeceveeced
(veë) DemceekebÀ ceO³es (OeÊe) (ye=nmHeles) ye=nleeb efJeog<eeb HeeuekeÀ~ #De³eb cev$eë Mele07.4.2.21 J³eeK³eeleë%¤23¤
DevJe³eë-ns osJeeë! ³et³eb ³ee Jeë met³ex ©®ees ³ee iees<Jeées<eg ©®eM®esJe ©®eë meefvle, leeefYeë meJee&Yeer ©efiYeveex
©®eefcevêeiveer FJe OeÊe~ ns ye=nmHeles Hejer#ekeÀ! YeJeevemceekebÀ Hejer#eeb kegÀ©¤23¤
YeeJeeLe&ë-³eeJevceveg<³eeCeeb efJeÜlme² F&éejsçm³e me=äew ®e ©ef®eë Hejer#ee ®e ve pee³eles, leeJeefÜ%eeveb ve
Je×&les¤23¤
HeoeLe&ë-ns (osJeeë) efJeÜevees! legce meye ueesie (³eeë) pees (Jeë) legcnejer (met³³ex) met³³e& ceW (©®eë) ©ef®e Deewj
(³eeë) pees (iees<eg) ieewDeeW Deewj (Deées<eg) Iees[ æ eW Deeefo ceW (©®eë) Heérefle³eeW kesÀ meceeve Heérefle nw, (leeefYeë) Gve (meJee&efYeë)
meye ©ef®e³eeW mes (veë) nceejs yeer®e (©®eced) keÀecevee keÀes (Fvoéiveer) efyepegueer Deewj met³³e&Jeled DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ
pewmes OeejCe keÀjs, Jewmes (OeÊe) OeejCe keÀjes~ ns (ye=nmHeles) He#eHeele íesæ[ kesÀ Hejer#ee keÀjevesnejs HetCe&efJeÐee ³egkeÌle DeeHe
(veë) nceejer Hejer#ee keÀerefpe³es¤23¤
YeeJeeLe&ë-peye lekeÀ ceveg<³e ueesieeW keÀer efJeÜeveeW kesÀ mebie F&éej Gme keÀer j®evee ceW ©ef®e Deewj Hejer#ee veneR nesleer ,
leye lekeÀ efJe%eeve keÀYeer veneR yeæ{ mekeÀlee¤23¤
efJeje[dp³eesefleefjl³em³esvoéiveer $eÝ<eer~ He´peeHeefleoxJelee~ efve®e=odOe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
ocHeleer Dev³eesçv³eb keÀLeb Jelex³eeleeefcel³een¤
kHU-Heg©<e DeeHeme ceW kewÀmeer JeÊesxX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
efJeNje[d p³eeseflHäjOeej³eled mJeNje[d p³eeseflHäjOeej³eled~
HeŃpeeHHäefleädJee meeo³eleg He=Éÿs He=äefLeNJ³ee p³eeseflHä<celeerced~
HI-HËHäPFHZ+HH1&HHHHä+HH1YHHHä J³eeNvee³eN efJeéebN p³eeseflHä³e&®í~
DeNefiveäsçefOHäHeefleNmle³eHä osNJelHä³eeef²MlmJeod Oe´gÉJee PHHU{R
HI-H1MHHI>HIOHä HI-H1ÉMHÎGaSHHVHIOHäÍa'H12HH1MlH1OHGaP-H1MHHI>HIOHäP-H1ÉMHÎGaSHHVHIOHäÍa'H12HH1MlH1OHGa´H1SHH+HäHIOH1HIMHIOH1´H1SHHÉ+HäHIOHÍa
lJeeN~ meeNoN³eNlegÉ~ He=Éÿs~ He=ÉHI/H1-HHÍa SHHVHIOHäFHOHHUFHGa HI-HËHäPFHZa ´HH1&HHHäa 'H1+HH1YHHHVOHä+HÉ'HH1YHHHäa -HH1YHHHVHIOHä HI-HÉ'HH1YHHHäa
HI-HËHäFHGaSHHVHIOHäÍaH1Ï1a'H1HILYHÍaOHV1a'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍaOHHHäaRV1-HOHäHHa'H1HIÉMlP-HOHGa2HJÉJee~ meerNoN¤24¤
HeoeLe&ë-(efJejeìd) ³ee efJeefJeOeemeg jepeles (p³eesefleë) efJeÐeeÒekeÀeMeced (DeOeej³eled) Oeej³esled (mJejeìd) meJex<eg
Oecee&®ejCes<eg mJe³eb jepeles (p³eesefleë) efJeÐegoeefoÒekeÀeMeced (DeOeej³eled) (ÒepeeHeefleë) Òepee³eeë HeeuekeÀë (lJee) lJeeced
(meeo³eleg) mebmLeeHe³eleg (He=ÿs) leues (He=efLeJ³eeë) Yetcesë (p³eesefle<celeerced) ÒeMemleb p³eesefleefJe&ÐeeefJe%eeveb efJeÐeles ³em³eemleeced
(efJeéemcew) DeefKeuee³e (ÒeeCee³e) ÒeeefCeefle megKeb ³esve lemcew (DeHeevee³e) DeHeeefveefle ogëKeb ³esve lemcew (J³eevee³e) J³eeefveefle
meJee&ved MegYeiegCekeÀce&mJeYeeJeeved ³esve lemcew (efJeéeced) meceûeced (p³eesefleë) efJe%eeveced (³e®í) ie=neCe (Deefiveë) efJe%eeveJeeved
(les) leJe (DeefOeHeefleë) mJeeceer (le³ee) (osJele³ee) efoJ³e³ee (Deef²jmJeled) met$eelceJeled (Oe´gJee) efve<keÀcHee (meero) efmLeje
YeJe~ #De³eb cev$eë Mele07.4.2.23 J³eeK³eeleë%¤24¤
DevJe³eë-HH HI-HMHÎG kHU SHHVHIOHM2HHMHOHG HÍ P-HMHÎG +HJHHV SHHVHIOHM2HHMHOHG PHH PH HHÉHI.HXHE PHJ.HE
´HH+YHJHHOHGa QV HIk HHVÉHILYHPOHVÉHI2H+HHIOHMHIPOH OHHH RV-HOHHH PHQ O-HFHHIMP-HRG 2HJ-HH PHHURa QV Heg©<e!
HHÉHILYHPOH-HHÉHI2H+HOYHHIPOHOHHHRV-HOHHHPHQO-HFHHIMP-HRG2HJ-HÍPHHURaQVHIkHÍ´HSHH+HHIOHÍ+HHI/H-HHÍ+Hás efJeéemcew
ÒeeCee³eeHeevee³e J³eevee³e p³eesefle<celeeR efJeÐegleefceJe lJee meeo³eleg, mee lJeb efJeéeb p³eesefle³e&®íwlemcee Sveb Heefleb lJeb
meeo³e¤24¤
YeeJeeLe&ë-HVkHU+HJHHÍPHOPHELHHI-H²HH<HHPHH<HHEHI-H²HJRHHIR+HRH/H HI-H²HHE-H¹ HYOHVOH)QPHJHI.HYHHV<H-HHIYOHa+HHIOHÍ
HIkHEPHRHPHONHJ¢HH OHGkHU+HHIOHÃHNHJ¢HH OHGa6-HE+HMP+HME´HHUOHHPHQZ-HPHJ.eb Yeg¡eeleeced¤24¤
HeoeLe&ë-pees (efJejeìd) DeveskeÀ He´keÀej keÀer efJeÐeeDeeW ceW He´keÀeMeceeve ker (p³eesefleë) efJeÐee keÀer GVeefle keÀes
(DeOeej³eled) OeejCe keÀjs-keÀjeJes, pees (mJejeìd) meye Oecce&³egõ J³eJenejesb ceW Meg×e®eejer Heg©<e (p³eesefleë) efyepegueer Deeefo
kesÀ He´keÀeMe keÀes (DeOeej³eled) OeejCe keÀjs-keÀjeJes, Jes oesveeW kHU-Heg©<e mecHetCe& megKeeW keÀes HeéHle nesJeW~ ns efk! pees
(Deefiveë) Deefive kesÀ meceeve lespemJeer efJe%eeve³egõ (les) lesje (DeefOeHeefleë) mJeeceer nw, (le³ee) Gme (osJele³ee) megvoj
osJemJe©He Heefle kesÀ meeLe let (Deef²jmJeled) met$eelcee Jee³eg kesÀ meceeve (Oe´gJee) ¢æ{lee mes (meero) efmLej nes~ ns Heg©<e! pees
Deefive kesÀ meceeve lespeOeeefjCeer lesjer j#ee keÀes keÀjvesQHMHU ker nw, Gme osJeer kesÀ meeLe let HeéCeeW kesÀ meceeve HeérefleHetJe&keÀ
efveM®e³e keÀjkesÀ efmLele nes~ ns efk! (He´peeHeefleë) He´pee keÀe j#ekeÀ lesje Heefle (He=efLeJ³eeë) Yetefce kesÀ (He=ÿs) THej
(efJeéemcew) meye (HeéCee³e) megKe keÀer ®esäe kesÀ nsleg (DeHeevee³e) ogëKe nìeves kesÀ meeOeve (J³eevee³e) meye megvoj iegCe,
keÀcce& Deewj mJeYeeJeeW kesÀ He´®eej kesÀ nsleg HeéCeefJeÐee kesÀ efue³es efpeme (p³eesefle<celeerced) He´Mebemf ele efJeÐee kesÀ %eeve mes ³egõ
(lJee) legPe keÀes (meeo³eleg) GÊece DeefOekeÀej Hej mLeeefHele keÀjs, mees let (efJeéeced) meceie´ (p³eesefleë) efJe%eeve keÀes (³e®í)
ieńCe keÀj Deewj Fme efJe%eeve keÀer HeéefHle kesÀ efue³es DeHeves Heefle keÀes efmLej keÀj¤24¤
YeeJeeLe&ë-SHHV kHU-Heg©<e melmebie Deewj efJeÐee kesÀ DeY³eeme mes efJeÐegled Deeefo HeoeLe&eJf eÐee Deewj Heérefle keÀes efvel³e
yeæ{eles nQ, Jes Fme mebmeej ceW megKe Yeesieles nQ~ Heefle ker NH¢H'HHZMkHU Heefle keÀe meoe melkeÀej keÀjs, Fme He´keÀej DeeHeme ceW
HeérefleHetJe&keÀ efceue kesÀ ner megKe YeesieW¤24¤
ceOegM®esl³em³esvoéiveer $eÝ<eer~ $eÝleJees osJeleeë~ HetJe&m³e Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤ ³es
Deive³e Fl³egÊejm³e Yegefjiyeéner ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe JemevleÊeg&JeCe&veceen¤
Deye Deieues cev$e ceW Jemevle $eÝleg keÀe JeCe&ve efkeÀ³ee nw¤
FH2HJ{0H1 FHH2Hä-H0H1 -HHPHäHIYOHNH¢H-HÉletç 'H1LYHVMäYOHÍ 0XHV1HHVnçefmeN NH¢X+HVäOH1HE ²HH-HHä+HHI/H1-HHU
NH¢Xi+HYOHH1FHH+H1É Dees<eä2HH1ÍNH¢X+HävleeceNive³eNë He=LeN*d ceceN p³ewÿîeeä³eN meJeä´leeë~ ³esç DeNiYHH1ÍPHFHäYHPHHVÉYOH1MH
ÐeeJeeäHe=efLeNJeerç FNces~ JeemeäefvlekeÀeJe=Életç 'HäHI<H1NH¢X+HäceeveeNç )YRäHIFH-H RV1-HHÉ 'HäHI<H1PEHHI-HäMevlegÉ OHHHä

osNJeOHä³eeef²MlmJeod Oe´gÉ-HVPHHU{ROHFHG
FH2HJäÍa H1a FHH2Hä-HÍa H1a -HHPHäHIYOHNH¢HZa H¿1OHWÉ)OHÉlet~ DeNivesë~ DeNvleNëMues1H )OHäYOHÍÉ0XHV1HÍa 'H1HIPH1a NH¢X+HVäOHHFHGa
²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)HIOH1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHUaNH¢X+HäYOHHFHGa'HH+HäÍa'HHVHä2HHÍaNH¢X+HäYOHHFHGa'H1LYHHäÍa+H/HäNHG¢aFHFHäaSHZáÐHHäHaPH-HäOHH
)HIOH1 PHÉ-HäOHHÍa HVa 'H1LYHHäÍa PHFHäYHPH1 )HIOH1 PHÉFHäYHPHÍa 'H1YOH1MHa ²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)HIOH1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHUa )1FHVÉ)OHHU1FHVa
-HHPHäHIYOHNH¢HZa H¿1OHWÉ)OHÉOHWa 'H1HI<H1NH¢X+HäFHHYHH1 )OHäHI<H1ÉNH¢X+HäFHHYHHÍa )YÌäHIFH1-HVOHHUYÌäFHGÉ)-Ha RV1-HHÍa
'H1HI<H1PHEHI-Hä0H1HIYO-HOHäHI<H1ÉPHEHI-Hä0HYOHJaOHHHäaRV1-HOHäHHa'H1HIMlP-HOHGa2HJÉ-HVÉ)HIOHä2HJÉJes~ meerNoNleNced¤25¤
HeoeLe&ë-(ceOegë) ceOegjmegievOe³egõM®ew$eë (®e) (ceeOeJeë) ceOegjeefoHeÀueefveefceÊees JewMeeKeë (®e) (JeemeefvlekeÀew)
Jemevles YeJeew ($eÝlet) meJee&ved ÒeeHekeÀew (Deivesë) G<CelJeefveefceÊem³e (DevleëMues<eë) DeeY³evlejs mecyevOeë (Deefme) YeJeefle~
De$e J³el³e³eë~ (keÀuHesleeced) meceLe&³eleë (ÐeeJeeHe=efLeJeer) met³e&Yetceer (keÀuHevleeced) meceLe&³evleg (DeeHeë) peueeefve
(Dees<eOe³eë) ³eJeeo³eë meesceeo³e½e (keÀuHevleeced) (Deive³eë) HeeJekeÀeë (He=LekedÀ) (cece) (p³ewÿîee³e) p³esÿs ceeefme YeJee³e
J³eJeneje³e cece Je=×lJee³e Jee (meJe´leeë) Je´lewë mel³ewJ³e&Jenejwë men JeÊe&ceeveeë (³es) (Deive³eë) HeeJekeÀ FJe keÀeueefJeoes
efJeÜebmeë (mecevemeë) meceeveefJe%eeveeë (Devleje) ceO³es (ÐeeJeeHe=efLeJeer) ÒekeÀeMeevleefj#es (Fces) Òel³e#es (JeemeefvlekeÀew)
($eÝlet) (DeefYekeÀuHeceeveeë) DeeefYecegK³esve meceLe&³evleë (FvêefceJe) ³eLee Hejcewée³³e&ced (osJeeë) (DeefYemebefJeMevleg) (le³ee)
(osJele³ee) HejceHetp³e³ee HejceséejeK³e³ee (Deef²jmJeled) ÒeeCeJeled (Oe´gJes) efveef½eles ¢{s (meeroleced) YeJesleeced~ De$e
Heg©<eJ³el³e³eë~ #De³eb cev$eë Mele07.4.2.29 J³eeK³eeleë%¤25¤
DevJe³eë-³eLee cece p³ewÿîee³e ³eeJeives©lHeÐeceeveew ³e³eesjvleëMues<eesçefme YeJeefle, leew ceOeg½e ceeOeJe½e JeemeefvlekeÀew
megKee³elet& keÀuHesleeced, ³eeY³eeb ÐeeJeeHe=efLeJeer ®eeHeë keÀuHevleeced, He=Leiees<eOe³eë keÀuHevleeceive³e½e~ ns meJe´leeë mecevemees
osJeeë! JeemeefvlekeÀeJe=let ³esç$eevlejeive³e½e meefvle, leeb½eeefYekeÀuHeceeveeë mevlees YeJevle FvêefceJeeefYemebefJeMevleg~ ³eLesces
²HH-HH+HHI/H-HHUOHHHRV-HOHHHPHQHHIMP-HRG2HJ-HV-H¬H[OHVOHHHHJ-HHEkHU+HJHHZHIYHHXHHZPHHUROHFHG
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³eefmceved Jemevleleez Mues<ceeslHeÐeles, ³eefmceved leerJe´ÒekeÀeMeë He=efLeJeer Meg<keÀe DeeHees
ceO³emLee Dees<eOe³ees vetleveHeg<HeHe$eeefvJelee DeefivepJeeuee FJe YeJeefvle, leb ³egõîee mesefJelJee Heg©<eeLes&ve meJee&efCe
megKeev³eeHvegle~ ³eLee efJeÜebmeë HejceÒe³elvesveevJe=legmegKee³ewée³³e&cegVe³eefvle, leLewJe Òe³eleOJeced¤25¤
HeoeLe&ë-pewmes (cece) cesjs (p³ewÿîee³e) p³esÿ cenerves ceW ngS J³eJenej Jee cesjer Þesÿlee kesÀ efue³es pees (Deivesë)
iejceer kesÀ efveefceÊe Deefive mes GlHeVe nesves Jeeues efpeve kesÀ (DevleëMues<eë) Yeerlej yengle He´keÀej kesÀ Jee³eg keÀe mecyevOe (Deefme)
neslee nw, Jes (ceOeg) ceOegj megievOe³egõ ®ew$e (®e) Deewj (ceeOeJeë) ceOegj Deeefo iegCe keÀe efveefceÊe JewMeeKe (®e) Fve kesÀ
mecyevOeer HeoeLe&³egkeÌle (JeemeefvlekeÀew) Jemevle cenerveeW ceW ngS ($eÝlet) meye keÀes megKeHeéefHle kesÀ meeOeve $eÝleg megKe kesÀ efue³es
(keÀuHesleeced) meceLe& nesJeW, efpeve ®ew$e Deewj JewMeeKe cenerveeW kesÀ DeeÞe³e mes (ÐeeJeeHe=efLeJeer) met³e& Deewj Yetecf e (DeeHeë) peue
Yeer Yeesie ceW (keÀuHevleeced) Deevevooe³ekeÀ neW, (He=LekedÀ) efYeVe-efYeVe (Dees<eOe³eë) peew Deeefo Jee meesceuelee Deeefo Dees<eefOe
Deewj (Deive³eë) efyepegueer Deeefo Deefive Yeer (keÀuHevleeced) keÀe³³e&meeOekeÀ neW~ ns (meJe´leeë) efvejvlej JeÊe&ceeve
mel³eYee<eCeeefo Je´leeW mes ³egõ (mecevemeë) meceeve efJe%eeve Jeeues (osJeeë) efJeÜeved (³es) pees ueesie (JeemeefvlekeÀew) ($eÝlet)
Jemevle $eÝleg ceW ngS ®ew$e JewMeeKe Deewj (³es) pees (Devleje) yeer®e ceW ngS (Deive³eë) Deefive nQ, GvekeÀes (DeefYekeÀuHeveeë)
mevcegKe neskeÀj keÀe³e& ceW ³egÊeÀ keÀjles ngS DeeHe ueesie (FvoéfceJe) pewmes GÊece Ssée³³e& HeéHle neW, Jewmes (DeefYemebefJeMevleg)
meye Deesj mes He´JesMe keÀjes, pewmes (Fces) ³es (ÐeeJeeHe=efLeJeer) He´keÀeMe Deewj Yetefce (le³ee) Gme (osJele³ee) HejceHetp³e Hejceséej
ªHe osJelee kesÀ meeceL³e& kesÀ meeLe (Deef²jmJeled) HeéCe kesÀ meceeve (Oe´gJes) ¢æ{lee mes JeÊe&les nQ, Jewmes legce oesveeW kHU-Heg©<e
meoe meb³egõ (meeroleced) efmLej jnes¤25¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes ®eeefn³es efkeÀ efpeme Jemevle $eÝleg ceW HeÀue-HetÀue GlHeVe neslee nw Deewj efpemeceW leerJe´
He´keÀeMe, ªKeer He=efLeJeer, peue ceO³ece, Dees<eefOe³eeb, HeÀue Deewj HetÀueeW mes ³egõ Deewj Deefive keÀer pJeeuee kesÀ meceeve nesleer nQ,
GmekeÀes ³egeõf HetJe&keÀ mesJeve keÀj Heg©<eeLe& mes meye megKeeW keÀes HeéHle nesDees, pewmes efJeÜeved ueesie Del³evle He´³elve kesÀ meeLe meye
$eÝlegDeeW ceW megKe kesÀ efue³es mecHeefÊe keÀes yeæ{eles nQ, Jewmee legce Yeer He´³elve keÀjes¤25¤
De<ee{emeerl³em³e meefJelee $eÝef<eë~ #e$eHeefleoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHeÀj Jen kewÀmeer nes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
De<eHä{eefmeN menäceeveeN menNmJeejHäOHHU1ÍPHQäP-H+HOHYHHH1OHÍa
meNnñe{-HHUHH HIPH1PHHFHHäHISHY-H
'HHHä^Ha 'H1HIPH1a PHQäFHHYHHa PHQäP-Ha 'HMHäOHHUÍa PHQäP-Ha +HÉOH1YHH1H1OH )HIOHä +HOHYHHÉH1OHÍa PH1QÓHä-HHU1H[HIOHä
PH1QÓHäÉ-HHUHH a'H1HIPH1aPHHaFHH1aHISH1Y-H1
HeoeLe&ë-(De<ee{e) Me$egeYf ejme¿eceevee (Deefme) (menceevee) Hel³eeoerved mees{gcene& (menmJe) (Dejeleerë) Me$etved
(menmJe) (He=levee³eleë) Deelceveë He=leveeb mesveeefce®íleë (menñeJeer³³ee&) DemebK³eeleHeje¬eÀcee (Deefme) (mee) (cee) ceeced
(efpevJe) ÒeerCeerenf ~ #De³eb cev$eë Mele07.4.2.39 J³eeK³eeleë%¤26¤
DevJe³eë-ns Heeflve! ³ee lJece<ee{eefme mee lJeb menceevee meleer Heefleb ceeb menmJe~ ³ee lJeb menñeJeer³ee&çefme mee lJeb
He=levee³eleesçjeleerë menmJe, ³eLeenb lJeeb ÒeerCeeefce Heefleb leLee cee ®e efpevJe¤26¤
YeeJeeLe&ë-³ee ke=ÀleoerIe&ye´ïe®e³³e&yeefueÿe efpelesefvê³ee JemevleeÐe=legke=Àl³eefJeue#eCee Hel³eHejeOe#eceekeÀeefjCeer
0HHJHIYH-HHHIMNH¢HV¬HFH+HMHH¢FHHkHUHIYHOHEP-HP-HHHIFHYHE´HHU&HHHIOHOHHE+HHIOHMHI+HHIYHOHFHHYHYRHVOHG
HeoeLe&ë-ns Helveer! pees let (De<ee{e) Me$eg kesÀ Demenves ³eesi³e (Deefme) nw, let (menceevee) Heefle Deeefo keÀe menve
keÀjleer ngF& DeHeves Heefle kesÀ GHeosMe keÀes (menmJe) menve keÀj, pees let (menñeJeer³³ee&) DemebK³eele He´keÀej kesÀ Heje¬eÀceeW mes
³egkeÌle (Deefme) nw, (mee) mees let (He=levee³eleë) DeHeves DeeHe mesvee mes ³eg× keÀer F®íe keÀjles ngS (Dejeleerë) Me$egDeeW keÀes
(menmJe) menve keÀj Deewj pewmes ceQ legPe keÀes He´meVe jKelee ntb, Jewmes (cee) cegPe Heefle keÀes (efpevJe) le=Hle efkeÀ³ee keÀj¤26¤
YeeJeeLe&ë-pees yengle keÀeue lekeÀ ye´ïe®e³³ee&Þece mes mesJeve keÀer ngF&, Del³evle yeueJeeved efpelesefvo´³e Jemevle Deeefo
$eÝlegDeeW kesÀ He=LekedÀ-He=LekedÀ keÀece peeveves, Heefle kesÀ DeHejeOe keÀes #ecee Deewj Me$egDeeW keÀe efveJeejCe keÀjves Jeeueer, GÊece
Heje¬eÀce mes ³egõ ker DeHeves mJeeceer Heefle keÀes le=Hle keÀjleer nw, Gmeer keÀes Heefle Yeer efvel³e Deeveefvole keÀjs¤26¤
ceOegJeelee Fl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe Jemevleleezie&gCeevlejeveen¤
Deeies kesÀ cev$e ceW Jemevle $eÝleg kesÀ Dev³e iegCeeW keÀe JeCe&ve efkeÀ³ee nw¤
ceOegÉ JeeleHäç H¿OHHH1OHVFH2HJ{HMHIYOH1HIPHY2HäJeë~
FHH2-HHU{YH ÍPH1YO-HHVHä2HHUÍ¤
FH2HJäa-HHOHHäÍaH¿1OHH1H1OHVaH¿1OH1H1OH)OHäOHÉH1OHVaFH2HJäaH1MlHIYOH1aHIPHY2Hä-HÍaFHH2-HHU{ÍaYH1ÍaPH1YOHJÉa'HHVHä2HHUÍ
HeoeLe&ë-(ceOeg) ceOegjb ³eLee m³eeled leLee (Jeeleeë) Jee³eJeë ($eÝlee³eles) $eÝlecegokeÀefceJee®ejefvle~ De$e
Je®eveJ³el³e³esve yengJe®evemLeeve SkeÀJe®eveced~ $eÝleefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~12) ve ívom³eHeg$em³e
#Deäe07.4.35% FleerlJeeYeeJeë~ Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë (ceOeg) (#ejefvle) Je<e&efvle (efmevOeJeë)
veÐeë mecegêe Jee~ efmevOeJe Fefle veoerveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~13) (ceeOJeerë) ceeOJ³ees ceOegjiegCe³egõeë~ De$e
$eÝlJeîeJeemlJeîe0 #Deäe06.4.175% Fefle ceOegMeyoeoefCe ³eCeeosMeefveHeeleë (veë) DemceY³eced (mevleg) (Dees<eOeerë)
Dees<eOe³eë~ #De³eb cev$eë Mele07.5.1.4 J³eeK³eeleë%¤27¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Jeelee Jemevles vees ceOeg $eÝlee³eles efmevOeJees ceOeg #ejefvle Dees<eOeerveex ceeOJeerë mevleg,
leLee Je³ecevegefleÿsce¤27¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eoe Jemevle Deeie®íefle, leoe Heg<HeeefomegievOe³egõe Jee³Jeeo³eë
HeoeLee& YeJeefvle, leefmceved YećeCeb HeL³eb JeÊe&le Fefle JesÐeced¤27¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes Jemevle $eÝleg ceW (veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (Jeeleë) Jee³eg (ceOeg) ceOegjlee kesÀ meeLe
($eÝlee³eles) peue kesÀ meceeve ®eueles nQ, (efmevOeJeë) veefo³eeb Jee mecego´ (ceOeg) keÀesceueleeHetJe&keÀ (#ejefvle) Je<e&les nQ Deewj
(Dees<eOeerë) Dees<eefOe³eeb (ceeOJeerë) ceOegj jme kesÀ iegCeeW mes ³egkeÌle (mevleg) nesJeW, Jewmee He´³elve nce efkeÀ³ee keÀjW¤27¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ peye Jemevle $eÝleg Deelee nw, leye Heg<He Deeefo kesÀ megievOeeW mes
³egõ Jee³eg Deeefo HeoeLe& nesles nQ, Gme $eÝleg ceW Ietcevee-[esuevee HeL³e neslee nw, Ssmee efveefM®ele peevevee ®eeefn³es¤27¤
ceOegveõefcel³em³e ieeslece $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
ceOegÉ vHNH®OHäcegÉOHHVHPH1HVFH2HJ{FH1Oed +HHHI/H {-H1j jpHäë~
ceOegÉ ²HHZMäPOHJYHÍHI+H1OHH
FH2HJäaYH×äFHGa*1OHa*1HPHäÍaFH2HäJFH1HIRHIOH1FH2HJäÉFHOHGa+HHHI/H {-HFHGaMSHäÍaFH2HJäa²HHZ{Ía'H1POHJÉ~ veNë~ efHeNlee¤28¤
HeoeLe&ë-(ceOeg) (veõced) jeef$eë (Gle) DeefHe (G<emeë) Òeeleceg&Keeefve efoveeefve (ceOegceled) ceOegjiegCe³egõced
(HeeefLe&Jeced) He=efLeJ³ee efJekeÀejë (jpeë) ÜîeCegkeÀeefojsCegë (ceOeg) (Ðeewë) ÒekeÀeMeë (Demleg) (veë) DemceY³eced (efHelee)
HeeuekeÀë¤28¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Jemevles veÊebÀ ceOetleeH³eg<emees ceOeg HeeefLe&Jeb jpees ceOegceod Ðeewce&Oeg efHelee veesçmleg, leLee
³et³eceH³esleb ³egkeÌl³ee mesJeOJeced¤28¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ÒeeHles Jemevles Heef#eCeesçefHe ceOegjb mJeveefvle, nef<e&leeë ÒeeefCeve½e
pee³evles¤28¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes Jemevle $eÝleg ceW (veõced) jeef$e (ceOeg) keÀesceuelee mes ³egõ (Gle) Deewj (G<emeë)
HeéleëkeÀeue mes ueskeÀj efove ceOegj (HeeefLe&Jeced) He=eLf eJeer keÀe (jpeë) ÜîeCegkeÀ Jee $emejsCeg Deeefo (ceOegceled) ceOegj iegCeeW mes
³egkeÌle Deewj (Ðeewë) He´keÀeMe Yeer (ceOeg) ceOegjlee³egkeÌle (efHelee) j#ee keÀjvesneje (veë) nceejs efue³es (Demleg) nesJes, Jewmes
³egekf eÌle mes Gme Jemevle $eÝleg keÀe mesJeve legce Yeer efkeÀ³ee keÀjes¤28¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e cebs Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ peye Jemevle $eÝleg Deelee nw, leye He#eer Yeer keÀesceue ceOegj-
ceOegj Meyo yeesueles Deewj Dev³e meye HeéCeer Deeveefvole nesles nwQ¤28¤
ceOegceeefvel³em³e ieeslece $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe Jemevles pevewë efkeÀcee®ejCeer³eefcel³een¤
Deye Jemevle $eÝleg ceW ceveg<³eeW keÀes kewÀmee Dee®ejCe keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
FH2HJ{FHHVeeNs JeveNmHeefleNce&OHJäFHH%2ç DemlegÉ PHWH iÍa
ceeOJeeNULHH -HHV{<H-HYOHJYHÍ
FH2HJäFHH1HIYHHIOH1 FH2HJäÉFHHYHGa YH1Ía -HYH1P+HHIOHäÍa FH2HJäFHH1HIYHHIOH1 FH2HJäÉFHHYHGa 'H1POHJÉa PHWH {Ía FHH2-HHUäÍa LHH-HäÍa <H1-H1YOHJÉ~
veNë¤29¤
HeoeLe&ë-(ceOegceeved) ÒeMemlee ceOeJees iegCee efJeÐevles ³eefmceved meë (veë) DemceY³eced (JevemHeefleë) DeéelLeeefoë
(ceOegceeved) ÒeMemlees ceOegë ÒeleeHees efJeÐeles ³em³e meë (Demleg) YeJeleg (met³³e&ë) meefJelee (ceeOJeerë) ceOegje iegCee efJeÐevles
³eemeg leeë (ieeJeë) OesveJe FJe efkeÀjCeeë (YeJevleg) (veë) DemceY³eced¤29¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmeë! ³e³ee Jemevles vees JevemHeeflece&Oegceeved met³³e&½e ceOegceevemleg~ vees ieeJees ceeOJeerYe&Jevleg
leLeesHeefoMele¤29¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb Jemevlece=legb ÒeeH³e ³ee¢ied êJ³enescesve JevemHel³eeo³ees ceOegjeefoiegCeeë m³egë, lee¢Meb
³e%ecee®ejleslLeb JeemeefvlekebÀ megKeb meJex ³et³eb ÒeeHvegle¤29¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ueesiees! pewmes Jemevle $eÝleg ceW (veë) nceejs efue³es (JevemHeefleë) HeerHeue Deeefo JevemHeefle
(ceOegceeved) He´Mebefmele keÀesceue iegCeeW Jeeues Deewj (met³³e&ë) met³³e& Yeer (ceOegceeved) He´Mebemf ele keÀesceuelee³egõ (Demleg) nesJes Deewj
(veë) nceejs efue³es (ieeJeë) ieewDeeW kesÀ meceeve (ceeOJeerë) keÀesceue iegCeeW Jeeueer efkeÀjCeeW (YeJevleg) neW, Jewmee ner GHeosMe
keÀjes¤29¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie Jemevle $eÝleg keÀes HeéHle neskeÀj efpeme He´keÀej kesÀ HeoeLeesXx kesÀ nesce mes JevemHeefle
Deeefo keÀesceue iegCe³egõ neW, Ssmes ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjes Deewj Fme He´keÀej Jemevle $eÝleg kesÀ megKe keÀes meye peves legce ueesie
HeéHle nesDees¤29¤
DeHeeefcel³em³e ieeslece $eÝef<eë~ He´peeHeefleoxJelee~ Dee<eea He*defõMívoë~ He_®eceë mJejë¤
DeNHeeb iecYHävlmeeroN cee lJeeN met³³eexNçefYeleHäHmeerNvceeefiveJH]{éeeveNjë~
Deef®íäVeHe$eeë HeŃpeeç DHävegÉJeer#eNmJeevegä lJee efoNJ³ee Je=efÆäë me®eleeced¤30¤
'H1+HHFHGa LHF<HäYHGa PHHU1R1a FHHa O-HH1a PHWH {Ía 'H1HI<Ha OHH1+PHHU1OHGa FHHa 'H1HILYHÍa -HZ1ËHH1YH1MÍa 'HHI{iÏ9H+HHH1
)OHHIiÏ9HÉ+HHHÍa´H1SHH)HIOHä´H1ÉSHHÍa'H1YHJÉ-HHUH1P-HVOHäYHJÉÉ-HHUHäP-Ha'HYHJäaO-HH1aHIR1-HHa-HHIÆäÍaPH1H1OHH1FHG
HeoeLe&ë-(DeHeeced) peueeveeced (iecYeved) iecYeefve OeejkesÀ cesIes~ De$e ieceOeeleesjewCeeefokeÀes yeenguekeÀeod Yeefveved
Òel³e³eë meHlec³ee uegkedÀ ®e (meero) DeemmJe (cee) (lJee) lJeeced (met³³e&ë) ceele&C[ë (DeefYe) (leeHmeerled) leHesled (cee)
(Deefiveë) (Jewéeevejë) efJeées<eg vejs<eg jepeceeveë (Deef®íVeHe$eeë) Deef®íVeeefve He$eeefCe ³eemeeb leeë (Òepeeë) (DevegJeer#emJe)
DeevegketÀu³esve efJeMes<eleë mebÒes#emJe (Deveg) (lJee) lJeeced (efoJ³ee) Meg×iegCemecHeVee (Je=efäë) (me®eleeced) meceJewleg~ #De³eb
DevJe³eë-ns ceveg<³e! lJeb JemevlesçHeeb iecYeefVeJe meero ³eleë met³³e&mlJee ceeçefYeleeHmeerled~ JewéeevejesçefivemlJee
ceeefYeleeHmeeroef®íVeHe$eeë Òepee Deveg lJee efoJ³ee Je=eäf ë me®eleeced, leLee lJecevegJeer#emJe¤30¤
YeeJeeLe&ë-Jemevleûeer<ce³eesce&O³es ceveg<³ee peueeMe³emLeb Meerleueb mLeeveb mebmesJevleeced, ³esve leeHeeçefYeleHlee ve m³egë,
³esve ³e%esve Heg<keÀuee Je=eäf ë m³eeled Òepeevevo½e leb mesJeOJeced¤30¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e! let Jemevle $eÝleg ceW (DeHeeced) peueeW kesÀ (iecYeved) DeeOeejkeÀÊee& cesIe ceW (meero) efmLej nes,
efpememes (met³³e&ë) met³³e& (lJee) legPe keÀes (cee) ve (DeefYeleeHmeerled) leHeeJes (Jewéeevejë) meye ceveg<³eeW cesb He´keÀeMeceeve
(Deefiveë) Deefive efyepegueer (lJee) legPe keÀes (cee) ve (DeefYeleeHmeerled) leHle keÀjs (Deef®íVeHe$eeë) megvoj HetCe& DeJe³eJeeW
Jeeueer (He´peeë) He´pee (Deveg lJee) lesjs DevegketÀue Deewj (efoJ³ee) Meg× iegCeeW mes ³egkeÌle (Je=efäë) Je<ee& (me®eleeced) HeéHle
nesJes, Jewmes (DevegJeer#emJe) DevegketÀuelee mes efJeMes<e keÀjkesÀ efJe®eej keÀj¤30¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e Jemevle Deewj ieér<ce $eÝleg kesÀ peueeMe³emLe Meerleue mLeeve keÀe mesJeve keÀjW, efpememes ieceea mes
ogëefKele ve neW Deewj efpeme ³e%e mes Je<ee& Yeer þerkeÀ-þerkeÀ nes Deewj He´pee Deeveefvole nes, GmekeÀe mesJeve keÀjes¤30¤
$eervlmecegoéefvel³em³e ieeslece $eÝef<eë~ Je©Cees osJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'H/HSHYHZPOHHPHJ.H´HHâHVHINH¢FHHHM&HHUHHIFHOHHQ
Deye ceveg<³eesb keÀes Gme Jemevle ceW megKeHeéefHle kesÀ efue³es keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW
keÀne nw¤
HHUYOPHäFHJÉoévlmecHäme=Heled mJeNiee&veNHeeb HeeflHäJe=&<eNYeç FääNH¢HYHHFHGa
+HJMHU{H1E-HPHHäYHÍPHJNH¢Élem³Hä XHHV1NHV¢OHHäLHíN ³e$eN Het-H[1+HMVäOHHÍ

$eerved~ meNcegÉêeved~ meced~ DeNme=É+H1OHGaP-H1LHH HIYHHIOHäP-H1ÍÉLHHYHGa'H1+HHFHGa+HHIOHäÍa-HÉH1<HÍa)ÆäNH¢HYHHFHGa+HJMHUäHFHGa-HPHHäYHÍa
megÉke=ÀÉOHPHVHIOHäPHJÉNH¢ÉOHPHäaXHHV1NHV¢aOHHäaLH1Ï1aHHäa+HW-H[1a+HMVäOHH1)HIOH+HMHäÉ)OHHÍ
HeoeLe&ë-($eerved) DeOeesceO³eesOJe&mLeeved (mecegêeved) mecegodêJeefvle HeoeLee& ³es<eg leeved YetleYeefJe<³eÜÊe&ceeveeved mece³eeved
(meced) (Deme=Heled) meHe&elf e (mJeiee&ved) mJeë megKeb ie®íefvle ÒeeHvegJeefvle ³esY³emleeved (DeHeeced) ÒeeCeeveeced (Heefleë) j#ekeÀë
(Je=<eYeë) Je<e&keÀë Þesÿes Jee (FäkeÀeveeced) Fp³evles mebiec³evles keÀecee ³ewë HeoeLezmles<eeced (Hegjer<eced) HetCe&megKekeÀjcegokeÀced
(Jemeeveë) Jeeme³eved (megke=Àlem³e) megÿg ke=Àlees Oeceex ³esve lem³e (ueeskesÀ) êäJ³es mLeeves (le$e) (ie®í) (³e$e) Oec³ex ceeiex
(HetJex) Òeeõvee peveeë (Hejsleeë) megKeb ÒeeHleeë¤31¤
DevJe³eë-ns efJeÜbmlJeb! ³eLeeçHeebHeefleJe=&<eYeë Hegjer<eb Jemeeveë meefVeäkeÀeveeb $eerved mecegêebuueeskeÀeved mJeiee&ved
meceme=Heled~ mebmeHe&efle leLee meHe&~ ³e$e megke=Àlem³e ueeskesÀ ceeiex HetJex Hejsleemle$e lJeceefHe ie®í¤31¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesceeue¹ejë~ ceveg<³ewOee&efce&keÀeCeeb ceeiexCe ie®íefÓë MeejerefjkeÀJeeef®ekeÀceevemeeefve
ef$eefJeOeeefve megKeeefve ÒeeHleJ³eeefve~ ³e$e keÀecee Deueb m³egmle$e Òe³eefleleJ³eced~ ³eLee Jemevleeo³e $eÝleJeë ¬eÀcesCe JeefÊe&lJee
mJeeefve mJeeefve efue²ev³eefYeHeÐevles, leLelJe&vegketÀueeved J³eJenejeved ke=ÀlJeeççvevoef³eleJ³eced¤31¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved Heg©<e! pewmes (DeHeeced) HeéCeeW keÀe (Heefleë) j#ekeÀ (Je=<eYeë) Je<ee& keÀe nsleg (Hegjer<eced) HetCe&
megKekeÀejkeÀ peue keÀes (Jemeeveë) OeejCee keÀjlee ngDee met³³e& (FäkeÀeveeced) keÀeceveeDeeW keÀer HeéefHle kesÀ nsleg HeoeLeesXx kesÀ
DeeOeejªHe ($eerved) THej, veer®es Deewj ceO³e ceW jnves Jeeues leerve He´keÀej kesÀ (mecegoéved) meye HeoeLeeX kesÀ mLeeve Yetle,
YeefJe<³eled Deewj JeÊe&ceeve (mJeiee&ved) megKe HeéHle keÀjevesnejs ueeskeÀeW keÀes (meceme=Heled) HeéHle neslee nw, Jewmes DeeHe Yeer HeéHle
ntefpe³es~ (³e$e) efpeme Oece&³egkeÌle Jemevle kesÀ ceeie& ceW (megke=Àlem³e) megvoj Oece& keÀjvesnejs Heg©<e kesÀ (ueeskesÀ) osKeves ³eesi³e
mLeeve Jee ceeie& ceW (HetJex) Heé®eerve ueesie (Hejsleeë) megKe keÀes HeéHle ngS (le$e) Gmeer Jemevle kesÀ mesJeveªHe ceeie& ceW DeeHe
Yeer (ie®í) ®eefue³es¤31¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Oecee&lceeDeeW kesÀ ceeie& mes ®eueles ngS
Meejerejf keÀ, Jeeef®ekeÀ Deewj ceeveefmekeÀ leerveeW He´keÀej kesÀ megKeeW keÀes HeéHle nesJeW Deewj efpemeceW keÀecevee Hetjer nes, Jewmee He´³elve
keÀjW~ pewmes Jemevle Deeefo $eÝleg DeHeves ¬eÀce mes JeÊe&les ngS DeHeves-DeHeves ef®eÚ HeéHle keÀjles nQ, Jewmes $eÝlegDeeW kesÀ DevegketÀue
J³eJenej keÀj kesÀ Deevevo keÀes HeéHle nesJeW¤31¤
cener Ðeewefjl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ ÐeeJeeHe=efLeJ³eew osJeles~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
ceeleeefHele=Y³eeb mJemevleeveeë keÀLeb efMe#³ee Fl³een¤
ceelee efHelee DeHeves mevleeveeW keÀes kewÀmeer efMe#ee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
ceNner Ðeewë +HäHI/H1-HHUHäYHÉ )1FHEH1HEHIFHäHIFHHOHHFHGa
efHeNHe=ÉOHHEYHHV1<HMHU{FHHI<HÍ
ceNner~ Ðeewë~ He=ÉefLeNJeer~ ®eN~ veNë~ FNceced~ ³eN%eced~ efceNefceN#eNleeNced~ efHeNHe=ÉOHHFHGaYH1Ía<HMHUäFHHI<H1HIMHIOH1<HMHUäFHÉHI<HÍ
HeoeLe&ë-(cener) cenleer (Ðeewë) met³e&ë (He=efLeJeer) Yetefceë (®e) (veë) DemceekeÀced (Fceced) (³e%eced) me²vleJ³eb
ie=neÞeceJ³eJenejced (efceefce#eleeced) meskeÌlegefce®ísleeced (efHeHe=leeced) Heeue³eleced (veë) Demceeved (YejerceefYeë) OeejCeHees<eCeeÐewë
keÀce&efYeë¤32¤
DevJe³eë-ns ceeleeefHelejew! ³eLee cener Ðeewë He=efLeJeer ®e meJe&¥ efmeáeleë Heeue³elemleLee ³egJeeb ve Fceb ³e%eb efceefce#eleeb
YejerceefYeve&ë efHeHe=leeced¤32¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee JemevleÊeez Yetefcemet³eez meJex<eeb OeejCeb ÒekeÀeMeb Heeueveáe
kegÀ©lemleLee ceeleeefHelejë mJemevleevesY³ees Jemevleeefo<Je=leg<JeVeb efJeÐeeoeveb megefMe#eeb ®e ke=ÀlJee HetCee&ved efJeog<eë Heg©<eeefLe&veë
mebHeeo³es³egë¤32¤
HeoeLe&ë-ns ceelee-efHelee! pewmes (cener) yeæ[e (Ðeewë) met³³e&ueeskeÀ (®e) Deewj (He=efLeJeer) Yetefce meye mebmeej keÀes
meeR®eles Deewj Heeueve keÀjles nQ, Jewmes legce oesveeW (veë) nceejs (Fceced) Fme (³e%eced) mesJeves ³eesi³e efJeÐeeieńCeªHe J³eJenej
keÀes (efceefce#eleeced) mes®eve DeLee&led HetCe& nesves keÀer F®íe keÀjes Deewj (YejerceefYeë) OeejCe-Hees<eCe Deeefo keÀceeX mes (veë)
nceeje (efHeHe=leeced) Heeueve keÀjes¤32¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes Jemevle $eÝleg ceW He=eLf eJeer Deewj met³³e& meye mebmeej keÀe
OeejCe, He´keÀeMe Deewj Heeueve keÀjles nQ, Jewmes ceelee-efHelee keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeves mevleeveeW kesÀ efue³es Jemevleeefo $eÝlegDeeW ceW
DeVe, efJeÐeeoeve Deewj De®íer efMe#ee keÀjkesÀ HetCe& efJeÜeved Heg©<eeLeea keÀjW¤32¤
efJe<Ceesë keÀcee&Ceerl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ efJe<CegoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efJeÜÜefolejwpe&vewje®ejCeer³eefcel³een¤
efJeÜeveeW kesÀ legu³e Dev³e ceveg<³eeW keÀes Dee®ejCe keÀjvee ®eeefn³es, Fmeer efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
HI-H&HHV1ÍNH¢FHH {HI&H+H0HOH1HOHHVä -H1OHHHIYHä+HP+H10HVa
)YRäm³eN HJSH1ÍPH.HHä
HI-H&HHVäÍaNH¢FHH {HI&Ha+H10H1OH1aHOHäÍa-H1OHHHIYHäa+H1P+H10HVa)YÌäPHaHJSHäÍaPH.HHä
HeoeLe&ë-(efJe<Ceesë) J³eeHekesÀéejm³e (keÀcee&efCe) peielme=eäf HeeueveÒeue³ekeÀjCev³ee³eeoerevf e (HeM³ele) mebÒes#eOJeced
(³eleë) (Je´leeefve) efve³eleeefve mel³eYee<eCeeoerevf e (HemHeMes) mHe=Meefle (Fvêm³e) Hejcewée³e&efce®ígkeÀm³e peerJem³e (³egp³eë)
GHe³egõevevoÒeoë (meKee) efce$e FJe JeÊe&ceeveë~ #De³eb cev$eë Mele07.5.1.25 J³eeK³eeleë%¤33¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e Fvêm³e peerJem³e ³egp³eë meKeeefmle, ³eleesç³eb efJe<Ceesë keÀcee&efCe Je´leeefve ®e HemHeMes,
lemceeoslem³ewleeefve ³et³eceefHe HeM³ele¤33¤
YeeJeeLe&ë-³eLee Hejceséejm³e megËogHeemekeÀes Oeeefce&keÀes efJeÜevem³e iegCekeÀce&mJeYeeJe¬eÀceevegmeejeefCe me=efä¬eÀceeefCe
kegÀ³ee&ppeeveer³eeled, leLewJeslejs ceveg<³eeë kegÀ³eg&pee&veer³eg½e¤33¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Fvo´m³e) Hejcewée³³e& keÀer F®íe keÀjvesnejs peerJe keÀe (³egp³eë) GHeemevee keÀjves ³eesi³e
(meKee) efce$e kesÀ meceeve JeÊe&ceeve nw, (³eleë) efpemekesÀ He´leeHe mes ³en peerJe (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀ F&éej kesÀ (keÀcee&efCe)
peieled keÀer j®evee, Heeueve, Heúe³e keÀjves Deewj v³ee³e Deeefo keÀceeX Deewj (Je´leeefve) mel³eYee<eCeeefo efve³eceeW keÀes (HemHeMes)
mHeMe& keÀjlee nw, Fmeefue³es Fme Hejceelcee kesÀ Fve keÀceeX Deewj Je´leeW keÀes legce ueesie Yeer (HeM³ele) osKees, OeejCe keÀjes¤33¤
YeeJeeLe&ë-pewmes Hejceséej keÀe efce$e, GHeemekeÀ, Oecee&lcee, efJeÜeved Heg©<e Hejceelcee kesÀ iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJeeW kesÀ
Devegmeej me=efä kesÀ ¬eÀceeW kesÀ DevegketÀue Dee®ejCe keÀjs Deewj peeves, Jewmes ner Dev³e ceveg<³e keÀjW Deewj peeveW¤33¤
Oe´gJeemeerl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ peeleJesoe osJeleeë~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HI-H¾¾OHGkHUHI<HM+HJ+HRVÆ-HHIFHOHHQ
HI-H¾HYHG+HJHH:NHV¢PHFHHYHHI-HRJHHUHIkHHE<HHU*+HRV0HNH¢M:HQHI-HHH'HLHXes cev$e ceW keÀne nw¤
Oe´gÉJeeefmHä 2H1&HV1OHHVSHäHV+H1/H1FHFHV1Y³ees ³eesefvHäY³eNesç DeefOHä SHH1OH-HVR{ HÍa
me ieHäH1HHHIH1ÆJ<HHäÉYHJÉÆJ<HHäHRV1-HV<HHV{QN-HE-HäQOHJ+HSHH1YHYHG
Oe´gÉ-HHa 'H1HIPH1a 2H1&HHäa )1OHÍa SH1HV1a ´H1/H1FHFHGa 61<HÍa HHVHIYHä<H1 )HIOH1 HHVHIYHäÉ<HÍa 'HHI2Häa SHH1OH-HVäRH1 )HIOHä
SHH1OH-HVäRHÍaPHÍaLHH1H1HHaHIH1ÆJ<HHäaHIH1POHJ<HVHIOHä HIH1ÉPOHJ<HHäa'H1YHJÉÆJ<HHäa'H1YHJÉPOHJ<HVOHäYHJÉÉPOHJ<HHäaH1aRV1-HV<HäÍaQ1-HFHGa-H1Q1OHJÉ~
ÒeNpeeNveHI9HHIOHä´HÉSHH1YHYHG
HeoeLe&ë-(Oe´gJee) efmLeje (Deefme) (Oe©Cee) Oe$eea (Fleë) keÀce&Ceë (pe%es) ÒeeogYe&Jeefle (ÒeLececed) Deeefoceb keÀe³e&ced
(SY³eë) (³eesefveY³eë) keÀejCesY³eë (DeefOe) (peeleJesoeë) ³ees peeles<eg efJeÐeles meë (meë) (iee³e$³ee) iee³e$eerefve<Heeefole³ee
efJeÐe³ee (ef$eägYee) (DevegägYee) (®e) (osJesY³eë) efoJ³eiegCesY³ees efJeÜÓîees Jee (nJ³eced) neslegceeoelegcen¥ efJe%eeveced (Jenleg)
ÒeeHveesleg (Òepeeveved) Òeke=Àäle³ee peeveved~ #De³eb cev$eë Mele07.5.1.30 J³eeK³eeleë%¤34¤
DevJe³eë-ns efm$e! ³eLee lJeb Oe©Cee Oe´gJeeefme, ³eLewY³ees ³eesefveY³eë me peeleJesoeë ÒeLececeefOepe%es
leLesleesçefOepee³emJe~ ³eLee me leJe Heefleiee&³e$³ee ef$eägYeevegägYee ®e Òepeeveved osJesY³ees nJ³eb Jenleg, leLewle³ee Òepeevevleer
ye´ïe®eeefjCHHUNH¢YHH<H-HYOHHU<HÍkHU<HHVHI-HHHYHE´HH+YHHVOHJ
YeeJeeLe&ë-FHYHJHH SHLHRHUËHMPHHIÆH¢FHHIYHHIFH¬HHHIYH HI-HHIRO-HH HI-H¾HEPHHV <HWO-HH H/HH +HJHV<HÍ 0HHkHV+HRV0HHYHG
NHJ¢-H HIYOHOH/HZ-HHIkHHVÉ+HVOHHHIYHHI-HHIRO-HHkHU<HHV-HVRH/e&evf e<keÀ<eexHeosMeeved kegÀJe&vleg¤34¤
HeoeLe&ë-ns efk! pewmes let (Oe©Cee) MegYeiegCeeW keÀe OeejCe keÀjvesnejer (Oe´gJee) efmLej (Deefme) nw, pewmes (SY³eë)
Fve (³eesefveY³eë) keÀejCeeW mes (meë) Jen (peeleJesoeë) Heéfme× HeoeLeeX cesb efJeÐeceeve Jee³eg (He´Lececed) Heefnues (DeefOepe%es)
DeefOekeÀlee mes He´keÀì neslee nw, Jewmes (Fleë) Fme keÀce& kesÀ Devegÿeve mes meJeexHeefj Heéfme× ntefpe³es~ pewmes lesje Heefle (iee³e$³ee)
iee³e$eer (ef$eägYee) ef$eägHed (®e) Deewj (DevegägYee) DevegägHed cev$e mes efme× ngF& efJeÐee mes (He´peeveved) yege× f ceeved neskeÀj
(osJesY³eë) De®ís iegCeeW Jee efJeÜeveeW mes (nJ³eced) osves-uesves ³eesi³e efJe%eeve (Jenleg) HeéHle nesJes, Jewmes Fme efJeÐee mes
yege×
f celeer nes kesÀ DeeHe ker ueesieeW mes ye´ïee®eeefjCeer keÀv³ee efJe%eeve keÀes HeéHle nesJeW¤34¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e peieled ceW F&éej keÀer me=efä kesÀ keÀeceeW kesÀ efveefceÊeeW keÀes peeve efJeÜeved neskeÀj pewmes Heg©<eeW keÀes
MeekeW keÀe GHeosMe keÀjles nQ, Jewmes ner efk³eeW keÀes Yeer ®eeefn³es efkeÀ Fve me=efä¬eÀce kesÀ efveefceÊeeW keÀes peeve kesÀ efk³eeW keÀes
JesoeLe&meejesHeosMeeW keÀes keÀjW¤34¤

F<es je³e Fl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ peeleJesoe osJeleeë~ efve®e=odye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe pee³eeHeleer GÜenb ke=ÀlJee keÀLeb Jelex³eeleeefcel³een¤
'H\HkHU-Heg©<e efJeJeen keÀjkesÀ kewÀmes JeÊeX, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)1HVMH1HVMäFHP-H1PHQäPHV²HJÉcveç TNpexç 'H+HäOHHHa
PH1FHH>äHIPHP-H1MH>äHIPHPHHMP-H1OHHZO-HHVOPH1HZ+HH-HäOHHFHG
)1HVaMH1HVaMlFH1P-H1aPHQäPHVa²HJÉFYHVa71SH[a'H+HäOHHHaPH1FHHHI>HIOHä PH1FHGÉMHÎGa'H1HIPH1aP-H1MHHI>HIOHä P-H1ÉMHÎGa'H1HIPH1a
PHH1MlP-H1OHHZaO-HH1a*OPHHZäa´Ha'H1-H1OHH1FHG
HeoeLe&ë-(F<es) efJe%eevee³e (je³es) efÞe³es (jcemJe) ¬eÀer[mJe (menmes) yeuee³e (Ðegcves) ³eMemesçVee³e Jee~ Ðegcveb
Ðeesleles³e&Mees JeeçVeb Jee~ (efve©05~5) (Tpex) Heje¬eÀcee³e (DeHel³ee³e) mevleevee³e (meceéìd) ³eë mec³eied jepeles meë
(Deefme) (mJejeìd) ³ee mJe³eb jepeles mee (Deefme) (meejmJeleew) mejmJel³eeb JesoJeeef®e kegÀMeueeJegHeosMekeÀesHeosä^îeew (lJee)
lJeeced (Glmeew) ketÀHeesokeÀefceJeeêeaYetleew (Òe) (DeJeleeced) j#eCeeefokebÀ kegÀ©leeced~ #De³eb cev$eë Mele07.5.1.31
DevJe³eë-QV +HJHHPO-HE PHFHH>HIPHQV HIkHHO-HE P-HMH>HIPHPHO-HE HVHV Me³es menmes Ðegcves TpexçHel³ee³e
MFHP-Ha*OPHHHI-H-HPHHMP-HOHHZPHYOHH-HVOHHHIYH´HH-HOHHHIFHHIOHO-HHO-HHE+HJHEHIkHEHHV+HHIR0HHHIFH
YeeJeeLe&ë-NH¢OHHI-H-HHQHZkHU+HJHHZ+HMP+HME´HHUOHHHI-H¾HEPHHZPHYOHHZ-HPHYOHV+HJHH/H[YHÀHHUFHYOHew meodiegCeew HejmHejm³e
j#eeb kegÀJe&vleew OecexCeeHel³eev³eglHeeÐeeefmceved mebmeejs efvel³eb ¬eÀer[sleeced¤35¤
HeoeLe&ë-ns Heg©<e! pees let (meceéìd) efJeÐeeefo MegYeiegCeeW mes mJe³eb He´keÀeMeceeve (Deefme) nw, ns efk! pees let
(mJejeìd) DeHeves DeeHe efJe%eeve mel³ee®eej mes MeesYee³eceeve (Deefme) nw, mees legce oesveeW (F<es) efJe%eeve (je³es) Oeve (menmes)
yeue (Ðegcves) ³eMe Deewj DeVe (Tpex) Heje¬eÀce Deewj (DeHel³ee³e) mevleeveeW keÀer HeéefHle kesÀ efue³es (jcemJe) ³elve keÀjes leLee
(Glmeew) ketÀHeesokeÀ kesÀ meceeve keÀesceuelee keÀes HeéHle neskeÀj (meejmJeleew) JesoJeeCeer kesÀ GHeosMe ceW kegÀMeue neskesÀ legce oesveeW
kHU-Heg©<e Fve mJeMejerj Deewj DeVeeefo HeoeLeeX keÀer (HeéJeleeced) j#ee Deeefo keÀjes, ³en (lJee) legce keÀes GHeosMe oslee
ntB¤35¤
YeeJeeLe&ë-efJeJeen keÀjkesÀ kHU-Heg©<e oesveeW DeeHeme ceW Heérefle kesÀ meeLe efJeÜeved neskeÀj Heg©<eeLe& mes OeveJeeved Þesÿ
iegCeeW mes ³egõ neskesÀ SkeÀ-otmejs keÀer j#ee keÀjles ngS Oeccee&vegketÀuelee mes JeÊe& kesÀ mevleeveeW keÀes GlHeVe keÀj Fme mebmeej ceW
efvel³e ¬eÀeræ[e keÀjW¤35¤
Deives ³eg#Jesl³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe Me$egefJepe³eë keÀLeb keÀÊe&J³e Fl³een¤
Deye Me$egDeeW keÀes kewÀmes peerlevee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HLYHVä ³egÉ#Jee efn ³es leJeeéeHäPHHVRV-HPH1H2H-HäÍa
DejbN JenäHIYOHFH1YH-HV{
'HLYHVäaHJÉ-HaHIQaHVaOH-Häa'HËHHäPHÍaRV1-H1aPHH12H-HäÍa'HMäFHGa-HQäHIYOHaFH1YH-HVä
HeoeLe&ë-(Deives) efJeÜved (³eg#Je) De$e Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë, efJekeÀjCem³e uegkedÀ ®e~
(efn) Keueg (³es) (leJe) (Deéeemeë) megefMeef#eleemlegj²eë (osJe) efoJ³eefJeÐee³egõ (meeOeJeë) DeYeeräb meeOvegJevleë (Dejced)
Deueced (Jenefvle) jLeeoerevf e ³eeveeefve ÒeeHe³eefvle (cev³eJes) Me$etCeecegHeefj ¬eÀesOee³e~ #De³eb cev$eë Mele07.5.1.33
DevJe³eë-ns osJeeçives! ³ess leJe meeOeJeesçéeemees cev³eJesçjb Jenefvle, leeved efn lJeb ³eg#Je¤36¤
YeeJeeLe&ë-jepeceveg<³ewJe&mevles ÒeLececeéeeved megefMe#³e meejLeeR½e jLes<eg efve³eesp³e Me$egefJepe³ee³e ievleJ³eced¤36¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) ÞesÿefJeÐee Jeeues (Deives) lespemJeer efJeÜeved! (³es) pees (leJe) DeeHekesÀ (meeOeJeë) DeYeerä meeOeves
Jeeues (Deéeemeë) efMeef#ele Ieesæ[s (cev³eJes) Me$egDeeW kesÀ THej ¬eÀesOe kesÀ efue³es (Dejced) meeceL³e& kesÀ meeLe (Jenefvle) jLe
Deeefo ³eeveeW keÀes Hengb®eeles nQ, GvekeÀes (efn) efveM®e³e keÀj kesÀ (³eg#Je) meb³egkeÌle keÀerefpe³es¤36¤
YeeJeeLe&ë-jepeeefo ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Jemevle $eÝleg ceW Heefnues Ieesæ[esb keÀes efMe#ee oW Deewj jefLe³eeW keÀes jLeeW Hej
efve³egõ keÀj kesÀ Me$egDeeW kesÀ peerleves kesÀ efue³es ³ee$ee keÀjW¤36¤
³eg#Jee nerl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe jepeHeg©<eke=Àl³eceen¤
Deye jepeHeg©<eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³egÉ-HHHIQRVä-H1QWOHäFH1H%2ç DeéeBHäÉDeives MlLeerefMäJe~
HIYHQHVOHHä+HWÉJ³e&ë mHäoë¤37¤
³egÉ-Ha HIQa RV1-H1QWOHäFHH1HIYHHIOHä RV-H1ÉQWOHäFHHYHGa 'HËHHäYHGa 'H1LYHV1a Ml/HHUHIM1-HVHIOHä Ml/HHUÍÉ)ä-Ha HIYHa QHVOHHäa +HtÉJ³e&ë~
meNoNë¤37¤
HeoeLe&ë-(³eg#Je) De$eeefHe #Üîe®eesçleefmle*ë (Deäe06.3.135) Fefle% oerIe&ë~ (efn) efkeÀue (osJentleceeved)
osJeweJf e&ÜefÓë mHeef×&leeved (Deéeeved) (Deives) (jLeerefjJe) ³eLee Me$egefYeë men yengjLeeefomesvee²Jeeved ³ees×e ³egO³eefle leLee
(efve) efvelejeced (neslee) oelee (HetJ³e&ë) HetJezefJe&ÜefÓë ke=ÀleefMe#eë (meoë) meero~ De$e ueg*îe[YeeJeë~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns Deives! HetJ³eex neslee lJeb osJentleceeveéeeved jLeerefjJe ³eg#Je efn v³ee³eemeves efve<eoë¤37¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHel³eeefojepeHeg©<ewce&nejefLeJeoéeeoerefve mesvee²eefve keÀe³³ex<eg meb³eespeveer³eeefve, meYeeHel³eeo³ees
v³ee³eemeves efmLelJee Oec³e¥ v³ee³ecee®ejvleg¤37¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜeved Heg©<e! (HetJ³e&ë) HetJe& efJeÜeveeW mes efMe#ee keÀes HeéHle (neslee) oeveMeerue DeeHe
(osJentleceeved) efJeÜeveeW mes mHe×e& Jee efMe#ee efkeÀ³es (Deéeeved) Ieesæ[esb keÀes (jLeerefjJe) Me$egDeeW kesÀ meeLe yengle jLeeefo mesvee
Debie³egkeÌle ³ees×e kesÀ meceeve (³eg#Je) ³egkeÌle keÀerepf e³es (efn) efveM®e³e keÀj kesÀ v³ee³eemeve Hej (efve<eoë) efvejvlej efmLele
ntefpe³es¤37¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHeefle Deeefo jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ yeæ[s mesvee kesÀ De²³egõ jLe Jeeues kesÀ meceeve Ieesæ[s Deeefo
mesvee kesÀ DeJe³eJeeW keÀes keÀe³eeX ceW meb³egõ keÀjW Deewj meYeeHeefle Deeefo keÀes ®eeefn³es efkeÀ v³ee³eemeve Hej yewþ keÀj Oece&³egõ v³ee³e
efkeÀ³ee keÀjW¤37¤
mec³ekedÀ ñeJevleerl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³ewë eEkeÀ YetlJee Jeeied Oee³³exl³een¤
ceveg<³eeW keÀes kewÀmes neskesÀ JeeCeer OeejCe keÀjveer ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PH1FHNHG¢ÓHä-HHIYOHPH1HIMOH1HVYH2HVYHHäÉ'H1YOHË 1RHFHYHäPHH+HWÉHFHHäYHHÍa
Ie=ÉOHPH12HHMHäÉ'H1HI<HHHäNH¢0HHUHIFHHIQMl&HHHVä-HVOH1PHHVFH2HV{É'H1LYHVÍ8¤
PH1FHNHG¢aÓH1-H1HIYOH1aPH1HIMOHäÍaYHa2HVYHHäÍa'H1YOHÍa1RHaFHYHäPHHa+HWÉHFHHäYHHÍa,HÉOHPHäa2HHMHäÍa'H1HI<HaHH1NH¢10HHU1HIFH1a
HIQ1Ml&HHäÍa-HV1OH1PHÍaFH2HVäa'H1LYHVÍ
HeoeLe&ë-(mec³ekedÀ) (ñeJeefvle) ie®íefvle (meefjleë) veÐeë~ meefjle Fefle veoerveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~16)
(ve) FJe (Oesveeë) Jee®eë~ Oesvee Fefle Jee*dveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~11) (Devleë) DeeY³evlejs (Ëoe) Ëo³esve
(cevemee) efJe%eeveJelee ef®eÊesve (Het³eceeveeë) HeefJe$eeë (Ie=lem³e) GokeÀm³e (Oeejeë) (DeefYe) DeeefYecegK³es (®eekeÀMeerefce)
Ye=Meb ÒeeHveesecf e (efnjC³e³eë) ³eMemJeer (Jeslemeë) JesieJel³eë~ De$e JeerOeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀmleefmeë Òel³e³eë (ceO³es)
(Deivesë) efJeÐegleë~ #De³eb cev$eë Mele07.5.2.11 J³eeK³eeleë%¤38¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçivesce&O³es efnjC³e³e FJe JeÊe&ceeveesçnb ³ee Ie=lem³e Jeslemees Oeejeë meefjlees veevleË&oe
cevemee Het³eceevee Oesveeë mec³ekedÀ ñeJeefvle, lee DeefYe®eekeÀMeerefce, leLee ³et³eceH³esleeë ÒeeHvegle¤38¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ew³e&Lee meceb efJe<eceb ®euevl³eë Meg×eë mel³ees veÐeë mecegêb ÒeeH³eb efmLejlJeb
ÒeeHvegJeefvle, leLewJe efJeÐeemegefMe#eeOecezë HeefJe$eerYetlee JeeC³ees efve½eueeë ÒeeHleJ³eeë ÒeeHeef³eleJ³ee½e¤38¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (Deivesë) efyepegueer kesÀ (ceO³es) yeer®e ceW JeÊe&ceeve (efnjC³e³eë) lespees Yeeie kesÀ meceeve
lespemJeer keÀerelf e& ®eenves Deewj efJeÐee keÀer F®íe jKeves Jeeuee ceQ pees (Ie=lem³e) peue keÀer (Jeslemeë) Jesie Jeeueer (Oeejeë)
He´JeenªHe (meefjleë) veefo³eeW kesÀ (ve) meceeve (Devleë) Yeerlej (Ëoe) DevleëkeÀjCe kesÀ (cevemee) efJe%eeveªHe Jeeues ef®eÊe
mes (Het³eceeveeë) HeefJe$e ngF& (Oesvee) JeeCeer (mec³ekedÀ) De®ís He´keÀej (ñeJeefvle) ®eueleer nQ, Gve keÀes (DeefYe®eekeÀMeerefce)
mevcegKe neskeÀj meye kesÀ efue³es MeerIe´ He´keÀeefMele keÀjlee ntB, Jewmes legce ueesie Yeer Fve JeeefCe³eeW keÀes HeéHle nesDees¤38¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ pewmes DeefOekeÀ Jee keÀce ®eueleer Meg× ngF&
veefo³eeb mecego´ keÀes HeéHle neskeÀj efmLej nesleer nQ, Jewmes ner efJeÐee, efMe#ee Deewj Oece& mes HeefJe$e ngF& efveM®eue JeeCeer keÀes HeéHle
neskeÀj Dev³eeW keÀes HeéHle keÀjeJeW¤38¤
$eÝ®es lJesl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
efJeÜÓîe FlejwjefHe efJe%eeveb ÒeeH³eefcel³een¤
efJeÜeveeW mes Dev³e ceveg<³eeW keÀes Yeer %eeve uesvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
$eÝN®es lJeHä 1HVO-HHä<HH1PHVO-HH1SHHVHIOHä<es lJee~
'H<HW{HIR1REHI-HéeäPH1<eg-HäYHPH1-HHHISHäYHFH1LYHV-H]{ËHHYH1MPHä ®e¤39¤
H¿1HVa O-HH1a 1HVa O-HH1a <HH1PHVa O-HH1a SHHVHIOHäHVa O-HH1a 'H<HWOä HGa )1RFHGa HI-HËHäPHa <HJ-HäYHPHa -HHHISHäYHFHG~ DeNivesë~
-HZ1ËHH1YH1MPHäaH1
HeoeLe&ë-($eÝ®es) mlegle³es (lJee) lJeeced (©®es) Òeerle³es (lJee) (Yeemes) efJe%eevee³e (lJee) (p³eesefle<es)
v³ee³eÒekeÀeMee³e (lJee) (DeYetled) YeJesled (Foced) (efJeéem³e) meceûem³e (YegJevem³e) meJee&efOekeÀejm³e peieleë (Jeeefpeveced)
Jeeefpeveeb efJe%eeveJeleeefceoceJe³eJeYetleb efJe%eeveced (Deivesë) efJeÐegoeK³em³e (Jewéeevejm³e) DeefKeues<eg vejs<eg jepeceevem³e (®e)~
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³em³e leJe efJeéem³e YegJevem³e Jewéeevejm³eeives½e Jeeefpeveefceob efJe%eeveceYetled peeleced, lece=®es
lJee ©®es lJee Yeemes lJee p³eesefle<es lJee Je³eceeÞe³esce¤39¤
YeeJeeLe&ë-³em³e ceveg<³em³e meJex<eeb peielHeoeLee&veeb ³eLeeLeex yeesOeë m³eeled, lecesJe mesefJelJee HeoeLe&eJf e%eeveb
meJezce&veg<³ewë ÒeeHleJ³eced¤39¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved Heg©<e! efpeme legPe keÀes (efJeéem³e) mecemle (YegJevem³e) mebmeej kesÀ meye HeoeLeeX (®e) Deewj
(Jewéeevejm³e) mecHetCe& ceveg<³eeW ceW MeesYee³eceeve (Deivesë) efyepegueerªHe (Jeeefpeveced) %eeveer ueesieeW keÀe DeJe³eJeªHe (Foced)
³en efJe%eeve (DeYetled) Heéfme× ngDee nw, Gme ($eÝ®es) mlegefle kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes (©®es) Heérefle kesÀ Jeemles (lJee) legPe
keÀes (Yeemes) efJe%eeve keÀer HeéefHle kesÀ DeLe& (lJee) legPekeÀes Deewj (p³eesefle<es) v³ee³e kesÀ He´keÀeMe kesÀ efue³es Yeer (lJee) legPe keÀes
nce ueesie DeeÞe³e keÀjles nQ¤39¤
YeeJeeLe&ë-efpeme ceveg<³e keÀes peieled kesÀ HeoeLeeX keÀe ³eLeeLe& yeesOe nesJes, Gmeer kesÀ mesJeve mes meye ceveg<³e
HeoeLe&eJf eÐee keÀes HeéHle nesJeW¤39¤
Deefivep³eexefle<esl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=ogef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
efHeÀj Yeer Gõ efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
DeNefivep³eexeflHä<eeN p³eeseflHäFHHYHG1NH®FHHV-HH {PHH1-HH {P-HHYHGa
meNnNñeNoeç DHäefme meNnñeHäHO-HH40¤
'H1HILYHÍa SHHVHIOHäHHa SHHVHIOHäFHHYHGa 1NH®FHÍa -HH {PHHa -HH {P-HHYHGa PH1Q1ÓH1RH )HIOHä PHQÓH1ÉRHÍa 'H1HIPH1a PH1QÓHHäHa
lJeeN¤40¤
HeoeLe&ë-(Deefiveë) HeeJekeÀë (p³eesefle<ee) oerHl³ee (p³eesefle<ceeved) ÒeMemleÒekeÀeMe³egõë (©keÌceë) megJeCe&efceJe
(Je®e&mee) efJeÐeeoerHl³ee (Je®e&mJeeved) efJeÐeeefJe%eeveJeeved (menñeoeë) menñecemebK³eb megKeb ooeleerefle (Deefme) (menñee³e)
DelegueefJe%eevee³e (lJee) lJeeced~ #De³eb cev$eë Mele07.5.2.12 J³eeK³eeleë%¤40¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³emlJeb p³eeself e<ee p³eesefle<eceeveefiveefjJe Je®e&mee Je®e&mJeeved ©keÌce FJe menñeoe Deefme, leb lJee
menñee³e Je³eb melkegÀ³ee&ce¤40¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ew³eexçefivemet³e&Jeod efJeÐe³ee ÒekeÀeMeceevees efJeÜeved YeJesled,
lemceeoOeerl³e Heg<keÀuee efJeÐeeë mJeerkeÀe³ee&ë¤40¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved Heg©<e! pees DeeHe (p³eesefle<ee) efJeÐee kesÀ He´keÀeMe mes (Deefiveë) Deefive kesÀ legu³e (p³eesefle<ceeved)
He´Mebefmele He´keÀeMe³egõ (Je®e&mee) DeHeves lespe mes (Je®e&mJeeved) %eeve osves Jeeues Deewj (©keÌceë) pewmes megJeCe& megKe osJes, Jewmes
(menñeoeë) DemebK³e megKe kesÀ osves Jeeues (Deefme) nQ, Gve (lJee) DeeHekeÀe (menñee³e) Delegue efJe%eeve keÀer HeéefHle kesÀ efue³es
nce ueesie melkeÀej keÀjW¤40¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ pees Deefive Deewj met³³e& kesÀ meceeve
efJeÐee mes He´keÀeMeceeve efJeÜeved Heg©<e neW, Gvemes efJeÐee Heæ{ kesÀ HetCe& efJeÐee kesÀ ieénkeÀ nesJeW¤40¤
Deeefol³eb ieYe&efcel³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvemles eEkeÀ kegÀ³³eg&efjl³een¤
HI+H¢M-HVHI-H¾HYHGkHU-Heg©<e keÌ³ee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HH1HIR1OHELH<H1+HHäPHH1PHFHä GHI2HPH1QñeäPH+HHIOH1FHHEHI-H1ËHä+HFHGa
HeefMä-H GHI2H1QMäPHH1FHHHI<HFHäjmLeeë 0H1OHHHJäHENH¢&HJHIQHHU1HFHHäYHÍ
'HH1HIR1OHFHGa LH<H iFHGa +HHäPHHa PHFHGa 'H1 GHI2H1a PH1QÓHäPHa ´H1HIOH1FHHHIFHHIOHä ´HHIOH1ÉFHHFHGa HI-H1ËHä+H1HIFHHIOHä HI-H1ËHÉä+HFHGa
+HHIMäa-HÉ GHI2H1aQMäPHHaFHHa'H1HI<HaFH1jP/HH1Ía0H1OHHHJäH1HIFHHIOHä0H1OHÉ'HHäHJHFHGaNH¢ÉCegÉHIQ1aHHU1HFHHäYHÍ
HeoeLe&ë-(Deeefol³eced) met³e&ced (ieYe&ced) mlegefleefJe<e³eced (He³emee) peuesvesJe (meced) (De*defOe) MeesOe³e (menñem³e)
DemebK³eHeoeLe&mecetnm³e (Òeefleceeced) Òeleer³evles meJex HeoeLee& ³e³ee leeced (efJeéeªHeced) meJe&ªHeJeled HeoeLe&oMe&keÀced (Heefj)
meJe&leë (Je=*defOe) Jepe&³e (njmee) pJeefuelesve lespemee~ nj Fefle pJeuelees veecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~17) (cee)
(DeefYe) (cebmLeeë) cev³esLeeë (Melee³eg<eced) MeleJe<e&HeefjefcelepeerJeveced (ke=ÀCegefn) (®eer³eceeveë) Je=O³eceeveë~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns efJeÜbmlJeb ³eLee efJeÐeglHe³emee menñem³e Òeefleceeb efJeéeªHeb ieYe&ceeefol³eb Oejefle, leLeevleëkeÀjCeb
mece*defOe, njmee jesieeved HeefjJe=*defOe, ®eer³eceeveë meved Melee³eg<eb leve³eb ke=ÀCegenf , keÀoeef®evceeçefYecebmLeeë¤41¤
YeeJeeLe&ë-QV kHU+HJHHÍ HWHE PHJLHY2eeefonescesve met³e&ÒekeÀeMeb peueb Jee³egáe MeesOeef³elJee Dejesiee YetlJee
Melee³eg<emleve³eeved kegÀ©le~ ³eLee efJeÐegeVf eefce&lesve met³³exCe ªHeJeleeb HeoeLee&veeb oMe&veb HeefjceeCeb ®e YeJeefle, leLee
efJeÐeeJevl³eHel³eeefve YeJeefvle, lemceeled keÀoeef®eoefYeceeefvevees YetlJee Òeceeosve efJeÐee³ee Dee³eg<e½e efJeveeMeb cee kegÀ©le¤41¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved Heg©<e! DeeHe pewmes efyepegueer (He³emee) peue mes (menñem³e) DemebK³e HeoeLeeX keÀer (Heéfleceeced)
HeefjceeCe keÀjvesnejs met³e& kesÀ meceeve efveM®e³e keÀjvesnejer yege×f Deewj (efJeéeªHeced) meye ªHeefJe<e³e keÀes efoKeevesnejs (ieYe&ced)
mlegefle kesÀ ³eesi³e (Deeefol³eced) met³³e& keÀes OeejCe keÀjleer nw, Jewmes DevleëkeÀjCe keÀes (mece*defOe) De®ís He´keÀej MeesefOe³es~
(njmee) He´pJeefuele lespe mes jesieeW keÀes (Heefj) meye Deesj mes (Je=*deqOe) nìeF³es Deewj (®eer³eceeveë) Je=e× f keÀes HeéHle nes kesÀ
(Melee³eg<eced) meew Je<e& keÀer DeJemLee Jeeues mevleeve keÀes (ke=ÀCegefn) keÀerefpe³es Deewj keÀYeer (cee) cele (DeefYecebmLeeë) DeefYeceeve
YeeJeeLe&ë-ns kHU-Heg©<ees! legce ueesie megieefvOele HeoeLeeX kesÀ nesce mes met³³e& kesÀ He´keÀeMe, peue Deewj Jee³eg keÀes Meg×
keÀj Deewj jesiejefnle neskeÀj meew Je<e& peerves Jeeues mebleeveeW keÀes GlHeVe keÀjes~ pewmes efJeÐegled Deefive mes yevee³es ngS met³³e& mes ªHe
Jeeues HeoeLeeX keÀe oMe&ve Deewj HeefjceeCe neslee nw, Jewmes efJeÐee Jeeues mevleeve megKe efoKeevesnejs nesles nQ, Fmemes keÀYeer
DeefYeceeveer neskesÀ efJe<e³eemeefõ mes efJeÐee Deewj Dee³eg keÀe efJeveeMe cele efkeÀ³ee keÀjes¤41¤
Jeelem³e petefleefcel³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=efl$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvemlesve eEkeÀ keÀe³³e&efcel³een¤
efHeÀj efJeÜeved Heg©<e keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HHOHäPHSHWÉeEle -Hä&HPH1YHHHI<H1FHéeSH%eeNvej PHäHIMNMPH1FH2HV{a
HI0H0HJYH1RHUYHH1QHIM1FHHIR{\HJ2YH1FHLYHV1FHHHIQ{jmeerë HeMlces J³eesäceved¤42¤
-HHOHäPHa SHWÉHIOHFHGa -Hä&HPHa YHHHI<HäFHGa 'HËHäFHGa SH1HH1YHFHGa PH1HIMlMPHäa FH2HVäa HI0H0HJäFHGa YH1RHUYHHäFHGa QHIMäFHGa
'HHIÌä\HJ2YH1HIFHOHHIÌä\HJ2YHFHGa'HLYHVäaFHHaHIQ1jPHHU1Ía+H1MlFHVa-HHVäFH1HI9HHIOH1HI-HÉ'HHVäFHYHG
HeoeLe&ë-(Jeelem³e) Jee³eesë (petefleced) Jesieced (Je©Cem³e) peuemecetnm³e (veeefYeced) yevOeveced (Deéeced) J³eeHlegb
Meerueced (pe%eeveced) ÒeeogYet&leced (meefjjm³e) meefueuem³eesokeÀm³e~ meefueueefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~12)
keÀefHeuekeÀeefolJeeod jsHeÀë (ceO³es) (efMeMegced) yeeuekeÀced (veoerveeced) (nefjced) njceeCeced (DeefêyegOveced) cesIeekeÀeMeced (Deives)
HeeJekeÀJeÜÊe&ceeve (cee) (eEnmeerë) (Hejces) Òeke=Àäs (J³eesceved) J³eesefcve J³eeHles DeekeÀeMes~ #De³eb cev$eë Mele07.5.2.18
DevJe³eë-ns Deives efJeÜmlJeb Hejces J³eesceved Jeelem³e ceO³es petefleceéeb meefjjm³e Je©Cem³e veeeEYe veoerveeb pe%eeveb
efMeMegb yeeueefceJe JeÊe&ceeveb nefjceefêyegOveb cee efnbmeerë¤42¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewë ÒeceeosveeJekeÀeMes JeÊe&ceeveb Jee³egJesieb Je=efäÒeyevOeb cesIecenlJee
peerJeveb JeOe&veer³eced¤42¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) lespeefmJeved efJeÜved! DeeHe (Hejces J³eesceved) meJe&J³eeHle GÊece DeekeÀeMe ceW (Jeelem³e) Jee³eg kesÀ
(ceO³es) ceO³e ceW (peteqleced) JesieªHe (Deéeced) Deée keÀes (meefjjm³e) peuece³e (Je©Cem³e) GÊece mecego´ kesÀ (veeefYeced)
yevOeve keÀes Deewj (veoerveeced) veefo³eeW kesÀ HeÝeeJe mes (pe%eeveced) He´keÀì ngS (efMeMegced) yeeuekeÀ kesÀ legu³e JeÊe&ceeve (nefjced)
veerue JeCe&³egõ (DeefoýegOveced) met#ce cesIe keÀes (cee) cele (efnbmeerë) veä keÀerepf e³es¤42¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Hećeeo keÀes íesæ[ kesÀ DeekeÀeMe ceW
JeÊe&ceeve Jee³eg kesÀ Jesie Deewj Je<ee& kesÀ HeýevOeªHe cesIe keÀe efJeveeMe ve keÀjkesÀ DeHeveer-DeHeveer DeJemLee keÀes yeæ{eJeW¤42¤
Depeñeefcel³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=efl$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvej³eb eEkeÀ kegÀ³³ee&efol³een¤
efHeÀj Jen efJeÜeved keÌ³ee keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HSHäñeNefFHYRJäFH1HE<HJäMlC³egceNefivecee{r[s HetÉ-H HIHäefÊebN YHFHHV{HI<HÍa
PH+H-H {HI<HH¿ OHJÉMeÍNH¢X+HäFHHYHHV1LHHEFHHHIQäjPHHU1MHIRäHIOHEHI-H1MHSHäFHG
'HSHäÓHFHGa )YRJäFHGa 'H11HFHGa <HJÉMl&HJFHGa 'H1HILYHFHGa ) 1>V1a +HWÉ-H HIHäHI¬H1HIFHHIOHä +HWÉ-H ÉHIHäHI¬HFHGa YHFHHVäHI<H1HIMHIOH1 YHFHäÍÉHI<HÍa
PHÍa +H-H {HI<H1HIMHIOH1 +H-H {ÉHI<HÍa H¿1OHJÉ0H )OHäOHJÉÉ0HÍa NH¢X+HäFHHYHÍa LHHFHGa FHHa HIQ1jPHHU1Ía 'HHIRäHIOHFHGa HI-H1MHSH1HIFHHIOHä
HI-H1ÉMHSHäFHG
HeoeLe&ë-(Depeñeced) efvejvlejced (Fvogced) peueced #Fvog Fefle peueveecemeg Heefþleced efveIeb01.12% (De©<eced)
Deéeced #De©<eefceefle Deéeveecemeg Heefþleced efveIeb01.14% (YegjC³egced) Hees<ekeÀced~ De$e YegjCeOeelees³eg&ë Òel³e³eë (Deefiveced)
efJeÐegleced (F&[s) DeO³eefvJe®íeefce (HetJe&ef®eefÊeced) HetJee& ef®eefle½e³eveb ³em³e leced (veceesefYeë) DeVewë (meë) (HeJe&efYeë) HetCezë
meeOevee²wë ($eÝlegMeë) yentve=letved (keÀuHeceeveë) meceLe&ë meved (ieeced) He=efLeJeerced (cee) (efnbmeerë) efnbm³eeë (Deefoefleced)
DeKeefC[leeced (efJejepeced) efJeefJeOewë HeoeLez jepeceeveeced~ #De³eb cev$eë Mele07.5.2.19 J³eeK³eeleë%¤43¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLeenb HeJe&eYf eve&ceesefYeë men JeÊe&ceeveefcevogce©<eb YegjC³egb HetJe&ef®eefÊeceefivecepeñeceer[s,
lece=legMeë keÀuHeceeveë meVeefoefleb efJejepeb ieeb ve veeMe³eeefce, leLewJe me lJeceslecesveeb ®e cee efnbmeerë¤43¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew$eÝ&lJevegketÀuele³ee ef¬eÀ³e³eeçefivepe&ueceVeb ®e mebmesJ³e jepeYetefceë meowJe j#eCeer³ee, ³eleë meJee&efCe
megKeeefve m³egë¤43¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved Heg©<e! pewmes ceQ (HeJe&efYeë) HetCe& meeOeve³egõ (veceesefYeë) DeVeeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (Fvogced)
peueªHe (De©<eced) Ieesæ[s kesÀ me¢Me (YegjC³egced) Hees<eCe keÀjves Jeeueer (HetJe&ef®eefÊeced) He´Lece efveefce&le (Deefiveced) efyepegueer keÀes
(Depeñeced) efvejvlej (F&[s) DeefOekeÀlee mes Keespelee ntB, GmekeÀes ($eÝlegMeë) Heéfle $eÝleg ceW (keÀuHeceeveë) meceLe& neskesÀ keÀjlee
ngDee (Deefoefleced) DeKeefC[le (efJejepeced) efJeefJeOe He´keÀej kesÀ HeoeLeeX mes MeesYee³eceeve (ieeced) He=efLeJeer keÀes veä veneR keÀjlee
ntB, Jewmes ner (meë) mees DeeHe Fme Deefive Deewj Fme He=efLeJeer keÀes (cee) cele (efnbmeerë) veä keÀerepf e³es¤43¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ $eÝlegDeeW kesÀ DevegketÀue ef¬eÀ³ee mes Deefive, peue Deewj DeVe keÀe mesJeve keÀjkesÀ
jep³e Deewj He=efLeJeer keÀer meowJe j#ee keÀjW, efpememes meye megKe HeéHle nesJeW¤43¤
Jeª$eerefcel³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=efl$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvemlesve eEkeÀ ve keÀe³³e&efcel³een¤
efHeÀj Gme efJeÜeved keÀes keÌ³ee veneR keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HäHH51 lJeägÉ-H ä&HPH1YHHHI<H1FHHI-Hpe%eeNvee: MSHäPH1Í+HMäPFHHOHGa
ceNner: PHHäQNñeercePHJäMPHFHH1HHFHLYHV1FHHHIQäjmeerë HeMlFHV-HHVäFHYHG¤44¤
-HäHHUFHGa O-HÆJäÍa -Hä&HPHa YHHHI<HäFHGa 'HHI-HäFHGa SH1HH1YHHFHGa MSHäPHÍa +HMäPFHHOHGa FH1QHUFHGa PHH1Q1ÓHHUFHGa 'HPHJäMPHa
FHH1HHFHGa'HLYHVäaFHHaHIQ1jPHHU1Ía+H1MlFHVa-HHVäFHHI9HHIOH1HI-HÉ'HHVäFHYHG
HeoeLe&ë-(Jeª$eerced) Jejef³e$eerced (lJeägë) ísokeÀm³e met³³e&m³e (Je©Cem³e) peuem³e (veeefYeced) yeefvOekeÀeced
(DeefJeced) j#eCeeefoefveefceÊeeced (pe%eeveeced) Òepeeleeced (jpemeë) ueeskeÀeled (Hejmceeled) Þesÿeled (cenerced) cenleeR Yetecf eced
(meenñeerced) DemebK³eeleeb yengHeÀueÒeoeced (Demegjm³e) cesIem³e (cee³eeced) Òe%eeefHekeÀeb efJeÐegleced (Deives) efJeÜved (cee)
(efnbmeerë) efnbm³eeë (Hejces) meJeexlke=Àäs (J³eesceved) DeekeÀeMeJeod J³eeHles ye´ïeefCe~ #De³eb cev$eë Mele07.5.2.20
DevJe³eë-ns Deives! lJeb lJeägJe&ª$eeR Je©Cem³e veeefYeb Hejmceeod jpemees pe%eeveecemegjm³e cee³eeb meenñeerceefJeb Hejces
J³eesceved JeÊe&ceeveeb ceneR cee efnbmeerë¤44¤
YeeJeeLe&ë-meJezce&veg<³ew³ex³eb He=efLeJeer Hejmceeled keÀejCeeppeelee, met³³ee&&keÀ<e&CemecyeefvOeveer, peueeOeeje, cesIeefveefceÊee,
yengYetieesueekeÀeje, DemebK³emegKeÒeoe HejceséejsCe efveefce&leeçefmle, leeb iegCekeÀce&mJeYeeJelees efJe%ee³e megKee³e
mecegHe³eesõJ³ee¤44¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜeved Heg©<e! DeeHe (lJeägë) ísovekeÀÊee& met³³e& kesÀ (Jeª$eerced) ieńCe keÀjves ³eesi³e
(Je©Cem³e) peue keÀer (veeefYeced) jeskeÀvesnejer (Hejmceeled) Þesÿ (jpemeë) ueeskeÀ mes (pe%eeveeced) GlHeVe ngF& (Demegjm³e)
cesIe keÀer (cee³eeced) peleeves Jeeueer efyepegueer keÀes Deewj (meenñeerced) DemebK³e Yetieesue³egõ yengle HeÀue osvesnejer (DeefJeced)
j#ee Deeefo keÀe efveefceÊe (Hejces) meye mes GÊece (J³eesceved) DeekeÀeMe kesÀ meceeve J³eeHle peieoeréej ceW JeÊe&ceeve (cenerced)
efJemleej³egõ He=efLeJeer keÀes (cee) cele (efnbmeerë) veä keÀerepf e³es¤44¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees ³en He=efLeJeer GÊece keÀejCe mes GlHeVe ngF&, met³³e& efpemekeÀe
DeekeÀ<e&CekeÀÊee&, peue keÀe DeeOeej, cesIe keÀe efveefceÊe, DemebK³e megKe osvesnejer Hejceséej ves j®eer nw; GmekeÀes iegCe, keÀce& Deewj
mJeYeeJe mes peeve kesÀ megKe kesÀ efue³es GHe³egõ keÀjW¤44¤
³ees Deefiveefjl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvejvesve eEkeÀ keÀe³e&efcel³een¤
efHeÀj Fme efJeÜeved keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³eesç DeNefiveMlLYHVM2HSHHäHOH10HHVNH¢HäOHG+HHI/H1-HHÉ *1OH-HHäHIR1-HP+HHIMäa
HVYHä+H1SHHHI-H1ËHNH¢äFHH SH1SHHYH1OHFHäLYHV1QV>1Í+HHIMäOHV-H&HNH®OHJ
HÍa'H1HILYHÍa'H1LYHVÍa'HHI2Häa'HSHHäHOHa0HHVNH¢HäOHGa+HÉefLeNJ³eeë~ GNle~ JeeN~ efoNJeë~ HeeIM{aHVYHäa´H1SHH)HIOHä ´H1ÉSHHÍa
HI-H1ËHNH¢1FH[HIOHäHI-H1ËHÉNHä¢FHH aSH1SHHYHäaOHFHGa'H1LYHV1aQV>äÍa+HHIM{aOHV1a-HÉCeNkeÌlegÉ¤45¤
HeoeLe&ë-(³eë) (Deefiveë) ®ee#eg<eë (Deivesë) efJeÐegoeK³eeled (DeefOe) (Depee³ele) pee³eles (MeeskeÀeled) Mees<ekeÀeled
(He=efLeJ³eeë) (Gle) (Jee) (efoJeë) met³ee&led (Heefj) meJe&leë (³esve) (Òepeeë) (efJeéekeÀcee&) efJeéeeefve keÀcee&efCe ³em³e meë
(pepeeve) peve³eefle (leced) (Deives) efJeÜved (ns[ë) Deveeojë (Heefj) (les) leJe (Je=CekeÌleg) efíVees YeJeleg~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! ³eë He=efLeJ³eeë MeeskeÀeogle Jee efoJeesçivesjefivejO³epee³ele, ³esve efJeéekeÀcee& Òepeeë
Heefjpepeeve, leb les ns[ë HeefjJe=CekeÌleg¤45¤
YeeJeeLe&ë-ns efJeÜebmeë! ³et³eb ³eesçefiveë He=eLf eJeeR efYeÊJeeslHeÐeles ³e½e met³ee&osë, lemceeod efJeIvekeÀeefjCeesçivesë meJee&ved
ÒeeefCeveë He=Leied j#ele~ ³esveeefiveveséejë meJee&ved j#eefle leefÜÐeeb efJepeeveerle¤45¤

HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜeved peve! (³eë) pees (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer kesÀ (MeeskeÀeled) megKeevesnejs Deefive (Gle) (Jee)
DeLeJee (efoJeë) met³³e& mes (Deivesë) efyepegueerªHe Deefive mes (Deefiveë) He´l³e#e Deefive (DeO³epee³ele) GlHeVe neslee nw,
(³esve) efpeme mes (efJeéekeÀccee&) meye keÀceeX keÀe DeeOeej F&éej (He´peeë) He´peeDeeW keÀes (Heefj) meye Deesj mes (pepeeve) j®elee
nw, (leced) Gme Deefive keÀes (les) lesje (ns[ë) ¬eÀesOe (HeefjJe=CekeÌleg) meye He´keÀej mes ísove keÀjs¤45¤
YeeJeeLe&ë-ns efJeÜevees! legce ueesie pees Deefive He=eLf eJeer keÀes HeÀesæ[ kesÀ Deewj pees met³³e& kesÀ He´keÀeMe mes efyepegueer
efvekeÀueleer nw, Gme efJeIvekeÀejer Deefive mes meye HeéefCe³eeW keÀes jef#ele jkeÌKees Deewj efpeme Deefive mes F&éej meye keÀer j#ee keÀjlee
nw, Gme Deefive keÀer efJeÐee peevees¤45¤
ef®e$eb osJeeveeefcel³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ met³eex osJelee~ efve®e=efl$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLeséejë keÀer¢Meesçmleerl³een¤
Deye F&éej kewÀmee nw, ³en ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HIH1HERV1-HHYHH1FHJRäLHH1RYHHU{NHE¢1HHJäHIFH 1HPH1-Hä&HPHH1LYHVë~
Dee +HH1²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ'H1YOHHIMäH1jPHWH {É'HH1OFHHSHLHäOHPOH1P/HJHäH
HIH1HFHGaRV1-HHYHHäFHGa*OHGa'H1LHH1OHGa'HYHHUäNH¢FHGaHHJäÍaHIFH1HPHäa-Hä&HPHa'H1LYHVÍa'HHa'H1´HH1Ía²HH-HHäHe=efLeNJeerçFefleN
²HH-HHä+HHI/H1-HHUa'H1YOHHIMäHFHGaPHWH {Ía'HH1OFHHaSHLHäOHÍaOH1P/HJHäÍaH1
HeoeLe&ë-(ef®e$eced) DeÓgleced (osJeeveeced) He=efLeJ³eeoerveeb ceO³es (Gled) (Deieeled) Gefoleesçefmle (DeveerkeÀced) mesvesJe
efkeÀjCemecetnced (®e#egë) oMe&keÀced (efce$em³e) ÒeeCem³e (Je©Cem³e) Goevem³e (Deivesë) Òeefme×m³e (Dee) (DeÒeeë)
J³eeHveesefle (ÐeeJeeHe=efLeJeer) ÒekeÀeMeeÒekeÀeMes peieleer (Devleefj#eced) DeekeÀeMeced (met³³e&ë) meefJelee (Deelcee) meJe&m³eevle³ee&ceer
(peieleë) pe²cem³e (lemLeg<eë) mLeeJejm³e (®e)~ #De³eb cev$eë Mele07.5.2.27 J³eeK³eeleë%¤46¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! YeJevlees ³eod ye´ïe osJeeveeb ef®e$eceveerkebÀ efce$em³e Je©Cem³eeives½e#egë met³e& FJeesoieeled,
peielemlemLeg<e½eelcee meod ÐeeJeeHe=efLeJeer Devleefj#eb ®eeÒeeë, leppeieefVecee&le= Heele= mebnle= J³eeHekebÀ melelecegHeemeerjved¤46¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ve KeefuJeob efve<keÀle=&keÀceveefOeÿele=keÀceveeréejb peieoefmle~ ³eod ye´ïe
meJee&vle³³ee&efce meJex<eeb peerJeeveeb HeeHeHegC³eHeÀueoeveJ³eJemLeeHekeÀcevevle%eeveÒekeÀeMeb JeÊe&les, leosJeesHeem³e
Oecee&Le&keÀececees#eHeÀueeefve ceveg<³ewjeHleJ³eeefve¤46¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! DeeHe ueesie pees peieoeréej (osJeeveeced) He=efLeJeer Deeefo efoJ³e HeoeLeeX kesÀ yeer®e (ef®e$eced)
DeeM®e³³e&ªHe (DeveerkeÀced) mesvee kesÀ meceeve efkeÀjCeeW mes ³egkeÌle (efce$em³e) HeéCe (Je©Cem³e) Goeve Deewj (Deivesë) Heéfme×
Deefive kesÀ (®e#egë) efoKeeves Jeeues (met³³e&ë) met³³e& kesÀ meceeve (Goieeled) Go³e keÀes HeéHle nes jne nw, Gme kesÀ meceeve
(peieleë) ®esleve (®e) Deewj (lemLeg<eë) peæ[ peieled keÀe (Deelcee) Devle³³ee&ceer nes kesÀ (ÐeeJeeHe=efLeJeer) He´keÀeMe-
DeHe´keÀeMeªHe peieled Deewj (Devleefj#eced) DeekeÀeMe keÀes (Dee) De®ís He´keÀej (DeHeéë) J³eeHle nes jne nw, Gmeer peieled kesÀ
j®eves, Heeueve keÀjves Deewj mebnej-Heúe³e keÀjvesnejs J³eeHekeÀ ye´ïe keÀer efvejvlej GHeemevee efkeÀ³ee keÀjes¤46¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ³en peieled Ssmee veneR efkeÀ efpemekeÀe keÀÊee&, DeefOeÿelee Jee
F&éej keÀesF& ve nesJes~ pees F&éej meye keÀe Devle³³ee&ceer, meye peerJeeW kesÀ HeeHe-HegC³eeW kesÀ HeÀueeW keÀer J³eJemLee keÀjves neje Deewj
Devevle %eeve keÀe He´keÀeMe keÀjves neje nw, Gmeer keÀer GHeemevee mes Oecce&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e kesÀ HeÀueeW keÀes meye ceveg<³e
HeéHle nesJeW¤46¤
Fceb cesl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[d yeéïeer He*defõMívoë~ He_®eceë mJejë¤
Hegvece&veg<³esCe eEkeÀ keÀe³³e&efcel³een¤
)1FHEFHHHIQäjPHHUHI¾ 1+HHR+H10HJjPHäQÓHH1HHVFHV2HHäHHHU1HFHHäYHÍa
FH1HJE+H10HJEFHV2HäFHLYHVSHJHP-H1OHVYHäHIHY-HH1YHPOH1Y-HHVKHIYHHHU{Ra
FH1HJEOHV10HJLHäÏOHJÉ HEHI¾1FHPOHEOHV10HJLHäÏOHJ
)1FHFHGaFHHaHIQ1jPHHU1ÍaHI¾1+HHR1HIFHHIOHHI¾1É+HHRäFHGa +H10HJFHGaPH1Q1ÓHH1H)HIOHäPHQÓHÉ'H1HÍaFHV2HHäHaHHU1HFHHäYHÍaFH1HJFHGa
+H10HJFHGaFHV2HäFHGa'H1LYHVaSHJÉH1P-H1aOHVYHäaHIH1Y-HH1YHÍaOH1Y-HnÍaHIYHaPHHU1R1aFH1HJFHGaOHV1a0HJNHG¢aH¿1Ï1OHJÉ~ ³eced~ efÜN<ceë~ leced~ lesN~
MegkedÀ~ $eÝN®íNlegÉ¤47¤
HeoeLe&ë-(Fceced) (cee) (efnbmeerë) efnbm³eeë (efÜHeeoced) ceveg<³eeefokeÀced (HeMegced) ®eleg<Heeob ieJeeefokeÀced
(menñee#eë) DemebK³eoMe&veë (cesOee³e) megKemebiecee³e (®eer³eceeveë) JeOe&ceeveë (ce³egced) pee²ueced (HeMegced) Òeefme×ced
(cesOeced) HeefJe$ekeÀejkeÀced (Deives) HeeJekeÀ FJe ceveg<³epevceÒeeHle (peg<emJe) ÒeerCeerefn (lesve) (ef®evJeeveë) JeOe&ceeveë (levJeë)
Mejerjm³e ceO³es Hegäë meved (efve) efvelejeced (meero) efleÿ (ce³egced) Mem³eeefoefnbmekebÀ HeMegced (les) leJe (MegkedÀ) MeeskeÀë, YeeJes
HIe+HGa($eÝ®íleg) ÒeeHveesleg (³eced) Me$egced (efÜ<ceë) DeÒeerle³eeceë (leced) (les) leJe mekeÀeMeeled (MegkedÀ) MeeskeÀë ($eÝ®íleg)~
DevJe³eë-ns Deives! HeeJekeÀ FJe ceveg<³e cesOee³e ®eer³eceeveë menñee#emlJeefceceb efÜHeeob cesOeb ce³egb HeMegb ®e cee
efnbmeerë, leb HeMegb peg<emJe~ lesve ef®evJeeveë meved levJees ceO³es efve<eero~ F³eb les Meg*d ce³egce=®íleg~ les leJe ³eb Me$egb Je³eb efÜ<cemleb
Megie=®íleg¤47¤
YeeJeeLe&ë-kesÀveeefHe ceveg<³esCeesHekeÀejkeÀeë HeMeJeë keÀoeef®eVe efnbmeveer³ee, efkeÀvlJesleeved mebHeeu³ewlesY³e GHekeÀejb mebie=¿e
meJes& ceveg<³ee Deevevoef³eleJ³eeë~ ³ewpee&²uewenf ¥mekewÀë HeMegMem³eceveg<³eeCeeb neefveë m³eeled, les leg jepeHeg©<ewn&vleJ³ee
efveûenerleJ³ee½e¤47¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deefive kesÀ meceeve ceveg<³e kesÀ pevce keÀes HeéHle ngS (cesOee³e) megKe keÀer HeéefHle kesÀ efue³es
(®eer³eceeveë) yeæ{s ngS (menñee#eë) npeejn He´keÀej keÀer ¢efä Jeeues jepeved! let (Fceced) Fme (efÜHeeoced) oes Heie Jeeues
ceveg<³eeefo Deewj (cesOeced) HeefJe$ekeÀejkeÀ HeÀueHeó (ce³egced) pebieueer (HeMegced) ieJeeefo HeMeg peerJe keÀes (cee) cele (efnbmeerë)
ceeje keÀj, Gme (HeMegced) HeMeg keÀer (peg<emJe) mesJee keÀj, (lesve) Gme HeMeg mes (ef®evJeeveë) yeæ{lee ngDee let (levJeë) Mejerj
ceW (efve<eero) efvejvlej efmLej nes, ³en (les) lesjs mes (MegkedÀ) MeeskeÀ (ce³egced) Mem³eeefoveeMekeÀ pebieueer HeMeg keÀes ($eÝ®íleg)
HeéHle nesJes (les) lesjs (³eced) efpeme Me$eg mes nce ueesie (efÜ<ceë) Üs<e keÀjW, (leced) GmekeÀes (MegkedÀ) MeeskeÀ ($eÝ®íleg) HeéHle
nesJes¤47¤
YeeJeeLe&ë-keÀesF& Yeer ceveg<³e meye kesÀ GHekeÀej keÀjvesnejs HeMegDeeW keÀes keÀYeer ve ceejs, efkeÀvleg FvekeÀer De®ís He´keÀej
j#ee keÀj Deewj Fve mes GHekeÀej ues kesÀ meye ceveg<³eeW keÀes Deevevo osJes~ efpeve pebieueer HeMegDeeW mes ieéce kesÀ HeMeg, Kesleer Deewj
ceveg<³eeW keÀer neefve nes, GvekeÀes jepeHeg©<e ceejW Deewj yevOeve keÀjW¤47¤
Fceb cesl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odyeéïeer He*defõMívoë~ He_®eceë mJejë¤
Hegvej³eb ceveg<³eë eEkeÀ kegÀ³ee&efol³een¤
efHeÀj ³en ceveg<³e keÌ³ee keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)1FHEFHHHIQäjPHHU1MVNHä¢0H+HE¢ +H10HJENHä¢HIYHH¢1RE-HH1HISHYHE1-HHHISHäYHVHJa
LHHZ1MFHHäMl&HFHYHJäOHVHIR0HHHIFH1OHVYHäHIHY-HH1YHPOH1Y-HHVKHIYHHHU{o~
LHHZ1MEOHV10HJLHäÏOHJÉ HEHI¾1FHPOHEOHV10HJLHäÏOHJ¤48¤
)1FHFHGaFHHaHIQ1jPHHU1Ía6NHä¢0H+H¢1HIFHOHVNHä¢É0H+H¢FHGa+H10HJFHGa NH¢1HIYH1¬eÀ1RFHGa-HH1HISHYHäFHGa-HHHISHäYHVHJaLHHZ1MFHGa'HH1Ml&HFHGa
'HYHJäa OHV1a HIR10HH1HIFH1a OHVYHäa HIH1Y-HH1YHÍa OH1Y-HnÍa HIYHa PHHU1R1a LHHZ1MFHGa OHV1a 0HJNHG¢a H¿1Ï1OHJÉ~ ³eced~ efÜN<ceë~ leced~ lesN~ MegkedÀ~
$eÝN®íNlegÉ¤47¤
HeoeLe&ë-(Fceced) (cee) (efnbmeerë) efnbm³eeë (SkeÀMeHeÀced) SkeÀKegjceéeeefokeÀced (HeMegced) êäJ³eced (keÀefve¬eÀoced)
Ye=Mebb efJeHeÀueb ÒeeHleJ³eLeced (Jeeefpeveced) JesieJevleced (Jeeefpeves<eg) Jeeefpeveeveeb mebûeeceeCeeceJe³eJes<eg keÀce&meg keÀe³e&efmeef×keÀjced
(ieewjced) ieewjJeCe&ced (DeejC³eced) DejC³es YeJeced (Deveg) (les) legY³eced (efoMeeefce) GHeefoMeeefce (lesve) (ef®evJeeveë)
Je×&ceeveë (levJeë) Mejerjm³e ceO³es (efve) (meero) (ieewjced) (les) Fl³eeefo HetJe&Jeled~ #De³eb cev$eë Mele07.5.2.33
DevJe³eë-ns ceveg<³e! lJeb Jeeefpevese<f JececeskeÀMeHebÀ keÀefve¬eÀob Jeeefpeveb HeMegb cee efnbmeerë~ F&éejesçnb les legY³eb ³eceejC³eb
ieewjb HeMegceveg efoMeeefce, lesve ef®evJeeveë meBmlevJees ceO³es efve<eero~ les leJe mekeÀeMeeod ieewjb Megie=®íleg ³eb Je³eb efÜ<cemleb les
Megie=®íleg¤48¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjskeÀMeHeÀe Deéeeo³eë HeMeJeë keÀoeef®eVees efnbm³eeë, ve ®eesHekeÀejkeÀe DeejC³eeë~ ³es<eeb nvevesve
peielees neveer j#eCesveesHekeÀej½e YeJeefle, les meowJe Heeueveer³ee efnbñee½e nvleJ³eeë¤48¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! let (Jeeefpeves<eg) mebieéce kesÀ keÀeceeW ceW (Fceced) Fme (SkeÀMeHeÀced) SkeÀ Kegj³egõ (keÀefve¬eÀoced)
MeerIe´ efJekeÀue J³eLee keÀes HeéHle ngS (Jeeefpeveced) JesieJeeues (HeMegced) osKeves ³eesi³e Ieesæ[s Deeefo HeMeg keÀes (cee) (efnbmeerë)
cele ceej~ ceQ F&éej (les) lesjs efue³es (³eced) efpeme (DeejC³eced) pe²ueer (ieewjced) ieewjHeMeg keÀer (efoMeeefce) efMe#ee keÀjlee ntB,
(lesve) GmekesÀ j#eCe mes (ef®evJeeveë) Je=e× f keÀes HeéHle ngDee (levJeë) Mejerj ceW (efve<eero) efvejvlej efmLej nes, (les) lesjs mes
(ieewjced) éesle JeCe& Jeeues HeMeg kesÀ Heéfle (MegkedÀ) MeeskeÀ ($eÝ®íleg) HeéHle nesJes Deewj (³eced) efpeme Me$eg keÀes nce ueesie
(efÜ<ceë) Üs<e keÀjbs, (leced) GmekeÀes (les) legPe mes (MegkedÀ) MeeskeÀ ($eÝ®íleg) HeéHle nesJes¤48¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ SkeÀ Kegj Jeeues Iees[

æ s Deeefo HeMegDeeW Deewj GHekeÀejkeÀ Jeve kesÀ HeMegDeeW keÀes Yeer
keÀYeer ve ceejW~ efpevekesÀ ceejves mes peieled keÀer neefve Deewj ve ceejves mes meye keÀe GHekeÀej neslee nw, GvekeÀe meowJe Heeueve-
Hees<eCe keÀjW Deewj pees neefvekeÀejkeÀ HeMeg neW, Gve keÀes ceejW¤48¤
)FHjPHHQÓHHIFHOHPHHI-H+HH¿HIHÍa'HHILYHR[-HOHHaNH¢HIOH0ÏYRÍaHIYHHHRÍP-HMÍ
Hegvece&veg<³ewë kesÀ HeMeJees vees eEnmeveer³ee eEnmeveer³ee½esl³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes keÀewve HeMeg ve ceejves Deewj keÀewve ceejves ®eeefn³eW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)1FHjPHHäQ1ÓHj0H1OH2HHäMlFHJOPH-H1HFHHäYHjPHHIM1MPH1FH2HVäa
Ie=ÉOHERJQHäveeNFHHIRäHIOHE1SHYHH1HHivesN FHHHIQäjPHHUÍ+HMlFHV-HHVäFHYHGa
LH1-H1HFHHäMl&HFHYHJäOHVHIR0HHHIFH1OHVYHäHIHY-HH1YHPOH1Y-HHVK efve<eHU{o~
ieNJeN³eb lesN Megie=äÏOHJÉ HEHI¾1FHPOHEOHV10HJLHäÏOHJ¤49¤
)1FHFHGaPHH1Q1ÓHFHGa0H1OH2HHäMlHIFHHIOHä 0H1OHÉ2HHäMFHGa*OPHäFHGa-H1HFHHäYH1HIFHHIOHä HI-HÉ'H1HFHHäYHFHGaPH1HIMlMPHäaFH2HVäa,HÉleced~
RJQHäYHHFHGa 'H1HIRäHIOHFHGa SHYHHäHa 'HLYHV{a FHHa HIQ1jPHHU1Ía +H1MlFHVa -HHVäFH1HI9HHIOH1 HI-HÉ'HHVäFHYHGa LH1-H1HFHGa 'HH1Ml&HFHGa 'HYHJäa OHV1a
HIR10HH1HIFH1aOHVYHäaHIH1Y-HH1YHÍaOH1Y-HnÍaHIYHaPHHU1R1aLH1-H1HFHGaOHV1a0HJNHG¢aH¿1Ï1OHJÉ~ ³eced~ efÜN<ceë~ leced~ lesN~ MegkedÀ~ $eÝN®íNlegÉ¤49¤
HeoeLe&ë-(Fceced) (meenñeced) menñem³eemebK³eeleeveeb megKeeveece³eb meeOekeÀmleced (MeleOeejced) MelecemebK³eelee
ogiOeOeeje ³emceeled leced (Glmeced) ketÀHeefceJe HeeuekebÀ ieJeeefokeÀced (J³e®³eceeveced) efJeefJeOeÒekeÀejsCe Heeueveer³eced (meefjjm³e)
Devleefj#em³e (ceO³es) (Ie=leced) Deep³eced (ogneveeced) ÒeHetj³evleerced (Deefoefleced) DeKeC[veer³eeb ieeced (pevee³e) ceveg<³eeÐee³e
ÒeeefCeves (Deives) efJeJeskeÀÒeeHleesHekeÀejÒekeÀeMekeÀ jepeved (cee) (efnbmeerë) (Hejces) Òeke=Àäs (J³eesceved) J³eesefcve J³eeHlesçvleefj#es
JeÊe&ceeveeced (ieJe³eced) ieesme¢Meced (DeejC³eced) (Deveg) (les) (efoMeeefce) (lesve) (ef®evJeeveë) Hegäë meved (levJeë) (efve)
(meero) (ieJe³eced) (les) (MegkedÀ) MeeskeÀë ($eÝ®íleg) (³eced) (efÜ<ceë) (leced) (les) (MegkedÀ) ($eÝ®íleg)~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns Deives! lJeb pevee³esceb meenñeb MeleOeejb J³e®³eceeveceglmeefceJe Jeer³³e&mes®ekebÀ Je=<eYeb Ie=leb ogneveeceefoefleb
Oesvegb ®e cee efnbmeerë, me les legY³eceHejceejC³eb ieJe³ecevegefoMeeefce lesve Hejces J³eesceved meefjjm³e ceO³es ef®evJeeveë mebmlevJees
efve<eero~ leb ieJe³eb les Megie=®íleg ³evles Me$egb Je³eb efÜ<cemleceefle Megie=®íleg MeeskeÀë ÒeeHveesleg¤49¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ jepeceveg<³ee ³esY³ees Je=<eeefoY³eë ke=À<³eeefoefve keÀcee&eCf e YeJeefvle, ³eeY³ees
ieJeeefoY³ees ogiOeeefoHeoeLee& pee³evles, ³ewë meJex<eeb j#eCeb YeJeefle les keÀoeef®eVewJe efnbmeveer³eeë~ ³e Sleeved efnbm³egmlesY³ees
jepeeefov³ee³esMee DeefleoC[b oÐegë, ³es ®e pee²uee ieJe³eeo³ees Òepeeneefveb kegÀ³eg&mles nvleJ³eeë¤49¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) o³ee keÀes HeéHle ngS HejesHekeÀejkeÀ jepeved! let (pevee³e) ceveg<³eeefo HeéCeer kesÀ efue³es (Fceced)
Fme (meenñeced) DemebK³e megKeeW keÀe meeOeve (MeleOeejced) DemebK³e otOe keÀer OeejeDeeW kesÀ efveefceÊe (J³e®³eceeveced) DeveskeÀ
He´keÀej mes Heeueve kesÀ ³eesi³e (Glmeced) kegÀS kesÀ meceeve j#ee keÀjvesnejs Jeer³³e&mes®ekeÀ yewue Deewj (Ie=leced) Ieer keÀes (ogneveeced)
HetCe& keÀjleer ngF& (Deefoefleced) veneR ceejves ³eesi³e ieew keÀes (cee efnbmeerë) cele ceej Deewj (les) lesjs jep³e ceW efpeme (DeejC³eced)
Jeve ceW jnves Jeeues (ieJe³eced) ieew kesÀ meceeve veerueiee³e mes Kesleer keÀer neefve nesleer nes lees Gme keÀes (DevegefoMeeefce) GHeosMe
keÀjlee ntB, (lesve) GmekesÀ ceejves mes megjef#ele DeVe mes (Hejces) Glke=Àä (J³eesceved) meJe&$e J³eeHekeÀ Hejceelcee Deewj (meefjjm³e)
efJemle=le J³eeHekeÀ DeekeÀeMe kesÀ (ceO³es) ceO³e ceW (ef®evJeeveë) Je=e× f keÀes HeéHle ngDee let (levJeë) Mejerj ceO³e ceW (efve<eero)
efveJeeme keÀj (les) lesje (MegkedÀ) MeeskeÀ (leced) Gme (ieJe³eced) jesPe keÀes ($eÝ®íleg) HeéHle nesJes Deewj (³eced) efpeme (les) lesjs
Me$eg keÀe (efÜ<ceë) nce ueesie Üs<e keÀjW, Gme keÀes Yeer (MegkedÀ) MeeskeÀ ($eÝ®íleg) HeéHle nesJes¤49¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ns jepeHeg©<ees! legce ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efpeve yewue Deeefo
HeMegDeeW kesÀ HeÝeeJe mes Kesleer Deeefo keÀece; efpeve ieew Deeefo mes otOe, Ieer Deeefo GÊece HeoeLe& nesles nQ efkeÀ efpeve kesÀ otOe Deeefo
mes meye He´pee keÀer j#ee nesleer nw, GvekeÀes keÀYeer cele ceejes Deewj pees peve Fve GHekeÀejkeÀ HeMegDeeW keÀes ceejW, GvekeÀes jepeeefo
v³ee³eeOeerMe Del³evle oC[ osJebs Deewj pees pe²ue ceW jnves Jeeues veerueiee³e Deeefo He´pee keÀer neefve keÀjW , Jes ceejves ³eesi³e
nQ¤49¤
FcecetCee&³egefcel³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ ke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë kesÀ HeMeJees ve efnbm³ee eEnm³ee½esl³een¤
efHeÀj efkeÀve HeMegDeeW keÀes ve ceejvee Deewj efkeÀve keÀes ceejvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)1FHFHWä&HH1 HJE-Hä&HPH1YHHHI<HE1O-HH+H0HWÉYHHEHI¾1+HRHE1HOHJä+HRHFHGa
O-HÆJäÍ+H1SHHYHH+H/H1FHESH1HIYHH1FHLYHV1FHHHIQäjPHHUÍ+HMlFHV-HHVäFHYHGa
*ÆAäFHHMl&HFHYHJäOHVHIR0HHHIFH1OHVYHäHIHY-HH1YHPOH1Y-HHVKHIYHHHU{Ra
*ÆAOHV10HJLHäÏOHJÉ HEHI¾1FHPOHEOHV10HJLHäÏOHJ
)1FHFHGa71&HH 1HJFHGa-Hä&HPHaYHHHI<HäFHGaO-HHäFHGa+H10HWÉYHHFHGaHI¾1+HRH1HIFHHIOHHI¾1É+HRHäFHGaHOHJä+HRHFHGaHOHJäÍÉ+HRH1HIFHHIOH1
HOHJäÍÉ+HRHFHGaO-HÆJäÍa´H1SHHYHH1HIFHHIOHä ´H1ÉSHHYHHäFHGa´H1/H1FHFHGaSH1HIYHHäFHGa'HLYHVäaFHHaHIQ1jPHHU1Ía+H1MlFHVa-HHVäFH1HI9HHIOH1 HI-HÉ'HHVäFHYHGa
*ÆAäFHGa'HH1Ml&HFHGa'HYHJäaOHV1aHIR10HH1HIFH1aOHVYHäaHIH1Y-HH1YHÍaOH1Y-HnÍaHIYHaPHHU1R1a*ÆAäFHGaOHV1a0HJNHG¢aeÝN®íNlegÉ~ ³eced~ efÜN<ceë~ leced~
lesN~ MegkedÀ~ $eÝN®íNlegÉ¤50¤
HeoeLe&ë-(Fceced) (TCee&³egced) DeefJeced (Je©Cem³e) Jejm³e ÒeeHleJ³em³e megKem³e (veeefYeced) efveyevOeveced
(lJe®eced) (HeMetveeced) (efÜHeoeced) (®eleg<Heoeced) (lJeägë) megKeÒekeÀeMekeÀm³e (Òepeeveeced) (ÒeLececed) Deeefoceced (peefve$eced)
GlHeefÊeefveefceÊeced (Deives) (cee) (efnbmeerë) efnbm³eeë (Hejces) (J³eesceved) (Gä^ced) (DeejC³eced) DejC³es YeJeced (Deveg) (les)
(efoMeeefce) (lesve) (ef®evJeeveë) (levJeë) (efve) (meero) (Gä^ced) Fl³eeefo HetJe&Jeled~ #De³eb cev$eë Mele07.5.2.35
DevJe³eë-ns Deives! ÒeeHleefJeÐe jepebmlJeefceceb Je©Cem³e veeefYeb efÜHeoeb ®eleg<Heoeb HeMetveeb lJe®eb lJeägë Òepeeveeb ÒeLeceb
peefve$eb Hejces J³eesceved JeÊe&ceevecetCee&³egb cee efnbmeerë~ les ³eb Oeev³eefnbmekeÀceejC³ecegä^b nvlegcevegefoMeeefce, lesve ef®evJeeveë meBmlevJees
ceO³es efve<eero~ les MegieejC³ecegä^ce=®íleg ³eb les Üsäejb Je³eb efÜ<cemleb Megie=®íleg¤50¤
YeeJeeLe&ë-ns jepeved! ³es<eeceJ³eeoerveeb ueesceeefve lJeieefHe ceveg<³eeCeeb megKee³e ÒeYeJeefle, ³e Gäê Yeejb Jenvlees
ceveg<³eeved megKe³eefvle, leeved ³es nvlegefce®ís³egmles peielHeer[keÀe efJe%es³eeë mec³eied oC[veer³ee½e, ³es ®eejC³ee Gäê
neefvekeÀjemlesçefHe oC[veer³eeë¤50¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÐee keÀes HeéHle ngS jepeved! let (Je©Cem³e) HeéHle nesves ³eesi³e Þesÿ megKe kesÀ (veeefYeced)
meb³eesie keÀjvesnejs (Fceced) Fme (efÜHeoeced) oes HeieJeeues ceveg<³e, He#eer Deeefo (®eleg<Heoeced) ®eej HeieJeeues (HeMetveeced) iee³e
Deeefo HeMegDeeW keÀer (lJe®eced) ®eceæ[s mes {ebkeÀves Jeeues Deewj (lJeägë) megKeHe´keÀeMekeÀ F&éej keÀer (He´peeveeced) He´peeDeeW kesÀ
(He´Lececed) Deeefo (peefve$eced) GlHeefÊe kesÀ efveefceÊe (Hejces) GÊece (J³eesceved) DeekeÀeMe ceW JeÊe&ceeve (TCee&³egced) Yesæ[ Deeefo
keÀes (cee efnbmeerë) cele ceej (les) lesjs efue³es ceQ F&éej (³eced) efpeme (DeejC³eced) yevewues (Gä^ced) efnbmekeÀ Tbì keÀes
(DevegefoMeeefce) yeleueelee ntb, (lesve) Gmemes megjef#ele DeVeeefo mes (ef®evJeeveë) yeæ{lee ngDee (levJeë) Mejerj ceW (efve<eero)
efveJeeme keÀj (les) lesje (MegkedÀ) MeeskeÀ Gme pebieueer Tbì keÀes ($eÝ®íleg) HeéHle nes Deewj efpeme Üs<eerpeve mes nce ueesie
(efÜ<ceë) DeHeéer lf e keÀjW (leced) GmekeÀes (les) lesje (MegkedÀ) MeeskeÀ ($eÝ®íleg) HeéHle nesJes¤50¤
YeeJeeLe&ë-ns jepeved! efpeve Yes[ æ Deeefo kesÀ jesce Deewj lJe®ee ceveg<³eeW kesÀ megKe kesÀ efue³es nesleer nQ Deewj pees Tbì
Yeej Gþeles ngS ceveg<³eeW keÀes megKe osles nQ, GvekeÀes pees ogäpeve ceeje ®eenW, GvekeÀes mebmeej kesÀ ogëKeoe³eer mecePees Deewj
GvekeÀes De®ís He´keÀej oC[ osvee ®eeefn³es Deewj pees pebieueer Tbì neefvekeÀejkeÀ neW, GvnW Yeer oC[ osvee ®eeefn³es¤50¤
Depe Fl³em³e efJeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ YegefjkeÌke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë kesÀ HeMeJees ve nvleJ³eeë kesÀ ®e nvleJ³ee Fl³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes keÀewve mes HeMeg ve ceejves Deewj keÀewve mes ceejves ®eeefn³eW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne
nw¤
DeNpees ¿e1LYHVMSHäHIYHÆ10HHVNH¢H1Oed meesç 'Hä+H0HSSHHIYH1OHHMlFHLHVäa
OHVYHäRV1-HHRV1-HOHH1FHLHäFHHH1%POHVYH1MHVQäFHHH19HJ+H1FHV2HHäPHÍa
0H1Ml<HFHHäMl&HFHYHJäOHVHIR0HHHIFH1OHVYHäHIHY-HH1YHPOH1Y-HHVKHIYHHHU{Ra
0H11Ml<HEOHV10HJLHäÏOHJÉ ³eb HI¾1FHPOHEOHV10HJLHäÏOHJ
'H1SHÍa HIQa 'H1LYHVÍa 'HSHäHIYHÆa 0HHVNH¢HäOHGa PHÍa 'H1+H10H1OHGa SH1HIYH1OHHMäFHGa 'HÝHVäa OHVYHäa RV1-HHÍa RV1-HOHHäFHGa 'HÝHäFHGa
'HH1H1YHGaOHVYHäaMHVQäFHGa'HH1H1YHGa*+HäaFHV2HHäPHÍa0H1Ml<HFHGa'HH1Ml&HFHGa 'HYHJäaOHV1aHIR10HH1HIFH1aOHVYHäaHIH1Y-HH1YHÍaOH1Y-HnÍaHIYHaPHHU1R1a
0H1Ml<HFHGaOHV1a0HJNHG¢aH¿1Ï1OHJÉ~ ³eced~ efÜN<ceë~ leced~ lesN~ MegkedÀ~ $eÝN®íNlegÉ¤51¤
HeoeLe&ë-(Depeë) íeieë (efn) Keueg (Deivesë) HeeJekeÀeled (Depeefveä) pee³eles (MeeskeÀeled) (meë) (DeHeM³eled)
HeM³eefle (peefveleejced) GlHeeokeÀced (Deûes) (lesve) (osJeeë) efJeÜemeë (osJeleeced) efoJ³eiegCeleeced (Deûeced) GÊeceb megKeced
(Dee³eved) ³eefvle ÒeeHvegJeefvle (lesve) (jesnced) ÒeeogYee&Jeced (Dee³eved) ÒeeHvegJevleg (GHe) (cesO³eemeë) HeefJe$eeë mevleë
(MejYeced) Meu³ekeÀced (DeejC³eced) pebieueeslHeVeced (Deveg) (les) (efoMeeefce) (lesve) (ef®evJeeveë) Deûes HetJe&Jeled~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns jepebmlJeb ³ees ¿epeesçpeefveä meesçûes peefveleejceHeM³eled, ³esve cesO³eemees osJee Deûeb osJeleeb megKecegHee³eved,
³esve jesncegHee³eved, lesveesÊeceiegCeleeceûeb megKeb lesve Je=e×

f b ®e ÒeeHvegefn~ ³eceejC³eb MejYeb lesçvegefoMeeefce lesve ef®evJeeveë mebmlevJees
efve<eero~ leb MejYeb les Megie=®íleg, ³eb les leJeeefjb Je³eb efÜ<cemleb MeeskeÀeoivesë Megie=®íleg¤51¤
YeeJeeLe&ë-jepepevewjpeeoervenlJee mebj#³ewles GHekeÀeje³e meb³eespeveer³eeë~ ³es MegYeHeMegHeef#eefnbmekeÀe YeJes³egmles Ye=Meb
lee[veer³eeë~ ³eefo Meu³ekeÀer neefvekeÀeefjkeÀe m³eeled, leefn& mee ÒepeeHeeuevee³e nvleJ³ee¤51¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! let pees (efn) efveefM®ele (Depeë) yekeÀje (Depeefveä) GlHeVe neslee nw, (meë) Jen (Deie´s)
He´Lece (peefveleejced) GlHeeokeÀ keÀes (DeHeM³eled) osKelee nw, efpememes (cesO³eemeë) HeefJe$e ngS (osJeeë) efJeÜeved (Deiećed)
GÊece megKe Deewj (osJeleeced) efoJ³eiegCeeW kesÀ (GHee³eved) GHee³e keÀes HeéHle nesles nQ Deewj efpememes (jesnced) Je=e× f ³egkeÌle Heémf eef×
keÀes (Dee³eved) HeéHle nesJeW, (lesve) Gmemes GÊece iegCeeW, GÊece megKe leLee (lesve) Gmemes Je=ef× keÀes HeéHle nes~ pees
(DeejC³eced) yevewueer (MejYeced) Mesner (les) lesjer He´pee keÀes neefve osves Jeeueer nw, GmekeÀes (DevegefoMeeefce) yeleueelee ntb, (lesve)
Gmemes ye®eeS ngS HeoeLe& mes (ef®evJeeveë) yeæ{lee ngDee (levJeë) Mejerj ceW (efve<eero) efveJeeme keÀj Deewj (leced) Gme
(MejYeced) Meu³ekeÀer keÀes (les) lesje (MegkedÀ) MeeskeÀ ($eÝ®íleg) HeéHle nes Deewj (les) lesjs (³eced) efpeme Me$eg mes nce ueesie
(efÜ<ceë) Üs<e keÀjW, GmekeÀes (MeeskeÀeled) MeeskeÀªHe (Deivesë) Deefive mes (MegkedÀ) MeeskeÀ DeLee&led MeeskeÀ mes yeæ{keÀj MeeskeÀ
Del³evle MeeskeÀ ($eÝ®íleg) HeéHle nesJes¤51¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ yekeÀjs Deewj ceesj Deeefo Þesÿ HeMeg Heef#e³eeW keÀes ve ceejW Deewj FvekeÀer j#ee keÀj
kesÀ GHekeÀej kesÀ efue³es meb³egõ keÀjW Deewj pees De®ís HeMegDeeW Deewj Heef#e³eeW kesÀ ceejves Jeeues neW, GvekeÀes MeerIe´ leeæ[vee osJeW~
neb, pees Kesleer keÀes Gpeeæ[ves nejs M³eener Deeefo HeMeg nQ, Gve keÀes He´pee keÀer j#ee kesÀ efue³es ceejW¤51¤
lJeb ³eefJeÿsl³em³eesMevee $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë keÀer¢Mee j#³ee eEnmeveer³ee½esl³een¤
efHeÀj kewÀmes HeMegDeesb keÀer j#ee keÀjvee Deewj nvevee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
O-HEHäHI-HáRH10HJHHV1YH%Í+HHäHIQ¯H&HJÉ2HHUHILHMäÍa
MHHäOHHV1NH¢FHgÉOHOFHYHHä¤52¤
O-HFHGaH1HI-H1á1aRH10HJHäÍaYHYHGa+HH1HIQ1a¯HÉCegÉHI2HaHILHMäÍaMHäaOHHV1NH¢FHGa*1OHaOFHYHHä
HeoeLe&ë-(lJeced) (³eefJeÿ) DeefleMe³esve ³egJeved (oeMeg<eë) megKeoele+ved (ve+ved) Oece&vesle+ved ceveg<³eeved~ De$e ve=ved Hes
#Deäe08.3.10% Fefle ©jeosMeë HetJe&m³eevegveeefmekeÀlJeb ®e (Heeefn) (Íe=CegefOe) De$e nsO³ee&osMeë `Dev³es<eeceefHe0
#Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë (efiejë) mel³ee Jee®eë (j#e) De$e Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë
(leeskeÀced) DeHel³eced (Gle) DeefHe (lcevee) Deelcevee~ #De³eb cev$eë Mele07.5.2.39 J³eeK³eeleë%¤52¤
DevJe³eë-ns ³eefJeÿ! lJeb mebjef#elewjslewë HeMegefYeoe&Meg<ees ve+ved Heeefn~ Fcee efiejë Íe=CegefOe, lcevee ceveg<³eeCeecegle HeMetveeb
leeskebÀ j#e¤52¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee ceveg<³eeefoj#ekeÀeved HeMetved JeOe&³evles, keÀ©Ceece³eevegHeosMeeved Íe=CJeefvle ÞeeJe³eefvle, le Deelcepebb
megKeb ueYevles¤52¤
HeoeLe&ë-ns (³eefJeÿ) Del³evle ³egJee! (lJeced) let j#ee efkeÀ³es ngS Fve HeMegDeeW mes (oeMeg<eë) megKeoelee (ve+ved)
Oece&j#ekeÀ ceveg<³eeW keÀer (Heeefn) j#ee keÀj, Fve (efiejë) mel³e JeeefCe³eeW keÀes (Íe=CegefOe) megve Deewj (lcevee) DeHeves Deelcee mes
ceveg<³e (Gled) Deewj HeMegDeeW kesÀ (leeskeÀced) ye®®eeW keÀer (j#e) j#ee keÀj¤52¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e ceveg<³eeefo HeéefCe³eeW kesÀ j#ekeÀ HeMegDeeW keÀes yeæ{eles nQ Deewj ke=ÀHeece³e GHeosMeeW keÀes megveles -
megveeles nQ, Jes Deevle³e& megKe keÀes HeéHle nesles nQ¤52¤
DeHeeb lJesceefVel³em³eesMevee $eÝef<eë~ DeeHees osJeleeë~ HetJe&m³e yeéïeer He*defõMívoë~ He_®eceë mJejë~ meefjjs
lJesefle ceO³em³e yeéïeer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë~ iee³e$esCesl³egÊejm³e efve®e=odyeéïeer He*defõMívoë~
He_®eceë mJejë¤
DeLeeO³esle=peveeO³eeHekeÀeë efkeÀcegHeefoMes³egefjl³een¤
Deye Heæ{ves JeeueeW keÀes Heæ{eves Jeeues keÌ³ee GHeosMe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1+HHE O-HVFHäYOPHHRHHFH1+HHE O-HHVëäYPHHRHec³eNHeeb O-HH1 <HPFHäYlmeeo³eec³eNHeeb lJeeN SHHVHIOHäHIH
PHHRHHFH1+HHE O-HHHäYHV PHHRHHFH&H 1-HV O-HH1 PHRäYHV PHHRHHHIFH PHFHJÉo´s lJeeN PHRäYHV PHHRHHHIFHa PHHIM1MV O-HH1
PHRäYHV PHHRHHFH1+HHE O-HH1 HHVä PHHRHHFH1+HHE O-HH1 PHHI2HäHIH PHHRHHFH1+HHE O-HH1 PHRäYHV PHHRHHFH1+HHE O-HHä
PH12HP/HVä Peeo³eec³eNHeeb lJeeN ³HHVYHHZ{ PHHRHHFH1+HHE O-HH1 +HJMHU{HV PHHRHHFH1+HHE O-HH1 +HH/HäHIPH meeo³eeefce~
LHHH1HV&Hä O-HH1 ÏYRäPHH PHHRHHHIFH1 HZÆJä<HVYH O-HH1 ÏYRäPHH PHHRHHHIFH1 SHHLHäOHVYH O-HH1 ÏYRäPHH
meeo³eeNFHHYHJää J<HVYHO-HH1ÏYRäPHHPHHRHHHIFH1+HH G×Väve l-HH1ÏYRäPHHPHHRHHHIFH¤53¤
'H1+HHFHGaO1-HHa6FHäYHG PHH1R1HH1HIFH1a'H1+HHFHG O-HH1 'HHVHäYHGaPHH1R1HH1HIFH1a'H1+HHFHGaO-HH1a<HPFHäYHGaPHH1R1HeNefceN~ DeNHeeced~
O-HH1a SHHVHIOHäHIHa PHH1R1HH1HIFH1a 'H1+HHFHGa O-HH1a 'HHäYHVa PHH1R1HH1HIFH1a 'H1&H1 -HVa O-HH1a PHRäYHVa PHH1R1HH1HIFH1a PH1FHJÉÌVa O-HH1a PHRäYHVa
PHH1R1HH1HIFH1aPH1HIM1MVaO-HH1aPHRäYHVaPHH1R1HH1HIFH1a'H1+HHFHGaO-HH1aHHVäaPHH1R1HH1HIFH1a'H1+HHFHGaO-HH1aPHHI2HäHIHaPHH1R1HH1HIFH1a'H1+HHFHGa
O-HH1aPHRäYHVaPHH1R1HH1HIFHa'H1+HHFHGaO-HH1aPH12HP/H1)HIOHäPH12HÉP/HVäaPHH1R1HH1HIFH1a'H1+HHFHGaO-HH1aHHVYHHZäaPHH1R1HH1HIFH1aDeNHeeced~ lJeeN~
+HJMHUäHVa PHH1R1HH1HIFH1a 'H1+HHFHGa O-HH1a +HH/HäHIPHa PHH1R1HH1HIFH1a LHH1H1HV&Häa O-HH1a ÏYRäPHHa PHH1R1HH1HIFH1a HZÆJä<HVYHa HZPOHJ<ä HV1YHVHIOH1
HZÉPOHJä<HVYHa O-HH1a ÏYRäPHHa PHH1R1HH1HIFH1a SHHLHäOHVYHa O-HH1a ÏYRäPHHa PHH1R1HH1HIFH1a 'HHYHJäÆJ<HVYHa 'HHYHJäPOHJ<HVNvesl³HHYHJäÉPOHJ<HVYHa O-HH1a
ÏYRäPHHaPHH1R1HH1HIFH1a+HH G×VäYHaO-HH1aÏYRäPHHaPHH1R1HH1HIFH1
HeoeLe&ë-(DeHeeced) ÒeeCeeveeb j#eCes (lJee) lJeeced (Sceved) Sefle ie®íefle leefmceved Jee³eew (meeo³eeefce) mLeeHe³eeefce
(DeHeeced) peueeveeced (lJee) (Deesëved) Dees<eefOe<eg (meeo³eeefce) (DeHeeced) ÒeeHleeveeb keÀeÿeoerveeced (lJee) (Yemceved)
Yemcev³eYe´~s De$e meJe&$e meHleceeruegkedÀ (meeo³eeefce) (DeHeeced) J³eeHvegJeleeb efJeÐegoeoerveeced (lJee) (p³eesefleef<e) efJeÐegelf e
(meeo³eeefce) (DeHeeced) Devleefj#em³e (lJee) (De³eves) Yetceew (meeo³eeefce) (DeCe&Jes) ÒeeCes (lJee) (meoves) mLeeleJ³es
(meeo³eeefce) (mecegês) ceveefme (lJee) (meoves) ievleJ³es (meeo³eeefce) (meefjjs) Jeeef®e (lJee) (meoves) ÒeeHleJ³es
(meeo³eeefce) (DeHeeced) ÒeeHleJ³eeveeb HeoeLee&veeced (lJee) (#e³es) ®e#ege<f e (meeo³eeefce) (DeHeeced) (lJee) (meefOeef<e)
meceeveeved Meyoeved Íe=Ceesefle ³esve leefmceved Þees$es (meeo³eeefce) (DeHeeced) (lJee) (meoves) efoefJe (meeo³eeefce) (DeHeeced)
(lJee) (meOemLes) Devleefj#es (meeo³eeefce) (DeHeeced) (lJee) (³eesveew) mecegês (meeo³eeefce) (DeHeeced) (lJee) (Hegjer<es)
efmekeÀleemeg (meeo³eeefce) (DeHeeced) (lJee) (HeeLeefme) DeVes (meeo³eeefce) (iee³e$esCe) iee³e$eerefveefce&lesve (lJee) (ívomee)
mJe®ísveeLexve (meeo³eeefce) ($ewägYesve) ef$eägHedÒeeskeÌlesve (lJee) (ívomee) (meeo³eeefce) (peeielesve) peiel³egkeÌlesve (lJee)
(ívomee) (meeo³eeefce) (DeevegägYesve) DevegägHedkeÀefLelesve (lJee) (ívomee) (meeo³eeefce) (Hee*dkeÌlesve) He*deõ f ÒekeÀeefMelesve
(lJee) (ívomee) (meeo³eeefce) mebmLeeHe³eeefce~ #De³eb cev$eë Mele07.5.2.46-61 J³eeK³eeleë%¤53¤
DevJe³eë-ns ceveg<³e! ³eLee efMe#ekeÀesçnceHeecescebmlJee meeo³eec³eHeeceesëbmlJee meeo³eec³eHeeb YemcebmlJee
meeo³eec³eHeeb p³eesefleef<e lJee meeo³eec³eHeece³eves lJee meeo³eec³eCe&Jes meoves lJee meeo³eeefce, mecegês meoves lJee meeo³eeefce,
meefjjs meoves lJee meeo³eec³eHeeb #e³es lJee meeo³eec³eHeeb meefOeef<e lJee meeo³eec³eHeeb meoves lJee meeo³eec³eHeeb meOemLes lJee
meeo³eec³eHeeb ³eesveew lJee meeo³eec³eHeeb Hegjer<es lJee meeo³eec³eHeeb HeeLeefme lJee meeo³eeefce, iee³e$esCe ívomee lJee meeo³eeefce,
$ewägYesve ívomee lJee meeo³eeefce, peeielesve ívomee lJee meeo³eec³eevegägYesve ívomee lJee meeo³eeefce, Hee*dõsve ívomee lJee
meeo³eeefce, leLewJe Jele&mJe¤53¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜefÓë meJeH YHG +HJHHYHG HIkHH-HVRHYH2HH+HSHLHOP/HHYHHE -HH-HHHIR+HRH/HH YHHE HI-H²HHPHJ HIYH+HJ&HHUNH¢OH
lesY³eë Òe³eespevemeeOeves ÒeJele&veer³eeë¤53¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e! pewmes efMe#ee keÀjves Jeeuee ceQ (DeHeeced) HeéCeeW keÀer j#ee kesÀ efveefceÊe (Sceved) ieceveMeerue Jee³eg
ceW (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce) mLeeefHele keÀjlee ntb, (DeHeeced) peueeW keÀer (Deesëved) Deeo´&lee³egkeÌle Dees<eefOe³eeW ceW (lJee)
legPe keÀes (meeo³eeefce) mLeeHevee keÀjlee ntb, (DeHeeced) HeéHle ngS keÀeÿeW keÀer (Yemceved) jeKe ceW (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce)
meb³egkeÌle keÀjlee ntb, (DeHeeced) J³eeHle ngS efyepegueer Deeefo Deefive kesÀ (p³eesefleef<e) He´keÀeMe ceW (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce)
efve³egkeÌle keÀjlee ntb, (DeHeeced) DeJekeÀeMe Jeeues (De³eves) mLeeve ceW (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce) yewþelee ntb, (meoves)
efmLeefle kesÀ ³eesi³e (DeCe&Jes) HeéCeefJeÐee ceW (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce) meb³egkeÌle keÀjlee ntb, (meoves) ieceveMeerue (mecego´s)
ceve kesÀ efJe<e³e ceW (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce) mecye× keÀjlee ntb, (meoves) HeéHle nesves ³eesi³e (meefjjs) JeeCeer kesÀ efJe<e³e
ceW (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce) meb³egkeÌle keÀjlee ntb, (DeHeeced) HeéHle nesves ³eesi³e HeoeLees¥ kesÀ mecyevOeer (#e³es) Iej ceW
(lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce) mLeeefHele keÀjlee ntb, (DeHeeced) DeveskeÀ He´keÀej kesÀ J³eeHle MeyoeW kesÀ mecyevOeer (meefOeef<e) Gme
HeoeLe& ceW efkeÀ efpememes DeveskeÀ MeyoeW keÀes meceeve ³en peerJe megvelee nw DeLee&led keÀeve kesÀ efJe<e³e ceW (lJee) legPe keÀes
(meeo³eeefce) efmLele keÀjlee ntB, (DeHeeced) peueeW kesÀ (meoves) Devleefj#eªHe mLeeve ceW (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce)
mLeeefHele keÀjlee ntb, (DeHeeced) peueeW kesÀ (meOemLes) legu³emLeeve ceW (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce) mLeeefHele keÀjlee ntb,
(DeHeeced) peueeW kesÀ (³eesveew) mecegê ceW (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce) efve³egkeÌle keÀjlee ntb, (DeHeeced) peueeW keÀer (Hegjer<es) jsleer
ceW (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce) efve³egkeÌle keÀjlee ntb, (DeHeeced) peueeW kesÀ (HeeLeefme) DeVe ceW (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce)
ÒesjCee keÀjlee ntb, (iee³e$esCe) iee³e$eer ívo mes efvekeÀues (ívomee) mJelev$e DeLe& kesÀ meeLe (lJee) legPekeÀes (meeo³eeefce)
efve³egkeÌle keÀjlee ntb, ($ewägYesve) ef$eägHed cev$e mes efJeefnle (ívomee) Meg× DeLe& kesÀ meeLe (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce)
efve³egkeÌle keÀjlee ntb, (peeielesve) peieleer ívo ceW keÀns (ívomee) Deevevoe³ekeÀ DeLe& kesÀ meeLe (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce)
efve³egkeÌle keÀjlee ntb, (DeevegägYesve) DevegägHed cev$e ceW keÀns (ívomee) Meg× DeLe& kesÀ meeLe (lJee) legPe keÀes (meeo³eeefce)
He´js Cee keÀjlee ntb Deewj (Hee*dkeÌlesve) HebefkeÌle cev$e mes He´keÀeefMele ngS (ívomee) efvece&ue DeLe& kesÀ meeLe (lJee) legPe keÀes
(meeo³eeefce) Heés jf le keÀjlee ntB, Jewmes ner let JeÊe&ceeve jn¤53¤

YeeJeeLe&ë-efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye Heg©<eesb keÀes Deewj meye efm$e³eeW keÀes Jeso Heæ{e Deewj peieled kesÀ Jee³eg Deeefo
HeoeLeeX keÀer efJeÐee ceW efveHegCe keÀjkesÀ Gve keÀes Gve HeoeLeeX mes He´³eespeve meeOeves ceW He´Je=Êe keÀjW¤53¤
De³eb Hegj Fl³em³eesMevee $eÝef<eë~ HeéCee osJeleeë~ mJeje[d yeéïeer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe ceveg<³ewë me=äsë mekeÀeMeeled kesÀ keÀ GHekeÀeje ûee¿ee Fl³een¤
Deye ceveg<³eeW keÀes me=efä mes keÀewve-keÀewve GHekeÀej uesves ®eeefn³esb, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeN³eb HegÉMHV <HJ-H1POHPHä +HH1&HHV <HHZ{-HH1HYHHV -HäPH1YOHÍ +HHä&HHH1YHHV LHHäH1HHU -HHäPH1YOHHU LHHäH1HZ LHHäH1Hb
LHHäH1HHRJä+HH1:0HJä+HHN:0HHVHIPH1-HOHG HIH1-HOHHVä M/HYOH1ME -HHIPHäÿNç H¿HIHäÍ He1SHH+HäHIOHLHQHUOHHH1 O-HHHä +HH&HE
LHä£HHIFH+H1SHH<HäÍ¤54¤
DeN³eced~ HegÉMÍa <HJ-HäÍa OHPHäa ´HH1&HÍa <HHZ1-HH1H1YH )HIOHä <HHZ-HÉ'HH1H1YHÍa -H1PH1YOH1Ía ´HH1&HH1H1YH )HIOHä ´HH&HÉ'HH1H1YHÍa
ieeN³eN$eer~ JeeNmeNvleer~ ieeN³eN$³ew~ ieeN³eN$ecHGaLHH1H1HHOHGa*1+HH10HJHIMOHJä+HÉ'H1j0HJÍa*1+HH10HHVHIMOHJä+HÉ'H1j0HHVÍaHIH1-HHIRHIOHä HIH1É-HOHGa
HIH1-HOH1)HIOHäHIH1É-HOHäÍaMl/H1YOH1MHIFHHIOHäM/HFHGÉOH1MFHGa-HHIPHäáÍaH¿HIHäÍa´H1SHH+HäHIOHLHQHUOH1HVHIOHä´H1SHH+HäHIOHÉLHQHUOHHHaO-HHHäa´HH1&HFHGa
ie=É£H1HIFH1a´H1SHH<H1)HIOHä´H1SHH<HäÍ
HeoeLe&ë-(De³eced) Deefiveë (Hegjë) HetJe&ced (YegJeë) ³ees YeJeefle meë (lem³e) (ÒeeCeë) ³esve ÒeeefCeefle meë
(YeewJee³eveë) YegJesve melee ªHesCe keÀejCesve efveJe=&Êeë (Jemevleë) ³eë megievOeeefoefYeJee&me³eefle (ÒeeCee³eveë) ÒeeCee efveJe=&Êee
³emceeled (iee³e$eer) ³ee iee³evleb $ee³eles mee (Jeemevleer) Jemevlem³e J³eeK³ee$eer (iee³e$³ew) iee³e$³eeë~ De$e <eÿîeLex ®elegLeea
(iee³e$eced) iee³e$³esJe ívoë (iee³e$eeled) (GHeebMegë) GHeie=nerlee (GHeebMeesë) (ef$eJe=led) HHIkHT<HÍ NH¢FHH[+HHPHYHHHHYHZ-H ¬H OHV
meë (ef$eJe=leë) (jLevlejced) ³eêLew jceCeer³ewmleej³eefle leled (Jeefmeÿë) DeefleMe³esve Jeemeef³elee ($eÝef<eë) ÒeeHekeÀes efJeÜeved
(ÒepeeHeefleie=nerle³ee) ÒepeeHeefleiH QHUOHHV HHH HIkHH OHHH (lJe³ee) (ÒeeCeced) yeue³egÊebÀ peerJeveced (ie=Áeefce) (ÒepeeY³eë)~
#De³eb cev$eë Mele08.1.1.4-6 J³eeK³eeleë%¤54¤
DevJe³eë-QV HIkH/HHÉHE +HJMHV <HJ-HHVÉHILYHPOHPH<HHZ-HHHYHÍ´HH&HÍ´HH&HHHYHHV -HPHYOHHV -HHPHYOHHU LHH³e$eer iee³e$³ew
LHHHHE LHHHHHRJ+HHE0HJ+HHE0HHVHk
I -HOHG HIH-HOHHV M/HYOHME -HHIPHáH¿HIHH´HSHH+HHIOHLHQHUOHHHO-HHHPHQ´HSHH<eë ÒeeCeb ie=Áeefce
leLee lJe³ee meekeÀcenb ÒepeeY³ees yeueb ie=Áeefce¤54¤
YeeJeeLe&ë-kHU+HJHH'HLYHHHIR+HRH/HH&veecegHe³eesieb ke=ÀlJee HejmHejb Òeerl³eeçefleefJe<e³eemeefÊebÀ efJene³e meJe&mceeppeielees
yeueb mebie=¿e Òepee GlHeeÐeeë¤54¤
HeoeLe&ë-ns efm$e! pewmes (De³eced) ³en (Hegjes YegJeë) He´Lece nesves Jeeuee Deefive nw, (lem³e) GmekeÀe (YeewJee³eveë)
efme× keÀejCe mes j®ee ngDee (HeéCeë) peerJeve keÀe nsleg HeéCe (HeéCee³eveë) HeéCeeW keÀer j®evee keÀe nsleg (Jemevleë) megieefvOe
Deeefo ceW yemeeves neje Jemevle $eÝleg (Jeemevleer) Jemevle $eÝleg keÀe efpeme ceW J³eeK³eeve nes, Jen (iee³e$eer) ieeles ngS keÀe
j#ekeÀ iee³e$eercev$eeLe& F&éej (iee³e$³ew) iee³e$eer cev$e keÀe (iee³e$eced) iee³e$eer ívo (iee³e$eeled) iee³e$eer mes (GHeebMegë)
meceerHe mes ieńCe efkeÀ³ee pee³e (GHeebMeesë) Gme peHe mes (ef$eJe=led) keÀce&, GHeemevee Deewj %eeve kesÀ meefnle JeÊe&ceeve HeÀue
(ef$eJe=leë) Gme leerve He´keÀej kesÀ HeÀue mes (jLevlejced) jceCeer³e HeoeLeesxX mes leejves neje megKe Deewj (Jeefmeÿë) DeefleMe³e
keÀjkesÀ efveJeeme keÀe nsleg ($eÝef<eë) megKe HeéHle keÀjeves neje efJeÜeved (He´peeHeefleie=nerle³ee) DeHeves mevleeveeW kesÀ j#ekeÀ Heefle keÀes
ieńCe keÀjves Jeeueer (lJe³ee) lesjs meeLe (He´peeY³eë) mevleeveeslHeefÊe kesÀ efue³es (ÒeeCeced) yeue³egÊeÀ peerJeve keÀe ûenCe keÀjles nQ,
Jewmes lesjs meeLe ceQ mevleeve nesves kesÀ efue³es yeue keÀe (ie=Áeefce) ieńCe keÀjlee ntb¤54¤
YeeJeeLe&ë-ns m$eer-Heg©<ees! legce keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Deefive Deeefo HeoeLeeX keÀes GHe³eesie ceW uee kesÀ HejmHej Heéer fle kesÀ
meeLe Deefle efJe<e³emesJee keÀes íesæ[ Deewj meye mebmeej mes yeue keÀe ieńCe keÀjkesÀ mevleeveeW keÀes GlHeVe keÀjes¤54¤
De³eb oef#eCesl³em³eesMevee $eÝef<eë~ He´peeHeefleoxJelee~ efve®e=oefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe ceveg<³ewûeea<ce $eÝleew keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³een¤
Deye ceveg<³eeW keÀes ieé<r ce $eÝleg ceW kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1HE RäHIH1&HHHI-H1¯-HNH¢äFHH 1 OHPH1 FHYHHVä -HZéeNH¢FH 1&HE LHHU1FHHV FHHäYH1PHHIPH1ägyed LHZFHHU{ HIH1äJ<HäÍP-HH1Mj
P-HH1MHRäYOH³³ee&Nceesnçvle³ee&Nceeled +HäÃHR10HÍ+HäÃHR10HHRG \HÉQRG <H1M¾HäSH1É H¿HIHäÍ+H1SHH+HäHIOHLHQHUOHHH1 O-HHH1 FHYHHVä
ie=Áeefce HeŃSHH<HäÍ¤55¤
'H1HFHGa R1HIH1&HHa HI-H1ËHNH¢1FH[HIOHä HI-H1ËHÉNHää¢FHH a OHPHäa FHYHäÍa -HZ1ËH1NH¢1FH &1 HHIFHHIOHä -HZËHÉNH¢1FH1 &HFHGa ûeerN<ceë~ ceeNveNmeë~
ef$eNägHed~ ef$eNmlegefyeeIOHä HIH1ÉPOHJ+HGa ÝHZFHHUäa HIH1ÆJ<HäÍa HIH1POHJ<H1 )HIOHä HIH1ÉPOHJ<HäÍa P-HH1MFHGa P-HH1MHOHGa 'H1YOH1HH 1FH )OHäYOeë³eeNceë~
'H1YOH1HH 1FHHHIROHäYOHÍÉHH1FHHOHGa+H1BH1R10H)HIOHä +H1BH1ÉR10HÍa+H1BH1R10HHHIRHIOHä +HÃHÉR10HHOHGa\HÉnled~ YH1M¾HäSH1 )HIOHä <H1MOHGÉ-HHäSHÍa
H¿HIHäÍa´H1SHH+HäHIOHLHQHUOH1HVHIOHä´H1SHH+HäHIOHÉLHQHUOHHHaO-HHHäaFHYHäÍaLHÉ£H1HIFH1a´H1SHH<H1)HIOHä´H1ÉSHH<HäÍ
HeoeLe&ë-(De³eced) Jee³egë (oef#eCee) oef#eCeleë (efJeéekeÀcee&) efJeéeev³eefKeueeefve keÀcee&efCe ³emceeled meë (lem³e)
Jee³eesë (ceveë) ceveveMeerueb ÒesjkebÀ keÀce& (JewéekeÀce&Ceced) ³emceeod efJeéeeefve keÀcee&efCe efveJe=Êee&efve YeJeefvle leled (ûeer<ceë) ³ees
jmeeved ûemeles meë (ceevemeë) ceveme T<cesJe JeÊe&ceeveë (ef$eägHed) ívoë (ûew<ceer) ûeer<celeg&J³eeK³ee$eer $eÝkedÀ (ef$eägYeë)
ívomeë (mJeejced) leeHeeppeeleb lespeë (mJeejeled) (Devle³ee&ceë) Devlece&O³es ³eeceeë Òenje ³eefmceved mece³es meë
(Devle³ee&ceeled) (HeáeoMeë) HeáeoMeeveeb efleLeerveeb HetjkeÀë mleesceë (HeáeoMeeled) (ye=nled) ceneved (YejÜepeë) JeepeesçVeb
efJe%eeveb Jee efyeYeefÊe& ³esve Þees$esCe leled ($eÝef<eë) efJe%eeHekeÀë (ÒepeeHeefleie=nerle³ee) (lJe³ee) (ceveë) ceveveelcekeÀefJe%eeve³egkeÌleb
ef®eÊeced (ie=Áeefce) (ÒepeeY³eë)~ #De³eb cev$eë Mele08.1.1.7-9 J³eeK³eeleë%¤55¤
DevJe³eë-QVHIkH/HHRHIH&HHÉHEHI-HËHNH¢FHH -HHHJHIM-HHHIPOH, lem³e JewéekeÀce&Ceb cevees ceevemees ûeer<cees ûew<ceer ef$eägHed
ef$eägYeë mJeejb mJeejeovle³ee&ceesçvle³ee&ceeled HeáeoMeë HeáeoMeeod ye=nÓjÜepe $eÝef<eë ÒepeeHeefleie=nerle³ee efJeÐe³ee men jepee
ÒepeeY³ees cevees ie=Áeefle, leLee lJe³ee meekeÀcenb efJeéemceeod efJe%eeveb ie=Áeefce¤55¤
YeeJeeLe&ë-kHU+HJHZÍ ´HH&HPH FHYHHV HIYHHYOH FHYHPHH ´HH&HHV HIYHHYOHVHIOH HI-HHIRO-HH ´HH&HHHHFHHYFHYHÍ0HJH¹ I
mebHeeo³eefÓjefKeuee³eeë me=äsë HeoeLe&eJf e%eeveb mJeerkeÀe³e&ced¤55¤
HeoeLe&ë-ns efm$e! pewmes (oef#eCee) oef#eCe efoMee mes (De³eced) ³en (efJeéekeÀcee&) meye keÀceeX keÀe efveefceÊe Jee³eg kesÀ
meceeve efJeÜeved ®euelee nw, (lem³e) Gme Jee³eg kesÀ ³eesie mes (JewéekeÀce&Ceced) efpememes meye keÀce& efme× nesles nwQ, Jen (ceveë)
efJe®eejmJeªHe He´js keÀ ceve (ceevemeë) ceve keÀer ieceea mes GlHeVe kesÀ legu³e (ieér<ceë) jmeeW keÀe veeMekeÀ ieé<r ce $eÝleg (ie´w<ceer)
ieé<r ce $eÝleg kesÀ J³eeK³eeve Jeeuee (ef$eägHed) ef$eägHed ívo (ef$eägYeë) ef$eägHed ívo kesÀ (mJeejced) leeHe mes ngDee lespe
(mJeejeled) Deewj lespe mes (Devle³ee&ceë) ceO³eeÚ kesÀ Heńj ceW efJeMes<e efove Deewj (Devle³ee&ceeled) ceO³eeÚ kesÀ efJeMes<e efove mes
(He_®eoMeë) Hevoń efleefLe³eeW keÀer HetjkeÀ mlegefle kesÀ ³eesi³e HetCe&ceemeer (He_®eoMeeled) Gme HetCe&ceemeer mes (ye=nled) yeæ[e
(YejÜepeë) DeVe Jee efJe%eeve keÀer Hegefä Deewj OeejCe keÀe efveefceÊe ($eÝef<eë) Meyo%eeve HeéHle keÀjeves neje keÀeve
(He´peeHeefleie=nerle³ee) He´peeHeeuekeÀ Heefle jepee ves ieńCe keÀer efJeÐee mes v³ee³e keÀe ieńCe keÀjlee nw, Jewmes ceQ (lJe³ee) lesjs meeLe
(He´peeY³eë) He´peeDeeW kesÀ efue³es (ceveë) efJe®eejmJeªHe efJe%eeve³egõ ef®eÊe keÀe ieńCe keÀjlee nw, Jewmes ceQ (lJe³ee) lesjs meeLe
efJe%eeve keÀe (ie=Áeefce) ieńCe keÀjlee ntB¤55¤
YeeJeeLe&ë-m$eer Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ HeéCe keÀe ceve Deewj ceve keÀe HeéCe efve³eceve keÀjves Jeeuee nw, Ssmee peeve kesÀ
HeéCee³eece mes Deelcee keÀes Meg× keÀjles ngS Heg©<eeW mes mecHetCe& me=efä kesÀ HeoeLeeX keÀe efJe%eeve mJeerkeÀej keÀjW¤55¤
De³eb HeM®eeefol³em³eesMevee $eÝef<eë~ He´peeHeefleos&Jelee~ efve®e=odOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
'H/HkHU+HJHHZHIFH/HÍNH¢/HFHHHMVOHHHIFHOHHQ
Deye m$eer Heg©<e DeeHeme ceW kewÀmee Dee®ejCe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeN³eb HeN½eeod efJeNée-HäHH1POHPH1 HHJä-HZ1 ée-HH1PHE -H1HH 0HHäHJÉHHVK SHLHäOHHU -HH1HHD SHLHäOHH1É
H¿NH®PHäFHNce=NH®PHäFHHÏJÉ¬eÀë MegÉ¬eÀeled PHä+OHR10HÍPHä+OHR10HHod JeZ
ä 1+HE SH1FHRäHILYH1H¿ HIHäÍ+H1SHH+HäHIOHLHQHUOHHH1 O-HHH1
HHJäLH Áeefce HeŃSHH<HäÍ¤56¤
'H1HFHGa +H1HHOHGa HI-H1ËH-HäHH1 )HIOHä HI-H1ËHÉ-HäHHÍa OHPHäa HHJäÍa -HZ1ËH1-H1H1PHHIFHHIOHä -HZËHÉ-H1H1PHFHGa JeN<ee&ë~
®eeN#egÉHnÍa SHLHäOHHUa -HH1HHDa SHLHäOHHÍa H¿NH®PHäFH1HIFHOHNHG¢ÉPHäFHFHGa H¿NH®PHäFHH1HIROHNHG¢ÉPHäFHHOHGa 0HJÉ¬eÀë~ MegÉ¬eÀHOHGa PH1+OH1R10H )HIOHä
PH+OHÉR10HÍa PH1+OH1R10HHHIRHIOHä PH+OHÉR10HHOHGa -HZ11+HFHGa SH1FHRäHILYH1HIMHIOHä SH1FHOHGÉ'HäHILYHÍa H¿HIHäÍa ´H1SHH+HäHIOHLHQHUOH1HVHIOHä
ÒeNpHH+HäHIOHÉLHQHUOHHHaO-HHHäaHHJäÍaLHÉ£H1HIFH1a´H1SHH<H1)HIOHä´H1ÉSHH<HäÍ
HeoeLe&ë-(De³eced) Deeefol³eë (He½eeled) Heef½ecee³eeb efoefMe JeÊe&ceeveë (efJeéeJ³e®eeë) efJeéeb J³e®eefle
ÒekeÀeMesveeefYeJ³eeH³e ÒekeÀì³eefle meë (lem³e) met³e&m³e (®e#egë) ve³eveced (JewéeJ³e®emeced) ÒekeÀeMekeÀced (Je<ee&ë) ³eemeg cesIee
Je<e&efvle leeë (®ee#eg<³eë) ®e#eg<e Fcee oMe&veer³eeë (peieleer) peieodielee (Jee<eea) Je<ee&Ceeb J³eeK³ee$eer (peiel³eeë)
($eÝkeÌmececed) $eÝ®eë meveefvle mebYepeefvle ³esve leod $eÝkeÌmececed ($eÝkeÌmeceeled) (Meg¬eÀë) Heje¬eÀceë (Meg¬eÀeled) Jeer³³ee&led
(meHleoMeë) meHleoMeeveeb HetjkeÀë (meHleoMeeled) (JewªHeced) efJeefJeOeeefve ªHeeefCe ³emceeled lem³esoced (peceoefiveë)
ÒepJeefueleeefiveve&³eveced ($eÝef<eë) ªHeÒeeHekeÀë (ÒepeeHeefleie=nerle³ee) (lJe³ee) (®e#egë) (ie=Áeefce) (ÒepeeY³eë)¤56¤
DevJe³eë-ns Jejeveves! ³eLeeç³eceeefol³e FJe efJeÜeved efJeéeJ³e®eeë meved He½eeoeefol³emlem³e JewéeJ³e®emeb
®e#eg½ee#eg<³ees Je<ee& Jee<eea peieleer peiel³ee $eÝkeÌmecece=keÌmecee®íg¬eÀë Meg¬eÀeled meHleoMeë meHleoMeeod JewªHeb ³eLee ®e
peceoefive$eÝ&e<f eë ÒepeeHeefleie=nerle³ee men ÒepeeY³e½e#egie=&Áeefle leLeeçnb lJe³ee meekebÀ mebmeejeod yeueb ie=Áeefce¤56¤
YeeJeeLe&ë-ocHeefleY³eeb meeceJesoeO³e³evesve met³ee&eof Òeefme×b peieoLe&lees efJe%ee³e meJe&m³eeë me=äsë megoMe&ve®eefj$es
mebûee¿es¤56¤
HeoeLe&ë-ns GÊece cegKeJeeueer m$eer! pewmes (De³eced) ³en met³³e& kesÀ meceeve efJeÜeved (efJeéeJ³e®eeë) meye mebmeej keÀes
®eejeW Deesj kesÀ He´keÀeMe mes J³eeHekeÀ neskeÀj He´keÀì keÀjlee (HeM®eeled) HeefM®ece efoMee ceW JeÊe&ceeve (lem³e) Gme met³³e& keÀe
(JewéeJ³e®emeced) He´keÀeMekeÀ efkeÀjCeªHe (®e#egë) ves$e (®ee#eg<³eë) ves$e mes osKeves ³eesi³e (Je<ee&ë) efpeme mece³e cesIe Je<e&les nQ,
Jen Je<ee& $eÝleg (Jee<eea) Je<ee& $eÝleg kesÀ J³eeK³eeve Jeeuee (peieleer) mebmeej ceW Heémf e× peieleer ívo (peiel³eeë) peieleer ívo
mes ($eÝkeÌmececed) $eÝ®eeDeeW kesÀ mesJeve keÀe nsleg efJe%eeve ($eÝkeÌmeceeled) Gme efJe%eeve mes (Meg¬eÀë) Heje¬eÀce (Meg¬eÀeled) Heje¬eÀce
mes (meHleoMeë) me$en leÊJeeW keÀe HetjkeÀ efJe%eeve (meHleoMeeled) Gme efJe%eeve mes (JewªHeced) DeveskeÀ ªHeeW keÀe nsleg peieled keÀe
%eeve Deewj pewmes (peceoefiveë) He´keÀeMemJeªHe ($eÝef<eë) ªHe keÀe HeéHle keÀjeves neje ves$e (He´peeHeefleie=nerle³ee) mevleevej#ekeÀ
Heefle ves ieńCe keÀer ngF& efJeÐee³egkeÌle m$eer kesÀ meeLe (He´peeY³eë) He´peeDeeW kesÀ efue³es lesjs meeLe (®e#egë) efJeÐeeªHeer ves$eeW keÀe
ûenCe keÀjlee nw, Jewmes ceQ lesjs meeLe mebmeej mes yeue keÀes (ie=Áeefce) ieńCe keÀjlee ntB¤56¤
YeeJeeLe&ë-m$eer-Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meeceJeso kesÀ Heæ{ves mes met³e& Deeefo Heéfme× peieled keÀes mJeYeeJe mes peeve kesÀ
meye me=eäf kesÀ iegCeeW kesÀ ¢äevle mes De®íe osKeW Deewj ®eefj$e ieńCe keÀjW¤56¤
FocegÊejeefol³em³eesMevee $eÝef<eë~ He´peeHeefleoxJelee~ mJeje[dyeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe Mej¢leew keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³een¤
Deye Mejod $eÝleg ceW kewÀmes JeÊeX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)1RFHJä¬H1MHOHG P-H1POHPH1 ÀHHVHäj PHHZ1-Hj 0H1MÏAHZÉ$³egvegÉÆJ+HG 0HHäMl²HnYHJÉägYeäÉ 6V1>FHZ1>HYHG FH1Y/HHU FH1HIY/HYHäÉ
6NH¢HI-H1j0HÉ 6äNH¢HI-H1j0HHRG -HZ{MH1SHE HI-H1ËHHHIFHäH1É H¿HIHäÍ +H1SHH+HäHIOHLHQHUOHHH1 O-HHH1 ÀHHVH LH Áeefce
+H1SHH<HäÍ
)1RFHGa*1¬H1MHOHGaP-H1HIMHIOH1 P-HnÍaOHPHäaÀHHVHäFHGaPHHZ1-HFHGa0H1MOed~ ÞeewN$eer~ DeNvegÉägHed~ DeNvegÉPOHJHI\HOHäYHJÉÉPOHJ+HGa0HH1MlRHUa
DeNvegÉÆJ<HäÍa 'H1YHJÉPOHJ<H1 )OHäYHJÉÉPOHJ<HäÍa 6V>1 FHGa 6V>1 HOHGa FH1Y/HHUa FH1HTY/HYHäÍa 61NH¢1HI-H1j0H )OHVäNH¢ÉHI-H1j0HÍa
61NH¢1HI-H1j0HHHIROHVäÉNH¢HI-H1j0HHOHGa -HZ1MH1SHFHGa HI-H1ËHHHIFHäHÍa H¿HIHäÍa ´H1SHH+HäHIOHLHQHUOH1HVHIOHä ´H1SHH+HäHIOHÉLHQHUOHHHa O-HHHäa ÀHHVHäFHGa
ie=ÉQG&HH1HIFH1a´H1SHH<H1)HIOHä´H1ÉSHH<HäÍ
HeoeLe&ë-(Foced) (GÊejeled) meJexY³e GÊejced (mJeë) megKemebHeeokeÀefoied ªHeced (lem³e) (Þees$eced) keÀCe&ced
(meewJeced) mJeë megKem³esob meeOeveced (Mejled) Íe=Ceeefle ³esve mee (Þeew$eer) Þees$em³es³eb mecyeefvOeveer (DevegägHed) (Meejoer)
Mejoes J³eeK³ee$eer (DevegägYeë) (Ss[ced) F[e³ee Jee®ees J³eeK³eele= meece (Ss[eled) (cevLeer) HeoeLee&veeb cevLevemeeOeveë
(ceefvLeveë) (SkeÀefJebMeë) SkeÀefJebMelesefJe&Ðeeveeb HetjkeÀë (SkeÀefJebMeeled) (Jewjepeced) efJeefJeOeeveeb HeoeLee&veeefceob ÒekeÀeMekeÀced
(efJeéeeefce$eë) efJeéeb efce$eb ³esve YeJeefle meë ($eÝef<eë) MeyoÒeeHekeÀë (ÒepeeHeefleie=nerle³ee) (lJe³ee) (Þees$eced) Íe=Ceeself e ³esve
leled (ie=Áeefce) (ÒepeeY³eë) ÒepeeleeY³ees efJeÐegoeefoY³eë~ #De³eb cev$eë Mele08.1.2.4-6 J³eeK³eeleë%¤57¤
DevJe³eë-ns megYeies! ³eLesocegÊejeled mJemlem³e meewJeb Þeew$eer Mej®íejÐevegägyevegägYe Ss[cew[evcevLeer ceefvLeve
SkeÀefJebMe SkeÀefJebMeeÜwjepeb meece ÒeeHlees efJeéeeefce$e $eÝef<e½e ÒepeeY³eë Þees$eb ie=Áeefce leLee ÒepeeHeefleie=nerle³ee lJe³ee menenb
ÒepeeY³eë Þees$eb ie=Áeefce¤57¤

YeeJeeLe&ë-\HÑHHH[&HH2HHUOHHI-H²HHZ NH¢OHHI-H-HHQHZ kHU+HJHHw yengÞegleew YeJesleeced~ ve¿eeHleeveeb mekeÀeMee®í^JeCesve efJevee
HeefþleeefHe efJeÐee HeÀueJeleer pee³eles~ lemceeled meoe ÞeglJee mel³eb Oejsleecemel³eb l³epesleeced¤57¤
HeoeLe&ë-ns meewYeei³eJeleer! pewmes (Foced) ³en (GÊejeled) meye mes GÊej Yeeie ceW (mJeë) megKeeW keÀe meeOeve
efoMeeªHe nw, (lem³e) GmekesÀ (meewJeced) megKe keÀe meeOeve (Þees$eced) keÀeve (Þeew$eer) keÀeve keÀer mecyevOeer (Mejled) Mej¢leg
(Meejoer) Mejod $eÝleg kesÀ J³eeK³eeve Jeeuee (DevegägHed) Heýe× DeLe& Jeeuee DevegägHed ívo (DevegägYeë) Gmemes (Ss[ced) JeeCeer
kesÀ J³eeK³eeve mes ³egõ cev$e (Ss[eled) Gme cev$e mes (cevLeer) HeoeLeeX kesÀ ceLeves keÀe meeOeve (ceefvLeveë) Gme meeOeve mes
(SkeÀefJebMeë) FkeÌkeÀerme efJeÐeeDeeW keÀe HetCe& keÀjves neje efme×evle (SkeÀefJebMeeod) Gme efme×evle mes (Jewjepeced) efJeefJeOe
HeoeLeesxX kesÀ He´keÀeMekeÀ meeceJeso kesÀ %eeve keÀes HeéHle ngDee (efJeéeeefce$eë) meye mes efce$elee keÀe nsleg ($eÝef<eë) Meyo %eeve
keÀjeves neje keÀeve Deewj (He´peeY³eë) GlHeVe ngF& efyepegueer Deeefo kesÀ efue³es (Þees$eced) megveves kesÀ meeOeve keÀes ieńCe keÀjles nQ,
Jewmes (He´peeHeefleie=nerle³ee) He´peeHeeuekeÀ Heefle ves ieńCe keÀer (lJe³ee) lesjs meeLe ceW Heémf e× ngF& efyepegueer Deeefo mes (Þees$eced)
megveves kesÀ meeOeve keÀeve keÀes (ie=Áeefce) ieńCe keÀjlee ntb¤57¤
YeeJeeLe&ë-m$eer Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ye´ïe®e³³e& kesÀ meeLe efJeÐee Heæ{ Deewj efJeJeen keÀjkesÀ yengÞegle nesJeW Deewj
mel³eJeõe DeeHle peveeW mes megvess efyevee Heæ{er ngF& Yeer efJeÐee HeÀueoe³ekeÀ veneR nesleer, Fmeefue³es meowJe meppeveeW keÀe GHeosMe
megve kesÀ mel³e keÀe OeejCe Deewj efceL³ee keÀes íesæ[ osJeW¤57¤
F³ecegHejerl³em³eesMevee $eÝef<eë~ He´peeHeefleoxJelee~ efJeje[eke=ÀefleMívoë~ He_®eceë mJejë¤
DeLe nscevles keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³een¤
Deye nscevle $eÝleg ceW efkeÀme He´keÀej JeÊeX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FN³ecegÉHeefMä ceNefOHPOHPHZ1 -HH GFHH1OHH QVäFH1YOHHV -HH1HÍ +H1 GHI×Q]{FH1YOHHU +H1 GNH®OHZ HIYH12HYHä-HHIVe12HYHä-HOHÉ
Deeie´³eNCeç 'HHäLHH1&HHOHG HIHä&H-HHHHIPH1j0HHZ HIHä&H-HHHHIPH1j0HH<HHä MeekeÌJejjwJeNles efJeNéeNH¢äFH 1É H¿HIHäÍ
+H1SHH+HäHIOHLHQHUOHHH1O-H1HH-HHHLHÁeefce HeŃSHH<HäÍ¤58¤
)1HFHGa *1+HHIMäa FH1HIOHÍa OHPHZäa -HHNHG¢a FHH1OHH1a QV1FH1YOHÍa -HH1HÍa +H1 GHI×Ía QZ1FH1YOHHUa +H1 GNH®OHZa HIYH12HYHä-H1HIRHIOHä
HIYH12HYHäÉ-HOHGa HIYH12HYHä-HOH1 )HIOHä HIYH12HYHäÉ-HOHÍa 'HH1ÝH1H1&HÍa 'HH1ÝH1H1&HHOHGa HIH1&H1-H1H1H1HIk1j0HHZa HIH1YH1-H1H1H1HIk1j0HHHI-HHIOHäa
ef$eveJe$e³eHIk1j0HHZa HIH1&H1-H1H1H1HIk1j0HH<HHäFHGa HIH1YHNJeN$eN³eNHIk1j0HH<HH1HIFHHIOHä HIHYH-HHHHIk1j0HH<HHäFHGa 0HH1NH®-H1MlMlZ-H1OHV )HIOHä
0HHNH®-HMÉMZ-H1OHVa HI-H1ËHNH¢1FFH[HIOHä HI-H1ËHÉNHä¢FHH a H¿HIHäÍa ´H1SHH+HäHIOHLHQHUOH1HVHIOHä ´H1SHH+HäHIOHÉLHQHUOHHHa O-HHHäa -HHHäFHGa LHÉÁeNefceN~
Òe1SHH<H1)HIOHä´H1SHH<HäÍ
HeoeLe&ë-(F³eced) (GHeefj) meJeexHeefj efJejepeceevee (ceefleë) Òe%ee (lem³ew) lem³eeë~ De$e <eÿîeLex ®elegLeea~ (JeekedÀ)
Jeefõ ³e³ee mee (ceel³ee) celesYee&Jeë keÀce& Jee (nscevleë) nvl³eg<Celeeb ³esve meë~ De$e nvlesefn& cegìd ®e¤ (GCee03~127)
(Jee®³eë) Jee®ees YeeJeë keÀce& Jee (He*defõë) ívoë (nwcevleer) nscvees J³eeK³ee$eer (He*dÊeÀîew) He*dõîeeë (efveOeveJeled)
efveOeveb ÒeMemleb ce=l³egJ³eeK³eeveb efJeÐeles ³eefmbcemleled meece (efveOeveJeleë) (Deeûe³eCeë) De²efle ÒeeHveesefle ³esve lem³ee³eced
'HHÝHH&HHOHG HIH&H-HHHHTkE0HHZ HIHYH-HE H HHHTkE0HE H OHV PHHFYHHU HIH&H-HHHHTkE0HH<HHFHG 0HHNH®-HMMZ-HOHV
MeefõOeveÒeefleHeeokesÀ (efJeéekeÀcee&) efJeéeeefve keÀcee&efCe ³em³e meë ($eÝef<eë) JesoeLe&JesÊee (ÒepeeHeefleie=nerle³ee) (lJe³ee) (Jee®eced)
efJeÐeemegefMe#eeefvJeleeb JeeCeerced (ie=Áeefce) (ÒepeeY³eë)¤58¤
De$e ueeskeÀvlee Fvêefceefle ÜeoMeeO³ee³emLeeveeb $e³eeCeeb cev$eeCeeb ÒeleerkeÀeefve met$eJ³eeK³eeveb ¢ädJee kesÀveef®eodOe= leeefve
MeleHeLesçJ³eeK³eelelJeeo$e ve ie=¿evles¤58¤
DevJe³eë-ns efJeogef<e Heeflve! ³e F³ecegHeefj ceeflemlem³ew ceel³ee JeeiJee®³ees nscevlees nwcevleer He*defõë He*dÊeÀîew
HIYH2HYH-HHI9H2HYH-HOH 'HHÝHH&H 'HHÝHH&HHOHG HIH&H-HHHTkE0HHZ HIH&H-HHHHTkE0HH<HHE 0HHNH®-HMMwJeles efJeefolJee efJeéekeÀce&ef<e&Je&le&les, leLeenb
ÒepeeHeefleie=nerle³ee lJe³ee meneçnb ÒepeeY³ees Jee®eb ie=Áeefce¤58¤
YeeJeeLe&ë-HeefleHelveerY³eeb efJeog<eeb Jee®eb ÞeglJee Òe%ee Je×&veer³ee le³ee nscevleleg&ke=Àl³eb meeceeefve ®e efJeefolJee cenef <e&Jeod Jeefle&lJee
efJeÐeemegefMe#eemebmke=Àleeb Jee®eb mJeerke=Àl³e ÒepeeY³eesçH³esleeë meoesHeosäJ³esefle¤58¤
De$eséejpee³eeHeefleJ³eJenejm³e ÒeefleHeeoveeosleoLe&m³e HetJee&O³ee³eeLexve men me²eflejmleerefle JesefoleJ³eced¤
o³eevevomejmJeleermJeeefcevee efJejef®eles mebmke=ÀleYee<eeçç³e&Yee<eeY³eeb efJeYetef<eles megÒeceeCe³egkeÌles ³epegJexoYee<³es
$e³eesoMeesçO³ee³eë HetefÊe&ce³eemeerled¤13¤
HeoeLe&ë-ns efJeog<eer m$eer! pees (F³eced) ³en (GHeefj) meye mes THej efJejepeceeve (ceefleë) yegef× nw, (lem³ew) Gme (ceel³ee)
yegef× keÀe nesvee Jee keÀce& (JeekedÀ) JeeCeer Deewj (Jee®³eë) Gme keÀe nesvee Jee keÀce& (nscevleë) ieceea keÀe veeMekeÀ nscevle $eÝleg (nwcevleer)
nscevle $eÝleg kesÀ J³eeK³eeve Jeeuee (Heef*dõë) Hebefõ ívo (He*dkeÌl³ew) Gme He*defÊeÀ ívo keÀe (efveOeveJeled) ce=l³eg keÀe He´Mebefmele
J³eeK³eeve Jeeuee meeceJeso keÀe Yeeie (efveOeveJeleë) Gmemes (Deeie´³eCeë) HeéefHle keÀe meeOeve %eeve keÀe HeÀue (Deeie´³eCeeled) Gmemes
HIH&H-HHHHTkE0HHZ yeejn Deewj lesleerme meeceJeso kesÀ mlees$e (ef$eCeJe$e³eefmb$eMeeY³eeced) Gve mlees$eeW mes (MeekeÌJejjwJeles) MeefkeÌle Deewj
Oeve kesÀ meeOekeÀ HeoeLeesXx keÀes peeve kesÀ (efJeéekeÀcee&) meye megkeÀceeX kesÀ mesJeves Jeeuee ($eÝef<eë) JesoeLe& keÀe JekeÌlee Heg©<e JeÊe&lee nw, Jewmes
ceQ (He´peeHeefleie=nerle³ee) He´peeHeeuekeÀ Heefle ves ieńCe keÀer (lJe³ee) lesjs meeLe (He´peeY³eë) He´peeDeeW kesÀ efue³es (Jee®eced) efJeÐee Deewj
De®íer efMe#ee mes ³egkeÌle JeeCeer keÀes (ie=Áeefce) ieńCe keÀjlee ntb¤58¤
YeeJeeLe&ë-m$eer Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJeÜeveeW keÀer efMe#eeªHe JeeCeer keÀes megve kesÀ DeHeveer yegef× yeæ{eJeW, Gme yegef × mes
nscevle $eÝleg ceW keÀÊe&J³e keÀce& Deewj meeceJeso kesÀ mlees$eeW keÀes peeve cenelcee $eÝef<e ueesieeW kesÀ meceeve JeÊee&Je keÀj efJeÐee Deewj De®íer
efMe#ee mes Meg× keÀer JeeCeer keÀes mJeerkeÀej keÀjkesÀ DeHeves mevleeveeW kesÀ efue³es Yeer Fve JeeefCe³eeW keÀe GHeosMe meowJe efkeÀ³ee keÀjW¤58¤
Fme DeO³ee³e ceW F&éej, m$eer-Heg©<e Deewj J³eJenej keÀe JeCe&ve keÀjves mes Fme DeO³ee³e ceW keÀns DeLe& keÀer HetJe& DeO³ee³e kesÀ
DeLe& kesÀ meeLe mebieefle peevees¤
Fefle ÞeercelHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³³ee&KCeeb ÞeercelHejceefJeog<eeb efJejpeevevomJeeefceveeb efMe<³esCe
o³eevevomejmJeleermJeeefcevee efJejef®eles mebmke=ÀleYee<eeçç³e&Yee<eeY³eeb efJeYetef<eles megÒeceeCe³egkKeÌles ³epegJexoYee<³es
$e³eesoMeesçO³ee³eë mecHetCe&ë¤13¤
¤Dees3ced¤
mecHeeoveced
efÜleer³ees Yeeieë
ÒekeÀeMekeÀë
Je<e& 2008
Dees3ced
DeLe ®elego&MeeçO³ee³eejcYeë
Deesb efJeéeeäHIYHRV-HPHHI-HOHR JHIMlOHHHIYH1+HMHä megJe~ ³eÓNêb leVeN ç Dee megäJe¤ ³epeg030.3
Oe´gJeef#eefleefjl³em³eesMevee $eÝef<eë~ DeefMJeveew osJeles~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'H/HHHIRFHVFHYHVkHU<H GHeosMeceen¤
Deye ®eewonJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe nw, Fme kesÀ Heefnues cev$e ceW efm$e³eeW kesÀ efue³es GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
Oe´gÉ-HHIHäHIOH2HJÉ -HHHVäHIYH2HJÉ -HHHIPHä2HJÉ-HEHHVHIYH1FHHPHHU{RPHH2HJÉ³ee~
*.HäPHNHV¢1OHJE+Hä/H1FHESHJäHH1&HHÉ'H1HIËHYHHäÉ2-H1HW PHHäRHOHHHIFH1QO-HHä
Oe´gÉ-HHIHäHIOH1HIMHIOHä 2HJÉ-HÉHIHäHIOHÍa 2HJÉ-HHHVäHIYH1HIMHIOHä 2HJÉ-HÉHHVäHIYHÍa 2HJÉJee~ DeNefmeN~ Oe´gÉ-HFHGa HHVHIYH{FHGa 'HHa PHHU1R1a PHH12HJÉHVHIOHä
meeOegÉÉHHa*.HäPHaNHV¢1OHJFHGa+HŃLeNceced~ pegÉHH1&HHa'H1HIËHYHHäa'H12-H1HW É)OHä2-H1HW aPHH1R1H1OHH1FHGa)1QaO-HH1
HeoeLe&ë-(Oe´gJeef#eefleë) Oe´gJee efve½euee ef#eefleefve&Jemeeflepe&veHeoes ³em³eeë mee (Oe´gJe³eesefveë) Oe´gJee ³eesefveie=&nb
³em³eeë mee (Oe´gJee) efve½eueOecee& (Deefme) (Oe´gJeced) (³eesefveced) ie=nced (Dee) (meero) (meeOeg³ee) meeOegvee OecexCe men
(GK³em³e) GKee³eeb mLeeu³eeb YeJem³e HeekeÀmecetnm³e (kesÀlegced) He´%eeced (He´Lececed) efJemleerCe&ced (peg<eeCee) Heérl³ee
mesJeceevee (Deeféevee) J³eeHlemekeÀueefJeÐeeJeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew (DeOJe³et&) DeelceveesçOJejceefnbmeveer³eb ie=neÞeceeefokebÀ
³e%eefce®ít (meeo³eleeced) DeJemLeeHe³eleced (Fn) ie=neÞeces (lJee) lJeeced~ #De³eb cev$eë Mele08.2.1.4
DevJe³eë-ns HIk! ³ee lJeb meeOeg³eesK³em³e He´Leceb kesÀlegb peg<eeCee Oe´gJeef#eefleOe´g&Je³eesefveOe´g&Jeeefme, mee lJeb Oe´gJeb
³eesefveceemeero~ lJee lJeeefceneOJe³et& Deeféevee meeo³eleeced¤1¤
YeeJeeLe&ë-kegÀceejerCeeb ye´ïe®e³ee&çJemLee³eeceO³eeefHekeÀesHeosefMekesÀ efJeog<³eew ie=neÞeceOece&efMe#eeb ke=ÀlJewleeë
meeOJeerë mecHeeo³esleeced¤1¤
HeoeLe&ë-ns efm$e! pees let (meeOeg³ee) Þesÿ Oece& kesÀ meeLe (GK³em³e) yeìueesF& ceW HekeÀe³es DeVe keÀer mecyevOeer
Deewj (He´Lececed) efJemleej³egkeÌle (kesÀlegced) yegef× keÀes (peg<eeCee) Heérefle mes mesJeve keÀjleer ngF& (Oe´gJeef#eefleë) efveM®eue
Jeeme keÀjves Deewj (Oe´gJe³eesefveë) efveM®eue Iej ceW jnves Jeeueer (Oe´gJee) ¢æ{Oecce& mes ³egkeÌle (Deefme) nw, mees let
(Oe´gJeced) efveM®eue (³eesefveced) Iej ceW (Deemeero) efmLej nes (lJee) legPekeÀes (Fn) Fme ie=neÞece ceW (DeOJe³et&) DeHeves
efue³es j#eCeer³e ie=neÞece Deeefo ³e%e kesÀ ®eenves nejs (DeefMJevee) meye efJeÐeeDeeW ceW J³eeHekeÀ DeO³eeHekeÀ Deewj
GHeosMekeÀ (meeo³eleeced) De®ís He´keÀej mLeeefHele keÀjW¤1¤
YeeJeeLe&ë-efJeog<eer Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves nejer efm$e³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ kegÀceejer keÀv³eeDeeW keÀes
ye´ïe®e³e& DeJemLee ceW ie=neÞece Deewj Oecce&efMe#ee os kesÀ FvekeÀes Þesÿ keÀjW¤1¤
kegÀueeef³eveerl³em³eesMevee $eÝef<eë~ DeefMJeveew osJeles~ efve®e=odyeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
efHeÀj HetJeexõ efJe<e³e keÀe Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
kegÀÉueeNHIHYHHU{,HÉOH-HäOHHU1+HJMäHIY2HÍPeeNsves meHU{R1PHRäYHV+HHI/H1-HHÍa 'H1HI<HO-HHä1RH-HPHä-HHVLH&HHIYO-H1FHH
\HÑHä+HHUHI+HHIQ1PHHZ<HäLHHHH1HI0-HYHHä2-H1HW PHHäRHOHHHIFH1QO-HHä¤2¤
kegÀÉXHH1HIHYHHUäa,HÉOH-H1OHHUHIOHä,HÉOHÉ-HäOHHUa +HJMäHIY2H1HIMHIOH1+HJMäFHGÉHI2HÍaPHHV1YHVaPHHU1R1aPHRäYHVa+HÉefLeNJ³eeë~ DeNefYe~ lJeeN~ ©Nêeë~
-HPHä-HÍaLHÉCeNvlegÉa)1FHHa\HÑHäa+HHU1HI+H1HIQ1aPHHZ<HäLHHHa'H1HIËHYHHäa'H12-H1HW É)OHä2-H1HW aPHH1R1H1OHH1FHGa)1QaO-HH1
HeoeLe&ë-(kegÀueeef³eveer) kegÀueb ³eosefle lelkegÀuee³eb lelHe´Memleb efJeÐeles ³em³eeë mee (Ie=leJeleer) Ie=leb
yentokeÀceefmle ³em³eeë mee (HegjefvOeë) ³ee HegªefCe yentefve megKeeefve oOeeefle mee (m³eesves) megKekeÀeefjkesÀ (meero)
(meoves) ie=ns (He=efLeJ³eeë) Yetcesë (DeefYe) (lJee) lJeeced (©êeë) ceO³ee efJeÜebmeë (JemeJeë) Deeefocee efJeHeef½eleë
(ie=Cevleg) He´Mebmevleg (Fcee) Fceeefve (ye´ïe) efJeÐeeOeveced (HeerefHeefn) HeéHvegefn~ De$e efHe ieleeefJel³emcee®íHeë Muegë,
legpeeefolJeeoY³eemeoerIe&½e (meewYeiee³e) MeesYevewée³³ee&Ceeb YeeJee³e (Deeféevee) (DeOJe³et&) (meeo³eleeced) (Fn) (lJee)
lJeeced¤2¤
DevJe³eë-ns m³eesves! ³eeb lJee lJeeb JemeJees ©êeM®escee ye´ïeoele+ved ûenerle+veefYeie=Cevleg mee lJeb meewYeiee³ewleeefve
HeereHf eefn~ Ie=leJeleer HegjefvOeë kegÀueeef³eveer meleer He=efLeJ³eeë meoves meero~ DeOJe³et& Deeféevee lJesn meeo³eleeced¤2¤
YeeJeeLe&ë-HIkHÍ PHHHV+HHHLHFHZËHH PHJ.H<HHVLHHH P-HPH0HHYHG +HOHHUYHJ+HHFH HI-H²HHPHJ-H&HH HIR2HYHE +HH+H
meJe&Êeg&megKemeeOekesÀ<eg ie=ns<eg efveJHPHYOHJaHI-HRJHHEPHE0HHkH<HHPHEHPHOHOHENHJ¢HJ Í
HeoeLe&ë-ns (m³eesves) megKe keÀjves nejer! efpeme (lJee) legPe keÀes (JemeJeë) He´Lece keÀesefì kesÀ efJeÜeved Deewj
(©oéë) ceO³e keÀ#ee kesÀ efJeÜeved (Fcee) Fve (ye´ïe) efJeÐeeOeveeW kesÀ osves Jeeues ie=nmLeeW keÀer (DeefYe) DeefYecegKe
neskeÀj (ie=Cevleg) He´Mebmee keÀjW, mees let (meewYeiee³e) megvoj mebHeefÊe nesves kesÀ efue³es Fve efJeÐeeOeve keÀes (HeerefHeefn)
De®ís He´keÀej HeéHle nes, (Ie=leJeleer) yengle peue Deewj (HegjefvOeë) yengle megKe OeejCe keÀjvesJeeueer (kegÀueeef³eveer)
He´Mebefmele kegÀue keÀer HeéefHle mes ³egõ ngF& (He=efLeJ³eeë) DeHeveer Yetefce kesÀ (meoves) Iej ceW (meero) efmLele nes,
(DeOJe³et&) DeHeves efue³es j#eCeer³e ie=neÞece Deeefo ³e%e ®eenves Jeeues (DeefMJevee) meye efJeÐeeDeeW ceW J³eeHekeÀ Deewj
GHeosMekeÀ Heg©<e (lJee) legPekeÀes (Fn) Fme ie=neÞece ceW (meeo³eleeced) mLeeefHele keÀjW¤2¤
®elego&MeesçO³ee³eë 695
YeeJeeLe&ë-efm$e³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ mee²esHee² HetCe& efJeÐee Deewj Oeve SsMJe³e& keÀe megKe Yeesieves kesÀ efue³es
DeHeves meo=Me Heefle³eeW mes efJeJeen keÀjkesÀ efJeÐee Deewj megJeCe& Deeefo Oeve keÀes HeekesÀ meye $eÝlegDeeW ceW megKe os ves nejs
IejeW ceW efveJeeme keÀjsb leLee efJeÜeveeW keÀe mebie Deewj Meem$eeW keÀe DeY³eeme efvejvlej efkeÀ³ee keÀjW¤2¤
mJewo&#ewefjl³em³eesMevee $eÝef<eë~ DeefMJeveew osJeles~ efJeje[d yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
efHeÀj Yeer HetJeexõ efJe<e³e keÀes ner Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
P-HZR HZ1R HäHI+HOHV1QPHHU{RRV1-HHYHHäPHJÉFYHV\HäQNOHVM&HHäHa
HI+H1OHV-HZ{HI2HPHWÉveJeNçDee megÉ0HV-HHäP-HH-HV10HHOH1Y-HHh PHEHI-Hä0HP-eeNHI0-HYHHä2-H1HW PHHäRHOHHHIFH1QO-HHä¤3¤
P-HZÍaRHZ{ÍaRHäHI+H1OHVHIOH1 RHäÉHI+HOHHa)1QaPHHU1R1aRV1-HHYHHäFHGaPHJÉcves~ ye=ÉQ1OHVaM&HHäHaHI+H1OHV-HVHIOHä HI+H1OHHÉ)ä-Ha61HI2H1a
metÉYH-HVäa 'HHa PHJÉ0HV-HVHIOHä PHJÉÉ0HV-HHäa P-HH1-HV10HVHIOHä PHJÉ'HH-HV10HHa OHY-HHKa PHFHGa HI-H10H1P-H1a 'H1HIËHYHHäa 'H12-H1HW É)OHä2-H1HW a
meeNoN³eNleeNced~ FNNn~ lJeeN¤3¤
HeoeLe&ë-(mJewë) mJekeÀer³ewë (o#ewë) yeuew½elegjwYe=&l³ewJee& (o#eefHelee) o#em³e yeuem³e ®elegjeCeeb Ye=l³eeveeb Jee
efHelee HeeuekeÀë (Fn) Deefmceved ueeskesÀ (meero) (osJeeveeced) Oeeefce&keÀeCeeb efJeog<eeb ceO³es (megcves) megKes (ye=nles) cenles
(jCee³e) mebûeecee³e (efHelesJe) (SefOe) YeJe (metveJes) DeHel³ee³e (Dee) (megMesJee) megÿg megKee (mJeeJesMee) megÿg
mecevleeod JesMees ³em³eeë mee (levJee) MejerjsCe (meced) SkeÀerYeeJes (efJeMemJe) (Deeféevee) (DeOJe³et&) (meeo³eleeced)
(Fn) (lJee) lJeeced~ #De³eb cev$eë Mele08.1.2.6 J³eeK³eeleë%¤3¤
DevJe³eë-ns efm$e! lJeb ³eLee mJewo&#ewë men Jele&ceevees osJeeveeb ye=nles jCee³e megcves o#eefHelee efJepe³esve JeOe&les
leLesnwefOe~ megcve Deemeero, efHelesJe metveJes megMesJee mJeeJesMee meleer levJee mebefJeMemJe~ DeOJe³et& Deeféevee lJesn
meeo³eleeced¤3¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHHXHHMÍa HIkHHV HJ¹VÉHI+H +HHIOHHI<HÍ PHQ HIOHáVHJÍ, mJekeÀer³eYe=l³eHeg$eHeéeeoerved efHelej
)-H +HHXHHVHJÍa PHRZ-HHOHJ¬HFHZ-H k<HWH&HZÍ 0HMHUMHHI&H PHEPHSH -HOexjved~ efJeÜebmeM®ewJecesleeë meoesHeefoMes³egë
HIkHHV+HVOHHEH
HeoeLe&ë-ns efm$e! let pewmes (mJewë) DeHeves (o#ewë) yeueeW Deewj ®elegj Ye=l³eeW kesÀ meeLe Jele&lee ngDee
(osJeeveeced) Oeccee&lcee efJeÜeveeW kesÀ ceO³e ceW JeÊe&ceeve (ye=nles) yeæ[s (jCee³e) mebieéce kesÀ efue³es (megcves) megKe kesÀ
efJe<e³e (o#eefHelee) yeueeW Jee ®elegj Ye=l³eeW keÀe Heeueve keÀjves neje neskesÀ efJepe³e mes yeæ{lee nw, Jewmes (Fn) Fme
ueeskeÀ kesÀ ceO³e cesb (SefOe) yeæ{leer jn~ (megcves) megKe ceW (Deemeero) efmLej nes Deewj (efHelesJe) pewmes efHelee (metveJes)
DeHeves Heg$e kesÀ efue³es megvoj megKe oslee nw, Jewmes (megMesJee) megvoj megKe mes ³egkeÌle (mJeeJesMee) De®íer Heérefle mes
megvoj, Meg× Mejerj, Jem$e, DeuebkeÀej keÀes OeejCe keÀjleer ngF& DeHeves Heefle kesÀ meeLe He´JesMe keÀjves nejer neskesÀ (levJee)
Mejerj kesÀ meeLe (mebefJeMemJe) He´JesMe keÀj Deewj (DeOJe³et&) ie=neÞeceeefo ³e%e keÀer DeHeves efue³es F®íe keÀjves Jeeues
(DeefMJevee) Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves nejs peve (lJee) legPe keÀes (Fn) Fme ie=neÞece ceW (meeo³eleeced) efmLele
keÀjW¤3¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ efm$e³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ³eg× ceW Yeer DeHeves Heefle³eeW keÀs meeLe
efmLele jnW~ DeHeves veewkeÀj, Heg$e Deewj HeMeg Deeefo keÀer efHelee kesÀ meceeve j#ee keÀjW Deewj efvel³e ner Jem$e Deewj
DeeYet<eCeeW mes DeHeves MejerjeW keÀes meb³egkeÌle keÀjkesÀ JeÊeX~ efJeÜeved ueesie Yeer Fve keÀess meoe GHeosMe keÀjW Deewj m$eer Yeer
Fve efJeÜeveeW kesÀ efue³es meoe GHeosMe keÀjsb¤3¤
He=efLeJ³eeë Hegjer<eefcel³em³eesMevee $eÝef<eë~ DeefMJeveew osJeles~ Yegefjiyeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
He=ÉHI/H1-HHÍ+HJMHU{HFH1PH+PHH1VYHHFH1OHHEO-HH1HI-H0-HVäÉ'H1HI<HLHä&HYOHJ osNJeeë~
POHHVFHä+HáH,HÉOH-HäOHHU1QPHHU{R+H1SHH-HäR1PFHVRHI-H1&HHHäSHP-eeNeI0-HYHHä2-H1HW PHHäRHOHHHIFH1QO-HHä¤4¤
He=ÉHI/H1-HHÍa+HJMHUäHFHGa'H1HIPH1a'H+PHäÍaYHHFHäaOHHFHGaO-HH1aHI-HËHVäa'H1HI<HaLHÉCeNvlegÉaRV1-HHÍaPOHHVFHä+HÉÿsHIOH1 POHHVFHäÉ+HáHa
Ie=ÉOH-H1OHHUHIOHä ,HÉOHÉ-HäOHHUa )1Qa PHHU1R1a +H1SHH-H1HIRHIOHä +HSHHÉ-HäOHGa 'H1PFHVÉ)OH1PFHVa ÌHI-Hä&HHa 'HHa H1SH1P-H1a 'H1HIËHYHHäa 'H12-eN³et&ç
)OHä2-H1HW aPHH1R1H1OHH1FHGa)1QaO-HH1
HeoeLe&ë-(He=efLeJ³eeë) (Hegjer<eced) Heeueveced (Deefme) (DeHmeë) ªHeced (veece) DeeK³eeced (leeced) (lJee)
lJeeced (efJeMJes) meJex (DeefYe) (ie=Cevleg) De®e&vleg melkegÀJe&vleg~ ie=Ceeleerl³e®e&eflekeÀcee&0¤ (efveIeb03~14) (osJeeë)
efJeÜebme (mleesceHe=ÿe) mleesceeveeb He=ÿb %eerHmee ³em³eeë mee (Ie=leJeleer) He´Memleev³eep³eeoerevf e efJeÐevles ³em³eeë mee (Fn)
ie=neÞeces (meero) Jele&mJe (He´peeJeled) He´Memleeë He´pee YeJeefvle ³emceeled leled (Demces) DemceY³eced (êefJeCee) Oeveeefve~
De$e megHeeb meguegkedÀ #De07.1.39% Fl³eekeÀejeosMeë (Dee) mecevleeled (³epemJe) osenf (Deeféevee) (DeOJe³et&)
(meeo³eleeced) (Fn) mel³es J³eJenejs (lJee) lJeeced~ #De³eb cev$eë Mele08.2.1.7 J³eeK³eeleë%¤4¤
DevJe³eë-ns efm$e! ³ee mleesceHe=ÿe lJeefcen He=efLeJ³eeë Hegjer<eceHmees veece ®e Ie=leJel³eefme, leeb lJee efJeMJes
osJee DeefYeie=CeefvlJen meero~ lJeeçOJe³et& Deeféevesnemeeo³eleeb mee lJecemces He´peeJeod êefJeCee ³epemJe¤4¤
YeeJeeLe&ë-³eeë HIk³ees ie=neÞeceefJeÐeeef¬eÀ³eekeÀewMeue³eeseJf e&og<³eë m³egmlee SJe meJexY³eë megKeeefve
oelegcen&efvle¤4¤
HeoeLe&ë-ns efm$e! pees (mleesceHe=ÿe) mlegefle³eeW keÀes peeveves keÀer F®íe³egkeÌle let (Fn) Fme ie=neÞece ceW
(He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer keÀer (Hegjer<eced) j#ee (DeHmeë) megvojªHe Deewj (veece) veece Deewj (Ie=leJeleer) yengle Ieer
Deeefo He´Mebefmele HeoeLeeX mes ³egkeÌle (Deefme) nw, (leeced) Gme (lJee) legPekeÀes (efJeMJes) meye (osJeeë) efJeÜeved ueesie
(DeefYeie=Cevleg) melkeÀej keÀjW, (Fn) Fmeer ie=neÞece ceW (meero) JeÊe&ceeve jn Deewj efpeme (lJee) legPe keÀes (DeOJe³et&)
DeHeves efue³es j#eCeer³e ie=neÞeceeefo ³e%e ®eenves Jeeues (DeefMJevee) J³eeHekeÀ yegef× yeæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves nejs
(Fn) Fme ie=neÞece ceW (meeo³eleeced) efmLele keÀjW mees let (Demces) nceejs efue³es (He´peeJeled) He´Mebefmele mevleeve nesves
keÀe meeOeve (oéfJeCee) Oeve (³epemJe) os¤4¤
YeeJeeLe&ë-pees m$eer ie=neÞece keÀer efJeÐee Deewj ef¬eÀ³ee-keÀewMeue ceW efJeog<eer neW, Jes ner meye HeéefCe³eeW keÀes
megKe os mekeÀleer nQ¤4¤
Deeefol³eemlJesl³em³eesMevee $eÝef<eë~ DeefMJeveew osJeles~ mJeje[d yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
efHeÀj Yeer HetJeexõ efJe<e³e ner Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHIRäOHHPO-HH+HÉáVPHHäRHHFH1YOHHIMäHPH2H1HHDHI-H1ÆF<HäYHH5HIR10HHFHHI2Hä+HOYHH15<HJ-HäYHHYHHFHGa
71HIFH Ì 1+PHHVÉ'H1+HHFHäHIPHHI-H10-HNHä¢FHH OH1ÉH¿HIHäMHIËHYHHä2-H1HW PHHäRHOHHHIFH1QO-HHä
'HHIRäOHHÍa O-HH1a +HÉáVa PHH1R1HH1HIFHa 'H1YOHHIM{HPHa 2H1HHDFHGa HI-H1ÆF<HäYHHUFHGa HIR10HHFHGa 'HHI2Hä+HOYHHU1HIFHOHHI2HäÉ+HOYHHUFHGa
<HJ-HäYHHYHHFHGa 71HIFH Ía Ì1+PHÍa 'H1+HHFHGa 'H1HIPH1a HI-H10-HNH¢1FH[HIOHä HI-H10-HÉNHä¢FHH a OHV1a H¿HIHäÍa 'H1HI0-HYHHäa 'H12-H1HW É)OHä2-H1HW a
meeNoN³eNleeNced~ FNn~ lJeeN¤5¤
HeoeLe&ë-(Deefol³eeë) Yetcesë (lJee) lJeeced (He=ÿs) GHeefj (meeo³eeefce) mLeeHe³eeefce (Devleefj#em³e)
Devlej#e³eefJe%eevem³e (Oe$eeaced) (efJeäcYeveerced) (efoMeeced) HetJee&oerveeced (DeefOeHelveerced) DeefOeÿele=lJesve HeeefuekeÀeced
(YegJeveeveeced) YeJeefvle Yetleeefve ³es<eg les<eeb ie=neCeeced (Tefce&ë) lej² FJe (êHmeë) n<e&ë (DeHeeced) peueeveeced
(Deefme) (efJeéekeÀcee&) MegYeeefKeuekeÀcee& (les) leJe ($eÝef<eë) efJe%eeHekeÀë Heefleë (Deeféevee) (DeOJe³et&) (meeo³eleeced)
(Fn) (lJee) lJeeced~ #De³eb cev$eë Mele08.1.1.10 J³eeK³eeleë%¤5¤
DevJe³eë-ns efm$e! ³emles efJeéekeÀce&ef<e&ë Heeflejncevleefj#em³e Oe$eeA efoMeeb efJeäcYeveeR YegJeeveeveeceefOeHelveeR
met³³ee&efceJe lJeeefol³eeë He=ÿs meeo³eeefce~ ³eesHeecetefce&efjJe les êHme Deevevomlesve ³egõeefme leeb lJesneOJe³et& Deefé evee
meeo³eleeced¤5¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJ+OHHV+HFHHXHHMÍa HHÍ HIkHHVÉe³emegKekeÀeefjC³eë Heéfme×efokeÌkeÀerÊe&³ees
efJeÜlHele³eë meoeveefvoleeë meefvle, lee SJe ie=neÞeceOece&HeeueveesVele³es HeÝeJeefvle~ ceOegM®eself e #³epeg013.25%
cev$eceejY³ewlevcev$eHe³³e&vleb JemevleÊeg&iegCeJ³eeK³eeveb HeéOeev³esve ke=Àleefceefle %es³eced¤5¤
HeoeLe&ë-ns efm$e! pees (les) lesje (efJeMJekeÀcee&) meye MegYe keÀceeX mes ³egkeÌle ($eÝef<eë) efJe%eeveoelee Heefle ceQ
(Devleefj#em³e) DevleëkeÀjCe kesÀ veeMejefnle efJe%eeve keÀes (Oe$eeaced) OeejCe keÀjves (efoMeeced) HetJee&efo efoMeeDeeW keÀer
(efJeäcYeveerced) DeeOeej Deewj (YegJeveeveeced) mevleeveeslHeefÊe kesÀ efveefceÊe IejeW keÀer (DeefOeHelveerced) DeefOeÿelee nesves mes
Heeueve keÀjves Jeeueer (lJee) legPe keÀes met³³e& keÀer efkeÀjCe kesÀ meceeve (Deefol³eeë) He=efLeJeer kesÀ (He=ÿs) Heerþ Hej
(meeo³eeefce) Iej keÀer DeefOekeÀeefjCeer mLeeefHele keÀjlee ntB, pees let (DeHeeced) peueeW keÀer (Tefce&ë) lejbie kesÀ me¢Me
(o´Hmeë) Deevevo³egõ (Deefme) nw, Gme (lJee) legPe keÀes (Fn) Fn ie=neÞece ceW (DeOJe³et&) j#ee kesÀ efveefceÊe ³e%e
keÀes keÀjves Jeeues (DeefMJevee) efJeÐee ceW J³eeHleyegef× DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ Heg©<e (meeo³eleeced) mLeeefHele
keÀjW¤5¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees efm$e³eeB DeefJeveeMeer megKe osvesnejer meye efoMeeDeeW
ceW Òeefme× keÀerelf e& Jeeueer efJeÜeved Heefle³eeW mes ³egõ meoe Deeveefvole nQ, Jes ner ie=neÞece keÀe Oece& Heeueves Deewj Gme keÀer
GVeefle kesÀ efue³es meceLe& nesleer nQ, lesjnJeW DeO³ee³e ceW pees (ceOegM®e0cev$e 25) keÀne nw, Jeneb mes ³eneb lekeÀ
Jemevle $eÝleg kesÀ iegCeeW keÀer HeÓeevelee mes J³eeK³eeve efkeÀ³ee nw, Ssmee peevevee ®eeefn³es¤5¤
Meg¬eÀM®esl³em³eesMevee $eÝef<eë~ ieér<celeg&oxJelee~ efve®e=oglke=ÀefleMívoë~ <e[dpeë mJejë~
DeLe ûeer<cele&gJeCe&veceen¤
efHeÀj Yeer ieé<r ce $eÝleg keÀe J³eeK³eeve Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
MegÉH¢0H1 0HJHIHä0H1 LHZFHHä-HÉOHWÉ 'H1LYHVMäYOHÍ0XHV<eesnÉHIPH1 NH¢X+HVäOHHE1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHU NH¢X+HäYOHH1FHH+H1É
'HHVHä2HH1Í NH¢X+HäYOHHFH1LYHH1Í +H/H1 G FHFH1 SHZÿÐHHäH1 PH-HäOHHÍa HVÉ'H1LYHH1Í PHFHäYHPHHVÉYOH1MH
²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)1FHVa LHZFHHä-HÉOHWÉ 'HäHI<H1NH¢X+HäFHHYHH1É)YRäHIFH-H RV1-HHÉ'HäHI<H1PHEHI-Hä0HYOHJÉ OHHHä RV1-HOHäHHHIMlP-HRG
Oe´gÉ-HVPHHU{ROHFHG
MegÉ¬eÀÍa H1a 0HJHIHäÍa H1a ÝHZFHHZäa H¿1OHWa 'H1LYHVÍa 'H1YOH1Í0XHV1H )OHäYOHÍÉ0XHV1HÍa 'H1HIPH1a NH¢X+HVäOHHFHGa ²HH-HHä+HHI/H1-HHU
)HIOH1 ²HH-HHäÉ+HHI/H1-HHUa NH¢X+HäYOHHFHGa 'HH+HäÍa 'HHVHä2HHÍa NH¢X+HäYOHHFHGa 'H1LYHHäÍa +H/HäNHG¢a FHFHäa SHZáÐHHäHa PH-HäOHH1 )HIOH1
PHÉ-HäOHHÍa HVa 'H1LYHHäÍa PHFHäYHPH1 )HIOH1 PHÉFHäYHPHÍa 'H1YOH1MHa ²HH-HHä+HHI/H1-HHU )HIOH1 ²HH-HHäÉ+HHI/H1-HHUa )1FHVÉ)OHHU1FHVa ÝHZFHHZäa
$eÝNletçFl³e=ÉOHWa'H1HI<H1NH¢X+HäFHHYHH1 )OHäHI<H1ÉNH¢X+HäFHHYHHÍa)YÌäHIFH1-HVOHHUYÌäFHGÉ)-HaRV1-HHÍa'H1HI<H1PHEHI-Hä0H1HIYO-HOHäHI<H1ÉPHEHI-Hä0HYOHJaOHHHäa
RV1-HOHäHHa'H1HIÉMlP-HOHGa2HJÉ-HV)HIOHä2HJÉJes~ meerNoNleNced¤6¤
HeoeLe&ë-(Meg¬eÀë) ³e DeeMeg HeebmegJe<ee&leerJe´leeHeeY³eecevleefj#eb ceefueveb keÀjeself e me p³esÿë (®e) (Megef®eë)
HeefJe$ekeÀejkeÀ Dee<ee{ë (®e) (ûew<ceew) ûeer<ces YeJeew ($eÝlet) ³eeJe=®ílemleew (Deivesë) HeeJekeÀm³e (DevleëMues<eë)
ceO³e Deeefue²veced (Deefme) Deefmle (keÀuHesleeced) meceLe&³esleeced (ÐeeJeeHe=efLeJeer) He´keÀeMeevleefj#es (keÀuHevleeced)
(DeeHeë) peueeefve (Dees<eOe³eë) ³eJemeesceeÐeeë (keÀuHevleeced) (Deive³eë) HeeJekeÀeë (He=LekedÀ) (cece) (p³ewÿîee³e)
DeefleMe³esve He´Mem³em³e YeeJee³e (meJe´leeë) mel³ewefve&³ecewë men Jele&ceeveeë (³es) (Deive³eë) (mecevemeë) cevemee men
Jele&ceeveeë (Devleje) ceO³es (ÐeeJeeHe=efLeJeer) (Fces) (ûew<ceew) ($eÝlet) (DeefYekeÀuHeceeveeë) DeeefYecegK³esve
meceLe&³evleë (FvêefceJe) ³eLee efJeÐegleced (osJeeë) efJeÜebmeë (DeefYemebefJeMevleg) DeefYeleë mec³ekedÀ HeéfJeMevleg (le³ee)
(osJele³ee) efoJ³eiegCe³ee (Deef²jmJeled) De²eveeb jmeë keÀejCeb leÜled (Oe´gJes) efve½eues (meeroleced) efJepeeveerleced¤6¤
DevJe³eë-ns kHUHeg©<eew! ³eLee cece p³ewÿîee³e ³eew Meg¬eÀ½e Megef®e½e ûew<ceeJe=let ³e³eesjivesjvleëMues<eesçm³eefmle
³eeY³eeb ÐeeJeeHe=efLeJeer keÀuHesleeceeHeë keÀuHevleecees<eOe³eesive³e½e ³es He=LekedÀ keÀuHevleeb ³eLee mecevemeë meJe´lee
Deive³eesçvleje keÀuHevles lewûez<ceeJe=let DeefYekeÀuHeceevee osJee YeJevle FvêefceJe leeveiveerveefYemebefJeMevleg leLee le³ee
osJele³ee men ³egJeeefceces ÐeeJeeHe=efLeJeer Oe´gJes Sleew ®eeef²jmJeled meeroleced¤6¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ JemevleÊeg&J³eeK³eeveevevlejb ûeer<ceÊeg&J³ee&K³ee³eles~ ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³es
He=efLeJ³eeefomLeeë Mejerjelceceevemee½eeive³ees JeÊe&vles, ³eweJf e&vee ûeer<ceÊeg&mebYeJees ve pee³eles, leeb efJe%ee³eesHe³egp³e meJexY³eë
megKeb He´³e®íle¤6¤
HeoeLe&ë-ns m$eer-Heg©<ees! pewmes (cece) cesjs (p³ewÿîee³e) He´Mebmee kesÀ ³eesi³e nesves kesÀ efue³es pees (Meg¬eÀë)
MeerIe´ Oetueer keÀer Je<ee& Deewj leerJe´ leeHe mes DeekeÀeMe keÀes ceueerve keÀjves neje p³esÿ (®e) Deewj (Megef®eë) HeefJe$elee keÀe
nsleg Dee<eeæ{ (®e) ³es oesveesb efceue kesÀ He´l³eskeÀ (ie´w<ceew) ieér<ce ($eÝlet) $eÝleg keÀneles nQ~ efpeme (Deivesë) Deefive kesÀ
(DevleëMues<eë) ceO³e ceW keÀHeÀ kesÀ jesie keÀe efveJeejCe (Deefme) neslee nw, efpememess ieér<ce $eÝleg kesÀ cenerveeW mes
(ÐeeJeeHe=efLeJeer) He´keÀeMe Deewj Devleefj#e (keÀuHesleeced) meceLe& nesJeW, (DeeHeë) peue (keÀuHevleeced) meceLe& neW,
(Dees<eOe³eë) ³eJe Jee meesceuelee Deeefo Dees<eefOe³eeb Deewj (Deive³eë) efyepegueer Deeefo Deefive (He=LekedÀ) Deueie-Deueie
(keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW~ pewmes (mecevemeë) efJe®eejMeerue (meJe´leeë) mel³ee®ejCeªHe efve³eceeW mes ³egõ (Deive³eë)
Deefive kesÀ legu³e lespemJeer keÀes (Devleje) (ie´w<ceew) ($eÝlet) (DeefYekeÀuHeceeveeë) mevcegKe neskeÀj meceLe& keÀjles ngS
(osJeeë) efJeÜeved ueesie (FvoéfceJe) efyepegueer kesÀ meceeve Gve Deefive³eeW keÀer efJeÐee ceW (DeefYemebefJeMevleg) meye Deesj mes
De®ís He´keÀej He´JesMe keÀjW, Jewmes (le³ee) Gme (osJele³ee) HejcesMJej osJelee kesÀ meeLe legce oesveeW (Fces) Fve
(ÐeeJeeHe=efLeJeer) He´keÀeMe Deewj He=efLeJeer keÀes (Oe´gJes) efveM®eue mJeªHe mes Fve keÀe Yeer (Deef²jmJeled) DeJe³eJeeW kesÀ
keÀejCeªHe jme kesÀ meceeve (meeroleced) efJeMes<e keÀj kesÀ %eeve keÀj He´JeÊe&ceeve jnes¤6¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ Jemevle $eÝleg kesÀ J³eeK³eeve kesÀ Heerís ieér<ce $eÝleg keÀer J³eeK³ee
keÀjles nQ~ ns ceveg<³ees! legce ueesie pees He=efLeJeer Deeefo He_®eYetleeW kesÀ MejerjmecyevOeer Jee ceeveme Deefive nQ efk eÀ efpeve kesÀ
efJevee ieér<ce $eÝleg veneR nes mekeÀlee, Gve keÀes peeve Deewj GHe³eesie ceW uee kesÀ meye HeéefCe³eeW keÀes megKe efo³ee
keÀjes¤6¤
mepet$eÝ&legefYeefjl³em³e efJeMJesosJee $eÝ<e³eë~ JemJeeo³ees cev$eesõe osJeleeë~ mepet$eÝ&legefYejl³em³e #ÒeLecem³e%
YegefjkeÌÒeke=ÀefleMívoë~ OewJeleë mJejë¤ mepet$eÝ&legefYeefjefle efÜleer³em³e mJejeìdHe*defõMívoë~
mepet$eÝ&legefYeefjefle le=leer³em³e efve®e=oeke=ÀefleMívoë~ He_®eceë mJejM®e¤
efHeÀj Jener efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤

PH1SHWH¿1 OHJHI<HäÍ PH1SHWHI-H 12HHHI<HäÍ PH1SHWR[1-HZÍ PH1SHWR[1-HZ-H {HHVYHH12HZMlLYHHVä O-HH -HZ¯-HHYH1MHHH1HI¯-HYHHä2-H1HW
PHHäRHOHHHIFH1Q O-HHä PH1SHWH¿1 OHJHI<HäÍ PH1SHWHI-H 12HHHI<HäÍ PH1SHW-H PHJäHI<HÍ PH1SHWR[1-HZ-H {HHVYHH12HZMlLYHHVä O-He
-HZ0-HHYH1MHHH1HI0-HYHHäÉ2-H1HW PHHäRHOHHHIFH1Q O-HHä PH1SHWH¿1 OHJHI<HäÍ PH1SHWHI-H 12HHHI<HäÍ PH1SHW 1RZÍ
PH1SHWR[1-HZ-H {HHVYHH12HZMlLYHHVä O-HH -HZ0-HHYH1MHHH1HI0-HYHHä2-H1HW PHHäRHOHHHIFH1Q O-HHä PH1SHWH¿1 OHJHI<HäÍ PH1SHWHI-H 12HHHI<HäÍ
PH1SHWMHäHIR1OHZÍ PH1SHWR[1-HZ-H {HHVYHH12HZMlLYHHVä O-HH -HZ0-HHYH1MHHH1HI0-HYHHä2-H1HW PHHäRHOHHHIFH1Q O-HHä PH1SHWH¿1 OHJHI<HäÍ
PH1SHWHI-H 12HHHI<HäÍ PH1SHWHI-H 10-HZäRV 1-HZÍ PH1SHWRV 1-HZ-H {HHVYHH12HZMlLYHHVä O-HH -HZ0-HHYH1MHHH1HI0-HYHHä2-H1HW PHHäRHOHHHIFH1Q
O-HHä7¤
PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍaH¿1OHJHI<H1HIMOHÉOHJÉHI<HäÍaPH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍaHI-H12HHHI<H1HIMHIOHä HI-H1É2HHHI<HäÍaPH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍaRV1-HZÍa
PH1SHWHIMHIOHäPH1ÉSHWÍaRV1-HZÍa-H1HHV1YHH12HZHIMHIOHä-HHÍÉYHH12HZÍa'H1LYHHVäaO-HH1a-H10Z -HH1YH1MHHäa'H1HIËHYHHäa'H12-H1HW É)OHä2-H1HW aPHH1R1H1OHH1FHGa
)1Qa O-HH1a PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa H¿1OHJHI<H1HIMOHÉOHJÉHI<HäÍa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa HI-H12HHHI<H1HIMHIOHä HI-H1É2HHHI<HäÍa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa
-HPHJäHI<H1HIMHIOH1 -HPHJäÉHI<HÍa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa RV1-HZÍa -H1HHV1YHH12HZHIMHIOHä -HHÍÉYHH12HZÍa 'H1LYHHVäa O-HH1a -HZ10-HH1YH1MHHäa 'H1HIËHYHHäa
'H12-H1HW É)OHä2-H1HW PHH1R1H1OHH1FHGa )1Qa O-HH1a PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa H¿1OHJHI<H1HIMOHÉOHJÉHI<HäÍa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa HI-H12HHHI<H1HIMHIOHä
HI-H1É2HHHI<HäÍaPH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa1ÌZÍaPH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍaRV1-HZÍa-H1HHV1YHH12HZHIMHIOHä -HHÍÉYHH12HZÍa'H1LYHHVäaO-HH1a-HZ10-HH1YH1MHHäa
'H1HIËHYHHäa 'H12-H1HW É)OHä2-H1HW a PHH1R1H1OHH1FHGa )1Qa O-HH1a PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa H¿1OHJHI<H1HIMOHÉOHJÉHI<HäÍa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa
HI-H12HHHI<H1HIMHIOHä HI-H1É2HHHI<HäÍa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa 'HH1HIR1OHZÍa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa RV1-HZÍa -H1HHV1YHH12HZHIMHIOHä -HHÍÉYHH12HZÍa 'H1LYHHVäa
O-HH1a-HZ10-HH1YH1MHHäa'H1HI0-HYHHäa'H12-H1HW É)OHä2-H1HW aPHH1R1H1OHH1FHGa)1QaO-HH1aPH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍaH¿NlegefYeNefjl³e=ÉOHJÉHI<HäÍaPH1SHWHIMHIOHä
PH1ÉSHWÍa HI-H12HHHI<H1HIMHIOHä HI-H1É2HHHI<HäÍa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa HI-H0-HZäÍa RV1-HZÍa PH1SHWHIMHIOHä PH1ÉSHWÍa RV1-HZÍa -H1HHV1YHH12HZHIMHIOHä
-HHÍÉYHH12HZÍa'H1LYHHVäaO-HH1a-HZ10-HH1YH1MHHäa'H1HI0-HYHHäa'H12-H1HW É)OHä2-H1HW aPHH1R1H1OHH1FHGa)1QaO-HH1¤
HeoeLe&ë-(mepetë) ³eë meceeveb HeérCeeefle mesJeles Jee ($eÝlegefYeë) JemevleeefoefYe½e men (mepetë) (efJeOeeefYeë)
DeefÓë (mepetë) (osJewë) efoJ³ewieg&Cewë (mepetë) (osJewë) efoJ³emegKeHeóëw (Je³eesveeOewë) Je³eebefme peerJeveeoerefve
iee³e$³eeefoívoebefme Jee ve¿eefvle ³ewë HeéCewmlewë (Deive³es) HeeJekeÀe³e (lJee) lJeeced (Jewéeeveje³e) DeefKeueeveeb
HeoeLee&veeb ve³evee³e HeéHeCee³e (Deeféevee) (DeOJe³et&) (meeo³eleeced) (Fn) (lJee) lJeeb HIk³eb Heg©<eb Jee (mepetë)
($eÝlegefYeë) (mepetë) (efJeOeeefYeë) (mepetë) (JemegefYeë) Deiv³eeefoefYejäefYeë (mepetë) (osJewë) efoJ³ewë (Je³eesveeOewë)
Je³eebefme efJe%eeveeefve ve¿eefvle ³eweJf e&ÜefÓë (Deive³es) efJe%eevee³e (lJee) (Jewéeeveje³e) efJeéem³e meJe&m³e peielees
vee³ekeÀe³e (Deeféevee) (DeOJe³et&) (meeo³eleeced) (Fn) (lJee) (mepetë) ($eÝlegefYeë) (mepetë) (efJeOeeefYeë)
efJeefJeOeeefve Jemletefve oOeefle ³eeefYeë HeéCe®esäeefYemleeefYeë (mepetë) (©êwë)
HeéCeeHeeveJ³eeveesoevemeceeveveeieketÀce&ke=ÀkeÀueosJeoÊeOeve¡e³epeerJewë (mepetë) (osJewë) efJeÜefÓë (Je³eesveeOewë)
JesoeefoMeem$eHe´%eeHeveHeýevOekewÀë (Deive³es) MeekefJe%eevee³e (lJee) (Jewéeeveje³e) efJeMJes<eeb vejeCeeefceob megKemeeOekebÀ

lemcew (Deeféevee) (DeOJe³et&) (meeo³eleeced) (Fn) (lJee) (mepetë) ($eÝlegefYeë) men®eefjlewë megKewë (mepetë)
(efJeOeeefYeë) efJeefJeOeeefYeë mel³eef¬eÀ³eeOeeefjkeÀeefYeë ef¬eÀ³eeefYeë (mepetë) (Deeefol³ewë) mebJelmejm³e ÜeoMeceemewë
(mepetë) (osJewë) HetCe&efJeÐewë (Je³eesveeOewë) HetCe&efJeÐeeefJe%eeveHe´®eejHeýevOekewÀë (Deive³es) HetCee&³e efJe%eevee³e (lJee)
(Jewéeeveje³e) efJeMJes<eeb vejeCeeefceob HetCe&megKemeeOeveb lemcew (Deeféevee) (DeOJe³et&) (meeo³eleeced) (Fn) (lJee)
(mepetë) ($eÝlegefYeë) meJezë keÀeueeJe³eJewë (mepetë) (efJeOeeefYeë) mecemleeefYeë megKeJ³eeefHekeÀeefYeë (mepetë) (efJeMJewë)
mecemlewë (osJewë) HejesHekeÀeje³e mel³eemel³eefJe%eeHeef³ele=efYeë (mepetë) (osJewë) (Je³eesveeOewë) ³es Je³eë keÀece³eceeveb
peerJeveb ve¿eefvle lewë (Deive³es) megefMe#eeHe´keÀeMee³e (lJee) (Jewéeeveje³e) efJeMJes<eeb vejeCeeefceob efnleb lemcew (Deeféevee)
(DeOJe³et&) (meeo³eleeced) (Fn) (lJee)~ #De³eb cev$eë Mele08.2.2.8 J³eeK³eeleë%¤7¤
DevJe³eë-QV HIk +HJH -HH HE O-HH O-HHHIFHQH2-HHW 'HHIËHYHH -HZËHHYHMHHHLYHHV PHHRHOHHE -HHE H HE O-HH
meeo³esce me lJece=legefYeë men mepetefJe&OeeefYeë men mepetoxJewmmen mepetJe&³eesveeOewo&sJewë men mepet½e YeJe~ ns
Heg©<eeLe&³egkeÌles efm$e Jee Heg©<e! ³eb lJee lJeeefcen Jewéeeveje³eeive³esçOJe³et& Deeféevee meeo³eleeb ³eb lJee Je³eb ®e meeo³esce
me lJece=legefYeë men mepetefJe&OeeefYeë men mepetJe&megefYeë men mepetJe&³eesveeOewo&sJewë men ®e mepetYe&Je~ ns efJeÐeeO³ee³evee³e
He´Je=Êes ye´ïe®eeefjefCe Jee ye´ïe®eeefjved! ³eb lJesn Jewéeeveje³eeive³esçOJe³et& Deeféevee meeo³eleeb ³eb lJee Je³eb ®e meeo³esce me
lJece=legefYeë men mepetefJe&OeeefYeë men mepetë ©êwë men mepetJe&³eesveeOewoJx ewë men ®e mepetYe&Je~ ns HetCe&efJeÐes efm$e Heg©<e
Jee ³eb lJesn Jewéeeveje³eeive³esçOJe³et& Deeféevee meeo³eleeb ³eb lJee Je³eb ®e meeo³esce me lJece=legefYeë men mepetefJe&OeeefYeë
men mepetjeefol³ewë men mepetJe&³eesveeOewoJx ewë men ®e mepetYe&Je~ ns mel³eeLeexHeosefMekesÀ efm$e Heg©<e Jee ³eb lJesn
Jewéeeveje³eeive³esçOJe³et& Deeféevee meeo³eleeb ³eb lJee Je³eb ®e meeo³esce me lJece=legefYeë men mepetefJe&OeeefYeë men
mepetefJe&MJewoxJewë men mepetJe&³eesveeOewoJx ewë men ®e mepetYe&Je¤7¤
YeeJeeLe&ë-Deefmceved peieefle ceveg<³epevce +HH+H HIkHHV HI-HRJHÍ +HJHH HI-H¾HEPHH <HWO-HH HVHJ
ye´ïe®e³e&efJeÐeemegefMe#eeûenCeeefo<eg MegYes<eg keÀce&meg mJe³eb He´Je=Êee YetlJee ³eevev³eeved He´JeÊe&³es³egmlesç$e He´JeefÊe&lJee
HejceséejceejY³e He=efLeJeerHe³³e&vleeveeb HeoeLee&veeb ³eLeeLexve efJe%eevesveesHe³eesieb mebie=¿e meJex<Je=leg<eg mJe³eb
megKe³evlJev³eeb½e¤7¤
HeoeLe&ë-ns efm$e Jee Heg©<e! efpeme (lJee) legPe keÀes (Fn) Fme peieled ceW (DeOJe³et&) j#ee keÀjves nejs
(DeefMJevee) meye efJeÐeeDeeW ceW J³eeHekeÀ Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves Jeeues Heg©<e Deewj m$eer (JewMJeeveje³e) mecHetCe&
HeoeLeeX keÀer HeéefHle kesÀ efveefceÊe (Deive³es) Deefive efJeÐee kesÀ efue³es (meeo³eleeced) efve³egkeÌle keÀjW Deewj nce ueesie Yeer
efpeme (lJee) legPe keÀes mLeeefHele keÀjW mees let ($eÝlegefYeë) Jemevle Deewj Je<ee& Deeefo $eÝlegDeeW kesÀ meeLe (mepetë) SkeÀ
meer le=efHle Jee mesJee mes ³egkeÌle (efJeOeeefYeë) peueeW kesÀ meeLe (mepetë) Heérefle³egkeÌle (osJewë) De®ís iegCeeW kesÀ meeLe
(mepetë) HeérefleJeeueer Jee Heérelf e Jeeuee Deewj (Je³eesveeOewë) peerJeve Deeefo Jee iee³e$eer Deeefo ívoeW kesÀ meeLe mecyevOe
kesÀ nsleg (osJewë) efoJ³e megKe osves nejs HeéCeeW kesÀ meeLe (mepetë) meceeve mesJeve mes ³egkeÌle nes~ ns Heg©<eeLe&³egõ efm$e
Jee Heg©<e! efpeme (lJee) legPe keÀes (Fn) Fme ie=neÞece ceW (JewMJeeveje³e) meye peieled kesÀ vee³ekeÀ (Deive³es)
efJe%eeveoelee F&MJej keÀer HeéefHle kesÀ efue³es (DeOJe³et&) j#ekeÀ (DeefMJevee) meye efJeÐeeDeeW ceW J³eeHle DeO³eeHekeÀ Deewj
GHeosMekeÀ (meeo³eleeced) mLeeefHele keÀjW Deewj efpeme (lJee) legPekeÀes nce ueesie efve³ele keÀjW mees let ($eÝlegefYeë) $eÝlegDeeW
kesÀ meeLe (mepetë) Heg©<eeLeea (efJeOeeefYeë) efJeefJeOe He´keÀej kesÀ HeoeLeeX kesÀ OeejCe kesÀ nsleg HeéCeeW keÀer ®esäeDeeW kesÀ meeLe
(mepetë) meceeve mesJeve Jeeues (JemegefYeë) Deefive Deeefo Deeþ HeoeLeeW& kesÀ meeLe (mepetë) Heérefle³egkeÌle Deewj
(Je³eesveeOewë) efJe%eeve keÀe mecyevOe keÀjeves nejs (osJewë) megvoj efJeÜeveeW kesÀ meeLe (mepetë) meceeve Heérefle Jeeues neW~
ns efJeÐee Heæ{ves kesÀ efue³es He´Je=Êe ngS ye´ïe®eeefjCeer Jee ye´ïe®eejer! efpeme (lJee) legPe keÀes (Fn) Fme ye´ïe®e³³ee&Þece
ceW (JewMJeeveje³e) meye ceveg<³eeW kesÀ megKe kesÀ meeOeve (Deive³es) Meem$eeW kesÀ efJe%eeve kesÀ efue³es (DeOJe³et&) Heeueves nejs
(DeefMJevee) HetCe& efJeÐee³egkeÌle DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ ueesie (meeo³eleeced) efve³egkeÌle keÀjW Deewj efpeme (lJee) legPe
keÀes nce ueesie mLeeefHele keÀjW mees let ($eÝlegefYeë) $eÝlegDeeW kesÀ meeLe (mepetë) DevegketÀue mesJeve Jeeues (efJeOeeefYeë)
efJeefJeOe He´keÀej kesÀ HeoeLeeX kesÀ OeejCe kesÀ efveefceÊe HeéCe keÀer ®esäeDeeW mes (mepetë) meceeve Heérelf e Jeeues (©o´wë) HeéCe,
DeHeeve, J³eeve Goeve, meceeve, veeie, ketÀce&, ke=ÀkeÀue, osJeoÊe, Oeve_pe³e Deewj peerJeelcee Fve i³eejneW kesÀ (mepetë)
Devegmeej mesJee keÀjves nejs Deewj (Je³eesveeOewë) Jesoeefo Meem$eeW kesÀ peveeves keÀe HeýevOe keÀjvesnejs (osJewë) efJeÜeveeW kesÀ
meeLe (mepetë) yejeyej Heérelf e Jeeues neW~ ns HetCe&efJeÐee Jeeues m$eer Jee Heg©<e! efpeme (lJee) legPe keÀes (Fn) Fme
mebmeej ceW (JewMJeeveje³e) meye ceveg<³eeW kesÀ efue³es HetCe& megKe kesÀ meeLe (Deive³es) HetCe& efJe%eeve kesÀ efue³es (DeOJe³et&)
j#ekeÀ (DeefMJevee) MeerIe´ %eeveoelee ueesie (meeo³eleeced) efve³ele keÀjW Deewj efpeme (lJee) legPe keÀes nce efve³egkeÌle keÀjW
mees let ($eÝlegefYeë) $eÝlegDeeW kesÀ meeLe (mepetë) DevegketÀue Dee®ejCe Jeeues (efJeOeeefYeë) efJeefJeOe ÒekeÀej keÀer
mel³eef¬eÀ³eeDeeW kesÀ meeLe (mepetë) meceeve Heérefle Jeeues (Deeefol³ewë) Je<e& kesÀ yeejn cenerveeW kesÀ meeLe (mepetë)
DevegketÀue DeenejefJenej³egkeÌle Deewj (Je³eesveeOewë) HetCe& efJeÐee kesÀ efJe%eeve Deewj He´®eej kesÀ HeýevOe keÀjves nejs (osJewë)
HetCe& efJeÐee³egkeÌle efJeÜeveeW kesÀ (mepetë) DevegketÀue Heérelf e Jeeues neW~ ns mel³e DeLeeW& keÀe GHeosMe keÀjves nejer m$eer Jee
Heg©<e! efpeme (lJee) legPe keÀes (Fn) Fme peieled ceW (JewMJeeveje³e) meye ceveg<³eeW kesÀ efnlekeÀejer (Deive³es) De®ís
efMe#ee kesÀ He´keÀeMe kesÀ efue³es (DeOJe³et&) ye´ïeefJeÐee kesÀ j#ekeÀ (DeefMJevee) MeerIe´ Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjvesnejs ueesie
(meeo³eleeced) efmLele keÀjW Deewj efpeme (lJee) legPe keÀes nce ueesie efve³ele keÀjW mees let ($eÝlegefYeë) keÀeue #eCe Deeefo
meye DeJe³eJeeW kesÀ meeLe (mepetë) DevegketÀue mesJeer (efJeOeeefYeë) megKeeW ceW J³eeHekeÀ meye ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ (mepetë)
Devegmeej neskeÀj (efJeMJewë) meye (osJewë) mel³eesHeosMekeÀ Heefle³eeW kesÀ meeLe (mepetë) meceeve Heérefle Jeeues Deewj
(Je³eesveeOewë) keÀece³eceeve peerJeve keÀe mecyevOe keÀjevesnejs (osJewë) HejesHekeÀej kesÀ efue³es mel³e Demel³e kesÀ peveeves
Jeeues peveeW kesÀ meeLe (mepetë) meceeve Heérefle Jeeues neW¤7¤
YeeJeeLe&ë-Fme mebmeej ceW ceveg<³e keÀe pevce HeekesÀ m$eer leLee Heg©<e efJeÜeved neskeÀj efpeve ye´ïe®e³³e&-mesJeve,
efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee kesÀ ieńCe Deeefo MegYe-iegCe, keÀceeX ceW DeeHe He´Je=Êe neskeÀj efpeve Dev³e ueesieeW keÀes He´Je=Êe
keÀjW, Jes Gve ceW He´Je=Êe neskeÀj HejcesMJej mes ueskesÀ He=efLeJeerHe³e&vle HeoeLees¥ kesÀ ³eLeeLe& efJe%eeve mes GHe³eesie ieńCe
keÀjkesÀ meye $eÝlegDeeW ceW DeeHe megKeer jnW Deewj Dev³eeW keÀes megKeer keÀjW¤7¤
HeéCecce Fl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ ocHeleer osJeles~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
+H1H&HFFHVä+HH¡H+HH1YHFFHVä+HHHIQ-HH1YHFFHVä+HHHIQ1HHJäFH É*1-HH HI-H<HHäHIQ1ÀHHVHäFFHV0XHHVNH¢Ha
'H1+HÍHI+H1Y-HHZHä2HHUHISH Y-HHI¾1+HHRä-H1HOHJä+HHOHG+HHHIQHIR1-HHV-HHIÆ1FHVMäH
+HH1&HFHGaFHV1a+HH1HIQ1a'H1+HH1YHHIFHOHä+HÉ'HH1YHFHGaFHV1a+HH1HIQ1a-HH1YHHIFHHIOHäHI-HÉ'HH1YHFHGaFHV1a+HH1HIQ1aHHJäÍaFHV1a*1-HH aHI-Ha
<HH1HIQ1a ÀHHVHäFHGa FHV1a 0XHHV1NH¢1H1a 'H1+HÍa HI+H1Y-H1a 'HHVHä2HHUÍa HISH1Y-H1a HI¾1+HHHIRHIOHä HI¾1É+HHOHGa 'H1-H1a HOHJä+HHOHGa HOHJäÍ+HH1HfoefleN
HOHJäÍÉ+HHOHGa+HH1HIQ1aHIR1-HÍa-HHIÆäFHGa'HHa) 1MlH1
HeoeLe&ë-(HeéCeced) veeYesªOJe&ieeefceveced (ces) cece (Heeefn) j#e (DeHeeveced) ³ees veeYesjJee&iie®íefle leced
(ces) cece (Heeefn) (J³eeveced) ³ees efJeefJeOes<eg MejerjmebefOe<Jeefveefle leced (ces) (Heeefn) (®e#egë) ves$eced (ces) (GJ³ee&)
yengªHe³eesÊeceHeÀueHeó³ee He=efLeJ³ee men~ GJeer&efle He=efLeJeervee0¤ (efveIeb01~1) (efJe) (Yeeefn) (Þees$eced) (ces)
(ÍÙeskeÀ³e) 0HHkÀH-H&HHH PHF\HY2HH (DeHeë) HeéCeeved (efHevJe) Heg<Ceerefn efme_®e (Dees<eOeerë) meesce³eJeeoerved
(efpevJe) HeéHvegefn~ efpevJeleerefle ieeflekeÀccee&0¤ (efveIeb02~14) (efÜHeeled) ceveg<³eeoerved (DeJe) j#e (®eleg<Heeled)
ieJeeoerved (Heeefn) (efoJeë) met³³e&He´keÀeMeeled (Je=efäced) (Dee) (F&j³e) He´sj³e~ #De³eb cev$eë Mele08.2.3.3
DevJe³eë-ns Heles efm$e Heg©<e Jee! lJecegJ³ee& men ces HeéCeb Heeefn, cesçHeeveb Heeefn, ces J³eeveb Heeefn, ces
®e#egefJe&Yeeefn, ces Þees$eb ÍÙeskeÀ³eeHeë efHevJeew<eOeerepf e&vJe efÜHeeoJe ®eleg<Heeled Heeefn~ ³eLee met³eex efoJees Je=efäb keÀjesefle
leLee ie=nke=Àl³ecesj³e¤8¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJ+OHHV+HFHHXHHMÍa kHU+HJHHZ P-HHE-HME HI-H-HHQE HI-H2HHHHHIOH+HFV &HH +HMP+HME
+HH&HHI+HHHHM&HE0HHkÀH-H&HFHHVH2HHHIRPHV-HYHENH¢O-HHHHHRG-HHIÆE®e keÀej³esleeced¤8¤
HeoeLe&ë-ns Heles Jee efm$e! let (GJ³ee&) yengle He´keÀej keÀer GÊece ef¬eÀ³ee mes (ces) cesjs (HeéCeced) veeefYe mes
THej keÀes ®eueves Jeeues HeéCeJee³eg keÀer (Heeefn) j#ee keÀj (ces) cesjs (DeHeeveced) veeefYe kesÀ veer®es ieg¿esefvo´³e ceeie& mes
efvekeÀueves Jeeues DeHeeve Jee³eg keÀer (Heeefn) j#ee keÀj (ces) cesjs (J³eeveced) efJeefJeOe He´keÀej keÀer Mejerj keÀer mebefOe³eeW ceW
jnves Jeeues J³eeve Jee³eg keÀer (Heeefn) j#ee keÀj (ces) cesjs (®e#egë) ves$eeW keÀes (efJeYeeefn) He´keÀeefMele keÀj (ces) cesjs
(Þees$eced) keÀeveeW keÀes (MueeskeÀ³e) Meem$eeW kesÀ ÞeJeCe mes meb³egõ keÀj (DeHeë) HeéCeesb keÀes (efHevJe) Hegä keÀj
(Dees<eOeerë) meesceuelee Jee ³eJe Deeefo Dees<eefOe³eeW keÀes (efpevJe) HeéHle nes (efÜHeeled) ceveg<³eeefo oes HeieJeeues HeéefCe³eeW
keÀer (DeJe) j#ee keÀj (®eleg<Heeled) ®eej Heie Jeeues ieew Deeefo keÀer (Heeefn) j#ee keÀj Deewj pewmes met³³e& (efoJeë)
DeHeves He´keÀeMe mes (Je=efäced) Je<ee& keÀjlee nw, Jewmes Iej kesÀ keÀe³eeX keÀes (Sj³e) De®ís He´keÀej HeéHle keÀj¤8¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ m$eer-Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ mJe³ebJej efJeJeen keÀjkesÀ
Deefle He´sce kesÀ meeLe DeeHeme ceW HeéCe kesÀ meceeve efHe´³ee®ejCe, Meem$eeW keÀe megvevee, Dees<eefOe Deeefo keÀe mesJeve Deewj
³e%e kesÀ Devegÿeve mes Je<ee& keÀjeJeW¤8¤
cetOee& Je³e Fl³em³e efJeMJesosJee $eÝ<e³eë~ He´peeHel³eeo³ees osJeleeë~ HetJe&m³e efve®e=odyeéïeer He*defõMívoë~
Heáeceë mJejë~ Heg©<e Fl³egÊejm³e MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
cetÉ2HH -HHäÍ+H1SHH+HäHIOH10ÏYRäÍH1HE -HHH1V FHHäYRE1 ÏYRHVä HI-HÆ1F<HHV -HHHVÉHI2Hä+HHIOH10ÏYRHVä HI-H10-HNHä¢FHH1
-HHäÍ +HMFHV1áHU ÏYRHVä \H1POHHV -HHHVä HI-H\H1XHE ÏYRHV1 -HHI&H1-H HHVä HI-H0HH1XHE ÏYR1Í +HJäHHV1 -HHäPOH1YRE ÏYRHVä
-HH1,HHV -HHHVÉYHHä2HÆ1E ÏYRäÍ HIPH1jQHV -HHä0Ï1HIR0ÏYRäÍ +Há1-HH>G -HHHVä \HQ1OHHU ÏYRäÉ *1HH -HHäÍNH¢1NHJ¢+HG
ÏYRäÉH¿H1<HHV-HHäÍPH1OHHV\HäQ1OHHUÏYRäÍ
cetÉOee&~ -HHäÍa +H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHä +H1SHHÉ+HäHIOHÍa ÏYRäÍa H1HFHGa -HHäÍa FHHäYRFHGa ÏYRäÍa HI-H1Æ1F<HÍa -HHäÍa
'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍa ÏYRäÍa HI-H10-HNH¢1FFH[HIOHä HI-H10-HÉNHä¢FFHH a -HHäÍa +H1MlFHV1áHUa +H1MlFHV1P/HHUHIOHä HejcesNçmLeer~ ÏYRäÍa \H1POHÍa
-HHäÍaHI-H1\H1XHHIFHHIOHä HI-HÉ\H1XHFHGaÏYRäÍa-HHT&HäÍa-HHäÍaHI-H10HH1XHHIFHHIOHä HI-HÉ0HH1XHFHGaÏYRäÍa+HJäHÍa-HHäÍaOH1YÌFHGaÏYRäÍa
-HH1,HÍa-HHäÍa'HYHHä2HÆFHGaÏYRäÍaHIPH1jQÍa-HHäÍaÏ1HIRÍaÏYRäÍa+H1á1-HHHI>HIOHä +Há1É-HHÎGa-HHäÍa\HÉQ1OHHUaÏYRäÍa*1HHa
-HHäÍaNH¢1NHJ¢+HGaÏYRäÍaH¿1H1<HÍa-HHäÍaPH1OHHV\HäQ1OHHUHIOHäPH1OHÍÉ\HäQOHHUaÏYRäÍ
HeoeLe&ë-(cetOee&) cetOee&JeogÊeceb yeéïeCekegÀueced (Je³eë) keÀceveer³eced (He´peeHeefleë) He´peeHeeuekeÀë (ívoë)
efJeÐeeOece&MeceeefokeÀce& (#e$eced) #eef$e³ekegÀueced (Je³eë) v³ee³eefJeve³eHeje¬eÀceJ³eeHleced (ce³evoced) ³evce³eb megKeb
ooeefle leled (ívoë) yeue³egõced (efJeäcYeë) efJeMees JewM³em³e efJeäcYees j#eCeb ³esve (Je³eë) He´pevekeÀë (DeefOeHeefleë)
DeefOeÿelee (ívoë) mJeeOeerveë (efJeéekeÀcee&) DeefKeueesÊecekeÀce&keÀlee& jepee (Je³eë) keÀefcelee (Hejcesÿer) meJex<eeb
mJeeceer (ívoë) mJeeOeerveë (Jemleë) J³eJenejwje®íeefolees ³egõë (Je³eë) efJeefJeOeJ³eJenejJ³eeHeer (efJeyeueced)
efJeefJeOeb yeueb ³emceeled (ívoë) (Je=ef<Ceë) megKemes®ekeÀë (Je³eë) megKeHeéHekeÀced (efJeMeeueced) efJemleerCe&ced (ívoë)
mJee®ívÐeced (Heg©<eë) Heg©<eeLe&³egõë (Je³eë) keÀceveer³eb keÀcce& (levêced) kegÀìgcyeOeejCeced~ De$e leef$e kegÀìgcyeOeejCe
Fl³emceeo®ed, JeCe&J³el³e³esve lem³e oë (ívoë) yeueced (J³eeIe´ë) ³ees efJeefJeOeeved mecevleeefüIeéfle (Je³eë) keÀceveer³eced
(DeveeOe=äced) Oeeäîe&ced (ívoë) yeueced (efmebnë) ³ees efnveefmle Heéeeoerved meë (Je³eë) Heje¬eÀceced (íefoë)
DeHeJeejCeced (ívoë) HeóerHeveced (HeÿJeeìd) ³eë Heÿsve He=ÿsve Jenl³egäêefoë~ JeCe&J³el³e³esve $eÝkeÀejm³ee$eekeÀejeosMeë
(Je³eë) yeueJeeved (ye=nleer) cenÊJeced (ívoë) Heje¬eÀceced (G#ee) mes®ekeÀes Je=<eYeë (Je³eë) yeefueÿë (keÀkegÀHed)
efoMeë (ívoë) Deevevoced ($eÝ<eYeë) ieefleceeved HeMegë (Je³eë) yeefueÿë (meleesye=nleer) (ívoë) mJeelev$³eced~ #De³eb
cev$eë Mele08.2.4.1-8 J³eeK³eeleë%¤9¤
DevJe³eë-QV HIk+HJH-HHFHW2HH +HSHH+HHIOHHIM-HO-HE -HHHV FHHYRE ÏYRÍHHFHVMHHI-HÆF<HHVÉHI2H+HHIOHHIM-H
lJeb Je³eMívo Sj³e, efJeéekeÀcee& HejcesÿerJe lJeb Je³eMívo Sj³e, Jemle FJe lJeb Je³ees efJeyeueb ívo Sj³e,
Je=ef<CeefjJe lJeb efJeMeeueb Je³eMívo Sj³e~ Heg©<e FJe lJeb Je³emlevêb ívo Sj³e, J³eeIe´ FJe lJeb Je³eesveeOe=ä ívo
Sj³e, efmebn FJe lJeb Je³eMíefoMívo Sj³e, HeÿJeeef[Je lJeb ye=nleer Je³eMívo Sj³e, G#esJe lJeb Je³eë keÀkegÀHívo
Sj³e, $eÝ<eYe FJe lJeb Je³eë meleesye=nleer ívo Sj³e He´sj³e¤9¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ Sj³eself e HetJe&mceevcev$eeovegJeÊe&les~
kHU+HJHZ\HH ÑH&HHHIR-H&HH YHG P-HÏYRHYHG PHE+HH²H Jesoeoerved He´®ee³³ee&uem³eeefokebÀ l³ekeÌlJee Me$etefVeJee³³e& cenod yeueb
meoe Je×&veer³eced¤9¤
HeoeLe&ë-ns efm$e Jee Heg©<e! (cetOee&) efMej kesÀ legu³e GÊece yeéïeCe keÀe kegÀue (He´peeHeefleë) He´pee kesÀ j#ekeÀ
jepee kesÀ meceeve let (Je³eë) keÀecevee kesÀ ³eesi³e (ce³evoced) megKeoe³ekeÀ (ívoë) yeue³egkeÌle (#e$eced) #eef$e³e kegÀue
keÀes He´jsCee keÀj (efJeäcYeë) JewM³eeW keÀer j#ee keÀe nsleg (DeefOeHeefleë) DeefOeÿelee Heg©<e ve=He kesÀ meceeve let (Je³eë)
v³ee³e efJeve³e keÀes HeéHle ngS (ívoë) mJeeOeerve Heg©<e keÀes He´sjCee keÀj (efJeMJekeÀccee&) meye GÊece keÀce& keÀjves nejs
(Hejcesÿer) meye kesÀ mJeeceer jepee kesÀ meceeve let (Je³eë) ®eenves ³eesi³e (ívoë) mJelev$elee keÀes (Sj³e) yeæ{eF³es
(Jemleë) J³eJenejeW mes ³egkeÌle Heg©<e kesÀ meceeve let (Je³eë) DeveskeÀ He´keÀej kesÀ J³eJenejesb ceW J³eeHeer (efJeyeueced)
efJeefJeOe yeue kesÀ nsleg (ívoë) Deevevo keÀes yeæ{e (Je=ef<Ceë) megKe kesÀ mes®eves Jeeues kesÀ me¢Me let (efJeMeeueced)
efJemleej³egkeÌle (Je³eë) megKeoe³ekeÀ (ívoë) mJelev$elee keÀes yeæ{e (Heg©<eë) Heg©<eeLe&³egkeÌle peve kesÀ legu³e let
(Je³eë) ®eenves ³eesi³e (levoćed) kegÀìggcye kesÀ OeejCeªHe keÀcce& Deewj (ívoë) yeue keÀes yeæ{e (J³eeIe´ë) pees efJeefJeOe
He´keÀej kesÀ HeoeLeeX keÀes De®ís He´keÀej metbIelee nw, Gme pevleg kesÀ legu³e jepee let (Je³eë) ®eenves ³eesi³e (DeveeOe=äced)
o={æ (ívoë) yeue keÀes yeæ{e (efmenë) HeMeg Deeefo keÀes ceejves nejs efmebn kesÀ meceeve Heje¬eÀceer jepee let (Je³eë)
Heje¬eÀce kesÀ meeLe (íefoë) efvejesOe Deewj (ívoë) He´keÀeMe keÀes yeæ{e (HeÿJeeìd) Heerþ mes yeesPe Gþeves Jeeues Tbì
Deeefo kesÀ me¢Me JewM³e let (ye=nleer) yeæ[s (Je³eë) yeue³egkeÌle (ívoë) Heje¬eÀce keÀes He´jsCee keÀj (G#ee) meeR®eves nejs
yewue kesÀ legu³e Meto´ let (Je³eë) Deefle yeue keÀe nsleg (keÀkegÀHed) efoMeeDeeW Deewj (ívoë) Deevevo keÀes yeæ{e ($eÝ<eYeë)
MeerIeíevlee HeMeg kesÀ legu³e Ye=l³e let (Je³eë) yeue kesÀ meeLe (meleesye=nleer) GÊece yeæ[er (ívoë) mJelev$elee keÀer
He´sjCee keÀj¤9¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<e Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ Deewj HetJe& cev$e mes Sj³e Heo keÀer DevegJe=efÊe
Deeleer nw~ m$eer-Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ yeéïeCe Deeefo JeCeeX keÀes mJelev$e keÀj Jesoeefo Meem$eeW keÀe He´®eej,
Deeuem³eeefo l³eeie Deewj Me$egDeeW keÀe efveJeejCe keÀjkesÀ yeæ[s yeue keÀes meoe yeæ{e³ee keÀjW¤9¤
Deve[dJeeefvel³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ efve®e=oefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
'H1YH1>G-HHYHG -HHäÍ+H1 GHI¬H¢0ÏYRHVä 2HV1YHJ-H HHV1 SHLHäOHHU1 ÏYR1PHHI-H1-H HäHIPH1ÆJ+HG ÏYRHVä HIROH1-HH>G -HHHVä
HI-H1MHÎG ÏYR1Í +HÃHHäHI-H1-H HHVä LHHH1HHU ÏYRäHIk-H1OPHHV -HHäÉ*1HI&HNHG¢ ÏYRäPOHJH 1-HH>G -HHHVäÉYHJÉägHed
ÏYRäÍ
De1YH1>G-HHYHGa -HHäÍa +H1HTxÍa ÏYRäÍa 2HV1YHJÍa -HHäÍa SHLHäOHHUa ÏYRäÍa HHI-H1HIMHIOHä HIH1É'HHI-HäÍa -HHäÍa HIH1ÆJ+HGa
HIH1POHJHI\HHIOHä HIH1ÉPOHJ+HGa ÏYRäÍa HIR1OH1-HHHI>HIOHä HIROH1É-HHÎGa -HHäÍa HI-H1MHHI>HIOHä HI-H1ÉMHÎGa ÏYRäÍa +HÃHHäefJe1HIMHIOH1 +HÃHäÉ'HHI-HÍa
-HHääÍa LHH1H1HHUa ÏYRäÍa HIH1-H1OPH )HIOHä HIHÉ-H1OPHÍa -HHäÍa *1HI&HNHG¢a ÏYRäÍa OHJÉH1 -HHHI>HIOHä OHJH1 É-HHÎGa -HHäÍa 'H1YHJÉägHed~
DeNvegÉmlegefyel³evegÉÉPOHJ+HGaÏYRäÍ
HeoeLe&ë-(Deve[dJeeved) Je=<eYeë (Je³eë) yeueced (Heeqxë) (ívoë) (Oesvegë) ogiOeHeóe (Je³eë) keÀeceveeced
(peieleer) peieogHekeÀejkeÀced (ívoë) Dee¼eoveced ($³eefJeë) $e³eesçJ³eeo³ees ³emceeÊeced (Je³eë) He´peveveced (ef$eägHed)
$eereCf e keÀceexHeemevee%eeveeefve mlegJeefvle ³e³ee mee (ívoë) (efol³eJeeìd) efoefleefYeë KeC[vewefve&Je=&Êeeved ³eJeeoerved Jenefle
(Je³eë) ÒeeHeCeced (efJejeìd) (ívoë) DeevevokeÀjced (He_®eeefJeë) He_®esevf ê³eeC³eJeefvle ³esve meë (Je³eë) efJe%eeveced
(iee³e$eer) (ívoë) (ef$eJelmeë) $e³eë keÀceexHeemevee%eeveeefve Jelmee FJe ³em³e meë (Je³eë) Heje¬eÀceced (Gef<CekedÀ)
³eod ogëKeeefve onefle leced (ívoë) (leg³e&Jeeìd) leg³ee&ved ®elegjes Jesoeved Jenefle ³esve meë (Je³eë) (DevegägHed) Devegmleewelf e
³e³ee mee (ívoë) megKemeeOekeÀced~ De$e HetJe&Jeled cev$e$e³eHe´leerkeÀeefve ueeskeÀvlee Fvêefceefle efueefKeleeefve efveJeeefjleeefve~
#De³eb cev$eë Mele08.2.4.9-15 J³eeK³eeleë%¤10¤
DevJe³eë-ns efm$e Heg©<e Jee! Deve[dJeeefveJe lJeb HeeqxMívoes Je³e Sj³e, OesvegefjJe lJeb peieleer ívoes Je³e
Sj³e, $³eefJeefjJe lJeb ef$eägHed ívoes Je³e Sj³e, efol³eJeeef[Je lJeb efJejeìd ívoes Je³e Sj³e, HeáeeefJeefjJe lJeb iee³e$eer
ívoes Je³e Sj³e, ef$eJelme FJe lJecegef<CekedÀ ívoes Je³e Sj³e, leg³³e&Jeeef[Je lJecevegägHed ívoes Je³e Sj³e¤10¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ Sj³eHeoevegJe=efÊe½e~ ³eLeeçve[gneoerveeb j#eCesve ke=À<eerJeuee
'H9HHRHUYHJO+HH²HPH-HH YHGPHJ.HHHIYOHOH/HZ-HHI-H¾HEPHÍkHU+HJHHHI-H²HHE+HHHH PH-HH YHHYHYRHHIYOH
HeoeLe&ë-ns efm$e Jee Heg©<e! (Deve[dJeeved) ieew Deewj yewue kesÀ meceeve yeueJeeved nes kesÀ let (Heeqxë) He´keÀì
(ívoë) mJelev$e (Je³eë) yeue keÀer He´sjCee keÀj (Oesvegë) otOe osves nejer ieew kesÀ meceeve let (peieleer) peieled kesÀ
GHekeÀejkeÀ (ívoë) Deevevo keÀer (Je³eë) keÀecevee keÀes yeæ{e ($³eefJeë) leerve Yes[ æ , yekeÀjer Deewj ieew kesÀ DeO³e#e kesÀ
legu³e Je=ef×³egõ neskesÀ let (ef$eägHed) keÀcce&, GHeemevee Deewj %eeve keÀer mlegefle kesÀ nsleg (ívoë) mJelev$e (Je³eë)
GlHeefÊe keÀes yeæ{e (efol³eJee[d) He=efLeJeer Keesoves mes GlHeVe ngS peew Deeefo keÀes HeéHle keÀjeves nejer ef¬eÀ³ee kesÀ legu³e let
(efJejeìd) efJeefJeOe He´keÀeMe³egkeÌle (ívoë) DeevevokeÀejkeÀ (Je³eë) HeéefHle keÀes yeæ{e (HeáeeefJeë) Heáe Fefvo´³eeW keÀer
j#ee kesÀ nsleg Dees<eefOe kesÀ meceeve let (iee³e$eer) iee³e$eer (ívoë) cev$e kesÀ (Je³eë) efJe%eeve keÀes yeæ{e (ef$eJelmeë)
keÀce&, GHeemevee Deewj %eeve keÀes ®eenves nejs kesÀ legu³e let (Gef<CekedÀ) ogëKeesb kesÀ veeMekeÀ (ívoë) mJelev$e (Je³eë)
Heje¬eÀce keÀes yeæ{e Deewj (leg³³e&Jeeìd) ®eejeW JesoeW keÀer HeéefHle keÀjeves nejs Heg©<e kesÀ meceeve let (DevegägHed) DevegketÀue
mlegefle keÀe efveefceÊe (ívoë) megKemeeOekeÀ (Je³eë) F®íe keÀes Heéfleefove yeæ{e³ee keÀj¤10¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<e Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pewmes Kesleer keÀjves nejs ueesie yewue Deeef o
meeOeveeW keÀer j#ee mes DeVeeefo HeoeLeeX keÀes GlHeVe keÀjkesÀ meye keÀes megKe osles nQ, Jewmes ner efJeÜeved ueesie efJeÐee keÀe
He´®eej keÀjkesÀ meye HeéefCe³eeW keÀes Deevevo osles nQ¤10¤
Fvoéiveer Fl³em³e efJeMJesosJee $eÝ<e³eë~ Fvoéiveer osJeles~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
)YRHäLYHH1UÉ'H-Hä/HFHHYHH1HIFHÆäNH¢HEjQOHEHJÉJeced~
He=ÉáVYH1²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ'H1YOHHIM{HEH1HI-H\HHä2HPHV
FvêHäLYHHU1 )OHHUYÌHäLYHHUa 'H-Hä/HFHHYHHFHGa )ÆäNH¢HFHGa ÉjQ1OH1FHGa HJÉJeced~ He=ÉáVYHäa ²HH-HHä+HHI/H1-HHU )HIOH1 ²HH-HHäÉ+HHI/H1-HHUa
'H1YOHHIMäHFHGaH1aHI-Ha\HH12H1PHV1
HeoeLe&ë-(Fvêeiveer) Fvêes efJeÐeg÷eiveer met³³e&M®esJe (DeJ³eLeceeveeced) DeHeere[ f leece®eefueleeced (FäkeÀeced)
Fäb keÀce& ³em³eemleeced (¢bnleced) JeOexleeced (³egJeced) ³egJeeced (He=ÿsve) (ÐeeJeeHe=efLeJeer) He´keÀeMeYetceer (Devleefj#eced)
DeekeÀeMeced (®e) (efJe) (yeeOemes)~ #De³eb cev$eë Mele08.3.1.8 J³eeK³eeleë%¤11¤
DevJe³eë-ns Fvêeiveer FJe JeÊe&ceeveew m$eerHeg©<eew! ³egJeb ³egJeeceJ³eLeceeveeb He´%eeb HeéH³esäkeÀeefceJe ie=neÞeceb
¢bnleced~ ³eLee ÐeeJeeHe=efLeJeer He=ÿsveevleefj#eb yeeOesles, leLee ogëKeeefve Me$etb½e yeeIesLeeced~ ns Heg©<e! ³eLee lJeceslem³eeë
mJeHelv³eeë Heer[eb efJeyeeOemes leLee ®es³eceefHe leJe Heer[eb yeeOeleeced¤11¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eLee efJeÐeglmet³³ee&JeHees Jeef<e&lJeew<eO³eeoerved JeOe&³elemleLewJe
kHUHeg©<eew kegÀìgcyeb JeOe&³esleeced~ ³eLee He´keÀeMeë He=efLeJeer DeekeÀeMecee®íeo³elemleLewJe
ie=neÞeceJ³eJenejceue*dkegÀ³ee&leeced¤11¤
HeoeLe&ë-ns (Fvoéiveer) efyepegueer Deewj met³³e& kesÀ meceeve JeÊe&ceeve m$eer-Heg©<ees! (³egJeced) legce oesveeW
(DeJ³eLeceeveeced) peceer ngF& yegef× keÀes HeéHle neskesÀ (FäkeÀeced) F¥ì kesÀ meceeve ie=neÞece keÀes (¢bnleced) ¢æ{ keÀjes~
pewmes (ÐeeJeeHe=efLeJeer) He´keÀeMe Deewj Yetefce (He=ÿsve) Heerþ mes (Devleefj#eced) DeekeÀeMe keÀes yeebOeles nQ, Jewmes legce ogëKe
(®e) Deewj Me$egDeeW keÀes yeebOee keÀjes~ ns Heg©<e! pewmes let Fme DeHeveer m$eer keÀer Heer[ æ e keÀes (efJeyeeOemes) efJeMes<e keÀjkesÀ
nìelee nw, Jewmes ³en m$eer Yeer lesjer mekeÀue Heer[ æ e keÀes nje keÀjs¤11¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<e Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pewmes efyepegueer Deewj met³e& peue Je<ee& kesÀ
Dees<eefOe Deeefo HeoeLeeX keÀes yeæ{eles nQ, Jewmes ner m$eer-Heg©<e kegÀìgcye keÀes yeæ{eJeW, pewmes He´keÀeMe Deewj He=efLeJeer DeekeÀeMe
keÀe DeeJejCe keÀjles nQ, Jewmes ie=neÞece kesÀ J³eJenejeW keÀes HetCe& keÀjW¤11¤
efJeéekeÀcexl³em³e efJeéekeÀce&ef<e&ë~ Jee³egoxJelee~ YegefjeqiJeke=ÀefleMívoë~ ceO³eceë mJejë~
efHeÀj Jener efJe<e³e Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
HI-H10-HNHä¢FHH O-HH PHHRHO-H1YOHHIM{HPH +HÉáV -HHäP-HOHHU51 +H/HäP-HOHHUFH1YOHHIM{HE HÏ1HYOHHIM{HE
jQH1YOHHIM{HE1 FHH HIQ{jPHHUÍa HI-HËHäPFHZ +H1H&HHHHäÉ+HH1YHHHä -HH1YHHHHVäRH1YHHHä +HHIOH1áHHZä H1HIMHHHäa
-HH1HJÆG-HH1HI<H+HHäOHJFH1¡HHP-H1POHHÏ1HIR HH10HYOHäFHVYH1OHHHäRV1-HOHäHHHIMlP-HRG2HJÉ-HHPHHU{R
HI-H1ËHNH¢1FH[HIOHä HI-H1ËHÉNHä¢FHH a O-HH1a PHH1R1H1OHJÉa 'H1YOHHIMäHPHa +HÉáVa -HHäP-HOHHU1HIFHHIOH1 -HHäÍÉ-HOHHUFHGa +H/HäP-HOHHUFHGa
'H1YOHHIMäHFHGa H1Ï1a 'H1YOHHIMäHFHGa ÉjQ1a 'H1YOHHIMäHFHGa FHHa HIQ1jPHHU1Ía HI-HËHäPFHZa +HH1&HHHäa 'H1+HH1YHHHäa -HH1YHHHäa *1RH1YHHHäa
+HHIOH1áHHZäaH1HIMHHäHa-HH1HJÍaO-HH1a'H1HI<Ha+HH1OHJaFH1¡HHaP-H1POHHaÏ1HIR HHäa0HYOHäFHVYHaOHHHäaRV1-HOHäHHa'H1HIÉMlP-HOHGa2HJÉJee~
meerNoN¤12¤
HeoeLe&ë-(efJeéekeÀcee&) DeefKeueMegYeef¬eÀ³eekegÀMeueë (lJee) lJeeced (meeo³eleg) mebmLeeHe³eleg (Devleefj#em³e)
DeekeÀeMem³e (He=ÿs) Yeeies (J³e®emJeleerced) He´Memleb J³e®ees efJe%eeveb melkeÀjCeb efJeÐeles ³em³eemleeced (He´LemJeleerced)
GÊeceefJemleerCe&efJeÐee³egõeced (Devleefj#eced) peueced~ Devleefj#eefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~12) (³e®í)
(Devleefj#eced) He´Memleb MeeseOf elecegokeÀced (¢bn) (Devleefj#eced) ceOegjeefoiegCe³egkeÌleb jesieveeMekeÀcegokeÀced (cee) (efnbmeerë)
efnbm³eeë (efJeéemcew) meceûee³e (HeéCee³e) (DeHeevee³e) (J³eevee³e) (Goevee³e) (Heéfleÿe³ew) (®eefj$ee³e)
MegYekeÀcee&®eeje³e (Jee³egë) HeéCe FJe (lJee) (DeefYe) (Heeleg) (ce¿ee) cenl³ee (mJeml³ee ) megKeef¬eÀ³e³ee (íefo&<ee)
He´keÀeMesve (Mevlecesve) DeefleMe³esve megKekeÀejkesÀCe (le³ee) (osJele³ee) efoJ³emegKeHeóeveef¬eÀ³e³ee men (Deef²jmJeled)
met$eelceJee³egJeled (Oe´gJee) efve½eue%eeve³egõe (meero) efmLeje YeJe~ #De³eb cev$eë Mele08.3.1.9-10
DevJe³eë-QV HIk HI-HËHNH¢FHH +HHIOHHH -HHP-HOHH5 +H/HP-HOHHUFHYOHHIMHPH +HáV O-HH PHHRHOHJa PHH O-HE
efJeéemcew HeéCee³eeçHeevee³e J³eevee³eesoevee³e Heéfleÿe³ew ®eefj$ee³eevleefj#eb ³e®íeçvleefj#eb ¢bnevleefj#eb cee efnbmeerë~ ³ees
Jee³egë HeéCe FJe efHe´³emleJe mJeeceer ce¿ee mJeml³ee íefo&<ee Mevlecesve lJee lJeeceefYeHeeleg, mee lJeb le³ee Hel³eeK³e³ee
osJele³ee meneef²jmJeod Oe´gJee meero¤12¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJ+OHHV+HFHHXHHMÍaH/HH+HJHÍHIkHEPHONH¢FH PHJHIYHHHVSHHVOHGOH/He m$³eefHe mJeHeefleb
®e He´sj³esled, ³eleë meleleceevevoes Je×xle¤12¤
HeoeLe&ë-ns efm$e! (efJeMJekeÀcee&) mecHetCe& MegYe keÀce& keÀjves ceW kegÀMeue Heefle efpeme (J³e®emJeleerced) He´Mebefmele
efJe%eeve Jee melkeÀej mes ³egkeÌle (He´LemJeleerced) GÊece efJemle=le efJeÐee Jeeueer (Devleefj#em³e) He´keÀeMe kesÀ (He=ÿs) SkeÀ
Yeeie ceW (lJee) legPe keÀes (meeo³eleg) mLeeefHele keÀjs mees let (efJeMJemcew) meye (HeéCee³e) HeéCe (DeHeevee³e) DeHeeve
(J³eevee³e) J³eeve Deewj (Goevee³e) GoeveªHe Mejerj kesÀ Jee³eg leLee (Heéfleÿe³ew) Heéfleÿe (®eefj$ee³e) Deewj MegYe
keÀcees¥ kesÀ Dee®ejCe kesÀ efue³es (Devleefj#eced) peueeefo keÀes (³e®í) efo³ee keÀj (Devleefj#eced) He´Mebefmele Meg× efkeÀ³es
peue mes ³egkeÌle DeVe Deewj Oeveeefo keÀes (¢bn) yeæ{e Deewj (Devleefj#eced) ceOegjlee Deeefo iegCe³egkeÌle jesieveeMekeÀ
DeekeÀeMemLe meye HeoeLeeX keÀes (cee efnbmeerë) veä cele keÀj, efpeme (lJee) legPe keÀes (Jee³egë) HeéCe kesÀ legu³e efHe´³e
Heefle (ce¿ee) yeæ[er (mJeml³ee) megKe ªHe ef¬eÀ³ee (íefo&<ee) He´keÀeMe Deewj (Mevlecesve) Deefle megKeoe³ekeÀ efJe%eeve mes
legPe keÀes (DeefYeHeeleg) meye Deesj mes j#ee keÀjs mees let (le³ee) Gme (osJele³ee) efoJ³e megKe osves Jeeueer ef¬eÀ³ee kesÀ
meeLe JeÊe&ceeve HeefleªHe osJelee kesÀ meeLe (Deef²jmJeled) J³eeHekeÀ Jee³eg kesÀ meceeve (Oe´gJee) efveM®eue %eeve mes ³egkeÌle
(meero) efmLej nes¤12¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<e Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pewmes Heg©<e m$eer keÀes De®ís keÀceeX ceW
efve³egkeÌle keÀjs, Jewmes m$eer Yeer DeHeves Heefle keÀes De®ís keÀceeX ceW He´js Cee keÀjs, efpeme mes efvejvlej Deevevo yeæ{s¤12¤
je%³emeerl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ efoMees osJeleeë~ efJejeìd He*defõMívoë~ Heáeceë mJejë¤
MHHäHIPH1+HHHH1UHIRHIL-H1MH>äHIPH1RHIHä&HH1HIRNHG¢PH1FHH>äHIPH+H1OHHUHH1UHIRNHG¢
P-H1MH>1PHJRHU{HH1UHIRLHHI2Hä+HOYHHIPH\HQ1OHHUHIRNHG¢
MHHHUäa'H1HIPH1a+HHHHUäaHIRNHG¢aHI-H1MHHI>HIOHäHI-H1ÉMHÎGa'H1HIPH1aRHIHä&HHaHIRNHG¢aPH1FHHHI>HIOHäPH1FHGÉMHÎGa'H1HIPH1a+H1OHHUHHUäa
HIRNHG¢aP-H1MHHI>HIOHäP-H1ÉMHÎGa'H1HIPH1a*RHUäHHUaHIRNHG¢a'HHI2Hä+H1OYHHUOHHI2HäÉ+HOYHHUa'H1HIPH1a\HÉnNleer~ efokedÀ¤13¤
HeoeLe&ë-(je%eer) jepeceevee (Deefme) (Heé®eer) HetJee& (efokedÀ) efoefieJe (efJejeìd)
efJeefJeOeefJeve³eefJeÐeeHe´keÀeMe³egõe (Deefme) (oef#eCee) (efokedÀ) efoefieJe (meceéìd) mec³ekedÀ megKes Yetieesues jepeceevee
(Deefme) (He´leer®eer) Heef½ecee (efokedÀ) (mJejeìd) ³ee mJe³eb jepeles mee (Deefme) (Goer®eer) GÊeje (efokedÀ)
(DeefOeHelveer) LHQVÉHI2HNH¢OHHkHU (Deefme) (ye=nleer) cenleer (efokedÀ) DeOe TOJee&~ #De³eb cev$eë Mele08.3.1.14
DevJe³eë-ns efm$e! ³ee lJeb Heé®eer efoefieJe je%³eefme, oef#eCee efoefieJe efJeje[efme, He´leer®eer efoefieJe
meceé[m³egoer®eer efoefieJe mJeje[efme, ye=nleer efoefieJeeefOeHelv³eefme, mee lJeb meJee&ved Hel³eeoerved HeérCeerenf ¤13¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee efoMeë meJe&leesçefYeJ³eeHlee efJe%eeefHekeÀe De#egyOeeë meefvle,
OH/HZ-HkHU0HJ<HLegCekeÀce&mJeYeeJewë meefnlee m³eeled¤13¤
HeoeLe&ë-ns efm$e! pees let (Heé®eer) HetJe& (efokedÀ) efoMee kesÀ legu³e (je%eer) He´keÀeMeceeve (Deefme) nw,
(oef#eCee) oef#eCe (efokedÀ) efoMee kesÀ meceeve (efJejeìd) DeveskeÀ He´keÀej keÀe efJeve³e Deewj efJeÐee kesÀ He´keÀeMe mes ³egkeÌle
(Deefme) nw, (He´leer®eer) HeefM®ece (efokedÀ) efoMee kesÀ me¢Me (meceéìd) ®e¬eÀJeleea jepee kesÀ me¢Me De®ís megKe³egkeÌle
He=efLeJeer Hej He´keÀeMeceeve (Deefme) nw, (Goer®eer) GÊej (efokedÀ) efoMee kesÀ legu³e (mJejeìd) mJe³eb He´keÀeMeceeve
(Deefme) nw, (ye=nleer) yeæ[er (efokedÀ) THej-veer®es keÀer efoMee kesÀ legu³e (DeefOeHelveer) Iej ceW DeefOekeÀej keÀes HeéHle
ngF& (Deefme) nw, mees let meye Heefle Deeefo keÀes le=Hle keÀj¤13¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes efoMee meye Deesj mes DeefYeJ³eeHle yeesOe keÀjves
nejer ®e_®eueleejefnle nQ, Jewmes ner m$eer MegYe iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJeeW mes ³egkeÌle nesJes¤13¤
efJeMJekeÀcexl³em³e efJeMJesosJee $eÝ<e³eë~ Jee³egoxJelee~ mJeje[d yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
efHeÀj Yeer Gõ efJe<e³e ner Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI-H1ËHNHä¢FHH O-HHPHHRHO-H1YOHHIM{HPH+HÉáVSHHVHIOHäFHOHHUFHGa
HI-H0-HäPFHZ+H1H&HHHHäÉ+HH1YHHHä-HH1YHHH1HI-H0-HE1SHHVHIOHäH Ïa
-HH1HJÆVÉHI2Hä+HHIOH1POHHHäRV1-HOHäHHHIMlP-HRG2HJÉ-HHPHHU{R
HI-H1ËHNH¢1FH[HIOHä HI-H1ËHÉNHä¢FHH&~ lJeeN~ meeNoN³eNlegÉa 'H1YOHHIMäHPHa +HÉáVa SHHVHIOHäFHOHHU1HIFHHIOH1 SHHVHIOHäÍÉFHOHHUFHGa HI-HËHäPFHZa
+HH1&HHHäa'H1+HH1YHHHäa-HH1YHHHäaHI-HËHäFHGaSHHVHIOHäÍaH1Ï1a-HH1HJÍaOHV1a'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍaOHHHäaRV1-HOHäee~ DeNef²ÉMlP-HOHGa
Oe´gÉJee~ meerNoN¤14¤
HeoeLe&ë-(efJeéekeÀcee&) mekeÀuesäef¬eÀ³eë (lJee) lJeeced (meeo³eleg) (Devleefj#em³e) peuem³e (He=ÿs)
GHeefjYeeies (p³eesefle<celeerced) yeng p³eeself eefJe&Ðeles ³em³eemleeced (efJeéemcew) meJe&mcew (HeéCee³e) (DeHeevee³e)
(J³eevee³e) (efJeéeced) mebHetCe&ced (p³eesefleë) efJe%eeveced (³e®í) ie=neCe (Jee³egë) HeéCe FJe efHe´³eë (les) leJe
(DeefOeHeefleë) (le³ee) (osJele³ee) (Deef²jmJeled) met³e&Jeled (Oe´gJee) ¢{e (meero)~ #De³eb cev$eë Mele08.3.2.2-4
DevJe³eë-ns efm$e! ³ee p³eesefle<celeeR lJee efJeéemcew HeéCee³eeçHeevee³e J³eevee³eeçvleefj#em³e He=ÿs efJeéekeÀcee&
meeo³eleg, mee lJeb efJeMJeb p³eesefle³e&®í~ ³ees Jee³egefjJe lesçefOeHeeflejefmle le³ee osJele³ee men Oe´gJeebefiejmJeled
meero¤14¤
YeeJeeLe&ë-kHU \HÑHHH[&H P-HHE HI-HRJHHU <HWO-HH 0HMHUMHOFH\HXH-H¹ YHHH P-HH+HOHV<HHV HI-HHHYHE PHOHOHE
HeóÐeeefoefle ûeer<ceÊeg&J³eeK³eeveb ke=Àleced¤14¤
HeoeLe&ë-ns efm$e! efpeme (p³eesefle<celeerced) yengle efJe%eeve Jeeueer (lJee) legPe keÀes (efJeMJemcew) meye
(HeéCee³e) HeéCe (DeHeevee³e) DeHeeve Deewj (J³eevee³e) J³eeve keÀer Hegefä kesÀ efue³es (Devleefj#em³e) peue kesÀ (He=ÿs)
THejues Yeeie ceW (efJeMJekeÀcee&) meye MegYe keÀceeX keÀe ®eenves neje Heefle (meeo³eleg) mLeeefHele keÀjs mees let (efJeéeced)
mecHetCe& (p³eesefleë) efJe%eeve keÀes (³e®í) ieńCe keÀj, pees (Jee³egë) HeéCe kesÀ meceeve efHe´³e (les) lesje (DeefOeHeefleë)
mJeeceer nw, (le³ee) Gme (osJele³ee) osJemJeªHe Heefle kesÀ meeLe (Oe´gJee) ¢æ{ (Deef²jmJeled) met³³e& kesÀ meceeve
(meero) efmLej nes ¤14¤
YeeJeeLe&ë-m$eer keÀes Gef®ele nw efkeÀ ye´ïe®e³³ee&Þece kesÀ meeLe DeeHe efJeÜeved nes kesÀ Mejerj , Deelcee keÀe yeue
yeæ{eves kesÀ efue³es DeHeves mevleeveeW keÀes efvejvlej efJe%eeve osJes~ ³eneb lekeÀ ieér<ce $eÝleg keÀe J³eeK³eeve Hetje ngDee¤14¤
veYeM®esl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ $eÝleJees osJeleeë~ mJeje[glke=ÀefleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe Je<e&Êe&gJ³ee&K³ee³eles¤
Deye Je<ee& $eÝleg keÀe J³eeK³eeve Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YH<HäH YH<H1m³enH1 -HHHIH {NH¢H-HÉOHWÉ 'H1LYHVMäYOHÍ0XHV<eesnçHIPH1 NH¢X+HVäOHHE1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHU NH¢X+HäYOHH1FHH+H1É
'HHVHä2HH1Í NH¢X+HäYOHHFH1LYHH1Í +H/H1 G FHFH1 SHZáÐHHäH1 PH-HOHHÍa HVÉ'H1LYHH1Í PHFHäYHPHHVÉYOH1MH ²HH-HHä+HHI/H1- eerç
)1FHVa -HHHIH {NH¢H-HÉOHWÉ 'HäHI<H1NH¢X+HäFHHYHH1É )YRäHIFH-H RV1-HHÉ 'HäHI<H1PHEHI-Hä0HYOHJÉ OHHHä RV1-HOHäHHHIMlP-HRG 2HJÉJes
PHHU{ROHFHG
YH<HäÍa H1a YH1<H1m³enÍa H1a -HHHIH {NH¢HZa H¿1OHWÉ)OHÉOHWa 'H1LYHVÍa 'H1YOH1Í0XHV1H )OHäYOHÍÉ0XHV1HÍa 'H1HIPH1a NH¢X+HäVOHHFHGa
²HH-HHä+HHI/H1-HHU )HIOH1 ²HH-HHäÉ+HHI/H1-HHUaNH¢X+HäYOHHFHGa'HH+HäÍa'HHVHä2HHÍaNH¢X+HäYOHHFHGa'H1LYHHäÍa+H/HäNHG¢aFHFHäaSHZáÐHHäHaPH-HäOHH1
)HIOH1PHÉ-HäOHHÍaHVa'H1LYHHäÍaPHFHäYHPH1)HIOH1PHÉFHäYHPHÍa'H1YOH1MHa²HH-HHä+HHI/H1-HHU)HIOH1²HH-HHäÉ+HHI/H1-HHUa)1FHVÉ)1OHHU1FHVa-HHHIH {NH¢HZa
$eÝNletçFl³e=ÉOHWa'H1HI<H1NH¢X+HäFHHYHH1 )OHäHI<HÉNH¢X+HäFHHYHHÍa)YÌäHIFH1-HVOHHUYÌäFHGÉ)-HaRV1-HHÍa'H1HI<H1PHEHI-Hä0H1HIYO-HOHäHI<H1ÉPHEHI-Hä0HYOHJaOHHHäa
RV1-HOHäHHa'H1HIÉMlP-HOHGa2HJÉ-HVÉ)HIOHä2HJÉJes~ meerNoNleNced¤15¤
HeoeLe&ë-(veYeë) ve¿eefvle Ievee ³eefmceved me ÞeeJeCees ceemeë (®e) (veYem³eë) veYemmeg YeJees YeeêHeoë (®e)
(Jeeef<e&keÀew) Je<ee&meg YeJeew ($eÝlet) Je<e&Êeg&mecyeefvOeveew (Deivesë) T<ceCeë (DevleëMues<eë) ceO³es mHeMeex ³em³e (Deefme)
Deefmle (keÀuHesleeced) (ÐeeJeeHe=efLeJeer) (keÀuHevleeced) (DeeHeë) (Dees<eOe³eë) (keÀuHevleeced) (Deive³eë) (He=LekedÀ)
(cece) (p³ewÿîee³e) He´Mem³eYeeJee³e (meJe´leeë) meceeveeefve Je´leeefve efve³ecee ³es<eevles (³es) (Deive³eë) (mecevemeë)
meceeveb cevees %eeveb ³esY³emles (Devleje) ceO³es (ÐeeJeeHe=efLeJeer) (Fces) (Jeeef<e&keÀew) Je<ee&meg YeJeew ($eÝlet) Je=efäHeéHekeÀew
(DeefYekeÀuHeceeveeë) DeefYeleë megKee³e meceLe&³evleë (FvêefceJe) ³eLee efJeÐegleced (osJeeë) efJeÜebmeë (DeefYemebefJeMevleg)
DeeefYecegK³esve mec³ekedÀ HeéfJeMevleg (le³ee) (osJele³ee) (Deef²jmJeled) (Oe´gJes) (meeroleced)~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-QV kHU+HJHHZ HJ-HHE HHZ YH<HH YH<Hm³e½e Jeeef<e&keÀeJe=let cece p³ewÿîee³e keÀuHesleeb,
³e³eesjivesjvleëMues<eesçm³eefmle ³eeY³eeb men ÐeeJeeHe=efLeJeer keÀuHesleeb, leeY³eeb ³egJeeb keÀuHesleeb, ³eLeeHe Dees<eOe³e½e
keÀuHevleeceive³eë He=LekedÀ keÀuHevles, leLee meJe´leeë mecevemeesçive³eë keÀuHevleeced~ ³e Fces ÐeeJeeHe=efLeJeer keÀuHesles, leew
Jeeef<e&keÀeJe=let DeefYekeÀuHeceevee osJee FvêefceJe le³ee osJele³ee meneçefYemebefJeMevleg, le³eesjvlejeef²jmJeod Oe´gJes
meeroleced¤15¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ceveg<³ewefJe&ÜÜÜ<ee&meg meeceûeer mebûee¿ee ³elees Je<e&leez meJee&efCe
megKeeefve YeJes³egë¤15¤
HeoeLe&ë-ns m$eer-Heg©<ees! legce oesveeW pees (veYeë) HeýeefvOele cesIeeW Jeeuee ÞeeJeCe (®e) Deewj (veYem³eë)
Je<ee& keÀe ceO³eYeeieer Yeeo´Heo (®e) ³es oesveeW (Jeeef<e&keÀew) Je<ee& ($eÝlet) $eÝleg kesÀ cenerves (cece) cesjs (p³ewÿîee³e)
He´Mebefmele nesves kesÀ efue³es nQ, efpeveceW (Deivesë) G<Ce leLee (DevleëMues<eë) efpeve kesÀ ceO³e ceW Meerle keÀe mHeMe&
(Deefme) neslee nw, efpeve keÀs meeLe (ÐeeJeeHe=efLeJeer) DeekeÀeMe Deewj Yetefce meceLe& nesles nQ, Gve kesÀ Yeesie ceW legce oesveeW
(keÀuHesleeced) meceLe& nes, pewmes $eÝleg ³eesie mes (DeeHeë) peue Deewj (Dees<eOe³eë) Dees<eefOe Jee (Deive³eë) Deefive
(He=LekedÀ) peue mes Deueie meceLe& nesles nQ, Jewmes (meJe´leeë) SkeÀ He´keÀej kesÀ Þesÿ efve³ece (mecevemeë) SkeÀ He´keÀej keÀe
%eeve osves nejs (Deive³eë) lespemJeer ueesie (keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW, (³es) pees (Fces) (ÐeeJeeHe=efLeJeer) DeekeÀeMe
Deewj Yetefce Je<ee& $eÝleg kesÀ iegCeeW ceW meceLe& nesles nQ, Gve keÀes (Jeeef<e&keÀew) ($eÝlet) Je<ee&$eÝlegªHe (DeefYekeÀuHeceeveeë)
meye Deesj mes megKe kesÀ efue³es meceLe& keÀjles ngS (osJeeë) efJeÜeved ueesie (FvoéfceJe) efyepegueer kesÀ meceeve He´keÀeMe Deewj
yeue keÀes (le³ee) Gme (osJele³ee) efoJ³e Je<ee& $eÝleg kesÀ meeLe (DeefYemebefJeMevleg) mevcegKe neskeÀj De®ís He´keÀej
efmLele nesJeW (Devleje) Gve oesveeW cenerveeW ceW He´JesMe keÀjkesÀ (Deef²jmJeled) HeéCe kesÀ meceeve HejmHej He´sce³egkeÌle
(Oe´gJes) efveM®eue (meeroleced) jnes¤15¤
YeeJeeLe&ë-Fve cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesceeue¹ej nQ~ meye ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJeÜeveeW kesÀ
meceeve Je<ee& $eÝleg ceW Jen meeceieér ieńCe keÀjW, efpeme mes meye megKe nesJeW¤15¤
F<eM®esl³em³e efJeMJesosJee $eÝ<e³eë~ $eÝleJees osJeleeë~ Glke=ÀefleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤

DeLe Mej¢legJ³ee&K³ee³eles¤
Deye Mejod $eÝleg keÀe J³eeK³eeve Deieues cev$e cesb efkeÀ³ee nw¤
)1H0HH1VSH 0Hä 0HHMlRH-HÉOHWÉ 'H1LYHVMäYOHÍ0XHV<eesnçHIPH1 NH¢X+HVäOHHE1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHU NH¢X+HäYOHH1FHH+H1É
DeeVHä2HH1ÍNH¢X+HäYOHHFH1LYHH1Í+H/H1 G FHFH1 SHZáÐHHäH1 PH-HäOHHÍaHVÉ'H1LYHH1ÍPHFHäYHPHHVÉYOH1MH²HH-HHä+HHI/H1-Herç
)1FHVa 0HH1MlRH-HÉOHWÉ 'HäHI<H1NH¢X+HäFHHYHH1É )YRäHIFH-H RV1-HHÉ 'HäHI<H1PHEHI-Hä0HYOHJÉ OHHHä RV1-HOHäHHHIMlP-HRG 2HJÉJes
PHHU{ROHFHG
)1HÍa H1a 71SH Ía Ha 0HH1MlRHZa H¿1OHWÉ)OHÉOHWa 'H1LYHVÍa 'H1YOH1Í0XHV1H )OHäYOHÍÉ0XHV1HÍa 'H1HIPH1a NH¢X+HVäOHHFHGa
²HH-HHä+HHI/H1-HHU )HIOH1 ²HH-HHäÉ+HHI/H1-HHUaNH¢X+HäYOHHFHGa'HH+HäÍa'HHVHä2HHÍaNH¢X+HäYOHHFHGa'H1LYHHäÍa+H/HäNHG¢aFHFHäaSHZáÐHHHäaPH-HäOHH1
)HIOH1 PHÉ-HäOHHÍaHVa'H1LYHHäÍaPHFHäYHPH1 )HIOH1 PHÉFHäYHPHÍa'H1YOH1MHa²HH-HHä+HHI/H1-HHU )HIOH1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHUa)1FHVÉ)OHHU1FHVa0HH1MlRHZa
$eÝNletçFl³e=ÉOHWa'H1HI<H1NH¢X+HäFHHYHH1 )OHäHI<H1ÉNH¢X+HäFHHYHHÍa)YÌäHIFH1-HVOHHUYÌäFHGÉ)-HaRV1-HHÍa'H1HI<H1PHEHI-Hä0H1HIYO-HOHäHI<H1ÉPHEHI-Hä0HYOHJaOHHHäa
RV1-HOHäHHa'H1HIÉMlP-HOHGa2HJÉ-HVÉ)HIOHä2HJÉJes~ meerNoNleNced¤16¤
HeoeLe&ë-(F<eë) F<³elesçmeeJeeeféevees ceemeë (®e) (Tpe&ë) Tpe&efvle meJex HeoeLeex ³eefmceved me keÀeefÊe&keÀë
(®e) (Meejoew) Mejefo YeJeew ($eÝlet) yeueHeóew (Deivesë) (DevleëMues<eë) ceO³emHeMe&ë (Deefme) Deefmle (keÀuHesleeced)
(ÐeeJeeHe=efLeJeer) (keÀuHevleeced) (DeeHeë) (Dees<eOe³eë) (keÀuHevleeced) (Deive³eë) yeefnëmLeeë (He=LekedÀ) (cece)
(p³ewÿîee³e) He´MemlemegKeYeeJee³e (meJe´leeë) meefve³eceeë (³es) (Deive³eë) MejerjmLeeë (mecevemeë) cevemee men
JeÊe&ceeveeë (Devleje) ceO³es (ÐeeJeeHe=efLeJeer) (Fces) (Meejoew) ($eÝlet) (DeefYekeÀuHeceeveeë) (FvêefceJe) (osJeeë)
(DeefYemebefJeMevleg) (le³ee) (osJele³ee) men (Deef²jmJeled) DeekeÀeMeJeled (Oe´gJes) efve½euemegKes (meeroleced) meeroleë~
De$e Heg©<eJ³el³e³eë~ #De³eb cev$eë Mele08.3.2.6 J³eeK³eeleë%¤16¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë~ ³eeefJe<e½eespe&½e MeejoeJe=let ³eLee cece p³ewÿîee³e YeJelees
³e³eesjivesjvleëMues<eesçm³eefmle~ lees ÐeeJeeHe=efLeJeer keÀuHesleeceeHe Dees<eOe³e½e keÀuHevleeced~ meJe´lee Deive³eë He=LekedÀ
keÀuHevleeced~ ³esçvleje mecevemeesçive³e Fces ÐeeJeeHe=efLeJeer keÀuHesleeced~ MeejoeJe=let FvêefceJeeef Ye keÀuHeceevee osJee
DeefYemebefJeMevleg, leLee le³ee osJele³ee men Oe´gJes meeroleb ie®íleë¤16¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ns ceveg<³eeë! ³es MejÐegHe³egõeë HeoeLee&ë meefvle leeved ³eLee³eesi³eb mebmke=Àl³e
mesJeOJeced¤16¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (F<eë) ®eenves ³eesi³e keÌJeej cenervee (®e) Deewj (Tpe&ë) meye HeoeLeeX kesÀ
yeueJeeved nesves keÀe nsleg keÀeefÊe&keÀ (®e) ³es oesveeW (Meejoew) Mejod ($eÝlet) $eÝleg kesÀ cenerves (cece) cesjs (p³ewÿîee³e)
He´Mebefmele megKe nesves kesÀ efue³es nesles nQ~ efpeve kesÀ (DevleëMues<eë) ceO³e ceW efkeÀefáeled MeerlemHeMe& (Deefme) neslee nw, Jes
(ÐeeJeeHe=efLeJeer) DeekeÀeMe Deewj He=efLeJeer keÀes (keÀuHesleeced) meceLe& keÀjW, (DeeHeë) peue Deewj (Dees<eOe³eë) Deew<eefOe³eeb
(keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW, (meJe´leeë) meye keÀe³eeX kesÀ efve³ece keÀjves nejs (Deive³eë) Mejerj kesÀ Deefive (He=LekedÀ)
Deueie (keÀuHevleeced) meceLe& neW (³es) pees (Devleje) yeer®e ceW (mecevemeë) ceve kesÀ mecyevOeer (Deive³eë) yeenj kesÀ
Yeer Deefive (Fces) Fve (ÐeeJeeHe=efLeJeer) DeekeÀeMe Yetefce keÀes (keÀuHesleeced) meceLe& keÀjW, (Meejoew) Mejod ($eÝlet) $eÝleg
kesÀ oesveeW cenerveeW ceW (FvoéfceJe) HejcewMJe³e& kesÀ legu³e (DeefYekeÀuHeceeveeë) meye Deesj mes Deevevo keÀer F®íe keÀjles
ngS (osJeeë) efJeÜeved ueesie (DeefYemebefJeMevleg) He´JesMe keÀjW (le³ee) Gme (osJele³ee) efoJ³e Mejod $eÝleg ªHe osJelee kesÀ
efve³ece kesÀ meeLe (Oe´gJes) efveM®eue megKe Jeeues (meeroleced) HeéHle nesles nQ, Jewmes legce ueesieeW keÀes (p³ewÿîee³e) He´Mebefmele
megKe nesves kesÀ efue³es Yeer nesves ³eesi³e nQ¤16¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ns ceveg<³ees! pees Mejod $eÝleg ceW GHe³eesieer HeoeLe& nQ , Gve keÀes
³eLee³eesi³e Meg× keÀjkesÀ mesJeve keÀjes¤16¤
Dee³egce& Fl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ $eÝleJees osJeleeë~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHeÀj Yeer HetJeexõ efJe<e³e Deieues cev$e cesb keÀne nw¤
'HHHJäFH[+HHHIQ+H1H&HEFHVä+HH¡H+HH1YHEFHVä+HHHIQ-HH1YHEFHVä +HHHIQ1HHJäFH[+HHHIQ1ÀHHVHFHV+HHHIQ1-HHHFes
HI+HY-H1FHYHHVäFHVHISHY-HH1OFHHYHFHV+HHHIQ1SHHVHIOHäFH[HÏ
'HHHJäÍaFHV1a+HH1HIQ1a+HH1&HFHGaFHV1a+HH1HIQ1a'H1+HH1YHHIFHOHä+HGÉ'HH1YHFHGaFHV1a+HH1HIQ1a-HH1YHHIFHHIOHä HI-HÉ'HH1YHFHGaFHV1a+HH1HIQ1a
HHJäÍa FHV1a +HH1HIQ1a ÀHHVHäFHGa FHV1a +HH1HIQ1a -HHHäFHGa FHV1a HI+H1Y-H1a FHYHäÍa FHV1a HISH1Y-H1a 'HH1OFHHYHäFHGa FHV1a +HH1HI1Q1a SHHVHIOHäÍa FHV1a
³eN®íN¤17¤
HeoeLe&ë-(Dee³egë) peerJeveced (ces) cece (Heeefn) (HeéCeced) (ces) (Heeefn) (DeHeeveced) (ces) (Heeefn)
(J³eeveced) (ces) (Heeefn) (®e#egë) oMe&veced (ces) (Heeefn) (Þees$eced) ÞeJeCeced (ces) (Heeefn) (Jee®eced) JeeCeerced
(ces) (efHevJe) megefMe#e³ee efmeb®e (ceveë) (ces) (efpevJe) HeérCeerenf (Deelceeveced) ®esleveced (ces) (Heeefn) (p³eesefleë)
efJe%eeveced (ces) ce¿eced (³e®í) osenf ~ #De³eb cev$eë Mele08.3.2.14 J³eeK³eeleë%¤17¤
DevJe³eë-QVHIk+HJH-HHO-HE0HMOHH-HHHJFH[+HHHIQ+HH&eb ces Hee¿eHeeveb ces Heeefn, J³eeveb ces Heeefn, ®e#egcex
Heeefn, Þees$eb ces Heeefn, Jee®eb ces efHevJe, cevees ces efpevJeelceeveb ces Heeefn, p³eeself ecex ³e®í¤17¤
YeeJeeLe&ë-kHU+HJHPH+HJHÍHIkHHHH/HHÉÉHJMHRHUYHHE-HHI¹ÍPHHOHGOH/HZ-HHfvel³ecee®ejsleeced¤17¤
HeoeLe&ë-ns m$eer Jee Heg©<e! let Mejod $eÝleg ceW (ces) cesjer (Dee³egë) DeJemLee keÀer (Heeefn) j#ee keÀj (ces)
cesjs (HeéCeced) HeéCe keÀer (Heeefn) j#ee keÀj (ces) cesjs (DeHeeveced) DeHeeve Jee³eg keÀer (Heeefn) j#ee keÀj (ces) cesjs
(J³eeveced) J³eeve keÀer (Heeefn) j#ee keÀj (ces) cesjs (®e#egë) ves$eeW keÀer (Heeefn) j#ee keÀj (ces) cesjs (Þees$eced) keÀeveeW
keÀer (Heeefn) j#ee keÀj (ces) cesjer (Jee®eced) JeeCeer keÀes (efHevJe) De®íer efMe#ee mes ³egkeÌle keÀj (ces) cesjs (ceveë) ceve
keÀes (efpevJe) le=Hle keÀj (ces) cesjs (Deelceeveced) ®esleve Deelcee keÀer (Heeefn) j#ee keÀj Deewj (ces) cesjs efue³es
(p³eesefleë) efJe%eeve keÀe (³e®í) oeve keÀj¤17¤
YeeJeeLe&ë-m$eer Heg©<e keÀer Deewj Heg©<e m$eer keÀer pewmes DeJemLee Deeefo keÀer Je=ef× nesJes, Jewmes HejmHej efvel³e
Dee®ejCe keÀjW¤17¤
cee®ívo Fl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ ívoebefme osJeleeë~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
kHU+HJHZÍNH¢/HEHI-HHHYHE-H¹ YHHUHHIFHOHHQ
m$eer-Heg©<eeW keÀes kewÀmes efJe%eeve yeæ{evee ®eeefn³es? Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
FHH ÏYRäÍ +H1FHH ÏYRäÍ +HHIOH1FHH ÏYRHVäÉ 'HÓHHU1-HH10ÏYRäÍ +H1HTx0ÏYRäÉ *1HI&HNHG¢ ÏYRHVä \HQ1OHHU
ÏYRHVäÉYHJÉÆJ+HGÏYRHVäHI-H1MHÎGÏYRHVäLHHH1HHUÏYRäHIPH1ÆJ+HGÏYR1HVSHLHäOHH1UÏYRäÍ
FHHaÏYRäÍa+H1FHVHIOHä +H1ÉFHHaÏYRäÍa+H1HIOH1FHVHIOHä +HHIOH1ÉFHHaÏYRäÍa'H1ÓHHU1-HHäÍaÏYRäÍa+H1 GHI×ÍaÏYRäÍa*1HI&HNHG¢a
ÏYRäÍa \HÉQO1 HHUa ÏYRäÍa 'H1YHJÉägHed~ DeNvegÉPOHJHI\HOHäYHJÉÉPOHJ+HGa ÏYRäÍa HI-H1MHHI>HIOHä HI-H1ÉMHÎGa ÏYRäÍa LHH1H1HHUa ÏYRäÍa HIH1ÆJ+HGa
HIH1POHJHI\HHIOHäHIH1ÉPOHJ+HGaÏYRäÍaSHLHäOHHUaÏYRäÍ
HeoeLe&ë-(cee) ³e³ee ceer³eles mee (ívoë) DeevevokeÀjer (Hećee) ³e³ee Hećeer³eles mee He´%ee (ívoë) yeueced
(Heéflecee) Heéfleceer³eles ³e³ee ef¬eÀ³e³ee mee (ívoë) (DeñeerJe³eë) ³eom³eefle keÀece³eles ®e leoñeerJe³eesçVeeefokeÀced
(ívoë) yeuekeÀeefj (He*defõë) HeáeeJe³eJees ³eesieë (ívoë) He´keÀeMeë (Gef<CekedÀ) mvesnveced (ívoë) (ye=nleer) cenleer
He´ke=Àleerë (ívoë) (DevegägHed) megKeeveecevegäcYeveced (ívoë) (efJejeìd) efJeefJeOeefJeÐeeHe´keÀeMeveced (ívoë) (iee³e$eer)
³ee iee³evleb $ee³eles mee (ívoë) (ef$eägHed) ³e³ee $eereCf e megKeeefve mleesYeefle mee (ívoë) (peieleer) ie®íefle meJe¥
peieÐem³eeb mee (ívoë)~ #De³eb cev$eë Mele08.3.3.15 J³eeK³eeleë%¤18¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYecee& ívoë Hećee ívoë Heéflecee ívoesçñeerJe³eMívoë He*defõMívo
Gef<CekedÀ ívoes ye=nleer ívoesçvegägHed ívoes efJejeìd ívoes iee³e$eer ívoefñeägHed ívoes peieleer ívoë mJeerke=Àl³e
efJe%ee³e ®e megKeef³eleJ³eced¤18¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë HećeeefoefYeë meeO³eeefve Oec³ee&efCe keÀcee&efCe meeOvegJeefvle les megKeeue*dke=Àlee
YeJeefvle¤18¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (cee) HeefjceeCe keÀe nsleg (ívoë) DeevevokeÀejkeÀ (Hećee) HećeeCe keÀe nsleg
yegef× (ívoë) yeue (Heéflecee) efpememes He´leerelf e efveM®e³e keÀer ef¬eÀ³ee nsleg (ívoë) mJelev$elee (DemeérJe³eë) yeue
Deewj keÀeefvlekeÀejkeÀ DeVeeefo HeoeLe& (ívoë) yeuekeÀejer efJe%eeve (Heef*dkeÌleë) Heeb®e DeJe³eJeeW mes ³egkeÌle ³eesie (ívoë)
He´keÀeMe (Gef<CekedÀ) mvesn (ívoë) He´keÀeMe (ye=nleer) yeæ[er He´ke=Àefle (ívoë) DeeÞe³e (DevegägHed) megKeeW keÀe
Deeuecyeve (ívoë) Yeesie (efJejeìd) efJeefJeOe He´keÀej keÀer efJeÐeeDeeW keÀe He´keÀeMe (ívoë) efJe%eeve (iee³e$eer) ieeves
Jeeues keÀe j#ekeÀ F&MJej (ívoë) Gme keÀe yeesOe (ef$eägHed) leerve megKeeW keÀe DeeÞe³e (ívoë) Deevevo Deewj (peieleer)
efpeme ceW meye peieled ®euelee nw, Gme (ívoë) Heje¬eÀce keÀes ieńCe keÀj Deewj peeve kesÀ meye keÀes megKe³egkeÌle
keÀjes¤18¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e efveM®e³e kesÀ nsleg Deevevo Deeefo mes meeO³e, Oece&³egkeÌle keÀceeX keÀes efme× keÀjles nQ, Jes
megKeeW mes MeesYee³eceeve nesles nQ¤18¤
He=efLeJeer ívo Fl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ He=efLeJ³eeo³ees osJeleeë~ Dee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
efHeÀj Jener GkeÌle efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
He=ÉHI/H1-HHU ÏYR1HVÉYOHHIM{HE1 ÏYR1HV ²HHZ0ÏYR1ÍPHFHH10ÏYR1HV YHHäHHHI&H1 ÏYRHV1 -HHNHG¢ÏYR1HV FHYH10ÏYRäÍ
ke=ÀÉHIH0ÏYRHV1HIQMä&HE1ÏYRHV1LHHZ0ÏYR1HVÉSHHÏYRHVÉ0-H10ÏYRäÍ
He=ÉHI/H1-HHUa ÏYRäÍa 'H1YOHHIMäHFHGa ÏYRäÍa ²HHZÍa ÏYRäÍa PHFHHäÍa ÏYRäÍa YHHäHHHI&Ha ÏYRäÍa -HHNHG¢a ÏYRäÍa FHYHäÍa
ÏYRäÍaNH¢ÉHIHÍaÏYRäÍaHIQMä&HFHGaÏYRäÍaLHHZÍaÏYRäÍa'H1SHHaÏYRäÍa'HËHäÍaÏYRäÍ
HeoeLe&ë-(He=efLeJeer) Yetefceë (ívoë) mJe®ívoe (Devleefj#eced) DeekeÀeMeced (ívoë) (Ðeewë) He´keÀeMeë
(ívoë) (meceeë) Je<ee&efCe (ívoë) (ve#e$eeefCe) (ívoë) (JeekedÀ) (ívoë) (ceveë) (ívoë) (ke=Àef<eë)
YetefceefJeuesKeveced (ívoë) (efnjC³eced) megJeCe&ced (ívoë) (ieewë) (ívoë) (Depee) (ívoë) (Deéeë) (ívoë)~
DevJe³eë-nV kHU+HJHHÍÈ HWHE H/HH +HHI/H-HHU ÏYRHVÉYOHHIMHE ÏYRHV ²HHZ0ÏYRÍ PHFHH0ÏYRHV YHHHHHI&H
ívoes JeekedÀ ívoes ceveMívoë ke=Àef<eMívoes efnjC³eb ívoes ieewMívoesçpee®ívoesçéeMívoesçefmle, leLee
efJeÐeeefJeve³eOecee&®ejCes<eg mJeeOeervele³ee JeÊe&OJeced¤19¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJ+OHHV+HFHHXHHMÍa kHU+HJHZÍ P-HÏHI-H²HHHIH¢HH<HHE P-HHOHYHV&H
He=efLeJ³eeefoHeoeLee&veeb iegCeeoerved efJe%ee³e ke=À<³eeefokeÀce&efYeë megJeCee&eEo HeéH³e ieJeeoerved mebj#³ewée³e&cegVes³eced¤19¤
HeoeLe&ë-ns m$eer-Heg©<ees! legce ueesie pewmes (He=efLeJeer) Yetefce (ívoë) mJelev$e (Devleefj#eced) DeekeÀeMe
(ívoë) Deevevo (Ðeewë) He´keÀeMe (ívoë) efJe%eeve (meceeë) Je<e& (ívoë) yegef× (ve#e$eeefCe) leejs ueeskeÀ (ívoë)
mJelev$e (JeekedÀ) JeeCeer (ívoë) mel³e (ceveë) ceve (ívoë) efve<keÀHeì (ke=Àef<eë) peeslevee (ívoë) GlHeefÊe
(efnjC³eced) megJeCe& (ívoë) megKeoe³eer (ieewë) ieew (ívoë) Deevevo-nsleg (Depee) yekeÀjer (ívoë) megKe keÀe nsleg
Deewj (DeMJeë) Ieesæ[s Deeefo (ívoë) mJeeOeerve nQ, Jewmes efJeÐee, efJeve³e Deewj Oece& kesÀ Dee®ejCe efJe<e³e ceW
mJeeOeervelee mes JeÊeex¤19¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ m$eer-Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Meg× efJeÐee, ef¬eÀ³ee
Deewj mJelev$elee mes He=efLeJeer Deeefo HeoeLees¥ kesÀ iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJeeW keÀes peeve; Kesleer Deeefo keÀceeX mes megJeCe&
Deeefo jlveeW keÀes HeéHle neW Deewj ieew Deeefo HeMegDeeW keÀer j#ee keÀjkesÀ SsMJe³³e& yeæ{eJeW¤19¤
DeefiveoxJelesl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ Deiv³eeo³ees osJeleeë~ Yegefjied yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeNefiveosN&JeleeN -HHOHHVä RV1-HOeeN PHWHH[{ RV1-HOHHä H1YRFHHä RV1-HOeeN -HPHä-HHV RV1-HOHHä 1RH RV1-HOHHäÉÉHIR1OHH
RV1-HOHHäceNOHHVäRV1-HOeeN HI-H¯-HVäRV1-HHRV1-HOeeN \HQ1P+HHIOHäR[1-HOHVYRHVäRV1-HOeeN -Hä&HHVRV1-HOHHä¤20¤
'H1HILYHÍaRV1-HOHHäa-HHOHäÍaRV1-HOHHäaPHWH {ÍaRV1-HOHHäaH1YÌFHHäÍaRV1-HOHHäa-HPHä-HÍaRV1-HOHHäa1ÌHÍaRV1-HOHHäa'HH1HIR1OHHÍa
RV1-HOHHäaFH1OHäÍaRV1-HOHHäaHI-HËHVäaRV1-HHÍaRV1-HOHHäa\HQ1P+HHIOHäÍaRV1-HOHHäa)YÌäÍaRV1-HOHHäa-Hä&HÍaRV1-HOHHä¤20¤
HeoeLe&ë-(Deefiveë) He´keÀìë HeeJekeÀë (osJelee) osJe SJe efoJ³eiegCelJeeled (Jeeleë) HeJeveë (osJelee)
(met³³e&ë) meefJelee (osJelee) (®evêceeë) Fvogë (osJelee) (JemeJeë) Jemegmeb%ekeÀeë Heéfme×eiv³eeo³eesçäew (osJelee)
(©êeë) HeéCeeo³e SkeÀeoMe (osJelee) (Deeefol³eeë) ÜeoMe ceemee Jemeg©êeefomeb%ekeÀe efJeÜebme½e (osJelee) (ce©leë)
ye´ïeeC[mLeeë Heéfme×e ceveg<³ee efJeÜebme $eÝeflJepeë~ ce©le Fl³e=eflJe*dveece0¤ (efveIeb03~18) (osJelee) (efJeMJes)
meJex (osJeeë) efoJ³eiegCe³egõe ceveg<³eeë HeoeLee&½e (osJelee) (ye=nmHeefleë) ye=nlees Je®evem³e ye´ïeeC[m³e Jee
HeeuekeÀë (osJelee) (Fvêë) efJeÐeglHejcewée³³e¥ Jee (osJelee) (Je©Ceë) peueb JejiegCee{îeesçLeex Jee (osJelee)~ #De³eb
DevJe³eë-ns m$eerHeg©<eeë! ³eg<ceeefYejefiveoxJelee Jeelees osJelee met³³eex osJelee ®evêcee osJelee JemeJees osJelee
©êe osJeleeççefol³ee osJelee ce©lees osJelee efJeMJes osJee osJelee ye=nmHeefleoxJelesvêes osJelee Je©Cees osJelee
mec³eefiJe%es³eeë¤20¤
YeeJeeLe&ë-³es efoJ³eeë HeoeLee& efJeÜebme½e meefvle les efoJ³eiegCekeÀce&mJeYeeJelJeeod osJeleeme_%eeb ueYevles~ ³ee ®e
osJeleeveeb osJeleelJeevceneosJeë meJe&m³e OeÊee& ñeäe Heelee J³eJemLeeHekeÀë Heúee³ekeÀë meJe&Meefõceevepees çefmle, leceefHe
Hejceelceeveb mekeÀueeefOeÿeleejb meJex ceveg<³ee peeveer³egë¤20¤
HeoeLe&ë-ns m$eer-Heg©<ees! legce ueesieeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ (Deefiveë) Heéfme× Deefive (osJeleeë) efoJ³e iegCe
Jeeuee (Jeeleë) HeJeve (osJelee) Meg×iegCe³egkeÌle (met³³e&ë) met³³e& (osJelee) De®ís iegCeeW Jeeuee (®evoćeeë) ®evoćee
(osJelee) Meg× iegCe³egõ (JemeJeë) Heéfme× Deeþ Deefive Deeefo Jee He´Lece keÀ#ee kesÀ efJeÜeved (osJelee) efoJ³eiegCe
Jeeues (©oéë) HeéCe Deeefo 11 i³eejn Jee ceO³ece keÀ#ee kesÀ efJeÜeved (osJelee) Meg× iegCeeW Jeeues (Deeefol³eeë)
yeejn cenerves Jee GÊece keÀ#ee kesÀ efJeÜeved ueesie (osJelee) Meg× (ce©leë) cevevekeÀÊee& efJeÜeved $eÝeflJeied ueesie
(osJelee) efoJ³e iegCe Jeeues (efJeMJes) meye (osJelee) De®ís iegCeeW Jeeues efJeÜeved ceveg<³e Jee efoJ³e HeoeLe& (osJelee)
osJemeb%ee Jeeues nQ (ye=nmHeefleë) yeæ[s Je®eve Jee ye´ïeeC[ keÀe j#ekeÀ Hejceelcee (osJelee) (Fvo´ë) efyepegueer Jee
GÊece Oeve (osJelee) efoJ³e iegCe³egkeÌle Deewj (Je©Ceë) peue Jee Þesÿ iegCeeW Jeeuee HeoeLe& (osJelee) De®ís iegCeeW
Jeeuee nw, Fve keÀes legce efveM®e³e peevees¤20¤
YeeJeeLe&ë-Fme mebmeej ceW pees De®ís iegCeeW Jeeues HeoeLe& nQ, Jes efoJ³e iegCe keÀce& Deewj mJeYeeJe Jeeues nesves
mes osJelee keÀneles nQ Deewj pees osJeleeDeeW keÀe osJelee nesves mes ceneosJe meye keÀe OeejkeÀ, j®ekeÀ, j#ekeÀ meye keÀer
J³eJemLee Deewj Heúe³e keÀjves neje, meJe&Meefõceeved, o³eeueg, v³ee³ekeÀejer, GlHeefÊe Oece& mes jefnle nw, Gme meye kesÀ
DeefOeäelee Hejceelcee keÀes meye ceveg<³e peeveW¤20¤
cet×e&meerl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ efJeog<eer osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
eEkeÀÒekeÀeefjkeÀ³ee efJeog<³ee YeefJeleJ³eefcel³een¤
efJeog<eer m$eer kewÀmeer nes, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
cetÉ×e&efmeN je[d Oe´gÉ-HHHIPHä2H1&HHä2H1$³e&nHIPH12HMä&HHUa
'HHHJäHVO-HH1-HH {PHVO-HHNH¢É<³ew lJeeN #esceeä³e lJee¤21¤
cetÉ×e&~ DeNefmeN~ jeìd~ Oe´gÉ-HHa 'H1HIPH1a 2H1&HHäa 2H1HHDa 'H1HIPH1a 2HMä&HHUa 'HHHJäHVa O-HH1a -HH {PHVa O-HH1a NH¢É<³ew~ lJeeN~
HVFHHäe~ lJeeN¤21¤
HeoeLe&ë-(cet×e&) Glke=Àäe (Deefme) (jeìd) jepeceevee (Oe´gJee) ¢{e mJekeÀ#ee³eeb ie®ívl³eefHe efve½euee
(Deefme) (Oe©Cee) HeggefäkeÀ$eea (Oe$eea) OeeefjkeÀe (Deefme) Deefmle (OejCeer) DeeOeejYetlee (Dee³eg<es) peerJevee³e (lJee)
lJeeced (Je®e&mes) DeVee³e (lJee) lJeeced (ke=À<³ew) ke=Àef<ekeÀce&Ces (lJee) lJeeced (#escee³e) j#ee³ew (lJee) lJeeced~ #De³eb
DevJe³eë-ns efm$e! ³ee lJeb met³³e&Jevcet×e&efme, jeef[Je Oe´gJeeefme, Oe©Cee OejCeerJe Oe$³e&efme, leecee³eg<es lJee
Je®e&mes lJee ke=À<³ew lJee #escee³e lJee lJeecenb Heefjie=Áeefce¤21¤
YeeJeeLe&ë-³eLeesÊecee²sve efmLelesve efMejmee meJex<eeb peerJeveb, jep³esve ue#ceerë, ke=À<³ee DeVeeefokebÀ, efveJeemesve
j#eCeb pee³eles, mes³eb meJex<eeceeOeejYetlee ceeOH-HYFHHYHNH¢HHD<HWHIFH-H¬H OHVOH/HHPHOHHUHI-HRJHHUkHU<H-HVHIRHIOH
HeoeLe&ë-ns efm$e! pees let met³³e& kesÀ legu³e (cet×e&) GÊece (Deefme) nw, (jeìd) He´keÀeMeceeve efveM®eue kesÀ
meceeve (Oe´gJee) efveM®eue Meg× (Deefme) nw, (Oe©Cee) Hegefä keÀjves nejer (OejCeer) DeeOeej ªHe He=efLeJeer kesÀ legu³e
(Oe$eea) OeejCe keÀjves nejer (Deefme) nw, Gme (lJee) legPes (Dee³eg<es) peerJeve kesÀ efue³es, Gme (lJee) legPes (Je®e&mes)
DeVe kesÀ efue³es, Gme (lJee) legPes (ke=À<³ew) Kesleer nesves kesÀ efue³es Deewj Gme (lJee) legPe keÀes (#escee³e) j#ee nesves kesÀ
efue³es ceQ meye Deesj mes ieńCe keÀjlee ntb¤21¤
YeeJeeLe&ë-pewmes efmLele GÊeceebie efMej mes meye keÀe peerJeve, jep³e mes ue#ceer, Kesleer mes DeVe Deeefo HeoeLe&
Deewj efveJeeme mes j#ee nesleer nw, mees ³en meye keÀe DeeOeejYetle ceelee kesÀ legu³e ceev³e keÀjves nejer He=efLeJeer nw , Jewmes
ner efJeÜeved m$eer keÀes nesvee ®eeefn³es¤21¤
³ev$eerl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ efJeog<eer osJelee~ efve®e=ogef<CekedÀívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegveë +HvHUNH¢HU0HHUPHHHIROHHQ
efHeÀj m$eer kewÀmeer nesJes, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
³ev$eerN je[d ³eNv$³enHIPH1HFHäYHHU2HJÉ-HHHIPH12HHIM{HHUa
FN<es lJeeNVSH[O-HHäMlHZO-HH1+HHVHHäHO-HH¤22¤
HYHHUäa MHÎGa H1YHHUa 'H1HIPH1a HFHäYHHUa 2HJÉ-HHa 'H1HIPH1a 2HHIMäHHUa )1HVa O-HH1a 71SSH[a O-HH1a MlHZa O-HH1a +HHVHHäHa
lJeeN¤22¤
HeoeLe&ë-(³ev$eer) ³ev$eJeled efmLelee (jeìd) He´keÀeMeceevee (³ev$eer) ³ev$eefveefceÊee (Deefme) (³eceveer)
DeekeÀ<e&Cesve efve³evlegb Meeruee DeekeÀeMeJeod ¢{e (Oe´gJee) (Deefme) (Oeefj$eer) meJex<eeb OeeefjkeÀe (F<es) F®íeefme×³es
(lJee) lJeeced (Tpex) Heje¬eÀceHeéHle³es (lJee) lJeeced (j³³ew) ue#c³ew (lJee) lJeeced (Hees<ee³e) (lJee) lJeeced~ #De³eb
DevJe³eë-ns efm$e! ³ee lJeb ³ev$eer jeìd ³ev$eer YetefceefjJeeçefme, ³eceveer Oe´gJee Oeefj$³eefme, lJes<es lJeespex lJee
j³³ew lJee Hees<ee³e ®eeçnb mJeerkeÀjesefce¤22¤
YeeJeeLe&ë-HH kHU <HWHIFH-HOHG HFHHHIY-HOHHYOHHIMH-HRHHV<HH HYH-HHIÞOHVHIYÌHH <H-HHIOH PHH
kegÀueoereHf ekeÀeçefmle¤22¤
HeoeLe&ë-ns efm$e! pees let (³ev$eer) ³ev$e kesÀ legu³e efmLele (jeìd) He´keÀeMe³egkeÌle (³ev$eer) ³ev$e keÀe efveefceÊe
He=efLeJeer kesÀ meceeve (Deefme) nw, (³eceveer) DeekeÀ<e&Ce Meefõ mes efve³eceve keÀjves nejer (Oe´gJee) DeekeÀeMe-me¢Me ¢æ{
efveM®eue (Oeefj$eer) meye MegYeiegCeeW keÀe OeejCe keÀjves Jeeueer (Deefme) nw, (lJee) legPe keÀes (F<es) F®íe efmeef× kesÀ
efue³es (lJee) legPe keÀes (Tpex) Heje¬eÀce keÀer HeéefHle kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes (j³³ew) ue#ceer kesÀ efue³es Deewj (lJee)
legPe keÀes (Hees<ee³e) Hegefä nesves kesÀ efue³es ceQ ieńCe keÀjlee ntb¤22¤
YeeJeeLe&ë-pees m$eer He=efLeJeer kesÀ meceeve #ecee³egõ, DeekeÀeMe kesÀ meceeve efveM®eue Deewj ³ev$ekeÀuee kesÀ legu³e
efpelesefvo´³e nesleer nw, Jen kegÀue keÀe He´keÀeMe keÀjves Jeeueer nw¤22¤
DeeMegefm$eJe=efol³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ HetJe&m³e Yegefjiyeéïeer He*defõMívoë~ Heáeceë mJejë~
ieYee& Fl³egÊejm³e Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe mebJelmej keÀer¢Meesçmleerl³een¤
Deye mebJelmej kewÀmee nw, ³en efJe<e³e Deieves cev$e ceW keÀne nw¤
DeeNMegHIk1-Hµ1HYOHÍ +HäÃHR10HHV -HHVäFHH PH+OHR10HHV 2H1&HäÉ 6NH¢HI-H1j0HÍ +HOHWäHI¬H MÆHR10HPOH+HHVä
veJeoNMeesnÉ<HHU-H1¬H Í PHäHI-H1j0HHV -HHH[{ ¾HHI-H1j0HÍ PH1F<HMä&HkHHVHI-H1j0HHV HHVHIYHäHOHJHI-H 1j0HHV LH<HH {Í
+HÃHHI-H1j0HÉ 'HHVSHäHIkCeNJeë ¬eÀOHJäMVNH¢HIH1j0HÍ +HHä IOH1áH HäHHIk1j0HHV \H12YHPHä HI-H1Æ+H HOHJHIkNj0HHV YHHNH¢äÍ
<eìdef$eNjMees HI-Hä-H1leesn&çÆHHO-HHHIMlj0HHV2H1HHäOHJÆHV1FHÍ
'HH10HJÍa HIH1-HHIRHIOHä HIH1É-HOHGa <HH1YOHÍa +H1BH1R10H )HIOHä +HÃHÉR10HÍa -HHV1FHVHIOH1 HI-HÉ'HHVäFHHa PH1+OH1R10H )HIOHä
meHlHÉR10HÍa 2H1&HäÍa 61NH¢1HI-H1j0H )OHVäNH¢ÉHI-H1j0HÍa +HOHWäHI¬H 1HIMHIOH1 +HÉOHWäHI¬H Ía 'H1ÆH1R10H )OHäÆHÉR10HÍa OH+HäÍa YH1-H1R10H )HIOHä
YH-HÉR10HÍa 'H1<HHU1-H1¬H Ía 'H1<HHU1-H1¬H )OHäHI<HÉ-H1¬H Ía PH1HI-H1j0H )HIOHä PHÉHI-H1j0HÍa -HH {Ía ¾H1HI-H1j0HÍa PH1F<HMä&H1 )HIOHä
PH1FHGÉ<HMä&HÍa H1HHV1HI-H1j0H )HIOHä HHÍÉHI-HE10HÍa HHVHIYHäÍa H1OHJÉHI-H 1j0HÍ )HIOHä HOHJÍÉHI-HE10HÍa LH<HH {Ía +H1BH1HI-H1j0H )HIOHä
+HÃHÉHI-H1j0HÍa'HHVSHäÍaHIH1&H1-HÍaHIH1YH1-H1)HIOHäHIHÉYH1-HÍa¬eÀOHJäÍa61NH¢1HIH1j0H)OHVäNH¢ÉHIH1j0HÍa+H1HIOH1áHa+H1HIOH1P/HVHIOHä+HHIOH1ÉP/HHa
$eN³eNHIk1j0H)HIOHäHHÍÉHIH1j0HÍa\H12YHPHäaHI-H1Æ+HäFHGaH1OHJÉHIk1j0H)HIOHäHOHJÍÉHIH1j0HÍaYHHNHä¢ÍaH1ÎGHIH1j0H)HIOHäHÎGÉHIH1j0HÍa
HI-H1-H1¬H )HIOHäHI-HÉ-H1¬H Ía'H1ÆH1H1O-HH1HIMlj0H)OHäÆHÉH1O-HH1HIMlj0HÍa2H1H FHGaH1OHJÉäesÉceë~ ®eNlegÉPOHHV1FH)HIOHäHOHJÍÉPOHH1VFHÍ
HeoeLe&ë-(DeeMegë) (ef$eJe=led) Meerles ®ees<Cees Ü³eesce&O³es ®e JeÊe&les meë (Yeevleë) He´keÀeMeë (HeáeoMeë)
HeáeoMeeveeb HetjCeë HeáeoMeefJeOeë (J³eescee) J³eesceJeod efJemle=leë (meHleoMeë) meHleoMeefJeOeë (Oe©Ceë)
OeejCeiegCeë (SkeÀefJebMeë) SkeÀefJebMeefleOee (He´letefÊe&ë) MeerIeíeefleë (DeäeoMeë) DeäeoMeOee (leHeë) mebleeHees iegCeë
(veJeoMeë) veJeoMeOee (DeYeerJeÊe&ë) ³e DeeefYecegK³es JeÊe&les meë (meefJebMeë) efJebMel³ee men JeÊe&ceeveë (Je®e&ë)
oerefHleë (ÜeefJebMeë) ÜeefJebMeefleOee (mecYejCeë) mec³eied OeejkeÀë ($e³eesefJebMeë) $e³eeseJf ebMeefleOee (³eesefveë) meb³eespekeÀes
efJe³eespekeÀes iegCeë (®elegefJe¥Meë) ®elegefJe¥MeefleOee (ieYee&ë) ieYe&OeejCeMeõ³eë (HeáeefJebMeë) HeáeefJebMeefleOee (Deespeë)
Heje¬eÀceë (ef$eCeJeë) meHleefJebMeefleOee (¬eÀlegë) keÀce& He´%ee Jee (SkeÀef$ebMeë) SkeÀef$ebMe×e (Heéfleÿe) Heéfleÿefvle
³em³eeb mee HHHTkE0HÍ $e³eHTkEMeled He´keÀejë (yeÓvem³e) cenleë (efJeäHeced) J³eeefHleced~ De$e efJe<ed
Oeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀmleHeë He´l³e³eë HOHJHTkE0HÍ HOHJHTkE0HHI¾2HÍ (veekeÀë) Deevevoë (<eìdef$ebMeë)
<eìde$f ebMelHe´keÀejë (efJeJeÊe&ë) efJeefJeOeb Jele&les ³eefmceved meë (Deäe®elJeeefjbMeë) Deäe®elJeeefjbMe×e (Oe$e&ced) OeejCeced
(®elegäesceë) ®elJeejë mleesceeë mlegle³ees ³eefmceved mebJelmejs meë~ #De³eb cev$eë Mele08.4.1.9 J³eeK³eeleë%¤23¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeëæ! ³et³eb ³eefmceved mebJelmej DeeMegHIkJe=od Yeevleë HeáeoMees J³eescee meHleoMees Oe©Ce
SkeÀefJebMeë He´letefÊe&jäeoMemleHees veJeoMeesçYeerJeÊe&ë meefJebMees Je®eex ÜeefJebMeë mebYejCek³eeseJf ebMees ³eesefve½elegefJe¥Mees ieYee&ë
HeáeefJebMe DeespeHIkCeJeë ¬eÀlegjskeÀef$ebMeë Heéfleÿe $e³eHTkEMees yeÓvem³e efJeäHeb ®elegHTkEMees veekeÀë <eìde$f ebMees
efJeJeÊeexçäe®elJeeefjbMees Oe$e¥ ®elegäesceesçefmle, leb mebJelmejb efJepeeveerle¤23¤
YeeJeeLe&ë-³em³e mebJelmejm³e mecyeefvOevees YetleYeefJe<³eÜÊe&ceeveeo³eesçJe³eJeeë meefvle lem³e mecyevOeeosles

J³eJeneje YeJevleerelf e ³et³eb yegO³eOJeced¤23¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie Fme JeÊe&ceeve mebJeled ceW (DeeMegë) MeerIe´ (ef$eJe=led) Meerle Deewj G<Ce kesÀ
yeer®e JeÊe&ceeve (Yeevleë) He´keÀeMe (HeáeoMeë) Hevoń He´keÀej keÀe (J³eescee) DeekeÀeMe kesÀ meceeve efJemleej³egkeÌle
(meHleoMeë) me$en He´keÀej keÀe (Oe©Ceë) OeejCe iegCe (SkeÀefJebMeë) FkeÌkeÀerme He´keÀej keÀe (He´letefÊe&ë) MeerIe´ ieefle
Jeeuee (DeäeoMeë) Deþejn He´keÀej keÀe (leHeë) mevleeHeer iegCe (veJeoMeë) GVeerme He´keÀej keÀe (DeYeerJeÊe&ë)
meccegKe JeÊe&ves Jeeuee iegCe (meefJebMeë) FkeÌkeÀerme He´keÀej keÀer (Je®e&ë) oerefHle (ÜeefJebMeë) yeeF&me He´keÀej keÀe
(mecYejCeë) De®ís He´keÀej OeejCekeÀejkeÀ iegCe ($e³eesefJebMeë) lesF&me He´keÀej keÀe (³eesefveë) meb³eesie-efJe³eesiekeÀejer iegCe
(®elegefJe¥Meë) ®eewyeerme He´keÀej keÀer (ieYee&ë) ieYe& OeejCe keÀer MeefkeÌle (HeáeefJebMeë) He®®eerme He´keÀej keÀe (Deespeë)
Heje¬eÀce (ef$eCeJeë) meÊeeF&me He´keÀej keÀe (¬eÀlegë) keÀcce& Jee yegef× (SkeÀef$ebMeë) SkeÀleerme He´keÀej keÀer (Heéfleÿe)
meye keÀer efmLeefle keÀe efveefceÊe ef¬eÀ³ee HHHTkE0HÍ leWleerme He´keÀej keÀer (yeÓvem³e) yeæ[s F&MJej keÀer (efJeäHeced)
J³eeefHle (®elegefmb$eMeë) ®eewbleerme He´keÀej keÀe (veekeÀë) Deevevo (<eìdef$ebMeë) íÊeerme He´keÀej keÀe (efJeJeÊe&ë) efJeefJeOe
He´keÀej mes JeÊe&ve keÀe DeeOeej (Deäe®elJeeefjbMeë) Deæ[leeueerme He´keÀej keÀe (Oe$e&ced) OeejCe Deewj (®elegäesceë) ®eej
mlegefle³eeW keÀe DeeOeej nw, Gme keÀes mebJelmej peevees¤23¤
YeeJeeLe&ë-efpeme mebJelmej kesÀ mecyevOeer Yetle, YeefJe<³eled Deewj Jele&ceeve keÀeue Deeefo DeJe³eJe nQ, Gme kesÀ
mecyevOe mes ner mes meye mebmeej kesÀ J³eJenej nesles nQ, Ssmee legce ueesie peevees¤23¤
DeivesYee&ie Fl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ cesOeeefJevees osJeleeë~ YegefjefiJeke=ÀefleMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe ceveg<³ewë keÀLeb efJeÐee DeOeerl³e efkeÀcee®ejCeer³eefcel³een¤
Deye ceveg<³e efkeÀme He´keÀej efJeÐee Heæ{ kesÀ kewÀmee Dee®ejCe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNivesYee&NieesnÉHIPH RHU1HHHH1É 'HHHI2Hä+HOHE1 \HÑHä P+HÉleb ef$eNJeOPOHHVFHäç )YRäPH <HH1ieesnçefmeN
HI-H&HHV1MHHI2Hä+HOHE H1Hj P+HÉOHE +HäÃHR10H POHHVFHHVä YHÉHHäPHHE <HH1ieesnÉHIPH 2HH1OHJMHHI2Hä+HOHE SH1HIYHHäj P+HÉOHj
PHä+OHR10H POHHVFHHVä HIFH1HPHä <HH1ieesnÉHIPH1 -Hä&H1PHHHI2Hä+HOHE HIR1-HHV -HHIÆ1-HH OHä P+HÉOHÉ 6äNH¢HI-H1j0H
POHHVFHäÍ
'H1LYHVÍa <HH1LHÍa 'H1HIPH1a RHU1HHHHäÍa 'HHHI2Hä+HOH1HIFHOHHHI2HäÉ+HOHFHGa \HÑHäa P+HÉOHFHGa HIH1-HHIRHIOHä HIH1É-HOHGa POHHVFHäÍa
)YÌäPHa <HH1LHÍa 'H1HIPH1a HI-H&HHVäÍa 'HHHI2Hä+HOH1HIFHOHHHI2HäÉ+HOHFHGa H1HFHGa P+HÉOHFHGa +H1BH1R10H )HIOHä +HÃHÉR10HÍa POHHVFHäÍa
ve=ÉHHäPHH1HIFHHIOHä YHÉÉHHäPHHFHGa <HH1LHÍa 'H1HIPH1a 2HH1OHJÍa 'HHHI2Hä+HOH1HIFHOHHHI2HäÉ+HOHFHGa SH1HIYHHäFHGa P+HÉOHFHGa PH1+OH1ÉR10H )HIOHä
PH+OHÉR10HÍa POHHVäFHÍa HIFH1HPHäa <HH1LHÍa 'H1HIPH1a -Hä&HPHa 'HHHI2Hä+HOH1HIFHOHHHI2HäÉ+HOHFHGa HIR1-HÍa -HHIÆäÍa -HHOHäÍa P+HÉleë~
61NH¢1HI-H1j0H)OHVäNH¢ÉHI-H1j0HÍaPOHHVFHäÍ
HeoeLe&ë-(Deivesë) met³³e&m³e (Yeeieë) efJeYepeveer³eë (Deefme) (oer#ee³eeë) ye´ïe®e³ee&oës (DeeefOeHel³eced)

(ye´ïe) ye´ïeefJelkegÀueced (mHe=leced) Heérleb meseJf eleced (ef$eJe=led) ³eefl$eefYeë keÀeef³ekeÀJeeef®ekeÀceevemewë meeOevewë Meg×b JeÊe&les
(mleesceë) ³eë mlet³eles (Fvêm³e) efJeÐegleë Hejcewée³e&m³e Jee (Yeeieë) (Deefme) (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀm³e peieoeréejm³e
(DeeefOeHel³eced) (#e$eced) #ee$eOece&HeéHleb jepev³ekegÀueced (mHe=leced) (HeáeoMeë) HeáeoMeeveeb HetCe&ë (mleesceë) mleeslee
(ve=®e#emeeced) ³esçLee& ve=efYeë K³ee³evles les<eeced (Yeeieë) (Deefme) (Oeelegë) OeÊeg&ë (DeeefOeHel³eced) DeefOeHelesYee&Jeë
(peefve$eced) peveveced (mHe=leced) (meHleoMeë) (mleesceë) mleeJekeÀë (efce$em³e) (Yeeieë) (Deefme) (Je©Cem³e)
ÞesÿesokeÀmecetnm³e Jee (DeeefOeHel³eced) (efoJeë) He´keÀeMem³e (Je=efäë) Je<ee& (Jeeleë) Jee³egë (mHe=leë) mesefJeleë
(SkeÀefJebMeë) (mleesceë) mlegJeefvle ³esve meë~ #De³eb cev$eë Mele08.4.2.3-6 J³eeK³eeleë%¤24¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³emlJeceivesYee&ieë mebJelmej FJeeçefme, me lJeb oer#ee³eeë mHe=leceeefOeHel³eb ye´ïe
HeéHvegefn~ ³eHIkJe=lmleesce Fvêm³e Yeeie FJeeefme, me lJeb efJe<Ceesë mHe=leceeefOeHel³eb #e$eb HeéHvegefn~ ³emlJeb HeáeoMe
mleescees ve=®e#emeeb Yeeie FJeeefme, me lJeb Oeelegë mHe=leb peefve$eceeefOeHel³eb HeéHvegefn~ ³emlJeb meHleoMe mleescees efce$em³e
Yeeie FJeeefme, me lJeb Je©Cem³eeefOeHel³eb ³eeefn~ ³emlJeb Jeeleë mHe=le SkeÀefJebMe mleesce FJeeefme lesve lJe³ee efoJees
Je=efäefJe&Oes³ee¤24¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es yeeu³eeJemLeeceejY³e meppeveesHeefoäefJeÐeeûenCee³e
He´³elvesveeefOeHel³eb ueYevles, les mlegl³eeefve keÀcee&efCe ke=ÀlJeesÊecee YetlJee meefJeOeb keÀeueb efJe%ee³e efJe%eeHe³es³egë¤24¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved Heg©<e! pees let (Deivesë) met³³e& keÀe (Yeeieë) efJeYeeie kesÀ ³eesi³e mebJelmej kesÀ legu³e
(Deefme) nw, mees let (oer#ee³eeë) ye´ïe®e³³e& Deeefo keÀer oer#ee keÀe (mHe=leced) Heérefle mes mesJeve efkeÀ³es ngS
(DeeefOeHel³eced) (ye´ïe) ye´ïe%e kegÀue kesÀ DeefOekeÀej keÀes HeéHle nes, pees (ef$eJe=led) Mejerj, JeeCeer Deewj ceeveme meeOeveeW
mes Meg× JeÊe&ceeve (mleesceë) mlegefle kesÀ ³eesi³e (Fvo´m³e) efyepegueer Jee GÊece SsMJe³e& kesÀ (Yeeieë) efJeYeeie kesÀ legu³e
(Deefme) nw, mees let (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀ F&MJej kesÀ (mHe=leced) Heérelf e mes mesJeves ³eesi³e (#e$eced) #eef$e³eeW kesÀ Oece& kesÀ
DevegketÀue jepekegÀue kesÀ (DeeefOeHel³eced) DeefOekeÀej keÀes HeéHle nes, pees let (HeáeoMeë) Hevoń keÀe HetjkeÀ (mleesceë)
mlegeflekeÀÊee& (ve=®e#emeeced) ceveg<³eeW mes keÀnves ³eesi³e HeoeLeeX kesÀ (Yeeieë) efJeYeeie kesÀ legu³e (Deefme) nw, mees let
(Oeelegë) OeejCekeÀÊee& kesÀ (mHe=leced) F&efHmele (peefve$eced) pevce Deewj (DeeefOeHel³eced) DeefOekeÀej keÀes HeéHle nes, pees let
(meHleoMeë) me$en mebK³ee keÀe HetjkeÀ (mleesceë) mlegefle kesÀ ³eesi³e (efce$em³e) HeéCe keÀe (Yeeieë) efJeYeeie kesÀ meceeve
(Deefme) nw, mees let (Je©Cem³e) Þesÿ peueeW kesÀ (DeeefOeHel³eced) mJeeceerHeve keÀes HeéHle nes, pees let (Jeeleë mHe=leë)
meseJf ele HeJeve Deewj (SkeÀefJebMeë) FkeÌkeÀerme mebK³ee keÀe HetjkeÀ (mleesceë) mlegefle kesÀ meeOeve kesÀ meceeve (Deefme) nw,
mees let (efoJeë) He´keÀeMeªHe met³³e& mes (Je=efäë) Je<ee& nesves keÀe nJeve Deeefo GHee³e keÀj¤24¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees Heg©<e yeeu³eeJemLee mes ueskeÀj meppeveeW ves GHeosMe
keÀer ngF& efJeÐeeDeeW kesÀ ieńCe kesÀ efue³es He´³elve keÀj kesÀ DeefOekeÀejer nesles nQ, Jes mlegefle kesÀ ³eesi³e keÀceeX keÀes keÀj Deewj
GÊece nes kesÀ efJeOeeve kesÀ meefnle keÀeue keÀes peeve kesÀ otmejeW keÀes peveeJeW¤24¤
Jemetveeb Yeeie Fl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ JemJeeo³ees efue²esõe osJeleeë~ mJejeìd mebke=ÀefleMívoë~ $eÝ<eYeë
mJejë¤
efHeÀj Yeer HetJeexõ efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HPHWäYHHE <HH1ieesnÉHIPH1RH&HH1FHHHI2Hä+HOHE1 HOHJä+HHOHG P+HÉOHE HäOHJHI-H 1j0HPOHHVFHäç 'HHH1IR1OHHYHH <HeNieesnçefme
FH1OHH1FHHHI2Hä+HOH1E LH<HH { P+HÉOHHÍ+HHHI-H1j0HPOHHVFHesäçHIRäOew YeeNieesnçefmeN HetÉ<Ceç 'HHHI2Hä+HOH1FHHVSHä P+HÉOHE HIHä&H1-H
mleesceesä RV1-HPHämeefJeNlegYeeN&ieesnçHIPH1\HQ1P+HOHV1MHHI2Hä+HOHj PH1FHHUHHU1HIR 0HäP+HÉOHH0HäOHJÆHV1FH POHHVFHäÍ¤25¤
JePHWäYHHFHGa <HH1LHÍa 'H1HIPH1a 1ÌH&HHäFHGa 'HHHI2Hä+HOH1HIFHOHHHI2HäÉ+HOHFHGa HOHJä+HHOHGa HOHJäÍ+HH1HIRHIOH1 HOHJäÍÉHeeled~ mHe=Éleced~
®eNlegÉHI-H 1j0H )HIOHä HOHJÍÉHI-H1j0HÍa POHHVFHäÍa 'HH1HIR1OHHYHHäFHGa <HH1LHÍa 'H1HIPH1a FH1OHHäFHGa 'HHHI2Hä+HOH1HIFHOHHHI2HäÉ+HOHFHGa LH<HH {Ía
mHe=ÉOHHÍa +H1BH1HI-H1j0H )HIOHä +HÃHÉHI-H1j0HÍa POHHVFHäÍa 'HHIRäOHZa <HH1LHÍa 'H1HIPH1a +HWÉ&HÍa 'HHHI2Hä+HOH1HIFHOHHHI2HäÉ+HOHFHGa 'HHVSHäÍa
mHe=ÉOHFHGaHIH1&H1-HÍaHIH1YH1-H)HIOHäHIHÉYH1-HÍaPOHHVFHäÍaR1V-HPHäaPH1HI-H1OHJÍa<HH1LHÍa'H1HIPH1a\HQ1P+HOHVäÍa'HHHI2Hä+HOH1HIFHOHHHI2HäÉ+HOHFHGa
PH1FHHUHHUäÍaHIR0HäÍaP+HÉleeë~ ®eNlegÉäesÉceë~ ®eNlegÉPOHHV1FH)HIOHäHOHJÍÉPOHHV1FHÍaPOHHVFHäÍ
HeoeLe&ë-(Jemetveeced) Deiv³eeoerveeceeefoceeveeb efJeog<eeb Jee (Yeeieë) (Deefme) (©êeCeeced) HeéCeeoerveeb
ceO³eceeveeb efJeog<eeb Jee (DeeefOeHel³eced) (®eleg<Heeled) ieJeeefokeÀced (mHe=leced) meseJf eleced (®elegefJe¥Meë) ®elegefJe¥MeefleOee
(mleesceë) mleeslee (Deeefol³eeveeced) ceemeeveecegÊeceeveeb efJeog<eeb Jee (Yeeieë) (Deefme) (ce©leeced) ceveg<³eeCeeb HeMetveeb
Jee~ ce©le Fefle Heoveecemeg Heefþleced~ (efveIeb05~5) (DeeefOeHel³eced) (ieYee&ë) ieYe& FJe efJeÐeeMegYeiegCeewjeJe=leeë
(mHe=leeë) Heérelf ecevleë (HeáeefJebMeë) HeáeefJebMeefleHe´keÀejë (mleesceë) mleesleJ³eë (Deefol³ew) He´keÀeMem³e (Yeeieë)
(Deefme) (Het<Ceë) HegefäkeÀ$³ee& Yetcesë~ Het<esefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced~ (efveIeb01~1) (DeeefOeHel³eced) (Deespeë)
yeueced (mHe=leced) meseJf eleced (ef$eCeJeë) meHleefJebMeefleOee (mleesceë) mleesleJ³eë (osJem³e) megKeHeóm³e (meefJelegë)
pevekeÀm³e (Yeeieë) (Deefme) (ye=nmHelesë) ye=nl³ee JesoJee®eë HeeuekeÀm³e (DeeefOeHel³eced) (meceer®eerë) ³eeë
mec³eie®³evles (efoMeë) (mHe=leeë) (®elegäesceë) ®elegefYe&Jexoëw mlet³eles ®elegëmleesce (mleesceë) mleeslee~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³emlJeb Jemetveeb Yeeieesçefme, me lJeb ©êeCeeceeefOeHel³eb ie®í~ ³e½elegefJe¥Memleesce
Deeefol³eeveeb Yeeieesçefme, me lJeb ®eleg<HeelmHe=leb kegÀ©, ce©leeceeefOeHel³eb ie®í~ ³emlJeb HeáeefJebMemleesceesçefol³ew
Yeeieesçefme, me lJeb Het<Ce Deespeë mHe=leceeefOeHel³eb HeéHvegefn~ ³emlJeb ef$eCeJeë mleescees osJem³e meefJelegYee&ieesçefme, me lJeb
ye=nmHelesjeefOeHel³eb ³eeefn~ ³emlJeb ®elegäesceesçefme, me lJeb ieYee&ë mHe=lee ³ee peeveefvle leeë meceer®eerë mHe=lee efoMees
YeeJeeLe&ë-³es megMeeruelJeeefoiegCeved ie=Áefvle les efJeÜeflHe´³eeë mevleë meJee&efOeÿele=lJeb HeéHvegJeefvle~ ³esçefOeHele³ees
YeJes³egmles ve=<eg efHele=JeÜÊe&vleeced¤25¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved! pees let (Jemetveeced) Deefive Deeefo Deeþ Jee He´Lece keÀ#ee kesÀ efJeÜeveeW keÀe (Yeeieë)
mesJeves ³eesi³e (Deefme) nw, mees (©oéCeeced) oMe HeéCe Deeefo i³eejnJeeb peerJe kee ceO³ekeÀ#ee kesÀ efJeÜeveeW kesÀ
(DeeefOeHel³eced) DeefOekeÀej keÀes HeéHle nes, pees (®elegefJe¥Meë) ®eewyeerme He´keÀej keÀe (mleesceë) mlegeflekeÀÊee&
(Deeefol³eeveeced) yeejn cenerveeW Jee GÊece keÀ#ee kesÀ efJeÜeveeW kesÀ (Yeeieë) mesJeves ³eesi³e (Deefme) nw, mees let
(®eleg<Heeled) ieew Deeefo HeMegDeeW keÀe (mHe=leced) mesJeve keÀj (ce©leeced) ceveg<³e Jee HeMegDeeW kesÀ (DeeefOeHel³eced)
DeefOeÿelee nes, pees let (HeáeefJebMeë) He®®eerme He´keÀej keÀe (mleesceë) mlegefle kesÀ ³eesi³e (Deefol³ew) DeKeefC[le
DeekeÀeMe keÀe (Yeeieë) efJeYeeie kesÀ legu³e (Deefme) nw, mees let (Het<Ceë) HegefäkeÀejkeÀ He=efLeJeer mes (mHe=leced) mesJeves
³eesi³e (Deespeë) yeue keÀes HeéHle nes kesÀ (DeeefOeHel³eced) DeefOekeÀej keÀes (HeéHvegefn) HeéHle nes, pees let (ef$eCeJeë)
meÊeeF&me He´keÀej keÀe (mleesceë) mlegefle kesÀ ³eesi³e (osJem³e) megKeoelee (meefJelegë) efHelee keÀe (Yeeieë) efJeYeeie
(Deefme) nw, mees let (ye=nmHelesë) yeæ[er JesoªHeer JeeCeer kesÀ HeeuekeÀ F&MJej kesÀ efo³es ngS (DeeefOeHel³eced) DeefOekeÀej
keÀes HeéHle nes, pees let (®elegäesceë) ®eej JesoeW mes keÀnves ³eesi³e mlegeflekeÀÊee& nw, mees let (ieYee&ë) ieYe& kesÀ legu³e efJeÐee
Deewj MegYe iegCeesb mes Dee®íeefole (mHe=leeë) Heérelf eceeved meppeve ueesie efpeve keÀes peeveles nQ, Gve (meceer®eerë) mec³ekedÀ
HeéefHle kesÀ meeOeve (mHe=leeë) Heérelf e keÀe efJe<e³e (efoMeë) HetJe& efoMeeDeeW keÀes peeve¤25¤
YeeJeeLe&ë-pees megvoj mJeYeeJe Deeefo iegCeeW keÀe ieńCe keÀjles nQ, Jes efJeÜeveeW kesÀ H³eejs neskesÀ meye kesÀ
DeefOeÿelee nesles nQ Deewj pees meye kesÀ THej DeefOekeÀejer neW, Jes ceveg<³eeW ceW efHelee kesÀ meceeve JeÊeX¤25¤
³eJeeveeb Yeeie Fl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ $eÝYeJees osJeleeë~ efve®e=oeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë me Mejefo keÀLeb JeÊexlesl³een¤
efHeÀj Jen Mejod $eÝleg ceW kewÀmes JeÊeX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
H-HHäYHHE <HH1LHHVKÉPHHä-HHYHH1FHHHI2Hä+HOHE +H1SHH P+H ÉOHH0HäOHJ0HO-HHHIMlj0H POHHVFHäç $eÝYetÉCeeb YeeNieesnçefmeN
HI-H0-HVäHHERV1-HHYHH1FHHHI2Hä+HOHE<HWÉOHjP+HÉOHEHäHHIk1j0HPOHHVFHäÍ
H-HHäYHHFHGa<HH1LHÍa'H1HIPH1a'HHä-HHYHHFHGa 'HHHI2Hä+HOH1HIFHOHHHI2HäÉ+HOHFHGa+H1SHH)HIOHä +H1ÉSHHÍaP+HÉleeë~ ®eNlegÉËH1O-HH1HIMlj0H
)HIOHä HOHJÍÉH1O-HH1HIMlj0HÍa POHHVFHäÍa H¿1<HWÉ&HHFHGa <HH1LHÍa 'H1HIPH1a HI-HËHVäHHFHGa RV1-HHYHHäFHGa 'HHHI2Hä+HOH1HIFHOHHHI2HäÉ+HOHFHGa <HWÉleced~
mHe=Éleced~ $eN³eNHIk1j0H)HIOHäHHÍÉHIPH1j0HÍaPOHHVFHäÍ
HeoeLe&ë-(³eJeeveeced) efceefÞeleeveeced (Yeeieë) (Deefme) (De³eJeeveeced) DeefceefÞeleeveeced (DeeefOeHel³eced)

(He´peeë) Heeueveer³eeë (mHe=leeë) Heérleeë (®eleg½elJeeefjbMeë) SlelmebK³ee³eeë HetjkeÀë (mleesceë) ($eÝYetCeeced)
cesOeeefJeveeced (Yeeieë) (Deefme) (efJeMJes<eeced) meJex<eeced (osJeeveeced) efJeog<eeced (DeeefOeHel³eced) (Yetleced) (mHe=leced)
meseJf eleced HHHTkE0HÍ SlelmebK³eeHetjkeÀë (mleesceë) mlegefleefJe<e³eë~ #De³eb cev$eë Mele08.4.2.11-13
DevJe³eë-ns ceveg<³e! ³emlJeb ³eJeeveeb Yeeieë Mej¢legefjJeeefme, ³eesç³eJeeveeceeefOeHel³eb HeéH³e He´peeë mHe=leeë
keÀjeself e, ³e½eleg½elJeeefjbMe mleesce $eÝYetCeeb Yeeieesçefme, efJeMJes<eeb osJeeveeb Yetleb mHHOHFHHHI2H+HOHE +HH+H HkHHTkE0HÍ
mleesceesçefme, me lJecemceeefYeë melkeÀÊe&J³eë¤26¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ew³e& Fces Mej¢leesieg&Cee Gõemles ³eLeeJeled mesJeveer³ee
Fefle¤26¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e! pees let (³eJeeveeced) efceues ngS HeoeLeeX keÀe (Yeeieë) mesJeve keÀjves neje Mejod $eÝleg kesÀ
meceeve (Deefme) nw, pees (De³eJeeveeced) He=LekedÀ-He=LekedÀ Oece& Jeeues HeoeLeeX kesÀ (DeeefOeHel³eced) DeefOekeÀej keÀes HeéHle
neskeÀj Heérefle mes (He´peeë) Heeueves ³eesi³e He´peeDeeW keÀes (mHe=leeë) He´sce³egkeÌle keÀjlee nw, pees (®elegM®elJeeefjbMeë)
®eJeeueerme mebK³ee keÀe HetCe& keÀjves Jeeuee (mleesceë) mlegefle kesÀ ³eesi³e ($eÝYetCeeced) yegef×ceeveeW kesÀ (Yeeieë) mesJeves
³eesi³e (Deefme) nw, (efJeMJes<eeced) meye (osJeeveeced) efJeÜeveeW kesÀ (Yetleced) nes ®egkesÀ (mHe=leced) mesJeve efkeÀ³es ngS
(DeeefOeHel³eced) DeefOekeÀej keÀes HeéHle neskeÀj pees ($e³eefmb$eMeë) leWleerme mebK³ee keÀe HetjkeÀ (mleesceë) mlegefle kesÀ efJe<e³e
kesÀ meceeve (Deefme) nw, mees let nce ueesieeW mes melkeÀej kesÀ ³eesi³e nw¤26¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees ³es Heerís kesÀ cev$e ceW
Mejod $eÝleg kesÀ iegCe keÀns nQ, Gve keÀes ³eLeeJeled mesJeve keÀjW~ ³en Mejod $eÝleg keÀe J³eeK³eeve Hetje ngDee¤26¤
menM®esl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ $eÝleJees osJeleeë~ HetJe&m³e Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë~ ³es
Deive³e Fl³egÊejm³e Yegefjiyeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe nscevleÊeg&efJeOeeveceen¤
Deye nscevle $eÝleg kesÀ efJeOeeve keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHQä0HPHQ1m³en0H1 QZFHäHIYOHNH¢H-HÉletç 'H1LYHVMäYOHÍ0XHV1<eesnçefPH1 NH¢X+HVäOHH1E ²HH-HHä+HHI/H1-HHU NH¢X+HäYOHH1FHH+H1É
'HHVHä2HH1ÍNH¢X+HäYOHHFH1ive³eNë He=LeN G FHFH1 SHZáÐHHäH1 PH-HäOHHÍa ³esç DeNive³e1ÍPHFHäYHPHHVÉYOH1MH²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ
FNces~ QZFHäHIYOHNH¢H-HÉletç 'HäHI<H1NH¢X+HäFHHYHH1É )YRäHIFH-H RV1-HHÉ 'HäHI<H1PHEHI-Hä0HYOHJÉ le³eeä RV1-HOHäHHHIMlmJeod Oe´gÉJes
meHU{oleced¤27¤
PHQäÍa Ha PH1Q1m³enÍa H1a QZFHäHIYOHNH¢ew~ $eÝNlet Fl³e=ÉOHWa 'H1LYHVÍa 'H1YOH1Í0XHV1H )OHäYOHÍÉ0XHV1HÍa 'H1HIPH1a NH¢X+HVäOHHFHGa
²HH-HHä+HHI/H1-HHU )HIOH1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHUaNH¢X+HäYOHHFHGa'HHä+HÍa'HHVHä2HHÍaNH¢X+HäYOHHFHGa'H1LYHHiÍa+H/HäNHG¢aFHFHäaSHZáÐHHäHaPH-HäOHH1
FefOH1PHÉ-HäOHHÍaHVa'H1LYHHäÍaPHFHäYHPH1)HIOH1PHÉFHäYHPHÍa'H1YOH1MHa²HH-HHä+HHI/H1-HHU)HIOH1²HH-HHä+HHI/H1-HHUa)1FHV)OHHU1FHVaQZFHäHIYOHNH¢HZa
$eÝNlet Fl³e=ÉOHWa'H1HI<H1NH¢X+HäFHHYHH1 )OHäHI<H1ÉNH¢X+HäFHHYHHÍa)YÌäHIFH1-HVOHHUYÌäFHGÉ)-HaRV1-HHÍa'H1HI<H1PHEHI-Hä0H1HIYO-HOHäHI<H1ÉPHEHI-Hä0HYOHJaOHHHäa
HeoeLe&ë-(menë) yeuekeÀejer ceeie&Meer<e&ë (®e) (menm³eë) menefme yeues YeJeë Heew<eë (®e) (nwceefvlekeÀew)
nscevles YeJeew ceeie&Meer<e&ë Heew<e½e ceemeew ($eÝlet) mJeefue²HeéHekeÀew (Deivesë) efJeÐegleë (DevleëMues<eë) ceO³eë mHeMe&ë
(Deefme) (keÀuHesleeced) (ÐeeJeeHe=efLeJeer) (keÀuHevleeced) (DeeHeë) (Dees<eOe³eë) (keÀuHevleeced) (Deive³eë) MJewl³esve
³egõeë HeeJekeÀeë (He=LekedÀ) (cece) (p³ewÿîee³e) p³esÿeveeb Je=×eveeb YeeJee³e (meJe´leeë) efve³ecewë meefnleeë (³es)
(Deive³eë) (mecevemeë) meceeveb cevees ³esY³emles (Devleje) DeeY³evlejs (ÐeeJeeHe=efLeJeer) (Fces) (nwceefvlekeÀew) Gõew
($eÝlet) (DeefYekeÀuHeceeveeë) DeeefYecegK³esve meceLe&³evleë (FvêefceJe) ³eLewée³e&ced (osJeeë) efoJ³eiegCeeë
(DeefYemebefJeMevleg) (le³ee) (osJele³ee) (Deef²jmJeled) (Oe´gJes) ¢{s (meeroleced) efleÿsleeced~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns efce$e! ³eew cece p³ewÿîee³e men½e menm³e½e nwceefvlekeÀeJe=let Deef²jmJeled meeroleced,
³em³eeivesjvleëMues<e FJeeefme, me lJeb lesve ÐeeJeeHe=efLeJeer keÀuHesleeceeHe Dees<eOe³eesçive³e½e He=LekedÀ keÀuHevleeefceefle
peeveerenf ~ ³esçive³e FJeevleje meJe´leeë meceveme Fces Oe´gJes ÐeeJeeHe=efLeJeer keÀuHevleeefcevêefceJe nwceefvlekeÀeJe=let
DeefYekeÀuHeceevee osJee DeefYemebefJeMevleg, les le³ee osJele³ee men ³egõenejefJeneje YetlJee megefKeveë m³egë¤27¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ns ceveg<³eeë! ³eLee efJeÜebmeë mJemegKee³e nscevleÊeez HeoeLee&ved
mesJesjved leLewJeev³eeveefHe mesJe³es³egë¤27¤
HeoeLe&ë-ns efce$epeve! pees (cece) cesjs (p³ewÿîee³e) Je=× Þesÿ peveeW kesÀ nesves kesÀ efue³es (menë) yeuekeÀejer
Deienve (®e) Deewj (menm³eë) yeue ceW He´Je=Êe ngDee Heew<e (®e) ³es oesveeW cenerves (nwceefvlekeÀew) ($eÝlet) nscevle $eÝleg
ceW ngS DeHeves ef®eÚ peeveves Jeeues (Deef²jmJeled) Gme $eÝleg kesÀ HeéCe kesÀ meceeve (meeroleced) efmLej nQ, efpeme $eÝleg kesÀ
(DevleëMues<eë) ceO³e ceW mHeMe& neslee nw, Gme kesÀ meceeve let (Deefme) nw, mees let Gme $eÝleg mes (ÐeeJeeHe=efLeJeer)
DeekeÀeMe Deewj Yetefce (keÀuHesleeced) meceLe& neW, (DeeHeë) peue Deewj (Dees<eOe³eë) Dees<eefOe³eeb Deewj (Deive³eë)
meHesÀoeF& mes ³egkeÌle Deefive (He=LekedÀ) He=LekedÀ-He=LekedÀ (keÀuHevleeced) meceLe& neW, Ssmee peeve (³es) pees (Deive³eë)
Deefive³eeW kesÀ legu³e (Devleje) Yeerlej HeéfJeä nesves Jeeues (meJe´leeë) efve³eceOeejer (mecevemeë) DeefJe©× efJe®eej keÀjves
Jeeues ueesie (Fces) Fve (Oe´gJes) ¢æ{ (ÐeeJeeHe=efLeJeer) DeekeÀeMe Deewj Yetefce keÀes (keÀuHevleeced) meceefLe&le keÀjW,
(FvoéfceJe) SsMJe³e& kesÀ legu³e (nwceefvlekeÀew) ($eÝlet) nscevle $eÝleg kesÀ oesveeW cenerveeW keÀes (DeefYekeÀuHeceeveeë) mevcegKe
neskeÀj meceLe& keÀjves Jeeues (osJeeë) efoJ³e iegCe efyepegueer kesÀ meceeve (DeefYemebefJeMevleg) DeeJesMe keÀjW~ Jes meppeve
ueesie (le³ee) Gme (osJele³ee) He´keÀeMemJeªHe Hejceelcee osJe kesÀ meeLe He´sceye× nes keÀs efve³ece mes Deenej Deewj
efJenej keÀj kesÀ megKeer neW¤27¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ efJeÜeveeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ ³eLee³eesi³e megKe kesÀ efue³es
nscevle $eÝleg ceW HeoeLeeX keÀe mesJeve keÀjW Deewj Jewmes ner otmejeW keÀes Yeer mesJeve keÀjeJeW¤27¤
SkeÀ³esl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ F&MJejes osJelee~ efve®e=efÜke=ÀefleMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLewle¢leg®e¬ebÀ kesÀve me=äefcel³een¤
Deye ³en $eÝlegDeeW keÀe ®e¬eÀ efkeÀmeves j®ee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
6NHä¢HHPOHJ-HOH+H1SHHÉ 'Hä2HHUHYOH+H1SHH+HäHIOH1MHI2Hä+HHIOHMHPHHUOHGa
eIOH1PHHI<HäMPOHJ-HOH1\HÑHHäPHSHOH1\HÑHä&H1P+HHIOH1MHI2Hä+HHIOHMHPHHUOHGa
+H1BHHI<HäMPOHJ-HOH<HWÉOHHYHäPHSHYOH<HWÉOHHYHH1E+HHIOH1MHI2Hä+HHIOHMHPHHUOHGa
PH1+OHHI<HäMPOHJ-HOHPH+OHç H¿1HHHVäÉPHSHYOH2HH1OHHHI2Hä+HHIOHMHPHHUOHG
6NHä¢HHa DeNmlegÉ-H1OH1a+H1SHH)HIOHä+H1ÉSHHÍa'H12HHU1H1YOH1a+H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHä+H1SHHÉ+HäHIOHÍa'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHë~ DeeNmeerNled~
HIOH1PHHI<H1HIMHIOHä HIOH1PHÉHI<HäÍa 'H1POHJÉ-H1OH1a \HÑHäa 'H1PHÉSH1OH1a \HÑHä&HÍa +HHIOHäÍa 'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍa 'HH1PHHU1OHGa +H1ÃHHI<H1HIMHIOHä
+H1ÃHÉHI<HäÍa'H1POHJÉJeNleN~ YetÉOHHHIYHäa'H1PHÉp³eNvleN~ YetÉOHHYHHäFHGa+HHIOHäÍa'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍa'HH1PHHU1OHGaPH1+OHHI<H1HIMHIOHä PH1+OHÉHI<HäÍa
DeNmlegÉJeNleN~ meNHle1H¿1HH1)HIOHäPH+OHH¿1HHäÍa'H1PHÉSH1YOH1a2HH1OHHa'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍa'HH1PHHU1OHG
HeoeLe&ë-(SkeÀ³ee) JeeC³ee (DemlegJele) mlegJevleg (He´peeë) (DeOeer³evle) DeOeer³eleeced (He´peeHeefleë) HeeuekeÀ
F&éejë (DeefOeHeefleë) (Deemeerled) Deefmle (efleme=efYeë) HeéCeesoeveJ³eeveieefleefYeë (DemlegJele) mlegJevleg (ye´ïe)
HejceséejsCe Jesoë (Deme=p³ele) me=äë (ye´ïeCemHeefleë) Jesom³e HeeuekeÀë (DeefOeHeefleë) (Deemeerled) Deefmle (HeáeefYeë)
meceeveef®eÊeyeg×îenbkeÀejceveeseYf eë (DemlegJele) mlegJevleg (Yetleeefve) He=efLeJ³eeoerevf e (Deme=p³evle) mebme=äeefve kegÀJe&vleg
(Yetleeveeced) (Heefleë) HeeuekeÀë (DeefOeHeefleë) Hel³egë Heefleë (Deemeerled) YeJeefle (meHleefYeë)
veeieketÀcce&ke=ÀkeÀueosJeoÊeOeve¡e³es®íeHe´³elvewë (DemlegJele) mlegJevleg (meHle $eÝ<e³eë) Heáe cegK³eHeéCee
cenÊeÊJecenbkeÀejM®eself e (Deme=p³evle) me=p³evles (Oeelee) OeÊee& Hees<ekeÀes Jee (DeefOeHeefleë) meJex<eeb mJeeceer (Deemeerled)
Deefmle~ #De³eb cev$eë Mele08.4.3.3-6 J³eeK³eeleë%¤28¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eë He´peeHeeflejefOeHeefleë meJe&m³e mJeeceeréej Deemeerled leceskeÀ³eeçmlegJele~ meJee&ë
He´peeM®eeOeer³evle, ³ees ye´ïeCemHeeflejefOeHeeflejemeerod ³esvesob meJe&efJeÐeece³eb ye´ïe Jesoesçme=p³ele, leb efleme=efYejmlegJele~ ³esve
Yetleev³eme=p³evle ³ees Yetleeveeb HeeflejefOeHeeflejemeerled, leb meJex ceveg<³eeë HeáeefYejmlegJele~ ³esve meHle $eÝ<e³eesçme=p³evle ³ees
OeeleeçefOeHeeflejemeerled leb meHleefYejmlegJele¤28¤
YeeJeeLe&ë-meJezce&veg<³ewë meJe&m³e peiele GlHeeokeÀes v³ee³eeOeerMeë Hejceséejë mleesleJ³eë ÞeesleJ³ees cevleJ³ees

efveefoO³eeefmeleJ³eë~ ³eLee nscevleÊeez meJex HeoeLee&ë Meerleuee YeJeefvle, leLewJe HejceséejcegHeem³e Meeefvle³egõe
YeJevleg¤28¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (He´peeHeefleë) He´pee keÀe HeeuekeÀ (DeefOeHeefleë) meye keÀe DeO³e#e HejcesMJej
(Deemeerled) nw, Gme keÀer (SkeÀ³ee) SkeÀ JeeCeer mes (DemlegJele) mlegefle keÀjes Deewj efpeme mes meye (He´peeë) He´pee kesÀ
ueesieeW keÀes Jeso Üeje (DeOeer³evle) efJeÐee³egõ efkeÀ³es nQ, pees (ye´ïeCemHeefleë) Jeso keÀe j#ekeÀ (DeefOeHeefleë) meye keÀe
mJeeceer Hejceelcee (Deemeerled) nw, efpeme ves ³en (ye´ïe) mekeÀue efJeÐee³egkeÌle Jeso keÀes (Deme=p³ele) j®ee nw, Gme keÀer
(efleme=efYeë) HeéCe, Goeve Deewj J³eeve Jee³eg keÀer ieefle mes (DemlegJele) mlegefle keÀjes, efpemeves (Yetleeefve) He=efLeJeer Deeefo
YetleeW keÀes (Deme=p³evle) j®ee nw, pees (Yetleeveeced) meye YetleeW keÀe (Heefleë) j#ekeÀ (DeefOeHeefleë) j#ekeÀeW keÀe Yeer
j#ekeÀ (Deemeerled) nw, Gme keÀer meye ceveg<³e (He_®eefYeë) meceeve Jee³eg, ef®eÊe, yegef×, DenbkeÀej Deewj ceve mes
(DemlegJele) mlegefle keÀjW, efpeme ves (meHle $eÝ<e³eë) Heeb®e cegK³e HeéCe, cenÊelJe meceefä Deewj DenbkeÀej meele HeoeLe&
(Deme=p³evle) j®es nQ, pees (Oeelee) OeejCe Jee Hees<eCekeÀÊee& (DeefOeHeefleë) meye keÀe mJeeceer (Deemeerled) nw, Gme keÀer
(meHleefYeë) veeie, ketÀcce&, ke=ÀkeÀue, osJeoÊe Oeve_pe³e, Deewj F®íe leLee He´³elveeW mes (DemlegJele) mlegefle
keÀjes¤28¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eesb keÀes ³eesi³e nw efkeÀ meye peieled kesÀ GlHeeokeÀ v³ee³ekeÀÊee& Hejceelcee keÀer mlegefle keÀj,
megveW efJe®eejW Deewj DevegYeJe keÀjW~ pewmes nscevle $eÝleg ceW meye HeoeLe& Meerleue nesles nQ, Jewmes ner HejcesMJej keÀer
GHeemevee keÀjkesÀ MeeefvleMeerue nesJeW¤28¤
veJeefYejmlegJelesl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ F&MJejes osJelee~ HetJe&m³ee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~
$e³eesoMeefYeefjl³egÊejm³e yeéïeer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë me peielñeäe eEkeÀYetle Fl³een¤
efHeÀj Jen peieled keÀe j®eves Jeeuee kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
vH1-HHI<HäMPOHJ-HOHHI+H1OHMHVäÉPHSH1YOHHHIRäHIOH1MHI2Hä+HOYHHPHHUOHGa
6NH¢HR10HHI<HäMPOHJ-HOHÉH¿1OH-HHVäÉPHSHYOHH¬H 1-HHÉ'HHI2Hä+HOHHÉ'HHPHYHGa
HHHVR10HHI<HäMPOHJ-HOH1FHHPHHäÉ'HPHSHYOHPHE-HOPH1MHVÉHI2Hä+HHIOHMHPHHUOHGa
+HBHR10HHI<HäMPOHJ-HOHH1HFHäPHSH1OHVYRHVÉHI2Hä+HHIOHMHPHHUOHGa
PH+OHR10HHI<HäMPOHJ-HOHLHH1FHHÍ+H10H-HHVäÉPHSHYOH1\HQ1P+HHIOH1MHI2Hä+HHIOHMHPHHUOHG
YH1-HHI<H1HIMHIOHä YH1-HÉHI<HäÍa 'H1POHJÉ-H1OH1a HI+H1OHMäÍa 'H1PHÉSH1YOH1a 'HHIRäHIOHÍa 'HHI2Hä+H1OYHHUOHHI2HäÉ+HOYHHUa 'HH1PHHU1OHGa
61NH¢H1R10HHI<H1HIMOHVäNH¢HÉR10HHI<HäÍa 'H1POHJÉ-H1OH1a H¿1OH-HäÍa 'H1PHÉSH1YOH1a 'HH1¬H1 -HHÍa 'HHI2Hä+HOHH1 )OHHI2HäÉ+HOHHÍa 'HH1PH1YHGa
H1HHV1R10HHI<H1HIMHIOHä HHHVR10HÉHI<HäÍa 'H1POHJÉ-H1OH1a FHHPHHäÍa 'H1PHÉp³eNvOH1a PHE1-H1OPH1MÍa 'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍa 'HH1PHHU1OHGa

+H1BH1R10HHI<H1HIMHIOHä +HÃHÉR10HHI<HäÍa 'H1POHJÉJeNleN~ #eN$eced~ DeNme=ÉSH1OH1a )YÌäÍa 'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2Hä+HHIOHÍa 'HH1PHHU1OHGa PH1+OH1R10HHI<H1HIMHIOHä
PH+OHÉR10HHI<HäÍa'H1POegÉ-H1OH1aÝHH1FHHÍa+H10H-HäÍa'H1PHÉSH1YOH1a\HQ1P+HHIOHäÍa'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍa'HH1PHHU1OHG
HeoeLe&ë-(veJeefYeë) HeéCeefJeMes<ewë (DemlegJele) He´Mebmevleg (efHelejë) HeeuekeÀe Je<ee&o³eë (Deme=p³evle)
GlHeeefoleeë (Deefoefleë) ceelesJe HeeefuekeÀe Yetefceë (DeefOeHelveer) DeefOeHeeflemeefnlee (Deemeerled) Deefmle (SkeÀeoMeefYeë)
oMe HeéCee SkeÀeoMe Deelcee lewë (DemlegJele) mlegJevleg ($eÝleJeë) Jemevleeo³eë (Deme=p³evle) me=äeë (DeeÊe&Jeeë)
$eÝleg<eg YeJee iegCeeë (DeefOeHele³eë) (Deemeved) YeJeefvle ($e³eesoMeefYeë) oMe HeéCee Üs Heéfleÿs $e³eesoMe Deelcee lewë
(DemlegJele) mlegJevleg (ceemeeë) ®ew$eeÐeeë (Deme=p³evle) me=äeë (mebJelmejë) (DeefOeHeefleë) DeefOeÿelee (Deemeerled)
Deefmle (HeáeoMeefYeë) HeéfleHeoeefoefleefLeefYeë (DemlegJele) mlegJevleg mebK³ee³evleg (#e$eced) jep³eb #eef$e³ekegÀueb Jee
(Deme=p³ele) me=äced (Fvêë) Hejcewée³³e&nslegë met³³e&ë (DeefOeHeefleë) DeefOeÿelee (Deemeerled) (meHleoMeefYeë) oMe HeeÐee
De*diegue³e½elJee³et&Je&ÿerJeeefve Üs Heéfleÿs ³eoJee&*d veeYesmlelmeHleoMeb lewë (DemlegJele) mlegJevleg (ûeec³eeë) ûeeces YeJeeë
(HeMeJeë) ieJeeo³eë (Deme=p³evle) (ye=nmHeefleë) ye=nleeb HeeuekeÀes JewM³eë (DeefOeHeefleë) DeefOeÿelee (Deemeerled)
Deefmle~ #De³eb cev$eë Mele08.4.3.7-11 J³eeK³eeleë%¤29¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³esve efHelejesçme=p³evle ³e$eeefOeHelv³eefoeflejemeerled leb ³et³eb veJeefYejmlegJele~
³esveÊe&Jeesçme=p³evle, ³e$eeÊe&Jee DeefOeHele³e DeemebmleceskeÀeoMeefYejmlegJele~ ³esve ceemee Deme=p³evle, HeáeoMeefYeë
mebJelmejesçefOeHeefleë me=ä Deemeerled $e³eesoMeefYejmlegJele~ ³e$esvêesçefOeHeeflejemeerÐesve #e$eceme=p³ele, leb
meHleoMeefYejmlegJele~ ³esve ye=nmHeeflejefOeHeefleë me=ä Deemeerod, ûeec³eeë HeMeJeesçme=p³evle leb Hejceséejb
meHleoMeefYejmlegJele¤29¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! YeJevlees ³esve $eÝlJeeo³eë He´peeHeeuekeÀe efveefce&leeë Heeu³ee½e, ³esve keÀeueefvecee&HekeÀeë
met³³ee&o³eë meJex HeoeLee&ë me=äemleb HejceelceevecegHeemeerjved¤29¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie efpeme ves (efHelejë) j#ekeÀ ceveg<³e (Deme=p³evle) GlHeVe efkeÀ³es nQ, peneb
(Deefoefleë) j#ee kesÀ ³eesi³e (DeefOeHelveer) Del³evle j#ekeÀ ceelee (Deemeerled) nesJes, Gme Hejceelcee keÀer (veJeefYeë)
veJe HeéCeeW mes (DemlegJele) iegCe He´Mebmee keÀjes, efpeme ves ($eÝleJeë) Jemevle Deeefo $eÝleg (Deme=p³evle) j®es nQ, peneb
(DeeÊe&Jeeë) Gve-Gve $eÝlegDeeW kesÀ iegCe (DeefOeHele³eë) DeHeves-DeHeves efJe<e³e ceW DeefOekeÀejer (Deemeved) nesles nQ, Gme
keÀer (SkeÀeoMeefYeë) oMe HeéCeeW Deewj i³eejnJeW Deelcee mes (DemlegJele) mlegefle keÀjes, efpeme ves (ceemeeë) ®ew$eeefo
yeejn cenerves (Deme=p³evle) j®es nQ, (HeáeoMeefYeë) Hevoń efleefLe³eeW kesÀ meefnle (mebJelmejë) mebJelmej (DeefOeHeefleë)
meye keÀeue keÀe DeefOekeÀejer j®ee (Deemeerled) nw, Gme keÀer ($e³eesoMeefYeë) oMe HeéCe, i³eejnJeeb peerJeelcee Deewj oes
HeéfleÿeDeeW mes (DemlegJele) mlegefle keÀjes, efpeve mes (Fvo´ë) Hejce mecHeefÊe keÀe nsleg met³³e& (DeefOeHeefleë) DeefOeÿelee
GlHeVe efkeÀ³ee (Deemeerled) nw, efpemeves (#e$eced) jep³e Jee #eef$e³ekegÀue keÀes (Deme=p³ele) j®ee nw, Gme keÀes
(meHleoMeefYeë) oMe HeebJe keÀer Debiegueer, oes pebIee, oes peeveg, oes Heéfleÿe Deewj SkeÀ veeefYe mes THej keÀe Debie- Fve
me$eneW mes (DemlegJele) mlegefle keÀjes, efpeme ves (ye=nmHeefleë) yeæ[s-yeæ[s HeoeLeeX keÀe j#ekeÀ JewM³e (DeefOeHeefleë)
DeefOekeÀejer j®ee (Deemeerled) nw Deewj (ieéc³eeë) ieéce kesÀ (HeMeJeë) ieew Deeefo HeMeg (Deme=p³evle) j®es nQ, Gme
HejcesMJej keÀer HetJeexõ meye HeoeLeeX mes ³egkeÌle neskesÀ (DemlegJele) mlegefle keÀjes¤29¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! DeeHe ueesie efpemeves $eÝleg Deeefo Òepee kesÀ j#ekeÀ Deewj j#ee kesÀ ³eesi³e HeoeLe& Fme
peieled ceW j®es nQ Deewj efpemeves keÀeue kesÀ efJeYeeie keÀjves Jeeues met³³e& Deeefo HeoeLe& j®es nQ, Gme HejcesMJej keÀer
GHeemevee keÀjes¤29¤
veJeoMeefYeefjl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ peieoerMJejes osJelee~ HetJe&m³e mJeje[d yeéïeer peieleer ívoë~
efve<eeoë mJejë~ He_®eefJebMel³esl³em³e yeéïeer He*defõMívoë~ Heáeceë mJejë¤
veNJeNoNMeHI<HäMPOHJ-HOH0HWRH1HH -HäPHSHVOHHFHQHVMH1HVÉ 'HHI2Hä+HOYHHUÉ'HHPOHH1FHGa
6NHä¢HI-Hj0HOHHPOHJ-H1OHZNHä¢0H+H¢HÍ+H10H-HHVäÉPHSHYOH1-H1&HHVÉHI2Hä+HHIOHMHPHHU1OHGa
HHHVäHI-Hj0HOHHPOHJ-HOHHJÉRHÍ+H10H-HHVäÉPHSHYOH+HWÉHHHI2Hä+HHIOHMHPHHU1led~
+HBHäHI-Hj0HOHHPOHJ-HOHHÉÉMl&HHÍ+H10H-HHVäÉPHSHYOH-HH1HJMHI2Hä+HHIOHMHPHHUOHGa
PH1+OHHI-Häj0HOHHPOHJ-HOH1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHU -HZ{OHHE1 -HPHä-HHV 1RHVÉ 'HHäHIR1OHHÉ 'HäYHJÉJ³een³eBNmleç
61-HHHI2Hä+HOHHÉ Deemeved¤30¤
veNJeNoNMeefYeNefjeflHäYH-HÉR10HHI<HäÍa'H1POHJÉJeNleN~ MetÉêeN³³eez~ DeNme=ÉSHV1OHH1FHGa'H1QHVM1 H1H)OHäQHV1MH1HVa'HHI2Hä+HOYHHU1)OHHI2HäÉ+HOYHHUa
'HH1POHH1FHGa 6NHä¢HI-Hj0H1OHVNHä¢ÉHI-Hj0HOHHa 'H1POHJÉ-H1OH1a 6NHä¢0H+H¢H1 )OHVNHä¢É0H+H¢H1Ía +H10H-HäÍa 'H1PHÉp³eNYOH1a -Hä&HÍa
'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍa 'HH1PHHU1OHGa HHHVäHI-Hj0H1OHVHIOH1 HHäÍÉHI-HE0HOHHa 'H1POHJÉJeNleN~ #egÉÌHÍa +H10H-HäÍa 'H1PHÉp³eNvleN~ HetÉ<ee~
'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍa 'HH1PHHU1OHGa +HÃHäHI-Hj0H1OHVHIOH1 +HÃHäÉHI-Hj0Hl³ee~ DeNmlegÉ-H1OH1a 'HH1Ml&HHÍa +H10H-HäÍa 'H1PHÉp³eNvleN~ JeeN³egë~
'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍa 'HH1PHHU1OHGa PH1+OHHI-Hj0H1OHVHIOHä PH1+OHÉHI-Hj0HOHHa 'H1POHJÉ-H1OH1a ²HH-HHä+HHI/H1-HHU )HIOHä ²HH-HHä+HHI/H1-HHU a HI-Ha
61VOHH1FHGa-HPHäJeë~ ©Nêeë~ DeeNefoNl³eeë~ DeNvegÉJ³eenH1HI9HOHäYHJÉçJ³eenHYHGaOHVa61-Ha'HHI2Hä+HOHH1)OHHI2HäÉ+HOHHÍa'HH1PH1YHG
HeoeLe&ë-(veJeoMeefYeë) oMe HeéCeeë Heáe ceneYetleeefve ceveesyegef×ef®eÊeenbkeÀejwë (DemlegJele) mlegJevleg
(Metêe³eez) Metê½ee³³eex efÜpe½e leew (Deme=p³esleeced) (Denesje$es) (DeefOeHelveer) DeefOeÿe$³eew (Deemleeced) YeJeleë
(SkeÀefJebMel³ee) ceveg<³eeCeece²wë (DemlegJele) (SkeÀMeHeÀeë) Deéeeo³eë (HeMeJeë) (Deme=p³evle) me=äeë (Je©Ceë)
peueced (DeefOeHeefleë) (Deemeerled) ($e³eesefJebMel³ee) Heée²wë (DemlegJele) (#egêeë) vekegÀueHe³e&vleeë (HeMeJeë)
(Deme=p³evle) (Het<ee) HegefäkeÀÊee& Yetieesueë (DeefOeHeefleë) (Deemeerled) (HeáeefJebMel³ee) #egêHeéeJe³eJewë (DemlegJele)
(DeejC³eeë) DejC³es YeJeeë (HeMeJeë) efmebneo³eë (Deme=p³evle) (Jee³egë) (DeefOeHeefleë) (Deemeerled)

(meHleefJebMel³ee) DeejC³eHeMegiegCewë (DemlegJele) (ÐeeJeeHe=efLeJeer) (efJe) efJeefJeOele³ee (Ssleeced) HeéHvegleë (JemeJeë)
Deiv³eeo³eesçäew (©êeë) HeéCeeo³eë (Deeefol³eeë) ®ew$eeo³ees ÜeoMe ceemeeë He´LececeO³eceesÊecee efJeÜebmees Jee
(DevegJ³ee³eved) DevegketÀuele³eeslHeeefoleeë (les) (SJe) (DeefOeHele³eë) (Deemeved)~ #De³eb cev$eë Mele08.4.3.12-16
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³esveeslHeeefoles Denesje$es DeefOeHelveer Deemleeced, ³esve Metêe³ee&Jeme=p³esleeb leb
veJeoMeefYejmlegJele~ ³esveeslHeeefolees Je©CeesçefOeHeeflejemeerÐesvewkeÀMeHeÀeë HeMeJeesçme=p³evle leb
HejceelceeveceskeÀefJebMel³eemlegJele~ ³esve efveefce&leë Het<eeçefOeHeeflejemeerod, ³esve #egêeë HeMeJeesçme=p³evle, leb
$e³eeseJf ebMel³eemlegJele~ ³esveeslHeeefolees Jee³egjefOeHeeflejemeerod ³esveeççjC³eeë HeMeJeesçme=p³evle, leb HeáeefJebMel³eemlegJele~
³esve me=äs ÐeeJeeHe=efLeJ³ewleeced, ³esve jef®elee JemeJees ©êe Deeefol³ee DevegJ³ee³ebmle SJeeçefOeHele³e Deemebmleb
meHleefJebMel³eemlegJele¤30¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³esvee³ee&ë Metêe om³eJe½e ceveg<³eeë me=äe, ³esve mLetuemet#cee HeéefCeosne cenodÛmJeeë
HeMeJe Sles<eeb HeeuevemeeOeveeefve ®e, ³em³e me=äeJeuHeefJeÐeeë meceûeefJeÐee½e efJeÜebmees YeJeefvle, lecesJe ³et³ecegHeem³eb
cev³eOJeced¤30¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce efpememes GlHeVe ngS (Denesje$es) efove Deewj jeef$e (DeefOeHelveer) meye keÀece keÀjeves
kesÀ DeefOekeÀejer (Deemleeced) nQ, efpeme ves (Metoé³³eez) Meto´ Deewj Dee³³e& efÜpe ³es oesveeW (Deme=p³esleeced) j®es nQ, Gme
keÀer (veJeoMeefYeë) oMe HeéCe, Heeb®e ceneYetle, ceve, yegef×, ef®eÊe Deewj DenbkeÀejesb mes (DemlegJele) mlegefle keÀjes~
efpemeves GlHeVe efkeÀ³ee (Je©Ceë) peue (DeefOeHeefleë) HeéCe kesÀ meceeve efHe´³e DeefOeÿelee (Deemeerled) nw, efpeme ves
(SkeÀMeHeÀeë) peg[ æ s SkeÀ KegjeW Jeeues Iees[ æ s Deeefo (HeMeJeë) HeMeg (Deme=p³evle) j®es nQ, Gme keÀer (SkeÀefJebMel³ee)
ceveg<³eeW kesÀ FkeÌkeÀerme DeJe³eJeeW mes (DemlegJele) mlegefle keÀjes, efpemeves yevee³ee (Het<ee) HegefäkeÀejkeÀ Yetieesue
(DeefOeHeefleë) j#ee keÀjves Jeeuee (Deemeerled) nw, efpeme ves (#egoéë) Deeflemet#ce peerJeeW mes ueskeÀj vekegÀue He³³e&vle
(HeMeJeë) HeMeg (Deme=p³evle) j®es nQ, Gme keÀer ($e³eesefJebMel³ee) HeMegDeeW kesÀ lesF&me DeJe³eJeeW mes (DemlegJele) mlegefle
keÀjes~ efpemeves yevee³ee ngDee (Jee³egë) Jee³eg (DeefOeHeefleë) Heeueves neje (Deemeerled) nw, efpemeves (DeejC³eeë) Jeve kesÀ
(HeMeJeë) efmebn Deeefo HeMeg (Deme=p³evle) j®es nQ, (He_®eefJebMel³ee) DeveskeÀeW He´keÀej kesÀ íesìs-íesìs Jev³e HeMegDeeW kesÀ
DeJe³eJeeW kesÀ meeLe DeLee&led Gve DeJe³eJeeW keÀer keÀejeriejer kesÀ meeLe (DemlegJele) He´Mebmee keÀjes, efpemeves yevee³es
(ÐeeJeeHe=efLeJeer) DeekeÀeMe Deewj Yetefce (J³ewleeced) HeéHle nQ, efpeme kesÀ yeveeves mes (JemeJeë) Deefive Deeefo Deeþ HeoeLe&
Jee He´Lece keÀ#ee kesÀ efJeÜeved (©oéë) HeéCe Deeefo Jee ceO³ece efJeÜeved (Deeefol³eeë) yeejn cenerves Jee GÊece efJeÜeved
(DevegJ³ee³eved) DevegketÀuelee mes GlHeVe nQ, (les) (SJe) Jes Deefive Deeefo ner Jee efJeÜeved ueesie (DeefOeHele³eë)
DeefOeÿelee (Deemeved) nesles nQ, Gme keÀer (meHleefJebMel³ee) meÊeeF&me Jeve kesÀ HeMegDeeW kesÀ iegCeeW mes (DemlegJele) mlegefle
keÀjes¤30¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! efpemeves yeéïeCe, #eef$e³e, JewM³e Deewj Meto´ [eketÀ ceveg<³e Yeer j®es nQ, efpemeves mLetue
leLee met#ce HeéefCe³eeW kesÀ Mejerj Del³evle íesìs HeMeg Deewj Fve keÀer j#ee kesÀ meeOeve HeoeLe& j®es Deewj efpemekeÀer me=efä ceW
v³etve efJeÐee Deewj HetCe& efJeÐee Jeeues efJeÜeved nesles nQ, Gmeer Hejceelcee keÀer legce ueesie GHeemevee keÀjes¤30¤
veJeefJebMel³esl³em³e efJeMJeosJe $eÝef<eë~ He´peeHeefleoxJelee~ efve®e=oefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efHeÀj Yeer Jener Gõ efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YH-HäHI-HjMel³eeçmlegJeleN -HYH1P+HOHäHHVÉPHSHYOH1PHHVFHHVÉHI2Hä+HHIOHMHPHHU1OHGa
6NHä¢HIHjMeleeçmlegJele HeŃpeeç 'HäPHSHYOH1H-HH10HHHä-HH1HHHI2Hä+HOHHÉ'HHPH1YHGa
HHäHIPHjMeleeçmlegJele YetÉOHHYHä0HHFHYHG +H1SHH+HäHIOHÍ+HMFHV1ÿÐHHI2Hä+HHIOHMHPHHUOHG¤31¤
YH-HäHI-Hj0H1OHVHIOH1 YH-HäÉHI-Hj0HOHHa'H1POHJÉ-H1OH1a-HYH1P+HOHäHÍa'H1PHÉSH1YOH1aPHHVFHäÍa'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍa'HH1PHHU1OHGa
6NHä¢HIHj0H1OHVOHVNHä¢ÉHIHj0HOHHa 'H1POHJÉ-H1OH1a +H1SHH )HIOHä +H1ÉSHHÍa 'H1PHÉSH1YOH1a H-HHäÍa H1a 'HHä-HHÍa H1a 'HHI2Hä+HOHH1
)OHHI2HäÉ+HOHHÍa 'HH1PH1YHGa HHäHIPHj0H1OHVHIOH1 HHäÍÉHIHj0HOHHa 'H1POHJÉJeNleN~ YetÉOHHHIYHäa 'H10HH1FH1YHGa +H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHä +H1SHHÉ+HäHIOHÍa
+H1MlFHV1áHUa+H1MlFHV1ÉP/HHUHIOHä+HMFHV1ÉP/HHUa'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOeë~ DeeNmeerNled¤31¤
HeoeLe&ë-(veJeefJebMel³ee) SlelmebK³eekewÀJe&vemHeefleiegCewë (DemlegJele) peielñeäejb Hejceelceeveb He´Mebmele
(JevemHele³eë) DeéelLeeo³eë (Deme=p³evle) me=äeë (meesceë) Dees<eefOejepeë (DeefOeHeefleë) DeefOeÿelee (Deemeerled)
YeJeefle (SkeÀef$ebMelee) He´pee²wë (DemlegJele) He´Mebmele (He´peeë) (Deme=p³evle) efveefce&leeë (³eJeeë) efceefÞeleeë (®e)
(De³eJeeë) DeefceefÞeleeë (®e) (DeefOeHele³eë) DeefOeÿeleejë (Deemeved) meefvle HHHTkE0HOHH ceneYetleiegCewë
(DemlegJele) He´Mebmele (Yetleeefve) ceneefvle leÊJeeefve (DeMeec³eved) Meec³eefvle (He´peeHeefleë) He´peeHeeuekeÀ F&éejë
(Hejcesÿer) HejceséejªHes DeekeÀeMes JeeçefYeJ³eeH³e efleÿleerefle (DeefOeHeefleë) DeefOeÿelee (Deemeerled) De$eeçefHe ueeskeÀvlee
Fvêefceefle cev$e$e³eHe´leerkeÀeefve HetJe&JelkesÀveef®eled ef#eHleeveerefle JesÐeced~ #De³eb cev$eë Mele08.4.3.17-19
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³esveeslHeeefoleë meesceesçefOeHeeflejemeerod ³esve les JevemHele³eesçme=p³evle, leb
peieoeréejb veJeefJebMel³eemlegJele~ ³eemeeb ³eJee efceefÞeleeë HeJe&leeo³e½e $emejsCJeeo³e½eeç³eJeeë He´ke=Àl³eJe³eJeeë
meÊJejpemleceebefme iegCeeë HejceeCJeeo³e½eeçefOeHele³e Deemeved, leeë He´pee Deme=p³evle, leceskeÀef$ebMeleemlegJele~ ³em³e
HeÝeeJeeod Yetleev³eMeec³eved, ³eë He´peeHHHIOHÍ+HMFHVáÐHHI2H+HHIOHMHPHHUOHGOHEHHHTkE0HOHHPOHJ-HOH
YeeJeeLe&ë-³esve peieoeréejsCe ueeskeÀeveeb j#eCee³e JevemHel³eeoerved me=ädJee efOe´³evles J³eJemLeeH³evles, me SJe

meJezce&veg<³ew©Heemeveer³eë¤31¤
DeeqmceVeO³ee³es JemevleeÐe=legiegCeJeCe&veeosleoLe&m³e HetJee&çO³ee³eeLexve men mebieeflejmleerefle %es³eced¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie efpeme kesÀ yeveeves mes (meesceë) Dees<eefOe³eeW cesb GÊece Dees<eefOe (DeefOeHeefleë)
mJeeceer (Deemeerled) nw, efpeme ves Gve (JevemHele³eë) HeerHeue Deeefo JevemHeefle³eeW keÀes (Deme=p³evle) j®ee nw, Gme
Hejceelcee keÀer (veJeefJebMel³ee) Gveleerme He´keÀej kesÀ JevemHeefle³eeW kesÀ iegCeeW mes (DemlegJele) mlegefle keÀjes Deewj efpeme ves
GlHeVe efkeÀ³es (³eJeeë) meceefäªHe yeves HeJe&le Deeefo (®e) Deewj $emejsCeg Deeefo (De³eJeeë) efYeVe-efYeVe He´ke=Àefle kesÀ
DeJe³eJe melJe, jpemed Deewj leceesiegCe (®e) leLee HejceeCeg Deeefo (DeefOeHele³eë) cegK³e keÀejCe ªHe DeO³e#e
(Deemeved) nQ, Gve (He´peeë) Heéfme× Dees<eefOe³eeW keÀes efpeme ves (Deme=p³evle) j®ee nw, Gme F&MJej keÀer (SkeÀef$ebMelee)
FkeÀÊeerme He´pee kesÀ DeJe³eJeeW mes (DemlegJele) He´Mebmee keÀjes~ efpemekesÀ HeÝeeJe mes (Yetleeefve) He´ke=Àefle kesÀ HeefjCeece
cenÊelJe kesÀ GHeo´Je (DeMeec³eved) Meevle neW, pees (He´peeHeefleë) He´pee keÀe j#ekeÀ (Hejcesÿer) HejcesMJej kesÀ meceeve
DeekeÀeMe ceW J³eeHekeÀ nes kesÀ efmLele HejcesMJej (DeefOeHeefleë) DeefOeÿelee (Deemeerled) nw, GmekeÀer ($e³eefmb$eMelee)
ceneYetleeW kesÀ lesleerme iegCeeW mes (DemlegJele) He´Mebmee keÀjes¤31¤
YeeJeeLe&ë-efpeme Hejceséej ves ueeskeÀeW keÀer j#ee kesÀ efue³es JevemHeefle Deeefo Dees<eefOe³eeW keÀes j®e kesÀ OeejCe
Deewj J³eJeefmLele efkeÀ³ee nw, Gmeer keÀer GHeemevee meye ceveg<³eeW keÀes keÀjveer ®eeefn³es¤31¤
Fme DeO³ee³e ceW Jemevleeefo $eÝlegDeeW kesÀ iegCe-JeCe&ve nesves mes Fme DeO³ee³e kesÀ DeLe& keÀer mebieefle HetJe&
DeO³ee³e kesÀ DeLe& kesÀ meeLe peeveveer ®eeefn³es¤
o³eevevomejmJeleermJeeefcevee efJejef®eles mebmke=Àleeç³³e&Yee<eeY³eeb efJeYetef<eles megHećeeCe³egõs ³epegJexoYee<³es
®elego&MeesçO³ee³eë mecHetCe&ë¤14¤
³en ³epegJexoYee<³e keÀe ®eewonJeeB DeO³ee³e Hetje ngDee¤
¤Dees3ced¤
DeLe He_®eoMeeçO³ee³eejcYeë
Deesb efJHËHHäHIYHRV-HPHHI-HOHR JHIMlOHHHIYH1+HMH{PHJ-HaHµ1ÌEOH9H1ç'HHPHJ{-HHSHJ
Deives peeleeefvel³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Dem³e He´Lececev$es jepejepeHeg©<ewë eEkeÀ eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
Deye HevońJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe nw, FmekesÀ He´Lece cev$e ceW jepee Deewj jepeHeg©<eeW keÀes keÌ³ee-keÌ³ee keÀjvee
®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
DeiveVäSHH1OHHYHG+H &HJäRHYHÍPH1+HOYHH1YHG+HOHSHHäOHHYed vego peeleJesoë~
'HHI2HäYees ye´tefn megÉceveeNç'HQVä>%1POH-HäPHHFH10HFH {jHIkNJeä/HçGNÓew¤1¤
'HLYHVäaSHH1OHHYHGa+HaYHJÉR1aYH1ÍaPH1+HOYHH1HIYHHIOHPH1É+HOYHHäYHGa+HHIOHa'HSHHäOHHYHGaYHJÉR1aSHH1OH1-HV1R1)HIOHäSHHOHÉ-HVRÍa'HHI2Häa
veNë~ ye´tÉefnN~ megÉceveeN FefleäPHJÉÉFHYHHäÍa'HQVä>YHGaOH-HäaPHH1FHa0HFH {YHGaHIH1-Hä/H)HIOHäHIH1É-Hä/HVa*1µHHI-HOHJÉledçYeew¤1¤
HeoeLe&ë-(Deives) jepeved Jee mesveeHeles (peeleeved) GlHeVeeved Heéfme×eved (He´) (vego) otjs Heéf#eHe~ De$e
Üîe®eesçleefmle* Fefle oerIe&ë (veë) DemceekeÀced (meHelveerved) me+HelveerJe Jele&ceeveevejerved (Heéfle) (Depeeleeved)
DeHe´keÀìeved (vego) He´s<Je& (peeleJesoë) peeleyeue (DeefOe) (veë) Demceeved (ye´tefn) GHeefoMe (megceveeë) He´meVemJeevleë
(Dens[ved) DeveeojcekegÀJe&ved (leJe) (m³eece) (Mece&ved) ie=ns (ef$eJeªLes) $eerefCe
JeªLeev³eeO³eeeflcekeÀeefOeowefJekeÀeefOeYeewelf ekeÀeefve megKeeefve ³eefmceved (GÓew) Goglke=Àäeefve Jemletefve YeJeefvle
³eefmcebmleefmceved¤1¤
DevJe³eë-ns Deives! lJeb vees peeleeved meHelveeved HeĆegoe ns peeleJesomlJecepeeleeved Me$etved vego Demceevens[ved
megceveemlJeb veesçmceeved He´l³eefOeye´tefn ³elees Je³eb leJeesÓew ef$eJeªLes Mece&ved megefKeveë m³eece¤1¤
YeeJeeLe&ë-jepeeefomeY³epevewieg&Hlew½eejwë Heéfme×eçHeéfme×eved Me$etved efveef½el³e JeMeb ves³eeë~ ve keÀm³eeefHe
Oeeefce&keÀm³eeveeojesçOeeefce&keÀm³eeoj½e keÀÊe&J³eë, ³eleë meJex meppevee efJeéemleeë mevlees jeä^s Jemes³egë¤1¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) jepeved Jee mesveeHeles! DeeHe (veë) nceejs (peeleeved) Heéfme× (meHelveeved) Me$egDeeW keÀes
(He´, vego) otj keÀerepf e³es~ ns (peeleJesoë) Heéfme× yeueJeeved! DeeHe (Depeeleeved) DeHeéfme× Me$egDeeW keÀes (vego) Hes´jCee
keÀerefpe³es Deewj nceeje (Dens[ved) Deveeoj ve keÀjles ngS (megceveeë) He´meVeef®ele DeeHe (veë) (Heéfle) nceejs Heéfle
(DeefOeye´tefn) DeefOekeÀ GHeosMe keÀerepf e³es, efpememes nce ueesie (leJe) DeeHe kesÀ (GÓew) GÊece HeoeLeeX mes ³egõ
(ef$eJeªLes) DeeO³eeeflcekeÀ, DeeefOeYeewelf ekeÀ Deewj DeeefOeowefJekeÀ Fve leerveeW megKeeW kesÀ nsleg (Mece&ved) Iej ceW (m³eece)
megKeer nesJeW¤1¤
HeáeoMeesçO³ee³eë 735
YeeJeeLe&ë-jepee Deeefo v³ee³eeOeerMe meYeemeoeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ iegHle otleesb mes Heéfme× Deewj DeHeéfme×
Me$egDeeW keÀes efveM®e³e keÀjkesÀ JeMe ceW keÀjsb Deewj efkeÀmeer Oecee&lcee keÀe eflejmkeÀej Deewj DeOeceea keÀe melkeÀej Yeer keÀYeer
ve keÀjW, efpeme mes meye meppeve ueesie efJeMJeemeHetJe&keÀ jep³e ceW JemeW¤1¤
menmee peeleeefvel³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHeÀj Yeer Jener HetJeesõ efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHQäPHHSHH1OHHYHG+H&HJäRHYHÍPH1+HOYHH1YHG+HOHSHHäOHHYHGSHHOH-HVRHVYHJRP-Ha
'HHI2HäYHHV\HWHIQPHJFHYH1PHFHHäYHHV-H1Hj PHHäFH1+H&HäJRHYHÍPH1+HOYHHäYHG¤2¤
PHQäPHHaSHH1OHHYHGa+HaYHJÉoN~ veNë~ meNHelveeNefveefleä PH1É+HOYHHäYHGa+HHIOHäa'HSHHäOHHYHGaSHH1OH1-HV1R1 )HIOHä SHHOHÉ-HVRÍaYHJÉoNmJeN~
'HHI2HäaYH1Ía\HWÉefnN~ megÉFH1YH1PHFHHäYH1)HIOHäPHJÉFHYH1PHFHHäYHÍa-H1HFHGaPHH1FH1a+HaYHJÉR1aYH1ÍaPH1+HOYHH1HIYHHIOHäPH1É+HOYHHäYHG
HeoeLe&ë-(menmee) yeuesve men (peeleeved) HeéogYet&leeved efJejeseOf eveë (He´) (vego) efJepe³emJe~ De$e
Üîe®eesçleefmle* Fefle oerIe&ë (veë) DemceekeÀced (meHelveeved) meHelveerJe JeÊe&ceeveeved Me$etved (Heéfle) (Depeeleeved)
³eg×sçHe´keÀìeved Me$egmesefJevees efce$eeved (peeleJesoë) peeleHe´%eeve (vegomJe) He=LekedÀ kegÀ© (DeefOe) (veë) (ye´tefn)
efJepe³eefJeefOecegHeefoMe (megcevem³eceeveë) megÿg efJe®eej³eved (Je³eced) (m³eece) YeJesce (He´) (vego) efnefvOe~ De$eeefHe
HetJe&JeÎerIe&ë (veë) DemceekeÀced (meHelveeved) efJejesOes JeÊe&ceeveeved mecyeefvOeveë¤2¤
DevJe³eë-ns peeleJesomlJeb veë menmee peeleeved meHelveeved HeĆego~ leeved He´l³epeeleeved vegomJe~
megcevem³eceevemlJeb veesçefOe yetéfn~ Je³eb leJe mene³eeë m³eece~ ³eeVeë meHelveeved lJeb HeĆego leeved Je³eceefHe
HeĆegosce¤2¤
YeeJeeLe&ë-³es jepeYe=l³eeë Me$egefveJeejCes ³eLeeMeefõ ve He´³elevles les mec³eioC[îeeë~ ³es mJemene³eeë
m³egmleeved jepee melkegÀ³ee&led¤2¤
HeoeLe&ë-ns (peeleJesoë) He´ke=Àä %eeve keÀes HeéHle ngS jepeved! DeeHe (veë) nceejs (menmee) yeue kesÀ meefnle
(peeleeved) Heéfme× ngS (meHelveeved) Me$egDeeW keÀes (HeĆego) peerefle³es Deewj Gve (Heéfle) (Depeeleeved) ³eg× ceW efíHes ngS
Me$egDeeW kesÀ mesJekeÀ efce$eYeeJe mes Heéfme×esb keÀes (vegomJe) He=LekedÀ keÀerefpe³es leLee (megcevem³eceeveë) De®ís He´keÀej
efJe®eejles ngS DeeHe (veë) nceejs efue³es (DeefOeye´tefn) DeefOekeÀlee mes efJepe³e kesÀ efJeOeeve keÀe GHeosMe keÀerefpe³es
(Je³eced) nce ueesie DeeHe kesÀ mene³ekeÀ (m³eece) nesJeW, efpeve (veë) nceejs (meHelveeved) efJejesOe ceW He´Je=Êe
mecyeefvOe³eeW keÀes DeeHe (HeĆego) ceejW, Gve keÀes nce ueesie Yeer ceejW¤2¤
YeeJeeLe&ë-jepee keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees jep³e kesÀ mesJekeÀ Me$egDeeW kesÀ efveJeejCe keÀjves ceW ³eLeeMeefkeÌle He´³elve ve
keÀjW Gve keÀes De®ís He´keÀej oC[ osJes Deewj pees DeHeves mene³ekeÀ neW, Gve keÀe melkeÀej keÀjW¤2¤
<ees[Meerl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ ocHeleer osJeles~ yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe HeefleHelveerOecce&ceen¤
Deye m$eer-Heg©<e keÀe Oece& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
<eesN[NMeer mleesceNç'HHVSHHV1RHI-Hä&HEHOHJ0HO-HHHIMlj0HPOHHVFHHV1-HHH[1RHI-Hä&HFHGa
DeNivesë Hegjer{HFH1PH+PHHV1YHHFH1OHHO-HH1HI-H0-HVäç'H1HI<HLHä&HYOHJRV1-HHÍ~
POHHVFHä+HáH,HÉOH-HäOHHU1QPHHUäR+H1SHH-HäR1PFHVRHI-H1&HHHSHäP-H
<eesN[NMHHUa POHHVFHäÍa 'HHVSHäÍa RHI-Hä&HFHGa H1OHJÉH1O-HH1HIMlj0H )HIOHä HOHJÍÉH1O-HH1HIMlj0HÍa POHHVFHäÍa -HH {Ía RHI-Hä&HFHGa
'H1LYHVÍa+HJMHUäHFHGa'H1HIPH1a'H+PHäÍaYHHFHäaOHHFHGaO-HH1aHI-HËHVäa'H1HI<HaLHÉCeNvlegÉaRV1-HHÍaPOHHVFHä+HÉÿsefleN POHHVFHäÉ+HáHa,HÉOH-H1OHHU1HIOHä
Ie=ÉOHÉ-HäOHHUa)1QaPHHU1R1a+H1SHH-H1HIRHIOHä+H1SHHÉ-HäOHGa'H1PFHV)OH1PFHVaRHI-H1&HHaH1SH1P-H1
HeoeLe&ë-(<ees[Meer) He´Memleeë <ees[Me keÀueeë meefvle ³eefmceved meë (mleesceë) mleeslegcen&ë (Deespeë)
Heje¬eÀceë (oéfJeCeced) Oeveced (®eleg½elJeeeEjMeë) SlelmebK³eeHetjkeÀes ye´ïe®e³e&J³eJenejkeÀjë (mleesceë) mlegJeefvle ³esve
meë (Je®e&ë) DeO³e³eveced (oéfJeCeced) yeueb Jee (Deivesë) HeeJekeÀm³e (Hegjer<eced) HetefÊe&keÀjced (Deefme) (DeHmeë) ve
efJeÐeles HejHeoeLe&m³eeHmees Ye#eCeb ³em³e meë (veece) Heéfme×ced (leeced) (lJee) lJeeced (efJeMJes) (DeefYe) (ie=Cevleg)
He´Mebmevleg (osJeeë) efJeÜebmeë (mleesceHe=ÿe) mleesceeë He=ÿe %eeHeef³elegefceäe ³em³eeë mee (Ie=leJeleer) He´Memleep³eeefo³egõe
(Fn) ie=neÞeces (meero) (He´peeJeled) ye»îeë He´pee ³emceeled leled (Demces) DemceY³eced (oéfJeCee) oéfJeCeb Oeveced~
De$e megHeeb meguegefiel³eekeÀejosMeë (³epemJe) osenf ¤3¤
DevJe³eë-³eë <ees[Meer mleesce Deespees oéfJeCeb ³e½eleg½elJeeefjbMeë mleescees veece Je®eex oéfJeCeb ®e ooeefle,
³eesçivesë Hegjer<eb HeéHleesçHmeesçefme, leb lJee lJeeb ®e efJeMJes osJee DeefYeie=Cevleg~ mee lJeb mleesceHe=ÿe Ie=leJeleer meleern
ie=neÞeces meero, Demces He´peeJeod oéfJeCee ³epemJe¤3¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë <ees[MekeÀueelcekesÀ peieefle efJeÐeeyeueb efJemlee³³e& ie=neÞeceb ke=ÀlJee efJeÐeeoeveeoerevf e
keÀcee&efCe meleleb keÀe³³ee&efCe¤3¤
HeoeLe&ë-pees (<ees[Meer) He´Mebefmele meesuen keÀueeDeeW mes ³egõ (mleesceë) mlegefle kesÀ ³eesi³e (Deespeë) Heje¬eÀce
(oéfJeCeced) Oeve keÀes pees (®elegM®elJeeefjbMeë) ®eJeeueerme mebK³ee keÀes HetCe& keÀjves Jeeuee ye´ïe®e³e& keÀe Dee®ejCe
(mleesceë) mlegefle keÀe meeOeve (veece) Heéfme× (Je®e&ë) Heæ{vee Deewj (oéfJeCeced) yeue keÀes osleer nw, pees (Deivesë)
Deefive keÀer (Hegjer<eced) HetefÊe& keÀes HeéHle (DeHmeë) otmejs kesÀ HeoeLeeX kesÀ Yeesie keÀer F®íe mes jefnle (Deefme) nes, Gme
(lJee) Heg©<e leLee (leeced) m$eer keÀer (efJeMJes) meye (osJeeë) efJeÜeved ueesie (DeefYeie=Cevleg) He´Mebmee keÀjW mees let
(mleesceHe=ÿe) Fä mlegefle³eeW keÀes peeveves Jeeueer (Ie=leJeleer) He´Mebefmele Ieer Deeefo HeoeLeeX mes ³egõ (Fn) Fme ie=neÞece
ceW (meero) efmLele nes Deewj (Demces) nceejs efue³es (He´peeJeled) yengle mevleeveeW kesÀ nsleg (oéfJeCee) Oeve keÀes (³epemJe)
efo³ee keÀj¤3¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meesuen keÀuee ªHe peieled ceW efJeÐeeªHe yeue keÀes HewÀuee Deewj ie=neÞece
keÀj kesÀ efJeÐeeoeveeefo keÀceeX keÀes efvejvlej efkeÀ³ee keÀjW¤3¤
SJeMívo Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ Yegefjieeke=ÀefleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ceveg<³eeë Òe³elvesve meeOevewë megKeeefve Je×&³eeqvlJel³een¤
ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ He´³elveHetJe&keÀ meeOeveeW mes megKe yeæ{eJeW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
SJeNMíYRHV1 -HHIMä-H10ÏYRäÍ 0H1F<HW0ÏYRäÍ +HHIMl<HW0ÏYRäçDeeN®í®ívoesN FHYH10ÏYRHV1 -HH10ÏYRä1Í
efmevOegÉ0ÏYRäÍ PHFHJÉR0ÏYRäÍ PHHIMME1 ÏYRäÍ NH¢1NHJ¢+HG ÏYRäHIkNH¢1NHJ¢+HG ÏYRäÍ NH¢H1-HE ÏYRHVäçDe*dkegÀÉHeb
ívoesNçHMä+H GHI×10ÏYRäÍ +H1R+HäHI G×10ÏYRHVäHI-HÆ1HM+HäHI G×NMívoë #egÉjMívoesN Ye´peN0ÏYRäÍ
6-HäÍaÏYRäÍa-HHIMä-HÍaÏYRäÍa0H1F<HWHIMHIOHä 0H1FHGÉ<HWÍaÏYRäÍa+H1HIMl<HWHIMHIOHä +HHIMlÉ<HWÍaÏYRäÍa'HH1ÏHIROHH1ÉÏOed~
ÏYRäÍa FHYHäÍa ÏYRäÍa -HHäÍa ÏYRäÍa HIPHY2HJäÍa ÏYRäÍa PH1FHJÉÌÍa ÏYRäÍa PH1HIMlMFHGa ÏYRäÍa NH¢1NHJ¢+HGa ÏYRäÍa HIH1NH¢1NHJ¢HI\HHIOHä
HIHÉNH¢1NHJ¢+HGa ÏYRäÍa NH¢H1-HFHGa ÏYRäÍa 'H1 NHJ¢É+HFHGa ÏYRäÍa 'H1HMä+H GHI×1HIMOH1HMäÉ+H GHI×Ía ÏYRäÍa +H1R+Hä GHI×HIMHIOHä
+H1RÉ+Hä GHI×ÍaÏYRäÍaHI-H1ÆH1M+Hä GHI×ÍaHI-H1POHH1M+Hä GHI×1HIMHIOHäHI-HPOHH1MÉ+Hä GHI×ÍaÏYRäÍaHJÉMÍaÏYRäÍa<HSHäÍaÏYRäÍ
HeoeLe&ë-(SJeë) %eeveced (ívoë) Deevevoced (JeefjJeë) mel³emesJeveced (ívoë) megKeHeóced (MecYetë) megKeb
YeeJegkeÀë (ívoë) Dee¼eokeÀejer J³eJenejë (HeefjYetë) meJe&leë Heg©<eeLeea (ívoë) mel³eHeóerHekeÀë (Dee®íled)
oes<eeHeJeejCeced (ívoë) Tpe&veced (ceveë) mebkeÀuHees efJekeÀuHeë (ívoë) He´keÀeMekeÀjced (J³e®eë) MegYeiegCeJ³eeefHleë
(ívoë) DeevevokeÀeefj (efmevOegë) veoerJe ®eueveced (ívoë) (mecego´ë) meeiej FJe ieecYeer³³e&ced (ívoë) DeLe&keÀjced
(meefjjced) peueefceJe mejuelee keÀesceuelee (ívoë) peueefceJe Meeefvleë (keÀkegÀHed) efoefieJe ³eMeë (ívoë) HeéfleÿeHeóced
(ef$ekeÀkegÀHed) $eereCf e keÀeefve megKeeefve mkegÀYveeefle ³esve keÀce&Cee leled~ De$e íevomees JeCe&ueesHe Fefle meueesHeë (ívoë)
DeevevokeÀjced (keÀeJ³eced) keÀefJeefYeefve&efce&leced (ívoë) He´keÀeMekeÀced (De*dkegÀHeced) De*dketÀefve kegÀefìueeefve ieceveeefve Heeefle
j#eefle leppeueced (ívoë) le=efHlekeÀjb keÀce& (De#ejHe*defõë) Demeew ®e ueeskeÀë (ívoë) DeevevokeÀjë (HeoHe*defõë)
De³eb ueeskeÀë (ívoë) megKemeeOekeÀë (efJeäejHe*defõë) meJee& efoMeë (ívoë) megKemeeefOekeÀeë (#egjë) #egj FJe
ísokeÀ Deeefol³eë (ívoë) efJe%eeveced (Ye´peë) oerHleced~ De$e JeCe&J³el³e³esve ÛmJelJeced (ívoë)
mJe®ívoevevokeÀjë¤4¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb HejceHe´³elvesvewJeMívoes JeefjJeMívoë MecYetMívoë HeefjYetMívo Dee®í®ívoes
ceveMívoes J³e®eMívoë efmevOegMívoë mecego´Mívoë meefjjb ívoë keÀkegÀHed ívoHIkkeÀkegÀHívoë keÀeJ³eb
ívoesç*dkegÀHeb ívoesç#ejHe*defõMívoë HeoHe*defõMívoes efJeäejHe*defõMívoë #egjMívoes Ye´peMívoë megKee³e

meeOvegle¤4¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee Oec³e&keÀce&Heg©<eeLee&vegÿevesve efHe´³ee YeJeefvle les meJexY³eë me=efämLeHeoeLexY³eë megKeeefve
mebieńerlegb MekeÌvegJeefvle¤4¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie GÊece He´³elve mes (SJeë) (ívoë) Deevevooe³ekeÀ %eeve (JeefjJeë)
mel³emesJeveªHe (ívoë) megKeoe³ekeÀ (MecYetë) megKe keÀe DevegYeJe (ívoë) DeevevokeÀejer (HeefjYetë) meye Deesj mes
Heg©<eeLeea (ívoë) mel³e keÀe He´keÀeMekeÀ (Dee®íled) oes<eeW keÀe nìevee (ívoë) peerJeve (ceveë) mebkeÀuHe
efJekeÀuHeelcekeÀ (ívoë) He´keÀeMekeÀejer (J³e®eë) MegYe iegCeeW keÀer J³eeefHle (ívoë) DeevevokeÀejkeÀ (efmevOegë) veoer kesÀ
legu³e ®euevee (ívoë) mJelev$elee (mecego´ë) mecego´ kesÀ meceeve iecYeerjlee (ívoë) He´³eespeveefmeef×keÀejer (meefjjced)
peue kesÀ legu³e keÀesceuelee (ívoë) peue kesÀ meceeve Meeefvle (keÀkegÀHed) efoMeeDeeW kesÀ legu³e GppJeue keÀerefle& (ívoë)
Heéfleÿe osves Jeeuee (ef$ekeÀkegÀHed) DeO³eelceeefo leerve megKeeW keÀe HeéHle keÀjves Jeeuee keÀce& (ívoë) DeevevokeÀejkeÀ
(keÀeJ³eced) oerIe&oMeea keÀefJe ueesieeW ves yevee³ee (ívoë) He´keÀeMekeÀ, efJe%eeveoe³ekeÀ (De*dkegÀHeced) ìsæ{er ieefle Jeeuee
peue (ívoë) GHekeÀejer (De#ejHe*defkeÌleë) HejueeskeÀ (ívoë) DeevevokeÀejer (HeoHe*defkeÌleë) ³en ueeskeÀ (ívoë)
megKemeeOekeÀ (efJeäejHe*defkeÌleë) meye efoMee (ívoë) megKe keÀe meeOekeÀ (#egjë) ígje kesÀ meceeve HeoeLeeX keÀe ísokeÀ
met³³e& (ívoë) efJe%eevemJeªHe (Ye´peë) He´keÀeMece³e (ívoë) mJe®í DeevevokeÀejer HeoeLe& megKe kesÀ efue³es efme×
keÀjes¤4¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Oece&³egkeÌle keÀce& ceW Heg©<eeLe& keÀjves mes meye kesÀ efHe´³e nesvee De®íe mecePeles nQ, Jes
meye me=efä kesÀ HeoeLeeX mes megKe uesves keÀes meceLe& nesles nQ¤4¤
Dee®í®ívo Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ efve®e=oefYeke=ÀefleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe ceveg<³ewë Òe³elvesve mJeelev$³eb efJeOes³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ He´³elve kesÀ meeLe mJelev$elee yeæ{eJesb, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HH1ÏÏYRäÍ +H1ÏÏYRäÍ PH1EHÏYRHVä HI-H1HÏYRHVä \HÉQÏYRHVä jLevleMlBÏYRHVä HIYHNH¢H1H0ÏYRHVä
efJeJeNOeMívoesN efieMl0ÏYRHV1 <HSH10ÏYRäÍ meNjPOHJ+HG ÏYRHVäçvegÉägHed ívoNç6-H10ÏYRHV1 -HHIMä-H10ÏYRHV1 -HH10ÏYRHVä
-HH1PNH¢ÏYRHV1 HI-H+Hä¹H 10ÏYRHVä HI-H0HH1XHE ÏYRä0Ï1HIR0ÏYRHVä RWMesnNCeb ÏYRäPOHNYRE1 ÏYRHVäçDe*dkeÀeN¹b
ÏYRäÍ
'HH1ÏHIROHH1ÉÏOHGaÏYRäÍa+H1ÏHIRHIOHä +H1ÉÏOHGaÏYRäÍaPHE1HHIRHIOHä PH1FHGÉHOHGaÏYRäÍaHI-H1HHIRHIOHä HI-H1ÉHOHGa ÏYRäÍa
ye=ÉQOHGaÏYRäÍaMl/H1YOH1MHIFHHIOHä M/HFHGÉOH1MFHGaÏYRäÍaHIYH1NH¢H1H)HIOHä HIYHÉNH¢H1HÍaÏYRäÍaHI-H1-H12H)HIOHä HI-HÉ-H12HÍaÏYRäÍaHILHMäÍa
ÏYRäÍa<HSHäÍa ÏYRäÍa PH1jÉPOHJHI\H1HIOHä PH1FHGÉPOHJ+HGa ÏYRäÍa 'H1YHJÉägHed~ DeNvegÉPOHJHI\HOHäYHJÉÉPOHJ+HGa ÏYRäÍa6-HäÍa ÏYRäÍa-HHIMä-HÍa
ÏYRäÍa -HHäÍa ÏYRäÍa -H1H1PNH¢OHGa -H1H1ÍNH¢HIRHIOHä -HH1ÍÉNH¢OHGa ÏYRäÍa HI-H+Hä¹H 1Ía HI-HP+Hä¹H 1 )HIOH1 HI-HÉP+Hä¹H Ía ÏYRäÍa
HI-H10HH1XHHIFHHIOHä HI-HÉ0HH1XHFHGa ÏYRäÍa Ï1HIRÍa ÏYRäÍa RWÉMHV1Q1&HHIFHHIOHä RJÍÉMHV1Q1&HFHGa ÏYRäÍa OH1YRFHGa ÏYRäÍa
DeN¹eÉHIFHOHäÉ'H1FHGaÏYRäÍ¤5¤
HeoeLe&ë-(Dee®íled) mecevleeled HeeHeefveJeejkebÀ keÀce& (ívoë) He´keÀeMeveced (He´®íled) He´³elvesve
ogämJeYeeJeotjerkeÀjCeeLe&b keÀce& (ívoë) Glmeenveced (meb³eled) meb³eceë (ívoë) yeueced (efJe³eled) efJeefJeOewë
He´keÀejw³e&leles ³esve leled (ívoë) Glmeenë (ye=nled) cenÜOe&veced (ívoë) mJeelev$³eced (jLevlejced) ³eoefmceved ueeskesÀ
leejkebÀ JemlJeefmle leled (ívoë) mJeerkeÀjCeced (efvekeÀe³eë) efveef®evJeefvle GHemeceeoOeles ³esve Jee³egvee leled (ívoë)
mJeerkeÀjCeced (efJeJeOeë) efJeMes<esCe yeOveefvle HeoeLee& ³eefmcebmleovleefj#eced (ívoë) He´keÀeMeveced (efiejë) ieer³e&les
efveieu³eles ³eosveb leled (ívoë) mJeerkeÀjCeced (Ye´peë) Yeépeles He´keÀeMeles ³eesçefiveë meë (ívoë) mJeerkeÀjCeced
(mebmlegHed) mec³ekedÀ mlegYveeefle MeyoeLe&mecyevOeeved ³e³ee mee JeekedÀ (ívoë) Dee¼eokeÀeefj (DevegägHed) ÞeglJee He½eeled
mlegYveeefle peeveeefle MeekeefCe ³e³ee ceveveef¬eÀ³e³ee mee (ívoë) GHeosMeë (SJeë) HeéHeCeced (ívoë) He´³eleveced
(JeefjJeë) efJeÜlHeefj®ejCeced (ívoë) mJeerkeÀjCeced (Je³eë) peerJeveced (ívoë) mJeeOeerveced (Je³emke=Àled)
³eÜ³emkeÀjesefle leppeerJevemeeOeveced (ívoë) mJeerkeÀjCeced (efJe<He×e&ë) efJeMes<esCe ³eë mHeO³e&les meë (ívoë)
HeóerHeveced (efJeMeeueced) efJemleerCe¥ keÀce& (ívoë) HeefjieńCeced (íefoë) efJeIveeHeJeejCeced (ívoë) megKeeJenced
(otjesnCeced) ogëKesve jes{gcen&ced (ívoë) Tpe&veced (levoćed) mJelev$eleekeÀjCeced (ívoë) He´keÀeMeveced (De¹e¹ced)
ieefCeleefJeÐee (ívoë) mebmLeeHeveced¤5¤
DevJe³eë-ceveg<³ewje®í®ívoë He´®í®ívoë meb³e®ívoes efJe³e®ívoes ye=n®ívoes jLevlejb ívoes
efvekeÀe³eMívoes efJeJeOeMívoes efiejMívoes Ye´peMívoë mebmlegHívoesçvegägHed ívoë SJeMívoes JeefjJeMívoes
Je³eMívoes Je³emke=À®ívoes efJe<He×e&Mívoes efJeMeeueb ívoMíefoMívoes otjesnCeb ívomlevo´b ívoesç¹e¹b ívoë
mJeerke=Àl³e He´®ee³e& He´³eefleleJ³eced¤5¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë Heg©<eeLes&ve Heejlev$³eneefveë mJeelev$³emJeerkeÀjCeb meleleb efJeOes³eced¤5¤
HeoeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ (Dee®íled) De®ís He´keÀej HeeHeeW keÀer efveJe=efÊe keÀjves neje keÀce& (ívoë)
He´keÀeMe (He´®íled) He´³elve mes ogä mJeYeeJe keÀes otj keÀjves Jeeuee keÀce& (ívoë) Glmeen (meb³eled) meb³ece (ívoë)
yeue (efJe³eled) efJeefJeOe ³elve keÀe meeOekeÀ (ívoë) Oew³³e& (ye=nled) yengle Je=ef× (ívoë) mJelev$elee (jLevlejced)
mecego´ªHe mebmeej mes Heej keÀjves Jeeuee HeoeLe& (ívoë) mJeerkeÀej (efvekeÀe³eë) meb³eesie keÀe nsleg Jee³eg (ívoë)
mJeerkeÀej (efJeJeOeë) efJeMes<e keÀjkesÀ HeoeLeeX kesÀ jnves keÀe mLeeve Devleefj#e (ívoë) He´keÀeMeªHe (efiejë) Yeesieves
³eesi³e DeVe (ívoë) ieńCe (Ye´peë) He´keÀeMeªHe Deefive (ívoë) ues uesvee (mebmlegHed) De®ís He´keÀej MeyoeLe&
mecyevOeeW keÀes peveeves nejer JeeCeer (ívoë) DeevevokeÀejkeÀ (DevegägHed) megveves kesÀ Heerís Meem$eeW keÀes peeveves nejer ceve
keÀer ef¬eÀ³ee (ívoë) GHeosMe (SJeë) HeéefHle (ívoë) He´³elve (JeefjJeë) efJeÜeveeW keÀer mesJee (ívoë) mJeerkeÀej
(Je³eë) peerJeve (ívoë) mJeeOeervelee (Je³emke=Àled) DeJemLeeJe×&keÀ peerJeve kesÀ meeOeve (ívoë) ieńCe (efJe<He×e&ë)
efJeMes<e keÀjkesÀ efpememes F&<³ee& keÀjs Jen (ívoë) He´keÀeMe (efJeMeeueced) efJemleerCe& keÀce& (ívoë) ieńCe keÀjvee
(íefoë) efJeIveeW keÀe nìevee (ívoë) megKeeW keÀes Hengb®eeves Jeeuee (otjesnCeced) ogëKe mes ®eæ{ves ³eesi³e (ívoë) yeue
(levoćed) mJelev$elee keÀjvee (ívoë) He´keÀeMe Deewj (De¹e¹ced) ieefCeleefJeÐee keÀe (ívoë) mec³ekedÀ mLeeHeve keÀjvee
mJeerkeÀej Deewj He´®eej kesÀ efue³es He´³elve keÀjW¤5¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Heg©<eeLe& keÀjves mes HejeOeervelee ígæ[e kesÀ mJeeOeervelee keÀe efvejvlej
jefMcevesl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ efJeje[efYeke=ÀefleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe efJeÜefÓë HeoeLe&efJeÐee %eeleJ³esl³een¤
efJeÜeveeW keÀes HeoeLe&efJeÐee kesÀ peeveves keÀe GHee³e keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e cesb keÀne nw¤
MlHI0FHYHHä PH1OHHHä PH1OHE HISHäY-H1 +HVHIOHäYHH1 2H1FH {&HH1 2Hce¥ { HISH1Y-HHHIY-äHOHH HIR1-HH HIR-H HISHY-H
PH1HIY2HYHH1YOHHIMäHV&HH1YOHHIM{HE HISHY-H +HHIOH1HI2HYHHä +HHI/H1-HH +HäHI/H1-HH5 HISHäY-H HI-HäNcYesveN Je=äîeeN Je=efä efpevJe
HeŃJe³eeç¼HQäHISH Y-HHYHJÉ³ee jHHH1 MHHHU HISHY-HHV1HI0HSHH1 -HPHJä<HHV1 -HPHWäef_pevJe
+HNHV¢1OHVYHHäHIR1OHV<Häç'HHHIR1OHHHIB{SHY-H1
MlHI0FHYHHäa PH1OHHHäa PH1OHFHGa HISH1Y-H1a +HVHIOH1YHVHIOH1 +HÉ)HIOHäYHHa 2HFH {&HHa 2HFH {FHGa HISH1Y-H1a 'HHIY-H1OHVOHYHJäÉ)OHHa HfoNJee~
HIR-HäFHGa HISH1Y-H1a PH1HIY2HYHVHIOHä PH1FHGÉHI2HYHHäa 'H1YOHHIM{HV&Ha 'H1YOHHIM{HFHGa HISH1Y-H1a +H1HIOH1HI2HYHVHIOHä +HHIOH1ÉHI2HYHHäa +HÉefLeNJ³ee~ He=ÉefLeNJeerced~
HISH1Y-H1a HI-H1Æ1F<HVYHäa -HÆÐHHäa -HHIÆäFHGa HISH1Y-H1a +H1-HHVHIOHä +H1É-HHHäa 'H¼Häa 'HQäÍa HISH1Y-H1a 'H1YHJÉHVOHäYHJÉÉHHa MHHHäa MHHHUäFHGa
HISH1Y-H1a*1HI0HSHHäa-HPHJä<H1)HIOH1-HPHJÉä <HÍa-HPHWäYHGaHISH1Y-H1a+H1NH¢1VOHVYHVHIOHä+HÉNHV¢1OHVYHäa'HH1HIR1OHV<HäÍa'HH1HIR1OHHYHGaHISH1Y-H1
HeoeLe&ë-(jefMcevee) efkeÀjCemecetnsve (mel³ee³e) meefle JeÊe&ceeves YeJee³e mLetuee³e HeoeLe&mecetne³e (mel³eced)
DeJ³eefYe®eeefj keÀce& (efpevJe) HeéHvegefn (He´seflevee) He´ke=ÀäefJe%eeve³egkeÌlesve (Oece&Cee) v³ee³ee®ejCesve (Oece&ced) (efpevJe)
peeveerenf (DeefvJel³ee) DevJes<eCesve (efoJee) Oece&He´keÀeMesve (efoJeced) mel³eHe´keÀeMeced (efpevJe) (meefvOevee) mevOeevesve
(Devleefj#esCe) DeekeÀeMesve (Devleefj#eced) DeJekeÀeMeced (efpevJe) peeveerenf (HeéfleefOevee) HeéfleoOeeefle ³eefmcebmlesve
(He=efLeJ³ee) YetieYe&efJeÐe³ee (He=efLeJeerced) Yetefceced (efpevJe) peeveerenf (efJeäcYesve) efJeMes<esCe mleYveeself e Mejerjb ³esve lesve
(Je=äîee) Je=efäefJeÐe³ee (Je=efäced) (efpevJe) peeveerenf (He´Je³ee) keÀeefvlecelee (DeÚe) DenefJe&Ðe³ee (Denë) efoveced
(efpevJe) peeveerenf (Deveg³ee) ³eeveg³eeefle le³ee (je$³ee) jeef$eefJeÐe³ee (je$eerced) jpeveerced (efpevJe) (GefMepee)
keÀece³eceevesve (JemegY³eë) Deiv³eeefoY³eë (Jemetved) Deiv³eeoerved (efpevJe) (He´kesÀlesve) He´ke=Àäsve efJe%eevesve
(Deeefol³esY³eë) ceemesY³eë (Deeefol³eeved) ÜeoMeceemeeved (efpevJe) efJepeeveerenf #De³eb cev$eb Mele08.5.3.3
DevJe³eë-ns efJeÜbmlJeb jefMcevee mel³ee³e met³e& FJe efvel³emegKee³e mel³eb efpevJe~ He´self evee Oece&Cee Oece¥ efpevJe~
DeefvJel³ee efoJee efoJeb efpevJe~ meefvOeveevleefj#esCeevleefj#eb efpevJe~ He=efLeJ³ee HeéfleefOevee He=efLeJeeR efpevJe~ efJeäcYesve
Je=äîee Je=efäb efpevJe~ He´Je³eeçÚenefpe&vJe~ Deveg³ee je$³ee je$eeR efpevJe~ GefMepee JemegY³ees Jemetved efpevJe~
He´kesÀlesveeefol³esY³e Deeefol³eeved efpevJe¤6¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜefÓ³e&Lee HeoeLe&Hejer#eCesve HeoeLe&efJeÐee efJeefolee keÀe³ee& leLewJeev³esY³e GHeosäJ³ee¤6¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved Heg©<e! let (jefMcevee) efkeÀjCeeW mes (mel³ee³e) JeÊe&ceeve ceW ngS met³³e& kesÀ legu³e efvel³e
megKe Deewj mLetue HeoeLeeX kesÀ efue³es (mel³eced) DeJ³eefYe®eejer keÀce& keÀes (efpevJe) HeéHle nes~ (He´seflevee) GÊece
%eeve³egõ (Oece&Cee) v³ee³e kesÀ Dee®ejCe mes (Oece&ced) Oece& keÀes (efpevJe) peeve~ (DeefvJel³ee) Keespe kesÀ nsleg (efoJee)
Oece& kesÀ He´keÀeMe mes (efoJeced) mel³e kesÀ He´keÀeMe keÀes (efpevJe) HeéHle nes~ (meefvOevee) meefvOeªHe (Devleefj#esCe)
DeekeÀeMe mes (Devleefj#eced) DeJekeÀeMe keÀes (efpevJe) peeve~ (He=efLeJ³ee) YetieYe&efJeÐee kesÀ (HeéfleefOevee) mecyevOe mes
(He=efLeJeerced) Yetefce keÀes (efpevJe) peeve~ (efJeäcYesve) Mejerj OeejCe kesÀ nsleg Deenej kesÀ jme mes leLee (Je=äîee) Je<ee&
keÀer efJeÐee mes (Je=efäced) Je<ee& keÀes (efpevJe) peeve~ (He´Je³ee) keÀeefvle³egõ (DeÚe) He´keÀeMe keÀer efJeÐee mes (Denë)
efove keÀes (efpevJe) peeve~ (Deveg³ee) He´keÀeMe kesÀ Heerís ®eueves Jeeueer (je$³ee) jeef$e keÀer efJeÐee mes (je$eerced) jeef$e keÀes
(efpevJe) peeve~ (GefMepee) keÀeceveeDeeW mes (JemegY³eë) Deefive Deeefo Deeþ JemegDeeW keÀer efJeÐee mes (Jemetved) Gve
Deefive Deeefo JemegDeeW keÀes (efpevJe) peeve Deewj (He´kesÀlesve) GÊece efJe%eeve mes (Deeefol³esY³eë) yeejn cenerveeW keÀer
efJeÐee mes (Deeefol³eeved) yeejn cenerveeW keÀes (efpevJe) leÊJemJeªHe mes peeve¤6¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes HeoeLeeX keÀer Hejer#ee mes DeHeves DeeHe HeoeLe&efJeÐee keÀes peeveW, Jewmes
ner otmejeW kesÀ efue³es Yeer GHeosMe keÀjs¤ W 6¤
levlegvesl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ie=neÞeefceCee kesÀve efkebÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
ie=neÞeceer Heg©<e keÀes efkeÀme meeOeve mes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
OHYOHJäYHHMH1HP+HHVHVä&HMH1HP+HHVHHISHY-HPHjPH1+H[&HäÀHJÉOHHHäÀHJÉOHEHISHäY-HZN>VYHHZHä2HHUHI<H1MHVHä2HHUHISH Y-HHV¬H1FHVYHä
OH1YHWHI<HäPOH1YHWHISH {Y-H-HHHV12HPHH2HHUlesNveeOeer{OHEHISHY-HHHI<H1HISHOHH1OHVSHäPHH1OHVSHHVäHISHY-H
leYOHJYä HHa MH1HÍa +HHVHVä&Ha MH1HÍa +HHVHäFHGa HISH1Y-H1a PH1jPH1+H[&HVHIOHä PHFHGÉPH1+H[&Häa ÀHJÉOHHHäa ÀHJÉOHFHGa HISH1Y-H1a 6V1>VYHäa
'HHVHä2HHUHI<HÍa'HHVHä2HHUÍaHISH1Y-H1a*1¬H1FHVYHVOHJäOHGÉOH1FHVYHäaOH1YHWHI<HäÍaOH1YHWÍaHISH1Y-H1a-H1HHV12HPHVHIOHä -HH1ÍÉ2HPHHäa'HH2HHU{OHV1YHVOHHÉ2HHU{OHVYHa
'HH2HHUäOH1HIFHOHHÉ2HHUäOHFHGaHISH1Y-H1a'H1HI<H1HISHOHVOHäÉHI<H1HISHOHHäaOHVSHäPHHaOHVSHÍaHISH1Y-H1
HeoeLe&ë-(levlegvee) efJemle=lesve (je³eë) Oevem³e (Hees<esCe) Hegäîee (je³eë) Oevem³e (Hees<eced) Hegefäced
(efpevJe) HeéHvegefn (mebmeHexCe) mec³ekedÀ HeéHeCesve (Þeglee³e) ÞeJeCee³e (Þegleced) ÞeJeCeced (efpevJe) HeéHvegefn (Ss[sve)
F[e³eeçVem³esob mebmkeÀjCeb lesve (Dees<eOeerefYeë) ³eJemeesceueleeefoefYeë (Dees<eOeerë) Dees<eefOeefJeÐeeced (efpevJe) HeéHvegefn

(GÊecesve) Oecee&®ejCesve (levetefYeë) megmebmke=Àlewë Mejerjwë (levetë) MejerjeefCe (efpevJe) HeéHvegefn (Je³eesOemee) Je³ees
peerJeveb oOeeefle ³esve lesve (DeeOeerlesve) mecevlee×eefjlesve (DeeOeerleced) meJe&lees Oeeefjleced (efpevJe) HeéHvegefn j#e Jee
(DeefYeefpelee) DeeefYecegK³eieleeved Me$etved pe³eefle ³esve lesve (lespemee) efveMeelesve leerJeĆs e keÀce&Cee (lespeë) HeéieuY³eced
(efpevJe) HeéHvegefn¤7¤
DevJe³eë-ns ceveg<³e! lJeb levlegvee je³emHees<esCe je³emHees<eb efpevJe mebmeHexCe Þeglee³e Þegleb efpevJe~
Ss[svees<eOeereYf ejes<eOeerefpe&vJe~ GÊecesve levetefYemlevetefpe&vJe~ Je³eesOemeeççOeerlesveeOeerleb efpevJe~ DeefYeefpelee lespemee lespees
efpevJe¤7¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eweJf e&mle=lesve Heg©<eeLes&vewée³³e¥ HeéH³e meeJe&peefvekebÀ efnble mebmeeO³eced¤7¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e! let (levlegvee) efJemleej³egõ (je³eë) Oeve keÀer (Hees<esCe) Hegefä mes (je³eë) Oeve keÀer
(Hees<eced) Hegefä keÀes (efpevJe) HeéHle nes~ (mebmeHexCe) mec³ekedÀ HeéefHle mes (Þeglee³e) ÞeJeCe kesÀ efue³es (Þegleced) Meem$e
kesÀ megveves keÀes (efpevJe) HeéHle nes~ (Ss[sve) DeVe kesÀ mebmkeÀej Deewj (Dees<eOeerefYeë) ³eJe leLee meesceuelee Deeefo
Dees<eefOe³eeW keÀer efJeÐee mes (Dees<eOeerë) Dees<eefOe³eeW keÀes (efpevJe) HeéHle nes~ (GÊecesve) GÊece Oece& kesÀ Dee®ejCe³egõ
(levetefYeë) Meg× MejerjeW mes (levetë) MejerjeW keÀes (efpevJe) HeéHle nes~ (Je³eesOemee) peerJeve kesÀ OeejCe keÀjves nejs
(DeeOeerlesve) De®ís He´keÀej Heæ{ves mes (DeeOeerleced) meye Deesj mes OeejCe keÀer ngF& efJeÐee keÀes (efpevJe) HeéHle nes~
(DeefYeefpelee) mevcegKe Me$egDeeW keÀes peerleves kesÀ nsleg (lespemee) leer#Ce keÀce& mes (lespeë) ¢æ{lee keÀes (efpevJe) HeéHle
nes¤7¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eesb keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJemleej³egõ Heg©<eeLe& mes Ssée³e& keÀes HeéHle nes kesÀ meye HeéefCe³eeW keÀe
efnle efme× keÀjW¤7¤
HeéfleHeomeerl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ He´peeHeefleoxJelee~ Yegefjiee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvejslewë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eesb keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HeéfleNHeoäHIPH+HHIOH1+HRVäO-HHYHJÉ+HRäPHYHJÉ+HRVäO-HHmeNc+HRäHIPHPH1F+HRVäO-HH1OHVSHHVäçHIPH1OHVSHäPHVO-HH¤8¤
+H1HIOH1+HHIRHIOHä+HHIOH1É+HOHGa'H1HIPH1a+H1HIOH1+HR1)HIOHä+HHIOH1É+HRVäaO-HH1a'H1YHJÉ+HHIROHäYHJÉçHeled~ DeNefmeN~ DeNvegÉHeoN Fl³eäYHJÉÉ+HRV{aO-HH1a
PH1F+HHIRHIOHäPH1FHGÉ+HOHGa'H1HIPH1aPH1F+HR1)HIOHäPH1FHGÉ+HRVäaO-HH1aOHVSHäÍa'H1HIPH1aOHVSHäPHVaO-HH1
HeoeLe&ë-(HeéfleHeled) HeéfleHeÐeles HeéH³eles ³ee mee (Deefme) (HeéfleHeos) Ssée³ee&³e (lJee) lJeeced (DevegHeled) Deveg
He½eeled HeéH³eles ³ee mee (Deefme) (DevegHeos) He½eeled HeéHleJ³ee³e (lJee) (mecHeled) mec³ekedÀ HeéH³eles ³ee mee (Deefme)
(mecHeos) Ssée³ee&³e (lJee) (lespeë) HeéieuY³eced (Deefme) (lespemes) (lJee) lJeeced¤8¤
DevJe³eë-ns Heg©<eeefLe&efve efJeogef<e HIk! ³elemlJeb HeéfleHeefoJeeefme lem³ew HeéfleHeos lJee ³eeçvegHeefoJeeefme lem³ee
DevegHeos lJee ³ee mebHeefoJeeefme lem³ew mebHeos lJee ³ee lespe FJeeefme lem³ew lespemes lJee lJeeb mJeerkeÀjesecf e¤8¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewë meJe&megKeefme×³es legu³eiegCekeÀce&mJeYeeJewë kHUHeg©<ewë
mJe³ebJejsCe efJeJeensve HejmHejb mJeerke=Àl³eeveefvoleJ³eced¤8¤
HeoeLe&ë-ns Heg©<eeefLe&efve efJeog<eer m$eer! efpeme keÀejCe let (HeéfleHeled) HeéHle nesves kesÀ ³eesi³e ue#ceer kesÀ legu³e
(Deefme) nw, Fmeefue³es (HeéfleHeos) SsMJe³e& keÀer HeéefHle kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes pees (DevegHeled) Heerís HeéHle nesves
Jeeueer MeesYee kesÀ legu³e (Deefme) nw, Gme (DevegHeos) efJeÐeeçO³e³eve kesÀ HeM®eeled HeéHle nesves ³eesi³e (lJee) legPe keÀes,
pees let (mebHeled) mecHeefÊe kesÀ legu³e (Deefme) nw, Gme (mecHeos) SsMJe³e& kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes, pees let (lespeë)
lespe kesÀ meceeve (Deefme) nw, Fmeefue³es (lespemes) lespe nesves keÀs efue³es (lJee) legPe keÀes ieńCe keÀjlee ntB¤8¤
YeeJeeLe&ë-meye megKe efme× nesves kesÀ efue³es legu³e iegCe, keÀcce& Deewj mJeYeeJe Jeeues m$eer-Heg©<e mJe³ebkej
efJeJeen mes HejmHej SkeÀ-otmejs keÀes mJeerkeÀej keÀj kesÀ Deevevo ceW jnW¤8¤
ef$eJe=omeerl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ He´peeHeefleos&Jelee~ efJeje[d yeéïeer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë efkebÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eesb keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HIH1-HRäHIPH HIH1-HOHVä O-HH +H1-HRäHIPH +H1-HOHVä O-HH HI-H1-HRäHIPH HI-H1-HOHVä O-HH PH1-HRäHIPH PH1-HOHVä
lJee¬eÀNceesçm³ee¬eÀ1FHHHä O-HH PHE¬eÀNceesefme meb¬eÀ1FHHHä O-HHVO¬eÀNceesçm³egl¬eÀNcee³eN lJeesl¬eÀHäHIYOHMlm³egl¬eÀHäYOewN
O-HHÉHI2H+HHIOHYHHV1SHH[SHi efpevJe¤9¤
HIH1-HHIRHIOHä HIH1É-HÉOHGa 'H1HIPH1a HIH1-HOH1 )HIOHä HIH1É-HOHVäa O-HH1a +H1-HHIRHIOHä +H1É-HOHGa 'H1HIPH1a +H1-HOH1 )HIOHä +H1É-HOHVäa O-HH1a
HI-H1-HHIRHIOHä HI-H1É-HOHGa 'H1HIPH1a HI-H1-HOH1 )HIOHä HI-H1É-HOHVäa O-HH1a PH1-HHIRHIOHä PH1É-HOHGa 'H1HIPH1a PH1-HOH1 )HIOHä PH1É-HOHVäa O-HH1a 'HH1¬eÀNce
)OHHäÉ¬eÀNceë~ DeNefmeN~ DeeN¬eÀ1FHHHVOHHäÉ¬eÀ1FHHHäaO-HH1aPHE1¬eÀ1FH)HIOHäPHFHGÉ¬eÀNceë~ DeNefmeN~ mebN¬eÀ1FHHHVHIOHäPHFHGÉ¬eÀ1FHHHäaO-HH1a*1O¬eÀNce
)OHäJOHGÉ¬eÀNceë~ DeNefmeN~ GNl¬eÀNcee³esOHJäOHGÉ¬eÀ1FHHHäa O-HH1a *O¬eÀHäHIYOH1HIMOHJOHGÉ¬eÀHäHIYOHÍa 'H1HIPH1a *O¬eÀHäYOHH1 )OHJOHGÉ¬eÀHäYOHZa O-HH1a
'HHI2Hä+HHIOH1YHVOHHI2HäÉ+HHIOHYHHa71SHH a7SH {FHGaHISH1Y-H
HeoeLe&ë-(ef$eJe=led) ³eled ef$eefYeë meÊJejpemleceesiegCewë men JeÊe&les lem³eeJ³eõm³e JesÊee (Deefme) (ef$eJe=les)
(lJee) lJeeced (He´Je=led) ³elkeÀe³³e&ªHesCe He´JeÊe&les lem³e %eelee (Deefme) (He´Je=les) (lJee) (efJeJe=led)
³eefÜefJeOewjekeÀejwJe&Êe&les leppeieogHekeÀÊee& (Deefme) (efJeJe=les) (lJee) (meJe=led) ³eë meceevesve OecexCe men JeÊe&les lem³e
yeesOekeÀë (Deefme) (meJe=les) (lJee) (Dee¬eÀceë) mecevleeled ¬eÀcevles HeoeLee& ³eefmceVevleefj#es lem³e efJe%eeHekeÀë (Deefme)
(Dee¬eÀcee³e) (lJee) (meb¬eÀceë) mec³ekedÀ ¬eÀcevles ³eefmceBmlem³e (Deefme) (meb¬eÀcee³e) (lJee) (Gl¬eÀceë) GotOJe¥
¬eÀceë ¬eÀceCeb ³emceeled lem³e (Deefme) (Gl¬eÀcee³e) (lJee) (Gl¬eÀeefvleë) Gl¬eÀec³evl³eguuebIe³eefvle meceeved efJe<eceeved
osMeeved ³e³ee iel³ee leefÜÐee%ee$eer (Deefme) (Gl¬eÀevl³ew) (lJee) (DeefOeHeeflevee) DeefOeÿe$ee (Tpee&) Heje¬eÀcesCe
(Tpe&ced) yeueced (efpevJe) HeéHvegefn¤9¤
DevJe³eë-ns ceveg<³e! ³emlJeb ef$eJe=oefme lemcew ef$eJe=les lJee, ³elHe´Je=oefme lemcew He´Je=Êes lJee, ³eefÜJe=oefme lemcew
efJeJe=les lJee, ³e Dee¬eÀceesçefme lemcee Dee¬eÀcee³e lJee, ³ele meJe=oefme lemcew meJe=les lJee, ³eë meb¬eÀceesçefme lemcew
meb¬eÀcee³e lJee, ³e Gl¬eÀceesçefme lemcee Gl¬eÀcee³e lJee, ³eesl¬eÀeefvlejefme lem³ee Gl¬eÀevl³ew lJee lJeecenb Heefjie=Áeefce~
lesve ce³eeefOeHeeflevee men JeÊe&ceevee lJecetpeexpe¥ efpevJe¤9¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ veefn He=efLeJ³eeefoHeoeLee&veeb iegCekeÀce&mJeYeeJeefJe%eevesve efJevee
keÀef½eoefHe efJeÜeved YeefJelegcen&efle lemceeled keÀe³³e&keÀejCemebIeeleb ³eLeeJeefÜ%ee³eev³esY³e GHeosäJ³ees ³eLeeçO³e#esC e men
mesvee efJepe³eb keÀjeself e leLee mJemJeeefcevee men kHU meJe¥ ogëKeb pe³eefle¤9¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e! pees let (ef$eJe=led) meÊJeiegCe, jpeesiegCe Deewj leceesiegCe kesÀ men JeÊe&ceeve DeJ³eõ keÀejCe
keÀe peeveves neje (Deefme) nw, Gme (ef$eJe=les) leerve iegCeeW mes ³egkeÌle keÀejCe kesÀ %eeve kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes, pees let
(He´Je=led) efpeme keÀe³e&ªHe mes He´Je=Êe mebmeej keÀe %eelee (Deefme) nw, Gme (He´Je=les) keÀe³e&ªHe mebmeej keÀes peeveves kesÀ
efue³es (lJee) legPe keÀes, pees let (efJeJe=led) efpeme efJeefJeOe He´keÀej mes He´Je=Êe peieled keÀe GHekeÀejkeÀÊee& (Deefme) nw, Gme
(efJeJe=les) peieogHekeÀej kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes, pees let (meJe=led) efpeme meceeve Oece& kesÀ meeLe JeÊe&ceeve HeoeLeeX keÀe
peeveves neje (Deefme) nw, Gme (meJe=les) meeOec³e& HeoeLeeX kesÀ %eeve kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes, pees let (Dee¬eÀceë)
De®ís He´keÀej HeoeLeeX kesÀ jnves kesÀ mLeeve Devleefj#e keÀe peeveves Jeeuee (Deefme) nw, Gme (Dee¬eÀcee³e) Devleefj#e keÀes
peeveves kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes, pees let (meb¬eÀceë) mec³ekedÀ HeoeLeeX keÀes peevelee (Deefme) nw, Gme (meb¬eÀcee³e)
HeoeLe&-%eeve kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes, pees let (Gl¬eÀceë) THej cesIeceC[ue keÀer ieefle keÀe %eelee (Deefme) nw, Gme
(Gl¬eÀcee³e) cesIeceC[ue keÀer ieefle peeveves kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes leLee ns efm$e! pees let (Gl¬eÀeefvleë) mece-
efJe<ece HeoeLeeX kesÀ GuuebIeve kesÀ nsleg efJeÐee keÀes peeveves nejer (Deefme) nw, Gme (Gl¬eÀevl³ew) ieceveefJeÐee kesÀ peeveves
kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes meye He´keÀej ieńCe keÀjles nQ~ (DeefOeHeeflevee) DeHeves mJeeceer kesÀ men JeÊe&ceeve let (Tpee&)
Heje¬eÀce mes (Tpe&ced) yeue keÀes (efpevJe) HeéHle nes¤9¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ He=efLeJeer Deeefo HeoeLees¥ kesÀ iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJeeW
kesÀ peeves efJevee keÀesF& Yeer efJeÜeved veneR nes mekeÀlee~ Fmeefue³es keÀe³e& keÀejCe oesveeW keÀes ³eLeeJeled peeve kesÀ Dev³e
ceveg<³eeW keÀs efue³es GHeosMe keÀjvee ®eeefn³es~ pewmes DeO³e#e kesÀ meeLe mesvee efJepe³e HeéHle keÀjleer nw, Jewmes ner DeHeves
Heefle kesÀ meeLe m$eer meye ogëKeeW keÀes peerle uesleer nw¤9¤
je%³emeerl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ JemeJees osJeleeë~ HetJe&m³e efJeje[d yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~
He´Lecepee Fl³egÊejm³e yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Deiv³eeefoHeoeLee&ë keÀer¢Mee Fl³een¤
Deefive Deeefo HeoeLe& kewÀmes iegCeeW Jeeues nQ, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
MHHäHIPH1 +HHHHU1 HIRL-HPHä-HPOHV RV1-HHç'HHI2Hä+HOHHHV1çefivenx{OHHU1YHHE +HäHIOH2H1¬HH HIH1-HOHG O-HH1 POHHVFHäÍ
He=efLeNJ³ee:ÀHäH1O-HHSHäFHJÉNH®/HFH-Hä/HHHZ POH<YHHOHJ M/HYOH1MjPHHFH1 +HHIOHäHIáOHHç'H1YOHHIM{H1çH¿HäHPO-HH +H/HFH1SHH
RV1-HVHJä HIR1-HHV FHHHäHH -HHIMlF&HH +Hä/HYOHJ HI-H2H1¬HH HH1HFHHI2Hä+HHIOH0H1 OHV O-HH1 PH-H[{ PHEHI-HRH1YHH YHHNHä¢PH +HÉÿs
P-H1LH[XHHV1NHV¢HSHäFHHYHEHPHHRHYOHJ
MHHHU{a 'H1HIPH1a +HHHHU{a HIRNHG¢a -HPHä-HÍa OHV1a RV1-HHÍa 'HHI2Hä+HOH1H )OHHI2HäÉ+HOHHÍa 'H1HILYHÍa QV1OHHU1YHHFHGa +H1HIOH12H1¬H[HIOHä
+HHIOHÉ2H1¬HH aHIH1-HHIRHIOHä HIH1É-HOHGaO-HH1aPOHHVFHäÍa+HÉefLeNJ³eeced~ ÞeN³eNlegÉa'HHSHäFHGa*1NH®/HFHGa'H-Hä/HHHZaPOH1<YHH1OHJÉaMl/H1YOH1MHIFHHIOHä
jLecedçleNjcHGaPHHFHäa+HHIOHäHIáOHZa+HHIOHäHIP/HOHH1)HIOH1+HHIOHäÉHIP/HOHZa'H1YOHHIMäHVaH¿HäHÍaO-HH1a+H1/H1FH1SHH)HIOHä+H/HFH1ÉSHHÍaRV1-HVHJäa
HIR1-HÍaFHHHäHHa-H1HIMlF&HHa+H1/H1YOHJÉaHI-H12H1¬H[HIOHäHI-HÉ2H1¬HH aH1a'H1HFHGa'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍaH1aOHVaO-HH1aPH-H[{aPHE1HI-H1RH1YHH
)HIOHäPHFHGÉHI-H1RH1YHHÍaYHHNHä¢PHa+HÉáVaP-H1LH )HIOHäP-H1ÍÉLHVaXHHV1NHV¢aHSHäFHHYHFHGaH1aPHH1R1H1YOHJÉ¤10¤
HeoeLe&ë-(je%eer) jepeceevee HeÓeevee (Deefme) (Heé®eer) HetJee& (efokedÀ) efoefieJe (JemeJeë) Deiv³eeÐeeë (les)
leJe (osJeeë) osoerH³eceeveeë (DeefOeHele³eë) DeefOeÿeleejë (Deefiveë) efJeÐegefoJe (nsleerveeced) Jepeékeoerveeced~
nsefleefjefle Jepe´vee0¤ (efveIe02/20) (HeéfleOeÊee&) He´l³e#eb OeejkeÀë (ef$eJe=led) ³eHIkOee JeÊe&les (lJee) (mleesceë)
mleeslegcen&ë (He=efLeJ³eeced) Yetceew (Þe³eleg) mesJeleeced (Deep³eced) Ie=leced (GkeÌLeced) JeÊegÀcen&ced (DeJ³eLee³ew)
DeefJeÐeceeveMejerjHeer[e³ew (mleYveeleg) Oejleg (jLevlejced) jLewmleejkeÀced (meece) SleogÊebÀ keÀce& (Heéfleefÿl³ew)
Heéfleefleÿefvle ³em³eeb lem³ew (Devleefj#es) DeekeÀeMes ($eÝ<e³eë) ÒeeHekeÀeë (lJee) (He´Lecepeeë) ÒeLecelees peelee Jee³eJeë
(osJes<eg) keÀceveer³es<eg HeoeLex<eg (efoJeë) efJeÐegleë (cee$e³ee) uesMeefJe<e³esCe (JeefjcCee) (He´Levleg) GHeefoMevleg~ De$e
J³el³e³esve HejmcewHeoced (efJeOeÊee&) efJeefJeOeeveeb OeejkeÀë (®e) (De³eced) (DeefOeHeefleë) GHeefjäeled HeeuekeÀë (®e) (les)
(lJee) (meJex) (mebefJeoeveeë) meceeveefve½e³eeë (veekeÀm³e) megKeHeéHekeÀm³e Yetieesuem³e (He=ÿs) GHeefj (mJeiex)
megKeHeéHekesÀ (ueeskesÀ) o´äJ³es (³epeceeveced) oeleejced (®e) (meeo³evleg) DeJemLeeHe³evleg¤10¤
DevJe³eë-ns HIk! lesçefOeHeefle³e&Lee ³em³ee JemeJees osJee DeefOeHele³e Deemeved leLee Heé®eer efoefieJe je%³eefme~
³eLee nsleerveeb HeéfleOeÊee& ef$eJe=lmleesceesçefivejefmle, leLee lJeeçnb Oejeefce~ YeJeefle He=efLeJ³eeceJ³eLee³ee GkeÌLeceep³eb
Þe³eleg Heéfleefÿl³ew jLevlejb meece mleYveeleg~ ³eLeeçvleefj#es efoJees cee$e³ee JeefjcCee osJes<eg He´Lecepee $eÝ<e³emlJee
He´Levlegg, ³eLee ®ee³eb efJeOeÊee& les HeefleJe&lexle leLee lesve men lJeb JeÊe&mJe~ ³eLee ®e meJex mebefJeoevee efJeÜebmees veekeÀm³e
He=ÿs mJeiex ueeskesÀ lJee ³epeceeveb ®e meeo³evleg leLee ³egJeeb meerols eced¤10¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ HetJee& efokedÀ lemceeogÊeceeefmle ³emceeled He´Leceb met³³e& Gosefle~ ³es
HetJe&m³ee efoMees Jee³eJe Deeie®íefvle, les keÀefmcebef½eÎsMes cesIekeÀjeë YeJeefvle keÀefmcebef½eVewJe~ De³eceefivejsJe meJex<eeb OeÊee&
Jee³egefveefceÊees JeOe&les ³es leb peeveefvle les peieefle megKeb mebmLeeHe³eefvle¤10¤
HeoeLe&ë-ns efm$e! (les) lesje (DeefOeHeefleë) mJeeceer pewmes efpeme kesÀ (JemeJeë) Deiv³eeefokeÀ (osJeeë)
He´keÀeMeceeve (DeefOeHele³eë) DeefOeÿelee nQ, Jewmes let (Heé®eer) HetJe& (efokedÀ) efoMee kesÀ meceeve (je%eer) jeCeer (Deefme)
nw~ pewmes (nsleerveeced) Jepeéefo Mem$eem$eeW keÀe (HeéfleOeÊee&) He´l³e#e OeejCekeÀÊee& (ef$eJe=led) efJeÐegled YetefcemLe Deewj
met³e&ªHe mes leerve He´keÀej JeÊe&ceeve (mleesceë) mlegefle³egõ iegCeeW mes meefnle (Deefiveë) ceneefJeÐegled OeejCe keÀjves Jeeueer
nw, Jewmes (lJee) legPe keÀes lesje Heefle ceQ OeejCe keÀjlee ntb~ let (He=efLeJ³eeced) Yetefce Hej (DeJ³eLee³ew) Heer[
æ e ve nesves keÀs
efue³es (GkeÌLeced) He´Mebmeveer³e (Deep³eced) Ie=le Deeefo HeoeLeeX keÀes (Þe³eleg) OeejCe keÀj (Heéfleefÿl³ew) Heéfleÿe kesÀ efue³es
(jLevlejced) jLeeefo mes leejves Jeeues (meece) efme×evle keÀce& keÀes (mleYveeleg) OeejCe keÀj~ pewmes (Devleefj#es) DeekeÀeMe
ceW (efoJeë) efyepegueer keÀe (cee$e³ee) uesMe mecyevOe Deewj (JeefjcCee) ceneHeg©<eeLe& mes (osJes<eg) efJeÜeveeW ceW
(He´Lecepeeë) HetJe& ngS ($eÝ<e³eë) JesoeLe&efJeled efJeÜeved (lJee) legPe keÀes (ÒeLevleg) MegYe iegCeeW mes efJeMeeueyegef× keÀjW
(®e) Deewj pewmes (De³eced) ³en (efJeOeÊee&) efJeefJeOe jerelf e mes OeejCekeÀÊee& (les) lesje Heefle legPe mes JeÊex, Jewmes Gme kesÀ
meeLe let JeÊee& keÀj~ (®e) Deewj pewmes (meJex) meye (mebefJeoeveeë) De®ís efJeÜeved ueesie (veekeÀm³e) DeefJeÐeceeve ogëKe
kesÀ (He=ÿs) ceO³e ceW (mJeiex) pees mJeie& DeLee&led Deefle megKe keÀer HeéefHle (ueeskesÀ) oMe&veer³e nw, Gme ceW (lJee) legPe keÀes
(®e) Deewj (³epeceeveced) lesjs Heefle keÀes (meeo³evleg) mLeeHeve keÀjW Jewmes legce oesveeW m$eer Heg©<e JeÊee& keÀjes¤10¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ HetJe& efoMee FmeefueS GÊece keÀneleer nw efkeÀ efpeme mes
met³e& He´Lece Jeneb Go³e keÀes HeéHle neslee nw~ pees HetJe& efoMee mes Jee³eg ®euelee nw, Jen efkeÀmeer osMe ceW cesIe keÀes GlHeVe
keÀjlee nw, efkeÀmeer ceW veneR Deewj ³en Deefive meye HeoeLeeX keÀes OeejCe keÀjlee leLee Jee³eg kesÀ meb³eesie mes yeæ{lee nw, pees
Heg©<e Fve Jee³eg Deewj Deefive keÀes ³eLeeLe& peeveles nQ, Jes mebmeej ceW HeéefCe³eeW keÀes megKe HengB®eeles nQ¤10¤
efJeje[meerl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ ©oé osJeleeë~ HetJe&m³e Yegefjiyeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~
+HJYHÍkHU+HJHHÍH(NH¢NHJ¢H JHIMOHHQ
efHeÀj m$eer Heg©<eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
efJeNje[äHIPH1 RHIHä&HH1 HIRLHJÉRHPOHVä RV1-HHç'HHI2Hä+HOHH1ç)YRHVä QVOHHU1YHHE +HäHIOH2H1¬HH +HäBHR10HPO-HH1 POHHVFHäÍ
+HHI/H1-HH ÀHäHOHJÉ He´ç*äLHFHJÉNH®/HFH-Hä/HHHZ POH<YHHOHJ \HÉQOPHHFH1 +HHIOHäHIáOHHç'H1YOHHIMäH1çH¿HäHPO-HH +H/HFH1SHH
os1-HVHJäHIR1-HHVFHHHäHH-HHIMlF&HH+Hä/HYOHJHI-H2H1¬HH HH1HFHHI2Hä+HHIOHH1OHVO-HH1PH-H[{PHEHI-HRH1YHHYHHNHä¢PH+H Éÿs mJeNiex
XHHV1NHV¢HSHäFHHYHEHPHHRHYOHJ
HI-H1MHHI>HIOHä HI-H1ÉMHÎGa'H1HIPH1aRHIHä&HHaHIRNHG¢a1RHÍaOHV1aRV1-HHÍa'HHI2Hä+HOHH1 )OHHI2HäÉ+HOHHÍa)YRäÍaQV1OHHU1YHHFHG a
+H1HIOH12H1¬HV HIOHä +HHIOHÉ2H1¬HH a +H1BH1R10H )HIOHä +HÃHÉR10HÍa O-HH1a POHHVFHäÍa +HÉefLeNJ³eeced~ ÞeN³eNlegÉa +HÉ*äLHFHGa *1NH®/HFHGa 'H-Hä/HHHZa
mleNYveeNlegÉ~ ye=ÉQOHGaPHHFHäa+HHIOHäHIáOHZa+HHIOHHIP/HOHH1 )HIOH1 +HHIOHäÉHIP/HOHZa'H1YOHHIMäHVaH¿äHHÍaO-HH1a+H1/H1FH1SHH)HIOH+H/HFH1ÉSeeë~
RV1-HVHJäaHIR1-HÍaFHHHäHHa-H1HIMlF&HHa+H1/H1YOHJÉaHI-H12H1¬H[HIOHä HI-HÉ2H1¬HH aH1a'H1HFHGa'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍaH1aOHVaO-HH1aPH-H[{a

PHE1HI-H1RH1YHH)HIOHäPHFHGÉHI-HRH1YHHÍaYHHNHä¢PHa+HÉáVaP-H1LH )HIOHäP-H1ÍÉLHVaXHHV1NHV¢aHSHäFHHYHFHGaH1aPHH1R1H1YOHJÉ¤11¤
HeoeLe&ë-(efJejeìd) efJeefJeOewë HeoeLez jepeceevee (Deefme) Deefmle (oef#eCee) (efokedÀ) keÀeÿe (©oéë)
yeueJevlees Jee³eJeë (les) Dem³eeë (osJeeë) ceesokeÀeë (DeefOeHele³eë) GHeefjäeled HeeuekeÀeë (Fvo´ë) met³e&ë (nsleerveeced)
JepeéCeeced (HeéfleOelee&) (HeáeoMeë) HeáeoMeeveeb HetjkeÀë (lJee) lJeeced (mleesceë) mlegJeefvle ³esve me $eÝ®eeb Yeeieë
(He=efLeJ³eeced) Yetceew (Þe³eleg) mesJeleeced (He´Gieced) He´³eesieen&ced (GkeÌLeced) GHeosägb ³eesi³eced (DeJ³eLee³ew)
DeefJeÐeceeveceevemeYe³ee³ew (mleYveeleg) efmLejerkeÀjesleg (ye=nled) cenoLe&ced (meece) (Heéfleefÿl³ew) Heéfleÿe³ew (Devleefj#es)
DeekeÀeMes ($eÝ<e³eë) %eeHekeÀeë HeéCeeë (lJee) (He´Lecepeeë) Deeoew efJeÜebmees peeleeë (osJes<eg) keÀceveer³es<eg HeoeLex<eg
(efoJeë) ÐeeslevekeÀce&Ceesçivesë (cee$e³ee) Yeeiesve (JeefjcCee) yenesYee&Jesve (He´Levleg) De$e J³el³e³esve HejmcewHeoced
(efJeOeÊee&) efJeefJeOeekeÀ<e&Cesve He=efLeJ³eeefoOeejkeÀë (®e) (De³eced) (DeefOeHeefleë) ÐeeslekeÀeveeceefOeÿelee (®e) (les) (lJee)
(meJes&) (mebefJeoeveeë) mec³eied efJe®eejMeeruee (veekeÀm³e) DeefJeÐeceeveogëKem³eekeÀeMem³e (He=ÿs) mes®ekesÀ Yeeies (mJeiex)
megKekeÀejkesÀ (ueeskesÀ) efJe%eeleJ³es (³epeceeveced) SleefÜÐeeoeleejced (®e) (meeo³evleg) mLeeHe³evleg¤11¤
DevJe³eë-ns HIk! ³ee lJeb efJeje[d oef#eCee efoefieJeeefme ³em³eemles Heleew ©oé osJee DeefOeHele³e FJe nsleerveeb
HeéfleOeÊee& HeáeoMeë mleesce Fvo´mlJee He=efLeJ³eeb Þe³elJeJ³eLee³ew He´GiecegkeÌLeb mleYveeleg Heéfleefÿl³ew ye=nlmeece ®e
efmLejerkeÀjesleg ³eLee ®eevleefj#es osJes<eg He´Lecepee $eÝ<e³ees efoJees cee$e³ee JeefjcCee men Jele&vles leLee efJeÜebmemlJee
He´Levleg~ ³eLee efJeOeÊee& Hees<ekeÀ½eeç³eceefOeHeeflemlJee Heg<Ceeleg leLee mebefJeoevee efJeÜebmemles meJex veekeÀm³e He=ÿs mJeiex
ueeskesÀ lJeeb ³epeceeveb ®e meeo³evleg¤11¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee efJeÜebmees Jee³egefYeë men JeÊe&ceeveb met³³e¥ leefÜÐeeefJe%eeHekebÀ
efJeÜebmeb ®e meceeefÞel³ewleefÜÐeeb efJe%eeHe³eefvle leLee kHUHeg©<ee ye´ïe®e³³exCe efJeÜebmees YetlJeeçv³eeveO³eeHe³evleg¤11¤
HeoeLe&ë-ns HIk! pees let (efJejeìd) efJeefJeOe HeoeLeeX mes He´keÀeMeceeve (oef#eCee) (efokedÀ) oef#eCe efoMee kesÀ
legu³e (Deefme) nw, efpeme (les) lesje Heefle (©oéë) Jee³eg (osJeeë) efoJ³e iegCe ³egõ Jee³eg (DeefOeHele³eë)
DeefOeÿeleeDeeW kesÀ meceeve (nsleerveeced) JepeéW keÀe (HeéfleOeÊee&) efve½e³e kesÀ meeLe OeejCe keÀjves Jeeuee (He_®eoMeë)
Hevoń mebK³ee keÀe HetjkeÀ (mleesceë) mlegefle keÀe meeOekeÀ $eÝ®eeDeeW kesÀ DeLeeX keÀe Yeeieer Deewj (Fvo´ë) met³³e& (lJee)
legPe keÀes (He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer ceW (Þe³eleg) mesJeve keÀjs~ (DeJ³eLee³ew) ceeveme Ye³e mes jefnle lesjs efue³es (He´Gieced)
keÀLeveer³e (GkeÌLeced) GHeosMe kesÀ ³eesi³e Je®eve keÀes (mleYveeleg) efmLej keÀjs leLee (Heéfleefÿl³ew) Heéfleÿe kesÀ efue³es
(ye=nled) yengle DeLe& mes ³egõ (meece) meeceJeso keÀes efmLej keÀjs, (®e) Deewj pewmes (Devleefj#es) DeekeÀeMemLe (osJes<eg)
keÀceveer³e HeoeLeeX ceW (He´Lecepeeë) Heefnues ngS ($eÝ<e³eë) %eeve kesÀ nsleg HeéCe (efoJeë) He´keÀeMekeÀejkeÀ Deefive kesÀ
(cee$e³ee) uesMe Deewj (JeefjcCee) yenglJe kesÀ meeLe JeÊe&ceeve nQ, Jewmes efJeÜeved ueesie (lJee) legPe keÀes (He´Levleg)
Heéfme× keÀjW, pewmes (efJeOeÊee&) efJeefJeOe He´keÀej kesÀ DeekeÀ<e&Ce mes He=efLeJeer Deeefo ueeskeÀeW keÀe OeejCe (®e) leLee Hees<eCe
keÀjves Jeeuee (DeefOeHeefleë) meye He´keÀeMekeÀ HeoeLeeX ceW GÊece met³e& (lJee) legPe keÀes Hegä keÀjs, Jewmes (mebefJeoeveeë)
mec³ekedÀ efJe®eejMeerue efJeÜeved ueesie nQ (les) Jes (meJex) meye (veekeÀm³e) ogëKejefnle DeekeÀeMe kesÀ (He=ÿs) mes®ekeÀ Yeeie
ceW (mJeiex) megKekeÀejkeÀ (ueeskesÀ) peeveves ³eesi³e osMe ceW (lJee) legPe keÀes (®e) Deewj (³epeceeveced) ³e%eefJeÐee kesÀ
peeveves nejs Heg©<e keÀes (meeo³evleg) mLeeefHele keÀjW¤11¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes efJeÜeved ueesie Jee³eg kesÀ meeLe JeÊe&ceeve met³e& keÀes
Deewj met³e& Jee³eg keÀer efJeÐee keÀes peeveves Jeeues efJeÜeved keÀe DeeÞe³e keÀjkesÀ Fme efJeÐeHNH¢HV SHYHH-H:-HZPHV kHU-Heg©<e
ye´ïe®e³e& kesÀ meeLe efJeÜeved neskesÀ otmejeW keÀes Heæ{eJeW¤11¤
meceé[meerl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ Deeefol³ee osJeleeë~ HetJe&m³e efve®e=od yeéïeer peieleer ívoë~ efve<eeoë
mJejë~ He´Lecepee Fl³egÊejm³e yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegvemleew keÀer¢Meew m³eeleeefcel³een¤
efHeÀj Jes kHU-Heg©<e kewÀmes neW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PH1FHH>äHIPH +H1OHHUHHU1 HIRLHHäHIR1OHHPOHVä RV1-HHç'HHI2Hä+HOHHHV1 -Hä&HHV QVOHHU1YHHE +HäHIOH2H1¬HH PHä+OHR10HPO-HH1
POHHVFHäÍ +HHI/H1-HHÀHäHOHJ FHO-H1OHHUHäFHJÉNH®/HFH-Hä/HHHZ POHYveeOHJ -HZ1+Hj meeceN
+HHIOHäHIáOHHç'H1YOHHIMäH1çH¿HäHPO-HH+H/HFH1SHHRV1-HVHJä HIR1-HHV FHHHäHH-HHIMlF&HH+Hä/HYOHJ HI-H2H1¬HH HH1HFHHI2Hä+HHIOHH1
les lJeeN PH-H[{PHEHI-HRH1YHHYHHNHä¢PH+HÉáVP-H1LH[XHHV1NHV¢HSHäFHHYHEHPHHRHYOHJ
PH1FHHHI>HIOHä PH1FHGÉMHÎGa 'H1HIPH1a +H1OHHUHHU{a HIRNHG¢a 'HH1HIR1OHHÍa OH1Va RV1-HHÍa 'HHI2Hä+HOHH1 )OHHI2HäÉ+HOHHÍa -Hä&HÍa
QV1OHHU1YHHFHGa +H1HIOH12H1¬H[HIOHä +HHIOHÉ2H1¬HH a PH1+OH1R10H )HIOHä PH+OHÉR10HÍa O-HH1a POHHVFHäÍa +HÉefLeNJ³eeced~ ÞeN³eNlegÉa FH11O-H1OHHUHäFHGa *1NH®/HFHGa
'H-Hä/HHHZaPOH1<YHH1OHJÉa-HZ11+HFHGaPHHFHäa+HHIOHäHIáOHZa+HHIOHäHIP/HOHH1 )HIOH1 +HHIOHäÉHIP/HOHZa'H1YOHHIMäHVaH¿HäHÍaO-HH1a+H1/H1FH1SHH)HIOHä
+H/HFH1ÉSHHÍaRV1-HVHJäaHIR1-HÍaFHHHäHHa-H1HIMlF&HHa+H1/H1YOHJÉaHI-H12H1¬H[HIOHä HI-HÉ2H1¬HH aH1a'H1HFHGa'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍaH1aOHVa
O-HH1aPH-H[{aPH1EHI-H1RH1YHH)HIOHäPHFHGÉHI-HRH1YHHÍaYHHNHä¢PHa+HÉáVaP-H1LH )HIOHäP-H1ÍÉLHVaXHHV1NHV¢aHSHäFHHYHFHGaH1aPHH1R1H1YOHJÉ¤12¤
HeoeLe&ë-(meceéìd) ³ee mec³ekedÀ HeóerH³eles (Deefme) (He´leer®eer) Heef½ecee (efokedÀ) efoMeefvle ³e³ee mee efokedÀ
leÜled (Deeefol³eeë) efJeÐegÐegõeë HeéCee Jee³eJeë (les) leJe (osJeeë) efoJ³emegKeHeóeë (DeefOeHele³eë) mJeeefceveë
(Je©Ceë) peuemecegoe³e FJe ogäeveeb yevOekeÀë (nsleerveeced) efJeÐegleeced (HeéfleOeÊee&) (meHleoMeë) SlelmebK³eeHetjkeÀë
(lJee) lJeeced (mleesceë) mleeslegcen&ë (He=efLeJ³eeced) (Þe³eleg) (ce©lJeleer³eced) yenJees ce©lees J³eeK³eeleejes ceveg<³ee
efJeÐevles ³eefmceBmle$e YeJeced (GkeÌLeced) Jee®³eced (DeJ³eLee³ew) DeefJeÐeceeveelcemeb®euevee³ew (mleYveeleg) ie=Áeleg
(JewªHeced) efJeefJeOeeefve ªHeeefCe He´ke=Àleeefve ³eefmcebmleled (meece) (Heéfleefÿl³ew) (Devleefj#es) ($eÝ<e³eë) ieeflecevleë
(lJee) (He´Lecepeeë) He´Leceeod efJemleerCee&led keÀejCeeppeelee Jee³eJeë (osJes<eg) oevemeeOekesÀ<eg (efoJeë) He´keÀeMem³e
(cee$e³ee) Yeeiesve (JeefjcCee) (He´Levleg) (efJeOeÊee&) efJeefJeOeeveeb jlveeveeb OeejkeÀë (®e) (De³eced) (DeefOeHeefleë) (®e)
(les) (lJee) (meJex) (mebefJeoeveeë) mec³eiueyOe%eeveeë (veekeÀm³e) (He=ÿs) (mJeiex) (ueeskesÀ) (³epeceeveced) (®e)
(meeo³evleg)¤12¤
DevJe³eë-ns HIk! ³ee He´leer®eer efoefieJe meceé[efme lem³eemles Heeflejeefol³ee osJee DeefOeHele³e FJee³eb
meHleoMe½e mleescees Je©Cees nsleerveeb HeéfleOeÊee&efOeHeeflemlJee He=efLeJ³eeb Þe³elJeJ³eLee³ew ce©lJeleer³ecegkeÌLeb Heéfleefÿl³ew
JewªHeb meece ®e mleYveeleg ³es ®e efoJees cee$e³ee JeefjcCee menevleefj#es He´Lecepee $eÝ<e³ees osJes<eg JeÊe&vles leÜled lJee
efJeÜebmeë He´Levleg~ ³eLee efJeOeÊee& ®eeefOeHeefle½e jepee He´peeë megKes mLeeHe³eleg leLee les meJex mebefJeoeveeë mevlemlJee
³epeceeveb ®e veekeÀm³e He=ÿs mJeiex ueeskesÀ meeo³evleg¤12¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee efJeÜebmeë Heef½eceeb efoMeb le$emLeeved HeoeLeBe&½eev³esY³ees
efJe%eeHe³eefvle~ leLee kHUHeg©<eeë mJeeHel³eeoerved efJeÐe³eeçuebkegÀJe&vleg¤12¤
HeoeLe&ë-ns eIk! pees let (He´leer®eer) Heef½ece (efokedÀ) efoMee kesÀ meceeve (meceéìd) mec³ekedÀ He´keÀeefMele
(Deefme) nw, Gme (les) lesje Heefle (Deeefol³eeë) efyepegueer mes ³egõ HeéCeJee³eg (osJeeë) efoJ³e megKeoelee
(DeefOeHele³eë) mJeeefce³eeW kesÀ legu³e (De³eced) ³en (meHleoMeë) me$en mebK³ee keÀe HetjkeÀ (®e) Deewj (mleesceë)
mlegefle kesÀ ³eesi³e (Je©Ceë) peuemecegoe³e kesÀ meceeve (nsleerveeced) efyepegefue³eeW keÀe (HeéfleOeÊee&) OeejCe keÀjves Jeeuee
(DeefOeHeefleë) mJeeceer (lJee) legPe keÀes (He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer Hej (Þe³eleg) mesJeve keÀjs (DeJ³eLee³ew) mJeªHe mes
De®eue lesjs efue³es (ce©lJeleer³eced) yengle ceveg<³eeW kesÀ J³eeK³eeve mes ³egõ (GkeÌLeced) keÀLeve³eesi³e JesoJe®eve leLee
(Òeefleÿl³ew) Òeefleÿe kesÀ efue³es (JewªHeced) efJeefJeOe ªHeeW kesÀ J³eeK³eeve mes ³egÊeÀ (meece) meeceJeso keÀes (mleYveeleg)
ieńCe keÀjs Deewj pees (efoJeë) He´keÀeMe kesÀ (cee$e³ee) Yeeie mes (JeefjcCee) yenglJe kesÀ meeLe (Devleefj#es) DeekeÀeMe ceW
(He´Lecepeeë) efJemleej³egõ keÀejCe mes GlHeVe ngS ($eÝ<e³eë) ieefle³egõ Jee³eg (osJes<eg) oeve kesÀ nsleg DeJe³eJeeW ceW
JeÊe&ceeve nQ, Jewmes (lJee) legPe keÀes efJeÜeved ueesie (He´Levleg) Heéfme× GHeosMe keÀjW~ pewmes (efJeOeÊee&) pees efJeefJeOe jlveeW
keÀe Oeejves neje nw, (®e) ³en Yeer (DeefOeHeefleë) DeO³e#e mJeeceer He´peeDeeW keÀes megKe ceW jKelee nw, Jewmes (les) lesjs
ceO³e ceW (meJex) meye (mebefJeoeveeë) De®ís He´keÀej %eeve keÀes HeéHle ngS (lJee) legPe keÀes (®e) Deewj (³epeceeveced)
efJeÜeveeW kesÀ mesJekeÀ Heg©<e keÀes (veekeÀm³e) ogëKejefnle osMe kesÀ (He=ÿs) SkeÀ Yeeie ceW (mJeiex) megKeHeéHekeÀ (ueeskesÀ)
oMe&veer³e mLeeve ceW (meeo³evleg) mLeeefHele keÀjW¤12¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes efJeÜeved ueesie Heef½ece efoMee Deewj Jeneb kesÀ
HeoeLeeX keÀes otmejeW keÀes peveeles nQ, Jewmes kHU-Heg©<e DeHeves mevleeveeW Deeefo keÀes efJeÐeeefo iegCeesb mes megMeeseYf ele
keÀjW¤12¤
mJeje[meerl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ ce©lees osJeleeë~ HetJe&m³e Yegefjiyeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~
Hegvemleew keÀer¢MeeefJel³een¤
efHeÀj Jes oesveeW kewÀmes neW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
P-H1MH>1PHJRHUäHHU1 HIR GFH1OHäPOHV RV1-HHç'HHI2Hä+HOHH1Í PHHVFHHVä QVOHHU1YHHE +HäHIOH2H1¬H]NHä¢HI-H1j0HPO-HH1 POHHVFHäÍ
+HHI/H1-HH ÀHäHOHJÉ HIYHNHV¢ä-HXHFHJÉNH®/HFH-Hä/HHHZ POH<YHHOHJ -HZMH1SHjPHHFH1 +HHIOHäHIáOHHç'H1YOHHIMäH1çH¿HäHPO-ee
+H/HFH1SHHRV1-HVHJä HIR1-HHV FHHHäHH-HHIMlF&HH+Hä/HYOHJ HI-H2H1¬HH HH1HFHHI2Hä+HHIOHH1 OHV O-HH1 PH-H[{ PHEHI-HRH1YHHYHHNHä¢PH
He=ÉáVP-H1LH[XHHV1NHV¢HSHäFHHYHEHPHHRHYOHJ
P-H1MHHI>HIOHä P-H1ÉMHÎGa'H1HIPH1a*RHUäHHUaHIRNHG¢aFH1OHäÍaOHV1aRV1-HHÍa'HHI2Hä+HOHH1 )OHHI2HäÉ+HOHHÍaPHHVFHäÍaQV1OHHU1YHHFHGa
+H1HIOH12H1¬HV HIOHä +HHIOHÉ2H1¬HH a 6NHä¢HI-Hj0H1)OHVNHä¢ÉHI-Hj0HÍa O-HH1a POHHVFHäÍa +HÉefLeNJ³eeced~ ÞeN³eNlegÉa HIYHNHVä¢-HXHFHGa HIYHÍÉNHVä¢-HXH1HIFHHIOH1
efveëÉNHVä¢-HXHFHGa *1NH®/HFHGa 'H-Hä/HHHZa POH1<YHH1OHJÉa -HZ1MH1SHFHGa PHHFHäa +HHIOHäHIáOHZa +HHIOHäHIP/HOHH1 )HIOH1 +HHIOHäÉHIP/HOHZa 'H1YOHHIMäHVa
H¿HäHÍa O-HH1a +H1/H1FH1SHH )HIOHä +H/HFH1ÉSHHÍa RV1-HVHJäa HIR1-HÍa FHHHäHHa -H1HIMlF&HHa HeŃLeNvlegÉ~ efJeNOeNÊexefle efJeçOeNÊee&~ ®eN~ DeN³eced~
'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍaH1aOHVaO-HH1aPH-H[{aPHE1HI-H1RH1YHH)HIOHä PHFHGÉHI-HRH1YHHÍaYHHNHä¢PHa+H ÉáVaP-H1LH )HIOHä P-H1ÍÉLHVaXHHV1NHV¢a
HSHäFHHYHFHGaH1aPHH1R1H1YOHJÉ¤13¤
HeoeLe&ë-(mJejeìd) ³ee mJe³eb jepeles (Deefme) Deefmle (Goer®eer) ³e Go*d*gÊejb osMeceáeefle mee (efokedÀ)
(ce©leë) Jee³eJeë (les) leJe (osJeeë) efoJ³emegKeHeóeë (DeefOeHele³eë) (meesceë) ®evo´ë (nsleerveeced)
Jepe´JeÜÊe&ceeveeveeb efkeÀjCeeveeced (HeéfleOelee&) (SkeÀefJebMeë) SlelmebK³eeHetjkeÀë (lJee) lJeeced (mleesceë) mlegeflemeeOekeÀë
(He=efLeJ³eeced) (Þe³eleg) (efve<kesÀJeu³eced) efvejvlejb kesÀJeueb mJeªHeb ³eefmbcemle$e meeOegced~ De$e
kesÀOee&leesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀes Jeue®ed He´l³e³eë (GkeÌLeced) JekeÌlegb ³eesi³eced (DeJ³eLee³ew) DeefJeÐeceevesevf o´³eYe³ee³ew
(mleYveeleg) (Jewjepeced) efJejeìdHeéfleHeeokeÀced (meece) (Heéfleefÿl³ew) (Devleefj#es) ($eÝ<e³eë) yeueJevleë HeéCeeë (lJee)
(He´Lecepeeë) (osJes<eg) (efoJeë) (cee$e³ee) (JeefjcCee) (He´Levleg) (efJeOeÊee&) efJeefJeOem³e Meerlem³e OeÊee& (®e)
(De³eced) (DeefOeHeefleë) DeefOeÿelee (®e) (les) (lJee) (meJex) (mebefJeoeveeë) mec³ekedÀ ke=ÀleHeéfle%eeë (veekeÀm³e)
(He=ÿs) (mJeiex) (ueeskesÀ) (³epeceeveced) (®e) (meeo³evleg)¤13¤
DevJe³eë-ns HIk! ³eLee mJeje[goer®eer efoiem³eefmle leLee les HeefleYe&Jeleg ³em³ee efoMees ce©lees osJee
DeefOeHele³eë meefvle leÜod ³e SkeÀefJebMeë mleesceë meescees nsleerveeb HeéfleOeÊee& pevemlJee He=efLeJ³eeb Þe³elJeJ³eLee³ew
efve<kesÀJeu³ecegkeÌLeb Heéfleefÿl³ew Jewjepeb meece ®e mleYveeleg ³eLee lesçvleefj#es efmLelee osJes<eg He´Lecepee efoJees cee$e³ee
JeefjcCee men JeÊe&ceevee $eÝ<e³eë meefvle leLeeç³ecesJewles<eeb efJeOeÊee& ®eeefOeHeeflejefmle le$e efJe<e³es les meJex mebe fJeoevee
efJeÜebmemlJee He´Levleg veekeÀm³e He=ÿs mJeiex ueeskesÀ lJee ³epeceeveb ®e meeo³evleg¤13¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee efJeÜebmeë meesceb HeéCeeb½e meeefOeÿeveeved efJeefolJee
keÀe³ex<etHe³egp³e megKeb ueYevles leLee DeO³eeHekeÀe DeO³eeefHekeÀe½e efMe<³eeved efMe<³ee½e
efJeÐeeieńCee³eesHe³egp³eevevo³evleg¤13¤
HeoeLe&ë-ns HIk! pewmes (mJejeìd) mJe³eb He´keÀeMeceeve (Goer®eer) GÊej (efokedÀ) efoMee (Deefme) nw, Jewmee
(les) lesje Heefle nes efpeme efoMee kesÀ (ce©leë) Jee³eg (osJeeë) efoJ³eªHe (DeefOeHele³eë) DeefOeÿelee nwb, Gve kesÀ meo=Me
pees (SkeÀefJebMeë) FkeÌkeÀerme mebK³ee keÀe HetjkeÀ (mleesceë) mlegefle keÀe meeOekeÀ (meesceë) ®evoćee (nsleerveeced) Jepe´ kesÀ
meceeve JeÊe&ceeve efkeÀjCeeW keÀe (HeéfleOeÊee&) Oeejves neje Heg©<e (lJee) legPe keÀes (He=efLeJ³eeced) Yetefce ceW (Þe³eleg) mesJeve
keÀjs, (DeJ³eLee³ew) Fefvo´³eeW kesÀ Ye³e mes jefnle lesjs efue³es (efve<kesÀJeu³eced) efpeme ceW kesÀJeue SkeÀ mJeªHe keÀe JeCe&ve
nes, Jen (GkeÌLeced) keÀnves ³eesi³e JesoYeeie leLee (Heéfleefÿl³ew) Heéfleÿe kesÀ efue³es (Jewjepeced) efJejeìd ªHe keÀe
HeéfleHeeokeÀ (meece) meeceJeso keÀe Yeeie (mleYveeleg) ieńCe keÀjs (®e) Deewj pewmes lesjs ceO³e ceW (Devleefj#es) DeJekeÀeMe
ceW efmLele (osJes<eg) Fefvo´³eeW ceW (He´Lecepeeë) cegK³e Heéfme× (efoJeë) %eeve kesÀ (cee$e³ee) YeeieeW mes (JeefjcCee)
DeefOekeÀlee kesÀ meeLe JeÊe&ceeve ($eÝ<e³eë) yeueJeeved HeéCe nQ, Jewmes (De³eced) ³ener Fve HeéCeeW keÀe (efJeOeÊee&) efJeefJeOe
Meerle keÀes OeejCekeÀÊee& (®e) Deewj (DeefOeHeefleë) DeefOeÿelee nw (les) Jes (meJex) meye Fme efJe<e³e ceW (mebefJeoeveeë)
mec³ekedÀ yegef×ceeved efJeÜeved ueesie Heéfle%ee mes (lJee) legPe keÀes (He´Levleg) Heéfme× keÀjW Deewj (veekeÀm³e) GÊece megKeªHe
ueeskeÀ kesÀ (He=ÿs) THej (mJeiex) megKeoe³ekeÀ (ueeskesÀ) ueeskeÀ ceW (lJee) legPe keÀes (®e) Deewj (³epeceeveced) ³epeceeve
Heg©<e keÀes (meeo³evleg) efmLele keÀjW¤13¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes efJeÜeved ueesie DeeOeej kesÀ meefnle ®evoćee Deeefo
HeoeLeeX Deewj DeeOeej kesÀ meefnle HeéCeeW keÀes ³eLeeJeled peeve kesÀ mebmeejer keÀe³eeX ceW GHe³egõ keÀjkesÀ megKe keÀes HeéHle
nesles nQ, Jewmes DeO³eeHekeÀ kHU-Heg©<e keÀv³ee-Heg$eeW keÀes efJeÐee-ieńCe kesÀ efue³es GHe³egõ keÀjkesÀ Deeveefvole
keÀjW¤13¤
DeefOeHelv³emeerl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ efJeMJesosJee osJeleeë~ HetJe&m³e yeéïeer peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë~
Heéfleefÿl³ee Fl³egÊejm³e yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeeI2Hä+HOYHHIPH\HQ1OHHUHIRHIL-HéesäOHVRV1-HHç'HHI2Hä+HOHHHV1\HQNP+HHIOHäQ[OHHU1YHHE+HäHIOH2H1¬HH HIHä&H-HHHHIk1j0HHZ
O-HH1 POHHVFHHZ{ +HHI/H1-HH ÀHäHOHHE -HZéeosJeeefivecee©NlesçGNkeÌLesç'H-Hä/HHHZ POH<YHHUOHH0HHNH®-HMMZ-H1OHV PHHFHäYHerN
+HHIOHäHIáOHHç'H1YOHHIMäH1çH¿HäHPO-HH+H/HFH1SHHRV1-HVHJä HIR1-HHV FHHHäHH-HHIMlF&HH+Hä/HYOHJ HI-H2H1¬HH HH1HFHHI2Hä+HHIOHH1
OHVO-HH1PH-H[{PHEHI-HRH1YHHYHHNHä¢PH+HÉáVP-H1LH[XHHV1NHV¢HSHäFHHYHBHPHHRHYOHJ¤14¤
'HHI2Hä+H1OYHHUOHHI2HäÉ+HOYHHUa 'H1HIPH1a \HÉQ1OHHUa HIRNHG¢a HI-HËHVäa OHV1a RV1-HHÍa 'HHI2Hä+HOHH1 )OHHI2HäÉ+HOHHÍa \HQ1P+HHIOHäÍa
QV1OHHU1YHHFHGa +H1HIOH12H1¬H[HIOHä +HHIOHÉ2H1¬HH a HIH1&H1-H1H1H1HIk1j0HHZa HIH1YH1-H1H1H1HIk1j0HHHI-HHIOHä HIHYH-HÉHHHIk1j0HHZa O-HH1a POHHVFHHZ{a
He=ÉHI/H1-HHFHGaÀH1H1OHH1FHGa-HZ10-H1RV1-HH1HILYH1FHH11OH)HIOHä -HZËHRV-HHHILYHFHH1OHVa*1NH®/HV )OHJÉNH®/HVa'H-Hä/HHHZaPOH1<YHHU1OHH1FHGa0HH1NH®-H1MlMZl-H1OH
)HIOHä 0HHNH®-HMMZ-H1OHVaPHHFHäYHHU1 )HIOH1ÉPHHFHäYHHUa+HHIOHäHIáOHZa+HHIOHäHIP/HOHH1 )HIOH1 +HHIOHäÉHIP/HOHZa'H1YOHHIMäHVaH¿HäHÍaO-HH1a+H1/H1FH1SHH

)HIOHä +H/HFH1ÉSHHÍaRV1-HVHJäaHIR1-HÍaFHHHäHHa-H1HIMlF&HHa+H1/H1YOHJÉaHI-H12H1¬H[HIOHä HI-HÉ2H1¬HH aH1a'H1HFHGa'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍaH1a
OHVa O-HH1a PH-H[{a PHE1HI-H1RH1YHH )HIOHä PHFHGÉHI-HRH1YHHÍa YHHNHä¢PHa +HÉáVa P-H1LH )HIOHä P-H1ÍÉLHVa XHHV1NHV¢a HSHäFHHYHFHGa H1a
meeNoN³eNvlegÉ¤14¤
HeoeLe&ë-(DeefOeHelveer) meJee&meeb efoMeecegHeefj JeÊe&ceevee (Deefme) (ye=nleer) cenleer (efokedÀ) (efJeMJes)
DeefKeueeë (les) leJe (osJeeë) ÐeeslekeÀeë (DeefOeHele³eë) DeefOeÿeleejë (ye=nmHeefleë) HeeuekeÀë met³e&ë (nsleerveeced)
Je=×eveeced (HeéfleOeÊee&) He´leerl³ee OeÊee& (ef$eCeJe$e³eHTkEMeew) (lJee) (mleesceew) mlegeflemeeOekeÀew (He=efLeJ³eeced)
(Þe³eleeced) (JewéeosJeeefivecee©les) JewéeosJeeefivece©odJ³eeK³eeef³ekesÀ (GkeÌLes) JeõJ³es (DeJ³eLee³ew)
DeefJeÐeceevemeeJe&peefvekeÀHeer[e³ew (mleYveerleeced) (MeekeÌJejjwJeles) Meõîewée³³e&HeéfleHeeefokesÀ (meeceveer) (Heéfleefÿl³ew)
(Devleefj#es) ($eÝ<e³eë) Oeve¡e³eeo³eë met#cemLetuee Jee³eJeë HeéCeeë (lJee) (He´Lecepeeë) Deeefopeeë (osJes<eg)
efoJ³eiegCes<eg HeoeLex<eg Jee (efoJeë) (cee$e³ee) (JeefjcCee) (He´Levleg) (efJeOeÊee&) (®e) (De³eced) (DeefOeHeefleë) (®e)
(les) (lJee) (meJex) (mebefJeoeveeë) ke=ÀleHeéfle%eeë (veekeÀm³e) (He=ÿs) (mJeiex) (ueeskesÀ) (³epeceeveced) (®e)
(meeo³evleg)¤14¤
DevJe³eë-ns HIk! ³ee lJeb ye=nl³eefOeHelveer efoefieJeeefme, lem³eemles HeefleefJe&MJes osJee DeefOeHele³eë meefvle,
leÜÐees ye=nmHeeflenxleerveeb HeéfleOeÊee& lJee ®e ef$eCeJe$e³eHTkEMeew mleesceew He=efLeJ³eeceJ³eLee³ew JewéeosJeeefivecee©les GkeÌLes ®e
Þe³eleeced~ Heéfleefÿl³ew MeekeÌJejjwJeles meeceveer ®e mleYveerleeced~ ³eLee lesçvleefj#es He´Lecepee $eÝ<e³ees osJes<eg efoJees cee$e³ee
JeefjcCee lJee He´Levles leeved ceveg<³eeë He´Levleg~ ³eLeeç³eceefOeHeefleefJe&OeÊee& met³³ee&sçefmle, ³eLee mebefJeoevee efJeÜebmemlJee
veekeÀm³e He=ÿs mJeiex ueeskesÀ meeo³eefvle, ³eLee meJex les ³epeceeveb ®e meeo³evleg leLee lJeb Hel³ee men JelexLeeë¤14¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej~ ³eLee meJee&meeb ceO³emLee efokedÀ meJee&Y³eesçefOekeÀeefmle leLee
meJexY³ees iegCesY³eë MejerjelceyeueceefOekeÀcemleerefle JesÐeced¤14¤
HeoeLe&ë-ns HIk! pees let (ye=nleer) yeæ[er (DeefOeHelveer) meye efoMeeDeeW kesÀ THej JeÊe&ceeve (efokedÀ) efoMee kesÀ
meceeve (Deefme) nw, Gme (les) lesje Heefle (efJeées) meye (osJeeë) He´keÀeMekeÀ met³³ee&efo HeoeLe& (DeefOeHele³eë)
DeefOeÿelee nQ, Jewmes pees (ye=nmHeefleë) efJeée keÀe j#ekeÀ (nsleerveeced) yeæ[s ueeskeÀeW keÀe (HeéfleOeÊee&) He´leerelf e kesÀ meeLe
OeejCe keÀjves Jeeues met³³e& kesÀ legu³e Jen lesje Heefle (lJee) legPe keÀes (®e) Deewj (ef$eCeJe$e³eHTkEMeew) ef$eCeJe Deewj
leWleerme (mleesceew) mlegefle kesÀ meeOeve (He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer ceW (DeJ³eLee³ew) Heer[ æ e jefnlelee kesÀ efue³es
(JewéeosJeeefivecee©les) meye efJeÜeved Deewj Deefive Jee³egDeeW keÀs J³eeK³eeve keÀjves Jeeues (GkeÌLes) keÀnves ³eesi³e Jeso kesÀ oes
Yeeieesb keÀe (Þe³eleeced) DeeÞe³e keÀjsb, (®e) Deewj pewmes (Heéfleefÿl³ew) Heéfleÿe nesves kesÀ efue³es (MeekeÌJejjwJeles) MekeÌJejer
Deewj jsJeleer ívo mes keÀns DeLeeX mes (meeceveer) meeceJeso kesÀ oes YeeieeW keÀes (mleYveerleeced) mebiele keÀjes~ pewmes Jes
(Devleefj#es) DeJekeÀeMe ceW (He´Lecepeeë) Deeefo ceW ngS ($eÝ<e³eë) Oeve¡e³e Deeefo met#ce mLetue Jee³egªHe HeéCe
(osJes<eg) efoJ³e iegCe Jeeues HeoeLeeX ceW (efoJeë) He´keÀeMe keÀer (cee$e³ee) cee$ee Deewj (JeefjcCee) DeefOekeÀlee mes (lJee)
legPe keÀes Heéfme× keÀjles nQ, Gve keÀes ceveg<³e ueesie (He´Levleg) He´K³eele keÀjW, pewmes (De³eced) ³en (DeefOeHeefleë) mJeeceer
(efJeOeÊee&) efJeefJeOe He´keÀej mes meye keÀes OeejCe keÀjves neje met³e& nw, pewmes (mebefJeoeveeë) mec³ekedÀ mel³eHeéfle%ee³egõ
%eeveJeeved efJeÜeved ueesie (lJee) legPe keÀes (veekeÀm³e) (He=ÿs) megKeoe³ekeÀ osMe kesÀ GHeefj (mJeiex) megKeªHe (ueeskesÀ)
mLeeve ceW mLeeefHele keÀjles nQ, (les) Jes (meJex) meye (³epeceeveced) lesjs Heg©<e (®e) Deewj legPe keÀes (meeo³evleg) efmLele
keÀjW, Jewmes legce kHU-Heg©<e oesveeW JeÊee& keÀjes¤14¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes meye kesÀ yeer®e keÀer efoMee meye mes DeefOekeÀ nw ,
Jewmes meye iegCeeW mes Mejerj Deewj Deelcee keÀe yeue DeefOekeÀ nw, Ssmee efveef½ele peevevee ®eeefn³es¤14¤
De³eb Hegj Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ Jemevleleg&oxJelee~ efJeke=ÀefleMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe jMc³eeefo¢äevlesve meefÜÐeesHeefoM³eles¤
Deye efkeÀjCe Deeefo kesÀ ¢äevle mes Þesÿ efJeÐee keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
DeN³eb HegÉMHV QHIMäNHV¢0H1ÍPHWH {MHI0FH1POHPHä M/HLHÉOPHH1 M/HHZ{SHHHPHVYHHYHHULHHFH1CHHZn~ HegÉef_peNkeÀNmLeNuee ®Hä
¬eÀOHJP/H1XHHHHä+PH1MPHHZ{ R1 G&H-HäÍ+H10H-HHVäQV1HIOHÍ+HHZäHVHHV-H12HÍ+HQVäHIOH1POHV<HHV1YHFHHVäçDemlegÉ OHVYHHVäçJevlegÉ les
YHHVäFH>HYOHJÉ OHVHEHI¾1FHHVHHäYHHV1¾Vefä1OHFHVäHHE1SHFYeVäR2FHÍ
DeN³eced~ HegÉMÍaQHIMäNHV¢0H1 )HIOH1 QHIMäÉNHV¢0HÍaPHWH {MHI0FH1HIMHIOH1 PHWH {ÉMHI0FHÍaOHPHäaMl/H1LHÉOPH)HIOHä M/HÉLHÉlmeë~ ®eN~
M/HHZäSHH1 )HIOH1 M/HäÉ'HHVSHHÍa H1a PHV1YHH1YHHU1LHH1FH1&HHZna PHV1YHH1YHHU1LHH1FH1YHHHI-HHIOHä PHVYHHYHHULHHFH1YHHZna +HJÉHIBSH1NH¢1P/H1XHVHIOHä +HJHIHNH¢ÉP/H1XHHa
®eN~ ¬eÀNlegÉP/H1XHVHIOHä¬eÀOHJÉP/H1XHHaH1a'H1+PH1MPHHZ{aR1 G&H-HäÍa+H10H-HäÍaQV1HIOHÍa+HHZäHVHÍa -H12HÍa+HQVäHIOH1HIMHIOH1+HÉQVäHIOHÍaOHV<HäÍa
YHFHäÍa 'H1POHJÉ~ les~ veNë~ DeNJeNvlegÉ~ les~ veNë~ ce=É[N³eNvlegÉa OHVa HFHGa HI¾1FHÍa HÍa H1a YH1Ía ¾VHIÆäa OHFHGa 61HH1FHGa SHF<HVäa
oNOceNë¤15¤
HeoeLe&ë-(De³eced) (Hegjë) HetJe&efmceved keÀeues JeÊe&ceeveë (nefjkesÀMeë) njCeMeeruee nefjleJeCee&ë kesÀMee FJe
kesÀMeeë He´keÀeMee ³em³e~ De$e efkeÌueMesjved uees ueesHeM®e¤ (GCee05~33) Fl³eved uekeÀejueesHe½e (met³e&jefMceë)
met³³e&m³e efkeÀjCeë (lem³e) (jLeie=lmeë) jLem³e He´Jeslee ie=lmees cesOeeJeerJe JeÊe&ceeveë~ (®e) (jLeewpeeë) jLesveewpees yeueb
³em³e (®e) (mesveeveerieéceC³eew) mesveeveer½e ieéceCeer½e leeefJeJe (Hegef¡ekeÀmLeuee) mecetnmLeevee efokedÀ (®e)
(¬eÀlegmLeuee) He´%eekeÀce&%eeHeveesHeefokeÀ (®e) (DeHmejmeew) ³es DeHmeg HeéCes<eg mejvl³eew ie®ívl³eew les (o*d#CeJeë)
ceebmeIeemeeoerveeb obMeveMeeruee J³eeIeéo³eë~ De$e obMeOeeleesyee&nguekeÀeVegë meg[eiece½e (HeMeJeë) (nsefleë) Jepe´ FJe
IeelegkeÀë (Heew©<es³eë) Heg©<eeCeeb mecetnë (JeOeë) nefvle ³esve (Heńsefleë) He´ke=Àäes nself eJe&pe´ FJe JeÊe&ceeveë (lesY³eë)
(veceë) Jepe´ë (Demleg) (les) (veë) Demceeved (DeJevleg) j#evleg (les) (veë) Demceeved (ce=[³evleg) Deevevo³evleg (les)
j#ekeÀe Je³eced (³eced) efnbmekeÀced (efÜ<ceë) efJe©vOceë (³eë) (®e) (veë) Demceeved (Üsefä) efJe©Ceef× (leced)
(S<eeced) HeMetveeced (pecYes) pecYeefvle iee$eeefCe efJeveece³eefvle ³esve cegKesve leefmceved (oOceë) mebmLeeHe³eeceë~ #De³eb
DevJe³eë-³eesç³eb Hegjes nefjkesÀMeë met³³e&jefMcejefmle lem³e jLeie=lme½e jLeewpee½e mesveeveerieéceC³eeefJeJeeHejew
jMceer Jelexles~ lem³e Hegef¡ekeÀmLeuee ®e ¬eÀlegmLeuee ®eeHmejmeew Jeles&les~ ³es ob#CeJeë HeMeJeë meefvle les<eecegHeefj
nself eJe&pe´ë Heleleg~ ³es Heew©<es³ees JeOeë Heńself eefjJe Jele&ceeveeë meefvle, lesY³ees veceesçmleg~ ³es Oeeefce&keÀe jepeeo³eë meY³ee
jepeHeg©<eeë meefvle les veesçJevleg~ les vees ce=[³evleg, les Je³eb ³eb efÜ<cees ³e½e vees Üsefä leces<eeb pecYes oOceë¤15¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee met³³e&m³e jefMcen&efjleesçefmle, lesve meekebÀ jõHeerleeo³eë
efkeÀjCee JeÊe&vles leLee mesveeveerieéceC³eew JeefÊe&lJee j#ekeÀew YeJesleeced~ ³eLee jepeeo³eë efmebneefoefnbmekeÀeved HeMetefVe©O³e
ieJeeoerved j#eefvle~ leLewJe efJeÜebmeë megefMe#e³eeçmceeved ceveg<³eeveOecee&vegÿeveeefVe©O³e Oec³ex keÀce&efCe JeÊe&ef³elJee Üsä+ved
efveJeej³evleg~ FoceefHe Jemevlelees&J³ee&K³eeveced¤15¤
HeoeLe&ë-pees (De³eced) ³en (Hegjë) HetJe&keÀeue ceW JeÊe&ceeve (nefjkesÀMeë) nefjleJeCe& kesÀMe kesÀ meceeve
njCeMeerue Deewj keÌuesMekeÀejer leeHe mes ³egõ (met³e&jefMceë) met³e& keÀer efkeÀjCeW nQ, (lem³e) GvekeÀe (jLeie=lmeë)
yegef×ceeved meejefLe (®e) Deewj (jLeewpeeë) jLe kesÀ ues ®eueves kesÀ Jeenve (®e) Fve oesveeW kesÀ leLee (mesveeveerieéceC³eew)
mesveeHeefle Deewj ieéce kesÀ DeO³e#e kesÀ meceeve Dev³e He´keÀej kesÀ Yeer efkeÀjCe nesles nQ, Gve efkeÀjCeeW keÀer
(Hegef_pekeÀmLeuee) meeceev³e HeÓeeve efoMee (®e) Deewj (¬eÀlegmLeuee) He´%eekeÀce& keÀes peleevesJeeueer GHeefoMee (®e) ³es
oesveeW (DeHmejmeew) HeéCeeW ceW ®eueves Jeeueer DeHmeje keÀneleer nQ, pees (o*d#CeJeë) ceebme Deewj Ieeme Deeefo HeoeLeeX
keÀes Keeves Jeeues J³eeIe´ Deeefo (HeMeJeë) neefvekeÀejkeÀ HeMeg nQ, GvekesÀ THej (nsefleë) efyepegueer efiejs~ pees (Heew©<es³eë)
Heg©<eeW kesÀ mecetn (JeOeë) ceejvesJeeues Deewj (Heńsefleë) GÊece Jepe´ kesÀ legu³e veeMe keÀjves Jeeues nQ, (lesY³eë) Gve kesÀ
efue³es (veceë) Jepe´ keÀe Heńej (Demleg) nes Deewj pees Oeeefce&keÀ jepee Deeefo meY³e jepeHeg©<e nQ, (les) Jes Gve HeMegDeeW
mes (veë) nce ueesieeW keÀer (DeJevleg) j#ee keÀjW, (les) Jes (veë) nce keÀes (ce=[³evleg) megKeer keÀjbs, (les) Jes j#ekeÀ nce
ueesie (³eced) efpeme efnbmekeÀ mes (efÜ<ceë) efJejesOe keÀjW (®e) Deewj (³eë) pees efnbmekeÀ (veë) nce mes (Üsefä) efJejesOe
keÀjs (leced) GmekeÀes nce ueesie (S<eeced) Fve J³eeIeéefo HeMegDeeW kesÀ (pecYes) cegKe ceW (oOceë) mLeeHeve keÀjW¤15¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes met³e& kesÀ efkeÀjCe njs JeCe& Jeeues nQ , Gme kesÀ
meeLe ueeue, Heerues Deeefo JeCe& Jeeues Yeer efkeÀjCe jnles nQ, Jewmes ner mesveeHeefle Deewj ieéceeO³e#e JeÊe& kesÀ j#ekeÀ nesJeW~
pewmes jepee Deeefo Heg©<e ce=l³eg kesÀ nsleg efmebn Deeefo HeMegDeeW keÀes jeskeÀ kesÀ ieew Deeefo HeMegDeeW keÀer j#ee keÀjles nQ, Jewmes
ner efJeÜeved ueesie De®íer efMe#ee mes DeOecee&®ejCe mes He=LekedÀ jKe Oece& cesb ®euee kesÀ nce meye ceveg<³eeW keÀer j#ee keÀjkesÀ
Üse<f e³eeW keÀe efveJeejCe keÀjW~ ³en Yeer meye Jemevle $eÝleg keÀe J³eeK³eeve nw¤15¤
De³eb oef#eCesl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ ieér<celeg&oxJelee~ efve®e=led He´ke=ÀefleMívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvemlee¢MecesJe efJe<e³eceen¤
efHeÀj Yeer Jewmee ner efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1HE RäHIH1&HH HI-H1éeNHä¢FHH 1 OHPHä M/HP-H1YHH1 M/HVäHIHHH PHVYHHYHHULHHFH1C³eew~ FHV1YH1NH¢H Hä PHQSH1YHH
HHä+PH1MPHHZ{HHOHJÉ2HHYHHäQV1OHHUMHHäHIPH1+HQVäHIOH1POHV<HHV1 YHFHHVäçDemlegÉ OHVYHHVäçJevlegÉ OHVYHHVäFH>HYOHJÉ les ³eb efÜN<cees
HHäYHHV1¾VHIä1OHFHVäHHE1SHF<HVäR2FHÍ
'H1HFHGaR1HIH1&HHaHI-H1ËHNH¢1FH[HIOHä HI-H1ËHÉNHä¢FHH aOHPHäaMl/H1P-H1YH)HIOHä M/HÉP-H1YHÍaH1aM/HVäHIHH1 )HIOH1 M/HVäÉHIHHÍaH1a
mesNveeNveerNieéNceNC³eew~ mesNveeNveerNieéNceNv³HHHI-HHIOHä PHVYHHYHHULHHFH1YHHZa FHV1YH1NH¢Ha H1a PH1Q1SH1YHVHIOHä PHQÉSH1YHHa H1a 'H1+PH1MPHHZ{a HH1OHJÉOeeveeN
)HIOHäHHOHJÉÉ2HHYHHäÍaQV1HIOHÍaMHHäHIPHa+HQVäHIOH1HIMHIOH1+HÉQVäHIOHÍaOHV<HäÍaYHFHäÍa'H1POHJÉ~ les~ veNë~ DeNJeNvlegÉ~ les~ veNë~ ce=É[N³eNvlegÉ~ les~
HFHGaHI¾1FHÍaHÍaH1aYH1Ía¾VHIÆäaOHFHGa61HH1FHGaSHF<HVäaR12FH1Í
HeoeLe&ë-(De³eced) (oef#eCee) oef#eCeleë (efJeéekeÀcee&) efJeéeeefve meJee&efCe keÀcee&efCe ³emceeled me Jee³egë
(lem³e) (jLemJeveë) jLem³e mJeveë Meyo FJe Meyoes ³em³e meë (®e) (jLesef®e$eë) jLes jceCeer³es
ef®e$eeC³ee½e³³e&ªHeeefCe ef®eÚeefve ³em³e meë (®e) (mesveeveerieéceC³eew) (cesvekeÀe) ³e³ee cev³eles mee (®e) (menpev³ee)
meneslHeVee (®e) (DeHmejmeew) ³es DeHmJevleefj#es mejlemles (³eelegOeeveeë) He´peeHeer[keÀeë (nsefleë) Jepe´ë (j#eebefme)
ogäkeÀce&keÀeefjCeë (Heńsefleë) (lesY³eë) (veceë) Jepe´ë (Demleg) (les) (veë) Demceeved (DeJevleg) (les) (veë)
(ce=[³evleg) megKe³evleg (les) (³eced) (efÜ<ceë) (³eë) (®e) (veë) (Üsefä) (leced) (S<eeced) Jee³etveeced (pecYes)
J³eeIe´m³e cegKe FJe keÀäs (oOceë)~ #De³eb cev$eë Mele08.6.1.17-18 J³eeK³eeleë%¤16¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee ³eesç³eb efJeéekeÀcee& Jee³ego&ef#eCee Jeeefle lem³e Jee³ees jLemJeve½e jLese®f e$e½e
mesveeveerieéceC³eeefJeJe JeÊe&ceeves cesvekeÀe ®e menpev³ee ®eeHmejmeew JeÊexles~ ³es ³eelegOeeveeë meefvle les<eecegHeefj nself e³ee&efve
j#eebefme JeÊe&vles, les<eecegHeefj Heńself eefjJe lesY³ees veceesemf lJeefle ke=ÀlJee efMe#ekeÀe v³ee³eeOeerMeemles veesçJevleg, les vees
ce=[³evleg, les Je³eb ³eb efÜ<cees ³e½e vees Üsefä leces<eeb Jee³etveeb pecYes oOcemleLee He´³eleOJeced¤16¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es mLetuemet#ceceO³emLem³e Jee³ees©He³eesieb keÀÊeg¥ peeveefvle les
Me$etefVeJee³³e& meJee&veevevo³eefvle~ FoceefHe ieér<ceÊeexë efMeäb J³eeK³eeveb JesÐeced¤16¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (De³eced) ³en (efJeéekeÀcee&) meye ®esäeªHe keÀceeX keÀe nsleg Jee³eg (oef#eCee)
oef#eCe efoMee mes ®euelee nw, (lem³e)Gme Jee³eg kesÀ (jLemJeveë) jLe kesÀ Meyo kesÀ meceeve Meyo Jeeuee (®e) Deewj
(jLesef®e$eë) jceCeer³e jLe ceW ef®eÚ³egõ Dee½e³e& keÀe³eeX keÀe keÀjves Jeeuee (®e) ³es oesveeW (mesveeveerieéceC³eew) mesveeHeefle
Deewj ieéceeO³e#e kesÀ meceeve JeÊe&ceeve (cesvekeÀe) efpeme mes ceveve efkeÀ³ee pee³e Jen (®e) Deewj (menpev³ee) SkeÀ meeLe
GlHeVe ngF& (®e) ³es oesveeW (DeHmejmeew) Devleefj#e ceW jnves Jeeueer efkeÀjCeeefo DeHmeje nQ, pees (³eelegOeevee) He´pee keÀes
Heer[
æ e osves Jeeues nQ, Gve kesÀ THej (nsefleë) Jepe´ pees (j#eebefme) ogä keÀce& keÀjves Jeeues nQ, Gve kesÀ THej (Heńsefleë)
He´ke=Àä Jepe´ kesÀ legu³e (lesY³eë) Gve He´peeHeer[ æ keÀ Deeefo kesÀ efue³es (veceë) Jepe´ keÀe Heńej (Demleg) nes~ Ssmee keÀjkesÀ
pees v³ee³eeOeerMe efMe#ekeÀ nQ, (les) Jes (veë) nceejer (DeJevleg) j#ee keÀjW~ (les) Jes (veë) ncekeÀes (ce=[³evleg) megKeer
keÀjW, (les) Jes nce ueesie (³eced) efpeme ogä mes (efÜ<ceë) Üs<e keÀjW (®e) Deewj (³eë) pees ogä (veë) nce mes (Üsefä)
Üs<e keÀjs, (leced) Gme keÀes (S<eeced) Fve Jee³egDeeW kesÀ (pecYes) J³eeIe´ kesÀ meceeve cegKe ceW (oOceë) OeejCe keÀjles nQ,
Jewmee He´³elve keÀjes¤16¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees mLetue, met#ce Deewj ceO³emLe Jee³eg mes GHe³eesie
uesves keÀes peeveles nQ, Jes Me$egDeeW keÀe efveJeejCe keÀjkesÀ meye keÀes Deeveefvole keÀjles nQ~ ³en Yeer ieér<ce $eÝleg keÀe Mes<e
J³eeK³eeve nw, Ssmee peevees¤16¤
De³eb He½eeefol³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ Je<e&Êeg&oxJelee~ ke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë mJejë¤
efHeÀj Jewmee ner efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeN³eb HeN½eeod efJeNée-HäHH1POHPH1 M/Hä+HHVOH1HHPHäFHM/HHPHVYHHYHHULHHFH1C³eew~ +H1FXHHVHäYOHHU HHvegÉFXHHVHäYOHHU
HH+PH1MPHHZ{-HH1,HHQV1HIOHÍPH1+HH Í+HQVäHIOH1POHV<HHV1 YHFHHVäçDemlegÉ OHVYHHVäçJevlegÉ OHVYHHVäFH>HYOHJÉ les ³eb efÜN<FHHVHHä
veesN Üsefä1OHFHVäHHE1SHF<HVäR2FHÍ
'H1HFHGa+H1HHOHGaHI-H1ËH-HäHH1 )HIOHä HI-H1ËHÉ-HäHHÍaOHPHäaM/Hä+HHVOH1 )HIOH1 M/HäÉ+HHVOHÍaH1a'HPHäFHM/H1 )OHPHäFHÉM/HÍa
®eN~ mesNveeNveerNieéNceNC³eew~ mesNveeNveerNieéNceNv³eeefJeHIOHä PHVYHHYHHULHHFH1YHHZa´H1FXHHVH1YOHHUHIOHä ´H1ÉFXHHVHäYOHHUaH1a'H1YHJÉFXHHVH1YOHHUOHäYHJÉÉFXHHVHäYOHHUa
H1a'H1+PH1MPHHZäa-HH1,HHÍaQV1HIOHÍaPH1+HH Ía+HQVäHIOH1HIMHIOH1 +HÉQVäHIOHÍaOHV<HäÍaYHFHäÍa'H1POHJÉ~ les~ veNë~ DeNJeNvlegÉ~ les~ veNë~ ce=É[N³eNvlegÉ~
OHVaHFHGaHI¾1FHÍaHÍaH1aYH1Ía¾VHIÆäaOHFHGa61HH1FHGaSHF<HVaä R12FH1Í
HeoeLe&ë-(De³eced) (He½eeled) (efJeéeJ³e®eeë) efJeMJeb efJe®eefle J³eeHveeself e me efJeÐegodªHeesçefiveë (lem³e)
(jLeHeésleë) jLees jceCeer³emlespeëmecetnë Heéslees J³eeefHelees ³esve meë (®e) (DemecejLeë) DeefJeÐeceeveë mecees jLees ³em³e
meë (®e) (mesveeveerieéceC³eew) SleeefJeJe (Hećuees®evleer) He´ke=Àäle³ee meJee&vees<eO³eeefoHeoeLee&ved cuees®e³evleer (®e)
(Devegcuees®evleer) Devegcuees®e³evleer oerefHleë (®e) (DeHmejmeew) (J³eeIeéë) efmebneë (nsefleë) (meHee&ë) ³es meHe&efvle
lesçn³eë (Heńsefleë) (lesY³eë) (veceë) (Demleg) (les) (veë) (DeJevleg) (les) (veë) (ce=[³evleg) (les) (³eced)
(efÜ<ceë) (³eë) (®e) (veë) (Üsefä) (leced) (S<eeced) (pecYes) (oOceë)~ #De³eb cev$eë Mele08.6.1.18
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLeeç³eb He½eeod efJeéeJ³e®ee Deefmle lem³e mesveeveerieéceC³eeefJeJe jLeHeésle½eemecejLe½e
Hećuees®evleer ®eevegcuees®evleer ®eeHmejmeew mleë~ ³eLee nself eë Heńself eJ³ee&Ieéë meHee&½e meefvle lesY³ees veceesçmleg~ ³e SlesY³ees
j#ekeÀemles veesçJevleg, les vees ce=[³evleg, les Je³eb ³eb efÜ<cees ³e½e vees Üsefä ³eces<eeb pecYes oOcemleb lesçefHe Oejvleg¤17¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ Fob Je<e&leexë efMeäb J³eeK³eeveced, Deefmceved ³egõenejefJenejew

ceveg<³ewë keÀe³³eez¤17¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (De³eced) ³en (He½eeled) Heerís mes (efJeéeJ³e®eeë) efJeée ceW J³eeHle efyepegueerªHe
Deefive nw, (lem³e) Gme kesÀ (mesveeveerieéceC³eew) mesveeHeefle Deewj ieéceHeefle kesÀ meceeve (jLeHeésleë) jceCeer³e
lespeëmJeªHe ceW J³eeHle (®e) Deewj (DemecejLeë) efpeme kesÀ meceeve otmeje jLe ve nes, Jen (®e) ³es oesveeW
(Hećuees®evleer) De®ís He´keÀej meye Dees<eefOe Deeefo HeoeLeeX keÀes Meg<keÀ keÀjeves Jeeueer (®e) leLee (Devegcuees®evleer)
He½eeled %eeve keÀe nsleg He´keÀeMe (®e) ³es oesveeW (DeHmejmeew) ef¬eÀ³eekeÀejkeÀ DeekeÀeMemLe efkeÀjCe nQ, pewmes (nsefleë)
meeOeejCe Jepe´ kesÀ legu³e leLee (Heńsefleë) GÊece Jepe´ kesÀ meceeve (J³eeIeéë) efmebnesb kesÀ leLee (meHee&ë) meHeeX kesÀ
meceeve HeéefCe³eeW keÀes ogëKeoe³eer peerJe nQ, (lesY³eë) Gve kesÀ efue³es (veceë) Jepe´Heńej (Demleg) nes Deewj pees Fve
HetJeexõeW mes j#ee keÀjW (les) Jes (veë) nceejs (DeJevleg) j#ekeÀ neW, (les) Jes (veë) nce keÀes (ce=[³evleg) megKeer keÀjW
leLee (les) Jes nce ueesie (³eced) efpeme mes (efÜ<ceë) Üs<e keÀjW (®e) Deewj (³eë) pees ogä (veë) nce mes (Üsefä) Üs<e
keÀjs, efpeme keÀes nce (S<eeced) Fve efmebneefo kesÀ (pecYes) cegKe ceW (oOceë) OejW, (leced) Gme keÀes Jes j#ekeÀ ueesie Yeer
efmebneefo kesÀ cegKe ceW OejW¤17¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ³en Je<ee& $eÝleg keÀe Mes<e J³eeK³eeve nw~ Fme ceW
ceveg<³eeW keÀes efve³eceHetJe&keÀ Deenej-efJenej keÀjvee ®eeefn³es¤17¤
De³ecegÊejeefol³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ Mej¢legos&Jelee~ YegefjieefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
'H1HFHJä¬H1MHOHG PH1EH¾äPHJÉPOHPH1 OHHH 1HHHIMäävesefce½e mesveeveerieéceNCHHZn~ HI-H1ËHHHHUä H ,HÉOHHHHU{
HH+PH1MPHH1-HH+HHVä QV1HIOH-HH OH1Í+HQVäHIOH1POHV<HHV1 YHFHHVäçDemlegÉ OHV YHHVäçJevlegÉ OHV YHHVä FH>HYOHJÉ OHV HE HI¾1FHHV HHä YHHV1
Üsefä1OHFHVäHHESHF<HVäR2FHÍ
'H1HFHGa *1¬H1MHOHGa PH1EH¾äPHJÉefMHIOHä PH1EHOHGÉ-HäPHJÍa OHPHäa OHHH {Ía H1a 'HHIMäÆYHVHIFHHI1MOHHIMäÆÉYHVHIFHÍa H1a
PHV1YHH1YHHU1LHH1FH1&HHZna PHV1YHH1YHHU1LHH1FH1YHHnHI-HHIOHä PHVYHHYHHULHHFH1YHHZna HI-H1ËHHHHU{a H1a ,HÉOHHHHU{a H1a 'H1+PH1MPHHZ{a 'HH+HäÍa QVäHIOHÍa -HHOHäÍa
+HQVäHIOH1HIMHIOH1 +HÉQVäHIOHÍaOHV<HäÍaYHFHäÍa'H1POHJÉ~ les~ veNë~ DeNJeNvlegÉ~ les~ veNë~ ce=É[N³eNvlegÉaOHVaHFHGaHI¾1FHÍaHÍaH1aYH1Ía¾VHIÆäa
OHFHGa61HH1FHGaSHF<HVäaR12FH1Í
HeoeLe&ë-(De³eced) (GÊejeled) (meb³eÜmegë) ³e%em³e mebieeflekeÀjCeë (lem³e) (lee#³e&ë) leer#CelespeëHeéHekeÀ
Deeeféeveë (®e) (Deefjävesefceë) Deefjäeefve ogëKeeefve otjs ve³eefle me keÀeefle&keÀë (®e) (mesveeveerieéceC³eew) SleÜÜÊe&ceeveew
(efJeéee®eer) ³ee efJeMJeb meJe¥ peieoáeefle J³eeHveesefle mee (®e) (Ie=lee®eer) Ie=leceep³ecegokebÀ Jeeáeefle HeéHveeself e mee
oerefHleë (®e) (DeHmejmeew) DeHmeg HeéCes<eg mejvl³eew ieleer (DeeHeë) (nsefleë) Je=ef×ë (Jeeleë) efHe´³eë HeJeveë (Heńsefleë)
He´keÀ<exCe Je×&keÀë (lesY³eë) (veceë) (Demleg) (les) (veë) (DeJevleg) (les) (veë) (ce=[³evleg) (les) (³eced) (efÜ<ceë)
(³eë) (®e) (veë) (Üsefä) (leced) (S<eeced) (pecYes) (oOceë)~ #De³eb cev$eë Mele08.6.1.19
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee³ecegÊejeled meb³eÜmegefjJe Mej¢legjefmle lem³e mesveeveerieéceC³eeefJeJe
lee#³e&½eeefjävesefce½e efJeéee®eer ®e Ie=lee®eer ®eeHmejmeew mleë ³e$eeççHees nself eefjJe Jeefle&keÀe Jeeleë Heńself eefjJeevevoHeóes
YeJeefle leb ³es ³egkeÌl³ee mesJevles lesY³ees veceesçmleg~ les veesçJevleg les vees ce=[³evleg les Je³eb ³eb efÜ<cees ³e½e vees Üseäf
leces<eeceyJeeleeveeb pecYes oOcemleLee ³et³eb Jele&OJeced¤18¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ Fob Mej¢leesë efMeäb J³eeK³eeveced~ DeefmceVeefHe ceveg<³ew³eg&keÌl³ee
He´JeefÊe&leJ³eced¤18¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (De³eced) ³en (GÊejeled) GÊej efoMee mes (meb³eÜmegë) ³e%e keÀes mebiele keÀjves
nejs kesÀ legu³e Mejod $eÝleg nw, (lem³e) Gme kesÀ (mesveeveerieéceC³eew) mesveeHeefle Deewj ieéceeO³e#e kesÀ meceeve (lee#³e&ë)
leer#Ce lespe keÀes HeéHle keÀjeves Jeeuee Deeeféeve (®e) Deewj (Deefjävesefceë) ogëKeeW keÀes otj keÀjves Jeeuee keÀeefÊe&keÀ (®e)
³es oesveeW (efJeéee®eer) meye peieled ceW J³eeHekeÀ (®e) Deewj (Ie=lee®eer) Ieer Jee peue keÀes HeéHle keÀjeves Jeeueer oerefHle
(®e) ³es oesveeW (DeHmejmeew) HeéCeeW keÀer ieefle nQ, peneb (DeeHeë) peue (nsefleë) Je=ef× kesÀ legu³e JeÊee&ves Deewj (Jeeleë)
efHe´³e HeJeve (Heńsefleë) De®ís He´keÀej yeæ{eves nejs kesÀ meceeve Deevevooe³ekeÀ neslee nw, Gme Jee³eg keÀes pees ueesie ³egefõ
kesÀ meeLe mesJeve keÀjles nQ, (lesY³eë) GvekesÀ efue³es (veceë) vecemkeÀej (Demleg) nes, (les) Jes (veë) nceejer (DeJevleg)
j#ee keÀjW, (les) Jes (veë) nce keÀes (ce=[³evleg) megKeer keÀjW, (les) Jes nce (³eced) efpememes (efÜ<ceë) Üs<e keÀjW (®e)
Deewj (³eë) pees (veë) nce mes (Üsefä) Üs<e keÀjs, (leced) Gme keÀes (S<eeced) Fve peue Jee³egDeeW kesÀ (pecYes)
ogëKeoe³eer iegCeªHe cegKe ceW (oOceë) OejW, Jewmes legce ueesie Yeer Jeleex¤18¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ³en Mejod $eÝleg keÀe Mes<e J³eeK³eeve nw~ Fme ceW Yeer
ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ³egefõ kesÀ meeLe keÀe³eeX ceW He´Je=Êe neW¤18¤
De³ecegHejerl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ nscevleÊeg&oxJelee~ efve®e=lke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeN³ecegÉ+HH 1-HH L-HäPHJÉPOHPHä PHVYH1HISHHä PHJÉHV&HäH PHVYHHYHHULHHFH1CHHZn~ *1-H 0HHU{ H
HetÉ-H HIHäHI¬HHH+PH1MPHHä-H-H1P+HW¢SH {YHG QV1HIOHHI-H 1ÐegÉO+HQVäHIOH1POHV<HHV1 YHFHHVäçDemlegÉ OHV YHHVäçJevlegÉ OHV YHHVä FH>HYOHJÉ les ³eb
efÜN<cees ³e½HäYHHV1¾VHIä1OHFHVäHHESHF<HVäR2FHÍ
'H1HFHGa*1+HHIMäa'H1-HH L-HäPHJÉHIMOH1-HH NHG¢É-HäPHJÍaOHPHäaPHV1YH1HISHHIRHIOHä PHVYH1ÉHISHOHGaH1aPHJÉHV&HäÍaPHJÉPHVYH1 )HIOHä PHJÉÉPHVYHäÍa

H1a PHV1YHH1YHHU1LHH1FH1&HHZna PHV1YHH1YHHU1LHH1FH1YHHnHI-HHIOHä PHVYHHYHHULHHFH1YHHZna *1-H 0HHUäa H1a +HWÉ-H HIHäHI¬H1HIMHIOHä +HWÉ-H ÉHIHäHI¬HÍa H1a 'H1+PH1MPHHZ{a
'H1-H1P+HW¢SH 1HI9HOHä-H1ÉP+HW¢SH {YHGaQV1HIOHÍaHI-H1²HJHIRHIOHä HI-H1É²HJOHGa+HQVäHIOH1HIMHIOH1 +HÉQVäHIOHÍaOHV<HäÍa YHFHäÍa'eNmlegÉ~ les~ veNë~ DeNJeNvlegÉ~ les~
veNë~ ce=É[N³eNvlegÉaOHVaHFHGaHI¾1FHÍaHÍaH1aYH1Ía¾VHIÆäaOHFHGa61HH1FHGaSHF<HVäaR12FH1Í
HeoeLe&ë-(De³eced) (GHeefj) JeÊe&ceeveë (DeJee&iJemegë) DeJee&iJe=äsë He½eeÜmeg Oeveb ³emceeled me nscevleleg&ë
(lem³e) (mesveefpeled) ³eë mesve³ee pe³eefle meë~ De$e *îeeHeesë meb%eeívomeesye&ngueefceefle ÛmJelJeb (®e) (meg<esCeë)
MeesYevee mesvee ³em³e meë (®e) (mesveeveerieéceC³eew) SleÜÜÊe&ceeveew ceeie&Meer<e&Heew<eew ceemeew (GJe&Meer) G© yeng DeMveeefle
³e³ee mee oerefHleë (®e) (HetJe&ef®eefÊeë) HetJee& He´Lecee ef®eefÊeë meb%eeveb ³em³eeë mee (®e) (DeHmejmeew) (DeJemHetÀpe&ved)
DeJee&®eerveb Iees<eb kegÀJe&ved (nsefleë) JepeÍees<eë (efJeÐegled) (Heńsefleë) He´ke=Àäes Jepe´ FJe (lesY³eë) (veceë) (Demleg) (les)
(veë) (DeJevleg) (les) (veë) (ce=[³evleg) (les) (³eced) (efÜ<ceë) (³eë) (®e) (veë) (Üsefä) (leced) (S<eeced)
(pecYes) (oOceë)¤19~
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeç³ecegHeefj JeÊe&ceeveesçJee&iJemegnxcevleleg&jefmle, lem³e mesveefpe÷ meg<esCe½e
mesveeveerieéceC³eeefJeJe ceeie&Meer<e&Heew<eew ceemeeJegJe&Meer ®e HetJe&ef®eefÊe½eeHmejmeeJeJemHetÀpe&ved nself eefJe&ÐeglHeńsefle½eeefmle lesY³ees
veceesçVecemleg~ les veesçJevleg les vees ce=[³evleg les Je³eb ³eb efÜ<cees ³e½e vees Üseäf leces<eeb pecYes oOcemleb ³et³eceefHe leLee
efJeoOele¤19¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ F³eceefHe nscevleÊeexë efMeäe J³eeK³ee~ Fcece=legb ceveg<³ee ³egkeÌl³ee
meseJf elJee yeefueÿe YeJevleg¤19¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (De³eced) ³en (GHeefj) THej JeÊe&ceeve (DeJee&iJemegë) Je=efä kesÀ He½eeled Oeve keÀe
nsleg nw, (lem³e) Gme kesÀ (mesveefpeled) mesvee mes peerleves Jeeuee (®e) Deewj (meg<esCeë) megvoj mesveeHeefle (®e) ³es oesveeW
(mesveeveerieéceC³eew) mesveeHeefle Deewj ieéceeO³e#e kesÀ legu³e JeÊe&ceeve Deienve Deewj Heew<e cenerves (GJe&Meer) yengle Keeves
keÀe nsleg Deevle³e& oerefHle (®e) Deewj (HetJe&ef®eefÊeë) Deeefo %eeve keÀe nsleg (®e) ³es oesveeW (DeHmejmeew) HeéCeeW ceW jnves
Jeeueer (DeJemHetÀpe&ved) Ye³ebkeÀj Iees<e keÀjles ngS (nsefleë) Jepe´ kesÀ legu³e (efJeÐegled) efyepegueer kesÀ ®eueeves nejs Deewj
(Heńsefleë) GÊece Jepe´ kesÀ meceeve j#ekeÀ HeéCeer nQ, (lesY³eë) Gve kesÀ efue³es (veceë) DeVeeefo HeoeLe& (Demleg) efceueW~
(les) Jes (veë) nce ueesieeW keÀer (DeJevleg) j#ee keÀjW, (les) Jes (veë) nce keÀes (ce=[³evleg) megKeer keÀjW, (les) Jes nce
ueesie (³eced) efpeme ogä mes (efÜ<ceë) Üs<e keÀjW, (®e) Deewj (³eë) pees (veë) nce mes (Üsefä) Üs<e keÀjs, (leced) Gme
keÀes nce ueesie (S<eeced) Fve efnbmekeÀ HeéefCe³eeW kesÀ (pecYes) cegKe ceW (oOceë) OejW, Jewmes legce ueesie Yeer Gme keÀes
Oejes¤19¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ³en Yeer nscevle $eÝleg keÀer Mes<e J³eeK³ee nw~ ceveg<³eeW
keÀes ®eeefn³es efkeÀ Fme $eÝleg keÀe ³egefõ mes mesJeve keÀjkesÀ yeueJeeved neW¤19¤
Deefivecet&×xl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤

keÀLeb pevewye&ueb JeOe&veer³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes efkeÀme He´keÀej yeue yeæ{evee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNefivecet&É¹H HIR1-HÍNH¢1NHJ¢O+HHIOHäÍ+HHI/H1-HHçDeN³eced~
'H1+HHMVOHHäHIPHHISHY-HHIOH
DeNefiveë~ cetÉ¹H aHIR1-HÍaNH¢1NHJ¢OHGÉ+HHIOHäÍa+HÉHI/H1-HHÍa'H1HFHGa'H1+HHFHGaMVOHHäHIPHaHISH1Y-H1HIOH1
HeoeLe&ë-(Deefiveë) Heéfme×ë HeeJekeÀë (cet×e&) efMej FJe met³e&ªHesCe JeÊe&ceeveë (efoJeë) He´keÀeMem³e
(keÀkegÀlHeefleë) efoMeeb HeeuekeÀë (He=efLeJ³eeë) Yetces½e (De³eced) (DeHeeced) HeéCeeveeced (jsleebefme) Jeer³³ee&efCe (efpevJeefle)
HeérCeeefle¤20¤
DevJe³eë-³eLee nscevleÊee&Je³eceefiveefo&Jeë He=efLeJ³ee½e ceO³es cet×e& keÀkegÀlHeefleë meVeHeeb jsleebefme efpevJeefle,
leLewJe ceveg<³ewye&efueÿwYe&efJeleJ³eced¤20¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ew³eg&keÌl³ee peeþjeeÅive JeOe&ef³elJee meb³ecesveenejefJenejew
ke=ÀlJee meoe yeueb JeOe&veer³eced¤20¤
HeoeLe&ë-pewmes nscevle $eÝleg ceW (De³eced) ³en Heéfme× (Deefiveë) Deefive (efoJeë) He´keÀeMe Deewj (He=efLeJ³eeë)
Yetefce kesÀ yeer®e (cet×e&) efMej kesÀ legu³e met³³e&ªHe mes JeÊe&ceeve (keÀkegÀlHeefleë) efoMeeDeeW keÀe j#ekeÀ nes kesÀ (DeHeeced)
HeéCeeW kesÀ (jsleebefme) Heje¬eÀceeW keÀes (efpevJeefle) HetCe&lee mes le=Hle keÀjlee nw, Jewmes ner ceveg<³eeW keÀes yeueJeeved nesvee
®eeefn³es¤20¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ³egefõ mes peeþjeefive keÀes
yeæ{e meb³ece mes Deenej-efJenej keÀjkesÀ efvel³e yeue yeæ{eles jnW¤20¤
De³eceefiveefjl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegvece&veg<³eë eEkeÀ kegÀ³³ee&efol³een¤
efHeÀj ceveg<³e keÌ³ee keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1HFH1HILYHÍPHäQ1HIñe&HHV1-HHSHäPH0H1HIOHYH1P+HHIOHäÍa
cetÉ2HH NH¢1-HHUMäHHU1&HHFHG¤21¤
'H1HFHGa'H1HILYHÍaPH11QHI1ÓH&HäÍa-HHSHäPHa0H1HIOHYHäÍa+HHIOHäÍaFHWÉ¹H aNH¢1HI-HÍaMlHHU1&HHFHG
HeoeLe&ë-(De³eced) (Deefiveë) nscevles JeÊe&ceeveë (menefñeCeë) He´MemleemebK³eHeoeLe&³egõm³e (Jeepem³e)
DeVem³e (Meefleveë) He´Memlewieg&Cewë men MeleOee JeÊe&ceevem³e (Heefleë) HeeuekeÀë (cet×e&) GÊecee²JeÜÊe&ceeveë
(keÀefJeë) ¬eÀevleoMe&veë (j³eerCeeced) Oeveeveeced¤21¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeç³eceefiveë menefñeCeë Meeflevees Jeepem³e j³eerCeeb ®e Heeflecet&×e& keÀefJejefmle,

leLewJe ³et³eb YeJele¤21¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee efJeÐee³egefõY³eeb meseJf eleesçefiveë Heg<keÀues OeveOeev³es
He´³e®íefle, leLewJe meseJf eleë Heg©<eeLeex ceveg<³eeved Þeerceleë mecHeeo³eefle¤21¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (De³eced) ³en (Deefiveë) nscevle $eÝleg ceW JeÊe&ceeve (menefñeCeë) He´Memle DemebK³e
HeoeLeeX mes ³egõ (Meefleveë) He´Mebefmele iegCeeW kesÀ meefnle DeveskeÀ He´keÀej JeÊe&ceeve (Jeepem³e) DeVe leLee (j³eerCeeced)
OeveeW keÀe (Heefleë) j#ekeÀ (cet×e&) GÊece De² kesÀ legu³e (keÀefJeë) meceLe& nw, Jewmes ner legce ueesie Yeer nes¤21¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes efJeÐee Deewj ³egefõ mes mesJeve efkeÀ³ee Deefive yengle
DeVe Oeve HeéHle keÀjelee nw, Jewmes ner mesJeve efkeÀ³ee Heg©<eeLe& ceveg<³eeW keÀes Ssée³e&Jeeved keÀj oslee nw¤21¤
lJeeceive Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë me keÀer¢Meë m³eeefol³een¤
efHeÀj Jen kewÀmee nes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
lJeHFHäLYHV1+HJNHä¢MH1R2H/Hä-HH 1HIYHMäFHY/HOHa
cetÉ2YHH[HI-HËHäPH-HH1,HOHäÍ
O-HHFHGa'H1LYHV1a+HJNHä¢MHOHGa'HHI2Häa'H/Hä-HH aHIYHÍa'H1FH1Y/H1OH1aFHWÉ2YH ÍaHI-HËHäPHa-HH1,HOHäÍ
HeoeLe&ë-(lJeeced) (Deives) efJeÜved! (Heg<keÀjeled) Devleefj#eeled~ Heg<keÀjefcel³evleefj#eveece0¤ (efveIeb01~3)
(DeefOe) (DeLeJee&) DeefnbmekeÀë (efveë) efvelejeced (DecevLele) ceefLelJee ie=Áer³eeled (cetOve&ë) efMejesJeÜÊe&ceevem³e
(efJeéem³e) meceie´m³e peielees ceO³es (JeeIeleë) megefMeef#eleeefYeJee&efiYejefJeÐee nv³eles ³esve me cesOeeJeer~ JeeIele Fefle
cesOeeefJeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb0 3~25)¤22¤
DevJe³eë-ns Deives! ³eLeeçLeJee& JeeIelees efJeÜeved Heg<keÀjeoefOe cetOveex efJeéem³e ®e ceO³esçeÅive efJeÐegleb
efvejcevLele, leLewJe lJeeb yeesOe³eeefce¤22¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewefJe&ÜovegkeÀjCesveekeÀeMeeled He=efLeJ³ee½e efJeÐegleb
mebie=¿ee½e³³ee&efCe keÀcee&efCe meeOeveer³eeefve¤22¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved! pewmes (DeLeJee&) j#ekeÀ (JeeIeleë) De®íer efMeef#ele JeeCeer mes DeefJeÐee keÀe
veeMe keÀjves neje yegef×ceeved efJeÜeved Heg©<e (Heg<keÀjeled) Devleefj#e kesÀ (DeefOe) yeer®e leLee (cetOve&ë) efMej kesÀ legu³e
JeÊe&ceeve (efJeéem³e) mecHetCe& peieled kesÀ yeer®e Deefive keÀes (efvejcevLele) efvejvlej cevLeve keÀjkesÀ ieńCe keÀjs, Jewmes ner
(lJeeced) legPe keÀes ceQ yeesOe keÀjelee ntb¤22¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJeÜeveeW kesÀ meceeve DeekeÀeMe
leLee He=efLeJeer kesÀ mekeÀeMe mes efyepegueer keÀe ieńCe keÀj Dee½e³e& ªHe keÀceeX keÀes efme× keÀjW¤22¤
YegJe Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë me keÀer¢Meë m³eeefol³een¤
<HJ-HHVäH1HPH1MSHäPHHYHV1OHHHHHäHIYH1HJHIµ1ÍPHHäPHVHI0H1-HHHI<HäÍa
efoNefJe cetÉOee&ve RHI2HHVP-H1HHHISH1HFHäLYHVHNH¢HVQ-H1-HHQäFHG
<HJ-HäÍaH1HPHäaMSHäPHÍaH1aYHV1OHHaHHäaHIYH1HJHIµ1HIMHIOHäHIYH1HJOHGÉHI<HäÍaPHHäPHVaHI0H1-HHHI<HäÍaHIR1HI-HaFHWÉ2HH {YHFHGaR1HI2H1HV1a
P-H1HH FHGaP-H1ÍPHHHIFHHIOHäP-H1ÍÉPHHFHGaHISH1HFHGa'H1LYHV1aH1NH¢ÉHV1aQ1-H1-HHQ1HIFHHIOHäQ-H1É-HHQäFHG
HeoeLe&ë-(YegJeë) YeJeleerefle lem³e (³e%em³e) mebielem³e keÀe³e&meeOekeÀm³e J³eJenejm³e (jpemeë)
ueeskeÀmecetnm³e (®e) (veslee) ve³evekeÀÊee& (³e$e) De$e $eÝef®elegveg0 Fefle oerIe&ë (efve³egefÓë) efceefÞekeÀeefceefÞekeÀeefYeë
ef¬eÀ³eeefYeë (me®emes) ³egveef#e (efMeJeeefYeë) cebieuekeÀeefjCeereYf eë (efoefJe) ÐeesleveelcekesÀ mJemJeªHes (cet×e&veced) cet×xJe
JeÊe&ceeveb met³³e&ced (oefOe<es) Oejefme (mJe<ee&ced) mJeë megKeb meveesefle ooeefle ³e³ee leeced (efpe»eced) Jee®eced~ efpe»sefle
Jee*dvee0¤ (efveIeb01~11) (Deives) efJeÜved (®eke=À<es) keÀjeself e (nJ³eJeenced) ³ees nJ³eeved oelegceeoelegb ®e ³eesi³eeved
jmeeved Jenefle leced¤23¤
DevJe³eë-ns Deives! ³eLeeç³eceefiveefve&³egefÓë efMeJeeefYeë men JeÊe&ceeveë YegJees ³e%em³e jpeme½e veslee meved
me®eles ³e$e efoefJe cet×e&veb oOeeefle nJ³eJeenb mJe<ee¥ efpe»eb ®eke=À<es leLee le$e lJeb efoefJe me®emes efJeÐeeb oefOe<es¤23¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀXHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HHHTLYHMHUËHMV&H HIYHHJ¬H¢Í PHYHG PH-H PH SHLHOHÍ PHJ.HNH¢HMHU
JeÊe&les, leLewJe efJeÐeeieénkeÀe DeO³eeHekeÀeë meJex<eeb peveeveeb megKekeÀeefjCeë mevleerefle %es³eced¤23¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved! pewmes ³en He´l³e#e Deefive (efve³egefÓë) meb³eesie-efJeYeeie keÀjeves nejer ef¬eÀ³ee
leLee (efMeJeeefYeë) ce²uekeÀeefjCeer oerefHle³eeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (YegJeë) Heíeì ngS (³e%em³e) keÀe³eeX kesÀ meeOekeÀ
mebiele J³eJenej (®e) Deewj (jpemeë) ueeskeÀmecetn keÀes (veslee) DeekeÀ<e&Ce keÀjlee ngDee mecyevOe keÀjelee nw Deewj
(³e$e) efpeme (efoefJe) He´keÀeMeceeve DeHeves mJeªHe ceW (cet×e&veced) GÊecee² kesÀ legu³e JeÊe&ceeve met³e& keÀes OeejCe
keÀjlee leLee (nJ³eJeenced) ieńCe keÀjves leLee osves ³eesi³e jmeeW keÀes HeéHle keÀjeves Jeeueer (mJe<ee&ced) megKeoe³ekeÀ
(efpe»eced) JeeCeer keÀes (®eke=À<es) He´Je=Êe keÀjlee nw, Jewmes let MegYe iegCeeW kesÀ meeLe (me®emes) ³egõ neslee Deewj meye
efJeÐeeDeeW keÀes (oefOe<es) OeejCe keÀjelee nw¤23¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes F&MJej ves efve³egõ efkeÀ³ee ngDee Deefive meye
peieled keÀes megKekeÀejer neslee nw, Jewmes ner efJeÐee kesÀ ieénkeÀ DeO³eeHekeÀ ueesie meye ceveg<³eeW keÀes megKekeÀejer nesles nQ,
Ssmee meye keÀes peevevee ®eeefn³es¤23¤
DeyeesOeerl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'H\HHV2ä H1HILYHÍPH1HIFH2HH1SHYHHäYHH1E+HHIOHä2HV1YHJHIFH-He³eNleercegÉHHPHäFHGa
³eN»eç)ä-H1+H-H1HHFHJÉHISSHQHäYHH1Í+H<HH1YH-HäÍHIPHñeOHV1YHHNH¢1FHÏä
'H\HHVäHI2Ha 'H1HILYHÍa PH1HIFH2HVHIOHä PH1FHGÉ)2HHäa SHYHHäYHHFHGa +HHIOHäa 2HV1YHJHIFH1-HVHIOHä 2HV1YHJFHGÉ)ä-Ha 'HH1H1OHHUHIFHOHHäÉH1OHHUFHGa
G1HHPHäFHGa *1HPH1HIFHOHJÉHPHäFHGa H1H )1-HVHIOHä H1HÍÉ)ä-Ha +Ha -H1HHFHGa *1HISSHQHäYHH1 )OHJÉOHGÉHISHQHäYHHÍa +Ha <HH1YH-HäÍa HIPH1ÓH1OHV1a
YHHNHä¢FHGa'HÏä
HeoeLe&ë-(DeyeesefOe) HeýegO³eles (Deefiveë) (meefceOee) HeóerHemeeOevewë (peveeveeced) ceveg<³eeCeeced (Heéfle)
(OesvegefceJe) ³eLee ogiOeoeb ieeb leLee (Dee³eleerced) HeéHvegJeleerced (G<eemeced) G<emeb HeÝeeleced~ De$e Dev³es<eeceefHe
#De06.3.137% Fefle oerIe&ë (³e»e FJe) cenevlees Oeeefce&keÀe pevee FJe (He´) (Je³eeced) J³eeefHekeÀeb megKeveerelf eced
(Gefppeneveeë) Glke=Àäle³ee HeéHvegJevleë (He´) (YeeveJeë) efkeÀjCeeë (efmeñeles) HeéHe³eefvle~ De$e me=Oeeleesue&efì MeHeë
MuegJ³e&l³e³esveelcevesHeocevleie&lees C³eLe&½e (veekeÀced) DeefJeÐeceeveogëKeceekeÀeMeced (De®í) mec³ekedÀ¤24¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee meefceOee³eceefivejyeesO³ee³eleerceg<eemeb Heéfle peveeveeb OesvegefceJeeefmle~ ³em³e ³e»e
FJe He´Je³eecegefppeneveeë HeÝeeveJees veekeÀce®í efmeñeles, leb megKee³e ³et³eb mebHe´³eg*diOJeced¤24¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eLee ogiOeoe$eer Oesvegieezë mebmeseJf elee meleer ogiOeeefoefYeë
HeéefCeveë megKe³eefle, ³eLeeççHlee efJeÜebmees efJeÐeeoevesveeefJeÐeeb efveJee³³e& ceveg<³eevegVe³eefvle, leLewJee³eceefiveJe&Êe&le Fefle
JesÐeced¤24¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (meefceOee) He´pJeefuele keÀjves kesÀ meeOeveeW mes ³en (Deefiveë) Deefive (DeyeesefOe)
He´keÀeefMele neslee nw, (Dee³eleerced) HeéHle nesles ngS (G<eemeced) HeÝeele mece³e kesÀ (Heéfle) meceerHe (peveeveeced) ceveg<³eeW
keÀer (OesvegefceJe) otOe osves Jeeueer ieew kesÀ meceeve nw~ efpeme Deefive kesÀ (³e»e FJe) ceneved Oeeefce&keÀ peveesb kesÀ meceeve
(He´) Glke=Àä (Je³eeced) J³eeHekeÀ megKe keÀer veerelf e keÀes (Gefppeneveeë) De®ís He´keÀej HeéHle keÀjles ngS (He´) GÊece
(YeeveJeë) efkeÀjCe (veekeÀced) megKe keÀes (De®í) De®ís He´keÀej (efmeñeles) HeéHle keÀjles nQ, Gme keÀes legce ueesie
megKeeLe& meb³egõ keÀjes¤24¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pewmes ogiOe osves Jeeueer mesJeve keÀer ng F& ieew
ogiOeeefo HeoeLeeX mes HeéefCe³eeW keÀes megKeer keÀjleer nw Deewj pewmes DeeHle efJeÜeved efJeÐeeoeve mes DeefJeÐee keÀe efveJeejCe keÀj
ceveg<³eeW keÀer GVeefle keÀjles nQ, Jewmes ner ³en Deefive nw, Ssmee peevevee ®eeefn³es¤24¤
DeJees®eecesl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'H-HHVäHHFHNH¢1-HHV1FHV2HHäH1-HHHVä-H1YRHä-HHN<HHH1-H&HVäa
LHHI-HäHIáMHV1YHFHäPHH1POHHVFHäceNiveew efoNJeernJe 1NH®FHFHJä1-HBHäFHÀHVOHG
'H-HHVäHHFHaNH¢1-HHVäaFHV2HHäHa-HHäÍa-H1YRHäa-HÉH1<HHHäa-HÉ&HVäaLHHI-HäHIáMÍaLHHI-HäHIP/HMl)HIOH1LHHI-HäÉHIP/HMÍaYHFHäPHHa
POHHVFHäFHGa'H1LYHHZaHIR1Jeern-HVHIOHäHIR1HI-HÉ)ä-Ha1NH®FHFHGa*11-HBH1HIFHOHJä1É-HÃHäFHGa'H1ÀHV1OHG
HeoeLe&ë-(DeJees®eece) G®³eece (keÀJe³es) cesOeeefJeves (cesO³ee³e) meJe&MegYeue#eCemebielee³e HeefJe$ee³e (Je®eë)
Je®eveced (Jevoe©) He´Mebmeveer³eced (Je=<eYee³e) yeefueÿe³e (Je=<Ces) Je=efäkeÀ$ex (ieefJeefÿjë) iees<eg efkeÀjCes<eg efleÿleerefle
(vecemee) DeVeeefovee (mleesceced) mlegl³eb keÀe³³e&ced (Deiveew) HeeJekesÀ (efoJeerJe) ³eLee met³³e&He´keÀeMes (©keÌceced)
Deeefol³eced (G©J³eáeced) G©<eg yeng<eg efJeMes<esCeeáeefle leced (DeÞesled) Þe³esled~ De$e efJekeÀjCem³e uegkedÀ~
ue*dHe´³eesie½e¤25¤
DevJe³eë-Je³eb ³eLee ieefJeefÿjes efoJeerJees©J³eáeb ©keÌceceÞesled, leLee cesO³ee³e Je=<eYee³e Je=<Ces keÀJe³es Jevoe©
Je®eesçiveew vecemee mleesceb ®eeJees®eece¤25¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ efJeÜefÓë megMeeruee³e Meg×efOe³es efJeÐeeefLe&ves HejceHe´³elvesve efJeÐee os³ee~ ³elees-
çmeew efJeÐeeceOeerl³e met³e&He´keÀeMes IeìHeìeoerved HeM³eefVeJe meJee&ved ³eLeeJep%eelegb MekeÌveg³eeled¤25¤
HeoeLe&ë-nce ueesie pewmes (ieefJeefÿjë) efkeÀjCeeW ceW jnves Jeeueer efJeÐegled (efoJeerJe) met³e&He´keÀeMe kesÀ meceeve
(G©J³e_®eced) efJeMes<e keÀjkesÀ yengleeW ceW ieceveMeerue (©keÌceced) met³e& keÀe (DeÞesled) DeeÞe³e keÀjleer nw, Jewmes
(cesO³ee³e) meye MegYe ue#eCeeW mes ³egõ HeefJe$e (Je=<eYee³e) yeueer (Je=<Ces) Je<ee& kesÀ nsleg (keÀJe³es) yegef×ceeved kesÀ efue³es
(Jevoe©) He´Mebmee kesÀ ³eesi³e (Je®eë) Je®eve keÀes Deewj (Deiveew) peeþjeefive ceW (vecemee) DeVe Deeefo mes (mleesceced)
He´Memle keÀe³eeX keÀes (DeJees®eece) keÀnW¤25¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ megMeerue Meg×yegef× efJeÐeeLeea kesÀ efue³es
Hejce He´³elve mes efJeÐee osJeW, efpememes Jen efJeÐee Heæ{ kesÀ met³e& kesÀ He´keÀeMe ceW Ieì-Heìeefo keÀes osKeles ngS kesÀ meceeve
meye keÀes ³eLeeJeled peeve mekesÀ¤25¤
De³eefcensl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤

DeN³eefceNQ+Hä/H1FHHV2HHäHIH2HH1OHHI<H1QHV OHH1HHISHäáHVçDeOJeNjs<Jeer[îeäÍa
HFH+YHä-HHYHHV1<HLHä-HHVHI-H1HJ-H YHVäHJHIH1HEHI-H1YJebn HI-H10HVHI-Hä0HV
'H1HFHGa )1Qa +H1/H1FHÍa 2HH1HIH1a 2HH1OHHI<H1HIMHIOHä 2HH1OHÉHI<HäÍa QHVOHHäa HHISHäáÍa 'H12-H1MVHJäa ) >ÐHäÍa HFHGa 'H+YHä-HHYHÍa
<HLHä-HÍaHI-H111HJHIMHIOHäHI-HÉ11HJÍa-HYHVäHJaHIH1HFHGaHI-H1YJenHIFHHIOHäHI-H1ÉYJenFHGaHI-H10HVHI-Hä0H1)HIOHäHI-H10HVÉHI-Hä0HV
HeoeLe&ë-(De³eced) (Fn) (He´Leceë) efJemleerCeexçefiveë (Oeeef³e) efOe´³eles (Oeele=efYeë) OeejkewÀë (neslee)
Deeoelee (³eefpeÿë) DeefleMe³esve ³eäe (DeOJejs<eg) Deefnbmeveer³eJ³eJenejs<eg (F&[îeë) DevJese<f elegb ³eesi³eë (³eced)
(DeHveJeeveë) ªHeJevleë~ DeHveefceefle ªHevee0¤ (efveIeb03~5) De$e íevomees JeCe&ueesHe Fefle celeesmleueesHeë
(Ye=ieJeë) HeefjHekeÌJeefJe%eeveeë (efJe©©®egë) efJejes®evles He´keÀeMevles (Jeves<eg) jefMce<eg (ef®e$eced) DeÓgleced (efJeYJeced)
J³eeHekeÀced (efJeMesefJeMes) He´pee³ew Òepee³ew¤26¤
DevJe³eë-³e FneOJejs<Jeer[îees ³eefpeÿes neslee He´Leceesç³eceefiveOee&le=efYeOee&ef³e ³eb Jeves<eg ef®e$eb efJeYJeb
efJeMesefJeMesçHveJeevees Ye=ieJees efJe©©®egmleb meJex ceveg<³ee De²erkegÀ³³egë& ¤26¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜebmeesçefiveefJeÐeeb Oe=lJeeçv³esY³eë HeóÐegë¤26¤
HeoeLe&ë-pees (Fn) Fme peieled ceW (DeOJejs<eg) j#ee kesÀ ³eesi³e J³eJenejeW ceW (F&[îeë) Keespeves ³eesi³e
(³eefpeÿë) DeefleMe³e keÀjkesÀ ³e%e keÀe meeOekeÀ (neslee) Ie=leeefo keÀe ieńCekeÀÊee& (He´Leceë) meJe&$e efJemle=le (De³eced)
³en He´l³e#e Deefive (Oeele=efYeë) OeejCeMeerue Heg©<eeW ves (Oeeef³e) OeejCe efkeÀ³ee nw, (³eced) efpeme keÀes (Jeves<eg) efkeÀjCeeW
ceW (ef®e$eced) Dee½e³e&ªHe mes (efJeYJeced) J³eeHekeÀ Deefive keÀes (efJeMesefJeMes) mecemle He´pee kesÀ efue³es (DeHveJeeveë)
ªHeJeeved (Ye=ieJeë) HetCe&%eeveer (efJe©©®egë) efJeMes<e keÀjkesÀ He´keÀeefMele keÀjles nwb, Gme Deefive keÀes meye ceveg<³e
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved ueesie DeefiveefJeÐee keÀes DeeHe OeejkesÀ otmejeW keÀes efmeKeeJeW¤26¤
pevem³esl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=oe<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
SHYHäPHLHHV1+HHç'HäSHHIYHä1SHHLHäHI-HMlHILYHÍPHJÉRHäÍPHJHI-H1OHHH1YH-HäPHVa
Ie=ÉOH+HäOHHUNH¢HV\HQ1OHHHIRäHI-H1P+H0HHäÐegÉFHHI¾<HHäHIOH<HMlOHV<H1Í0HJHIHäÍ
SHYHäPHa LHHV1+HHÍa 'H1SH1HIYH1Æ1a SHHLHäHI-HÍa 'H1HILYHÍa PHJÉRH1 )HIOHä PHJÉÉRHäÍa PHJÉHI-H1OHHHäa YH-HäPHVa ,HÉOH+HäOHHUNH¢1 )HIOHä
Ie=ÉOHÉ+HäOHHUNH¢Ía\HÉQ1OHHaHIR1HI-H1P+H0HVHIOHäHIRHI-H1ÉP+H0HHäa ÐegÉFHHIRHIOHä²HJÉÉFHOHGaHI-Ha<HH1HIOH1a<H1MlOHV<HäÍa0HJHIHäÍ
HeoeLe&ë-(pevem³e) peelem³e (ieesHeeë) j#ekeÀë (Depeefveä) peeleë (peeie=efJeë) peeieªkeÀë (Deefiveë)

efJeÐegled (mego#eë) megÿgyeueë (megefJelee³e) GlHeeoveer³ee³ewée³³ee&³e (veJ³emes) DeefleMe³esve veJeervee³e~ De$e íevomees
JeCe&ueesHees Jeself e F&ueesHeë (Ie=leHe´leerkeÀë) He´leerelf ekeÀjb peueceep³eb Jee ³em³e meë (ye=nlee) cenlee (efoefJemHe=Mee) efoefJe
He´keÀeMes mHe=Meefle ³esve lesve (Ðegceled) Ðeewë He´keÀeMeesçml³eefmceved leÜled (efJe) (Yeeefle) (YejlesY³eë) Deeefol³esY³eë~
Yejle Deeefol³eë¤ (efveIeb08~13) (Megef®eë) HeefJe$eë¤27¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ees pevem³e ieesHee peeie=efJeë mego#ees Ie=leHe´leerkeÀë Megef®ejefiveve&J³emes
megefJelee³eeçpeefveä, ye=nlee efoefJemHe=Mee YejlesY³ees ÐegceefÜYeeefle, leb ³et³eb efJepeeveerle¤27¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&oéw e³e&HeéHlesjmeeOeejCeb efveefceÊeb me=efämLeeveeb met³ee&Ceeb keÀejCeb efJeÐegÊespemleefÜ%ee³eesHe-
³eesõJ³eced¤27¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (pevem³e) GlHeVe ngS mebmeej keÀe (ieesHeeë) j#ekeÀ (peeie=efJeë) peeveves ªHe
mJeYeeJe Jeeuee (mego#eë) megvoj yeue keÀe nsleg (Ie=leHe´leerkeÀë) Ie=le mes yeæ{ves neje (Megef®eë) HeefJe$e (Deefiveë)
efyepegueer (veJ³emes) Del³evle veJeerve (megefJelee³e) GlHeVe keÀjves ³eesi³e Ssée³e& kesÀ efue³es (Depeefveä) He´keÀì ngDee nw
Deewj (ye=nlee) yeæ[s (efoefJemHe=Mee) He´keÀeMe ceW mHeMe& mes (YejlesY³eë) met³eeX mes (Ðegceled) He´keÀeMe³egõ ngDee
(efJeYeeefle) MeeseYf ele neslee nw, Gme keÀes legce ueesie peevees¤27¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees Ssée³³e&HeéefHle keÀe efJeMes<e keÀejCe me=efä kesÀ met³eeX keÀe efveefceÊe
efyepegueer ªHe lespe nw, GmekeÀes peeve kesÀ GHekeÀej efue³ee keÀjW¤27¤
lJeeceive Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ efJeje[e<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
O-HHFHäLYHV1ç'HHIäMPHHV1LHJQHäHIQ1OHFHY-HäHI-HYRHIBÏHIÀHHH1&HE-HYHVä-HYHVa
PHSHHäHPHVFH1/HFHHäYH1ÍPHQHVäFH1QOHGO-HHFHHäQJÉÍPHQäPHP+HJÉHFHäHIMÍ
O-HHFHGa'H1LYHV1a'HHIäMPHÍaLHJQHäaHIQ1OHFHGa'HYHJäa'H1HI-H1YR1YHGaHI0H1HIÀH1HH1&HFHGa-HäYHV-HYH1 )HIOH1 -HYHVäÉ-HYHs~ meë~ peeN³eNmesN~
FH1/HFHHäYHÍaPHQäÍaFH1QOHGaO-HHFHGa'HH1QJÉÍaPHQäPHÍa+HJÉ$eced~ DeNef²ÉjlÍ
HeoeLe&ë-(lJeeced) (Deives) efJeÜved! (Deef²jmeë) efJeÜebmeë (iegne) iegne³eeb yeg×ew~ De$e megHeeb meguegied0
#De07.1.39% Fefle *sueg&kedÀ (efnleced) efnlekeÀeefjCeced (Deveg) (DeefJevoved) HeéHveg³egë (efMeefÞe³eeCeced) Þe³evleced
(JevesJeves) jMceew jMceew HeoeLex HeoeLex Jee (meë) (pee³emes) (ceL³eceeveë) mebIe=<³eceeCeë (menë) yeueced (cenled)
(lJeeced) leced (Deengë) keÀLe³eefvle (menmeë) yeueJelees Jee³eesë (Heg$eced) GlHeVeced (Deef²jë) HeéCeJeled efHe´³e¤28¤
DevJe³eë-nsçef²jesçives! lJeb me ceL³eceeveesçefiveefjJe efJeÐe³ee pee³emes, ³eLee cenlmenes ³egÊebÀ menmemHeg$eb

JevesJeves efMeefÞe³eeCeb iegne efnleb lJeeceengjef²jmeesçvJeefJevobmleLee lJeecenb yeesOe³eeefce¤28¤
YeeJeeLe&ë-efÜefJeOeesçefivecee&vemees yee¿e½eeefmle le³eesjeY³evlejb ³egõeY³eeceenejefJenejeY³eeb yee¿eb
cevLeveeefoY³eë meJex efJeÜebmeë mesJevleeced~ leLeslejs Yepevleg¤28¤
HeoeLe&ë-ns (Deef²jë) HeéCeJeeflHe´³e (Deives) efJeÜved! pewmes (meë) Jen (ceL³eceeveë) ceLeve efkeÀ³ee ngDee
Deefive Heéfme× neslee nw, Jewmes let efJeÐee mes (pee³emes) He´keÀì neslee nw, efpeme keÀes (cenled) yeæ[s (menë) yeue³egõ
(menmeë) yeueJeeved Jee³eg mes (Heg$eced) GlHeVe ngS Heg$e kesÀ legu³e (JevesJeves) efkeÀjCe-efkeÀjCe Jee HeoeLe&-HeoeLe& ceW
(efMeefÞe³eeCeced) DeeefÞele (iegne) yegef× ceW (efnleced) efmLele efnlekeÀejer (lJeeced) Gme Deefive keÀes (Deengë) keÀnles nQ,
(Deef²jmeë) efJeÜeved ueesie (DevJeefJevoved) HeéHle nesles nQ, GmekeÀe yeesOe (lJeeced) legPes keÀjelee ntB¤28¤
YeeJeeLe&ë-Deefive oes He´keÀej keÀe neslee nw-SkeÀ ceeveme Deewj otmeje yee¿e~ Fme ceW DeeY³evlej keÀes ³egõ
Deenej-efJenejeW mes Deewj yee¿e keÀes cevLeveeefo mes meye efJeÜeved mesJeve keÀjW, Jewmes Flej peve Yeer mesJeve efkeÀ³ee
keÀjW¤28¤
meKee³e Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³eeë keÀer¢Mee YetlJeeeÅive efJepeeveer³egefjl³een¤
ceveg<³e ueesie kewÀmes neskesÀ Deefive keÀes peeveW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PH.HHäH1ÍPHE-HäÍPH1FHBH1HIFHH1jPOHHVFH HH1LYHHVäa
-HHIH {ÿe³e ef#eleerNveecetÉSHH[YH+HV1PHQäP-HOHV¤29¤
PH.HHäHÍa PHFHGa -HÍa PH1FHÃHäFHGa )HäFHGa POHHVFHäFHGa H1a 'H1LYHHVäa -HHIH {áHHa HIH1OHHU1YHHFHGa 71SH Ía YH+HVäa
PHQäP-HOHV
HeoeLe&ë-(meKee³eë) megËoë (meced) (Jeë) ³eg<ceekeÀced (mec³eáeced) ³eë meceer®eerveceáeefle leced (F<eced)
DeVeced (mleesceced) mlegeflemecetnced (®e) (Deive³es) HeeJekeÀe³e (Jeef<e&ÿe³e) DeefleJe=×e³e (ef#eleerveeced) ceveg<³eeCeeced
(Tpe&ë) yeuem³e (veH$es) Heew$e FJe JeÊe&ceevee³e (menmJeles) yeue³egkeÌlee³e¤29¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee efJeÜebme meKee³eë mevleë ef#eleerveeb Jees ³eg<ceekeÀcetpeex veH$es menmJeles
Jeef<e&ÿe³eeive³es ³eb mec³eáeefce<eb mleesceb ®e meceengmleLee ³et³ecevegefleÿle¤29¤
YeeJeeLe&ë-De$e HetJe&cev$eeoengefjl³evegJeÊe&les~ efMeefuHeveë megËoes YetlJee efJeÜogõevegketÀuele³ee
HeoeLe&efJeÐeecevegefleÿs³egë~ ³ee efJeÐegled keÀejCeeK³eeod yeueeppee³eles mee Heg$eJeled, ³ee met³³ee&osë mekeÀeMeeoglHeÐeles mee
Heew$eJeomleerelf e JesÐeced¤29¤
HeoeLe&ë-ns (meKee³eë) efce$ees! (ef#eleerveeced) ceveveMeerue ceveg<³e (Jeë) legcnejs (Tpe&ë) yeue kesÀ (veH$es)
Heew$e kesÀ legu³e JeÊe&ceeve (menmJeles) yengle yeue Jeeues (Jeef<e&ÿe³e) Del³evle yeæ[s (Deive³es) Deefive kesÀ efue³es efpeme
(mec³eáeced) megvoj melkeÀej kesÀ nsleg (F<eced) DeVe keÀes (®e) Deewj (mleesceced) mlegefle³eeW keÀes (meceengë) De®ís He´keÀej
keÀnles nQ, Jewmes legce ueesie Yeer Gme keÀe Devegÿeve keÀjes¤29¤
YeeJeeLe&ë-³eneb HetJe& cev$e mes (Deengë) Fme Heo keÀer DevegJe=efÊe Deeleer nw~ keÀejeriejeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye
kesÀ efce$e neskeÀj efJeÜeveeW kesÀ keÀLeveevegmeej HeoeLe&efJeÐee keÀe Devegÿeve keÀjW~ pees efyepegueer keÀejCeªHe yeue mes GlHeVe
nesleer nw, Jen Heg$e kesÀ legu³e nw, Deewj pees met³³ee&efo kesÀ mekeÀeMe mes GlHeVe nesleer nw mees Heew$e kesÀ meceeve nw, Ssmee
peevevee ®eeefn³es¤29¤
mebmeefceefol³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
JewM³esve efkebÀ keÀe³e&efcel³egHeefoM³eles¤
JewM³e keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHjPH1HIFHÐeäJ-HPHV-HH1VeLYH1VHI-HËHHäYH1H çDee~
)1>P+H1RVPHHIFHä2HPHV1PHYHHV1-HPHWÉYHH<HäM
PHjPH1HIFHHIOH1PHFHGÉPHäFHGa)OHGaHJÉJeNmesN~ Je=ÉH1YHGa'HLYHVäaHI-HËHHäHIYHa'H1H Ía'HHa)>1Ía+H1RVaPHFHGa)12H1PHV1aPHÍaYH1Ía
-HPHWäHIYHa'HHa<H1Ml
HeoeLe&ë-(mebmeced) mec³ekedÀ (Fled) SJe (³egJemes) efceÞe³e~ De$e efJekeÀjCeelcevesHeoJ³el³e³eew (Je=<eved)
yeueJeved (Deives) He´keÀeMeceeve (efJeéeeefve) DeefKeueeefve (De³e&ë) JewM³eë~ De³e&ë mJeeefceJewM³e³eesë #De03.1.103%
Fefle JewM³eeLex efveHeeefleleë (Dee) (F[ë) He´Mebmeveer³em³e~ F[ Fefle Heoveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb05~2)
De$es[Oeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀë efkeÌJeHed, DeeosÛ&mJe½e (Heos) HeéHeCeer³es (meced) (FO³emes) HeóerH³emes (meë) (veë)
DemceY³eced (Jemetefve) (Dee) (Yej) Oej¤30¤
DevJe³eë-ns Je=<eVeives De³e&mlJeb mebmecee³egJemes, F[mHeos meefceO³emes, me lJeefceoefivevee vees efJeéeeefve
Jemetv³eeYej¤30¤
YeeJeeLe&ë-jepeefYeë mebjef#elee JewM³ee Deiv³eeefoefJeÐeeY³eë mJesY³ees jepeHeg©<esY³e½eeefKeueeefve Oeveeefve
mebYejs³egë¤30¤
HeoeLe&ë-ns (Je=<eved) yeueJeved (Deives) He´keÀeMeceeve (De³e&ë) JewM³e! pees let (mebmecee³egJemes) mec³ekedÀ De®ís
He´keÀej mecyevOe keÀjles nes (F[ë) He´Mebmee kesÀ ³eesi³e (Heos) HeéefHle kesÀ ³eesi³e DeefOekeÀej ceW (meefceO³emes) megMeesefYele
nesles nes, (meë) mees let (Fled) ner Deefive kesÀ ³eesie mes (veë) nceejs efue³es (efJeéeeefve) meye (Jemetefve) OeveeW keÀes
(DeeYej) De®ís He´keÀej OeejCe keÀj¤30¤
YeeJeeLe&ë-jepeeDeeW mes j#ee HeéHle ngS JewM³e ueesie Deiv³eeefo efJeÐeeDeeW mes DeHeves Deewj jepeHeg©<eeW kesÀ efue³es
mecHetCe& Oeve OeejCe keÀjW¤30¤
lJeeefcel³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³ewjefivevee efkebÀ meeO³eefcel³egHeefoM³eles¤
ceveg<³e ueesie Deefive mes keÌ³ee efme× keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
O-HHEHIHäHÀH-HPOHFH1Q-HäYOHVHI-H1HJSH1YOH-HäÍa
0HHV1HIHNHVä¢0HE+HJHI+H1HHLYHVäQ1-HHH1-HHV^äJes¤31¤
O-HHFHGa HIH1H1ÀH1-H1POH1FHVHIOHä HIHHÀH-HÍÉOHFHa Q-HäYOHVa HI-H1HJa SH1YOH-HäÍa 0HHV1HIHNHVä¢0HFHGa 0HHV1HIHÍNHVä¢0H1HIFHHIOHä
0HHVHI1HÍÉNHVä¢0HFHGa+HJÉ1HI+H1HVHIOHä+HJÉHI+HHa'HLYHVäaQ1-HHHäa-HHV^ä-HV
HeoeLe&ë-(lJeeced) (ef®e$eÞeJemlece) ef®e$eeC³eÓgleeefve ÞeJeebm³eefleMeef³eleev³eVeeefve Jee ³em³e (nJevles)
mJeerkegÀJe&efvle (efJe#eg) He´peemeg (pevleJeë) peveeë (Meesef®e<kesÀMeced) Meese®f e<eë kesÀMeeë met³³e&m³e jMce³e FJe lespeebefme
³em³e leced (Heg©efHe´³e) yentved HeérCeeefle yentveeb efHe´³ees Jee lelmebyeg×ew (Deives) efJeÜved (nJ³ee³e)
mJeerkeÀÊe&J³eceVeeefoHeoeLe&ced~ De$e megyJ³el³e³esve efÜleer³ewkeÀJe®evem³e ®elegL³ew&keÀJe®eveced (Jees{Jes) Jees{gced~ De$e legceLex
leJesved He´l³e³eë¤31¤
DevJe³eë-ns Heg©efHe´³e ef®e$eÞeJemleceeives! efJe#eg nJ³ee³e Jees{Jes ³eb Meese®f e<kesÀMeb lJeeb pevleJees nJevles , leb
Je³eceefHe nJeecens¤31¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ee ³eceeÅive peerJeeë mesJevles, lesve YeejJenveeoerevf e keÀe³³ee&C³eefHe meeOvegJevleg¤31¤
HeoeLe&ë-ns (Heg©efHe´³e) yengleeW kesÀ He´meVe keÀjves nejs Jee yengleeW kesÀ efHe´³e (ef®e$eÞeJemlece) Dee½e³³e&ªHe
DeVeeefo HeoeLeeX mes ³egõ (Deives) lespemJeer efJeÜved! (efJe#eg) He´peeDeeW ceW (nJ³ee³e) mJeerkeÀej kesÀ ³eesi³e DeVeeefo
GÊece HeoeLeeX keÀes (Jees{Jes) HeéefHle kesÀ efue³es efpeme (Meesef®e<kesÀMeced) megKeeves Jeeueer met³e& keÀer efkeÀjCeeW kesÀ legu³e
lespemJeer (lJeeced) DeeHekeÀes (pevleJeë) ceveg<³e ueesie (nJevles) mJeerkeÀej keÀjles nQ, Gmeer keÀes nce ueesie Yeer mJeerkeÀej
keÀjles nQ¤31¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e keÀes ³eesi³e nw efkeÀ efpeme Deefive keÀes peerJe mesJeve keÀjles nQ, Gme mes Yeej HengB®eevee Deeefo
keÀe³e& Yeer efme× efkeÀ³ee keÀjW¤31¤
Svee Je Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[d ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
SNvee JeesäçDeNeÅive YHFHäPHHV1SHH[YH+HHäOH1FHHQJä-HVa
HI+H1HEHVHIOHäáFHMlHIOHjP-Hä2-H1MEHI-HËHäPHRWÉOHFH1FHOHäFHG
61YHHa-H1Ía'H1HILYHFHGaYHFHäPHHa71SH ÍaYH+HHäOHFHGa'HHaQJÉ-HV1aHI+H1HFHGaHVHIOHäáFHGa'H1MlHIOHFHGaP-H12-H1MHIFHHIOHäPHJÉ'H1OJeNjced~
HI-HËHäPHaRWÉOHFHGa'H1FHOHäFHG
HeoeLe&ë-(Svee) Svesve HetJeexkeÌlesve~ De$eekeÀejeosMeë (Jeë) ³eg<ceY³eced (Deefiveced) (vecemee) ieé¿esCeeVesve
(Tpe&ë) Heje¬eÀceeved (veHeeleced) DeHeleveMeerueced (Dee) (ngJes) Dee»³es (efHe´³eced) Heérl³eglHeeokeÀced (®esefleÿced)
DeefleMe³esve ®esleef³eleejb meb%eeHekeÀced (Dejefleced) veeefmle jefleM®ewlev³eceefmbcemleced (mJeOJejced) megÿdJeOJeje Deefnbmeveer³ee
J³eJeneje ³emceeÊeced (efJeéem³e) meceie´m³e peieleë (otleced) meJe&$eeefYeievleejb efJeÐegleced (Dece=leced) keÀejCeªHesCe
efvel³eced¤32¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçnb Jees ³eg<ceY³ecesvee vecemee veHeeleb efHe´³eb ®esefleÿb mJeOJejcejeflecece=leb efJeéem³e
otleceefivecetpe&½eengJes leLee ³et³eb ce¿eb pegngle¤32¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! Je³eb ³eg<ceoLe¥ ³ee Deiv³eeefoefJeÐeeë ÒekeÀì³esce, lee ³et³eb mJeerkegÀ©le¤32¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes ceQ (Jeë) legcnejs efue³es (Svee) Gme HetJeexõ (vecemee) ieńCe kesÀ ³eesi³e DeVe
mes (veHeeleced) ¢æ{ mJeYeeJe (efHe´³eced) HeéreflekeÀejkeÀ (®esefleÿced) Del³evle ®eslevelee keÀjevesnejs (Dejefleced) ®eslevelee
jefnle (mJeOJejced) De®ís j#eCeer³e J³eJenejeW mes ³egõ (Dece=leced) keÀejCeªHe mes efvel³e (efJeéem³e) mecHetCe& peieled
kesÀ (otleced) meye Deesj ®euevesnejs (Deefiveced) efyepegueer keÀes Deewj (Tpe&ë) Heje¬eÀceeW keÀes (DeengJes) mJeerkeÀej keÀªB,
Jewmes legce ueesie Yeer cesjs efue³es ieńCe keÀjes¤32¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! nce ueesie legcnejs efue³es pees Deefive Deeefo keÀer efJeÐee Heéfme× keÀjW, GvekeÀes legce
ueesie mJeerkeÀej keÀjes¤32¤
efJeéem³e otleefcel³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=od ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegveë meë keÀer¢Meë m³eeefol³een¤
HI-HËHäPHRWÉOHFH1FHOH1EHI-HËHäPHRWÉOHFH1FHOHäFHGa
PHHHVäSHOHVç'H1HHHI-H1ËH<HHVäSHPHH1PHRJäRJeNled mJeenngleë¤33¤
HI-HËHäPHaRWÉOHFHGa'H1FHOHäFHGaHI-HËHäPHaRWÉOHFHGa'H1FHOHäFHGaPHÍaHHV1SH1OHV1a'H11HHaHI-H1ËH<HHVäSH1PHVHIOHäHI-H1ËHÉ<HHVäSHPHHaPHÍa
otgoŃJeNled~ P-HHnQJOH1)HIOH1PHJÉ'HHäQJOHÍ
HeoeLe&ë-(efJeéem³e) meceie´m³e Yetieesuemecetnm³e (otleced) HeefjleeHekebÀ efJeÐegoeK³eceefiveced (Dece=leced)
keÀejCeªHesCeeefJeveeefMemJeªHeced (efJeéem³e) DeefKeueHeoeLe&peelem³e (otleced) HeefjleeHesve oenkeÀced (Dece=leced)
GokesÀçefHe J³eeHekebÀ keÀejCeced~ Dece=leefcel³egokeÀvee0¤ (efveIeb01~12) (meë) (³eespeles) ³egveefõ~ De$e J³el³e³esve
MeHed (De©<ee) ªHeJelee HeoeLe&mecetnsve (efJeéeYeespemee) efJeéem³e HeeuekesÀve (meë) (ogo´Jeled) Mejerjeoew o´Jeefle
ie®íefle~ De$e Jele&ceeves ue*d~ cee*d³eesiecevlejsCeeH³e[YeeJeë (mJeengleë) megÿg mecevlee×gle DeeoÊeë meved¤33¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçnb efJeéem³e otlecece=leb efJeéem³e otlecece=leceefiveceengJes leLee
efJeéeYeespemeeç©<ee meJezë HeoeLewëz men JeÊe&les me ³eespeles~ ³eë mJeengleë meved ogo´Jeled, me ³eg<ceeefYeJexÐeë¤33¤
YeeJeeLe&ë-De$e HetJe&cev$eeoengJe Fefle HeocevegJeÊe&les~ efJeéem³e otlecece=leefceefle efÜjeJe=Ê³ee efÜefJeOem³e
mLetuemet#cem³eeivesie´&nCeced~ me meJe&ë keÀejCeªHesCe efvel³eb Fefle JesÐeced¤33¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes ceQ (efJeéem³e) meye YetieesueeW kesÀ (otleced) leHeeves Jeeues met³³e&ªHe (Dece=leced)
keÀejCeªHe mes DeefJeveeefMemJeªHe (efJeéem³e) mecHetCe& HeoeLeeX keÀes (otleced) leeHe mes peueeves Jeeues (Dece=leced) peue
ceW Yeer J³eeHekeÀ keÀejCeªHe Deefive keÀes mJeerkeÀej keÀªb, Jewmes (efJeéeYeespemee) peieled kesÀ j#ekeÀ (De©<ee) ªHeJeeved
meye HeoeLeeX kesÀ meeLe JeÊe&ceeve nw (meë) Jen (³eespeles) ³egõ keÀjlee nw, pees (mJeengleë) De®ís He´keÀej ieńCe
efkeÀ³ee ngDee (ogo´Jeled) Mejerjeefo ceW ®euelee nw (meë) Jen legce ueesieeW keÀes peevevee ®eeefn³es¤33¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW HetJe& cev$e mes (DeengJes) Fme Heo keÀer DevegJe=efÊe Deeleer nw leLee (efJeéem³e
otlecece=leced) Fve leerve HeoeW keÀer oes Jeej DeeJe=efÊe mes mLetue Deewj met#ce oes He´keÀej kesÀ Deefive keÀe ieńCe neslee nw~
Jen meye Deefive keÀejCeªHe mes efvel³e nw, Ssmee peevevee ®eeefn³es¤33¤
me ogo´Jeefol³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Dee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHeÀj Jen kewÀmee nes ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHRJäR-H1OHGP-HHnngleë PHRJäR-H1OHGP-HHnngleë~
megÉ\HÑHHäH1HÍPHJÉ0HFHHU1-HPHWäYHHERV1-HjMH2HHV1SHYHHäYHHFHG
meë~ ogÉo´JeNled~ P-HHnQJOH1 )HIOH1 PHJÉ'HHäQJOHÍaPHÍaRJÉoŃJeNled~ P-HHnQJOH1 )HIOH1 PHJÉ'HHäQJOHÍaPHJÉ\H1ÑHVHIOHä PHJÉçye´ïeHäaH1HÍa
megÉ0HFHHUHIOHäPHJÉÉ0HFHHUäa-HPHWäYHHFHGaRV1-HFHGaMH2HäÍaSHYHHäYHHFHG
HeoeLe&ë-(meë) Deefiveë (ogo´Jeled) o´Jeefle (mJeengleë) megÿg ke=Àlee»eveë meKee (meë) (ogo´Jeled) ie®íefle
(mJeengleë) megÿg efveceefv$elees efJeÜeved (megye´ïee) megÿgle³ee ®elegJexoefJeled (³e%eë) mebievlegb ³eesi³eë (megMeceer) megÿg
Meceef³elegcen&ë (Jemetveeced) He=efLeJ³eeoerveeced (osJeced) keÀceveer³eced (jeOeë) megKemeeOeveb Oeveced (peveeveeced)¤34¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! me mJeengleë meefKeJeod ogo´Jeled me mJeenglees efJeÜeefveJe ogo´Jeled~ megye´ïee ³e%eë
megMeceerJe ³ees Jemetveeb peveeveeb ®e osJeb jeOeesçefmle leb ³et³eb mebHe´³eg*diOJeced¤34¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³ees JesieJeevev³esY³ees JesieHeóë MeeefvlekeÀjë He=efLeJ³eeoerveeb
He´keÀeMekeÀesçefiveJe&Êeles me keÀLeb ve efJe%es³eë¤34¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (meë) Jen Deefive (mJeengleë) De®ís He´keÀej yeguee³es ngS efce$e kesÀ meceeve (ogo´Jeled)
®euelee nw leLee (meë) Jen (mJeengleë) De®ís He´keÀej efvecev$eCe efkeÀ³es efJeÜeved kesÀ legu³e (ogo´Jeled) peelee nw,
(megye´ïee) De®ís He´keÀej ®eejeW JesoeW kesÀ %eelee (³e%eë) meceeiece kesÀ ³eesi³e (megMeceer) De®ís MeeefvleMeerue Heg©<e kesÀ
meceeve pees (Jemetveeced) He=efLeJeer Deeefo JemegDeeW Deewj (peveeveeced) ceveg<³eeW keÀe (osJeced) DeYeereqHmele (jeOeë) OeveªHe
nw, Gme Deeqive keÀes legce ueesie GHe³eesie ceW ueeDees¤34¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees JesieJeeved, Dev³e HeoeLeeX keÀes Jesie osves Jeeuee,
MeeefvlekeÀejkeÀ, He=efLeJ³eeefo HeoeLeeX keÀe He´keÀeMekeÀ Deefive nw, GmekeÀe efJe®eej keÌ³eeW ve keÀjvee ®eeefn³es¤34¤
Deives Jeepem³esl³el³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
'HLYHV1-HHSHäPH1LHHVFHäOH1ç) 0HHäYHÍPHQPHHVHQHVa
'H1PFHV2HVäHIQSHHOH-HVRHV1FHHIQ1ÀH-HäÍ
'HLYHVäa-HHSHäPHaLHHVFHäOH1)HIOH1LHHVÉFHäOHÍa) 0HHäYHÍaPH1Q1PH1ÍaH1QHV1)HIOHäHQHVa'H1PFHV)OH1PFHVa2HV1HIQ1aSeeNleNJesNoN )HIOHä
SHHOHÉ-HVRÍaFHHIQäaÀH-HäÍ
HeoeLe&ë-(Deives) efJeÜved! (Jeepem³e) DeVem³e (ieesceleë) He´MemleOesvegHe=efLeJeer³egõm³e (F&Meeveë) meeOekeÀë
meceLe&ë (menmeë) yeueJeleë (³enes) megmevleeve (Demces) DemceY³eced (Oesefn) (peeleJesoë) peeleb efJe%eeveb ³em³e meë
(ceefn) cenled (ÞeJeë) Oeveced¤35¤
DevJe³eë-ns menmees ³enes peeleJesoesçives! lJeceefiveefjJe Jeepem³e ieescele F&Meeveë meVemces ceefn ÞeJees
Oesenf ¤35¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ meeOegjerl³eesHe³egõesçefiveë Heg<keÀueb Oeveb He´³e®íleerefle
JesÐeced¤35¤
HeoeLe&ë-ns (menmeë) yeueJeeved Heg©<e kesÀ (³enes) mevleeve! (peeleJesoë) efJe%eeve keÀes HeéHle ngS (Deives)
lespemJeer efJeÜeved DeeHe Deefive kesÀ legu³e (ieesceleë) He´Memle ieew Deewj He=efLeJeer mes ³egõ (Jeepem³e) DeVe kesÀ (F&Meeveë)
mJeeceer meceLe& ngS (Demces) nceejs efue³es (ceefn) yeæ[s (ÞeJeë) Oeve keÀes (Oesefn) OeejCe keÀerepf e³es¤35¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ De®íer jerelf e mes GHe³egõ efkeÀ³ee Deefive yengle Oeve
oslee nw, Ssmee peevevee ®eeefn³es¤35¤
me FOeeve Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=ogef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
meç)ä2HH1YHHV-HPHJäNH¢1HI-HMlHILYHMHU1>VYHHVäHILH1MHa
MV1-HR1PFH<H+HJ-H &HHUNH¢RHUHIRHIQ
PHÍa)12HH1YHÍa-HPHJäÍaNH¢1HI-HÍa'H1HILYHÍa) 1>VYHäÍaHILH1MHaMVl-HOHGa'H1PFH<HäFHGa+HJÉJe&NCeerNkeÀN~ HegÉ-H YHHU1NHV¢HIOHä +HJÉ'HYHHUNH¢a
oerNefoNefnN¤36¤
HeoeLe&ë-(meë) HetJeexõë (FOeeveë) HeóerHleë (Jemegë) Jeemeef³elee (keÀefJeë) meceLe&ë (Deefiveë) HeeJekeÀë
(F&[sv³eë) DevJes<eCeer³eë (efieje) JeeC³ee (jsJeled) He´MemleOeve³egõced (DemceY³eced) (HegJe&CeerkeÀ) Heg© yeng DeveerkebÀ
mewv³eb ³em³e lelmebyeg×ew (oerefoefn) He´keÀeMe³e¤36¤
DevJe³eë-ns HegJe&CeerkeÀ efJeÜved! me efiejs[sv³ees Jemegë keÀefJeefjOeeveë meesçefiveefjJeeçmceY³eb jsJeÎereof efn
He´keÀeMe³e¤36¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ efJeog<eeçefiveiegCekeÀce&mJeYeeJeHe´keÀeMevesve ceveg<³esY³e
Ssée³e&cegVes³eced¤36¤
HeoeLe&ë-ns (HegJe&CeerkeÀ) yengle mesvee Jeeues jepeHeg©<e efJeÜved! (efieje) JeeCeer mes (F&[sv³eë) Keespeves ³eesi³e
(Jemegë) efveJeeme keÀe nsleg (keÀefJeë) meceLe& (FOeeveë) HeóerHle (meë) Gme HetJees&õ (Deefiveë) Deefive kesÀ meceeve
(DemceY³eced) nceejs efue³es (jsJeled) He´Mebefmele Oeve³egõ HeoeLeeX keÀes (oerefoefn) He´keÀeefMele keÀerepf e³es¤36¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ces Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ efJeÜeved keÀes ®eeefn³es efkeÀ Deefive kesÀ iegCe, keÀce& Deewj
mJeYeeJe kesÀ He´keÀeMe mes ceveg<³eeW kesÀ efue³es Ssée³e& keÀer GVeefle keÀjs¤36¤
#eHees jepeefVel³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=ogef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
H1+HHVMHäSHVegÉOHOFHYHHLYHV1-HPOHHVä1OHHVHPHäÍa
PHHIOHäLFHSHF<HMlHPHHVäRQ1+HHIOHä
H1+HÍa MH1SH1YHGa *1OHa OFHYHHäa 'HLYHVäa -HPOHHVäÍa *1OHa *1HPHäÍa PHÍa HIOH1LFH1SH1F<HVHIOHä HIOHLFHÉSHF<Ha MlHPHäÍa R1QN~
+HHIOHä
HeoeLe&ë-(#eHeë) je$eerë (jepeved) jepeceeve (Gle) (lcevee) Deelcevee~ De$e íevomees JeCe&ueesHeë
#De0Jee08.2.25% Fl³eekeÀejueesHeë (Deives) efJeÜved! (Jemleesë) efoveced (Gle) (G<emeë) Heéleë mee³eb mece³eeved
(meë) Gõë (efleicepecYe) efleiceb leerJe´b pecYees iee$eefJeveeceveb ³emceeled lelmebyeg×ew (j#emeë) ogäeved (on)
YemceerkegÀ© (Heéfle) He´l³e#es¤37¤
DevJe³eë-ns efleicepecYe jepeVeives! me lJeb ³eLee leer#Celespee Deefiveë #eHe Gle Jemlees©lees<emees peve³eefle
leLee megefMe#eeb peve³e j#ememlece FJe leerJe´lcevee Heéfle on¤37¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ew³e&Lee HeÝeelem³e efovem³e je$es½e efveefceÊeceefiveefJe&%ee³eles
leLee jepee v³ee³eHe´keÀeMem³eev³ee³eefveJe=Êes½e nslegjmleerelf e JesÐeced¤37¤
HeoeLe&ë-ns (efleicepecYe) leer#Ce DeJe³eJeeW kesÀ ®eueeves Jeeues (jepeved) He´keÀeMeceeve (Deives) efJeÜeved peve!
(meë) mees HetJeexõ iegCe³egõ DeeHe pewmes leer#Ce lespe³egõ Deefive (#eHeë) jeef$e³eeW (Gle) Deewj (Jemleesë) efove kesÀ
(Gle) ner (G<emeë) HeÝeele Deewj mee³ebkeÀeue kesÀ He´keÀeMe keÀes GlHeVe keÀjlee nw, Jewmes (lcevee) leer#Ce mJeYeeJe ³egõ
DeHeves Deelcee mes (j#emeë) ogä peveesb keÀes jeef$e kesÀ meceeve (Heéfleon) efveM®e³e keÀjkesÀ Yemce keÀerefpe³es¤37¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes HeÝeele, efove Deewj
jeef$e keÀe efveefceÊe Deefive keÀes peeveles nQ, Jewmes jepee v³ee³e kesÀ He´keÀeMe Deewj Dev³ee³e keÀer efveJe=efÊe keÀe nsleg nw, Ssmee
peeveW¤37¤
Yeoés ve Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
<H1RHVYHHVäç'H1HILYHMHQJäOHHV<H1RHMH1HIOHÍPHJä<HLH<H1RHV'Hä2-H1MÍa
YeNoéç*1OH+H0HäPOHHÍ¤38¤
YeNo´ë~ veNë~ DeNHILYHÍa 'HHQJäOH1 )OHHÉQJäOHÍa <H1RHa MH1HIOHÍa PHJÉ<H1LHVHIOHä PHJÉ<HLHa <H1RÍa 'H12-H1MÍa <H1RHÍa *1OHa
+H0HäPOHH1)HIOH1+HÉ0HäPOHHÍ
HeoeLe&ë-(Yeo´ë) Yepeveer³eë (veë) DemceY³eced (Deefiveë) HeeJekeÀë (Deengleë) mebie=nerlees Oece& FJe (Yeoé)
mesJeveer³ee (jeefleë) oeveced (megYeie) MeesYevewée³³e& (Yeo´ë) keÀu³eeCekeÀjë (DeOJejë) Deefnbmeveer³ees J³eJenejë
(Yeoéë) keÀu³eeCeHeéfleHeeefokeÀeë (Gle) (He´Memle³eë) He´Mebmeeë¤38¤
DevJe³eë-ns megYeie efJeÜved! ³eLeeççngleë meKeeefiveYe&oés jeefleYe&oéçOJejes Yeo´ Gle He´Memle³ees Yeoéë
m³egmleLee lJeb vees YeJe¤38¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ew³e&Lee efJeÐe³ee megmeseJf elee peielmLeeë HeoeLee&ë
megKekeÀeefjCees YeJeefvle leLeeççHlee efJeÜebmeë mevleerelf e JesÐeced¤38¤
HeoeLe&ë-ns (megYeie) megvoj Ssée³e& Jeeues efJeÜeved Heg©<e! pewmes (Deengleë) Oece& kesÀ legu³e mesJeve efkeÀ³ee
efce$eªHe (Deefiveë) Deefive (Yeo´ë) mesJeves ³eesi³e (Yeoé) keÀu³eeCekeÀejer (jeefleë) oeve (Yeo´ë) keÀu³eeCekeÀejer
(DeOJejë) j#eCeer³e J³eJenej (Gle) Deewj (Yeoéë) keÀu³eeCe keÀjves Jeeueer (He´Memle³eë) He´Mebmee nesJeW, Jewmes DeeHe
(veë) nceejs efue³es ntefpe³es¤38¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ pewmes efJeÐee mes De®ís
He´keÀej mesJeve efkeÀ³es peieled kesÀ HeoeLe& megKekeÀejer nesles nQ, Jewmes DeeHle efJeÜeved ueesieeW keÀes Yeer peeveW¤38¤
Yeoé Glesl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ efve®e=ogef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegveë me efJeÜeved keÀer¢Me Fl³een¤
efHeÀj Jen efJeÜeved kewÀmee nes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YeNoéç*1OH+H0HäPOHHHV<H1REFHYHäÍNH¢&HJ-H-HH1OHWH[{a
HVYHHäPH1FHOPHJäPHH1PHQäÍ
<H1RHÍa *1OHa +H0HäPOHH1 )HIOH1 +HÉ0HäPOHHÍa<H1RFHGa FHYHäÍa NH¢ÉCegÉ<JeN~ Je=ÉH1OHWH 1 )HIOHä -HH1ÉOHWH[{a HVYHäa PH1FHHIOP-HHIOHä
PH1FHOHGÉPHJäaPHH1PHQäÍaPH1PHQ1)HIOHäPH1PHQäÍ
HeoeLe&ë-(Yeoéë) Yevoveer³eeë (Gle) DeefHe (He´Memle³eë) He´Mebmeveer³eeë He´peeë (Yeoćed) Yevoveer³eb
keÀu³eeCekeÀjced (ceveë) ceveveelcekeÀced (ke=ÀCeg<Je) kegÀ© (Je=$elet³³ex) mebieéces (³esve) De$e Dev³es<eeceefHe0
#De06.3.137% Fefle oerIe&ë (mecelmeg) mebieéces<eg (meemenë) DeefleMe³esve mees{e¤39¤
DevJe³eë-ns megYeie! lJeb ³esve veesçmceekebÀ Je=$elet³³ex Yeo´b ceve GleeefHe Yeoéë He´Memle³ees ³esve ®e mecelmeg
meemenë m³eeled lelke=ÀCeg<Je¤39¤
YeeJeeLe&ë-De$e (megYeie) (veë) Fefle HeoÜ³eb HetJe&cev$eeovegJeÊe&les~ efJeog<ee je%ee lelkeÀcee&vegÿs³eb ³esve He´peeë
mesvee½eesÊeceeë m³egë¤39¤
HeoeLe&ë-ns (megYeie) MeesYeve mecHeefÊe Jeeues Heg©<e! DeeHe (³esve) efpeme mes nceejs (Je=$elet³³ex) ³eg× ceW
(Yeoćed) keÀu³eeCekeÀejer (ceveë) efJe®eejMeefõ³egõ ef®eÊe (Gle) Deewj (Yeoéë) keÀu³eeCe keÀjves nejer (He´Memle³eë)
He´Mebmee kesÀ ³eesi³e He´pee Deewj efpeme mes (mecelmeg) mebieéceeW ceW (meemenë) Del³evle menveMeerue Jeerj Heg©<e neW, Jewmee
keÀce& (ke=ÀCeg<Je) keÀerefpe³es¤39¤
YeeJeeLe&ë-³eneb (megYeie, veë) Fve oes HeoeW keÀer DevegJe=efÊe HetJe& cev$e mes Deeleer nw~ efJeÜeved jepee keÀes
®eeefn³es efkeÀ Ssmes keÀce& keÀe Devegÿeve keÀjs, efpeme mes He´pee Deewj mesvee GÊece neW¤39¤
³esvesl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=ogef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HVYHHäPH1FHOPHJäPHH1PHQHVç-HäHIP/H1MHOHäYHJHIQ1<HWHIMl MeOe {OHHFHGa
-H1YHVFHHäOHVçDeNefYeHIÆäefYeë¤40¤
HVYHäaPH1FHHIOP-HHIOHä PH1FHOHGÉPHJäaPHH1PHQäÍaPH1PHQ1 )HIOHä PH1PHQäÍa'H-HäaHIP/H1MHaOH1YHJÉHIQ1a<HWHIMäa0H2H {OHHFHGa-H1YHVFHäaOHV1a
'H1HI<HHIÆäHI<H1HIMOH1HI<HHIÆäÉHI<HÍ
HeoeLe&ë-(³esve) De$e mebefnlee³eeced #De06.3.114% Fefle oerIe&ë (mecelmeg) mebieéces<eg (meemenë) Ye=Meb
mees{e (DeJe) (efmLej) efmLejeefCe mewv³eeefve (levegefn) efJemle=Ceg (Yetefj) yeng (Me×&leeced) yeueb kegÀJe&leeced~
yeueJeeef®eMeOe&Meyoeled keÀjesl³eLex efkeÌJeHed leleë Mele= (Jevesce) mebYepesce~ De$e mebefnlee³eeced #De06.3.114% Fefle
oerIe&ë (les) leJe (DeefYeefäefYeë) FäeefYeefj®íeefYeë¤40¤
DevJe³eë-ns megYeie! ³esve lJeb mecelmeg meemenë m³eeled me lJeb Yetefj MeOe&leecemceekebÀ efmLejeJelevegefn~
lesçefYeefäefYeë men JeÊe&ceevee Je³eb leeefve Jevesce¤40¤
YeeJeeLe&ë-De$eeefHe (megYeie) (veë) Fefle HeoÜ³eb HetJe&leesçvegJeÊe&les~ efJeÜefÓye&ngyeue³egõeveeb JeerjeCeeb
efvel³eceglmeenes JeOe&veer³eë~ ³esveeslmeeefnleeë mevlees jepeHe´peeefnleeefve keÀcee&efCe kegÀ³³eg&ë¤40¤
HeoeLe&ë-ns (megYeie) megvoj ue#ceer³egõ Heg©<e! DeeHe (³esve) efpeme kesÀ He´leeHe mes nceejs (mecelmeg) ³eg×eW
ceW (meemenë) MeerIe´ menvee nes Gme keÀes leLee (Yetefj) yengle He´keÀej (MeOe&leeced) yeue keÀjles ngS nceejs (efmLeje)
efmLej mesvee kesÀ meeOeveeW keÀes (DeJelevegefn) De®ís He´keÀej yeæ{eF³es (les) DeeHe keÀer (DeefYeefäefYeë) F®íeDeeW kesÀ
Devegmeej JeÊe&ceeve nce ueesie Gme mesvee kesÀ meeOeveeW keÀe (Jevesce) mesJeve keÀjW¤40¤
YeeJeeLe&ë-³eneb Yeer (megYeie, veë) Fve oesveeW HeoeW keÀer DevegJe=efÊe Deeleer nw~ efJeÜeveeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ
yengle yeue³egõ Jeerj Heg©<eeW keÀe Glmeen efvel³e yeæ{eJeW, efpememes ³es ueesie Glmeener ngS jepee Deewj He´pee kesÀ
efnlekeÀejer keÀece efkeÀ³ee keÀjW¤40¤
Deefive leefcel³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=lHe*defõMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveë me efkebÀ kegÀ³³ee&efol³een¤
efHeÀj Jen keÌ³ee keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1HILYEHOHEFHäYHV1HHV-HPHJÉMPOHE1HEHHIY{OH2HV1YH-HäÍa
'HPOH1FH-H {YOHçDeeNMeJeesçPOHE1HIYHOHHäPHHV-HH1HISHYH1çFHäjPOHHV1OH<H1ç'HH<HäM
'H1HILYHFHGa OHFHGa FH1YHV1a HÍa -HPHJäÍa 'HPOHäFHGa HFHGa HHIY{OHa 2HV1YH-HäÍa 'HPOHäFHGa 'H-H {YOHÍa 'HH10H-HäÍa 'HPOHäced~
HIYHOHHäPHÍa-HH1HISHYHäÍa)HäFHGaPOHHV1OH<H1)HIOHäPOHHV1OHÉ<HäÍa'HHa<H1Ml
HeoeLe&ë-(Deefiveced) (leced) HetJeexõced (cev³es) (³eë) (Jemegë) meJe&$e efveJemlee (Demleced) ie=nced (³eced)
(³eefvle) ie®íefvle (OesveJeë) ieeJeë (Demleced) ie=nced (DeJe&vleë) Deéeeë (DeeMeJeë) DeeMegieeefceveë (Demleced)
(efvel³eemeë) keÀejCeªHesCeeefJeveeefMeveë (Jeeefpeveë) JesieJevleë (F<eced) DeVeeefokeÀced (mleesle=Y³eë) mleeJekesÀY³eë

efJeÜÓîeë (DeeYej)¤41¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³ees Jemegjefmle ³eceeÅive OesveJeesçmleb ³evleerJe, efvel³eemees Jeeefpeve
DeeMeJeesçJe&vleesçmleefceJeenb leb cev³es~ mleesle=Y³e F<eceeYejeefce leLewJe lJeb leceefivecemleb cev³emJes<eb ®eeYej¤41¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ efJeÐeeefLe&veë He´l³eO³eeHekeÀ SJeb Jeosod ³eLeeçncee®ejs³eb leLee
³et³eceH³ee®ejle ³eLee ieJeeo³eë HeMeJeë Flemlelees efoves YeévlJee mee³eb mJeie=nb HeéH³e ceesovles, leLewJe efJeÐeeie=nb HeéH³e
³et³eceefHe ceesoOJeced¤41¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved Heg©<e! (³eë) pees (Jemegë) meJe&$e jnves Jeeuee Deefive nw, (³eced) efpeme (Deefiveced)
JeeCeer kesÀ meceeve Deefive keÀes (OesveJeë) ieew (Demleced) Iej keÀes (³eefvle) peeleer nQ leLee pewmes (efvel³eemeë) keÀejCeªHe
mes efJeveeMejefnle (Jeeefpeveë) Jesie Jeeues (DeeMeJeë) MeerIeíeeceer (DeJe&vleë) Iees[ æ s (Demleced) Iej keÀes HeéHle nesles nQ,
Jewmes ceQ (leced) Gme HetJeexõ Deefive keÀes (cev³es) ceevelee ntb Deewj (mleesle=Y³eë) mlegeflekeÀejkeÀ efJeÜeveeW kesÀ efue³es
(F<eced) De®ís DeVeeefo HeoeLeeX keÀes OeejCe keÀjlee ntb, Jewmes ner let Gme Deefive keÀes (Demleced) DeeÞe³e ceeve Deewj
DeVeeefo HeoeLeeX keÀes (DeeYej) OeejCe keÀj¤41¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ DeO³eeHekeÀ ueesie efJeÐeeefLe&³eeW kesÀ Heéfle Ssmee keÀnW efkeÀ
pewmes nce ueesie Dee®ejCe keÀjW, Jewmes legce Yeer keÀjes~ pewmes ieew Deeefo HeMeg efove ceW FOej GOej YećeCe keÀj mee³e¹eue
DeHeves Iej DeekesÀ He´meVe nesles nQ, Jewmes efJeÐee kesÀ mLeeve keÀes HeéHle neskesÀ legce Yeer He´meVe ngDee keÀjes¤41¤
meesçDeefiveefjl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Dee<eea He*defõMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveë meë keÀer¢Me Fl³egHeefoM³eles¤
meesç'H1HILYHHH[-HPHJäLH É&HVPHEHFHH1HHIY{OH2HV1YH-HäÍa
PHFH-H {YOHHVM,HJÉRJ-H1ÍPHjPHJäSHH1OHHPHäÍPHWÉj³eNç)HäjPOHHV1OH<H1ç'HH<HäM
PHÍa 'H1HILYHÍa HÍa -HPHJäÍa LHÉCes~ PHFHGa HFHGa 'HH1HYOHHUOHH1ÉHHIY{OHa 2HV1YH-HäÍa PHFHGa 'H-H {YOHÍa Ml,HJÉRJ-H1 )HIOHä
jIeÉJÉÌJ-HäÍaPHFHGaPHJÉSHH1OHHPH1)HIOHäPHJÉSHH1OHHPHäÍaPHWÉMHäÍa)HäFHGaPOHHV1OH<H1)HIOHäPOHHV1OH<HäÍa'HHa<H1Ml
HeoeLe&ë-(meë) (Deefiveë) (³eë) (Jemegë) (ie=Ces) mlegJes (meced) (³eced) (Dee³eefvle) (OesveJeë) JeeC³eë
(meced) (DeJe&vleë) He´MemleefJe%eeveJevleë (jIego´gJeë) ³es jIeg ueIeg o´Jeefvle ie®íefvle les~ De$e keÀefHeuekeÀeefolJeeled
#De0Jee08.2.18% uelJeced (meced) (megpeeleemeë) efJeÐeemeg megÿg peeleeë Heéfme×eë (metj³eë) efJeÜebmeë (F<eced)
%eeveced (mleesle=Y³eë) mleeJekesÀY³ees efJeÐeeefLe&Y³eë (Dee) (Yej)¤42¤
DevJe³eë-ns efJeÜved~ ³eLeeçnb ³ees Jemegjefivejefmle leb ie=Ces ³eb OesveJeë mecee³eefvle, jIego´gJeesçJe&vleë
megpeeleemeë metj³eë mleesle=Y³e F<eb meceeYejefvle, me mleewefle ®e leLee lJecesleeefve meceeYej¤42¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀe ³eLee OesveJees Jelmeeved HeérCe³eefvle leLee efJeÐeeefLe&ve Deevevo³es³egë~ ³eLeeçéeeë MeerIeb´
iece³eefvle leLee meJe&efJeÐeeHeejieeved kegÀ³³e&gë¤42¤
HeoeLe&ë-ns efJeÐeeLeea efJeÜeved Heg©<e! pewmes ceQ (³eë) pees (Jemegë) efveJeeme keÀe nsleg (Deefiveë) Deefive nw,
Gme keÀer (ie=Ces) De®ís He´keÀej mlegefle keÀjlee ntb, (³eced) efpeme keÀes (OesveJeë) JeeCeer (mecee³eefvle) De®ís He´keÀej
HeéHle nesleer nQ Deewj (jIego´gJeë) Oeerjpe mes ®eueves Jeeues (DeJe&vleë) He´Mebefmele %eeveer (megpeeleemeë) De®ís He´keÀej
efJeÐeeDeeW ceW Heéfme× (metj³eë) efJeÜeved ueesie (mleesle=Y³eë) mlegefle keÀjves nejs efJeÐeeefLe&³eeW kesÀ efue³es (F<eced) %eeve keÀes
(meced) De®ís He´keÀej OeejCe keÀjles nQ Deewj pewmes (meë) Jen Heæ{eves neje F&éejeefo HeoeLeeX kesÀ iegCe-JeCe&ve keÀjlee
nw, Jewmes let Yeer Fve HetJeexõeW keÀes (meceeYej) %eeve mes OeejCe keÀj¤42¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes ieewSB DeHeves yeíjeW keÀes le=Hle keÀjleer nQ, Jewmes efJeÐeeefLe&³eeW keÀes
He´meVe keÀjW Deewj pewmes Iees[ æ s MeerIe´ ®eue kesÀ HengB®eeles nQ, Jewmes efJeÐeeefLe&³eeW keÀes meye efJeÐeeDeeW kesÀ Heej MeerIe´
HengB®eeJeW¤42¤
GYes Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=lHe*defõMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveë meë efkebÀ kegÀ³ee&efol³een¤
efHeÀj Jen keÌ³ee keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*1<HVPHJäHYRPH1HI+H HHV1R-HHD{ÀHHU&HHUHç'HH1PHHIYHäa
GNlees veNç*O+HJä+HWHH *1NH®/HVHJä0H-HPHP+HOH1ç)HäPOHHV1OH<H1ç'HH<HäM
GNYes Fl³egÉYes~ megÉ½eNvoŃ~ megÉH1YRVHIOHäPHJÉHYRaPH1HI+H HäÍaR-HHD1)HIOH1R-HHD{aÀHHU1&HHU1HV1a'HH1PHHIYHäa*1OHHV)OHJÉlees~ veNë~ Gled~
HegÉHetÉHH1 Ía*1NH®/HVHJäa0H1-H1PH1Ía+H1OHV1a)HäFHGaPOHHV1OH<H1)HIOHäPOHHV1OHÉ<HäÍa'HHa<H1Ml
HeoeLe&ë-(GYes) Üs DeO³e³eveeO³eeHeveef¬eÀ³es (meg½evo´) MeesYeve½eemeew ®evo´ Dee¼eokeÀejkeÀ½e lelmecyeg×ew
(meefHe&<eë) Ie=lem³e (oJeea) ieńCeeieńCemeeOeves (ÞeerCeer<es) He®eefme (Deemeefve) Deem³es (Glees) DeefHe (veë)
DemceY³eced (Gled) (HegHet³ee&ë) HetCe¥ kegÀ³³ee&ë (GkeÌLes<eg) JekeÌlegb Þeeslegcenx<eg JesoefJeYeeies<eg (MeJemeë) yeuem³e (Heles)
HeeuekeÀ (F<eced) DeVeced (mleesle=Y³eë) efJeÜÓîeë (Dee) (Yej)¤43¤
DevJe³eë-ns meg½evo´! lJeb meefHe&<ees oJeea ÞeerCeer<e FJeemev³egYes Dee Yej~ ns MeJememHeles! lJecegkeÌLes<eg
veesçmceY³eceglees DeefHe mleesle=Y³e F<eb ®eeslHegHet³ee&ë¤43¤
YeeJeeLe&ë-³eLeeflJ&epees Ie=leb mebMeesO³e oJ³ee&çiveew nglJee Jee³egJe=efäpeues jesieveeMekesÀ ke=ÀlJee meJee&ved megKe³eefvle~
leLewJeeO³eeHekeÀe efJeÐeeefLe&ceveebefme megefMe#ee mebMeesO³e le$e efJeÐee nglJeeççlceveë HeefJe$eerke=Àl³e meJee&ved HeéefCeveë
megKe³es³egë¤43¤
HeoeLe&ë-ns (meg½evo) megvoj Deevevooelee DeO³eeHekeÀ Heg©<e! DeeHe (meefHe&<eë) Ieer kesÀ (oJeea) ®eueeves
HekeÀæ[ves keÀer oes keÀíea mes (ÞeerCeer<es) HekeÀeves kesÀ meceeve (Deemeefve) cegKe ceW (GYes) Heæ{ves Heæ{eves keÀer oes ef¬eÀ³eeDeeW
keÀes (DeeYej) OeejCe keÀerefpe³es~ ns (MeJemeë) yeue kesÀ (Heles) j#ekeÀpeve! let (GkeÌLes<eg) keÀnves-megveves ³eesi³e
JesoefJeYeeieeW ceW (veë) nceejs (Glees) Deewj (mleesle=Y³eë) efJeÜeveeW kesÀ efue³es (F<eced) DeVeeefo HeoeLeeX keÀes (GlHegHet³ee&ë)
Glke=Àälee mes HetjCe keÀj¤43¤
YeeJeeLe&ë-pewmes $eÝeflJeped ueesie Ie=le keÀes MeesOe keÀíea mes Deefive ceW nesce keÀj Deewj Jee³eg leLee Je<ee&peue keÀes
jesieveeMekeÀ keÀjkesÀ meye keÀes megKeer keÀjles nwb, Jewmes ner DeO³eeHekeÀ ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJeÐeeefLe&³eeW kesÀ ceve De®íer
efMe#ee mes MeesOe keÀj Gve keÀes efJeÐeeoeve os kesÀ DeelceeDeeW keÀes HeefJe$e keÀj meye keÀes megKeer keÀjW¤43¤
Deives leefcel³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Dee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë meë keÀer¢Meë m³eeefol³een¤
DeivesN leceNÐeeéeNb ve mleescewNë ¬eÀlegÉEYH<H1RjäHIR1P+H0HäFHGa
H¿12HHFHHäOH1É'HHVQZ{Í¤44¤
'HLYHVäa OHFHGa 'H1²Ha 'HËHäFHGa YHa POHHVFHZ{Ía ¬eÀOHJäFHGa YHa <H1RFHGa 1HIR1P+H0H1HIFHHIOHä HIR1ÉP+H0HäFHGa H¿12HHFHäa OHV1
'HHVQZ{Í
HeoeLe&ë-(Deives) DeO³eeHekeÀ! (leced) efJeÐeeyeesOeced (DeÐe) Deefmceved JeÊe&ceeves mece³es (Deéeced) megefMeef#eleb
legj²ced (ve) FJe (mleescewë) efJeÐeemlegefleefJeMes<ewJexoYeeiewë (¬eÀlegced) He´%eeveced (ve) FJe (Yeoćed) keÀu³eeCekeÀjced
(ËefomHe=Meced) ³ees ËÐeelceefve mHe=Meefle leced ($eÝO³eece) JeOexceefn~ De$e Dev³es<eeceefHe0 #De06.3.137% Fefle oerIe&ë
(les) leJe mekeÀeMeeled (Deesnwë) efJeÐeemegKeHeéHekewÀë¤44¤
DevJe³eë-ns DeivesçO³eeHekeÀ! Je³eb les leJe mekeÀeMeeoesnwë mleescewjÐeeéeb ve Yeo´b ¬eÀlegb ve leb ËefomHe=Meb HeéH³e
melelece=O³eece¤44¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejew~ DeO³esleejes ³eLee megefMeef#elesveeéesve meÐeesçYeeräb mLeeveb ie®íefvle, ³eLee
efJeÜebmeë meJe&MeekyeesOemebHeVe³ee keÀu³eeCekeÀ$³ee& He´%e³ee Oecee&Le&keÀececees#eeved HeéHvegJeefvle leLee lesY³eesçO³eeHekesÀY³ees
efJeÐeeHeejb ielJee He´Memleeb He´%eeb HeéH³e mJe³eb JeOexjved, Dev³eeb½e JesoeO³eeHeveesHeosMeeY³eecesOe³es³egë¤44¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) DeO³eeHekeÀ peve! nce ueesie (les) DeeHe mes (Deesnwë) efJeÐee keÀe megKe osves Jeeues
(mleescewë) efJeÐee keÀer mlegefleªHe Jeso kesÀ YeeieeW mes (DeÐe) Deepe (Deéeced) Iees[ æ s kesÀ (ve) meceeve (Yeoćed)
keÀu³eeCekeÀejkeÀ (¬eÀlegced) yegef× kesÀ (ve) meceeve (leced) Gme (ËefomHe=Meced) Deelcee kesÀ meeLe mecyevOe keÀjves Jeeues
efJeÐeeyeesOe keÀes HeéHle nes kesÀ efvejvlej ($eÝO³eece) Je=ef× keÀes HeéHle neW¤44¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW oes GHeceeue¹ej nQ~ DeO³eslee ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes De®ís efMeef#ele Iees[ æ s
mes DeYeerä mLeeve ceW MeerIe´ Hengb®e peeles nQ, pewmes efJeÜeved ueesie meye MeekeW kesÀ yeesOe mes ³egõ keÀu³eeCe keÀjves nejer
yegef× mes Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e HeÀueeW keÀes HeéHle nesles nQ, Jewmes Gve DeO³eeHekeÀeW mes HetCe& efJeÐee Heæ{ He´Mebefmele
yegef× keÀes Hee kesÀ DeeHe GVeefle keÀes HeéHle neW leLee Jeso kesÀ Heæ{eves Deewj GHeosMe mes Dev³e meye ceveg<³eeW keÀer Yeer
GVeefle keÀjW¤44¤
DeOee nerl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Yegefjiee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë me keÀero=Meë m³eeefol³een¤
DeOeeN ¿eivesN ¬eÀOHHVä<H1 RPH1RHäPHPHH12HHVÍa
M1/HHUH¿ 1OHPHä\HQ1OHHV\H1<HW/Hä¤45¤
'H2HäaHIQa'H1LYHV1a¬eÀOHHVäÍa<H1RPHäaRHäPHaPHH12HHVÍaM1/HHUÍaH¿1OHPHäa\HÉQ1OHÍa\H1<HW/Hä
HeoeLe&ë-(DeOe) DeLe ce²ues~ De$e efveHeelem³e efveHeelem³e ®e #De06.3.136% Fefle oerIe&ë~ JeCe&J³el³e³esve
Lem³e Oe½e (efn) Keueg (Deives) efJeÜved (¬eÀleesë) He´%ee³eeë (Yeo´m³e) DeevevokeÀjm³e (o#em³e)
Mejerjelceyeue³egõm³e (meeOeesë) mevceeiex JeÊe&ceevem³e (jLeerë) He´Memlee jLee jceCemeeOeveeefve ³eeveeefve efJeÐevles ³em³e
meë ($eÝlem³e) HeéHlemel³em³e (ye=nleë) ceneefJe<e³em³e (yeYetLe) YeJesë¤45¤
DevJe³eë-ns Deives! ³eLee lJeb Yeo´m³e o#em³e meeOees$eÝ&lem³e ye=nleë ¬eÀleesë mekeÀeMeeod jLeerye&YetLe leLeeçOe
efn Je³eceefHe YeJesce¤45¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee Meek³eesiepeeb efOe³eb HeéH³e efJeÜebmees JeOe&vles
leLewJeeO³esle=efYejefHe JeefOe&leJ³eced¤45¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜeved peve! pewmes let (Yeo´m³e) DeevevokeÀejkeÀ (o#em³e) Mejerj Deewj Deelcee kesÀ
yeue mes ³egõ (meeOeesë) De®ís ceeie& ceW He´JeÊe&ceeve ($eÝlem³e) mel³e keÀes HeéHle ngS Heg©<e keÀer (ye=nleë) yeæ[s efJe<e³e
Jee %eeveªHe (¬eÀleesë) yegef× mes (jLeerë) He´Mebefmele jceCemeeOeve ³eeveeW mes ³egõ (yeYetLe) ntefpe³es, Jewmes (DeOe)
ce²uee®ejCeHetJe&keÀ (efn) efve½e³e keÀjkesÀ nce Yeer nesJeW¤45¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes Meek Deewj ³eesie mes GlHeVe ngF& yegef× keÀes
HeéHle nes kesÀ efJeÜeved ueesie yeæ{les nQ, Jewmes ner DeO³eslee ueesieeW keÀes Yeer yeæ{vee ®eeefn³es¤45¤
SefYeve& Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Yegefjiee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
61HI<HYHH[{ç'H1NH]¢<H -HHäYHHVç'H1-HH GP-H1&H SHHVHIOHäÍa
'HLYHV1HI-HËHVäHI<HÍPHJÉFHYHH1É'HYHHUäNHZ¢Í¤46¤
61HI<HÍa YH1Ía 'H1NH]¢Ía <H-Häa YH1Ía 'H1-HH Ga P-HäÍa YHa SHHVHIOHäÍa 'HLYHVäa HI-HËHVHI<HÍa PHJÉFHYHH1 )HIOHä PHJÉÉFHYHHäÍa
'HYHHUäNHZ¢Í¤
HeoeLe&ë-(SefYeë) HetJeexkeÌlewë (veë) DemceY³eced (DekezÀë) Hetp³ewefJe&ÜefÓë (YeJe) Üîe®eesçleefmle*ë
#De06.3.135% Fefle oerIe&ë (veë) DemceY³eced (DeJee&*d) ³eesçJee&®eerveeveveglke=Àäeveglke=Àäeved keÀÊeg&ceáeefle peeveeefle meë
(mJeë) megKeced (ve) FJe (p³eesefleë) He´keÀeMekeÀë (Deives) efJeÐeeHe´keÀeMee{îe (efJeMJesefYeë) meceie´wë (megceveeë)
megKekeÀeefjceveeë (DeveerkewÀë) mewv³ewefjJe¤46¤
DevJe³eë-ns Deives! lJeb veesçmceY³eb efJeMJeseYf ejveerkewÀ jepesJe megcevee YeJe~ SefYejkezÀveexçmceY³eb p³eeself ejJee&*d
mJeve& YeJe¤46¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eLee jepee megefMeef#elewye&uee{îewë mewv³ewë Me$etved efpelJee megKeer
YeJeefle, leLewJe He´%eeefoefYeieg&CewjefJeÐeekeÌuesMeeved efpelJee ceveg<³eeë megefKeveë mevleg¤46¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÐeeHe´keÀeMe mes ³egõ Heg©<e! DeeHe (veë) nceejs efue³es (efJeMJesefYeë) meye
(DeveerkewÀë) mesveeDeeW kesÀ meefnle jepee kesÀ legu³e (megceveeë) ceve mes megKeoelee (YeJe) ntefpe³es (SefYeë) Fve HetJeexõ
(DekezÀë) Hetpee kesÀ ³eesi³e efJeÜeveeW kesÀ meefnle (veë) nceejs efue³es (p³eesefleë) %eeve kesÀ He´keÀeMekeÀ (DeJee&*d) veer®eeW keÀes
GÊece keÀjves keÀes peeveves Jeeues (mJeë) megKe kesÀ (ve) meceeve ntefpe³es¤46¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pewmes jepee De®íer efMe#ee Deewj yeue mes
³egõ mesveeDeeW mes Me$egDeeW keÀes peerle kesÀ megKeer neslee nw, Jewmes ner yegef× Deeefo iegCeeW mes DeefJeÐee mes ngS keÌuesMeeW keÀes
peerle kesÀ ceveg<³e ueesie megKeer nesJeW¤46¤
'HHILYHjQHVOHHMHIFel³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[d yeéïeer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeNefive: QHVOHHäMEFHYHV1RHP-HäYOHE1-HPHJäjPHWÉYHJjPHQäPHHVSHH1OH-HVäRPHE1HI-H+H1EYHSHH1OH-HVäRPHFHGa
³eç712-H HHäP-H2-H1MHVRV1-HHVRV1-HHHHäNH¢ÉHee~
Ie=ÉOHPH1HI-H<HHäHIÆ1FHYHJä-HHIÆ0HHV1HIHHH1ÉÉSHJHäYHPHPH1HI+H HäÍ¤47¤
'H1HILYHFHGa QHVOHHäMFHGa FH1YHV1a RHP-HäYOHFHGa -HPHJäFHGa PHWÉYHJFHGa PHQäPHÍa SHH1OH-HVäRPH1HIFHHIOHä SHH1OHÉ-HVäRPHFHGa HI-H+HäFHGa YHa
SHH1OHÉ-HVäRPH1HIFHHIOHä SHH1OHÉ-HVäRPHFHGaHÍa712-H HHäaP-H12-H1M)HIOHä PHJÉ'H2-H1MÍaRV1-HÍaRV1-HHHHäaNH¢ÉHee~ Ie=ÉOHPHäaHI-H<HHäHIÆ1HIFHHIOH1
HI-HÉ<HHäHIÆFHGa'HYHJäa-H1HIÆ1a0HHV1HIHHHäa'HH1SHJHäYH1PHVOHH1ÉSHJHäYHPHaPH1HI+H HäÍ
HeoeLe&ë-(Deefiveced) (nesleejced) megKeoeleejced (cev³es) melkeÀjesefce (oemJevleced) oeleejced (Jemegced)
OeveHeóced (metvegced) Heg$eefceJe (menmeë) yeefueÿm³e (peeleJesomeced) meJex<eg peeles<eg HeoeLex<eg efJeÐeceeveced (efJeHećed)
DeeHleb cesOeeefJeveced (ve) FJe (peeleJesomeced) Heéfme×He´%eced (³eë) (GOJe&³ee) GHeefjiel³ee (mJeOJejë)
MeesYevekeÀeefjlJeeoefnbmeveer³eë (osJeë) efoJ³eiegCeë (osJee®³ee) osJeeveáeefle le³ee (ke=ÀHee) meceLe&³ee ef¬eÀ³e³ee (Ie=lem³e)
GokeÀm³e (efJeYeéefäced) efJeefJeOee Yeéä³eë He´keÀeMeveeefve ³eefmbcemleced (Deveg) (Jeefä) He´keÀeMeles (Meesef®e<ee) oerHl³ee
(Deepeg»evem³e) mecevlee×t³eceevem³e (meefHe&<eë) Deep³em³e¤47¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e TOJe&³ee mJeOJejes osJee®³ee ke=ÀHee osJeë Meese®f e<eeççpeg»evem³e meefHe&<ees Ie=lem³e
efJeYeéefäcevegJeefä leb nesleejb peeleJesomeb menmeë metvegefceJe Jemegb oemJevleb peeleJesomeceeÅive efJeHe´b ve ³eLeeçnb cev³es leLee
³et³eceefHe cev³eOJeced¤47¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eLee megmesefJelee efJeÜebmees efJeÐeeOece&megefMe#eeefYeë meJee&vee³ee&ved
mecHeeo³eefvle leLee ³egkeÌl³ee meseJf eleesçefiveë mJeiegCekeÀce&mJeYeeJewë meJee&vegVe³eefle¤47¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (³eë) pees (TOJe&³ee) TOJe&ieefle kesÀ meeLe (mJeOJejë) MegYe keÀce& keÀjves mes
Deefnbmeveer³e (osJee®³ee) efJeÜeveeW kesÀ melkeÀej kesÀ nsleg (ke=ÀHee) meceLe& ef¬eÀ³ee mes (osJeë) efoJ³e iegCeeW Jeeuee Heg©<e
(Meesef®e<ee) oerefHle kesÀ meeLe (Deepeg»evem³e) De®ís He´keÀej nJeve efkeÀ³es (meefHe&<eë) Ieer Deewj (Ie=lem³e) peue kesÀ
mekeÀeMe mes (efJeYeéefäced) efJeefJeOe He´keÀej keÀer p³eeself e³eeW keÀes (DevegJeefä) He´keÀeefMele keÀjlee nw, Gme (nesleejced) megKe
kesÀ oelee (peeleJesomeced) GlHeVe ngS meye HeoeLeeX ceW efJeÐeceeve (menmeë) yeueJeeved Heg©<e kesÀ (metvegced) Heg$e kesÀ
meceeve (Jemegced) Oeveoelee (oemJevleced) oeveMeerue (peeleJesomeced) yegef×ceeveeW ceW Heéfme× (Deefiveced) lespemJeer
Deefive kesÀ (ve) meceeve (efJeHećed) DeeHle %eeveer keÀe ceQ (cev³es) melkeÀej keÀjlee ntb, Jewmes legce ueesie Yeer Gme keÀes
ceevees¤47¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pewmes De®ís He´keÀej mesJeve efkeÀ³es efJeÜeved
ueesie efJeÐee, Oece& Deewj De®íer efMe#ee mes meye keÀes Dee³e& keÀjles nQ, Jewmes ³egefõ mes mesJeve efkeÀ³ee Deefive DeHeves iegCe,
keÀce& Deewj mJeYeeJeeW mes meye kesÀ megKe keÀer GVeefle keÀjlee nw¤47¤
Deives lJeVe Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ mJeje[d yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
'HLYHV1O-HEYHHV1'HYOHäFHç*1OHHH1OHHHI0H1-HHV<Hä-HH-H1/Hnë~
-HPHJäMlHILYH-H PHJäÀH-HH1ç'HÏHäYHHIHÐegÉFH¬HäFHjMlHIHb RHäÍa
OHEO-HHä0HHVHIHáRHUHIR-HÍPHJÉFYHHHäYHWÉYHFHHUäFHQV1PHHI.Hä<HÍ¤48¤
'HLYHVäaO-HFHGaYH1Ía'HYOHäFHÍa*1OHaHH1OHHaHI0H1-HÍa<H1-H1a-H11/HnÍa-HPHJäÍa'H1HILYHÍa-HPHJäÀH-HH1 )HIOH1 -HPHJäÉÀH-HHÍa
'HÏäa YH1HIH1a ²HJÉFH¬HäFH1HIFHHIOHä ²HJÉFHOHGÉOHäFHFHGa MlHIHFHGa RH1Ía OHFHGa O-HH1a 0HHV1HIH1á1a RHU1HIR1-H1 )HIOHä RHUHIRÉ-HÍa PHJÉFYHHHäa YHWÉveced~
F&NceNnV1aPHHI.Hä<H1)HIOH1PHHI.HäÉ<HÍ
HeoeLe&ë-(Deives) efJeÜved! (lJeced) (veë) DemceekeÀced (Devleceë) DeefleMe³esveeefvlekeÀë~
Devleceeveeefcel³eefvlekeÀveeb0¤ (efveIeb02~16) (Gle) DeefHe ($eelee) j#ekeÀë (efMeJeë) ce²uekeÀejer (YeJe)
Üîe®eesçleefmle*ë #De06.3.135% Fefle oerIe&ë (JeªL³eë) Jejë (Jemegë) OeveHeóë (Deefiveë) HeéHekeÀë (JemegÞeJeeë)
Jemetefve Oeveeefve ÞeJeebm³eVeeefve ®e ³emceeled meë (De®í) De$e mebefnlee³eeced #De06.3.114% Fefle oerIe&ë (veef#e)
HeéHveesecf e~ De$e Ce#e ieleeefJel³emceeuue*gÊecewkeÀJe®evesç- [defJekeÀjCe³eesjYeeJeë (ÐegceÊececed) He´Memlee efoJeë He´keÀeMee
keÀecevee Jee efJeÐevles ³eefmceved meesçefleMeef³elemleced (jef³eced) Oeveced (oeë) ooeefle~ De$eeH³e[YeeJeë (leced) (lJee)
lJeeced (Meesef®eÿ) DeefleMe³esve lespeefmJeved (oerefoJeë) ³es oero³eefvle les oero³eë He´keÀeMeemles yenJees efJeÐevles ³eefmceved
lelmecyeg×ew (megcvee³e) megKee³e (vetveced) efveef½eleced (F&cens) ³ee®eecens (meefKeY³eë) efce$esY³eë¤48¤
DevJe³eë-ns Deives! lJeb ³eLeeç³eb JemegJe&megÞeJee Deiveer jef³eb oe ooeefle leLee veesçmceekeÀcevlecekelee
JeªL³e GleeefHe efMeJees YeJe~ ns Meesef®eÿ oereof Jees efJeÜved! ³eLee Je³eb lJee meefKeY³eë megcvee³e vetveceercens leLee leb lJeeb
meJex ceveg<³ee ³ee®evleeced~ ³eLeeçnb ÐegceÊeceb lJeece®í veef#e HeéHveesefce leLee lJecemceeved HeéHvegefn¤48¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej~ ³eLee megËoes efce$eeCeer®ívl³egVe³eefvle leLee efJeÜeved meJe&m³e efce$eë
meJee&ved megefKeveë mecHeeo³esled¤48¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved! (lJeced) DeeHe pewmes ³en (Jemegë) Oeveoelee (JemegÞeJeeë) DeVe Deewj Oeve keÀe
nsleg (Deefiveë) Deefive (jef³eced) Oeve keÀes (oeë) oslee nw, Jewmes (veë) nceejs (Devleceë) Del³evle meceerHe ($eelee)
j#ekeÀ (JeªL³eë) Þesÿ (Gle) Deewj (efMeJeë) ce²uekeÀejer (YeJe) ntefpe³es~ ns (Meesef®eÿ) DeeflelespemJeer (oerefoJeë)
yengle He´keÀeMeeW mes ³egõ Jee keÀecevee Jeeues efJeÜeved! pewmes nce ueesie (lJee) legPe keÀes (meefKeY³eë) efce$eeW mes
(megcvee³e) megKe kesÀ efue³es (vetveced) efve½e³e (F&cens) ceebieles nQ, Jewmes (leced) Gme legPe keÀes meye ceveg<³e ®eenW, pewmes
ceQ (ÐegceÊececed) He´Mebefmele He´keÀeMeeW mes ³egõ legPe keÀes (De®í) De®ís He´keÀej (veef#e) HeéHle neslee ntb, Jewmes let nce
keÀes HeéHle nes¤48¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes efce$e DeHeves efce$eeW keÀes ®eenles Deewj Gve keÀer
GVeefle keÀjles nQ, Jewmes efJeÜeved meye keÀe efce$e meye keÀes megKe osJes¤48¤
³esve $eÝ<e³e Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
³esveNçH¿HäH1POH+HäPHHPH1HFHHH1HIVeY2HHäYHHçDeNefive: P-HäMH1<HMäYOHÍa
OHHIP{FHVeNnb efve Rä2HV1YHHNHäV¢ç'H1HILYEHHFHH1QJFH YHä-HPOHHU1&H \HäHIQ HFHG¤49¤
HVYHäaH¿HäHÍaOH+HäPHHaPH1HFHGa'HHHäYHGa)Y2HHäYHHÍa'H1HILYHFHGaP-HäÍa'HH1É<HMäYOHÍaOHHIPFäHYHGa'H1QFHGaHIYHaR12HVa1 YHHNHVä¢a
'H1HILYHFHGaHFHGa'HH1QJÍaFHYHä-HÍaPOHHU1&H \HäHIQ H1HIFHHIOHäPOHHU1&H É\HäHIQ HFHG
HeoeLe&ë-(³esve) keÀce&Cee ($eÝ<e³eë) JesoeLe&JesÊeejë (leHemee) Oecee&çvegÿevesve (me$eced) me$ee mel³eb efJeÐeles
³eefmceved efJe%eeves leled (Dee³eved) HeéHveg³egë (FvOeeveeë) He´keÀeMeceeveeë (Deefiveced) efJeÐegoeefoced (mJeë) megKeced
(DeeYejvleë) mecevlee×jvleë (leefmceved) (Denced) (efveoOes) (veekesÀ) DeefJeÐeceeveogëKes megKes HeéHleJ³es meefle
(Deefiveced) Gõced (³eced) (Deengë) Jeoefvle (ceveJeë) ceveveMeeruee efJeÜebmeë (mleerCe&yeefn&<eced) mleerCe&cee®íeefoleb
yeefn&jvleefj#eb ³esve leced¤49¤
DevJe³eë-³esve leHemesvOeeveeë mJejeYejvle $eÝ<e³eë me$eceefivecee³ebmleefmceVeekesÀ ceveJees ³eb mleerCe&yeefn&< eceefive-
ceengmlecenb efveoOes¤49
YeeJeeLe&ë-³esve He´keÀejsCe JesoHeejieeë mel³ecevegÿe³e efJeÐegoeefoHeoeLee&ved mecHe´³egp³e meceLee& YeJeefvle lesvewJe
ceveg<³ewë mece=ef×³egkeÌlewYe&efJeleJ³eced¤49¤
HeoeLe&ë-(³esve) efpeme (leHemee) Oecee&vegÿeveªHe keÀce& mes (FvOeeveeë) He´keÀeMeceeve (mJeë) megKe keÀes
(DeeYejvleë) De®ís He´keÀej OeejCe keÀjles ngS ($eÝ<e³eë) Jeso keÀe DeLe& peeveves Jeeues $eÝef<e ueesie (me$eced) mel³e
efJe%eeve mes ³egõ (Deefiveced) efJeÐegled Deeefo Deefive keÀes (Dee³eved) HeéHle neW, (leefmceved) Gme keÀce& kesÀ nesles (veekesÀ)
ogëKejefnle HeéHle nesves ³eesi³e megKe kesÀ efveefceÊe (ceveJeë) efJe®eejMeerue efJeÜeved ueesie (³eced) efpeme (mleerCe&yeefn&<eced)
DeekeÀeMe keÀes Dee®íeove keÀjves Jeeues (Deefiveced) Deefive keÀes (Deengë) keÀnles nwb, Gme keÀes (Denced) ceQ (efve, oOes)
OeejCe keÀjlee ntb¤49¤
YeeJeeLe&ë-efpeme He´keÀej mes JesoHeejie efJeÜeved ueesie mel³e keÀe Devegÿeve keÀj efyepegueer Deeefo HeoeLeeX keÀes
GHe³eesie ceW ueekesÀ meceLe& nesles nQ, Gmeer He´keÀej ceveg<³eeW keÀes mece=ef×³egõ nesvee ®eeefn³es¤49¤
leb HelveerefYeefjl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efJeÜefÓë keÀLeb YeefJeleJ³eefcel³een¤
efJeÜeveeW keÀes kewÀmee nesvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
leb HelveeräHI<H1MYHJäLHÏVFHRV-HHÍ+HJÉ$ewYeé&le=äHI<H1OH-HH1HIQMä&HZÍa
veekeÀ LH<&HH1YHHÍPHJäNH¢ÉOHPHäXHHV1NHV¢OHÉOHHUHVä+HÉÿsç'HHI2HäMHVH1YHVHIR1-HÍ¤50¤
OHFHGa+HOYHHUäHI<HÍa'HYHJäaLH1ÏV1FH1aRV1-HH1Ía+HJÉHZÍa<HHOHäHI<H1HIMHIOH1 <HHOHäÉHI<HÍa*1OHa-HH1aHIQMä&HZÍaYHHNHä¢FHGaLHÉYCeeNveeë~
megÉke=ÀÉOHPHVHIOHäPHJÉNH¢ÉOHPHäaXHHV1NHV¢aOHÉOHHUHVäa+HÉáVa'HHI2HäaMHV1H1YHVaHIR1-HÍ
HeoeLe&ë-(leced) Deefiveced (HelveerefYeë) mJemJekHUefYeë (Deveg) (ie®ísce) (osJeeë) efJeÜebmeë (Heg$ewë)
Je=×eJemLeepev³eogëKeeled $eele=efYeë (Yeéle=efYeë) yevOegefYeë (Gle) (Jee) Dev³ewjvegõëw mecyeefvOeefYeë (efnjC³ewë)
megJeCee&efoefYeë (veekeÀced) Deevevoced (ie=YCeeveeë) ie=Ávleë (megke=Àlem³e) megÿgke=Àlem³e JesoesõkeÀce&Ceë (ueeskesÀ) o´äJ³es
mLeeves (le=leer³es) efJe%eevepes (He=ÿs) %eereHf meles (DeefOe) GHeefjYeeies (jes®eves) ©ef®ekeÀjs (efoJeë) ÐeeslevekeÀce&Ceë¤50¤
DevJe³eë-ns osJee efJeÜebmeë! ³eLee ³et³eb leb ie=YCeevee efoJeë megke=Àlem³eeefOejes®eves le=leer³es He=ÿs ueeskesÀ
JeÊe&ceeveeë HelveereYf eë Heg$ewYeé&le=efYe©le Jee efnjC³ewë men veekebÀ ie®íle leLewlewë meefnlee Je³ecevegie®ísce¤50¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee efJeÜebmeë mJekHUHeg$eYeéle=ogefnle=ceele=efHele=Ye=l³eHeeMJe&mLeeved
efJeÐeemegefMe#eeY³eeb Oeeefce&keÀeved Heg©<eeefLe&veë ke=ÀlJee mevlegäe YeJeefvle, leLewJe meJew&jH³evegJel³e&ced¤50¤
HeoeLe&ë-ns (osJeeë) efJeÜeved ueesiees! pewmes legce ueesie (leced) Gme HetJeexõ Deefive keÀes (ie=YCeeveeë) ieńCe
keÀjles ngS (efoJeë) He´keÀeMe³egõ (megke=Àlem³e) megvoj Jesoesõ keÀce& (DeefOe) ceW Jee (jes®eves) ©ef®ekeÀejkeÀ (le=leer³es)
efJe%eeve mes ngS (He=ÿs) peeveves keÀes Fä (ueeskesÀ) efJe®eejves Jee osKeves ³eesi³e mLeeve ceW JeÊe&ceeve (HelveerefYeë) DeHeveer
DeHeveer HIk³eeW (Heg$ewë) Je=×eJemLee ceW ngS ogëKe mes j#ekeÀ Heg$eeW (Yeéle=efYeë) yevOegDeeW (Gle, Jee) Deewj Dev³e
mecyeefvOe³eeW leLee (efnjC³ewë) megJeCee&efo kesÀ meeLe (veekeÀced) Deevevo keÀes HeéHle nesles nes, Jewmes Fve meye kesÀ meefnle
nce ueesie Yeer (Deveg, ie®ísce) Devegiele neW¤50¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes efJeÜeved ueesie DeHeveer kHU, Heg$e, YeeF&, keÀv³ee,
ceelee, efHelee, mesJekeÀ Deewj Heæ[esefme³eeW keÀes efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes Oecee&lcee Heg©<eeLeea keÀjkesÀ mevlees<eer nesles nQ,
Jewmes ner meye ceveg<³eeW keÀes nesvee ®eeefn³es¤50¤
Dee Jee®e Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
F&éejJeoé%ee eEkeÀ keÀe³³e&efcel³een¤
F&éej kesÀ legu³e jepee keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HH-HH1HHVFH2HäFHQRG<HJMl&HJMlHFH1HILYHÍPHO+HäHIOH1HVHINHä¢OHHYHÍa
He=ÉáV+HäHI/H1-HHHIYHHIQäOHHV1RHI-HäÐegleoOemHeNob NHä¢&HJOHHE1HV+HäOH1YH-HäÍ¤51¤
'HHa-HH1HÍaFH2HäFHGa'H11Q1Oed~ YegÉMl&HJÍa'H1HFHGa'H1HILYHÍaPHO+HäHIOH1HIMHIOH1PHOHGÉ+HäHIOHÍaHVHINHä¢OHHYHÍa+HÉÿs~ He=ÉefLeNJ³eeë~

HIYHHIQäOH1)HIOH1HIYHÉHIQäOHÍaRHI-Hä²HJOHOHGa'H12H1P+H1RFHGa'H12H1Í+H1RHIFHOHä2HÍÉ+H1RFHGaNH¢ÉCegÉleeNced~ ³es~ He=ÉOH1YH-HäÍ
HeoeLe&ë-(Dee) (Jee®eë) (ceO³eced) ceO³es YeJeced (De©nled) jesnefle (YegjC³egë) Hees<ekeÀë (De³eced)
(Deefiveë) efJeÜeved (melHeefleë) meleeb HeeuekeÀë (®esefkeÀleeveë) efJe%eeve³egõë (He=ÿs) GHeefjYeeies (He=efLeJ³eeë) Yetcesë
(efveefnleë) efvelejeb Oe=leë (oefJeÐegleled) He´keÀeMe³eefle (DeOemHeoced) veer®eeefOekeÀejced (ke=ÀCegleeced) keÀjesleg (³es)
(He=lev³eJeë) ³eg×e³eelceveë He=leveeb mesveeefce®íJeë¤51¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ®esekf eÀleeveë melHeefleYe&Jeeved Jee®ees ceO³eb HeéH³e ³eLeeç³eb YegjC³egj efiveë He=efLeJ³eeë He=ÿs
efveefnlees oefJeÐegleoe©nled lesve ³es He=lev³eJemleeVeOemHeob ke=ÀCegleeced¤51¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜebmees jepeevees ³eLeséejes ye´ïeeC[m³e ceO³es met³³e¥ efveOee³e meJee&ved megKesveesHekeÀjeself e, leLewJe
jep³eceO³es efJeÐeeyeues Oe=lJee Me$etved efpelJee He´peemLeeved ceveg<³eevegHekegÀ³³eg&ë¤51¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved Heg©<e! (®esefkeÀleeveë) efJe%eeve³egõ (melHeefleë) ÞesÿeW kesÀ j#ekeÀ DeeHe (Jee®eë) JeeCeer
kesÀ (ceO³eced) yeer®e ngS GHeosMe keÀes HeéHle nes kesÀ pewmes (De³eced) ³en (YegjC³egë) HegefäkeÀÊee& (Deefiveë) efJeÜeved
(He=efLeJ³eeë) Yetefce kesÀ (He=ÿs) THej (efveefnleë) efvejvlej efmLej efkeÀ³ee (oefJeÐegleled) GHeosMe mes meye keÀes He´keÀeefMele
keÀjlee Deewj Oece& Hej (Dee, De©nled) Deeªæ{ neslee nw, Gme kesÀ meeLe (³es) pees ueesie (He=lev³eJeë) ³eg× kesÀ efue³es
mesvee keÀer F®íe keÀjles nQ, Gve keÀes (DeOemHeoced) DeHeves DeefOekeÀej mes ®³egle pewmes neW, Jewmee (keÀ=Cegleeced)
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes F&éej ye´ïeeC[ ceW met³e&ueeskeÀ keÀes mLeeHeve keÀjkesÀ meye keÀes
megKe HengB®eelee nw, Jewmes ner jep³e ceW efJeÐee Deewj yeue keÀes OeejCe keÀj Me$egDeeW keÀes peerle kesÀ He´pee kesÀ ceveg<³eeW keÀe
megKe mes GHekeÀej keÀjW¤51¤
De³eceefiveefjl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Oeeefce&keÀpeveJeefolejwJe&e|leleJ³eefcel³een¤
Oecee&lceeDeeW kesÀ legu³e Dev³e ueesieeW keÀes Jele&vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeN³eceNefiveJeeaNjleäFHHV-HHHV12HHÍPHäQ1HIPHHHVäÐeHVOHOHH1FH+HäHJÏYHGa
HI-H1<HHSHäFHHYHÍPHHIMlMPH1FH2H1ç*+H1+HHHäHIQHIR1-HHHIYH12HHFHä¤52¤
'H1HFHGa 'H1HILYHÍa -HHU1MOHäFH1 )HIOHä -HHU1MÉOHäFHÍa -H1HHV12HH )HIOHä -HH1ÍÉ2HHÍa PH1Q1HIPHHäÍa ²HHV1OH1OHH1ced~
'H+HäHJÏ1HI9HOH+HäÉHJÏYHGaHI-H1<HHSHäFHHYH1)HIOHäHI-H1É<HHSHäFHHYHÍaPH1HIMlMPHäaFH2HVäa*+Häa+HaHH1HIQ1aHIR1-HHHIYHäa2HHFHä
HeoeLe&ë-(De³eced) (Deefiveë) HeeJekeÀ FJe mesveeHeefleë (Jeerjleceë) Jeself e mJeyeuesve Me$egyeueb J³eeHveeself e
meesçefleMeef³eleë (Je³eesOeeë) ³eë meJex<eeb peerJeveb oOeeefle meë (menefñe³eë) menñesCeeme*dK³eelesve ³ees×=mecetnsve
meefccelemlegu³eë (Ðeesleleeced) He´keÀeMeleeced (DeHe´³eg®íved) DeHećeeÐeved (efJeYeépeceeveë) efJeMes<esCe efJeÐeev³ee³eeY³eeb

osoerH³eceeveë (meefjjm³e) Devleefj#em³e (ceO³es) (GHe) (He´) (³eeefn) (HeéHvegefn) (efoJ³eeefve) (Oeece)
pevcekeÀce&mLeeveeefve¤52¤
DevJe³eë-³eesç³eb Jeerjlecees Je³eesOeeë menefñe³eë meefjjm³e ceO³es efJeYeépeceeveesçHe´³eg®íVeefiveefjJe me YeJeeved
Ðeesleleeced~ efoJ³eeefve Oeece Oeeceeefve lJecegHeHe´³eeefn¤52¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ee Oeeefce&kewÀpe&vewë menese<f elJee Òeceeob efJene³e efpeleseqvê³elJesve peerJeveb JeOe&ef³elJee
efJeÐeeOecee&vegÿevesve HeefJe$ee YetlJee HejesHekeÀeefjCeë mevleg¤52¤
HeoeLe&ë-pees (De³eced) ³en (Jeerjleceë) DeHeves yeue mes Me$egDeeW keÀes Del³evle J³eeHle nesves leLee (Je³eesOeeë)
meye kesÀ peerJeve keÀes OeejCe keÀjves Jeeuee (menefñe³eë) DemebK³e ³ees×epeveeW kesÀ meceeve ³ees×e (meefjjm³e) DeekeÀeMe
kesÀ (ceO³es) yeer®e (efJeYeépeceeveë) efJeMes<e keÀjkesÀ efJeÐee Deewj v³ee³e mes He´keÀeefMele mees (DeHe´³eg®íved) Hećeeojefnle
nesles ngS (Deefiveë) Deefive kesÀ legu³e mesveeHeefle DeeHe (Ðeesleleeced) He´keÀeefMele ntefpe³es Deewj (efoJ³eeefve) De®ís
(Oeece) pevce, keÀce& Deewj mLeeveeW keÀes (GHe, He´, ³eeefn) HeéHle ntefpe³es¤52¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Oecee&lcee peveesb keÀs meeLe efveJeeme keÀj, Hećeeo keÀes íes[ æ Deewj
efpelesefvo´³elee mes DeJemLee yeæ{e kesÀ efJeÐee Deewj Oece& kesÀ Devegÿeve mes HeefJe$e neskesÀ HejesHekeÀejer nesJeW¤52¤
mebHe´®³eJeOJeefcel³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ Yegefjiee<eea He*defõMívoë~ Heáeceë mJejë¤
keÀLeb efJeJeenb ke=ÀlJee eEkeÀ kegÀ³³ee&leeefcel³een¤
kHU-Heg©<e kewÀmes efJeJeen keÀjkesÀ keÌ³ee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PH1F+HHä-H2-H1FHJ+HäPHE1+HHH1OHHLYHVä+H/HH1VRVä-H1HHYHHäYHGNH¢&HJ2-HFHGa
+HJYHäÍNH¢&-HH1YHHHI+H1OHMH1HJ-HHäYHH1Y-HHOHHäPHHU1OHGO-HHIH1OHYOHJäFHV1OHFHG
PH1F+HHä-H2-H1HIFHHIOHä PH1FHGÉ+HHä-H2-HFHGa *+Ha PH1F+HHH1OHVHIOHä PH1FHGÉ+HHHäOHa 'HLYHVäa +H1/HÍa RV1-H1HHYHH1HIYHHIOHä RV-H1ÉHHYHHäYHGa
ke=ÀÉCegÉ2-H1FHGa+HJYH1HIMHIOH1+HJYHäÍaNH¢É&-HH1YHHaHI+H1OHMHäaHJ-HHäYHHa'H1Y-HHOHHäPHHU1HIROHäYHJÉ'HHOHHäPHHUOHGaO-HHIHäaOHYOHJäFHa61OHFHG
HeoeLe&ë-(mebHe´®³eJeOJeced) mec³eiie®íle (GHe) (mebHe´³eele) mec³ekedÀ HeéHvegle (Deives) efJeÜved! (HeLeë)
ceeiee&ved (osJe³eeveeved) osJee Oeeefce&keÀe ³eeefvle ³es<eg leeved (ke=ÀCegOJeced) kegÀ©le (Hegveë) (ke=ÀCJeevee) kegÀJe&vleew (efHeleje)
HeeuekeÀew ceeleeefHelejew (³egJeevee) HetCe&³egJeeJemLeemLeew~ De$e meJe&$e efJeYekeÌlesjekeÀejeosMeë (DevJeeleebmeerled) He½eeled
mecevleeled levegleeced~ De$e Je®eveJ³el³e³esve efÜJe®evemLeeve SkeÀJe®eveced (lJeef³e) efHeleecens efJeÐeceeves meefle (levlegced)
mevleeveced (Sleced) ieYee&Oeeveeefojerl³ee ³eLeesõced¤53¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb efJeÐee GHemecHe´³eele osJe³eeveeved HeLeë mecHe´®³eJeOJeb Oece¥ ke=ÀCegOJeced~ ns
Deives! lJeef³e efHeleecens efJeÐeceeves meefle efHeleje ye´ïe®e³³e¥ ke=ÀCJeevee ³egJeevee YetlJee mJe³ebJejb efJeJeenb ke=ÀlJee Hegvejsleb
levlegcevJeeleebmeerled¤53¤
YeeJeeLe&ë-kegÀceeje Oec³es&Ce meseJf eleye´ïe®e³³exCe HetCee& efJeÐee DeOeerl³e mJe³eb Oeeefce&keÀe YetlJee
HetCe&³egJeeJemLee³eeb HeéHlee³eeb keÀv³eeveeb Heg©<eeë Heg©<eeCeeb ®e keÀv³eeë Hejer# eeb ke=ÀlJeeçl³evleHeérl³eeççkeÀef<e&leËo³eeë
mJes®í³ee efJeJeenb efJeOee³e OecexCe mevleeveeveglHeeÐe mesJe³ee ceeleeefHelejew ®e mevlees<³eeHleeveeb efJeog<eeb ceeie¥
melelecevJee³e³egë, ³eLee mejueeved Oece&ceeiee&ved kegÀ³³eg&mleLewJe Yetefcepeueevleefj#eceeiee&veefHe efve<Heeo³esjved¤53¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie efJeÐeeDeeW keÀes (GHemebHe´³eele) De®ís He´keÀej HeéHle nesDees (osJe³eeveeved)
Oeeefce&keÀeW kesÀ (HeLeë) ceeieeX mes (mebHe´®³eJeOJeced) mec³ekedÀ ®euees, Oece& keÀes (ke=ÀCegOJeced) keÀjes~ ns (Deives) efJeÜeved
efHeleecen! (lJeef³e) legcnejs yeves jnles ner (efHeleje) j#ee keÀjves Jeeues ceelee-efHelee legcnejs Heg$e Deeefo ye´ïe®e³³e& keÀes
(ke=ÀCJeevee) keÀjles ngS (³egJeevee) HetCe& ³egJeeJemLee keÀes HeéHle nes Deewj mJe³ebJej efJeJeen keÀj (Hegveë) He½eeled
(Sleced) ieYee&Oeeveeefojerefle mes ³eLeesõ (levlegced) mevleeve keÀes (DevJeeleebmeerled) DevegketÀue GlHeVe keÀjW¤53¤
YeeJeeLe&ë-kegÀceej kHUHeg©<e Oece&³egõ mesJeve efkeÀ³es ye´ïe®e³³e& mes HetCe& efJeÐee Heæ{ DeeHe Oeeefce&keÀ nes HetCe&
³egJeeJemLee keÀer HeéefHle ceW keÀv³eeDeeW keÀer Heg©<e Deewj Heg©<eeW keÀer keÀv³ee Hejer#ee keÀj Del³evle Heérefle kesÀ meeLe ef®eÊe mes
HejmHej DeekeÀef<e&le neskesÀ DeHeveer F®íe mes efJeJeen keÀj, Oecee&vegketÀue mevleeveeW keÀes GlHeVe Deewj mesJee mes DeHeves ceelee
efHelee keÀe meblees<e keÀj kesÀ DeeHle efJeÜeveeW kesÀ ceeie& mes efvejvlej ®eueW Deewj pewmes Oece& kesÀ ceeieeX keÀes mejue keÀjW, Jewmes
ner Yetefce, peue Deewj Devleefj#e kesÀ ceeieeX keÀes Yeer yeveeJeW¤53¤
GodyegO³emJesl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ Deefiveos&Jelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHeÀj Jener HetJees&õ efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*RG\HJä2HP-HHLYHV1+HHIOHäSHHLHHIQ1O-HHIFHäÆH+HWÉ¬H[PHjPHäSHV/HHFH1HEHäa
DeNefmcevlmeNOemLesNç'H2HJ¬HäMHIPFH1YHGHI-HËHVäRV-HH1HSHäFHHYHHPHHUROH¤54¤
Gled~ yegÉ2H1P-H1a 'H1LYHV1a +HHIOHäa SHH1LHÉefnN~ lJeced~ FNäeNHetÉ¬H[ )OHHUäÆHÉ+HWÉÊex~ meced~ me=ÉpesNLeeNced~ DeN³eced~ ®eN~ DeNefmceved~
meNOeNmLeN FefOHäPH12HÉP/HVäa'HHI2Häa*¬HäMHIPFH1HI9HOHJOHGÉOHäMHIPFHYHGaHI-HËHVäaRV1-HH1ÍaHSHäFHHYHÍaH1aPHHU1R1OH1
HeoeLe&ë-(Gled) Glke=Àäjerl³ee (yegO³emJe) peeveerenf (Deives) efJeÐe³ee megHe´keÀeefMeles HIk Heg©<e Jee (Heéfle)
(peeie=efn) DeefJeÐeeefveoéb l³ekeÌlJee efJeÐe³ee ®esle (lJeced) kHU (FäeHetÊex) Fäb megKeb efJeÜlmelkeÀjCeceeréejejeOeveb
melme²eflekeÀjCeb mel³eefJeÐeeefooeveb ®e HetÊe¥ HetCe¥ yeueb ye´ïe®e³³e¥ efJeÐeeue¹jCeb HetCe¥ ³eewJeveb HetCe¥ meeOeveesHemeeOeveb ®e
les (meced) mec³ekedÀ (me=pesLeeced) efve<Heeo³esleced~ De$e J³el³e³esveelcevesHeoced (De³eced) Heg©<eë (®e) (Deefmceved)
JeÊe&ceeves (meOemLes) menmLeeves (DeefOe) GHeefj (GÊejefmceved) Deeieeefceefve (efJeées) meJex (osJeeë) efJeÜebmeë
(³epeceeveë) Heg©<eë (®e) kHU (meerole) DeJeefmLelee YeJele¤54¤
DevJe³eë-ns Deives! lJecegodyegO³emJe, meJee&ved Heéfle peeie=efn, lJece³eb ®eeefmceved meOemLe GÊejefmceB½e
meosäeHetÊex mebme=pesLeeced~ efJeMJes osJee ³epeceeveM®ewleefmceVeefOe meerole¤54¤
YeeJeeLe&ë-³eLeeçefive³epeceeveew megKeb HetCee¥ meeceieéR ®e meeOveglemleLee ke=ÀleefJeJeeneë kHUHeg©<ee Deefmceved
peieefle mecee®ejvleg~ ³eoe efJeJeene³e ¢{Heérleer kHUHeg©<eew YeJesleeb, leoe efJeog<e Deent³ewles<eeb meefVeOeew Jesoesõeë
Heéfle%eeë ke=ÀlJee Heefleë Helveer ®e YeJesleeced¤54¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) De®íer efJeÐee mes He´keÀeefMele kHU Jee Heg©<e! let (GodyegO³emJe) De®ís He´keÀej %eeve keÀes
HeéHle nes meye kesÀ Heéfle, (Heéfle, peeie=efn) DeefJeÐeeªHe efveoé keÀes íes[
æ keÀs efJeÐee mes ®esleve nes (lJeced) let kHU
(®e) Deewj (De³eced) ³en Heg©<e oesveeW (Deefmceved) Fme JeÊe&ceeve (meOemLes) SkeÀ mLeeve ceW Deewj (GÊejefmceved)
Deeieeceer mece³e ceW meoe (FäeHetdÊex) Fä megKe, efJeÜeveeW keÀe melkeÀej, F&éej keÀe DeejeOeve, De®íe me² keÀjvee Deewj
mel³eefJeÐee Deeefo keÀe oeve osvee ³en Fä Deewj HetCe&yeue, ye´ïe®e³³e&, efJeÐee keÀer MeesYee, HetCe& ³egJee DeJemLee, meeOeve
Deewj GHemeeOeve ³en meye HetÊe& Fve oesveeW keÀes (meb, me=pesLeeced) efme× efkeÀ³ee keÀjes (efJeées) meye (osJeeë) efJeÜeved
ueesie (®e) Deewj (³epeceeveë) ³e%e keÀjves Jeeues Heg©<e, let Fme SkeÀ mLeeve ceW (DeefOe, meerole) GVeefleHetJe&keÀ efmLej
nesDees¤54¤
YeeJeeLe&ë-pewmes Deefive megievOeeefo kesÀ nesce mes Fä megKe oslee Deewj ³e%ekeÀÊee& peve ³e%e keÀer meeceieér Hetjer
keÀjlee nw, Jewmes GÊece efJeJeen efkeÀ³es kHU-Heg©<e Fme peieled ceW Dee®ejCe efkeÀ³ee keÀjW~ peye efJeJeen kesÀ efue³es ¢æ{
Heérefle Jeeues kHU-Heg©<e neW, leye efJeÜeveeW keÀes yeguee kesÀ Gve kesÀ meceerHe Jesoesõ Heéfle%ee keÀjkesÀ Heefle Deewj Helveer
yeveW¤54¤
³esve Jenmeerl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HVYH1-HQäHIPHPH1QÓH1EHVYHHäLYHVPH-H -HVR1PHFHGa
lesvesNceb ³eN%eb YHHVäYHH1P-HnoxNJes<egÉ LHYOHä-HV¤55¤
HVYHäa-HQäHIPHaPH1QÓHäFHGaHVYHäa'H1LYHVa1 PH1-H 1-HV1R1PHHIFHHIOHäPH-H É-HV1R1PHFHGaOHVYHäa)1FHFHGaH1HFHGaYH1ÍaveN³eN~ mJenë~ osN-HVHJäa
LHYOHä-HV
HeoeLe&ë-(³esve) Heéfle%eelesve keÀce&Cee (Jenefme) (menñeced) DemebK³eb ie=neÞeceJ³eJenejced (³esve) efJe%eevesve
(Deives) efJeÜved efJeogef<e Jee (meJe&Jesomeced) meJezJexo©w keÌleb keÀce& (lesve) (Fceced) ie=neÞececed (³e%eced) mebievleJ³eced
(veë) Demceeved (ve³e) (mJeë) megKeced (osJes<eg) efJeÜlmeg (ievleJes) ievlegb HeéHlegced~ #De³eb cev$eë Mele08.6.1.20
DevJe³eë-ns Deives! lJeb osJes<eg mJeie&vleJes ³esve menñeb Jenefme, ³esve meJe&Jesomeb Jenefme, lesvesceb ³e%eb
veesçmceebM®e ve³e¤55¤
YeeJeeLe&ë-efJeJeenHeéfle%eeefmJe³eceefHe Heéfle%ee keÀejef³eleJ³ee~ ns kHUHeg©<eew! ³egJeeb ³eLee mJeefnlee³ee®ejleb
leLeemceekebÀ ceeleeefHe$ee®ee³³ee&efleLeerveeb megKee³eeefHe meleleb JeÊex³eeLeeefceefle¤55¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜeved Heg©<e Jee efJeog<eer kHU! let (osJes<eg) efJeÜeveeW ceW (mJeë) megKe keÀes (ievleJes)
HeéHle nesves kesÀ efue³es (³esve) efpeme Heéfle%ee efkeÀ³es keÀce& mes (menñeced) ie=neÞece kesÀ DemebK³e J³eJenejeW keÀes (Jenefme)
HeéHle nesles nes leLee (³esve) efpeme efJe%eeve mes (meJe&Jesomeced) meye JesoeW ceW keÀns keÀce& keÀes ³eLeeJeled keÀjles nes (lesve)
Gmemes (Fceced) Fme ie=neÞeceªHe (³e%eced) mebieefle kesÀ ³eesi³e ³e%e keÀes (veë) nce keÀes (ve³e) HeéHle
YeeJeeLe&ë-efJeJeen keÀer Heéfle%eeDeeW ceW ³en Yeer Heéfle%ee keÀjeveer ®eeefn³es efkeÀ ns kHUHeg©<ees! legce oesveeW pewmes
DeHeves efnle kesÀ efue³es Dee®ejCe keÀjes, Jewmes nce ceelee-efHelee, Dee®ee³³e& Deewj DeefleefLe³eeW kesÀ megKe kesÀ efue³es Yeer
efvejvlej JeÊee&Je keÀjes¤55¤
De³eb le Fl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
'H1HEOHV1HHVHIYHäH ¿1HIO-HHHV1HOHHVäSHH1OHHVç'HMHVäH/HHÍa
OHESHH1YH9HäLYH1ç'HHMHV1QH/HHäYHHVJe2H HHMlHIHFHG¤56¤
'H1HFHGaOHV1aHHVHIYHäÍaH¿1HIO-HHäÍaHOHäÍaSHH1OHÍa'HMHVäH/HHÍaOHFHGaSHH1YHYHGa'H1LYHV1a'HHaMHV1Q1a'H/HäaYH1ë~ JeNOeN&³eN~
MlHIHFHG
HeoeLe&ë-(De³eced) (les) leJe (³eesefveë) ie=nced ($eÝeflJe³eë) $eÝlegë HeéHleesçm³e meë (³eleë) ³em³e
efJeÐeeO³e³evem³eeO³eeHevem³e ®e mekeÀeMeeled (peeleë) peelee ®e (Dejes®eLeeë) HeóerH³esLeeë (leced) (peeveved) peeveefvle
®e (Deives) efJeÜved efJeogef<e! ®e (Dee) (jesn) (DeLe) Deevevle³³ex~ efveHeelem³e ®e #De06.3.136% Fefle oerIe&ë
(veë) DemceekeÀced (JeOe&³e) Dev³es<eeceefHe0 #De06.3.137% Fefle oerIe&ë (jef³eced) mebHeefÊeced~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns Deives! ³eesç³eb les leJe $eÝeflJe³ees ³eesevf ejefmle ³elees peelees peelee lJeb ®eejes®eLeemleb peeveved
peeveefvle ®eejesneLe, vees jef³eb JeOe&³e¤56¤
YeeJeeLe&ë-efJeJeens kHUHeg©<eeY³eeefce³eceefHe efÜleer³ee Heéfle%ee keÀejef³eleJ³ee~ ³esve ye´ïe®e³³exCe ³e³ee efJeÐe³ee

®e ³egJeeb kHUHeg©<eew ke=Àleke=Àl³eew YeJeLemleÊeeb ®e meowJe He´®eej³eleced~ Heg©<eeLexve OeveeefokebÀ ®e JeOe&ef³elJewleled mevceeiex
Jeerleced~ Fl³esleled meJe¥ nscevlem³e $eÝleesJ³ee&K³eeveb meceeHleced¤56¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved Jee efJeogef<e! (De³eced) ³en (les) lesje ($eÝeflJe³eë) $eÝleg DeLee&led mece³e keÀes
HeéHle ngDee (³eesefveë) Iej nw, (³eleë) efpeme efJeÐee kesÀ Heþve-Heeþve mes (peeleë) Heéfme× ngDee Jee ngF& let
(Dejes®eLeeë) He´keÀeefMele nes (leced) Gme keÀes (peeveved) peevelee Jee peeveleer ngF& (Dee, jesn) Oece& Hej Deeªæ{ nes,
(DeLe) FmekesÀ He½eeled (veë) nceejer (jef³eced) mecHeefÊe keÀes (JeOe&³e) yeæ{e³ee keÀj¤56¤
YeeJeeLe&ë-kHU-Heg©<eeW mes efJeJeen ceW ³en Yeer otmejer Heéfle%ee keÀjeveer ®eeefn³es efkeÀ efpeme ye´ïe®e³e& Deewj
efpeme efJeÐee kesÀ meeLe legce oesveeW kHU-Heg©<e ke=Àleke=Àl³e nesles nes, Gme-Gme keÀes meowJe He´®eeefjle efkeÀ³ee keÀjes Deewj
Heg©<eeLe& mes Oeveeefo HeoeLe& keÀes yeæ{e kesÀ Gme keÀes De®ís ceeie& ceW Ke®e& efkeÀ³ee keÀjes~ ³en meye nscevle $eÝleg keÀe
J³eeK³eeve Hetje ngDee¤56¤
leHeM®esl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ efMeefMejÊeg&oxJelee~ mJeje[glke=ÀefleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe efMeefMejm³e $eÝleesJe&Ce&veceen¤
Deye Deieues cev$e ceW efMeefMej $eÝleg keÀe JeCe&ve efkeÀ³ee nw¤
OH+HäH leHeNm³enHä MewefMeNjeJe=Életç'H1LYHVMäYOHÍ0XHV1<eesnçefmeN NH¢X+HVäOHHE1 ÐeH-HHä+HHI/H1-HHU
NH¢X+HäYOHH1FHH+H1ç'HHVHä2HH1Í NH¢X+HäYOHHFH1LYHH1Í +H/H1 G ceceN p³ewÿîeHäH1 PH-HäOHHÍa HVÉ'H1LYHH1Í PHFHäYHPHHVÉYOH1MH
²HH-HHäHe=efLeNJeerçFNces~ MewNefMeNjeJe=Életç'HäHI<H1NH¢X+HäFHHYHH1ç)YRäHIFH-HRV1-HHç'HäHI<H1PHEHI-Hä0HYOHJÉ OHHHä RV1-HOHäHHÉHIMlP-HRG
Oe´gÉ-HVPHHUäROHFHG
OH+HäÍa H1a leNHeNm³enë~ ®eN~ MewNefMeNjew~ $eÝNlet Fl³e=ÉOHWa 'H1LYHVÍa 'H1YOH1Í0XHV1H )OHäYOHÍÉ0XHV1HÍa 'H1HIPH1a NH¢X+HVäOHHFHGa
²HH-HHä+HHI/H1-HHU )HIOH1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHUaNH¢X+HäYOHHFHGa'HH+HäÍa'HHVHä2HHÍaNH¢X+HäYOHHFHGa'H1LYHHäÍa+H/HäNHG¢aFHFHäaSHZáÐHHäHaPH-HäOHH1
)HIOH1 PHÉ-HäOHHÍaHVa'H1LYHHäÍaPHFHäYHPH1 )HIOH1 PHÉFHäYHPHÍa'H1YOH1MHa²HH-HHä+HHI/H1-HHU )HIOH1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHUa)1FHV )OHHU1FHVa0HZ1HI0H1MHZa
$eÝNlet Fl³e=ÉOHWa'H1HI<H1NH¢X+HäFHHYHH1)OHäHI<H1ÉNH¢X+HäFHHYHHÍa)YRäHIFH1-HVOHHUYRäFHGÉ)-HaRV1-HHÍa'H1HI<H1PHEHI-Hä0H1HIYO-HOHäHI<H1PHFHGÉHI-Hä0HYOHJaOHHHäa
HeoeLe&ë-(leHeë) ³emleeHenslegë me ceeIees ceemeë (®e) (leHem³eë) leHees Ieceex efJeÐelesçefmceved me HeÀeuiegvees
ceemeë (®e) (MewefMejew) efMeefMejÊeez YeJeew ($eÝlet) mJeefue²HeéHekeÀew (Deivesë) (DevleëMues<eë) ceO³eHe´JesMeë (Deefme)
(keÀuHesleeced) (ÐeeJeeHe=efLeJeer) (keÀuHevleeced) (DeeHeë) (Dees<eOe³eë) (keÀuHevleeced) (Deive³eë) HeeJekeÀeë (He=LekedÀ)
(cece) (p³ewÿîee³e) (meJe´leeë) meceeveefve³eceeë (³es) (Deive³eë) (mecevemeë) meceeveceveesefveefceÊeeë (Devleje)
ceO³es (ÐeeJeeHe=efLeJeer) He´keÀeMeYetceer (Fces) (MewefMejew) efMeefMejÊe&gmebHeeokeÀew ($eÝlet) (DeefYekeÀuHeceeveeë)
mecHeeo³evleë (FvoéfceJe) Ssée³³e&efceJe (osJeeë) efJeÜebmeë (DeefYemebefJeMevleg) (le³ee) (osJele³ee) Hetp³elece³ee

J³eeHle³ee ye´ïeeK³e³ee men (Deef²jmJeled) HeéCeJeled (Oe´gJes) ¢{s (meeroleced) meeroleë~ #De³eb cev$eë
DevJe³eë-ns F&éej! cece p³ewÿîee³e leHe½e leHem³e½e MewefMejeJe=let megKekeÀejkeÀew YeJeleë~ lJeb
³e³eesjivesjvleëMues<eesçefme, leeY³eeb ÐeeJeeHe=efLeJeer keÀuHesleeced, DeeHe Dees<eOe³e½e keÀuHevleeced, meJe´lee Deive³eë He=LekedÀ
keÀuHevleeced~ ³es mecevemeesçive³e Fces ÐeeJeeHe=efLeJeer Devleje MewefMejeJe=let DeefYekeÀuHeceeveeë meefvle, leeefvevoéfceJe osJee
DeefYemebefJeMevleg~ ns kHUHeg©<eew! ³egJeeb le³ee osJele³ee meneef²jmJeod JeÊe&ceevees Oe´gJes ÐeeJeeHe=efLeJeer FJe
meeroleced¤57¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewë He´l³e=leg megKeceeréejeosJe ³ee®eveer³eced~ F&éejm³e efJeÐegovleëHeéfJeälJeeled
meJex HeoeLee&ë mJemJeefve³ecesve meceLee& YeJeefvle~ efJeÜebmeë meJe&HeoeLe&ieleefJeÐegoiveerveeb iegCeoes<eeved efJepeevevleg~
kHUHeg©<eew ie=neÞeces MeweMf ejb megKeb Yeg_peeleeced¤57¤
HeoeLe&ë-ns F&éej! (cece) cesjer (p³ewÿîee³e) p³esÿlee kesÀ efue³es (leHeë) leeHe yeæ{eves keÀe nsleg ceeIe cenervee
(®e) Deewj (leHem³eë) leeHeJeeuee HeÀeuiegve ceeme (®e) ³es oesveeW (MewefMejew) efMeefMej $eÝleg ceW He´K³eele ($eÝlet) DeHeves
ef®eÚeW keÀes HeéHle keÀjves Jeeues megKeoe³eer nesles nQ~ DeeHe efpevekesÀ (Deivesë) Deefive kesÀ Yeer (DevleëMues<eë) ceO³e ceW
HeéfJeä (Deefme) nQ, Gve oesveeW mes (ÐeeJeeHe=efLeJeer) DeekeÀeMe-Yetefce (keÀuHesleeced) meceLe& neW, (DeeHeë) peue
(Dees<eOe³eë) Dees<eefOe³eeB (keÀuHevleeced) meceLe& neW, (meJe´leeë) SkeÀ He´keÀej kesÀ efve³eceeW ceW JeÊe&ceeve (Deive³eë)
efJeÐegled Deeefo Deefive (He=LekedÀ) Deueie Deueie (keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW, (³es) pees (mecevemeë) SkeÀ He´keÀej kesÀ
ceve kesÀ efveefceÊeJeeues nQ, Jes (Deive³eë) efJeÐegled Deeefo Deefive (Fces) Fve (ÐeeJeeHe=efLeJeer) DeekeÀeMe Yetefce kesÀ
(Devleje) yeer®e ceW nesves Jeeues (MewefMejew) efMeefMej $eÝleg kesÀ meeOekeÀ ($eÝlet) ceeIe-HeÀeuiegve cenerveeW keÀes
(DeefYekeÀuHeceeveeë) meceLe& keÀjles nQ, Gve Deefive³eeW keÀes (FvoéfceJe) Ssée³e& kesÀ legu³e (osJeeë) efJeÜeved ueesie
(DeefYemebefJeMevleg) %eeveHetJe&keÀ He´JesMe keÀjW~ ns kHU-Heg©<ees! legce oesveeW (le³ee) Gme (osJele³ee) Hetpee kesÀ ³eesi³e
meJe&$e J³eeHle peieoeréej osJelee kesÀ meeLe (Deef²jmJeled) HeéCe kesÀ meceeve JeÊe&ceeve Fve DeekeÀeMe Yetefce kesÀ legu³e
(Oe´gJes) ¢æ{ (meeroleced) efmLej nesDees¤57¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye $eÝlegDeeW ceW F&éej mes ner megKe
®eenW~ F&éej efJeÐegled Deefive kesÀ Yeer yeer®e J³eeHle nw, Fme keÀejCe meye HeoeLe& DeHeves-DeHeves efve³ece mes keÀe³e& ceW
meceLe& nesles nQ~ efJeÜeved ueesie meye JemlegDeeW ceW J³eeHle efyepegueerªHe Deefive³eeW kesÀ iegCe-oes<e peeveW~ kHU-Heg©<e
ie=neÞece ceW efmLejyegef× neskesÀ efMeefMej $eÝleg kesÀ megKe keÀes YeesieW¤57¤
Hejcesÿerl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ efJeog<eer osJelee~ Yegefjied yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
efm$e³ee efkebÀ keÀe³e&efcel³een¤
kHU keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HH1MlFHV1áHUO-HHäPHHRHOHJHIR1-HP+HÉáVSHHVHIOHäFHOHHUFHGa
HI-HËHäPFHZ+HH1&HHHHä+HH1YHHHä-HH1YHHH1HI-HËHE1SHHVHIOHäH Ïa
PHWH 1POHVÉHI2Hä+HHIOH1POHHHäRV1-HOHäHHÉHIMlP-HRG2HJÉ-HHPHHUäR
+H1MlFHV1áHUa +H1MlFHV1P/HHUHIOHä +HMFH1VÉP/eer~ lJeeN~ meeNoN³eNlegÉ~ efoNJeë~ He=ÉáVa SHHVHIOHäFHOHHUFHGa HI-HËHäPFHZa +HH1&HHHäa
'H1+HH1YHHHVOHä+HÉ'HH1YHHHäa -HH1YHHHVHIOHä HI-HÉ'HH1YHHHäa HI-HËHäFHGa SHHVHIOHäÍa H1Ï1a PHWH {Ía OHV1a 'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍa OHHHäa
osNJelHäHHa'H1HIÉMlP-HOHGa2HJÉJee~ meerNoN¤58¤
HeoeLe&ë-(Hejcesÿer) Hejce DeekeÀeMesçefYeJ³eeH³e efmLeleë (lJee) (meeo³eleg) mLeeHe³eleg (efoJeë) He´keÀeMem³e
(He=ÿs) GHeefj (p³eesefle<celeerced) He´Memleeefve p³eesleeber f<e %eeveeefve efJeÐevlesçm³eeb leeced (efJeéemcew) meJe&mcew (HeéCee³e)
(DeHeevee³e) (J³eevee³e) (efJeéeced) meJe&ced (p³eesefleë) He´keÀeMeced (³e®í) (met³³e&ë) met³³e& FJe JeÊe&ceeveë (les) leJe
(DeefOeHeefleë) mJeeceer (le³ee) Hel³eeK³e³ee (osJele³ee) efoJ³eiegCe³egõ³ee (Deef²jmJeled) (Oe´gJee) ¢{e (meero)
efmLeje YeJe¤58¤
DevJe³eë-ns HIk! Hejcesÿer p³eesefle<celeeR lJee efoJemHe=ÿs efJeéemcew HeéCee³eeHeevee³e J³eevee³e meeo³eleg, lJeb
efJeéeb p³eeself eë meJee&Y³eë kHUY³ees ³e®í~ ³em³eemles leJe met³³e& FJeeefOeHeeflejefmle, le³ee osJele³ee men
JeÊe&ceeveeçef²jmJeod Oe´gJee meero¤58¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³esve HejceséejsCe ³eë Mej¢let jef®elemlem³eesHeemeveeHegjmmejb leb
³egõîee mesefJelJee kHUHeg©<eeë megKeb meoe JeOe&³evleg¤58¤
HeoeLe&ë-ns HIk! (Hejcesÿer) ceneved DeekeÀeMe ceW J³eeHle neskeÀj efmLele Hejceséej (p³eesefle<celeerced) He´Memle
%eeve³egõ (lJee) legPe keÀes (efoJeë) He´keÀeMe kesÀ (He=ÿs) GÊece Yeeie ceW (efJeéemcew) meye (HeéCee³e) HeéCe
(DeHeevee³e) DeHeeve Deewj (J³eevee³e) J³eeve Deeefo keÀer ³eLeeLe& ef¬eÀ³ee nesves kesÀ efue³es (meeo³eleg) efmLele keÀjs~ let
meye HIk³eeW kesÀ efue³es (efJeéeced) mecemle (p³eesefleë) %eeve kesÀ He´keÀeMe keÀes (³e®í) efo³ee keÀj, efpeme (les) lesje
(met³e&ë) met³e& kesÀ meceeve lespemJeer (DeefOeHeefleë) mJeeceer nw, (le³ee) Gme (osJele³ee) De®ís iegCeeW Jeeues Heefle kesÀ
meeLe JeÊe&ceeve (Deef²jmJeled) met³³e& kesÀ meceeve (Oe´gJee) ¢æ{lee mes (meero) efmLej nes¤58¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee leLee Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ efpeme Hejceséej ves pees Mejod $eÝleg yevee³ee
nw, GmekeÀer GHeemeveeHetJe&keÀ Fme $eÝleg keÀes ³egefõ mes mesJeve keÀjkesÀ kHU-Heg©<e meoe megKe yeæ{e³ee keÀjW¤58¤
ueeskebÀ He=Cesl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ Fvoéiveer osJeles~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
XHHV1NHE¢+Hä&HHIÏ1RE+HÉ&HH/HHVäPHHUR2HJÉJee lJeced~
)1YRH1LYHHUO-HH1\HQ1P+HHIOHäMlHIPFHYHGHHVYHHä-HPHHUHRYHG¤59¤
ueesNkeÀced~ He=ÉCeN~ efíNoćed~ He=É&H1a 'H/HHV1 )OH/HHVäa PHHU1R1a 2HJÉ-HHa O-HFHGa )1YRH1LYHHU )OHHUäYRH1LYHHUa O-HH1a \HQ1P+HHIOHäÍa
'H1HIPFHYHGaHHVYHHZäa'H1PHHU1H1R1YHGa'H1PHHU1PH1R1HI9HOHäPHHUPHRYHG
HeoeLe&ë-(ueeskeÀced) Fceb Hejb ®e (He=Ce) megKe³e (efíoćed) (He=Ce) efHeHetef×& (DeLees) (meero) (Oe´gJee)
efve½euee (lJeced) (Fvoéiveer) Fvo´ë Hejcewée³³e&½eeefiveefJe&%eelee ®e leew (lJee) lJeeced (ye=nmHeefleë) DeO³eeHekeÀë
(Deefmceved) (³eesveew) ie=neÞeces (Demeer<eoved) meeo³evleg~ #De³eb cev$eë Mele08.7.2.6 J³eeK³eeleë%¤59¤
DevJe³eë-ns HIk! lJeb ueeskebÀ He=Ce, efío´b He=Ce, Oe´gJee meero, DeLees Fvoéiveer ye=nmHeefle½eeefmceved ³eesveew
lJeeçmeer<eoved¤59¤
YeeJeeLe&ë-mego#e³ee HIk³ee ie=nke=Àl³emeeOeveeefve HetCee&efve ke=ÀlJee keÀe³³ee&efCe meeOeveer³eeefve efJeog<eerCeeb ®e
ie=neÞeceke=Àl³es<eg Heérefle³e&Lee m³eeled leLeesHeosäJ³eced¤59¤
HeoeLe&ë-ns eIk! (lJeced) let Fme (ueeskeÀced) ueeskeÀ leLee HejueeskeÀ keÀes (He=Ce) megKe³egõ keÀj, (efíoćed)
DeHeveer v³etvelee keÀes (He=Ce) Hetjer keÀj Deewj (Oe´gJee) efve½euelee mes (meero) Iej ceW yewþ (DeLees) FmekesÀ Devevlej
(Fvoéiveer) GÊece Oeveer %eeveer leLee (ye=nmHeefleë) DeO³eeHekeÀ (Deefmceved) Fme (³eesveew) ie=neÞece ceW (lJee) legPe keÀes
(Demeer<eoved) mLeeefHele keÀjW¤59¤
YeeJeeLe&ë-De®íer ®elegj kHU keÀes ®eeefn³es efkeÀ Iej kesÀ keÀe³eeX kesÀ meeOeveeW keÀes Hetjs keÀjkesÀ meye keÀe³eeX keÀes
efme× keÀjs~ pewmes efJeog<eer kHU Deewj efJeÜeved Heg©<eeW keÀer ie=neÞece kesÀ keÀÊe&J³e keÀceeX ceW Heérefle nes, Jewmee GHeosMe efkeÀ³ee
keÀjs¤59¤
lee Dem³esl³em³e efHe´³ecesOee $eÝef<eë~ DeeHees osJeleeë~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe jepeHe´peeOece&ceen¤
Deye jepee He´pee keÀe Oece& Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
leeç'HäPH1PHWRäRHVQPH1ÍPHHVFHäjÀHHU&HHIYOH1+H0YHäHÍ~
SHYFHäYRV1-HHYHH1EHI-H0HäHIk1-HHMHVäH1YHVHIR1-HÍ¤60¤
OHHÍa'H1PH1aPHWRäRHVQPH1 )HIOH1 PHWRäÉRHVQPHÍaPHHVFHäFHGaÀHHU1&H1HIYOH1a+H0YHäHÍaSHYFHäYHGaRV1-HHYHHäFHGaHI-H0HäÍa ef$eN<eg~ DeeN~
jesN®eNves~ efoNJeë¤60¤
HeoeLe&ë-(leeë) (Dem³e) meYeeO³e#em³e (metooesnmeë) metoeë HeekeÀkeÀÊee&jes oesnmeë He´HetjkeÀe½e ³eemeg leeë
(meesceced) meesceJeu³eeÐees<eefOejmeeefvJeleb HeekeÀced (ÞeerCeefvle) He®eefvle (He=Mve³eë) He´ÿîeë (pevceved) pevceefve
(osJeeveeced) efJeog<eeced (efJeMeë) ³ee efJeMeefvle (ef$e<eg) Jesojerl³ee keÀceexHeemevee%eeves<eg (Dee) (jes®eves) He´keÀeMeves
(efoJeë) ÐeesleveelcekeÀm³e Hejceelceveë¤60¤
DevJe³eë-³ee efJeÐeemegefMe#eeefvJelee osJeeveeb pevceved He=Mve³eë metooesnmeHIk<eg efoJees jes®eves ®e He´JeÊe&ceevee
efJeMeë meefvle, lee Dem³e meesceceeÞeerCeefvle¤60¤
YeeJeeLe&ë-He´peeHeefleefYeë meJee&ë He´peeë efJeÐeemegefMe#eeieńCes efve³eespeveer³eeë, He´pee½e efve³eg_pevleg~ ve¿eslesve
efJevee keÀceexHeemevee%eeveséejeCeeb ³eLeeLeex yeesOees YeefJelegcen&efle¤60¤
HeoeLe&ë-pees efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes ³egõ (osJeeveeced) efJeÜeveeW kesÀ (pevceved) pevce efJe<e³e ceW
(He=Mve³eë) Hetíves nejer (metooesnmeë) jmeesF³ee Deewj keÀe³³eeX kesÀ HetCe& keÀjves Jeeues Heg©<eeW mes ³egõ (ef$e<eg) Jesojerefle
mes keÀce&, GHeemevee Deewj %eeveeW leLee (efoJeë) meye kesÀ DevleëHe´keÀeMekeÀ Hejceelcee kesÀ (jes®eves) He´keÀeMe ceW JeÊe&ceeve
(efJeMeë) He´pee nQ, (leeë) Jes (Dem³e) Fme meYeeO³e#e jepee kesÀ (meesceced) meesceJeuueer Deeefo Dees<eefOe³eeW kesÀ jmeeW
mes ³egõ Yeespeveer³e HeoeLeeX keÀes (Dee) meye Deesj mes (ÞeerCeefvle) HekeÀeleer nQ¤60¤
YeeJeeLe&ë-He´peeHeeuekeÀ Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye He´peeDeeW keÀes efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee kesÀ ieńCe ceW
efve³egõ keÀjW Deewj He´pee Yeer mJe³eb efve³egõ neW~ Fme kesÀ efJevee keÀce&, GHeemevee, %eeve Deewj F&éej keÀe ³eLeeLe& yeesOe
keÀYeer veneR nes mekeÀlee¤60¤
Fvo´b efJeéee Fl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ Fvoés osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
)YRE1HI-HËHHäçDeJeerJe=OevlmecegÉR-HäHPH1EHILHMäÍa
Ml/HHUOHäFHjMl/HHUYHH1E-HHSHHäYHH1PHO+HäHIOHE1+HHIOHäFHG¤61¤
)YRäFHGaHI-HËHHäÍa'H1-HHU1-HÉOeNved~ meNcegÉR-HäHPH1HIFHHIOH PHFHJÉRÉ-HäHPHFHGaHILHMäÍaMl/HHUOHäFHFHGaMlHI/HOHäFH1HIFHHIOHä MlHI/HÉOHäFHFHGa
Ml/HHUYHHäFHGaMlHI/HYHH1HIFHHIOHMlHI/HÉYHHäFHGa-HHSHHäYHHFHGaPHO+HäHIOH1HIFHHIOH1PHOHGÉ+HäHIOHFHGa+HHIOHäFHG
HeoeLe&ë-(Fvoćed) Hejcewée³e&³egkeÌleb meYesMeced (efJeéeeë) DeefKeueeë (DeJeerJe=Oeved) JeOe&³evleg
(mecego´J³e®emeced) mecego´m³eevleefj#em³e J³e®ees J³eeefHle³e&m³e leced (efiejë) efJeÐeemegefMe#eeefvJelee JeeC³eë (jLeerlececed)
DeefleMeef³elees jLeer~ De$e F&oéfLeveë¤ (Deäe08~2~17) Fefle Jeeefle&kesÀve F&keÀejeosMeë (jLeerveeced) MetjJeerjeCeeb ceO³es
De$e Dev³es<eeceefHe0 #De06.3.137% Fefle oerIe&ë (Jeepeeveeced) efJe%eeveJeleeced (melHeefleced) meleeb J³eJenejeCeeb
efJeog<eeb Jee HeeuekeÀced (Heefleced) mJeeefceveced~ #De³eb cev$eë Mele08.7.3.7 J³eeK³eeleë%¤61¤
DevJe³eë-efJeéee efiejë mecego´J³e®emeb jLeerveeb jLeerleceb Jeepeeveeb melHeefleb He´peeveeb
HeefleefcevoćeJeerJe=Oeved¤61¤
YeeJeeLe&ë-jepeHe´peepevee jepeOece&³egõceeréejefceJe JeÊe&ceeveb v³ee³eeOeerMeb meYeeHeefleb meleleb Heéslmeen³evleg~ SJeb

meYeeHeeflejsleeB½e¤61¤
HeoeLe&ë-(efJeéeeë) meye (efiejë) efJeÐee Deewj efMe#ee mes ³egõ JeeCeer (mecego´J³e®emeced) DeekeÀeMe kesÀ legu³e
J³eeefHleJeeues (jLeerveeced) MetjJeerjeW ceW (jLeerlececed) GÊece MetjJeerj (Jeepeeveeced) efJe%eeveer Heg©<eeW kesÀ (melHeefleced)
mel³eJ³eJenejeW Deewj efJeÜeveeW kesÀ j#ekeÀ leLee He´peeDeeW kesÀ (Heefleced) mJeeceer (Fvoćed) HejcemecHeefÊe³egõ meYeeHeefle
jepee keÀes (DeJeerJe=Oeved) yeæ{eJeW¤61¤
YeeJeeLe&ë-jepee Deewj He´pee kesÀ peve jepeOece& mes ³egõ F&éej kesÀ meceeve JeÊe&ceeve v³ee³eeOeerMe meYeeHeefle keÀes
efvejvlej Glmeen osJebs, Ssmes ner meYeeHeefle Fve He´pee Deewj jepee kesÀ Heg©<eeW keÀes Yeer Glmeener keÀjW¤61¤
HeésLeoée Fl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJejeìdef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
+HHV/H1RËHHV1YHH-HäPHVÉHI-H1HYH1RHFH1QÍPHE1-HMä&HH1¾îeP/HHäOHGa
'HHRäPH1-HHOHHV1É'HYHJä-HHHIOH0HHV1HIHM2HäPFHOHV1-HSHäYHENH¢É&HFHäHIPOH¤62¤
+HHV/HäOHGa'HËHäÍaYHaH-HäPHVa'H1HI-H1HYHGaH1RHaFH1QÍaPHE1-HMä&HH1HIRHIOHä PH1FHGÉ-HMä&HHOHGaHI-Ha'HP/HHäOHGa'HHOHGa'H1PH1a
-HHOHäÍa'HYHJäa-HH1HIOH1a0HHV1HIHÍa'H2HäaPFH1aOHV1a-HSHäYHFHGaNH¢É<Ceced~ DeNefmleN¤62¤
HeoeLe&ë-(HeésLeled) He³ee&Hveg³eeled (Deéeë) Jeepeer (ve) FJe (³eJemes) yegmeeÐee³e (DeefJe<³eved) j#eCeeefokebÀ
kegÀJe&ved (³eoe) (cenë) cenleë (mebJejCeeled) Dee®íeoveeled (efJe) (DemLeeled) efleÿsled (Deeled) (Dem³e) (Jeeleë)
ievlee (Deveg) (Jeeefle) ie®íefle (Meesef®eë) He´keÀeMeë (DeOe) DeLe (mce) SJe (les) leJe (Je´peveced) ieceveced
(ke=À<Ceced) keÀ<e&keÀced (Deefmle)~ #De³eb cev$eë Mele08.7.3.12 J³eeK³eeleë%¤62¤
DevJe³eë-ns jepeved! YeJeeved ³eJemesçéees ve He´peeë HeésLeled~ ³eoe cenë mebJejCeeoefJe<³eved J³emLeeoeom³e les
leJe Je´peveb ke=À<Ceb Meesef®ejefmle~ DeOe mceem³e leJe JeeleesçvegJeeefle¤62¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee Heeueveeled legjbieeë Hegäe YetlJee keÀe³³e&efmeef×#ecee YeJeefvle, leLewJe ve³esve
mebHeeefueleeë He´peeë mevlegäe YetlJee jep³eb JeOe&³eefvle¤62¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! DeeHe (³eJemes) Yetmee Deeefo kesÀ efue³es (Deéeë) Iees[ æ s kesÀ (ve) meceeve He´peeDeeW keÀes
(HeésLeled) meceLe& keÀerefpe³es (³eoe) peye (cenë) yeæ[s (mebJejCeeled) Dee®íeove mes (DeefJe<³eved) j#ee Deeefo keÀjles
ngS (J³emLeeled) efmLele nesJeW (Deeled) Hegveë (Dem³e) Fme (les) DeeHe keÀe (Je´peveced) ®eueves leLee (ke=À<Ceced)
DeekeÀ<e&Ce keÀjves Jeeuee (Meesef®eë) He´keÀeMe (Deefmle) nw, (DeOe) Fme kesÀ He½eeled (mce) ner DeeHe keÀe (Jeeleë) ®eueves
Jeeuee Ye=l³e (Deveg, Jeeefle) Heerís ®euelee nw¤62¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes j#ee keÀjves mes Iees[ æ s Hegä neskeÀj keÀe³³e& efme× keÀjves ceW
meceLe& nesles nQ, Jewmes ner v³ee³e mes j#ee keÀer ngF& He´pee mevlegä neskeÀj jep³e keÀes yeæ{eleer nQ¤62¤
Dee³eesädJesl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ efJeog<eer osJelee~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efJeog<³ee efkebÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
efJeog<eer kHU keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HH1HHVÆG-HH1PHRäYHVPHHRHH1FH-HäOH0ÏH1HHHHäPHFHJÉRPH1RäHVa
Ml0FHHU1-HOHH51<HHP-HäOHHU1FHHHH²HHE<HHPHH+HäHI/H1-HHUFHHV-H 1YOHHIMäHFHG
'HH1HHVÍa O-HH1a PHRäYHVa PHH1R1HH1HIFH1a 'H-HäOHÍa ÏH1HHHHäFHGa PH1FHJÉRPHäa RäHVa Ml0FHHU1-HOHHU1HIFHHIOHä MHI0FH1É-HOHHUäFHGa
<HHP-HäOHHUFHGa'HHaHHa²HH1FHGa<HHHIPHääaDee~ He=ÉHI/H1-HHUFHGa'HHa*1a'H1YOHHIMäHFHG
HeoeLe&ë-(Dee³eesë) v³ee³eevegieeefcevees oerIe&peerefJelem³e (lJee) lJeeced (meoves) mLeeves (meeo³eeefce)
(DeJeleë) j#eCeeefo kegÀJe&leë (íe³ee³eeced) DeeÞe³es (mecego´m³e) (Ëo³es) ceO³es (jMceerJeleerced)
He´MemleefJeÐeeHe´keÀeMe³egõeced~ De$e Dev³es<eeceefHe #De06.3.137% Fefle oerIe&ë (YeemJeleerced) osoerH³eceeveeced (Dee)
(³ee) (Ðeeced) He´keÀeMeced (Yeeefme) oerHe³eefme (Dee) (He=efLeJeerced) Yetefceced (Dee) (G©) (Devleefj#eced) DeekeÀeMeced~
DevJe³eë-ns HIk! ³ee lJeb Ðeeb He=efLeJeercevleefj#ecegJee&Yeeefme leeb jMceerJeleeR YeemJeleeR Jee lJeecee³eesë
meovesçJeleMíe³ee³eecee meeo³eeefce mecego´m³e Ëo³esçncee meeo³eeefce¤63¤
YeeJeeLe&ë-ns HIk! mec³ekedÀ HeeuekeÀm³e Hel³egë meoves leoeÞe³es mecego´Jeo#eesYeeb ËÐeeb lJeeb mLeeHe³eeefce lJeb
ie=neÞeceOece¥ He´keÀeM³e Hel³eeoerved megKe³e, lJeeb ®ewles megKe³evleg¤63¤
HeoeLe&ë-ns HIk! (³ee) pees let (Ðeeced) He´keÀeMe (He=efLeJeerced) Yetefce Deewj (Devleefj#eced) DeekeÀeMe keÀes (G©)
yengle (Dee, Yeeefme) He´keÀeefMele keÀjleer nw, Gme (jMceerJeleerced) Meg× efJeÐee kesÀ He´keÀeMe mes ³egõ (YeemJeleerced)
MeesYee keÀes HeéHle ngF& (lJee) legPe keÀes (Dee³eesë) v³ee³eevegketÀue ®eueves Jeeues ef®ejbpeerJeer Heg©<e kesÀ (meoves) mLeeve ceW
Deewj (DeJeleë) j#ee Deeefo keÀjles ngS kesÀ (íe³ee³eeced) DeeÞe³e ceW (Dee, meeo³eeefce) De®ís He´keÀej mLeeefHele leLee
(mecego´m³e) Devleefj#e kesÀ (Ëo³es) yeer®e (Dee) Meg× He´keÀej mes ceQ efmLele keÀjelee ntb¤63¤
YeeJeeLe&ë-ns HIk! De®ís He´keÀej Heeueves nejs Heefle kesÀ DeeÞe³eªHe mLeeve ceW mecego´ kesÀ legu³e
®eáeueleejefnle iecYeerjlee³egõ H³eejer legPe keÀes efmLele keÀjlee ntb~ let ie=neÞece kesÀ Oece& keÀe He´keÀeMe keÀj Heefle Deeefo
keÀes megKeer jKe Deewj legPe keÀes Yeer Heefle Deeefo megKeer jkeÌKeW¤63¤
Hejcesÿerl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ Hejceelcee osJelee~ Deeke=ÀefleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ocHeleerY³eeb keÀLeb YeefJeleJ³eefcel³een¤
kHU-Heg©<e HejmHej kewÀmes neW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+H1MlceV1áHU O-HHä PHHRHOHJ HIR1-HP+HÉáV -HHäP-HOHH51 +H/HäP-HOHH51 HIR-H HÏ1 HIR-H jQ1 HIR-HE1 FHH
HIQäjPHHUÍaHI-HËHäPFHZ +HH1&HHHHä+HH1YHHHä -HH1YHHHHVäRH1YHHHä +HHIOH1áHHZä H1HIMHHHäaPHWH {PO-HH1HI<H+HHäOHJ FeN¿ee mJeNml³ee
íNefo&<eeN MHYOHäFHVYH1OHHHäRV1-HOHäHHÉHIMlP-HRG2HJÉ-HVPHHUäROHFHG
+H1MlFHV1áHUa +H1MlFHV1P/HHUHIOHä +HMFHV1ÉP/HHUa O-HH1a PHH1R1H1OHJÉ~ efoNJeë~ He=ÉáVa -HHäP-HOHHUFHGa +H/HäP-HOHHUFHGa HIR-HäFHGa H1Ï1a
HIR-HäFHGa RÉjQ1a HIR-HäFHGa FHHa HIQ1jPHHU1Ía HI-HËHäPFHZa +HH1&HHHäa 'H1+HH1YHHHVOHä+HÉ'HH1YHHHäa -HH1YHHHVHIOHä HI-HÉ'HH1YHHHäa
*1RH1YHHHVOHJäOHGÉ'HH1YHHHäa +H1HIOH1áHHZ{a +H1HIOH1P/HHHH1 )HIOHä +HHIOH1ÉP/HHHZ{a H1HIMHHäHa PHWH {Ía O-HH1a DeNefYe~ HeeNlegÉ~ ceN¿ee~ mJeNml³ee~
Ï1HIR HHäa 0HYOHäFHV1YHVHIOH1 0HFHGÉOHäFHVYHa OHHHäa RV1-HOHäHHa 'H1HIÉMlP-HOHGa 2HJÉJes~ meerNoNleNced~ #De³eb cev$eë Mele08.7.3.14-19
HeoeLe&ë-(Hejcesÿer) Hejceelcee (lJee) lJeeb meleeR HIk³eced (meeo³eleg) (efoJeë) keÀceveer³em³e
ie=nmLeJ³eJenejm³e (He=ÿs) DeeOeejs (J³e®emJeleerced) He´MemleefJeÐeeJ³eeefHekeÀeced (He´LemJeleerced) yengë He´Leë He´K³eeefleë
He´Mebmee efJeÐeles ³em³eeb leeced (efoJeced) v³ee³eHe´keÀeMeced (³e®í) osenf (efoJeced) efJeÐeemet³e&ced (¢bn) (efoJeced)
Oece&He´keÀeMeced (cee) (efnbmeerë) efnbm³eeë (efJeéemcew) meceûee³e (HeéCee³e) peerJevemegKee³e (DeHeevee³e) ogëKeefveJe=Êe³es
(J³eevee³e) efJeefJeOeefJeÐeeJ³eeHle³es (Goevee³e) Glke=Àäyeuee³e (Heéfleÿe³ew) meJe&$e melkeÀeje³e (®eefj$ee³e)
melkeÀcee&vegÿevee³e (met³e&ë) ®eje®ejelceséejë (lJee) lJeeced (DeefYe) meJe&leë (Heeleg) j#eleg (ce¿ee) cenl³ee
(mJeml³ee) meefl¬eÀ³e³ee (íefo&<ee) mel³eemel³eoerHlesve (Mevlecesve) DeefleMe³emegKesve (le³ee) (osJele³ee) (Deef²jmJeled)
(Oe´gJes) Heg©<eë kHU ®e (meeroleced)¤64¤
DevJe³eë-ns HIk! Hejcesÿer efJeéemcew HeéCee³eeHeevee³e J³eevee³eesoevee³e Heéfleÿe³ew ®eefj$ee³e efoJemHe= ÿs
He´LemJeleeR J³e®emJeleeR ³eeb lJee lJeeb meeo³eleg, mee lJeb efoJeb ³e®í, efoJeb ¢bn efoJeb cee efnbmeerë, met³eex ce¿ee mJeml³ee
Mevlecesve íefo&<ee lJeeefYeHeeleg me HeeflemlJeb ®e le³ee osJele³eeçef²jmJeod Oe´gJes meeroleced¤64¤
YeeJeeLe&ë-Hejceséej Dee%eeHe³eefle ³eLee efMeefMejÊeg&ë megKeHeóes YeJeefle leLee kHUHeg©<eew HejmHejb meblegäew YetlJee
meJee&C³egÊeceeefve keÀcee&C³evegÿe³e ogäeefve l³ekeÌlJee HejceséejesHeemeve³ee ®e meleleb Hećeesols eeced¤64¤
HeoeLe&ë-ns HIk! (Hejcesÿer) Hejceelcee (efJeéemcew) meceie´ (HeéCee³e) peerJeve kesÀ megKe (DeHeevee³e)
ogëKeefveJe=efÊe (J³eevee³e) veevee efJeÐeeDeeW keÀer J³eeefHle (Goevee³e) GÊece yeue (Heéfleÿe³ew) meJe&$e melkeÀej Deewj
(®eefj$ee³e) Þesÿ keÀceeX kesÀ Devegÿeve kesÀ efue³es (efoJeë) keÀceveer³e ie=nmLe J³eJenej kesÀ (He=ÿs) DeeOeej ceW
(He´LemJeleerced) yengle Heéfme× He´Mebmee Jeeueer (J³e®emJeleerced) He´Mebefmele efJeÐee ceW J³eeHle efpeme (lJee) legPe keÀes
(meeo³eleg) mLeeefHele keÀjs, mees let (efoJeced) v³ee³e ÒekeÀeMe keÀes (³e®í) efo³ee keÀj (efoJeced) efJeÐeeªHe met³e& keÀes
(¢bn) ¢æ{ keÀj (efoJeced) Oece& kesÀ He´keÀeMe keÀes (cee, efnbmeerë) cele veä keÀj (met³e&ë) ®eje®ej peieled keÀe mJeeceer
F&éej (ce¿ee) yeæ[s De®ís (mJeml³ee) melkeÀej (Mevlecesve) DeefleMe³e megKe Deewj (íefo&<ee) mel³eemel³e kesÀ He´keÀeMe
mes (lJee) legPe keÀes (DeefYeHeeleg) meye Deesj mes j#ee keÀjs, Jen lesje Heefle Deewj let oesveeW (le³ee) Gme (osJele³ee)
Hejceséej osJelee kesÀ meeLe (Deef²jmJeled) HeéCe kesÀ legu³e (Oe´gJes) efve½eue (meeroleced) efmLej jnes¤64¤
YeeJeeLe&ë-Hejceséej Dee%ee keÀjlee nw efkeÀ pewmes efMeefMej $eÝleg megKeoe³eer neslee nw, Jewmes kHU-Heg©<e HejmHej
mevlees<eer neW, meye GÊece keÀceeX keÀe Devegÿeve keÀj Deewj ogä keÀceeX keÀes íes[ æ kesÀ Hejceséej keÀer GHeemevee mes efvejvlej
Deevevo efkeÀ³ee keÀjW¤64¤
menñem³esl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ efJeÜeved osJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PH1QÓHäPH+H1FHHHIPHäPH1QÓHäPH+HHIOH1FHHHIPHäPH1QÓHäPHHVNYFHHHIPHäPHH1Q1ñeesÉHIPHPH1QÓHHäHO-HH¤65¤
PH1QÓHäPHa +H1FHVHIOHä +H1ÉFHHa 'H1HIPH1a PH1QÓHäPHa +H1HIOH1FHVHIOHä +HHIOH1ÉFHHa 'H1HIPH1a PH1QÓHäPHa *1YFHVOHJÉledçcee~ DeNefmeN~
mee1Q1ÓHÍa'H1HIPH1aPH1QÓHHäHaO-HH1
HeoeLe&ë-(menñem³e) DemebK³eHeoeLe&³egõm³e peieleë (Hećee) HećeeCeb ³eLeeLe&efJe%eeveced (Deefme)
(menñem³e) DemebK³eHeoeLe&efJeMes<em³e (Heéflecee) Heéfleceer³evles Heefjceer³evles meJexë HeoeLee& ³e³ee mee (Deefme)
(menñem³e) DemebK³eelem³e mLetueJemlegveë (Gvcee) TOJe¥ efceveesefle ³e³ee legue³ee leÜled (Deefme) (meenñeë)
menñecemebK³eeleeë HeoeLee& efJeÐee Jee efJeÐevles ³em³e meë (Deefme) (menñee³e) DemebK³eHe´³eespevee³e (lJee) lJeeced~
DevJe³eë-ns efJeÜved efJeogef<e Jee ³elemlJeb menñem³e HećesJeeefme menñem³e HeéflecesJeeefme menñem³eesvcesJeeefme
meenñeesçefme lemceeled menñee³e lJee lJeeb Hejcesÿer mel³es J³eJenejs meeo³eleg¤65¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ HetJe&cev$eeled Hejcesÿer meeo³eeflJeefle HeoÜ³ecevegJeÊe&les~ ceveg<³eeCeeb
ef$eefYeë meeOevewJ³e&Jenejeë efmeO³eefvle~ SkebÀ Hećee ³eÐeLeeLe&efJe%eeveced, efÜleer³ee Heéflecee ³eeefve HeefjceeCemeeOeveeefve
HeoeLe&leesueveeLee&efve, le=leer³ecegvcee legueeefokebÀ ®eself e¤65¤
Fefle efMeefMejÊeexJe&Ce&veced~ De$eÊeg&efJeÐeeHeéfleHeeoveeosleoLe&m³e HetJee&O³ee³eeLexve men mebieeflejmleerefle JesÐeced¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved Heg©<e Jee efJeog<eer HIk! efpeme keÀejCe let (menñem³e) DemebK³eele HeoeLeeX mes ³egõ
peieled kesÀ (Hećee) HećeeCe ³eLeeLe& %eeve kesÀ legu³e (Deefme) nw, (menñem³e) DemebK³e efJeMes<e HeoeLeeX kesÀ (Heéflecee)
leesuevemeeOeve kesÀ legu³e (Deefme) nw, (menñem³e) DemebK³e mLetue JemlegDeeW kesÀ (Gvcee) leesueves keÀer leguee kesÀ meceeve
(Deefme) nw, (meenñeë) DemebK³e HeoeLe& Deewj efJeÐeeDeeW mes ³egõ (Deefme) nw, Fme keÀejCe (menñee³e) DemebK³eele
He´³eespeveeW kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes Hejceelcee J³eJenej ceW efmLele keÀjs¤65¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ³eneb HetJe&cev$e mes Hejcesÿer, meeo³eleg Fve oes HeoeW keÀer
DevegJe=efÊe Deeleer nw~ leerve meeOeveeW mes ceveg<³eeW kesÀ J³eJenej efme× nesles nQ~ SkeÀ lees ³eLeeLe&efJe%eeve, otmeje HeoeLe&
leesueves kesÀ efue³es leesue kesÀ meeOeve yeeì Deewj leermeje lejepet Deeefo~ ³en efMeefMej $eÝleg keÀe JeCe&ve Hetje ngDee¤65¤
Fme DeO³ee³e ceW $eÝlegefJeÐee keÀe HeéfleHeeove nesves mes Fme DeO³ee³e kesÀ DeLe& keÀer HetJe& DeO³ee³e kesÀ DeLe& kesÀ
meeLe me²efle peeveveer ®eeefn³es~
o³eevevomejmJeleermJeeefcevee efveefce&les mebmke=ÀleYee<eeç³³e&Yee<eeY³eeb efJeYetef<eles megHećeeCe³egõs ³epegJexoYee<³es
HeáeoMeesçO³ee³eë mecHetCe&ë¤15¤
¤Dees3ced¤
DeLe <ees[MeesçO³ee³e DeejY³eles
vecemle Fl³em³e Hejcesÿer Jee kegÀlme $eÝef<eë~ ©oés osJelee~ Dee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe jepeOece& GHeefoM³eles¤
Deye meesuenJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe keÀjles nQ~ Fme kesÀ He´Lece cev$e ceW jepeOece& keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
YHFHäPOHVRFH1YH-HäÉ*1OHHVOH1É)Hä-HV1YHFHäÍa
\HH1QJ<HHäFHJÉOHOHV1YHFHäÍ
YHFHäÍaOHV1a1R1aFH1YH-HVäa*1OHHVÉ)OHJÉOHHVaOHV1a)Hä-HVaYHFHäÍa\HH1QJÉ<HH1HIFHHIOHä\HH1QJÉ<HHäFHGa*1OHaOHV1aYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) Jepećed~ vece Fefle Jepe´veecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02~20) (les) leJeesHeefj (©o´) ogäeveeb
Me$egCeeb jesoef³eleë~ keÀleces les ©oé Fefle oMesces Heg©<es HeéCee SkeÀeoMe Deelcee~ SkeÀeoMe ©êeë keÀmceeosles ©oé?
³eomceeved cel³ee&®íjerjeogl¬eÀecevl³eLe jeso³eefvle ³eÊeoéso³eefvle lemceeod ©oéë¤ Fefle MeleHeLeyeéïeCes~ jesosefCe&uegkedÀ
®e~ #GCee02.22% DevesveesCeeefoieCemet$esCe jesefoOeelees jkedÀ He´l³e³ees efCeuegkedÀ ®e~ (cev³eJes) ¬eÀesOe³egkeÌlee³e Jeerje³e
(Glees) DeefHe (les) leJe (F<eJes) F<Ceel³eYeer#Ceb efnveefmle Me$etved ³esve lemcew (veceë) DeVeced~ vece Fl³eVeveecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb02~7) (yeengY³eeced) YegpeeY³eeced (Gle) DeefHe (les) leJe (veceë) Jepećed¤1¤
DevJe³eë-ns ©o´! les cev³eJes veceesçmleg~ Glees F<eJes les veceesçmleg~ Gle les yeengY³eeb veceesçmleg¤1¤
YeeJeeLe&ë-³es jep³eb ef®ekeÀer<ex³egmles yeengyeueb ³eg×efMe#ee0HkekeefCe ®e mecHeeo³es³egë¤1¤
HeoeLe&ë-ns (©o´) ogä Me$egDeeW keÀes ©ueevesnejs jepeved! (les) lesjs (cev³eJes) ¬eÀesOe³egkeÌle Jeerj Heg©<e kesÀ
efue³es (veceë) Jepe´ HeéHle nes (Glees) Deewj (F<eJes) Me$egDeeW keÀes ceejvesnejs (les) lesjs efue³es (veceë) DeVe HeéHle nes
(Gle) Deewj (les) lesjs (yeengY³eeced) YegpeeDeeW mes (veceë) Jepe´ Me$egDeeW keÀes HeéHle nes¤1¤
YeeJeeLe&ë-pees jep³e efkeÀ³ee ®eenW, Jes neLe HeebJe keÀe yeue, ³eg× keÀer efMe#ee leLee 0Hk Deewj 'HkeW keÀe
mebień keÀjW¤1¤
³ee le Fl³em³e Hejcesÿer Jee kegÀlme $eÝef<eë~ ©oés osJelee~ mJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe efMe#ekeÀefMe<³eJ³eJenejceen¤
Deye efMe#ekeÀ Deewj efMe<³e keÀe J³eJenej Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HHOHVäRHI0H1-HHOH1YHWM,HHV1MHÉ+HHä+HNH¢HHI0HYHHUa
OHHHäYHPOH1Y-HHK0HYOHäFHHH1HILHHIMä0HYOHH1HI<HHHäNH¢0HHUHIQ
HHa OHV1a 1R1a HI0H1-HHa OH1YHWÍa 'H,HHVäMHa 'H+HHä+HNH¢HHI0H1YHHUOH+HHä+HÉNH¢HHI0HYHHUa OHHHäa YH1Ía OH1Y-HHKa 0HYOHäFHN³esefleN
0HFHGÉOHäFHHHaHILHHIMä0H1YOHVHIOH1HILHHIMäÉ0HYOHa'H1HI<HaHH1NH¢10HHU1HIQ1
HeoeLe&ë-(³ee) (les) leJe (©o´) ogäeveeb Ye³e¹j Þesÿeveeb megKekeÀj (efMeJee) keÀu³eeCekeÀeefjCeer (levetë)
Mejerjb efJemle=leesHeosMeveerelf eJee& (DeIeesje) DeefJeÐeceevees Ieesj GHeo´Jees ³e³ee mee (DeHeeHekeÀeefMeveer) DeHeeHeeved
mel³eOecee&ved keÀeefMelebg Meeruecem³eeë mee (le³ee) (veë) Demceeved (levJee) efJemle=le³ee (Mevlece³ee) DeefleMe³esve
megKeHeéefHekeÀ³ee (efieefjMevle) ³ees efieefjCee cesIesve mel³eesHeosMesve Jee Meb megKeb leveeself e lelmecyeg×ew~ efieefjefjefle
cesIeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~10) (DeefYe) meJe&leë (®eekeÀMeerefn) Ye=Meb keÀ#Je Hegveë Hegveë MeeefOe~ De³eb
keÀMeOeelees³e&*duegievleë He´³eesieë~ Jee ívoefme (Deäe03~ 4~ 88) Fefle efHeÊJeeoerìd¤2¤
DevJe³eë-ns efieefjMevle ©o´! ³ee les leJeeIeesjeçHeeHekeÀeefMeveer efMeJee levetjefmle, le³ee Mevlece³ee levJee
vemlJeceefYe®eekeÀMeerenf ¤2¤
YeeJeeLe&ë-efMe#ekeÀeë efMe<³esY³eë Oec³ee¥ veerelf eb efMeef#elJee efve<HeeHeeved keÀu³eeCee®ejCeeved mecHeeo³evleg¤2¤
HeoeLe&ë-ns (efieefjMevle) cesIe Jee mel³e GHeosMe mes megKe HengB®eeves Jeeues (©o´) ogäeW keÀes Ye³e Deewj ÞesÿeW
kesÀ efue³es megKekeÀejer efMe#ekeÀ efJeÜved! (³ee) pees (les) DeeHe keÀer (DeIeesje) Ieesj GHeo´Je mes jefnle (DeHeeHekeÀeefMeveer)
mel³e OeceeX keÀes He´keÀeefMele keÀjves nejer (efMeJee) keÀu³eeCekeÀeefjCeer (levetë) osn Jee efJemle=le GHeosMe ªHe veerelf e nw
(le³ee) Gme (Mevlece³ee) Del³evle megKe HeéHle keÀjeves Jeeueer (levJee) osn Jee efJemle=le GHeosMe keÀer veerefle mes (veë)
nce ueesieeW keÀes DeeHe (DeefYe, ®eekeÀMeerefn) meye Deesj mes MeerIe´ efMe#ee keÀerefpe³es¤2¤
YeeJeeLe&ë-efMe#ekeÀ ueesie efMe<³eeW kesÀ efue³es Oece&³egkeÌle veerefle keÀer efMe#ee osb Deewj HeeHeeW mes He=LekedÀ keÀjkesÀ
keÀu³eeCeªHeer keÀceeX kesÀ Dee®ejCe ceW efve³egkeÌle keÀjW¤2¤
³eeefce<egefcel³em³e Hejcesÿer Jee kegÀlme $eÝef<eë~ ©oés osJelee~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe jepeHeg©<ewë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
Deye jepeHeg©<eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HHHIFHHJHILHHIM0HYOH1QPOHVäHI\H1<HH POHä-HVa
HI0H1-HHEHILHäHIMH1OHHENHJä¢1FHHHIQäjPHHU1Í+HJäHE1SHLHäOHG
HHFHGa)HJäFHGaHILH1HIM10H1YOHVHIOHä HILHHIMÉ0HYOHaQPOHVäaHI\H1<HHIH {a'HPOHä-HVaHI0H1-HHFHGaHILH1HIM1HVHIOHä HILHHfjç$e~ leeced~ kegÀÉ©N~ cee~
efQ1jPHHU1Ía+HJäHFHGaSHLHäOHG
HeoeLe&ë-(³eeced) (F<egced) yeeCeeJeefueced (efieefjMevle) efieefjCee cesIesve Meb leveeself e lelmecyeg×ew (nmles)
(efyeYeef<e&) Oejefme (DemleJes) Deefmelegb He´#esHlegced, De$e Deme OeeleesmlegceLex leJesved He´l³e³eë~ (efMeJeeced)
<ees[MeesçO³ee³eë 803
ce²uekeÀeefjCeerced (efieefj$e) efiejerved efJeÐeesHeosMekeÀeved cesIeeved Jee $ee³eles j#eefle lelmecyeg×ew (leeced) (kegÀ©) (cee)
efve<esOes (efnbmeerë) efnbm³eeë (Heg©<eced) Heg©<eeLe&³egkeÌleced (peieled) mebmeejced¤3¤
DevJe³eë-ns efieefjMevle mesveeHeles! ³elemlJecemleJes ³eeefce<egb nmles efyeYeef<e&, Delemleeb efMeJeeb kegÀ©~ ns efieefj$e!
lJeb Heg©<eb peievcee efnbmeerë¤3¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<ewë ³eg×efJeÐeeb yegOJee 0HkeefCe Oe=lJee ceveg<³eeo³eë Þesÿe HeéefCevees vees efnbmeveer³eeë, efkeÀvleg
ce²uee®eejsCe j#eCeer³eeë¤3¤
HeoeLe&ë-ns (efieefjMevle) cesIe Üeje megKe Hengb®eeves Jeeues mesveeHeefle! efpeme keÀejCe let (DemleJes) HeWÀkeÀves kesÀ
efue³es (³eeced) efpeme (F<egced) yeeCe keÀes (nmles) neLe ceW (efyeYeef<e&) OeejCe keÀjlee nw, Fmeefue³es (leeced) GmekeÀes
(efMeJeeced) ce²uekeÀejer (kegÀ©) keÀj~ ns (efieefj$e) efJeÐee kesÀ GHeosMekeÀeW Jee cesIeeW keÀer j#ee keÀjvesnejs jepeHeg©<e! let
(Heg©<eced) Heg©<eeLe&³egkeÌle ceveg<³eeefo (peieled) mebmeej keÀes (cee) cele (efnbmeerë) ceej¤3¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ³eg×efJeÐee keÀes peeve Deewj 0Hk-'HkeW keÀes OeejCe keÀjkesÀ ceveg<³eeefo
Þesÿ HeéefCe³eeW keÀes keÌuesMe ve osJebs Jee ve ceejW, efkeÀvleg ce²ueªHe Dee®ejCe mes meye keÀer j#ee keÀjW¤3¤
efMeJesvesl³em³e Hejcesÿer $eÝef<eë~ ©oés osJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe ef®eefkeÀlmekeÀke=Àl³eceen¤
Deye JewÐe keÀe ke=Àl³e ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI0H1-HVYH1-HHäPHH1O-HH1HILHHIMl0HHÏHä-HRHFHHIPHa
H/HHäYH1ÍPH-H 1HIFHSSHLHäRH1FH: megÉFHYHH1É'HPHäOHG
HI0H1-HVYHäa -HHäPHHa O-HH1a HILHHIMl0HVHIOH1 HILHHIMäÉ0Ha 'HÏäa -H1RH1FH1HIPH1a H/HHäa YH1Ía PH-H {FHGa )OHGa SHLHäOHGa 'eN³eN#ceced~
megÉFHYHH1)HIOHäPHJÉÉFHYHHäÍa'HPHäOHG
HeoeLe&ë-(efMeJesve) keÀu³eeCekeÀejkesÀCe (Je®emee) Je®evesve (lJee) lJeeced (efieefjMe) ³ees efieefj<eg HeJe&les<eg
cesIes<eg Jee Mesles lelmecyeg×ew (De®í) mec³ekedÀ~ efveHeelem³e ®e #Deäe06.3.136% Fefle oerIe&ë~ (Jeoeceefme) Jeosce
(³eLee) (veë) DemceekeÀced (meJe&ced) (Fled) SJe (peieled) ceveg<³eeefokebÀ pe²ceb jep³eced (De³e#ceced)
³e#ceeefojesiejefnleced (megceveeë) MeesYeveced cevees ³em³e meë (Demeled) m³eeled¤4¤
DevJe³eë-ns efieefjMe ©o´ JewÐejepe! megceveemlJeb ³eLee veë meJe¥ peieo³e#cecemeled leLese®f íJesve Je®emee lJee
Je³ece®í Jeoeceefme¤4¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³ees JewÐekeÀMeekceOeerl³e HeJe&leeefo<eg efmLelee Dees<eOeerjHees Jee megHejer#³e meJex<eeb
keÀu³eeCee³e efve<keÀHeefìlJesve jesieeved efveJee³³e& efHe´³emJeªHe³ee Jee®ee JeÊexle leb JewÐeb meJes& melkegÀ³eg&ë¤4¤
HeoeLe&ë-ns (efieefjMe) HeJe&le Jee cesIeeW cesb meesvesJeeues jesieveeMekeÀ JewÐejepe! let (megceveeë) He´meVeef®eÊe
neskeÀj DeeHe (³eLee) pewmes (veë) nceeje (meJe&ced) meye (peieled) ceveg<³eeefo pe²ce Deewj mLeeJej jep³e (De³e#ceced)
#e³e Deeefo jepejesieeW mes jefnle (Demeled) nes Jewmes (Fled) ner (efMeJesve) keÀu³eeCekeÀejer (Je®emee) Je®eve mes (lJee)
legPe keÀes nce ueesie (De®í Jeoeceefme) De®íe keÀnles nQ¤4¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pees Heg©<e JewÐekeÀMeek keÀes Heæ{ HeJe&leeefo mLeeveeW keÀer Dees<eefOe³eeW
Jee peueeW keÀer Hejer#ee keÀj Deewj meye kesÀ keÀu³eeCe kesÀ efue³es efve<keÀHeìlee mes jesieeW keÀes efveJe=Êe keÀjkesÀ efH e´³e JeeCeer mes
JeÊex, Gme JewÐe keÀe meye ueesie melkeÀej keÀjW¤4¤
DeO³eJees®eefol³em³e ye=nmHeefle$eÝ&ef<eë~ SkeÀ©oés osJelee~ Yegefjiee<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
'H2Hä-HHVHRHI2H-H1keÌleH+Hä/H1FHHVRZ-HHVäHI<H1HNHG¢a
'HQHUä%0HN PH-HH {BSH1F<HH1YOPH-HH {HHHOHJ2HH1YHHVnÉ2H1MHHHU1Í+HMHäPHJ-H
'HHI2Häa'H1-HHV1H1OHGa'H1HI2H1-H1keÌleVOHäHI2HÉ-H1keÌleHa+H1/H1FHÍaRZ-HäÍaHI<H1HNHG¢a'HQHUäYHGaH1aPH-HH {YHGaSH1F<HHäYHGaPH-HH {ÍaH1a
³eeNlegÉ2HH1YHn)HIOHäHHOHJÉ2HH1YHnÍa'H12H1MHHHUäÍa+HMHäaPHJÉJeN¤5¤
HeoeLe&ë-(DeefOe) (DeJees®eled) GHeefoMesled (DeefOeJekeÌlee) meJex<eecegHe³³e&efOeÿele=lJesve JeÊe&ceeveë meved
JewÐekeÀMeekm³eeO³eeHekeÀë (He´Leceë) Deeefoceë (owJ³eë) osJes<eg efJeÜlmeg YeJeë (efYe<ekedÀ) efveoeveeefoefJe%eevesve
jesieefveJeejkeÀë (Denerved) meHe&Jeled HeéCeevlekeÀeved jesieeved (®e) (meJee&ved) DeefKeueeved (pecYe³eved) Deew<eOewevf e&Jeej³eved
(meJee&ë) (®e) (³eelegOeev³eë) jesiekeÀeefjC³ees J³eefYe®eeefjC³e½e HIk³eë (DeOeje®eerë) ³ee DeOejeved veer®eeve_®eefvle leeë
(Heje) otjs (megJe) Heéf#eHe¤5¤
DevJe³eë-ns ©o´! ³eë He´Lecees owJ³eesçefOeJekeÌlee efYe<eiYeJeeved meJee&venerved jesieeb½e pecYe³eVeO³eJees®eled, me
lJeb ³ee½e meJee& ³eeleOeev³eesçOeje®eerë meefvle lee½e HejemegJe¤5¤
YeeJeeLe&ë-jepeeefomeYeemeoë meJex<eeceefOeÿeleejb cegK³eb Oeeefce&kebÀ ueyOemeJe&Hejer#eb JewÐeb jep³es mesvee³eeb ®e
efve³eesp³e yeuemegKeveeMekeÀeved jesieeved J³eefYe®eeefjCees peveeved J³eefYe®eeefjCeerë kHU½e efveJeej³es³egë¤5¤
HeoeLe&ë-ns ©o´ jesieveeMekeÀ JewÐe! pees (He´Leceë) cegK³e (owJ³eë) efJeÜeveeW ceW Heéfme× (DeefOeJekeÌlee) meye
mes GÊece keÀ#ee kesÀ JewÐekeÀMeek keÀes Heæ{eves leLee (efYe<ekedÀ) efveoeve Deeefo keÀes peeve kesÀ jesieeW keÀes efveJe=Êe keÀjvesJeeues
DeeHe (meJee&ved) meye (Denerved) meHe& kesÀ legu³e HeéCeevle keÀjvesnejs jesieeW keÀes (®e) efve½e³e mes (pecYe³eved) Dees<eefOe³eeW
mes nìeles ngS (DeO³eJees®eled) DeefOekeÀ GHeosMe keÀjW mees DeeHe pees (meJee&ë) meye (DeOeje®eerë) veer®e ieefle keÀes
Hengb®eeves Jeeueer (³eelegOeev³eë) jesiekeÀeefjCeer Dees<eefOe Jee J³eefYe®eeefjCeer HIk³eeB nQ, GvekeÀes (Heje) otj (megJe)
keÀerefpe³es¤5¤
YeeJeeLe&ë-jepeeefo meYeemeod ueesie meye kesÀ DeefOeÿelee cegK³e Oecee&lcee efpemeves meye jesieeW Jee Dees<eefOe³eeW
keÀer Hejer#ee ueer nes Gme JewÐe keÀes jep³e Deewj mesvee ceW jKe kesÀ yeue Deewj megKe kesÀ veeMekeÀ jesieeW leLee J³eefYe®eeefjCeer
kHU Deewj Heg©<eeW keÀes efveJe=Êe keÀjeJeW¤5¤
DemeeefJel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ©oés osJelee~ efve®e=oe<eea He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegveë me SJe jepeOece&ë Heés®³eles¤
efHeÀj Yeer Jener jepeOece& keÀe efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1PHHZHPOHH1FHHVÉ'Hä1&HÉ*1OH\H1<HJÍPHJäFH1XHäÍa
HVHZ{YHj1RHÉ'H1HI<HOHHVäHIR1HJHIÀH1OHHÍPHäQÓH10HHVÉ-HZ{HHQV>äÉ) FHQV
DeNmeew~ ³eë~ leeNce´ë~ DeN©NCeë~ GNle~ yeNYe´gë~ megÉFH1XH1 )HIOHä PHJÉFH1XHäÍaHVaH1a61YH1FHGa1ÌHÍa'H1HI<HOHäÍaHIR1HJa
HIÀH1OHHÍaPH1Q1ÓH10H)HIOHäPHQÓH1É0HÍa'H-Häa61HH1FHGaQV>äÍa) F1 H1QV1
HeoeLe&ë-(Demeew) ÞegleefJe<e³eë (³eë) (leece´ë) leeceéfceJe keÀefþvee²ë~ De$e Deefcelec³eesoeaIe&M®e¤
(GCee02~16) Devesvee³eb efme×ë~ (De©Ceë) DeefiveefjJe leerJe´lespeeë (Gle) DeefHe (yeYe´gë) efHe²Oetce´JeCe&ë
(megce²ueë) MeesYeveeefve keÀu³eeCekeÀjeefCe keÀcee&efCe ³em³e meë (³es) (®e) (Sveced) jepeeveced (©oéë) Me$etCeeb
jesoef³eleejë MetjJeerjeë (DeefYeleë) meJe&leë (efo#eg) HetJee&efo<eg (efÞeleeë) mesJeceeveeë (menñeMeë) DemebK³eelee yenJeë
(DeJe) efve<esOes (S<eeced) JeerjeCeeced (ns[ë) DeveeojkeÀÊee& (F&cens) ³ee®eecens¤6¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eesçmeew leeceés ns[esç©Cees yeYe´g©le megce²uees YeJesled~ ³es ®e menñeMees ©oé
DeefYelees efo#Jesveb efÞeleeë m³egjs<eeceeÞe³esCe Je³eceJescens¤6¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³ees jepeeçefiveJeod ogäoenkeÀ½evo´Je®í^sÿe¼eokeÀes v³ee³ekeÀejer MegYeue#eCees
³esçm³es¢Mee Ye=l³ee jep³es meJe&$e Jemevleg efJe®ejvleg Jee meceerHes JeÊe&vleeb les<eeb melkeÀejsCe lewog&äeveeb eflejmkeÀejb ³et³eb
keÀej³ele¤6¤
HeoeLe&ë-ns He´peemLe ceveg<³ees! (³eë) pees (Demeew) Jen (leece´ë) leece´Jeled o={e²³egkeÌle (ns[ë) Me$egDeeW
keÀe Deveeoj keÀjves neje (De©Ceë) megvoj ieewje² (yeYe´gë) efkeÀef_®eled Heeruee Jee Oegcesuee JeCe&³egkeÌle (Gle) Deewj
(megce²ueë) megvoj keÀu³eeCekeÀejer jepee nes (®e) Deewj (³es) pees (menñeMeë) npeejneW (©oéë) ogä keÀce& keÀjves
JeeueeW keÀes ©ueevesnejs (DeefYeleë) ®eejeW Deesj (efo#eg) HetJee&efo efoMeeDeeW ceW (Sveced) Fme jepee kesÀ (efÞeleeë) DeeÞe³e
mes Jemeles neW (S<eeced) Fve JeerjeW keÀe DeeÞe³e ueskesÀ nce ueesie (DeJescens) efJe©×e®ejCe keÀer F®íe veneR keÀjles
nQ¤6¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees jepee Deefive kesÀ meceeve ogäeW keÀes Yemce keÀjlee, ®evo´ kesÀ legu³e ÞesÿeW keÀes megKe
oslee, v³ee³ekeÀejer, MegYeue#eCe³egkeÌle Deewj pees Fme kesÀ legu³e Ye=l³e jep³e ceW meJe&$e JemeW, efJe®ejW Jee meceerHe ceW jnsb,
Gve keÀe melkeÀej keÀjkesÀ Gve mes ogäeW keÀe DeHeceeve legce ueesie keÀje³ee keÀjes¤6¤
Demeew ³e Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ©oés osJelee~ efJeje[e<eea He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
'H1PHHZHHVÉ-H1PH+H {HIOH1YHHUXHäLHHU-HHV1 HI-HXHHVäHIQOHÍa
*1OHZYHLHHV1+HHÉ'HäÀH19HäÀH9HJRQH1H KÍPHÉÆHVFHä>HHHIOHYHÍ
'H1PHHZaHÍa'H1-H1PH++H 1OHHUOHä-H1ÉPH++H 1HIOHaYHHUXHäLHHU-H1 )HIOH1 YHHUXHäÉLHHU-HÍaHI-HXHHVäHIQOH1 )HIOH1 HI-HÉXHHVäHIQOHÍa*1OHa61YH1FHGa
ieesNHeeë~ DeN¢ÉÀH1YHGa'HäÀHYHGa*1R1QH1H K)OHJäRÉQH1H KÍaPHÍaÉäë~ ce=É[N³eeNefleN~ veNë¤7¤
HeoeLe&ë-(Demeew) (³eë) (DeJemeHe&efle) ogäsY³ees efJe©×b ie®íefle (veerueieérJeë) veerueceefCe³egkeÌlee ieérJee
³em³e meë (efJeueesefnleë) efJeefJeOewë MegYeiegCekeÀce&mJeYeeJew jesenf lees Je=×ë (Gle) (Sveced) (ieesHeeë) j#ekeÀe Ye=l³eeë
(De¢Þeved) meceer#esjved (De¢Þeved) HeM³es³egë (Gone³³e&ë) ³ee GokebÀ njefvle leeë (meë) (¢äë) meceere#f eleë
(ce=[³eeefle) megKe³eleg (veë) Demceeved meppeveeved¤7¤
DevJe³eë-³eesçmeew veerueieérJees efJeueesenf lees ©o´ë mesvesMeesçJemeHe&efle ³ecesveb ieesHee De¢ÞeVegleeH³egone³³eexç¢Þeved
me ¢äë meved veesçmceeved ce=[³eeefle¤7¤
YeeJeeLe&ë-³ees ogäeveeb efJejesOeer ÞesÿefHe´³ees oMe&veer³eë mesveeHeefleë meJee&ë mesvee j¡e³esled, me Me$etved efJepeslegb
MekeÌveg³eeled¤7¤
HeoeLe&ë-(³eë) pees (Demeew) Jen (veerueieérJeë) veerueceefCe³eeW keÀer ceeuee Heefnves (efJeueesefnleë) efJeefJeOe
He´keÀej kesÀ MegYe iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe mes ³egkeÌle Þesÿ (©o´ë) Me$egDeeW keÀe efnbmekeÀ mesveeHeefle (DeJemeHe&efle) ogäeW
mes efJe©× ®euelee nw~ efpeme (Sveced) FmekeÀes (ieesHeeë) j#ekeÀ Ye=l³e (De¢Þeved) osKeW (Gle) Deewj (Gone³³e&ë)
peue ueeves Jeeueer keÀnejer HIk³eeb (De¢Þeved) osKeW (meë) Jen mesveeHeefle (¢äë) osKee ngDee (veë) nce meye
Oeeefce&keÀeW keÀes (ce=[³eeefle) megKeer keÀjs¤7¤
YeeJeeLe&ë-pees ogäeW keÀe efJejesOeer ÞesÿeW keÀe efHe´³e oMe&veer³e mesveeHeefle meye mesveeDeeW keÀes He´meVe keÀjs, Jen
Me$egDeeW keÀes peerle mekesÀ¤7¤
veceesçefmlJel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ©oés osJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
YHFHHVäÉPOHJÉ YHHUXHäÝHHU-HHHPHQÓHH1HHHäFHHU1^JHVäa
'H/HHV1HVÉ'HäPH1PHO-HHäYHHV1ÉQEOHV<HHVäÉNH¢MlEYHFHäÍ
YHFHäÍa'H1POHJÉaYHHUXHäÝHHU-HH1HVHIOH1 YHHUXHäÉÝHHU-HHHaPH1Q1ÓHH1HHHVHIOHä PHQÓHÉ'H1HHHäaFHHU1^JHVäa'H/HHV1É)OH/HHVäaHVa DeNm³eN~
PHO-HHäYHÍa'H1QFHGaOHV<HäÍa'H1NH¢1MlFHGaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced (Demleg) YeJeleg (veerueûeerJee³e) Meg×keÀCþmJeje³e (menñee#ee³e) menñes<eg
Ye=l³es<Jeef#eCeer ³em³e lemcew (ceer{g<es) Jeer³e&Jeles (DeLees) Devevlejced (³es) (Dem³e) mesveeHelesjefOekeÀejs (melJeeveë)
meÊJeiegCeyeueesHesleeë (Denced) He´peemesveeHeeueveeefOekeÀejsçefOeke=Àleesçceel³eë (lesY³eë) (DekeÀjced) kegÀ³ee&ced (veceë)
Heg<keÀueceVeeefokeÀced¤8¤
DevJe³eë-veerueûeerJee³e menñee#ee³e ceer{g<es mesveeHele³es ceÎÊeb veceesçmleg~ DeLees ³esçm³e melJeeveë meefvle,
lesY³eesçefHe veceesçncekeÀjb efve<Heeo³es³eced¤8¤
YeeJeeLe&ë-meYeeHel³eeefoefYejVeeÐesve ³ee¢Meë melkeÀejë mesveeHelesë ef¬eÀ³eles, lee¢iesJe mesveemLeeveeb Ye=l³eeveeceefHe
keÀÊe&J³eë¤8¤
HeoeLe&ë-(veerueûeerJee³e) efpemekeÀe keÀCþ Deewj mJej Meg× nes Gme (menñee#ee³e) npeejneW Ye=l³eeW keÀs keÀe³e&
osKeves Jeeues (ceer{g<es) Heje¬eÀce³egkeÌle mesveeHeefle kesÀ efue³es cesje efo³ee (veceë) DeVe (Demleg) HeéHle nes (DeLees) FmekesÀ
Devevlej (³es) pees (Dem³e) Fme mesveeHeefle kesÀ DeefOekeÀej ceW (melJeeveë) meÊJe iegCe leLee yeue mes ³egkeÌle Heg©<e nQ
(lesY³eë) GvekesÀ efue³es Yeer (Denced) ceQ (veceë) DeVeeefo HeoeLeeX keÀes (DekeÀjced) efme× keÀ©b¤8¤
YeeJeeLe&ë-meYeeHeefle Deeefo jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeVeeefo HeoeLeeX mes pewmee melkeÀej mesveeHeefle keÀe
keÀjW, Jewmee ner mesvee kesÀ Ye=l³eeW keÀe Yeer keÀjW¤8¤
Hećeg_®esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ©êes osJelee~ Yegefjiee<³eg&ef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
+HFHJäBH12HY-HäYH1PO-HFHJÉYe³eesNjelv³eexNp³ee&ced~
HH0HäOHV1QPOH1É)Hä-H1Í+HMH1OHH<HäLH-HHV-H+H
He´~ cegÉBH1a 2HY-HäYHÍa O-HFHGa*1<HHHVÍä a 'HHOYHH[{Ía SHHFHGa HHÍa H1a OHV1a QPOHVäa )Hä-HÍa +HMHäa OHHÍa<H1LH1-H1 )HIOHä
YeieJeë~ JeNHeN¤9¤
HeoeLe&ë-(He´) He´ke=ÀäeLex (cegáe) l³epe (OevJeveë) Oeveg<eë (lJeced) mesvesMeë (GYe³eesë) (Deelv³eexë)
HetJee&Hej³eesë (p³eeced) yeeCemevOeeveeLe&ced (³eeë) (®e) (les) leJe (nmles) keÀjs (F<eJeë) yeeCeeë (Heje) otjs (leeë)
(YeieJeë) Ssée³e&³egkeÌle (JeHe) efveef#eHe¤9¤
DevJe³eë-ns YeieJeë mesveeHeles! les leJe nmles ³ee F<eJeë meefvle, lee OevJeve GYe³eesjelv³eexp³ee&cevegmevOee³e
Me$etCeecegHeefj lJeb Hećegáe ³ee½e mJeesHeefj Me$egefYeë Heéf#eHleemleeë Heje JeHe¤9¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHel³eeefoefYeOe&veg<ee Heéf#eHlewyee&Cewë Me$eJees efJepesleJ³eeë Me$egef#eHlee½e efveJeejCeer³eeë¤9¤
HeoeLe&ë-ns (YeieJeë) Ssée³e&³egkeÌle mesveeHeles! (les) lesjs (nmles) neLe ceW (³eeë) pees (F<eJeë) yeeCe nQ
(leeë) Gve keÀes (OevJeveë) Oeveg<ed kesÀ (GYe³eesë) oesveeW (Deelv³eexë) HetJe& Hej efkeÀveejeW keÀer (p³eeced) He´l³eáee ceW pees[ æ
kesÀ Me$egDeeW Hej (lJeced) let (He´, cegáe) yeue kesÀ meeLe íes[ æ (®e) Deewj pees lesjs Hej Me$egDeeW ves yeeCe íes[ æ s ngS neW
Gve keÀes (Heje, JeHe) otj keÀj¤9¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHeefle Deeefo jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Oeveg<ed mes yeeCe ®eueekeÀj Me$egDeeW keÀes peerleW Deewj
Me$egDeeW kesÀ HeWÀkesÀ ngS yeeCeeW keÀe efveJeejCe keÀjW¤9¤
efJep³eb Oevegefjl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ©oés osJelee~ Yegefjiee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
HI-HSHE12HYHJäÍkeÀHeNefo&veesN HI-H0HäXHHV1\HH&Hä-HH%É*1OHa
'HYHVä0H9HPH1HHÉ)Hä-HÉ'HH1<HJMäPHHIYHHÉefOeë¤10¤
HI-HSH1HIFHHIOH1 HI-HÉSHäFHGa2HYHJäÍaNH¢1+H1HI° YHäÍaHI-H0HäXH1 )HIOH1 HI-HÉ0HäXHÍa\HH&Hä-HH1HIYHHIOH1 \HH&HäÉ-HHYHGa GNle~ DHYHVä0HYHGa
'H1PH1aHHÍa)Hä-HÍa'HH1<HJÍa'H1PH1aHIYH1H1ÉHI2HHIMHIOHäHIYHHÉçefOeë¤10¤
HeoeLe&ë-(efJep³eced) efJeielee p³ee ³emceeled leled (Oevegë) (keÀHeefÎ&veë) He´Mebefmelees peìepetìes efJeÐeles ³em³e
lem³e (efJeMeu³eë) efJeieleeefve Meu³eeefve ³em³e meë (yeeCeJeeved) yenJees yeeCee efJeÐevles ³em³e meë (Gle) ³eefo
(DevesMeved) veM³es³egë~ CeMed DeoMe&ves, uegef* ªHeced~ veefMecev³eesjefueìîeslJeb JekeÌleJ³eced #Deäe0Jee06.4.120%
Devesve Jeeefle&kesÀvee$ewlJeced~ (Dem³e) mesveeHelesë (³eeë) (F<eJeë) yeeCeeë (DeeYegë) efjkeÌleë Ke[dieeefojefnleë (Dem³e)
(efve<e²efOe) efve<e²eefve 0HkekeefCe Oeer³evles ³eefmceved meë¤10¤
DevJe³eë-ns OevegJexoefJeoes peveeë! Dem³e keÀHeefÎ&veë mesveeHelesOe&vegefJe&p³eb cee Yeto³eb efJeMeu³e DeeYegcee& Yetled~
Gleem³e 0HkekOeejkeÀm³e efve<e²efOece=&<ee cee Yetled~ yeeCeJeeb½ee³eb YeJeleg~ ³ee Dem³es<eJeesçvesMeved lee Demcew ve Jee
oÊe¤10¤
YeeJeeLe&ë-³eg³eglmegvee vejsCe Oevegp³ee&o³ees ¢{e yengyeeCee½e Oee³ee&ë mesveeHel³eeefoefYe³eg&O³eceeveeved efJeueeskeÌ³e
Hegve½e lesY³ees yeeCeeoerevf e meeOeveeefve os³eeefve¤10¤
HeoeLe&ë-ns OevegJexo keÀes peeveves nejs Heg©<ees! (Dem³e) Fme (keÀHeefÎ&veë) He´Mebefmele peìepetì keÀes OeejCe
keÀjves nejs mesveeHeefle keÀe (Oevegë) Oeveg<ed (efJep³eced) He´l³eáee mes jefnle ve nesJes leLee ³en (efJeMeu³eë) yeeCe kesÀ
DeieÝeeie mes jefnle Deewj (DeeYegë) Dee³egOeeW mes Keeueer cele nes (Gle) Deewj (Dem³e) Fme 'Hk-0HkeW keÀes OeejCe
keÀjves Jeeues mesveeHeefle keÀer (efve<e²efOeë) yeeCeeefo 0Hkek keÀes<e Keeueer cele nes leLee ³en (yeeCeJeeved) yengle
yeeCeeW mes ³egkeÌle nesJes (³eeë) pees (Dem³e) Fme mesveeHeefle kesÀ (F<eJeë) yeeCe (DevesMeved) veä nes peeJeW, Jes Fme keÀes
legce ueesie veJeerve osDees¤10¤
YeeJeeLe&ë-³eg× keÀer F®íe keÀjves Jeeues Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Oeveg<ed keÀer He´l³eáee Deeefo keÀes o=æ{ Deewj
yengle mes yeeCeeW keÀes OeejCe keÀjW~ mesveeHeefle Deeefo keÀes ®eeefn³es efkeÀ ueæ[les ngS DeHeves Ye=l³eeW keÀes osKe kesÀ ³eefo Gve
kesÀ Heeme yeeCeeefo ³eg× kesÀ meeOeve ve jnW lees efHeÀj Yeer efo³ee keÀjW¤10¤
³ee le Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ©oés osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
mesveeOeerMeeo³eë kewÀë keÀLecegHeosM³ee Fl³eg®³eles¤
mesveeHeefle Deeefo efkeÀve mes kewÀmes GHeosMe keÀjves ³eesi³e nQ, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HHOHVäQV1HIOHFHHD{^JÆFH1QPOHVä\H1<HW-HäOHV12HYHJäÍa
OHHH1PFHHYHGHI-H1ËHOH1PO-HFHäH1FHHH1+HHIMä<HJSH
³ee~ lesN~ nsNefleë~ ceerN{gÉäNceN~ ceerN{gÉPOH1FHVHIOHä FHHU^JÍÉOHFHaQPOHVäa\H1<HW-HäaOHV1a2HYHJäÍaOHHHäa'H1PFHHYHGaHI-H1ËHOHäÍaO-HFHGa
'H1H1FHHHäa+HHIMäa<HJÉpeN¤11¤
HeoeLe&ë-(³ee) mesvee (les) leJe (nsefleë) Jeýeë~ nsefleefjefle Jeýeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02~20)
(ceer{gäce) DeefleMe³esve Jeer³e&m³e mes®ekeÀ mesveeHeles! (nmles) (yeYetJe) YeJesled (les) (Oevegë) (le³ee) (Demceeved)
(efJeéeleë) meJe&leë (lJeced) (De³e#ce³ee) Hejepe³eeefoHeer[eefveJeeefjkeÀ³ee (Heefj) mecevleeled (Yegpe) Heeue³e¤11¤
DevJe³eë-ns ceer{gäce mesveeHeles! ³ee les mesveeçefmle~ ³e÷ les nmles Oevegnxelf e½e yeYetJe~ le³eeç³e#ce³ee mesve³ee
lesve ®eemceeved He´peemesveepeveeved lJeb efJeéeleë Heefj Yegpe¤11¤
YeeJeeLe&ë-efJeÐeeJe³eesJe=×w©HeosMekewÀefJe&ÜefÓë mesveeHel³eeo³e SJecegHeosäJ³ee YeJevlees ³eeJeod yeueb leeJelee
meJex Þesÿe meJe&Lee j#eCeer³ee ogäe½e lee[veer³ee Fefle¤11¤
HeoeLe&ë-ns (ceer{gäce) Del³evle Jeer³e& kesÀ mes®ekeÀ mesveeHeles! (³ee) pees (les) lesjer mesvee nw Deewj pees (les)
lesjs (nmles) neLe ceW (Oevegë) Oeveg<ed leLee (nsefleë) Jeýe (yeYetJe) nes (le³ee) Gme (De³e#ce³ee) Hejepe³e Deeefo keÀer
Heer[
æ e efveJe=Êe keÀjves nejer mesvee mes Deewj Gme Oeveg<ed Deeefo mes (Demceeved) nce He´pee Deewj mesvee kesÀ Heg©<eeW keÀer
(lJeced) let (efJeéeleë) meye Deesj mes (Heefj) De®ís He´keÀej (Yegpe) Heeuevee keÀj¤11¤
YeeJeeLe&ë-efJeÐee Deewj DeJemLee ceW Je=× GHeosMekeÀ efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ mesveeHeefle Deeefo keÀes Ssmee
GHeosMe keÀjW efkeÀ DeeHe ueesieeW kesÀ DeefOekeÀej ceW efpelevee mesvee Deeefo yeue nw, Gmemes meye ÞesÿeW keÀer meye He´keÀej j#ee
efkeÀ³ee keÀjW Deewj ogäeW keÀes leeæ[vee efo³ee keÀjW¤11¤
Hejerl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ©êes osJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤

jepeHe´peepevewefjlejslejb eEkeÀ keÀe³e&efcel³egHeefoM³eles¤
jepee Deewj He´pee kesÀ Heg©<eeW keÀes HejmHej keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
+HHIMäOHV12HY-HäYHHVQV1HIOHM1PFHHYHG-Hä&HNH®OHJHI-H1ËHOHäÍa
'H/HHV1HÉ)äHJÉHI2HPOH-HH1MVÉ'H1PFHHI9H2HVäHIQ1OHFHG
+HHIMäa OHV1a 2HY-HäYHÍa QV1HIOHÍa 'H1PFHHYHGa -HÉCeNkeÌlegÉa HI-H1ËHOHäÍa 'H/HHV1É)OH/HHVäa HÍa )1HJÉHI2HHIMOHHUäHJÉÉHI2HÍa OH-Häa 'HH1MVa
DeNmceled~ efve~ OesNefnN~ leced¤12¤
HeoeLe&ë-(Heefj) (les) leJe (OevJeveë) (nsefleë) ieefleë (Demceeved) (Je=CekeÌleg) Heefjl³epeleg (efJeéeleë)
(DeLees) Deevevle³ex (³eë) (F<egefOeë) F<eJees Oeer³evles ³eefmceved meë (leJe) (Deejs) meceerHes otjs Jee (Demceled)
DemceekebÀ mekeÀeMeeled (efve) (Oesefn) efvelejeb Oej (leced)¤12¤
DevJe³eë-ns mesveeHeles! ³ee les OevJevees nself ejefmle, le³eeçmceeved efJeéele Deejs YeJeeved HeefjJe=CekeÌleg~ DeLees
³emleJes<egefOejefmle lecemce÷ejs efveOesefn¤12¤
YeeJeeLe&ë-jepeHe´peepevew³eg&×0HkeY³eemeb ke=ÀlJee 0Hkeefomeeceûeîeë meoe meceerHes j#eCeer³eeë~ leeefYeë
HejmHejm³e j#ee keÀe³³ee& megKeb ®eesVes³eced¤12¤
HeoeLe&ë-ns mesveeHeefle! pees (les) DeeHe kesÀ (OevJeveë) Oeveg<ed keÀer (nsefleë) ieefle nw, Gme mes (Demceeved) nce
ueesieeW keÀes (efJeéeleë) meye Deesj mes (Deejs) otj ceW DeeHe (HeefjJe=CekeÌleg) l³eeefie³es~ (DeLees) Fme kesÀ He½eeled (³eë)
pees (leJe) DeeHe keÀe (F<egefOeë) yeeCe jKeves keÀe Iej DeLee&led leke&Àme nw (leced) Gme keÀes (Demceled) nceejs meceerHe mes
(efve, Oesefn) efvejvlej OeejCe keÀerefpe³es¤12¤
YeeJeeLe&ë-jepe Deewj He´peepeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ³eg× Deewj 0HkeW keÀe DeY³eeme keÀj kesÀ 0Hkeefo meeceûeer
meoe DeHeves meceerHe jkeÌKeW~ Gve meeceefûe³eeW mes SkeÀ-otmejs keÀer j#ee Deewj megKe keÀer GVeefle keÀjW¤12¤
DeJelel³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ©oés osJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
jepeHeg©<ewë keÀLeb YeefJeleJ³eefcel³een¤
jepeHeg©<eeW keÀes kewÀmee nesvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNJeNlel³eN OevegÉ|: PHQäÓHHH10HOHVäHJ2HVa
HIYH10HHUH {0H1XHHYHHE1FHJ.HHäHI0H1-HHVYHäÍPHJÉFHYHHä<H-H
'H1-H1OHOHVOHä-H1ÉOHOHäa 2HYHJäÍa O-HFHGa PHQäÓHH1HVHIOH1 PHQäÓHÉ'HHa 0HOHVäHJ2H1 )HIOH1 0HOHäÉ)HJ2HVa HIYH10HHUH[HIOHä HIYH1É0HHUH {a
0H1XHHYHHäFHGaFHJ.HHäaHI0H1-HÍaYH1ÍaPHJÉFHYHH1)HIOHäPHJÉÉFHYHHäÍa<H1-H1
HeoeLe&ë-(DeJelel³e) efJemlee³³e& (Oevegë) ®eeHeced (lJeced) (menñee#e) menñes<JemebK³eeles<eg ³eg×keÀe³exe#f eCeer

³em³e lelmecyeg×ew (Meles<egOes) 0HOHFHPHE.HHÍ 0HkHk+HNH¢H0HH HPH OHOmecyeg×ew (efveMeer³e&) efvelejeb efnbefmelJee
(Meu³eeveeced) 0HkH&HHE (cegKee) cegKeeefve (efMeJeë) ce²uekeÀejer (veë) DemceY³eced (megceveeë) megËÓeJeë
(YeJe)¤13¤
DevJe³eë-ns menñee#e Meles<egOes mesveeO³e#e! lJeb Oevegë Meu³eeveeb cegKee ®eeJelel³e lewë Me$etefVeMeer³e& veë
megceveeë efMeJees YeJe¤13¤
YeeJeeLe&ë-MHSH+HJHHÍPHHFHRHFHR&><HVRHHIRMHSHYHHUOH-HH-HNH¢OHHHIYHPH-H OHHVHI-HHIRO-HH+HW&HH HIYH0HkHkHHI&H
mecHeeÐe leer#Ceerke=Àl³e ®e Me$eg<eg ogce&vemeë ogëKeHeóeë He´peemeg meesc³eeë megKeHeóe½e meleleb m³egë¤13¤
HeoeLe&ë-ns (menñee#e) DemebK³e ³eg× kesÀ keÀe³eeX keÀes osKeves nejs (Meles<egOes) 0Hk-'HkeW kesÀ DemebK³e
He´keÀeMe mes ³egkeÌle mesvee kesÀ DeO³e#e Heg©<e! (lJeced) let (Oevegë) Oeveg<ed Deewj (Meu³eeveeced) 0HkeW kesÀ (cegKee)
DeieÝeeieeW keÀe (DeJelel³e) efJemleej keÀj leLee Gvemes Me$egDeeW keÀes (efveMeer³e&) De®ís He´keÀej ceejkesÀ (veë) nceejs
efue³es (megceveeë) He´meVeef®eÊe (efMeJeë) ce²uekeÀejer (YeJe) ntefpe³es¤13¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<e meece, oece. oC[ Deewj Yesoeefo jepeveerelf e kesÀ DeJe³eJeeW kesÀ ke=Àl³eeW keÀes meye Deesj mes
peeve, HetCe& 0Hk-'HkeW keÀe meáe³e keÀj Deewj GvekeÀes leer#Ce keÀjkesÀ Me$egDeeW ceW keÀþesjef®eÊe ogëKeoe³eer Deewj DeHeveer
He´peeDeeW ceW keÀesceueef®eÊe megKe osvesJeeues efvejvlej neW¤13¤
vecemle Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ©êes osJelee~ mJeje[e<³eg&ef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
YHFHäPOH1É'HHHJä2HH1HHYHHäOHOHHH2HÉ&H-HVäa
*1<HH<HHäFHJÉOHOHV1YHFHHVä\HH1QJ<HHE1 OH-H12HY-HäYHV
YHFHäÍa OHV1a 'HHHJä2HHHa 'HYHHäOHOHHHa 2HÉ&H-HVäa *1<HH<HHäFHGa *1OHa OHV1a YHFHäÍa \HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJÉ<HHäFHGa OH-Häa
2HY-HäYHs¤14¤
HeoeLe&ë-(veceë) (les) legY³eced (Dee³egOee³e) ³eë mecevleeod ³egO³eles lemcew~ De$e FiegHeOee0
#Deäe03.1.135% Fefle keÀë~ (Deveelelee³e) DeefJeÐeceeve Deelelees efJemleejes ³em³e lemcew (Oe=<CeJes) ³ees Oe=<Ceeself e
Oeeäîe¥ HeéHveself e lemcew (GYeeY³eeced) (Gle) (les) legY³eced (veceë) (yeengY³eeced) yeueJeer³³ee&Y³eeced (leJe)
(OevJeves)¤14¤
DevJe³eë-ns meYesMe! Dee³egOee³eeveelelee³e Oe=<CeJes les veceesçmleg, Gle les YeeskeÌ$es legY³eb veceë He´³e®íeefce~
leJeesYeeY³eeb yeengY³eeb OevJeves vecees efve³eespe³es³eced¤14¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHel³eeÐeefOekeÀeefjefYe©Ye³esY³eesçO³e#e³ees×=Y³eë 0HkeefCe oÊJee Me$egefYeë menwles efveëMe¹b

mec³eied ³eesOeveer³eeë¤14¤
HeoeLe&ë-ns meYeeHeefle! (Dee³egOee³e) ³eg× keÀjves (Deveelelee³e) DeHeves DeeMe³e keÀes iegHle me¹es®e ceW jKeves
Deewj (Oe=<CeJes) HeíeuYelee keÀes HeéHle nesves Jeeues (les) DeeHekesÀ efue³es (veceë) DeVe HeéHle nes (Gle) Deewj (les)
Yeespeve keÀjves nejs DeeHe kesÀ efue³es DeVe oslee ntB (leJe) DeeHekesÀ (GYeeY³eeced) oesveeW (yeengY³eeced) yeue Deewj Heje¬eÀce
mes (OevJeves) ³ees×e Heg©<e kesÀ efue³es (veceë) DeVe keÀes efve³egkeÌle keÀªb¤14¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHeefle Deeefo jep³eeefOekeÀeefj³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeO³e#e Deewj ³ees×e oesveeW keÀes 0Hk oskesÀ
Me$egDeeW mes efveëMe¹ De®ís He´keÀej ³eg× keÀjeJeW¤14¤
cee vees cenevleefcel³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©oés osJelee~ efve®e=oe<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
jepepevewë eEkeÀ ve keÀe³e&efcel³een¤
jepeHeg©<eeW keÀes keÌ³ee veneR keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FHHYHHVäFH1QHYOHäFHJÉOHFHHYHHVäÉ'H<H1 NHE¢FHHYH1É*HäYOHFHJÉOHFHHYHäÉ*HIH1OHFHGa
FHHYHHVä-H2HHUÍHI+H1OHMElFHHVOHFHH1OHMElFHHYHäÍHI+H1HHPOH1Y-HHVnRMHUHIMHÍ
FHHaYH1ÍaFH1QHYOHäFHGa*1OHaFHHaYH1Ía'H1<H 1NH¢FHGaFHHaYH1Ía*HäYOHFHGa*1OHaFHHaYH1Ía*1HIH1OHFHGaFHHaYH1Ía-H12HHU1Ía
HI+H1OHMäFHGaFHHa*1OHaFHH1OHMäFHGaFHHaYH1ÍaHI+H1HHÍaOH1Y-HnÍa1R1aMHU1HIMl H1)HIOHäMHUHIMHÍ
HeoeLe&ë-(cee) efve<esOeeLex (veë) DemceekeÀced (cenevleced) ceneiegCeefJeefMeäb Hetp³eb peveced (Gle) DeefHe (cee)
(veë) (DeYe&keÀced) DeuHeb #egoćed (cee) (veë) (G#evleced) Jeer³³e&meskeÌleejced (Gle) (cee) (veë) (Gef#eleced) efmekeÌleced
(cee) (veë) (JeOeerë) efnbm³eeë (efHelejced) HeeuekebÀ pevekeÀced (cee) (Gle) (ceelejced) ceev³eHeóeb peveveerced (cee)
(veë) (efHe´³eeë) kîeeosë Heérl³eglHeeokeÀeefve (levJeë) MejerjeefCe (©o´) ³eg×mesveeefOeke=ÀleefJeÜved (jerefj<eë) efnbm³eeë~
De$e efue*Lex ueg*[YeeJe½e¤15¤
DevJe³eë-ns ©o´! lJeb vees cenevleb cee JeOeer©le veesçYe&kebÀ cee JeOeerve& G#evleb cee JeOeer©le ve Gef#eleb cee
JeOeerë~ veë efHelejb cee JeOeer©le vees ceelejb ®e cee JeOeerë~ veë efHe´³eemlevJees cee jerejf <eë¤15¤
YeeJeeLe&ë-³ees×=efYe³eg&×mece³es keÀoeef®eod Je=×e yeeuekeÀe De³ees×jes ³egJeevees ieYee& ³ees×=Ceeb ceelejë efHelej½e
meJex<eeb HIk³eë mebHe´se#f eleejes otlee½e vees efnbmeveer³eeë, efkeÀvleg meoe Me$egmecyeefvOevees JeMes mLeeHeveer³eeë¤15¤
HeoeLe&ë-ns (©o´) ³eg× keÀer mesvee kesÀ DeefOekeÀejer efJeÜved Heg©<e! DeeHe (veë) nceejs (cenevleced) GÊece
iegCeeW mes ³egkeÌle Hetp³e keÀes (cee) cele (Gle) Deewj (DeYe&keÀced) íesìs #ego´ Heg©<e keÀes (cee) cele (veë) nceejs
(G#evleced) ieYee&Oeeve keÀjves nejs keÀes (cee) cele (Gle) Deewj (veë) nceejs (Gef#eleced) ieYe& keÀes (cee) cele (veë)
nceejs (efHelejced) Heeueve keÀjves nejs efHelee keÀes (cee) cele (Gle) Deewj (veë) nceejer (ceelejced) ceev³e keÀjves nejer
ceelee keÀes Yeer (cee) cele (JeOeerë) ceeefj³es Deewj (veë) nceejs (efHe´³eeë) kHU Deeefo kesÀ efHe³eejs (levJeë) MejerjeW keÀes
(cee) cele (jerefj<eë) ceeefj³es¤15¤
YeeJeeLe&ë-³ees×e ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ³eg× kesÀ mece³e Je=×eW, yeeuekeÀeW, ³eg× mes nìves Jeeues pJeeveeW,
ieYeeX, ³ees×eDeeW kesÀ ceelee efHelejeW, meye HIk³eeW, ³eg× kesÀ osKeves Jee HeýevOe keÀjves JeeueeW Deewj otleeW keÀes ve ceejW,
efkeÀvleg Me$egDeeW kesÀ mecyevOeer ceveg<³eeW keÀes meoe JeMe cesb jkeÌKeW¤15¤
cee vemleeskeÀ Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©oés osJelee~ efve®e=oe<eea peieleer®ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
FHHYHäPOHHV1NHV¢OHYHäHV1FHHYH1É'HHHJäHIH1FHHYHHV1LHHVHJÉ FHHYHHV1É'HËHVäHJMHUHIMHÍa
FHHYHHVä-HHU1MHYHGäR<HH1HIFHYHHVä-H2HHUQ 1HI-HFHäYOH1ÍPHR1HIFHOHGO-HHäQ-HHFHQV
FHHaYH1ÍaOHHV1NHV¢aOHYHäHVaFHHaYH1Ía'HHHJäHIHaFHHaYH1ÍaLHHVHJäaFHHaYH1Ía'HËHVäHJaMHU1HIMH1 )HIOHä MHUHIMHÍaFHHaYH1Ía
-HHU1MHYHGa1R1a<HH1HIFHYHäÍa-H12HHU1ÍaQ1HI-HFHäYOHÍaPHRäFHGa)OHGaO-HH1aQ1-HH1FH1QV1
HeoeLe&ë-(cee) (veë) DemceekeÀced (leeskesÀ) meÐees peelesçHel³es (leve³es) Heáeceeod Je<ee&otOJe¥ Je³eë HeéHles
(cee) (veë) DemceekeÀced (Dee³egef<e) Je³eefme (cee) (veë) DemceekeÀced (iees<eg) ieespeeJ³eeefo<eg (cee) (veë) (Deées<eg)
legj²nml³egäêefo<eg (jerefj<eë) efnbmekeÀes YeJesë (cee) (veë) (Jeerjeved) Metjeved (©o´) (Yeeefceveë) ¬egÀ×eved (JeOeerë)
(nefJe<cevleë) yentefve nJeeRe<f e oelegceeoelegb ³eesi³eeefve Jemletefve efJeÐevles ³es<eeb les (meoced) ³ees v³ee³es meeroefle leced (Fled)
SJe (lJee) lJeeced (nJeecens) mJeerkegÀce&ns¤16¤
DevJe³eë-ns ©o´ mesvesMe! lJeb vemleeskesÀ cee jerejf <ees vemleve³es cee jerejf <ees ve Dee³egef<e cee jerejf <ees vees iees<eg cee
jerejf <ees veesçées<eg cee jerefj<eë vees Yeeefcevees Jeerjeved cee JeOeerjlees nefJe<cevlees Je³eb meob lJes×Jeecens¤16¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<ewë keÀm³eeefHe He´peemLem³e Jee yeeuekegÀceejieJeeéeeefoJeerjnl³ee vewJe keÀe³ee&, ve
yeeu³eeJemLee³eeb efJeJeensve J³eefYe®eejsCe ®ee³egefn¥meveer³eced~ ieJeeefoHeMetveeb ogiOeeefoHeóevesve meJeexHekeÀejkeÀlJeeled
meowJewles<eeb Je=ef× keÀe³ee&¤16¤
HeoeLe&ë-ns (©o´) mesveeHeefle! let (veë) nceejs (leeskesÀ) lelkeÀeue GlHeVe ngS mevleeve keÀes (cee) cele (veë)
nceejs (leve³es) Heeb®e Je<e& mes THej DeJemLee kesÀ yeeuekeÀ keÀes (cee) cele (veë) nceejer (Dee³egef<e) DeJemLee keÀes
(cee) cele (veë) nceejs (iees<eg) ieew, Yes[ æ , yekeÀjer Deeefo keÀes (cee) cele (veë) nceejs Deewj (Deées<eg) Iees[ æ s, neLeer
Deewj Tbì Deeefo keÀes (cee) cele (jerefj<eë) ceej Deewj (veë) nceejs (Yeeefceveë) ¬eÀesOe keÀes HeéHle ngS (Jeerjeved)
MetjJeerjeW keÀes (cee) cele (JeOeerë) ceej~ Fme mes (nefJe<cevleë) yengle mes osves-uesves ³eesi³e JemlegDeeW mes ³egkeÌle nce
ueesie (meoced) v³ee³e ceW efmLej (lJee) legPe keÀes (Fled) ner (nJeecens) mJeerkeÀej keÀjles nQ¤16¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeves Jee He´pee kesÀ yeeuekeÀeW, kegÀceej Deewj ieew, Iees[
æ s Deeefo; Jeerj,
GHekeÀejer peerJeeW keÀer keÀYeer nl³ee ve keÀjW Deewj yeeu³eeJemLee ceW efJeJeen keÀj J³eefYe®eej mes DeJemLee keÀer neefve Yeer ve
keÀjW~ ieew Deeefo HeMeg otOe Deeefo HeoeLeeX keÀes osves mes meye keÀe GHekeÀej keÀjles nQ, Gmemes Gve keÀer meowJe Je=ef×
keÀjW¤16¤
vecees efnjC³eyeenJe Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©oés osJelee~ efve®e=oefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
jepeHe´peepevewë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³egHeefoM³eles¤
jepe-He´pee kesÀ Heg©<eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFHHV1 HIQMä&H\HHQ-HV PHVYHH1YHVn HIR10HHE H1 +HOHäHV1 YHFHHV1 YHFHHVä -H ÉHV<HHV1 QHIMäNHV¢0HV<HÍ +H0HWÉYHHE +HOHäHV1
veceesN YHFHäÍ 0H1HI+HBSHäMHH1 HIO-HHHUäFHOHV +H/HHU1YHHE +HOHäHV1 YHFHHV1 YHFHHV1 QHIMäNHV¢0HHHHV+H-HHUH1 IOHYHVä +HJ ÉäeveHE1 +HOHäHV1
YHFHäÍ
YHFHäÍaHIQMä&H\HHQ-H1 )HIOH1 HIQMä&HÉ\HHQ-HVaPHV1YHH1YHn )HIOHä PHVYHH1ÉYHVnaHIR10HHFHGaH1a+HOHäHVaYHFHäÍaYHFHäÍ~ Je=ÉHV<HäÍa
QHIMäNHV¢0HV<H1 )HIOH1 QHIMäÉNHV¢0HV<HÍa +H10HWÉYHHFHGa +HOHäHVa YHFHäÍa YHFHäÍa 0H1HI+HBSHäMHHa HIO-HHHUäFHOHVa HIO-HHHUäFHOH1 )HIOH1 HIO-HHHUäÉFHOHVa
+H1/HHU1YHHFHGa+HOHäHVaYHFHäÍaYHFHäÍaQHIMNä HV¢0HH1HVHIOH1QHIMäÉNHV¢0HHHa*1+H1-HHU1HIOHYH1)OHJ+HäÉ-HHU1HIOHYHVäa+HgÉÆHYHHäFHGa+HOHäHVaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) Jeýeë (efnjC³eyeenJes) efnjC³eb p³eeself eefjJe leerJe´lespemkeÀew yeent ³em³e lemcew (mesveev³es)
³eë mesveeb ve³eefle efMe#eeb HeéHe³eefle lemcew (efoMeeced) meJee&meg efo#eg efmLeleeveeb jep³eHeóMs eeveeced (®e) (Hele³es)
HeeuekeÀe³e~ De$e <eÿer³egkeÌleMívoefme Jee #Deäe01.4.9% Fefle efIemeb%ee~ (veceë) DeVeeefokeÀced (veceë)
-HßHHHIR0HkPHFHWQÍ (Je=#esY³eë) DeeceéefoY³eë (nefjkesÀMesY³eë) nj³ees njCeMeerueeë met³e&jMce³ees ³es<eg lesY³eë
(HeMetveeced) ieJeeoerveeced (Hele³es) j#ekeÀe³e (veceë) melkeÀjCeced (veceë) (Meef<He¡eje³e) Me[glHuegleb efHe¡ejb yevOeveb
³esve lemcew (eflJe<eerceles) ye»îeefmlJe<e³ees v³ee³eoerHle³ees efJeÐevles ³em³e lemcew~ Mejeoerveeb ®e #Deäe06.3.120% Fefle
oerIe&ë~ (HeLeerveeced) FHHLH[ LHYOHn&HHFHG (Hele³es) HeeuekeÀe³e (veceë) melkeÀjCeceVeb ®e (veceë) DeVeeefokeÀced
(nefjkesÀMee³e) nefjlee kesÀMee ³em³e lemcew (GHeJeerefleves) He´MemlecegHeJeerleb ³e%eesHeJeerleb efJeÐeles ³em³e lemcew (Hegäeveeced)
DejesieeCeeced (Hele³es) j#ekeÀe³e (veceë) melkeÀejë¤17¤
DevJe³eë-ns ©o´ mesveeOeerMe! efnjC³eyeenJes mesveev³es legY³eb veceesçmleg, efoMeeb ®e Hele³es veceesçmleg, lJeb
nefjkesÀMesY³ees Je=#esY³ees vecees ie=neCe, HeMetveeb Hele³es veceesçmleg, Meef<He¡eje³e eflJe<eerceles veceesçmleg, HeLeerv eeb Hele³es
veceesçmleg, nefjkesÀMee³eesHeJeerelf eves veceesçmleg, Hegäeveeb Hele³es vecees YeJeleg¤17¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë Þesÿeveeb melkeÀejsCe yegYegef#eleeveeceVeoevesve ®e¬eÀJeefle&jep³eMeemevesve HeMetveeb Heeuevesve
ievlegkeÀeveeb om³eg®eesjeefoY³ees j#eCesve ³e%eesHeJeerleOeejCesve Hegäîee ®e meneveefvoleJ³eced¤17¤
HeoeLe&ë-ns Me$egleeæ[keÀ mesveeOeerMe! (efnjC³eyeenJes) p³eeself e kesÀ meceeve leerJe´ lespe³egkeÌle Yegpee Jeeues
(mesveev³es) mesvee kesÀ efMe#ekeÀ lesjs efue³es (veceë) Jeýe HeéHle nes (®e) Deewj (efoMeeced) meJe& efoMeeDeeW kesÀ jep³e YeeieeW
kesÀ (Hele³es) j#ekeÀ lesjs efue³es (veceë) DeVeeefo HeoeLe& efceues (nefjkesÀMesY³eë) efpeve ceW njCeMeerue met³e& keÀer efkeÀjCe
HeéHle neW Ssmes (Je=#esY³eë) Deeceéefo Je=#eeW keÀes keÀeìves kesÀ efue³es (veceë) Jeýeeefo 0HkeW keÀes ûenCe keÀj (HeMetveeced)
ieew Deeefo HeMegDeeW kesÀ (Hele³es) j#ekeÀ lesjs efue³es (veceë) melkeÀej HeéHle nes (Meef<He¡eje³e) efJe<e³eeefo kesÀ yevOeveeW mes
He=LekedÀ (eflJe<eerceles) yengle v³ee³e kesÀ He´keÀeMeeW mes ³egkeÌle lesjs efue³es (veceë) vecemkeÀej Deewj DeVe nes (HeLeerveeced) ceeie&
ceW ®eueves nejeW kesÀ (Hele³es) j#ekeÀ lesjs efue³es (veceë) Deeoj HeéHle nes (nefjkesÀMee³e) njs kesÀMeeW Jeeues (GHeJeerefleves)
megvoj ³e%eesHeJeerle mes ³egkeÌle lesjs efue³es (veceë) DeVeeefo HeoeLe& HeéHle neW Deewj (Hegäeveeced) veerjesieer Heg©<eeW keÀer
(Hele³es) j#ee keÀjves nejs kesÀ efue³es (veceë) vecemkeÀej HeéHle nes¤17¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ÞesÿeW kesÀ melkeÀej, YetKe mes Heereæf[leeW keÀes DeVe osves, ®e¬eÀJeefle& jep³e keÀer
efMe#ee, HeMegDeeW keÀer j#ee, peeves-Deeves JeeueeW keÀes [eketÀ Deewj ®eesj Deeefo mes ye®eeves, ³e%eesHeJeerle kesÀ OeejCe keÀjves
Deewj Mejerjeefo keÀer Hegefä kesÀ meeLe He´meVe jnW¤17¤
vecees yeYuegMee³esl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©oé osJeleeë~ efve®e=oefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
YHFHHVä \H<XHJÉ0HHHä -HH1HI2HYHVÉ9HHäYHHE1 +HOHäHV1 YHFHHV1 YHFHHVä <H1-HPHä QV1OHZ SHLHäOHH1E +HOHäHV1 YHFHHV1 YHFHHVä
©Nêe³eeäOHOHH1HIHYHV1HVHHä&HHE1+HOHäHV1YHFHHV1YHFHäÍPHWÉOHHHHQäYOHZ1-HYHHäYHH1E+HOHäHV1YHFHäÍ
YHFHäÍa \H1<XHJÉ0HHHäa -HH1HI2HYHVäa 'H9HHäYHHFHGa +HOHäHVa YHFHäÍa YHFHäÍa <H1-HPHäa QV1OHZa SHLHäOHHFHGa +HOHäHVa YHFHäÍa YHFHäÍa
1ÌHHäa'HH1OH1OHH1HIHYH1)OHHäOHOHÉ'HH1HIHYHVäaHVHHä&HHFHGa+HOHäHVaYHFHäÍaYHFHäÍaPHWÉOHHHäa'HQäYOHZa-HYHHäYHHFHGa+HOHäHVaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced (yeYuegMee³e) ³ees yeYueg<eg jep³eOeejkesÀ<eg Mesles lemcew (J³eeefOeves) jeseif eCes
(DeVeeveeced) ieesOetceeoerveeced (Hele³es) HeeuekeÀe³e (veceë) melkeÀejë (veceë) DeVeced (YeJem³e) mebmeejm³e (nsl³ew)
Je=×îew (peieleeced) pe²ceeveeb ceveg<³eeoerveeced (Hele³es) mJeeefceves (veceë) melkeÀejë (veceë) DeVeced (©êe³e) Me$etCeeb
jesokeÀe³e (Deeleleeef³eves) mecevleeled leleb efJemle=leb Me$egouecesleg Meeruecem³e lemcew (#es$eeCeeced)
Oeev³eesÓJeeefOekeÀjCeeveeced (Hele³es) HeeuekeÀe³e (veceë) DeVeced (veceë) DeVeced (metlee³e) #eef$e³eeod efJeHe´keÀv³ee³eeb
peelee³e Jeerje³e He´sjkeÀe³e Jee (Denvl³ew) ³ee jepeHelveer keÀáeve ve nefvle lem³ew (Jeveeveeced) pe²ueeveeced (Hele³es)
HeeuekeÀe³e (veceë) DeVeced¤18¤
DevJe³eë-jepeHeg©<eeefoceveg<³ewye&YuegMee³e J³eeefOeves veceesçVeeveeb Hele³es vecees YeJem³e nsl³ew vecees peieleeb Hele³es
vecees ©êe³eeleleeef³eves veceë #es$eeCeeb Hele³es veceë metlee³eenvl³ew vecees Jeveeveeb Hele³es vecees os³eb keÀe³e¥ ®e¤18¤
YeeJeeLe&ë-³esçVeeefovee meJee&ved HeéefCeveë melkegÀJe&efvle, les peieefle He´Mebefmelee YeJeefvle¤18¤

HeoeLe&ë-jepeHeg©<e Deeefo ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ (yeYuegMee³e) jep³eOeejkeÀ Heg©<eeW ceW meesles ngS
(J³eeefOeves) jesieer kesÀ efue³es (veceë) DeVe osJeW (DeVeeveeced) iesntb Deeefo DeVe kesÀ (Hele³es) j#ekeÀ keÀe (veceë) melkeÀej
keÀjW (YeJem³e) mebmeej keÀer (nsl³ew) Je=ef× kesÀ efue³es (veceë) DeVe osJebs (peieleeced) ceveg<³eeefo HeéefCe³eeW kesÀ (Hele³es)
mJeeceer keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW (©oé³e) Me$egDeeW keÀes ©ueeves Deewj (Deeleleeef³eves) De®ís He´keÀej efJemle=le
Me$egmesvee keÀes HeéHle nesves Jeeues keÀes (veceë) DeVe osJebs (#es$eeCeeced) Oeev³eeefo³egkeÌle KesleeW kesÀ (Hele³es) j#ekeÀ keÀes
(veceë) DeVe osJeW (metlee³e) #eef$e³e mes yeéïeCe keÀer keÀv³ee ceW GlHeVe ngS He´sjkeÀ Jeerj Heg©<e Deewj (Denvl³ew) efkeÀmeer
keÀes ve ceejves nejer jepeHelveer kesÀ efue³es (veceë) DeVe osJeW Deewj (Jeveeveeced) pe²ueeW keÀer (Hele³es) j#ee keÀjves nejs
Heg©<e keÀes (veceë) DeVeeefo HeoeLe& osJeW¤18¤
YeeJeeLe&ë-pees DeVeeefo mes meye HeéefCe³eeW keÀe melkeÀej keÀjles nQ, Jes peiele ceW He´Mebefmele nesles nQ¤18¤
vecees jesefnlee³esl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©oés osJelee~ efJeje[efleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
YHFHHV1 MHVHIQäOHHHP/H1+HOHäHV -HÉHH&HHE1 +HOHäHV1 YHFHHV1 YHFHHVä <HJ-H1YOHHVä -eeefjJemke=ÀÉOHHHHZHä2HHUYHHE1 +HOHäHV1 YHFHHV1
YHFHHVäFH1HIYH&HVä-HHHI&H1SHHH1NH¢HHä&HHE1+HOHäHV1YHFHHV1YHFHäÉ*1HZ,HH[{HHHHH¢1YRHäOHV+H¬HHU1YHHE+HOHäHV1 YHFHäÍ
YHFHäÍa MHVHIQäOHHHa P/H1+HOHäHVa -HÉHH&HHäFHGa +HOHäHVa YHFHäÍa YHFHäÍa <HJÉ-H1YOHHVäa -HH1HIMl-H1PNH¢ÉOHHHäa -HH1HIMl-H1ÍNH¢ÉOHHHVHIOHä
JeeefjJeëçke=ÀÉOHHHäa 'HHVHä2HHUYHHFHGa +HOHäHVa YHFHäÍa YHFHäÍa FH1HIYH&HVäa -HH1HI&H1SHHHäa NH¢HHä&HHFHGa +HOHäHVa YHFHäÍa YHFHäÍa
*1HZ,HH[{HH1HVOHJÉHZÍÉ,HHVäHHHa'HH1H¢1YRHäOH1)OHHäÉH¢1YRHäOHVa+H1¬HHU1YHHFHGa+HOHäHVaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced (jesefnlee³e) Je=ef×keÀje³e (mLeHele³es) efleÿefvle ³eefmceefVeefle mLeb lem³e Hele³es
HeeuekeÀe³e (Je=#eeCeeced) Deeceéoerveeced (Hele³es) mJeeefceves (veceë) DeVeced (veceë) DeVeced (YegJevle³es) ³ees
YeJel³ee®eejJeebmlemcew (JeeefjJemke=Àlee³e) JeeefjJemmesJeveb ke=Àleb ³esve lemcew, De$e mJeeLexçCed~ (Dees<eOeerveeced)
meesceeoerveeced (Hele³es) HeeuekeÀe³e JewÐee³e (veceë) DeVeced (veceë) melkeÀejë (ceefv$eCes) efJe®eejkeÀ$ex jepeHeg©<ee³e
(JeeefCepee³e) JeefCepeeb J³eJenejs<eg kegÀMeuee³e (keÀ#eeCeeced) ie=nHeévleeJe³eJes<eg efmLeleeveeced (Hele³es) j#ekeÀe³e (veceë)
DeVeced (veceë) melkeÀejë (G®®ewIeex<ee³e) G®®ewIeex<ees ³em³e lemcew (Dee¬eÀvo³eles) ³ees ogäevee¬eÀvo³eles jeso³eefle lemcew
v³ee³eeOeerMee³e (HeÊeerveeced) mesvee²eveeced (Hele³es) j#ekeÀe³e mesveeO³e#ee³e (veceë) melkeÀejë¤19¤
DevJe³eë-jepeHe´peepevew jesenf lee³e mLeHele³es vecees Je=#eeCeeb Hele³es vecees YegJevle³es JeeefjJemke=À lee³e vece
Dees<eOeerveeb Hele³es vecees ceefv$eCes JeeefCepee³e veceë keÀ#eeCeeb Hele³es vece G®®ewIeex<ee³ee¬eÀvo³eles veceë HeÊeerveeb Hele³es
vece½e os³eb keÀe³e¥ ®e¤19¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewJe&veeefoHeeuekesÀY³eesçVeeefokebÀ oÊJee Je=#eew<eO³eeÐegVeefleefJe&Oes³ee¤19¤

HeoeLe&ë-jepee Deewj He´pee kesÀ Heg©<eesb keÀes ®eeefn³es efkeÀ (jesefnlee³e) megKeeW keÀer Je=ef× kesÀ keÀÊee& Deewj
(mLeHele³es) mLeeveeW kesÀ mJeeceer j#ekeÀ mesveeHeefle kesÀ efue³es (veceë) DeVe (Je=#eeCeeced) Deeceéefo Je=#eeW kesÀ (Hele³es)
DeefOeÿelee keÀes (veceë) DeVe (YegJevle³es) Dee®eejJeeved (JeeefjJemke=Àlee³e) mesJeve keÀjves nejs Ye=l³e keÀes (veceë) DeVe
Deewj (Dees<eOeerveeced) meesceueleeefo Dees<eefOe³eeW kesÀ (Hele³es) j#ekeÀ JewÐe keÀes (veceë) DeVe osJeW (ceefv$eCes) efJe®eej
keÀjves nejs jepecev$eer Deewj (JeeefCepee³e) JewM³eeW kesÀ J³eJenej ceW kegÀMeue Heg©<e keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW
(keÀ#eeCeeced) IejeW ceW jnves JeeueeW kesÀ (Hele³es) j#ekeÀ keÀes (veceë) DeVe Deewj (G®®ewIeex<ee³e) Tb®es mJej mes yeesueves
leLee (Dee¬eÀvo³eles) ogäeW keÀes ©ueeves Jeeues v³ee³eeOeerMe keÀe (veceë) melkeÀej Deewj (HeÊeerveeced) mesvee kesÀ DeJe³eJeeW
keÀer (Hele³es) j#ee keÀjves nejs Heg©<e keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW¤19¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Jeve Deeefo kesÀ j#ekeÀ ceveg<³eeW keÀes DeVeeefo HeoeLe& oskesÀ Je=#eeW Deewj
Dees<eefOe Deeefo HeoeLeeX keÀer GVeefle keÀjW¤19¤
veceë ke=Àlmvee³esl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êes osJelee~ DeefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
YHFHäÍ NH¢OPYHHH1OHHH1 2HH-HäOHV1 PHO-HäYHHE1 +HOHäHV1 YHFHHV1 YHFH1Í PHQäFHHYHHH HIYH-HH1HI2HYHäÉ'HH-HH1HI2HYHHUäYHHE N
+HOHäHV1 YHFHHV1 YHFHHVä HIYHH1HI&HVä NH¢NHJ¢É<HHHä POHV1YHHYHHE1 +HOHäHV1 YHFHHV1 YHFHHVä HIYHH1VM-HVä +HHIMH1MHHHMä&HHYHH1E +HOHäHV1
YHFHäÍ
YHFHäÍaNH¢ÉOPYHH1H1OHHVHIOHä NH¢OPYHÉ'HHH1OHHHäa2HH-HäOHVaPHO-HäYHHFHGa+HOHäHVaYHFHäÍaYHFHäÍaPHQäFHHYHHHaHIYH1-HH1HI2HYH1 )HIOHä
HIYHÉ-HH1HI2HYHVäa 'HH1-HH1HI2HYHHUäYHH1HIFHOHHÉ-HH1HI2HYHHUäYHHFHGa +HOHäHVa YHFHäÍa YHFHäÍa HIYH1H1HI&HVäa NH¢1NHJ¢É<HHHäa POHV1YHHYHHäFHGa +HOHäHVa YHFHäÍa
YHFHäÍaHIYH1HV1M-H1)HIOHäHIYHÉHV1M-HVäa+H1HIMlH1MHHVHIOHä+HHIMÉH1MHHäa'HMä&HHYHHFHGa+HOHäHVaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced (ke=Àlmvee³ele³ee) Dee³em³e ueeYem³e YeeJe Dee³elee ke=Àlmvee ®eemeeJee³elee
ke=Àlmvee³elee le³ee mecHetCe&ueeYele³ee (OeeJeles) Flemlelees OeeJeveMeeruee³e (melJeveeced) HeéHleeveeb HeoeLee&veeced (Hele³es)
j#ekeÀe³e (veceë) melkeÀejë (veceë) DeVeced (menceevee³e) yeue³egkeÌlee³e (efveJ³eeefOeves) efvelejeb J³e×gb lee[ef³elegb
Meeruecem³e lemcew (DeeJ³eeefOeveerveeced) mecevleeled Me$egmesveeë J³e×gb Meerueb ³eemeeb leemeeb mJemesveeveeced (Hele³es)
HeeuekeÀe³e mesveeHele³es (veceë) melkeÀjCeced (veceë) DeVeced (efve<eef²Ces) He´Memlee efve<e²e
yeeCeeefmeYegMegC[erMeleIveerleescejeo³eë 0Hkmecetne efJeÐevles ³em³e lemcew (keÀkegÀYee³e) He´meVecetÊe&³es (mlesveeveeced)
Dev³ee³esve HejmJeeoeef³eveeced (Hele³es) oC[eefoMees<ekeÀe³e (veceë) Jeýeced (veceë) melkeÀjCeced (efve®esjJes) ³ees efvelejeb
Heg©<eeLex ®ejefle lemcew (Heefj®eje³e) ³ees Oece¥ efJeÐeeb ceeleeefHelejew mJeeefceefce$eeoeR½e mesJeles lemcew (DejC³eeveeced)
Jeveeveeced (Hele³es) HeeuekeÀe³e (veceë) DeVeeefokeÀced¤20¤
DevJe³eë-ceveg<³eë ke=Àlmvee³ele³ee OeeJeles veceë melJeveeb Hele³es veceë menceevee³e efveJ³eeefOeves vece
DeeJ³eeefOeveerveeb Hele³es vecees efve<eef²Ces vecees efve®esjJes Heefj®eje³e keÀkegÀYee³e veceë mlesveeveeb Hele³es veceesç jC³eeveeb Hele³es
vecees oÐegë kegÀ³eg&½e¤20¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<ewë Heg©<eeefLe&veeceglmeene³e melkeÀejë HeéefCeveecegHeefj o³ee megefMeef#elemesveej#eCeb ®eewjeoerveeb
lee[veb mesJekeÀeveeb Heeueveb Jeveeveece®ísoveáe ke=ÀlJee jep³eb Je×&veer³eced¤20¤
HeoeLe&ë-ceveg<³e ueesie (ke=Àlmvee³ele³ee) mecHetCe& HeéefHle kesÀ DeLe& (OeeJeles) FOej-GOej peeves-Deeves Jeeues
keÀes (veceë) DeVe osJeW (melJeveeced) HeéHle HeoeLeeX keÀer (Hele³es) j#ee keÀjves nejs keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW
(menceevee³e) yeue³egkeÌle Deewj (efveJ³eeefOeves) Me$egDeeW keÀes efvejvlej leeæ[vee osves nejs Heg©<e keÀes (veceë) DeVe osJeW
(DeeJ³eeefOeveerveeced) De®ís He´keÀej Me$egDeeW keÀer mesveeDeeW keÀes ceejves nejer DeHeveer mesveeDeeW kesÀ (Hele³es) j#ekeÀ
mesveeHeefle keÀe (veceë) Deeoj keÀjW (efve<eef²Ces) yengle mes De®ís yeeCe, leueJeej, YegMegC[er, MeleIveer DeLee&led yevotkeÀ
leesHe Deewj leescej Deeefo 0Hk efpeme kesÀ neW Gme keÀes (veceë) DeVe osJeW (efve®esjJes) efvejvlej Heg©<eeLe& kesÀ meeLe
efJe®ejves leLee (Heefj®eje³e) Oece&, efJeÐee, ceelee, mJeeceer Deewj efce$eeefo keÀer meye He´keÀej mesJee keÀjves Jeeues
(keÀkegÀYee³e) He´meVecetefle& Heg©<e keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW (mlesveeveeced) Dev³ee³e mes HejOeve uesves nejs HeéefCe³eeW keÀes
(Hele³es) pees oC[ Deeefo mes Meg<keÀ keÀjlee nes Gme keÀes (veceë) Jeýe mes ceejW (DejC³eeveeced) Jeve pe²ueeW kesÀ
(Hele³es) j#ekeÀ Heg©<e keÀes (veceë) DeVeeefo HeoeLe& osJeW¤20¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Heg©<eeefLe&³eeW keÀe Glmeen kesÀ efue³es melkeÀej, HeéefCe³eeW keÀs THej
o³ee, De®íer efMeef#ele mesvee keÀes jKevee, ®eesj Deeefo keÀes oC[, mesJekeÀeW keÀer j#ee Deewj JeveeW keÀes veneR keÀeìvee, Fve
meye keÀes keÀj jep³e keÀer Je=ef× keÀjW¤20¤
vecees Jeáele Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=oefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
YHFHHV1-HBHäOHV+HHIMl-HBHäOHVPOHHHWÉYHHE+HOHäHV1YHFHHV1YHFHHVäHIYHH1HI&HäÉ)HJHI2H1FHOHV1OHPNHä¢MH&HHE1+HOHäHV1YHFHHV1
YHFHäÍ PHNH¢H1HIH<HHV1 HISH,HHäPHÓîeHV FHJ&H1OHHE +HOHäHV1 YHFHHV1 YHFHHVäÉHIPH1FHÓîeHV1 YHNH®OHE1 HMäÓîees efJeke=ÀÉvleeveebN
+HOHäHV1YHFHäÍ
YHFHäÍa-HÃHäOHVa+H1HIMl-HÃHäOH1)HIOHä+HHIMÉl -HÃHäOHVaPOHH1HWÉYHHFHGa+HOHäHVaYHFHäÍaYHFHäÍaHIYH1H1HI&HVäa)1HÉJHI2H1FHOH1)OHHUäHJHI2H1ÉFHOHVäa
OHPNHä¢MH&HHFHGa +HOHäHVa YHFHäÍa YHFHäÍa PHÉNH¢H1HIH<H1 )HIOHä PHNH¢H1HIHÉ<HäÍa HISH,HHäPHµÐH1 )HIOH1 HISH,HHäPHRGÉ<HÍa FHJÉ<CeNleeced~
+HOHäHVa YHFHäÍa YHFHäÍa 'H1HIPH1FHµÐH1 )OHäHIPH1FHOHGÉ<HäÍa YHkeÌleäFHGa HMäµÐH1 )HIOH1 HMäOHGÉ<HÍa HI-H1NH¢ÉvleeveeNefceHIOHä HI-HÉNH¢ÉYOHHYHHäFHGa
+HOHäHVaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) JeýeHeńejë (Jeáeles) íuesve HejHeoeLee&veeb n$ex (HeefjJeáeles) meJe&leë keÀeHeìîesve
JeÊe&ceevee³e (mlee³etveeced) ®eew³exCe peerJeleeced (Hele³es) mJeeefceves (veceë) Jeýeeefo0HkHeńjCeced (veceë) DeVeced
(efve<eef²Ces) jep³eHeeueves efvel³eb meefülee³e (F<egefOeceles) He´Memles<egefOeOe$ex (lemkeÀjeCeeced) mles³ekeÀce&keÀle+&Ceeced (Hele³es)
Heeleef³e<CeJes (veceë) JeýeHeńjCeced (veceë) (me=keÀeef³eY³eë) me=kesÀve JeýesCe meüveeveslegb HeéHlegb Meerueces<eeb lesY³eë~ me=keÀ
Fefle Jeýeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02~20) (efpeIeebmeÓîeë) nvlegefce®íÓîeë (ceg<Celeeced) mles³ekeÀce&keÀeefjCeeced
(Hele³es) oC[sve efveHeeleef³e$es (veceë) melkeÀjCeced (veceë) JeýeHeńjCeced (DeefmeceÓîeë) He´Memlee Deme³eë Ke[dieeefve
efJeÐevles ³es<eeb lesY³eë (vekeÌleced) je$eew (®ejÓîeë) (efJeke=Àvleeveeced) efJeefJeOeesHee³ewûe&efvLeb efíÊJee HejmJeeHenÊe+&Ceeced
(Hele³es) efJeIeelekeÀe³e (veceë) melkeÀejë¤21¤
DevJe³eë-jepeHeg©<ee Jeáeles HeefjJeáeles veceë mlee³etveeb Hele³es vecees efve<eef²Ce F<egefOeceles vecemlemkeÀjeCeeb
Hele³es veceë me=keÀeef³eY³ees efpeIeebmeÓîees vecees ceg<Celeeb Hele³es veceesçefmeceÓîees vekeÌleb ®ejÓîees vecees efJeke=Àvleeveeb Hele³es
veceesçvegmeboOeleg¤21¤
YeeJeeLe&ë-jepepevewë keÀHeìJ³eJenejsCe íue³eleeb efoJee je$eew ®eeveLe&keÀeefjCeeb efveûenb ke=ÀlJee Oeeefce&keÀeCeeb ®e
Heeueveb meleleb efJeOes³eced¤21¤
HeoeLe&ë-jepeHeg©<e (Jeáeles) íue mes otmejeW kesÀ HeoeLeeX keÀes njves Jeeues (HeefjJeáeles) meye He´keÀej keÀHeì
kesÀ meeLe JeÊe&ceeve Heg©<e keÀes (veceë) Jeýe keÀe Heńej Deewj (mlee³etveeced) ®eesjer mes peerves JeeueeW kesÀ (Hele³es) mJeeceer
keÀes (veceë) Jeýe mes ceejW (efve<eef²Ces) jep³ej#ee kesÀ efue³es efvejvlej GÐele (F<egefOeceles) He´Mebefmele yeeCeeW keÀes OeejCe
keÀjves nejs keÀes (veceë) DeVe osJeW (lemkeÀjeCeeced) ®eesjer keÀjves nejeW keÀes (Hele³es) Gme keÀce& ceW ®eueeves nejs keÀes
(veceë) Jeýe Deewj (me=keÀeef³eY³eë) Jeýe mes meüveeW keÀes Heereæf[le keÀjves keÀes HeéHle nesves Deewj (efpeIeebmeÓîeë) ceejves
keÀer F®íe JeeueeW keÀes (veceë) Jeýe mes ceejW (ceg<Celeeced) ®eesjer keÀjles ngDeeW keÀes (Hele³es) oC[Heńej mes He=efLeJeer ceW
efiejeves nejs keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW (DeefmeceÓîeë) He´Mebefmele Ke[dieeW kesÀ meefnle (vekeÌleced) jeef$e ceW (®ejÓîeë)
Ietceves Jeeues uegìsjeW keÀes (veceë) 0HkeW mes ceejW Deewj (efJeke=Àvleeveeced) efJeefJeOe GHee³eeW mes ieebþ keÀeì kesÀ Hej-HeoeLeeX
keÀes uesves nejs ieefþkeÀþeW keÀes (Hele³es) ceej kesÀ efiejeves nejs keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW¤21¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ keÀHeìJ³eJenej mes íueves Deewj efove Jee jele ceW DeveLe& keÀjves nejs
keÀes jeskeÀ kesÀ Oecee&lceeDeeW keÀe efvejvlej Heeueve efkeÀ³ee keÀjW¤21¤
vece G<Ceeref<eCe Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=oefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
YHFHäÉ*&HHU1HIH&HVä HILHHIMH1MHHä NHJ¢XHJÉBHHYHHE1 +HOHäHV1 YHFHHV1 YHFHäÉ)HJÉceÓîeHVä 2HY-HH1HIH<HäH -HHV1 YHFHHV1

YHFHäÉ'HHOHY-HH1YHV<HäÍ+HHIOH1R2HHäYHV<HH-HHV1YHFHHV1YHFHäÉ'HH1HÏ1ÓîeHVÉPHäÓîeH-HHV1YHFHäÍ
YHFHäÍa *1&HHU1HIH&HVäa HILH1HIMlH1MHHVHIOHä HILHHIMÉH1MHHäa NHJ¢ÉuegÉÃHHYHHäFHGa +HOHäHVa YHFHäÍa YHFHäÍa )1HJÉFHµÐH1 )OHHUäHJÉFHOHGÉ<HäÍa
OeNvJeeNef³eY³eN )HIOHä 2HY-HH1ÉHIH<HäÍa H1a -H1Ía YHFHäÍa YHFHäÍa 'HH1OH1Y-HH1YHV<H1 )OHHäÉOHY-HH1YHV<HäÍa +H1HIOH1R2HHäYHV<H1 )HIOHä
+HHIOH1ÉR2HHäYHV<HÍa H1a -H1Ía YHFHäÍa YHFHäÍa 'HH1HÏäµÐH1 )OHH1HÏäOHGÉ<HÍa 'HPHäµÐH1 )OHPHäOHGÉ<HÍa H1a -H1Ía
YHFHäë¤22¤
HeoeLe&ë-(veceë) melkeÀjCeced (G<Ceeref<eCes) He´Memleceg<Ceer<eb efMejesJesäveb efJeÐeles ³em³e lemcew ûeeceC³es
(efieefj®eje³e) ³ees efieefj<eg HeJe&les<eg ®ejefle lemcew pee²uee³e (kegÀuegáeeveeced) ³es kegÀMeeruesve uegáeefvle DeHeve³eefvle
HejHeoeLee&mles<eeced (Hele³es) He´HeelekeÀe³e (veceë) melkeÀjCeced (veceë) DeVeced (F<egceÓîeë) yenJe F<eJees efJeÐevles
³es<eeb lesY³eë (OevJeeef³eY³eë) Oevetefve Oevetb<³eslegb Meerueces<eeb lesY³eë (®e) (Jeë) ³eg<ceY³eced (veceë) DeVeced (veceë)
melkeÀejced (DeelevJeevesY³eë) mecevleeled megKeefJemleejkesÀY³eë (HeéfleoOeevesY³eë) ³es Me$etved Heéfle 0HkeefCe oOeefle lesY³eë
(®e) (Jeë) ³eg<ceY³eced (veceë) melkeÀjCeced (veceë) DeVeced (Dee³e®íÓîeë) efveûenerle=Y³eë (Dem³eÓîeë)
Heéf#eHeÓîeml³epeÓîeë (®e) (Jeë) ³eg<ceY³eced (veceë) melkeÀjCeced¤22¤
DevJe³eë-Je³eb jepeHe´peepevee G<Ceere<f eCes efieefj®eje³e veceë kegÀuegáeeveeb Hele³es vece F<egceÓîees vecees
OevJeeef³eY³e½e Jees vece DeelevJeevesY³ees veceë HeéfleoOeevesY³e½e Jees vece Dee³e®íÓîees veceesçm³eÓîe½e Jees veceë kegÀceex
oë½e¤22¤
YeeJeeLe&ë-jepeHe´peepevewë HeÓeeveHeg©<eeo³eë JekeVeeefooevesve melkeÀjCeer³eeë¤22¤
HeoeLe&ë-nce jepe Deewj He´pee kesÀ Heg©<e (G<Ceeref<eCes) He´Mebefmele Heieæ[er keÀes OeejCe keÀjves Jeeues ûeeceHeefle
Deewj (efieefj®eje³e) HeJe&leeW ceW efJe®ejves Jeeues pebieueer Heg©<e keÀe (veceë) melkeÀej Deewj (kegÀuegáeeveeced) yegjs mJeYeeJe
mes otmejeW kesÀ HeoeLe& KeeWmeves JeeueeW keÀes (Hele³es) efiejeves nejs keÀe (veceë) melkeÀej keÀjles (F<egceÓîeë) yengle yeeCeeW
Jeeues keÀes (veceë) DeVe (®e) leLee (OevJeeef³eY³eë) Oeveg<eeW keÀes HeéHle nesves Jeeues (Jeë) legce ueesieesb kesÀ efue³es (veceë)
DeVe (DeelevJeevesY³eë) De®ís He´keÀej megKe kesÀ HewÀueeves nejeW keÀe (veceë) melkeÀej (®e) Deewj (HeéfleoOeevesY³eë)
Me$egDeeW kesÀ Heéfle 0Hk OeejCe keÀjves nejs (Jeë) legce keÀes (veceë) melkeÀej HeéHle (Dee³e®íÓîeë) ogäeW keÀes yegjs
keÀceeX mes jeskeÀves JeeueeW keÀes (veceë) DeVe osles (®e) Deewj (Dem³eÓîeë) ogäeW Hej 0Hkeefo keÀes íes[ æ ves Jeeues (Jeë)
legcnejs efue³es (veceë) melkeÀej keÀjles nQ¤22¤
YeeJeeLe&ë-jepee Deewj He´pee kesÀ Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ HeÓeeve Heg©<e Deeefo keÀe Jem$e Deewj DeVeeefo kesÀ
oeve mes melkeÀej keÀjW¤22¤
vecees efJeme=peÓîe Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=oeflepeieleer®ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
efHeÀj Yeer Jen efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFHHVä HI-HPHÉpeÓîeesN efJe×îeäµîeH -HHV1 YHFHHV1 YHFHäÍ P-H1+HÓîeHV1 SHHÝHäÓîe½e JeesN veceesN veceNë
0HHHäYHV<H1É'HHPHHUäYHV<HH-HHV1YHFHHV1YHFHHI1POHáäÓîeHV12HH-HäÓîeH-HHV1YHFHäÍ
YHFHäÍaHI-H1PHÉSHµÐH1)HIOHäHI-HPHÉSHOHGÉ<HäÍaHI-HRG2HäµÐH1)HIOH1HI-HRG2HäOHGÉ<HÍaH1a-H1ÍaYHFHäÍaYHFHäÍaP-H1+HµÐH1)HIOHä
P-H1+HOHGÉ<HäÍa SHHÝHäµÐH1 )HIOH1 SHHÝHäOHGÉ<HÍa H1a -H1Ía YHFHäÍa YHFHäÍa 0HHHäYHV<HÍa 'HHPHHUäYHV<HÍa H1a -H1Ía YHFHäÍa YHFHäÍa
HIOHáäµÐH)HIOH1HIOHáäOHGÉ<HÍa2HH-HäµÐH1)HIOH12HH-HäOHGÉ<HÍaH1a-H1ÍaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeeefokeÀced (efJeme=peÓîeë) Me$etCeecegHeefj 0HkeefokebÀ l³epeÓîeë (efJeodO³eÓîeë) Mem$ewë
ogäebmlee[³eÓîeë (®e) (Jeë) ³eg<ceY³eced (veceë) DeVeced (veceë) Jeýeced (mJeHeÓîeë) Me³eevesY³eë (peeûeÓîeë)
Heýeg×sY³eë (®e) (Jeë) (veceë) DeVeced (veceë) DeVeced (Me³eevesY³eë) HeéHleefveêsY³eë (DeemeervesY³eë)
DeemeveesHeefjefmLelesY³eë (®e) (Jeë) (veceë) DeVeced (veceë) DeVeced (efleÿÓîeë) efmLelesY³eë (OeeJeÓîeë)
MeerIeíeeefceY³eë (®e) (Jeë) ³eg<ceY³eced (veceë) DeVeced¤23¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³ecesJeb meJexY³e Dee%eeHe³ele Je³eb efJeme=peÓîees vecees efJe×îeÓîe½e Jees veceë
mJeHeÓîees vecees peeûeÓîe½e Jees veceë Me³eevesY³ees vece DeemeervesY³e½e Jees veceefmleÿÓîees vecees OeeJeÓîe½e Jees veceë
Heóem³eece Fefle¤23¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLewjeve=Mebm³eb He´³eesp³eeVeeefokebÀ oÊJee meJex HeéefCeveë megKeveer³eeë¤23¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce Ssmee meye keÀes peveeDees efkeÀ nce ueesie (efJeme=peÓîeë) Me$egDeeW Hej 0Hkeefo
íes[æ ves Jeeueesb keÀes (veceë) DeVeeefo HeoeLe& (®e) Deewj (efJe×îeÓîeë) 0HkH: PHV 0HHJ'HH: NH¢HV FHHMOHV QJ6 (Jeë)
legcekeÀes (veceë) DeVe (mJeHeÓîeë) meesles ngDeeW kesÀ efue³es (veceë) Jeýe (®e) Deewj (peeûeÓîeë) peeieles ngS (Jeë)
legce keÀes (veceë) DeVe (Me³eevesY³eë) efveêeuegDeeW keÀes (veceë) DeVe (®e) Deewj (DeemeervesY³eë) Deemeve Hej yewþs ngS
(Jeë) legce keÀes (veceë) DeVe (efleÿÓîeë) Keæ[s ngDeeW keÀes (veceë) DeVe (®e) Deewj (OeeJeÓîeë) MeerIe´ ®eueles ngS
(Jeë) legce ueesieeW keÀes (veceë) DeVe osJeWies¤23¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLeeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ keÀ©Ceece³e Je®eve yeesue Deewj DeVeeefo HeoeLe& oskesÀ meye HeéefCe³eeW keÀes
megKeer keÀjW¤23¤
veceë meYeeY³e Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
YHFHäÍ PH1<HH<HäÍ PH1<HH+HäHIOH<HH -HHV1 YHFHHV1 YHFHHVÉËHV1<HHVÉËHä+HHIOH<HH -HHV1 YHFHHV1

YHFHäÉ'HH-HH1HI2HYHHUä<HHV HI-H1HI-H2HäYOHHU<HH-HHV1YHFHHV1YHFH1É*LHä&HH<HPOHjQ1OHHU<HäH-HHV1YHFHäÍ
YHFHäÍa PH1<HH<HäÍa PH1<HH+HäHIOH<H1 )HIOHä PH1<HH+HäHIOHÉ<HÍa H1a -H1Ía YHFHäÍa YHFHäÍa 'HËHVä<HÍa 'HËHä+HHIOH<H1
)OHËHä+HHIOHÉ<HÍaH1a-H1ÍaYHFHäÍaYHFHäÍa'HH1-HH1HI2HYHHUä<H1 )OHHäÉ-HH1HI2HYHHUä<HÍaHI-H1HI-H2HäYOHHU<H1 )HIOHä HI-H1ÉHI-H2HäYOHHU<HÍaH1a
-H1ÍaYHFHäÍaYHFHäÍa*LHä&HH<HÍaOHÉjQ1OHHU<HäÍaH1a-H1ÍaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) melkeÀjCeced (meYeeY³eë) ³ee v³ee³eeefoHe´keÀeMesve men JeÊe&vles leeY³eë meYeeY³eë kHUY³eë
(meYeeHeefleY³eë) meYeeveeb HeeuekesÀY³ees jepeY³eë (®e) (Jeë) (veceë) melkeÀjCeced (veceë) DeVeced (DeéesY³eë)
n³esY³eë (DeéeHeefleY³eë) Deéeeveeb HeeuekesÀY³eë (®e) (Jeë) (veceë) DeVeced (veceë) DeVeced (DeeJ³eeefOeveerY³eë)
Me$egmesveeb lee[veMeerueeY³eë mJemesveeY³eë (efJeefJeO³evleerY³eë) Me$etJeerjeved efvenv$eerY³eë (®e) (Jeë) (veceë)
melkeÀjCeced (veceë) DeVeced (GieCeeY³eë) efJeefJeOeleke&À³egkeÌlee ieCee ³eemeg leeY³eë (le=bnleerY³eë) nv$eerY³eë (®e)
(Jeë) (veceë) DeVeHeóeveced¤24¤
DevJe³eë-ceveg<³ewë meJee&ved He´l³esJeb JekeÌleJ³eb Je³eb meYeeY³ees veceë meYeeHeefleY³e½e Jees veceesçéesY³ees
veceesçéeHeefleY³e½e Jees vece DeeJ³eeefOeveerY³ees vecees efJeefJeO³evleerY³e½e Jees vece GieCeeY³ees vecemle=bnleerY³e½e Jees veceë
kegÀ³ee&ce oÐeece ®e¤24¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meYe³ee meYeeHeefleefYe½ewJe jep³eJ³eJemLee keÀe³ee& ve Keueg keÀoeef®eoskeÀjepeeOeervelJesve
mLeeleJ³eb ³elees vewkesÀve yentveeb efnleeefnlemeeOeveb YeefJelegb MekeÌ³eceleë¤24¤
HeoeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes meye kesÀ Heéfle Ssmes keÀnvee ®eeefn³es efkeÀ nce ueesie (meYeeY³eë) v³ee³e Deeefo kesÀ
He´keÀeMe mes ³egkeÌle HIk³eeW keÀe (veceë) melkeÀej (®e) Deewj (meYeeHeefleY³eë) meYeeDeeW kesÀ j#ekeÀ (Jeë) legce jepeeDeeW
keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW (DeéesY³eë) Iees[ æ esb keÀes (veceë) DeVe (®e) Deewj (DeéeHeefleY³eë) Iees[ æ eW kesÀ j#ekeÀ (Jeë)
legce keÀes (veceë) DeVe leLee (DeeJ³eeefOeveerY³eë) Me$egDeeW keÀer mesveeDeeW keÀes ceejves nejer DeHeveer mesveeDeeW kesÀ efue³es
(veceë) DeVe osJeW (®e) Deewj (efJeefJeO³evleerY³eë) Me$egDeeW kesÀ JeerjeW keÀes ceejleer ngF& (Jeë) legce efm$e³eeW keÀe (veceë)
melkeÀej keÀjW (GieCeeY³eë) efJeefJeOe lekeÀeX Jeeueer HIk³eeW keÀes (veceë) DeVe (®e) Deewj (le=bnleerY³eë) ³eg× ceW ceejleer
ngF& (Jeë) legce HIk³eeW kesÀ efue³es (veceë) DeVe osJeW leLee ³eLee³eesi³e melkeÀej efkeÀ³ee keÀjW¤24¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meYee Deewj meYeeHeefle³eeW mes ner jep³e keÀer J³eJemLee keÀjW~ keÀYeer SkeÀ
jepee keÀer DeOeervelee mes efmLej ve neW, keÌ³eeWekf eÀ SkeÀ Heg©<e mes yengleeW kesÀ efnleeefnle keÀe efJe®eej keÀYeer veneR nes mekeÀlee
Fmemes¤24¤
vecees ieCesY³e Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ YegefjkedÀ MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤

YHFHHäV LH1&HV<HHVä LH1&H+HäHIOH<HH -HHV1 veceesN veceesN -HHOHVä<HHV1 -HHOHä+HHIOH<HH -HHV1 YHFHHV1 YHFHHV1 LHOPHVä<HHV1
LHOPHä+HHIOH<HH-HHV1YHFHHV1YHFHHV1HI-Hä+HV<HHVHI-H1ËHä+HV<HH-HHV1YHFHäÍ
YHFHäÍa LH1&HV<HäÍa LH1&H+HäHIOH<H1 )HIOHä LH1&H+HäHIOHÉ<HÍa H1a -H1Ía YHFHäÍa YHFHäÍa -HHOHVä<HÍa -HHOHä+HHIOH<H1 )HIOH1
-HHOHä+HHIOHÉ<HÍaH1a-H1ÍaYHFHäÍaYHFHäÍaLHOPHVä<HÍaLHÉOPH+HäHIOH<H1)HIOH1LHOPHä+HHIOHÉ<HÍaH1a-H1ÍaYHFHäÍaYHFHäÍaHI-Hä+HV<H1)HIOH1
HI-HÉä+HV<HÍaHI-H1ËHä+HV<H1)HIOHäHI-H1ËHÉ{+HV<HÍaH1a-H1ÍaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced (ieCesY³eë) mesJekesÀY³eë (ieCeHeefleY³eë) ieCeeveeb mesJekeÀeveeb HeeuekesÀY³eë (®e)
(Jeë) (veceë) DeVeced (veceë) melkeÀjCeced (JeélesY³eë) ceveg<³esY³eë~ Jeéle Fefle ceveg<³eveecemeg Heefþleced¤
(efveIeb02~33) (JeéleHeefleY³eë) ceveg<³eeCeeb HeeuekesÀY³eë (®e) (Jeë) (veceë) melkeÀjCeced (veceë) melkeÀjCeced
(ie=lmesY³eë) ³es ie=Ceefvle HeoeLe&iegCeeved mlegJeefvle lesY³ees efJeÜÓîeë (ie=lmeHeefleY³eë) cesOeeefJej#ekesÀY³eë (®e) (Jeë)
(veceë) melkeÀjCeced (veceë) melkeÀjCeced (efJeªHesY³eë) efJeefJeOeeefve ªHeeefCe ³es<eeb lesY³eë (efJeéeªHesY³eë)
DeefKeuemJeªHesY³eë (®e) (Jeë) (veceë) melkeÀjCeced¤25¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb ieCesY³ees vecees ieCeHeefleY³e½e Jees vecees JeélesY³ees vecees JeéleHeefleY³e½e Jees
vecees ie=lmesY³ees vecees ie=lmeHeefleY³e½e Jees vecees efJeªHesY³ees vecees efJeéeªHesY³e½e Jees vecees oÐeece kegÀ³³ee&ce ®e leLee
³eg<ceeefYejefHe oeleJ³eb keÀÊe&J³eb ®e¤25¤
YeeJeeLe&ë-meJex pevee DeefKeueHeéC³egHekeÀejb efJeÜlme*dieb meceûeeb efÞe³eb efJeÐee½e Oe=lJee mevleg<³evleg¤25¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie (ieCesY³eë) mesJekeÀeW keÀes (veceë) DeVe (®e) Deewj (ieCeHeefleY³eë)
mesJekeÀeW kesÀ j#ekeÀ (Jeë) legce ueesieeW keÀes (veceë) DeVe osJeW (JeélesY³eë) ceveg<³eeW keÀe (veceë) melkeÀej (®e) Deewj
(JeéleHeefleY³eë) ceveg<³eeW kesÀ j#ekeÀ (Jeë) legcneje (veceë) melkeÀej (ie=lmesY³eë) HeoeLeeX kesÀ iegCeeW keÀes He´keÀì keÀjves
Jeeues efJeÜeveeW keÀe (veceë) melkeÀej (®e) leLee (ie=lmeHeefleY³eë) yegef×ceeveeW kesÀ j#ekeÀ (Jeë) legce ueesieeW keÀe (veceë)
melkeÀej (efJeªHesY³eë) efJeefJeOeªHe JeeueeW keÀe (veceë) melkeÀej (®e) Deewj (efJeéeªHesY³eë) meye ªHeeW mes ³egkeÌle
(Jeë) legce ueesieeW keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW, Jewmes legce ueesie Yeer osDees, melkeÀej keÀjes¤25¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³e mecHetCe& HeéefCe³eeW keÀe GHekeÀej, efJeÜeveeW keÀe me², meceûe MeesYee Deewj efJeÐeeDeeW keÀes
OeejCe keÀjkesÀ mevlegä neW¤25¤
veceë mesveeY³e Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
YHFH1Í PHVYHHä<HÍ PHVYHH1HIYH<HäH -HHV1 YHFHHV1 YHFHHVä M1HI/H<HHVäÉ'HMl/HV<HäH -HHV1 YHFHHV1 YHFHäÍ H1¬H<HäÍ
PH GÝHQHU1OH<HäH-HHV1YHFHHV1YHFHHVä FH1QÓîeHVäÉ'H<H1 NHV¢<HäH-HHV1YHFHäÍ
YHFHäÍaPHVYHHä<HÍaPHV1YHH1HIYH<H1)HIOHäPHVYHH1HIYHÉ<HäÍaH1a-H1ÍaYHFHäÍaYHFHäÍaMlHI/H<H1)HIOHäMlHI/HÉ<HäÍa'H1Ml/HV<HäÍaH1a
-H1Ía YHFHäÍa YHFHäÍa H1¬H<H1 )HIOHä H1¬HÉ<HäÍa PH1 GÝH1QHUOH<H1 )HIOHä PHFHGÉÝHQHU1OH<HÍa H1a -H1Ía YHFHäÍa YHFHäÍa FH1QOHG<HäÍa
'H1<H 1NHV¢<HäÍaH1a-H1ÍaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) melkeÀejced (mesveeY³eë) efmevJeefvle yeOveefvle Me$etved ³eeefYemleeY³eë (mesveeefveY³eë) ³es mesveeb
ve³eefvle lesY³ees vee³ekesÀY³eë ÒeOeeveHeg©<esY³eë, De$e JeCe&J³el³e³esve F&keÀejm³e FkeÀejë~ (®e) (Jeë) (veceë) DeVeced
(veceë) melkeÀjCeced (jefLeY³eë) ÒeMemlee jLee efJeÐevles ³es<eeb lesY³eë (DejLesY³eë) DeefJeÐeceevee jLee ³es<eeb lesY³eë
HeoeefleY³eë (®e) (Jeë) (veceë) meefl¬eÀ³eeced (veceë) DeVeeefokeÀced (#eÊe=Y³eë) Metêeled #eef$e³ee³eeb peelesY³eë
(mebûenerle=Y³eë) ³es ³eg×eLee&mmeeceûeerë mec³eied ie=Áefvle lesY³eë (®e) (Jeë) (veceë) melkeÀjCeced (veceë)
megmebmke=ÀleeVeeefokeÀced (cenÓîeë) ceneMe³esY³ees efJeÐeeJe³eesY³eeb Je=×sY³eë Hetp³esY³eë (DeYe&kesÀY³eë) keÀefveÿsY³eë
#egêeMe³esY³eë efMe#eCeer³esY³ees efJeÐeeefLe&Y³eë (®e) (Jeë) (veceë) melkeÀjCeced¤26¤
DevJe³eë-ns jepeÒepeeveeë! ³eLee Je³eb mesveeY³ees vecees Jeë mesveeefveY³ees vece½e jefLeY³ees vecees JeesçjLesY³ees
vece½e #eÊe=Y³ees vecees Jeë mebûenerle=Y³ees vece½e cenÓîees vecees JeesçYe&kesÀY³ees vece½e meleleb kegÀceex oë½e, leLewJe
³et³eceefHe kegÀ©le oÊe ®e¤26¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<ewë meJee&ved Ye=l³eeved melke=Àl³e megefMe#³eeVeeefovee JeOe&ef³elJee OecexCe jep³eb
Heeueveer³eced¤26¤
HeoeLe&ë-ns jepe Deewj Òepee kesÀ Heg©<ees! pewmes nce ueesie (mesveeY³eë) Me$egDeeW keÀes yeebOeves nejs mesveemLe
Heg©<eeW keÀe (veceë) melkeÀej keÀjles (®e) Deewj (Jeë) legce (mesveeefveY³eë) mesvee kesÀ vee³ekeÀ ÒeOeeve Heg©<eeW keÀes
(veceë) DeVe osles nQ (jefLeY³eë) ÒeMebefmele jLeeW Jeeues Heg©<eeW keÀe (veceë) melkeÀej (®e) Deewj (Jeë) legce
(DejLesY³eë) jLeeW mes He=LekedÀ Hewoue ®eueves JeeueeW keÀe (veceë) melkeÀej keÀjles nQ (#eÊe=Y³eë) #eef$e³e keÀer kHU ceW
Metê mes GlHeVe ngS JeCe&mebkeÀj kesÀ efue³es (veceë) DeVeeefo HeoeLe& osles (®e) Deewj (Jeë) legce (mebûenerle=Y³eë) De®ís
ÒekeÀej ³eg× keÀer meeceûeer keÀes ûenCe keÀjves nejeW keÀe (veceë) melkeÀej keÀjles nQ (cenÓîeë) efJeÐee Deewj DeJemLee mes
Je=× Hetpeveer³e ceneMe³eeW keÀes (veceë) De®íe HekeÀe³ee ngDee DeVeeefo HeoeLe& osles (®e) Deewj (Jeë) legce
(DeYe&kesÀY³eë) #egêeMe³e efMe#ee kesÀ ³eesi³e efJeÐeeefLe&³eeW keÀe (veceë) efvejvlej melkeÀej keÀjles nQ, Jewmes legce ueesie Yeer
efo³ee, efkeÀ³ee keÀjes¤26¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye Ye=l³eeW keÀes melkeÀej Deewj efMe#eeHetJe&keÀ DeVeeefo HeoeLeeX mes
GVeefle oskesÀ Oece& mes jep³e keÀe Heeueve keÀjW¤26¤
vecemle#eY³e Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=®íkeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efJeÜefÓë kesÀ melkeÀÊe&J³ee Fl³een¤
efJeÜeved ueesieeW keÀes efkeÀve keÀe melkeÀej keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFH1POHHä<HHV M/HNH¢H1MV<HäH-HHV1 YHFHHV1 YHFH1ÍNHJ¢XHHäXHV<HÍNH¢1FHH MV<HH-HHV1 YHFHHV1 YHFHHVä HIYHHH1RV<HäÍ
HegÉHIBSHáVä<HH-HHV1YHFHHV1YHFHäÍ0-H1HIYH<HHVäFHLH1HJ<HäH-HHV1YHFHäÍ
YHFHäÍaOHHä<H1)HIOH1OHHäÉ<HÍaMl/H1NH¢H1MV<H1)HIOHäM/HÉNH¢H1MV<HäÍaH1a-H1ÍaYHFHääÍaYHFHääÍaNHJ¢XHHäXHV<HÍaNH¢1FHH MVä<HÍa
H1a -H1ÍaYHFHäÍaYHFHäÍa HIYH1HH1RV<HäÍa HIYH1PHH1RV<Hä )HIOH HIYHÉPHH1RV<HäÍa+HJÉHIBSHáVä<HÍa H1a -H1ÍaYHFHäÍaYHFHäÍa 0-H1HIYH<H1 )HIOHä
MJeNefveÉ<HäÍaFHÉLH1HJ<H1)HIOHäFHÉLH1HJÉ<HäÍaH1a-H1ÍaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced (le#eY³eë) ³es le#CegJeefvle levetkegÀJe&efvle lesY³eë (jLekeÀejsY³eë) ³es jLeeved
efJeceeveeefo³eevemecetneved kegÀJe&efvle lesY³eë efMeefuHeY³eë (®e) (Jeë) (veceë) Jesleveeefooevesve melkeÀjCeced (veceë)
DeVeeefokeÀced (kegÀueeuesY³eë) ce=lmveeHee$eeefoj®ekesÀY³eë (keÀcee&jsY³eë) DeefmeYegMegC[erMeleIveîeeefoefvecee&le=Y³eë (®e)
(Jeë) (veceë) melkeÀjCeced (veceë) DeVeeefooeveced (efve<eeosY³eë) ³es JeveHeJe&leeefo<eg efleÿefvle lesY³eë (Hegef¡eÿsY³eë)
³es Hegef¡e<eg JeCex<eg Yee<eemeg Jee efleÿefvle lesY³eë (®e) (Jeë) (veceë) melkeÀjCeced (veceë) DeVeeefooeveced (éeefveY³eë)
³es Megvees ve³eefvle efMe#e³eefvle lesY³eë (ce=ie³egY³eë) ³e Deelcevees ce=ieeved keÀece³evles lesY³eë (®e) (Jeë) (veceë)
melkeÀjCeced¤27¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb jepeeo³ees Jemle#eY³ees vecees jLekeÀejsY³ees vece½e, Jeë kegÀueeuesY³ees veceë
keÀcee&jsY³ees vece½e, Jees efve<eeosY³ees veceë Hegef_peÿsY³ees vece½e, Jeë éeefveY³ees vecees ce=ie³egY³ees vece½e oÐeece kegÀ³ee&ce ®e
leLee ³et³eceefHe oÊe kegÀ©le ®e¤27¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜebmees ³es HeoeLe&efJeÐe³eeçHetJee&efCe efMeuHeke=Àl³eeefve meeOveg³egmleeved Heeefjleese<f ekeÀoevesve melkegÀ³eg&ë~
³es éeeefoHeMegY³eesçVeeefooevesve HeefjHeeu³e megefMe#³eesHe³eespe³es³egmleeved megKeeefve ÒeeHe³es³egë¤27¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes jepee Deeefo nce ueesie (le#eY³eë) HeoeLeeX keÀes met#ceef¬eÀ³ee mes yeveeves nejs legce
keÀes (veceë) DeVe osles (®e) Deewj (jLekeÀejsY³eë) yengle mes efJeceeveeefo ³eeveeW keÀes yeveeves nejs (Jeë) legce ueesieeW keÀe
(veceë) HeefjÞeceeefo keÀe Oeve oskesÀ melkeÀej keÀjles nQ (kegÀueeuesY³eë) ÒeMebefmele ceÆer kesÀ Hee$e yeveeves JeeueeW keÀes
(veceë) DeVeeefo HeoeLe& osles (®e) Deewj (keÀcee&jsY³eë) Ke[die, yevotkeÀ Deewj leesHe Deeefo 0Hk yeveeves Jeeues (Jeë)
legce ueesieeW keÀe (veceë) melkeÀej keÀjles nQ (efve<eeosY³eë) Jeve Deewj HeJe&leeefo ceW jn keÀj ogä peerJeeW keÀes leeæ[vee osves
Jeeues legce keÀes (veceë) DeVeeefo osles (®e) Deewj (Hegef¡eÿsY³eë) éesleeefo JeCeeX Jee Yee<eeDeeW ceW ÒeJeerCe (Jeë) legcneje
(veceë) melkeÀej keÀjles nQ (éeefveY³eë) kegÀÊeeW keÀes efMe#ee keÀjves nejs (Jeë) legce keÀes (veceë) DeVeeefo osles (®e)
Deewj (ce=ie³egY³eë) DeHeves Deelcee mes Jeve kesÀ nefjCe Deeefo HeMegDeeW keÀes ®eenves Jeeues legce ueesieeW keÀe (veceë)
melkeÀej keÀjles nQ, Jewmes legce ueesie Yeer keÀjes¤27¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved ueesie pees HeoeLe&efJeÐee keÀes peeve kesÀ DeHetJe& keÀejeriejer³egkeÌle HeoeLeeX keÀes yeveeJeW, GvekeÀes
Heeefjleese<f ekeÀ Deeefo oskesÀ ÒemeVe keÀjW Deewj pees kegÀÊes Deeefo HeMegDeeW keÀes DeVeeefo mes j#ee keÀj leLee De®íer efMe#ee oskesÀ
GHe³eesie ceW ueeJeW, GvekeÀes megKe ÒeeHle keÀjeJeW¤27¤
veceë éeY³e Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ Dee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
ceveg<³ewë kesÀY³eë keÀLecegHekeÀejes ûee¿e Fl³een¤
ceveg<³e ueesie efkeÀve mes kewÀmee GHekeÀej uesJeW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFH1ÍËH<H1ÍËH+HäHIOH<HH-HHV1 YHFHHV1 YHFHHVä <H1-HHHä H1ÌHHä H1 YHFHäÍ0H1-HH Hä H+H0HJÉ+HOHäHV H1
YHFHHV1YHHUXHäÝHHU-HHHHHI0HHIOH1NH¢&àHäHH
YHFHäÍaËH<H1)HIOH1ËHÉ<HäÍaËH+HäHIOH<H1)HIOH1ËH+HäHIOHÉ<HÍaH1a-H1ÍaYHFHäÍaYHFHäÍa<H1-HHHäaH1a1ÌHHäaH1a YHFHäÍa
0H1-HH HäaH1a+H10HJÉ+HOHäH1 )HIOHä +H0egÉÉ+HOHäHVaH1aYHFHäÍaYHHUXHäÝHHU-HH1HVHIOH1 YHHUXHäÉÝHHU-HHHaH1aHI0H1HIOH1NH¢&àH1HVHIOHä HI0HHIOH1ÉNH¢&àHäHa
®eN¤28¤
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced (éeY³eë) kegÀkeÌkegÀjsY³eë (éeHeefleY³eë) Megveeb HeeuekesÀY³eë (®e) (Jeë) (veceë)
DeVeb melkeÀjCeb ®e (veceë) melkeÀjCeced (YeJee³e) ³eë MegYeiegCeeefo<eg YeJeefle lemcew (®e) (©êe³e) ogäeveeb jesokeÀe³e
(®e) (veceë) DeVeeefokeÀced (MeJee&³e) efnbmekeÀe³e (®e) (HeMegHele³es) ieJeeefoHeMegHeeuekeÀe³e (®e) (veceë) DeVeced
(veerueûeerJee³e) veerueë MeesYevees JeCeex ûeerJee³eeb ³em³e lemcew (®e) (efMeeflekeÀCþe³e) efMeeflemleer#CeerYetleë ke=À<Cees Jee
keÀCþes ³em³e lemcew (®e)¤28¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb Hejer#ekeÀeë éeY³ees vecees Jeë éeHeefleY³ees vece½e, YeJee³e vece½e ©êe³e
vece½e MeJee&³e vece½e veceM®e HeMegHele³es veerueûeerJee³e vece½e efMeeflekeÀCþe³e vece½e oÐeece kegÀ³ee&ce leLee ³et³eceefHe oÊe
kegÀ©le ®e¤28¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë éeeefoHeMetveVeeefooevesve Je×&ef³elJee lew©HekeÀejes ûee¿eë~ HeMegHeeuekeÀeoerveeb melkeÀej½e
keÀe³e&ë¤28¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce Hejer#ekeÀ ueesie (éeY³eë) kegÀÊeeW keÀes (veceë) DeVe osJeW (®e) Deewj (Jeë)
legce (éeHeefleY³eë) kegÀÊeeW keÀes Heeueves keeueeW keÀes (veceë) DeVe osJeW leLee melkeÀej keÀjW (®e) leLee (YeJee³e) pees
MegYeiegCeeW ceW Òeefme× nes Gme peve keÀe (veceë) melkeÀej (®e) Deewj (©êe³e) ogäeW keÀes ©ueeves nejs Jeerj keÀe melkeÀej
(®e) leLee (MeJee&³e) ogäeW keÀes ceejves JeeueeW keÀes (veceë) DeVeeefo osles (®e) Deewj (HeMegHele³es) ieew Deeefo HeMegDeeW
kesÀ HeeuekeÀ keÀes DeVe (®e) Deewj (veerueûeerJee³e) megvoj JeCe& Jeeues keÀCþ mes ³egkeÌle (®e) Deewj (efMeeflekeÀCþe³e)
leer#Ce Jee keÀeues keÀCþ Jeeues keÀes (veceë) DeVe osles Deewj melkeÀej keÀjles nQ Jewmes legce Yeer efo³ee, efkeÀ³ee
keÀjes¤28¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ kegÀÊes Deeefo HeMegDeeW keÀes DeVeeefo mes yeæ{e kesÀ Gvemes GHekeÀej uesJeW Deewj
HeMegDeeW kesÀ j#ekeÀeW keÀe melkeÀej Yeer keÀjW¤28¤
veceë keÀHeefo&ves Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êes osJelee~ Yegefjieeflepeieleerívoë~ efve<eeoë mJejë¤
ie=nmLewë kesÀ melkeÀÊe&J³ee Fl³eg®³eles¤
ie=nmLe ueesieeW keÀes efkeÀvekeÀe melkeÀej keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFHäÍNH¢+H1HIR YHVä H1 -HJ+OHNHV¢0HHHH1 YHFHäÍPHQÓHH1HHHä H0H1OH2HäY-HYHV H1 YHFHHVä HILHHIM0H1HHHä H
HI0HHI+HHI-H1ÆHHäH1YHFHHVäFHHU1^JÆäFHHH1HVHJäFHOHVH
YHFHäÍaNH¢1+H1HIR YHVäaH1a-HJ+OHNHV¢0HH1HVHIOH1 -HJ+OHÉNHV¢0HHHaH1aYHFHäÍaPH1QÓ1 HH1HHHVHIOHä PHQÓH1É'H1HHHäaH1a0H1OH2HäY-HYH1
)HIOHä 0H1OHÉ2HäY-HYHVaH1aYHFHäÍaHILH1HIM10H1HHHVHIOHä HILHHIMÉ0H1HHHäaH1aHI0H1HI+H1HI-H1ÆHHVHIOHä HI0HHI+HÉHI-H1ÆHHäaH1aYHFHäÍaFHHU1^JÆäFHHHa
FHHU1^JPOHäFHH1HVHIOHäFHHU1^JÍÉOHäFHHHaH1a)HJäFHOH1)OHHUHJäÉFHOHVaH1
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced (keÀHeefo&ves) peefìuee³e ye´ïe®eeefjCes (®e) (J³egHlekesÀMee³e)
efJeMes<ele³eesHleeMíseof leeë kesÀMee ³esve lemcew mebv³eeefmeves (®e) mebv³eemeefce®íJes Jee (veceë) melkeÀjCeced (menñee#ee³e)
menñes<JemebK³eeles<eg MeekefJe<e³eeefo<Jeef#eCeer ³em³e lemcew efJeog<es yeéïeCee³e (®e) (MeleOevJeves)
OevegefJe&ÐeeÐemebK³e0HkefJeÐeeefMe#ekeÀe³e (®e) (veceë) melkeÀjCeced (efieefjMe³ee³e) ³ees efieefj<eg HeJe&les<eg efÞeleë meved
Mesles lemcew JeeveÒemLee³e (®e) (efMeefHeefJeäe³e) efMeefHe<eg HeMeg<eg HeeuekeÀlJesve efJeäe³e ÒeefJeäe³e JewM³eÒeYe=le³es (®e)
Metêe³e (veceë) melkeÀjCeced (ceer{gäcee³e) DeefleMe³esve Je=#eesÐeeve#es$eeefomes®ekeÀe³e ke=À<eerJeueeÐee³e (®e) (F<egceles)
ÒeMemlee F<eJees yeeCee efJeÐevles ³em³e lemcew Jeerje³e (®e) Ye=l³eJeiee&³e¤29¤
DevJe³eë-ie=nmLee ceveg<³ee veceë keÀHeefo&ves ®e, J³egHlekesÀMee³e ®e veceë, menñee#ee³e ®e MeleOevJeves ®e vecees,
efieefjMe³ee³e ®e efMeefHeefJeäe³e ®e vecees, ceer{gäcee³e ®es<egceles ®e kegÀ³eg&ë ÒeoÐeg½e¤29¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLewye´&ïe®eeefjÒeYe=leerved melke=Àl³e efJeÐeeoeveb keÀÊe&J³eb keÀejef³eleJ³eb ®e leLee mebv³eem³eeoerved
mebHetp³e efJeefMeäefJe%eeveb ûee¿eced¤29¤
HeoeLe&ë-ie=nmLe ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ (keÀHeefo&ves) peìeOeejer ye´ïe®eejer (®e) Deewj (J³egHlekesÀMee³e)
mecemle kesÀMe cegb[eves nejs mebv³eemeer (®e) Deewj mebv³eeme ®eenles ngS keÀes (veceë) DeVe osJeW (®e) leLee
(menñee#ee³e) DemebK³e Meek kesÀ efJe<e³eeefo keÀes osKeves Jeeues efJeÜeved yeéïeCe keÀe (®e) Deewj (MeleOevJeves) Oeveg<ed
Deeefo DemebK³e 0Hk eqJeÐeeDeeW kesÀ efMe#ekeÀ #eef$e³e keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW (efieefjMe³ee³e) HeJe&leesb kesÀ DeeÞe³e mes
meesves nejs JeeveÒemLe keÀe (®e) Deewj (efMeefHeefJeäe³e) HeMegDeeW kesÀ HeeuekeÀ JewM³e Deeefo (®e) Deewj Metê keÀe (veceë)
melkeÀej keÀjW (ceer{gäcee³e) Je=#e, yeieer®ee Deewj Kesle Deeefo keÀes De®ís ÒekeÀej meeR®eves Jeeues efkeÀmeeve ueesieeW (®e)
Deewj ceeueer Deeefo keÀes (F<egceles) ÒeMebefmele yeeCeeW Jeeues Jeerj Heg©<e keÀes (®e) Yeer (veceë) DeVeeefo osJeW Deewj
melkeÀej keÀjW¤29¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLeeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ ye´ïe®eejer Deeefo keÀes melkeÀejHetJe&keÀ efJeÐeeoeve keÀjW Deewj keÀjeJeW leLee
mebv³eemeer Deeefo keÀer mesJee keÀjkesÀ efJeMes<e efJe%eeve keÀe ûenCe efkeÀ³ee keÀjW¤29¤
vecees ÛmJee³esl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
YHFHHVä ½1P-HHHä H -HHFH1YHHHä H1 YHFHHVä \HQ1OHV H1 -HHHD{HPHV H1 YHFHHVä -HÉ¹HHä H PH1-H2HVä H1
veceesçûeîeHäHH´H/H1FHHHäH
YHFHäÍa½1P-HHHäaH1a-HH1FH1YHHHäaH1aYHFHäÍa\HÉQ1OHVaH1a-HHHD{HPHVaH1aYHFHäÍa-HÉ¹HHäaH1aPH1-H2H1 )HIOHä PH1É-H2HVäa
H1aYHFHäÍa'HÝHÐHHäHaH1a´H1/H1FHHHäaH1
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced (ÛmJee³e) yeeuekeÀe³e (®e) (Jeecevee³e) Jeeceb ÒeMemleb efJe%eeveb efJeÐeles ³em³e
lemcew~ Jeece Fefle ÒeMem³eveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03~8) De$e HeeceeefolJeeVeë¤ (Deäe05~2~100) (®e)
(veceë) melkeÀjCeced (ye=nles) cenles (®e) (Je<eea³emes) DeefleMe³esve efJeÐeeJe=×e³e (®e) (veceë) melkeÀjCeced
(Je=×e³e) Je³eesçefOekeÀe³e (®e) (meJe=Oes) ³eë meceevewë men JeOe&les lemcew (®e) meJe&efce$ee³e (veceë) melkeÀjCeced
(Deûeîee³e) Deûes YeJee³e melkeÀce&meg Hegjëmeje³e (®e) (ÒeLecee³e) ÒeK³eelee³e (®e)¤30¤
DevJe³eë-³es ie=nmLee ceveg<³ee ÛmJee³e ®e Jeecevee³e ®e vecees ye=nles ®e Je<eea³emes ®e vecees Je=×e³e ®e meJe=Oes
®e veceesçûeîee³e ®e ÒeLecee³e vece½e ooefle kegÀJe&efvle ®e les megefKevees YeJeefvle¤30¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLewce&veg<³ewjVeeefovee yeeuekeÀeoerved melke=Àl³e meodJ³eJenej GVes³eë¤30¤
HeoeLe&ë-pees ie=nmLe ueesie (ÛmJee³e) yeeuekeÀ (®e) Deewj (Jeecevee³e) ÒeMebefmele %eeveer (®e) leLee ceO³ece
efJeÜeved keÀes (veceë) DeVe osles nQ (ye=nles) yeæ[s (®e) Deewj (Je<eea³emes) efJeÐee ceW DeefleJe=× (®e) leLee efJeÐeeLeea keÀe
(veceë) melkeÀej (Je=×e³e) DeJemLee ceW DeefOekeÀ (®e) Deewj (meJe=Oes) DeHeves meceeveeW kesÀ meeLe yeæ{ves Jeeues (®e)
leLee meye kesÀ efce$e keÀe (veceë) melkeÀej (®e) Deewj (Deûeîee³e) melkeÀce& keÀjves ceW meye mes Heefnues GÐele nesves Jeeues
(®e) leLee (ÒeLecee³e) Òeefme× Heg©<e keÀe (veceë) melkeÀej keÀjles nQ¤30¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLe ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ DeVeeefo HeoeLeeX mes yeeuekeÀ Deeefo keÀe melkeÀej keÀjkesÀ De®ís
J³eJenej keÀer GVeefle keÀjW¤30¤
vece DeeMeJe Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ mJeje[e<eea He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLeesÐeesieë keÀLeb keÀe³e& Fl³egHeefoM³eles¤

Deye GÐeesie kewÀmes keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFHäÉ'HH10H-HVä HHHISH1MHHä H1 YHFH1Í 0HHU,HîeHäH H1 0HHU<HHäH H1 YHFH1É7FHH {H HH-HP-H1YHHnH H1
YHFHHVäYHHRV1HHHäH1¾HU+HHäHH
YHFHäÍa 'HH10H-HVäa H1a 'H1HISH1MHHäa H1a YHFHäÍa 0HHU,HÐHHäHa H1a 0HHU<HHäHa H1a YHFHäÍa 7FHH {Ha H1a
'H1-H1P-H1YHHnHVOHä-HÉP-H1YHHnHaH1aYHFHäÍaYHH1RV1HHHäaH1a¾HU+HHäHaH1
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeeefokeÀced (DeeMeJes) Jee³egefjJeeOJeeveb J³eeHlee³eeéee³e (®e) (Deefpeje³e) DeéeJeejb
Òe#esH$es (®e) (veceë) DeVeced (MeerIe´îee³e) MeerIeíeleew meeOeJes (®e) (MeerY³ee³e) MeerYes<eg ef#eÒekeÀeefj<eg YeJee³e~
MeerYeefceefle ef#eÒeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02~15) (®e) (veceë) DeVeced (Tc³ee&³e) Tefce&<eg peuelej*dies<eg YeJee³e
Jee³egefjJe JeÊe&ceevee³e (®e) (DeJemJev³ee³e) DeJee&®eerves<eg mJeves<eg YeJee³e (®e) (veceë) DeVeced (veeos³ee³e) veÐeeb
YeJee³e (®e) (ÜerH³ee³e) ÜerHes<eg efÜie&lepeues<eg osMes<eg YeJee³e (®e)¤31¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eefo ³et³eceeMeJes ®eeefpeje³e ®e veceë MeerIe´îee³e MeerY³ee³e ®e vece½eesc³ee&³e
®eeJemJev³ee³e ®e vecees veeos³ee³e ®e ÜerH³ee³e ®e vecees oÊe leefn& YeJevleesçefKeueevevoeved ÒeeHvegle¤31¤
YeeJeeLe&ë-³es ef¬eÀ³eekeÀewMeuesve jef®elewefJe&ceeveeefo³eevewjéeeefoefYe½e MeerIe´b ieeflecevleë meefvle, les kebÀ kebÀ ÜerHeb osMeb
JeeçielJee jep³ee³e Oeveb ®e veeHvegJeefvle? efkeÀvleg meJe&$e ielJee meJe&ceeHvegJeefvle¤31¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees legce ueesie (DeeMeJes) Jee³eg kesÀ legu³e ceeie& ceW MeerIeíeeceer (®e) Deewj (Deefpeje³e)
DemeJeejeW keÀes HeWÀkeÀves Jeeues Iees[æ s (®e) leLee neLeer Deeefo keÀes (veceë) DeVe (MeerIe´îee³e) MeerIe´ ®eueves ceW GÊece
(®e) Deewj (MeerY³ee³e) MeerIe´lee keÀjves nejeW ceW Òeefme× (®e) leLee ceO³emLe peve keÀes (veceë) DeVe (Tc³ee&³e)
peue-lejbiees ceW Jee³eg kesÀ meceeve JeÊe&ceeve (®e) Deewj (DeJemJev³ee³e) DevegÊece MeyoeW ceW Òeefme× nesves Jeeues kesÀ
efue³es (®e) leLee otj mes megveves nejs keÀes (veceë) DeVe (veeos³ee³e) veoer ceW jnves (®e) Deewj (ÜerH³ee³e) peue kesÀ
yeer®e ìeHet ceW jnves (®e) leLee GvekesÀ mecyeefvOe³eeW keÀes (veceë) DeVe osles jnes lees DeeHe ueesieeW keÀes mecHetCe& Deevevo
ÒeeHle neW¤31¤
YeeJeeLe&ë-pees ef¬eÀ³eekeÀewMeue mes yevee³es efJeceeveeefo ³eeveeW Deewj Ieesæ[eW mes MeerIe´ ®eueles nQ, Jes efkeÀme-efkeÀme
ÜerHe Jee osMe keÀes ve peekesÀ jep³e kesÀ efue³es Oeve keÀes veneR ÒeeHle nesles? efkeÀvleg meJe&$e pee Dee kesÀ meye keÀes ÒeeHle nesles
nQ¤31¤
vecees p³esÿe³esl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³eeë HejmHejb keÀLeb melke=Àlee YeJes³egefjl³een¤
ceveg<³e ueesie HejmHej kewÀmes melkeÀej keÀjves Jeeues neW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFHHVä SHV1áHHä HNH¢HIYH1áHHä H1 YHFHäÍ+HW-H 1SHHHä HH+HMlSHHHä H1 YHFHHVä FH2H1FHHHä HH+HLH1X<HHHä H1
YHFHHVäSH,H1YHHnHH\egÉ2YHHnHH
YHFHäÍa SHV1áHHäa H1a NH¢1HIYH1áHHäa H1a YHFHäÍa +HWÉ-H 1SHHHVHIOHä +HW-H 1ÉSHHHäa H1a 'H1+H1MlSHHHVOHä+HMlÉSHHHäa H1a YHFHäÍa
FH12H1FHHHäaH1a'H1+H1LH1X<HHHVOHä+HÉLH1X<HHHäaH1aYHFHäÍaSH1,H1YHHnHaH1a\HJÉ2YHHn³e~ ®eN¤32¤
HeoeLe&ë-(veceë) melkeÀjCeceVeb Jee (p³esÿe³e) DeefleMe³esve Je=×e³e (®e) (keÀefveÿe³e) DeefleMe³esve
yeeuekeÀe³e (®e) (veceë) melkeÀjCeceVeb Jee (HetJe&pee³e) HetJe¥ peelee³e p³esÿe³e Yeé$es yeéïeCee³e Jee (®e)
(DeHejpee³e) DeHejs peelee³e p³esÿevegpee³eevl³epee³e Jee (®e) (veceë) melkeÀejeefokeÀced (ceO³ecee³e) ceO³es YeJee³e
yevOeJes #eef$e³ee³e JewM³ee³e Jee (®e) (DeHeieuYee³e) DeHeieleb otjerke=Àleb ieuYeb Oeeäîe¥ ³esve lemcew (®e) (veceë)
melkeÀjCeced (peIev³ee³e) peIeves veer®ekeÀce&efCe YeJee³e Metêe³e cues®íe³e Jee (®e) (yegOv³ee³e) yegOves
peueyevOevesçvleefj#es YeJee³e cesIee³esJe JeÊe&ceevee³e oe$es (®e)¤32¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb p³esÿe³e ®e keÀefveÿe³e ®e veceë HetJe&pee³e ®eeHejpee³e ®e vecees ceO³ecee³e
®eeHeieuYee³e ®e vecees peIev³ee³e ®e yegOv³ee³e ®e vecees oÊe¤32¤
YeeJeeLe&ë-melkeÀejs keÀÊe&J³e vecemle Fefle JeekeÌ³ees÷ejCesve keÀefveÿwp³exÿe p³esÿëw keÀefveÿe veer®ew©Êecee
GÊecewveea®eeë #eef$e³eeÐewyeé&ïeCee yeéïeCeeÐewë #eef$e³eeÐee½e meleleb melkeÀÊe&J³eeë~ SlesvewJe JesoeskeÌleÒeceeCesve efMeäe®eejs
meJe&$e meJezjsleÜekeÌ³eb mecÒe³eesp³eev³eesv³es<eeb melkeÀjCeeled ÒemeVewYe&efJeleJ³eced¤32¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (p³esÿe³e) Del³evle Je=×eW (®e) Deewj (keÀefveÿe³e) Deefle yeeuekeÀeW keÀes
(veceë) melkeÀej Deewj DeVe (®e) leLee (HetJe&pee³e) p³esÿYeélee Jee yeéïeCe (®e) Deewj (DeHejpee³e) íesìs YeeF& Jee
veer®e keÀe (®e) Yeer (veceë) melkeÀej Jee DeVe (ceO³ecee³e) yevOeg, #eef$e³e Jee JewM³e (®e) Deewj (DeHeieuYee³e)
{erþHeve íes[ æ s ngS mejue mJeYeeJe Jeeues (®e) Fve meye keÀe (veceë) melkeÀej Deeefo (®e) Deewj (peIev³ee³e)
veer®ekeÀce&keÀÊee& Metê Jee cues®í (®e) leLee (yegOv³ee³e) Devleefj#e ceW ngS cesIe kesÀ legu³e JeÊe&ceeve oelee Heg©<e keÀe
(veceë) DeVeeefo mes melkeÀej keÀjes¤32¤
YeeJeeLe&ë-HejmHej efceueles mece³e melkeÀej keÀjvee nes leye (vecemles) Fme JeekeÌ³e keÀe G÷ejCe keÀjkesÀ íesìs
yeæ[eW, yeæ[s íesìeW, veer®e GÊeceeW, GÊece veer®eeW Deewj #eef$e³eeefo yeéïeCeeW Jee yeéïeCeeefo #eef$e³eeefokeÀeW keÀe ef vejvlej
melkeÀej keÀjW~ meye ueesie Fmeer JesoeskeÌle ÒeceeCe mes meJe&$e efMeäe®eej ceW Fmeer JeekeÌ³e keÀe Òe³eesie keÀjkesÀ HejmHej
SkeÀ-otmejs keÀe melkeÀej keÀjves mes ÒemeVe nesJeW¤32¤
veceë meesY³ee³esl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
vecH1ÍPHHV<HHäHH´HHIOHPH1HH nHH1YHFHHV1HHFHHäHH1HVFHHäHH1YHFH1Í0XHHVNH®HHäHHH-HPHH1YHHnH
H1YHFHäÉ*-H 1HH nHH1.HXHHäHH
YHFHäÍaPHHV<HHäHaH1a´H1HIOHPH1HH nHVHIOHä´HHIOHÉPH1HH nHaH1aYHFHäÍaHHFHHäHaH1aHVFHHäHaH1aYHFHäÍa¯XHHVNH®HHäHaH1a
'H1-H1PHH1YHHnHVOHä-HÉPHH1YHHnHaH1aYHFHäÍa*1-H 1HH nHaH1a.HXHHäHaH1
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced (meesY³ee³e) meesYes<Jewée³³e&³egkeÌles<eg YeJee³e (®e) (Òeefleme³ee&³e) ³es Òeleerles Oecex
mejefvle les<eg YeJee³e (®e) (veceë) melkeÀjCeced (³eec³ee³e) ³ees ³eces<eg v³ee³ekeÀeefj<eg meeOegmlemcew, De$e Dev³es<eeceefHe
¢M³eles #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (®e) (#esc³ee³e) #esces<eg j#ekesÀ<eg meeOegmlemcew (®e) (veceë) melkeÀjCeced
(ÍueeskeÌ³ee³e) ÍueeskesÀ JesoJeeC³eeb meeOeJes, MueeskeÀ Fefle Jee*dveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~11) (®e)
(DeJemeev³ee³e) DeJemeeveJ³eJenejs meeOeJes (®e) (veceë) melkeÀjCeced (GJe&³ee&³e) GªCeeb cenleece³ee&³e mJeeefceves
(®e) (Keu³ee³e) Keues meb®e³eeefOekeÀjCes meeOeJes (®e)¤33¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! meesY³ee³e ®e Òeefleme³ee&³e ®e vecees ³eec³ee³e ®e #esc³ee³e ®e veceë ÍueeskeÌ³ee³e
®eeJemeev³ee³e ®e vece GJe&³ee&³e ®e Keu³ee³e ®e veceë Òe³eesp³e oÊJee ®ewleeved YeJevle Deevevo³evleg¤33¤
YeeJeeLe&ë-De$eeveskewÀ½ekeÀejwjv³esH³egHe³eeseif eveesçLee&ë mebûee¿eeë melkeÀÊe&J³ee½e~ ÒepeemLewv³ee&³eeOeerMeeoerveeb
v³ee³eeOeerMeeÐewë ÒepeemLeeveeb ®e melkeÀejë Hel³eeÐewYee&³³ee&Ðee Yee³³ee&Ðewë Hel³eeo³e½e Òemeeoveer³eeë¤33¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (meesY³ee³e) Ssée³e&³egkeÌleeW ceW Òeefme× (®e) Deewj (Òeefleme³ee&³e) Oecee&lceeDeeW ceW
GlHeVe ngS (®e) leLee Oeveer Oecee&lceeDeeW keÀes (veceë) DeVe os (³eec³ee³e) v³ee³ekeÀeefj³eeW ceW GÊece (®e) Deewj
(#esc³ee³e) j#ee keÀjves JeeueeW ceW ®elegj (®e) Deewj v³ee³eeOeerMeeefo keÀes (veceë) DeVe os Deewj (ÍueeskeÌ³ee³e)
JesoJeeCeer ceW ÒeJeerCe (®e) Deewj (DeJemeev³ee³e) keÀe³e&meceeefHleJ³eJenej ceW kegÀMeue (®e) leLee DeejcYe keÀjves ceW
GÊece Heg©<e keÀe (veceë) melkeÀej (GJe&³ee&³e) ceneved Heg©<eeW kesÀ mJeeceer (®e) Deewj (Keu³ee³e) De®ís DeVeeefo
HeoeLeeX kesÀ meáe³e keÀjves ceW ÒeJeerCe (®e) Deewj J³e³e keÀjves ceW efJe®e#eCe Heg©<e keÀe (veceë) melkeÀej keÀjkesÀ Fve meye
keÀes DeeHe ueesie Deeveefvo keÀjes¤33¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW DeveskeÀ ®ekeÀejeW mes Deewj Yeer GHe³eesieer DeLe& uesvee Deewj melkeÀej keÀjvee ®eeefn³es~
ÒepeemLe Heg©<e v³ee³eeOeerMeeW, v³ee³eeOeerMe ÒepeemLeeW keÀe melkeÀej, Heefle Deeefo kHU Deeefo keÀer Deewj kHU Deeefo Heefle
Deeefo Heg©<eeW keÀer ÒemeVelee keÀjW¤33¤
vecees Jev³ee³esl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ ©êe osJeleeë~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
jepeHeg©<ewë keÀLeb YeefJeleJ³eefcel³een¤
jepeHeg©<eeW keÀes kewÀmee nesvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFHHV1 -HYHHäHH1 NH¢HHäHH1 YHFHäÍÀH1-HHHä H´HHIOHÀH1-HHHä H1 YHFHäÉ'HH10HJHVä&HHHHH10HJMä/HHHH1

YHFH1Í0HWMHäHHH-H<HV1HIRYHVäH
YHFHäÍa -HYHHäHa H1a NH¢HHäHa H1a YHFHäÍa ÀH1-HHHäa H1a ´H1HIOH1ÀH1-HHHVHIOHä ´HHIOHÉÀH1-HHHäa H1a YHFHäÍa 'HH10HJHVä&HHHa
DeeNMeJPHVäYHH1HVOHH10HJÉPHVYHHäHaH1a'HH10HJMä/HH1HVOHH10HJÉMä/HHHaH1aYHFHäÍa0HWMHäHaH1a'H1-H1<HV1HIRYH1)OHä-HÉ<HV1HIRYHVäaH1
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced (Jev³ee³e) Jeves pe²ues YeJee³e (®e) (keÀ#³ee³e) keÀ#eemeg YeJee³e (®e) (veceë)
melkeÀjCeced (ÞeJee³e) Þees$es ÞeJeCensleJes Jee (®e) (ÒeefleÞeJee³e) ³eë ÒeefleÍe=Ceesefle Òeeflepeeveerles lemcew (®e) (veceë)
DeVeoeveced (DeeMeg<esCee³e) DeeMeg MeerIeíeeefceveer mesvee ³em³e lemcew (®e) (DeeMegjLee³e) DeeMeg MeerIeíeeefcevees jLee
³eeveeefve ³em³e lemcew (®e) (veceë) melkeÀejced (Metje³e) Me$etCeeb efnbmekeÀe³e (®e) (DeJeYesefoves) Me$etveJeYesÊegb
efJeoejef³elegb Meeruee³e (®e)¤34¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³es Jev³ee³e ®e keÀ#³ee³e ®e veceë ÞeJee³e ®e ÒeefleÞeJee³e ®e vece DeeMeg<esCee³e
®eeMegjLee³e ®e veceë Metje³e ®eeJeYeseof ves ®e veceë ÒeoÐegë kegÀ³eg&mles meJe&$e efJepeef³evees YeJevleg¤34¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<ewë JevekeÀ#eemLeeO³es$eO³eeHekeÀyeefueÿmesveeletCe&ieeefce³eevemLeJeerjotleeveVeOeveeefovee
melkeÀejsCe Òeeslmee¿e meoe efJepeef³eefYeYe&efJeleJ³eced¤34¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees ueesie (Jev³ee³e) pe²ue ceW jnves (®e) Deewj (keÀ#³ee³e) Jeve kesÀ meceerHe
keÀ#eeDeeW ceW (®e) leLee iegHeÀe Deeefo ceW jnves JeeueeW keÀes (veceë) DeVe osJeW (ÞeJee³e) megveves Jee megveeves kesÀ nsleg
(®e) Deewj (ÒeefleÞeJee³e) Òeefle%ee keÀjves (®e) leLee Òeefle%ee keÀes Hetjer keÀjves nejs keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW
(DeeMeg<esCee³e) MeerIeíeeefceveer mesvee Jeeues (®e) Deewj (DeeMegjLee³e) MeerIe´ ®eueves nejs jLeeW kesÀ mJeeceer (®e) leLee
meejefLe Deeefo keÀes (veceë) DeVe osJeW (Metje³e) Me$egDeeW keÀes ceejves (®e) Deewj (DeJeYesefoves) Me$egDeeW keÀes efíVe-
efYeVe keÀjves Jeeues (®e) leLee otleeefo keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW, Gve keÀe meJe&$e efJepe³e nesJes¤34¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Jeve leLee keÀ#eeDeeW ceW jnves Jeeues DeO³eslee Deewj DeO³eeHekeÀeW,
yeefueÿ mesveeDeeW, MeerIe´ ®eueves nejs ³eeveeW ceW yewþves Jeeues JeerjeW Deewj otleeW keÀes DeVe, Oeveeefo mes melkeÀejHet Je&keÀ
Glmeen oskesÀ meoe efJepe³e keÀes ÒeeHle neW¤34¤
vecees efyeefuceve Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HHV¹n&HHEMHHNH¢/HENH¢HH[OHHQ
³ees×eDeeW keÀer j#ee kewÀmes keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
vecHHVä HI\H1HIXFHYHVä H1 NH¢-H1HIHYHVä H1 YHFHHVä -H1HIFH &HVä H-H1HI/HYHVä H1 YHFHäÍÀHJÉOHHHä HÀHJOHPHV1YHHHä H1
YHFHHVäRJYRJÉ<HHnHHHQYH1YHHnHH
YHFHäÍa HI\H1HIXFHYHVäa H1a NH¢1-H1HIHYHVäa H1a YHFHäÍa -H1HIFH &HVäa H1a -H11HI/HYHVäa H1a YHFHäÍa ÀHJÉOHHHäa H1a ÀHJÉOH1PHV1YHHHVHIOHä
ÀHJOHÉPHV1YHHHäaH1aYHFHäÍaRJÉvogÉ<HHnHaH1a'HH1Q1YH1YHHnHVOHHÉQYH1YHHnHaH1
HeoeLe&ë-(veceë) melkeÀjCeced (efyeefuceves) ÒeMemleb efyeuceb OeejCeb Jee efJeÐeles ³em³e lemcew (®e) (keÀJeef®eves)
mecye×b keÀJe®eb Mejerjj#eemeeOeveb efJeÐeles ³em³e lemcew (®e) (veceë) DeVeeefooeveced (Jeefce&Ces) yentefve Jecee&efCe
Mejerjj#eemeeOeveeefve efJeÐevles ³em³e lemcew (®e) (JeªefLeves) ÒeMemleeefve JeªLeeefve ie=neefCe efJeÐevles ³em³e lemcew~
JeªLeefceefle ie=nveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03~4) (®e) (veceë) melkeÀjCeced (Þeglee³e) ³eë MegYeiegCes<eg Þet³eles lemcew
(®e) (Þeglemesvee³e) Þeglee ÒeK³eelee mesvee ³em³e lemcew (®e) (veceë) melkeÀjCeced (ogvogY³ee³e) ogvogefYe<eg Jeeefo$es<eg
meeOeJes (®e) (Deenvev³ee³e) Jeerjjmee³e Jeeefo$eJeeoves<eg meeOeJes (®e)¤35¤
DevJe³eë-ns jepeÒepeepeveeO³e#eeë! YeJevlees efyeefuceves ®e keÀJeef®eves ®e vecees Jeefce&Ces ®e JeªefLeves ®e veceë
Þeglee³e ®e Þeglemesvee³e ®e vecees ogvogY³ee³e ®eenvev³ee³e ®e veceë kegÀ³eg&o&Ðeg³e&lees ³eg<ceekebÀ Hejepe³eë keÀoeefHe ve
m³eeled¤35¤
YeeJeeLe&ë-jepeÒepeepevew³eex×+Ceeb meJe&lees j#ee, meJe&leë megKeÒeoeefve ie=neefCe, Yeesp³eHes³eeefve Jemletefve,
ÒeMebefmelepeveeveeb me²esçl³egÊeceeefve Jeeefo$eeefCe ®e oÊJee mJeeYeeräeefve meeOeveer³eeefve¤35¤
HeoeLe&ë-ns jepeved Deewj Òepee kesÀ DeO³e#e Heg©<ees! DeeHe ueesie (efyeefuceves) ÒeMebefmele OeejCe Jee Hees<eCe
keÀjves (®e) Deewj (keÀJeef®eves) Mejerj kesÀ j#ekeÀ keÀJe®e keÀes OeejCe keÀjves (®e) leLee Gve kesÀ mene³ekeÀeefj³eeW keÀe
(veceë) melkeÀej keÀjW (Jeefce&Ces) Mejerjj#ee kesÀ yengle meeOeveeW mes ³egkeÌle (®e) Deewj (JeªefLeves) ÒeMebefmele IejeW Jeeues
(®e) leLee Iej Deeefo kesÀ j#ekeÀeW keÀes (veceë) DeVeeefo osJeW (Þeglee³e) MegYe iegCeeW ceW ÒeK³eele (®e) Deewj
(Þeglemesvee³e) ÒeK³eele mesvee Jeeues (®e) leLee mesveeDeeW keÀe (veceë) melkeÀej (®e) Deewj (ogvogY³ee³e) yeepes yepeeves
ceW ®elegj yepevlejer (®e) leLee (Deenvev³ee³e) JeerjeW keÀes ³eg× ceW Glmeen yeæ{ves kesÀ yeepes yepeeves ceW kegÀMeue Heg ©<e
keÀe (veceë) melkeÀej keÀerepf e³es efpememes legcneje Hejepe³e keÀYeer ve nes¤35¤
YeeJeeLe&ë-jepee Deewj Òepee kesÀ Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ³ees×e ueesieeW keÀer meye ÒekeÀej j#ee, meye kesÀ
megKeoe³eer Iej, Keeves-Heerves kesÀ ³eesi³e HeoeLe&, ÒeMebefmele Heg©<eeW keÀe mebie Deewj Del³egÊece yeepes Deeefo os kesÀ DeHeves
DeYeerä keÀe³eeX keÀes efme× keÀjW¤35¤
vecees Oe=<CeJe Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
YHFHHVä 2HÉ&H-HVä H´HFHÉ0HHHä H1 YHFHHVä HIYHH1HI&HVä HVHJHI2H1FHOHVä H1 YHFHäPOHHU1&HVHä-HV HHHJÉHI2HYHVä H1 YHFHäÍ
mJee³egÉ2HHHäHPHJÉ2HY-HäYHVH
YHFHäÍa 2HÉ&H-HVäa H1a ´H1FHÉ0HHHVHIOHä ´HÉFHÉ0HHHäa H1a YHFHäÍa HIYH1H1HI&HVäa H1a )1HJÉHI2H1FHOH1 )OHHUäHJHI2H1ÉFHOHVäa H1a YHFHäÍa
OHHU1&HVHä-H1 )HIOHä OHHU1&HÉ)äH-HVa H1a 'HH1HJÉHI2HYHVäa H1a YHFHäÍa P-HH1HJÉ2HHHVHIOHä PHJÉ'HH1HJÉ2HHHäa H1a PHJÉ2HY-HäYH1 )HIOHä PHJÉ2HY-HäYHVa
®eN¤36¤
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeeefooeveced (Oe=<CeJes) ³ees Oe=<Ceeself e ¢{es efveYe&³ees YeJeefle lemcew (®e) (Òece=Mee³e)
Òeke=ÀäefJe®eejMeeruee³e (®e) ce=ogmJeYeeJepevee³e (veceë) melkeÀjCeced (efve<eef²Ces) yenJees efve<e²eë 0Hkmecetne
efJeÐevles ³em³e lemcew (®e) (F<egefOeceles) ÒeMemle0HkekkeÀesMee³e (®e) (veceë) melkeÀjCeced (leer#Ces<eJes)
leer#CeemleerJeé F<eJeesçk0HkeefCe ³em³e lemcew (®e) (Dee³egefOeves) ³es MeleIv³eeefoefYeë mecevleeod ³egO³evles les ÒeMemlee
efJeÐevles ³em³e lemcew (®e) (veceë) DeVeoeveced (mJee³egOee³e) MeesYeveeefve Dee³egOeeefve ³em³e lemcew (®e) (megOevJeves)
MeesYeveeefve OevJeeefve Oevetbef<e ³em³e lemcew (®e) les<eeb j#ekeÀe³e¤36¤
DevJe³eë-³es jepeÒepeepeveeO³e#ee Oe=<CeJes ®e Òece=Mee³e ®e vecees efve<eef²Ces ®es<egefOeceles ®e vecemleer#Ces<eJes
®ee³egefOeves ®e veceë mJee³egOee³e ®e megOevJeves ®e veceë ÒeoÐegë kegÀ³eg&½e les meoe efJepeef³evees YeJevleg¤36¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&eflkebÀef®elkeÀce& keÀe³³e¥ lelmegefJe®eejsCe ¢{eslmeensveself e, veefn MejerjlceyeuecevlejsCe
0HkÒenjCeb Me$egefJepe³e½e keÀÊeg¥ MekeÌ³eles, lemceeled meleleb mesvee Je×&veer³ee¤36¤
HeoeLe&ë-pees jepee Deewj Òepee kesÀ DeefOekeÀejer ueesie (Oe=<CeJes) ¢æ{ (®e) Deewj (Òece=Mee³e) GÊece
efJe®eejMeerue (®e) leLee keÀesceue mJeYeeJe Jeeues Heg©<e keÀes (veceë) DeVe osJeW (efve<eef²Ces) yengle 0HkeW Jeeues (®e)
Deewj (F<egefOeceles) ÒeMebefmele 0Hk, 'Hk Deewj keÀesMe Jeeues keÀe (®e) Yeer (veceë) melkeÀej Deewj (leer#Ces<eJes) leer#Ce
0Hk-'HkeW mes ³egkeÌle (®e) Deewj (Dee³egefOeves) De®ís ÒekeÀej leesHe Deeefo mes ueæ[ves Jeeues JeerjeW mes ³egkeÌle DeO³e#e
Heg©<e keÀe (®e) Yeer (veceë) melkeÀej keÀjW (mJee³egOee³e) megvoj Dee³egOeeW Jeeues (®e) Deewj (megOevJeves) De®ís
Oeveg<eeW mes ³egkeÌle (®e) leLee GvekesÀ j#ekeÀeW keÀes (veceë) DeVe osJeW, Jes meoe efJepe³e keÀes ÒeeHle nesJeW¤36¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees kegÀí keÀce& keÀjW mees De®ís ÒekeÀej efJe®eej Deewj ¢æ{ Glmeen mes
keÀjW, keÌ³eeWekf eÀ Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue kesÀ efyevee 0HkeW keÀes ®eueevee Deewj Me$egDeeW keÀe peerlevee keÀYeer veneR keÀj
mekeÀles~ Fmeefue³es efvejvlej mesvee keÀer GVeefle keÀjW¤36¤
veceë Þeglee³esl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³ew©okesÀve keÀLecegHekeÀÊe&J³eefcel³een¤
ceveg<³e ueesie peue mes kewÀmes GHekeÀej uesJeW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFH1ÍÓHJOHHäHH1 +H/HHäHH1 YHFH1ÍNH¢HÎîeHäHH1 YHHU+HHäHH1 YHFH1ÍNHJ¢XHHäHHPHMlPHHnHH1
YHFHHVäYHHRV1HHäHH-HZ0H1YOHHHäH
YHFHäÍa ÓHJOHHäHa H1a +H/HHäHa H1a YHFHäÍa NH¢HÎÐHHäHa H1a YHHU+HHäHa H1a YHFHäÍa NHJ¢XHHäHa H1a PH1MlPHHnHa H1a
YHFHäÍaYHH1RV1HHHäaH1a-HZ10H1YOHHHäaH1
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeoeveced (ñegl³ee³e) ñegleew ÒeñeJeCes YeJee³e (®e) (HeL³ee³e) HeefLe YeJee³e ievlegkeÀe³e
(®e) ceeiee&efoMeesOekeÀe³e (veceë) melkeÀjCeced (keÀeìîee³e) keÀeìs<eg ketÀHes<eg YeJee³e~ keÀeì Fefle ketÀHeveecemeg Heefþleced¤
(efveIeb03~23) (®e) (veerH³ee³e) efvelejeceeHees ³eefmceved me veerHemle$e YeJee³e (®e) lelmeneef³eves (veceë)
melkeÀjCeced (kegÀu³ee³e) kegÀu³eemeg veoer<eg YeJee³e~ kegÀu³ee Fefle veoerveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~13) (®e)
(mejm³ee³e) mejefme le[eies YeJee³e (®e) (veceë) DeVeeefooeveced (veeos³ee³e) veoer<eg YeJee³e (®e) (JewMevlee³e)
JesMevles<eg #egês<eg peueeMe³es<eg YeJee³e (®e)¤37¤
DevJe³eë-ceveg<³ewë ñegl³ee³e ®e HeL³ee³e ®e veceë keÀeìîee³e ®e veerH³ee³e ®e veceë kegÀu³ee³e ®e mejm³ee³e
vece½e veeos³ee³e ®e JewMevlee³e ®e vecees oÊJee o³ee ÒekeÀeMeveer³ee¤37¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë ñeeslemeeb ceeiee&Ceeb ketÀHeeveeb peueÒee³eosMeeveeb cenouHemejmeeb ®e peueb ®eeueef³elJee ³e$e
kegÀ$e yeodOJee #es$eeefo<eg Heg<keÀueev³eVeHeÀueJe=#eueleeieguceeoerevf e mebJeOe&veer³eeefve¤37¤
HeoeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ (ñegl³ee³e) ñeeslee veeues Deeefo ceW jnves (®e) Deewj (HeL³ee³e) ceeie& ceW
®eueves (®e) leLee ceeiee&efo keÀes MeesOeves Jeeues keÀes (veceë) DeVe os (keÀeìîee³e) ketÀHe Deeefo ceW Òeefme× (®e) Deewj
(veerH³ee³e) yeæ[s peueeMe³e ceW nesves (®e) leLee GmekesÀ mene³eer keÀe (veceë) melkeÀej (kegÀu³ee³e) venjeW keÀe ÒeyevOe
keÀjves (®e) Deewj (mejm³ee³e) leeueeye kesÀ keÀece ceW Òeefme× nesves Jeeues keÀe (veceë) melkeÀej (®e) Deewj (veeos³ee³e)
veefo³eeW kesÀ leì Hej jnves (®e) Deewj (JewMevlee³e) íesìs-íesìs peueeMe³eeW kesÀ peerJeeW keÀes (®e) Deewj JeeHeer Deeefo kesÀ
ÒeeefCe³eeW keÀes (veceë) DeVeeefo oskesÀ o³ee ÒekeÀeefMele keÀjW¤37¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ veefo³eeW kesÀ ceeieeX, yebyeeW, ketÀHeeW, peueÒee³e osMeeW, yeæ[s Deewj íesìs
leeueeyeeW kesÀ peue keÀes ®euee, peneb-keÀneR yeebOe Deewj Kesle Deeefo ceW íes[ æ kesÀ, Heg<keÀue DeVe, HeÀue, Je=#e, uelee,
ieguce Deeefo keÀes De®ís ÒekeÀej yeæ{eJesb¤37¤
veceë ketÀH³ee³esl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ Yegefjiee<eea He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
veceNë ketÀH³eeäH HH-H1ÎîeHnH H1 YHFHHV1 -HHU2HîeHäH HHOH1+HHnH H1 YHFHHV1 FHV,HHäH H HI-H²HJÉOHHnH H1
YHFHHV1-HHH {HHH-H1HH HäH
YHFHäÍaketÀ+HHäHaH1a'H1-H1ÎÐHHnHaH1aYHFHäÍa-HHU2HÐHH1HVHIOHä HI-H1É) 2HÐHHäHaH1a'HH1OH1+HHnHVOHHÉOH1+HHnHaH1aYHFHäÍa
FHV,HHäHaH1aHI-H1²HJÉOHHnHVHIOHäHI-HÉ²HJÉOHHnHaH1aYHFHäÍa-HHH {HaH1a'H1-H1HH HäaH1
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeeefokeÀced (ketÀH³ee³e) ketÀHes YeJee³e (®e) (DeJeìîee³e) DeJeìs<eg ieÊex<eg YeJee³e (®e)
pe²ues<eg YeJee³e (veceë) mem³eeefokeÀced (JeerOe´îee³e) efJeefJeOes<eg F&Oes<eg oerHeves<eg YeJee³e, De$e
efJeHetJe&keÀeefoefvOeOeeleesjewCeeefokeÀes jkedÀ Òel³e³eë~ (®e) (DeeleH³ee³e) DeeleHes<eg YeJee³e (®e) ke=À<³eeosë ÒeyevOekeÀ$ex
(veceë) DeVeeefokeÀced (cesI³ee³e) cesIes<eg YeJee³e (®e) (efJeÐegl³ee³e) efJeÐegefle YeJee³e (®e) DeefiveefJeÐeeefJeos (veceë)
melkeÀejef¬eÀ³eeced (Je<³ee&³e) Je<ee&meg YeJee³e (®e) (DeJe<³ee&³e) DeefJeÐeceeveemeg Je<ee&meg YeJee³e (®e)¤38¤
DevJe³eë-ceveg<³eeë ketÀH³ee³e ®eeJeìîee³e ®e vecees JeerOe´îee³e ®eeleH³ee³e ®e vecees cesI³ee³e ®e efJeÐegl³ee³e ®e
vecees Je<³ee&³e ®eeJe<³ee&³e ®e vecees oÊJee ke=ÀlJee ®eevevovleg¤38¤
YeeJeeLe&ë-³eefo ceveg<³eeë ketÀHeeefoY³eë keÀe³e&efme×³es Ye=l³eeved melkegÀ³eg&mle¿e&veskeÀev³egÊeceeefve keÀe³ee&efCe keÀÊeg¥
MekeÌveg³egë¤38¤
HeoeLe&ë-ceveg<³e ueesie (ketÀH³ee³e) ketÀHe kesÀ (®e) Deewj (DeJeìîee³e) ie[d{eW (®e) leLee pe²ueeW kesÀ peerJeeW
keÀes (veceë) DeVeeefo os (®e) Deewj (JeerOe´îee³e) efJeefJeOe ÒekeÀeMeeW ceW jnves (®e) Deewj (DeeleH³ee³e) Ieece ceW jnves
Jeeues Jee (®e) Kesleer Deeefo kesÀ ÒeyevOe keÀjves Jeeues keÀes (veceë) DeVe os (cesI³ee³e) cesIe ceW jnves (®e) Deewj
(efJeÐegl³ee³e) efyepegueer mes keÀece uesves Jeeues keÀes (®e) leLee DeefiveefJeÐee kesÀ peeveves Jeeues keÀes (veceë) DeVeeefo os
(®e) Deewj (Je<³ee&³e) Je<ee& cebs jnves (®e) leLee (DeJe<³ee&³e) Je<ee&jefnle osMe ceW Jemeves Jeeues keÀe (veceë) melkeÀej
keÀjkesÀ Deeveefvole nesJeW¤38¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e ketÀHeeefo mes keÀe³e&efmeef× nesves kesÀ efue³es Ye=l³eeW keÀe melkeÀej keÀjW lees DeveskeÀ GÊece-
GÊece keÀe³eeX keÀes efme× keÀj mekeWÀ¤38¤
vecees Jeel³ee³esl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ mJeje[e<eea He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe ceveg<³ewjv³esY³ees peielmLeHeoeLexY³eë keÀLecegHekeÀejes ûee¿e Fl³egHeefoM³eles¤
Deye ceveg<³e peieled kesÀ Dev³e HeoeLeeX mes kewÀmes GHekeÀej uesJeW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
YHFHHV1 -HHOHHäHH1 MVFHHäHH1 YHFHHVä -HHPOH1-HHnHH-HHPOHJÉ+HHHä H1 YHFH1ÍPHHVFHHäHH1ÌHHä H1
YHFHäPOHH1FHHHäHH1&HHHäH
YHFHäÍa-HHOHHäHaH1aMVFHHäHaH1aYHFHäÍa-HH1POH1-HHnHaH1a-HH1POHJÉ+HHHVHIOHä -HHPOHJÉç+HHHäaH1aYHFHäÍaPHHVFHHäHaH1a
1ÌHHäaH1aYHFHäÍaOHH1FHHHäaH1a'H11&HHHäaH1
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeeefokeÀced (Jeel³ee³e) Jee³egefJeÐee³eeb YeJee³e (®e) (js<c³ee³e) js<ces<eg efnbmekesÀ<eg YeJee³e
(®e) (veceë) melkeÀjCeced (JeemleJ³ee³e) Jeemlegefve efveJeememLeeves YeJee³e (®e) (JeemlegHee³e) Jeemletefve
efveJeememLeeveeefve Heeefle lemcew (®e) (veceë) DeVeeefokeÀced (meescee³e) Ssée³³eexHeHeVee³e (®e) (©êe³e) ogäeveeb
jesokeÀe³e (®e) (veceë) melkeÀjCeced (leeceé³e) ³emleec³eefle iuee³eefle lemcew (®e) (De©Cee³e) ÒeeHekeÀe³e
(®e)¤39¤
DevJe³eë-³es ceveg<³ee Jeel³ee³e ®e js<c³ee³e ®e vecees JeemleJ³ee³e ®e JeemlegHee³e ®e veceë meescee³e ®e ©êe³e
®e vecemleeceé³e ®ee©Cee³e ®e vecees efJeoO³egmles efÞe³ee mecHeVeeë m³egë¤39¤
YeeJeeLe&ë-³eoe ceveg<³ee Jee³JeeefoiegCeeved efJeefolJee J³eJenejs<eg mebÒe³eg¡eerjbmleoeveskeÀeefve megKeeefve
ueYesjved¤39¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³ee (Jeel³ee³e) Jee³egefJeÐee ceW kegÀMeue (®e) Deewj (js<c³ee³e) ceejves JeeueeW ceW Òeefme× keÀes
(®e) Yeer (veceë) DeVeeefo osJesb (®e) leLee (JeemleJ³ee³e) efveJeeme kesÀ mLeeveeW ceW ngS (®e) Deewj (JeemlegHee³e)
efveJeememLeeve kesÀ j#ekeÀ keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW (®e) leLee (meescee³e) Oevee{îe (®e) Deewj (©êe³e) ogäeW keÀes
jesove keÀjeves nejs keÀes (veceë) DeVeeefo osJeW (®e) leLee (leeceé³e) yegjs keÀeceeW mes iueeefve keÀjves (®e) Deewj
(De©Cee³e) De®ís HeoeLeeX keÀes ÒeeHle keÀjeves nejs keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW, Jes ue#ceer mes mecHeVe nesJeW¤39¤
YeeJeeLe&ë-peye ceveg<³e Jee³eg Deeefo kesÀ iegCeeW keÀes peeve keÀs J³eJenejeW ceW ueieeJeW, leye DeveskeÀ megKeeW keÀes
ÒeeHle neW¤39¤
veceë Me²Je Fl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ DeefleMekeÌJejer ívoë~ Heáeceë
mJejë¤
ceveg<³ewë keÀLeb mebleesäJ³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes kewÀmes meblees<eer nesvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFHäÍ0H1-HVä H+H0HJÉ+HOHäHV H1 YHFHä *1ÝHHHä H<HHU1FHHHä H1 YHFHHVäÉÝHV-H12HHHä HRWMV-H12HHHä H1 YHFHHVä
Q1YHVH1QYHHUäHPHVH1YHFHHVä-HÉHV<HHV1QHIMäNHV¢0HV<HHV1YHFHäPOHH1MHHä
YHFHäÍa 0H1-H1 )HIOHä 0H1FHGÉLH-HVäa H1a +H10HJÉ+HOHäH )HIOHä +H10HJÉÉ+HOHäHVa H1a YHFHäÍa *1ÝHHHäa H1a <HHU1FHHHäa H1a YHFHäÍa
'H1ÝH1V-H12HHHVOHäÝHVÉ-H12HHHäaH1aRWÉMVl-H12HHHVHIOHäRWMVÉ-H12HHHäaH1aYHFHäÍaQ1YHVaH1aQYHHUäHPHVaH1aYHFHäÍa-HÉHV<HäÍaQHIMäNHV¢0HV<H)HIOH1
QHIMäÉNHV¢0HV<HÍaYHFHäÍaOHH1MHHä
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeeefokeÀced (Me²Jes) Meb megKeb ie®íefle ÒeeHveeself e lemcew (®e) (HeMegHele³es)
ieJeeefoHeMetveeb HeeuekeÀe³e (®e) (veceë) melkeÀjCeced (Gûee³e) lespeefmJeves (®e) (Yeercee³e) efyeYeself e ³emceeled lemcew
Ye³e¹je³e (®e) (veceë) DeVeeefokeÀced (DeûesJeOee³e) ³eesçûes Hegjë Me$etved yeOveeefle nefvle Jee lemcew (®e)
(otjsJeOee³e) ³eesçjerved otjs yeOveeefle lemcew (®e) (veceë) DeVeeefooeveced (nv$es) ³ees ogäeved nefvle lemcew (®e)
(nveer³emes) ogäeveeceefleMe³esve nv$es efJeveeMekeÀe³e (®e) (veceë) melkeÀjCeced (Je=#esY³eë) ³es Me$etved Je=½eefvle efívoefvle
lesY³eë HeeoHesY³ees Jee (nefjkesÀMesY³eë) nj³ees nefjleeë kesÀMee ³es<eeb lesY³ees ³egJeY³ees Jee (veceë) DeVeeefokeÀced (leeje³e)
ogëKeeled mevleejkeÀe³e¤40¤
DevJe³eë-³es ceveg<³eeë Me²Jes ®e HeMegHele³es ®e vece Gûee³e ®e Yeercee³e ®e veceesçûesJeOee³e ®e otjsJeOee³e ®e
vecees nv$es ®e nveer³emes ®e vecees Je=#esY³ees nefjkesÀMesY³ees vecemleeje³e vecees oÐegë kegÀ³eg&mles megefKeveë m³egë¤40¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewie&JeeefoHeMegHeeuevesve Ye³e¹jeefoMeeefvlekeÀjCesve ®e mebleesäJ³eced¤40¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e (Me²Jes) megKe keÀes ÒeeHle nesves (®e) Deewj (HeMegHele³es) ieew Deeefo HeMegDeeW keÀer j#ee
keÀjves Jeeues keÀes (®e) Deewj ieew Deeefo keÀes Yeer (veceë) DeVeeefo HeoeLe& osJeW (Gûee³e) lespemJeer (®e) Deewj
(Yeercee³e) [j efoKeeves Jeeues keÀe (®e) Yeer (veceë) melkeÀej keÀjW (DeûesJeOee³e) Heefnues Me$egDeeW keÀes yeebOeves nejs
(®e) Deewj (otjsJeOee³e) otj Hej Me$egDeeW keÀes yeebOeves Jee ceejves Jeeues keÀes (®e) Yeer (veceë) DeVeeefo osJeW (nv$es)
ogäeW keÀes ceejves (®e) Deewj (nveer³emes) ogäeW keÀe Del³evle efvecet&ue efJeveeMe keÀjves nejs keÀes (®e) Yeer (veceë) DeVeeefo
osJeW (Je=#esY³eë) Me$eg keÀes keÀeìves JeeueeW keÀes Jee Je=#eeW keÀe Deewj (nefjkesÀMesY³eë) njs kesÀMeeW Jeeues pJeeveeW Jee njs
HeÊeeW Jeeues Je=#eeW keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW Jee peueeefo osJeW Deewj (leeje³e) ogëKe mes Heej keÀjves Jeeues Heg©<e keÀes
(veceë) DeVeeefo osJeW Jes megKeer neW¤40¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ieew Deeefo HeMegDeeW kesÀ Heeueve Deewj Ye³e¹j peerJeeW keÀer Meeefvle keÀjves mes
meblees<e keÀjW¤40¤
veceë MecYeJee³esl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ mJeje[e<eea ye=nleer ívoë~
ceO³eceë mJejë¤
pevewë keÀLeb mJeeYeeräb meeO³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes kewÀmes DeHevee DeYeerä efme× keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFHäÍ 0HF<H1-HHHä H FHHHV<H1-HHHä H1 YHFHäÍ 0H GNH¢1MHHä H FHHPNH¢1MHHä H1 YHFHäÍ HI0H1-HHHä H
HI0H1-HOHäMHHH
YHFHäÍa0H1F<H1-HHHVHIOHä 0HFHGÉ<H1-HHHäaH1aFH1HHV1<H1-HHHVHIOHä FHHÍÉ<H1-HHHäaH1aYHFHäÍa0H1 GNH¢1MHHVHIOHä 0HFHGÉNH¢1MHHäaH1a
ceN³eNmkeÀ1MHHäaFH1H1ÍNH¢1MHHVHIOHäFHHÍÉNH¢1MHHäaH1aYHFHäÍaHI0H1-HHHäaH1aHI0H1-HOHäMH1HVHIOHäHI0H1-HÉOHäMHHaH1
HeoeLe&ë-(veceë) melkeÀjCeced (MecYeJee³e) ³eë Meb megKeb YeeJe³eefle lemcew Hejceséeje³e mesveeOeerMee³e Jee,
De$eevleYee&efJelees C³eLe&ë~ (®e) (ce³eesYeJee³e) ce³eë megKeb YeJeefle ³emceeled lemcew (®e) (veceë) melkeÀjCeced
(Me¹je³e) ³eë meJex<eeb megKeb keÀjesefle lemcew (®e) (ce³emkeÀje³e) ³eë meJex<eeb ÒeeefCeveeb ce³eë megKeb keÀjesefle lemcew
(®e) (veceë) melkeÀjCeced (efMeJee³e) ce²uekeÀeefjCes (®e) (efMeJeleje³e) DeefleMe³esve ce²uemJeªHee³e
(®e)¤41¤
DevJe³eë-³es ceveg<³eeë MecYeJee³e ®e ce³eesYeJee³e ®e veceë Me¹je³e ®e ce³emkeÀje³e ®e veceë efMeJee³e ®e

efMeJeleje³e ®e veceë kegÀJe&efvle les keÀu³eeCeceeHvegJeefvle¤41¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë ÒesceYekeÌl³ee meJe&ce²ueÒeoë Hejceséej SJeesHeem³ees yeueeO³e#e½e melkeÀÊe&J³ees ³eleë
mJeeYeeräeefve efmeO³es³egë¤41¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e (MeYceJee³e) megKe keÀes ÒeeHle keÀjeves nejs Hejceséej (®e) Deewj (ce³eesYeJee³e)
megKeÒeeefHle kesÀ nsleg efJeÜeved (®e) keÀe Yeer (veceë) melkeÀej (Me¹je³e) keÀu³eeCe keÀjves (®e) Deewj (ce³emkeÀje³e)
meye ÒeeefCe³eeW keÀes megKe HengB®eeves Jeeues keÀe (®e) Yeer (veceë) melkeÀej (efMeJee³e) ce²uekeÀejer (®e) Deewj
(efMeJeleje³e) Del³evle ce²uemJeªHe Heg©<e keÀe (®e) Yeer (veceë) melkeÀej keÀjles nQ, Jes keÀu³eeCe keÀes ÒeeHle nesles
nQ¤41¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ÒesceYeefkeÌle kesÀ meeLe meye ce²ueeW kesÀ oelee Hejceséej keÀer ner GHeemevee
Deewj mesveeO³e#e keÀe melkeÀej keÀjW, efpememes DeHeves DeYeerä keÀe³³e& efme× neW¤41¤
veceë Hee³ee&³esl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
YHFH1Í+HHHH {HHH-HH1HH nHH1YHFHäÍ´H1OHMä&HHHHHV1¬HMä&HHHH1YHFH1POHHU/HH {HH1 ketÀXHHäHH1YHFH1Í
0H+HHäHH1+HV¢YHHäHH
YHFHäÍa +HHHH {Ha H1a 'H1-HH1HH nHa H1a YHFHäÍa´H1OHMä&HH1HVHIOHä ´H1ÉOHMä&HHHa H1a *1¬HMäCeeN³esl³egÉOHGÉOHMä&HHHa H1a YHFHäÍa
OHHU/HH {HaH1aketÀXHHäHaH1aYHFHäÍa0H+HHäHaH1a+HV¢YHHäHaH1
HeoeLe&ë-(veceë) DeJeejs melkeÀjCeced (Hee³ee&³e) ogëKesY³eë Heejs JeÊe&ceevee³e (®e) (DeJee³ee&³e) DeJeejs
DeJee&®eerves Yeeies YeJee³e (®e) (veceë) melkeÀjCeced (ÒelejCee³e) veewkeÀeefovee HejleìeoJee&®eerves leìs ÒeeHlee³e ÒeeHeef³e$es
Jee (®e) (GÊejCee³e) DeJee&®eerveleìeled Hejleìb ÒeeHvegJeles ÒeeHe³eles Jee (®e) (veceë) DeVeced (leerL³ee&³e) leerLex<eg
JesoefJeÐeeO³eeHekesÀ<eg mel³eYee<eCeeefo<eg ®e meeOeJes (®e) (ketÀu³ee³e) ketÀues<eg mecegêveÐeeefoleìs<eg meeOeJes (®e) (veceë)
DeVeeefooeveced (Me<H³ee³e) Me<Hes<eg le=Ceeefo<eg meeOeJes (®e) (HesÀv³ee³e) HesÀves<eg yegodyegoekeÀejs<eg meeOeJes (®e)¤42¤
DevJe³eë-³es ceveg<³eeë Hee³³ee&³e ®eeJee³ee&³e ®e veceë ÒelejCee³e ®eesÊejCee³e ®e vecemleerL³ee&³e ®e ketÀu³ee³e
®e veceë Me<H³ee³e ®e HesÀv³ee³e ®e veceë kegÀJe&vleg ÒeoÐeg½e les megKeb ÒeeHveg³egë¤42¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³ee&ves<eg veewkeÀeefo<eg megefMeef#eleeved kewÀJeÊe&keÀeoerved mebmLeeH³e mecegêeefoHeejeJeejew ielJeeiel³e
osMeosMeevlejÜerHeÜerHeevlejJ³eJenejsCe Oeveb efve<HeeÐeeYeeräb meeOeveer³eced¤42¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e (Hee³ee&³e) ogëKeeW mes Heej ngS (®e) Deewj (DeJee³ee&³e) FOej kesÀ Yeeie ceW ngS keÀe
(®e) Yeer (veceë) melkeÀej (®e) leLee (ÒelejCee³e) Gme leì mes veewkeÀeefo Üeje Fme Heej HengB®es Jee HengB®eeves (®e)
Deewj (GÊejCee³e) Fme Heej mes Gme Heej Hengb®eves Jee HengB®eeves Jeeues keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW (leerL³ee&³e)
JesoefJeÐee kesÀ Heæ{eves JeeueeW Deewj mel³eYee<eCeeefo keÀeceeW ceW ÒeJeerCe (®e) Deewj (ketÀu³ee³e) mecegê leLee veoer Deeefo
kesÀ leìeW Hej jnves Jeeues keÀes (®e) Yeer (veceë) DeVe osJeW (Me<H³ee³e) le=Ce Deeefo keÀe³eeX ceW meeOeg (®e) Deewj
(HesÀv³ee³e) HesÀve yegodyegoeefo kesÀ keÀe³eeX ceW ÒeJeerCe Heg©<e keÀes (®e) Yeer (veceë) DeVeeefo osJeW, Jes keÀu³eeCe keÀes ÒeeHle
nesJeW¤42¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ veewkeÀeefo ³eeveeW ceW efMeef#ele ceuueen Deeefo keÀes jKe mecegêeefo kesÀ Fme
Heej, Gme Heej pee-DeekesÀ osMe-osMeevlej Deewj ÜerHeÜerHeevlejeW ceW J³eJenej mes Oeve keÀer GVeefle keÀjkesÀ DeHevee DeYeerä
efme× keÀjW¤42¤
veceë efmekeÀl³ee³esl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ peieleer ívoë~ efve<eeoë
mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë efkebÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
YHFHäÍ HIPHNH¢1OHHnH H ´H-HH1¡HHnH H1 YHFHäÍ HINH¢jHI0H1XHHHä H HH1&HHHä H1 YHFHäÍ NH¢+H1HIR YHVä H
+HJXH1POHHVäH1YHFHäÉ)HIM1&HHnHH´H1+H/HHnHH
YHFHäÍaHIPH1NH¢1OHHnHaH1a´H1-HH1¡HHnHVHIOHä ´HÉ-HH1¡HHnHaH1aYHFHäÍaHINH¢1jHI0H1XHHHäaH1aH1H1&HHHäaH1aYHFHäÍaNH¢1+H1HIR YHVäa
®eN~ HegÉXH1POHHVäaH1aYHFHäÍa)1HIM1&HHnHaH1a´H1+H1/HHnHVHIOHä´HÉ+H1/HHnHaH1
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced (efmekeÀl³ee³e) efmekeÀleemeg meeOeJes (®e) (ÒeJee¿ee³e) ³es ÒeJees{gb ³eesi³eemles<eg
meeOeJes (®e) (veceë) (eEkeÀefMeuee³e) efkebÀ kegÀeflmeleë efMeuees Je=efÊe³e&m³e lemcew (®e) (#e³eCee³e) efveJeemes JeÊe&ceevee³e
(®e) (veceë) DeVeced (keÀHeefo&ves) peìe³egkeÌlee³e pevee³e (®e) (Heguemle³es) cenekeÀe³e#esH$es~ De$e Hegue cenÊJes
Oeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀë keÀefmleë Òel³e³eë~ (®e) (veceë) melkeÀjCeced (FefjC³ee³e) FefjCe T<ejYetceew meeOeJes
(®e) (ÒeHeL³ee³e) Òeke=Àäs<eg Oece&HeefLe<eg meeOeJes (®e)¤43¤
DevJe³eë-³es ceveg<³eeë efmekeÀl³ee³e ®e ÒeJee¿ee³e ®e veceë efkebÀefMeuee³e ®e #e³eCee³e ®e veceë keÀHeefo&ves ®e
Heguemle³es ®e vece FefjC³ee³e ®e ÒeHeL³ee³e ®e vecees oÐegë kegÀ³eg&mles meJe&efÒe³ee pee³esjved¤43¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewYet&ieYe&efJeÐe³ee efmekeÀleeefo<eg YeJeeved megJeCee&oerved Oeeletved efveëmee³e& cenowée³e&cegVeer³eeveeLeeë
Heeueveer³eeë¤43¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e (efmekeÀl³ee³e) yeeuet mes HeoeLe& efvekeÀeueves ceW ®elegj (®e) Deewj (ÒeJee¿ee³e) yewue
Deeefo kesÀ ®eueeves JeeueeW ceW ÒeJeerCe keÀes (®e) Yeer (veceë) DeVe (efkeÀbefMeuee³e) efMeueeJe=efÊe keÀjves (®e) Deewj
(#e³eCee³e) efveJeememLeeve ceW jnves Jeeues keÀes (®e) Yeer (veceë) DeVe (keÀHeefo&ves) peìeOeejer (®e) Deewj (Heguemle³es)
yeæ[s-yeæ[s MejerjeW keÀes HeWÀkeÀves Jeeues keÀes (®e) Yeer (veceë) DeVe osJeW (FefjC³ee³e) Tmej Yetefce mes Deefle GHekeÀej
uesves Jeeues (®e) Deewj (ÒeHeL³ee³e) GÊece Oece& kesÀ ceeieeX ceW ÒeJeerCe Heg©<e keÀe (®e) Yeer (veceë) melkeÀej keÀjW, Jes
meye kesÀ efÒe³e nesJeW¤43¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ YetieYe&efJeÐeevegmeej yeeuet, ceÆer Deeefo mes megJeCee&efo OeelegDeeW keÀes
efvekeÀeue yengle Ssée³e& keÀes yeæ{e kesÀ DeveeLeeW keÀe Heeueve keÀjW¤43¤
vecees Je´p³ee³esl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
keÀer¢Mee peveeë megefKevees YeJevleerl³egHeefoM³eles¤
kewÀmes ceveg<³e megKeer nesles nQ, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFHHV1 -HSHHäHH1 LHHVáîeHäHH1 YHFH1POHX+HHäHH1 LHV¡HHäHH1 YHFHHVä R1HHnHHHIYH-HV1HHnHH1
veceNë keÀeìîeHäHHLHMVláHHäH1
YHFHäÍa -HSHHäHa H1a LHHVáÐHHäHa LHHVP/HH1HVHIOH1 LHHVÉP/HHäHa H1a YHFHäÍa OHX+HHäHa H1a LHV¡HHäHa H1a YHFHäÍa
1R1HHnHaH1aHIYH1-HV1HHnHVHIOHäHIYHÉ-HV1HHnHaH1aYHFHäÍaNH¢HÎÐHHäHaH1aLH11MVláHHäaH1
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeeefooeveced (Je´p³ee³e) Jeéfpe<eg ef¬eÀ³eemeg YeJee³e (®e) (ieesÿîee³e) ieesÿs<eg ieJeeb
mLeeves<eg meeOeJes (®e) (veceë) DeVeced (leuH³ee³e) leuHes Me³eves meeOeJes (®e) (ies¿ee³e) iesns efvelejeb YeJee³e (®e)
(veceë) melke=Àefleced (Ëo³³ee³e) Ëo³es meeOeJes (®e) (efveJes<³ee³e) efvelejeb J³eeHleew meeOeJes (®e) (veceë)
DeVeeefooeveced (keÀeìîee³e) keÀìs<JeeJejCes<eg YeJee³e (®e) (ie»jsÿe³e) ie»js<eg ienves<eg efleÿefle le$e megmeeOeJes
(®e)¤44¤
DevJe³eë-³es ceveg<³ee Je´p³ee³e ®e ieesÿîee³e ®e vecemleuH³ee³e ®e ies¿ee³e ®e vecees Ëo³³ee³e ®e efveJes<³ee³e
®e veceë keÀeìîee³e ®e ie»jsÿe³e ®e vecees oÐegmles megKeb Yepesjved¤44¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee cesIeJe=efäpev³ele=Ceeefoj#eCesve ieJeeoerved Je×&³es³egmles Heg<keÀueb Yeesieb ueYesjved¤44¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e (Je´p³ee³e) ef¬eÀ³eeDeeW ceW Òeefme× (®e) Deewj (ieesÿîee³e) ieew Deeefo kesÀ mLeeveeW kesÀ
GÊece ÒeyevOekeÀÊee& keÀes (®e) Yeer (veceë) DeVeeefo osJeW (leuH³ee³e) KeìdJeeefo kesÀ efvecee&Ce ceW ÒeJeerCe (®e) Deewj
(ies¿ee³e) Iej ceW jnves Jeeues keÀes (®e) Yeer (veceë) DeVe osJeW (Ëo³³ee³e) Ëo³e kesÀ efJe®eej ceW kegÀMeue (®e) Deewj
(efveJes<³ee³e) efJe<e³eeW ceW efvejvlej J³eeHle nesves ceW ÒeJeerCe Heg©<e keÀe (®e) Yeer (veceë) melkeÀej keÀjW (keÀeìîee³e)
Dee®íeefole iegHle HeoeLeeX keÀes ÒekeÀì keÀjves (®e) Deewj (ie»jsÿe³e) ienve Deefle keÀefþve efieefjkeÀvojeDeeW ceW GÊece
jnves Jeeues Heg©<e keÀes (®e) Yeer (veceë) DeVeeefo osJeW, Jes megKe keÀes ÒeeHle nesJeW¤44¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e cesIe mes GlHeVe Je<ee& Deewj Je<ee& mes GlHeVe ngS le=Ce Deeefo keÀer j#ee mes ieew Deeefo
HeMegDeeW keÀes yeæ{eJesb, Jes Heg<keÀue Yeesie keÀes ÒeeHle nesJeW¤44¤
veceë Meg<keÌ³ee³esl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~
OewJeleë mJejë¤
Hegvemlewë eEkeÀ keÀe³e&efcel³een¤
efHeÀj Gve ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
veceNë Meg<NH®HHäHHQHIM1OHHnHH1YHFHäÍ+HHPH1-HHnHHMSH1PHHnHH1YHFHHV1XHHV+HHäHHHVXH1+HHnH
H1YHFH1É7-HH {HH1PHW-HH {HH
YHFHäÍa0HJNH®HHäHaH1aQ1HIMO1 HHnHaH1aYHFHäÍa+HH1jPH1-HHnHaH1aMlSH1PHHnHaH1aYHFHäÍaXHHV+HHäHaH1a*1XH1+HHnHa
H1aYHFHäÍa7-HH {HaH1aPHW-HH 1HVHIOHäPHJÉÉ7-HH {HaH1
HeoeLe&ë-(veceë) peueeefokeÀced (Meg<keÌ³ee³e) Meg<kesÀ<eg veerjmes<eg YeJee³e (®e) (nefjl³ee³e) nefjles<eg mejmes<eg
Deeêx<eg YeJee³e (®e) (veceë) ceev³eced (HeebmeJ³ee³e) Heebmeg<eg Oetefue<eg YeJee³e (®e) (jpem³ee³e) jpeëmeg ueeskesÀ<eg
HejceeCeg<eg Jee YeJee³e (®e) (veceë) ceeveced (ueesH³ee³e) ueesHes<eg ísoves<eg meeOeJes (®e) (GueH³ee³e) GueHes Gl#esHeCes
meeOeJes~ De$eesue½eewjeefokeÀeod OeeleesjewCeeefokeÀes [Heved Òel³e³eë~ (®e) (veceë) meefl¬eÀ³eeced (TJ³ee&³e) TJeez efnbmee³eeb
meeOeJes (®e) (metJ³ee&³e) megÿg TJeez YeJee³e (®e)¤45¤
DevJe³eë-³es ceveg<³eeë Meg<keÌ³ee³e ®e nefjl³ee³e ®e veceë HeebmeJ³ee³e ®e jpem³ee³e ®e vecees ueesH³ee³e
®eesueH³ee³e ®e vece TJ³ee&³e ®e metJ³ee&³e ®e vecees oÐegë kegÀ³eg&mles<eeb keÀe³ee&efCe efmeO³es³egë¤45¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeë Mees<eCenefjlelJeeefokeÀejkeÀeved Jee³etved efJe%ee³e keÀe³³e&efmeef×b kegÀ³eg&ë¤45¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e (Meg<keÌ³ee³e) veerjme HeoeLeeX ceW jnves (®e) Deewj (nefjl³ee³e) mejme HeoeLeeX cesb
Òeefme× keÀes (®e) Yeer (veceë) peueeefo osJeW (HeebmeJ³ee³e) Oetefue ceW jnves (®e) Deewj (jpem³ee³e) ueeskeÀ-
ueeskeÀevlejeW ceW jnves Jeeues keÀe (®e) Yeer (veceë) ceeve keÀjW (ueesH³ee³e) ísove keÀjves ceW ÒeJeerCe (®e) Deewj
(GueH³ee³e) HeWÀkeÀves ceW kegÀMeue Heg©<e keÀe (®e) Yeer (veceë) ceeve keÀjW (TJ³ee&³e) ceejves ceW Òeefme× (®e) Deewj
(metJ³ee&³e) megvojlee mes leeæ[vee keÀjves Jeeues keÀe (®e) Yeer (veceë) melkeÀej keÀjW, GvekesÀ meye keÀe³e& efme×
nesJeW¤45¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e megKeeves Deewj njeHeve Deeefo keÀjves Jeeues Jee³egDeeW keÀes peeve kesÀ DeHeves keÀe³e& efme×
keÀjW¤45¤
veceë HeCee&³esl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ mJejeìd Òeke=ÀefleMívoë~ OewJeleë
mJejë¤
HegvemleosJeen¤
YHFHäÍ+H1&HH Hä H+H&H 0H1RHHä H1 YHFHäÉ*RGLHJÉMFHHä&HHHHHHI<H,YH1OHV H1 YHFHäÉ'HHHI.HR1OHV Hä ´HHI.HR1OHV
H1 YHFHäÉ)HJÉke=ÀÓîeHVä 2HYHJÉ<ke=ÀÓîeäH -HHV1 YHFHHV1 YHFHHVä -HÍ HINH¢HIM1NH¢<HHVä RV1-HHYHH1 RäHV<HHV1 YHFHHVä
HI-HHIHY-H1ONHV¢<HHV1YHFHHVäHI-HHIH&H1ONHV¢<HHV1YHFHäÉ'HHHIYHQ 1OHV<HäÍ
YHFHäÍa +H1&HH Häa H1a +H1&H1 0H1RHHVHIOHä +H&H É0H1RHHäa H1a YHFHäÍa *1RGLHJÉMFHHä&HH1HVOHJäOHGÉLHJÉjceHä&HHHa H1a 'H1HI<H1,YH1OH
)OHäHI<HÉ,YH1OHVaH1aYHFHäÍa'HH1HI.H1R1OH)OHHäÉHI.H1R1OHVaH1a´H1HI.H1R1OH)HIOHä ´HÉHI.HR1OHVaH1aYHFHäÍa)1HJÉNH¢µÐH1 )OHHUäHJÉNH¢OHGÉ<HäÍa
OeNvegÉNH¢µÐHäÍa2H1YHJÉÍÉNH¢µÐH1 )HIOHä 2HYHJÉÍNH¢OHGÉ<HäÍaH1a -H1ÍaYHFHäÍaYHFHäÍa-H1ÍaHINH¢1HIM1NHV¢<HäÍaRV1-HHYHHäFHGaRäHV<HÍaYHFHäÍa
HI-H1HIH1Y-H1ONHV¢<H1 )HIOHä HI-HÉHIHY-H1ONHV¢<HäÍa YHFHäÍa HI-H1HIH1&H1ONHV¢<H1 )HIOHä HI-HÉHIH&H1ONHV¢<HäÍa YHFHäÍa DeeNefveNn&NlesY³eN
)OHHäHIYHÍÉQ1OHV<HäÍ¤
HeoeLe&ë-(veceë) DeVeced (HeCee&³e) ³eë ÒeefleHeeue³eefle lemcew (®e) (HeCe&Meoe³e) ³eë HeCee&efve Meer³eles
efíveefÊe lemcew (®e) (veceë) (GodiegjceeCee³e) ³e Glke=Àäle³ee iegjle GÐe®íl³egÐeceb keÀjeself e lemcew (®e)
(DeefYeIveles) ³e DeeefYecegK³esve nefvle lemcew (®e) (veceë) melkeÀjCeced (DeeefKeoles) Deemecevleeod
oervee³ewée³eexHe#eerCee³e (®e) (ÒeefKeoles) Òeke=Àäle³ee #eerCee³e (®e) (veceë) DeVeeefooeveced (F<egke=ÀÓîeë)
yeeCeefvecee&HekesÀY³eë (Oeveg<ke=ÀÓîeë) Oeveg<eeb efvecee&le=Y³eë (®e) (Jeë) ³eg<ceY³eced (veceë) ceev³eced (veceë)
DeVeeefooeveced (Jeë) ³eg<ceY³eced (efkeÀefjkesÀY³eë) efJe#esHekesÀY³eë (osJeeveeced) efJeog<eeced (Ëo³esY³eë)
ËÐeJeÜÊe&ceevesY³eë (veceë) melkeÀjCeced (efJeef®evJelkesÀY³eë) ³es efJeef®evJeefvle lesY³eë (veceë) melkeÀejced
(efJeef#eCelkesÀY³eë) ³es Me$etved efJe#e³eefvle lesY³eë (veceë) melkeÀejced (Deeefven&lesY³eë) ³es
mecevleeefVen&leemlesY³eë¤46¤
DevJe³eë-³es ceveg<³eeë HeCee&³e ®e HeCe&Meoe³e ®e vece GodiegjceeCee³e ®eeefYeIveles ®e vece DeeefKeoles ®e
ÒeefKeoles ®e vece F<egke=ÀÓîees vecees Oeveg<ke=ÀÓîe½e Jees vecees osJeeveeb Ëo³esY³eë efkeÀefjkesÀY³ees Jees vecees efJeef®evJelkesÀ Y³ees
vecees efJeef#eCelkesÀY³ees vece Deeefven&lesY³ees vecees oÐegë kegÀ³eg&½e les meJe&le Dee{îee pee³evles¤46¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meJeez<eefOeY³eesçVeeefokebÀ mebie=¿eeveeLeceveg<³eeefoÒeeefCeY³ees oÊJee Deevevoef³eleJ³eeë¤46¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e (HeCee&³e) Òel³egHekeÀej mes j#ekeÀ keÀes (®e) Deewj (HeCe&Meoe³e) HeÊeeW keÀes keÀeìves Jeeues
keÀes (®e) Yeer (veceë) DeVe (GodiegjceeCee³e) GÊece ÒekeÀej mes GÐece keÀjves (®e) Deewj (DeefYeIveles) mevcegKe neskesÀ
ogäeW keÀes ceejves Jeeues keÀes (®e) Yeer (veceë) DeVe osJeW (DeeefKeoles) oerve efveOe&ve (®e) Deewj (ÒeefKeoles)
Deefleoefjêer peve keÀe (®e) Yeer (veceë) melkeÀej keÀjW (F<egke=ÀÓîeë) yeeCeeW keÀes yeveeves Jeeues keÀes (veceë) DeVeeefo
osJeW (®e) Deewj (Oeveg<ke=ÀÓîeë) Oeveg<ed yeveeves Jeeues (Jeë) legce ueesieeW keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW (osJeeveeced)
efJeÜeveeW keÀes (Ëo³esY³eë) DeHeves Deelcee kesÀ meceeve efÒe³e (efkeÀefjkesÀY³eë) yeeCe Deeefo 0Hk HeWÀkeÀves Jeeues (Jeë)
legce ueesieeW keÀes (veceë) DeVeeefo osJeW (efJeef®evJelkesÀY³eë) MegYe iegCeeW kee HeoeLees¥ keÀe meáe³e keÀjves JeeueeW keÀe
(veceë) melkeÀej (efJeef#eCelkesÀY³eë) Me$egDeeW kesÀ veeMekeÀ peveeW keÀe (veceë) melkeÀej Deewj (Deeefven&lesY³eë) De®ís
ÒekeÀej Hejepe³e keÀes ÒeeHle ngS ueesieeW keÀe (veceë) melkeÀej keÀjW, Jes meye Deesj mes Oeveer nesles nQ¤46¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye Dees<eefOe³eeW mes DeVeeefo GÊece HeoeLeeX keÀe ûenCe keÀj DeveeLe
ceveg<³eeefo ÒeeefCe³eeW keÀes oskesÀ meye keÀes Deeveefvole keÀjW¤46¤
êeHe Fl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ Yegefjiee<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë
mJejë¤
ÌH+HV1É'HY2HäPHP+HOHV1RHIMäÌ1YHHUXHäXHHVHIQOHa
'HH1PHHE´H1SHHYHHäFHV1HHE+Hä0HWÉYHHEFHH<HV1FHH MHV1 GFHHVHäYH1ÍHINHE¢H1YHHFHäFHOHG
ÌH+HVäa'HY2HäPHÍa+H1OHV1aRHIMÌä aYHHUXHäXHHVHIQ1OHVHIOH1YHHUXHäÉXHHVHIQOHa'HH1PHHFHGa´H1SHHYHH1HIFHHIOHä´H1ÉSHHYHHäFHGa61HHFHGa+H10HWÉveeced~
cee~ YesNë~ cee~ jesNkedÀ~ ceesçFefleN cees~ ®eN~ veNë~ efkeÀced~ ®eNve~ DeeNceNceNled¤47¤
HeoeLe&ë-(êeHes) ³ees êë kegÀlmee³ee ielesë Heeefle j#eefle lelmebyeg×ew (DevOemeë) DeVeeosë (Heles) mJeeceer
(oefjê) ³ees oefjêeefle lelmecyeg×ew (veerueueesefnle) ³ees veerueeved JeCee&ved jesn³eefle lelmecyeg×ew (Deemeeced) Òel³e#eeCeeced
(Òepeeveeced) ceveg<³eeoerveeced (S<eeced) (HeMetveeced) ieJeeoerveeced (cee) (Yesë) cee Ye³eb ÒeeHe³esë (cee) (jeskedÀ) jesieb
kegÀ³ee&ë (cees) (®e) (veë) Demceeved (efkeÀced) (®eve) (Deececeled) Dece jesies~ Deceeieceë ueef* ªHeced¤47¤
DevJe³eë-ns êeHes DevOememHeles oefjê veerueueesefnle jepeÒepeepeve! lJeceemeeb Òepeeveeces<eeb HeMetveeb ®e
mekeÀeMeevcee Yesë~ cee jeskedÀ veesçmceeved efkeÀáeve cees Deececeled¤47¤
YeeJeeLe&ë-³e Dee{îeemles oefjêeved Heeue³es³eg³ex jepeÒepeepeveemles ÒepeeHeMegefnbmeveb keÀoeefHe cee kegÀ³eg&³e&leë
meJex<eeb megKeb Je×xle¤47¤
HeoeLe&ë-ns (êeHes) efveefvole ieefle mes j#ekeÀ (DevOemeë) DeVe Deeefo kesÀ (Heles) mJeeceer (oefjê) oefjêlee
keÀes ÒeeHle ngS (veerueueesefnle) veerueJeCe&³egkeÌle HeoeLeeX keÀe mesJeve keÀjves nejs jepee Jee Òepee kesÀ Heg©<e! let
(Deemeeced) Fve Òel³e#e (Òepeeveeced) ceveg<³eeefo (®e) Deewj (S<eeced) Fve (HeMetveeced) ieew Deeefo HeMegDeeW kesÀ j#ekeÀ
neskesÀ Fvemes (cee) (Yesë) cele Ye³e keÀes ÒeeHle keÀj (cee) (jeskedÀ) cele jesie keÀes ÒeeHle keÀj (veë) nce keÀes Deewj
Dev³e (efkeÀced) efkeÀmeer keÀes (®eve) Yeer (cees) cele (Deececeled) jesieer keÀjs¤47¤
YeeJeeLe&ë-pees Oevee{îe nQ, Jes oefjêeW keÀe Heeueve keÀjW leLee pees jepee Deewj Òepee kesÀ Heg©<e nQ, Jes Òepee kesÀ
HeMegDeeW keÀes keÀYeer ve ceejW, efpememes Òepee cesb meye ÒekeÀej meye keÀe megKe yeæ{¤
s 47¤
Fcee ©êe³esl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ Dee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë
mJejë¤
efJeÜefÓë eEkeÀ keÀe³e&efcel³eg®³eles¤
efJeÜeveeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
)1FHH1ÌHHäOH1-HPHVäNH¢+H1HIR YHVäH1H¾HUäMHH1´H<HäMHFHQs ceNleerë~
H/HH10HäFHPHRGHI¾1+HRV1HOHJä+HRV1HI-H0-H+HJÉÆEÝHHFHVäÉ'H1HIPFH9HäYHHOHJÉjced¤48¤
)1FHHÍa1ÌHHäaOH1-HPHVäaNH¢1+H1HIR YHVäaH1H¾HUäMH1HVHIOHä H1HOHGÉ-HHUäMHHa´Ha<H1MH1FH1QV1aFH1OHHUÍaH/HHäa0H1ced~ DeNmeNled~ efÜNHeoN
FefOHäHI¾1É+HRVäaHOHJä+HRVaHOHJäÍ+HR1)HIOH1HOHJäÍÉ+HRVaHI-HËHäFHGa+HJÉÆFHGaÝHHFHVäa'H1HIPFHYHGa'H1YHH1OHJÉjced¤48¤
HeoeLe&ë-(Fceeë) Òepee (©êe³e) Me$egjesokeÀe³e (leJemes) yeefueÿe³e (keÀHeefo&ves) ke=Àleye´ïe®e³ee&³e
(#e³eÜerje³e) #e³evlees ogäveeMekeÀe Jeerje ³em³e lemcew (Òe) (Yejecens) Oejecens (celeerë) cesOeeefJeveë~ cele³e Fefle
cesOeeefJeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03~15) (³eLee) (Meced) megKeced (Demeled) YeJesled (efÜHeos) ceveg<³eeÐee³e
(®eleg<Heos) ieJeeÐee³e (efJeéeced) meJe¥ peieled (Hegäced) jesiejefnlelJesve yeefueÿced (ûeeces) ye´ïeeC[mecetns (Deefmceved)
JeÊe&ceeves (Deveelegjced) DeogëefKeleced¤48¤
DevJe³eë-ns Jeerj ©ê! ³eLeeçefmceved ûeecesçveelegjb Hegäb efJeéeb Mecemeled leLee Je³eb efÜHeos ®eleg<Heos leJemes
keÀHeefoves #e³eÜerje³e ©êe³e ®escee celeerë ÒeYejecens leLee lJecemcew ÒeYej¤48¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ efJeÜefÓ³e&Lee Òepeemeg kHUHeg©<ee Oeercevleë m³egmleLeeçvegÿe³e
ceveg<³eHeéeeefo³egkeÌleb jep³eb jesiejefnleb Hegefäceled megKeer meleleb mecHeeoveer³eced¤48¤
HeoeLe&ë-ns Me$egjesokeÀ JeerjHeg©<e! (³eLee) pewmes (Deefmceved) Fme (ûeeces) ye´ïeeC[mecetn ceW (Deveelegjced)
ogëKejefnle (Hegäced) jesiejefnle nesves mes yeueJeeved (efJeéeced) meye peieled (Meced) megKeer (Demeled) nes Jewmes nce ueesie
(efÜHeos) ceveg<³eeefo (®eleg<Heos) ieew Deeefo (leJemes) yeueer (keÀHeefo&ves) ye´ïe®e³e& keÀes mesJeve efkeÀ³es (#e³eÜerje³e) ogäeW
kesÀ veeMekeÀ JeerjeW mes ³egkeÌle (©êe³e) HeeHeer keÀes ©ueeves nejs mesveeHeefle kesÀ efue³es (Fceeë) Fve (celeerë) yegef×ceeveeW
keÀe (ÒeYejecens) De®ís ÒekeÀej Hees<eCe keÀjles nQ, Jewmes let Yeer Gme keÀes OeejCe keÀj¤48¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes ÒepeeDeeW ceW kHUHeg©<e
yegef×ceeved neW Jewmes Devegÿeve keÀj ceveg<³e Heéeeefo³egkeÌle jep³e keÀes jesiejefnle, Hegefä³egkeÌle Deewj efvejvlej megKeer
keÀjW¤48¤
³ee les ©ê Fl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ Dee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
HHOHVäÌHI0H1-HHOH1YHWÍHI0H1-HHHI-H1ËHHQHä<HVH1SHHUa
HI0H1-HH1OHPHä<HVH1SHHUOHHHäYHHVFH>SHHU1-HPHVä
HHa OHV1a 1Ì1a HI0H1-HHa OH1YHWÍa HI0H1-HHa HI-H1ËHHQHäa <HV1H1SHHUa HI0H1-HHa 1OHPHäa <HV1H1SHHUa OHHHäa YH1Ía FHÉ[~
peerNJHPHVä
HeoeLe&ë-(³ee) (les) leJe (©ê) jepeJewÐe (efMeJee) keÀu³eeCekeÀeefjCeer (levetë) Mejerjb efJemle=lee veerelf eJee&
(efMeJee) efÒe³eoMe&vee (efJeéeene) meJee&efCe efoveeefve (Yes<epeer) Deew<eOeeveerJe jesieefveJeeefjkeÀe (efMeJee) megKeÒeoe
(©lem³e) ©iCem³e~ De$e He=<eesojeefolJeeppeueesHeë~ (Yes<epeer) DeeefOeefJeveeefMeveer (le³ee) (veë) Demceeved (ce=[)
megKe³e (peerJemes) peereJf elegced¤49¤
DevJe³eë-ns ©ê! lJeb ³ee les efMeJee levetë efMeJee Yes<epeer ©lem³e efMeJee Yes<ep³eefmle le³ee peerJemes efJeéeene
vees ce=[¤49¤
YeeJeeLe&ë-jepeJewÐeeefoefJeÜefÓOe&ce&veerl³eew<eefOeoevesve nmleef¬eÀ³eekeÀewMeuesve Mem$eweMf íÊJee efYeÊJee ®e jesiesY³ees
efveJee³³e& meJee&ë mesveeë Òepee½e jáeveer³eeë¤49¤
HeoeLe&ë-ns (©ê) jepee kesÀ JewÐe let (³ee) pees (les) lesjer (efMeJee) keÀu³eeCe keÀjves Jeeueer (levetë) osn Jee
efJemleej³egkeÌle veerefle (efMeJee) osKeves ceW efÒe³e (Yes<epeer) Dees<eefOe³eeW kesÀ legu³e jesieveeMekeÀ Deewj (©lem³e) jesieer keÀes
(efMeJee) megKeoe³eer (Yes<epeer) Heer[ æ e njves Jeeueer nw (le³ee) Gmemes (peerJemes) peerves kesÀ efue³es (efJeéeene) meye
efove (veë) nce keÀes (ce=[) megKe keÀj¤49¤
YeeJeeLe&ë-jepee kesÀ JewÐe Deeefo efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Oece& keÀer veerefle, Dees<eefOe kesÀ oeve, nmleef¬eÀ³ee keÀer
kegÀMeuelee Deewj 0HkeW mes ísove-Yesove keÀjkesÀ jesieeW mes ye®ee kesÀ meye mesvee Deewj ÒepeeDeeW keÀes ÒemeVe keÀjW¤49¤
Heefj ve Fl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
jepeHeg©<ewë eEkeÀ keÀe³e&efcel³een¤
jepeHeg©<eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+HHIMäYHHV1ÌPHäQV1HIOH-H {&HNH®OHJÉ +HHIMäO-HV1HPHäRJFH 1HIOHMä,HH1HHVÍa

'H-HäHIP/H1MHFH1,H-HäÓîePOHYHJ-H1FHHU^G-HäPOHHV1NH¢HH1OHYHäHHHFH>
+HHIMäa YH1Ía 1ÌPHäa QV1HIOHÍa -HÉCeNkeÌlegÉa +HHIMäa O-HV1HPHäa RJÉFH 1HIOHHIMHIOHä RJÍÉFH1HIOHÍa 'H1,HH1HHVÍa 'H1,HH1HHVHIMOHä,H1ÉHHVÍa
'H-HäaHIP/H1MHaFH1,H-HäµÐH1)HIOHäFH1,H-HäOHGÉ<HÍaOH1YHJÉ-H1aFHHU^G-HäÍaOHHV1NH¢HHäaOHYHäHHHaFHÉ[N¤50¤
HeoeLe&ë-(Heefj) meJe&leë (veë) Demceeved (©êm³e) meYesMem³e (nsefleë) Jeýeë (Je=CekeÌleg) He=LekedÀ keÀjesleg
(Heefj) (lJes<em³e) ¬eÀesOeeefovee ÒeoerHlem³e (ogce&efleë) ogäyegef×ë (DeIee³eesë) DeelceveesçIeefce®íesog&äe®eeefjCeë
(DeJe) (efmLeje) efve½euee (ceIeJeÓîeë) HetefpeleOevesY³eë (leveg<Je) efJemle=Ceg (ceer{dJeë) megKemes®ekeÀ (leeskeÀe³e)
meÐees peelee³e yeeuekeÀe³e (leve³ee³e) kegÀceeje³e (ce=[) Deevevo³e¤50¤
DevJe³eë-ns ceer{dJeë! YeJeeved ³ees ©êm³e nself emlesve lJes<em³eeIee³eesë mekeÀeMeVeë HeefjJe=CekeÌleg, ³ee
ogce&efleYe&Jesled lem³ee½eemceeved HeefjJe=CekeÌleg~ ³ee ®e ceIeJeÓîeë ÒeeHlee efmLeje ceeflejefmle, leeb leeskeÀe³e leve³ee³e Heefj
leveg<Jewle³ee meJee&ved meleleceJece=[¤50¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeCeeb leosJe Oec³e¥ meeceL³e¥ ³esve Òepeej#eCeb ogäeveeb efnbmeveb ®e m³eeled, leleë meÜwÐeeë
meJex<eeceejesi³eb mJeelev$³emegKeesVeefleb ®e kegÀ³eg&³exve meJes& megefKevees YeJes³egë¤50¤
HeoeLe&ë-ns (ceer{dJeë) megKe Je<ee&ves nejs jepeHeg©<e! DeeHe pees (©êm³e) meYeeHeefle jepee keÀe (nsefleë)
Jeýe nw, Gmemes (lJes<em³e) ¬eÀesOeeefoÒepJeefuele (DeIee³eesë) DeHeves mes ogäe®eej keÀjves nejs Heg©<e kesÀ mecyevOe mes
(veë) nce ueesieeW keÀes (Heefj, Je=CekeÌleg) meye ÒekeÀej He=LekedÀ keÀerefpe³es~ pees (ogce&efleë) ogäyegef× nw, Gmemes Yeer nce
keÀes ye®eeF³es Deewj pees (ceIeJeÓîeë) ÒeMebefmele OeveJeeueeW mes ÒeeHle ngF& (efmLeje) efmLej yegef× nw, Gme keÀes
(leeskeÀe³e) MeerIe´ GlHeVe ngS yeeuekeÀ (leve³ee³e) kegÀceej Heg©<e kesÀ efue³es (Heefj, leveg<Je) meye Deesj mes efJemle=le
keÀefj³es Deewj Fme yegef× mes meye keÀes efvejvlej (DeJe, ce=[) megKeer keÀerefpe³es¤50¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀe Oece&³egkeÌle Heg©<eeLe& Jener nw efkeÀ efpememes Òepee keÀer j#ee Deewj ogäeW keÀes ceejvee
nes, Fmemes Þesÿ JewÐe ueesie meye keÀes Deejesi³e Deewj mJelev$elee kesÀ megKe keÀer GVeefle keÀjW, efpememes meye megKeer
neW¤50¤
ceer{gäce Fl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=oe<eea ³eJeceO³ee ef$eägHed ívoë~
OewJeleë mJejë¤
meYeeO³e#eeefoefYeë efkebÀ keÀe³e&efcel³een¤
meYeeO³e#eeefokeÀeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FHHU^JäÆFH1HI0H-HäOHFHHI0H1-HHVYHäÍPHJÉFHYHHä<H-Ha
+H1MlFHV-HÉHÉ'HHHJä2HEHIYH12HHH1NH¢HI¬H1E-HPHHäYH1É'HHHäMlHI+HYHHäNH¢1HIF\H<H1RHLHäHIQ
FHHU^JäÆFHaFHHU^JäPOH1FHVHIOH1 FHHU^JäÍÉOHFHaHI0H-HäOH1FHVHIOH1 HI0H-HäÉOHFHaHI0H1-eë~ veNë~ megÉFHYHH1 )HIOHä PHJÉÉFHYHHäÍa<H1-H1a+H1MlFHVa

Je=ÉHVa'HHHJä2HFHGaHIYH12HHHVHIOHäHIYH1É2HHHäaNH¢HI¬HäFHGa-HPHHäYHÍa'HHaH1MlaHI+HYHHäNH¢FHGaHI\H<HäOHGa'HHaLH1HfnN¤51¤
HeoeLe&ë-(ceer{gäce) ³eesçefleMe³esve ceer{dJeeved Jeer³³e&JeeBmlelmecyeg×ew (efMeJelece) DeefleMe³esve keÀu³eeCekeÀeefjved
(efMeJeë) megKekeÀejer (veë) DemceY³eced (megceveeë) MeesYeveb cevees ³em³e meë (YeJe) (Hejces) Òeke=Àäs (Je=#es) Je´½eveer³es
ísoveer³es Me$egmewv³es (Dee³egOeced) DeefmeYegMegC[erMeleIv³eeefokeÀced (efveOee³e) Oe=lJee (ke=ÀefÊeced) ce=ie®ecee&efoce³eerced
(Jemeeveë) Mejerjcee®íeo³eved (Dee) (®ej) (efHeveekeÀced) Heeefle j#eefle Deelceeveb ³esve le×vegJe&cee&efokeÀced~ Heelesveg&kedÀ
®e (GCee04~15) Fefle HeelesjekeÀë Òel³e³eë~ (efyeYe´led) Oejved (Dee) (ieefn) Deeie®í¤51¤
DevJe³eë-ns ceer{gäce efMeJelece meYeemesvesMe! lJeb veë megceveeë efMeJees YeJe~ Dee³egOeb efveOee³e ke=ÀefÊeb Jemeeveë
efHeveekebÀ efyeYe´led meVemceekebÀ j#eCee³eeieefn Hejces Je=#e Dee®ej¤51¤
YeeJeeLe&ë-meYeemesvesMeeo³eë mJeÒepeemeg ce²uee®eeefjCees ogäs<eg ®eeefiveefjJe oenkeÀeë m³eg³exve meJex Oece&HeLeb
efJene³eeOece¥ keÀoeefHe vee®ejs³egë¤51¤
HeoeLe&ë-ns (ceer{gäce) Del³evleHeje¬eÀce³egkeÌle (efMeJelece) Deefle keÀu³eeCekeÀejer meYee Jee mesvee kesÀ Heefle!
DeeHe (veë) nceejs efue³es (megceveeë) ÒemeVe ef®eÊe mes (efMeJeë) megKekeÀejer (YeJe) ntefpe³es (Dee³egOeced) Ke[die,
YegMegC[er Deewj MeleIveer Deeefo 0HkeW keÀe (efveOee³e) ûenCe keÀj (ke=ÀefÊeced) ce=ie®ecee&efo keÀer De²jKeer keÀes
(Jemeeveë) Mejerj ceW Heefnves (efHeveekeÀced) Deelcee kesÀ j#ekeÀ Oeveg<ed kee yeKelej Deeefo keÀes (efyeYe´led) OeejCe efkeÀ³es
ngS nce ueesieeW keÀer j#ee kesÀ efue³es (Deeieefn) DeeF³es (Hejces) Òeyeue (Je=#es) keÀeìves ³eesi³e Me$eg keÀer mesvee ceW
(Dee®ej) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle ntefpe³es¤51¤
YeeJeeLe&ë-meYee Deewj mesvee kesÀ DeO³e#e Deeefo ueesie DeHeveer ÒepeeDeeW ceW ce²uee®eejer Deewj ogäeW ceW Deefive
kesÀ legu³e lespemJeer oenkeÀ neW, efpememes meye ueesie Oece&ceeie& keÀes íesæ[ kesÀ DeOece& keÀe Dee®ejCe keÀYeer ve keÀjW¤ 51¤
efkeefkeÀefjêsl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ Dee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Òepeepevee jepepevewë men keÀLeb JelexjefVel³egHeefoM³eles¤
Òepee kesÀ Heg©<e jepeHeg©<eeW kesÀ meeLe kewÀmes JeÊeX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI-HHINHä¢HIMÌ1HI-HXHHVHä IQOH1YHFHäPOHVÉ'HPOHJ<HLH-HÍa
HHPOHVäPH1QÓHäjQV1OHHHVNÉYHäFH1PFHHI9H-Hä+HYOHJÉ leeë¤52¤
HI-HHINHä¢HIM1ÌVHIOH1HI-HÉHINHä¢HIMÌaHI-HXHHVäHIQ1OHVHIOH1HI-HÉXHHVäHIQOHaYHFHäÍaOHV1a'H1POHJÉ~ YeNieNJeN )HIOHä<HLHÉ-HÍaHHÍaOHV1aPH1QÓHäFHGa
QV1OHHäÍa'HYHäFHGa'H1PFHOHGaHIYHa-H1+H1YOHJÉ~ leeë¤52¤
HeoeLe&ë-(efJeefkeÀefjê) efJeMes<esCe efkeÀefjë metkeÀj FJe êe³eefle Mesles efJeefMeäb efkeÀefjb êeefle efvevoefle Jee
lelmecyeg×ew (efJeueesefnle) efJeefJeOeeved HeoeLee&veeª{mlelmecyeg×ew (veceë) melkeÀejë (les) legY³eced (Demleg) (YeieJeë)
Ssée³e&mecHeVe (³eeë) (les) leJe (menñeced) DemebK³eeleeë (nsle³eë) Je=×³ees Jeýee Jee (Dev³eced) Flejced (Demceled)
DemceekebÀ mekeÀeMeeled (efve) (JeHevleg) efívovleg (leeë)¤52¤
DevJe³eë-ns efJeefkeÀefjê efJeueesenf le YeieJemmeYesMe jepeBmles veceesçmleg, ³esve les leJe ³eeë menñeb nsle³eë
meefvle, lee Demceov³eb efveJeHevleg¤52¤
YeeJeeLe&ë-´HSHHSHYHHMHSHSHYHHYHG´HOHV-HFHJHJHH HJFHHNH¢FHJ9HOHHÍ0HkHkHHI&He meefvle, lee Demceeved megKes
mLeeHe³eeqvlJelejevemce®í$etved efveJeej³evleg¤52¤
HeoeLe&ë-ns (efJeefkeÀefjê) efJeMes<ekeÀj metDej kesÀ meceeve meesves Jee GÊece metDej keÀer efvevoe keÀjves Jeeues
(efJeueesefnle) efJeefJeOe HeoeLeeX keÀes Deeªæ{ (YeieJeë) Ssée³³e&³egkeÌle meYeeHeles jepeved! (les) DeeHekeÀes (veceë) melkeÀej
ÒeeHle (Demleg) nes efpememes (les) DeeHekesÀ (³eeë) pees (menñeced) DemebK³eele ÒekeÀej keÀer (nsle³eë) GVeefle Jee Jeýeeefo
0HkQ4(leeë) Jes (Demceled) nce mes (Dev³eced) efYeVe otmejs Me$eg keÀes (efveJeHevleg) efvejvlej ísove keÀjW¤52¤
YeeJeeLe&ë-´HSHHNHV¢XHHVLHMHSH+HJJHH:PHV6VPHVNH¢Q:HINH¢SHHV'HH+HXHHVLHH:NH¢HU*9HHIOH'HHZM0Hk-'HkQ4-HV
nce ueesieeW keÀes megKe ceW efmLej keÀjW Deewj Flej nceejs Me$egDeeW keÀe efveJeejCe keÀjW¤52¤
menñeeCeerl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
jepepevewë eEkeÀ keÀe³e&efcel³een¤
jepeHeg©<eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
PH1QÓHHäHI&HPHQÓH10HHV\HH1HVPOH-HäQV1OHHäÍa
OHHPHH1FHHU0HHäYHHV<HLH-HÍ+HMH1HHUYHH1FHJ.HHäNH¢HI2H
PH1QÓHHäHI&HaPH1Q1ÓH10H)HIOHäPHQÓH1É0HÍa\HH1HVÍaOH-HäaQV1OHHäÍaOHHPHHäFHGa) 0HHäYHÍa<H1LH1-H1)HIOHä<HLH-HÍa+H1MH1HHUYHHäa
FHJ.HHäaNH¢ÉefOeN¤53¤
HeoeLe&ë-(menñeeefCe) (menñeMeë) DemebK³eeleeë (yee»esë) Yegpe³eesë mecyeefvOev³eë (leJe) (nsle³eë)
Òeyeuee Jeýeiele³eë (leemeeced) (F&Meeveë) F&MeveMeerueë (YeieJeë) Yeei³eJeved (Heje®eervee) Heje®eerveeefve otjerYetleeefve
(cegKee) cegKeeefve (ke=ÀefOe) kegÀ©¤53¤
DevJe³eë-ns YeieJeë! ³eemleJe yee»esë menñeeefCe nsle³eë meefvle, leemeeceerMeeveë meved menñeMeë Me$etCeeb
cegKee Heje®eervee ke=ÀefOe¤53¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<ewë yeengyeuesve jep³eb ÒeeH³eemebK³eMetjJeerjeë mesveeë mebHeeÐe meJex Me$eJeë Heje*dcegKeeë
keÀe³ee&ë¤53¤
HeoeLe&ë-ns (YeieJeë) Yeei³eMeerue mesveeHeles! pees (leJe) DeeHekesÀ (yee»esë) YegpeeDeeW keÀer meyeefvOeveer
(menñeeefCe) DemebK³e (nsle³eë) JeýeeW keÀer Òeyeue ieefle nQ (leemeeced) GvekesÀ (F&Meeveë) mJeeceerHeve keÀes ÒeeHle DeeHe
(menñeMeë) npeejneW Me$egDeeW kesÀ (cegKee) cegKe (Heje®eervee) Heerís HesÀj kesÀ otj (ke=ÀefOe) keÀerefpe³es¤53¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ yeengyeue mes jep³e keÀes ÒeeHle nes Deewj DemebK³e Metj Jeerj Heg©<eeW
keÀer mesveeDeeW keÀes jKe kesÀ meye Me$egDeeW kesÀ cegKe HesÀjsb¤53¤
DemebK³eelesl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
ceveg<³ewë keÀLecegHekeÀejes ûee¿e Fl³eg®³eles¤
ceveg<³e ueesie kewÀmes GHekeÀej ûenCe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HPH.HHOHHPH1QÓHHäHI&H1HV1ÌHÉ'HHI2H1<HWFHHäFHGa
OHVHHäPHQÓHHHVSH1YHVÉ-H12HY-HHäHIYHOHYFHHIPH
'HPH.HH1OHVOHPHäFHGÉ.HHOHHa PH1QÓHHäHI&Ha HVa 1ÌHÍa 'HHI2Häa <HWFHHäFHGa OHVHHäFHGa PH1Q1ÓH1HHV1SH1YH )HIOHä PHQÓHÉHHVSH1YHVa
'H-Häa2HY-HHäHIYHaOH1YFH1HIPH1
HeoeLe&ë-(DemebK³eelee) mebK³eejefnleeefve (menñeeefCe) (³es) (©êeë) mepeerJeeçpeerJeeë ÒeeCeeo³ees Jee³eJeë
(DeefOe) GHeefjYeeJes (Yetc³eeced) He=efLeJ³eeced (les<eeced) (menñe³eespeves) menñeeC³emebK³eeefve ®elegë¬eÀesMeHeefjefceleeefve
³eefmceved osMes leefmceved (DeJe) DeJee&ieLex (OevJeeefve) Oevetbef<e (levceefme) efJemleej³esce¤54¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb ³es DemebK³eelee menñeeefCe ©êe Yetc³eeceefOe meefvle, les<eeb mekeÀeMeeled
menñe³eespeves OevJeev³eJe levceefme leLee ³et³eceefHe levegle¤54¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë ÒeefleMejerjb efJeYekeÌlee YetefcemecyeefvOevees peerJee Jee³eJe½e JesÐeemlew©HekeÀejes ûee¿emles<eeb
keÀÊe&J³e½e¤54¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie (³es) pees (DemebK³eelee) mebK³eejefnle (menñeeefCe) npeejeW (©êeë)
peerJeeW kesÀ mecyevOeer Jee He=LekedÀ ÒeeCeeefo Jee³eg (Yetc³eeced) He=efLeJeer (DeefOe) Hej nQ (les<eeced) GvekesÀ mecyevOe mes
(menñe³eespeves) DemebK³e ®eej keÀesMe kesÀ ³eespeveeW Jeeues osMe ceW (OevJeeefve) Oeveg<eeW keÀe (DeJe, levceefme) efJemleej
keÀjW, Jewmes legce Yeer efJemleej keÀjes¤54¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ÒeefleMejerj ceW efJeYeeie keÀes ÒeeHle ngS He=efLeJeer kesÀ mecyevOeer DemebK³e
peerJeeW Deewj Jee³egDeeW keÀes peeveW, Gvemes GHekeÀej ueW Deewj Gve kesÀ keÀÊe&J³e keÀes Yeer ûenCe keÀjW¤54¤
DeefmceefVel³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ Yegefjiee<³eg&ef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë
mJejë¤
DeNefPFHYHGFHäQ1OHn&H 1-HVKÉYOHHIMäHV<H1-HHÉ'HHI2Häa
'H1HIPFHYHGaFH1Q1HIOHa'H1&H1 -HVa'H1YOHHIMäHVa<H1-HHÍa'HHI2HäaOHVHHäFHGaPH1Q1ÓH1HHV1SHYH)HIOHä PHQÓHÉHHVSH1YHVa'H-Häa2HY-HHäHIYHa
leNvceNefmeN¤55¤
HeoeLe&ë-(Deefmceved) (cenefle) J³eeHekeÀlJeeefoceneiegCeefJeefMeäs (DeCe&Jes) yentv³eCee¥efme peueeefve efJeÐevles
³eefmceBmleefmceefVeJe~ DeCe& Fl³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~12) DeCe&mees ueesHeM®e #Deäe0Jee05.2.109%
Fefle meueesHees JeÒel³e³e½e~ (Devleefj#es) Devlej#e³e DeekeÀeMes (YeJeeë) JeÊe&ceeveeë (DeefOe) (les<eeced0) Fefle
HetJe&Jeled¤55¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb ³esçefmceved cenl³eCe&Jesçvleefj#es YeJee ©êe peerJee Jee³eJe½e meefvle, les<eeb
Òe³eesieb ke=ÀlJee menñe³eespeves OevJeev³eO³eJelevceefme, leLee ³et³eceefHe kegÀ©le¤55¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&Lee YetefcemLesY³ees peerJesY³ees Jee³egY³e½e keÀe³eexHe³eesieë ef¬eÀ³eles, leLeeçvleefj#emLesY³eesçefHe
keÀÊe&J³eë¤55¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie pees (Deefmceved) Fme (cenefle) J³eeHekeÀlee Deeefo yeæ[s-yeæ[s iegCeeW mes
³egkeÌle (DeCe&Jes) yengle peueeW Jeeues mecegê kesÀ meceeve DeieeOe (Devleefj#es) meye kesÀ yeer®e DeefJeveeMeer DeekeÀeMe ceW
(YeJeeë) JeÊe&ceeve peerJe Deewj Jee³eg nQ (les<eeced) GvekeÀes GHe³eesie ceW ueekesÀ (menñe³eespeves) DemebK³eele ®eej keÀesMe
kesÀ ³eespeveeW Jeeues osMe ceW (OevJeeefve) Oeveg<eeW kee DeVeeefo Oeev³eeW keÀes (DeO³eJe, levceefme) DeefOekeÀlee kesÀ meeLe
efJemleej keÀjW, Jewmes legce ueesie Yeer keÀjes¤55¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ pewmes He=efLeJeer kesÀ peerJe Deewj Jee³egDeeW mes keÀe³e& efme× keÀjles nQ, Jewmes
DeekeÀeMemLeeW mes Yeer efkeÀ³ee keÀjW¤55¤
veerueûeerJee Fl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ yeng©êe osJeleeë~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~
ieevOeejë mJejë¤
YHHUXHäÝHHU-HHÍHI0HHIOH1NH¢&àH1HIR-Häj1ÌHÉ*+HäHIÀHOHHÍa
YHHUXHäÝHHU-HH1 )HIOH1 YHHUXHäÉÝHHU-HHÍa HI0H1HIOH1NH¢&àH1 )HIOHä HI0HHIOH1ÉNH¢&àHäÍa HIR-HäFHGa 1ÌHÍa *+HäHIÀHOHH1 )OHJ+HäÉHIÀHOHHÍa
OHVHHäFHGaPH11Q1ÓH1HHV1SH1YH)HIOHäPHQÓHÉHHVSH1YHVa'H-Häa2HY-HHäHIYHaOH1YFH1HIPH1
HeoeLe&ë-(veerueûeerJeeë) veeruee ûeerJee ³es<eeb les (efMeeflekeÀCþeë) efMele³emleer#Ceeë MJeslee Jee keÀCþe ³es<eeb les
(efoJeced) met³e¥ efJeÐegefoJe (©êeë) peerJee Jee³eJees Jee (GHeefÞeleeë) GHeMues<ele³ee efÞeleeë keÀCþe ³es<eeb les~ les<eeefceefle
HetJe&Jeled¤56¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb ³es veerueûeerJeeë efMeeflekeÀCþe efoJecegHeefÞelee ©êe peerJee Jee meefvle,
les<eecegHe³eesiesve menñe³eespeves OevJeev³eJelevceefme leLee ³et³eceefHe kegÀ©le¤56¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜefÓë JeefÚmLeeved Jee³etved peerJeeved Jee efJe%ee³eesHe³egp³e Deeives³eekeoerevf e
efve<Heeoveer³eeefve¤56¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie pees (veerueûeerJeeë) keÀCþ ceW veerue JeCe& mes ³egkeÌle (efMeeflekeÀCþeë)
leer#Ce Jee éesle keÀCþ Jeeues (efoJeced) met³³e& keÀes efyepegueer pewmes Jewmes (GHeefÞeleeë) DeeefÞele (©êeë) peerJe Jee Jee³eg
nQ (les<eeced) Gve kesÀ GHe³eesie mes (menñe³eespeves) DemebK³e ³eespeve Jeeues osMe ceW (OevJeeefve) 0Hkeefo keÀes (DeJe,
levceefme) efJemleej keÀjW, Jewmes legce ueesie Yeer keÀjes¤56¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeefivemLe Jee³egDeeW Deewj peerJeeW keÀes peeve Deewj GHe³eesie ceW ueekesÀ
Deeives³e Deeefo 'HkeW keÀes efme× keÀjW¤56¤
veerueûeerJee Fl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
YHHUXHäÝHHU-HHÍHI0HHIOH1NH¢&àHäÍ0H1-HH É'H12HÍHäFHHH1MHÍa
YHHUXHäÝHHU-HH1 )HIOH1 YHHUXHäÉÝHHU-HHÍaHI0H1HIOH1NH¢&àH1 )HIOHä HI0HHIOH1ÉNH¢&àHäÍa0H1-HH Ía'H12HÍaHFHHHMH)HIOHä HFHeç®eNjeë~
lesHHäFHGaPH1Q1ÓH1HHV1SH1YH)HIOHäPHQÓHÉHHVSH1YHVa'H-Häa2HY-HHäHIYHaOH1YFH1HIPH1
HeoeLe&ë-(veerueûeerJeeë) veeruee ûeerJee ³es<eeb les (efMeeflekeÀCþeë) efMeefleë MJesleë keÀCþes ³es<eeb les (MeJee&ë)
efnbmekeÀeë (DeOeë) DeOeesieeefceveë (#ecee®ejeë) ³es #ecee³eeb He=efLeJ³eeb ®ejefvle~ les<eeefceefle HetJe&Jeled¤57¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³es veerueûeerJeeë efMeeflekeÀCþeë MeJee& DeOeë #ecee®ejeë meefvle, les<eeb menñe³eespeves
otjerkeÀjCee³e OevJeeefve Je³eceJelevceefme¤57¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ew³ex Jee³eJees Yetcesjvleefj#ecevleefj#eeod Yetefceb ®e

ie®ívl³eeie®íefvle le$e ³es lespeesYetc³eeefoleÊJeeveeceJe³eJee½ejefvle, leeved efJe%ee³eesHe³egp³e keÀe³³e¥ meeO³eced¤57¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (veerueûeerJeeë) veerueer ûeerJee Jeeues leLee (efMeeflekeÀCþeë) MJesle keÀCþ Jeeues
(MeJee&ë) efnbmekeÀ peerJe Deewj (DeOeë) veer®es keÀes Jee (#ecee®ejeë) He=efLeJeer ceW ®eueves Jeeues peerJe nQ (les<eeced) Gve
kesÀ (menñe³eespeves) npeej ³eespeve kesÀ osMe ceW otj keÀjves kesÀ efue³es (OevJeeefve) Oeveg<eeW keÀes nce ueesie (DeJe,
levceefme) efJemle=le keÀjles nQ¤57¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees Jee³eg Yetefce mes DeekeÀeMe
Deewj DeekeÀeMe mes Yetefce keÀes peeles-Deeles nQ~ GveceW pees Deefive Deewj He=efLeJeer Deeefo kesÀ DeJe³eJe jnles nQ, Gve keÀes
peeve Deewj GHe³eesie ceW ueekesÀ keÀe³e& efme× keÀjW¤57¤
³es Je=#esef<Jel³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
ceveg<³ewë meHee&o³ees ogäe efveJeejCeer³ee Fl³een¤
ceveg<³e ueesie meHee&eof ogäeW keÀe efveJeejCe keÀjW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
³es Je=ÉHVHJä0H1HI+HBSHäMH1YHHUXHäÝHHU-HH1HI-HXHHVäHIQOHHÍa
³es~ Je=ÉHVHJäa0H1HI+HBSHäMHÍaYHHUXHäÝHHU-HH1 )HIOH1 YHHUXHäÉÝHHU-HHÍaHI-HXHHVäHIQOHH1 )HIOH1 HI-HÉXHHVäHIQOHHÍaOHVHHäFHGaPH1nNñeN³eesNpeNve
)HIOHäPHQÓHÉHHVSH1YHVa'H-Häa2HY-HHäHIYHaOH1YFH1HIPH1
HeoeLe&ë-(³es) (Je=#es<eg) DeeceéefomeceerHes<eg (Meef<He¡ejeë) Me[def{bmekeÀë efHe¡ejes JeCeex ³es<eeb les
(veerueûeerJeeë) veerueJeCee& efveiejCekeÀceexHesleeë (efJeueesefnleeë) efJeefJeOejkeÌleJeCee&ë les<eeefceefle HetJe&Jeled¤58¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb ³es Je=#es<eg Meef<He¡eje veerueûeerJee efJeueesefnleeë meHee&o³eë meefvle, les<eeb
menñe³eespeves Òe#esHee³e OevJeev³eJelevceefme, leLee ³et³eceH³ee®ejle¤58¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³ex Je=#eeefo<eg Je=ef×peerJeveeë meHee&o³ees Jele&vles, lesçefHe ³eLeemeeceL³e¥ efveJeejCeer³eeë¤58¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie (³es) pees (Je=#es<eg) Deeceéefo Je=#eeW ceW (Meef<He¡ejeë) ªHe efoKeeves
mes Ye³e kesÀ nsleg (veerueûeerJeeë) veerueer ûeerJee ³egkeÌle keÀeì Keeves Jeeues (efJeueesefnleeë) DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ keÀeues Deeefo
JeCeeX mes ³egkeÌle meHe& Deeefo efnbmekeÀ peerJe nQ (les<eeced) Gve kesÀ (menñe³eespeves) DemebK³e ³eespeve osMe ceW efvekeÀeue osves
kesÀ efue³es (OevJeeefve) Oeveg<eeW keÀes (DeJelevceefme) efJemle=le keÀjW, Jewmee Dee®ejCe legce ueesie Yeer keÀjes¤58¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ pees Je=#eeefo ceW Je=ef× mes peerves Jeeues meHe& nQ, Gve keÀe Yeer ³eLeeMeef keÌle
efveJeejCe keÀjW¤58¤
³es Yetleeveeefcel³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ Dee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
pevewjO³eeHeveesHeosMeew kegÀlees ûee¿eeefJel³een¤
ceveg<³e ueesie Heæ{evee Deewj GHeosMe efkeÀmemes ûenCe keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³es YetÉOHHYHH1FHHI2Hä+HOHHHVHI-HHI0H1.HHPHäÍNH¢+H1HIR YHäÍa
³es~ YetÉOHHYHHäFHGa 'HHI2Hä+HOHH1 )OHHI2HäÉ+HOHH1Ía HI-H1HI0H1.HHPH1 )HIOHä HI-HÉHI0H1.HHPHäÍa NH¢1+H1HIR YHäÍa OHVHHäFHGa PH1Q1ÓeN³eesNpeNve
)HIOHäPHQÓHÉHHVSH1YHVa'H-Häa2HY-HHäHIYHaOH1YFH1HIPH1
HeoeLe&ë-(³es) (Yetleeveeced) ÒeeC³eÒeeefCeveeced (DeefOeHele³eë) DeefOeÿeleejë HeeuekeÀeë (efJeefMeKeemeë)
efJeieleefMeKeeë mebv³eeefmeveë (keÀHeefo&veë) peefìuee ye´ïe®eeefjCeë~ les<eeefceefle HetJe&Jeled¤59¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee ³es YetleeveeceefOeHele³ees efJeefMeKeemeë keÀHeefo&veë mebv³eeefmevees ye´ïe®eeefjCeë
meefvle, les<eeb efnlee³e menñe³eespeves Je³eb HeefjYećeecees OevJeev³eJelevceefme, leLee ns jepeHeg©<eeë! ³et³eceefHe He³e&ìveb meoe
kegÀ©le¤59¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³ex met$eelceOeve¡e³eeefoJeled HeefjJeépees ye´ïe®eeefjCe½e meJex<eeb MejerjelceHees<ekeÀeë meefvle,
leoO³eeHeveesHeosMeeY³eeb yegef×osnHegefäë mecHeeoveer³ee¤59¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (³es) pees (Yetleeveeced) ÒeeCeer leLee DeÒeeefCe³eeW kesÀ (DeefOeHele³eë) j#ekeÀ mJeeceer
(efJeefMeKeemeë) efMeKeejefnle mebv³eemeer Deewj (keÀHeefo&veë) peìeOeejer ye´ïe®eejer ueesie nQ (les<eeced) GvekesÀ efnleeLe&
(menñe³eespeves) npeej ³eespeve osMe ceW nce ueesie meJe&Lee meJe&oe YećeCe keÀjles nQ Deewj (OevJeeefve) DeefJeÐeeefo oes<eeW
kesÀ efveJeejCeeLe& efJeÐeeefo 0HkeW keÀe (DeJe,levceefme) efJemleej keÀjles nQ, Jewmes ns jepeHeg©<ees! legce ueesie Yeer meJe&$e
YećeCe efkeÀ³ee keÀjes¤59¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Gef®ele nw efkeÀ pees met$eelcee Deewj Oeve¡e³e Jee³eg kesÀ meceeve mebv³eemeer Deewj ye´ïe®eejer
ueesie meye kesÀ Mejerj leLee Deelcee keÀer Hegefä keÀjles nQ, Gvemes Heæ{ Deewj GHeosMe megve keÀj meye ueesie DeHeveer yege f×
leLee Mejerj keÀer Hegefä keÀjW¤59¤
³es HeLeeefcel³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë eEkeÀ keÀe³e&efcel³een¤
HV+H1/HHE+HäHI/H1MHäHÉ6VXH\HÉRHÉ'HHäHJÉHJ 2HäÍa
HVa +H1/HHFHGa +H1HI/H1MHäH )HIOHä +HHI/H1ÉMHäHÍa 6V1XH1\HÉoeë~ DeeN³egÉHJ 2H1 )OHHäHJÉÍÉHJ2HäÍa OHVHHäFHGa PH1Q1ÓH1HHV1SH1YH )HIOHä
PHQÓHÉHHVSH1YHVa'H-Häa2HY-HHäHIYHaOH1YFH1HIPH1
HeoeLe&ë-(³es) (HeLeeced) ceeiee&Ceeced (HeefLej#e³eë) ³es HeefLe<eg efJe®ejleeb peveeveeb j#e³ees j#ekeÀeë
(Ssueye=oeë) Fuee³ee He=efLeJ³ee Fceeefve Jemlegpeeleeefve Ssueeefve leeefve ³es JeOe&³eefvle les~ De$e JeCe&J³el³e³esve Oem³e oë~
FiegHeOeue#eCeë keÀ½e~ (Dee³eg³eg&Oeë) ³es Dee³eg<ee men ³egO³evles les<eeefceefle HetJe&Jeled¤60¤
DevJe³eë-Je³eb ³es HeLeeb HeefLej#e³e FJe Ssueye=oe Dee³eg³eg&Oees Ye=l³eeë meefvle, les<eeb menñe³eespeves
OevJeev³eJelevceefme¤60¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&Lee jepepevee Denefve&Meb Òepeepeveeved ³eLeeJeê#eefvle, leLee He=efLeJeeR peerJeveeefokebÀ ®e
Jee³eJees j#evleerelf e JesÐeced¤60¤
HeoeLe&ë-nce ueesie (³es) pees (HeLeeced) ceeieeX kesÀ mecyevOeer leLee (HeefLej#e³eë) ceeieeX ceW efJe®ejves Jeeues
peveeW kesÀ j#ekeÀeW kesÀ legu³e (Ssueye=oeë) He=efLeJeermecyevOeer HeoeLeeX kesÀ JeOe&keÀ (Dee³eg³eg&Oeë) HetCee&³eg Jee DeJemLee kesÀ
meeLe ³eg× keÀjves nejs Ye=l³e nQ (les<eeced) GvekesÀ (menñe³eespeves) DemebK³e ³eespeve osMe ceW (OevJeeefve) Oeveg<eeW keÀes
(DeJe, levceefme) efJemle=le keÀjles nQ¤60¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes jepeHeg©<e efove-jele ÒepeepeveeW keÀer ³eLeeJeled j#ee keÀjles nQ, Jewmes
He=efLeJeer Deewj peerJeveeefo keÀer j#ee Jee³eg keÀjles nQ, Ssmee peeveW¤60¤
³es leerLee&veerl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
HegvemleosJeen¤
efHeÀj Gmeer efJe<e³e keÀes Deieues cev$e cebs keÀne nw¤
HVOHHU1/HH HIYHä´H1HMäHIYOHPHÉNH¢HQäPOHHHIYHH1HI&HäÍa
HVa OHHU1/HH HIYHäa ´H1HMlYOHHUHIOHä ´H1ÉHMäHIYOHa PHÉNH¢HQäPOHH1 )HIOHä PHÉNH¢HÉQäPOHHÍa HIYH1H1HI&HäÍa OHVHHäFHGa PH1Q1ÓH1HHV1SH1YH )HIOHä
menñeç³eHVSH1YHVa'H-Häa2HY-HHäHIYHaOH1YFH1HIPH1
HeoeLe&ë-(³es) (leerLee&efve) ³eeefve Jesoe®ee³³e&mel³eYee<eCeye´ïe®e³ee&efomegefve³eceeoerv³eefJeÐeeogëKesY³emleej³eefvle
³eÜe ³ewë mecegêeefoY³emleej³eefvle leeefve (Òe®ejefvle) (me=keÀenmleeë) me=keÀe JeýeeefCe nmles<eg ³es<eeb les~ me=keÀ Fefle
Jeýeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02~20) (efve<eef²Ceë) ÒeMemleyeeCekeÀesMe³egkeÌleeë~ les<eeefceefle HetJe&Jeled¤61¤
DevJe³eë-Je³eb ³es me=keÀenmlee efve<eef²Ce FJe leerLee&efve Òe®ejefvle les<eeb menñe³eespeves OevJeev³eJe
levceefme¤61¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeCeeb efÜefJeOeeefve leerLee&efve JeÊe&vles les<JeeÐeeefve ye´ïe®e³ee&®ee³e&mesJeeJesoeÐeO³e³eveeO³eeHeve-
melmebieséejesHeemeveemel³eYee<eCeeoerefve ogëKemeeiejeppeveeved Heejb ve³eefvle~ DeHejeefCe ³ewë mecegêeefopeueeMe³esY³eë
HeejeJeejb ievlegb MekeÌ³eeM®eself e¤61¤
HeoeLe&ë-nce ueesie (³es) pees (me=keÀenmleeë) neLeeW ceW Jeýe OeejCe efkeÀ³es ngS (efve<eef²Ceë) ÒeMebefmele
yeeCe Deewj keÀesMe mes ³egkeÌle peveeW kesÀ meceeve (leerLee&efve) ogëKeeW mes Heej keÀjves nejs Jeso Dee®ee³e& mel³eYee<eCe Deewj
ye´ïe®e³ee&efo De®ís efve³ece DeLeJee efpevemes mecegêeefokeÀeW keÀes Heej keÀjles nQ, Gve veewkeÀe Deeefo leerLeeX keÀe (Òe®ejefvle)
Òe®eej keÀjles nQ (les<eeced) Gve kesÀ (menñe³eespeves) npeej ³eespeve kesÀ osMe ceW (OevJeeefve) 0HkeW keÀes (DeJe,
levceefme) efJemle=le keÀjles nQ¤61¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW kesÀ oes ÒekeÀej kesÀ leerLe& nQ, Gve ceW Heefnues lees Jes pees ye´ïe®e³e&, ieg© keÀer mesJee, Jesoeefo
MeekeW keÀe Heæ{vee-Heæ{evee, melme², F&MJej keÀer GHeemevee Deewj mel³eYee<eCe Deeefo ogëKemeeiej mes ceveg<³eeW keÀes Heej
keÀjles nQ Deewj otmejs Jes efpevemes mecegêeefo peueeMe³eeW kesÀ Fme Heej Gme Heej peeves Deeves keÀes meceLe& neW¤61¤
³esçVesef<Jel³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
HegvemleosJeen¤
HVÉ9HVäHJHI-H1HI-H2HäHIYOH1+HHHVäHJÉ HI+H\HäOHHV1SHYHHäYHGa
³es~ DeVesäHJa HI-H1HI-H12H1YOHHUHIOHä HI-H1ÉHI-H2HäHIYOHa +HHHVäHJa HI+H\HäOHÍa SHYHHäYHGa OHVHHäFHGa PH1Q1ÓH1HHVSH1YH )HIOHä Penñeç³eesNpeNves~
'H-Häa2HY-HHäHIYHaOH1YFH1HIPH1
HeoeLe&ë-(³es) (DeVes<eg) DeÊeJ³es<eg HeoeLex<eg (efJeefJeO³eefvle) yeeCee FJe me#eleeved kegÀJe&efvle (Hee$es<eg)
HeevemeeOeves<eg (efHeyeleë) Heeveb kegÀJe&leë (peveeved) ceveg<³eeefoÒeeefCeveë~ les<eeefceefle HetJe&Jeled¤62¤
DevJe³eë-Je³eb ³esçVes<eg JeÊe&ceeveeved Hee$es<eg efHeyelees peveeved efJeefJeO³eefvle, les<eeb ÒeeflekeÀeje³e menñe³eespeves
YeeJeeLe&ë-³esçVeenejb peueeefoHeeveb kegÀJe&lees efJe<eeefovee Iveefvle, lesY³eë meJezot&js Jemeveer³eced¤62¤
HeoeLe&ë-nce ueesie (³es) pees (DeVes<eg) Keeves ³eesi³e HeoeLeeX ceW JeÊe&ceeve (Hee$es<eg) Hee$eeW ceW (efHeyeleë)
Heerles ngS (peveeved) ceveg<³eeefo ÒeeefCe³eeW keÀes (efJeefJeO³eefvle) yeeCe kesÀ legu³e Iee³eue keÀjles nQ (les<eeced) Gve keÀes
nìeves kesÀ efue³es (menñe³eespeves) DemebK³e ³eespeve osMe ceW (OevJeeefve) Oeveg<eeW keÀes (DeJe, levceefme) efJemle=le keÀjles
nQ¤62¤
YeeJeeLe&ë-pees Heg©<e DeVe keÀes Keeles Deewj peueeefo keÀes Heerles ngS peerJeeW keÀes efJe<e Deeefo mes ceej [eueles nQ,
Gvemes meye ueesie otj yemeW¤62¤
³e SleeJevle Fl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ Yegefjiee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
HegvemleosJeen¤
HÉ61OHH-HäYOHH1<HWHHäPHH1HIR0HHVä1ÌHHI-HäOHHIP/H1MVa
³es~ SNleH-HäYOHÍa H1a <HWHHäPHÍa H1a HIR0HäÍa 1ÌHÍa HI-H1OH1HIP/H1M )HIOHä HI-HÉOHHIP/H1MVa OHVHHäFHGa PH1Q1ÓH1HHV1SH1YH )HIOHä
PHQÓHÉHHVSH1YHVa'H-Häa2HY-HHäHIYHaOH1YFH1HIPH1
HeoeLe&ë-(³es) (SleeJevleë) ³eeJevlees J³eeK³eeleeë (®e) (Yet³eebmeë) lesY³eesçH³eefOekeÀeë (®e) (efoMeë)
HetJee&Ðeeë (©êeë) ÒeeCepeerJeeë (efJeleefmLejs) efJeefJeOele³ee efleÿefvle (les<eeced) (menñe³eespeves) SlelmebK³eeHeefjefceles
osMes (DeJe) efJejesOeeLex (OevJeeefve) Devleefj#eeJe³eJeeved~ OevJesl³evleefj#eveecemeg Heefþleced¤ (efveIeCìew 1~3)
(levceefme)¤63¤
DevJe³eë-Je³eb ³e SleeJevle½e Yet³eebme½e ©êe efoMees efJeleefmLejs les<eeb menñe³eespeves
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë meJee&meg efo#eg efmLeleeved peerJeeved Jee³etved Jee ³eLeeJeogHe³eg¡eles, les<eeb meJe&keÀe³ee&efCe
efme×eefve YeJeefvle¤63¤
HeoeLe&ë-nce ueesie (³es) pees (SleeJevleë) Fleves J³eeK³eele efkeÀ³es (®e) Deewj (©êeë) ÒeeCe Jee peerJe
(Yet³eebmeë) Fve mes Yeer DeefOekeÀ (®e) meye ÒeeCe leLee peerJe (efoMeë) HetJee&efo efoMeeDeeW ceW (efJeleefmLejs) efJeefJeOe
ÒekeÀej mes efmLele nQ (les<eeced) Gve kesÀ (menñe³eespeves) npeej ³eespeve kesÀ osMe ceW (OevJeeefve) DeekeÀeMe kesÀ DeJe³eJeeW
kesÀ (DeJe, levceefme) efJe©× efJemle=le keÀjles nQ¤63¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e meye efoMeeDeeW ceW efmLele peerJeeW Jee Jee³egDeeW keÀes ³eLeeJeled GHe³eesie ceW ueeles nQ, Gve
kesÀ meye keÀe³e& efme× nesles nQ¤63¤
veceesçmleg ©êsY³e Fl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ efve®e=odOe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë
mJejë¤
HegvemleosJeen¤
efHeÀj Jen efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHFHHVäÉPOHJ 1ÌV<HHV1 HV HIR1HI-H HVHH -H1H HIFHHä-HÍa OHV<HHV1 R0H1 ´HHHHU1R 0Hä RHIH1&HH R0Hä
´H1OHHUHHU1R 0HHVRHUäHHU1R 0HHV12-HH ÍaOHV<HHV1 YHFHHVäÉ'HPOHJÉ OHV YHHVäÉ-HYOHJÉ OHV YHHVä FH>HYOHJÉ OHV HE HI¾1FHHV HHä YHHV1 ¾VHIÆ1
leceVäHHE1SHF<HVäR2FHÍ
YHFHäÍa 'H1POHJÉa 1ÌV<HäÍa HVa HIR1HI-Ha HVHHäFHGa -H1H FHGa )Hä-HÍa OHV<HäÍa R0Häa ´HHHHUäÍa R0Häa R1HIH1&HHÍa R0Häa
´H1OHHUHHUäÍaR0Häa*RHUäHHUÍaR0Häa712-HH ÍaOHV<HäÍaYHFHäÍa'H1POHJÉ~ les~ veNë~ DeNJeNvlegÉ~ les~ veNë~ ce=É[N³eNvlegÉ~ les~ ³eced~ efÜN<ceë~ ³eë~
H1aYH1Ía¾VHIÆäaOHFHGa61HH1FHGaSHF<HVäaR12FH1Í
HeoeLe&ë-(veceë) meefl¬eÀ³ee (Demleg) YeJeleg (©êsY³eë) ÒeeCesY³e FJe JeÊe&ceevesY³eë (³es) (efoefJe)
met³e&ÒekeÀeMeeoeefJeJe efJeÐeeefJeve³es JeÊe&ceevee Jeerjeë (³es<eeced) (Je<e&ced) Je=efäefjJe (F<eJeë) yeeCeeë (lesY³eë) (oMe)
(Òee®eerë) HetJee& efoMeë (oMe) (oef#eCeeë) (oMe) (Òeleer®eerë) Heef½eceeë (oMe) (Goer®eerë) GÊejeë (oMe)
(TOJee&ë) GHeefjmLeeë (lesY³eë) (veceë) DeVeeefokeÀced (Demleg) (les) (veë) Demceeved (DeJevleg) j#evleg (les) (veë)
Demceeved (ce=[³evleg) megKe³evleg (les) (³eced) (efÜ<ceë) DeÒeerelf eb kegÀ³ee&ced (³eë) (®e) (veë) Demceeved (Üsefä) ve
ÒeerCe³eefle (leced) (S<eeced) Jee³etveeced (pecYes) ceepee&jcegKes cet<ekeÀ FJe Heer[e³eeced (oOceë) efveef#eHeece¤64¤
DevJe³eë-³es ©êe efoefJe JeÊe&vles ³es<eeb Je<e&efce<eJemlesY³ees ©êsY³eesçmceekebÀ veceesçmleg, ³es oMe Òee®eero&Me
oef#eCee oMe Òeleer®eero&Meesoer®eero&MeesOJee&ë ÒeeHvegJeefvle lesY³ees ©êsY³eesmceekebÀ veceesçmleg, ³e SJebYetleemles veesçJevleg, les
vees ce=[³evleg, les Je³eb ³eb efÜ<cees ³e½e vees Üsefä leces<eeb pecYes oOceë¤64¤
YeeJeeLe&ë-³eLee Jee³etveeb mekeÀeMeeod Je<ee& pee³evles, leLee ³es meJe&$eeefOeÿeleejë m³egmles Jeerjeë HetJee&efo<eg
efo#JemceekebÀ j#ekeÀeë mevleg, Je³eb ³eb efJejeseOf eveb peeveercemleb meJe&le DeeJe=l³e Jee³egJeod yevOe³esceself e¤64¤
HeoeLe&ë-(³es) pees meJe&efnlekeÀejer (efoefJe) met³e&ÒekeÀeMeeefo kesÀ legu³e efJeÐee Deewj efJeve³e ceW JeÊe&ceeve nQ
(³es<eeced) efpevekesÀ (Je<e&ced) Je=efä kesÀ meceeve (F<eJeë) yeeCe nQ (lesY³eë) Gve (©êsY³eë) ÒeeCeeefo kesÀ legu³e
JeÊe&ceeve Heg©<eeW kesÀ efue³es nce ueesieeW keÀe efkeÀ³ee (veceë) melkeÀej (Demleg) ÒeeHle nes pees (oMe) oMe ÒekeÀej
(Òee®eerë) HetJe& (oMe) oMe ÒekeÀej (oef#eCeeë) oef#eCe (oMe) oMe ÒekeÀej (Òeleer®eerë) Heef½ece (oMe) oMe ÒekeÀej
(Goer®eerë) GÊej Deewj (oMe) oMe ÒekeÀej (TOJee&ë) THej keÀer efoMeeDeeW keÀes ÒeeHle nesles nQ (lesY³eë) Gve
meJe&efnlew<eer jepeHeg©<eeW kesÀ efue³es nceeje (veceë) DeVeeefo HeoeLe& (Demleg) ÒeeHle nes, pees Ssmes Heg©<e nQ (les) Jes
(veë) nceejer (DeJevleg) j#ee keÀjW (les) Jes (veë) ncekeÀes (ce=[³evleg) megKeer keÀjW (les) Jes nce ueesie (³eced) efpememes
(efÜ<ceë) DeÒeerelf e keÀjW (®e) Deewj (³eë) pees (veë) nce keÀes (Üsefä) ogëKe os (leced) GmekeÀes (S<eeced) Fve
Jee³egDeeW keÀer (pecYes) efyeueeJe kesÀ cegKe ceW cet<es kesÀ meceeve Heer[
æ e ceW (oOceë) [eueW¤64¤
YeeJeeLe&ë-pewmes Jee³egDeeW kesÀ mecyevOe mes Je<ee& nesleer nw, Jewmes pees meJe&$e DeefOeefÿle neW, Jes Jeerj Heg©<e
HetJee&efo efoMeeDeeW ceW nceejs j#ekeÀ neW, nce ueesie efpeme keÀes efJejesOeer peeveW, GmekeÀes meye Deesj mes Iesj kesÀ Jee³eg kesÀ
meceeve yeebOeW¤64¤
veceesçmleg ©êsY³e Fl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ Oe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë
mJejë¤
YHFHHVäÉPOHJ 1ÌV<HHV1 HKVÉYOHHIMäHV1 HVHHE1 -HHOH1É)Hä-HÍa OHV<HHV1 R0H1 ´HHHHU1R 0Hä RHIH1&HH R0Hä
´H1OHHUHHU1R 0HHVRHUäHHU1R 0HHV12-HH ÍaOHV<HHV1 YHFHHVäÉ'HPOHJÉ OHV YHHVäÉ-HYOHJÉ OHV YHHVä FH>HYOHJÉ OHV HE HI¾1FHHV HHä YHHVN ÜsefäN
OHFHVäHHE1SHF<HVäR2FHÍ
YHFHäÍa 'H1POHJÉa 1ÌV<HäÍaHVa 'H1YOHHIMäHVa HVHHäFHGa -HHOHäÍa )Hä-HÍaOHV<HäÍa R0Häa ´HHHHUäÍa R0Häa R1HIH1&HHÍa R0Häa
ÒeNleerHHUäÍaR0Häa*RHUäHHUÍaR0Häa712-HH ÍaOHV<HäÍaYHFHäÍa'H1POHJÉ~ les~ veNë~ DeNJeNvlegÉ~ les~ veNë~ ce=É[N³eNvlegÉ~ les~ ³eced~ efÜN<ceë~ ³eë~
H1aYH1Ía¾VHIÆäaOHFHGa61HH1FHGaSHF<HVäaR12FH1Í
HeoeLe&ë-(veceë) (Demleg) (©êsY³eë) (³es) (Devleefj#es) DeekeÀeMes (³es<eeced) (Jeeleë) (F<eJeë)
(lesY³eë0) Fefle HetJe&Jeled¤65¤
DevJe³eë-³es efJeceeveeefo<eg efmLelJeeçvleefj#es efJe®ejefvle, ³es<eeb Jeele FJes<eJeë meefvle, lesY³ees ©êsY³eesçmceekebÀ
veceesçmleg, ³es oMe Òee®eero&Me oef#eCee oMe Òeleer®eero&MeesOJee& DeeMee J³eeHleJevlemlesY³ees veceesçmleg, les veesçJevleg, les
vees ce=[³evleg, les Je³eb ®e ³eb efÜ<cees ³e½e vees Üsefä leces<eeb pecYes JeMes oOceë¤65¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es ceveg<³ee DeekeÀeMemLeeved Meg×eved efMeefuHeveë mesJevles, leevesles
meJe&lees yeueef³elJee efMeuHeefJeÐeeë efMe#esjved¤65¤
HeoeLe&ë-(³es) pees efJeceeveeefo ³eeveeW ceW yewþ kesÀ (Devleefj#es) DeekeÀeMe ceW efJe®ejles nQ (³es<eeced) efpevekesÀ
(Jeeleë) Jee³eg kesÀ legu³e (F<eJeë) yeeCe nQ (lesY³eë) Gve (©êsY³eë) ÒeeCeeefo kesÀ legu³e JeÊe&ceeve Heg©<eeW kesÀ efue³es
nceeje efkeÀ³ee (veceë) melkeÀej (Demleg) ÒeeHle nes pees (oMe) oMe ÒekeÀej (Òee®eerë) HetJe& (oMe) oMe ÒekeÀej
(oef#eCeeë) oef#eCe (oMe) oMe ÒekeÀej (Òeleer®eerë) Heef½ece (oMe) oMe ÒekeÀej (Goer®eerë) GÊej Deewj (oMe)
oMe ÒekeÀej (TOJee&ë) THej keÀer efoMeeDeeW ceW J³eeHle ngS nQ (lesY³eë) Gve meJe&efnlewe<f e³eeW keÀes (veceë) DeVeeefo
HeoeLe& (Demleg) ÒeeHle nes, pees Ssmes Heg©<e nQ (les) Jes (veë) nceejer (DeJevleg) j#ee keÀjW (les) Jes (veë) ncekeÀes
(ce=[³evleg) megKeer keÀjW (les) Jes Deewj nce ueesie (³eced) efpememes (efÜ<ceë) DeÒeerelf e keÀjW (®e) Deewj (³eë) pees (veë)
nce keÀes (Üsefä) ogëKe os (leced) GmekeÀes (S<eeced) Fve Jee³egDeeW keÀer (pecYes) efye[eue kesÀ cegKe ceW cet<es kesÀ meceeve
Heer[
æ e ceW (oOceë) [eueW¤65¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e DeekeÀeMe ceW jnves Jeeues Meg× keÀejeriejeW
keÀe mesJeve keÀjles nQ, GvekeÀes ³es meye Deesj mes yeueJeeved keÀjkesÀ efMeuHeefJeÐee keÀer efMe#ee keÀjW¤65¤
veceesçmleg ©êsY³e Fl³em³e Hejcesÿer ÒepeeHeefleJee& osJee $eÝ<e³eë~ ©êe osJeleeë~ Oe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë
mJejë¤
YHFHHVäÉPOHJ 1ÌV<HHV1 HV +HäHI/H1-HHE HVHH1FH9H1HIFHHä-HÍa OHV<HHV1 R0H1 ´HHHHU1R 0Hä RHIH1&HH R0Hä
´H1OHHUHHU1R 0HHVRHUäHHU1R 0HHV12-HH ÍaOHV<HHV1 YHFHHVäÉ'HPOHJÉ OHV YHHVäÉ-HYOHJÉ OHV YHHVä FH>HYOHJÉ OHV HE HI¾1FHHV HHä YHHV1 ¾VHIÆ1
OHFHVäHHE1SHF<HVäR2FHÍ
YHFHäÍa'H1POHJÉa1ÌV<HäÍaHVa+HÉHI/H1-HHFHGaHVHHäFHGa'H9HäFHGa)Hä-HÍaOHV<HäÍaR0Häa´HHHHUäÍaR0HäaR1HIH1&HHÍaR0Häa
´H1OHHUHHUäÍaR0Häa*RHUäHHUÍaR0Häa712-HH ÍaOHV<HäÍaYHFHäÍa'H1POHJÉ~ les~ veNë~ DeNJeNvlegÉ~ les~ veNë~ DeNJeNvlegÉ~ les~ veNë~ ce=É[N³eNvlegÉ~ les~
HFHGaHI¾1FHÍaHÍaH1aYH1Ía¾VHIÆäaOHFHGa61HH1FHGaSHF<HVäaR12FH1Í
HeoeLe&ë-(veceë) (Demleg) (©êsY³eë) (³es) (He=efLeJ³eeced) efJemle=lee³eeb Yetceew (³es<eeced) (DeVeced)
leC[gueeefokeÀceÊeJ³eefceJe (F<eJeë) 0HkekeefCe~ lesY³e Fefle HetJe&Jeled¤66¤
DevJe³eë-³es YetefJeceeveeefo<eg efmLelJee He=efLeJ³eeb efJe®ejefvle, ³es<eeceVeefce<eJemlesY³ees ©êsY³eesçmceekebÀ
veceesçmleg, ³es oMe Òee®eero&Me oef#eCee oMe Òeleer®eero&Meesoer®eero&MeesOJee& J³eeHleJevleë meefvle, lesY³eesçmceekebÀ veceesçmleg,
les veë meJe&leesçJevleg, les vees ce=[³evleg, les Je³eb ®e ³eb efÜ<cees ³e½e vees Üsefä leces<eeb pecYes oOceë¤66¤
YeeJeeLe&ë-³es He=efLeJ³eeceVeeefLe&vemleeved mebHees<³e Je×&veer³eeë¤66¤
DeefmceVeO³ee³es Jee³egpeerJeséejJeerjiegCeke=Àl³eJeCe&veeosleoLe&m³e HetJee&O³ee³eeskeÌleeLexve men me²eflejmleerefle JesÐeced¤
HeoeLe&ë-(³es) pees YetefJeceeve Deeefo ceW yewþs kesÀ (He=efLeJ³eeced) efJemle=le Yetefce ceW efJe®ejles nQ (³es<eeced) efpeve
kesÀ (DeVeced) Keeves ³eesi³e leC[gueeefo (F<eJeë) yeeCeªHe nQ (lesY³eë) Gve (©êsY³eë) ÒeeCeeefo kesÀ legu³e JeÊe&ceeve
Heg©<eeW kesÀ efue³es nce ueesieeW keÀe efkeÀ³ee (veceë) melkeÀej (Demleg) ÒeeHle nes pees (oMe) oMe ÒekeÀej (Òee®eerë) HetJe&
(oMe) oMe ÒekeÀej (oef#eCeeë) oef#eCe (oMe) oMe ÒekeÀej (Òeleer®eerë) Heef½ece (oMe) oMe ÒekeÀej (Goer®eerë)
GÊej Deewj (oMe) oMe ÒekeÀej (TOJee&ë) THej keÀer efoMeeDeeW keÀes J³eeHle nesles nQ (lesY³eë) Gve meJe&efnlew<eer
jepeHeg©<eeW kesÀ efue³es nceeje (veceë) DeVeeefo HeoeLe& (Demleg) ÒeeHle nes, pees Ssmes Heg©<e nQ (les) Jes (veë) nceejer
meye Deesj mes (DeJevleg) j#ee keÀjW (les) Jes (veë) nce keÀes (ce=[³evleg) megKeer keÀjW (les) Jes Deewj nce ueesie (³eced)
efpemekeÀes (efÜ<ceë) DeÒemeVe keÀjW (®e) Deewj (³eë) pees (veë) nce keÀes (Üsefä) ogëKe os (leced) Gme keÀes (S<eeced)
Fve Jee³egDeeW keÀer (pecYes) efyeueeæ[er kesÀ cegKe ceW cet<es kesÀ legu³e Heeræ[e ceW (oOceë) [eueW¤66¤
YeeJeeLe&ë-pees He=efLeJeer Hej DeVeeLeea Heg©<e nQ, Gve keÀe De®ís ÒekeÀej Hees<eCe keÀj GVeefle keÀjveer
®eeefn³es¤66¤
Fme DeO³ee³e ceW Jee³eg, peerJe, F&éej Deewj JeerjHeg©<e kesÀ iegCe leLee ke=Àl³e keÀe JeCe&ve nesves mes Fme DeO³ee³e
kesÀ DeLe& keÀer HetJe& DeO³ee³e ceW keÀns DeLe& kesÀ meeLe mebieefle peeveveer ®eeefn³es¤66¤
Fefle ÞeerceefÜÜÜjHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³³ee&Ceeb HejceefJeog<eeb Þeer³egleefJejpeevevomejmJeleermJeeefceveeb
efMe<³esCe o³eevevomejmJeleermJeeefcevee efJejef®eles mebmke=ÀleYee<eeç³³e&Yee<eeY³eeb meceefvJeles megÒeceeCe³egkeÌles
³epegJexoYee<³es <ees[MeesçO³ee³eë meceeefHleceieeled¤16¤
¤Dees3ced¤
DeLe PHâR0HesçO³ee³e DeejY³eles
'HHVFHGHI-HËHHäHIYHRV-HPHHI-HOHR JHIMlOHHHIYH1+HMHä PHJ-HaHµ1ÌEOH9H1É'HHPHJ{-H¤ ³epeg030.3¤
DeMceVetpe&efcel³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ ce©lees osJeleeë~ YegefjieefleMekeÌJejer ívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe Je=efäefJeÐeesHeefoM³eles
Deye me$enJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe efkeÀ³ee peelee nw¤ FmekesÀ Heefnues cev$e ceW Je<ee& keÀer efJeÐee keÀe GHeosMe
efkeÀ³ee nw¤
DeMceNVetpe¥1 +H-H {OHV HI0HHIÀHHH1&HHFH1ÓîeÉ'HHVHä2HHU<HHV1 -HYH1P+HHIOHä<HHV1É'HHI2H1 PHF<HäOHE1 +HHäÍa OHeb
veNçF<eNcetpei OeÊe FHOHÍPHjMMH1&HHÉ'H0FHäjPOHV1HJYed FHHIHäOH1É7LHi HI¾1FHPOHEOHV10HJLHäÏOHJ
'H0FHäYHGa 7SH {FHGa +H-H {OHVa HI0H1HIÀH1HH1&HHFHGa 'H1µH )OH1OHGÉ<HÍa 'HHVHä2HHU<HÍa -HYH1P+HHIOH{<H )HIOH1 -HYH1P+HHIOHäÉ<HÍ
DeefOeäaPHF<HäOH1HIFHHIOH1 PHFHGÉ<HäOHFHGa+HHäÍaOHHFHGaYH1Ía)HäFHGa7SH {FHGa2H1¬H1aFH11OH1ÍaPH1jMlMH1&HH)HIOHä PHFHGÉMMH&HHÍa'H0FHäYHGa
OHV1aHJOHGaFHHIHäaOHV1a7NH G¢aHFHGaHI¾1FHÍaOHFHGaOHV1a0HJNHG¢aH¿1Ï1OHJÉ¤1¤
HeoeLe&ë-(DeMceved) DeMceefve cesIes~ DeMcesefle cesIeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.10) (Tpe&ced) Heje¬eÀceced
(HeJe&les) HeJe&leekeÀejs (efMeefÞe³eeCeeced) cesIeeJe³eJeeveeb ceO³es efmLeleeb efJeÐegleced (DeÓîeë) peueeMe³esY³eë
(Dees<eOeerY³eë) ³eJeeefoY³eë (JevemHeefleY³eë) DeéelLeeefoY³eë (DeefOe) (mecYe=leced) mec³eied Oe=leb (He³eë) jme³egkeÌleb
peueced (leeced) (veë) DemceY³eced (F<eced) DeVeced (Tpe&ced) Heje¬eÀceced (OeÊe) Oejle (ce©leë) Jee³eJe FJe
ef¬eÀ³eekegÀMeuee ceveg<³eeë (mebjjeCeeë) mec³eied jeefvle ooefle les (DeMceved) DeMceefve (les) leJe (#egled) yeggYeg#ee
(ceef³e) (les) leJe (Tke&dÀ) Heje¬eÀceesçVeb Jee (³eced) ogäced (efÜ<ceë) ve Òemeeo³esce (leced) (les) leJe (MegkedÀ) MeeskeÀë
($eÝ®íleg) ÒeeHveesleg¤1¤
DevJe³eë-ns mebjjeCee ce©leë! ³et³eb HeJe&lesçMceved efMeefÞe³eeCeecetpe¥ veesçefOeOeÊe, DeÓîe Dees<eOeerY³ees
JevemHeefleY³eë mecYe=leb He³e F<ecetpe¥ ®e leeM®e OeÊe~ ns ceveg<³e! lesçMceVetie&d JeÊe&les, mee ce³³emleg, ³ee les #egled mee
ceef³e YeJeleg, ³eb Je³eb efÜ<cemleb les Megie=®íleg¤1¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&Lee met³eex peueeMe³eew<eO³eeefoY³ees jmeb ËlJee cesIeceC[ues mebmLeeH³e HegveJe&<e&³eefle,
leleesçVeeefokebÀ pee³eles, leoMevesve #egefVeJe=Ê³ee yeueesVeeflemle³ee ogäeveeb efveJe=efÊejsle³ee meppeveeveeb MeeskeÀveeMees YeJeefle,
leLee meceevemegKeogëKemesJeveeë megËoes YetlJee HejmHejs<eeb ogëKeb efJeveeM³e megKeb melelecegVes³eced¤1¤
HeoeLe&ë-ns (mebjjeCeeë) mec³ekedÀ oeveMeerue (ce©leë) Jee³egDeeW kesÀ legu³e ef¬eÀ³ee keÀjves ceW kegÀMeue
ceveg<³ees! legce ueesie (HeJe&les) Heneæ[ kesÀ meceeve DeekeÀej keeues (DeMceved) cesIe kesÀ (efMeefÞe³eeCeeced) DeJe³eJeeW ceW
PHâR0HHVÉ2HHHÍ 863
efmLej efyepegueer leLee (Tpe&ced) Heje¬eÀce Deewj DeVe keÀes (veë) nceejs efue³es (DeefOe, OeÊe) DeefOekeÀlee mes OeejCe keÀjes
Deewj (DeÓîeë) peueeMe³eeW (Dees<eefOeY³eë) peew Deeefo Dees<eefOe³eeW Deewj (JevemHeefleY³eë) HeerHeue Deeefo JevemHeefle³eeW
mes (mecYe=leced) mec³ekedÀ OeejCe efkeÀ³es (He³eë) jme³egkeÌle peue (F<eced) DeVe (Tpe&ced) Heje¬eÀce Deewj (leeced) Gme
HetJeexkeÌle efJeÐegled keÀes OeejCe keÀjes~ ns ceveg<³e! pees (les) lesje (DeMceved) cesIeefJe<e³e ceW (Tke&dÀ) jme Jee Heje¬eÀce nw,
mees (ceef³e) cegPe ceW leLee pees (les) lesjer (#egled) YetKe nw, Jen cegPe ceW Yeer nes DeLee&led meceeve megKe-ogëKe ceeve kesÀ
nce ueesie SkeÀ otmejs kesÀ mene³ekeÀ neW Deewj (³eced) efpeme ogä keÀes nce ueesie (efÜ<ceë) Üs<e keÀjW (leced) GmekeÀes
(les) lesje (MegkeÀ) MeeskeÀ ($eÝ®íleg) ´HHâQHV
YeeJeeLe&ë-cevegg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes met³³e& peueeMe³e Deewj Dees<eO³eeefo mes jme keÀe njCe keÀj
cesIeceC[ue ceW mLeeefHele keÀjkesÀ Hegveë Je<ee&lee nw, Gmemes DeVeeefo HeoeLe& nesles nQ, GmekesÀ Yeespeve mes #egOee keÀer
efveJe=efÊe, #egOee keÀer efveJe=efÊe mes yeue keÀer yeæ{leer, Gmemes ogäeW keÀer efveJe=efÊe Deewj ogäeW keÀer efveJe=efÊe mes meppeveeW kesÀ
MeeskeÀ keÀe veeMe neslee nw, Jewmes DeHeves meceeve otmejeW keÀe megKe-ogëKe ceeve, meye kesÀ efce$e neskesÀ, SkeÀ-otmejs kesÀ
ogëKe keÀe efJeveeMe keÀjkesÀ, megKe keÀer efvejvlej GVeefle keÀjW¤1¤
Fcee ce Fl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=efÜke=ÀefleMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLesäkeÀeefo®e³eve¢äevlesve ieefCeleefJeÐeesHeefoM³eles¤
Deye FäkeÀe Deeefo kesÀ ¢äevle mes ieefCeleefJeÐee keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
)1FHHFHVäÉ'HLYH1É)ÆäNH¢H2HV1YH-HäÍPH1YO-HVNH¢Hä H1 R0Hä H1 R0Hä H0H1OHE Hä 0H1OHE Hä PH1QÓH ®e PH1QÓH
HH1HJOH HH1HJOH H HIYH1HJOH H HIYHNHJOH ®e ´H1HJOH1E HH\H J{RE H1 YHnye&gob ®e mecegÉêM®e1 FH2HE1 HHYOHäM®e
HejeN×&M®ewNOHHFHVäÉ'HLYH1É)ÆäNH¢H2HV1YH-HäÍPHYO-H1FHJÉ$eeNcegef<ce%iXXHesNkesÀ¤2¤
)1FHHÍaFHV1a'H1LYHV1a)ÆäNH¢HÍa2HVYH-HäÍaPH1vlegÉa6NH¢HäaH1aR0HäaH1aR0HäaH1a0H1OHFHGaH1a0H1OHFHGaH1aPH1QÓHäFHG~ ®eN~
PH1QÓHäFHGaH1a'H1HJOHäFHGaH1a'H1HJOHäFHGaH1aHIYH1HJOH1HIFHHIOHäHIYH1ÉHJOHäFHGaH1aHIYH1HJOH1HIFHHIOHäHIYH1ÉHJOHäFHGaH1a´H1HJOH1HIFHHIOHä´H1ÉHJOHäFHGaH1a
'H\H J{RFHGaH1aYHä\H JR1HIFHHIOH1HIYHÉ'Hä\H JRFHGaH1aPH1cegÉêÍaH1aFH2HäFHGaH1a'HYOHäÍaH1a+H1MH1¹ ÍaH1a61OHHÍaFHV1a'H1LYHV1a)ÆäNH¢HÍa
2HV1YH-HäÍaPH1vlegÉa'H1FHJHäa'HFHJHTFHäYHGaXHHV1NHV¢
HeoeLe&ë-(Fceeë) Je#³eceeCeeë (ces) cece (Deives) efJeÜved (FäkeÀeë) FämegKeb meeefOekeÀeë (OesveJeë)
ogiOeoe$³ees ieeJe FJe (mevleg) (SkeÀe) (®e) (oMe) (®e) (oMe) (®e) (Meleced) (®e) (Meleced) (®e) (menñeced)
(®e) (menñeced) (®e) (De³egleced) oMe menñeeefCe (®e) (De³egleced) (®e) (efve³egleced) ue#eced (®e) (efve³egleced)
(®e) (Òe³egleced) oMe ue#eeefCe Òe³egleefceefle keÀesìsjH³egHeue#ekeÀced (®e) (Deye&goced) oMekeÀesì³eë (®e) (v³eye&goced)
Deypeced~ v³eye&goefceefle Keye&efveKeye&ceneHeëMe*dkegÀmebK³eeveeceH³egHeue#ekeÀced (®e) (mecegêë) (®e) (ceO³eced) (®e)
(Devleë) (®e) (Heje×&ë) (®e) (Sleeë) (ces) cece (Deives) (FäkeÀeë) (OesveJeë) (mevleg) (Deceg$e) Hejeqmceved
pevceefve (Decegeq<ceved) Hejeqmceved (ueeskesÀ) êäJ³es¤2¤
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! ³ee ces cecescee FäkeÀe OesveJe FJe mevleg leemleJeeefHe YeJevleg, ³ee SkeÀe ®e oMe
®e oMe ®e Meleb ®e Meleb ®e menñeb ®e menñeb ®ee³egleb ®ee³egleb ®e efve³egleb ®e efve³egleb ®e Òe³egleb ®eeye&gob ®e v³eye&gob ®e
mecegêM®e ceO³eb ®eevleM®e Heje×&M®ewlee ces Deive FäkeÀe OesveJe FJeeceg$eecegeÅ<ceuueeskesÀçeqmceved Hejpevceefve Jee
mevleg¤2¤
YeeJeeLe&ë-³eLee megmeseJf elee ieeJees ogiOeeefooevesve meJee&ved mevlees<e³eefvle, leLewJe JesÐeeb meefáelee FäkeÀe
Je=efänslegkeÀe YetlJee Je=äîeeefoÜeje meJee&veevevo³eefvle~ ceveg<³ewjks eÀe mebK³ee oMeJeejb iegefCelee meleer oMemeb%eeb ueYeles,
oMe oMeJeejb mebK³eeleeë Meleced, Meleb oMeJeejb mebK³eeleb menñeced, menñeb oMeJeejb mebK³eelece³egleced, De³egleb oMeJeejb
mebK³eeleb efve³egleced, efve³egleb oMeJeejb mebK³eeleb Òe³egleced, Òe³egleb oMeJeejb mebK³eeleb keÀesefìë, keÀeseìf o&MeJeejb mebK³eelee
oMe keÀesìîeë, lee oMekeejb mebK³eeleeë Keye&ë, Keyeex oMeJeejb mebK³eelees efveKeye&ë, efveKeyeex oMeJeejb mebK³eelees
ceneHeëë, ceneHeëes oMeJeejb mebK³eeleë Meg*dkegÀë, Me*dkegÀoMeJeejb mebK³eeleë mecegêë, mecegêes oMeJeejb mebK³eelees
ceO³eced, ceO³eb oMeJeejb mebK³eelecevlejvlees oMeJeejb mebK³eeleë Heje×&ë~ Sleeë mebK³ee GkeÌlee
GkeÌlewjveskewÀM®ekeÀejjwv³ee DeefHe De¹yeerpejsKeeÒeYe=le³ees ³eLeeJeod efJe%es³ee~ ³eLeeeÅmceuueeskeÀ Fceeë mebK³ee meefvle,
leLeev³es<JeefHe ueeskesÀ<eg JeÊe&vles, ³eLee$ewlelmebK³eeefYeë mebK³eelee FäkeÀe megefMeefuHeefYeefM®elee ie=nekeÀeje YetlJee
Meerlees<CeJe<ee&Jee³JeeefoY³ees ceveg<³eeved jef#elJeeççvevo³eefvle, leLewJeengle³ees peueJee³Jees<eOeereYf eë mebnl³e meJee& ved
ÒeeefCeve Deevevo³eefvle¤2¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved! pewmes (ces) cesjer (Fceeë) ³es (FäkeÀeë) Fä megKe keÀes efme× keÀjvesnejer ³e%e
keÀer meeceûeer (OesveJeë) ogiOe osves Jeeueer ieewDeeW kesÀ meceeve (mevleg) nesJeW, DeeHe kesÀ efue³es Yeer Jewmeer neW~ pees (SkeÀe)
SkeÀ (®e) oMeiegCee (oMe) oMe (®e) Deewj (oMe) oMe (®e) oMe iegCee (Meleced) meew (®e) Deewj (Meleced) meew
(®e) oMeiegCee (menñeced) npeej (®e) Deewj (menñeced) npeej (®e) oMe iegCee (De³egleced) oMe npeej (®e) Deewj
(De³egleced) oMe npeej (®e) oMe iegCee (efve³egleced) ueeKe (®e) Deewj (efve³egleced) ueeKe (®e) oMe iegCee (Òe³egleced)
oMe ueeKe (®e) FmekeÀe oMe iegCee ¬eÀes[ æ , FmekeÀe oMe iegCee (Deye&goced) oMe¬eÀes[ æ Fme keÀe oMe iegCee (v³eye&goced)
Deye& (®e) FmekeÀe oMe iegCee Keye&, FmekeÀe oMe iegCee efveKeye&, FmekeÀe oMe iegCee ceneHeë, FmekeÀe oMe iegCee
Me*dkegÀ, FmekeÀe oMe iegCee (mecegêë) mecegê (®e) FmekeÀe oMe iegCee (ceO³eced) ceO³e (®e) FmekeÀe oMe iegCee
(Devleë) Devle Deewj (®e) FmekeÀe oMe iegCee (Heje×&ë) Heje×& (Sleeë) ³es (ces) cesjer (Deives) ns efJeÜved!
(FäkeÀeë) Jesoer keÀer F¥ìW (OesveJeë) ieewDeeW kesÀ legu³e (Decegeq<ceved) Hejes#e (ueeskesÀ) osKeves ³eesi³e (Deceg$e) Deieues
pevce ceW (mevleg) QH:-HZPHH´HHvNH¢HUHSI HHV
YeeJeeLe&ë-pewmes De®ís ÒekeÀej mesJeve keÀer ngF& ieew ogiOe Deeefo kesÀ oeve mes meye keÀes ÒemeVe keÀjleer nQ, Jewmes
ner Jesoer ceW ®e³eve keÀer ngF& F&ìW Je<ee& keÀer nsleg nes kesÀ Je<ee&efo kesÀ Üeje meye keÀes megKeer keÀjleer nQ~ ceveg<³eeW keÀes
®eeefn³es efkeÀ SkeÀ mebK³ee keÀes oMeJeej iegCeves mes oMe (10), oMe keÀes oMe yeej iegCeves mes meew (100), GmekeÀes
oMe yeej iegCeves mes npeej (1000), GmekeÀes oMe yeej iegCeves mes ome npeej (10,000), GmekeÀes oMe Jeej
iegCeves mes ueeKe (1,00,000), GmekeÀes oMe yeej iegCeves mes oMe ueeKe (10,00,000), FmekeÀes oMe Jeej
iegCeves mes ¬eÀes[ (1,00, 00,000), FmekeÀes oMe Jeej iegCeves mes oMe ¬eÀes[ æ (10,00,00,000), FmekeÀes
oMe Jeej iegCeves mes Deye& (1,00,00,00,000), FmekeÀes oMe Jeej iegCeves mes oMe Deye&
(10,00,00,00,000), FmekeÀes oMe Jeej iegCeves mes Keye& (1,00,00,00,00,000), FmekeÀes oMe Jeej
iegCeves mes oMe Keye& (10,00,00,00,00,000), FmekeÀes oMe Jeej iegCeves mes veerue
(1,00,00,00,00,00,000), FmekeÀes oMe Jeej iegCeves mes oMe veerue (10,00,00,00,00,00,000),
FmekeÀes oMe Jeej iegCeves mes Heë (1,00,00,00,00,00,00,000), FmekeÀes oMe Jeej iegCeves mes oMe Heë
(10,00,00,00,00,00,00,000), FmekeÀes oMe Jeej iegCeves mes SkeÀ Me±
(1,00,00,00,00,00,00,00,000), FmekeÀes oMe Jeej iegCeves mes oMe Me±
(10,00,00,00,00,00,00,00,000) Fve mebK³eeDeeW keÀer meb%ee Heæ[leer nQ~ ³es Fleveer mebK³ee lees keÀneR,
Hejvleg DeveskeÀ ®ekeÀejeW kesÀ nesves mes Deewj Yeer De¹ieefCele, yeerpeieefCele Deewj jsKeeieefCele Deeefo keÀer mebK³eeDeeW keÀes
³eLeeJeled mecePeW~ pewmes YetueeskeÀ ceW ³es mebK³ee nQ, Jewmes Dev³e ueeskeÀeW ceW Yeer nQ, pewmes ³eneb Fve mebK³eeDeeW mes ieCevee
keÀer Deewj keÀejeriejeW mes ef®eveer ngF& F&ìW Iej kesÀ DeekeÀej nes Meerle, G<Ce, Je<ee& Deewj Jee³eg Deeefo mes ceveg<³eeefo keÀer
j#ee keÀj Deeveefvole keÀjleer nQ, Jewmes ner Deeqive ceW íes[ æ er ngF& Deengefle³eeb peue, Jee³eg Deewj Dees<eefOe³eeW kesÀ meeLe
efceue kesÀ meye keÀes Deeveefvole keÀjleer nQ¤2¤
$eÝleJe Fl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ #DeeqiveoxJelee%~ efJeje[e<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
HTkHÍ+HOHHHIRHI<HÍPHQNH¢/HE-H¬H[MHI9HOHHQ
kHUXHHVLH+HHIOe Deeefo kesÀ meeLe kewÀmes JeÊeX, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
H¿1OH-HäP/HÉH¿OHH1-H2HäÉH¿legÉáHP/HäÉH¿OHH1-H2HäÍa
Ie=ÉleNM®HJOHHVäFHOegÉM®HJOHHVäHI-H1MHSHHV1YHHFHäNH¢HFH1RJ,HH1É'HHHU{HFHH&HHÍ
H¿1OH-HäÍa P/H1a H¿1OHH1-H2HäÍa H¿1OH1-H2H1 )OHäOH1É-H2HäÍa H¿1legÉÿeë~ $eÝNlegÉP/HH )OHälegÉÉP/HHÍa P/H1a H¿1OHH1-H2HäÍa H¿1OH1-H2H1
)OHäOH1É-H2HäÍaIe=ÉOH10HJOH1 )HIOHä ,HOH1É0HJOHäÍaFH1OegÉ0HJOH1 )HIOHä FHOegÉÉ0HJOHäÍaHI-H1MHSH1 )HIOHä HI-H1ÉMHSHäÍaYHHFHäaNH¢H1FH1RJ,HH1 )HIOHä
NH¢HFH1RJ,HHäa'HHHU{HFHH&HHÍ
HeoeLe&ë-($eÝleJeë) ³eLee Jemevleeo³emleLee (mLe) YeJele ($eÝleeJe=Oeë) ³ee $eÝlesve peuesve veÐe FJe mel³esve
Je×&vles leeë~ De$e Dev³es<eeceefHe ¢M³eles #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë ($eÝlegÿeë) ³ee $eÝleg<eg Jemevleeefo<eg efleÿefvle
leeë (mLe) YeJele ($eÝleeJe=Oeë) ³ee $eÝleb mel³eb JeOe&³eefvle leeë (Ie=leM®³egleë) Ie=leceep³eb M®³egleb efvemme=leb ³eeY³emleeë
(ceOegM®³egleë) HH FH2HJYHHV FH2HJMHOHG MPHHOHG ´HHâHÍ (efJejepeë) efJeefJeOewie&gCew jepeceeveeë ÒekeÀeMeceeveeë (veece)
Òeefme×eë (keÀeceogIeeë) ³eeë keÀeceeved ognefvle ÒeefHeHegjefle leeë (De#eer³eceeCeeë) #eslegcevene&ë¤3¤
DevJe³eë-QVHTkHÍHHHWHEH¿OH-HÍP/HHHH¿OHH-H2HH¿OHJáHH¿OHH-H2HÍP/HHH0HHt³eb Ie=leM®³eglees
ceOegM®³egleesç#eer³eceeCee efJejepeë keÀeceogIee veece OesveJe FJe mLe, lee Demceeved megKe³ele¤3¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaH/HHH¿OH-HHVLHH-H0HP-HP-HPHFHHHYHJNHW¢XHOHHHPH-HH YHG´HHHI&HYHÍ
PHJ.HHHIYOHOH/HZ-HPHOHHTkHÍ´HHIOHPHFHHEP-H+HOHHRHUYHGPH-HH YHGPHEOH+HH YHYRHYOHJ
HeoeLe&ë-QV HTkHHV SHHV OHJFH XHHVLH ($eÝleJeë) Jemevleeefo $eÝlegDeeW kesÀ meceeve (mLe) nes leLee pees
($eÝleeJe=Oeë) *RNH¢PHVYHHIRHH:NHV¢OHJXHPHOHNHV¢PHH/H*9HHIOHNH¢HV´HHâQHVYHV-HH($eÝlegÿeë) Jemevleeefo $eÝlegDeeW ceW
efmLele nesves Deewj ($eÝleeJe=Oeë) mel³e keÀes yeæ{eves Jeeueer (mLe) nes Deewj pees legce (Ie=leM®³egleë) efpevemes Ieer efvekeÀues
Gve (ceOegM®³egleë) FH2HJMMPHPHV´HHâQJ) (De#eer³eceeCeeë) j#ee keÀjves ³eesi³e (efJejepeë) efJeefJeOe ÒekeÀej kesÀ iegCeeW
mes ÒekeÀeMeceeve leLee (keÀeceogIeeë) keÀeceveeDeeW keÀes HetjCe keÀjvesnejer (veece) Òeefme× ieewDeeW kesÀ me¢Me nesJes, legce
ueesie nce ueesieeW keÀes megKeer keÀjes¤3¤
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa SHZPHV H¿OHJ 'HHZM LHHZ 'H+HYHV-DeHeves mece³e Hej
DevegketÀuelee mes meye ÒeeefCe³eeW ke¢HV PHJ.HHU NH¢MOHHU Q4-HZPHV QHU 'HÏHU HTkHHE PH\HPHFHHFH: 'H+HYHV +HHIOH'HHHIRPH\H
+HJHH:NH¢HVOHâNH¢M'HHYHHIYROHNH¢M:
mecegêm³esl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
meYeeHeeflevee eEkeÀ keÀe³e&efcel³egHeefoM³eles¤
meYeeHeefle keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
meNcegÉÌPH1O-HH-HäNH¢1³eeivesN HeefjäJ³e³eeceefme~
+HH1-H1NH¢HVÉ'H1PFH<HäjHI0H1-HHV<Hä-H
meNcegÉÌPHäaO-HH1~ DH-HäNH¢HHa'HLYHVäa+HHIM{a-H1HH1FH1HIPH1a+HH1-H1NH¢Ía'H1PFH<HäFHGaHI0H1-HÍa<H1-H1
HeoeLe&ë-(mecegêm³e) Devleefj#em³e ceO³es (lJee) lJeeced (DeJekeÀ³ee) ³e³ee DeJeefvle j#eefvle le³ee ef¬eÀ³e³ee
(Deives) DeeqiveJeod JeÊe&ceeve meYeeHeles (Heefj) meJe&leë (J³e³eeceefme) ´HHâHÍ mceë (HeeJekeÀë) HeefJe$ekeÀejkeÀë
(DemceY³eced) (efMeJeë) ce²uekeÀejer (YeJe)¤4¤
DevJe³eë-ns Deives! ³eLee Je³eb mecegêm³eeJekeÀ³ee men JeÊe&ceeveb lJee HeefjJ³e³eeceefme, leLee
HeeJekeÀmlJecemceY³eb efMeJees YeJe¤4¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaH/HHFHYHJHHÍPHFHJÌP/HHYHG SHYOHWYHG MHIHO-HHPHJ.HHHIYOHOH/HH

Oeeefce&keÀes j#ekeÀë meYesMeë mJekeÀer³eeë Òepeeë mebj#³e meleleb megKe³esled¤4¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deeqive kesÀ legu³e lespemJeer meYeeHeles! pewmes nce ueesie (mecegêm³e) DeekeÀeMe kesÀ yeer®e
(DeJekeÀ³ee) efpememes j#ee keÀjles nQ, Gme ef¬eÀ³ee kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (lJee) DeeHekeÀes (Heefj, J³e³eeceefme) meye Deesj
PHV ´HHâ QHVOHV Q4 -HZPHV (HeeJekeÀë) HeefJe$ekeÀÊee& DeeHe (DemceY³eced) nceejs efue³es (efMeJeë) ce²uekeÀejer (YeJe)
ntefpe³es¤4¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHV FHYHJHXHHVLHPHFHJÌNHV¢SHHU-HH: NH¢HU MHHNH¢M
megKeer keÀjles nQ, Jewmes Oecee&lcee j#ekeÀ meYeeHeefle DeHeveer ÒepeeDeeW keÀer j#ee keÀj efvejvlej megKeer keÀjW¤4¤
efncem³esl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HegvemlesJeen¤
HIQ1FHPHäO-HHSH1MH³egÉCeeivesN HeefjäJ³e³eeceefme~
+HH1-H1NH¢HVÉ'H1PFH<HäjHI0H1-HHV<HäJe¤5¤
HIQ1FHPHäaO-HH1aSH1MHHJä&HHa'HLYHVäa+HHIM{a-H1HH1FH1HIPH1a+HH1-H1NH¢Ía'H1PFH<HäFHGaHI0H1-HÍa<H1-H1
HeoeLe&ë-(efncem³e) Meerlem³e (lJee) leeced (peje³egCee) SHMHFHVHIOH HVYH SHMHHJPOHVYH -HkV&eeefivevee Jee
(Deives) DeeqiveJeled lespeeqmJeved (Heefj) meJe&leë (J³e³eeceefme) mebJe=Ceesecf e (HeeJekeÀë) HeefJe$eë (DemceY³eced) (efMeJeë)
ce²uece³eë (YeJe)¤5¤
DevJe³eë-ns Deives meYesMe! Je³eb efncem³e peje³egCee lJee HeefjJ³e³eeceefme, HeeJekeÀmlJecemceY³eb efMeJees
YeJe¤5¤
YeeJeeLe&ë-QV PH<HV0H H/HHHTLYH-H kE -HH 0HHUOHHOHJMHYHG ´HHHI&HYHÍ 0HZOHHRG HI-HHHVSH ´HPHHRHHIOH OH/HZ-H
lJeoeefÞelee Je³eb ogëKeevcegkeÌleeë mevleë megKeYeeefpeveë m³eece¤5¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deeqive kesÀ legu³e lespeeqmJeved meYeeHeles! nce ueesie (efncem³e) Meerleue keÀes (peje³egCee)
SHHU&H NH¢MYHV-HHXHV-Hk-HH'HHTLYHPHV (lJee) DeeHekeÀes (Heefj, J³e³eeceefme) meye ÒekeÀej Dee®íeefole keÀjles nQ, Jewmes
(HeeJekeÀë) HeefJe$emJeªHe DeeHe (DemceY³eced) nceejs efue³es (efMeJeë) ce²uece³e (YeJe) ntefpe³es¤5¤
YeeJeeLe&ë-QV PH<HH+HOHVSHZPHV 'HHTLYH-HH-Hk0HHUOHPHV +HHUHÈI>OH´HHHI&HHH: NH¢HV SHHÈ>V PHV ÏJÈ>HNHV¢´HPH9H
keÀjlee nw, Jewmes ner DeeHe keÀe DeeÞe³e efkeÀ³es ngS nce ueesie ogëKe mes ítìs ngS megKe mesJeves Jeeues nesJeW¤5¤
GHe pceefVel³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe ocHeleer keÀLeb keÊex³eeleeefcel³egHeefoM³eles¤
'H\HkHU-Heg©<e DeeHeme ceW kewÀmes JeÊeX, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
*+H1SFH9HJ+Hä-HVOH1PHVÉ-HäOHMYH1RHU-HHa 'HLYHVäHI+H1¬HFH1+HHFHäHIPH1FH&>WäHINH¢1OHHHI<H1MHLHäHIQ1
PHVFHEYHHVäH1HE+HHä-H1NH¢-Hä&H jHI0H1-HENHä¢HI2H
*+HäaSFHYHGa*+Häa-HV1OH1PHVa'H-HäaOH1MlaYH1RHUHJäa'HHa'HLYHVäaHI+H1¬HFHGa'H1+HHFHGa'H1HIPH1aFH&>WäHINH¢aOHHHI<HäÍa'HHaLH1HIQ1a
PHHa)1FHFHGaYH1ÍaH1HFHGa+HH1-H1NH¢-Hä&H 1HIFHHIOHä+HH-H1NH¢É-Hä&H FHGaHI0H1-HFHGake=ÉÀefOeN¤6¤
HeoeLe&ë-(GHe) (pceved) pceefve Yetceew~ De$e megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% )HIOH PHâFHVNH¢-HHYem³e
uegkedÀ~ pcesefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~1) (GHe) (Jeslemes) HeoeLe&efJemleejs (DeJe) (lej) (veoer<eg)
(Dee) (Deives) JeefÚefjJe lespeeqmJeefve efJeogef<e! (efHeÊeced) lespeë (DeHeeced) ÒeeCeeveeb peueeveeb Jee (Deefme) Deefmle
(ceC[tefkeÀ) megYetef<eles (leeefYeë) DeefÓë ÒeeCewJee& (Dee) (ieefn) Deeie®í (mee) (Fceced) (veë) DemceekeÀced
(³e%eced) ie=neÞeceeK³eced (HeeJekeÀJeCe&ced) DeeqiveJeled ÒekeÀeMeceeveced (efMeJeced) keÀu³eeCekeÀejkeÀced (ke=ÀefOe) kegÀ©¤6¤
DevJe³eë-ns Deives -HHI¼HIM-H HI-HRJHIH FH&>WHINH¢ HIk O-HE SFHYHG YHRHUHJ -HVOHPHVÉ-HOHM H/HHÉHTLYHM+HHE
efHeÊeceefme, leLee lJeb leeefYe©Heeieefn, mee lJeb ve Fceb HeeJekeÀJeCe¥ ³e%eb efMeJecegHeeke=ÀefOe¤6¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa kHU+HJHHZ LHQHÀHFHV ´HHvVYH PH-HH HI&H NH¢HHH HI&H PHEPHH2H
Meg×e®ejCesve keÀu³eeCeb ÒeeHveg³eeleeced¤6¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deeqive kesÀ legu³e lespeeqmJeveer efJeogef<e (ceC[tefkeÀ) De®ís ÒekeÀej Deue¹ejeW mes MeeseYf ele
HI-HRJHIHHTkOHW(pceved) He=efLeJeer Hej (veoer<eg) veefo³eeW leLee (Jeslemes) HeoeLeeX kesÀ efJemleej ceW (DeJe, lej) Heej nes,
pewmes Deeqive (DeHeeced) ÒeeCe Jee peueeW kesÀ (efHeÊeced) lespe keÀe ªHe (Deefme) nw, Jewmes let (leeefYeë) Gve peue Jee
ÒeeCeeW kesÀ meeLe (GHe, Dee, ieefn) nceke¢HVPHFHHU+H´HHâQHV(mee) mees let (veë) nceejs (Fceced) Fme (HeeJekeÀJeCe&ced)
Deeqive kesÀ legu³e ÒekeÀeMeceeve (³e%eced) ie=neÞeceªHe ³e%e keÀes (efMeJeced) keÀu³eeCekeÀejer (GHe, Dee, ke=ÀefOe) De®ís
ÒekeÀej keÀj¤6¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuHJâHV+HFHHXHHM QZa kHU 'HHZM+HJH LHQHÀHFH FH: ´HHv NHV¢ PHH/HPH\H
NH¢HHH;NH¢HVHIPH¹NH¢M0HJ¹'HHHM&HNHV¢PHHIQOHNH¢XHH&HNH¢HV´HHâQH:
DeHeeefceoefcel³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
ie=nmLesve eEkeÀ keÀe³e&efcel³een¤
ie=nmLe keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1+HHHIFH1REYHHäYHjPHcegÉÌPHäHIYH1-HV0HäYHFHGa
'H1YHH%POHVäÉ'H1PFH¬Hä+HYOHJQV1OHHäÍ+HH-H1NH¢HVÉ'H1PFH<HäjHI0H1-HHV<Hä-H
DeN+HHFHGa)1RFHGaYHHäYH1HIFHHIOHä HIYH1É'HHäYHFHGaPH1cegÉÌPHäaHIYH1-HV0HäYH1HIFHHIOHä HIYH1É-HV0HäYHFHGa'H1YHHYHGaOHV1a'H1PFHOHGaOH1+H1vlegÉ~

QV1OHHäÍa+HH1-H1NH¢Ía'H1PFH<HäFHGaHI0H1-HÍa<H1-H1
HeoeLe&ë-(DeHeeced) peueeveeb ÒeeCeeveeb Jee (Foced) Devleefj#eced (v³e³eveced) efveefM®elece³eveb mLeeveced
(mecegêm³e) meeiejm³e (efveJesMeveced) efveefJeMeefvle ³eeÅmcemleled (Dev³eeved) (les) leJe (Demceled) DemceekebÀ mekeÀeMeeled
(leHevleg) ogëKe³evleg (nsle³eë) Jeýee Je=×³ees Jee (HeeJekeÀë) HeefJe$ekeÀejer (DemceY³eced) (efMeJeë) megKeÒeoë
(YeJe)¤7¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eefooceHeeb v³e³eveceefmle, lem³e mecegêm³e efveJesMeveefceJe ie=neÞeceb ÒeeH³e HeeJekeÀë
mebmlJecemceY³eb efMeJees YeJe, les nsle³eesçmceov³eebmleHevleg¤7¤
YeeJeeLe&ë-De$e JHHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa FHYHJHH H/HHÉ+HHFHH2HHMÍ PHHLHMÍ PHFHJÌPHHHI2HáHYHE
YetefceYe&tcesjefOeÿevecevleefj#eb leLee ieen&Hel³eHeoeLee&veeceeOeejb ie=nb efvecee&³e ce²uecee®e³e& ÞesÿHeeueveb om³eglee[veáe
kegÀJe&vleg¤7¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved Heg©<e! pees (Foced) ³en DeekeÀeMe (DeHeeced) peueeW Jee ÒeeCeeW keÀe (v³e³eveced) efveefM®ele
mLeeve nw, Gme DeekeÀeMemLe (mecegêm³e) mecegê keÀer (efveJesMeveced) HIP/HHIOH NHV¢ OHJXH LHQHÀHFH NH¢HV ´HHâ QHVNHV¢
(HeeJekeÀë) HeefJe$e keÀce& keÀjvesnejs nesles ngS DeeHe (DemceY³eced) nceejs efue³es (efMeJeë) ce²uekeÀejer (YeJe) ntefpe³es,
(les) DeeHekesÀ (nsle³eë) Jeýe Jee GVeefle (Demceled) nce ueesieeW mes (Dev³eeved) Dev³e ogäeW keÀes (leHevleg) ogëKeer
keÀjW¤7¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM nw~ ceveg<³e ueesie pewmes peueeW keÀe DeeOeej mecegê, meeiej
keÀe DeeOeej Yetefce, GmekeÀe DeeOeej DeekeÀeMe nw, Jewmes ie=nmLeer kesÀ HeoeLeeX kesÀ DeeOeej Iej keÀes yevee Deewj ce²ueªHe
Dee®ejCe keÀjkesÀ ÞesÿeW keÀer j#ee leLee [ekegÀDeeW keÀes Heer[
æ e efo³ee keÀjW¤7¤
Deives HeekekesÀl³em³e Jemeg³eg$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
'HHâZHI-H ¾HIµÍH(NH¢NH¢HH HIFHOHHQ
'HHâHI-H¾HYHH:NH¢HVNH®HHNH¢MYHHHHHIQHV)PHHI-HHHNH¢H*+HRV0H'HLHXHVFHYHFH:HINH¢HHQZ
'HLYHVä+HH-HNH¢MHV1HIHHHäFH1YÌHHäRV-HHISH1HHäa Dee osNJeeved -HäHIH1HHIHäH
'HLYHVäa+HH1-H1NH¢1aMHV1HIHHHäaFH1YÌHHäaRV1-H1aHISH1HHäa'HHaRV1-HHYHGa-H1HIH1aHHIHäaH1
HeoeLe&ë-(Deives) efJeÐeeÒekeÀeMekeÀesHeosMekeÀ (HeekekeÀ) peveevleëkeÀjCeMeesOekeÀ! (jesef®e<ee) ÒekeÀeMesve
(cevê³ee) DeevevomeeefOekeÀ³ee (osJe) keÀceveer³e (efpe»³ee) mel³eefÒe³e³ee Jee®ee (Dee) (osJeeved) efJeog<ees efoJ³eiegCeeved
Jee (Jeef#e) GHeefoMeefme (³eef#e) mebie®ímes~ De$e yengueb ívoefme #Deäe02.4.73% Fefle MeHees uegkedÀ (®e)¤8¤
DevJe³eë-ns HeeJekeÀ osJeeives! lJeb cevê³ee efpe»³ee jese®f e<ee osJeeveeJeef#e ³eef#e ®e¤8¤
YeeJeeLe&ë-³eLee met³e&ë mJeÒekeÀeMesve meJe¥ peieod jes®e³eefle, OH/HZ-HHâHV+HRV0HNH¢HÍPH-HH HYHHYHG´HHU&HHUHJÍ

HeoeLe&ë-ns (HeeJekeÀ) ceveg<³eeW kesÀ Ëo³eeW keÀes Meg× keÀjves Jeeues (osJe) megvoj (Deives) efJeÐee keÀe ÒekeÀeMe
Jee GHeosMe keÀjvesnejs Heg©<e! DeeHe (cevê³ee) Deevevo keÀes efme× keÀjvesnejer (efpe»³ee) mel³e efÒe³e JeeCeer Jee
(jesef®e<ee) ÒekeÀeMe mes (osJeeved) efJeÜeved Jee efoJ³e iegCeeW keÀes (Dee, Jeef#e) GHeosMe keÀjles (®e) Deewj (³eef#e)
meceeiece keÀjles nes¤8¤
YeeJeeLe&ë-pewmes met³e& DeHeves ÒekeÀeMe mes meye peieled keÀes ÒemeVe keÀjlee nw, -HZPHV 'HHâ*+HRV0HNH¢HI-H¾HYHG
meye ÒeeefCe³eeW keÀes ÒemeVe keÀjW¤8¤
me ve Fl³em³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
PHYHäÍ+HeJekeÀ oerefoNJeesçives osNJeeB2çFNne JeäQa
*+HäH1HjQ1HI-HM®eäYHÍ
PHÍYH1Ía+HH1-H1NH¢1aRHU1HIR1-H)HIOHäRHUHIR1É-HÍa'HLYHVäaRV1-HHYHGa)1Qa'HHa-H1Q1a*+HäaH1HFHGaQ1HI-HÍaH1aYH1Í¤9¤
HeoeLe&ë-(meë) efJeÜeved (veë) DemceY³eced (HeeJekeÀ) HeefJe$e (oerefoJeë) lespeefmJeved Me$egoenkeÀ Jee~
oero³eeflepJe&ueeflekeÀcee&¤ (efveIeb01.16) De$e legpeeoerveeced #Deäe06.1.7% Fl³eY³eemem³e oerIe&ë (Deives)
mel³eemel³eefJeYeepekeÀ (osJeeved) efJeog<eë (Fn) (Dee) (Jen) (GHe) (³e%eced) ie=neÞececed (nefJeë) ngleb êJ³eced
(®e) (veë) DemceY³eced¤9¤
DevJe³eë-ns HeeJekeÀ oerefoJeesçives! me lJeb ³eLeeç³eceefiveveex nefJejeJenefle, leLesn ³e%eb osJeebM®e ve
GHeeJen¤9¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HH PHWHH HIR+HV&HHHFHHTLYHÍ PH-H[<HHV MPHFHW2-H YHHUO-HH
Je<e&ef³elJee efoJ³eeefve megKeeefve peve³eefle, leLewJe efJeÜebmees efJeÐeejmecegVeleb ke=ÀlJee meJee&efCe megKeeefve peve³es³egë¤9¤
HeoeLe&ë-ns (HeeJekeÀ) HeefJe$e (oerefoJeë) lespeeqmJeved Jee Me$egoenkeÀ (Deives) mel³eemel³e keÀe efJeYeeie
keÀjvesnejs efJeÜved! (meë) HetJeexkeÌle iegCe Jeeues DeeHe pewmes ³en Deeqive (veë) nceejs efue³es De®ís iegCeeW Jeeues (nefJeë)
nJeve efkeÀ³es megieefvOele êJ³e keÀes ´HHâNH¢MOHHQZ-HZPHV(Fn) Fme mebmeej ceW (³e%eced) ie=neÞece (®e) Deewj (osJeeved)
efJeÜeveeW keÀes (veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (GHe, Dee, Jen) 'HÏV´HNH¢HMPHFHHU+H´HHâNH¢M:
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHVHQ'Heqive DeHeves met³³ee&efo ªHe mes meye HeoeLee¥s
mes jme keÀes THej ues pee Deewj Je<ee& kesÀ GÊece megKeeW keÀes ÒekeÀì keÀjlee nw, Jewmes ner efJeÜeved ueesie efJeÐeeªHe jme
keÀes GVeefle os kesÀ meye megKeeW keÀe GlHeVe keÀjW¤9¤
HeeJekeÀ³esl³em³e YeejÜepeë $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ívoë~ efve<eeoë mJejë¤

mesveeHeeflevee keÀLecYeefJeleJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
mesveeHeefle keÀes kewÀmee nesvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HeeNJeNkeÀ³eeN ³eefM®e1OHHäYOHHke=ÀÉHee HHFHäYHG1HÉ*1HPHHV1YH<HH1YHJYHHäa
letJe&Nved ve HHFH19HVOHä0HPH1vet jCeNçDee ³ees Ie=É&HVYHOHäOHHH1&HHVÉ'H1SHMäÍ
+HH1-H1NH¢HHäaHÍaHIH1OHHäYOHHake=ÉÀ+HHaHHFHäYHGa11HVa*1HPHäÍaYHa<HH1YHJYHHäaOHW-H {YHGaYHaHHFHäYHGa6OHä0HPHaYHJaM&HVäa
Dee~ ³eë~ Ie=ÉCes~ ve~ leNle=ÉHH1&HÍa'H1SHMäÍ
HeoeLe&ë-(HeeJekeÀ³ee) HeefJe$ekeÀeefjkeÀ³ee (³eë) (ef®ele³evl³ee) ®eslevelee³eeë keÀ$³ee& (ke=ÀHee) meeceL³exve
(#eeceved) #eeceefve jep³eYetceew~ #eecesefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.1) (©©®es) jes®eles (G<emeë)
ÒeYeeleeë (ve) FJe (Yeevegvee) oerHl³ee (letJe&ved) eEnmeved (ve) FJe (³eeceved) ³eeceefve ceeiex Òenjs Jee (SleMem³e)
Deéem³e mecyevOeerevf e yeueeefve~ SleMe Fl³eéeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.14) (veg) ef#eÒeced~ De$e $eÝef®elegveg0
#Deäe06.3.133% Fefle oerIe&ë (jCes) (Dee) (³eë) (Ie=Ces) ´HRHUâV (ve) FJe (lele=<eeCeë) efHeHeeefmeleë (Depejë)
pejejefnleë¤10¤
DevJe³eë-³eë HeeJekeÀ³ee ef®ele³evl³ee ke=ÀHee men JeÊe&ceeveë mesveeHeefleYee&vegvees<emees ve #eeceved ©©®es, ³ees Jee
³eeceVesleMem³e veg letJe&ved ve Ie=Ces jCes lele=<eeCees veepej Dee©©®es, me jep³e¹le&gcen&efle¤10¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHHXHHMÍaH/HHPHWH 0HYÌ0HRHU+OHHPHJ0HHV<HVOHVOH/HZ-HHV¬HFHHHHTkHHPHJ+HHIOHÍPHVYHHH
mesveeHeefleM®e megÒekeÀeMeles¤10¤
HeoeLe&ë-(³eë) pees (HeeJekeÀ³ee) HeefJe$e keÀjves Deewj (ef®ele³evl³ee) ®eslevelee keÀjevesnejer (ke=ÀHee) MeeqkeÌle
kesÀ meeLe JeÊe&ceeve mesveeHeefle pewmes (Yeevegvee) RHUHâI PHV(G<emeë) ÒeYeele mece³e MeeseYf ele nesles nQ (ve) Jewmes (#eeceved)
jep³eYetefce ceW (©©®es) MeeseYf ele neslee Jee (³eë) pees (³eeceved) ceeie& Jee Òenj ceW pewmes (SleMem³e) Iees[ æ s kesÀ yeueeW
keÀes (veg) MeerIe´ (letJe&ved) ceejlee nw (ve) Jewmes (Ie=Ces) ´HRHUâ(jCes) ³eg× ceW (lele=<eeCeë) H³eemes kesÀ (ve) meceeve
(Depejë) Depej Depes³e pJeeve efveYe&³e (Dee) De®ís ÒekeÀej neslee Jen jep³e keÀjves keÀes ³eesi³e neslee nw¤10¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes met³e& Deewj ®evêFHH'H+HYHHURHUHIâPHV0HHVH<I HOHQHVOHVQ4-HZPHV
QHUPHOHHUkHUNHV¢PHH/H*¬HFH+HHIOH'HHZM*¬HFHPHVYHHPHVPHVYHH+HHIOH'HÏV´HNH¢HM´HNH¢HHI0HOHQHVOHHQZ
vecemles njme Fl³em³e ueesHeecegêe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
v³ee³eeOeerMesve keÀLeb YeefJeleJ³eefcel³een¤
v³ee³eeOeerMe keÀes kewÀmee nesvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
YHFHäPOHV1QMäPHV0HHV1HIHHV1YHFHäPOHVÉ'HPO-H1HIH HVäa
'H1YHH%POHVä'H1PFH¬Hä+HYOHJQV1OHHäÍ+HH-H1NH¢HVÉ'H1PFH<HäjHI0H1-HHV<Hä-H
YHFHäÍa OHV1a QMäPHVa 0HHV1HIHHVäa YHFHäÍa OHV1a 'H1POHJÉa 'H1HIH HVäa 'H1YHHYHGa OHV1a 'H1PFHOHGa OH1+H1YOHJÉa QV1OHHäÍa +HH1-H1NH¢Ía
'H1PFH<HäFHGaHI0H1-HÍa<H1-H1
HeoeLe&ë-(veceë) melkeÀjCeced (les) legY³eced (njmes) ³ees ogëKeb njefle lemcew (Meesef®e<es) HeefJe$ee³e (veceë)
(les) (Demleg) (Deef®e&<es) Hetp³ee³e (Dev³eeved) efYeVeeved Me$etved (les) leJe (Demceled) (leHevleg) mevleeHe³evleg (nsle³eë)
-HßHHHIR0HkHkHJNH®OHHÍPHVYHHÍ (HeeJekeÀë) MeesOekeÀë (DemceY³eced) (efMeJeë) v³ee³ekeÀejer (YeJe)¤11¤
DevJe³eë-ns meYeeHeles! les njmesçmcelke=Àleb veceesçmleg, Meese®f e<esçef®e&<es lesçmcelÒe³egkeÌleb veceesçmleg, ³emles
nsle³emlee Demceov³eeBmleHevleg, HeekekeÀmlJecemceY³eb efMeJees YeJe¤11¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë HeefJe$eeved peveeved v³ee³eeOeerMeeved ke=ÀlJee ogäeved efveJee³³e& mel³ees v³ee³eë
ÒekeÀeMeef³elJ³eë¤11¤
HeoeLe&ë-ns meYeeHeles! (njmes) ogëKe njves Jeeues (les) lesjs efue³es nceeje efkeÀ³ee (veceë) melkeÀej nes leLee
(Meesef®e<es) HeefJe$e (Deef®e&<es) melkeÀej kesÀ ³eesi³e (les) lesjs efue³es nceeje keÀne (veceë) vecemkeÀej (Demleg) nes pees
(les) lesjer (nsle³eë) -HßHHHIR0HkH: PHV HJNH®OHPHVYHHQ4 -HV (Demceled) nce ueesieeW mes efYeVe (Dev³eeved) Dev³e Me$egDeeW
keÀes (leHevleg) ogëKeer keÀjW (HeeJekeÀë) Megef× keÀjvesnejs DeeHe (DemceY³eced) nceejs efue³es (efMeJeë) v³ee³ekeÀejer (YeJe)
ntefpe³es¤11¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DevleëkeÀjCe kesÀ Meg× ceveg<³eeW keÀes v³ee³eOeerMe yeveekeÀj Deewj ogäeW keÀer
efveJe=efÊe keÀjkesÀ mel³e v³ee³e keÀe ÒekeÀeMe keÀjW¤11¤
ve=<eo Fl³em³e ueesHeecegêe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
ve=ÉHRV1-HV>ä+PHJÉHRV1-HV>G\HäHIQ 1HRV1-HV>G-HäYH1PHRV1-HVÎGP-H1HI-H RV1-HVìd¤12¤
ve=ÉHRVäaYHÉPHR1 )HIOHä YHÉÉPHRVäa-HVÎGa'H1+PHJÉHRVäa'H1+PHJÉPHR1 )OHä+PHJÉÉPHRVäa-HVÎGa\H1HIQ 1HRVäa\H1HIQ 1PHR)HIOHä \HHIQ 1ÉPHRVäa
Jesìd~ JeNveNmeoN FHIOHä-HYH1ÉPHRVäa-HVÎGaP-H1HI-H R1)HIOHäP-H1ÍÉHI-HRVäa-HVÎG
HeoeLe&ë-(ve=<eos) ³ees vee³ekesÀ<eg meeroefle lemcew (Jesìd) ³ees v³ee³eemeves efJeMeefle meë~ De$e efJeMeOeeleesë
Dev³esY³eesçefHe ¢M³evles #Deäe03.2.75% Fefle efJe®ed Òel³e³eë (DeHmeg<eos) ³ees peues<eg veewkeÀeefo<eg meeroefle lemcew (Jesìd)
(yeefn&<eos) ³eë Òepee³ee JeOe&kesÀ J³eJenejs efleÿefle lemcew (Jesìd) DeefOeÿelee (Jevemeos) ³ees Jeves<eg meeroefle lemcew (Jesìd)
(mJeefJe&os) ³eë megKeb JeseÊf e lemcew (Jesìd)¤12¤
DevJe³eë-ns meYesMe! lJeb ve=<eos Jes[d YeJeeHmeg<eos Jes[d YeJe~ yeefn&<eos Jes[d YeJe, Jevemeos Jes[d YeJe,
mJeefJe&os ®e Jes[d YeJe¤12¤
YeeJeeLe&ë-³eeqmceved osMes v³ee³eeOeerMeveew³eeef³eÒepeeJe×&keÀejC³emLevee³ekeÀmegKeÒeeHekeÀe efJeÜebmees JeÊe&vles, le$ewJe
meJee&efCe megKeeefve Je×&vles¤12¤
HeoeLe&ë-ns meYeeHeles! DeeHe (ve=<eos) vee³ekeÀeW ceW efmLej Heg©<e nesves kesÀ efue³es (Jesìd) v³ee³eemeve Hej yewþves
(DeHmeg<eos) peueeW kesÀ yeer®e veewkeÀeefo ceW efmLej nesves Jeeues kesÀ efue³es (Jesìd) v³ee³e ieÎer Hej yewþves (yeefn&<eos) Òepee
keÀes yeæ{evesnejs J³eJenej ceW efmLej nesves kesÀ efue³es (Jesìd) DeefOeÿelee nesves (Jevemeos) JeveeW ceW jnves Jeeues kesÀ efue³es
(Jesìd) v³ee³e ceW ÒeJesMe keÀjves Deewj (mJeefJe&os) megKe keÀes peevevesnejs kesÀ efue³es (Jesìd) Glmeen ceW ÒeJesMe keÀjves Jeeues
ntefpe³es¤12¤
YeeJeeLe&ë-efpeme osMe ceW v³ee³eOeerMe, veewkeÀeDeeW kesÀ ®eueeves, Òepee keÀes yeæ{eves, Jeve ceW jnves, mesveeefo kesÀ
vee³ekeÀ Deewj megKe HengB®eevesnejs efJeÜeved nesles nQ, JeneR meye megKeeW keÀer Je=ef× nesleer nw¤12¤
³es osJee Fl³em³e ueesHeecegêe $eÝef<eë~ ÒeeCees osJelee~ efve®e=oe<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe mebv³eeefmeefYeë eEkeÀ keÀe³e&efcel³een¤
Deye mebv³eeefme³eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
³es osNJee osNJeevee H1HIHHHäH1HIHHHäYHHPHE-HOPH1MHU&H1FHJ+Hä<HH1LHFHHPHäOHVa
DeNngÉOHHRHVäQ1HI-HHHsäH1HVÉ'H1HTPFHYOP-H1HEHI+Hä\HYOHJÉ FH2HJäYHHV,HÉOHPHä
HVa RV1-HHÍa RV1-HHYHHäFHGa H1HIHHHäÍa H1HIHHHäYHHFHGa PHE1-H1OPH1MHU&HäFHGa *+Häa <HH1LHFHGa 'HHPHäOHVa 'H1QJÉOHHR1 )OHäQJOH1É'HRäÍa
Q1HI-HHäÍaH1HVa'H1HTPFHYHGaP-H1HFHGaHI+H1\H1YOHJÉaFH2HJäYHÍa,HÉOHPHä
HeoeLe&ë-(³es) (osJeeë) efJeÜebmeë (osJeeveeced) efJeog<eeced (³eef%e³eeë) ³es ³e%ecen&efvle les (³eef%e³eeveeced)
³e%emecHeeovekegÀMeueeveeced (mebJelmejerCeced) ³eë mebJelmejb Ye=lemleced ~ mebHeefjHetJee&led Ke®ed¤ (Deäe05.1.92) Fefle
Ye=leeLex Keë (GHe) (Yeeieced) mesJeveer³eced (Deemeles) (Dengleeoë) ³esçngleceoefvle les (nefJe<eë) nesleJ³em³e (³e%es)
mebievleJ³es (Deeqmceved) (mJe³eced) (efHeyevleg) (ceOegveë) #eewêm³e (Ie=lem³e) Deep³em³e peuem³e Jee¤13¤
DevJe³eë-³es osJeeveeb ceO³esçngleeoes osJee ³eef%e³eeveeb ceO³es ³eef%e³ee efJeÜebmeë mebJelmejerCeb YeeiecegHeemeles,
lesçeqmceved ³e%es ceOegvees Ie=lem³e nefJe<ees Yeeieb mJe³eb efHeyevleg¤13¤
YeeJeeLe&ë-³esçeqmceved mebmeejs Deveive³eesçLee&oenJeveer³eieen&Hel³eoef#eCeeeqivemecyeefvOeyee¿ekeÀcee&efCe
efJene³eevlejive³eë mebv³eeefmeveë meefvle, les nescecekegÀJe&vlees Yeg¡eeveeë meJe&$e efJeËl³e meJee&ved peveeved JesoeLee&ved
yeesOe³es³egë¤13¤
HeoeLe&ë-(³es) pees (osJeeveeced) efJeÜeveeW ceW (Dengleeoë) efyevee nJeve efkeÀ³es ngS HeoeLe& keÀe Yeespeve
keÀjvesnejs (osJeeë) efJeÜeved (³eef%e³eeveeced) Jee ³e%e keÀjves ceW kegÀMeue Heg©<eeW ceW (³eef%e³eeë) ³eesieeY³eemeeefo ³e%e kesÀ
³eesi³e efJeÜeved ueesie (mebJelmejerCeced) Je<e& Yej Hegä efkeÀ³es (Yeeieced) mesJeves ³eesi³e GÊece Hejceelcee keÀer (GHeemeles)
GHeemevee keÀjles nQ, Jes (Deeqmceved) Fme (³e%es) meceeieceªHe ³e%e ceW (ceOegveë) Menle (Ie=lem³e) peue Deewj
(nefJe<eë) nJeve kesÀ ³eesis ³e HeoeLeeX kesÀ Yeeie keÀes (mJe³eced) DeHeves DeeHe (efHeyevleg) mesJeve keÀjW¤13¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeved ueesie Fme mebmeej ceW Deeqiveef¬eÀ³ee mes jefnle DeLee&led DeenJeveer³e, ieen&Hel³e Deewj
oef#eCeeeqive mecyevOeer yee¿e keÀceeX keÀes íes[ æ kesÀ DeeY³evlej Deeqive keÀes OeejCe keÀjves Jeeues mebv³eemeer nQ, Jes nesce keÀes
veneR efkeÀ³es Yeespeve keÀjles ngS meJe&$e efJe®ej kesÀ meye ceveg<³eeW keÀes JesoeLe& keÀe GHeosMe efkeÀ³ee keÀjW¤13¤
³e osJee Fl³em³e ueesHeecegêe $eÝef<eë~ ÒeeCees osJelee~ Dee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLeesÊecee efJeÜebmeë keÀer¢Mee YeJevleerl³een¤
Deye GÊece efJeÜeved ueesie kewÀmes nesles nQ, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HVRV1-HHRV1-HV-HHI2HäRV-H1O-HFHHH1Yed HV\HÑHä&HÍ+HJMÉ61OHHMHVäÉ'H1PHa
HV<HHV1YHÉH¿1OHV+H-HäOHV12HHFH1efkeÀáe1YHYHOHVHIR1-HHVYH+HäHI/H1-HHÉ'HHI2H1dJHgä
HVaRV1-HHÍaRV1-HVHJäa'HHI2HäaRV1-H1O-HHIFHHIOHä RV-H1ÉO-HFHGa'HHHäYHGaHVa\HÑHä&HÍa+HJÉMlÉ61OHHMl )HIOHä +HJMÍÉ61OHHMäÍa'H1PHa
HV<HäÍaYHaH¿1OHVa+H-HäOHVa2HHFHäaHINH¢FHGaH1YHaYHaOHVaHIR1-HÍaYHa+HÉHI/H1-HHÍa'HHI2HäadJHJä
HeoeLe&ë-(³es) (osJeeë) HetCe&efJeÜebmeë (osJes<eg) efJeÜlmeg (DeefOe) GHeefjefJejepeceeveeë (osJelJeced) efJeog<eeb
keÀce& YeeJeb Jee (Dee³eved) ÒeeHvegJeefvle (³es) (ye´ïeCeë) Hejceséejm³e (HegjSleejë) +HW-H ´HHâHMÍ(Dem³e) (³esY³eë)
(ve) efve<essOes ($eÝles) efJevee (HeJeles) HeefJe$eerYeJeefle (Oeece) oOeefle megKeeefve ³eeqmcebmleled (efkeÀced) (®eve) (ve) (les)
efJeÜebmeë (efoJeë) met³e&m³e (ve) (He=efLeJ³eeë) Yetcesë 'HHI2HdJHJ Òeevles<eg¤14¤
DevJe³eë-³es osJee osJes<JeefOe osJelJecee³eved, ³esçm³e ye´ïeCeë HegjSleejë meefvle, ³esY³e $eÝles eEkeÀ ®eve Oeece
ve HH-HOHVOHVYHHIR-HÍdJHJYHH+HHI/H-HHÍ'HHI2HdJ-HHHYHGYHHHI2H-HPHYOHHUHOI HHH-HOHG
YeeJeeLe&ë-³esç$e peieefle efJeÜÊecee ³eesieeefOejepee ³eeLeeleL³esve Hejceséejb peeveefvle, les efveefKeuepeveMeesOekeÀeë
mevlees peerJevcegeqkeÌleoMee³eeb HejesHekeÀejcee®ejvlees efJeosncegkeÌleoMee³eeb ve met³e&ueeskesÀ ve ®e He=efLeJ³eeb efve³eleb Jemeefvle,
efkeÀvleg ye´ïeefCe efmLelJeeçJ³eenleiel³ee meJe&$eeefYeefJenjefvle¤14¤
HeoeLe&ë-(³es) pees (osJeeë) HetCe& efJeÜeved (osJes<eg, DeefOe) efJeÜeveeW ceW meye mes GÊece keÀ#ee ceW efJejepeceeve
(osJelJeced) DeHeves iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe keÀes (Dee³eved) ´HHâQHVOHV Q4 'HHZM (³es) pees (Dem³e) Fme (ye´ïeCeë)
Hejceséej keÀes (HegjSleejë) +HHIQXHV ´HHâQHVYHV -HHXHV Q4(³esY³eë) efpevekesÀ ($eÝles) efJevee (efkeÀced) (®eve) keÀesF& Yeer
(Oeece) megKe keÀe mLeeve (ve) veneR (HeJeles) HeefJe$e neslee (les) Jes efJeÜeved ueesie (ve) ve (efoJeë) met³³e&ueeskeÀ kesÀ
ÒeosMeeW Deewj (ve) ve (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer kesÀ 'HHI2HdJHJ efkeÀmeer Yeeie ceW DeefOekeÀ Jemeles nQ¤14¤
YeeJeeLe&ë-pees Fme peieled ceW GÊece efJeÜeved ³eesieerjepe ³eLeeLe&lee mes Hejceséej keÀes peeveles nQ, Jes mecHetCe&
ÒeeefCe³eeW keÀes Meg× keÀjves Deewj peerJevcegeqkeÌleoMee ceW HejesHekeÀej keÀjles ngS efJeosncegeqkeÌle DeJemLee ceW ve met ³³e&ueeskeÀ
Deewj ve He=efLeJeer Hej efve³ece mes Jemeles nQ, efkeÀvleg F&éej ceW efmLej nes kesÀ DeJ³eenleieefle mes meJe&$e efJe®eje keÀjles
nQ¤14¤
ÒeeCeoe Fl³em³e ueesHeecegêe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[e<eea HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
efJeÜêepeeveew keÀer¢Meew m³eeleeefcel³een¤
efJeÜeved Deewj jepee kewÀmes neW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
´HH1&H1RHÉ'Hä+HHYH1RH-HHäYH1RH-HäHH[1RH-HäHIM-HHV1RHÍa
Dev³eH1%POHVäÉ'H1PFH¬Hä+HYOHJQV1OHHäÍ+HH-HNNH¢HVÉ'H1PFH<HäjHI0H1-HHV<Hä-H
´HH1&H1RH)HIOHä´HH&H1ÉRHÍa'H1+HH1YH1RH)OHä+HHYH1ÉRHÍa-HH1YH1RH)HIOHä-HHYH1ÉRHÍa-H1HH[1RH)HIOHä-HH 1ÍÉRHÍa-H1HIMl-HHV1RH
)HIOHä-HHIM-H1ÍÉRHÍa'H1YHHYHGaOHV1a'H1PFHOHGaOH1+H1YOHJÉaQV1OHHäÍa+HH1-H1NH¢Ía'H1PFH<HäFHGaHI0H1-HÍa<H1-H1
HeoeLe&ë-(ÒeeCeoeë) ³eeë ÒeeCeb peerJeveb yeueb ®e ooefle leeë (DeHeeveoeë) ³ee DeHeeveb
ogëKeotjerkeÀjCemeeOeveb Òe³e®íefvle leeë (J³eeveoeë) HH-HHHIâHI-HHHYHE RRHIOH(Je®eexoeë) mekeÀueefJeÐeeO³e³eveÒeoeë
(JeefjJeesoeë) mel³eOece&efJeÜlmesJeeÒeeefHekeÀeë (Dev³eeved) (les) leJe (Demceled) (leHevleg) (nsle³eë) JeýeJeÜÊe&ceevee
0HkHkHV9HOHHÍ(HeeJekeÀë) Megef×Òe®eejkeÀë (DemceY³eced) (efMeJeë) (YeJe)¤15¤
DevJe³eë-ns efJeÜved jepeved! les leJe ³ee DemceY³eb ÒeeCeoe DeHeeveoe J³eeveoe Je®eexoe JeefjJeesoe nsle³ees
YetlJeeçmceov³eebmleHevleg leeefYeë HeeJekeÀë mebmlJecemceY³eb efMeJees YeJe¤15¤
YeeJeeLe&ë-me SJe jepee ³ees v³ee³em³e Je×&keÀë m³eeled, me SJe efJeÜeved ³ees efJeÐe³ee v³ee³em³e efJe%eeHekeÀes
YeJesled, ve me jepee ³eë Òepee Heer[³esled, ve me efJeÜeved ³eesçv³eeved efJeog<ees ve kegÀ³ee&led, ve leeë Òepee ³ee veeref le%eb ve
mesJesjved¤15¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved jepeved! (les) 'HH+HNH¢HU SHHV *9HHIOH -HH 0HkHHIR (DemceY³eced) nce ueesieeW kesÀ efue³es
(ÒeeCeoeë) peerJeve leLee yeue keÀes osves Jee (DeHeeveoeë) ogëKe otj keÀjves keÀs meeOeve keÀes osves Jee (J³eeveoeë)
-HHHIâ'HHZMHI-HHHYHNH¢HVRVYHV (Je®eexoeë) meye efJeÐeeDeeW kesÀ Heæ{ves keÀe nsleg keÀes osves Deewj (JeefjJeesoeë) mel³e Oecce&
Deewj efJeÜeveeW keÀer mesJee keÀes J³eeHle keÀjeves Jeeueer (nsle³eë) -HßHHHIR 0HkH: NH¢HU *9HHIOHHHE (Demceled) ncemes
(Dev³eeved) Dev³e ogä Me$egDeeW keÀes (leHevleg) ogëKeer keÀjW, GvekesÀ meefnle (HeeJekeÀë) Megef× keÀe Òe®eej keÀjles ngS
DeeHe nce ueesieeW kesÀ efue³es (efMeJeë) ce²uekeÀejer (YeJe) ntefpe³es¤15¤
YeeJeeLe&ë-Jener jepee nw pees v³ee³e keÀes yeæ{eves Jeeuee nes, Deewj Jener efJeÜeved nw pees efJeÐee mes v³ee³e keÀes
peeveves Jeeuee nes, Deewj Jen jepee veneR pees efkeÀ Òepee keÀes Heer[ æ e os, Deewj Jen efJeÜeved Yeer veneR pees otmejeW keÀes
efJeÜeved ve keÀjs, Deewj Jes Òepeepeve Yeer veneR pees veerelf e³egkeÌle jepee keÀer mesJee ve keÀjW¤15¤
Deeqiveefjl³em³e YeejÜepe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efJeÜeved keÀer¢Mees YeJesefol³een¤
efJeÜeved kewÀmee nes, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
DeNeqiveefmleNicesYHä0HHV1HIHHH1HHPH1HI¾ËHE1YHKHIH&HäFHGa
DeNHTLYHYHH[{-HYHOHVMlef³eced¤16¤
'H1HTLYHÍHIOH1LFHVYHäa0HHV1HIHHHäaHHPHäOHGaHI-HËHäFHGaHIYHa'H1HIH&HäFHGa'H1HTLYHÍaYH1Ía-H1YH1OHV1aMlHIHFHG
HeoeLe&ë-(Deeqiveë) efJeÐegled (efleicesve) leerJeĆs e (Meesef®e<ee) ÒekeÀeMesve (³eemeled) ÒeeHveeself e (efJeéeced) meJe&ced
(efve) (Deef$eCeced) DeÊegb YeeskeÌlegb ³eesi³eced (Deeqiveë) (veë) DemceY³eced (Jeveles) efJeYepeefle (jef³eced) êJ³eced¤16¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLeeçeqiveefmleicesve Meesef®e<ee efJeéeceef$eCeb ³eemeled, ³eLeeeqiveefJe&ÐegVees jeE³e efveJeveles,
leLee lJecemceoLe¥ YeJe¤16¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa HI-H¾HIµH /HH +HH-HNH¢Í P-HOHVSHPHH 0HJNH¢FH0HJNHE¢ OH&HHHIRNHE¢
onefle, leLeeçmceekebÀ meJee&ved oes<eeved oiOJee iegCeeë ÒeeHeCeer³eeë~ ³eLee efJeÐegled meJee&ved HeoeLee&ved mesJeles, leLeemceY³eb
meJee& efJeÐeeb mesJeef³elJee Je³eceefJeÐee³eeë He=LekeÌkeÀjCeer³eeë¤16¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved Heg©<e! pewmes (Deeqiveë) Deeqive (efleicesve) leerJe´ (Meesef®e<ee) ÒekeÀeMe mes (Deef$eCeced)
Yeesieves ³eesi³e (efJeéeced) meyekeÀes (³eemeled) ´HHâQHVOHHQZ HINH¢SHZPHV (Deeqiveë) efJeÐegled Deeqive (veë) nceejs efue³es
(jef³eced) Oeve keÀes (efve, Jeveles) efvejvlej efJeYeeiekeÀÊee& nw, Jewmes nceejs efue³es DeeHe Yeer ntefpe³es¤16¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaHI-H¾HYHH: NH¢HV HHHIQHV HINH¢SHZPHV 'Heqive DeHeves lespe mes
PHW.HV LHHUXHV PH\HOH&HHHIRNH¢HV SHXHHRVOHHQZ-HZPHV QFHHMV PH\HRHVHH: NH¢HV <HPFHNH¢MLHJ&HH: NH¢HV ´HHâNH¢M:aSHZ mes
efyepegueer meye HeoeLeeX keÀe mesJeve keÀjleer nw, Jewmes nce keÀes meye efJeÐee keÀe mesJeve keÀje kesÀ DeefJeÐee mes He=LekedÀ efkeÀ³ee
keÀjW¤16¤
³e Fcee Fl³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
DeLeséejë keÀer¢Meesçmleerl³egHeefoM³eless¤
Deye F&éej kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HÉ)1FHHHI-HËHH1<HJ-HäYHHHIYH1SHJÉHIH1QH[OHH1YHPHHU{Rled HT+H1OHHYHäÍa
PHÉ'HH1HI0HHH1ÌHI-Hä&HHIFH1ÏFHHäYHÍ´H/HFH1ÏR-HäMH%NÉ'HHHI-Hä-HV0H
HÍa )1FHHa HI-HËHHäa <HJ-HäYHHHIYHa SHJäOHGa H¿HIHäÍa QHVOHHäa HIYHa 'HPHHU{ROHGa HI+H1OHHa YH1Ía PHÍa 'HH1HI0HHVOHH1ÉHI0HHHäa
ÌHI-Hä&HFHGa)1ÏFHHäYHÍa´H1/H1FH1ÏHIRHIOHä´H/HFH1ÉÏOHGa'H-HäMHYHGa'HHaHI-H1-HV10H1
HeoeLe&ë-(³eë) (Fcee) Fceeefve (efJeéee) efJeéeeefve (YegJeveeefve) (peg»led) Deeooled ($eÝef<eë) %eelee (neslee)
oeleeççoelee Jee (efve) (Demeeroled) meeroefle (efHelee) HeeuekeÀë (veë) DemceekeÀced (meë) (DeeefMe<ee) DeeMeerJee&osve
(êefJeCeced) Oeveced (F®íceeveë) De$e J³el³e³esveelcevesHeoced (ÒeLece®íled) ³eë ÒeLeceeved efJemle=leeved íeo³eefle
(DeJejeved) DeJee&®eerveeveekeÀeMeeoerved (Dee) mecevleeled (efJeJesMe) efJeäesçefmle¤17¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e $eÝef<enes&lee veë efHelee Hejceséej Fcee efJeéee YegJeveeefve v³emeeroled, meJeBe&uueeskeÀeved
peg»led, me DeeefMe<ee êefJeCeefce®íceeveë ÒeLece®íoJejeveeefJeJesMesefle ³et³eb efJepeeveerle¤17¤
YeeJeeLe&ë-meJex ceveg<³eeë ³eë mekeÀuem³e peielees j®ekeÀes OeejkeÀë HeeuekeÀes efJeveeMekeÀë meJexY³ees peerJesY³eë
meJe&JemlegÒeoë Hejceséejë mJeJ³eeHl³eekeÀeMeeefo<eg ÒeefJeäesçefmle, lecesJe melelecegHeemeerjved¤17¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (³eë) pees ($eÝef<eë) %eevemJeªHe (neslee) meye HeoeLeeX keÀes osves Jee ûenCe keÀjvesneje
(veë) nce ueesieeW keÀe (efHelee) j#ekeÀ Hejceséej (Fcee) Fve (efJeéee) meye (YegJeveeefve) XHHVNH¢H: NH¢HV -HHâQHVNHV¢
(v³emeeroled) efvejvlej efmLele nw Deewj pees meye ueeskeÀeW keÀe (peg»led) OeejCekeÀÊee& nw (meë) Jen (DeeefMe<ee)
DeeMeerJee&o mes nceejs efue³es (êefJeCeced) Oeve keÀes (F®íceeveë) ®eenlee Deewj (ÒeLece®íled) efJemle=le HeoeLeeX keÀes
Dee®íeefole keÀjlee ngDee (DeJejeved) HetCe& DeekeÀeMeeefo keÀes (DeeefJeJesMe) 'HÏV´HNH¢HM-HHâQHVMQHQZHQOHJFH
peevees¤17¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³e ueesie pees meye peieled keÀes j®eves, OeejCe keÀjves, Heeueves leLee efJeveeMe keÀjves Deewj
PH\HSHHU-HH: NHV¢HIXHHV PH\H+HRH/HH; NH¢HV RVYHV -HHXHH+HMFHVËHM'H+HYHHU -HHHIâPHV 'HHNH¢H0HHHIRFH: -HHâQHV MQHQZ ,
Gmeer keÀer GHeemevee keÀjW¤17¤
eEkeÀ:eqmJeefol³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë
mJejë¤
HegvemleosJeen¤
HINH¢HTP-HäRHPHHURHI2H1áHYHäFHH1MF<Hä&HENH¢OH1FHOHGHIP{-HOed keÀN/HHPHHU{OHGa
³eleesN Yetefce SH1YHHäved HT-H1ËHNHä¢FHH 1 HI-H²HHFHHZ&HH[YFHHIQ1YHHHI-H1ËHHäHHÍ
HINH¢FHGaHTP-H1OHGa'HH1PHHU1OHGa'H1HI2H1áHYHäFHGa'H1HI2H1P/HHYH1HIFHOHäHI2H1ÉP/HHYHäFHGa'HH1MF<Hä&H1HIFHOHH1ÉMF<Hä&HFHd~ keÀNleNceled~ eqmJeNled~

NH¢1/HHa 'HH1PHHU1OHGa HOHäÍa <HWHIFHäFHGa SH1YHHäYHGa HI-H1ËHNH¢1FH[HIOHä HI-H1ËHÉNHä¢FHH a HI-Ha ²HHFHGa 'HHZ&HH[iOHGa FH1HIQ1YHHa HI-H1ËHHäHH1 )HIOHä
HI-H1ËHÉHäHHÍ
HeoeLe&ë-(efkeÀced) ÒeMves (eqmJeled) efJelekexÀ (Deemeerled) (DeefOeÿeveced) DeefOeefleÿefvle ³eeÅmcemleled
(DeejcYeCeced) DeejYeles ³emceeled leled (keÀleceled) yentveecegHeeoeveeveeb ceO³es efkeÀefceefle ÒeMves (eqmJeled) (keÀLee) kesÀve
ÒekeÀejsCe (Deemeerled) Deefmle (³eleë) (Yetefceced) (peve³eved) GlHeeo³eved (efJeéekeÀcee&) efJeéeev³eefKeueeefve keÀcee&efCe
³em³e Hejceséejm³e meë (efJe) efJeefJeOele³ee (Ðeeced) met³ee&efoueeskeÀced (DeewCeexled) TCe&gle Dee®íeo³eefle (ceefnvee)
mJem³e ceefncvee~ De$e íevomees JeCe&ueesHe Fefle cekeÀejueesHeë (efJeée®e#eeë) ³ees efJeéeb meJe¥ peie®®eäs HeM³eefle
meë¤18¤
DevJe³eë-ns efJeÜVem³e peieleesçefOeÿeveb eEkeÀ eqmJeoemeerled? DeejcYeCeb keÀleceled? keÀLee eqmJeoemeerled? ³elees
efJeéekeÀcee& efJeée®e#ee peieoeréejes YeteEce Ðeeb ®e peve³eved ceefnvee J³eewCeexled¤18¤
YeeJeeLe&ë-ns peveeë! ³eg<ceeefYeefjob peieled keÌJe Jemeefle? efkeÀceejcYeCeb ®eem³e? efkeÀceLe¥ pee³eles? Fl³eeefo-
ÒeMveeveeefceocegÊejced~ ³ees peieoeréejë keÀe³³ee&K³eb peieoglHeeÐe mJeJ³eeHl³ee meJe&cee®íeÐe meJe&%ele³ee meJe¥ HeM³eefle,
meesçefOeÿeveceejcYeCeb ®eeefmle, meJe&MeeqkeÌleceeved j®eveeefomeeceL³e&³egkeÌleesçefmle, peerJesY³eë HeeHeHegC³eHeÀueoevee³e
Yeespeef³elegb meJe¥ jef®eleJeeefveefle JesÐeced¤18¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved Heg©<e! Fme peieled keÀe (DeefOeÿeveced) DeeOeej (eEkeÀ, eqmJeled) keÌ³ee DeeM®e³e&ªHe
(Deemeerled) nw, leLee (DeejcYeCeced) Fme keÀe³e&-peieled keÀer j®evee keÀe DeejcYe keÀejCe (keÀleceled) yengle GHeeoeveeW
ceW keÌ³ee Deewj Jen (keÀLee) efkeÀme ÒekeÀej mes (eqmJeled) leke&À kesÀ meeLe (Deemeerled) nw efkeÀ (³eleë) efpememes
(efJeéekeÀcee&) meye melkeÀceeX Jeeuee (efJeée®e#eeë) meye peieled keÀe êäe peieoeréej (Yetefceced) He=efLeJeer Deewj (Ðeeced)
met³ee&efo ueeskeÀ keÀes (peve³eved) GlHeVe keÀjlee ngDee (ceefnvee) DeHeveer ceefncee mes (J³eewCeexled) efJeefJeOe ÒekeÀej mes
Dee®íeefole keÀjlee nw¤18¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes ³en peieled keÀneb Jemelee? keÌ³ee FmekeÀe keÀejCe? Deewj efkeÀmeefue³es GlHeVe
neslee nw? Fve ÒeMveeW keÀe GÊej ³en nw efkeÀ pees peieoeréej keÀe³e&-SHLHOHGNH¢HV*O+H9HOH/HH'H+HYHHU-HHHIâPHVPH\HNH¢H
Dee®íeove keÀjkesÀ meJe&%elee mes meyekeÀes osKelee nw, Jen Fme peieled keÀe DeeOeej Deewj efveefceÊekeÀejCe nw~ Jen
meJe&MeeqkeÌleceeved j®evee Deeefo kesÀ meeceL³e& mes ³egkeÌle nw, peerJeeW keÀes HeeHe-HegC³e keÀe HeÀue osves YeesieJeeves kesÀ efue³es Fme
mebmeej keÀes j®ee nw, Ssmee peevevee ®eeefn³es¤18¤
efJeéele Fl³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
HegvemleosJeen¤

HI-H1ËHOHäM®eHJ1OHHI-H1ËHOHHVäFHJ.HHVHI-H1ËHOHHVä\HHQJ1OHHI-H1ËHOHäP+HHOHGa
PHE\HH1QJ<HHE12HFHäHIOH1PHE +HOHäHZ1²HH -HH1<HWFHHU{SH1YHHäYed RV1-HÉ6NHä¢Í
HI-H1ËHOHä0HHJÉHIMHIOHäHI-H1ËHOHäÍÉHHJÍa*1OHaHI-H1ËHOHHVäFHJ.H1)HIOHäHI-H1ËHOHäÍÉFHJ.HÍaHI-H1ËHOHHVä\HHQJÉHIMHIOHäHI-H1ËHOHäÍÉ\HHQJÍa*1OHa
HI-H1ËHOHäP+HHOHGa HI-H1ËHOHäÍÉ+HH1HIRHIOHä HI-H1ËHOHäÍÉ+HHOHGa PHFHGa \HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJÉ<HHäFHGa 2HFHäHIOHa PHFHGa +HOHäHZÍa ²HH-HH1<HWFHHU1 )HIOH1
²HH-HH1<HWFHHU{aSH1YHHäYHGaRV1-HÍa6NH¢äÍ
HeoeLe&ë-(efJeéeleM®e#egë) efJeéeleë meJe&eqmce¡eieefle ®e#ego&Me&veb ³em³e meë (Gle) DeefHe (efJeéeleescegKeë)
efJeéeleë meJe&lees cegKecegHeosMevecem³e meë (efJeéeleesyeengë) meJe&lees yeengye&ueb Jeer³e¥ Jee ³em³e meë (Gle) DeefHe
(efJeéelemHeeled) HI-HËHOHÍ PH-H H +HHOHG LHHIOH-HH HIâH PH PHÍ (meced) mec³ekedÀ (yeengY³eeced) DevevleeY³eeb
yeueJeer³³ee&Y³eeced (Oeceefle) ÒeeHveesefle~ Oeceleerefle ieeflekeÀcee&¤ (efveIeb02.14) (meced) (Hele$ewë) HeleveMeeruewë
HejceeCJeeefoefYeë (ÐeeJeeYetceer) met³³e&He=efLeJeerueeskeÀew (peve³eved) keÀe³e&ªHesCe ÒekeÀì³eved meved (osJeë) mJeÒekeÀeMeë
(SkeÀë) DeefÜleer³eesçmene³eë¤19¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³ees efJeéeleM®e#eg©le efJeéeleescegKees efJeéeleesyeeng©le efJeéelemHeeoskeÀes osJeë
Hele$ewÐee&JeeYetceer mebpeve³eved meved yeengY³eeb meJe¥ peieled mebOeceefle, lecesJesäcegHeem³eceefYej#ekebÀ Hejceséejb peeveerle¤19¤
YeeJeeLe&ë-³emmet#ceeled met#cees cenlees ceneved efvejekeÀejesçvevlemeeceL³e&ë meJe&$eeef<H-HHâHV RV-HHVÉHI¾OHHUHÍ
Hejceelceeçefmle, me SJeeeflemet#ceeled keÀejCeeled mLetueb keÀe³e¥ j®eef³elegb efJeveeMeef³elegb Jee meceLeex JeÊe&les~ ³e
Slem³eesHeemeveb efJene³eev³ecegHeemles keÀmlemceeov³ees peieefle ogYe&ieesçefmle¤19¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie pees (efJeéeleM®e#egë) meye mebmeej keÀes osKeves (Gle) Deewj (efJeéeleescegKeë)
meye Deesj mes meye keÀe GHeosMe keÀjvesneje (efJeéeleesyeengë) meye ÒekeÀej mes Devevle yeue leLee Heje¬eÀce mes ³egkeÌle
(Gle) Deewj (efJeéelemHeeled) meJe&$e -HHHIâ -HHXHH (SkeÀë) DeefÜleer³e mene³ejefnle (osJeë) DeHeves DeeHe
ÒekeÀeMemJeªHe (Hele$ewë) ef¬eÀ³eeMeerue HejceeCeg Deeefo mes (ÐeeJeeYetceer) met³³e& Deewj He=efLeJeer ueeskeÀ keÀes (meced,
peve³eved) keÀe³³e&ªHe ÒekeÀì keÀjlee ngDee (yeengY³eeced) Devevle yeue Heje¬eÀce mes meye peieled keÀes (meced, Oeceefle)
PHFHNHG¢´HHâQHVMQHQZ*PHHU+HMFHVËHMNH¢HV'H+HYHHPH\H'HHVMPHVMHNH¢*+HHPHRV-HSHHYHHV
YeeJeeLe&ë-pees met#ce mes met#ce, yeæ[s mes yeæ[e, efvejekeÀej, Devevle meeceL³e& Jeeuee PH-H H 'HHI<H-HHâ
ÒekeÀeMemJeªHe, DeefÜleer³e Hejceelcee nw, Jener Deefle met#ce keÀejCe mes mLetue keÀe³e&ªHe peieled kesÀ j®eves Deewj efJeveeMe
keÀjves keÀes meceLe& nw~ pees Heg©<e FmekeÀes íes[ æ Dev³e keÀer GHeemevee keÀjlee nw, Gmemes Dev³e peieled ceW Yeei³enerve
keÀewve Heg©<e nw?¤19¤
eEkeÀ: eqmJeefol³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
HegvemleosJeen¤
efkeÀ:eqmJeNÜveNb keÀçGN me Je=ÉHÉ'HHäPH1HOHHV1²HH-HHä+HHI/H1-HHUHIYHäÆOH1HJÍa
FHYHHU{HIH&HHV1FHYHäPHH+HÉ®ílesogÉ OH²HR12HHIOHäá1RG<HJ-HäYHHHIYH2HH1MHäYHG
HINH¢FHGaHTP-H1OHGa-HYHäFHGaNH¢Ía7%1É)O%HWäaPHÍa-HÉHÍa'HH1PH1aHOHäÍa²HH-HHä+HHI/H1-HHU )HIOH1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHUaHIYH1Æ1OH1HJÍa
HIYH1POH1OH1HJHIMHIOHä HIYHÍÉOHOH1HJÍaFHYHHU{HIH&HÍaFHYHäPHHa+HÉÏOHäa)OHGa7%1É)O%HWäaOHOHGaHOHGa'H12HHIOHäá1HIROHäHI2H1É'HHIOHäáOHGa<HJ-HäYHHHIYHa
2HH1MHäYHG
HeoeLe&ë-(efkeÀced) (eqmJeled) (Jeveced) mebYepeveer³eb keÀejCeJeveced (keÀë) (G) efJelekexÀ (meë) Hejes#es (Je=#eë)
³ees Je=M®³eles efíÐeles me mebmeejë (Deeme) Deefmle (³eleë) ³em³e Òeke=Àl³eeK³ekeÀejCem³e mekeÀeMeeled (ÐeeJeeHe=efLeJeer)
efJemle=leew met³e&YetefceueeskeÀew (efveäle#egë) efvelejeb lele#e, De$e Je®eveJ³el³e³eë~ (ceveeref<eCeë) ceveme F&ef<eCees ³eesefieveë
(cevemee) efJe%eevesve (He=®íle) (Fled) SJe (G) Òeefme×ew (leled) meë (³eled) ³eë (DeO³eefleÿled) DeefOeÿele=lJesve JeÊe&les
(YegJeveeefve) YeJeefvle Yetleeefve ³es<eg leeBuueeskeÀeved (Oeej³eved) Jee³egefJeÐeglmet³ee&efovee OeejCeb keÀej³eved¤20¤
DevJe³eë-ns ceveere<f eCeë! ³et³eb cevemee efJeog<eë Òeefle eEkeÀ eqmJeÜveb keÀ G me Je=#e Deemesefle He=®íle, ³elees
ÐeeJeeHe=efLeJeer keÀes efveäle#egë~ ³eÐees YegJeveeefve Oeej³eVeO³eefleÿled leefoog ye´ïe efJepeeveerlesl³egÊejced¤20¤
YeeJeeLe&ë-De$e Heeo$e³esCe ÒeMveë HeeowkesÀveesÊejced~ Je=#eMeyosve keÀe³e¥ JeveMeyosve keÀejCeb ®ees®³eles, ³eLee
meJe&Jemletefve He=efLeJeer, He=efLeJeeR met³e&ë, met³e¥ efJeÐegod, efJeÐegleb Jee³egM®e Oejefle, leLewJewleeved peieoeréejes oOeeefle¤20¤
HeoeLe&ë-ÒeMve-ns (ceveeref<eCeë) ceve keÀe efveûen keÀjves Jeeues ³eesieerpevees! legce ueesie (cevemee) efJe%eeve kesÀ
meeLe efJeÜeveeW kesÀ Òeefle (eEkeÀ, eqmJeled) keÌ³ee (Jeveced) mesJeves ³eesi³e keÀejCeªHe Jeve leLee (keÀë) keÀewve (G) efJeleke&À
kesÀ meeLe (meë) Jen (Je=#eë) efíÐeceeve Deefvel³e keÀe³e&ªHe mebmeej (Deeme) nw, Ssmee (He=®íle) Hetíes efkeÀ (³eleë)
efpememes (ÐeeJeeHe=efLeJeer) efJemleej³egkeÌle met³³e& Deewj Yetefce Deeefo ueeskeÀeW keÀes efkeÀmeves (efveäle#egë) efYeVe-efYeVe yevee³ee
nw? GÊej-(³eled) pees (YegJeveeefve) ÒeeefCe³eeW kesÀ jnves kesÀ mLeeve ueeskeÀ-ueeskeÀevlejeW keÀes (Oeej³eved) Jee³eg, efJeÐegled
Deewj met³³ee&efo mes OeejCe keÀjlee ngDee (DeO³eefleÿled) DeefOeÿelee nw, (leled) (Fled) Gmeer (G) Òeefme× ye´ïe keÀes Fme
meye keÀe keÀÊee& peevees¤20¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e kesÀ leerve HeeoeW mes ÒeMve Deewj Devl³e kesÀ SkeÀ Heeo mes GÊej efo³ee nw~ Je=#e Meyo mes
keÀe³e& Deewj Jeve Meyo mes keÀejCe keÀe ûenCe nw~ pewmes meye HeoeLeeX keÀes He=efLeJeer, He=efLeJeer keÀes met³³e&, met³e& keÀes efJeÐegled
Deewj efyepegueer keÀes Jee³eg OeejCe keÀjlee nw, Jewmes ner Fve meye keÀes F&éej OeejCe keÀjlee nw¤20¤
³ee le Fl³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
³ee lesN OHHFHHäHIYH+HMlFHHHI&H1HHÉ-H1FHHHHFHä2H1FHHHI-HäËHNH¢FH 9HJÉlescee~
HI0HHH1PHHI.Hä<HHVQ1HI-HHIHäP-H2HH-HÍP-H1HEHäSHP-HOH1Y-HEn-H2HH1YHÍ
HHa OHV1a 2HHFHHäHIYHa +H1MlFHHHI&Häa HHa 'H1-H1FHHa HHa FH12H1FHHa HI-H1ËH1NH¢1FH 1HI9HHIOHä HI-HËHÉNH¢FH YHGa *1OHa )1FHHa HI0HHäa
PHHI.Hä<H1)HIOH1PHHI.HäÉ<HÍaQ1HI-HHIHäaP-H12HH1-H1)HIOHäP-H2HHÉ-HÍaP-H1HFHGaH1SH1P-H1aOH1Y-HnFHGa-HÉOeeNveë¤21¤
HeoeLe&ë-(³ee) ³eeefve~ De$e Mesue&gkedÀ (les) leJe Hejceelceveë (Oeeceeefve) oOeefle HeoeLee&ved ³es<eg ³ewJee& leeefve
pevcemLeeveveeceeefve (HejceeefCe) GÊeceeefve (³ee) ³eeefve (DeJecee) keÀefveÿeefve (³ee) ³eeefve (ceO³ecee) ceO³eceeefve
ceO³emLeeefve (efJeéekeÀce&ved) meceûeesÊecekeÀce&keÀeefjved (Gle) (Fcee) Fceeefve (efMe#e) MegYeiegCeevegHeefoMe~ De$e
Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë (meefKeY³eë) efce$esY³eë (nefJeef<e) oelegceeoelegcenx J³eJenejs
(mJeOeeJeë) ye»Ve³egkeÌle (mJe³eced) Dee%eeHeeuekesÀY³eë (³epemJe) mebie®ímJe (levJeced) Mejerjced (Je=Oeeveë) Je=ef×b
kegÀJe&ved¤21¤
DevJe³eë-ns mJeOeeJees efJeéekeÀce&ved peieoeréej! les me=äew ³ee HejceeefCe ³eeçJecee ³ee ceO³ecee Oeeceeefve
meefvle, leeveercee nefJeef<e mJe³eb ³epemJe~ GleeH³emceekebÀ levJeb Je=OeeveesçmceY³eb meefKeY³eë efMe#e¤21¤
YeeJeeLe&ë-³eLesnséejsCe efveke=ÀäceO³eceesÊeceeefve Jemletefve mLeeveeefve ®e jef®eleeefve, leLewJe
PH<HH+HOHHHIRHI<HHTkHI-H2HHHIYH P/HHYHHHIYH MHHIHO-HH -HPOHWHIYH ´HH+H \HÑHHH[&H 0HMHUM\HXHE -H2H HIHO-HH HIFHHHHI&H
megefMe#³ewée³e&³egkeÌlewYe&efJeleJ³eced¤21¤
HeoeLe&ë-ns (mJeOeeJeë) yengle DeVe mes ³egkeÌle (efJeéekeÀce&ved) meye GÊece keÀce& keÀjves Jeeues peieoeréej!
(les) DeeHe keÀer me==efä ceW (³ee) pees (HejceeefCe) GÊece (³ee) pees (DeJecee) efveke=Àä (³ee) pees (ceO³ecee) ceO³ekeÀ#ee
kesÀ (Oeeceeefve) meye HeoeLeeX kesÀ DeeOeejYetle pevcemLeeve leLee veece nQ (Fcee) Fve meye keÀes (nefJeef<e) osves-uesves
³eesi³e J³eJenej ceW (mJe³eced) DeeHe (³epemJe) me²le keÀerefpe³es (Gle) Deewj nceejs (levJeced) Mejerj keÀer (Je=Oeeveë)
GVeefle keÀjles ngS (meefKeY³eë) DeeHekeÀer Dee%eeHeeuekeÀ nce efce$eeW kesÀ efue³es (efMe#e) MegYeiegCeeW keÀe GHeosMe
YeeJeeLe&ë-pewmes Fme mebmeej ceW F&éej ves efveke=Àä, ceO³ece Deewj GÊece Jemleg leLee mLeeve j®es nQ, Jewmes ner
meYeeHeefle Deeefo keÀes ®eeefn³es efkeÀ leerve ÒekeÀej kesÀ mLeeve j®e, JemlegDeeW keÀes ÒeeHle nes, ye´ïe®e³e& mes Mejerj keÀe yeue
yeæ{e Deewj efce$eeW keÀes De®íer efMe#ee oskesÀ Ssée³e&³egkeÌle nesJeW¤21¤
efJeéekeÀce&efVel³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
HI-HËHäNH¢FH YHGQ1HI-HHHä-HH-H2HH1YHÍP-H1HEHäSHP-H+HHI/H1-HHUFHJÉle Ðeeced~
FHJ¡HäYO-H1YHVÉ'H1HI<HOHäÍPH1+HvHäÉ)1QHPFHHNH¢FH1Ie-HHäPHWÉHIMMäPOHJ
HI-HËHäNH¢FH 1HI9HHIOH1 HI-HËHäÉNH¢FH YHGa Q1HI-HHHäa -HH1-HÉOeeNveë~ JeNJe=É2HH1YH )HIOHä -H-H2HH1YHÍa P-H1HFHGa H1SH1P-H1a +HÉefLeNJeerced~ GNle~
²HHFHGaFHJ¡HäYOHJa'H1YHVa'H1HI<HOHäÍaPH1+HvH1)HIOHäPH1É+HvHäÍa)1Qa'H1PFHHNHä¢FHGaFH1,H-HVHIOHäFH1,HÉ-HHäaPHWÉefjë~ DeNmlegÉ¤22¤
HeoeLe&ë-(efJeéekeÀce&ved) DeefKeueesÊecekeÀce&keÀeefjved (nefJe<ee) nJevesveesÊeceiegCeeoevesve (JeeJe=Oeeveë) JeOe&ceeveë
meved (mJe³eced) (³epemJe) mebieleb kegÀ© (He=efLeJeerced) (Gle) DeefHe (Ðeeced) met³ee&efoueeskeÀced (ceg¿evleg) (Dev³es)
(DeefYeleë) meJe&leë PH+HvHÍ Me$eJeë (Fn) (DemceekeÀced) (ceIeJee) HetefpeleOeve³egkeÌleë (metefjë) efJeÜeved
(Demleg)¤22¤
DevJe³eë-ns efJeéekeÀce&ved! nefJe<ee JeeJe=Oeeveë meved ³eLeséejë He=efLeJeercegle Ðeeb mebiece³eefle, leLee lJeb mJe³eb
HSHP-HVQFH,H-HHPHWHIMMPOHJHOHHVÉPFHHNH¢FHYHVPH+HvH'HHI<HOHHVFHJ¡HYOHJ
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa HV FHYHJHH ) ËHMV&H HPFHZ ´HHHVSHYHHH H¾POHJ MHIHOHE OH¬H/HH
efJe%ee³eesHekegÀJe&efvle, les<eeb oeefjêîeeuem³eeefooes<e#e³ee®í$eJeë Òeueer³evles, les mJe³eb ®e efJeÜebmees pee³evles¤22¤
HeoeLe&ë-ns (efJeéekeÀce&ved) mecHetCe& GÊece keÀce& keÀjvesnejs meYeeHeefle! (nefJe<ee) GÊece iegCeeW kesÀ ûenCe mes
(JeeJe=Oeeveë) *9HHIOHNH¢HV ´HHâQJ'HHSHZPHV ) ËHM(He=efLeJeerced) Yetefce (Gle) Deewj (Ðeeced) met³ee&efo ueeskeÀ keÀes me²le
keÀjlee nw, Jewmes DeeHe (mJe³eced) DeeHe ner (³epemJe) meye mes meceeiece keÀerefpe³es~ (Fn) Fme peieled ceW (ceIeJee)
ÒeMebefmele OeveJeeved Heg©<e (metefjë) efJeÜeved (Demleg) nes, efpememes (DemceekeÀced) nceejs (Dev³es) Deewj PH+HvHÍ
Me$egpeve (DeefYeleë) meye Deesj mes (ceg¿evleg) ceeVQNH¢HV´HHâQH:
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa SHHV FHYHJH ) ËHM YHV HISHPH ´HHHVSHYH NHV¢ HIXHHV SHHV
HeoeLe& j®ee nw, GmekeÀes Jewmee peeve kesÀ GHekeÀej uesles nQ, GvekeÀer oefjêlee Deewj Deeuem³eeefo oes<eeW keÀe veeMe nesves mes
Me$egDeeW keÀe Òeue³e neslee Deewj Jes DeeHe Yeer efJeÜeved nes peeles nQ¤22¤
Jee®emHeefleefcel³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
eEkeÀYetlees pevees jep³eeefOekeÀejs efve³eesp³e Fl³een¤
kewÀmee Heg©<e jep³e kesÀ DeefOekeÀej Hej efve³egkeÌle keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW
efkeÀ³ee nw¤
JeeN®emHeefle HI-H1ËHNHä¢FHH &HFHWÉOHHVäFHYHHV1SHJ-HE1-HHSHVäÉ'H1²HHQJä-HVFHa

PHYHHV1HI-HËHHäHIYH1Q-HäYHHHIYHSHHVHod efJe1ËH0HäF<HWÉM-HäPHVPHH12HJNHä¢FHH
-HH1HÍa +HHIOHäFHGa HI-H1ËHNHä¢FHH &H1HIFHHIOHä HI-H1ËHÉNHä¢FHH &HFHGa 71OHHVäa FH1YHHV1SHJ-H1HIFHHIOHä FHYH1ÍÉSHJ-HäFHGa -HHSHVäa 'H1²Ha QJÉJesNceN~
PHÍaYH1ÍaHI-HËHHäHIYHaQ-HäYHHHIYHaSHHV1H1OHGaHI-H1ËH0HäF<HWÉHIMHIOHäHI-H1ËHÉ0HäF<HWÍa'H-HäPHVaPHH12HJNH¢1FH[HIOHäPHH12HJÉNHä¢FHH
HeoeLe&ë-(Jee®emHeefleced) Jee®ees JesoJeeC³eeë HeeuekeÀced (efJeéekeÀcee&Ceced) DeefKeues<eg keÀce&meg kegÀMeueced
(Tle³es) j#eCeeÐee³e (ceveespegJeced) ceveesJeÜsieJevleced (Jeepes) mebûeeceeoew keÀce&efCe (DeÐe) Deeqmceved efoves~ De$e
mebefnlee³eeced #Deäe06.3.114% Fefle oerIe&ë (ngJesce) mJeerkegÀ³ee&ce (meë) (veë) DemceekeÀced (efJeéeeefve) meJee&efCe
(nJeveeefve) ûee¿eeefCe keÀcee&efCe (pees<eled) peg<eleeced, De$e J³el³e³esve HejmcewHeoced~ (efJeéeMecYetë) efJeéemcew Meb megKeb
YeeJegkeÀë (DeJemes) j#eCeeÐee³e (meeOegkeÀcee&) Oec³e&keÀcee&vegÿelee¤23¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! Je³ecetle³es ³eb Jee®emHeeEle ceveespegJeb efJeéekeÀcee&Ceb cenelceeveb Jeepes ngJesce, me
efJeéeMecYetë meeOegkeÀcee& veesJemesçÐe efJeéeeefve nJeveeefve pees<s eppeg<eleeced¤23¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³exve ye´ïe®e³exCeeefKeuee efJeÐeeOeerlee ³ees Oeeefce&keÀesçveuemees YetlJee He#eHeeleb efJene³eesÊeceeefve
keÀcee&efCe mesJeles, HetCe&Mejerjelceyeueë me meJe&m³eeë Òepee³ee j#eCes meJee&efOeHeleer jepee efJeOes³eë¤23¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! nce ueesie (Tle³es) j#ee Deeefo kesÀ efue³es efpeme (Jee®emHeefleced) JesoJeeCeer kesÀ j#ekeÀ
(ceveespegJeced) ceve kesÀ meceeve JesieJeeved (efJeéekeÀcee&Ceced) meye keÀceeX ceW kegÀMeue cenelcee Heg©<e keÀes (Jeepes) mebûeece
Deeefo keÀce& ceW (ngJesce) yegueeJeW (meë) Jen (efJeéeMecYetë) meye kesÀ efue³es megKeÒeeHekeÀ (meeOegkeÀcee&) Oece&³egkeÌle keÀceeX
keÀe mesJeve keÀjvesneje efJeÜeved (veë) nceejer (DeJemes) j#ee Deeefo kesÀ efue³es (DeÐe) Deepe (efJeéeeefve) meye
(nJeveeefve) ûenCe keÀjves ³eesi³e keÀceeX keÀes (pees<eled) mesJeve keÀjs¤23¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efpemeves ye´ïe®e³e& efve³ece kesÀ meeLe meye efJeÐee Heæ{er neW, pees Oecee&lcee
Deeuem³e Deewj He#eHeele keÀes íesæ[ kesÀ GÊece keÀceeX keÀe mesJeve keÀjlee leLee Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue mes Hetje nes,
GmekeÀes meye Òepee keÀer j#ee keÀjves ceW DeefOeHeefle jepee yeveeJeW¤23¤
efJeéekeÀce&efVel³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJej¤
ceveg<³ewë keÀer¢Mees jepee cevleJ³e Fl³een¤
ceveg<³eeW keÀes kewÀmee Heg©<e jepee ceevevee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI-HËHäNH¢FH YHGQ1HI-HHHN -H¹ {YHVYHHH1OHHMlefcevêäceke=ÀCeesjJeNO³eced~
OHPFHZ1HI-H0H1ÍPHFHäYHFHYOH+HWÉJeHDMl³ecegÉÝHHVHI-H1Q-HHV1H/HHPHäOHGG¤
HI-HËHäNH¢FH 1HI9HHIOH1 HI-HËHäÉNH¢FH YHGa Q1HI-HHHäa -H¹ {YHVYHa HH1OHHMäFHGa )YÌäFHGa 'H1NH¢É&HHV1Ía 'H1-H12HFHGa OHPFHZ{a HI-H0HäÍa PHFHGa
DeNveNceNvleN~ HetÉ-HHDÍa'H1HFHGa*1ÝHÍaHI-H1Q-H1)HIOHäHI-H1ÉQ-HäÍaH/HHäa'HPHäOHG
HeoeLe&ë-(efJeéekeÀce&ved) DeefKeueMegYekeÀce&meseJf eved (nefJe<ee) DeeoeleJ³esve (Je×&vesve) ($eeleejced) j#ekeÀced
(Fvêced) Hejcewée³e&Jevleb (Deke=ÀCeesë) kegÀ© (DeJeO³eced) nvlegce³eesi³eced (lemcew) (efJeMeë) Òepeeë (meced) SkeÀerYeeJes
(Devecevle) vecevleg (HetJeeaë) HetJezv³ee&³eeOeerMewë ÒeeefHeleeë (De³eced) (Gûeë) eEnmeves leerJe´ë (efJenJ³eë) efJeefJeOewë
meeOevewjeoelegcen&ë (³eLee) (Demeled) YeJesled¤24¤
DevJe³eë-ns efJeéekeÀce&ved meJe&meYesMe! lJeb nefJe<ee Je×&vesve ³eceJeO³eb $eeleejefcevêb jepekeÀe³ex mecceefleÒeob
ceefv$eCeceke=ÀCeesmlemcew HetJeeaefJe&Meë mecevecevle ³eLeeç³ecegûees efJenJ³eesçmeled leLee efJeOesenf ¤24¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ meJe&meYeeefOeÿe$ee meefnleeë meYeemeomlemcew jep³eeefOekeÀejb oÐeg³e&ë He#eHeeleer
ve m³eeled~ efHele=Jeled Òepee ve Heeue³es³egmles ÒepeeefYeveex cevleJ³ee, ³es ®e Heg$eefceJe v³ee³esve Òepee
Heeue³es³egmleovegketÀueemmeleleb m³egë¤24¤
HeoeLe&ë-ns (efJeéekeÀce&ved) mecHetCe& MegYekeÀceeX kesÀ mesJeve keÀjvesnejs meye meYeeDeeW kesÀ Heefle jepee! DeeHe
(nefJe<ee) ûenCe keÀjves ³eesi³e (Je×&vesve) Je=ef× mes efpeme (DeJeO³eced) ceejves kesÀ De³eesi³e ($eeleejced) j#ekeÀ
(Fvêced) GÊece mecHeefÊe Jeeues Heg©<e keÀes jepekeÀe³e& ceW mecceefleoelee cev$eer (Deke=ÀCeesë) keÀjes, (lemcew) GmekesÀ efue³es
(HetJeeaë) +HHIQXHVYHHHH2HHU0HH:YHV´HHâNH¢MH) (efJeMeë) ÒepeeDeeW keÀes (mecevecevle) De®ís ÒekeÀej vece´ keÀjes, (³eLee)
pewmes (De³eced) ³en cev$eer (Gûeë) ceejves ceW leer#Ce (efJenJ³eë) efJeefJeOe ÒekeÀej kesÀ meeOeveeW mes mJeerkeÀej keÀjves
³eesi³e (Demeled) nesJes, Jewmee keÀerepf e³es¤24¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ meye meYeeDeeW kesÀ DeefOeÿelee kesÀ meefnle meye meYeemeod Gme
Heg©<e keÀes jep³e keÀe DeefOekeÀej osJeW efkeÀ pees He#eHeeleer ve nes~ pees efHelee kesÀ meceeve ÒepeeDeeW keÀer j#ee ve keÀjW,
GvekeÀes Òepee ueesie Yeer keÀYeer ve ceeveW Deewj pees Heg$e keÀs legu³e Òepee keÀer v³ee³e mes j#ee keÀjW, GvekesÀ Devegket Àue Òepee
efvejvlej neW¤24¤
®e#eg<e Fl³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
®e#egäHÍHI+H1OHHFHYHäPHH1HIQ2HHUMHVä,HÉOHFHVäYHsÉ'HSHYH19HFYHäFHHYHVa
H1RVRYOHH1É'HRäQYOH1+HW-H 1É'HHHIRRG²HH-HHä+HHI/H1-HHrç'Hä´H/HVOHHFHG
HHJäHÍaHI+H1OHHaFHYHäPHHaHIQa2HHUMäÍa,HÉOHFHGa61YH1É)OHVäYHVa'H1SH1YH1OHGaYHFYHäFHHYH1VÉ)HIOH1 YHFYHäFHHYHVaH1RHa)OHGa'HYOHHäÍa
'HRäQYOHa+HW-H;{a'HHOHGa)OHGa²HH-HHä+HHI/H1-HHUa'H1´H1/HV1OHH1FHG
HeoeLe&ë-(®e#eg<eë) v³ee³eoMe&keÀm³e (efHelee) HeeuekeÀë (cevemee) ³eesieeY³eemesve MeevleevleëkeÀjCesve (efn)

Keueg (Oeerjë) Oew³³e&Jeeved (Ie=leced) Deep³eced (Sves) jepeÒepeeoues (Depeveled) ÒekeÀì³esled (vecveceeves) ³es vecve
FJee®ejlemles~ De$ee®eejs efkeÌJeHed J³el³e³esveelcevesHeoced (³eoe) (Fled) SJe (Devleeë) DevleeJe³eJeeë (Deo¢nvle)
Je×xjved~ De$e ¢bn Oeeleesue&efì PeeosMes ke=Àles MeHeë Muegmlelees efÜlJeced (HetJex) ÒeLecelees JeÊe&ceeves (Deeled) Devevlejced
(Fled) (ÐeeJeeHe=efLeJeer) ÒekeÀeMeYetceer FJe mebieles (DeÒeLesleeced) ÒeK³eeles YeJesleeced¤25¤
DevJe³eë-ns Òepeepeveeë! YeJevlees ³eM®e#eg<eë efHelee cevemee efn Oeerjes Ie=lecepeveled, leceefOeke=Àl³e Sves
vecveceeves HetJex ÐeeJeeHe=efLeJeer DeÒeLesleeefceJe ³eosovlee FJeeo¢nvle, leLeeççefoled eqmLejjep³ee YeJes³egë¤25¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa HRH FHYHJHH MHSH´HSHH-H-HQHM 6NH¢PHFFHOHHHV <HWO-HH PHRZ-H
Òe³elesjbmleoe met³e&He=efLeJeerJeled eqmLejmegKee YeJes³egë¤25¤
HeoeLe&ë-ns Òepee kesÀ Heg©<ees! DeeHe ueesie pees (®e#eg<eë) v³ee³e efoKeeves Jeeues GHeosMekeÀ keÀe (efHelee)
j#ekeÀ (cevemee) ³eesieeY³eeme mes Meevle DevleëkeÀjCe (efn) ner mes (Oeerjë) OeerjpeJeeved (Ie=leced) Ieer keÀes (Depeveled)
ÒekeÀì keÀjlee nw, GmekeÀes DeefOekeÀej osks esÀ (Sves) jepee Deewj Òepee kesÀ oue (vecveceeves) vecve kesÀ legu³e Dee®ejCe
keÀjles ngS (HetJex) Heefnues mes JeÊe&ceeve (ÐeeJeeHe=efLeJeer) ÒekeÀeMe Deewj He=efLeJeer kesÀ meceeve efceues ngS pewmes
(DeÒeLesleeced) ÒeK³eele nesJes, Jewmes (Fled) ner (³eoe) peye (Devleeë) Devl³e kesÀ DeJe³eJeeW kesÀ legu³e (Deo¢nvle)
JeHI¹NH¢HV´HHâQH:OH\H (Deeled) GmekesÀ HeM®eeled (Fled) ner efmLejjep³e Jeeues nesDees¤25¤
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa SH\H FHYHJH MHSH 'HHZM ´HSHH NHV¢ -H-HQHM FH:
6NH¢PHFFHHIOHQHVNH¢MPHRH´HHvNH¢M:OH<HHUPHWH 'HHZj He=efLeJeer kesÀ legu³e efmLej megKe Jeeues nesJeW¤25¤
efJeéekeÀcexl³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
DeLe Hejceséejë keÀer¢Meesçmleerl³egHeefoM³eles¤
Deye Hejceséej kewÀmee nw ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI-H1ËHNHä¢FFHH1 HI-HFHäYHH1É'HHHI¾QHäHH2HH1OHHHI-Hä2HH1OHH+HäMlceesle meNv¢kedÀ~
OHVHHäHIFH1ÆHHIYH1PHHIFH1HHFHäRHIYOH1HHHäPHâçH¿1HHUYHG+H1MÉ6NHä¢FHH1QJÍ
HI-H1ËHNH¢1FH[HIOHäHI-H1ËHÉNHä¢FHH aHI-HFHäYHH1)HIOH1HI-HÉFHäYHHÍa'HHOHGaHI-HQHäHH1)HIOH1HI-HÉQHäHHÍa2HH1OHHaHI-H12HH1OHVHIOHäHI-HÉ2HH1OHHa
+H1MlFHHa*1OHaPH1YHILHHIOHä PH1FHGÉNHG¢aOHVHHäFHGa)1ÆHHIYHäaPHFHGa)1HHaFH1R1HIYOH1aHHäaPH1â1H¿1HHUHIYHHIOHä PHâÉH¿1HHUYHGa+H1MÍa6NHä¢FHGa
DeeNngë¤26¤
HeoeLe&ë-(efJeéekeÀcee&) efJeéeb meJe¥ peieled keÀce& ef¬eÀ³eceeCeb ³em³e meë (efJeceveeë) efJeefJeOeb cevees efJe%eeveb
³em³e meë (Deeled) Deevevle³ex (efJene³eeë) HI-HHI-H2HVHJ +HRH/H[HJ -HHâÍa'HHHVQH G LHOHHHI-HOHPFHHRPHJYHG HI&HONH¢HH H
(Oeelee) OeÊee& Hees<ekeÀes Jee (efJeOeelee) efvecee&lee (Hejcee) HejceeefCe Þesÿeefve (Gle) DeefHe (mev¢kedÀ) ³ee mec³ekedÀ
HeM³eefle (les<eeced) (Fäeefve) megKemeeOekeÀeefve keÀcee&efCe (meced) (F<ee) F®í³ee (ceoefvle) n<e&efvle (³e$e) De$e $eÝef®e
legvegIe0 #Deäe06.3.133% Fefle oerIe&ë (PHâH¿HHUYHG PHâ´HH&HHRHUYHGa ´HH&HRHÍ +HÃH PHWHHOFHH 2HYHHH0HVHIOH
(Hejë) meJeexÊeceë (SkeÀced) DeefÜleer³eced (Deengë) keÀLe³eefvle¤26¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! efJeéekeÀcee& ³ees efJecevee efJene³ee Oeelee efJeOeelee meb¢kedÀ Hejesçefmle, ³eceskeÀceengjeod
HHPHâH¿HHUYHG´HH+HVHHSHHU-HHÍPHEFHRYOHJOHHPOHVHHE+HMFHVÆHHIYHPHH2YHHVHOI HOHE+HMFHVËHMEHWHFHJ+HH2-HFHG¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meJe&m³e peieleë ñeäe OeÊee& HeeuekeÀes veeMekeÀesçefÜleer³eë Hejceséej SJesämeeOevee-
³eesHeemeveer³eë¤26¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (efJeéekeÀcee&) efpemekeÀe mecemle peieled keÀe yeveevee ef¬eÀ³eceeCe keÀece Deewj pees
(efJeceveeë) DeveskeÀ ÒekeÀej kesÀ efJe%eeve mes ³egkeÌle (efJene³eeë) HI-HHI-H2H´HNH¢HMNHV¢+HRH/HH;FH:-HHâ(Oeelee) meye keÀe
OeejCe-Hees<eCe keÀjves (efJeOeelee) Deewj j®eves Jeeuee (mev¢kedÀ) De®ís ÒekeÀej meye keÀes osKelee (Hejë) Deewj meye mes
GÊece nw leLee efpemekeÀes (SkeÀced) DeefÜleer³e (Deengë) keÀnles DeLee&led efpemeceW otmeje keÀnves ceW veneR Deelee (Deeled)
Deewj (³e$e) efpemeceW (PHâH¿HHUYHG +HHEH´HH&HPHWHHOFHH'HHZM2HYHHH)YHPHHOHNH¢HV´HHâQHVNH¢M(F<ee) F®íe mes
peerJe (meb, ceoefvle) 'HÏV´HNH¢HM'HHYHYRNH¢HV´HHâQHVOV HV (Gle) Deewj pees (les<eeced) Gve peerJeeW kesÀ (Hejcee) GÊece
(Fäeefve) megKeefme× keÀjves Jeeues keÀeceeW keÀes efme× keÀjlee nw, Gme Hejceséej keÀer legce ueesie GHeemevee keÀjes¤26¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye peieled keÀe yeveeves, OeejCe, Heeueve Deewj veeMe keÀjvesneje SkeÀ
DeLee&led efpemekeÀe otmeje keÀesF& mene³ekeÀ veneR nes mekeÀlee, Gmeer Hejceséej keÀer GHeemevee DeHeves ®eens ngS keÀece kesÀ
efme× keÀjves kesÀ efue³es keÀjvee ®eeefn³es¤26¤
³ees ve Fl³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀce&ef<e&ë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HHVYHäÍHI+H1OHHSHäHIYH1OHHHHVHI-Hä2HH1OHH2HHFHHäHIYHN -HVR1<HJ-HäYHHHIYH1HI-HËHHäa
³ees osNJeevee YHHFH12HHÉ6NHä¢É61-HOHjPHäcÒeNMveE<HJ-HäYHHHYOH1YHH
HÍaYH1ÍaHI+H1OHHaSH1HIYH1OHHaHÍaHI-H12HH1OHVHIOHä HI-HÉ2HH1OHHa2HHFHHäHIYHa-HVRäa<HJ-HäYHHHIYHaHI-HËHHäaHÍaRV1-HHYHHäFHGaYHH1FH12HH
)HIOHäYHHFH1É2HHÍa6NHä¢Ía61-HaOHFHGaPH1F´H10YHHIFHHIOHäPHFHGÉ´H10YHFHGa<HJ-HäYHHaH1HIYOH1a'H1YHH7¤
HeoeLe&ë-(³eë) (veë) DemceekeÀced (efHelee) HeeuekeÀë (peefvelee) meJex<eeb HeoeLee&veeb ÒeeogYee&Jeef³elee (³eë)
(efJeOeelee) keÀcee&vegmeejsCe HeÀueÒeoelee peieefVecee&lee (Oeeceeefve) pevcemLeeveveeceeefve (Jeso) peeveeefle (YegJeveeefve)
meJe&HeoeLee&efOekeÀjCeeefve (efJeéee) meJee&efCe (³eë) (osJeeveeced) efJeog<eeb He=efLeJ³eeoerveeb Jee (veeceOeeë) ³e mJeefJeÐe³ee
veeceeefve oOeeefle (SkeÀë) DeefÜleer³eesçmene³eë (SJe) (leced) (mecÒeMveced) mec³ekedÀ He=®íefle ³eeqmceBmleced (YegJevee)
ueeskeÀmLeHeoeLee&ved (³eefvle) ÒeeHvegJeefvle ie®íefvle Jee (Dev³ee) Dev³eeefve YegJevemLeeefve¤27¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ees veë efHelee peefvelee ³ees efJeOeelee efJeéee YegJeveeefve Oeeceeefve Jeso~ ³ees osJeeveeb
veeceOee SkeÀ SJeeefmle, ³ecev³ee YegJevee ³eefvle, mecÒeMveb leb ³et³eb peeveerle¤27¤
YeeJeeLe&ë-³eë meJe&m³e efJeéem³e efHele=Jeled HeeuekeÀë meJe&%eesçefÜleer³eë Hejceséejes JeÊe&les, lem³e lelme=äsM®e
efJe%eevesvewJe meJex ceveg<³eeë HejmHejb efceefuelJee ÒeMveesÊejeefCe kegÀJe&vleg¤27¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (³eë) pees (veë) nceeje (efHelee) Heeueve Deewj (peefvelee) meye HeoeLeeX keÀe GlHeeove
keÀjvesneje leLee (³eë) pees (efJeOeelee) keÀceeX kesÀ Devegmeej HeÀue osves leLee peieled keÀe efvecee&Ce keÀjves Jeeuee (efJeéee)
mecemle (YegJeveeefve) ueeskeÀeW Deewj (Oeeceeefve) pevce, mLeeve Jee veece keÀes (Jeso) peevelee (³eë) pees (osJeeveeced)
efJeÜeveeW kee He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX keÀe (veeceOeeë) DeHeveer efJeÐee mes veece Oejves Jeeuee (SkeÀë) SkeÀ DeLee&led
Demene³e (SJe) ner nw, efpemekeÀes (Dev³ee) Deewj (YegJevee) ueeskeÀmLe HeoeLe& (³eefvle) ´HHâ QHVOHV SHHOHV Q4,
(mecÒeMveced) efpemekesÀ efveefceÊe De®ís ÒekeÀej Hetívee nes, (leced) GmekeÀes legce ueesie peevees¤27¤
YeeJeeLe&ë-pees efHelee kesÀ legu³e mecemle efJeée keÀe Heeueves Deewj meye keÀes peevevesneje SkeÀ Hejceséej nw,
GmekesÀ Deewj GmekeÀer me=efä kesÀ efJe%eeve mes ner meye ceveg<³e HejmHej efceue kesÀ ÒeMve Deewj GÊej keÀjW¤27¤
leçDee³epevle Fl³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë
mJejë¤
OHÉ'HHHäSHYOH1ÌHI-Hä&H1jPHFHäPFHH1ÉH¿HäH1Í+HW-H[{SHHIMlleejesN ve YetÉvee~
DeNmetÊe&Ns metÊexN MSHäHIPHHIYHH1¬HVHV<HWÉOHHHIYHäPH1FHNHä=É¢&-HHI9H1FHHHIYHä
OHVa'HHa'H1H1SH1YOH1aÌHI-Hä&HFHGaPHFHGa'H1PFHZ1aH¿HäHÍa+HWG-H[{aSH1HIMlOHHMäÍaYHa<HWÉYHHa'H1PHW¬H[{aPHW¬H[{aMSHäHIPHaHIYH1H1¬HVa
HIYH1PH1¬H)HIOHäHIYHÉPH1¬HVaHVa<HWÉOHHHIYHäaPH1FHNHä¢&-H1HI9HHIOHäPH1FHGÉ'HNHä¢&-HYHGa)FHHHIYHä
HeoeLe&ë-(les) (Dee) (De³epevle) mebie®ísjved (êefJeCeced) efÞe³eced (meced) (Demcew)
Dem³eséejm³ee%eeHeeuevee³e ($eÝ<e³eë) JesoJesÊeejë (HetJex) HetCe&efJeÐe³ee meJe&m³e Hees<ekeÀeë (peefjleejë) mleeJekeÀeë (ve)
FJe (Yetvee) Yetcevee~ De$e He=<eesojeefolJeevcekeÀejueesHeë (DemetÊex) 'H´HHâV+HMHVHVa'HHPH2HHOHHVÍNH®OHHYOHEHIYH+HHleveced~
vemeÊeefve<eÊe0 #Deäe08.2.61% Fl³evesve efveHeel³eles¤ (metÊex) ´HHâV ´HOHHV (jpeefme) ueeskesÀ (efve<eÊes) efmLeles
mLeeefHeles Jee (³es) (Yetleeefve) (meceke=ÀCJeved) mec³ekedÀ efMeef#eleeved kegÀ³e&gë (Fceeefve) Òel³e#eefJe<e³eeefCe¤28¤
DevJe³eë-³es HetJex peefjleejes ve $eÝ<e³ees YetveeçmetÊex metÊex efve<eÊes jpemeerceeefve Yetleeefve mee#eeled meceke=ÀCJeved,
lesçmcew êefJeCeb mecee³epevle¤28¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee efJeÜebmeesç$e peieefle HejsMee%eeHeeuevee³e me=äîeveg¬eÀcesCe leÊJeb peeveefvle,
leLewJeev³e Dee®ejvleg~ ³eLee Oeeefce&keÀe OevecegHeepe&efvle, leLewJe meJe& GHeepe&vleg¤28¤
HeoeLe&ë-(³es) pees (HetJe&s) HetCe& efJeÐee mes meye keÀer Hegefä (peefjleejë) Deewj mlegefle keÀjves Jeeues kesÀ (ve)
meceeve ($eÝ<e³eë) JesoeLe& kesÀ peeveves Jeeues (Yetvee) yengle mes (DemetÊe&s) +HMHVH 'H/HH OHG 'H´HHâ QJ6 -HH (metÊex)
Òel³e#e DeLee&led Hee³es ngS (efve<eÊes) efmLele Jee mLeeefHele efkeÀ³es ngS (jpeefme) ueeskeÀ ceW (Fceeefve) Fve Òel³e#e
(Yetleeefve) ÒeeefCe³eeW keÀes (meceke=ÀCJeved) De®ís ÒekeÀej efMeef#ele keÀjles nQ, (les) Jes (Demcew) Fme F&éej keÀer Dee%ee
Heeueves kesÀ efue³es (êefJeCeced) Oeve keÀes (meced, Dee, De³epevle) De®ís ÒekeÀej mebiele keÀjW¤28¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes efJeÜeved ueesie Fme peieled ceW Hejceelcee keÀer Dee%ee Heeueves
kesÀ efue³es me==efä¬eÀce mes leÊJeeW keÀes peeveles nQ, Jewmes ner Dev³e ueesie Dee®ejCe keÀjW~ pewmes Oeeefce&keÀ peve Oece& kesÀ
Dee®ejCe mes Oeve keÀes FkeÀùe keÀjles nQ, Jewmes ner meye ueesie GHeepe&ve keÀjW¤28¤
Hejes efoJesl³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
+H1MHVHIR1-HH+H1MÉ61YHH+HäHI/H1-HH+H1MHVRV1-HVHI<H1MPHJäMlZH RHIPOHäa
NH¢jHTP-H1RG ieYei ´H/H1FHERä2H1É'HH+HHV1HHäRV1-HHÍPH1FH+Hä0HYOH1+HW-H[i¤29¤
HeNjë~ efoNJee~ HeNjë~ SNvee~ He=ÉHI/H1-HHa+H1MÍaRV1-HVHI<HäÍa'HPHJäMZÍaHOHGa'HHIPOHäaNH¢FHGaHTP-H1OHGaLH<H {FHG~ ÒeNLeNceced~ oNOe´sN~
'HH+HäÍaHHäaRV1-HHÍaPH1FH+Hä0H1YOHVHIOHäPH1FHGÉ'H+Hä0HYOHa+HW-H[{
HeoeLe&ë-(Hejë) Òeke=Àäë (efoJee) met³ee&efovee (Hejë) (Svee) Sve³ee (He=efLeJ³ee) (Hejë) (osJesefYeë)
efJeÜefÓefo&J³eeefYeë ÒekeÀeMe³egkeÌleeefYeë ÒepeeefYeJee& (Demegjwë) DeefJeÜefÓë, DevlekeÀªHeeefYeë ÒepeeefYeJee& (³eled)
(Deefmle) (keÀced) (eqmJeled) (ieYe&ced) ûenerlegb ³eesi³eb Jemleg (ÒeLececed) efJemle=leced (oOe´s) oefOejs (DeeHeë) ÒeeCeeë
(³e$e) (osJeeë) efJeÜebmees peveeë (meceHeM³evle) mec³ekedÀ HeM³eefvle (HetJex) DeOeerleHetCe&efJeÐeeë¤29¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e Svee efoJee Hejë He=efLeJ³ee Hejes osJesefYejmegjwë Hejesçefmle, ³e$eeHeë kebÀ eqmJeled
ÒeLeceb ieYe¥ oOe´,s ³elHetJex osJeeë meceHeM³evle, leodye´ïeself e ³et³eb efJepeeveerle¤29¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&led meJexY³eë met#ceb cenled Hejb meJe&Oele&=efJeÜefÜ<e³eceveeefo®esleveceefmle, leosJe
ye´ïeesHeemeveer³eb veslejled¤29¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Svee) Fme (efoJee) met³³e& Deeefo ueeskeÀeW mes (Hejë) Hejs DeLee&led Del³egÊece
(He=efLeJ³ee) He=efLeJeer Deeefo ueeskeÀeW mes (Hejë) Hejs (osJesefYeë) efJeÜeved Jee efoJ³e ÒekeÀeefMele ÒepeeDeeW Deewj (Demegjwë)
DeefJeÜeved leLee keÀeueªHe ÒepeeDeeW mes (Hejë) Hejs (Deefmle) nw, (³e$e) efpemeceW (DeeHeë) ÒeeCe (keÀced, eqmJeled)
efkeÀmeer (ÒeLececed) efJemle=le (ieYe&ced) ûenCe keÀjves ³eesi³e HeoeLe& keÀes (oOe´s) OeejCe keÀjles ngS Jee (³eled) efpemekeÀes
(HetJex) HetCe&efJeÐee kesÀ DeO³e³eve keÀjves Jeeues (osJeeë) efJeÜeved ueesie (meceHeM³evle) De®ís ÒekeÀej %eeve®e#eg mes osKeles
nQ, Jen ye´ïe nw, ³en legce ueesie peevees¤29¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees meye mes met#ce, yeæ[e, DeefleÞesÿ, meye keÀe OeejCekeÀÊee&, efJeÜeveeW
keÀe efJe<e³e DeLee&led mecemle efJeÐeeDeeW keÀe meceeOeeveªHe Deveeefo Deewj ®eslevecee$e nw, Jener ye´ïe GHeemevee keÀjves kesÀ
³eesi³e nw, Dev³e veneR¤29¤
leefceefol³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀce&ef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
leefceod ieYei ´H/H1FHERä2H1É'HH+HHV1HHäRV1-HHÍPH1FHLHäÏYOH1HI-HËHVäa
'H1SHPH1YHH<HH1-H2HVNH¢1FHHI+H {OHE1HHTPFH1ved HT-HËHHäHIYH1<HJ-HäYHHHIYHOH1P/HJÍ
OHFHGa)OHGaLH<H {FHGa´H1/H1FHFHGaR12HV1a'HH+HäÍaHHäaRV1-HHÍaPH1FHLHäÏ1YOHVHIOHä PHFHGÉ'HLHäÏYOHaHI-HËHVäa'H1SHPHäaYHH<HHZ{a
'HHI2Häa6NH¢äFHGa'HHI+H {OHFHGaHHTPFHäYHGaHI-HËHHäHIYHa<HJ-HäYHHHIYHaOH1P/HJÍ
HeoeLe&ë-(leced) (Fled) SJe (ieYe&ced) meJe&ueeskeÀeveeceglHeefÊemLeeveb Òeke=Àl³eeK³eced (ÒeLececed) efJemle=leceVeeefo
(oOe´s) oefOejs (DeeHeë) keÀejCeeK³eeë ÒeeCee peerJee Jee (³e$e) ³eeqmceved ye´ïeefCe (osJeeë) efoJ³eelceevleëkeÀjCee
³eesieefJeoë (meceie®ívle) mec³ekedÀ ÒeeHvegJeefvle (efJeées) meJex (Depem³e) DeveglHeVem³eeveeospeeaJem³eeJ³ekeÌlem³e ®e
(veeYeew) ceO³es (DeefOe) DeefOeÿele=lJesve meJeexHeefj efJejepeceeveced (SkeÀced) mJe³eb efme×ced (DeefHe&leced) ÒeeefHe&leb efmLeleced
(³eeqmceved) (efJeéeeefve) DeefKeueeefve (YegJeveeefve) ueeskeÀpeeleev³eefOekeÀjCeeefve (lemLegë) efleÿefvle¤30¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e$eeHeë ÒeLeceb ieYe¥ oOe´,s ³eeqmceved efJeées osJeeë meceie®ívle, ³eopem³e
veeYeeJeO³eskeÀceefHe&leb ³eeqmceved eqJeéeeefve YegJeveeefve lemLegmleefceosJe Hejceelceeveb ³et³eb yegO³eOJeced¤30¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³eex peieled DeeOeejes ³eeseif eefYeie&c³eesçvle³HH FHHUP-HHEP-HH2HHMÍPH-H H-HHâHVÉHIPOHPH6-H
meJezë mesJeveer³eë¤30¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (³e$e) efpeme ye´ïe ceW (DeeHeë) keÀejCecee$e ÒeeCe Jee peerJe (ÒeLececed) efJemleej³egkeÌle
Deveeefo (ieYe&ced) meye ueeskeÀeW keÀer GlHeefÊe keÀe mLeeve Òeke=Àefle keÀes (oOe´s) OeejCe keÀjles ngS Jee efpemeceW (efJeées) meye
(osJeeë) efoJ³e Deelcee Deewj DevleëkeÀjCe³egkeÌle ³eesieerpeve (meceie®ívle) ´HHâQHVOHVQ4-HHSHHV(Depem³e) DeveglHeVe
Deveeefo peerJe Jee DeJ³ekeÌle keÀejCemecetn kesÀ (veeYeew) ceO³e ceW (DeefOe) DeefOeÿele=Heve mes meye kesÀ THej efJejepeceeve
(SkeÀced) DeeHe ner efme× (DeefHe&leced) efmLele (³eeqmceved) efpeme ceW (efJeéeeefve) mecemle (YegJeveeefve) ueeskeÀeslHeVe êJ³e
(lemLegë) efmLej nesles nQ, legce ueesie (leefceled) Gmeer keÀes Hejceelcee peevees¤30¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees peieled keÀe DeeOeej, HHVHILHHH: NH¢HV ´HHâQHVYHV HHVLH'HYOHHH FHHU
'HH+H'H+HYHH'HH2HHMPH\HFH:-HHâQZ*PHHUNH¢HPHV-HYHPH\HXHHVLHNH¢M:
ve leb efJeoeLesl³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀce&ef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë
mJejë¤
YHOHEHI-HäRH/H1HÉ)1FHHSH1SHHYHH1YH²HJÉ<ceekeÀNFHYOHäME\H<HW-Ha
YHHU1QH1MV&H1´HH-HäOHH1SHX+HHäHHPHJÉOH+HäÉ*NH®/H10HHPHäM®ejefvle¤31¤
ve~ leced~ HI-H1RH1/H1aHÍa)1FHHaSH1SHHYHäa'H1YHOHGaHJÉFHHNHä¢FHGa'HYOHMäFHGa\H1<HWÉ-H1aYHHU1QH1MV&Häa´HH-HäOHHÍaSHX+HHäaH1a
DeNmegÉOH+H1)OHäPHJÉÉOH+HäÍa*1NH®/H10HHPHäÍa*1NH®/H10HPH1)OHJäNH®/H1É0HPHäÍaH1MlHIYOH1
HeoeLe&ë-(ve) efve<esOes (leced) Hejceelceeveced (efJeoeLe) peeveerLe~ uesìdÒe³eesieë (³eë) (Fcee) Fceeefve Yetleeefve
(pepeeve) peve³eefle (Dev³eled) keÀe³e&keÀejCepeerJesY³ees efYeVeb ye´ïe (³eg<ceekeÀced) DeOeeefce&keÀeCeeceefJeog<eeced (Devlejced)
ceO³es efmLeleceefHe otjmLeefceJe (yeYetJe) YeJeefle (veernejsCe) OetceekeÀejsCe kegÀnkesÀvesJee%eevesve (ÒeeJe=leeë)
Òeke=Àäle³eeççJe=lee Dee®íVeeë mevleë (peuH³ee) peuHes<eg mel³eemel³eJeeoevegJeeos<eg YeJeeë~ De$e megHeeb meguegied0
#Deäe07.1.39% Fefle efJeYekeÌlesjekeÀejeosMeë (®e) (Demegle=Heë) ³esçmeg<eg ÒeeCes<eg le=H³eefvle les (GkeÌLeMeemeë) ³es
³eesieeY³eemeb efJene³e GkeÌLeeefve Je®eveeefve Mebmeefvle lesçLee&led MeyoeLe&³eesë KeC[ves jleeë (®ejefvle) J³eJenjefvle¤31¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçye´ïeefJeoes pevee veernejsCe ®ee%eeves ÒeeJe=lee peuH³ee
Demegle=HeM®eeskeÌLeMeemeM®ejefvle, leLeeYetleeb ³et³eb leb ve efJeoeLe ³e Fcee pepeeve~ ³eod ye´ïe ³eg<ceekebÀ mekeÀeMeeov³eovlejb
yeYetJe, leoeflemet#ceceelceve DeelceYetleb ve efJeoeLe¤31¤
YeeJeeLe&ë-³es
ye´ïe®e³³ee&efoJe´lee®eejefJeÐee³eesieeY³eemeOecee&vegÿevemelme²Heg©<eeLe&jefnleemlesç%eeveevOekeÀejeJe=leeë mevlees ye´ïe %eelebg ve
0HNH®YHJ-HHIYOHa HRG \HÑH SHHU-HHHIR<HHV HI<H9HFHYOHHH HIFHPHNH¢XHHIYHHYOH PH-H H -HHâFHHIPOH OHSHHOHJE +HHI-HHHOFeeve
SJeen&efvle veslejs¤31¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes ye´ïe kesÀ ve peeveves Jeeues Heg©<e (veernejsCe) Oetce kesÀ DeekeÀej kegÀnj kesÀ meceeve
De%eeveªHe DevOekeÀej mes (ÒeeJe=leeë) De®ís ÒekeÀej {kesÀ ngS (peuH³ee) Lees[ æ s mel³e-Demel³e JeeoevegJeeo ceW efmLej
jnves Jeeues (Demegle=Heë) ÒeeCeHees<ekeÀ (®e) Deewj (GkeÌLeMeemeë) ³eesieeY³eeme keÀes íes[ æ Meyo-DeLe& kesÀ mecyevOe kesÀ
KeC[ve-ceC[ve ceW jceCe keÀjles ngS (®ejefvle) efJe®ejles nQ, Jewmes legce ueesie (leced) Gme Hejceelcee keÀes (ve) veneR
(efJeoeLe) peeveles nes (³eë) pees (Fcee) Fve ÒepeeDeeW keÀes (pepeeve) GlHeVe keÀjlee Deewj pees ye´ïe (³eg<ceekeÀced) legce
DeOeceea De%eeefve³eeW kesÀ mekeÀeMe mes (Dev³eled) DeLee&led keÀe³³e&keÀejCeªHe peieled Deewj peerJeeW mes efYeVe (Devlejced) leLee
meyeeW ceW efmLele Yeer otjmLe (yeYetJe) neslee nw, Gme Deeflemet#ce Deelcee DeLee&led Hejceelcee keÀes veneR peeveles
nes¤31¤
YeeJeeLe&ë-pees Heg©<e ye´ïe®e³³e& Deeefo Je´le, Dee®eej, efJeÐee, ³eesieeY³eeme, Oece& kesÀ Devegÿeve, melmebie Deewj
Heg©<eeLe& mes jefnle nQ, Jes De%eeveªHe DevOekeÀej ceW oyes ngS, ye´ïe keÀes veneR peeve mekeÀles~ pees ye´ïe peerJeeW mes
+H/HNHG¢'HYOHHH FHHUPH\HNH¢HHIYHHYOHH'HHZMPH-H H-HHâQZ*PHNHV¢SHHYHYHV NH¢HV HISHYHNH¢H'HHOFHH+HHI-HHQZ Jes ner
³eesi³e nesles nQ, Dev³e veneR¤31¤
efJeéekeÀcexl³em³e YegJeveHeg$ees efJeéekeÀce&ef<e&ë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ mJeje[e<eea HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
HI-H1ËHNHä¢FHH N ¡HSHäHIYHÆRV1-HÉ'HHHIRRGLHäY2H1-HH[É'Hä<H-HRGHI¾1OHHUHäÍa
le=ÉOHHUHäÍHI+H1OHHSHäHIYH1OHHZHä2HHUYHHFH1+HHELH<H¥1-HnR2HHOed Heg©N$ee¤32¤
HI-H1ËHÉNHä¢FHH a HIQa 'HSHäHIYHÆa RV1-HÍa 'HHOHGa )OHGa LH1Y2H1-H Ía 'H1<H1-H1OHGa HI¾1OHHUHäÍa OHÉOHHUHäÍa HI+H1OHHÍa SH1HIYeNlee~
'HHVHä2HHUYHHFHGa'H1+HHFHGaLH<H {FHGaHI-Ha'H1R12HH1OHGa+HJÉ1HVHIOHä+HJ1ÉHH
HeoeLe&ë-(efJeéekeÀcee&) efJeéeeefve meJee&efCe MegYeeefve keÀcee&efCe ³em³e meë (efn) Keueg (Depeefveä) peefveleJeeved
(osJeë) efoJ³emJeªHeë (Deeled) (Fled) (ievOeJe&ë) ieeb He=efLeJeeR Oejefle me met³e&ë met$eelcee Jee³egJee& (DeYeJeled) YeJeefle
(efÜleer³eë) Ü³eesë mebK³eeHetjkeÀes Oeve¡e³eë (le=leer³eë) $e³eeCeeb mebK³eeHetjkeÀ ÒeeCeeefomJeªHeë (efHelee) HeeuekeÀë
(peefvelee) Òeefmeef×keÀÊee&çHeeb OeÊee& Hepe&v³eë (Dees<eOeerveeced) ³eJeeoerveeced (DeHeeced) peueeveeb ÒeeCeeveeb Jee (ieYe&ced)
OeejCeced (efJe) (DeoOeeled) oOeeefle (Heg©$ee) ³eë Hegªved yentved $ee³eles meë¤32¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! De$e peieefle efJeéekeÀcee& osJees Jee³egjeefoce FoYeJeoeovevlejb
ievOeJeexçpeefveäew<eOeerveeceHeeb efHelee efn efÜleer³ees ³ees ieYe¥ J³eoOeeled, me Heg©$ee peefvelee Hepe&v³eë le=leer³eesç YeJeefoefle
YeJevlees efJeovleg¤32¤
YeeJeeLe&ë-meJezceveg<³ewejf n mekeÀuekeÀce&mesJekeÀe peerJeeë ÒeLecee efJeÐegoeqivemet³e&Jee³eJeë He=efLeJ³eeefoOeejkeÀe
efÜleer³eemle=leer³eeë Hepe&v³eeo³emles<eeb peerJee Depee Dev³es meJex peeleemlesçefHe keÀejCeªHesCe efvel³eeM®eself e JesÐeced¤32¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! Fme peieled ceW (efJeéekeÀcee&) efpeme kesÀ mecemle MegYe keÀece nQ, Jen (osJeë)
efoJ³emJeªHe Jee³eg ÒeLece (Fled) ner (DeYeJeled) neslee nw, (Deeled) FmekesÀ Devlej (ievOeJe&ë) pees He=efLeJeer keÀes OeejCe
keÀjlee nw, Jen met³e& Jee met$eelcee Jee³eg (Depeefveä) GlHeVe Deewj (Dees<eOeerveeced) ³eJe Deeefo Dees<eefOe³eeW (DeHeeced)
peueeW Deewj ÒeeCeeW keÀe (efHelee) Heeueve keÀjvesneje (efn) ner (efÜleer³eë) otmeje DeLee&led Oeve¡e³e leLee pees ÒeeCeeW kesÀ
(ieYe&ced) ieYe& DeLee&led OeejCe keÀes (J³eoOeeled) efJeOeeve keÀjlee nw, Jen (Heg©$ee) yengleeW keÀe j#ekeÀ (peefvelee) peueeW
keÀe OeejCe keÀjvesneje cesIe (le=leer³eë) leermeje GlHeVe neslee nw, Fme efJe<e³e keÀes DeeHe ueesie peevees¤32¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Fme mebmeej ceW meye keÀeceeW kesÀ mesJeve keÀjvesnejs peerJe Heefnues,
efyepegueer, Deeqive, Jee³eg Deewj met³e& He=efLeJeer Deeefo ueeskeÀeW kesÀ OeejCe keÀjvesnejs nQ, Jes otmejs Deewj cesIe Deeefo leermejs
nQ, GveceW Heefnues peerJe Depe DeLee&led GlHeVe veneR nesles Deewj otmejs, leermejs GlHeVe ngS nQ, Hejvleg Jes Yeer keÀejCeªHe
mes efvel³e nQ, Ssmee peeveW¤32¤
DeeMegë efMeMeeve Fl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe mesveeHeefleke=Àl³ecegHeefoM³eles¤
Deye mesveeHeefle kesÀ ke=Àl³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
DeeNMHJÍHI0H0HHäYHHV-HH1<HHVYH<HHU1FHHVIeäYHHIe1YHÍHHV<Hä&HM®e<e&CeervN eeced~
PHE1H¢YRäYHHVÉHIYHHIFH1HÉ6äNH¢-HHU1MÍ0H1OHjPHVYHHäÉ'HSHHOed PHH1NH¢HIFHYÌäÍ
'HH10HJÍa HI0H0HHäYHÍa -HÉH1<HÍa YHa <HHU1FHÍa ,H1YHH1,H1YHÍa HHV<Hä&HÍa H1H 1&HHU1YHHFHGa PH1EH¢YRäYH1 )HIOHä PH1FHGÉH¢YRäYHÍa
'H1HIYH1HIFH1H)OHäHIYHÉHIFHHÍa61NH¢1-HHU1M)OHVäNH¢É-HHU1MÍa0H1OHFHGaPHVYHHäÍa'H1SH1H1OHGaPHH1NH¢FHGa)YÌäÍ
HeoeLe&ë-(DeeMegë) MeerIe´keÀejer (efMeMeeveë) levetkeÀÊee& (Je=<eYeë) yeueerJeo&ë (ve) FJe (Yeerceë) Ye³ebkeÀjë
(IeveeIeveë) DeefleMe³esve Me$etved IeelegkeÀë~ nvlesIe&lJeb ®eself e JeeefÊe&kesÀveeef®e Òel³e³es IelJeceY³eemem³eeieeieceM®e
(#eesYeCeë) #eesYekeÀÊee& meb®eeueef³elee (®e<e&Ceerveeced) ceveg<³eeCeeb lelmecyeefvOemesveeveeb Jee~ ®e<e&Ce³e Fefle ceveg<³eveecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb02.3) (meb¬eÀvoveë) mec³ekedÀ Me$etCeeb jesoef³elee (Deefveefce<eë) Denefve&Meb Òe³eleceeveë (SkeÀJeerjë)
SkeÀM®eemeew JeerjM®e (Meleced) DemebK³eeë (mesveeë) efmevJeefvle yeOveefvle Me$etved ³eeefYemleeë (Depe³eled) pe³eefle
(meekeÀced) mee×&ced (Fvêë) Me$etCeeb efJeoejef³elee mesvesMeë¤33¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmees ceveg<³ee! ³et³eb ³eM®e<e&CeerveeceeMegë efMeMeevees Je=<eYees ve Yeercees IeveeIeveë #eesYeCeë
meb¬eÀvoveesçefveefce<e SkeÀJeerj FvêesçmceeefYeë meekebÀ Meleb mesvee Depe³eled, lecesJe mesveeOeerMeb kegÀ©le¤33¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³ee& OevegJexoefJe¢ieeefoefJeefVeYe&³emmeJe&efJeÐees yeefueÿes Oeeeqcce&&keÀë mJejep³eevegjeieer
efpeleseqvê³eesçjerCeeb efJepeslee mJemesvee³eeë efMe#eCes ³eesOeves ®e kegÀMeuees Jeerjes YeJesled, me mesveeOeerMeeefOekeÀejs
mLeeHeveer³eë¤33¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ceveg<³ees! legce ueesie pees (®e<e&Ceerveeced) meye ceveg<³eeW Jee Gve keÀer mecyeefvOeveer mesveeDeeW
ceW (DeeMegë) MeerIe´keÀejer (efMeMeeveë) HeoeLeeX keÀes met#ce keÀjves Jeeuee (Je=<eYeë) yeueJeeved yewue kesÀ (ve) meceeve
(Yeerceë) Ye³ebkeÀj (IeveeIeveë) Del³evle DeeJeM³ekeÀlee kesÀ meeLe Me$egDeeW keÀe veeMe keÀjves (#eesYeCeë) Gve keÀes
kebÀHeeves (meb¬eÀvoveë) De®ís ÒekeÀej Me$egDeeW keÀes ©ueeves Deewj (Deefveefce<eë) jeef$e-HIRYH ´HHv NH¢MYHVQHMH
(SkeÀJeerjë) DekeÀsuee Jeerj (Fvêë) Me$egDeeW keÀes efJeoerCe& keÀjves Jeeuee mesvee keÀe DeefOeHeefle Heg©<e nce ueesieeW kesÀ
(meekeÀced) meeLe (Meleced) DeveskeÀeW (mesveeë) Gve mesveeDeeW keÀes efpevemes Me$egDeeW keÀes yeebOeles nQ, (Depe³eled) peerlelee
nw, Gmeer keÀes mesveeOeerMe keÀjes¤33¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHH: NH¢HV HHHIQHV HINH¢SHHV 2HYHJ-H[R'HHZMH¿L-HVRHHIR0HHkH: NH¢HSHHYHYHV -HHXHHHIYH<H HPH\H
efJeÐeeDeeW ceW kegÀMeue, Deefle yeueJeeved, Oeeefce&keÀ, DeHeves mJeeceer kesÀ jep³e ceW Òeerefle keÀjves Jeeuee, efpelesevq ê³e, Me$egDeeW
keÀe peerlevesneje leLee DeHeveer mesvee keÀes efmeKeeves Deewj ³eg× keÀjeves ceW kegÀMeue Jeerj Heg©<e nes, GmekeÀes mesveeHeefle kesÀ
DeefOekeÀej Hej efve³egkeÌle keÀjW¤33¤
meb¬eÀvovesvesl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
PHE1H¢YRäYHVYHHHIYHHIFH1HV&HäHISH1&HJYHHäHJONH¢H1MV&HäRJM®³eJeNvesve Oe=É&HJYHHäa
OHHIRYÌVä&HSHHOH1OHOPHäQ2-H1EHJ2HHVäYHMl )HJäQPOHVYH1-H&HHä
PHE1H¢YRäYHV1YHVHIOHä PH1FHGÉH¢YRäYHVYHa 'H1HIYHHIFH1HV&HVOHäHIYHÉHIFH1HV&Häa HISH1&HJYHHäa HJÉONH¢H1MV&HVHIOHä HJOHGÉNH¢H1MV&Häa RJÉ0H1-H1YHVYHVHIOHä
RJÍÉH-H1YHVYHäa2HÉ&HJYHHäaOHOHGa)YÌVä&HaSH1H1OH1aOHOHGaPH11Q12-H1FHGaHJ2HäÍaYHMäÍa)HJäQPOHV1YHVOHHUHJäÉQPOHVYHa-H&HHä
HeoeLe&ë-(meb¬eÀvovesve) mec³eied ogäeveeb jesoef³e$ee (Deefveefce<esCe) efvejvlejb Òe³eleceevesve (efpe<Cegvee)
pe³eMeeruesve (³eglkeÀejsCe) ³ees J³etnw³e&glees efceefÞeleeveefceefÞeleeved Ye=l³eeved keÀjeself e lesve (ogM®³eJevesve) ³eë Me$egefYeo&gëKesve
ke=À®ísCe ®³eJeles lesve (Oe=<Cegvee) ¢{eslmeensve (leled) lesve HetJeexkeÌlesve (FvêsCe) Hejcewée³³e&keÀejkesÀCe (pe³ele) (leled)
Me$egmewv³eb ³eg×pev³eb ogëKeb Jee (menOJeced) (³egOeë) ³es ³egO³evles les (vejë) vee³ekeÀeë (F<egnmlesve) )H-HÍ0HkHHI&H
nmle³ees³e&m³e lesve (Je=<Cee) Jeer³e&Jelee¤34¤
DevJe³eë-ns ³egOees vejë! ³et³eceefveefce<esCe ogM®³eJevesve Oe=<Cegvee ³eglkeÀejsCe Je=<Ces<egnmlesve meb¬eÀvovesve
efpe<Cegvee leÊesvesvêsCe men JeÊe&ceeveeë mevleë Me$etved pe³ele, le®í$egmewv³eJesieb menOJeced¤34¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³eg×efJeÐeekegÀMeueb meJe&MegYeue#eCeeeqvJeleb yeueHeje¬eÀcee{îeb peveb mesveeefOeÿeleejb
ke=ÀlJee lesve meneOeeefce&keÀeved Me$etved efpelJee efve<keÀCìkebÀ ®e¬eÀJeefÊe&jep³eb mebYeg*diOJeced¤34¤
HeoeLe&ë-ns (³egOeë) ³eg× keÀjvesnejs (vejë) ceveg<³ees! legce (Deefveefce<esCe) HIYHMYOHM ´HHv NH¢MOHV QJ6
(ogM®³eJevesve) 0HHJ'HH: NH¢HV NH¢Æ ´HHâ NH¢MHYHV -HHXHV (Oe=<Cegvee) ¢æ{ Glmeener (³eglkeÀejsCe) efJeefJeOe ÒekeÀej keÀer
j®eveeDeeW mes ³ees×eDeeW keÀes efceueeves Deewj ve efceueevesnejs (Je=<Cee) yeueJeeved (F<egnmlesve) \HH&H'HHHIR0HkH: NH¢HV
neLe ceW jKeves (meb¬eÀvovesve) Deewj ogäeW keÀes Del³evle ©ueevesnejs (efpe<Cegvee) pe³eMeerue Me$egDeeW keÀes peerleves Deewj Jee
(FvêsCe) Hejce Ssée³e& keÀjvesnejs (leled) Gme HetJeexkeÌle mesveeHeefle Deeefo kesÀ meeLe JeÊe&ceeve ngS Me$egDeeW keÀes (pe³ele)
peerlees Deewj (leled) Gme Me$eg keÀer mesvee kesÀ Jesie Jee ³eg× mes ngS ogëKe keÀes (menOJeced) menes¤34¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie ³eg×efJeÐee ceW kegÀMeue, meJe&MegYeue#eCe Deewj yeueHeje¬eÀce³egkeÌle ceveg<³e
keÀes mesveeHeefle keÀjkesÀ GmekesÀ meeLe DeOeeefce&keÀ Me$egDeeW keÀes peerle kesÀ efve<kebÀìkeÀ ®e¬eÀJeefÊe& jep³e Yeesiees¤34¤
me F<egnmlewefjl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
meÉ)HJäQPOHZ1ÍPHHIYHäH1HIHI<Hä-H 10HHUPHjñeäÆH1PHHJ2H1É)YÌHVäLH1&HVYHäa
PH1jPHÉäNHISHOHGPHHVäFHN+HH\HHäQJ0H12Hg&ûeh2HäY-HH1´HHIOHäHIQOHHHI<H1MPOHHä
PHÍa )HJäQPOHZ1HIMOHHUHJäÉQPOHZÍa PHÍa HIYH1H1HIHI<H1HIMHIOHä HIYHH1HIÉHI<HäÍa -H10HHUa PHÓH1ÆVHIOH1 PHFHGÉÓHäÆHa PHÍa HJ2HäÍa
)YÌäÍa LH1&HVYHäa PH1jPHÉÆ1HISHHIRHIOHä PHjPHÆ1ÉHISHOHGa PHHV1FH1+HH )HIOHä PHHVFH1É+HHÍa \HH1QJÉ0H1¹HDHIOHä \HHQJÉ0H¹HDa *1ÝH2H1Y-HVOHJÉÝHÉ2HäY-HHa
´HHIOHäHIQOHHHI<H1HIMHIOH1´HHIOHäÉHIQOHHHI<HÍa'HPOHHä
HeoeLe&ë-(meë) mesveeHeefleë (F<egnmlewë) 0Hk+HHHI&HHI<HÍ PHJHI0HHIHOHZ\H HIXHáZ<H OHZÍ (meë) (efve<eef²efYeë)
HIYHHHHI&H <HJ0HJ&>HU0HOH,YHHLYHVHHkHRHUHYI H \HQWHIYH HI-H²HYOHV HVHHE OHZÍ (JeMeer) efpelesevq ê³eevleëkeÀjCeë (mebñeäe)
Þes<þeveeb cevHJHH&HHE 0HkHkH&HHE -HHPHEPHLH PHNH¢¬HH (meë) (³egOeë) ³ees ³egO³eles meë (Fvêë) Me$etCeeb oejef³elee
(ieCesve) megefMeef#eleYe=l³emecetnsve mewv³esve Jee (mebme=äefpeled) ³eë mebme=äeved efceefuelee_í$et¡e³eefle meë (meesceHeeë) ³eë
meescecees<eefOejmeb efHeyeefle meë (yeengMe×ea) yee»esë Me×ex yeueb ³em³e meë (GûeOevJee) Gûeb Oeveg³e&m³e meë
(ÒeefleefnleeefYeë) Òel³e#esCe Oe=leeefYeë (Demlee) 0HkHkH&HHE´HHV+OHH
DevJe³eë-me mesveeHeefleefj<egnmlewevf e&<eef²efYeë men JeÊe&ceeveë me mebñeäe JeMeer mebme=äefpeled meesceHee
yeengMeodO³eg&ûeOevJee me ³egOeesçmlesvêes ieCesve ÒeefleefnleeefYeM®e men JeÊe&ceeveë meved Me$et¡e³eleg¤35¤
YeeJeeLe&ë-meJexMees jepee meJe&mesveeefOeHeefleJee& megefMeef#eleJeerjYe=l³emesve³ee men JeÊe&ceevees ogpe&³eeveefHe Me$et¡eslegb
³eLee MekeÌveg³eeled, leLee meJezeJf eOes³eefceefle¤35¤
HeoeLe&ë-(meë) Jen mesveeHeefle (F<egnmlewë) 0HkH: NH¢HV QH/HH: FH: M.HYHVQHMV 'HHZM 'HÏV HIPH.HHHV QJ6
yeueJeeved (efve<eef²efYeë) efpevekesÀ YegMegC[erµyevotkeÀ, MeleIveerµleesHe Deewj 'HHLYHVH'HHHIR\HQJOH'HkHI-H²HFHHYHQ4
Gve Ye=l³eeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (meë) Jen (mebñeäe) ÀHVáFHYHJHH:OH/HH0Hk'HHZM'HkH:NH¢HPHF\HY2HNH¢MYHV-HHXHH

(JeMeer) DeHeves Feqvê³e Deewj DevleëkeÀjCe keÀes peerles ngS pees (mebme=äefpeled) ´HHâ0HHJ'HH: NH¢HV SHHUOHOHH(meesceHeeë)
yeefueÿ Dees<s eefOe³eeW kesÀ jme keÀes Heerlee (yeengMe×ea) YegpeeDeeW ceW efpemekesÀ yeue efJeÐeceeve nes Deewj (GûeOevJee)
efpemekeÀe leer#Ce Oeveg<ed nw, (meë) Jen (³egOeë) ³eg×Meerue (Demlee) 0Hk'HHZM'HkH: keÀes De®ís ÒekeÀej HeWÀkeÀves
leLee (Fvêë) Me$egDeeW keÀes ceejves Jeeuee Deewj (ieCesve) De®ís meerKes ngS Ye=l³eeW Jee mesveeJeerjeW ves (ÒeefleefnleeefYeë)
Òel³e#elee mes mJeerkeÀej keÀer ngF& mesvee kesÀ meeLe JeÊe&ceeve neslee ngDee peveeW keÀes peerles¤35¤
YeeJeeLe&ë-meye keÀe F&Me jepee Jee meye mesveeDeeW keÀe DeefOeHeefle De®ís meerKes ngS Jeerj Ye=l³eeW keÀer mesvee kesÀ
meeLe JeÊe&ceeve ogëKe mes peerleves ³eesi³e Me$egDeeW keÀes Yeer peerle mekesÀ, Jewmes meye keÀes keÀjvee ®eeefn³es¤35¤
ye=nmHele Fl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
\HQäP+HOHVN +HHIM{RHUHH1M/HVäYHMHHV1QHHIFHHBHäÉ 'H+H1\HH2HäFHHYHÍa
ÒeNYH1HYOPHVYHHäÍ´HFHÉCees ³egÉ2HHSHHä9H1PFHHNHä¢FHV¹ÐHHI-H1OHHMl/HHäYHHFHG
\HQäP+HOHVa +HHIM{a RHU1H1a M/HVäYHa MlHH1QVHIOHä MH1ÍÉQHa 'H1HIFHHHäYHGa 'H1+H1\HH2HäFHHYH1 )OHä+H1É\HH2HäFHHYHÍa ´H1<H1HHI9HHIOHä
´HÉ<H1HYHGaPHVYHHäÍa´H1FHÉCe FeIOHä´HÉFHÉCeë~ ³egÉ2HHaSHHäYHGa'H1PFHHNHä¢FHGa61HI2Ha'H1HI-HOHHaM/HHäYHHFHG
HeoeLe&ë-(ye=nmHeles) ye=nleeb Oeeefce&keÀeCeeb Je=×eveeb mesveeveeb Jee Heeflemlelmebyeg×ew (Heefj) meJe&leë (oer³ee)
ef#eCegceefn~ De$e Üîe®eesçefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë~ De$e J³el³e³esveelcevesHeoced (jLesve) jceCeer³esve
³eevemecetnsve (j#eesne) ³ees j#eebefme ogäeved nefvle meë (Deefce$eeved) ve efJeÐevles efce$eeC³es<eeb leeved (DeHeyeeOeceeveë)
DeHeyeeOeles meë (ÒeYe¡eved) ³eë ÒeYeiveeved keÀjeself e meë (mesveeë) (Òece=Ceë) ³es Òeke=Àäle³ee ce=Ceefvle eEnmeefvle leeved
(³egOee) ³eg×s (pe³eved) GlkeÀ<e¥ ÒeeHvegJeved (DemceekeÀced) (SefOe) YeJe (DeefJelee) jef#elee (jLeeveeced) jceCeer³eeveeb
³eeveeveeced¤36¤
DevJe³eë-ns ye=nmHeles! ³ees j#eesneçefce$eeveHeyeeOeceeveë Òece=Ceë mesveeë ÒeYe¡eBmlJeb jLesve ³egOee Me$etved
Heefjoer³ee, me pe³eVemceekebÀ jLeeveeceefJeleweOf e¤36¤
YeeJeeLe&ë-jepee mesveeHeeEle mJemesveeb ®e Je×&³eved Me$egmesveeb eEnmeved Oeeefce&keÀeR Òepeeb melelecegVe³esled¤36¤
HeoeLe&ë-ns (ye=nmHeles) Oeeefce&keÀeW Je=×eW Jee mesveeDeeW kesÀ j#ekeÀ peve! (j#eesne) pees ogäeW keÀes ceejves
(Deefce$eeved) Me$egDeeW keÀes (DeHeyeeOeceeveë) otj keÀjves (Òece=Ceë) De®ís ÒekeÀej ceejves Deewj (mesveeë) GvekeÀer mesveeDeeW
keÀes (ÒeYe¡eved) Yeive keÀjves Jeeuee let (jLesve) jLemecetn mes (³egOee) ³eg× ceW Me$egDeeW keÀes (Heefj, oer³ee) meye Deesj
mes keÀeìlee nw, mees (pe³eved) *ONH¢H 'H/HH OHG SHHNH¢HV ´HHâQHVOHHQJ'HH(DemceekeÀced) nce ueesieeW kesÀ (jLeeveeced)
jLeeW keÀer (DeefJelee) j#ee keÀjves Jeeuee (SefOe) nes¤36¤
YeeJeeLe&ë-jepee mesveeHeefle Deewj DeHeveer mesvee keÀes Glmeen keÀjelee leLee Me$egmesvee keÀes ceejlee ngDee
Oecee&lcee ÒepeepeveeW keÀer efvejvlej GVeefle keÀjs¤36¤
yeueefJe%ee³e Fl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
\H1XH1HI-H1HH1HÍP/HHI-HäMlÍ´H-HHU{MlÍPHQäP-HHYHG-HH1SHHUPHQäFHHYHÉ*1ÝHÍa
'H1HI<H-HHU{MHVÉ'H1HI<HPHäO-HHPHQHV1SHHSHZHäHIFHYÌ1M/H1FHHHIOHäáLHHV1HI-HOHG
\H1XH1HI-H1HH1H)HIOHä\HXHÉHI-HHH1HÍaP/HHI-HäMÍa´H-HHU{Ml)HIOH1´HÉ-HHU{MÍaPHQäP-HHYHGa-HH1SHHUaPHQäFHHYHÍa*1ÝHÍa'H1HI<H-HHU{Ml
)OH1HI<HÉ-HHU{MÍa 'H1HI<HPH1O-HVOH1HI<HÉPHäO-HHa PH1QHV1SHH )HIOHä PHQ1ÍÉSHHÍa SHZHäFHGa )1YÌ1a M/HäFHGa 'HHa HIOH1á1a LHHV1HI-HHIRHIOHä
ieesNçefJeled¤37¤
HeoeLe&ë-(yeueefJe%ee³eë) ³ees yeueb yeue³egkeÌleb mewv³eb keÀle¥g peeveeefle meë (mLeefJejë) Je=×es
efJe%eelejepeOece&J³eJenejë (ÒeJeerjë) Òeke=ÀäM®eemeew JeerjM®e (menmJeeved) menes yengyeueb efJeÐeles ³em³e meë (Jeepeer)
´H0HPOHHV -HHSHÍ 0HHk\HHV2HHV HI-H²HOHV HPH PHÍ (menceeveë) ³eë megKeogëKeeefokebÀ menles (Gûeë) ogäeveeb JeOes
leerJe´lespeeë (DeefYeJeerjë) DeYeeräe Jeerje ³em³e meë (DeefYemelJee) DeefYeleë meJe&leë melJeevees ³eg×efJeÜebmees j#ekeÀe
Ye=l³ee Jee ³em³e meë (menespeeë) menmee yeuesve peeleë Òeefme×ë (pew$eced) pesle=efYeë HeefjJe=leb jLeced (Fvê) ³eg×m³e
Hejcemeeceûeermeefnle (jLeced) jceCeer³eb YetmecegêekeÀeMe³eeveced (Dee) (efleÿ) (ieesefJeled) ³ees iee Jee®ees Oesvegë He=efLeJeeR
Jee efJevoefle meë¤37¤
DevJe³eë-ns Fvê mesveeHeles! yeueefJe%ee³eë mLeefJejë ÒeJeerjë menmJeeved Jeepeer menceeve
GûeesçefYeJeerjesçefYemelJee menespee ieesefJeled mebmlJeb ³eg×e³e pew$eb jLeceeefleÿ¤37¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHeefleë mesveeJeerje Jee ³eoe Me$egefYeë ³ees×gefce®ís³egmleoe HejmHejb meJe&lees j#eeb j#eemeeOeveeefve
Jee mebie=¿e yeg×îeglmeensve men JeÊe&ceevee Deveuemeeë mevleë Me$egefJepe³elelHeje YeJes³egë¤37¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) ³eg× keÀer GÊece meeceûeer ³egkeÌle mesveeHeefle! (yeueefJe%ee³eë) pees DeHeveer mesvee keÀes yeueer
keÀjvee peevelee (mLeefJejë) Je=× (ÒeJeerjë) GÊece Jeerj (menmJeeved) Del³evle yeueJeeved (Jeepeer) efpemekeÀes ÒeMebefmele
0HHk\HHV2HQZ(menceeveë) pees megKe Deewj ogëKe keÀes menves leLee (Gûeë) ogäeW kesÀ ceejves ceW leerJe´ lespe Jeeuee
(DeefYeJeerjë) efpeme kesÀ DeYeerä DeLee&led lelkeÀeue ®eens ngS keÀece kesÀ keÀjves Jeeues Jee (DeefYemelJee) meye Deesj mes
³eg×efJeÐee ceW kegÀMeue j#ee keÀjvesnejs Jeerj nQ, (menespeeë) yeue mes Òeefme× (ieesefJeled) JeeCeer, ieewDeeW Jee He=efLeJeer keÀes
´HHâQHVOHHQJ'HH6VPHHOHW HJ¹NHV¢HIXHHV (pew$eced) peerleves Jeeues JeerjeW mes Iesjs ngS (jLeced) He=efLeJeer, mecegê Deewj
DeekeÀeMe ceW ®eueves Jeeues jLe keÀes (Dee, efleÿ) DeekeÀj efmLele nes DeLee&led GmeceW yewþ¤37¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHeefle Jee mesvee kesÀ Jeerj peye Me$egDeeW mes ³eg× keÀer F®íe keÀjW, leye HejmHejj meye Deesj mes
j#ee Deewj j#ee kesÀ meeOeveeW keÀes mebûen keÀj efJe®eej Deewj Glmeen kesÀ meeLe JeÊe&ceeve Deeuem³e jefnle nesles ngS
Me$egDeeW keÀes peerleves ceW lelHej neW¤37¤
iees$eefYeoefcel³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ Yegefjiee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
LHHV1H1HI<HRLHHV1HI-HRE1-HßHä\HHQJEÉ SHHäYOH1FHSFHä´HFHÉ&HYOH1FHHVSHäPHHa
)1FHjPHäSHHOHH1É'HYHJä-HHUMH2-H1HIFHYÌäjPH.HHHHV1É'HYegÉ PHjMä<H2-HFHG
LHHV1H1HI<HR1HIFHHIOHä LHHVH1ÉHI<HRäFHGa LHHV1HI-HR1HIFHHIOHä LHHV1ÉHI-HRäFHGa -HßHä\HHQJÉHIFHHIOH1 -HßHäÉ\HHQJFHGa SHHäYOHFHGa 'HSFHäa
ÒeNce=É&HYOH1HIFHHIOHä ´HÉFHÉ&HYOHäFHGa'HHVSHäPHHa)1FHFHGaPH1SHH1OHH1 )HIOHä PHÉSHHOHHÍa'HYHJäa-HHU1MlH12-H1FHGa)YÌäFHGaPH1.HH1H1Ía'HYHJäaPHFHGa
Ml<H12-H1FHG
HeoeLe&ë-(iees$eefYeoced) ³eë Me$etCeeb iees$eeefCe efYeveefÊe leced (ieesefJeoced) ³eesçjerCeeb ieeb Yetefceb efJevoefle leced
(Jeýeyeengced) -HßHHÍ0HkHHI&H\HHHVH PHOHFHG (pe³evleced) Me$etved Hejepe³eceeveced (Depce) Depeefvle Òeef#eHeefvle Me$etved
³esve ³eeqmceved Jee~ De$e megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle efJeYekeÌlesue&gkedÀ~ Depcesefle mebûeeceveecemeg Heefþleced¤
(efveIeb02.17) (Òece=Cevleced) Òeke=Àäle³ee Me$etved eEnmevleced (Deespemee) mJem³e Mejerjyegef×yeuesve mewv³esve Jee
(Fceced) (mepeeleeë) meceeveosMes peelee GlHeVeeë (Deveg) HeM®eeoLex (Jeerj³eOJeced) efJe¬eÀceOJeced (Fvêced)
Me$egoueefJeoejkeÀced (meKee³eë) HejmHejm³e meneef³eveë (Deveg) megËoë mevleë DeevegketÀu³es (meced) mec³ekedÀ
(jYeOJeced) ³eg×ejcYeb kegÀ©le¤38¤
DevJe³eë-ns mepeeleeë meKee³eë! ³et³eceespemee iees$eefYeob ieeseJf eob Jeýeyeengb Òece=Cevlecepce pe³eefvleefceceefcevêb
mesveeHeeflecevegJeerj³eOJecevegmebjYeOJeb ®e¤38¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHele³ees Ye=l³eeM®e HejmHejb megËoes YetlJeeçv³eesv³ecevegceesÐe ³eg×ejcYeefJepe³eew ke=ÀlJee
Me$egjep³eb ueyOJee v³ee³esve Òepeeë Heeueef³elJee meleleb megefKeveë m³egë¤38¤
HeoeLe&ë-ns (mepeeleeë) SkeÀosMe ceW GlHeVe (meKee³eë) HejmHej mene³e keÀjves Jeeues efce$ees! legce ueesie
(Deespemee) DeHeves Mejerj Deewj yegef× Jee yeue Jee mesveepeveeW mes (iees$eefYeoced) pees efkeÀ Me$egDeeW kesÀ iees$eeW DeLee&led
mecegoe³eeW keÀes efíVe-efYeVe keÀjlee, GvekeÀer peæ[ keÀeìlee (ieesefJeoced) Me$egDeeW keÀer Yetefce keÀes ues ueslee (Jeýeyeengced)
'H+HYHHU <HJSHH'HH:FH:0HkH: NH¢HV M.HOHH(Òece=Cevleced) De®ís ÒekeÀej Me$egDeeW keÀes ceejlee (Depce) efpememes Jee efpemeceW
Me$egpeveeW keÀes HeìkeÀles nQ, Gme mebûeece ceW (pe³evleced) Jewejf ³eeW keÀes peerle ueslee Deewj (Fceced) GvekeÀes (Fvêced)
efJeoerCe& keÀjlee nw, Fme mesveeHeefle keÀes (Deveg, Jeerj³eOJeced) Òeeslmeeefnle keÀjes Deewj (Deveg, mebjYeOJeced) De®ís ÒekeÀej
³eg× keÀe DeejcYe keÀjes¤38¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHeefle Deeefo leLee mesvee kesÀ Ye=l³e HejmHej efce$e neskeÀj SkeÀ-otmejs keÀe Devegceesove keÀje
³eg× keÀe DeejcYe Deewj efJepe³e keÀj Me$egDeeW kesÀ jep³e keÀes Hee Deewj v³ee³e mes Òepee keÀes Heeueve keÀjkesÀ efvejvlej megKeer
neW¤38¤
DeefYeiees$eeCeerl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'H1HI<HLHHV1HHHI&H1PHQäPHH1LHHQäFHHYHHVÉR1HHV-HHU1MÍ0H1OHFHäYHJÉHIMYÌäÍa
ogÉM®³e1-H1YHÍ+HäOHYHH1HH>äHJÉO³eeshçDeNmceekeÀNjPHVYHHä'H-HOHJÉ Òe ³egÉlmeg¤39¤
'H1HI<Ha LHHV1HHHI&Häa PHQäPHHa LHHQäFHHYHÍa 'H1R1HÍa -HHU1MÍa 0H1OHFHäYHJÉHIMHIOHä 0H1OHÉFHäYHJÍa )YÌäÍa RJÉ0H1-H1YH )HIOHä
ogëç®³eJeNveë~ He=ÉleNveeNç<eeìd~ DeN³egÉ2HKÍa'H1PFHHNHä¢FHGaPHVYHHäÍa'HNJeNlegÉ~ Òe~ ³egÉHTOP-HHIOHäHJÉlmeg¤39¤
HeoeLe&ë-(DeefYe) meJe&leë (iees$eeefCe) Me$egkegÀueeefve (menmee) yeuesve (ieenceeveë) efJeuees[veb kegÀJe&ved
(Deo³eë) DeefJeÐeceevee o³ee keÀ©Cee ³em³e meë (Jeerjë) Me$etCeeb oefjlee (Melecev³egë) MeleOee cev³egë ¬eÀesOees ³em³e
meë (Fvêë) mesvesMeë (ogM®³eJeveë) Me$egefYeo&gëKesve ®³eeslegb ³eesi³eë (He=levee<eeìd) ³eë He=leveeb menles (De³egO³eë)
Me$egefYe³eex×gce³eesi³eë (DemceekeÀced) (mesveeë) (DeJeleg) j#eleg (Òe) ´HHvVYH (³eglmeg) efceefÞeleeefceÞelekeÀjCes<eg
³eg×s<eg¤39¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmeë! ³ees ³eglmeg menmee iees$eeefCe Òeieenceeveesço³eë Melecev³ego&gM®³eJeveë
He=levee<ee[³egO³ees JeerjesçmceekebÀ mesvee DeY³eJeleg, me Fvêë mesveeHeefleYe&JeeqlJel³ee%eeHe³ele¤39¤
YeeJeeLe&ë-Oeeefce&kesÀ<eg keÀ©CeekeÀjë ogäs<eg efveo&³eë meJee&efYej#ekeÀes vejes YeJesled, me SJe
mesveeHeeuevesçefOekeÀÊe&J³eë¤39¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜevees! pees (³eglmeg) efpevemes DeveskeÀ HeoeLeeX keÀe cesue Decesue keÀjW, Gve ³eg×eW ceW (menmee)
yeue mes (iees$eeefCe) Me$egDeeW kesÀ kegÀueeW keÀes (Òe, ieenceeveë) 'HÏV Hv PHV LHHQOHH QJ'HH (Deo³eë) efveo&³e
(Melecev³egë) efpemekeÀes mewkeÀæ[eW ÒekeÀej keÀe ¬eÀesOe efJeÐeceeve nw, (ogM®³eJeveë) pees ogëKe mes Me$egDeeW kesÀ efiejeves
³eesi³e (He=levee<eeìd) Me$eg keÀer mesvee keÀes menlee nw, (De³egO³eë) Deewj pees Me$egDeeW kesÀ ³eg× keÀjves ³eesi³e veneR nw,
(Jeerjë) leLee Me$egDeeW keÀer efJeoerCe& keÀjlee nw, Jen (DemceekeÀced) nceejer (mesveeë) mesveeDeeW keÀes (DeefYe, DeJeleg)
meye Deesj mes Heeues Deewj (Fvêë) mesveeefOeHeefle nes, Ssmeer Dee%ee legce osDees¤39¤
YeeJeeLe&ë-pees Oeeefce&keÀ peveeW ceW keÀ©Cee keÀjves Jeeuee, ogäeW ceW o³eejefnle Deewj meye Deesj mes meye keÀer j#ee
keÀjves Jeeuee ceveg<³e nes, Jener mesvee kesÀ Heeueves ceW DeefOekeÀejer keÀjves ³eesi³e nw¤39¤
FvêçDeemeeefcel³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
)YÌäÉ'HHPHHEYHV1OHH\HQ1P+HHIOH1R HIHä&HHH1HÍ+HJÉMÉ6äOHJÉ meHVFHäÍa
RV1-H1PHV1YHHYHHäFHHI<H<HHOHHU1YHHESHHäYOHHUYHHEFH1OHHVäH1YO-HÝHäFHG
)YÌäÍa 'HH1PHH1FHGa YHV1OHHa \HQ1P+HHIOHäÍa RHIHä&HHa H1HÍa +HJÉjë~ SNlegÉa PHHVFHäÍa RV1-H1PHV1YHHYHH1HIFHHIOHä RV-HÉPHV1YHHYHHäFHGa
'H1HI<H1<H1H1OHHU1YHHHIFHOHäHI<HÉ<HHOHHU1YHHFHGaSHHäYOHHUYHHFHGaFH1OHäÍaH1YOHJÉa'HÝHäFHG
HeoeLe&ë-(Fvêë) Hejcewée³e&³egkeÌleë mesveeHeefleë efMe#ekeÀë (Deemeeced) Òel³e#eeCeeced (veslee) vee³ekeÀë
(ye=nmHeefleë) ye=nleeceefOekeÀejeCeeceO³e#eë (oef#eCee) oef#eCem³eeb efoefMe (³e%eë) mebievlee (Hegjë) HetJe&ced (Sleg)
ie®íleg (meesceë) mesveeÒesjkeÀë (osJemesveeveeced) efJeog<eeb mesveeveeced (DeefYeYe¡eleerveeced) Me$egmesveeveeceefYelees
ceo&vecee®ejvleerveeced (pe³evleerveeced) Me$egefJepe³esveeslkeÀ<e&vleerveeced (ce©leë) Jee³egJeod yeefueÿeë MetjJeerjeë (³evleg)
ie®ívleg (Deûeced)¤40¤
DevJe³eë-³eg×sçefYeYe¡eleerveeb pe³evleerveeceemeeb osJemesveeveeb veslesvêë HeM®eeod ³e%eë Hegjes ye=nmHeefleo&ef#eCee
meesce GÊejm³eeb ®ewleg ce©leesçûeb ³evleg¤40¤
YeeJeeLe&ë-³eoe jepeHeg©<eeë Me$egefYe³e&g³eglmes³egmleoe meJee&meg efo#JeO³e#eeved MetjJeerjeveûelees
<HHUYHYOHÍPHEP/HH+H <HHVSHYHHÏHRYH-HHQYHHk0HkHHVLHVYH HJ2HVMYHGa OHH HI-H¾OPHVYHH2HHUYHH FHW.H PHVYHHÍ NH¢HHH Ía OHH
efJeÜebmees JekeÌle=lJesveeslmeen³es³egjO³e#eeM®e HeëJ³etneefoefYe³eexOe³es³egë¤40¤
HeoeLe&ë-³eg× ceW (DeefYeYe¡eleerveeced) Me$egDeeW keÀer mesveeDeeW keÀes meye Deesj mes ceejleer (pe³evleerveeced) Deewj
Me$egDeeW keÀes peerleves PHV *OPHHQ NH¢HV ´HHâ QHVOHHU QJ) (Deemeeced) Fve (osJemesveeveeced) efJeÜeveeW keÀer mesveeDeeW keÀe
(veslee) vee³ekeÀ (Fvêë) GÊece Ssée³e& Jeeuee efMe#ekeÀ mesveeHeefle Heerís (³e%eë) meye keÀes efceueves Jeeuee (Hegjë) ÒeLece
(ye=nmHeefleë) meye DeefOekeÀeefj³eeW keÀe DeefOeHeefle (oef#eCee) oeefnveer Deesj Deewj (meesceë) mesvee keÀes ÒesjCee DeLee&led
Glmeen osves Jeeuee yeeF¥ Deesj (Sleg) ®eues leLee (ce©leë) HeJeveeW kesÀ meceeve Jesie Jeeues yeueer MetjJeerj (Deûeced)
Deeies keÀes (³evleg) peeJeW¤40¤
YeeJeeLe&ë-peye jepeHeg©<e Me$egDeeW kesÀ meeLe ³eg× efkeÀ³ee ®eenW, leye meye efoMeeDeeW ceW DeO³e#e leLee
0HWM-HHUMH: NH¢HV 'HHLHV 'HHZM>M+HYHV -HHXHH: NH¢HV \HHUHFH: àHUNH¢P/HH+HYHNH¢M<HHVSHYH'HHÏHRYH-HHQYH'Hk'HHZM
0HkH:NH¢VHHVLHPHV ³eg× keÀjW Deewj Jeneb efJeÜeveeW keÀer mesvee kesÀ DeeOeerve cetKeeX keÀer mesvee keÀjveer ®eeefn³es~ Gve mesveeDeeW
keÀes efJeÜeved ueesie De®ís GHeosMe mes Glmeen osJeW Deewj mesveeO³e#eeefo HeëJ³etn Deeefo yeebOe kesÀ ³eg× keÀjeJeW¤40¤
Fvêm³esl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
)YÌäPH1-H&HHV1-Hä&HPH1MHHäÉ'HHHIR1OHHYHHFH1OHH10H¹ içGNûeced~
FH1QHFHäYHPHHE<HJ-HYHH1-HHYHHE1,HHVHHVäRV1-HHYHHbN SHHäOHH1FHJRäP/HHOHG
)YÌäPHa -H&HäÍa -Hä&HPHa MHHäÍa 'HH1HIR1OHHYHHäFHGa FH1OHHäFHGa 0H¹ {Ía *1ÝHFHGa FH1QHFHäYHPHH1HIFHHIOHä FH1QHÉFHäYHPHHFHGa
YegÉ-H1YH1H1-HHYHH1HIFHHIOHä<HJ-HYHÉH1-HHYHHäFHGa,HHVHäÍaRV1-HHYHHäFHGaSHHäOHHFHGa*OHGa'H1P/HH1OHG
HeoeLe&ë-(Fvêm³e) mesveeHelesë (Je=<Ceë) Jeer³³e&Jeleë (Je©Cem³e) meJeexlke=Àäm³e (je%eë)
v³ee³eefJeve³eeefoefYeë ÒekeÀeMeceevem³e meJee&efOeÿelegë (Deeefol³eeveeced) ke=Àleeäe®elJeeeEjMeod Je<e&Òeefceleye´ïe®e³ee&Ceeced
(ce©leeced) HetCe&efJeÐeeyeue³egkeÌleeveeb Heg©<eeCeeced (Me×&ë) yeueb mewv³eced (Gûeced) Me$egefYeë mees{gceMekeÌ³eced
(cenecevemeeced) ceneefvle ceveebefme efJe%eeveeefve ³es<eeb les<eeced (YegJeve®³eJeeveeced) ³es YegJeveev³egÊeceeefve ie=neefCe ®³eJevles
ÒeeHvegJeefvle les<eeced (Iees<eë) Meew³eexlmeenpevekeÀes efJeef®e$eJeeefo$emJejeueeHeMeyoë (osJeeveeced) efJeog<eeced (pe³eleeced)
Me$etved efJepeslegb meceLee&veeced (Gled) (DemLeeled) GefÊeÿleg¤41¤
DevJe³eë-Je=<Ce Fvêm³e Je©Cem³e je%ees YegJeve®³eJeeveeb cenecevemeeb pe³eleeceeefol³eeveeb ce©leeb osJeeveecegûeb
Me×ex Iees<ees ³eg×ejcYeeled HetJe&cegomLeeled¤41¤
YeeJeeLe&ë-mesveeO³e#ewë efMe#eemece³es ³eg×mece³es ®e ceveesnjwevf e&Ye&³eeefoYeeJepevekewÀë MeeqyolewJee&efo$ewJeeaje
n<e&Ceer³eeë~ ³es oerIe&ye´ïe®e³e&sCeeefOekeÀefJeÐe³ee Mejerjelceyeueemle SJe ³eg×mesveemJeefOekeÀÊe&J³eeë¤41¤
HeoeLe&ë-(Je=<Ceë) Jeer³³e&Jeeved (Fvêm³e) mesveeHeefle (Je©Cem³e) meye mes GÊece (je%eë) v³ee³e Deewj
efJeve³e Deeefo iegCeeW mes ÒekeÀeMeceeve meye kesÀ DeefOeHeefle jepee kesÀ (YegJeve®³eJeeveeced) SHHV *¬HFH,HMH: NH¢HV ´HHâQHVOHV
(cenecevemeeced) yeæ[-s yeæ[s efJe®eej Jeeues Jee (pe³eleeced) Me$egDeeW kesÀ peerleves keÀes meceLe& (Deeefol³eeveeced) efpevneWves
48 Je<e& lekeÀ ye´ïe®e³³e& efkeÀ³ee nes, (ce©leeced) Deewj pees HetCe& efJeÐee yeue ³egkeÌle nQ, Gve (osJeeveeced) efJeÜeved
Heg©<eeW keÀe (Gûeced) pees Me$egDeeW keÀes Deme¿e (Me×&ë) yeue (Iees<eë) Metjlee Deewj Glmeen GlHeVe keÀjves Jeeuee
efJeef®e$e yeepeeW keÀe mJejeueeHe Meyo nw, Jen ³eg× kesÀ DeejcYe mes Heefnues (GomLeeled) Gþs¤41¤
YeeJeeLe&ë-mesveeO³e#eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efMe#ee Deewj ³eg× kesÀ mece³e ceveesnj JeerjYeeJe keÀes GlHeVe keÀjves
Jeeues De®ís yeepeeW keÀs yepeeS ngS MeyoeW mes JeerjeW keÀes nef<e&le keÀjeJeW leLee pees yengle keÀeue He³e&vle ye´ïe®e³e& Deewj
DeefOekeÀ efJeÐee mes Mejerj Deewj Deelceyeue³egkeÌle nQ, Jes ner ³ees×eDeeW keÀer mesveeDeeW kesÀ DeefOekeÀejer keÀjves ³eesi³e
nw¤41¤
G×<e&³esl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
*¹äH HFHIeJeNVeHHJä2HH1YHJOPHO-HäYHHEceece1NH¢HYHHE1FHYHHäHIPHa
God -HäHQYHG-HH1HISHYHHE1-HHHISHäYHH1YHJÌ/HHäYHHE1SHHäOHHEHYOHJÉ ,HHVHHäÍ
*OHGa Q1H 1H1a FH1,H1-H1HI9HHIOHä FH,HÉ-HYHGa 'HHHJä2HHHIYHa *OHGa PHO-HäYHHFHGa FHH1FH1NH¢HYHHäFHGa FHYHHäHIPHa *OHGa -HÉH1Q1HI9HHIOHä
-HHÉQYHGa-HH1HISHYHHäFHGa-HHHISHäYHHHIYHa*OHGaM/HHäYHHFHGaSHHäOHHFHGaH1YOHJÉa,HHVHHäÍ
HeoeLe&ë-(Gled) (n<e&³e) GlkeÀ<e&³e (ceIeJeved) ÒeMemleeefve ceIeeefve Oeveeefve efJeÐevles ³em³e lelmecyeg×ew
(Dee³egOeeefve) mecevleeod ³egO³evles ³ewmleeefve (Gled) (melJeveeced) mesvee³eeb meeroleeb ÒeeefCeveeced (ceecekeÀeveeced) ceoer³eeveeb
JeerjeCeeced (ceveebefme) DevleëkeÀjCeeefve (Gled) (Je=$enved) cesIenvlee met³e& FJe Me$egnvleë mesveeHeles (Jeeefpeveeced)
legj²eCeeced (Jeeefpeveeefve) MeerIeíeceveeefve (Gled) (jLeeveeced) (pe³eleeced) (³evleg) ie®ívleg (Iees<eeë) Meyoeë¤42¤
DevJe³eë-mesveemLee peveeë mJeeOeerMecesJeb ye´g³egë-ns Je=$enved! ceIeJeBmlJeb ceecekeÀeveeb
melJeveecee³egOeev³eg×<e&³e~ ceecekeÀeveeb melJeveeb ceveebm³eg×<e&³e~ ceecekeÀeveeb Jeeefpeveeb Jeeefpeveev³eg×<e&³e YeJelke=ÀHeelees
ceecekeÀeveeb pe³eleeb jLeeveeb Iees<ee GÐevleg¤42¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHeefleefYeë efMe#ekewÀM®e ³ees×+Ceeb ef®eÊeeefve efvel³eb n<e&Ceer³eeefve~ mesvee²eveeefve mec³eiegVeer³e
Me$eJees pesleJ³eeM®e¤42¤
HeoeLe&ë-mesvee kesÀ Heg©<e DeHeves mJeeceer mes Ssmes keÀnW efkeÀ ns (Je=$enved) cesIe keÀes met³e& kesÀ meceeve Me$egDeeW
keÀes efíVe-efYeVe keÀjves Jeeues (ceIeJeved) ÒeMebefmele Oeve³egkeÌle mesveeHeefle! DeeHe (ceecekeÀeveeced) nce ueesieeW kesÀ
(melJeveeced) mesveemLe Jeerj Heg©<eeW kesÀ (Dee³egOeeefve) HISHYHPHV'HÏV´HNH¢HMHJ¹NH¢MOHVQ4*YH0HkH:NH¢H(G×<e&³e)
GlkeÀ<e& keÀerefpeS~ nceejs mesveemLe peveeW kesÀ (ceveebefme) ceveeW keÀes (Gled) GÊece n<e&³egkeÌle keÀerefpeS~ nceejs
(Jeeefpeveeced) Ieesæ[eW keÀer (Jeeefpeveeefve) MeerIe´ ®eeueeW keÀes (Gled) yeæ{eF³es leLee DeeHekeÀer ke=ÀHee mes nceejs (pe³eleeced)
efJepe³e keÀjeves Jeeues (jLeeveeced) jLeeW kesÀ (Iees<eeë) Meyo (GÐevleg) GþW¤42¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHeefle Deewj efMe#ekeÀ peveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ³ees×eDeeW kesÀ ef®eÊeeW keÀes efvel³e nef<e&le keÀjW Deewj
mesvee kesÀ De²eW keÀes De®ís ÒekeÀej GVeefle oskeÀj Me$egDeeW keÀes peerleW¤42¤
DemceekeÀefcel³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤

'H1PFHHNH¢1HIFHYÌ1ÍPHFHäOHs<eg 2-H1SHV-H1PFHHNHE¢1HHÉ)Hä-H1POHHSHäHYOHJa
'H1PFHHNH¢-HHU1MHç*¬HäMV <H-HYO-H1PFHH%É*äRV-HHç'H-HOHH1Q-HVäHJ
'H1PFHHNHä¢FHGa )YÌäÍa PHFHäOHV1HT-HHIOH1 PHFHGÉH¿äOHVHJa 2-H1SHVHJäa 'H1PFHHNHä¢FHGa HHÍa )HäJeë~ leeë~ peN³eNvlegÉa 'H1PFHHNHä¢FHGa
-HHU1MHÍa*¬HäMl)OHJOHGÉOHäMVa<H1-H1YOHJÉa'H1PFHHYHGa7%1É)O%HWäaRV1-HH1Ía'H1-H1OH1aQ-HVäHJ
HeoeLe&ë-(DemceekeÀced) (Fvêë) Ssée³e&keÀejkeÀë mesvesMeë (mece=les<eg) mec³ekedÀ mel³ev³ee³eÒekeÀeMekeÀef®eÚs<eg
(OJepes<eg) mJeJeerjÒeleerle³es jLeeÐegHeefj mLeeefHeles<eg efJepeeleer³eef®eÚs<eg (DemceekeÀced) (³eeë) (F<eJeë) ´HHâHÍ PHVYHHÍ
(leeë) (pe³evleg) efJepeef³ev³ees YeJevleg (DemceekeÀced) (Jeerjeë) (GÊejs) efJepe³eevevlejmece³es kegÀMeuee
efJeÐeceevepeerJeveeë (YeJevleg) (Demceeved) (G) efJelekexÀ (osJeeë) efJeefpeieer<eJeë (DeJele) j#ele (nJes<eg) »³eefvle
mHe×&vles HejmHejb ³es<eg mebûeeces<eg les<eg¤43¤
DevJe³eë-ns osJeeë! efJeÜebmees ³et³ecemceekebÀ mece=les<eg OJepes<JeOeesoMs es ³e FvêesçmceekebÀ ³ee F<eJeë me leeM®e
nJes<eg pe³evlJemceekebÀ Jeerje GÊejs YeJevleg, Demceeveg meJe&$eeJele¤43¤
YeeJeeLe&ë-mesveepevewë mesveeHel³eeefoefYeë mJemJejLeeefo<eg efYeVeb efYeVeb ef®eÚb mebmLeeHeveer³eced~ ³eleesçm³ee³eb
jLeeefoefjefle meJex peeveer³egë, ³eLee JeerjeCeeceéeeveeb ®eeefOekeÀë #e³ees ve m³eeled, leLeevegÿeleJ³eced~ kegÀleë? HejmHejm³e
Heje¬eÀce#e³esCe Oe´gJees efJepe³ees ve YeJeleerelf e efJe%es³eced¤43¤
HeoeLe&ë-ns (osJeeë) efJepe³e ®eenves Jeeues efJeÜevees! legce (DemceekeÀced) nce ueesieeW kesÀ (mece=les<eg) De®ís
ÒekeÀej mel³e-v³ee³e ÒekeÀeMe keÀjevesnejs ef®eÚ efpeveceW neW, Gve (OJepes<eg) DeHeves Jeerj peveeW kesÀ efveM®e³e kesÀ efue³es jLe
Deeefo ³eeveeW kesÀ THej SkeÀ-otmejs mes efYeVe mLeeefHele efkeÀ³es ngS OJepee Deeefo ef®eÚeW ceW veer®es DeLee&led GvekeÀer íe³ee
ceW JeÊe&ceeve pees (Fvêë) Ssée³³e& keÀjves Jeeuee mesvee keÀe F&Me Deewj (DemceekeÀced) nce ueesieeW keÀer (³eeë) pees
(F<eJeë) ´HHâPHVYHHQ4-HQ)YÌ'HHZM(leeë) Jes mesvee (nJes<eg) efpeveceW F&<³ee& mes Me$egDeeW keÀes yegueeJeW, Gve mebûeeceeW
ceW (pe³evleg) peerleW (DemceekeÀced) nceejs (Jeerjeë) Jeerj peve (GÊejs) efJepe³e kesÀ Heerís peerJeve³egkeÌle (YeJevleg) neW
(Demceeved) nce ueesieeW keÀer (G) meye peien ³eg×mece³e ceW (DeJele) j#ee keÀjes¤43¤
YeeJeeLe&ë-mesveepeve Deewj mesveeHeefle Deeefo keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeHeves DeHeves jLe Deeefo ceW efYeVe-efYeVe ef®eÚ
keÀes mLeeHeve keÀjW, efpememes ³en FmekeÀe jLe Deeefo nw, Ssmee meye peeveW Deewj pewmes Deée leLee JeerjeW keÀe DeefOekeÀ
efJeveeMe ve nes, Jewmee {bie keÀjW, keÌ³eeWekf eÀ HejmHej kesÀ Heje¬eÀce kesÀ #e³e nesves mes efveM®eue efJepe³e veneR neslee, ³en
peeveW¤43¤
Deceer<eeefcel³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤

DeNceer<ee HIH1¬HE´HäHIOHXHHV1<HHäYOHHULHQH1&HHHäYH+-HV1+HMVäHIQa
DeNefYe ÒesefnN efveo&iQ1OPHJ0HHVNHZ¢äMlY2HVYHH1HIFHHH1POHFHäPHHPHHYOHHFHG
'H1FHHUHHäFHGaHIH1¬HFHGa´H1HIOH1XHHV1<HH1YOHHUHIOHä ´HHIOHÉXHHV1<HHäYOHHUaLHÉQH1&Ha'HHäHIYHa'H1+-HV1a+HMHäa)1HIQ1a'H1HI<Ha´Ha)1HIQ1a
HIYHÍaR11Q1a1HTOP-HHIOHä1OHGÉPHJa0HHVNHZ¢{Ía'H1Y2HVYHäa'H1HIFHHHäÍaOHFHäPHHaPH1H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(Deceer<eeced) Hejes#eeCeeced (ef®eÊeced) mJeevleced (ÒeefleueesYe³evleer) Òel³e#es ceesn³evleer (ie=neCe)
(De²eefve) mesveeJe³eJeeved (DeHJes) ³eeHeJeeefle Me$egÒeeCeeved efnveefmle lelmecyeg×ew~ DeHeHetJee&Üelesë Dev³esY³eesçefHe ¢M³eles
#Deäe03.2.178% Fefle efkeÌJeHed DekeÀejueesHeMíevomeë (Heje) (Fefn) otjb ie®í (DeefYe) (Òe) (Fefn) DeefYeÒee³eb
oMe&³e (efveo&n) efvelejeb YemceerkegÀ© (Ëlmeg) Ëo³es<eg (MeeskewÀë) (DevOesve) DeeJejkesÀCe (Deefce$eeë) Me$eJeë (lecemee)
je$³evOekeÀejsCe (me®evleeced) meb³eg¡evleg¤44¤
DevJe³eë-QV 'H+-HV 0HWM-HHUMV MHSHHTk HHIHHV 'HFHHUHHE HIH¬HE ´HHIOHXHHV<HHYOHHU ³ee mJemesvs eeefmle lem³ee
De²eefve lJeb ie=neCe~ DeOecee&led Hejsenf mJemesveeceefYeÒesenf Me$etved efveo&n, ³ele Fcesçefce$ee Ëlmeg MeewkesÀjvOesve lecemee
men me®evleeb meb³egkeÌleeefmleÿvleg¤44¤
YeeJeeLe&ë-meYeeHel³eeefoefYe³e&LeeçefleÒeMebefmelee ËäHHJÆH PHHHV+HHH +HJHPHVYHH P-HHUNH¢HHH OH/HH kHUPHVYHH
HaHHH-HHI<HHHHIM&HÍHTkHHIPOHáVHJPOHHHPHVYHHH0HH-HHV-H0HVP/HH+HYHHUHHÍ
HeoeLe&ë-ns (DeHJes) 0HHJ'HH: NHV¢ ´HH&HH: NH¢HV RWM NH¢MYHVQHMHU MH&HHU HHIHHH -HHUM kHU (Deceer<eeced) Gve
mesveeDeeW kesÀ (ef®eÊeced) ef®eÊe keÀes (ÒeefleueesYe³evleer) Òel³e#e ceW uegYeeves Jeeueer pees DeHeveer mesvee nw, GmekesÀ (De²eefve)
De²eW keÀes let (ie=neCe) ûenCe keÀj DeOecce& mes (Hejsefn) otj nes, DeHeveer mesvee keÀes (DeefYe, Òesefn) DeHevee DeefYeÒee³e
efoKee Deewj Me$egDeeW keÀes (efveo&n) efvejvlej peuee, efpememes ³es (Deefce$eeë) Me$egpeve (Ëlmeg) DeHeves Ëo³eeW ceW
(MeeskewÀë) MeeskeÀeW mes (DevOesve) Dee®íeefole ngS (lecemee) jeef$e kesÀ DevOekeÀej kesÀ meeLe (me®evleeced) meb³egkeÌle
jnW¤44¤
YeeJeeLe&ë-meYeeHeefle Deeefo keÀes ³eesi³e nw efkeÀ pewmes DeefleÒeMebefmele Ëä-Hegä De² GHee²eefo³egkeÌle MetjJeerj
Heg©<eeW keÀer mesvee keÀes P-HHUNH¢HM NH¢M: -HZPHV 0HWM-HHUM HTkHH: NH¢HU <HHU PHVYHH P-HHUNH¢HM NH¢M: 'HHZM HISHPH kHUPHsvee ceW
'H-HHI<HHHHIM&HHUkHUMQ:*PHPHVYHHPHV0HHJ'HH:NH¢HV-H0HFH:P/HH+HYHNH¢M:
DeJeme=äsl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ F<egoxJelee~ Dee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
'H-HäPHÆH1+HMHä+HOH10HMä-HV1\HÑHäPHjHI0HOHVa
LHÏH1HIFHHH1YHG´H+Hä²HP-H1ceHFHHUHH1ENH¢ÃH1YHHVHTÏäHÍ
'H-HäPHÉÆVOH-HäÉPHÆHa+HMHäa+H1OH1a0HMä-HVa\HÑHäPHjHI0HOH1 )HIOH1 \HÑHäÉPHjHI0HOHVaLHÏäa'H1HIFHHHäYHGa´Ha HeNÐeNmJeN~ cee~
'H1FHHUHHäFHGaNH¢FHGaH1YHa*OHGaHI0H1H1Í
HeoeLe&ë-(DeJeme=äe) Òesejf lee (Heje) (Hele) ³eeefn (MejJ³es) 0HMVHJ \HH&HVHJ PHH2-HHU kHU OHOPHF\HJ¹HZ
(ye´ïemebefMeles) ye´ïeefYeM®elegJexoefJeefÓë ÒeMebefmeles efMe#e³ee mec³ekedÀ leer#Ceerke=Àles (ie®í) (Deefce$eeved) Me$etved (Òe)
(HeÐemJe) ÒeeHvegefn (cee) efve<esOes (Deceer<eeced) otjmLeeveeb efJejeseOf eveeced (keÀced) (®eve) keÀefáeoefHe (Gled) (efMe<eë)
GotOJe¥ efMeäb l³epesled¤45¤
DevJe³eë-ns MejJ³es ye´ïemebefMeles mesveeveerHHHIvO-HFH-HPHÆHPHOHHU+HMH+HOHHHIFHHHYHGLHÏOHVHHEQYHYHVHI-HSHHE
ÒeHeÐemJeeceer<eeb Me$etCeeb ceO³es keÀáeve ceese®q í<ees nvevesve efJevee keÀefáeoefHe cee l³epesë¤45¤
YeeJeeLe&ë-meYeeHel³eeefoefYeë ³eLee ³eg×efJeÐe³ee Heg©<eeë efMe#eCeer³eemle/HHHTkH0HH/HH-HHUM+HJHHHJ¹E
NHJ¢H JPOH/HH HTkHHVÉHI+H NHJ¢-H HIYOHa HV 0HH-HHV HJ¹V QOHHÍ PHJPOHR-HHI0HÆH0H 0HHËHOHV \HY2HYHV NH¢HMHLHQV
mLeeHeveer³eeë¤45¤
HeoeLe&ë-ns (MejJ³es) yeeCeefJeÐee ceW kegÀMeue (ye´ïemebefMeles) JesoJesÊee efJeÜeved mes ÒeMebmee Deewj efMe#ee Hee³es
QJ6PHVYHHHI2H+HHIOHNH¢HU kHUOHW (DeJeme=äe) ´HVM&HHNH¢HV ´HHâQJ) (Heje, Hele) otj pee (Deefce$eeved) Me$egDeeW keÀes
(ie®í) ´HHâQHV'HHZM*YHNH¢VFHHMYHVPHVHI-HSHHNH¢HV(Òe, HeÐemJe) ´HHâQHV(Deceer<eeced) Gve otj osMe ceW þnjs ngS
Me$egDeeW ceW mes ceejves kesÀ efJevee (keÀced, ®eve) efkeÀmeer keÀes (cee) (Geq®í<eë) cele íesæ[¤45¤
YeeJeeLe&ë-PH<HH+HHIOH'HHHIRNH¢HV HHHIQHV HINH¢SHZPHV HJ¹HI-H²HHPHV +HJHH: NH¢HV HI0HHHNH¢M:-HZPHV HTkHH: NH¢HV
<HHUHI0HHHNH¢M:aSHZPHV-HHUM+HJHHJ¹NH¢M:-HZPHVkHU<HHUNH¢MVaSHHVHJ¹FHW ceejs peeJeW, Gvemes Mes<e DeLee&led ye®es ngS
keÀelejeW keÀes efvejvlej keÀejeieej ceW mLeeHeve keÀjW¤45¤
Òeslee pe³elesl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ ³ees×e osJelee~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
´HVOHH1SHHäOHHYHMlÉ)YÌHVä-H1Í0HFH {HÏOHJa
*1ÝHH-HäÍPHYOHJ\HH1Q-HHVäÉYHH2HÉHHH/HHPHä/H
´Ha )1OH1a SHHäOHa YH1MlÍa )YÌäÍa -H1Ía 0HFH {a H1Ï1OHJÉ~ GNûeeë~ JeNë~ meNvlegÉa \HH1Q-HäÍa 'H1YHH12HÉ<³eeë~ ³eLeHäa
'HPHä/H
HeoeLe&ë-(Òe) (Fle) Me$etved ÒeeHvegle~ De$e Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë (pe³ele)
efJepe³eOJeced~ De$e Dev³es<eeceefHe ¢M³eles #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë (vejë) vee³ekeÀeë (Fvêë) Me$etCeeb oejef³elee
mesveeHeefleë (Jeë) ³eg<ceY³eced (Mece&) ie=nced (³e®íleg) ooeleg (Gûeeë) ¢{eë (Jeë) ³eg<ceekeÀced (mevleg) (yeenJeë)
Yegpeeë (DeveeOe=<³eeë) Me$egefYeOe&ef<e&legce³eesi³eeë (³eLee) (DemeLe) YeJele¤46¤
DevJe³eë-ns vejë! ³et³eb ³eLee Me$etefvele pe³ele, Fvêes Jeë Mece& Òe³e®íleg, Jees yeenJe Gûeeë mevleg~
DeveeOe=<³ee DemeLe leLee Òe³eleOJeced¤46¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHHXHHMÍaHV 0HHW&HHE HI-HSHVOHHMHV -HHUMHPPHJPOHHYHG PHVYHH+HHIOH2H YHH9HLHQ-HkHHIRHI<HÍPHOHOHE
melkegÀ³ee&led, mesveemLee peveeM®e ³eLee yeefueÿeë m³egmleLee J³eJenjs³egë¤46¤
HeoeLe&ë-ns (vejë) 'HYHVNH¢ ´HNH¢HM NHV¢ -H-HQHMH: NH¢HV ´HHâ NH¢MYHV -HHXHV FHYHJHHV OHJFH (³eLee) pewmes
Me$egpeveeW keÀes (Fle) ´HHâQHV'HHV*YQ: (pe³ele) peerlees leLee (Fvêë) Me$egDeeW keÀes efJeoerCe& keÀjves Jeeuee mesveeHeefle
(Jeë) legce ueesieeW kesÀ efue³es (Mecce&) Iej (Òe, ³e®íleg) osJes (Jeë) legcnejer (yeenJeë) Yegpee (Gûeeë) ¢æ{ (mevleg)
neW Deewj (DeveeOe=<³eeë) Me$egDeeW mes ve OecekeÀeves ³eesi³e (DemeLe) QHV'HHV-HZPHH´HHvNH¢MHV
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pees Me$egDeeW keÀes peerleves Jeeues Jeerj neW, GvekeÀe mesveeHeefle Oeve,
'H9HLHQ'HHZM-HkHHIRNH¢H: PHV HIYHMYOHMPHONH¢HMNH¢MV OH/HHPHVYHHP/HSHYHSHZPHV \HXHHU QH:-HZPHH-H-HQHM'H/HH OHG
-HHHHFH'HHZM0Hk-'HkH:NH¢HHXHHYHHmeerKeW¤46¤
Demeew ³esl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ ce©lees osJeleeë~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'H1PHHZHHPHVYHHäFHOH1Í+HMVäHHFH1<HZHIOHäYH1É'HHVSHäPHH1P+H¹ {FHHYHHa
OHHELHWäQOH1OHFH1PHH+Hä-HOHVYH1H/HH1FHHUÉ'H1YHHVÉ'H1YH9HSHH1YHYHG
'H1PHHZa HHa PHVYHHäa FH11OH1Ía +HMVäHHFHGa 'H1HI<Ha 'HHa 6HIOHäa YH1Ía 'HHVSHäPHHa P+H¹ {FHHYHHa OHHFHGa LHWÉQO1 H1a OHFHäPHHa
'H+Hä-HOHV1YHVOH+HäÉ-HOHVYHaH/HHäa'H1FHHUÉ)OH1FHHUa'H1YHÍa'H1YHFHGaYHaSHH1YHYHG
HeoeLe&ë-(Demeew) (³ee) (mesvee) (ce©leë) $eÝeqlJepees efJeÜebmeë (Hejs<eeced) Me$etCeeced (DeefYe) DeeefYecegK³es
(Dee) meJe&leë (Sefle) ÒeeHveeself e (veë) DemceekeÀced (Deespemee) yeuesve (mHe×&ceevee) F&<³e&vleer (leeced) (ietnle)
mebJe=Cegle (lecemee) 'HY2HNH¢HMV&H0HOH,YHLYHH²HJO/H2HWFHVYHFHV,H+H-H OHHNH¢HMV&HHkHHIR2HWFHVYH-HH(DeHeJe´lesve) Deefve³ecesve
He©<ekeÀce&Cee (³eLee) (Deceer) (Dev³eë) (Dev³eced) (ve) efve<esOes (peeveved)¤47¤
DevJe³eë-ns ce©leë! ³et³eb ³eemeew Hejs<eeb mHe×&ceevee mesveewpemee veesçmceeveY³ewefle, leeceHeJe´lesve lecemee
ietnle~ Deceer Me$egmesveemLee pevee ³eLee Dev³eesçv³eb ve peeveved leLee efJe¬eÀceOJeced¤47¤
YeeJeeLe&ë-³eoe ³eg×e³e Me$egmesveemHJ ´HHâHPHJ HJ¹FHHHMVOHGOHRHPH-H OHÍ0HkHk´HQHMHVO/H2HWFH2HWXHHHIRYHH
lee Dee®íeÐe ³eLewles HejmHejceefHe ve peeveer³egmleLee mesveeHel³eeefoefYeefJe&Oes³eced¤47¤
HeoeLe&ë-ns (ce©leë) $eÝleg-$eÝleg ceW ³e%e keÀjves Jeeues efJeÜevees! legce (³ee) pees (Demeew) Jen (Hejs<eeced)
Me$egDeeW keÀer (mHe×&ceevee) F&<³ee& keÀjleer ngF& (mesvee) mesvee (Deespemee) yeue mes (veë) nce ueesieeW keÀs (DeefYe, Dee,
Sefle) PHYFHJ.HPH\H'HHVMPHV´HHâQHVOHHUQZ(leeced) GmekeÀes (DeHeJe´lesve) ísoveªHe keÀþesj keÀcce& mes Deewj (lecemee)
OHHV+H'HHHIR0HkH:NHV¢*àVQJ62HWFH-HHFHV,H(³ee) +HQHÈ>NHV¢'HHNH¢HMSHHV'HkNH¢H2HWFHQHVOHHQZ*PHPHV (ietnle)
{ebHees (Deceer) ³es Me$egmesveemLe peve (³eLee) pewmes (Dev³eë, Dev³eced) HejmHej SkeÀ-otmejs keÀes (ve) ve (peeveved)
peeveW, Jewmee Heje¬eÀce keÀjes¤47¤
YeeJeeLe&ë-SH\HHJ¹NHV¢HIXHHV´HHâQJ) 0HHJ'HH:NH¢HUPHVYHH'HH:PHVHJ¹NH¢MVOH\HPH\H'HHVMPHV0Hk'HHZM
'HkH:NHV¢´HQHMPHV*àHU2HWFH-Oetueer Deeefo mes GmekeÀes {ebHekeÀj pewmes ³es Me$egpeve HejmHej DeHeves otmejs keÀes ve peeveW,
Jewmee {bie mesveeHeefle Deeefo keÀes keÀjvee ®eeefn³es¤47¤
³e$e yeeCee Fl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêye=nmHel³eeo³ees osJeleeë~ He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
HHä\HH1&HHÍPH1F+HOHäHIYOHNHJ¢FHH1MHHI-HäHI0H1.HHÉ)ä-Ha
OH9H1É)YÌHV1\HQ1P+HHIOH1MHIRäHIOH1Í0HFH {HÏOHJHI-H1ËHHQH10HFH {HÏOHJ
HHäa \HH1&HHÍa PH1E+HOH1YOHHUHIOHä PH1FHGÉ+HOHäHIYOHa NHJ¢ÉFHH1MHÍa HI-H1HI0H1.HHÉ)1-HVHIOHä HI-HHI0H1.HHÍÉ)ä-Ha OHOHGa YH1Ía )YÌäÍa
\HQ1P+HHIOHäÍa'HHIRäHIOHÍa0HFFH {aH1Ï1OHJÉaHI-H1ËHHQHäa0HFFH {aH1Ï1OHJÉ¤48¤
HeoeLe&ë-(³e$e) ³eeqmceved mebûeeces (yeeCeeë) HV \H&HHIYOH 0H\RHHYOHV OHV 0HkHkPHFHWQHÍ (mebHeleefvle)
(kegÀceejeë) Deefle®eHeuee JesieJevlees yeeuekeÀeë (efJeefMeKee FJe) ³eLee efJeieleefMeKee efJeefJeOeefMeKee Jee (leled) le$e
(veë) DemceY³eced (Fvêë) mesveeHeefleë (ye=nmHeefleë) ye=nl³eeë meYee³eeë mesvee³ee Jee HeeuekeÀë (Deefoefleë)
DeKeefC[lee meYeemeoue*dke=Àlee meYee (Mece&) MejCeb megKeced (³e®íleg) (efJeMJeene) meJee&C³eneefve efoveeefve (Mece&)
megKemeeOekebÀ ie=nced (³e®íleg) ooeleg¤48¤
DevJe³eë-³e$e mebûeeces efJeefMeKee kegÀceeje FJe yeeCeeë mebHeleefvle, leod ye=nmHeefleefjvêë Mece&
³e®ílJeefoefleM®e efJeéeene veë Mece& ³e®íleg¤48¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee yeeuekeÀe Flemlelees OeeJeefvle, leLee ³eg×mece³es ³ees×ejesçefHe ®esävleeced~
³es ³eg×s #eleeë #eerCeeë Þeevleeë keÌueevleeeqMíVeefYeVee²e cetefí&leeM®e YeJes³egmleeved ³eg×Yetcesë meÐe GlLeeH³e megKeeue³eb
veerlJeew<eOeeoerevf e ke=ÀlJee mJemLeeved kegÀ³e&gë~ ³es ®e efce´³esjBmleeved efJeefOeJeod ons³egë~ jepepeveemles<eeb
FHHOHHI+HOHkHU\HHXHNH¢HRHUYHHEPHRHMHHENHJ¢H JÍ
HeoeLe&ë-(³e$e) efpeme mebûeece ceW (efJeefMeKee FJe) efJevee ®eesìer kesÀ Jee yengle ®eeseìf ³eeW Jeeues (kegÀceejeë)
yeeuekeÀeW kesÀ meceeve (yeeCeeë) \HH&H'HHHIR0Hk'HkH:NHV¢PHFHWQ(mebHeleefvle) De®ís ÒekeÀej efiejles nQ, (leled) Jeneb
(ye=nmHeefleë) yeæ[er meYee kee mesvee keÀe Heeueves Jeeuee (Fvêë) mesveeHeefle (Mece&) DeeÞe³e Jee megKe kesÀ (³e®íleg) osJes
Deewj (Deefoefleë) efvel³e meYeemeoeW mes MeesYee³eceeve meYee (efJeéeene) meye efove (veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (Mece&)
megKe efme× keÀjves Jeeues Iej keÀes (³e®íleg) osJes¤48¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes yeeuekeÀ FOej-GOej oew[ æ les nQ, Jewmes ³eg× kesÀ mece³e ceW
³ees×e ueesie Yeer ®esäe keÀjW~ pees ³eg× ceW Iee³eue, #eerCe, LekesÀ, Hemeerpes, efíos, efYeos, keÀìs, HeÀìs De² Jeeues cete fí&le
neW, GvekeÀes ³eg×Yetefce mes MeerIe´ Gþe megKeeue³e (MeHeÀeKeeves) ceW HengB®ee Deew<eOe HeÆer keÀj mJemLe keÀjW Deewj pees
cej peeJeW, GvekeÀes efJeefOe mes oen oW, jepepeve GvekesÀ ceelee-HI+HOHHkHU'HHZM\HHXHNH¢H:NH¢HUPHRHMHHNH¢M:
cecee&Ceerl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ meesceJe©CeosJee osJeleeë~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
cecee&{HI&HOHV1-HFH {&HHÏHRHHHIFH1PHHVFHäPO-HH1MHSHH1FHOHV1YHHYHJä-HPOHHFHGa
*1MHV-H MHU{HHV1-Hä&HPOHVNH¢&HHVOHJÉ SHHäYOHE1O-HHYHJäRV1-HHFHäRYOHJ¤49¤
FHFHH {HI&HaOHV1a-HFH {&HHaÏH1R1HH1HIFH1aPHHVFHäÍaO-HH1aMHSHHäa'H1FHOHVäYHa'HYHJäa-H1POHH1FHGa*1MHVÍa-HMHU{HÍa-Hä&HÍaOHV1a
ke=ÀÉCeesNlegÉaSHHäYOHFHGaO-HH1a'HYHJäaRV1-HHÍaFH1R1YOHJÉ¤49¤
HeoeLe&ë-(cecee&efCe) ³eeefve leeef[leeefve meefvle meÐees cejCepevekeÀev³e²eefve (les) leJe (Jece&Cee) osnj#ekesÀve
(íeo³eeefce) DeHeJe=Ceesecf e (meesceë) meesc³eiegCewée³e&mecHeVeë (lJee) lJeeced (jepee) efJeÐeev³ee³eefJeve³eeefoefYeë
ÒekeÀeMeceeveë (Dece=lesve) meJe&jesieefveJeejkesÀCeece=leelcekesÀveew<eOesve (Deveg) HeM®eeled (Jemleeced) Dee®íeo³eleeced (Gjesë)
yengiegCewée³ee&led (Jejer³eë) DeefleMeef³eleb ye»wée³e&ced (Je©Ceë) meJe&le Glke=Àäë (les) legY³eced (ke=ÀCeesleg) (pe³evleced)
ogäeved Hejepe³evleced (lJee) lJeeced (Deveg) (osJeeë) efJeÜebmeë (ceovleg) Glmeen³evleg¤49¤
DevJe³eë-ns ³ees×ë MetjJeerj! Denb les cecee&efCe Jece&Cee íeo³eeefce~ De³eb meescees jepeeçce=lesve lJeevegJemleeced~
Je©Cemle GjesJe&jer³eë ke=ÀCeesleg, pe³evleb lJee osJee Deveg ceovleg¤49¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHel³eeefoefYeë meJex<eeb ³ees×+Ceeb Mejerjeefoj#eCeb meJe&leë ke=ÀlJewles meleleb Òeeslmeenveer³ee
Devegceesoveer³eeM®e, ³elees efJeéelees efJepe³eb ueYesjved¤49¤
HeoeLe&ë-ns ³eg× keÀjeves Jeeues MetjJeerj! ceQ (les) lesjs (cecee&efCe) cece&mLeueeW DeLee&led pees leeæ[vee efkeÀ³es ngS
MeerIe´ cejCe GlHeVe keÀjvesJeeues Mejerj kesÀ De² nQ, GvekeÀes (Jece&Cee) osn keÀer j#ee keÀjvesnejs keÀJe®e mes
(íeo³eeefce) {beHelee ntb~ ³en (meesceë) Meeefvle Deeefo iegCeeW mes ³egkeÌle Deewj (jepee) efJeÐee, v³ee³e leLee efJeve³e
Deeefo iegCeeW mes ÒekeÀeMeceeve jepee (Dece=lesve) mecemle jesieeW kesÀ otj keÀjves Jeeueer Dece=leªHe Dees<eefOe mes (lJee) legPe
keÀes (Deveg, Jemleeced) Heerís {ebHes (Je©Ceë) meyemes GÊece iegCeeW Jeeuee jepee (les) lesjs (Gjesë) yengle iegCe Deewj
Ssée³e& mes Yeer (Jejer³eë) Del³evle Ssée³e& keÀes (ke=ÀCeesleg) keÀjs leLee (pe³evleced) ogäeW keÀes Hejeefpele keÀjles ngS (lJee)
legPes (osJeeë) efJeÜeved ueesie (Deveg, ceovleg) Devegceeseof le keÀjW DeLee&led Glmeen osJeW¤49¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHeefle Deeefo keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye ³eg×keÀÊee&DeeW kesÀ Mejerj Deeefo keÀer j#ee meye Deesj mes
keÀjkesÀ Fve keÀes efvejvlej Glmeeefnle Deewj Devegceeseof le keÀjW, efpememes efveM®e³e keÀjkesÀ meye mes efJepe³e keÀes HeeJeW¤49¤
Gosveefcel³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
*RVäYHFHJ¬H1MHEYH1HHLYHVä,HOHVYHHQJOHa
MH1HP+HHVHVä&H1PHjPHäSH´H1SHHHäH\H1QJENHä¢HI2H¤
*OHGa 61YH1FHGa *1¬H1MHHIFHOHJäOHGÉOH1MHFHGa YH1H1a 'HLYHVäa ,HÉlesNveN~ DeeNngÉOHVOHHäÉQJOHa MH1HÍa +HHVHVä&Ha PHFHGa PHÉSH1a ´H1SHHVHIOHä
´H1ÉSHHHäaH1a\H1QJFHGaNH¢ÉefOeN¤50¤
HeoeLe&ë-(Gled) (Sveced) efJepesleejced (GÊejeced) Glke=Àäle³ee OHMHIYOHHHHPHVYHHHOHHE´HHHIâHI-HSHHHFHG(ve³e)
(Deives) ÒekeÀeMece³e (Ie=lesve) Deep³esve (Deengle) OHHIâE´HHâ(je³eë) jep³eefÞe³eë (Hees<esCe) Hees<esCesve (meced) mec³ekedÀ
(me=pe) ³eespe³e (Òepe³ee) yengmevleevewë (®e) (yengced) DeefOekebÀ keÀce& (ke=ÀefOe) kegÀ©¤50¤
DevJe³eë-ns Ie=lesveengleeives mesveeHeles! lJecesvecegÊejecegVe³e je³emHees<esCe mebme=pe Òepe³ee ®e yengb ke=ÀefOe¤50¤
YeeJeeLe&ë-³eë mesveeefOekeÀejer Ye=l³ees Jee Oec³exCe ³eg×sve ogäeved efJepe³esle, leb meYeemesveeHele³ees Oeveeefovee
yengOee melkegÀ³e&gë¤50¤
HeoeLe&ë-ns (Ie=lesve) Ie=le mes (Deengle) OHHIâNH¢HV´HHâQJ6(Deives) ÒekeÀeMe³egkeÌle mesveeHeefle let (Sveced) Fme
peerleves Jeeues Jeerj keÀes (GÊejeced) HISHPHPHV*¬HFHOHHPHVPHEÝHHFHNH¢HVOHM:HI-HSHHNH¢HV´HHâQJ) *PHPHVYHHNH¢HV (Gled,
ve³e) GÊece DeefOekeÀej ceW Hengb®ee (je³eë, Hees<esCe) jepeue#ceer keÀer Hegefä mes (meced, me=pe) De®ís ÒekeÀej ³egkeÌle keÀj
(®e) Deewj (Òepe³ee) yengle mevleeveeW mes (yengced) 'HHI2HNH¢OHHNH¢HV´HHâ(ke=ÀefOe) keÀj¤50¤
YeeJeeLe&ë-pees mesvee keÀe DeefOekeÀejer Jee Ye=l³e Oece&³egkeÌle ³eg× mes ogäeW keÀes peerles, GmekeÀe meYee, mesvee kesÀ
Heefle OeveeefokeÀeW mes yengle ÒekeÀej melkeÀej keÀjW¤50¤
Fvêsceefcel³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ Dee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
)YÌV1FHE´HäOH1MHEYHäHPHSHH1OHHYHHäFHPH¾10HHUa
PHFHVäYHE1-HH&PHHPHSHRV1-HHYHH<HHLH1RHÉ'HäPHOHG
)YÌäÍa)1FHFHGa´H1OH1MHHIFHHIOHä ´HÉOH1MHFHGaYH1H1aPH1SHH1OHHYHH1HIFHHIOHä PHÉSHH1OHHYHHäFHGa'H1PH1OHGa-H10HHUaPHFHGa61YH1FHGa-HH {PHHa
me=ÉSH1aRV1-HHYHHäFHGa<HH1LH1RH)HIOHä<HHLH1ÉRHÍa'H1PH1OHG
HeoeLe&ë-(Fvê) megKeeveeb OeejkeÀ (Fceced) efJepe³eceeveced (Òelejeced) Òelejvl³eguue*dIe³eefvle Me$egyeueeefve
³e³ee veerl³ee leeced (ve³e) ÒeeHe³e (mepeeleeveeced) meceevepevceveeced (Demeled) YeJesled (JeMeer) efpelesevq ê³eë (meced)
mec³ekedÀ (Sveced) (Je®e&mee) efJeÐeeÒekeÀeMesve (me=pe) ³eg*deqiOe (osJeeveeced) efJeog<eeb ³ees×+Ceeb ceO³es (Yeeieoeë)
DebMeÒeoë (Demeled)¤51¤
DevJe³eë-ns Fvêë! lJeb mepeeleeveeb osJeeveeefceceb Òelejeb ve³e ³eleesç³eb JeM³emeled~ Sveb Je®e&mee mebme=pe
³eleesç³eb Yeeieoe Demeled¤51¤
YeeJeeLe&ë-³eg×s Ye=l³eeë Me$etCeeb ³eeved HeoeLee&ved ÒeeHveg³egë, leeved meJee&ved meYeeHeleer jepee ve mJeerkegÀ³ee&led~
efkeÀvleg les<eeb ceO³eeod ³eLee³eesi³eb melkeÀeje³e ³ees×=Y³ees <ees[MeebMeb ÒeoÐeeod, ³eeJeleë HeoeLee&ved Ye=l³eeë ÒeeHveg³egmleeJeleeb
<ees[MeebMeb je%es ÒeoÐegë~ ³eefo meJex meYesMeeo³ees efpelesevq ê³eeë m³egmle¿exles<eeb keÀoeefHe Hejepe³ees ve m³eeled, ³eefo meYesMeë
mJeefnleb ef®ekeÀer<exled leefn& ³ees×+CeecebMeb mJe³eb ve mJeerkegÀ³ee&led¤51¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) megKeeW kesÀ OeejCe keÀjvesnejs mesveeHeefle! let (mepeeleeveeced) meceeve DeJemLee Jeeues
(osJeeveeced) efJeÜeved ³ees×eDeeW kesÀ yeer®e (Fceced) HI-HSHHNH¢HV ´HHâQHVOHV QJ6)PH-HHUMSHYHNH¢HV (Òelejeced) efpememes
Me$egDeeW keÀs yeueeW keÀes nìeJeW Gme veerelf e keÀes (ve³e) ´HHâNH¢MHISHPHPHV HQ (JeMeer) Feqvê³eeW keÀes peerleves Jeeuee
(Demeled) nes Deewj (Sveced) FmekeÀes (Je®e&mee) efJeÐee kesÀ ÒekeÀeMe mes (meced, me=pe) mebmeie& keÀje, efpememes ³en
(Yeeieoeë) Deueie-Deueie ³eLee³eesi³e YeeieeW keÀe osves Jeeuee (Demeled) nes¤51¤
YeeJeeLe&ë-³eg× ceW Ye=l³epeve Me$egDeeW kesÀ efpeve HeoeLeeX keÀes HeeJeW, Gve meyeeW keÀes meYeeHeefle jepee mJeerkeÀej
ve keÀjs, efkeÀvleg GveceW mes ³eLee³eesi³e melkeÀej kesÀ efue³es ³ees×eDeeW keÀes meesuenJeeb Yeeie osJes~ Jes Ye=l³epeve ef pelevee
kegÀí Yeeie HeeJeW, Gme keÀe meesuenJeeb Yeeie jepee kesÀ efue³es osJeW~ pees meye meYeeHeefle Deeefo efpeles eqvê³e neW lees GvekeÀe
keÀYeer Hejepe³e ve ness, pees meYeeHeefle DeHeves efnle keÀes efkeÀ³ee ®eens lees ueæ[vesnejs Ye=l³eeW keÀe Yeeie DeeHe ve
uesJs es¤51¤
³em³e kegÀce& Fl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe Hegjesefnlee|lJei³epeceeveke=Àl³eceen¤
Deye Hegjesefnle $eÝeqlJeped Deewj ³epeceeve kesÀ ke=Àl³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HPHäNHJ¢Éceex ie=ÉQVQ1HI-HPOHFHäLYHV-H¹ HH1O-HFHGa
OHPFHZ{RV1-HHÉ'HHI2Hä\HJ-H9H1HEH1\HÑHä&H1P+HHIOHäÍ
HPHäa NHJÉÀce&ë~ ie=ÉQVa Q1HI-HÍa OHFHGa 'H1LYHV1a -H1¹ 1H1a O-HFHGa OHPFHZ{a RV1-HHÍa 'HHI2Häa \HJÉ-H1YHGa 'H1HFHGa H1a \HÑHä&HÍ~
+HHIOHäÍ
HeoeLe&ë-(³em³e) je%eë (kegÀce&ë) mecHeeo³eeceë (ie=ns) (nefJeë) nesceced (leced) (Deives) efJeÜved Hegjesenf le
(Je×&³e) De$e Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë (lJeced) (lemcew) leb ³epeceeveced~ De$e J³el³e³esve
®elegLeea (osJeeë) efoJ³eiegCee $eÝeqlJepeë (DeefOe) (ye´gJeved) DeefOekebÀ ye´gJevleg~ uesìdÒe³eesieesç³eced~ (De³eced) (®e)
(ye´ïeCeë) Jesom³e (Heefleë) HeeuekeÀes ³epeceeveë¤52¤
DevJe³eë-ns Deives! Je³eb ³em³e ie=ns nefJe<kegÀce&mleb lJeb JeOe&³e, osJeemlemcee DeefOe ye´gJeved~ De³eb
ye´ïeCemHeefleM®e leeveefOeye´Jeerleg¤52¤
YeeJeeLe&ë-Hegjesefnlem³e leled keÀcee&efmle ³elees ³epeceevem³eesVeeflemm³eeod, ³ees ³em³e ³ee¢Meb ³eeJe®®e keÀce&
kegÀ³ee&led, lemcew lee¢Meb leeJeosJe ceeefmekebÀ Jesleveb os³eced~ meJe&s efJeÜebmeë meJee&ved Òeefle mel³egceHeefoMes³et jepee ®e¤52¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜeved Hegjesefnle! nce ueesie (³em³e) efpeme jepee kesÀ (ie=ns) Iej ceW (nefJeë) nesce
(kegÀce&ë) keÀjW, (leced) GmekeÀes (lJeced) let (Je×&³e) yeæ{e DeLee&led Glmeen os leLee (osJeeë) efoJ³e iegCe Jeeues
$eÝeqlJeped ueesie (lemcew) GmekeÀes (DeefOe, ye´gJeved) DeefOekeÀ GHeosMe keÀjW (®e) Deewj (De³eced) ³en (ye´ïeCeë) JesoeW
keÀe (Heefleë) Heeueve keÀjvesneje ³epeceeve Yeer Gve keÀes efMe#ee osJes¤52¤
YeeJeeLe&ë-Hegjesefnle keÀe Jen keÀece nw efkeÀ efpememes ³epeceeve keÀer GVeefle nes Deewj pees, efpemekeÀe, efpelevee,
pewmee keÀece keÀjs, GmekeÀes Gmeer {bie Glevee ner efve³ece efkeÀ³ee ngDee ceeefmekeÀ Oeve osvee ®eeefn³es~ meye efJeÜeved peve
meye kesÀ Òeefle mel³e keÀe GHeosMe keÀjW Deewj jepee Yeer mel³eesHeosMe keÀjs¤52¤
Gog lJesl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe meYeeHeefleefJe<e³eceen¤
Deye meYeeHeefle kesÀ efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*RJäO-HH1HI-HËHVäRV1-HHÉ'HLYHV1<HMäYOHJÉ ef®eefÊeäHI<HÍa
PHYHHVä<H-HHI0H1-HPO-HjPHJÉ´HOHHU{NH¢HVHI-H1<HH-HäPHJÍ
*OHGa7%1É)O%HWäaO-HH1aHI-HËHVäaRV1-HHÍa'HLYHVäa<HMäYOHJÉaHIHHI¬HäHI<HHI1MHIOH1 HIHHI¬HäÉHI<HÍaPHÍaYH1Ía<H1-H1aHI0H1-eë~ lJeced~
megÉ´HOHHU{NH¢1)HIOHäPHJÉÉ´HOHHU{NH¢ÍaHI-H1<HH-HäPHJÉHIMHIOHäHI-H1<HHÉ-HäPHJÍ
HeoeLe&ë-(Gled) (G) (lJee) lJeeced (efJeées) meJex (osJeeë) efJeÜebmeë (Deives) efJeÜved (Yejvleg) Oejvleg
(ef®eefÊeefYeë) meb%eevewë (meë) (veë) DemceY³eced (YeJe) (efMeJeë) ce²uekeÀejer (lJeced) (megÒeleerkeÀë) megÿg ÒeleerkebÀ
ÒeleereflekeÀjb %eeveb ³em³e meë (efJeYeeJemegë) ³ees efJeefJeOeemeg Yeemeg efJeÐeeÒekeÀeMes<eg Jemegë Jemeefle meë¤53¤
DevJe³eë-ns Deives! meYesMe ³eb lJee efJeées osJeeefM®eefÊeefYe©Ójvleg, me G lJeb veë efMeJeë megÒeleerkeÀes
efJeYeeJemegYe&Je¤53¤
YeeJeeLe&ë-³es ³esY³ees efJeÐeeb oÐegmles les<eeb mesJekeÀeë m³egë¤53¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜeved meYeeHeefle! efpeme (lJee) legPes (efJeées) meye (osJeeë) efJeÜeved peve
(ef®eefÊeefYeë) De®ís-De®ís %eeveeW mes (GÓjvleg) Glke=ÀäleeHetJe&keÀ OeejCe Deewj G×ej keÀjW DeLee&led DeHeveer efMe#ee mes
lesjs De%eeve keÀes otj keÀjW (meë, G) meesF& (lJeced) let (veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (efMeJeë) cebieue keÀjvesneje
(megÒeleerkeÀë) De®íer Òeleerefle keÀjves Jeeues %eeve mes ³egkeÌle leLee (efJeYeeJemegë) efJeefJeOe ÒekeÀej kesÀ efJeÐeeefme×evleeW ceW
efmLej (YeJe) nes¤53¤
YeeJeeLe&ë-pees efpevekeÀes efJeÐee osJeW, Jes efJeÐee uesves Jeeues Gve kesÀ mesJekeÀ neW¤53¤
Heáe efoMe Fl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ efoied osJelee~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'H/HkHU+HJHNH¢OHFHHQ
'H\HkHU-Heg©<e kesÀ ke=Àl³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+HÃH1HIR0HHV1RZ-HHU{H NHFHä-HYOHJRV1-HHUM+HHFHäHIOHb ogce&Nefleb \HH2HäFHHYHHÍa
jeN³emHeHVäHVH1H+HäHIOHFHH1<HSHäYOHHUMH1HP+HHVHV1É'HHI2HäH1HHVÉ'HäP/HHOHG
+HÃHäaHIR0HäÍaRZ-HHU{ÍaH1HFHGa'H1-H1YOHJÉaRV1-HHUÍa'H+Häa'HFHäHIOHFHGaRJÉFH 1HIOHHIFHHIOHäRJÍÉFH1HIOHFHGa\HH2HäFHHYHHÍaMH1HÍa+HHVHVäa
H1H+HäHIOH1HIFHHIOHäH1HÉ+HäHIOHFHGa'HH1<HSHäYOHHU1HIMOHH1É<HSHäYOHHUÍaMH1HÍa+HHVHVäa'HHI2HäaH1HÍa'H1P/HH1OHG
HeoeLe&ë-(Heáe) HetJee&efo®eleñees ceO³emLee ®ewkeÀe (efoMeë) DeeMeeë (owJeerë) osJeeveeefceceeë (³e%eced)
me²vleJ³eb melkeÀÊe&J³eb Jee ie=neÞececed (DeJevleg) keÀece³evleeced (osJeerë) HIR-HH HI-HRJHHV \HÑHHHHIM&HÍ HTkHÍ
(DeHe) (Deceefleced) De%eeveced (ogce&efleced) ogäeb Òe%eeced (yeeOeceeveeë) efvemmeej³evl³eë (je³eë) Oevem³e (Hees<es)
Hees<eCes (³e%eHeefleced) jep³eHeeuekeÀced (DeeYepevleerë) mecevleeled mesJeceeveeë (je³eë) efÞe³eë (Hees<es) Hegäew (DeefOe)
(³e%eë) ie=neÞeceë (DemLeeled) efleÿsled¤54¤
DevJe³eë-DeHeeceeEle ogce&eEle yeeOeceevee owJeeroJx eerë Heáe efoMe FJe efJemle=lee je³emHees<es ³e%eHeeEle
mJeeefceveeceeYepevleer- ³e&%eceJevleg ³eleesç³eb ³e%ees je³emHees<esçO³emLeeoefOeefleÿsled¤54¤
YeeJeeLe&ë-'HHXHJâHV+HFHHXHHMÍaHHLHQHÀHFHV 2HHHIFH NH¢HHI-H¾HEPHÍ´H0HEHIPHOHHHI-HRJHHTkH0HPHHIYOH
le$e ogJ³e&meveeefve ve pee³evles~ ³eefo meJee&meg efo#eg ÒeMebefmeleeë Òepee YeJes³egmleefn& je%eë meceerHesçv³esY³eesçefOekewÀée³³e¥
m³eeled¤54¤
HeoeLe&ë-(DeHe, Deceefleced) Del³evle De%eeve Deewj (ogce&efleced) ogä yegef× keÀes (yeeOeceeveeë) Deueie keÀjleer
ngF¥ (owJeerë) efJeÜeveeW keÀer ³es (osJeerë) efoJ³e iegCe Jeeueer HeefC[leH\HÑHHHHIM&HHU kHU (Heáe, efoMeë) HetJe& Deeefo
®eej Deewj SkeÀ ceO³emLe Heeb®e efoMeeDeeW kesÀ legu³e Deueie-Deueie keÀeceeW ceW yeæ{er ngF& (je³eë, Hees<es) Oeve keÀer Hegefä
keÀjves kesÀ efveefceÊe (³e%eHeefleced) ie=nke=Àl³e Jee jep³eHeeueve keÀjves Jeeues DeHeves mJeeceer keÀes (DeeYepevleerë) meye
ÒekeÀej mesJeve keÀjleer ngF& (³e%eced) mebieefle keÀjves ³eesi³e ie=neÞece keÀes (DeJevleg) ®eenW~ efpememes ³en (³e%eë)
ie=neÞeceë (je³eë, Hees<es) Oeve keÀer HegäeF& ceW (DeefOe, DemLeeled) DeefOekeÀlee mes efmLej nes¤54¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW XHJâHV+HFHHXHHM QZa HISHPH LHQHÀHFH FH: 2HHHIFH NH¢ HI-H¾HYHG 'HHZM ´H0HEPHHHJNH®OH
+HHI&>OHHkHUQHVOHHUQ4-HQHE RJÆNH¢HFHYHQH5 QHVOHVaSHHV PH\HHIR0HH'HH:FH:´H0HEHIPHOH´HSHHQHV-H: OHHVMHSHHNHV¢PHceerHe
DeewjeW mes DeefOekeÀ Ssée³³e& nesJes¤54¤
meefce× Fl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
³e%eë keÀLeb keÀÊe&J³e Fl³egHeefoM³eles¤
³e%e kewÀmes keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
meefceä×sçDeNiveeJeef2HäFHHFHQH1YHÉ*1NH®/H+HäH1É) >ÐHHVäLH<HHU1OHÍa
OH1âEIeNcce¥ +HäHIMlLH¡HHäHSHYOHHV1SHH H²H1HFHHäSHYOHRV1-HHÍ
PHHIFHä¹1 )HIOH1 PHFHGÉ)ä¹Va'H1LYHHZa'HHI2HäaFHH1FH1QH1YHÍaFH1FH11QH1YH)HIOHä FHFHQH1YHÍa*1NH®/H+HäH1 )OHJÉNH®/HÉ+HäHÍa) >ÐHäÍa
ie=É<HHU1OHÍaOH1âFHGa,H1FFH FHGa+H1HIMlLH¡HVHIOHä+HHIMlÉLH¡Häa'H1H1SH1YOH1a71SHH aHOHGaH1HFHGa'HHäSHYOHaRV1-HHÍ55¤
HeoeLe&ë-(meefce×s) PHFHNHG¢´HRHUâV (Deiveew) HeeJekesÀ (DeefOe) (ceeceneveë) DeefleMe³esve ceneved Hetpeveer³eë
(GkeÌLeHe$eë) GkeÌLeeefve JekeÌlegb ³eesi³eeefve Jesomlees$eeefCe He$eeefCe efJeÐeeiecekeÀeefve ³em³e meë (F&[îeë) F&ef[legb
mleeslegceO³esef<elegb ³eesi³eë (ie=Yeerleë) ie=nerleë OHâFHG leeHeeeqvJeleced (Iece&ced) Deeqivenes$eeefokebÀ ³e%eced~ Iece& Fefle
³e%eveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.17) (Heefjie=¿e) meJe&lees ie=nerlJee (De³epevle) ³epevleg (Tpee&) yeuesve (³eled)
³eced (³e%eced) Deeqivenes$eeefokeÀced (De³epevle) ³epevles (osJeeë) efJeÜebmeë¤55¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³eLee osJee meefce×sçiveew ³eÐeb ³e%ece³epevle, leLee ³eesçefOe ceeceneve GkeÌLeHe$e
F&[îees ie=Yeerleesçefmle, OHEOHâE,HFH FHWSHH +HHIMLH¡HHHSHYOH
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa FHYHJHZSH LHRJ+HNH¢HMHH H/HH HI-H¾HEPHHVÉHTLYHQHVHHHIRNHE¢
³e%ecevegefleÿefvle, leLeeç³ecevegÿeleJ³eë¤55¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie pewmes (osJeeë) efJeÜeved peve (meefce×s) De®ís peueles ngS (Deiveew) Deeqive
ceW (³eled) efpeme (³e%eced) Deeqivenes$e Deeefo ³e%e keÀes (De³epevle) keÀjles nQ, Jewmes pees (DeefOe, ceeceneveë) DeefOekeÀ
Deewj Del³evle melkeÀej keÀjves ³eesi³e (GkeÌLeHe$eë) efpemekesÀ keÀnves ³eesi³e efJeÐee³egkeÌle Jeso kesÀ mlees$e nQ, (F&[îeë) pees
mlegefle keÀjves leLee ®eenves ³eesi³e Jee (ie=Yeerleë) efpemekeÀes meppeveeW ves ûenCe efkeÀ³ee nw, Gme (OHâFHG leeHe³egkeÌle
(Iece&ced) Deeqivenes$e Deeefo ³e%e keÀes (Tpee&) yeue mes (Heefjie=¿e) ûenCe keÀjkesÀ (De³epevle) efkeÀ³ee keÀjes¤55¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaFHYHJHH:NH¢HVHHHIQHVHINH¢PHEPHHMNHV¢*+HNH¢HMNHV¢Hfue³es
pewmes efJeÜeved ueesie Deeqivenes$e ³e%e keÀe Dee®ejCe keÀjles nQ, Jewmes Devegÿeve efkeÀ³ee keÀjW¤55¤
owJ³ee³esl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[e<eea He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe ³e%eë keÀLeb keÀÊe&J³e Fl³een¤
Deye ³e%e kewÀmes keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RZ-HHäH2H1H[SHHVÆAVä RV-H1ÀHHUÍÀHHUFHäYHHÍ0H1OH+HäHHÍa
HeNefMlLH¡HäRV1-HHH1HFHHäHYHGRV1-HHRV1-HV<HHVäÉ'H2-H1H YOHHVäÉ'HP/HJÍ
RZ-HHäHa 2H1H[a SHHVÆAVäa RV1-H1ÀHHUHIMHIOHä RV-H1ÉÀHHUÍa ÀHHUFHäYHH1 )HIOH1 ÀHHUÉFHäYHHÍa 0H1OH+HäHH1 )HIOHä 0H1OHÉ+HäHHÍa +H1HIMlLH¡HVHIOHä
+HHIMlÉLH¡HäaRV1-HHÍaH1HFHGa'HH1H1YHGaRV1-HHÍaRV1-HV<HäÍa'H12-H1H YOHäÍa'H1P/HJÉë¤56¤
HeoeLe&ë-(owJ³ee³e) efoJ³es<eg iegCes<eg YeJee³e (Oe$ex) OeejCeMeeruee³e (peesä^s) peg<eceeCee³e (osJeÞeerë) Þeer³eles
³ee mee ÞeeroJx es<eg efJeÐeles ³em³e meë (Þeerceveeë) efÞeef³e cevees ³em³e meë (MeleHe³eeë) Meleeefve He³eebefme ogiOeeoerevf e
Jemletefve ³em³e meë (Heefjie=¿e) (osJeeë) keÀece³eceeveeë (³e%eced) mebievleJ³eb ie=neÞececeeqivenes$eeefokebÀ Jee (Dee³eved)
ÒeeHvegJevleg (osJeeë) efJeÐeeoeleejë (osJesY³eë) efJeÜÓîeë (DeOJe³e&vleë) DeelceveesçOJejefce®ívleë (DemLegë)
efleÿs³egë¤56¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçOJe³e&vlees osJee efJeÜebmees osJesY³ees ³e%esçmLegë, ³eLee owJ³ee³e Oe$ex peesä^s nes$es
osJeÞeerë Þeerceveeë MeleHe³ee ³epeceevees JeÊe&les, leLee osJee ³et³eb efJeÐeeë Heefjie=¿e ³epecee³eved¤56¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHZÍ ÀHHU´HHâH *²HHVLHÍ PHRZ-H NH¢¬H -HHV H/HH HI-H¾HEPHHV 2HYHXH\2HHV ´HHOHVMEPOH¾RYHJ -
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (DeOJe³³e&vleë) DeHeves keÀes ³e%e keÀer F®íe keÀjves Jeeues (osJeeë) efJeÐee kesÀ
oelee efJeÜeved ueesie (osJesY³eë) efJeÜeveeW keÀer ÒemeVelee kesÀ efue³es ie=neÞece Jee Deeqivenes$eeefo ³e%e ceW (DemLegë) efmLej
neW Jee pewmes (owJ³ee³e) De®ís-De®ís iegCeeW ceW Òeefme× ngS (Oe$ex) OeejCeMeerue leLee (peesä^s) Òeerelf e keÀjves Jeeues
neslee kesÀ efue³es (osJeÞeerë) pees mesJeve keÀer peeleer Jen efJeÐeeªHe ue#ceer efJeÜeveeW ceW efpemekeÀer efJeÐeceeve nes
(Þeerceveeë) efpemekeÀe efkeÀ ue#ceer ceW ceve Deewj (MeleHe³eeë) efpemekesÀ mewkeÀæ[eW otOe Deeefo Jemleg nQ, Jen ³epeceeve
JeÊe&ceeve nw, Jewmes (osJeeë) efJeÐee kesÀ oelee legce ueesie efJeÐee keÀes (Heefjie=¿e) ûenCe keÀjkesÀ (³e%eced) ´HHâNH¢MYHV
³eesi³e ie=neÞece Jee Deeqivenes$e Deeefo keÀes (Dee³eved) ´HHâQHV'HHV
YeeJeeLe&ë-FHYHJHH:NH¢HVHHHIQHVHINH¢2HYH´HHHIâNHV¢HIXHHVPHRZ-H*²HHVLHNH¢M:SHZPHVHI-H¾HYHGXHHVLH2HYH´HHHIâNHV¢
HIXHHV´HHvNH¢M:-HZPHV*YHNHV¢'HYHJNHW¢XHFHYHJHH:NH¢HV<HHUHvNH¢MYHHHHHIQHV
Jeerleefcel³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ efve®e=oe<eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
-HHU1OHjQ1HI-HÍ0HäHIFH1OHj0HäHIFH1OHHH1SH2HZ{OHJÉMHUHHVäH1HHVHHäQ1-HFHVHIOHäa
OHOHHVä-HH1NH¢HÉ'HH1HI0HHHVäYHHVSHJHYOHHFHG
-HHU1OHFHGa Q1HI-HÍa 0H1HIFH1OHFHGa 0H1HIFH1OHHa H1SH2HZ{a OHJÉMHUHäÍa H1HÍa HHäa Q1-HFHGa 6HIOHäa OHOHäÍa -HH1NH¢HÍa 'HH1HI0HH1
)OHH1ÉÉHI0HHäÍaYH1ÍaSHJÉ<eNvleeNced¤57¤
HeoeLe&ë-(Jeerleced) ieceveMeerueced (nefJeë) nesleJ³eced (Meefceleced) GHeMeevleced (Meefcelee)
GHeMeceeefoiegCe³egkeÌlee (³epeO³ew) ³eägced (legjer³eë) ®elegLe&ë (³e%eë) mebievleJ³eë (³e$e) (nJ³eced) (Sefle) ie®íefle
(leleë) lemceeled (JeekeÀeë) G®³evles ³eemleeë (DeeefMe<eë) F®íeefme×³eë (veë) Demceeved (peg<evleeced)
mesJevleeced¤57¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eë Meefcelee ³epeO³ew Jeerleb Meefceleb nefJejiveew Òeef#eHeefle, ³emlegjer³ees ³e%eesçefmle, ³e$e
nJ³ecesefle, lelees JeekeÀe DeeefMe<eM®e vees peg<evleeefceleer®íle¤57¤
YeeJeeLe&ë-Deeqivenes$eeoew ®elJeejë HeoeLee&ë meefvle Heg<keÀueb HegefämegieefvOeefceäiegCe³egkeÌleb jesieveeMekebÀ nefJeë,
le®íesOeveb, ³e%ekeÀÊee&, JesÐeiv³eeefokebÀ ®eself e~ ³eLeeJe×gleë HeoeLe& DeekeÀeMeb ielJee HegvejeJe=l³esämeeOekeÀes YeJeleerefle
ceveg<³ewce&vleJ³eced¤57¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Meefcelee) Meeefvle Deeefo iegCeeW mes ³egkeÌle ie=neÞeceer (³epeO³ew) ³e%e keÀjves kesÀ
efue³es (Jeerleced) ieceveMeerue (Meefceleced) ogie&gCeeW keÀer Meeefvle keÀjves Jeeues (nefJeë) nesce keÀjves ³eesi³e HeoeLe& keÀes
Deeqive ceW íes[ æ lee nw pees (legjer³eë) ®eewLee (³e%eë) ´HHâNH¢MYHV HHVLHHHQZ OH/HH(³e$e) peneb (nJ³eced) nesce
keÀjves ³eesi³e HeoeLe& (Sefle) ´HHâQHVOHHQZ (leleë) Gve meyeeW mes (JeekeÀeë) pees keÀner peeleer nQ, Jes (DeeefMe<eë)
F®íeefmeef× (veë) nce ueesieeW keÀes (peg<evleeced) mesJeve keÀjW, Ssmeer F®íe keÀjes¤57¤
YeeJeeLe&ë-Deeqivenes$e Deeefo ³e%e ceW ®eej HeoeLe& nesles nQ DeLee&led yengle-mee Hegefä, megieefvOe, efceä Deewj
jesie efJeveeMe keÀjves Jeeuee nesce keÀe HeoeLe&, GmekeÀe MeesOeve, ³e%e keÀe keÀjves Jeeuee leLee Jesoer, Deeie, uekeÀæ[er
Deeefo~ ³eLeeefJeefOe mes nJeve efkeÀ³ee ngDee HeoeLe& DeekeÀeMe keÀes peekeÀj efHeÀj Jeneb mes HeJeve Jee peue kesÀ Üeje DeekeÀj
F®íe keÀer efmeef× keÀjves Jeeuee neslee nw, Ssmee ceveg<³e keÀes peevevee ®eeefn³es¤57¤
met³e&jefMceefjl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe met³³e&ueeskeÀmJeªHeceen¤
Deye Deieues cev$e ceW met³³e&ueeskeÀ kesÀ mJeªHe keÀe keÀLeve efkeÀ³ee nw¤
PHWH iMHI0FH1Q HIM{NHV¢0HÍ+HJÉMPOHHäOHGPHHI-H1OHHSHHVHIOH1RäHH1%É'HSHäÓHFHGa
OHPHä+HWÉHH´HäPH1-HVHHäHIOHHI-H1¾HYOPH1F+H0H1YHGHT-HËHH1<HJ-HäYHHHIYHLHHV1+HHÍ
PHWH {MHI01FHHIMHIOH11 PHWH {ÉMHI0FHÍaQHIM{NHV¢0H1 )HIOH1 QHIM{ÉNHV¢0HÍa+HJÉjmlHHäOHGaPH1HI-H1OHHaSHHVHIOHäÍa*OHGa'H1HH1YHGa'HSHäÓHFHGa
OHPHäa+HWÉHHa´H1PH1-H)HIOHä´HÉPH1-HVaHH1HIOH1aHI-H1¾HYHGaPHE1+H0H1HI9HHIOHäPH1FHGÉ+H0HäYHGaHI-HËHHäa<HJ-HäYHHHIYHaLHHV1+Heë¤58¤
HeoeLe&ë-(met³e&jefMceë) (nefjkesÀMeë) nefjleJeCe&ë (Hegjmleeled) ÒeLeceleë (meefJelee) met³e&ueeskeÀë (p³eesefleë)
Ðegefleced (Gled) (De³eeved) (Depeñeced) efvejvlejced (lem³e) (Het<ee) HegefäkeÀÊee& (ÒemeJes) Òemetles peieefle (³eeefle)
ÒeeHveeself e (efJeÜeved) efJeÐee³egkeÌleë (mebHeM³eved) mec³ekedÀ Òes#eceeCeë (efJeéee) meJee&ved (YegJeveeefve) ueeskeÀeved (ieesHeeë)
He=efLeJ³eeo³ees peieêj#ekeÀeë¤58¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eë Hegjmleeled meefJelee p³eeself eë Òe³e®íefle, ³eeqmceved nefjkesÀMeë met³e&jefMceJe&le&les, ³eë
ÒemeJesçpeñeb Het<eeçefmle, ³eb efJeÜeved mebHeM³eved meved leefÜÐeeb ³eeefle, lem³e mekeÀeMeeod ieesHee efJeéee YegJeveev³ego³eeved, me
met³e&ceC[ueesçefleÒekeÀeMece³e Fefle ³et³eb efJeÊe¤58¤
YeeJeeLe&ë-³eesç³eb met³e&ueeskeÀmlelÒekeÀeMes MegkeÌuenefjleeo³eesçveskesÀ efkeÀjCeeë meefvle, ³es
meJeBe&uueeskeÀeveefYej#eefvle~ Dele SJe meJe&mJe j#eCeb YeJeleerelf e JesÐeced¤58¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Hegjmleeled) Heefnues mes (meefJelee) met³e&ueeskeÀ (p³eesefleë) ÒekeÀeMe keÀes oslee nw,
efpemeceW (nefjkesÀMeë) njs jbie Jeeueer (met³e&jefMceë) met³³e& keÀer efkeÀjCe JeÊe&ceeve nQ, pees (ÒemeJes) GlHeVe ngS peieled
ceW (Depeñeced) efvejvlej (Het<ee) Hegefä keÀjves Jeeuee nw, efpemekeÀes (efJeÜeved) efJeÐee³egkeÌle Heg©<e (mebHeM³eved) De®ís
ÒekeÀej osKelee ngDee GmekeÀer efJeÐee keÀes (³eeefle) ´HHâQHVOHHQZ(lem³e) GmekesÀ mekeÀeMe mes (ieesHeeë) mebmeej keÀer
j#ee keÀjves Jeeues He=efLeJeer Deeefo ueeskeÀ Deewj leejeieCe Yeer (efJeéee) mecemle (YegJeveeefve) ueeskeÀ-ueeskeÀevlejeW keÀes
(Go³eeved) ÒekeÀeefMele keÀjles nQ, Jen met³³e&ceC[ue DeefleÒekeÀeMece³e nw, ³en legce peevees¤58¤
YeeJeeLe&ë-pees ³en met³³e&ueeskeÀ nw, GmekesÀ ÒekeÀeMe ceW éesle Deewj njer j²-efJej² DeveskeÀ efkeÀjCeW nQ, pees
meye ueeskeÀeW keÀer j#ee keÀjleer nQ, Fmeer mes meye keÀer meye ÒekeÀej mes meoe j#ee nesleer nw, ³en peeveves ³eesi³e nw¤58¤
efJeceeve Fl³em³e efJeéeeJemeg$eÝ&ef<eë~ Deeefol³ees osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLeséejsCe efkeÀceLe&ë met³eex efveefce&le Fl³egHeefoM³eles¤
Deye F&éej ves efkeÀmeefue³es met³e& keÀe efvecee&Ce efkeÀ³ee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HI-H1FHHYHäÉ61HHIR1-HHVFH2HäÉ'HHPOHÉ'HH+HHI´H1-HHYHGMHVRäPHHUÉ'H1YOHHIM{HFHGa
PHHI-H1ËHHHHU{MlHI<HHäÆV,HÉOHHUHHU{MYOH1MH+HW-H 1FH+HäMEHNHV¢1OHJFHG
HI-H1FHHYH1 )HIOHä HI-H1ÉFHHYHäÍa 61HÍa HIR1-HÍa FH2HVäa 'HH1POHV1a 'HH1+H1HI´H1-HHHIYHOHHäÉ+HHI´H1-HHYHGa MHVRäPHHU1 )HIOH1 MHVRäPHHUa
'H1YOHHIM{HFHGaPHÍaHI-H1ËHHHHU{Ía'H1HI<HaH1ÆV1a,HÉOHHHHU{Ía'H1YOH1MHa+HW-H {FHGa'H+HäMFHGaH1aNHV1¢OHJFHG
HeoeLe&ë-(efJeceeveë) efJeceeveefceJe efmLeleë (S<eë) met³e&ë (efoJeë) ÒekeÀeMem³e (ceO³es) (Deemles) efleÿefle
(DeeHeefÒeJeeved) P-HOHVSHPHH -HHâ-HHYHG (jesomeer) ÒekeÀeMeYetceer (Devleefj#eced) DeJekeÀeMeced (meë) (efJeéee®eerë) ³ee
efJeéeceáeefvle ÒeeHvegJeefvle lee Ðegleerë (DeefYe) (®eäs) HeM³eefle~ ®eä Fefle HeM³eeflekeÀcee&¤ (efveIeb03.11)
(Ie=lee®eerë) ³ee Ie=lecegokeÀceáeefvleë leeë (Devleje) Ü³eesce&O³es (HetJe&ced) (DeHejced) (®e) (kesÀlegced) Òe%eeHekebÀ
lespeë¤59¤
DevJe³eë-efJeÜeved ³e S<e efoJees ceO³es efJeceevees jesomeer Devleefj#eceeHeefÒeJeeved meVeemles, me
efJeéee®eerIe&=lee®eerÐeg&leer- efJe&mleej³eefle, HetJe&ceHejcevleje ®e kesÀlegceefYe®eäs, leb efJepeeveer³eeled¤59¤
YeeJeeLe&ë-³eë met³e&ueeskeÀes ye´ïeeC[ceO³es efmLeleë meved mJeÒekeÀeMesve meJe&ceefYeJ³eeHveeself e, me meJee&efYekeÀ<e&keÀes
JeÊe&le Fefle ceveg<³ewJexÐeced¤59¤
HeoeLe&ë-efJeÐeeJeeved Heg©<e pees (S<eë) ³en met³³e&ceC[ue (efoJeë) ÒekeÀeMe kesÀ (ceO³es) yeer®e ceW
(efJeceeveë) efJeceeve DeLee&led pees DeekeÀeMeeefo ceeieeX ceW DeeM®e³³e&ªHe mes ®euevesneje nw, GmekesÀ meceeve Deewj
(jesomeer) ÒekeÀeMe-Yetefce Deewj (Devleefj#eced) DeJekeÀeMe keÀes (DeeHeefÒeJeeved) 'H+HYHV OHVSHPHV -HHâQJ'HH(Deemles)
efmLej nes jne nw, (meë) Jen (efJeéee®eerë) SHHVPHEPHHMNH¢HV´HHâQHVOHHU'H/HH OHG'H+HYHV*RHPHV´HNH¢HHI0HOHNH¢MOHH5-HH
(Ie=lee®eerë) peue keÀes ÒeeHle keÀjeleer nwQ, Gve DeHeveer Ðegefle³eeW DeLee&led ÒekeÀeMeeW keÀes efJemle=le keÀjlee nw, (HetJe&ced) Deeies
efove (DeHejced) Heerís jeef$e (®e) Deewj (Devleje) oesveeW kesÀ yeer®e ceW (kesÀlegced) meye ueeskeÀeW kesÀ ÒekeÀeMekeÀ lespe keÀes
(DeefYe®eäs) osKelee nw, Gmes peeves¤59¤
YeeJeeLe&ë-pees met³³e&ueeskeÀ \HÑHH&>NHV¢\HHUHHIP/HOHQJ'HH'H+HYHV ´HNH¢H0HPHV PH\HNH¢HV -HHâQHV MQHQZ
Jen meye keÀe De®íe DeekeÀ<e&Ce keÀjves Jeeuee nw, Ssmee ceveg<³eeW keÀes peevevee ®eeefn³es¤59¤
G#ee Fl³em³eeÒeeflejLe $eÝef<eë~ Deeefol³ees osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
*1HHPHäFHJÉÌHVÉ'Hä1&HÍPHJä+H1&H Í+HW-H {PH1HHVHIYHHI+H1OHJMHHI-Hä-HV0Ha
FH2HVäHIR1-HHVHIYHHIQäOH1Í+HHT0YH1M0FHH1HI-HHäH¢FHV1MSHäPHP+HH1OHYOHHZ{
GN#ee~ meNcegÉêë~ DeN©NCeë~ megÉ+H1&H )HIOHä PHJÉ+H1&H Ía+HW-H {PHaHHVHIYHäFHGaHI+H1OHJÍa'HHaHI-H1-HV10H1aFH2HVäaHIR1-HÍaHIYHHIQäOH1
)HIOH1HIYHÉHIQäOHÍa+HHI0YHäÍa'H0FHHäaHI-HaH1H1¢FHV1aMSHäPHÍa+HH1HIOH1a'HYOHHZ{
HeoeLe&ë-(G#ee) Je=äîee mes®ekeÀë (mecegêë) mec³eied êJevl³eeHees ³emceeled meë (De©Ceë) DeejkeÌleë
(megHeCe&ë) MeesYeveeefve HeCee&efve Heeueveeefve ³emceeled (HetJe&m³e) HetCe&m³e (³eesefveced) keÀejCeced (efHelegë) GlHeeefokeÀe³ee
efJeÐegleë (Dee) (efJeJesMe) ÒeefJeMeefle (ceO³es) (efoJeë) ÒekeÀeMece³em³e (efveefnleë) F&éejsCe mLeeefHeleë (He=efMveë)
efJeef®e$eJeCe&ë met³³e&ë (DeMcee) DeMvegles J³eeHveesefle me cesIeë~ DeMcesefle cesIeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.10)
(efJe) (®e¬eÀces) efJeefJeOele³ee ¬eÀceles (jpemeë) ueeskeÀeved (Heeefle) j#eefle (Devleew) yevOeves¤60¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e F&éejsCe efoJees ceO³es efveefnle G#ee mecegêesç©Ceë megHeCe&ë HegefMvejMcee cesIeM®e
jpemeesçvleew efJe®e¬eÀces Heeefle ®e HetJe&m³e efHeleg³eexevf eceeefJeJesMe, me mec³eiegHe³eeskeÌleJ³eë¤60¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjeréejm³eeveskesÀ Oev³eJeeoe Jee®³eeë, kegÀlees ³esve mJeefJe%eeHevee³e peielHeeueveefveefceÊeë
met³ee&efo¢äevleë ÒeoefMe&leë, me keÀLeb ve meJe&MeeqkeÌleceeved YeJesled¤60¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees Hejceséej ves (efoJeë) ÒekeÀeMe kesÀ (ceO³es) yeer®e ceW (efveefnleë) mLeeefHele efkeÀ³ee
ngDee (G#ee) Je=efä-peue mes meeR®eves Jeeuee (mecegêë) efpememes efkeÀ De®ís ÒekeÀej peue efiejles nQ, (De©Ceë) pees
ueeue j² Jeeuee leLee (megHeCe&ë) efpememes efkeÀ De®íer Heeuevee nesleer nw, (He=eqMveë) Jen efJeef®e$e j² Jeeuee
met³e&ªHe lespe Deewj (DeMcee) cesIe (jpemeë) ueeskeÀeW keÀes (Devleew) yevOeve kesÀ efveefceÊe (efJe, ®e¬eÀces) DeveskeÀ ÒekeÀej
Ietcelee leLee (Heeefle) j#ee keÀjlee nw leLee (HetJe&m³e) pees HetCe& (efHelegë) Fme met³³e&ceC[ue kesÀ lespe keÀes GlHeVe keÀjves
Jeeuee efyepegueerªHe Deeqive nw, GmekesÀ (³eesefveced) keÀejCe ceW (Dee, efJeJesMe) ÒeJesMe keÀjlee nw, Jen met³³e& Deewj cesIe
De®ís ÒekeÀej GHe³eesie keÀjves ³eesi³e nQ¤60¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes F&éej kesÀ DeveskeÀ Oev³eJeeo keÀnves ®eeefn³eW, keÌ³eeWekf eÀ efpeme F&éej ves DeHeves peeveves
kesÀ efue³es peieled keÀer j#ee keÀe keÀejCeªHe met³³e& Deeefo ¢äevle efoKee³ee nw, Jen kewÀmes ve meJe&MeeqkeÌleceeved nes¤60¤
Fvêb efJeéesl³em³e ceOeg®ívoeë meglepeslee $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvepe&ielñeägjeréejm³e iegCeeveen¤
efHeÀj peieled yeveeves Jeeues F&éej kesÀ iegCeeW keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FvêbN HI-HËHHäÉ'H-HHU-H2HYOPHFHJÉÌ-HäHPH1EHILHMäÍa
Ml/HHU1OHäFHjMl/HHUYHHE1-HHSHHäYHH1PHO+HäHIOH1E+HHIOHäFHG
)YÌäFHGa HI-HËHHäÍa 'H1-HHU1-HÉOeNved~ meNcegÉÌ-HäHPH1HIFHHIOHä PHFHJÉÌÉ-HäHPHFHGa HILHMäÍa Ml/HHUOHäFHFHGa Ml/HHUOHäFH1HIFHHIOHä MlHI/HÉOHäFHFHGa
Ml/HHUYHHäFHGaMlHI/HYHH1HIFHHIOHäMlHI/HYHHäFHGa-HHSHHäYHHFHGaPHO+HäHIOH1HIFHHIOH1PHOHGÉ+HäHIOHFHGa+HHIOHäFHG
HeoeLe&ë-(Fvêced) Hejceelceeveced (efJeéeeë) meJee&ë (DeJeerJe=Oeved) JeOe&³evleg (mecegêJ³e®emeced)
mecegêm³eevleefj#em³e JHHH -HHHIâHIM-H -HHHIâH PH OHFHG (efiejë) Jee®eë (jLeerlececed) ÒeMemlee jLee megKensleJeë
HeoeLee& efJeÐevles ³eeqmceved meesçefleMeef³elemleced (jLeerveeced) ÒeMemlejLe³egkeÌleeveeced (Jeepeeveeced) %eeveeefoiegCe³egkeÌleeveeb
peerJeeveeced (melHeefleced) meoefJeveeMeer ®eemeew Heefleë HeeuekeÀM®e ³eÜe meleeceefJeveeefMeveeb keÀejCeeveeb peerJeeveeb ®e
HeeuekeÀmleced (Heefleced) mJeeefceveced¤61¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³eb mecegêJ³e®emeb jLeerveeb jLeerleceb Jeepeeveeb HeeEle melHeefleefcevêb Hejceelceeveb
efJeéee efiejesçJeerJe=OeBmleb melelecegHeeOJeced¤61¤
YeeJeeLe&ë-meJezce&veg<³ew³e¥ meJex Jesoeë ÒeMebmeefvle, ³eb ³eeseif eve GHeemeles, ³eb ÒeeH³e cegkeÌlee Deevevob Yeg¡eles, me
SJe GHeem³e Fäes osJees cevleJ³eë¤61¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce efpeme (mecegêJ³e®emeced) 'HYOHHIMH NH¢HU -HHHIâ NHV¢ PHFHHYH -HHHIâ -HHXHV
(jLeerveeced) ÒeMebmee³egkeÌle megKe kesÀ nsleg HeoeLe& JeeueeW ceW (jLeerlececed) Del³evle ÒeMebefmele megKe kesÀ nsleg HeoeLeeX mes
³egkeÌle (Jeepeeveeced) %eeveer Deeefo iegCeer peveeW kesÀ (Heefleced) mJeeceer (melHeefleced) efJeveeMejefnle Jee efJeveeMejefnle
keÀejCe Deewj peerJeeW kesÀ Heeuevesnejs (Fvêced) Hejceelcee keÀes (efJeéeeë) mecemle (efiejë) JeeCeer (DeJeerJe=Oeved) yeæ{eleer
DeLee&led efJemleej mes keÀnleer nQ, Gme Hejceelcee keÀer efvejvlej GHeemevee keÀjes¤61¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye Jeso efpemekeÀer ÒeMebmee keÀjles, ³eesieerpeve efpemekeÀer GHeemevee
keÀjles Deewj cegkeÌle Hegg©<e efpemeNH¢HV ´HHâ QHVNH¢M 'HHYHYR <HHVLHOHV Q4 *PHHU NH¢HV *+HHPHYHH NHV¢ HHVLH )ÆRV-H
ceeveW¤61¤
osJentefjl³em³e efJeOe=efle$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvejeréejë keÀer¢Meesçmleerl³een¤
efHeÀj F&éej kewÀmee nw, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RV1-H1QWH 1HÉ'HHHä-HHOHGPHJFYH1QWH 1HÉ'HHHä-HHOHGa
HHäR1HTLYHR[1-HHVRV1-HH%É'HHHä-HHOHG
RV1-H1QWHIMHIOHä RV-H1ÉQWÍaH1HÍa'HHaH1a-H1H1OHGaPHJÉFYH1QWHIMHIOHä PHJFYH1ÉQWÍaH1HÍa'HHaH1a-H1H1OHGaHHäOHGa'H1HTLYHÍa
osNJeë~ osNJeeved~ Dee~ ®eN~ JeN#eNled¤62¤
HeoeLe&ë-(osJentë) osJeeved efJeog<e Dee»³eefle meë (³e%eë) Hetpeveer³eë (Dee) (®e) (Je#eled) ÒeeHe³esled
(megcventë) ³eë megcveeefve megKeev³ee»³eefle meë (³e%eë) mebievleJ³eë (Dee) (®e) (Je#eled) (³e#eled) ³epesled oÐeeled
(Deeqiveë) mJe³ebÒekeÀeMeë (osJeë) mekeÀuemegKeoeleséejë (osJeeved) efoJ³eeved iegCeeved Yeesieeved Jee (Dee) (®e) (Je#eled)
ÒeeHe³esled¤62¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ees osJent³e&%e F&éejesçmceeved mel³eceeJe#eled, ®eeomel³eeog×jsled~ ³eë
megcvent³e&%eesçmceY³eb megKeev³eeJe#eled, ogëKeeefve ®e veeMe³esled~ ³eesçeqiveoxJeesçmceeved osJeeved ³e#eoeJe#e®®e leb YeJevleë
meleleb mesJevleeced¤62¤
YeeJeeLe&ë-H 'HHâZH-I H ¾HIµ+HHPHOHV H0H PHJ.HP-H+HHV FHXH´HRÍ +HMFHVËHMHVÉHIPOH OHE PHFHHHI2HHHVLHVYH
ceveg<³ee GHeemeerjved¤62¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (osJentë) efJeÜeveeW keÀes yegueeves (³e%eë) Hetpee keÀjves ³eesi³e F&éej nce ueesieeW keÀes
mel³e (Dee, Je#eled) GHeosMe keÀjs (®e) Deewj Demel³e mes nceeje G×ej keÀjs Jee pees (megcventë) megKeeW keÀes yegueeves
Jeeuee (³e%eë) Hetpeve keÀjves ³eesi³e F&éej nce ueesieeW kesÀ efue³es megKeeW keÀes (Dee, Je#eled) ´HHâNH¢MV(®e) Deewj ogëKeeW
keÀe efJeveeMe keÀjs Jee pees (Deeqiveë) DeeHe ÒekeÀeMeceeve (osJeë) mecemle megKe keÀe osves Jeeuee F&éej nce ueesieeW keÀes
(osJeeved) GÊece iegCeeW Jee YeesieeW keÀes (³e#eled) osJes (®e) Deewj (Dee, Je#eled) HengB®eeJes DeLee&led keÀe³³ee&vlej mes ÒeeHle
keÀjs, GmekeÀes DeeHe ueesie efvejvlej mesJees¤62¤
YeeJeeLe&ë-SHHV *¬HFH0HHkSHHYHYHV -HHXHV HI-H¾HYHH: PHV *+HHPHYHHHINH¢HHSHHOHHOH/HHSHHV PHJ.HP-H+H'HHZM
ce²ue keÀe³³eeX keÀe osves Jeeuee Hejceséej nw, GmekeÀer meceeefOe³eesie mes ceveg<³e GHeemevee keÀjW¤62¤
Jeepem³esl³em³e efJeOe=efle$eÝ&ef<eë~ Fvêes osJelee~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
-HHSHäPHFHH´HPH1-HÉ*äRGÝHH1<HV&HHVRäÝH<HHUOHGa
'H2HHäPH1+HvH1HIYHYÌHVäFHVHIYHÝHH1<HV&HH2HäMH%É'HNH¢Í
-HHSHäPHa FHH1a ´H1PH1-H )HIOHä ´HÉPH1-HÍ *1RGÝHH1<HV&HVOHJäOHGÉÝHH1<HV&Häa *OHGa 'H1ÝH1<HHU1OHGa 'H2Häa PH1+HvH1HIYHHIOHä PH1É+HvHäYHGa
)YÌäÍaFHV1aHIYH1ÝHH1<HV&HVHIOHäHIYHÉÝHH1<HV&Häa'H2HäMHYHGa'H1NH¢1HIMOHäNH¢Í
HeoeLe&ë-(Jeepem³e) efJe%eevem³e (cee) ceeced (ÒemeJeë) GlHeeokeÀë (GodûeeYesCe) Glke=Àäle³ee ie=Áeefle ³esve
lesve (Gled) (DeûeYeerled) (DeOe) DeLe~ De$e efveHeelem³e ®e #Deäe06.3.136% Fefle oerIe&ë~ PH+HvHYHG Me$etved
(Fvêë) Heefleë (ces) cece (efveûeeYesCe) efveûensCe (DeOejeved) DeOeëHeefleleeved (DekeÀë) kegÀ³ee&led¤63¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLesvêes Jeepem³e ÒemeJees cee ceecegodûeeYesCeesodûeYeerled~ leLeeçOeeçLe ³ees ces cece
PH+HvHYHGHIYHÝHH<HV&HH2HMHYHNH¢POHEHWHFHHI+HPHsveeHeeEle kegÀ©le¤63¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HVËHMPOH/HH HV FHYHJHHÍ +HHXHYHHH 2HHHIFH NH¢HYHG FHYHJHHYHG
mebie=Áefvle, lee[vee³e ogäeBM®e efveie=Áefvle, le SJe jep³eb kegÀÊe¥g MekeÌvegJeefvle¤63¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (Fvêë) Heeueve keÀjves Jeeuee (Jeepem³e) efJeMes<e %eeve keÀe (ÒemeJeë) GlHeVe
keÀjves Jeeuee F&éej (cee) cegPes (GodûeeYesCe) De®ís ûenCe keÀjves kesÀ meeOeve mes (God, DeûeYeerled) ûenCe keÀjs, Jewmes
pees (DeOe) FmekesÀ Heerís GmekesÀ Devegmeej Heeuevee keÀjves Deewj efJeMes<e %eeve efmeKeeves Jeeuee Heg©<e (ces) cesjs
PH+HvHYHG Me$egDeeW keÀes (efveûeeYesCe) Hejepe³e mes (DeOejeved) veer®es efieje³ee (DekeÀë) keÀjs, GmekeÀes legce ueesie Yeer
mesveeHeefle keÀjes¤63¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHV ) ËHM+HHXHYHHNH¢MV-HZPHV SHHV FHYHJH+HHXHYHHNHV¢

efue³es Oeeefce&keÀ ceveg<³eeW keÀes De®ís ÒekeÀej ûenCe keÀjles Deewj oC[ osves kesÀ efue³es ogäeW keÀes efveûen DeLee&led veer®ee
efoKeeles nQ, Jes ner jep³e keÀj mekeÀles nQ¤63¤
GodûeeYeefcel³em³e efJeOe=efle$eÝ&ef<eë~ Fvêeiveer osJeles~ Dee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvejûes jepeOece& GHeefoM³eles¤
efHeÀj Deieues cev$e ceW jepeOece& keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
GNRGÝHH1<HEHäHIYHÝHH1<HEH1\HÑHäRV1-HHÉ'Hä-HHU-H2HYHGa
'H2HHäPH1+HvHäHIYHYÌH1LYHHUFHVäHI-HHWÉHHUYHH1YHG-HnPHOHHFHG
*1RGÝHH1<HHIFHOHJäOHGÉÝHH1<HFHGa H1a HIYH1ÝHH1<HHIFHHIOHä HIYHÉÝHH1<HFHGa H1a \HÑHäa RV1-HHÍa 'H1-HHU1-HÉ2H1YHGa 'H2Häa PH1+HvH1HIYHHIOHä
PH1É+HvHäYHGa)1YÌH1LYHHUÉ)OHHU{YÌH1LYHHUaFHV1aHI-H1HWÉHHUYHHäYHGaHI-Ha'H1PH1OHH1FHG
HeoeLe&ë-(GodûeeYeced) Glke=Àäle³ee ûenCeced (®e) (efveûeeYeced) efveûenced (®e) (ye´ïe) Oeveced (osJeeë)
efJeÜebmeë (DeJeerJe=Oeved) JeOe&³evleg (DeOe) DeLe~ De$e efveHeelem³e ®e #Deäe06.3.136% Fefle oerIe&ë PH+HvHYHG
Dejerved (Fvêeiveer) efJeÐeglHeeJekeÀeefJeJe mesveeHeleer (ces) cece (efJe<et®eerveeved) efJe©×cee®ejleë (efJe)
(Dem³eleeced)¤64¤
DevJe³eë-osJee GodûeeYeb ®e efveûeeYeb ®e ke=ÀlJee ye´ïeeJeerJe=Oeved, DeOeeLe mesveeHeleer Fvêeiveer FJe ces
HI-HHWHHUYHHYHGPH+HvHYHG-HPHOHHFHJHTOH+HOHHFHG
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë meppeveeved melke=Àl³e ogäeved efvenl³e ye´ïe Je×&ef³elJee efve<keÀCìkebÀ jep³eb
mebHeeo³eefvle, le SJe ÒeMebefmeleeë~ ³ees jepee jeä^Jeeefmeveë meppeveeved melke=Àl³e ogäeved efvejm³ewée³e¥ JeOe&³eefle, lem³ewJe
meYeemesveeHeleer Me$egveeMeb keÀÊe¥g MekeÌveg³eeleeced¤64¤
HeoeLe&ë-(osJeeë) efJeÜeved peve (GodûeeYeced) Del³evle Glmeen mes ûenCe (®e) Deewj (efveûeeYeced, ®e)
l³eeie Yeer keÀjkesÀ (ye´ïe) Oeve keÀes (DeJeerJe=Oeved) yeæ{eJeW (DeOe) FmekesÀ Devevlej (Fvêeiveer) efyepegueer Deewj Deeie kesÀ
meceeve oes mesveeHeefle (ces) cesjs (efJe<et®eerveeved) efJejesOeYeeJe keÀes JeÊe&ves Jeeues PH+HvHYHG Jewefj³eeW keÀes (J³em³eleeced)
De®ís ÒekeÀej Gþe-Gþe kesÀ HeìkeWÀ¤64¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e meppeveeW keÀe melkeÀej Deewj ogäeW keÀes Heerì, ceej, Oeve keÀes yeæ{e efve<keÀCìkeÀ jep³e
keÀe mecHeeove keÀjles nQ, Jes ner ÒeMebefmele nesles nQ~ pees jepee jep³e ceW Jemevesnejs meppeveeW keÀe melkeÀej Deewj ogäeW keÀe
efvejeoj keÀjkeÀs DeHevee leLee Òepee kesÀ Ssée³³e& keÀes yeæ{elee nw, Gmeer kesÀ meYee Deewj mesvee keÀer j#ee keÀjves Jeeues peve
Me$egDeeW veeMe keÀj mekeWÀ¤64¤
¬eÀceOJeefcel³em³e efJeOe=efle$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
H¢FHä2-HFH1HTLYHYHH1YHHNH¢1FHJ.H1jQPOHVäHJÉ HI\H<HäOHÍa
efoNJemHe=ÉáP-HäLH 1O-HHHIFH1ÀHHRV1-HVHI<HäMH2-HFHG
¬eÀce2-HFHGa 'H1HTLYHYHHäa YHHNHä¢FHGa *.HäFHGa QPOHVäHJa HI\H<HOä HÍa HIR1-HÍa +HÉáFHGa P-HäÍa LH1O-HHa HIFH1ÀHHÍa RV1-HVHI<HäÍa
DeeNOJeNced¤65¤
HeoeLe&ë-(¬eÀceOJeced) Heje¬eÀceb kegÀ©le (Deeqivevee) efJeÐeglee (veekeÀced) DeefJeÐeceeveogëKeced (GK³eced)
GKee³eeb mebmke=Àleb Ye#³eceesoveeefokeÀced~ De$e MetueesKeeÐeled¤ (Deäe04.2.16) Devesve mebmke=Àleb Ye#ee Fl³eLex ³eled
(nmles<eg) (efyeYe´leë) Oejvleë (efoJeë) v³ee³eefJeve³eeefoÒekeÀeMepeelem³e (He=ÿced) %eereqHmeleced (mJeë) megKeced (ielJee)
ÒeeH³e (efceÞeeë) efceefueleeë (osJeseYf eë) efJeÜefÓë (DeeOJeced) GHeefJeMele¤65¤
DevJe³eë-ns Jeerjeë! ³et³eceeqivevee veekeÀcegK³eb ®e nmles<eg efyeYe´lees Oejvleë ¬eÀceOJeced, osJesefYeefce&Þeeë mevlees
efoJemHe=ÿb mJeie&lJeeOJeced¤65¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<ee efJeÜeIµÍPHQPHE´HHHVLHV&HHLYHVHHkHHIRYHH0HHJHJ+HMHH¢FHYOHHEHIP/HMEPHJ.HE´HH+H+HJYHÍ
Hegveë Òe³elesjved¤65¤
HeoeLe&ë-ns Jeerjes! legce (Deeqivevee) efyepegueer mes (veekeÀced) Del³evle megKe Deewj (GK³eced) Hee$e ceW HekeÀe³es
ngS ®eeJeue, oeue, lekeÀe&jer Deeefo Yeespeve keÀes (nmles<eg) neLeeW ceW (efyeYe´leë) OeejCe efkeÀ³es ngS (¬eÀceOJeced)
Heje¬eÀce keÀjes~ (osJesefYeë) efJeÜeveeW mes (efceÞeeë) efceues ngS (efoJeë) v³ee³e Deewj efJeve³e Deeefo iegCeeW kesÀ ÒekeÀeMe mes
GlHeVe ngS efoJ³e (He=ÿced) ®eens ngS (mJeë) megKe keÀes (ielJee) ´HHâQHVNH¢M(DeeOJeced) efmLele nesDees¤65¤
YeeJeeLe&ë-MHSH+HJHHI-H¾HYHH:NHV¢PHH/HPHF\HY2HNH¢M'HHLYHVH'HHHIR'HkH:'HHHIRPHV0HHJ'HH:FH:+HMHH¢FH
keÀjW leLee efmLej megKe keÀes HeekeÀj yeejcyeej De®íHHvNH¢M:
Òee®eerefcel³em³e efJeOe=efle$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHeÀj Gmeer efJe<e³e kesÀ Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
´HHHHU1FHYHJä´H1HIR0HE1´HVHIQäHI-H1¾HYH1LYHVMäLYHVHegÉMHVÉ'HäHTLYH<H -HV1Qa
HI-HËHH1É'HH0HH1RHU²HHäYHHV1HI-H<HH1¡HWSHiYHHV2HVHIQHI¾1+HRV1HOHJä+HRV
´HHHHU{FHGa'HYHJäa´H1HIR0H1HIFHHIOHä ´H1ÉHIR0HäFHGa´Ha)1HIQ1aHI-H1¾H1YHGa'H1LYHVÍa'H1LYHV1a+HJÉMHVÉ'HäHTLYH1HIMHIOHä +HJÉMÍÉ'HäHTLYHÍa YeNJeN~
)1QaHI-HËHHäÍa'HH0HHäÍaRHU²HHäYHÍaHI-Ha<HH1HIQ1a7SSH iFHGaYH1Ía2HV1HIQ1aHI¾1É+HRVäaHOHJä+HRVäaHOHJäÍ+HR1)HIOH1 HOHJäÍÉ+HRV
HeoeLe&ë-(Òee®eerced) HetJee&ced (Deveg) (ÒeefoMeced) Òeke=Àäeb efoMeced (Òe) (Fefn) ÒeeHvegefn (efJeÜeved) (Deivesë)
'HHLYHVHHkHHIRHHVLHHOHG (Deives) Me$egoenkeÀ (HegjesçDeeqiveë) Deûeievlee HeeJekeÀ FJe (YeJe) (Fn) Deeqmceved
jep³ekeÀcee&efCe (efJeéeeë) DeefKeueeë (DeeMeeë) efoMeë~ DeeMee Fefle efo*dveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.6)
(oerÐeeveë) osoerH³eceeveë met³³e& FJe (efJe, Yeeefn) ÒekeÀeMe³e (Tppe&ced) DeVeeefokeÀced (veë) DemceekeÀced (Oesefn)
(efÜHeos) ceveg<³eeÐee³e (®eleg<Heos) ieJeeÐee³e¤66¤
DevJe³eë-ns Deives meYesMe! lJeb Òee®eeR ÒeefoMecevegÒesenf , lJeefceneivesë Hegjes DeeqiveefjJe efJeÜeved YeJe~ efJeéee
DeeMee oerÐeeveë meved veesçmceekebÀ efÜHeos ®eleg<Heos Tpe¥ Oesenf , efJeÐeeefJeve³eHeje¬eÀcewjYe³eb efJeYeeefn¤66¤
YeeJeeLe&ë-³es HetCe&sve ye´ïe®e³exCe meJee& efJeÐee DeY³em³e ³eg×efJeÐeeb efJeefolJee meJee&meg efo#eg mlet³evles, les
ceveg<³eeCeeb Heéeeoerveeb ®e Ye#³eYeesp³ecegVeer³e j#eeb efJeOee³eeveefvolee YeJevleg¤66¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Me$egDeeW kesÀ peueevesnejs meYeeHeefle! let (Òee®eerced) HetJe& (ÒeefoMeced) efoMee keÀer Deesj keÀes
(Deveg, Òe, Fefn) DevegketÀXHOHHPHV ´HHâQHV(Fn) Fme jep³ekeÀce& ceW (Deivesë) 'HHLYHVH'Hk'HHHIRNHV¢HHVLHPHV
(HegjesçDeeqiveë) Deeqive kesÀ legu³e Deûeieeceer (efJeÜeved) keÀe³³e& kesÀ peeveves Jeeues efJeÜeved (YeJe) nesDees (efJeéeeë)
mecemle (DeeMeeë) efoMeeDeeW keÀes (oerÐeeveë) efvejvlej ÒekeÀeefMele keÀjles ngS met³³e& kesÀ meceeve (veë) nce ueesieeW kesÀ
(efÜHeos) ceveg<³eeefo Deewj (®eleg<Heos) ieew Deeefo HeMegDeeW kesÀ efue³es (Tppe&ced) DeVeeefo HeoeLe& keÀes (Oesefn) OeejCe keÀj
leLee efJeÐee, efJeve³e Deewj Heje¬eÀce mes DeYe³e keÀe (efJe, Yeeefn) ÒekeÀeMe keÀj¤66¤
YeeJeeLe&ë-pees HetCe& ye´ïe®e³³e& mes mecemle efJeÐeeDeeW keÀe DeY³eeme keÀj ³eg×efJeÐeeDeeW keÀes peeve meye
efoMeeDeeW ceW mOHJHIOHNH¢HV ´HHâQHVOHV Q4-HV FHYHJHH: 'HHZM+H0HJ'HH: NHV¢.HHYHV HHVLH+HRH/HH; NH¢HU *9HHIOH'HHZMMHHNH¢H
efJeOeeve keÀj Deevevo³egkeÌle nesles nQ¤66¤
He=efLeJ³ee Fl³em³e efJeOe=efle$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efHeHeerefuekeÀeceO³ee ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegve³eexefieiegCee GHeefoM³evles¤
efHeÀj ³eesefie³eeW kesÀ iegCeeW keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
He=ÉHI/H1-HHÉ'H1QFHJR1YOHHIM{H1FHHäQFH1YOHHIM{HH1RGHIR-H1FHHäQFHGa
HIR1-HHVYHHNHä¢PH+HÉÿeled mJenSHH[HIOHäMLHHFHNnced¤67¤
He=ÉHI/H1-HHÍa 'H1QFHGa *OHGa 'H1YOHHIM{HFHGa 'HHa 'H11Q1FHGa 'H1YOHHIM{HHOHGa HIR-HäFHGa 'HHa 'H11Q1FHGa HIR1-HÍa YHHNHä¢Pe~
He=ÉáHOHGaP-HäÍaSHHVHIOHäÍa'H1LHH1FHGa'H1QFHG
HeoeLe&ë-(He=efLeJ³eeë) Yetcesce&O³es (Denced) (Gled) (Devleefj#eced) DeekeÀeMeced (Dee) (De©nced) jesns³eced
(Devleefj#eeled) DeekeÀeMeeled (efoJeced) ÒekeÀeMeceeveb met³e&ced (Dee) (De©nced) mecevleeod jesns³eced (efoJeë)
Ðeesleceevem³e (veekeÀm³e) megKeefveefceÊem³e (He=ÿeled) meceerHeeled (mJeë) megKeced (p³eesefleë) %eeveÒekeÀeMeced (Deieeced)
ÒeeHveg³eeced (Denced)¤67¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee ke=Àle³eesiee²evegÿevemeb³eceefme×esçnb He=efLeJ³ee Devleefj#ecegoe©nced,
Devleefj#eeod efoJecee©nced, veekeÀm³e efoJeë He=ÿeled mJep³eexelf eM®eenceieeced, leLee ³et³eceH³ee®ejle¤67¤
YeeJeeLe&ë-³eoe ceveg<³eë mJeelcevee men Hejceelceeveb ³eg*dkeÌles leoeçefCeceeo³eë efme×³eë ÒeeogYe&Jeefvle,
leleesçJ³eenleiel³eeYeeräeefve mLeeveeefve ievlegb MekeÌveesefle veev³eLee¤67¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes efkeÀ³es ngS ³eesie kesÀ De²eW kesÀ Devegÿeve meb³eceefme× DeLee&led OeejCee, O³eeve
Deewj meceeefOe ceW HeefjHetCe& (Denced) ceQ (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer kesÀ yeer®e (Devleefj#eced) DeekeÀeMe keÀes (God, Dee,
De©nced) Gþ peeTb Jee (Devleefj#eeled) DeekeÀeMe mes (efoJeced) ÒekeÀeMeceeve met³³e&ueeskeÀ keÀes (Dee, De©nced) ®eæ{
peeTb Jee (veekeÀm³e) megKe keÀjevesnejs (efoJeë) ÒekeÀeMeceeve Gme met³³e&ueeskeÀ kesÀ (He=ÿeled) meceerHe mes (mJeë)
Del³evle megKe Deewj (p³eesefleë) %eeve kesÀ ÒekeÀeMe keÀes (Denced) ceQ (Deieeced) ´HHâQHV7E-HZPHHOHJFH<HHU 'HHHM&H
keÀjes¤67¤
YeeJeeLe&ë-SH\HFHYHJH'H+HYHV 'HHOFHHNHV¢PHH/H+HMFHHOFHHNHV¢HHVLHNH¢HV ´HHâQHVOHHQZOH\H'HHI&HFHHHIR
efmeef× GlHeVe nesleer nQ, GmekesÀ Heerís keÀneR mes ve ©keÀves Jeeueer ieefle mes DeYeerä mLeeveeW keÀes pee mekeÀlee nw, Dev³eLee
veneR¤67¤
mJe³e&vle Fl³em³e efJeOe=efle$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
mJeN³e&vleesN veeHeVäHYOH1É'HH²HHMHVäQHIYOH1MHVRäPHHUa
H1HEHVHI-H1ËHOHHVä2HHMljPHJHI-Hä¾HPHHVHI-HOHVHIYH1MV
P-HäÍa HYOHäÍa YHa 'H+Häa ) 1H1YOHV1a 'HHa ²HHFHGa MHV1Q1HIYOH1a MHVRäPHHU1 )HIOH1 MHVRäPHHUa H1HFHGa HVa HI-H1ËHOHHVä2HHMlHIFHHIOHä
HI-H1ËHOHäÍÉ2HHMFHGaPHJHI-Hä¾HPH1)HIOH1PHJHI-Hä¾HPHÍaHI-H1OHV1HIYH1M)HIOHäHI-HÉOHVHIYH1MV
HeoeLe&ë-(mJeë) megKeced (³evleë) GHe³evleë (ve) FJe (DeHe) (F&#evles) meceeueeskeÀvles (Dee) mecevleeled
(Ðeeced) ÒekeÀeMece³eer ³eesieefJeÐeeced (jesnefvle) (jesomeer) ÐeeJeeHe=efLeJ³eew (³e%eced) mebievleJ³eced (³es) (efJeéeleesOeejced)
efJeéeleë meJe&lees Oeejeë megefMeef#elee Jee®ees ³eeÅmcemleced (megefJeÜebmeë) MeesYeveeM®e les ³eesefieveë (efJelesefvejs) efJemle=leb
kegÀJe&efvle¤68¤
DevJe³eë-³es megefJeÜebmees ³evlees ve mJejHes#evles jesomeer Deejesnefvle, Ðeeb efJeéeleesOeejb ³e%eb efJelesevf ejs, lesç#e³eb
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee meejefLejéeeved megefMe#³eeYeeräs ceeiex ®eeueef³elJee megKesveeYeeräb mLeeveb

meÐees ie®íefle, leLewJe MeesYevee efJeÜebmees ³eesefievees efpeleseqvê³ee YetlJee meb³ecesve mJesäb Hejceelceeveb ÒeeH³eevevob
efJemleej³eefvle¤68¤
HeoeLe&ë-(³es) pees (megefJeÜebmeë) De®ís HeefC[le ³eesieer peve (³evleë) ³eesieeY³eeme kesÀ HetCe& efve³ece keÀjles
ngDeeW kesÀ (ve) meceeve (mJeë) Del³evle megKe keÀer (DeHe, F&#evles) DeHes#ee keÀjles nQ Jee (jesomeer) DeekeÀeMe Deewj
He=efLeJeer keÀes (Dee, jesnefvle) ®eæ{ peeles DeLee&led ueeskeÀevlejeW ceW F®íeHetJe&keÀ ®eues peeles Jee (Ðeeced) ÒekeÀeMece³e
³eesieefJeÐee Deewj (efJeéeleesOeejced) meye Deesj mes megefMe#ee³egkeÌle JeeCeer nQ, efpemeceW (³e%eced) ´HHâNH¢MYHV HHVLH*PH
³e%eeefo keÀce& keÀe (efJelesefvejs) HI-HPOHHMNH¢MOHVQ4-HV'HHI-HYHH0HHUPHJ.HNH¢HV´HHâQHVOHVQ4
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes meejefLe Iees[ æ eW keÀes De®ís ÒekeÀej efmeKee Deewj DeYeerä ceeie&
ceW ®euee keÀj megKe mes DeYeerä mLeeve keÀes MeerIe´ peelee nw, Jewmes ner De®ís efJeÜeved ³eesieer peve efpeleseqvê³e neskeÀj
efve³ece mes DeHeves keÀes DeYeerä Hejceelcee keÀes HeekeÀj Deevevo keÀe efJemleej keÀjles nQ¤68¤
Deive Fl³em³e efJeOe=efle$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<eea HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
HegveefJe&ÜodJ³eJenej GHeefoM³eles¤
efHeÀj efJeÜeved kesÀ J³eJenej keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
DHLYHV1´HVHIQä´H/H1FHHVRVä-HH1OHHEHHJäR[1-HHYHHäFHJÉOHFHOHH {YHHFHGa
)HäHFHH&HH1<HLHJäHI<HÍPH1SHHVHH1ÍP-HnH YOHJÉ HSHäFHHYHHÍP-H1HIPOH
'HLYHVäa ´Ha )1HIQ1a ´H1/H1FHÍa RV1-H1H1OHHHIFHHIOHä RV-HÉH1OHHFHGa HHJäÍa RV1-HHYHHäFHGa *1OHa FHOHH {YHHFHGa )HäHFHH&HHÍa
<HLHJäHI<H1HIMHIOH1<HLHJäÉÉHI<HÍaPH1SHHVHH1)HIOHäPH1ÉSHHVHHäÍaP-HäÍaH1YOHJÉaHSHäFHHYHHÍP-H1HIPOH
HeoeLe&ë-(Deives) efJeÜved (Òe) (Fefn) ÒeeHvegefn (ÒeLeceë) Deeefoceë (osJe³eleeced) keÀece³eceeveeveeced
(®e#egë) oMe&keÀced (osJeeveeced) efJeog<eeced (Gle) DeefHe (cel³ee&veeced) DeefJeog<eeced (F³e#eceeCeeë) ³e%eb ef®ekeÀer<e&ceeCeeë
(Ye=iegefYeë) HeefjHekeÌJeefJe%eeveweJf e&HeefM®eefÓë (mepees<eeë) meceeveÒeereflemesJeveeë (mJeë) megKeced (³evleg) ÒeeHvegJevleg
(³epeceeveeë) meJexY³eë megKeoeleejë (mJeefmle) keÀu³eeCeced¤69¤
DevJe³eë-ns Deives! osJe³eleeb ceO³es ÒeLeceë HetJe¥ Òesenf , ³elees osJeeveecegle cel³ee&veeb lJeb ®e#egjefme,
³eLes³e#eceeCeeë mepees<ee ³epeceevee Ye=iegefYeë men mJeefmle mJe³e&vleg, leLee lJeceefHe YeJe¤69¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! efJeÜefÓjefJeÜefÓM®e men Òeerl³eesHeosMesve ³et³eb megKeb ÒeeHvegle¤69¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved! (osJe³eleeced) keÀecevee keÀjles ngS peveeW kesÀ yeer®e let (ÒeLeceë) Heefnues (Òesefn)
ÒeeHle nes efpememes (osJeeveeced) efJeÜeved (Gle) Deewj (cel³ee&veeced) DeefJeÜeveeW keÀe let (®e#egë) J³eJenej osKeves Jeeuee
nw, efpememes (F³e#eceeCeeë) ³e%e keÀer F®íe keÀjves (mepees<eeë) SkeÀ-meer Òeerelf e³egkeÌle (³epeceeveeë) meyekeÀes megKe
osvesnejs peve (Ye=iegefYeë) HeefjHetCe& efJe%eeve Jeeues efJeÜeveeW kesÀ meeLe (mJeefmle) meeceev³e megKe Deewj (mJeë) Del³evle
megKe keÀes (³evleg) ´HHâQH:-HZPHHOHW<HHUQHV
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! efJeÜeved Deewj DeefJeÜeveeW kesÀ meeLe Òeerefle mes yeele®eerle keÀjkesÀ megKe keÀes legce ueesie
´HHâQHVV'HHV
vekeÌlees<eemesl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHNH®OHHV1HHPHH1PHFHäYHPHH1HI-Hä+HV2HH1+HHVäOHV1HI0H0HJÉFHVNHä¢jPHFHHU1HHUa
²HH-HH1HHFHHä1NH®FHHVÉ'H1YOHHI-H <HHäHIOHRV1-HHÉ'H1HTLYH2HHäMHYHGÌHI-H&HHV1RHÍ
YHNH®OHHV1HHPHHäa YHNH®OHHV1HPHVHIOH1 YHNH®OHHV1HPHHäa PHFHäYH1PHVHIOH1 PHÉFHäYHPHHa HI-Hä+HV1 )HIOH1 HI-HÉä+HVa 2HH1+HHVäOHV1 )HIOHä 2HH1+HHVäOHVa
HI0H0HJäFHGa6NHä¢FHGaPH1FHHU1HHU)HIOHäPHFHGÉ) 1HHUa²HH-HH1HHFHHäa1NH®FHÍa'H1YOHÍaHI-Ha<HH1HIOH1aRV1-HHÍa'H1HTLYHFHGa2HH1MlH1YHGaÌ1HIJeNCeeNsoe
)HIOHäÌHI-H&H1ÍÉRHÍ
HeoeLe&ë-(vekeÌlees<eemee) je$³eg<emeeefJeJe (mecevemee) meceeveb cevees efJe%eeveb ³e³eesmles (efJeªHes)
efJe©×mJeªHes (OeeHe³esles) Hee³e³eleë (efMeMegced) yeeuekeÀefceJe JeÊe&ceeveb peieled (SkeÀced) Demene³eced (meceer®eer) ³es
SkeÀerYeeJeefce®ívlemles (ÐeeJee#eecee) (©keÌceë) osoerH³eceeveesçeqiveë (Devleë) ceO³es (efJe, Yeeefle) efJeMes<esCe
ÒekeÀeMeles (osJeeë) efJeÜebmeë (Deeqiveced) (Oeej³eved) DeOeej³eved~ De$ee[YeeJeë (êefJeCeesoeë) êJ³eÒeoeleejë¤70¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³eLee mecevemee meceer®eer efJeªHes ceele=Oee$³eew JewkebÀ efMeMegefceJe vekeÌlees<eemee
peie×eHe³esles, ³eLee Jee ÐeeJee#eeceevlees ©keÌcees efJeYeeefle, êefJeCeesoe osJee leceeÅive Oeej³eBmleLee JeÊe&OJeced¤70¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa FHYHJHZSH LHHIOH H/HH MHHJHPHHZ HI-H¹Z +HZ-H ¬H[OHV H/HH H
HI-H²HJOHG PH-H +HRH/H[HJ -HHâH H/HH -HH ²HH-HH<HWFHHU 'HHIOHPHQYH0HHUXHV -H¬H[OHV OH¾OHG HI-H-HVHNHZ¢Í 0HJ<HLHJ&HVHJ
J³eeHekewÀYe&tlJee Heg$eJeppeielHeeueveer³eced¤70¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce pewmes (mecevemee) SkeÀ mes efJe%eeve ³egkeÌle (meceer®eer) SkeÀlee ®eenleer ngF&
(efJeªHes) Deueie-Deueie ªHe Jeeueer Oee³e Deewj ceelee oesveeW (SkeÀced) SkeÀ (efMeMegced) yeeuekeÀ keÀes ogiOe efHeueeleer
nQ, Jewmes (vekeÌlees<eemee) jeef$e Deewj ÒeeleëkeÀeue keÀer Jesuee peieled keÀes (OeeHe³esles) ogiOe mee efHeueeleer nQ DeLee&led Deefle
Deevevo osleer nQ Jee pewmes (©keÌceë) ÒekeÀeMeceeve Deeqive (ÐeeJee#eecee, Devleë) ye´ïeeC[ kesÀ yeer®e ceW (efJe, Yeeefle)
efJeMes<e keÀjkesÀ ÒekeÀeMe keÀjlee nw, Gme (Deeqiveced) Deeqive keÀes (êefJeCeesoeë) êJ³e kesÀ osves Jeeues (osJeeë) 0HHk+HÈ^V
ngS peve (Oeej³eved) OeejCe keÀjles nQ, Jewmes JeÊee&Je JeÊeex¤70¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaFHYHJeeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pewmes mebmeej ceW jeef$e Deewj
´HHOHÍPHFHHNH¢HU -HVXHH'HXHLH+HH:PHV-H¬H FHHYH'HHZMSHZPHV HI\HSHJXHHU 'HHTLYHPH-H +HRH/HH;FH:-HHâ-HHSHZPHV´HkeÀeMe
Deewj Yetefce DeeflemenveMeerue nQ, Jewmes Del³evle efJeJes®evee keÀjves Deewj MegYeiegCeeW ceW J³eeHekeÀ nesves Jeeues neskeÀj Heg$e kesÀ
legu³e mebmeej keÀes HeeueW¤70¤
Deive Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<eea HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegve³eexefiekeÀce&HeÀuecegHeefoM³eles¤
efHeÀj ³eesieer keÀs keÀceeX keÀs HeÀueeW keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HLYHVäPHQÓHHH0HOHFHW¹ BÏ1OHEOHVä´HH1&HHÍPH1QÓH-HH1YHHÍa
O-HjPHHäQ1ÓHPHäMH1HÉ) {HI0HHV1OHPFHZ{OHVHI-H2HVFH1-HHSHHäH1P-HHQHä
'HLYHVäa PH1Q1ÓHH1HVHIOHä PHQÓHÉ'HHa 0H1OH1FHWÉ¹ 1HI9HHIOHä 0HOHÉFHW2H YHGa 0H1OHFHGa OHV1a ´HH1&HHÍa PH1QÓHäFHGa -HH1YHH )HIOHä
HI-HÉ'HH1YHHÍaO-HFHGaPHH1Q1ÓHPHäaMH1HÍa) 1HI0H1HV1aOHPFHZ{aOHV1aHI-H12HV1FH1a-HHSHHäHaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Deives) HeeJekeÀ FJe ÒekeÀeMece³e (menñee#e) menñes<JemebK³eeles<eg J³eJenejs<Jeef#eefJe%eeveb ³em³e
lelmecyeg×ew (Melecet×&ved) Meles<JemebK³eeles<eg cet×e& cemlekebÀ ³em³e lelmecyeg×ew (Meleced) DemebK³eeleeë (les) leJe
(ÒeeCeeë) peerJemeeOeveeë (menñeced) DemebK³eeë (J³eeveeë) ®esäeefveefceÊeeë meJe&MejerjmLee Jee³eJeë (lJeced)
(meenñem³e) menñeeCeecemebK³eeleeveeefceo- ceefOekeÀjCeb peieled lem³e (je³eë) Oevem³e (F&efMe<es) F&Meesçefme (lemcew)
(les) legY³eced (efJeOesce) Heefj®ejsce (Jeepee³e) efJe%eeveJeles (mJeene) mel³e³ee Jee®ee¤71¤
DevJe³eë-ns menñee#e Melecet×&Veives ³eeseif ejepe! ³em³e les Meleb ÒeeCeeë menñeb J³eeveeë meefvle, ³emlJeb
meenñem³e je³e F&efMe<es, lemcew Jeepee³e les Je³eb mJeene efJeOesce¤71¤
YeeJeeLe&ë-³ees ³eesieer leHe-DeeefomeeOevew³eexieyeueb ÒeeH³eemebK³eÒeeefCeMejerjeefCe
ÒeefJeM³eeveskeÀves$eeefoefYej²wo&Me&veeefo-keÀe³ee&efCe keÀÊe¥g MekeÌveesefle~ DeveskesÀ<eeb HeoeLee&veeb Oeveeveeb ®e mJeeceer YeJeefle,
meesçmceeefYejJeM³eb Heefj®ejCeer³eë¤71¤
HeoeLe&ë-ns (menñee#e) npeejeW J³eJenejeW ceW DeHevee efJeMes<e %eeve Jee (Melecet×&ved) mewkeÀæ[eW ÒeeefCe³eeW ceW
cemlekeÀ Jeeues (Deives) Deeqive kesÀ meceeve ÒekeÀeMeceeve ³eeseif ejepe! efpeme (les) DeeHe kesÀ (Meleced) mewkeÀæ[eW (ÒeeCeeë)
peerJeve kesÀ meeOeve (menñeced) (J³eeveeë) meye ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ efveefceÊe MejerjmLe Jee³eg pees (lJeced) DeeHe (meenñem³e)
npeejeW peerJe Deewj HeoeLeeX keÀe DeeOeej pees peieled GmekesÀ (je³eë) Oeve kesÀ (F&efMe<es) mJeeceer nQ, (lemcew) Gme
(Jeepee³e) efJeMes<e %eeve Jeeues (les) DeeHe kesÀ efue³es nce ueesie (mJeene) mel³eJeeCeer mes (efJeOesce) melkeÀejHetJe&keÀ
J³eJenej keÀjW¤71¤
YeeJeeLe&ë-pees ³eesieer Heg©<e leHe, mJeeO³ee³e Deewj F&éejÒeefCeOeeve Deeefo ³eesie kesÀ meeOeveeW mes ³eesie
(2HHM&HH2HHYHPHFHHHI2H+HPHEHFHNHV¢\HXHNH¢HV´HHâQHV'HYHVNH¢´HHHI&HHH:NHV¢0HMHUMH: FH:´H-HV0HNH¢MNHV¢'HYeskeÀ
efMej, ves$e Deeefo De²eW mes osKeves Deeefo keÀe³eeX keÀes keÀj mekeÀlee nw, DeveskeÀ HeoeLeeX Jee OeveeW keÀe mJeeceer Yeer nes
mekeÀlee nw, GmekeÀe nce ueesieeW keÀes DeJeM³e mesJeve keÀjvee ®eeefn³es¤71¤
megHeCe& Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea HeeqxMívoë~ Heáeceë mJejë¤
HegveefJe&Üeved keÀer¢Meë m³eeefol³een¤
efHeÀj efJeÜeve kewÀmee nes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
megÉ+H1&HH[nÉHIPHLH1OFHHäYHG+HÉáV+HäHI/H1-HHÍPHHU{Ra
<HH1PHHYOHHIM{H1FHH+Hä&H1SHHVHIOHäHH1HIR-H1FHJ¬Hä<HHYH1OHVSHäPHH1HIR0H1É*RGäjQ
megÉ+H1&H Ía 'H1HIPH1a LH1OFHH1HIYHHIOHä LH1OFHHäYHGa +HÉÿs~ He=ÉefLeNJ³eeë~ meerNoN~ YeeNmee~ DeNvleefj{HFHGa 'HHa +HÉ&H1a SHHVHIOHäHHa
HIR-HäFHGa*OHGaPOH1<HH1YH1aOHVSHäPHHaHIR0HäÍa*OHGaÉjQ1
HeoeLe&ë-(megHeCe&ë) MeesYeveeefve HeCee&efve HetCee&efve MegYeue#eCeeefve ³em³e meë (Deefme) (ie©lceeved) iegJee&lcee
(He=ÿs) GHeefj (He=efLeJ³eeë) (meero) (Yeemee) ÒekeÀeMesve (Devleefj#eced) DeekeÀeMeced (Dee) mecevleeled (He=Ce) megKe³e
(p³eesefle<ee) v³ee³eÒekeÀeMesve (efoJeced) ÒekeÀeMece³eced (Gled) TOJe&ced (mleYeeve) (lespemee) leer#CeerkeÀjCesve (efoMeë)
(Gled) (¢bn) GÜOe&³e¤72¤
DevJe³eë-ns efJeÜeved ³eeseiE emlJeb Yeemee megHeCeex ie©lceeveefme, ³eLee meefJeleevleefj#em³e ceO³es JeÊe&les, leLee
He=efLeJ³eeë He=ÿs meero~ Jee³egefjJe Òepee DeeHe=Ce, meefJelee p³eesefle<ee efoJecevleefj#eefceJe jep³ecegÊeYeeve, Deeqivemlespemee
efoMe FJe Òepee God¢bn¤72¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaHRHFHYHJHHV MHLH¾VHMHIQOHÍ+HMHV+HNH¢HMHUËHM)-H´HHHI&HHI<HÍPHQ
JeÊexle, leoe efmeeq×b ueYesle¤72¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ³eesieerpeve! DeeHe (Yeemee) ÒekeÀeMe mes (megHeCe&ë) De®ís-De®ís HetCe& MegYe ue#eCeeW mes
³egkeÌle Deewj (ie©lceeved) yeæ[s ceve leLee Deelcee kesÀ yeue mes ³egkeÌle (Deefme) nQ, DeefleÒekeÀeMeceeve DeekeÀeMe ceW
JeÊe&ceeve met³e&ceC[ue kesÀ legu³e (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer kesÀ (He=ÿs) THej (meero) efmLej nes, Jee Jee³eg kesÀ legu³e Òepee
keÀes (Dee, He=Ce) megKe os, Jee pewmes met³e& (p³eesefle<ee) DeHeves ÒekeÀeMe mes (efoJeced) ÒekeÀeMece³e (Devleefj#eced)
Devleefj#e keÀes Jewmes let jepeveerelf e kesÀ ÒekeÀeMe mes jep³e keÀes (Gled, mleYeeve) GVeefle HengB®ee, Jee pewmes Deeie DeHeves
(lespemee) Deefleleer#Ce lespe mes (efoMeë) efoMeeDeeW keÀes Jewmes DeHeves leer#Ce lespe mes ÒepeepeveeW keÀes (God, ¢bn) GVeefle
os¤72¤
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa SH\H FHYHJH MHLH´HHUHIOH 'HHZM ¾VH-HZM PHV MHIQOH
HeMHV+HNH¢HMHUQHVNH¢M) ËHMNHV¢PHFHHYHPH\H´HHHI&HHH:NHV¢PHH/H-HOH[OH\HPH\HHIPHHI¹NH¢HV´HHâQHV-HV
Deepeg»eve Fl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HegveefJe&Üebmeë keÀer¢Meeë m³egefjl³een¤
efHeÀj efJeÜeved, iegCeer peve kewÀmes neW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HH1SHJHäYHÍPHJÉ´HOHHU{NH¢Í+HJÉMPOHH1RLYHV1P-HEHHVHIYH1FHHPHHU{RPHH2HJÉ³ee~
'H1HTPFHYOPH12HP/HV1É'H2HJ¬HäMHTPFH1YHGHI-HËHVäRV-HH1HSHäFHHYH0HPHHUROH
'HH1SHJHäYH1 )OHH1SHJÉHäYHÍaPHJÉ´HOHHU{NH¢1 )HIOHä PHJÉÉ´HOHHU{NH¢Ía+HJÉMPOHHäOHGa'HLYHVäaP-HFHGaHHVHIYHäFHGa'HHaPHHU1R1aPHH12HJÉHVHIOHä
meeOegÉÉHHa'H1HTPFHYHGaPH12HP/HVäa'HHI2Häa*¬HäMHTPFHYHGaHI-HËHVäaRV1-HH1ÍaHSHäFHHYHÍaH1aPHHU1R1OH1
HeoeLe&ë-(Deepeg»eveë) melkeÀejsCeentleë (megÒeleerkeÀë) ´HHâ0HJ<HLHJ&HÍ (Hegjmleeled) ÒeLeceleë (Deives)
³eesieeY³eemesve ÒekeÀeefMeleelceved (mJeced) mJekeÀer³eced (³eesefveced) HejceelceeK³eb ie=nced (Dee) (meero) mecevleeled efmLejes
YeJe (meeOeg³ee) Þesÿëw keÀce&efYeë (Deeqmceved) (meOemLes) menmLeeves (DeefOe) GHeefjYeeJes (GÊejeqmceved) (efJeées) meJex
(osJeeë) efoJ³eelceevees ³eeseif eveë (³epeceeveë) ³eesieÒeo Dee®ee³e&ë (®e) (meerole)¤73¤
DevJe³eë-ns Deives! Hegjmleeoepeg»eveë megÒeleerkeÀes ³epeceevemlJeb meeOeg³eeeqmceved meOemLes mJeb ³eesefveceemeero~
ns efJeées osJeeë! ³et³eb meeOeg³eesÊejeqmceved meOemLes ®eeefOe meerole¤73¤
YeeJeeLe&ë-³es meeOetefve keÀcee&efCe ke=ÀlJee ke=Àle³eesieeY³eemem³e efJeog<eë me²Òeerelf eY³eeb HejmHejb mebJeeob kegÀJe&eqvle,
les meJee&efOeÿeveceerMeb ÒeeH³e efme×e pee³evles¤73¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) ³eesieeY³eeme mes ÒekeÀeefMele Deelcee ³egkeÌle (Hegjmleeled) ÒeLece mes (Deepeg»eveë) melkeÀej
kesÀ meeLe yeguee³es (megÒeleerkeÀë) 0HJ<HLHJ&HH: NH¢HV ´HHâ QJ6 (³epeceeveë) ³eesieefJeÐee kesÀ osves Jeeues Dee®ee³³e&! DeeHe
(meeOeg³ee) Þesÿ keÀceeX mes (Deeqmceved) Fme (meOemLes) SkeÀ meeLe kesÀ mLeeve ceW (mJeced) DeHeves (³eesefveced) Hejceelcee
ªHe Iej ceW (Dee, meero) efmLej nes (®e) Deewj ns (efJeées) meye (osJeeë) efoJ³e Deelcee Jeeues ³eesieerpevees! DeeHe
ueesie Þesÿ keÀeceeW mes (GÊejeqmceved) GÊej mece³e SkeÀ meeLe mel³e efme×evle Hej (DeefOe, meerole) DeefOekeÀ efmLele
nesDees¤73¤
YeeJeeLe&ë-pees De®ís keÀeceeW keÀes keÀjkesÀ ³eesieeY³eeme keÀjves Jeeues efJeÜeved kesÀ mebie Deewj Òeerefle mes HejmHej
PHE-HHRNH¢MOHVQ4-HVPH\HNHV¢'HHI2HáHYH+HMFHHOFHHNH¢HV´HHâQHVNH¢MHIPH¹QHVOHVQ4
lee: meefJelegefjl³em³e keÀCJe $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe keÀ F&éejb ÒeHâJE0HNH®YHHVOHHUOHHQ
Deye keÀewve F&éej keÀes Hee mekeÀlee nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
OHHPHäHI-H1OHJ-H MVä&HPHHIH1HHFHHQE-Hä&HVPHJFH1H(OHHI-H1ËHSHäYHHFHGa
HHFHäPH1NH¢&-HHV1'HRJäQ1OHG´H+HHU{YHHPH1QÓHä2HHMHE1+HHäPHH ceNneR ieeced¤74¤
OHHFHGaPHHI1-H1OHJÍa-HMVä&HPHaHIH1HHFHGa'HHa 'H1QFHGa-HÉCesN~ megÉFH1HIOHHIFHHIOHä PHJÉFH1HIOHFHGaHI-H1ËHSHäYHHFHGaHHFHGa 'H1PH1a
NH¢&-HäÍa'HRJäQOHGa´H+HHU{YHH1HIFHHIOH1´HÉ+HHU{YHHFHGaPH1QÓHä2HHMH1HIFHHIOHäPH1QÓHäÉ2HHMHFHGa+HHäPHHaFH1QHUFHGaLHHFHG
HeoeLe&ë-(leeced) Je#³eceeCeeced (meefJelegë) ³eesiewée³³e&mebÒeom³eséejm³e (JejsC³em³e) Jeefjlegcen&m³e
(ef®e$eeced) DeÓgleefJe<e³eeced (Dee) (Denced) (Je=Ces) mJeerkegÀJex (megceefleced) MeesYeveeb ³eLeeefJe<e³eeb Òe%eeced
(efJeéepev³eeced) ³ee efJeéeceefKeueb peieppeve³eefle ÒekeÀì³eefle leeced (³eeced) (Dem³e) (keÀCJeë) cesOeeJeer (Deognled)
HeefjHetj³eefle (ÒeHeerveeced) ÒeJe=×eced (menñeOeejeced) menñecemebK³eeveLee&ved Oejefle leeb meJe&%eeveÒeoeced (He³emee)
DeVeeefovee (cenerced) cenleerced (ieeced) Jee®eced~ ieewefjefle Jee*dveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.11)¤74¤
DevJe³eë-³eLee keÀCJeesçm³e JejsC³em³e meefJelegjeréejm³e ³eeb ef®e$eeb efJeéepev³eeb ÒeHeerveeb menñeOeejeb megceeEle
He³emee ceneR ieeb ®eeognled, leLee leecenceeJe=Ces¤74¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HH FHV2HH-HHU SHLHRHUËHMPH HI-H²HHE ´HH+HZ2HOHV OH/HZ-HZOHHE
ueyOJeeçv³esveeefHe efJeÐee³eesieJe=×îew YeefJeleJ³eced¤74¤
HeoeLe&ë-pewmes (keÀCJeë) yegef×ceeved Heg©<e (Dem³e) Fme (JejsC³em³e) mJeerkeÀej keÀjves ³eesi³e (meefJelegë)
³eesie kesÀ Ssée³e& kesÀ osvesnejs F&éej keÀer (³eeced) efpeme (ef®e$eeced) DeÓgle DeeM®e³³e&ªHe Jee (efJeéepev³eeced) mecemle
peieled keÀes GlHeVe keÀjleer (ÒeHeerveeced) Deefle GVeefle kesÀ meeLe yeæ{leer (menñeOeejeced) npeejeW HeoeLeeX keÀes OeejCe
keÀjvesnejer Deewj (megceefleced) ³eLeeleL³e efJe<e³e keÀes ÒekeÀeefMele keÀjleer ngF& GÊece yegef× leLee (He³emee) DeVe Deeefo
HeoeLee¥s kesÀ meeLe (cenerced) yeæ[er (ieeced) JeeCeer keÀes (Deognled) HeefjHetCe& keÀjlee DeLee&led ¬eÀce mes peeve DeHeves
%eeveefJe<e³ekeÀ keÀjlee nw, Jewmes (leeced) GmekeÀes (Denced) ceQ (Dee, Je=Ces) De®ís ÒekeÀej mJeerkeÀej keÀjlee ntb¤74¤
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZa SHZPHV FHV2HH-HHUSHYH SHLHRHUËHM keÀer efJeÐee keÀes HeekeÀj
-HHI¹NH¢HV ´HHâQHVOHHQZ-HZPHV QHU )PHNH¢HV ´HHâQHVNH¢M'HHZMPHHFHHYHSHYHNH¢HV <HHU HI-H²HH'HHZMHHVLH-HHI¹NHV¢ efue³es
GÐegkeÌle nesvee ®eeefn³es¤74¤
efJeOescesl³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ Deeqiveo&sJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HI-H12HVFHäOHV+HMlFHVSHYFHä9HLYHVHI-H12HVFH1POHHVFHZ1M-HäMVPH12HP/HVäa
HPFHH1RGHHVYHVä1RHHIM{/HH1HSHV1OHE´HO-HVQ1-HHUHIHäSHJQJMV1PHHIFHä¹V
HI-H12HVFHäa OHV1a +H1MlFHVa SHYFHäYHGa 'H1LYHV1a HI-H12HVFHäa POHHVFHZ{Ía 'H-HäMVa PH12HP/H1 )HIOHä PH12HÉP/HVäa HPFHHäOHGa HHVYHVäÍa
*1RHHIMl/HVOHJÉOHGÉ'HHHIM{/HaHSHVäaOHFHGa´HaO-H)HIOH1O-HVaQ1-HHUHIHäaSHJÉngÉjsN~ meefFHä¹1)HIOH1PHFHGÉ)ä¹V
HeoeLe&ë-(efJeOesce) Heefj®ejsce (les) leJe (Hejces) meJeexlke=Àäs ³eesiemebmkeÀejpes (pevceved) pevceefve~ De$e megHeeb
meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle *sue&gkedÀ~ (Deives) ³eesiemebmkeÀejsCe ogäkeÀce&oenkeÀ (efJeOesce) mesJesceefn (mleescewë)
mlegefleefYeë (DeJejs) DeJee&®eerves (meOemLes) menmLeeves (³emceeled) (³eesvesë) mLeeveeled (GoeefjLe) Glke=Àäwë meeOevewë
ÒeeHvegefn~ De$e Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (³epes) mebie®ís (leced) (Òe) (lJes) lJeef³e (nJeeRef<e)
nesleJ³eeefve (pegngjs) peg»efle (meefce×s) mec³ekedÀ ÒHRHUâV
DevJe³eë-ns Deives ³eeseif eved! les leJe Hejces pevceved lJes JeÊe&ceevesçJejs meOemLes JeÊe&ceevee Je³eb mleescewefJe&Oesce,
lJecemceeved ³emceeod ³eesves©oeefjLe, leb ³eesevf ecenb Òe³epes, ³eLee nesleejë meefce×s Deiveew nJeeRef<e pegngjs, leLee ³eesieeiveew
ogëKemecetnm³e nesceb efJeOesce¤75¤
YeeJeeLe&ë-Fn ³em³e ³eesiemebmkeÀej³egkeÌlem³e peerJem³e HeefJe$eesHeef®eleb pevce pee³eles, me mebmkeÀejyeueeled
³eesefieefpe%eemegjsJe YeJeefle~ ³es leb mesJevles lesçefHe ³eesieefpe%eemeJees meJe& SlesçeqiveefjvOeveeveerJe meJee&ceMegeq×b ³eesiesve
onefvle¤75¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) ³eesieerpeve! (les) lesjs (Hejces) meye mes Deefle GÊece ³eesie kesÀ mebmkeÀej mes GlHeVe ngS
(pevceved) pevce ceW Jee (lJes) lesjs JeÊe&ceeve pevce ceW (DeJejs) v³etve (meOemLes) SkeÀ meeLe mLeeve ceW JeÊe&ceeve nce
ueesie (mleescewë) mlegefle³eeW mes (efJeOesce) melkeÀejHetJe&keÀ lesjer mesJee keÀjW, let nce ueesieeW keÀes (³emceeled) efpeme (³eesvesë)
mLeeve mes (GoeefjLe) De®ís-'HÏV PHH2HYHH: NHV¢PHHIQOH´HHâQHV (leced) Gme mLeeve keÀes ceQ (Òe, ³epes) De®ís
´HNH¢HM´HHâQHV7E'HHZMSHZPHVQHVFHNH¢MYHV-HHXHVXHHVLH(meefce×s) De®ís ÒekeÀej peueles ngS Deeqive ceW (nJeeRef<e) nesce
keÀjves ³eesi³e JemlegDeeW keÀes (pegngjs) nesceles nQ, Jewmes ³eesieeeqive ceW nce ueesie ogëKeeW kesÀ nesce keÀe (efJeOesce) efJeOeeve
keÀjW¤75¤
YeeJeeLe&ë-Fme mebmeej ceW ³eesie kesÀ mebmkeÀej mes ³egkeÌle efpeme peerJe keÀe HeefJe$e YeeJe mes pevce neslee nw, Jen
mebmkeÀej keÀer Òeyeuelee mes ³eesie ner kesÀ peeveves keÀer ®eenvee keÀjves Jeeuee neslee nw Deewj GmekeÀe pees mesJeve keÀjles nQ,
Jes Yeer ³eesie keÀer ®eenvee keÀjves Jeeues nesls es nQ, GkeÌle meye ³eesieerpeve pewmes Deeqive FvOeve keÀes peueelee nw, Jewmes
mecemle ogëKe DeMegef× YeeJe keÀes ³eesie mes peueeles nQ¤75¤
Òes× Fl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
´HV¹HVäÉ'HLYHVRHUHIRHIQ+HJÉMHVYHHVÉSHäÓHHHPHWÉFHH nHHI-Háa
O-HH0HËHäYOH1É*+HäHHIYOH1-HHSHHäÍ
´HV¹1 )HIOH1 ´HÉ)ä¹Ía 'H1LYHV1a RHU1HIR1HIQ1a +HJÉMÍa YH1Ía 'HSHäÓHHHa PHWÉFHH na H1HI-H1à1a O-HHFHGa 0HËHäYOHÍa *+Häa H1HIYOH1a
-HHSHHäÍ
HeoeLe&ë-(Òes×ë) ´HNH¢ÆOHHH ´HRHUâÍ (Deives) DeeqiveefjJe ogëKeoenkeÀë ³eeseif eved (oerefoefn) keÀece³emJe
(Hegjë) ÒeLececed (veë) Demceeved (Depeñe³ee) DevegHe#eerCe³ee (metc³ee&) Ssée³exCe (³eefJeÿ) DeefleMe³esve ³egJeved
(lJeeced) (Meéevleë) efvejvlejb JeÊe&ceeveeë (GHe, ³eefvle) ÒeeHvegJevleg (Jeepeeë) efJe%eeveJevlees peveeë¤76¤
DevJe³eë-ns ³eefJeÿeives! lJeb Hegjë Òes×ë meVepeñe³ee metc³ee& veesçmceeved oerefoefn Meéevlees
JeepeemlJeecegHe³eefvle¤76¤
YeeJeeLe&ë-³eoe ceveg<³eeë Meg×elceevees YetlJeeçv³eevegHekegÀJe&efvle, leoe lesçefHe meJe&$eesHeke=Àlee YeJeefvle¤76¤
HeoeLe&ë-ns (³eefJe<þ) Del³evle le©Ce (Deives) Deeie kesÀ meceeve ogëKeeW kesÀ efJeveeMe keÀjvesnejs ³eesieerpeve!
DeeHe (Hegjë) Heefnues (Òes×ë) De®ís lespe mes ÒekeÀeMeceeve ngS (Depeñe³ee) veeMejefnle efvejvlej (metc³ee&) Ssée³³e&
kesÀ ÒeJeen mes (veë) nce ueesieeW keÀes (oerefoefn) ®eenW (Meéevleë) efvejvlej JeÊe&ceeve (Jeepeeë) efJeMes<e %eeve Jeeues
peve (lJeeced) DeeHekeÀes (GHe, ³eefvle) ´HHâQHV-H:
YeeJeeLe&ë-peye ceveg<³e Meg×elcee neskeÀj DeewjeW keÀe GHekeÀej keÀjles nQ, leye Jes Yeer meJe&$e GHekeÀej³egkeÌle
nesles nQ¤76¤
Deives leefcel³em³e Hejces<þer $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeivesN leceNÐeeéeNVe mleescewNë ¬eÀlegÉ9H<H1ÌjäHIR1P+H0HäFHGaH¿12HHFHHäOH1É'HHVQZ{Í
'HLYHVäaOHFHGa'H1²Ha'HËHäFHGaYHaPOHHVFHZ{ÍaH¢OHJäFHGaYHa<H1ÌFHGa1ÉefoNçmHe=MeäFHGaH¿12HHFHäaOHV1a'HHVQZ{Í
HeoeLe&ë-(Deives) efJeÜved (leced) HetJe&cev$eeskeÌleced (DeÐe) (Deéeced) legj²ced (ve) FJe mleescewë mlegefleefYeë
(¬eÀlegced) Òe%eeveced (ve) FJe (Yeêced) Yepeveer³eb keÀu³eeCekeÀjced (ËefomHe=Meced) ³ees Ëo³es mHe=Meefle leced ($eÝO³eece)
JeOexce~ De$e Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë (les) leJe (Deesnwë) j#eCeeefoefYeë¤77¤
DevJe³eë-ns Deives! efJeÐeglme¢MeHeje¬eÀefceVeéeb ve ¬eÀlegb ve Yeêb ËefomHe=Meb leb lJeeb mleescewjÐe ÒeeH³e les
leJeewnwJe&³eb melelece=O³eece¤77¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee MejerjmLesve efJeÐegoeefovee Je=ef×Jesieew Òe%eemegKeeefve ®e JeOexjBmleLee
efJeÜeq®í#eej#eeefoefYece&veg<³eeo³ees Je×&vles¤77¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efyepegueer kesÀ meceeve Heje¬eÀce Jeeues efJeÜved! pees (Deéeced) Iees[ æ s kesÀ (ve) meceeve Jee
(¬eÀlegced) yegef× kesÀ (ve) meceeve (Yeêced) keÀu³eeCe Deewj (ËefomHe=Meced) Ëo³e ceW mHeMe& keÀjves Jeeuee nw, (leced) Gme
HetJe& cev$e ceW keÀns legPe keÀes (mleescewë) mlegefle³eeW mes (DeÐe) 'HHSH´HHâQHVNH¢j (les) DeeHe kesÀ (Deesnwë) Heeueve Deeefo
iegCeeW mes ($eÝO³eece) Je=ef× keÀes HeeJeW¤77¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes Mejerj Deeefo ceW efmLej ngS efyepegueer Deeefo mes Je=ef×, Jesie
Deewj Je=ef× kesÀ megKe yeæ{,W Jewmes efJeÜeveeW keÀer efmeKeeJeì Deewj Heeueve Deeefo mes ceveg<³e Deeefo meye Je=ef× keÀes Heeles
nQ¤77¤
ef®eefÊeefcel³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ efJeje[eflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
HIHHI¬HSHJQHVHIFH1FHYHäPHH,HÉOHVYH1H/HHäRV1-HHÉ)1QHLHFHäYHG-HHU1HIOHQHVäHHÉH¿OHH1-H2HäÍa
+HOHV1HI-HËHäPH1<HWFHäYHHVSHJÉQHVHIFHäHI-H1ËHNHä¢FH &HVHI-H1ËHHQHRHä<HjQ1HI-HÍ
HIHHI¬HäFHGa SHJÉQHV1HIFH1a FHYHäPHe~ Ie=ÉOHVYHäa H/HHäa RV1-HHÍa )1Qa 'HH1LHFH1HI9HOHH1LHFHäYHGa -HHU1HIOHQHVäHH1 )HIOHä -HHU1HIOHÉQHVäHHa
$eÝNleeNJe2HäÍaH¿1OH1-H2H1 )OHOä H1É-H2HäÍa+HOHVäaHI-HËHäPHa<HWFHäYHÍaSHJÉQHVHIFHäaHI-H1ËHNHä¢FH &H1 )HIOHä HI-H1ËHÉNHä¢FH &HVaHI-H1ËHHQHäa'HRHä<HFHGa
nNefJeë¤78¤
HeoeLe&ë-(ef®eefÊeced) ef®evJeefvle ³e³ee leeced (pegnesefce) ie=Áeefce (cevemee) efJe%eevesve (Ie=lesve) Deep³esve
(³eLee) (osJeeë) keÀece³eceevee efJeÜebmeë (Fn) (Deeieceved) Deeie®íefvle (Jeereflenes$eeë) Jeerelf eë meJe&leë ÒekeÀeefMelees
nes$ee ³e%ees ³es<eeb les ($eÝleeJe=Oeë) ³es $eÝlesve mel³esve JeOe&vles~ De$e Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle
HetJe&Heom³e oerIe&ë~ (Hel³es) HeeuekeÀe³e (efJeéem³e) meceûem³e peieleë (Yetceveë) yengªHem³e (pegnesefce) ooeefce
(efJeéekeÀce&Ces) efJeéeb keÀce& ef¬eÀ³eceeCeb ke=Àleb ³esve lemcew (efJeéeene) meJee&efCe efoveeefve (DeoeY³eced) DeeEnmeveer³eced
(nefJeë) nesleJ³eb Meg×b megKekeÀjb êJ³eced¤78¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçnb cevemee Ie=lesve ef®eeqÊeb pegnesecf e, ³eLesn Jeerelf enes$ee $eÝleeJe=Oees osJee Yetcevees
efJeéem³e efJeéekeÀce&Ces Hel³es peieoeréeje³eeoeY³eb nefJeefJe&éeene neslegceeieceVenb nefJepe&gnesecf e, leLee
³et³eceH³ee®ejle¤78¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee keÀeÿef®eleesçeqivejep³esve Je×&les, leLee efJe%eevesveenb Je×x³eced,
³eLeséejesHeemekeÀe efJeÜebmeM®e peieleë keÀu³eeCee³e Òe³elevles, leLeenceefHe Òe³eles³e¤78¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (³eLee) pewmes ceQ (cevemee) efJe%eeve Jee (Ie=lesve) Ieer mes (ef®eefÊeced) efpeme ef¬eÀ³ee mes
meáe³e keÀjles nQ, GmekeÀes (pegnesefce) ûenCe keÀjlee ntB Jee pewmes (Fn) Fme peieled ceW (Jeereflenes$eeë) meye Deesj mes
ÒekeÀeMeceeve efpeve keÀe ³e%e nw, Jes ($eÝleeJe=Oeë) mel³e mes yeæ{les Deewj (osJeeë) keÀecevee keÀjles ngS efJeÜeved ueesie
(Yetceveë) DeveskeÀ ªHe Jeeues (efJeéem³e) mecemle mebmeej kesÀ (efJeéekeÀcce&Ces) meye kesÀ keÀjves ³eesi³e keÀece keÀes efpemeves
efkeÀ³ee nw, Gme (Hel³es) Heeuevesnejs peieoeréej kesÀ efue³es (DeoeY³eced) veä ve keÀjves Deewj (nefJeë) nesceves ³eesi³e megKe
keÀjves Jeeues HeoeLe& keÀe (efJeéeene) meye efoveeW nesce keÀjves keÀes (Deeieceved) Deeles nQ Deewj ceQ nesceves ³eesi³e HeoeLeeX
keÀes (pegnesefce) nescelee ntb, Jewmes legce ueesie Yeer Dee®ejCe keÀjes¤78¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes keÀeÿeW ceW ef®evee ngDee Deeqive Ieer mes yeæ{lee nw, Jewmes ceQ
HI-HHHYHPHV\H^WE-HHSHZPHV) ËHMNH¢HU*+HHPHYHHNH¢MYHVQHMVHI-H¾HYHGPHEPHHMNHV¢NH¢XHH&HNH¢MYHVNH¢H´HHvNH¢MOHV nQ, Jewmes
FH4<HHUHvNH¢E
PHâOH)OHPHPHâH¿HHH¿HHÍa'HHTLYHR[-HOHHa'HHHHDSHLHOHHUÏYRÍaHIYHHHRÍP-HMÍ
PH1âOHVäÉ'HLYHVPH1HIFH2HäÍPH1âHISH1HÍPH1âÉH¿HäHÍPH1â2HHFHäHI´H1HHHI&Häa
PH1âQHVHHäÍPHâ12HHO-HHäHSHHIYOHPH1âHHVYHHU1MH+Hä&HP-H,H ÉOHVYH1P-HHQHä
PH1âaOHV1a'H1LYHV1aPH1HIFH2H1 )HIOHä PH1FHGÉ)2HäÍaPH1âaHISH1HÍaPH1âaH¿HäHÍaPH1âa2HHFHäaHI´H1HHHI&HäaPH1âaQHVHHäÍa
PH1â1É2HHaO-HH1aH1SH1HIYOH1aPH1âaHHVYHHU{Ía'HHa+HÉCeNmJeN~ Ie=ÉOHVYHäaP-HHQHä
HeoeLe&ë-PHâ PHâ PHE.HHNH¢HHIYH LHHHHHRHUHYI H ÏYRHEHIPH (les) leJe (Deives) lespeeqmJeved efJeÜved
(meefceOeë) ÒeoerHekeÀeë PHâ HISHHÍ NH¢HXHHRHÍ PHâ PHE.HHNH¢H S-HHXHHÍ PHâ H¿HHë) ÒeeCeeo³eë Heáe
osJeoÊeOeve_pe³eew ®e PHâ2HHFH pevceveecemLeeveOecee&Le&keÀececees#eeK³eeefve Oeeceeefve HI´HHHHI&HPHâQHVHHÍ
PHâ H¿HTO-HSHÍ PHâ2HH PHâHI<HÍ ´HNH¢HMZÍ (lJee) lJeeced (³epeefvle) mebie®ívles PHâ HHVYHHUÍ ef®eleerë (Dee)
(He=CemJe) megKeer YeJe (Ie=lesve) Deep³esve (mJeene)¤79¤
DevJe³eë-QV 'HLYHV HI-H¾YHG H/HHLYHVÍ PHâ PHHIFH2HÍ PHâ HISHHÍ PHâH HÍ PHâ HI´HHHHI&H 2HHFH PHâ
QHVHH0HPHHIYOHOH/HHOHVOH-HPHYOHJaH/HHHI-H¾HEPHPOHFHH§LYHPHâ2HHHSHHIYOHOH/HHO-He ³epevleg~ ³eLeeç³eceeqiveIe=&lesve
P-HHQHPHâHHVYHHUMH+H&HOHVOH/HHO-HFHH+H&HP-H
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HVY2HYHZMHTLYH-H 2H OHV OH/HH HI-H²HHHIR0HJ<HLHJ&HZÍ PH-H[ FHYHJHH
JeOe&vleeced~ ³eLee efJeÜebmeesçiveew Ie=leeefokebÀ nglJee peieogHekegÀJe&efvle, leLee Je³eceefHe kegÀ³ee&ce¤79¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) lespemJeer efJeÜved! pewmes Deeie kesÀ PHâ PHHIFH2HÍ meele peueeves Jeeues PHâ
efpe»eë) Jee meele keÀeueer keÀjeueer Deeefo ueHeìªHe peerYe Jee PHâH¿HHÍ meele ÒeeCe, DeHeeve, Goeve, meceeve,
J³eeve, osJeoÊe, Oeve¡e³e Jee PHâHI´HHHHI&H2HHFH meele efHe³eejs Oeece DeLee&led pevce, mLeeve, veece, Oece&, DeLe&,
keÀece Deewj cees#e Jee PHâQHVHHÍ meele ÒekeÀej kesÀ $eÝleg-$eÝleg ceW ³e%e keÀjves Jeeues nQ, Jewmes (les) lesjs neW, pewmes
efJeÜeved Gme Deeqive keÀes PHâ2HH meele ÒekeÀej mes (³epeefvle) ´HHâQHVOHV Q4-HZPHV (lJee) OHJ3HNH¢HV ´HHâQHV-H:SHZPHV
³en Deeqive (Ie=lesve) Ieer mes Deewj (mJeene) GÊece JeeCeer mes PHâHHVYHHUÍ meele meb®e³eeW NH¢HVPHJ.HPHV´HHâQHVOHH
nw, Jewmes let (Dee, He=CemJe) PHJ.HPHV´HHâQHV
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHV )2HYHPHV 'HHTLYH\HÈÔHHQZ-HZPHV HI-H²HH'HHHIR
0HJ<HLHJ&HH: PHV PHFHPOHFHYHJH-HHI¹NH¢HV ´HHâQHV-H: pewmes efJeÜeved peve Deeqive ceW Ieer Deeefo keÀes nesce kesÀ peieled keÀe
GHekeÀej keÀjles nQ, Jewmes nce ueesie Yeer keÀjW¤79¤
0HJH¢SHHVHIOHHIMOHPHPHâH¿HHH¿HHÍaFHOHHVRV-HOHHÍa'HHHJ HT&HNHG¢ÏYRÍaH¿H<HÍP-HMÍ
DeLeséejë keÀer¢Meesçmleerl³een¤
Deye F&éej kewÀmee nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
MegÉH¢SHHVäHIOH0HHIH1HSHHVäHIOH0HPH1OHSHHVHIOHä0H1SHHVHIOHäFHH%0Ha
MegÉH¢0HäÉH¿OH1+HH0HHOHäjQHÍ
MegÉH¢SHHVäHIOH1HIMHIOHä 0HJÉH¢ÉSHHVäHIOHÍa H1a HIH1HSHHVäHIOH1HIMHIOHä HIH1HÉSHHVäHIOHÍa H1a PH1OHSHHVäHIOH1HIMHIOHä PH1OHÉSHHVäHIOHÍa H1a
SHHVHIOHäFHHYHGaH1a0HJÉH¢ÍaH1aH¿1OH1+HH)OHäOH1É+HHÍaH1a'HOHäjQH1)OHHIOHäÉ'HjQHÍ
HeoeLe&ë-(Meg¬eÀp³eesefleë) Meg¬ebÀ Meg×b p³eeself e³e&m³e meë (®e) (ef®e$ep³eesefleë) ef®e$eceÓgleb p³eeself e³e&m³e meë
(®e) (mel³ep³eesefleë) mel³eceefJeveeefMe p³eeself eë ÒekeÀeMees ³em³e meë (®e) (p³eesefle<ceeved) yentefve p³eesleeRe<f e ÒekeÀeMee
efJeÐevles ³em³e meë (®e) (Meg¬eÀë) MeerIe´keÀÊee& Meg×mJeªHees Jee (®e) ($eÝleHeeë) ³e $eÝleb mel³eb Heeefle (®e)
(Del³ebneë) Deefle¬eÀevlecebnes og<ke=Àleb ³esve meë¤80¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Meg¬eÀp³eeself eM®e ef®e$ep³eeself eM®e mel³ep³eeself eM®e p³eeself e<ceeBM®e
Meg¬eÀM®eel³ebne $eÝleHeeM®eséejesçefmle, leLee ³et³eb YeJele¤80¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HVQ HI-H²HJOPHWHH RHUYHG ´H<HHNH¢MHYHG 0HJHI¹NH¢MHYHG +HRH/HH YHG
efvecee&³eséejsCe peie®íesO³eles, leLewJe Megef®emel³eefJeÐeesHeosMeef¬eÀ³eeefYece&veg<³eeo³ees efJeÜefÓë MeesOeveer³eeë~ De$eesveskesÀ<eeb
®ekeÀejeCeeb Heeþeled meJex<eecegHeefj Òeerl³eeo³eesçefHe efJeOes³eeë¤80¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (Meg¬eÀp³eesefleë) Meg× efpemekeÀe ÒekeÀeMe (®e) Deewj (eq®e$ep³eesefleë) DeÓgle
efpemekeÀe ÒekeÀeMe (®e) Deewj (mel³ep³eesefleë) efJeveeMejefnle efpemekeÀe ÒekeÀeMe (®e) Deewj (p³eesefle<ceeved) efpeme kesÀ
yengle ÒekeÀeMe nQ (®e) Deewj (Meg¬eÀë) MeerIe´ keÀjves Jeeuee Jee Meg×mJeªHe (®e) Deewj (Del³ebneë) efpemeves ogä keÀece
keÀes otj efkeÀ³ee (®e) Deewj ($eÝleHeeë) mel³e keÀer j#ee keÀjves Jeeuee F&éej nw, Jewmes legce ueesie Yeer nesDees¤80¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes Fme peieled ceW efyepegueer Jee met³e& Deeefo Òepee
Deewj Megef× kesÀ keÀjves Jeeues HeoeLeeX keÀes yevee keÀj F&éej ves peieled Meg× efkeÀ³ee nw, Jewmes ner Megef×, mel³e Deewj efJeÐee
kesÀ GHeosMe keÀer ef¬eÀ³eeDeeW mes efJeÜeved peveeW keÀes ceveg<³eeefo Meg× keÀjves ®eeefn³eW~ Fme cev$e ceW DeveskeÀ ®ekeÀejeW kesÀ
nesves mes ³en Yeer %eele neslee nw efkeÀ meye kesÀ THej Òeerefle Deeefo iegCe Yeer efJeOeeve keÀjves ®eeefn³eW¤80¤
) GHVOHPHPHâH¿HHH¿HHÍaFHOHHVRV-HOHHÍa'HHHHDLHHHHHUÏYRÍaH>GSHÍP-HMÍ
HegveefJe&Üeved keÀer¢Mees YeJesefol³een¤
efHeÀj efJeÜeved kewÀmee nes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
) 1 GHHäYHH1 GHäPH1 GH1´HHIOHäPH GHaHIFH1OH0H1PHHIFFHäOH0H1PH<HäMHÍ
) 1 GaH1a'H1YHH1 GaH1aPH1 GaPH1HI HIOHä PH1É GaH1a´HHIOHäPHÉ GHI HIOH1 ´HHIOHäÉPH GaH1aHIFH1OHÍaH1aPHHTFFHäOH1
)HIOH1PHFHGÉHIFHäOHÍaH1aPH<HäMH1)HIOH1PHÉ<HäMHÍ
HeoeLe&ë-(F&¢*d) Devesve legu³eë (®e) (Dev³ee¢*d) Dev³esve meceeveë (®e) (me¢*d) meceeveb HeM³eefle me
me¢*d (®e) (Òeefleme¢*d) leb leb Òeefle me¢Meb HeM³eefle (®e) (efceleë) FHHYHE ´HHâÍ (®e) (meeqcceleë) mec³ekedÀ
Heefjefceleë (®e) (meYejeë) meceeveb efyeYe´leerefle meYejeë¤81¤
DevJe³eë-³es Heg©<ee F&¢*d ®eev³ee¢*d ®e me¢*d ®e Òeefleme¢*d ®e efceleM®e meefcceleM®e meYejeM®e JeÊe&vles,
les J³eeJeneefjkeÀeR keÀe³e&efmeeq×b keÀÊe¥g MekeÌvegJeefvle¤81¤
YeeJeeLe&ë-³ees ceveg<³e F&éejlegu³e GÊecemleovegkeÀjCeb ke=ÀlJee mel³eb Oejl³emel³eb l³epeefle, me SJe
³eesi³eesçefmle¤81¤
HeoeLe&ë-pees Heg©<e (F&¢*d) FmekesÀ legu³e (®e) Yeer (Dev³ee¢*d) Deewj kesÀ meceeve (®e) Yeer (me¢*d)
meceeve osKeves Jeeuee (®e) Yeer (Òeefleme¢*d) Gme GmekesÀ Òeefle me¢Me osKeves Jeeuee (®e) Yeer (efceleë) FHHYHNH¢HV´HHâ
(®e) Yeer (meefcceleë) De®ís ÒekeÀej HeefjCeece efkeÀ³ee ie³ee (®e) Deewj pees (meYejeë) meceeve OeejCee keÀes keÀjves
Jeeues JeÊe&ceeve nQ, Jes J³eJenejmecyevOeer keÀe³³e&efmeef× keÀj mekeÀles nQ¤81¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e F&éej kesÀ legu³e GÊece Deewj F&éej kesÀ meceeve keÀece keÀes keÀjkesÀ mel³e keÀes OeejCe
keÀjlee Deewj Demel³e keÀe l³eeie keÀjlee nw, Jener ³eesi³e nw¤81¤
H¿OH0HVOHPHPHâH¿HHH¿HHÍaFHOHHVRV-HOHHÍa'He<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efHeÀj F&éej kewÀmee nw, ³en Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
$eÝNleM®eäPH1OHM®eä2HJÉJeM®eä 2H1&Hä0Ha2H1¬HH HäHI-H2H1¬HH HäHI-H2HHMlHÍ
$eÝNleë~ ®eN~ meNl³eë~ ®eN~ Oe´gÉJeÍa H1a 2H1&HäÍa H1a 2H1¬HH a H1a HI-H12H1¬H[HIOHä HI-HÉ2H1¬HH a H1a HI-H12HH1MlH )HIOHä
HI-HÉ2HHMlHÍ
HeoeLe&ë-($eÝleë) mel³e%eeveë (®e) (mel³eë) melmeg meeOegë (®e) (Oe´gJeë) ¢{efveM®e³eë (®e) (Oe©Ceë)
DeeOeejë (®e) (OeÊee&) (®e) (efJeOeÊee&) (®e) (efJeOeej³eë) ³ees efJeMes<esCe Oeej³eefle meë¤82¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e $eÝleM®e mel³eM®e Oe´gJeM®e Oe©CeM®e OeÊee& ®e efJeOeÊee& ®e efJeOeej³eë
Hejceelceeçefmle, lecesJe Fefle meJe& GHeemeerjved¤82¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee efJeÐeeslmeenmelme²Heg©<eeLezë mel³eefJe%eeves Oe=lJee megMeerueleeb Oejefvle, le SJe megefKevees
YeefJelegcev³eeBM®e keÀÊe¥g MekeÌvegJeefvle¤82¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees ($eÝleë) mel³e keÀe peeveves Jeeuee (®e) Yeer (mel³eë) ÞesÿeW ceW Þesÿ (®e) Yeer
(Oe´gJeë) efveM®e³e³egkeÌle (®e) Yeer (Oe©Ceë) meye keÀe DeeOeej (®e) Yeer (OeÊee&) OeejCe keÀjves Jeeuee (®e) Yeer
(efJeOeÊee&) efJeMes<s e keÀjkesÀ OeejCe keÀjves Jeeuee DeLee&led OeejkeÀeW keÀe OeejkeÀ (®e) Yeer Deewj (efJeOeej³eë) efJeMes<e
keÀjkesÀ meye J³eJenej keÀe OeejCe keÀjeves Jeeuee Hejceelcee nw, meye ueesie Gmeer keÀer GHeemevee keÀjW¤82¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e efJeÐee, Glmeen, meppeveeW keÀe me² Deewj Heg©<eeLe& mes mel³e Deewj efJeMes<e %eeve keÀess
OeejCe keÀj, De®ís mJeYeeJe keÀes OeejCe keÀjles nQ, Jes ner DeeHe megKeer nes mekeÀles Deewj otmejeW keÀes keÀj Yeer mekeÀles
nQ¤82¤
H¿OHHISHHIROHPHPHâH¿HHH¿HHÍ~ ce©lees osJeleeë~ Yegefjiee<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe efJeÜebmeë keÀer¢Mee YeJes³egefjl³eg®³eles
Deye efJeÜeved ueesie kewÀmes neW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
H¿1OH1HISHHäPHOH1HISHHäPHVYH1HISHHäPHJÉHV&Hä0Ha
'HHIYOHäHIFHH0HRWÉMVÉ'HäHIFHH0HLH1&HÍ
H¿1OH1HISHHIROHäOH1ÉHISHOHGa H1a PH1OHHISHHIRHIOHä PHOH1ÉHISHOHGa H1a PHV1YH1HISHHIRHIOHä PHVYH1Éefpeled~ ®eN~ megÉHV&HäÍa PHJÉPHVYH1 )HIOHä
megÉÉPHVYHäÍaH1a'HHIYOHäHIFHH1)OHHIYOHäÉHIFHHÍaH1aRWÉMVÉ'HäHIFHH1)HIOHäRWÉMVÉ'HäHIFHHÍaH1aLH1&HÍ
HeoeLe&ë-($eÝleefpeled) ³e $eÝleb efJe%eeveceglkeÀ<e&efle meë (®e) (mel³eefpeled) mel³eb keÀejCeb Oece¥ ®eesVe³eefle (®e)
(mesveefpeled) ³eë mesveeb pe³eefle meë (®e) (meg<esCeë) MeesYevee mesvee ³em³e meë (®e) (Deefvleefce$eë) Devleew meceerHes
efce$eeë mene³ekeÀeefjCees ³em³e meë (®e) (otjs Deefce$eë) otjs Deefce$eeë Me$eJees ³em³e meë (®e) (ieCeë)
ieCeveer³eë¤83¤
DevJe³eë-³e $eÝleefpe®®e mel³eefpe®®e mesveefpe®®e meg<esCeM®eeefvleefce$eM®e otjsçDeefce$eM®e YeJesled, me SJe
ieCees ieCeveer³ees pee³eles¤83¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee efJeÐeemel³eeoerefve keÀcee&C³egVe³es³egefce&$emesefJeveë Me$egÜsef<eCeM®e YeJes³egmle SJe ueeskesÀ

ÒeMebmeveer³eeë m³egë¤83¤
HeoeLe&ë-pees ($eÝleefpeled) efJeMes<e %eeve keÀes yeæ{evesneje (®e) Deewj (mel³eefpeled) keÀejCe leLee Oece& keÀes
GVeefle ossves Jeeuee (®e) Deewj (mesveefpeled) mesvee keÀes peerlevesneje (®e) Deewj (meg<esCeë) megvoj mesvee Jeeuee (®e) Deewj
(Deefvleefce$eë) meceerHe ceW mene³e keÀjvesnejs efce$e Jeeuee (®e) Deewj (otjs Deefce$eë) Me$eg efpememes otj Yeeie ie³es neW
(®e) Deewj Dev³e Yeer pees Fme ÒekeÀej keÀe nes Jen (ieCeë) efieveves ³eesi³e neslee nw¤83¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e efJeÐee Deewj mel³e Deeefo keÀeceeW keÀer GVeefle keÀjW leLee efce$eeW keÀer mesJee Deewj Me$egDeeW
mes Jewj keÀjW, Jes ner ueeskeÀ ceW ÒeMebmee ³eesi³e nesles nQ¤83¤
) HHPH)OHPHPHâH¿HHH¿HHÍaFHOHHVRV-HOeeë~ efve®e=oe<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
) 1HHäPHÉ6OHH1HHäPHÉ71HJ&HäÍPH1HHäPH1Í´HHIOHäPHHHPH1É6OHäYHa
HIFH1OHHPHä0H1PHHTFFHäOHHPHHVYHHVÉ'H1²HPH<HäMPHHVFHOHHVH1HVÉ'H1HTPFHYHG
) 1HHäPHÍa 61OHH1HHäPHÍa 7%1É)O%HWäa PHJa YH1Ía PH1HHäPH1 )HIOHä PH1ÉHHäPHÍa ´HHIOHäPHHHPH1 )HIOH1 ´HHIOHäÉPHHHPeë~
'HHa )1OH1YH1a HIFH1OHHPHäÍa H1a PHHTFFHäOHHPH1 )HIOH1 PHFHGÉHIFHäOHHPHÍa YH1Ía 'H1²Ha PH<HäMPH1 )HIOH1 PHÉ<HäMPHÍa FH11OH1Ía H1HVa
DeNeqmceved¤84¤
HeoeLe&ë-(F&¢#eemeë) Sleuue#eCemeefnleeë (Slee¢#eemeë) Slewë HetJeexkeÌlewmme¢Meeë (G) efJelekexÀ (meg)
megÿg (veë) Demceeved (me¢#eemeë) He#eHeeleb efJene³e meceeve¢ä³eë (Òeefleme¢#eemeë) 'HHâme¢Meeë (Dee) (Fleve)
mecevleeled ÒeeHvegle (efceleemeë) HeefjefceleefJe%eeveeë (®e) (meeqcceleemeë) legueeJeled mel³eefJeJes®ekeÀeë (veë) Demceeved
(DeÐe) (meYejmeë) mJemeceeveHees<ekeÀeë (ce©leë) $eÝeqlJepees efJeÜebmeë (³e%es) mebievleJ³es J³eJenejs
(Deeqmceved)¤84¤
DevJe³eë-ns ce©lees efJeÜebmees ³e F&¢#eeme Slee¢#eememme¢#eemeë Òeefleme¢#eemees veesçmceeved mJesleve G
efceleemeë meeqcceleemeM®eeeqmceved ³e%es meYejmees YeJeleeçÐe vees j#ele, leeved Je³eceefHe meleleb melkegÀ³ee&ce¤84¤
YeeJeeLe&ë-³eoe Oeeefce&keÀe efJeÜebmeë keÌJeeefHe efceues³eg³ee&vegHeeie®ís³egjO³eeHe³es³egë megefMe#esjBM®e leosces meJezë
melkeÀÊe&J³eeë¤84¤
HeoeLe&ë-ns (ce©leë) $eÝleg-$eÝleg ceW ³e%e keÀjves Jeeues efJeÜevees! pees (F&¢#eemeë) Fme ue#eCe mes ³egkeÌle
(Slee¢#eemeë) Fme Heefnues keÀns ngDeeW kesÀ me¢Me (me¢#eemeë) He#eHeele keÀes íes[ æ meceeve ¢efä Jeeues
(Òeefleme¢#eemeë) 0HHkH:NH¢HV+HÈ^V QJ6PHOH\HHVXHYHV-HHXHV2HFHH OFHH'HH:NHV¢PH0HQ4-HV'HH+H(veë) nce ueesieeW keÀes
(meg, Dee, Fleve) 'HÏV ´HNH¢HM´HHâQH: (G) Jee (efceleemeë) HeefjceeCe³egkeÌle peeveves ³eesi³e (meefcceleemeë) leguee
kesÀ meceeve mel³e Petþ keÀes He=LekedÀ-He=LekedÀ keÀjves (®e) Deewj (Deeqmceved) Fme (³e%es) ³e%e ceW (meYejmeë) DeHeves
meceeve ÒeeefCe³eeW keÀer Hegefä Heeuevee keÀjves Jeeues neW, Jes (DeÐe) Deepe (veë) nce ueesieeW keÀer j#ee keÀjW Deewj GvekeÀe
nce ueesie Yeer efvejvlej melkeÀej keÀjW¤84¤
YeeJeeLe&ë-peye Oeeefce&keÀ efJeÜeved peve keÀneR efceueW, efpevekesÀ meceerHe peeJeW, Heæ{eJeW Deewj efMe#ee osJeW, leye Jes
Gve meye ueesieeW keÀes melkeÀej keÀjves ³eesi³e nQ¤84¤
P-HOH-HHHIYHOHPHPHâH¿HHH¿HHÍaHHOHJFHH PHHFHOHHVRV-HOHHÍaP-HMH>HHHDLHHHHHUÏYRÍaH>GSHÍ
mJejë¤
Hegvemme efJeÜeved keÀer¢Mees YeJesefol³een¤
efHeÀj Jen efJeÜeved kewÀmee nes, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
P-HOHä-HH%0H´H,HH1PHHUHäPHHYOH+H1YH0HäLHQFHV12HHUHäa
H1¢HU>HUHä0HH1NH¢HUHHVäSSHV1HHU
P-HOHä-HH1HIYHHIOH1 P-HÉOHä-HHYHGaH1a´H1,HH1PHHUHIOHä ´HÉ,HH1PHHUaH1aPHH1YOH1+H1YH)HIOHä PHHFHGÉOH+H1YHÍaH1aLHÉQ1FHV12HHUHIOHä LHÉnNcesNOeer~
®eN~ ¬eÀerN[er~ H1a0HH1NH¢HUaH1a*1SSHV1HHUOHJäOHGÉSHV1HHU
HeoeLe&ë-(mJeleJeeved) ³eë mJeeved leewelf e Je×&³eefle meë~ De$e let OeeleesjewCeeefokeÀ Deeefveë Òel³e³eë (®e)
(ÒeIeemeer) yenJeë Òeke=Àäe Ieemee Yeesp³eeefve efJeÐevles ³em³e meë (®e) (meevleHeveë) mec³ekedÀ Me$etved leeHe³eefle
lem³ee³eced (®e) (ie=ncesOeer) ÒeMemlees ie=ns cesOeë me²ceesçm³eemleerefle meë (®e) (¬eÀer[er) (®e) DeJeM³eb ¬eÀeref[legb
Meerueë (MeekeÀer) DeJeM³eb MekeÌlegb Meerueë (®e) (Gppes<eer) Glke=Àäle³ee peslegb Meerueë¤85¤
DevJe³eë-³eë mJeleJeebM®e ÒeIeemeer ®e meevleHeveM®e ie=ncesOeer ®e ¬eÀer[er ®e MeekeÀer ®e YeJesled, me Gppes<eer
m³eeled¤85¤
YeeJeeLe&ë-³ees yengyeueeVemeeceL³eex ie=nmLees YeJeefle, me meJe&$e efJepe³eceeHveeself e¤85¤
HeoeLe&ë-pees (mJeleJeeved) DeHeveeW keÀer Je=ef× keÀjeves Jeeuee (®e) Deewj (ÒeIeemeer) efpemekesÀ yengle Yeespeve
keÀjves ³eesi³e HeoeLe& efJeÐeceeve nQ, Ssmee (®e) Deewj (meevleHeveë) De®ís ÒekeÀej Me$egpeveeW keÀes leHeeves (®e) Deewj
(ie=ncesOeer) efpemekeÀe ÒeMebmee³egkeÌle Iej ceW me² Ssmee (®e) Deewj (¬eÀer[er) DeJeM³e Kesueves kesÀ mJeYeeJe Jeeuee (®e)
Deewj (MeekeÀer) DeJeM³e MeeqkeÌle jKeves keÀe mJeYeeJe Jeeuee (®e) Yeer nes, Jen (Gppes<eer) ceve mes Del³evle peerleves
Jeeuee nes¤85¤
YeeJeeLe&ë-pees yengle yeue Deewj DeVe kesÀ meeceL³e& mes ³egkeÌle ie=nmLe neslee nw, Jen meye peien efJepe³e keÀes
´HHâQHVOHHQZ
)YÌHIFHOHPHPHâH¿HHÍH¿HHÍaFHOHHVRV-HOHHÍaHIYHHÏNH®-HMHUÏYRÍa2HZ-HOHÍP-HMÍ
Hegvee jepeÒepeeë keÀLeb HejmHejb JelexjefVel³een¤
efHeÀj jepee Deewj Òepee kewÀmes HejmHej JeÊeX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)YÌE1RZ-HHU1HI-H 0HHVäFH1OHHVÉYHJä-HOFHH YHHVÉ<H-H1YHGH/HVYÌE1RZ-HHU1HI-H 0HHVäFH1OHHVÉYHJä-HOFHH 1YHHVÉ<Hä-HYHGa
61-HHIFH1FHEHSHäFHHYHE1RZ-HHU{0H1HI-H0HHVäFHHYHJÉHHU0HHYHJä-HOFHH Yees YeJevleg¤86¤
)YÌäFHGaRZ-HHU{ÍaHI-H0HäÍaFH1OHäÍa'HYHJä-HOFHH YH1 )OHYHJäÉ-HOFHH YHÍa'H1<H1-H1YHGaH/HHäa)YÌäFHGaRZ-HHU{ÍaHI-H0HäÍaFH1OHäÍa
'H1YHJä-HOFHH YH1 )OHYHJäÉ-HOFHH YHÍa 'H1<H1-H1YHGa 61-HFHGa )1FHFHGa HSHäFHHYHFHGa RZ-HHU{Ía H1a HI-H0HäÍa FHH1YHJÉHHUÍa H1a 'HYHJä-HOFHH YH1
)OHYHJäÉ-HOFHH YHÍa<H1-H1YOHJÉ¤86¤
HeoeLe&ë-(Fvêced) Hejcewée³e&³egkeÌleb Oeeefce&kebÀ jepeeveced (owJeerë) osJeeveeb efJeog<eeefceceeë (efJeMeë) Òepeeë
(ce©leë) $eÝeqlJepees efJeÜebmeë (DevegJelcee&veë) DevegketÀuees Jelcee& ceeieex ³es<eeb les (DeYeJeved) YeJevleg (³eLee) ³esve
ÒekeÀejsCe (Fvêced) DeefKeuewée³e¥ Hejceséejced (owJeerë) (efJeMeë) (ce©leë) ÒeeCee FJe efÒe³eeë (DevegJelcee&veë)
DevegketÀuee®ejCeeë (DeYeJeved) (SJeced) (Fceced) (³epeceeveced) efJeÐeemegefMe#eeY³eeb megKeoeleejced (owJeerë) (®e)
(efJeMeë) (ceeveg<eerë) ceeveg<eeCeeceefJeog<eeefceceeë (®e) (DevegJelcee&veë) (YeJevleg)¤86¤
DevJe³eë-ns jepeBmlJeb leLee JeÊe&mJe ³eLescee owJeereJf e&Mees ce©leM®esvêcevegJelcee&veesçYeJeved, ³eLee ce©lees
owJeereof &J³ee efJeMeM®esvêcevegJelcee&veesçYeJeved~ SJeb owJeerM®e efJeMees ceeveg<eerM®e efJeMe Fceb ³epeceevecevegJelcee&v ees
YeJevleg¤86¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMHZa H/HH ´HSHH MHSHHRHUYHHE MHSH+HJHH&HHFHYHJNHW¢XHH
JeÊexjbmleLewlesçefHe ÒepeevegketÀuee JeÊe&vleeced~ ³eLeeçO³eeHekeÀesHeosMekeÀeë meJex<eeb megKee³e Òe³elesjbmleLewJe meJe& Sles<eeb
Òe³elevleeced¤86¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! DeeHe Jewmes DeHevee JeÊee&Je keÀerepf e³es (³eLee) pewmes (owJeerë) efJeÜeved peveeW kesÀ ³es
(efJeMeë) Òepeepeve (ce©leë) $eÝleg-$eÝleg ceW ³e%e keÀjeves Jeeues efJeÜeved (Fvêced) Hejcewée³³e&³egkeÌle jepee kesÀ
(DevegJelcee&veë) DevegketÀue ceeie& mes ®eueves Jeeues (DeYeJeved) nesJeW Jee pewmes (ce©leë) ÒeeCe kesÀ meceeve H³eejs (owJeerë)
0HHkpeeveves Jeeues efoJ³e (efJeMeë) Òepeepeve (Fvêced) mecemle Ssée³³e&³egkeÌle Hejceséej kesÀ (DevegJelcee&veë) DevegketÀue
Dee®ejCe keÀjvesnejs (DeYeJeved) neW (SJeced) Ssmes (owJeerë) 0HHk+HÈ^V QJ6(®e) Deewj (ceeveg<eerë) cetKe& (®e) ³es
oesveeW (efJeMeë) Òepeepeve (Fceced) Fme (³epeceeveced) efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes megKe osvesnejs meppeve kesÀ
(DevegJelcee&veë) DevegketÀue Dee®ejCe keÀjves Jeeues (YeJevleg) neW¤86¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj JeHHNH¢XHJâHV+HFHXHHMQ4aSHZPHV´HSHHSHYHMHSHH'HHHIRMHSH+HJHH:NHV¢

DevegketÀue JeÊeX, Jewmes ³es ueesie Yeer ÒepeepeveeW kesÀ DevegketÀue JeÊeX~ pewmes DeO³eeHeve Deewj GHeosMe keÀjves Jeeues meye kesÀ
PHJ.HNHV¢HIXHHV´HHvNH¢M:-HZPHVPH\HXHHVLH)YHNHV¢PHJ.HNHV¢HIXHHV´HHvNH¢M:
)FHHIFHOHPHPHâH¿HHÍH¿HHÍa'HHTLYHR[-HOHHa'HHHHDHIHÆJ+HGÏYRÍa2HZ-HOHÍP-HMÍ
Hegvece&veg<³ewë keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)1FHjPOHYH1FHWSH {P-HYOHE2HHH1+HHE´H+HHU{YHFHLYHVPHHIMlMPH1FH2HVäa
*OPHSHJHP-H1FH2HJäFHYOHFH-H YOPHFHJÉHIÌH1jPHRäYH1FHHHI-Hä0HP-H
)1FHFHGa POHYHäFHGa 7SH {P-HYOHFHGa 2H1H1a 'H1+HHFHGa ´H+HHU{YH1HIFHHIOH1 ´HÉ+HHU{YHFHGa 'H1LYHV1a PH1HIMlMPHäa FH2HVäa *OPHäFHGa SHJÉ<eNmJeN~
FH2HJäFHYOH1HIFHHIOH1FH2HJäÉFHYOHFHGa'H1-H 1YHGaPH1FHJÉHIÌHäFHGaPHRäYHFHGa'HHaHI-H10H1P-H1
HeoeLe&ë-(Fceced) (mleveced) ogiOeeOeejced (Tpe&mJevleced) ÒeMemleyeuekeÀejkeÀced (Oe³e) efHeye (DeHeeced)
peueeveeced (ÒeHeerveced) Òeke=Àäle³ee mLetueced (Deives) HeeJekeÀ FJe JeÊe&ceeve (meefjjm³e) yenesë~ meefjjefceefle yengveecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb03.1) (ceO³es) (Glmeced) Gvoefvle ³esve leb ketÀHeced~ Glmeefceefle ketÀHeveecemeg Heefþleced¤
(efveIeb03.23) (peg<emJe) mesJemJe (ceOegcevleced) ÒeMemleb ceOeg ceeOeg³e¥ efJeÐeles ³eeqmceBmleced (DeJe&ved) Deée FJe
JeÊe&³eved (mecegefê³eced) meeiejs YeJeced (meoveced) meeroefvle ie®íefvle ³eÊeled (Dee) (efJeMemJe) De$e
J³el³e³esveelcevesHeoced¤87¤
DevJe³eë-ns Deives! HeeuekeÀ! lJeb ÒeHeerveb mleveefceJescecetpe&mJevleceHeeb jmeb Oe³e, meefjjm³e ceO³es
ceOegcevleceglmeb peg<emJe~ ns DeJe¥mlJeb mecegefê³eb meoveceeefJeMemJe¤87¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HH \HHXHNH¢H -HOPHH0H POeveogiOeb HeerlJee Je×&vles, ³eLee
Jeeçéeë MeerIe´b OeeJeefle leLee ceveg<³ee ³egkeÌleenejefJenejsCe JeOe&ceevee Jesiesve ie®ívleg, ³eLeeçefÓë HetCex mecegês veewkeÀe³eeb
efmLelJee ie®ívleë megKesve HeejeJeejs ³eeefvle, leLewJe megmeeOevewJ³e&Jenejm³e HeejeJeejew ÒeeHvegJevleg¤87¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deeqive kesÀ meceeve JeÊe&ceeve Heg©<e! let (ÒeHeerveced) De®ís otOe mes Yejs ngS (mleveced)
mleve kesÀ meceeve (Fceced) Fme (Tpe&mJevleced) ÒeMebefmele yeue keÀjles ngS (DeHeeced) peueeW kesÀ jme keÀes (Oe³e) Heer
(meefjjm³e) yengleeW kesÀ (ceO³es) yeer®e ceW (ceOegcevleced) ÒeMebefmele ceOegjleeefo iegCe³egkeÌle (Glmeced) efpememes HeoeLe&
ieerues nesles nQ, Gme ketÀHe keÀes (peg<emJe) mesJeve keÀj Jee ns (DeJe&ved) Iees[ æ eW kesÀ meceeve JeÊee&Je jKevesnejs peve! let
(mecegefê³eced) mecegê ceW ngS mLeeve efkeÀ (meoveced) efpemeceW peeles nQ, Gme ceW (Dee, efJeMemJe) De®ís ÒekeÀej ÒeJesMe
keÀj¤87¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHV \HHXHNH¢'HHZM\HÏÈ>V POHYHNHV¢RW2HNH¢HV +HHU NHV¢

yeæ{les nQ, Jee pewmes Iees[
æ e MeerIe´ oew[
æ lee nw, Jewmes ceveg<³e ³eLee³eesi³e Yeespeve Deewj Me³eveeefo Deejece mes yeæ{s ngS Jesie
mes ®eueW, pewmes peueeW mes Yejs ngS mecegê kesÀ yeer®e veewkeÀe ceW efmLele neskeÀj peeles ngS megKeHetJe&keÀ HeejeJeej DeLee&led
)PH+HHMPHV*PH+HHM+HQJ%HOHVQ4-HZPHVQHU'HÏVPHH2HYHH:PHV-H-HQHMNH¢V+HHM'HHZM'H-HHMNH¢HV´HHâQHV-V H:
Ie=leefcel³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewjeqiveë keÌJe keÌJeevJes<eCeer³e Fl³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes Deeqive keÀneb-keÀneb Keespevee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nQ¤
Ie=ÉOHEHIFHäHIFHHV,HÉOHFHäPH1HHVHIYHä,H Éles efÞeNlees Ie=ÉOHF-HäPH12HHFHäa
DeNvegÉ-H12HFHH-HäQFHH1RHäP-H1P-HHQHäNH¢OHE-HH<H-HHIHQ1-HFHG
Ie=Éleced~ efceNefceN#esN~ Ie=ÉOHFHGa 'H1PH1a HHVHIYHäÍa ,HÉles~ efÞeNleë~ Ie=Éleced~ TBNçFl³BHWäa 'H1PH1 2HHFHäa 'H1YHJÉ<JeNOeced~
DeNvegÉP-H12HHIFHOHäYHJÉP-H12HFHGa'HHa-H1Q1aFHH1RHäP-H1aP-HHQHäNH¢OH1HIFHHIOH1P-HHQHäÉNH¢OHFHGa-HÉ<eNYeN~ JeNef#eN~ nNJ³eced¤88¤
HeoeLe&ë-(Ie=leced) GokeÀced (efceefce#es) efmeefáelegefce®í (Ie=leced) peueced (Dem³e) (³eesefveë) ie=nced (Ie=les)
(efÞeleë) (Ie=leced) GokeÀced (G) efJelekexÀ (Dem³e) HeeJekeÀm³e (Oeece) DeefOekeÀjCeced (Deveg<JeOeced)
mJeOeeVem³eevegketÀueced (Dee) (Jen) ÒeeHe³e (ceeo³emJe) n<e&³emJe (mJeeneke=Àleced) JesoJeeCeerevf e<Heeefoleced (Je=<eYe) ³ees
Je<e&efle lelmecyeg×ew (Jeef#e) keÀece³emes ÒeeHveese<f e Jee (nJ³eced) neslegceeoelegcen&ced¤88¤
DevJe³eë-ns mecegê³eeef³eved! lJeb Ie=leb efceefce#es G Dem³eeivesIe=&leb ³eesefvejefmle, ³ees Ie=les efÞelees Ie=lecem³e Oeece
leceeqiveceveg<JeOeceeJen~ ns Je=<eYe! lJeb ³eleë mJeeneke=Àleb nJ³eb Jeef#e, lesveemceeved ceeo³emJe¤88¤
YeeJeeLe&ë-³eeJeeveeqivepe&uesçefmle leeJeeved peueeefOekeÀjCe G®³eles, ³eLeep³esve JeefÚJe&Oe&les leLee peuesve meJex
HeoeLee& JeOe&vles~ DeVecevegketÀueceep³eb ®eevevokeÀeefj pee³eles, lemceeled meJezjls elkeÀceveer³eced¤88¤
HeoeLe&ë-ns mecegê ceW peeves Jeeues ceveg<³e! DeeHe (Ie=leced) peue keÀes (efceefce#es) meeR®evee ®eenes (G) Jee
(Dem³e) Fme Deeie keÀe (Ie=leced) Ieer (³eesefveë) Iej nw, pees (Ie=les) Ieer ceW (efÞeleë) 'HHÀHHNH¢HV´HHâQHVMQHQZ-HH
(Ie=leced) peue (Dem³e) Fme Deeie keÀe (Oeece) Oeece DeLee&led þnjves keÀe mLeeve nw, Gme Deeqive keÀes let (Deveg<JeOeced)
DeVe keÀer DevegketÀuelee keÀes (Dee, Jen) HengB®ee~ ns (Je=<eYe) Je<ee&ves Jeeues peve! let efpeme keÀejCe (mJeeneke=Àleced)
JesoJeeCeer mes efme× efkeÀ³es (nJ³eced) uesves ³eesi³e HeoeLe& keÀes (Jeef#e) HHQOHH-HH´HHâQHVOHHQZ)PHHIXHHVQFHXHHVLHH:
keÀes (ceeo³emJe) Deeveefvole keÀj¤88¤
YeeJeeLe&ë-efpelevee Deeqive peue ceW nw, Glevee peueeefOekeÀjCe DeLee&led peue ceW jnves Jeeuee keÀnelee nw, pewmes
Ieer mes Deeqive yeæ{lee nw, Jewmes peue mes meye HeoeLe& yeæ{les nQ Deewj DeVe DevegketÀue Ieer Deevevo keÀjeves Jeeuee neslee nw,
Fmemes GkeÌle J³eJenej keÀer ®eenvee meye ueesieeW keÀes keÀjveer ®eeefn³es¤88¤
mecegêeefol³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤

Hegvece&veg<³ewë keÀLeb Jeefle&leJ³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes kewÀmes JeÊee&Je jKevee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
meNcegÉêeotÉHIFH FH 2HJäFHH%1É*RHäMlRJ+HH10HJYHH1PHFHäFHOH1O-HFHHäYHÎGa
Ie=ÉOHPH1YHHFH1LHJ¡H1EHRHIPOHäHISH1HRV1-HHYHHäFH1FHOHäPH1YHHHI<HäÍ
meNÉcegÉÌHOHGa 71HIFH Ía FH2HJäFHH1HIYHHIOH1 FH2HJäÉFHHYHGa *OHGa 'HH1MlOHGa *+Häa 'H1j0HJYHHäa PHFHGa 'H1FHÉOH1O-HHIFHOHäFHOH1O-HFHGa 'HH1YH1ÎGa
Ie=ÉOHPHäYHHFHäaLHJ¡HäFHGaHOHGa'HHIPOHäaHISH1HaRV1-HHYHHäFHGa'H1FHOHäPHaYHHHI<HäÍ
HeoeLe&ë-(mecegêeled) Devleefj#eeled (Tefce&ë) lej²ë (ceOegceeved) ceOegjiegCe³egkeÌleë (Gled) (Deejled) GotOJe¥
ÒeeHveeself e (GHe) (DebMegvee) efkeÀjCemecetnsve (meced) (Dece=lelJeced) Dece=lem³e YeeJeced (Deeveìd) mecevleeod J³eeHveeself e
(Ie=lem³e) peuem³e (veece) meb%ee (ieg¿eced) jnm³eced (³eled) (Deefmle) (efpe»e) JeeCeer (osJeeveeced) efJeog<eeced
(Dece=lem³e) cees#em³e (veeefYeë) mlecYeveb efmLejerkeÀjCeb ÒeyevOeveced¤89¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! YeJevlees ³elmecegêeobMegvee ceOegceevetefce&©oejled mecece=lelJeceeveìd ³eod Ie=lem³e ieg¿eb
veeceeefmle, ³ee osJeeveeb efpe»eçce=lem³e veeefYejefmle lelmeJe¥ mesJevleeced¤89¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçeqiveefce&efuele³eespe&ueYetc³eesefJe&Yeeiesve cesIeceC[ueb ÒeeHe³³e ceOegjb peueb
mebHeeo³eefle, ³elkeÀejCeeK³eeceHeeb veece leod ieg¿eceefmle, cees#eM®ewlelmeJe&cegHeosMesvewJe ueY³eefceefle JesÐeced¤89¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! DeeHe ueesie pees (mecegêeled) Devleefj#e mes (DebMegvee) efkeÀjCemecetn kesÀ meeLe
(ceOegceeved) efceþeme efue³es ngS (Tefce&ë) peuelej² (Goejled) THej keÀes HengB®es Jen (mecece=lelJeced) De®ís ÒekeÀej
Dece=leªHe mJeeo kesÀ (GHeeveìd) PHFHHU+HFH:-HHâQHV'H/HH OHG 'HHIOHP-HHRNH¢HV ´HHâQHV-HV (³eled) pees (Ie=lem³e) peue
keÀe (ieg¿eced) LHJâ(veece) veece (Deefmle) nw Deewj pees (osJeeveeced) efJeÜeveeW keÀer (efpe»e) JeeCeer (Dece=lem³e) cees#e
keÀe (veeefYeë) ÒeyevOe keÀjves Jeeueer nw, Gme meye keÀe mesJeve keÀjes¤89¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes Deeqive, efceues ngS peue Deewj Yetefce kesÀ efJeYeeie mes DeLee&led GveceW mes peue
+H/HNHG¢NH¢MFHV,HFH&>XHNH¢HV´HHâNH¢MH*PHNH¢HV<HHUFHHrþe keÀj oslee nw leLee pees peueeW keÀe keÀejCeªHe veece nw, Jen
LHJâ'H/HH OHGNH¢HM&H+HSHXH'HOHYOHHIÏ+HVQJ6'HHZMSHHVFHHVHQZHQPH\HHI-H¾HYHH:NHV¢*+HRV0HPHVQHUHIFHXHOHHQZ,
Ssmee peevevee ®eeefn³es¤89¤
Je³eefcel³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
-H1HEYHHFH1´HE\Hä-HHFHH,HÉOHPHH1HTPFHYHGH1HV2HHäMHHFHH1YHFHHVäHI<HÍa
*+Hä\HÑHH1¯Hä&H-HÏ1PHFHHäYH1EHOHJäÍ¯HHVÉ-HFHHURGLHHZ1MÉ61OHOHG
-H1HFHGa YHHFHäa´Ha \H1-HH1FH1a ,HÉOHPHäa 'H1HTPFHYHGa H1HVa 2HH1MlHH1FH1aYHFHHVäHI<HHIMHIOH1 YHFHäÍÉHI<HÍa *+Häa\H1ÑHHa 0HÉCeNJeNled~
0H1PHFHHäYHFHGaHOHJäÍ¯HÉ )HIOH1HOHJäÍÉ¯HÍa'H1-H1ceerNled~ ieewNjë~ SNleled¤90¤
HeoeLe&ë-(Je³eced) (veece) HeoeLee&veeb meb%eeced (Òe, ye´Jeece) GHeefoMesce (Ie=lem³e) Deep³em³e peuem³e Jee
(Deeqmceved) (³e%es) ie=neÞeceJ³eJenejs (Oeej³eece) De$e Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (veceesefYeë)
DeVeeefoefYeë (GHe) (ye´ïee) ®elegJexoefJeled (Me=CeJeled) Íe=Ceg³eeled (Mem³eceeveced) ÒeMebefmeleb meled (®elegëÍe=²ë) ®elJeejes
Jesoeë Íe=²JeogÊecee ³em³e meë (DeJeceerled) GHeefoMesled (ieewjë) ³ees JesoefJeÐeeJeeef®e jceles me SJe (Sleled)¤90¤
DevJe³eë-³e®®elegëÍe=²es ieewjes ye´ïeeçJeceerogHeÍe=CeJeled, leod Ie=lem³e Mem³eceeveb ieg¿eb veeceeml³esleod
Je³ecev³eeved Òeefle Òeye´Jeeceeeqmceved ³e%es veceeseYf eOee&j³eece ®e¤90¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ee ceveg<³eosnb ÒeeH³e meJex<eeb HeoeLee&veeb veeceev³eLee&M®eeO³eeHekesÀY³eë ÞeglJeev³esY³ees ye´t³egë~
Slewë me=efämLewë HeoeLezë meJee&efCe keÀe³ee&efCe ®e meeOe³es³egë¤90¤
HeoeLe&ë-efpemekeÀes (®elegëÍe=²ë) efpemekesÀ ®eejeW Jeso meeRieeW kesÀ meceeve GÊece nQ, Jen (ieewjë) JesoJeeCeer ceW
jceCe keÀjves Jee JesoJeeCeer keÀes osves Deewj (ye´ïee) ®eejeW JesoeW keÀes peeveves Jeeuee efJeÜeved (DeJeceerled) GHeosMe keÀjs Jee
(GHe, Íe=CeJeled) meceerHe ceW megves, Jen (Ie=lem³e) Ieer Jee peue keÀe (Mem³eceeveced) ´H0HEHIPHOHQJ'HHLHJâ(veece) veece
nw, (Sleled) FmekeÀes (Je³eced) nce ueesie DeewjeW kesÀ Òeefle (Òe, ye´Jeece) GHeosMe keÀjW Deewj (Deeqmceved) Fme (³e%es)
ie=neÞece J³eJenej ceW (veceesefYeë) DeVe Deeefo HeoeLeeX kesÀ meeLe (Oeej³eece) OeejCe keÀjW¤90¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e ueesie ceveg<³e osn keÀes HeekeÀj meye HeoeLeeX kesÀ veece Deewj DeLeeX keÀes Heæ{eves JeeueeW mes
megvekeÀj DeewjeW kesÀ efue³es keÀnW Deewj Fme me=efä ceW efmLele HeoeLeeX mes mecemle keÀeceeW keÀer efmeef× keÀjeJeW¤90¤
®elJeejerl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ ³e%eHeg©<ees osJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe ³e%eeefoiegCeeveen¤
'H\HHHNHV¢LHJ&HH:-HH0H\R0HHkNHV¢LHJ&HH:NH¢HV'HLHXHVFHYHFH:NH¢QHQZ
®eNlJeeefMl ¯HH1HHHVäÉ'HPH1+HHRH1¾V0HHU1H[PH1âQPOHHäPHHVÉ'HPHa
HIH2HHä\H1¹HV-HäH1<HHVMHVäM-HHUHIOHFH1QHVRV1-HHVFHOH%H 1É'HHHI-Hä-HV0H
H1O-HHHIMäa¯HHäaHHäÍa'HPHäa+HHRHäÍa¾VÉ)HIOH1 ¾Va0HHU1H[É)HIOHä 0HHU1H[aPH1âaQPOHHäPHÍa'H1PH1aHIH2HHäa\H1×ë~
Je=ÉH1<HÍaMHV1Ml-HHU1HIOH1aFH1QÍaRV1-HÍaFHOHH {YHGa'HHaHI-H1-HsNMeN¤91¤
HeoeLe&ë-(®elJeeefj) (Íe=²e) Íe=²eCeerJe ®elJeejes Jesoe veeceeK³eeleesHemeie&efveHeelee Jee ($e³eë)
Òeelece&O³emee³eb meJeveeefve, YetleYeefJe<³eÜÊe&ceeveeë keÀeuee Jee (Dem³e) ³e%em³e Meyom³e Jee (Heeoeë)
DeefOeiecemeeOeveeefve (Üs) (Meer<ex) efMejmeer Òee³eCeer³eeso³eveer³es, efvel³eë keÀe³e&M®e Meyoelceeveew Jee PHâ
SlelmebK³eekeÀeefve iee³e$³eeoerevf e ívoebefme, efJeYekeÌle³ees Jee (nmleemeë) nmleseqvê³eefceJe (Dem³e) (ef$eOee) ef$eefYeë
ÒekeÀejwce&v$eyeéïeCekeÀuHewë, Gjefme keÀCþs efMejefme Jee (ye×ë) (Je=<eYeë) megKeeveeceefYeJe<e&keÀë (jesjJeerefle)
$eÝiJesoeefovee meJeve¬eÀcesCe Jee Meyoe³eles (cenë) ceneved (osJeë) mebieceveer³eë ÒekeÀeMekeÀes Jee (cel³ee&ved) ceveg<³eeved
(Dee, efJeJesMe) DeeefJeMeefle~ De$eengvez©keÌleeë-HO-HHHIM ¯HVHIOH -HVRH -HH 6OH *NH®OHHkHHVÉPH +HHRH )HIOH
meJeveeefve ef$eefCe, Üs Meer<ex Òee³eCeer³eeso³eveer³es PHâ QPOHHPHÍ PHâ ÏYRHEHIPH HIH2HH \H¹kV2HH \H¹HV
cev$eyeéïeCekeÀuHewJe&=<eYees jesjJeerefle~ jesjJeCecem³e meJeve¬eÀcesCe $eÝeqiYe³epegefYe&ë meeceefYe³e&osvece=eqiYeë Mebmeefvle
³epegefYe&³e&peefvle meeceefYeë mlegJeefvle~ cenes osJe Fl³es<e efn ceneved osJees ³eÐe%ees cel³eBe& Dee efJeJesMesl³es<e efn
ceveg<³eeveeefJeMeefle ³epevee³e¤ (efve©013.7) He#eevlejb Hele¡eefuecegefvejsJeceenë-®elJeeefj Íe=²eefCe~ ®elJeeefj
Heopeeleeefve veeceeK³eeleesHemeie&efveHeeleeM®e¤ $e³ees Dem³e Heeoeë~ $e³eë keÀeuee YetleYeefJe<³eÜÊe&ceeveeë¤ Üs Meer<ex~
Üew Meyoelceeveew efvel³eë keÀe³e&M®ePHâQPOHHPHHV 'HPHaPHâHI-H<HNH®OHHÍHIH2HH\H¹ÍaHIHHJ P/HHYHVHJ \H¹
Gjefme keÀCìs efMejmeerefle¤ Je=<eYees Je<e&Ceeled¤ jesjJeerefle Meyob keÀjesefle¤ kegÀle Sleled? jewefleë MeyokeÀcee& cenes
osJees cel³eBe& DeeefJeJesMesefle~ ceneved osJeë Meyoes cel³ee& cejCeOecee&Cees ceveg<³eemleeveeefJeJesMe¤ (cene0Yee0De01.
Hee01. Dee01)¤91¤
DevJe³eë-QV FHYHJHHÍ HWHE HPHHPH HHÍ +HHRH0HO-HHHIM ¯HH ¾V 0HHUH[ HPHHPH PHâ QPOHHPHÍ
PHHIYOHHHTk2HH\H¹HV FHQHV RV-HHV -HH<HHV HHÍ0H\RHV -HHjesjJeerelf e cel³ee&veeefJeJesMe lecevegÿe³eeY³em³e ®e megefKevees
efJeÜebmees YeJele¤91¤
YeeJeeLe&ë-De$eesYe³eeskeÌl³ee ªHekeÀë Mues<eesçue¹ejM®e~ ³es ceveg<³ee ³e%eefJeÐeeb MeyoefJeÐeeb ®e peeveefvle, les
ceneMe³ee efJeÜebmees YeJeefvle¤91¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce efpeme (Dem³e) FmekesÀ ($e³eë) ÒeeleëmeJeve, ceO³eefvovemeJeve Deewj mee³ebmeJeve
³es leerve (Heeoeë) ´HHHIâ NHV¢ PHH2HYH (®elJeeefj) ®eej Jeso (Íe=²e) meeRie (Üs) oes (Meer<ex) DemlekeÀeue Deewj
Go³ekeÀeue efMej Jee efpeme (Dem³e) FmekesÀ PHâQPOHHPHÍ iee³e$eer Deeefo ívo meele neLe nQ Jee pees (ef$eOee)
cev$e, yeéïeCe Deewj keÀuHe Fve leerve ÒekeÀejeW mes (ye×ë) yebOee ngDee (cenë) yeæ[e (osJeë) ´HHâ NH¢MYHV HHVLH
(Je=<eYeë) megKeeW keÀes meye Deesj mes Je<ee&ves Jeeuee ³e%e (jesjJeerefle) Òeeleë, ceO³e Deewj mee³eb meJeve ¬eÀce mes Meyo
keÀjlee ngDee (cel³ee&ved) ceveg<³eeW keÀes (Dee, efJeJesMe) De®ís ÒekeÀej ÒeJesMe keÀjlee nw, Gme keÀe Devegÿeve keÀjkesÀ
megKeer nesDees¤1¤91¤
efÜlee³eHe#eë-ns ceveg<³ees! legce efpeme (Dem³e) FmekesÀ ($e³eë) Yetle, YeefJe<³eled Deewj JeÊe&ceeve leerve keÀeue
(Heeoeë) Heie (®elJeeefj) veece, DeeK³eele, GHemeie& Deewj efveHeele ®eej (Íe=²e) meeRie (Üs) oes (Meer<ex) efvel³e Deewj
keÀe³e& Meyo efMej Jee efpeme (Dem³e) FmekesÀ PHâQPOHHPHÍ ÒeLecee Deeefo meele efJeYeeqkeÌle meele neLe Jee pees
(ef$eOee, ye×ë) Ëo³e keÀCþ Deewj efMej Fve leerveeW mLeeveeW ceW yebOee ngDee (cenë) yeæ[e (osJeë) Meg×, DeMeg× keÀe
ÒekeÀeMekeÀ (Je=<eYeë) PHJ.HH:NH¢H-HHH YHV-HHXHH0H\R0HHk(jesJeJeerefle) $eÝkedÀ, ³epegë, meece Deewj DeLeJe&Jeso mes Meyo
keÀjlee ngDee (cel³ee&ved) ceveg<³eeW keÀes (Dee, efJeJesMe) ÒeJesMe keÀjlee nw, Gme keÀe DeY³eeme keÀjkesÀ efJeÜeved
nesDees¤2¤91¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GYe³eesekq eÌle DeLee&led GHeceeve kesÀ v³etveeefOekeÀ OeceeX kesÀ keÀLeve mes ªHekeÀ Deewj
Mues<eeue¹ej nw~ pees ceveg<³e ³e%eefJeÐee Deewj MeyoefJeÐee keÀes peeveles nQ, Jes ceneMe³e efJeÜeved nesles nQ¤91¤
ef$eOesl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ ³e%eHeg©<ees osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe ceveg<³ewë keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³een¤
Deye ceveg<³eeW keÀes kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HIH2HHäHIQ1OHE+H1HI&HHI<HäLH JÉ¡HFHHäYH1ELHHI-HäRV1-HHPHHVä,HÉOHFHY-HäHI-HYRYHGa
)YÌ1É6NH¢1jPHWH 1É6NHä¢BSHSHHYH-HV1YHHRVNHä¢jP-H12HHH1HIYHÆäOHHJÍ
HIH2HHäa HIQ1OHFHGa +H1HI&HHI<H1HIMHIOHä +H1HI&HÉHI<HäÍa LHJÉ¡HFHHäYHFHGa LHHI-Häa RV1-HHPHäÍa ,HÉOHFHGa 'HYHJäa 'H1HI-H1YR1YHGa )YÌäÍa 6NHä¢FHGa
PHWH iÍa6NHä¢FHGaSH1SHH1YH1a-HV1YHHOHGa6NHä¢FHGaP-H12HHHäaHIYHÍaOH1OH1HJÉë¤92¤
HeoeLe&ë-(ef$eOee) ef$eefYeë ÒekeÀejwë (efnleced) efmLeleced (HeefCeefYeë) J³eJenej%ewë mleeJekewÀë (ieg¿eceeveced)
jnefme efmLeleced (ieefJe) Jeeef®e (osJeemeë) efJeÜebmeë (Ie=leced) ´HRHUâEHI-HHHYHFHG (Deveg) (DeefJevoved) ueYevles (Fvêë)
efJeÐegled (SkeÀced) (met³e&ë) meefJelee (SkeÀced) (pepeeve) peve³eefle (Jesveeled) keÀceveer³eeled cesOeeefJeveë~ Jesve Fefle
cesOeeefJeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.15) (SkeÀced) efJe%eeveced (mJeOe³ee) mJesve Oeeefjle³ee ef¬eÀ³e³ee (efveë)
efvelejeced (lele#egë) levetkegÀ³³e&gë¤92¤
DevJe³eë-QV FHYHJHHÍH/HHRV-HHPHÍ+HHI&HHI<HHTk2HHHIQOHE LHHI-HLHJ¡HFHHYHE ,HOHFHY-HHI-HYRYHG HRHUYÌ6NHE¢
met³e& SkebÀ pepeeve Jesvee®®e mJeOe³ewkebÀ efveäle#egmleLee ³et³eceH³ee®ejle¤92¤
YeeJeeLe&ë-HIH´HNH¢HMNHE¢P/HWXHPHWFHNH¢HM&HHI-HHH+HNHE¢OHEHI-H²HJOPHWH ´HNH¢H0HHIFH-H´HNH¢HHI0HOHFHHâV<HHVHVFHYHJHHÍ
´HH+YHJHJPOHVP-HNH¢HUHEHHYHE-HHâENHJ¢H JÍ
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (osJeemeë) efJeÜeved peve (HeefCeefYeë) J³eJenej kesÀ %eelee mlegefle keÀjves JeeueeW ves
(ef$eOee) leerve ÒekeÀej mes (efnleced) efmLele efkeÀ³es Deewj (ieefJe) JeeCeer ceW (ieg¿eceeveced) efíHes ngS (Ie=leced) ÒekeÀeefMele
%eeve keÀes (Deveg, DeefJevoved) Keespeves kesÀ Heerís Heeles nQ, (Fvêë) efyepegueer efpeme (SkeÀced) SkeÀ efJe%eeve Deewj
(met³e&ë) met³e& (SkeÀced) SkeÀ efJe%eeve keÀes (pepeeve) GlHeVe keÀjles leLee (Jesveeled) Deefle megvoj ceveesnj yegef×ceeved mes
leLee (mJeOe³ee) DeeHe OeejCe keÀer ngF& ef¬eÀ³ee mes (SkeÀced) DeefÜleer³e efJe%eeve keÀes (efveë) efvejvlej (lele#egë)
Deefleleer#Ce met#ce keÀjles nQ, Jewmes legce ueesie Yeer Dee®ejCe keÀjes¤92¤
YeeJeeLe&ë-leerve ÒekeÀej kesÀ mLetue, met#ce Deewj keÀejCe kesÀ %eeve keÀjevesnejs efyepegueer leLee met³e& kesÀ ÒekeÀej kesÀ
legu³e ÒekeÀeefMele yeesOe NH¢HV'HHâ'H/HH OHG*¬HFH0HHkHHI-H¾HYHH:PHVSHHVFHYHJH´HHâQH:-HV'H+HYHVHHYHNH¢HV-HHâ
keÀjW¤92¤
Slee Fl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ ³e%eHeg©<ees osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë keÀer¢Meer JeekedÀ Òe³eesp³esl³een¤
efHeÀj cevegg<³eeW keÀes kewÀmeer JeeCeer keÀe Òe³eesie keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
61OHHÉ'HäH HIYOH1²HHäOed mecegÉÌHÏ1OH-HäSHHHIMlHegCeeN veeJeN®e#eVä~
Ie=ÉOHPH12HHMHäÉ'H1HI<HHHäNH¢0HHUHIFHHIQMl&HHHVä-HVOH1PHHVFH2HäÉ'HHPHHFHG
61OHHÍa 'H1H 1HIYOH1a ²HHäOHGa PH1FHJÉÌHOHGa 0H1OH-HäSHH1 )HIOHä 0H1OHÉ-HäSHHÍa HIMl+HJ&HHäa YHa 'H1-H1HH1 )OHäÉ-H1HHVäa ,HÉOHPHäa
2HHMHäÍa'H1HI<HaHH1NH¢10HHU1HIFH1aHIQ1Ml&HHäÍa-HV1OH1PHÍaFH2HVäa'HH1PHeNced¤93¤
HeoeLe&ë-(Sleeë) (De<e&efvle) ie®íefvle efvemmejefvle (ËÐeeled) Ëo³es YeJeeled (mecegêeled) Devleefj#eeled
(MeleJe´peeë) MelecemebK³eelee Je´pee ceeiee& ³eemeeb leeë (efjHegCee) Me$egCee mlesvesve~ efjHegefjefle mlesveveecemeg Heefþleced¤
(efveIeb03.24) (ve) efve<esOes (DeJe®e#es) DeJeK³eeleJ³eeë (Ie=lem³e) Deep³em³e (Oeejeë) (DeefYe) (®eekeÀMeerefce)
meJe&leesçvegMeeeqmce (efnjC³e³eë) lespeëmJeªHeë (Jeslemeë) keÀceveer³eë (ceO³es) (Deemeeced)
JesoOece&³egkeÌleJeeCeerveeced¤93¤
DevJe³eë-³ee efjHegCee veeJe®e#es MeleJe´pee Slee Jee®ees ËÐeeled mecegêeo<e&vl³eemeeb ceO³es ³ee Deiveew Ie=lem³e
Oeeje FJe peves<eg Heefleleeë ÒekeÀeMevles, lee efnjC³e³ees JeslemeesçnceefYe®eekeÀMeerefce¤93¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaH/HHV+HRV0HNH¢HHI-HÜebmees ³eeë HeefJe$ee efJe%eeve³egkeÌlee DeveskeÀceeiee&ë
Me$egefYejKeC[îee Ie=lem³e ÒeJeenesçeqiveefceJe Þeesle+ved Òemeeo³eefvle, lee Jee®eë ÒeeHvegJeefvle, leLee meJex ceveg<³eeë
´HHvVYHZOHHÍ´HH+YHJHJÍ
HeoeLe&ë-pees (efjHegCee) Me$eg ®eesj mes (ve, DeJe®e#es) ve keÀeìves ³eesi³e (MeleJe´peeë) mewkeÀæ[eW efpevekesÀ ceeie&
nQ, (Sleeë) Jes JeeCeer (ËÐeeled, mecegêeled) Ëo³eekeÀeMe mes (De<e&efvle) efvekeÀueleer nQ, (Deemeeced) Fve JewefokeÀ
Oece&³egkeÌle JeeefCe³eeW kesÀ (ceO³es) yeer®e pees Deeqive ceW (Ie=lem³e) Ieer keÀer (Oeejeë) OeejeDeeW kesÀ meceeve ceveg<³eeW ceW efiejer
ngF& ÒekeÀeefMele nesleer nQ, GvekeÀer (efnjC³e³eë) lespemJeer (Jeslemeë) Deeflemegvoj ceQ (DeefYe, ®eekeÀMeerefce) meye Deesj
mes efMe#ee keÀjlee ntb¤93¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$H FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa SHZPHV *+HRV0HNH¢ HI-H¾HYHG XHHVLH SHHV -HH&HHU +HHI-HH
efJe%eeve³egkeÌle, DeveskeÀ ceeieeX Jeeueer Me$egDeeW mes DeKeC[îe Deewj Ieer keÀe ÒeJeen Deeqive keÀes pewmes GÊesefpele keÀjlee nw,
Jewmes ÞeesleeDeeW keÀes Òeme9HNH¢MYHV-HHXHHUQ4*YH-HHHI&HHH:NH¢HV´HHâQHVOHVQ4-HZPHVPH\HFHYHJH'HÏVHvPHV)YHNH¢HV

´HHâQHVV-H:
mec³eefiel³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ ³e%eHeg©<ees osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
PH1FHNHG¢ÓHä-HHIYOHPH1HIMOHHV1YH2HVYHHäÉ'H1YOHË&ÉNRHFHYHäPHH+HWÉHFHHäYHHÍa
61OHVÉ'HäH YOHWÉFH HHVä,HÉOHPHäFHÉLHHÉ)ä-HHIH+H1&HHVMHUHäFHH&HHÍ
PH1FHNHG¢a ÓH1-HHIYOH1a PH1HIMOHäÍa YHa 2HVYHHäÍa 'H1YOHÍa 1RHa FHYHäPHHa +HWÉHFHHäYHHÍa 61OHVa 'H1H 1HIYOH1a 71FH HäÍa ,HÉOHPHäa
ce=ÉLHHÍÉ)ä-HaHIH1+H1&HHVÍa) HäFHH&HHÍ
HeoeLe&ë-(mec³ekedÀ) (ñeJeefvle) #ejefvle (meefjleë) veÐeë~ meefjle Fefle veoerveecemeg Heefþleced¤
(efveIeb01.13) (ve) FJe (Oesveeë) Jee®eë~ Oesvesefle Jee*dveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.11) (Devleë)
MejerjevleJ³e&JeefmLelesve (Ëoe) efJe<e³enejkesÀCe (cevemee) Meg×evleëkeÀjCesve (Het³eceeveeë) HeefJe$eeë mel³eë (Sles)
(De<e&efvle) ie®íefvle ÒeeHvegJeefvle (Tce&³eë) lej²eë (Ie=lem³e) ÒekeÀeefMelem³e efJe%eevem³e (ce=iee FJe) (ef#eHeCeesë)
eEnmekeÀm³e Ye³eeled (F&<eceeCeeë) Ye³eeled Heuee³eceeveeë¤94¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ee DevleË&oe cevemee Het³eceevee Oesveeë meefjlees ve mec³ekedÀ ñeJeefvle, lee ³es ®ewles
Ie=lem³eesce&³eë ef#eHeCeesjer<eceeCee ce=iee FJee<e&efvle, leeBM®e ³et³eb efJepeeveerle¤94¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMHÍa H/HH YH²HÍ PHFHJÌHYHG LHÏHIYOH
leLewJeevleefj#emLee®íyomecegêeod Jee®ees efJe®ejefvle~ ³eLee mecegêm³e lej²eM®eueefvle ³eLee ®e J³eeOeeod Yeerlee ce=iee
OeeJeefvle, leLewJe meJex<eeb ÒeeefCeveeb MejerjmLesve efJe%eevesve HeefJe$eeë mel³ees JeeC³eë Òe®ejefvle, ³es
0HHkH<HHPHPHOH-HHYHHHIRHI<H-HH HÍ+HHI-HHHHIYOHOH6-H0HJ¹HSHHHYOHV
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Devleë, Ëoe) Mejerj kesÀ yeer®e ceW (cevemee) Meg× DevleëkeÀjCe mes (Het³eceeveeë)
HeefJe$e ngF& (Oesveeë) JeeCeer (meefjleë) veefo³eeW kesÀ (ve) meceeve (mec³ekedÀ) De®ís ÒekeÀej (ñeJeefvle) ÒeJe=Êe nesleer nQ,
GvekeÀes pees (Sles) ³es JeeCeer kesÀ Üej (Ie=lem³e) ÒekeÀeefMele DeevleefjkeÀ %eeve keÀer (Tce&³eë) uenjW (ef#eHeCeesë) eEnmekeÀ
peve kesÀ Ye³e mes (F&<eceeCeeë) Yeeieles ngS (ce=iee FJe) nefjCeeW kesÀ legu³e (De<e&efvle) *àOHHUOH/HHPH\HNH¢HV´HHâQHVOHHU
nQ, GvekeÀes Yeer legce ueesie peevees¤94¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:RHV*+HFHH'HHZM-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQ4aSHZPHVYHRHUPHFHJÌH:NH¢HVSHHOHHUQ4-HZPHV
ner DeekeÀeMemLe Meyomecegê mes (DeekeÀeMe keÀe Meyo iegCe nw Fmemes) JeeCeer efJe®ejleer nQ, leLee pewmes mecegê keÀer
lej²W ®eueleer nQ, Jee pewmes yenseuf e³eeW mes [jHes ngS ce=ie FOej-GOej Yeeieles nQ, Jewmes ner meye ÒeeefCe³eeW keÀer
0HMHUMP/HHI-HHHYHPHV +HHI-HHQJ) -HH&HHU ´HHHMNH¢HV ´HHâQHVOHHU Q4aSHHV XHHVLH0HHkNHV¢'H<HHPH'HHZMPHOH-Je®eve

Deeefo mes JeeefCe³eeW keÀes HeefJe$e keÀjles nQ, Jes ner Meg× nesles nQ¤94¤
efmevOeesefjl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ ³e%eHeg©<ees osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efmevOeeVäHIM-H´HH2-H1YHV0HWä,H1YHHPHHV1-HHOHä´HHIFHHÍ+HOHHHIYOHH1HÍa
Ie=ÉOHPH12HHMHäÉ'H1HHVYH-HH1SHHUNH¢HáHäHI<H1YR9HWÉHIFH HI<H1ÍHI+HY-HäFHHYHÍ
HIPHY2HHVäHIMl-HVHIOH1 HIPHY2HHÍÉ)-Ha ´HH12-H1YH )HIOHä ´HÉ'H2-H1YHVa 0HWÉ,H1YHHPHäÍa -HHOHä´HHIFHH1 )HIOH1 -HHOHäÉ´HHIFHHÍa +H1OH11H1HIYOH1a
H1HÍa,HOHPHäa2HHMHäÍa'H11HÍaYHa-HH1SHHUaNH¢HáHäÍaHI<H1YRYHGa71HIFH HI<H1HIMOHWÉHIFH {ÍaHI+HY-HäFHHYHÍ
HeoeLe&ë-(efmevOeesefjJe) veÐee FJe (ÒeeOJeves) Òeke=ÀäM®eemeeJeOJee ®e leeqmceved~ mHâFH/H[ HOHJ/HHD
(MetIeveemeë) ef#eÒeieceveeë~ MetIeveeme Fefle ef#eÒeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02.15) (JeeleÒeefce³eë) Jeelesve Òeceelegb
%eelegb ³eesi³eeë (Hele³eefvle) Heleefvle ie®íefvle, ®egjeefolJeeled mJeeLex eqCe®ed (³e»eë) cenl³eë~ ³e» Fefle cenVeecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb03.3) (Ie=lem³e) efJe%eevem³e (Oeejeë) Jee®eë (De©<eë) ³e $eÝ®íl³eOJeeveb meë (ve) FJe
(Jeepeer) JesieJeeveéeë (keÀeÿeë) mebûeeceÒeosMeeved~ keÀeÿe Fefle mebûeeceveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02.17) (efYevoved)
efJeoej³eved (Tefce&efYeë) Me$egYesoveeslLeÞecemJesoesokewÀë (efHevJeceeveë) efmeáeved¤95¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ÒeeOJeves efmevOeesejf Je MetIeveemees JeeleÒeefce³eë keÀeÿe efYevoVetefce&efYeYe&tefceb
efHevJeceeveesç©<ees Jeepeer ve ³ee ³e»e Ie=lem³e Oeejeë Hele³eefvle, lee ³et³eb efJepeeveerle¤95¤
YeeJeeLe&ë-De$eeH³egHeceeÜ³eced-³es veoerJeled keÀe³e&efme×³es letCe&ieeefceveesçéeJeod JesieJevleë meJee&meg efo#eg
ÒeJe=ÊekeÀerÊe&³ees peveeë HejesHekeÀeje³eesHeosMesve ceneefvle ogëKeeefve menvles, les les<eeb ÞeesleejM®e peielmJeeefcevees YeJeefvle,
veslejs¤95¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (ÒeeOJeves) peue ®eueves kesÀ GÊece ceeie& ceW (efmevOeesefjJe) veoer keÀer pewmes (MetIeveemeë)
MeerIe´ ®euevesnejer (JeeleÒeefce³eë) Jee³eg mes peeveves ³eesi³e uenjW efiejW Deewj (ve) pewmes (keÀeÿeë) mebûeece kesÀ ÒeosMeeW
keÀes (efYevoved) efJeoerCe& keÀjlee leLee (Tefce&efYeë) Me$egDeeW keÀes ceejves kesÀ Þece mes Gþs Hemeerves ªHe peue mes He=efLeJeer
keÀes (efHevJeceeveë) meeR®elee ngDee (De©<eë) ®eeueekeÀ (Jeepeer) JesieJeeved Iees[ æ e efiejs Jewmes pees (³e»eë) yeæ[er iecYeerj
(Ie=lem³e) efJe%eeve keÀer (Oeejeë) JeeCeer (Hele³eefvle) GHeosMekeÀ kesÀ cegKe mes efvekeÀue kesÀ ÞeesleeDeeW Hej efiejleer nQ,
GvekeÀes legce peevees¤95¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Yeer oes GHeceeue¹ej nQ~ pees veoer kesÀ meceeve keÀe³e&efmeef× kesÀ efue³es MeerIe´ OeeJeves
Jeeues Jee Iees[ æ s kesÀ meceeve Jesie Jeeues peve efpevekeÀer meye efoMeeDeeW ceW keÀerefle& ÒeJeÊe&ceeve nes jner nw Deewj HejesHekeÀej
kesÀ efue³es GHeosMe mes yeæ[s-yeæ[s ogëKe menles nQ, Jes leLee GvekesÀ Þeesleepeve mebmeej kesÀ mJeeceer nesles nQ Deewj
veneR¤95¤
DeefYeÒeJevlesl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ ³e%eHeg©<ees osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
DeNeI<H´Hä-HYOH1PHFHäYHV-H1HHVHHäÍNH¢XHH1&HKÍPFHHäFHHYHHPHHVÉ'H1HTLYHFHGa
Ie=ÉOHPH12HHMHäÍPH1HIFH2HHVäYHPHYOH1OHHSHJäHH1&HHVQäH HIOHSHH1OH-HVäRHÍ
'H1HI<Ha´H1-H1YOH1aPHFHäYHV1-HVHIOH1 PHFHäYHHÉ)-HaHHVHHäÍaNH¢1XHH1&HKÍaPFHHäFHHYHemeë~ DeNeqiveced~ Ie=ÉOHPHäa2HHMHäÍaPH1HIFH2H1
)HIOHäPH1FHGÉ)2HäÍaYH1PH1YOH1aOHHÍaSHJÉHH1&HÍaQ1H HIOH1aSHH1OH-HVäRHÍ
HeoeLe&ë-(DeefYe) (ÒeJevle) ie®íefvle~ ue*îe[YeeJeë~ (mecevesJe) meceeveb cevees ³eemeeb lee FJe~ megHeeb
meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle efJeYekeÌles[e&oMs eë (³ees<eeë) HTkHÍ (keÀu³eeC³eë) keÀu³eeCee®ejCeMeerueeë
(mce³eceeveemeë) efkeÀefáe×emesve ÒemeVeleekeÀeefjC³eë (Deeqiveced) lespeeqmJeveb efJeÜebmeced (Ie=lem³e) Meg×m³e %eevem³e
(Oeejeë) Jee®eë (meefceOeë) MeyoeLe&meyevOewë mec³eied oerefHeleeë (vemevle) ÒeeHvegJeefvle~ vemele Fefle ieeflekeÀcee&¤
(efveIeb02.14) (leeë) (peg<eeCeë) mesJeceeveë (n³e&efle) keÀece³eles~ n³e&leerefle keÀeefvlekeÀcee&¤ (efveIeb02.6)
(peeleJesoeë) peeleb Jesoes efJe%eeveb ³em³e meë¤96¤
DevJe³eë-mce³eceeveemeë keÀu³eeC³eë mecevesJe ³ees<ee ³eeë meefceOees Ie=lem³e Oeeje DeeqiveceefYeÒeJevle vemevle
®e lee peg<eeCees peeleJesoe n³e&efle¤96¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHHXHHMÍa H/HH ´HPH9HHIH¬HH QH ´HHâHÍ PHHZ<HHLH-HOHÍ HTkHÍ P-HP-H+HOHHUYHG
ÒeeHvegJeefvle, leLewJe efJeÐeeefJe%eeveeYejCeYetef<elee Jee®ees efJeÜebmeb ÒeeHvegJeefvle¤96¤
HeoeLe&ë-(mce³eceeveemeë) efkeÀefáeled nbmeves mes ÒemeVelee keÀjves (keÀu³eeC³eë) keÀu³eeCe kesÀ efue³es Dee®ejCe
keÀjves leLee (mecevesJe, ³ees<ee) SkeÀ mes ef®eÊe JeHXHHUHTkHHESHZPHV+HHIOHHH:NH¢HV´HHâQH:-HZPHVSHHV (meefceOeë) Meyo-
DeLe& Deewj mecyevOeeW mes mec³ekedÀ ÒekeÀeefMele (Ie=lem³e) Meg× %eeve keÀer (Oeejeë) JeeCeer (Deeqiveced) lespemJeer efJeÜeved
keÀes (DeefYe, ÒeJevle) meye Deesj mes HengB®eleer Deewj (vemevle) ´HHâQHVOHHU Q4(leeë) Gve JeeefCe³eeW keÀe (peg<eeCeë)
mesJeve keÀjlee ngDee (peeleJesoeë) %eeveer efJeÜeved (n³e&efle) NH¢HHIYOHNH¢HV´HHâQHVOHHQZ
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:*+HFHHXHHMQZaSHZPHV´HPH9HHIH¬H'HHYHYRNH¢HV´HHâPHHZ<HHLH-HOHHUHTkHHE'H+HYHV-
'H+HYHV +HHIOHHH: NH¢HV ´HHâQHVOHHU Q4-HZPHV QHU HI-H²HHOH/HHHI-HHHYH+H'HH<HWH&HPHV 0HHVH<I HOH-HH&HHU HI-H¾HYHG +eg©<e keÀes
´HHâQHVOHHUQZ
keÀv³eeçFJesl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ ³e%eHeg©<ees osJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
NH¢1YHHnÉ)-H-HQ1OHJFHVOH1-HH*äÉ'H1BSHnHH1YHHÉ'H1HI<HHHäNH¢0HHUHIFHa
HH1PHHVFHäÍPHWÉHOHV1HHäH1HHV,HÉOHPH12HHMHäÉ'H1HI<HOHO+Hä-HYOHV
NH¢1YHHnÉ)1-HVHIOHä NH¢1YHHnÍÉ)-Ha -H1Q1OHJFHGa 6OH1-HZa 7%1É)O%HWäa 'H1HIHa 'H1HH1YHHÍa 'H1HI<Ha HH1NH¢10HHU1HIFH1a HHäa PHHVFHäÍa
metÉHOHVäaHHäaH1HÍa,HÉOHPHäa2HHMHäÍa'H1HI<HaOHOHGa+H1-H1YOHV1
HeoeLe&ë-(keÀv³eeçFJe) kegÀcee³³e& FJe (Jenlegced) -HQHIOH ´HH+YHHVHIOH HTkHHIFHHIOH -HQOHJ<H ¬HH OHFHG (SleJew)
´HHâJFHG (G) efJelekexÀ (Deeq¡e) keÀceveer³eªHeced (De¡eeveeë) %eeHe³evleë (DeefYe) (®eekeÀMeerefce) Hegveë Hegveë ÒeeHveesecf e
(³e$e) (meesceë) Ssée³e&mecetnë (met³eles) GlHeÐeles (³e$e) (³e%eë) (Ie=lem³e) efJe%eevem³e (Oeejeë) (DeefYe) meJe&leë
(leled) (HeJevles) HeefJe$eerYeJeefvle¤97¤
DevJe³eë-De_p³e¡eevee JenlegcesleJew keÀv³ee FJe ³e$e meesceë met³eles, G ³e$e ®e ³e%emleÐee Ie=lem³e Oeeje
DeefYeHeJevles lee DenceefYe ®eekeÀMeerefce¤97¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee keÀv³eeë mJe³ebJejefJeOeevesve mJeeYeeräeved Heleerved mJeerke=Àl³e MeesYevles, leLee
Ssée³³eexlHeÊ³eJemejs ³e%emece=×ew ®e efJeog<eeb Jee®eë HeefJe$eemmel³eë MeesYevles¤97¤
HeoeLe&ë-(Deef¡e) ®eenves ³eesi³e ªHe keÀes (De¡eeveeë) ÒekeÀì keÀjleer ngF& (Jenlegced) ´HHâQHVYHV-HHXHV+HHIOH
keÀes (SleJew) ´HHâQHVYHV NHV¢HIXHHV (keÀv³ee FJe) pewmes keÀv³ee MeesefYele nesleer nQ, Jewmes (³e$e) peneb (meesceë) yengle
Ssée³³e& (met³eles) GlHeVe neslee (G) Deewj (³e$e) peneb (³e%eë) ³e%e neslee nw, (leled) Jeneb pees (Ie=lem³e) %eeve keÀer
(Oeejeë) JeeCeer (DeefYe, HeJevles) meye Deesj mes HeefJe$e nesleer nQ, GvekeÀes ceQ (DeefYe ®eekeÀMeerefce) De®ís ÒekeÀej
yeej-\HHM´HHâQHVOHHQWE
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes keÀv³ee mJe³ebJej kesÀ efJeOeeve mes DeHeveer F®íe kesÀ DevegketÀue
Heefle³eeW keÀes mJeerkeÀej keÀjkesÀ MeesefYele nesleer nQ, Jewmes Ssée³³e& GlHeVe nesves kesÀ DeJemej Deewj ³e%eefmeef× ceW efJeÜeveeW
keÀer JeeCeer HeefJe$e ngF& MeesYee³eceeve nesleer nQ¤97¤
DeY³e<e&lesl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ ³e%eHegg©<ees osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HI-H-HHHIQOHZÍkHU+HJHZÍH(NH¢NH¢HH HIFHOHHQ
HI-H-HHHIQOHkHU-Heg©<eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'H1<HnH OHPHJÆJÉH(OHLH-HäFHH1HISHFH1PFHHPHJä<H1ÌHÌHI-Hä&HHHIYH2H¬Ha
)1FHEH1HEYHäHOHRV1-HOHHäYHHV,HÉOHPH12HHMH1FH2HJäFHO+H-HYOHV
DeNefYe~ DeN<e&NleN~ megÉägÉefleced~ megÉmlegÉHIOHHIFHHIOHä PHJÉPOHJÉHIOHFHGaLH-HäFHGa'HH1HISHFHGa'H1PFHHPHJäa<H1ÌHaÌHI-Hä&HHHIYHa2H1¬H1a)1FHFHGa

H1HFHGaYH1H1OH1aRV1-HOHHäaYH1Ía,HÉOHPHäa2HHMHäÍaFH2HJäFH1HIRHIOH1FH2HJäÉFHOHGa+H1-H1YOHV1
HeoeLe&ë-(DeefYe) meJe&leë (De<e&le) ÒeeHvegle (megägefleced) MeesYeveeb ÒeMebmeeced (ieJ³eced) ieefJe Jeeef®e YeJeb
yeesOeb Oesveew YeJeb ogiOeeefokebÀ Jee (Deeefpeced) Depeefvle peeveefvle megkeÀcee&efCe ³esve leb mebûeececed~ FCepeeefoY³e
#GCee04.132% FleerCed Òel³e³eë~ (Demceemeg) (Yeêe) keÀu³eeCekeÀjeefCe (êefJeCeeefve) (OeÊe) (Fceced) (³e%eced)
mebievleJ³eb ie=neÞeceJ³eJenejced (ve³ele) ÒeeHe³ele (osJelee) efJeÜebmeë~ De$e megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle
pemees uegkedÀ~ (veë) Demceeved (Ie=lem³e) ´HRHUâPHHI-HHHYHPHPHF\HHIY2HYHÍ(Oeejeë) megefMeef#elee Jee®eë (ceOegceled)
yeng ceOeg efJeÐeles ³eeÅmcemleod ³eLee m³eeled leLee (HeJevles) ÒeeHvegJeefvle¤98¤
DevJe³eë-QV kHU+HJHHÍaHWHFHJ¬HFHHHHMV&HPHJÆJHIOHFHHH(SHLH-HE HH<HH OHRV-HOHHçmceemeg Yeêe êefJeCeeefve
OeÊe, ve Fceb ³e%eb ve³ele, ³ee Ie=lem³e Oeeje efJeog<ees ceOegcelHeJevles, lee DemceeVe³ele¤98¤
YeeJeeLe&ë-kHU+HJHZÍ PHHI.HHI<H<H WO-HH SHLHHIOH ´H.HHOHZ<H HI-HOH-HFHGa H/HH P-HV<HPOH/HHYHV<HHVÉHI+H
keÀu³eeCekeÀejkeÀeefCe êJ³eeC³egVes³eeefve~ HejceHeg©<eeLexve ie=neÞecem³e MeesYee keÀÊe&J³ee~ JesoefJeÐee meleleb Òe®eejCeer³ee
®e¤98¤
HeoeLe&ë-QV HI-H-HHHIQOHkHU+HJHHVOHJFH*¬HFH-H¬HH -HPHV (megägeflececed) De®íer ÒeMebmee leLee (Deeefpeced)
efpeme mes GÊece keÀeceeW keÀes peeveles nQ, Gme mebûeece Deewj (ieJ³eced) JeeCeer ceW nesvs es Jeeues yeesOe Jee ieew ceW nesves Jeeues
otOe, oner, Ieer Deeefo keÀes (DeY³e<e&le) PH\H'HHVMPHV ´HHâQHV'HHV (osJelee) efJeÜeved peve (Demceemeg) nce ueesieeW ceW
(Yeêe) Deefle Deevevo keÀjeves Jeeues (êefJeCeeefve) OeveeW keÀes (OeÊe) mLeeefHele keÀjes (veë) nce ueesieeW keÀes (Fceced)
Fme (³e%eced) ´HHâQHVYHV HHVLHLHQHÀHFH-J³eJenej keÀes (ve³ele) ´HHâNH¢MH-HHVSHHV (Ie=lem³e) ÒekeÀeefMele efJe%eeve mes
³egkeÌle (Oeejeë) De®íer efMe#ee³egkeÌle JeeCeer efJeÜeveeW keÀes (ceOegceled) ceOegj DeeueeHe pewmes nes Jewmes (HeJevles) ÒeeHle
QHVOHHUQ4*YH-HHHI&HHH:NH¢HVQFHNH¢HV´HHâNH¢MH'HHV
YeeJeeLe&ë-kHU+HJHH: NH¢HV HHHIQHV HINH¢+HMP+HMHIFHHQHVNH¢MPHEPHHMFH: HI-H.Hele nesJeW, pewmes DeHeves efue³es
Jewmes DeewjeW kesÀ efue³es Yeer Del³evle megKe keÀjves Jeeues OeveeW keÀes GVeefle³egkeÌle keÀjW, Hejce Heg©<eeLe& mes ie=neÞece keÀer
MeesYee keÀjW Deewj JesoefJeÐee keÀe efvejvlej Òe®eej keÀjW¤98¤
OeeceefVel³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ ³e%eHeg©<ees osJelee~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLeséejjepeefJe<e³eceen¤
Deye F&éej Deewj jepee keÀe efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
2HHFHäYOHV1HI-HËH1E<HJ-HäYH1FHHI2HäHIÀH1OHFH1YOHÍPHäFHJÉÌV1²HKYOHMHHJäHIHa
'H1+HHFHYHHU{NHV¢PHHIFH1/HVHÉ'HH<HäOH1POHFHä0HHFH1FH2HJäFHYOHEOHÉ71HIFH FHG
2HHFHäYHGa OHV1a HI-HËHäFHGa <HJ-HäYHFHGa 'HHI2Häa HIÀH1OHFHGa 'H1YOHHIMOH1YOHÍa PH1FegÉÌVa 1HIRa 'H1YOHHIMOH1YOHÍa 'HHHJäHIHa 'H1+HHFHGa
'HYHHU{NHV¢aPH1HIFH1/H)HIOHäPHFHGÉ)1/HVaHÍa'HH<HäOH1)OHHÉ<HOä HÍaOHFHGa'H10HH1FH1aFH2HJäFHYOH1HIFHHIOH1FH2HJäÉFevleced~ lesN~ TNefce&ced¤99¤
HeoeLe&ë-(Oeeceved) oOeeefle ³eeÅmcemleeqmceved (les) leJe (efJeéeced) meJe&ced (YegJeveced) YeJeefvle Yetleeefve
³eeqmceved (DeefOe) (efÞeleced) (Devleë) ceO³es (mecegês) 'HHNH¢H0HHIFH-H -HHâP-H+HV (Ëefo) Ëo³es (Devleë) ceO³es
(Dee³egef<e) peerJevensleew (DeHeeced) ÒeeCeeveeced (DeveerkesÀ) mewv³es (meefceLes) mebûeeces (³eë) mebYeejë (DeeYe=leë)
mecevlee×=leë (leced) (DeM³eece) ÒeeHveg³eece (ceOegcevleced) ÒeMemleceOegjeefoiegCeesHesleced (les) leJe (Tefce&ced)
yeesOeced¤99¤
DevJe³eë-ns peieoerMe! ³em³e les OeeceVevleë mecegês efJeéeb YegJeveeefOeefÞeleb leÜ³eceM³eece~ ns meYeeHeles!
lesçHeecevleË&Ðee³eg<³eHeeceveerkesÀ meefceLes ³eë mecYeej DeeYe=lemleb ceOegcevlecetefce¥ ®e Je³eceM³eece¤99¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHZSH LHRHUËHMPHÆHZ +HMFH´HHvVYHPH.HJ9HHIOHÍNH¢HHH PH-HH ÍPHHFHLHHU2H O-HHHJkeÌleenejefJenejsCe
Mejerjejesi³eb meblel³e mJes<eecev³es<eeb ®eesHekeÀejë keÀe³e& Fefle Meced¤99¤
De$e met³e&cesIeie=neÞeceieefCeleefJeÐeséejeefoHeoeLe&efJeÐeeJeCe&veeosleoO³ee³eeskeÌleeLe&m³e HetJee&O³ee³eeskeÌleeLexve men
mebieeflejmleerefle yees×J³eefceefle¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! efpeme (les) DeeHekesÀ (Oeeceved) efpemeceW efkeÀ mecemle HeoeLeeX keÀes DeeHe Oejles nQ
(Devleë, mecegês) *PH'HHNH¢H0HNHV¢OHJXHPH\HNHV¢\HHUH-HHâP-H+HFH: (efJeéeced) meye (YegJeveced) ÒeeefCe³eeW keÀer
GlHeefÊe keÀe mLeeve mebmeej (DeefOe, efÞeleced) DeeefÞele neskesÀ eqmLele nw, GmekeÀes nce ueesie (DeM³eece) ´HHâQHV-H:aQV
meYeeHeles! (les) lesjs (DeHeeced) ÒeeCeeW kesÀ (Devleë) yeer®e (Ëefo) Ëo³e ceW leLee (Dee³egef<e) peerJeve kesÀ nsleg
ÒeeCeOeeefj³eeW kesÀ (DeveerkesÀ) mesvee Deewj (meefceLes) mebûeece ceW (³eë) pees Yeej (DeeYe=leë) YeueerYeebefle Oeje nw, (leced)
GmekeÀes leLee (ceOegcevleced) ÒeMebmee³egkeÌle ceOegj iegCeeW mes Yejs ngS (Tefce&ced) \HHV2HNH¢HVQFHXHHVLH´HHâQHV-H:
YeeJeeLe&ë-FHYHJHH: NH¢HV HHHIQHV HINH¢SHLHRHUËHMNH¢HU PHHIÆFH: +HMFH´HHvPHV HIFHHH: NH¢HU *9HHIOHNH¢M: 'HHZM
mecemle meeceûeer keÀes OeejCe keÀjkesÀ ³eLee³eesi³e Deenej Deewj efJenej DeLee&led HeefjÞece mes Mejerj keÀer Deejesi³elee keÀe
efJemleej keÀj DeHevee Deewj Heje³ee GHekeÀej keÀjW¤99¤
Fme DeO³ee³e ceW met³e&, cesIe, ie=neÞece Deewj ieefCele keÀer efJeÐee leLee F&éej Deeefo HeoeLeeX keÀer efJeÐee kesÀ
JeCe&ve mes Fme DeO³ee³e kesÀ DeLe& keÀer efHeíues DeO³ee³e kesÀ DeLe& kesÀ meeLe SkeÀlee nw, ³en mecePevee ®eeefn³es¤99¤
Fefle ÞeercelHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³ee&Ceeb ÞeercelHejceefJeog<eeb efJejpeevomejmJeleermJeeefceveeb efMe<³esCe
ÞeerceÎ³eevevomejmJeleermJeeefcevee efJejef®eles mebmke=Àlee³e&Yee<eeY³eeb efJeYetef<eles megÒeceeCe³egkeÌles ³epegJexoYee<³es
PHâR0HHVÉ2HHHÍPHFHHâÍ
¤Dees3ced¤
DeLe DeLeeäeoMeeçO³eejcYeë¤
JeepeM®e ce Fl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ DeeqiveoxJelee~ MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
le$eeoew ceveg<³ew³e&%esve eEkeÀ eEkeÀ meeOeveer³eefcel³een¤
Deye DeþejnJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe nw, GmekesÀ ÒeLece cev$e ceW ceveg<³eeW keÀes F&éej Jee Oecee&vegÿeveeefo mes
keÌ³ee keÌ³ee efme× keÀjvee ®eeefn³es, efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
-HHSHä0H FHV ´HPH1-H0Hä FHV1 ´HHäHIOH0H FHV1 ´HHIPHäHIOH0H FHV 2HHU1HIOH0Hä FHV1 H¢OHJä0H FHV1 P-HäM0H FHV1
0XHHVNHä¢0HFHV1ÀH1-H0HäFHV1ÀHJHIOHä0HFHV1SHHVHIOHä0HFHV1P-Hn0HFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
-HHSHäÍaH1aFHV1a´H1PH1-H)HIOHä ´HÉPH1-HÍaH1aFH1Va´HHäHIOH1HIMHIOH1 ´HÉHäHIOHÍaH1aFHV1a´HHIPHäHIOH1HIMHIOH1 ´HÉHIPHäHIOHÍaH1aFHV1a
2HHU1HIOHÍaH1aFHV1aH¢OHJäÍaH1aFHV1a P-HMäÍaH1aFHV1a0XHHVNHä¢ÍaH1aFHV1aÀH1-HÍaH1aFHV1a ÀHJHIOHäÍaH1aFHV1aSHHVHIOHäÍa ®eN~ cesN~
P-HnHIMHIOH1P-HnÍaH1aFHV1aH1HVYHäaNH¢X+H1YOHHFHG
HeoeLe&ë-(Jeepeë) DeVeced (®e) efJe%eeveeefokeÀced (ces) cece (ÒemeJeë) Ssée³e&ced (®e) lelmeeOeveeefve (ces)
(Òe³eefleë) Òe³eleles ³esve meë~ De$e meeJe&OeelegY³e0 #GCee04.119% Fl³eewCeeefokeÀ Fved Òel³e³eë~ (®e) lelmeeOeveced
(ces) (Òeefmeefleë) ÒeyevOeë (®e) j#eCeced (ces) (Oeerefleë) OeejCee (®e) O³eeveced (ces) (¬eÀlegë) Òe%ee (®e) Glmeenë
(ces) (mJejë) mJe³eb jepeceeveb mJeelev$³eced (®e) Hejb leHeë (ces) (MueeskeÀë) ÒeMebefmelee efMeef#elee JeekedÀ~ MueeskeÀ
Fefle Jee*dveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.11) (®e) JekeÌle=lJeced (ces) (ÞeJeë) ÞeJeCeced (®e) ÞeeJeCeced (ces)
(Þegefleë) Íe=CJeefvle mekeÀuee efJeÐee ³e³ee mee JesoeK³ee (®e) leovegketÀuee mce=efleë (ces) (p³eesefleë) efJeÐeeÒekeÀeMeë
(®e) Dev³emcew efJeÐeeÒekeÀeMeveced (ces) (mJeë) megKeced (®e) HejcemegKeced (ces) (³e%esve) Hetpeveer³esve HejceséejsCe
peieogHekeÀejkesÀCe J³eJenejsCe Jee (keÀuHevleeced) meceLee& YeJevleg¤1¤
DevJe³eë-ces JeepeM®e ces ÒemeJeM®e ces Òe³eefleM®e ces ÒeefmeefleM®e ces OeerefleM®e ces ¬eÀlegM®e ces mJejM®e ces
MueeskeÀM®e ces ÞeJeM®e ces ÞegefleM®e ces p³eeself eM®e ces mJeM®e ³e%esve keÀuHevleeced¤1¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYejVeeÐesve meJe&megKee³e ³e%e GHeemeveer³eë meeOeveer³eM®e, ³eleë meJex<eeb
ceveg<³eeoerveecegVeefleYe&Jesled¤1¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (Jeepeë) DeVe (®e) efJeMes<e %eeve (ces) cesje (ÒemeJeë) Ssée³³e& (®e) Deewj GmekesÀ {bie
(ces) cesje (Òe³eefleë) efpeme J³eJenej mes De®íe ³elve yevelee nw, mees (®e) Deewj GmekesÀ meeOeve (ces) cesje
(Òeefmeefleë) ÒeyevOe (®e) Deewj j#ee (ces) cesjer (Oeerefleë) OeejCee (®e) Deewj O³eeve (ces) cesjer (¬eÀlegë) Þesÿ yegef×
(®e) Glmeen (ces) cesjer (mJejë) mJelev$elee (®e) GÊece lespe (ces) cesjer (MueeskeÀë) Heoj®evee keÀjves nejer JeeCeer
(®e) keÀnvee (ces) cesje (ÞeJeë) megvevee (®e) Deewj megveevee (ces) cesjer (Þegefleë) efpememes mecemle efJeÐee megveer peeleer
nQ, Jen JesoefJeÐee (®e) 'HHZM*PHNHV¢'HYHJNHW¢XHPFHHIOH'H/HH OHG 2HFH 0HHk(ces) cesjer (p³eesefleë) efJeÐee keÀe ÒekeÀeMe
nesvee (®e) Deewj otmejs keÀes efJeÐee keÀe ÒekeÀeMe keÀjvee (ces) cesje (mJeë) megKe (®e) Deewj Dev³e keÀe megKe (³e%esve)
mesJeve keÀjves ³eesi³e Hejceséej Jee peieled kesÀ GHekeÀejer J³eJenej mes (keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW¤1¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes DeVe Deeefo HeoeLeeX mes meye kesÀ megKe kesÀ efue³es F&éej keÀer GHeemevee Deewj
peieled kesÀ GHekeÀejkeÀ J³eJenej keÀer efmeef× keÀjveer ®eeefn³es, efpememes meye ceveg<³eeefokeÀeW keÀer GVeefle nes¤1¤
ÒeeCeM®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
ÒeeNCeM®eäFHVÉ+HH1YH0HäFHV-HH1YH0H1FHVÉPHJä0HFHVHIH1¬HEHäFH1É'HH2HHU{OHEHFHV1-HHNHG¢HäFHV1FHYHä0H
FHV1HHJä0HFHV1ÀHHVHHFHV1RHä0HFHV1\HXHHFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
´HH1&HÍaH1aFHV1a'H1+HH1YH)OHä+HÉ'HH1YHÍaH1aFHV1a-HH1YH)HIOHäHI-HÉ'HH1YHÍaH1aFHV1a'HPHJäÍaH1aFHV1aHIH1¬HFHGaH1aFHV1a
'HH2HHU{OH1HIFHOHHÉ2HHU{OHFHGaH1aFHV1a-HHNHG¢aH1aFHV1aFHYHäÍaH1aFHV1aHHJäÍaH1aFHV1aÀHHVHäFHGaH1aFHVaRHäÍaH1aFHV1a\HXHFHGaH1a
cesN~ ³eN%esveäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(ÒeeCeë) ËefomLees Jee³egë (®e) Goeveë keÀCþosMemLeë HeJeveë (ces) (DeHeeveë) veeYesjOeesieceer
Jeeleë (®e) meceevees veeefYemebefmLelees Jee³egë (ces) (J³eeveë) 0HMHUMPHPH-H[HJ PHEHI2HHJ -HHâÍ+H-HYHÍ(®e) Oeve¡e³eë
(ces) (Demegë) veeieeefoce&©led (®e) Dev³es Jee³eJeë (ces) (ef®eÊeced) mce=efleë (®e) yegef×ë (ces) (DeeOeerleced) mecevleeod
Oe=efleefve&M®e³eJe=efÊeë (®e) jef#eleced (ces) (JeekedÀ) JeeCeer (®e) ÞeJeCeced (ces) (ceveë) mebkeÀuHeefJekeÀuHeeeqlcekeÀe Je=efÊeë
(®e) Den¹ejë (ces) (®e#egë) ®e#es HeM³eeefce ³esve leVes$eced (®e) Òel³e#eÒeceeCeced (ces) (Þees$eced) Íe=Ceesecf e ³esve leled
(®e) DeeieceÒeceeCeced (ces) (o#eë) ®eeleg³³e&ced (®e) meeceef³ekebÀ Yeeveced (ces) (yeueced) (®e) Heje¬eÀceë (ces)
(³e%esve) Oecee&vegÿevesve (keÀuHevleeced)¤2¤
DevJe³eë-ces ÒeeCeM®e cesçHeeveM®e ces J³eeveM®e cesçmegM®e ces ef®eÊeb ce DeeOeerleb ®e ces JeekedÀ ®e ces ceveM®e
ces ®e#egM®e ces Þees$eb ®e ces o#eM®e ces yeueb ®e ³e%esve keÀuHevleeb meceLee& YeJevleg¤2¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeë memeeOeveeved ÒeeCeeoerved Oecee&vegÿevee³e efve³eespe³evleg¤2¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (ÒeeCeë) Ëo³emLe peerJevecetue (®e) Deewj keÀCþ osMe ceW jnves Jeeuee HeJeve (ces) cesje
(DeHeeveë) veeefYe mes veer®es keÀes peeves (®e) Deewj veeefYe ceW þnjves Jeeuee HeJeve (ces) cesje (J³eeveë) Mejerj keÀer
PHHIY2HHH: FH: -HHâ (®e) Deewj Oeve¡e³e pees efkeÀ Mejerj kesÀ ©efOej Deeefo keÀes yeæ{elee nw, Jen HeJeve (ces) cesje
DeäeoMeesçO³ee³eë 955
(Demegë) veeie Deeefo ÒeeCe keÀe Yeso (®e) leLee Dev³e HeJeve (ces) cesjer (ef®eÊeced) mce=efle DeLee&led megefOe jnveer (®e)
Deewj yegef× (ces) cesje (DeeOeerleced) De®ís ÒekeÀej efkeÀ³ee ngDee efveefM®ele %eeve (®e) Deewj j#ee efkeÀ³ee ngDee efJe<e³e
(ces) cesjer (JeekedÀ) JeeCeer (®e) Deewj megvevee (ces) cesjer (ceveë) mebkeÀuHe-efJekeÀuHe ªHe DevleëkeÀjCe keÀer Je=efÊe
(®e) Den¹ejJe=efÊe (ces) cesje (®e#egë) efpememes efkeÀ ceQ osKelee ntb, Jen ves$e (®e) Deewj Òel³e#e ÒeceeCe (ces) cesje
(Þees$eced) efpememes efkeÀ ceQ megvelee ntb, Jen keÀeve (®e) Deewj Òel³eskeÀ efJe<e³e Hej Jeso keÀe ÒeceeCe (ces) cesjer (o#eë)
®elegjeF& (®e) Deewj lelkeÀeue Yeeve nesvee leLee (ces) cesje (yeueced) yeue (®e) Deewj Heje¬eÀce ³es meye (³e%esve) Oece&
kesÀ Devegÿeve mes (keÀuHevleeced) meceLe& neW¤2¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e ueesie meeOeveeW kesÀ meefnle DeHeves ÒeeCe Deeefo HeoeLeeX keÀes Oece& kesÀ Dee®ejCe keÀjves ceW
meb³egkeÌle keÀjW¤2¤
DeespeM®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ YegefjkedÀ MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'HHVSHäM®e FHV1PHQäM®e FHÉ'HH1OFHHHäFHVOH1YHWM®eäFHV10HFH {HFHV1-HFH {H1FHVÉHäHIYHH1FHVÉP/HHU{HIYHH
FHV1+HäHIHHFHV10HMHU{MHHI&HHFH1É'HHHJäM®e FHVSH1MHHäFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
'HHVSHäÍaH1aFHV1aPHQäÍaH1aFHV1a'HH1OFHHaH1aFHV1aOH1YHWÍaH1aFHV1a0HFH {aH1aFHV1a-HFH {aH1aFHV1a'HHäHIYHaH1aFHV1a
'HP/HHU{HIYHaH1aFHV1a+HäHIHaH1aFHV1a0HMHU{MHHI&HaH1aFHV1a'HHHJäÍaH1aFHV1aSH1MHaH1aFHV1aH1HVYHäaNHNÀuHeNvleeNced¤3¤
HeoeLe&ë-(Deespeë) MejerjmLeb lespeë (®e) mesvee (ces) (menë) Meejerjb yeueced (®e) ceevemeced (ces) (Deelcee)
mJemJeªHeced (®e) mJemeeceL³e&ced (ces) (levetë) Mejerjced (®e) mecyeefvOeveë (ces) (Mece&) ie=nced (®e) ie=¿eeë
HeoeLee&ë (ces) (Jece&) j#ekebÀ keÀJe®eced (®e) 0HkHkHHI&H(ces) (De²eefve) (®e) GHee²eefve (ces) (DemLeerefve) (®e)
Dev³eevlej²eefve (ces) (Heªbef<e) cece&mLeueeefve (®e) peerJeveefveefceÊeeefve (ces) (MejerjeefCe) celmecyeefvOeveeb osneë
(®e) met#cee osneJe³eJeeë (ces) (Dee³egë) peerJeveced (®e) peerJevemeeOeveeefve (ces) (peje) Je=×eJemLee (®e)
³egJeeJemLee (ces) (³e%esve) melkeÀÊe&J³esve Hejceelcevee (keÀuHevleeced)¤3¤
DevJe³eë-ces DeespeM®e ces menM®e ce Deelcee ®e ces levetM®e ces Mece& ®e ces Jece& ®e cesç²eefve ®e cesçmLeerevf e
®e ces Heªbef<e ®e ces MejerjeefCe ®e ce Dee³egM®e ces peje ®e ³e%esve keÀuHevleeced¤3¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<ewë meyeueeë mesveeo³ees Oeeefce&keÀj#eCee³e ogälee[vee³e ®e ÒeJeÊe&veer³eeë¤3¤
HeoeLe&ë-(ces) cesjs (Deespeë) Mejerj keÀe lespe (®e) Deewj cesjer mesvee (ces) cesjs (menë) Mejerj keÀe yeue (®e)
leLee ceve (ces) cesje (Deelcee) mJeªHe Deewj (®e) cesje meeceL³e& (ces) cesje (levetë) Mejerj (®e) Deewj mecyevOeerpeve
(ces) cesje (Mece&) Iej (®e) Deewj Iej kesÀ HeoeLe& (ces) cesjer (Jece&) j#ee efpememes nes, Jen yeKlej (®e) Deewj
0Hk-'Hk(ces) cesjs (De²eefve) efMej Deeefo De² (®e) Deewj De²gefue Deeefo Òel³e² (ces) cesjs (DemLeerefve) neæ[
(®e) Deewj Yeerlej kesÀ De² Òel³e² DeLee&led Ëo³e ceebme vemeW Deeefo (ces) cesjs (Heªbef<e) cece&mLeue (®e) Deewj
peerJeve kesÀ keÀejCe (ces) cesjs (MejerjeefCe) mecyeefvOe³eeW kesÀ Mejerj (®e) Deewj Del³evle íesìs-íesìs osn kesÀ De² (ces)
cesjer (Dee³egë) Tcej (®e) leLee peerJeve kesÀ meeOeve DeLee&led efpevemes peerles nQ (ces) cesje (peje) yeg{æ eHee (®e) Deewj
peJeeveer ³es meye HeoeLe& (³e%esve) melkeÀej kesÀ ³eesi³e Hejceséej mes (keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW¤3¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Oeeefce&keÀ meppeveeW keÀer j#ee Deewj ogäeW keÀes oC[ osves kesÀ efue³es yeueer
mesvee Deeefo peveeW keÀes ÒeJe=Êe keÀjW¤3¤
p³ewÿîeb ®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ efve®e=ol³eefäMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
SHZáÐH H FH1É'HHHI2Hä+HOHE H FHV FH1YHJ0Hä FHV1 <HHFHä0H1 FHVÉFHä0H1 FHVÉF<Hä0H FHV SHV1FHH Hä FHV
FHHIQ1FHHHäFHV-HHIMlFHHHäFHV´HHI/H1FHHHäFHV-HHIH 1FHHHäFHVÌHHI2H1FHHHäFHV-H É¹EHäFHV1-HHI¹ä0HFHVH1HVYHä
keÀuHevleeced¤4¤
SHZáÐHäFHGaH1aFHV1a'HHHI2Hä+HOH1HIFHOHHHI2HäÉ+HOHFHGaH1aFHV1aFH1YHJÍaH1aFHV1a<HHFHäÍaH1aFHV1a'HFHäÍaH1aFHV1a'HF<HäÍa
H1aFHV1aSHV1FHHaH1aFHV1aFH1HIQ1FHHaH1aFH1Va-H1HIMlFHHaH1aFHV1a´H1HI/H1FHHaH1aFHV1a-H1HIH 1FHHaH1aFHV1a êeNefIeNcee~ ®eN~ cesN~ Je=É×ced~ ®eN~
cesNa-HHI¹äÍaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(p³ewÿîeced) ÒeMem³em³e YeeJeë (®e) GÊeceeefve Jemletefve (ces) (DeeefOeHel³eced) DeefOeHelesYee&Jeë
(®e) DeefOeHeefleë (ces) (cev³egë) DeefYeceeveë (®e) Meeefvleë (ces) (Yeeceë) ¬eÀesOeë~ Yeece Fefle ¬eÀesOeveecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb02.13) (®e) megMeerueced (ces) (Deceë) YHHHVYH ´HHâHV LHQHHIR+HRH/H Í (®e) ´HHâ-HÍ (ces)
(DecYeë) GokeÀced~ DecYe Fl³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.12) (®e) ogiOeeefokeÀced (ces) (pescee) peslegYee&Jeë
(®e) efJepe³eë (ces) (ceefncee) cenlees YeeJeë (®e) Òeefleÿe (ces) (Jeefjcee) Jejm³e Þesÿm³e YeeJeë (®e)
GÊecee®ejCeced (ces) (ÒeefLecee) He=LeesYee&Jeë (®e) efJemleerCee&ë HeoeLee&ë (ces) (Jeef<e&cee) Je=×m³e YeeJeë (®e)
yeeu³eced (ces) (êeefIecee) oerIe&m³e YeeJeë (®e) ÛmJelJeced (ces) (Je=×ced) ÒeYetleb yengªHeb OeveeefokeÀced (®e)
mJeuHeceefHe (ces) (Je=ef×ë) Je×&vles ³e³ee meefl¬eÀ³e³ee mee (®e) leppev³eb megKeced (ces) (³e%esve) Oece&Heeuevesve
(keÀuHevleeced) meceLee& YeJevleg¤4¤
DevJe³eë-ces p³ewÿîeb ®e ce DeeefOeHel³eb ®e ces cev³egM®e ces YeeceM®e cesçceM®e cesçcYeM®e ces pescee ®e ces
ceefncee ®e ces Jeefjcee ®e ces ÒeefLecee ®e ces Jeef<e&cee ®e ces êeefIecee ®e ces Je=×b ®e ces Je=ef×M®e ³e%esve
keÀuHevleeced¤4¤
YeeJeeLe&ë-ns meKee³ees peveeë! ³et³eb ³e%eefme×³es meJe&m³e peielees efnlee³e ®e ÒeMebefmeleeefve Jemletefve
meb³eg*diOJeced¤4¤
HeoeLe&ë-(ces) cesjer (p³ewÿîeced) ÒeMebmee (®e) Deewj GÊece HeoeLe& (ces) cesje (DeeefOeHel³eced) mJeeceerHeve
(®e) Deewj mJekeÀer³e êJ³e (ces) cesje (cev³egë) DeefYeceeve (®e) Deewj Meeefvle (ces) cesje (Yeeceë) ¬eÀesOe (®e) Deewj
GÊece Meerue (ces) cesje (Deceë) v³ee³e mes Hee³es ngS ie=neefo (®e) Deewj Heeves ³eesi³e HeoeLe& (ces) cesje (DecYeë)
peue (®e) Deewj otOe, oner, Ieer Deeefo HeoeLe& (ces) cesje (pescee) peerle keÀe nesvee (®e) Deewj efJepe³e (ces) cesje
(ceefncee) yeæ[HHeve (®e) Òeefleÿe (ces) cesjer (Jeefjcee) yeæ[eF& (®e) Deewj GÊece JeÊee&Je (ces) cesje (ÒeefLecee)
HewÀueeJe (®e) Deewj HewÀues ngS HeoeLe& (ces) cesje (Jeef<e&cee) yegæ{eHee (®e) Deewj ueæ[keÀeF& (ces) cesjer (êeefIecee)
yeæ{Jeej (®e) Deewj ígìeF& (ces) cesje (Je=×ced) ÒeYeglee keÀes Hee³ee ngDee yengle ÒekeÀej keÀe Oeve Deeefo HeoeLe& (®e)
Deewj Lees[ æ e HeoeLe& leLee (ces) cesje (Je=ef×ë) efpeme De®íer ef¬eÀ³ee mes Je=ef× keÀes ÒeeâQHVOHV Q4-HQ (®e) Deewj
Gmemes GlHeVe ngDee megKe GkeÌle mecemle HeoeLe& (³e%esve) Oece& keÀer j#ee keÀjves mes (keÀuHevleeced) meceefLe&le
nesJeW¤4¤
YeeJeeLe&ë-ns efce$epevees! legce ³e%e keÀer efmeef× Deewj mecemle peieled kesÀ efnle kesÀ efue³es ÒeMebefmele HeoeLeeX keÀes
meb³egkeÌle keÀjes¤4¤
mel³eb ®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ mJejeìd MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
meNl³eb HäFHVÀH1¹HHäFHV1SHLHä®®e FHV12HYHHFHV1HI-HËHHFHV1 FHQäM®e ces ¬eÀer1>HHäFHV1FHHVR0ä HFHV
SHH1OHEHäFHVSHHIYH1HFHHä&HEHFHVPHWÉNH®OHEHäFHVPHJNH¢ÉOHEHäFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
PH1OHFHGaH1aFHV1aÀH1¹HaH1aFHV1aSHLHäOHGaH1aFHV1a2HYHäFHGaH1aFHV1aHI-HËHäFHGaH1aFHV1aFHQäÍaH1aFHV1aH¢HU1>HaH1aFHV1a
FHHVRäÍaH1aFHV1aSHH1OHFHGaH1aFHV1aSH1HIYH1HFHHä&HFHGaH1aFHV1aPHWÉNH®OHHIFHHIOHä PHJÉ*1NH®OHFHGaH1aFHV1aPHJÉke=É¢OHHIFHHIOHä PHJÉNHÉÀÉleced~ ®eN~ cesN~
³eN%HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(mel³eced) ³eLeeLe&ced (®e) meJe&efnleced (ces) (Þe×e) Þeled mel³eb oOeeefle ³e³ee mee~ Þeefoefle
mel³eveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.10) (®e) SlelmeeOeveeefve (ces) (peieled) ³eod ie®íefle leled (®e) SlelmLeeë
meJex HeoeLee&ë (ces) (Oeveced) megJeCee&efokeÀced (®e) Oeev³eced (ces) (efJeéeced) meJe&ced (®e) DeefKeueesHekeÀjCeced (ces)
(cenë) cenÊJe³egkeÌleb Hetp³eb Jemleg (®e) melkeÀejë (ces) (¬eÀer[e) efJenejë (®e) SlelmeeOeveced (ces) (ceesoë) n<e&ë
(®e) Hejceevevoë (ces) (peeleced) ³eeJeoglHeVeced (®e) ³eeJeoglHeÐeles leeJeled (ces) (peefve<³eceeCeced) GlHelm³eceeveced
(®e) ³eeJeÊelmecyeefvOe (ces) (metkeÌleced) megÿg keÀefLeleced (®e) megefJe®eeefjleced (ces) (megke=Àleced) HegC³eelcekebÀ megÿg
efve<Heeefoleb keÀce& (®e) SlelmeeOeveeefve (ces) (³e%esve) mel³eOeceexVeeflekeÀjCesveesHeosMeeK³esve (keÀuHevleeced)¤5¤
DevJe³eë-ces mel³eb ®e ces Þe×e ®e ces peie®®e ces Oeve_®e ces efJeéeb ®e ces cenM®e ces ¬eÀer[e ®e ces ceesoM®e
ces peele_®e ces peefve<³eceeCeb ®e ces metkeÌleb ®e ces megke=Àleb ®e ³e%esve keÀuHevleeced¤5¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee efJeÐeeO³e³eveeO³eeHeveÞeJeCeesHeosMeeved kegÀJe&efvle keÀej³eefvle ®e les efvel³ecegVelee
pee³evles¤5¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (mel³eced) ³eLeeLe& efJe<e³e (®e) Deewj meye keÀe efnle keÀjvee (ces) cesjer (Þe×e) DeLee&led
efpememes mel³e keÀes OeejCe keÀjles nQ (®e) Deewj GkeÌle Þe×e keÀer efmeef× osves Jeeues HeoeLe& (ces) cesje (peieled) ®esleve
mevleeve Deeefo Jeie& (®e) Deewj Gme ceW efmLej ngS HeoeLe& (ces) cesje (Oeveced) megJeCe& Deeefo Oeve (®e) Deewj Oeev³e
DeLee&led Deveepe Deeefo (ces) cesje (efJeéeced) meJe&mJe (®e) Deewj meyeeW Hej GHekeÀej (ces) cesjer (cenë) yeæ[eF& mes
Yejer ngF& ÒeMebmee keÀjves ³eesi³e Jemleg (®e) Deewj melkeÀej (ces) cesje (¬eÀer[e) Kesuevee efJenej (®e) Deewj GmekesÀ
HeoeLe& (ces) cesje (ceesoë) n<e& (®e) Deewj Deefle n<e& (ces) cesje (peeleced) GlHeVe ngDee HeoeLe& (®e) leLee pees neslee
nw (ces) cesje (peefve<³eceeCeced) pees GlHeVe nesves Jeeuee (®e) Deewj efpelevee Gmemes mecyevOe jKeves Jeeuee (ces) cesje
(metkeÌleced) De®ís ÒekeÀej keÀne ngDee (®e) Deewj De®ís ÒekeÀej efJe®eeje ngDee (ces) cesje (megke=Àleced) GÊecelee mes
efkeÀ³ee ngDee keÀece (®e) Deewj GmekesÀ meeOeve ³es GkeÌle meye HeoeLe& (³e%esve) mel³e Deewj Oece& keÀer GVeefle keÀjves ªHe
GHeosMe mes (keÀuHevleeced) meceLe& neW¤5¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e efJeÐee keÀe Heþve-Heeþve, ÞeJeCe Deewj GHeosMe keÀjles Jee keÀjeles nQ, Jes efvel³e GVeefle
NH¢HV´HHâQHVOHVQ4
$eÝleb ®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ YegefjieefleMekeÌJejer ívoë~ Heáeceë mJejë¤
H¿1OHE Hä FHV1ÉFHOH HFHVÉH1FHE H1 FHVÉYHHäFHH®®e FHV SHHU1-HHOHJäM®e ces oerIee&³egÉO-HE Hä FHVÉYHHIFH1HE H1
FHVÉ<HäHEHFHVPHJÉ.HEHäFHVN 0HHäYHEHFHVPHWÉ<eeM®eäFHVPHJÉefove HFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
H¿1OHFHGaH1aFHV1a'H1FHOHäFHGaH1aFHV1a'H1H1FHFHGaH1aFHV1a'HYHHäFHHOHGaH1aFHV1aSHHU1-HHOHJäÍaH1aFHV1aRerNIee&N³egÉO-HHIFHHIOHä
oerIee&³egÉçlJecHGa H1a FHV1a 'H1YH1HIFH1HFHGa H1a FHV1a 'H<HäHFHGa H1a FHV1a PHJÉ.HHIFHHIOHä PHJÉÉ.HFHGa H1a FHV1a 0HHäYHFHGa H1a PHWÉHH )HIOHä
megçGN<eeë~ ®eN~ ceNs~ megÉHIRYH1HIFHHIOHäPHJÉÉHIRYHäFHGaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-($eÝleced) ³eLeeLe&efJe%eeveced (®e) SlelmeeOekeÀced (ces) (Dece=leced) mJemJeªHeb cegeqkeÌlemegKeb
³e%eefMeäceVeb Jee (®e) Hes³eced (ces) (De³e#ceced) ³e#ceeefojesiejefnleb MejerjeefokeÀced (®e) SlelmeeOekebÀ keÀce& (ces)
(Deveece³eled) jesieeefojefnleced (®e) SlelmeeOekeÀceew<eOeced (ces) (peerJeelegë) ³esve peerJeefvle ³eppeerJe³eefle Jee (®e)
HeL³eeefokeÀced (ces) (oerIee&³eglJeced) ef®eje³eg<ees YeeJeë (®e) ye´ïe®e³e&efpelesevq ê³elJeeefokeÀced (ces) (Deveefce$eced)
DeefJeÐeceeveMe$egë (®e) He#eHeelejefnleb keÀce& (ces) (DeYe³eced) Ye³ejeefnl³eced (®e) Meew³e&ced (ces) (megKeced)
Hejceevevoë ÒemeVelee (®e) SlelmeeOekebÀ keÀce& (ces) (Me³eveced) (®e) SlelmeeOeveced (ces) (met<eeë) MeesYevee G<ee
³eeqmceved me keÀeueë (®e) SlelmecyeefvOe keÀce& (ces) (megefoveced) MeesYeveced ®e leefÎveb ®e leled (®e) SleogHe³eesefie keÀce&
(ces) (³e%esve) mel³eYee<eCeeefoJ³eJenejsCe (keÀuHevleeced) meceLee& YeJevleg¤6¤
DevJe³eë-ces $eÝleb ®e cesçce=leb ®e cesç³e#ceb ®e cesçveece³e®®e ces peerJeelegM®e ces oerIee&³eglJeb ®e cesçveefce$eb
®e cesçYe³eb ®e ces megKeb ®e ces Me³eveb ®e ces met<eeM®e ces megefoveb ®e ³e%esve keÀuHevleeced¤6¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë mel³eYee<eCeeoerevf e keÀcee&efCe kegÀJe&efvle, les meJe&oe megefKevees YeJeefvle¤6¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje ($eÝleced) ³eLeeLe& efJe%eeve (®e) Deewj GmekeÀer efmeef× keÀjves Jeeuee HeoeLe& (ces) cesje
(Dece=leced) DeelcemJeªHe Jee ³e%e mes ye®ee ngDee DeVe (®e) leLee Heerves ³eesi³e jme (ces) cesje (De³e#ceced) ³e#cee
Deeefo jesieeW mes jefnle Mejerj Deeefo (®e) Deewj jesieefJeveeMekeÀ keÀce& (ces) cesje (Deveece³eled) jesie Deeefo jefnle Dee³eg
(®e) Deewj FmekeÀer efmeef× keÀjves Jeeueer Dees<eefOe³eeb (ces) cesje (peerJeelegë) efpememes peerles nQ Jee pees efpeueelee nw, Jen
J³eJenej (®e) Deewj HeL³e Yeespeve (ces) cesje (oerIee&³eglJeced) DeefOekeÀ Dee³eg keÀe nesvee (®e) ye´ïe®e³e& Deewj Feqvê³eeW
keÀes DeHeves JeMe ceW jKevee Deeefo keÀce& (ces) cesje (Deveefce$eced) efce$e (®e) Deewj He#eHeele keÀes íes[ æ kesÀ keÀece (ces)
cesje (DeYe³eced) ve [jHevee (®e) Deewj MetjHeve (ces) cesje (megKeced) Deefle GÊece Deevevo (®e) Deewj FmekeÀes efme×
keÀjves Jeeuee (ces) cesje (Me³eveced) mees peevee (®e) Deewj Gme keÀece keÀer efmeef× keÀjves Jeeuee HeoeLe& (ces) cesje
(met<eeë) Jen mece³e efkeÀ efpemeceW De®íer ÒeeleëkeÀeue keÀer Jesuee nes (®e) Deewj GkeÌle keÀece keÀe mecyevOe keÀjves
Jeeueer ef¬eÀ³ee leLee (ces) cesje (megefoveced) megefove (®e) Deewj GHe³eesieer keÀce& ³es meye (³e%esve) mel³e Je®eve yeesueves
Deeefo J³eJenejeW mes (keÀuHevleeced) meceefLe&le nesJeW¤6¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e mel³eYee<eCe Deeefo keÀeceeW keÀes keÀjles nQ, Jes meoe megKeer nesles nQ¤6¤
³evlee ®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
H1YOHHHäFHV2H1¬HH HäFHV1HVFHä0HFHV12HHIOHä0HFHV1HI-HËHHFH1VFHQä0HFHVPHE1HI-HHäFHV1HHHHFHV1
PHW0HäFHV´H1PHW0HäFHV1PHHUMHFHV1XHHä0HFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
H1YOHHa H1a FHV1a 2H1¬HH a H1a FHV1a HVFHäÍa H1a FHV1a 2HHIOHäÍa H1a FHV1a HI-HËHäFHGa H1a FHV1a FHQäÍa H1a FHV1a PHE1HI-HHIRHIOHä
PH1FHGÉHI-HOHGaH1aFHV1aHHHäFHGaH1a FHV1aPHWÍaH1aFHV1a´H1PHWHIMHIOHä ´H1ÉPHWÍaH1aFHV1aPHHUMäFHGaH1aFHV1aXHHäÍaH1aFHV1aH1HVYHäa
keNÀuHeNvleeNced¤7¤
HeoeLe&ë-(³evlee) efve³ecekeÀÊee& (®e) efve³eleë (ces) (OeÊee&) OeejkeÀë (®e) Oe=leë (ces) (#esceë) j#eCeced
(®e) j#ekeÀë (ces) (Oe=efleë) Oejefvle ³e³ee mee (®e) #ecee (ces) (efJeéeced) DeefKeueb peieled (®e) SleovegketÀuee ef¬eÀ³ee
(ces) (cenë) cenled (®e) ceneved (ces) (mebefJeled) Òeefle%ee (®e) efJe%eeleced (ces) (%ee$eced) peeveeefce ³esve (®e)
%eeleJ³eced (ces) (metë) ³ee megJeefle Òesj³eefle mee (®e) GlHeVeced (ces) (Òemetë) ³ee Òemetleced, GlHeeo³eefle mee (®e)
ÒemeJeë (ces) (meerjced) ke=Àef<emeeOekebÀ nueeefokeÀced (®e) ke=À<eerJeueeë (ces) (ue³eë) ueer³evles ³eeqmceved meë (®e)
ueerveced (ces) (³e%esve) megefve³eceevegÿeveeK³esve (keÀuHevleeced)¤7¤
DevJe³eë-ces ³evlee ®e ces OeÊee& ®e ces #esceM®e ces Oe=efleM®e ces efJeéeb ®e ces cenM®e ces mebefJe®®e ces %ee$eb ®e
ces metM®e ces ÒemetM®e ces meerjb ®e ces ue³eM®e ³e%esve keÀuHevleeced¤7¤
YeeJeeLe&ë-³es MeceoceeefoiegCeeeqvJeleeë megefve³eceeved Heeue³es³egmles mJeeYeeräeefve meeOe³es³egë¤7¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (³evlee) efve³ece keÀjves Jeeuee (®e) Deewj efve³eefcele HeoeLe& (ces) cesje (OeÊee&) OeejCe
keÀjves Jeeuee (®e) Deewj OeejCe efkeÀ³ee ngDee HeoeLe& (ces) cesjer (#esceë) j#ee (®e) Deewj j#ee keÀjves Jeeuee (ces)
cesjer (Oe=efleë) OeejCee (®e) Deewj menveMeeruelee (ces) cesjs mecyevOe keÀe (efJeéeced) peieled (®e) Deewj GmekesÀ DevegketÀue
ce³ee&oe (ces) cesje (cenë) yeæ[e keÀce& (®e) Deewj yeæ[e J³eJenej (ces) cesjer (mebefJeled) Òeefle%ee (®e) Deewj peevee
ngDee efJe<e³e (ces) cesje (%ee$eced) efpememes peevelee ntb, Jen %eeve (®e) Deewj peeveves ³eesi³e HeoeLe& (ces) cesjer (metë)
ÒesjCee keÀjves Jeeueer ef®eÊe keÀer Je=efÊe (®e) Deewj GlHeVe ngDee HeoeLe& (ces) cesjer (Òemetë) pees GlHeefÊe keÀjevesJeeueer
Je=efÊe (®e) Deewj GlHeefÊe keÀe efJe<e³e (ces) cesjs (meerjced) Kesleer keÀer efmeef× keÀjeves Jeeues nue Deeefo (®e) Deewj Kesleer
keÀjves Jeeues leLee (ces) cesje (ue³eë) XHH'H/HH OHG HISHPHFH: 6NH¢OHHNH¢HV ´HHâQHVYHHQHV-HQHI-HHH(®e) Deewj pees
FHJ3H FH: 6NH¢OHH NH¢HV ´HHâ QJ'HH -HQ HI-H²HHHIR LHJ&Ha HV *NH®OH PH\H (³e%esve) De®ís efve³eceeW kesÀ Dee®ejCe mes
(keÀuHevleeced) meceLe& neW¤7¤
YeeJeeLe&ë-pees Mece, oce Deeefo iegCeeW mes ³egkeÌle De®ís-De®ís efve³eceeW keÀes YeueerYeebefle Heeueve keÀjW, Jes
DeHeves ®eens ngS keÀeceeW keÀes efme× keÀjeJeW¤7¤
Meb ®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ Deelcee osJelee~ mJejeìd MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
0HEHäFHV1FHHäM®e FHVHI´H1HEHäFHVÉYHJNH¢H1FH0HäFHV1NH¢HFHä0HFHVPHHZFHYH1PH0HäFHV1<HLHä0HFHV1ÌHI-Hä&HE
HFHV<H1ÌEHäFHV1ÀHVHä0HFHV1-HPHHU{H0HFHV1H0Hä0HFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
0HFHGaH1aFHV1aFHHäÍaH1aFHV1aHfÒeN³eced~ ®eN~ cesN~ DeNvegÉNH¢H1FH)OHäYHJÉNH¢H1FHÍaH1aFHV1aNH¢HFHäÍaH1aFHV1aPHHZ1FH1YH1PHÍaH1a
FHV1a <HLHäÍa H1a FHV1a ÌHI-Hä&HFHGa H1a FHV1a <H1ÌFHGa H1a FHV1a ÀHVHäÍa H1a FHV1a -HPHHU{HÍa H1a FHV1a H0HäÍa H1a FHV1a H1HVYHäa
HeoeLe&ë-(Meced) keÀu³eeCeced (®e) (ces) (ce³eë) SsefnkebÀ megKeced (®e) (ces) (efÒe³eced) Òeerelf ekeÀejkeÀced (®e)
(ces) (DevegkeÀeceë) Oecee&vegketÀuee keÀecevee (®e) (ces) (keÀeceë) keÀec³eles ³esve ³eeqmceved Jee (®e) (ces) (meewcevemeë)
MeesYeveb ®e levceveë megcevemlem³e YeeJeë (®e) (ces) (Yeieë) Ssée³³e&mebIeeleë (®e) (ces) (êefJeCeced) yeueced (®e)
(ces) (Yeêced) Yevoveer³eb megKeced (®e) (ces) (Þes³eë) cegeqkeÌlemegKeced (®e) (ces) (Jemeer³eë) DeefleMe³esve Jemle=
Jemeer³eë (®e) (ces) (³eMeë) keÀerelf e&ë (®e) (ces) (³e%esve) megKeefmeef×keÀjsCeséejsCe (keÀuHevleeced)¤8¤
DevJe³eë-ces Meb ®e ces ce³eM®e ces efÒe³eb ®e cesçvegkeÀeceM®e ces keÀeceM®e ces meewcevemeM®e ces YeieM®e ces
êefJeCeb ®e ces Yeêb ®e ces Þes³eM®e ces Jemeer³eM®e ces ³eMeM®e ³e%esve keÀuHevleeced¤8¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³exve keÀce&Cee megKeeo³ees Je×xjbmleosJe keÀce& meleleb mesJeveer³eced¤8¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (Meced) meJe& meKe (®e) Deewj megKe keÀer meye meeceûeer (ces) cesje (ce³eë) Òel³e#e
Deevevo (®e) Deewj FmekesÀ meeOeve (ces) cesje (efÒe³eced) efHe³eeje (®e) Deewj FmekesÀ meeOeve (ces) cesjer (DevegkeÀeceë)
Oece& kesÀ DevegketÀue keÀecevee (®e) Deewj FmekesÀ meeOeve (ces) cesje (keÀeceë) keÀece DeLee&led efpememes Jee efpemeceW keÀecevee
keÀjW (®e) leLee (ces) cesje (meewcevemeë) ef®eÊe keÀe De®íe nesvee (®e) Deewj FmekesÀ meeOeve (ces) cesje (Yeieë)
Ssée³³e& keÀe mecetn (®e) Deewj FmekesÀ meeOeve (ces) cesje (êefJeCeced) yeue (®e) Deewj FmekesÀ meeOeve (ces) cesje
(Yeêced) Deefle Deevevo osves ³eesi³e megKe (®e) Deewj megKe kesÀ meeOeve (ces) cesje (Þes³eë) cegeqkeÌle megKe (®e) Deewj
FmekesÀ meeOeve (ces) cesje (Jemeer³eë) DeefleMe³e keÀjkesÀ Jemeves Jeeuee (®e) Deewj FmekeÀer meeceûeer (ces) cesjer (³eMeë)
keÀerefle& (®e) Deewj FmekesÀ meeOeve (³e%esve) megKe keÀer efmeef× keÀjves Jeeues F&éej mes (keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW¤8¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efpeme keÀece mes megKe Deeefo keÀer Je=ef× nes, Gme keÀece keÀe efvejvlej
mesJeve keÀjW¤8¤
Gke&dÀ ®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ Deelcee osJelee~ MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
7NH G¢HäFHVPHWÉYHOHHäHFHV1+HHä0HFHV1MPHä0HFHV,H ÉOHEHäFHV1FH2HJäHFHV1PHHTL2Hä0HFHV1PH+HHU{HIOH0H
ces ke=É¢HIH0HäFHV1-HHIÆä0HFHV1SHZHHFH1É'HHZHIµä²HEHFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
Tke&dÀ~ ®eN~ cesN~ metÉYHOHHäaH1aFHV1a+HHäÍaH1aFHV1aMPHäÍaH1aFHV1a,HÉOHFHGaH1aFHV1aFH2HJäaH1aFHV1aPHHTL2HäÍaH1aFHV1a

PH+HHU{HIOH1HIMHIOH1PHÉ+HHU{HIOHÍaH1aFHV1aNHÉ¢HIHÍaH1aFHV1a-HHIÆäÍaH1aFHV1aSHZHäFHGaH1aFHV1a'HHZHIµä²H11HIFHOHHZOHGÉHI<Hä²HFHGaH1aFHV1aH1HVYHäa
HeoeLe&ë-(Tke&dÀ) megmebmke=ÀleceVeced (®e) megievO³eeefo³egkeÌleced (ces) (metve=lee) efÒe³ee JeekedÀ (®e) mel³ee (ces)
(He³eë) ogiOeced (®e) GÊeceb HekeÌJeceew<eOeced (ces) (jmeë) meJe&êJ³emeejë (®e) cenew<eOeerY³ees efve<Heeefoleë (ces)
(Ie=leced) Deep³eced (®e) megmebmke=Àleced (ces) (ceOeg) #eewêced (®e) Meke&ÀjeefokeÀced (ces) (meeqiOeë) meceeveYeespeveced (®e)
Ye#³eeefokeÀced (ces) (meHeerefleë) meceevee Heerefleë Heeveb ³em³eeb mee (®e) ®et<³eced (ces) (ke=Àef<eë) YetefcekeÀ<e&Ceced (®e)
Mem³eefJeMes<eeë (ces) (Je=efäë) peueJe<e&Ceced (®e) DeengefleefYeë mebeqm¬eÀ³ee (ces) (pew$eced) peslegb Meerueced (®e)
megefMeef#eleb mesveeefokeÀced (ces) (DeewefÓÐeced) GefÓoeb He=efLeJeeR efYeÊJee peeleeveeb YeeJeced (®e) HeÀueeefokeÀced (ces)
(³e%esve) meJe&jmeHeoeLe&Je×&kesÀve keÀce&Cee (keÀuHevleeced)¤9¤
DevJe³eë-ce Tke&dÀ ®e ces metve=lee ®e ces He³eM®e ces jmeM®e ces Ie=leáe ces ceOeg ®e ces meeqiOeM®e ces
meHeerelf eM®e ces ke=ÀefäM®e ces Je=efäM®e ces pew$eáe ce DeeweÓf Ðeb ®e ³e%esve keÀuHevleeced¤9¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeë meJee&vegÊecejme³egkeÌleeved HeoeLee&ved meefáel³e leeved ³eLeekeÀeueb nesceeÐeÊeces<eg J³eJenejs<eg
efve³eespe³es³egë¤9¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (Tke&dÀ) De®íe mebmkeÀej efkeÀ³ee DeLee&led yevee³ee ngDee DeVe (®e) Deewj megieefvOe Deeefo
HeoeLeeX mes ³egkeÌle J³e¡eve (ces) cesje (metvelee) efÒe³eJeeCeer (®e) Deewj mel³e Je®eve (ces) cesje (He³eë) otOe (®e)
Deewj GÊece HekeÀe³es Dees<eefOe Deeefo HeoeLe& (ces) cesje (jmeë) meye HeoeLeeX keÀe meej (®e) Deewj yeæ[er-yeæ[er
Dees<eefOe³eeW mes efvekeÀeuee ngDee jme (ces) cesje (Ie=leced) Ieer (®e) Deewj GmekeÀe mebmkeÀej keÀjves leHeeves Deeefo mes efme×
ngDee HekeÌJeeVe (ces) cesje (ceOeg) menle (®e) Deewj Keeb[, iegæ[ Deeefo (ces) cesje (meeqiOeë) SkeÀmee Yeespeve (®e)
Deewj GÊece Yeesie meeOeve (ces) cesjer (meHeerefleë) SkeÀmee efpemeceW peue keÀe Heeve (®e) Deewj pees ®etmeves ³eesi³e HeoeLe&
(ces) cesje (ke=Àef<eë) Yetefce keÀer pegleeF& (®e) Deewj iesns tb Deeefo DeVe (ces) cesjer (Je=efäë) Je<ee& (®e) Deewj nesce keÀer
Deengefle³eeW mes HeJeve Deeefo keÀer Megef× keÀjvee (ces) cesje (pew$eced) peerleves keÀe mJeYeeJe (®e) Deewj De®ís efMeef#ele
mesvee Deeefo peve leLee (ces) cesjs s (DeewefÓÐeced) Yetefce keÀes lees[æ -HeÀesæ[ kesÀ efvekeÀeueves Jeeues Je=#eeW kee JevemHeefle³eeW keÀe
nesvee (®e) Deewj HetÀue-HeÀue ³es meye HeoeLe& (³e%esve) mecemle jme Deewj HeoeLeeX keÀer yeæ{leer keÀjves Jeeues keÀce& mes
(keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW¤9¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e mecemle GÊece jme³egkeÌle HeoeLeeX keÀes FkeÀùe keÀjkesÀ GvekeÀes mece³e-mece³e kesÀ DevegketÀue
nesceeefo GÊece J³eJenejeW ceW ueieeJeW¤9¤
jef³eM®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ Deelcee osJelee~ efve®e=®íkeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤

MlHIH0HäFHV1MHHä0HFHV+HJÉÆEHäFHV1+HJHIÆä0HFHVHI-H1<HJHäFHV´H1<HJHäFHV+HWÉ&HHäFHV+HWÉCe&OHäMEHFHV1
NHJ¢Hä-HEH1FHVÉHIHäOHEH1FHVÉ9HH1FHVÉHJäHFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
MlHIHÍaH1aFHV1aMHHäÍaH1aFHV1a+HJÉÆFHGaH1aFHV1a+HJHIÆäÍaH1aFHV1aHI-H1HT<-HHIOHä HI-H1É<HJaH1aFHV1a´H1HT<-HHIOHä ´H1É<HJaH1a
cesN~ HetÉCe&ced~ ®eN~ cesN~ HetÉ&H OHäMlHIFHHIOHä+HWÉ&H ÉOHäMFHGaH1aFHV1aNHJ¢Hä-HFHGaH1aFHV1a'HHIHäOHFHGaH1aFHV1a'H9HäFHGaH1aFHV1a'HHJäOHGaH1aFHV1a
H1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(jef³eë) efJeÐeeÞeerë (®e) Heg©<eeLe&ë (ces) (je³eë) ÒeMemleue#c³eë (®e) HekeÌJeeVeeefokeÀced (ces)
(Hegäced) (®e) Deejesi³eced (ces) (Hegefäë) HegefäkeÀjCeced (®e) megHeL³eced (ces) (efJeYeg) 'HHI.HXHHI-HHHVHJ -HHâE FHYH
Deeefo (®e) HejceelceO³eeveced (ces) (ÒeYeg) meceLe&ced (®e) meJe&meeceL³e&ced (ces) (HetCe&ced) Deue¹eefj (®e)
SlelmeeOeveced (ces) (HetCe&lejced) DeefleMe³esve HetCe&ceeYejCeeefokeÀced (®e) meJe&cegHekeÀjCeced (ces) (kegÀ³eJeced)
kegÀeqlmelew³e&JeweJf e&³egkeÌleced (®e) Jeér¿eeefokeÀced (ces) (Deef#eleced) #e³ejefnleced (®e) OHHIâÍ (ces) (DeVeced) DeÊegb ³eesi³eced
(®e) J³e¡eveced (ces) (De#egled) #egOeejeefnl³eced (®e) le=<eeefojeefnl³eced (ces) (³e%esve) ÒeMemleOeveÒeeHekesÀCeséejsCe
(keÀuHevleeced)¤10¤
DevJe³eë-ces jef³eM®e ces je³eM®e ces Hegäb ®e ces HegefäM®e ces efJeYeg ®e ces ÒeYeg ®e ces HetCe¥ ®e ces HetCe&lejb ®e ces
HetCe&lejb ®e ces kegÀ³eJeb ®e cesçef#eleb ®e cesçVeb ®e cesç#eg®®e ³e%esve keÀuHevleeced¤10¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewëw HejceHeg©<eeLexve peieoeréejYeeqkeÌleÒeeLe&veeY³eeb ®e efJeÐeeefokebÀ Oeveb ueyOJee meJeexHekeÀejë
meeOeveer³eë¤10¤
HeoeLe&ë-(ces) cesjer (jef³eë) efJeÐee keÀer keÀeefvle (®e) Deewj Heg©<eeLe& (ces) cesjs (je³eë) ÒeMebefmele Oeve (®e)
Deewj HekeÌJeeVe Deeefo (ces) cesjs (Hegäced) Hegä HeoeLe& (®e) Deewj Deejesi³eHeve (ces) cesjer (Hegefäë) Hegefä (®e) Deewj
HeL³e Yeespeve (ces) cesje (efJeYeg) PH\HHI-HHHH: FHV -HHâFHYH'HHHIR(®e) Hejceelcee keÀe O³eeve (ces) cesje (ÒeYeg)
meceLe& J³eJenej (®e) Deewj meye meeceL³e& (ces) cesje (HetCe&ced) HetCe& keÀece keÀe keÀjvee (®e) Deewj Gme keÀe meeOeve
(ces) cesjs (HetCe&lejced) DeeYet<eCe, ieew, YeQme, Iees[ æ e, ísjer leLee DeVe Deeefo HeoeLe& (®e) Deewj meye keÀe GHekeÀej
keÀjvee (ces) cesje (kegÀ³eJeced) efveefvole ³eJeeW mes ve efceuee ngDee DeVe (®e) Deewj Oeeve ®eeJeue Deeefo DeVe (ces) cesje
(Deef#eleced) De#e³e HeoeLe& (®e) 'HHZMOHHIâ(ces) cesje (DeVeced) Keeves ³eesi³e DeVe (®e) Deewj cemeeuee Deeefo leLee
(ces) cesjer (De#egled) HJ2HHNH¢HU OHHIâ(®e) 'HHZM+HHPH'HHHIRNH¢HU OHHIâHV PH\H+HRH/H (³e%esve) ÒeMebefmele Oeveeefo
osves Jeeues Hejceelcee mes (keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW¤10¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Hejce Heg©<eeLe& Deewj F&éej keÀer YeeqkeÌle, ÒeeLe&vee mes efJeÐee Deeefo Oeve HeekeÀj meye keÀe
GHekeÀej efme× keÀjvee ®eeefn³es¤10¤
efJeÊeb ®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ Þeerceoelcee osJelee~ YegefjkedÀ MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HI-H1¬HE Hä FHV1 -HV²H H FHV <HWÉOHE Hä FHV <HHI-H1H®®eä FHV PHJÉLHE Hä FHV PHJ+H1/HEn H FHÉH¿1¹E Hä
FH1ÉH¿HI¹äM®e ce keÌue=ÉâEHäFHV1NH®XHHIâäM®e ces ceefleNM®e ces megceNefleM®eäFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
efJeNÊeced~ ®eN~ cesN~ JesÐHäFHGaH1aFHV1a<HWÉleced~ ®eN~ cesN~ YeNefJeN<³eled~ ®eN~ cesN~ megÉLHHIFHHIOHä PHJÉçieced~ ®eN~ cesN~ megÉ+H1/HnHIFHHIOHä
PHJ+H1/HnFHGaH1aFHV1aH¿1¹FHGaH1aFHV1aH¿HI¹äÍaH1aFHV1aNH®XHÉâFHGaH1aFHV1aNH®XHHIâäÍaH1aFHV1aFH1HIOHÍaH1~ cesN~ megÉFH1HIOHHIMHIOHä
PHJÉFH1HIOHÍaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(efJeÊeced) efJe®eeefjleced (®e) efJe®eejë (ces) (JesÐeced) efJe®ee³³e&ced (®e) efJe®eejkeÀÊee& (ces)
(Yetleced) Deleerleced (®e) JeÊe&ceeveced (ces) (YeefJe<³eled) Deeieeefce (®e) meJe&meeceef³ekeÀced (ces) (megieced) megÿg
ie®íefvle ³eeqmceBmleled (®e) Gef®eleb keÀce& (ces) (megHeL³eced) MeesYevem³e HeLees YeeJeced (®e) efveoeveced (ces) ($eÝ×ced)
mece=×ced (®e) efme×³eë (ces) ($eÝef×ë) HHVLHVYH´HHâHPHFHHI¹Í(®e) legä³eë FHVNH®XHâFHG meceefLe&leced (®e)
keÀuHevee (ces) NH®XHHIâÍ meceLeexne (®e) leke&Àë (ces) (ceefleë) ceveveced (®e) efJeJes®eveced (ces) (megceefleë) MeesYevee
Òe%ee (®e) GÊecee efveÿe (ces) (³e%esve) Meceoceeefo³egkeÌlesve ³eesieeY³eemesve (keÀuHevleeced)¤11¤
DevJe³eë-ces efJeÊeb ®e ces JesÐeb ®e ces Yetleb ®e ces YeefJe<³eM®e ces megieb ®e ces megHeL³eb ®e ce $eÝ×b ®e ce
H¿HI¹0HFHVNH®XHâEHFHVNH®XHHIâ0HFHVFHHIOH0HFHVPHJFHHIOH0HHHVYHNH¢X+HYOHHFHG
YeeJeeLe&ë-³es Meceeefo³egkeÌleeë meb³elee ³eesieceY³em³evl³e=ef×efmeef×meefnleeM®e YeJeefvle, lesçv³eeveefHe
mece×&ef³elegb MekeÌvegJeefvle¤11¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (efJeÊeced) efJe®eeje ngDee efJe<e³e (®e) Deewj efJe®eej (ces) cesje (JesÐeced) efJe®eejves
³eesi³e efJe<e³e (®e) Deewj efJe®eejves Jeeuee (ces) cesje (Yetleced) J³eleerle ngDee efJe<e³e (®e) Deewj JeÊe&ceeve (ces) cesje
(YeefJe<³eled) nesves Jeeuee (®e) Deewj meye mece³e keÀe GÊece J³eJenej (ces) cesje (megieced) megiece ceeie& (®e) Deewj
Gef®ele keÀce& (ces) cesje (megHeL³eced) megiece ³egkeÌleenej-efJenej keÀe nesvee (®e) Deewj meye keÀeceeW ceW ÒeLece keÀejCe
(ces) cesje ($eÝ×ced) 'HÏHU -HHI¹ NH¢HV ´HHâ +HRH/H (®e) Deewj efmeef× (ces) cesjer ($eÝef×ë) ³eesie mes HeeF& ngF&
De®íer Je=ef× (®e) Deewj legefä DeLee&led mevlees<e (ces) cesje NH®XHâFHGPHHFH/H NH¢HV ´HHâQJ'HHNH¢HFH(®e) Deewj
keÀuHevee (ces) cesjer NH®XHHIâÍ meeceL³e& keÀer keÀuHevee (®e) Deewj leke&À (ces) cesje (ceefleë) efJe®eej (®e) Deewj
HeoeLe&-HeoeLe& keÀe efJe®eej keÀjvee (ces) cesjer (megceefleë) GÊece yegef× leLee (®e) De®íer efveÿe ³es meye (³e%esve)
Mece, oce Deeefo efve³eceeW mes ³egkeÌle ³eesieeY³eeme mes (keÀuHevleeced) meceLe& neW¤11¤
YeeJeeLe&ë-SHHV0HFH'HHHIRHIYHHFHH:PHVHJNH®OHPHEHFHNH¢HV´HHâHHVLHNH¢H'H<eeme keÀjles Deewj $eÝef×-efmeef×

NH¢HV´HHâQJ6Q4-HV'HHZMH:NH¢HV<HHU'HÏV´HNH¢HMH¿HI¹-efmeef× os mekeÀles nQ¤11¤
Jeérn³eM®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ Oeev³eoe Deelcee osJelee~ YegefjieefleMekeÌJejer ívoë~ Heáeceë mJejë¤
-HHU1QHä0H FHV1 H-HHä0H FHV1 FHHHHä0H FHV1 HIOHXHHä0H FHV FHJÉ¥H0Hä FHV1 .HX-HHä0H FHV HI´H1Hä-H0H1
FHVÉ&Hä-H0HFHV0HH1FHHNHä¢H0HFHVYHHU1-HHMHä0HFHVLHHV12HWFHHä0HFHVFH1PHWMHä0HFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
-HHU1QHäÍa H1a FHV1a H-HHäÍa H1a FHV1a FHHHHäÍa H1a FHV1a HIOHXHHäÍa H1a FHV1a FHJÉRGLHHÍa H1a FHV1a .HX-HHäÍa H1a FHV1a
HI´H1Hä-HÍaH1aFHV1a'H&Hä-HÍaH1aFHV1a0HH1FHHNH¢HäÍaH1aFHV1aYHHU1-HHMHäÍaH1aFHV1aLHHV12HWFHHäÍaH1aFHV1aFH1PHWMHäÍaH1aFHV1aH1HVYHäa
HeoeLe&ë-(Jeérn³eë) leC[gueeë (®e) <eefäkeÀeë (ces) (³eJeeë) (®e) Dee{keÌ³eë (ces) (cee<eeë) (®e)
keÀuee³eeë (ces) (efleueeë) (®e) veeefjkesÀueeë (ces) (cegodieeë) (®e) lelmebmkeÀejeë (ces) (KeuJeeë) ®eCekeÀeë (®e)
lelmeeOeveced (ces) (efÒe³e²Jeë) Oeev³eefJeMes<eeë (®e) Dev³eeefve #egêeVeeefve (ces) (DeCeJeë) met#celeC[gueeë (®e)
lelHeekeÀë (ces) (M³eeceekeÀeë) (®e) (ces) (veerJeejeë) efJevee JeHevesveeslHeVeeë (®e) SlelmebmkeÀjCeced (ces)
(ieesOetceeë) (®e) SlelmebmkeÀjCeced (ces) (cemetjeë) (®e) SlelmecyeefvOe (ces) (³e%esve) meJee&VeÒeosve Hejceelcevee
DevJe³eë-ces Jeérn³eM®e ces ³eJeeM®e ces cee<eeM®e ces efleueeM®e ces cegodieeM®e ces KeuJeeM®e ces efÒe³e²JeM®e
cesçCeJeM®e ces M³eeceekeÀeM®e ces veerJeejeM®e ces ieesOetceeM®e ces cemetjeM®e ³e%esve keÀuHevleeced¤12¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewJeéa¿eeefoY³eë megmebmke=Àleeveesoveeoerved mebHeeÐe lesçiveew nesleJ³ee YeeskeÌleJ³ee, Dev³es
Yeespeef³eleJ³eeM®e¤12¤
HeoeLe&ë-(ces) cesjs (Jeérn³eë) ®eeJeue (®e) Deewj meeþer kesÀ Oeeve (ces) cesjs (³eJeeë) peew (®e) Deewj
Dejnj (ces) cesjs (cee<eeë) Gjo (®e) Deewj ceìj (ces) cesje (efleueeë) efleue (®e) Deewj veeefj³eue (ces) cesjs
(cegodieeë) cetbie (®e) Deewj GmekeÀe yeveevee (ces) cesjs (KeuJeeë) ®eCes (®e) Deewj GvekeÀe efme× keÀjvee (ces) cesjer
(efÒe³e²Jeë) kebÀiegveer (®e) Deewj GmekeÀe yeveevee (ces) cesjs (DeCeJeë) met#ce ®eeJeue (®e) Deewj GvekeÀe HeekeÀ (ces)
cesje (M³eeceekeÀeë) mecee (®e) Deewj ce[gDee, Heìsje, ®esvee Deeefo íesìs s DeVe (ces) cesje (veerJeejeë) HemeeF& kesÀ
®eeJeue pees efkeÀ efJevee yeesS GlHeVe nesles nQ (®e) Deewj FvekeÀe HeekeÀ (ces) cesjs (ieesOetceeë) iesntb (®e) Deewj Gve keÀes
HekeÀevee leLee (ces) cesjer (cemetjeë) cemetj (®e) Deewj GvekeÀe mecyevOeer Dev³e DeVe ³es meye (³e%esve) meye DeVeeW kesÀ
oelee Hejceséej mes (keÀuHevleeced) meceLe& neW¤12¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ ®eeJeue Deeefo mes De®ís ÒekeÀej mebmkeÀej efkeÀ³es ngS Yeele Deeefo keÀes
yevee Deeqive ceW nesce keÀjW leLee DeeHe KeeJeW, DeewjeW keÀes KeJeeJeW¤12¤
DeMcee ®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ jlveJeeved OeveJeeveelcee osJelee~ YegefjieefleMekeÌJejer ívoë~ Heáeceë mJejë¤
'H0FHHä H FHV1 FHHI¬HäNH¢H H FHV HILH1MHä0H FHV1 +H-H {OHH0H FHV1 HIPHNHä¢OHH0H FHV1 -HYH1P+HOHäH0H FHV1
HIQMä&HEH1FHVÉHä0HFHV0HH1FHEHäFHVXHHV1QEHäFHV1PHHUPHHFHV1H+HJäHFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
'H0FHHäaH1aFHV1aFHHI¬HäNH¢HaH1aFHV1aHILH1MHäÍaH1aFHV1a+H-H {OHHÍaH1aFHV1aHIPHNHä¢OHHÍaH1aFHV1a-HYH1P+HOHäHÍaH1a cesN~
HIQMä&HFHGa H1a FHV1a 'HHäÍa H1a FHV1a 0HH1FHFHGa H1a FHV1a XHHV1QFHGa H1a FHV1a PHHUPHäFHGa H1a FHV1a H+HJäa H1a FHV1a H1HVYHäa
HeoeLe&ë-(DeMcee) Hee<eeCeë (®e) nerjkeÀeoerevf e jlveeefve (ces) (ce=efÊekeÀe) ÒeMebefmelee ce=led (®e) meeOeejCee
ce=led (ces) (efiej³eë) cesIeeë (®e) DeVeeefo (ces) (HeJe&leeë) ÛmJee cenevleë Mewueeë (®e) meJe&Oeveced (ces)
(efmekeÀleeë) (®e) le$emLeeë HeoeLee&ë met#cee yeeuegkeÀeë (ces) (JevemHele³eë) Jeìeo³eë (®e) Deeceéo³ees Je=#eeë (ces)
(efnjC³eced) (®e) jpeleeefo (ces) (De³eë) (®e) 0HkHHI&H(ces) (M³eececed) M³eececeefCeë (®e) MegkeÌl³eeefo (ces)
(ueesnced) megJeCe&ced~ ueesnefceefle megJeCe&veecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.2) (®e) keÀeefvlemeejeefoë (ces) (meermeced)
(®e) peleg (ces) ($eHeg) (®e) j²ced (ces) (³e%esve) me²eflekeÀjCe³eesi³esve (keÀuHevleeced)¤13¤
DevJe³eë-cesçMcee ®e ces ce=efÊekeÀe ®e ces efiej³eM®e ces HeJe&leeM®e ces efmekeÀleeM®e ces JevemHele³eM®e ces
efnjC³eb ®e cesç³eM®e ces M³eeceb ®e ces ueesnb ®e ces meermeb ®e ces $eHeg ®e ³e%esve keÀuHevleeced¤13¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeë He=efLeJeermLeeved HeoeLee&ved megHejer#³ewY³ees jlveeefve OeeletbM®e ÒeeH³e
meJe&efnlee³eesieHe³eg¡eerjved¤13¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (DeMcee) HelLej (®e) Deewj nerje Deeefo jlve (ces) cesjer (ce=efÊekeÀe) De®íer ceeìer
(®e) Deewj meeOeejCe ceeìer (ces) cesjs (efiej³eë) cesIe (®e) Deewj DeVe Deeefo (ces) cesjs (HeJe&leeë) yeæ[s-íesìs HeJe&le
(®e) Deewj HeJe&leeW ceW nesves Jeeues HeoeLe& (ces) cesjer (efmekeÀleeë) yeæ[er yeeuet (®e) Deewj íesìer-íesìer yeeuet (ces) cesjs
(JevemHele³eë) yeæ[ Deeefo Je=#e (®e) Deewj Deece Deeefo Je=#e (ces) cesje (efnjC³eced) meye ÒekeÀej keÀe Oeve (®e)
leLee ®eeboer Deeefo (ces) cesje (De³eë) ueesne (®e) 'HHZM0Hk(ces) cesje (M³eececed) veerueceefCe Jee uenmegefve³ee
Deeefo (®e) Deewj ®evêkeÀevleceefCe (ces) cesje (ueesnced) megJeCe& (®e) leLee keÀeefvlemeej Deeefo (ces) cesje (meermeced)
meermee (®e) Deewj ueeKe (ces) cesje ($eHeg) pemlee (®e) Deewj Heerleue Deeefo ³es meye (³e%esve) me² keÀjves ³eesi³e
J³eJenej mes (keÀuHevleeced) meceLe& neW¤13¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e ueesie He=efLeJeermLe HeoeLeeX keÀes De®íer Hejer#ee mes peeve kesÀ Fvemes jlve Deewj De®ís-De®ís
OeelegDeeW keÀes HeekeÀj meyekesÀ efnle kesÀ efue³es GHe³eesie ceW ueeJeW¤13¤
DeeqiveM®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ Deiv³eeefo³egkeÌlee Deelcee osJelee~ YegefjieefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
'H1HTLYH0Hä FH1É'HH+Hä0H FHV -HHU12Hä0H FH1É'HHVHä2HH0H FHV NH¢Æ+H1HH0Hä FHVÉNH¢Æ+H1HH0Hä FHV
ÝHH1FHH0Hä FHV +H10H-HäÉ'HHMl&HH0Hä FHV HI-H1¬HÃHä FHV1 HI-HHI¬Hä0H FHV <HWÉOHÃHä FHV1 <HWHIOHä0H FHV H1HVYHä
keÀuHevleeced¤14¤
'H1HTLYHÍaH1aFHV1a'HH+HäÍaH1aFHV1a-HHU12HäÍaH1aFHV1a'HHVHä2HHÍaH1aFHV1aNHÉ¢Æ1+H1HHÍ)HIOHä NH¢ÆÉ+H1HHÍaH1aFHV1a
DeNke=É¢Æ1+H1HH)OHäNH¢ÆÉ+H1HHÍaH1aFHV1aÝHH1FHHÍaH1aFHV1a+H10H-HäÍa'HH1Ml&HHÍaH1aFHV1aHI-H1¬HFHGaH1aFHV1aHI-HHI¬HäÍaH1aFHV1a
YetÉOHFHGaH1aFHV1a<HWHIOHäÍaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(Deeqiveë) JeefÚë (®e) efJeÐegoeefoë (ces) (DeeHeë) peueeefve (®e) peuejlveeefve (ces) (Jeer©Oeë)
ieguceefJeMes<eeë (®e) le=CeMeekeÀeefo (ces) (Dees<eOe³eë) ³eJemeesceueleeÐeeë (®e) meJeez<eOeeefo (ces) (ke=ÀäHe®³eeë) ³ee
ke=Àäs<eg #es$es<eg He®³evles leeë (®e) GÊeceeefve Mem³eeoerevf e (ces) (Deke=ÀäHe®³eeë) ³ee Deke=Àäs<eg pe²ueeefo<eg He®³evles
leeë (®e) HeJe&leeefo<eg HekeÌleJ³eeë (ces) (ûeec³eeë) ûeeces YeJeeë (®e) veiejmLeeë (ces) (HeMeJeë) ieJeeÐeeë
(DeejC³eeë) DejC³es Jeves YeJee ce=ieeo³eë (®e) eEmeneo³eë (ces) (efJeÊeced) ueyOeced (®e) meJe¥ Oeveced (ces)
(efJeefÊeë) ´HHHIâÍ (®e) ´HHâ-HFHG (ces) (Yetleced) ªHeced (®e) veeveeefJeOeced (ces) (Yetefleë) Ssée³e&ced (®e)
SlelmeeOeveced (ces) (³e%esve) me²eflekeÀjCe³eesi³esve (keÀuHevleeced)¤14¤
DevJe³eë-cesçeqiveM®e ce DeeHeM®e ces Jeer©OeM®e ce Dees<eOe³eM®e ces ke=ÀäHe®³eeM®e cesçke=ÀäHe®³eeM®e ces
ûeec³eeM®e ce DeejC³eeM®e HeMeJees ces efJeÊeb ®e ces efJeefÊeM®e ces Yetleb ®e ces YetefleM®e ³e%esve keÀuHevleeced¤14¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë HeeJekeÀeefoefJeÐe³ee me²vleJ³eb efMeuHe³e%eb meeOvegJeefvle, le Ssée³e& ueYevles¤14¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (Deeqiveë) Deeqive (®e) Deewj efyepegueer Deeefo (ces) cesjs (DeeHeë) peue (®e) Deewj peue
ceW nesves Jeeues jlve ceesleer Deeefo (ces) cesjs (Jeer©Oeë) uelee ieg®íe (®e) Deewj MeekeÀ Deeefo (ces) cesjer (Dees<eOe³eë)
meesceuelee Deeefo Dees<eefOe (®e) Deewj HeÀue-Heg<Heeefo (ces) cesjs (ke=ÀäHe®³eeë) KesleeW ceW HekeÀles ngS DeVe Deeefo (®e)
Deewj GÊece DeVe (ces) cesjs (Deke=ÀäHe®³eeë) pees pe²ue ceW HekeÀles nQ, Jes DeVe (®e) Deewj pees HeJe&le Deeefo mLeeveeW
ceW HekeÀves ³eesi³e nQ, Jes DeVe (ces) cesjs (ûeec³eeë) ieebJe ces ngS ieew Deeefo (®e) Deewj veiej ceW þnjs ngS leLee (ces)
cesjs (DeejC³eeë) Jeve ceW nesves nejs ce=ie Deeefo (®e) Deewj efmebn Deeefo (HeMeJeë) HeMeg (ces) cesje (efJeÊeced) Hee³ee
ngDee HeoeLe& (®e) Deewj meye Oeve (ces) cesjer (efJeefÊeë) ´HHHIâ(®e) Deewj Heeves ³eesi³e (ces) cesje (Yetleced) ªHe (®e)
Deewj veevee ÒekeÀej keÀe HeoeLe& leLee (ces) cesje (Yetefleë) Ssée³e& (®e) Deewj Gme keÀe meeOeve ³es meye HeoeLe& (³e%esve)
cesue keÀjves ³eesi³e efMeuHe efJeÐee mes (keÀuHevleeced) meceLe& neW¤14¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Deeqive Deeefo keÀer efJeÐee mes me²efle keÀjves ³eesi³e efMeuHeefJeÐee ªHe ³e%e keÀes efme×
NH¢MOHVQ4-HV6VËHH NH¢HV´HHâQHVOHVQ4
Jemeg ®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ Oeveeefo³egkeÌlee DeelceeosJelee~ efJeje[e<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
-HPHJä HV FHV -HPH1HIOHM®eä FHV1 NH¢FH { HFHV1 0HHTNH®OHäM®e1 FHVÉ/H {M®e FH1É6FHäM®e FHÉ)1OHHHä FHV1 LHHIOHäM®e
FHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
-HPHJäaH1aFHV1a-H1PH1HIOHÍaH1aFHV1aNH¢FH {aH1aFHV1a0HHTNH®OHäÍaH1aFHV1a'H/H {ÍaH1aFHV1a6FHäÍaH1aFHV1aFNl³ee~ ®eN~ cesN~
LHHIOHäÍaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(Jemeg) Jemleg (®e) efÒe³eced (ces) (Jemeefleë) ³e$e Jemeefvle mee (®e) meecevlee (ces) (keÀce&)
DeYeereHq melelecee ef¬eÀ³ee (®e) keÀÊee& (ces) (MeeqkeÌleë) meeceL³e&ced (®e) Òesce (ces) (DeLe&ë) mekeÀueHeoeLe&meáe³eë (®e)
meáeslee (ces) (Sceë) Sefle ³esve me Òe³elveë (®e) yeesOeë (ces) (Fl³ee) Sefce peeveeefce ³e³ee jerl³ee mee (®e) ³egeqkeÌleë
(ces) (ieefleë) ieceveced (®e) Gl#esHeCeeefo keÀce& (ces) (³e%esve) Heg©<eeLee&vegÿevesve (keÀuHevleeced)¤15¤
DevJe³eë-ces Jemeg ®e ces JemeefleM®e ces keÀce& ®e ces MeeqkeÌleM®e cesçLe&M®e ce SceM®e ce Fl³ee ®e ces ieefleM®e
³e%esve keÀuHevleeced¤15¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³es peveeë meJe¥ meeceL³ee&efokebÀ meJe&efnlee³ewJe kegÀJe&efvle, le SJe ÒeMebefmelee
YeJeefvle¤15¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (Jemeg) Jemleg (®e) Deewj efÒe³e HeoeLe& Jee efHe³eeje keÀece (ces) cesjer (Jemeefleë) efpemeceW
Jemeles nQ, Jen Jemleer (®e) Deewj Ye=l³e (ces) cesje (keÀce&) keÀece (®e) Deewj keÀjves Jeeuee (ces) cesje (MeeqkeÌleë)
meeceL³e& (®e) Deewj Òesce (ces) cesje (DeLe&ë) meye HeoeLeeX keÀes FkeÀùe keÀjvee (®e) Deewj FkeÀùe keÀjves Jeeuee (ces)
cesje (Sceë) De®íe ³elve (®e) Deewj yegef× (ces) cesjer (Fl³ee) Jen jerefle efpememes J³eJenejeW keÀes peevelee ntb (®e)
Deewj ³egeqkeÌle leLee (ces) cesjer (ieefleë) ®eeue (®e) Deewj Gíuevee Deeefo ef¬eÀ³ee ³es meye HeoeLe& (³e%esve) Heg©<eeLe& kesÀ
Devegÿeve mes (keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW¤15¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees ceveg<³e DeHevee mecemle meeceL³e& Deeefo meyekeÀs efnle kesÀ efue³es ner keÀjles nQ, Jes
ner ÒeMebmee³egkeÌle nesls es nQ¤15¤
DeeqiveM®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ Deiv³eeefoefJeÐeeefJeoelcee osJelee~ efve®e=oefleMekeÌJejer ívoë~ Heáeceë

mJejë¤
DeNeqiveM®eä FH1É)YÌäM®e FHV1 PHHVFHäM®e FH1É)1YÌäM®e FHV PHHI-H1OHH Hä FH1É)YÌäM®e FHV1 PHMäP-HOHHU H
FH1É)YÌäM®e ces HetÉHHHäFH1É)YÌäM®e FHV1\HQ1P+HHIOHäM®e FH1É)YÌäM®e FHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
'H1HTLYHÍaH1aFHV1a)YÌäÍaH1aFHV1aPHHVFHäÍaH1aFHV1a)YÌäÍaH1aFHV1aPH1HI-H1OHHaH1aFHV1a)YÌäÍaH1aFHV1aPHMäP-HOHHUaH1a
FHV1a)YÌäÍaH1aFHV1a+HWÉHHaH1aFHV1a)YÌäÍaH1aFHV1a\HQ1P+HHIOHäÍaH1aFHV1a)YÌäÍaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(Deeqiveë) met³e&ë Òeefme×mJeªHeë (®e) Yeewceë (ces) (Fvêë) efJeÐegled (®e) Jee³egë (ces) (meesceë)
meesc³eiegCemecHeVees peveë HeoeLeex Jee (®e) Je=efäë (ces) (Fvêë) Dev³ee³eefJeoejkeÀë meYesMeë (®e) meY³eeë (ces)
(meefJelee) Ssée³³e&³egkeÌleë (®e) SlelmeeOeveeefve (ces) (Fvêë) mekeÀueeçefJeÐee®ísokeÀesçO³eeHekeÀë (®e) efJeÐeeefLe&veë
(ces) (mejmJeleer) ÒeMemleyeesOeë efMe#ee³egkeÌlee JeeCeer Jee (®e) mel³eJekeÌlee (ces) (Fvêë) efJeÐeeefLe&vees
pee[îeefJe®ísokeÀ GHeosMekeÀë (®e) Þeesleejë (ces) (Het<ee) Hees<ekeÀë (®e) ³egkeÌleenejefJenejew (ces) (Fvêë) ³eë
HegefäkeÀjCeefJeÐee³eeb jceles (®e) JewÐeë (ces) (ye=nmHeefleë) ye=nleeb J³eJenejeCeeb j#ekeÀë (®e) jepee (ces) (Fvêë)
mekeÀuewée³e&Je×&keÀë (®e) mesvesMeë (ces) (³e%esve) efJeÐewée³³eexVeeflekeÀjCesve (keÀuHevleeced)¤16¤
DevJe³eë-cesçeqiveM®e ce FvêM®e ces meesceM®e ce FvêM®e ces meefJelee ®e ce FvêM®e ces mejmJeleer ®e ce
FvêM®e ces Het<ee ®e ce FvêM®e ces ye=nmHeefleM®e ce FvêM®e ³e%esve keÀuHevleeced¤16¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYeë megefJe®eejsCe mJekeÀer³eeë meJex HeoeLee&ë ÞesÿHeeuevee³e ogäefMe#eCee³e ®e
meleleb ³eespeveer³eeë¤16¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (Deeqiveë) Òeefme× met³e&ªHe Deeqive (®e) Deewj He=efLeJeer Hej efceueves Jeeuee Yeewelf ekeÀ (ces)
cesje (Fvêë) efyepegueerªHe Deeqive (®e) leLee HeJeve (ces) cesje (meesceë) MeefvleiegCe Jeeuee HeoeLe& Jee ceveg<³e (®e)
Deewj Je<ee& cesIe peue (ces) cesje (Fvêë) Dev³ee³e keÀes otj keÀjves Jeeuee meYeeHeefle (®e) Deewj meYeemeod (ces) cesje
(meefJelee) Ssée³e&³egkeÌle keÀece (®e) Deewj FmekesÀ meeOeve (ces) cesje (Fvêë) mecemle DeefJeÐee keÀe veeMe keÀjves Jeeuee
DeO³eeHekeÀ (®e) Deewj efJeÐeeLeea (ces) cesje (mejmJeleer) ÒeMebefmele yeesOe Jee efMe#ee mes Yejer ngF& JeeCeer (®e) Deewj
mel³e yeesueves Jeeuee (ces) cesje (Fvêë) efJeÐeeLeea keÀer peæ[lee keÀe efJeveeMe keÀjves Jeeuee GHeosMekeÀ (®e) Deewj megveves
Jeeues (ces) cesje (Het<ee) Hegefä keÀjves Jeeuee (®e) Deewj ³eesi³e DeenejµYeespeve, efJenejµmeesvee Deeefo (ces) cesje pees
(Fvêë) Hegefä keÀjves keÀer efJeÐee ceW jce jne nw, Jen (®e) Deewj JewÐe (ces) cesje (ye=nmHeefleë) yeæ[-s yeæ[s J³eJenejeW
keÀer j#ee keÀjves Jeeuee (®e) Deewj jepee leLee (ces) cesje (Fvêë) mecemle Ssée³e& keÀe yeæ{eves Jeeuee GÐeesieer (®e)
Deewj mesveeHeefle ³es meye (³e%esve) efJeÐee Deewj Ssée³e& keÀer GVeefle keÀjves mes (keÀuHevleeced) meceLe& neW¤16¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesieeW keÀes De®ís efJe®eej mes DeHeves meye HeoeLe& GÊeceeW keÀe Heeueve keÀjves Deewj
ogäeW keÀes efMe#ee osves kesÀ efue³es efvejvlej ³egkeÌle keÀjves ®eeefn³es¤16¤
efce$eM®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ efce$ewée³³e&meefnle Deelcee osJelee~ mJejeìd MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HIFH1H0Hä FH1É)YÌä0HFHV1 -Hä&H0HFH1É)YÌä0HFHV 2HH1OHHHä FH1É)YÌä0HFHV1 O-HÆHä HFH1É)YÌä0H
FHVFH1OHä0HFH1É)YÌä0H FHVHI-HËHVäHFHVRV1-HHÉ)YÌä0HFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
HIFH1HÍaH1aFHV1a)YÌäÍaH1aFHV1a-Hä&HÍaH1aFHVa)YÌäÍaH1aFHV1a2HH1OHHaH1aFHV1a)YÌäÍaH1aFHV1aO-HÆHäaH1 ~ cesN~
)YÌäÍaH1aFHV1aFH1OHÍaH1aFHV1a)YÌäÍaH1aFHV1a HI-HËHVäÍaH1aFHV1aRV1-HHÍa)YÌäÍaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(efce$eë) ÒeeCeë (®e) meceeveë (ces) (Fvêë) efJeÐegled (®e) lespeë (ces) (Je©Ceë) Goeveë~
ÒeeCeesoeveew efce$eeJe©Ceew¤ (Mele01.8.3.12) (®e) J³eeveë (ces) (Fvêë) met³³e&ë (®e) Oe=efleë (ces) (Oeelee)
OeÊee& (®e) Oew³³e&ced (ces) (Fvêë) Hejcewée³³e&ÒeeHekeÀë (®e) v³ee³eë (ces) (lJeäe) efJe®ísokeÀesçeqiveë (®e) Hegg©<eeLe&ë
(ces) (Fvêë) Me$egefJeoejkeÀes jepee (®e) efMeuHeced (ces) (ce©leë) ye´ïeeC[mLee Dev³es Jee³eJeë (®e) Meejerje
OeeleJeë (ces) (Fvêë) meJee&efYeJ³eeefHekeÀe leef[led (®e) SlelÒe³eesieë (ces) (efJeées) meJex (®e) meJe&mJeced (ces)
(osJeeë) efoJ³eiegCeeë He=efLeJ³eeo³eë (Fvêë) Hejcewée³e&Òeoelee (®e) SleogHe³eesieë (ces) (³e%esve) Jee³egefJeÐeeefJeOeevesve
DevJe³eë-ces efce$eM®e ce FvêM®e ces Je©CeM®e ce FvêM®e ces Oeelee ®e ce FvêM®e ces lJeäe ®e ce FvêM®e
ces ce©leM®e ce FvêM®e ces efJeées ®e osJee ce FvêM®e ³e%esve keÀuHevleeced¤17¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeë ÒeeCeefJeÐegefÜÐeeb efJe%ee³ewle³eesë meJe&$eeefYeJ³eeHTâE H HHO-HH RHU,H SHHU-HYHE
mecHeeo³es³egë¤17¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (efce$eë) ÒeeCe DeLee&led Ëo³e ceW jnves Jeeuee HeJeve (®e) Deewj meceeve veeefYemLe HeJeve
(ces) cesje (Fvêë) efyepegueerªHe Deeqive (®e) Deewj lespe (ces) cesje (Je©Ceë) Goeve DeLee&led keÀCþ ces jnves Jeeuee
HeJeve (®e) Deewj mecemle Mejerj ceW efJe®ejves neje HeJeve (ces) cesje (Fvêë) met³e& (®e) Deewj OeejCeekeÀ<e&Ce (ces)
cesje (Oeelee) OeejCe keÀjvesneje (®e) Deewj Oeerjpe (ces) cesje (Fvêë) Hejce Ssée³e& keÀe ÒeeHle keÀjeves Jeeuee (®e)
Deewj v³ee³e³egkeÌle Heg©<eeLe& (ces) cesje (lJeäe) HeoeLeeX keÀes efíVe-efYeVe keÀjves Jeeuee Deeqive (®e) Deewj efMeuHe
DeLee&led keÀejeriejer (ces) cesje (Fvêë) Me$egDeeW keÀes efJeoerCe& keÀjvesneje jepee (®e) leLee keÀejeriejer (ces) cesjs (ce©leë)
Fme ye´ïeeC[ ceW jnves Jeeues Dev³e HeJeve (®e) Deewj Mejerj kesÀ Oeeleg (ces) cesjer (Fvêë) meJe&$e J³eeHekeÀ efyepegueer
(®e) Deewj GmekeÀe keÀece (ces) cesjs (efJeées) mecemle HeoeLe& (®e) Deewj meJe&mJe (osJeeë) GÊece iegCe³egkeÌle He=efLeJeer
Deeefo (ces) cesjs efue³es (Fvêë) Hejce Ssée³e& keÀe oelee (®e) Deewj GmekeÀe GHe³eesie ³es meye (³e%esve) HeJeve keÀer
efJeÐee kesÀ efJeOeeve keÀjves mes (keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW¤17¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e ÒeeCe Deewj efyepegueer keÀer efJeÐee keÀes peeYH'HHZM)YHNH¢HU PH\HSHLHQPH\H'HHVMPHV -HHHIâ
keÀes peevekeÀj DeHeves yengle #oerIe&% peerJeve keÀes efme× keÀjW¤17¤
He=efLeJeer ®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ jep³ewée³ee&efo³egkeÌleelcee osJelee~ YegefjkedÀ MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
He=ÉHI/H1-HHUHäFH1É)YÌä0HFHV1ÉYOHHIM{HEHFH1É)YÌä0HFHV1²HHZ0HäFH1É)YÌä0HFHV1PHFHHä0HFH1É)YÌä0H
FHV1YHHäHHHI&HHFH1É)YÌä0HFHV1HIR0Hä0HFH1É)YÌä0HFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
He=ÉHI/H1-HHUaH1aFHV1a)YÌäÍaH1aFHV1a'H1YOHHIM{HFHGaH1aFHV1a)YÌäÍaH1aFHV1a²HHZÍaH1aFHV1a)YÌäÍaH1aFHV1aPHFHHäÍaH1a
FHV1a)YÌäÍaH1aFHV1aYHHäHHHI&HaH1aFHV1a)YÌäÍaH1aFHV1aHIR0HäÍaH1aFHV1a)YÌäÍaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(He=efLeJeer) efJemleerCee& Yetefceë (®e) De$emLeeë HeoeLee&ë (ces) (Fvêë) efJeÐegefl¬eÀ³ee (®e) yeueÒeoe
(ces) (Devleefj#eced) De#e³eceekeÀeMeced (®e) De$emLeeë HeoeLee&ë (ces) (Fvêë) meJezée³ee&Oeejë (®e) SlelÒe³eesieë
(ces) (Ðeewë) ÒekeÀeMekeÀcee& (®e) SlelmeeOekeÀeë HeoeLee&ë (ces) (Fvêë) mekeÀueHeoeLe&efJe®ísÊee (®e) efJe®ísÐeeë
HeoeLee&ë (ces) (meceeë) mebJelmejeë (®e) #eCeeo³eë (ces) (Fvêë) keÀeue%eeveefveefceÊeë (®e) ieefCeleced (ces)
(ve#e$eeefCe) ³eeefve keÀejCeªHesCe ve #eer³evles leeefve YegJeveeefve (®e) SlelmecyeefvOeveë (ces) (Fvêë)
ueeskeÀueeskeÀevlejmLee efJeÐegled (®e) (ces) (efoMeë) HetJee&Ðeeë (®e) SlelmLeeefve Jemletefve (ces) (Fvêë) efoi%eeHekeÀë
(®e) Oe´gJeleeje (ces) (³e%esve) He=efLeJeerkeÀeueefJe%eeHekesÀve (keÀuHevleeced)¤18¤
DevJe³eë-ces He=efLeJeer ®e ce FvêM®e cesçvleefj#eb ®e ce FvêM®e ces ÐeewM®e ce FvêM®e ces meceeM®e ce
FvêM®e ces ve#e$eeefCe ®e ce FvêM®e ces efoMeM®e ce FvêM®e ³e%esve keÀuHevleeced¤18¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ee He=efLeJ³eeefoHeoeLee¥mle$emLeeb efJeÐegleb ®e ³eeJeVe peeveefvle, leeJeowée³e¥
ve¿eeHvegJeefvle¤18¤
HeoeLe&ë-(ces) cesjer (He=efLeJeer) efJemleej³egkeÌle Yetefce (®e) Deewj Gmecesb efmLele pees HeoeLe& (ces) cesjer (Fvêë)
efyepegueerªHe ef¬eÀ³ee (®e) Deewj yeue osves Jeeueer J³ee³eece Deeefo ef¬eÀ³ee (ces) cesje (Devleefj#eced) efJeveeMejefnle
DeekeÀeMe (®e) Deewj DeekeÀeMe ceW þnjs ngS meye HeoeLe& (ces) cesje (Fvêë) mecemle Ssée³e& keÀe DeeOeej (®e) Deewj
Gme keÀe keÀjvee (ces) cesjer (Ðeewë) ÒekeÀeMe kesÀ keÀece keÀjeves Jeeueer efJeÐee (®e) Deewj GmekesÀ efme× keÀjeves Jeeues
HeoeLe& (ces) cesje (Fvêë) meye HeoeLeeX keÀes efíVe-efYeVe keÀjves Jeeuee met³e& Deeefo (®e) Deewj efíVe-efYeVe keÀjves
³eesi³e HeoeLe& (ces) cesjer (meceeë) Je<e& (®e) Deewj #eCe, Heue, efJeHeue, Ieìer, cegntle&, efove Deeefo (ces) cesje (Fvêë)
mece³e kesÀ %eeve keÀe efveefceÊe (®e) Deewj ieefCeleefJeÐee (ces) cesjs (ve#e$eeefCe) ve#e$e DeLee&led pees keÀejCe ªHe mes
efmLej jnles, efkeÀvleg veä veneR nesles, Jes ueeskeÀ (®e) Deewj GvekesÀ meeLe mecyevOe jKeves Jeeues ÒeeCeer Deeefo (ces) cesjer
(Fvêë) ueeskeÀ-ueeskeÀevlejeW ceW efmLele nesves Jeeueer efyepegueer (®e) Deewj efyepegueer kesÀ meb³eesie keÀjles ngS Gve ueeskeÀeW ceW
jnves Jeeues HeoeLe& (ces) cesjer (efoMeë) HetJe& Deeefo efoMee (®e) Deewj GveceW þnjer ngF& Jemleg leLee (ces) cesje
(Fvêë) efoMeeDeeW keÀs %eeve keÀe osves Jeeuee (®e) Deewj Oe´gJe keÀe leeje ³es meye HeoeLe& (³e%esve) He=efLeJeer Deewj mece³e
kesÀ efJeMes<e %eeve osves Jeeues keÀece mes (keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW¤18¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e ueesie He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX Deewj GveceW þnjer ngF& efyepegueer Deeefo keÀes peye lekeÀ veneR
peeveles, leye lekeÀ Ssée³e& NH¢HVYHQH5´HHâQHVOHV
'Hj0HJM®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ HeoeLe&efJeoelcee osJelee~ efve®e=ol³eefäMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
'H1j0HJ0Hä FHV MlHT0FH0H1 FHVÉRHä<H0H1 FHVÉHI2Hä+HHIOH0H FHÉ*+HH10HJ0Hä FHVÉYOHHH 1FH0Hä
FHÉ6VYÌ-HHH1-H0Hä FHV FHZHH-H1&H0Hä FHÉ'HHHI0-H1YH0Hä FHV ´HHIOH´H1P/HHYHä0H FHV 0HJÉH¢0Hä FHV FH1Y/HHU Hä FHV
H1HVYHäNH¢X+HOHHFHG
'H1j0HJÍa H1a FHV1a MlHI0FHÍa H1a FHV1a 'HRHä<HÍa H1a FHV1a 'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍa H1a FHV1a *1+HH1'H10HJHIMOHJäJ+HÉ
'H1j0HJÍa H1a FHV1a 'H1YOH1HH 1FH )OHäYOHÍÉHH1FHÍa H1a FHV1a 6V1YÌ1-HH1H1-HÍa H1a FHV1a FHZ1HH1-H11&HÍa H1a FHV1a 'eeNeféeNveë~ ®eN~ cesN~
´H1HIOH1´H1P/HHYH1)HIOHä ´HHIOHÉ´H1P/HHYHäÍaH1aFHV1a0HJÉH¢ÍaH1aFHV1aFH1Y/HHUaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(DebMegë) -HHHIâFHHYHG PHWGH Ía 'HHH0HW G -HHâHHI-HOHPFHHRG yeenguekesÀveewCeeefokeÀ Gë Òel³e³ees
vegceeieceM®e (®e) ÒeleeHeë (ces) (jeqMceë) ³esveeMveeefle meë~ De$eeMe Yeespeves Oeeleesyee&nguekeÀeved efceë Òel³e³ees
jMeeosMeM®e¤ (GCee04.47) (®e) efJeefJeOeced (ces) (DeoeY³eë) GHe#e³ejefnleë (®e) j#ekeÀë (ces) (DeefOeHeefleë)
DeefOeÿelee (®e) DeO³emleced (ces) (GHeebMegë) GHeielee DebMeJees ³e$e me GHeebMegpe&Heë (®e) jnm³eefJe®eejë (ces)
(Devle³ee&ceë) ³eesçvlece&O³es ³eeefle me Jee³egë (®e) yeueced (ces) (SsvêJee³eJeë) Fvêes efJeÐegÜe³egM®e le³eesj³eb mecyevOeer
(®e) peueced (ces) (cew$eeJe©Ceë) ÒeeCeesoeve³eesj³eb men®eejer (®e) J³eeveë (ces) (Deeeféeveë) met³ee&®evocemeesj³eb
ceO³eJeÊeea (®e) ÒeYeeJeë (ces) (ÒeefleÒemLeeveë) ³eë ÒemLeeveb ieceveb Òeefle JeÊe&les meë (®e) YećeCeced (ces) (Meg¬eÀë)
Meg×mJeªHeë (®e) Jeer³e&keÀjë (ces) (cevLeer) ceefLelegb Meerueë (®e) He³eë keÀeÿeefoë (ces) (³e%esve)
DeeqiveHeoeLeexHe³eesiesve (keÀuHevleeced)¤19¤
DevJe³eë-ceWçMegM®e ces jeqMceM®e cesçoeY³eM®e cesçefOeHeefleM®e ce GHeebMegM®e cesçvle³ee&ceM®e ce

SsvêJee³eJeM®e ces cew$eeJe©CeM®e ce DeeeféeveM®e ces ÒeefleÒemLeeveM®e ces Meg¬eÀM®e ces cevLeer ®e ³e%esve
YeeJeeLe&ë-³eefo ceveg<³eeë met³e&ÒekeÀeMeefoY³eesçH³egHekeÀejb ie=Áer³egmleefn& efJeÜebmees YetlJee ef¬eÀ³eekeÀewMeueb kegÀlees ve
ÒeeHveg³egë¤19¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (DebMeg) -HHHIâ-HHXHH met³e& (®e) Deewj GmekeÀe ÒeleeHe (ces) cesje (jeqMceë) Yeespeve
keÀjves keÀe J³eJenej (®e) Deewj DeveskeÀ ÒekeÀej keÀe Yeespeve (ces) cesje (DeoeY³eë) efJeveeMe jefnle (®e) Deewj j#ee
keÀjves Jeeuee (ces) cesje (DeefOeHeefleë) mJeeceer (®e) Deewj efpemeceW efmLej nes Jen mLeeve (ces) cesje (GHeebMegë) ceve ceW
peHe keÀe keÀjvee (®e) Deewj SkeÀevle keÀe efJe®eej (ces) cesje (Devle³ee&ceë) ceO³e ceW peeves Jeeuee HeJeve (®e) Deewj
yeue (ces) cesje (SsvêJee³eJeë) efyepegueer Deewj HeJeve kesÀ meeLe mecyevOe keÀjves Jeeuee keÀece (®e) Deewj peue (ces)
cesje (cew$eeJe©Ceë) ÒeeCe Deewj Goeve kesÀ meeLe ®euevesneje Jee³eg (®e) Deewj J³eeve HeJeve (ces) cesje (Deeeféeveë)
met³e& ®evêcee kesÀ yeer®e ceW jnves Jeeuee lespe (®e) Deewj ÒeYeeJe (ces) cesje (ÒeeflemLeeHeveë) ®eueves-®eueves kesÀ Òeefle
JeÊee&Je jKeves Jeeuee (®e) YećeCe (ces) cesje (Meg¬eÀë) Meg×mJeªHe (®e) Deewj Jeer³e& keÀjves Jeeuee leLee (ces) cesje
(cevLeer) efJeueesves kesÀ mJeYeeJe Jeeuee (®e) Deewj otOe Jee keÀeÿ Deeefo ³es meye HeoeLe& (³e%esve) Deeqive kesÀ GHe³eesie mes
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e met³e&ÒekeÀeMeeefokeÀeW mes Yeer GHekeÀejeW keÀes uesJeW lees efJeÜeved neskeÀj ef¬eÀ³ee keÀer ®elegjeF&
keÀes keÌ³eeW ve HeeJeW¤19¤
Deeûe³eCeM®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ³e%eevegÿeveelcee osJelee~ mJeje[efleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeeNûeN³eNCeM®eä FHV -HZËHRV1-H0Hä FHV 2HJÉ-H0Hä FHV -HZËHHYH1M0Hä FHÉ6VYÌH1LYH0Hä FHV FH11QH-HZ{ËHRV-H0H FHV
FHO-H1OHHUHHä0HFHV1 HIYHNHV¢ä-HXH0HFHV PHHHI-H1H0Hä FHV PHHMP-H1OH0Hä FHV +HHOYHHU-H1OH0HäFHV QHHIMHHVSH1YH0Hä ces
H1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG0¤
'HH1ÝH1H1&HÍaH1aFHV1a-HZ1ËH1RV1-H)HIOHä -HZËHÉRV1-HÍaH1aFHV1a2HJÉJeë~ ®eN~ cesN~ JewNéeeNveNjë~ ®eN~ cesN~ SsNvêeNiveë~ ®eN~ cesN~
FH1QH-HZ{ËHRV-H1 )HIOHä FH1QHÉ-HZ{ËHRV-HÍaH1aFHV1aFH11O-H1OHHUHHäÍaH1aFHV1aHIYHNHVä¢-HXHÍaHIYHÍNHVä¢-HXH1 )HIOH1 HIYHÍÉNHVä¢-HXHÍaH1aFHV1a
PHH1HI-H1HÍaH1aFHV1aPHH1MlP-H1OHÍaH1aFHV1a+HH1OYHHU1-H1OH)HIOHä +HHOYHHUÉ-H1OHÍaH1aFHV1aQH1HIMlHHV1SH1YH)HIOHä QHHIMÉHHVSH1YHÍaH1aFHV1a
H1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(Deeûe³eCeë) ceeie&Meer<ee&efoceemeefve<HeVees ³e%eefJeMes<eë (®e) (ces) (JewéeosJeë) efJeées<eeb osJeeveece³eb

mecyevOeer (®e) (ces) (Oe´gJeë) efveM®eueë (®e) (ces) (Jewéeevejë) efJeées<eeb meJex<eeb vejeCeece³eb melkeÀejë (®e) (ces)
(Ssvêeiveë) Fvêes Jee³egjeqiveefJe&Ðeg®®e leeY³eeb efveJe&=Êeë (®e) (ces) (ceneJewéeosJeë) cenleeb efJeées<eeb meJex<eece³eb
J³eJenejë (®e) (ces) (ce©lJeleer³eeë) ce©leeb mecyeefvOevees J³eJenejeë (®e) (ces) (efve<kesÀJeu³eeë) efvelejeb kesÀJeueb
megKeb ³eeqmcebmleeqmceved YeJeë (®e) (ces) (meeefJe$eë) meefJelegë met³e&m³ee³eb ÒeYeeJeë (®e) (ces) (meejmJeleë)
mejmJel³ee JeeC³ee De³eb mecyevOeer (®e) (ces) (HeelveerJeleë) ÒeMemlee Helveer ³e%emecyeefvOeveer leÜleesç³eced (®e) (ces)
(neefj³eespeveë) njerCeeceéeeveeb ³eespeef³elee lem³ee³eceveg¬eÀceë (®e) (ces) (³e%esve) mebieeflekeÀjCesve
DevJe³eë-ce Deeûe³eCeM®e ces JewéeosJeM®e ces Oe´gJeM®e ces JewéeevejM®e ce SsvêeiveM®e ces ceneJewéeosJeM®e ces
ce©lJeleer³eeM®e ces efve<kesÀJeu³eM®e ces meeefJe$eM®e ces meejmJeleM®e ces HeelveerJeleM®e ces neefj³eespeveM®e ³e%esve
YeeJeeLe&ë-HV FHYHJHHPPHHFHHIHNH¢H5 HIH¢HHE HI-H¾OPHE HHHIÀHOH HI-H-HHHIQOHkHU-HOHH <H-HVHJPOHV +HRH/H HI-H²HHE
kegÀlees ve peeveer³egë¤20¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje (Deeûe³eCeë) Deienve Deeefo cenerveeW ceW efme× ngDee ³e%e (®e) Deewj FmekeÀer meeceûeer
(ces) cesje (JewéeosJeë) mecemle efJeÜeveeW mes mecyevOe keÀjves Jeeuee efJe®eej (®e) Deewj FmekeÀe HeÀue (ces) cesje
(Oe´gJeë) efveM®eue J³eJenej (®e) Deewj FmekesÀ meeOeve (ces) cesje (Jewéeevejë) meye ceveg<³eeW keÀe melkeÀej (®e) leLee
melkeÀej keÀjves Jeeuee (ces) cesje (Ssvêeiveë) HeJeve Deewj efyepegueer mes efme× keÀece (®e) Deewj FmekesÀ meeOeve (ces)
cesje (ceneJewéeosJeë) mecemle yeæ[s ueesieeW keÀe ³en J³eJenej (®e) FvekesÀ meeOeve (ces) cesjs (ce©lJeleer³eeë) HeJeveeW
keÀe mecyevOe keÀjvesnejs J³eJenej (®e) leLee FvekeÀe HeÀue (ces) cesje (efve<kesÀJeu³eë) efvejvlej kesÀJeue megKe nes
efpemeceW Jen keÀece (®e) Deewj FmekesÀ meeOeve (ces) cesje (meeefJe$eë) met³e& keÀe ³en ÒeYeeJe (®e) Deewj Fmemes GHekeÀej
(ces) cesje (meejmJeleë) JeeCeer mecyevOeer J³eJenej (®e) Deewj FvekeÀe HeÀue (ces) cesje (HeelveerJeleë) ÒeMebefmele
HHPHF\HHIY2HYHHUkHU-HHXHVNH¢HNH¢HFH(®e) FmekesÀ meeOeve (ces) cesje (neefj³eespeveë) Iees[ æ eW keÀes jLe ceW pees[æ ves Jeeues
keÀe ³en DeejcYe (®e) FmekeÀer meeceûeer (³e%esve) HeoeLeeX kesÀ cesue keÀjves mes (keÀuHevleeced) meceLe& neW¤20¤
YeeJeeLe&ë-SHHVFHYHJHNH¢HH NH¢HXHNH¢HUHIH¢HH'HHZMHI-H¾HYHH:NH¢VPHNH¢H'HHÀHHXHVNH¢MHI-H-HHHIQOHkHr keÀe
efve³ece efkeÀ³es neW, Jes HeoeLe&efJeÐee keÀes keÌ³eeW ve peeveW¤20¤
ñeg®eM®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ³e%ee²Jeeveelcee osJelee~ efJeje[dOe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
ÓHJHä0HFHV HFH1PHH0Hä FHV -HHH1-HHnHIYHHFHV ÌHV&HNH¢XH10H0Hä FHV1 ÝHH-HHä&H0HFHVÉHI2H1H-Hä&HV HFHV

HetÉOH1<HHä FHÉ'HH2H-H1YHHUHä0H FHV1 -HVHIRä0H FHV \H1HIQ 0Hä FHVÉ-H<H É/H0Hä FHV P-HLHHNH¢H1M0Hä FHV H1HVYHä
ñeJHäÍaH1aFHV1aH1FH1PHHÍaH1aFHV1a-HH1H1-HHnHIYHaH1aFHV1aÌHV1&H1NH1¢XH10H)HIOHäÌHV&HÉNH¢XH10HÍaH1aFHV1aÝHH-HHä&HÍaH1a
FHV1a'H1HI2H1H-Hä&HVa'H1HI2H1PH-HäYHV1 )OHäHI2H1ÉPH-HäYHVaH1aFHV1a+HWÉOH1<HHIRHIOHä +HWOH1É<HOHGaH1aFHV1a'HH12H1-H1YHHUH1 )OHHäÉ2H-H1YHHUHäÍaH1aFHV1a
-HVHIRäÍa H1a FHV1a \H1HIQ Ía H1a FHV1a 'H1-H1<HÉ/H )OHä-HÉ<HÉ/HÍa H1a FHV1a P-H1LHH1NH¢H1M )HIOHä P-HLHHÉNH¢H1MÍ H1a FHV1a H1HVYHäa
HeoeLe&ë-(ñeg®eë) peg»eo³eë (®e) le®ígef×ë (ces) (®ecemeeë) nesceYeespeveHee$eeefCe (®e) GHekeÀjCeeefve
(ces) (Jee³eJ³eeefve) Jee³eg<eg meeOetefve (®e) HeJeveMegef×keÀjeefCe (ces) (êesCekeÀueMeë) êesCeM®eemeew keÀueMeM®e
Hee$eefJeMes<eë (®e) HeefjceeCeefJeMes<eeë (ces) (ûeeJeeCeë) efMeueeHeÀuekeÀeo³eë (®e) cegmeueesuetKeues (ces) (DeefOe<eJeCes)
meesceueleeÐees<eefOemeeOekesÀ (®e) kegÀÆveHes<eCeef¬eÀ³ee (ces) (HetleYe=led) ³esve Hetleb efyeYeefÊe& le®ígef×keÀjb met³ee&efokeÀced (®e)
ceepe&v³eeefokeÀced (ces) (DeeOeJeveer³eë) DeeOeJevemeeOeveHee$eefJeMes<eë (®e) ceefuuekeÀeo³eë (ces) (Jesefoë) ³e$e nt³eles
(®e) ®eleg<keÀeefoë (ces) (yeefn&ë) GHeJeOe&keÀes oYe&mecetnë (®e) leÐeesi³eced (ces) (DeJeYe=Leë) HHHYOHdHYHHHIRNH¢FHG
(®e) megievOeuesHeveced (ces) (mJeieekeÀejë) ³esve mJeeved HeoeLee&ved ieeles leb keÀjesleerelf e (®e) HeefJe$eerkeÀjCeced (ces)
(³e%esve) nJeveeefovee (keÀuHevleeced) meceLe&³evleg¤21¤
DevJe³eë-ces ñeg®eM®e ces ®ecemeeM®e ces Jee³eJ³eeefve ®e ces êesCekeÀueM®e ces ûeeJeeCeM®e cesçefOe<eJeCes ®e ces
HetleYe=®®e ce DeeOeJeveer³eM®e ces JesefoM®e ces yeefn&M®e cesçJeYe=LeM®e ces mJeieekeÀejM®e ³e%esve keÀuHevleeced¤21¤
YeeJeeLe&ë-le SJe ceveg<³ee ³e%eb keÀÊeg¥ MekeÌvegJeefvle, ³es meeOeveesHemeeOevemeeceûeerjuebkegÀJe&efvle¤21¤
HeoeLe&ë-(ces) cesjs (ñeg®eë) ñegJee Deeefo (®e) Deewj GvekeÀer Megef× (ces) cesjs s (®ecemeeë) ³e%e Jee HeekeÀ
yeveeves kesÀ Hee$e (®e) Deewj GvekesÀ HeoeLe& (ces) cesjs (Jee³eJ³eeefve) HeJeveeW ceW De®ís HeoeLe& (®e) Deewj HeJeveeW keÀer
Megef× keÀjves Jeeues keÀece (ces) cesje (êesCekeÀueMeë) ³e%e keÀer ef¬eÀ³ee keÀe keÀueMe (®e) Deewj efJeMes<e HeefjceeCe (ces)
cesjs (ûeeJeeCeë) efMeueyeÆe Deeefo HelLej (®e) Deewj GKeueer-cetmeue (ces) cesjs (DeefOeJe<eCes) meesceJeuueer Deeefo
Dees<eefOe efpevemes ketÀìer Heermeer peeJes, Jes meeOeve (®e) Deewj ketÀìvee-Heermevee (ces) cesje (HetleYe=led) HeefJe$elee efpememes
efceueleer nes, Jen metHe Deeefo (®e) Deewj yegnejer Deeefo (ces) cesje (DeeOeJeveer³eë) De®ís ÒekeÀej Oeesves Deeefo keÀe
Hee$e (®e) Deewj veefuekeÀe Deeefo ³ev$e DeLee&led efpeme veueer vejkegÀue keÀer ®eesieer Deeefo mes leejeieCeeW keÀes osKeles nQ, Jen
(ces) cesjer (Jesefoë) nesce keÀjves keÀer Jeseof (®e) Deewj ®eewkeÀevee Deeefo (ces) cesje (yeefn&ë) meceerHe ceW Je=ef× osves
Jeeuee Jee kegÀMemecetn (®e) Deewj pees ³e%emece³e kesÀ ³eesi³e HeoeLe& (ces) cesje (DeJeYe=Leë) HHPHFHHHIâPHFHHNH¢H
dHYH(®e) Deewj ®evove Deeefo keÀe DeveguesHeve keÀjvee leLee (ces) cesje (mJeieekeÀejë) efpememes DeHeves HeoeLeeX keÀes
´HHâQHVOHV Q4*PHNH¢FH NH¢HV SHHV NH¢MV -HQ(®e) Deewj HeoeLe& keÀes HeefJe$e keÀjvee ³es meye (³e%esve) nesce keÀjves keÀer
ef¬eÀ³ee mes (keÀuHevleeced) meceLe& neW¤21¤
YeeJeeLe&ë-Jes ner ceveg<³e ³e%e keÀjves keÀes meceLe& nesles nQ pees meeOeve GHemeeOeveªHe ³e%e kesÀ efme× keÀjves keÀer
meeceûeer keÀes Hetjer keÀjles nQ¤21¤
DeeqiveM®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ³e%eJeeveelcee osJelee~ YegefjkedÀ MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeNeqiveM®eä FHV ,H1FH 0Hä FHV1ÉNH ¢0Hä FHV1 PHWH {0H FHV ´HH1&H0Hä FHVÉËHFHV12H0Hä FHV +HHI/H1-HHU H1
FHVÉHIRäHIOH0HFHV1HIRHIOHä0HFHV1²HHZ0HäFHV1É GLHJXHäH1Í0HNH®-HäMHHV1 HIR0Hä0HFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
DeNeqiveë~ ®eN~ cesN~ IeNce&ë~ ®eN~ cesN~ DeNke&Àë~ ®eN~ cesN~ met³e&ë~ ®eN~ cesN~ ÒeeNCeë~ ®eN~ cesN~ DeNéeNcesNOeë~ ®eN~ cesN~ He=ÉefLeNJeer~ ®eN~
FHV1a'HHIRäHIOHÍaH1aFHV1aHIRHIOHäÍaH1aFHV1a²HHZÍaH1aFHV1a'H1 GLHJXHäHÍa0HNH®-HäMHÍaHIR0HäÍaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOeeNced¤22¤
HeoeLe&ë-(Deeqiveë) HeeJekeÀë (®e) lelÒe³eesieë (ces) (Iece&ë) leeHeë (®e) Meeefvleë (ces) (Deke&Àë)
Hetpeveer³emeeceûeereJf eMes<eë (®e) Sle®ígef×keÀjes J³eJenejë (ces) (met³e&ë) meefJelee (®e) peereJf ekeÀenslegë (ces) (ÒeeCeë)
peerJevenslegë (®e) yee¿ees Jee³egë (ces) (DeéecesOeë) jeä^ced (®e) jepeveerefleë (ces) (He=efLeJeer) Yetefceë (®e) SlemLeeë
meJe&HeoeLee&ë (ces) (Deefoefleë) DeKeefC[lee veerefleë (®e) efpelesevq ê³elJeced (ces) (efoefleë) KeefC[lee meeceûeer (®e)
Deefvel³eb peerJeveb MejerjeefokebÀ Jee (ces) (Ðeewë) Oece&ÒekeÀeMeë (®e) Denefve&Meced (ces) (De*diegue³eë) De²efvle
ÒeeHvegJeefvle ³eeefYemleeë (MekeÌJej³eë) MekeÌle³eë (efoMeë) (®e) GHeefoMeë (ces) (³e%esve) me²eflekeÀjCe³eesi³esve
Hejceelcevee (keÀuHevleeced)¤22¤
DevJe³eë-cesçeqiveM®e ces Iece&M®e cesçke&ÀM®e ces met³e&M®e ces ÒeeCeM®e cesçéecesOeM®e ces He=efLeJeer ®e
cesçefoefleM®e ces efoefleM®e ces ÐeewM®e cesç*diegue³eë MekeÌJej³ees efoMeM®e ³e%esve keÀuHevleeced¤22¤
YeeJeeLe&ë-³es ÒeeefCemegKee³e ³e%ecevegefleÿefvle, les ceneMe³eeë mevleerelf e JesÐeced¤22¤
HeoeLe&ë-(ces) cesjs (Deeqiveë) Deeie (®e) Deewj Gme keÀe keÀece ceW ueevee (cess) cesje (Iece&ë) Ieece (®e)
Deewj Meeefvle (ces) cesjer (Deke&Àë) melkeÀej keÀjves ³eesi³e efJeMes<e meeceûeer (®e) Deewj GmekeÀer Megef× keÀjves keÀe J³eJenej
(ces) cesje (met³e&ë) metd³e& (®e) Deewj peerefJekeÀe keÀe nsleg (ces) cesje (ÒeeCeë) peerJeve keÀe nsleg Jee³eg (®e) Deewj yeenj
keÀe HeJeve (ces) cesjs (DeéecesOeë) jep³eosMe (®e) Deewj jepeveerefle (ces) cesjer (He=efLeJeer) Yetefce (®e) Deewj FmeceW
efmLej meye HeoeLe& (ces) cesjer (Deefoefleë) DeKeC[ veerelf e (®e) Deewj Feqvê³eeW keÀes JeMe ceW jKevee (ces) cesjer
(efoefleë) KeefC[le meeceûeer (®e) Deewj Deefvel³e peerJeve Jee Mejerj Deeefo (ces) cesjs (Ðeewë) Oece& keÀe ÒekeÀeMe (®e)
Deewj efove-jele (ces) cesjer (De*diegue³eë) Debiegueer (MekeÌJej³eë) MeeqkeÌle (efoMeë) HetJe&, GÊej, HeefM®ece, oef#eCe
efoMee (®e) Deewj F&Meeve, Jee³eJ³e, vew$eÝ&l³e, Deeives³e GHeefoMee ³es meye (³e%esve) cesue keÀjves ³eesi³e Hejceelcee mes
YeeJeeLe&ë-pees ÒeeefCe³eeW kesÀ megKe kesÀ efue³es ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjles nQ, Jes ceneMe³e nesles nQ, Ssmee peevevee
®eeefn³es¤22¤
Je´leb ®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ keÀeueefJeÐeeefJeoelcee osJelee~ He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJej¤
-H1OHE Hä FHÉH¿1OH-Hä0HFHV1 OH+Hä0HFHV PHE-HOPH1M0Hä FHVÉQHVMH1HVÉ7ä-H áHU1-HV \HäQÌ/HYOH1MV Hä FHV H1HVYHä
-H1OHFHGaH1aFHV1aH¿1OH-HäÍaH1aFHV1aOH+HäÍaH1aFHV1aPH1E-H1OPH1MÍaH1aFHV1a'H1QHV1MH1HV)OHäQHVMH1HVa71-H 1áHU1-HVÉ)OHWä-H áHU1-HVa
ye=ÉQ1Ì1/H1YOH1MV)HIOHä\HQOHGÉM/HYOH1MVaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(Je´leced) mel³ee®ejCeefve³eceHeeueveced (®e) mel³ekeÀLeveb mel³eesHeosMeM®e (ces) ($eÝleJeë)
JemevleeÐeeë (®e) De³eveced (ces) (leHeë) ÒeeCee³eecees Oecee&vegÿeveb Jee (®e) Meerlees<Ceeefo ÜvÜmenveced (ces)
(mebJelmejë) ÜeoMeefYecee&mewjuebke=Àleë (®e) keÀuHecenekeÀuHeeefo (ces) (Denesje$es) (TJe&ÿerJes) Tª ®eeÿerJevleew ®e
les~ De$e De®elegjefJe0¤ (Deäe05.4.77) Fefle efveHeeleë¤ (ye=nêLevlejs) ye=n®®e jLevlejb ®e les (®e) Jees{+ved
(ces) (³e%esve) keÀeue®e¬eÀ%eeveOecee&Ðevegÿevesve (keÀuHevleeced)¤23¤
DevJe³eë-ces Je´leb ®e ce $eÝleJeM®e ces leHeM®e ces mebJelmejM®e cesçnesje$es TJe&ÿerJes ye=nêLevlejs ®e ³e%esve
YeeJeeLe&ë-³es efve³elemece³es keÀe³ee&efCe meleleb Oece¥ ®ee®ejefvle, lesçYeeräefmeef×ceeHvegJeefvle¤23¤
HeoeLe&ë-(ces) cesjs (Je´leced) mel³e Dee®ejCe kesÀ efve³ece keÀer Heeuevee (®e) Deewj mel³e keÀnvee Deewj mel³e
GHeosMe (ces) cesjs ($eÝleJeë) Jemevle Deeefo $eÝleg (®e) Deewj GÊeje³eCe oef#eCee³eve (ces) cesje (leHeë) ÒeeCee³eece
leLee Oece& keÀe Dee®ejCe (®e) Meerle G<Ce Deeefo keÀe menvee (ces) cesje (mebJelmejë) meeue (®e) leLee keÀuHe,
cenekeÀuHe Deeefo (ces) cesjs (Denesje$es) efove-jele (TJe&ÿerJes) pe«e Deewj IeeWìt (ye=nêLevlejs) yeæ[e HeoeLe&,
Del³evle megvoj jLe leLee (®e) Iees[ æ s Jee yewue (³e%esve) Oece&%eeve Deeefo kesÀ Dee®ejCe Deewj keÀeue®e¬eÀ kesÀ YećeCe kesÀ
Devegÿeve mes (keÀuHevleeced) meceLe& neW¤23¤
YeeJeeLe&ë-pees Heg©<e efve³ece efkeÀ³es ngS mece³e ceW keÀece Deewj efvejvlej Oece& keÀe Dee®ejCe keÀjles nQ, Jes
®eener ngF& efmeef× keÀes Heeles nQ¤23¤
SkeÀe ®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ efJe<ecee¹ieefCeleefJeÐeeefJeoelcee osJelee~ HetJee&×&m³e mebke=ÀefleMívoë~

6NH¢HI-Hj0HHIOHM®esl³egÊejm³e efJejeìd mebke=ÀefleMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe ieefCeleefJeÐee³ee cetuecegHeefoM³eles¤
Deye ieefCeleefJeÐee³ee kesÀ cetue keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
6NH¢HäHFHVHIOH1ÓH0HäFHVHIOH1ÓH0HäFHV1+HBHäHFHV1+HÃHäHFHVPH1âHäFHVPH1âHäFHV1YH-HäHFHV1
YH-Hä HFH1É6NH¢HäR0HHFH1É6NH¢HäR0HHFHV1 HHHVäR0HHFHV1 HHHVäR0HHFHV1 +HÃHäR0HHFHV1 +HÃHäR0H1 H
FHVPH1âRä0HHFHVPH1âRä0HHFHV1YH-HäR0HHFHV1YH-HäR0HHFHÉ6NHä¢HI-Hj0HHIOH0HFH1É6NHä¢HI- Hj0HHIOH0HFHV1
HHHVäHI-Hj0HHIOH0HFHV HHHVäHI-Hj0HHIOH0HFHV1 +HÃHäHI-Hj0HHIOH0HFHV1 +HÃHäHI-Hj0HHIOH0HFHV PH1âHI-Häj0HHIOH0HFHV
PH1âHI-Häj0HHIOH0H FHV1 YH-HäHI-Hj0HHIOH0H FHV1 YH-HäHI-Hj0HHIOH0H FH1É6NHä¢HIHj0HH FH1É6NHä¢HIHj0HH FHV N
HHäHTkj0HHFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
6NH¢HäaH1aFHV1aHIOH1ÓHÍaH1aFHV1aHIOH1ÓHÍaH1aFHV1a+HÃHäaH1aFHV1a+HÃHäaH1aFHV1aPH1âaH1aFHV1aPH1âaH1aFHVaYH-Häa
H1aFHV1aYH-HäaH1aFHV1a6NH¢HäR0HaH1aFHV1a6NH¢HäR0HaH1aFHV1aHHHVäR10HVHIOH1 HHäÍÉR0HaH1aFHV1aHHHVäR10HVHIOH1 HHäÍÉR0HÍaH1a
FHV1a+HÃHäR10HVHIOH1 +HÃHäÉR0HaH1aFHV1a+HÃHäR10HVHIOH1+HÃHäR0HaH1aFHV1aPH1âR10HVHIOH1PH1âÉRä0HaH1aFHV1aPH1âR10HVHIOH1PH1âÉRä0HaH1a
FHV1 YH-HäR10HVHIOH1 YH-HäÉR0Ha H1a FHV1a YH-HäR10HVHIOH1 YH-HäÉR0Ha H1a FHV1a 6NHä¢HI-Hj0HHIOH1HIMOHVNHä¢ÉHI-Hj0HHIOHÍa H1a FHV1a
6NHä¢HI-Hj0HHIOH1HIMOHVNHä¢ÉHI-Hj0HHIOHÍaH1aFHV1aHHHVäHI-Hj0HHIOH1HIMHIOH1HHäÍÉHI-Hj0HHIOHÍaH1aFHV1aHHHVäHI-Hj0HHIOH1HIMHIOH1HHäÍÉHI-Hj0HHIOHÍa
H1a FHV1a +HÃHäHI-Hj0HHIOH1HIMHIOH1 +HÃHäÉHI-Hj0HHIOHÍa H1a FHV1a +HÃHäHI-HÉj0HHIOHHIMHIOH1 +HÃHäÉHI-Hj0HHIOHÍa H1a FHV1a PH1âHI-Häj0HHIOH1HIMHIOHä
PH1âÉHI-Häj0HHIOHÍa H1a FHV1a PH1âHI-Häj0HHIOH1HIMHIOHä PH1âÉHI-Häj0HHIOHÍa H1a FHV1a YH-HäHI-Hj0HHIOH1HIMHIOH1 YH-HäÉHI-Hj0HHIOHÍa H1a FHV1a
YH-HäHI-Hj0HHIOH1HIMHIOH1 YH-HäÉHI-Hj0HHIOHÍa H1a FHV1a 6NHä¢HIHj0H1HIROHVNHä¢ÉHIHj0HOHGa H1a FHV1a 6NHä¢HIHj0H1HIROHVNHä¢ÉHIHj0HOHGa H1a FHV1a
HHäHTkj0H1HIRHIOH1HHäÍÉHIHj0HOHGaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(SkeÀe) SkeÀlJeefJeefMeäe me±îee (®e) (ces) (efleñeë) ef$elJeefJeefMeäe mebK³ee (®e) (ces)
(efleñeë) (®e) (ces) (Heáe) HeáelJeefJeefMeäe ieCevee HFHV+HÃHHFHVPHâ PHâO-HHI-HHI0HÆHLH&HYHH
(®e) (ces) PHâ H FHV YH-H veJelJeefJeefMeäe mebK³ee (®e) (ces) (veJe) (®e) (ces) (SkeÀeoMe)
SkeÀeefOekeÀe oMe (®e) (ces) (SkeÀeoMe) (®e) (ces) ($e³eesoMe) $³eefOekeÀe oMe (®e) (ces) ($e³eesoMe) (®e) (ces)
(HeáeoMe) HeáeesÊej oMe (®e) (ces) (HeáeoMe) (®e) FHVPHâR0H PHâHHI2HNH¢HR0HHFHVPHâR0H
(®e) (ces) (veJeoMe) veJeesÊeje oMe (®e) (ces) (veJeoMe) (®e) (ces) (SkeÀeEJeMeefleë) SkeÀeefOekeÀe eEJeMeefleë (®e)
(ces) (SkeÀeEJeMeefleë) (®e) (ces) ($e³eesefJebMeefleë) $³eefOekeÀe efJebMeefleë (®e) (ces) ($e³eeseEJeMeefleë) (®e) (ces)
(HeáeeEJeMeefleë) HeáeeefOekeÀe eEJeMeefleë HFHV+HÃHH(-H0HHIOHÍHFHVPHâH(-H0HHIOHÍ PHâHHI2HNH¢HH(-H0HHIOH
H FHV PHâH(-H0HHIOHÍ (®e) (ces) (veJeeEJeMeefleë) veJeeefOekeÀe eEJeMeefleë (®e) (ces) (veJeeEJeMeefleë) (®e)
(ces) (SkeÀef$ebMeled) SkeÀeefOekeÀe ef$ebMeled HFHV6NH¢HIHE0HOHGHFHVHHHTkE0HOHGHHI2HNH¢HHTk0HOHG(®e)

(ces) (³e%esve) me²eflekeÀjCesve ³eesiesve oevesve efJe³eesiesve Jee (keÀuHevleeced)¤24¤
DevJe³eë-³e%esve me²eflekeÀjCesve ce SkeÀe mebK³ee ®e-Üs ces efleñeë, ®e-Hegvecex efleñeM®e-Üs ces Heáe, ®e-
Hegvecex Heáe ®e-¾V FHV PHâH-+HJYHFH[ PHâH-Üs ces veJe, ®e-Hegvecex veJe ®e-Üs ce SkeÀeoMe, ®e-Hegvece& SkeÀeoMe
®e-Üs ces $e³eesoMe, ®e-Hegvecex $e³eesoMe ®e-Üs ces HeáeoMe, ®e-Hegvecex HeáeoMe ®e-¾VFHVPHâR0HH-+HJYHFH[PHâR0H
®e-Üs ces veJeoMe, ®e-Hegvecex veJeoMe ®e-Üs ce SkeÀeEJeMeefleë, ®e-Hegvecex SkeÀeEJeMeefleM®e-Üs ces $e³eeseEJeMeefleë, ®e-
Hegvecex $e³eeseJE eMeefleM®e-Üs ces HeáeefJebMeefleë, ®e-Hegvecex HeáeeEJeMeefleM®e-¾V FHV PHâH(-H0HHIOHÍ H-Hegvecex
PHâH(-H0HHIOHM®e-Üs ces veJeeEJeMeefleë, ®e-Hegvecex veJeeEJeMeefleM®e-Üs ce SkeÀef$ebMe®®e, Hegvece& SkeÀef$ebMe®®e-Üs ces
HHHTkE0H®®eeoûesçH³esJeb mebK³eeë keÀuHevleeced¤ Fl³eskeÀes ³eesieHe#eë¤1¤24¤
DeLe efÜleer³eë He#e-
³e%esve ³eesielees efJeHejerlesve oeveªHesCe efJe³eesieceeiexCe efJeHejerleeë mebie=nerleeM®eev³eev³eeë mebK³ee
¾HHVHI-H HHVLHVYH H/HH FHV NH¢X+HYOHHE OH/HH FHV HHHTkE0HH-Ü³eesoe&vesve efJe³eesiesve ce SkeÀef$ebMeled, ®e-Hegvecex
cecewkeÀef$ebMe®®e-Ü³eesefJe&³eesiesve ces veJeeEJeMeefleë, ®e-Hegvecex veJee(-H0HHIOH0H¾HHVH-I H HHVLHVYHFHV PHâH(-H0HHIOHMV-HE PH-H H
Fefle efJe³eesiesveevlejsCe efÜleer³eë He#eë¤2¤24¤
DeLe le=leer³eë-
FH6NH¢HHFHVHIOHÓH0HFHVHIOHÓH0HFHV +HÃHHFHV+HÃHHFHV PHâHFHVPHâHFHVYH-HHFHVYH-H
®e ce SkeÀeoMe ®ewJebefJeOeeë mebK³eeë DeûesçefHe ³e%esve GkeÌleHegveëHegve³eexiesve iegCevesve keÀuHevleeb meceLee& YeJevleg¤ Fefle
iegCeveefJe<e³es le=leer³eë He#eë¤3¤24¤
YeeJeeLe&ë-Deeqmceved cev$es ³e%esvesefle Heosve ³eesieefJe³eesieew ie=¿esles kegÀlees ³epeOeeleesenf & ³eë me²eflekeÀjCeeLe&mlesve
me²eflekeÀjCeb keÀm³eeefM®eled me*dK³ee³eeë keÀ³eeef®eÐeesiekeÀjCeb ³eM®e oeveeLe&mlesvewJeb mecYeeJ³e keÀm³eeefM®eÎeveb
J³e³eerkeÀjCeefceocesJeevlejcesJeb iegCeveYeeieJeie&Jeie&cetueIeveIevecetueYeeiepeeefleÒeYeeiepeeefleÒeYe=le³ees ³es ieefCeleYesoeë
meefvle, les ³eesieefJe³eesieeY³eecesJeeslHeÐevles~ kegÀleë keÀeefáeled mebK³eeb keÀ³eeef®eled mebK³e³ee meke=Àled meb³eespe³esled me ³eesiees
YeJeefle, ³eLee 2}4µ6 Ü³eesce&O³es ®elJeejes ³egkeÌleeë <eìd mebHeÐevles~ FlLeceveskeÀJeejb ®esled mebK³ee³eeb mebK³eeb ³eespe³esled
leefn& leodiegCeveceengë~ ³eLee 2X4=8 DeLee&led efÜªHeeb mebK³eeb ®elegJee&jb He=LekedÀ He=Leied ³eespe³esÜe efÜªHeeb mebK³eeb
®elegefYe&ie&gCe³esled leoeäew pee³evles~ SJeb ®elJeejM®elegJee&jb ³egkeÌlee Jee ®elegefYe&ie&gefCeleemleoe ®elegCee¥ Jeie&ë <ees[Me
mebHeÐevles, FlLecevlejsCe Yeeie-Jeie&cetue-IevecetueeÐeeë ef¬eÀ³ee efve<HeÐevles DeLee&led ³em³eeb keÀm³eeefáeled mebK³ee³eeb
keÀeefáeled mebK³eeb ³eespe³esÜe kesÀveef®eled ÒekeÀejevlejsCe efJe³eespe³eseof l³evesvewJe ³eesiesve efJe³eesiesve Jee yegef×celeeb
³eLeeceeflekeÀuHeve³ee J³ekeÌleeJ³ekeÌlelejeë meJee& ieefCeleef¬eÀ³ee efve<HeÐevlesçleesç$e cev$es Ü³ees³eexiesveesÊejesÊeje
Ü³eesefJe&³eesiesve Jee HetJee& HetJee& efJe<ecemebK³ee ÒeoefMe&lee leLee iegCevem³eeefHe keÀefM®elÒekeÀejë ÒeoefMe&le Fefle
Jeseof leJ³eced¤24¤
HeoeLe&ë-(³e%esve) cesue keÀjves DeLee&led ³eesie keÀjves mes (ces) cesjer (SkeÀe) SkeÀ mebK³ee (®e) Deewj oes (ces)
cesjer (efleñeë) leerve mebK³ee (®e) efHeÀj (ces) cesjer (efleñeë) leerve (®e) Deewj oes (ces) cesjer (Heáe) Heeb®e (®e) efHeÀj
(ces) cesjer (Heáe) Heeb®e (®e) Deewj oes (ces) cesjer PHâ meele (®e) efHeÀj (ces) cesjer PHâ meele (®e) Deewj oes
(ces) cesjer (veJe) veew (®e) efHeÀj (ces) cesjer (veJe) veew (®e) Deewj oes (ces) cesjer (SkeÀeoMe) i³eejn (®e) efHeÀj
(ces) cesjer (ces) cesjer (SkeÀeoMe) i³eejn (®e) Deewj oes (ces) cesjer ($e³eesoMe) lesjn (®e) efHeÀj (ces) cesjer
($e³eesoMe) lesjn (®e) Deewj oes (ces) cesjer (HeáeoMe) Hevên (®e) efHeÀj (ces) cesjer (HeáeoMe) Hevên (®e) Deewj
oes (ces) cesjer PHâR0H me$en (®e) efHeÀj (ces) cesjer PHâR0H me$en (®e) Deewj oes (ces) cesjer (veJeoMe)
GVeerme (®e) efHeÀj (veJeoMe) GVeerme (®e) Deewj oes (ces) cesjer (SkeÀeEJeMeefleë) FkeÌkeÀerme (®e) efHeÀj (ces) cesjer
(SkeÀeEJeMeefleë) FkeÌkeÀerme (®e) Deewj oes (ces) cesjer ($e³eeseEJeMeefleë) lesF&me (®e) efHeÀj (ces) cesjer ($e³eeseEJeMeefleë)
lesF&me (®e) Deewj oes (ces) cesjer (HeáeeEJeMeefleë) He®®eerme (®e) efHeÀj (ces) cesjer (HeáeeEJeMeefleë) He®®eerme (®e) Deewj
oes (ces) cesjer PHâH(-H0HHIOHÍ meÊeeF&me (®e) efHeÀj (ces) cesjer PHâH(-H0HHIOHÍ meÊeeF&me (®e) Deewj oes (ces) cesjer
(veJeeEJeMeefleë) Gveleerme (®e) efHeÀj (ces) cesjer (veJeeEJeMeefleë) Gveleerme (®e) Deewj oes (ces) cesjer (SkeÀef$ebMeled)
FkeÀleerme (®e) efHeÀj (ces) cesjer (SkeÀef$ebMeled) FkeÀleerme (®e) Deewj oes (ces) cesjer HHHTkE0HOHGleWleerme (®e) Deewj
Deeies Yeer Fmeer ÒekeÀej mebK³ee (keÀuHevleeced) meceLe& neW~ ³en SkeÀ ³eesieHe#e nw¤1¤24¤
Deye otmeje He#e-
(³e%esve) ³eesie mes efJeHejerle oeveªHe efJe³eesieceeie& mes efJeHejerle mebie=nerle (®e) Deewj mebK³ee oes kesÀ efJe³eesie
DeLee&led Devlej mes #pewmes% (ces) cesjer (keÀuHevleeced) meceLe& neW, Jewmes (ces) cesjer HHHTkE0HOHG leWleerme mebK³ee (®e)
oes kesÀ osves DeLee&led efJe³eesie mes (ces) cesjer (SkeÀef$ebMeled) FkeÀleerme (®e) efHeÀj (ces) cesjer (SkeÀef$ebMeled) FkeÀleerme
(®e) oes kesÀ efJe³eesie mes (ces) cesjer (veJeefJebMeefleë) Gveleerme (®e) efHeÀj (ces) efHeÀ (ces) cesjer (veJeefJebMeefleë)
Gveleerme (®e) oes kesÀ efJe³eesie mes (ces) cesjer PHâH(-H0HHIOHÍ meÊeeF&me meceLe& neW, Ssmes meye mebK³eeDeeW ceW peevevee
®eeefn³es¤ ³en efJe³eesie mes otmeje He#e nw¤2¤24¤
Deye leermeje
(ces) cesjer (SkeÀe) SkeÀ mebK³ee (®e) Deewj (ces) cesjer (efleñeë) leerve mebK³ee (®e) HejmHej iegCeer, (ces)
cesjer (efleñeë) leerve mebK³ee (®e) Deewj (ces) cesjer (Heáe) Heeb®e mebK³ee (®e) HejmHej iegefCele, (ces) cesjer (Heáe)
Heeb®e mebK³ee (®e) Deewj (ces) cesjer PHâ meele mebK³ee (®e) HejmHej iegefCele, (ces) cesjer PHâ meele mebK³ee (®e)
Deewj (ces) cesjer (veJe) veJe mebK³ee (®e) HejmHej iegefCele, (ces) cesjer (veJe) veJe mebK³ee (®e) Deewj (ces) cesjer
(SkeÀeoMe) i³eejn mebK³ee (®e) HejmHej iegefCele, Fme ÒekeÀej Dev³e mebK³ee (³e%esve) GkeÌle yeej-yeej ³eesie DeLee&led
iegCeve mes (keÀuHevleeced) meceLe& neW~ ³en iegCeve efJe<e³e mes leermeje He#e nw¤3¤24¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW (³e%esve) Fme Heo mes pees[ æ vee-Ieìevee efue³es peeles nQ, keÌ³eeWefkeÀ pees ³epe Oeeleg keÀe
me²eflekeÀjCe DeLe& nw, Gmemes me² keÀj osvee DeLee&led efkeÀmeer mebK³ee keÀes efkeÀmeer mebK³ee mes ³eesie keÀj osvee Jee ³epe
Oeeleg keÀe pees oeve DeLe& nw, Gmemes Ssmeer mecYeeJevee keÀjveer ®eeefn³es efkeÀ efkeÀmeer mebK³ee keÀe oeve DeLee&led J³e³e
keÀjvee efvekeÀeue-[euevee ³ener Devlej nw~ Fme ÒekeÀej iegCeve, Yeeie, Jeie&, Jeie&cetue, Ieve, Ievecetue, Yeeiepeeefle,
ÒeYeeiepeeefle Deeefo pees ieefCele kesÀ Yeso nQ, Jes ³eesie Deewj Devlej mes ner GlHeVe nesles nQ, keÌ³eeWekf eÀ efkeÀmeer mebK³ee keÀes
efkeÀmeer mebK³ee mes SkeÀ yeej efceuee os lees ³eesie keÀnelee nw, pewmes 2}4µ6 DeLee&led 2 ceW 4 pees[ æ W lees 6 nesles nQ~
Ssmes ³eefo DeveskeÀ Jeej mebK³ee ceW mebK³ee pees[ æ W lees GmekeÀes iegCeve keÀnles nQ, pewmes DeLee&led 2X4=2 keÀes 4 Jeej
Deueie Deueie pees[ æ W Jee 2 keÀes 4 ®eej mes iegCes lees 8 nesles nQ~ Ssmes ner 4 keÀes 4 ®eewiegvee keÀj efo³ee lees 4 keÀe
Jeie& 16 ngS, Ssmes ner Devlej mes Yeeie, Jeie&cetue, Ievecetue Deeefo efve<HeVe nesles nQ DeLee&led efkeÀmeer mebK³ee keÀes pees[ æ
osJes Jee efkeÀmeer ÒekeÀejevlej mes Ieìe osJes, Fmeer ³eesie Jee efJe³eesie mes yegef×ceeveeW keÀer ³eLeeceefle keÀuHevee mes J³ekeÌle,
DeJ³ekeÌle, De¹ieefCele Deewj yeerpeieefCele Deeefo mecemle ieefCeleef¬eÀ³ee GlHeVe nesleer nQ~ Fme keÀejCe Fme cev$e ceW oes
kesÀ ³eesie mes GÊejesÊej mebK³ee Jee oes kesÀ efJe³eesie mes HetJe& HetJe& mebK³ee De®ís ÒekeÀej efoKeueeF& nQ, Jewmes iegCeve keÀe
Yeer kegÀí ÒekeÀej efoKeuee³ee nw, ³en peevevee ®eeefn³es¤24¤
®eleñeM®esl³em³e HetJe&osJee $eÝ<e³eë~ mecee¹ieefCeleefJeÐeeefJeoelcee osJelee~ YegefjkedÀ He*deqkeÌleMívoë~
HOHJHI-H j0HHIOHM®esl³egÊejm³eeke=ÀefleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe mecee¹ieefCeleefJe<e³eceen¤
Deye mece De¹eW kesÀ ieefCele efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HOHäÓH0H FHV1ÉÆHZ Hä FHV1ÉÆHZ Hä FHV1 ¾HRä0H H FHV1 ¾HRä0HH FHV1 HHV>ä0H HFHV1 HHV>ä0H H FHV
HI-Hj0H1HIOH0Hä FHV HI-Hj0H1HIOH0Hä FHV1 HOHJäHI-H j0HHIOH0H FHV1 HOHJäHI-H j0HHIOH0H FHV1ÉÆHHI-Häj0HHIOH0H
FHV1ÉÆHHI-Häj0HHIOH0HFHV1 ¾HHIHäj0HHFHV1 ¾HHIHäj0HHFHV1 HÎGHIHäj0HHFHV1 HÎGHIHäj0HHFHV HO-HHHIMlj0HHä
FHV HO-HHHIMlj0HH FHV1 HOHJä0HO-HHHIMj0HH FHV1 HOHJä0HO-HHHIMj0HH FHVÉÆHHäO-HHHIMj0HH FHV H1HVYHä
HOHäÓHÍaH1aFHV1a'H1ÆHZaH1aFHV1a'H1ÆHZaH1aFHV1a¾HRä0HaH1aFHV1a¾HRä0HaH1aFHV1aHHV>ä0HaH1aFHV1aHHV>ä0e~ ®eN~
FHV1a HI-H1j0H1HIOHÍa H1a FHV1a HI-H1j0H1HIOHÍa H1a FHV1a HOHJäHI-H j0HHIOH1HIMHIOH1 HOHJäÍÉHI-Hj0HHIOHÍa H1a FHV1a HOHJäHI-H j0HHIOH1HIMHfleN
HOHJäÍÉHI-Hj0HHIOHÍa H1a FHV1a 'H1ÆHHI-Häj0HHIOH1HIMOH1ÆHÉHI-Hj0HHIOHÍa H1a FHV1a 'H1ÆHHI-Häj0HHIOH1HIMOH1ÆHÉHI-Häj0HHIOeë~ ®eN~ cesN~
¾HHIHäj0HOHGa H1a FHV1a ¾HHIHäj0HOHGa H1a FHV1a HÎGHIHäj0H1HIRHIOH1 HÎGÉHIHäj0HOHGa H1a FHV1a HÎGHIHäj0HHI1RHIOH1 HÎGÉHIHäj0HOHGa H1a FHV1a
H1O-HH1HIMlj0HOHGaH1aFHV1aH1O-HH1HIMlj0HOHGaH1aFHV1aHOHJä0HO-HHHIMj0H1HIRHIOH1 HOHJäÍÉHO-HHHIMj0HOHGaH1aFHV1aHOHJä0HO-HHHIMj0H1HIRHIOH1
HOHJäÍÉHO-HHHIMj0HOHGaH1aFHV1a'H1ÆHHäO-HHHIMj0H1HIROH1ÆHÉHäO-HHHIMj0HOHGaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(®eleñeë) ®elegädJeefJeefMeäe mebK³ee (®e) (ces) (Deäew) DeälJeefJeefMeäe mebK³ee (®e) (ces)
(Deäew) (®e) (ces) (ÜeoMe) ÜîeefOekeÀe oMe (®e) (ces) (ÜeoMe) (®e) (ces) (<ees[Me) <e[efOekeÀe oMe (®e)
(ces) (<ees[Me) (®e) (ces) (efJebMeefleë) (®e) (ces) (efJebMeefleë) (®e) (ces) (®elegefJe¥Meefleë) ®elegjeefOekeÀe eEJeMeefleë
(®e) (ces) (®elegefJe¥Meefleë) (®e) (ces) (DeäeeEJeMeefleë) DeäeefOekeÀe efJebMeefleë (®e) (ces) (DeäeeEJeMeefleë) (®e)
(ces) (Üeef$ebMeled) ÜîeefOekeÀe ef$ebMeled (®e) (ces) (Üeef$ebMeled) (®e) (ces) (<eìdef$ebMeled) <e[gÊeje ef$ebMeled (®e) (ces)
(<eìdef$ebMeled) (®e) (ces) (®elJeeeEjMeled) (®e) (ces) (®elJeeeEjMeled) (®e) (ces) (®elegM®elJeeefjbMeled) ®elegjefOekeÀe
®elJeeeEjMeled (®e) (ces) (®elegM®elJeeeEjMeled) (®e) (ces) (Deäe®elJeeeEjMeled) DeäeefOekeÀe ®elJeeeEjMeled (®e) (ces)
(³e%esve) ³eesiesve efJe³eesiesve Jee (keÀuHevleeced) meceLee& YeJevleg¤25¤
DevJe³eë-³e%esve me²eflekeÀjCesve ces ®eleñeë-®elegëmebK³ee ®e-®eleñees cesçäew, ®e-Hegvecex Deäew-®e-®eleñees
ces ÜeoMe, ®e-Hegvecex ÜeoMe ®e-®eleñees ces <ees[Me, ®e-Hegvecex <ees[Me ®e-®eleñees ces efJebMeefleë, ®e-Hegvecex
efJebMeefleM®e-®eleñees ces ®elegefJe¥Meefleë, ®e-Hegvecex ®elegefJe¥MeefleM®e-®eleñees cesçäeeEJeMeefleë, ®e-HegvecexçäeefJebMeefleM®e-
®eleñees ces Üeef$ebMeled, ®e-Hegvecex Üeef$ebMe®®e-®eleñees ces <eìdef$ebMe®®e-Hegvecex <eìdef$ebMe®®e-®eleñees ces ®elJeeefjbMeled,
®e-Hegvecex ®elJeeefjbMe®®e-®eleñees ces ®elegM®elJeeeEjMeled, ®e Hegvecex ®elegM®elJeeeEjMe®®e-®eleñees cesçäe®elJeeeEjMeled
®eeoûesçefHe HetJeexkeÌleefJeefOevee mebK³eeë keÀuHevleeced¤ Fl³eskeÀes ³eesieHe#eë¤1¤25¤
DeLe efÜleer³eë-
³e%esve ³eesielees efJeHejerlesve oeveªHesCe efJe³eesieceeiexCe efJeHejerleeë mebie=nerleeM®eev³eev³eemebK³ee ®elegCee¥
efJe³eesiesve ³eLee ces keÀuHevleeb leLee cesçäe®elJeeeEjMe®®e-®elegCee¥ oevesve efJe³eesiesve ces ®elegM®elJeeeEjMeled ®e-Hegvecex
®elegM®elJeeeEjMe®®e-®elegCee¥ efJe³eesiesve ces ®elJeeeEjMeled ®e-Hegvecex ®elJeeeEjMe®®e-®elegCee¥ efJe³eesiesve ces <eìde$f ebMeled ®e-
Hegvecex <eìdef$ebMe®®e-®elegCee¥ efJe³eesiesve ces Üeef$ebMeosJeb meJe&$e¤ Fefle efJe³eesiesve efÜleer³eë He#eë¤2¤25¤
DeLe le=leer³eë-
ces ®eleñeM®e cesçäew ®e, cesçäew ®e ces ÜeoMe ®e, ces ÜeoMe ®e ces <ees[Me ®e, ces <ees[Me ®e ces
efJebMeefleM®ewJebefJeOeeë mebK³ee DeûesçefHe ³e%esve GkeÌleHegveëHegve³eexiesve iegCevesve keÀuHevleeb meceLee& YeJevleg, Fefle
iegCeveefJe<e³esCe le=leer³eë He#eë¤3¤25¤
YeeJeeLe&ë-HetJe&eqmceVeskeÀeb mebK³eeb mebie=¿e Ü³ees³eexieefJe³eesieeY³eeb efJe<eceeë mebK³eeë ÒeefleHeeefoleeë~ Deleë HetJe&$e
¬eÀcesCeeielewkeÀefÜef$emebK³ee efJene³ee$e cev$es ®eleme+Ceeb ³eesiesve efJe³eesiesve Jee ®elegëmebK³eeceejY³e mecemebK³eeë
ÒeefleHeeefoleeë~ Devesve cev$eÜ³esve efJe<ecemebK³eeveeb mecemebK³eeveeáe Yesoeved efJe%ee³e ³eLeeyegef×keÀuHeve³ee meJee&

ieefCeleefJeÐee efJe%eeleJ³eeë¤25¤
HeoeLe&ë-(³e%esve) cesue keÀjves DeLee&led ³eesie keÀjves ceW (ces) cesjer (®eleñeë) ®eej mebK³ee (®e) Deewj ®eeefj
mebK³ee (ces) cesjer (Deäew) Deeþ mebK³ee (®e) efHeÀj (ces) cesjer (Deäew) Deeþ mebK³ee (®e) Deewj ®eeefj (ces) cesjer
(ÜeoMe) yeejn (®e) efHeÀj (ces) cesjer (ÜeoMe) yeejn (®e) Deewj ®eeefj (ces) cesjer (<ees[Me) meesuen (®e) efHeÀj
(ces) cesjer (<ees[Me) meesuen (®e) Deewj ®eeefj (ces) cesjer (efJebMeefleë) yeerme (®e) efHeÀj (ces) cesjer (efJebMeefleë) yeerme
(®e) Deewj ®eeefj (ces) cesjer (®elegefJe¥Meefleë) ®eewyeerme (®e) efHeÀj (ces) cesjer (®elegefJe¥Meefleë) ®eewyeerme (®e) Deewj
®eeefj (ces) cesjer (DeäeeEJeMeefleë) DeùeF&me (®e) efHeÀj (ces) cesjer (DeäeefJebMeefleë) DeùeF&me (®e) Deewj ®eeefj (ces)
cesjer (Üeef$ebMeled) yeÊeerme (®e) efHeÀj (ces) cesjer (Üeef$ebMeled) yeÊeerme (®e) ®eeefj (ces) cesjer (<eìdef$ebMeled) íÊeerme
(®e) efHeÀj (ces) cesjer (<eìdef$ebMeled) íÊeerme (®e) Deewj ®eeefj (ces) cesjer (®elJeeeEjMeled) ®eeueerme (®e) efHeÀj (ces)
cesjer (®elJeeeEjMeled) ®eeueerme (®e) Deewj ®eeefj (ces) cesjer (®elegM®elJeeeEjMeled) ®eJeeueerme (®e) efHeÀj (ces) cesjer
(®elegM®elJeeeEjMeled) ®eJeeueerme (®e) Deewj ®eeefj (ces) cesjer (Deäe®elJeeeEjMeled) Deæ[leeueerme (®e) Deeies Yeer
GkeÌleefJeefOe mes mebK³ee (keÀuHevleeced) meceLe& neW, ³en ÒeLece ³eesieHe#e nw¤1¤25¤
Deye otmeje-
(³e%esve) ³eesie mes efJeHejerle oeveªHe efJe³eesieceeie& mes efJeHejerle mebie=nerle (®e) Deewj mebK³ee ®eeefj-®eeefj kesÀ
efJe³eesie mes pewmes (ces) cesjer (keÀuHevleeced) meceLe& neW Jewmes (ces) cesjer (Deäe®elJeeeEjMeled) Deæ[leeueerme (®e) ®eeefj
kesÀ efJe³eesie mes (ces) cesjer (®elegM®elJeeeEjMeled) ®eJeeueerme (®e) efHeÀj (ces) cesjer (®elegM®elJeeeEjMeled) ®eJeeueerme
(®e) ®eeefj kesÀ efJe³eesie mes (ces) cesjer (®elJeeeEjMeled) ®eeueerme (®e) efHeÀj (ces) cesjer (®elJeeeEjMeled) ®eeueerme (®e)
®eeefj kesÀ efJe³eesie mes (ces) cesjer (<eìdef$ebMeled) íÊeerme (®e) efHeÀj (ces) cesjer (<eìdef$ebMeled) íÊeerme (®e) ®eeefj kesÀ
efJe³eesie mes (ces) cesjer (Üeef$ebMeled) yeÊeerme Fme ÒekeÀej meye mebK³eeDeeW ceW peevevee ®eeefn³es~ ³en efJe³eesie mes otmeje
He#e nw¤2¤25¤
Deye leermeje He#e-
(ces) cesjer (®eleñeë) ®eeefj mebK³ee (®e) Deewj (ces) cesjer (Deäew) Deeþ (®e) HejmHej iegCeer, (ces) cesjer
(Deäew) Deeþ (®e) Deewj (ces) cesjer (ÜeoMe) yeejn (®e) HejmHej iegCeer, (ces) cesjer (ÜeoMe) yeejn (®e) Deewj
(ces) cesjer (<ees[Me) meesuen (®e) HejmHej iegCeer, (ces) cesjer (<ees[Me) meesuen (®e) Deewj (ces) cesjer (efJebMeefleë)
yeerme (®e) HejmHej iegCeer, Fme ÒekeÀej mebK³ee Deeies Yeer (³e%esve) GkeÌle Jeej-Jeej iegCeve mes (keÀuHevleeced) meceLe&
neW~ ³en iegCeveefJe<e³e mes leermeje He#e nw¤3¤25¤
YeeJeeLe&ë-efHeíues cev$e ceW SkeÀ mebK³ee keÀes ueskeÀj oes kesÀ ³eesie efJe³eesie mes efJe<ece mebK³ee keÀner~ Fmemes
HetJe& cev$e ceW ¬eÀce mes DeeF& ngF& SkeÀ, oes, leerve mebK³ee keÀes íesæ[ Fme cev$e ceW ®eeefj kesÀ ³eesie Jee efJe³eesie mes ®eewLeer
mebK³ee keÀes ueskeÀj mece mebK³ee ÒeefleHeeove efkeÀF&~ Fve oesveeW cev$eeW mes efJe<ece mebK³ee Deewj mece mebK³eeDeeW keÀe Yeso
peevekesÀ yegef× kesÀ DevegketÀue keÀuHevee mes meye ieefCele efJeÐee peeveveer ®eeefn³es¤25¤
$³eefJeM®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ HeMegefJeÐeeefJeoelcee osJelee~ yeéïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe HeMegHeeueveefJe<e³eceen¤
DeLe HeMegHeeueve efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HHI-Hä0H FHV H1-HHU Hä FHV HIROH1-HHÎG Hä FHV HIROHHZ1QHU Hä FHV1 +HÃHHäHI-H0H FHV +HÃHH1-HHU Hä FHV
HIH-H1OPH0HäFHVHIH-H1OPHHHäFHVOHJH 1-HHÎGHäFHVOHJHH]1QHUHäFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
HHI-H1HIMHIOHäHIH1É'HHI-HäÍaH1aFHV1aH1-HHUHIOHäHIHÉ'H1-HHUaH1aFHV1aHIRO1 H1-HHHI>HIOHäHIROH1É-HHÎGaH1aFHV1aHIR1OHH1ZQHUaH1aFHV1a
+HÃHHäHI-H1HIMHIOH1+HÃHäÉ'HHI-HÍaH1aFHV1a+H1ÃHH1HI-HHIOHä+HÃHÉ'H1-HHUaH1aFHV1aHIH1-H1OPH)HIOHäHIHÉ-H1OPHÍaH1a cesN~ ef$e1-H1OPHVHIOHäHIHÉ-H1OPHHa
®eN~ cesN~ legÉH 1-HHHI>HIOHäOHJH 1É-HHÎGaH1aFHV1aOHJÉHH]1QHUaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHHFHG
HeoeLe&ë-($³eefJeë) efleñeesçJe³ees ³em³e meë (®e) Delees efYeVee meeceûeer (ces) ($³eJeer) efleñeesçJe³ees ³em³eeë
mee (®e) Sleppev³eb Ie=leeefo (ces) (efol³eJeeìd) efoleew KeefC[lee³eeb ef¬eÀ³ee³eeb YeJee efol³eemleeved ³ees Jenefle He=LekedÀ
keÀjeself e meë (®e) SlelHeeueveced (ces) (efol³eewner) OHOkHU (®e) Dev³eoefHe (ces) (HeáeeefJeë) HeáeeJe³ees ³em³e meë
(®e) Sleê#eCeced (ces) (HeáeeJeer) kHU (®e) SlelHeeueveced (ces) (ef$eJelmeë) $e³ees Jelmee ³em³e meë (®e)
Sleeq®í#eCeced (ces) (ef$eJelmee) $e³ees Jelmee ³em³eeë mee (®e) Slem³ee j#ee (ces) (leg³e&Jeeìd) ³emleg³e¥ ®elegLe¥ Je<e¥
Jenefle ÒeeHveeself e me Je=<eYeeefoë~ ³em³e $eereCf e Je<ee&efCe HetCee&efve peeleeefve ®elegLe&ë ÒeefJeäë me Fl³eLe&ë (®e) Dem³e
efMe#eCeced (ces) (leg³eezner) HetJeexkeÌleme¢Meer ieewë (®e) Dem³eeë efMe#ee (ces) (³e%esve) HeMegHeeueveefJeefOevee
(keÀuHevleeced) meceLe&³evleg¤26¤
DevJe³eë-ces $³eefJeM®e ces $³eJeer ®e ces efol³eJeeìd ®e ces efol³eewner ®e ces HeáeeefJeM®e ces HeáeeJeer ®e ces
ef$eJelmeM®e ces ef$eJelmee ®e ces leg³e&Jeeìd ®e ces leg³eezner ®e ³e%esve keÀuHevleeced¤26¤
YeeJeeLe&ë-De$e ieespeeefJeûenCecegHeue#eCeeLe&ced~ ³es ceveg<³eeë HeMetved Je×&³eefvle les jmee{îee pee³evles¤26¤
HeoeLe&ë-(ces) cesje ($³eefJeë) leerve ÒekeÀej keÀe Yes[ æ eW Jeeuee (®e) Deewj Fmemes efYeVe meeceûeer (ces) cesjer
($³eJeer) OHHUYH´HNH¢HMNH¢HU <HV>
È H: -HHXHHU kHU (®e) Deewj Fvemes GlHeVe ngS Ie=leeefo (ces) cesjs (efol³eJeeìd) KeefC[le
ef¬eÀ³eeDeeW ceW ngS efJeIveeW keÀes He=LekedÀ keÀjves Jeeuee (®e) Deewj FmekesÀ mecyevOeer (ces) cesjer (efol³eewner) GvneR
HIH¢HH'HH:NH¢HV´HHâNH¢MHYHVQHMHULHHH'HHHIR(®e) Deewj GmekeÀer j#ee (ces) cesje (HeáeeefJeë) Heeb®e ÒekeÀej keÀer Yes[ æ eW
Jeeuee (®e) Deewj GmekesÀ Ie=leeefo (ces) cesjer (HeáeeJeer) +HHEH´HNH¢HMNH¢HU <HV> È H: -HHXHHU kHU (®e) Deewj (ces) cesje
(ef$eJelmeë) leerve yeíæ[s Jeeuee (®e) Deewj GmekesÀ yeíæ[s Deeefo (ces) cesjer (ef$eJelmee) leerve yeíæ[s Jeeueer ieew (®e)
Deewj GmekesÀ Ie=leeefo (ces) cesje (leg³e&Jeeìd) HHZ/HV-HH NH¢HV´HHâQJ'HH\HZXH'HHHIR(®e) Deewj FmekeÀes keÀece ceW ueevee
(ces) cesjer (leg³eezner) HHZ/HV-HH NH¢HV ´HHâLHHZ (®e) Deewj FmekeÀes efMe#ee ³es meye HeoeLe& (³e%esve) HeMegDeeW kesÀ Heeueve
kesÀ efJeOeeve mes (keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW¤26¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ieew Deewj Yes[ æ kesÀ GHeue#eCe mes Dev³e HeMegDeeW keÀe Yeer ûenCe neslee nw~ pees ceveg<³e
HeMegDeeW keÀes yeæ{eles nQ, Jes FvekesÀ jmeeW mes Dee{îe nesles nQ¤26¤
HeÿJeeìd ®esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ HeMegHeeueveefJeÐeeefJeoelcee osJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë Heáeceë
mJejë¤
HeNÿN-HHÎG Hä FHV +HáHZ1QHU Hä FHÉ*1HHHä FHV -H10HHHä FHÉH¿H1<HM®eä FHV -HV1Q®®eä FHVÉYH1>G-HH%0Hä FHV
OesvegÉ0HäFHVH1HVYHäNH¢X+HYOHHFHG
+H1á1-HHHI>HIOHä+Há1É-HHÎGaH1aFHV1a+H1áHZ1QHUaH1aFHV1a*1HHaH1aFHV1a-H10HHaH1aFHV1aH¿1<eNYeë~ ®eN~ cesN~ JesNnled~ ®eN~ cesN~
'H1YH1>G-HHYHGaH1aFHV1a2HV1YHJÍaH1aFHV1aH1HVYHäaNH1¢X+H1YOHH1FHG
HeoeLe&ë-(HeÿJeeìd) ³eë Heÿsve He=ÿvs e Jenefle mees nml³egäêefoë (®e) lelmecyevOeer (ces) (Heÿewner) Je[Jeeefoë
(®e) nefmlev³eeefoefYe©lLeeefHeleeë HeoeLee&ë (ces) (G#eeë) Jeer³e&mes®ekeÀë (®e) Jeer³e&OeeefjkeÀe (ces) (JeMee) JevO³ee
ieewë (®e) Jeer³e&nerveë (ces) ($eÝ<eYeë) yeefueÿë (®e) yeueJeleer (ces) (Jesnled) ³em³e Jeer³e¥ ³em³ee ieYeex Jee efJenv³eles
me mee ®e (®e) meeceL³e&nerveë (ces) (Deve[dJeeved) nueMekeÀìeefoJenvemeceLe&ë (®e) MekeÀìJeener peveë (ces) (Oesvegë)
ogiOeoe$eer (®e) oesiOee (ces) (³e%esve) HeMegefMe#eeK³esve (keÀuHevleeced) meceLe&³evleg¤27¤
DevJe³eë-ces HeäJeeìd ®e ces Heÿewner ®e ce G#ee ®e ces JeMee ®e ces $eÝ<eYeM®e ces Jesn®®e cesçve[dJeeBM®e ces
OesvegM®e ³e%esve keÀuHevleeced¤27¤
YeeJeeLe&ë-³es HeMetved megefMe#³e keÀe³ex<eg meb³eg¡eles, les efme×eLee& pee³evles¤27¤
HeoeLe&ë-(ces) cesjs (HeÿJeeìd) Heerþ mes Yeej Gþevesnejs neLeer, Tbì Deeefo (®e) Deewj GvekesÀ mecyevOeer
(ces) cesjer (Heÿewner) Heerþ mes Yeej Gþeves nejer Iees[ æ es, Tbìveer Deeefo (®e) Deewj Gvemes Gþe³es ie³es HeoeLe& (ces)
cesje (G#ee) Jeer³e& mes®eve ceW meceLe& Je=<eYe (®e) Deewj Jeer³e& OeejCe keÀjves Jeeueer ieew Deeefo (ces) cesjer (JeMee)
JevO³ee ieew (®e) Deewj Jeer³e&nerve yewue (ces) cesje ($eÝ<eYeë) meceLe& yewue (®e) Deewj yeueJeleer ieew (ces) cesjer (Jesnled)
ieYe& efiejeves Jeeueer (®e) Deewj meeceL³e&nerve ieew (ces) cesje (Deve[dJeeved) nue Deewj ieeæ[er Deeefo keÀes ®eueeves ceW
meceLe& yewue (®e) Deewj ieeæ[erJeeve Deeefo (ces) cesjer (Oesvegë) veJeerve J³eeveer otOe osves nejer iee³e (®e) Deewj GmekeÀes
oesnves Jeeuee peve ³es meye (³e%esve) HeMegefMe#eeªHe ³e%ekeÀce& mes (keÀuHevleeced) meceLe& nesJeW¤27¤
YeeJeeLe&ë-pees HeMegDeeW keÀes De®íer efMe#ee oskesÀ keÀe³eeX ceW me³egkeÌle keÀjles nQ, Jes DeHeves Òe³eespeve efme× keÀjkesÀ
megKeer nesles nQ¤27¤
Jeepee³esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ me*dûeeceeefoefJeoelcee osJelee~ HetJe&m³e Yegefjieeke=ÀefleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
F³eefcel³egÊejm³ee®eea ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeLe keÀer¢Meer JeekedÀ mJeerkeÀe³³exl³een¤
Deye kewÀmeer JeeCeer keÀe mJeerkeÀej keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HHSHHäH1 P-HHQHä ´HPH1-HHH1 P-HHQHäHI+H1SHHH1 P-HHQH1 H¢OHä-HV1 P-HHQH1 -HPHä-HV1 P-HHQHäQ+1 H OHäHV1 P-HHQH¼Vä
cegÉL2HHH1 P-HHQHä FHJÉL2HHH1 -HZYHjHI0H1YHHH1 P-HHQHä HI-HYH1jHI0HYHäÉ'HHYOHHH1YHHH1 P-HHQHYOHHäH<HHZ-H1YHHH1 P-HHQH1
<HJ-HäYHPH1 +HOHäHV1 P-HHQHHI2Hä+HOHHV1 P-HHQHä ´H1SHH+HäOHHV1 P-HHQHäa)1HE OHV1 MHHI&FH1HHHä H1YOHHHIPH1 HFHäYHÉ71SH[ O-HH1
-HÆÐHZ{O-HH´H1SHHYHHE1O-HHHI2Hä+HOHHH
-HHSHHäHa P-HHQHäa ´H1PH1-HHHVHIOHä ´HÉPH1-HHHäa P-HHQHäa 'H1HI+H1SHHHäa P-HHQHäa H¢OHä-HVa P-HHQHäa -HPHä-HVa P-HHQHäa
'H1Q1+H OHäHVa P-HHQHäa 'H¼Väa FHJÉL2HHHä P-HHQHäa FHJÉL2HHHäa -HZ1YH1jHI0H1YHHHäa P-HHQHäa HI-H1YH1jHI0HYH1 )HIOHä HI-HYH1jHI0HYHVäa 'HH1YOHH1H1YHHHäa
P-HHQHäa 'HHYOHHäHa <HHZ1-H1YHHHäa P-HHQHäa <HJ-HäYHPHa +HOHäHVa P-HHQHäa 'HHI2Hä+HOHH1 )OHHI2HäÉ+HOHHVa P-HHQHäa ´H1SHH+HäOHH1 )HIOHä
´H1SHHÉ+HäOHHVaP-HHQHäa)1HFHGaOHV1aMHÎGaHIFH1HHHäaH1YOHHa'H1HIPH1aHFHäYHÍa71SH[aO-HH1a-HÆHZ{aO-HH1a´H1SHHYHH1HIFHHIOHä ´H1ÉSHHYHHäFHGa
lJeeN~ DeeeI2Hä+HOHH1HVOHHHI2HäÉ+HOHHH
HeoeLe&ë-(Jeepee³e) me*dûeecee³e (mJeene) mel³ee ef¬eÀ³ee (ÒemeJee³e) Ssée³ee&³e mevleeveeslHeeovee³e Jee
(mJeene) Heg©<eeLe&yeue³egkeÌlee mel³ee JeekedÀ (DeefHepee³e) mJeerkeÀeje³e (mJeene) meeOJeer ef¬eÀ³ee (¬eÀleJes) efJe%eevee³e
(mJeene) ³eesieeY³eemeeefoef¬eÀ³ee (JemeJes) Jeemee³e (mJeene) OeveÒeeefHekeÀe ef¬eÀ³ee (DenHe&le³es) DeÚeb HeeuekeÀe³e
(mJeene) keÀeueefJe%eeefHelee ef¬eÀ³ee (DeÚs) efovee³e (cegiOee³e) ÒeeefHeleceesne³e (mJeene) Jewjei³e³egkeÌlee ef¬eÀ³ee
(cegiOee³e) FHHVQE ´HHâHH (JewvebefMevee³e) efJeveägb Meerueb ³em³e lem³ee³eb yeesOemlemcew (mJeene) mel³eesHeosefMekeÀe JeekedÀ
(efJevebefMeves) efJeveägb Meeruee³e (Deevl³ee³evee³e) Devles YeJece³eveb ³em³e me Deevl³ee³eveë me SJe lemcew (mJeene)
mel³ee JeeCeer (Deevl³ee³e) Devles YeJee³eevl³ee³e (YeewJevee³e) YegJeveeveece³eb mecyevOeer lemcew (mJeene) megÿtHeosMeë
(YegJevem³e) YeJeefvle Yetleeefve ³eeqmceved ³em³e (Hele³es) mJeeefceves (mJeene) GÊecee JeekedÀ (DeefOeHele³es) Heleerveeb
HeeefuekeÀeveeceefOeÿe$es (mJeene) jepeJ³eJenejmetef®ekeÀe ef¬eÀ³ee (ÒepeeHele³es) Òepeej#ekeÀe³e (mJeene) jepeOece&Ðeeself ekeÀe
veerefleë (F³eced) veerelf eë (les) leJe (jeìd) ³ee jepeles mee (efce$ee³e) megËos (³evlee) efve³eecekeÀë (Deefme) (³eceveë)
³emmeodiegCeeved ³e®íefle meë (Tppex) Heje¬eÀcee³e (lJee) lJeeced (Je=äîew) Je<e&Cee³e (lJee) lJeeced (Òepeeveeced)
Heeueveer³eeveeced (lJee) lJeeced (DeeefOeHel³ee³e) DeefOeÿele=lJee³e¤28¤
DevJe³eë-³esve efJeog<ee Jeepee³e mJeene ÒemeJee³e mJeeneçefHepee³e mJeene ¬eÀleJes mJeene JemeJes
mJeeneçnHe&le³es mJeeneçÚs cegiOee³e mJeene cegiOee³e JewvebefMevee³e mJeene efJevebefMeve Deevl³ee³evee³e mJeeneççvl³ee³e
YeewJevee³e mJeene YegJevem³e Hele³es mJeeneçefOeHele³es mJeene ÒepeeHele³es mJeene mJeere¬f eÀ³eles ³em³e les leJes³eb je[efmle
³ees ³ecevemlJeb efce$ee³e ³evleeefme leb lJee lJeecetpex lJee Je=äîew lJee ÒepeeveeceeefOeHel³ee³e ®e Je³eb mJeerkegÀJeeaceefn ¤28¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee Oec³e&JeekedÀ ef¬eÀ³eeY³eeb men ÒeJeÊe&vles, les megKeeefve ueYevles, ³es efpeleseqvê³eemles jep³eb
jef#elegb MekeÌvegJeefvle¤28¤
HeoeLe&ë-efpeme efJeÜeved ceW (Jeepee³e) me*dûeece kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee (ÒemeJee³e) Ssée³e& Jee
mevleeveeslHeefÊe kesÀ DeLe& (mJeene) Heg©<eeLe& yeue³egkeÌle mel³e JeeCeer (DeefHepee³e) ûenCe keÀjves kesÀ DeLe& (mJeene)
GÊece ef¬eÀ³ee (¬eÀleJes) efJe%eeve kesÀ efue³es (mJeene) ³eesieeY³eemeeefo ef¬eÀ³ee (JemeJes) efveJeeme kesÀ efue³es (mJeene)
2HYH´HHHIâNH¢MHYHV QHMHU HIH¢HH(DenHe&le³es) efoveeW kesÀ Heeueve keÀjves kesÀ efue³es (mJeene) keÀeueefJe%eeve keÀes osves nejer
ef¬eÀ³ee (DeÚs) efove kesÀ efue³es Jee (cegiOee³e) cet{æ peve kesÀ efue³es (mJeene) Jewjei³e³egkeÌle ef¬eÀ³ee (cegiOee³e) ceesn keÀes
´HHâQJ6NHV¢HIXHHV (JewvebefMevee³e) efJeveeMeer DeLee&led efJeveä nesvesnejs keÀes pees yeesOe GmekesÀ efue³ess (mJeene) mel³e
efnleesHeosMe keÀjves Jeeueer JeeCeer (efJevebefMeves) efJeveeMe nesves Jeeues mJeYeeJe kesÀ DeLe& Jee (Deevl³ee³evee³e) Devle ceW Iej
efpemekeÀe nes GmekesÀ efue³es (mJeene) mel³e JeeCeer (Deevl³ee³e) veer®e JeCe& ceW GlHeVe ngS (YeewJevee³e) YegJeve
mecyevOeer kesÀ efue³es (mJeene) GÊece GHeosMe (YegJevem³e) efpeme mebmeej ceW meye ÒeeCeercee$e nesles nQ, GmekesÀ (Hele³es)
mJeeceer kesÀ DeLe& (mJeene) GÊece JeeCeer (DeefOeHele³es) Heeueves JeeueeW kesÀ DeefOeÿelee kesÀ DeLe& (mJeene) jepeJ³eJenej
keÀes peveeves nejer ef¬eÀ³ee leLee (ÒepeeHele³es) Òepee kesÀ Heeueve keÀjves Jeeues kesÀ DeLe& (mJeene) jepeOece& ÒekeÀeMe
keÀjvesnejer veerefle mJeerkeÀej keÀer peeleer nw leLee efpeme (les) DeeHe keÀes (F³eced) ³en (jeìd) efJeMes<e ÒekeÀeMeceeve veerefle
nw Deewj pees (³eceveë) De®ís iegCeeW kesÀ ûenCekeÀÊee& DeeHe (efce$ee³e) efce$e kesÀ efue³es (³evlee) Gef®ele melkeÀej
keÀjvesnejs (Deefme) nQ, Gve (lJee) DeeHe keÀes (Tpes&) Heje¬eÀce kesÀ efue³es (lJee) DeeHekeÀes (Je=äîew) Je<ee& kesÀ efue³es
Deewj (lJee) DeeHekeÀes (Òepeeveeced) Heeueve kesÀ ³eesi³e ÒepeeDeeW kesÀ (DeeefOeHel³ee³e) DeefOeHeefle nesves kesÀ efue³es nce
mJeerkeÀej keÀjles nQ¤28¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Oece&³egkeÌle JeeCeer Deewj ef¬eÀ³ee mes meefnle JeÊe&ceeve jnles nw, JHV PHJ.HH:NH¢HV ´HHâQHVOHV
nQ Deewj pees efpelesevq ê³e nesles nQ, Jes jep³e kesÀ Heeueve ceW meceLe& nesles nw¤28¤
Dee³eg³e&%esvesl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ³e%eevegÿeleelcee osJelee~ HetJe&m³e mJeje[defJeke=ÀefleMívoë~ ceO³eceë mJejë~
mleesceM®esl³em³e yeéïeîegeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe eEkeÀ eEkeÀ ³e%eefme×³es efve³eespeveer³eefcel³een¤
Deye keÌ³ee-keÌ³ee ³e%e keÀer efmeef× kesÀ efue³es ³egkeÌle keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHHJäH 1HVYHäNH¢X+HOHHE´HH1&HHVH1HVYHäNH¢X+HOHHE1 HHJäH 1HVYHäNH¢X+HOHH1ÀHHVHEH1HVYHäNH¢X+HOHHE1-HHLH1HVYHä
NH¢X+HOHH1E FHYHHVä H1HVYHä NH¢X+HOHHFHH1OFHH H1HVYHä NH¢X+HOHHE \H1ÑHH H1HVYHä NH¢X+HOHHE1 SHHVHIOHäH 1HVYHä NH¢X+eleeN:
P-HnH 1HVYHä NH¢X+HOHHE +HÉÿb H1HVYHä NH¢X+HOHHE H1HHV H1HVYHä NH¢X+HOHHFHGa POHHVFHä0H1 HSHJä0H1ÉH¿NHG¢ H1 PHHFHä H
ye=ÉQHäM/HYOH1MBHäaP-HäR[-HHÉ'HLHYFHH1FHOHHäÉ'H<HWFH´H1SHH+HäOHVÍ´H1SHHÉ'Hä<HWFH1 -HVÎGP-HHQHä
'HHHJäÍa H1HVYHäa NH1¢X+H1OHH1FHGa ´HH1&HÍa H1HVYHäa NH1¢X+H1OHH1FHGa HHJäÍa H1HVYHäa NH1¢X+H1OHH1FHGa ÀHHVHäFHGa H1HVYHäa NH1¢X+H1OHH1FHGa
-HHNHG¢aH1HVYHäaNH1¢X+H1OHH1FHGaFHYHäÍaH1HVYHäaNH1¢X+H1OHH1FHGa'HH1OFHHaH1HVYHäaNH1¢X+H1OHH1FHGa\H1ÑHHaH1HVYHäaNH1¢X+H1OHH1FHGaSHHVHIOHäÍaH1HVYHäa
NH1¢X+H1OHH1FHGaP-HnÍaH1HVYHäaNH1¢X+H1OHH1FHGa+HÉáFHGaH1HVYHäaNH1¢X+H1OHH1FHGaH1HÍaH1HVYHäaNH1¢X+H1OHH1FHGaPOHHVFHäÍaH1aHSHJäÍaH1aH¿NHG¢a
H1a PHHFHäa H1a \HÉQOHGa H1a Ml/H1YOH1MHIFHHIOHä M/HFHGÉOH1MFHa H1a P-HnÍa RV1-HH1Ía 'H1LH1YFH1a 'H1FHOHHäÍa 'H1<HWÉFH1a ´H1SHH+HäOHV1HIMHIOHä
´H1SHHÉ+HäOHVÍa´H1SHH)HIOHä´H1ÉSHHÍa'H1<HWÉFH1a-HVÎGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Dee³egë) Sefle peerJeveb ³esve leled (³e%esve) Hejceséejm³e efJeog<eeb ®e melkeÀejsCe (keÀuHeleeced) meceLe¥
YeJeleg (ÒeeCeë) peerJevenslegë (³e%esve) me²eflekeÀjCesve (keÀuHeleeced) (®e#egë) ves$eced (³e%esve) (keÀuHeleeced) (Þees$eced)
ÞeJeCesevq ê³eced (³e%esve) (keÀuHeleeced) (JeekedÀ) JeeqkeÌle ³e³ee mee JeeCeer (³e%esve) (keÀuHeleeced) (ceveë) DevleëkeÀjCeced
(³e%esve) (keÀuHeleeced) (Deelcee) Deleefle Mejerjefceeqvê³eeefCe ÒeeCeebM®e J³eeHveeself e meë (³e%esve) (keÀuHeleeced) (ye´ïee)
®elegJexoefJeefÜÜeved (³e%esve) (keÀuHeleeced) (p³eesefleë) v³ee³eÒekeÀeMeë (³e%esve) (keÀuHeleeced) (mJeë) megKeced (³e%esve)
(keÀuHeleeced) (He=ÿced) %eelegefce®íe (³e%esve) DeO³e³eveeK³esve (keÀuHeleeced) (³e%eë) me²vleJ³ees Oece&ë (³e%esve)
mel³eJ³eJenejsCe (keÀuHeleeced) (mleesceë) mlegJeefvle ³eeqmceved meesçLeJe&Jesoë (®e) (³epegë) ³epeefle ³esve me ³epegJexoë
(®e) ($eÝkedÀ) $eÝiJesoë (®e) (meece) meeceJesoë (®e) (ye=nled) cenled (®e) (jLevlejced) meecemlees$eefJeMes<eë (®e)
(mJeë) cees#emegKeced (osJeeë) efJeÜebmeë (Deievce) ÒeeHveg³eece (Dece=leeë) pevcecejCeogëKejefnleeë mevleë (DeYetce)
YeJesce (ÒepeeHelesë) mekeÀuemebmeejm³e mJeeefcevees peieoeréejm³e (Òepeeë) Heeueveer³eeë (DeYetce) YeJesce (Jesìd)
meeqlkeÀ³e³ee (mJeene) mel³e³ee JeeC³ee¤29¤
DevJe³eë-ns ceveg<³e! les leJe ÒepeeveeceeefOeHel³ee³ee³eg³e&%esve keÀuHeleeced, ÒeeCees ³e%esve keÀuHeleeced, ®e#eg³e&%esve
keÀuHeleeced, Þees$eb ³e%esve keÀuHeleeced, Jeei³e%esve keÀuHeleeced, cevees ³e%esve keÀuHeleeced, Deelcee ³e%esve keÀuHeleeced, ye´ïee
³e%esve keÀuHeleeced, p³eeself e³e&%esve keÀuHeleeced, mJe³e&%esve keÀuHeleeced, He=ÿb ³e%esve keÀuHeleeced, ³e%ees ³e%esve keÀuHeleeced,
mleesceM®e ³epegM®e $eÝkedÀ ®e meece ®e ye=n®®e jLevlejb ®e ³e%esve keÀuHeleeced~ ns osJee efJeÜebmees ³eLee Je³ecece=leeë
mJejievce ÒepeeHelesë Òepee DeYetce Jesìd mJeene³egkeÌleeM®eeYetce, leLee ³et³eceefHe YeJele¤29¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa+HW-H FHYHHOHG (les, DeeefOeHel³ee³e) Fefle HeoÜ³ecevegJeÊe&les~ ceveg<³ee

Oeeefce&keÀefJeÜovegkeÀjCesve ³e%ee³e meJe¥ meceH³e& Hejceséejb v³ee³eeOeerMeb jepeeveb ®e celJee meleleb v³ee³eHeje³eCee YetlJee
megefKeveë m³egë¤29¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e~ lesjs ÒepeepeveeW kesÀ mJeeceer nesves kesÀ efue³es (Dee³egë) efpememes peerJeve neslee nw, Jen
Dee³egoe& (³e%esve) Hejceséej Deewj De®ís cenelceeDeeW kesÀ melkeÀej mes (keÀuHeleeced) meceLe& nes, (ÒeeCeë) peerJeve keÀe
nsleg ÒeeCeJee³eg (³e%esve) me² keÀjves mes (keÀuHeleeced) meceLe& nesJes, (®e#egë) ves$e (³e%esve) Hejceséej Jee efJeÜeved kesÀ
melkeÀej mes (keÀuHeleeced) meceLe& neW, (Þees$eced) keÀeve (³e%esve) F&éej Jee efJeÜeved kesÀ melkeÀej mes (keÀuHeleeced) meceLe&
neW, (JeekedÀ) JeeCeer (³e%esve) F&éej Jee efJeÜeved kesÀ melkeÀej mes (keÀuHeleeced) meceLe& neW (ceveë) mebkeÀuHeefJekeÀuHe
keÀjves Jeeuee ceve (³e%esve) F&éej Jee efJeÜeved kesÀ melkeÀej (keÀuHeleeced) meceLe& nes, (Deelcee) pees efkeÀ Mejerj Feqvê³e
leLee Òee&H'HHHIR+H-HYHH: NH¢HV -HHâQHVOHHQZ, Jen Deelcee (³e%esve) F&éej Jee efJeÜeved kesÀ melkeÀej (keÀuHeleeced)
meceLe& nes, (ye´ïee) ®eejeW JesoeW keÀe peeveves Jeeuee efJeÜeved (³e%esve) F&éej Jee efJeÜeved kesÀ melkeÀej mes (keÀuHeleeced)
meceLe& nes, (p³eesefleë) v³ee³e keÀe ÒekeÀeMe (³e%esve) F&éej Jee efJeÜeved kesÀ melkeÀej mes (keÀuHeleeced) meceLe& nes,
(mJeë) megKe (³e%esve) F&éej Jee efJeÜeved kesÀ melkeÀej mes (keÀuHeleeced) meceLe& nes, (He=ÿced) peeveves keÀer F®íe
(³e%esve) HeþveªHe ³e%e mes (keÀuHeleeced) meceLe& nes, (³e%eë) Heeves ³eesi³e Oece& (³e%esve) mel³eJ³eJenej mes
(keÀuHeleeced) meceLe& nes, (mleesceë) efpemeceW mlegefle nesleer nw, Jen DeLeJe&Jeso (®e) Deewj (³epegë) efpememes peerJe
melkeÀej Deeefo keÀjlee nw, Jen ³epegJexo (®e) Deewj ($eÝkedÀ) mlegefle keÀe meeOekeÀ $eÝiJeso (®e) Deewj (meece) meeceJeso
(®e) Deewj (ye=nled) Del³evle yeæ[e Jemleg (®e) Deewj meeceJeso keÀe (jLevlejced) jLevlej veece Jeeuee mlees$e (®e) Yeer
F&éej Jee efJeÜedve kesÀ melkeÀej mes meceLe& nes~ ns (osJeeë) efJeÜevees! pewmes nce ueesie (Dece=leeë) pevce-cejCe kesÀ
ogëKe mes jefnle ngS (mJeë) cees#emegKe keÀes (Deievce) ´HHâ QH: OH/HH (ÒepeeHelesë) mecemle mebmeej kesÀ mJeeceer
peieoeréej keÀer (Òepeeë) Heeueves ³eesi³e Òepee (DeYetce) neW leLee (Jesìd) GÊece ef¬eÀ³ee Deewj (mJeene) mel³eJeeCeer mes
³egkeÌle (DeYetce) neW, Jewmes legce Yeer nesDees¤29¤
YeeJeeLe&ë-Fme cevHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaHQH% +HW-H FHYHPHV (les, DeeefOeHel³ee³e) Fve oes HeoeW
keÀer DevegJe=efÊe Deeleer nw~ ceveg<³e Oeeefce&keÀ efJeÜeved peveeW kesÀ DevegkeÀjCe mes ³e%e kesÀ efue³es meye meceHe&Ce keÀj Hejceséej
Deewj jepee keÀes v³ee³eeOeerMe ceeve kesÀ v³ee³eHeje³eCe neskeÀj efvejvlej megKeer neW¤29¤
Jeepem³esl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ jep³eJeeveelcee osJelee~ mJeje[d peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvece&ceveg<³ewë keÀm³e keÀLecegHeemevee keÀe³exl³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes kewÀmes efkeÀmekeÀer GHeemevee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HHSHäPH1YHJ´HäPH1-HVFHH1OHMFH1QHUFHHIRäHIOHE1YHHFH1-HHäPHHNH¢MHFHQVa
HPHHäHIFH1REHI-HËHE1<HJ-HäYHcHHHI-H1-HV0H1OHPHHYHHVRV1-HÍPHäHI-H1OHH2HFH {PHHHI-HHOHG
-HHSHäPHa YHJa ´H1PH1-HV )HIOHä ´HÉPH1-HVa FHH1OHMäFHGa FH1QHUFHGa 'HHIRäHIOHFHGa YHHFHäa -HHäPHHa NH¢H1MH1FH1QV1a HPHHäFHGa )1RFHGa
HI-HËHäFHGa<HJ-HäYHFHGa'HH1HI-H1-HV0HVOHHÉHI-H1-HV0HäaOHPHHäFHGaYH1ÍaRV1-HÍaPH1HI-H1OHHa2HFH {aPHH1HI-H1H1OHG
HeoeLe&ë-(Jeepem³e) efJeefJeOeesÊecem³eeVem³e (veg) SJe (ÒemeJes) GlHeeoves (ceelejced) ceev³eefveefceÊeced
(cenerced) cenleeR Yetefceced (Deefoefleced) keÀejCeªHesCe efvel³eeced (veece) Òeefme×ew (Je®emee) Je®esveve (keÀjecens)
kegÀ³³ee&ce~ De$e efJekeÀjCeJ³el³e³esve MeHed (³em³eeced) He=efLeJ³eeced (Foced) Òel³e#eced (efJeéeced) meJe&ced (YegJeveced)
YeJeefvle ³eeqmceBmlelmLetueb peieled (DeeefJeJesMe) DeeefJeäceefmle (lem³eeced) (veë) DemceekeÀced (osJeë) Meg×mJeªHeë
(meefJelee) mekeÀuewée³e&³egkeÌle F&éejë (Oece&) OeejCeeced (meeefJe<eled) megJeleg¤30¤
DevJe³eë-Jeepem³e ÒemeJes veg JeÊe&ceevee Je³eb ceelejceefoeEle ceneR veece Je®emee keÀjecens, ³em³eeefceob efJeéeb
YegJeveceeefJeJesMe, lem³eeb meefJelee osJees vees Oece& meeefJe<eled¤30¤
YeeJeeLe&ë-³esve peieoeréejsCe meJe&m³eeefOekeÀjCeb ³ee Yetefceefve&efce&lee mee meJe¥ Oejefle, me SJe
meJezceveg<³ew©Heemeveer³eë¤30¤
HeoeLe&ë-(Jeepem³e) efJeefJeOe ÒekeÀej kesÀ GÊece DeVe kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe keÀjves ceW (veg) ner JeÊe&ceeve nce
ueesie (ceelejced) ceev³e keÀer nsleg (Deefoefleced) keÀejCeªHe mes efvel³e (cenerced) Yetefce keÀes (veece) Òeefmeef× ceW
(Je®emee) JeeCeer mes (keÀjecens) ³egkeÌle keÀjW (³em³eeced) efpeme He=efLeJeer ceW (Foced) ³en Òel³e#e (efJeéeced) mecemle
(YegJeveced) mLetue peieled (DeeefJeJesMe) -HHâQZ, (lem³eeced) Gme He=efLeJeer ceW (meefJelee) mecemle Ssée³e&³egkeÌle (osJeë)
Meg×mJeªHe F&éej (ve) nceejer (Oece&) GÊece keÀceeX keÀer OeejCee keÀes (meeefJe<eled) GlHeVe keÀjs¤30¤
YeeJeeLe&ë-efpeme peieoeréej ves meye keÀe DeeOeej pees Yetefce yeveeF&, Jen meye keÀes OeejCe keÀjleer nw, Jener
F&éej meye ceveg<³eeW keÀes GHeemevee keÀjves ³eesi³e nw¤30¤
efJeéesçDeÐesl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe ÒeeefCeveeb keÀÊe&J³ecegHeefoM³eles¤
Deye Deieues cev$e ceW ÒeeefCe³eeW kesÀ keÀÊe&J³e efJe<e³e keÀes keÀne nw¤
HI-HËHVäÉ'H1²HFH1OHHV1HI-HËHäÉ71OHHUHI-HËHVä<H-HYO-H1LYHH1ÍPHHIFHä×eë~
HI-HËHVäYHHVRV1-HHÉ'H-H1PHHLHäFHYOHJÉ HI-HËHäFHPOHJÉ ÌHI-Hä&HE1-HHSHHVäÉ'H1PFHV
HI-HËHVäa 'H1²Ha FH1OHäÍa HI-HËHVäa 71OHHUa HI-HËHVäa <H1-H1YOHJÉ~ De1LYHHäÍa PHHIFHä¹H1 )HIOH1 PHFHGÉ)ä¹HÍa HI-HËHVäa YH1Ía RV1-HHÍa
DeNJeNmee~ Dee~ ieNceNvlegÉaHI-HËHäFHGa'H1POHJÉaÌHI-Hä&HFHGa-HHSHäÍa'H1PFHVÉ)OH1PFHV
HeoeLe&ë-(efJeées) meJex (DeÐe) (ce©leë) Jee³eJeë (efJeées) (Tleer) Tl³ee j#eCeeefovee men~ De$e megHeeb
meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle HetJe&meJeCee&osMeë (efJeées) (YeJevleg) (Deive³eë) HeeJekeÀe FJe (meefce×eë) mec³ekedÀ
´HRHUâHÍ(efJeées) (veë) DemceekebÀ (osJeeë) efJeÜebmeë (DeJemee) Heeueveeefovee (Dee) mecevleeled (iecevleg) ie®ívleg~
De$e yengueb ívoefme #Deäe02.4.73% Fefle MeHees uegkedÀ (efJeéeced) DeefKeueced (Demleg) ´HHâb YeJeleg (êefJeCeced)
Oeveced (Jeepeë) DeVeced (Demces) DemceY³eced¤31¤
DevJe³eë-Dem³eeb He=efLeJ³eeceÐe efJeées ce©lees efJeées ÒeeefCeveë HeoeLee&M®e efJeées meefce×e Dev³e FJe ve Tleer
YeJevleg, efJeées osJee DeJemeeççiecevleg, ³eleesçmces efJeéeb êefJeCeb JeepeM®eemleg¤31¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee Deeuem³eb efJene³e efJeog<eë me²l³e He=efLeJ³eeb Òe³elevles, les meceûeevegÊeceeved HeoeLee&ved
ÒeeHvegJeefvle¤31¤
HeoeLe&ë-Fme He=efLeJeeR ceW (DeÐe) Deepe (efJeées) meye (ce©leë) HeJeve (efJeées) meye ÒeeCeer Deewj HeoeLe&
(efJeées) meye (meefce×eë) De®ís ÒekeÀej ueHeì os jns ngS (Deive³eë) Deeqive³eeW kesÀ meceeve ceveg<³e ueesie (veë)
nceejer (Tleer) j#ee Deeefo kesÀ meeLe (YeJevleg) Òeefme× neW, (efJeées) meye (osJeeë) efJeÜeved ueesie (DeJemee) Heeueve
Deeefo mes meefnle (Dee, iecevleg) DeeJeW DeLee&led DeekeÀj nce ueesieeW keÀer j#ee keÀjW, efpememes (Demces) nce ueesieeW kesÀ
efue³es (efJeéeced) mecemle (êefJeCeced) Oeve Deewj (Jeepeë) DeVe (Demleg) ÒeeâQHV
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Deeuem³e keÀes íes[æ efJeÜeveeW keÀe me² keÀj Fme He=efLeJeer ceW Òe³elve keÀjles nQ, Jes
mecemle Deefle GÊece HeoeLeeX keÀes Heeles nQ¤31¤
Jeepees ve Fl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ DeVeJeeved efJeÜeved osJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe efJeÜeved ÒepeeM®e keÀLeb JeÊexjefVel³een¤
Deye efJeÜeved Deewj Òepeepeve kewÀmes JeÊeX, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
-HHSHHVäYHÍPH1â´H1HIR0H10HOHäÓHHV-HH+HMH1-HOHäÍa
-HHSHHVäYHHV1HI-HËHZ{R[1-HZ2H YHäPHHOHHHI-H1QH-HäOHJ
-HHSHäÍaYH1ÍaPH1âa´H1HIR0H1Ía)HIOHä ´H1HIR0HäÍaHOHäÓHÍa-HH1a+H1MH1-HOH1 )HIOHä +HMH1É-HOHäÍa-HHSHäÍaYH1ÍaHI-HËHZ{Í~ osNJewë~
2HYHäPHHOHH1HI-HHIOH12HYHäÉPHHOHHZa)1Qa'H1-H1OHJÉ¤32¤
HeoeLe&ë-(Jeepeë) DeVeeefoë (veë) Demceeved PHâ´HHIR0HÍ ÒeefoM³evles leeë (®eleñeë) HetJee&Ðee efoMeë
(Jee) ®eeLex (HejeJeleë) otjmLeeë (Jeepeë) 0HHk\HHV2HHV -HVLHHV -HH(veë) DemceekeÀced (efJeéewë) DeefKeuewë (osJewë)
efJeÜefÓë (Oevemeeleew) Oeveeveeb mebefJeYekeÌleew (Fn) DeeÅmceuueeskesÀ (DeJeleg) j#eleg ÒeeHveesleg Jee¤32¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmees ³eLee efJeéewoJx ewë men JeÊe&ceevees Jeepe Fn Oevemeeleew veesçJeleg Jee, YHHV -HHSHÍPHâ
ÒeefoMeë HejeJeleM®eleñees efoMeesçJeleg, leLewlee ³et³eb meleleb j#ele¤32¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë Heg<keÀueeVesve mJes<eeb Heeuevecem³eeb He=efLeJ³eeb meJee&meg efo#eg melkeÀerefÊe&ë m³eeefoefle meppevee
DeeoÊe&J³eeë¤32¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜevees! pewmes (efJeéewë) meye (osJewë) efJeÜeveeW kesÀ meeLe (Jeepeë) DeVeeefo (Fn) Fme ueeskeÀ
ceW (Oevemeeleew) Oeve kesÀ efJeYeeie keÀjves ceW (veë) nce ueesieeW keÀes (DeJeleg) ´HHâQHV-HV(Jee) DeLeJee (veë) nce ueesieeW
keÀe (Jeepeë) 0HHkHHYH 'HHZM -HVLH PHâ meele (ÒeefoMeë) efpevekeÀe De®ís ÒekeÀej GHeosMe efkeÀ³ee pee³e, Gve
ueeskeÀ-ueeskeÀevlejeW Jee (HejeJeleë) otj-otj pees (®eleñeë) HetJe& Deeefo ®eej efoMee GvekeÀes Heeues DeLee&led meye HeoeLeeX
keÀer j#ee keÀjs, Jewmes FvekeÀer j#ee legce Yeer efvejvlej efkeÀ³ee keÀjes¤32¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ yengle DeVe mes DeHeveer j#ee leLee Fme He=efLeJeer Hej meye efoMeeDeeW ceW
De®íer keÀerefÊe& nes, Fme ÒekeÀej melHeg©<eeW keÀe mevceeve efkeÀ³ee keÀjW¤32¤
Jeepees ve Fl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ DeVeHeefleoxJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë eEkeÀ efkeÀceYeereqHmeleJ³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee-keÌ³ee ®eenves ³eesi³e nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HHSHHVäYHHVÉ'H1²H´HPHJä-HHHIOH1RHYHE1-HHSHHVäRV1-HH%ÉH¿1OHJHI<HäÍNH¢X+HHHHIOHa
-HHSHHV1HIQFHHPH-H {-HHUMESH1SHHYH1HI-HËHH1É'HH0HH1-HHSHä+HHIOHSH HVHFHG
-HHSHäÍa YH1Ía 'H1²Ha ´Ha PHJÉJeeNefleN~ oHYHäFHGa -HHSHäÍa RV1-HHYHGa H¿1OHJHI<H1HIMOHÉOHJÉHI<HäÍa NH1¢X+H1HH1HIOH1a -HHSHäÍa HIQa FHHa
PH-H {-HHUMlHIFHHIOH1PH-H {É-HHUMFHGaSH1SHHYHäaHI-HËHHäÍa'HH0HHäÍa-HHSHä+HHIOH1HIMHIOH1-HHSHäÉ+HHIOHÍaSH1HV1H1FHG¤
HeoeLe&ë-(Jeepeë) DeVeced (veë) DemceY³eced (DeÐe) Deeqmceved efoves (Òe) (megJeeefle) Òesj³esled (oeveced)
(Jeepeë) (osJeeved) efJeog<ees efoJ³eeved iegCeeved Jee ($eÝlegefYeë) JemevleeefoefYeë (keÀuHe³eeefle) meceLe&³esled (Jeepeë) (efn)
Keueg (cee) ceeced (meJe&Jeerjced) meJex Jeerje ³emceeled leced (pepeeve) peve³eleg~ De$e uees[Lex efueìd (efJeéeeë) meceûeeë
(DeeMeeë) efoMeë (JeepeHeefleë) DeVeeÐeefOeÿelee (pe³es³eced) GlkeÀ<ex³eced¤33¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e³eeçÐe ³eÜepees vees oeveb ÒemegJeeefle, Jeepe $eÝlegefYeoxJeeved keÀuHe³eeefle, ³eef× Jeepeë
meJe&Jeerjb cee pepeeve, lesveenb JeepeHeefleYe&tlJee efJeéee DeeMee pe³es³eced, leLee ³et³eceefHe pe³ele¤33¤
YeeJeeLe&ë-³eeJevleern Keueg Jemletefve meefvle, leeJeleeceVecesJe Þesÿceefmle, ³eleesçVeJeeved meJe&$e efJepe³eer
pee³eles¤33¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (DeÐe) Deepe pees (Jeepeë) DeVe (veë) nceejs efue³es (oeveced) oeveµotmejs keÀes
osvee (ÒemegJeeefle) ef®eleeJes Deewj (Jeepeë) JesieªHe iegCe ($eÝlegefYeë) Jemevle Deeefo $eÝlegDeeW mes (osJeeved) De®ís-
De®ís iegCeeW keÀes (keÀuHe³eeefle) ´HHâQHVYHV FH: PHFH/H NH¢MV -HHSHHV (efn) ner (Jeepeë) DeVe (meJe&Jeerjced) meye Jeerj
efpememes neW, Ssmes Deefle yeueJeeved (cee) cegPe keÀes (pepeeve) Òeefme× keÀjs, Gmemes ner ceQ (JeepeHeefleë) DeVeeefo keÀe
DeefOeÿelee neskeÀj (efJeéeeë) mecemle (DeeMeeë) efoMeeDeeW keÀes (pe³es³eced) peerletb, Jewmes legce Yeer peerlee keÀjes¤33¤
YeeJeeLe&ë-efpeleves Fme He=efLeJeer Hej HeoeLe& nQ, Gve meyeeW ceW DeVe ner Del³evle ÒeMebmee kesÀ ³eesi³e nw, keÌ³eeWekf eÀ
DeVeJeeved Heg©<e meye peien efJepe³e keÀes ´HHâQHVOHHQZ
Jeepeë Hegjmleeefol³em³e osJee $eÝ<e³eë~ DeVeHeefleoxJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeVecesJe meJee&ved Heeue³eleerl³een¤
DeVe ner meye keÀer j#ee keÀjlee nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HHSHäÍ+HJÉMPOHHäRJÉOHFHä2H1OHHVYHHV1-HHSHHVäRV1-HHYHGQ1HI-HHHä-H¹ HHHIOHa
-HHSHHV1HIQFHH1PH-H {-HHUMEH1NH¢HMlPH-HH 1É'HH0HH1-HHSHä+HHIOH<H -HVHFHG
-HHSHäÍa +HJÉMPOHHäOHGa *1OHa FH12H1OHÍa YH1Ía -HHSHäÍa RV1-HHYHGa Q1HI-HHHäa -H1¹ 1HH1HIOH1a -HHSHäÍa HIQa FHH1a PH-H {-HHUMlHIFHHIOH1
PH-H {É-HHUMFHGaH1NH¢HMäaPH-HH {Ía'HH0HHäÍa-HHSHä+HHIOH1HIMHIOH1-HHSHäÉ+HHIOHÍa<H1-HV1H1FHG
HeoeLe&ë-(Jeepeë) DeVeced (Hegjmleeled) ÒeLeceleë (Gle) DeefHe (ceO³eleë) (veë) Demceeved (Jeepeë) DeVeced
(osJeeved) efoJ³eeved iegCeeved (nefJe<ee) oevesveeoevesve ®e (Je×&³eeefle) Je×&³esled (Jeepeë) (efn) efkeÀue (cee) ceeced
(meJe&Jeerjced) meJex Jeerje ³em³e leced (®ekeÀej) keÀjeself e (meJee&ë) (DeeMeeë) efoMeë (JeepeHeefleë) DeVeeefoj#ekeÀë
(YeJes³eced)¤34¤
DevJe³eë-³eÜepees nefJe<ee Hegjmleeogle ceO³elees vees Je×&³eeefle, ³eÜepees osJeeBM®e Je×&³eeefle, ³eef× Jeepees cee
meJe&Jeerjb ®ekeÀej, lesveenb JeepeHeefleYe&Jes³eced, meJee& DeeMee pe³es³eb ®e¤34¤
YeeJeeLe&ë-DeVecesJe meJee&ved ÒeeefCevees Je×&³eefle, DeVesvewJe ÒeeefCeveë meJee&meg efo#eg Yećeefvle, Devesve efJevee
efkeÀceefHe keÀle¥g ve MekeÌvegJeefvle¤34¤
HeoeLe&ë-pees (Jeepeë) DeVe (nefJe<ee) osves-uesves Deewj Keeves mes (Hegjmleeled) Heefnues (Gle) Deewj
(ceO³eleë) yeer®e ceW (veë) ueesieeW keÀes (Je×&³eeefle) yeæ{eJes leLee pees (Jeepeë) DeVe (osJeeved) efoJ³eiegCeeW keÀes yeæ{eJes
pees (efn) ner (Jeepeë) DeVe (cee) cegPe keÀes (meJe&Jeerjced) efpememes mecemle Jeerj Heg©<e nesles nQ, Ssmee (®ekeÀej)
keÀjlee nw, Gmemes ceQ (JeepeHeefleë) DeVe Deeefo HeoeLeeX keÀer j#ee keÀjves Jeeuee (YeJes³eced) nesTb Deewj (meJee&ë) meye
(DeeMeeë) efoMeeDeeW keÀes peerlebt¤34¤
YeeJeeLe&ë-DeVe ner meye ÒeeefCe³eeW keÀes yeæ{elee nw, DeVe mes ner ÒeeCeer meye efoMeeDeeW ceW Yećeles nQ, DeVe kesÀ
efJevee kegÀí Yeer veneR keÀj mekeÀles¤34¤
meb cee me=peeceerl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ jmeefJeÐeeefJeefÜÜeved osJelee~ efJeje[e<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
Hegvece&veg<³eeë eEkeÀ kegÀ³³e&gefjl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ceveg<³e keÌ³ee keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
meb cHHäPHSHHHIFH1+HHäPHH+HHI/H1-HHÍPHEFHHäPHSHHFH1HIµMHVHä2HHUHIFHÍa
PHHV1ÉQE-HHSHäjPHYHVHFHLYHV
meced~ cee~ me=ÉSHH1HIFH1a +HHäPHHa +HÉefLeNJ³eeë~ meced~ cee~ me=ÉSHH1HIFHa 'H1HIµHIMOH1OHGÉHI<HÍa 'HHVHä2HHUHI<HÍa PHÍa 'H1QFHGa
-HHSHäFHd~ meNvesN³eNced~ DeNivesN¤35¤
HeoeLe&ë-(meced) SkeÀerYeeJes (cee) ceeced (me=peeefce) mebyeOveeefce (He³emee) jmesve (He=efLeJ³eeë) (meced) (cee)
(me=peeefce) (DeefÓë) mebmeeefOelewpe&uewë (Dees<eOeerefYeë) meesceueleeefoefYeë (meë) (Denced) (Jeepeced) DeVeced
(meves³eced) mebYepes³eced (Deives) efJeÜved¤35¤
DevJe³eë-ns Deives jmeefJeÐeeefJeefÜÜved! ³eesçnb He=efLeJ³eeë He³emee cee mebme=peeefce, DeefÓjes<eOeerefYeë men ®e
cee mebme=peeefce, meesçnb Jeepeb meves³ecesJeb lJeceH³ee®ej¤35¤
YeeJeeLe&ë-De$e JeeHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa QV FHYHJHHÍ H/HHÉQE -HZ²HNH¢0HHkMHUOHHÉ9H+HHYHHHIRNHE¢ NH¢O-HH
megKeer YeJeeefce, leLee ³et³eceefHe Òe³eleOJeced¤35¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) jmeefJeÐee kesÀ peevevesnejs efJeÜved! pees ceQ (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer kesÀ (He³emee) jme kesÀ
meeLe (cee) DeHeves keÀes (mebme=peeefce) efceueelee ntb Jee (DeefÓë) De®ís Meg× peue Deewj (Dees<eOeerefYeë) meesceuelee
Deeefo Dees<eefOe³eeW kesÀ meeLe (cee) DeHeves keÀes (mebme=peeefce) efceueelee ntb, (meë) mees (Denced) ceQ (Jeepeced) DeVe keÀe
(meves³eced) mesJeve keÀª,b Fmeer ÒekeÀej let Dee®ejCe keÀj¤35¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaQV FHYHJHHVSHZPHV FH4 -HZ²HNH¢0HHkNH¢HU MHUHOI HPHV 'H9H
Deewj Heeve Deeefo keÀes keÀjkesÀ megKeer neslee ntb, Jewmes legce ueesie Yeer Òe³elve efkeÀ³ee keÀjes¤35¤
He³eë He=efLeJ³eeefcel³em³e osJee $eÝ<e³eë~ jmeefJeefÜÜeved osJelee~ Dee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³eeë peuejmeefJeoë m³egefjl³een¤
ceveg<³e peue kesÀ jme keÀes peeveves Jeeues neW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+HHäÍ+HHI/H1-HHE+HH1É'HHVHä2HHUHJÉ +HHHVäHIR1-HKYOHHIM{HV1+HHHVä2HHÍa
+HHäP-HOHHUÍ´H1HIR0HäÍPHYOHJÉ FH¡HäFHG
+HHäÍa+HÉHI/H1-HHFHGa+HHäÍa'HHVHä2HHUHJa+HHäÍaHIR1HI-Ha'H1YOHHIM{HVa+HHäÍa2HH1Ía+HHäP-HOHHUÍa´H1HIR0H1 )HIOHä ´H1ÉHIR0HäÍa
meNvlegÉaFH¡HäFHG
HeoeLe&ë-(He³eë) peuejmeM®e (He=efLeJ³eeced) (He³eë) (Dees<eOeer<eg) (He³eë) (efoefJe) Meg×s ÒekeÀeMes
(Devleefj#es) met³e&He=efLeJ³eesce&O³es (He³eë) jmeced (Oeeë) oOeerLeeë (He³emJeleerë) He³ees yengjmees efJeÐeles ³eemeg leeë
(ÒeefoMeë) Òeke=Àäe efoMeë (mevleg) (ce¿eced)¤36¤
DevJe³eë-ns efJeÜbmlJeb He=efLeJ³eeb ³elHe³e Dees<eOeer<eg ³elHe³ees efoJ³evleefj#es ³elHe³ees OeemlelmeJe¥ He³eesçnceefHe
Oejeefce~ ³eeë ÒeefoMeë He³emJeleermlegY³eb mevleg, lee ce¿eceefHe YeJevleg¤36¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee peueeefomeb³egkeÌlesY³eë He=efLeJ³eeefoY³eë GÊeceeVeeved jmeebM®e mebie=¿e Keeoefvle efHeyeefvle
®e, lesçjesiee YetlJee meJee&meg efo#eg keÀe³e¥ mee×gb ievlegceeievlegb Jee MekeÌvegJeefvle, oerIee&³eg<eM®e pee³evles¤36¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved! let (He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer Hej efpeme (He³eë) peue Jee ogiOe Deeefo kesÀ jme (Dees<eOeer<eg)
Dees<eefOe³eeW ceW efpeme (He³eë) jme (efoefJe) Meg× efvece&ue ÒekeÀeMe Jee (Devleefj#es) met³e& Deewj He=efLeJeer kesÀ yeer®e ceW
efpeme (He³eë) jme keÀes (Oeeë) OeejCe keÀjlee nw, Gme meye (He³eë) peue Jee ogiOe kesÀ jme keÀes cebw Yeer OeejCe keÀªb,
pees (ÒeefoMeë) efoMee-efJeefoMee (He³emJeleerë) yengle jme Jeeueer lesjs efue³es (mevleg) neW, Jes (ce¿eced) cesjs efue³es Yeer
neW¤36¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e yeue Deeefo HeoeLeeX mes ³egkeÌle He=efLeJeer Deeefo mes GÊece DeVe Deewj jmeeW keÀe mebûen
keÀjkesÀ Keeles Deewj Heerles nQ, Jes veerjesie neskeÀj meye efJeÐeeDeeW ceW keÀe³e& keÀer efmeef× keÀj leLee pee Dee mekeÀles Deewj
yengle Dee³eg Jeeues nesles nQ¤36¤
osJem³e lJesl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ meceé[d jepee osJelee~ Dee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegvece&veg<³eeë keÀer¢Meb jepeeveb cev³esjefVel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ceveg<³e kewÀmes keÀes jepee ceeveW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RV1-HPHäO-HHPHHI-H1OHJÍ´HPHä-HVKÉHIËHYHHVä\HH 1QJ<HH+HWÉ&HHVQPOHHä<HHFHGa
PHMäP-HOHZ-HH1HHVH1YOHJH 1YHV&HH1LYHVÍPHHFHHäSHVYHH1HI<HHIHäÃHHHIFH
RV1-HPHäa O-HH1a PH1HI-H1OHJÍa ´H1PH1-HV )HIOHä ´H1ÉPH1-HVa 'H1HIËHYHHVäÍa \HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJÉ<HHäFHGa +HWÉ<Ceë~ nmlHHä<HHFHGa
PHMäP-HOHZa-HH1HÍaH1YOHJÍaH1YHV&Hä'HLYHVäÍaPHHFHHäSHV1YHVHIOH1PHHFHGÉMHäSHVYHa'H1HI<HHIHäÃHHFHHUOH1HI<HÉHIPHäÃHHHIFH
HeoeLe&ë-(osJem³e) mJeÒekeÀeMem³eséejm³e (lJee) lJeeced (meefJelegë) mekeÀuewée³e&ÒeeHekeÀm³e (ÒemeJes) ÒemeJes
peieefle (Deeféeveesë) met³ee&®evêcemeesë ÒeleeHeMeerleuelJeeY³eeefceJe (yeengY³eeced) YegpeeY³eeced (Het<Ceë) ÒeeCem³e
OeejCeekeÀ<e&CeeY³eeefceJe (nmleeY³eeced) keÀjeY³eeced (mejmJel³ew) mejes efJe%eeveb efJeÐeles ³em³eemlem³eeë~ De$e <eÿîe³ex
®elegLeea (Jee®eë) JeeC³eeë (³evlegë) efve³evlegë (³ev$esCe) keÀueekeÀewMeuele³eeslHeeefolesve (Deivesë) efJeÐegoeosë
(meeceép³esve) ³eë Yetcesce&O³es mec³ekedÀ jepeles me meceéìd lem³e YeeJesve meeJe&YeewcelJesve (DeefYeef<eáeeefce)¤37¤
DevJe³eë-ns efJeÜved jepeved! ³eLeeçnb lJee meefJelegoJx em³e ÒemeJesçeféeveesyee&ngY³eeb Het<Cees nmleeY³eeced~
mejmJel³ew Jee®ees ³evlegjives³e&v$esCe meeceép³esveeefYeef<eáeeefce leLee YeJeeved megKesve ceeceefYeef<eáeleg¤37¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa FHYHJ<³ewë meJe&efJeÐeeefJeefÓYe&tlJee lJee
met³ee&efoiegCekeÀce&me¢MemJeYeeJees jepee cevleJ³eë¤37¤
HeoeLe&ë- ns efJeÜved jepeved! pewmes ceQ (lJee) DeeHe keÀes (meefJelegë) PHNH¢XH6VËHH NH¢HU´HHHIâNH¢MHYHVQHMHSHHV
(osJem³e) 'HH+HQHU ´HNH¢H0HNH¢HV ´HHâ Hejceséej GmekesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es ngS peieled ceW (Deeféeveesë) met³e& Deewj
®evêcee kesÀ ÒeleeHe Deewj MeerleueHeve kesÀ meceeve (yeengY³eeced) YegpeeDeeW mes (Het<Ceë) Hegefä keÀjves Jeeues ÒeeCe kesÀ OeejCe
Deewj KeeR®eves kesÀ meceeve (nmleeY³eeced) neLeeW mes (mejmJel³ew) efJe%eeve Jeeueer (Jee®eë) JeeCeer kesÀ (³evlegë) efve³ece
keÀjves Jeeues (Deivesë) efyepegueer Deeefo Deeqive keÀer (³ev$esCe) keÀejeriejer mes GlHeVe efkeÀ³es ngS (meeceép³esve) meye Yetefce
kesÀ jepeHeve mes (DeefYeef<eáeeefce) DeefYe<eskeÀ keÀjlee ntb, Jewmes DeeHe megKe mes cesje DeefYe<eskeÀ keÀjW¤37¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaFHYHJHH:NH¢HVHHHIQHVHINH¢PHFHPOHHI-H²HHNHV¢SHHYHYHVQHMV
neskesÀ met³e& Deeefo kesÀ iegCe-keÀce& me¢Me mJeYeeJe Jeeues Heg©<e keÀes jepee ceeveW¤37¤
$eÝlee<eeef[l³em³e osJee $eÝ<e³eë~ $eÝlegefJeÐeeefJeefÜÜeved osJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvee jepee eEkeÀ kegÀ³³ee&efol³een¤
efHeÀj jepee keÌ³ee keÀjs, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
$eÝNleeN<ee[=ÉOH2HHäFHH1HTLYHLH {Y2H1-H POHPHHZHä2HHHVÉ+PH1MPHHV1FHJRHV1YHHFHäa
PHYHäÉ)1RE\HÑHH1HE+HHäOHJÉ OHPFHZ1P-HHQH1-HHÎGOHH<H1ÍP-HHQHä
$eÝNleeN<eeNìd~ $eÝNleOeeNcesl³e=ÉOHÉ2HHäFHHa'H1HTLYHÍaLH1Y2H1-H ÍaOHPHäa'HHVHä2HHÍa'H1+PH1MPHäÍaFHJRäÍaYHHFHäaPHÍaYH1Ía)1RFHGa
\HÑHäaH1HFHGa+HH1OHJÉaOHPFHZ{aP-HHQHäa-HHÎGaOHH<HäÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-($eÝlee<eeìd) ³e $eÝleb mel³eb J³eJenejb menles meë ($eÝleOeecee) $eÝleb ³eLeeLe¥ Oeece efmLel³eLe¥ mLeeveb
³em³e meë (Deeqiveë) HeeJekeÀë (ievOeJe&ë) ³ees ieeb He=efLeJeeR Oejefle meë (lem³e) (Dees<eOe³eë) (DeHmejmeë) ³ee DeHmeg
mejefvle leeë (cegoë) ceesovles ³eemeg leeë (veece) K³eeefleë (meë) (veë) DemceekeÀced (Foced) (ye´ïe) ye´ïeefJeled
kegÀueced (#e$eced) jepev³ekegÀueced (Heeleg) j#eleg (lemcew) (mJeene) mel³ee JeeCeer (Jeeìd) ³esve Jenefle meë (leeY³eë)
(mJeene) mel³ee ef¬eÀ³ee¤38¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e $eÝlee<ee[=leOeecee ievOeJeexçeqiveefjJeeefmle, lem³eew<eOe³eesçHmejmees cegoes veece
meefvle, me ve Fob ye´ïe #e$eb ®e Heeleg, lemcew mJeene Jeeìd leeY³eë mJeeneçmleg¤38¤
YeeJeeLe&ë-³ees peveesçeqiveJe®í$egoenkeÀ Dees<eefOeJeoevevokeÀejer YeJesled, me SJe meJe¥ jep³eb jef#elegb
MekeÌveeself e¤38¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees ($eÝlee<eeìd) mel³e J³eJenej keÀes menves Jeeuee ($eÝleOeecee) efpemekesÀ þnjves kesÀ
efue³es þerkeÀ-þerkeÀ mLeeve nw, Jen (ievOeJe&ë) He=efLeJeer keÀes OeejCe keÀjvesneje (Deeqiveë) Deeie kesÀ meceeve nw, Jen
(lem³e) GmekeÀer (Dees<eOe³eë) Dees<eefOe (DeHmejmeë) pees efkeÀ peueeW ceW oew[ æ leer nQ, Jes (cegoë) efpeveceW Deevevo neslee
nw, Ssmes (veece) veece Jeeueer nQ (meë) Jen (veë) nce ueesieeW kesÀ (Foced) Fme (ye´ïe) ye´ïe keÀes peeveves JeeueeW kesÀ
kegÀue Deewj (#e$eced) jep³e Jee #eef$e³eeW kesÀ kegÀue keÀer (Heeleg) j#ee keÀjs, (lemcew) GmekesÀ efue³es (mJeene) mel³e JeeCeer
(Jeeìd) efpememes efkeÀ J³eJenejeW keÀes ³eLee³eesi³e JeÊee&Je ceW ueelee nw Deewj (leeY³eë) GkeÌle Gve Dees<eefOe³eeW kesÀ efue³es
(mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee nes¤38¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Deeqive kesÀ meceeve ogä Me$egDeeW kesÀ kegÀue keÀes ogëKeªHeer Deeqive ceW peueeves Jeeuee Deewj
Dees<eefOe³eeW kesÀ meceeve Deevevo keÀe keÀjves Jeeuee nes, Jener mecemle jep³e keÀer j#ee keÀj mekeÀlee nw¤38¤
PHjHIQOH)OHPHRV-HHH¿HHÍaPHWHH[RV-HOHHa<HJHIMLHHHHDHIHÆJ+HGÏYRÍa2HZ-HOHÍmJejë¤
PH1jHIQ1OHHVHI-H1ËHPHHäFHH1PHWHH[{LHY2H1-H POHPH1FHMHU{HHHVÉ+PH1MPHäç'HH1HJ-HHV1YHHFHäa
PHYHäÉ)1RE\HÑHäH1HE+HHäOHJÉ lemcewN P-HHQH1-HHÎGOHH<H1ÍP-HHQHä
PH1jHIQ1OH)HIOHä PHFHGÉHIQ1OHÍaHI-H1ËHPHH1FHVHIOHä HI-H1ËHÉPHHäFHHaPHWH {ÍaLH1Y2H-H 1ÍaOHPHäaFHMHU{HHÍa'H1+PH1MPHäÍa'HH1HJ-HäÍa
YHHFHäaPHÍaYH1Ía)1RFHGa\HÑHäaH1HFHGa+HH1OHJÉaOHPFHZ{aP-HHQHäa-HHÎGaOHH<HäÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(mebefnleë) meJezYe&tlewê&J³ewë melHeg©<ewJee& men efceefueleë (efJeéemeecee) efJeéeb meJe¥ meece meefVeOeew
meceerHes ³em³e meë (met³e&ë) meefJelee (ievOeJe&ë) ³ees ieeb He=efLeJeeR Oejefle meë (lem³e) (cejer®e³eë) efkeÀjCeeë~
ce=keÀefCeY³eeceeref®eë¤ (GCe04.170) (DeHmejmeë) ³ee DeHmJevleefj#es mejefvle ie®íefvle leeë (Dee³egJeë)
mecevleeled meb³eespekeÀe efJe³eespekeÀeM®e (veece) K³eeefleë (meë) (veë) (Foced) JeÊe&ceeveced (ye´ïe) efJeÜlkegÀueced
(#e$eced) MetjJeerjkegÀueced (Heeleg) j#eleg (lemcew) (mJeene) mel³eeb ef¬eÀ³eeced (Jeeìd) Jenveced (leeY³eë) DeHmejesY³eë
(mJeene) megÿg ef¬eÀ³e³ee¤39¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! YeJeeved ³eë mebefnlees met³eex ievOeJeexçefmle, lem³e cejer®e³eesçHmejme Dee³egJees veece
meefvle, leeY³ees efJeéemeecee mJeene keÀe³e&efmeef×b keÀjesleg, ³emlJeb lemcew mJeene Òe³eg*dç#es, me YeJeeved ve Fob ye´ïe #e$eb
®e Jeeìd Heeleg¤39¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeë met³e&efkeÀjCeeved ³egkeÌl³ee meseJf elJee efJeÐeeMeew³ex Je×&ef³elJee mJeÒe³eespeveb meeOe³es³egë¤39¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! DeeHe pees (mebefnleë) meye cetefle&ceeved Jemleg Jee melHeg©<eeW kesÀ meeLe efceuee ngDee
(met³e&ë) metd³e& (ievOeJe&ë) He=efLeJeer keÀes OeejCe keÀjves Jeeuee nw (lem³e) GmekeÀer (cejer®e³eë) efkeÀjCeW (DeHmejmeë) pees
Devleefj#e ceW peeleer nQ, Jes (Dee³egJeë) meye Deewj mes meb³eesie Deewj efJe³eesie keÀjves Jeeueer (veece) Òeefme× nQ DeLee&led
peue Deeefo HeoeLeeX keÀe meb³eesie keÀjleer Deewj íes[ æ leer nQ (leeY³eë) Gve Devleefj#e ceW peeves-Deeves Jeeueer efkeÀjCeeW kesÀ
efue³es (efJeéemeecee) efpemekesÀ meceerHe meeceJeso efJeÐeceeve Jen DeeHe (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes keÀe³e& efmeef× keÀjes,
efpememes Jes ³eLee³eesi³e keÀece ceW DeeJeW, pees DeeHe (lemcew) Gme met³e& kesÀ efue³es (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee keÀes De®ís
ÒekeÀej ³egkeÌle keÀjles nes, (meë) Jen DeeHe (veë) nceejs (Foced) Fme (ye´ïe) efJeÜeveeW Deewj (#e$eced) MetjJeerjeW kesÀ
kegÀue leLee (Jeeìd) keÀeceeW kesÀ efveJee&n keÀjves keÀer (Heeleg) j#ee keÀjes¤39¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e met³e& keÀer efkeÀjCeeW keÀe ³egeqkeÌle kesÀ meeLe mesJeve keÀj, efJeÐee Deewj MetjJeerjlee keÀes yeæ{e kesÀ
DeHeves Òe³eespeve keÀes efme× keÀjW¤39¤
meg<egcCe Fl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ®evêcee osJelee~ efve®e=oe<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewM®evêeefoY³e GHekeÀejes ûee¿e Fl³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes ®evê Deeefo ueeskeÀeW mes GHekeÀej uesvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
megÉ<egÉcCeë metH {MHI0FH0H1YÌFHHäLHY2H1-H POHPH1YHHäHH&H+PH1MPHHVä<HV1NHJ¢MäHHV1YHHFHäa
PHYHäÉ)1RE\HÑHäH1HE+HHäOHJÉ OHPFHZ{P-HHQH1-HHÎGOHH<H1ÍP-HHQHä
megÉ<egÉcCeë~ megÉmegÉFYH )HIOHä PHJÉPHJÉFYHÍa PHWH {MHT0FH1HIMHIOH1 PHWH {ÉMHT0FHÍa H1YÌFHHäÍa LH1Y2H1-H Ía OHPHäa YHHäHHHI&Ha
'H1+PH1MPHäÍa<HV1NHJ¢MäHÍaYHHFHäaPHÍaYH1Ía)1RFHGa\HÑHäaH1HFHGa+HH1OHJJÉaOHPFHZ{aP-HHQHäa-HHÎGaOHH<HäÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(meg<egcCeë) megMeesYeveb megcveb megKeb ³emceeled meë (met³³e&jefMceë) metH PHM0FHHÍHINH¢M&HHRHUâHHV
³eeqmceved meë (®evêceeë) ³emmeJee&ved ®evol³ee¼eo³eefle meë (ievOeJe&ë) ³ees ieeë met³e&efkeÀjCeeved Oejefle meë (lem³e)
(ve#e$eeefCe) Deeféev³eeoerevf e (DeHmejmeë) DeekeÀeMeieleeë efkeÀjCeeë (YeskegÀj³eë) HH <HHE RHUHTâb kegÀJe&efvle leeë~
He=<eesojeefoveeçYeeräªHeefmeef×ë (veece) Òeefmeef×ë (meë) (veë) DemceY³eced (Foced) (ye´ïe) DeO³eeHekeÀkegÀueced
(#e$eced) ogäveeMekebÀ kegÀueced (Heeleg) j#eleg (lemcew) (mJeene) (Jeeìd) (leeY³eë) (mJeene)¤40¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eë met³e&jeqMceë meg<egcCees ievOeJe&M®evêcee Deefmle, ³eemlem³e ve#e$eeC³eHmejmees
YeskegÀj³ees veece meefvle, me ³eLee ve Fob ye´ïe #e$eb Heeleg leLee efJeOee³e lemcew Jeeìd mJeene leeY³eë mJeene ³eg<ceeefYeë
mebÒe³eesp³ee¤40¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewM®evêeefoY³eesçefHe leefÜÐe³ee megKeb meeOeveer³eced¤40¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (met³³e&jeqMceë) met³e& keÀer efkeÀjCeeW Jeeuee (meg<egcCeë) efpememes GÊece megKe neslee
Deewj (ievOeJe&ë) pees met³e& keÀer efkeÀjCeeW keÀes OeejCe efkeÀ³es nw, Jen (®evêceeë) meye keÀes Deevevo³egkeÌle keÀjves Jeeuee
®evêueeskeÀ nw (lem³e) GmekesÀ pees (ve#e$eeefCe) Deeféeveer Deeefo ve#e$e Deewj (DeHmejmeë) DeekeÀeMe ceW efJeÐeceeve
efkeÀjCeW (YeskegÀj³eë) ÒekeÀeMe keÀes keÀjves Jeeueer (veece) Òeefme× nQ, Jes ®evê keÀer DeHmeje nQ (meë) Jen pewmes (veë)
nce ueesieeW kesÀ (Foced) Fme (ye´ïe) Heæ{eves Jeeues yeéïeCe Deewj (#e$eced) ogäeW kesÀ veeMe keÀjvesnejs #eef$e³ekegÀue keÀer
(Heeleg) j#ee keÀjs (lemcew) GkeÌle Gme ÒekeÀej kesÀ ®evêueeskeÀ kesÀ efue³es (Jeeìd) keÀe³e&efveJee&nHetJe&keÀ (mJeene) GÊece
ef¬eÀ³ee Deewj (leeY³eë) Gve efkeÀjCeeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee legce ueesieeW keÀes Òe³egkeÌle keÀjveer
®eeefn³es¤40¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®evê Deeefo ueeskeÀeW mes Yeer GvekeÀer efJeÐee mes megKe efme× keÀjvee ®eeefn³es¤40¤
Fef<ej Fl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ Jeelees osJelee~ yeéïeîegeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewJee&leeefoY³e GHekeÀeje ûee¿ee Fl³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes HeJeve Deeefo mes GHekeÀej uesves ®eeefn³eW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)1HIH1MHVHI-H1ËH-HäHH1-HHOHHVäLHY2H1-H POHPHH+HHVäÉ'H+PH1MPH1É7SHH[1YHHFHäa
PHYHäÉ)1RE\HÑHäH1HE+HHäOHJÉ OHPFHZ1P-HHQH1-HHÎGOHH<H1ÍP-HHQHä
)1HIH1MÍaHI-H1ËH-HäHHÍa-HHOHäÍaLH1Y2H1-H ÍaOHPHäa'HH+HäÍa'H1+PH1MPHäÍa7SH {ÍaYHHFHäaPHÍaYH1Ía)1RFHGa\HÑHäaH1HFHGa
HeeNlegÉaOHPFHZ{aP-HHQHäa-HHÎGaOHH<HäÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Fef<ejë) ³esves®íefvle meë (efJeéeJ³e®eeë) HI-HËHHTPFHYHG PH-H HTPFHHLHHIOH -HHHV -HHHIâH PH PHÍ
(Jeeleë) Jeeefle ie®íleerelf e (ievOeJe&ë) ³eë He=efLeJeeR efkeÀjCeebM®e Oejefle meë (lem³e) (DeeHeë) peueeefve ÒeeCee Jee
(DeHmejmeë) ³ee Devleefj#es peueeoew ®e mejefvle ie®íefvle leeë (Tpe&ë) yeueHeje¬eÀceÒeoeë (veece) meb%ee (meë)
(veë) DemceY³eced (Foced) (ye´ïe) meJex<eeb mel³eesHeosMesve Je×&kebÀ ye´ïekegÀueced (#e$eced) efJeÐeeJeOe&kebÀ jepekegÀueced
(Heeleg) j#eleg (lemcew) (mJeene) (Jeeìd) (leeY³eë) (mJeene)¤41¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e Fef<ejes efJeéeJ³e®ee ievOeJeex Jeeleesçefmle, lem³e ³ee DeeHeesçHmejme Tpeex veece
JeÊe&vles, ³eLee me ve Fob ye´ïe #e$eb ®e Heeleg, leLee ³et³ecee®ejle, lemcew mJeene Jeeìd leeY³eë mJeene
mebÒe³eg*diOJeced¤41¤
YeeJeeLe&ë-Mejerjs ³eeJevleM®esäeyeueHeje¬eÀcee pee³evles, leeJevlees Jee³eesë mekeÀeMeeosJe pee³evles, Jee³eJe SJe
ÒeeCeªHee ievOeJee&ë meJe&Oejeë mevleerefle ceveg<³ewJexÐeced¤41¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Fef<ejë) efpememes F®íe keÀjles Jee (efJeéeJ³e®eeë) efpemekeÀer meye mebmeej ceW
-HHHIâQZ-HQ(ievOeJe&ë) He=efLeJeer Deewj efkeÀjCeeW keÀes OeejCe keÀjlee (Jeeleë) meye peien YećeCe keÀjves Jeeuee HeJeve
nw (lem³e) GmekeÀs pees (DeeHeë) peue Deewj ÒeeCe, DeHeeve, Goeve, meceeve, J³eeve Deeefo Yeeie nQ, Jes (DeHmejmeë)
Devleefj#e peue ceW peeves-Deeves Deewj (Tpe&ë) yeue-Heje¬eÀce kesÀ osves Jeeues (veece) Òeefme× nQ, pewmes (meë) Jen
(veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (Foced) Fme (ye´ïe) mel³e kesÀ GHeosMe mes meye keÀer Je=ef× keÀjves Jeeues yeéïeCekegÀue leLee
(#e$eced) efJeÐee kesÀ yeæ{eves Jeeues jepekegÀue keÀer (Heeleg) j#ee keÀjs, Jewmes legce ueesie Yeer Dee®ejCe keÀjes Deewj (lemcew)
GkeÌle HeJeve kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee keÀer (Jeeìd) ´HHHIâOH/HH(leeY³eë) Gve peue Deeefo kesÀ efue³es (mJeene)
GÊece ef¬eÀ³ee Jee GÊece JeeCeer keÀes ³egkeÌle keÀjes¤41¤
YeeJeeLe&ë-Mejerj ceW efpeleveer ®esäe Deewj yeue-Heje¬eÀce GlHeVe nesles nQ, Jes meye HeJeve mes nesles nQ Deewj
HeJeve ner ÒeeCeªHe Deewj peue ievOeJe& DeLee&led meyekeÀes OeejCe keÀjves Jeeues nQ, ³en ceveg<³eeW keÀes peevevee
®eeefn³es¤41¤
Yegp³egefjl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ³e%ees osJelee~ efJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³ee ³e%eevegÿeveb kegÀJe&efvlJel³een¤
ceveg<³e ueesie ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjW, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YegÉSHJÍPHJä+H1&HH[H1HHVLHäY2H1-H POHPH1RHIHä&HHÉ'H+PH1MPHäPOHH1-HHYHHFHäa
YegÉp³egë~ megÉ+H1&H )HIOHä PHJÉ+H&H 1ÍaH1HÍaLH1Y2H1-H ÍaOHPHäaRHIHä&HHÍa'H1+PH1MPHäÍa POHH1-HHÍaYHHFHäaPHÍaYH1Ía)1RFHGa
\HÑHäaH1HFHGa+HH1OHJÉaOHPFHZ{aP-HHQHäa-HHÎGaOHH<HäÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Yegp³egë) Yegp³evles megKeeefve ³emceeled meë (megHeCe&ë) MeesYeveeefve HeCee&efve Heeueveeefve ³emceeled meë
(³e%eë) ³e Fp³eles mebiec³eles meë (ievOeJe&ë) ³ees ieeb JeeCeeR Oejefle meë (lem³e) (oef#eCeeë) o#evles oer³evles
megHee$esY³emleeë (DeHmejmeë) ³ee DeHmeg ÒeeCes<eg mejefvle ÒeeHvegJeefvle leeë (mleeJeeë) ³ee mlet³evles ÒeMem³evles leeë
(veece) Òeefme×ew (meë) (veë) DemceY³eced (Foced) (ye´ïe) yeéïeCeb efJeÜebmeced (#e$eced) ®e¬eÀJeefÊe&veb jepeeveced
(Heeleg) (lemcew) (mJeene) (Jeeìd) (leeY³eë) (mJeene)¤42¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ees Yegp³egë megHeCeex ievOeJeex ³e%eesçefmle, lem³e ³ee oef#eCee DeHmejmeë mleeJee veece
meefvle, me ³eLee ve Fob ye´ïe #e$eb ®e Heeleg, leLee ³et³eceH³evegefleÿle, lemcew mJeene Jeeìd leeY³eë mJeene ®e
Òe³eg*diOJeced¤42¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee Deeqivenes$eeefo³e%eeved Òel³enb kegÀJe&efvle, les meJe&m³e mebmeejm³e megKeeefve Je×&³evleerelf e
yeesO³eced¤42¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Yegp³egë) megKeeW kesÀ Yeesieves Deewj (megHeCe&ë) GÊece-GÊece Heeuevee keÀe nsleg
(ievOeJe&ë) JeeCeer keÀes OeejCe keÀjves Jeeuee (³e%eë) me²efle keÀjves ³eesi³e ³e%ekeÀce& nw (lem³e) GmekeÀer (oef#eCeeë)
pees megHee$e De®ís-De®ís Oecee&lcee efJeÜeveeW keÀes oef#eCee oer peeleer nQ, Jes (DeHmejmeë) ÒeeCeeW ceW HengB®eves Jeeueer
(mleeJeeë) efpevekeÀer ÒeMebmee keÀer peeleer nw, Ssmeer (veece) Òeefme× nQ, (meë) Jen pewmes (veë) nceejs efue³es (Foced)
Fme (ye´ïe) efJeÜeved, yeéïeCe Deewj (#e$eced) ®e¬eÀJeleea jepee keÀer (Heeleg) j#ee keÀjs, Jewmee legce ueesie Yeer Devegÿeve
keÀjes~ (lemcew) GmekesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee keÀer (Jeeìd) ´HHHIâ (leeY³eë) GkeÌle oef#eCeeDeeW keÀs efue³es
(mJeene) GÊece jerefle mes GÊece ef¬eÀ³ee keÀes meb³egkeÌle keÀjes¤42¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Deeqivenes$e Deeefo ³e%eeW keÀes Òeefleefove keÀjles nQ, Jes mecemle mebmeej kesÀ megKeeW keÀes
yeæ{eles nQ, ³en peevevee ®eeefn³es¤42¤
ÒepeeHeefleefjl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ efJeéekeÀcee& osJelee~ efJeje[e<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
ve=pevewë keÀLeb YeefJeleJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ceveg<³e kewÀmes neW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
´H1SHH+HäHIOHHI-H 1ËHNHä¢FHH N FHYHHVäLHY2H1-H POHPHäÉH¿1keÌPHH1FHHYHä+PH1MPH1É6ÆäHHV1YHHFHäa
´H1SHH+HäHIOH1HIMHIOH1 ´H1SHHÉ+HäHIOHÍa HI-H1ËHNH1¢FH[HIOHä HI-H1ËHÉNHä¢FFHH a FHYHäÍa LH1Y2H1-H Ía OHPHäa H¿1NH®PHH1FHHYHHUOHäNHG¢ÉPHH1FHHHIYHäa
'H1+PH1MPHäÍa6ÆäH1)OHHÉ)äÆHÍaYHHFHäaPHÍaYH1Ía)1RFHGa\HÑHäaH1HFHGa+HH1OHJÉaOHPFHZ{aP-HHQHäa-HHÎGaOHH<HäÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(ÒepeeHeefleë) Òepee³eeë mJeeceer (efJeéekeÀcee&) efJeéeeefve meJee&efCe keÀcee&efCe ³em³e meë (ceveë)
%eevemeeOevecevleëkeÀjCeced (ievOeJe&ë) ³esve Jeeieeoerved Oejefle meë (lem³e) ($eÝkeÌmeeceeefve) $eÝkedÀ ®e meeceeefve ®e leeefve
(DeHmejmeë) ³ee DeHmeg J³eeH³es<eg ÒeeCeeefoHeoeLex<eg mejefvle ie®íefvle leeë (Sä³eë) mecevleeefoä³ees efJeÜlHetpee
melme²es efJeÐeeoeveb ®e ³eeY³emleeë (veece) meb%ee (meë) (veë) (Foced) (ye´ïe) Jesoced (#e$eced) OevegJexoced (Heeleg)
(lemcew) (mJeene) (Jeeìd) (leeY³eë) (mJeene)¤43¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³ees efJeéekeÀcee& ÒepeeHeeflece&veg<³eesçefmle, lem³e cevees ievOeJe& $eÝkeÌmeeceev³eHmejme
Sä³ees veece meefvle, ³eLee me ve Fob ye´ïe #e$eb ®e Heeleg, lemcew mJeene mel³ee JeeCeer Jeeìd Oece&ÒeeHeCeb leeY³eë mJeene
mel³e³ee ef¬eÀ³e³eesHekeÀejb ®e kegÀ©le¤43¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë Heg©<eeefLe&vees ceveeqmJevees JesoefJeoes pee³evles, le SJe peieodYet<eCeeë mevleerelf e
JesÐeced¤43¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce pees (efJeéekeÀcee&) mecemle keÀeceeW keÀe nsleg Deewj (ÒepeeHeefleë) pees Òepee keÀe
Heeueves Jeeuee mJeeceer ceveg<³e nw, (lem³e) GmekesÀ (ievOeJe&ë) efpememes JeeCeer Deeefo keÀes OeejCe keÀjlee nw (ceveë)
%eeve keÀer efmeef× keÀjvesneje ceve ($eÝkeÌmeeceeefve) $eÝiJeso Deewj meeceJeso kesÀ cev$e (DeHmejmeë) Ëo³eekeÀeMe ceW
-HHâ´HH&H'HHHIR HeoeLeeX ceW peeleer ngF& ef¬eÀ³ee (Sä³eë) efpevemes efJeÜeveeW keÀe melkeÀej, mel³e keÀe me² Deewj efJeÐee
keÀe oeve neslee nw, ³es meye (veece) Òeefme× nQ, pewmes (meë) Jen (veë) nce ueesieeW kesÀ efue³es (Foced) Fme (ye´ïe)
Jeso Deewj (#e$eced) OevegJexo keÀer (Heeleg) j#ee keÀjs, Jewmes (lemcew) GmekesÀ efue³es (mJeene) mel³e JeeCeer (Jeeìd) Oece&
NH¢HU´HHHIâ'HHZM(leeY³eë) Gve GkeÌle HeoeLeeX kesÀ efue³es (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes GHekeÀej keÀes keÀjes¤43¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Heg©<eeLeea, efJe®eejMeerue, JesoefJeÐee kesÀ peeveves Jeeues nesles nQ, Jes ner mebmeej kesÀ Yet<eCe
nesles nQ¤43¤
me ve Fl³em³e osJee $eÝ<e³eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ Yegefjiee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤

PHYHHVä<HJ-HYHPH+HOHV´HSHH+HOHV1HPHäOHÉ*1+HHIM{LHÉne ³emHä-HV1Qa
'H1PFHZ\HÑHä&HV1ÉPFHZH1HHH1FHHIQ10HFH {HÏ1P-HHQHä
meë~ veNë~ YegÉ-H1YH1PH1a+H1OHV1a´H1SHH1+H1OH1 )HIOHä ´HSHHÉ+HOHVaHPHäaOHV1a*1+HHIMa{ LHÉQHaHPHäa-HH1a)1Qa'H1PFHZa\HÑHä&HVa
'H1PFHZaH1HHHäaFHHIQäa0HFH {aH1Ï1aP-HHQHä
HeoeLe&ë-(meë) efJeÜeved (veë) DemceekeÀced (YegJevem³e) ie=nm³e (Heles) mJeeefceved (ÒepeeHeles) ÒepeeHeeuekeÀ
(³em³e) (les) leJe (GHeefj) TOJe&ceglke=Àäs J³eJenejs (ie=neë) ³es ie=Áefvle les ie=nmLeeo³eë (³em³e) (Jee) (Fn)
Deeqmceved mebmeejs (Demcew) (ye´ïeCes) Jesoés ejefJeos pevee³e (Demcew) (#e$ee³e) jepeOece&efveÿe³e (ceefn) cenled (Mece&)
ie=nb megKeb Jee (³e®í) osenf (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee¤44¤
DevJe³eë-ns YegJevem³e Heles ÒepeeHeles! Fn ³em³e les leJeesHeefj ie=ne Jee ³em³e meJee&ë MegYeeë ef¬eÀ³eeë meefvle,
me lJeb veesçmcew ye´ïeCesçmcew #e$ee³e mJeene ceefn Mece& ³e®í¤44¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee efJeÜlkegÀueb jepekegÀueb ®e efvel³eb Je×&³eefvle, les cenlmegKeceeHvegJeefvle¤44¤
HeoeLe&ë-ns (YegJevem³e) Iej kesÀ (Heles) mJeeceer (ÒepeeHeles) Òepee keÀer j#ee keÀjves Jeeues Heg©<e! (Fn) Fme
mebmeej ceW (³em³e) efpeme (les) lesjs (GHeefj) Deefle G®®elee keÀes osvesnejs GÊece J³eJenej ceW (ie=neë) HeoeLeeX kesÀ
ûenCe keÀjvesnejs ie=nmLe ceveg<³e Deeefo (Jee) Jee (³em³e) efpemekeÀer meye GÊece ef¬eÀ³ee nQ (meë) mees let (veë)
nceejs (Demcew) Fme (ye´ïeCes) Jeso Deewj F&éej kesÀ peevevesnejs ceveg<³e leLee (Demcew) Fme (#e$ee³e) jepeOece& ceW
efvejvlej efmLele #eef$e³e kesÀ efue³es (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes (ceefn) yengle (Mece&) Iej Deewj megKe keÀes (³e®í)
os¤44¤
YeeJeeLe&ë-SHHV FHYHJHHI-H¾HYHH: 'HHZMHHIHHH: NHV¢NHJ¢XHNH¢HV HIYHOH\HÈ^HOHV Q4-HV 'HOHYOHPHJ.HNH¢HV ´HHâ
nesles nQ¤44¤
mecegêesçmeerl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ DeefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
meNcegÉÌHVnÉHIPH1 YH<HäP-HHYHH1Ì RHäYHJÍ 0H1F<HWFH {HHV1<HWMlHI<H FHHä -HHHIQ1 P-HHQHä FHH11OHHVnÉHIPH FH1OHH LH1&HÍ
0H1F<HWFH {HHV1<HWMlHI<HFHHä-HHHIQ1P-HHQHäçJeNmHWMäHIPH1RJ-HäP-HHBÏ1F<HWFH {HHV1<HWMlHI<HFHHä-HHHIQ1P-HHQHä
meNcegÉÌÍa 'H1HIPH1a YH<HäP-HHYHGa 'HH1Ì RHYHJÉHIMOHH1Ì ÉRHäYHJÍa 0H1F<HWHIMHIOHä 0H1FHGÉ<HWÍa FHHHV1<HWHIMHIOHä FHH1ÍÉ<HWÍa 'H1HI<Ha FHHa
-HH1HIQ1aP-HHQHäaFHH11OHÍa'H1HIPH1aFH1OHHäFHGaLH1&HÍa0H1F<HWHIMHIOHä0H1FHGÉ<HWÍaFH1HHV1<HWHIMHIOHäFHH1ÍÉ<HWÍa'H1HI<HaFHHa-HH1HIQ1aP-HHQHäa
'H1-H1PHWÍa'H1HIPH1aRJ-HäP-HHYHGa0H1F<HWHIMHIOHä0H1FHGÉ<HWÍaFH1HHV1<HWHIMHIOHäFHH1ÍÉ<HWÍa'H1HI<HaFHHa-HH1HIQ1aP-HHQHä
HeoeLe&ë-(mecegêë) mecegodêJevl³eeHees ³eeqmceved meë (Deefme) (veYemJeeved) yeng veYees peueb efJeÐeles ³eeqmceved
meë~ veYe Fl³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.12) (Deeê&oevegë) ³e Deeêe&Ceeb iegCeeveeb oevegoe&lee meë (MebYetë)
³eë Meb megKeb YeeJe³eefle meë (ce³eesYetë) ³ees ce³e Deevevob YeeJe³eefle meë (DeefYe) DeeefYecegK³es (cee) ceeced (Jeeefn)
ÒeeHvegefn (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee (cee©leë) ce©leeb HeJeveeveece³eb mecyevOeer %eelee (Deefme) (ce©leeced) efJeog<eeced
(ieCeë) mecetnë (MecYetë) Meb keÀu³eeCeb YeeJe³eefle meë (ce³eesYetë) megKeb YeeJegkeÀë (DeefYe) (cee) (Jeeefn)
(mJeene) (DeJem³etë) DeelceveesçJe F®ígë (Deefme) (ogJemJeeved) ogJeë ÒeMemleb Heefj®ejCeb efJeÐeles ³em³e meë
(MebYetë) (ce³eesYetë) (DeefYe) (cee) (Jeeefn) (mJeene)¤45¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³emlJeb veYemJeeveeê&oevegë mecegê FJeeefme me mJeene MebYetce&³eesYetë mevceeefYeJeeefn,
³emlJeb cee©lees ce©leeb ieCe FJeeefme me mJeene MecYetce&³eesYetmmevceeefYeJeeefn, ³emlJeb ogJemJeeveJem³etefjJeeefme me
lemceeled mJeene MecYetce&³eesYetë mevceeefYeJeeefn¤45¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa HV FHYHJHH PHFHJÌ-HRGLHF<HHUMH MOYHH^ÐHH H¿SH-HHV -HHHJ-HRG
yeefueÿe efJeÜÜled HejesHekeÀeefjCeë mJeelceJeled meJex<eeb j#ekeÀemmeefvle, le SJe meJex<eeb keÀu³eeCeb megKeb ®e keÀle¥g
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pees let (veYemJeeved) efpemekesÀ meceerHe peue Deewj (Deeê&oevegë) Meerleue iegCeeW keÀe osves
Jeeuee Deewj (mecegêë) efpemeceW Gueì-Heueì peue efiejles Gme mecegê kesÀ meceeve (Deefme) nw, Jen (mJeene) mel³e
ef¬eÀ³ee mes (MecYetë) GÊece megKe Deewj (ce³eesYetë) meeceev³e megKe GlHeVe keÀjeves Jeeuee neslee ngDee (cee) cegPekeÀes
(DeefYe, Jeeefn) meye Deesj mes ÒeHâ QHV OHW (cee©leë) HeJeveeW keÀe mecyevOeer peevevesneje (ce©leeced) efJeÜeveeW kesÀ
(ieCeë) mecetn kesÀ meceeve (Deefme) nw, Jen (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (MecYetë) efJeMes<e Hejpevce kesÀ megKe Deewj
(ce³eesYetë) Fme pevce ceW meeceev³e megKe keÀe GlHeVe keÀjves Jeeuee neslee ngDee (cee) cegPe keÀes (DeefYe, Jeeefn) meye
'HHVMPHV´HHâQHVSHHVOHW(ogJemJeeved) ÒeMebefmele melkeÀej mes ³egkeÌle (DeJem³etë) DeHeveer j#ee ®eenves Jeeues kesÀ meceeve
(Deefme) nw, Jen (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (MecYetë) efJeMes<e megKe Deewj (ce³eesYetë) meeceev³e DeHeves megKe keÀe
GlHeVe keÀjvesneje neslee ngDee (cee) cegPe keÀes (DeefYe, Jeeefn) PH\H'HHVMPHV´HHâQHV
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHV FHYHJHPHFHJÌNHV¢PHFHHYHLHF<HHrj Deewj jlveeW mes
³egkeÌle, keÀesceue HeJeve kesÀ legu³e yeueJeeved, efJeÜeveeW kesÀ legu³e HejesHekeÀejer Deewj DeHeves Deelcee kesÀ legu³e meye keÀer j#ee
keÀjles nQ, Jes ner meye kesÀ keÀu³eeCe Deewj megKeeW keÀes keÀj mekeÀles nQ¤45¤
³eemle Fl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Yegefjiee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegveefJe&og<ee eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤

efHeÀj efJeÜeved keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HHPOHVä'HLYHV1PHWH[1HHV1HIR-HäFHHOH1Y-HHIYOHäMlHT0FHHI<HäÍa
OHHHI<HäYHH[É'H1²HPH-HH {<HHU1HVSHYHHäHYHPNH¢HI2H
HHÍaOHV1a'H1LYHV1aPHWH[{aHäÍaHIR-HäFHGa'HH1OH1Y-HYOHHUOHHäÉOH1Y-HHIYOHäaMlHT0FHHI<H1HIMHIOHä MlHT0FHÉHI<HäÍaOHHHI<HäÍaYH1Ía'H1²Ha
PH-HH {HI<HÍa1HVaSHYHHäHaYH1ÍaNHÉÀefOeN¤46¤
HeoeLe&ë-(³eeë) (les) leJe (Deives) Hejceséej efJeÜved Jee (met³ex) meefJeleefj ÒeeCes Jee (©®eë) RHUâHÍ
Òeerle³ees Jee (efoJeced) ÒekeÀeMeced (DeelevJeefvle) meJe&lees efJemle=Ceefvle (jeqMceefYeë) (leeefYeë) ©eqiYeë (veë) Demceeved
(DeÐe) (meJee&efYeë) (©®es) ÒeereflekeÀje³e (pevee³e) (veë) Demceeved (ke=ÀefOe) kegÀ©¤46¤
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! ³eeë met³ex ©®eë meefvle, ³ee jeqMceefYeefo&JeceelevJeefvle, leeefYeë meJee&efYemles
©eqiYejÐe veë meb³eespe³e, ©®es pevee³e ®e vemke=ÀefOe¤46¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ³eLee Hejceséejë met³ee&oerveeb ÒekeÀeMekeÀeveeceefHe ÒekeÀeMekeÀesçefmle,
leLeeçvet®eevees efJeÜeved efJeog<eeceefHe efJeÐeeÒeoes YeJeefle, ³eLeséejesç$e peieefle meJex<eeb mel³es ©ef®ecemel³esç©eE®e peve³eefle,
leLee efJeÜeveH³ee®ejsled¤46¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Hejceséej Jee efJeÜved! (³eeë) pees (met³es&) met³e& Jee ÒeeCe ceW (©®eë) RHUHIâ-HH´HHUHOI HQ4
Deewj pees (jeqMceefYeë) DeHeveer efkeÀjCeeW mes (efoJeced) ÒekeÀeMe keÀes (DeelevJeefvle) meye Deesj mes HewÀueeleer nQ, (leeefYeë)
Gve (meJee&efYeë) meye (les) 'H+HYHHU RHUHâI -HH´HHUHIOHHH: PHV (DeÐe) Deepe (veë) nce ueesieeW keÀes meb³egkeÌle keÀjes Deewj
(©®es) Òeerefle keÀjvesnejs (pevee³e) ceveg<³e kesÀ DeLe& (veë) nce ueesieeW keÀes (ke=ÀefOe) efve³ele keÀjes¤46¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ pewmes Hejceséej met³e& Deeefo ÒekeÀeMe keÀjvesnejs ueeskeÀeW keÀe Yeer
´HNH¢H0HNH¢MYHVQHMHQZ-HZPHVPH\H0HHkNH¢HVH/HH-HOHGNH¢QYHV-HHXHHHI-H¾HYHd efJeÜeveeW keÀes Yeer efJeÐee osvesneje neslee nw~
pewmes F&éej Fme mebmeej ceW meye ÒeeefCe³eeW keÀer mel³e ceW ©ef®e Deewj Demel³e ceW De©ef®e keÀes GlHeVe keÀjlee nw, Jewmee
efJeÜeved Yeer Dee®ejCe keÀjs¤46¤
³ee Je Fl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ ye=nmHeefleoxJelee~ Dee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HH-HHVäRV1-HHÍPHWH[1HHV1LHHV-HËHVäHJÉ HHHäÍa
)YÌHäLYHHU1OHHHI<H1ÍPH-HH {<HHU1HYHHV2H¬H\HQP+HOes¤47¤
HHÍa-H1ÍaRV1-HHÍaPHWH[{aHäÍaLHHVHJäa'HËHVäHJaHHÍaHäÍa)YÌHäLYHHUaOHHHI<HäÍaPH-HH {HI<HÍaHäFHGaYH1Ía2eNÊeN~
ye=ÉnNmHeNlesN¤47¤
HeoeLe&ë-(³eeë) (Jeë) ³eg<ceekeÀced (osJeeë) efJeÜebmeë (met³e&s) ®eje®ejelceefve peieoeréejs (©®eë) Òeerle³eë
(iees<eg) efkeÀjCeseqvê³es<eg ogiOeeefooe$eer<eg Jee (Deées<eg) JeefÚlegj²eefo<eg (³eeë) (©®eë) Òeerle³eë (Fvêeiveer) Fvêë
Òeefme×es efJeÐegoeqiveë HeeJekeÀM®e (leeefYeë) (meJee&efYeë) (©®eced) Òeerelf eced (veë) DemceekebÀ ceO³es (OeÊe) Oejle
(ye=nmHeles) ye=nleeb HeoeLee&veeb Heles HeeuekesÀéej¤47¤
DevJe³eë-ns ye=nmHelesë~ osJee ³ee Jemmet³ex ©®ees ³ee iees<Jeées<eg ©®eë meefvle, ³ee Jewleseq<Jevêeiveer JeÊexles, leew
®e leeefYemmeJee&Yeer ©eqiYeveex ©®eb OeÊe¤47¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ³eLee Hejceséejes ieJeeefoHeeueves HeoeLe&efJeÐee³eeb ®e meJee&ved ceveg<³eeved
Òesj³eefle, leLewJe efJeÜebmeesçH³ee®ejs³egë¤47¤
HeoeLe&ë-ns (ye=nmHeles) yeæ[s-yeæ[s HeoeLeeX keÀer Heeuevee keÀjvesnejs F&éej Deewj (osJeeë) efJeÜeved ceveg<³ees!
(³eeë) pees (Jeë) legce meyeeW keÀer (met³³ex) ®eMHHMFH: -HHâ+HMFHVËHMFH: 'H/HH OHG ) ËHMNH¢HU 'H+HYHV FH: 'HHZMOHJFH
efJeÜeveeW keÀer F&éej ceW (©®eë) Òeerefle nQ Jee (³eeë) pees Fve (iees<eg) efkeÀjCe, Feqvê³e Deewj ogiOe osves Jeeueer ieew Deewj
(Deées<eg) Deeqive leLee Iees[ æ e Deeefo ceW (©®eë) Òeerelf e nQ Jee pees Fve ceW (Fvêeiveer) Òeefme× efyepegueer Deewj Deeie
JeÊe&ceeve nQ, Jes Yeer (leeefYeë) Gve (meJee&efYeë) meye Òeerefle³eeW mes (veë) nce ueesieeW ceW (©®eced) Òeerelf e keÀes (OeÊe)
mLeeHeve keÀjes¤47¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ pewmes Hejceséej ieew Deeefo keÀer j#ee Deewj HeoeLe&efJeÐee ceW meye
ceveg<³eeW keÀes ÒesjCee oslee nw, Jewmes ner efJeÜeved ueesie Yeer Dee®ejCe efkeÀ³ee keÀjW¤47¤
©®eVe Fl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ ye=nmHeefleoxJelee~ Yegjiee<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HYHHV2HVHIQ\HHÑH1&HVHJÉ H1jMHSHäPHJYHPNH¢HI2Ha
©®eNb efJeMHVäHJ0HtÉês<egÉ FHHIHä2HVHIQ1HHHäFHG
HäFHGaYH1Ía2HV1HIQ1a\HH1ÑH1&HVHJäaHäFHGaMHSH1HTP-HHIOH1 MHSHäÉPHJaYH1ÍaNHÉ¢HI2H1aHäFHGaHI-H0HVäHJa0HWÉÌVHJäaFHHIHäa2HV1HIQ1a
1HHaHäFHG
HeoeLe&ë-(©®eced) Òesce (veë) DemceekeÀced (Oesefn) Oej (yeéïeCes<eg) ye´ïeefJelmeg (©®eced) Òeerelf eced (jepemeg)
#eef$e³es<eg jepeHeg$es<eg (veë) DemceekeÀced (ke=ÀefOe) kegÀ© (©®eced) (efJeM³es<eg) efJe#eg Òepeemeg YeJes<eg JeefCeipeves<eg (Metês<eg)
mesJekesÀ<eg (ceef³e) (Oesefn) (©®ee) Òeerl³ee (©®eced) Òeerefleced¤48¤
DevJe³eë-ns peieoeréej Jee efJeÜBmlJeb vees yeéïeCes<eg ©®ee ©®eb Oesefn, vees jepemeg ©®ee ©®eb ke=ÀefOe, efJeM³es<eg
Metês<eg ©®ee ©®eb ceef³e ®e ©®ee ©®eb Oesenf ¤48¤
YeeJeeLe&ë-De$e Mues<eeue¹ejë~ ³eLee Hejceséejë He#eHeeleb efJene³e yeéïeCeeefoJeCex<eg meceeveeb ÒeerelE e keÀjeself e,
leLewJe efJeÜebmeesçefHe legu³eeb ÒeerelE e kegÀ³³e&gë~ ³es neréejiegCekeÀce&mJeYeeJeeod efJe©×e JeÊe&vles, les meJex
veer®eeefmlejmkeÀjCeer³ee YeJeefvle¤48¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej Jee efJeÜved! DeeHe (veë) nce ueesieeW kesÀ (yeéïeCes<eg) ye´ïeJesÊee efJeÜeveeW ceW (©®ee)
Òeerelf e mes (©®eced) Òeerelf e keÀes (Oesefn) Oejes, mLeeHeve keÀjes (veë) nce ueesieeW kesÀ (jepemeg) jepeHetle #eef$e³eeW ceW Òeerelf e
mes (©®eced) Òeerefle keÀes (ke=ÀefOe) keÀjes (efJeM³es<eg) ÒepeepeveeW ceW ngS JewM³eeW ceW leLee (Metês<eg) MetêeW ceW Òeerelf e mes
(©®eced) Òeerefle keÀes Deewj (ceef³e) cegPe ceW Yeer Òeerelf e mes (©®eced) Òeerelf e keÀes (Oesefn) mLeeHeve keÀjes¤48¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Mues<eeue¹ej nw~ pewmes Hejceséej He#eHeele keÀes íes[ æ yeéïeCeeefo keCeeX ceW meceeve
Òeerefle keÀjlee nw, Jewmes ner efJeÜeved ueesie Yeer meceeve Òeerelf e keÀjW~ pees F&éej kesÀ iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe mes efJe©×
JeÊe&ceeve nQ, Jes meye veer®e Deewj eflejmkeÀej keÀjves ³eesi³e nesles nQ¤48¤
leÊJesl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ ye=nmHeefleoxJelee~ efve®e=®íkeÌJejer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³ewefJe&ÜÜoe®ejCeer³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes efJeÜeveeW kesÀ legu³e Dee®ejCe keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee
nw¤
OH¬-HHäHHHIFH1\HÑHä&HH1-HYRäFHHYH1POHRH0HHäPOHV1HSHäFHHYHHVQ1HI-HHI<H {Ía
'HQVä>FHHYHHV-H&HV1Q\HHV12HJä0HjPH1FHHYH1É'HHHJÉÍ´HFHHVäHHUÍ
OHOHGa O-HH1a HH1HIFHa \HÑHä&HHa -HYRäFHHYHÍa OHOHGa 'HHa 0HH1POHV1a HSHäFHHYHÍa Q1HI-HHI<H 1HIMHIOH Q1HI-HÍÉHI<HäÍa -H11CeN~ FNn~
\HHV1HI2H1a*ä0H1jPHVOHJäÉ0HjPHaFHHaYH1Ía'HHHJäÍa´HaFHHV1HHU1Í
HeoeLe&ë-(leled) (lJee) (³eeefce) ÒeeHveesecf e (ye´ïeCee) Jesovs e (Jevoceeveë) mlegJeve meved (leled) Òesce (Dee)
(Meemles) F®íefle (³epeceeveë) ³ees ³epeles meë (nefJeefYe&ë) neslegcenzë mebmke=Àlewê&J³ewë (Dens[ceeveë) melke=Àleë
(Je©Ce) Jej (Fn) (yeesefOe) yegO³emJe (G©Mebme) ³e Gªved yentve Mebmeefle lelmecyeg×ew (cee) efve<esOes (veë)
Demceeved (Dee³egë) (Òe) (cees<eerë) ®eesj³esë¤49¤
DevJe³eë-ns G©Mebme Je©Ce! ye´ïeCee Jevoceevees ³epeceeveesçns[ceevees nefJeefYe&³e&oeMeemles, leonb ³eeefce
³eogÊececee³egmlJeeefÞel³eenb ³eeefce, leÊJeceefHe ÒeeHvegefn, lJeefcen leod yeeseOf e lJe veesçmceekebÀ leoe³egcee& Òecees<eerë¤49¤
YeeJeeLe&ë-DeeHlee efJeÜebmees ³eefo®ís³egmleosJe ceveg<³ewjes f<eleJ³eced, ve kesÀveeefHe kesÀ<eeefáeod efJeog<eeceveeojë

NH¢HH Ía YH .HXHJ kHU+HJHZjye´ïe®e³³ee&³egkeÌleenejefJenejJ³eefYe®eejeefleefJe<e³eemekeÌl³eeefoefYeje³egë keÀoeefHe
Ûmeveer³eced¤49¤
HeoeLe&ë-ns (G©Mebme) yengleeW keÀer ÒeMebmee keÀjvesnejs (Je©Ce) Þesÿ efJeÜved! (ye´ïeCee) Jeso mes
(Jevoceeveë) mlegefle keÀjlee ngDee (³epeceeveë) ³e%e keÀjves Jeeuee (Dens[ceeveë) PHONH¢HM NH¢HV ´HHâ QJ'HH +HJH
(nefJeefYe&ë) nesce keÀjves kesÀ ³eesi³e De®ís yevee³es ngS HeoeLeeX mes pees (Dee, Meemles) DeeMee keÀjles nw, (leled) GmekeÀes
ceQ (³eeefce) ´HHâQHV7E OH/HHHISHPH*¬HFH(Dee³egë) meew Je<e& keÀer Dee³egoe& keÀes (lJee) OHVMH'HHÀHHNH¢MNHV¢FH4 ´HHâ
nesTb (leled) *PHNH¢HV OHW <HHU ´HHâQHVOHW (Fn) Fme mebmeej ceW GkeÌle Dee³egoe& keÀes (yeesefOe) peeve Deewj let (veë)
nceejer Gme Dee³egoe& keÀes (cee, Òe, cees<eerë) cele ®eesj¤49¤
YeeJeeLe&ë-PHOH-HHRHU 0HHk-HV¬HH meppeve, efJeÜeved pees ®eens Jener ®eenvee ceveg<³eeW keÀes Yeer keÀjveer
HHHIQHVaHINH¢PHHU NH¢HV HINH¢YQH5 HI-H¾HYHH: NH¢H'HYHHRMYHNH¢MYHHHHHIQHV OH/HHkHU +HJHH: NH¢HV \HÑHHH OHHLHDe³eesi³e
Deenej-efJenej, J³eefYe®eej, Del³evle efJe<e³eemeeqkeÌle Deeefo Keesìs keÀeceeW mes Dee³egoe& keÀe veeMe keÀYeer ve keÀjvee
®eeefn³es¤49¤
mJeCe& Iece& Fl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ met³ee&s osJelee~ Yegefjiee<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
keÀer¢Mee peveeë HeoeLee&ved MegvOevleerl³egHeefoM³eles¤
kewÀmes peve HeoeLeeX keÀes Meg× keÀjles nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
P-H1&H ,H1FH ÍP-HHQHäP-HK&HH NH ¢ÍP-HHQHäP-HK&H 0HJÉ¬eÀë mJeeneN mJehCe& p³eesefleNë mJeeneN mJehCe& met³e&Në
P-HHQHä
P-HäÍa YHa ,H1FH Ía P-HHQHäa P-HäÍa YHa 'H1NH ¢Ía P-HHQHäa P-HäÍaYHa 0HJÉH¢Ía P-HHQHäa P-HäÍa YHa SHHVHIOHäÍa P-HHQHäa
P-H1ÍaYHaPHWH {ÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(mJeë) megKeced (ve) FJe (Iece&ë) leeHeë (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee (mJeë) (ve) FJe (Deke&Àë)
Deeqiveë (mJeene) (mJeë) (ve) FJe (Meg¬eÀë) Jee³egë (mJeene) (mJeë) (ve) FJe (p³eesefleë) HI-H²HJOHHV RHUHIâÍ
(mJeene) (mJeë) (ve) FJe (met³e&ë) (mJeene)¤50¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee mJeene mJeve& Iece&ë mJeene mJevee&ke&Àë mJeene mJeve& Meg¬eÀë mJeene mJeve&
p³eeself eë mJeene mJeve& met³e&ë m³eeled, leLee ³et³eceH³ee®ejle¤50¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³e%ekeÀeefjCees ceveg<³eeë megievOeeefêêJ³enescewë meJee&ved Jee³JeeefoHeoeLee&ved
Meg×eved keÀÊe¥g MekeÌvegJeefvle, ³esve jesiejeefnl³esve meJex<eeb oerIee&³egë m³eeled¤50¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes (mJeë) megKe kesÀ (ve) meceeve (Iece&ë) ÒeleeHe
(mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes (mJeë) megKe kesÀ (ve) legu³e (Deke&Àë) Deeqive (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes (mJeë) megKe kesÀ
(ve) me¢Me (Meg¬eÀë) Jee³eg (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes (mJeë) megKe kesÀ (ve) meceeve (p³eesefleë) efyepegueer keÀer ®ecekeÀ
(mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes (mJeë) megKe kesÀ (ve) meceeve (met³e&ë) met³e& nes, Jewmes legce Yeer Dee®ejCe keÀjes¤50¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ³e%e kesÀ keÀjves Jeeues ceveg<³e megieefvOe³egkeÌle Deeefo HeoeLeeX kesÀ
nesce mes mecemle Jee³eg Deeefo HeoeLeeX keÀes Meg× keÀj mekeÀles nQ, efpememes jesie#e³e neskeÀj meye keÀer yengle Dee³egoe&
nes¤50¤
Deeqiveefcel³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ mJeje[e<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
keÀer¢Mee vejeë megefKevees YeJevleerl³egHeefoM³eles¤
kewÀmes vej megKeer nesles nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
DeNeqiveb HJäYHHTSFH10H-HäPHH,HÉOHVYHäHIR1-HjPHJä+H1&H¥ -HHäPHH\HÉQYOHäFHGa
OHVYHä-H1HELHäFHVFH\H12YHPHäHI-H1Æ+H1jP-HHVKQHä&HH1É'HHI2H1YHHNHä¢FHJ¬H1FHFHG
DeNeqiveced~ ³egÉYH1HTSFH1a 0H-HäPHHa ,HÉOHVYHäa HIR1-HFHGa PHJÉ+H1&H HIFHHIOHä PHJÉ+H1&H FHGa -HHäPHHa \HÉQYOHäFHGa OHVYHäa -HN³eced~ ieNcesNceN~
\H12YHPHäaHI-H1Æ+HäFHGaP-HäÍaQHä&HHÍa'HHI2HäaYHHNHä¢FHGa*1¬H1FHFHG
HeoeLe&ë-(Deeqiveced) HeeJekeÀced (³egveeqpce) megievOewê&J³ew³eg&keÌleb keÀjesecf e (MeJemee) yeuesve (Ie=lesve) Deep³esve
(efoJ³eced) efoefJe Meg×iegCes YeJeced (megHeCe&ced) megÿg HeeueveHetefle&keÀjced (Je³emee) J³eeHl³ee (ye=nvleced) cenevleced (lesve)
(Je³eced) (iecesce) ie®ísce~ De$e yengueb ívoefme #Deäe02.4.73% Fefle MeHees uegkedÀ (yeÓvem³e) cenleë (efJeäHeced)
efJeäeved ÒeefJeäeved Heeefle ³esve leled (mJeë) megKeced (©neCeeë) jesnleë (DeefOe) GHeefjYeeJes (veekeÀced)
DeefJeÐeceeveogëKeced (GÊececed) Þesÿced¤51¤
DevJe³eë-Denb Je³emee ye=nvleb efoJ³eb megHeCe&ceeÅive MeJemee Ie=lesve ³egveeqpce, lesve mJees ©neCee Je³eb yeÓvem³e
efJeäHecegÊeceb veekeÀceefOeiecesce¤51¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee Deiveew megmebmke=Àleeefve megievO³eeefo³egkeÌleeefve êJ³eeefCe Òeef#eH³e Jee³JeeefoMegef×Üeje
meJee&ved megKe³eefvle, lesçl³egÊeceb megKeceeHvegJeefvle¤51¤
HeoeLe&ë-ceQ (Je³emee) -HHHJ NH¢HU -HHHIâPHV (ye=nvleced) yeæ[s ngS (efoJ³eced) Meg× iegCeeW ceW Òeefme× nesves
Jeeues (megHeCe&ced) De®ís ÒekeÀej j#ee keÀjves ceW HeefjHetCe& (Deeqiveced) Deeqive keÀes (MeJemee) yeueoe³ekeÀ (Ie=lesve) Ieer
Deeefo megieefvOele HeoeLeeX mes (³egveeqpce) ³egkeÌle keÀjlee ntb (lesve) Gmemes (mJeë) megKe keÀes (©neCeeë) Deeªæ{ ngS
(Je³eced) nce ueesie (yeÓvem³e) yeæ[s mes yeæ[s kesÀ (efJeäHeced) Gme J³eJenej keÀes efkeÀ efpememes meeceev³e Deewj efJeMes<e
YeeJe mes ÒeJesMe ngS peerJeeW keÀer Heeuevee keÀer peeleer nw Deewj (GÊececed) GÊece (veekeÀced) ogëKejefnle megKemJeªHe
mLeeve nw, GmekeÀes (DeefOe, iecesce) ´HHâQHVOHVQ4
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e De®ís yeveeS ngS megieefvOe Deeefo mes ³egkeÌle HeoeLeeX keÀes Deeie ceW íes[
æ keÀj HeJeve
Deeefo keÀer Megef× mes meye ÒeeefCe³eeW keÀes megKe osles nQ, Jes Del³evle megKe keÀes ÒeeHle nesles nQ¤51¤
FceeefJel³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[e<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
)1FHHZOHVä+H1HH-H1SHMHZ{+HOH1HIOH&HHZ1 HH<HH1MHHäPH+H1QPHäLYHVa
OHH<HH+HOHVFHPHJÉNH¢OHHäFHJXHHV1NHE¢HH1ÉH¿HäHHVSH1LFHJÍ´Hä/HFH1SHHÍ+HJäMH1&HHÍ
)1FHHZa OHV1a +H1HHZa 'H1SHMHZ{a +H1OH1HIH&HHZ{a HH<HHäFHGa MHHäHIPHa 'H1+H1QjPHHUOHä+H1ÉQjHIPHäa 'H1LYHV1a OHH<HHäFHGa +H1OHV1FH1a
megÉNH¢OHH1HIFHHIOHäPHJÉÉNH¢OHHäFHGa71É)O%HäWaXHHV1NH¢FHGaHHäaH¿HäHÍaSH1LFHJÍa´H1/H1FH1SHH)HIOHä´H/HFH1ÉSHHÍa+HJÉjeNCeeë¤52¤
HeoeLe&ë-(Fceew) (les) leJe (He#eew) Heefjûenew keÀe³³e&keÀejCeªHeew (Depejew) DeefJeveeefMeveew (Heleef$eCeew)
Hele$eeC³etodOJe&ieceveeefve meefvle ³e³eesmleew (³eeY³eeced) (j#eebefme) ogäeved oes<eeved Jee (DeHenbefme) otjs Òeef#eHeefme
(Deives) DeeqiveefjJe JeÊe&ceeve lespeeqmJeved efJeÜved (leeY³eeced) (Helesce) ie®ísce (megke=Àleeced) MeesYevecekeÀe<e&gmles
megke=Àlemles<eeced (G) efJelekexÀ (ueeskeÀced) êäJ³eceevevoced (³e$e) ($eÝ<e³eë) JesoeLe&efJeoë (peicegë) ieleJevleë
(ÒeLecepeeë) ÒeLeces efJemleerCex ye´ïeefCe peeleeë Òeefme×eë (HegjeCeeë) Hegje DeO³e³evemece³es veJeerveeë¤52¤
DevJe³eë-ns Deives! les ³eeefJeceew Heleef$eCeeJepejew He#eew mlees ³eeY³eeb j#eebm³eHenbefme, leeY³eeceg leb megke=Àleeb
ueeskebÀ Je³eb Helesce, ³e$e ÒeLecepeeë HegjeCee $eÝ<e³ees peicegë¤52¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaH/HHâHHI-H¾HEPHHV RHVHHYHG QO-HH2HFHH HIRPHRGLHJ&HHYHG LHQHUO-HH\HÑH
ÒeeH³eevevoefvle, leLewleeved ÒeeH³e ceveg<³ewjefHe megKeef³eleJ³eced¤52¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deeqive kesÀ meceeve ÒeleeHe Jeeues efJeÜved! (les) DeeHekesÀ pees (Fceew) ³es (Heleef$eCeew)
*HÀHV&HHU NH¢HV ´HHâQJ6 (Depejew) keÀYeer veä vener nesles Depej-Decej (He#eew) keÀe³³e&keÀejCe ªHe meceerHe kesÀ
HeoeLe& nQ (³eeY³eeced) efpevemes DeeHe (j#eebefme) ogä ÒeeefCe³eeW kee oes<eeW keÀes (DeHenbefme) otj yene osles nQ, (leeY³eeced)
Gvemes (G) ner Gme (megke=Àleeced) megke=Àleer meppeveeW kesÀ (ueeskeÀced) osKeves ³eesi³e Deevevo keÀes nce ueesie (Helesce)
HengB®eW (³e$e) efpeme Deevevo ceW (ÒeLecepeeë) PH-H -HHâ+HMFHVËHMFH: ´HHIPH¹-HH'HHIOHHI-HPOHHMHJNH®OH-HVRFH: Òeefme×
DeLee&led GmekesÀ peeveves mes keÀerefle& Hee³es ngS (HegjeCeeë) Heefnues Heæ{ves kesÀ mece³e veJeerve ($eÝ<e³eë) JesoeLe& peeveves
Jeeues efJeÜeved $eÝef<epeve (peicegë) HengB®es¤52¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHV 0HHk-HV¬HHHI-H¾HYHG SHYHRHVHH: NH¢HV .HHVNHV¢2HFH

'HHHIR'HÏVLHJ&HH:NH¢HÝHQ&HNH¢M\HÑHNH¢HV´HHâQHVNHV¢'HHYHYRHJNH®OHQHVOHVQ4-HZPHV*YHNH¢HV+HHNH¢MFHYHJHH: keÀes Yeer
megKeer nesvee ®eeefn³es¤52¤
Fvogefjl³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ FvogoxJelee~ Dee<eea He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
efJeÜefÓë eEkeÀ keÀe³e&efcel³een¤
efJeÜeveeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FvogÉR JHäÍ0HV1YHÉH¿1OHH-HH1HIQMä&H+HHÍ0HNHJÉ¢YHHV<HJäMl&HJÍa
ceNnevlmeNOem/HVä2HJÉ-HÉ'HHHIYHHä¬HHV1 YHFHäPOHVÉ'HPOHJÉ FHHFHHäHIQjPHHUÍ
)YRJäÍaRHäÍa0HV1YHÍaH¿1OHH-HVäOHÉOHÉ-HHäaHIQMä&H+HH1)HIOH1HIQMä&HÉ+HHÍa0H1NHJÉÀveë~ YegÉMl&HJÍaFH1QHYHGaPH12HP/H1)HIOHä
PH12HÉP/HVäa2HJÉ-HÍa'HHaHIYHHä¬HÍaHIYHÉPHä¬H)HIOH1HIYHÉPHä¬HÍaYHFHäÍaOHV1a'H1POHJÉaFHHaFHH1aHIQ1jPHHU1Í
HeoeLe&ë-(Fvogë) ®evê FJe Deeê&mJeYeeJeë (o#eë) yeue®eeleg³e&³egkeÌleë (M³esveë) M³esve FJe Heje¬eÀceer
($eÝleeJee) $eÝlem³e mel³em³e mecyevOees efJeÐeles ³em³e meë~ De$e Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ëë~
megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle [eosMeë (efnjC³eHe#eë) efnjC³em³e megJeCe&m³e He#eë Heefjûenes ³em³e meë
(MekegÀveë) MeeqkeÌleceeved (YegjC³egë) YeÊee& (ceneved) (meOemLes) men mLeeves (Oe´gJeë) efveM®eueë (Dee) mecevleeled
(efve<eÊeë) efvelejeb efmLeleë (veceë) melkeÀjCeced (les) legY³eced (Demleg) (cee) efve<esOes (cee) ceeced (efnbmeerë)
lee[³esë¤53¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! meYesMe ³emlJeefcevogo&#eë M³esve $eÝleeJee efnjC³eHe#eë MekeÀgvees YegjC³egce&neved meOemLe
Deeefve<eÊees Oe´gJeë mevcee cee eEnmeermlemcew lesçmceekebÀ veceesçmleg¤53¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa )Q SHLHHIOH HI-H¾HEPHÍ HIP/HMH <HWO-HH PH-HH YHG HI-H²HHHI/H YHÍ
megefMeef#eleeved kegÀ³e&g³e&lemles eEnmekeÀe ve YeJes³egë¤53¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! meYeeHeefle pees DeeHe (Fvogë) ®evêcee kesÀ meceeve Meerleue mJeYeeJe meefnle (o#eë) yeue
®elegjeF& ³egkeÌle (M³esveë) yeepe kesÀ meceeve Heje¬eÀceer ($eÝleeJee) efpevekeÀe mel³e keÀe mecyevOe efJeÐeceeve nw Deewj
(efnjC³eHe#eë) megJeCe& kesÀ ueeYe Jeeues (MekegÀveë) MeeqkeÌleceeved (YegjC³egë) meye kesÀ Heeuevesnejs (ceneved) meye mes yeæ[s
(meOemLes) otmejs kesÀ meeLe mLeeve ceW (Dee, efve<eÊeë) efvejvlej efmLele (Oe´gJeë) efveM®eue ngS (cee) cegPes (cee) cele
(eEnmeerë) ceejes, Gve (les) DeeHekesÀ efue³es nceeje (veceë) melkeÀej (Demleg) ´HHâQHV
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa )PH PHEPHHM FH: HI-H¾HYHG SHYH HIP/HM QHVNH¢M PH\H
efJeÐeeefLe&³eeW keÀes De®íer efMe#ee mes ³egkeÌle keÀjW, efpememes Jes eEnmee keÀjvesnejs ve nesJeW¤53¤
efoJe Fl³em³e ieeueJe $eÝef<eë~ FvogoxJelee~ Yegefjiee<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
eEkeÀ Yetlees pevees oerIee&³egYe&Jeleerl³egHeefoM³eles¤

kewÀmee ceveg<³e oerIe&peerJeer neslee nw? Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
efoNJees cetÉ¹H HIPHä+HHI/H1-HHYHHHI<H1LH 1+HHFHHVHä2HHUYHHFHGa
efJeNéee³egÉÍ0HFH {PH1´H/HH1YHFHäP+H1/HV
efoNJeë~ cetÉ×e&~ DeNefmeN~ He=ÉHI/H1-HHÍaYHHHI<HäÍa7NH G¢a'H1+HHFHGa'HHVHä2HHUYHHFHGaHI-H1ËHHHJÉHIMHIOHä HI-H1ËHÉ'HHäHJÍa0HFH {aPH1´H/HH1
FHIOHäPH1É´H/HHäÍaYHFHäÍa+H1/HV
HeoeLe&ë-(efoJeë) ÒekeÀeMem³e (cet×e&) efMej FJe JeÊe&ceeveë (Deefme) (He=efLeJ³eeë) (veeefYeë) yevOeveefceJe
(Tke&dÀ) jmeë (DeHeeced) peueeveeced (Dees<eOeerveeced) (efJeéee³egë) HetCee&³egë (Mece&) MejCeced (meÒeLeeë) ÒeLemee
ÒeK³e³ee men JeÊe&ceeveë (veceë) DeVeced (HeLes) ceeiee&³e¤54¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³emlJeb efoJees cet×e& He=efLeJ³ee veeefYejHeecees<eOeerveecetefie&Je efJeéee³egë meÒeLee Deefme, me
lJeb HeLes veceë Mece& ®e ÒeeHvegefn¤54¤
YeeJeeLe&ë-De$e JeeHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaHHV FHYHJHHV YHHH-HHYHG HFHH-HHYHG 'HHZH2HPHV-HHU HJNH®OHHQHMHI-HQHMHV
efpeleseqvê³ees YeJeefle, me Melee³egpee&³eles¤54¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pees DeeHe (efoJeë) ÒekeÀeMe DeLee&led ÒeleeHe kesÀ (cet×e&) efMej kesÀ meceeve (He=efLeJ³eeë)
He=efLeJeer kesÀ (veeefYeë) yevOeve kesÀ meceeve (DeHeeced) peueeW Deewj (Dees<eOeerveeced) Dees<eefOe³eeW kesÀ (Tke&dÀ) jme kesÀ
meceeve (efJeéee³egë) HetCe& meew Je<e& peerves Jeeues Deewj (meÒeLeeë) keÀerelf e&³egkeÌle (Deefme) nQ, mees DeeHe (HeLes) mevceeie& kesÀ
efue³es (veceë) DeVe (Mece&) 0HM&H'HHZMPHJ.HNH¢HV´HHâQHV'HHV
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHVFHYHJHYHHH-HHYHGPHQYH0HHUXH'HHZH2HNH¢HPHV-HYH
keÀjves Deewj Deenej-efJenej mes ³eLee³eesi³e jnves Jeeuee, Feqvê³eeW keÀes JeMe ceW jKelee nw, Jen meew Je<e& keÀer DeJemLee
Jeeuee neslee nw¤54¤
efJeéel³esl³em³e ieeueJe $eÝef<eë~ FvogoxJelee~ Dee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³egHeefoM³eles¤
HI-HËHäPHFHWÉ¹ 9HHI2HäHIOHáHIPHHIÀH1OHÍPHäFHJÉÌVOHV1RäHFH1+P-HHHJMä1+HHVRä¬HHVR1HI2HEHI<HäYOHa
HIR1-HP+H1SH YHHäR1YOHHIMäHHOHG+HHI/H1-HHPOHOHHVäYHHV1-HÆÐHHä-H
HI-HËHäPHaFHWÉ¹ YHGa'HHI2HäaHIOH1á1HIPH1aHIÀH1OHÍaPH1FHJÉês~ lesN~ RäHFHGa'H1+PHJa'HHHJäÍ'H1+HÍaR1¬H1a*1R1HI2HHIFHOHJäR1ÉHI2HFHGa
HI<H1YOH1aHIR1-HÍa+H1SH YHHäOHGa'H1YOHHIM{HHOHGa+HÉHI/H1-HHÍaOHOHäÍaYH1Ía-HÆÐHHäa'H1-H1
HeoeLe&ë-(efJeéem³e) meJe&m³e peieleë (cet×&ved) (DeefOe) GHeefj (efleÿefme) (efÞeleë) (mecegês) Devleefj#eJeod
-HHâV +HMFHVËHMV (les) leJe (Ëo³eced) (DeHmeg) ÒeeCes<eg (Dee³egë) peerJeveced (DeHeë) ÒeeCeeved (oÊe) ooeefme
(GoefOeced) GokeÀOeejkebÀ meeiejced (efYevle) efYeveeqlme (efoJeë) ÒekeÀeMeeled (Hepe&v³eeled) cesIeeled (Devleefj#eeled)
DeekeÀeMeeled (He=efLeJ³eeë) Yetcesë (leleë) lemceeled (veë) (Je=äîee) (DeJe) j#e¤55¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³emlJeb efJeéem³e cet×&ved efÞeleë met³e& FJeeefOeefleÿefme, ³em³e les mecegês
Ëo³eceHmJee³egjefmle, me lJeceHees oÊeesoeEOe efYevle, ³eleë met³eex efoJeesçvleefj#eeled Hepe&v³eeled He=efLeJ³ee Je=äîee
meJee&veJeefle, lelees veesçmceeveJe¤55¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa HV FHYHJHHÍ PHWH -HOPHJ.H-HH NH¢H *¬HFHHHHHIM&HHV <H-HHIYOH OHV
meJee&ved megefKeveë keÀÊe¥g MekeÌvegJeefvle¤55¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pees DeeHe (efJeéem³e) meye mebmeej kesÀ (cet×&ved) efMej Hej (efÞeleë) efJejepeceeve met³e& kesÀ
meceeve (DeefOe, efleÿefme) DeefOekeÀej Hee³es ngS nQ, efpeve (les) DeeHekeÀe (mecegês) Devleefj#e kesÀ legu³e J³eeHekeÀ
Hejceséej ceW (Ëo³eced) ceve (DeHmeg) ÒeeCeeW ceW (Dee³egë) peerJeve nw, Gve (DeHeë) ÒeeCeeW keÀes (oÊe) osles nes,
(GoefOeced) mecegê keÀe (efYevle) Yesove keÀjles nes, efpememes met³e& (efoJeë) ÒekeÀeMe (Devleefj#eeled) DeekeÀeMe
(Hepe&v³eeled) cesIe Deewj (He=efLeJ³eeë) Yetefce mes (Je=äîee) Je<ee& kesÀ ³eesie mes meye ®eje®ej ÒeeefCe³eeW keÀer j#ee keÀjlee nw,
(leleë) Fmemes DeLee&led met³e& kesÀ legu³e (veë) nce ueesieeW keÀer (DeJe) j#ee keÀjes¤55¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHV FHYHJHPHWH NHV¢PHFHHYHPHJ.H-HHH YHV 'HHZM*¬HFH
Dee®ejCeeW kesÀ keÀjvesnejs nQ, Jes meyekeÀes megKeer keÀj mekeÀles nQ¤55¤
Fä Fl³em³e ieeueJe $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ Dee<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
)1ÆHVH1HHV<HLHJäHI<HMH0HHU1RH -HPHJäHI<HÍa
OHPHäYH)1ÆPHä´HHU1OHPH1ÌHI-Hä&HV1QHLHäFHVÍ
)1ÆÍa H1HÍa <HLHJäHI<H1HIMHIOH1 <HLHJäÉHI<HÍa 'HH10HHU1RH )OHHä0HHU1ÍÉRHa -HPHJäHI<H1HIMHIOH1 -HPHJäÉHI<HÍa OHPHäa YHÍa )1ÆPHäa
´HHU1OHPHäaÌHI-Hä&Ha)1Qa'HHaLH1FHVÍ
HeoeLe&ë-(Fäë) ke=Àleë (³e%eë) ³eägcen&ë (Ye=iegefYeë) HeefjHekeÌJeefJe%eevewë (DeeMeeroe&ë) ³e F®íeefmeeq×b
ooeefle (JemegefYeë) ÒeeLecekeÀefuHekewÀefJe&ÜefÓë (lem³e) (veë) DemceekeÀced (Fäm³e) (Òeerlem³e) keÀceveer³em³e (êefJeCe)
Oeveced~ De$e megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle efJeYekeÌlesue&gkedÀ (Fn) mebmeejs (Dee, iecesë) mecevleeod ie®í~
Jee ívoefme meJex efJeOe³ees YeJeefvle #De01.4.9 Yee0% Fefle ílJeeYeeJeë¤56¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³ees JemegefYeYe&=iegefYejeMeeroe& ³e%e Fämlem³esäm³e Òeerlem³e ³e%em³e mekeÀeMeeefon lJeVees
êefJeCe Dee iecesë¤56¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeÜÜled Òe³elevles, le Fn Heg<keÀueeb efÞe³eceeHvegJeefvle¤56¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pees (Ye=iegefYeë) HeefjHetCe& efJe%eeve Jeeues (JemegefYeë) ÒeLece keÀ#ee kesÀ efJeÜeveeW kesÀ
(DeeMeeroe&ë) F®íeefmeef× keÀes osves Jeeuee (³e%eë) ³e%e (Fäë) efkeÀ³ee nw, (lem³e) Gme (Fäm³e) efkeÀ³es ngS
(Òeerlem³e) ceveesnj ³e%e keÀs mekeÀeMe mes (Fn) Fme mebmeej ceW DeeHe (veë) nce ueesieeW kesÀ (êefJeCe) Oeve keÀes (Dee,
iecesë) ´HHâQWHISHHV
YeeJeeLe&ë-SHHV HI-H¾HYHH: NHV¢ OHJXH 'HÏH HOYH NH¢MOHV Q4 -HV )PH PHEPHHM FH: \HQJOH 2HYH NH¢HV ´HHâ QHVOHV
nQ¤562¤
Fä Fl³em³e ieeueJe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
)1ÆHVÉ'H1HTLYHMHQJäOHÍHI+H+H¬H JYHÉ)1ÆjQ1HI-HÍaP-H1LHVRERV1-HV<HHV1YHFHäÍ
)1ÆÍa'H1HTLYHÍa'HHQJäOH1)OHHQJäOHÍaHI+H1+H1¬H JÉaYH1Ía)1ÆFHGaQ1HI-HÍaP-H1LHVHIOHäP-H1ÉLHHa)1RFHGaRV1-HV<HäÍaYHFHäÍ
HeoeLe&ë-(Fäë) melke=Àle DeengefleefYeJe&efOe&lees Jee (Deeqiveë) meYeeÐeO³e#ees efJeÜeved HeeJekeÀes Jee (Deengleë)
mecevleeled leefHe&lees nglees Jee (efHeHeÊe&g) Heeue³eleg Hetj³eleg Jee (veë) DemceevemceekebÀ Jee (Fäced) megKeb lelmeeOeveb Jee
(nefJeë) nefJe<ee~ mebmke=ÀleêJ³esCe efJeefYeeqkeÌleJ³el³e³eë (mJeiee) ³elmJeeved ie®íefle ÒeeHveeself e leled mJeiee~ De$e
efJeYekeÌlesë megHeeb megguegied0 #Deäe07.1.39% Fl³eekeÀejosMeë (Foced) (osJesY³eë) efJeÜÓîeë (veceë) DeVeb melkeÀejes
Jee¤57¤
DevJe³eë-nefJejengle Fäesçeqiveve& Fäb efHeHeÊe&g veë efHeHeÊe&g Jee Fob mJeiee vecees osJesY³eesçmleg¤57¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjiveew ³eled megmebmke=Àleb êJ³eb nt³eles ³eefon ye»VekeÀeefj pee³elesçlemlesve efJeÜoeoerveeb
melkeÀejë keÀÊe&J³eë¤57¤
HeoeLe&ë-(nefJeë) mebmkeÀej efkeÀ³es HeoeLeeX mes (Deengleë) 'HÏV ´HNH¢HM OHâ -HH Q-HYH efkeÀ³ee (Fäë)
melkeÀej efkeÀ³ee Jee Deengefle³eeW mes yeæ{e³ee ngDee (Deeqiveë) ³en meYee Deeefo keÀe DeO³e#e efJeÜeved Jee Deeqive (veë)
nceejs (Fäced) megKe Jee megKe keÀs meeOeveeW keÀes (efHeHeÊe&g) Hetje keÀjs Jee nceejer j#ee keÀjs (Foced) ³en (mJeiee)
'H+HYHVNH¢HV´HHâQHVYHV-HHXHH(veceë) DeVe Jee melkeÀej (osJesY³eë) efJeÜeveeW kesÀ efue³es nes¤57¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e Deeqive ceW De®ís mebmkeÀej mes yevee³es ngS efpeme HeoeLe& keÀe nesce keÀjles nQ, mees Fme
mebmeej ceW yengle DeVe keÀe GlHeVe keÀjves Jeeuee neslee nw, Fme keÀejCe Gmemes efJeÜeved Deeefo melHeg©<eeW keÀe melkeÀej
³eosl³em³e efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oe<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe efJeÜefÜ<e³es mel³eefveCe&³eceen¤
Deye efJeÜeveeW kesÀ efJe<e³e ceW mel³e keÀe efveCe&³e, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HRHNHäW¢OHHOHGPH1FHPHJäÓHHVRG2HÉRHV-HH1FHYHäPHHV-HH1PHF<HäOHE1HHJäHHV-HHa
OHRäYHJÉ ´HVOHäPHJÉNH¢OHHäFHJXHHV1NHE¢HH1ÉH¿HäHHVSH1LFHJÍ´Hä/HFH1SHHÍ+HJäMH1&HHÍ
HOHGa'HHNHWä¢OHH1HIROHHÉNHWä¢OHHOHGaPH1FHPHJäÓHHV1HIRHIOHä PH1FHGÉ'HPHJäÓHHVOHGa1RÍa-HH1aFHYHäPHÍa-HH1aPHF<HOä H1HIFHHIOH1 PHFHGÉ<HäOHFHGa
HHJäHÍa -HH1a OHOHGa 'H1YHJÉ´HVOHVOHäYHJÉÉ´HVOHäa PHJÉNH¢OHH1HIFHHIOHä PHJÉNH¢OHHäFHGa 71É)O%HWäa XHHV1NH¢FHGa HHäa H¿HäHÍa SH1LFHJÍa ´H1/H1FH1SHHÍa
HegÉjeNCeeë¤58¤
HeoeLe&ë-(³eled) (DeeketÀleeled) Glmeeneled (mecemegñeesled) mec³ekedÀ ÒeeHveg³eeled~ De$e yengueb ívoefme
#Deäe02.4.76% Fefle MeHeë Muegë (Ëoë) Deelceveë (Jee) ÒeeCeeled (cevemee) mebkeÀuHeefJekeÀuHeelcekeÀeled (Jee)
yeg×îeeosë (mecYe=leced) mec³eied Oe=leced (®e#eg<eë) Òel³e#eeosejf eqvê³eeslHeVeeled (Jee) Þees$eeefoY³eë (leled) (DevegÒesle)
DeevegketÀu³esve ÒeeHvegle (megke=Àleeced) cegceg#etCeeced (G) (ueeskeÀced) oMe&vemegKeme«eleb cees#eHeob Jee (³e$e) ³eeqmceved
($eÝ<e³eë) JesoefJeÐeeHegjmmejeë Hejce³eesefieveë (peicegë) ieleeë (ÒeLecepeeë) Demceoeoew peeleeë (HegjeCeeë)
DemceoHes#ee³eeb Òee®eerveeë¤58¤
DevJe³eë-ns mel³eemel³eefpe%eemeJees peveeë! ³et³eb ³eoeketÀlee×=oes Jee cevemees Jee ®e#eg<ees Jee mebYe=leceefmle,
lelmecemegñeesoleë ÒeLecepeeë HegjeCee $eÝ<e³ees ³e$e peicegmleb megke=Àleeceg ueeskeÀcevegÒesle¤58¤
YeeJeeLe&ë-³eoe ceveg<³eeë mel³eemel³eefveCe&³eb efpe%eemes³egmleoe ³eÐeoeréejiegCekeÀce&mJeYeeJeeled me=efä¬eÀceeled
´HOHHHHIR´HFHH&HV<H 'HHâHHHMHRHOFHFHYHHV<HHYHJNHW¢XHE PHHOHG OH¬HOHG PHOHHIFHOHMRPHOHHIFHHIOH HIYHHI0HYHJHJH 6-HE Oece¥
Hejer#³ee®ejefvle, lesçeflemegKeb ÒeeHvegJeefvle¤58¤
HeoeLe&ë-ns mel³e-Demel³e keÀe %eeve ®eenles ngS ceveg<³ees! legce ueesie (³eled) pees (DeeketÀleeled) Glmeen
(Ëoë) Deelcee (Jee) Jee ÒeeCe (cevemeë) ceve (Jee) Jee yegef× Deeefo leLee (®e#eg<eë) ves$eeefo Feqvê³eeW mes GlHeVe
ngS Òel³e#eeefo ÒeceeCeeW mes (Jee) Jee keÀeve Deeefo Feqvê³eeW mes (mecYe=leced) De®ís ÒekeÀej OeejCe efkeÀ³ee DeLee&led
efveM®e³e mes þerkeÀ peevee, megvee, osKee Deewj Devegceeve efkeÀ³ee nw, (leled) Jen (mecemegñeesled) 'HÏV ´HNH¢HM´HHâQHV
Fme keÀejCe (ÒeLecepeeë) nce ueesieeW mes Heefnues GlHeVe ngS (HegjeCeeë) nce mes Òee®eerve ($eÝ<e³eë) JesoefJeÐee kesÀ
peeveves Jeeues Hejce³eesis eer $eÝef<epeve (³e$e) peneb (peicegë) HengB®es, Gme (megke=Àleeced) megke=Àefle cees#e ®eenles ngS
meppeveeW kesÀ (G) ner (ueeskeÀced) Òel³e#e megKe mecetn Jee cees#eHeo keÀes (DevegÒesle) DevegketÀuelee mes HengB®ees¤58¤
YeeJeeLe&ë-peye ceveg<³e mel³e-Demel³e kesÀ efveCe&³e kesÀ peeveves keÀer ®eenvee keÀjW, leye pees-pees F&éej kesÀ iegCe,
keÀce& Deewj mJeYeeJe mes leLee me=efä¬eÀce, Òel³e#e Deeefo Deeþ ÒeceeCeeW mes, De®ís-De®ís meppeveeW kesÀ Dee®eej mes,
Deelcee Deewj ceve kesÀ DevegketÀue nes, Jen mel³e Deewj Gmemes efYeVe Petþ nw, ³en efveM®e³e keÀjW~ pees Sssmes Hejer#ee keÀjkesÀ
2HFH NH¢H'HHHM&HNH¢MOHVQ4-HV'HOHYOHPHJ.HNH¢HV´HHâQHVOHVQ4
Sleefcel³em³e efJeéekeÀcee& $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
61OHjPHä2HP/H1+HHIM{OHVRRHHIFH1HFHH1-HQHäÏV-H1HI2HESHH1OH-HVäRHÍa
'H1Y-HH1LH1YOHHH1H+HäHIOH-HH[1É'HH1OHjPFHäSHHYHHUOH+HMlFHV-HHVäFHYHG
61OHFHGaPH12H1P/HVHIOHä PH2HÉP/Ha+HHIM{aOHV1aR1RH1HIFH1aHFHGa'HH1-HQHHIROHH1É-HQHäOHGa0HV1-H1HI2HHIFHHIOHä 0HV-H1ÉHI2HFHGaSHH1OH-HVäRH1
)HIOHä SHH1OHÉ-HVäRHÍa'H1Y-HH1LH1YOHVOHäYHJÉ'HHÉLH1YOHHaH1H+HäHIOH1HIMHIOHä H1HÉ+HäHIOHÍa-H1Ía'HHäaOHFHGaPFH1aSHH1YHHU1OH1a+H1MlFHV-HHVäFH1HI9HHIOH1
HI-HÉ'HHVäFHYHG
HeoeLe&ë-(Sleced) HetJeexkeÌleced (meOemLe) meceevemLeeve (Heefj) meJe&leë (les) legY³eced (ooeefce) (³eced)
(DeeJeneled) mecevleeled ÒeeHveg³eeled (MesJeefOeced) MesJeb megKeb Oeer³eles ³eeqmceBmleb efveefOeced (peeleJesoeë) peeleÒe%ees
JesoeLe&efJeled (DevJeeievlee) Oece&cevJeeie®íefle (³e%eHeefleë) ³e%em³e HeeuekeÀ FJe JeÊe&ceeveë (Jeë) ³eg<ceY³eced (De$e)
(leced) (mce) SJe (peeveerle) (Hejces) Òeke=Àäs (J³eesceved) J³eescv³eekeÀeMes¤59¤
DevJe³eë-ns F&éejb efpe%eemeJees ceveg<³eeë! ns meOemLe! ®e peeleJesoe ³e%eHeefle³es& MesJeefOeceeJeneoslece$e Hejces
-HHVFHYHG -HHâE +HMFHHOFHHYHFHQE OHV OH/HH +HHIMRHRHFHY-HHLHYOHHÉQE HE -HHV HJFH<HFHJ+HHIR0HHHIYH PFH OHE HWHE
efJepeeveerle¤59¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa HV FHYHJHH HI-H¾YHJNHW¢XHFHHHMHIYle, les
PH-H -HHHI+HYHFHYOHHH HIFH&HFHHUËHME´HHâJFHQ HIYOH
HeoeLe&ë-ns F&éej kesÀ %eeve ®eenves Jeeues ceveg<³ees! Deewj ns (meOemLe) meceeve mLeeve Jeeues meppeve!
(peeleJesoeë) HISHPHNH¢HV HHYH´HHâQZ-HQ-HVRH/H NH¢HV SHHYHYHV -HHXHH(³e%eHeefleë) ³e%e keÀer Heeuevee keÀjves Jeeues kesÀ
meceeve JeÊe&ceeve Heg©<e (³eced) efpeme (MesJeefOeced) megKeefveefOe Hejceséej keÀes (DeeJeneled) 'HÏV ´HNH¢HM´HHâQHV-HV
(Sleced) FmekeÀes (De$e) Fme (Hejces) Hejce GÊece (J³eesceved) 'HHNH¢H0HFH: -HHâ+ejceelcee keÀes ceQ (les) lesjs efue³es
pewmes (Heefj, ooeefce) meye ÒekeÀej mes oslee ntb, GHeosMe keÀjlee ntb, (DevJeeievlee) Oecce& kesÀ DevegketÀue ®euevesneje ceQ
(Jeë) legce meyeeW kesÀ efue³es efpeme Hejceséej keÀe (mce) GHeosMe keÀªb, (leced) GmekeÀes legce (peeveerle) peevees¤59¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHV FHYHJHHI-H¾HYHH: NHV¢'HYHJNHW¢XH'HHHM&HNH¢MOHV Q4
Jes meJe&J³eeHeer Devle³ee&ceer Hejceséej kesÀ Heeves keÀes ³eesi³e nesls es nQ¤59¤
Sleefcel³em³e efJeéekeÀce&ef<e&ë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvemme SJe efJe<e³e GHeefoM³eles¤
efHeÀj Gmeer efJe<e³e keÀe Deieues cev$e ceW GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
61OHESHHäYHH/H+HMlFHV-HHVäFH1YHGRV-HHäÍPH2HP/HHHI-H1R1+HFHäPHa
HRHäLHÏHäOHG+H1HI/HHI<HäR[-H1HHYHZ{HIMÆH+HWÉ¬H[NHä¢&H-HH/HH1HI-HMäPFHZ
61OHFHGaSHH1YHH1/H1a+H1MlFHVa-HHVäFH1HI9HHIOHä HI-HÉ'HHVäFHYHGaRV-HHäÍaPH12H1P/HH1 )HIOHä PH2HÉP/HHÍaHI-H1R1a1+HFHGa DeNm³eN~ ³eled~
'HH1LHÏH1HIROHH1ÉLHÏHäOHGa +H1HI/HHI<H1HIMHIOH1 +H1HI/HHI<HäÍa RV1-H1HHYHZ1HIMHIOHä RV-H1ÉHHYHZ{Ía )1ÆH1+HWÉ¬H )OHHU{ÆHÉ+HWÉÊex~ ke=ÀÉCeNJeeNLeN~ DeeNefJeë~
DeNmcewN¤60¤
HeoeLe&ë-(Sleced) Hejceelceeveced (peeveeLe) efJepeeveerle~ uesìdÒe³eesieesç³eced (Hejces) (J³eesceved) (osJeeë)
efJeÜebmeë (meOemLeeë) menmLeeveeë (efJeo) yeg×îeOJeced (ªHeced) meef®®eoevevomJeªHeced (Dem³e) (³eled)
(Deeie®íeled) mecevleeled ÒeeHveg³eeled (HeefLeefYeë) ceeiezë (osJe³eevewë) osJee Oeeefce&keÀe efJeÜebmees ie®íefvle ³es<eg lewë
(FäeHetÊex) Fäb Þeewleb keÀce& ®e HetÊe¥ mceeÊe¥ keÀce& ®e les (ke=ÀCeJeeLe) kegÀ©Le (DeeefJeë) ÒeekeÀìîes (Demcew)
Hejceelceves¤60¤
DevJe³eë-ns meOemLee osJeeë! HWHE +HMFHV -HHVFHYHG -HHâFHVOHE SHHYHH/HHPH +HE HI-HR H°V-HHHYHZÍ
HeefLeefYejeie®íeomcew Hejceelceves FäeHetÊex DeeefJeë ke=ÀCeJeeLe¤60¤
YeeJeeLe&ë-meJex ceveg<³ee efJeÜlme²³eesieeY³eemeOecee&®eejwë HejceséejceJeM³eb peeveer³egveex®eseof äeHetÊex meeOeef³elegb ve
MekeÌveg³egë, ve ®e cegeÅkeÌle ÒeeHveg³egë¤60¤
HeoeLe&ë- ns (meOemLeeë) SkeÀ meeLe mLeeve Jeeues (osJeeë) efJeÜevees! legce (Hejces) Hejce GÊece (J³eesceved)
'HHNH¢H0HFH: -HHâ (Sleced) Fme Hejceelcee keÀes (peeveeLe) peevees Deewj (Dem³e) FmekesÀ J³eeHekeÀ (ªHeced) mel³e
®ewlev³ecee$e Deevevoce³e mJeªHe keÀes (efJeo) peevees, (³eled) efpeme meef®®eoevevo-ue#eCe Hejceséej keÀes (osJe³eevewë)
Oeeefce&keÀ efJeÜeveeW kesÀ (HeefLeefYeë) ceeieeX mes Heg©<e (Deeie®íeled) 'HÏV´HNH¢HM´HHâQHV-HV, (Demcew) Fme Hejceséej kesÀ
efue³es (FäeHetÊex) JesoeskeÌle ³e%eeefo keÀce& Deewj GmekesÀ meeOekeÀ mceeÊe& keÀce& keÀes (DeeefJeë) ÒekeÀeefMele (ke=ÀCeJeeLe)
efkeÀ³ee keÀjes¤60¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³e efJeÜeveeW kesÀ me², ³eesieeY³eeme Deewj Oece& kesÀ Dee®ejCe mes Hejceséej keÀes DeJeM³e
peeveW~ Ssmee ve keÀjW lees ³e%e Deeefo Þeewle mceeÊe& keÀceeX keÀes veneR efme× keÀje mekeWÀ Deewj ve cegeqkeÌle Hee mekeWÀ¤60¤
GodyegO³emJesl³em³e ieeueJe $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvemme SJe efJe<e³eë Òees®³eles¤
efHeÀj Jener efJe<e³e keÀne peelee nw¤
*RG\HJä2HP-HHLYHV1´HHIOHäSHHLHHIQ1O-HHIFHäÆH+HWÉOH[PHjPHSHV/HHFH1HEHäa
'H1HTPFHYOPH12HP/HV1É'H2HJ¬HäMHTPFH1YHGHI-HËHVäRV-HH1HSHäFHHYH0HPHHUROH
Gled~ yegÉ2H1P-H1a 'H1LYHV1a ´HHIOHäa SHH1LHHIQ1a O-HFHGa )1ÆH1+HWÉ¬H[ )OHHU{ÆHÉ+HWÉÊex~ meced~ me=ÉpesNLeeNced~ DeN³eced~ ®eN~ DeNeqmceved~
PH12HP/H1)HIOHäPH12HÉP/HVäa'HHI2Häa*¬HäMHTPFH1HI9HOHJOHGÉOHäMHTPFHYHGaHI-HËHVäaRV1-HH1ÍaHSHäFHHYHÍaH1aPHHU1R1leN¤61¤
HeoeLe&ë-(Gled) TOJe&ced (yegO³emJe) peeveerenf (Deives) DeeqiveefjJe JeÊe&ceeve Heg©<e (Òeefle) (peeie=efn)
³epeceeveb ÒeyeesOe³eeefJeÐeeefveêeb He=LekeÌke=Àl³e efJeÐee³eeb peeieªkebÀ kegÀ© (lJeced) (FäeHetÊex) Fäb ®e HetÊe¥ ®e les (meced)
mebmeiex (me=pesLeeced) efve<Heeo³esleeced (De³eced) ye´ïeefJeÐeesHeosäe (®e) (Deeqmceved) (meOemLes) menmLeeves (DeefOe) GHeefj
(GÊejeqmceved) GÊeceemeves (efJeées) meceûeeë (osJeeë) efJeÐee³eeë keÀeceef³eleejë (³epeceeveë) efJeÐeeÒeoelee ³e%ekeÀÊee&
(®e) (meerole) efleÿle¤61¤
DevJe³eë- ns Deives! lJecegodyegO³emJe Òeefle peeie=efn, lJeb ®ee³eb FäeHetÊex mebme=pesLeeced~ ns efJeéesosJee!
ke=ÀlesäeHetÊeex ³epeceeveM®e ³et³eb meOemLesçeqmceVegÊejeqmceVeefOe meerole¤61¤
YeeJeeLe&ë-³es me®eslevee Oeercevlees efJeÐeeefLe&veë m³egmlesçO³eeHekewÀë mec³eieO³eeHeveer³eeë m³eg³ex
efJeÐeeYeerHmeJeesçO³eeHekeÀevegketÀuee®ejCeeë m³eg³ex ®e leoOeervee DeO³eeHekeÀemles HejmHejb Òeerl³ee meleleb efJeÐeesVeeEle
kegÀ³e&g³exçleesçv³es ÒeMemlee efJeÜebmeë m³egmle Sles<eeb meleleb Hejer#eeb kegÀ³e&g³e&le Sles efJeÐeeJe×&ves meleleb
Òe³elesjBmleLeeeqlJe&i³epeceeveeo³ees YeJes³egë¤61¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deeqive kesÀ meceeve JeÊe&ceeve $eÝeqlJekedÀ Hegg©<e! (lJeced) let (God, yegO³emJe) Gþ, ÒeyeesOe
NH¢HV ´HHâQHV (Òeefle, peeie=efn) ³epeceeve keÀes DeefJeÐeeªHe efveêe mes ígæ[e kesÀ efJeÐee ceW ®esleve keÀj, let (®e) Deewj
(De³eced) ³en ye´ïeefJeÐee keÀe GHeosMe keÀjvesneje ³epeceeve oesveeW (FäeHetÊex) ³e%eefmeef× keÀce& Deewj GmekeÀer meeceûeer
keÀes (mebme=pesLeeced) GlHeVe keÀjes~ ns (efJeées) meceûe (osJeeë) efJeÜevees! (®e) Deewj (³epeceeveë) efJeÐee osves leLee ³e%e
keÀjvesnejs ³epeceeve! legce meye (Deeqmceved) Fme (meOemLes) SkeÀ meeLe kesÀ mLeeve ceW (GÊejeqmceved) GÊece Deemeve Hej
(DeefOe, meerole) yewþes¤61¤
YeeJeeLe&ë-peew ®ewlev³e Deewj yegef×ceeved efJeÐeeLeea neW, Jes Heæ{eves JeeueeW keÀes De®ís ÒekeÀej Heæ{eves ®eeefn³eW~
pees efJeÐee keÀer F®íe mes Heæ{evesnejeW kesÀ DevegketÀue Dee®ejCe keÀjves Jeeues neW Deewj pees GvekesÀ DevegketÀue Heæ{evesnejs neW,
Jes HejmHej Òeerefle mes efvejvlej efJeÐeeDeeW keÀer yeæ{leer keÀjW Deewj pees Fve Heæ{ves-Heæ{eves nejeW mes He=LekedÀ GÊece efJeÜeved
neW, Jes Fve efJeÐeeefLe&³eeW keÀer meoe Hejer#ee efkeÀ³ee keÀjW, efpememes ³es DeO³eeHekeÀ Deewj efJeÐeeLeea ueesie efJeÐeeDeeW keÀer
yeæ{leer keÀjves ceW efvejvlej Òe³elve efkeÀ³ee keÀjW, Jewmes $eÝeqlJeped, ³epeceeve Deewj meY³e Hejer#ekeÀ efJeÜeved ueesie ³e%e keÀer
GVeefle efkeÀ³ee keÀjW¤61¤
³esvesl³em³e osJeÞeJeosJeJeeleeJe=<eer~ efJeéekeÀcee&eqiveJee& osJelee~ efve®e=oe<³e&vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë me SJe efJe<e³eë ÒekeÀeM³eles¤
HVYH1-HQäHIPHPH1QÓHE1HVYHHäLYHVPH-H -HVR1PHFHGaOHVYHV1FHEH1HEYHHVäYHH1P-HnR[1-HVHJÉ LHYOHä-HV
HVYHäa-HQäHIPHaPH1QÓHäFHGaHsYHäa'H1LYHV1aPH1-H 1-HV1R1PHHIFHHIOHäPH-H É-HVR1PHFHGaOHVYHäa)1FHFHGaH1HFHGaYH1ÍaYH1H1aP-HnÍaRV1-HVHJäa
LHYOHä-HV
HeoeLe&ë-(³esve) DeO³eeHevesve (Jenefme) ÒeeHveese<f e (menñeced) DemebK³ecelegueb yeesOeced (³esve) DeO³e³evesve
(Deives) DeO³eeHekeÀeO³esleJee& (meJe&Jesomeced) meJex Jesomees Jesoe efJe%ee³evles ³eeqmceBmleced (lesve) (Fceced) Je#³eceeCeced
(³e%eced) DeO³e³eveeO³eeHeveeK³eced (veë) Demceeved (ve³e) ÒeeHvegefn ÒeeHe³e Jee (mJeë) megKeced (osJes<eg) efoJ³es<eg iegCes<eg
efJeÜlmeg Jee (ievleJes) LHYOHJE´HHâgced¤62¤
DevJe³eë-ns Deives! lJeb ³esve menñeb meJe&Jesomeb Jenefme ÒeeHveesef<e, ³esve ®e ÒeeHe³eefme, lesvesceb ³e%eb vees osJes<eg
mJeie&vleJes ve³e¤62¤
YeeJeeLe&ë-³es Oecee&®ejCeefve<keÀHeìlJeeY³eeb efJeÐeeb Òe³e®íefvle ie=Áefvle ®e, le SJe megKeYeeefievees
YeJeefvle¤62¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Heæ{ves Jee Heæ{eves Jeeues Heg©<e! let (³esve) efpeme Heæ{eves mes (menñeced) npeejeW ÒekeÀej
kesÀ Delegue yeesOe keÀes (meJe&Jesomeced) efkeÀ efpemeceW meye Jeso peeves peeles nQ, GmekeÀes (Jenefme) ÒeeHle neslee Deewj (³esve)
efpeme Heæ{ves mes otmejeW NH¢HV´HHâNH¢MHOHHQZ, (lesve) Gmemes (Fceced) Fme (³e%eced) Heæ{ves-Heæ{eves ªHe ³e%e keÀes (veë)
nce ueesieeW keÀes (osJes<eg) efoJ³e iegCe Jee efJeÜeveeW ceW (mJeie&vleJes) PHJ.HNHV¢´HHâQHVYHVNHV¢HIXHHV(ve³e) Hengb®ee¤62¤
YeeJeeLe&ë-pees Oece& kesÀ Dee®ejCe Deewj efve<keÀHeìlee mes efJeÐee osles Deewj ûenCe keÀjles nQ, Jes ner megKe kesÀ
Yeeieer nesles nQ¤62¤
ÒemlejsCesl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ ³e%ees osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë ef¬eÀ³ee³e%eë keÀLeb meeOeveer³e Fl³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes ef¬eÀ³ee³e%e kewÀmes efme× keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
´H1POH1MV&Hä+HHIMlHI2HYHHäÓHJÉHH-HV²HHäH\H1HIQ HHäaH¿1HVFHEH1HEYHHVäYHH1P-HnR[1-HVHJÉ LHYOHä-HV
´H1POH1MV&HVHIOHä ´HÉPOH1MV&Häa +H1HIMlHI2HYHVHIOHä +HHIMlÉHI2HYHHäa ÓHJÉHHa -HV²HHäa H1a \H1HIQ HHäa H¿1HHa )1FHFHGa H1HFHGa YH1Í~ veN³eN~
P-HnÍaRV1-HVHJäaLHYOHä-HV
HeoeLe&ë-(ÒemlejsCe) Deemevesve (HeefjefOevee) ³eë Heefjleë meJe&leesçOeerles lesve (ñeg®ee) ³esve ³e%eë meeO³eles
(JesÐee) ³em³eeb nt³eles le³ee (®e) (yeefn&<ee) GÊecesve keÀce&Cee ($eÝ®ee) mlegl³ee $eÝiJesoeefovee Jee (Fceced)
HeoeLe&ce³eced (³e%eced) Deeqivenes$eeefokeÀced (veë) Demceeved (ve³e) (mJeë) meebmeeefjkebÀ megKeced (osJes<eg) efoJ³es<eg
HeoeLex<eg efJeÜlmeg Jee (ievleJes) LHYOHJE´HHâJFHG
DevJe³eë-ns efJeÜbmlJeb JesÐee ñeg®ee yeefn&<ee ÒemlejsCe HeefjefOeve®ee& ®esceb ³e%eb osJes<eg ievleJes mJeveex
ve³e¤63¤
YeeJeeLe&ë-HV FHYHJHH2HFH[&H´HHâZÌ -HZ-H[RMerl³ee ®e mee²esHee²b ³e%eb meeOvegJeefvle, les meJe&ÒeeC³egHekeÀeefjCees
YeJeefvle¤63¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! DeeHe (JesÐee) efpemeceW nesce efkeÀ³ee peelee nw, Gme Jesoer leLee (ñeg®ee) nesceves keÀe
meeOeve (yeefn&<ee) GÊece ef¬eÀ³ee (ÒemlesjCe) Deemeve (HeefjefOevee) pees meye Deesj OeejCe efkeÀ³ee pee³e, Gme ³epegJexo
(®e) leLee ($eÝ®ee) mlegefle Jee $eÝiJeso Deeefo mes (Fceced) Fme HeoeLe&ce³e DeLee&led efpemeceW GÊece YeespeveeW kesÀ ³eesi³e
HeoeLe& nesces peeles nQ, Gme (³e%eced) Deeqivenes$e Deeefo ³e%e keÀes (osJes<eg) efoJ³e HeoeLe& Jee efJeÜeveeW ceW (ievleJes)
´HHâQHVYHVNHV¢HIXHHV(mJeë) mebmeejmecyevOeer megKe (veë) nce ueesieeW keÀes (ve³e) HengB®eeDees¤63¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Oece& mes Hee³es ngS HeoeLeeX leLee Jeso keÀer jerelf e mes mee²esHee² ³e%e keÀes efme× keÀjles
nQ, Jes meye ÒeeefCe³eeW kesÀ GHekeÀejer nesles nQ¤63¤
³eÎÊeefcel³em³e efJeéekeÀce&ef<e&ë~ ³e%ees osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
H°1¬HEHO+HäMH1RHYHE1HO+HWÉ¬HHH0H1RHIHä&HHÍaOHR1HTLYH-H]{ËHNH¢FH 1&HÍP-HäR[1-HVHJäYHHVR2HOHG
HOHGaR1¬HFHGaHOHGa+H1MH1RHYH1HIFHHIOHä +HMH1ÉRHYHäFHGaHOHGa+HWÉ¬H FHGaHHÍaH1aRHIHä&HHÍaOHOHGa'H1HTLYHÍa-HZ1ËH1NH1¢FH 1&H)HIOHä
-HZËHÉNH¢FH 1&HÍaP-HäÍaRV1-HVHJäaYH1ÍaR12H1OHG¤
HeoeLe&ë-(³eled) (oÊeced) megHee$esY³eë meceefHe&leced (³eled) (Hejeoeveced) HejsY³e Deeoeveced (³eled) (HetÊe&ced)
HetCee¥ meeceûeerced (³eeë) (®e) (oef#eCeeë) keÀcee&vegmeejsCe oeveeefve (leled) (Deeqiveë) HeeJekeÀ FJe ie=nmLees efJeÜeved
(JewéekeÀce&Ceë) efJeéeeefve meceûeeefCe keÀcee&efCe ³em³e me SJe (mJeë) Sseqvê³eb megKeced (osJes<eg) efoJ³es<eg Oec³ex<eg
J³eJenejs<eg (veë) Demceeved (oOeled) oOeeleg¤64¤
DevJe³eë-ns ie=nmLe! lJe³ee ³eÎleb ³elHejeoeveb ³elHetÊe¥ ³eeM®e oef#eCee oer³evles, lelmJeM®e
JewéekeÀce&CeesçeqiveefjJe YeJeeved osJes<eg vees oOeled¤64¤
YeeJeeLe&ë-³es ³eeM®e LHQHÀHFHE HIHNH¢HUH[HJPOHV +HJHHPOHHÍ HTkH0H HI-H-HHQHOHG ´HHNHG¢ ´HHLHX<HHHIRPHHFHÝHH5
ke=ÀlJewJe ³egJeeJemLee³eeb efJeJeenb ke=ÀlJee Oece&sCe oeveeoeveceeveeefoJ³eJenejb kegÀ³e&gë¤64¤
HeoeLe&ë-ns ie=nmLe efJeÜved! DeeHeves (³eled) pees (oÊeced) De®ís Oecee&lceeDeeW keÀes efo³ee Jee (³eled) pees
(Hejeoeveced) Deewj mes efue³ee Jee (³eled) pees (HetÊe&ced) HetCe& meeceûeer (³eeM®e) Deewj pees keÀce& kesÀ Devegmeej
(oef#eCeeë) oef#eCee oer peeleer nw, (leled) Gme meye (mJeë) Feqvê³eeW kesÀ megKe keÀes (JewéekeÀce&Ceë) efpemekesÀ meceûe
keÀce& efJeÐeceeve nQ, Gme (Deeqiveë) Deeqive kesÀ meceeve ie=nmLe efJeÜeved DeeHe (osJes<eg) efoJ³e Oece&mecyevOeer J³eJenejeW
ceW (veë) nce ueesieeW keÀes (oOeled) mLeeHeve keÀjW¤64¤
YeeJeeLe&ë-SHHV +HJH'HHZMSHHV kHU LHQHÀHFHHINH¢HHHHQ:-HV HI-H-HHQPHV +HW-H ´HLHX<HOHH'H/HH OHG 'H+HYHV FH:
yeue, Heje¬eÀce, HeefjHetCe&lee Deeefo meeceûeer keÀj ner kesÀ ³egJeemLee ceW mJe³ebJ ejefJeefOe kesÀ DevegketÀue efJeJeen keÀj Oece& mes
oeve-Deeoeve, ceeve-mevceeve Deeefo J³eJenejeW keÀes keÀjW¤64¤
³e$e Oeeje Fl³em³e efJeéekeÀce&ef<e&ë~ ³e%ees osJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvece&veg<³eeë eEkeÀ kegÀ³e&gefjl³een¤
efHeÀj ceveg<³eeWb keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HH12HHMH1É'HYHä+HVOHH1FH2HHVä,H ÉOHPHäH1HHÍaOHR1HTLYH-H]{ËHNH¢FH 1&HÍP-HäR[1-HVHJäYHHVR2HOHG
HHäa2HHMHäÍa'HYHä+HVOHH1 )OHYHä+HÉFOHHÍaFH2HHVäÍa,HÉOHPHäaH1aHHÍaOHOHGa'H1HTLYHÍa-HZ1ËH1NH1¢FH 1&H)HIOHä -HZËHÉNH¢FH 1&HÍa
mJeäÍaRV1-HVHJäaYH1ÍaR12H1led¤65¤
HeoeLe&ë-(³e$e) ³e%es (Oeejeë) ÒeJeene (DeveHesleeë) veeHesleeë He=LeiYetleeë (ceOeesë) ceOegjiegCeeeqvJelem³e
êJ³em³e (Ie=lem³e) Deep³em³e (®e) (³eeë) (leled) leeefYeë (Deeqiveë) HeeJekeÀë (JewéekeÀce&Ceë) efJeéeev³eefKeueeefve
keÀcee&efCe ³emceeled me SJe (mJeë) megKeced (osJes<eg) efoJ³es<eg J³eJenejs<eg (veë) DemceY³eced (oOeled) oOeeefle~
oOeelesuexìes ªHeced¤65¤
DevJe³eë-³e$e ceOeesIe=&lem³e ®e ³ee DeveHeslee Oeeje efJeÜefÓë ef¬eÀ³evles, leÜwM®ekeÀce&Ceesçeqiveveex ossJes<eg
mJeo&Oeled¤65¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee JesÐeeefokebÀ efvecee&³e megieefvOeefceäeefo³egkeÌleb yengIe=leceiveew peg»efle, les meJee&ved
jesieeefVenl³eelegueb megKeb peve³eefvle¤65¤
HeoeLe&ë-(³e$e) efpeme ³e%e ceW (ceOeesë) ceOegjeefo iegCe³egkeÌle megieefvOele êJ³eeW (®e) Deewj (Ie=lem³e) Ie=le kesÀ
(³eeë) efpeve (DeveHesleeë) meb³egkeÌle (Oeejeë) ÒeJeeneW keÀes efJeÜeved ueesie keÀjles nQ, (leled) Gve OeejeDeeW mes
(JewéekeÀce&Ceë) meye keÀce& nesves keÀe efveefceÊe (Deeqiveë) Deeqive (veë) nceejs efue³es (osJes<eg) efoJ³e J³eJenejeW ceW
(mJeë) megKe keÀes (oOeled) OeejCe keÀjlee nw¤65¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Jeseof Deeefo keÀes yevee kesÀ megievOe Deewj efceäeefo³egkeÌle yengle Ie=le keÀes Deeqive ceW nJeve
keÀjles nQ, Jes meye jesieeW keÀe efveJeejCe keÀjkesÀ Delegue megKe keÀes GlHeVe keÀjles nQ¤65¤
Deeqivejmceerl³em³e osJeÞeJeosJeJeeleeJe=<eer~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
³e%esve eEkeÀ pee³ele Fl³een¤
³e%e mes keÌ³ee neslee nw, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'H1HTLYHMäHTPFH1SHYFHäYHHSHH1OH-HVäRH,HÉOHEFHV1HHJäMlFHOHFHÉ'HH1PHYHGa
'H1NH ¢HTk12HHOHWÉ MSHäPHHVHI-H1FHHYHHVÉSHäÓHHV,H1FHH[Q1HI-HMäHTPFH1YHHFHä
'H1HTLYHÍa 'H1HTPFH1a SHYFHäYHHa SHH1OH-HVäRH )HIOHä SHH1OHÉ-HVäRHÍa ,HÉleced~ ceWN~ ®e#egäÍa 'H1FHOHäFHGa FHV1a 'HH1PHYHGa 'H1NH ¢Ía
ef$eNOeelegÉHIMHIOHäHIH1É2HHOHJäÍaMSHäPHÍaHI-H1FHHYH1)HIOHäHI-H1ÉFHHYHäÍa'HSHäÓHÍa,H1FH ÍaQ1HI-HÍa'H1HTPFH1aYHHFHä
HeoeLe&ë-(Deeqiveë) HeeJekeÀ FJe (Deeqmce) (pevcevee) ÒeeogYee&Jesve (peeleJesoeë) ³ees peeles<eg efJeÐeles meë
(Ie=leced) Deep³eced (ces) ce¿eced (®e#egë) oMe&kebÀ ÒekeÀeMekeÀced (Dece=leced) Dece=leelcekebÀ Yeesp³eb Jemleg (ces) cece
(Deemeved) Deem³es (Deke&Àë) meJee&ved ÒeeefCeveesç®e&efvle ³esve meë (ef$eOeelegë) $e³ees OeeleJees ³eeqmceved meë (jpemeë)
ueeskeÀmecetnm³e (efJeceeveë) efJeceeve³eeveefceJe OeÊee& (Depeñeë) Depeñeb ieceveb efJeÐeles ³em³e meë~ De$e
DeMe&çDeeefoY³eesç®ed #Deäe0 5.2.127% Fl³e®ed (Iece&ë) efpeIeéfle ³esve meë ÒekeÀeMe FJe ³e%eë (nefJeë) nesleJ³eb
êJ³eced (Deeqmce) (veece) K³eeefleë¤66¤
DevJe³eë-Denb pevcevee peeleJesoe DeeqiveefjJeeeqmce, ³eLeeçivesIe=&leb ®e#egjefmle, leLee cesçmleg~ ³eLee HeeJekebÀ
mebmke=Àleb nefJen&gleb meoce=leb pee³eles, leLee ce Deemeved cegKesçmleg~ ³eLee ef$eOeelet jpemees efJeceeveesçpeñees IeceexçkeÀex ³em³e
veece mebMeeseOf eleb nefJeM®eeefmle leLeeçnceeqmce¤66¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaH/HHHTLYHQ JOHE QHI-H-HH HHZ´HPHHH RJLH Y2HE HIYH-HHH PHJLHY2HE ´HNH¢ÎH
jesieeved mecetueIeeleb efvenl³e meJee&ved ÒeeefCeveë megKe³eefle, leLewJe ceveg<³ewYe&efJeleJ³eced¤66¤
HeoeLe&ë-ceQ (pevcevee) pevce mes (peeleJesoeë) GlHeVe ngS HeoeLeeX ceW efJeÐeceeve (Deeqiveë) Deeqive kesÀ
meceeve (Deeqmce) ntb, pewmes Deeqive keÀe (Ie=leced) Ie=leeefo (®e#egë) ÒekeÀeMekeÀ nw, Jewmes (ces) cesjs efue³es nes~ pewmes Deeqive
ceW De®ís ÒekeÀej mebmkeÀej efkeÀ³ee (nefJeë) nJeve keÀjves ³eesi³e êJ³e nescee ngDee (Dece=leced) meJe&jesieeveeMekeÀ
DeevevoÒeo neslee nw, Jewmes (ces) cesjs (Deemeved) FHJ.HFH:´HHâQHV~ pewmes (ef$eOeelegë) meÊJe, jpe Deewj leceesiegCe leÊJe
efpemeceW nQ, Gme (jpemeë) ueeskeÀ-ueeskeÀevlej keÀes (efJeceeveë) efJeceeve ³eeve kesÀ meceeve OeejCe keÀjlee (Depeñeë)
efvejvlej ieceveMeerue (Iece&ë) ÒekeÀeMe kesÀ meceeve ³e%e, efpememes megievOe keÀe ûenCe neslee nw, (Deke&Àë) pees melkeÀej
keÀe meeOeve efpemekeÀe (veece) Òeefme× nesvee De®ís ÒekeÀej MeesOee ngDee nJeve keÀjves ³eesi³e HeoeLe& nw, Jewmes ceQ
(Deeqmce) ntb¤66¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQw~ Deeqive nesce efkeÀ³es ngS HeoeLe& keÀes Jee³eg ceW HewÀuee keÀj
ogie&vOe keÀe efveJeejCe, megievOe keÀer ÒekeÀìlee Deewj jesieeW keÀes efvece&tue (veä) keÀjkesÀ meye ÒeeefCe³eeW keÀes megKeer keÀjlee
nw, Jewmes ner meye ceveg<³eeW keÀes nesvee ³eesi³e nw¤66¤
$eÝ®ees veecesl³em³e osJeÞeJeosJeJeeleeJe=<eer~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLeiee&efoJesoeO³e³evesve eEkeÀ keÀe³e&efcel³egHeefoM³eles¤
Deye $eÝiJeso Deeefo keÀes Heæ{kesÀ keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
H¿HHV1YHHFHHäHTPFH1HSHWäHIH1YHHFHHäHTPFH1PHHFHHäHIYH1YHHFHHäHTPFHa
HVÉ'H1LYHH1Í+HHBHäSHYHHÉ'H1PHHE+HäHI/H1-HHFHHI2Häa
OHVHHäFHHIPH1O-HFHJä¬H1FHÍ´HYHHVäSHHU1-HHOHä-HVPHJ-H
H¿HäÍa YHHFHäa 'H1HTPFH1a HSHWäHIHa YHHFHäa 'H1HTPFH1a PHHFHHäHIYHa YHHFHäa 'H1HTPFH1a HV1a 'H1LYHHäÍa +HHÃHäSHYHH1 )HIOH1
+HHÃHäSHYHHÍa'H1PHHFHGa+HÉHI/H1-HHFHGa'HHI2HäaOHVHHäFHGa'H1HIPH1aO-HFHGa*1¬H1FH)OHJäOHGÉOH1FHÍa´HaYH1ÍaSHHU1-HHOHä-HVaPHJÉJeN¤67¤
HeoeLe&ë-($eÝ®eë) $eÝiJesoÞegle³eë (veece) Òeefme×ew (Deeqmce) YeJeeefce (³epetbef<e) ³epegce&v$eeë (veece)
(Deeqmce) (meeceeefve) meeceJesocev$eieeveeefve (veece) (Deeqmce) (³es) (Deive³eë) DeenJeveer³eeo³eë HeeJekeÀeë
(Heeáepev³eeë) HeáepevesY³ees efnleeë~ Heáepevee Fefle ceveg<³eveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02.3) (Dem³eeced)
(He=efLeJ³eeced) (DeefOe) GHeefj (les<eeced) (Deefme) (lJeced) (GÊeceë) (Òe) (veë) DemceekeÀced (peerJeeleJes) peerJevee³e
(megJe) Òesj³e¤67¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eesçnce=®ees veeceeeqmce, ³epetbef<e veeceeeqmce, meeceeefve veeceeeqmce, lemceevceÊees JesoefJeÐeeb
ie=neCe~ ³esçm³eeb He=efLeJ³eeb Heeáepev³ee Deive³eesçefOe<eefvle, les<eeb ceO³es lJecegÊeceesçefme, me lJeb vees peerJeeleJes
MegYekeÀce&meg ÒemegJe¤67¤
YeeJeeLe&ë-³ees ceveg<³e $eÝiJesoceOeerles me $eÝiJesoer, ³ees ³epegJexoceOeerles me ³epegJexoer, ³eë meeceJesoceOeerles me
PHHFH-HVRHU HHVÉ/H-H -HVRE HH2HHUOHV PHHVÉ/H-H -HVRHUa HHV ¾HZ -HVRH-H2HHUOHV PH HI¾-HVRHU HkHUYHG -HVRHYH2HHUOHV PH HI $eJesoer,
³eM®elegjes JesoeveOeerles me ®elegJexoer~ ³eM®e keÀceefHe Jesob veeçOeerles me keÀeceefHe meb%eeb ve ueYeles~ ³es
JesoefJeomlesçeqivenes$eeefo³e%ewë meJe&efnleb mecHeeo³es³eg³e&le GÊecee keÀerefÊe&ë m³eeled, meJex ÒeeefCevees oerIee&³eg<eM®e
YeJes³egë¤67¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pees ceQ ($eÝ®eë) $eÝ®eeDeeW keÀer (veece) Òeefmeef×keÀÊee& (Deeqmce) ntb (³epetbef<e) ³epegJexo
keÀer (veece) ÒeK³eeeflekeÀlee& (Deeqmce) ntb (meeceeefve) meeceJeso kesÀ cev$eieeve keÀe (veece) ÒekeÀeMekeÀÊee& (Deeqmce) ntb,
Gme cegPe mes JesoefJeÐee keÀe ûenCe keÀj (³es) pees (Dem³eeced) Fme (He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer ceW (Heeáepev³eeë) ceveg<³eeW
kesÀ efnlekeÀejer (Deive³eë) Deeqive (DeefOe) meJeexHeefj nQ, (les<eeced) GvekesÀ ceO³e (lJeced) let (GÊeceë) Del³egÊece
(Deefme) nw mees let (veë) nceejs (peerJeeleJes) peerJeve keÀs efue³es melkeÀceeX ceW (Òe, megJe) ÒesjCee keÀj¤67¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e $eÝiJeso keÀes Heæ{les Jes $eÝiJesoer, pees ³epegJexo keÀes Heæ{les Jes ³epegJexoer, pees meeceJeso
keÀes Heæ{les Jes meeceJesoer Deewj pees DeLeJe&Jeso Heæ{les nQ Jes DeLeJe&Jesoer~ pees oes JesoeW keÀes Heæ{les Jes efÜJesoer, pees leerve
JesoeW keÀes Heæ{les Jes ef$eJesoer Deewj pees ®eej JesoeW keÀes Heæ{les nQ Jes ®elegJexoer~ pees efkeÀmeer Jeso keÀes veneR Heæ{les, Jes efkeÀmeer
meb%ee keÀHV ´HHâ YHQH5 QHVOHVa SHHV -HVRHI-HOHG QH: -HV 'HHTLYHQHVHHHIR HHH: PHV PH\H FHYHJHH: NHV¢ HIQOH NH¢HV HIPH¹ NH¢M:
efpememes GvekeÀer GÊece keÀerefÊe& nesJes Deewj meye ÒeeCeer oerIee&³eg nesJeW¤67¤
Jee$e&nl³ee³esl³em³e Fvê $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=od iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
mesveeO³e#eë keÀLeb efJepe³eer YeJesefol³een¤
mesveeO³e#e kewÀmes efJepe³eer nes, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HHH {QOHHH10H-HäPHV+HOHYHH1HH¡HHäHHa)YÌ1O-HH-HäOH HHFHHIPH
-HHH {QOHH1HVHIOH1 -HHH {ÉQOHHHa 0H-HäPHVa +HÉOH1YHH1HH¡HHäHa +HÉOH1YHH1PH¡HH1HVHIOHä +HOHYHH1ÉPH¡HHäHa H1a )YÌäa O-HH1a 'HHa
JeNle&N³eeNceNefmeN¤68¤
HeoeLe&ë-(Jee$e&nl³ee³e) efJe©×YeeJesve JeÊe&lesçmeew Je=$eë Je=$e SJe Jee$e&ë~ Jee$e&m³e JeÊe&ceevem³e Me$eesn&l³ee
nveveb le$e meeOegmlemcew (MeJemes) yeuee³e (He=levee<ee¿ee³e) ³es ceveg<³eeë He=leveeë menvles les He=leveemeenmles<eg meeOeJes~
(®e) (Fvê) Hejcewée³³e&³egkeÌle mesvesMe (lJee) lJeeced (Dee) mecevleeled (JeÊe&³eeceefme) ÒeJeÊe&³eeceë¤68¤
DevJe³eë-ns Fvê! ³eLee Je³eb Jee$e&nl³ee³e MeJemes He=levee<ee¿ee³e lesveev³esve ³eesi³emeeOevesve ®e
lJeeççJeÊe&³eeceefme leLee lJeb JeÊe&mJe¤68¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaHHVHI-H¾HYHGPHWHH[FHV,HHIFH-H0HHWYHGQYOHJE0HWM-HHUMPHVYHHEPHONH¢MHVHOI H,
me meleleb efJepe³eer YeJeefle¤68¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) Hejcewée³³e&gkeÌle mesveeHeles! pewmes nce ueesie (Jee$e&nl³ee³e) efJe©× YeeJe mes JeÊe&ceeve Me$eg
kesÀ ceejves ceW pees kegÀMeue (MeJemes) GÊece yeue (He=levee<ee¿ee³e) efpememes Me$egmesvee keÀe yeue menve efkeÀ³ee pee³e
Gmemes (®e) Deewj Dev³e ³eesi³e meeOeveeW mes ³egkeÌle (lJee) legPekeÀes (Dee, Jele&³eeceeefme) ®eejeW Deesj mes ³eLee³eesi³e
JeÊee&³ee keÀjW, Jewmes let ³eLee³eesi³e JeÊee& keÀj¤68¤
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa SHHV HI-H¾HYHG SHZPHV PHWH FHV,H NH¢HV -HZPHV 0HHJ'HH: NHV¢
ceejves keÀes MetjJeerjeW keÀer mesvee keÀe melkeÀej keÀjlee nw, Jen meoe efJepe³eer neslee nw¤68¤
menoevegefcel³em³esvêefJeéeeefce$eeJe=<eer~ Fvêes osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvepe&vewë keÀLecYeefJeleJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes kewÀmee nesvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
PH1QRHäYHJF+HJQWOHHIH1HYOHäFHQ1POHHIFHäYÌ1PHHIF+Hä&H1NHG¢NHJ¢&HHäFHGa
DeNefYe Je=ÉHE-H¹ {FHHYH1EHI+HHHäFH1+HHRäHIFHYÌOH1-HPHHäSH,HY/H
PH1QRHäYHJÉHIFHHIOHä PH1QÉRHäYHJFHGa +HJÉ©NntÉOHVHIOHä +HJÉQWOHa HIH1HYOHäFHGa 'H1Q1POHFHGa )1YÌ1a PHFHGa HI+H1&H1NHG¢a NHJ¢&HHäFHGa 'H1HI<Ha
Je=É$eFHGa-H¹ {FHHYHFHGaHI+HHHäFHGa'H1+HHRäFHGa)1YÌ1aOH1-HPHHäaSH1,H1Y/H1
HeoeLe&ë-(menoevegced) ³eë menwJe ooeefle leced (Heg©ntle) yengefYemmeppevewë melke=Àle (ef#e³evleced) ie®ívleced
(Denmleced) DeefJeÐeceeveew nmleew ³em³e leced (Fvê) Me$egefJeoejkeÀ mesvesMe (meced) (efHeCekedÀ) efHeveefä (kegÀCee©ced)
Meyo³evleced~ De$e `keÌJeCe Meyos' Fl³emcee×eleesjewCeeefokeÀ Dee©ë Òel³e³eë~ (DeefYe) (Je=$eced) cesIeefceJe
(Je×&ceeveced) (efHe³ee©ced) HeevekeÀejkeÀced (DeHeeoced) Heeosevq ê³ejefnleced (Fvê) meYesMe (leJemee) yeuesve~ leJe Fefle
yeueveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02.9) (peIevLe) peefn¤69¤
DevJe³eë-ns Hegg©ntlesvê! ³eLee met³e&ë menoevegb ef#e³evleb kegÀCee©cenmleb efHe³ee©ceHeeoceefYeJe×&ceeveb Je=$eb
meefcHeCekedÀ leLee ns Fvê! Me$etBmleJemee peIevLe¤69¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa HV FHYHJHHÍ PHWH -HO´HOHHHI+HYHHV <H-HHIYOH OHVÉSHHOH0HH-HHV
pee³evles¤69¤
HeoeLe&ë-ns (Heg©ntle) \HQJOHHI-H¾HYHH: PHV PHONH¢HMNH¢HV ´HHâ(Fvê) Me$egDeeW keÀes veä keÀjvesnejs mesveeHeefle!
pewmes met³e& (menoevegce) meeLe osvesnejs (ef#e³evleced) DeekeÀeMe ceW efveJeeme keÀjves (kegÀCee©ced) Meyo keÀjves Jeeues
(Denmleced) nmle mes jefnle (efHe³ee©ced) Heeve keÀjvesnejs (DeHeeoced) Heeosevq ê³ejefnle (DeefYe) (Je×&ceeveced) meye
Deesj mes yeæ{s ngS (Je=$eced) cesIe keÀes (meced, efHeCekedÀ) De®ís ÒekeÀej ®etCeeaYetle keÀjlee nw, Jewmes ns (Fvê) meYeeHeefle!
DeeHe Me$egDeeW keÀes (leJemee) yeue mes (peIevLe) ceeje keÀjes¤69¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHV FHYHJHPHWH NHV¢PHFHHYH´HOHH+HHJNH®OHQHVOHV Q4-HV
Me$egjefnle nesles nQ¤69¤
efJe ve Fl³em³e Meeme $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe mesveeHeefleë keÀer¢Mees YeJesefol³egHeefoM³eles¤
Deye mesveeHeefle kewÀmee nes, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HI-HYHäÉ)YÌ1FH2HHVäSHHIQYHHU1HHHäÏ+HOHYH1OHÍa
HHVÉ'H1PFHH%É'HäHI<H1RHPH1OH2HäMELHFHHH1OHFHäÍ
HI-Ha YH1Ía )1YÌ1a FH2HäÍa SH1HInN~ veer®N ee~ ³eN®íN~ He=ÉOH1YH1OHÍa HÍa 'H1PFHH1YHGa 'H1HI<HRHPH1OHHUOHäHI<H1ÉRHPHäHIOHa 'H2HäMFHGa
LH1FH1H1aOHFHäÍ
HeoeLe&ë-(efJe) (veë) DemceekeÀced (Fvê) mesvesMe (ce=Oeë) ceOe&vl³eeêeaYeJeefvle ³es<eg leeved me*dûeeceeved~ ce=Oe
Fefle me*dûeeceveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02.17) (peefn) (veer®ee) v³eiYetleeved veceéved~ De$e megHeeb meguegied0
#Deäe07.1.39% Fl³eekeÀejë (³e®í) efveie=Áeren f (He=lev³eleë) Deelceveë He=leveeb mesveeefce®íleë (³eë) efJejesOeer
(Demceeved) (DeefYeoemeefle) DeefYecegKesveesHe#e³eefle (DeOejced) DeOeesieefleced (iece³e) ÒeeHe³e~ De$e Dev³es<eeceefHe0
#Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë (leceë) DevOekeÀejb keÀejeie=nced¤70¤
DevJe³eë-ns Fvê mesvesMe! lJeb ce=Oees efJe peefn He=lev³elees veë Me$etved veer®ee ³e®í, ³eesçmceeveefYeoemeefle
leceOejb lecees iece³e¤70¤
YeeJeeLe&ë-mesvesMs esve me*dûeecee pesleJ³eemlesve veer®ekeÀce&keÀeefjCeeb efveûenë keÀÊe&J³ees jepeÒepeeefJejesOekeÀejef³elee
Ye=Meb oC[veer³eM®e¤70¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) Hejce yeue³egkeÌle mesvee kesÀ Heefle! let (ce=Oeë) me*dûeeceeW keÀes (efJe, peefn) efJeMes<e keÀjkesÀ
peerle (He=lev³eleë) mesvee³egkeÌle (veë) nceejs Me$egDeeW keÀes (veer®ee) veer®e ieefle keÀes (³e®í) ÒeeHle keÀje (³eë) pees
(Demceeved) nce keÀes (DeefYeoemeefle) veä keÀjves keÀer F®íe keÀjlee nw, GmekeÀes (DeOejced) DeOeesieefleªHe (leceë)
DevOekeÀej keÀes (iece³e) ´HHâNH¢Me¤70¤
YeeJeeLe&ë-mesveeHeefle keÀes ³eesi³e nw efkeÀ me*dûeeceeW keÀes peerles, Gme efJepe³ekeÀejkeÀ me*dûeece mes veer®ekeÀce&
keÀjvesnejs keÀe efvejesOe keÀjs, jepeÒepee ceW efJejesOe keÀjvesnejs keÀes Del³evle oC[ osJes¤70¤
ce=iees vesl³em³e pe³e $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
jepepevewë keÀer¢MewYe&efJeleJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
jepeHeg©<eeW keÀes kewÀmee nesvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
ce=ÉLHHVYH<HHU1FHÍNHJä¢H1MHVHILHäHIMláHÍ+HäMH1-HOH1É'HHSHäLHY/HH1+HMäPHHÍa
me=ÉNH¢jPH1j0HHHä+H1HI-HHIFHäYÌHIOH1LFHEHI-H0HHWäYHGOHHHI^1HI-HFH2HHVäYHJRP-H
ce=Éieë~ ve~ YeerNceë~ keÉJ¢H1M )HIOHä NHJ¢ÉH1MÍa HILH1HIMláHÍa HILH1HIMlP/HH )HIOHä HILHHIMlÉP/HHÍa +H1MH1-HOHäÍa 'HHa SH1LH1Y/H1a
+HMäPHHÍaPHÉNH¢FHGaPH10HHHVHIOHäPH1FHGÉ0HHHäa+H1HI-HFHGa)1YÌ1aHIOH1LFHFHGaHI-Ha0HHWäYHGaOHH1HI^1aHI-H1aFH2HäÍaYHJÉoNmJeN¤71¤
HeoeLe&ë-(ce=ieë) ce=iesvêë eEmenë (ve) FJe (Yeerceë) efyeYesl³emceeled meë (kegÀ®ejë) ³eë kegÀeqlmeleeb ieeEle
®ejefle meë (efieefjÿeë) ³ees efiejew efleÿefle meë (HejeJeleë) otjosMeeled (Dee) mecevleeled (peievLe) ie®í~ De$e
Heg©<eJ³el³e³eë~ Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&M®e (Hejm³eeë) Me$etCeeb mesvee³ee GHeefj (me=keÀced)
-HßHOHJXHE 0HkFHGa me=keÀ Fefle Jeýeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02.20) (mebMee³e) mec³ekedÀ met#ceyeueeved ke=ÀlJee
(HeefJeced) Hegveeefle ogäeved oC[ef³elJee ³esve leced (Fvê) mesveeO³e#e (efleiceced) leer#Ceerke=Àleced (efJe) (Me$etved) (leeef{)
Deepeefn (efJe) (ce=Oeë) (vegomJe)¤71¤
DevJe³eë-ns Fvê! lJeb kegÀ®ejes efieefjÿe Yeercees ce=iees ve HejeJele DeepeievLe Hejm³eeefmleiceb HeeEJe me=kebÀ mebMee³e
Me$etved efJeleeef{ ce=Oees efJevegomJe ®e¤71¤
YeeJeeLe&ë-³es mesveeHeg©<eHÍ H(PHQ-HOHG +HMHH¢FH OHHU&HZÍ 0HkZÍ 0HHJPHVYHHHHIYH HTÏÊJee me*dûeeceeved
efJepe³evles, lesçlegueeb ÒeMebmeeb ÒeeHvegJeefvle, veslejs #egêeMe³ee YeerjJeë¤71¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) mesveeDeeW kesÀ Heefle! let (kegÀ®ejë) kegÀefìue ®eeue ®euelee (efieefjÿeë) HeJe&leeW ceW jnlee
(Yeerceë) Ye³e¹j (ce=ieë) eEmen kesÀ (ve) meceeve (HejeJeleë) otjosMemLe Me$egDeeW keÀes (Dee, peievLe) ®eejeW Deesj mes
Iesjs (Hejm³eeë) Me$eg keÀer mesvee Hej (efleiceced) Deefle leerJe´ (HeefJeced) ogäeW keÀes oC[ mes HeefJe$e keÀjvesnejs (me=keÀced)
-HßHNHV¢OHJXH0HkNH¢HV (mebMee³e) mec³ekedÀ leerJe´ keÀjkesÀ (Me$etved) Me$egDeeW keÀes (efJe, leeef{) leeef[ æ le keÀj Deewj
(ce=Ieë) me*dûeeceeW keÀes (efJe, vegomJe) peerle keÀj De®ís keÀceeX ceW Òesefjle keÀj¤71¤
YeeJeeLe&ë-pees PHVYHHNHV¢+HJHH(PHQNHV¢PHFHHYH+HMHH¢FHNH¢MOHHU&H0HkH: PHV 0HHJ'HH: NHV¢PHVYHHH: NH¢H
ÏVRYHNH¢MPH GÝHHFHH: NH¢HV SHHUOHOHV Q4-HV 'HOHJXH´H0HEPHHNH¢HV ´HHâQHVOHV Q4)OHMHJÌH0HHFHYHJHHI-HSHHPHJ.HNeÀes
´HHâNH¢<HHUYHQH5QHVPHkeÀles¤71¤
Jewéeevejes ve Fl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
-HZ1ËHH1YH1MHVYHäÉ71OHH1É'HH´HHHäOHJ+HMH1-HOHäÍa'H1HTLYHYH {ÍPHJÆJÉOHHU+Hä
-HZ1ËHH11YH1MÍa YH1Ía 71OHHVäa 'HHa ´Ha HH1OHJÉa +H1MH1-HOH1 )HIOHä +HMH1É-HOHäÍa 'H1HTLYHÍa YH1Ía PHJÉägÉleerë~ megÉmlegÉOHHUHIMHIOHä
megçmlegÉOHHUÍa*+Hä
HeoeLe&ë-(Jewéeevejë) efJeées<eg vejs<eg ³ees jepeles me SJe (veë) DemceekeÀced (Tle³es) j#eeÐee³e (Dee) (Òe)
(³eeleg) ÒeeHveesleg (HejeJeleë) otjosMeeled (Deeqiveë) met³e&ë (veë) DemceekeÀced (megägleerë) ³ee MeesYeveeë mlegle³emleeë
(GHe)¤72¤
DevJe³eë-ns mesvesMe meYesMe! ³eLee Jewéeevejesçeqiveë met³e&ë HejeJeleë meJee&ved HeoeLee&ved ÒeeHveeself e, leLee
YeJeevetle³es ve Dee Òe ³eeleg~ ³eLeeçeqiveefJe&Ðegle mebefnleeefmle, leLee lJeb veë megägleer©HeÍe=Ceg¤72¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaHÍPHWH -HRG RWMP/HHVÉHI+HYHHHVYHPH-HH YHG +HRH/HH YHG ´HNH¢H0HHHIOH
³eLee ®e otjmLeesçefHe meodiegCee{îees peveë ÒeMem³eles, leLee jepeHeg©<ewYe&efJeleJ³eced¤72¤
HeoeLe&ë-ns mesvee meYee kesÀ Heefle! pewmes (Jewéeevejë) mecHetCe& vejeW ceW efJejepeceeve (Deeqiveë) met³e&ªHe Deeqive
(HejeJeleë) RWMRV0HP/HPH\H+HRH/HH; NH¢HV ´HHâQHVOHHQZ -HZPHV 'HH+H(Tle³es) j#eeefo kesÀ efue³es (veë) nceejs meceerHe
(Dee, Òe, (³eeleg) 'HÏV ´HNH¢HM´HHâQWHISHHVSHZPHV HI\HSHJXHer meye ceW J³eeHekeÀ neskeÀj meceerHemLe jnleer nw, Jewmes
(veë) nceejer (megägleerë) GÊece mlegefle³eeW keÀes (GHe) De®ís ÒekeÀej megefve³es¤72¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHV +HJHPHWH NHV¢PHFHHYHRWMP/HQHVNH¢M<HHU Yee³e
mes meye J³eJenejeW keÀes ÒekeÀeefMele keÀj oslee nw Deewj pewmes otjmLe mel³eiegCeeW mes ³egkeÌle melHeg©<e ÒeMebefmele nesl ee nw,
Jewmes ner jepeHeg©<eeW keÀes nesvee ®eeefn³es¤72¤
He=äes efoJeerl³em³e kegÀlme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
He=Éäes efoNeJe He=ÉÆHVÉ'H1HTLYHÍ+HäHI/H1-HHE+HÉÆHVHI-HËHH1É'HHVHä2HHU1MHHI-Hä-HV0Ha
-HZ1ËHH1YH1MÍPHQäPHH+HÉÆHVÉ'H1HTLYHÍPHYHHV1HIR-HH1PHHIMlHP+HHäOHJÉ YHNH®OHäFHG
He=Éäë~ efoNefJe~ He=Éäë~ DeNeqiveë~ He=ÉefLeNJ³eeced~ He=ÉÆÍaHI-HËHHäÍa'HHVHä2HHUÍa'HHa HI-H1-HV10H1a-HZ1ËHH1YH1MÍaPHQäPHHa+HÉäë~
'H1HTLYHÍaPHÍaYH1ÍaHIR-HHäaPHÍaHIMlHÍa+HH1OHJÉaYHNH®OHäFHG
HeoeLe&ë-(He=äë) %eelegefceäë (efoefJe) met³ex (He=äë) (Deeqiveë) Òeefme×ë HeeJekeÀë (He=efLeJ³eeced) (He=äë)
(efJeéeeë) DeefKeueeë (Dees<eOeerë) meesce³eJeeÐeeë (Dee) (efJeJesMe) efJeäesçefmle (Jewéeevejë) efJeéem³e veslee me SJe
(menmee) yeuesve (He=äë) (Deeqiveë) efJeÐegled (meë) (veë) Demceeved (efoJee) efoJemes (meë) (efj<eë) eEnmekeÀeled
(Heeleg) j#eleg (vekeÌleced) je$eew¤73¤
DevJe³eë-ceveg<³ew³eex efoefJe He=äesçeqiveë He=efLeJ³eeb He=äesçeqivepe&ues Jee³eew ®e He=äesçeqiveë menmee Jewéeevejë
He=äesçeqiveefJe&éee Dees<eOeerjeefJeJesMe, me efoJee me ®e vekeÌleb ³eLee Heeefle, leLee mesvesMees YeJeeVeesçmceeved efj<eë meleleb
Heeleg¤73¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee DeekeÀeMemLeb met³e¥ He=efLeJeermLeb pJeefueleb meJe&HeoeLe&J³eeefHeveb efJeÐegoeÅive ®e efJeÜÓîees
efveefM®el³e keÀe³ex<eg meb³eg¡eles, les Me$egY³ees efveYe&³ee pee³evles¤73¤
HeoeLe&ë-ceveg<³eeW mes efkeÀ pees (efoefJe) ÒekeÀeMemJeªHe met³e& (He=äë) peeveves kesÀ ³eesi³e (Deeqiveë) Deeqive
(He=efLeJ³eeced) He=efLeJeer ceW (He=äë) peeveves keÀes Fä Deeqive leLee peue Deewj Jee³eg ceW (He=äë) peeveves kesÀ ³eesi³e HeeJekeÀ
(menmee) yeueeefo iegCeeW mes ³egkeÌle (Jewéeevejë) efJeée ceW ÒekeÀeMeceeve (He=äë) peeveves kesÀ ³eesi³e (Deeqiveë) efyepegueer
ªHe Deeqive (efJeéeeë) meceûe (Dees<eOeerë) Dees<eefOe³eeW ceW (Dee, efJeJesMe) ÒeefJeä nes jne nw (meë) mees Deeqive
(efoJee) efove Deewj (meë) Jen Deeqive (vekeÌleced) jeef$e ceW pewmes j#ee keÀjlee, Jewmes mesvee kesÀ Heefle DeeHe (veë) ncekeÀes
(efj<eë) eEnmekeÀ peve mes efvejvlej (Heeleg) j#ee keÀjW¤73¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e DeekeÀeMemLe met³e& Deewj He=efLeJeer ceW ÒekeÀeMeceeve meye HeoeLeeX ceW J³eeHekeÀ efJeÐegodªHe
Deeqive keÀes efJeÜeveeWs mes efveM®e³e keÀj keÀe³eeX ceW meb³egkeÌle keÀjles nQ, Jes Me$egDeeW mes efveYe&³e nesles nQ¤73¤
DeM³eecesl³em³e YejÜepe $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe Òepeejepepevewefjlejslejb eEkeÀ keÀe³e&efcel³een¤
Deye Òepee Deewj jepeHeg©<eeW keÀes HejmHej keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DH10HHFH1OHENH¢HFHäFHLYHV1OH-HHV1OHHUç'H10HHFHäMlHIHjMäHIH-HÍPHJÉ-HHUMäFHGa
'H10HHFH1-HHSHäFH1HI<H-HH1SHäHYOHHVÉ1 0HHFHä²HJÉFYHFHäSHMH1SHMOHV
'H10HHFHäaOHFHGaNH¢HFHäFHGa'H1LYHV1aOH-Häa71OHHUa'H10HHFHäaMlHIHFHGaMlHIH1-H1 )HIOHä MHIHÉ-HÍaPHJÉ-HHUMlHIFHHIOHä PHJÉÉ-HHU{MFHGa
'H10HHFHäa-HHSHäFHGa'H1HI<Ha-HH1SHHäYOHÍa'H10HHFHäa²HJÉFYHäFHGa'H1SH1Mla'H1SHMäFHGaOHV1
HeoeLe&ë-(DeM³eece) ÒeeHveg³eece (leced) (keÀececed) (Deives) ³eg×efJeÐeeefJelmesvesMe (leJe) (Tleer) j#eeÐe³ee
ef¬eÀ³e³ee~ De$e megHeeb megueied0 #Deäe07.1.39% Fefle HetJe&meJeCe&ë (DeM³eece) (jef³eced) jep³eefÞe³eced (jef³eJeë)
ÒeMemlee j³e³ees efJeÐevles ³em³e lelmeyeg×ew~ De$e ívomeerjë #Deäe08.2.15% Fefle cem³e Jeë (megJeerjced) MeesYevee
Jeerjeë ÒeeH³evles ³emceeled leced (DeM³eece) (Jeepeced) me*dûeeceefJepe³eced (DeefYe) (Jeepe³evleë) me*dûeece³evlees
³eesOe³evleë (DeM³eece) (Ðegcveced) ³eMees Oeveb Jee (Depej) pejeoes<ejefnle (Depejced) pejeoes<ejefnleced (les)
leJe¤74¤
DevJe³eë-ns Deives! Je³eb leJeesleer leb keÀececeM³eece~ ns jef³eJeë! megJeerjb jef³eceM³eece, Jeepe³evlees Je³eb
JeepeceY³eM³eece~ ns Depej! lesçpejb ÐegcveceM³eece¤74¤
YeeJeeLe&ë-ÒepeemLewce&veg<³ew jepeHeg©<ej#e³ee jepeHeg©<ewë Òepeepevej#eCesve ®e HejmHejb meJex keÀeceeë
´HHâ-HHÍ¤74¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) ³eg×efJeÐee kesÀ peevevesnejs mesveeHeefle! nce ueesie (leJe) lesjer (Tleer) j#ee Deeefo keÀer
efJeÐee mes (leced) Gme (keÀececed) keÀecevee keÀes (DeM³eece) ´HHâQH:aQV (jef³eJeë) ÒeMemle Oeve³egkeÌle! (megJeerjced)
De®ís Jeerj ´HHâQHVOHV Q4HISHPHPHV *PH(jef³eced) Oeve keÀes (DeM³eece) ´HHâQH:(Jeepe³evleë) me*dûeece keÀjles-
keÀjeles ngS nce ueesie (Jeepeced) me*dûeece ceW efJepe³e keÀes (DeY³eM³eece) 'HÏV ´HNH¢HM ´HHâ QH:a QV (Depej)
Je=×Heve mes jefnle mesveeHeles! nce ueesie (les) lesjs ÒeleeHe mes (Depejced) De#e³e (Ðegcveced) Oeve Deewj keÀerefle& keÀes
(DeM³eece) ´HHâQH:
YeeJeeLe&ë-Òepee kesÀ ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ jepeHeg©<eeW keÀer j#ee mes Deewj jepeHeg©<e Òepeepeve keÀer j#ee
mes HejmHej meye Fä keÀeceeW keÀes ÒeeHle neW¤74¤
Je³eefcel³em³eeslkeÀerue $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ Dee<eea ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Heg©<eeLexve eEkeÀ meeO³eefcel³een¤
Heg©<eeLe& mes keÌ³ee efme× keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
-H1HEOHVäÉ'H1²HMäHIMlFHHHIQNH¢HFHäFHJ¬HH1YHQäPOHH1YHFHäPHHV+H1PH²Häa
HHISHäáVYH1FHYHäPHHHHIHRV1-HHYHÓHVä2HOHH1FHYFHäYHH1HI-H´HHVäÉ'HLYHV
-H1HFHGa OHV1a 'H1²Ha MlHIMlFHGa HIQa NH¢HFHäFHGa *1¬HH1YHQäPOHH1 )OHJä¬HH1YHÉQäPOHHÍa YHFHäPHHa *1+H1PH²HVOHJä+H1ÉPH²Häa HHISHäáVYHa
FHYHäPHHaH1HIH1aRV1-HHYHGa'HÓHVä2HOHHaFHYFHäYHHaHI-H´HäÍa'H1LYHV1
HeoeLe&ë-(Je³eced) (les) leJe (DeÐe) Deeqmceved efoves (jefjce) oëë~ je oeves efueìd~ Dev³es<eeceefHe ¢M³eles
#Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (efn) Keueg (keÀececed) (GÊeevenmleeë) GÊeeveeJetOJe&ieleeJeYe³eoeleejew nmleew ³es<eeb
les (vecemee) melkeÀejsCe (GHemeÐe) meeceerH³eb ÒeeH³e (³eefpeÿsve) DeefleMe³esve ³eä= mebievle= lesve (cevemee) efJe%eevesve
(³eef#e) ³epeefme (osJeeved) efJeog<eë (DeñesOelee) Flemlelees iecevejefnlesve efmLejsCe (cevcevee) ³esve cev³eles efJepeeveeefle
lesve (efJeÒeë) cesOeeJeer (Deives) efJeÜved¤75¤
DevJe³eë-ns Deives! GÊeevenmlee Je³eb les vecemeesHemeÐeeÐe keÀeceb efn jefjce, ³eLee efJeÒeesçñesOelee cevcevee
³eefpeÿsve cevemee osJeeved ³epeefle mebie®íles, ³eLee ®e lJeb ³eef#e, leLee Je³eceefHe ³epesce¤75¤
YeeJeeLe&ë-HVFHYHJHHÍ+HJHH/H[YHHXHENH¢HFHHÍPHJPOHVHI-H¾OPHELHVYHZOHOHG´HHâJE0HNH®YHJHJÍ
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved! (GÊeevenmleeë) Glke=Àälee mes DeYe³e osvesnejs nmle³egkeÌle (Je³eced) nce ueesie
(les) DeeHekesÀ (vecemee) melkeÀej mes (GHemeÐe) PHFHHU+H´HHâQHVNV HV¢(DeÐe) Deepe ner (keÀececed) keÀecevee keÀes (efn)
efveM®e³e (jefjce) osles nQ, pewmes (efJeÒeë) yegef×ceeved (DeñesOelee) FOej-GOej ieceve DeLee&led ®eáeueleejefnle efmLej
(cevcevee) yeue Deewj (³eefpeÿsve) DeefleMe³e keÀjkesÀ meb³ece³egkeÌle (cevemee) ef®eÊe mes (osJeeved) efJeÜeveeW Deewj MegYe
LHJ&HH:NH¢HV´HHâQHVOHHQZ'HHZMSHZPHVOHW(³eef#e) MegYe keÀceeX ceW ³egkeÌle nes, nce Yeer Jewmes ner me²le nesJeW¤75¤
YeeJeeLe&ë-SHHV FHYHJH+HJHH/H PHV +HW&H NH¢HFHYHH-HHXHV QH:-HV HI-H¾HYHH: NHV¢PHPHV )PHHI-HHHNH¢HV ´HHâ
nesves keÀes meceLe& nesJeW¤75¤
Oeece®íoeqiveefjl³em³eeslkeÀerue $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
keÀLe meJe&efJeÜlkeÀÊe&J³eceen¤
Deye meye efJeÜeveeW keÀes pees keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
2HH1FH1ÏR1HTLYHHIMYÌHVä\H1ÑHHRV1-HHV\HQ1P+HHIOHäÍa
PHHVäOHPHHV1HI-HËHVäRV1-HHH1HE´HH-HäYOHJYHÍ0HJÉYes¤76¤
2HH1FH1ÏHIRHIOHä 2HHFH1ÉÏOHGa 'H1HTLYHÍa )YÌäÍa \H1ÑHHa RV1-HÍa \HQ1P+HHIOHäÍa PHHVäOHPH1 )HIOHä PHÉHVäOHPHÍa HI-HËHVäa osNJeeë~
³eN%eced~ Òe~ DeNJeNvlegÉ~ veNë~ MegÉYes¤76¤
HeoeLe&ë-(Oeece®íled) ³ees Oeeceeefve íeo³eefle mebJe=Ceeself e meë (Deeqiveë) efJeÜeved (Fvêë) Hejcewée³e&Jeeved
(ye´ïee) ®elegJexoefJeled (osJeë) efJeÐeeoelee (ye=nmHeefleë) DeO³eeHekeÀë (me®eslemeë) ³es ®eslemee Òe%e³ee men JeÊe&vles
(efJeées) meJex (osJeeë) efJeÜebmeë (³e%eced) GkeÌleced (Òe) (DeJevleg) keÀece³evleeced (veë) DemceekeÀced (MegYes)
keÀu³eeCee³e¤76¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! osJees Oeece®íoeqiveefjvêes ye´ïee ye=nmHeefleM®esces me®eslemees efJeées osJeeë veë MegYes ³e%eb
ÒeeJevleg¤76¤
YeeJeeLe&ë-meJex efJeÜebmeë meJex<eeb megKee³e meleleb mel³eesHeosMeeved kegÀJe&vleg¤76¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (osJeë) efJeÜeved (Oeece®íled) pevce, mLeeve, veece keÀe efJemleej keÀjvesnejs (Deeqiveë)
HeeJekeÀ (Fvêë) efJeÐegled kesÀ meceeve Deceel³e Deewj jepee (ye´ïee) ®eejeW JesoeW keÀe peevevesneje (ye=nmHeefleë) JesoJeeCeer
keÀe Heþve-Heeþve mes Heeueve keÀjvesneje (me®eslemeë) efJe%eeve Jeeues (efJeées, osJeeë) meye efJeÜeved ueesie (veë) nceejs
(MegYes) keÀu³eeCe kesÀ efue³es (³e%eced) efJe%eeve ³eesieªHee ef¬eÀ³ee keÀes (Òe, DeJevleg) De®ís ÒekeÀej keÀecevee
keÀjW¤76¤
YeeJeeLe&ë-meye efJeÜeved ueesie meye ceveg<³eeefo ÒeeefCe³eeW kesÀ keÀu³eeCeLe& efvejvlej mel³e GHeosMe keÀjW¤76¤
lJeefcel³em³eesMevee $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efve®e=od iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe meYesMemesvesMe³eesë keÀÊe&J³eceen¤
Deye meYeeHeefle leLee mesveeHeefle kesÀ keÀÊe&J³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
O-HEHäHI-Hÿ RH10HJHHV1YH%Í+HHäHIQÍe=CegÉ2HHUHILHMäÍaMHHäOHHV1NH¢FHJÉOHOFHYHHä
O-HFHGaH1HI-H1á1aRH10HJHäÍaYHYHGa+HH1HIQ1a¯HÉCegÉHI2HaHILHMäÍaMHäaOHHV1NH¢FHGa*1OHaOFHYHHä
HeoeLe&ë-(lJeced) meYesMe (³eefJeÿ) DeefleMe³esve ³egJeved (oeMeg<eë) efJeÐeeoele+ved (ve+ved) DeO³eeHekeÀeved
ceveg<³eeved (Heeefn) (Íe=CegefOe) De$e Dev³es<eeceefHe ¢M³eles #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (efiejë) efJeog<eeb
efJeÐeemegefMeef#elee Jee®eë (j#e) De$e Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë~ (leeskeÀced) Heg$eeefokeÀced (Gle)
(lcevee) Deelcevee¤77¤
DevJe³eë-ns ³eefJeÿ jepeved! lJeb oeMeg<ees ve+ved Hee¿esles<eeb efiejë Íe=CegefOe, ³ees Jeerjes ³eg×s efce´³esle lem³e leeskebÀ
OFHYHHMHHVOHHHI+HHIkHHHIRNHE¢H
YeeJeeLe&ë-meYesMemesvesMe³eesÜx keÀce&Ceer DeJeM³eb keÀÊe&J³es mle, SkebÀ efJeog<eeb Heeueveb leogHeosMeÞeJeCeáe, efÜleer³eb
³eg×s nleeveeceHel³em$³eeefoHeeueveáewJeb mecee®ejleeb Heg©<eeCeeb meowJe efJepe³eë Þeerë megKeeefve ®e YeJevleerelf e
efJeÜefÓO³ex³eced¤77¤
De$e ieefCele efJeÐeejepeÒepeeHeþkeÀHeeþkeÀkeÀcee&efoJeCe&veeosleoO³ee³eeskeÌleeLee&veeb HetJee&O³ee³eeskeÌleeLezë men

mebieeflejmleerefle yeesO³eced¤
HeoeLe&ë-ns (³eefJeÿ) HetCe& ³egJeemLee keÀes ÒeeHle jepeved! (lJeced) let (oeMeg<eë) efJeÐeeoelee (ve+ved) ceveg<³eeW
keÀer (Heeefn) j#ee keÀj Deewj FvekeÀer (efiejë) efJeÐee efMe#ee³egkeÌle JeeefCe³eeW keÀes (Íe=CegefOe) megve~ pees Jeerj Heg©<e ³eg×
ceW cej peeJes, GmekesÀ (leeskeÀced) íesìs mevleeveeW keÀer (Gle) 'HHZMkHU'HHHIRNH¢HU<HHU (lcevee) Deelcee mes (j#e) j#ee
keÀj¤77¤
YeeJeeLe&ë-meYee Deewj mesvee kesÀ DeefOeÿeleeDeeW keÀes oes keÀce& DeJeM³e keÀÊe&J³e nQ, SkeÀ efJeÜeveeW keÀe Heeueve
'HHZM*YHNHV¢*+HRV0HNH¢HÀH-H&HRWPHMHHJ¹FH:FHMVQJ'HH:NHV¢PHYOHHYHkHU'HHHIRNH¢H+HHXHYHa6VPHV'HHHM&HNH¢Mves
Jeeues Heg©<e kesÀ meowJe efJepe³e, Oeve Deewj megKe keÀer Je=ef× nesleer nw¤77¤
Fme DeþejnJeW DeO³ee³e ceW ieefCeleefJeÐee, jepee, Òepee Deewj Heæ{vesnejs Heg©<eeW kesÀ keÀce& Deeefo kesÀ JeCe&ve mes
Fme DeO³ee³e ceW keÀns ngS DeLeeX keÀer HetJe& DeO³ee³e ceW keÀns ngS DeLeeX kesÀ meeLe me²efle nw, ³en peevevee ®eeefn³es~
Fefle ÞeercelHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³³ee&Ceeb HejceefJeog<eeb ÞeerefJejpeevevomejmJeleermJeeefceveeb efMe<³esCe
ÞeercelHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³³exCe Þeero³eevevomejmJeleermJeeefcevee efveefce&les mebmke=Àlee³³e&Yee<eeY³eeb meceeqvJeles
megÒeceeCe³egkeÌles ³epegJexoYee<³esçäeoMeesçO³ee³eë mecHetCe&ë¤18¤
¤Dees3ced¤
DeLewkeÀesveeEJeMeesçO³ee³e DeejY³eles¤
'HHVFHGHI-HËHHäHIYHRV-HPHHI-HOHR JHIMlOHHHIYH1+HMHä megJe~ ³eÓNêb leVe1É'HHPHJ{-H¤ ³epeg030.3¤
mJeeÜerefcel³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ efve®e=®íkeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³ewOe&cee&Le&keÀececees#eefme×³es eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
Deye GVeermeJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe nw, FmekesÀ ÒeLece cev$e ceW ceveg<³eeW keÀes Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e
keÀer efmeef× kesÀ efue³es keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe efkeÀ³ee nw¤
mJeeNÜeR O-HHäP-HH1RJYHHäOHHU1-HHEOHHU1-HV&HHNFHOHHäFH1FHOHVäYH~
FH2HJäFHOHeRN FH2HJäFHOHHPHÉpeeefceN mHjPHHVFHVäYH1a
PHHVFHHVäÉPH1HIËH<HH+HHP-H1PHMäP-HOHZ+HH1P-HVYÌHäHPHJÉ$eec&HVä+HHP-H
P-HH1¾HUFHGaO-HH1aP-HH1RJYHHäaOHHU1-HHFHGaOHHU1-HV&Häa'H1FHOHHäFHGa'H1FHOHVäYHaFH2HJäFHOHHU1HIFHHIOH1FH2HJäÉFHOHHUFHGaFH2HJäFH1OHVHIOH1FH2HJäÉFHOHHa
me=ÉSHH1HIFH1aPHFHGaPHHVFHVäYHaPHHVFHäÍa'H1HIPH1a'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGa+H1H1P-H1aPHMäP-HOHZa+H1H1P-H1a)YÌHäHaPHJÉ$eec&H1 )HIOHä
megÉÉHHF&HVäa+H1HNmJeN¤1¤
HeoeLe&ë-(mJeeÜerced) megmJeeog³egkeÌleeced (lJee) lJeeced (mJeeogvee) ceOegjeefovee (leerJeéced) leer#CemJeYeeJeeced
(leerJe´sCe) DeeMegkeÀeefjiegCesve (Dece=leeced) Dece=leeeqlcekeÀeced (Dece=lesve) meJe&jesieÒenejkesÀCe iegCesve (ceOegceleerced)
ÒeMemleceOegjiegCe³egkeÌleeced (ceOegcelee) mJeeefoäiegCesve (me=peeefce) efve<Heeo³eeefce (meced) (meescesve)
meesceueleeÐees<eefOemecetnsve (meesceë) SsMJe³e&³egkeÌleë (Deefme) (DeeféeY³eeced) -HHâHI-H²HH<HHE kHU+HJHH<HHFHG
(He®³emJe) HeefjHekeÌJeeb kegÀ© (mejmJel³ew) HI-H²HHPHJHI0HHIHOH-HH&HHUHJNH®OHHHZ HTkHZ (He®³emJe) (Fvêe³e) Ssée³³e&³egkeÌlee³e
Heg©<ee³e (meg$eecCes) ³eë meJee&ved ogëKesY³eë megÿg $ee³eles lemcew (He®³emJe)¤1¤
DevJe³eë-ns JewÐe ³emlJeb! meesceesçefme leb lJeew<eOeereJf eÐee³eeb mebme=peeefce, ³eLeeçnb ³eeb mJeeogvee men mJeeÜeR
leerJeĆs e men leerJeécece=lesve meneçce=leeb ceOegcelee meescs esve men ceOegceleercees<eOeeR mebme=peeefce, leLewleeb lJeceeféeY³eeb
He®³emJe, mejmJel³ew He®³emJe, meg$eecCe Fvêe³e He®³emJe¤1¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHZ-H]²HNH¢0HHkMHUOHHÉYHVNH¢HHIYHFH2HJMHHIR´H0HPOH-HHRHJNH®OHHYHHZH2HHHIYHHIYHFHH HOHOPHV-HYHVYHHMHVLHE
mecHeeÐe Oecee&Le&keÀececees#eefme×³es meleleb Òe³eefleleJ³eced¤1¤
HeoeLe&ë-ns JewÐejepe! pees let (meesceë) meesce keÀs me¢Me Ssée³e&³egkeÌle (Deefme) nw, Gme (lJee) legPe keÀes
Dees<eefOe³eeW keÀer efJeÐee ceW (meced, me=peeefce) De®ís ÒekeÀej GÊece efMe#ee³egkeÌle keÀjlee ntB, pewmes ceQ efpeme (mJeeogvee)
ceOegj jmeeefo kesÀ meeLe (mJeeÜerced) megmJeeo³egkeÌle (leerJe´sCe) MeerIe´keÀejer leer#Ce mJeYeeJe meefnle (leerJeéced) leer#Ce
SkeÀesveefJebMeesçO³ee³eë 1033
mJeYeeJe³egkeÌle keÀes (Dece=lesve) meJe&jesieeHenejer iegCe kesÀ meeLe (Dece=leeced) veeMejefnle (ceOegcelee) mJeeefoä iegCe³egkeÌle
(meescesve) meesceuelee Deeefo mes (ceOegceleerced) ÒeMemle ceerþs iegCeeW mes ³egkeÌle Dees<eefOe keÀes mec³ekedÀ efme× keÀjlee ntb,
Jewmes let Fme keÀes (DeeféeY³eeced) HI-H²HHHJNH®OHkHU-Heg©<eeW meefnle (He®³emJe) HekeÀe (mejmJel³ew) GÊece efMeef#ele JeeCeer
PHV HJNH®OH kHU NHV¢ 'H/H (He®³emJe) HekeÀe (meg$eecCes) meye keÀes ogëKe mes De®ís ÒekeÀej ye®eeves Jeeues (Fvêe³e)
Ssée³e&³egkeÌle Heg©<e kesÀ efue³es (He®³emJe) HekeÀe¤1¤
YeeJeeLe&ë-FHYHJHH: NH¢HV HHVLH QZ HINH¢ -HZ²HNH¢0HHk NH¢HU MHUHOI H PHV 'HYeskeÀ ceOegjeefo ÒeMebefmele mJeeo³egkeÌle
'HOHJ¬HFH'HHZH2HH: NH¢HV HIPH¹NH¢M*YHNHV¢PHV-HYHPHV 'HHMHVLHNH¢HV ´HHâQHVNH¢M2HFHH /H NH¢HFHFHHVHNH¢HU HIPHHf× kesÀ
efue³es efvejvlej Òe³elve efkeÀ³ee keÀjW¤1¤
Hejerle Fl³em³e YeejÜepeë $eÝef<eë~ meescees osJelee~ mJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
+HMHU1OHHVHIHäÃHOHHPHJÉOHjPHHVFHHV1Hç*ä¬H1FHjQ1HI-HÍa
R12H1Y-HHHHVYHHH[{É'H1+P-HKYOHMHPHJÉ<eeJeN meesceNFHHIÌäHI<HÍ
+HHIM{a)1OHÍaHIPH1ÃH1OH1aPHJÉOHFHGaPHHVFHäÍaHÍa*1¬HNFHHIFHOHJäOHGÉOH1FHFHGaQ1HI-HÍaR12H1Y-HHYHGaHÍaYHH {Ía'H1HT+P-HOH1+HGÉPHJa
DeNvleë~ Dee~ megÉHH-HäaPHJÉHH-HVHIOHäPHJÉÉPHH-HäaPHHVFHäFHGa'HHIÌäHI<H1HIMOHHIÌäÉHI<HÍ
HeoeLe&ë-(Heefj) meJe&leë (Fleë) ´HHâÍ (efmeáele) De$e Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~
(megleced) efve<HeVeced (meesceë) ÒesjkeÀes efJeÜeved (³eë) (GÊececed) (nefJeë) DeÊegcen&ced (oOevJeeved) Oejved meved (³eë)
(ve³e&ë) vejs<eg meeOegë (DeHmeg) peues<eg (Devleë) ceO³es (Dee) (meg<eeJe) efve<Heeo³esled (meesceced) Dees<eefOemeejced
(DeefêefYeë) cesIewë¤2¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e ³e GÊeceb nefJeë meesce Fleë m³eeod, ³ees ve³eex oOevJeeveHmJevlejemeg<eeJe
leceefêefYeë megleb meesceb ³et³eb Heefjefmeáele¤2¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew©Êecee Dees<eOeerpe&ues mebmLeeH³e ceefLelJeeççmeJeb efvemmee³ee&vesve ³eLee³eesi³eb peeþjeeÅive
meseJf elJee yeueejesi³es Je×&veer³es¤2¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! (³eë) pees (GÊececed) GÊece Þesÿ (nefJeë) Keeves ³eesi³e DeVe (meesceë) ÒesjCee
keÀjvesneje efJeÜeved (Fleë) ´HHâ QHV-HV (³eë) pees (ve³e&ë) ceveg<³eesb ceW GÊece (oOevJeeved) OeejCe keÀjlee ngDee
(DeHmeg) peueeW kesÀ (Devleë) ceO³e ceW (Deemeg<eeJe) efme× keÀjs, Gme (DeefêefYeë) cesIeeW ceW (megleced) GlHeVe ngS
(meesceced) Dees<eefOeieCe keÀer legce ueesie (Heefjefmeáele) meye Deesj mes meeR®e kesÀ yeæ{eDees¤2¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ GÊece Dees<eefOe³eeW keÀes peue cesb [eue, cevLeve keÀj, meej jme keÀes
efvekeÀeue, Fmemes ³eLee³eesi³e peeþjeeqive keÀes mesJeve keÀjkesÀ yeue Deewj Deejesi³elee keÀes yeæ{e³ee keÀjW¤2¤
Jee³eesefjl³em³e DeeYetefle$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
JeeN³eesë HetÉOHÍ+H1HI-HHVä&H´H1OH GPHHVFHHV1É'HHIOHäÌJOHÍa )YÌäPH1HJSH1ÍPH.HHäa
JeeN³eesë HetÉOHÍ+H1HI-HHVä&H´HH GPHHVFHHV1É'HHIOHäÌJOHÍa )YÌäPH1HJSH1ÍPH.HHä
JeeN³eesë~ HetÉOHÍa +H1HI-HHVä&Ha ´HNOH Ga PHHVFHäÍa 'HHIOHÌJäOH1 )OHHIOHäÉÌJOHÍa )YÌäPHa HJSHäëa PH.HHäa -HH1HHVÍa +HWÉleë~
+H1HI-HHV&Häa´HH GaPHHVFHäÍa'HHIOHäÌJOH1)OHHIOHäÉÌJOHÍa)YÌäPHaHJSHäÍaPH.HHä
HeoeLe&ë-(Jee³eesë) HeJeveeled (Hetleë) Meg×ë (HeefJe$esCe) Megef×keÀjsCe (Òel³e*d) ³eë Òel³e#eceáeefle ÒeeHveeself e
meë (meesceë) meesceueleeÐees<eefOeieCeë (Deefleêgleë) ³eesçefleêJeefle meë (Fvêm³e) Feqvê³emJeeefcevees peerJem³e (³egp³eë)
³egkeÌleë (meKee) efce$eefceJe (Jee³eesë) Meg×e®ígef×efveefceÊeeled (Hetleë) efvece&ueë (HeefJe$esCe) Megef×keÀjsCe keÀce&Cee
(Òee*d) Òeke=Àäle³eeçáeefle meë (meesceë) efve<Heeefoleew<eefOejmeë (Deefleêgleë) Del³evleb MeerIe´keÀejer (Fvêm³e)
Hejcewée³e&³egkeÌlem³e je%eë (³egp³eë) meceeOeelegcen&ë (meKee) megËefoJe¤3¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eë meesceë Òee*efleêglees Jee³eesë HeefJe$esCe Hetle Fvêm³e ³egp³eë meKesJeeefmle, ³eM®e
meesceë Òel³e*d*efleêglees Jee³eesë HeefJe$esCe Hetle Fvêm³e ³egp³eë meKesJeeefmle, leb ³et³eb meleleb mesJeOJeced¤3¤
YeeJeeLe&ë-³ee Dees<eOe³eë Meg×s mLeues peues Jee³eew ®eeslHeÐevles, HetJee&Hejeved jesieeved MeerIe´b efvemmeej³eefvle ®e,
lee ceveg<³ewecf e&$eJeled meoe mesJeveer³eeë¤3¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! pees (meesceë) meesceueleeefo Dees<eefOe³eeW keÀe iegCe (Òee*d) pees Òeke=Àälee mes
(Deefleêgleë) MeerIeíeeceer (Jee³eesë) Jee³eg mes (HeefJe$esCe) Meg× keÀjves Jeeues keÀce& mes (Hetleë) HeefJe$e (Fvêm³e)
Feqvê³eeW kesÀ DeefOeÿelee peerJe keÀe (³egp³eë) ³eesi³e (meKee) efce$e kesÀ meceeve jnlee nw Deewj pees (meesceë) efme×
efkeÀ³ee ngDee Dees<eefOe³eeW keÀe jme (Òel³e*d) Òel³e#e MejerjeW mes ³egkeÌle neskesÀ (Deefleêgleë) Del³evle Jesie Jeeuee
(Jee³eesë) Jee³eg mes (HeefJe$esCe) HeefJe$elee keÀj kesÀ (Hetleë) Meg× Deewj (Fvêm³e) Hejcewée³e&³egkeÌle jepee keÀe (³egp³eë)
Deefle³eesi³e (meKee) efce$e kesÀ meceeve nw, GmekeÀe legce efvejvlej mesJeve efkeÀ³ee keÀjes¤3¤
YeeJeeLe&ë-pees Dees<eefOe Meg× mLeue, peue Deewj Jee³eg ceW GlHeVe nesleer Deewj HetJe& Deewj HeM®eeled nesvs es Jeeues
jesieeW keÀe MeerIe´ efveJeejCe keÀjleer nw, GvekeÀe ceveg<³e ueesie efce$e kesÀ meceeve meoe mesJeve keÀjW¤3¤
Hegveeleerl³em³e DeeYetefle$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ Dee<eea iee³e$eer®ívoë~ <e[dpeë mJejë¤

HegÉYHHHIOHäOHV+HHIMlÓHJOH1jPHHVFH1jPHWH {PHRJHIQ1OHHa-HHMVä&H10HËHäOHH1OHYHHä
HegÉYHHHIOHäaOHV1a+H1HIMÓHJOH1HIFHHIOHä+HHIMlÉÓHJOHäFHGaPHHVFHäFHGaPHWH {PHaRJÉHIQ1OHHa-HHMVä&Ha0HËHäOHHOHYHHä
HeoeLe&ë-(Hegveeefle) HeefJe$eerkeÀjeself e (les) leJe (Heefjñegleced) PH-H OHÍ ´HHâFHG (meesceced) Dees<eefOejmeced
(met³³e&m³e) (ogefnlee) Heg$eerJees<ee (JeejsCe) JejCeer³esve (Meéelee) meveelevesve iegCesve (levee) efJemle=lesve ÒekeÀeMesve¤4¤
DevJe³eë-ns ceveg<³e! ³ee levee met³e&m³e ogefnlesJees<ee Meéelee JeejsCe les Heefjñegleb meesceb Hegveeefle, lem³ee
lJecees<eefOejmeb mesJemJe¤4¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë met³eexo³eeled ÒeekedÀ Meew®eb efJeOee³e ³eLeevegketÀueceew<eOeb mesJevles, lesçjesiee YetlJee
megefKevees pee³evles¤4¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e! pees (levee) efJemleerCe& ÒekeÀeMe mes (met³e&m³e) met³e& keÀer (ogefnlee) keÀv³ee kesÀ meceeve
G<ee (Meéelee) DeveeefoªHe (JeejsCe) ûenCe keÀjves ³eesi³e mJeªHe mes (les) lesjs (Heefjñegleced) PH\H'HHVMPHV ´HHâ
(meesceced) Dees<eefOe³eeW kesÀ jme keÀes (Hegveeefle) HeefJe$e keÀjleer nw, GmeceW let Dees<eefOe³eeW kesÀ jme keÀe mesJeve keÀj¤4¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e met³eexo³e mes HetJe& Meew®ekeÀce& keÀjkesÀ ³eLeevegketÀue Dees<eefOe keÀe mesJeve keÀjles nQ, Jes
jesiejefnle neskeÀj megKeer nesles nQ¤4¤
ye´ïes l³em³eeYetefle$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ efve®e=ppeieleerívoë~ efve<eeoë mJejë¤
\HÑHäH1HE+Hä-HOHV1OHVSHäç)HTYÌ1HjPHJMäHHN PHHVFHäÍPHJÉleç'HHPHJäOHHV1FHRHäHa
MegÉHV¢&HäRV-HRV1-HOHHäÍHI+H+HHTL2H1MPHV1YHH9H1EHSHäFHHYHHH2HVHIQ
\HÑHäa H1HFHGa +H1-H1OHV1a OHVSHäÍa )1HTYÌ1HFHGa PHJMäHHa PHHVFHäÍa PHJÉOHÍa 'HHPHJäOH1 )OHHÉPHJäOHÍa FHRHäHa 0HJÉ¬esÀCe~ osNJeN~
RV1-HOHHäÍaHI+H1+HÉHTL2H1aMPHVäYHa'H9HäFHGaHSHäFHHYHHHa2HV1HIQ1
HeoeLe&ë-(ye´ïe) efJeÜlkegÀueced (#e$eced) v³ee³ekeÀeefj#eef$e³ekegÀueced (HeJeles) HeefJe$eerkeÀjeself e (lespeë)
ÒeeieuY³eced (Feqvê³eced) ceveDeeefokeÀced (megj³ee) ³ee met³eles mee megje le³ee (meesceë) Dees<eefOejmeë (megleë)
mecHeeefoleë (Deemegleë) mecevleeod jesieefveJeejCes meseJf eleë (ceoe³e) n<ee&³e (Meg¬esÀCe) DeeMeg Megef×keÀjsCe (osJe)
megKeÒeoeleë (osJeleeë) osJee SJe osJeleemleeë (efHeHe=eqiOe) ÒeerCeerenf (jmesve) (DeVeced) Yeesp³eced (³epeceevee³e)
megKeÒeoe$es (Oesefn) Oej¤5¤
DevJe³eë-ns osJe efJeÜved! ³eë Meg¬esÀCe ceoe³e megj³ee megle Deemegleë meescemlespe Feqvê³eb ye´ïe #e$eb ®e HeJeles,
lesve jmesveeVeb ³epeceevee³e Oesenf , osJeleeë efHeHe=eqiOe¤5¤
YeeJeeLe&ë-vee$e keÀsveef®evceveg<³esCe veerjmeceVeceÊeJ³eced, meoe efJeÐeeMeew³e&yeueyegef×Je×&vee³e

cenew<eefOemeejemmesJeveer³eeë¤5¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) megKeoelee efJeÜeved! pees (Meg¬esÀCe) MeerIe´ Meg× keÀjvesnejs J³eJenej mes (ceoe³e) Deevevo
kesÀ efue³es (megj³ee) GlHeVe nesleer ngF& ef¬eÀ³ee mes (megleë) GlHeeefole (Deemegleë) De®ís ÒekeÀej jesieefveJeejCe kesÀ
efveefceÊe mesefJele (meesceë) Dees<eefOe³eeW keÀe jme (lespeë) ÒeiuYelee (Feqvê³eced) ceve Deeefo Feqvê³eieCe (ye´ïe)
ye´ïeefJeled kegÀue Deewj (#e$eced) v³ee³ekeÀejer #eef$e³e-kegÀue keÀes (HeJeles) HeefJe$e keÀjlee nw, Gme (jmesve) jme mes ³egkeÌle
(DeVeced) DeVe keÀes (³epeceevee³e) Oecee&lcee peve kesÀ efue³es (Oesefn) OeejCe keÀj (osJeleeë) efJeÜeveeW keÀes (efHeHe=eqiOe)
ÒemeVe keÀj¤5¤
YeeJeeLe&ë-Fme peieled ceW efkeÀmeer ceveg<³e keÀes ³eesi³e veneR nw efkeÀ pees Þesÿ jme kesÀ efJevee DeVe KeeJes, meoe
efJeÐee MetjJeerjlee, yeue Deewj yegef× keÀer Je=ef× kesÀ efue³es cenew<eefOe³eeW kesÀ meejeW keÀes mesJeve keÀjvee ®eeefn³es¤5¤
kegÀefJeo*diesl³em³eeççYetefle$eÝ&ef<eë~ Fvêes osJelee~ efJejeìd Òeke=ÀefleMívoë~ OewJeleë mJejë¤
jepeHeg©<ewë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
jepeHeg©<eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
kegÀÉHI-HR1 H-HäFHYOHHV1 H-H HIH1²H/HH1 RHYOHäYHJ+HWÉ-H HI-H1HWHä~ )1QVQZäHHE NH¢&HJHIQ1 <HHVSHäYHHHIYH1 HV \H1HIQ HHV1
YHFHäç *H§NH®OH1 HSHäHIYOHa *1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉPH1HIËH<HH O-HH1 PHMäP-HOHZ1 O-HVYÌHäH O-HH PHJ ÉHHF&HäÉ61H OHV1
HHVHIYH1POHVSHäPHVO-HH-HHU1HH nHO-HH1\HXHHäHO-HH¤6¤
kegÉ¢HI-HOHGa 'H1a H-HäFHYOH1 )HIOH1 H-HäÉFHYOHÍa H-HäFHGa HIH1OHGa H/HHäa RHHIYOHäa 'H1YHJÉHetÉ-H HIFHOHäYHgçHetÉ-H FHGa HI-H1HWHVHIOHä
HI-H1ÉHWHäa)1QVQVOHHU1QÉ)1Qa61HH1FHGaNHÉÀCegÉHIQ1a<HHVSHäYHHHIYHaHVa\H1HIQ HäÍaYHFHäGHTNH®OH1HIFHHIOH1 YHFHäÍÉ*HTNH®OHFHGaHSHäHIYOHa*1+H1HH1FHLHäQHUOH1
)OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGaO-HH1aPHMäP-HOHZaO-HH1a)YÌHäHaO-HH1aPHJÉHHF&H1)HIOHäPHJÉÉHHF&HVäa61Hë~
OHV1aHHVHIYHäÍaOHVSHäPHVaO-HH1a-HHU1HH n³eaO-HH1a\HXHHäHaO-HH1
HeoeLe&ë-(kegÀefJeled) yeueced~ kegÀefJeefoefle yeueveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.1) (De²) efce$e (³eJecevleë)
yenJees ³eJee efJeÐevles ³es<eeb les (³eJeced) ³eJeeefoOeev³eced (ef®eled) DeefHe (³eLee) (oeefvle) efívoefvle (DevegHetJe&ced)
DevegketÀueb ÒeLececed (efJe³et³e) efJeYep³e (Fnsn) Deeqmceved mebmeejs J³eJenejs ®e (S<eeced) ke=À<eerJeueeveeced (ke=ÀCegefn)
kegÀ© (Yeespeveeefve) Heeueveev³eY³eJenjCeeefve Jee (³es) (yeefn&<eë) DeVeeefoÒeeHekeÀeë (veceGeqkeÌleced)
vecemeeceVeeoerveecegeÅkeÌle Je=×³e GHeosMeced (³epeefvle) ooefle (GHe³eeceie=nerleë) keÀ<e&keÀeefoefYeë mJeerke=Àleë (Deefme)
(DeeféeY³eeced) ÐeeJeeHe=efLeJeerY³eeced (lJee) lJeeced (mejmJel³ew) ke=Àef<ekeÀce&Òe®eeefjkeÀe³ew Jee®es (lJee) (Fvêe³e)
Me$egefJeoejCee³e (lJee) (meg$eecCes) megÿg jef#e$es (S<eë) (les) leJe (³eesefveë) keÀejCeced (lespemes) ÒeeieuY³ee³e (lJee)
(Jeer³ee&³e) Heje¬eÀcee³e (lJee) (yeuee³e) (lJee)¤6¤
DevJe³eë-ns De²! ³es yeefn&<ees ³eJecevleë ke=À<eerJeuee veceGeÅkeÌle ³epevl³es<eeb HeoeLee&veeefcensn lJeb Yeespeveeefve
ke=ÀCegefn, ³eLewles ³eJeb ef®eod efJe³et³eevegHetJe¥ oeefvle, leLee lJeces<eeb efJeYeeiesve kegÀefJeled ÒeeHe³e ³em³e les leJew<e ³eesevf ejefmle,
leb lJeeçefYeÝ³eeb lJee mejmJel³ew lJesvêe³e meg$eecCes lJee lespemes lJee Jeer³ee&³e lJee yeuee³e ³es ³epeefvle, ³ewJee&
lJecegHe³eeceie=nerleesçefme lewmlJeb efJenj¤6¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³es jepeHeg©<eeë ke=À<³eeefokeÀce&keÀle+&ved jep³es keÀjoele+ved HeefjÞeefceCees peveeBM®e
Òeerl³ee j#evl³egHeefoMeefvle, lesçeqmceved mebmeejs meewYeei³eJevlees YeJeefvle¤6¤
HeoeLe&ë-ns (De²) efce$e! (³es) pees (yeefn&<eë) 'H9HHHIR NH¢HU ´HHHIâ NH¢MHYHV -HHXHV (³eJecevleë) ³eJeeefo
Oeev³e³egkeÌle efkeÀmeeve ueesie (veceGeqkeÌleced) DeVeeefo keÀer Je=ef× kesÀ efue³es GHeosMe (³epeefvle) osles nQ, (S<eeced) GvekesÀ
HeoeLeeX keÀe (Fnsn) Fme mebmeej Deewj Fme J³eJenej ceW let (Yeespeveeefve) Heeueve Jee Yeespeve Deeefo (ke=ÀCegefn) efkeÀ³ee
keÀj, (³eLee) pewmes ³es efkeÀmeeve ueesie (³eJeced) ³eJe keÀes (ef®eled) Yeer (efJe³et³e) Jeg<eeefo mes He=LekedÀ keÀj (DevegHetJe&ced)
HetJee&Hej keÀer ³eesi³elee mes (oeefvle) keÀeìles nQ, Jewmes let FvekesÀ efJeYeeie mes (kegÀefJeled) \HÈ>H\HXH´HHâNH¢MHISHPH(les)
lesjer GVeefle keÀe (S<eë) ³en (³eesefveë) keÀejCe nw, Gme (lJee) legPekeÀes (DeeféeY³eeced) ÒekeÀeMe-Yetefce keÀer efJeÐee kesÀ
efue³es (lJee) legPekeÀes (mejmJel³ew) ke=Àef<ekeÀce& Òe®eej keÀjvesnejer GÊece JeeCeer kesÀ efue³es (lJee) legPekeÀes (Fvêe³e)
Me$egDeeW kesÀ veeMe keÀjves Jeeues (meg$eecCes) De®ís j#ekeÀ kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes (lespemes) ÒeieuYelee kesÀ efue³es
(lJee) legPe keÀes (Jeer³ee&³e) Heje¬eÀce kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes (yeuee³e) yeue kesÀ efue³es pees ÒemeVe keÀjles nQ Jee
efpememes let (GHe³eeceie=nerleë) Þesÿ J³eJenejeW mes mJeerkeÀej efkeÀ³ee ngDee (Deefme) nw, GvekesÀ meeLe let efJenej
keÀj¤6¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pees jepeHeg©<e ke=Àef<e Deeefo keÀce& keÀjves, jep³e ceW keÀj osves Deewj
HeefjÞece keÀjves Jeeues ceveg<³eeW keÀes Òeerefle mes jKeles Deewj mel³e GHeosMe keÀjles nQ, Jes Fme mebmeej ceW meewYeei³e Jeeues
nesles nQ¤6¤
veevesl³em³eeççYetefle$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
jepeÒepes keÀLeb m³eeleeefcel³egHeefoM³eles¤
jepee Deewj Òepee kewÀmes neW, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
veeveeN efn Jee RV1-HHIQäOHNjPHRäPNHÉ¢OHEFHHPHjPHäHH/HHE+HMlFHV-HHVäFHYHGa
PHJMH1O-HFHHIPHä0HJÉHTFH&HHU1PHHVFHäÉ61HFHHFHHäHIQjPHHU1ÍP-HHEHHVHIYHäFHHHI-H10HYOHHU{
YHHYHHäa HIQa -HH1FHGa RV1-HHIQäOH1HIFHHIOHä RV1-HÉHIQäOHFHGa PHRäÍa NHÉÀleced~ cee~ meced~ me=ÉHH1/HH1FHGa +H1MlFHV1a -HHVäFHNefVeefleN
HI-HÉ'HHVäFHYHGa PHJMHäa O-HFHGa 'HHIPHäa 0HJÉHTFH&HHU{a PHHVFHäÍa 61HÍa FHHa FHH1a HIQ1jPHHU1Ía P-HHFHGa HHVHIYHäFHGa
'HH1HI-H10HYOHHUOHHäÉHI-H10HYOHHU{
HeoeLe&ë-(veevee) DeveskeÀÒekeÀejsCe (efn) efkeÀue (Jeeced) ³egJeeY³eeced (osJeefnleced) osJesY³eë efÒe³eced (meoë)
mLeeveced (ke=Àleced) (cee) (meced, me=#eeLeeced) mebmeie¥ kegÀ©leced (Hejces) Glke=Àäs (J³eesceved) J³eesecf ve yeg×îeJekeÀeMes
(megje) meesceJeuu³eeefouelee~ De$e <eg_ed DeefYe<eJes Fl³em³eece×eleesjewCeeefokeÀes jë Òel³e³eë~ (lJeced) mee (Deefme)
Deefmle (Megeq<ceCeer) yeng Meg<ce yeueb ³em³eeceefmle mee (meesceë) cenew<eefOeieCeë (S<eë) (cee) (cee) ceeced (eEnmeerë)
eEnm³eeë (mJeeced) mJekeÀer³eeced (³eesefveced) keÀejCeced (DeeefJeMevleer) mecevleeled ÒeefJeMevleer¤7¤
DevJe³eë-ns jepeÒepeepeveew! veevee meomke=Àleb osJeefnleb Jeeb ÒeeHveeself e, ³ee efn mJeeb ³eesevf eceeefJeMevleer Megeq<ceCeer
megjeefmle, lJeb Hejces J³eesceved JeÊe&ceeveeçefme leeb ³egJeeb ÒeeHvegleced~ ceeokeÀêJ³eeefCe cee mebme=#eeLeeced, efJeÜved S<e
meesceesçefmle, leb cee ®e lJeb cee eEnmeerë¤7¤
YeeJeeLe&ë-³es jepeÒepeemLeceveg<³ee yegef×yeueejesi³ee³egJe&×&keÀevees<eefOejmeeved meleleb mesJevles, ÒeceeokeÀjebM®e
l³epeefvle, lesç$e Hej$e ®e Oecee&Le&keÀececees#emeeOekeÀe YeJeefvle¤7¤
HeoeLe&ë-ns jepee Deewj Òepee kesÀ pevees! (veevee) DeveskeÀ ÒekeÀej (meoë, ke=Àleced) mLeeve efkeÀ³ee ngDee
(osJeefnleced) efJeÜeveeW keÀes efÒe³ee®ejCe (Jeeced) OHJFH RHVYHH: NH¢HV ´HHâ QHV-HV SHHV (efn) efveM®e³e mes (mJeeced) DeHeves
(³eesefveced) keÀejCe keÀes (DeeefJeMevleer) De®íe ÒeJesMe keÀjleer ngF& (Megeq<ceCeer) yengle yeue keÀjves Jeeueer (megje)
meesceJeuueer Deeefo keÀer uelee nQ, (lJeced) Jen (Hejces) Glke=Àä (J³eesceved) yegef×ªHe DeJekeÀeMe ceW Jele&ceeve (Deefme)
QZ*PHNH¢HV OHJFHRHVYHH: ´HHâQHV'HHV 'HHZM´HFHHRNH¢HMHU +HRH/HH; NH¢H(cee) cele (mebme=#eeLeeced) mebie efkeÀ³ee keÀjes~ ns
efJeÜlHeg©<e! pees (S<eë) ³en (meesceë) meesceeefo Dees<eefOeieCe nw, GmekeÀes leLee (cee) cegPe keÀes let (cee) cele
(eEnmeerë) veä keÀj¤7¤
YeeJeeLe&ë-pees jepee-Òepee kesÀ mecyevOeer ceveg<³e yegef×, yeue, Deejesi³e Deewj Dee³eg yeæ{evesnejs Dees<s eefOe³eeW
kesÀ jmeeW keÀes meoe mesJeve keÀjles Deewj ÒeceeokeÀejer HeoeLeeX keÀe mesJeve veneR keÀjles, Jes Fme pevce Deewj Hejpevce ceW
Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e keÀes efme× keÀjves Jeeues nesles nQ¤7¤
GHe³eeceie=nerle Fl³em³eeççYetefle$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ efve®e=led He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³egHeefoM³eles¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVÉPHHHIËH1YHEOHVSHäÍPHHMP-H1OHE-HHU1H nFHZ1YÌE\HXHäFHGa
61HOHV1HHVHIYH1FHH[RHäHO-HHYH1YRHHäO-HH1FHQäPHVO-HH
*1+H1HH1FHLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a'HH1HIËH1YHFHGaOHVSHäÍaPHH1MlP-H1OHFHGa-HHU1H nFHGa6VY1 ÌFHGa\HXHäFHGa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍaFHHVRHä³e~
O-HH1a'HH1YH1YRHHVOHHäÉÉYH1YRHHäaO-HH1aFHQäPHVaO-HH1
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) GHeielewOe&c³ez³ee&cew³e&cemecyevOeefYeefve&³ecewie=&nerleë meb³egleë (Deefme) (Deeeféeveced)

Deeféeveesë met³ee&®evêcemeesejf oced (lespeë) ÒekeÀeMeë (meejmJeleced) mejmJel³ee JesoJeeC³ee Foced (Jeer³e&ced) Heje¬eÀceë
(Ssvêced) Fvêm³e efJeÐegle Foced (yeueced) (S<eë) (les) leJe (³eesefveë) ie=nced (ceesoe³e) n<ee&³e (lJee) lJeeced
(Deevevoe³e) Hejce megKee³e (lJee) (cenmes) cenles melkeÀeje³e (lJee)¤8¤
DevJe³eë-ns jepeÒepeepeve! ³emlJecegHe³eeceie=nerleesçefme ³em³e les S<e ³eesefvejefmle, lem³e le DeeeféeveefceJe
lespeë meejmJeleb Jeer³e&cewvêefceJe yeueáeemleg, leb lJee ceesoe³e lJeevevoe³e lJee cenmes ®e meJex mJeerkegÀJe&vleg¤8¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë met³e&®evêJeled lespeeqmJevees efJeÐeeHeje¬eÀceJevlees efJeÐegÜodyeefueÿe YetdlJee
mJe³eceeveefvoveesçv³esY³ees ¿eevevob Òeooefle, lesç$e HejceevevoYeesefievees YeJeefvle¤8¤
HeoeLe&ë-ns jepeÒepeepeve! pees let (GHe³eeceie=nerleë) ´HHâ 2HFH HJNH®OH HFHPHF\HY2HHU HIYHHFHH: PHV PHEHJNH®OH
(Deefme) nw, efpeme (les) lesje (S<eë) ³en (³eesefveë) Iej nw, Gme lesje pees (Deeeféeveced) met³e& Deewj ®evêcee kesÀ ªHe
kesÀ meceeve (lespeë) leer#Ce keÀesceue lespe (meejmJeleced) efJe%eeve³egkeÌle JeeCeer keÀe (Jeer³e&ced) lespe (Ssvêced) efyepegueer kesÀ
meceeve (yeueced) yeue nes, Gme (lJee) legPe keÀes (ceesoe³e) n<e& kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes (Deevevoe³e) Hejce megKe
kesÀ DeLe& (lJee) legPes (cenmes) ceneHeje¬eÀce kesÀ efue³es meye ceveg<³e mJeerkeÀej keÀjW¤8¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e met³e&-®evêcee kesÀ meceeve lespemJeer, efJeÐee Heje¬eÀce Jeeues, efyepegueer kesÀ legu³e Deefle
yeueJeeved neskesÀ DeeHe Deeveefvole neW Deewj Dev³e meye keÀes Deevevo efo³ee keÀjles nQ, Jes ³eneb Hejceevevo keÀes Yeesieles
nQ¤8¤
lespeesçmeerl³em³eeççYetefle$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ efve®e=®íkeÌJejer®ívoë~ OewJeleë mJejë¤
OHVSHHVäÉHIPH1 OHVSHHV1 FHHIHä 2HVHIQ-HHU1H nFHHIPH-HHU1H¥K FHHIHä 2HVHIQ1 \HXHäFHHIPH1 \HXHE1 FHHIHä 2HV1¡HHVSHHV1çm³eespeesN
FHHIHä2HVHIQFH1YHJMäHIPHFH1YHJEFHHIHä2HVHIQ1PHQHVäÉHIPH1PHQHV1FHHIHä2HVHIQ
OHVSHäÍa'H1HIPH1aOHVSHäÍaFHHIHäa2HV1HIQ1a-HHU1H nFHGa'H1HIPH1a-HHUN³e&nFHGaFHHIHäa2HV1HIQ1a\HXHäFHGa'H1HIPH1a\HXHäFHGaFHHIHäa2HV1HIQ1a
'HHVSHäÍa'H1HIPH1a'HHVSHäÍaFHHIHäa2HV1HIQ1aFH1YHJÍa'H1HIPH1aFH1YHJFHGaFHHIHäa2HV1HIQ1aPHQäÍa'H1HIPH1aPHQäÍaFHHIHäa2HV1HIQ1
HeoeLe&ë-(lespeë) ÒeeieuY³eced (Deefme) Deefmle~ De$e meJe&$e Heg©<eJ³el³e³eë (lespeë) (ceef³e) (Oesefn)
(Jeer³e&ced) meJee&²mHetÀefle&ë (Deefme) (Jeer³e&ced) (ceef³e) (Oesefn) (yeueced) meJee&²¢{lJeced (Deefme) (yeueced)
(ceef³e) (Oesefn) (Deespeë) ceneÒeeCeJeÊJeced (Deefme) (Deespeë) (ceef³e) (Oesefn) (cev³egë) ¬eÀesOeë (Deefme)
(cev³egced) (ceef³e) (Oesefn) (menë) menveced (Deefme) (menë) (ceef³e) (Oesefn)¤9¤
DevJe³eë-ns MegYeiegCekeÀj jepeved! ³eÊJeef³e lespeesçm³eefmle leÊespees ceef³e Oesenf , ³eÊJeef³e Jeer³e&ceefme leÜer³e¥
ceef³e Oesenf , ³eÊJeef³e yeueceefme leod yeueb ceef³e Oesenf , ³eÊJe³³eespeesçefme leoespees ceef³e Oesenf , ³emlJeef³e cev³egjefme
leccev³egb ceef³e Oesenf , ³eÊJeef³e menesçefme lelmenes ceef³e Oesenf ¤9¤
YeeJeeLe&ë-meJee&ved ceveg<³eeved Òeleer³eceeréejm³ee%eeefmle ³eeved MegYeiegCekeÀce&mJeYeeJeeved efJeÜebmees
Oejs³egmleevev³es<JeefHe Oeej³es³eg³e&Lee ogäe®eejeCeecegHeefj ¬eÀesOeb kegÀ³e&gmleLee Oeeefce&kesÀ<eg ÒeerelE e meleleb kegÀ³e&gë¤9¤
HeoeLe&ë-ns mekeÀue MegYeiegCekeÀj jepeved! pees lesjs ceW (lespeë) lespe (Deefme) nQ, Gme (lespeë) lespe keÀes
(ceef³e) cesjs ceW (Oesefn) OeejCe keÀerefpe³es~ pees lesjs ceW (Jeer³e&ced) Heje¬eÀce (Deefme) nw, Gme (Jeer³e&ced) Heje¬eÀce keÀes
(ceef³e) cegPe ceW (Oesefn) Oeefj³es~ pees lesjs ceW (yeueced) yeue (Deefme) nw, Gme (yeueced) yeue keÀes (ceef³e) cegPe ceW Yeer
(Oesefn) Oeefj³es~ pees lesjs ceW (Deespeë) ÒeeCe keÀe meeceL³e& (Deefme) nw, Gme (Deespeë) meeceL³e& keÀes (ceef³e) cegPe cesb
(Oesefn) Oeefj³es~ pees legPe ceW (cev³egë) ogäeW Hej ¬eÀesOs e (Deefme) nw, Gme (cev³egced) ¬eÀesOe keÀes (ceef³e) cegPe ceW
(Oesefn) Oeefj³es~ pees legPe ceW (menë) menveMeeruelee (Deefme) nw, Gme (menë) menveMeeruelee keÀes (ceef³e) cegPe ceW Yeer
(Oesefn) OeejCe keÀerefpe³es¤9¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW kesÀ Òeefle F&éej keÀer ³en Dee%ee nw efkeÀ efpeve MegYe iegCe-keÀce&-mJeYeeJeeW keÀes efJeÜeved
ueesie OeejCe keÀjW, GvekeÀes DeewjeW ceW Yeer OeejCe keÀjeJeW Deewj pewmes ogäe®eejer ceveg<³eeW Hej ¬eÀesOe keÀjW, Jewmes Oeeefce&keÀ
ceveg<³eeW ceW Òeerelf e Yeer efvejvlej efkeÀ³ee keÀjW¤9¤
³ee J³eeIeéfcel³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ Dee<³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
+HJYHÍkHU+HJHHZNH¢/HE-H¬H[HHOHHHIFHOHHQ
HI+H¢MkHU-Heg©<e kewÀmes JeÊeX, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
³ee J³eeNIeÉHI-HHWäHIHNH1¢HV<HHZ-HNH¢H1MHäHIOHa
0HV1YHE+HäOH1HIH&HäjHIPH1jQjPHVFHE+HH1O-HjQäPHÍ
HHa -HH1,HFHGa HI-HHWäHIHNH¢Ha *1<HHZa -HNHä¢FHGa H1a MHäHIOHa 0HV1YHFHGa +H1OH1HIH&HäFHGa HIPH1jQFHGa PHHa )1FHFHG~ HeeNlegÉ~
'HjQäPHÍ
HeoeLe&ë-(³ee) HI-HRJHHU kHU (J³eeIećed) ³ees efJeMes<esCeeefpeIeéfle leced (efJe<etef®ekeÀe) ³ee efJeefJeOeeveLee&ve
met®e³eefle mee (GYeew) (Je=keÀced) Depeeoerveeb nvleejced (®e) (j#eefle) (M³esveced) ³eë MeerIe´b OeeeqJelJeev³eeved Heef#eCees
nefvle leced (Heleef$eCeced) Hele$eë MeerIe´b ievlegb yengJesiees ³em³eeefmle leced (efmebnced) ³ees nml³eeoerveefHe efnveefmle leced
(mee) (Fceced) (Heeleg) j#eleg (Debnmeë) efceL³ee®eejeled¤10¤
DevJe³eë-³ee efJe<etef®ekeÀe J³eeIe´b Je=keÀcegYeew Heleef$eCeb M³esveb efmenb ®e oÊJee Òepeeb j#eefle, mesceb jepeevecebnmeë
Heeleg¤10¤
YeeJeeLe&ë-H/HH 0HWM-HHUMHV MHSHH P-HHE -HH,HHHIRNHE¢ QYOHJE YHHHVYH ´HSHHE MHIHOHJE P-HHTkHE ´HPHHRHIHOHJE H
MekeÌveeself e, leLewJe je%eer YeJesled~ ³eLee megefÒe³ee®eejsCe je%eer mJeHeeEle Òeceeoeled He=LekeÌke=Àl³e Òemeeo³eefle, leLewJe jepeeefHe
leeb meoe Òemeeo³esled¤10¤
HeoeLe&ë-(³ee) pees (efJe<etef®ekeÀe) efJeefJeOe DeLeeX keÀer met®evee keÀjvesnejer jepee keÀer jeCeer (J³eeIećed) pees
ketÀo kesÀ ceejlee nw Gme yeeIe Deewj (Je=keÀced) yekeÀjs Deeefo keÀes ceejvesneje Yeseæf[³ee (GYeew) Fve efoveeW keÀes
(Heleef$eCeced) MeerIe´ ®eueves kesÀ efue³es yengJesie Jeeues Deewj (M³esveced) MeerIe´ OeeJeve keÀjkesÀ Dev³e Heef#e³eeW keÀes ceejvesnejs
He#eer (®e) Deewj (efmebnced) nefmle Deeefo keÀes Yeer ceejves Jeeues ogä HeMeg keÀes ceej keÀs Òepee keÀes (j#eefle) j#ee keÀjleer
nw (mee) mees jeCeer (Fceced) Fme jepee keÀes (Debnmeë) DeHejeOe mes (Heeleg) j#ee keÀjs¤10¤
YeeJeeLe&ë-pewmes MetjJeerj jepee mJe³eb J³eeIeéefo keÀes ceejves, v³ee³e mes Òepee keÀer j#ee keÀjves Deewj DeHeveer
kHUNH¢HV´HPH9HNH¢MYHVNH¢HVPHFH/H QHVOHHQZ-HZPHVQHUMHSHHNH¢HUMH&HHU<HHUQHV-V HVaSHZPHV'HÏVHI´HH'HHHM&HPHs jeCeer
DeHeves Heefle jepee keÀes Òeceeo mes He=LekedÀ keÀjkesÀ ÒemeVe NH¢MOHHU QZ -HZPHV MHSHH <HHU 'H+HYHHU kHU NH¢HV PHRH ´HPH9H
keÀjs¤10¤
³eefol³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ DeeqiveoxJelee~ MekeÌJejer®ívoë~ OewJeleë mJejë¤
mevleevewë efHele=Y³eeb men keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³een¤
mevleeveeW keÀes DeHeves ceelee-efHelee kesÀ meeLe kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HRHäHI+H1+HVHäFHH1OHM HegÉHÍ´HFHJäHIROHHV12HHäYHGa 61OH¬HRäLYHVÉ'HYHÉ&HHV<Hä-HH1FHQäOHHZHI+H1OHMHZ1FHHHäa
PH1F+HHäP/H1PHEFHHä<H1ÌV&Hä+H GNH®OHHI-H1+HHäP/H1HI-HFHHä+HH1+FHYHHä+H GNH®OH
HOHGa 'HH1HI+H1+HVHVOHHäÉHI+H1+HVHäa FHH1OHMäFHGa +HJÉHÍa ´HFHJäHIROH1 )HIOH1 ´HÉFHJäHIROHÍa 2HHäYHGa 61OHOHGa OHOHGa 'H1LYHV1a 'H1YHÉCeë~
<H1-HH1HIFH1a'HQäOHHZaHI+H1OHMHZ{aFHHHäaPH1F+HH1 )HIOH1 PH1FHGÉ+HHäëaP/H1aPHFHGaFHH1a<H1ÌV&Häa+HÉ*dkeÌleN~ efJeN+HH1 )HIOHä HI-H1É+HHäÍaP/H1a
HI-HaFHH1a+HH1+FHYHHäa+HÉ*dkeÌleN¤11¤
HeoeLe&ë-(³eled) ³eë (DeeefHeHes<e) mecevleeled efHeveefä (ceelejced) peveveerced (Heg$eë) (Òecegefoleë) Òeke=ÀälJesve
nef<e&leë (Oe³eved) ogiOeb efHeyeved (Sleled) JeÊe&ceeveb megKeced (leled) (Deives) efJeÜved (Deve=Ceë) DeefJeÐeceeveb $eÝCeb ³em³e
meë (YeJeeefce) (Denleew) ve efnleew efnbefmeleew (efHelejew) ceelee-efHelee ®e Üew (ce³ee) DeHel³esve (mecHe=®eë) ³es
mecHe=®eefvle les (mLe) YeJele (meced) (cee) ceeced (YeêsCe) Yepeveer³esve J³eJenejsCe (He=x) yeOveerle (efJeHe=®eë) ³es
efJe³eg¡eles efJe³egkeÌlee YeJeefvle les (mLe) (efJe) (cee) (HeeHcevee) HeeHesve (He=x) mebmeie¥ kegÀ©le¤11¤
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! ³eÐeë Òecegefoleë Heg$ees ogiOeb Oe³eved ceelejceeefHeHes<e, lesve Heg$esCeeve=Cees YeJeeefce,
³elees ces efHelejeJenleew ce³ee YeêsCe men JeÊe&ceeveew ®e m³eeleeced~ ns ceveg<³eeë~ ³et³eb mecHe=®eë mLe, cee YeêsCe
mecHe=*dkeÌle HeeHcevee efJeHe=®eë mLe, ceeH³ewlesve efJeHe=*dkeÌle, leosleled megKeb ÒeeHe³ele¤11¤
YeeJeeLe&ë-³eLee ceeleeefHelejew Heg$eb Heeue³elemleLee Heg$esCe ceeleeefHelejew mesJeveer³eew~ meJezj$esob O³es³eb Je³eb
ceeleeefHelejew meseJf elJee efHele=$eÝCeevcegkeÌlee YeJescesefle~ ³eLee efJeÜebmeew Oeeefce&keÀew efHelejew mJeeHel³eeefve HeeHee®ejCeeod
efJe³eesp³e Oecee&®ejCes ÒeJeÊe&³es³egmleLee mevleevee DeefHe efHele+VesJeb JeÊe&³esjved¤11¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved! (³eled) pees (Òecegefoleë) Del³evle Deevevo³egkeÌle (Heg$eë) Heg$e ogiOe keÀes
(Oe³eved) Heerlee ngDee (ceelejced) ceelee keÀes (DeeefHeHes<e) meye Deesj mes Heereæf[le keÀjlee nw, Gme Heg$e mes ceQ (Deve=Ceë)
$eÝCejefnle (YeJeeefce) neslee ntb, efpememes cesjs (efHelejew) ceelee-efHelee (Denleew) nvevejefnle Deewj (ce³ee) cegPe mes
(YeêsCe) keÀu³eeCe kesÀ meeLe JeÊe&ceeve neW~ ns ceveg<³ees! legce (mecHe=®eë) mel³emecyevOeer (mLe) nes, (cee) cegPe keÀes
keÀu³eeCe kesÀ meeLe (meced, He=*dkeÌle) meb³egkeÌle keÀjes Deewj (HeeHcevee) HeeHe mes (efJeHe=®eë) He=LekedÀ jnvesnejs (mLe) neW,
Fmeefue³es (cee) cegPes Yeer Fme HeeHe mes (efJeHe=*dkeÌle) He=LekedÀ keÀerefpe³es Deewj (leosleled) Hejpevce leLee Fme pevce kesÀ
PHJ.HNH¢HV´HHâNH¢HUHISHHV
YeeJeeLe&ë-pewmes ceelee-efHelee Heg$e keÀe Heeueve keÀjles nQ, Jewmes Heg$e keÀes ceelee-efHelee keÀer mesJee keÀjveer
®eeefn³es~ meye ceveg<³eeW keÀes Fme peieled ceW ³en O³eeve osvee ®eeefn³es efkeÀ nce ceelee-efHelee keÀe ³eLeeJeled mesJeve keÀjkesÀ
efHele=$eÝCe mes cegkeÌle nesJeW~ pewmes efJeÜeved Oeeefce&keÀ ceelee-efHelee DeHeves mevleeveeW keÀes HeeHeªHe Dee®ejCe mes He=LekedÀ
keÀjkesÀ Oecee&®ejCe ceW ÒeJe=Êe keÀjW, Jewmes mevleeve Yeer DeHeves ceelee-efHelee keÀes JeÊee&Je keÀjeJeW¤11¤
osJee ³e%eefcel³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceeleeefHe$eHel³eeefve HejmHejb keÀLeb JeÊexjefVel³een¤
ceelee-efHelee Deewj mevleeve HejmHej kewÀmes JeÊeX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RV1-HHH1HFHäOHY-HOH<HVH1SHEHI<H1HSHH1HIËHYHHäa
-HH1HHPHMäP-HOHHUHI<H1HHILHYÌHäHVHTYÌN³eeef&H1R2HäOHÍ
RV1-HHÍa H1HFHGa 'H1OH1Y-H1OH1a <HV1H1SHFHGa HI<H1HSHHäa 'H1HIËHYHHäa -HH1HHa PHMäP-HOHHUa HI<H1HNHG¢a )YÌHäHa )1HTYÌ1HHHI&Häa
R2HäOHÍ
HeoeLe&ë-(osJeeë) efJeÜebmeë (³e%eced) megKeÒeoced (DelevJele) efJemle=leb kegÀ©le (Yes<epeced)
jesieÒeCeeMekeÀceew<eOeªHeced (efYe<epee) Dee³egJexoefJeoew (Deeféeveew) Dee³egJexoe²J³eeefHeveew (Jee®ee) leoevegketÀu³e³ee
JeeC³ee (mejmJeleer) mejë ÒeMemle Dee³egJexoyeesOees efJeÐeles ³em³eeë mee (efYe<ekedÀ) ef®eefkeÀlmeeÐe²efJeled (Fvêe³e)
Hejcewée³ee&³e (Feqvê³eeefCe) ®e#egjeoerefve Oeveeefve Jee (oOeleë)¤12¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLesevq ê³eeefCe oOelees efYe<ekedÀ mejmJeleer efYe<epeeçeféevee ®e osJee Jee®esvêe³e Yes<epeb
³e%ecelevJele, leLewJe ³et³eb kegÀ©le¤12¤
YeeJeeLe&ë-³eeJevceveg<³eeë HeL³eew<eefOeye´ïe®e³³e&mesJevesve Mejerjejesi³eyeueyeg×erve& Je×&³evles, leeJeled meJee&efCe

megKeeefvH´HHâJEYH0HNH®YHJ-HHIYOH
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (Feqvê³eeefCe) GÊece ÒekeÀej efJe<e³eûeenkeÀ ves$e Deeefo Fefvo³eeW Jee OeveeW keÀes
(oOeleë) OeejCe keÀjles ngS (efYe<ekedÀ) HIHHINH¢OPHH'HHHIR-HZ²HNH¢0HHkNHV¢'HH:NH¢HVSHHYHYHVQHMHU(mejmJeleer) ÒeMemle
-HZ²HNH¢0HHkNHV¢HHYHPHV HJNH®OHHI-HRJHHU kHU 'HHZM(efYe<epee) Dee³egJexo kesÀ peevevesnejer (Deeféevee) Dees<eefOeefJeÐee ceW
-HHâ\HJHI¹-HHXHV RHV *¬HFHHI-H¾HYHG -HZ²HHV OHHUYHH: 'HHZM (osJeeë) GÊece %eeveerpeve (Jee®ee) JeeCeer mes (Fvêe³e)
Hejcewée³³e& kesÀ efue³es (Yes<epeced) jesieefJeveeMekeÀ Deew<eOeªHe (³e%eced) megKe osves Jeeues ³e%e keÀes (DelevJele) efJemle=le
keÀjW, Jewmes ner legce ueesie Yeer keÀjes¤12¤
YeeJeeLe&ë-peye lekeÀ ceveg<³e ueesie HeL³e Dees<eefOe Deewj ye´ïe®e³e& kesÀ mesJeve mes Mejerj kesÀ Deejesi³e, yeue
'HHZM\HJHI¹NH¢HVYHQH5\HÈ^HOHVOH\HOHNH¢PH\HPHJ.HH:NHV¢´HHâQHVYHVNH¢HVPHFH/H YHQH5QHVOHV
oer#ee³eeef³el³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
keÀer¢Mee peveeë megefKevees YeJevleerl³een¤
kewÀmes ceveg<³e megKeer nesles nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
RHU1HHHZ{1+Hj0H+HHäHI&H´HHH1&HHUHäPH1OHHVNH®FHHäHIYHa
H1¢HPHä1+HjPHHVFHäPHXHH1SHHÍPHHVäVFHH10H-HHV1FH2HJä
RHU1HHHZ{ 1+HFHGa0H+HHäHI&Ha´HH1H1&HHUHäPHa´HH1H1YHHUH1PHVHIOHä ´HÉ'HH1YHHUHäPHaOHHVNH®FHHäHIYHaH1¢HPHäa 1+HFHGaPHHVFHäPHa
XHH1SHHÍaPHHV1FHH10H-H1)HIOHäPHHVFHÉ'H1j0H-HäÍaFH2HJä
HeoeLe&ë-(oer#ee³ew) ³e%emeeOeveefve³eceHeeuevee³e (ªHeced) (Me<HeeefCe) Deenl³e mebMeesO³e ûee¿eeefCe Oeev³eeefve
(Òee³eCeer³em³e) Òeke=Àäb megKeb ³eefvle ³esve J³eJenejsCe le$e YeJem³e (leeskeÌceeefve) DeHel³eeefve~ leeskeÌcesl³eHel³eveecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb02.2) (¬eÀ³em³e) êJ³eefJe¬eÀ³em³e (ªHeced) (meescem³e) Dees<eOeerjmem³e (ueepeeë) ÒeHegÀefuuelee
Jeérn³eë (meesceebMeJeë) meescem³eebMeeë (ceOeg) #eewêced¤13¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eeefve Òee³eCeer³em³e oer#ee³ew ªHeb leeskeÌceeefve ¬eÀ³em³e ªHeb Me<HeeefCe meescem³e
ueepeeë meesceebMeJees ceOeg ®e meefvle, leeefve ³et³ecelevJele¤13¤
YeeJeeLe&ë-De$eelevJeleself e ef¬eÀ³eeHeob HetJe&cev$eeovegJeÊe&les~ ³es ceveg<³ee ³e%eeçne&C³eHel³eeefve Jemletefve ®e
mecHeeo³eefvle, lesç$e megKeb ueYevles¤13¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Òee³eCeer³em³e) HISHPH-H-HQHMPHV *¬HFHPHJ.HNH¢HV ´HHâQHVOHV Q4*PHFH: QHVYHV
Jeeues keÀes (oer#ee³ew) ³e%e kesÀ efve³ece-j#ee kesÀ efue³es (ªHeced) megvoj ªHe Deewj (leeskeÌceeefve) DeHel³e (¬eÀ³em³e)
êJ³eeW kesÀ yes®eves keÀe (ªHeced) ªHe (Me<HeeefCe) íebì-HeÀìkeÀ Meg× keÀj ûenCe keÀjves ³eesi³e Oeev³e (meescem³e)
meesceueleeefo kesÀ jme kesÀ mecyevOeer (ueepeeë) HeefjHekeÌJe HetÀues ngS DeVe (meesceebMeJeë) meesce kesÀ efJeYeeie Deewj (ceOeg)
menle nQ, GvekeÀes legce ueesie efJemle=le keÀjes¤13¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW HetJe& cev$e mes `DelevJele' Fme ef¬eÀ³eeHeo keÀer DevegJe=efÊe Deeleer nw, pees ceveg<³e ³e%e
kesÀ ³eesi³e mHYOHHYH'HHZM+HRH/HH;NH¢HVHIPH¹NH¢MOHVQ4-HV)PHPHEPHHMFH:PHJ.HNH¢HV´HHâQHVOHVQ4
DeeefleL³eªHeefcel³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ DeeefleL³eeo³ees efue²eskeÌlee osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
keÀer¢Mee pevee ³eMeeqmJevees YeJevleerl³een¤
kewÀmes peve keÀerefle& Jeeues nesles nQ, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeeNefleNL³eNªN+HEFHHPHäMEFHQH-HHU1MPHäYH1LYHQJäÍa 1+HFHJä+H1PHRHäFHV1OHHI¬H1ÓHHVMHHHU1ÍPHJMHPHJäOHH
'HH1HIOH1/H11+HHIFHOHHäHIOH/HÉ1+HFHGa FHHPHäMFHGa FH1QH1-HHU1MPHVHIOHä FHQHÉ-HHU1MPHäa YH1LYHQJäÍa 1+HFHGa
*1+H1PHRH1HIFHOHJäJ+H1ÉPHRHäFHGa61OHOHGaHIOH1ÓHÍaMHHHU{ÍaPHJMHäa'HHPHJÉOHVOHHÉPHJäOHH
HeoeLe&ë-(DeeefleL³eªHeced) DeefleLeerveeb YeeJeë keÀcce& JeeççefleL³eb leodªHeb ®e leled (ceemejced)
³esveeçefleLe³ees ceemes<eg jcevles leled (ceneJeerjm³e) cenebM®eemeew JeerjM®e lem³e (veivengë) ³ees veiveeved pegnesl³eeoÊes
(ªHeced) megªHekeÀjCeced (GHemeoeced) ³e GHemeeroefvle les<eeceefleLeerveeced (Sleled) (efleñeë) (je$eerë) (megje)
meescejmeë (Deemeglee) mecevleeefVe<Heeefolee¤14¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eeefve ceemejceeefleL³eªHeb ceneJeerjm³e veivent ªHecegHemeoeb efleñees
je$eerevf e&Jeemevecesleod ªHeb meglee megjeççmeglee ®e meefvle, leeefve ³et³eb ie=Áerle¤14¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee Oeeefce&keÀeCeeb efJeog<eeceefleLeerveeb melkeÀejme²esHeosMeeved JeerjeCeeb ®e ceev³eb oefjêsY³ees
-HkHHIRRHYHEP-H<HOHHYHHFHJ¬HFHEHIYH-HHPHRHYHEPHHVFHMPHHIPHHT¹EHPHOHOHENHJ¢-H HIYOHOHVH0HHTP-HYHHVSHHHYOHV
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (ceemejced) efpememes DeefleefLepeve cenerveeW ceW jceCe keÀjles nQ, Ssmes
(DeeefleL³eªHeced) DeefleefLe³eeW keÀe nesvee Jee GvekeÀe melkeÀejªHe keÀce& Jee (ceneJeerjm³e) yeæ[s Jeerj Heg©<e keÀe
(veivengë) pees veive DeefkeÀáeveeW keÀe OeejCe keÀjlee nw, Jen (ªHeced) ªHe Jee (GHemeoeced) ie=nmLeeefo kesÀ meceerHe ceW
Yeespeveeefo kesÀ DeLe& þnjvesnejs DeefleefLe³eeW keÀe (efleñeë) leerve (je$eerë) jeef$e³eeW ceW efveJeeme keÀjevee (Sleled) ³en
ªHe Jee (megje) meescejme (Deemeglee) meye Deesj mes efme× keÀer ngF& ef¬eÀ³ee nw, Gve meye keÀe legce ueesie ûenCe
keÀjes¤14¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Oeeefce&keÀ, efJeÜeved DeefleefLe³eeW keÀe melkeÀej, me² Deewj GHeosMeeW keÀes Deewj JeerjeW keÀes
FHHYHOH/HHÌHIMÌH:NH¢HV-HkHHIRRHYH'H+HYHV<HOHH:NH¢HVHIYH-Heme osvee Deewj meescejme keÀer efmeef× keÀes meoe keÀjles nQ,
Jes keÀerefle&ceeved nesles nQ¤14¤
meescem³esl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤

kegÀceejerefYeë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
kegÀceejer keÀv³eeDeeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHHVFHäPH1+HEH1¢HUOHPHä+HHIMlñeglHeefjäef<e®³eles~
'H1HIËH<HHRJÉL2HE<HVäH1SHHIFHYÌHäHZ1YÌjPHMäP-HOHH
PHHVFHäPHa1+HFHGaH1¢HUOHPHäa+H1HIMlÓHJHIRHIOHä +HHIMlÉÓHJOHGa+HHIM{aHIPH1H1OHV1a'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGaRJÉiOeced~ YesN<eNpeced~
)YÌHäHa6V1YÌFHGaPHMäP-HOHH
HeoeLe&ë-(meescem³e) meesceueleeÐees<eefOemecetnm³e (ªHeced) GÊecemJeªHeced (¬eÀerlem³e) ie=nerlem³e
(Heefjñegled) ³eë Heefjleë meJe&le ñeJeefle ÒeeHveeself e me jmeë (Heefj) meJe&leë (efme®³eles) (DeeféeY³eeced)
Jeweof keÀefJeÐeeJ³eeefHeY³eeb efJeÜÓîeeced (ogiOeced) ieJeeefoY³eë He³eë (Yes<epeced) meJeez<eOeced (Fvêe³e) Ssée³ex®ígkeÀe³e
(Ssvêced) Fvêes efJeÐegÎsJelee ³em³e leled efJe%eeveced (mejmJel³ee) ÒeMemleefJeÐeeefJe%eeve³egkeÌle³ee Helv³ee¤15¤
DevJe³eë-QV HTkHHV H/HH PHMP-HOHH HI-HRJHH H¢HUOHPH PHHVFHPH +HHIMÓHJRG +HFHHIËH<HHE RJL2HE
Yes<epeefcevêe³ewvêb Heefjef<e®³eles, leLee ³et³eceH³ee®ejle¤15¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa PH-HH HI<HÍ NHJ¢FHHMHUH<I H\H ÑHHH[&H
J³eekeÀjCeOecce&efJeÐee³egJexoeoerveOeerl³e mJe³ebJejefJeJeenb ke=ÀlJee ÒeMemleev³eew<eOeev³eew<eOeJeoVeJ³e¡eveeefve ®e Heefj He®³e
megjmewë meb³eesp³e Hel³eeoerved mecYeesp³e mJe³eb ®e YegkeÌlJee yeueejesi³eesVeefleë meleleb keÀe³ee&¤15¤
HeoeLe&ë-QV kHU XHHVLHHV SHZPHV (mejmJel³ee) HI-HRJHHU kHU PHV (¬eÀerlem³e) ûenCe efkeÀS ngS (meescem³e)
meesceeefo Dees<eefOeieCe keÀe (Heefjñegled) PH\H'HHVMPHV ´HHâQHVYHV -HHXHHMPH(ªHeced) megmJeªHe Deewj (DeeféeY³eeced)
Jeweof keÀ efJeÐee ceW HetCe& oes efJeÜeveeW kesÀ efue³es (ogiOeced) ogne ngDee (Yes<epeced) Deew<eOeªHe otOe leLee (Fvêe³e) Ssée³e&
®eenves Jeeues kesÀ efue³es (Ssvêced) efJeÐeglmecyevOeer efJeMes<e %eeve (Heefjef<e®³eles) meye Deesj mes efme× efkeÀ³ee peelee nw,
Jewmes legce Yeer Dee®ejCe keÀjes¤15¤
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa PH\H NHJ¢FHHHIMHH: NH¢HV HHVLH QZ HINH¢ \HÑHHH PHV
J³eekeÀjCe, Oecce&, efJeÐee Deewj Dee³egJexoeefo keÀes Heæ{, mJe³ebJej efJeJeen keÀj, Dees<eefOe³eeW keÀes Deewj Deew<eOeJeled DeVe
Deewj oeue keÀæ{er Deeefo keÀes De®íe HekeÀe, GÊece jmeeW mes ³egkeÌle keÀj, Heefle Deeefo keÀes Yeespeve keÀje leLee mJe³eb
Yeespeve keÀjkesÀ yeue, Deejesi³e keÀer meoe GVeefle efkeÀ³ee keÀjW¤15¤
Deemevoerl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³esCe keÀLeb keÀe³³e¥ meeO³eefcel³egHeefoM³eles¤
ceveg<³e keÀes kewÀmes keÀe³³e& meeOevee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HH1PH1YRHU1+HjMHäSHHPH1Y²HZ-HV²HZ{NHJÉ¢F<HHUPHJäMH12HHYHHU{a
'HYOHäMÉ*¬HM-HV1²HH1+HENH¢HäMHVOH1MHVHI<H1HNHG¢
'HH1PH1YRHUOHHäÉPH1YRHUa1+HFHGaMH1SHH1PH1Y²HH)HIOHä MHSHÉ'HHPH1Y²HZa-HV²HZ{aNHJÉÀcYeer~ megÉjeNOeeYHHUHIOHä PHJMH1É2HHYHHU{a 'HYOHäMÍa
GNÊeNMl-HV1²HH)OHJä¬HMÉ-HV1²HHÍa1+HFHGaNH1¢HMHV1OH1MÍaHI<H1HNHG¢
HeoeLe&ë-(Deemevoer) mecevleeled mev³eles mesJ³eles ³ee mee~ `meved' OeeleesjewCeeefokeÀes ò' Òel³e³emlelees `*er<ed'
(ªHeced) megef¬eÀ³ee (jepeemevÐew) jepeeveë meeroefvle ³em³eeb lem³ew (JesÐew) efJeoefvle megKeeefve ³e³ee lem³ew (kegÀcYeer)
Oeev³eeefoHeoeLee&ççOeeje (megjeOeeveer) megje meescejmees Oeer³eles ³em³eeb mee ieie&jer (Devlejë) ³esveeefveefle ÒeeefCeefle meë
(GÊejJesÐeeë) GÊeje ®eemeew Jesoer ®e lem³eeë (ªHeced) (keÀejeslejë) keÀce&keÀejer (efYe<ekedÀ) JewÐeë¤16¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³e&%ee³eemevoer ªHeb jepeemevÐew JesÐew kegÀcYeer megjeOeev³egÊejJesÐee Devlejes ªHeb
keÀejeslejes efYe<ekedÀ ®ewleeefve mebûee¿eeefCe¤16¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ees ³eÐelkeÀe³e¥ keÀÊe&gefce®ísled, lem³e lem³e mekeÀuemeeOeveeefve meefáeveg³eeled¤16¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesieeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ ³e%e kesÀ efue³es (Deemevoer) pees meye Deesj mes mesJeve keÀer
peeleer nw, Jen (ªHeced) megvoj ef¬eÀ³ee (jepeemevÐew) jepee ueesie efpeme ceW yewþles nQ, Gme (JesÐew) megKe-´HHHIâNH¢MHYHV
Jeeueer Jeseof kesÀ DeLe& (kegÀcYeer) Oeev³eeefo HeoeLeeX keÀe DeeOeej (megjeOeeveer) efpemeceW meescejme Oeje peelee nw, Jen
ieiejer (Devlejë) efpememes peerJeve neslee nw, ³en DeVeeefo HeoeLe& (GÊejJesÐeeë) GÊej keÀer Jesoer kesÀ (ªHeced) ªHe keÀes
(keÀejeslejë) keÀce&keÀejer Deewj (efYe<ekedÀ) JewÐe Fve meye keÀe mebûen keÀjes¤16¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e efpeme-efpeme keÀe³e& keÀs keÀjves keÀer F®íe keÀjs, Gme-Gme kesÀ mecemle meeOeveeW keÀe meáe³e
keÀjs¤16¤
JesÐee Jesefoefjl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
kesÀ<eeb keÀe³³ee&efCe efmeO³evleerl³een¤
efkeÀve peveeW keÀs keÀe³³e& efme× nesles nQ, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HV²HH1-HVHIR1ÍPHFHHä+HOHV\H1HIQ HHä\H1HIQ HIM{HTYÌ1HFHGa
HW+HVäYH1HW+Häç'HH+HOHV1´H&HHU{OHHVÉ'H1HTLYHMlHTLYHYHHä
-HV²HHäa-HVHIRäÍaPHFHGa'HH1+H1OHV1a\H1HIQ HHäa\H1HIQ Ía)1HTYÌ1HFHGaHW+HVäYHaHW+HäÍa'HH1+H1OHV1a´H&HHU{OHÍa´HvHHU{OH)HIOH1´HÉYHHU{OHÍa
'H1HTLYHÍa'H1HTLYHYHHä
HeoeLe&ë-(JesÐee) ³e%emeeceûeîee (Jesefoë) ³e%eYetefceë (meced) mec³ekedÀ (DeeH³eles) ÒeeH³eles (yeefn&<ee) cenlee
Heg©<eeLexve (yeefn&ë) Je=×ced (Feqvê³eced) Oeveced (³etHesve) efceefÞelee efceefÞelesve J³eJenejsCe (³etHeë) efceefÞelees
J³eJenej³elveeso³eë (DeeH³eles) (ÒeCeerleë) Òeke=Àäle³ee meeqcceefueleë (Deeqiveë) HeeJekeÀë (Deeqivevee)

efJeÐegoeefovee¤17¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee efJeÜefÓJexÐee Jeseof ye&efn&<ee yeefn&efjeqvê³eb meceeH³eles, ³etHesve ³etHeesçeqivevee
ÒeCeerleesçeqivejeH³eles, leLewJe ³et³eb meeOevewë meeOeveeefve meccesu³e meJe¥ megKeeceeHvegle¤17¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa HV FHYHJHHÍ PHH2HNH¢OHFHVYH PHH2HYHVYH PHH2HE NH¢HH
mee×gefce®íefvle, le SJe efme×meeO³ee pee³evles¤17¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes efJeÜeved ueesie (JesÐee) ³e%e keÀer meeceûeer mes (Jesefoë) Jeseof Deewj (yeefn&<ee)
ceneved Heg©<eeLe& mes (yeefn&ë) yeæ[e (Feqvê³eced) Oeve (meceeH³eles) 'HÏV´HNH¢HM´HHâHINH¢HHSHHOHHQZ(³etHesve) efceues
ngS Jee He=LekedÀ-He=LekedÀ J³eJenej mes (³etHeë) efceuee ngDee J³eJenej kesÀ ³elve keÀe ÒekeÀeMe Deewj (Deeqivevee) efyepegueer
Deeefo Deeqive mes (ÒeCeerleë) De®ís ÒekeÀej meefcceefuele (Deeqiveë) Deeqive (DeeH³eles) ´HHâNH¢MHHHSHHOHHQZ-HZPHVQHU
OHJFHXHHVLH<HHUPHH2HYHH:PHVPHH2HYHHIFHXHHNH¢MPH\HPHJ.HH:NH¢HV´HHâQHV'HHV
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHVFHYHJH*¬HFHPHH2HYHPHVPHH2HNH¢HH NH¢HVHIPH¹
keÀjves keÀer F®íe keÀjles nQ, Jes ner meeO³e keÀer efmeef× keÀjves Jeeues nesles nQ¤17¤
nefJeOee&veefcel³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ ie=nHeefleoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
kHU+HJHH<HHEH(NH¢NH¢HH HIFHOHHQ
kHU-Heg©<eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
Q1HI-H12HH YHE1HR1HIËHYHHLYHHU{2HE1HOPHMäP-HOHHUa
)YÌHäHZ1YÌjPHRäPNHÉ¢OHE+HäOYHHU10HHXHE1LHHQ i+HO³eë¤18¤
Q1HI-H12HH YH1HIFHHIOHä QHI-H1ÍÉ2HHYHäFHGa HOHGa 'H1HIËHYHHäa 'HHLYHHU{2HFHGa HOHGa PHMäP-HOHHUa )YÌHäHa 6VY1 ÌFHGa PHRäÍa ke=ÉÀleced~
+H1OYHHU10HHXH1HIFHHIOHä+HOYHHU1É0HHXHäFHGaLHHQ {+HOH1)HIOH1LHHQ iÉ+HOHÍ
HeoeLe&ë-(nefJeOee&veced) nJeeRef<e ûee¿eeefCe os³eeefve Jee mebmke=Àleeefve Jemletefve Oeer³evles ³eeqmceved (³eled)
(Deeféevee) kHU+HJHHZ (DeeiveerOećed) DeiveerOe $eÝeqlJepeë MejCeced (³eled) (mejmJeleer) HI-HRJHHU kHU (Fvêe³e)
Ssée³e&megKeÒeoe³e Hel³es (Sssvêced) Fvêm³ewée³e&m³esoced (meoë) meeroefvle ³eeqmceBmleced (ke=Àleced) efve<HeVeced
(HelveerMeeueced) Helv³eeë Meeuee HelveerMeeueced (ieen&Hel³eë) ie=nHeeflevee meb³egkeÌleë¤18¤
DevJe³eë-QV LHQP/HHkHU+HJHHÍH/HHHI-H¾HEPHH-HHIËHYHHH¹HI-H2HH YHE NH¢OH-HYOHHZHÙ mejmJeleer DeeiveerOe´b
ke=ÀleJeleer, Fvêe³ewvêb meoë HelveerMeeueb ®e efJeÜefÓë ke=Àleced, leefoob meJe¥ ieen&Hel³ees Oece& SJeeefmle, leLee leled meJe¥
³et³eceefHe kegÀ©le¤18¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa QV FHYHJHHÍ H/HHTO-H SHÍ PHF<Hejeved meefáel³e

HHFHXH GNHJ¢-H HIYOHOH/HH´HHUHIOHHJNH®OHHZkHU+HJHHZLHQNH¢OHHHIYHPHOHOHEPHH2YHJOHFHG
HeoeLe&ë-ns ie=nmLe Heg©<ees! pewmes efJeÜeved (Deeféevee) kHU 'HHZM+HJH(³eled) pees (nefJeOee&veced) osves Jee
uesves ³eesi³e HeoeLeeX keÀe OeejCe efpemeceW efkeÀ³ee peelee Jen Deewj (³eled) pees (mejmJeleer) HI-HRJHHU kHU (DeeiveerOećed)
$eÝeqlJepe keÀe MejCe keÀjleer ngF& leLee efJeÜeveeW ves (Fvêe³e) Ssée³e& mes megKe osvesnejs Heefle kesÀ efue³es (Sssvêced) Ssée³e&
kesÀ mecyevOeer (meoë) efpemeceW efmLele nesles nQ, Gme meYee Deewj (HelveerMeeueced) Helveer keÀer Meeuee Iej keÀes (ke=Àleced)
efkeÀ³ee nw, mees ³en meye (ieen&Hel³eë) ie=nmLe keÀe meb³eesieer Oece& ner nw, Jewmes Gme meye keÀÊe&J³e keÀes legce Yeer
keÀjes¤18¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaQV FHYHJHHVSHZPHV H¿HTO-HSHG XHHVLHPHHFHÝHHU NH¢HPHÃHH
NH¢MNHV¢HHNH¢HV0HHVH<I HOHNH¢MOHVQ4-HZPHV´HHUHOI HHJNH®OHkHU-Heg©<e Iej kesÀ keÀe³eeX keÀes efvel³e efme× efkeÀ³ee keÀjW¤18¤
Òew<esefYeefjl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
keÀer¢Mees efJeÜeved megKeceeHveesleerl³eg®³eles¤
NHZ¢PHHHI-H¾HYHGPHJ.HNH¢HV´HHâQHVOHHQZ, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
´HZ1HVHI<HäÍ´HZ1<eHYHHäHveesOHH1´HHUHI<HäMH1´HHUH 1HPHäa ´H1HH1SHVHI<HäMYHJHH1SHHYHG-Hä<eÎGNH¢H1MVHI<H1MHQJäOHHUÍ
´HZ1HVHI<H1HIMHIOHä ´HÉ61HVHI<HäÍa ´HZ1HHHIYHHIOHä ´HÉ61HHYHGa 'HH1+YHHV1HIOH1a 'HH1´HHUHI<H1HIMOHH1É´HHUHI<HäÍa 'HH1´HHUHIMOHH1É´HHUÍa H1HPHäa
ÒeN³eH1SHVHI<H1HIMHIOHä´HHH1SHVHI<HäÍa'H1YHJÉHH1SHHHIYHOHäYHJÉHH1SHHYHGa-H1H1ÎGNH1¢HMVHI<H1HIMHIOHä-HHÎGÉNH¢H1MVHI<HäÍa'HHQJäOHHU1HIMOHHQJäOHHUÍ
HeoeLe&ë-(Òew<esefYeë) Òew<eCekeÀce&efYeë (Òew<eeved) Òew<eCeer³eeved Ye=l³eeved (DeeHveesefle) (DeeÒeerefYeë) ³ee mecevleeled
ÒeerCeefvle leeefYeë (DeeÒeerë) meJe&Lee Òeerl³eglHeeefokeÀeë Heefj®eeefjkeÀeë (³e%em³e) (Òe³eepesefYeë) Òe³epeefvle ³ewmlesë
(Deveg³eepeeved) DevegketÀueeved ³e%eHeoeLee&ved (Je<eìdkeÀejsefYeë) keÀce&efYeë (Deengleerë) ³ee Deent³evles Òeoer³evles
leeë¤19¤
DevJe³eë-³ees efJeÜeved Òew<esefYeë Òew<eeveeÒeerefYejeÒeerë Òe³eepeseYf ejveg³eepeeved ³e%em³e
Je<eìdkeÀejseYf ejengleerM®eeHveesefle, me megKeer pee³eles¤19¤
YeeJeeLe&ë-³emmegefMeef#elemesJekeÀmeseJf ekeÀe meeOeveesHemeeOeve³egkeÌleë Þesÿeefve keÀe³³ee&efCe keÀjeself e, me meJee&ved
megKeef³elegb MekeÌveeself e¤19¤
HeoeLe&ë-pees efJeÜeved (Òew<esefYeë) Yespeves ªHe keÀceeX mes (Òew<eeved) Yespeves ³eesi³e Ye=l³eeW keÀes (DeeÒeerefYeë) meye
Deesj mes ÒemeVelee keÀjvesnejer ef¬eÀ³eeDeeW mes (DeeÒeerë) PH-H /HH ´HHUHOI H *O+H9H NH¢MYHVQHMHU +HHIMHHHIMNH¢H HTkHH: NH¢HV
(Òe³eepesefYeë) GÊece ³e%e kesÀ keÀceeX mes (Deveg³eepeeved) DevegketÀue ³e%e-HeoeLeeX keÀes Deewj (³e%em³e) ³e%e keÀer
(Je<eìdkeÀejsefYeë) ef¬eÀ³eeDeeW mes (Deengleerë) Deeqive ceW íes[ æ ves ³eesi³e Deengefle³eeW keÀes (DeeHveesefle) ´HHâQHVOHHQZ-HQ
megKeer jnlee nw¤19¤
YeeJeeLe&ë-pees megefMeef#ele mesJekeÀeW leLee meseJf ekeÀeDeeW Jeeuee meeOeveeW Deewj GHemeeOeveeW mes ³egkeÌle Þesÿ keÀe³eeX
keÀes keÀjlee nw, Jen meye keÀes megKeer keÀjves ceW meceLe& neslee nw¤19¤
HeMegefYeefjl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ ³epeceevees osJelee~ Yegefjiegeq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
+H10HJHI<HäÍ+H10HWYHHä+YHHVHIOH+HJMHV1>H0HZäQ 1-HHUHHa
ÏYRHVäHI<HÍPHHHIFH2HV1YHHUHH 1SHHnHI<H-H HÎGNH1¢HMHYHG
+H10HJHI<H1HIMHIOHä +H10HJHI<HäÍa+H10HWYHGa'HH1+YHHV1HIOH1a+HJÉMHV1>H0HZ{ÍaQ1-HHUHIHäa'HHaÏYRHVäHI<H1HIMHIOH1 ÏYRäÍÉHI<HÍaPHH1HIFH12HV1YHHUHIMHIOHä
PHHFHGÉ)2HV1YHHUÍaHH1SHHnHI<HÍa-H1H1ÎGNH1¢HMHHIYHHIOHä-HHÎGÉNH¢H1MHYHG
HeoeLe&ë-(HeMegefYeë) ieJeeefoefYeë (HeMetved) ieJeeoerved (DeeHveesefle) (Hegjes[eMewë) He®eveef¬eÀ³eemebmke=Àlewë
(nJeeRef<e) neslegcene&efCe Jemletefve (Dee) (ívoesefYeë) Òe%eeHekewÀiee&³e$³eeefoefYeë (meeefceOesveerë) mec³eefieO³evles
³eeefYemleeë meeefceOesveerë (³eep³eeefYeë) ³eeefYeë ef¬eÀ³eeefYeefjp³evles leeefYeë (Je<eìdkeÀejeved) ³es Je<eìd Oec³ee¥ ef¬eÀ³eeb
kegÀJe&efvle leeved¤20¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee meodie=nmLeë HeMegefYeë HeMetved Hegjes[eMewn&JeeRe<f e
ívoesefYemmeeefceOesveer³ee&p³eeefYeJe&<eìdkeÀejeveeççHveeself e leLewleeved ³et³eceeHvegle¤20¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa HHVÉH \HQJ+H0HJQ HI-H<H JL-HVRHI-HOPHHTOH¢HHV FHYHJHHV <H-HVOHG PH
ÒeMebmeeceeHveesefle¤20¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes meodie=nmLe (HeMegefYeë) ieJeeefo HeMegDeeW mes (HeMetved) ieJeeefo HeMegDeeW keÀes
(Hegjes[eMewë) He®eve ef¬eÀ³eeDeeW mes HekesÀ ngS GÊece HeoeLeeX mes (nJeeRef<e) nJeve keÀjles ³eesi³e GÊece HeoeLeeX keÀes
(ívoesefYeë) iee³e$eer Deeefo ívoeW keÀer efJeÐee mes (meeefceOesveerë) HISHPHPHV 'HHTLYH´HRHUâQHV*PHPHJYRMPHHIFH2HH'HH:
keÀes (³eep³eeefYeë) ³e%e keÀer ef¬eÀ³eeDeeW mes (Je<eìdkeÀejeved) pees Oece&³egkeÌle ef¬eÀ³ee keÀes keÀjles nQ, GvekeÀes (Dee,
DeeHveesefle) ´HHâQHVOHHQZ-HZPHV)YHNH¢HVOHJFH<HHU´HH+OHQHV'HHV
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHHVPHEPHHM ceW yengle HeMeg Jeeuee nesce keÀjkesÀ, ngleMes<e
keÀe YeeskeÌlee, JesoefJeled Deewj mel³eef¬eÀ³ee keÀe keÀÊee& ceveg<³e nesJes, mees ÒeMebmee keÀes ÒeeHle neslee nw¤20¤
Oeeveeë keÀjcYe Fl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
kesÀ HeoeLee& nefJe<³ee Fl³een¤
keÀewve HeoeLe& nesce kesÀ ³eesi³e nQ, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
2HH1YHHÍNHä¢MlF<HÍPHNH®OHä-HÍ+HMHU-HH1+HÍ+HHHV1RHI2Häa
PHHVFHäPH1+HjQ1HI-HHäÉ'HH1HIFHHH1-HHISHäYH1EFH2HJä
OeeNveeë~ keNÀMlF<HÍa PHNH®OHä-HÍa +H1MHU1-HH1+H )HIOHä +HHIM{É-HH1+Hëa +HHäÍa RHI2Häa PHHVFHäPHa 1+HFHGa Q1HI-HHäÍa 'HH1HIFHHHäa
-HHHISHäYHFHGaFH2HJä
HeoeLe&ë-(Oeeveeë) Ye=ä³eJeeo³eë (keÀjcYeë) keÀjeself e ceLeveb ³esve meë (mekeÌleJeë) (HejerJeeHeë) Heefjleë
meJe&lees JeeHees yeerpeejesHeCeb ³eeqmceved meë (He³eë) ogiOeced (oefOe) (meescem³e) DeefYe<eeslegcen&m³e (ªHeced) (nefJe<eë)
neslegcen&m³e (Deeefce#ee) oefOeogiOeefceäwevf e&efce&lee (Jeeefpeveced) Jeepeë ÒeMemleev³eVeeefve efJeÐevles ³es<eg les<eeefceob meejb
Jemleg (ceOeg) ceOegjced¤21¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb nefJe<emmeescem³e ªHeb Oeeveeë keÀjcYeë mekeÌleJeë HejerJeeHeë He³ees oO³eeefce#ee
Jeeefpeveb ceOeg ®e efJepeeveerle¤21¤
YeeJeeLe&ë-³es HeoeLee&ë HegefämegievOeceOegjjesieveeMekeÀlJeiegCe³egkeÌleelmeefvle, les nefJeë meb%ekeÀe meefvle¤21¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (nefJe<eë) nesce keÀjves ³eesi³e (meescem³e) ³ev$e Üeje KeeR®eves ³eesi³e
Dees<eefOeªHe jme kesÀ (ªHeced) ªHe keÀes (Oeeveeë) Yegves ngS DeVe (keÀjcYeë) ceLeve keÀe meeOeve (mekeÌleJeë) meÊet
(HejerJeeHeë) meye Deesj mes yeerpe keÀe yeesvee (He³eë) otOe (oefOe) oner (Deeefce#ee) oner, otOe, ceerþs keÀe efceuee³ee
ngDee (Jeeefpeveced) ÒeMemle DeVeeW keÀes mecyevOeer meej Jemleg Deewj (ceOeg) menle kesÀ iegCe keÀes peevees¤21¤
YeeJeeLe&ë-pees HeoeLe& HegefäkeÀejkeÀ, megievOe³egkeÌle, ceOegj Deewj jesieveeMekeÀ iegCe³egkeÌle nQ, Jes nesce keÀjves kesÀ
³eesi³e nefJeë meb%ekeÀ nQ¤21¤
Oeeveeveeefcel³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
keÀer¢Mee pevee veerjesiee YeJevleerl³egHeefoM³eles¤
kewÀmes ceveg<³e veerjesie nesles nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
2HH1YHHYHHä1+HENHJ¢-HäXHE+HMHU-HH1+HPHäLHHV12HWFHHäÍa
PHNH®OHWäYHH1+HE\HRMäFHJ+H1-HHNH¢HäÍaNH¢MlF<HPHä
2HH1YHHYHHäFHGa1+HFHGaNHJ¢-HäXHFHGa+H1MHU1-HH1+HPHäa+H1MHU1-HH1+HPHVHIOHä +HHIMÉ-HH1+HPHäaLHHV12HWFHHäÍaPHNH®OHWäYHeced~ ªNHecHGa\HRäMFHGa
*1+H1-HHNH¢H1)OHJäJ+H1É-HHNH¢HäÍaNH1¢MlcYemHä
HeoeLe&ë-(Oeeveeveeced) Ye=ä³eJeeÐeVeeveeced (ªHeced) (kegÀJeueced) keÀesceueb yeojerHeÀueefceJe (HejerJeeHem³e)
efHeäeosë (ieesOetceeë) (mekeÌletveeced) (ªHeced) (yeojced) yeojerHeÀueJeÜCe&³egkeÌleced (GHeJeekeÀeë) *+HLHOHHÍ´HHâHH-HHÍ
(keÀjcYem³e) oefOemebme=äm³e mekeÌlegveë¤22¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb Oeeveeveeb kegÀJeueb ªHeb HejerJeeHem³e ieesOetcee ªHeb mekeÌletveeb yeojb ªHeb
keÀjcYem³eesHeJeekeÀe ªHecemleerelf e efJepeeveerle¤22¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë meJex<eeceVeeveeb megªHeb ke=ÀlJee Yeg¡eles Yeespe³eefvle ®e le Deejesi³eceeHvegJeefvle¤22¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (Oeeveeveeced) Yegbpes ngS peew Deeefo DeVeeW keÀe (kegÀJeueced) keÀesceue yesj mee
ªHe (HejerJeeHem³e) efHemeeve Deeefo keÀe (ieesOetceeë) iesntb (ªHeced) ªHe (mekeÌletveeced) meÊegDeeW keÀe (yeojced)
yesjHeÀue kesÀ meceeve ªHe (keÀjcYem³e) oner efceues meÊet keÀe (GHeJeekeÀeë) PHFHHU+H´HHâSHHZ (ªHeced) ªHe nw, Ssmee
peevee keÀjes¤22¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e meye DeVeeW keÀe megvoj ªHe keÀjkesÀ Yeespeve keÀjles Deewj keÀjeles nQ, Jes Deejesi³e keÀes
´HHâQHVOHVQ4
He³emees ªHeefcel³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
+HHäPHHV1+HEH²H-HHäRN2YHHV1+HENH1¢NH ¢Y2HWäHIYHa
PHHVFHäPH1+HE-HHHISHäYHjPHHZ1FHPHä1+HFHH1HIFHHHä
+HHäPHÍa 1+HFHGa HOHGa H-HHäÍa R12YHÍa 1+HFHGa NH1¢NH ¢Y2HWäHIYHa PHHVFHäPHa 1+HFHGa -HHHISHäYHFHGa PHHZ1FHPHäa 1+HFHGa
'HH1HIFHHHä
HeoeLe&ë-(He³emeë) ogiOem³e peuem³e (ªHeced) (³eled) ³es (³eJeeë) (oOveë) (ªHeced) (keÀke&ÀvOetefve)
keÀke&ÀvOeg HeÀueeefve mLetueeefve HekeÌJeeefve yeojerHeÀueeveerJe (meescem³e) (ªHeced) (Jeeefpeveced) ye»VemeejªHeced
(meewc³em³e) meesceeveecees<eefOemeejeCeeb YeeJem³e (ªHeced) (Deeefce#ee) ceOegjecueeefomeb³eesie³egkeÌlee¤23¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eÐeJeemles He³emees ªHeb keÀke&ÀvOetveerJe oOvees ªHeb JeeefpeveefceJe meescem³e
ªHeceeefce#esJe meewc³em³e ªHeb mecHeeo³ele¤23¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaFHYHJHZH PHHPHH9HPHPHJYRME+HEH/HHPHH¬HPHOHPH+HE
leLee meoe mecHeeoveer³eced¤23¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (³eled) pees (³eJeeë) ³eJe nQ, GvekeÀes (He³emeë) Heeveer Jee ogiOe kesÀ
(ªHeced) ªHe (keÀke&ÀvOetefve) ceesìs HekesÀ ngS yesjer kesÀ HeÀueeW kesÀ meceeve (oOveë) oner kesÀ (ªHeced) mJeªHe
(Jeeefpeveced) yengle DeVe kesÀ meej kesÀ meceeve (meescem³e) meesce Dees<eefOe kesÀ (ªHeced) mJeªHe Deewj (Deeefce#ee) otOe,
oner kesÀ meb³eesie mes yeves HeoeLe& kesÀ meceeve (meewc³em³e) meesceeefo Dees<eefOe³eeW kesÀ meej nesves kesÀ (ªHeced) mJeªHe keÀes
efme× efkeÀ³ee keÀjes¤23¤
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa FHYHJHH: NH¢HV HHHIQHV HINH¢ HISHPH-efpeme DeVe keÀe
megvojªHe efpeme ÒekeÀej nes, Gme-Gme kesÀ ªHe keÀes Gmeer ÒekeÀej meoe efme× keÀjW¤23¤
DeeÞeeJe³esl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ efJeÜeved osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
keÀLeb efJeÜebmees YeJevleerl³egHeefoM³eles¤
kewÀmes efJeÜeved nesles nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
'HHÀHHä-H1HVHIOHäPOHHV1HIHHHäÍ´HOHHÀHH1-HHVÉ'HYHJä+HÍa
HSHVHIOHä2HHHH1+HE´HäLHHNLee HVäHSHHFH1QHÍ¤24¤
'HHa ÀHH1-H1H1 )HIOHäa POHHV1HIHHHäÍa ´H1OHH1ÀHH1-H )HIOHä ´HHIOHÉ'HHÀHH1-HÍa 'HYHJä+H1 )OHYHJäÉ+HÍa HSHH1)HIOHäa
2HH1HH11+HHIFHHIOHä2HHHHÉ1+HFHGa´H1LHH1/HH)HIOHä´HÉLHH1/HHÍaHV1H1SHH1FH1QH)HIOHäHVÉHSHHFH1QHë¤24¤
HeoeLe&ë-(Dee) mecevleeled (ÞeeJe³e) efJeÐeesHeosMeeved kegÀ© (Fefle) ÒekeÀejeLe&s (mleesef$e³eeë) ³es
mlees$eeC³en&efvle les (Òel³eeÞeeJeë) ³eë ÒeefleÞeeJ³eles meë (DevegªHeë) DevegketÀueë (³epee Fefle) (Oee³³eeªHeced) ³ee
Oes³ecene& lem³ee ªHeced (ÒeieeLeeë) ³es ÒekeÀ<exCe ieer³evles les (³es³epeeceneë) ³es Ye=Meb ³epeefvle les¤24¤
DevJe³eë-ns efJeÜbmlJeb efJeÐeeefLe&ve DeeÞeeJe³e~ ³es mleese$f e³eemleeved Òel³eeÞeeJeesçvegªHe Fefle ³es³epeeceneë
ÒeieeLee Fefle ³epeself e Oee³³eeªHeb ³eLeeJeled peeveerenf ¤24¤
YeeJeeLe&ë-³es HejmHejb Òeerl³ee efJeÐeeefJe<e³eeved Íe=CJeefvle ÞeeJe³eefvle ®e, les efJeÜebmees pee³evles¤24¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! let efJeÐeeefLe&³eeW keÀes efJeÐee (Dee, ÞeeJe³e) meye ÒekeÀej mes megvee, pees (mleesef$e³eeë)
mlegefle keÀjves ³eesi³e nQ, GvekeÀes (Òel³eeÞeeJeë) Heerís megvee³ee peelee nw Deewj (DevegªHeë) DevegketÀue pewmee ³e%e nw,
Jewmes (³es³epeeceneë) pees ³e%e keÀjles nQ (Fefle) Fme ÒekeÀej DeLee&led Gve kesÀ meceeve (ÒeieeLeeë) pees De®ís ÒekeÀej
ieeve efkeÀ³es peeles nQ, GvekeÀes (³epesefle) me²le keÀj, Fme ÒekeÀej (Oee³³eeªHeced) OeejCe keÀjves ³eesi³e ªHe keÀes
³eLeeJeled peeveW¤24¤
YeeJeeLe&ë-pees HejmHej Òeerelf e mes efJeÐee kesÀ efJe<e³eeW keÀes megveles Deewj megveeles nQ, Jes efJeÜeved nesles nQ¤24¤
De×&ç$eÝ®ewefjl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
keÀLeceO³eeHekewÀYe&efJeleJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
DeO³eeHekeÀes keÀes kewÀmee nesvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
DeNOe&Nç$eÝN®ew©1NH®/HHYHHä1+HE+H1RZMHä+YHHVHIOHHIYH1HI-HRäÍa
´H1&H1-HZÍ0H1kH&HHä1+HE+HHäPHH1PHHVFHäÉ'HH+HOHV
'H1¹ 1ÉH¿1HZHIMOHä¹ ÉH¿1HZÍa *1NH®/HHYHHäFHGa 1+HFHGa +H1RZÍa 'HH1+YHHV1HIOH1a HIYH1HI-HR1 )HIOHä HIYH1ÉHI-HRäÍa ´H1&H1Jewë~ ÒeNveNJewefjefOHä
´HÉYH1-HZÍa0H1kH&HHäFHGa1+HFHGa+HHäPHHaPHHVFHäÍa'HH1+H1OHV1
HeoeLe&ë-(De×&ç$eÝ®ewë) $eÝ®eece×e&v³e×&®ee&mlewce&v$eYeeiewë (GkeÌLeeveeced) mlees$eefJeMes<s eeCeeced (ªHeced)

(Heowë) efJeYekeÌl³evlewë (DeeHveesefle) (efveefJeoë) ³es efveM®e³esve efJevoefvle leeved (ÒeCeJewë) Dees¹ejwë 0HkH&HHFHG
Memeefvle ³ewmlew<eeced (ªHeced) (He³emee) GokesÀve (meesceë) jmeefJeMes<eë (DeeH³eles) ÒeeH³eles¤25¤
DevJe³eë-HHV HI-H¾HYH¹ ÉH¿HZNH®/HHYHHE +HE +HRZÍ´H&H-HZÍ0HkH&HHE +HE HIYHHI-HR0HH+YHHVHOI e, ³esve efJeog<ee
He³emee meesce DeeH³eles, me JesoefJeled keÀL³eles¤25¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeog<eë mekeÀeMeeoOeerl³e JesomLeeveeb HeoJeekeÌ³ecev$eefJeYeeieMeyoeLe&mecyevOeeveeb ³eLeeLe¥
efJe%eeveb kegÀJe&efvle, lesç$eeçO³eeHekeÀe YeJeefvle¤25¤3
HeoeLe&ë-pees efJeÜeved (De×&ç$eÝ®ewë) $eÝ®eeDeeW kesÀ DeOe& YeeieeW mes (GkeÌLeeveeced) keÀLeve keÀjves ³eesi³e
Jeweof keÀ mlees$eeW keÀe (ªHeced) mJeªHe (Heowë) megyevle-efle[vle HeoeW Deewj (ÒeCeJewë) DeeWkeÀejeW mes 0HkH&HHFHG
0HkH:NH¢H(ªHeced) mJeªHe Deewj (efveefJeoë) SHHVHIYH0HHPHV´HHâQHVOHVQ4*YHNH¢HV (DeeHveesefle) ´HHâQHVOHHQZ-HH
efpeme efJeÜeved mes (He³emee) peue kesÀ meeLe (meesceë) meesce Dees<eefOe keÀe jme (DeeH³eles) ´HHâQHVOHHQZPHHV-HVRNH¢H
peeveves Jeeuee keÀnelee nw¤25¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeved kesÀ meceerHe Jeme kesÀ, Heæ{ kesÀ, JesomLe Heo-JeekeÌ³e-cev$e-efJeYeeieeW kesÀ Meyo-DeLe&
Deewj mecyevOeeW keÀe ³eLeeJeefÜ%eeve keÀjles nQ, Jes Fme mebmeej ceW DeO³eeHekeÀ nesles nQ¤25¤
DeeféeY³eeefcel³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
melHeg©<ewë keÀLeb YeefJeleJ³eefcel³een¤
melHeg©<eeW keÀes kewÀmee nesvee ®eeefn³es, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNeféeY³ee ´HHOHÍPH-H1YHHIFHYÌVä&HZ1YÌEFHH2HäHIYRYHFHGa
-HZ1ËH1RV1-HjPHMäP-HOHHOHÉOHHUHäFHH1âjPH-HäYHFHG
'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGa ´HH1OH1ÍPH1-H1YHHIFHHIOHä ´HHOHÍÉPH-H1YHFHGa )YÌVä&Ha 6VY1 ÌFHGa FHH2HäHIYRYHFHGa -HZ1ËH1RV-1 HHIFHHIOHä
JewéeçosN-HFHGaPHMäP-HOHHaOHÉOHHUHäFHGa'HH1âFHGaPH-HäYHFHG
HeoeLe&ë-(DeeféeY³eeced) met³³ee&®evêceesY³eeced (ÒeelemmeJeveced) ÒeeleëkeÀeues meJeveb ³e%eef¬eÀ³eeÒesjCeced
(FvêsCe) efJeÐeglee (Ssvêced) Ssée³e&keÀejkeÀced (ceeO³eefvoveced) ceO³eeÚs YeJeced (JewéeosJeced) efJeées<eeb osJeeveeefceoced
(mejmJel³ee) mel³e³ee Jee®ee (le=leer³eced) $e³eeCeeb HetjkeÀced 'HHâFHG -HHâE ´HHâFHG (meJeveced) Deejesi³ekeÀjb
nesceeefokeÀced¤26¤
DevJe³eë-³ewjeféeY³eeb ÒeLeceb meJeveefcevêsCewvêb efÜleer³eb ceeO³eefvoveb meJeveb mejmJel³ee JewéeosJeb le=leer³eb
PH-HYHFHHâYOHVSHLHRJ+HNH¢HMNH¢HÍPHHIYOH
YeeJeeLe&ë-³es ef$e<eg keÀeues<eg meeJe&peefvekeÀefnlecee®ejefvle, lesç$e melHeg©<eemmeefvle¤26¤
HeoeLe&ë-efpeve ceveg<³eeW ves (DeeféeY³eeced) met³³e&-®evêcee mes ÒeLece (ÒeeleëmeJeveced) ÒeeleëkeÀeue ³e%eef¬eÀ³ee
keÀer ÒesjCee (FvêsCe) efyepegueer mes (Ssvêced) Ssée³e&keÀejkeÀ otmeje (ceeO³eefvoveced) ceO³eeÚ ceW nesves Deewj (meJeveced)
Deejesi³elee keÀjves Jeeuee nesceeefo keÀce& Deewj (mejmJel³ee) mel³eJeeCeer mes (JewéeosJeced) mecHetCe& efJeÜeveeW kesÀ
melkeÀejªHe (le=leer³eced) leermeje meJeve DeLee&led mee³e¹eue keÀer ef¬eÀ³ee keÀes ³eLeeJeled 'HHâFHG ´HHâHINH¢HHQZ-HV
peieled kesÀ GHekeÀejkeÀ nQ¤26¤
YeeJeeLe&ë-pees Yetle, YeefJe<³eled, JeÊe&ceeve Fve leerveeW keÀeueeW ceW meye ceveg<³eeefo ÒeeefCe³eeW keÀe efnle keÀjles nQ,
Jes peieled ceW melHeg©<e nesles nQ¤26¤
Jee³eJ³ewefjl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efJeog<eeb keÀLeb YeefJeleJ³eefcel³een¤
efJeÜeved keÀes kewÀmee nesvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
JeeN³eNJ³HZn-HH H1-HHnYHH+YHHVHIOH1PHOHVäYHÌHV&HNHÀueNMeced~
kegÉ¢F<HHU<HHäFHF<HÉCeew megÉOHVP/HH1XHHUHI<HäP/HH1XHHUMHä+YHHVHIOH
-HH1H1-HZnÍ -HH1H1-HHnHIYHa 'HH1+YHHV1HIOH1a PHOHVäYHa ÌHV1&H1NHNÀXH10HHIFHHIOHä ÌHV&HÉNH¢XH10HFHGa NHJÉ¢F<HHU<HHäFHGa 'H1F<HÉCeew~ megÉles~
P/HH1XHHUHI<HäÍaP/HH1ueerë~ DeeNHveesNefleN¤27¤
HeoeLe&ë-(Jee³eJ³ewë) Jee³eg<eg YeJewJee&³egosJeleekewÀJee& (Jee³eJ³eeefve) Jee³eg<eg YeJeeefve Jee³egosJeleekeÀeefve Jee
(DeeHveesefle) (melesve) efJeYekeÌlesve keÀce&Cee (êesCekeÀueMeced) êesCeM®e keÀueMeM®e leled (kegÀcYeerY³eeced)
Oeev³epeueeOeejeY³eeced (DecYe=Ceew) DeHees efyeYeefle& ³eeY³eeb leew (megles) efve<Heeefoles~ efue²J³el³e³eMíevomeë
(mLeeueerefYeë) ³eemeg HeoeLee&ved mLeeHe³eefvle Hee®e³eefvle Jee leeefYeë (mLeeueerë) (DeeHveesefle)¤27¤
DevJe³eë-³ees efJeÜeved Jee³eJ³ewJee&³eJ³eeefve melesve êesCekeÀueMeceeHveeself e, kegÀcYeerY³eececYe=Ceew megles mLeeueerefYeë
mLeeueerjeHveeself e, me Dee{îees pee³eles¤27¤
YeeJeeLe&ë-keÀefM®eoefHe ceveg<³ees Jee³egkeÀe³ee&C³eefJeefolJewlelkeÀejCesve efJevee HeefjceeCeefJeÐeeceve³ee efJevee
+HHNH¢HI-H²HHEOHHFHYOHMH9HPHEPNH¢HMHIH¢HHÃH´HHâJ9H0HNH®YHHVHIOH
HeoeLe&ë-pees efJeÜeved (Jee³eJ³ewë) Jee³eg ceW nesves Jeeues iegCeeW Jee Jee³eg efpevekeÀe osJelee efoJ³eiegCeeslHeeokeÀ nw,
Gve HeoeLeeX mes (Jee³eJ³eeefve) Jee³eg ceW nesves Jee Jee³eg osJelee Jeeues keÀceeX keÀes (melesve) efJeYeeie³egkeÌle keÀce& mes
(êesCekeÀueMeced) êesCeHeefjceeCe Deewj keÀueMe keÀes (DeeHveesefle) ´HHâQHVOHHQZa(kegÀcYeerY³eeced) Oeev³e Deewj peue kesÀ
Hee$eeW mes (DecYe=Ceew) efpevemes peue OeejCe efkeÀ³ee peelee nw, Gve (megles) efme× efkeÀ³es ngS oes ÒekeÀej kesÀ jmeeW keÀes
(mLeeueerefYeë) efpeveceW HeoeLe& Oejles Jee HekeÀeles nQ, Gve mLeeefue³eeW mes (mLeeueerë) mLeeefue³eeW keÀes (DeeHveesefle) ´HHâ
neslee nw, Jener Oevee{îe neslee nw¤27¤
YeeJeeLe&ë-keÀesF& Yeer ceveg<³e Jee³eg kesÀ keÀceeX keÀes ve peeve keÀj Fme kesÀ keÀejCe kesÀ efJevee HeefjceeCeefJeÐee keÀes,
)PH HI-H²HH NHV¢ HI-HYHH +HHNH¢HI-H²HH NH¢HV 'HHZM )PH NHV¢ HI-HYHH NHV¢ 'H9H NHV¢ PHEPNH¢HM NH¢HU HIH¢HH NH¢HV ´HHâ YHQH5 nes
mekeÀlee¤27¤
³epegefYe&efjl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
meJex JesoceY³em³es³egefjl³een¤
meye ueesie Jeso keÀe DeY³eeme keÀjW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HSHJäHI<H MH+HYOHV1ÝHQH1ÝHQZ1POHHVFHHäM®e1HI-HÆJäOHHUÍa
ÏYRHVäHI<HNH®/eH0H1kHHI&H1PHHFYHHä-H<HÉ/HÉ'HHä+HOHV
HSHJäHI<H HIMHIOH1HSHJäÍÉHI<HÍa'HH1+H1YOHV1aÝHQäÍaÝHQZ{ÍaPOHHVFHHäÍaH1aHI-HÆJäOHHUÍaHI-HmOHJäOHHUHIjHIOH1HI-HÉPOHJäOHHUÍaÏYRHVäHI<H1HIMHIOH1
ÏYRäÍÉHI<HÍa*1NH®/HH10H1kHHI&Häa*1NH®/H10H1kH&HHUOHJäNH®/HÉ0H1kHHI&HäaPHHFYHHäa'H1-H1<HÉ/H)OHä-HÉ<HÉLeë~ DeeNH³eNlesN¤28¤
HeoeLe&ë-(³epegefYe&ë) ³epeefvle me²®ívles ³ew³e&pegJexoefJeÐeeJe³eJewmlewë (DeeH³evles) (ûeneë) ³ewë meJe¥
ef¬eÀ³eekeÀeC[b ie=Áefvle les J³eJenejeë (ûenwë) (mleesceeë) HeoeLe&iegCeÒeMebmee (®e) (efJeägleerë) efJeefJeOeeM®e leeë
mlegle³eM®e leeë (ívoesefYeë) iee³e$³eeefoefYeefJe&ÜefÓë mleesle=efYeJee&~ ívo Fefle mleesle=veecemeg Heefþleced¤
(efveIeb03.16) *NH®/HH0HkHHI&H GkeÌLeeefve ®e leeefvH0HkHHI&HHa'HHDev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle
HetJe&Heom³e oerIe&ë~ (meecvee) meeceJesovs e (DeJeYe=Leë) MeesOeveced (DeeH³eles) ÒeeH³eles¤28¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³ez³e&pegefYe&ûe&ne ûenwë mleescee efJeägleerM®e ívoeseYf e©keÌLeeMekHHI&HHH+HYOHV
meecveeJeYe=Le DeeH³eles, les<eecegHe³eesiees ³eLeeJeled keÀÊe&J³eë¤28¤
YeeJeeLe&ë-NH¢HI0HRHI+HFHYHJHHV-HVRH<HHPHVYHHI-HYHH'HHI.HXHHÍPHHHV+HHHI-H²HHÍ´HHâJEYHHQ HIOH
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesieeW keÀes efpeve (³epegefYe&ë) ³epegJexoeskeÌle efJeÐee kesÀ DeJe³eJeeW mes (ûeneë)
efpememes mecemle ef¬eÀ³eekeÀeC[ keÀe ûenCe efkeÀ³ee peelee nw, Jes J³eJenej (ûenwë) ûeneW mes (mleesceeë) HeoeLeeX keÀs iegCeeW
keÀer ÒeMebmee (®e) Deewj (efJeägleerë) efJeefJeOe mlegefle³eeb (ívoesefYeë) iee³e$³eeefo ívo Jee efJeÜeved Deewj iegCeeW keÀer
mlegefle keÀjves JeeueeW mes *NH®/HH0HkHHI&H NH¢/HYHNH¢MYHV HHVLH-HVRNHV¢POHHVH'HHZM0Hk(DeeH³evles) ´HHâQHVOHV Q4
leLee (meecvee) meeceJeso mes (DeJeYe=Leë) MeesOeve (DeeH³eles) ´HHâ QHVOHH QZ *YHNH¢H *+HHHVLH H/HH-HOHG NH¢MYHH
®eeefn³es¤28¤
YeeJeeLe&ë-NH¢HV) <HHU FHYHJH-HVRH<HHPHNHV¢HI-HYHHPHF+HW&H PHHHV+HH-HVRHI-H²HH'HH: NH¢HV ´HHâQHV ves ³eesi³e
veneR neslee¤28¤
F[eefYeefjl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ F[e osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ie=nmLewë Heg©<ewë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
ie=nmLe Heg©<eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)>HäHI<H<H 1HHYHHäHveesHIOHPHWNH®OH-HH1NHV¢YHH1HI0HHäÍa
0H1EHJYHHä+HlveHUPHEHH1SHHYOPHäHIFHÆH1SHJHHäPH1jP/HHFHG
)>HäHI<HÍa <H1HHYHGa 'HH1+YHHV1HIOH1a PHWÉNH®OH1-HH1NHV¢YHVHIOHä PHWNH®OHÉ-HH1NHV¢YHäa 'HH1HI0HH1 )OHH1ÉHI0HHäÍa 0H1EHJYHVHIOHä 0H1FHGÉHJYHHäa
HeNlveHU1PHE1HH1SHHHIYHHIOHä+HlveHUÉPHEHH1SHHYHGaPH1HIFH1Æ1H1SHJHVHIOHäPHHIFHÆÉH1SHJHHäaPH1jP/HHHIFHHIOHäPH1FHGÉP/HHFHG
HeoeLe&ë-(F[eefYeë) He=efLeJeereYf eë~ F[sefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.1) (Ye#eeved)
Yeef#elegcene&ved Yeesp³eeved HeoeLee&ved (DeeHveesefle) (metkeÌleJeekesÀve) megÿt®³eles leled metkeÌleJeekeÀvlesve (DeeefMe<eë) F®íeë
(Meb³egvee) megKece³esve (Helveermeb³eepeeved) ³es Helv³ee men meefcep³evles leeved (meefceä³epeg<ee) mec³eefieäb ³esve YeJeefle lesve
(mebmLeeced) mec³ekedÀ efleÿefvle ³em³eeb leeced¤29¤
DevJe³eë-³ees efJeÜeefVe[eefYeYe&#eeved metkeÌleJeekesÀveeefMe<eë Meb³egvee Helveermeb³eepeeved meefceä³epeg<ee
mebmLeeceeHveeself e, me megKeer keÀLeb ve m³eeled¤29¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLee JesoefJe%eevesvewJe He=efLeJeerjep³eYeesies®íeb leeqlmeef×mebefmLeeEle ®eeHvegJevleg¤29¤
HeoeLe&ë-pees efJeÜeved (F[eefYeë) He=efLeefJe³eeW mes (Ye#eeved) Ye#eCe keÀjves ³eesi³e DeVeeefo HeoeLeeX keÀes
(metkeÌleJeekesÀve) pees megvojlee mes keÀne pee³e Gme kesÀ keÀnves mes (DeeefMe<eë) F®íe-efmeef×³eeW keÀes (Meb³egvee) efpeme
PHV PHJ.H´HHâQHVOHHQZ*PHPHV (Helveermeb³eepeeved) pees Helveer kesÀ meeLe efceueles nQ, GvekeÀes (meefceä³epeg<ee) De®ís
Fäefmeef× keÀjves Jeeues ³epegJexo kesÀ keÀce& mes (mebmLeeced) De®ís ÒekeÀej jnves kesÀ mLeeve keÀes (DeeHveesefle) ´HHâneslee
nw, Jen megKeer keÌ³eeW ve nesJes¤29¤
YeeJeeLe&ë-ie=nmLe ueesie JesoefJe%eeve ner mes He=efLeJeer kesÀ jep³e-Yeesie keÀer F®íe Deewj GmekeÀer efmeef× keÀes
´HHâQHV-H:
Je´lesvesl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceveg<³ewë mel³eb ûee¿ecemel³eáe l³eep³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes mel³e keÀe ûenCe Deewj Demel³e keÀe l³eeie keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW
keÀne nw¤
-H1OHVYHäRHU1HHFHHä+YHHVHIOHRHU1HHHä+YHHVHIOH1RHIHä&HHFHGa
oHIHä&HHÀH1¹HFHHä+YHHVHIOHÀH1¹HHäPH1OHFHHä+HOHV
-H1OHVYHäa RHU1HHFHGa 'HH1+YHHV1HIOH1a RHU1HHHäa 'HH1+YHHV1HIOH1a RHIHä&HHFHGa RHIHä&HHa ÀH1¹HFHGa 'HH1+YHHV1HIOH1a ÀH1¹HHäa PH1OHFHGa
DeeNH³eNlesN¤30¤
HeoeLe&ë-(Je´lesve) mel³eYee<eCeye´ïe®e³³ee&efoefve³ecesve (oer#eeced) ye´ïe®e³e&efJeÐeeefomegefMe#eeÒe%eeced (DeeHveesefle)

(oer#e³ee) (DeeHveesefle) (oef#eCeeced) Òeefleÿeb efÞe³eb Jee (oef#eCee) oef#eCe³ee~ De$e efJeYeeqkeÌleueesHeë~ (Þe×eced)
Þelmel³eb oOeeefle ³e³es®í³ee leeced~ Þeefoefle mel³eveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.10) (DeeHveesefle) (Þe×³ee)
(mel³eced) melmeg efvel³es<s eg J³eJenejs<eg Jee meeOegmleb Hejceséejb Oece¥ Jee (DeeH³eles) ÒeeH³eles¤30¤
DevJe³eë-³ees yeeuekeÀë keÀv³ekeÀe ceveg<³ees Jee Je´lesve oer#eeceeHveeself e, oer#e³ee oef#eCeeceeHveeself e, oef#eCee
Þe×eceeHveeself e, le³ee Þe×³ee Jee ³esve mel³eceeH³eles, me megKeer YeJeefle¤30¤
YeeJeeLe&ë-keÀefM®eoefHe ceveg<³ees efJeÐeemegefMeHHÀH¹HHI<HHI-H YHHPHOHHYHG -H-HQHMHYHG ´HHâJFHPHOHH%0HOHNH®OHJE YH
MekeÌveeself e¤30¤
HeoeLe&ë-pees yeeuekeÀ keÀv³ee Jee Heg©<e (Je´lesve) ye´ïe®e³ee&efo efve³eceeW mes (oer#eeced) ye´ïe®e³ee&efo melkeÀceeX
kesÀ DeejcYeªHe oer#ee keÀes (DeeHveesefle) ´HHâQHVOHHQZ(oer#e³ee) Gme oer#ee mes (oef#eCeeced) Òeefleÿe Deewj Oeve keÀes
(DeeHveesefle) ´HHâQHVOHHQZ(oef#eCee) Gme Òeefleÿe Jee OeveªHe mes (Þe×eced) mel³e kesÀ OeejCe ceW Òeerelf eªHe Þe×e
keÀes (DeeHveesefle) ´HHâQHVOHHQZ-HH*PH(Þe×³ee) Þe×e mes efpemeves (mel³eced) efvel³e HeoeLe& Jee J³eJenejeW ceW GÊece
Hejceséej Jee Oece& keÀer (DeeH³eles) ´HHHIâNH¢HUQZ-HQPHJ.HHUQHVOHHQZ
YeeJeeLe&ë-NH¢HV) <HHU FHYHJHHI-H²HH'HÏHU HI0HHH'HHZMÀH¹HNHV¢HI-HYHHPHOH-H-HQHMH: NH¢HV ´HHâQHVYHV
Deewj ogä J³eJenejeW kesÀ íes[ æ ves keÀes meceLe& veneR neslee¤30¤
SleeJeêtHeefcel³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvece&veg<³eë eEkeÀ kegÀ³e&gefjl³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
61OHH-Häod ªNHeb ³eN%em³eN ³eÎsNJewye ÑHä&HHNHÉÀleced~
OHRV1OHOPH-H {FHH+YHHVHIOHH1HVPHHZ{HHFH1&HHUPHJÉles¤31¤
61OHH-HäOHGa 1+HFHGa H1HPHäa HOHGa RV1-HZÍa \HÑHä&HHa NHÉ¢OHFHGa OHOHGa 61OHOHGa PH-H {FHGa 'HH1+YHHV1HIOH1a H1HVa PHHZ1HH1FH1&HHUa
megÉles¤31¤
HeoeLe&ë-(SleeJeled) Sleled HeefjceeCecem³e leled (ªHeced) mJeªHeced (³e%em³e) ³epevekeÀce&Ceë (³eled)
(osJewë) efJeÜefÓë (ye´ïeCee) HejceséejsCe Jeso®elegä³esve Jee (ke=Àleced) efve<Heeefoleb ÒekeÀeefMeleb Jee (leled) Hejes#eced
(Sleled) Òel³e#eced (meJe&ced) (DeeHveesefle) (³e%es) (meew$eeceCeer) met$eeefCe ³e%eesHeJeerleeoerefve ceefCevee ûeeqvLevee ³egkeÌleeefve
efOe´³evles ³eeÅmcemleeqmceved (megles) mecHeeefoles¤31¤
DevJe³eë-³ees ceveg<³ees ³eÎsJewye´&ïeCee ³e%em³ewleeJeod ªHeb ke=Àleb leosleled meJe¥ meew$eeceCeer megl es ³e%e DeeHveeself e,
me efÜpelJeejcYeb keÀjeself e¤31¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜefÓce&veg<³ew³ee&Jeod ³e%eevegÿeveevegmevOeeveb ef¬eÀ³esle leeJeosJeevegÿe³e cenesÊeceb

HH+H¢XHFHHâ-HFHG
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e (³eled) efpeme (osJewë) efJeÜeveeW Deewj (ye´ïeCee) Hejceséej Jee ®eej JesoeW ves (³e%em³e)
³e%e kesÀ (SleeJeled) Fleves (ªHeced) mJeªHe keÀes (ke=Àleced) efme× efkeÀ³ee Jee ÒekeÀeefMele efkeÀ³ee nw, (leled) Gme (Sleled)
Fme (meJe&ced) mecemle keÀes (meew$eeceCeer) efpemeceW ³e%eesHeJeerleeefo ûeeqvLe³egkeÌle met$e OeejCe efkeÀ³es peeles nQ, Gme (megles)
efme× efkeÀ³es ngS (³e%es) ³e%e ceW (DeeHveesefle) ´HHâQHVOHHQZ-HQHI¾SHQHVYHVNH¢H'HHMF<HNH¢MOHHQZ
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ efpelevee ³e%e kesÀ Devegÿeve keÀe DevegmevOeeve efkeÀ³ee peelee nw,
*OHYHHQHU'HYHJáHYHNH¢MNHV¢\HÈ>V *¬HFHHHNHV¢+H¢XHNH¢HV´HHâQesJeW¤31¤
megjeJevleefcel³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=eql$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
PHJMHä-HYOHE\HHIQ 1HRäjPHJÉ-HHUMH1HjHIQäY-HHIYOHFHHIQ1HHYHFHHVäHI<HÍa
R2HHäYHH1ÍPHHVFHHIR1HI-HRV1-HOHHäPHJÉ FHRV1FHVYÌ1EHSHäFHHYHHÍP-H1NH¢H Í
PHJMHä-HYOH1HIFHHIOH1 PHJMHäÉ-HYOHFHGa \H1HIQ 1HRäFHGa \H1HIQ 1HR1HIFHHIOHä \HHIQ 1ÉPHRäFHGa PHJÉ-HHUMlHIFHHIOHä PHJÉÉ-HHUMäFHGa H1HFHGa HIQ1Y-H1HIvleN~
FH1HIQ1HHÍa YHFHHVäHI<H1HIMHIOH1 YHFHäÍÉHI<HÍa R2HHäYHHÍa PHHVFHäFHGa HIR1HI-Ha RV1-HOHHäPHJa FHRVäFHa )YÌäFHGa HSHäFHHYHHÍa P-H1NH¢H )HIOHä
megçDeNkeÀe&ë¤32¤
HeoeLe&ë-(megjeJevleced) megjeë ÒeMemleeë meescee efJeÐevles ³eeÅmcemleced (yeefn&<eoced) ³ees yeefn&<³eekeÀeMes meeroefle
leced (megJeerjced) MeesYevee Jeerjeë Mejerjelceyeue³egkeÌlee ³emceeled leced (³e%eced) (efnvJeefvle) JeOe&³eefvle (ceefn<eeë)
cenevleë Hetpeveer³eeë (veceesefYeë) DeVewë (oOeeveeë) Oejvleë (meesceced) Ssée³³e&ced (efoefJe) Meg×s J³eJenejs (osJeleemeg)
efJeÜlmeg (ceosce) n<exce (Fvêced) Hejcewée³e&³egkeÌle¡eveced (³epeceeveeë) ³es ³epeefvle les efJeÜebmeë (mJekeÀe&ë) MeesYevee
DekeÀe& DeVeeo³eë HeoeLee& ³es<eevles¤32¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³es ceefn<eemmJekeÀe¥ ³epeceevee veceesefYeë megjeJevleb yeefn&<eob megJeerjb ³e%eb efnvJeefvle, les
efoefJe osJeleemeg meesceefcevêb oOeeveebë mevlees Je³eáe ceosce¤32¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee DeVeeÐewée³³e¥ meefáel³e lesve efJeog<eë mevlees<s ³e meefÜÐeemeg efMe#eeë mebie=¿e
meJe&efnlewef<eCeë m³egmlesç$e Heg$ekeÀue$eevevoceeHvegJevleg¤32¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (ceefn<eeë) ceneved Hetpeveer³e (mJekeÀe&ë) GÊece DeVe Deeefo HeoeLeeX mes ³egkeÌle
(³epeceeveeë) ³e%e keÀjves Jeeues efJeÜeved ueesie (veceesefYeë) DeVeeefo mes (megjeJevleced) GÊece meescejme ³egkeÌle
(yeefn&<eoced) pees ÒeMemle DeekeÀeMe ceW efmLej neslee Gme (megJeerjced) GÊece Mejerj leLee Deelcee kesÀ yeue mes ³egkeÌle
-HHUMH: NH¢HU ´HHHIâ NH¢MYHVQHMVV (³e%eced) ³e%e keÀes (efnvJeefvle) yeæ{eles nQ, Jes Deewj (efoefJe) Meg× J³eJenejeW ceW leLee
(osJeleemeg) efJeÜeveeWW ceW (meesceced) Ssée³³e& Deewj (Fvêced) Hejcewée³³e&³egkeÌle peve keÀes (oOeeveeë) OeejCe keÀjles ngS
nce ueesie (ceosce) Deeveefvole neW¤32¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e DeVeeefo Ssée³e& keÀe meáe³e keÀj Gmemes efJeÜeveeW keÀes ÒemeVe Deewj mel³e efJeÐeeDeeW ceW
efMe#ee ûenCe keÀjkesÀ meye kesÀ efnlew<eer neW, Jes Fme mebmeej ceW Heg$e-kHUNH¢V'HHYHYRNH¢HV´HHâQH:
³emles jme Fl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ Fvêes osJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efkeÀcYetlee pevee Oev³ee Fl³een¤
kewÀmes Heg©<e Oev³eJeeo kesÀ ³eesi³e nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HPOHV1MPH1ÍPHF<HäOH1É'HHVHä2HHUHJÉ PHHVFHäPH0HJFH1ÍPHJMäHHPHJÉOHPHäa
OHVYHäHISHY-H1HSHäFHHYH1EFHRVäYH1PHMäP-HOHHUFH1HIËHYHH1HI-HYÌäFH1HTLYHFHG
HÍaOHV1aMPHäÍaPHF<HOä H1)HIOH1PHFHGÉ<HäOHÍa'HHVHä2HHUHJaPHHVFHäPHa0HJFHäÍaPHJMäHHaPHJÉOHPHäaOHVYHäaHISH1Y-H1aHSHäFHHYHFHGa
FHRVäYHaPHMäP-HOHHUFHGa'H1HIËHYHHZ{a)YÌäFHGa'H1HTLYHFHG
HeoeLe&ë-(³eë) (les) leJe (jmeë) Deevevoë (mecYe=leë) mec³eiOe=leë (Dees<eOeer<eg) meesceueleeefo<eg
(meescem³e) DeMegbceoeefomeb%em³e ®elegefJe¥MeefleOee efYeÐeceevem³e (Meg<ceë) Meg<ceb yeueb efJeÐeles ³eeqmceved meë (megj³ee)
0HHV<HYHRHYH0HHUXHHH HTkHH (meglem³e) efve<Heeefolem³e (lesve) (efpevJe) ÒeerCeerenf (³epeceeveced) meJexY³eë megKeb
ooceeveced (ceosve) DeevevoÒeosve (mejmJeleerced) ´H0HPOHHI-H²HHHJNH®OHHE HTkHFHG (Deeféeveew)
HI-H²HH-HHâH-H2HH+HNH¢HV+HRV0HNH¢HZ (Fvêced) Ssée³e&³egkeÌleb meYeemesvesMeced (Deeqiveced) HeeJekeÀJe®í$egoenkebÀ
³ees×ejced¤33¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³emle Dees<eOeer<eg JeÊe&ceevem³e meglem³e meescem³e megj³ee mecYe=leë Meg<cees jmeesçefmle,
lesve ceosve ³epeceeveb mejmJeleerceeféeveeefJevêceeqiveáe efpevJe¤33¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeÜebmees pevee cenew<eefOemeejb mJe³eb mebmesJ³eev³eeved mesJeef³elJee meleleceevevob Je×&³es³egmles
Oev³eeë meefvle¤33¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! (³eë) pees (les) DeeHekeÀe (Deess<eOeer<eg) meesceueleeefo Dees<eefOe³eeW ceW JeÊe&ceeve (meglem³e)
efme× efkeÀ³es ngS (meescem³e) DebMegceeved Deeefo ®eewyeerme ÒekeÀej kesÀ Yeso Jeeues meesce keÀe (megj³ee) GÊece oeveMeerue
kHU YHV (mecYe=leë) De®ís ÒekeÀej OeejCe efkeÀ³ee ngDee (Meg<ceë) yeuekeÀejer (jmeë) jme nw, (lesve) Gme (ceosve)
Deevevooe³ekeÀ jme mes (³epeceeveced) meye keÀes megKe osves Jeeues ³epeceeve (mejmJeleerced) *¬HFH HI-H²HHHJNH®OH kHU
(Deeféeveew) HI-H²HH-HHâ 'H2HH+HNH¢ 'HHZM *+HRV0HNH¢ (Fvêced) Ssée³e&³egkeÌle meYee Deewj mesvee kesÀ Heefle (Deeqiveced)
HeeJekeÀ kesÀ meceeve Me$eg keÀes peueevesnejs ³ees×e keÀes (efpevJe) ÒemeVe keÀerepf e³es¤33¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeved ceveg<³e cenew<eefOe³eeW kesÀ meejeW keÀes DeeHe mesJeve keÀj Dev³eeW keÀes mesJeve keÀjekesÀ
efvejvlej Deevevo yeæ{eJeW, Jes Oev³eJeeo kesÀ ³eesi³e nQ¤33¤
³eceeféevesl³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
keÀer¢Mee peveeë megefKevees YeJevleerl³een¤
kewÀmes Heg©<e megKeer nesls es nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HFH1HIËHYHH1YHFHJäHVMHPHJÉMHRHI2H1PHMäP-H1OHPHJäYHHVHIRHTYÌ1HHHäa
)1FHEOHj0HJÉHE¢FH2HJäFHYOH1HIFHYRJÉjPHHVFH1jMHSHHäYHHIFH1Q<HäHHHHIFH
HFHGa 'H1HIËHYHHäa YHFHJäHVÍa 'HH1PHJÉMHOHGa 'HHI2Häa PHMäP-HOHHUa 'HPHJäYHHVOHGa )1HTYÌ1HHHäa )1FHFHGa OHFHGa 0HJÉH¢FHGa FH2HJäFHYOHFHGa
)YRJäFHGaPHHVFHäFHGaMHSHHäYHFHGa)1Qa<H1H1HH1HIFH1
HeoeLe&ë-(³eced) (Deeféevee) meYeemesvesMeew (veceg®esë) ³ees peueb ve cegáeefle lemceeled (Deemegjeled) Demegjm³e
cesIem³ee³eb lemceeled (DeefOe) (mejmJeleer) HI-HRJHHU kHU (Demegveesled) megveeself e (Feqvê³ee³e) Oevee³eseqvê³eyeuee³e Jee
(Fceced) (leced) (Meg¬eÀced) MeerIe´b yeuekeÀjced (ceOegcevleced) ÒeMemleceOegjeefoiegCe³egkeÌleced (Fvogced) Hejcewée³e&keÀejkeÀced
(meesceced) Heg©<eeLex ÒesjkeÀced (jepeeveced) ÒekeÀeMeceeveced (Fn) Deeqmceved mebmeejs (Ye#e³eeefce) Yeg¡es Yeespe³eeefce
Jee¤34¤
DevJe³eë-ceveg<³eeë! Fnsevq ê³ee³e ³eb veceg®esjemegjeoefOe Meg¬ebÀ ceOegcevleefcevogb jepeeveb meesceb
mejmJel³emegveesoeféevee megvegleeb leefcececenb Ye#e³eeefce¤34¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë meejeVejmeYeesefpevees YeJeefvle, les yeefueÿseqvê³eeë mevleë meoevevob Yeg¡eles¤34¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (Fn) Fme mebmeej ceW (Feqvê³ee³e) Oeve Deewj Feqvê³eyeue kesÀ efue³es (³eced) efpeme
(veceg®esë) peue keÀes pees veneR íes[ æ lee (Deemegjeled) Gme cesIe-J³eJenej mes (DeefOe) DeefOekeÀ (Meg¬eÀced) MeerIe´
yeuekeÀejer (ceOegcevleced) GÊece ceOegjeefoiegCe³egkeÌle (Fvogced) Hejcewée³³e& keÀjvesnejs (jepeeveced) ÒekeÀeMeceeve (meesceced)
Heg©<eeLe& ceW ÒesjkeÀ meesce Dees<eefOe keÀes (mejmJeleer) HI-HRJHHU kHU (Demegveesled) efme× keÀjleer leLee (Deeféevee) meYee
Deewj mesvee kesÀ Heefle efme× keÀjles nQ, (leced, Fceced) Gme Fme keÀes ceQ (Ye#e³eeefce) Yeesie keÀjlee Deewj YeesieJeelee
ntb¤34¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e GÊece DeVe jme kesÀ Yeespeve keÀjvesnejs nesles nQ, Jes yeue³egkeÌle Feqvê³eeW keeues neskeÀj
meoe Deevevo keÀes Yeesieles nQ¤34¤
³eo$eefcel³em³e nwceJeef®e&$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³ewë meJe& Deevevoef³eleJ³e Fl³een¤
ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meye keÀes Deevevo keÀjW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HRHäHIMlâjMlHIPHYHäÍPHJÉlem³e1HHIRYÌHV1É'HHI+Hä\H1ÏHHU{HI<HÍa
'H1QEOHRäPH1FHYHäPHHHI0H1-HVYH1PHHVFH1jMHSHHäYHHIFH1Q<HäHHHHIFH
HOHGa'HHäaHIMlâFHGaMlHIPHYHäÍaPHJÉOHPHäaHOHGa)YÌäÍa'HHI+Hä\HOHGa0HHHU{HI<HÍa'H1QFHGaOHOHGa'H1PH1aFHYHäPHHaHI0H1-HVYHäa
PHHVFHäFHGaMHSHHäYHFHGa)1Qa<H1H1HH1HIFH1
HeoeLe&ë-(³eled) (De$e) Deeqmceved mebmeejs HIMâFHG HIXHâE ´HHâFHGa 'HH XHNH¢HMPH MV+H¢HRV0HÍ (jefmeveë)
ÒeMemle jmees efJeÐeles ³eeÅmcemlem³e (meglem³e) efve<Heeefolem³e (³eled) ³eced (Fvêë) met³e&ë (DeefHeyeled) (Me®eerefYeë)
ef¬eÀ³eeefYeë~ Me®eerefle keÀce&veecemeg Heefþleced¤ (efveIeb02.1) (Denced) (leled) leced (Dem³e) (cevemee) (efMeJesve)
ce²uece³esve (meesceced) Dees<eOeerjmeced (jepeeveced) osoerH³eceeveced (Fn) (Ye#e³eeefce)¤35¤
DevJe³eë-QV FHYHJHHÍ H/HHQHIFHQHPH PHJOHPH MHIPHYHHV HRH HIMâFHPOHHUYÌ00HHHUH<I HH RefHeyeled, leod
jepeeveb meesceb ®e efMeJesve cevemee Ye#e³eeefce, leLee ³et³eceefHe Ye#e³ele¤35¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³eLee metd³e&ë mJeefkeÀjCewpe&ueev³eeke=À<³e Jeef<e&lJee meJee&ved megKe³eefle,
leLewJeevegketÀueeefYeë ef¬eÀ³eeYeer jmeeved mebmesJ³e yeuecegVeer³e ³eMeesJe=äîee meJee&ved ³et³eceevevo³ele¤35¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! pewmes (Denced) ceQ (Fn) Fme mebmeej ceW (Dem³e) Fme (meglem³e) efme× efkeÀ³es
ngS (jefmeveë) ÒeMebefmele jme³egkeÌle HeoeLe& keÀe (³eled) pees Yeeie (De$e) Fme mebmeej ner ceW HIMâFHG HIXHâ´HHâQZ
Jee (Fvêë) met³³e& (Me®eerefYeë) DeekeÀ<e&Ceeefo keÀceeX kesÀ meeLe (³eled) pees (DeefHeyeled) Heerlee nw, (leled) GmekeÀes Deewj
(jepeeveced) ÒekeÀeMeceeve (meesceced) Dees<s eefOe³eeW kesÀ jme keÀes (efMeJesve) keÀu³eeCekeÀejkeÀ (cevemee) ceve mes
(Ye#e³eeefce) Ye#eCe keÀjlee Deewj Heerlee ntb, Jewmes legce Yeer efkeÀ³ee Deewj efHe³ee keÀjes¤35¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes met³e& DeHeveer efkeÀjCeeW mes peueeW keÀe DeekeÀ<e&Ce keÀj Deewj Je<ee& mes meyekeÀes
megKeer keÀjlee nw, Jewmes ner DevegketÀue ef¬eÀ³eeDeeW mes jmeeW keÀe mesJeve De®ís ÒekeÀej keÀjkesÀ yeue keÀes yeæ{e keÀerelf e& mes meye
keÀes legce ueesie Deeveefvole keÀjes¤35¤
efHele=Y³e Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ efHelejes osJeleeë~ efve®e=oefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
efHe$eHel³eeefoefYeefjlejslejb keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³een¤
ceelee-efHelee Heg$eeefo keÀes HejmHej kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
HI+H1OH<HäÍ P-H2HH1HIH<HäÍ P-H12HH YHFHäÍ HI+HOHHFH1QV<HäÍ P-H2HH1HIH<HäÍ P-H12HH YHFH1Í ´HHI+HäOHHFHQV<HÍ
P-H2HH1HIH<HäÍP-H12HHYHFHäÍa'HHäYHGHI+H1OHMHVÉFHHU{FHRYOHHI+H1OHMHVÉOHHU{le=Hevle efHeNleMlÍHI+HOHäMlÍ0HJY2Hä2-HFHG
HI+H1OH<H1 )HIOHä HI+H1OHÉ<HäÍa P-H12HH1HIH<H1 )HIOHä P-H2HH1HIHÉ<HäÍa P-H12HHa YHFHäÍa HI+H1OHH1FH1QV<HäÍa P-H12HH1HIH<H1 )HIOHä
P-H2HH1HIHÉ<HäÍaP-H12HHaYHFHäÍa´HHI+HäOHHFHQV<H1)HIOH1´HÉHI+HäOHHFHQV<HÍaP-H12HH1HIH<H1)HIOHäP-H2HH1HIHÉ<HäÍa P-H12HHaYHFHäÍa'HHäYHGa
HI+H1OHMäÍa'HFHHU{FHRYOHaHI+H1OHMäÍa'HOHHUO{ H+HYOHaHI+H1OHMäÍaHI+HOHäMÍa0HJY2Hä2-HFHG
HeoeLe&ë-(efHele=Y³eë) HeeuekesÀY³ees pevekeÀeO³eeHekeÀeefoY³eë (mJeOeeef³eY³eë) ³es mJeOeeef³eY³eë ³es

P-H2HHFHJRNH¢FH9HE -HZOHJE ´HHâJE 0HHUXHHPOHV<HÍa mJeOesl³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.12) mJeOesl³eVeveecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb02.7) (mJeOee) DeVeced (veceë) melkeÀjCeced (efHeleecensY³eë) ³es efHele+Ceeb efHelejmlesY³eë
(mJeOeeef³eY³eë) (mJeOee) mJeeved oOeeefle ³e³ee mee ef¬eÀ³ee (veceë) veceveced (ÒeefHeleecensY³eë) ³es efHeleeceneveeb
efHelejmlesY³eë (mJeOeeef³eY³eë) (mJeOee) mJesve Oeeefjlee mesJee (veceë) DeVeeefokeÀced (De#eved) Deovleg~ ³eesç×eleesë
mLeeves Ìemue=' DeeosMemlem³e uegef* ªHeced (efHelejë) %eeefveveë (Deceerceovle) DeefleMe³esve n<e&³ele (efHelejë)
(Deleerle=Hevle) DeefleMe³esve leHe&³ele (efHelejë) (efHelejë) (MegvOeOJeced) HeefJe$eerkegÀ©le¤36¤
DevJe³eë-DemceeefYeë Heg$eefMe<³eeefoceveg<³ew³exY³eë mJeOeeef³eY³eë efHele=Y³eë mJeOee veceë mJeOeeef³eY³eë
efHeleecensY³eë mJeOee veceë mJeOeeef³eY³eë ÒeefHeleecensY³eë mJeOee veceë ef¬eÀ³eles~ ns efHelejmles
YeJevleesçmcelmegmebmke=Àleev³eVeeoerv³e#eved~ ns efHelejes! ³et³eceeveefvolee YetlJeeçmceeveceerceovle~ ns efHelejes! ³et³eb OHâH
YetlJeemceeveleerle=Hevle~ ns efHelejes! ³et³eb Meg×e YetlJeeçmceeved MegvOeOJeced¤36¤
YeeJeeLe&ë-ns Heg$eefMe<³emveg<eeo³ees peveeë! ³et³ecegÊecewjVeeefoefYeë efHe$eeoerved Je=×eved meleleb melkegÀ©le, efHelejes
³eg<ceeveH³eevevo³es³egë~ ³eLee ceeleeefHe$eeo³ees yeeu³eeJemLee³eeb ³eg<ceeved mesJevles, leLewJe ³et³eb Je=×eJemLee³eeb les <eeb mesJeeb
³eLeeJeled kegÀ©le¤36¤
HeoeLe&ë-nce Heg$e efMe<³eeefo ceveg<³e (mJeOeeef³eY³eë) HISHPH P-H2HH 'H9H 'HHZM SHXH NH¢HV ´HHâ QHVYHV NHV¢
mJeYeeJe Jeeues (efHele=Y³eë) %eeefve³eeW keÀes (mJeOee) DeVe osles Deewj (veceë) melkeÀej keÀjles (mJeOeeef³eY³eë) yengle DeVe
keÀes ®eenves Jeeues (efHeleecensY³eë) efHelee kesÀ efHeleeDeeW keÀes (mJeOee) megvoj DeVe osles leLee (veceë) melkeÀej keÀjles
Deewj (mJeOeeef³eY³eë) GÊece DeVe kesÀ ®eenves Jeeues (ÒeefHeleecensY³eë) efHeleecen kesÀ efHeleeDeeW keÀes (mJeOee) DeVe osles
Deewj GvekeÀe (veceë) melkeÀej keÀjles nQ, Jes ns (efHelejë) efHelee Deeefo %eeefve³ees! DeeHe ueesie nceves De®ís ÒekeÀej
yevee³es ng³es DeVe Deeefo keÀe (De#eved) Yeespeve keÀerepf e³es~ ns (efHelejë) DeO³eeHekeÀ ueesiees! DeeHe Deeveefvole neskesÀ nce
keÀes (Deceerceovle) Deevevo³egkeÌle keÀerefpe³es~ ns (efHelejë) GHeosMekeÀ XHHVLHHV'HH+HOHâQHVNH¢MQFHNH¢HV (Deleerle=Hevle)
OHâNH¢HUHSI HHVaQV(efHelejë) efJeÜevees! DeeHe ueesie Meg× neskeÀj ncekeÀes (MegvOeOJeced) Meg× keÀerefpe³es¤36¤
YeeJeeLe&ë-ns Heg$e, efMe<³e Deewj Heg$eJeOet Deeefo ueesiees! legce GÊece DeVeeefo HeoeLeeX mes efHelee Deeefo Je=×eW
keÀe efvejvlej melkeÀej efkeÀ³ee keÀjes leLee efHelej ueesie legcekeÀes Yeer Deeveefvole keÀjW~ pewmes ceelee-efHeleeefo yeeu³eeJemLee
ceW legcnejer mesJee keÀjles nQ, Jewmes ner legce ueesie Je=×eJemLee ceW GvekeÀer mesJee ³eLeeJeled efkeÀ³ee keÀjes¤36¤
Hegvevleg cee efHelej Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ mejmJeleer osJelee~ YegefjieefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
HegvemleosJeen¤
HegÉYHYOHJäFHHHI+H1OHMäÍPHHV1FHHPHäÍ+HJÉYHYOHJäFHHHI+HOHHFH1QHÍ HegÉvevlegÉ ´HHI+HäOHHFHQHÍ~

+H1HI-HHVä&H0H1OHHHJäHHa HegÉYHYOHJäFHHHI+HOHHFH1QHÍ+HJÉvevlegÉ ´HHI+HäOHHFHQHÍa
+H1HI-HHVä&H0H1OHHHJäHHHI-HËH1FHHHJÉ-H nMveJew¤37¤
HegÉYHYOHJäa FHH1a HI+H1OHMäÍa PHHV1FHHPHäÍa+HJÉYHYOHJäa FHH1a HI+H1OHH1FH1QHÍa +HJÉYHYOHJäa ´HHI+HäOHHFHQH1 )HIOH1 ´HÉHI+HäOHHFHQHÍa +H1HI-HHVä&Ha
MeNlee³egÉHVHIOHä 0H1OHÉ'HHäHJHHa +HJÉYHYOHJäa FHH1a HI+H1OHH1FH1QHÍa +HJÉYHYOHJäa ´HHI+HäOHHFHQH1 )HIOH1 ´HÉHI+HäOHHFHQHÍa +H1HI-HHVä&Ha 0H1OHHHJÉHVHIOHä
0H1OHÉ'HHäHJHHaHI-HËHäFHGa'HHHJäÍaHI-Ha'H10YH1-HZ1
HeoeLe&ë-(Hegvevleg) DeMeg×eod J³eJenejeefVeJel³e& Meg×s ÒeJel³e& HeefJe$eerkegÀJe&vleg (cee) ceeced (efHelejë)
%eeveÒeoevesve HeeuekeÀeë (meesc³eemeë) meesces Ssée³ex YeJeeë meesceJe®íevlee Jee (Hegvevleg) (cee) (efHeleeceneë) (Hegvevleg)
(ÒeefHeleeceneë) (HeefJe$esCe) Meg×e®ejCe³egkeÌlesve (Melee³eg<ee) Meleb Je<ee&efCe ³eeqmceVee³egef<e lesve (Hegvevleg) (cee)
(efHeleeceneë) (Hegvevleg) (ÒeefHeleeceneë) (HeefJe$esCe) ye´ïe®e³³ee&efoOecee&®ejCe³egkeÌlesve (Melee³eg<ee) (efJeéeced) HetCe&ced
(Dee³egë) peerJeveced (efJe) efJeefJeOeeLex (DeMveJew) ÒeeHveg³eeced~ ueesìdÒe³eesieesç³eced¤37¤
DevJe³eë-meesc³eemeë efHelejë HeefJe$esCe Melee³eg<ee cee Hegvevleg, meesc³eemeë efHeleeceneë HeefJe$esCe Melee³eg<ee cee
Hegvevleg, meesc³eemeë ÒeefHeleeceneë HeefJe$esCe Melee³eg<ee cee Hegvevleg, meesc³eemeë efHeleeceneë HeefJe$esCe Melee³eg<ee cee
Hegvevleg, meesc³eemeë ÒeefHeleeceneë HeefJe$esCe Melee³eg<ee cee Hegvevleg, ³eleesçnb efJeéecee³egJ³e&MveJew ÒeeHveg³eeced¤37¤
YeeJeeLe&ë-efHele=efHeleecenÒeefHeleecenwë mJekeÀv³eeë Heg$eebM®e ye´ïe®e³e&megefMe#eeOeceexHeosMesve meb³eesp³e
efJeÐeemegMeerue³egkeÌleeë keÀe³ee&ë mevleevewë mesJeevegketÀuee®ejCeeY³eeb meJex efvel³eb mesJeveer³eeë~ SJeb HejmHejesHekeÀejsCe
ie=neÞeces Deevevosve JeefÊe&leJ³eced¤37¤
HeoeLe&ë-(meesc³eemeë) Ssée³e& mes ³egkeÌle Jee ®evêcee kesÀ legu³e Meevle (efHelejë) %eeve osves mes HeeuekeÀ efHelej
ueesie (HeefJe$esCe) Meg× (Melee³eg<ee) meew Je<e& keÀer Dee³eg mes (cee) cegPe keÀes (Hegvevleg) HeefJe$e keÀjW, Deefle yegef×ceeved
®evêcee kesÀ legu³e DeevevokeÀÊee& (efHeleeceneë) efHeleeDeeW kesÀ efHelee Gme DeefleMeg× meew Je<e&³egkeÌle Dee³eg mes (cee) cegPe
keÀes (Hegvevleg) HeefJe$e keÀjW~ Ssée³e&oelee ®evêcee kesÀ legu³e Meerleue mJeYeeJe Jeeues (ÒeefHeleeceneë) efHeleeceneW kesÀ efHelee
ueesie Meg× meew Je<e& He³³e&vle peerJeve mes (cee) cegPe keÀes (Hegvevleg) HeefJe$e keÀjW~ efJeÐeeefo Ssée³e&³egkeÌle Jee
MeevlemJeYeeJe (efHeleeceneë) efHeleeDeeW kesÀ efHelee (HeefJe$esCe) DeleerJe Meg×evevo³egkeÌle (Melee³eg<ee) Mele Je<e& He³³e&vle
Dee³eg mes cegPe keÀes (Hegvevleg) HeefJe$ee®ejCe³egkeÌle keÀjW~ megvoj Ssée³e& kesÀ oelee Jee Meefvle³egkeÌle (ÒeefHeleeceneë)
efHeleeceneW kesÀ efHelee HeefJe$e Oecee&®ejCe³egkeÌle meew Je<e& He³e&vle Dee³eg mes cegPe keÀes (Hegvevleg) HeefJe$e keÀjW, efpememes ceQ
(efJeéeced) mecHetCe& (Dee³egë) peerJeve keÀes (J³eMveJew) ´HHâQHV7E
YeeJeeLe&ë-efHelee, efHeleecen Deewj ÒeefHeleeceneW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ DeHeves keÀv³ee Deewj Heg$eeW keÀes ye´ïe®e³e&,
De®íer efMe#ee Deewj OeceexHeosMe mes meb³egkeÌle keÀjkesÀ efJeÐee Deewj GÊece Meerue mes ³egkeÌle keÀjW~ mevleeveeW keÀes ³eesi³e nw
efkeÀ efHeleeefo keÀer mesJee Deewj DevegketÀue Dee®ejCe mes efHelee Deeefo meYeeW keÀer efvel³e mesJee keÀjW, Ssmes HejmHej GHekeÀej
mes ie=neÞece ceW Deevevo kesÀ meeLe JeÊe&vee ®eeefn³es¤37¤
Deive Dee³etbef<e Fl³em³e JewKeeveme $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeiveNç'HHHWäHIH+H-HPH1É'HHPHJÉ-HHVSH 1HIFHHHYHÍa 'HH1MV\HHä2HP-HRJÉÏJYHHäFHG
'HLYHVäa'HHHWäHIHa+H1-H1PHV1a'HHaPHJÉ-H1a7SH {FHGa)HäFHGaH1aYH1Ía'HH1MVa\HH12H1P-H1aRJÉÏJYHHäFHG38¤
HeoeLe&ë-(Deives) efJeÜved efHeleë efHeleecen ÒeefHeleecen (Dee³etbef<e) DeVeeoerevf e (HeJemes) HeefJe$eerkegÀ³ee&ë~
uesìdÒe³eesieesç³eced (Dee) mecevleeled (megJe) Òes<Je& (Tpe&ced) Heje¬eÀceced (F<eced) F®íeefmeef×ced (®e) (veë)
DemceekeÀced (Deejs) otjs efvekeÀìs (yeeOemJe) efveJeÊe&³e (og®ígveeced) oglees ogäeMéeeve FJe JeÊe&ceeveemles<eeced¤38¤
DevJe³eë-ns Deives! ³emlJeb ve Dee³etbef<e HeJemes, me lJecetppe&efce<eb ®eemegJe, Deejs og®ígveeb me²b
yeeOemJe¤38¤
YeeJeeLe&ë-efHe$eeo³eesçHel³es<eg oerIee&³egë Heje¬eÀceMegYes®íe Oeejef³elJee mJemevleeveeved ogäeveeb me²eefVeJee³e&
Þesÿeveeb me²s ÒeJel³e& Oeeefce&keÀeved oerIee&³eg<eë kegÀJe&vleg, ³elemles Je=×eJemLee³eeceH³eefÒe³ee®ejCeb keÀoeef®eVe kegÀ ³e&gë¤28¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved efHelee, efHeleecen Deewj ÒeefHeleecen! pees DeeHe (veë) nceejs (Dee³etbef<e)
Dee³egoe&DeeW keÀes (HeJemes) HeefJe$e keÀjW, mees DeeHe (Tpe&ced) Heje¬eÀce (®e) Deewj (F<eced) F®íeefmeef× keÀes (Dee,
megJe) ®eejeW Deesj mes efme× keÀefj³es Deewj (Deejs) otj Deewj efvekeÀì Jemevesnejs (og®ígveeced) ogä kegÀÊeeW kesÀ meceeve
ceveg<³eeW keÀs me² keÀes (yeeOemJe) ígæ[e oerepf e³es¤38¤
YeeJeeLe&ë-efHelee Deeefo ueesie DeHeves mevleeveeW ceW oerIe& Dee³eg, Heje¬eÀce Deewj MegYe F®íe keÀes OeejCe keÀjekesÀ
DeHeves mevleeveeW keÀes ogäeW kesÀ me² mes jeskeÀ Deewj ÞesÿeW kesÀ me² ceW ÒeJe=Êe keÀjekesÀ Oeeefce&keÀ ef®ej¡eerJeer keÀjW, efpememes
Jes Je=×eJemLee ceW Yeer DeefÒe³ee®ejCe keÀYeer ve keÀjW¤38¤
Hegvevleg cee osJepevee Fl³em³e JewKeeveme $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegÉYHYOHJäFHHRV-HSH1YHHÍ+HJÉvevlegÉ FHYHäPHH1HI2HHäÍa
HegÉvevlegÉ HI-HËHHä<HWÉOHHHIYH1SHHOHä-HVRÍ+HJYHHU1HIQFHHä
HegYHYOHJäa FHH1a RV1-H1SH1YHH )HIOHä RV-HÉSH1YHHÍa +HJÉYHYOHJäa FHYHäPHHa HI2HHäÍa +HJÉYHYOHJäa HI-HËHHäa <HWÉOHHHIYHäa SHHOHä-HVR1 )HIOH1
SHHOHäÉ-HVRÍa+HJÉveerNefn~ ceeN¤39¤
HeoeLe&ë-(Hegvevleg) (cee) (osJepeveeë) osJee efJeÜebmeM®e les pevee Oecex Òeefme×eM®e (Hegvevleg) (cevemee)
efJe%eevesve (efOe³eë) yeg×erë (Hegvevleg) (efJeéee) meJee&efCe (Yetleeefve) (peeleJesoë) peeles<eg peves<eg %eeefveved efJeÜved
(Hegveerefn) (cee) ceeced¤39¤
DevJe³eë-ns peeleJesoes efJeÜved! ³eLee osJepevee cevemee cee Hegvevleg, cece efOe³eM®e Hegvevleg, cece efJeéee
Yetleeefve cee Hegvevleg, leLee lJeb cee Hegveerefn¤39¤
YeeJeeLe&ë-efJeog<eeb efJeog<eerCeeb ®esocesJe cegK³eb ke=Àl³eceefmle ³eled Heg$eeë Heg$³eM®e ye´ïe®e³e&megefMe#eeY³eeb
efJeÜebmeë efJeog<³eM®e megMeerueeë meleleb mecHeeoveer³ee Fefle¤39¤
HeoeLe&ë-ns (peeleJesoë) GlHeVe ngS peveeW ceW %eeveer efJeÜved! pewmes (osJepeveeë) efJeÜeved peve (cevemee)
efJe%eeve Deewj Òeerefle mes (cee) cegPe keÀes (Hegvevleg) HeefJe$e keÀjW Deewj nceejer (efOe³eë) yegef×³eeW keÀes (Hegvevleg) HeefJe$e keÀjW
Deewj (efJeéee) mecHetCe& (Yetleeefve) YetleµÒeeefCecee$e cegPe keÀes (Hegvevleg) HeefJe$e keÀjW, Jewmes DeeHe (cee) cegPe keÀes
(Hegveerefn) HeefJe$e keÀerefpe³es¤39¤
YeeJeeLe&ë-HI-H¾HYHG +HJH'HHZMHI-HRJHHU HTkHH: NH¢HFHgK³e keÀÊe&J³e ³ener nw efkeÀ pees Heg$e Deewj Hegef$e³eeW keÀes
ye´ïe®e³e& Deewj megefMe#ee mes efJeÜeved Deewj efJeog<eer, megvoj, Meerue³egkeÌle efvejvlej efkeÀ³ee keÀjW¤39¤
HeefJe$esCesl³em³e JewKeeveme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
+H1HI-HHVä&H+HJYHHUHIQFHHä0HJÉHV¢&HäRV-H1RHU²HäOHGa'HLYHV1H¢O-HH1H¢OHW%ÉÉMYHJä
+H1HI-HHVä&Ha+HJÉveerNefnN~ ceeN~ MegÉHV¢&HäaRV1-H1aRHU²HäOHGa'HLYHVäaH¢O-HHäaH¢OHWYä HGa'HYHJä
HeoeLe&ë-(HeefJe$esCe) Meg×sve (Hegveerefn) (cee) (Meg¬esÀCe) Jeer³exCe Heje¬eÀcesCe (osJe) efJeÐeeoeleë (oerÐeled)
ÒekeÀeMeceeve (Deives) efJeÜved (¬eÀlJee) Òe%e³ee keÀce&Cee Jee (¬eÀletved) Òe%ee keÀcee&efCe Jee (Deveg)¤40¤
DevJe³eë-ns oerÐeÎsJeeives! lJeb HeefJe$esCe Meg¬esÀCe mJeb³e HeefJe$ees YetlJee cee ceeáewlesveevegHegveerenf , mJem³e
¬eÀlJee Òe%e³ee keÀce&Cee Jee mJeeb Òe%ee mJeb keÀce& ®e HeefJe$eerke=Àl³eemceekebÀ ¬eÀletveveg Hegveerenf ¤40¤
YeeJeeLe&ë-efHe$eO³eeHekeÀesHeosMekeÀeë mJe³eb Oeeefce&keÀe efJeÜebmees YetlJee mJemevleeveeveHeer¢MeevesJ e ³eesi³eeved
Oeeefce&keÀeved efJeog<eë kegÀ³³eg&ë¤40¤
HeoeLe&ë-ns (oerÐeled) ÒekeÀeMeceeve (osJe) efJeÐee kesÀ osvesnejs (Deives) efJeÜved! DeeHe (HeefJe$esCe) Meg×
(Meg¬esÀCe) Jeer³e&µHeje¬eÀce mes mJe³eb HeefJe$e neskeÀj (cee) cegPe keÀes Fmemes (Deveg, Hegveerefn) Heerís HeefJe$e keÀj DeHeveer
(¬eÀlJee) yegef× Jee keÀce& mes DeHeveer Òe%ee Deewj keÀce& keÀes HeefJe$e keÀjkesÀ nceejer (¬eÀletved) yegef×³eeW kee keÀceeX keÀes Hegveë
Hegveë HeefJe$e efkeÀ³ee keÀjes¤40¤
YeeJeeLe&ë-efHelee, DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ ueesie mJe³eb Oeeefce&keÀ Deewj efJeÜeved neskeÀj DeHeves mevleeveeW keÀes
Yeer Ssmes ner Oeeefce&keÀ ³eesi³e efJeÜeved keÀjW¤40¤
³eÊe Fl³em³e JewKeeveme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
pevewë keÀLeb Meg×wYe&efJeleJ³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes kewÀmes Meg× nesvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³e¬HVä+H1HI-HHäFH1HIH HLYHV1HI-HOHäOHFHYOH1MHa \HÑH1OHVYHä+HJYHHOHJFHH
HOHGaOHV1a+H1HI-HHäFHGa'H1HIH HIHäa'HLYHVäaHI-HOHäOH1HIFHHIOH1HI-HÉOHOHäFHGa'H1YOH1MHa\HÑHäaOHVYHäa+HJÉveeNlegÉ~ ceeN¤41¤
HeoeLe&ë-(³eled) (les) leJe (HeefJe$eced) Meg×ced (Deef®e&ef<e) Deef®e&legb ³eesi³es Meg×s lespeefme (Deives)
mJeÒekeÀeMemJeªHeséej (efJeleleced) -HHâFHG (Devleje) (ye´ïe) ye=nefÜÐeb Jeso®elegä³eced (lesve) (Hegveeleg) (cee)
ceeced¤41¤
DevJe³eë-ns Deives! les leJeeef®e&<³evleje ³eled efJeleleb HeefJe$eb ye´ïeeefmle, lesve cee ceeb YeJeeved Hegveeleg¤41¤
YeeJeeLe&ë-QV FHYHJHHÍ HWHE HHV RV-HHYHHE RV-HÍ +HHI-HHH&HHE +HHI-HHHV -HHâVHJ -HHâHVÉYOHHH FHHUËHMPOHHI¾²HH
JesoM®eeçefmle, leovegketÀuee®ejCesve meleleb HeefJe$ee YeJele¤41¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) mJeÒekeÀeMemJeªHe peieoeréej (les) lesjs (Deef®e&ef<e) melkeÀej keÀjves ³eesi³e Meg×
lespeëmJeªHe ceW (Devleje) meye mes efYeVe (³eled) pees (efJeleleced) HI-HPOHOHPH\HFH: -HHâ(HeefJe$eced) Meg×mJeªHe
(ye´ïe) GÊece Jeso efJeÐee nw, (lesve) Gmemes (cee) cegPe keÀes DeeHe (Hegveeleg) HeefJe$e keÀerepf e³es¤41¤
YeeJeeLe&ë-QV FHYHJHHVOHJFHXHHVLHSHHV RV-HH: NH¢HRV-H+HHI-HHH: NH¢H+HHI-HH-HHâHVE FH: -HHâ'HYOHHH FHHU
F&éej Deewj GmekeÀer efJeÐee Jeso nw, GmekesÀ DevegketÀue Dee®ejCe mes efvejvlej HeefJe$e ntefpe³es¤41¤
HeJeceeve Fl³em³e JewKeeveme $eÝef<eë~ meescees osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë Heg$eeo³eë keÀLeb HeefJe$eeë keÀjCeer³ee Fl³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes Heg$eeefo kewÀmes HeefJe$e keÀjves ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+H-HäFHHYH1ÍPHHVÉ'H1²HYHäÍ+H1HI-HHVä&H1HI-HHäH HI&HÍa HÍ+HHVOHH1PH+HJäYHHOHJFHH
+H-HäFHHYHÍaPHÍa'H1²HaYH1Ía+H1HI-HHVä&HaHI-HHäH HI&H1HIMHIOH1HI-HÉHäH HI&HÍaHÍa+HHVOHHäaPHÍa+HJÉveeNlegÉ~ ceeN¤42¤
HeoeLe&ë-(HeJeceeveë) HeefJe$eë (meë) (DeÐe) (veë) DemceekebÀ ceO³es (HeefJe$esCe) Meg×e®ejCesve
(efJe®e<e&efCeë) efJeefJeOeefJeÐeeÒeo F&éejë (³eë) (Heeslee) HeefJe$ekeÀÊee& (meë) (Hegveeleg) (cee) ceeced¤42¤
DevJe³eë-³ees vees ceO³es HeefJe$esCe HeJeceevees efJe®e<e&efCejefmle, meesçÐeemceekebÀ HeefJe$ekeÀÊeexHeosMekeÀM®eeefmle, me
Heeslee cee Hegveeleg¤42¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ee F&éejJe×eefce&keÀe YetlJee mJemevleeveeved Oecee&lceveë kegÀ³e&gjer¢Meevevlejeçv³eeveefHe les

HeefJe$eef³elegb ve MekeÌvegJeefvle¤42¤
HeoeLe&ë-(³eë) pees peieoeréej (veë) nceejs ceO³e ceW (HeefJe$esCe) Meg× Dee®ejCe mes (HeJeceeveë) HeefJe$e
(efJe®e<e&efCeë) efJeefJeOe efJeÐeeDeeW keÀe oelee nw, (meë) mees (DeÐe) Deepe ncekeÀes HeefJe$e keÀjves Jeeuee Deewj nceeje
GHeosMekeÀ nw, (meë) mees (Heeslee) HeefJe$emJeªHe Hejceelcee (cee) cegPekeÀes (Hegveeleg) HeefJe$e keÀjs¤42¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e ueesie F&éej kesÀ meceeve Oeeefce&keÀ neskeÀj DeHeves mevleeveeW keÀes Oecee&lcee keÀjW, Ssmes efkeÀ³es
efJevee Dev³e ceveg<³eeW keÀes Yeer Jes HeefJe$e veneR keÀj mekeÀles¤42¤
GYeeY³eeefcel³em³e JewKeeveme $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
ceveg<³ewjOecee&led keÀLeb YesÊeJ³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes DeOece mes kewÀmes [jvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
GNYeeY³eHRV-HPHHI-HOHÍ+H1HI-HHVä&HPH1-HVYHäHa FHHE+HJäYHHUHIQHI-H1ËHOHäÍ
*1<HH<HHäFHGaRV1-H1aPH1HI-H1OH1HIMHIOHäPHHI-HOHÍa+H1HI-HHVä&HaPH1-HVYHäaH1aFHHFHGa+HJÉYHHU1HIQ1aHI-H1ËHOHäÍ
HeoeLe&ë-(GYeeY³eeced) efJeÐeeHeg©<eeLee&Y³eeced (osJe) megKeÒeoeleë (meefJeleë) melkeÀce&meg ÒesjkesÀéej
(HeefJe$esCe) Meg×e®ejCesve (meJesve) Ssée³exCe (®e) (ceeced) (Hegveerefn) (efJeéeleë) meJe&leë¤43¤
DevJe³eë-ns osJe meefJelepe&ieoeréej! lJeb HeefJe$esCe meJesve ®eesYeeY³eeb efJeéelees ceeb Hegveerenf ¤43¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³e F&éejë meJee&ved Megef×b Oece¥ ®e ûeen³eefle, leceeefÞel³eeçOecee&®ejCeeled meoe Ye³eb
kegÀ©le¤43¤
HeoeLe&ë-ns (osJe) megKe kesÀ osvesnejs (meefJeleë) mel³ekeÀceeX ceW ÒesjkeÀ peieoeréej DeeHe (HeefJe$esCe) HeefJe$e
JeÊee&Je (®e) Deewj (meJesve) mekeÀuewée³³e& leLee (GYeeY³eeced) efJeÐee Deewj Heg©<eeLe& mes (efJeéeleë) meye Deesj mes
(ceeced) cegPe keÀes (Hegveerefn) HeefJe$e keÀerefpe³es¤43¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees F&éej meye ceveg<³eeW keÀes Megef× Deewj Oece& keÀes ûenCe keÀjelee nw, Gmeer keÀe
DeeÞe³e keÀjkesÀ DeOecee&®ejCe mes meoe Ye³e efkeÀ³ee keÀjes¤43¤
JewéeosJeerl³em³e JewKeeveme $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
keÀLeb je%ee jep³eb Je×&veer³eefcel³een¤
jepee keÀes kewÀmes jep³e yeæ{evee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HZ1ËH1RV1-HHU+HJäYH1OHHURV1-HHLHH1od ³ePHHäHIFH1FHH\H1»îenPOH1Y-HHVn-HHU1OH+HäáHÍa
OHHH1FHRäYOHÍPH2H1FHHRVäHJ-H1HPHHäFH1+HOHäHHVMHHU1&HHFHG
JewNéeNosNJeeUHIOHä -HZËHÉRV1-HHUa +HJÉYH1OHHUa RV1-HHUa 'HHa 'H1LHH1OHGa HPHHäFHGa )1FHHÍa \H1ÐHnÍa OH1Y-HnÍa -HHU1OH+HäáH1 )HIOHä
-HHU1OHÉ+HäáHÍaOHHHäaFHRäYOHÍaPH12H1FHHRV1HT-HHIOHäPH2H1ÉFHHRVäHJa-H1HFHGaPHH1FH1a+HOHäHÍaMlHHU1&HHFHG
HeoeLe&ë-(JewéeosJeer) efJeéeemeeb osJeerveeb efJeog<eerCeeb ceO³e F³eb efJeog<eer (Hegveleer) HeefJe$eleeb kegÀJe&leer (osJeer)
mekeÀueefJeÐeeOecee&®ejCesve ÒekeÀeMeceevee (Dee) meJe&leë (Deieeled) ÒeeHveg³eeled (³em³eeced) (Fceeë) (ye»îeë) DeveskeÀeë
(levJeë) efJemle=leefJeÐeeë (JeerleHe=ÿeë) efJeefJeOeeefve Fleeefve efJeefoleeefve He=ÿeefve ÒeMveeefve ³eeefYemleeë (le³ee) (ceovleë)
¿<³evleë (meOeceeos<eg) menmLeeves<eg (Je³eced) (m³eece) (Hele³eë) (j³eerCeeced) Oeveeveeced¤44¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ee JewéeosJeer Hegveleer osJ³eO³eeefHekeÀe ye´ïe®eeefjCeer keÀv³eemceeveeieeled, ³em³eeb
mel³eeefceceeb ye»îemlevJees JeerleHe=ÿeë m³egmle³ee megefMeef#elee Yee³³ee&ë ÒeeH³e Je³eb meOeceeos<eg ceovlees j³eerCeeb Hele³eë
m³eece¤44¤
YeeJeeLe&ë-³eLee jepee meJe&keÀv³eeçOHH+HYHHH +HW&H HI-H²HH-HOHHUÍ kHUHYI H HHVSH PH-HH \HHHIXHNH¢HÍ
HetCe&efJeÐeemegefMe#ee- ³egkeÌleeë kegÀ³ee&led, leLewJe yeeuekeÀeveefHe kegÀ³³ee&o,d ³eowles ³eewJevemLeeë m³egmleowJe mJe³ebkejb efJeJeenb
keÀej³esoJs eb jep³eJe=eq×b meoe kegÀ³³ee&led¤44¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (JewéeosJeer) PH\HHI-HRJHHU HTkHH: FH: *¬HFH(Hegveleer) meye keÀer HeefJe$elee keÀjleer
ngF& (osJeer) mekeÀue efJeÐee Deewj Oece& kesÀ Dee®ejCe mes ÒekeÀeMeceeve efJeÐeeDeeW keÀer Heæ{evesnejer ye´ïe®eeefjCeer keÀv³ee
ncekeÀes (Dee, Deieeled) ´HHâQHV-HV (³em³eeced) efpemekesÀ nesves ceW (Fceeë) ³es (ye»îeë) yengle-meer (levJeë) efJemle=le
efJeÐee³egkeÌle (JeerleHe=ÿeë) efJeefJeOe ÒeMveeW keÀes peevevesnejer neW (le³ee) *PHPHV 'HÏHU HI0HHHNH¢HV ´HHâ<HHHH 'HH: NH¢HV
´HHâQHVNH¢M(Je³eced) nce ueesie (meOeceeos<eg) meceeve mLeeveeW ceW (ceovleë) Deevevo³egkeÌle ngS (j³eerCeeced) Oeveeefo
Ssée³eeX kesÀ (Hele³eë) mJeeceer (m³eece) nesJeW¤44¤
YeeJeeLe&ë-SHZPHV MHSHHPH\HNH¢YHH'HH: NH¢HV +HÈ^HYHV NHV¢HIXHHV +HW&H HI-H²HH-HHXHHU HTkHH: NHÀes efve³egkeÌle keÀjkesÀ
meye yeeefuekeÀeDeeW keÀes HetCe&efJeÐee Deewj megefMe#ee³egkeÌle keÀjs, Jewmes ner yeeuekeÀeW keÀes Yeer efkeÀ³ee keÀjs~ peye ³es meye HetCe&
³egJeeJemLee Jeeues neW, leYeer mJe³ebJej efJeJeen keÀjeJes, Ssmes jep³e keÀer Je=ef× keÀes meoe efkeÀ³ee keÀjs¤44¤
³es meceevee Fl³em³e JewKeeveme $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
kegÀ$e peveeë megKeb efveJemevleerl³een¤
keÀneb ceveg<³e megKeHetJe&keÀ efveJeeme keÀjles nQ, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HVPHäFHH1YHHÍPHFHäYHPHÍHI+H1OHMHVäHFH1MHSHVäa
OHVHHXHHV1NH¢ÍP-H12HHYHFHHVäH1HHVRV1-HVHJäNH¢X+HOHHFHG
HVa PH1FHH1YHHÍa PHFHäYHPH1 )HIOH1 PHÉFHäYHPHÍa HI+H1OHMäÍa H1FH1MHSH1 )HIOHä HFH1çMHSHVäa OHVHHäFHGa XHHV1NH¢Ía P-H12HHa YHFHäë~
H1HÍaRV1-HVHJäaNH¢1X+H1OHH1FHG
HeoeLe&ë-(³es) (meceeveeë) me¢Meeë (mecevemeë) meceeveb cevees efJe%eeveb ³es<eeb les (efHelejë) ÒepeeHeeuekeÀeë
(³ecejep³es) ³ecem³e meYeeOeerMem³e jeä^s (les<eeced) (ueeskeÀë) meYeeoMe&veb Jee (mJeOee) DeVeced (veceë) melkeÀjCeced
(³e%eë) mebievleJ³ees v³ee³eë (osJes<eg) efJeÜlmeg (keÀuHeleeced) meceefLe&leesçmleg¤45¤
DevJe³eë-³es meceeveeë mecevemeë efHelejes ³ecejep³es meefvle, les<eeb ueeskeÀë mJeOee vecees ³e%eM®e osJes<eg
keÀuHeleeced¤45¤
YeeJeeLe&ë-³e$e yengoefMe&veeceVeeÐewée³e&gkeÌleeveeb meppevewë melke=Àleeveeb OecezkeÀefveÿeveeb efJeog<eeb meYee mel³eb v³ee³eb
keÀjeself e, le$ewJe meJex ceveg<³ee Ssée³ex megKes ®e efveJeemeb kegÀJe&efvle¤45¤
HeoeLe&ë-(³es) pees (meceeveeë) me¢Me (mecevemeë) legu³e efJe%eeve³egkeÌle (efHelejë) Òepee kesÀ j#ekeÀ ueesie
(³ecejep³es) ³eLeeJeled v³ee³ekeÀejer meYeeOeerMe jepee kesÀ jep³e ceW nQ, (les<eeced) GvekeÀe (ueeskeÀë) meYee keÀe oMe&ve
(mJeOee) DeVe (veceë) melkeÀej Deewj (³e%eë) ´HHâQHVYHV HHVLHYHHH (osJes<eg) efJeÜeveeW ceW (keÀuHeleeced) meceLe&
nesJes¤45¤
YeeJeeLe&ë-SHQHE \HQJR0HHD 'H9HHHIR 6VËHH PHV PHEHJNH®OH PHSSHYHH: PHV PHONH¢HM NH¢HV ´HHâ 6NH¢ 2HFH QHU FH:
efpevekeÀer efveÿe nw, Gve efJeÜeveeW keÀer meYee mel³ev³ee³e keÀes keÀjleer nw, Gmeer jep³e ceW meye ceveg<³e Ssée³³e& Deewj megKe
ceW efveJeeme keÀjles nQ¤45¤
³es meceevee Fl³em³e JewKeeveme $eÝef<eë~ ÞeeroxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHele=mevleeveeë HejmHejb keÀLeb JeÊexjefVel³een¤
ceelee-efHelee Deewj mevleeve DeeHeme ceW kewÀmes JeÊeX, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HVPHäFHH1YHHÍPHFHäYHPHHVSHHU1-HHSHHU1-HVHJäFHHFH1NH¢HÍa
OHVHH1ÀHHUFHH HIHäNH¢X+HOHH1FHHTPFH%uueHV1NHV¢0H1OHjPHFHHäÍ
HVaPH1FHH1YHHÍaPHFHäYHPH1 )HIOH1 PHÉFHäYHPHÍaSHHU1-HHÍaSHHU1-HVHJäaFHH1FH1NH¢HÍaOHVHHäFHGaÀHHUÍaFHHIHäaNH1¢X+eNleeNced~ DeNeqmceved~
XHHV1NHV¢a0H1OHFHGaPHFHHäÍ
HeoeLe&ë-(³es) (meceeveeë) me¢iiegCekeÀce&mJeYeeJeeë (mecevemeë) meceeves Oecex cevees ³es<eevles (peerJeeë) ³es
peerJeefvle les (peerJes<eg) (ceecekeÀeë) ceoer³eeë (les<eeced) (Þeerë) jep³eue#ceerë (ceef³e) (keÀuHeleeced) (Deeqmceved)
(ueeskesÀ) (Meleced) (meceeë) mebJelmejeë¤46¤
DevJe³eë-³esçeqmceBuueeskesÀ peerJes<eg meceeveeë mecevemees ceecekeÀe peerJeemmeefvle, les<eeb Þeerce&ef³e Meleb meceeë
keÀuHeleeced¤46¤
YeeJeeLe&ë-mevleevee ³eeJeled eqHelejes peerJes³egmleeJeled leeved mesJevleeced~ Heg$ee ³eeJeled eqHele=mesJekeÀeë m³egmleeJeled
les melkeÀÊe&J³eeë m³eg³e&led efHele+Ceeb OeveeefoJemleg lelHeg$eeCeeb ³elHeg$eeCeeb leeqlHele+Ceeáeemleg¤46¤
HeoeLe&ë-(³es) pees (Deeqmceved) Fme (ueeskesÀ) ueeskeÀ ceW (peerJes<eg) peerJeles ngDeeW ceW (meceeveeë) meceeve
iegCe-keÀce&-mJeYeeJe Jeeues (mecevemeë) meceeve Oece& ceW ceve jKevesnejs (ceecekeÀeë) cesjs (peerJeeë) peerles ngS efHelee
Deeefo nQ, (les<eeced) Gve keÀer (Þeerë) ue#ceer (ceef³e) cesjs meceerHe (Meleced) meew (meceeë) Je<e&He³e&vle (keÀuHeleeced)
meceLe& nesJes¤46¤
YeeJeeLe&ë-mevleeve ueesie peye lekeÀ efHelee Deeefo peerJeW, leye lekeÀ GvekeÀer mesJee efkeÀ³ee keÀjW~ Heg$e ueesie peye
lekeÀ efHelee Deeefo keÀer mesJee keÀjW, leye lekeÀ Jes melkeÀej kesÀ ³eesi³e nesJeW Deewj pees efHelee Deeefo keÀe Oeveeefo Jemleg nes,
Jen Heg$eeW Deewj pees Heg$eeW keÀe nes Jen efHelee Deeefo keÀe jns¤46¤
Üs me=leer Fl³em³e JewKeeveme $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ mJejeìd He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
peerJeeveeb Üew ceeieez mle Fl³een¤
peerJeeW kesÀ oes ceeie& nQ, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
Üs me=ÉOHHUÉ'Hä¯H&H-HEHI+HOHÉ&HHFH1QERV1-HHYHHäFHJÉOHFHOHH {YHHFHGa
OHH<HHäHIFH1REHI-HËH1FHVSH1OPHFHVäHIOH1HRäYOH1MHHI+H1OHMFHH1OHMH
ÜsçFefleN Üs~ me=ÉOHHUÉ)HIOHä PHÉleer~ DeNMe=ÉCeNJeNced~ efHeNle+É&HHFHGa 'H1QFHGa RV1-HHYHHäFHGa *1OHa FHOHH {YHHFHGa OHH<HHäFHGa )1RFHGa
HI-HËHäFHGa6SHäOHGaPHFHGa61HIOH1aHOHGa'H1YOH1MHaHI+H1OHMäFHGaFHH1OHMäFHGaH1
HeoeLe&ë-(Üs) (me=leer) mejefvle ie®ívl³eeççie®íefvle peerJee ³e³eesmles (DeÍe=CeJeced) Íe=Ceesecf e (efHele+Ceeced)
pevekeÀeoerveeced (Denced) (osJeeveeced) Dee®ee³³ee&oerveeb efJeog<eeced (Gle) DeefHe (cel³ee&veeced) ceveg<³eeCeeced (leeY³eeced)
(Foced) (efJeéeced) meJe¥ peieled (Speled) ®euelmeled (meced) (Sefle) ie®íefle (³eled) (Devleje) ceO³es (efHelejced)
pevekeÀced (ceelejced) peveveerced (®e)¤47¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë~ Denb ³es efHele+Ceeb cel³ee&veeb osJeeveeb ®e Üs me=leer DeÍe=CeJeb Íe=Ceesecf e, leeY³eeefceob
efJeéecespelmecesl³egle ³eled efHelejb ceelejcevleje MejerjevlejsCeev³eew ceeleeefHelejew ÒeeHveesefle, leosleod ³et³eb efJepeeveerle¤47¤
YeeJeeLe&ë-Üs SJe peerJeeveeb ieleer JeÊexles, SkeÀe ceeleeefHele=Y³eeb pevce ÒeeH³e mebmeejs efJe<e³emegKeYeesieªHee~
efÜleer³ee efJeÜlme²eefovee cegeqkeÌlemegKeYeesieeK³eeçefmle, DeeY³eeb menwJe meJex ÒeeefCeveM®ejefvle¤47¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (Denced) cewb pees (efHele+Ceeced) efHelee Deeefo (cel³ee&veeced) ceveg<³eeW (®e) Deewj
(osJeeveeced) efJeÜeveeW keÀer (Üs) oes ieefle³eeW (me=leer) efpeveceW Deeles-peeles DeLee&led pevce-FHM&H NH¢HV ´HHâ QHVOHV Q4
GvekeÀes (DeÍe=CeJeced) megvelee ntB (leeY³eeced) Gve oesveeW ieefle³eeW mes (Foced) ³en (efJeéeced) meye peieled (Speled)
®euee³eceeve ngDee (mecesefle) 'HÏV ´HNH¢HM´HHâQHVOHHQZ (Gle) Deewj (³eled) pees (efHelejced) efHelee Deewj (ceelejced)
ceelee mes (Devleje) He=LekedÀ neskeÀj otmejs Mejerj mes Dev³e ceelee-HI+HOHH NH¢HV ´HHâ QHVOHH QZ PHHV HQ OHJFH XHHVLH
peevees¤47¤
YeeJeeLe&ë-oes ner peerJeeW keÀer ieefle nQ- SkeÀ ceelee-efHeleHPHVSHYFHNH¢HV´HHâQHVNH¢MPHEPHHMFH:HI-HHH-megKe

kesÀ YeesieªHe Deewj otmejer efJeÜeveeW kesÀ me² Deeefo mes cegeqkeÌle-megKe kesÀ YeesieªHe nw~ Fve oesveeW ieefle³eeW kesÀ meeLe ner
meye ÒeeCeer efJe®ejles nQ¤47¤
Fob nefJeefjl³em³e JewKeeveme $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=oefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
mevleevewë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
mevleeveeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FNoj Q1HI-HÍ´H1SHYHäYHEFHVÉ'HPOHJÉ R0Hä-HHUMljPH-H {LH&HP-H1POHHVä~
'HH1OFH1PHHIYHä´HSHH1PHHIYHä+H0HJÉPHHIYHäXHHVNH1¢PHYHä<HH1PHHIYHäa
'H1HTLYHÍ´H1SHHE\HäQJÉXHHEFHVäNH¢MHV1O-H9HE1+HHHV1MVOHHVäÉ'H1PFHHPHJä2H¬H
)1RFHGa Q1HI-HÍa ´H1SHYHäYH1HIFHHIOH1 ´H1ÉSHYHäYHFHGa FHV1a 'H1POHJÉa R0Hä-HHUMlHIFHHIOH1 R0HäÉ-HHUMFHGa PH-H {ÉLH&HFHGa P-H1POHHVäa
'HH1OFH1PHYHHUOHHäOFH1ÉPHHIYHäa ´H1SHH1PHYHHUHIOHä ´HSHH1ÉPHHIYHäa +H10HJÉPHYHHUHIOHä +H0HJÉÉPHHIYHäa XHHV1NH1¢PHYHHUHIOHä XHHVNH1¢ÉPHHIYHäa 'H1<H1H1PHYHHUOHä<HH1É
PHHIYHäa'H1HTLYHÍa´H1SHHHIFHHIOHä´H1ÉSHHFHGa\HNngÉueeced~ cesN~ keNÀjesNlegÉa'H9HäFHGa+HHäÍaMVOHäÍa'H1PFHHPHJäa2H1¬H1
HeoeLe&ë-(Foced) (nefJeë) neslegcen&ced (Òepeveveced) Òepeve³eefvle ³esve leled (ces) cece (Demleg) (oMeJeerjced)
oMe Jeerjë Heg$ee ³emceeled leled (meJe&ieCeced) meJex ieCeeë ieC³eeë ÒeMebmeveer³eeë HeoeLee& ³emceeled (mJemle³es) megKee³e
(Deelcemeefve) Deelceeveb meveefle mecYepeefle ³esve leled (Òepeemeefve) Òepeeë meveefle ³esve leled (HeMegmeefve) HeMetved meveefle
mecYepeefle ³esve (ueeskeÀmeefve) ueeskeÀeved meveefle mecYepeefle ³esve (DeYe³emeefve) DeYe³eb meveefle mecYepeefle ³esve
(Deeqiveë) DeeqiveefjJe osoerH³eceeveë Heefleë (Òepeeced) Heg$eHeew$eÒeYe=efleced (yengueeced) yentefve megKeeefve ooeefle ³ee leeced
(ces) ce¿eced (keÀjesleg) (DeVeced) (He³eë) ogiOeced (jsleë) Jeer³e&ced (Demceemeg) (OeÊe)¤48¤
DevJe³eë-Deeqivecex yengueeb Òepeeb keÀjesleg ces ³eefoob Òepeveveb nefJeo&MeJeerjb meJe&ieCeceelcemeefve Òepeemeefve
HeMegmeefve ueeskeÀmev³eYe³emev³eHel³eb keÀjesleg, leled mJemle³esçmleg~ ns ceeleeefHe$eeo³ees ³et³ecemceemeg ÒepeeceVeb He³ees jslees
OeÊe¤48¤
YeeJeeLe&ë-HV kHU+HJHHÍ+HW&Hxve ye´ïe®e³exCe meJee& efJeÐeeefMe#eeë me*die=¿e HejmHejb Òeerl³ee mJe³ebJejb efJeJeenb
ke=ÀlJee $eÝlegieeefcevees YetlJee efJeefOeJeled ÒepeeceglHeeo³eefvle, les<eeb mee Òepee MegYeiegCe³egkeÌlee YetlJee efHele+ved meleleb
megKe³eefle¤48¤
HeoeLe&ë-(Deeqiveë) Deeqive kesÀ meceeve ÒekeÀeMeceeve Heefle (ces) cesjs efue³es (yengueeced) yengle megKe osvesJeeueer
(Òepeeced) Òepee keÀes (keÀjesleg) keÀjs, (ces) cesje pees (Foced) ³en (Òepepeveced) GlHeefÊe keÀjves keÀe efveefceÊe (nefJeë)
uesves-osves ³eesi³e (oMeJeerjced) oMe mevleeveeW keÀe GlHeVe keÀjvesneje (meJe&ieCeced) meye mecegoe³eeW mes meefnle
(Deelcemeefve) efpememes Deelcee keÀe mesJeve (Òepeemeefve) Òepee keÀe mesJeve (HeMegmeefve) HeMeg keÀe mesJeve (ueeskeÀmeefve)
ueeskeÀeW keÀe De®ís ÒekeÀej mesJeve Deewj (DeYe³emeefve) DeYe³e keÀe oeveªHe keÀce& neslee nw, Gme mevleeve keÀes keÀjs~ Jen
(mJemle³es) megKe kesÀ efue³es (Demleg) nesJs es~ ns ceelee-efHelee Deeefo ueesiees! DeeHe (Demceemeg) nceejs yeer®e ceW Òepee
(DeVeced) DeVe (He³eë) otOe Deewj (jsleë) Jeer³e& keÀes (OeÊe) OeejCe keÀjes¤48¤
YeeJeeLe&ë-SHHVkHU-Heg©<e HetCe& ye´ïe®e³e& mes mekeÀue efJeÐee keÀer efMe#eeDeeW keÀe mebûen keÀj, HejmHej Òeerelf e mes
mJe³ebJej efJeJeen keÀjkesÀ $eÝlegieeceer neskeÀj efJeefOeHetJe&keÀ Òepee keÀer GlHeefÊe keÀjles nQ, GvekeÀer Jen Òepee MegYeiegCe³egkeÌle
neskeÀj ceelee-efHelee Deeefo keÀes efvejvlej megKeer keÀjleer nw¤48¤
Goerjleeefcel³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHele=efYeë efkeÀcYetlewë eEkeÀ keÀe³³e&efcel³een¤
efHelee Deeefo keÀes keÀwmes neskeÀj keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
*RHU{MOHH1FH-HäMlÉ*O+HMHäPH1ç*YFHä2H1FHHÍHI+H1OHMäÍPHHV1FHHPHäÍa
DemegÉEHÉ) 1HJMä-HÉkeÀeçH¿äOH1HHPOHVYHHVäÉ-HYOHJHI+H1OHMHV1Q-HVäHJ
*OHGa) 1MlOHH1FHGa'H-HäMVa*OHGa+HMHäPHÍa*OHGaFH12H1FHHÍaHI+H1OHMäÍaPHHV1FHHPHäÍa'HPHJäFHGaHVa F&N³egë~ DeNJe=ÉkeÀeë~ $eÝNleN%ee
)OHäOH1ÉHHÍaOHVaYH1Ía'H1-H1YOHJÉaHI+H1OHMäÍaQ-HVäHJ
HeoeLe&ë-(Gled) (F&jleeced) Òesjleeced (DeJejs) DeJee&®eerveeë (Gled) (Hejemeë) Òeke=Àäeë (Gled) (ceO³eceeë)
ceO³es YeJeeë (efHelejë) HeeuekeÀeë (meesc³eemeë) meewc³eiegCemecHeVeeë (Demegced) ÒeeCeced (³es) (F&³egë) ÒeeHveg³egë
(DeJe=keÀeë) DeefJeÐeceeveeë Je=keÀeM®eewje ³es<eg les ($eÝle%eeë) ³es $eÝleb mel³eb peeveefvle (les) (veë) Demceeved (DeJevleg)
j#evleg (efHelejë) jef#eleejë (nJes<eg) mebûeeceeefo<eg J³eJenejs<eg¤49¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³esçJe=keÀe $eÝle%eeë efHelejes nJes<Jemegcegoer³egmles ve GoJevleg, ³es meesc³eemeesçJejs
Hejemees ceO³eceeë efHelejmeefvle, lesçmceeved nJes<etoerjleeced¤49¤
YeeJeeLe&ë-³es peerJevlees efveke=ÀäceO³eceesÊeceeë mles³eeefooes<ejefnlee efJeefoleJeseof leJ³ee DeefOeiele³eeLeeleL³ee
efJeÜebmemmeefvle, les efJeÐeeY³eemeesHeosMeeY³eeb mel³eOece&ûeenkeÀlJesve yeeu³eeJemLee³eeb efJeJeenefve<esOesve meJee&ë Òepeeë
Heeue³evleg¤49¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (³es) pees (DeJe=keÀeë) ®eew³ee&efo oes<ejefnle ($eÝle%eeë) mel³e kesÀ peevevesnejs (efHelejë)
efHelee Deeefo yeæ[s ueesie (nJes<eg) mebûeeceefo J³eJenejeW ceW (Demegced) ÒeeCe keÀes (Goer³egë) *¬HFHOHHPHV´HHâQH:(les)
Jes (veë) nceejer (Gled, DeJevleg) Glke=Àälee mes j#ee keÀjW Deewj pees (meesc³eemeë) Meevl³eeefoiegCemecHeVe (DeJejs)
ÒeLece DeJemLee ³egkeÌle (Hejemeë) Glke=Àä DeJemLee Jeeues (ceO³eceeë) yeer®e kesÀ efJeÜeved (efHelejë) efHelee Deeefo ueesie
nQ, Jes ncekeÀes mebûeeceeefo keÀeceeW ceW (Goerjleeced) De®ís ÒekeÀej ÒesjCee keÀjW¤49¤
YeeJeeLe&ë-pees peerles ngS ÒeLece-ceO³ece Deewj GÊece, ®eesjer Deeefo oes<ejefnle, peeveves kesÀ ³eesi³e, efJeÐee keÀes
peevevesnejs, leÊJe%eeve ke¢HV ´HHâHI-H¾HYHG XHHVLHQ4-HV HI-H²HHNHV¢'H<HHPH'HHZM*+HRV0HPHV PHOH2HFH NHV¢ÝHQ&H
keÀjevesnejs keÀce& mes yeeu³eeJemLee ceW efJeJeen keÀe efve<esOe keÀjkesÀ meye ÒepeeDeeW keÀes HeeueW¤49¤
Deef²jme Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHele=mevleevewefjlejslejb keÀLeb JeefÊe&leJ³eefcel³een¤
ceelee-efHelee Deewj mevleeveeW keÀes HejmHej kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHIäMPHHVYHÍHI+H1OHMHV1YH-HäL-HHNç'H/Hä-HH &HHV1<HLHä-HÍPHHV1FHHPHäÍa
OHVHH-H1HjPHJäFHNOHHZH1HIHHHäYHH1FHHI+Hä<H1ÌVPHHZFHYH1PHVPHHäFH
'HHIäMPHÍaYH1ÍaHI+H1OHMäÍaYH-HäL-HH1)HIOH1YH-HäÉL-HHÍa'H/Hä-HH &HÍa<HLHä-HÍaPHHV1FHHPHäÍaOHVHHäFHGa-H1HFHGaPHgÉceNleeHI-HHIOHä
megçceNleew~ ³e1HIHHHäYHHFHGa'HHI+Häa<H1ÌV~ meewNceNveNmes~ m³eeNceN¤50¤
HeoeLe&ë-(Deef²jmeë) meJe&efJeÐeeefme×evleefJeoë (veë) DemceekeÀced (efHelejë) HeeuekeÀeë (veJeiJeeë)
(DeLeJee&Ceë) DeeEnmekeÀeë (Ye=ieJeë) HeefjHekeÌJeefJe%eeveeë (meesc³eemeë) ³es meescecewée³e&cen&efvle les (les<eeced) (Je³eced)
(megceleew) MeesYevee ®eemeew ceefleM®e lem³eeced (³eef%e³eeveeced) ³es ³e%ecen&efvle les<eeced (DeefHe) (Yeês) keÀu³eeCekeÀjs
(meewcevemes) MeesYeveb ceveë megcevemlem³e YeeJes (m³eece) YeJesce¤50¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³es veesçef²jmees veJeiJee DeLeJee&Cees Ye=ieJeë meesc³eemeë efHelejë meefvle, les<eeb
³eef%e³eeveeb megceleew Yeês meewcevemes Je³eb ÒeJe=Êeemm³eecewJeb ³et³eceefHe YeJele¤50¤
YeeJeeLe&ë-DeHel³ew³e&Ðeled efHele+Ceeb Oec³e¥ keÀce& leÊeled mesJeveer³eb ³eÐeoOec³e¥ leÊeled l³ekeÌleJ³eb efHele=efYejH³esJeb
mecee®ejCeer³eced¤50¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (veë) nceejs (Deef²jmeë) meye efJeÐeeDeeW kesÀ efme×evleesb keÀes peeveves Deewj
(veJeiJeeë) veJeerve %eeve kesÀ GHeosMeeW keÀes keÀjevesnejs (DeLeJee&Ceë) DeeEnmekeÀ (Ye=ieJeë) HeefjHekeÌJeefJe%eeve³egkeÌle
(meesc³eemeë) Ssée³e& Heeves ³eesi³e (efHelejë) efHeleeefo %eeveer ueesie nQ, (les<eeced) Gve (³eef%e³eeveeced) GÊece J³eJenej
keÀjvesnejeW keÀer (megceleew) megvoj Òe%ee Deewj (Yeês) keÀu³eeCekeÀejkeÀ (meewcevemes) ´HHâQJ6ÀHVá\HHV2HFH: (Je³eced)
nce ueesie ÒeJe=Êe (m³eece) nesJs eW, Jewmes legce (DeefHe) Yeer nesDees¤50¤
YeeJeeLe&ë-mevleeveeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ pees-pees efHelee Deeefo yeæ[eW keÀe Oece&³egkeÌle keÀce& nesJs es, Gme-Gme keÀe
mesJeve keÀjW Deewj pees-pees DeOece&³egkeÌle nes, Gme-Gme keÀes íes[ æ osJeW, Ssmes ner efHelee Deeefo yeæ[s ueesie Yeer mevleeveeW
kesÀ De®ís-De®ís iegCeeW keÀe ûenCe Deewj yegjeW keÀe l³eeie keÀjW¤50¤
³es ve Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ YegefjkedÀHe*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤

HVYH1Í+HW-H[{HI+H1OHMäÍPHHV1FHHPHHVäÉYHWHIQ1MVPHHVäFH+HHU1/HE-HHIPHäáHÍa
OHVHI<HäH 1FHÍPHäjMMH1&HHVQ1-HHUHJÉMeVeggÉ0HHIµäÍ´HHIOHNH¢H1FHäFH¬HJ
HVa YH1Ía +HW-H[{a HI+H1OHMäÍa PHHV1FHHPHäÍa 'H1YHWÉHIQ1M )OHäYHJÉ7HIQ1MVa PHHV1FH1+HHU1/HHIFHHIOHäa PHHVFHÉ+HHU1/HFHGa -HHIPHäáHÍa OHVHI<HäÍa
H1FHÍaPH1jMlMH1&H)HIOHäPHFHGÉMMH1&HÍaQ1-HHUHIHäa*10HYHGa*10HHIµHIMOHJÉ0HOHGÉHI<HäÍa´H1HIOH1NH¢H1FHHIFHHIOHä´HHIOHÉNH¢H1FHFHGa'H1¬HJÉ¤51¤
HeoeLe&ë-(³es) (veë) (HetJex) HetJe&%eeë (efHelejë) %eeefvevees pevekeÀeë (meesc³eemeë) meesceiegCeeven&vleë
(Devetefnjs) Deveg Jenefvle Hegveë Hegveë ÒeeHvegJeefvle ®e (meesceHeerLeced) meesceHeeveced (Jeefmeÿeë) ³esçefleMe³esve Oeefveveë
(lesefYeë) lewë (³eceë) v³ee³eer meb³eceer mevleeveë (mebjjeCeë) mec³ekeÌmegKeeefve jeefle ooeefle meë (nJeeRef<e)
DeÊegcene&C³eVeeoerefve (GMeved) keÀece³eceeveë (GMeefÓë) keÀece³eceevewë (ÒeeflekeÀececed) keÀeceb keÀeceb Òeleerelf e ÒeeflekeÀececed
(DeÊeg) Yeg*dkeÌleeced¤51¤
DevJe³eë-³es veë meesc³eemees Jeefmeÿeë HetJex efHelejë meesceHeerLecevetefnjs, leseYf e©MeefÓë men nJeeR<³egMeved
mebjjeCees ³eceë ÒeeflekeÀececeÊeg¤51¤
YeeJeeLe&ë-efHele=efYeë Heg$ewë men Heg$ewë efHele=efYeë men ®e meJes& megKeogëKeYeesieeë keÀe³³ee&ë, Òeefle#eCeb megKeb
Je×&veer³eb ogëKeb ®e Ûemeveer³eced¤51¤
HeoeLe&ë-(³es) pees (veë) nceejs (meesc³eemeë) Meevl³eeefo iegCeeW kesÀ ³eesie mes ³eesi³e (Jeefmeÿeë) Del³evle
Oeveer (HetJex) HetJe&pe (efHelejë) Heeueve keÀjvesnejs %eeveer efHelee Deeefo (meesceHeerLeced) meesceHeeve keÀes (Devetefnjs) ´HHâ
nesles Deewj keÀjeles nQ, (lesefYeë) Gve (GMeefÓë) nceejs Heeueve keÀer keÀecevee keÀjvesnejs efHelejeW kesÀ meeLe (nJeeRef<e)
uesves-osves ³eesi³e HeoeLeeX keÀer (GMeved) keÀecevee keÀjvesneje (mebjjeCeë) De®ís ÒekeÀej megKeeW keÀe oelee (³eceë)
v³ee³e Deewj ³eesie³egkeÌle mevleeve (ÒeeflekeÀececed) Òel³eskeÀ keÀece keÀes (DeÊeg) Yeesies¤51¤
YeeJeeLe&ë-efHelee Deeefo Heg$eeW kesÀ meeLe Deewj Heg$e efHelee Deeefo kesÀ meeLe meye megKe-ogëKeeW keÀe Yeesie keÀjW
Deewj meoe megKe keÀer Je=ef× Deewj ogëKe keÀe veeMe efkeÀ³ee keÀjW¤51¤
O-HjPHHVFH)OHPH0HH¿HIHÍaHI+HOHMHVRV-HOHHÍaP-HMHÎG+H GHTNH®OH0ÏYRÍa+HÃHFHÍP-HMÍ
O-HjPHHVäFH1´HHIHäHINH¢OHHVFHYHHU1HHO-HjMHISHäá1FHYHJäYHVHIH1+HY/HHäFHGa
OH-H1´H&HHU{OHHUHI+H1OHMHVäYHÉ)YRHVRV1-HVHJÉ MOYHäFH<HSHYOH12HHUMHäÍ
O-HFHGaPHHV1FH1a´HaHIH1HINH1¢OH1ÍaFH1YHHU1HHaO-HFHGaMHISHäáFHGa'HYHJäaYHV1HIH1a+HY/HHäFHGaOH-Häa´H&HHU{OHHUa´HYHHU1OHHUHIOH1 ´HÉYHHU{OHHUa
HI+H1OHMäÍaYH1Ía)1YRHV1É)HIOHä)YRHVaRV1-HVHJäaMOYHäFHGa'H1<H1SH1YOH1a2HHUMHäÍ
HeoeLe&ë-(lJeced) (meesce) efJeefJeOewée³e&³egkeÌle (Òe) (ef®eefkeÀleë) ´HHâHI-HHHYH(ceveer<ee) megmebmke=Àle³ee Òe%e³ee~

De$e Jee®ívomeerl³eskeÀejeççosMees ve~ (lJeced) (jefpeÿced) DeefleMe³esve $eÝpeg keÀesceueced (Deveg) (vesef<e) ve³eefme~ De$e
yengueb ívoefme #Deäe02.4.% Fefle MeyeYeeJeë (HevLeeced) HevLeeveced (leJe) (ÒeCeerleer) Òeke=Àäe ®eemeew veerefleM®e
le³ee~ De$e megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle HetJe&meJeCee&oMs eë~ (efHelejë) HeeuekeÀeë (veë) DemceY³eced (Fvoes)
FvogM®evê FJe JeÊe&ceeve (osJes<eg) efJeÜlmeg (jlveced) (DeYepevle) Yepevleg (Oeerjeë) O³eeveJevleë¤52¤
DevJe³eë-ns meesce! Òeef®eefkeÀlemlJeb ceveer<ee ³eb jefpeÿb HevLeeb vese<f e, leb lJeb ceecevegve³e~ ns Fvoes! ³es leJe
ÒeCeerleer Oeerjeë efHelejes osJes<eg vees jlveceYepevle, lesçmceeefYeefve&l³eb mesJeveer³eeë mevleg¤52¤
YeeJeeLe&ë-³es mevleeveeë efHele=mesJekeÀeë mevlees efJeÐeeefJeve³eeY³eeb Oece&cevegefleÿefvle, les mJepevcemeeHeÀu³eb
kegÀJe&efvle¤52¤
HeoeLe&ë-ns (meesce) Ssée³³e&³egkeÌle! (Òe, ef®eefkeÀleë) HI-HHHYHNH¢HV´HHâ(lJeced) let (ceveer<ee) GÊece Òe%ee mes
efpeme (jefpeÿced) DeefleMe³e keÀesceue megKeoe³ekeÀ (HevLeeced) ceeie& keÀes (vesef<e) ´HHâQHVOHHQZ*PHNH¢HV(lJeced) let cegPe
keÀes Yeer (Deveg) 'HYHJNHW¢XHOHHPHV ´HHâNH¢MaQV (Fvoes) DeevevokeÀejkeÀ ®evêcee kesÀ legu³e JeÊe&ceeve! pees (leJe) lesjer
(ÒeCeerleer) GÊece veerelf e kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (Oeerjeë) ³eesieerjepe (efHelejë) efHelee Deeefo %eeveer ueesie (osJes<eg) efJeÜeveeW
ceW (veë) nceejs efue³es (jlveced) GÊece Oeve keÀe (DeYepevle) mesJeve keÀjles nQ, Jes nce keÀes efvel³e melkeÀej keÀjves
³eesi³e neW¤52¤
YeeJeeLe&ë-pees mevleeve ceelee-efHelee Deeefo kesÀ mesJekeÀ nesles ngS efJeÐee Deewj efJeve³e mes Oece& keÀe Devegÿeve
keÀjles nQ, Jes DeHeves pevce keÀer meHeÀuelee keÀjles nQ¤52¤
lJe³esl³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHeÀj Gmeer HetJeexkeÌle efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
O-HHH1HIQYHäÍHI+H1OHMäÍPHHVFH1+HW-H[1NH¢FHH {HI&HH1HJ¢Í+Hä-HFHHYH12HHUMHäÍa
-H1Y-H9H-HHäOHÍ+HHIMl2HHU%1çM+HHV&ä H J-HHU1MVHI<H1MËHZ{FH 1,H-HHä<H-HHYHÍ
O-HHHäa HIQa YH1Ía HI+H1OHMäÍa PHHV1FH1a +HW-H[{a NH¢FHH {HI&Ha H1HJ¢Ía +H1-H1FHH1YH1a 2HHUMHäÍa -H1Y-HYHGa 'H-HHäOHÍa +H1HIMl2HHUHIYHHIOHä
+HHIMlÉ2HHUYHGa'H+Häa71&H JÉa-HHU1MVHI<HäÍa'HËHZ{ÍaFH1,H-HVHIOHäFH1,HÉ-HHäa<H1-H1aYH1Í
HeoeLe&ë-(lJe³ee) efJeog<ee (efn) Keueg (veë) DemceekeÀced (efHelejë) efHe$eO³eeHekeÀeo³eë (meesce)
Ssée³e&mecHeVe (HetJex) Òee®eervee Je=×eë (keÀcee&efCe) (®e¬egÀë) ke=ÀleJevleë (HeJeceeve) HeefJe$e Meg×keÀejkeÀ (Oeerjeë)
Oeercevleë (JevJeved) Oece¥ mesJeceeveë (DeJeeleë) DeefJeÐeceevees Jeelees eEnmeveb ³em³e (HeefjOeerved) ³e$e Heefjleë meJe&lees
Oeer³evles leeved (DeHe) otjerkeÀjCes (TCe&g) Dee®íeo³e (JeerjsefYeë) Jeerjëw (Deéewë) legj²wë (ceIeJee) ÒeMebefmeleOeve³egkeÌle
(YeJe) De$e Üîe®eesçleefmle*ë~ #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë~ (veë) DemceekeÀced¤53¤
DevJe³eë-ns HeJeceeve meesce! lJe³ee men veë HetJex Oeerjeë efHelejes ³eeefve Oec³ee&efCe keÀcee&efCe ®e¬egÀmleeefve efn
Je³eceH³evegefleÿsce~ DeJeelees JevJeved lJeb Jeerjes fYejéewM®e men veë Me$etved HeefjOeerveHeesCe&g ceIeJee ®e YeJe¤53¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeë mJes<eeb Oeeefce&keÀeCeeb efHele+CeecevegkeÀjCeb ke=ÀlJee Me$etefVeJee³³e&
mJemesvee²ÒeMebmee³egkeÌleemmevleë megefKeveë m³egë¤53¤
HeoeLe&ë-ns (HeJeceeve) HeefJe$emJeªHe HeefJe$e keÀce&keÀÊee& Deewj HeefJe$e keÀjvesnejs (meesce) Ssée³³e&³egkeÌle
mevleeve (lJe³ee) lesjs meeLe (veë) nceejs (HetJex) HetJe&pe (Oeerjeë) yegef×ceeved (efHelejë) efHelee Deeefo %eeveer ueesie
efpeve Oece&³egkeÌle (keÀcee&efCe) keÀceeX keÀes (®e¬egÀë) keÀjves Jeeues ngS, (efn) GvneR keÀe mesJeve nce ueesie Yeer keÀjW
(DeJeeleë) eEnmeekeÀce&jefnle (JevJeved) Oece& keÀe mesJeve keÀjles ngS mevleeve let (JeerjsefYeë) Jeerj Heg©<e Deewj (Deéewë)
Iees[
æ s Deeefo kesÀ meeLe (veë) nceejs Me$egDeeW keÀer (HeefjOeerved) HeefjefOe DeLee&led efpeveceW ®eejeW Deesj mes HeoeLeeX keÀes
OeejCe efkeÀ³ee pee³e, Gve ceeieeX keÀes (DeHeesCeg&) Dee®íeove keÀj Deewj nceejs ceO³e ceW (ceIeJee) OeveJeeved (YeJe)
ntefpe³es¤53¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e ueesie DeHeves Oeeefce&keÀ efHelee Deeefo keÀe DevegmejCe keÀj Deewj Me$egDeeW keÀes efveJeejCe keÀjkesÀ
DeHeveer mesvee kesÀ De²eW keÀer ÒeMebmee mes ³egkeÌle ngS megKeer nesJeW¤53¤
O-HjPHHVFHVOHPH0HH¿HIHÍaPHHVFHes osJelee~ YegefjkedÀ He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
O-HjPHHVäFHHI+H1OHHI<HäÍPHEHI-HRH1YHHVÉYHJÉ ²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ'HHOHäOHY/Ha
OHPFHZ{OHÉ)YRHVQ1HI-HHHäHI-H2HVFH-H1HPHHäFH1+HOHäHHVMHHU1&HHFHG
O-HFHGaPHHV1FH1aHI+H1OHHI<H1HIMHIOHäHI+H1OHÉHI<HäÍaPH1EHI-H1RH1YH)HIOHäPHFHGÉHI-HRH1YHÍa'HYHJäa²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ)HIOH1²HH-HHä+HHI/H1-HHUa'HHa
OH1OH1Y/H1aOHPFHZ{aOHV1a)1YRHV1É)HIOHä)YRHVaQ1HI-HHHäaHI-H12HV1FH1a-H1HFHGaPHH1FH1a+HOHäHÍaMlHHU1&HHFHG
HeoeLe&ë-(lJeced) (meesce) meesceJeÜÊe&ceeve (efHele=efYeë) %eeve³egkeÌlewë (mebefJeoeveë) Òeeflepeeveved (Deveg)
(ÐeeJeeHe=efLeJeer) met³e&M®e He=efLeJeer ®e les (Dee) (lelevLe) efJemle=Ceerenf (lemcew) (les) legY³eced (Fvoes) ®evêJeled
eqÒe³eoMe&ve (nefJe<ee) oelegceeoelegcenxCe HeoeLexve (efJeOesce) Heefj®ejsce (Je³eced) (m³eece) YeJesce (Hele³eë)
DeefOeÿeleejë (j³eerCeeced) jep³eefÞe³eeoerveeced¤54¤
DevJe³eë-ns meesce megmevleeve! efHele=efYeë men mebefJeoevees ³emlJeceveg ÐeeJeeHe=efLeJeer megKeceelelevLe~ ns Fvoes!
lemcew les Je³eb nefJe<ee megKeb efJeOesce ³elees j³eerCeeb Hele³eë m³eece¤54¤
YeeJeeLe&ë-ns mevleeveeë! ³et³eb ³eLee ®evêueeskeÀë He=efLeJeerceefYelees Yećeved meved met³e&cevegYećeefle, leLewJe
efHe$eO³eeHekeÀeoerveveg®ejle, ³elees ³et³eb Þeercevlees YeJele¤54¤
HeoeLe&ë-ns (meesce) ®evêcee kesÀ me¢Me DeevevokeÀejkeÀ GÊece mevleeve! (efHele=efYeë) %eeve³egkeÌle efHelejeW kesÀ
meeLe (mebefJeoeveë) Òeefle%ee keÀjlee ngDee pees (lJeced) let (Deveg, ÐeeJeeHe=efLeJeer) met³e& Deewj He=efLeJeer kesÀ ceO³e ceW
Oecee&vegketÀue Dee®ejCe mes megKe keÀe (Dee, lelevLe) efJemleej keÀj~ ns (Fvoes) ®evêcee kesÀ meceeve efÒe³eoMe&ve! (lemcew)
Gme (les) lesjs efue³es (Je³eced) nce ueesie (nefJe<ee) uesves-osves ³eesi³e J³eJenej mes megKe keÀe (efJeOesce) efJeOeeve keÀjW,
efpememes nce ueesie (j³eerCeeced) OeveeW kesÀ (Hele³eë) Heeueve keÀjvesnejs mJeeceer (m³eece) neW¤54¤
YeeJeeLe&ë-ns mevleevees! legce ueesie pewmes ®evêueeskeÀ He=efLeJeer kesÀ ®eejeW Deewj YećeCe keÀjlee ngDee met³e& keÀer
Heefj¬eÀcee oslee nw, Jewmes ner ceelee-efHelee Deeefo kesÀ Deveg®ej nesDees, efpememes legce Þeercevle nes peeDees¤54¤
yeefn&Heo Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ YegefjkedÀ He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
\HHIQ {HRÍHI+HOHMÉ71O³ehJee&efieNcee -HHVäQ1-HHHäNH¢FHHSHJÉH2-HäFHGa
OHÉ'HHLH1OHH-HäPHH10HYOHäFHV1YHH/HHäYH1Í0HEHHVMäMl+HHVRä2HHOH
\HHIQ {HRÍa\HHIQ {PHR1 )HIOH1 \HHIQ ÉPHRÍaHI+H1OH1MlÍa71OHHUa'H1-HH NHG¢a)1FHHa-H1ÍaQ1-HHaH1NHÉÀceN~ pegÉH2-HäFHGaOHVa'HHa
ieNleN~ 'H-HäPHHa0HYOHäFHVY1 HVHIOH10HFHGÉOHäFHVYHa'H/HäaYH1Ía0HFHGaHHVÍa'H1Ml+HÍaR12HH1OH1
HeoeLe&ë-(yeefn&<eoë) ³es yeefn&ef<e GÊecee³eeb meYee³eeb meeroefvle (efHelejë) v³ee³esve HeeuekeÀeë (Tleer) Tl³ee
j#eCeeefoef¬eÀ³e³ee (DeJee&keÀd) HeM®eeled (Fcee) Fceeefve (Jeë) ³eg<ceY³eced (nJ³ee) DeÊegcene&efCe (®eke=Àce) mebmke=Àleeefve
kegÀ³ee&ce~ Dev³es<eeceefHe ¢M³eles #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (peg<eOJeced) mesJeOJeced (les) (Dee) (iele) ie®íle
(DeJemee) j#eeÐesve (Mevlecesve) DeefleMeef³eleb Meb megKeb lesve (DeLe) De$e efveHeelem³e ®e #Deäe06.3.136% Fefle
oerIe&ë~ (veë) DemceY³eced (Meced) megKeced (³eesë) otjerkeÀjCes (DejHeë) DeefJeÐeceeveb HeeHeb ³eeqmceved leled
mel³ee®ejCeced~ jHees efjÒeefceefle HeeHeveeceveer YeJeleë¤ (efve©04.29) (oOeele)¤55¤
DevJe³eë-ns yeefn&<eoë efHelejë! Je³eceJee&i³esY³ees Je Tleercee nJ³ee ®eke=Àce, leeefve ³et³eb peg<eOJeced, les
MevlecesveeJemee meneiele~ DeLe veë MecejHeM®e oOeele ogëKeb ®e ³eesë¤55¤
YeeJeeLe&ë-³es<eeb efHele+Ceeb mesJeeb mevleeveeë kegÀ³e&gmles mJeeHel³es<eg megefMe#e³ee megMeerueleeb Oeej³es³egë¤55¤
HeoeLe&ë-ns (yeefn&<eoë) GÊece meYee ceW yewþvesnejs (efHelejë) v³ee³e mes Heeuevee keÀjves Jeeues efHelej ueesiees!
nce (DeJee&kedÀ) HeM®eeled efpeve (Jeë) legcnejs efue³es (Tleer) j#eCeeefo ef¬eÀ³ee mes (Fcee) Fve (nJ³ee) Yeespeve kesÀ
³eesi³e HeoeLeeX keÀe (®eke=Àce) mebmkeÀej keÀjles nQ, Gve keÀe legce ueesie (peg<eOJeced) mesJeve efkeÀ³ee keÀjes~ Jes DeeHe ueesie
(Mevlecesve) Del³evle keÀu³eeCekeÀejkeÀ (DeJemee) j#eCeeefo keÀce& kesÀ meeLe (Dee, iele) DeeJeW~ (DeLe) FmekesÀ
Devevlej (veë) nceejs efue³es (Meced) megKe leLee (DejHeë) mel³ee®ejCe keÀes (oOeele) OeejCe keÀjW Deewj ogëKe keÀes
(³eesë) nce mes He=LekedÀ jkeÌKeW¤55¤
YeeJeeLe&ë-efpeve efHelejeW keÀer mesJee mevleeve keÀjW, Jes DeHeves mevleeveeW ceW De®íer efMe#ee mes megMeeruelee keÀes
OeejCe keÀjW¤55¤
Deenefcel³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHeÀj Gmeer efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHQEHI+H1OHYOPHJäHI-H1RH%HäÉ'HHI-HHTOPH1YH+HHäOHEHHI-H1H¢FHä&HEH1HI-H&HHVäÍa
\H1HIQ 1HRHV1HVP-H12HHHäPHJÉOHPH1<HSHäYOHHI+H1O-HPOHÉ)1QHLHäHIFHáHÍ
Dee~ DeNnced~ efHeNle+ved~ megÉHI-H1RHH1HIYHHIOHä PHJÉHI-H1RHHäYHGa 'H1HI-H1HTOPH1a YH+HHäOHFHGa H1a HI-H1H¢FHä&H1HIFHHIOHä HI-H1ÉH¢FHä&HFHGa H1a
HI-H&HHVäÍa\H1HIQ 1HR1)HIOHä\HHIQ 1ÉPHRäÍaHVaP-H12HHHäaPHJÉOHPHäa<HSHäYOHaHI+H1O-HÍaOHVa)1Qa'HHLHäHIFHáH1)OHHÉLHäHIFHáHÍ
HeoeLe&ë-(Dee) (Denced) (efHele+ved) pevekeÀeved (megefJeo$eeved) megÿg efJeefJeOeeveeb megKeeveeb oele+ved (DeefJeeqlme)
efJeefë (veHeeleced) ve efJeÐeles Heelees ³em³e leced (®e) (efJe¬eÀceCeced) efJe¬eÀcevles ³eeqmceved peieefle leled (®e) (efJe<Ceesë)
JesJesefä ®eje®ejb peieled lem³eséejm³e (yeefn&<eoë) GÊece Deemeves meeroefvle les (³es) (mJeOe³ee) DeVesve (meglem³e)
efve<Heeefolem³e (Yepevle) Yepevles mesJevles (efHelJeë) megjefYeHeeveced (les) (Fn) (Deeieefceÿeë) Deeie®ívleg~ De$e
uees[Les& ueg*d Heg©<eJe®eveJ³el³e³eë¤56¤
DevJe³eë-³es yeefn&<eoë efHelej Fn mJeOe³ee meglem³e efHelJeM®eeYepevle mesJevles, le Deeieefceÿe Deeie®ívleg,
³e Fn efJe<Ceesve&Heeleb efJe¬eÀceCeb ®e efJeoefvle, leeved megefJeo$eeved efHele+venceefJeeqlme¤56¤
YeeJeeLe&ë-³es efHelejes efJeÐeemegefMe#eeb kegÀJe&efvle keÀej³eefvle ®e, les Heg$ewë keÀv³eeefYeM®e mec³ekedÀ
mesJeveer³eeë¤56¤
HeoeLe&ë-(³es) pees (yeefn&<eoë) GÊece Deemeve ceW yewþves ³eesi³e efHelej ueesie (Fn) Fme JeÊe&ceeve keÀeue ceW
(mJeOe³ee) 'H9HHHIRPHV OHâ(meglem³e) efme× efkeÀ³es ngS (efHelJeë) megievOe³egkeÌle Heeve keÀe (®e) Yeer (Dee, Yepevle)
mesJeve keÀjles nQ, (les) Jes (Deeieefceÿeë) nceejs Heeme DeeJeW~ pees Fme mebmeej ceW (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀ Hejceelcee kesÀ
(veHeeleced) veeMejefnle (efJe¬eÀceCeced) efJeefJeOe me=efä¬eÀce keÀes (®e) Yeer peeveles nQ, Gme (megefJeo$eeved) GÊece
megKeeefo kesÀ oeve osvesnejs (efHele+ved) efHelejeW keÀes (Denced) ceQ (DeefJeeqlme) peevelee ntb¤56¤
YeeJeeLe&ë-pees efHelej ueesie efJeÐee keÀer GÊece efMe#ee keÀjles Deewj keÀjeles nQ, Jes Heg$e Deewj keÀv³eeDeeW kesÀ
mec³ekedÀ mesJeve keÀjves ³eesi³e nQ¤56¤
GHentlee Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJelee~ efve®e=led He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
*+HäQWOHHÍHI+H1OHMäÍPHHV1FHHPHHVä\HHIQ 1HVnHJHIYH1HI2HHJäHI´H1HVHJäa
OHÉ'HHLHäFHYOHJÉ OHÉ)1QÀHJä-H1YO-HHI2Hä\HJ-HYOHJÉ OHVnÉ-HYO-H1PFHHYHG
*+HäQWOHH1 )OHJä+HÉQWOHHÍaHI+H1OHMäÍaPHHV1FHHPHäÍa\H1HIQ 1HVnHJaHIYH1HI2HHT-HHIOHä HIYH1ÉHI2HHJäaHI´H1HVHJäaOHVa'HHaLH1FH1YOHJÉ~ les~ FNn~
ÞegÉJeNvlegÉa'HHI2Häa\HJÉ-HYOHJäaOHVa'H1-H1YOHJÉ~ DeNmceeved¤57¤
HeoeLe&ë-(GHentleeë) meceerHe Deentleeë (efHelejë) pevekeÀeo³eë (meesc³eemeë) ³es meescecewée³e&cen&efvle les
(yeefn&<³es<eg) yeefn&ë<etÊeces<eg meeOeg<eg (efveefOe<eg) OevekeÀesMs es<eg (efÒe³es<eg) Òeerelf ekeÀejkesÀ<eg (les) (Dee) (iecevleg) ie®ívleg~
De$e yengueb ívoefme #Deäe02.4.73% Fefle MeHees uegkedÀ (les) (Fn) (ÞegJevleg) De$e efJekeÀjCeJ³el³e³esve Meë~
(DeefOe) DeeefOekeÌ³es (ye´gJevleg) (les) (DeJevleg) j#evleg (Demceeved)¤57¤
DevJe³eë-³es meesc³eemeë efHelejes yeefn&<³es<eg efÒe³es<eg efveefOe<etHentleemle Fneiecevleg, lesçmceÜ®eebefme ÞegJevleg,
lesçmceeveefOeye´gJevleg, lesçJevleg¤57¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeÐeeefLe&veesçO³eeHekeÀevegHent³e melke=Àl³ewlesY³ees efJeÐeeb efpeIe=#es³egmleeBmles Òeerl³eeçO³eeHe³es³egë,
meJe&lees efJe<e³eemekeÌl³eeefoY³ees og<keÀce&Y³eë He=Leûe#es³egM®e¤57¤
HeoeLe&ë-pees (meesc³eemeë) 6VËHH NH¢HV ´HHâQHVYHV keÀs ³eesi³e (efHelejë) efHelej ueesie (yeefn&<³es<eg) Del³egÊece
(efÒe³es<eg) efÒe³e (efveefIe<eg) jlveeefo mes Yejs ngS keÀesMeeW kesÀ efveefceÊe (GHentleeë) yeguee³es ngS nQ (les) Jes (Fn) Fme
nceejs meceerHe mLeeve ceW (Dee, iecevleg) DeeJeW, (les) Jes nceejs Je®eveeW keÀes (ÞegJevleg) megves,W Jes (Demceeved) nce keÀes
(DeefOe, ye´gJevleg) DeefOekeÀ GHeosMe mes yeesOe³egkeÌle keÀjW, (les) Jes nceejer (DeJevleg) j#ee keÀjW¤57¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÐeeLeeapeve DeO³eeHekeÀeW keÀes yeguee GvekeÀe melkeÀej keÀj, Gvemes efJeÐeeûenCe keÀer F®íe
keÀjW, Gve efJeÐeeefLe&³eeW keÀes Jes DeO³eeHekeÀ Yeer Òeerelf eHetJe&keÀ Heæ{eJeW Deewj meJe&Lee efJe<e³eemeeqkeÌle Deeefo og <keÀceeX mes
He=LekedÀ jkeÌKeW¤57¤
Dee³eeqvlJel³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ efJejeìd He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
'HHHäYOHJYHÍHI+H1OHMäÍPHHV1FHHPHHVäÉHTLYH-HH1¬HHÍ+H1HI/HHI<HäR[-H1HHYHZÍ{ a
'H1HTPFHYHGH1HVP-H12HHH1FHR1YOHHVÉHI2Hä\HJ-HYOHJÉ OHVnÉ-HYO-H1PFHHYHG
Dee~ ³eNvlegÉa YH1Ía HI+H1OHMäÍa PHHV1FHHPHäÍa 'H1HTLYH1-HH1¬HHÍa 'H1HTLYH1-HH1¬HH )OHäHTLYHÉP-HH1¬HHÍa +H1HI/HHI<H1HIMHIOHä +H1HI/HÉHI<HäÍa
RV1-H1HHYHZ1HIMHIOHäRV-H1ÉHHYHZ{Ía'H1HTPFHYHGaH1HVaP-H12HHHäaFHRäYOHÍa'HHI2Häa\HJÉJeNvlegÉ~ les~ DeNJeNvlegÉ~ DeNmceeved¤58¤
HeoeLe&ë-(Dee) (³evleg) Deeie®ívleg (veë) DemceekeÀced (efHelejë) HeeuekeÀe pevekeÀeO³eeHekeÀesHeosMekeÀeë
(meesc³eemeë) meesce FJe MeceoceeefoiegCeeeqvJeleeë (Deeqive<JeeÊeeë) ie=nerleeeqiveefJeÐeeë (HeefLeefYeë) ceeiezë (osJe³eevewë)
RV-HH 'HHâH HI-H¾HEPHHV HHHIYOH HZPOHZÍ (Deeqmceved) JeÊe&ceeves (³e%es) GHeosMeeO³eeHeveeK³es (mJeOe³ee) DeVeeÐesve
(ceovleë) Deevevovleë (DeefOe) DeefOeÿele=YeeJes (ye´gJevleg) GHeefoMevlJeO³eeHe³evleg Jee (les) (DeJevleg) j#evleg
(Demceeved) Heg$eeved efJeÐeeefLe&veM®e¤58¤
DevJe³eë-³es meesc³eemeesçeqive<JeeÊee veë efHelejë meefvle, les osJe³eevewë HeefLeefYeje³evlJeeqmcev³e%es JeÊe&ceevee
YetlJee mJeOe³ee ceovleë mevleesçmceeveefOeye´gJevlJemceeveJevleg¤58¤
YeeJeeLe&ë-HI-H²HHHI/H HI<HHI-H ²HH-HHHV-H¹V<HHV HI-H²HHE MHHE H ´HH+HHâFHHLHV &H LHO-HHLHOH PH-H[HHE MHH
efJeOes³ee¤58¤
HeoeLe&ë-pees (meesc³eemeë) ®evêcee kesÀ legu³e Meevle Meceoceeefo iegCe³egkeÌle (Deeqive<JeeÊeeë) Deiv³eeefo
HeoeLe&efJeÐee ceW efveHegCe (veë) nceejs (efHelejë) DeVe Deewj efJeÐee kesÀ oeve mes j#ekeÀ pevekeÀ, DeO³eeHekeÀ Deewj
GHeosMekeÀ ueesie nQ, (les) Jes (osJe³eevewë) 'HHâXHHVLHH:NHV¢SHHYHV-Deeves ³eesi³e (HeefLeefYeë) Oece&³egkeÌle ceeieeX mes (Dee,
³evleg) DeeJeW (Deeqmceved) Fme (³e%es) Heæ{eves GHeosMe keÀjves ªHe J³eJenej ceW JeÊe&ceeve neskesÀ (mJeOe³ee) DeVeeefo mes
(ceovleë) 'HHYHYRNH¢HV´HHâQJ6(Demceeved) nce keÀes (DeefOe, ye´gJevleg) DeefOeÿelee neskeÀj GHeosMe keÀjW Deewj Heæ{eJeW
Deewj nceejer (DeJevleg) meoe j#ee keÀjW¤58¤
YeeJeeLe&ë-HI-H²HHHI/H HH:NH¢HVHHVLHQZHINH¢HI-H²HH'HHZM'HHHJFH:-H¹HI-H¾HYHH:PHVHI-H²HH'HHZMMHHNH¢HV´HHâ
neskeÀj mel³eJeeoer efve<keÀHeìer HejesHekeÀejer GHeosMekeÀeW kesÀ ceeie& mes pee Dee kesÀ meye keÀer j#ee keÀjW¤58¤
Deeqive<JeeÊee Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ efve®e=ppeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
'HHTLYHä-HH¬HHÍHI+HOHMlç6QLHäÏOH1PHRäÍPHRÍPHROHPHJ´H&HHUOHHÍa
DeNÊee n1-HHUHIH1´HHäOHHHIYH\H1HIQ H/HHäMlHIHjPH-H {-HHUMER2HHOHYH
'HHTLYHä-HH¬HHÍa'HHTLYHä-HH¬HH1 )OHHTLYHäÉP-HH¬HHÍaHI+H1OH1MlÍa'HHa)1QaLH1Ï1OH1aPHRäÍPHR1 )HIOH1 PHRäÍÉPHRÍaPH1R1OeN~
megÉÒeNCeerNleN³eNë~ megÉ´H1&HHU1OH1H1)HIOHäPHJÉ´HYHHUOHHÍa'H1¬HaQ1-HHUHIHäa´HHäOHH1YHHUHIOH1´HÉHäOHHHIYHa\H1HIQ HIHäa'H/HäaMlHIHFHGaPH-H {-HHUMlHIFHHIOH1
PH-H {É-HHUMFHGaR12HH1OH1YH1
HeoeLe&ë-(Deeqive<JeeÊeeë) DeOeerleeeqiveefJeÐeeë (efHelejë) HeeuekeÀeë (Dee) (Fn) Deeqmceved JeÊe&ceeves keÀeues

efJeÐeeÒe®eeje³e (ie®íle) (meoëmeoë) meeroefvle ³eeqmceved ³eeqmceved leÊeod ie=nced (meole) (megÒeCeerle³eë) MeesYevee
Òeielee veereflev³ee&³ees ³es<eevles (DeÊe) De$e Üîe®eesçleefmle*ë #Deäe06.3.135% Fefle oerIe&ë (nJeeRef<e)
DeÊegcene&C³eVeeoerefve (Òe³eleeefve) Òe³elvesve meeefOeleeefve (yeefn&ef<e) GÊeces J³eJenejs (DeLe) De$e efveHeelem³e ®e
#Deäe06.3.136% Fefle oerIe&ë~ (jef³eced) Oeveced (meJe&Jeerjced) meJex Jeerje ³emceeled ÒeeH³evles leced (oOeeleve)
Oejle¤59¤
DevJe³eë-ns megÒeCeerle³eesçeqive<JeeÊeeë efHelejes! ³et³eefceneie®íle meoëmeoë meole, Òe³eleeefve nJeeR<³eÊeeçLe
yeefn&ef<e efmLelJeeçmceoLe¥ meJe&Jeerjb jeE³e oOeeleve¤59¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeÜebme GHeosMee³e ie=n*die=nb Òeefle ielJeeççiel³e ®e mel³eb Oece¥ Òe®eej³eefvle, les ie=nmLewë
Þe×³ee oÊeev³eVeHeeveeoerevf e mesJevleeced, meJee&_íjerjelceyeue³eesi³eeved Heg©<eeefLe&veë ke=ÀlJee Þeercevleë kegÀJe&vleg¤59¤
HeoeLe&ë-ns (megÒeCeerle³eë) Del³egÊece v³ee³eOece& mes ³egkeÌle (Deeqive<JeeÊeeë) Deiv³eeefo HeoeLe&efJeÐee ceW
efveHegCe (efHelejë) Heeueve keÀjvesnejs efHelejes! DeeHe ueesie (Fn) Fme JeÊe&ceeve mece³e ceW efJeÐeeÒe®eej kesÀ efue³es (Dee,
ie®íle) DeeDees (meoëmeo) peneb-peneb yewþW, Gme-Gme Iej ceW (meole) efmLele nesDees (Òe³eleeefve) Deefle efJe®eej mes
efme× efkeÀ³es ngS (nJeeRef<e) Yeespeve keÀs ³eesi³e DeVeeefo keÀe (DeÊe) Yeesie keÀjes~ (DeLe) FmekesÀ HeM®eeled (yeefn&ef<e)
efJeÐeeÒe®eejªHe GÊece J³eJenej ceW efmLele neskeÀj nceejs efue³es (meJe&Jeerjced) meye JHHUM+HJHH: NH¢HV ´HHâNH¢MHYHVQHMV
(jef³eced) Oeve keÀes (oOeeleve) OeejCe keÀerepf e³es¤59¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeved ueesie GHeosMe kesÀ efue³es Iej-Iej kesÀ Òeefle ieceveeieceve keÀjkesÀ mel³eOece& keÀe Òe®eej
keÀjles nQ, Jes ie=nmLeeW ceW Þe×e mes efo³es ngS DeVeHeeveeefo keÀe mesJeve keÀjW~ meye keÀes Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue mes
³eesi³e Heg©<eeLeea keÀjkesÀ Þeerceeved keÀjW¤59¤
³es Deeqive<JeeÊee Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³ewjeréejë keÀLeb ÒeeLe&veer³e Fl³een¤
ceveg<³eeW keÀes F&éej keÀer ÒeeLe&vee kewÀmes keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HVÉ'HäHTLYH-HH1¬HHHVÉ'HYHäHTLYH-HH¬HH1FH2HVäHIR1-HÍP-H12HHHäFHH1RHäYOHVa
OHV<HäÍP-H1MH>PHJäYHHUHIOHFHV1OHHEHä/HH-H10HEOH1Y-HnENH¢X+HHHHIOH
HVa'H1HTLYH1-HH1¬HHÍa'H1HTLYH1-HH1¬HH)OHäHTLYHÉP-HH1¬HHÍaHVa'HYHäHTLYH-HH¬HHÍa'HYHäHTLYH-HH¬HH1)OHYHäHTLYHÉP-HH¬HHÍaFH2HVäa
HIR1-HÍaP-H12HHHäaFHH1RHäYOHVaOHV<HäÍaP-H1MHHI>HIOHä P-H1ÉMHÎGa'HPHJäYHHUHIOH1HIFHOHPHJäÉYHHUHIOHFHGa61OHHFHGaH1/HH1-H10HHIFHHIOHä H/HHÉ-H10HFHGa
OH1Y-HnFHGaNH1¢X+H1HH1HIOH1
HeoeLe&ë-(³es) (Deeqive<JeeÊeeë) mec³eiie=nerleeçeqiveefJeÐeeë (³es) (Deveeqive<JeeÊeeë)

DeefJeÐeceeveeeqiveefJeÐeeûenCee %eeveefveÿeë efHelejë (ceO³es) (efoJeë) efJe%eeveeefoÒekeÀeMem³e (mJeOe³ee)
mJekeÀer³eHeoeLe&OeejCeef¬eÀ³e³ee (ceeo³evles) Deevevoefvle (lesY³eë) efHele=Y³eë (mJejeìd) ³eë mJe³eb jepelesçmeew Hejceelcee
(Demegveerefleced) ³ee Demetved ÒeeCeeved ve³eefle ÒeeHveesefle leeced (Sleeced) (³eLeeJeMeced) JeMeb keÀeceveeceveefle¬eÀc³e keÀjesleerelf e
(levJeced) (keÀuHe³eeefle) keÀuHe³esled meceLe¥ kegÀ³³ee&led¤60¤
DevJe³eë-³esçeqive<JeeÊee ³es Deveeqive<JeeÊee efoJees ceO³es mJeOe³ee ceeo³evles, lesY³eë mJeje[sleecemegveerelE e
levJeb ³eLeeJeMeb keÀuHe³eeefle¤60¤
YeeJeeLe&ë-ns Hejceséej! ³esçiv³eeefoHeoeLe&efJeÐeeb efJe%ee³e ÒeJele&³eefvle, ³es ®e %eeveefveÿe efJeÜebmeë mJesvewJe
HeoeLexve legäe YeJeefvle, les<eeb MejerjeefCe oerIee&³etbef<e mecHeeo³e Fefle ÒeeLe&veer³eë¤60¤
HeoeLe&ë-(³es) pees (Deeqive<JeeÊeeë) De®ís ÒekeÀej DeeqiveefJeÐee kesÀ ûenCe keÀjves leLee (³es) pees
(Deveeqive<JeeÊeeë) Deeqive mes efYeVe Dev³e HeoeLe&efJeÐeeDeeW keÀes peevevesnejs Jee %eeveer efHele=ueesie Jee (efoJeë) efJe%eeveeefo
ÒekeÀeMe kesÀ (ceO³es) yeer®e (mJeOe³ee) DeHeves HeoeLe& kesÀ OeejCe keÀjves ªHe ef¬eÀ³ee mes (ceeo³evles) 'HHYHYRNH¢HV ´HHâ
nesles nQ, (lesY³eë) Gve efHelejeW kesÀ efue³es (mJejeìd) mJe³eb ÒekeÀeMeceeve Hejceelcee (Sleeced) Fme (Demegveerefleced) ÒeeCeeW
NH¢HV´HHâQHVYHV-HHXHV(levJeced) Mejerj keÀes (³eLeeJeMeced) keÀecevee kesÀ DevegketÀue (keÀuHe³eeefle) meceLe& keÀjs¤60¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes Hejceséej mes Ssmeer ÒeeLe&vee keÀjveer ®eeefn³es efkeÀ ns Hejceséej! pees Deeqive Deeefo keÀer
HeoeLe&efJeÐee keÀes ³eLeeLe& peeve kesÀ ÒeJe=Êe keÀjles Deewj pees %eeve ceW lelHej efJeÜeved DeHeves ner HeoeLe& kesÀ Yeesi e mes
mevlegä jnles nQ, GvekesÀ MejerjeW keÀes oerIee&³eg keÀerefpe³es¤60¤
Deeqive<JeeÊeeefvel³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHele=mevleevewefjleslejb efkebÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
ceelee-efHelee Deewj mevleeveeW keÀes HejmHej keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1HTLYH1-HH1¬HHYHäOHJÉFHOHHVäQ-HHFHQVYHHMH0H1jPHVPHHVäFH+HHU1/HEHÉ'HH10HJÍa
OHVYHHV1HI-H´HHäPHÍPHJÉQ-HHä<H-HYOHJ-H1HPHHäFH1+HOHäHHVMHHU1&HHHFHG
DeNeqiveN<JeeNÊeeved~ DeNeqiveNmJeeNÊeeefvel³HäHTLYHÉP-HH1¬HHYHGa H¿1OHJÉFHOH1 )OHOä HJÉÉFHOHäÍa Q1-HH1FH1QV1a YHH1MH10H1jPHVa PHHV1FH1+HHU1/HHIFHHIOHä
PHHVFHÉ+HHU1/HFHGaHVa'HH10HJÍaOHVaYH1ÍaHI-H´HHäPHÍaPHJÉQ-HH1)HIOHäPHJÉÉQ-HHäÍa<H1-H1YOHJÉa-H1HFHGaPHH1FH1a+HOHäHÍaMlHHU1&HHFHGa1¤
HeoeLe&ë-(Deeqive<JeeÊeeved) megÿgie=nerleeçeqiveefJeÐeeved ($eÝlegceleë) ÒeMemlee Jemevleeo³e $eÝleJees efJeÐevles ³es<eeb
leeved (nJeecens) (veejeMebmes) vejeCeeb ÒeMebmeece³es melkeÀejJ³eJenejs (meesceHeerLeced) meesceHeeveced (³es) (DeeMegë)
DeMveer³egë (les) (veë) DemceY³eced (efJeÒeemeë) cesOeeefJeveë (megnJeeë) megÿgoeveeë (YeJevleg) (Je³eced) (m³eece)
(Hele³eë) mJeeefceveë (j³eerCeeced) Oeveeveeced¤61¤
DevJe³eë-³es meesceHeerLeceeMeg³ee&ve=legceleesçeqive<JeeÊeeved efHele+ved Je³eb vejeMebmes nJeecens, les efJeÒeemees veë megnJee
YeJevleg, Je³eb ®e lelke=ÀHeelees j³eerCeeb Hele³eë m³eece¤61¤
YeeJeeLe&ë-mevleeveeë HeoeLe&efJeÐeeefJeoes osMekeÀeue%eeved ÒeMemleew<eefOejmemesJekeÀeved efJeÐeeJe³eesJe=×eved
melkeÀejeLe&ceent³e lelmene³esve OeveeÐewée³³e&Jevlees YeJevleg¤61¤
HeoeLe&ë-(³es) pees (meesceHeLeerced) meesce Deeefo GÊece Dees<eefOejme keÀes (DeeMegë) HeerJeW, efpeve ($eÝlegceleë)
ÒeMebefmele Jemevleeefo $eÝleg ceW GÊece keÀce& keÀjves Jeeues (Deeqive<JeeÊeeved) De®ís ÒekeÀej DeeqiveefJeÐee keÀes peevevesnejs
efHelee Deeefo %eeefve³eeW keÀes nce ueesie (veejeMebmes) ceveg<³eeW kesÀ ÒeMebmeeªHe melkeÀej kesÀ J³eJenej ceW (nJeecens)
yegueeles nQ, (les) Jes (efJeÒeemeë) yegef×ceeved ueesie (veë) nceejs efue³es (megnJeeë) De®ís oeve osvesnejs (YeJevleg) neW
Deewj (Je³eced) nce GvekeÀer ke=ÀHee mes (j³eerCeeced) OeveeW kesÀ (Hele³eë) mJeeceer (m³eece) nessJeW¤61¤
YeeJeeLe&ë-mevleeve ueesie HeoeLe&efJeÐee Deewj osMe, keÀeue kesÀ peeveves Deewj ÒeMebefmele Deew<eefOe³eeW kesÀ jme keÀes
mesJeve keÀjvesnejs, efJeÐee Deewj DeJemLee ceW Je=× efHelee Deeefo keÀes melkeÀej kesÀ DeLe& yeguee kesÀ, GvekesÀ mene³e mes
Oeveeefo Ssée³³e& Jeeues neW¤61¤
Dee®³ee peeeqvJel³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHeÀj Gmeer efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw ¤
'HHHH1SHHYHJäRHIH&H1OHHVHIYH1H²Hs1FHEH1HFH1HI<HLHä&HHUOH1HI-HËHVäa
FHHHIQäjHIPHÆHI+HOHMlÍNHV¢YHäHIH9HHV1 ³eÜNç'HHLHäÍ+HJ1HOHH1NH¢MHäFH
'HHHVOHH1É'HHäa SHHYHJäa R1HIH1&H1OHÍa HIYH1H²Häa HIYH1H²HVHIOHä HIYH1ÉPH²Häa )1FHFHGa eN%eced~ DeNefYe~ ie=É&HHU1OH1a HI-HËHVäa FHHa
HIQ1jHIPH1Æ1aHI+H1OH1MlÍaNHV¢YHäaHIH1OHGaYH1ÍaHOHGa-H1Ía'HHLHäÍa+HJÉ1HOHHäaNH¢MHäFH
HeoeLe&ë-(Dee®³e) DeOees efveHeel³e (peeveg) (oef#eCeleë) oef#eCeHeeée&leë (efve<eÐe) meceem³e (Fceced)
(³e%eced) melkeÀejeK³eced (DeefYe) DeeefYecegK³es (ie=Ceerle) ÒeMebmele (efJeées) meJex (cee) (eEnefmeä) (efHelejë)
%eeveÒeoeë (kesÀve) (ef®eled) (veë) DemceekeÀced (³eled) (Jeë) (Deeieë) DeHejeOeced (Heg©<elee) Heg©<em³e YeeJeë
(keÀjece) kegÀ³ee&ce~ De$e efJekeÀjCeJ³el³e³esve MeHed¤62¤
DevJe³eë-ns efJeées efHelejë! ³et³eb kesÀveef®e×slegvee vees ³ee Heg©<elee leeb cee eEnefmeä, ³elees Je³eb megKeb keÀjece,
³eÜ Deeiemleled l³eepe³esce,³et³eefceceb ³e%eceefYeie=Ceerle, Je³ecee®³e peeveg oef#eCelees efve<eÐe ³eg <ceeved meleleb
melkegÀ³ee&ce¤62¤
YeeJeeLe&ë-³es<eeb efHelejes ³eoe meeceerH³eceeie®ís³egë mJe³eb Jewles<eeb efvekeÀìs meceefYeie®ís³egmleoe Yetceew peevegveer
efveHeel³e vecemke=Àl³ewleeved Òemeeo³es³egë, efHelejM®eeMeerefJe&ÐeemegefMe#eesHeosMesve mJemevleeveeved ÒemeVeeved ke=ÀlJee meleleb
j#es³egë¤62¤
HeoeLe&ë-ns (efJeées) meye (efHelejë) efHele=ueesiees! legce (kesÀve, ef®eled) efkeÀmeer nsleg mes (veë) nceejer pees
(Heg©<elee) Heg©<eeLe&lee nw, GmekeÀes (cee, eEnefmeä) cele veä keÀjes, efpememes nce ueesie megKe keÀes (keÀjece) ´HHâNH¢M:
(³eled) pees (Jeë) legcneje (Deeieë) DeHejeOe nw, GmekeÀes nce ígæ[eJeW, legce ueesie (Fceced) Fme (³e%eced)
melkeÀejef¬eÀ³eeªHe J³eJenej keÀes (DeefYe, ie=Ceerle) nceejs mevcegKe ÒeMebefmele keÀjes, nce (peeveg) peeveg DeJe³eJe keÀes
(Dee®³e) veer®es ìskeÀ kesÀ (oef#eCeleë) legcnejs oef#eCe Heeée& ceW (efve<eÐe) yewþ kesÀ legcneje efvejvlej melkeÀej
keÀjW¤62¤
YeeJeeLe&ë-efpevekesÀ efHele= ueesie peye meceerHe DeeJeW DeLeJee mevleeve ueesie Fve kesÀ meceerHe peeJeW, leye Yetefce ceW
Iegìves efìkeÀe vecemkeÀej keÀj FvekeÀes ÒemeVe keÀjW, efHelej ueesie Yeer DeeMeerJee&o, efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee kesÀ GHeosMe
mes DeHeves mevleeveeW keÀes ÒemeVe keÀjkesÀ meoe j#ee efkeÀ³ee keÀjW¤62¤
Deemeerveeme Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'HHPHHU{YHHPHHVÉ'H1&HHUYHHäFHJÉ+HP/HVä Mlef³eb 2Hä¬HRH10HJHV1FHOHH {Ha
HegÉHV<HäÍHI+HOHMlPOHPH1-HP-H1Í´HHäÏ1OHOHÉ)1QHVSHiR2HHOH
'HHPHHU{YHHPHÍa'H11&HHUYHHäFHGa*1+HP/H1)OHJÉ+HÉP/HVäaMlHIHFHGa2H1¬HaRH10HJHVäaFHOHH {Ha+HJÉHV<HäÍaHI+H1OH1MlÍaOHPHäa-HP-HäÍa
´HaH1Ï1OH1aOHVa)Qa7SSH {FHGaR12HH1OH1
HeoeLe&ë-(Deemeerveemeë) GHeefmLeleeë mevleë (De©Ceerveeced) 'H&H-H&HH YHHE kHU&HHFHG (GHemLes) Glme²s
(jef³eced) efÞe³eced (OeÊe) (oeMeg<es) oe$es (cel³ee&³e) ceveg<³ee³e (Heg$esY³eë) (efHelejë) (lem³e) (JemJeë) Jemegvees
Oevem³e (Òe) (³e®íle) (les) (Fn) (Tppe&ced) Heje¬eÀceced (oOeele) oOeerjved¤63¤
DevJe³eë-ns efHelejë! ³et³eefcene©CeerveecegHemLe Deemeerveemeë mevleë Heg$esY³ees oeMeg<es cel³ee&³e ®e jeE³e OeÊe,
lem³e JemJeeWçMeeved Òe³e®íle, ³elemle Tpe¥ oOeele¤63¤
YeeJeeLe&ë-OH 6-H -H¹HÍ PHHIYOH HV P-HkHU-HOHHÍ P-H+HOYHHrveeb melkeÀÊee&jesçHel³esY³ees ³eLee³eesi³eb oe³eb
melHee$esY³ees oeveb ®e meoe ooefle, les ®e mevleevewcee&veveer³eeë meefvle¤63¤
HeoeLe&ë-ns (efHelejë) efHele= ueesiees! legce (Fn) Fme ie=neÞece ceW (De©Ceerveeced) LHHZM-H&H HJNH®OHHTkHH: NHV¢
(GHemLes) meceerHe ceW (Deemeerveemeë) yewþs ngS (Heg$esY³eë) Heg$eeW kesÀ Deewj (oeMeg<es) oelee (cel³ee&³e) ceveg<³e kesÀ efue³es
(jef³eced) Oeve keÀes (OeÊe) Oejes, (lem³e) Gme (JemJeë) Oeve kesÀ YeeieeW keÀes (Òe, ³e®íle) efo³ee keÀjes, efpememes (les)
-HVker Deeefo meye ueesie (Tppe&ced) Heje¬eÀce keÀes (oOeele) OeejCe keÀjW¤63¤
YeeJeeLe&ë--HV QHU -H¹Q4 SHHV 'H+HYHHU kHU QHU NHV¢PHH/H´HPH9H'H+HYHHU +HHIOYHHH: NH¢HPHONH¢HMNH¢MYHVQHMV
mevleeveeW kesÀ efue³es ³eLee³eesi³e oe³eYeeie Deewj melHee$eeW keÀes meoe oeve osles nQ Deewj Jes mevleeveeW keÀes melkeÀej keÀjves
³eceive Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HFHäLYHVNH¢-H-HHQYH1O-HEHIH1YFHYHäPHVMlef³eced~
OH9HHVäLHHU1HI<H ÍÀH1-HHHRV-H1HH+HäYHHH1HJSHäFHG
HFHGa 'H1LYHV1a NH1¢-H1-HH1Q1YHVHIOHä NH¢-HÉ-HHQYHa O-HFHGa HIHOHGa FHYHäPHVa MlHIHFHGa OHFHGa YH1Ía LHHU1HI<H HIMHIOHä ieerNëçefYeë~
ÀH1-HHHäFHGaRV1-H1HVHIOHäRV-H1ÉHHa+H1YH1H1aHJSHäFHG
HeoeLe&ë-(³eced) (Deives) DeeqiveefjJe ÒekeÀeMeceeve efJeÜved (keÀJ³eJeenve) ³eë keÀefJe<eg meeOetefve Jemletefve Jenefle
ÒeeHe³eefle lelmecyeg×ew (lJeced) (ef®eled) DeefHe (cev³emes) (jef³eced) Ssée³e&ced (leced) (veë) DemceY³eced (ieerefYe&ë)
(ÞeJee³³eced) ÞeeJeef³elegcen&ced~ Þegoef#e0 (GCee03.96) Fl³eeefovee Dee³³e Òel³e³eë~ (osJe$ee) osJes<eg efJeÜlmeg
(Heve³e) osenf ~ De$e Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (³egpeced) ³eeskeÌlegcen&ced¤64¤
DevJe³eë-ns keÀJ³eJeenveeçives! lJeb ieereYf e&ë ÞeJee³³eb osJeVee ³egpeb ³eb jeE³e cev³emes leb ef®eVeë Heve³e¤64¤
YeeJeeLe&ë-efHele=efYeë Heg$esY³emmelHee$esY³eM®e ÒeMebmeveer³eb Oeveb meáes³eced~ lesvewleeved eqJeog<ees ie=nerlJee
mel³eOeceexHeosMekeÀeved keÀejef³elJee efJeÐeeOeceez Òe®eejCeer³eew¤64¤
HeoeLe&ë-ns (keÀJ³eJeenve) yegef×ceeveeW kesÀ meceerHe GÊece HeoeLe& HengB®eevesnejs (Deives) Deeqive kesÀ meceeve
ÒekeÀeMe³egkeÌle! (lJeced) DeeHe (ieerefYe&ë) keÀesceue JeeefCe³eeW mes (ÞeJee³³eced) megveeves ³eesi³e (osJe$ee) efJeÜeveeW ceW
(³egpeced) ³egkeÌle keÀjves ³eesi³e (³eced) efpeme (jef³eced) Ssée³³e& keÀes (cev³emes) peeveles nes, (leced) GmekeÀes (ef®eled) Yeer
(veë) nceejs efue³es (Heve³e) keÀerefpe³es¤64¤
YeeJeeLe&ë-efHelee Deeefo %eeveer ueesieeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Heg$eeW Deewj melHee$eeW mes ÒeMebefmele Oeve keÀe meáe³e
keÀjW, Gme Oeve mes GÊece efJeÜeveeW keÀes ûenCe keÀj, GvekeÀes mel³eOece& kesÀ GHeosMekeÀ yeveekesÀ efJeÐee Deewj Oece& keÀe
Òe®eej keÀjW Deewj keÀjeJeW¤64¤
³eesçDeeqiveefjl³em³e Me± $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HHVÉ'H1HTLYHÍNHä¢-H1-HHQäveë efHeNle+ved HHäOHH1-H2HäÍa
´HVRJäQ1-HHHIYHä-HHVHHIOHRV1-HV<Hä0HHI+H1OH<H1'HH
HÍa 'H1HTLYHÍa NH1¢-H1-HHQäYH1 )HIOHä NH¢-H1É-HHQäYHÍa HI+H1OHYHGa HHäOHGa H¿1OHH1-H2HäÍa H¿1OH1-H2H1 )OHäOH1É-H2Häë~ Òe~ Fled~
7%1É)O%HWäaQ1-HHHIYHäa-HHV1H1HIOH1aRV1-HV<HäÍaH1aHI+H1OH<H1)HIOHäHI+H1OHÉ<HäÍa'HH
HeoeLe&ë-(³eë) (Deeqiveë) DeeqiveefjJe efJeÐeemeg ÒekeÀeMeceeveë (keÀJ³eJeenveë) ³eë keÀJ³eeefve keÀJeerveeb
ÒeMemleeefve keÀcee&efCe ÒeeHe³eefle meë (efHele+ved) pevekeÀeoerved (³e#eled) melkegÀ³ee&led ($eÝleeJe=Oeë) ³e $eÝlesve JesoefJe%eevesve
Je×&vles~ De$e Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fefle oerIe&ë~ (Òe) (Fled) SJe (G) efJelekexÀ (nJ³eeefve)
Deeoelegcene&efCe efJe%eeveeefve (Jees®eefle) Jeoefle~ Je®esuexìîeìd Je®e Gefcel³egceeieceë~ (osJesY³eë) efJeÜÓîeë (®e)
(efHele=Y³eë) pevekeÀeefoY³eë (Dee) mecevleeled¤65¤
DevJe³eë-³eë keÀJ³eJeenveesçeqiveefJe&Üeved $eÝleeJe=Oeë efHele+ved ³e#eled, me Fog osJesY³eë efHele=Y³eM®e nJ³eeefve
ÒeeJees®eefle¤65¤
YeeJeeLe&ë-³es ye´ïe®e³exCe HetCe&efJeÐee YeJeefvle, les efJeÜlmeg efJeÜebmeë efHele=<eg efHelejM®e ieC³evles¤65¤
HeoeLe&ë-(³eë) pees (keÀJ³eJeenveë) HI-H¾HYHH: NHV¢ ÀHVá NH¢FHH; NH¢HV ´HHâ NH¢MHYHVQHMH (Deeqiveë) Deeqive kesÀ
meceeve efJeÐeeDeeW ceW ÒekeÀeMeceeve efJeÜeved ($eÝleeJe=Oeë) JesoefJeÐee mes Je=× (efHele+ved) efHelejeW keÀe (³e#eled) melkeÀej
keÀjs, mees (Fled) ner (G) De®ís ÒekeÀej (osJesY³eë) efJeÜeveeW (®e) Deewj (efHele=Y³eë) efHelejeW kesÀ efue³es (nJ³eeefve)
ûenCe keÀjves ³eesi³e efJeÜeveeW keÀe (ÒeeJees®eefle) De®ís ÒekeÀej meye Deesj mes GHeosMe keÀjlee nw¤65¤
YeeJeeLe&ë-pees HetCe& ye´ïe®e³e& mes HetCe&efJeÐee Jeeues nesles nQ, Jes efJeÜeveeW ceW efJeÜeved Deewj efHelejeW ceW efHelej
efieves peeles nQ¤65¤
lJeceive Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ DeeqiveoxJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
O-HFHäLYHÉ) HI>1OHÍNHä¢-H-HHQ1YHH-HHä>G^1-HHHIYHäPHJMl<HHUHI&HäNHÉÀlJeer~
´HHRHäÍHI+H1OH<HäÍP-H12HHH1OHVÉ'HäH9H1HI¹O-HERVä-H1´HHäOHHQ1-HHUHIH
O-HFHGa'H1LYHV1a) 1HI>1OHÍaNH1¢-H1-HH1Q1YHVHIOHä NH¢-HÉ-HHQYHa'H-HHäÎGaQ1-HHHIYHäaPHJÉMl<HHUHI&HäaNHÉÀlJeer~ Òe~ DeNoeNë~ efHeNle=Y³eN
)HIOHäHI+H1OHÉ<HäÍaP-H12HHHäaOHVa'H1H1YHGa'H1HI¹aO-HFHGaRV1-H1a´HH1OHVHIOH1´HÉHäOHHaQ1-HHUHIHä
HeoeLe&ë-(lJeced) (Deives) HeeJekeÀ FJe HeefJe$e (F&ef[leë) ÒeMebefmeleë (keÀJ³eJeenve) keÀJeerveeb ÒeeieuY³eeefve
keÀcee&efCe ÒeeHle (DeJeeìd) Jenefme (nJ³eeefve) DeÊegcene&efCe (megjYeerefCe) megievOeeefo³egkeÌleeefve (ke=ÀlJeer) ke=ÀlJee~
mveelJ³eeo³eM®e~ (Deäe07.1.49) (Òe) (Deoeë) Òeosefn (efHele=Y³eë) (mJeOe³ee) DeVesve men (les) (De#eved)
Deovleg (Deef×) Yeg*d#Je (lJeced) (osJe) oeleë (Òe³elee) Òe³elvesve meeefOeleeefve (nJeeRef<e) Deeoelegcene&efCe¤66¤
DevJe³eë-ns keÀJ³eJeenveeives efJeÜved! Heg$e! F&ef[lemlJeb megjYeereCf e nJ³eeefve ke=ÀlJ³eJeeìd leeefve efHele=Y³eë
Òeeoemles efHelejë mJeOe³ee menwleev³e#eved~ ns osJe! lJeb Òe³ele nJeeR<³eef×¤66¤
YeeJeeLe&ë-Heg$eeo³eë meJex megmebmke=Àlewë megievOeeefo³egkeÌlewjVeHeevewë efHele+ved Yeespeef³elJee mJe³ecesleeefve
Yeg¡eerjefVe³ecesJe Heg$eeCeeb ³eesi³eleeefmle~ ³es megmebmke=ÀleeVeHeeves kegÀJe&efvle, lesçjesieeë Melee³eg<ees YeJeefvle¤66¤
HeoeLe&ë-ns (keÀJ³eJeenve) keÀefJe³eeW kesÀ ÒeiHX<HOHHHIRNH¢FHH;NH¢HV´HHâQJ6(Deives) Deeqive kesÀ meceeve HeefJe$e
efJeÜved! Heg$e! (F&ef[leë) ÒeMebefmele (lJeced) let (megjYeerefCe) megievOeeefo ³egkeÌle (nJ³eeefve) Keeves kesÀ ³eesi³e HeoeLe&
(ke=ÀlJeer) keÀj kesÀ (DeJeeìd) ´HHâNH¢MOHHQZ*YHNeÀes (efHele=Y³eë) efHelejeW keÀs efue³es (Òeeoeë) efo³ee keÀj~ (les) Jes
efHelej ueesie (mJeOe³ee) DeVeeefo kesÀ meeLe Fve HeoeLeeX keÀe (De#eved) Yeesie efkeÀ³ee keÀjW~ ns (osJe) efJeÜve oeleë!
(lJeced) let (Òe³elee) Òe³elve mes meeOes ngS (nJeeRef<e) Keeves keÀs ³eesi³e DeVeeW keÀes (Deef×) Yeespeve efkeÀ³ee keÀj¤66¤
YeeJeeLe&ë-Heg$eeefo meye ueesie De®ís mebmkeÀej efkeÀ³es ngS megievOeeefo mes ³egkeÌle DeVe-HeeveeW mes efHelejeW keÀes
Yeespeve keÀjekesÀ DeeHe Yeer Fve DeVeeW keÀe Yeespeve keÀjW, ³ener Heg$eeW keÀer ³eesi³elee nw~ pees De®ís mebmkeÀej efkeÀ³es ngS
DeVe-HeeveeW keÀes keÀjles nQ, Jes jesiejefnle neskeÀj MeleJe<e& He³e&vle peerles nQ¤66¤
³es ®esnsl³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJelee~ mJejeìd He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
³es ®esNn efHeNlejesN ³es ®eN vesn ³eeBM®eäHI-H1HHH%É*äH1YH´HäHI-H1Ha
O-HE-HVäO/H1HHIOH1OHVSHHäOH-HVRÍP-H12HHHI<HäH 1HjPHJNHä¢OHESHJHP-H
HVaH1a)1QaHI+H1OHMäÍaHVaH1aYHa)1QaHHYHGaH1aHI-H1HaHHYHGa7%1É)O%HWäaH1aYHa´H1HI-H1HVHIOHä ´HÉHI-H1H~ lJeced~
-HV1O/H1aHHIOHäaOHVaSHH1OH1-HV1R1)HIOHäSHHOHÉ-HVRÍaP-H12HHHI<HäÍaH1HFHGaPHJNHä¢OH1HIFHHIOH1PHJÉNHä¢OHFHGaSHJÉ<eNmJeN¤67¤
HeoeLe&ë-(³es) (®e) (Fn) (efHelejë) (³es) (®e) (ve) (Fn) (³eeved) (®e) (efJeë) peeveerceë (³eeved)
(G) efJelekexÀ (®e) (ve) (ÒeefJeë) (lJeced) (JeslLe) (³eefle) ³ee me*dK³ee ³es<eevleeved (les) (peeleJesoë) peelee Jesoë
Òe%ee ³em³e lelmecyeg×ew~ ns efJeÜved! (mJeOeeefYeë) (³e%eced) (megke=Àleced) megÿg keÀcee&efCe ef¬eÀ³evles ³eeqmceved (peg<emJe)
mesJemJe¤67¤
DevJe³eë-ns peeleJesoë! ³es ®esn efHelejes ³es ®esn ve meefvle, Je³eb ³eebM®e efJeë ³eebM®e ve ÒeefJeë, leeved ³eefle
³eeJelemlJeb JeslLe, G les lJeeb efJeogmleled mesJeece³eb megke=Àleb ³e%eb mJeOeeefYepe&g<emJe¤67¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³es Òel³e#ee Jee ³esçÒel³e#ee efJeÜebmeesçO³eeHekeÀe GHeosMekeÀeM®e meefvle, leeved
meJee&veent³eeçVeeefoefYemmeoe melkegÀ©le, ³esve mJe³eb meJe&$e melke=Àlee YeJele¤67¤
HeoeLe&ë-ns (peeleJesoë) veJeerve leer#Ce yegef× Jeeues efJeÜved! (³es) pees (Fn) ³eneb (®e) ner (efHelejë)
efHelee Deeefo %eeveer ueesie nQ (®e) Deewj (³es) pees (Fn) ³eneb (ve) veneR nQ (®e) Deewj nce (³eeved) efpevekeÀes (efJeë)
peeveles (®e) Deewj (³eeved) efpevekeÀes (ve, ÒeefJeë) veneR peeveles nQ, Gve (³eefle) ³eeJeled efHelejeW keÀes (lJeced) DeeHe
(JeslLe) peeveles nes (G) Deewj (les) Jes DeeHe keÀes Yeer peeveles nQ, GvekeÀer mesJeeªHe (megke=Àleced) HegC³epevekeÀ (³e%eced)
melkeÀejªHe J³eJenej keÀes (mJeOeeefYeë) DeVeeefo mes (peg<emJe) mesJeve keÀjes¤67¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees Òel³e#e Jee pees DeÒel³e#e efJeÜeved DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ nQ, Gve meye keÀes
yeguee DeVeeefo mes meoe melkeÀej keÀjes, efpememes DeeHe Yeer meJe&$e melkeÀej³egkeÌle nesDees¤67¤
Foefcel³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ mJejeìd He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
)1REHI+H1OH<HHV1YHFHHVäÉ'HPO-H1²HHV+HW-HH[{PHHV1HÉ*+HäMHPH) 1HJÍa
HV+HHHI/H {-HV1MSH1PHHHIYHHä¬HH1HV-HHäYHWÉYHjPHJä-HÉSHYHHäPHJHI-H1HJ
FNoceGaHI+H1OH<H1)HIOHäHI+H1OH<HäÍYHFHäÍa'H1POHJÉa'H1²HaHVa+HW-HH {PHÍaHVa*+HäMHPHÍa) 1HJÍaHVa+HHHI/H {-HVaMSHäHIPHa'HHa
HIYHHä¬HHÍaHIYHPHä¬HH1)HIOH1HIYHÉPHä¬HHÍaHVa-HH1aYHWÉveced~ megÉJe=ÉSHYHH1HTP-HHIOHäPHJÉ-HÉSHYHHäPHJaHI-H1#eg¤68¤
HeoeLe&ë-(Foced) Òel³e#eced (efHele=Y³eë) pevekeÀeefoY³eë (veceë) megmebmke=ÀleceVeced (Demleg) (DeÐe) Foeveerced
(³es) (HetJee&meë) DemceÊees Je=×eë (³es) (GHejemeë) -HHYH´HP/HPHEYHHPHHÀHFHHâH LHQHÀHFHHI-HHH<HHVLHV<H *+HMOHHÍ
(F&³egë) ÒeeHveg³egë (³es) (HeeefLe&Jes) He=efLeJ³eeb efJeefoles (jpeefme) ueeskesÀ (Dee) (efve<eÊeeë) ke=ÀleefveJeemeeë (³es) (Jee)
(vetveced) efveefM®eleced (megJe=peveemeg) MeesYevee Je=peveeë iele³ees ³eemeeb leemeg (efJe#eg) Òepeemeg¤68¤
DevJe³eë-³es efHelejë HetJee&mees ³e GHejeme F&³eg³ex HeeefLe&Jes jpem³ee efve<eÊee Jee vetveb ³es megJe=peveemeg efJe#eg
Òe³elevles, lesY³eë efHele=Y³eesçÐesob veceesçmleg¤68¤
YeeJeeLe&ë-'HHTPFHYHG PHEPHHMV HV ´HSHH0HHV2HNH¢H 'HPFH¬HHV -HMH HI-HMNH®OHHÀHFHE ´HHâHÍ HI+HHHRHPPHHIYOH OHV
Heg$eeefoefYece&veg<³ewë meoe mesJeveer³ee vees®esled efkeÀ³eleer neefveë¤68¤
HeoeLe&ë-(³es) pees efHelej ueesie (HetJee&meë) nce mes efJeÐee Jee DeJemLee ceW Je=× nQ, (³es) pees (GHejemeë)
-HHYH´HP/H-HHPHEYHHPHHÀHFHNH¢HV ´HHâQHVNHV¢LHQHÀHFHNHV¢HI-HHH<HHVLHPHV *RHPHHUYHHIH¬HQJ6(F&³egë) ´HHâQH:(³es)
pees (HeeefLe&Jes) He=efLeJeer Hej efJeefole (jpeefme) ueeskeÀ ceW (Dee, efve<eÊeeë) efveJeeme efkeÀ³es ngS (Jee) DeLeJee (³es) pees
(vetveced) efveM®e³e keÀj kesÀ (megJe=peveemeg) De®íer ieefleJeeueer (efJe#eg) ÒepeeDeeW ceW Òe³elve keÀjles nQ, Gve (efHele=Y³eë)
efHelejeW kesÀ efue³es (DeÐe) Deepe (Foced) ³en (veceë) megmebmke=Àle DeVe (Demleg) ´HHâQHV
YeeJeeLe&ë-Fme mebmeej ceW pees Òepee kesÀ MeesOeves Jeeues ncemes Þesÿ efJejkeÌleeÞece DeLee&led mebv³eemeeÞece keÀes
´HHâHI+HOHH'HHHIRQ4-HV+HJHHHIRFHYHJHH:NH¢HVPHRHPHV-V HYHVHHVLHQ4SHHV6VPHHYHNH¢M:OHHVHINH¢OHYHHUQHHIve nes¤68¤
DeOesl³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'H2HH1H/HHäYHÍHI+H1OHMlÍ+HMHäPHÍ´H1lveHPHHVäÉ'HLYHÉH¿1OHFHHä0HJHH1&HHÍa
MegHHURäH1YHGRHUHI2HäHIOHFHJNH®/H10HHPH1ÍHHFHHäHI<H1YRYOHHVäÉ'H1&HHUM+Hä-HYHG
'H2Häa H/HHäa YH1Ía HI+H1OHMäÍa +HMHäPHÍa ´H1OYHHPHäÍa 'H1LYHV1a H¿1OHFHGa 'HH10HJÉHH1&HHÍa 0HJHIHäa )OHGa 'H1H1YHGa RHUHI2HäHIOHFHGa
*1NH®/H10HHPHäÍa*1NH®/H10HHPH1)OHJäNH®/H1É0HPHäÍaHHFHHäaHI<H1YRYOHäÍa'H11&HHUÍa'H+Häa-H1YHG
HeoeLe&ë-(DeOe) DeLe~ De$e JeCe&J³el³e³esve Lem³e Oeë~ (³eLee) (veë) DemceekeÀced (efHelejë) (Hejemeë)
Òeke=Àäeë (Òelveemeë) Òee®eerveeë (Deives) efJeÜved ($eÝleced) mel³eced~ (DeeMeg<eeCeeë) ÒeeHvegJevleë (Megef®e) HeefJe$eced
(Fled) SJe (De³eved) ÒeeHvegJeefvle (oerefOeefleced) efJeÐeeÒekeÀeMeced (GkeÌLeMeemeë) ³e GkeÌLeeefve kekeÌlegb ³eesi³eeefve Je®eveeefve
Mebmeefvle (#eecee) efveJeemeYetefceced~ De$e efJeYekeÌlesue&gkedÀ (efYevovleë) efJeoej³evleë (De©Ceerë) megMeeruele³ee
´HNH¢H0HFHHHÍHTkHÍ(DeHe) (Je´ved) otjerkegÀJe&efvle¤69¤
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! ³eLee veë Hejemeë Òelveeme GkeÌLeMeemeë Megef®e $eÝleceeMeg<eeCeeë efHelejes
oerefOeeflece©Ceerë #eecee ®ee³eVeOeeçLeeefJeÐeeb efYevovle FoeJejCeev³eHeJe´BmleebmlJeb leLee mesJemJe¤69¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³es pevekeÀeo³ees efJeÐeeb ÒeeHe³³eeçefJeÐeeb efveJele&³eefvle, lesç$e meJezmmelkeÀÊe&J³eeë
mevleg¤69¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) efJeÜved! (³eLee) pewmes (veë) nceejs (Hejemeë) GÊece (Òelveemeë) Òee®eerve
(GkeÌLeMeemeë) GÊece efMe#ee keÀjvesnejs (Megef®e) HeefJe$e ($eÝleced) mel³e keÀes (DeeMeg<eeCeeë) 'HÏV´HNH¢HM´HHâQJ6
(efHelejë) efHelee Deeefo %eeveer peve (oerefOeefleced) efJeÐee kesÀ ÒekeÀeMe (De©Ceerë) PHJ0HHUXHOHHPHV ´HNH¢H0H-HHXHHU HTkHH:
Deewj (#eecee) efveJeemeYetefce keÀes (De³eved) ´HHâQHVOHVQ4(DeOe) Fme kesÀ Devevlej DeefJeÐee keÀe (efYevovleë) efJeoejCe
keÀjles ngS (Fled) ner DevOekeÀejªHe DeeJejCeeW keÀes (DeHe, Je´ved) otj keÀjles nQ, GvekeÀe let Jewmes mesJeve keÀj¤69¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:*+HFHHXHHMQZaSHHVHI+HOHH'HHHIRHI-H²HHNH¢HV´HHâNH¢MHNHV¢'HHI-H²HHNH¢HHIY eJeejCe
keÀjles nQ, Jes Fme mebmeej cesb meye ueesieeW mes melkeÀej keÀjves ³eesi³e neW¤69¤
GMevle Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
*10HYOHäPO-HH1HIYH2HHUäFH¡HJÉMevleNÍPHHIFHä2HHUFHHIQa
*10H9HJä0H1OHÉ'HH-HäQHI+H1OHYHGQ1HI-HHV1É'H¬Hä-HV
*10HYOHäÍaO-HH1aHIYHa2HHU1FH1HIQ1a*10HYOHäÍaPHFHGa)12HHU1FH1HIQ1a*10HYHGa*10H1OHÍa'HHa-H1Q1aHI+H1OHYHGaQ1HI-HHVäa'H¬Hä-HV
HeoeLe&ë-(GMevleë) keÀece³eceeveeë (lJee) lJeeced (efve) (Oeerceefn) Oejsce~ De$e yengueb ívoefme
#Deäe02.4.73% Fefle MeHees uegkedÀ ívom³egYe³eLee #Deäe03.4.117% Fl³ee×&OeelegkeÀmeb%ee IegceemLee0
#Deäe06.4.66% Fl³eeefovee F&lJeced~ (GMevleë) (meced) SkeÀerYeeJes (FOeerceefn) oerHe³esce (GMeved) keÀece³eceeveë
(GMeleë) keÀece³eceeveeved (Dee) (Jen) ÒeeHvegefn (efHele+ved) pevekeÀeoerved (nefJe<es) nefJeoe&legcen&ced~ De$e J³el³e³esve
efÜleer³eemLeeves ®elegLeea (DeÊeJes) DeÊegb YeeskeÌlegced¤70¤
DevJe³eë-ns efJeÐeeefLe&ved Heg$e Jee! lJeecegMevlees Je³eb lJee efveOeerce¿egMevleë mevleë meefceOeerceefn~ GMebmlJeb
nefJe<esçÊeJes GMeleesçmceeved efHele+veeJen¤70¤
YeeJeeLe&ë-³eLee efJeÜebmees Oeercelees efpeleseqvê³eeved ke=Àle%eeved HeefjÞeefceCees efJe®eejMeerueeved efJeÐeeefLe&vees efvel³eb
keÀece³esjBmleLee efJeÐeeefLe&veesçHeer¢MeeveO³eeHekeÀeved efJeog<eë mebmesJ³e efJeÜebmees YeJevleg¤70¤
HeoeLe&ë-ns efJeÐee keÀer F®íe keÀjves Jeeues DeLeJee Heg$e lesjer (GMevleë) keÀecevee keÀjles ngS nce ueesie
(lJee) legPe keÀes (efve, Oeerceefn) efJeÐee keÀe efveefOeªHe yeveeJeW (GMevleë) keÀecevee keÀjles ngS nce legPe keÀes
(meefceOeerceefn) De®ís ÒekeÀej efJeÐee mes ÒekeÀeefMele keÀjW, (GMeved) keÀecevee keÀjlee ngDee let (nefJe<es) Yeespeve keÀjves
³eesi³e HeoeLe& kesÀ (DeÊeJes) Keeves keÀes (GMeleë) keÀecevee keÀjles ngS nce (efHele+ved) efHelejeW keÀes (Dee, Jen) De®ís
´HNH¢HM´HHâQH:
YeeJeeLe&ë-pewmes efJeÜeved ueesie yegef×ceeved, efpelesevq ê³e, ke=Àle%e, HeefjÞeceer, efJe®eejMeerue efJeÐeeefLe&³eeW keÀer efvel³e
keÀecevee keÀjW, Jewmes efJeÐeeLeea ueesie Yeer Ssmes GÊece DeO³eeHekeÀ efJeÜeved ueesieeW keÀer mesJee keÀjkesÀ efJeÜeved nesJeW¤70¤
DeHeeefcel³em³e Me± $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe mesvesMeë keÀer¢Meë m³eeefol³een¤
Deye mesveeHeefle kewÀmee nes, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1+HHE+HV¢YHäVYH1YHFHJäHV1ÍHI0HMäÉ)1YÌHVRä-H¬H HÍa efJeéeeN HRSHäH1ÍP+H2HäÍ
'H1+HHFHGa+HV¢YHVäYHaYHFHJäHVÍaHI0HMäÍa)1YÌ1a*OHGa'H1-H1¬H 1H1ÍaHI-HËHHäÍaHOHGa'HSHäHÍaP+H2HäÍ
HeoeLe&ë-(DeHeeced) peueeveeced (HesÀvesve) Je×&vesve (veceg®esë) ³eesçHeë mJemJeªHeb ve cegáeefle lem³e cesIem³e
(efMejë) IeveekeÀejcegHeefjYeeieced (Fvê) met³e& FJe JeÊe&ceeve mesvesMe (Gled) (DeJeÊe&³eë) TOJe¥ JeÊe&³e (efJeéeeë)
DeefKeueeë (³eled) ³eeë (Depe³eë) pe³e (mHe=Oeë) ³eeë mHe×&vles leeë Me$egmesveeë¤71¤
DevJe³eë-ns Fvê! ³eLee met³eexçHeeb HesÀvesve veceg®escexIem³e efMejeqMíveefÊe, leLewJe lJeb mJekeÀer³eeë mesvee
GoJeÊe&³ees ³eÐee efJeéeeë mHe=Oeë meefvle, lee Depe³eë¤71¤
YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍaH/HHPHWH[&HHÏHHIROHHVÉHI+HFHV,HÍ+HJYHÍ+HJYHHI¬HáHIOHOH/HZ-HOHV
Me$eJeesçefHe Hegveë Hegve©lLeeveb kegÀJe&efvle, les ³eeJeled mJeb yeueb v³etveb Hejs<eeceefOekebÀ ®e HeM³eefvle, leeJe®íevlee
JeÊe&vles¤71¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) met³³e& kesÀ meceeve JeÊe&ceeve mesveeHeles! pewmes met³e& (DeHeeced) peueeW keÀer (HesÀvesve) Je=ef× mes
(veceg®esë) DeHeves mJeªHe keÀes ve íes[ æ ves Jeeues cesIe kesÀ (efMejë) IeveekeÀej yeÎueeW keÀes keÀeìlee nw, Jewmes ner let
DeHeveer mesveeDeeW keÀes (GoJeÊe&³eë) *ONH¢ÆOHHNH¢HV ´HHâNH¢M(³eled) pees (efJeéeeë) meye (mHe=Oeë) mHe×e& keÀjvesnejer
Me$egDeeW keÀer mesvee nQ, Gve keÀes (Depe³eë) peerle¤71¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHVPHWH PHV'HHÏHHIROH<HHUFHV,H-HHME-HHM*àOHHnw,
Jewmes ner Jes Me$eg Yeer JeejbJeej GlLeeve keÀjles nQ~ Jes peye lekeÀ DeHeves yeue keÀes v³etve Deewj otmejeW keÀe yeue Deef OekeÀ
osKeles nQ, leye lekeÀ Meevle jnles nQ¤71¤
meescees jepesl³em³e Me± $eÝef<eë~ meescees osJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
kesÀ cegeqkeÌleceeHvegJevleerl³een¤
NH¢HZYH+HJHFHJHTNH®OHNH¢HV´HHâQHVOHVQ4, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHHVFHHV1MHSHH1FHOHäjPHJÉleçH¿1SHHU1HV&HHäSHQHYOFHÉl³egced~
H¿1OHVYHäPH1OHHIFHäHTYÌ1HEHI-H1+HHYHäj0HJÉH¢FHY2HäPH1ç)YÌäPHVHTYÌ1HHIFH1RE+HHHV1ÉFHOHE1FH2HJä
PHHVFHäÍMHSHHäa'H1FHOHäFHGaPHJÉOHÍaH¿1SHHU1HV&Häa'H1SH1QH1OHGaFHÉOHJFHGaH¿1OHVYHäaPH1OHFHGa)1HTYÌ1HFHGaHI-H1+HHYH1HIFHHIOHäHI-H1É+HHYHäFHGa
MegÉH¢FHGa'HY2HäPHÍa)YÌäPHa)1HTYÌ1HFHGa)1RFHGa+HHäÍa'H1FHOHäFHGaFH2HJä
HeoeLe&ë-(meesceë) Ssée³e&Jeeved ÒesjkeÀë (jepee) osoerH³eceeveë (Dece=leced) Dece=leelcekeÀ ye´ïe Dees<eOesë meejb
Jee (megleë) ($eÝpeer<esCe) mejueYeeJesve (Depeneled) pe¿eeled (ce=l³egced) ($eÝlesve) mel³esve ye´ïeCee (mel³eced) melmeg
meeOeg (Feqvê³eced) Fvêm³e peerJem³e efue²ce (efJeHeeveced) efJeefJeOeb Heeveb ³emceeled leled (Meg¬eÀced) DeeMeg keÀe³³e&keÀjced
(DevOemeë) DeVem³e (Fvêm³e) Hejcewée³e&m³e (Feqvê³eced) Oeveced (Foced) peueced~ Foefcel³egkeÀoveecemeg Heefþleced¤
(efveIeb01.12) (He³eë) ogiOeced (Dece=leced) SlelmJeªHeceevevoced (ceOeg) #eewêced¤72¤
DevJe³eë-³e $eÝlesveevOemeë mel³eb efJeHeevedb Meg¬eÀefceeqvê³eefcevêm³esevq ê³eefceocHe³eesçce=leb ceOeg ®e

me*die=Áer³eeled, meesçce=leE´HHâÍPHYHGPHJOHPPHHVFHHVMHSHSHHDHV&HFHOHJFHSHQHOHG
YeeJeeLe&ë-³es megMeeruesve efJeÜlme²eled meJee&efCe MegYeue#eCeeefve ÒeeHvegJeefvle, les ce=l³egogëKeb efnlJee cees#emegKeb
ie=Áefvle¤72¤
HeoeLe&ë-pees ($eÝlesve) mel³e ye´ïe kesÀ meeLe (DevOemeë) megmebmke=Àle DeVeeefo kesÀ mecyevOeer (mel³eced)
efJeÐeceeve êJ³eeW ceW GÊece HeoeLe& (efJeHeeveced) efJeefJeOe Heeve keÀjves kesÀ meeOeve (Meg¬eÀced) MeerIe´ keÀe³e& keÀjevesnejs
(Feqvê³eced) Oeve (Fvêm³e) Hejce Ssée³e& Jeeues peerJe kesÀ (Feqvê³eced) Þees$e Deeefo Feqvê³e (Foced) peue (He³eë)
ogiOe (Dece=leced) Dece=leªHe ye´ïe Jee Dees<eefOe kesÀ meej Deewj (ceOeg) menle keÀe mebûen keÀjs, mees (Dece=leced)
'HFHOH+H 'HHYHYR NH¢HV ´HHâ QJ'HH (megleë) mebmkeÀej³egkeÌle (meesceë) Ssée³e&Jeeved ÒesjkeÀ (jepee) v³ee³eefJeÐee mes
ÒekeÀeMeceeve jepee ($eÝpeer<esCe) mejue YeeJe mes (ce=l³egced) ce=l³eg keÀes (Depeneled) íes[ æ osJes¤72¤
YeeJeeLe&ë-pees GÊece Meerue 'HHZMHI-H¾HYHH: NHV¢PHPHV PH\H0HJ<HXHH&HH: NH¢HV ´HHâQHVOHV Q4, Jes ce=l³eg kesÀ
ogëKe keÀes íesæ[keÀj cees#emegKe keÀes ûenCe keÀjles nQ¤72¤
DeÓîe Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ Deef²jmees osJeleeë~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
kesÀ pevee efJe%eeveceeHvegJevleerl³een¤
NH¢HZYH+HJHHI-HHHYHNH¢HV´HHâQHVOHVQ4, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HµÐHÍHHU1ME-HäHI+H\H1OHGHJ¢ G HäHIMlPHHVHI2H1HHa
H¿1OHVYHäPH1OHHIFHäHTYÌ1HEHI-H1+HHYHäj0HJÉH¢FHY2HäPH1É)YÌäPHVHTYÌ1HHIFH1RE+HHHV1ÉFHOHE1FH2HJä
DeNÓîe Fl³eNledçY³eë~ #eerNjced~ efJe~ DeNefHeNyeNled~ ¬egÀ*d~ DeeNef²ÉMlPHÍaHI2H1HHaH¿1OHVYHäaPH1OHFHGa)1HTYÌ1HFHGaHI-H1+HHYH1HIFHHIOHä
HI-H1É+HHYHäFHGa0HJÉH¢FHGa'HY2HäPHÍa)YÌäPHa)1HTYÌ1HFHGa)1RFHGa+HHäÍa'HFHOHäFHGaFH2HJä
HeoeLe&ë-(DeÓîeë) peuesY³eë (#eerjced) ogiOeced (efJe) (DeefHeyeled) efHeyesled (¬egÀ*d) ³eLee He#eer DeuHeceuHeb
efHeyeefle leLee (Deeef²jmeë) Deef²jmees efJeog<ee ke=Àlees efJeÜeved (efOe³ee) keÀce&Cee ($eÝlesve) ³eLeeLexve ³eesieeY³eemesve
(mel³eced) DeefJeveéejced (Feqvê³eced) efoJ³eeb Jee®eced (efJeHeeveced) efJeefJeOeMeyoeLe&mecyevOe³egkeÌleeced (Meg¬eÀced) HeefJe$eeced
(DevOemeë) DeVeeefo³eesieeled (Fvêm³e) Hejcewée³e&³egkeÌlem³e (Feqvê³eced) efoJ³eb Þees$eced (Foced) Òel³e#eced (He³eë)
jmeced (Dece=leced) jesieveeMekeÀced (ceOeg) ceOegjced¤73¤
DevJe³eë-³e Deeef²jmees efOe³eeçÓîeë #eerjb ¬egÀ*d J³eefHeyeled, me $eÝlesvesvêm³eevOemeë mekeÀeMeeefoob mel³eb
efJeHeeveb Meg¬eÀefceeqvê³eb He³eesçce=leb ceeqOJeeqvê³eb ®e ÒeeHveg³eeled¤73¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa HV PHOHHÉÉHM&HZ-H]²HNH¢0HHkHI-H2HHYHHOHG HJNH®OHHQHMHI-HQHME
kegÀJe&efvle, les mel³eb yeesOeb efJe%eeveáe ³eeefvle¤73¤
HeoeLe&ë-pees (Deeef²jmeë) Deef²je efJeÜeved mes efkeÀ³ee ngDee efJeÜeved (efOe³ee) keÀce& kesÀ meeLe (DeÓîeë)
peueeW mes (#eerjced) otOe keÀes (¬egÀ*d) ¬egÀáee He#eer keÀs meceeve Lees[
æ e-Lees[ æ e keÀjkesÀ (J³eefHeyeled) HeerJes, Jen ($eÝlesve)
³eLeeLe& ³eesieeY³eeme mes (Fvêm³e) Ssée³³e&³egkeÌle peerJe kesÀ (DevOemeë) DeVeeefo kesÀ ³eesie mes (Foced) Fme Òel³e#e
(mel³eced) mel³e HeoeLeeX ceW DeefJeveeMeer (efJeHeeveced) efJeefJeOe MeyoeLe& mecyevOe³egkeÌle (Meg¬eÀced) HeefJe$e (Feqvê³eced)
efoJ³eJeeCeer Deewj (He³eë) GÊece jme (Dece=leced) jesieveeMekeÀ Dees<eefOe (ceOeg) ceOegjlee Deewj (Feqvê³eced) efoJ³e Þees$e
NH¢HV´HHâQHV-HV
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa SHHV PHOHHHM&HHHIR NH¢FHH; NH¢MNHV¢ -HZ²HNH¢ 0HHk NHV¢
efJeOeeve mes ³egkeÌleenejefJenej keÀjles nQ, Jes mel³e yeesOe Deewj mel³e efJe%eeve keÀes ÒeeâQHVOHVQ4
meesceefcel³em³e Me± $eÝef<eë~ meescees osJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
PHHVFHäFH1µÐHHV-HäHI+H\H1ÏYRäPHHQ1jPHÍ0HJäHIH1HOHGa
H¿1OHVYHäPH1OHHIFHäHTYÌ1HEHI-H1+HHYHäj0HJÉH¢FHY2HäPH1É)YÌäPHVHTYÌ1HHIFH1RE+HHHV1ÉFHOHE1FH2HJä
PHHVFHäFHGa 'H1µÐH )OH1OHGÉ<HÍa HI-Ha 'H1HI+H1\H1OHGa ÏYRäPHHa Q1jPHÍa 0HJÉef®eN<eled~ MegÉHIH1PHHIRHIOHä 0HJHIH1ÉPHOHGa H¿1OHVYHäa
meNl³eced~ FNeqvêN³eced~ HI-H1+HHYH1HIFHHIOHäHI-H1É+HHYHäFHGa0HJÉH¢FHGa'HY2HäPHÍa)YÌäPHa)1HTYÌ1HFHGa)1RFHGa+HHäÍa'H1FHOHäFHGaFH2HJä
HeoeLe&ë-(meesceced) meesceueleeefocenew<eefOemeejced (DeÓîeë) megmebmke=ÀlesY³ees peuesY³eë (efJe) (DeefHeyeled)
(ívomee) mJe®ívole³ee (nbmeë) ³ees nefvle ogëKeeefve meë (Megef®e<eled) ³eë HeefJe$es<eg efJeÜlmeg meeroefle meë ($eÝlesve)
mel³esve JesoefJe%eevesve (mel³eced) melmeg HejceséejeefoHeoeLes&<eg meeOeg (Feqvê³eced) Òe%eeveced (efJeHeeveced)
efJeefJeOej#eeeqvJeleced (Meg¬eÀced) Megef×keÀjced (DevOemeë) megmebmke=Àlem³eeVem³e (Fvêm³e) ³eesiepev³em³e Hejcewée³e&m³e
(Feqvê³eced) peerJesve pegäced (Foced) Òel³e#eÒel³e³eeuecyeced (He³eë) GÊecejmeced (Dece=leced) cees#eced (ceOeg)
ceOegefJeÐeemeceeqvJeleced¤74¤
DevJe³eë-³eë Megef®e<e×bmees efJeJeskeÀer peveMívomeeçÓîeë meesceb J³eefHeyeled, me $eÝlesveeçvOemees oes<eefveJele&kebÀ
0HJHE¢ HI-H+HHYHE PHOHHIFHHTYÌHHIFHYÌPH ´HH+HNH¢HIFHRE +HHHVÉFHOHE FHHT2-HHTYÌHE HHâJFHQ HIOH PH 6-HHHI.HXHHYHYRE
ÒeeHveeself e¤74¤
YeeJeeLe&ë-³es ³egkeÌleenejefJeneje JesoeveOeerl³e ³eesieceY³em³eeçefJeÐeeefokeÌuesMeeefVeJel³e& ³eesieefme×erë ÒeeH³e
leoefYeceeveceefHe efJene³e kewÀJeu³eceeHvegJeefvle, les ye´ïeevevocYeg¡eles¤74¤
HeoeLe&ë-pees (Megef®e<eled) HeefJe$e efJeÜeveeW ceW yewþlee nw (nbmeë) ogëKe keÀe veeMekeÀ efJeJeskeÀer peve (ívomee)
mJe®ívolee keÀ meeLe (DeÓîeë) GÊece mebmkeÀej³egkeÌle peueeW mes (meesceced) meesceueleeefo cenew<eefOe³eeW kesÀ meej jme
keÀes (J³eefHeyeled) De®ís ÒekeÀej Heerlee nw, mees ($eÝlesve) mel³e JesoefJe%eeve mes (DevOemeë) GÊece mebmkeÀej efkeÀ³es ngS
DeVe kesÀ oes<eefveJele&keÀ (Meg¬eÀced) Megef× keÀjvesnejs (efJeHeeveced) efJeefJeOe j#ee mes ³egkeÌle (mel³eced) Hejceséejeefo mel³e
HeoeLeeX ceW GÊece (Feqvê³eced) efJe%eeve ªHe (Fvêm³e) ³eesieefJeÐee mes GlHeVe nJ6+HMFH6VËHH NH¢HU ´HHHIâNH¢MHYHVQHMV
(Foced) Fme Òel³e#e Òeleerefle kesÀ DeeÞe³e (He³eë) GÊece %eeve jme Jeeues (Dece=leced) cees#e (ceOeg) efJeÐee³egkeÌle
(Feqvê³eced) SHHU-HYHV PHV-HYHHINH¢HV QJ6PHJ.HNH¢HV ´HHâQHVYHV NH¢HV HHVLHQHVOHHQZJener DeefKeue Deevevo keÀes Heelee
nw¤74¤
YeeJeeLe&ë-pees ³egkeÌleenej-efJenej keÀjvesnejs JesoeW keÀes Heæ{, ³eesieeY³eeme keÀj, DeefJeÐeeefo keÌuesMeeW keÀes
ÏJÈ>HHHVLHNH¢HU HIPHHI¹HH: NH¢HV ´HHâQHV 'HHZM*YHNHV¢'HHI<HFHHYHNH¢HV <HHU ÏHV>È NHV¢ NHZ¢-HXHNH¢HV ´HHâQHVOHV Q4-HV
ye´ïeevevo keÀe Yeesie keÀjles nQ¤74¤
DeVeeled Heefjñegle Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
keÀLeb jep³ecegVes³eefcel³een¤
kewÀmes jep³e keÀer GVeefle keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeVeHäOed HeefMlÓHJOHHV1MPHE1\HÑHä&HH1-HnHI+H\HOHGH1HE+HH1ÍPHHVFH´H1SHH+HäHIOHÍa
H¿1OHVYHäPH1OHHIFHäHTYÌ1HEHI-H1+HHYHEj0HJÉH¢FHY2HäPH1É)YÌäPHVHTYÌ1HHIFH1RE+HHHV1ÉFHOHE1FH2HJä
DH9HHäOHGa +H1HIMlÓHJOH1 )HIOHä +HHIMlÉÓHJOHäÍa MPHäFHGa \HÑHä&HHa HI-Ha 'H1HI+H1\H1OHGa H1HFHGa +HHäÍa PHHVFHäFHGa ´H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHä
´H1SHHÉ+HäHIOHÍa H¿1OHVYHäa PH1OHFHGa )1HTYÌ1HFHGa HI-H1+HHYH1HIFHHIOHä HI-H1É+HHYHäFHGa 0HJÉH¢FHGa 'HY2HäPHÍa )YÌäPHa )1HTYÌ1HFHGa )1RFHGa +HHäÍa
'H1FHOHäFHGaFH2HJä
HeoeLe&ë-(DeVeeled) ³eJeeosë (Heefjñegleë) meJe&leë ñegleë HekeÌJeeled (jmeced) meejYetleced (ye´ïeCee)
DeOeerle®elegJexovs e (efJe) (DeefHeyeled) ie=Áer³eeled (#e$eced) #eef$e³ekegÀueced (He³eë) ogiOeefceJe (meesceced) Ssée³e&³egkeÌleced
(ÒepeeHeefleë) ÒepeeHeeuekeÀë meYesMees jepee ($eÝlesve) efJeÐeeefJeve³e³egkeÌlesve v³ee³esve (mel³eced) melmeg J³eJenejs<eg meeOeg
(Feqvê³eced) FvêsCeséejsCe oÊeced (efJeHeeveced) efJeefJeOeb Heeveb j#eCeb ³emceeled leled (Meg¬eÀced) Jeer³e&keÀjced (DevOemeë)
DevOekeÀejªHem³eeçv³ee³em³e efveJele&keÀced (Fvêm³e) meceûewée³e&Òeom³e jep³em³e (Feqvê³eced) Fvêw jepeefYepe&gäb
v³ee³eeçç®ejCeced (Foced) (He³eë) Heelegcen&ced (Dece=leced) Dece=leefceJe megKeÒeoced (ceOeg) ceeOeg³e&iegCeesHesleced¤75¤
DevJe³eë-³ees ye´ïeCee men ÒepeeHeefleë HeefjñegleesçVeeefVeëme=leb He³eë meesceb jmeb #e$eb ®e J³eefHeyeled, me
$eÝlesveeçvOemees efveJele&kebÀ Meg¬ebÀ efJeHeeveb mel³eefceeqvê³eefcevêm³e ÒeeHekeÀefceob He³eesçce=leb ceeqOJeeqvê³eb ®e ÒeeHveg³eeled, me
meoe megKeer YeJesled¤75¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeÜovegcel³ee jep³eb Jeeq×&legefce®íefvle, lesçv³ee³eb efveJele&ef³elegb jep³eb Je×&ef³elegb ®e
HeoeLe&ë-pees (ye´ïeCee) ®eejeW Jeso Heæ{s ngS efJeÜeved kesÀ meeLe (ÒepeeHeefleë) Òepee keÀe j#ekeÀ meYeeO³e#e
jepee (Heefjñegleë) meye Deesj mes HekesÀ ngS (DeVeeled) peew Deeefo DeVe mes efvekeÀues (He³eë) ogiOe kesÀ legu³e (meesceced)
Ssée³e&³egkeÌle (jmeced) meejªHe jme Deewj (#e$eced) #eef$e³ekegÀue keÀes (J³eefHeyeled) ûenCe keÀjs, mees ($eÝlesve) efJeÐee
leLee efJeve³e mes ³egkeÌle v³ee³e mes (DevOemeë) DevOekeÀejªHe Dev³ee³e kesÀ efveJeejkeÀ (Meg¬eÀced) Heje¬eÀce keÀjvesnejs
(efJeHeeveced) efJeefJeOe j#eCe kesÀ nsleg (mel³eced) mel³e J³eJenejeW ceW GÊece (Feqvê³eced) Fvê veecekeÀ Hejceelcee ves efo³es
ngS (Fvêm³e) PHFHÝH6VËHH NHV¢RVYHVQHMV MHSHNH¢HU ´HHHIâNH¢MHYHVQHMV (Foced) Fme Òel³e#e (He³eë) Heerves kesÀ ³eesi³e
(Dece=leced) Dece=le kesÀ legu³e megKeoe³ekeÀ jme Deewj (ceOeg) ceOegjeefo iegCe³egkeÌle (Feqvê³eced) jepeeefo Heg©<eeW ves mesJes
QJ6YHHHHHM&HNH¢HV´HHâQHV-HVHQPHRHPHJ.HHUQHV-HV
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeveeW keÀer Devegceefle mes jep³e keÀes yeæ{eves keÀer F®íe keÀjles nQ, Jes Dev³ee³e keÀer efveJe=efÊe
keÀjves Deewj jep³e keÀes yeæ{eves ceW meceLe& nesles nQ¤75¤
jsle Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ YegefjieefleMekeÌJejer ívoë~ Heáeceë mJejë¤
Mejerjeled keÀLeb Jeer³³e&ceglHeÐele Fl³een¤
Mejerj mes Jeer³³e& kewÀmes GlHeVe neslee nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
MVOHHV1FHWH1EHI-HSHäQHHIOH1HHVHIYH ´HHI-H10HHIRäHTYÌN³eced~
ieYeex peNje³egÉ&HH-HäOH1çGuye SHQHHIOH1SHYFHäYHHa
H¿1OHVYHäPH1OHHIFHäHTYÌ1HEHI-H1+HHYHäj0HJÉH¢FHY2HäPH1ç)YÌäPHVHTYÌ1HHIFH1RE+HHHV1ÉFHOHE1FH2HJä
MVOHäÍa FHWHäFHGa HI-Ha SH1QH1HIOH1a HHVHIYHäFHGa ´H1HI-H10HHIRHIOHä ´HÉHI-H10HOHGa )1HTYÌ1HFHGa LH<H {Ía SH1MHHJä&HHa 'HH-HäOH1 )OHH-HäOHÍa
*X-HäFHGaSH1QH1HIOH1aSHYFHäYHHaH¿1OHVYHäaPH1OHFHGa)1HTYÌ1HFHGaHI-H1+HHYH1HIFHHIOHäHI-H1É+HHYHäFHGa0HJÉH¢FHGa'HY2HäPHÍa)YÌäPHa)1HTYÌ1HFHGa)1RFHGa
+HHäÍa'H1FHOHäFHGaFH2HJä
HeoeLe&ë-(jsleë) Jeer³e&ced (cet$eced) ÒeñeeJeë (efJe) (peneefle) (³eesefveced) pevcemLeeveced (ÒeefJeMeled) ÒeJesMeb
kegÀJe&led meled (Feqvê³eced) GHemLeë Heg©<eefue²ced (ieYe&ë) ³ees ie=¿eles meë (peje³egCee) yeefnje®íeovesve (DeeJe=leë)
(GuJeced) DeeJejCeced (peneefle) l³epeefle (pevcevee) ÒeeogYee&Jesve ($eÝlesve) yeefnmLesve Jee³egvee men (mel³eced) JeÊe&ceeves
meeOeg (Feqvê³eced) efpe»eefokeÀced (efJeHeeveced) efJeefJeOeb Heeveb ³esve leled (Meg¬eÀced) HeefJe$eced (DevOemeë) DeeJejCem³e
(Fvêm³e) peerJem³e (Feqvê³eced) Oeveced (Foced) (He³eë) jmeJeled (Dece=leced) veeMejefnleced (ceOeg) ³esve cev³eles
leled¤76¤
DevJe³eë-Feqvê³eb ³eesevE e ÒeefJeMeled meod jslees efJepeneefle~ Deleesçv³e$e cet$eb efJepeneefle leppeje³egCeeJe=lees ieYeex
pee³eles pevceveesuJeb peneefle, me $eÝlesveevOemees efveJele&kebÀ efJeHeeveb Meg¬ebÀ mel³eefcevêm³esevq ê³eefceob He³eesçce=l eb ceeqOJeeqvê³eb
®ewefle¤76¤
YeeJeeLe&ë-ÒeeefCevee ³eled efkeÀefáeod Yegp³eles Heer³eles leled HejcHej³ee Meg¬ebÀ YetlJee MejerjkeÀejCeb pee³eles,
+HJHPHHV+HP/HVHYT ÌHE kHUPHEHHVLHVYH 0HJHE¢ FHJÃHHIOHa 'HOHHVÉYHH FHWHE OHSHHIOH OHVYH HHHOHV 0HMHUMV FHWHP/HHYHeov³e$e
jsleefmleÿefle leÐemceeled meJexY³eesç²sY³e GlHeÐeles, lemceeled meJee&²eke=ÀefleJe&Êe&les~ Dele SJe ³em³e Mejerjeod
Jeer³e&ceglHeÐeles, leoeke=ÀeflejsJe mevleevees pee³eles¤76¤
HeoeLe&ë-(Feqvê³eced) Heg©<e keÀe efue² Feqvê³e (³eesefveced) kHU NH¢HU HHVHIYH FH: (ÒeefJeMeled) ÒeJesMe keÀjlee
ngDee (jsleë) Jeer³e& keÀes (efJe, peneefle) efJeMes<e keÀj íes[ æ lee nw, Fmemes Deueie (cet$eced) ÒeñeeJe keÀes íes[ æ lee nw,
Jen Jeer³e& (peje³egCee) peje³eg mes (DeeJe=leë) {keÀe ngDee (ieYe&ë) ieYe&ªHe neskeÀj pevcelee nw, (pevcevee) pevce mes
(GuJeced) DeeJejCe keÀes (peneefle) íes[ æ lee nw, Jen ($eÝlesve) yeenj kesÀ Jee³eg mes (DevOemeë) DeeJejCe keÀes efveJe=Êe
keÀjvesnejs (efJeHeeveced) efJeefJeOe Heeve kesÀ meeOeve (Meg¬eÀced) HeefJe$e (mel³eced) JeÊe&ceeve ceW GÊece (Fvêm³e) peerJe kesÀ
mecyevOeer (Feqvê³eced) Oeve keÀes Deewj (Foced) Fme (He³eë) jme kesÀ legu³e (Dece=leced) veeMejefnle (ceOeg) Òel³e#eeefo
%eeve kesÀ meeOeve (Feqvê³eced) HHJMHHIR)HTYÌHNH¢HV´HHâQHVOHHQZ
YeeJeeLe&ë-ÒeeCeer pees kegÀí Keelee-Heerlee nw, HejcHeje mes Jeer³e& neskeÀj Mejerj keÀe keÀejCe neslee nw~ Heg©<e
NH¢HHIXH)HTYÌHkHUNHV¢PHEHHVLHPHV-HHUH ÏHV> È OHH'HHZM)PHPHV'HXHLHFHWHNH¢HVÏHVÈ[lee nw, Fmemes peevee peelee nw
efkeÀ Mejerj ceW cet$e kesÀ mLeeve mes He=LekedÀ mLeeve ceW Jeer³e& jnlee nw, Jen Jeer³³e& efpeme keÀejCe meye De²eW keÀer Deeke=Àefle
GmeceW jnleer nw, Fmeer mes efpemekesÀ Mejerj mes Jeer³e& GlHeVe neslee nw, Gmeer keÀer Deeke=Àefle Jeeuee mevleeve neslee
nw¤76¤
¢ädJesl³em³e Me± $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ DeefleMekeÌJejer ívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe Oecee&Oeceez keÀer¢MeeefJel³egHeefoM³eles¤
Deye Oece&-DeOece& kewÀmes nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW efkeÀ³ee nw¤
¢ÉÆG-HH1+HV-HHNHä¢MHVOed mel³eeve=ÉOHV´H1SHH+HäHIOHÍa'HÀHä¹H1FHYHÉOHVÉRä2HHÏAÉ¹HPH1OHV´H1SHH+HäHIOHÍa
H¿1OHVYHäPH1OHHIFHäHTYÌ1HEHI-H1+HHYHäj0HJÉH¢FHY2HäPH1É)YÌäPHVHTYÌ1HHIFH1RE+HHHV1ÉFHÉOHEFH2HJä
¢ÉÆG-HHa1+HVÉ)HIOHäNHes~ efJe~ Dee~ DeNkeNÀjesNled~ meNl³eeNve=ÉOHV)HIOHäPHOHÉ'HYHÉOHVa´H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHä´H1SHHÉ+HäHIOHÍa'HÀHä¹HFHGa
'HYHäOHVa'HRä2HHOHGaÀH1¹HFHGaPH1OHVa´H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHä ´H1SHHÉ+HäHIOHÍaH¿1OHVYHäaPH1OHFHGa)1HTYÌ1HFHGaHI-H1+eeveNeIFHHIOHä HI-H1É+HHYHäFHGa0HJÉ¬eÀced~
'HY2HäPHÍa)YÌäPHa)1HTYÌ1HFHGa)1RFHGa+HHäÍa'H1FHOHäFHGaFH2HJä
HeoeLe&ë-(¢ädJee) mebÒes#³e (ªHes) efveªefHeles (efJe) (Dee) (DekeÀjesled) keÀjeself e (mel³eeve=les) mel³eb ®eeve=leb
®e les (ÒepeeHeefleë) Òepee³eeë HeeuekeÀë (DeÞe×eced) DeÒeerelf eced (Deve=les) DeefJeÐeceevece=leb ³eeqmceBmleeqmceVeOecex
(DeoOeeled) oOeeefle (Þe×eced) Þeled mel³eb oOeeefle ³e³ee leeced (mel³es) melmeg YeJes (ÒepeeHeefleë) Hejceséejë ($eÝlesve)
³eLeeLexve (mel³eced) (Feqvê³eced) ef®eÊeced (efJeHeeveced) efJeefJeOej#eCeced (Meg¬eÀced) Megef×keÀjced (DevOemeë)
DeOecee&çç®ejCem³e veeMekeÀced (Fvêm³e) Hejcewée³e&Jelees Oece&m³e ÒeeHekeÀced (Feqvê³eced) efJe%eevemeeOekeÀced (Foced)

(He³eë) megKeÒeoced (Dece=leced) ce=l³egjesieeled He=LekeÌkeÀjced (ceOeg) cevleJ³eced¤77¤
DevJe³eë-³eë ÒepeeHeefle$eÝ&lesve mJekeÀer³esve mel³esve efJe%eevesve mel³eeve=les ªHes ¢ädJee J³eekeÀjesled,
³eesçve=lesçÞe×eceoOeeled mel³es Þe×eb ®e ³eM®eeçvOemees efveJele&kebÀ Meg¬ebÀ efJeHeeveb mel³eefceeqvê³eb ³eM®esvêm³e ÒeeHekeÀefceob
He³eesçce=leb ceeqOJeeqvê³eb ®eeçoOeeled, me SJe ÒepeeHeefleë meJez©Heemeveer³eë¤77¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë F&éeje%eeefHeleb Oece&cee®ejefvle, DeOece¥ ve mesJevles, les megKeb ueYevles~ ³eoeréejes
Oecee&çOeceez ve %eeHe³esled, le¿exle³eesë mJeªHeefJe%eeveb keÀm³eeefHe ve m³eeled~ ³e DeelceevegketÀuecee®ejCeb kegÀJe&efvle, ÒeefleketÀueb
®e l³epeefvle, les efn Oecee&çOece&yeesOe³egkeÌlee YeJeefvle, veslejs¤77¤
HeoeLe&ë-pees (ÒepeeHeefleë) Òepee keÀe j#ekeÀ Hejceséej ($eÝlesve) ³eLeeLe& DeHeves mel³e efJe%eeve mes (mel³eeve=les)
mel³e Deewj Petþ pees (ªHes) efveªHeCe efkeÀ³es ngS nQ, GvekeÀes (¢ädJee) %eeve¢efä mes osKekeÀj (J³eekeÀjesled) efJeefJeOe
ÒekeÀej mes GHeosMe keÀjlee nw~ pees (Deve=les) efceL³eeYee<eCeeefo ceW (DeÞe×eced) DeÒeerelf e keÀes (DeoOeeled) OeejCe keÀjlee
Deewj (mel³es) mel³e ceW (Þe×eced) Òeerelf e keÀes OeejCe keÀjelee Deewj pees (DevOemeë) DeOecee&®ejCe kesÀ efveJeÊe&keÀ
(Meg¬eÀced) Megef× keÀjvesnejs (efJeHeeveced) efJeefJeOe j#ee kesÀ meeOeve (mel³eced) mel³emJeªHe (Feqvê³eced) ef®eÊe keÀes Deewj
pees (Fvêm³e) Hejcewée³e&³egkeÌle Oece& kesÀ ÒeeHekeÀ (Foced) Fme (He³eë) Dece=leªHe megKeoelee (Dece=leced)
ce=l³egjesieefveJeejkeÀ (ceOeg) ceeveves ³eesi³e (Feqvê³eced) efJe%eeve kesÀ meeOeve keÀes OeejCe keÀjs, Jen (ÒepeeHeefleë) Hejceséej
meye keÀe GHeemeveer³e osJe nw¤77¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e F&éej kesÀ Dee%ee efkeÀ³es Oece& keÀe Dee®ejCe keÀjles Deewj efve<esOe efkeÀ³es ngS DeOece& keÀe
PHV-HYHYHQH5NH¢MOHVQ4-HVPHJ.HNH¢HV´HHâQHVOHVQ4aSHHV) ËHM2HFH&-DeOece& keÀes ve peveeJes lees Oecee&çOecce& kesÀ mJeªHe
keÀe %eeve efkeÀmeer keÀes Yeer veneR nes~ pees Deelcee kesÀ DevegketÀue Dee®ejCe keÀjles Deewj ÒeefleketÀuee®ejCe keÀes íesæ [ osles nQ,
Jes Oecee&Oece& kesÀ yeesOe mes ³egkeÌle nesles nQ, Flej peve veneR¤77¤
Jesosvesl³em³e Me± $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe Jeso%eeë keÀer¢Mee Fl³egHeefoM³eles¤
Deye Jeso kesÀ peeveves Jeeues kewÀmes nesles nQ, Fme efJe<e³e keÀe GHeosMe Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
JesosäYH1+HV-HäHI+H\HOed megleemegÉOHHZ´H1SHH+HäHIOHÍa
H¿1OHVYHäPH1OHHIFHäHTYÌ1HEHI-H1+HHYHäj0HJÉH¢FHY2HäPH1É)YÌäPHVHTYÌ1HHIFH1RE+HHHV1ÉFHOH1EFH2HJä
-HVRVäYHa 1+HVÉ)HIOHä 1+HVa HI-Ha 'H1HI+H1\H1OHGa PHJÉleeNmegÉOHHZa ´H1SHH+HäHIOH1HIMHIOH1 ´H1SHHÉ+HäHIOHÍa H¿1OHVYHäa PH1OHFHGa )1HTYÌ1HFHGa
HI-H1+HHYH1HIFHHIOHäHI-H1É+HHYHäFHGa0HJÉH¢FHGa'HY2HäPHÍa)YÌäPHa)1HTYÌ1HFHGa)1RFHGa+HHäÍa'H1FHOHäFHGaFH2HJä
HeoeLe&ë-(Jesosve) F&éejÒekeÀeefMelesve Jeso®elegä³esve (ªHes) mel³eeve=lemJeªHes (efJe) (DeefHeyeled) ie=Áer³eeled

(megleemegleew) Òesejf leesÒesefjleew Oecee&Oeceez (ÒepeeHeefleë) ÒepeeHeeuekeÀes peerJeë ($eÝlesve) mel³eefJe%eeve³egkeÌlesve (mel³eced)
melmeg Oecee&®ejCes<eg meeOeg (Feqvê³eced) Oeveced (efJeHeeveced) efJeefJeOeHeeveefveefceÊeced (Meg¬eÀced) Heje¬eÀceÒeoced (DevOemeë)
DeVeeosë (Fvêm³e) Ssée³e&³egkeÌlem³e peerJem³e (Feqvê³eced) FvêsCeséejsCe oÊeb %eeveced (Foced) peueeefo (He³eë) ogiOeeefo
(Dece=leced) ce=l³egOece&jefnleb efJe%eeveced (ceOeg) ceeOeg³e&iegCeesHesleced¤78¤
DevJe³eë-³eë ÒepeeHeefle$eÝ&lesve Jessovs e megleemegleew ªHes J³eefHeyeled, me Fvêm³eevOemees efJeHeeveb Meg¬ebÀ
mel³eefceeqvê³eefceob He³eesçs ce=leb ceeqOJeeqvê³eb ®eeHveg³eeled¤78¤
YeeJeeLe&ë-JesoefJeo SJe Oecee&Oeceez %eelegb Oecee&®ejCesveeçOece&l³eeiesve ®e megefKevees YeefJelegb MekeÌvegJeefvle¤78¤
HeoeLe&ë-pees (ÒepeeHeefleë) Òepee keÀe Heeueve keÀjves Jeeuee peerJe ($eÝlesve) mel³e efJe%eeve³egkeÌle (Jesosve)
F&éejÒekeÀeefMele ®eejeW JesoeW mes (megleemegleew) Òesefjle DeÒesejf le Oecee&Oecce& (ªHes) mJeªHeeW keÀes (J³eefHeyeled) ûenCe keÀjs
mees (Fvêm³e) Ssée³³e&³egkeÌle peerJe kesÀ (DevOemeë) DeVeeefo kesÀ (efJeHeeveced) efJeefJeOe Heeve kesÀ efveefceÊe (Meg¬eÀced)
Heje¬eÀce osvesnejs (mel³eced) mel³eOecee&®ejCe ceW GÊece (Feqvê³eced) Oeve Deewj (Foced) peueeefo (He³eë) ogiOeeefo
(Dece=leced) ce=l³egOece&jefnle efJe%eeve (ceOeg) ceOegjeefo iegCe³egkeÌle HeoeLe& Deewj (Feqvê³eced) F&éej kesÀ efo³es ngS %eeve keÀes
´HHâQHV-HV
YeeJeeLe&ë-JesoeW keÀes peeveves Jeeues ner Oecee&Oecce& kesÀ peeveves leLee Oece& kesÀ Dee®ejCe Deewj DeOece& kesÀ l³eeie
mes megKeer nesves keÀes meceLe& nesles nQ¤78¤
¢ädJesl³em³e Me± $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
keÀer¢ipevees yeuecegVeslegb MekeÌveesleerl³een¤
kewÀmee peve yeue yeæ{e mekeÀlee nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
ÆG-HH+HäHIMlÓHJOHHV1MPHäj0HJÉHV¢&Hä0HJÉHE¢-HäHI+H\H1OHG+HH1ÍPHHVFH´H1SHH+HäHIOHÍa
H¿1OHVYHäPH1OHHIFHäHTYÌ1HEHI-H1+HHYHäj0HJÉH¢FHY2HäPH1É)YÌäPHVHTYÌ1HHIFH1RE+HHHV1ÉFHOH1EFH2HJä
¢ÉÆG-HHa +H1HIMlÓHJOH1 )HIOHä +HHIMlÓHJOHäÍa MPHäFHGa 0HJÉHV¢&Häa 0HJÉH¢FHGa HI-Ha 'H1HI+H1\H1OHGa +HHäÍa PHHVFHäFHGa ´H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHä
´H1SHHÉ+HäHIOHÍa H¿1OHVYHäa PH1OHFHGa )1HTYÌ1HFHGa HI-H1+HHYH1HIFHHIOHä HI-H1É+HHYHäFHGa 0HJÉH¢FHGa 'HY2HäPHÍa )YÌäPHa )1HTYÌ1HFHGa )1RFHGa +HHäÍa
'H1FHOHäFHGaFH2HJä
HeoeLe&ë-(¢ädJee) He³ee&uees®³e (Heefjñegleë) me-H OHÍ´HHâÍ(jmeced) efJeÐeevevoced (Meg¬esÀCe) Meg×sve YeeJesve
(Meg¬eÀced) MeerIe´b megKekeÀjced (efJe) (DeefHeyeled) efHeyesled (He³eë) Heelegcen&ced (meesceced) cenew<eefOejmeced (ÒepeeHeefleë)
Òepee³eeë mJeeceer ($eÝlesve) ³eLeeLexve (mel³eced) meleer<Jees<eOeer<eg YeJeced (Feqvê³eced) FvêsCe pegäced (efJeHeeveced)
efJeefMeäsve Heevesve ³egkeÌleced (Meg¬eÀced) Jeer³e&Jeled (DevOemeë) mebmke=Àlem³eeVeeosë (Fvêm³e) Hejcewée³e&m³e (Feqvê³eced)
FvêsCeséejsCe me=äced (Foced) (He³eë) megjmeced (Dece=leced) ce=l³egefveefceÊejesieefveJeejkeÀced (ceOeg) %eeleb meled¤79¤
DevJe³eë-³eë Heefjñegleë ÒepeeHeefle$eÝ&lesve mel³eb ¢ädJee Meg¬esÀCe Meg¬ebÀ He³eë meesceb jmeb J³eefHeyeled, meesçvOemeë
ÒeeHekebÀ efJeHeeveb Meg¬eÀefceeqvê³eefcevêm³esob He³eesçce=leb ceeqOJeeqvê³eáe ÒeeHveg³eeled¤79¤
YeeJeeLe&ë-HHV -HZ²HNH¢0HHkMHUOHHV¬HFHHYHHVV H2HHUMPHHHI9HFHH H H/HHNH¢HXHE H/HHHHVLHE HI+H\HVOHG PH MHVLHV<HÍ
He=LeiYetlJee Mejerjelceyeueb Je×&ef³elegb MekeÌveg³eeled¤79¤
HeoeLe&ë-pees (Heefjñegleë) PH\H'HHVMPHV ´HHâ (ÒepeeHeefleë) Òepee keÀe mJeeceer jepee Deeefo peve ($eÝlesve)
³eLeeLe& J³eJenej mes (mel³eced) JeÊe&ceeve GÊece Dees<eefOe³eeW ceW GlHeVe ngS jme keÀes (¢ädJee) efJe®eejHetJe&keÀ osKe kesÀ
(Meg¬esÀCe) Meg× YeeJe mes (Meg¬eÀced) MeerIe´ megKe keÀjves Jeeues (He³eë) Heeve keÀjves ³eesi³e (meesceced) cenew<eefOe kesÀ jme
keÀes leLee (jmeced) efJeÐee kesÀ DeevevoªHe jme keÀes (J³eefHeyeled) efJeMes<e keÀjkesÀ Heerlee Jee ûenCe keÀjlee nw, Jen
(DevOemeë) Meg× DeVeeefo kesÀ ÒeeHekeÀ (efJeHeeveced) efJeMes<e Heeve mes ³egkeÌle (Meg¬eÀced) Jeer³e& Jeeues (Feqvê³eced) efJeÜeved
ves mesJes ngS Feqvê³e keÀes Deewj (Fvêm³e) Hejce Ssée³e&³egkeÌle Heg©<e kesÀ (Foced) Fme (He³eë) De®ís jme Jeeues
(Dece=leced) ce=l³egkeÀejkeÀ jesie kesÀ efveJeejkeÀ (ceOeg) ceOegjeefo iegCe³egkeÌle Deewj (Feqvê³eced) F&éej kesÀ yevee³es ngS Oeve
NH¢HV´HHâQHV-HV
YeeJeeLe&ë-SHHV -HZ²HNH¢0HHkNH¢HU MHUHOI HPHV *¬HFH'HHVHHI2HHH: NHV¢MPHH: NH¢HV \HYHH*HIHOHPHFHHHISHOHYHH
®eeefn³es Glevee HeerJes, Jen jesieeW mes He=LekedÀ neskesÀ Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue kesÀ yeæ{eves keÀes meceLe& neslee nw¤79¤
meermesvesl³em³e Me± $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efJeÜÜov³ewje®ejCeer³eefcel³een¤
efJeÜeveeW kesÀ legu³e Dev³eeW keÀes Yeer Dee®ejCe keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHHUPHVäYH1OHYH1EFHYHäPHHFHYHHUNHIH&HäçTCee&metÉHV&HäNH¢1-HHHVä-e³eefvle~
'H1HIËHYHHäH1HjPHäHI-H1OHHPHMäP-H1OHHUYÌäPH1+HE-Hä&HHVHI<HH1SHYHG
PHHUPHVäYHa OHYHäFHGa FHYHäPHHa FH1YHHU1HIH&HäÍa 71&HH 1PHWÉHV&HVOHWä&HH ÉPHWÉHV&Häa NH1¢-HHäÍa -H1H1HIYOH1a 'H1HIËHYHHäa H1HFHGa PH1HI-H1OHHa
PHMäP-HOHHUa)YÌäPHa1+HFHGa-Hä&HÍaHI<H1H1SHYHG
HeoeLe&ë-(meermesve) meermekeÀOeelegHee$esCesJe (lev$eced) kegÀìgcyeOeejCeefceJe lev$ekeÀueeefvecee&Ceced (cevemee)
DevleëkeÀjCesve (ceveeref<eCeë) cesOeeefJeveë (TCee&met$esCe) TCee&keÀcyeuesvesJe (keÀJe³eë) efJeÜebmeë (Je³eefvle) efveefce&celes
(Deeféevee) HI-H²HH-HHâH-H2HH+HNH¢HV+HRV0HNH¢HZ (³e%eced) me²vlegcen¥ J³eJenejced (meefJelee) efJeÐeeJ³eJenejs<eg ÒesjkeÀë
(mejmJeleer) ÒeMemlHHI-HHHYHHJNH®OHH kHU (Fvêm³e) Hejcewée³e&m³e (ªHeced) mJeªHeced (Je©Ceë) Þesÿë (efYe<ep³eved)
ef®eefkeÀlmegë meved¤80¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee keÀJe³ees ceveere<f eCeë meermesveesCee&met$esCe cevemee lev$eb Je³eefvle, ³eLee meefJelee
mejmJel³eeféevee ®e ³e%eb kegÀ©lees ³eLee efYe<ep³eved Je©Ce Fvêm³e ªHeb efJeoOeeefle, leLee ³et³eceH³ee®ejle¤80¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJ+OHHV+HFHHXHHMÍa H/HH HI-H¾HEPHHVÉYHVNHZ¢2HH OHJHI<HÍ PHH2HYHHI-H0HVHZ-H kHRHUHYI H HIYHFHH H
kegÀìgcyeb Heeue³eefvle, ³e%eb ®e ke=ÀlJeew<eOeeefve ®e oÊJeeçjesie³eefvle, efMeuHeef¬eÀ³eeefYeë Òe³eespeveeefve meeOvegJeefvle,
leLeeçv³ewjH³e-vegÿs³eced¤80¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (keÀJe³eë) efJeÜeved (ceveeref<eCeë) yegef×ceeved ueesie (meermesve) meermes kesÀ Hee$e kesÀ
meceeve keÀesceue (TCee&met$esCe) Tve kesÀ met$e mes keÀcyeue kesÀ legu³e Òe³eespevemeeOekeÀ (cevemee) DevleëkeÀjCe mes
(lev$eced) kegÀìgcye kesÀ OeejCe kesÀ meceeve ³ev$ekeÀueeDeeW keÀes (Je³eefvle) j®eles nQ, pewmes (meefJelee) DeveskeÀ efJeÐee-
J³eJenejeW ceW ÒesjCee keÀjvesneje Heg©<e Deewj (mejmJeleer) *¬HFHHI-H²HHHJNH®OHkHUOH/HH(Deeféevee) HI-H²HH'HH:FH:-HHâ
Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjvesnejs oes Heg©<e (³e%eced) mebieefleµcesue keÀjves ³eesi³e J³eJenej keÀes keÀjles nQ, pewmes
(efYe<ep³eved) ef®eefkeÀlmee keÀer F®íe keÀjlee ngDee (Je©Ceë) Þesÿ Hegg©<e (Fvêm³e) Hejce Ssée³e& kesÀ (ªHeced) mJeªHe
keÀe efJeOeeve keÀjlee nw, Jewmes legce Yeer efkeÀ³ee keÀjes¤80¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHV HI-H¾HYHGXHHVLH'HYHVNH¢2HHOeg Deewj meeOeve efJeMes<eeW
PHV -HkHHIR NH¢HV \HYHH NH¢V 'H+HYHV NHJ¢ÎJF\H NH¢H +HHXHYH NH¢MOHV Q4 OH/HH +HRH/HH; NHV¢ FHVXH+H HH NH¢HV NH¢M +H/H
Dees<eefOeªHe HeoeLeeX keÀes oskesÀ jesieeW mes ígæ[eles Deewj efMeuHe-ef¬eÀ³eeDeeW mes Òe³eespeveeW keÀes efme× keÀjles nQ, Jewmes Dev³e
ueesie Yeer efkeÀ³ee keÀjW¤80¤
leefol³em³e Me± $eÝef<eë~ Je©Cees osJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
kesÀ ³e%ecen&vleerl³een¤
keÀewve Heg©<e ³e%e keÀjves ³eesi³e nQ, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
OHRäPH1+HFH1FHOH1j0HHHU{HI<HHIPOH1ÓHHVRä2HJÉR[1-HOHHäÍPHjMMH1&HHÍa
XHHVFHHäHIYH10H+HZ{\H QJÉ2HHYHOHHVNH®FHäHI<H1PO-HLHäPHFHH1PHFHä<H-H19HXHH1SHHÍ
OHOHGa 'H1PH1a 1+HFHGa 'H1FHOHäFHGa 0HHHU{HI<HÍa HIOH1ÓHÍa R12HJÉÍa RV1-HOHHäÍa PH1jMlMH1&HH )HIOHä PHFHGÉMMH1&HHÍa XHHVFHHäHIYHa
0H+HZäÍa\H1QJÉ2HHaYHaOHHVNH®FHäHI<H1HIMHIOH1OHHVNH®FHäÉHI<HÍaO-HNHG¢a'H1PH1aFHH1PHFHGa'H1<H1-H1OHGaYHaXHH1SHHÍ
HeoeLe&ë-(leled) HetJeexkeÌleb mel³eeefokeÀced (Dem³e) ³e%em³e (ªHeced) mJeªHeced (Dece=leced) veeMejefnleced
(Me®eerefYeë) Òe%eeefYeë keÀce&efYeJee& (efleñeë) DeO³eeHekeÀeçO³esle=Hejer#ekeÀeë (oOegë) oO³egë (osJeleeë) osJee efJeÜebmeë
(mebjjeCeeë) mec³eioeleejë (ueesceeefve) jesceeefCe (Me<Hewë) oerIezueexceefYeë (yengOee) yengÒekeÀejwë (ve) (leeskeÌceefYeë)
yeeuekewÀë (lJekedÀ) (Dem³e) (ceebmeced) (DeYeJeled) YeJesled (ve) efve<esOeeLex (ueepeeë)¤81¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eb mebjjeCeeefmleñees osJeleeë Me®eereYf eye&ngOee ³eb ³e%eb Me<Hewë men ueesceeefve ®e
oOegmleom³eece=leb ªHeb ³et³eb efJepeeveerle~ De³eb leeskeÌceefYevee&vegÿs³eë, Dem³e ceO³es lJe*dceebmeb ueepee Jee nefJevee&YeJeefoefle
®e efJeÊe¤81¤
YeeJeeLe&ë-³es oerIe&mece³eeJeefOepeefìuee ye´ïe®eeefjCees Jee HetCe&efJeÐee efpelesevq ê³ee Yeêe peveeë meefvle, le SJe
³epeOeeleesjLe¥ %eelegcen&efvle, ve yeeuee DeefJeÜebmees Jee~ me nesceeK³ees ³e%ees ³e$e ceebme#eejecueeflekeÌleiegCeeefojefnleced,
efkeÀvleg megieefvOeHegäefceäb jesieveeMekeÀeefoiegCemeefnleb nefJeë m³eeled, leosJe nesleJ³eb ®e m³eeled¤81¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (mebjjeCeeë) De®ís ÒekeÀej osves (efleñeë) Heæ{eves, Heæ{ves Deewj Hejer#ee keÀjvesnejs
leerve (osJeleeë) efJeÜeved ueesie (Me®eerefYeë) GÊece Òe%ee Deewj keÀceeX kesÀ meeLe (yengOee) yengle ÒekeÀejeW mes efpeme ³e%e
keÀes Deewj (Me<Hewë) oerIe& ueesceeW kesÀ meeLe (ueesceeefve) ueesceeW keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW Deewj (leled) Gme (Dem³e) Fme
³e%e kesÀ (Dece=leced) veeMejefnle (ªHeced) ªHe keÀes legce ueesie peevees, ³en (leeskeÌceefYeë) yeeuekeÀeW mes (ve) veneR
Devegÿeve keÀjves ³eesi³e Deewj (Dem³e) Fme kesÀ ceO³e (lJekedÀ) lJe®ee (ceebmeced) ceebme Deewj (ueepeeë) Yegbpee ngDee
metKee DeVe Deeefo nesce keÀjves ³eesi³e (ve, DeYeJeled) veneR neslee, Fme keÀes Yeer legce peevees¤81¤
YeeJeeLe&ë-pees yengle keÀeue He³³e&vle [eæ{er-cetbí OeejCeHetJe&keÀ ye´ïe®eejer DeLeJee HetCe& efJeÐee Jeeues
efpeleseqvê³e Yeêpeve nQ, Jes ner ³epe Oeeleg kesÀ DeLe& keÀes peeveves ³eesi³e DeLee&led ³e%e keÀjves ³eesi³e nesles nQ, Dev³e
yeeueyegef× DeefJeÜeved veneR nes mekeÀles~ Jen nJeveªHe Ssmee nw efkeÀ efpemeceW ceebm e, #eej, KeÆs mes efYeVe HeoeLe& Jee
leerKee Deeefo iegCejefnle; megieefvOele Heggä, efceä leLee jesieveeMekeÀeefo iegCeeW kesÀ meefnle neW, Jener nJeve keÀjves ³eesi³e
nesJes¤81¤
leefol³em³e Me± $eÝef<eë~ Deeféeveew osJeles~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efJeog<eerefYeë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
HI-HRJHHUHTkHH:NH¢HVNH®HHNH¢MYHH®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
OHR1HIËHYHHäHI<H1HSHHä1Ì-HäOH YHHU1PHMäP-HOHHU-HHHIOH1+HV0HHV1É'HYOHäMFHGa
'HHIP/HäFH1SSHHYHE1FHHPHäMZÍNH¢HMHVOH1MV&H1R2HäOHHV1LH-HHO-H1HIH
OHOHGa'H1HIËHYHHäaHI<H1HSHHäa1Ì-Hä¬H YHHU1 )HIOHä 1ÌÉ-Hä¬H YHHUaPHMäP-HOHHUa-H1H1HIOH1a +HV0HäÍa 'HYOHäMFHGa'HHIP/HäaFH1SSHHYHäFHGa
FHHPHäMZÍaNH1¢HMHV1OH1MV&HäaR2HäOHÍaLH-HHäFHGaO-H1HIH
HeoeLe&ë-(leled) HetJeexkeÌleb nefJeë (Deeféevee) efJeÐeeJ³eeefHeveew (efYe<epee) -HZ²HNH¢0HHkHI-HRHZ (©êJele&veer)
©êm³e ÒeeCem³e Jele&efveefjJe JeÊe&efvecee&ieex ³e³eesmleew (mejmJeleer) ÒeMemle%eeve³egkeÌlee Helveer (Je³eefle) mevleveeself e
(HesMeë) (Devlejced) ceO³emLeced (DeefmLe) (ceppeeveced) (ceemejwë) HeefjHekeÌJeew<eefOemebñeeJewë (keÀejeslejsCe) ketÀHesvesJe~
keÀejeslej Fefle ketÀHeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.23) (oOeleë) Oejleë (ieJeeced) He=efLeJ³eeoerveeced (lJeef®e) GHeefj
Yeeies¤82¤
DevJe³eë-³eled mejmJeleer Je³eefle lelHesMeesçefmLe ceppeevecevlejb ceemejwë keÀejeslejsCe ieJeeb lJeef®e ©êJeÊe&veer
efYe<epeeçeféevee oOelees oO³eeleeced¤82¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HH -HZ²HNH¢0HHkHI-HRÍ +HOHHÍ 0HMHUMHMHVLHHHIRNHE¢ HI-H2HHH
HTkHÍPHOHOHEPHJ.HHVHJPOH/HZ-HHI-HRJHÍHTkHÍP-H+HOHHUYHGMHVLHMHIQOHHYHGNHJ¢H JÍ
HeoeLe&ë-efpemekeÀes (mejmJeleer) Þesÿ %eeve³egkeÌle Helveer (Je³eefle) GlHeVe keÀjleer nw, (leled) Gme (HesMeë)
megvoj mJeªHe (DeefmLe) neæ[ (ceppeeveced) ceppee (Devlejced) DevleëmLe keÀes (ceemejwë) HeefjHekeÌJe Dees<eefOe kesÀ
meejeW mes (keÀejeslejsCe) pewmes ketÀHe mes meye keÀeceeW keÀes Jewmes (ieJeeced) He=efLeJ³eeefo keÀer (lJeef®e) lJe®eeªHe GHeefj
Yeeie ceW (©êJele&veer) ÒeeCe kesÀ ceeie& kesÀ meceeve ceeie& mes ³egkeÌle (efYe<epee) JewÐekeÀ efJeÐee kesÀ peevevesnejs (Deeféevee)
efJeÐeeDeeW ceW HetCe& oes Heg©<e (oOeleë) OeejCe keÀjW¤82¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHV -HZ²HNH¢0HHkNHV¢SHHYHYHVQHMV +HHIOHXHHVLH0HMHUM
NH¢HV 'HHMHVLHNH¢MNHV¢HTkHH: NH¢HV HIYHMYOHMPHJ.HHU NH¢M:-HZPHV QHU HI-HRJHHU kHU XHHVLH<HHU 'H+HYHV +HHIOHHH: NH¢Hs jesiejefnle
mejmJeleerl³em³e Me± $eÝef<eë~ mejmJeleer osJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efJeÜÜefolejwje®ejCeer³eefcel³een¤
efJeÜeveeW kesÀ meceeve Dev³eeW keÀes Dee®ejCe keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHMäP-HOHHU1FHYHäPHH+HV0H1XHEJemegÉ YHHPHäOHH<HHE-HHHIOHR0H 1OHE-H+HJäÍa
MPH+HHIMlÓHJOHH1YHMHVHIQäOHEYH1LYHQJÉ2HHDMlPOHPHäME1YH-HVFHä
PHMäP-HOHHUaFHYHäPHHa+HV10H1XHFHGa-HPHJäaYHHPHäOHH<HHFHGa-H1H1HIOH1aR10H 1OHFHGa-H+HJäÍaMPHäFHGa+H1HIMlÓHJOHVHIOHä +HHIMlÉÓHJOHHäaYHa
MHVHIQäOHFHGaYH1LYHQJäÍa2HHUMäÍaOHPHäMFHGaYHa-HVFHä
HeoeLe&ë-(mejmJeleer) ÒeMemleb mejes efJe%eeveb efJeÐeles ³em³eeë mee (cevemee) efJe%eevesve (HesMeueced)
GÊecee²Jeled (Jemeg) êJ³eced (veemel³eeY³eeced) ve efJeÐeles Demel³eb ³e³eesmleeY³eeb ceeleeefHele=Y³eeced (Je³eefle)
efJemle=Ceeefle (oMe&leced) oMe&veer³eced (JeHegë) MejerjcegokebÀ Jee~ JeHegefjl³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.12)
(jmeced) Deevevoced (Heefjñeglee) Heefjleë meJe&leë ñegleced~ De$e megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% Fl³eekeÀejeosMeë
(ve) FJe (jesefnleced) ÒeeogYe&tleced (veivengë) veiveb Meg×b pegnesefle ie=Áeefle meë (Oeerjë) O³eeveMeerueë (lemejced)
lem³el³egHe#e³eefle ogëKeeefve ³esve leced (ve) FJe (Jesce) Òepeveveced¤83¤
DevJe³eë-mejmJeleer cevemee Jesce ve ³eled HesMeueb oMe&leb JeHegmlemejb jesenf leb Heefjñeglee jmeb ve Jemeg Je³eefle,
veemel³eeY³eeb veivengOeeajM®eeçefmle, leew Üew Je³eb ÒeeHveg³eece¤83¤
YeeJeeLe&ë-³eLee efJeÜebmeeJeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew meejb meejb Jemleg ie=Áefvle, leLewJe meJezë
kHU+HJHZÝHH ¡HFHG
HeoeLe&ë-(mejmJeleer) *¬HFHHI-HHHYHHJNH®OHkHU(cevemee) efJe%eeve mes (Jesce) GlHeefÊe kesÀ (ve) meceeve efpeme
(HesMeueced) GÊece De²eW mes ³egkeÌle (oMe&leced) osKeves ³eesi³e (JeHegë) Mejerj Jee peue keÀes leLee (lemejced) ogëKeeW kesÀ
#e³e keÀjvesnejs (jesefnleced) ÒekeÀì ngS (Heefjñeglee) PH\H'HHVMPHV ´HHâ(jmeced) Deevevo keÀes osvesnejs jme kesÀ (ve)
meceeve (Jemeg) êJ³e keÀes (Je³eefle) yeveeleer nw, efpeve (veemel³eeY³eeced) Demel³e J³eJenej mes jefnle ceelee-efHelee
oesveeW mes (veivengë) Meg× keÀes ûenCe keÀjvesneje (Oeerjë) 2HHYH-HHYHG OHVMH+HHIOHQZ*YHRHVYHH: NH¢HV QFHXHHVLH´HHâ
nesJeW¤83¤
YeeJeeLe&ë-pewmes efJeÜeved DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ meej-meej JemlegDeeW keÀe ûenCe keÀjles nQ, Jewmes ner meye
kHU-Heg©<eeW keÀes ûenCe keÀjvee ³eesi³e nw¤83¤
He³emesl³em³e Me± $eÝef<eë~ meescees osJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
mJekegÀueb ÒeMemleb keÀÊe&J³eefcel³een¤
DeHeves kegÀue keÀes Þesÿ keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+HHäPHH0HJÉH¢FH1FHOHSH1HIYHH1jPHJMäHH1FHWHHäppeYHHYOH1MVOHäÍa
'H+HHFHäHIOHERJFH 1HIOHE\HH2HäFHHYHH1ç7-Hä2H1E-HHOHäjPH1\-HEKOHRH1MHOHG
+HHäPHHa0HJÉH¢FHGa'H1FHOHäFHGaSH1HIYHHäFHGaPHJMäHHaFHWHHäOHGaSH1YH1H1YOH1aMVOHäÍa'H+Häa'HFHäHIOHFHGaRJÉFH 1OHHIFHHIOHä RJÍÉFH1HIOHFHGa
\HH2HäFHHYHHÍa7-Hä2HFHGa-HHOHäFHGaPH1\-HKFHGaOHOHGa'HH1MHOHG
HeoeLe&ë-(He³emee) peuesve ogiOesve Jee (Meg¬eÀced) Meg×ced (Dece=leced) DeuHece=l³egjesieefveJeejkeÀced (peefve$eced)
DeHel³epevceefveefceÊeced (megj³ee) meesceueleeefojmesve (cet$eeled) cet$eeOeejsevq ê³eeled (peve³evle) GlHeeo³es³egë~ De$e
ueg*îe[YeeJeë (jsleë) Jeer³e&ced (DeHe) (Deceefleced) veäe ceeflejceeflemleeced (ogce&efleced) ogäe ®eemeew ceefleM®e leeced
(yeeOeceeveeë) efveJeÊe&³evleë (TJeO³eced) Tª JeO³es ³esve leled~ De$e íevomees JeCe&ueesHees Jeself e ©ueesHeë~ (Jeeleced)
´HHâFHG (meyJeced) meceJesleced~ De$e meHe meceJee³es OeeleesjewCeeefokeÀes Jeë Òel³e³eë (leled) (Deejeled) efvekeÀìeled¤84¤
DevJe³eë-³es efJeÜebmeesçceeEle ogce&efleceHeyeeOeceeveeë mevlees ³eotJeO³eb Jeeleb meyJeb He³emee megj³eeslHeVeb cet$eeled
peefve$ecece=leb Meg¬ebÀ jsleesçefme leoejeppeve³evle, les ÒepeeJevlees YeJeefvle¤84¤
YeeJeeLe&ë-³es ogie&gCeeved ogäme²eml³ekeÌlJee J³eefYe®eejeod otjs efveJemevlees Jeer³e¥ Je×&ef³elJee
mevleeveeveglHeeo³eefvle, les mJekegÀueb ÒeMemleb kegÀJe&efvle¤84¤
HeoeLe&ë-pees efJeÜeved ueesie (Deceefleced) veäyegef× (ogce&efleced) Jee ogäyegef× keÀes (DeHe, yeeOeceeveeë) nìeles
ngS pees (TJeO³eced) Ssmee nw efkeÀ efpememes HeefjDeeb Debiegue Deeefo keÀeìs pee³eW DeLee&led yengle veeMe keÀjves keÀe meeOeve
(Jeeleced) ´HHâ (meyJeced) meye HeoeLeeX ceW mecyevOe Jeeuee (He³emee) peue ogiOe Jee (megj³ee) meesceuelee Deeefo
Dees<eOeer kesÀ jme mes GlHeVe ngS (cet$eeled) cet$eeOeej Feqvê³e mes (peefve$eced) mevleeveeslHeefÊe keÀe efveefceÊe (Dece=leced)
DeuHece=l³egjesieefveJeejkeÀ (Meg¬eÀced) Meg× (jsleë) Jeer³e& nw, (leled) Gme keÀes (Deejeled) meceerHe mes (peve³evle) GlHeVe
keÀjles nQ, Jes ner Òepee Jeeues nesles nQ¤84¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e ogie&gCe Deewj ogä me²eW keÀes íes[ æ keÀj J³eefYe®eej mes otj jnles ngS Jeer³e& keÀes yeæ{e
kesÀ mevleeveeW keÀes GlHeVe keÀjles nQ, Jes DeHeves kegÀue keÀes ÒeMebefmele keÀjles nQ¤84¤
Fvê Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceveg<³ew jesieeled He=LekedÀ YeefJeleJ³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes jesie mes He=LekedÀ nesvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)YÌäÍPHJÉHHFHH1RäHVYHPH1OHE+HJäMHV1>0HVäYHPHHI-H1OHHSHäSHHYHa
HNHä¢OHGNH®XHHV1FHHYHE1-Hä&HHVHI<HH1SHYHGFHOHäPYHV-HHHNJ³ewKYH HIFHäYHHHIOHHI+eNÊeced¤85¤
)YÌäÍa PHJÉHHFHVHIOHä PHJÉÉHHFHHäa RäHVYHa PH1OHFHGa +HJÉMHV1>H0HVäYHa PH1HI-H1OHHa SH1SHH1YH1a HNHä¢OHGa NH®XHHV1FHHYHäFHGa -Hä&HÍa
HI<H1H1SHYHGaFHOHäPYHV1)HIOH1FHOHäÉPYHVa-HH1H1-HZnÍaYHaHIFH1YHH1HIOH1aHI+H1¬HFHG
HeoeLe&ë-(Fvêë) jesieefJe®ísokeÀë (meg$eecee) ³eë megÿg $ee³eles jesiee®íjerjb meë (Ëo³esve) mJeelcevee
(mel³eced) ³eLeeLe&ced~ (Hegjes[eMesve) megmebmke=ÀlesveeVesve (meefJelee) ÒesjkeÀë (pepeeve) peve³eefle~ De$e J³el³e³esve
HejmcewHeoced~ (³eke=Àled) Ëo³eeod oef#eCes efmLeleb ceebmeefHeC[ced (keÌueesceeveced) keÀCþveeef[keÀeced (Je©Ceë) Þesÿë
(efYe<ep³eved) ef®eefkeÀlmeeb kegÀJe&ved (celemves) Ëo³eesYe³eHeeMJe&mLes DeefmLeveer (Jee³eJ³ewë) Jee³eg<eg meeOegefYecee&iezë (ve)
(efceveeefle) efnveefmle (efHeÊeced)¤85¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee meg$eecee meefJelesvêes Je©Cees efJeÜeved efYe<ep³eved meved Ëo³esve mel³eb pepeeve,
Hegjes[eMesve Jee³eJ³ewM®e ³eke=Àled keÌueesceeveb celemves efHeÊeb ®e ve efceveeefle, leLewlelmeJe¥ ³et³eb cee eEnmle¤85¤
YeeJeeLe&ë-De$e -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa PH¾Z²HHÍ P-HHFHMHVLHH <HWO-HHYHVHHE MHVLHE HI-HHHHHMHVLHHYHG PHOHOHE
kegÀ³e&gë¤85¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (meg$eecee) De®ís ÒekeÀej jesie mes Mejerj keÀer j#ee keÀjvesneje (meefJelee) ÒesjkeÀ
(Fvêë) jesieveeMekeÀ (Je©Ceë) Þesÿ efJeÜeved (efYe<ep³eved) ef®eefkeÀlmee keÀjlee ngDee (Ëo³esve) DeHeves Deelcee mes
(mel³eced) ³eLeeLe& YeeJe keÀes (pepeeve) Òeefme× keÀjlee Deewj (Hegjes[eMesve) De®ís ÒekeÀej mebmkeÀej efkeÀ³es ngS DeVe
Deewj (Jee³eJ³ewë) HeJeveeW ceW GÊece DeLee&led megKe osves Jeeues ceeieeX mes (³eke=Àled) pees Ëo³e mes oeefnveer Deesj ceW efmLele
ceebmeeEHe[ (keÌueesceeveced) keÀCþveeæ[er (celemves) Ëo³e keÀs oesveeW Deesj kesÀ neæ[eW Deewj (efHeÊeced) efHeÊe keÀes (ve,
efceveeefle) veä veneR keÀjlee, Jewmes Fve meyeeW keÀer eEnmee legce Yeer cele keÀjes¤85¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaPH¾Z²HXHHVLHP-HHE MHVLHMHIQOHQHVNH¢M'HYHH:NHV¢0HMHUM
ceW ngS jesie keÀes peevekeÀj jesiejefnle efvejvlej efkeÀ³ee keÀjW¤85¤
Deev$eeCeerl³em³e Me± $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'HH1YHHHI&HäP/HH1XHHUFH 2HJÉ HI+HY-HäFHHYHH1LHJRH1Í+HHHHäHI&HPHJÉogIeeN ve OesNvegë~
M³esNvem³eN HeHE1YH+XHHU1QH0HHHU{HI<HMHPH1YRHUYHHHI<Hä1RME1YHFHH1OHH
'HH1YHHHI&HäaP/HH1XHHUÍaFH2HJäaHI+HY-HäFHHYHHÍaLHJRHäÍa+HHHHäHI&HaPHJÉRJ,HVHIOHä PHJÉÉRJ,HHäaYHa2HV1YHJÍa0HV1YHPHäa+HHäFHGaYHa
+XHHU1QHa0HHHU{HI<HÍa'HH1PH1YRHUOHHäÉPH1YRHUaYHHHI<HäÍa*1RMäFHGaYHaFHH1OHH
HeoeLe&ë-(Deev$eeefCe) GojmLee DeVeHeekeÀeOeeje vee[erë (mLeeueerë) ³eemeg He®³evlesçVeeefve (ceOeg)
ceOegjiegCeeeqvJeleceVeced (efHevJeceeveeë) mesJeceeveeë ÒeereflensleJeë~ efHeefJe mesJeves ®e~ (iegoeë) ieg¿eseqvê³eeefCe (Hee$eeefCe)
³ewë efHeyeefvle leeefve (megogIee) megÿg megKesve og¿ele Fefle~ ognë keÀHed IeM®eself e keÀce&efCe keÀHed~ (ve) FJe (Oesvegë) ieewë
(M³esvem³e) (He$eced) He#eë (ve) FJe (Hueerne) (Me®eerefYeë) Òe%eekeÀce&efYeë (Deemevoer) mecevleeled jmeÒeeefHekeÀe
(veeefYeë) MejerjceO³emLee (Gojced) (ve) FJe (ceelee)¤86¤
DevJe³eë-³egeqkeÌlecelee Heg©<esCe Me®eereYf eë mLeeueerjives©Heefj efveOee³eew<eefOeHeekeÀeved eqJeOee³e, le$e ceOeg
Òeef#eH³e, YegkeÌlJeeççv$eeefCe efHevJeceevee iegoeë Hee$eeefCe YeespeveeLee&efve megogIee Oesvegve& Hueerne M³esvem³e He$eb ve ceelee
veemevoer veeefYe©ojb Heg<³esled¤86¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³es ceveg<³ee GÊecewë megmebmke=ÀlewjVew jmewë Mejerjcejesieerke=Àl³e Òe³elevles, lesçYeeräb
HeoeLe&ë-³egeqkeÌle Jeeues Heg©<e keÀes ³eesi³e nw efkeÀ (Me®eerefYeë) GÊece yegef× Deewj keÀceeX mes (mLeeueerë) oeue
Deeefo HekeÀeves kesÀ yeÊe&veeW keÀes Deeqive kesÀ THej Oej Dees<eefOe³eeW keÀe HeekeÀ yevee (ceOeg) GmeceW menle [eue Yeespeve
keÀjkesÀ (Deev$eeefCe) GojmLe DeVe HekeÀeves Jeeueer veeef[ æ ³eeW keÀes (efHevJeceeveeë) mesJeve keÀjles ngS Òeerelf e kesÀ nsleg
(iegoeë) iegoseqvê³eeefo leLee (Hee$eeefCe) efpevemes Kee³ee-efHe³ee pee³e, Gve Hee$eeW keÀes (megogIee) ogiOeeefo mes keÀecevee
efme× keÀjves Jeeueer (Oesvegë) iee³e kesÀ (ve) meceeve (Hueerne) jkeÌleMeesOekeÀ ueesnt keÀe efHeC[ (M³esvem³e) M³esve He#eer
kesÀ leLee (He$eced) HeebKe kesÀ (ve) meceeve (ceelee) Deewj ceelee kesÀ (ve) legu³e (Deemevoer) PH\H'HHVMPHV MPH´HHâ
keÀjevesnejer (veeefYeë) veeefYe veeæ[er (Gojced) Goj keÀes Hegä keÀjleer nw¤86¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e ueesie GÊece mebmkeÀej efkeÀ³es ngS GÊece DeVe Deewj
jmeeW mes Mejerj keÀes jesiejefnle keÀjkes¢´HHOYHNH¢MOHVQ4-HV'H<HHUÆPHJ.HNH¢HV´HHâQHVOHVQ4
kegÀcYe Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ efHelejes osJeleeë~ YegefjkedÀ He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
ocHeleer keÀer¢MeeefJel³een¤
kHU-Heg©<e kewÀmes neW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
keÉJ¢F<HHV-HäHIYH1ÿJSH {HIYH1OHH0HHHUH{ I<H1H HTPFH19HÝHV1HHVYHH1ELH<HH[{É'H1YOHÍa
+XHH1HI0H-H{ NH®OHÍ0H1OH2HHäMlç*OPHHVä RJÉns ve kegÉÀcYeer mJeNOeeb efHeNle=Y³eë¤87¤
kegÉ¢F<HÍa -H1HIYH1áJÍa SH1HIYH1OHHa 0HHHU{HI<HÍa HHTPFHäYHGa 'HÝHVäa HHVYHHäFHGa LH<H {Ía 'H1YOHHIMOH1YOHÍa +XHH1HI0HÍa -HäNH®OH1 )HIOH1
HI-HÉ'HäNH®OHÍa0H1OH2HHäMl)HIOHä0H1OHÉ2HHäMÍa*OPHäÍaRJÉns~ ve~ kegÉ¢F<HHUaP-H12HHFHGaHI+H1OH<H1)HIOHäHI+H1OHÉ<HäÍ
HeoeLe&ë-(kegÀcYeë) keÀueMe FJe Jeer³ee&efoOeelegefYeë HetCe&ë (Jeefveÿgë) mecYeepeer~ De$e Jeved
mecYekeÌleeefJel³emcee-oewCeeefokeÀ FÿgHed Òel³e³eë~ (peefvelee) GlHeeokeÀë (Me®eerefYeë) keÀce&efYeë (³eeqmceved) (Deûes) Hegje
(³eesv³eeced) ieYee&Oeejs (ieYe&ë) (Devleë) DeY³evlejs (HueeefMeë) ³eë Òeke=Àäle³eeçMvegles meë (J³ekeÌleë) efJeefJeOeeefYeë
HegefäefYeë Òeefme×ë (MeleOeejë) MeleMees Oeeje Jee®ees ³em³eë me (Glmeë) Gvoefvle ³emceeled me ketÀHe FJe (ogns)
ÒeHetefÊe&keÀjs J³eJenejs (ve) FJe (kegÀcYeer) Oeev³eeOeeje (mJeOeeced) DeVeced (efHele=Y³eë) HeeuekesÀY³eë¤87¤
DevJe³eë-³eë kegÀcYees Jeefveÿgpe&efvelee HueeefMeJ³e&keÌleë Me®eerefYeë MeleOeej Glmees ogns ve Heg©<ees ³ee ®e
NHJ¢F<HHU-HkHUOHHZHI+HOH<HÍP-H2HHE´HR²HHOHHFHGHHTPFH9HÝHVHHVYHHFHYOHLH <HH[2HHUHOHVOHEPHOHOHEMHVOHHFHG¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHHXHHMÍakHU+HJHHZ -HHUH -HYOHHZ +HJHHHI/H YHHZ <HWO-HH'H9HHHIRHI<HHI-H ¾HEPHE PHYOHHVH2HFH[&H
mevleeveeslHeeqÊeb kegÀ³ee&leeced¤87¤
HeoeLe&ë-pees (kegÀcYeë) keÀueMe kesÀ meceeve Jeer³ee&efo OeelegDeeW mes HetCe& (Jeefveÿgë) mece efJeYeeie njvesneje
(peefvelee) mevleeveeW keÀe GlHeeokeÀ (HueeefMeë) De®ís ÒekeÀej Yeespeve keÀe keÀjves Jeeuee (J³ekeÌleë) efJeefJeOe Hegefä³eeW mes
Òeefme× (Me®eerefYeë) GÊece keÀceeX keÀjkesÀ (MeleOeejë) mewkeÀæ[eW JeeefCe³eeW mes ³egkeÌle (Glmeë) efpememes ieeruee efkeÀ³ee
peelee nw, Gme ketÀHe kesÀ meceeve (ogns) HetefÊe& keÀjvesnejs J³eJenej ceW efmLele kesÀ (ve) meceeve Hegg©<e Deewj pees (kegÀcYeer)
NHJ¢F<HHUNHV¢PH0HkHUQZ)YHRHVYHH:NH¢HVHHVLHQZHINH¢(efHele=Y³eë) efHelejeW keÀes (mJeOeeced) DeVe osJeW Deewj (³eeqmceved)
efpeme (Deûes) veJeerve (³eesv³eeced) ieYee&Me³e kesÀ (Devleë) yeer®e (ieYe&ë) ieYe& OeejCe efkeÀ³ee peelee, GmekeÀer efvejvlej
j#ee keÀjW¤87¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH:*+HFHHXHHMQZakHU'HHZM+HJH-HHUH -HHXHV+HJHHLeea neskeÀj DeVeeefo mes efJeÜeved
keÀes ÒemeVe keÀj, Oece& mes mevleeveeW keÀer GlHeefÊe keÀjW¤87¤
cegKeefcel³em³e Me± $eÝef<eë~ mejmJeleer osJelee~ mJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
FHJ.H1jPHRäPH1HI0HMlç)OHGPHOHVäYHHISH1H+H1HI-HHäFH1HIËHYHH1PHYOPHMäP-HOHHUa
H+HE1YH+HH1HJHI<H 1HLHäPH1-HHXHHVä -H1HIPOHYH 0HV+HHV1QMäPHHOHMlP-HHU
FHJ.HäFHGaPHOHGa'H1PH1aHI0HMäÍa)OHGaPHOHVäYHaHISH1Ha+H1HI-HHäFHGa'H1HIËHYHHäa'HH1PHYHGaPHMäP-HOHHUaH+HäFHGaYHa+HH1HJÍa
HI<H1HNHG¢a'H1PH1a-HHXHäÍa-H1HIPOHÍaYHa0HV+HäÍaQMäPHHaOH1MlP-HHU
HeoeLe&ë-(cegKeced) (meled) (Dem³e) Heg©<em³e (efMejë) (Fled) SJe (melesve) GÊeceeJe³eJeweJf e&YekeÌlesve
efMejmee~ meled Fl³egÊejveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03.29) (efpe»e) pegneself e ie=Áeefle ³e³ee mee (HeefJe$eced) Meg×ced
(Deeféevee) ie=neÞeceJ³eJenejJ³eeefHeveew (Deemeved) Deem³es (mejmJeleer) -HH&HHU-H HHYH-HOHHU kHU (®eH³eced) ®eHes<eg
meevlJeves<eg YeJeced~ ®eHe meevlJeves Oeeleesj®s ed lelees ³eled~ (ve) FJe (Hee³egë) j#ekeÀë (efYe<ekedÀ) JewÐeë (Dem³e)
(Jeeueë) yeeuekeÀë (Jeefmleë) Jeemenslegë (ve) FJe (MesHeë) GHemLeseqvê³eced (njmee) nefjle ³esve lesve yeuesve
(lejmJeer) ÒeMemleb lejes efJeÐeles ³em³e meë¤88¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee efpe»e mejmJeleer m$³em³e Hel³egë melesve efMejmee men efMejë kegÀ³ee&oemeved
HeefJe$eb cegKeb kegÀ³ee&osJeceeféevee ÜeefJeÜÊexleeced, ³eom³e Hee³egefYe&<eied Jeeuees ve Jeefmleë MesHees njmee lejmJeer YeJeefle, me
®eH³eVe meod YeJesled, lelmeJe¥ ³eLeeJekegÀ³ee&led¤88¤
YeeJeeLe&ë-kHU+HJHHZ LH<HH 2HHYHPHFHHV +HMP+HMH-HHHI+HYHHZ <HWO-HHFHJ.HVYHFHJ.HE HHJHHHHJÍFHYHPHHFHYHÍ
MejerjsCe Mejerjb ®eevegmebOee³e ieYe¥ oO³eeleeced, ³eleë kegÀªHeb Je¬eÀe²b JeeçHel³eVe m³eeled¤88¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (efpe»e) efpememes jme ûenCe efkeÀ³ee peelee nw, Jen (mejmJeleer) JeeCeer kesÀ
PHFHHYHkHU (Dem³e) Fme Heefle kesÀ (melesve) megvoj DeJe³eJeeW mes efJeYekeÌle efMej kesÀ meeLe (efMejë) efMej keÀjs leLee
(Deemeved) cegKe kesÀ meceerHe (HeefJe$eced) HeefJe$e (cegKeced) cegKe keÀjs~ Fmeer ÒekeÀej (Deeféevee) ie=neÞece kesÀ J³eJenej
FH: -HHâkHU-Heg©<e oesveeW (Fled) ner JeÊeX leLee pees (Dem³e) Fme jesie mes (Hee³egë) j#ekeÀ (efYe<ekedÀ) JewÐe Deewj
(Jeeueë) yeeuekeÀ kesÀ (ve) meceeve (Jeefmleë) Jeeme keÀjves keÀe nsleg Heg©<e (MesHeë) GHemLesevq ê³e keÀes (njmee) yeue
mes (lejmJeer) keÀjvesneje neslee nw, Jen (®eH³eced) Meeefvle keÀjves kesÀ (ve) meceeve (meled) JeÊe&ceeve ceW mevleeveeslHeefÊe
keÀe nsleg nesJes, Gme meye keÀes ³eLeeJeled keÀjs¤88¤
YeeJeeLe&ë-kHU-Heg©<e ieYee&Oeeve kesÀ mece³e ceW HejmHej efceue keÀj Òesce mes Hetefjle neskeÀj cegKe kesÀ meeLe
cegKe, DeebKe kesÀ meeLe DeebKe, ceve kesÀ meeLe ceve, Mejerj kesÀ meeLe Mejerj keÀe DevegmebOeeve keÀjkesÀ ieYe& keÀes OeejCe
keÀjW, efpememes kegÀªHe Jee Je¬eÀe² mevleeve ve nesJes¤88¤
DeeféeY³eeefcel³em³e Me± $eÝef<eë~ Deeféeveew osJeles~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'H1HIËH<HHE1HHJäMlFHOHE1ÝHQHä<HHE1ÏHLHVäYH1OHVSHHVäQ1HI-HHHä0HÉOHVYHäa
He#ceeäHI&HLHHV12HWFHZ1ÍNHJ¢-HäXHZ1OHHHIYH1+HV0HHV1YH0HJÉH¢FHHIPHäOHE-HPHHOHV
'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGa HHJäÍa 'H1FHOHäFHGa ÝHQHä<HHFHGa ÏHLHVäYHa OHVSHäÍa Q1HI-HHHäa 0HÉOHVYHäa +HFHHäHI&Ha LHHV12HWFHZ{Ía
NHJ¢-HäXHZÍa*1OHHHIYHäa+HV0HäÍaYHa0HJÉH¢FHGa'HHIPHäOHFHGa-H1PHH1OHV1É)HIOHä-HPHHOHV
HeoeLe&ë-(DeeféeY³eeced) \HQJ<HHVHISH<HHE kHU+HJHH<HHFHG (®e#egë) ves$eced (Dece=leced) Dece=leelcekeÀced
(ûeneY³eeced) ³eew ie=ÁerlemleeY³eeced (íeiesve) DepeeefoogiOesve (lespeë) ÒekeÀeMe³egkeÌleced (nefJe<ee) DeeoelegcenxCe
(Íe=lesve) HeefjHekeÌJesve (He#ceeefCe) Heefjie=nerleev³ev³eeefve (ieewOetcewë) (kegÀJeuewë) megMeyowë (Gleeefve) PHEOHOHHHIYH-HkHHI&H
(HesMeë) ªHeced (ve) FJe (Meg¬eÀced) Meg×ced (Deefmeleced) ke=À<Ceced (Jemeeles) Jemesleeced¤89¤
DevJe³eë-H/HH ÝHQH<HHFHHIËH<HHE PHQ NH¢HZHIHHI¾¾HEPHHZ kHU+HJHH-HJOHHHIYH +HFHHHI&H -HPHHOHV, ³eLee Jee
YeJevleesçefHe íeiesveeçpeeefoogiOesve Me=lesve nefJe<ee men lespeesçce=leb ®e#egë kegÀJeuewieexOetcewë Meg¬eÀceefmeleb HesMees ve
mJeere¬f eÀ³esjbmleLeeçv³es ie=nmLee DeefHe kegÀ³³e&gë¤89¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHHXHHMÍa H/HH NH¢OHHIH¢HHZ kHU+HJHHZ HI´HHR0H YHHZ HI´HH<HHVHISHYHHZ LHQHUOH+HW&H PHHFHÝHHUNH¢HZ
YeJelemleLeev³es ie=nmLee DeefHe YeJes³egë¤89¤
HeoeLe&ë-pewmes (ûeneY³eeced) ûenCe keÀjvesnejs (DeeféeY³eeced) \HQJ<HHVSHHU kHU-Heg©<eeW kesÀ meeLe keÀesF& Yeer
HI-HRJHHU kHU'HHZMHI-H¾HYHG +HJH(Gleeefve) HI-HYHVQJ6HI-HPOHOH-Hk'HHZM(He#ceeefCe) ûenCe efkeÀ³es ngS Dev³e jsMece
Deewj efÜMeeues Deeefo keÀes (Jemeeles) Dees{æ W, HenveW Jee pewmes DeeHe Yeer (íeiesve) Depee Deeefo keÀs otOe kesÀ meeLe Deewj
(Íe=lesve) HekeÀe³es ngS (nefJe<ee) ûenCe keÀjves ³eesi³e nesce kesÀ HeoeLe& kesÀ meeLe (lespeë) ÒekeÀeMe³egkeÌle (Dece=leced)
Dece=lemJeªHe (®e#egë) ves$e keÀes (kegÀJeuewë) De®ís MeyoeW Deewj (ieesOetcewë) iesntb kesÀ meeLe (Meg¬eÀced) Meg×
(Deefmeleced) keÀeues (HesMeë) ªHe kesÀ (ve) meceeve mJeerkeÀej keÀjW, Jewmes Dev³e ie=nmLe Yeer keÀjW¤89¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes ef¬eÀ³ee efkeÀ³es ng6kHU-Heg©<e efÒe³eoMe&ve, efÒe³eYeespeveMeerue,
HetCe&meeceûeer keÀes ûenCe keÀjvesnejs nesls es nQ, Jewmes Dev³e ie=nmLe Yeer nesJeW¤89¤
DeefJeefjl³em³e Me± $eÝef<eë~ mejmJeleer osJelee~ YegefjkedÀ He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe ³eesefieke=Àl³eceen¤
Deye ³eesieer keÀe keÀÊe&J³e Deieues cev$e ceW keÀnles nQ¤
'HHI-H1YH FHV1HHVYH1HIPH-HHU1HH nH´HH1&HPH1+HY/HHäç'H1FHOHHV1ÝHQHä<HHFHGa
PHMäP-HOHJ+H1-HHNHZ¢{-HH 1YHEYHPHHäHIYH\H1HIQ \H RäMZSH SHHYH
'HHI-HäÍa YHa FHV1HÍa YH1HIPHa -HHU1HH nHa ´HH1&HPHäa +HY/HHäÍa 'H1FHOHäÍa ÝHQHä<HHFHGa PHMäP-HOHHUa *1+H1-HHNHZ1¢HIMOHJä+H1É-HHNHZ¢{Ía
J³HH1YHHIFHHIOHäHI-HÉ'HH1YHFHGaYHPHHäHIYHa\H1HIQ Ía\HRäMZÍaSH1SHH1YH1
HeoeLe&ë-(DeefJeë) ³eesçJeefle j#eefle meë (ve) FJe (ces<eë) ³ees efce<eefle mHe×&les meë (veefme) veeefmekeÀe³eeced
(Jeer³ee&³e) ³eesieyeuee³e (ÒeeCem³e) (HevLeeë) ceeie&ë (Dece=leë) ce=l³egOece&jefnleë (ûeneY³eeced) ³eew ie=ÁerlemleeY³eeced
(mejmJeleer) ´H0HPOHHI-HHHYHHJNH®OHH kHU (GHeJeekewÀë) GHe³eefvle ³ewmlewë (J³eeveced) efJeefJeOeceveefvle ³esve leced
(vem³eeefve) veeefmekeÀe³ew efnleeefve (yeefn&ë) Je×&veced (yeojwë) yeojerHeÀuewë (pepeeve) peve³eefle¤90¤
DevJe³eë-³eLee ûeneY³eeb men mejmJeleer yeojw©HeJeekewÀpe&peeve, leLee Jeer³ee&³e veefme ÒeeCem³eeçce=leë HevLee
DeefJeve& ces<ees J³eeveb vem³eeefve yeefn&M®e GHe³egp³eles¤90¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee Oeeefce&keÀes v³ee³eeOeerMeë Òepee j#eefle, leLewJe ÒeeCee³eeceeefoefYeë
PHEPHHHI2HOHHÍ ´HH&HH HHVHLI HYHE PH-H[<HHV RJÍ.HV<HkHHYOHV, ³eLee efJeog<eer ceelee efJeÐeemegefMe#eeY³eeb mJemevleeveeved
Je×&³eefle, leLeeçvegefÿleeefve ³eesiekeÀcee&efCe ³eeseif evees Je×&³eefvle¤90¤
HeoeLe&ë-pewmes (ûeneY³eeced) ûenCe keÀjvesnejeW kesÀ meeLe (mejmJeleer) ´H0HPOHHI-HHHYHHJNH®OHkHU (yeojwë)
yesjeW kesÀ meceeve (GHeJeekewÀë) meeceerH³eYeeJe efkeÀ³ee pee³e, efpevemes Gve keÀceeX mes (pepeeve) GlHeefÊe keÀjleer nw, Jewmes
pees (Jeer³ee&³e) Jeer³e& kesÀ efue³es (veefme) veeefmekeÀe ceW (ÒeeCem³e) ÒeeCe keÀe (Dece=leë) efvel³e (HevLeeë) ceeie& Jee
(ces<eë) otmejs mes mHe×e& keÀjves Jeeuee Deewj (DeefJeë) pees j#ee keÀjlee nw, GmekesÀ (ve) meceeve (J³eeveced) Mejerj ceW
J³HHâ-HHHJ(vem³eeefve) veeefmekeÀe kesÀ efnlekeÀejkeÀ Oeeleg Deewj (yeefn&ë) yeæ{evesneje GHe³egkeÌle efkeÀ³ee peelee nw¤90¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes Oeeefce&keÀ v³ee³eeOeerMe Òepee keÀer j#ee keÀjlee nw, Jewmes ner
ÒeeCee³eeceeefo mes De®ís ÒekeÀej efme× efkeÀ³es ngS ÒeeCe ³eesieer keÀer meye ogëKeeW mes j#ee keÀjles nQ~ pewmes efJeog<eer ceelee
efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes DeHeves mevleeveeW yeæ{eleer nw, Jewmes Devegÿeve efkeÀ³es ngS ³eesie kesÀ De² ³eesefie³eeW keÀes
yeæ{eles nQ¤90¤
Fvêm³esl³em³e Me± $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
)YÌäPH1+HFHäH1<HHV\HXHHäH1NH¢&HH {<HH1ÀHHVHäFH1FHOH1EÝHQHä<HHFHGa
³eJeeN ve yeNefn&Ye´g&ÉHI-HNHV¢PHäMHHI&HNH1¢NH ¢Y2HJäSHHV1FH2HJäPHHMl,HEFHJ.HHäOHG
)YÌäPHa 1+HFHGa H¿1H1<HÍa \HXHHäHa NH¢&HH {<HHFHGa ÀHHVHäFHGa 'H1FHOHäFHGa ÝHQHä<HHFHGa H-HHäÍa YHa \H1HIQ Ía <HJÉefJe~
NHV¢PHäMHHI&HaNH1¢NH ¢Y2HJäaSH1HV1aFH2HJäaPHH1Ml,HFHGaFHJ.HHäOHG
HeoeLe&ë-(Fvêm³e) Hejcewée³³e&m³e (ªHeced) mJeªHeced ($eÝ<eYeë) efJe%eeveJeeved (yeuee³e) ³eesiemeeceL³ee&³e

(keÀCee&Y³eeced) kegÀJe&efvle ÞeJeCeb ³eeY³eeced (Þees$eced) MeyoefJe<e³eced (Dece=leced) Dece=leelcekeÀcegokeÀced (ûeneY³eeced)
³eeY³eeb ie=ÁerlemleeY³eeced (³eJeeë) Oeev³eefJeMes<eeë (ve) FJe (yeefn&ë) Je×&veced (Ye´gefJe) ves$eueueeì³eesce&O³es
(kesÀmejeefCe) efJe%eeveeefve~ De$e efkeÀ %eeves Fl³emceeoewCeeefokeÀë mejved Òel³e³eë~ (keÀke&ÀvOeg) ³esve keÀce& oOeeefle (pe%es)
pee³eles (ceOeg) efJe%eeveced (meejIeced) ³eoejI³eles mJeeÐeles leoejIeb meceeveb ®e leoejIeb le leled (cegKeeled)¤91¤
DevJe³eë-³eLee ûeneY³eeb men<e&Yees yeuee³e ³eJee ve keÀCee&Y³eeb Þees$ecece=leb keÀke&ÀvOeg meejIeb ceOeg yeefn&Ye´g&efJe
kesÀmejeefCe cegKeeled peve³eefle, leLewleled meJe&efcevêm³e ªHeb pe%es¤91¤
YeeJeeLe&ë-'HHHV+HFHH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMHZa H/HH HIYH-HHI¬HFHHLH[ +HMFHHHVLHHU HHVieyeuesve meJee&ë efme×erë
ÒeeHveeself e, OH/HZ-HHYHZLH QP/HZMHI+H´H-HHI¬HFHHLH[PH-H FHZËHH´HHâ-HHIFHHIOH
HeoeLe&ë-pewmes (ûeneY³eeced) efpevemes ûenCe keÀjles nQ, Gve J³eJenejeW kesÀ meeLe ($eÝ<eYeë) %eeveer Heg©<e
(yeuee³e) ³eesie-meeceL³e& kesÀ efue³es (³eJeeë) ³eJeeW kesÀ (ve) meceeve (keÀCee&Y³eeced) keÀeveeW mes (Þees$eced) MeyoefJe<e³e
keÀes (Dece=leced) veerjesie peue keÀes Deewj (keÀke&ÀvOeg) efpememes keÀce& keÀes OeejCe keÀjW, GmekeÀes (meejIeced) SkeÀ ÒekeÀej kesÀ
mJeeo mes ³egkeÌle (ceOeg) menle (yeefn&ë) Je=ef×keÀejkeÀ J³eJenej Deewj (Ye´gefJe) ves$e Deewj ueueeì kesÀ yeer®e ceW
(kesÀmejeefCe) efJe%eeveeW DeLee&led meg<egcvee ceW ÒeeCe Jee³eg keÀe efvejesOe keÀj F&éejefJe<e³ekeÀ efJeMes<e %eeveeW keÀes (cegKeeled)
cegKe mes GlHeVe keÀjlee nw, Jewmes Jen meye (Fvêm³e) Hejcewée³³e& keÀe (ªHeced) mJeªHe (pe%es) GlHeVe neslee
nw¤91¤
YeeJeeLe&ë-)PH FHYH FH: *+HFHH 'HHZM -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM Q4a SHZPHV HIYH-HHI¬H FHHLH FH: +HMFH HHVLHHU
HHVLH\HXHPHV PH\HHIPHHI¹HH: NH¢HV ´HHâQeslee nw, Jewmes ner Dev³e ie=nmLe ueesieeW keÀes Yeer ÒeJe=efÊe ceeie& ceW meye Ssée³³e&
NH¢HV´HHâQHVYHHHHHIQHV
DeelceefVel³em³e Me± $eÝef<eë~ Deelcee osJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeeNlceVegÉ+HP/HV1YH-HNHä¢PH1XHHVFH1FHJ.HV10FHÀHäWHI&H1YH-HHä,HXHHV1FHa
NHV¢0HH1YH0HHU1H YHGH0HäPHVHIÀH1HZHI0H.HHäHIPH1jQPH1XHHVFH1HTO-HHIHäHIMHTYÌ1HHHI&Hä
DeeNlceved~ GNHemLeNçFl³egÉ+HP/HVäaYHa-HNHä¢PHaXHHVFHäaFHJ.HVäa0FHÀHWäHI&HaYHa-HH1,H1XHHV1FHVHIOHä -HH,HÉXHHV1FHaNHV¢0HHäÍaYHa
0HHU1H YHGaH0HäPHVaHIÀH1HZaHI0H.HHäaHIPH1jQPHäaXHHVFHäaHTO-HHIHäÍa)1HTYÌ1HHHI&Hä
HeoeLe&ë-(Deelceved) Deelceefve (GHemLes) GHeefleÿefvle ³eeÅmcemleeqmceved (ve) FJe (Je=keÀm³e) ³ees Je=M®eefle
efíveefÊe lem³e (ueesce) (cegKes) (MceÞetefCe) (ve) FJe (J³eeIeúeesce) J³eeIe´m³e ueesce J³eeIeúeesce (kesÀMeeë) (ve)
FJe (Meer<e&ved) efMejefme (³eMemes) (efÞe³ew) (efMeKee) (efmebnm³e) (ueesce) (eqlJeef<eë) RHUHIâÍ (Feqvê³eeefCe)
Þees$eeoerefve¤92¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³em³eelceVegHemLes meefle Je=keÀm³e ueesce ve J³eeIeúeesce ve cegKes MceÞetefCe Meer<e&ved kesÀMee
ve efMeKee eEmenm³e ueescesJe eqlJeef<eefjeqvê³e³eeefCe meefvle, me ³eMemes efÞe³ew ÒeYeJeefle¤92¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³es HejceelceevecegHeefleÿvles les ³eMeeqmJevees YeJeefvle, ³es ³eesieceY³em³eefvle les
Je=keÀJeod J³eeIe´Jeled eEmenJeoskeÀevleosMeb meseJf elJee Heje¬eÀefceCees pee³evles, ³es HetCe&ye´ïe®e³e¥ kegÀJe&efvle les #eef$e³eeë
HetCeexHecee YeJeefvle¤92¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! efpemekesÀ (Deelceved) Deelcee ceW (GHemLes) meceerHe efmLeefle nesves ceW (Je=keÀm³e) Yeseæf[³ee
kesÀ (ueesce) yeeueeW kesÀ (ve) meceeve Jee (J³eeIeúeesce) yeeIe kesÀ yeeueeW kesÀ (ve) meceeve (cegKes) cegKe Hej (MceÞetefCe)
oeæ{er Deewj cetbí (Meer<e&ved) efMej ceW (kesÀMeeë) yeeueeW kesÀ (ve) meceeve (efMeKee) efMeKee (efmebnm³e) eEmen kesÀ (ueesce)
yeeueeW kesÀ meceeve (eqlJeef<eë) keÀeefvle leLee (Feqvê³eeefCe) Þees$eeefo Meg× Feqvê³eeb nQ, Jen (³eMemes) keÀerefle& Deewj
(efÞe³ew) XHFHHUNHV¢HIXHHV´HHâQHVYHVNH¢HVPHFH/H QHVOHHQZ
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pees Hejceelcee keÀe GHemLeeve keÀjles nQ, Jes ³eMemJeer keÀerefle&ceeved
nesles nQ~ pees ³eesieeY³eeme keÀjles nQ, Jes Yeseæf[³ee, J³eeIe´ Deewj efmebn kesÀ meceeve SkeÀevle osMe mesJeve keÀjkesÀ Heje¬eÀce
Jeeues nesles nQ~ pees HetCe& ye´ïe®e³e& keÀjles nQ, Jes #eef$e³e Yesef[
æ ³ee, J³eeIe´ Deewj efmebn kesÀ meceeve Heje¬eÀce Jeeues nesles
nQ¤92¤
De²eveerl³em³e Me± $eÝef<eë~ Deeféeveew osJeles~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'HHäYHH1OFHYHGHI<H1HSHH1OHR1HIËHYHH1OFHHYH1FHZÉÍPHFHä2HH1OHGPHMäP-HOHHUa
)YÌäPH1+Hj0H1OHFHHäYH1FHHHJä0H1YÌV&H1SHHVHIOHäMlFHOHE1R2HHäYHHÍ
'HHäHIYHa 'HH1OFHYHGa HI<H1HSHHäa OHOHGa 'H1HIËHYHHäa 'HH1OFHHYHäFHGa 'HZ{Ía PHFHGa 'H12HH1OHGa PHMäP-HOHHUa )YÌäPHa 1+HFHGa
0H1OHFHHäYH1HIFHHIOHä0H1OHÉFHHäYHFHGa'HHHJäÍaH1YÌVä&HaSHHVHIOHäÍa'H1FHOHäFHGaR2HHäYHHÍ
HeoeLe&ë-(De²eefve) ³eesiee²eefve (Deelceved) Deelceefve (efYe<epee) meÜwÐeJeojesieew (leled) (Deeféevee)
efme×meeOekeÀew (Deelceeveced) (De²wë) ³eesiee²wë (meced) (DeOeeled) meceeoOeeefle (mejmJeleer) HHVHLI HYHHUkHU(Fvêm³e)
Hejcewée³e&m³e (ªHeced) (Meleceeveced) MelecemebK³eb ceeveb ³em³e leled (Dee³egë) peerJeveced (®evêsCe) Deevevosve
(p³eesefleë) ÒekeÀeMeced (Dece=leced) (oOeeveeë) Oejvleë¤93¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! efYe<epeeçeféevee efme×meeOekeÀew efJeÜebmeew ³eLee mejmJel³eelceved eqmLeje mel³e²eefve

³eesiee²ev³evegÿe³eelceeveb meceOeeled, leLewJee²w³e&efovêm³e ªHeceefmle, leled meboO³eeleeced~ ³eLee ³eesieb oOeeveeë
Meleceeve-cee³egOe&jefvle, leLee ®evêsCeçce=leb p³eeself eo&O³eeled¤93¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HH MHVHLI H&HÍ PH¾Z²HE ´HH+HHZH2HE +H/HE H PHVH-I HO-HH YHHUMHVLHH
YetlJeeççvevoefvle, leLee ³eesieefpe%eemeJees ³eesefieve FceceJeeH³e ³eesiee²ev³evegÿe³e efve<keÌuesMee YetlJee meleleb megefKevees
YeJeefvle¤93¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (efYe<epee) GÊece JewÐe kesÀ meceeve jesiejefnle (Deeféevee) efme× meeOekeÀ oes efJeÜeved
pewmes (mejmJeleer) HHVLHHJNH®OH kHU (Deelceved) DeHeves Deelcee ceW efmLele ngF& (De²eefve) ³eesie De²eW keÀe Devegÿeve
keÀjkesÀ (Deelceeveced) DeHeves Deelcee keÀes (meceOeeled) meceeOeeve keÀjleer nw, Jewmes ner (De²wë) ³eesiee²eW mes pees
(Fvêm³e) Ssée³³e& keÀe (ªHeced) ªHe nw, (leled) Gme keÀe meceeOeeve keÀjW~ pewmes ³eesie keÀes (oOeeveeë) OeejCe keÀjles
ngS peve (Meleceeveced) meew Je<e& He³e&vle (Dee³egë) peerJeve keÀes OeejCe keÀjles nQ, Jewmes (®evêsCe) Deevevo mes
(Dece=leced) DeefJeveeMeer (p³eesefleë) ÒekeÀeMemJeªHe Hejceelcee keÀe OeejCe keÀjes¤93¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHV MHVLHHU XHHVLH*¬HFH-HZ²HNH¢HV ´HHâQHV , Deew<eOe
Deewj HeL³e keÀe mesJeve keÀjkesÀ, jesiejefnle neskeÀj Deeveefvole nesles nQ, Jewmes ³eesie keÀes peeveves keÀer F®íe keÀjves Jeeues
³eesieer ueesie Fme NH¢HV ´HHâQHVHHVLHNHV¢'HH: NH¢H'HYHJáHYHNH¢M'HHZM'HHI-H²HHHIRNH®XHV0HH: PHV RWMQHVNHV¢HIYHMYOHM
megKeer nesles nQ¤93¤
mejmJeleerl³em³e Me± $eÝef<eë~ mejmJeleer osJelee~ efJejeìd He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
PHMäP-HOHHU1HHVYHHE1LH<H {FH1YOHMlHIËH<HHE1+HOYHHU1PHJNHä¢OHEHI\H<HHTOH a
'H1+HHMPHVäYH1-Hä&HHV1YHPHHFYHVYÌäHIÀH1HZSH1YHHä9H1+PHJMHSHHä
PHMäP-HOHHUaHHVYHHäFHGaLH<H {FHGa'H1YOHÍa'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGa+HOYHHU{aPHJNHä¢OH1HIFHHIOH1 PHJÉNHä¢OHFHGaHI\H1<H1HIOH 1a'H1+HHFHGa
MPHVäYHa-Hä&HÍaYHaPHHFYHHäa)YÌäFHGaHIÀH1HZaSH1YHHäYHGa'H1HT+P-HOH1+HGÉPHJaMHSHHä
HeoeLe&ë-(mejmJeleer) efJeog<eer (³eesv³eeced) (ieYe&ced) (Devleë) DeeY³evlejs (DeeféeY³eeced)
DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀeY³eeced (Helveer) (megke=Àleced) HegC³eelcekeÀced (efyeYeefÊe&) (DeHeeced) peueeveeced (jmesve) (Je©Ceë)
Þesÿë (ve) FJe (meecvee) meefvOevee (Fvêced) Hejcewée³e&ced (efÞe³ew) MeesYee³ew (peve³eved) GlHeeo³eved (DeHmeg) ÒeeCes<eg
(jepee) ÒekeÀeMeceeveë¤94¤
DevJe³eë-ns ³eeseif eved! ³eLee mejmJeleer Helveer mJeHel³eg³eexv³eecevlemmegke=Àleb ieYe¥ efyeYeefÊe&, ³eLee Jee Je©Cees
jepeeçeféeY³eeceHeeb jmesveeHmeg meecvee ve megKesvesvêb efÞe³ew peve³eved eqJejepeles, leLee lJeb YeJesë¤94¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HH 2HFH +HOYHHU +HH(OH 0HJÀHt<eles, ³eLee ®e jepee meeceeefoYeer
jep³ewée³e&cegVe³eefle, leLewJe efJeÜeved ³eesieesHeosMekebÀ mebmesJ³e ³eesiee²w³eexieefmeef×cegVe³esled¤94¤
HeoeLe&ë-ns ³eesie keÀjvesnejs Heg©<e! pewmes (mejmJeleer) efJeog<eer (Helveer) kHU 'H+HYHV +HHIOHPHV (³eesv³eeced)
³eesefve kesÀ (Devleë) Yeerlej (megke=Àleced) HegC³eªHe (ieYe&ced) ieYe& keÀes (efyeYeefÊe&) OeejCe keÀjleer nw Jee pewmes (Je©Ceë)
GÊece (jepee) jepee (DeeféeY³eeced) DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ kesÀ meeLe (DeHeeced) peueeW kesÀ (jmesve) jme mes
(DeHmeg) ÒeeCeeW ceW (meecvee) cesue kesÀ (ve) meceeve megKe mes (Fvêced) Ssée³e& keÀes (efÞe³ew) ue#ceer kesÀ efue³es (peve³eved)
ÒekeÀì keÀjlee ngDee efJejepeceeve neslee nw, Jewmes let nes¤94¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHV 2HFH +HOYHHU +HHIOHNH¢HU PHV-HHNH¢MOHHU QZ 'HHZMSHZPHV
jepee meece-oece Deeefo mes jep³e kesÀ Ssée³³e& keÀes yeæ{elee nw, Jewmes ner efJeÜeved ³eesie kesÀ GHeosMekeÀ keÀer mesJee keÀj
³eesie kesÀ De²eW keÀer efmeef×³eeW keÀes yeæ{e³ee keÀjs¤94¤
lespe Fl³em³e Me± $eÝef<eë~ Deeféeveew osJeles~ efve®e=ppeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
OHVSHäÍ+H0HWÉYHHQ1HI-HHIM{HTYÌ1HH-HäOHG+HHIMlÓHJOHH1+HHäPHHPHHMl,HEFH2HJäa
'H1HIËH<HHRJÉL2HEHI<H1HSHH1PHMäP-HOHHPHJOHHPHJÉOHH<HHäFH1FHOH1ÍPHHVFH1É)YRJäÍ
OHVSHäÍa+H10HWÉYHHFHGaQ1HI-HÍa)1HTYÌ1HH-HäOHGa)1HTYÌ1H-H1HIROHHU{HTYÌ1HÉ-HäOHGa+H1HIMlÓHJOHVHIOHä +H1HIMlÉÓHJOHHäa+HHäPHHaPHH1Ml,HFHGaFH2HJäa
'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGaRJÉL2HFHGaHI<H1HSHHäaPHMäP-HOHHaPHJÉleeNmegÉOHH<HH1HIFHHIOHäPHJOHHPHJÉOHH<HHäFHGa'H1FHOHäÍaPHHVFHäÍa)YRJäÍ
HeoeLe&ë-(lespeë) ÒekeÀeMeë (HeMetveeced) ieJeeoerveeb mekeÀeMeeled (nefJeë) ogiOeeefokeÀced (Feqvê³eeJeled)
ÒeMemleeefve Feqvê³eeefCe YeJeefvle ³eeqmceved (Heefjñeglee) Heefjleë ñeJeefvle ÒeeHvegJeefvle ³esve leled (He³emee) ogiOesve
(meejIeced) megmJeeog³egkeÌleced (ceOeg) ceOegjeefoiegCeesHesleced (DeeféeY³eeced) efJeÐeeJ³eeefHeY³eeced (ogiOeced) He³eë (efYe<epee)
JewÐekeÀefJeÐeeefJeoew (mejmJel³ee) HI-HRJHH HTkHH (megleemegleeY³eeced) efve<Heeefoleeçefve<HeeefoleeY³eeced (Dece=leë)
ce=l³egOece&jefnleë (meesceë) Ssée³e&ced (Fvogë) megmvesn³egkeÌleë¤95¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eeY³eeb megleeçmegleeY³eeb efYe<epeeçeféeY³eeb HeMetveeb Heefjñeglee He³emee lespe Feqvê³eeJeled
meejIeb ceOeg nefJeo&giOeb mejmJel³eece=leë meesce FvogM®eeslHeeÐeles, leew ³eesieefmeeq×b ÒeeHvegleë¤95¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍa H/HH LHHV+HH LH-HHRHUYHG +H0HWYHG PHEMH RJL2HHHIRYHH PHEOHJHHIYOH,
leLewJe ceveDeeoerevq ê³eeefCe ogäe®eejeled He=LekedÀ mebj#³e ³eesefieefYejeveefvoleJ³eefceefle¤95¤
De$e meesceeefoHeoeLe&iegCeJeCe&veeosleoLe&m³e HetJee&O³ee³eeLexve men me²eflejmleerefle JesÐeced¤

HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! efpeve (megleemegleeY³eeced) efme× Deefme× efkeÀ³es ngS (efYe<epee) JewÐekeÀ efJeÐee kesÀ
peevevesnejs (DeeféeY³eeced) HI-H²HHFH:-HHâRHVHI-H¾HYHG (HeMetveeced) ieJeeefo HeMegDeeW kesÀ mecyevOe mes (Heefjñeglee) meye
'HHVMPHV´HHâQHVYHV-HHXHV (He³emee) otOe mes (lespeë) ÒekeÀeMeªHe (Feqvê³eeJeled) efkeÀ efpemeceW GÊece Feqvê³e nesles nQ,
Gme (meejIeced) GÊece mJeeo³egkeÌle (ceOeg) ceOegj (nefJeë) Keeves-Heerves ³eesi³e (ogiOeced) ogiOeeefo HeoeLe& Deewj
(mejmJel³ee) HI-HRJHHU kHU PHV (Dece=leë) ce=l³egOece&jefnle efvel³e jnves Jeeuee (meesceë) Ssée³³e& Deewj (Fvogë) GÊece
PYHVQHJNH®OH+HRH/H *O+H9HHINH¢HHSHHOHHQZ-HVHHVLHHIPH¹NH¢HV´HHâQHVOHVQ4
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e FH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHM QZa SHZPHV LHHZ NHV¢ HMHYHV -HHXHV LHHV+HHXHXHHVLH LHHZ 'HHHIR
HeMegDeeW keÀer j#ee keÀjkesÀ otOe Deeefo mes mevlegä nesles nQ, Jewmes ner ceve Deeefo Feqvê³eeW keÀes ogäe®eej mes He=LekedÀ
mebj#eCe keÀjkesÀ ³eesieer ueesieeW keÀes Deeveefvole nesvee ®eeefn³es¤95¤
Fme DeO³ee³e ceW meesce Deeefo HeoeLeeX kesÀ iegCe JeCe&ve keÀjves mes Fme DeO³ee³e kesÀ DeLe& keÀer HetJe& DeO³ee³e kesÀ
DeLe& kesÀ meeLe mebieefle peeveveer ®eeefn³es¤
Fefle ÞeercelHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³³ee&Ceeb Þeer³egleHejceefJeog<eeb efJejpeevevomejmJeleermJeeefceveeb efMe<³esCe
ÞeerceÎ³eevevomejmJeleermJeeefcevee efJejef®eles megÒeceeCe³egkeÌles mebmke=Àlee³³e&Yee<eeY³eeb efJeYetef<eles ³epegJexoYee<³es
6NH¢HVYHH(-H0HHVÉ2HHHÍPHFHHHIâFHLHFHOHG19¤
¤Dees3ced¤
DeLe efJebMeeçO³ee³eejcYeë¤
#e$em³esl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meYesMees osJelee~ efÜHeoe efJeje[d iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Dem³eeefolees jepeOece&efJe<e³eceen¤
Deye yeermeJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe nw, FmekesÀ Deeefo mes jepeOece& efke<e³e keÀe JeCe&ve keÀjles nQ¤
#eN$em³eN ³HHVHIYHäMHIPHH1HPH1YHHHI<HäMHIPHaFHHO-HHäHIQjPHHU1YFHHFHHäHIQjPHHUÍ¤1¤
H1HPHäaHHVHIYHäÍa'H1HIPH1aH1HPHäaYHHHI<HäÍa'H1HIPH1aFHHaO-HH1aHIQ1jPHHU1OHGaFHHaFHH1aHIQ1jPHHU1Í¤1¤
HeoeLe&ë-(#e$em³e) jep³em³e (³eesefveë) efveefceÊeced (Deefme) (#e$em³e) jepekegÀuem³e (veeefYeë) veeefYeefjJe
peerJevenslegë (Deefme) (cee) efve<esOes (lJee) lJeeb meYeeHeefleced (efnbmeerled) efnbm³eeled (cee) (cee) ceeced (efnbmeerë)
efnbm³eeë¤1¤
DevJe³eë-ns meYesMe! ³elemlJeb #e$em³e ³eesevf ejefme #e$em³e veeefYejefme, lemceeled lJee keÀesçefHe cee efnbmeerled,
lJeb cee cee efnbmeerë¤1¤
YeeJeeLe&ë-mJeeceer Ye=l³epeveeM®e HejmHejcesJeb Òeefle%eeb kegÀ³et& jepepeveeë Òepeepeveeved Òepeepevee jepepeveeBM®e
meleleb j#es³egë, ³esve meJex<eeb megKeesVeefleë m³eeled¤1¤
HeoeLe&ë-ns meYeeHeles! efpememes let (#e$em³e) jep³e keÀe (³eesefveë) efveefceÊe (Deefme) nw, (#e$em³e)
jepekegÀue keÀe (veeefYeë) veeefYe kesÀ meceeve peerJeve nsleg (Deefme) nw, Fmemes (lJee) legPekeÀes keÀesF& Yeer (cee, efnbmeerled)
cele ceejs, let (cee) cegPes (cee, efnbmeerë) cele ceejs¤1¤
YeeJeeLe&ë-mJeeceer Deewj Ye=l³epeve HejmHej Ssmeer Òeefle%ee keÀjW efkeÀ jepeHeg©<e ÒepeeHeg©<eeW Deewj ÒepeeHeg©<e
jepeHeg©<eeW keÀer efvejvlej j#ee keÀjW, efpememes meyekesÀ megKe keÀer GVeefle nesJes¤1¤
efve<emeeosl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meYesMees osJelee~ Yegefjiegef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HIYHHäPHHR2HÉOH-HäOHHV1-Hä&HÍ+H1POHHKP-HHa
PHHFHHäSHHHPHJÉ¬eÀlHJäÍaFHÉOHHVÍ+HHäHIQHI-H1²HHVOHG+HHäHIQ¤2¤
efve~ meNmeeNoN~ Oe=ÉOH-HäOH1 )HIOHä 2HÉOHÉ-HäOHÍa -Hä&HÍa +H1POHHhPHJa 'HHa PHHFHHäSHH1HVHIOH1 PHHFHGÉMHäSHHHa PHJÉ¬eÀlegÉHIMHIOHä
megÉç¬eÀOHJäÍaFHÉl³eesë~ HeeNefnN~ efJeNÐeesled~ HeeNefnN¤2¤
HeoeLe&ë-(efve) efvel³eced (memeeo) meero (Oe=leJe´leë) Oe=leb Je´leb mel³eb ³esve (Je©Ceë) GÊecemJeYeeJeë
(Heml³eemeg) v³ee³eie=ns<eg (Dee) mecevleeled (meeceép³ee³e) Yetieesues ®e¬eÀJeefÊe&jep³ekeÀjCee³e (meg¬eÀlegë)
MeesYevekeÀce&Òe%eë (ce=l³eesë) DeuHece=l³egvee ÒeeCel³eeieeled (Heeefn) j#e (efJeÐeesled) oerH³eceeveeiv³eekeosë~ De$e
ÐegleOeeleeseJf e&®ed (Heeefn) j#e¤2¤
DevJe³eë-ns meYesMe! YeJeeved meg¬eÀlegOe=&leJe´lees Je©Ceë meved meeceép³ee³e Heml³eemJee efve<emeeo~ Demceeved
Jeerjeved ce=l³eesë Heeefn efJeÐeesled Heeefn¤2¤
YeeJeeLe&ë-³ees Oec³e&iegCekeÀce&mJeYeeJees v³ee³eeOeerMeë meYesMees YeJesled, me ®e¬eÀJeefÊe&jep³eb keÀÊeg¥ ÒepeeM®e jef#elegb
MekeÌveeself e, veslejë¤2¤
HeoeLe&ë-ns meYeeHeefle! DeeHe (meg¬eÀlegë) GÊece yegef× Deewj keÀce&³egkeÌle (Oe=leJe´leë) mel³e keÀe OeejCe
keÀjvesnejs (Je©Ceë) GÊece mJeYeeJe³egkeÌle nesles ngS (meeceép³ee³e) Yetieesue ces ®e¬eÀJeÊeer& jep³e keÀjves kesÀ efue³es
(Heml³eemeg) v³ee³eIejeW cesb (Dee, efve, <emeeo) efvejvlej efmLele ntefpe³es leLee nce JeerjeW keÀer (ce=l³eesë) ce=l³eg mes
(Heeefn) j#ee keÀerefpe³es Deewj (efJeÐeesled) ÒekeÀeMeceeve Deefive 'Hkeefo mes (Heeefn) j#ee keÀerepf e³es¤2¤
YeeJeeLe&ë-pees Oece&³egkeÌle iegCe-keÀce&-mJeYeeJe Jeeuee v³ee³eeOeerMe meYeeHeefle nesJes, mees ®e¬eÀJeÊeea jep³e
Deewj Òepee keÀer j#ee keÀjves keÀes meceLe& neslee nw, Dev³e veneR¤2¤
osJem³esl³em³eeefMJeveeJe=<eer~ meYesMees osJelee~ efve®e=oefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
RV1-HPHä O-HH PHHI-H1OHJÍ ´HäPH1-HVKçHIËHYHHVä\HH 1QJ<HH +HWÉ&HHV QPOHHä<HHFHGa 'H1HIËHYHHV1<H]HäSHVYH1 OHVSHäPHV
\HÑH-HH 1PHHHH1HI<HHIHäÃHHHIFH1 PHMäP-HOHZ1 <HZHäSHVYH-HHU1HH nHH19HH²HHHH1HI<HHIHäBHH1FHHUYÌäPHVHIYÌ1HV&H1 \HXHHäHHfÞeN³ew
H0HäPHV1ÉHI<HHIHäÃHHHIFH¤3¤
RV1-HPHäa O-HH1a PH1HI-H1OHJÍa ´H1PH1-H )HIOHä ´HÉPH1-HVa 'H1HIËHYHHVäÍa \HH1QJ<HH1HIFHHIOHä \HH1QJÉ<HHäFHGa +HWÉ&HÍa QPOHHä<HHFHGa
'H1HIËHYHHVäÍa <HZHäSHVYHa OHVSHäPHVa \H1ÑH1-H1H1 PHHHVHIOHä \HÑHÉ-HH1 PHHHäa 'H1HI<Ha HIme1BHH1HIFH1a PHMäP-HOHZa <HZHäSHVYHa -HHU1HH n³e~
'H19HH²HH1HVOH19HÉ'H²HHäHa'H1HI<HaHIPH1BHH1HIFH1a)YÌäPHa)1HIYÌ1HV&Häa\HXHHäHaHIÀH1HZaH0HäPHVa'H1HI<HaHIPH1B®eeNefceN¤3¤
HeoeLe&ë-(osJem³e) meJe&lees oerH³eceevem³e (lJee) lJeeced (meefJelegë) mekeÀuewée³ee&çefOeÿelegë (ÒemeJes)
GlHeeefoles peieefle (Deeféeveesë) mekeÀueefJeÐeeJ³eeHle³eesjO³eeHekeÀesHeosMekeÀ³eesë (yeengY³eeced) (Het<Ceë) HetCe&yeuem³e
(nmleeY³eeced) GlmeenHeg©<eeLee&Y³eeced (Deeféeveesë) JewÐekeÀefJeÐeeb ÒeeHle³eesjO³eeHeveew<eefOekeÀeefjCeesë (Yew<ep³esve)
efYe<epeeb JewÐeeveeb YeeJesve (lespemes) ÒeeieuY³ee³e (ye´ïeJe®e&mee³e) JesoeO³e³evee³e (DeefYe) meJe&leë (efmeáeeefce)
ceepe&vesve mJeerkeÀjesefce (mejmJel³ew) megefMeef#elee³ew Jee®es (Yew<ep³esve) efYe<epeecees<eOeerveeb YeeJesve (Jeer³ee&³e) Heje¬eÀcee³e
efJebMeesçO³ee³eë 1117
(DeVeeÐee³e) DeÊegb ³eesi³ee³eeVeeÐee³e (DeefYe) (efmeáeeefce) meJe&Lee mJeerkeÀjesecf e (Fvêm³e) Hejcewée³e&m³e (Fefvê³esCe)
Oevesve (yeuee³e) HegälJee³e (efÞe³ew) megMeesefYelee³ew jepeue#c³ew (³eMemes) melkeÀerl³ez (DeefYe) (efmeáeeefce)¤3¤
DevJe³eë-ns MegYeue#eCeeefvJele Heg©<e! meefJelegoxJem³eséejm³e ÒemeJesçeféeveesyee&ngY³eeb Het<Cees
nmleeY³eeceeféeveesYew&<ep³esve lespemes ye´ïeJe®e&mee³e lJee jepeÒepeepeveesçnceefYeef<eáeeefce Yew<ep³es ve mejmJel³ew
Jeer³³ee&³eeVeeÐee³eeçefYeef<eáeeceervêm³esefvê³esCe yeuee³e efÞe³ew ³eMemesçefYeef<eáeeefce¤3¤
YeeJeeLe&ë-pevewj$e peieefle Oec³e&keÀce&ÒekeÀeMekeÀjCee³e MegYeiegCekeÀce&mJeYeeJees pevees
jep³eHeeuevee³eeçefOekeÀÊe&J³eë¤3¤
HeoeLe&ë-ns MegYe ue#eCeeW mes ³egkeÌle Heg©<e! (meefJelegë) mekeÀue Ssée³e& kesÀ DeefOeÿelee (osJem³e) meye Deesj
mes ÒekeÀeMeceeve peieoeréej kesÀ (ÒemeJes) GlHeVe efkeÀ³es ngS peieled ceW (Deeféeveesë) mecHetCe& efJeÐee ceW J³eeHle
DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ kesÀ (yeengY³eeced) yeue Deewj Heje¬eÀce mes (Het<Ceë) HetCe& yeue Jeeues Jee³egJeled JeÊe&ceeve
Heg©<e kesÀ (nmleeY³eeced) Glmeen Deewj Heg©<eeLe& mes (Deeféeveesë) JewÐekeÀ efJeÐee ceW J³eeHle Heæ{eves Deewj Dees<eefOe
keÀjvesnejs kesÀ (Yew<ep³esve) JewÐekeÀHeve mes (lespemes) ÒeieuYelee kesÀ efue³es (ye´ïeJe®e&mee³e) JesoeW kesÀ Heæ{ves kesÀ efue³es
(lJee) legPe keÀes jepe Òepeepeve ceQ (DeefYe, ef<eáeeefce) DeefYe<eskeÀ keÀjlee ntb (Yew<ep³esve) Dees<eefOe³eeW kesÀ YeeJe mes
(mejmJel³ew) De®ís ÒekeÀej efMe#ee keÀer ngF& JeeCeer (Jeer³ee&³e) Heje¬eÀce Deewj (DeVeeÐee³e) DeVeeefo keÀer ÒeeefHle kesÀ
efue³es (DeefYe, ef<eáeeefce) DeefYe<eskeÀ keÀjlee ntb (Fvêm³e) Hejce Ssée³³e& Jeeues kesÀ (Fefvê³esCe) Oeve mes (yeuee³e)
Hegä nesves (efÞe³ew) megMeesYee³egkeÌle jepeue#ceer Deewj (³eMemes) HegC³e keÀerefle& kesÀ efue³es (DeefYe, ef<eáeeefce) DeefYe<eskeÀ
keÀjlee ntB¤3¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Fme peieled ceW Oece&³egkeÌle keÀceeX keÀe ÒekeÀeMe keÀjves kesÀ efue³es MegYe
iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe Jeeues peve keÀes jep³e Heeueve keÀjves kesÀ efue³es DeefOekeÀej osJeW¤3¤
keÀesçmeerl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meYeeHeefleoxJelee~ efve®e=oe<eea iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
NH¢HVäÉHIPHNH¢OH1FHHVnÉHIPH1NH¢PFHZäO-HH1NH¢HHäO-HHaPHJ0XHHVäNH¢1PHJFHäXH1PHOHäMHSHYHG¤4¤
NH¢Ía 'H1HIPH1a NH¢1OH1FHÍa 'H1HIPH1a NH¢PFHZäa O-HH1a NH¢HHäa O-HH1a PHJ0XHHV1NHV¢HIOH1 PHJÉ¯XHHVäNH¢a PHJFHäÉXHVHIOH1 PHJÉFHäXHa
PHOHäMHSH1HI9HHIOH1PHOHäÉMHSHYHG¤4¤
HeoeLe&ë-(keÀë) megKemJeªHeë (Deefme) (keÀleceë) DeefleMe³esve megKekeÀejer (Deefme) (keÀmcew) megKemJeªHe
Hejceséeje³e (lJee) lJeeced (keÀe³e) keÀes ye´ïe osJelee ³em³e Jesocev$em³e lemcew (lJee) (megÍueeskeÀ) MegYekeÀerlex
mel³eJeekedÀ (megce²ue) ÒeMemlece²ueeçvegÿeleë (mel³ejepeved) mel³eÒekeÀeMekeÀ¤4¤
DevJe³eë-ns megÍueeskeÀ megce²ue mel³ejepeved! ³emlJeb keÀesçefme keÀleceesçefme lemceeled keÀmcew lJee keÀe³e
lJeeçnceefYeef<eáeeefce¤4¤
YeeJeeLe&ë-De$e HetJe&cev$eeoefYeef<eáeeceerl³eefYemecyeO³eles~ ³eë meJex<eeb ceveg<³eeCeeb ceO³esçefleÒeMebmeveer³ees
YeJesled, me meYesMelJecens&led¤4¤
HeoeLe&ë-ns (megÍueeskeÀ) GÊece keÀerefle& Deewj mel³e yeesuevesnejs (megce²ue) ÒeMemle ce²uekeÀejer keÀceeX kesÀ
Devegÿeve keÀjves Deewj (mel³ejepeved) mel³ev³ee³e kesÀ ÒekeÀeMe keÀjvesnejs! pees let (keÀë) megKemJeªHe (Deefme) nw, Deewj
(keÀleceë) DeeflemegKekeÀejer (Deefme) nw, Fmemes (keÀmcew) megKemJeªHe Hejceséej kesÀ efue³es (lJee) legPekeÀes leLee
(keÀe³e) Hejceséej efpemekeÀe osJelee Gme cev$e kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes ceQ DeefYe<eskeÀ³egkeÌle keÀjlee ntb¤4¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW HetJe& cev$e mes (DeefYe, ef<eáeeefce) Fve HeoeW keÀer DevegJe=efÊe Deeleer nw~ pees meye
ceveg<³eeW kesÀ ceO³e ceW DeefleÒeMebmeveer³e nesJes, Jen meYeeHeeflelJe kesÀ ³eesi³e neslee nw¤4¤
efMejes ce Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meYeeHeefleoxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HI0HMHVäFHV1ÀHHUH 0HHV1FHJ.HE1HIO-HHIH1ÍNHV¢0HHä0H10FHÀHWäHI&Ha
MHSHHäFHV´HH1&HHVÉ'H1FHOHäjPH1FHHÎGHHJäHI-H 1MHÎGÀHHVHäFHG¤5¤
HI0HMäÍa FHV1a ÀHHUÍa H0HäÍa FHJ.HäFHGa HIO-HHIHäÍa NHV¢0HHäÍa H1a 0FHÀHWäHI&Ha MHSHHäa FHV1a ´HH1&HÍa 'H1FHOHäFHGa PH1FHHHI>HIOHä
PH1FHGÉMHÎGaHHJäÍaHI-H1MHHI>HIOHäHI-H1ÉMHÎGaÀHHVHäFHG¤5¤
HeoeLe&ë-(efMejë) GÊecee²ced (ces) cece (Þeerë) Þeerë MeesYee Oeveb ®e (³eMeë) melkeÀerefle&keÀLeveced (cegKeced)
Deem³eced (eflJeef<eë) v³ee³eÒeoereHf leefjJe (kesÀMeeë) (®e) (MceÞetefCe) cegKekesÀMeeë (jepee) ÒekeÀeMeceeveë (ces)
(ÒeeCeë) ÒeeCeeefoJee³egë (Dece=leced) cejCeOece&jefnleb ®esleveb ye´ïe (meceéìd) mec³ekedÀ ÒekeÀeMeceeveced (®e#egë) ves$eced
(efJejeìd) efJeefJeOeMeekÞeJeCe³egkeÌleced (Þees$eced) ÞeJeCesevf ê³eced¤5¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! jep³esçefYeef<ekeÌlem³e ces cece Þeerë efMejes ³eMees cegKeb eflJeef<eë kesÀMeeë MceÞetefCe ®e
jepee ces ÒeeCeesçce=leb meceéìd ®e#egefJe&jeìd Þees$eb ®eeml³esJeb ³et³eb peeveerle¤5¤
YeeJeeLe&ë-³ees jep³esçefYeef<ekeÌlemm³eeled, me efMejDeeÐeJe³eJeeved MegYekeÀce&meg Òesj³esled¤5¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! jep³e ceW DeefYe<eskeÀ keÀes ÒeeHle ngS (ces) cesjer (Þeerë) MeesYee Deewj Oeve (efMejë)
efMejmLeeveer (³eMeë) melkeÀerefle& keÀe keÀLeve (cegKeced) cegKemLeeveer (eflJeef<eë) v³ee³e kesÀ ÒekeÀeMe kesÀ meceeve (kesÀMeeë)
kesÀMe (®e) Deewj (MceÞetefCe) oeæ{er-cetbí (jepee) ÒekeÀeMeceeve (ces) cesje (ÒeeCeë) ÒeeCe Deeefo Jee³eg (Dece=leced)
cejCeOece&jefnle ®esleve ye´ïe (meceéìd) De®ís ÒekeÀej ÒekeÀeMeceeve (®e#egë) ves$e (efJejeìd) efJeefJeOe MeekÞeJeCe³egkeÌle
(Þees$eced) keÀeve nw, Ssmee legce ueesie peevees¤5¤
YeeJeeLe&ë-pees jep³e ceW DeefYeef<ekeÌle jepee nesJes mees efMej Deeefo DeJe³eJeeW keÀes MegYe keÀceex ceW Òesefjle
jkeÌKes¤5¤
efpe»e ce Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meYeeHeefleoxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HISH1HFHVä<H1ÌE-HH GFHQHV1FHYHHVäFH1YHJÍP-H1MH>G<HHFHäÍa
FHHVRHäÍ´HFHHV1RH'H1 GLHJXHHU1MHäHIYHHIFH1HEFHV1PHQäÍ¤6¤
HISH1HaFHV1a<H1ÌFHGa-HHNHG¢aFHQäÍaFHYHäÍaFH1YHJÍaP-H1MHHI>HIOHä P-H1ÉMHÎGa<HHFHäÍaFHHVRHäÍa´H1FHHV1RH)HIOHä ´HÉFeesNoeë~
DeN*diegXHHUäÍa'HHäHIYHaHIFH1HFHGaFHV1aPHQäÍ¤6¤
HeoeLe&ë-(efpe»e) pegnesefle MeyoceVeb Jee ³e³ee mee efpe»e (ces) (Yeêced) keÀu³eeCekeÀjeVeYeesepf eveer (JeekedÀ)
JeefkeÌle ³e³ee mee (cenë) Hetp³eJesoMeekyeesOe³egkeÌlee (ceveë) ceveveelcekeÀcevleëkeÀjCeced (cev³egë) ogäe®eejesHeefj
¬eÀesOeke=Àled (mJejeìd) yegef×ë (Yeeceë) Yeeefle ³esve meë (ceesoeë) n<ee& Glmeeneë (Òeceesoeë) Òeke=Àäeççvevo³eesieeë
(De*diegueerë) keÀj®ejCeeçJe³eJeeë (De²eefve) efMej Deeoerefve (efce$eced) meKee (ces) (menë) menveced¤6¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ces efpe»e Yeêb Jee*d cenes cevees cev³egë mJeje[d Yeecees ceesoeë Òeceesoe
De*diegueerj²eefve efce$eb ®e menes ces mene³ees YeJesled¤6¤
YeeJeeLe&ë-³es jepepevee ye´ïe®e³³e&efpelesefvê³elJeOeccee&®ejCewë HeL³eenejeë mel³eJee®ees ogäs<eg ¬eÀesOeeefJe<keÀeje
Deevevovleesçv³eeveevevo³evleë Heg©<eeefLe&veë meJe&megËoes yeefueÿe YeJes³egmles meJe&oe megefKeveë m³egë¤6¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (ces) cesjer (efpe»e) peerYe (Yeêced) keÀu³eeCekeÀejkeÀ DeVeeefo kesÀ Yeesie keÀjvesnejer
(JeekedÀ) efpememes yeesuee peelee nw, Jen JeeCeer (cenë) yeæ[er Hetpeveer³e JesoMeek kesÀ yeesOe mes ³egkeÌle (ceveë) efJe®eej
keÀjves Jeeuee DevleëkeÀjCe (cev³egë) ogäe®eejer ceveg<³eeW Hej ¬eÀesOe keÀjvesneje (mJejeìd) mJe³eb ÒekeÀeMeceeve yegef×
(Yeeceë) efpememes ÒekeÀeMe neslee nw (ceesoeë) n<e&, Glmeen (Òeceesoeë) Òeke=Àä Deevevo kesÀ ³eesie (De²gueerë)
De*diegeuf e³eeb (De²eefve) Deewj Dev³e meye De² (efce$eced) meKee Deewj (menë) menve (ces) cesjs mene³ekeÀ neW¤6¤
YeeJeeLe&ë-pees jepeHeg©<e ye´ïe®e³e&, efpelesefvê³elee Deewj Oecee&®ejCe mes HeL³e Deenej keÀjves, mel³e JeeCeer
yeesueves, ogäeW ceW ¬eÀesOe keÀe ÒekeÀeMe keÀjvesnejs, Deeveefvole nes Dev³eeW keÀes Deeveefvole keÀjles ngS, Heg©<eeLeea, meye kesÀ
efce$e Deewj yeefueÿ nesJeW, Jes meJe&oe megKeer jnW¤6¤
yeent Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ jepee osJelee~ efve®e=od iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
\HH1QWFHV1\HXHäHIFHHIYÌ1HjQPOHHZäFHV1NH¢FH {-HHU1H nced~ 'HH1OFHHH1HFHJMHV1FHFHä¤7¤
\HH1QWÉ)HIOHä\HH1QWaFHV1a\HXHäFHGa)1HIYÌ1HFHGaQPOHHZäaFHV1aNH¢FH {a-HHU1H nFHGa'HH1OFHHaH1HFHGa*MäÍaFHFHä¤7¤
HeoeLe&ë-(yeent) Yegpeew (ces) cece (yeueced) (Fefvê³eced) Oeveced (nmleew) (ces) (keÀce&) (Jeer³³e&ced)
Heje¬eÀceë (Deelcee) mJe³ecYetpeer&Jeë (#e$eced) #eleeod j#ekeÀced (Gjë) Ëo³eced (cece)¤7¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ces yeueefceefvê³eb yeent ces keÀce& Jeer³³e¥ nmleew ceceelcee Gjes Ëo³eb ®e #e$ecemleg¤7¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<ewjelceevleëkeÀjCeyeengyeueb efJeOee³e megKecegVes³eced¤7¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (ces) cesje (yeueced) yeue Deewj (Fefvê³eced) Oeve (yeent) YegpeeªHe (ces) cesje
(keÀce&) keÀce& Deewj (Jeer³³e&ced) Heje¬eÀce (nmleew) neLe ªHe (cece) cesje (Deelcee) mJemJeªHe Deewj (Gjë) Ëo³e
(#e$eced) Deefle ogëKe mes j#ee keÀjvesneje nes¤7¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Deelcee, DevleëkeÀjCe Deewj yeengDeeW kesÀ yeue keÀes GlHeVe keÀj megKe
yeæ{eJeW¤7¤
He=ÿerefjl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meYeeHeefleoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
He=ÉÿHUFH[{MH1ä^cegÉRMlFHjPHHZäÝHHU1-HHM®e1ÀHHV&HHUäa
71É'HäMlOYHHUSHHYHJäYHHU1HI-H0HHV1FHVÉHäHIYHPH1-H OHäÍ¤8¤
He=ÉáHUÍa FHV1a MH1ÆAFHGa *1RMäFHGa 'HjPHHZäa ÝHHU1-HHÍa H1a ÀHHV&HHU1É)HIOH1 ÀHHV&HHUäa 71É)OHWÉa 'H1MlOYHHUa SHHYHJYä HHU1É)HIOH1
peeveJäYHHUaHI-H0HäÍaFHV1a'HHäHIYHaPH1-H OHäÍ¤8¤
HeoeLe&ë-(He=ÿerë) He=ÿosMeë HeM®eeÓeieë~ De$e megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle meesë mLeeves megë
(ces) (jeä^ced) jepeceeveb jep³eced (Gojced) (Debmeew) yeengcetues (ûeerJeeë) keÀCþÒeosMeeë (®e) (ÞeesCeer) keÀefìÒeosMeew
(Tª) meefkeÌLeveer (Dejlveer) YegpeceO³eÒeosMeew (peevegveer) Tªpe«³eesce&O³eYeeieew (efJeMeë) Òepeeë (ces) (De²eefve)
DeJe³eJeeë (meJe&leë) meJee&Y³ees efoiY³emmeJexY³ees osMesY³ees Jee¤8¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ces cece He=ÿer jeä^cegojcebmeew ûeerJeeë ÞeesCeer Tª Dejlveer peevegveer meJe&leesçv³eeefve
®ee²eefve ces efJeMeë meefvle¤8¤
YeeJeeLe&ë-³eë mJeosne²Jeled Òepeeë peeveer³eeled, me SJe jepee meJe&oe Je×&les¤8¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (ces) cesje (jeä^ced) jep³e (He=ÿerë) Heerþ (Gojced) Hesì (Debmeew) mkeÀvOe (ûeerJeeë)
keÀCþÒeosMe (ÞeesCeer) keÀefìÒeosMe (Tª) pebIee (Dejlveer) YegpeeDeeW keÀe ceO³eÒeosMe Deewj (peevegveer) iees[ æ keÀe
ceO³eÒeosMe leLee (meJe&leë) meye Deesj mes (®e) Deewj (De²eefve) De² (ces) cesjs (efJeMeë) Òepeepeve nQ¤8¤
YeeJeeLe&ë-pees DeHeves De²eW kesÀ legu³e Òepee keÀes peeves, Jener jepee meJe&oe yeæ{lee jnlee nw¤8¤
veeefYece& Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meYesMees osJelee~ efve®e=ppeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
YHHHI<HäFH[HIH1¬HEHI-H1HHYH+HH1HJFH[É+HäHIHHIOH<H1 PHOHGa
'HH1YH1YR1YH1YRH-HH1&>HZFHV1<HLH1ÍPHHZ<HHäLHE1+HPHäÍa
SHHä<HHE+H1ÓîeHE2HFHH[{ÉHIPFHHI-H1HI0HMHSHH1´HHIOHäHIáOHÍ¤9¤
YHHHI<HäÍa FHV1a HIH1¬HFHGa HI-H1HHYH1HIFHHIOHä HI-H1ÉHHYHäFHGa +HH1HJÍa FHV1a 'H+HäHIHHIOH1HIMOH+HäÉHIHHIOHÍa <H1PHOHGa
'HH1YH1YR1YH1YRHHI-HOHHäYHYRÉYH1YRHZa'HH1&>HZaFHV1a<HLHäÍaPHHZ<HHäLHFHGa+HPHäÍaSHHä<HHFHGa+H1µÐHHHIFHHIOHä+H1OHGÉ<HHFHGa2HFH {Ía'H1HImceN~
HI-H1HI0HaMHSHHäa´HHIOHäHIáOHÍa´HHIOHäHIP/HOH1)HIOH1´HHIOHäÉHIP/HOHÍ¤9¤
HeoeLe&ë-(veeefYeë) MejerjceO³eosMeë (ces) cece (ef®eÊeced) (efJe%eeveced) mec³eied %eeveb efJeefJeOe%eeveb Jee
(Hee³egë) iegosefvê³eced (ces) (DeHeef®eefleë) ÒepeepevekeÀced (Yemeled) Yeiesefvê³eced (Deevevovevoew) Deevevosve
mebYeesiepeefvelemegKesve vevolemleew (DeeC[ew) DeC[ekeÀejew Je=<eCeew (ces) (Yeieë) Ssée³e&ced (meewYeei³eced) GÊecewée³e&m³e
YeeJeë (Hemeë) efue²ced (pe«eY³eeced) (HeÓîeeced) (Oece&ë) He#eHeelejefnlees v³ee³ees Oece& FJe (Deefmce) (efJeefMe)
Òepee³eeced (jepee) ÒekeÀeMeceeveë (Òeefleefÿleë) ÒeeHleÒeefleÿë¤9¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ces ef®eÊeb veeefYeefJe&%eeveb Hee³egcexçHeef®eefleYe&meoeC[eJeevevovevoew ces Yeieë Hemeë
meewYeei³eb meewYeei³e³egkeÌleb m³eeosJecenb pe«eY³eeb HeÓîeeb men efJeefMe Òeefleefÿlees Oeceex jepeeçefmce, ³emceeÐet³eb
ceovegketÀuee YeJele¤9¤
YeeJeeLe&ë-³emmeJezj²wë MegYeb keÀcee&çç®ejsled, me Oecee&lcee meved Òepee³eeb megÒeefleefÿlees jepee m³eeled¤9¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (ces) cesjer (ef®eÊeced) mcejCe keÀjvesnejer Je=efÊe (veeefYeë) ceO³eÒeosMe (efJe%eeveced)
efJeMes<e Jee DeveskeÀ %eeve (Hee³egë) cetuesevf ê³e (ces) cesjer (DeHeef®eefleë) ÒepeepevekeÀ (Yemeled) ³eesevf e (DeeC[ew) DeC[s
kesÀ DeekeÀej kesÀ Je=<eCeeJe³eJe (Deevevovevoew) mebYeesie kesÀ megKe mes DeevevokeÀejkeÀ (ces) cesje (Yeieë) Ssée³³e&
(Hemeë) efue² Deewj (meewYeei³eced) Heg$e-Heew$eeefo ³egkeÌle nesJes, Fmeer ÒekeÀej ceQ (pe«eY³eeced) pe«e Deewj
(HeÓîeeced) Heieesb kesÀ meeLe (efJeefMe) Òepee ceW (Òeefleefÿleë) Òeefleÿe keÀes ÒeeHle (Oece&ë) He#eHeelejefnle v³ee³eOece& kesÀ
meceeve (jepee) jepee (Deefmce) ntb, efpememes legce ueesie cesjs DevegketÀue jnes¤9¤
YeeJeeLe&ë-pees meye De²eW mes MegYe keÀce& keÀjlee nw, mees Oecee&lcee neskeÀj Òepee ceW melkeÀej kesÀ ³eesi³e GÊece
Òeefleefÿle jepee nesJes¤9¤
Òeleerl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meYesMees osJelee~ mJejeìd MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
´HHIOHä H1HV ´HHIOHä HIOHáHHIFe jeNäAV ´HOHËHVäHJÉ ´HHIOHä HIOHáHHIFH1 LHHVHJäa´HOHVä<egÉ ´HHIOHä HIOHáHFHH1OFHYed ´HHIOHä
ÒeeNCes<egÉ ´HHIOHäHIOHáHHIFH+HJÉÆV´HHIOH1²HH-HHä+HHI/H1-HHVÍ´HHIOHäHIOHáHHIFHH1HV¤10¤
´HHIOHäaH1HVa´HHIOHäaHIOH1áH1HIFH1aMH1ÆAVa´HHIOHäa'HËHVäHJa´HHIOHäaHIOH1áH1HIFH1aLHHVHJaä ´HHIOHäa'HVäHJa´HHIOHäaHIOH1áH1HIFH1a'HHOFHYHGa
´HHIOHäa´HH1&HVHJäa´HHIOHäaHIOH1áH1HIFH1a+HJÉÆVa´HHIOHäa²HH-HHä+HHI/H1-HHVÍa´HHIOHäaHIOH1áH1HIFH1aH1HV¤10¤
HeoeLe&ë-(Òeefle) ÒeefleefveOeew (#e$es) #eleeod j#ekesÀ #eef$e³ekegÀues (Òeefle) (efleÿeefce) (jeä^s) ÒekeÀeMeceeves
jep³es (Òeefle) (DeMJes<eg) legj²eefo<eg (Òeefle) (efleÿeefce) (iees<eg) iees<eg He=efLeJ³eeefo<eg ®e (Òeefle) (De²s<eg)
jep³eeçJe³eJes<eg (Òeefle) (efleÿeefce) (Deelceved) Deelceefve (Òeefle) (ÒeeCes<eg) (Òeefle) (efleÿeefce) (Hegäs) (Òeefle)
(ÐeeJeeHe=efLeJ³eesë) met³ee&®evêJevv³ee³eÒekeÀeMeYetc³eesë (Òeefle) (efleÿeefce) (³e%es)
efJeÜlmesJeeme²efJeÐeeoeveeefoef¬eÀ³ee³eeced¤10¤
DevJe³eë-efJeefMe Òeefleefÿlees jepeeçnb Oec³exCe #e$es Òeefle efleÿeefce, jeä^s Òeefle efleÿec³eées<eg Òeefle efleÿeefce,
iees<eg Òeefleefleÿec³e²s<eg Òeefle efleÿec³eelceved Òeefle efleÿeefce, ÒeeCes<eg Òeefle efleÿeefce, Hegäs Òeefle efleÿeefce, ÐeeJeeHe=efLeJ³eesë
Òeefle efleÿeefce, ³e%es Òeefle efleÿeefce¤10¤
YeeJeeLe&ë-³ees jepee efÒe³eeçefÒe³es efJene³e v³ee³eOecexCe Òepeeë ÒeMeem³e meJex<eg jepekeÀce&meg ®eej®e#egYet&lJee
ceO³emLe³ee Je=Ê³ee meJee&ë Òepeeë Heeueef³elJee meleleb efJeÐeemegefMe#eeJeOe&keÀes YeJesled, me SJe meJe&Hetp³ees YeJesled¤10¤
HeoeLe&ë-ÒepeepeveeW ceW Òeefleÿe keÀes ÒeeHle ceQ jepee Oece&³egkeÌle J³eJenej mes (#e$es) #e³e mes j#ee keÀjvesnejs
#eef$e³ekegÀue ceW (Òeefle) Òeefleÿe keÀes ÒeeHle neslee ntb, (jeä^s) jep³e ceW (Òeefle, efleÿeefce) Òeefleÿe keÀes ÒeeHle neslee ntb,
(Deées<eg) Iees[ æ s Deeefo JeenveeW ceW (Òeefle) Òeefleÿe keÀes ÒeeHle neslee ntb, (iees<eg) ieew Deewj He=efLeJeer Deeefo HeoeLeeX ceW
(Òeefle, efleÿeefce) Òeefleefÿle neslee ntb (De²s<eg) jep³e kesÀ De²eW ceW (Òeefle) Òeefleefÿle neslee ntb, (Deelceved) Deelcee ceW
(Òeefle, efleÿeefce) Òeefleefÿle neslee ntb, (ÒeeCes<eg) ÒeeCeeW ceW (Òeefle) Òeefleefÿle neslee ntb, (Hegäs) Hegefä keÀjves ceW (Òeefle,
efleÿeefce) Òeefleefÿle neslee ntb, (ÐeeJeeHe=efLeJ³eesë) met³e&-®evê kesÀ meceeve v³ee³e-ÒekeÀeMe Deewj He=efLeJeer ceW (Òeefle)
Òeefleefÿle neslee (³e%es) efJeÜeveeW keÀer mesJee mebie Deewj efJeÐeeoeveeefo ef¬eÀ³ee ceW (Òeefle, efleÿeefce) Òeefleefÿle neslee
ntb¤10¤
YeeJeeLe&ë-pees jepee efÒe³e-DeefÒe³e keÀes íes[æ , v³ee³eOece& mes mecemle Òepee keÀe Meemeve, meye jepekeÀceeX ceW
®eejªHe DeebKeeW Jeeuee DeLee&led jep³e kesÀ iegHle neue keÀes osves Jeeues otle ner efpemekesÀ ves$e kesÀ meceeve, Jewmee ner
ceO³emLe Je=efÊe mes meye ÒepeeDeeW keÀe Heeueve keÀj keÀjekesÀ efvejvlej efJeÐee keÀer efMe#ee keÀes yeæ {eJes, Jener meye keÀe Hetp³e
nesJes¤10¤
$e³ee Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ GHeosMekeÀe osJeleeë~ He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLeesHeosMekeÀefJe<e³eceen¤
Deye GHeosMekeÀ efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
H1HHRV1-HH6NH¢HäR0HHHHIk1j0HHÍPHJÉMH2HäPHÍa
\HQ1P+HHIOHä+HJMHVHIQOHHRV1-HPHäPHHIJeNlegë meNJes~ RV1-HHRV1-HZMä-HYOHJFHH¤11¤
H1HHÍaR1V-HHÍa6NH¢HäR0HaH1H1HIk1j0HH)HIOHä HHÍÉHIH1j0HHÍaPHJÉMH2HäPH1 )HIOHä PHJÉÉMH2HäPHÍa\HQ1P+HHIOHä+egjesefnleeN FefleN
\HQ1P+HHIOHäÉ+HJMHVHIQOHHÍaRV1-HPHäaPH1HI-H1OHJÍaPH1-HVaRV1-HHÍaRV1-HZÍa'H1-H1YOHJÉ~ ceeN¤11¤
HeoeLe&ë-($e³eeë) $e³eeCeeceJe³eJeYetleeë (osJeeë) efoJ³eiegCeeë (SkeÀeoMe) SlelmebK³eeleeë ($e³eHTkEMeeë)
$³eefOekeÀeHTkEMeled (megjeOemeë) megÿg jeOemeë mebefme×³ees ³esY³emles (ye=nmHeefleHegjesefnleeë) ye=nmHeefleë met³³e&ë Hegjë
HetJeex efnlees Oe=lees ³es<eg les (osJem³e) ÒekeÀeMeceeveséejm³e (meefJelegë) mekeÀuepeieoglHeeokeÀm³e (meJes) Hejcewée³e&³egkeÌles
ÒesefjleJ³es peieefle (osJeeë) efJeÜebmeë (osJewë) Ðeesleceevewë (DeJevleg) j#evleg (cee) ceeced¤11¤
DevJe³eë-³es $e³ee osJee ye=nmHeefleHegjesefnleeë megjeOeme SkeÀeoMe $e³eHTkEMeeë meefJelegoxJem³e meJes JeÊe&vles,
lewoJx ewë meefnleb cee osJee DeJevleg, GVeleb mecHeeo³evleg¤11¤
YeeJeeLe&ë-³es He=efLeJ³eHlespeesJee³JeekeÀeMeÐeg®evêve#e$eeC³eäew ÒeeCeeo³ees oMe Jee³eJe SkeÀeoMees peerJeelcee
ÜeoMe ceemee efJeÐegÐe%eM®ewles<eeb efoJ³eHe=efLeJ³eeoerveeb HeoeLee&veeb iegCekeÀce&mJeYeeJeesHeosMesve meJee&ved ceveg<³eeveglkeÀ<e&³eefvle,
les meJeexHekeÀejkeÀe YeJeefvle¤11¤
HeoeLe&ë-pees ($e³eeë) leerve ÒekeÀej kesÀ (osJeeë) efoJ³eiegCe Jeeues (ye=nmHeefleHegjesefnleeë) efpeveceW efkeÀ yeæ[esb
keÀe Heeueve keÀjvesneje met³³e& ÒeLece OeejCe efkeÀ³ee ngDee nw, (megjeOemeë) efpevemes De®ís ÒekeÀej keÀe³eeX keÀer efmeef×
nesleer Jes (SkeÀeoMe) i³eejn ($e³eHTkEMeeë) leWleerme efoJ³eiegCe Jeeues HeoeLe& (meefJelegë) meye peieled keÀer GlHeefÊe
keÀjvesnejs (osJem³e) ÒekeÀeMeceeve F&éej kesÀ (meJes) Hejcewée³³e&³egkeÌle GlHeVe efkeÀ³es ngS peieled ceW nQ, Gve (osJewë)
He=efLeJ³eeefo leWleerme HeoeLeeX mes meefnle (cee) cegPe keÀes (osJeeë) efJeÜeved ueesie (DeJevleg) j#ee Deewj yeæ{e³ee
keÀjW¤11¤
YeeJeeLe&ë-pees He=efLeJeer, peue, lespe, Jee³eg, DeekeÀeMe, met³³e&, ®evê, ve#e$e ³es Deeþ Deewj ÒeeCe, DeHeeve,
J³eeve, Goeve, meceeve, veeie, ketÀce&, ke=ÀkeÀue, osJeoÊe, Oeve¡e³e leLee i³eejnJeeB peerJeelcee, yeejn cenerves, efyepegueer
Deewj ³e%e Fve leWleerme efoJ³eiegCe Jeeues He=efLeJ³eeefo HeoeLeeX kesÀ iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe kesÀ GHeosMe mes meye ceveg<³eeW
keÀer GVeefle keÀjles nQ, Jes meJeexHekeÀejkeÀ nesles nQ¤11¤
ÒeLecee Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ efJeMJesosJee osJeleeë~ efve®e=led Òeke=ÀefleMívoë~ OewJeleë mJejë¤
´H1/H1FHH HI¾1OHHUHZäHI¾ 1OHHUHHäPOHÉOHHUHZPä OHÉOHHUHHäÍ PH1OHVYHä PH1OHE H1HVYHä H1HHV HSHJäHI<H 1H SHWäHIH1 PHHFHäHI<H1Í
PHHFHHäYHÉHIL<HH¿ HäÍa +HJMHVÉYHJ-HH1NH®HHnefYeë HegjesçvegJeeNkeÌ³een ³eeNp³eenefYe³eeN&p³een Je<eÎGNH¢H1MZ-H {HÎGNH¢H1MHç
'HHQJäHIOHHI<H1MHQJäOHHHVFHV1NH¢HFHH1YOPHFHä2H HYOHJÉ <HWÍP-HHQHä¤12¤
´H1/H1FHHa HI¾1OHHUHZäÍa HI¾1OHHUHHäÍa OHÉOHHUHZäÍa OHÉOHHUHHäÍa PH1OHVYHäa PH1OHFHGa H1HVYHäa H1HÍa HSHJäHI<H 1HIMHIOH1 HSHJÍä ÉHI<HÍa
HSHWäHIHa PHHFHäHI<H1HIMHIOH1 PHHFHäÉHI<HÍa PHHFHHäHIYHa H¿1HIL<HHIMOHÉNHG¢ÉHI<HÍa H¿HäÍa +HJÉjesNvegÉ-HH1NH®HHnHI<H1HIMHIOHä +HJMÍÉ'HYHJ-HH1NH®HHnHI<HÍa
HegÉjesNvegÉ-HH1NH®HH1 )HIOHä +HJMÍÉ'HYHJ-HH1NH®HHnÍaHH1SHHnHI<HÍaHH1SHHnÍa-H1H1ÎGNH¢H1MZHIMHIOHä -HHÎGÉNH¢H1MZÍa-H1H1ÎGNH¢H1MH)HIOHä -HHÎGÉNH¢H1MHÍa
'HHQJäHIOHHI<H1HIMOHHQJäHIOHÉHI<HÍa'HHQJäOHH1)OHHÉQJäOHHÍaFHV1aNH¢HFHHäYHGaPHFHGa'H12H1 H1YOHJÉa<HWÍaP-HHQHä¤12¤
HeoeLe&ë-(ÒeLeceeë) Deeefoceeë He=efLeJ³eeo³eesçäew JemeJeë (efÜleer³ewë) SkeÀeoMeÒeeCeeÐew ©êwë (efÜleer³eeë)
©êeë (le=leer³ewë) ÜeoMeceemewë (le=leer³eeë) (mel³esve) keÀejCesve (mel³eced) (³e%esve) efMeuHeef¬eÀ³e³ee (³e%eë)
(³epegefYe&ë) (³epetbef<e) (meeceefYeë) (meeceeefve) ($eÝefiYeë) ($eÝ®eë) (HegjesvegJeekeÌ³eeefYeë) DeLeJe&JesoÒekeÀjCewë
(HegjesvegJeekeÌ³eeë) (³eep³eeefYeë) ³e%emecyevOeef¬eÀ³eeefYeë (³eep³eeë) (Je<eìdkeÀejwë) GÊecekeÀce&efYeë (Je<eìdkeÀejeë)
(DeengefleefYeë) (Deengle³eë) (ces) cece (keÀeceeved) F®íeë (meced) mec³eieLex (DeOe&³evleg) (Yetë) Dem³eeb Yetceew
(mJeene) mel³eef¬eÀ³e³ee¤12¤
DevJe³eë-ns efJeÜemeë! ³eLee ÒeLecee efÜleer³ewefÜ&leer³eemle=leer³ewmle=leer³eeë mel³esve mel³eb ³e%esve ³e%ees
³epegefYe&³e&pegef<e meeceefYeë meeceev³e=efiYe$eÝ&®eë HegjesçvegJeekeÌ³eeefYeë HegjesvegJeekeÌ³ee ³eep³eeefYe³ee&p³ee Je<eìdkeÀejwJe&<eìdkeÀeje
DeengefleefYejengle³eë mJeenwles meJex Yetcex keÀeceevlmeceOe&³evleg leLee ceeb YeJevlees yeesOe³evleg¤12¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀeë HetJe¥ JesoeveO³eeH³e He=efLeJ³eeefoHeoeLe&efJeÐeeë meb%eeH³e keÀejCekeÀe³e&mecyevOesve
leodiegCeeved mee#eeled keÀejef³elJee nmleef¬eÀ³e³ee meJee&ved peveeved kegÀMeueeved mecHeeo³es³egë¤12¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ueesiees! (ÒeLeceeë) Deeefo ceW keÀns He=efLeJ³eeefo Deeþ Jemeg (efÜleer³ewë) otmejs i³eejn
ÒeeCe Deeefo ©êeW kesÀ meeLe (efÜleer³eeë) otmejs i³eejn ©ê (le=leer³ewë) leermejs cenerveeW kesÀ meeLe (le=leer³eeë) leermejs
cenerves (mel³esve) veeMejefnle keÀejCe kesÀ meefnle (mel³eced) efvel³ekeÀejCe (³e%esve) efMeuHeefJeÐeeªHe ef¬eÀ³ee kesÀ meeLe
(³e%eë) efMeuHeef¬eÀ³ee Deeefo keÀce& (³epegefYe&ë) ³epegJexoeskeÌle ef¬eÀ³eeDeeW mes ³egkeÌle (³epetbef<e) ³epegJexoeskeÌle ef¬eÀ³ee
(meeceefYeë) meeceJesoeskeÌle efJeÐee kesÀ meeLe (meeceeefve) meeceJesomLe ef¬eÀ³ee Deeefo ($eÝefiYeë) $eÝiJesomLe efJeÐee
ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ meeLe ($eÝ®eë) $eÝiJesomLe J³eJenej (HegjesvegJeekeÌ³eeefYeë) DeLeJe&JesoeskeÌle ÒekeÀjCeeW kesÀ meeLe
(HegjesvegJeekeÌ³eeë) DeLeJe&JesomLe J³eJenej (³eep³eeefYeë) ³e%e kesÀ mecyevOe ceW pees ef¬eÀ³ee nw, Gve kesÀ meeLe
(³eep³eeë) ³e%eef¬eÀ³ee (Je<eìdkeÀejwë) GÊece keÀceeX kesÀ meeLe (Je<eìdkeÀejeë) GÊece ef¬eÀ³ee (DeengefleefYeë) nesce
ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ meeLe (Deengle³eë) Deengefle³eeb (mJeene) mel³e ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ meeLe ³es meye (Yetë) Yetefce ceW (ces) cesjer
(keÀeceeved) F®íeDeeW keÀes (meceOe&³evleg) De®ís ÒekeÀej efme× keÀjW, Jewmes cegPe keÀes DeeHe ueesie yeesOe keÀjeDees¤12¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ ÒeLece JesoeW keÀes Heæ{e, He=efLeJ³eeefo HeoeLe& efJeÐeeDeeW keÀes pevee,
keÀe³e&-keÀejCe kesÀ mecyevOe mes GvekesÀ iegCeeW keÀes mee#eeled keÀjekesÀ, nmleef¬eÀ³ee mes meye ceveg<³eeW keÀes kegÀMeue De®ís
ÒekeÀej efkeÀ³ee keÀjW¤12¤
ueesceeveerl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew osJeles~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
XHHVFHHäHIYH1´HHäHIOH1FH FH1O-H G ceNç'HHYHäHIOH1MHLHäHIOHÍa
ceeN:meb ceNç*+HäYHHIOH1-H P-HHIP/Hä ceNppee ceNç'HHYHäHIOHÍ¤13¤
XHHVFHHäHIYHa ´HHäHIOH1HIMHIOH1 ´HÉHäHIOHÍa FHFHäa O-HNH¢Ga FHV1a 'HHYHäHIOH1HIMlOHHÉYHäHIOHÍa 'HHLHäHIOH1HIMOHHÉLHäHIOHÍ~ ceeN:meced~ cesN~
*+HäYHHIOH1HIMOHJ+HäÉYHHIOHÍa-HPHJäa'HHIPä/HaFH1SSHHaFHV1a'HHYHäHIOH1HIMOHHÉYHäHIOHÍ¤13¤
HeoeLe&ë-(ueesceeefve) jesceeefCe (Òe³eefleë) Òe³elevles ³e³ee mee (cece) (lJekedÀ) (ces) (Deeveefleë) Deeveceefvle
³e³ee mee (Deeieefleë) Deeieceveced (ceebmeced) (ces) (GHeveefleë) GHeveceefvle ³e³ee mee (Jemeg) êJ³eced (DeefmLe)
(ceppee) (ces) (Deeveefleë) mecevleeled veceveced¤13¤
DevJe³eë-ns DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀeë! ³eLee cece ueesceeefve Òe³eeflecex lJeieeveeflecee¥meceeieeflecex
JemetHeveeflecexçefmLe ceppee ®eeveefleë m³eeled leLee ³et³eb Òe³eleOJeced¤13¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀesHeosMekewÀjsJeb Òe³eefleleJ³eb ³eleë megefMe#e³ee ³egkeÌleeë meJex Heg©<eeë meJee&ë keÀv³eeM®e
megvoje²mJeYeeJee ¢{yeuee Oeeefce&keÀe efJeÐee³egkeÌleeë m³egefjefle¤13¤
HeoeLe&ë-ns DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ ueesiees! pewmes (cece) cesjs (ueesceeefve) jesce Jee (Òe³eefleë) efpememes
Òe³elve keÀjles nQ Jee (ces) cesjer (lJekedÀ) lJe®ee (Deeveefleë) Jee efpememes meye Deesj mes vece´ nesles nQ, (ceebmemed) ceebme
Jee (Deeieefleë) Deeieceve leLee (ces) cesje (Jemeg) êJ³e (GHeveefleë) Jee efpememes vece´ nesles nQ (ces) cesjs (DeefmLe)
neæ[ Deewj (ceppee) neæ[e kesÀ yeer®e keÀe HeoeLe& (Deeveefleë) Jee De®ís ÒekeÀej veceve neslee nes, Jewmes legce ueesie
Òe³elve efkeÀ³ee keÀjes¤13¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀ, GHeosMekeÀ ueesieeW keÀes Fme ÒekeÀej Òe³elve keÀjvee ®eeefn³es efkeÀ efpememes megefMe#ee³egkeÌle
meye Heg©<e Deewj meye keÀv³ee megvoj De² Deewj mJeYeeJe Jeeues ¢æ{, yeue³egkeÌle, Oeeefce&keÀ efJeÐeeDeeW mes ³egkeÌle
nesJeW¤13¤
³eefol³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHeÀj Gmeer efke<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
H°Vä-HHRV-H1QV>äYHE1RV-HHäPHM®eke=ÀÉcee JeN³eced~
'H1HILYHFHH1 OHPFHH1RVYHäPHHV1HI-HËHHäYFHJBH1O-HjQäPHÍ¤14¤
HOHGa RV1-HH1Ía RV1-H1QV>äYH1HIFHHIOHä RV-H1ÉQV>äYHFHGa RV-HHäPHÍa H1NH¢ÉFHa -H1HFHGa 'H1HIÝHÍa FHH1a OHPFHHäOHGa 6YHäPHÍa HI-HËHHäOHGa
cegÉ_®eNlegÉa'HjQäPHÍ¤14¤
HeoeLe&ë-(³eled) ³es (osJeeë) DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀe efJeÜebmeë (osJens[veced) osJeeveeb ns[veceveeojced
(osJeemeë) efJeÜebmeë (®eke=Àce) kegÀ³ee&ce~ De$e mebefnlee³eeced #Deäe06.3.114% Fefle oerIe&ë~ (Je³eced) (Deefiveë)
DeefiveefjJe meJee&meg efJeÐeemeg osoerH³eceevees efJeÜeved (cee) ceeced (lemceeled) (Svemeë) DeHejeOeeled (efJeéeeled) meceûeeled
(cegáeleg) He=LekedÀ keÀjesleg (Debnmeë) ogäeod J³emeveeled¤14¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eled Je³eb osJee Dev³es osJeemeM®e HejmHejb osJens[veb ®eke=Àce, lemceeod
efJeéeeosvemeeWçnmeM®eeefivecee& cegáeleg¤14¤
YeeJeeLe&ë-³eefo keÀoeef®eokeÀmceeod Yeévl³ee keÀm³eeefHe efJeog<eesçveeojb keÀefM®eled kegÀ³ee&led, leefn& leowJe #eceeb
keÀej³esled~ ³eLeeefiveë meJex<eg ÒeefJeäë meved meJee&ved mJemJeªHemLeeved keÀjeself e, leLee efJeog<ee mel³eesHeosMesveemel³ee®eejeod
efJe³eesp³e mel³ee®eejs ÒeJel³e& meJex Oeeefce&keÀeë keÀe³³ee&ë¤14¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved! (³eled) pees (Je³eced) nce (osJeeë) DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ, efJeÜeved leLee Dev³e
(osJeemeë) efJeÜeved ueesie HejmHej (osJens[veced) efJeÜeveeW keÀe Deveeoj (®eke=Àce) keÀjW, (lemceeled) Gme (efJeéeeled)
mecemle (Svemeë) DeHejeOe Deewj (Debnmeë) ogä J³emeve mes (Deefiveë) HeeJekeÀ kesÀ meceeve meye efJeÐeeDeeW ceW
ÒekeÀeMeceeve DeeHe (cee) cegPekeÀes (cegáeleg) He=LekedÀ keÀjes¤14¤
YeeJeeLe&ë-pees keÀYeer DekeÀmceeled Yeéefvle mes efkeÀmeer efJeÜeved keÀe Deveeoj keÀesF& keÀjs lees Gmeer mece³e #ecee
keÀjeJes~ pewmes Deefive meye HeoeLeeX ceW ÒeefJeä ngDee meye keÀes DeHeves mJeªHe ceW efmLej keÀjlee nw, Jewmes efJeÜeved keÀes
®eeefn³es efkeÀ mel³e kesÀ GHeosMe mes Demel³ee®ejCe mes He=LekedÀ Deewj mel³ee®eej ceW ÒeJe=Êe keÀjkesÀ meye keÀes Oeeefce&k eÀ
keÀjW¤14¤
³eoerl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ Jee³egoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HHIR1HIR-HH1HHIR1YHNH®OH1FHVYHHäHIPHHNH¢Écee JeN³eced~
-HH1HJFHH1 OHPFHH1RVYHäPHHV1HI-HËHHäYFHJBH1O-HjQäPHÍ¤15¤
HHIRäa HIR-HHäa HHIRäa YHNH®OHäFHGa 6YHHäHIPHa H1NH¢ÉFHa -H1HFHGa -HH1HJÍa FHH1a OHPFHHäOHGa 6YHäPHÍa HI-HËHHäOHGa FHJÉ_®eNlegÉ~
'HjQäPHÍ¤15¤
HeoeLe&ë-(³eefo) (efoJee) efoJemes (³eefo) (vekeÌleced) je$eew (Sveebefme) DeHejeOeeved (®eke=Àce) De$e HetJe&Jeod
oerIe&ë~ (Je³eced) (Jee³egë) Jee³egefjJe JeÊe&ceeve DeeHleë (cee) ceeced (lemceeled) (Svemeë) (efJeéeeled) (cegáeleg)
(Debnmeë)¤15¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eefo efoJee ³eefo vekeÌlecesveebefme Je³eb ®eke=Àce, lemceeod efJeéeeosvemeeWçnmeM®e cee
Jee³egceg&áeleg¤15¤
YeeJeeLe&ë-³eonesje$es De%eeveeled HeeHeb kegÀ³³eg&mlemceeoefHe HeeHeeled meJee&ved efMe<³eeved efMe#ekeÀeë He=LekedÀ
kegÀJe&vleg¤15¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! (³eefo) pees (efoJee) efoJeme ceW (³eefo) pees (vekeÌleced) jeef$e cesb (Sveebefme) De%eele
DeHejeOeeW keÀes (Je³eced) nce ueesie (®eke=Àce) keÀjW, (lemceeled) Gme (efJeéeeled) meceûe (Svemeë) DeHejeOe Deewj
(Debnmeë) ogä J³emeve mes (cee) cegPes (Jee³egë) Jee³eg kesÀ meceeve JeÊe&ceeve DeeHle (cegáeleg) He=LekedÀ keÀjs¤15¤
YeeJeeLe&ë-pees efoJeme Deewj jeef$e ceW De%eeve mes HeeHe keÀjW, Gme HeeHe mes Yeer meye efMe<³eeW keÀes efMe#ekeÀ ueesie
He=LekedÀ efkeÀ³ee keÀjW¤15¤
³eoerl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ met³³eex osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
³eefoN peeûeNod ³eHIR1P-H+YH1É6YHHäHIPHHNH¢Écee JeN³eced~
PHWHH[{FHH1OHPFHH1RVYHäPHHV1HI-HËHHäYFHJBH1O-HjQäPHÍ¤16¤
HHIRäa SHHÝHäOHGa HHIRäa P-H+YHVäa 6YHHäHIPHa H1NH¢ÉFHa -H1HFHGa PHWH {Ía FHH1a OHPFHHäOHGa 6YHäPHÍa HI-HËHHäOHGa FHJÉ_®eNlegÉ~
'HjQäPHÍ¤16¤
HeoeLe&ë-(³eefo) (peeûeled) peeiejCes (³eefo) (mJeHves) efveêe³eeced (Sveebefme) (®eke=Àce) De$eeefHe HetJe&Jeod
oerIe&ë (Je³eced) (met³e&ë) meefJele=JeÜÊe&ceeveë (cee) ceeced (lemceeled) (Svemeë) (efJeéeeled) (cegáeleg)
(Debnmeë)¤16¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eefo peeûeled ³eefo mJeHve Sveebefme Je³eb ®eke=Àce, lemceeod efJeéeeosvemeeWçnmeM®e met³e&
FJe YeJeeved cee cegáeleg¤16¤
YeeJeeLe&ë-³eeb keÀeefáeled ogM®esäeb peveeë kegÀ³eg&efJe&Üebmemlem³eemleeved meJee&ved meÐees efveJeej³es³egë¤16¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! (³eefo) pees (peeûeled) peeûeled DeJemLee Deewj (³eefo) pees (mJeHves) mJeHveeJemLee ceW
(Sveebefme) DeHejeOeeW keÀes (Je³eced) nce (®eke=Àce) keÀjW, (lemceeled) Gme (efJeéeeled) meceûe (Svemeë) HeeHe Deewj
(Debnmeë) Òeceeo mes (met³e&ë) met³e& kesÀ meceeve JeÊe&ceeve DeeHe (cee) cegPekeÀes (cegáeleg) He=LekedÀ keÀjW¤16¤
YeeJeeLe&ë-efpeme efkeÀmeer ogä ®esäe keÀes ceveg<³e ueesie keÀjW, efJeÜeved ueesie Gme ®esäe mes Gve meye keÀes MeerIe´
efveJe=Êe keÀjW¤16¤
³eefol³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ efue²eskeÌlee osJeleeë~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HRGÝHHFHV1HRMä&HV1HOPH1<HHHHE1 HHIRäHIYÌ1HVa
³e®ítÉÌVHRH[1HRVYHäM®eke=ÀÉFHH-H1HEHRVNH¢1PHHHI2H12HFH H{ I&H1OHPHHä-H1HSHäYHFHHIPH¤17¤
HOHGaÝHHFHVaHOHGa'HMä&HVaHOHGaPH1<HHHHäFHGaHOHGa)1HIYÌ1HVaHOHGa0HWÉês~ ³eled~ De³ex{aHOHGa6YHäÍaH1NH¢Éce~ JeN³eced~
HOHGa6NHä¢PHa'HHI2Häa2HFH {HI&HaOHPHäa'H1-H1HSHäYH1HIFHOHä-H1ÉHSHäYHFHGa'H1HIPH1¤17¤
HeoeLe&ë-(³eled) (ûeeces) (³eled) (DejC³es) pe²ues (³eled) (meYee³eeced) (³eled) (Fefvê³es) ceveefme (³eled)
(Metês) (³eled) (De³ex) mJeeefceefve JewM³es Jee (³eled) (Sveë) (®eke=Àce) kegÀceex Jee keÀefj<³eeceë (Je³eced) (³eled)
(SkeÀm³e) (DeefOe) (Oece&efCe) (lem³e) (DeJe³epeveced) otjerkeÀjCemeeOeveced (Deefme)¤17¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! Je³eb ³eod ûeeces ³eojC³es ³elmeYee³eeb ³eefoefvê³es ³e®ítês ³eo³³ex ³eoskeÀm³eeefOe Oecce&efCe
³eosveM®eke=Àce, lem³e meJe&m³e lJeceJe³epeveceefme, lemceevceneMe³eesçefme¤17¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë keÀoeef®eled keÌJeeefHe HeeHee®ejCeb vewJe keÀÊe&J³eced, ³eefo keÀLebef®eled ef¬eÀ³esle leefn& lelmeJe¥
mJekegÀìgcyeefJeÜlmeefVeOeew jepemeYee³eeb ®e mel³eb Jee®³eced~ ³esçO³eeHekeÀesHeosMekeÀeë mJe³eb Oeeefce&keÀe YetlJeeçv³eeved
mecHeeo³eefvle, lesY³eesçefOekeÀë keÀes Yet<ekeÀë Hejë¤17¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! (Je³eced) nce ueesie (³eled) pees (ûeeces) ieebJe ceW (³eled) pees (DejC³es) pe²ue ceW
(³eled) pees (meYee³eeced) meYee ceW (³eled) pees (Fefvê³es) ceve ceW (³eled) pees (Metês) Metê ceW (³eled) pees (De³es&)
mJeeceer Jee JewM³e ceW (³eled) pees (SkeÀm³e) SkeÀ kesÀ (DeefOe) THej (Oece&efCe) Oece& ceW leLee (³eled) pees Deewj
(Sveë) DeHejeOe (®eke=Àce) keÀjles nQ Jee keÀjves Jeeues nQ (lem³e) Gme meyekeÀe DeeHe (DeJe³epeveced) ígæ[eves kesÀ
meeOeve nQ, Fmemes ceneMe³e (Deefme) nQ¤17¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ keÀYeer keÀneR HeeHee®ejCe ve keÀjW, pees keÀLebef®eled keÀjles yeve Heæ[s lees Gme
meye keÀes DeHeves kegÀìgcye Deewj efJeÜeved kesÀ meceeves Deewj jepemeYee ceW mel³elee mes keÀnW~ pees Heæ{eves Deewj GHeosMe
keÀjvesnejs mJe³eb Oeeefce&keÀ neskeÀj Dev³e meye keÀes Oecee&®ejCe ceW ³egkeÌle keÀjles nQ, Gvemes DeefOekeÀ ceveg<³eeW keÀes megYetef<ele
keÀjvesneje otmeje keÀewve nw¤17¤
³eefol³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ Je©Cees osJelee~ Yegefjiel³eefäMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HRH+HHVäÉ'H1,YHH)HIOH1-H1&HVHIOH10H+HHäFHQV1OHOHHVä-H&HYHHVFHJÃHa
'H-Hä<H/HHIYHHJF+HJ&HHIYHHV1MäHIPHHIYHHJF+HJÉCeë~
'H-HäRV1-HZo[1-HNHä¢OH1FHVYHHVäÉH1H-H1FHOH]1FH OH {NH¢OHE+HJ1MH-&HHVäRV-HHIMlHP+HHäHIQ¤18¤
HOHGa 'HH+HäÍa 'H1,YHHÍa )HIOHäa -Hä&Ha )HIOHäa 0H+HHäFHQVa OHOHäÍa -H11&H1a YH1Ía FHJÉBH1a 'H-Hä<HÉ/HVOH-HäÉ<H/Ha
efveNef®eNcHegÉ&HVHIOHä HIYHÉHJF+HJ&Ha HIYH1HV1HIMHIOHä HIYHÉHV1Ía 'H1HIPH1a HIYH1HIH1F+HJÉ&H )HIOHä HIYHÉHJF+HJÉ&HÍa 'H-Häa RV1-HZÍa RV1-HNHä¢OH1HIFHHIOHä
RV1-HÉNHä¢OHFHGa 6YHäÍa 'H1H1HIH1a 'H-Häa FHOH]{Ía FHOH {NH¢OH1HIFHHIOH1 FHOH {ÉNH¢OHFHGa +HJÉ1MH-&H1 )HIOHä +HJ1ÉMH-&HäÍa RV1-H1a HIMlHÍa
HeeNefnN¤18¤
HeoeLe&ë-(³eled) ³eeë (DeeHeë) ÒeeCeeë (DeIv³eeë) nvlegce³eesi³ee ieeJeë (Fefle) (Je©Ce) meJeexlke=Àä
(Fefle) Devesve ÒekeÀejsCe (MeHeecens) GHeeueYeecens (leleë) lemceeoefJeÐeeefokeÌuesMeeoOecee&®ejCee÷ (Je©Ce)
JejÒeeHekeÀ (veë) Demceeved (cegáe) He=LekedÀ kegÀ© (DeJeYe=Le) efJeÐeeJe´lemveelekeÀ (efve®egcHegCe) cevoieeefceved~ De$e ®egHe
cevoe³eeb ieleeefJel³emceeoewCeeefokeÀ GCeved Òel³e³ees cegceeieceM®e (efve®es©ë) efveefM®eleevevoÒeoë (Deefme) (efve®egcHegCeë)
efveefM®eleevevo³egkeÌleë (DeJe) (osJewë) efJeÜefÓë (osJeke=Àleced) osJewje®eefjleced (Sveë) HeeHeced (De³eef#e) veeMe³eefme
(DeJe) (cel³ezë) DeefJeÜefÓce&veg<³ewë (cel³e&ke=Àleced) cel³ezje®eefjleced (Heg©jeJCeë) yengogëKeÒeoeled (osJe)
efoJ³eyeesOeÒeo (efj<eë) efnbmeveeled (Heeefn)¤18¤
DevJe³eë-ns Je©Ce osJe! ³elemlJeb ³eoeHeesçIv³ee Fefle Je©Ceself e Je³eb MeHeecens lelees vees cegáe~ ns DeJeYe=Le
efve®egcHegCe! lJeb efve®es©efve&®egcHegCeesçmeerelf e Heg©jeJCees efj<emHeeefn, ³eÎsJeke=Àlecesveesçefmle leod osJewjJee³eef# e,
³evcel³e&ke=Àlecesveesçefmle levcel³ezë meneJee³eef#e¤18¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀesHeosMekewÀë efMe<³ee F&¢Meeë mel³eJeeefoveë mecHeeoveer³ee ³eoslewë ³eÐeled HeeHeelcekebÀ leÊeled
keÀoeef®eled kesÀveef®eled vees Devegÿs³eced¤18¤
HeoeLe&ë-ns (Je©Ce) GÊece ÒeeefHle keÀjeves Deewj (osJe) efoJ³e yeesOe keÀe osvesneje let (³eled) pees (DeeHeë)
ÒeeCe (DeIv³eeë) ceejves keÀes De³eesi³e ieewJeW (Fefle) Fme ÒekeÀej mes Jee ns (Je©Ce) meJeexlke=Àä! (Fefle) Fme ÒekeÀej
mes nce ueesie (MeHeecens) Gueenvee osles nQ, (leleë) Gme DeefJeÐeeefo keÌuesMe Deewj DeOecee&®ejCe mes (veë) nce keÀes
(cegáe) Deueie keÀj~ ns (DeJeYe=Le) ye´ïe®e³e& Deewj efJeÐee mes efve<Ceele (efve®egcHegCe) cevo ieceve keÀjvesnejs! let
(efve®es©ë) efveefM®ele Deevevo keÀe osvesneje Deewj (efve®egcHegCeë) efveefM®ele Deevevo³egkeÌle (Deefme) nw, Fme nsleg mes
(Heg©jeJCeë) yeng ogëKe osvesnejer (efj<eë) efnbmee mes (Heeefn) j#ee keÀj, (osJeke=Àleced) pees efJeÜeveeW keÀe efkeÀ³ee
(Sveë) DeHejeOe nw, GmekeÀes (osJewë) efJeÜeveeW kesÀ meeLe (DeJee³eef#e) veeMe keÀjlee nw, pees (cel³e&ke=Àleced) ceveg<³eeW
keÀe efkeÀ³ee DeHejeOe nw, GmekeÀes (cel³ezë) ceveg<³eeW kesÀ meeLe mes (DeJe) ígæ[e oslee nw¤18¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ ceveg<³eeW keÀes efMe<³epeve Ssmes mel³eJeeoer efme× keÀjves ®eeefn³eW efkeÀ pees
Fve keÀes keÀneR MeHeLe keÀjvee ve Heæ[s~ pees-pees ceveg<³eeW keÀes Þesÿ keÀce& keÀe Dee®ejCe keÀjvee nes, Jen-Jen meyekeÀes
Dee®ejCe keÀjvee ®eeefn³es Deewj pees DeOece&ªHe nes, Jen efkeÀmeer keÀes keÀYeer ve keÀjvee ®eeefn³es¤18¤
mecegê Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeeHees osJeleeë~ efve®e=oeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
meNcegÉÌV OHV1 RäHFH1+P-HKYOHÍ PHE O-HHä HI-H0H1YO-HHVHä2HHU1OHH+HäÍa PHJÉHIFH1HIH1HH YH1É'HH+H1É'HHVHä2HHÍ PHYOHJ
RJHIFH HIH1HHPOHPFHZ{PHYOHJÉ ³eeshçmceeved ÜsefäN ³eb Hä-H1HEHI¾1FHÍ¤19¤
meNcegÉês~ lesN~ ËRäHFHGa'H1HI+P-HOH1+PHJa'H1YOHHIMOH1YOHÍaPHFHGaO-HH1aHI-H10H1YOHJÉa'HHVHä2HHUÍa*1OHa'HH+HäÍaPHJÉHIFH1HIH1HH)HIOHä
PHJÉHIFHHIH1HHÍaYH1Ía'HH+HäÍa'HHVHä2HHÍaPH1YOHJÉ~ ogÉHIFH 1HIH1HH)HIOHäRJÍÉHIFHHIH1HHÍaOHPFHZäaPH1YOHJÉaHÍa'H1PFHHYHGa¾VHIÆäaHFHGaH1a
JeN³eced~ efÜN<ceë¤19¤
HeoeLe&ë-(mecegês) Devleefj#es (les) leJe (Ëo³eced) Deelceyeueb peerJevenslegmLeeveced (DeHmeg) ÒeeCes<eg (Devleë)
DevleëkeÀjCeced (meced) mec³eieLex (lJee) (efJeMevleg) (Dees<eOeerë) Dees<eO³eë (Gle) (DeeHeë) ÒeeCeeë (megefceef$e³eeë)
megefce$ee FJe (veë) DemceY³eced (DeeHeë) ÒeeCee peueeefve Jee (Dees<eOe³eë) meesce³eJeeÐeeë (mevleg) (ogefce&ef$e³eeë)
ogefce&$eeë Me$eJe FJe (lemcew) (mevleg) (³eë) (Demceeved) (Üsefä) (³eced) (®e) (Je³eced) (efÜ<ceë)
DeÒeerle³eeceë¤19¤
DevJe³eë-ns efMe<³e! les Ëo³eb mecegês DeHmJevlejmleg, lJeew<eOeerë mebefJeMevletleeHeë mebefJeMevleg, ³elees ve DeeHe
Dees<eOe³eM®e megefceef$e³eeë mevleg, ³eesçmceeved Üsefä ³eb Je³eb efÜ<cemlemcew ogefce&ef$e³eeë mevleg¤19¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekewÀjsJeb ef®ekeÀeref<e&leJ³eb ³esve efMe#eCeer³ee ceveg<³ee meeJekeÀeMeeë ÒeeCeew<eOeereJf eÐeeJesÊeejë meÐeë
m³egë~ Dees<eOe³e DeeHeë ÒeeCeeM®e mec³ekedÀ meseJf elee efce$eJeled efJeog<eë Heeue³es³egjefJeog<eM®e Me$egJeled Heer[³es³egmles<eeb
mesJeveb les<eeb l³eeieM®eeJeM³eb keÀÊe&J³eë¤19¤
HeoeLe&ë-ns efMe<³e! (les) lesje (Ëo³eced) Ëo³e (mecegês) DeekeÀeMemLe (DeHmeg) ÒeeCeeW kesÀ (Devleë) yeer®e
ceW nes (lJee) legPe keÀes (Dees<eOeerë) Dees<eefOe³eeb (meced, efJeMevleg) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle neW (Gle) Deewj (DeeHeë)
ÒeeCe Jee peue De®ís ÒekeÀej ÒeefJeä neW, efpememes (veë) nceejs efue³es (DeeHeë) peue Deewj (Dees<eOe³eë) Dees<eefOe
(megefceef$e³eeë) GÊece efce$e kesÀ meceeve megKeoe³ekeÀ (mevleg) nesb, (³eë) pees (Demceeved) nceeje (Üsefä) Üs<e keÀjs
(³eced, ®e) Deewj efpemekeÀe (Je³eced) nce (efÜ<ceë) Üs<e keÀjW, (lemcew) GmekesÀ efue³es ³es meye (ogefce&ef$e³eeë) Me$egDeeW
kesÀ meceeve (mevleg) nesJeW¤19¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀ ueesieeW keÀes Fme ÒekeÀej keÀjves keÀer F®íe keÀjvee ®eeefn³es efkeÀ efpememes efMe#ee keÀjves
³eesi³e ceveg<³e DeJekeÀeMemeefnle ÒeeCe leLee Dees<eefOe³eeW keÀer efJeÐee kesÀ peevevesnejs MeerIe´ neW~ Dees<eefOe, peue Deewj ÒeeCe
De®ís ÒekeÀej mesJee efkeÀ³es ngS efce$e kesÀ meceeve efJeÜeveeW keÀer Heeuevee keÀjW Deewj DeefJeÜeved ueesieeW keÀes Me$eg kesÀ meceeve
Heer[
æ e osJeW, GvekeÀe mesJeve Deewj GvekeÀe l³eeie DeJeM³e keÀjW¤19¤
êgHeoeefoJesl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeeHees osJeleeë~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
êgÉ+H1RHHIRä-HFHJFHJHH1YHÍHIP-H19HÍPYHH1OHHVFHXHHäHIR-Ha
HetÉOHE+H1HI-HHVä&HV1-HHSH1FHH+HäÍ0HJY2HYOHJÉ FHZYHäPHÍ¤20¤
êgÉ+H1RHHIR1-HVHIOHä ÌJ+H1RHOHdÉ)ä-Ha FHJÉcegÉ®eH1YHÍa HIP-H19HÍa PYHH1OHÍa FHXHHäHIR1-HVHIOH1 FHXHHäOHGÉ)-Ha +HWÉOHFHGa +H1HI-HHVä&HV1-HVHIOHä
+H1HI-HHVä&HÉ)-Ha'HHSHäFHGa'HH+HäÍa0HJÉvOeNvlegÉaFHH1a6YHäPHÍ¤20¤
HeoeLe&ë-(êgHeoeefoJe) Je=#eeled HeÀueeefoJeled (cegceg®eeveë) He=LeiYetleë (efmJeVeë) mJeso³egkeÌleë (mveeleë)
ke=Àlemveeveë (ceueeefoJe) ³eLee ceefuevelee³eeë (Hetleced) (HeefJe$esCesJe) ³eLee Megef×keÀjsCe (Deep³eced) Ie=leced (DeeHeë)
ÒeeCee peueeveerJe efJeÜebmeë (MegvOevleg) HeefJe$e³evleg (cee) ceeced (Svemeë) ogäe®eejeled¤20¤
DevJe³eë-ns DeeHees YeJevleë! êgHeoeefoJe cegceg®eeveë efmJeVeë mveelees ceueeefoJe HeefJe$esCesJe Hetleceep³eb YeJeefle,
cewvemeë MegvOevleg¤20¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ DeO³eeHekeÀesHeosMekewÀefjlLeb meJex megefMeef#eleeë keÀe³³ee&, ³esve les
HeefJe$eelceejesieMejerj-Oece&³egkeÌlekeÀcee&Ceë m³egë¤20¤
HeoeLe&ë-ns (DeeHeë) ÒeeCe Jee peueeW kesÀ meceeve efvece&ue efJeÜeved ueesiees! DeeHe (êgHeoeefoJe, cegce®eeveë)
Je=#e mes pewmes HeÀue, jme, Heg<He, HeÊee Deeefo Deueie nesles Jee pewmes (efmJeVeë) mJeso³egkeÌle ceveg<³e (mveeleë) mveeve
keÀjkesÀ (ceueeefoJe) ceue mes ítìlee nw, Jewmes Jee (HeefJe$esCesJe) pewmes HeefJe$e keÀjves Jeeues HeoeLe& mes (Hetleced) Meg×
(Deep³eced) Ie=le neslee nw, Jewmes (cee) cegPe keÀes (Svemeë) DeHejeOe mes He=LekedÀ keÀjkesÀ (MegvOevleg) Meg× keÀjW¤20¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ DeO³eeHekeÀ GHeosMekeÀ ueesieeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Fme ÒekeÀej meye
keÀes De®íer efMe#ee mes ³egkeÌle keÀjW, efpememes Jes Meg× Deelcee, veerjesie Mejerj Deewj Oece&³egkeÌle keÀce& keÀjves Jeeues
neW¤20¤
GÜ³eefcel³em³e ÒemkeÀCJe $eÝef<eë~ met³eex osJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe Òeke=ÀleefJe<e³es GHeemeveeefJe<e³eceen¤
Deye Òeke=Àle efJe<e³e ceW GHeemevee efJe<e³e keÀne nw¤
*¾1HEOHFHäPH1P+HHIMlP-HKÍ+H0HäYOH1*¬HäMFHGa
RV1-HERVä-H1HHPHWH 1FHLHäYFH1SHHVHIOHä¬H1FHFHG¤21¤
*OHGa -H1HFHGa OHFHäPHÍa +HHIMäa P-HhÍa +H0HäYOHÍa *¬HäMlHIFHOHJOHGÉOHäMFHGa RV1-HFHGa RV1-H1HVHIOHä RV-H1ÉHHa PHWH {FHGa 'HLHäYFHa
SHHVHIOHäÍa*1¬H1FHHIFHOHJäOHGÉOH1FHFHG¤21¤
HeoeLe&ë-(Gled) (Je³eced) (lecemeë) DevOekeÀejeled (Heefj) meJe&leë (mJeë) megKeªHeced (HeM³evleë)
(GÊejced) meJexY³eë met#celJeeogÊejced (osJeced) efoJ³emegKeÒeoced (osJe$ee) efoJ³eiegCes<eg osJes<eg (met³³e&ced) meefJeleejb
®eje®ejelceeveb Hejceséejb Jee (Deievce) ÒeeHveg³eece (p³eesefleë) mJeÒekeÀeMemJeªHeced (GÊececed) meJeexlke=Àäced¤21¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb lecemeë Hejb p³eeself eë met³e¥ Heefj HeM³evleë mevlees osJe$ee osJeb
mJe©ÊejcegÊeceb p³eeself eë mJeÒekeÀeMeb Hejceséejcegoievce, leLewJe ³et³eceH³esveb ÒeeHvegle¤21¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eë met³e&Jeled mJeÒekeÀeMeë meJee&lceveeb ÒekeÀeMekeÀes ceneosJees
peieoeréejesçefmle, lecesJe meJex ceveg<³ee GHeemeerjved¤21¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (Je³eced) nce ueesie (lecemeë) DevOekeÀej mes Hejs (p³eesefleë) ÒekeÀeMemJeªHe
(met³e&ced) met³e&ueeskeÀ Jee ®eje®ej kesÀ Deelcee Hejceséej keÀes (Heefj) meye Deesj mes (HeM³evleë) osKeles ngS (osJe$ee)
efoJ³eiegCe Jeeues osJeeW ceW (osJeced) GÊece megKe kesÀ osves Jeeues (mJeë) megKemJeªHe (GÊejced) meyemes met#ce
(GÊececed) Glke=Àä mJeÒekeÀeMemJeªHe Hejceséej keÀes (Goievce) GÊecelee mes ÒeeHle neW, Jewmes ner legce ueesie Yeer FmekeÀes
ÒeeHle nesDees¤21¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees met³³e& kesÀ meceeve mJeÒekeÀeMe meye DeelceeDeeW keÀe
ÒekeÀeMekeÀ ceneosJe peieoeréej nw, Gmeer keÀer meye ceveg<³e GHeemevee keÀjW¤21¤
DeHe Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
HegvejO³eeHekeÀesosMekeÀefJe<e³eceen¤
efHeÀj DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNHeHVÉ'H1²HHY-HäHHHIMH1jMPHVäYH1PHFHäPHFHHIQa
+HHäP-HHLYH1É'HHLHäFHE1OHEFHH1PHjPHäSH1-HH {PHH´H1SHHHäH12HYHVäYHH¤22¤
'H1+HÍa 'H1²Ha 'HYHJäa 'H1HH1HIMlH1FHGa MPHVäYHa PHFHGa 'H1PHÉFH1HIQ1a +HHäP-HHYHGa 'H1LYHV1a 'HHa 'H1LH1FH1FHGa OHFHd~ ceeN~ meced~
me=ÉSH1a-HH {PHHa´H1SHHVHIOHä´H1SHHHäaH1a2HYHVäYHaH1¤22¤
HeoeLe&ë-(DeHeë) peueeefve (DeÐe) Deefmceved efoves (Deveg) (De®eeefj<eced) ®ejs³eced (jmesve) ceOegjeefovee
(meced) (Deme=#ceefn) mebme=pesce, J³el³esveelcevesHeoced (He³emJeeved) ÒeMemlepeueefJeÐee³egkeÌleë (Deives) DeefiveefjJe efJeÜved
(Dee) (Deiececed) ÒeeHveg³eeced (leced) (cee) ceeced (meced) (me=pe) meb³eespe³e (Je®e&mee) mee²esHee²JesoeO³e³evesve
(Òepe³ee) megmevleevewë (®e) (Oevesve) (®e)¤22¤
DevJe³eë-ns Deives! ³eë He³emJeevenb lJeeceeiececeÐe jmesve meneHeesçvJe®eeefj<eced, leb cee Je®e&mee Òepe³ee ®e
Oevesve ®e mebme=pe, ³ele Fcesçnb ®e meJex Je³eb megKee³e meceme=#ceefn¤22¤
YeeJeeLe&ë-³eefo efJeÜebmeesçO³eeHeveesHeosMeeY³eecev³eeved efJeog<eë kegÀ³eg&mleefn& lesçefHe Òel³enceefOekeÀefJeÐeeë
m³egë¤22¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deefive kesÀ meceeve efJeÜeved! pees (He³emJeeved) ÒeMebefmele peue keÀer efJeÐee mes ³egkeÌle ceQ
legPe keÀes (Dee, Deiececed) ÒeeHle nesTb Jee (DeÐe) Deepe (jmesve) ceOegjeefo jme mes ³egkeÌle (DeHeë) peueeW keÀes
(DevJe®eeefj<eced) DevegketÀuelee mes Heeve keÀªb, (leced) Gme (cee) cegPekeÀes (Je®e&mee) mee²esHee² JesoeO³e³eve
(Òepe³ee) Òepee (®e) Deewj (Oevesve) Oeve mes (®e) Yeer (meced, me=pe) mec³ekedÀ meb³egkeÌle keÀj, efpememes ³es ueesie Deewj
ceQ meye nce megKe kesÀ efue³es (meceme=#ceefn) meb³egkeÌle nesJeW¤22¤
YeeJeeLe&ë-³eefo efJeÜeved ueesie Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves mes Dev³e ueesieeW keÀes efJeÜeved keÀjW lees Jes Yeer efvel³e
DeefOekeÀ efJeÐee Jeeues neW¤22¤
SOeesçmeerl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefceÎsJelee~ mJeje[efleMekeÌJejer ívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe Òeke=ÀleefJe<e³es Hegve©HeemeveeefJe<e³eceen¤
Deye ÒekeÀjCeiele efJe<e³e ceW efHeÀj GHeemevee efJe<e³e keÀnles nQ¤
62HHVäÉPHVHI2HHHU1FHHIQäPH1HIFHRäHIPH1OHVSHHVäÉHIPH1OHVSHHV1FHHIHä2HVHIQa
PH1FHH-Hä-HHIOH +HHI/H1-HHUPHFHJÉ<eeë mecegÉ PHWH {ÍaPHFHJÉ HI-HËHäHIFH1RESHLHäOHGa
-HZ1ËHH1YH1MSHHVäHIOH<HW HHPHEHI-H1<HWYHGNH¢HFHH1YHG-Hn0YH-HZ1<HWÍP-HHQHä¤23¤
62HäÍa 'H1HIPH1a 61HI2H1HHU1FHHIQäa PH1HIFHHIRHIOHä PH1FHGÉ)OHGa 'H1HIPH1a OHVSHäÍa 'H1HIPH1a OHVSHäÍa FHHIHäa 2HV1HIQ1a PH1FHH-Hä-H1OHHDHIOHä
PH1FHGÉ'HH-Hä-HHIOH a+HÉefLeNJeer~ meced~ GN<eeë~ meced~ TBNçFl³BetäaPHWH {ÍaPHFHGa7%1É)OBetäaHI-HËHäFHGa)1RFHGaSHLHäOHGa-HZ10-HH1YH1MSHHVäHIOH1HIMHIOHä
-HZËHHYH1MÉSHHVäHIOHÍa<HWÉHH1PH1FHGaHI-H1<HWHIYHHIOHäHI-H1É<HWYHGaNH¢HFHHäYHGaHI-Ha'H10YH1-HZ1a<HWÍaP-HHQHä¤23¤
HeoeLe&ë-(SOeë) Je×&keÀë (Deefme) (SefOe<eerceefn) Jeef×&<eerceefn (meefceled) Deivesejf vOeveefceJe

ceveg<³eeCeeceelceveeb ÒekeÀeMekeÀë (Deefme) (lespeë) leerJe´Òe%eë (Deefme) (lespeë) %eeveÒekeÀeMeced (ceef³e) (Oesefn)
(meceeJeJeefÊe&) mec³eied JeÊexle~ De$e J³el³e³esve HejmcewHeob MeHeë MuegM®e (He=efLeJeer) Yetefceë (meced) (G<eeë) ÒeYeeleë
(meced) (G) Fefle efJelekexÀ (met³e&ë) (meced) (G) (efJeéeced) (Foced) (peieled) (Jewéeevejp³eesefleë) efJeées<eg vejs<eg
ÒekeÀeMeceeveb Jewéeevejb Jewéeevejb ®e lepp³eeself eM®e Jewéeevejp³eeself eë (Yet³eemeced) (efJeYetved) J³eeHekeÀeved (keÀeceeved)
mebkeÀefuHeleeved (efJe) efJeefJeOele³ee (DeMveJew) ÒeeHveg³eeced (Yetë) meÊeeeflcekeÀeced (mJeene) mel³e³ee Jee®ee ef¬eÀ³e³ee
®e¤23¤
DevJe³eë-ns peieoerMJej! lJecesOeesçefme meefceoefme lespeesçefme, lemceeled lespees ceef³e Oesenf ~ ³ees YeJeeved meJe&$e
meceeJeJeefÊe& ³esve YeJelee He=efLeJ³eg<eeM®e mebme=äe met³e&ë mebme=ä Fob efJeéeb peieled mebme=äced, leog Jewéeevejp³eesef leye´&ïe
ÒeeH³e Je³eceseOf e<eerceefn, ³eLeeçnbb mJeeneYetefJeYetved keÀeceeved J³eMveJew megKeer ve Yet³eemeceg leLewJe ³et ³eceefHe efme×keÀeceeë
megefKeveë m³eele¤23¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³e®íg×b meJe&$e J³eeHekebÀ meJe&ÒekeÀeMekebÀ peielñeä=Oele=&Òeue³eke=Àod ye´ïeesHeem³e
³et³eceeveefvolee ³eLee YeJele, leLewleuueyOJee Je³eceH³eeveefvolee YeJesceeççkeÀeMekeÀeueefoMeesçefHe efJeYetved
peeveer³eece¤23¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! DeeHe (SOeë) yeæ{evesnejs (Deefme) nQ, pewmes (meefceled) Deefive keÀe ÒekeÀeMekeÀ FvOeve
nw, Jewmes ceveg<³eeW kesÀ Deelcee keÀe ÒekeÀeMe keÀjvesnejs (Deefme) nQ Deewj (lespeë) leerJeýegef× Jeeues (Deefme) nQ, Fmemes
(lespeë) %eeve kesÀ ÒekeÀeMe keÀes (ceef³e) cegPe ceW (Oesefn) OeejCe keÀerefpe³es~ pees DeeHe meJe&$e (meceeJeJeefÊe&) De®ís
ÒekeÀej J³eeHle nes efpeve DeeHeves (He=efLeJeer) Yetefce Deewj (G<eeë) G<ee (meced) De®ís ÒekeÀej GlHeVe keÀer (met³³e&ë)
met³³e& (meced) De®ís ÒekeÀej GlHeVe efkeÀ³ee (Foced) ³en (efJeéeced) meye (peieled) peieled (meced) GlHeVe efkeÀ³ee (G)
Gmeer (Jewéeevejp³eesefleë) efJeée kesÀ vee³ekeÀ ÒekeÀeMemJeªHe ye´ïe keÀes ÒeeHle neskesÀ ueesie (SefOe<eerceefn) efvel³e yeæ{e
keÀjW, pewmes ceQ (mJeene) mel³eJeeCeer kee ef¬eÀ³ee mes (Yetë) meÊee Jeeueer Òeke=Àefle (efJeYetved) J³eeHekeÀ HeoeLe& Deewj
(keÀeceeved) keÀeceeW keÀes (J³eMveJew) ÒeeHle nesTb Deewj megKeer (Yet³eemeced) nesTb (G) Deewj Jewmes legce Yeer efme×keÀece
Deewj megKeer nesDees¤23¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! efpeme Meg×, meJe&$e J³eeHekeÀ, meye kesÀ ÒekeÀeMekeÀ, peieled kesÀ GlHeeove, OeejCe,
Heeueve Deewj Òeue³e keÀjvesnejs ye´ïe keÀer GHeemevee keÀjkesÀ legce ueesie pewmes Deeveefvole nesles nes, Jewmes Fme keÀes ÒeeHle
neskesÀ nce Yeer Deeveefvole nesJeW; DeekeÀeMe, keÀeue Deewj efoMeeDeeW keÀes Yeer J³eeHekeÀ peeveW¤23¤
DeY³eeoOeeceerl³em³eeéelejeefée$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
'H1<HHRä2HHHIFHPH1HIFH2H1FHLYHVä-HOH+HOHV1O-HHIHäa
-H1OHEHäÀH1¹HEHHV+HZäFHHU1Y2HVO-HHäRHUHIH1OHHVÉ'H1QFHG¤24¤
'H1HI<Ha'HHaR12HH1HIFH1aPH1HIFH2H1HIFHHIOHä PH1FHGÉ)2HäFHGa'HLYHVäa-H1OH1+H1OH1 )HIOHä -HOHÉ+HOHVaO-HHIHäa-H1OHFHG~ ®eN~ ÞeN×eced~ ®eN~
*+Häa61HIFH1a)1Y2HVaO-HH1aRHU1HIH1OHÍa'H1QFHG¤24¤
HeoeLe&ë-(DeefYe) (Dee) (oOeeefce) (meefceOeced) meefceOeefceJe O³eeveced (Deives) mJeÒekeÀeMemJeªHe
peieoeréej (Je´leHeles) mel³eYee<eCeeoerveeb Je´leeveeb keÀce&Ceeb Jee HeeuekeÀ~ Je´leefceefle keÀce&veecemeg Heefþleced¤
(efveIeb02.1) (lJeef³e) (Je´leced) mel³eYee<eCeeefokebÀ keÀce& (®e) (Þe×eced) mel³eOeeefjkeÀeb ef¬eÀ³eeced (®e) (GHe)
(Sefce) ÒeeHveesecf e (FvOes) ÒekeÀeMe³eeefce (lJee) lJeeced (oeref#eleë) ye´ïe®e³ee&efooer#eeb ÒeeH³e peeleefJeÐeë
(Denced)¤24¤
DevJe³eë-ns Je´leHelesçives! lJeef³e efmLejerYet³eenb meefceOeefceJe O³eeveceY³eeoOeeefce, ³elees Je´leb ®e Þe×eb
®eesHewefce oere#f eleë mebmlJee lJeeefcevOes¤24¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë Hejceséeje%eHleeefve mel³eYee<eCeeoerefve Je´leeefve Oejefvle, lesçlegueeb Þe×eb ÒeeH³e
Oecee&çLe&keÀece-cees#eefmeef×b keÀleg¥ MekeÌvegJeefvle¤24¤
HeoeLe&ë-ns (Je´leHeles) mel³eYee<eCeeefo keÀceeX kesÀ Heeueve keÀjvesnejs (Deives) mJeÒekeÀeMemJeªHe peieoeréej!
(lJeef³e) legPecesb efmLej nes kesÀ (Denced) cewb (meefceOeced) Deefive ceW meefceOee kesÀ meceeve O³eeve keÀes (DeY³eeoOeeefce)
OeejCe keÀjlee ntb, efpememes (Je´leced) mel³eYee<eCeeefo J³eJenej (®e) Deewj (Þe×eced) mel³e kesÀ OeejCe keÀjves Jeeues
efve³ece keÀes (®e) Yeer (GHewefce) ÒeeHle neslee ntb, (oeref#eleë) \HÑHHHH HIRRHUHHNH¢HV ´HH+OHQHVNH¢MHI-H²HHNH¢HV ´HHâ
ngDee ceQ (lJee) legPes (FvOes) ÒekeÀeefMele keÀjlee ntb¤24¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Hejceséej kesÀ Dee%ee efo³es ngS mel³eYee<eCeeefo efve³eceeW keÀes OeejCe keÀjles nQ, Jes
'HOHJXHÀH¹HNH¢HV´HHâQHVNH¢M2HFH 'H/H NH¢HFH'HHZMFHHVHNH¢HUHIPHHI¹NH¢HVNH¢MYHVFH:PHFH/H QHVOHVQ4¤24¤
³e$e ye´ïesl³em³eeMJelejeefMJe$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HH1\HÑHäHH1HEHäPH1FHBHHZ1HMäOHÍPH1Qa
OHEXHHV1NHE¢+HJ&HE1´HHVäHE1HHäRV1-HHÍPH1QHHILYHYHHä¤25¤
HHäa \HÑHäa H1a H1HFHGa H1a PH1FHÃHHZäa HMäOHÍa PH1Qa OHFHGa XHHV1NH¢FHGa +HJ&HäFHGa ´Ha HV1H1FHGa HHäa RV1-HHÍa PH1Qa
'H1HILYHYHHä¤25¤
HeoeLe&ë-(³e$e) ³eefmceved ye´ïeefCe (ye´ïe) yeéïeCekegÀueceLee&od efJeÜlkegÀueced (®e) (#e$eced)

#eef$e³ekegÀueceLee&od efJeÐeeMeew³ee&efoiegCeesHesleced (®e) JewM³eeefokegÀueeefve (mec³e_®eew) mec³eieskeÀerYeeJesvee_®elemleew
(®ejleë) JeÊexles (men) mee×&ced (leced) (ueeskeÀced) êäJ³eced (HegC³eced) efve<HeeHeb megKemJeªHeced (Òe) (%es<eced)
peeveer³eeced~ peeveelesuexefì efmeefHe ªHeced (³e$e) (osJeeë) efoJ³eeë He=efLeJ³eeo³ees efJeÜebmees Jee (men) (Deefivevee)
efJeÐeglee¤25¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçnb ³e$e ye´ïe ®e #e$eb men mec³e_®eew ®e ®ejlees ³e$e osJee Deefivevee men
JeÊe&vles, leb ueeskebÀ HegC³eb Òe%es<eced, leLee ³et³eceH³esleb efJepeeveerle¤25¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eod ye´ïewkeÀ®eslevecee$eb meJex<eeceefOekeÀeefj efve<HeeHeb %eevesve êägb
³eesi³eb meJe&$eeçefYeJ³eeHleb men®eefjleb Jele&les, leosJe meJez©Heem³eced¤25¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes ceQ (³e$e) efpeme Hejceelcee ceW (ye´ïe) yeéïeCe DeLee&led efJeÜeveeW keÀe kegÀue (®e)
Deewj (#e$eced) efJeÐee, Meew³ee&efo iegCe³egkeÌle #eef$e³ekegÀue ³es oesveeW (men) meeLe (mec³eáeew) De®ís ÒekeÀej Òeerefle³egkeÌle
(®e) leLee JewM³e Deeefo kesÀ kegÀue (®ejleë) efceuekeÀj J³eJenej keÀjles nQ Deewj (³e$e) efpeme ye´ïe cesb (osJeeë)
efoJ³eiegCe Jeeues He=efLeJ³eeefo ueeskeÀ Jee efJeÜeved peve (Deefivevee) efyepegueer ªHe Deefive kesÀ (men) meeLe Jele&les nQ,
(leced) Gme (ueeskeÀced) osKeves kesÀ ³eesi³e (HegC³eced) megKemJeªHe efve<HeeHe Hejceelcee keÀes (Òe, %es<eced) peevetb, Jewmes
legce ueesie Yeer Fme keÀes peevees¤25¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ye´ïe SkeÀ ®eslevecee$e mJeªHe, meye keÀe
DeefOekeÀejer, HeeHejefnle, %eeve mes osKeves ³eesi³e, meJe&$e J³eeHle, meye kesÀ meeLe JeÊe&ceeve nw, Jener meye ceveg<³eeW keÀe
GHeem³e osJe nw¤25¤
³e$esl³em³eeéelejeefée$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HHVYÌä0H-HH1HJ0HäPH1FHBHHZ1HMOHÍPH1Qa
OHEXHHV1NHE¢+HJ&HE1´HHVäHE1HHäPHV1HIRYH HI-H1²HOHVä¤26¤
HHäa )YÌäÍa H1a -HH1HJÍa H1a PH1FHÃHHZäa HMäOHÍa PH1Qa OHFHGa XHHV1NH¢FHGa +HJ&HäFHGa ´Ha HV1HFHGa HHäa PHV1HIRÍa ve~
HI-H1²HOHVä¤26¤
HeoeLe&ë-(³e$e) ³eefmceVeeréejs (Fvêë) meJe&$eeçefYeJ³eeHlee efJeÐegled (®e) (Jee³egë) Oeve¡e³eeefomJeªHeë
HeJeveë (®e) (mec³e_®eew) (®ejleë) (men) (leced) (ueeskeÀced) meJe&m³e êäejced (HegC³eced) HegC³epev³e%eevesve
%eelegcen&ced (Òe) (%es<eced) peeveer³eeced (³e$e) ³eefmceved (mesefoë) veeMe GlHeefÊeJee& (ve) efve<esOes (efJeÐeles) ¤26¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLeeçnb ³e$esvêM®e Jee³egë men mec³e_®eew ®ejleM®e, ³e$e meseof ve& efJeÐeles, leb HegC³eb
ueeskebÀ Òe%es<eced, leLewleb ³et³eb efJepeeveerle¤26¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eefo keÀefM®eod efJeÜeved Jee³egefJeÐegoekeÀeMeeoerveeefce³eÊeeb
efpe%eemesle, le¿e&vleb ve ÒeeHveeself e, ³e$e ®ewles J³eeH³eeë meefvle, lem³e ye´ïeCeesçvleb %eelegb keÀë MekeÌveg³eeled¤26¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes ceQ (³e$e) efpeme F&éej ceW (Fvêë) meJe&J³eeHle efyepegueer (®e) Deewj (Jee³egë)
Oeve¡e³e Deeefo Jee³eg (men) meeLe (mec³eáeew) De®ís ÒekeÀej efceues ngS (®ejleë) efJe®ejles nQ (®e) Deewj (³e$e)
efpeme ye´ïe ceW (mesefoë) veeMe Jee GlHeefÊe (ve, efJeÐeles) veneR efJeÐeceeve nw, (leced) Gme (HegC³eced) HegC³e mes GlHeVe
ngS %eeve mes peeveves ³eesi³e (ueeskeÀced) meyekeÀes osKevesnejs Hejceelcee keÀes (Òe, %es<eced) peevetb, Jewmes FmekeÀes legce ueesie
Yeer peevees¤26¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees keÀesF& efJeÜeved Jee³eg efyepegueer Deewj DeekeÀeMeeefo keÀer
meercee keÀes peevevee ®eens lees Devle keÀes ÒeeHle veneR neslee~ efpeme ye´ïe ceW ³es meye DeekeÀeMeeefo efJeYeg HeoeLe& Yeer
J³eeH³e nQ, Gme ye´ïe kesÀ Devle kesÀ peeveves keÀes keÀewve meceLe& nes mekeÀlee nw¤26¤
'Hj0HJYHVOHPH´HSHH+HHIOHH¿ HIHÍaPHHVFHHVRV-HOHHaHI-HMH>YHJÆJ+HGÏYRÍaLHHY2HHMÍP-HMÍ
'H1j0HJYHHäOHV'H1j0HJÍ+HäHOHHE1+HäHH1+HäÍa
LH1Y2HPOHV1PHHVFHäFH-HOHJÉ FHRHäH1MPHHV1É'HHJäOHÍ¤27¤
'H1j0HJYHHäaOHV1a'H1j0HJÍa+HÉH1OHH1FHGa+HäHHa+HäÍaLH1Y2HÍaOHV1aPHHVFHäFHGa'H1-H1OHJÉaFHRHäHaMPHäÍa'HHJOHäÍ¤27¤
HeoeLe&ë-(DebMegvee) Yeeiesve (les) leJe (DebMegë) Yeeieë (He=®³eleeced) mecyeO³eleeced (He©<ee) cece&Cee
(He©ë) cecce& (ievOeë) (les) leJe (meesceced) Ssée³e&ced (DeJeleg) (ceoe³e) Deevevoe³e (jmeë) meejë (De®³egleë)
veeMejefnleë¤27¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! les leJeebçMegveebçMegë He©<ee He©ë He=®³eleeced, lesç®³eglees ievOees jmeM®e ceoe³e
meesceceJeleg¤27¤
YeeJeeLe&ë-³eoe O³eeveeJeefmLelem³e ceveg<³em³e cevemee mensevf ê³eeefCe ÒeeCeeM®e ye´ïeefCe efmLeje YeJeefvle, leoe
me efvel³eceevevoefle¤27¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved! (les) lesjs (DebMegvee) Yeeie mes (DebMegë) Yeeie Deewj (He©<ee) cece& mes (He©ë) cece&
(He=®³eleeced) efceues leLee (les) lesje (De®³egleë) veeMejefnle (ievOeë) ievOe Deewj (jmeë) jme HeoeLe& meej (ceoe³e)
Deevevo kesÀ efue³es (meesceced) Ssée³e& keÀer (DeJeleg) j#ee keÀjs¤27¤
YeeJeeLe&ë-peye O³eeveeJeefmLele ceveg<³e kesÀ ceve kesÀ meeLe Fefvê³eeb Deewj ÒeeCe ye´ïe ceW efmLej nesles nQ, leYeer
Jen efvel³e Deevevo keÀes ÒeeHle neslee nw¤27¤
efme_®evleerl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêes osJelee~ Yegefjiegef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe efJeÜefÜ<e³es MeejerefjkeÀefJe<e³eceen¤
Deye efJeÜeveeW kesÀ efJe<e³e ceW MejerjmecyevOeer efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HIPH1ÃHHIYOH1+HHIMäHIHBH1YOHJHIO{PHÃHHIYOH+HJÉYHHIY{OHHa
PHJMHäHZ\H1<-HZFHRVäHINH¢1YO-HHV-HäRHIOe efkeÀNvlJeë¤28¤
HIPH1ÃHHIYOH1a +HHIMäa HIPH1BH1HIYOH1a *OHG a HIPH1BH1HIYOH1a +HJÉveefvleäa H1a PHJMHäHZa yeNYJewá FHRVäa HINH¢1YO-HÍa -H1R1HIOH1a
efkeÀNvlJeë¤28¤
HeoeLe&ë-(efmeáeefvle) (Heefj) meJe&leë (efmeáeefvle) (Gled) (efmeáeefvle) (Hegveefvle) HeefJe$eerYeJeefvle (®e)
(megje³ew) meescee³e (yeYJew´) yeueOeejkeÀe³e (ceos) Deevevoe³e (efkeÀvlJeë) efkeÀcemeew (Jeoefle) (efkeÀvlJeë)
efkeÀcev³eë¤28¤
DevJe³eë-³es yeYJew´ megje³ew ceos cenew<eefOejmeb efmeáeefvle Heefjefmeáevl³egeflmeáeefvle Hegveefvle ®e, les
Mejerjelceyeue-ceeHvegJeefvle, ³eë efkeÀvlJeë efkeÀvlJeM®eself e Jeoefle, me efkeÀefáeoefHe veeHveeself e¤28¤
YeeJeeLe&ë-³esçVeeoerevf e HeefJe$eerke=Àl³e mebmke=Àl³eesÊecejmewë Heefjef<e®³e ³egkeÌleenejefJenejsCe Yeg¡eles, les yengmegKeb
ueYevles~ ³ees cet{le³ewJeb vee®ejefle, me yeueyegef×nerveë meleleb ogëKeb Yeg*dkeÌles¤28¤
HeoeLe&ë-pees (yeYJew´) yeue kesÀ OeejCe keÀjvesnejs (megje³ew) meesce Jee (ceos) Deevevo kesÀ efue³es cenew<eefOe³eeW
kesÀ jme keÀes (efmeáeefvle) peeþjeefive ceW meeR®eles mesJeve keÀjles (Heefj, efmeáeefvle) meye Deesj mes Heerles (Geflmeáeefvle)
Glke=Àälee mes ûenCe keÀjles (®e) Deewj (Hegveefvle) HeefJe$e nesles nQ, Jes Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue keÀes ÒeeHle nesles nQ
Deewj pees (efkeÀvlJeë) keÌ³ee Jen (efkeÀvlJeë) keÌ³ee Deewj Ssmee (Jeoefle) keÀnlee nw, Jen kegÀí Yeer veneR Heelee
nw¤28¤
YeeJeeLe&ë-pees DeVeeefo keÀes HeefJe$e Deewj mebmkeÀej keÀj GÊece jmeeW mes ³egkeÌle keÀjkesÀ ³egkeÌle Deenej-efJenej
mes Keeles Heerles nQ, Jes yengle megKe keÀes ÒeeHle nesles nQ, pees cet{æ lee mes Ssmee veneR keÀjlee, Jen yeueyegef×nerve nes
efvejvlej ogëKe keÀes Yeesielee nw¤28¤
OeeveeJevleefcel³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
2HH1YHH-HäYOHENH¢MlHIF<H&HäFH+HWÉ+H-HäYOHFHJÉHINH®/HYHäFHGa)YÌä´HH1OHSHJ {HP-HYHÍ¤29¤
2HH1YHH-HäYOH1HIFHHIOHä 2HH1YHHÉ-HäYOHFHGa NH¢1MlHIF<H&HäFHGa 'H1+HWÉ+H-HäYOH1HIFHOHä+HWÉ+HÉ-HäYOHFHGa *1HINH®/HYHäFHGa )YÌäa ´HH1OHÍ~ pegÉ<eNmJeN~

veNë¤29¤
HeoeLe&ë-(OeeveeJevleced) megmebmke=ÀlewOee&v³eeVew³eg&keÌleced (keÀjefcYeCeced) megÿg ef¬eÀ³e³ee efve<HeVeced (DeHetHeJevleced)
megÿg mecHeeefoleeHetHemeefnleced (GefkeÌLeveced) ÒeMemleeskeÌLeJeekeÌ³epev³eyeesOeefve<Heeefoleced (Fvê) megKes®íes
efJeÐewée³e&³egkeÌlepeve (Òeeleë) ÒeYeeles (peg<emJe) mesJemJe (veë) DemceekeÀced¤29¤
DevJe³eë-ns Fvê! lJeb vees OeeveeJevleb keÀjefcYeCeceHetHeJevlecegefkeÌLeveb Ye#³eeÐeefvJeleb Yeesp³eceVejmeeefokebÀ
Òeelepeg&<emJe¤29¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeÐeeO³eeHeveesHeosMewë meJex<eeceue¹Êee&jes efJeéees×ejkeÀe efJeÜebmees peveeë megmebmke=Àlew
jmeeefoefYe³eg&keÌleev³eVeeoerefve ³eLeemece³eb Yeg¡eles, ³es ®e leeved efJeÐeemegefMe#ee³egkeÌleeb Jee®eb ûeen³es³egmles Oev³eJeeoene&
pee³evles¤29¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) megKe keÀer F®íe keÀjvesnejs efJeÐee Deewj Ssée³³e& mes ³egkeÌle peve! let (veë) nceejs
(OeeveeJevleced) De®ís ÒekeÀej mebmkeÀej efkeÀ³es ngS Oeev³e DeVeeW mes ³egkeÌle Deewj (keÀjefcYeCeced) De®íer ef¬eÀ³ee mes efme×
efkeÀ³es Deewj (DeHetHeJevleced) meggvojlee mes mebHeeefole efkeÀ³es ngS ceeueHegS Deeefo mes ³egkeÌle leLee (GefkeÌLeveced) GÊece
JeekeÌ³e mes GlHeVe ngS yeesOe keÀes efme× keÀjevesnejs Deewj Ye#³e Deeefo mes ³egkeÌle Yeespeve-³eesi³e DeVe jmeeefo keÀes
(Òeeleë) ÒeeleëkeÀeue (peg<emJe) mesJeve efkeÀ³ee keÀj¤29¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÐee kesÀ Heæ{eves Deewj GHeosMeeW mes meye keÀes megYetef<ele Deewj efJeée keÀe G×ej keÀjvesnejs
efJeÜeved peve De®ís mebmkeÀej efkeÀ³es ngS jmeeefo HeoeLeeX mes ³egkeÌle DeVeeefo keÀes þerkeÀ mece³e ceW Yeespeve keÀjles nQ Deewj
pees GvekeÀes efJeÐee megefMe#ee mes ³egkeÌle JeeCeer keÀe ûenCe keÀjeJeW, Jes Oev³eJeeo kesÀ ³eesi³e nesles nQ¤29¤
ye=nefol³em³e ve=cesOeHeg©<ecesOeeJe=<eer~ Fvêes osJelee~ ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
ye=ÉQHIRYÌHäHLHHHOH1FHäOHHV-HH1QYOHäFHFHGa
HVYH1SHHVHIOH1MSHäYHH9HOHH1-H2HHVäRV1-HERV1-HHH1SHHLHäHI-H¤30¤
ye=ÉQOHGa)YÌHäHaLHH1H1OH1aFHäOHÍa-HÉH1QYOHäFH1HIFHHIOHä -HH1QYHGÉOHäFHFHGaHVYHäaSHHVHIOHäÍa'HSHäYHHYHGaH¿1OHH1-H2Häë~ $eÝNleNJe=OeN
)OHäOH1É-H2HäÍaRV1-HFHGaRV1-HHHäaSHHLHäHI-H¤30¤
HeoeLe&ë-(ye=nled) cenled meece (Fvêe³e) Hejcewée³e&³egkeÌlee³e (iee³ele) ÒeMebmele (ce©leë) efJeÜebmeë
(Je=$envlececed) ³ees Je=$e cesIeb nefvle leceefleMeef³eleb met³e&efceJe (³esve) (p³eesefleë) lespeë (Depeve³eved) GlHeeo³evleg
($eÝleeJe=Oe) ³es $eÝleb mel³eb Je×&³eefvle les (osJeced) efoJ³emegKeÒeoced (osJee³e) efoJ³eiegCee³e (peeie=efJe)
peeieªkeÀced¤30¤
DevJe³eë-ns ce©leë! $eÝleeJe=Oees YeJevlees ³esve osJee³esvêe³e osJeb peeie=efJe p³eeseflejpeve³eBmleod Je=$envleceb
ye=nled lemcew iee³ele¤30¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meowJe ³egkeÌleenejefJenejsCe Mejerjelcejesieeved efveJee³e& Heg©<eeLe&cegVeer³e HejceséejÒeefleHeeokebÀ
ieeveb keÀÊe&J³eced¤30¤
HeoeLe&ë-ns (ce©leë) efJeÜeved ueesiees! ($eÝleeJe=Oeë) mel³e kesÀ yeæ{evesnejs DeeHe (³esve) efpememes (osJee³e)
efoJ³eiegCe Jeeues (Fvêe³e) Hejcewée³³e& mes ³egkeÌle F&éej kesÀ efue³es (osJeced) efoJ³e megKe osves Jeeues (peeie=efJe)
peeieªkeÀ DeLee&led DeefleÒeefme× (p³eesefleë) lespe Heje¬eÀce keÀes (Depeve³eved) GlHeVe keÀjW, Gme (Je=$envlececed)
DeefleMe³e keÀjkesÀ cesIenvlee met³³e& kesÀ meceeve (ye=nled) yeæ[s meeceieeve keÀes GkeÌle Gme F&éej kesÀ efue³es (iee³ele)
ieeDees¤30¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ meJe&oe ³egkeÌle, Deenej Deewj J³eJenej mes Mejerj Deewj Deelcee kesÀ jesieeW
keÀe efveJeejCe keÀj Heg©<eeLe& keÀes yeæ{e kesÀ Hejceséej keÀe ÒeefleHeeove keÀjvesnejs ieeve keÀes efkeÀ³ee keÀjW¤30¤
DeOJe³eex Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêes osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë ÒekeÀejevlejsCeeskeÌleefJe<e³eceen¤
efHeÀj ÒekeÀejevlej mes GkeÌle efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H2-HäHH[1É'HHIÌäHI<HÍPHJÉOHjPHHVFH+H1HI-HH1É'HHYHäHa HegÉYHH1QHUYÌHäH1+HHOHä-HV¤31¤
'H2-HäHHV1 É)OH2-HäHH[a'HHIÌäHI<H1HIMOHHIÌäÉHI<HÍaPHJÉOHFHGaPHHVFHäFHGa+H1HI-HHVäa'HHaYH1H1a+HJÉYHHU1HIQa)YÌHäHa+HHOHä-HV¤31¤
HeoeLe&ë-(DeOJe³ees&) ³ees DeOJejb ³e%eb ³egveefkeÌle lelmebyeg×ew (DeefêefYeë) cesIewë~ Deefêefjefle cesIeveecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb01.10) (megleced) efve<HeVeced (meesceced) meesceJeuu³eeÐees<eefOemeejb jmeced (HeefJe$es) Meg×s J³eJenejs
(Dee) (ve³e) (Hegveerefn) HeefJe$e³e (Fvêe³e) Hejcewée³ee&³e (HeeleJes) Heelegced¤31¤
DevJe³eë-ns DeOJe³eex! lJeefcevêe³e HeeleJes DeefêefYeë megleb meesceb HeefJe$e Deeve³e, lesve lJeb Hegveerenf ¤31¤
YeeJeeLe&ë-JewÐejepewë Meg×osMeeslHeVeew<eefOemeejeved efvecee&³ewleÎevesve meJex<eeb jesieefveJe=efÊeë meleleb keÀe³ee&¤31¤
HeoeLe&ë-ns (DeOJe³eex) ³e%e keÀes ³egkeÌle keÀjvesnejs Heg©<e! let (Fvêe³e) Hejcewée³e&Jeeved kesÀ efue³es (HeeleJes)
Heerves keÀes (DeefêefYeë) cesIeeW mes (megleced) GlHeVe ngS (meesceced) meesceJeuu³eeefo Dees<eefOe³eeW kesÀ meejªHe jme keÀes
(HeefJe$es) Meg× J³eJenej ceW (Deeve³e) ues Dee, Gmemes let (Hegveerefn) HeefJe$e nes¤31¤
YeeJeeLe&ë-JewÐejepeeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Meg× osMe ceW GlHeVe ngF& Dees<eefOe³eeW kesÀ meejeW keÀes yevee, Gme kesÀ
oeve mes meye kesÀ jesieeW keÀer efveJe=efÊe efvejvlej keÀjW¤31¤
³ees Yetleeveeefcel³em³e keÀewefC[v³e $eÝef<eë~ Hejceelcee osJelee~ He*defkeÌleMívoë~ He_®eceë mJejë~

HegveefJe&ÜefÜ<e³eceen¤
efHeÀj efJeÜeveeW kesÀ efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³ees YetÉleevee1FHHI2Hä+HHIOH1H HIPFBeäuueesNkeÀeç'HHI2HäHIÀH1OHHÍa
³eç) 0HVäFHQ1OHHVFH1QH%POHVYHäLHÁHHIFH1O-HHFH1QEFHHIHäLHÁeefceN lJeeceNnced¤32¤
³eë~ YetÉOHHYHHäFHGa 'HHI2Hä+HHIOH1HIMOHHI2HäÉ+HHIOHÍa HHIPFHäYHGa XHHV1NH¢HÍa 'HHI2Häa HIÀH1OHHÍa HÍa ) 0HVäa FH1Q1OHÍa FH1QHYHGa OHVYHäa
ie=É£H1HIFH1aO-HHFHGa'H1QFHGaFHHIHäaLHÉÁeNefceN~ lJeeced~ DeNnced¤32¤
HeoeLe&ë-(³eë) Hejceséejë (Yetleeveeced) He=efLeJ³eeefoleÊJeeveeb lelkeÀe³ee&Ceeb ueeskeÀeveeced (DeefOeHeefleë)
DeefOeÿelee (³eefmceved) (ueeskeÀeë) mebIeeleeë (DeefOe) (efÞeleeë) (³eë) (F&Mes) F&äs~ De$e ueesHemle DeelcevesHeos<eg
#Deäe07.1.41% Fefle leueesHeë (cenleë) DeekeÀeMeeosë (ceneved) (lesve) (ie=Áeefce) (lJeeced) (Denced) (ceef³e)
(ie=Áeefce) (lJeeced) (Denced)¤32¤
DevJe³eë-ns meJe&efnles®íes! ³ees YetleeveeceefOeHeeflece&nlees ceneveefmle, ³e F&Mes ³eefmceved meJex ueeskeÀe
DeefOeefÞeleemlesve lJeecenb ie=Áeefce ceef³e lJeecenb ie=Áeefce¤32¤
YeeJeeLe&ë-³e GHeemekeÀesçvevleye´ïeefveÿes ye´ïeefYeVecegHeem³eb efkeÀefáeod Jemleg ve peeveeefle, me SJee$e efJeÜeved
cevleJ³eë¤32¤
HeoeLe&ë-ns meye kesÀ efnle keÀer F®íe keÀjvesnejs Heg©<e! (³eë) pees (Yetleeveeced) He=efLeJ³eeefo leÊJeeW Deewj
Gvemes GlHeVe ngS keÀe³e&ªHe ueeskeÀeW keÀe (DeefOeHeefleë) DeefOeÿelee (cenleë) yeæ[s DeekeÀeMeeefo mes (ceneved) yeæ[e nw,
(³eë) pees (F&Mes) meye keÀe F&éej nw, (³eefmceved) efpemeceW meye (ueeskeÀeë) ueeskeÀ (DeefOeefÞeleeë) DeefOeefÿle DeeefÞele
nQ, (lesve) Gmemes (lJeeced) legPe keÀes (Denced) cewQ (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb (ceef³e) cegPe ceW (lJeeced) legPe keÀes
(Denced) ceQ (ie=Áeefce) ûenCe keÀjlee ntb¤32¤
YeeJeeLe&ë-pees GHeemekeÀ Devevle ye´ïe ceW efveÿe jKeves Jeeuee ye´ïe mes efYeVe efkeÀmeer Jemleg keÀes GHeem³e veneR
peevelee, Jener Fme peieled ceW efJeÜeved ceevee peevee ®eeefn³es¤32¤
GHe³eeceie=nerleesçmeerl³em³e keÀe#eerJelemegkeÀerefÊe&$eÝ&ef<eë~ meescees osJelee~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~
*1+H1HH1FHLHäQHUOHHVPH1HIËH<HH O-HH1 PHMäP-HOHZ1 O-HVYÌHäH O-HH PHJÉHHF&Häç61H OHV1 HHVHIYHäMlHIËH<HH O-HH1
PHMäP-HOHZ1O-HVYÌHäHO-HHPHJÉHHF&HVä¤33¤
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a 'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGa O-HH1a PHMäP-HOHZa O-HH1a )YÌHäHa O-HH1a

megÉHHF&H1 )HIOHä PHJÉÉHHF&HVäa61HÍaOHV1aHHVHIYHäÍa'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGaO-HH1aPHMäP-HOHZaO-HH1a)YÌHäHaO-HH1aPHJÉHHF&H1 )HIOHä
megÉÉHHF&HVä¤33¤
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) GHe³eecew©Êeceefve³ecewë mebie=nerleë (Deefme) (DeeféeY³eeced)
HetCe&efJeÐeeçO³eeHekeÀes-HeosMekeÀeY³eeced (lJee) lJeeced (mejmJel³ew) megefMeef#elee³ew Jee®es (lJee) lJeeced (Fvêe³e)
Hejcewée³ee&³e (lJee) (meg$eecCes) megÿg j#ekeÀe³e~ De$e ke=Àlees yengueced #Deäe0Yee0Jee03.2.113% Fl³evesve keÀjCes
ceefveved (S<eë) (les) leJe (³eesefveë) efJeÐeemecyevOeë (DeeféeY³eeced) (lJee) (mejmJel³ew) ÒeMemleiegCee³ew efJeog<³ew
(lJee) (Fvêe³e) HejceesÊeceJ³eJeneje³e (lJee) (meg$eecCes) megÿg j#ekeÀe³e¤33¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³emlJeceefée³eecegHe³eeceie=nerleesçefme, ³em³e le S<eesçeféeY³eeb men ³eesefvejefmle, leb lJee
mejmJel³ew lJesvêe³e lJee meg$eecCes ®eenb ie=Áeefce, mejmJel³ew lJesvêe³e lJee meg$eecCes lJee ie=Áeefce¤33¤
YeeJeeLe&ë-³ees efJeÜefÓë efMeef#eleë mJe³eb megÒe%ees efpelesevf ê³ees efJeefJeOeefJeÐees efJeÜeflÒe³eë m³eeled, me SJe
efJeÐeeOece&ÒeJe=Êe³esçefOeÿelee keÀÊe&J³ees YeJesled¤33¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pees let (DeeféeY³eeced) HetCe& efJeÐee Jeeues DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ mes
(GHe³eeceie=nerleë) GÊece efve³eceeW kesÀ meeLe ûenCe efkeÀ³ee ngDee (Deefme) nw, efpeme (les) lesje (S<eë) ³en
(DeeféeY³eeced) DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ kesÀ meeLe (³eesefveë) efJeÐeemecyevOe nw, Gme (lJee) legPe keÀes (mejmJel³ew)
De®íer efMe#ee³egkeÌle JeeCeer kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes (Fvêe³e) Glke=Àä Ssée³³e& kesÀ efue³es Deewj (lJee) legPe keÀes
(meg$eecCes) De®ís ÒekeÀej j#ee keÀjvesnejs kesÀ efue³es ceQ ûenCe keÀjlee ntb, (mejmJel³ew) GÊece iegCe Jeeueer efJeog<eer kHU
kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes (Fvêe³e) HejceesÊece J³eJenej kesÀ efue³es (lJee) legPe keÀes Deewj (meg$eecCes) GÊece j#ee kesÀ
efue³es (lJee) legPe keÀes ûenCe keÀjlee ntb¤33¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeveeW mes efMe#ee Hee³es ngS mJe³eb GÊece yegef×ceeved, efpelesevf ê³e, DeveskeÀ efJeÐeeDeeW mes ³egkeÌle
efJeÜeveeW ceW Òesce keÀjvesneje nesJes, Jener efJeÐee Deewj Oece& keÀer ÒeJe=efÊe kesÀ efue³es DeefOeÿelee keÀjves ³eesi³e nesJes¤33¤
ÒeeCeHee Fl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ efue²eskeÌlee osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ÒeeNCeNHee cesäçDeHeeveNHeeM®eäHJÉ<Heeë Þeesä$eNHeeM®eäFHVa
-HH1HHVFHVäHI-H1ËHYeVäHSHHV1FHYHäPHHVÉHIPHHI-H1XHHHäNH¢Í¤34¤
´HH1&H1+HH )HIOHä ´HH&H1É+HHÍa FHV1a 'H1+HH1YH1+HH )OHä+HHYeNçHeeë~ ®eN#egÉ<Heeë~ ®eN#egÉÍ+HH )HIOHä HHJÉÍÉ+HHÍa ÀHHV1H1+HH )HIOHä
ÀHHVH1É+HHÍaH1aFHV1a-HH1HÍaFHV1aHI-H1ËH<HVäHSH1)HIOHäHI-H10-HÉ<HVäHSHÍaFHYHäPHÍa'H1HIPH1aHI-H1XHHHäNH¢1)HIOHäHI-H1ÉXHHHäNH¢Í¤34¤
HeoeLe&ë-(ÒeeCeHeeë) ³eë ÒeeCeb Heeefle j#eefle (ces) cece (DeHeeveHeeë) ³eesçHeeveb Heeefle (®e#eg<Heeë)
³eM®e#egë Heeefle (Þees$eHeeë) ³eë Þees$eb Heeefle (®e) (ces) cece (Jee®eë) (ces) (efJeéeYes<epeë) (cevemeë) (Deefme)
(efJeuee³ekeÀë) ³esve efJeefJeOele³ee ueer³eles efÍue<³eles¤34¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³elemlJeb ces ÒeeCeHee DeHeeveHee ces ®e#eg<Heeë Þees$eHeeM®e ces Jee®ees efJeéeYes<epees cevemees
efJe%eevemeeOekeÀm³e efJeuee³ekeÀesçefme, lemceeled lJeb efHele=Jeled melkeÀÊe&J³eesçefme¤34¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³ex yeeu³eeçJemLeeceejY³e efJeÐeemegefMe#eeY³eeb efpelesevf ê³elJeb efJeÐeemelHeg©<eme²efÒe³elJeb
Oecee&lceHejesHekeÀeefjlJeb ®e ûeen³eefvle les ceele=Jeled efce$eJe®®e efJe%es³eeë¤34¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! efpememes let (ces) cesjs (ÒeeCeHeeë) ÒeeCe keÀe j#ekeÀ (DeHeeveHeeë) DeHeeve keÀe j#ekeÀ
(ces) cesjs (®e#eg<Heeë) ves$eeW keÀe j#ekeÀ (Þees$eHeeë) Þees$eeW keÀe j#ekeÀ (®e) Deewj (ces) cesjer (Jee®eë) JeeCeer keÀe
(efJeéeYes<epeë) mecHetCe& Dees<eefOeªHe (cevemeë) efJe%eeve keÀe efme× keÀjvesnejs ceve keÀe (efJeuee³ekeÀë) efJeefJeOe ÒekeÀej
mes mecyevOe keÀjves Jeeuee (Deefme) nw, Fme mes let nceejs efHelee kesÀ meceeve melkeÀej keÀjves ³eesi³e nw¤34¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ pees yeeu³eeJemLee keÀe DeejcYe keÀj efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes
efpelesefvê³eHeve, efJeÐee melHeg©<eeW kesÀ meeLe Òeerelf e leLee Oecee&lcee Deewj HejesHekeÀejerHeve keÀes ûenCe keÀjeles nQ , Jes ceelee
kesÀ meceeve Deewj efce$e kesÀ meceeve peeveves ®eeefn³eW¤34¤
Deeféeveke=Àlem³esl³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ efue²eskeÌlee osJeleeë~ efve®e=ogHeefjäeodyenleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
'H1HIËHYHNHä¢OHPHOHV1PHMäP-HHIOHNH¢OH1PHVYÌVä&HPHJÉHHF&HHäNH¢ÉOHPHäa
*+HäQWOH1*+HäQWOHPH<HHHHHIFH¤35¤
DeNeI0-HYHäNH¢OH1PHVOH1HI0-HYHäÉNH¢OHPHa OHV1a PHMäP-HHIOHNH¢OH1PHVHIOH1 PHMäP-HHIOHÉNH¢OHPHa )YÌVä&Ha PHJÉHHF&HVHIOHä PHJÉÉHHF&HHäa
ke=ÀÉOHPHäa*+HäQWOH1)OHJ+HäÉQWOHÍa*+HäQWOH1PHVOHJ+HäÉQWOHPHa<H1H1HH1HIFH1¤35¤
HeoeLe&ë-(Deeféeveke=Àlem³e) ³eew meodiegCeceMvegJeeles leeJeeféeveew leeJesJeeeféeveew leeY³eeb ke=Àlem³e~ De$eeeféeved
Meyoeled mJeeLexçCed Je=×îemlJeYeeJemlJee<e&ë (les) leJe (mejmJeefleke=Àlem³e) HI-HRJHHHTkHHNH¢OHPHa'HHP-HH/H[É&HG
meb%eeívomeesye&ngueced #Deäe0Jee02.4.54% Fefle HetJe&Heom³e ÛmJeë (FvêsCe) efJeÐewée³exCe je%ee (meg$eecCee)
megÿgle³ee j#ekesÀCe (ke=Àlem³e) (GHentleë) melke=Àl³eentleë (GHentlem³e) (Ye#e³eeefce)¤35¤
DevJe³eë-ns efJeÜVegHentleesçnb lesçeféeveke=Àlem³e mejmJeefleke=Àlem³e meg$eecCesvêsCe ke=Àlem³eesHentlem³eeVeeefokebÀ
Ye#e³eeefce¤35¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eweJf e&Üowée³e&³egkeÌlewpe&vewjvegefÿlecevegÿ³s eced~ megefMeef#eleefve<HeeefoleceVeceÊeJ³eb melkeÀÊeg&ë

melkeÀejM®e keÀe³e&ë¤35¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! (GHentleë) yeguee³ee ngDee ceQ (les) lesje (Deeféeveke=Àlem³e) pees meodiegCeeW keÀes J³eeHle
nesles nQ, GvekesÀ efue³es (mejmJeefleke=Àlem³e) efJeog<eer kHU kesÀ efue³es (meg$eecCee) De®ís ÒekeÀej j#ee keÀjvesnejs (FvêsCe)
efJeÐee Deewj Ssée³e& mes ³egkeÌle jepee kesÀ (ke=Àlem³e) efkeÀ³es ngS (GHentlem³e) meceerHe ceW uee³es DeVeeefo keÀe (Ye#e³eeefce)
Ye#eCe keÀjlee ntB¤35¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ efJeÜeved Deewj Ssée³e&³egkeÌle peveeW ves Devegÿeve efkeÀ³es ngS keÀe Devegÿeve
keÀjW Deewj De®íer efMe#ee efkeÀ³es ngS HeekeÀkeÀÊee& kesÀ yevee³es ngS DeVe keÀes KeeJeW Deewj melkeÀej keÀjvesnejs keÀe melkeÀej
meefce× Fl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
PHHIFHä¹1É)YÌäÉ*1HPHH1FHYHHUäNHV¢+HJMHV1HHä+HW-H 1NH¢¾Hä-H2HH1YHÍa
ef$eNefYeos&NJewHIk1j0HOHH1-HßHä\HHQJSH ,1 HHYHä-HÉHEHI-HRJMHVä-H-HHM¤36¤
PHHIFHä¹1)HIOH1PHFHGÉ)ä¹Ía)YÌäÍa*1HPHHäFHGa'HYHHUäNHV¢a+HJÉMHV1HVHIOHä+HJMlÍÉHHäa HetÉ-H1 NH¢HIRHIOHä+HW-H 1ÉNH¢OHGa-H1-HÉ2HH1YHÉ)HIOHä
-H-H2HH1YHÍaHIH1HI<HHIMHIOHäHIH1ÉHI<HÍaRV1-HZÍaHIH1j0HOHHäa-HßHä\HHQJHIMHIOH1-HßHäÉ\HHQJÍaSH1,HHYHäa-HÉHFHGaHI-HaRJMäÍa-H1-HH1Ml¤36¤
HeoeLe&ë-(meefce×ë) ÒeoerHleë (Fvêë) met³e&ë (G<emeeced) ÒeYeeleeveeced (DeveerkesÀ) mewv³es (Hegjes©®ee) ÒeekedÀ
Òeme=le³ee oerHl³ee (HetJe&ke=Àled) HetJe¥ keÀjesleerelf e HetJe&ke=Àled (JeeJe=Oeeveë) Je×&ceeveë (ef$eefYeë) (osJewë) (ef$ebMelee)
$e³eHTkEMelmebK³eekewÀë He=efLeJ³eeefoefYeefo&J³ewë HeoeLezë (Jeýeyeengë) Jeýees yeenew ³em³e meë (peIeeve) nefvle (Je=$eced)
ÒekeÀeMeeJejkebÀ cesIeced (efJe) efJeieleeLex (ogjë) ÜejeefCe (JeJeej) efJeJe=Ceeself e¤36¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! HetJe&ke=ÀÜeJe=Oeevees Jeýeyeengë meVeg<emeeceveerkesÀ ³eLee Hegjes©®ee meefce× FvêHIkefYejefOekewÀë
ef$ebMelee osJewë men JeÊe&ceeveë meved Je=$eb peIeeve ogjes efJe JeJeej leLeeefleyeuew³eex× =efYeë men Me$etved nlJee
efJeÐeeOece&ÜejeefCe ÒekeÀeefMeleeefve kegÀ©¤36¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ efJeÜebmeë met³e&JeefÜÐeeOece&ÒekeÀeMekeÀeë m³egefJe&ÜefÓë men Meevl³ee
Òeerl³ee mel³eeçmel³e³eeseJf e&JeskeÀe³e mebJeeoeved ke=ÀlJee megefveefM®el³e meJee&efVeëmebMe³ee¡eveeved kegÀ³eg&ë¤36¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! (HetJe&ke=Àled) HetJe& keÀjvesneje (JeeJe=Oeeveë) yeæ{lee ngDee (Jeýeyeengë) efpemekesÀ neLe ceW
Jeýe nw, Jen (G<emeeced) ÒeYeele JesueeDeesb keÀer (DeveerkesÀ) mesvee ceW pewmes (Hegjes©®ee) ÒeLece efJeLegjer ngF& oerefHle mes
(meefce×ë) ÒekeÀeefMele ngDee (Fvêë) met³³e& (ef$eefYeë) leerve DeefOekeÀ (ef$ebMelee) leerme (osJewë) He=efLeJeer Deeefo efoJ³e
HeoeLeeX kesÀ meeLe JeÊe&ceeve ngDee (Je=$eced) cesIe keÀes (peIeeve) ceejlee nw, (ogjë) ÜejeW keÀes (efJe, JeJeej) ÒekeÀeefMele
keÀjlee nw, Jewmes Del³evle yeue³egkeÌle ³ees×eDeesb kesÀ meeLe Me$egDeeW keÀes ceej keÀj efJeÐee Deewj Oece& kesÀ ÜejeW keÀes
ÒekeÀeefMele keÀj¤36¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ efJeÜeved ueesie met³e& kesÀ meceeve efJeÐee Oece& kesÀ
ÒekeÀeMekeÀ neW, efJeÜeveeW kesÀ meeLe Meeefvle, Òeerefle mes mel³e Deewj Demel³e kesÀ efJeJeskeÀ kesÀ efue³es mebJeeo keÀj De®ís
ÒekeÀej efveM®e³e keÀjkesÀ meye ceveg<³eeW keÀes mebMe³ejefnle keÀjW¤36¤
vejeMebme Fl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ levetveHeeÎsJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe ÒekeÀejevlejsCe efJeÜefÜ<e³eceen¤
efHeÀj ÒekeÀejevlej mes efJeÜeveeW kesÀ efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHMH10HjPH1Í´HHIOH10HWMHV1HIFHFHHäYH1POHYHWÉveHeeNled ´HHIOHäH1HPH12HHFHäa
LHHVHI<Hä-H1 +HH-HH1Yed FH2HJäYHHPHFH1BSHved HIQMä&HZM®e1YÌHUHäSHHIOH1´HHVäOHHÍ¤37¤
YHMH10HjPHäÍa ´HHIOHäa 0HWMäÍa HIFHFHHäYHÍa OHYHWÉveHeeNefoefleN levetÉÉYH+HHäOHGa ´HHIOHäa H1HPHäa 2HHFHäa LHHVHI<HiÍa -H1+HH-HH1HIYHHIOHä
-H1+HHÉ-HHäYHGaFH2HJäYHHaPH1FH1BSHHI9HHIOHäPHFHGÉ'H1BSHYHGaHIQMä&HZÍaH1YÌHUaH1SH1HIOH1a´HHVäOHH1)HIOH1´HÉHVäOHHÍ¤37¤
HeoeLe&ë-(vejeMebmeë) ³ees vejwjeMem³eles mlet³eles meë (Òeefle) J³eeHleew (Metjë) meJe&lees efveYe&³eë (efceceeveë)
³eesçveskeÀevegÊeceeved HeoeLee&ved efceceerles (levetveHeeled) ³emlevetb ve Heele³eefle (Òeefle) (³e%em³e) mel³eJ³eJenejm³e (Oeece)
(ieesefYeë) OesvegJe=<eYewë (JeHeeJeeved) JeHeefvle ³e³ee ef¬eÀ³e³ee mee JeHee mee ÒeMemlee efJeÐeles ³em³e meë (ceOegvee)
ceOegjiegCesve jmesve (mece¡eved) J³ekeÌleerkegÀJe&ved (efnjC³ewë) megJeCee&efoefYeë (®evêer) ®evêb yengmegJeCe¥ efJeÐeles ³em³e meë
(³epeefle) (Òe®esleeë) Òeke=Àäb ®esleë Òe%ee ³em³e meë¤37¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ees vejeMebmees ³e%em³e Oeece Òeefle efceceeveë MetjmlevetveHeeod ieeseYf eJe&HeeJeeved ceOegvee
mece¡eved efnjC³ewM®evêer Òe®esleeë Òeefle ³epeefle, meesçmceeefYejeÞeef³eleJ³eë¤37¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë keÀefM®eefVeefvolees Yeer©ë mJeMejerjveeMekeÀ GÐecenerveesçuemees cet{es oefjêM®e vewJe
mebievleJ³eë¤37¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (vejeMebmeë) pees ceveg<³eeW mes ÒeMebmee efkeÀ³ee peelee (³e%em³e) mel³e J³eJenej kesÀ
(Oeece) mLeeve keÀe Deewj (Òeefle, efceceeveë) DeveskeÀ GÊece HeoeLeeX keÀe efvecee&Ce keÀjvesneje (Metjë) meye Deesj mes
efveYe&³e (levettveHeeled) pees Mejerj keÀe Heele ve keÀjvesneje (ieesefYeë) iee³e Deewj yewueeW mes (JeHeeJeeved) efpememes #es$e
yees³es peeles nQ, Gme ÒeMebefmele GÊece ef¬eÀ³ee mes ³egkeÌle (ceOegvee) ceOegjeefo jme mes (mece¡eved) ÒekeÀì keÀjlee ngDee
(efnjC³ewë) megJeCee&efo HeoeLeeX mes (®evêer) yengle megJeCe&Jeeved (Òe®esleeë) GÊece Òe%ee³egkeÌle efJeÜeved (Òeefle, ³epeefle)
³e%e keÀjlee keÀjelee nw, mees nceejs DeeÞe³e kesÀ ³eesi³e nw¤37¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ efkeÀmeer efveefvole, Yeer©, DeHeves Mejerj kesÀ veeMe keÀjvesnejs, GÐecenerve,
Deeuemeer, cetæ{ Deewj oefjêer keÀe mebie keÀYeer ve keÀjW¤37¤
F&ef[le Fl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
) 1HI>1OHHVRV1-HZQ HIMä-HH%É'HHI<H1HIÆMH1SHJHäYHHVQ1HI-HHH10H¹ {FHHYHÍa
HegÉMlYR1MHVLHHVäH1HIYeod dJeßHä\HHQJÉMHHHäOHJH1HFHJ+HäYHHVSHJHH1&HÍ¤38¤
) 1HI>1OHÍaRV1-HZÍaQHIMä-HH1HIYHHIOH1 QHIMäÉ-HHYHGa'H1HI<H1HIÆÍa'HH1SHJHäYH1 )OHH1ÉSHJHäYHÍaQ1HI-HHHäa0H¹ {FHHYHÍaHegÉMlYR1M)HIOHä
+HJMFHGÉR1MÍaLHHV1H1HI<HHIRHIOHäLHHVH1ÉHI<HOHGa-HßHä\HHQJÉHIMHIOH1-HßHäÉ\HHQJÍa'HHaHH1OHJÉaH1HFHGa*+HäaYH1ÍaSHJÉ<eeNCeë¤38¤
HeoeLe&ë-(F&ef[leë) mlegleë (osJewë) efJeÜefÓë (nefjJeeved) ÒeMemlee nj³eesçéee efJeÐevles ³em³e meë
(DeefYeefäë) DeefYeleë meJe&le Fä³ees ³e%ee ³em³e meë~ De$e íevomees JeCe&ueesHees Jeself e FkeÀejueesHeë (Deepeg»eveë)
meJe&lees efJeÜefÓë ke=Àlee»eveë (nefJe<ee) meefÜÐeeoeveeççoevesve (Me×&ceeveë) menceeveë (Hegjvojë) ³ees efjHegHegjeefCe
¢Ceeefle meë (iees$eefYeled) ³ees iees$eb cesIeb efYeveefÊe meë (Jeýeyeengë) Jeýenmleë (Dee) (³eeleg) Deeie®íleg (³e%eced)
(GHe) (veë) (peg<eeCeë) Òeerleë meved¤38¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLee nefjJeeved Jeýeyeengë Hegjvojë mesvesMees iees$eefYeled met³³eex jmeeefveJe mJemesveeb mesJeles
leLee osJewjeref[leesçefYeefäjepeg»evees nefJe<ee Me×&ceevees peg<eeCees YeJeeVees ³e%ecegHee³eeleg¤38¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee mesveeHeefleë mesveeb met³eex cesIeb ®e Je×&ef³elJee meJe¥
peieê#eefle, leLee Oeeefce&kewÀjO³eeHekewÀjO³esle=efYeë meneçO³eeHeveeO³e³eves ke=ÀlJee efJeÐe³ee meJe&ÒeeefCevees j#eCeer³eeë¤38¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! DeeHe pewmes (nefjJeeved) GÊece Iees[ æ eW Jeeuee (Jeýeyeengë) efpemekeÀer YegpeeDeeW ceW Jeýe
efJeÐeceeve (Hegjvojë) pees Me$egDeeW kesÀ veiejeW keÀe efJeoerCe& keÀjvesneje mesveeHeefle (iees$eefYeled) cesIe keÀes efJeoerCe&
keÀjvesneje met³e& pewmes jmeeW keÀe mesJeve keÀjs, Jewmes DeHeveer mesvee keÀe mesJeve keÀjlee nw, Jewmes (osJewë) efJeÜveeW mes
(F&ef[leë) ÒeMebefmele (DeefYeefäë) meye Deesj mes ³e%e kesÀ keÀjvesnejs (Deepeg»eveë) efJeÜeveeW ves melkeÀejHetJe&keÀ yeguee³es
ngS (nefJe<ee) meefÜÐee kesÀ oeve Deewj ûenCe mes (Me×&ceeveë) menve keÀjles Deewj (peg<eeCeë) ÒemeVe nesles ngS DeeHe
(veë) nceejs (³e%eced) ³e%e keÀes (GHe, Dee, ³eeleg) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle ntefpe³es¤38¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes mesveeHeefle mesvee keÀes Deewj met³e& cesIe keÀes yeæ{ekeÀj
meye peieled keÀer j#ee keÀjlee nw, Jewmes Oeeefce&keÀ DeO³eeHekeÀeW keÀes DeO³e³eve keÀjvesnejeW kesÀ meeLe Heæ{vee Deewj Heæ{evee
keÀj, efJeÐee mes meye ÒeeefCe³eeW keÀer j#ee keÀjveer ®eeefn³es¤38¤
peg<eeCe Fl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
pegÉHH1&HHV\H1HIQ Q HIMä-HHVe1É)YÌäÍ´HH1HHUYHäjPHHUROed ´H1HIR0HHä+HHI/H1-HHÍa
*11´H/HH1Í´H/HäFHHYHjPHHV1YHFHHäHIR1OHZMlkeÌleE-HPHJäHI<HÍPH1SHHVHHäÍ¤39¤
pegÉHH1&HÍa\H1HIQ ÍaQHIMä-HH1HIYHHIOH1QHIMäÉ-HHYHGaYH1Ía)YÌäÍa´HH1HHUYHäFHGaPHHU1R1OHGa´H1HIR0HVHIOHä´H1ÉHIR0HHäa+HÉefLeNJ³eeë~ GN©NÒeLeeN
)OHJä1É´H/HHäÍa´H/HäFHHYHFHGaPHHV1YHFHGa'HH1HIR1OHZÍa'H1NH®OHFHGa-HPHJäHI<H1HIMHIOH1-HPHJäÉHI<HÍaPH1SHHVHH1)HIOHäPH1ÉSHHVHHäÍ¤39¤
HeoeLe&ë-(peg<eeCeë) mesJeceeveë (yeefn&ë) Devleefj#eced~ yeefn&efjl³evleefj#eveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01.3)
(nefjJeeved) yenJees nj³ees njCeMeerueeë efkeÀjCee efJeÐevles ³em³e meë (veë) DemceekeÀced (Fvêë) peueeveeb OeÊee&
(Òee®eerveced) ÒeekeÌleveced (meeroled) meeroefle (ÒeefoMee) GHeefoMee (He=efLeJ³eeë) Yetcesë (G©ÒeLeeë) yengefJemleejë
(ÒeLeceeveced) (m³eesveced) megKekeÀejkebÀ mLeeveced (Deeefol³ewë) ceemewë (DekeÌleced) Òeefme×ced (JemegefYeë) He=efLeJ³eeefoefYeë
(mepees<eeë) men JeÊe&ceeveë¤39¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLee yeefn&peg&<eeCees nefjJeeved G©ÒeLee Deeefol³ewJe&megefYeë mepees<ee Fvêë He=efLeJ³eeë
ÒeefoMee ÒeLeceevecekeÌleb Òee®eerveb m³eesveb meeroled leLee lJeb veesççmceekebÀ ceO³es YeJe¤39¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjnefve&Meb Òe³elveeoeefol³eJeoefJeÐeevOekeÀejb efveJee³e& peieefle cenlmegKeb keÀe³³e&ced~ ³eLee
He=efLeJ³eeë mekeÀeMeeled met³eex ceneved Jele&les, leLeeçefJeog<eeb ceO³es efJeÜeefveefle yeesO³eced¤39¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pewmes (yeefn&ë) Devleefj#e keÀes (peg<eeCeë) mesJeve keÀjlee ngDee (nefjJeeved) efpeme kesÀ
njCeMeerue yengle efkeÀjCeW efJeÐeceeve (G©ÒeLeeë) yengle efJemleej ³egkeÌle (Deeefol³ewë) cenerveeW Deewj (JemegefYeë)
He=efLeJ³eeefo ueeskeÀeW kesÀ (mepees<eeë) meeLe JeÊe&ceeve (Fvêë) peueeW keÀe OeejCekeÀÊee& met³³e& (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer mes
(ÒeefoMee) GHeefoMee kesÀ meeLe (ÒeLeceeveced) efJemleerCe& (DekeÌleced) Òeefme× (Òee®eerveced) Hegjeleve (m³eesveced)
megKekeÀejkeÀ mLeeve keÀes (meeroled) efmLele neslee nw, Jewmes let (veë) nceejs ceO³e ceW nes¤39¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ jele-efove Òe³elve mes Deeefol³e kesÀ legu³e DeefJeÐeeªHeer DevOekeÀej keÀe
efveJeejCe keÀjkesÀ peieled ceW yeæ[e megKe ÒeeHle keÀjW~ pewmes He=efLeJeer mes met³e& yeæ[e nw, Jewmes DeefJeÜeveeW ceW efJeÜeved keÀes
yeæ[e peeveW¤39¤
Fvêefcel³em³eeef²jme $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë ÒekeÀejevlejsCeesHeosMeefJe<e³eceen¤
efHeÀj ÒekeÀejevlej mes GHeosMe efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)YÌE1RJMäÍNH¢-H1HHVh 2HH-HäFHHYHH1-HHHä&HEHYOHJÉ SHYHäHÍPHJÉ+HOYHHUäÍa
¾HMHVäRV1-HHUMlHI<HOHHV1HI-HÀHäHYOHHPHJÉ-HHUMHä-HHU1ME´H/HäFHHYHH1FHQHVäHI<HÍ¤40¤
)YÌäFHGaRJMäÍaNH¢1-H1HnÍa2HH-HäFHHYHHÍa-HHHä&HFHGaH1YOHJÉaSHYHäHÍaPHJÉHHOYHHU1HIMHIOHä PHJÉÉ+HOYHHUäÍa¾HMäÍaRV1-HHUÍa'H1HI<HOHäÍa
efJe~ ÞeN³eNvleeNced~ megÉ-HHUMH1)HIOHäPHJÉÉ-HHUMHäÍa-HHU1MFHGa´H/HäFHHYHHÍaFHQHVäHI<H1HIMHIOH1FHQäÍÉHI<HÍ¤40¤
HeoeLe&ë-(Fvêced) Hejcewée³e&Jevleced (ogjë) ÜejeefCe (keÀJe<³eë) Meyos meeOeJeë (OeeJeceeveeë) MeerIe´b
ie®ívl³eë (Je=<eeCeced) DeefleJeer³e&Jevleced (³evleg) ÒeeHvegJevleg (peve³eë) peefvekeÀeë (megHelveerë) MeesYeveeë (Üejë)
(osJeerë) efJeÐeeefoiegCewë ÒekeÀeMeceeveeë (Deefceleë) (efJe) (Þe³evleeced) (megJeerjeë) MeesYeveeM®e JeerjeM®e les (Jeerjced)
yeueJevleced (ÒeLeceeveeë) ÒeK³eeleeë (cenesefYeë) megHetefpelewieg&Cewë¤40¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee keÀJe<³ees Je=<eeCeb Jeerjefcevêb OeeJeceevee peve³ees ogjes ³evleg, ³eLee ÒeLeceeveeë
megJeerje cenesefYeÜe&jes osJeerë megHelveerjefYelees efJeÞe³evleeced, leLee ³et³eceH³ee®ejle¤40¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³e$e HejmHejm³e Òeerl³ee mJe³ebJejb efJeJeenb kegÀJe&efvle, le$e
ceveg<³eeë meoe vevoefvle¤40¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (keÀJe<³eë) yeesueves ceW ®elegj (Je=<eeCeced) Deefle Jeer³e&Jeeved (Fvêced) Hejcewée³e&
Jeeues (Jeerjced) Jeerj Heg©<e kesÀ Òeefle (OeeJeceeveeë) oew[ æ leer ngF& (peve³eë) mevleeveeW keÀes peveves Jeeueer HIk³eeb (ogjë)
ÜejeW keÀes (³evleg) ÒeeHle nesb Jee pewmes (ÒeLeceeveeë) ÒeK³eele (megJeerjeë) Del³egÊece Jeerj Heg©<e (cenesefYeë) De®ís
Hetefpele iegCeeW mes ³egkeÌle (Üejë) Üej kesÀ legu³e JeÊe&ceeve (osJeerë) efJeÐeeefo iegCeeW mes ÒekeÀeMeceeve (megHelveerë) De®íer
HIk³eeW keÀes (DeefYeleë) meye Deesj mes (efJe, Þe³evleeced) efJeMes<e keÀj DeeÞe³e keÀjW, Jewmes legce Yeer efkeÀ³ee keÀjes¤40¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ efpeme kegÀue Jee osMe ceW HejmHej Òeerefle mes mJe³ebJej
efJeJeen keÀjles nQ, Jeneb ceveg<³e meoe Deevevo ceW jnles nwb¤40¤
G<eemeevekeÌlesl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ G<eemeevekeÌlee osJeles~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
GN<eemeeNvekeÌleHä\HQ1OHHU\HÉQYOHE1+HHäP-HOHHUPHJÉRJ,HV10HWMlHIFHYÌäFHGa
levOHJOH1OHE+HV0HäPHHPHE1-HHäYOHHURV1-HHYHHRV1-HEHäSHOHÍPHJ1NH®FHV¤41¤
*1HHPHH1YHNH®OHHäa *1HPHH1YHNH®OHVOHJÉHPHH1ÉNH®OHHäa \HÉQ1OHHUÉ)HIOHä \HQ1OHHUa \HÉQYOHäFHGa +HHäP-HOHHU1É)HIOH1 +HHäP-HOHHUa PHJÉRJ,HV1É)HIOHä
megÉRJ,HVäa 0HWMäFHGa )YÌäFHGa OHYOHJäFHGa OH1OHFHGa +HV0HäPHHa PHE1-HHäYOHHU1 )HIOHä PH1FHGÉ-HHäYOHHUa RV1-HHYHHäFHGa RV1-HFHGa H1SH1OH1Ía PHJÉ1NH®FHV )HIOHä
megç©NkeÌces¤41¤
HeoeLe&ë-(G<eemeevekeÌlee) G<eeM®e vekeÌleb ®e les (ye=nleer) Je×&ceeves (ye=nvleced) cenevleced (He³emJeleer)
je$³evOekeÀej³egkeÌles (megogIes) megÿg ÒeHetefjkesÀ (Metjced) efveYe&³eced (Fvêced) met³e&ced (levlegced) efJemleejkeÀced (leleced)
efJemle=leced (HesMemee) ªHesCe (mebJe³evleer) ÒeeHe³evl³eew~ De$e meJe&$e ye=nleer Fl³eeoew megHeeb meguegied0
#Deäe07.1.39% Fefle HetJe&meJeCe&oerIe&ë (osJeeveeced) He=efLeJ³eeoerveeced (osJeced) ÐeeslekeÀced (³epeleë) mebie®ísles

(meg©keÌces) megÿg oerH³eceeves¤41¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee HesMemee mebJe³evleer He³emJeleer megogIes ye=nleer meg©keÌces G<eemeevekeÌlee leleb osJeeveeb
osJeb ye=nvleefcevêb met³e¥ ³epelemleLewJe levlegb Metjb Heg©<eb ³et³eb me²®íOJeced¤41¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee meJex ueeskeÀe DeefKeuesY³ees ye=nÊeceb met³e&ueeskeÀceeÞe³eefvle,
leLewJe meJex Þesÿleceb Heg©<eceeÞe³evleg¤41¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (HesMemee) ªHe mes (mebJe³evleer) ÒeeHle keÀjvesnejs (He³emJeleer) jeef$e kesÀ
DevOekeÀej mes ³egkeÌle (megogIes) De®ís ÒekeÀej HetCe& keÀjves Jeeues (ye=nleer) yeæ{les ngS (meg©keÌces) De®ís ÒekeÀeMe Jeeues
(G<eemeevekeÌlee) jeef$e Deewj efove (leleced) efJemleej³egkeÌle (osJeeveeced) He=efLeJ³eeefokeÀeW kesÀ (osJeced) ÒekeÀeMekeÀ
(ye=nvleced) yeæ[s (Fvêced) met³³e&ceC[ue keÀes (³epeleë) mebie keÀjles nQ, Jewmes ner (levlegced) efJemleej keÀjvesnejs
(Metjced) MetjJeerj Heg©<e keÀes legce ueesie ÒeeHle nesDees¤41¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes meye ueeskeÀ meye mes yeæ[s met³e&ueeskeÀ keÀe DeeÞe³e
keÀjles nQ, Jewmes ner Þesÿ Heg©<e keÀe DeeÞe³e meye ueesie keÀjW¤41¤
owJ³esl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ owJ³eeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew osJeles~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
RZ-HH1HIFHFHHäYHH1FHYHJäHÍ+HJ1HHQHVOHHäMH1HI-HYÌ´H/H1FHHPHJÉ-HHHHä~
cetÉ×&ved ³eN%em³eN ceOeJäYHH1R2HHäYHH´HH1HHUYHE1SHHVHIOHäQ 1HI-HHHä-H2HHOHÍ¤42¤
RZ-HHäa HIFHFHHäYHHa FHYHJäHÍa +HJÉ1HVHIOHä +HJ1ÉHHa QHVOHHäMHZa )YÌäFHGa ´H1/H1FHHa PHJÉ-HHHVHIOHä PHJÉÉ-HHHHäa FHWÉ¹ YHGa H1HPHäa
FH2HJäYHHaR2HHäYHHa´HH1HHUYHäFHGaSHHVHIOHäÍaQ1HI-HHHäa-HÉOeeNleNë¤42¤
HeoeLe&ë-(owJ³ee) osJes<eg YeJeew (efceceevee) efvecee&leejew (ceveg<eë) ceveg<³eeved (Heg©$ee) yentved (nesleejew)
oeleejew (Fvêced) Hejcewée³³e&ced (ÒeLecee) Deeefoceew efJeÜebmeew (megJee®ee) megefMeef#elee Jeei³e³eesmleew (cet×&ved) cet×&efve
(³e%em³e) mebievleJ³em³e (ceOegvee) ceOegjsCe (oOeevee) Oejvleew (Òee®eerveced) Hegjeleveced (p³eesefleë) ÒekeÀeMeced
(nefJe<ee) nesleJ³esve êJ³esCe (Je=Oeeleë) Je×xleeced~ De$e uesefì efJekeÀjCeJ³el³e³esve Meë HejmcewHeob ®e¤42¤
DevJe³eë-³eew owJ³ee efceceevee nesleejew megJee®ee ³e%em³e cet×&ved ÒeLecee JeÊe&ceevees Heg©$ee ceveg<ees oOeevee
ceOegvee nefJe<ee Òee®eerveb p³eesefleefjvêb Je=Oeelemleew meJezce&veg<³ewë melkeÀle&J³eew¤42¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeÜebmeesçO³eeHeveesHeosMeeY³eeb meJee&ved ceveg<³eevegVe³eefvle, lesçefKeuepevemegYet<ekeÀeë meefvle¤42¤
HeoeLe&ë-pees (owJ³ee) efoJ³e HeoeLeeX Deewj efJeÜeveeW ceW ngS (efceceevee) efvecee&Ce keÀjvesnejs (nesleejew) oelee
(megJee®ee) efpevekeÀer megefMeef#ele JeeCeer Jes efJeÜeved (³e%em³e) mebie keÀjves ³eesi³e J³eJenej kesÀ (cet×&ved) THej
(ÒeLecee) JeÊe&ceeve (Heg©$ee) yengle (ceveg<eë) ceveg<³eeW keÀes (oOeevee) OeejCe keÀjles ngS (ceOegvee) ceOegjeefoiegCe³egkeÌle
(nefJe<ee) nesce keÀjves ³eesi³e HeoeLe& mes (Òee®eerveced) Hegjeleve (p³eesefleë) ÒekeÀeMe Deewj (Fvêced) Hejce Ssée³e& keÀes
(Je=Oeeleë) yeæ{eles nQ, Jes meye ceveg<³eeW kesÀ melkeÀej keÀjves ³eesi³e nQ¤42¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeved Heæ{eves Deewj GHeosMe mes meye ceveg<³eeW keÀes GVeefle osles nQ, Jes mecHetCe& ceveg<³eeW keÀes
megYetef<ele keÀjvesnejs nQ¤42¤
efleñees osJeerefjl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ efleñees osJ³ees osJeleeë~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
eflH1ÓHHVRV1-HHUQ1 HI-HHH1-H¹ {FHHYHH1ç)YÌSHJHH1&HHSHYHäHHV1YH+HOYHHUäÍa
'HHIäÏVebN levlegbÉ +HHäPHH1PHMäP-H1OHHU>HäRV1-HHU<HHMäOHHUHI-H1ËHOHWäHI¬H Í¤43¤
HIOH1ÓHÍa RV1-HHUÍa Q1HI-HHHäa -H¹ {FHHYHHÍa )YÌäFHGa SHJÉHH1&HHÍa SHYHäHÍa YHa +HOYHHUäÍa 'HHIÏä9HFHGa OHYOHJäFHGa +HHäPHHa
PHMäP-HOHHUa)>HäaRV1-HHUa<HHMäOHHUaHI-H1ËHOHWäHI¬H 1HIMHIOHäHI-H1ËHÉOHWäHI¬H Í¤43¤
HeoeLe&ë-(efleñeë) ef$elJemebK³eekeÀeë (osJeerë) osoerH³eceeveeë (nefJe<ee) oeveeçoevesve ÒeeCesve Jee
(Je×&ceeveeë) (Fvêced) efJeÐegleced (peg<eeCeeë) mesJeceeveeë (peve³eë) peefve$³eë (ve) FJe (Helveerë) HIk³eë
(Deef®íVeced) ísoYesojefnleced (levlegced) efJemleerCe&ced (He³emee) MeyoeLe&meyevOejmesve (mejmJeleer) ÒeMemleefJe%eeveJeleer
(F[e) MegYewieg&Cewë mleeslegb ³eesi³ee (osJeer) osoerH³eceevee (Yeejleer) OeejCeHees<eCekeÀ$eea (efJeéeletefÊe&ë)
efJeéeefmceBmlJejceeCee¤43¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ee efJeéeletefÊe&oJx eer mejmJeleer[e Yeejleer ®e efleñees osJeeroJx ³eë He³emee nefJe<ee
Je×&ceevee peve³eë HelveervexJeeçef®íVeb levlegefcevêb peg<eeCeeë meefvle, lee ³et³eb mesJeOJeced¤43¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³ee efJeÜlmeb³egkeÌlee Jee*dvee[erOeejCeMekeÌle³eHIkefJeOeeë meJee&efYeJ³eeHleeë meJe&oe
Òemetlee J³eJenejnsleJeë meefvle, lee ceveg<³ewJ³e&Jenejs<eg ³eLeeJelmeb³eeskeÌleJ³ee¤43¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (efJeéeletefÊe&ë) peieled ceW MeerIe´lee keÀjvesnejer (osJeer) ÒekeÀeMeceeve (mejmJeleer)
GÊece efJe%eeve³egkeÌle Jee (F[e) MegYeiegCeeW mes mlegefle keÀjves ³eesi³e leLee (Yeejleer) OeejCe Deewj Hees<eCe keÀjvesnejer ³es
(efleñeë) leerve (osJeerë) ÒekeÀeMeceeve MeefkeÌle³eeb (He³emee) Meyo, DeLe& Deewj mecyevOe ªHe jme mes (nefJe<ee) osves-
uesves kesÀ J³eJenej Deewj ÒeeCe mes (Je×&ceeveeë) yeæ{leer ngF& (peve³eë) mevleeveeslHeefÊe keÀjvesnejer (Helveerë) HIk³eeW kesÀ
(ve) meceeve (Deef®íVeced) íso-Yesojefnle (levlegced) efJemleej³egkeÌle (Fvêced) efyepegueer keÀe (peg<eeCeeë) mesJeve
keÀjvesnejs nQ, GvekeÀe mesJeve legce ueesie efkeÀ³ee keÀjes¤43¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pees efJeÜeved mes ³egkeÌle JeeCeer, veeæ[er Deewj OeejCe keÀjves Jeeueer
MeefkeÌle ³es leerve ÒekeÀej keÀer MeefkeÌle³eeb meJe&$e J³eeHle, meJe&oe GlHeVe ngF& J³eJenej kesÀ nsleg nQ, GvekeÀes ceveg<³e ueesie
J³eJenejeW ceW ³eLeeJeled Òe³egkeÌle keÀjW¤43¤
lJeäsl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ lJeäe osJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHeÀj efJeÜppeve kesÀ efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
lJeäH1R2H1ÏJFH1HIFHYÌHäH1-H&HVäÉ+HH1NH¢HVÉHIHääJH1 0HPHVä+HJÉHI&Häa
-HHH1HSH1Y-HHä&HE1<HWHIMäMVOHHFHWÉ×&ved H1HPH1PHFHäYHNH®OHJÉ osNJeeved¤44¤
O-HÆHäaR2HäOHGa0HJFHäFHGa)YÌHäHa-H&HVäa'H+HHäNH¢Ía'HHIHäÆJÍaH10HPHVäa+HJÉHI&Häa -HHHäaHSHäYHGa-HHä&HFHGa<HWHIMäMVOHH1
)HIOH1<HWHIMäÉMVOHHÍaFHWÉ¹ YHGaH1HPHäaPHFHGa'H1YH1NH®OHJÉ~ osNJeeved¤44¤
HeoeLe&ë-(lJeäe) efJeÐegefoJe JeÊe&ceevees efJeÜeved (oOeled) oOeved (Meg<ceced) yeueced (Fvêe³e) Hejcewée³ee&³e
(Je=<Ces) HejMeefkeÌleyevOekeÀe³e (DeHeekeÀë) DeÒeMem³eë~ HeekeÀ Fefle ÒeMem³eveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03. 8)
(Deef®eägë) iecevekeÀÊee& (³eMemes) keÀerl³ez (HegªefCe) yentefve (Je=<ee) meskeÌlee (³epeved) mebie®íceeveë (Je=<eCeced)
cesIeced (Yetefjjsleeë) yengJeer³e&ë (cet×&ved) cet×&efve (³e%em³e) mebielem³e peieleë (meced) (DevekeÌleg) keÀece³eleeced
(osJeeved) efJeog<eë¤44¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLee lJeäe Je=<esvêe³e Je=<Ces Meg<ceceHeekeÀesçef®eäg³e&Memes HegªefCe oOeod Yetefjjslee Je=<eCeb
³epeved ³e%em³e cet×&ved osJeeved mecevekeÌleg leLee lJeceefHe kegÀ©¤44¤
YeeJeeLe&ë-³eeJeved ceveg<³eë Meg×evleëkeÀjCees ve YeJesled, leeJeod efJeÜlme²mel³eMeekÒeeCee³eeceeY³eemeb ®e
keÀg³ee&od, ³eleë MeerIe´b Meg×evleëkeÀjCeë m³eeefoefle¤44¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pewmes (lJeäe) efJeÐegled kesÀ meceeve JeÊe&ceeve efJeÜeved (Je=<ee) mes®evekeÀÊee& (Fvêe³e)
Hejcewée³e& Deewj (Je=<Ces) Heje³es meeceL³e& keÀes jeskeÀvesnejs kesÀ efue³es (Meg<ceced) yeue keÀes (DeHeekeÀë) DeÒeMebmeveer³e
(Deef®eägë) ÒeeHle nesvesneje (³eMemes) keÀerefle& kesÀ efue³es (HegªefCe) yengle HeoeLeeX keÀes (oOeled) OeejCe keÀjles ngS
(Yetefjjsleeë) Del³evle Heje¬eÀceer (Je=<eCeced) cesIe keÀes (³epeved) mebiele keÀjlee ngDee (³e%em³e) mebieefle mes GlHeVe ngS
peieled kesÀ (cet×&ved) GÊece Yeeie ceW (osJeeved) efJeÜeveeW keÀer (mecevekeÌleg) keÀecevee keÀjs, Jewmes let Yeer keÀj¤44¤
YeeJeeLe&ë-peye lekeÀ ceveg<³e Meg×evleëkeÀjCe veneR nesJes, leye lekeÀ efJeÜeveeW keÀe mebie, mel³eMeek Deewj
ÒeeCee³eece keÀe DeY³eeme efkeÀ³ee keÀjs, efpememes MeerIe´ Meg×evleëkeÀjCeJeeved nes¤44¤
JevemHeefleefjl³em³eeef²jme $eÝef<eë~ JevemHeefleoxJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤

-HYH1P+HHIOH1M-HäPHÆHV1YH+HH0HZ1POFHYHHäPHFH1BSHBÏäHIFHNlee ve osNJeë~
)YÌäPHQ1-HZSH 1àM+H&HH1YHÍP-HRHäHIOHH1HEFH2HJäYHH,H ÉOHVYHä¤45¤
-HYH1P+HHIOHäÍa'H-HäPHÆ1)OH1-HÉPHäÆÍaYHa+HH0HZäÍaOFHYHHäaPH1FH1BSHHI9HHIOHäPHFHGÉ'H1BSHYHGa0H1HIFH1OHHaYHaRV1-HÍa)YÌäPHa
Q1-HZÍaSH1àMäFHGa+HÉCee1YHÍaP-HRHäHIOHaH1HFHGaFH2HJäYHHa,HÉOHVYHä¤45¤
HeoeLe&ë-(JevemHeefleë) Jevem³e Je=#emecetnm³e Heefleë HeeuekeÀë (DeJeme=äë) Dee%eHleë Heg©<eë (ve) FJe
(HeeMewë) ¢{yevOevewë (lcev³ee) Deelcevee~ De$e megHeeb meguegied0 #Deäe07.1.39% Fefle ìemLeeves ³eeosMeë
(mece¡eved) mecHe=®eeveë (Meefcelee) ³e%eë (ve) FJe (osJeë) efoJ³emegKeoelee (Fvêm³e) Ssée³e&m³e (nJ³ewë)
DeÊegcenzë (peþjced) GojefceJe keÀesMeced (He=Ceeveë) HetCe¥ kegÀJe&ved (mJeoeefle) DeemJeosle~ De$e ueseìf J³el³e³esve
HejmcewHeoced (³e%eced) Devegÿs³eced (ceOegvee) #eewêCs e (Ie=lesve) Deep³esve¤45¤
DevJe³eë-³eë HeeMewJe&vemHeeflejJeme=äes ve lcev³ee mece¡eved osJeë Meefcelee vesvêm³e peþjb He=Ceevees nJ³ewce&Oegvee
Ie=lesve ®e men ³e%eb kegÀJe&ved mJeoeefle me jesienerveë m³eeled¤45¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee JevemHeefleë Je×&ceeveë meved HeÀueeefve ooeefle ³eLee HeeMew×ye& ×M®eesjë
HeeHeeefVeJeÊe&les ³eLee Jee ³e%eë meJe¥ peieê#eefle, leLee ³e%emesJeer ³egkeÌleeçnejefJenejer pevees peieogHekeÀejkeÀes
YeJeefle¤45¤
HeoeLe&ë-pees (HeeMewë) ¢æ{ yevOeveeW mes (JevemHeefleë) Je=#emecetn keÀe Heeueve keÀjvesneje (DeJeme=äë) Dee%ee
efo³es ngS Heg©<e kesÀ (ve) meceeve (lcev³ee) Deelcee keÀs meeLe (mece¡eved) mecHeke&À keÀjlee ngDee (osJeë) efoJ³e megKe
keÀe osvesneje (Meefcelee) ³e%e kesÀ (ve) meceeve (Fvêm³e) Ssée³³e& kesÀ (peþjced) Goj kesÀ meceeve keÀesMe keÀes
(He=Ceeveë) HetCe& keÀjlee ngDee (nJ³ewë) Keeves kesÀ ³eesi³e (ceOegvee) menle Deewj (Ie=lesve) Ie=le Deeefo HeoeLeeX mes
(³e%eced) Devegÿeve keÀjves ³eesi³e ³e%e keÀes keÀjlee ngDee (mJeoeefle) De®ís ÒekeÀej mJeeo uesJes, Jen jesiejefnle
nesJes¤45¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes yeæ[ Deeefo JevemHeefle yeæ{keÀj HeÀueeW keÀes oslee nw , pewmes
yevOeveeW mes yebOee ngDee ®eesj HeeHe mes efveJe=Êe neslee nw Jee pewmes ³e%e meye peieled keÀer j#ee keÀjlee nw, Jewmes ³e%ekeÀÊee&
³egkeÌle Deenej-efJenej keÀjves Jeeuee ceveg<³e peieled keÀe GHekeÀejkeÀ neslee nw¤45¤
mleeskeÀeveeefcel³em³eeef²jme $eÝef<eë~ mJeeneke=Àle³ees osJeleeë~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤

mleesNkeÀeveeNefcevogÉb ´HHIOH10HWMlÉ)YÌHVä-HHH1HFHHä&HHV-HH1<HPOHJäMH1HHÎGa
Ie=ÉOH1´HJHH1FHYHäPHH1FHHVRäFHHYHH1ÍP-HHQHäRV1-HHÉ'H1FHOHHäFHHRHYOHHFHG¤46¤
POHHV1NH¢HYHHäFHGa )YRJäFHGa ´HHIOHäa 0HWMäÍa )YÌäÍa -HÉHH1HFHHä&HÍa -HH1HFHHä&H1 )HIOHä -HH1HÉFHHä&eë~ Je=É<eNYeë~ legÉjeN<eeìd~
Ie=ÉOH1´HJHVHIOHä,HOH1É´HJHHäaFHYHäPHHaFHHVRäFHHYHHÍaP-HHQHäaRV1-HHÍa'H1FHOHHäÍaFHH1R1H1YOHH1FHG¤46¤
HeoeLe&ë-(mleeskeÀeveeced) DeuHeeveeced (Fvogced) Deeê&mJeYeeefJeveb peveced (Òeefle) (Metjë) Me$etCeeb efnbmekeÀë
(Fvêë) Ssée³e&Jeeved (Je=<ee³eceeCeë) yeefueÿë meved (Je=<eYeë) GÊeceë (legje<eeìd) legjeved efnbmekeÀeved menles (Ie=leÒeg<ee)
ÒekeÀeMemeseJf evee (cevemee) efJe%eevesve (ceesoceeveeë) Deeveefvoleeë mevleë (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee (osJeeë) efJeÜebmeë
(Dece=leeë) Deelcevee mJemJeªHesCe ce=l³egjefnleeë (ceeo³evleeced) le=Hlee YetlJeeçmceeveevevo³evleg¤46¤
DevJe³eë-³eLee Je=<ee³eceeCees Je=<eYemlegje<eeìd Metj Fvê mleeskeÀeveeefcevogb Òel³eeççvevoefle leLee Ie=leÒeg<ee
cevemee mJeene ®e ceesoceevee Dece=lee osJee ceeo³evleeced¤46¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es pevee DeuHeiegCeceefHe peveb ¢ädJeeê&ef®eÊee YeJeefvle, les meJe&leë
meJee&ved megKe³eefvle¤46¤
HeoeLe&ë-pewmes (Je=<ee³eceeCeë) yeefueÿ neslee ngDee (Je=<eYeë) GÊece (legje<eeìd) efnbmekeÀ Me$egDeeW keÀes
menvesneje (Metjë) MetjJeerj (Fvêë) Ssée³e& Jeeuee (mleeskeÀeveeced) Lees[ æ eW kesÀ (Fvogced) keÀesceue mJeYeeJe Jeeues
ceveg<³e kesÀ (Òeefle) Òeefle Deeveefvole neslee nw, Jewmes (Ie=leÒeg<ee) ÒekeÀeMe kesÀ mesJeve keÀjves Jeeues (cevemee) efJe%eeve mes
Deewj (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes (ceesoceeveeë) Deeveefvole nesles ngS (Dece=leeë) DeelcemJeªHe mes ce=l³egOece&jefnle
(osJeeë) efJeÜeved ueesie (ceeo³evleeced) DeeHe le=Hle neskeÀj nce keÀes Deeveefvole keÀjW¤46¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e DeuHeiegCe Jeeues Yeer ceveg<³e keÀes osKekeÀj
mvesn³egkeÌle nesles nQ, Jes meye Deesj mes meye keÀes megKeer keÀj osles nQ¤46¤
Dee³eeeflJel³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ YegefjkedÀ He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe jepeOece&efJe<e³eceen¤
Deye jepeOece&efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHHH1HIO-HYÌHVÉ-HäPH1É*+HäYHÉ)1QPOHJÉOHÍPHä2H1FHHRäPOHJÉ 0HWMäÍa
JeeNJe=É2HH1YHPOHHI-HäHHU1H PHä+HWÉ-HHD²HH]YH H1HFH1HI<H<HWäHIOH1+HJHHäOHG¤47¤
Dee~ ³eeNlegÉa )YÌäÍa 'H-HäPHVa *+Häa YH1Ía )1Qa POHJÉOHÍa PH12H1FHHHIRHIOHä PH2H1ÉFHHOHGa 'H1POHJÉa 0HWMäÍa -HH1-HÉOeeNveë~
JeNJe=É2HH1YHÉ)HIOHä-H-H2HH1YHÍaOHHI-HäHHUÍaHPHäa+HWÉ-HHDÍa²HHZÍaYHaH1HFHGa'H1HI<H<HWOHHUOH1HI<HÉ<HWäHIOHa+HJHHäOHG¤47¤
HeoeLe&ë-(Dee) (³eeleg) Deeie®íleg (Fvêë) Hejcewée³e&OeejkeÀë (DeJemes) j#eCeeÐee³e (GHe) (veë)

Demceeved (Fn) Deefmceved keÀeues (mlegleë) ÒeMebefmeleë (meOeceeled) meceevemLeeveeled (Demleg) (Metjë) (JeeJe=Oeeveë)
Del³evleb Je×&³eceevees peveë (leefJe<eerë) mesveeë (³em³e) (HetJeer&ë) HetJezeJf e&ÜefÓë megefMe#ee³eesÊeceeë ke=Àleeë (Ðeewë)
met³e&ÒekeÀeMeë (ve) FJe (#e$eced) jep³eced (DeefYeYetefle) Me$etCeeceefYeYeJekeÀ$eea (Heg<³eeled) Hegä*dkegÀ³ee&led¤47¤
DevJe³eë-³e Fvê Fn mlegleë Metjë HetJeeamleefJe<eerJee&Je=Oeevees ³em³eeefYeYetefle #e$eb Ðeewve& JeÊe&les, ³ees veë Heg<³eeled
meesçmceekeÀceJeme GHee³eeleg meOeceeomleg¤47¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë met³e&Jeled v³ee³eefJeÐeesYe³eÒekeÀeMekeÀeë melke=ÀleËäHegämesveeë ÒepeeHees<ekeÀe
ogäefJeveeMekeÀeë m³egmles jep³eeefOekeÀeefjCeë mevleg¤47¤
HeoeLe&ë-pees (Fvêë) Hejcewée³e& keÀe OeejCe keÀjvesneje (Fn) Fme JeÊe&ceeve keÀeue ceW (mlegleë) ÒeMebmee keÀes
ÒeeHle ngDee (Metjë) efveYe&³e Jeerj Heg©<e (HetJeeaë) HetJe& efJeÜeveeW ves De®íer efMe#ee mes GÊece keÀer ngF& (leefJe<eerë)
mesveeDeeW keÀes (JeeJe=Oeeveë) Del³evle yeæ{evesneje peve (³em³e) efpeme keÀe (DeefYeYetefle) Me$egDeeW keÀe eflejmkeÀej
keÀjvesneje (#e$eced) jep³e (Ðeewë) met³e& kesÀ ÒekeÀeMe kesÀ (ve) meceeve JeÊe&lee nw pees (veë) nce keÀes (Heg<³eeled) Hegä
keÀjs Jen nceejs (DeJemes) j#ee Deeefo kesÀ efue³es (GHe, Dee, ³eeleg) meceerHe ÒeeHle nesJes Deewj (meOeceeled) meceeve
mLeeve Jeeuee (Demleg) nesJes¤47¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e met³e& kesÀ meceeve v³ee³e Deewj efJeÐee oesveeW kesÀ ÒekeÀeMe keÀjvesnejs, melke=Àle n<e& Deewj
Hegefä mes ³egkeÌle mesvee Jeeues, Òepee keÀer Hegefä Deewj ogäeW keÀe veeMe keÀjvesnejs neW, Jes jep³eeefOekeÀejer nesJeW¤47¤
Dee ve Fl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
'HHYH1É)YÌHVäRWÉMHRHYHäÉ'HH1PHHRäHI<HHIÆ1NH¢R-HäPHVHHPHRJÉûeë~
'HHVHISHäáVHI<HYHÉ +HHIOH1-H ßHä\HHQJÍPH1VPH1FHOPHJäOHJÉ-H HI&HäÍ+HOH1YHWYHG¤48¤
'HHaYH1Ía)YÌäÍaRWÉjeled~ Dee~ veNë~ DeeNmeeled~ DeNefYeNefä1NH¢HIROHäHI<HHIä1ÉNH¢OHGa'H-HäPHVaHH1PH1OHGa*1ÝHÍa'HHVHISHäáVHI<HÍa
ve=É+HHIOH1HIMHIOHäYHÉÉ+HHIOHäÍa-HßHä\HHQJÉHIMHIOH1-HßHäÉ\HHQJÍaPH1)HIOHäPH1FHGÉLHVaPH1FHHIlm-HHIOHäPH1FHOHGÉPHJäaOHJÉ-H HI&HäÍa+HÉleNv³etved¤48¤
HeoeLe&ë-(Dee) (veë) DemceekeÀced (Fvêë) Me$egefJeoejkeÀë (otjeled) efJeÒeke=Àäeod osMeeled (Dee) (veë)
(Deemeeled) meceerHeeled (DeefYeefäke=Àled) ³eesçefYeefäb meJe&le Fäb megKeb keÀjeself e meë (DeJemes) j#eCeeÐee³e (³eemeled)
³ee³eeled (Gûeë) ogäeveecegHeefj ¬eÀesOeke=Àled (DeesefpeÿsefYeë) yeefueÿw³eex×=efYeë (ve=Heefleë) ve+Ceeb HeeuekeÀë (Jeýeyeengë)
JeýeefceJe ¢{ew yeent ³em³e (me²s) men (mecelmeg) mebûeeces<eg (legJe&efCeë) MeerIe´Me$egnvlee (He=lev³etved) Deelceveë
He=leveeë mesvee F®ítved¤48¤
DevJe³eë-³eesçefYeefäke=ÀÜýeyeengve=&HeeflejesefpeÿseYf e©ûemlegJe&efCeefjvêes veesçJemes mecelmeg me²s

otjeoemeeoe³eemeVeesçmceeved He=lev³etved meleleceej#esvceeve³es÷ meesmceeçefYejefHe meoe ceeveveer³eë¤48¤
YeeJeeLe&ë-le SJe jep³eb keÀÊeg&cen&efvle ³es otjmLeeë meceerHemLeeë meJee&ë Òepee DeJes#eCeotleÒe®eejeY³eeb j#eefvle,
MetjJeerjeCeeb melkeÀejb ®e meleleb kegÀJe&efvle¤48¤
HeoeLe&ë-pees (DeefYeefäke=Àled) meye Deesj mes Fä megKe keÀjs (Jeýeyeengë) efpemekeÀer Jeýe kesÀ meceeve ¢æ{ Yegpee
(ve=Heefleë) vejeW keÀe Heeueve keÀjvesneje (DeesefpeÿsefYeë) Deefle yeue Jeeues ³ees×eDeeW mes (Gûeë) ogäeW Hej ¬eÀesOe keÀjves
Deewj (legJe&efCeë) MeerIe´ Me$egDeeW keÀe ceejvesneje (Fvêë) Me$egefJeoejkeÀ mesveeHeefle (veë) nceejer (DeJemes) j#eeefo kesÀ
efue³es (mecelmeg) yengle mebûeeceeW cesb (me²s) Òemebie ceW (otjeled) otj mes Deewj (Deemeeled) meceerHe mes (Dee, ³eemeled)
DeeJes Deewj (veë) nceejs (He=lev³etved) mesvee Deewj mebûeece keÀer F®íe keÀjvesnejesb keÀer (Dee) meoe j#ee Deewj ceev³e
keÀjs, Jen nce ueesieeW keÀe Yeer meoe ceeveveer³e nesJes¤48¤
YeeJeeLe&ë-Jes ner Heg©<e jep³e keÀjves keÀes ³eesi³e nesles nQ pees otjmLe Deewj meceerHemLe meye ceveg<³eeefo ÒepeeDeeW
keÀer ³eLeeJeled meceer#eCe Deewj otle Yespeves mes j#ee keÀjles Deewj MetjJeerj keÀe melkeÀej Yeer efvejvlej keÀjles nQ¤48¤
Dee ve Fl³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Dee veçFvêes1QHIMäHI<HHH1 O-HÏHä-HH HHU1YHHVÉ-HäPHV1MH2HäPHVHa
HIOHáHäHIOH-H1ßHHUFH1,H-HHäHI-HMl+0HHUFHEH1HFHYHJäYHHV1-HHSHäPHHOHHZ¤49¤
'HHa YH1Ía )YÌäÍa QHIMäHI<H1HIMHIOH1 QHIMäÉHI<HÍa HH1OHJÉa 'HÏäa 'H1-HH 1HHU1YHÍa 'H-HäPHVa MH2HäPHVa H1a HIOHáHäefle~ JeNýeer~
FH1,H-HVHIOHFH1,HÉ-HHäaHI-H1Ml+0HHUHIOHäHI-HÉMl+0HHUa)1FHFHGaH1HFHGa'HYHJäaYH1Ía-HHSHäPHHOHH1HI-HHIOH1-HHSHäÉPHHOHew¤49¤
HeoeLe&ë-(Dee) (veë) DemceekeÀced (Fvêë) Ssée³e&Òeoë mesveeOeerMeë (nefjefYeë) megefMeef#elewjMJewë (³eeleg)
ÒeeHveesleg (De®í) megÿg jerl³ee (DeJee&®eerveë) efJeÐeeefoyeuesveeefYeievlee (DeJemes) j#eCeeÐee³e (jeOemes) Oevee³e (®e)
(efleÿeefle) efleÿsled (Jeýeer) ÒeMemle0HkeqJeÐeeefMeef#eleë (ceIeJee) HejceHetefpeleOeve³egkeÌleë (efJejHMeer) ceneved (Fceced)
(³e%eced) mel³eb v³ee³eeK³eced (Deveg) DeevegketÀu³es (veë) DemceekeÀced (Jeepemeeleew) mebûeeces¤49¤
DevJe³eë-³ees ceIeJee efJejHM³eJee&®eervees Jeýeervêes nefjefYeveexJemes jeOemes ®e Jeepemeeleew efleÿeefle, me ve Fceb
³e%ece®íevJee³eeleg¤49¤
YeeJeeLe&ë-³es ³eg×efJeÐeekeÀgMeuee ceneyeefueÿeë ÒepeeOeveJe×&keÀemmegefMeef#eleeçéenml³eeefo³egkeÌlee
ce²uekeÀeefjCemm³egmles efn jepeHeg©<eemmevleg¤49¤
HeoeLe&ë-pees (ceIeJee) Hejce ÒeMebefmele Oeve³egkeÌle (efJejHMeer) ceneved (DeJee&®eerveë) efJeÐeeefo yeue mes
mevcegKe peeves Jeeuee (Jeýeer) ÒeMebefmele 0HkeqJeÐee keÀer efMe#ee Hee³es ngS (Fvêë) Ssée³e& keÀe oelee mesveeOeerMe
(nefjefYeë) De®íer efMe#ee efkeÀ³es ngS Iees[ æ eW mes (veë) nce ueesieeW keÀer (DeJemes) j#ee Deeefo kesÀ efue³es (®e) Deewj
(jeOemes) Oeve kesÀ efue³es (Jeepemeeleew) mebûeece ceW (Deveg, efleÿeefle) DevegketÀue efmLele nes, Jen (veë) nceejs (Fceced)
Fme (³e%eced) mel³ev³ee³e Heeueve keÀjves ªHe jep³eJ³eJenej keÀes (De®í, Dee, ³eeleg) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle
nes¤49¤
YeeJeeLe&ë-pees ³eg×efJeÐee ceW keÀgMeue yeæ[s yeueJeeved, Òepee Deewj Oeve keÀer Je=ef× keÀjvesnejs, GÊece efMe#ee
³egkeÌle, neLeer Deewj Iees[
æ eW mes ³egkeÌle keÀu³eeCe ner kesÀ Dee®ejCe keÀjvesnejs neW, Jes ner jepeHeg©<e nesJeW¤49¤
$eeleejefcel³em³e ieie& $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HH1OHHMlHIFHYÌäFHHI-H1OHHMlHIFHYÌ1jQ-HVäQ-HVPHJÉQ-H1j0HWMlHIFHYÌäFHGa
»³eeäHIFH0H1HE¢+HJäQWÉOHHIFHYÌäj P-H1HIPOHYHHVäFH1,H-HHä2HH1HIO-HYÌäÍ¤50¤
HH1OHHMäFHGa )YÌäFHGa 'H1HI-H1OHHMäFHGa )YÌäFHGa Q-HVäQ-H1 )HIOH1 Q-HVäÉQ-HVa PHJÉQ-H1HIFHHIOHä PHJÉÉQ-HäFHGa 0HWMäFHGa )YÌäFHGaHHäHIFHa
MeN¬eÀced~ HegÉ©NntÉOHHIFHHIOHä+HJÉQWÉOHFHGa)YÌäFHGaP-H1HIPOHaYH1ÍaFH1,H-HVHIOHäFH1,HÉ-HHäa2HH1OHJÉa)YÌäÍ¤50¤
HeoeLe&ë-($eeleejced) jef#eleejced (Fvêced) ogäefJeoejkeÀced (DeefJeleejced) ÒeerCeef³eleejced (Fvêced)
Hejcewée³e&Òeoced (nJesnJes) ³eg×s ³eg×s (megnJeced) megÿdJee»eveced (Metjced) Me$egefnbmekeÀced (Fvêced) jep³eOeejkeÀced
(»³eeefce) Dee»³eeefce (Me¬eÀced) DeeMegkeÀÊee&jced (Heg©ntleced) Heg©efYeefJeÜefÓjentleced (Fvêced) Me$egoueefJeoejkeÀced
(mJeefmle) megKeced (veë) DemceY³eced (ceIeJee) HejceHetp³eë (Oeeleg) oOeeleg (Fvêë) ÒeMemlemesveeOeejkeÀë¤50¤
DevJe³eë-ns meYeeO³e#e! ³eb nJesnJes $eeleejefcevêceefJeleejefcevêb megnJeb Metjefcevêb Me¬ebÀ Heg©ntleefcevêb lJeeb
»³eeefce me ceIeJesvêmlJeb veë mJeefmle Oeeleg¤50¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eemlecesJe meJe&oe melkegÀ³eg&³eex efJeÐeev³ee³eOece&mesJekeÀë megMeeruees efpelesevf ê³eë meved meJex<eeb
megKeJe×&vee³e Òe³elesle¤50¤
HeoeLe&ë-ns meYeeO³e#e! efpeme (nJesnJes) Òel³eskeÀ mebûeece ceW ($eeleejced) j#ee keÀjves (Fvêced) ogäeW kesÀ
veeMe keÀjves (DeefJeleejced) Òeerefle keÀjeves (Fvêced) GÊece SsMJe³e& kesÀ osves (megnJeced) megvojlee mes yeguee³es peeves
(Metjced) Me$egDeeW keÀe efJeveeMe keÀjeves (Fvêced) jep³e keÀe OeejCe keÀjves Deewj (Me¬eÀced) keÀe³eeX ceW MeerIe´lee keÀjvesnejs
(Heg©ntleced) yengleeW mes melkeÀej Hee³es ngS leLee (Fvêced) Me$egmesvee kesÀ efJeoejCe keÀjvesnejs legPekeÀes (»³eeefce)
melkeÀejHetJe&keÀ yegueelee ntb mees (ceIeJee) yengle Oeve³egkeÌle (Fvêë) GÊece mesvee keÀe OeejCe keÀjvesneje let (veë)
nceejs efue³es (mJeefmle) megKe keÀe (Oeeleg) OeejCe keÀj¤50¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e Gmeer Heg©<e keÀe meoe melkeÀej keÀjW pees efJeÐee v³ee³e Deewj Oecce& keÀe mesJekeÀ, megMeerue
Deewj efpelesevf ê³e ngDee meye kesÀ megKe keÀes yeæ{eves kesÀ efue³es efvejvlej ³elve efkeÀ³ee keÀjs¤50¤
Fvê Fl³em³e ieie& $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ YegefjkedÀ He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
Hegvee jepeefJe<e³eceen¤
efHeÀj jepe efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)YÌäÍPHJÉHHFHH1P-H-HH%1É'H-HHVäHI<HÍPHJFH>HU1NH¢HV<Hä-HOHJHI-H1ËH-HVäRHÍa
\HH2HäOHHE1¾VHHV1É'H<HäHENH¢&HHVOHJPHJÉ-HHUH {PH1+HOHäHÍPHHFH¤51¤
)YÌäÍaPHJÉ$eecesHIOHä PHJÉÉHHFHHäaP-H-HH1HIYHHIOH1 P-HÉ-HHäYHGa'H-HHVäHI<H1HIMOH-HäÍÉHI<HÍaPHJÉce=É>HU1NH¢)HIOHä PHJÉFH>HU1NH¢Ía<H1-H1OHJÉ~
HI-H1ËH-HVäRH1)HIOHäHI-H1ËHÉ-HVäRHÍa\HH2HäOHHFHGa¾VHäÍa'H<HäHFHGaNH¢ÉCeesNlegÉ~ megÉ-HHUH 1PHHVHIOHäPHJÉçJeer³e&{PHa+HOHäHÍaPHH1FH1¤51¤
HeoeLe&ë-(Fvêë) Ssée³e&Je×&keÀë (meg$eecee) megÿg j#ekeÀë (mJeJeeved) yenJeë mJes mJekeÀer³ee GÊecee pevee
efJeÐevles ³em³e meë (DeJeesefYeë) v³ee³eHegjmmejw j#eCeeefoefYeë (megce=[erkeÀë) megKekeÀjë (YeJeleg) (efJeéeJesoeë)
meceûeOeveë (yeeOeleeced) (Üs<eë) Me$etved (DeYe³eced) (ke=ÀCeesleg) (megJeer³e&m³e) megÿg Heje¬eÀcem³e (Hele³eë) HeeuekeÀeë
(m³eece) YeJesce¤51¤
DevJe³eë-³eë meg$eecee mJeJeeved efJeéeJesoeë megce=[erkeÀes YeJeleg~ FvêesçJeeseYf eë Òepee j#esled, me Üs<ees
yeeOeleeceYe³eb ke=ÀCeesleg, mJe³eceefHe lee¢Me SJe YeJeleg, ³elees Je³eb megJeer³e&m³e Hele³eë m³eece¤51¤
YeeJeeLe&ë-³eefo jepeHeg©<ee efJeÐeeefJevee³eeY³eeb ³egkeÌlee YetlJee Òepeej#ekeÀe veeYeefJe<³eBmleefn& megKeJe=ef×jefHe
veeYeefJe<³eled¤51¤
HeoeLe&ë-pees (meg$eecee) De®ís ÒekeÀej j#ee keÀjvesneje (mJeJeeved) mJekeÀer³e yengle GÊece peveeW mes ³egkeÌle
(efJeéeJesoeë) meceûe OeveJeeved (megce=[erkeÀë) De®íe megKe keÀjves Deewj (Fvêë) Ssée³e& keÀe yeæ{eves Jeeuee jepee
(DeJeesefYeë) v³ee³eHetJe&keÀ j#eCeeefo mes Òepee keÀer j#ee keÀjs, Jen (Üs<eë) Me$egDeeW keÀes (yeeOeleeced) nìeJes (DeYe³eced)
meye keÀes Ye³ejefnle (ke=ÀCeesleg) keÀjs Deewj DeeHe Yeer Jewmee ner (YeJeleg) nes, efpememes nce ueesie (megJeer³e&m³e) De®ís
Heje¬eÀce kesÀ (Hele³eë) Heeuevesnejs (m³eece) neW¤51¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÐee efJeve³e mes ³egkeÌle neskesÀ jepeHeg©<e Òepee keÀer j#ee keÀjvesnejs ve neW lees megKe keÀer Je=ef×
Yeer ve nesJes¤51¤
lem³esl³em³e ieie& $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ YegefjkedÀ He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤

OHPHä-H1HjPHJäFH1OHHZH1HIHH1PHHHI+Hä<H1ÌVPHHZäFHYH1PHVPHHäFHa
me megÉHHFHH1P-H-HH%1É)YÌHVäÉ'H1PFHVÉ'HH1MHHIH1RG¾VHäÍPHYHJÉOHHJ {HHVOHJ¤52¤
OHPHäa -H1HFHGa PHJÉFH1OHHHI-HHIOHä PHJÉFH1OHHZa H1HIHHäPHa 'HHI+Häa <H1ÌVa PHHZ1FH1YH1Pes~ m³eeNceN~ meë~ megÉHHFHVHIOHä PHJÉÉHHFHHäa
P-H-HH1HIYHHIOH1P-HÉ-HHäYHGa)YÌäÍa'H1PFHVÉ)OH1PFHVa'HH1MHOHGaHIH1OHGa¾VHäÍaPH1YHJÉleë~ ³egÉ³eesNlegÉ¤52¤
HeoeLe&ë-(lem³e) HetJeexkeÌlem³e meYesMem³e je%eë (Je³eced) jepeÒepeeë (megceleew) megÿg mebceleew (³eef%e³em³e)
³e%ecevegÿelegcen&m³e (DeefHe) (Yeês) keÀu³eeCekeÀjs (meewcevemes) MeesYeves ceveefme YeJes J³eJenejs (m³eece) (meë)
(meg$eecee) megÿg $eecee (mJeJeeved) ÒeMemleb mJeb efJeÐeles ³em³e meë (Fvêë) efHele=JeÜle&ceeveë meYesMeë (Demces)
DemceekeÀced (Deejeled) otjeled meceerHeeÜe (ef®eled) DeefHe (Üs<eë) Me$etved (mevegleë) meoe (³eg³eesleg) otjerkeÀjesleg¤52¤
DevJe³eë-³emmeg$eecee mJeJeeefvevêë meYesMeesçmces Üs<e Deejeef÷lmevegle³eg&³eesleg lem³e ³eef%e³em³e megceleew Yeês
meewcevemesçH³egketÀueeë m³eece, meesçmceekebÀ jepee Je³eb lem³e ÒepeeM®e¤52¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewmlem³ewJe mecceleew mLeeleJ³eb ³eë He#eHeelenervees Oeeefce&keÀë v³ee³esve ÒepeeHeeuevelelHejë
m³eeled¤52¤
HeoeLe&ë-pees (meg$eecee) De®ís ÒekeÀej mes j#ee keÀjves Deewj (mJeJeeved) ÒeMebefmele DeHevee kegÀue jKevesneje
(Fvêë) efHelee kesÀ meceeve JeÊe&ceeve meYee keÀe DeO³e#e (Demces) nceejs (Üs<eë) Me$egDeeW keÀes (Deejeled) otj Deewj
meceerHe mes (ef®eled) Yeer (mevegleë) meye keÀeue ceW (³eg³eesleg) otj keÀjs, (lem³e) Gme HetJeexkeÌle (³eef%e³em³e) ³e%e kesÀ
Devegÿeve keÀjves ³eesi³e jepee keÀer (megceleew) megvoj ceefle cesb Deewj (Yeês) keÀu³eeCe keÀjvesnejs (meewcevemes) megvoj ceve
ceW GlHeVe ngS J³eJenej ceW (DeefHe) Yeer nce ueesie jepee kesÀ DevegketÀue yejleves nejs (m³eece) nesJeW Deewj (meë) Jen
nceeje jepee Deewj (Je³eced) nce GmekeÀer Òepee DeLee&led Gme kesÀ jep³e ceW jnves Jeeues neW¤52¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes GmekeÀer mecceefle ceW efmLej jnvee Gef®ele nw, pees He#eHeelejefnle Deewj v³ee³e mes
ÒepeeHeeueve ceW lelHej nes¤52¤
Dee cevêwefjl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=odye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
'HHFH1YÌZHIMäYÌ1QHIMäHI<HHH1 HIQFH1HWMäMHVFHHI<eë~
cee lJeeN kesÀ ef®eNefVe HäFH1YHGHI-HEYH+HH1HI0HYHHVÉHIOH12HY-HVä-H1OHH%É)äHIQ¤53¤
'HHaFH1YÌZÍa)1YÌ1aQHIMäHI<H1HIMHIOH1 QHIMäÉHI<HÍaHH1HIQaFH1HWMäMHVFHHI<H1HIMHIOHä FH1HWMäMHVFHÉHI<HÍaFHHaO-HH1aNHVÀ~ ef®eNled~ efve~
³eNceNved~ efJecedaYHa+HH1HI0HYHäÍa'H1HIOH12HY-HV1-HVOHäHIOH12HY-HäÉ)-HaOHHYHGa)1HIQ1¤53¤
HeoeLe&ë-(Dee) (cevêwë) ÒeMebefmelewë (Fvê) Hejcewée³e&Je×&keÀ (nefjefYeë) Deéewë (³eeefn) (ce³etjjesceefYeë)

ce³etjm³e jesceeCeerJe jescee ³es<eeb les (cee) (lJee) lJeeced (kesÀef®eled) (efve) efJeefveûeneLex (³eceved) ³e®ís³egë (efJeced)
Heef#eCeced (ve) FJe (HeeefMeveë) yengHeeMe³egkeÌlee J³eeOeeë (DeefleOevJesJe) cens<Jeemee FJe (leeved) (Fefn)¤53¤
DevJe³eë-ns Fvê mesvesMe! lJeb cevêwce&³etjjesceefYen&efjefYemleeved Me$etved efJepeslegb ³eeefn, le$e lJee lJeeb HeeefMevees
efJeVe kesÀef®evcee efve³ecebmlJeceefleOevJesJewefn¤53¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eoe Metjeë Me$egefJepe³ee³e ie®ís³egmleoe meJe&lees yeueb
meceer#³eeçueb meeceûeîee Me$egefYemmen ³egOJee mJeefJepe³eb kegÀ³eg&³e&Lee Me$eJees JeMeb ve kegÀ³eg&mleLeeçvegefleÿvleg¤53¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) GÊece Ssée³³e& kesÀ yeæ{evesnejs mesveeHeefle! (cevêwë) ÒeMebmee³egkeÌle (ce³etjjesceefYeë) ceesj
kesÀ jesceeW keÀes me¢Me jesceeW Jeeues (nefjefYeë) Iees[ æ eW mes ³egkeÌle neskesÀ (leeved) Gve Me$egDeeW kesÀ peerleves keÀes (³eeefn) pee,
Jeneb (lJee) legPe keÀes (HeeefMeveë) yengle HeeMeeW mes ³egkeÌle J³eeOe ueesie (efJeced) He#eer keÀes yeebOeves kesÀ (ve) meceeve
(kesÀef®eled) keÀesF& Yeer (cee) cele (efve³eceved) yeebOeW, let (DeefleOevJesJe) yeæ[s Oeveg<edOeejer kesÀ meceeve (Dee, Fefn) De®ís
ÒekeÀej DeeDees¤53¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ peye Me$egDeeW kesÀ efJepe³e keÀes peeJeW, leye
meye Deesj mes DeHeves yeue keÀer Hejer#ee keÀj HetCe& meeceûeer mes Me$egDeeW kesÀ meeLe ³eg× keÀjkesÀ DeHevee efJepe³e keÀjW, pewmes
Me$eg ueesie DeHeves keÀes JeMe ve keÀjW Jewmee ³eg×ejcYe keÀjsb¤53¤
SJesefol³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ YegefjkedÀ He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
61-HVHIRYÌE1-HHä&HE1-HßHä\HHQJEÉ -HHIPHäáHPHHVÉ'H1<HnH YOH1NH]¢Ía
PHYHäÍPOHJÉOHHV-HHU1M-Hä¹HOHJÉ LHHVFHäRGHWÉHE+HHäOHP-H1HIPOHHI<H1ÍPHRHäYHÍ¤54¤
61-Ha)OHGa)YÌäFHGa-HHä&HFHGa-HßHä\HHQJÉHIFHHIOH1 -HßHäÉ\HHQJFHGa-HHIPHäáHPHÍa'H1HI<Ha'H1H 1HIYOH1a'H1NH]¢ÍaPHÍaYH1ÍaPOHJÉleë~
-HHU1M-H1HIRHIOHä-HHU1MÉ-HäOHGa2HH1OHJÉaLHHVFH1HIRHIOH1LHHVÉFHäOHGaHWÉHFHGa+HH1OH1aP-H1HIPOHHI<H1HIMHIOHä P-H1HIPOHÉHI<HäÍaPHRHäaYH1Í¤54¤
HeoeLe&ë-(SJe) efveM®e³es (Fled) DeefHe (Fvêced) Me$egefJeoejkeÀced (Je=<eCeced) yeefueÿced (Jeýeyeengced)
JeýeJeodYegpeced (Jeefmeÿemeë) DeefleMe³esve JemeJeë (DeefYe) meJe&leë (De®e&efvle) melkegÀJe&efvle (DekezÀë) Hetefpelewë
keÀce&efYeë (meë) (veë) Demceeved (mlegleë) ÒeMebefmeleë (JeerjJeled) Jeerjw³eg&keÌleced (Oeeleg) oOeeleg (ieesceled) ÒeMebefmelee
ieeJees ieJeeo³eë HeMeJees ³eefmceved (³et³eced) (Heele) (mJeefmleefYeë) keÀu³eeCekeÀjwë keÀce&efYeë (meoe) meJe&efmceved keÀeues
(veë) Demceeved¤54¤
DevJe³eë-ns Jeefmeÿemeë! ³es Je=<eCeb JeýeyeengefcevêcekezÀefJeÜebmeesçY³e®e&efvle, lecesJe ³et³eefceo®e&le, me mleglees

vees ieesceled JeerjJeêep³eb Oeeleg, ³et³eb mJeefmleefYeve&ë meoe Heele¤54¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee jepeHeg©<eeë j#es³egmleLewleeved Òepeepevee DeefHe
j#evleg¤54¤
HeoeLe&ë-ns (Jeefmeÿemeë) DeefleMe³e Jeeme keÀjvesnejs! efpeme (Je=<eCeced) yeueJeeved (Jeýeyeengced) 0HkOeejer
(Fvêced) Me$eg kesÀ ceejvesnejs keÀes (DekezÀë) ÒeMebefmele keÀceeX mes efJeÜeved ueesie (DeY³e®e&efvle) ³eLeeJeled melkeÀej keÀjles
nQ (SJe) Gmeer keÀe (³et³eced) legce ueesie (Fled) Yeer melkeÀej keÀjes, (meë) mees (mlegleë) mlegefle keÀes ÒeeHle neskesÀ
(veë) ncekeÀes Deewj (ieesceled) GÊece iee³e Deeefo HeMegDeeW mes ³egkeÌle (JeerjJeled) MetjJeerjeW mes ³egkeÌle jep³e keÀes (Oeeleg)
OeejCe keÀjs Deewj legce ueesie (mJeefmleefYeë) megKeeW mes (veë) ncekeÀes (meoe) meye efove (Heele) megjef#ele
jkeÌKees¤54¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes jepeHeg©<e Òepee keÀer j#ee keÀjW, Jewmes jepeHeg©<eeW keÀer
Òepeepeve Yeer j#ee keÀjW¤54¤
meefce×es Deefiveefjl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe kHUHeg©<e³eesefJe&<e³eceen¤
Deye kHU-Heg©<eeW keÀe efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHHIFHä¹HVÉ'H1HILYHMäHIËHYHHOH1+OHHV,H1FHH[HI-H1MHÎGPHJÉleë~
ogÉQV2HV1YHJÍPHMäP-HOHHU1PHHVFHäj0HJÉ¬eÀefceNnsefvêN³eced¤55¤
PHHIFHä×1 )HIOH1 PHFHGÉ)ä¹Ía'H1HILYHÍa'H1HI0-H1YHH1aOH1+OHÍa,H1FH ÍaHI-H1MHHI>HIOHä HI-H1ÉMHÎGaPHJÉleë~ ogÉQVa2HV1YHJÍaPHMäP-HOHHUa
PHHVFHäFHGa0HJÉ¬eÀced~ FNn~ FNefvêN³eced¤55¤
HeoeLe&ë-(meefce×ë) mec³ekedÀ ÒeoerHleë (Deefiveë) HeeJekeÀë (Deeféevee) MegYeiegCes<eg J³eeHleew (leHleë)
(Iece&ë) ³e%e FJe mebieefle³egkeÌleë (efJejeìd) efJeefJeOele³ee jepeles (megleë) Òesejf leë (ogns) (Oesvegë) ogiOeoe$eer ieewejf Je
(mejmJeleer) MeekefJe%eeve³egkeÌlee JeekedÀ (meesceced) Ssée³e&ced (Meg¬eÀced) Meg×ced (Fn) Deefmceved mebmeejs (Fefvê³eced)
Oeveced¤55¤
DevJe³eë-³eLesn OesvegmmejmJeleer Meg¬ebÀ meesceefceefvê³eb ®e oesefiOe, leLewlecenb ogns, Deeféevee leHlees efJejeìd megleë
meefce×es Ieceexçefive³e&Lee efJeMJeb Heeefle, leLeenceslelmeJe¥ j#es³eced¤55¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ Deefmceved mebmeejs legu³eiegCekeÀce&mJeYeeJeew kHUHeg©<eew
met³e&JelmelkeÀerefle&ÒekeÀeMeceeveew Heg©<eeefLe&veew YetlJee OecexCewée³e¥ meleleb meefáevegleeced¤55¤
HeoeLe&ë-pewmes (Fn) Fme mebmeej ceW (Oesvegë) otOe Jeeueer iee³e kesÀ meceeve (mejmJeleer) Meek eqJe%eeve³egkeÌle
JeeCeer (Meg¬eÀced) Meg× (meesceced) Ssée³e& Deewj (Fefvê³eced) Oeve keÀes HeefjHetCe& keÀjleer nw, Jewmes Gmes ceQ (ogns) HeefjHetCe&
keÀªb~ ns (Deeféevee) MegYeiegCeeW ceW J³eeHle kHU Heg©<ees! (leHleë) leHee Deewj (efJejeìd) efJeefJeOe ÒekeÀej mes ÒekeÀeMeceeve
(megleë) ÒesjCee keÀes ÒeeHle (meefce×ë) ÒeoerHle (Iece&ë) ³e%e kesÀ meceeve mebieefle³egkeÌle (Deefiveë) HeeJekeÀ peieled keÀer
j#ee keÀjlee nw, Jewmes ceQ Fme meye peieled keÀer j#ee keÀªb¤55¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ Fme mebmeej ceW legu³e iegCe-keÀce&-mJeYeeJe Jeeues kHU-
Heg©<e met³e& kesÀ meceeve keÀerelf e& mes ÒekeÀeMeceeve Heg©<eeLeea neskesÀ Oece& mes Ssée³³e& keÀes efvejvlej mebef®ele keÀjW¤55¤
levetHee Fl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe Òeke=ÀleefJe<e³es JewÐeefJeÐeemeb®ejCeceen¤
Deye Fme Òeke=Àle efJe<e³e ceW JewÐeefJeÐee kesÀ meb®eej keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
leNvetÉ+HHHI<H1HSHHäPHJÉOHVKÉHIËHYHHV1<HHPHMäP-HOHHUa
FH2-HH1MSHHäPHHUHIYÌ1HHIFHYÌHäH+H1HI/HHI<Hä-H QHYHG¤56¤
leNvetÉ+HVHIOHä OHYHWÉÉ+HHaHI<H1HSHHäaPHJÉOHVa'H1HIËHYHHäa*1<HHaPHMäP-HOHHUaFH2-HHäaMSHHäHIPHa)1HIYÌ1HFHGa)YÌHäHa+H1HI/HHI<H1HIMHIOHä
+H1HI/HÉHI<HäÍa-H1QH1YHG¤56¤
HeoeLe&ë-(levetHee) ³eew levegb Heelemleew (efYe<epee) JewÐekeÀefJeÐeeJesÊeejew (megles) GlHeVes peieefle (Deeféevee)
J³eeHleMegYeiegCekeÀce&mJeYeeJeew (GYee) GYeew (mejmJeleer) mejes yeng efJe%eeveb efJeÐeles ³e³eesmleew (ceOJee) ceOegjsCe
êJ³esCe (jpeebefme) ueeskeÀeved (Fefvê³eced) Oeveced (Fvêe³e) je%es (HeefLeefYeë) ceeiezë (Jeneved) Jenvleg
ÒeeHvegJevleg¤56¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee efYe<epee levetHeesYeeeféevee efJeÐeemegefMeef#eleew kHUHeg©<eew mejmJeleer ®e ceOJee
meglesçefmceved peieefle efmLelJee HeefLeefYeefjvêe³e jpeebmeerevf ê³eb ®e oO³eeleeb leLewleod Jeneved¤56¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eefo kHUHeg©<ee JewÐekeÀefJeÐeeb ve peeveer³egmleefn& jesieeefVeJe=efÊeb
mJeemL³emecHeeoveb ®e keÀÊeg¥ Oeces& J³eJenejs efvejvlejb ®eefjlegb ®e ve MekeÌveg³egë¤56¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! DeeHe ueesie pewmes (efYe<epee) JewÐekeÀefJeÐee kesÀ peevevesnejs (levetHee) Mejerj kesÀ j#ekeÀ
(GYee) oesveeW (Deeféevee) MegYe iegCe-keÀce&-mJeYeeJeeW ceW J³eeHle kHU-Heg©<e (mejmJeleer) yengle efJe%eeve³egkeÌle JeeCeer
(ceOJee) ceerþs iegCe mes ³egkeÌle (megles) GlHeVe ngS Fme peieled ceW efmLele neskesÀ (HeefLeefYeë) ceeieeX mes (Fvêe³e) jepee
kesÀ efue³es (jpeebefme) ueeskeÀeW Deewj (Fefvê³eced) Oeve keÀes OeejCe keÀjW, Jewmes FvekeÀes (Jeneved) ÒeeHle ntefpe³es¤56¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees kHU-Heg©<e JewÐekeÀefJeÐee keÀes ve peeveW lees jesieeW kesÀ
efveJeejCe Deewj Mejerjeefo keÀer mJemLelee keÀes Deewj Oece& J³eJenej ceW efvejvlej ®eueves keÀes meceLe& veneR nesJeW¤56¤
Fvêe³esl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤

DeLe ÒeeOeev³esve efYe<epeeb J³eJenejceen¤
Deye ÒeOeevelee mes JewÐeeW kesÀ J³eJenej keÀes keÀnles nQ¤
FvêeN³esvogÉjPHMäP-HOHHU1YHMH10HjPHVäYHYH1LYHQJäFHGa
'H2HHäOHHFH1HIËHYHH1FH2HJä<HVH1SHEHI<H1HSHHäPHJÉles¤57¤
)YÌHäHa)YRJäFHGaPHMäP-HOHHUaYHMH10HjPHVäYHaYH1LYHQJäFHGa'H2HHäOHHFHGa'H1HIËHYHHäaFH2HJäa<HV1H1SHFHGaHI<H1HSHHäaPegÉles¤57¤
HeoeLe&ë-(Fvêe³e) ogëKeefJeoejCee³e (Fvogced) Hejcewée³e&ced (mejmJeleer) ÒeMemleefJeÐee³egkeÌlee JeeCeer
(vejeMebmesve) vejwë mleglesve (veivengced) ³ees vevo³eefle me veivemleceeooeleerelf e (DeOeeleeced) oO³eeleeced (Deeféevee)
JewÐekeÀefJeÐeeJ³eeefHeveew (ceOeg) %eeveJe×&kebÀ ceOegjeefoiegCe³egkeÌleced (Yes<epeced) Deew<eOeced (efYe<epee) meÜwÐeew (megles)
GlHeVesçefmce¡eieefle¤57¤
DevJe³eë-DeefMJevee efYe<epesvêe³e megles ceOeg Yes<epeceOeeleeced~ vejeMebmesve mejmJeleer
veivengefcevogceeoOeeleg¤57¤
YeeJeeLe&ë-JewÐee efÜOee SkesÀ pJejeefoMejerjjesieeçHenejkeÀeefM®eefkeÀlmekeÀeë~ DeHejs
ceevemeeefJeÐeeefojesieefJeveeMekeÀe DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀemmeefvle, ³e$ewles Jele&vles le$e jesieeCeeb efJeveeMeeled meJex ÒeeefCeve
DeeefOeJ³eeefOecegkeÌlee YetlJee megefKevees YeJeefvle¤57¤
HeoeLe&ë-(Deeféevee) JewÐekeÀefJeÐee ceW J³eeHle (efYe<epee) GÊece JewÐepeve (Fvêe³e) ogëKeveeMe kesÀ efue³es
(megles) GlHeVe ngS Fme peieled ceW (ceOeg) %eeveJe×&keÀ keÀesceueleeefo iegCe³egkeÌle (Yes<epeced) Deew<eOe keÀes (DeOeeleeced)
OeejCe keÀjW Deewj (vejeMebmesve) ceveg<³eeW mes mlegefle efkeÀ³es ngS Je®eve mes (mejmJeleer) ÒeMemleefJeÐee³egkeÌle JeeCeer
(veivengced) Deevevo keÀjeves Jeeues efJe<e³e keÀes ûenCe keÀjves Jeeues (Fvogced) Ssée³e& keÀes OeejCe keÀjW¤57¤
YeeJeeLe&ë-JewÐe oes ÒekeÀej kesÀ nesles nQ-SkeÀ pJejeefo MejerjjesieeW kesÀ veeMekeÀ ef®eefkeÀlmee keÀjvesnejs Deewj
otmejs ceve kesÀ jesie pees efkeÀ DeefJeÐeeefo ceeveme keÌuesMe nQ, GvekesÀ efveJeejCe keÀjvesnejs DeO³eeHekeÀ, GHeosMekeÀ nQ~ peneb
³es jnles nQ, Jeneb jesieeW kesÀ efJeveeMe mes ÒeeCeer ueesie Mejerj Deewj ceve kesÀ jesieeW mes ítìkeÀj megKeer nesles nQ¤57¤
Deepeg»evesl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
'HH1SHJHäYHH1PHMäP-H1OHHUYÌHäHVHIYÌ1HHHI&Hä-eerN³e&nced~
)>HäHI<HMlHIËHYHH1HI-HH1jPHFHWSH 1jPHjMlHIHERä2HJÍ¤58¤
'HH1SHJH1YHVOHH1ÉSHJHäYHHaPHMäP-HOHHUa)YÌHäHa)1HIYÌ1HHHI&Häa-HHU1H nFHGa)>HäHI<HÍa'H1HIËHYHHZäa)HäFHGaPHFHGa7SSH {FHGaPHFHGa

MlHIHFHGaR12HJÉë¤58¤
HeoeLe&ë-(Deepeg»evee) mecevleeled Meyoe³eceevee (mejmJeleer) ÒeMemle%eeveJeleer kHU (Fvêe³e)
Hejcewée³e&³egkeÌlee³e Hel³es (Fefvê³eeefCe) Þees$eeoerevf e, Ssée³e&pevekeÀeefve megJeCee&oerefve Jee (Jeer³e&ced) MejerjyeuekeÀjb Ie=leeefo
(F[eefYeë) ÒeMebefmeleeefYejes<eOeerefYeë (Deeféeveew) met³³ee&®evêcemeeefJeJe JewÐekeÀefJeÐeekeÀe³ex ÒekeÀeMeceeveew (F<eced)
DeVeeefokeÀced (meced) (Tpe&ced) Heje¬eÀceced (meced) (jef³eced) Oece&efÞe³eced (oOegë) oO³egë¤58¤
DevJe³eë-Deepeg»evee mejmJeleervêe³esevf ê³eeefCe Jeer³e¥ ®eeeféeveeefJe[eefYejes<eefOeefYeefj<eb mecetpe¥ jef³eb ®e
meboOegë¤58¤
YeeJeeLe&ë-le SJe efJeÐeeJevleë meefvle ³es ceveg<³eeCeeb jesieeved veeMeef³elJee MejerjelceyeuecegVe³eefvle~ mewJe
HeefleJe´lee kHU %es³ee ³ee Hel³egë megKee³e OeveIe=leeefo Jemleg mLeeHe³eefle¤58¤
HeoeLe&ë-(Deepeg»evee) meye Deesj mes ÒeMebmee keÀer ngF& (mejmJeleer) GÊece %eeveJeleer kHU (Fvêe³e)
Hejcewée³³e&³egkeÌle Heefle kesÀ efue³es (Fefvê³eeefCe) Þees$e Deeefo Fefvê³e Jee Ssée³³e& GlHeVe keÀjvesnejs megJeCe& Deeefo
HeoeLeeX Deewj (Jeer³e&ced) Mejerj ceW yeue kesÀ keÀjvesnejs Ie=leeefo keÀe leLee (Deeféeveew) met³e&-®evê kesÀ me¢Me
JewÐekeÀefJeÐee kesÀ keÀe³e& ceW ÒekeÀeMeceeve JewÐepeve (F[eefYeë) Deefle GÊece Deew<eefOe³eeW kesÀ meeLe (F<eced) DeVe Deeefo
HeoeLe& (mecetpe&ced) GÊece Heje¬eÀce Deewj (jef³eced) GÊece Oece&Þeer keÀes (meboOegë) mec³ekedÀ OeejCe keÀjW¤58¤
YeeJeeLe&ë-Jes ner GÊece efJeÐeeJeeved nQ, pees ceveg<³e kesÀ jesieeW keÀe veeMe keÀjkesÀ Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue
keÀes yeæ{eles nQ, Jener HeefleJe´lee kHU peeveveer ®eeefn³es efkeÀ pees Heefle kesÀ megKe kesÀ efue³es Oeve Deewj Ie=le Deeefo Jemleg Oej
jKeleer nw¤58¤
Deeféevesl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
'H1HIËHYHH1YHFHJäHVÍPHJÉOHjPHHVFHäj0HJÉ¬ebÀ +HäHIMlÓHJOHHäa
PHMäP-HOHHU1OHFHH<HäMRG\H1HIQ HVYÌHäH1+HHOHä-HV¤59¤
'H1HIËHYHHäa YHFHJäHVÍa PHJÉOHFHGa PHHVFHäFHGa 0HJÉH¢FHGa +H1HIMlÓHJOHVHIOHä +HHIMlÉÓHJOHHäa PHMäP-HOHHUa OHFHGa 'HHa 'H1<H1MlOHGa \H1HIQ HHäa
)YÌHäHa+HHOHä-HV¤59¤
HeoeLe&ë-(Deeféevee) meodiegCekeÀce&mJeYeeJeJ³eeefHeveew (veceg®esë) ³ees ve cegáeefle lem³eemeeO³em³eeefHe jesiem³e
(megleced) mec³ekedÀ efve<Heeefoleced (meesceced) meesceeÐees<eefOeieCeced (Meg¬eÀced) Jeer³e&keÀjced (Heefjñeglee) Heefjleë meJe&lees
ie®ívleeJeJ³eenleieleer~ ñeg ieleew Oeeleesë efkeÌJeHed, legkedÀ, efÜJe®evem³e megHeeced0 #Deäe07.1.39% Fl³eelJeced~
(mejmJeleer) ÒeMebefmelee ie=efnCeer leLee Heg©<eë (leced) (Dee) (DeYejled) efyeYeefÊe& (yeefn&<ee) megKeJe×&kesÀve keÀce&Cee
(Fvêe³e) Hejcewée³e&megKee³e (HeeleJes) Heelegced~ De$e Hee OeeleesmlegceLex leJesved Òel³e³eë¤59¤
DevJe³eë-³eew Heefjñegleeçeféevee mejmJeleer yeefn&<esvêe³e veceg®esefve&JeejCee³e ®e Meg¬eÀ megleb meesceb HeeleJes
leceeYejled mecevleeod Yejleë meoe leeJesJe megefKeveew YeJeleë¤59¤
YeeJeeLe&ë-³es mee²esHee²eved Jesoeved HeefþlJee nmleef¬eÀ³eeb efJepeeveefvle, lesçmeeO³eeveefHe
jesieeefVeJeÊe&³eefvle¤59¤
HeoeLe&ë-pees (Heefjñeglee) meye Deesj mes De®ís ®eueve ³egkeÌle (Deeféevee) MegYe iegCe-keÀce&-mJeYeeJeeW ceW
J³eeHle (mejmJeleer) ÒeMebmee³egkeÌle kHU leLee Heg©<e (yeefn&<ee) megKe yeæ{eves Jeeues keÀcce& mes (Fvêe³e) Hejcewée³e& kesÀ
megKe kesÀ efue³es Deewj (veceg®esë) pees veneR íes[
æ lee, Gme DemeeO³e jesie kesÀ otj nesves kesÀ efue³es (Meg¬eÀced) Jeer³e&keÀejer
(megleced) De®ís efme× efkeÀ³es (meesceced) meesce Deeefo Dees<eefOe³eeW kesÀ mecetn keÀer (HeeleJes) j#ee kesÀ efue³es (leced) Gme
jme keÀes (Dee, DeYejled) OeejCe keÀjleer Deewj keÀjlee nw, Jes ner meJe&oe megKeer jnles nQ¤59¤
YeeJeeLe&ë-pees De²-GHee² meefnle JesoeW keÀes Heæ{ kesÀ nmleef¬eÀ³ee peeveles nQ, Jes DemeeO³e jesieeW keÀes Yeer otj
keÀjles nQ¤59¤
keÀJe<³e Fl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe efJeÜefÜ<e³eceen¤
Deye efJeÜefÜ<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
NH¢1-H1HHVKYH-HHäP-HOHHUMlHIËH<HHE1YHRJMHV1HIR0HäÍa
)YÌHV1YHMHVRäPHHUÉ*1<HVRJÉQVNH¢HFHH1YOPHMäP-HOHHU¤60¤
keÀNJeN<³ehÍa YHa -HHäP-HOHHUÍa 'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGa YHa RJMäÍa HIR0HäÍa )YÌäÍa YHa MHVRäPHHU1É)HIOH1 MHVRäPHHUa
GNYesçFl³egÉYes~ ogÉQVaNH¢HFHHäYHGaPHMäP-HOHHU¤60¤
HeoeLe&ë-(keÀJe<³eë) ÒeMemleeë~ De$e kegÀ Meyos Oeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀesç<eìd Òel³e³eë (ve) FJe
(J³e®emJeleerë) J³eeefHlecel³eë (DeeféeY³eeced) met³ee&®evêceesY³eeced (ve) FJe (ogjë) ÜejeefCe (efoMeë) (Fvêë)
efJeÐegled (ve) FJe (jesomeer) ÐeeJeeHe=efLeJ³eew (GYes) (ogns) efHeHeefce& (keÀeceeved) (mejmJeleer)
ÒeMemleefJe%eeve³egkeÌlee¤60¤
DevJe³eë-mejmJel³enefcevê DeeféeY³eeb J³e®emJeleerë keÀJe<³ees efoMees ve ogjes ve GYes jesomeer ve Jee keÀeceeved
ogns¤60¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLesvêë met³ee&®evêceesY³eeb efoMeeb ÜejeCeeb ®eevOekeÀejb efJeveeMe³eefle, ³eLee Jee
YetefceÒekeÀeMeew Oejefle, leLee efJeog<eer Heg©<eeLexves®íeë ÒeHetj³esled¤60¤
HeoeLe&ë-(mejmJeleer) DeefleÞesÿ %eeveJeleer ceQ (Fvêë) efyepegueer (DeeféeY³eeced) met³e& Deewj ®evêcee mes
(J³e®emJeleerë) J³eeHle nesves Jeeueer (keÀJe<³eë) Del³evle ÒeMebefmele (efoMeë) efoMeeDeeW keÀes (ve) pewmes leLee (ogjë)
ÜejeW keÀes (ve) pewmes Jee (GYes) oesveeW (jesomeer) DeekeÀeMe Deewj He=efLeJeer keÀes pewmes (ve) Jewmes (keÀeceeved) keÀeceveeDeeW
keÀes (ogns) HetCe& keÀjleer ntb¤60¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes efyepegueer met³e&-®evêcee mes efoMeeDeeW kesÀ Deewj ÜejeW kesÀ
DevOekeÀej keÀe veeMe keÀjleer nw Jee pewmes He=efLeJeer Deewj ÒekeÀeMe keÀes OeejCe keÀjleer nw, Jewmes HeefC[lee kHU Heg©<eeLe& mes
DeHeveer F®íe HetCe& keÀjs¤60¤
G<eemeevekeÌleefcel³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
*1HHPHH1YHNH®OHäFHHIËHYHH1HIR-HVYÌäjPHH1HHIFHäHIYÌ1HZÍa
mebNpeeNveeNves megÉ+HV0HäPHH1PHFHäBSHHOHV1PHMäP-HOHH¤61¤
*1HHPHHäa *1HPHVOHJÉHPHHäa YHkeÌleäFHGa 'H1HI0-H1YHH1a HIR-HHäa )YÌäFHGa PHH1HFHGa )1HIYÌ1HZÍa PH1BSHH1YHH1YHV )HIOHä PHFHGÉSHHYeeNves~
megÉ+HV0H1PHVHIOHäPHJÉÉ+HV0HäPHHaPHFHGa'H1BSHH1OHV1É)OHäBSHHOHVaPHMäP-HOHH¤61¤
HeoeLe&ë-(G<eemee) ÒeYeeles~ De$e Dev³es<eeceefHe0 #Deäe06.3.137% Fl³egHeOeeoerIe&ë (vekeÌleced) je$eew
(Deeféevee) met³ee&®evêcemeew (efoJee) efoves (Fvêced) efJeÐegleced (mee³eced) mebO³eemece³es (Fefvê³ewë) Fvêm³e peerJem³e
efue²wë (mebpeeveeves) (megHesMemee) megªHeew (meced) (De¡eeles) ÒeefmeO³eleë (mejmJel³ee) ÒeMemlemegefMe#eele³ee
Jee®ee¤61¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmeë! ³eLee megHesMemeeçeféevee mejmJel³ees<eemee vekeÌleb mee³eb ®e efoJesefvê³ewefjvêb ®e mebpeeveeves
mece¡eeles, leLee ³et³eceefHe ÒeefmeO³ele¤61¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLees<ee jeef$eb mee³eb ®e efoveb efveJeÊe&³eefle, leLee
efJeÜefÓjefJeÐeekegÀefMe#es efveJee³e& meJex efJeÐeemegefMe#ee³egkeÌleeë mecHeeoveer³eeë¤61¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved ueesiees! pewmes (megHesMemee) De®ís ªHe Jeeues (Deeféevee) met³e& Deewj ®evêcee
(mejmJel³ee) De®íer GÊece efMe#ee HeeF& ngF& JeeCeer mes (G<eemee) ÒeYeele (vekeÌleced) jeef$e (mee³eced) mebO³eekeÀeue
Deewj (efoJee) efove ceW (Fefvê³ewë) peerJe kesÀ ue#eCeeW mes (Fvêced) efyepegueer keÀes (mebpeeveeves) De®ís ÒekeÀej ÒekeÀì
keÀjles ngS (mece¡eeles) Òeefme× nQ, Jewmes legce Yeer Òeefme× nesDees¤61¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes Òeeleëmece³e jeef$e keÀes Deewj mebO³eekeÀeue efove keÀes
efveJe=Êe keÀjlee nw, Jewmes efJeÜeveeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ DeefJeÐee Deewj ogä efMe#ee keÀe efveJeejCe keÀjkesÀ meye ueesi eeW keÀes meye
efJeÐeeDeeW keÀer efMe#ee ceW efve³egkeÌle keÀjW¤61¤
Heeleefcel³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe efJeÜefÜ<e³es meeceef³ekebÀ j#eeefoefJe<e³eb Yew<ep³eeefoefJe<e³eceen¤
Deye efJeÜefÜ<e³e ceW meeceef³ekeÀ j#ee efJe<e³e Deewj Yew<ep³eeefo efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+HH1OHEYHHVäÉ'HHIËHYHH1HIR-HHä+HH1HIQYHNH®OHäjmejmJeefle~
RZ-HHäQHVOHHMHHI<HHSHH+HH1OHHIFHYÌ1jPHHHäPHJÉles¤62¤
+HH1OHFHGa YH1Ía 'H1HI0-H1YHH1a HIR-HHäa +HH1HIQa YHkeÌleäFHGa PH1MlP-H1HIOH1a RZ-HHäa QHV1OHH1MH1a HI<H1H1SHH1a +HH1OHFHGa )YÌäFHGa PHHHäa
megÉles¤62¤
HeoeLe&ë-(Heeleced) j#eleced (veë) Demceeved (Deeféevee) DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew (efoJee) efoJemes (Heeefn) j#e
(vekeÌleced) je$eew (mejmJeefle) yengefJeÐee³egkeÌle ceeleë (owJ³ee) efoJ³eiegCemecHeVeew (nesleeje) meJe&m³e megKeoeleejew
(efYe<epee) JewÐeew (Heeleced) j#eleced (Fvêced) Ssée³e&Òeob meescejmeced (me®ee) meceJesleew (megles)
GlHeVesçefmce¡eieefle¤62¤
DevJe³eë-ns owJ³eeçeféevee ³egJeeb efoJee vekeÌleb veë Heeleced~ ns mejmJeefle veë Heeefn~ ns nesleeje me®ee efYe<epee
megle Fvê Heeleced¤62¤
YeeJeeLe&ë-³eLee meÜwÐee jesieefveJeejkeÀev³eew<eOeeefve peeveefvle leLeeçO³eeHekeÀesHeosMekeÀew ceeleeefHelejew
®eeçefJeÐeejesieefveJeejkeÀevegHee³ee¡eevevleg¤62¤
HeoeLe&ë-ns (owJ³ee) efoJ³e iegCe³egkeÌle (Deeféevee) Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves Jeeuees! legce ueesie (efoJee)
efove ceW (vekeÌleced) jeef$e ceW (veë) nceejer (Heeleced) j#ee keÀjes~ ns (mejmJeefle) yengle efJeÐeeDeeW mes ³egkeÌle ceelee! let
nceejer (Heeefn) j#ee keÀj~ ns (nesleeje) meye ueesieeW keÀes megKe osves Jeeues (me®ee) De®ís efceues ngS (efYe<epee) JewÐe
ueesiees! legce (megles) GlHeVe ngS Fme peieled ceW (Fvêced) Ssée³³e& osves Jeeues meesceuelee kesÀ jme keÀer (Heeleced) j#ee
keÀjes¤62¤
YeeJeeLe&ë-pewmes De®ís JewÐe jesie efceìeves Jeeueer yengle Dees<eefOe³eeW keÀes peeveles nQ, Jewmes DeO³eeHekeÀ Deewj
GHeosMekeÀ Deewj ceelee-efHelee DeefJeÐeeªHe jesieeW keÀes otj keÀjves Jeeues GHee³eeW keÀes peeveW¤62¤
efleñe Fl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegveYez<ep³eeefoefJe<e³eceen¤
efHeÀj Yew<ep³eeefo efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
efleNñekV12HHPHMäP-HOH1HIËHYHH1<HHMlOHHU>Häa
OHHU1-HE+HäHIMlÓHJOHH1PHHVFH1HIFHYÌHäHPHJHJ-HJÉFH RäFHG¤63¤
HIOH1ÓHÍa HV12HHa PHMäP-HOHHUa 'H1HIËHYHHäa <HHMäOHHUa )>Häa OHHU1-HFHGa +H1HIMlÓHJOHVHIOHä +HHIMlÉÓHJOHHäa PHHVFHäFHGa )YÌHäHa PHJÉ<egÉJegÉë~
megÉmegÉJegÉHIMHIOHäPHJPHJ-HJÍaFHRäFHG¤63¤
HeoeLe&ë-(efleñeë) ef$elJemebK³eeefJeefMeäeë ($esOee) ef$eefYeë ÒekeÀejwë (mejmJeleer) megefMeef#elee JeeCeer
(Deeféevee) meÜwÐeew (Yeejleer) OeeefjkeÀe ceelee (F[e) mleesleg ³eesi³eesHeosefMekeÀe (leerJećed) leerJeíegCemJeYeeJeced
(Heefjñeglee) Heefjleë meJe&leë ñeJeefvle ³esve lesve (meesceced) Dees<eefOejmeb ÒesjCeeK³eb J³eJenejb Jee (Fvêe³e) Ssée³³ee&³e
(meg<egJegë) efve<Heeo³evleg (ceoced) n<e&keÀced¤63¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee mejmJeleer Yeejleer[e ®e efleñeesçeféevee ®esvêe³e Heefjñeglee leerJe´ ceob meesceb $esOee
meg<egJegmleLee ³et³eceH³esveb meg<egveesle¤63¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë meesceeÐees<eefOejmeb efvecee&³e HeerlJeeççjesi³eb ke=ÀlJee Jee®eb efOe³eb JekeÌle=lJeb
®eesVesve³eced¤63¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (mejmJeleer) De®ís ÒekeÀej efMe#ee HeeF& ngF& JeeCeer (Yeejleer) OeejCe keÀjvesnejer
ceelee Deewj (F[e) mlegefle kesÀ ³eesi³e GHeosMe keÀjvesnejer ³es (efleñeë) leerve Deewj (Deeféevee) De®ís oes JewÐe
(Fvêe³e) Ssée³e& kesÀ efue³es (Heefjñeglee) meye Deesj mes Pejves kesÀ meeLe (leerJećed) leerJeíegCemJeYeeJe Jeeues (ceoced)
n<e&keÀÊee& (meesceced) Dees<eefOe kesÀ jme Jee ÒesjCee veece kesÀ J³eJenej keÀes ($esOee) leerve ÒekeÀej mes (meg<egJegë) GlHeVe
keÀjW, Jewmes legce Yeer FmekeÀer efmeef× De®ís ÒekeÀej keÀjes¤63¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meesce Deeefo Dees<eefOe³eeW kesÀ jme keÀes efme× keÀj GmekeÀes HeerkesÀ Mejerj keÀe
Deejesi³e keÀjkesÀ GÊece JeeCeer, Meg× yegef× Deewj ³eLeeLe& JekeÌle=lJe MeefkeÌle keÀer GVeefle keÀjW¤63¤
Deeféevesl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
'H1HIËHYHHä<HVH1SHEFH2HJä<HVH1SHEYH1ÍPHMäP-HOHHUa
)YÌV1O-HÆH1H0HÍHIÀHHäj1+Hjä+HFH2HJÍPHJÉles¤64¤
'H1HIËHYHHäa<HV1H1SHFHGaFH2HJäa<HV1H1SHFHGaYH1ÍaPHMäP-HOHHUa)YÌäVÍaO-HÆHäaH0HäÍaHIÀHHäFHGa1+Hj+H1HIFHHIOHä 1+HFHGÉä+HFHGa
DeNOegÉë~ megÉles¤64¤
HeoeLe&ë-(Deeféevee) efJeÐeeefMe#ekeÀew (Yes<epeced) Deew<eOeced (ceOeg) ceOegjeefoiegCeesHesleced (Yes<epeced) (veë)

DemceY³eced (mejmJeleer) efJeog<eer efMeef#elee ceelee (Fvês) Hejcewée³ex (lJeäe) levetkeÀÊee& (³eMeë) (efÞe³eced) ue#ceerced
(ªHeb ªHeced) De$e JeerHmee³eeb efÜlJeced (DeOegë) oO³eemegë (megles) efve<Heeefoles¤64¤
DevJe³eë-veesçeféevee mejmJeleer lJeäe ®e efJeÜebmeë megle Fvês Yes<epeb ceOeg Yes<epeb ³eMeë efÞe³eb ªHebªHeb
®eeçOegë¤64¤
YeeJeeLe&ë-³eoe ceveg<³ee Ssée³e¥ ÒeeHveg³egmleowleev³egÊeceev³eew<eOeeefve ³eMeë megMeesYeeb ®e efve<Heeoef³elegb
MekeÌveg³egë¤64¤
HeoeLe&ë-(veë) nceejs efue³es (Deeféevee) efJeÐee efmeKeeves Jeeues DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀ (mejmJeleer) efJeog<eer
efMe#ee HeeF& ngF& ceelee Deewj (lJeäe) met#celee keÀjves Jeeuee ³es efJeÜeved ueesie (megles) GlHeVe ngS (Fvês) Hejcewée³³e&
ceW (Yes<epeced) meeceev³e Deewj (ceOeg, Yes<epeced) ceOegjeefo iegCe³egkeÌle Deew<eOe (³eMeë) keÀereÊf e& (efÞe³eced) ue#ceer Deewj
(ªHeb ªHeced) ªHe ªHe keÀes (DeOegë) OeejCe keÀjves keÀes meceLe& nesJeW¤64¤
YeeJeeLe&ë-peye ceveg<³e ueesie Ssée³e& keÀes ÒeeHle nesJeW, leye Fve GÊece Dees<eefOe³eeW, keÀereÊf e& Deewj GÊece MeesYee
keÀes efme× keÀjW¤64¤
$eÝlegLesl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
$eÝNlegÉ/HVYÌHV1-HYH1P+HHIOHäÍ0H0HFHH1YHÍ+HäHIMlÓHJOHHäa
NH¢HU1XHHXHäFH1HIËHFHH1EFH2HJäRJÉQV2HV1YHJÍPHMäP-HOHHU¤65¤
$eÝNlegÉ/HVOHäOHJÉÉ/HHa)YÌäÍa-HYH1P+HHIOHäÍa0H10H1FHH1YHÍa+H1HIMlÓHJOHVHIOHä +HHIMlÉÓHJOHHäaNH¢HU1XHHXHäFHGa'H1HI0-H<HH1HIFHOH1HI0-HÉ<HHäFHGa
FH2HJäaRJÉQVa2HV1YHJÍaPHMäP-HOHHU¤65¤
HeoeLe&ë-($eÝlegLee) $eÝlegÒekeÀejwë~ De$e Jee ®ívoefme Fefle $eÝlegMeyoeoefHe Leeued (Fvêë) Ssée³³e&keÀjë
(JevemHeefleë) Jeìeefoë (MeMeceeveë) (Heefjñeglee) Heefjleë meJe&leë ñeJeefle lesve (keÀerueeueced) DeVeced (DeeféeY³eeced)
JewÐeeY³eeced (ceOeg) efceäeefokebÀ jmeced (ogns) HetCe¥ kegÀ³ee&ced (Oesvegë) ogiOeoe$eer ieewejf Je (mejmJeleer)
ÒeMemleefMe#ee³egkeÌlee JeeCeer¤65¤
DevJe³eë-³eLee Oesvegë mejmJeleer Heefjñeglee menlegLee& MeMeceeve Fvêes JevemHeeflece&Ieg keÀerueeueceeféeY³eeb ®e
keÀeceeved oesefiOe, leLeeçnb ogns¤65¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee meÜwÐeeë Meg×sY³ees JevemHeefleY³eë meejûenCee³e Òe³elevles,
leLee meJezë Òe³eefleleJ³eced¤65¤
HeoeLe&ë-pewmes (Oesvegë) otOe osves Jeeueer ieew kesÀ meceeve (mejmJeleer) De®íer GÊece efMe#ee mes ³egkeÌle JeeCeer
(Heefjñeglee) meye Deesj mes Yejves Jeeueer peueeefo HeoeLe& kesÀ meeLe ($eÝlegLee) $eÝlegDeeW kesÀ ÒekeÀejeW mes Deewj
(MeMeceeveë) yeæ{lee ngDee (Fvêë) Ssée³e& keÀjvesneje (JevemHeefleë) Jeì Deeefo Je=#e (ceOeg) ceOegj Deeefo jme Deewj
(keÀerueeueced) DeVe keÀes (DeeféeY³eeced) JewÐeeW mes keÀeceveeDeeW keÀes HetCe& keÀjlee nw, Jewmes ceQ (ogns) HetCe& keÀªb¤65¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e cesb Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes De®ís JewÐepeve GÊece-GÊece JevemHeefle³eeW mes
meejûenCe kesÀ efue³es Òe³elve keÀjles nQ, Jewmes meye keÀes Òe³elve keÀjvee ®eeefn³es¤65¤
ieesefYeefjl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ieesefYeNve& meesFHäFHHIËHYHH1FHHPHäMV&H+HHIMlÓHJOHHäa
PHFHä2HHOH1jPHMäP-HOHH1P-HHQVYÌVäPHJÉOHEFH2HJä¤66¤
LHHVHI<HäÍa YHa PHHVFHäFHGa 'H1HI0-H1YHH1a FHHPHäMV&Ha +H1HIMlÓHJOHVHIOHä +HHIMlÉÓHJOHHäa PHFHGa 'H12HH1OH1FHGa PHMäP-HOHHa P-HHQHäa )YÌVäa
megÉOHFHGaFH2HJä¤66¤
HeoeLe&ë-(ieesefYeë) OesvegefYeë (ve) FJe (meesceced) Dees<eefOejmeced (Deeféevee) megefMeef#eleew JewÐees (ceemejsCe)
Òeefcelesve ceC[sve~ De$e cee*d OeeleesjewCeeefokeÀë mejved Òel³e³eë (Heefjñeglee) meJe&lees ceOegjeefojme³egkeÌlesve (meced)
(DeOeeleced) (mejmJel³ee) megefMe#ee%eeve³egkeÌle³ee Jee®ee (mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee (Fvês) meefle Hejcewée³ex (megleced)
efve<Heeefoleced (ceOeg) ceOegjeefoiegCe³egkeÌleced¤66¤
DevJe³eë-ns Deeféevee! Heefjñeglee ceemejsCe mejmJel³ee mJeensvês ieeseYf eog&iOeeefo ve megleb ceOeg meesceb ³egJeeb
meceOeeleced¤66¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ JewÐeeë Þesÿ³ee nmleef¬eÀ³e³ee meJeez<eefOejmeb mebie=Áer³egë¤66¤
HeoeLe&ë-ns (Deeféevee) De®íer efMe#ee Hee³es ngS JewÐees! (ceemejsCe) ÒeceeCe ³egkeÌle ceeb[ (Heefjñeglee) meye
Deesj mes ceOegj Deeefo jme mes ³egkeÌle (mejmJel³ee) De®íer efMe#ee Deewj %eeve mes ³egkeÌle JeeCeer mes Deewj (mJeene)
mel³eef¬eÀ³ee mes leLee (Fvês) Hejcewée³³e& kesÀ nesles (ieesefYeë) ieewDeeW mes ogiOe Deeefo HeoeLeeX keÀes pewmes (ve) Jewmes
(ceOeg) ceOegj Deeefo iegCeeW mes ³egkeÌle (megleced) efme× efkeÀ³es (meesceced) Dees<eefOe³eeW kesÀ jme keÀes legce (meceOeeleced)
De®ís ÒekeÀej OeejCe keÀjes¤66¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ JewÐe ueesie GÊece nmleef¬eÀ³ee mes meye Dees<eefOe³eeW kesÀ jme keÀes
ûenCe keÀjW¤66¤
Deeféevee nefJeefjl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
'H1HIËHYHHäQ1HI-HHIMäHIYÌ1HEYHFHJäHVHI2H 1HHPHMäP-HOHHUa
Dee MegÉH¢FHHäPHJÉMH¾PHJäFH1,HHIFHYÌH1äHSHHI<HMV¤67¤
'H1HI0-HYHHäa Q1HI-HÍa )1HIYÌ1HFHGa YHFHJäHVÍa HI2H1HHa PHMäP-HOHHUa 'HHa 0HJÉ¬eÀced~ DeeNmegÉMHOHGa -HPHJäa FH1,HFHGa )YÌHäHa
peNeI<H1MVl¤67¤
HeoeLe&ë-(Deeféevee) megJewÐeew (nefJeë) Deeoelegcen&ced (Fefvê³eced) ceve Deeefo (veceg®esë) DeefJeveéejeled
keÀejCeeoglHeVeeled keÀe³ee&led (efOe³ee) Òe%e³ee (mejmJeleer) (Dee) (Meg¬eÀced) Jeer³e&ced (Deemegjeled) cesIeeled (Jemeg)
(ceIeced) Hetp³eced (Fvêe³e) Ssée³ee&³e (peefYe´js) Oejs³egë¤67¤
DevJe³eë-Deeféevee mejmJeleer ®e efOe³ee veceg®esn&efJeefjefvê³eceemegje®íg¬ebÀ ceIeb JeefmJevêe³eepeefYe´js¤67¤
YeeJeeLe&ë-kHUHeg©<ewjéw e³e&megKeÒeeHle³e Deew<eOeeefve mebmesJ³eeefve¤67¤
HeoeLe&ë-(Deeféevee) De®ís JewÐe Deewj (mejmJeleer) De®íer efMe#ee³egkeÌle kHU (efOe³ee) yegef× mes (veceg®esë)
veeMejefnle keÀejCe mes GlHeVe ngS keÀe³e& mes (nefJeë) ûenCe keÀjves ³eesi³e (Fefvê³eced) ceve keÀes (Deemegjeled) cesIe mes
(Meg¬eÀced) Heje¬eÀce Deewj (ceIeced) Hetp³e (Jemeg) Oeve keÀes (Fvêe³e) Ssée³e& kesÀ efue³es (DeepeefYe´js) OeejCe
keÀjW¤67¤
YeeJeeLe&ë-kHU Deewj Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Ssée³e& mes megKe keÀer ÒeeefHle kesÀ efue³es Dees<eefOe³eeW keÀe mesJeve
keÀjW¤67¤
³eefcel³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HFH1HIËHYHH1PHMäP-HOHHUQ1HI-HHVYÌ1FH-Hä¹ HYHGa
PHHI\Hä<HVR-HNueEFH1,HEYHFHJäHH-HHPHJÉjs PHHHä¤68¤
HFHGa 'H1HI0-HYHHäa PHMäP-HOHHUa Q1HI-HHHäa )YÌäFHGa 'H-Hä¹ HYHGa PHÍa HI\H1<HV1R1a \H1XHFHGa FH1,HFHGa YHFHJäHHZa 'HH1PHgÉjs~
PHHHä¤68¤
HeoeLe&ë-(³eced) (Deeféevee) DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew (mejmJeleer) efJeog<eer kHU (nefJe<ee)
megmebmke=Àlenescemeeceûeîee (Fvêced) Ssée³e&ced (DeJe×&³eved) Je×&³evleg (meë) (efyeYeso) efYevÐeeled (yeueced) (ceIeced)
HejceHetp³eced (veceg®eew) DeefJeveeefMekeÀejCes (Deemegjs) Demegjs cesIes YeJes (me®ee) meb³egkeÌleew¤68¤
DevJe³eë-ñeg®eeçeféevee mejmJeleer ®e veceg®eeJeemegjs nefJe<ee ³eefcevêceJe×&³eved, me ceIeb yeueb efyeYeso¤68¤
YeeJeeLe&ë-³eÐees<eefOejmeb ef¬eÀ³eeiegCew©Êeceb kegÀ³eg&mleefn& me jesienvlee m³eeled¤68¤

HeoeLe&ë-(me®ee) meb³eesie efkeÀ³es ngS (Deeféevee) DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ leLee (mejmJeleer) efJeog<eer kHU
(veceg®eew) veeMejefnle keÀejCe mes GlHeVe (Deemegjs) cesIe ceW nesves kesÀ efveefceÊe Iej ceW (nefJe<ee) De®íer yeveeF& ngF&
nesce keÀer meeceûeer mes (³eced) efpeme (Fvêced) Ssée³e& keÀes (DeJe×&³eved) yeæ{eles (meë) Jen (ceIeced) HejceHetp³e
(yeueced) yeue keÀe (efyeYeso) Yesove keÀjs¤68¤
YeeJeeLe&ë-pees Dees<eefOe³eeW kesÀ jme keÀes keÀÊe&J³elee kesÀ iegCeeW mes GÊece keÀjs, Jen jesie keÀe veeMe keÀjvesneje
nesJes¤68¤
leefcel³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Deye efJeÜeveeW kesÀ efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
OHHIFHYÌ+H10H-H1ÍPHHH1HIËHYHHV1<HHPHMäP-HOHHUa
R2HHäYHH'H1<HnYHWHOHQ1HI-HHHäH1HÉ)äHIYÌ1HZÍ¤69¤
OHFHGa )YÌäFHGa +H10Hä-HÍa PHHHäa 'H1HI0-HYHHäa *1<HHa PHMäP-HOHHUa R2HHäYHHÍa 'H1HI<Ha 'H1YHWÉH1OH1a Q1HI-HHHäa H1HVa
FNefvêN³ewë¤69¤
HeoeLe&ë-(leced) (Fvêced) yeueeefoiegCeOeejkebÀ meesceced (HeMeJeë) ieJeeo³eë (me®ee) efJeÐeemeceJesleew
(Deeféevee) JewÐekeÀefJeÐeeefveHegCeeJeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew (GYee) Üew (mejmJeleer) mel³eefJe%eeve³egkeÌlee (oOeeveeë) Oejleë
(DeefYe) meJe&leë (Devet<ele) ÒeMebmele (nefJe<ee) meeceûeîee (³e%es) (Fefvê³ewë) Oevewë¤69¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! me®eeeféeveesYee Fefvê³ew³e&efcevêb oO³eeleeced, leb mejmJeleer oO³eeled, ³eb ®e HeMeJees
oO³egmleb nefJe<ee oOeeveeë mevlees ³e%esçY³evet<ele¤69¤
YeeJeeLe&ë-³es Oecee&®ejCeeod Oevesve Oeveb Je×&³eefvle, les ÒeMebmeeb ÒeeHvegJeefvle¤69¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! (me®ee) efJeÐee mes ³egkeÌle (Deeféevee) JewÐekeÀefJeÐee ceW ®elegj DeO³eeHekeÀ Deewj
GHeosMekeÀ (GYee) oesveeW (Fefvê³ewë) OeveeW mes efpeme (Fvêced) yeue Deeefo iegCeeW kesÀ OeejCe keÀjvesnejs meesce keÀes
OeejCe keÀjW, (leced) GmekeÀes (mejmJeleer) mel³e efJe%eeve mes ³egkeÌle kHU OeejCe keÀjs Deewj efpemekeÀes (HeMeJeë) ieew
Deeefo HeMeg OeejCe keÀjW, GmekeÀes (nefJe<ee) meeceûeer mes (oOeeveeë) OeejCe keÀjles ngS peve (³e%es) ³e%e ceW
(DeY³evet<ele) meye Deesj mes ÒeMebmee keÀjW¤69¤
YeeJeeLe&ë-pees ueesie Oecce& kesÀ Dee®ejCe mes Oeve kesÀ meeLe Oeve keÀes yeæ{eles nQ, Jes ÒeMebmee keÀes ÒeeHle nesles
nQ¤69¤
³e Fl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ FvêmeefJele=Je©Cee osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HÉ)YÌäÉ)HIYÌ1HER12HJÍPHäHI-H1OHH-Hä&HHV1<HLHäÍa
me megÉHHFHHäQ1HI-H+HäHIOH1H SHäFHHYHHHPH0HOH¤70¤
HVa )YÌäsa )1HIYÌ1HFHGa R12HJÍa PH1HI-H1OHHa -Hä&HÍa <HLHäÍa PHÍa PHJÉHHFHVHIOHä PHJÉÉHHFHHäa Q1HI-H+HäHIOHÍa Q1HI-HÍ+HäHIOH1HIMHIOHä
nNef-HÍÉ+HäHIOHÍaHSHäFHHYHHHaPH10H1OH1¤70¤
HeoeLe&ë-(³es) (Fvês) Ssée³ex (Fefvê³eced) Oeveced (oOegë) (meefJelee) Ssée³e&efce®ígkeÀë (Je©Ceë) Þesÿë
(Yeieë) Yepeveer³eë (meë) (meg$eecee) megÿg j#ekeÀë (nefJe<Heefleë) nefJe<eeb HeeuekeÀë (³epeceevee³e) ³e%eeçvegÿe$es
(meM®ele) Yepeleg~ <e®e mesJeves uees[Lex ue*d megieeieceesç[YeeJeM®e íevomeë¤70¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³e Fvê Fefvê³eb oOegmles megefKeveë m³egjlees ³ees Yeiees Je©Ceë meefJelee meg$eecee
nefJe<Heeflepe&vees ³epeceevee³esefvê³eb meM®ele mesJeles me Òeefleÿeb ÒeeHveg³eeled¤70¤
YeeJeeLe&ë-³eLee Hegjesenf lees ³epeceevem³ewée³e¥& Je×&³eefle, leLee ³epeceeveesçefHe Hegjesenf lem³e Oeveb
Je×&³esled¤70¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! (³es) pees ueesie (Fvês) Ssée³³e& ceW (Fefvê³eced) Oeve keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW, Jes megKeer
nesJeW~ Fme keÀejCe pees (Yeieë) mesJee keÀjves kesÀ ³eesi³e (Je©Ceë) Þesÿ (meefJelee) Ssée³e& keÀer F®íe mes ³egkeÌle
(meg$eecee) De®ís ÒekeÀej j#ekeÀ (nefJe<Heefleë) nesce keÀjves ³eesi³e HeoeLeeX keÀer j#ee keÀjsveneje ceveg<³e (³epeceevee³e)
³e%e keÀjvesnejs kesÀ efue³es Oeve keÀes (meM®ele) mesJes, (meë) Jen Òeefleÿe keÀes ÒeeHle nesJes¤70¤
YeeJeeLe&ë-pewmes Hegjesenf le ³epeceeve kesÀ Ssée³e& keÀes yeæ{elee nw, Jewmes ³epeceeve Yeer Hegjesenf le kesÀ Oeve keÀes
yeæ{eJes¤70¤
meefJelesl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ FvêmeefJele=Je©Cee osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
PH1HI-H1OHH-Hä&HHV1R2H1RGHSHäFHHYHHHRH10HJHVäa
'HHRä¬H1YHFHJäHV1-H PHJäPHgÉHHFHH1\HXHäHIFHHIYÌ1HFHG¤71¤
PH1HI-H1OHHa -Hä&HÍa R2HäOHGa HSHäFHHYHHHa RH10HJHVa 'HHa 'H1R1¬H1a YHFHJHVÍa -HPHJäa PHJÉHHFHVHIOHä PHJÉÉHHFHHäa \HXHäFHGa
FNeqvêN³eced¤71¤
HeoeLe&ë-(meefJelee) ÒesjkeÀë (Je©Ceë) GÊeceë (oOeled) OeejCeb kegÀJe&ved (³epeceevee³e) mebie®íceevee³e

(oeMeg<es) oe$es (Dee) (DeoÊe) DeeoÐeeled (veceg®esë) Oece&cel³epeleë (Jemeg) êJ³eced (meg$eecee) megÿg j#ekeÀë
(yeueced) (Fefvê³eced) megefMeef#eleb ceveë¤71¤
DevJe³eë-Je©CemmeefJelee meg$eecee oeMeg<es ³epeceevee³e Jemeg oOeled meved veceg®esye&ueefceefvê³eceeoÊe¤71¤
YeeJeeLe&ë-oeleejb mebmesJ³e leleë HeoeLee&ved ÒeeH³e ³eë meJe&m³e yeueb Je×&³eefle, me yeueJee¡ee³eles¤71¤
HeoeLe&ë-(Je©Ceë) GÊece (meefJelee) ÒesjkeÀ Deewj (meg$eecee) De®ís ÒekeÀej j#ee keÀjvesneje peve (oeMeg<es)
osves Jeeues (³epeceevee³e) ³epeceeve kesÀ efue³es (Jemeg) êJ³e keÀes (oOeled) OeejCe keÀjlee ngDee (veceg®esë) Oece& keÀes
veneR íes[æ ves Jeeues kesÀ (yeueced) yeue Deewj (Fefvê³eced) De®íer efMe#ee mes ³egkeÌle ceve keÀe (Dee, DeoÊe) De®ís
ÒekeÀej ûenCe keÀjs¤71¤
YeeJeeLe&ë-osves Jeeues Heg©<e keÀer De®ís ÒekeÀej mesJee keÀjkesÀ Gmemes De®ís HeoeLeeX keÀes ÒeeHle neskeÀj pees meye
kesÀ yeue keÀes yeæ{elee nw, Jen yeueJeeved neslee nw¤71¤
Je©Ce Fl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ FvêmeefJele=Je©Cee osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
-Hä&HÍH1HHIFHäHIYÌ1HE<HLHVäYHPHHI-H1OHHHIÀHHäFHGa
megÉHHFHH1H0HäPHH1\HXHE1R2HHäYHHH1HFHHä0HOH¤72¤
-Hä&HÍa H1HFHGa )1efvêNHFHGa <HLHVäYHa PH1HI-H1OHHa HIÀHHäFHGa PHJÉHHFHVHIOHä PHJÉÉHHFHHäa H0HäPHHa \HXHäFHGa R2HHäYHHÍa H1HFHGa
DeeNMeNleN¤72¤
HeoeLe&ë-(Je©Ceë) GÊeceHeg©<eë (#e$eced) jep³eced (Fefvê³eced) ceveDeeefokeÀced (Yeiesve) Ssée³exCe
(meefJelee) Ssée³eexlHeeokeÀë (efÞe³eced) jep³eue#ceerced (meg$eecee) megÿg $eelee (³eMemee) keÀerl³ee& (yeueced) (oOeeveeë)
(³e%eced) (DeeMele) J³eeHvegle¤72¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je©Ceë meefJelee meg$eecee metÐeesieer meYesMees Yeiesve men JeÊe&ceeveb #e$eefceefvê³eb
efÞe³eb ³e%eb ®e ÒeeHveeself e, leLee ³eMemee yeueb oOeeveeë mevlees ³et³eceeMele¤72¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ Ssée³exCe efJevee jep³eb jep³esve efJevee Þeerë efÞe³ee efJeveesHeYeesieeM®e
ve ÒeeH³evles, lemceeefVel³eb Heg©<eeLexve JeefÊe&leJ³eced¤72¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (Je©Ceë) GÊece Heg©<e (meefJelee) Ssée³eexlHeeokeÀ (meg$eecee) De®ís ÒekeÀej
j#ee keÀjvesneje meYee keÀe DeO³e#e (Yeiesve) Ssée³³e& kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (#e$eced) jep³e Deewj (Fefvê³eced) ceve Deeefo
(efÞe³eced) jep³eue#ceer Deewj (³e%eced) ³e%e keÀes ÒeeHle neslee nw, Jewmes (³eMemee) keÀerefle& kesÀ meeLe (yeueced) yeue keÀes
(oOeeveeë) OeejCe keÀjles ngS legce (DeeMele) ÒeeHle nesDees¤72¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ Ssée³³e& kesÀ efJevee jep³e, jep³e kesÀ efJevee jep³eue#ceer
Deewj jep³eue#ceer kesÀ efJevee Yeesie ÒeeHle veneR nesles, Fmeefue³es efvel³e Heg©<eeLe& keÀjvee ®eeefn³es¤72¤
Deeféevesl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
'H1HIËHYHH1LHHVHI<HäHIMHIYÌ1HFHËHVHä I<H-HHD1HK\HXHäFHGa
Q1HI-HHVYÌ1jPHMäP-HOHHU1HSHäFHHYHFH-H¹ HYHG¤73¤
'H1HI0-HYHHäa LHHVHI<HäÍa )1HIYÌNHFHGa 'H0-HVäHI<HÍa -HHU1H hFHGa \HXHäFHGa Q1HI-HHHäa )YÌäFHGa PHMäP-HOHHUa HSHäFHHYHFHGa
DeNJeN×&N³eNved¤73¤
HeoeLe&ë-(Deeféevee) DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew (ieesefYeë) megefMeef#eleeefYeJee&CeereYf eë He=efLeJeerOesvegefYeJee& (Fefvê³eced)
Oeveced (DeMJesefYeë) megefMeef#elewmlegj²eefoefYeë (Jeer³e&ced) Heje¬eÀceced (yeueced) (nefJe<ee) GHeeoÊesve Heg©<eeLexve
(Fvêced) Ssée³e&³egkeÌleced (mejmJeleer) megefMeef#elee efJeog<eer kHU (³epeceeveced) mel³eevegÿevem³e ³e%em³e keÀÊee&jced
(DeJe×&³eved)¤73¤
DevJe³eë-Deeféevee mejmJeleer ®e ieesefYejMJeseYf en&efJe<esevf ê³eb Jeer³e¥ yeueefcevêb ³epeceeveceJe×&³eved¤73¤
YeeJeeLe&ë-³es ³es<eeb meceerHes efveJemes³egmles<eeb ³eesi³eleeefmle, les leeved meJezë MegYeiegCekeÀce&efYejwée³ee&efovee ®e
mecegVe³es³egë¤73¤
HeoeLe&ë-(Deeféevee) DeO³eeHekeÀ, GHeosMekeÀ Deewj (mejmJeleer) megefMe#ee³egkeÌle efJeog<eer kHU (ieesefYeë) De®ís
ÒekeÀej efMe#ee³egkeÌle JeeCeer Jee He=efLeJeer Deewj ieewDeeW leLee (DeéesefYeë) De®ís ÒekeÀej efMe#ee Hee³es ngS Iees[ æ eW Deewj
(nefJe<ee) De²erkeÀej efkeÀ³es ngS Heg©<eeLe& mes (Fefvê³eced) Oeve (Jeer³e&ced) Heje¬eÀce (yeueced) yeue Deewj (Fvêced)
Ssée³e&³egkeÌle (³epeceeveced) mel³e DevegÿeveªHe ³e%e keÀjvesnejs keÀes (DeJe×&³eved) yeæ{eJesb¤73¤
YeeJeeLe&ë-pees ueesie efpevekesÀ meceerHe jnW GvekeÀes ³eesi³e nw efkeÀ Jes GvekeÀes meye De®ís iegCe keÀceeX Deewj
Ssée³e& Deeefo mes GVeefle keÀes ÒeeHle keÀjW¤73¤
lee veemel³esl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
OHHYHHPHäOHHPHJÉ+HV0HäPHH1HIQMä&H-H¬H YHHU1YHMHäa
PHMäP-HOHHUQ1HI-HFH1OHHUYÌ1NH¢FH {PHJYHHVÉ-HOH¤74¤
OHHa YHHPHäOHHa PHJÉ+HV0H1PHVHIOHä PHJÉÉ+HV0HäPHHa HIQMä&H-H¬H YHHU1 )HIOH1 HIQMä&HÉ-H¬H YHHUa YHMHäa PHMäP-HOHHUa Q1HI-HFHäOHHUa )YÌäa
keÀce 1HIP-HHIOH1NH¢FH {ÉPHJaYH1Ía'H1-H1OH1¤74¤
HeoeLe&ë-(lee) leew (veemel³ee) Demel³ee®ejCejefnleew (megHesMemee) megªHeew (efnjC³eJeÊe&veer) ³eew
efnjC³eb megJeCe¥ Jele&³elemleew (veje) meJe&iegCeeveeb vesleejew (mejmJeleer) efJe%eeveJeleer (nefJe<celeer) ÒeMemleeefve
nJeeR<³eeoelegcene&efCe efJeÐevles ³em³eeë mee (Fvê) Ssée³³e&Jeved (keÀce&meg) (veë) Demceeved (DeJele) ¤74¤
DevJe³eë-ns Fvê! efJeÜbmlee veemel³ee megHesMemee efnjC³eJeÊe&veer vejeçO³eeHekeÀesHeosMekeÀew nefJe<celeer mejmJeleer
kHU lJeb ®e keÀce&meg veesçJele¤74¤
YeeJeeLe&ë-³eLee efJeÜebmeesçO³eeHeveesHeosMewë meJee&ved ogäkeÀce&Y³ees efveJel³e& Þesÿs<eg keÀce&meg ÒeJel³e& j#eefvle,
leLewJewles meJez j#eCeer³eeë¤74¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) Ssée³e& Jeeues efJeÜved! (lee) Jes (veemel³ee) Demel³e Dee®ejCe mes jefnle (megHesMemee)
De®ís ªHe ³egkeÌle (efnjC³eJeÊe&veer) megJeCe& keÀe JeÊee&Je keÀjvesnejer (veje) meJe&iegCeÒeeHekeÀ Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves
Jeeueer (nefJe<celeer) GÊece ûenCe keÀjves ³eesi³e HeoeLe& efpemekesÀ efJeÐeceeve Jen (mejmJeleer) efJeog<eer kHU Deewj DeeHe
(keÀce&meg) keÀceeX ceW (veë) nceejer (DeJele) j#ee keÀjes¤74¤
YeeJeeLe&ë-pewmes efJeÜeved Heg©<e Heæ{eves Deewj GHeosMe mes meye keÀes ogä keÀceeX mes otj keÀjkesÀ De®ís keÀceeX ceW
ÒeJe=Êe keÀj j#ee keÀjles nQ, Jewmes ner ³es meye kesÀ j#ee keÀjves ³eesi³e nQ¤74¤
lee efYe<epesl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
OHHHI<H1HSHHäPHJÉkeÀce&{&HH1PHHPHJÉRJ,HH1PHMäP-HOHHUa
PH-HäH1QH0H1OHH¢äOHJÉHIMYÌHäHR2HJHIMHIYÌ1HFHG¤75¤
OHHaHI<H1HSHHäaPHJÉNH¢FH 1&HVHIOHä PHJÉÉNH¢FH {&He~ mee~ megÉRJ,HVHIOHä PHJÉÉRJ,HHäaPHMäP-HOHHUaPHÍa-HÉ$eNnsefleä Je=$eNçne~ MeNle¬eÀäOHJÍa
)YÌHäHaR12HJÉë~ FNefvêN³eced¤75¤
HeoeLe&ë-(lee) leew (efYe<epee) MejerjelcejesieefveJeejkeÀew (megkeÀce&Cee) megÿg Oec³e&³ee ef¬eÀ³e³ee (mee) (megogIee)
keÀeceeved ³ee megÿg oesefiOe ÒeHetefÊe& mee (mejmJeleer) HetCe&efJeÐee³egkeÌlee (meë) (Je=$ene) ³ees Je=$eb cesIeb nefvle me met³e&ë
(Mele¬eÀlegë) DelegueÒe%eë (Fvêe³e) Ssée³ee&³e (oOegë) oO³eemegë (Fefvê³eced) Oeveced¤75¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! ³eLee lee efYe<epee megkeÀce&Cee mee megogIee mejmJeleer me Je=$ensJe
Mele¬eÀlegM®esvêe³esevf ê³eb oOegmleLee ³et³eceH³ee®ejle¤75¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ Deefmce¡eieefle ³eLee efJeÜebmeë Þesÿe®eeefjJeled Òe³el³e efJeÐeeOeves

mecegVe³eefvle, leLee meJex ceveg<³eeë kegÀ³³eg&ë¤75¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! pewmes (lee) Jes (efYe<epee) Mejerj Deewj Deelcee kesÀ jesieeW kesÀ efveJeejCe keÀjvesnejs
(megkeÀce&Cee) De®íer Oece&³egkeÌle ef¬eÀ³ee mes ³egkeÌle oes JewÐe (mee) Jen (megogIee) De®ís ÒekeÀej F®íe keÀes HetjCe
keÀjvesnejer (mejmJeleer) HetCe& efJeÐee mes ³egkeÌle kHU Deewj (meë) Jen (Je=$ene) pees cesIe keÀe veeMe keÀjlee nw, Gme
met³e& kesÀ meceeve (Mele¬eÀlegë) Del³evle yegef×ceeved (Fvêe³e) Ssée³³e& kesÀ efue³es (Fefvê³eced) Oeve keÀes (oOegë) OeejCe
keÀjW, Jewmes legce Dee®ejCe keÀjes¤75¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ peieled ceW pewmes efJeÜeved ueesie GÊece Dee®ejCe Jeeues
Heg©<e kesÀ meceeve Òe³elve keÀjkesÀ efJeÐee Deewj Oeve keÀes yeæ{eles nQ, Jewmes meye ceveg<³e keÀjW¤75¤
³egJeefcel³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
³egÉ-HjPHJÉMHFHäFHHIËHYHH1YHFHJäHH-HHPHJÉMVPHHHäa
HI-H1HI+H1+HH1YHHÍPHMäP-H1OHHUYÌE1NH¢FH {P-HH-HOH¤76¤
³egÉJeced~ megÉjHFHäFHGa 'H1HI0-H1YHH1a YHFHJäHHZa 'HH1PHJÉMVa PHHHäa HI-H1HI+H1+HH1YHH )HIOHä HI-HÉHI+H+HH1YHHÍa PH1MlP-H1HIOHa )YÌäFHGa
NH¢FFH 1HIP-HHIOH1NH¢FH {ÉPHJa'HH1-H1OH1¤76¤
HeoeLe&ë-(³egJeced) ³egJeeced (megjececed) megÿg jc³eced (Deeféevee) j#eeefokeÀce&J³eeefHeveew (veceg®eew) ÒeJeensCe
efvel³emJeªHes (Deemegjs) Demegjes cesIe SJe leefmceved (me®ee) meceJesleeë (efJeefHeHeeveeë) efJeefJeOej#eeefokeÀÊee&jë~ De$e
J³el³e³esve uegefiJe<e³es MuegjelcevesHeob ®e yengueb ívomeerleerlJeced (mejmJeefle) ³ee ÒeMemleefJe%eeve³egkeÌlee Òepee
lelmecyeg×ew (Fvêced) Hejcewée³e&ced (keÀce&meg) (DeeJele) Heeue³ele¤76¤
DevJe³eë-ns Deeféevee! me®ee ³egJeb ns mejmJeleer lJeb ®e ³eLee veceg®eeJeemegjs keÀce&meg megjeceefcevêceeJele leLee
efJeefHeHeevee DeH³ee®ejle¤76¤
YeeJeeLe&ë-³es Heg©<eeLexve cenowée³e¥ ÒeeH³e Oeveb megj#³eeçvevob Yeg¡eles, les meowJe Je×&vles¤76¤
HeoeLe&ë-ns (Deeféevee) Heeueve Deeefo keÀce& keÀjvesnejs DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ! (me®ee) efceues ngS
(³egJeced) legce oesveeW Deewj ns (mejmJeefle) DeefleÞesÿ efJe%eeve Jeeueer Òepee let pewmes (veceg®eew) ÒeJeen mes efvel³eªHe
(Deemegjs) cesIe ceW Deewj (keÀce&meg) keÀceeX ceW (megjececed) Deeflemegvoj (Fvêced) Hejcewée³e& keÀe (DeeJele) Heeueve keÀjles
nes, Jewmes (efJeefHeHeeveeë) veevee ÒekeÀej mes j#ee keÀjvesnejs nesles ngS Dee®ejCe keÀjes¤76¤
YeeJeeLe&ë-pees ueesie Heg©<eeLe& mes yeæ[s Ssée³e& keÀes ÒeeHle neskeÀj Oeve keÀer j#ee keÀjkesÀ Deevevo keÀes Yeesieles nQ,
Jes meoe ner yeæ{les nQ¤76¤
Heg$eefcel³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ YegefjkeÌHe*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
HegÉHHIFHä-HHI+H1OHMHä-H1HIËHYHHV1<HVYÌH1-H/HJÉÍNH¢H-HZäR 1jPHYHHäHI<HÍa
³elmegÉMHFHE1-HHI+Hä\H1Í0HHHUHä I<H1ÍPHMäP-HOHHUO-HHFH,H-H9HHI<H&HNHG¢¤77¤
HegÉHHIFH1-HVHIOHä +HJÉHFHGÉ)ä-Ha HI+H1OHMHZäa 'H1HIËHYHHäa *1<HHa )YÌäa 'HH1-H/HJäÍa NH¢H-HZäÍa R1jPHYHHäHI<HÍa HOHGa PHJÉMHFHäFHGa HI-Ha
'HHI+Hä\HÍa0HHHUäHI<HÍaPHMäP-HOHHUaO-HH1aFH1,H1-H1HI9HHIOHäFH,HÉ-HYHGa'H1HI<H1&H1NHG¢¤77¤
HeoeLe&ë-(Heg$eefceJe) (efHelejew) (Deeféevee) DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew (GYee) (Fvê) efJeÐewée³e&³egkeÌle efJeÜved
(DeeJeLegë) j#eleeced~ Heg©<eJ³el³e³eë (keÀeJ³ewë) keÀefJeefYeefve&efce&lewë (obmeveeefYeë) keÀce&efYeë (³eled) (megjececed) megÿg
jcevles ³eefmceved leled (efJe) (DeefHeyeë) efHeyesë (Me®eerefYeë) Òe%eeefYeë (mejmJeleer) megefMeef#elee kHU (lJee) lJeeced
(ceIeJeved) HetefpeleOeve³egkeÌle (DeefYe<CekedÀ) GHemesJesle~ De$e efYe<Ceped GHemesJee³eeefcel³em³e keÀC[dJeeosue&ef* ³ekeÀes
J³el³e³esve uegkedÀ¤77¤
DevJe³eë-ns ceIeJeefVevê! lJeb Me®eereYf e³e&led megjeceb J³eefHeyemleled mejmJeleer lJeeefYe<CeiegYeeeféevee
keÀeJ³ewo¥meveeefYeë efHelejew Heg$eefceJe lJeeceeJeLegë¤77¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee ceeleeefHelejew mJemevleeveeved jef#elJee efvel³ecegVe³esleeced,
leLeeçO³eeHekeÀesHeosMekeÀeë efMe<³eeved megj#³e efJeÐe³ee Je×&³es³egë¤77¤
HeoeLe&ë-ns (ceIeJeved) GÊeceOeve (Fvê) efJeÐee Deewj Ssée³³e&³egkeÌle efJeÜved! let (Me®eerefYeë) yegef×³eeW kesÀ
meeLe (³eled) efpememes (megjececed) Deefle jceCeer³e cenew<eefOe kesÀ jme keÀes (J³eefHeyeë) Heerlee nw, Fmemes (mejmJeleer)
GÊece efMe#eeJeleer kHU (lJee) legPe keÀes (DeefYe<CekedÀ) meceerHe mesJeve keÀjs, (GYee) oesveeW (Deeféevee) DeO³eeHekeÀ Deewj
GHeosMekeÀ (keÀeJ³ewë) keÀefJe³eeW kesÀ efkeÀ³es ngS (obmeveeefYeë) keÀceeX mes pewmes (efHelejew) ceelee-efHelee (Heg$eefceJe) Heg$e
keÀe Heeueve keÀjles nQ, Jewmes lesjer (DeeJeLegë) j#ee keÀjW¤77¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes ceelee-efHelee DeHeves mevleeveeW keÀer j#ee keÀjkesÀ meoe yeæ{eJeW,
Jewmes DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ efMe<³e keÀer j#ee keÀjkesÀ efJeÐee mes yeæ{eJesb¤77¤
³eefmceefVel³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
HHIPFH19HËHHäPHÉH¿H1<HHPHäÉ*1H&HHVä-H10HHFHV1HHÉ'Hä-HPHÉÆHPH1É'HHQJäOHHÍa
keÀerNueH1XH1+HVPHHVFHä+HáHH-HV12HPHVä 1RHFH1HIOHESHäYHH1HHäFH1LYHHVä¤78¤
³eefmceäYHGa 'HËHHäPHÍa H¿1H1<HHPHäÍa *1H&HäÍa -H10HHÍa FHV1HHÍa 'H1-H1PHÉÆHPH1 )OHä-HÉPHÉÆHPHäÍa 'HHQJäOHH1 )OHHÉQJäOHHÍa
NH¢HU1XHH1XH1+H)HIOHäNH¢HUXHHXH1É+HVaPHHVFHä+HáH1HVHIOH1PHHVFHäÉ+HáHHa-HV12HPHVäaËNRHaFH1HIOHFHGaSH1YH1H1aHHäFHGa'H1LYHHVä¤78¤
HeoeLe&ë-(³eefmceved) J³eJenejs (Deéeemeë) Jeeefpeveë ($eÝ<eYeemeë) Je=<eYeeë (G#eCeë) meskeÌleejë (JeMeeë)
JevO³ee ieeJeë (ces<eeë) DeJe³eë (DeJeme=äemeë) megefMeef#eleeë (Deengleeë) mecevleeod ie=nerleeë (keÀerueeueHes) ³eë
keÀerueeueceVejmeb efHeyeefle lemcew (meesceHe=ÿe³e) meesceë He=ÿes ³esve lemcew (JesOemes) cesOeeefJeves (Ëoe) DevleëkeÀjCesve
(ceefleced) yegef×ced (peve³e) (®ee©ced) Þesÿeced (Deive³es) DeefiveJeled ÒekeÀeMeceevee³e pevee³e¤78¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! DeMJeeme $eÝ<eYeeme G#eCees JeMee ces<ee DeJeme=äeme Deengleemmevlees ³eefm ceved keÀe³e&keÀje
m³egmleefmceBmlJeb Ëoe meesceHe=ÿe³e keÀerueeueHes JesOemesçive³es ®ee© ceefleb peve³e¤78¤
YeeJeeLe&ë-HeMeJeesçefHe megefMeef#eleemmevle GÊeceeefve keÀe³³ee&efCe kegÀJe&efvle, eEkeÀ HegveefJe&ÐeeefMe#ee³egkeÌlee peveeë
meJee&C³egÊeceeefve keÀe³ee&efCe mee×gb ve MekeÌvegJeefvle?¤78¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved ! (Deéeemeë) Iees[ æ s Deewj ($eÝ<eYeemeë) GÊece yewue leLee (G#eCeë) Deefleyeueer Jeer³e&
kesÀ mes®eve keÀjvesnejs yewue (JeMeeë) JevO³ee iee³esb Deewj (ces<eeë) ces{æ e (DeJeme=äemeë) De®ís ÒekeÀej efMe#ee Hee³es
Deewj (Deengleeë) meye Deesj mes ûenCe efkeÀ³es ngS (³eefmceved) efpeme J³eJenej ceW keÀece keÀjvesnejs neW~ GmeceW let
(Ëoe) DevleëkeÀjCe mes (meesceHe=ÿe³e) meesceefJeÐee keÀes Hetíves Deewj (keÀerueeueHes) GÊece DeVe kesÀ jme keÀes Heervesnejs
(JesOemes) yegef×ceeved (Deive³es) Deefive kesÀ meceeve ÒekeÀeMeceeve peve kesÀ efue³es (®ee©ced) Deefle GÊece (ceefleced) yegef×
keÀes (peve³e) ÒekeÀì keÀj¤78¤
YeeJeeLe&ë-HeMeg Yeer megefMe#ee Hee³es ngS GÊece keÀe³e& efme× keÀjles nQ, keÌ³ee efHeÀj efJeÐee keÀer efMe#ee mes ³egkeÌle
ceveg<³e ueesie meye GÊece keÀe³e& efme× veneR keÀj mekeÀles?¤78¤
DeneJeerl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ YegefjkedÀ He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
'HQHä-HLYHVQ1HI-HMH1PHVnOHVÓHJÉHHUn-H,HÉOHEH1F-HHUn-H1PHHVFHäÍa
JeeNpeNPHHIYHäjMlHIHFH1PFHVPHJÉ-HHUM´H0H1POHE2HVäHIQH10HPH\HÉQYOHäFHG¤79¤
'HQHäHI-Ha 'H1LYHV1a Q1HI-HÍa 'HH1PHVn~ lesN~ ñegÉ®eern-HVHIOHä ÓHJÉHIHÉ)ä-Ha ,HÉleced~ ®eNcJeern-HVHIOHä H1F-HHUnÉ)-Ha PHHVFHäÍa
-HH1SH1PHHIYH1HIFHHIOHä -HHSH1ÉPHHIYHäFHGa MlHIHFHGa 'H1PFHV )OH1PFHVa PHJÉ-HHUMlHIFHHIOHä PHJÉÉ-HHUMäFHGa ´H10H1POHHIFHHIOHä ´H0H1POHFHGa 2HV1HIQ1a H10HPHäFHGa
ye=ÉQYOHäFHG¤79¤
HeoeLe&ë-(DeneefJe) nt³eles (Deives) efJeÜved (nefJeë) neslegcen&ced (Deem³es) cegKes (les) leJe (ñeg®eerJe) ³eLee
ñeg*dcegKes (Ie=leced) Deep³eced (®ecJeerJe) ³eLee ®ecJeew ³e%eHee$es (meesceë) Ssée³e&mecHeVeë (Jeepemeefveced) Jeepem³e
meefveefJe&Yeeiees ³em³e leefmceved (jef³eced) jep³eefÞe³eced (Demces) Demceemeg (megJeerjced) MeesYevee Jeerje ³emceeled leced
(ÒeMemleced) Glke=Àäced (Oesefn) (³eMemeced) keÀerefle&keÀjced (ye=nvleced) cenevleced¤79¤
DevJe³eë-ns Deives efJeÜved! ³esve lJe³ee meescees nefJemle Deem³es Ie=leb ñeg®eerJe ®ecJeerJe nefJejneefJe, me
lJecemces ÒeMemleb megJeerjb Jeepemeefveb ³eMemeb ye=nvleb jef³eb Oesefn¤79¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ie=nmLewmles<eecesJe Yeespeveeefovee melkeÀejë keÀÊe&J³ees
³esçO³eeHeveesoMs emegkeÀcee&vegÿevew- pe&ieefle yeueJeer³e&keÀerefÊe&OeveefJe%eeveeefve Je×&³es³egë¤79¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) GÊece efJeÐee³egkeÌle Heg©<e! efpeme letves (meesceë) Ssée³e&³egkeÌle (nefJeë) nesce keÀjves
³eesi³e Jemleg (les) lesjs (Deem³es) cegKe ceW (Ie=leced) (ñeg®eerJe) pewmes Ie=le ñeg®ed kesÀ cegKe ceW Deewj (®ecJeerJe) pewmes
³e%e kesÀ Hee$e ceW nesce kesÀ ³eesi³e Jemleg Jewmes (DeneefJe) nescee nw, Jen let (Demces) nce ueesieeW ceW (ÒeMemleced) yengle
GÊece (megJeerjced) De®ís Jeerj Heg©<eeW kesÀ GHe³eesieer Deewj (Jeepemeefveced) DeVe, efJe%eeve Deeefo iegCeeW keÀe efJeYeeie
(³eMemeced) keÀerefÊe& keÀjvesnejer (ye=nvleced) yeæ[er (jef³eced) jep³eue#ceer keÀes (Oesefn) OeejCe keÀj¤79¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ie=nmLe Heg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ GvneR keÀe Yeespeve Deeefo mes
melkeÀej keÀjW, pees ueesie Heæ{evee, GHeosMe Deewj De®ís keÀceeX kesÀ Devegÿeve mes peieled ceW yeue, Heje¬eÀce, ³eMe, Oeve
Deewj efJe%eeve keÀes yeæ{eJeW¤79¤
Deeféevesl³em³e efJeoefYe&$eÝ&ef<eë~ DeeféemejmJeleervêe osJeleeë~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DH1HIËHYHH1OHVSHäPHH1HHJäÍ´HH1&HVYH1PHMäP-HOHHU-HHU1H nFHGa
-HH1HVYÌHV1\HXHV1YHVYÌHäHR2HJHIMHIYÌ1HFHG¤80¤
'H1HI0-HYHHäaOHVSHäPHHaHHJäÍa´HH1&HVYHäaPHMäP-HOHHUa-HHU1H nFHGa-HH1HHa)YÌäÍa\HXHVäYHa)YÌHäHaR12HJÉë~ FNefvêN³eced¤80¤
HeoeLe&ë-(Deeféevee) DeO³eeHekeÀesosMekeÀew (lespemee) ÒekeÀeMesve (®e#egë) Òel³e#eb ®e#egë (ÒeeCesve) peerJevesve
(mejmJeleer) efJeÐeeJeleer (Jeer³e&ced) Heje¬eÀceced (Jee®ee) JeeC³ee (Fvêë) meYesMeë (yeuesve) (Fvêe³e) peerJee³e
(oOegë) Oejs³egë (Fefvê³eced) Fvêm³e peerJem³e efue²ced¤80¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee mejmJeleer DeeféevesvêM®esvêe³e ÒeeCesve Jeer³e¥ lespemee ®e#egJee&®ee yeuesvesevf ê³eb
oOegmleLee Oejvleg¤80¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ee ³eLee ³eLee efJeÜlmebiesve efJeÐeeb Je×&³es³egmleLee leLee

efJe%eeve©®e³eë m³egë¤80¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (mejmJeleer) efJeÐeeJeleer kHU (Deeféevee) DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ Deewj
(Fvêë) meYee keÀe DeefOeÿelee (Fvêe³e) peerJe kesÀ efue³es (ÒeeCesve) peerJeve kesÀ meeLe (Jeer³e&ced) Heje¬eÀce Deewj
(lespemee) ÒekeÀeMe mes (®e#egë) Òel³e#e ves$e (Jee®ee) JeeCeer Deewj (yeuesve) yeue mes (Fefvê³eced) peerJe kesÀ ef®eÚ keÀes
(oOegë) OeejCe keÀjW, Jewmes legce Yeer OeejCe keÀjes¤80¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³e ueesie pewmes-pewmes efJeÜeveeW kesÀ me² mes efJeÐee
keÀes yeæ{eJeW, Jewmes-Jewmes efJe%eeve ceW ©ef®e Jeeues nesJeW¤80¤
ieesceot <eg Cesl³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ Deeféeveew osJeles~ Dee®³eg&ef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLe efJeÜefÜ<e³es HeéeeefoefYeë HeeueveeefJe<e³eceen¤
Deye efJeÜeveeW kesÀ efJe<e³e ceW HeMeg DeeefokeÀeW mes Heeuevee efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
LHHVFHäRWÉ HJ&HHäPH1OHHËHHä-H²HHOHFHHIËHYHHa-H1¬HHDäÌHYHÉ+HHHäFHG¤81¤
LHHVFH1HIRHIOH1 LHHVÉFHäOHGa 7%1É)OBetäa PHJa YHH1PH1OHH1a 'H0-HHä-HOHGa 'H0-Hä-H1HIRHIOH1 'H0-HäÉ-HOHGa HH1OH1FHGa 'H1HI0-H1YHH1a -H1HI¬H Ía
©NêeN~ ve=É+HHH1HIFHHIOHäYHÉÉ+HHHäFHG¤81¤
HeoeLe&ë-(ieesceled) ieeJees efJeÐevles ³eefmcebmleled (G) efJelekexÀ (meg) (veemel³ee) mel³eJ³eJenej³egkeÌleew
(DeéeeJeled) ÒeMemlelegj²³egkeÌleced~ De$e cev$es meesceeMJesefvê³e0 #Deäe06.3.131% Fefle oerIe&ë (³eeleced) ÒeeHvegleced
(Deeféevee) efJeÐeeJe=×ew (JeefÊe&ë) JeÊe&ceeveb ceeie&ced (©êe) ogäeveeb jesoef³eleejew (ve=Hee³³eced) ve=Ceeb Hee³³eb
ceeveced¤81¤
DevJe³eë-ns veemel³ee ©êeeféevee ³eLee ³egJeeb ieesceÜefÊe&© DeéeeJeVe=Hee³³eb meg³eeleced, leLee Je³eceefHe
ÒeeHveg³eece¤81¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ieesçéenefmleÒeYe=efleefYeë Heeefuelewë HeMegefYeë mJekeÀer³ecev³eoer³eb ®e
Heeueveb ceveg<³ewë keÀe³³e&ced¤81¤
HeoeLe&ë-ns (veemel³ee) mel³e J³eJenej mes ³egkeÌle (©êe) ogäeW keÀes jesove keÀjevesnejs (Deeféevee) efJeÐee mes
yeæ{s ngS ueesiees legce pewmes (ieesceled) ieew efpemeceW efJeÐeceeve Gme (JeefÊe&ë) JeÊe&ceeve ceeie& (G) Deewj (DeéeeJeled)
GÊece Iees[ æ eW mes ³egkeÌle (ve=Hee³³eced) ceveg<³eeW kesÀ ceeve keÀes (meg³eeleced) De®ís ÒekeÀej ÒeeHle nesDees, Jewmes nce ueesie
Yeer ÒeeHle nesJeW¤81¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ iee³e, Iees[ æ e, neLeer Deeefo Heeueve efkeÀ³es HeMegDeeW mes
DeHeveer Deewj otmejs keÀer ceveg<³eeW keÀes Heeuevee keÀjveer ®eeefn³es¤81¤
ve ³eefol³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ Deeféeveew osJeles~ efJeje[diee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤

DeLe jepeOece&efJe<e³eceen¤
Deye jepeOece& efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHHO+HMHV1YHHYOHäMÉ'HHR12HH {RG-HH&-HPHWaRJÉÍ0HjPHHV1FHOHH[{HIMl+HJÍ¤82¤
ve~ ³eled~ HeMäÍaYHa'HYOHäMÍa'HH1R12HH 1HIROHHäÉR12HH {OHGa-HÉ<eNCJeNçmet É)HIOHä -HH&HGÉ-HPHWaRJÉÍ0HjPH1 )HIOHä RJÉÍÉ0HjPHäÍa
FHOH {ÍaHIMlHegë¤82¤
HeoeLe&ë-(ve) (³eled) ³emceeled (Hejë) (ve) (Devlejë) ceO³emLeë (DeeoOe<e&led) DeeoOe<eealed mecevleeod
Oe=<Ceg³eeled (Je=<eCJemet) ³eew Je=<Ceew Jeeme³elemleew (ogëMebmeë) ogëKesve Meeefmelegb ³eesi³eë (cel³e&ë) ceveg<³eë (efjHegë)
Me$egë¤82¤
DevJe³eë-ns Je=<eCJemet meYeemesvesMeew! ³egJeeb ³eled ³emceeod ogëMebmeë Hejes cel³eex efjHegve& m³eeled, veevlejM®e
³eesçmceeveeoOe<e&led, leb Òe³elvelees JeMeb ve³eleced¤82¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<ew³e&ë Òeyeuees ogäleceë Me$egYe&Jesled me Òe³elvesve efJepesleJ³eë¤82¤
HeoeLe&ë-ns (Je=<eCJemet) ÞesÿeW keÀes Jeeme keÀjevesnejs meYee Deewj mesvee kesÀ Heefle! legce (³eled) efpememes
(ogëMebmeë) ogëKe mes mlegefle keÀjves ³eesi³e (Hejë) Dev³e (cel³e&ë) ceveg<³e (efjHegë) Me$eg (ve) ve nes Deewj (ve) ve
(Devlejë) ceO³emLe nes efkeÀ pees nce keÀes (DeeoOe<e&led) meye Deesj mes Oe<e&Ce keÀjs, GmekeÀes De®ís ³elve mes JeMe ceW
keÀjes¤82¤
YeeJeeLe&ë-jepeHeg©<eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ pees Deefle yeueJeeved, Del³evle ogä Me$eg nesJes, GmekeÀes yeæ[s ³elve mes
peerleW¤82¤
lee ve Fl³em³e ie=lmeceo $eÝef<eë~ Deeféeveew osJeles~ efve®e=od iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
lee veNç'HH-HHVä^FHHIËHYHHMlHIHEHI+H10HäPHY¢Meced~ HI2H&HHä-HHIM-HHV1HI-HRäFHG¤83¤
OHHa YH1Ía 'HHa -HHV1^1FHGa 'H1HI0-H1YHH1a MlHIHFHGa HI+H10HäPHY¢0H1HIFHHIOHä HI+H10HäÉPHE¢Meced~ efOe<C³eHäa -H1HIMl-HHV1HI-HR1HIFHHIOHä
-HHIM-H1ÍÉHI-HRäFHG¤83¤
HeoeLe&ë-(lee) leew (veë) Demceeved (Dee) (Jees{ced) Jenleced (Deeféevee) meYeemesvesMeew (jef³eced) Oeveced
(efHeMe²meb¢Meced) ³eë efHeMe²Jeled megJeCe&Jeled mec³eied ¢M³eles meë (efOe<C³ee) efOe<eCe³ee efOe³ee (JeefjJeesefJeoced) ³esve
JeefjJeë Heefj®ejCeb efJevoefvle leced¤83¤
DevJe³eë-nsçeféevee efOe<C³ee lee ³egJeeb vees JeeefjJeeseJf eob efHeMe²meb¢Meb jef³eceeJees{ced¤83¤
YeeJeeLe&ë-meYeemesvesMew jep³emegKee³e meJe&cewée³³e¥ mecHeeoveer³eced, ³esve mel³eOecee&®ejCeb Je×xle¤83¤

HeoeLe&ë-nss (Deeféevee) meYee Deewj mesvee kesÀ Heeuevesnejes! (efOe<C³ee) pees yegef× kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (lee) Jes
legce (veë) nce keÀes (JeefjJeesefJeoced) efpememes mesJeve keÀes ÒeeHle neW Deewj (efHeMe²meb¢Meced) pees megJeCe& kesÀ meceeve
osKeves ceW Deelee nw, Gme (jef³eced) Oeve keÀes (Dee, Jees{ced) meye Deesj mes ÒeeHle keÀjes¤83¤
YeeJeeLe&ë-meYeeHeefle Deewj mesveeHeefle³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ jep³e kesÀ megKe kesÀ efue³es meye Ssée³e& efme× keÀjW ,
efpememes mel³eOece& keÀe Dee®ejCe yeæ{s¤83¤
HeeJekeÀe ve Fl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ mejmJeleer osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HegvejO³eeHekeÀesHeosMekeÀefJe<e³eceen¤
efHeÀj DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+HH1-H1NH¢HYH1ÍPHMäP-HOHHU1-HHSHVäHI<H-HH 1HISHYHHUä-HOHHUa H1HE-HääJHI2H1HH-HäPHJÍ¤84¤
+HH1-H1NH¢Ha YH1Ía PHMäP-HOHHUa -HHSHVäHI<HÍa -HH1HISHYHHUä-H1OHHUHIOHä -HH1HISHYHHUäÉ-HOHHUa H1HFHGa -H1ägÉa HI2H1HH-HäPHJÉHIMHIOHä
HI2H1HHÉ-HäPHJÍ¤84¤
HeoeLe&ë-(HeeJekeÀe) HeefJe$ekeÀeefjkeÀe (veë) DemceekeÀced (mejmJeleer) megmebmke=Àlee JeekedÀ (JeepesefYeë)
efJe%eeveeefoefYeieg&Cewë (JeeefpeveerJeleer) ÒeMemleefJeÐee³egkeÌlee (³e%eced) (Jeäg) (efOe³eeJemegë) efOe³ee JemegOe&veb ³em³eeë~
le=leer³ee³ee DeuegkedÀ¤84¤
DevJe³eë-ns DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew! ³eLee JeepeseYf eJee&efpeveerJeleer HeeJekeÀe efOe³eeJemegë mejmJeleer vees ³e%eb Jeäg
leLee ³egJeecemceeved efMe#esleeced¤84¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ewOee&efce&keÀeCeeceO³eeHekeÀesHeosMekeÀeveeb mekeÀeMeeled
efJeÐeemegefMe#es mebie=¿e efJe%eeveJe=ef×efve&l³eb keÀe³ee&¤84¤
HeoeLe&ë-ns Heæ{eves Jeeues Deewj GHeosMekeÀ ueesiees! pewme (JeepesefYeë) efJe%eeve Deeefo iegCeeW mes (JeeefpeveerJeleer)
De®íer GÊece efJeÐee mes ³egkeÌle (HeeJekeÀe) HeefJe$e keÀjvesnejer (efOe³eeJemegë) yegef× kesÀ meeLe efpememes Oeve nes Jen
(mejmJeleer) De®ís mebmkeÀej Jeeueer JeeCeer (veë) nceejs (³e%eced) ³e%e keÀes (Jeäg) MeeseYf ele keÀjs, Jewmes legce ueesie
nce ueesieeW keÀes efMe#ee keÀjes¤84¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Oecee&lcee DeO³eeHekeÀ Deewj
GHeosMekeÀeW mes efJeÐee Deewj megefMe#ee De®ís ÒekeÀej ûenCe keÀjkesÀ efJe%eeve keÀer Je=ef× meoe efkeÀ³ee keÀjW¤84¤
®eesoef³e$eerl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ mejmJeleer osJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe kHUefMe#eeefJe<e³eceen¤
Deye HIk³eeW keÀer efMe#ee kesÀ efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
®eesNoNef³eN$eer metÉYHOHHäYHHE1HVOHäYOHHUPHJFHOHHU1YHHFHGa H1HERä2H1VPHMäP-HOHHU¤85¤

®eesNoNef³eN$eer~ metÉYHOHHäYHHFHGaHVOHäYOHHUaPHJÉFH1OHHU1YHHHIFHHIOHäPHJÉFHOHHU1YHHFHGaH1HFHGaR12HV1aPHMäP-HOHHU¤85¤
HeoeLe&ë-(®eesoef³e$eer) Òesjef³e$eer (metve=leeveeced) megefMeef#eleeveeb JeeCeerveeced (®eslevleer) meb%eeHe³evleer
(megceleerveeced) MeesYeveeveeb yeg×erveeced (³e%eced) (oOes) Oejeefce (mejmJeleer) ÒeMemleefJe%eeve³egkeÌlee¤85¤
DevJe³eë-ns HIk³eess! ³eLee metve=leeveeb ®eesoef³e$eer megceleerveeb ®eslevleer mejmJeleer mel³enb ³e%eb oOes, leLee³eb
³eg<ceeefYejH³evegÿs³eë¤85¤
YeeJeeLe&ë-³ee kHUCeeb ceO³es efJeog<eer kHU m³eeled, mee meJee&ë HIk³eë meoe megefMe#esle, ³eleë kHUCeeb ceO³es
efJeÐeeJe=ef×mm³eeled¤85¤
HeoeLe&ë-ns kHU ueesiees! pewmes (metve=leeveeced) megefMe#ee HeeF& ngF& JeeefCe³eeW keÀes (®eesoef³e$eer) ÒesjCee
keÀjvesnejer (megceleerveeced) MegYe yegef×³eeW keÀes (®eslevleer) De®ís ÒekeÀej %eeHeve keÀjleer (mejmJeleer) GÊece efJe%eeve mes
³egkeÌle ngF& ceQ (³e%eced) ³e%e keÀes (oOes) OeejCe keÀjleer ntb, Jewmes ³en ³e%e legce keÀes Yeer keÀjvee ®eeefn³es¤85¤
YeeJeeLe&ë-pees HIk³eeW keÀs yeer®e ceW efJeog<eer kHU nes, Jen meye HIk³eeW keÀes meoe megefMe#ee keÀjs, efpememes
HIk³eeW ceW efJeÐee keÀer Je=ef× nes¤85¤
cenes DeCe& Fl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ mejmJeleer osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
ceNnesç'H&H 1ÍPHMäP-HOHHU1´H HVäOHHHIOHNHV¢1OHJYHHäa HI2HHHV1HI-HËHH1HI-HMHäSHHIOH¤86¤
FH1QÍa'H&H iÍaPHMäP-HOHHUa´HaHV1OH1H1HIOH1aNHV¢1OHJYHHäaHI2HHäÍaHI-HËHHäaHI-HaMH1SH1HIOH1¤86¤
HeoeLe&ë-(cenë) cenled (DeCe&ë) Devleefj#emLeb Meyomecegêced (mejmJeleer) JeeCeer (Òe, ®esle³eefle)
Òe%eHe³eefle (kesÀlegvee) Òe%eevesve (efOe³eë) yeg×³eë (efJeéeeë) meJee&ë (efJe) (jepeefle) ÒekeÀeMe³eefle¤86¤
DevJe³eë-ns HIk³ees! ³eLee mejmJeleer kesÀlegvee cenes DeCe&ë Òe®else³eefle, efJeéee efOe³ees efJejepeefle, leLee
efJeÐeemeg ³et³eb ÒeJe=Êee YeJele¤86¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ keÀv³eeefYeye´&ïe®e³exCe efJeÐeemegefMe#esHetCex mebie=¿e yeg×³ees
Je×e|³eleJ³eeë¤86¤
HeoeLe&ë-ns kHU ueesiees ! pewmes (mejmJeleer) JeeCeer (kesÀlegvee) GÊece %eeve mes (cenë) yeæ[s (DeCe&ë)
DeekeÀeMe ceW efmLele MeyoªHe mecegê keÀes (Òe®else³eefle) GÊece ÒekeÀej mes peleueeleer nw Deewj (efJeéeeë) meye (efOe³eë)
yegef×³eeW keÀes (efJe, jepeefle) veevee ÒekeÀej mes ÒekeÀeefMele keÀjleer nw, Jewmes efJeÐeeDeeW ceW legce ÒeJe=Êe nesDees¤86¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ keÀv³eeDeeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ye´ïe®e³³e& mes efJeÐee Deewj
megefMe#ee keÀes meceûe ûenCe keÀjkesÀ DeHeveer yegef×³eeW keÀes yeæ{eJeW¤86¤
Fvêe³eenerl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe meeceev³eesHeosMeefJe<e³eceen¤
Deye meeceev³e GHeosMe efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)YÌHHHäHIQHIHHYeevees megÉleeç)1FHVO-HH1H-HäÍa 'H&-HHUäHI<H1POHYHHä+HWÉOHHPHäÍ¤87¤
)YÌäa 'HHa HH1HIQ1a HIH1H1<HH1YHHV1 )HIOHä HIHHÉ<HHYHHVa PHJÉOHHÍa )1FHVa O-HH1H-H1 )HIOHä O-HH1ÉH-HäÍa 'H&-HHUäHI<HÍa OHYHHäa
HetÉOHHPHäÍ¤87¤
HeoeLe&ë-(Fvê) meYesMe (Dee) (³eeefn) Deeie®í (ef®e$eYeevees) ef®e$ee YeeveJees efJeÐeeÒekeÀeMee ³em³e
lelmebyeg×ew (megleeë) efve<Heeefoleeë (Fces) (lJee³eJeë) ³es lJeeb ³egJeefvle efceueefvle les (DeCJeerefYeë) De*diegueerefYeë
(levee) efJemle=leiegCesve (Hetleemeë) HeefJe$eeë¤87¤
DevJe³eë-ns ef®e$eYeevees Fvê! lJeb ³e Fces DeCJeereYf emmegleemlevee HetleememlJee³eJeë HeoeLee&ë meefvle,
leevee³eeefn¤87¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeë meefl¬eÀ³e³ee HeoeLee&ved mebMeesO³e Yeg¡eleeced¤87¤
HeoeLe&ë-ns (ef®e$eYeevees) ef®e$e-efJeef®e$e efJeÐeeÒekeÀeMeeW Jeeues (Fvê) meYeeHeefle! DeeHe pees (Fces) ³es
(DeCJeerefYeë) De*diegeuf e³eeW mes (megleeë) efme× efkeÀ³es (levee) efJemleej³egkeÌle iegCe mes (Hetleemeë) HeefJe$e (lJee³eJeë)
pees legcekeÀes efceueles nQ, Gve HeoeLeeX keÀes (Dee, ³eeefn) ÒeeHle ntefpe³es¤87¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e ueesie De®íer ef¬eÀ³ee mes HeoeLeeX keÀes De®ís ÒekeÀej Meg× keÀjkesÀ Yeespeveeefo keÀjW¤87¤
Fvêe³eeefn efOe³esl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efHeÀj efJeÜefÜ<e³e Deieues cev$e ceW keÀnles nQ¤
)YÌHHHäHIQHI2H1HVHIH1OHHVHI-H´HäSHWOHÍPHJÉOHH-HäOHÍa *+H1\HÑHHäHI&H-HH1,HOHäÍ¤88¤
)YÌäa 'HHa HH1HIQ1a HI2H1HHa )1HIH1OHÍa HI-H´HäSHWOH1 )HIOH1 HI-H´HäÉSHWOHÍa PHJÉOHH-HäOHÍa PHJÉOH-HäOH1 )HIOHä PHJÉOHÉ-HäOHÍa *+Häa
\HÑHHäHI&Ha-HH1,HOHäÍ¤88¤
HeoeLe&ë-(Fvê) efJeÐewée³e&³egkeÌle (Dee) (³eeefn) (efOe³ee) Òe%e³ee (Fef<eleë) Òesefjleë (efJeÒepetleë)
efJeÒewcexOeeefJeefYepet&leë efMeef#eleë (megleeJeleë) efve<HeeefoleJeleë (GHe) (ye´ïeeefCe) DeVeeefve Oeveeefve Jee (JeeIeleë)
³eefMMe#e³ee Jee®ee nefvle peeveeefle meë¤88¤
DevJe³eë-ns Fvê! Fef<elees efJeÒepetlees JeeIelemlJeb efOe³ee megleeJelees ye´ïeeC³egHee³eeefn¤88¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜebmees efpe%eemetved peveeved mebiel³ewles<eg efJeÐeekeÀesMeb mLeeHe³evleg¤88¤

HeoeLe&ë-ns (Fvê) efJeÐee Deewj Ssée³e& mes ³egkeÌle (Fef<eleë) Òesefjle Deewj (efJeÒepetleë) yegef×ceeveeW mes efMe#ee
HeekesÀ Jesie³egkeÌle (JeeIeleë) efMe#ee HeeF& ngF& JeeCeer mes peevevesneje let (efOe³ee) mec³ekedÀ yegef× mes (megleeJeleë) efme×
efkeÀ³es (ye´ïeeefCe) DeVe Deewj OeveeW keÀes (GHe, Dee ³eeefn) meye ÒekeÀej mes meceerHe ÒeeHle nes¤88¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved ueesie efpe%eemee Jeeues Heg©<eeW mes efceuekesÀ Gve ceW efJeÐee kesÀ efveefOe keÀes mLeeefHele
keÀjW¤88¤
Fvêe³eeefn letlegpeeve Fl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
)YÌHHHäHIQN OHWOHJäSHHYH1ç*+H1\HÑHHäHI&HQHIM-HÍa megÉOHVRäHI2H-HYH1M®eYHäÍ¤89¤
)YÌäa'HHaHH1HIQ1aOHWOHJäSHHYHÍa*+Häa\HÑHHäHI&HaQNefMl-H1)HIOHäQHIMÉ-HÍaPHJÉOHVaR1HI2H1-H1aYHä1ÍaHYHäÍ¤89¤
HeoeLe&ë-(Fvê) efJeÐewée³e&Je×&keÀ (Dee) (³eeefn) (letlegpeeveë) ef#eÒekeÀejer~ letlegpeeve Fefle ef#eÒekeÀeefjveecemeg
Heefþleced¤ (efveIeb02.15) (GHe) (ye´ïeeefCe) Oec³exCe ÒeeHleJ³eeefve (nefjJeë) ÒeMemlee nj³eesçéee efJeÐevles ³em³e
lelmecyeg×ew (megles) efve<HeVes J³eJenejs (oefOe<Je) Oej (veë) Demceeved (®eveë) Yeesi³eceVeced¤89¤
DevJe³eë-ns nefjJe Fvê! lJecegHee³eeefn letlegpeevees veë megles ye´ïeeefCe ®eveM®e oefOe<Je¤89¤
YeeJeeLe&ë-efJeÐeeOece&Je=×³es kesÀveeH³eeuem³eb ve keÀe³e&ced¤89¤
HeoeLe&ë-ns (nefjJeë) De®ís GÊece Iees[ æ eW Jeeues (Fvê) efJeÐee Deewj Ssée³e& kesÀ yeæ{evesnejs efJeÜved! DeeHe
(GHee³eeefn) efvekeÀì DeeF³es (letlegpeeveë) MeerIe´ keÀe³³e&keÀejer neskesÀ (veë) nceejs efue³es (megles) GlHeVe ngS J³eJenej
ceW (ye´ïeeefCe) Oece&³egkeÌle keÀce& mes ÒeeHle nesves ³eesi³e Oeve Deewj (®eveë) Yeesie kesÀ ³eesi³e DeVe keÀes (oefOe<Je) OeejCe
YeeJeeLe&ë-efJeÐee Deewj Oece& yeæ{eves kesÀ efueS efkeÀmeer keÀes Deeuem³e ve keÀjvee ®eeefn³es¤89¤
DeefMJevesl³em³e ceOeg®ívoe $eÝef<eë~ DeefMJemejmJeleervêe osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
'H1HI0-HYHHäHI+H\HOHH1EFH2HJÉ PHMäP-HOHHPH1SHHVHäPHHa
)YÌäÍPHJÉHHFHHä-HH1QHSHJÉHYOHHäPHHV1FHEFH2HJä¤90¤
'H1HI0-HYHHäaHI+H1\H1OHH1FHGaFH2HJäaPHMäP-HOHHaPH1SHHVH1PHVHIOHPH1ÉSHHVHäPHHa)YÌäÍaPHJÉHHFHVHIOHä PHJÉÉHHFHHäa-HÉ$eNnsefleä -HH1ÉQHa
pegÉHYOHHäFHGaPHHV1FHFHGaFH2HJä¤90¤
HeoeLe&ë-(DeefMJevee) DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew (efHeyeleeced) (ceOeg) ceOegjeefoiegCe³egkeÌleceVeced (mejmJel³ee)

megmebmke=Àle³ee Jee®ee (mepees<emee) meceeveb pees<eë mesJeveb ³e³eesmleew (Fvêë) SsMJe³e&Jeeved (meg$eecee) megÿg j#ekeÀë
(Je=$ene) ³ees Je=$eb cesIeb nefvle me met³³e&mleÜÜÊe&ceeveë (peg<evleeced) mesJevleeced (meesc³eced) meesces meesceueleeÐees<eefOeieCes
YeJeced (ceOeg) ceOegjefJe%eeveced¤90¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee mepees<emeeçefMJevee mejmJel³ee ceOeg efHeyeleeced, ³eLee ®esvêë meg$eecee Je=$ene ®e
meesc³eb ceOeg peg<evleeb leLee ³eg<ceeefYejH³evegÿs³eced¤90¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀeë mJeelceJelmeJex<eeb efJeÐeemegKeb Je×&ef³elegefce®ís³eg³e&leë meJex megefKeveë
m³egë¤90¤
De$e jepeÒepeeOecee&²eef²ie=neÞeceJ³eJenejye´ïe#e$emel³eJe´leosJeiegCeÒepeej#ekeÀeçYe³eHejmHejmebceeflekHUiegCe-
OeveeefoJe=×îeeefoJeCe&veeosleoLe&m³e HetJee&O³ee³eeskeÌleeLexve men mebieeflejmleerefle yeesO³eced¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (mepees<emee) meceeve mesJeve keÀjvesnejs (Deeféevee) DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ
(mejmJel³ee) De®ís ÒekeÀej mebmkeÀej HeeF& ngF& JeeCeer mes (ceOeg) ceOegj Deeefo iegCe ³egkeÌle efJe%eeve keÀes (efHeyeleeced)
Heeve keÀjW Deewj pewmes (Fvêë) Ssée³e&Jeeved (meg$eecee) De®ís ÒekeÀej j#ee keÀjvesneje (Je=$ene) met³e& kesÀ meceeve JeÊee&Je
JeÊe&ves Jeeuee (meesc³eced) meesceuelee Deeefo Dees<eefOeieCe ceW ngS (ceOeg) ceOegjeefo iegCe ³egkeÌle DeVe keÀe (peg<evleeced)
mesJeve keÀjsb, Jewmes legce ueesieeW keÀes Yeer keÀjvee ®eeefn³es¤90¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ DeHeves pewmes meye ueesieeW kesÀ efJeÐee Deewj megKe yeæ{eves keÀer F®íe keÀjW ,
efpememes meye megKeer neW¤90¤
Fme DeO³ee³e ceW jepe-Òepee, Oecce& kesÀ De² Deewj Deef², ie=neÞece keÀe J³eJenej, yeéïeCe, #eef$e³e,
mel³eJe´le, osJeeW kesÀ iegCe, Òepee kesÀ HeeuekeÀ, DeYe³e, HejmHej mecceefle, HIk³eesb kesÀ iegCe, Oeve Deeefo HeoeLeeX keÀer
Je=×îeeefo keÀe JeCe&ve nesves mes Fme DeO³ee³e kesÀ DeLe& keÀer Fmemes ÒeLece DeO³ee³e ceW keÀns DeLe& kesÀ meeLe me²efle nw,
Ssmee peevevee ®eeefn³es¤
Fefle ÞeercelHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³ee&Ceeb HejceefJeog<eeb Þeer³egleefJejpeevevomejmJeleermJeeefceveeb efMe<³esCe
HejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³exCe ÞeerceÎ³eevevomejmJeleermJeeefcevee efveefce&les megÒeceeCe³egkeÌles mebmke=Àlee³e&Yee<eeY³eeb
efJeYetef<eles ³epegJexoYee<³es efJebMeefleleceesçO³ee³eë HetefÊe&ceieeled¤20¤
meceeHlee ®es³eb HetJe&efJebMeefleë¤
¤Dees3ced¤
DeLewkeÀeEJeMeefleleceesçO³ee³e DeejY³eles
Fceefcel³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ Je©Cees osJelee~ efve®e=od iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Deye FkeÌkeÀermeJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe nw, FmekesÀ He´Lece cev$e ceW efJeÜeveeW kesÀ efJe<e³e ceW keÀne nw¤
)1FHEFHVä-H&HÀHJÉ2HHUQ-HäFH1²HHHäFH>HaO-HHFHä-H1PHJMH HäNHV¢
FceNced~ cesN~ JeN©NCeN~ ÞegÉHI2HaQ-HäFHGa'H1²HaH1aFHÉ[N³eN~ lJeeced~ DeNJeNm³egë~ Dee~ ®eNkesÀN¤1¤
HeoeLe&ë-(Fceced) (ces) cece (Je©Ce) GÊeceefJeÜved (ÞegefOe) Íe=Ceg~ De$e mebefnlee³eeced #De06.3.114%
Fefle oerIe&ë (nJeced) mleJeveced (DeÐe) DeefmceVenefve~ De$e efveHeelem³e ®e #De06.3.136% Fefle oerIe&ë (®e)
(ce=[³e) (lJeeced) (DeJem³egë) DeelceveesçJe F®ígë (Dee) (®ekesÀ) keÀece³es~ Dee®ekeÀ Fefle keÀeefvlekeÀcee&¤
(efveIeb02~6)¤1¤
DevJe³eë-ns Je©Ce! ³eesçJem³egjnefceceb lJeecee®ekesÀ me lJeb ces nJeb ÞegefOe~ DeÐe ceeb ce=[³e ®e¤1¤
YeeJeeLe&ë-meJew&efJeÐeekeÀecewjvet®eevees efJeÜeved keÀceveer³eë me efJeÐeeefLe&veeb mJeeO³ee³eb ÞeglJee megHejer#³e
meJee&veevevo³esled¤1¤
HeoeLe&ë-ns (Je©Ce) GÊece efJeÐeeJeeved peve! pees (DeJem³egë) DeHeveer j#ee keÀer F®íe keÀjvesneje ceQ
(Fceced) Fme (lJeeced) legPe keÀes (Dee, ®ekesÀ) ®eenlee ntB Jen let (ces) cesjer (nJeced) mlegefle keÀes (ÞegefOe) megve (®e)
Deewj (DeÐe) Deepe cegPe keÀes (ce=[³e) megKeer keÀj¤1¤
YeeJeeLe&ë-meye efJeÐee keÀer F®íe Jeeues Heg©<eeW keÀes ®eeefnS efkeÀ Deveg¬eÀce mes GHeosMe keÀjves Jeeues yeæ[s
efJeÜeved keÀer F®íe keÀjW, Jen efJeÐeeefLe&³eeW kesÀ mJeeO³ee³e keÀes megve Deewj GÊece Hejer#ee keÀjkesÀ meye keÀes Deeveefvole
keÀjs¤1¤
leefol³em³e MegveëMesHe $eÝef<eë~ Je©Cees osJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
OH¬-HHäHHHIFH1\HÑHä&HH1-HYRäFHHYH1POHRH0HHäPOHV1HSHäFHHYHHVQ1HI-HH_<HäÍa
'HQVä>FHHYHHV-H&HV1Q\HHV12HJä0HjPH1FHHYH1É'HHHJÉÍ+HFHHVäHHUÍ
OHOHGa O-HH1a HH1HIFH1a \HÑHä&HHa -HYRäFHHYHÍa OHOHGa 'HHa 0HH1POHV1a HSHäFHHYHÍa Q1HI-HH_<H1HIMHIOHä Q1HI-HÍÉHI<HäÍa 'HQVä>ceeveë~
-H11&H1a)1Qa\HHV1HI2H1a*ä0HjPHVOHJäÉ0HjPHaFHHaYH1Ía'HHHäJÍa+HaFHHV1HHU1Í
HeoeLe&ë-(leled) leced (lJee) lJeeced (³eeefce) HeéHveesecf e (ye´ïeCee) JesoefJe%eevesve (Jevoceeveë) mlegJeved
(leled) (Dee) (Meemles) F®íefle (³epeceeveë) (nefJee|Yeë) neslegb oelegcenzë HeoeLezë (Dens[ceeveë) meefl¬eÀ³eceeCeë
(Je©Ce) Del³egÊece (Fn) Deefmceved mebmeejs (yeesefOe) yeesOe³e (G©Mebme) yengefYeë He´Mebefmele (cee) (veë) DemceekeÀced
(Dee³egë) peerJeveb efJe%eeveb Jee (He´) (cees<eerë) ®eesj³esë¤2¤
DevJe³eë-ns Je©Ce efJeÜppeve! ³eLee ³epeceevees nefJee|YemleoeMeemles leLee ye´ïeCee Jevoceeveesçnb leÊJee
³eeefce~ ns G©Mebme! ce³eeçns[ceevemlJeefcen ve Dee³egcee& Hećees<eerë 0HHkb yeeseOf e¤2¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³ees ³emceeefÜÐeeceeHveg³eeled me leb HetJe&ceefYeJeeo³esled~ ³ees
³em³eeO³eeHekeÀë m³eeled me lemcew efJeÐeeoevee³e keÀHeìb ve kegÀ³ee&led, keÀoeef®eled kesÀveef®eoe®ee³³eex veeçJecevleJ³eë¤2¤
HeoeLe&ë-ns (Je©Ce) Deefle GÊece efJeÜeved Heg©<e! pewmes (³epeceeveë) ³epeceeve (nefJee|Yeë) osves ³eesi³e
HeoeLeeX mes (leled) Gme keÀer (Dee, Meemles) F®íe keÀjlee nw Jewmes (ye´ïeCee) Jeso kesÀ efJe%eeve mes (Jevoceeveë) mlegefle
keÀjlee ngDee ceQ (leled) Gme (lJee) legPe keÀes (³eeefme) HeéHle neslee nw~ ns (G©Mebme) yengle ueesieeW mes He´Mebmee efkeÀ³es
ngS peve! cegPe mes (Dens[ceeveë) melkeÀej keÀes HeéHle neslee ngDee let (Fn) Fme mebmeej ceW (veë) nceejs (Dee³egë)
peerJeve Jee efJe%eeve keÀes (cee) cele (He´, cees<eerë) ®egje uesJes Deewj MeHk keÀe (yeesefOe) yeesOe keÀje³ee keÀj¤2¤
YeeJeeLe&ë-Fme ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e efpememes efJeÐee keÀes HeéHle nes , Jen GmekeÀes
He´Lece vecemkeÀej keÀjs~ pees efpeme keÀe Heæ{eves Jeeuee nes, Jen GmekeÀes efJeÐee osves kesÀ efueS keÀHeì ve keÀjs, keÀoeefHe
efkeÀmeer keÀes Dee®ee³e& keÀe DeHeceeve ve keÀjvee ®eeefnS¤2¤
lJeefcel³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ DeefiveJe©Ceew osJeles~ mJejeìd He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
lJeb veesäÉ'HLYHV1-Hä&HPHHI-H1¾HYHGRV1-HPH1QV>1HVÉ'H-HäHHHIPHPHHUáHÍa
HHISHäáHV1-HHI¼äOHFH1Í0HHV0HJäHHYHHV1HI-HËHH1¾VHHäHIPH1+HFHJäFHJL2H1PFHOHG
O-HFHGaYH1Ía'H1LYHV1a-Hä&HPHaHI-H1¾HYHGaRV1-HPHäaQV>äÍa'H-HäaHH1HIPH1PHH1UáH1ÍaHHISHäáÍa-HHI¼äOHFH)HIOH-HHI¼äÉOHFHÍa
0HHV0HJäHHYHÍaHI-HËHHäa¾VHHäHIPHa+HaFHJÉcegÉefiOeN~ DeNmceled¤3¤
HeoeLe&ë-(lJeced) (veë) DemceekeÀced (Deives) HeeJekeÀJelHe´keÀeMeceeve (Je©Cem³e) Þesÿm³e (efJeÜeved)
efJeÐee³egkeÌleë (osJem³e) efJeog<eë (ns[ë) Deveeojë (DeJe) efve<esOes (³eeefmemeerÿeë) ³ee³eeë HeéHveg³eeë (³eefpeÿë)
1188
SkeÀefJebMeesçO³ee³eë 1189
DeefleMe³esve ³eäe (JeefÚleceë) DeefleMe³esve Jees{e (MeesMeg®eeveë) Meg×ë MeesOe³eved meved (efJeéee) meJee&efCe (Üs<eebefme)
Üs<eeefo³egkeÌleeefve keÀcee&efCe (He´) (cegcegefiOe) Hećees®e³e (Demceled) DemceekebÀ mekeÀeMeeled¤3¤
DevJe³eë-ns Deives ³eefpeÿes JeefÚleceë MeesMeg®eevees efJeÜebmlJeb Je©Cem³e osJem³e ³ees ns[mleceJe ³eeefmemeerÿe
cee kegÀ³ee&~ ns Deives! lJeb ³ees veesç%eceekebÀ ns[es YeJesÊeb cee mJeerkegÀ³ee&¤ ns efMe#ekeÀ! lJecemceefÜéee Üs<eebefme
Hećegcegeif Oe¤3¤
YeeJeeLe&ë-keÀesçefHe ceveg<³ees efJeog<eeceveeojb keÀesçefHe efJeÜeved efJeÐeeefLe&veecemelkeÀejb ®e ve kegÀ³ee&led, meJex
efceefuelJes<³ee&¬eÀesOeeefooes<eebml³ekeÌlJee meJex<eeb meKee³ees YeJes³egë¤3¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) kesÀ legu³e He´keÀeMeceeve (³eefpeÿë) Deleerle ³epeve keÀjves (JeefÚleceë) Del³evle HeéefHle
keÀjeves Deewj (MeesMeg®eeveë) Meg× keÀjves nejs (efJeÜeved) efJeÐee³egkeÌle peve! (lJeced) let (Je©Cem³e) Þesÿ (osJem³e)
efJeÜeved keÀe pees (ns[ë) Deveeoj Gme keÀes (DeJe) cele (³eeefmemeerÿeë) keÀjs~ ns lespeefmJe! let pees (veë) nceeje
Deveeoj nes Gme keÀes De²erkeÀej cele keÀj~ ns efMe#ee keÀjves nejs! let (Demceled) nce mes (efJeéee) meye (Üs<eebefme)
Üs<e Deeefo ³egkeÌle keÀceeX keÀes (He´, cegcegefiOe) ígæ[e os¤3¤
YeeJeeLe&ë-keÀesF& Yeer ceveg<³e efJeÜeveeW keÀe Deveeoj Deewj keÀesF& Yeer efJeÜeved efJeÐeeefLe&³eeW keÀe DemelkeÀej ve keÀjs,
meye efceue kesÀ F&<³ee&, ¬eÀesOe Deeefo oes<eeW keÀes íesæ[ kesÀ meye kesÀ efce$e nesJeW¤3¤
me lJeefcel³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ DeefiveJe©Ceew osJeles~ mJejeìd He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
PHO-HEYHHVäÉ'HLYHVÉ-H1FHHV<Hä-HHV1OHHUYHVHIRäáHVÉ'H1PHHÉ*1HPHHV1-egäew~
'H-HäH-HYHHV1-Hä&H1jMMHä&HHV-H1HUHIQFHä>H1UNH¢jPHJÉQ-HHVäYHÉ6HI2H
PHÍaO-HFHGaYH1Ía'H1LYHV1a'H1-H11FHÍa<H1-H1a71OHHUaYHVHIRäáÍa'H1PHHÍa*NHPHäÍa-HäJÆ1HHI-HHIOH1 HI-HÉ*äÆHZa'H-HäaH1-H1a
YH1Ía-Hä&HFHGaMMHä&HÍa-HH1UHIn~ ce=É[erNkeÀced~ megÉQ-H1)HIOHäPHJÉÉQ-HäÍaYH1Ía61HI2H1
HeoeLe&ë-(meë) (lJeced) (veë) DemceekeÀced (Deives) (DeJeceë) j#ekeÀë (YeJe) (Tleer) Tl³ee (vesefoÿë)
DeefleMe³esveeefvlekeÀë (Dem³eeë) (G<emeë) He´l³et<eJesuee³eeë (J³egäew) efJeefJeOes oens (DeJe) (³e#Je) mebiece³e~ De$e
yengueb ívomeerefle efJekeÀjCeeYeeJeë (veë) DemceekeÀced (Je©Ceced) GÊececed (jjeCeë) jceceeCeë (Jeerefn) J³eeHvegefn
(ce=[erkeÀced) megKeHeóced (megnJeë) MeesYevees nJees oeveb ³em³e meë (veë) Demceeved (SefOe) YeJe¤4¤
DevJe³eë-ns Deives! ³eLeeçm³ee G<emees J³egäew JeefÚvexeof ÿes j#ekeÀM®e YeJeefle leLee me lJecetleer veesçJecees
YeJe vees Je©CeceJe³e#Je jjeCeë meved ce=[erkebÀ Jeerenf veë megnJe SefOe¤4¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee Heéleëmece³es met³e&ë meefVeefnleë meved meJee&ved meefVeefnleeved

cetÊee&ved HeoeLee&ved J³eeHveeself e leLeeçvlesJeeefmeveeb meefVeOeeJeO³eeHekeÀes YetlJewleeveelcevees efJeÐe³ee J³eeHveg³eeled¤4¤
HeoeLe&ë-ns (Deives) Deefive kesÀ meceeve efJeÜeved! pewmes (Dem³eeë) Fme (G<emeë) HeÝeele mece³e kesÀ
(J³egäew) veevee He´keÀej kesÀ oen ceW Deefive (vesefoÿë) Del³evle meceerHe Deewj j#ee keÀjves neje nw, Jewmes (meë) Jen
(lJeced) let (Tleer) Heérefle mes (veë) nceeje (DeJeceë) j#ee keÀjves neje (YeJe) nes (veë) nce keÀes (Je©Ceced)
GÊece iegCe Jee GÊece efJeÜeved Jee GÊece iegCeerpeve keÀe (DeJe, ³e#Je) cesue keÀjeDees Deewj (jjeCeë) jceCe keÀjles
ngS legce (ce=[erkeÀced) megKe osves nejs keÀes (Jeerefn) J³eeHle nesDees (veë) nce keÀes (megnJeë) MegYeoeve osvesnejs
(SefOe) ntefpe³es¤4¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes Heéleë mece³e ceW met³e& meceerHe efmLele nes kesÀ meeLe
meye meceerHe kesÀ cetÊe& HeoeLeeX keÀes J³eeHle neslee nw, Jewmes efMe<³eeW kesÀ meceerHe DeO³eeHekeÀ nes kesÀ FvekeÀes DeHeveer efJeÐee
mes J³eeHle keÀjs¤4¤
cenerefcel³em³e JeeceosJe $eÝef<eë~ Deeefol³ee osJeleeë~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe He=efLeJ³ee efJe<e³eceen¤
Deye He=eLf eJeer kesÀ efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
ceNnercetÉ HJFHH1OHMäjPHJ-H1OHHYHHäFHÉOHPH1+HOYHH1UFH-HäPHVQJ-HVFHa
legÉefJeN#eN$eeceNSHMäYOHHUFHJ1HHUPHJÉMece&eä&H1FHHIRHIOHjPHJÉ+H&HHUäHIOHFHG
ceNnerced~ TBNçFl³Betäa PHJa FHH1OHMäFHGa PHJÉ-H1OHHYHHäFHGa H¿1OHPHäa +HOYHHUäFHGa 'H-HäPHVa QJÉkesNceN~ legÉefJeN#eN$eeefceefOHä OHJHI-HÉHN$eeced~
DeNSHMäYOHHUFHGa*11HHUFHGaPHJÉMece&eäCeNHIFHHIOHäPHJÉÉ0HFH Hä&HFHGa'HHIRäHIOHFHGaPHJÉ+H&HHUäHIOHFHGaPHJÉ+HYHHUäHIOH1HIFHHIOHäPHJÉÉ+HYHHUäHIOHFHG
HeoeLe&ë-(cenerced) Yetefceced (G) GÊeces (meg) MeesYeves (ceelejced) ceelejefceJe JeÊe&ceeveeced (megJe´leeveeced)
MeesYeveeefve Je´leeefve mel³ee®ejCeeefve ³es<eeb les<eeced ($eÝlem³e) HeéHlemel³em³e (Helveerced) kHUJeÜÊe&ceeveeced (DeJemes)
j#eCeeÐee³e (ngJesce) DeeoÐeece (legefJe#e$eeced) legefJeye&ng #e$eb Oeveb ³em³eeb leeced (Depejvleerced) Je³eesneefvejefnleeced
(Gª®eerced) ³ee GªefCe yentv³e_®eefle HeéHveeself e leeced (megMecee&Ceced) MeesYeveeefve Mecee&efCe ie=neefCe ³em³eemleeced
(Deefoefleced) DeKeefC[leeced (megHeĆeerefleced) MeesYeveeë He´ke=Àäe veerle³ees ³em³eeb leeced¤5¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb ceelejefceJe megJe´leeveece=lem³e HelveeR legefJe#e$eecepejvleercegª®eeR megMecee&Ceb
megHeĆeerelf eceg cenerceefoefleceJemes megngJesce leLee ³et³eceefHe ie=Áerle¤5¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee ceeleeçHel³eeefve HeefleJe´lee HeeEle ®e Heeue³eefle leLes³eb Yetefceë
meJee&ved j#eefle¤5¤
1190
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie (ceelejced) ceelee kesÀ meceeve efmLele (megJe´leeveeced) efpeve kesÀ MegYe
mel³ee®ejCe nQ, Gve keÀes ($eÝlem³e) HeéHle ngS mel³e keÀer (Helveerced) kHU kesÀ meceeve JeÊe&ceeve (legefJe#e$eeced) yengle
Oeve Jeeueer (Depejvleerced) peerCe&Heve mes jefnle (Gª®eerced) yengle HeoeLeeX keÀes HeéHle keÀjeves nejer (megMecee&Ceced)
De®ís He´keÀej kesÀ ie=n mes Deewj (megHeĆeerefleced) GÊece veerelf e³eeW mes ³egkeÌle (G) GÊece (Deefoefleced) DeKeefC[le
(cenerced) He=efLeJeer keÀes (DeJemes) j#ee Deeefo kesÀ efueS (meg, ngJesce) ieńCe keÀjles nQ, Jewmes legce Yeer ieńCe
keÀjes¤5¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes ceelee mevleeveeW Deewj HeefleJe´lee kHU Heefle keÀe
Heeueve keÀjleer nw, Jewmes ³en He=efLeJeer meye keÀe Heeueve keÀjleer nw¤5¤
meg$eeceeCeefcel³em³e ie³eHueele $eÝef<eë~ DeefoefleoxJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe peue³eeveefJe<e³eceen¤
Deye peue³eeve efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
megÉ$eeceeä&HE+HHI/H1-HH5²HHFHäYHV1QPHäjPHJÉMece&eä&H1FHHIRäHIOHjPHJÉ+H&HHUäHIOHFHGa
RZ1-HH5YHH-HäjP-HHIMlHHFHYHHäLHPH1FHÓHä-HYOHHU1FHHäQVFHHP-H1POHHVä
megÉHHFHHä&H1HIFHHIOHä PHJÉÉHHFHHä&HFHGa +HÉHI/H1-HHUFHGa ²HHFHGa 'H1YHV1QPHäFHGa PHJÉ0HFFH Hä&H1HIFHHIOHä PHJÉÉ0HFH Hä&HFHGa 'HHIRäHIOHFHGa
megÉ+H&HHUäHIOHFHGa PHJÉ+HYHHUäHIOH1HIFHHIOHä PHJÉÉ+HYHHUäHIOHFHGa RZ-HHUäFHGa YHH-HäFHGa P-H1HIMlHHHIFHHIOHä PHJÉ'HHIMlHHFHGa 'HYHHäLHPHFHGa 'HÓHä-HYOHHUFHGa 'HHa
©NnsNceN~ mJeNmle³esä¤6¤
HeoeLe&ë-(meg$eeceeCeced) MeesYeveeefve $eeceeefCe j#eCeeoerevf e ³em³eemleeced (He=efLeJeerced) efJemleerCee&ced (Ðeeced)
megHe´keÀeMeeced (Devesnmeced) DenvleJ³eeced~ veef_e nve Sn ®e¤ GCee04~224¤ (megMecee&Ceced) megMeesefYeleie=neced
(Deefoefleced) (megHeĆeerefleced) yengjepeHe´peeçKeefC[leveerefle³egkeÌleeced (owJeerced) osJeeveeceeHleeveeb efJeog<eeefce³eb leeced
(veeJeced) veeso³eefvle He´sj³eefvle ³e³ee leeced (mJeefj$eeced) MeesYeveev³eefj$eeefCe ³em³eeb leeced (Deveeiemeced)
DeefJeÐeceeveeçHejeOeeced (DeñeJevleerced) Deef®íêeced (Dee) (©nsce) DeefOeefleÿsce~ De$e mebefnlee³eeced
#De06.3.114% Fefle oerIe&ë~ (mJemle³es) megKee³e¤6¤
DevJe³eë-ns efMeefuHeveë! ³eLee Je³eb mJemle³es meg$eeceeCeb He=efLeJeeR Ðeecevesnmeb megMecee&CeceefoeEle megHeĆeerelE e
mJeefj$eeceveeiemeceñeJevleeR owJeeR veeJecee©nsce leLee ³et³eefceceeceejesnle¤6¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ee ³em³eeb yentefve ie=neefCe yentefve meeOeveeefve yentefve
j#eCeeefve yengefJeOeë He´keÀeMees yenJees efJeÜebmeM®e m³egmlem³eeceef®íêe³eeb cenl³eeb veeefJe efmLelJee
mecegêeefopeueeMe³es<JeJeejHeejew osMeevlejÜerHeevlejew ®e ielJeeççiel³e YetieesuemLeeved osMeeved ÜerHeebM®e efJe%ee³e Þeerc evlees
YeJevleg¤6¤
HeoeLe&ë-ns efMeefuHe pevees! pewmes nce (mJemle³es) megKe kesÀ efueS (meg$eeceeCeced) De®ís j#eCe Deeefo mes
³egkeÌle (He=efLeJeerced) efJemleej Deewj (Ðeeced) MegYe He´keÀeMe Jeeueer (Devesnmeced) DeeEnmeveer³e (megMecee&Ceced) efpeme ceW
megMeesefYele Iej efJeÐeceeve Gme (Deefoefleced) DeKeefC[le (megHeĆeerefleced) yengle jepee Deewj He´peepeveeW keÀer HetCe& veerelf e
mes ³egkeÌle (mJeefj$eeced) Jee efpeme ceW yeuueer Hej yeuueer ueieer nQ, Gme (Deveeiemeced) DeHejeOejefnle Deewj
(DeñeJevleerced) efíêjefnle (owJeerced) efJeÜeved Heg©<eeW keÀer (veeJeced) He´sjCee keÀjves nejer veeJe Hej (Dee, ©nsce)
®eæ{les nQ, Jewmes legce ueesie Yeer ®eæ{es¤6¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ns ceveg<³ees! efpeme ceW yengle Iej, yengle meeOeve,
yengle j#ee keÀjves nejs, DeveskeÀ He´keÀej keÀe He´keÀeMe Deewj yengle efJeÜeved neW Gme efíê jefnle yeæ[er veeJe ceW efmLele
neskesÀ mecegê Deeefo peue kesÀ mLeeveeW ceW HeejeJeej osMeevlej Deewj ÜerHeevlej ceW pee Dee kesÀ Yetieesue ceW efmLele osMe Deewj
ÜerHeeW keÀes peeve kesÀ ue#ceerJeeved nesJeW¤6¤
megveeJeefcel³em³e ie³eHueele $eÝef<eë~ mJei³ee& veewoxJelee~ ³eJeceO³ee iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
megÉveeJeNcee ©äQVH1FHÓHä-HYOHHU1FHYHHäLHPHFHGa0H1OHHHIMäHHP-HPOHHVä
megÉYHH-H1HIFHHIOHäPHJÉÉYHH-HäFHGa'HHa1QVNH1FHGa'HÓHä-HYOHHUFHGa'HYHHäLHPHFHGa0H1OHHHIMäHH1HIFHHIOHä0H1OHÉ'HäHIMHHFHGaP-HNPOHHVä
HeoeLe&ë-(megveeJeced) MeesYeveeb megefveefce&leeb veeJeced (Dee) (©ns³eced) (DeñeJevleerced) efíêeefooes<ejefnleeced
(Deveeiemeced) efvecee&Ceoes<ejefnleeced (Meleeefj$eeced) Meleceefj$eeefCe ³em³eemleeced (mJemle³es) megKee³e¤7¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçnb mJemle³esçñeJevleerceveeiemeb Meleeefj$eeeb megveeJecee©ns³eb leLeem³eeb
³et³eceH³eejesnle¤7¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ee cenleervee&Jeë megHejer#³e leemeg efmLelJee
mecegêeefoHeejeJeejew ie®ís³egë~ ³e$e yentv³eefj$eeoerevf e m³egmlee veeJeesçleerJeesÊeceeë m³egë¤7¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes ceQ (mJemle³es) megKe kesÀ efueS (DeñeJevleerced) efíêeefo oes<e Jee (Deveeiemeced)
yeveeJeì kesÀ oes<eeW mes jefnle (Meleeefj$eeced) DeveskeÀeW ue²j Jeeueer (megveeJeced) De®ís yeveer veeJe Hej (Dee, ©ns³eced)
®eæ{tb, Jewmes Fme Hej legce Yeer ®eæ{es¤7¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³e ueesie yeæ[er veeJeeW keÀer De®ís He´keÀej Hejer#ee
keÀjkesÀ Deewj GveceW efmLej neskesÀ mecegê Deeefo kesÀ HeejeJeej pee³eW, efpeveceW yengle ue²j Deeefo nesJeW, Jes veeJeW Del³evle
GÊece neW¤7¤
Dee ve Fl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ efce$eeJe©Ceew osJeles~ efve®e=od iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
1192
'HHYHHVäHIFHHH-H&HH,HÉlewie&J³HäWHIOHFHJHOHFHGaFH2-HH1MSHHäHIPHPHJH¢OHW
Dee~ veNë~ efceN$eeNJeN©NCeeN~ Ie=ÉOHZÍaLH-HWäHIOHFHGa*1H1OH1FHGaFH2-HHäaMSHHäjHIPHaPHJÉ¬eÀNletÉ )HIOHäPHJÉH¢OHW
HeoeLe&ë-(Dee) mecevleeled (veë) DemceekeÀced (efce$eeJe©Cee) HeéCeesoeveeefJeJe (Ie=lewë) GokewÀë (ieJ³etefleced)
¬eÀesMeÜ³eced (G#eleced) eEme®eleced (ceOJee) ceOegvee peuesve (jpeebefme) ueeskeÀeved (meg¬eÀlet) MeesYeveeë He´%eeë keÀcee&efCe Jee
³e³eesmleew¤8¤
DevJe³eë-ns efce$eeJe©Cee HeéCeesoeveJeÜÊe&ceeveew meg¬eÀlet efMeefuHeveew! ³egJeeb Ie=lewveex ieJ³etefleceg#elecee ceOJee
jpeebm³eg#eleced¤8¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eefo efMeefuHevees ³eeveeefve peueeefovee ®eeue³es³egmleefn& le
TOJee&çOeesceeiex<eg ievlegb MekeÌveg³egë¤8¤
HeoeLe&ë-ns (efce$eeJe©Cee) HeéCe Deewj Goeve Jee³eg kesÀ meceeve JeÊe&ves nejs (meg¬eÀlet) MegYe yegef× Jee GÊece
keÀce&³egkeÌle efMeuHeer ueesiees! legce (Ie=lewë) peueeW mes (veë) nceejs (ieJ³etefleced) oes keÀesMe keÀes (G#eleced) mes®eve keÀjes
Deewj (Dee, ceOJee) meye Deesj mes ceOegj peue mes (jpeebefme) ueeskeÀeW keÀe mes®eve keÀjes¤8¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees efMeuHeefJeÐee Jeeues ueesie veeJe Deeefo keÀes peue
Deeefo ceeie& mes ®eueeJeW lees Jes THej Deewj veer®es ceeieeX ceW peeves keÀes meceLe& neW¤8¤
He´ yeenJesl³em³e Jeefmeÿ $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHeÀj efJeÜeveeW kesÀ efJe<e³e ceW Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+H\HH1Q-HHäHIPHPHOHESHHU1-HPHVäYH1É'HHYHHV1LHJHWäHIOHFHJHOeb Ie=ÉOHVYHäa
'HHFHH1SHYHVäÀH-HHOHEHJ-HHYHHÀHJÉOHEFHVäHIFHHH-H&HH1Q-HV1FHH¤9¤
He´~ yeH1Q-HHäaHIPH1PHÉOH1FHGaSHHU1-HPHVäaYH1Ía'HHaYH1ÍaLH-HäWHIOHFHGa*1H1OH1FHGa,HÉOHVYHäa'HHaFHHaSHYHVäaÀH1-H1H1OH1FHGaHJÉJeeNveeN~
ÞegÉleced~ FHV1aHIFH1HH1-H11&HH1aQ-HHäa)1FHH¤9¤
HeoeLe&ë-(He´) (yeenJee) yeent FJe~ De$e megHeeb meguegied #De07.1.39% Fl³eekeÀejeosMeë (efmeme=leced)
HeéHvegleced (peerJemes) peerefJelegced (veë) DemceekeÀced (Dee) (veë) DemceekeÀced (ieJ³etefleced) ¬eÀesMe³egiceced (G#eleced)
efme_®esleeced (Ie=lesve) peuesve (Dee) (cee) ceeced (peves) (ÞeJe³eleced) ÞeeJe³eleced~ Je=×îeeYeeJeMíevomeë (³egJeevee)
³egJeeveew efceefÞeleeefceefÞele³eesë keÀÊee&jew (Þegleced) Íe=Cegleced (ces) cece (efce$eeJe©Cee) efce$eM®e Je©CeM®e leew (nJee)
nJeeefve nJeveeefve (Fcee) Fceeefve¤9¤
DevJe³eë-ns efce$eeJe©Cee! yeenJee ³egJeevee ³egJeeb vees peerJemes cee Heéfmeme=leb Ie=lesve vees ieJ³eteflecees#eleb veevee
keÀere|leceeÞeJe³eleb ces peve Fcee nJee Þegleced¤9¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀesHeosäejew HeéCeesoeveJelmeJex<eeb peerJevenslet YeJesleeb efJeÐeesHeosMeeY³eeb meJex<eeceelcevees
peuesve Je=#eeefveJe efme_®esleeced¤9¤
HeoeLe&ë-(efce$eeJe©Cee) efce$e Deewj Je©Ce GÊece peve (yeenJee) oesveeW yeeng kesÀ legu³e (³egJeevee) efceueeve
Deewj Deueie keÀjves nejs legce (veë) nceejs (peerJemes) peerves kesÀ efueS (cee) cegPe keÀes (He´, efmeme=leced) HeéHle nesDees
(Ie=lesve) peue mes (veë) nceejs (ieJ³etefleced) oes keÀesMe He³e&vle (Dee, G#eleced) meye Deesj mes mes®eve keÀjes~ veevee
He´keÀej keÀer keÀere|Êe keÀes (Dee, ÞeJe³eleced) De®ís He´keÀej megveeDees Deewj (ces) cesjs (peves) ceveg<³eieCe ceW (Fcee) Fve
(nJee) Jeeo-efJeJeeoeW keÀes (Þegleced) megvees¤9¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ HeéCe Deewj Goeve kesÀ meceeve meye kesÀ peerJeve kesÀ keÀejCe nesJeW, efJeÐee
Deewj GHeosMe mes meye kesÀ DeelceeDeeW keÀes peue mes Je=#eeW kesÀ meceeve mes®eve keÀjW¤9¤
Meefcel³em³ee$es³e $eÝef<eë~ $eÝeflJepees osJeleeë~ YegefjkedÀ He*defkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
efHeÀj Gmeer efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw~
0H9HHVä<H-HYOHJ-HH1HISHYH1HVQ-HVäHJRV1-HOHHäOHHHIFH1OHÌäJeë mJeNkeÀe&ë~
SH1F<HH1YOHHVÉH(Q1-HNH¢1jMHHäHIPH1PHYHVäFH1PFH²HJäH-H19HFHHUä-HHÍ
Meced~ veNë~ YeNJeNvlegÉ~ JeeNHISHYHäÍaQ-HVäHJaRV1-HOHH1OHVHIOHä RVN-HÉOHHäOHHaHIFH1OHÌä-H1 )HIOHä HIFH1OHÉÌä-HÍaP-H1NH¢H )HIOHä PHÉ'H1NH¢H Ía
SH1F<HHäYOHÍa'HHIQäFHGa-HNHä¢FHGaMHHäHIPHaPHYHVäHIFHa'H1PFHOHGaHJÉH1-H1YHGa'HFHHUä-HHÍ
HeoeLe&ë-(Meced) megKekeÀejkeÀeë (veë) DemceY³eced (YeJevleg) (Jeeefpeveë) He´MemleefJe%eeve³egkeÌleeë (nJes<eg)
oeveeçoeves<eg (osJeleelee) osJelee efJeÜebme FJe JeÊe&ceeveeë (efceleêJeë) ³es efceleb êJeefvle les (mJekeÀe&ë) megÿdJekeÀe&
DeVeeefve Jeýees Jee ³es<eevles (pecYe³evleë) efJeveeMe³evleë (Deefnced) cesIeb met³e& FJe (Je=keÀced) mlesveced (j#eebefme) ogäeved
peerJeeved (mevesefce) meveeleveb HegjeCeced~ mevesefce Fefle HegjeCeveece¤ efveIeb03~27¤ (Demceled) (³eg³eJeved)
He=LekeÌkegÀJe&vleg (DeceerJeeë) jesieeved¤10¤
DevJe³eë-ns mJekeÀe&! efceleêJees osJeleelee Jeeefpevees nJes<eg efJeÜebmees YeJevleesçeEn met³e& FJe Je=kebÀ j#eebefme ®e
pecYe³evlees veë mevesecf e Meb YeJevleg~ DemceoceerJee ³eg³eJeved¤10¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee met³eexçvOekeÀejb efveJeÊ³e& meJee&ved megKe³eefle, leLee efJeÜebmeë
HeéefCeveeb meJee&ved Mejerjelcejesieeved efveJee³³ee&vevo³es³egë¤10¤
1194
HeoeLe&ë-ns (mJekeÀe&ë) De®ís DeVe Jee Jeýe mes ³egkeÌle Deewj (efceleêJeë) HećeeefCele ®eueves Deewj
(osJeleelee) efJeÜeveeW kesÀ meceeve JeÊe&ves nejs (Jeeefpeveë) Deefle GÊece efJe%eeve mes ³egkeÌle (nJes<eg) uesves-osves ceW ®elegj
DeeHe ueesie (Deefnced) cesIe keÀes met³e& kesÀ meceeve (Je=keÀced) ®eesj Deewj (j#eebefme) ogä peerJeeW keÀe (pecYe³evleë) veeMe
keÀjles ngS (veë) nceejs efueS (mevesefce) meveeleve (Meced) megKe keÀjves nejs (YeJevleg) nesDees Deewj (Demceled) nceejs
(DeceerJeeë) jesieeW keÀes (³eg³eJeved) otj keÀjes¤10¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes met³e& DevOekeÀej keÀes nìe kesÀ meye keÀes megKeer
keÀjlee nw, Jewmes efJeÜeved ueesie HeéefCe³eeW kesÀ Mejerj Deewj Deelcee kesÀ meye jesieeW keÀes efveJe=Êe keÀjkesÀ Deevevo³eg keÌle
keÀjW¤10¤
JeepesJeepe Fl³em³e Dee$es³e $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Jeepesä-HHSHVÉ-HOH-HHHISHYHHVYH1HV2HYHVäHJHI-H+HHÉ'HFHOHHÉH¿OHHHÍa
'H1PHFH2-HäÍHI+H\HOHFHH1RHä2-HEOHÉ+OHHHHäOH+H1HI/HHI<HäR[-H1HHYHZäÍ
-HHSHä-HHSH1É)HIOHä-HHSHVäÉ-HHSHVa'H1-H1OH1a-HH1HISH1YH1ÍaYH1Ía2HYHVä HJaHI-H1+HH1Ía'H1FHÉleeNë~ $eÝNleN%eeNçFl³e=ÉäOHHHÍa'H1PHaFH2-HäÍa
HI+H1\H1OH1aFHH1RHä2-HFHGaOHÉ+OHHÍaHH1OH1a+H1HI/HHI<H1HIMHIOHä+H1HI/HÉHI<HäÍaRV1-H1HHYHZ1HIMHIOHäRV-H1ÉHHYHZäÍ
HeoeLe&ë-(JeepesJeepes) ³eg×s ³eg×s (DeJele) j#ele (Jeeefpeveë) efJe%eeveJevleë (veë) Demceeved (Oeves<eg)
(efJeHeéë) cesOeeefJeveë (Dece=leeë) DeelcemJeªHesCe efvel³eeë ($eÝle%eeë) ³e $eÝleb mel³eb peeveefvle les (Dem³e) (ceOJeë)
ceOegjm³e jmem³e~ De$e keÀce&efCe <eÿer (efHeyele) (ceeo³eOJeced) Deevevo³ele (le=Hleeë) Òeerleeë (³eele) ie®íle
(HeefLeefYeë) (osJe³eevewë) osJee efJeÜebmees ³eeefvle ³es<eg lewë¤11¤
DevJe³eë-ns Dece=lee $eÝle%ee Jeeefpevees efJeHeéë! ³et³eb JeepesJeepes Oeves<eg veesçJeleem³e ceOJeë efHeyele, lesve
ceeo³eOJecevesve le=Hleeë mevlees osJe³eevewë HeefLeefYe³ee&le¤11¤
YeeJeeLe&ë-³eLee efJeÜebmees efJeÐeeoeveesHeosMeeY³eeb meJee&ved megKe³eefvle, leLewJe jepeHeg©<ee j#eeçYe³eoeveeY³eeb
meJee&ved megKe³evleg~ Oec³e&ceeiex<eg ie®ívleesçLe&keÀececees#eeved HeéHvegJevleg¤11¤
HeoeLe&ë-ns (Dece=leeë) DeelcemJeªHe mes DeefJeveeMeer ($eÝle%eeë) mel³e kesÀ peeveves nejs (Jeeefpeveë) efJe%eeve
Jeeues (efJeHeéë) yegef×ceeved ueesiees! legce (JeepesJeepes) ³eg×-³eg× ceW Deewj (Oeves<eg) OeveeW ceW (veë) nceejer (DeJele)
j#ee keÀjes Deewj (Dem³e) Fme (ceOJeë) ceOegj jme keÀe (efHeyele) Heeve keÀjes Deewj Gme mes (ceeo³eOJeced) efJeMes<e
Deevevo keÀes HeéHle nesDees Deewj Fme mes (le=<leeë) le=Hle nekesÀ (osJe³eevewë) efJeÜeveeW kesÀ peeves ³eesi³e (HeefLeefYeë) ceeieeX
mes (³eele) peeDees¤11¤
YeeJeeLe&ë-pewmes efJeÜeved ueesie efJeÐeeoeve mes Deewj GHeosMe mes meye keÀes megKeer keÀjles nQ, Jewmes ner jepeHeg©<e
j#ee Deewj DeYe³eoeve mes meye keÀes megKeer keÀjW leLee Oece&³egkeÌle ceeieeX ceW ®eueles ngS DeLe&, keÀece Deewj cees#e Fve leerve
Heg©<eeLe& kesÀ HeÀueeW keÀes HeéHle nesJeW¤11¤
meefce× Fl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHeÀj efJeÜeved kesÀ efJe<e³e ceW Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHHIFHä¹HVÉ'H1efLYHÍPH1HIFH2HH1PHJPHäHIFH¹HV1-HMVä&HÍ~
LHH1H1HHUÏYRäÉ)HIvÌ1HEHHI-H1LHH]-H HHVäR2HJë¤12¤
PHHIFHä¹1É)HIOH1PHFHGÉ)ä¹Ía'Hefiveë~ meNefceOesefleä PH1FHGÉ)2HHäaPHJPHäHIFH¹N )HIOH1PHJÉPHäHIFH¹Ía-HMVä&HÍaLHH1H1HHUaÏYRäÍa
)1HIYÌ1HFHGaHHI-H1HIMHIOH1HIHÉ'HäHI-HÍaLHHZëa-HHäÍa oNOegÉë¤12¤
HeoeLe&ë-(meefce×ë) mec³ekedÀ HeóerHleë (Deefiveë) JeefÚë (meefceOee) mec³ekedÀ He´keÀeMesve (megmeefce×ë) megÿg
He´keÀeefMeleë met³e&ë (JejsC³eë) JejCeer³ees peveë (iee³e$eer) (ívoë) (Fefvê³eced) ceveë ($³eefJeë) $e³eeCeeb
Mejerjsefvê³eelceveeceJeerj#eCeb #eCeb ³emceeled meë (ieewë) mleeslee (Je³eë) peerJeveced (oOegë) oOeerjved¤12¤
DevJe³eë-³eLee meefce×esçefiveë meefceOee megmeefce×es JejsC³ees iee³e$eer ívo½esevf ê³eb HeéHveeself e ³eLee ®e
$³eefJeieezJe&³ees oOeeefle leLee efJeÜebmees oOegë¤12¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ efJeÜebmees efJeÐe³ee meJex<eeceelceveë He´keÀeM³e meJee&ved efpelesefvê³eeved
ke=ÀlJee oerIee&³eg<eë mecHeeo³evleg¤12¤
HeoeLe&ë-pewmes (meefce×ë) De®ís He´keÀej osoerH³eceeve (Deefiveë) Deefive (meefceOee) GÊece He´keÀeMe mes
(megmeefce×ë) yengle He´keÀeMeceeve met³e& (JejsC³eë) De²erkeÀej keÀjves ³eesi³e peve Deewj (iee³e$eer, ívoë) iee³e$eer
ívo (Fefvê³eced) ceve keÀes HeéHle neslee nw Deewj pewmes ($³eefJeë) Mejerj, Fefvê³e, Deelcee Fve leerveeW keÀer j#ee keÀjves
Deewj (ieewë) mlegefle He´Mebmee keÀjves neje peve (Je³eë) peerJeve keÀes OeejCe keÀjlee nw, Jewmes efJeÜeved ueesie (oOegë)
OeejCe keÀjW¤12¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ efJeÜeved ueesie efJeÐee mes meye kesÀ DeelceeDeeW keÀes
He´keÀeefMele Deewj meye keÀes efpelesevf ê³e keÀjkesÀ Heg©<eeW keÀes oerIe& Dee³eg Jeeues keÀjW¤12¤
levetveHeeefol³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
levetÉYH+HH1ÏJHIHä-HOHPOHYHWÉ+HHH1PHMäP-HOHHUa
1196
*1HI&HQH1ÏYRäÉ)HIYÌ1HEHIRäOH1-HH>GLHHZ-H HHVäR2HJÍ
levetÉveHeeNefoefleN levetÉÉYH+HHäOHGa 0HJHIHäÉ-HOHÍa OH1YHWÉ+HH )HIOHä OHYHWÉÉ+HHÍa H1a PHMäP-HOHHUa *1HI&HQHäa ÏYRäÍa )1HIYÌ1HFHGa
HIR1OH1-HHHI>HIOHäHIROH1É-HHÎGaLHHZÍa-HHäÍaR12HJÉë¤13¤
HeoeLe&ë-(levetveHeeled) ³emlevetb ve Heele³eefle meë (Megef®eJe´leë) HeefJe$eOecee&®ejCeMeerueë (levetHeeë) ³emlevetë
Heeefle (®e) (mejmJeleer) JeeCeer (Gef<Cene) (ívoë) (Fefvê³eced) Fvêm³e peerJem³e efue²ced (efol³eJeeìd) efole³es
efnleb Jenefle (ieewë) mleeslee (Je³eë) keÀeceveeced (oOegë)¤13¤
DevJe³eë-³eLee Megef®eJe´lemlevetveHeeled levetHeeë mejmJeleer ®eese<f Cene ívo Fefvê³eb oOeeefle, ³eLee ®e
efol³eJee[d ieewJe&³ees JeOe&³eefle, leLewlemmeJe¥ efJeÜebmees oOegë¤13¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es HeefJe$ee®ejCee ³es<eeb JeeCeer efJeÐeemegefMe#ee³egkeÌleeefmle, les HetCe¥
peerJeveb Oeelegce&nefvle¤13¤
HeoeLe&ë-pewmes (Megef®eJe´leë) HeefJe$e Oece& kesÀ Dee®ejCe keÀjves (levetveHeeled) Mejerj keÀes Heæ[ves ve osves
(levetHeeë) efkeÀvleg Mejerj keÀer j#ee keÀjves neje (®e) Deewj (mejmJeleer) JeeCeer leLee (Gef<Cene) Gef<Cen (ívoë)
ívo (Fefvê³eced) peerJe kesÀ ef®eÚ keÀes OeejCe keÀjlee nw Jee pewmes (efol³eJeeìd) KeC[veer³e HeoeLeeX kesÀ efue³es efnle
ÒeeHle keÀjeves Deewj (ieewë) mlegefle keÀjves neje peve (Je³eë) F®íe keÀes yeæ{elee nw, Jewmes Fve meye keÀes efJeÜeved ueesie
(oOegë) OeejCe keÀjW¤13¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ueesie HeefJe$e Dee®ejCe Jeeues nQ Deewj efpevekeÀer
JeeCeer efJeÐeeDeeW ceW megefMe#ee HeeF& ngF& nw, Jes HetCe& peerJeve kesÀ OeejCe keÀjves keÀes ³eesi³e nQ¤13¤
F[eefYeefjl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
F[eäHI<HMlHILYHMHU>ÐH1Í PHHVFHHVäRV1-HHVÉ'HFHäOH Ía
DeNvegÉÆJ+HGÏYRäÉ)HIYÌ1HE+HBHHäHI-H1LHHZ-H HHVäR2HJÍ
)>HäHI<HÍa 'H1HILYHÍa ) >ÐHäÍa PHHVFHäÍa RV1-HÍa 'HFHäOH Ía 'H1YHJÉägHed~ DeNvegÉPOHJHI\HOHäYHJÉPOHJ+HGa ÏYRäÍa )1HIYÌ1HFHGa
+HBHHäHI-H1HIMHIOH1+HBHäÉ'HHI-HÍaLHHZÍa-HHäÍaR12HJÉë¤14¤
HeoeLe&ë-(F[eefYeë) (Deefiveë) HeeJekeÀ FJe (F&[îeë) mlegl³eesçO³evJes<eCeer³eë (meesceë) Ssée³³e&Jeeved
(osJeë) efoJ³eiegCeë (Decel³e&ë) mJemJeªHesCe ce=l³egjefnleë (DevegägHed) (ívoë) (Fefvê³eced)
%eeveeefoJ³eJenejmeeOekeÀced (He_®eeefJeë) ³eë He_®eefYejJ³eles j#³eles meë (ieewë) efJeÐe³ee mleesleJ³eë (Je³eë) le=efHleced
(oOegë) oO³egë¤14¤
DevJe³eë-³eLeeçefivejcel³e&ë meesce F&[îees osJeë He_®eeefJeieezefJe&Üeefve[eefYejvegägHed ívo Fefvê³eb Je³eM®e

oO³eeled leLewleled meJex oOegë¤14¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es OecexCe efJeÐewée³ex HeéHvegJeefvle, les meJee&ved ceveg<³eevesles HeéHeef³elegb
HeoeLe&ë-pewmes (Deefiveë) Deefive kesÀ meceeve He´keÀeMeceeve (Decel³e&ë) DeHeves mJeªHe mes veeMejefnle (meesceë)
Ssée³e&Jeeved (F&[îeë) mlegefle keÀjves Jee Keespeves kesÀ ³eesi³e (osJeë) efoJ³e iegCeer (He_®eeefJeë) Heeb®e mes j#ee keÀes HeéHle
(ieewë) efJeÐee mes mlegefle kesÀ ³eesi³e efJeÜeved Heg©<e (F[eefYeë) He´MebmeeDeeW mes (DevegägHed, ívoë) DevegägHed ívo
(Fefvê³eced) %eeve Deeefo J³eJenej keÀes efme× keÀjves nejs ceve Deewj (Je³eë) le=efHle keÀes OeejCe keÀjs, Jewmes Fme keÀes
meye (oOegë) OeejCe keÀjW¤14¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ueesie Oece& mes efJeÐee Deewj Ssée³e& keÀes HeéHle nesles
nQ, Jes meye ceveg<³eeW keÀes efJeÐee Deewj Ssée³e& HeéHle keÀje mekeÀles nQ¤14¤
megyeefn&efjl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
megÉyeNefn&MlHILYHÍ+HWäH&-HHYOPOHHU1&H \Häefn&1MFHäOH Ía
ye=ÉQ1OHHUÏYRäÉ)HIYÌ1HEHIHä-H1OPHHVLHHZ-H HHVäR2HJÍ
megÉyeNefn&HIMHIOHä PHJÉçyeNefn&ë~ DeNefiveë~ HetÉ<eN&-HHHIYHHIOHä +HWH1&HGÉ-HHYHGa POHH1U&H \Häefn&HIMHIOHä POHHU1&H É\Häefn&Ía 'HFHäOH Ía \HÉnNleer~
ívRäÍa)1HIYÌ1HFHGaHIH1-H1OPH)HIOHäHIHÉ-H1OPHÍaLHHZÍa-HHäÍaR12HJÉë¤15¤
HeoeLe&ë-(megyeefn&ë) megMeesYeveb yeefn&jvleefj#eb ³emceeled meë (Deefiveë) HeeJekeÀë (Het<eCJeeved) Het<eeCeë
Hegeäf keÀje iegCee efJeÐevles ³eefmceved (mleerCe&yeefn&ë) mleerCe¥ yeefn&jvleefj#eb ³esve meë (Decel³e&ë) mJemJeªHesCe
ce=l³egOece&jefnleë (ye=nleer) (ívoë) (Fefvê³eced) (ef$eJelmeë) $eerefCe osnsefvê³eceveebefme Jelmee FJeeveg®ejeefCe ³em³e meë
(ieewë) Oesveg (Je³eë) ³esve J³eself e J³eeHveesefle leled (oOegë) oO³egë¤15¤
DevJe³eë-³eLee Het<eCJeeved mleerCe&yeefn&jcel³e&ë megyeefn&jefiveefjJe pevee ye=nleer ívoM®esevf ê³eb oO³eeled ef$eJelmees
ieewefjJe Je³ees oO³eeled leLewleod oOegë¤14¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLeeefivejvleefj#es ®ejefle leLee efJeÜebmeë
met#ceefvejekeÀejHeoeLe&efJeÐee³eeb ®ejefvle, ³eLee ieesjvegketÀuees Jelmees YeJeefle, leLee efJeÜovegketÀuee
DeefJeÜebmeM®ejefvlJeefvê³eeefCe ®e JeMeceeve³es³egë¤15¤
1198
HeoeLe&ë-pewmes (Het<eCJeeved) Hegefä keÀjves nejs iegCeeW mes ³egkeÌle (mleerCe&yeefn&ë) DeekeÀeMe keÀes J³eeHle nesves
Jeeuee (Decel³e&ë) DeHeves mJeªHe mes veeMejefnle (megyeefn&ë) DeekeÀeMe keÀes Meg× keÀjves neje (Deefiveë) Deefive kesÀ
meceeve peve Deewj (ye=nleer) ye=nleer (ívoë) ívo (Fefvê³eced) peerJe kesÀ ef®eÚ keÀes OeejCe keÀjW Deewj (ef$eJelmeë)
ef$eJelme DeLee&led osn, Fefvê³e, ceve efpeme kesÀ Devegieeceer Jen (ieewë) ieew kesÀ meceeve ceveg<³e (Je³eë) le=efHle keÀes HeéHle
keÀjW, Jewmes Fme keÀes meye ueesie (oOegë) OeejCe keÀjW¤15¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes Deefive Devleefj#e ceW ®euelee nw, Jewmes efJeÜeved
ueesie met#ce Deewj efvejekeÀej HeoeLeeX keÀer efJeÐee ceW ®eueles nQ, pewmes iee³e kesÀ Heerís yeíæ[e ®euelee nw, Jewmes DeefJeÜeved
peve efJeÜeveeW kesÀ Heerís ®euee keÀjW Deewj DeHeveer Fefvê³eeW keÀes JeMe ceW ueeJeW¤15¤
ogjes osJeerefjl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë~ mJejë¤
DeLe Jee³egHeÝe=efleHeoeLe&He´³eespevecegHeefoM³eles¤
Deye Jee³eg Deeefo HeoeLeeX kesÀ He´³eespeve efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
ogjesäRV1-HHUefo&0HHVäFH1QHU\H 1ÑHHRV1-HHV\HQ1P+HHIOHäÍa
HeNef*dkeÌle0ÏYRäÉ)NQVHIYÌ1HEOHJäH 1-HH>GLHHZ-H HHVäR2HJÍ
RJMäÍa RV1-HHUÍa HIR0HäÍa FH1QHUÍa \H1ÑHHa RV1-HÍa \HQ1P+HHIOHäÍa +H1HI GkeÌleÍa ÏYRäÍa )1Qa )1HIYÌ1HFHGa OHJÉ³³eN&Jeeef[efleä
OHH 1É-HHRGaLHHZÍa-HHäÍaR12HJÉë¤16¤
HeoeLe&ë-(ogjë) ÜejeefCe (osJeerë) osoerH³eceeveeb (efoMeë) (cenerë) cenl³eë (ye´ïee) (osJeë)
osoerH³eceeveë (ye=nmHeefleë) ye=nleeb HeeuekeÀë met³³e&ë (He*defkeÌleë) (ívoë) (Fn) (Fefvê³eced) Oeveced (leg³³e&Jeeìd)
³emleg³³e¥ ®elegLe¥ Jenefle HeéHveeself e meë (ieewë) Oesvegë (Je³eë) peerJeveced (oOegë) oOeerjved¤16¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLesn osJeerce&nerog&jesefoMees ye´ïee osJees ye=nmHeefleë He*dekf eÌleMívo Fefvê³eb leg³³e&Jee[d
ieewJe&³eM®e oOegmleLee ³et³eceefHe Oejle¤16¤
YeeJeeLe&ë-veefn keÀefM®eoH³evleefj#emLeJee³JeeefoefYeefJe&vee peereJf elegb MekeÌveesefle¤16¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (Fn) ³eneb (osJeerë) osoerH³eceeve (cenerë) yeæ[s (ogjë) Üejs (efoMeë)
efoMeeDeeW keÀes (ye´ïee) Devleefj#emLe HeJeve (osJeë) He´keÀeMeceeve (ye=nmHeefleë) yeæ[eW keÀe Heeueve keÀjves neje met³e&
Deewj (Heef*dkeÌleMívoë) Heef*dkeÌle ívo (Fefvê³eced) Oeve leLee (leg³³e&Jeeìd) ®eewLes keÀes HeéHle nesves nejer (ieewë) iee³e
(Je³eë) peerJeve keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW, Jewmes legce ueesie Yeer peerJeve keÀes OeejCe keÀjes¤16¤
YeeJeeLe&ë-keÀesF& Yeer HeéCeer Devleefj#emLe HeJeve Deeefo kesÀ efyevee veneR peer mekeÀlee¤16¤
G<e Fl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤

GN<es ³eN»er megÉ+HV0HäPHH1HI-HËHVäRV1-HHÉ'HFHäOHH Ía
HIH1ÆJ+HGÏYRäÉ)1QVHIYÌ1HE+Häá1-HH>GLHHZ-H HHVäR2HJÍ
GN<esçFl³egÉHVaH1HUÉ)HIOHä H1HUaPHJÉHesMeNmHVHIOHä PHJÉÉ+HV0HäPHHaHI-HËHVäaR1V-HHÍa'HFHäOHH ÍaHIH1ÆJ+HGaHIH1POHJHI\HHIOHä HIHNçmlegHed~
ÏYRäÍa)1Qa)1HIYÌ1HFHGa+H1á1-HHHI>HIOHä+Há1É-HHÎGaLHHZÍa-HHäÍaR12HJÉë¤17¤
HeoeLe&ë-(G<es) onvekeÀ$³ee&efJeJe HIk³eew (³e»er) cenleer cenl³eew (megHesMemee) megÿg HesMees ªHeb
³e³eesmleeJeO³eeefHekeÀesHeosefMekesÀ~ efJeYeÊesÀjelJeced (efJeées) meJex (osJeeë) osoerH³eceeveeë He=efLeJ³eeo³eë (Decel³ee&ë)
leÊJemJeªHesCe efvel³eeë (ef$eägHed) (ívoë) (Fn) Deefmceved mebmeejs (Fefvê³eced) Oeveced (HeÿJeeìd) ³eë Heÿsve He=ÿsve
Jenefle meë~ Fob He=<eesojeefovee efme×ced (ieewë) Je=<eYeë (Je³eë) He´peveveced (oOegë) oO³egë¤17¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLesn megHesMemees<es ³e»er Decel³ee& efJeées osJeeHIkägHed ívoë HeÿJee[dieewJe&³e Fefvê³eb
oOegmleLee ³et³eceH³ee®ejle¤17¤
YeeJeeLe&ë-³eLee He=efLeJ³eeo³eë HeoeLee&ë HejesHekeÀeefjCeë meefvle, leLeeç$e ceveg<³ewYe&efJeleJ³eced¤17¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (Fn) Fme peieled ceW (megHesMemee) megvoj ªHe³egkeÌle Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves
nejer (³e»er) yeæ[er (G<es) onve keÀjves Jeeueer HeÝeele Jesuee kesÀ meceeve oes kHU (Decel³ee&ë) leÊJemJeªHe mes efvel³e
(efJeées) meye (osJeeë) osoerH³eceeve He=LJeer Deeefo ueeskeÀ (ef$eägHed ívoë) ef$eägHed ívo Deewj (HeÿJeeìd) Heerþ mes
Gþeves Jeeuee (ieewë) yewue (Je³eë) GlHeefÊe Deewj (Fefvê³eced) Oeve keÀes OeejCe keÀjles nQ, Jewmes (oOegë) legce ueesie
Yeer Dee®ejCe keÀjes¤17¤
YeeJeeLe&ë-pewmes He=LJeer Deeefo HeoeLe& HejesHekeÀejer nQ, Jewmes Fme peieled ceW ceveg<³eeW keÀes nesvee ®eeefnS¤17¤
owJ³esl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe efYe<eiJeefolejwje®eefjleJ³eefcel³egHeefoM³eles¤
Deye Deieues cev$e ceW JewÐe kesÀ legu³e Dev³eeW keÀes Dee®ejCe keÀjvee ®eeefnS, Fme efJe<e³e keÀes keÀne nw¤
owJ³eeN neslHHäMHHI<H1HSHVYÌVä&HPH1HJSHHäHJÉpee~
SHLHäOHH1UÏYRäÉ)HIYÌ1HFHäYH1>G-HHYHGLHHZ-H HHVäR2HJÍ
RZ-HHäaQHVOHHäMHaHI<H1HSHHäa)YÌVä&HPH1HJSHVHIOHä PH1ÉHJSHHäaHJÉSHHaSHLHäOHHUaÏYRäÍa)1HIYÌ1HFHGa'H1YH1>G-HHYHGaLHHZÍa-HHäÍa
oNOegÉë¤18¤
HeoeLe&ë-(owJ³ee) osJes<eg efJeÜlmeg kegÀMeueew (nesleeje) oeleejew (efYe<epee) meÜwÐeew (FvêsCe) Ssée³³exCe
(me³egpee) ³eew meceeveb ³eg*dkeÌlemleew (³egpee) meceeefnleew (peieleer) (ívoë) (Fefvê³eced) Oeveced (Deve[dJeeved) Je=<eYeë
(ieewë) (Je³eë) keÀceveer³eced (oOegë) oO³egë¤18¤
1200
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLesvêsCe me³egpee ³egpee owJ³ee nesleeje efYe<epeeçve[dJeeved ieewpe&ieleer ívoM®e Je³e
Fefvê³eb oOegmleLewleÓJevlees oOeerjved¤18¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee JewÐewë mJes<eeb Hejs<eeb ®e jesieeefVeJee³³e& mJesçv³es
®ewée³³e&Jevleë ef¬eÀ³evles leLee meJezce&veg<³ewJe&e|leleJ³eced¤18¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! pewmes (FvêsCe) Ssée³e& mes (me³egpee) Dees<eefOe Deeefo keÀe legu³e ³eesie keÀjvesnejs
(³egpee) meeJeOeeve ef®eÊe ngS (owJ³ee) efJeÜeveeW ceW efveHegCe (nesleeje) efJeÐeeefo kesÀ osves Jeeues (efYe<epee) GÊece oes
JewÐe ueesie (Deve[dJeeved) yewue (ieewë) iee³e Deewj (peieleer ívoë) peieleer ívo (Je³eë) megvoj (Fefvê³eced) Oeve
keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW, Jewmes Fme keÀes legce ueesie OeejCe keÀjes¤18¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes JewÐeeW mes DeHeves Deewj otmejeW kesÀ jesie efceìekesÀ
DeHeves DeeHe Deewj otmejs Ssée³e&Jeeved efkeÀ³es peeles nQ, Jewmes meye ceveg<³eeW keÀes JeÊe&vee ®eeefnS¤18¤
efleñe Fl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHeÀj efJeÜeveeW kesÀ efJe<e³e ceW Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HIOH1ÓHÉ)>1HPHMäP-HOHH1U<HHMäOHHUFH1OHH1VHI-H0HäÍa
HI-H1MHÎGÏYRäÉ)1QVefvêN³eb OesNvegieezYH -HHHVäR2HJÍ¤19¤
HIOH1ÓHÍa)>HäaPHMäP-HOHHUa<HHMäOHHUaFH1OHäÍaHI-H0HäÍaHI-H1MHHI>HIOHä HI-H1ÉMHÎGaÏYRäÍa)1Qa)1HIYÌ1HFHGa2HV1YHJë~ ieewë~ ve~
Je³eäÍaR12HJÉë¤19¤
HeoeLe&ë-(efleñeë) ef$elJemebK³eeJel³eë (F[e) Yetefceë (mejmJeleer) JeeCeer (Yeejleer) OeejCeJeleer He´%ee
(ce©leë) Jee³eJeë (efJeMeë) ceveg<³eeÐeeë He´peeë (efJejeìd) ³eefÜefJeOeb jepeles leled (ívoë) yeueced (Fn) Deefmceved
mebmeejs (Fefvê³eced) Oeveced (Oesvegë) ³ee OeeHe³eefle mee (ieewë) (ve) FJe (Je³eë) HeéHleJ³eb Jemleg (oOegë)
oO³egë¤19¤
DevJe³eë-³eLesns[e mejmJeleer Yeejleer ®e efleñees ce©lees efJeMees efJejeìd ívo Fefvê³eb Oesvegieezve& Je³eM®e
oOegmleLee meJex ceveg<³ee Sle×=lJee Jelexjved¤19¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eLee efJeÜebmeë megefMeef#ele³ee Jee®ee efJeÐe³ee HeéCewë
HeMegefYe½ewée³³e¥ ueYevles, leLeeçv³ewue&yOeJ³eced¤19¤
HeoeLe&ë-pewmes (Fn) Fme peieled ceW (F[e) He=LJeer (mejmJeleer) JeeCeer Deewj (Yeejleer) OeejCe Jeeueer yegef×
³es (efleñeë) leerve (ce©leë) HeJeveieCe (efJeMeë) ceveg<³e Deeefo He´pee (efJejeìd) leLee DeveskeÀ He´keÀej mes osoerH³eceeve
(ívoë) yeue (Fefvê³eced) Oeve keÀes Deewj (Oesvegë) Heeve keÀjeves nejer (ieewë) iee³e kesÀ (ve) meceeve (Je³eë) HeéHle
nesves ³eesi³e Jemleg keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW, Jewmes meye ceveg<³e ueesie Fme keÀes OeejCe keÀjkesÀ JeÊee&Je keÀjW¤19¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pewmes efJeÜeved ueesie megefMeef#ele JeeCeer,
efJeÐee, HeéCe Deewj HeMegDeeW mes Ssée³e& keÀes HeéHle nesles nQ, Jewmes Dev³e meye keÀes HeéHle nesvee ®eeefnS¤19¤
lJeäsl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
lJeäeäOHJÉjerHeesNçDeÓgäOHÉ)YÌ1HLYHHU+HJäHIÆ1-H2H iYHHa
HI¾+HäRHN ÏYRäÉ)HIYÌ1HFHJÉHHLHHZYH -HHHVäR2HJÍ
lJeäeä~ legÉMHU+HäÍa 'HµJäOHÍa )1YÌHNiveerçFefle FvêeNiveer~ HegÉHIÆ1-H2H1 YHVHIOHä +HJHIÆ1É-H2H iYHHa HI¾+HäRVHIOH1 HI¾É+HäRHa ÏYRäÍa
FNefvêN³eceGa*1HHaLHHZÍaYHa-HHäÍaR12HJÉë¤20¤
HeoeLe&ë-(lJeäe) levetkeÀÊee& (legjerHeë) letCe&ceeHveeself e meë (DeÓgleë) Dee½e³e&iegCekeÀce&mJeYeeJeë (Fvêeiveer)
FvêM®eeefiveM®e leew Jee³Jeiveer (HegefäJeOe&vee) ³eew Hegefäb JeOe&³elemleew (efÜHeoe) Üew Heeoew ³em³eeb mee (ívoë)
(Fefvê³eced) Þees$eeefokeÀced (G#ee) mes®evemeceLe&ë (ieewë) (ve) FJe (Je³eë) peerJeveced (oOegë) Oejs³egë¤20¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³esçÓglemlegjerHemlJeäe HegefäJeOe&vesvêeiveer efÜHeoe ívo Fefvê³eceg#ee ieewve& Je³ees
oOegmleeved efJepeeveerle¤20¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee Heéfme×esçefiveefJe&Ðegppeeþjes Je[Jeeveue Sles ®elJeejë HeéCe Fefvê³eeefCe
ieJeeo³eë HeMeJe½e meJe&m³e peieleë Hegefäb kegÀJe&efvle, leLewJe ceveg<³ewye´&ïe®e³ee&efovee mJem³e Hejs<eeb ®e yeueb
Je×&veer³eced¤20¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! pees (DeÓgleë) Dee½e³³e& iegCe-keÀce&-mJeYeeJe³egkeÌle (legjerHeë) MeerIe´ HeéHle nesves
(lJeäe) Deewj met#ce keÀjves nejs leLee (HegefäJe×&vee) Hegefä keÀes yeæ{eves nejs (Fvêeiveer) HeJeve Deewj Deefive oesveeW
Deewj (efÜHeoe) oes Heeo Jeeues (ívoë) ívo (Fefvê³eced) Þees$e Deeefo Fefvê³e keÀes (G#ee) mes®eve keÀjves ceW meceLe&
(ieewë) yewue kesÀ (ve) meceeve (Je³eë) peerJeve keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW, GvekeÀes peevees¤20¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes Heéfme× Deefive, efyepegueer, Hesì ceW keÀe Deefive, Je[Jeeveue ³es
®eej Deewj HeéCe, Fefvê³eeb leLee iee³e Deeefo HeMeg meye peieled keÀer Heg efä keÀjles nQ, Jewmes ner ceveg<³eeW keÀes ye´ïe®e³e&
Deeefo mes DeHevee Deewj otmejeW keÀe yeue yeæ{evee ®eeefnS¤20¤
Meefcelesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë He´peeefJe<e³eceen¤
1202
efHeÀj He´peeefJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀnles nQ¤

MeNefceNlee YHH1V-HYH1P+HHIOHäÍPHHI-H1OHH+HäPHJÉ-HYHG<HLHäFHGa
NH¢1NHJ¢+HGÏYRäÉ)1QVHIYÌ1HE-H10HH-HV1Q¾HHVäR2HJÍ
0H1HIFH1OHHaYH1Ía-HYH1P+HHIOHäÍaPH1HI-H1OHHa+H1PHJÉ-HHI9HHIOHä+HÉPHJÉ-HYHGa<HLHäFHGaNH¢1NHJ¢+HGaÏYRäÍa)1Qa)1HIYÌ1HFHGa-H10HHaJeNsnled~
-HHäÍaR12HJÉë¤21¤
HeoeLe&ë-(Meefcelee) MeeefvleHeóë (veë) DemceekeÀced (JevemHeefleë) Dees<eefOejepees Je=#eeCeeb HeeuekeÀ½e
(meefJelee) met³e&ë (He´megJeved) GlHeeo³eved (Yeieced) Oeveced (keÀkegÀHed) (ívoë) (Fn) mebmeejs (Fefvê³eced)
peerJeefue²ced (JeMee) DeHe´metlee (Jesnled) ³ee He´meJeb efJenefvle mee (Je³eë) J³eeHleJ³eced (oOegë)¤21¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eë Meefcelee JevemHeefleë meefJelee Yeieb He´megJeved keÀkegÀHed ívo Fefvê³eb JeMee Jesn®®esn
vees Je³ees oOegmleeved ³et³eb efJe%ee³eesHekegÀ©le¤21¤
YeeJeeLe&ë-³esve ceveg<³esCe meJe&jesieHeĆeeefMekeÀe Deew<eOe³e DeeJejkeÀeC³egÊeceeefve JekeefCe ®e mesJ³evles, me
ef®ejbpeerJeer YeJeefle¤21¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Meefcelee) Meeefvle osves neje (JevemHeefleë) Deew<eefOe³eeW keÀe jepee Jee Je=#eeW keÀe
HeeuekeÀ (meefJelee) met³e& (Yeieced) Oeve keÀes (He´megJeved) GlHeVe keÀjlee ngDee (keÀkegÀHed) keÀkegÀHed (ívoë) ívo Deewj
(Fefvê³eced) peerJe kesÀ ef®eÚ keÀes leLee (JeMee) efpeme kesÀ mevleeve veneR ngDee Deewj (Jesnled) pees ieYe& keÀes efiejeleer nw,
Jen (Fn) Fme peieled ceW (veë) nceejs (Je³eë) HeéHle nesves ³eesi³e Jemleg keÀes (oOegë) OeejCe keÀjs, Gme keÀes legce
ueesie peeve kesÀ GHekeÀej keÀjes¤21¤
YeeJeeLe&ë-efpeme ceveg<³e mes meJe&jesie keÀer veeMekeÀ Deew<eefOe³eeb Deewj {ebkeÀves Jeeues GÊece Jek mesJeve efkeÀ³es
peeles nQ, Jen yengle Je<eeX lekeÀ peer mekeÀlee nw¤21¤
mJeensl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
mJeeneäH1HE-Hä&HÍaPHJH1HHV<HVäH1SHENHä¢MOHGa
'HHIOHäÏYRHÉ)HIYÌ1HE\HÉQäH1<HHVLHHZ-H HHVäR2HJÍ
P-HHQHäaH1HFHGa-Hä&HÍaPHJÉH1H)HIOHä PHJÉH1HÍa<HV1H1SHFHGaNH¢1MlOHGa'HHIOHäÏYRH1 )OHHIOHäÉÏYRHÍa)1HIYÌ1HFHGa\HÉnled~
$eÝN<eN<HÍaLHHZÍa-HHäÍaR12HJÉë¤22¤
HeoeLe&ë-(mJeene) mel³e³ee ef¬eÀ³e³ee (³e%eced) mebieeflece³eced (Je©Ceë) Þesÿë (meg#e$eë) MeesYeveb #e$eb Oeveb
³em³e meë~ #e$eefceefle Oeveveecemeg Heefþleced¤ efveIeb02~10¤ (Yes<epeced) Deew<eOeced (keÀjled) kegÀ³ee&led (Deefle®ívoeë)
(Fefvê³eced) Ssée³e&ced (ye=nled) cenled ($eÝ<eYeë) Þesÿë (ieewë) (Je³eë) keÀceveer³eb efvepeJ³eJenejeced (oOegë)
Oejs³egë¤22¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³eLee Je©Ceë meg#e$eë mJeene ³e%eb Yes<epeb ®e keÀjÐeesçefle®ívoe $eÝ<eYees
ieewye=&nefoefvê³eb Je³e½e OeÊemleLewJe meJex oOegjsleppeeveerle¤22¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es megHeL³eew<eOemesJevesve jesieeved njefvle, Heg©<eeLexve Oevecee³eg½e
Oejefvle, lesçlegueb megKeb ueYevles¤22¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce pewmes (Je©Ceë) Þesÿ (meg#e$eë) GÊece OeveJeeved peve (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee mes
(³e%eced) mebiecece³e (Yes<epeced) Deew<eOe keÀes (keÀjled) keÀjs Deewj pees (Deefle®ívoeë) Deefle®ívo Deewj ($eÝ<eYeë)
GÊece (ieewë) yewue (ye=nled) yeæ[s (Fefvê³eced) Ssée³e& Deewj (Je³eë) megvoj DeHeves J³eJenej keÀes OeejCe keÀjles nQ,
Jewmes ner meye (oOegë) OeejCe keÀjW, FmekeÀes peevees¤22¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ueesie De®ís HeL³e Deewj Deew<eOe kesÀ mesJeve mes
jesieeW keÀe veeMe keÀjles nQ Deewj Heg©<eeLe& mes Oeve leLee Dee³eg keÀe OeejCe keÀjles nQ, Jes yengle megKe keÀes HeéHle nesles
nQ¤22¤
Jemevlesvesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ ©êe osJeleeë~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
JeNmeNvlesveäÉH¿1OHJYHHäRV1-HH-HPHä-HHIk1-HOHHäPOHJÉleeë~
Ml/H1YOH1MV&H1OHVSHäPHHQ1HI-HHIMYÌ1V-HHHVäR2HJÍ
JeNmeNYOHVYHäaH¿1OHJYHHäaRV1-HHÍa-HPHä-HÍaHIH1-HOHVHIOHä ef$eNÉ-HOHHäaPOHJÉOHHÍaMl/H1YOH1MV&HVHIOHäM/HFHGÉOH1MV&HäaOHVSHäPHHaQ1HI-HÍa)YÌVäa
HeoeLe&ë-(Jemevlesve) Jemeefvle megKesve ³eefmcebmlesve ($eÝlegvee) HeéHleJ³esve (osJeeë) efoJ³eeë (JemeJeë)
He=efLeJ³eeo³eesçäew HeéLecekeÀefuHekeÀe efJeÜebmees Jee (ef$eJe=lee) ³eefm$e<eg keÀeues<eg JeÊe&les lesve (mlegleeë) HeéHlemlegle³eë
(jLevlejsCe) ³e$e jLesve lejefle leled lesve (lespemee) leer#CemJeªHesCe (nefJeë) oeleJ³eb Jemleg (Fvês) met³³e&He´keÀeMes
(Je³eë) Dee³egJe&Oe&keÀced (oOegë)¤23¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³es JemeJees osJee mlegleeHIkJe=lee Jemevlesveleg&vee men JeÊe&ceevee jLevlejsCe lespemesvês
nefJeJe&³ees oOegmleeved mJeªHelees efJe%ee³e mebie®íOJeced¤23¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee Jeemensletved efoJ³eeved He=efLeJ³eeoerved efJeog<ees Jee Jemevles mebie®ísjBmles JeemeefvlekebÀ megKeb
HeéHveg³egë¤23¤
1204
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (JemeJeë) He=efLeJeer Deeefo Deeþ Jemeg Jee He´Lece keÀ#ee Jeeues efJeÜeved ueesie
(osJeeë) efoJ³e iegCeeW mes ³egkeÌle (mlegleeë) mlegefle keÀes HeéHle ngS (ef$eJe=lee) leerveeW keÀeueeW ceW efJeÐeceeve (Jemevlesve)
efpeme ceW megKe mes jnles nQ, Gme HeéHle nesves ³eesi³e Jemevle ($eÝlegvee) $eÝleg kesÀ meeLe JeÊe&ceeve ngS (jLevlejsCe)
peneb jLe mes lejles nQ, Gme (lespemee) leer#Ce mJeªHe mes (Fvês) met³e& kesÀ He´keÀeMe ceW (nefJeë) osves ³eesi³e (Je³eë)
Dee³eg yeæ{eves nejs Jemleg keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW, GvekeÀes mJeªHe mes peevekeÀj mebieefle keÀjes¤23¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e ueesie jnves kesÀ nsleg efoJ³e He=efLeJeer Deeefo ueeskeÀeW Jee efJeÜeveeW keÀer Jemevle ceW me²efle
keÀjW, Jes JemevlemecyevOeer megKe keÀes HeéHle nesJeW¤23~
ieér<cesCesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ceO³eceye´ïe®e³e&efJe<e³eceen¤
ceO³ece ye´ïe®e³e& efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
ieNér<FHV&HäÉH¿1OHJYHHäRV1-HH1ÌHÍ+H1BH1R10HVPOHJÉleeë~
ye=ÉQ1OHHH0HäPHH1\HXHäjQ1HI-HHIMYÌV1-HHHVäR2HJÍ
LHHU1FHV&Häa H¿1OHJYHHäa RV1-HHÍa ÌHÍa +H1BHNR10H )HIOHä +HBHÉR10HVa POHJÉleeë~ ye=ÉQ1OHHa H0HäPHHa \HXHäFHGa Q1HI-HÍa )YÌVäa
-HHäÍaoNOegÉë¤24¤
HeoeLe&ë-(ieér<cesCe) meJe&jmeieńer$ee ($eÝlegvee) Deew<C³eb HeéHekesÀve (osJeeë) efoJ³eiegCeeë (©êeë) oMeHeéCee
SkeÀeoMe Deelcee ceO³eceefJeÜebmees Jee (HeáeoMes) (mlegleeë) He´Memleeë (ye=nlee) cenlee (³eMemee) keÀerl³ee& (yeueced)
(nefJeë) DeeoeleJ³eced (Fvês) peerJes (Je³eë) peerJeveced (oOegë) oO³egë¤24¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³es mleglee ©êe osJeeë HeáeoMes ieér<cesCeÊeg&vee ye=nlee ³eMemesvês nefJeye&ueb Je³eM®e
oOegmleeved ³et³eb efJepeeveerle¤24¤
YeeJeeLe&ë-³es ®elegM®elJeeefjbMeod Je<e&³egÊesÀve ye´ïe®e³exCe peeleefJeÜebmeesçv³es<eeb MejerjelceyeuecegVe³eefvle, les
Yeei³eMeeefuevees pee³evles¤24¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (mlegleeë) He´Mebmee efkeÀ³es ngS (©êeë) oMe HeéCe i³eejnJeeb peerJeelcee Jee ceO³ece
keÀ#ee kesÀ (osJeeë) efoJ³eiegCe³egkeÌle efJeÜeved (HeáeoMes) HevênJeW J³eJenej ceW (ieér<cesCe) meye jmeeW kesÀ KeW®eves Deewj
($eÝlegvee) G<CeHeve HeéHle keÀjvesnejs ieér<ce $eÝleg Jee (ye=nlee) yeæ[s (³eMemee) ³eMe mes (Fvês) peerJeelcee ceW
(nefJeë) ieńCe keÀjves ³eesi³e (yeueced) yeue Deewj (Je³eë) peerJeve keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW, Gve keÀes legce ueesie
peevees¤24¤
YeeJeeLe&ë-pees 44 ®eJeeueerme Je<e& He³e&vle ye´ïe®e³e& mes efJeÜeved ngS Dev³e ceveg<³eeW kesÀ Mejerj Deewj Deelcee
kesÀ yeue keÀes yeæ{eles nQ, Jes Yeei³eJeeved nesles nQ¤24¤
Je<ee&efYeefjl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ Fvêes osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤

DeLeesÊeceye´ïe®e³e&efJe<e³eceen¤
Deye GÊece ye´ïe®e³e& efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
JeN<ee&efYeäH¿ 1OHJYHHäHIR1OHHPOHHVFHVäPH+OHR10HVPOHJÉleeë~
-HZ11+HV&HäHI-H10HHZSHäPHHQ1HI-HHIMYÌV1-HHHVäR2HJÍ
-H1HH HI<HäÍaH¿1OHJYHHäa'HH1HIR1OHHÍaPOHHVFHVäaPH1+OH1R10H)HIOHä PH+OHÉR10HVaPOHJÉOHHÍa-H1Z1+HV&HäaHI-H10HHa'HHVSHäPHHaQ1HI-HÍ~
)YÌVäa-HHäÍaR12HJÉë¤25¤
HeoeLe&ë-(Je<ee&efYeë) Je<e&efvle cesIee ³eemeg leeefYeë ($eÝlegvee) (Deeefol³eeë) ÜeoMe ceemee GÊecee efJeÜebmees
Jee (mleesces) mlegefleJ³eJenejs (meHleoMes) SlelmebK³eekesÀ (mlegleeë) He´Mebefmeleeë (JewªHesCe) efJeefJeOeeveeb ªHeeCeeb
YeeJesve (efJeMee) He´pe³ee (Deespemee) yeuesve (nefJeë) oeleJ³eced (Fvês) peerJes (Je³eë) keÀeueefJe%eeveced (oOegë)
oO³egë¤25¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³es Je<ee&efYe$eÝ&legvee JewªHesCeewpemee efJeMee men JeÊe&ceevee Deeefol³eeë meHleoMes mleesces
mleglee Fvês nefJeJe&³ees oOegmleeved ³et³eb efJe%ee³eesHekegÀ©le¤25¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee efJeÜlme²sve keÀeuem³e mLetuemet#ceieleer efJe%ee³ewkeÀ#eCeceefHe J³eLex ve ve³eefvle, les
efJeef®e$ecewée³e&ceeHvegJeefvle¤25¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Je<ee&efYeë) efpemeceW cesIe Je=efä keÀjles nQ, Gme Je<ee& ($eÝlegvee) HeéHle nesves ³eesi³e
$eÝleg (JewªHesCe) DeveskeÀ ªHeeW kesÀ nesves mes (Deespemee) pees yeue Deewj Gme (efJeMee) He´pee kesÀ meeLe jnves Jeeues
(Deeefol³eeë) yeejn cenerves Jee GÊece keÀuHe kesÀ efJeÜeved (meHleoMes) me$enJeW (mleesces) mlegefle kesÀ J³eJenej ceW
(mlegleeë) He´Mebmee efkeÀ³es ngS (Fvês) peerJeelcee ceW (nefJeë) osves ³eesi³e (Je³eë) keÀeue kesÀ %eeve keÀes (oOegë) OeejCe
keÀjles nQ, Gve keÀes legce ueesie peevekeÀej GHekeÀej keÀjes¤25¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e ueesie efJeÜeveeW kesÀ mebie mes keÀeue keÀer mLetue-met#ce ieefle keÀes peeve kesÀ SkeÀ #eCe Yeer
J³eLe& veneR ieceeles nQ, Jes veeveeefJeOe Ssée³e& keÀes HeéHle nesles nQ¤25¤
Meejosvesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efJeje[d ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
0HH1MlRVYHäÉH¿1OHJYHHäRV1-HHÉ6äNH¢HI-H1j0HÉH¿1<H-HäPOHJÉleeë~
-HZ1MH1SHVYHäHIÀH1HHHIÀHHäjQ1HI-HHIMYÌV1-HHHVäR2HJÍ
1206
0HH1MlRVYHäaH¿1OHJYHHäaR1V-HHÍa61NH¢1HI-H1j0H)OHVäNH¢ÉHI-H1j0HVaH¿1<H-HäÍaPOHJÉOHHÍa-HZ1MH1SHVYHäaHIÀH1HHaHIÀHHäFHGaQ1HI-HÍa)YÌVäa
HeoeLe&ë-(Meejosve) Mejefo YeJesve ($eÝlegvee) (osJeeë) (SkeÀefJebMes) SlelmebK³eekesÀ ($eÝYeJeë) cesOeeefJeveë
(mlegleeë) (Jewjepesve) efJejeefpe YeJesveeLe&sve (efÞe³ee) MeesYe³ee ue#c³ee Jee (efÞe³eced) ue#ceerced (nefJeë)
oeleJ³eceeoeleJ³eced (Fvês) peerJes (Je³eë) keÀceveer³eb megKeced (oOegë) oO³egë¤26¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e SkeÀeEJeMes mleglee $eÝYeJees osJeeë Meejosveleg&vee Jewjepesve efÞe³ee men JeÊe&ceevee Fvês
efÞe³eb nefJeJe&³eM®e oOegmleeved ³et³eb mesJeOJeced¤26¤
YeeJeeLe&ë-³es megHeL³ekeÀeefjCees peveeë MejÐejesiee YeJeefvle, les efÞe³eceeHvegJeefvle¤26¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (SkeÀeEJeMes) FkeÌkeÀermeJeW J³eJenej ceW (mlegleeë) mlegefle efkeÀ³es ngS ($eÝYeJeë)
yegef×ceeved (osJeeë) efoJ³eiegCe³egkeÌle (Meejosve) Mejod ($eÝlegvee) $eÝleg Jee (Jewjepesve) efJejeìd ívo ceW He´keÀeMeceeve
DeLe& kesÀ meeLe (efÞe³ee) MeesYee Deewj ue#ceer kesÀ meeLe JeÊee&Je JeÊe&ves nejs peve (Fvês) peerJeelcee ceW (efÞe³eced)
ue#ceer Deewj (nefJeë) osves-uesves ³eesi³e (Je³eë) Jeeef_íle megKe keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW, Gve keÀe legce ueesie mesJeve
keÀjes¤26¤
YeeJeeLe&ë-pees ueesie De®ís HeL³e keÀjves nejs Mejod $eÝleg ceW jesiejefnle nesles nQ, Jes ue#ceer keÀes HeéHle nesles
nQ¤26¤
nscevlesvesl³em³e Dee$es³e $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
QV1FH1YOHVYHäÉH¿1OHJYHHäRV1-HHHIkäCeNJes ceNOHäPOHJÉleeë~
\HXHVäYH10HNH®-HäMHU1ÍPHQHVäQ1HI-HHIMYÌV1-HHHVäR2HJÍ
Q1VFH1YOHVYHäaH¿1OHJYHHäaRV1-HHÍaHIH1&H1-HVaHIH1YH1-H)HIOHäHIHÉYH1-HVaFH1OHäÍaPOHJÉOHHÍa\HXHVäYHa0HNH®-HäMHUÍaPHQäÍaQ1HI-HÍa)YÌVä~
HeoeLe&ë-(nscevlesve) Je×&vles osne ³eefmcebmlesve ($eÝlegvee) (osJeeë) efoJ³eiegCeeë (ef$eCeJes) ef$eiegCee veJe
³eefmcebmleefmceved meHleeEJeMes J³eJenejs (ce©leë) ceveg<³eeë (mlegleeë) (yeuesve) cesIesve (MekeÌJejerë) MeefkeÌleefveefceÊee
ieeë (menë) yeueced (nefJeë) (Fvês) (Je³eë) FämegKeced (oOegë)¤27¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³es ef$eCeJes nscevlesveleg&vee men JeÊe&ceevee mleglee osJee ce©lees yeuesve MekeÌJejerë menes
nefJeJe&³e Fvês oOegmleeved mesJeOJeced¤27¤
YeeJeeLe&ë-³es meJe&jmeHeefjHee®ekesÀ nscevles ³eLee³eesi³eb J³eJenejb kegÀJe&efvle, les yeefueÿe pee³evles¤27¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³e ueesiees! pees (ef$eCeeJes) meÊeeF&meJeW J³eJenej ceW (nscevlesve) efpeme ceW peerJeeW kesÀ osn
yeæ{les peeles nQ, Gme ($eÝlegvee) HeéHle nesves ³eesi³e nscevle $eÝleg kesÀ meeLe JeÊe&les ngS (mlegleeë) He´Mebmee kesÀ ³eesi³e
(osJeeë) efoJ³eiegCe³egkeÌle (ce©leë) ceveg<³e (yeuesve) cesIe mes (MekeÌJejerë) MeefkeÌle kesÀ efveefceÊe ieewDeeW kesÀ (menë)
yeue leLee (nefJeë) osves-uesves ³eesi³e (Je³eë) Jeeef_íle megKe keÀes (Fvês) peerJeelcee ceW (oOegë) OeejCe keÀjW, Gme
keÀe legce mesJeve keÀjes¤27¤
YeeJeeLe&ë-pees ueesie meye jmeeW keÀes HekeÀeves nejs nscevle $eÝleg ceW ³eLee³eesi³e J³eJenej keÀjles nQ , Jes Del³evle
yeueJeeved nesles nQ¤27¤
MewefMejsCesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
MewNefMeNjsCeäÉH¿1OHJYHHäRV1-HHkäHHTkNj0HshÉFHOHHäPOHJÉleeë~
PH1OHVYHäMV1-HOHHUäÍH1HjQ1HI-HHIMYÌ1V-HHHVäR2HJÍ
0HZ1HI0H1MV&HäaH¿1OHJYHHäaRV1-HHÍaH1H1HIk1j0H)HIOHä HHÍÉHIH1j0HVa'H1FHOHHäÍaPOHJÉOHHÍaPH1OHVYHäaMV1-HOHHUäÍaH1HFHGaQ1HI-eë~
)YÌVäa-HHäÍaR12HJÉë¤28¤
HeoeLe&ë-(MewefMejsCe) efMeefMejsCe ($eÝlegvee) (osJeeë) efoJ³eiegCekeÀce&mJeYeeJeeë HHHTkE0HVJemJeeefomecetns
(Dece=leeë) mJemJeªHesCe efvel³eeë (mlegleeë) He´Mebefmeleeë (mel³esve) (jsJeleerë) OeveJeleer Me$egmesveesuueef«keÀeë He´peeë
(#e$eced) Oeveb jep³eb Jee (nefJeë) (Fvês) (Je³eë) (oOegë)¤28¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³esçce=leeë mlegleeë MeweMf ejsCeÊeg&vee osJeeë mel³esve men $e³eeEkMes efJeÜebmees jsJeleerejf vês
nefJeë #e$eb Je³e½e oOegmlesY³ees Yetc³eeefoefJeÐee ie=Áerle¤28
YeeJeeLe&ë-³es HetJeexkeÌleeveäew JemetveskeÀeoMe ©êeved ÜeoMeeççefol³eeved efJeÐegleb ³e%eb ®esceeved HHHTkE0Hod
efoJ³eeved HeoeLee&ved peeveefvle, lesç#e³³eb megKeceeHvegJeefvle¤28¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Dece=leeë) DeHeves mJeªHe mes efvel³e (mlegleeë) He´Mebmee kesÀ ³eesi³e (MewefMejsCe,
$eÝlegvee) HeéHle nesves ³eesi³e efMeefMej $eÝleg mes (osJeeë) efoJ³e iegCe-keÀce&-mJeYeeJe Jeeues (mel³esve) mel³e kesÀ meeLe
HHHTkE0HVleWleerme Jemeg Deeefo kesÀ mecegoe³e ceW efJeÜeved ueesie (jsJeleerë) Oeve³egkeÌle Me$egDeeW keÀer mesveeDeeW keÀes ketÀo
kesÀ peeves Jeeueer He´peeDeeW Deewj (Fvês) peerJe ceW (nefJeë) osves-uesves ³eesi³e (#e$eced) Oeve Jee jep³e Deewj (Je³eë)
Jeeef_íle megKe keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW, Gve mes He=efLeJeer Deeefo keÀer efJeÐeeDeeW keÀe ieńCe keÀjes¤28¤
YeeJeeLe&ë-pees ueesie Heerís keÀns ngS Deeþ Jemeg, SkeÀeoMe ©ê, ÜeoMe Deeefol³e, efyepegueer Deewj ³e%e Fve
leWleerme efoJ³e HeoeLeeX keÀes peeveles nQ, Jes De#e³e megKe keÀes HeéHle nesles nQ¤28¤
1208
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ Deiv³eéeervêmejmJel³eeÐee efue²eskeÌlee osJeleeë~ efve®e=oefäjMívoë~

ceO³eceë mJejë¤
nesleeä HHOPH1HIFH2HH1ÉHILYHHIFH1>P+H1RVhçeféevesvêNj PHMäP-HOHHUFH1SHHV 2HWÉFHHV YH LHHV12HWFHZ1Í NHJ¢-HäXHZ<H[H1SHE FH2HJÉ
0H+HZ1YH OHVSHäÉ)HIYÌ1HE+HH1ÍPHHVFHäÍ+HHIMlÓHJOHHä,HÉleb ceOegÉ -HYO-HHSHäPH1QHVOH1H SHä
QHVOHHäa H1H1OHGa PH1HIFH2HVHIOHä PH1FHGÉ)2HHäa 'H1HILYHFHGa )1>Ía +H1RVa 'H1HIËHYHHäa )YÌäFHGa PHMäP-HOHHUFHGa 'H1SHÍa 2HWÉce´ë~ ve~
LHH1V2HWFHZäÍaNHJ¢-HäXHZÍa<HV1H1SHFHGaFH2HJäa0H+HZäÍaYHaOHVSHäÍa)1HIYÌ1HFHGa+HHäÍaPHHVFHäÍa+H1HIMlÓHJOHVHIOHä+HHIMlÉÓHJOHHäa,HÉleFHGaFH2HJäa-HYOHäJa
'HHSHPHäaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) oelee (³e#eled) ³epesled mebie®ísled (meefceOee) FvOeveeefomeeOevewë (Deefiveced) HeeJekeÀced
(F[mHeos) He=efLeJ³eVemLeeves (Deeféevee) met³ee&®evêcemeew (Fvêced) Ssée³³e¥ peerJeb Jee (mejmJeleerced) megefMeef#eleeb
Jee®eced (Depeë) HeéHleJ³ees ces<eë (Oetce´ë) Oetce´JeCe&ë (ve) FJe (ieesOetcewë) (kegÀJeuewë) kegÀeflmeleb yeueb ³ewmlewye&ojwë~
De$e kegÀMeyo Fl³emceeod OeeleesjewCeeefokeÀë keÀueved He´l³e³eë (Yes<epeced) Deew<eOeced (ceOeg) ceOegjcegokeÀced (Me<Hewë)
eEnmevewë (ve) FJe (lespeë) HeéieuY³eced (Fefvê³eced) Oeveced (He³eë) ogiOeceVeb Jee (meesceë) Dees<eefOeieCeë
(Heefjñeglee) Heefjleë meJe&leë ñeglee HeéHlesve jmesve (Ie=leced) Deep³eced (ceOeg) #eewêced (J³evleg) HeéHvegJevleg (Deep³em³e)
Ie=leced~ De$e keÀce&efCe <eÿer (nesleë) (³epe)¤29¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee nesles[mHeos meefceOeeefiveceeféevesvêb mejmJeleercepees Oetceés ve keÀef½eppeerJees ieesOetcewë
kegÀJeuewYex<epeb ³e#eled leLee Me<Hewve& ³eeefve lespees ceefOJeefvê³eb He³eë Heefjñeglee me meescees Ie=leb ceOeg J³evleg, lewë men
JeÊe&ceeveceep³em³e ³epe¤29¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³esçm³e mebmeejm³e ceO³es meeOeveesHemeeOevewë He=efLeJ³eeefoefJeÐeeb
peeveefvle, les meJe& GÊeceeved HeoeLee&ved HeéHvegJeefvle¤29¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) ³e%e keÀjves nejs peve! pewmes (neslee) osves Jeeuee (F[mHeos) He=efLeJeer Deewj DeVe kesÀ
mLeeve ceW (meefceOee) FvOeveeefo meeOeveeW mes (Deefiveced) Deefive keÀes (Deeféevee) met³e& Deewj ®evêcee (Fvêced) Ssée³e&
Jee peerJe Deewj (mejmJeleerced) megefMe#ee³egkeÌle JeeCeer keÀes (Depeë) HeéHle nesves ³eesi³e (Oetce´ë) Oegcewues ces{æ s kesÀ (ve)
meceeve keÀesF& peerJe (ieesOetcewë) iesntb Deewj (kegÀJeuewë) efpeve mes yeue veä nes, Gve yesjeW mes (Yes<epeced) Deew<eOe keÀes
(³e#eled) mebiele keÀjs, Jewmes (Me<Hewë) eEnmeeDeeW kesÀ (ve) meceeve meeOeveeW mes pees (lespeë) HeíeuYeHeve (ceOeg) ceOegj
peue (Fefvê³eced) Oeve (He³eë) otOe Jee DeVe (Heefjñeglee) meye Deesj mes HeéHle ngS jme kesÀ meeLe (meesceë)
Deew<eefOe³eeW keÀe mecetn (Ie=leced) Ie=le (ceOeg) Deewj menle (J³evleg) HeéHle neW, GvekesÀ meeLe (Deep³em³e) Ieer keÀe
(³epe) nesce keÀj¤29¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pees ueesie Fme mebmeej ceW meeOeve Deewj
GHemeeOeveeW mes He=efLeJeer Deeefo keÀer efJeÐee keÀes peeveles nQ, Jes meye GÊece HeoeLeeX keÀes HeéHle nesles nQ¤29¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees efue²eskeÌlee osJeleeë~ Yegefjiel³eefäMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
nesleeä HH1OHG OHYHWÉYH+HH1OHG PHMäP-HOHHU1FHHI-HäFHV&1HHV YH <HVäH1SHE +H1/HH FH2HJäFHOHH1 <HMä9H1HIËHYHVYÌHäH -HH1UH¥h
\HRäMZ+H1-HHNH¢HäHI<H<H[H1SHEOHHVNH®FHäHI<H1Í+HH1ÍPHHVFHäÍ+HHIMlÓHgOHHä,HÉleb ceOegÉ -HYO-HHSHäPH1QHVOH1H SHä
QHVOHHä~ ³eN#eNled~ levetÉveHeeNefoefleN levetÉÉYH+HHäOHGaPHMäP-HOHHUFHGa'HHI-HäÍaFHV1HÍaYHa<HV1H1SHFHGa+H1/HHaFH2HJäFH1OHVHIOH1 FH2HäJÉcelee~
<HMäYHGa 'H1HIËHYHHäa )YÌHäHa -HHU1H hFHGa \HRäMZëa *1+H1-HHNH¢HäHI<H1HIMOHäJ+H1É-HHNH¢HäHI<HÍa <HV1H1SHFHGa OHHVNH®FHäHI<H1HIMHIOH1 OHHVNH®FHäÉHI<HÍa +HHäÍa
PHHVFHäÍa+H1HIMlÓHJOHVHIOHä+HHIMlÉÓHJOHHäa,HÉOHFHGaFH2HJäa-HYOHäJa'HHSHäPHaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) Deeoelee (³e#eled) ³epesle (levetveHeeled) ³emlevJee Tveb Heeefle meë (mejmJeleerced)
yeng%eeveJeleeR Jee®eced (DeefJeë) (ces<eë) (ve) FJe (Yes<epeced) Deew<eOeced (HeLee) ceeiexCe (ceOegcelee) yentokeÀ³egÊesÀve
(Yejved) Oejved (Deeféevee) (Fvêe³e) Ssée³ee&³e (Jeer³e&ced) Heje¬eÀceced (yeojwë) yeo³ee& HeÀuewë (GHeJeekeÀeefYeë)
GHeosMeef¬eÀ³eeefYeë (Yes<epeced) (leeskeÌceefYeë) DeHel³ewë (He³eë) peueced (meesceë) Deew<eefOeieCeë (Heefjñeglee) Heefjleë
ñeglee HeéHlesve (Ie=leced) (ceOeg) (J³evleg) (Deep³em³e) (nesleë) nJevekeÀÊe&ë (³epe)¤30¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee levetveHee×eslee mejmJeleerceefJecex<ees ve ceOegcelee HeLee Yes<epeb YejefVevêe³eeçeféevee Jeer³e¥
yeojw©HeJeekeÀeefYeYex<epeb ³e#eled leLee ³eeefve leeskeÌceefYeë He³eë Heefjñeglee men meescees Ie=leb ceOeg ®e J³evleg lewmmen
JeÊe&ceevemlJeceep³em³e ³epe¤30¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³es mebievleejes efJeÐeemegefMe#eemeefnleeb Jee®eb HeéH³e
HeL³eenejefJenejwJeer³e¥ Je×&ef³elJee HeoeLe&efJe%eeveb HeéH³ewée³e¥ JeOe&³eefvle, les peieÓt<ekeÀe YeJeefvle¤30¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) nJevekeÀÊee& peve! pewmes (levetveHeeled) osn keÀer Tvelee keÀes Heeueves DeLee&led Gme keÀes
efkeÀmeer He´keÀej Hetjer keÀjves Deewj (neslee) ieńCe keÀjves Jeeuee peve (mejmJeleerced) yengle %eeve Jeeueer JeeCeer keÀes Jee
(DeefJeë) Yes[ æ Deewj (ces<eë) yekeÀje kesÀ (ve) meceeve (ceOegcelee) yengle peue³egkeÌle (HeLee) ceeie& mes (Yes<epeced)
Deew<eOe keÀes (Yejved) OeejCe keÀjlee ngDee (Fvêe³e) Ssée³e& kesÀ efueS (Deeféevee) met³e&-®evêcee Deewj (Jeer³e&ced)
Heje¬eÀce keÀes Jee (yeojwë) yesj Deewj (GHeJeekeÀeefYeë) GHeosMeªHe ef¬eÀ³eeDeeW mes (Yes<epeced) Deew<eOe keÀes (³e#eled)
mebiele keÀjs, Jewmes pees (leeskeÌceefYeë) mevleeveeW kesÀ meeLe (He³eë) peue Deewj (Heefjñeglee) meye Deesj mes HeéHle ngS jme
1210
kesÀ meeLe (meesceë) Deew<eefOe³eeW kesÀ mecetn (Ie=leced) Ie=le Deewj (ceOeg) menle (J³evleg) HeéHle neW, GvekesÀ meeLe
JeÊe&ceeve let (Deep³em³e) Ieer keÀe (³epe) nJeve keÀj¤30¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pees mebieefle keÀjves nejs peve efJeÐee Deewj
GÊece efMe#ee³egkeÌle JeeCeer keÀes HeéHle nes kesÀ HeL³eenej-efJenejeW mes Heje¬eÀce yeæ{e Deewj HeoeLeeX kesÀ %eeve keÀes HeéHle
neskesÀ Ssée³e& keÀes yeæ{eles nQ, Jes peieled kesÀ Yet<ekeÀ nesles nQ¤30¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ DeefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
nesleeä HH19HMH10HjPH1E YH YH1LYHQJÉE +HHIOH1j PHJMäHH <HVH1SHE FH1VHÍ PHMäP-HOHHU HI<H1HLH/HHV1 YH
H1YÌÐHKHIËHYHHVä-H1 +HH )YÌäPH -HH1UHK \HRäMZ+H1-HHNH¢HäHI<H<H[H1SHE OHHVNH®FHäHI<H1Í +HH1Í PHHVFHäÍ +HHIMlÓHJOHHä ,H Éleb ceOegÉ
-HYO-HHSHäPH1QesOH1H SHä
QHVOHHäaH1H1OHGaYH1MH10HjPHäFHGaYHaYH1LYHQäJFHGa+HHIOHFHGaPHJMäHHa<HV1H1SHFHGaFHVH1ÍaPHMäP-HOHHUaHI<H1HNHG¢aM/HäÍaYHaH1YÌHU~
'HHIËHYHHVäÍa -H1+HHÍa )YÌäPHa -HHU1H hced~ \HRäMZÍa *1+H1-HHNH¢HäHI<H1HIMOHäJ+H1É-HHNH¢HäHI<HÍa <HV1H1SHFHGa OHHVNH®FHäHI<H1HIMHIOH1 OHHVNH®FHäÉHI<HÍa +HHäÍa
PHHVFHäÍa+H1HIMñegÉOHVHIOHä+HHIMlÉñeJOHHäa,HÉOHFHGaFH2HJäa-HYOHäJa'HHSHäPHaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) oelee (³e#eled) ³epesled (vejeMebmeced) ³ees vejwjeMem³eles mlet³eles leced (ve) FJe (veivengced)
³ees veiveeved ogäeved pegneself e keÀejeie=ns Heéf#eHeefle leced~ De$e ngOeeleesyee&nguekeÀeoewCeeefokeÀes [g He´l³e³eë (Heefleced)
mJeeefceveced (megj³ee) GokesÀve~ megjsl³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ efveIeb01~12¤ (Yes<epeced) Deew<eOeced (ces<eë) GHeosäe
(mejmJeleer) efJeÐeemecyeefvOeveer JeekedÀ (efYe<ekedÀ) JewÐeë (jLeë) (ve) FJe (®evêer) ®evêb yengefJeOeb megJeCe¥ efJeÐeles
³em³e (Deeféeveesë) ÐeeJeeHe=efLeJ³eesë (JeHeeë) JeHeefvle ³eeefYeë ef¬eÀ³eeefYemleeë (Fvêm³e) ogäpeveefJeoejkeÀm³e
mekeÀeMeeled (Jeer³e&ced) Jeerj<s eg meeOeg (yeojwë) yeojerHeÀuewefjJe (GHeJeekeÀeefYeë) GHeieleeefYeJee&efiYeë (Yes<epeced)
ef®eefkeÀlmekeÀced (leeskeÌceefYeë) DeHel³ewë (He³eë) ogiOeced (meesceë) (Heefjñeglee) Heefjleë ñeglee HeéHlesve (Ie=leced) (ceOeg)
(J³evleg) (Deep³em³e) (nesleë) (³epe)¤31¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee neslee vejeMebmeb ve veivengb HeeEle megj³ee men JeÊe&ceeveb Yes<epeefcevêm³e Jeer³e¥ ³e#eled
ces<eë mejmJeleer efYe<eie´Lees ve ®evêîeeféeveesJe&Hee yeojw©HeJeekeÀeefYeë men Yes<epeb ³e#eled leLee ³eeefve leeskeÌceefYeë men
He³eë Heefjñeglee men meescees Ie=leb ceOeg ®e J³evleg, lewë men JeÊe&ceevemlJeceep³em³e ³epe¤31¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³es efveue&ppeeved oC[³eefvle, He´Mebmeveer³eeved mlegJeefvle, peuesve
menew<eOeb mesJevles, les yeueeççjesi³es HeéH³ewée³e&Jevlees pee³evles¤31¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) nJevekeÀÊee& peve! pewmes (neslee) osves Jeeuee (vejeMebmeced) pees ceveg<³eeW mes mlegefle
efkeÀ³ee pee³es GmekesÀ (ve) meceeve (veivengced) veive ogä Heg©<eeW keÀes keÀejeie=n ceW [eueves Jeeues (Heefleced) mJeeceer Jee
(megj³ee) peue kesÀ meeLe (Yes<epeced) Deew<eOe keÀes Jee (Fvêm³e) ogäieCe keÀe efJeoejCe keÀjves nejs peve kesÀ (Jeer³e&ced)
MetjJeerjeW ceW GÊece yeue keÀes (³e#eled) mebiele keÀjs leLee (ces<eë) GHeosMe keÀjves Jeeuee (mejmJeleer) efJeÐeemebyeefvOeveer
JeeCeer (efYe<ekedÀ) JewÐe Deewj (jLeë) jLe kesÀ (ve) meceeve (®evêer) yengle megJeCe& Jeeuee peve (Deeféeveesë) DeekeÀeMe
Deewj He=efLeJeer kesÀ ceO³e (JeHeeë) ef¬eÀ³eeDeeW keÀes Jee (yeojwë) yesjeW kesÀ meceeve (GHeJeekeÀeefYeë) meceerHe HeéHle ngF&
JeeefCe³eeW kesÀ meeLe (Yes<epeced) Deew<eOe keÀes mebiele keÀjs, Jewmes pees (leeskeÌceefYeë) mevleeveeW kesÀ meeLe (He³eë) otOe
(Heefjñeglee) meye Deesj mes HeéHle ngS jme kesÀ meeLe (meesceë) Dees<eefOeieCe (Ie=leced) Ieer Deewj (ceOeg) menle (J³evleg)
HeéHle nesJeW, GvekesÀ meeLe JeÊe&ceeve let (Deep³em³e) Ieer keÀe (³epe) nJeve keÀj¤31¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pees ueesie ueppeenerve Heg©<eeW keÀes oC[
osles, mlegefle keÀjves ³eesi³eeW keÀer mlegefle Deewj peue kesÀ meeLe Deew<eOe keÀe mesJeve keÀjles nQ, Jes yeue Deewj veerjesielee keÀes
HeekesÀ Ssée³e& Jeeues nesles nQ¤31¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ mejmJel³eeo³ees osJeleeë~ efJeje[efleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
nesleeä HHHIR1>VHI>1OHÉ'HH1 SHJÉHäYH1Í PHMäP-HOH1HUHIFHYÌb \HXHVäYH -H12H HäVe=H1<HV&H1 LH-HVHä IYÌ1HFH1HIËHYHVYÌHäH
<HVH1SHE H-HZäÍ NH¢1NH ¢Y2HJäHI<H1FH 2HäJ XHH1SHZYH FHHPHäMEl +HH1Í PHHVFHäÍ +HHIMlÓHJOHHä ,HÉleb ceOegÉ -HYO-HHSHäPH1
QHVOH1H SHä¤32¤
QHVOHHäaH1H1OHGa)1>Ha)1 HI>1OHÍa'HH1peg»eäYHN Fl³eeNçpeg»eäYHÍaPHMäP-HOHHUFHGa)YÌäFHGa\HXHVäYHa-H12H HäYHGaH¿1H1<HV&HäaLH-HHäa
)1HIYÌ1HFHGa 'H1HIËHYHHäa )YÌHäHa <HV1H1SHFHGa H-HZäÍa NH¢1ke&ÀY2HäJHI<H1HIMHIOHä NH¢1NH ¢Y2HäJÉHI<HÍa FH2HJäa XHH1SHZÍa YHa FHHPHäMFHG~ +HHäÍa PHHVFHäÍa
+H1HIMlÓHJOHVHIOHä+HHIMlÉñeJOHHäa,HÉOHFHGaFH2HJäa-HYOHJaä 'HHSHäPHaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) He´Mebefmelegb ³eesi³eë (³e#eled) ³epesled (F[e) He´Mebefmele³ee Jee®ee (F&ef[leë) He´Mebefmeleë
(Deepeg»eveë) melkeÀejsCeentleë (mejmJeleerced) Jee®eced (Fvêced) Ssée³e&ced (yeuesve) (Je×&³eved) ($eÝ<eYesCe) cevlegb
³eesi³esve (ieJee) (Fefvê³eced) Oeveced (Deeféevee) (Fvêe³e) Ssée³ee&³e (Yes<epeced) (³eJewë) ³eJeeefoefYejVewë
(keÀke&ÀvOegefYeë) ³es keÀke¥À yeojef¬eÀ³eeb oOeefle lewë (ceOeg) (ueepewë) He´mHegÀefuelewjVewë (ve) FJe (ceemejced) Deesoveced
(He³eë) jmeë (meesceë) Dees<eefOeieCeë (Heefjñeglee) meJe&leë HeéHlesve jmesve (Ie=leced) (ceOeg) (J³evleg) (Deep³em³e)
(nesleë) (³epe)¤32¤
1212
DevJe³eë-ns nesle³e& F[sef[le Deepeg»evees neslee yeuesve mejmJeleerefcevêce=<eYesCe ieJesevf ê³eceeféevee ³eJewefjvêe³e
Yes<epeb Je×&³eved keÀke&ÀvOegefYece&Oeg ueepewve& ceemejb ³e#eled leLee ³eeefve Heefjñeglee men meesceë He³ees Ie=leb ceOeg J³evleg
lewmmen JeÊe&ceevemlJeceep³em³e ³epe¤32¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesceue¹ejew~ ceveg<³ee ye´ïe®e³³exCe Mejerjelceyeueb efJeÜlmesJe³ee
efJeÐeeHeg©<eeLexvewée³³e¥ HeéH³e HeL³eew<eOemesJeveeY³eeb jesieeved nlJeejesi³eceeHveg³egë¤32~
HeoeLe&ë-(nesleë) nJevekeÀÊee& peve! pewmes (F[e) mlegefle keÀjves ³eesi³e JeeCeer mes (F&ef[leë) ÒeMebmee³egkeÌle
(Deepeg»eveë) melkeÀej mes Deepeg»eve efkeÀ³ee ie³ee (neslee) ÒeMebmee keÀjves ³eesi³e ceveg<³e (yeuesve) yeue mes
(mejmJeleerced) JeeCeer Deewj (Fvêced) Ssée³e& keÀes ($eÝ<eYesCe) ®eueves ³eesi³e GÊece (ieJee) yewue mes (Feqvê³eced) Oeve
leLee (Deeféevee) DeekeÀeMe Deewj He=efLeJeer keÀes (³eJewë) ³eJe Deeefo DeVeeW mes (Fvêe³e) Ssée³e& kesÀ efue³es (Yes<epeced)
Deew<eOe keÀes (Je×&³eved) yeæ{elee ngDee (keÀke&ÀvOegefYeë) yesj keÀer ef¬eÀ³ee keÀes OeejCe keÀjves JeeueeW mes (ceOeg) ceerþs
(ueepewë) ÒeHegÀefuuele DeVeeW kesÀ (ve) meceeve (ceemejced) Yeele keÀes (³e#eled) mebiele keÀjs, Jewmes pees (Heefjñeglee) meye
Deesj mes ÒeeHle ngS jme kesÀ meeLe (meesceë) Dees<eefOemecetn (He³eë) jme (Ie=leced) Ieer (ceOeg) Deewj menle (J³evleg)
ÒeeHle nesJeW, GvekesÀ meeLe JeÊe&ceeve let (Deep³em³e) Ieer keÀe (³epe) nesce keÀj¤32¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegleesHeceeue¹ej nQ~ ceveg<³e ye´ïe®e³³e& mes Mejerj Deewj Deelcee
kesÀ yeue keÀes leLee efJeÜeveeW keÀer mesJee efJeÐee Deewj Heg©<eeLe& mes Ssée³e& keÀes HeéHle nes HeL³e Deewj Deew<eOe kes À mesJeve mes
jesieeW keÀe efJeveeMe keÀj veerjesielee keÀes HeéHle neW¤32¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ efve®e=oefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
nesleeä HHRG \HNefn&1&H iFHRH HI<H1H G YHHPHäOHH HI<H1HSHH1HIËHYHHËHH1 HI0H0HJäFHOHHU HI<H1HL2HV1YHJÍ PHMäP-HOHHU
efYeN<eiogÉQÉ)YÌHäH<HVH1SHE+HH1ÍPHHVFHäÍ+HHIMlÓHJÉlee Ie=Éleb ceOegÉ -HYO-HHSHäPH1QHVOH1H SHä
QHVOHHäa H1H1OHGa \H1efn&ë~ 7&H iFHRH1 )OHW&H iÉFHRHÍa HI<H1HNHG¢a YHHäPHOHHa HI<H1HSHHä~ DeNHIËHYHHäa 'HËHHäa HI0H0HäJFH1OHHUHIOH1
HI0H0HäJÉFHOHHUaHI<H1HNHG¢a2HV1YHJÍaPHMäP-HOHHUaHI<HN<ekedÀ~ ogÉQVa)YÌHäHa<HV1H1SHFHGa+HHäÍaPHHVFHäÍa+H1HIMlÓHJÉOHVHIOHä+HHIMlÉÓHJOHHäa,HÉOHFHGaFH2HJäa
-HYOHäJa'HHSHäPHaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) oelee (³e#eled) (yeefn&ë) Devleefj#eced (TCe&ceóeë) ³e TCee&vee®íeokeÀeefve ce=odveefvle les
(efYe<ekedÀ) JewÐeë (veemel³ee) mel³ekeÀÊee&jew (efYe<epee) meÜwÐeew (Deeféevee) JewÐekeÀefJeÐeeJ³eeefHeveew (Deéee)
DeeMegieceveMeeruee Je[Jee (efMeMegceleer) He´Memleeë efMeMeJees efJeÐevles ³em³eeë mee (efYe<ekedÀ) jesieefveJeejkeÀe (Oesvegë)
ogiOeoe$eer ieewë (mejmJeleer) mejes efJe%eeveb efJeÐeles ³em³eeb mee (efYe<ekedÀ) JewÐeë (ogns) oesnvee³e (Fvêe³e) peerJee³e
(Yes<epeced) GokeÀced~ Yes<epeefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ efveIeb01~12¤ (He³eë) ogiOeced~ (meesceë) Dees<eefOeieCeë

(Heefjñeglee) (Ie=leced) (ceOeg) (J³evleg) (Deep³em³e) (nesleë) (³epe)¤33¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee nesleesCe&ceóe efYe<ekedÀ efMeMegcel³eéee ®e ogns yeefn&³e&#eled~ veemel³eeçeféevee efYe<epee
³epesleeb efYe<eiOesvegë mejmJeleer efYe<eefievêe³e ³e#eled leLee ³eeefve Heefjñeglee Yes<epeb He³eë meescees Ie=leb ceOeg J³evleg lewë men
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eefo ceveg<³ee efJeÐeemebieefleY³eeb meJe&sY³eë HeoeLexY³e GHekeÀejeved
ie=Áer³egmleefn& Jee³JeefiveJeled meJe&efJeÐeemegKeeefve J³eeHveg³egë¤33¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) nJeve keÀjvesnejs peve! pewmes (neslee) osves neje (TCe&ceóeë) {ebHeves nejeW keÀes ceo&ve
keÀjves Jeeues peve (efYe<ekedÀ) JewÐe (efMeMegceleer) Deewj He´Mebefmele yeeuekeÀeW Jeeueer (Deéee) MeerIe´ ®eueves Jeeueer Iees[ æ er
(ogns) HeefjHetCe& keÀjves kesÀ efueS (yeefn&ë) Devleefj#e keÀes (³e#eled) mebiele keÀjW Jee pewmes (veemel³ee) mel³eJ³eJenej
keÀjves nejs (Deeféevee) JewÐeefJeÐee ceW J³eeHle (efYe<epee) GÊece JewÐe cesue keÀjW Jee pewmes (efYe<ekedÀ) jesie efceìeves Deewj
(Oesvegë) ogiOe osves Jeeueer iee³e Jee (mejmJeleer) GÊece efJe%eeve Jeeueer JeeCeer (efYe<ekedÀ) meeceev³e JewÐe (Fvêe³e)
peerJe kesÀ efueS cesue keÀjW, Jewmes pees (Heefjñeglee) ÒeeHle ngS jme kesÀ meeLe (Yes<epeced) peue (He³eë) otOe (meesceë)
Dees<eefOeieCe (Ie=leced) Ieer (ceOeg) menle (J³evleg) HeéHle neW, Gve kesÀ meeLe JeÊe&ceeve let (Deep³em³e) Ieer keÀe (³epe)
nJeve keÀj¤33¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e efJeÐee Deewj mebieefle mes meye HeoeLeeX mes
GHekeÀej ieńCe keÀjW, lees Jee³eg Deewj Deefive kesÀ meceeve meye efJeÐeeDeeW kesÀ megKeeW keÀes J³eeHle nesJeW¤33¤
neslesl³eml³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ efve®e=oefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
QHVOHHäHH1RGRJMlHVHIR0HäÍNH¢-H1HHVKYH-HHäP-HOHHUMlHIËH<HH1EYHRJMH1VHIR0H1É)YÌHVN YHMHVRäPHH1URJ,HVäRJÉns
2HV1YHJÍPHMäP-HOH1HIËHYHVYÌHäH<HVH1SHj0HJÉHE¢YHSHHVHIOHäHIMHIYÌ1HE +HH1ÍPHHVFHäÍ+HHIMlÓHJOHHä ,H Éleb ceOegÉ -HYO-HHSHäPH1
nesleN³e SHä
QHVOHHäaH1H1OHGaRJMäÍaHIR0HäÍaNH¢1-H1HKÍaYHa-HHäP-HOHHUÍa'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGaYHaRJMäÍaHIR0HäÍa)YÌäÍaYHa
MHVRäPHH1UÉ)HIOH1 MHVRäPHHUaRJ,H1É)HIOH1 RJ,HVäaRJÉQVa2H1VYHJÍaPHMäP-HOHHUa'H1HIËHYHHäa)YÌHäHa<H1VH1SHced~ MegÉH¢FHGaYHaSHHVHIOHäÍa)1HIYÌ1HFHGa
+HHäÍaPHHVFHäÍa+H1HIMlÓHJOHVHIOHä+HHIMlÉÓHJOHHäa,HÉOHFHGaFH2HäJa-HYOHäJa'HHSHäPHaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) Deeoelee (³e#eled) (ogjë) ÜejeefCe (efoMeë) (keÀJe<³eë) meef®íêeë (ve) FJe
(J³e®emJeleerë) (DeeféeY³eeced) FvêeefiveY³eeced (ve) FJe (ogjë) ÜejeefCe (efoMeë) (Fvêë) efJeÐegled (ve) FJe
1214
(jesomeer) ÐeeJeeHe=efLeJ³eew (ogIes) De$e Jee ívomeerefle kesÀJeueeoefHe keÀHed He´l³e³eë (ogns) oesnvee³e He´HetjCee³e (Oesvegë)
OesvegefjJe (mejmJeleer) efJe%eeveJeleer JeekedÀ (Deeféevee) met³ee&®evêcemeew (Fvêe³e) peerJee³e (Yes<epeced) Deew<eOeced
(Meg¬eÀced) Jeer³³e&keÀjcegokeÀced~ Meg¬eÀefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ efveIeb01~12¤ (ve) FJe (p³eesefleë) He´keÀeMekeÀced
(Fefvê³eced) ceve Deeefo (He³eë) ogiOeced (meesceë) Dees<eefOeieCeë (Heefjñeglee) (Ie=leced) (ceOeg) (J³evleg) (Deep³em³e)
(nesleë) oeleë (³epe)¤34¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee neslee keÀJe<³ees ve ogjes J³e®emJeleerefo&MeesçeféeY³eeb ve ogjes efoMe Fvêes ve ogIes jesomeer
Oesvegë mejmJeleervêe³eeeféevee Meg¬ebÀ ve Yes<epeb p³eesefleefjefvê³eb ogns ³e#eled leLee ³eeefve Heefjñeglee He³eë meescees Ie=leb ceOeg
J³evleg lewë men JeÊe&ceevemlJeceep³em³e ³epe¤34¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³es ceveg<³eeë meJe&efoiÜejeefCe meJe&leg&megKekeÀjeefCe ie=neefCe
efveefce&ceerjbmles HetCe&megKeb HeéHveg³egë~ vewles<eeceeY³egoef³ekeÀmegKev³etvelee keÀoeef®eppee³esle¤34¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) osves nejs peve! pewmes (neslee) uesves neje (keÀJe<³eë) efíêmeefnle JemlegDeeW kesÀ (ve)
meceeve (ogjë) ÜejeW Deewj (J³e®emJeleerë) J³eeHle nesves Jeeueer (efoMeë) efoMeeDeeW keÀes Jee (DeeféeY³eeced) Fvê Deewj
Deefive mes pewmes (ve) Jewmes (ogjë) ÜejeW Deewj (efoMeë) efoMeeDeeW keÀes Jee (Fvêë) efyepegueer kesÀ (ve) meceeve (ogIes)
HeefjHetCe&lee keÀjves Jeeues (jesomeer) DeekeÀeMe Deewj He=efLeJeer kesÀ Deewj (Oesvegë) iee³e kesÀ meceeve (mejmJeleer) efJe%eeve
Jeeueer JeeCeer (Fvêe³e) peerJe kesÀ efueS (Deeféevee) met³e& Deewj ®evêcee (Meg¬eÀced) Jeer³e& keÀjves Jeeues peue kesÀ (ve)
meceeve (Yes<epeced) Deew<eOe leLee (p³eesefleë) He´keÀeMe keÀjves nejs (Fefvê³eced) ceve Deeefo keÀes (ogns) HeefjHetCe&lee kesÀ
efueS (³e#eled) mebiele keÀjs, Jewmes pees (Heefjñeglee) meye Deesj mes HeéHle ngS jme kesÀ meeLe (He³eë) otOe (meesceë)
Deew<eefOe³eeW keÀe mecetn (Ie=leced) Ieer (ceOeg) Deewj menle (J³evleg) HeéHle nesJeW, GvekesÀ meeLe JeÊe&ceeve let (Deep³em³e)
Ieer keÀe (³epe) nJeve efkeÀ³ee keÀj¤34¤
YeeJeeLe&ë-Fme ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pees ceveg<³e meye efoMeeDeeW kesÀ ÜejeW Jeeues meye
$eÝlegDeeW ceW megKekeÀejer Iej yeveeJeW, Jes HetCe& megKe keÀes HeéHle nesJeW~ FvekesÀ meye He´keÀej kesÀ Go³e kesÀ megKe keÀer v³etvelee
keÀYeer veneR nesJes¤34¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ YegefjieefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
QHVOHHäHHOHGPHJÉ+HV0HäPHH1VHVYH¬HE¢1HIR-HH1HIËHYHH1PHFHäBSHHOH1VPHMäP-HOHH1HIO-HHIH1HIFHYÌV1YH<HVäH1SHj0HV1YHHVYH
jpeäPHHNRHHIÀH1HHYHFHHPHäME1+HH1ÍPHHVFHäÍ+HHIMlÓHJOHH,HÉleb ceOegÉ -HYO-HHSHäPH1QHVOH1H SHä¤35¤
QHVOHHäa H1H1OHGa PHJÉ+HV0H1PHVHIOHä PHJÉÉ+HV0HäPHHa *1HVÉ)OHJÉHVa YH¬Hä¢FHGa HIR-HHäa 'H1HIËHYHHäa PHFHGa 'H1BSHH1OH1VÉ)OHäBSHHOHVa
PHMäP-HOHHa HIO-HHIHäFHGa )YÌVäa YHa <HV1H1SHFHGa 0H1VYHÍa YHa MSHäPHHa 1RHa HIÀH1HHa YHa FHHPHäMFHGa +HHäÍa PHHVFHäÍa +H1HIMlÓHJOHVHIOHä
+HHIMlÉÓHJOHHä~ Ie=ÉOHFHGaFH2HJäa-HYOHäJa'HHSHäPHaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) Deeoelee (³e#eled) ³epesled (megHesMemee) megKeªHes HIkHHZ (G<es) keÀeceb onvl³eew (vekeÌleced)
(efoJee) (Deeféevee) J³eeefHlecevleew met³ee&®evêcemeew (mece_peeles) mec³ekedÀ He´keÀeMe³eleë (mejmJel³ee) efJe%eeve³egkeÌle³ee
Jee®ee (eflJeef<eced) HeóerefHleced (Fvês) Hejcewée³e&Jeefle HeéefCeefve (ve) FJe (Yes<epeced) peueced (M³esveë) M³ee³eefle
efJe%eeHe³eleerelf e M³esvees efJeÜeved (ve) FJe (jpemee) ueeskewÀë men (Ëoe) Ëo³esve (efÞe³ee) ue#c³ee MeesYe³ee Jee (ve)
FJe (ceemejced) Deesoveced~ GHeue#eCecesleled lesve megmebmke=ÀleceVecee$eb ie=¿eles (He³eë) meJeez<eOejmeë (meesceë)
meJeez<eefOeieCeë (Heefjñeglee) meJe&leë HeéHlesve jmesve (Ie=leced) GokeÀced (ceOeg) #eewêced (J³evleg) (Deep³em³e) (nesleë)
(³epe)¤35¤
DevJe³eë-nesle³e&Lee megHesMemees<es veÊebÀ efoJeeçeféevee mejmJel³esvês eflJeeE<e Yes<epeb mece_peeles ve ®e jpemee men
M³esvees ve neslee efÞe³ee ve Ëoe ceemejb ³e#eled leLee ³eeefve Heefjñeglee He³eë meescees Ie=leb J³evleg lewë men
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ns ceveg<³eeë! ³eLeene|veMeb met³ee&®evêcemeew meJe¥ He´keÀeMe³elees,
ªHe³eewJevemebHeVeeë Helv³eë HeeEle Heefj®ejefvle ®e, ³eLee Jee HeekeÀefJeÐeeefJeefÜÜeved HeekeÀkeÀceexHeefoMeefle, leLee meJe&He´keÀeMeb
meJe&Heefj®ejCeb ®e kegÀ©le YeespeveHeoeLee¥½eesÊecele³ee efveefce&ceerOJeced¤35¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) osvesnejs peve! pewmes (megHesMemee) megvoj mJeªHeJeleer (G<es) keÀece keÀe oen keÀjves
Jeeueer HIkHeb (vekeÌleced) jeef$e Deewj (efoJee) efove ceW (Deeféevee) J³eeHle nesves Jeeues met³e& Deewj ®evêcee
(mejmJel³ee) efJe%eeve³egkeÌle JeeCeer mes (Fvês) Hejcewée³e&Jeeved HeéCeer ceW (eflJeef<eced) HeóerefHle Deewj (Yes<epeced) peue keÀes
(mece_peeles) De®ís He´keÀej He´keÀì keÀjles nQ, Gve kesÀ (ve) meceeve Deewj (jpemee) ueeskeÀeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve
(M³esveë) efJeMes<e %eeve keÀjeves Jeeues efJeÜeved kesÀ (ve) meceeve (neslee) uesves neje (efÞe³ee) ue#ceer Jee MeesYee kesÀ (ve)
meceeve (Ëoe) ceve mes (ceemejced) Yeele Jee De®ís mebmkeÀej efkeÀ³es ngS Yeespeve kesÀ HeoeLeeX keÀes (³e#eled) mebiele
keÀjs, Jewmes pees (Heefjñeglee) meye Deesj mes HeéHle ngS jme (He³eë) meye Deew<eefOe keÀe jme (meesceë) meye
Dees<eefOemecetn (Ie=leced) peue (ceOeg) menle (J³evleg) HeéHle nesJeW, GvekesÀ meeLe JeÊe&ceeve let (Deep³em³e) Ieer keÀe
(³epe) nJeve keÀj¤35¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ ns ceveg<³ees! pewmes jele-efove met³e& Deewj
®evêcee meye keÀes He´keÀeefMele keÀjles Deewj megvoj ªHe ³eewJeve mecHeVe mJeOece&Helveer DeHeves Heefle keÀer mesJee keÀjleer Jee
pewmes HeekeÀefJeÐee peeveves Jeeuee efJeÜeved HeekeÀkeÀce& keÀe GHeosMe keÀjlee nw, Jewmes meye keÀe He´keÀeMe Deewj meye keÀeceeW keÀe
mesJeve keÀjes Deewj Yeespeve kesÀ HeoeLeeX keÀes GÊecelee mes yeveeDees¤35¤
1216
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ efve®e=oefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤

nesleeä HH1RG RZ-HH1 QHVOHHäMHHI<H1HSHH1HIËHYHVYÌEN YHSHHLHäHI-H1 HIR-HH1 YH¬HE¢1 YH<HVäH1SHZÍ0HWH1jPHMämJeleer
HI<H1HNHG¢PHHUPHVäYHRJÉnçFefvêNHE+HH1ÍPHHVFHäÍ+HHIMlÓHJOHHä,HÉleb ceOegÉ -HYO-HHSHäPH1QHVOH1H SHä
QHVOHHäa H1H1OHGa RZ-HHäa QHVOHHäMHa HI<H1HSHHäa 'H1HIËHYHHäa )YÌäFHGa YHa SHHLHäHI-Ha HIR-HHäa YH¬Hä¢FHGa YHa <H1VH1SHZÍa 0HWHäFHGa
PHMäP-HOHHUaHI<H1HNHG¢aPHHUPHVäYHaRJÉnsN~ FNefvêNHFHGa+HHäÍaPHHVFHäÍa+H1HIMlÓHJOHVHIOHä +HHIMlÉÓHJOHHäa,HÉOHFHGaFH2HJäa-HYOHJäa'HHSHäPHaQHVOHäÍa
HSHä
HeoeLe&ë-(neslee) oelee (³e#eled) (owJ³ee) osJes<eg ueyOeew (nesleeje) Deeoeleejew (efYe<epee) JewÐeJeod
jesieeHenejkeÀew (Deeféevee) DeefiveJee³et (Fvêced) efJeÐegleced (ve) FJe (peeie=efJe) peeieªkeÀe keÀe³e&meeOevesçHećeÊee~ De$e
megHeeb meguegied #De07.1.39% Fefle meesueexHeë~ (efoJee) (vekeÌleced) (ve) (Yes<epewë) peuewë (Met<eced) yeueced~
Met<eefceefle yeueveecemeg Heefþleced¤ efveIeb02~9¤ (mejmJeleer) JewÐekeÀ0HHkefJeled He´Memle%eeveJeleer kHU (efYe<ekedÀ)
JewÐeë (meermesve) OevegefJe&Mes<esCe (ogns) ogiOes~ ueìdHe´³eesieë~ ueesHemle0 #De07.1.42% Fefle leueesHeë~ (Fefvê³eced)
Oeveced (He³eë) (meesceë) (Heefjñeglee) (Ie=leced) (ceOeg) (J³evleg) (Deep³em³e) (nesleë) (³epe)¤36¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee neslee owJ³ee nesleeje efYe<epeeeféevesvêb ve ³e#eled efoJee veÊebÀ peeie=efJe mejmJeleer efYe<eied
Yes<epewë meermesve Met<eb ve Fefvê³eb ogns leLee ³eeefve Heefjñeglee He³eë meescees Ie=leb ceOeg J³evleg lew ë men
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ns efJeÜebmeë! ³eLee meÜwÐeeë efm$e³eë keÀe³³ee&efCe
meeOeef³elegcene|veMeb He´³elevles leLee Jee JewÐee jesieeefVeJee³³e& Mejerjyeueb JeOe&³eefvle leLee Jee|ÊelJee
meJezjeveefvoleJ³eced¤36¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) osves nejs peve! pewmes (neslee) uesvesneje (owJ³ee) efoJ³e iegCe JeeueeW ceW HeéHle
(nesleeje) ieńCe keÀjves Deewj (efYe<epee) JewÐe kesÀ meceeve jesie efceìeves Jeeues (Deeféevee) Deefive Deewj Jee³eg keÀes
(Fvêced) efyepegueer kesÀ (ve) meceeve (³e#eled) mebiele keÀjs Jee (efoJee) efove Deewj (vekeÌleced) jeef$e ceW (peeie=efJe)
peeieleer DeLee&led keÀece kesÀ efme× keÀjves ceW Deefle®ewlev³e (mejmJeleer) JewÐekeÀ0HHk peeveves Jeeueer GÊece %eeveJeleer kHU
Deewj (efYe<ekedÀ) JewÐe (Yes<epewë) peueeW Deewj (meermesve) Oeveg<e kesÀ efJeMes<e J³eJenej mes (Met<eced) yeue kesÀ (ve) meceeve
(Fefvê³eced) Oeve keÀes (ogns) HeefjHetCe& keÀjles nQ, Jewmes pees (Heefjñeglee) meye Deesj mes HeéHle ngS jme kesÀ meeLe (He³eë)
ogiOe (meesceë) Dees<eefOeieCe (Ie=leced) Ieer (ceOeg) menle (J³evleg) HeéHle nesJeW, GvekesÀ meeLe JeÊe&ceeve (Deep³em³e)
Ieer keÀe (³epe) nJeve keÀj¤36¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ ns efJeÜeved ueesiees! pewmes De®íer JewÐekeÀ-
efJeÐee Heæ{er ngF& kHU keÀece efme× keÀjves keÀes efove-jele GÊece ³elve keÀjleer nQ Jee pewmes JewÐe ueesie jesieeW keÀes efceìekesÀ
Mejerj keÀe yeue yeæ{eles nQ, Jewmes jnkesÀ meye keÀes Deevevo³egkeÌle nesvee ®eeefnS¤36¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ Oe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
nesleeä HHOHG HIOH1ÓHHV RV1-HHUYH <HVäH1SHE HHäHIPH12HHOHä-H1HVÉ+HPHHVä 1+HHIFHYÌVä HIQMl&HHäFH1HIËHYHV>H1 YH<HHMäOHHU
-HH1HH PHMäP-HOHHUN cenNÉ)YÌHäH RJÉQÉ)äHIYÌ1HE +HH1Í PHHVFHäÍ +HHIMlÓHJOHHä ,HÉleb ceOegÉ -HYO-HHSHäPH1
QHVOH1H SHä
nesOHHäa H1H1OHGa HIOH1ÓHÍa R1V-HHUÍa YHa <H1VH1SHFHGa HHäÍa HIH12HHOHä-H1 )HIOHä HIH1É2HHOHä-HÍa 'H1+HPHäÍa 1+HFHGa )YÌVaä
HIQ1Ml&HHäFHGa 'H1HIËHYHHäa )>Häa YHa <HHMäOHHUa -HH1HHa PHMäP-HOHHUa FHQäÍa )YÌHäHa RJÉnsNa )1HIYÌ1HFHGa +HHäÍa PHHVFHäÍa +H1HIMlÓHJOHVHIOHä
+HHIMlÉÓHJOHHäa,HÉOHFHGaFH2HJäa-HYOHJäa'HHSHäPHaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) efJeÐeeoelee (³e#eled) mebiece³esled (efleñeë) (osJeerë) osoerH³eceevee veerleerë (ve) FJe
(Yes<epeced) Deew<eOeced ($e³eë) leomceod³eg<celHeÜe®³eeë (ef$eOeeleJeë) oOeefle meJee&ved efJe<e³eeefveefle OeeleJek³ees
OeeleJees ³es<eevles peerJeeë (DeHemeë) keÀce&Jevleë~ De$e efJeved He´l³e³em³e uegkedÀ (ªHeced) ®e#egefJe&<e³eced (Fvês) efJeÐegefle
(efnjC³e³eced) (Deeféevee) met³ee&®evêcemeew (F[e) mleeslegcene& (ve) FJe (Yeejleer) OeejCeeJeleer He´%ee (Jee®ee)
efJeÐeemegefMe#ee³egkeÌleJeeC³ee (mejmJeleer) HejceefJeog<eer kHU (cenë) cenled (Fvêe³e) Ssée³³e&Jeles (ogns) He´Hetj³eefle
(Fefvê³eced) Oeveced (He³eë) jmeë (meesceë) Dees<eefOeieCeë (Heefjñeglee) meJe&leë HeéHlesve (Ie=leced) (ceOeg) (J³evleg)
(Deep³em³e) (nesleë) (³epe)¤37¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee neslee efleñees osJeerve& Yes<epeb ³e#eod ³eLeeçHemeHIkOeeleJek³ees efnjC³e³eb ªHeefcevês
³epesjved~ Deeféeves[e Yeejleer ve mejmJeleer Jee®esvêe³e cen Fefvê³eb ogns leLee ³eeefve Heefjñeglee He³emmeescees Ie=leb ceOeg
J³evleg lewë men JeÊe&ceevemlJeceep³em³e ³epe¤37¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ns ceveg<³eeë! ³eLeeçefmLeceppeJeer³³ee&efCe Mejerjs
keÀce&meeOeveeefve meefvle, ³eLee ®e met³ee&o³ees JeeCeer ®e meJe&%eeHekeÀeë meefvle leLee YetlJee me=efäefJeÐeeb HeéHle Þeercevlees
YeJele¤37¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) efJeÐee osves Jeeues efJeÜppeve! pewmes (neslee) efJeÐee uesves Jeeuee (efleñeë) leerve (osJeerë)
osoerH³eceeve veerefle³eeW kesÀ (ve) meceeve (Yes<epeced) Deew<eOe keÀes (³e#eled) De®ís He´keÀej HeéHle keÀjW Jee pewmes (DeHemeë)
keÀce&Jeeved (ef$eOeeleJeë, $e³eë) meye efJe<e³eeW keÀes OeejCe keÀjves Jeeues melJe, jpemed, lece iegCe efpeveceW efJeÐeceeve Jes
1218
leerve DeLee&led Demceod, ³eg<ceod Deewj leod HeoJee®³e peerJe (efnjC³e³eced) p³eeself ece&³e (ªHeced) ves$e kesÀ efJe<e³e ªHe
keÀes (Fvês) efyepegueer ceW HeéHle keÀjW Jee (Deeféevee) met³e& Deewj ®evêcee leLee (F[e) mlegefle keÀjves ³eesi³e (Yeejleer)
OeejCee Jeeueer yegef× kesÀ (ve) meceeve (mejmJeleer) Del³evle efJeog<eer (Jee®ee) efJeÐee Deewj megefMe#ee³egkeÌle JeeCeer mes
(Fvêe³e) Ssée³³e&Jeeved kesÀ efueS (cenë) Del³evle (Fefvê³eced) Oeve keÀer (ogns) HeefjHetCe&lee keÀjleer Jewmes pees
(Heefjñeglee) meye Deesj HeéHle ngS jme kesÀ meeLe (He³eë) otOe (meesceë) Deew<eefOemecetn (Ie=leced) Ieer (ceOeg) menle
(J³evleg) HeéHle nesJeW, GvekesÀ meeLe JeÊe&ceeve let (Deep³em³e) Ieer keÀe (³epe) nJeve keÀj¤37¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ ns ceveg<³ees! pewmes ne[, ceppee Deewj
Jeer³e& Mejerj ceW keÀe³e& kesÀ meeOeve nQ Jee pewmes met³e& Deeefo Deewj JeeCeer meye keÀes peveeves Jeeues nQ, Jewmes neskesÀ Deewj me=efä
keÀer efJeÐee keÀes HeéHle neskesÀ ue#ceer Jeeues nesDees¤37¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ YegefjkeÌke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë mJejë¤
neslee ³e#elmegÉMVOHäPHFHH1<HE YHH Hä+HPH1E O-HÆHäMlHIFHYÌäFH1HIËHYHHä HI<H1HSHE1 YHPHMäP-HOHH1UFHHVSHH1V YHSHWÉHIOHHIMäHIYÌ1HE
-HNH¢H1V YH Mä<H1PHHV HI<H1HLH0H1Í PHJMäHH <HVH1SHj HIÀH1HH YH FHHPHäMlE +HH1Í PHHVFHäÍ +HHIMlÓHJOHHä ,HÉleb ceOegÉ
-HYO-HHSHäPH1QHVOH1H SHä
QHVOHHäa H1H1OHGa PHJÉMVOHäPH1HIFHHIOHä PHJÉÉMVOHäPHFHGa H¿1H1<HFHGa YHH Hä+HPH1HIFHHIOH1 YHH iÉ'H+HPHFHGa O-HÆHäMFHGa )YÌäFHGa 'H1HIËHYHHäa
efYeN<epeäFHGaYHaPHMäP-HOHHUFHGa'HHVSHäÍaYHaSHWÉHIOHÍa)1HIYÌ1HFHGa-HNHä¢ÍaYHaMl<H1PHÍaHI<H1HNHG¢aH0HäÍPHJMäHHa<H1VH1SHFHGaHIÞeN³ee~ ve~
FHHPHäMFHGa+HHäÍaPHHVFHäÍa+H1HIMlÓHJOHVHIOHä+HHIMlÉÓHJOHHäa,HÉOHFHGaFH2HäJa-HYOHäJa'HHSHäPHaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) Deeoelee (³e#eled) HeéHveg³eeled (megjslemeced) megÿg Jeer³e&ced ($eÝ<eYeced) yeueerJeo&ced
(ve³ee&Hemeced) ve=<eg meeOJeHeë keÀce& ³em³e leced (lJeäejced) ogëKe®ísÊeejced (Fvêced) Hejcewée³e&Jevleced (Deeféevee)
Jee³egefJeÐegleew (efYe<epeced) JewÐeJejced (ve) FJe (mejmJeleerced) yengefJe%eeve³egkeÌleeb Jee®eced (Deespeë) yeueced (ve) FJe
(petefleë) Jesieë (Fefvê³eced) ceveë (Je=keÀë) Jeýeë~ Je=keÀ Fefle Jeýeveecemeg Heefþleced¤ efveIeb02~20¤ (ve)
(jYemeë) Jesieced~ efÜleer³eeLex He´Lecee~ (efYe<ekedÀ) JewÐeë (³eMeë) OeveceVeb Jee (megj³ee) peuesve (Yes<epeced) Deew<eOeced
(efÞe³ee) ue#c³ee (ve) FJe (ceemejced) mebmke=ÀleYeesp³eceVeced (He³eë) Heelegb ³eesi³eced (meesceë) Ssée³e&ced~ (Heefjñeglee)
meJe&leeseYf eielesve Heg©<eeLexve (Ie=leced) (ceOeg) (J³evleg) (Deep³em³e) (nesleë) (³epe)¤38¤
DevJe³eë-ns neslemlJeb ³eLee neslee megjslemece=<eYeb ve³ee&Hemeb lJeäejefcevêceeféevee efYe<epeb ve mejmJeleerceespees ve
³e#eod efYe<eied Je=keÀes ve petefleefjefvê³eb jYemees ³eMeë megj³ee Yes<epeb efÞe³ee ve ef¬eÀ³e³ee ceemejb ³e#eled le³ee Heefjñeglee
He³eë meescees Ie=leb ceOeg ®e J³evleg lewë men JeÊe&ceevemlJeceep³em³e ³epe¤38¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eLee efJeÜebmees ye´ïe®e³exCe Oecee&®ejCesve efJeÐe³ee

melme²eefovee ®eeçefKeueb megKeb HeéHvegJeefvle, leLee ceveg<³ewë Heg©<eeLexve ue#ceer HeéHleJ³ee¤38¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) uesves nejs pewmes (neslee) ieńCe keÀjves Jeeuee (megjslemeced) De®ís Heje¬eÀceer ($eÝ<eYeced)
yewue Deewj (ve³ee&Hemeced) ceveg<³eeW ceW De®ís keÀce& keÀjves leLee (lJeäejced) ogëKe keÀeìves Jeeues (Fvêced)
Hejcewée³e&³egkeÌle peve keÀes (Deeféevee) Jee³eg Deewj efyepegueer Jee (efYe<epeced) GÊece JewÐe kesÀ (ve) meceeve (mejmJeleerced)
yengle efJe%eeve³egkeÌle JeeCeer keÀes (Deespeë) yeue kesÀ (ve) meceeve (³e#eled) HeéHle keÀjs (efYe<ekedÀ) JewÐe (Je=keÀë) Jeýe
kesÀ (ve) meceeve (petefleë) Jesie (Fefvê³eced) ceve (jYemeë) Jesie (³eMeë) Oeve Jee DeVe keÀes (megj³ee) peue mes
(Yes<epeced) Deew<eOe keÀes (efÞe³ee) Oeve kesÀ (ve) meceeve ef¬eÀ³ee mes (ceemejced) De®ís HekesÀ ngS DeVe keÀes HeéHle keÀjW,
Jewmes (Heefjñeglee) meye Deesj mes HeéHle Heg©<eeLe& mes (He³eë) Heerves ³eesi³e jme Deewj (meesceë) Ssée³e& (Ie=leced) Ieer Deewj
(ceOeg) menle (J³evleg) HeéHle nesJeW, GvekesÀ meeLe JeÊe&ceeve let (Deep³em³e) Ieer keÀe (³epe) nJeve keÀj¤38¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pewmes efJeÜeved ueesie ye´ïe®e³e&, Oece& kesÀ
Dee®ejCe, efJeÐee Deewj melmebieefle Deeefo mes meye megKe keÀes HeéHle nesles nQ, Jewmes ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Heg©<eeLe& mes
ue#ceer keÀes HeéHle nesJeW¤38¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ efve®e=ol³eefäMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
QHVOHHä HH1RG -HYH1P+HHIOHäj0HHIFH1OHHMäj0H1OHHä¢OHJE <HH1UFHE YHFH1YHJjMHSHHäYHE -HH1,HE YHFHäPHH1HIËHYHH1 <HHFH1j
PHMäP-HOHHUHI<H1HHILHYÌHäHRJQÉ)HIYÌ1HE+HH1ÍPHHVFHäÍ+HHIMlÓHJOHHä,H ÉOHEFH2HJ-HYO-HHSHäPHN QHVOH1H SHä
QHVOHHäa H1H1OHGa -HYH1P+HHIOHäFHGa 0H1HIFH1OHHMäFHGa 0H1OHHä¢OHJÉefceefleä 0H1OHÉHä¢OHJFHGa <HHU1FHFHGa YHa FH1YHJFHGa MHSHHäYHHFHGa -HH1,HFHGa
YHFHäPHHa'HNHIËHYHHa<HHFHäFHGaPHMäP-HOHHUaHI<H1HNHG¢a)YÌHäHaRJÉQ1Va)1HIYÌ1HFHGa+HHäÍaPHHVFHäÍa+H1HIMlÓHJOHVHIOHä+HHIMlÉÓHJOHHäa,HÉOHFHGaFH2HJäa
-HYOHJäa'HHSHäPHaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) Deeoelee (³e#eled) (JevemHeefleced) efkeÀjCeeveeb HeeuekeÀced (Meefceleejced) MeeefvleHeóced
(Mele¬eÀlegced) DemebK³eHe´%eb yengkeÀcee&Ceb Jee (Yeerceced) Ye³ebkeÀjced (ve) FJe (cev³egced) ¬eÀesOeced (jepeeveced) jepeceeveced
(J³eeIećed) eEmenced (vecemee) JeýesCe (Deeféevee) meYeemesvesMeew (Yeececed) ¬eÀesOeced (mejmJeleer) He´MemleefJe%eeveJeleer
(efYe<ekedÀ) JewÐeë (Fvêe³e) Oevee³e (ogns) He´Hetj³esled (Fefvê³eced) Oeveced (He³eë) jmeced (meesceë) ®evêë (Heefjñeglee)
(Ie=leced) (ceOeg) ceOegjb Jemleg (J³evleg) (Deep³em³e) HeéHlegcen&m³e (nesleë) (³epe)¤39¤
1220
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee efYe<eiIeeslee Fvêe³e JevemHeefleefceJe Meefceleejb Mele¬eÀlegb Yeerceb ve cev³egb vecemee J³eeIe´b
ve jepeeveb ³e#eled mejmJel³eeféevee Yeeceb ogns leLee Heefjñeglesevf ê³eb He³eë meescees Ie=leb ceOeg J³evleg lewë men
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³es ceveg<³ee efJeÐe³ee JeeqÚb Meevl³ee efJeÜebmeb Heg©<eeLexve He´%eeb
v³ee³esve jep³eb ®e HeéH³ewée³e¥ Je×&³eefvle le SsefnkeÀHeejceeefLe&kesÀ megKes HeéHvegJeefvle¤39¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) uesves nejs pewmes (efYe<ekedÀ) JewÐe (neslee) Jee uesves neje (Fvêe³e) Oeve kesÀ efueS
(JevemHeefleced) efkeÀjCeeW keÀes Heeueves Deewj (Meefceleejced) Meeefvle osves nejs (Mele¬eÀlegced) Devevle yegef× Jee yengle
keÀce&³egkeÌle peve keÀes (Yeerceced) Ye³ekeÀejkeÀ kesÀ (ve) meceeve (cev³egced) ¬eÀesOe keÀes Jee (vecemee) Jeýe mes (J³eeIećed)
eEmen Deewj (jepeeveced) osoerH³eceeve jepee keÀes (³e#eled) HeéHle keÀjs Jee (mejmJeleer) GÊece efJe%eeve Jeeueer kHU Deewj
(Deeféevee) meYee Deewj mesveeHeefle (Yeececed) ¬eÀesOe keÀes (ogns) HeefjHetCe& keÀjs, Jewmes (Heefjñeglee) HeéHle ngS Heg©<eeLe&
kesÀ meeLe (Fefvê³eced) Oeve (He³eë) jme (meesceë) ®evê (Ie=leced) Ieer (ceOeg) ceOegj Jemleg (J³evleg) HeéHle nesJeW,
GvekesÀ meeLe JeÊe&ceeve let (Deep³em³e) Ieer keÀe (³epe) nJeve keÀj¤39¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pees ceveg<³e ueesie efJeÐee mes Deefive,
Meeefvle mes efJeÜeved, Heg©<eeLe& mes yegef× Deewj v³ee³e mes jep³e keÀes HeéHle neskesÀ Ssée³e& keÀes yeæ{eles nQ, Jes Fme pevce
Deewj Hejpevce kesÀ megKe keÀes HeéHle nesles nQ¤39¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ efve®e=ol³eäîeew ívomeer~ ieevOeejë mJejë¤
nesleeä HHR1HILYH P-HHQHSHäPH POHHV1NH¢HYHH1 P-HHQH1 FHVRPä HHE1 +H/H1NHG¢ P-HHQHN ÏHLHäFH1HIËH<HH1
P-HHQ1Hä FH1VHj PHMäP-HOH1Z P-HHQäÉH¿H1<HHIFHYÌHäH HIPH1jQHH1 PHQäPHÉ)HIYÌ1Hj P-HHQ1HH§LYH YH <HVäH1SHj P-HHQH1
meesceäHIFHHIYÌ1HjP-HHQVYÌäjPHJÉHHFHHä&HjPHHI-H1OHHMlE -Hä&HE HI<H1HSHH1E +HHIOH1jP-HHQH1 -HYHP+HH(OHä HI+H1HE +HH/HHV1 YH
<HVäH1SHj P-HHQHä RV1-HHÉ'HHäSH1+HH SHäJHH1&HHVÉ'H1HILYH<H[iH1SHE +HH1Í PHHVFHäÍ +HHIMlÓHJOHHä ,H Éleb ceOegÉ -HYO-HHSHäPH1
QHVOH1H SHä
QHVOHHäa H1H1OHGa 'H1HILYHFHGa P-HHQHäa 'HHSHäPHa POHHV1NH¢HYHHäFHGa P-HHQHäa FHVRäPHHFHGa +H/HäNHG¢a P-HHQHäa ÏHLHäFHGa
'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGa P-HHQHäa FH1VHFHGa PHMäP-HOHZa P-HHQHäa H¿1H1<HFHGa )YÌHäHa HIPH1jQHHäa PHQäPHVa )1HfvêN³eced~ mJHHQHäa
'H1HILYHFHGa YHa <HV1H1SHFHGa P-HHQHäa PHHVFHäFHGa )1HIYÌ1HFHGa P-HHQHäa )YÌäFHGa PHJÉHHFHHä&H1HIFHHIOHä PHJÉÉHHFHHä&HFHGa PH1HI-H1OHHMäFHGa -Hä&HFHGa
HI<H1HSHHäFHGa+HHIOHäFHGaP-HHQHäa-HYH1P+HHIOHäFHGaHI+H1HFHGa+HH/HäÍaYHa<HV1H1SHFHGaP-HHQHäaRV1-HHÍa'HH1SH1+HH)OHHäSHNçHeeë~ pegÉ<eeNCeë~
'H1HILYHÍa<H1VH1SHFHGa+HHäÍaPHHVFHäÍ+H1HIMlÓHJOHVHIOHä+HHIMlÉÓHJOHHäa,HÉOHFHGaFH2HäJa-HYOHäJa'HHSHäPHaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) Deeoelee (³e#eled) ³epesled (Deefiveced) HeeJekeÀced (mJeene) megÿg ef¬eÀ³e³ee (Deep³em³e)
HeéHlegcen&m³e (mleeskeÀeveeced) mJeuHeeveeced (mJeene) megÿg j#eCeef¬eÀ³e³ee (cesomeeced) efmveiOeeveeced (He=LekedÀ)
(mJeene) GÊecejerl³ee (íeieced) ogëKeb ísÊegcen&ced (DeeféeY³eeced) jep³emJeeefceHeMegHeeueeY³eeced (mJeene) (ces<eced)
mes®evekeÀÊee&jced (mejmJel³ew) efJe%eeve³egkeÌlee³ew Jee®es (mJeene) HejceesÊece³ee ef¬eÀ³e³ee ($eÝ<eYeced) Þesÿb Heg©<eeLe&ced
(Fvêe³e) Hejcewée³ee&³e (eEmene³e) ³ees efnveefmle lemcew (menmes) yeuee³e (Fefvê³eced) Oeveced (mJeene) MeesYeve³ee
Jee®ee (Deefiveced) HeeJekeÀced (ve) FJe (Yes<epeced) Deew<eOeced (mJeene) GÊece³ee ef¬eÀ³e³ee (meesceced)
meesceueleeÐees<eefOeieCeced (Fefvê³eced) ceveë HeÝe=leerefvê³ecee$eced (mJeene) megÿg Meeefvleef¬eÀ³e³ee efJeÐe³ee ®e (Fvêced)
mesvesMeced (meg$eeceeCeced) megÿg j#ekeÀced (meefJeleejced) Ssée³³e&keÀejkeÀced (Je©Ceced) Þesÿced (efYe<epeeced) JewÐeeveeced
(Heefleced) HeeuekeÀced (mJeene) efveoeveeefoefJeÐe³ee (JevemHeefleced) Jeveeveeb HeeuekeÀced (efHe´³eced) keÀceveer³eced (HeeLeë)
HeeuekeÀceVeced (ve) FJe (Yes<epeced) Deew<eOeced (mJeene) megÿg efJeÐe³ee (osJeeë) efJeÜebmeë (Deep³eHeeë) ³e Deep³eb
efJe%eeveb Heeefvle j#eefvle les (peg<eeCeë) mesJeceeveë (Deefiveë) HeeJekeÀ FJe HeóerHleë (Yes<epeced) ef®eefkeÀlmeveer³eced
(He³eë) GokeÀced (meesceë) Dees<eefOeieCeë (Heefjñeglee) (Ie=leced) (ceOeg) (J³evleg) (Deep³em³e) (nesleë) oeleë
(³epe)¤40¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee nesleeççp³em³e mJeene mleeskeÀeveeb cesomeeb mJeeneçeÅive He=LekeÌmJeeneeféeY³eeb íeieb
mejmJel³ew mJeene ces<eefcevêe³e mJeen<e&Yeb menmes eEmene³e mJeensevf ê³eb mJeeneefiveb ve Yes<epeb meesceefceefvê³eb mJeene
meg$eeceeCeefcevêb efYe<epeeb HeeEle meefJeleejb Je©Ceb mJeene JevemHeeEle mJeene efHe´³eb HeeLees ve Yes<epeb ³e#eod ³eLeeJeep³eHee
osJee Yes<epeb peg<eeCeesçefive½e ³e#eled leLee ³eeefve Heefjñeglee He³eë meescees Ie=leb ceOeg J³evleg lewë men
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³es ceveg<³ee efJeÐeeef¬eÀ³eekeÀewMeue³elvewjiv³eeefoefJeÐeeb efJe%ee³e
ieJeeoerved HeMetved mebHeeu³e meJeexHekeÀejb kegÀJe&efvle, les JewÐeJelHe´peeogëKeOJebmekeÀe pee³evles¤40¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) osves nejs peve! pewmes (neslee) ieńCe keÀjves neje (Deep³em³e) HeéHle nesves ³eesi³e Ieer
keÀer (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes Jee (mleeskeÀeveeced) mJeuHe (cesomeeced) efmveiOe HeoeLeeX keÀer (mJeene) De®ís He´keÀej
j#eCe ef¬eÀ³ee mes (Deefiveced) keÀes (He=LekedÀ) efYeVe-efYeVe (mJeene) GÊece jerelf e mes (DeeféeY³eeced) jep³e kesÀ mJeeceer
Deewj HeMeg kesÀ Heeueve keÀjves JeeueeW mes (íeieced) ogëKe kesÀ ísove keÀjves keÀes (mejmJel³ew) efJe%eeve³egkeÌle JeeCeer kesÀ
efueS (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (ces<eced) mes®eve keÀjves nejs keÀes (Fvêe³e) Hejcewée³e& kesÀ efueS (mJeene) HejceesÊece
ef¬eÀ³ee mes ($eÝ<eYeced) Þesÿ Heg©<eeLe& keÀes (menmes) yeue (eEmene³e) Deewj pees Me$egDeeW keÀe nvevekeÀÊee& Gme kesÀ efueS
(mJeene) GÊece JeeCeer mes (Fefvê³eced) Oeve keÀes (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (Deefiveced) HeeJekeÀ kesÀ (ve) meceeve
(Yes<epeced) Deew<eOe (meesceced) meesceueleeefo Dees<eefOemecetn (Fefvê³eced) Jee ceve Deeefo Fefvê³eeW keÀes (mJeene) Meeefvle
Deeefo ef¬eÀ³ee Deewj efJeÐee mes (meg$eeceeCeced) De®ís He´keÀej j#ekeÀ (Fvêced) mesveeHeefle keÀes (efYe<epeeced) JewÐeeW kesÀ
1222
(Heefleced) Heeueve keÀjves nejs (meefJeleejced) Ssée³e& kesÀ keÀÊee& (Je©Ceced) Þesÿ Heg©<e keÀes (mJeene) efveoeve Deeefo
efJeÐee mes (JevemHeefleced) JeveeW kesÀ Heeueve keÀjves nejs keÀes (mJeene) GÊece efJeÐee mes (efHe´³eced) Heérefle keÀjves ³eesi³e
(HeeLeë) Heeueve keÀjves Jeeues DeVe kesÀ (ve) meceeve (Yes<epeced) GÊece Deew<eOe keÀes (³e#eled) mebiele keÀjs Jee pewmes
(Deep³eHeeë) efJe%eeve kesÀ Heeueve keÀjvesnejs (osJeeë) efJeÜeved ueesie Deewj (Yes<epeced) ef®eefkeÀlmee keÀjves ³eesi³e keÀes
(peg<eeCeë) mesJeve keÀjlee ngDee (Deefiveë) HeeJekeÀ kesÀ meceeve lespemJeer peve mebiele keÀjs, Jewmes pees (Heefjñeglee) ®eejeW
Deesj mes HeéHle ngS jme kesÀ meeLe (He³eë) otOe (meesceë) Deew<eefOe³eeW keÀe mecetn (Ie=leced) Ieer (ceOeg) menle (J³evleg)
HeéHle nesJeW, Gve kesÀ meeLe JeÊe&ceeve let (Deep³em³e) Ieer keÀe (³epe) nJeve efkeÀ³ee keÀj¤40¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pees ceveg<³e ef¬eÀ³ee, ef¬eÀ³eekegÀMeuelee Deewj
He´³elve mes Deiv³eeefo efJeÐee keÀes peeve kesÀ ieew Deeefo HeMegDeeW keÀe De®ís He´keÀej Heeueve keÀjkesÀ meye kesÀ GHekeÀej keÀes
keÀjles nQ, Jes JewÐe kesÀ meceeve He´pee kesÀ ogëKe kesÀ veeMekeÀ nesles nQ¤40¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ DeefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
QHVOHHäHHR1HIËHYH1HZÏHLHäPH-H1+HHHH1FHVRäPHHVSHJÉHVOHHäQ1HI-HQH[OH1H SHä~
QHVOHHäHH1OPHMäP-HOHH5FH1VHPHä-H1+HHHH1FHVRäPHHVSHJÉHOHHäQ1HI-HQH[OH1H SHä~
QHVOHHäHH1HIRYÌäFHHN<HPHä-H1+HHHH1FHVRäPHHVSHJÉHOHHäQ1HI-HQH[OH1H SHä
QHVOHHäaH1H1OHGa'H1HIËHYHHZäaÏHLHäPHa-H1+HHHHäÍaFHVRäPHÍaSHJÉHVOHHäFHGaQ1HI-HÍaQHVOHäÍaHSHäaQHVOHHäaH1H1OHG PHMäP-HOHHUFHGa
FHV1HPHäa-H1+HHHHäÍaFHVRäPHÍaSHJÉHOHHäFHGaQ1HI-HÍaQHVOHäÍaHSHäaQHVOHHäaH1H1OHGa)YÌäFHGaH¿1H1<HPHäa-H1+HHHHäÍaFHVRäPHÍaSHJÉHOHHäFHGa
Q1HI-HÍaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) oelee (³e#eled) (Deeféeveew) HeMegHeeueke=À<eerJeueew (íeiem³e) Depeeosë (JeHee³eeë)
yeerpelevlegmevleeefvekeÀe³eeë ef¬eÀ³ee³eeë (cesomeë) efmveiOem³e (peg<esleeced) mesJesleeced (nefJeë) nesleJ³eced (nesleë) oeleë
(³epe) (neslee) Deeoelee (³e#eled) (mejmJeleerced) efJe%eeveJeleeR Jee®eced (ces<em³e) DeJesë (JeHee³eeë)
yeerpeJee|×keÀe³eeë ef¬eÀ³ee³eeë (cesomeë) mvesn³egkeÌlem³e HeoeLe&m³e (peg<eleeced) mesJeleeced (nefJeë) He´#esHleJ³eb
megmebmke=ÀleceVeeefokeÀced (nesleë) (³epe) (neslee) (³e#eled) (Fvêced) Hejcewée³³e&keÀejkeÀced ($eÝ<eYem³e) Je=<eYem³e
(JeHee³eeë) Jee|×keÀe³ee jerl³eeë (cesomeë) mvesnm³e (peg<eleeced) mesJeleeced (nefJeë) oeleJ³eced (nesleë)
(³epe)¤41¤
DevJe³eë-ns neslemlJeb ³eLee neslee ³e#eoeféeveew íeiem³e JeHee³ee cesomees nefJepeg&<esleeced leLee ³epe~ ns
neslemlJeb ³eLee neslee ces<em³e JeHee³ee cesomees nefJeë mejmJeleer_®e peg<eleeb ³e#eled leLee ³epe~ ns neslemlJeb ³eLee
nesle<e&Yem³e JeHee³ee cesomees nefJeefjvêb ®e peg<eleeb ³e#eled leLee ³epe¤41¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es ceveg<³eeë HeMegmebK³eeb yeueb ®e JeOe&³eefvle, les mJe³eceefHe
yeefueÿe pee³evles~ ³es HeMegpeb ogiOeb leppeceep³eb ®e eqmveiOeb mesJevles, les keÀesceueHe´ke=Àle³ees YeJeefvle~ ³es
ke=Àef<ekeÀjCeeÐee³ewleeved Je=<eYeeved ³eg¡eefvle, les OeveOeev³e³egkeÌlee pee³evles¤41¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) osves nejs! let pewmes (neslee) Deewj osves neje (³e#eled) DeveskeÀ He´keÀej kesÀ J³eJenejeW keÀer
mebieefle keÀjs (Deeféeveew) HeMeg Heeueves Jee Kesleer keÀjves Jeeues (íeiem³e) yekeÀje, ieew, YeQme Deeefo HeMegmecyevOeer Jee
(JeHee³eeë) yeerpe yeesves Jee metle kesÀ keÀHeæ[s Deeefo yeveeves Deewj (cesomeë) ef®ekeÀves HeoeLe& kesÀ (nefJeë) uesves-osves
³eesi³e J³eJenej keÀe (peg<esleeced) mesJeve keÀjW, Jewmes (³epe) J³eJenejeW keÀer mebieefle keÀj~ ns (nesleë) osves nejs peve! let
pewmes (neslee) uesves neje (ces<em³e) ces{æ e kesÀ (JeHee³eeë) yeerpe keÀes yeæ{eves Jeeueer ef¬eÀ³ee Deewj (cesomeë) ef®ekeÀves
HeoeLe& mecyevOeer (nefJeë) Deefive Deeefo ceW íes[ æ ves ³eesi³e mebmkeÀej efkeÀ³es ngS DeVe Deeefo HeoeLe& Deewj
(mejmJeleerced) efJeMes<e %eeve Jeeueer JeeCeer keÀe (peg<eleeced) mesJeve keÀjs (³e#eled) Jee GkeÌle HeoeLeeX keÀe ³eLee³eesi³e
cesue keÀjW, Jewmes (³epe) meye HeoeLeeX keÀe ³eLee³eesi³e cesue keÀj~ ns (nesleë) osves nejs! let pewmes (neslee) uesves neje
($eÝ<eYem³e) yewue keÀes (JeHee³eeë) yeæ{eves Jeeueer jerelf e Deewj (cesomeë) ef®ekeÀves HeoeLe& mecyevOeer (nefJeë) osves
³eesi³e HeoeLe& Deewj (Fvêced) Hejce Ssée³e& keÀjvesJeeues keÀe (peg<eleeced) mesJeve keÀjs Jee ³eLee³eesi³e (³e#eled) GkeÌle
HeoeLeeX keÀe cesue keÀjs, Jewmes (³epe) ³eLee³eesi³e HeoeLeeX keÀe cesue keÀj¤41¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e HeMegDeeW keÀer mebK³ee Deewj yeue keÀes yeæ{eles
nQ, Jes DeeHe Yeer yeueJeeved nesles Deewj pees HeMegDeeW mes GlHeVe ngS otOe Deewj Gme mes GlHeVe ngS Ieer keÀe mesJeve keÀjles ,
Jes keÀesceue mJeYeeJe Jeeues neles nQ Deewj pees Kesleer keÀjves Deeefo kesÀ efueS Fve yewueeW keÀes ³egkeÌle keÀjles nQ, Jes
OeveOeev³e³egkeÌle nesles nQ¤41¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ nes$eeo³ees osJeleeë~ HetJe&m³e Dee®³eg&eq<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~
megjeceeCe Fl³egÊejm³e efJeje[eke=ÀefleMívoë~ Heáeceë mJejë¤
QHVOHHä HHR1HIËHYHH1Z PHMäP-HOHH1UHIFHYÌäjPHJÉHHFHHä&HHIFH1FHV PHHVFHHäÍPHJÉMHFHHä&H10ÏHLHZ1YH FH1VHZH ¿ä<eNYewë megÉleeë
0H+HZ1YH OHHVNH®FHäHI<HXHH1 SHZFH QäP-HYOHH1V FHRH1 FHHPHäMV&H1 +HHIMäNH¢OHHÍ 0HJÉ¬eÀeë +HHäP-HYOHH1VÉFHOHH1Í +HHIPi/HOHH -HHV
1224
ceOegÉHJOH1POHHYH1HIËHYHH1 PHMäP-H1OHHUYÌäÍ PHJÉHHFHHä -HH1QH SHJÉHYOHHä PHHV1FHE FH2HJÉ HI+H\HäYOHJÉ ceoäYOHJÉ k³evlegÉ
QHVOH1H SHä
QHVOHHäaH1H1OHGa'H1HIËHYHHZiaPHMäP-HOHHUFHGa)YÌäFHGaPHJÉHHFHHä&HHIFHHIOHä PHJÉÉHHFHHä&HFHGa)1FHVaPHHVFHHäÍaPHJÉMHFHHä&HÍaÏHLHZiÍa
ve~ ceNs<ewë~ $eÝN<eNYewë~ megÉOHHÍa 0H+HZiÍa YHaOHHVNH®FHäHI<HHIMHIOH1 OHHVNH®FHäÉHI<HÍa XHH1SHZÍa FHQäP-HYOHÍa FHRHäÍa FHHPHäMV&Ha +HHIMäNH¢OHHÍa
MegÉH¢HÍa+HHäP-HYOHÍa'HNFHOHHäÍa+HHIPi/HOHH1)HIOH1+HÉHIPi/HOHHÍa-H1ÍaFH12HJÉHJOH1)HIOHäFH2HJÉÉHJOHäÍaOHHYHGa'H1HIËHYHHäaPHMäP-HOHHUa)YÌäÍa
megÉHHFHHäa-HÉ$eNne~ pegÉHYOHHäFHGaPHH1VFHFHGaFH2HJäaHI+H\HäYOHJaFHRäYOHJa-HYOHäJaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) oelee (³e#eled) ³epesled (Deeféeveew) DeO³eeHekeÀesHeosäejew (mejmJeleerced) efJe%eeveJeleeR Jee®eced
(Fvêced) Hejcewée³³e&³egkeÌlejepeeveced (meg$eeceeCeced) He´pee³eeë megÿg j#ekeÀced (Fces) (meesceeë) Ssée³³e&Jevleë meYeemeoë
(megjeceeCeë) megÿg oeleejë (íeiewë) (ve) FJe (ces<ewë) ($eÝ<eYewë) (megleeë) DeefYe<eskeÀef¬eÀ³eepeeleeë (Me<Hewë)
eEnmekewÀë~ De$eewCeeefokeÀes yeenguekeÀeled keÀÊe&efj ³eled~ (ve) FJe (leeskeÌceefYeë) DeHel³ewë (ueepewë) Yee|pelewë
(cenmJevleë) cenebefme Hetpeveeefve melkeÀjCeeefve efJeÐevles ³es<eevles (ceoeë) Deevevoeë (ceemejsCe) Deesovesve
(Heefj<ke=Àleeë) Heefjleë MeeseYf eleeë~ mebHe³³eg&HesY³eë keÀjesleew Yet<eCe Fefle megìd~ (Meg¬eÀeë) Meg×eë (He³emJevleë)
He´MemlepeueogiOeeefo³egkeÌleeë (Dece=leeë) Dece=leelcewkeÀjmeeë (HeéfmLeleeë) ke=ÀleHe´mLeeveeë (Jeë) ³eg<ceY³eced (ceOeg½egleë)
ceOegjeefoiegCee efJeefMue<³evles ³esY³eë (leeved) (Deeféevee) megmelke=Àleew Heg©<eew (mejmJeleer) He´MemleefJeÐee³egkeÌlee kHU
(Fvêë) (meg$eecee) megÿg j#ekeÀë (Je=$ene) cesIem³e nvlee met³³e& FJe (peg<evleeced) mesJevleeced (meesc³eced) meesceen&ced
(ceOeg) ceOegjjmeced (efHeyevleg) (ceovleg) Deevevovleg (J³evleg) J³eeHvegJevleg (nesleë) (³epe)¤42¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee nesleeçeféeveew mejmJeleeR meg$eeceeCeefcevêb ³e#eÐe Fces megjeceeCeë meesceeë megleeMíeiewve&
ces<ew$eÝ&<eYewë Me<Hewve& leeskeÌceefYeuee&pewce&nmJevlees ceoe ceemejsCe Heefj<ke=Àleeë Meg¬eÀeë He³emJevleesçce=lee ceOeg½egleë
Heémf Lelee Jees efveefce&leemleeved ³e#eÐeLeeçeféevee mejmJeleer meg$eecee Je=$ensvê½e meesc³eb ceOeg peg<evleeb efHeyevleg ceovleg
mekeÀuee efJeÐee J³evleg leLee ³epe¤42¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es me=efäHeoeLe&efJeÐeeb mel³eeb Jee®eb megj#ekebÀ jepeeveb ®e HeéHle
HeMetveeb He³eDeeefoefYeë Heg<³eefvle les megjmeeved megmebmke=Àleeeoerved megHejere#f eleeved Yeesieeved ³egkeÌl³ee YegkeÌlJee jmeeved HeerlJee
Oecee&Le&keÀececees#eeLex He´³elevles les meoe megefKevees YeJeefvle¤42¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) uesves neje pewmes (neslee) osves Jeeuee (Deeféeveew) Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves Jeeues
Heg©<ees! (mejmJeleerced) leLee efJe%eeve keÀer Yejer ngF& JeeCeer Deewj (meg$eeceeCeced) He´peepeveeW keÀer De®íer j#ee keÀjves
nejs (Fvêced) Hejce Ssée³e&³egkeÌle jepee keÀes (³e#eled) HeéHle nes Jee (Fces) ³es pees (megjeceeCeë) De®ís osves nejs
(meesceeë) Ssée³e&Jeeved meYeemeod (megleeë) pees efkeÀ DeefYe<eskeÀ Hee³es ngS neW Jes (íeiewë) efJeveeMe keÀjves ³eesi³e HeoeLeeX
Jee yekeÀje Deeefo HeMegDeeW (ve) Jewmes leLee (ces<ewë) osKeves ³eesi³e HeoeLe& Jee ceW{æ eW ($eÝ<eYewë) Þesÿ HeoeLeeX Jee yewueeW
Deewj (Me<Hewë) eEnmekeÀes mes pewmes (ve) Jewmes (leeskeÌceefYeë) mevleeveeW Deewj (ueepewë) Yegbpes DeVeeW mes (cenmJevleë)
efpeve kesÀ melkeÀej efJeÐeceeve neW Jes ceveg<³e Deewj (ceoeë) Deevevo (ceemejsCe) HekesÀ ngS ®eeJeueeW kesÀ meeLe
(Heefj<ke=Àleeë) MeesYee³eceeve (Meg¬eÀeë) Meg× (He³emJevleë) He´Mebefmele peue Deewj otOe mes ³egkeÌle (Dece=leeë) efpeve ceW
Dece=le SkeÀ jme (ceOeg½egleë) efpeve mes ceOegjeefo iegCe ìHekeÀles Jee (HeéfmLeleeë) SkeÀ mLeeve mes otmejs mLeeve keÀes
peeles ngS (Jeë) legcnejs efueS HeoeLe& yeveeS nQ (leeved) GvekeÀes HeéHle nesJes Jee pewmes (Deeféevee) megvoj melkeÀej
Hee³es ngS Heg©<e (mejmJeleer) He´Mebefmele efJeÐee³egNH®OHkHU (meg$eecee) De®íer j#ee keÀjves Jeeues (Je=$ene) cesIe keÀes
efíVe efYeVe keÀjves Jeeues met³e& kesÀ meceeve (Fvêë) Hejce Ssée³e&Jeeved meppeve (meesc³eced) Meerleuelee iegCe kesÀ ³eesi³e
(ceOeg) ceerþsHeve keÀe (peg<evleeced) mesJeve keÀjW (efHeyevleg) HeerJeW (ceovleg) njKeW Deewj mecemle efJeÐeeDeeW keÀes (J³evleg)
J³eeHle nes Jewmes let (³epe) meye HeoeLeeX keÀer ³eLee³eesi³e mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤42¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees mebmeej kesÀ HeoeLeeX keÀer efJeÐee mel³e JeeCeer Deewj
YeueerYeebefle j#ee keÀjves nejs jepee keÀes HeekeÀj HeMegDeeW kesÀ otOe Deeefo HeoeLeeX mes Hegä nesles nQ, Jes De®ís jme³egkeÌle,
De®ís mebmkeÀej efkeÀ³es ngS DeVe Deeefo HeoeLe& pees megHejere#f ele neW, Gve keÀes ³egefkeÌle kesÀ meeLe Kee Deewj jmeeW keÀes Heer
Oece&, DeLe&, keÀece, cees#e kesÀ efveefceÊe De®íe ³elve keÀjles nQ, Jes meowJe megKeer nesles nQ¤42¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ nes$eeo³ees osJeleeë~ DeeÐem³e ³eepeg<eer He*deqkeÌleMívoë~ Heáeceë mJejë~
nefJe<e Fl³egÊejm³eeslke=ÀefleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
QHVOHHäHHR1HIËHYHH1ZÏHLHäPHQ1HI-HH1É'HH¬HHäFH1²HFHä2H1OHHVFHVR1É*RG<HäOHE+HJÉMH¾VHHVä<HÍ+HJÉje HHHZäHVHH
ie=É<HHV ,HPOHH YHWÉYHE ,HH1PHVÉ'HäßHH&HH1E H-HäPH+H/HFHHYHH PHJÉFHOHäMH&HH 0HOH1HIÌHHäCeeceefive<JeeNÊeeveeNb
+HHU-HHVä+H-HPHYHHYHHE +HHËH 1OHÍ ÀHHVHä I&H1OHÍ HI0HäOHHFH1OHÉ*äOPHHR1OHHVÉHäRÉHR-Hä¬HHYHH1E NH¢MäOHÉ61-HHHIËHYHHä SHJÉ<esOHHä
Q1HI-HQH[OH1H SHä
QH1VOHHaH1H1OHGa'H1HIËHYHHZäaÏHLHäPHaQ1HI-HHäÍa'HH¬HHäFHGa'H1²HaFH12H1OHÍaFHVRäÍa*RG<HäOH1HIFHOHJOHGÉ<HäOHFHd~ HegÉMHa¾VHHVä<H1
)HIOH1 ¾VHäÍÉ<HÍa +HJÉMHa +HHZäHVHHÍa LHÉ<HÍa ,HPOHHäFHGa YHWÉveced~ Iee1PHVÉ'HäßHH&HH1HIFHHIOHä ,HH1PHVÉ'HäßHH&HHFHGa H-HäPH+H/HFHHYHH1HIFHHIOHN
H-HäPHÉ+H/HFHHYHHFHGa PHJÉFHOHäMH&HH1HIFHHIOHä PHJÉFHOHGÉHäMH&HHFHGa 0H1OH11HÌI HHä&HH1HIFHHIOHä 0HOHÉ1HIÌHHä&HHFHGa 'H1HILYH1-HH1¬HHYHHäced~
'H1HILYH1P-HH1¬HHYHH1HIFHOHäHILYHÉP-HH1¬HHYHHäFHGa+HHU-HHVä+H-HPHYHHYHH1HIFHHIOHN +HHU-HäÍÉ*+H-HPHYHHYHHFHGa+HH1ËH Nleë ÞeesNefCeNleë~ efMeNleeNceNleë~ GNlmeeNoNle
)OHJäOHGÉPHHR1OHÍa'HHäRHÉHIROHHäOHGÉ'HHOHGa'H-Hä¬HHYHHFHGaNH¢MäOHÍa6-Ha'H1HIËHYHHäaSHJÉHVOHHäFHGaQ1HI-HÍa QHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) Deeoelee (³e#eled) (Deeféeveew) DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew (íeiem³e) (nefJe<eë) Deeoelegcen&m³e
(DeeÊeeced) (DeÐe) (ceO³eleë) ceO³eeled (cesoë) efmveiOeced (GodYe=leced) Glke=Àäle³ee Oe=leced (Hegje) (Üs<eesY³eë)
1226
ogäsY³eë (Hegje) (Heew©<es³³eeë) Heg©<eeCeeb mecetns meeOJ³eë (ie=Yeë) ieńerlegb ³eesi³ee³eeë (Iemleeced) Ye#e³eleeced
(vetveced) efveef½eleced (IeemesDeýeeCeced) Yeespevesçie´s HeéHleJ³eeveeced (³eJemeHe´Leceeveeced) ³eJemees ³eJeeVeb He´Leceb ³es<eeb
les<eeced (megcel#ejeCeeced) megÿg ceoeb #ejë meb®eueveb ³es<eeb les<eeced (Mele©efê³eeCeeced) Meleb ©êeë Mele©êeë Mele©êe
osJelee ³es<eeb les<eeced (Deefive<JeeÊeeveeced) Deefiveë megÿdJeeÊees ie=nerlees ³ewmles<eeced (HeerJeesHeJemeveeveeced)
HeerJeebm³egHeJemeveev³ee®íeoveeefve ³es<eeb les<eeced (Heeée&leë) GYe³eleë (ÞeesefCeleë) keÀefìHeósMeeled (efMeleeceleë)
efMelemleer#Ce DeeceesçHeefjHekeÌJeb ³eefmcebmlemceeled (Glmeeoleë) Glmeeoveb kegÀJe&leë (De²eo²eled) He´l³e²eled
(DeJeÊeeveeced) veceérYetleeveeceglke=Àäeveece²eveeced (keÀjleë) kegÀ³ee&leeced (SJe) (Deeféevee) meÜwÐeew (peg<esleeced)
(nefJeë) DeÊegcen&ced (nesleë) (³epe)¤43¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee nesleeeféeveew ³e#eled leew ®eeÐe íeiem³e ceO³elees nefJe<ees ceso GodYe=leceeÊeeb ³eLee Jee
Hegje Üs<eesY³ees ie=Yeë Heew©<es³³eeë Hegje vetveb Iemleeb ³eLee Jee ³eJemeHe´Leceeveeb IeemesDeýeeCeeb megcel#ejeCeeb Mele©efê³eeCeeb
HeerJeesHeJemeveeveeceefive<JeeÊeeveeb Heeée&leë ÞeesefCeleë efMeleecele Glmeeoleesç²eo²eoJeÊeeveecesJeeeféevee keÀjlees
nefJepeg&<esleeb leLee lJeb ³epe¤43¤
YeeJeeLe&ë-³es íeieeoerveeb j#eeb efJeOee³e les<eeb ogiOeeefokebÀ megmebmke=Àl³e YegkeÌlJee Üs<eeefo³egkeÌleeved Heg©<eefVeJee³e&
megJewÐeeveeb me²b ke=ÀlJee MeesYeveb Yeespeveeçç®íeoveb kegÀJe&efvle, les He´l³e²eod jesieeefVeJee³e& megefKevees YeJeefvle¤43¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) osves nejs! pewmes (neslee) uesves Jeeuee (Deeféeveew) Heeves Deewj GHeosMe keÀjves JeeueeW keÀes
(³e#eled) mebiele keÀjs Deewj Jes (DeÐe) Deepe (íeiem³e) yekeÀje Deeefo HeMegDeeW kesÀ (ceO³eleë) yeer®e mes (nefJe<eë)
uesves ³eesi³e HeoeLe& keÀe (cesoë) ef®ekeÀvee Yeeie DeLee&led Ieer otOe Deeefo (GodYe=leced) G×ej efkeÀ³ee ngDee (DeeÊeeced)
uesJeW Jee pewmes (Üs<eesY³eë) ogäeW mes (Hegje) He´Lece (ie=Yeë) ieńCe keÀjves ³eesi³e (Heew©<es³³eeë) Heg©<eeW kesÀ mecetn ceW
GÊece kHU kesÀ (Hegje) Heefnues (vetveced) efve½e³e keÀjkesÀ (Iemleeced) KeeJeW Jee pewmes (³eJemeHe´Leceeveeced) pees efpeve keÀe
Heefnuee DeVe (IeemesDeýeeCeeced) pees Keeves ceW Deeies Hengb®eeves ³eesi³e (megcel#ejeCeeced) efpeve kesÀ GÊece-GÊece
DeevevoeW keÀe kebÀHeve Deeieceve (Mele©efê³eeCeeced) ogäeW keÀes ©ueeves nejs mewkeÀæ[eW ©ê efpeve kesÀ osJelee
(HeerJeesHeJemeveeveeced) Jee efpeve kesÀ ceesìs-ceesìs keÀHeæ[eW kesÀ Dees{æ ves-Heefnjves (Deefive<JeeÊeeveeced) Jee efpevneWves
YeueerYeebefle DeefiveefJeÐee keÀe ieńCe efkeÀ³ee nes, Fve meye HeéefCe³eeW kesÀ (Heeée&leë) Heeée&Yeeie (ÞeesefCeleë) keÀefìHeósMe
(efMeleeceleë) leer#Ce efpeme ceW keÀ®®ee DeVe Gme HeósMe (Glmeeoleë) GHeeæ[les ngS Debie Deewj (De²eo²eled) He´l³eskeÀ
Debie mes J³eJenej Jee (DeJeÊeeveeced) veces ngS GÊece DebieeW (SJe) ner kesÀ J³eJenej keÀes (Deeféevee) De®ís JewÐe
(keÀjleë) keÀjW Deewj (nefJeë) GkeÌle HeoeLeeX mes Keeves ³eesi³e HeoeLe& keÀe (peg<esleeced) mesJeve keÀjW, pewmes-Jewmes (³epe)
meye HeoeLeeX Jee J³eJenejeW keÀer mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤43¤
YeeJeeLe&ë-pees ísjer Deeefo HeMegDeeW keÀer j#ee keÀj GvekesÀ otOe Deefo keÀe De®íe-De®íe mebmkeÀej Deewj
Yeespeve keÀj JewjYeeJe³egkeÌle Heg©<eeW keÀes efveJeejCe keÀj Deewj De®ís JewÐeeW keÀe mebie keÀjkesÀ GÊece Keevee, Heefnjvee keÀjles
nQ, Jes He´l³eskeÀ Debie mes jesieeW keÀes otj keÀj megKeer nesles nQ¤43¤
neslesm³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ HetJe&m³e ³eepeg<eer ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~ nefJe<e
Fl³egÊejm³e mJeje[glke=ÀefleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
QHVOHHä HH1OHG PHMäP-HOHH5i FH1VHPHä Q1HI-HH1É'HH-HäHR1²H FHä2H1OHHV FHVR1Í *RG<HäOHE +HJ ÉMH ¾VHHVä<HÍ +HJÉje
+HHZäHVHHLHÉYees IemeäVetÉYHE ,HH1PHVÉ'HäßHH&HH1E H-HäPH+H/HFHHYHHPHJÉFHOHäMH&HH0HOH1HIÌHHä&HHFHHILYH-HH1¬HHYHH1E
+HHU-HHVä+H-HPHYHHYHHE +HHËH 1OHÍ ÀHHVäHI&H1OHÍHI0HäOHHFH1OHÉ*äOPHHR1OHHVÉHäRHÉR-Hä¬HHYHH1E NH¢MäRV1-Hj PHMäP-HOHHU SHJÉHOHHä
nNefJenexleN³e&peä¤44¤
neVOHHäaH1H1OHGaPHMäP-HOHHUFHGaFH1VHPHäaQ1HI-HHäÍa'HHa'H1-H1HNOHGa'H1²HaFH12H1OHÍaFHVRäÍa*RG<HäOH1HIFHOHJOHGÉ<HOä HFHGa+HJÉje~
¾VHHVä<H1 )HIOH1 ¾VHäÍÉ<HÍa +HJÉMHa +HHZäHVHHÍa LHÉYeë~ Iemeäled~ vetÉYHFHGa ,HH1PHVÉ'HäßHH&HH1HIFHHIOHä ,HH1PHVÉ'HäßHH&HHFHGa
H-HäPH+H/HFHHYHH1HIFHHIOHN H-HäPHÉ+H/HFHHYHHFHGa PHJÉFHOHäMH&HH1HIFHHIOHä PHJÉFHOHGÉHäMH&HHFHGa 0H1OH11HIÌHHä&HH1HIFHHIOHä 0HOHÉ1HIÌHHä&HHFHGa
DeNefiveN<JeeNÊeeveeäFHGa 'H1HILYH1P-HH1¬HHYHH1HIFHOHäHILYHÉP-HH1¬HHYHHäFHGa +HHU-HHVä+H-HPHYHHYHH1HIFHHIOHN +HHU-HäÍÉ*+H-HPHYHHYHHFHGa +HH1ËH Nleë ÞeesNefCeNleë~
HI0H1OHH1FH1OHÍa *1OPHH1R1OH )OHJäOHGÉPHHR1OHÍa 'HHäRHÉHIROHHäOHGÉ'HHOHGa 'H-Hä¬HHYHHFHGa NH¢MäOHGa 6NJeced~ mejämJeleer~ pegÉHOHHäFHGa
HeoeLe&ë-(neslee) oelee (³e#eled) (mejmJeleerced) Jee®eced (ces<em³e) GHeefoäm³e (nefJe<eë) oelegcen&m³e
(Dee) (DeJe³eled) Jesefle HeéHveeself e (DeÐe) (ceO³eleë) ceO³es YeJeeled (cesoë) efmveiOeced (GodYe=leced) G×=leced (Hegje)
(Üs<eesY³eë) Me$egY³eë (Hegje) (Heew©<es³³eeë) Heg©<emecyeefvOev³eeë (ie=Yeë) ieńerlegb ³eesi³ee³eeë (Iemeled) (vetveced)
efveef½eleced (IeemesDeýeeCeeced) Yeespeves keÀceveer³eeveeced (³eJemeHe´Leceeveeced) efceefÞeleeefceefÞeleeÐeeveeced (megcel#ejeCeeced)
ÞesÿevevoJe<e&keÀjeCeeced (Mele©efê³eeCeeced) yentveeb ceO³es efJeÜoefOeÿele+Ceeced (Deefive<JeeÊeeveeced)
megmebie=nerleeefiveefJeÐeeveeced (HeerJeesHeJemeveeveeced) mLetueJekOeeefjCeeced (Heeée&leë) meceerHeeled (ÞeesefCeleë) keÀefìHeósMeeled
(efMeleeceleë) leer#CemJeYeeJeeled (Glmeeoleë) iee$eeslmeeoveeled (De²eo²eled) (DeJeÊeeveeced) ie=nerleeveeced (keÀjled)
kegÀ³ee&led (SJeced) Decegvee He´keÀejsCe (mejmJeleer) efJeog<eer kHU (peg<eleeced) (nefJeë) DeeoeleJ³eced (nesleë) Deeoeleë
(³epe)¤44¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee nesleeçÐe ces<em³e efMeleecelees nefJe<ees ceO³elees ³evceso GodYe=leb leled mejmJeleeR
®eeJe³eled ³e#eled Üs<eesY³eë Hegje ie=Yeë Heew©<es³³eeë Hegje vetveb Iemeod IeemesDeýeeCeeb ³eJemeHe´Leceeveeb megcel#ejeCeeb
1228
HeerJeesHeJemeveeveeceefive<JeeÊeeveeb Mele©efê³eeCeeb Heeée&leë ÞeesefCele Glmeeoleesç²eo²eoJeÊeeveeb mekeÀeMeeod efJeÐeeb

keÀjosJecesleled mejmJeleer peg<eleeb leLee lJeb ®e nefJe³e&pe¤44¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es ceveg<³eeë meppevemebiesve ogäeved efveJee³e&
³egkeÌleenejefJenejeY³eeceejesi³eb HeéH³e Oece¥ mesJevles, les ke=Àleke=Àl³ee pee³evles¤44¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) uesves nejs! pewmes (neslee) osves Jeeuee (DeÐe) Deepe (ces<em³e) GHeosMe keÀes Hee³es ngS
ceveg<³e kesÀ (efMeleeceleë) Kejs mJeYeeJe mes (nefJe<eë) osves ³eesi³e HeoeLe& kesÀ (ceO³eleë) yeer®e ceW Heéfme× J³eJenej
mes pees (cesoë) ef®ekeÀvee HeoeLe& (GodYe=leced) G×ej efkeÀ³ee DeLee&led efvekeÀeuee GmekeÀes (mejmJeleerced) Deewj JeeCeer keÀes
(Dee, DeJe³eled) HeéHle neslee leLee (³e#eled) melkeÀej keÀjlee Deewj (Üs<eesY³eë) Me$egDeeW mes (Hegje) Heefnues leLee
(ie=Yeë) ieńCe keÀjves ³eesi³e (Heew©<es³³eeë) Heg©<emecyeefvOeveer kHU kesÀ (Hegje) He´Lece (vetveced) efve½e³e mes (Iemeled)
KeeJes Jee (IeemesDeýeeCeeced) pees Yeespeve keÀjves ceW megvoj (³eJemeHe´Leceeveeced) efceues ve efceues ngS Deeefo
(megcel#ejeCeeced) Þesÿ Deevevo keÀer Je<ee& keÀjeves Deewj (HeerJeesHeJemeveeveeced) ceesìs keÀHeæ[s Henjves Jeeues leLee
(Deefive<JeeÊeeveeced) DeefiveefJeÐee keÀes YeueerYeebefle ieńCe efkeÀ³es ngS Deewj (Mele©efê³eeCeeced) yengleeW kesÀ yeer®e efJeÜeveeW
keÀe DeefYeHeé³e jKeves nejeW kesÀ (Heeée&leë) meceerHe Deewj (ÞeesefCeleë) keÀefìYeeie mes (Glmeeoleë) Mejerj mes pees l³eeie
Gmemes Jee (De²eo²eled) Debie-Debie mes (DeJeÊeeveeced) ieńCe efkeÀ³es ngS J³eJenejeW keÀer efJeÐee keÀes (keÀjled) ieńCe
keÀjs (SJeced) Ssmes (mejmJeleer) HeefC[lee kHU Gme keÀe (peg<eleeced) mesJeve keÀjW, Jewmes let Yeer (nefJeë) ieńCe keÀjves
³eesi³e J³eJenej keÀer (³epe) mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤44¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e meppeveeW kesÀ me² mes ogäeW keÀe efveJeejCe
keÀj ³egkeÌle Deenej-efJenejeW mes Deejesi³eHeve keÀes HeekeÀj Oece& keÀe mesJeve keÀjles, Jes ke=Àleke=Àl³e nesles nQ¤44¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ ³epeceeveeflJe&pees osJeleeë~ HetJe&m³e YegefjkeÌHeépeeHel³eesef<CekedÀ ívoë~
DeeJe³eefol³egÊejm³e YegefjieefYeke=ÀefleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~
QHVOHHä HH1HIRYÌäFHH1<HPHä Q1HI-HH1É'HH-HäHR1²HFHä2H1OHHV FHVR1ç*RG<HäOHE +HJÉMH¾VHHVä<HÍ+HJÉMH+HHZäHVHH
ie=ÉYees IemeäVetÉYHE ,HH1PHVÉ'HäßHH&HH1E H-HäPH+H/HFHHYHH PHJÉFHOHäMH&HH 0HOH1HIÌHHä&HHFHHILYH-HH1¬HHYHH1E
+HHU-HHVä+H-HPHYHHYHHE +HHËH 1OHÍ ÀHHVäHI&H1OHÍ HI0HäOHHFH1OHÉ*äOPHHR1OHHVÉHäRHÉR-Hä¬HHYHH1E NH¢MäRV1-HHIFHYÌHVä pegÉHOHHä
nNefJenexleN³e&peä¤45¤
QHVOHHäa H1H1OHGa )YÌäFHGa H¿1H1<HPHäa Q1HI-HHäÍa 'HHa 'H1-H1HNOHGa 'H1²Ha FH12H1OHÍa FHVRäÍa *RG<HäOH1HIFHOHJOHGÉ<HäOHFHGa +HJÉje~
¾VHHVä<H1 )HIOH1 ¾VHäÍÉ<HÍa +HJÉMHa +HHZäHVHHÍa LHÉYeë~ Iemeäled~ vetÉYHFHGa ,HH1PHVÉ'HäßHH&HH1HIFHHIOHä ,HH1PHVÉ'HäßHH&HHFHGa
H-HäPH+H/HFHHYHH1HIFHHIOHN H-HäPHÉ+H/HFHHYHHFHGa PHJÉFHOHäMH&HH1HIFHHIOHä PHJÉFHOHGÉHäMH&HHFHGa 0H1OH11HIÌHHä&HH1HIFHHIOHä 0HOHÉ1HIÌHHä&HHFHGa

DeNefiveN<JeeNÊeeveeäFHGa 'H1HILYH1P-HH1¬HHYHH1HIFHOHäHILYHÉP-HH1¬HHYHHäFHGa +HHU-HHVä+H-HPHYHHYHH1HIFHHIOHN +HHU-HäÍÉ*+H-HPHYHHYHHFHGa +HH1ËH Nleë ÞeesNefCeNleë~
HI0H1OHH1FH1OHÍa *1OPHH1R1OH )OHJäOHGÉPHHR1OHÍa 'HHäRHÉHIROHHäOHGÉ'HHOHGa 'H-Hä¬HHYHHFHGa NH¢MäOHGa 6NJeced~ Fvêäë~ pegÉHOHHäFHGa Q1HI-HÍa
QHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) Deeoelee (³e#eled) melkegÀ³ee&led (Fvêced) Hejcewée³e&ced ($eÝ<eYem³e) GÊecem³e (nefJe<eë)
Deeoelegcen&m³e (Dee) (DeJe³eled) J³eeHveg³eeled (DeÐe) (ceO³eleë) ceO³es YeJeeled (cesoë) efmveiOeced (GodYe=leced)
Glke=Àäle³ee Heese<f eleced (Hegje) Hegjmleeled (Üs<eesY³eë) efJejeseOf eY³eë (Hegje) (Heew©<es³³eeë) Heg©<emecyeefvOev³ee
efJeÐee³eeë (ie=Yeë) ieńerlegb ³eesi³ee³eeë (Iemeled) DeÐeeled (vetveced) (IeemesDeýeeCeeced) (³eJemeHe´Leceeveeced) ³eJemem³e
efJemleejkeÀeCeeced (megcel#ejeCeeced) megÿg HećeeoveeMekeÀeveeced (Mele©efê³eeCeeced) Meleeveeb ©êeCeeb ogäjesokeÀeveeced
(Deefive<JeeÊeeveeced) Deefivevee peeþjeefivevee megÿg ie=nerleeVeeveeced (HeerJeesHeJemeveeveeced) mLetue¢{eç®íeoveeveeced
(Heeée&leë) Flemlelees²eled (ÞeesefCeleë) ¬eÀceMeë (efMeleeceleë) leer#CelJesveeseí f Vejesieeled (Glmeeoleë) l³eeiecee$eeled
(De²eo²eled) He´l³e²eled (DeJeÊeeveeced) Goej®eslemeeced (keÀjled) kegÀ³ee&led (SJeced) (Fvêë) Hejcewée³e&Jeeved jepee
(peg<eleeced) mesJeleeced (nefJeë) jesieveeMekebÀ Jemleg (nesleë) (³epe)¤45¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee neslee IeemesDeýeeCeeb ³eJemeHe´Leceeveeb megcel#ejeCeeceefive<JeeÊeeveeb HeerJeesHeJemeveeveeb
Mele©efê³eeCeeceJeÊeeveeb Heeée&leë ÞeeseCf eleë efMeleecele Glmeeoleesç²eo²e×efJeefjvêb ®e keÀjefovêes peg<eleeb
³eLeeçÐe<e&Yem³e nefJe<ees ceO³elees ceso GodYe=leceeJe³eled Üs<eesY³eë Hegje ie=Yeë Heew©<es³³eeë Hegje vetveb ³e#eosJeb Iemeled
leLee lJeb ³epe¤45¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es ceveg<³ee efJeog<eeb mebiesve ogäeved efveJee³³e& Þesÿeved melke=Àl³e
ieńerleJ³eb ie=nerlJeeçv³eeved ieénef³elJee meJee&vegVe³eefvle, les Hetp³ee pee³evles¤45¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) osves nejs! pewmes (neslee) uesves neje Heg©<e (IeemesDeýeeCeeced) Yeespeve keÀjves ceW HeéHle
nesves (³eJemeHe´Leceeveeced) peew Deeefo DeVe Jee efceues ngS HeoeLeeX keÀes efJemleej keÀjves Deewj (megcel#ejeCeeced)
YeueerYeebefle Hećeeo keÀe efJeveeMe keÀjves Jeeues (Deefive<JeeÊeveeced) peeþjeefive DeLee&led Hesì ceW Yeerlej jnves Jeeueer Deeie
mes DeVe ieńCe efkeÀ³es ngS (HeerJeesHeJemeveeveeced) ceesìs-Hees{æ s Gæ[eves-Dees{æ ves (Mele©efê³eeCeeced) Deewj mewkeÀæ[eW ogäeW
keÀes ©ueeves nejs (DeJeÊeeveeced) Goejef®eÊe efJeÜeveeW kesÀ (Heeée&leë) Deewj Heeme kesÀ Debie Jee (ÞeesefCeleë) ¬eÀce mes Jee
(efMeleeceleë) leer#Celee kesÀ meeLe efpememes jesie efíVe-efYeVe nes ie³ee nes, Gme Debie Jee (Glmeeoleë) l³eeiecee$e Jee
(De²eo²eled) He´l³eskeÀ Debie mes (nefJeë) jesieefJeveeMe keÀjves nejer Jemleg Deewj (Fvêced) Hejcewée³e& keÀes efme× (keÀjled)
keÀjs Deewj (Fvêë) Hejce Ssée³e& Jeeuee jepee Gme keÀe (peg<eleeced) mesJeve keÀjs leLee Jen jepee pewmes (DeÐe) Deepe
($eÝ<eYem³e) GÊece (nefJe<eë) uesves ³eesi³e HeoeLe& kesÀ (ceO³eleë) yeer®e ceW GlHeVe ngDee (cesoë) ef®ekeÀvee HeoeLe&
(GodYe=leced) pees efkeÀ GÊecelee mes Hegä efkeÀ³ee ie³ee DeLee&led mecneuee ie³ee nes Gme keÀes (Dee, DeJe³eled) J³eeHle nes
1230
meye Deesj mes HeéHle nes (Üs<eesY³eë) Jewefj³eeW mes (Hegje) He´Lece (ie=Yeë) ieńCe keÀjves ³eesi³e (Heew©<es³³eeë)
Heg©<emecyeefvOeveer efJeÐee kesÀ mecyevOe mes (Hegje) Heefnues (vetveced) efve½e³e kesÀ meeLe (³e#eled) melkeÀej keÀjs Jee
(SJeced) Fme He´keÀej (Iemeled) Yeespeve keÀjs Jewmes let (³epe) meye J³eJenejeW keÀer mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤45¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e efJeÜeveeW kesÀ mebie mes ogäeW keÀes efveJeejCe
leLee Þesÿ GÊece peveeW keÀe melkeÀej keÀj uesves ³eesi³e HeoeLe& keÀes ueskeÀj Deewj otmejeW keÀes ieńCe keÀje meye keÀer GVeefle
keÀjles nQ, Jes melkeÀej keÀjves ³eesi³e nesles nQ¤45¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ HetJe&m³eeslke=ÀefleMívoë~ <e[dpeë mJejë~ ³e$e
meefJelegefjl³egÊejm³e mJejeìd mebke=ÀefleMívoë~ ieevOeejë mJejë~
QHVOHHä HH1RG -HYH1P+HHIOHäFH1HI<HHIQHI+H1ÆOHäFHHH1 MHI<HäáHHM0H1YHHHHI2HäOHaHH1HHIËHYHH1V0ÏHLHäPHQ1HI-HHäë
efHeN´³ee OeeceeäHIYH1 HH1 PHMäP-HOHH FHV1HPHä Q1HI-HHäÍ HI+H1HH 2HHFHHäHIYHN HHVYÌäPHÉH¿H1<HPHä Q1HI-HHäÍ HI+H1HH
2HHFHHäHIYH1 HHH1LYHVÍHI+H1HH2HHFHHäHIYH1 HH1 PHHVFHäPHHI+H1HH2HHFHHäHIYH1 HHVYÌäPHPHJ ÉHHF&HäÍHI+H1HH2HHFHHäHIYH1 HHä
meefJeNlegë efHeN´³ee OHHFHHäHIYH1 HH1 -Hä&HPH HI+H1HH 2HHFHHäHIYH HH1 -HYH1P+HOHVäÍ HI+H1HH +HH/HHäHIPH1 HHä
RV1-HHYHHäFHHSH1+HHYHH HI+H1HH 2HHFHHäHIYH1 HHH1LYHVQH[OHäJÍ HI+H1HH 2HHFHHäHIYH1 OHH1ZOHHYHG +H1POHJOHVä-HHV+H1POHJOHVä-HH1V+HH-HäÓHH1RG
jYeeräHPHÉ)-HNH¢ÉlJeer keÀjäRV1-HERV1-HHV-HYH1P+HHIOHäSHJ ÉHOHHäQ1HI-HQH[OH1H SHä
QHVOHHäaH1H1OHGa-HYH1P+HHIOHäFHGa'H1HI<HaHIQaHI+H1ÆOHäFH1HVHIOHä HI+H1ÆÉOHäFHHHaMHI<HäáHHaMl0H1YHHHäa'HHI2HäOHa HHäa'H1HIËHYHHVäÍa
ÏHLHäPHa Q1HI-HHäÍa HI+H1HHa 2HHFHHäHIYHa HHäa PHMäP-HOHHÍa FH1VHPHäa Q1HI-HHÍa HI+H1HHa 2HHFHHäHIYHa HHäa )YÌäPHa H¿1HN<HPHäa
Q1HI-HHäÍa HI+H1HHa 2HHFHHäHIYHa HHäa 'H1LYHVÍa HI+H1HHa 2HHFHHäHIYHa HHäa PHHVFHäPHa HI+H1HHa 2HHFHHäHIYHa HHä~ FvÌäPHa PHJÉHHF&H1 )HIOHä
megÉÉHHF&HäÍaHI+H1HHa2HHFHHäHIYHaHHäaPH1HI-H1OHJÍaHI+H1HHa2HHFHHäHIYHaHHäa-Hä&HPHaHI+H1HHa2HHFHHäHIYHaHHäa-HYH1P+HOHVäÍaHI+H1HHa
+HH/HHäjHIPHa HHäa RV1-HHYHHäFHGa 'HH1SH1+HHYHH1HIFHOHHäSH1É+HHYHHäFHGa HI+H1HHa 2HHFHHäHIYHa HHäa 'H1LYHVÍa QHVOHJäÍa HI+H1HHa 2HHFHHäHIYHa OHHäa
61OHHYHGa +H1POHJOH1V-HVHIOHä +H1ÉPOHJOHäÉ)-Ha *1+H1POHJOHV1-HVOHäJ+H1ÉPOHJOHä)-Ha *+HH-HäÓHH1HIROHJä+H1É'H-HäÓHHOHGa M<HHUäHPHÉ)1-HVHIOH1
M<HHUäHPHÍ)-HaNH=ÀÉO-HHUaNH¢MäOHGa61-HFHGaRV-HäÍa-HYH1P+HHIOHäÍaSHJÉHOHHäFHGaQ1HI-HÍaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) Deeoelee (³e#eled) (JevemHeefleced) JeìeefokeÀced (DeefYe) (efn) efkeÀue (efHeälece³ee)
(jefYeÿ³ee) (jMeve³ee) jefMcevee (DeefOele) oO³eeled (³e$e) (Deeféeveesë) met³³ee&®evêcemeesë (íeiem³e) ísokeÀm³e
(nefJe<eë) oelegcen&m³e (efHe´³ee) keÀceveer³eeefve (Oeeceeefve) pevcemLeeveveeceeefve (³e$e) (mejmJel³eeë) veÐeeë
mejmJeleerefle veoerveecemeg Heefþleced¤ efveIeb01~13¤ (ces<em³e) DeJesë (nefJe<eë) Deeoelegcen&m³e (efHe´³ee)
(Oeeceeefve) (³e$e) (Fvêm³e) Ssée³e&³egkeÌlem³e ($eÝ<eYem³e) HeéHlegb ³eesi³em³e (nefJe<eë) oelegb ³eesi³em³e (efHe´³ee)
(Oeeceeefve) (³e$e) (Deivesë) HeeJekeÀm³e (efHe´³ee) (Oeeceeefve) (³e$e) (meescem³e) Dees<eefOeieCem³e (efHe´³ee)
(Oeeceeefve) (³e$e) (Fvêm³e) Ssée³e&³egkeÌlem³e (meg$eecCeë) megÿg j#ekeÀm³e (efHe´³ee) (Oeeceeefve) (³e$e) (meefJelegë)
He´sjkeÀm³e (efHe´³ee) (Oeeceeefve) (³e$e) (Je©Cem³e) Þesÿm³e (efHe´³ee) (Oeeceeefve) (JevemHelesë) Jeìeosë (efHe´³ee)
(HeeLeebefme) DeVeeefve (³e$e) (osJeeveeced) He=efLeJ³eeoerveeb efoJ³eeveeced (Deep³eHeeveeced) iel³ee HeeuekeÀeveeced (efHe´³ee)
(Oeeceeefve) (³e$e) (Deivesë) efJeÐe³ee He´keÀeMeceevem³e (neslegë) oelegë (efHe´³ee) (Oeeceeefve) (le$e) (Sleeved)
(He´mlegl³esJe) He´keÀjCesve mebMueeI³esJe (GHemlegl³esJe) meceerHesve mlegl³esJe (GHeeJeñe#eled) GHeeJeme=pesled (jYeer³eme FJe)
DeefleMe³esveejyOem³esJe (ke=ÀlJeer) ke=ÀlJee (keÀjled) kegÀ³ee&led (SJeced) (osJeë) efoJ³eiegCeë (JevemHeefleë)
jefMceHeeuekeÀesçefiveë (peg<eleeced) mesJeleeced (nefJeë) mebmke=ÀleceVeeefokeÀced (nesleë) (³epe)¤46¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee neslee efHeÿlece³ee jefYeÿ³ee jMeve³ee ³e$eeçeféeveesMíeiem³e nefJe<eë efHe´³ee Oeeceeefve
³e$e mejmJel³ee ces<em³e nefJe<eë efHe´³ee Oeeceeefve ³e$esvêm³e<e&Yem³e nefJe<eë efHe´³ee Oeeceeefve ³e$eeivesë efHe´³ee Oeeceeefve
³e$e meescem³e efHe´³ee Oeeceeefve ³e$e meg$eecCe Fvêm³e efHe´³ee Oeeceeefve ³e$e meefJelegë efHe´³ee Oeeceeefve ³e$e Je©Cem³e efHe´³ee
Oeeceeefve ³e$e JevemHelesë efHe´³ee HeeLeebefme ³e$eep³eHeeveeb osJeeveeb efHe´³ee Oeeceeefve ³e$e neslegjivesë efHe´³eeOeeceeefve meefvle
le$ewleeved He´mlegl³esJeesHemlegl³esJeesHeeJeñe#eod jYeer³eme FJe ke=ÀlJeer keÀe³³ex<etHe³eg_peerlewJeb keÀjÐeLee JevemHeefleoxJees
nefJepeg&<eleeb efn JevemHeefleceefYe³e#eoefOele leLee lJeb ³epe¤46¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eefo ceveg<³ee F&éejsCe me=äeveeb HeoeLee&veeb iegCekeÀce&mJeYeeJeeved
efJeefolJewleeved keÀe³³e&efme×³es He´³eg_peerjBmleefn& mJesäeefve megKeeefve ueYesjved¤46¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) osvesnejs! pewmes (neslee) uesves neje melHeg©<e (efHeälece³ee) Deefle efHemeer ngF&
(jefYeÿ³ee) Del³evle MeerIe´lee mes yeæ{vesJeeueer Jee efpeme keÀe yengle He´keÀej mes HeéjcYe neslee nw, Gme Jemleg Deewj
(jMeve³ee) jefMce kesÀ meeLe (³e$e) peneb (Deeféeveesë) met³³e& Deewj ®evêcee kesÀ mecyevOe mes Heeefuele (íeiem³e) Ieeme
keÀes ísoves-Keeves nejs yekeÀje Deeefo HeMeg Deewj (nefJe<eë) osves ³eesi³e HeoeLe& mecyevOeer (efHe´³ee) ceveesnj (Oeeceeefve)
GlHeVe nesves-þnjves keÀer peien Deewj veece Jee (³e$e) peneb (mejmJel³eeë) veoer (ces<em³e) ceW{æ e Deewj (nefJe<eë)
ieńCe keÀjves HeoeLe&-mecyevOeer (efHe´³ee) ceveesnj (Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece Jee (³e$e) peneb (Fvêm³e)
Ssée³e&³egkeÌle peve kesÀ ($eÝ<eYem³e) HeéHle nesves Deewj (nefJe<eë) osves ³eesi³e HeoeLe& kesÀ (efHe´³ee) H³eejs ceve kesÀ njves
Jeeues (Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece Jee (³e$e) peneb (Deivesë) Heéfme× Deewj efyepegueerªHe Deefive kesÀ (efHe´³ee)
ceveesnj (Oeeceeefve) pevce mLeeve Deewj veece Jee (³e$e) peneb (meescem³e) Dees<eefOe³eeW kesÀ (efHe´³ee) ceveesnj
(Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece Jee (³e$e) peneb (meg$eecCeë) YeueerYeebefle j#ee keÀjves Jeeues (Fvêm³e)
Ssée³e&³egkeÌle GÊece Heg©<e kesÀ (efHe´³ee) ceveesnj (Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece Jee (³e$e) peneb (meefJelegë)
meye keÀes He´sjCee osves nejs HeJeve kesÀ (efHe´³ee) ceveesnj (Oeeceeefve) GlHeVe nesves-þnjves keÀer peien Deewj veece Jee
(³e$e) peneb (Je©Cem³e) Þesÿ HeoeLe& kesÀ (efHe´³ee) ceveesnj (Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece Jee (³e$e) peneb
1232
(JevemHelesë) Jeì Deeefo Je=#eeW kesÀ (efHe´³ee) GÊece (HeeLeebefme) DeVe DeLee&led Gve kesÀ Heerves kesÀ peue Jee (³e$e) peneb
(Deep³eHeeveeced) ieefle DeLee&led DeHeveer keÀ#ee ceW Ietceves mes peerJeeW kesÀ Heeueves Jeeues (osJeeveeced) He=efLeJeer Deeefo efoJ³e
ueeskeÀeW keÀe (efHe´³ee) GÊece (Oeeceeefve) GlHeVe nesvee GvekesÀ þnjves keÀer peien Deewj veece Jee (³e$e) peneb (neslegë)
GÊece megKe osves Deewj (Deivesë) efJeÐee mes He´keÀeMeceeve nesves nejs Deefive kesÀ (efHe´³ee) ceveesnj (Oeeceeefve) pevce
mLeeve Deewj veece nQ, (le$e) Jeneb (Sleeved) Fve GkeÌle HeoeLeeX keÀer (He´mlegl³esJe) He´keÀjCe mes DeLee&led mece³e-mece³e
mes ®eenvee meer keÀj Deewj (GHemlegl³esJe) GvekeÀer meceerHe He´Mebmee meer keÀjkesÀ (GHeeJeñe#eled) GvekeÀes iegCe-keÀce&-
mJeYeeJe mes ³eLee³eesi³e keÀeceeW ceW GHeepe&ve keÀjs DeLee&led GkeÌle HeoeLeeX keÀe meb®e³e keÀjs (jYeer³eme FJe) yengle He´keÀej
mes DeleerJe DeejcYe kesÀ meceeve (ke=ÀlJeer) keÀjkesÀ keÀe³³eeX kesÀ GHe³eesie ceW ueeJes (SJeced) Deewj Gme He´keÀej (keÀjled)
GvekeÀe J³eJenej keÀjs Jee pewmes (JevemHeefleë) met³e& Deeefo ueeskeÀeW keÀer efkeÀjCeeW keÀer Heeuevee keÀjves neje Deewj (osJeë)
efoJ³eiegCe³egkeÌle Deefive (nefJeë) mebmkeÀej efkeÀ³es DeLee&led GÊecelee mes yevee³es ngS HeoeLe& keÀe (peg<eleeced) mesJeve keÀjs
Deewj (efn) efve½e³e mes (JevemHeefleced) Jeì Deeefo Je=#eeW keÀes (DeefYe, ³e#eled) meye Deesj mes Hengb®es DeLee&led efyepegueer
ªHe mes HeéHle nes Deewj (DeefOele) GvekeÀe OeejCe keÀjs, Jewmes let (³epe) meye J³eJenejeW keÀer mebieefle efkeÀ³ee
keÀj¤46¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pees ceveg<³e F&éej kesÀ GlHeVe efkeÀ³es ngS
HeoeLeeX kesÀ iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJeeW keÀes peeve keÀj Fve keÀes keÀe³e& keÀer efmeef× kesÀ efueS YeueerYeebefle ³egkeÌle keÀjW lees
Jes DeHeves ®eens ngS megKeeW keÀes HeéHle nesJeW¤46¤
neslesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ HetJe&m³e De³eeìdmeefJelegefjl³egÊejm³e Yegefjieeke=Àleer
ívomeer~ Heáeceew mJejew¤
nesleeä HHR1HILYHj HIP-HäÆ1NH¢OH1FHHHä>NHILYH1MlHIËHYHH1V0ÏHLHäPH Q1HI-HHäÍ HI+H1HH 2HHFHH1YHHH1ÎG PHMäP-HOHH
ceNs<em³eä Q1HI-HHäÍHI+H1HH2HHFHH1YHHH1HI>YÌäPHÉH¿H1<HPHä Q1HI-HHäÍHI+H1HH2HHFHH1YHHHä>1LYHVÍHI+H1 HH2HHFHH1YHHHNìd
meHVFHäPHHI+H1HH2HHFHH1YHHH1HI>YÌäPHPHJÉHHF&HäÍHI+H1HH2HHFHH1YHHHäÎG PHHI-H1OHJÍHI+H1HH2HHFHH1YHHH1>G -Hä&HPH
efHeN´³ee OeeceeNv³e³eeN>G -HYH1P+HOHVäÍ HI+H1HH +HH/HH1PHHHä>G R1V-HHYHHäFHHSH1+HHYHH HI+H1HH 2HHFHHäHIYH1 HHäR1 ivesnexlegäë
HI+H1HH 2HHFHHäHIYHN HH1OHG P-HE FHäHIQ1FHHYH1FHHHäSHOHH1FHVSHH1É)HäÍ NH¢ÉCeeslegÉ PHHVÉ'Hä2-H1MH SHH1OH-HVäRH SHJÉHOHHä
Q1HI-HQH[OH1H SHä
QHVOHHäaH1H1OHGa'H1HILYHFHGaHIP-H1Æ1NH¢OH1HIFHHIOHä HIP-HÆ1ÉNH¢OHäFHGa'HHHäÎGa'H1HILYHÍa'H1HIËHYHHVäÍaÏHLHäPHaQ1HI-HHäÍaHI+H1HHa
2HHFHHäHIYHa'HHHäÎGaPHMäP-HOHHÍaFHVNHPHäaQ1HI-HHäÍaHI+H1HHa2HHFHHäHIYHa'HHHäÎGa)YÌäPHaH¿1H1<HPHäaQ1HI-HHäÍaHI+H1HHa2HHFHHäHIYHa
'HHHäÎGa'H1LYHVÍaHI+H1HHa2HHFHHäHIYHa 'HHHäÎGaPHHVFHäPHaHI+H1HHa2HHFHHäHIYHa'HHHäÎGa)YÌäPHaPHJÉHHF&H1 )HIOHä PHJÉÉHHF&HäÍaHI+H1HHa

2HHFHHäHIYHa'HHHäÎGaPH1HI-H1OHJÍHI+H1HHa2HHFHHäHIYHa'HHHäÎGa-Hä&HPHaHI+H1HHa2HHFHHäHIYHa'HHHäÎGa-HYH1P+HOHsäë~ efHeN´³ee~ HeeLHHäHIPHa
'HHHäÎGaRV1-HHYHHäFHGa'HH1SH1+HHYHH1HIFHOHHäSH1É+HHYHHäFHGaHI+H1HHa2HHFHHäHIYHaHHäOHGa'H1LYHVÍaQHVOHJäÍaHI+H1HHa2HHFHHäHIYHaH1H1OHGaP-HFHGa
ceNefnNceeveäFHGa 'HHa H1SH1OHH1FHGa 6SHH1 )OHH1É)SHHäÍa )HäÍa NH¢É&HHVOHäJa PHÍa 'H12-H1MHa SHH1OH-HVäRH1 )HIOHä SHH1OHÉ-HVäRHÍa SHJÉHOHHäFHGa
HeoeLe&ë-(neslee) Deeoelee (³e#eled) mebie®ísled (Deefiveced) HeeJekeÀced (efmJeäke=Àleced) efmJeäsve ke=Àleb
efmJeäke=Àleced (De³eeìd) ³epesled (Deefiveë) HeeJekeÀë (Deeféeveesë) Jee³egefJeÐegleesë (íeiem³e) (nefJe<eë) Deeoelegcen&m³e
(efHe´³ee) (Oeeceeefve) (De³eeìd) ³epesled (mejmJel³eeë) JeeC³eeë (ces<em³e) (nefJe<eë) Deeoelegcen&m³e (efHe´³ee)
(Oeeceeefve) (De³eeìd) ³epesled (Fvêm³e) Hejcewée³e&³egkeÌlem³e ($eÝ<eYem³e) Glke=ÀäiegCekeÀce&mJeYeeJem³e je%eë (nefJe<eë)
ieńerlegcen&m³e (efHe´³ee) (Oeeceeefve) (De³eeìd) (Deivesë) efJeÐegleë (efHe´³ee) (Oeeceeefve) (De³eeìd) (meescem³e)
Ssée³e&m³e (efHe´³ee) (Oeeceeefve) (De³eeìd) (Fvêm³e) mesvesMem³e (meg$eecCeë) megÿg j#ekeÀm³e (efHe´³ee) (Oeeceeefve)
(De³eeìd) (meefJelegë) (efHe´³ee) (Oeeceeefve) (De³eeìd) (Je©Cem³e) meJeexlke=Àäm³e peuem³e Jee (efHe´³ee) (Oeeceeefve)
(De³eeìd) (JevemHelesë) Jeìeos (efHe´³ee) leHe&keÀeefCe (HeeLeebefme) HeÀueeoerevf e (De³eeìd) (osJeeveeced) efJeog<eeced
(Deep³eHeeveeced) %eeleJ³ej#ekeÀeCeeb jmeeveeb Jee (efHe´³ee) (Oeeceeefve) (³e#eled) ³epesled (Deivesë) He´keÀeMekeÀm³e met³e&m³e
(neslegë) Deeoelegë (efHe´³ee) (Oeeceeefve) (³e#eled) (mJeced) mJekeÀer³eced (ceefnceeveced) cenÊJeced (Dee) mecevleeled
(³epeleeced) ie=Áeleg (Sp³eeë) mecevleeled ³eägb me²vlegb ³eesi³eeë ef¬eÀ³eeë (F<eë) F®íeë (ke=ÀCeesleg) keÀjesleg (meë)
(DeOJeje) DeeEnmeveer³eeved ³e%eeved (peeleJesoeë) HeéHleHe´%eë (peg<eleeced) mesJeleeced (nefJeë) mebievleJ³eb Jemleg (nesleë)
(³epe)¤47¤
DevJe³eë-ns nesle³e&Lee neslee efmJeäke=Àleceefiveb ³e#eod ³eLeeefivejeféeveesMíeiem³e nefJe<eë efHe´³ee Oeeceev³e³eeìd
mejmJel³ee ces<em³e nefJe<eë efHe´³ee Oeeceev³e³eeef[vêm³e<e&Yem³e nefJe<eë efHe´³ee Oeeceev³e³ee[ivesë efHe´³ee Oeeceev³e³eeìd
meescem³e efHe´³ee Oeeceev³e³eeìd meg$eecCe Fvêm³e efHe´³ee Oeeceev³e³eeìd meefJelegë efHe´³ee Oeeceev³e³ee[d Je©Cem³e efHe´³ee
Oeeceev³e³ee[d JevemHelesë efHe´³ee HeeLeebm³e³ee[ep³eHeeveeb osJeeveeb efHe´³ee Oeeceeefve ³e#eled neslegjivesë efHe´³ee Oeeceeefve ³e#eled
mJeb ceefnceevecee³epeleeb ³eLee peeleJesoe ³e Sp³ee F<eë ke=ÀCeesleg meesOJeje nefJeM®e peg<eleeb leLee lJeb ³epe¤47¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es mJesämeeOekeÀeveiv³eeoerved me=efämLeeved HeoeLee&ved mec³eefiJe%ee³e
efHe´³eeefCe megKeev³eeHvegJeefvle, les mJeb ceefnceeveb He´Levles¤47¤
HeoeLe&ë-ns (nesleë) osves nejs! pewmes (neslee) uesves neje (efmJeäke=Àleced) YeueerYeebefle ®eens ngS HeoeLe& mes
Heéfme× efkeÀ³es (Deefiveced) Deefive keÀes (³e#eled) HeéHle Deewj (De³eeìd) Gme keÀer He´Mebmee keÀjs Jee pewmes (Deefiveë)
Heéfme× Deeie (Deeféeveesë) HeJeve efyepegueer (íeiem³e) yekeÀje Deeefo HeMeg (nefJe<eë) Deewj uesves ³eesi³e HeoeLe& kesÀ
(efHe´³ee) ceveesnj (Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece keÀes (De³eeìd) HeéHle nes Jee (mejmJel³eeë) JeeCeer (ces<em³e)
1234
meeR®eves Jee otmejs kesÀ peerleves keÀer F®íe keÀjves Jeeues HeéCeer (nefJe<eë) Deewj ieńCe keÀjves ³eesi³e HeoeLe& kesÀ (efHe´³ee)
H³eejs ceveesnj (Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece keÀer (De³eeìd) He´Mebmee keÀjs Jee (Fvêm³e) Hejcewée³³e&³egkeÌle
($eÝ<eYem³e) GÊece iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe Jeeues jepee Deewj (nefJe<eë) ieńCe keÀjves ³eesi³e HeoeLe& kesÀ (efHe´³ee)
ceveesnj (Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece keÀer (De³eeìd) He´Mebmee keÀjs Jee (Deivesë) efyepegueer ªHe Deefive kesÀ
(efHe´³ee) ceveesnj (Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece keÀer (De³eeìd) He´Mebmee keÀjs Jee (meescem³e) Ssée³³e& kesÀ
(efHe´³ee) ceveesnj (Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece keÀer (De³eeìd) He´Mebmee keÀjs Jee (meg$eecCeë) YeueerYeebefle j#ee
keÀjves Jeeues (Fvêm³e) mesveeHeefle kesÀ (efHe´³ee) ceveesnj (Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece keÀer (De³eeìd) He´Mebmee
keÀjs Jee (meefJelegë) mecemle Ssée³³e& kesÀ GlHeVe keÀjves nejs GÊece HeoeLe&%eeve kesÀ (efHe´³ee) ceveesnj (Oeeceeefve) pevce
mLeeve Deewj veece keÀer (De³eeìd) He´Mebmee keÀjs Jee (Je©Cem³e) meye mes GÊece peve Deewj peue kesÀ (efHe´³ee) ceveesnj
(Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece keÀer (De³eeìd) He´Mebmee keÀjs Jee (JevemHelesë) Jeì Deeefo Je=#eeW kesÀ (efHe´³ee)
le=efHle keÀjeves ³eeues (HeeLeebefme) HeÀueeW keÀes (De³eeìd) HeéHle nes Jee (Deep³eHeeveeced) peeveves ³eesi³e HeoeLe& keÀer j#ee
keÀjves Deewj jme Heerves Jeeues (osJeeveeced) efJeÜeveeW kesÀ (efHe´³ee) H³eejs ceveesnj (Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece keÀe
(³e#eled) efceueevee Je mejenvee keÀjs Jee (neslegë) peueeefokeÀ ieńCe keÀjves Deewj (Deivesë) He´keÀeMe keÀjves Jeeues met³³e&
kesÀ (efHe´³ee) ceveesnj (Oeeceeefve) pevce, mLeeve Deewj veece keÀer (³e#eled) He´Mebmee keÀjs (mJeced) DeHeves (ceefnceeveced)
yeæ[HHeve keÀe (Dee, ³epeleeced) ieńCe keÀjs Jee pewmes (peeleJesoeë) GÊece yegef× keÀes (Sp³eeë) De®ís He´keÀej mebie
³eesi³e GÊece ef¬eÀ³eeDeeW Deewj (F<eë) ®eenveeDeeW keÀes (ke=ÀCeesleg) keÀjs (meë) Jen (DeOJeje) ve íes[ æ ves ve efJeveeMe
keÀjves ³eesi³e ³e%eeW keÀe Deewj (nefJeë) mebie keÀjves ³eesi³e HeoeLe& keÀe (peg<eleeced) mesJeve keÀjs, Jewmes let (³epe) meye
J³eJenejeW keÀer mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤47¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e DeHeves ®eens ngS keÀes efme× keÀjves Jeeues
Deefive Deeefo mebmeejmLe HeoeLeeX keÀes De®ís He´keÀej peevekeÀj H³eejs ceve mes ®eens ngS megKeeW keÀes HeéHle nesles nQ , Jes
DeHeves yeæ[HHeve keÀe efJemleej keÀjles nQ¤47¤
osJeb yeefn&efjl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ mejmJel³eeo³ees osJeleeë~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe efJeÜebmeë keÀLeb JeÊexjefVel³een¤
Deye efJeÜeved kewÀmes DeHevee JeÊee&Je JeÊeX, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
osNJeb yeNefn&ÍPHMäP-HOHHU megoNsJeefcevêsäÉ'H1HIËHYHHäa
OHVSHH1VYHHHJäMlHHVn\H1 efn&<eeä oOegefjefvêN³eb JemegÉä-HYHVä-HPHJÉ2HVHäPH-HYOHJÉ HSHä
osNJeced~ yeNefn&Ía PHMäP-HOHHUa PHJÉRV1-HHIFHHIOHä PHJÉR1V-HFHGa )YÌVäa 'H1HIËHYHHäa OHVSHäÍa YHa HHJäÍa 'H1HHVnÍa \eNefn&HHäa R12HJÉë~
FNefvêN³eced~ JeNmegÉ-HYH1)HIOHä-HPHJÉÉ-HYHVäa-H1PHJÉ2HVH1PHVHIOHä-HPHJÉÉ2HVHäPHa-H1YOHJÉaHSHä
HeoeLe&ë-(osJeced) efoJ³eced (yeefn&ë) Devleefj#eced (mejmJeleer) He´MemleefJe%eeve³egkeÌlee kHU (megosJeced) MeesYeveb

efJeÜebmeced (Fvês) Hejcewée³³ex (Deeféevee) DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew (lespeë) (ve) FJe (®e#egë) ves$eced (De#³eesë)
De#Ceesë (yeefn&<ee) Devleefj#esCe (oOegë) (Fefvê³eced) Oeveced (JemegJeves) OeveHeéHeCee³e (JemegOes³em³e) JemegOes³eb
³eefmcebmlem³e (J³evleg) HeéHvegJevleg (³epe) ³epeles¤48¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLee mejmJeleervês osJeb megoJs eb yeefn&jeféevee ®e#egmlespees ve ³epe ³eLee ®e efJeÜebmees
JemegOes³em³e JemegJevesç#³eesye&efn&<esevf ê³eb oOegJ³e&vleg ®e leLewleled lJeb Oesefn HeéHvegefn ®e¤48¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ns ceveg<³eeë! ³eLee efJeog<eer ye´ïe®eeefjCeer kegÀceejer mJeeLe¥ ËÐeb
HeeEle HeéH³eevevoefle leLee efJeÐeeme=efäHeoeLe&yeesOeb HeéH³e YeJeefÓjH³eeveefvoleJ³eced¤48¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pewmes (mejmJeleer) He´Mebefmele efJe%eeve³egNH®OHkHU (Fvês) Hejcewée³e& kesÀ efveefceÊe (osJeced)
efoJ³e (megosJeced) megvoj efJeÜeved Heefle keÀer (yeefn&ë) Devleefj#e (Deeféevee) Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves Jeeues leLee
(®e#egë) DeebKe kesÀ (lespeë) lespe kesÀ (ve) meceeve (³epe) He´Mebmee Jee mebieefle keÀjleer nw Deewj pewmes efJeÜeved peve
(JemegOes³em³e) efpeme ceW Oeve OeejCe keÀjves ³eesi³e nes, Gme J³eJenej mecyevOeer (JemegJeves) Oeve keÀer HeéefHle keÀjeves kesÀ
efueS (De#³eesë) DeebKeeW kesÀ (yeefn&<ee) Devleefj#e DeJekeÀeMe mes DeLee&led ¢efä mes osKe kesÀ (Fefvê³eced) GkeÌle Oeve keÀes
(oOegë) OeejCe keÀjles Deewj (J³evleg) HeéHle nesles nQ, Jewmes FmekeÀes let OeejCe keÀj¤48¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ ns ceveg<³ees! pewmes efJeog<eer ye´ïe®eeefjCeer
kegÀceejer keÀv³ee DeHeves efueS ceveesnj Heefle keÀes HeekeÀj Deevevo keÀjleer nw, Jewmes efJeÐee Deewj mebmeej kesÀ HeoeLe& keÀe
yeesOe HeekeÀj legce ueesieeW keÀes Yeer Deeveefvole nesvee ®eeefnS¤48¤
osJeerÜe&j Fl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ yeéïeîegef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HegveefJe&ÜogHeosMeë keÀer¢Mees YeJeleerl³een¤
efHeÀj efJeÜeveeW keÀe GHeosMe kewÀmee neslee nw, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
osNJeerÜe&jeäsçDeNeféeveHäHI<H1HSHVYÌV1PHMäP-HOHer~
HeéNCeb ve JeerN³³en YH1HIPH¾HMHVäR2HJHIMHIYÌNHE-HäPHJÉ-HYHVä-HPHJÉOes³eäPH-HYOHJÉ HSHä¤49¤
RV1-HHUÍa¾HMäÍa'H1HIËHYHHäaHI<H1HSHHäa)YÌsäaPHMäP-HOHHUa+HH1&HFHGaYHa-HHU1Hn FHGaYH1HIPHa¾HMäÍaoNOegÉë~ FNefvêN³eced~ JeNmegÉJeve
)HIOHä-HPHJÉÉ-HYHVäa-H1PHJÉ2HVH1PHVHIOHä-HPHJÉÉ2HVHäPHa-H1YOHJÉaHSHä¤49¤
HeoeLe&ë-(osJeerë) osoerH³eceeveeë (Üejë) He´JesMeefveie&ceeLee&efve ÜejeefCe (Deeféevee) Jee³egmet³³eez (efYe<epee)
JewÐeew (Fvês) Ssée³³ex (mejmJeleer) efJe%eeveJeleer kHU (HeéCeced) peerJevenslegced (ve) FJe (Jeer³³e&ced) (veefme)
veeefmekeÀe³eeced (Üejë) (oOegë) (Fefvê³eced) Oeveced (JemegJeves) OevemesJevee³e (JemegOes³em³e) OevekeÀesMem³e (J³evleg)
(³epe)¤49¤
1236
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLeeeféevee mejmJeleer efYe<epesvês osJeerÜe&jë HeéHvegJelees veefme HeéCeb ve Jeer³³e¥ ÜejM®e
oOegJe&megJeves JemegOes³em³êefvê³eb efJeÜebmees J³evleg leLee lJeb ³epe¤49¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eLee met³³ee&®evêHe´keÀeMees ÜejsY³ees ie=nb HeéfJeM³eevleë
He´keÀeMeles leLee efJeÜogHeosMeë Þees$eeved HeéfJeM³e mJeevles He´keÀeMeles~ SJeb ³es efJeÐe³ee He´³elevles les Þeercevlees
pee³evles¤49¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pewmes (Deeféevee) HeJeve Deewj met³³e& Jee (mejmJeleer) efJeMes<e %eeve Jeeueer kHU Deewj
(efYe<epee) JewÐe (Fvês) Ssée³e& kesÀ efveefceÊe (osJeerë) DeleerJe oerHeles DeLee&led ®ecekeÀeles ngS (Üejë) Hewþves Deewj
efvekeÀueves kesÀ DeLe& yeves ngS ÜejeW keÀes HeéHle nesles ngS HeéefCe³eeW keÀer (veefme) veeefmekeÀe ceW (HeéCeced) pees éeeme Deeleer
Gme kesÀ (ve) meceeve (Jeer³³e&ced) yeue Deewj (Üejë) ÜejeW DeLee&led Mejerj kesÀ Heéfme× veJe efíêeW keÀes (oOegë) OeejCe
keÀjW (JemegJeves) Jee Oeve keÀe mesJeve keÀjves kesÀ efueS (JemegOes³em³e) OevekeÀesMe kesÀ (Fefvê³eced) Oeve keÀes efJeÜeved peve
(J³evleg) HeéHle neW, Jewmes let (³epe) meye J³eJenejeW keÀer mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤49¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pewmes met³³e& Deewj ®evêcee keÀe He´keÀeMe
ÜejeW mes Iej keÀes Hewþ Iej kesÀ Yeerlej He´keÀeMe keÀjlee nw, Jewmes efJeÜeveeW keÀe GHeosMe keÀeveeW ceW HeéfJeä neskeÀj Yeerlej
ceve ceW He´keÀeMe keÀjlee nw, Ssmes pees efJeÐee kesÀ meeLe De®íe ³elve keÀjles nQ, Jes OeveJeeved nesles nQ¤49¤
osJeer G<eemeeefJel³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvece&veg<³eeë keÀLeb JeÊexjefVel³een¤
efHeÀj ceveg<³e kewÀmes JeÊeX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
osNJeerçGN<eemeeä-H1HIËHYHHäPHJÉHHFHVYÌV1PHMäP-HOHHUa
\HXH1EYH-HHHäFHH1PHnÉ*1HH<HHR2HJHIMHIYÌ1HE-HäPHJÉ-HYHVä-HPHJÉ2HVHäPH-HYOHJÉ HSHä
RV1-HHUÉ)HIOHä RV1-HHUa*1HHPHHZä~ G<emeeNefJel³egÉHPHHZäa'H1HIËHYHHäaPHJÉHHFHVHIOHä PHJÉÉHHFHHäa)YÌVäaPHMäP-HOHHUa\HXHäFHGaYHa-HHHäFHGa
'HH1PHnVa*1HH<HHäFHGaR12HJÉë~ FNefvêN³eced~ JeNmegÉ-HYH1)HIOHä-HPHJÉçJeves~ JeNmegÉ2HVH1PHVHIOHä-HPHJÉÉ2HVHäPHa-H1YOHJÉaHSHä
HeoeLe&ë-(osJeer) osoerH³eceeves (G<eemeew) mee³ebHeéleë meefvOeJesues De$eev³es<eeceHeerl³egHeOeeoerIe&ë (Deeféevee)
met³ee&®evêcemeew (meg$eecee) megÿg j#ekeÀew (Fvês) Hejcewée³³ex (mejmJeleer) efJe%eeveefveefceÊee kHU (yeueced) (ve) FJe
(Jee®eced) (Deem³es) cegKes (G<eeY³eeced) GYe³eJesueeY³eeced~ De$e íevomees JeCe&ueesHees Jesefle meueesHeë (oOegë) oO³egë
(Fefvê³eced) Oeveced (JemegJeves) OevemeseJf eves (JemegOes³em³e) OeveeOeejm³e (J³evleg) (³epe)¤50¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLee osJeer G<eemeew meg$eecee mejmJel³eeféevee JemegJeves JemegOes³em³esvês yeueb veem³es
Jee®eceg<eeY³eefceefvê³eb ®e oOegë meJee&ved J³evleg ®e leLee lJeb ³epe¤50¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es Heg©<eeefLe&vees ceveg<³eeë met³e&®evêmevO³eeJeefVe³ecesve He´³elevles,

meefvOeJesuee³eeb Me³eveeççuem³eeefokebÀ efJene³eséejm³e O³eeveb kegÀJe&evf le les Heg<keÀueeb efÞe³eb HeéHvegJeefvle¤50¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pewmes (osJeer) efvejvlej He´keÀeMe keÀes HeéHle (G<eemeew) mee³ebkeÀeue Deewj HeéleëkeÀeue keÀer
meefvOeJesuee Jee (meg$eecee) YeueerYeebefle j#ee keÀjves Jeeues (mejmJeleer) efJeMes<e %eeve keÀer nsleg kHU (Deeféevee) met³e&
Deewj ®evêcee (JemegJeves) Oeve keÀer mesJee keÀjves Jeeues kesÀ efueS (JemegOes³em³e) efpeme ceW Oeve Oeje pee³e Gme
J³eJenejmecyevOeer (Fvês) GÊece Ssée³e& ceW (ve) pewmes (yeueced) yeue keÀes Jewmes (Deem³es) cegKe ceW (Jee®eced) JeeCeer
keÀes Jee (G<eeY³eeced) mee³ebkeÀeue Deewj HeéleëkeÀeue keÀer Jesuee mes (Fefvê³eced) Oeve keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW Deewj meye
keÀes (J³evleg) HeéHle neW, Jewmes let (³epe) meye J³eJenejeW keÀer mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤50¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees Heg©<eeLeea ceveg<³e met³e&-®evêcee meeb³ekeÀeue Deewj
HeéleëkeÀeue keÀer Jesuee kesÀ meceeve efve³ece kesÀ meeLe GÊece GÊece ³elve keÀjles nQ leLee mee³ebkeÀeue Deewj HeéleëkeÀeue keÀer
Jesuee ceW meesves Deewj Deeuem³e Deeefo keÀes íesæ[ F&éej keÀe O³eeve keÀjles nQ, Jes yengle Oeve keÀes Heeles nQ¤50¤
osJeer peesäêr Fl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvece&veg<³eeë keÀer¢Mee YeJevleerl³een¤
efHeÀj ceveg<³e kewÀmes nesles nQ, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
osNJeer peesä^ÉHUPHMäP-HOH1HIËHYHVYÌäFH-H2H HYHGa
ÀHHVHYHNH¢&H iHH1VH 0HH1VSHHVÆAHUi<HHER2HJHIMHIYÌ1HE-HäPHJÉ-HYHVä-HPHJÉ2HVHäPH-HYOHJÉ HSHä
osNJeerçFHIOHä RV1-HHUa SHHVÆAÉHUÉ)HIOH1a SHHVÆAHUäa PHMäP-HOHHUa 'H1HIËHYHHäa )YÌäFHGa 'H1-H12H NH1YHGa ÀHHVHäFHGa YHa NH¢&H iHHVÍa H0HäÍa
peesä^ÉerY³eeced~ oNOegÉë~ FNefvêÉ³eced~ JeNmegÉ-HYH1)HIOHä-HPHJÉÉ-HYHVäa-H1PHJÉ2HVH1PHVHIOHä-HPHJÉÉ2HVHäPHa-H1vlegÉaHSHä¤51¤
HeoeLe&ë-(osJeer) He´keÀeMeoe$eer (peesäêr) mesJeveer³ee (mejmJeleer) efJe%eeveefveefceÊee (Deeféevee) Jee³egefJeÐegleew
(Fvêced) met³e&ced (DeJeOe&³eved) JeOe&³eefvle (Þees$eced) ³esve Íe=Ceeself e leled (ve) FJe (keÀCe&³eesë) Þees$e³eesë (³eMeë)
keÀere|leced (peesäêrY³eeced) meseJf ekeÀeY³eeb JesueeY³eeced (oOegë) oOeefle (Fefvê³eced) Oeveced (JemegJeves) OevemeseJf eves
(JemegOes³em³e) OevekeÀesMem³e (J³evleg) (³epe)¤51¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLee osJeer peesäêr mejmJel³eeféevesvêceJeOe&³eved ceveg<³ee Jee peesäêrY³eeb keÀCe&³ees³e&Meë
Þees$eb ve oOegJe&megOes³em³e JemegJeve Fefvê³eb J³evleg leLee lJeb ³epe¤51¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³es met³e&keÀejCeeefve efJeoefvle les ³eMeefmJevees YetlJee Þeercevlees
YeJeefvle¤11¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pewmes (osJeer) He´keÀeMe osves Jeeueer (peesäêr) mesJeves ³eesi³e (mejmJeleer) efJeMes<e %eeve keÀer
efveefceÊe mee³ebkeÀeue Deewj HeéleëkeÀeue keÀer Jesuee leLee (Deeféevee) HeJeve Deewj efyepegueerªHe Deefive (Fvêced) met³e& keÀes
1238
(DeJeOe&³eved) yeæ{eles DeLee&led GVeefle osles nQ Jee ceveg<³e (peesäêrY³eeced) mebmeej keÀes mesJeve keÀjleer ngF& GkeÌle
HeéleëkeÀeue Deewj mee³ebkeÀeue keÀer JesueeDeeW mes (keÀCe&³eesë) keÀeveeW ceW (³eMeë) keÀere|le keÀes (Þees$eced) efpeme mes Je®eve
keÀes megvelee nw, Gme keÀeve kesÀ ner (ve) meceeve (oOegë) OeejCe keÀjles nQ Jee (JemegOes³em³e) efpeme ceW Oeve Oeje pee³e
Gme keÀesMemecyevOeer (JemegJeves) Oeve keÀes mesJeve keÀjves Jeeues (Fefvê³eced) Oeve keÀes (J³evleg) efJeMes<elee mes HeéHle nesles
nQ, Jewmes let (³epe) meye J³eJenejeW keÀer mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤51¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pees met³e& kesÀ keÀejCeeW keÀes peeveles nQ, Jes
³eMemJeer neskeÀj OeveJeeved, keÀeefvleceeved MeesYee³eceeve nesles nQ¤51¤
osJeer Fl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë keÀLeb Jee|ÊeleJ³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes kewÀmes DeHevee JeÊee&Je JeÊe&vee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
R1V-HHUÉ71SHH iQJOHH1URJ,HVäPHJÉRJ,HVYÌV1PHMäP-HOH1eféeveHäefYeNHSHHä-HOHÍa
MegÉ¬ebÀ ve p³eesefleN POHYHäHH1VMHQJäOHHU2H¬HÉ)HIYÌ1HE-HäPHJÉ-HYHVä-HPHJÉ2HVHäPH-HYOHJÉ HSHä¤52¤
R1V-HHU )HIOHä RV1-HHUa 71SSHH QJäOHH1U )OHWÉSHH É'HHQJäOHHUa RgIeNs FefleN ogIesä~ megÉogIesHIOHä PHJÉçogIeea )YÌVäa PHMäP-HOHHUa 'H1HIËHYHHäa
HI<H1HSHHäa 'H1-H1OH1Ía 0HJÉ¬eÀced~ ve~ SHHVHIOHäÍa POHYHäHHVÍa 'HHQJäOHHUN )OHHÉQäJOHHUa 2H1¬H1a )1HIYÌ1HFHGa -H1PHJÉ-HYH1 )HIOHä -HPHJÉÉ-HYHVäa
JeNmegÉ2HVH1PHVHIOHä-HPHJÉÉ2HVHäPHa-H1YOHJÉ~ ³eSHä¤52¤
HeoeLe&ë-(osJeer) keÀceveer³es (Tpee&ngleer) DeVem³eengleer (ogIes) He´HetjkesÀ Heéleë mee³ebJesues (megogIee) He´HetjkeÀew
(Fvês) Hejcewée³³ex (mejmJeleer) efJeMes<e%eeveJeleer (Deeféevee) DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew (efYe<epee) meÜwÐeew (DeJeleë)
j#eleë (Meg¬eÀced) Meg×b peueced (ve) FJe (p³eesefleë) He´keÀeMeced (mleve³eesë) (Deengleer) DeeoeleJ³es (OeÊe) Oejle
(Fefvê³eced) Oeveced (JemegJeves) OevemeseJf eves (JemegOes³em³e) OeveeOeejm³e mebmeejm³e ceO³es (J³evleg) (³epe)¤52¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmees! ³et³eb ³eLee osJeer ogIes Fvê Tpee&ngleer mejmJeleer megogIee efYe<epeeçeféevee ®e Meg¬ebÀ ve
p³eeself ejJelemle³ee mleve³eesjengleer OeÊe JemegOes³em³e JemegJeve Fefvê³eb OeÊe ³esvewleeefve meJex J³evleg~ ns iegCeieéef nved! leLee
lJeb ³epe¤52¤
YeeJeeLe&ë-De$eeesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eLee meÜwÐeeë mJeeefve Hejs<eeb ®e MejerjeefCe j#eef³elJee
Je×&³eefvle leLee meJezOe&veb j#eef³elJee JeOe&veer³eb ³esveeçefmceved mebmeejsçlegueb megKeb Yet³eeled¤52¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜevees! legce ueesie pewmes (osJeer) ceveesnj (ogIes) GÊecelee HetjCe keÀjves Jeeueer Heéleë mee³eb
Jesuee Jee (Fvês) Hejce Ssée³e& kesÀ efveefceÊece (Tppee&ngleer) DeVe keÀer Deengefle (mejmJeleer) efJeMes<e %eeve keÀjeves nejer
kHU Jee (megogIee) megKe HetjCe keÀjves nejs (efYe<epee) De®ís JewÐe (Deeféevee) Jee Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves nejs
efJeÜeved (Meg¬eÀced) Meg× peue kesÀ (ve) meceeve (p³eesefleë) He´keÀeMe keÀer (DeJeleë) j#ee keÀjles nQ, Jewmes (mleve³eesë)
Mejerj ceW mleveeW keÀer pees (Deengleer) ieńCe keÀjves ³eesi³e ef¬eÀ³ee nw, GvekeÀes (OeÊe) OeejCe keÀjes Deewj (JemegOes³em³e)
efpeme ceW Oeve Oeje ngDee Gme mebmeej kesÀ yeer®e (JemegJeves) Oeve kesÀ mesJeve keÀjves Jeeues kesÀ efueS (Fefvê³eced) Oeve keÀes
OeejCe keÀjes, efpememes Gve GkeÌle HeoeLeeX keÀes meeOeejCe meye ceveg<³e (J³evleg) HeéHle neW~ ns iegCeeW kesÀ ieńCe keÀjves
nejs peve! Jewmes let meye J³eJenejeW keÀer (³epe) mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤52¤
YeeJeeLe&ë- Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pewmes De®ís JewÐe DeHeves Deewj otmejeW kesÀ
MejerjeW keÀer j#ee keÀjkesÀ Je=ef× keÀjles keÀjeles nQ, Jewmes meye keÀes ®eeefnS efkeÀ Oeve keÀer j#ee keÀjkesÀ Gme keÀer Je=ef× keÀjW,
efpememes Fme mebmeej ceW Delegue megKe nes¤52¤
osJee osJeeveeefcel³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë
mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë keÀLeb Jee|ÊeleJ³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³ees keÀes kewÀmes JeÊe&vee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RV1-HH RV1-HHYHH HI<H1HSHH1 QHVOHHäMH1HI-HYÌäFH1eféeYHHäa -H1H1ÎGNH¢H1MZÍ PHMäP-HOHH1U eflJeeE<e YH RäHV FH1HIOHj
QHVOHä<HHER2HJHIMHIYÌN³eb JeNmegÉ-HYHVä-HPHJÉ2HVHäPH-HYOHJÉ HSHä¤53¤
RV1-HHa RV1-HHYHHäFHGa HI<H1HSHHäa QHVOHHäMHwa )YÌäFHGa 'H1HIËHYHHäa -H1H1ÎGNH¢H1MZHIMHIOHä -HHÎGÉNH¢H1MZë~ PHMäP-HOHHUa efO-HHIHäFHGa YHa
RäHVaFH1HIOHFHGaQHVOHä<HH1HIFHHIOH1 QHVOHäÉ<HHFHGaR12HJÉë~ FNefvêN³eced~ JeNmegÉ-HYH1 )HIOHä -HPHJÉÉ-HYHVäa-H1PHJÉ2HVH1PHVHIOHä -HPHJÉçOes³eäm³e~ J³eNvlegÉ~
HSHä¤53¤
HeoeLe&ë-(osJee) JewÐeefJeÐe³ee He´keÀeMeceeveew (osJeeveeced) megKeoele+Ceeb efJeog<eeb (efYe<epee) ef®eefkeÀlmekeÀew
(nesleejew) megKem³e oeleejew (Fvêced) Hejcewée³e&ced (Deeféevee) efJeÐeeJ³eeefHeveew (Je<eìdkeÀejwë) Þesÿwë keÀce&efYeë
(mejmJeleer) He´MemleefJeÐeemegefMe#ee³egkeÌlee Jee*dceleer (eflJeef<eced) He´keÀeMeced (ve) FJe (Ëo³es) DevleëkeÀjCes (ceefleced)
(nesle=Y³eeced) oele=Y³eeced (oOegë) (Fefvê³eced) Meg×b ceveë (JemegJeves) OevemebefJeYeepekeÀe³e (JemegOes³em³e) keÀesMem³e
(J³evleg) (³epe)¤53¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmees! YeJevlees ³eLee osJeeveeb nesleejew osJee efYe<epeeçeféevee Je<eìdkeÀejwefjvêb oO³eeleeb
mejmJeleer eflJeeE<e ve Ëo³es ceeEle oO³eeled leLee nesle=Y³eeb menwlee JemegOes³em³e JemegJeve Fefvê³eb oOegJ³e&vleg ®e~ ns
ceveg<³e! leLee lJeceefHe ³epe¤53¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eLee efJeÜlmeg efJeÜebmeew meÜwÐeew meefl¬eÀ³e³ee meJee&vejesieerke=Àl³e
Þeerceleë mecHeeo³elees ³eLee Jee efJeog<eeb JeeefiJeÐeeefLe&veeb mJeevles He´%eecegVe³eefle leLeeçv³ewefJe&ÐeeOeves meb®e³eveer³es¤53¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜevees! DeeHe ueesie pewmes (osJeeveeced) megKe osves nejs efJeÜeveeW kesÀ yeer®e (nesleejew) Mejerj kesÀ
megKe osves Jeeues (osJee) JewÐeefJeÐee mes He´keÀeMeceeve (efYe<epee) JewÐepeve (Deeféevee) efJeÐee ceW jceles ngS
1240
(Je<eìdkeÀejwë) Þesÿ keÀeceeW mes (Fvêced) Hejcewée³³e& keÀes OeejCe keÀjW (mejmJeleer) He´Mebefmele efJeÐee Deewj De®íer
efMe#ee³egkeÌle JeeCeer Jeeueer kHU (eflJeef<eced) He´keÀeMe kesÀ (ve) meceeve (Ëo³es) DevleëkeÀjCe ceW (ceefleced) yegef× keÀes
OeejCe keÀjs, Jewmes (nesle=Y³eeced) osves JeeueeW kesÀ meeLe GkeÌle meÜwÐe Deewj JeeCeer³egkeÌle kHU keÀes Jee (JemegOes³em³e)
keÀesMe kesÀ (JemegJeves) Oeve keÀes yeebìves Jeeues kesÀ efueS (Fefvê³eced) Meg× ceve keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW Deewj (J³evleg)
HeéHle neW~ ns peve! Jewmes let Yeer (³epe) meye J³eJenejeW keÀer mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤53¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pewmes efJeÜeveeW ceW efJeÜeved, De®ís JewÐe
Þesÿ ef¬eÀ³ee mes meye keÀes veerjesie keÀj keÀeefvleceeved OeveJeeved keÀjles nQ Jee pewmes efJeÜeveeW keÀer JeeCeer efJeÐeeefLe&³eeW kesÀ ceve
ceW GÊece %eeve keÀer GVeefle keÀjleer nw, Jewmes meeOeejCe ceveg<³eeW keÀes efJeÐee Deewj Oeve FkeÀùs keÀjves ®eeefnS¤53¤
osJeerefjl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvepe&veveerpevekeÀeë mJemevleeveeved keÀer¢Meeved kegÀ³eg&efjl³een¤
efHeÀj ceelee efHelee DeHeves mevleeveeW keÀes kewÀmes keÀjW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
osNJeerefmleNñeefmleNñees osNJeerMleféeves[eN mejäP-HOHHUa
0HWH1EYHFH2H1VYHH<HH1HIFHYÌHäHR2HJHIMHIYÌ1HE-HäPHJÉ-HYHVä-HPHJÉ2HVHäPH-HYOHJÉ HSHä¤54¤
R1V-HHUÍaHIOH1ÓHÍaHIOH1ÓHÍaRV1-HHUÍa'HH1IËHYHHäa)>HäaPHMäP-HOHHUa0HWHäFHGaYHaFH2HVäaYHH<HHäFHGa)YÌHäHaR12HJÉë~ FNefvêN³eced~
JeNmegÉ-HYH1)HIOHä-HPHJÉÉ-HYHVäa-H1PHJÉ2HVH1PHVHIOHä-HPHJÉÉ2HVHäPHa-H1YOHJÉaHSHä¤54¤
HeoeLe&ë-(osJeerë) osoerH³eceeveeë (efleñeë) ef$elJemebK³eekeÀeë (efleñeë) (osJeerë) efJeÐe³ee He´keÀeefMeleeë
(Deeféevee) DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀew (F[e) mleeefJekeÀe (mejmJeleer) He´MemleefJeÐee³egkeÌlee (Met<eced) yeueb megKeb Jee (ve)
FJe (ceO³es) (veeY³eeced) legvos (Fvêe³e) peerJee³e (oOegë) oO³egë (Fefvê³eced) DevleëkeÀjCeced (JemegJeves)
Oeves®ígkeÀe³e (JemegOes³em³e) Oes³eeefve Jemetefve ³eefmcebmlem³e peieleë (J³evleg) (³epe)¤54¤
DevJe³eë-ns efJeÐeeefLe&ved! ³eLee efleñees osJeerJe&megOes³em³e ceO³es JemegJeve Fvêe³e efleñees osJeero&Oeg³e&³eeeféeves[e
mejmJeleer ®e veeY³eeb Met<eVesefvê³eb oO³eg³e&Lewle Sleeefve J³evleg leLee lJeb ³epe¤54¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eLee pevev³eO³eeefHekeÀesHeosäêr ®e efleñees efJeog<³eë
kegÀceejerefJe&og<eerë ke=ÀlJee megKe³eefvle, leLee pevekeÀeO³eeHekeÀesHeosäejë kegÀceejeved efJeÐeeefLe&vees efJeHeef½eleë ke=ÀlJee megmeY³eeved
kegÀ³³e&gë¤54¤
HeoeLe&ë-ns efJeÐeeLeea! pewmes (efleñeë) ceelee, Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves Jeeueer ³es leerve (osJeerë) efvejvlej
efJeÐee mes oerHeleer ngF& kHU (JemegOes³em³e) efpemeceW Oeve Oejves ³eesi³e nw, Gme mebmeej kesÀ (ceO³es) yeer®e (JemegJeves)
GÊece Oeve ®eenves Jeeues (Fvêe³e) peerJe kesÀ efue³es (efleñeë) GÊece, ceO³ece, efveke=Àä leerve (osJeerë) efJeÐee mes
He´keÀeMe keÀes HeéHle ngF& keÀv³eeDeeW keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW Jee (Deeféevee) Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves nejs ceveg<³e
(F[e) mlegefle keÀjves nejer kHU Deewj (mejmJeleer) He´Mebefmele efJe%eeve³egkeÌle kHU (veeY³eeced) leeWoer ceW (Met<eced) yeue
Jee megKe kesÀ (ve) meceeve (Fefvê³eced) ceve keÀes OeejCe keÀjW Jee pewmes ³es meye GkeÌle HeoeLeeX keÀes (J³evleg) HeéHle neW,
Jewmes let (³epe) meye J³eJenejeW keÀer mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤54¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pewmes ceelee, Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves
nejer ³es leerve HeefC[lee kHU kegÀceeefj³eeW keÀes HeefC[lee keÀj GvekeÀes megKeer keÀjleer nQ, Jewmes efHelee, Heæ{eves Deewj GHeosMe
keÀjves Jeeues efJeÜeved kegÀceej efJeÐeeefLe&³eeW keÀes efJeÜeved keÀj GvnW De®ís meY³e keÀjW¤54¤
osJe Fvê Fl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ mJejeìd MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
osNJeçFvêNes vejeNMejPHäHIÓH-H1/HÍPHMäP-HOHH1HIËH<HHäFHHUHOH1VM/HäÍa
MVOHH1VYH1+HFH1FHOHSH1HIYHH1HIFHYÌHäH1lJeNäe R2HäHIRHIYÌ1HHHI&Hä-HPHJÉ-HYHVä-HPHJÉOes³eäPH-HYOHJÉ HSHä
RV1-HÍa)YÌäÍaYHMH10HjPHäÍaHIH1-H11/H)HIOHäHIHÉ-H1/HÍaPHMäP-HOHHa'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGa) 1HNOH1VaM/HäÍaMVOHäÍa
ve~ ªNHeced~ DeNce=leäced~ peNefve$eäFHGa)YÌHäHaO-HÆHäaR2HäOHGa)1HIYÌNHHHI&Häa-H1PHJÉJeYH1 )HIOHä -HPHJÉÉ-HYHVäa-H1PHJÉOes³eNm³esefleä JemegÉÉ2HVHäPHa
J³eNvlegÉaHSHä
HeoeLe&ë-(osJeë) efJeÜeved (Fvêë) Hejcewée³e&Jeeved (vejeMebmeë) ³es vejeveeMebmeefvle leeved (ef$eJeªLeë) ef$e<eg
Yetc³eOeesvleefj#es<eg JeªLeeefve ie=neefCe ³em³e meë (mejmJel³ee) megefMeef#ele³ee Jee®ee (DeeféeY³eeced) DeefiveJee³egY³eeced
(F&³eles) iec³eles (jLeë) ³eeveced (jsleë) Jeer³e&ced (ve) FJe (ªHeced) Deeke=Àefleced (Dece=leced) peueced (peefve$eced)
pevekeÀced (Fvêe³e) peerJee³e (lJeäe) ogëKeefJe®ísokeÀë (oOeled) oO³eeled (Fefvê³eeefCe) Þees$eeoerefve (JemegJeves)
OevemeseJf eves (JemegOes³em³e) mebmeejm³e (J³evleg) (³epe)¤55¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLee ef$eJe©Le Fvêes osJeë mejmJel³ee vejeMebmeesçeféeY³eeb jLe F&³ele FJe mevceeiex
iece³eefle, ³eLee Jee peefve$ecece=leb jslees ve ªHeb JemegOes³em³e JemegJeve Fvêe³esevf ê³eeefCe lJeäe oOeÐeLewle Sleeefve J³evleg
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ns ceveg<³eeë! ³eefo ³et³eb Oec³exCe J³eJenejsCe efÞe³eb
mebef®eveg³eeled, leefn& peueeefiveY³eeb ®eeefuelees jLe FJe meÐeë meJee&efCe megKeeefve HeéHveg³eeled¤55¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pewmes (ef$eJeªLeë) leerve DeLee&led Yetefce, Yetefce kesÀ veer®es Deewj Devleefj#e ceW efpeme kesÀ Iej
nQ, Jen (Fvêë) Hejcewée³³e&Jeeved (osJeë) efJeÜeved (mejmJel³ee) De®íer efMe#ee keÀer ngF& JeeCeer mes (vejeMebmeë) pees
ceveg<³eeW keÀes YeueerYeebefle efMe#ee osles nQ, GvekeÀes (DeeféeY³eeced) Deeie Deewj HeJeve mes pewmes (jLeë) jceCeer³e jLe
(F&³eles) Hengb®ee³ee peelee, Jewmes De®ís ceeie& ceW Hengb®eelee nw Jee pewmes (lJeäe) ogëKe keÀe efJeveeMe keÀjves neje
1242
(peefve$eced) GÊece megKe GlHeVe keÀjves nejs (Dece=leced) peue Deewj (jsleë) Jeer³³e& kesÀ (ve) meceeve (ªHeced) ªHe keÀes
leLee (JemegOes³em³e) mebmeej kesÀ yeer®e (JemegJeves) Oeve keÀer mesJee keÀjves Jeeues (Fvêe³e) peerJe kesÀ efueS (Fefvê³eeefCe)
keÀeve, DeebKe Deeefo Fefvê³eeW keÀes (oOeled) OeejCe keÀjs Jee pewmes GkeÌle HeoeLeeX keÀes ³es meye (J³evleg) HeéHle neW, Jewmes
let (³epe) meye J³eJenejeW keÀer mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤55¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ ns ceveg<³ees! ³eefo legce ueesie
Oece&mecyevOeer J³eJenej mes Oeve keÀes F®íe keÀjes lees peue Deewj Deeie mes ®euee³es ngS jLe kesÀ meceeve MeerIe´ meye
megKeeW keÀes HeéHle nesDees¤55¤
osJees osJewefjl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ efve®e=ol³eefäMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHeÀj ceveg<³e kewÀmes JeÊeX, ³en efJe<e³e Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
osNJees osNJewJe&veNmHeefleNefn&Mä&H+H&HH[É'H1HIËH<HH1 PHMäP-HOHH PHJHI+H++H1XHÉ)YÌHäH +HHOH1V FH2HJäa 'HHVSHHV1
ve petÉHIOHäH¿ {H1<HHVYH<HHFH1E-HYH1P+HHIOHäYHH1[R2HäHIRHIYÌ1HHHI&Hä-HPHJÉ-HYHVä-HPHJÉ2HVHäPH-HYOHJÉ HSHä
R1V-HÍaR1V-HZÍa-HYH1P+HHIOHäÍaHIQMä&H-H&H1 )HIOH1HIQMä&HÉ-H&H Ía'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGaPHMäP-HOHHaPHJÉHI+H1++H1XH)HIOHä
PHJÉHI+H++H1XHÍa)YÌHäHa+H1H1OH1VaFH2HäJa'HHVSHäÍaYHaSHWÉHIOHÍaH¿1H1<HÍaYHa<HHFHäFHGa-HYH1P+HHIOHäÍaYH1ÍaR2HäOHGa)1HIYÌ1HHHI&Häa-H1PHJÉJeveN
)HIOHä-HPHJÉÉ-HYHVäa-HNmegÉOes³eNPHVHIOHä-HPHJÉçOes³eäm³e~ J³eNvlegÉaHSHä
HeoeLe&ë-(osJeë) Ðeesleceeveë (osJewë) He´keÀeMekewÀë (JevemHeefleë) jefMceHeeuekeÀë (efnjC³eJeCe&ë)
lespeëmJeªHeë (DeeféeY³eeced) peueeefiveY³eeced (mejmJel³ee) ieeflecel³ee veerl³ee (megefHeHHeueë) MeesYeveeefve efHeHHeueeefve
HeÀueeefve ³em³e meë (Fvêe³e) peerJee³e (He®³eles) (ceOeg) ceOegjb HeÀueced (Deespeë) peueced (ve) FJe (petefleë) Jesieë
($eÝ<eYeë) yeefueÿë (ve) FJe (Yeececed) ¬eÀesOeced (JevemHeefleë) Jeìeefoë (veë) DemceY³eced (oOeled) oOeeefle
(Fefvê³eeefCe) Oeveeefve (JemegJeves) Oeves®ígkeÀe³e (JemegOes³em³e) meJe&HeoeLee&Oeejm³e mebmeejm³e (J³evleg)
(³epe)¤56¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLeeeféeY³eeb osJewë men osJees efnjC³eJeCeex JevemHeefleë mejmJel³ee megefHeHHeuee Fvêe³e
ceefOJeJe He®³eles peteflejespees ve Yeecece=<eYees ve JevemHeefleJe&megOes³em³e vees JemegJeve Fefvê³eeefCe oOeÐeLewleevesleeefve J³evleg
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ns ceveg<³eeë! YeJevlees ³eLee met³eex Je=äîee veoer mJepeuesve ®e
Je=#eeved mebj#³e ceOegjeefCe HeÀueeefve peve³eefle leLee meJee&Le¥ meJe¥ Jemleg peve³evleg ³eLee ®e Oeeefce&keÀes jepee ogäe³e
¬egÀO³eefle leLee ogäeved He´l³eHeéreEle ke=ÀlJee Þesÿs<eg Hećs e Oejvleg¤56¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pewmes (DeeféeY³eeced) peue Deewj efyepegueer ªHe Deeie mes (osJewë) He´keÀeMe keÀjvesJeeues
iegCeeW kesÀ meeLe (osJeë) He´keÀeMeceeve (efnjC³eJeCe&ë) lespeëmJeªHe (JevemHeefleë) efkeÀjCeeW keÀer j#ee keÀjves Jeeuee
met³e&ueeskeÀ Jee (mejmJel³ee) yeæ{leer ngF& veerelf e kesÀ meeLe (megefHeHHeueë) megvoj HeÀueeW Jeeuee HeerHeue Deeefo Je=#e
(Fvêe³e) HeéCeer kesÀ efueS (ceOeg) ceerþe HeÀue pewmes (He®³eles) HekesÀ Jewmes HekeÀlee Deewj efme× neslee Jee (petefleë) Jesie
(Deespeë) peue keÀes (ve) pewmes (Yeececed) leLee ¬eÀesOe keÀes ($eÝ<eYeë) yeueJeeved HeéCeer kesÀ (ve) meceeve (JevemHeefleë)
Jeì Je=#e Deeefo (JemegOes³em³e) meye kesÀ DeeOeej mebmeej kesÀ yeer®e (veë) nce ueesieeW kesÀ efueS (JemegJeves) Jee Oeve
®eenves Jeeues kesÀ efueS (Fefvê³eeefCe) OeveeW keÀes (oOeled) OeejCe keÀj jne nw, pewmes Fve meye GkeÌle HeoeLeeX keÀes ³es
meye (J³evleg) J³eeHle neW, Jewmes let meye J³eJenejeW keÀer (³epe) mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤56¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ ns ceveg<³ees! legce pewmes met³e& Je<ee& mes Deewj
veoer DeHeves peue mes Je=#eeW keÀer YeueerYeebefle j#ee keÀj meye Deesj mes ceerþs -ceerþs HeÀueeW keÀes GlHeVe keÀjeleer nw, Jewmes
meye kesÀ DeLe& meye Jemleg GlHeVe keÀjes Deewj pewmes Oeeefce&keÀ jepee ogä Hej ¬eÀesOe keÀjlee, Jewmes ogäeW kesÀ Heéfle DeHeérefle
keÀj De®ís GÊece peveeW ceW Hećs e keÀes OeejCe keÀjes¤56¤
osJeb yeefn&efjl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ DeefleMekeÌJejer ívoë~ Heáeceë mJejë¤
osNJeb yeNefn&-HH HIMäOHHUYHHFH2-H1MVPOH1HU&H FH1HIËH<HH1FHW&H&FHRH1ÍPHMäP-HOHHPHH1VYHHIFHäYÌOH1VPHRäÍa
F&N0HHHZ{FH1YHJjMHSHHäYHE\H1efn&<eeä R2HJHIMHIYÌ1HE-HäPHJÉ-HYHVä-HPHJÉ2HVHäm³e J³evlegÉ HSHä
osNJeced~ yeNefn&Ía -HHHIMäOHHUYHHäFHGa 'H12-H1MVa POHH1U&H FHGa DeNeféeY³eeNefcel³eNeféeÉ<HHäFHGa 7&H FHRH1É)OHW&H ÉceRHÍa PHMäP-HOHHa
PHH1VYHFHGa)1YÌ1aOH1VaPHRäÍa) 10HHHZäaFH1YHJFHGaMHSHHäYHFHGa\H1efn&<eeä~ oNOegÉë~ FNefvêN³eced~ JeNmegÉ-HYH)HIOHä -HPHJÉÉ-HYHVäa-H1PHJÉ2HVH1PHVHIOHä
JemegÉÉ2HVHäPHa-H1YOHJÉaHSHä¤57¤
HeoeLe&ë-(osJeced) efoJ³eced (yeefn&ë) Devleefj#eced (Jeeefjleerveeced) JeeefjCeer peues Fefleie&efle³ex<eeb les<eeced
(DeOJejs) DeeEnmeveer³es ³e%es (mleerCe&ced) Dee®íeokeÀced (DeeféeY³eeced) Jee³egefJeÐegodY³eeced (TCe&ceóeë) ³e
TCezje®íeokewÀce=&ovles les (mejmJel³ee) GÊeceJeeC³ee (m³eesveced) megKeced (Fvê) Fefvê³emJeeefceved peerJe (les) leJe
(meoë) meeroefvle ³eefmcebmleled (F&Mee³ew) ³e³ewée³e¥ HeéHveeself e lem³ew (cev³egced) ceeveveced (jepeeveced) jepeceeveced
(yeefn&<ee) Devleefj#esCe (oOegë) (Fefvê³eced) Oeveced (JemegJeves) He=efLeJ³eeefomesJekeÀe³e (JemegOes³em³e)
He=efLeJ³eeÐeeOeejm³e (J³evleg) (³epe)¤57¤
1244
DevJe³eë-ns Fvê! ³em³e les mejmJel³ee men m³eesveb meoesçefmle ³eLeesCe&ceóe DeeféeY³eeceOJejs Jeeefjleerveeb
mleerCe¥ osJeb yeefn&jerMee³ew cel³egb jepeeveefceJe yeefn&<ee JemegOes³em³e JemegJeve Fefvê³eb oOegjsleeefve J³evleg leLee lJeb
³epe¤57¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³eefo ceveg<³ee DeekeÀeMeJeo#eesYee DeevevoHeóe
SkeÀevleHeémeeoe DeYe²e%eeë Heg©<eeefLe&veesçYeefJe<³eBmle¿e&m³e mebmeejm³e ceO³es Þeercevleë kegÀlees veeYeefJe<³eved¤57¤
HeoeLe&ë-ns (Fvê) DeHeves Fefvê³e kesÀ mJeeceer peerJe! efpeme (les) lesje (mejmJel³ee) GÊece JeeCeer kesÀ meeLe
(m³eesveced) megKe Deewj (meoë) efpeme ceW yewþles Jen veeJe Deeefo ³eeve nw Deewj pewmes (TCe&ceóeë) {ebHeves Jeeues
HeoeLeeX mes efMeuHe keÀer JemlegDeeW keÀes ceerpeles ngS efJeÜeved peve (DeeféeY³eeced) HeJeve Deewj efyepegueer mes (DeOJejs) ve
efJeveeMe keÀjves ³eesi³e efMeuHe³e%e ceW (Jeeefjleerveeced) efpeve keÀer peue ceW ®eeue nw, Gve HeoeLeeX kesÀ (mleerCe&ced) {ebHeves
Jeeues (osJeced) efoJ³e (yeefn&ë) Devleefj#e keÀes Jee (F&Mee³ew) efpeme ef¬eÀ³ee mes Ssée³e& keÀes ceveg<³e HeéHle neslee, Gme
kesÀ efueS (cev³egced) efJe®eej DeLee&led meye HeoeLeeX kesÀ iegCe-oes<e Deewj Gve keÀer ef¬eÀ³ee mees®eves kesÀ (jepeeveced)
He´keÀeMeceeve jepee kesÀ meceeve Jee (yeefn&<ee) Devleefj#e mes (JemegOes³em³e) He=efLeJeer Deeefo DeeOeej kesÀ yeer®e (JemegJeves)
He=efLeJeer Deeefo ueeskeÀeW keÀer mesJee keÀjvesnejs peerJe kesÀ efueS (Fefvê³eced) Oeve keÀes (oOegë) OeejCe keÀjW Deewj Fve keÀes
(J³evleg) HeéHle neW, Jewmes let meye HeoeLeeX keÀer (³epe) mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤57¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ ³eefo ceveg<³e DeekeÀeMe kesÀ meceeve
efve<keÀcHe efve[j Deevevo osves nejs SkeÀevle mLeeve³egkeÌle Deewj efpevekeÀer Dee%ee Yebie ve nes Ssmes Heg©<eeLeea neW, Jes Fme
mebmeej kesÀ yeer®e OeveJeeved keÌ³eeW ve neW?¤57¤
osJees Deefiveefjl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ DeeÐem³eeçl³eefäMívoë~ ieevOeejë
mJejë~ efmJeäesçDeefiveefjl³egÊejm³e efve®e=led ef$eägHed ívoë¤ OewJeleë mJejë¤
RV1-HHVÉ'H1HILYHÍ HIP-HäÆ1NH¢°V1-HHYHG HäHRG H/HHH1/Hj QHVOHHäMH1HI-HYÌäFH1HIËHYHHä -HH1HH -HH1Hj
PHMäP-HOHHUFH1HILYHjPHHVFHäHIP-HÆ1NH¢OHG HIP-HääNÉ)YÌäÍPHJÉHHFHHä PHHI-H1OHH-HäCees efYeN<eefieNäes oNsJees JeveNmHeefleNë
HIP-HnÆHRV1-HHÉ'HHäSH1+HHÍHIP-HäÆHVÉ'H1HILYHMlHILYHYHH1QHVOHHäQHV1HVHIP-HäÆ NNH¢RGH0HH1VYHR2HäHIRHIYÌNHFHWSH1 FH+HäHIHHIOH
mJeNOeeb JeämegÉ-HYHVä-HPHJÉ2HVHäPH-HYOHJÉ HSHä
osNJeë~ DeNefiveëaHIP-H1Æ1NH¢HIRHIOHä HIP-HÆ1ÉNH¢OHGaR1V-HHYHG H1H1OHGaH1/HH1H1/HHIFHHIOHä H/HHÉH1/HFHGaQHVOHHäMHZa)YÌäFHGa'H1HIËHYHHäa
-HH1HHa -HHHäFHGa PHMäP-HOHHUFHGa 'H1HILYHFHGa PHHVFHäFHGa HIP-H1Æ1NH¢HIRHIOHä HIP-HÆNçke=Àled~ efmJeäÆ1 )HIOH1 PHJÉ)äÆÍa )YÌäÍa PHJÉHHFHVHIOHä
megÉÉHHFHHäaPH1HI-H1OHHa-Hä&HÍaHI<H1HNHG¢a)1ÆÍaR1V-HÍa-HYH1P+HHIOHäÍaHIP-HäÆH1 )HIOH1 PHJÉ)äÆHÍaR1V-HHÍa'HH1SH1+HH)OHHäSH1É+HHÍa
HIP-HäÆ1 )HIOH1 PHJÉ)äÆÍa'H1HILYHÍa'H1HILYHYHHäaQHVOHHäaQH1VHVaHIP-H1Æ1NH¢HIRHIOHä HIP-HÆ1ÉNH¢OHGaH0HäÍaYHaR2HäOHGa)1HIYÌ1HFHGa7SH iFHGa

'H+HäHIHHIOH1HIFHOH+HäÉHIHHIOHFHGaP-H12HHFHGa-H1PHJÉ-HYH1)HIOHä-HPHJÉÉ-HYHVäa-H1PHJÉ2HVH1PHVHIOHä-HPHJÉÉ2HVHäPHa-H1YOHJÉaHSHä
HeoeLe&ë-(osJeë) efoJ³eë (Deefiveë) HeeJekeÀë (efmJeäke=Àled) ³eë MeesYeveefceäb keÀjesefle meë (osJeeved)
efoJ³eiegCekeÀce&mJeYeeJeeved He=efLeJ³eeoerved (³e#eled) ³epesled mebie®ísled (³eLee³eLeced) ³eLee³eesi³eced (nesleejew) Deeoeleejew
(Fvêced) met³³e&ced (Deeféevee) Jee³egefJeÐegleew (Jee®ee) JeeC³ee (Jee®eced) JeeCeerced (mejmJeleerced) efJe%eeve³egkeÌleeced
(Deefiveced) HeeJekeÀced (meesceced) ®evêced (efmJeäke=Àled) megÿg megKekeÀejer (efmJeäë) MeesYeve½eemeeefJeäM®e meë (Fvêë)
Hejcesée³e&³egkeÌlees jepee (meg$eecee) megÿg HeeuekeÀë (meefJelee) met³³e&ë (Je©Ceë) peuemecegoe³eë (efYe<ekedÀ)
jesieefJeveeMekeÀë (Fäë) mebievlegcen&ë (osJeë) efoJ³emJeYeeJeë (JevemHeefleë) efHeHHeueeefoë (efmJeäeë) MeesYeveefceäb
³esY³emles (osJeeë) efoJ³emJeªHeeë (Deep³eHeeë) ³e Deep³eb Heelegcen¥ jmeb efHeyeefvle les (efmJeäë) MeesYeveefceäb
³emceelmeë (Deefiveë) JeefÚë (Deefivevee) efJeÐeglee (neslee) oelee (nes$es) oe$es (efmJeäke=Àled) MeesYevesäkeÀejer (³eMeë)
keÀere|lekeÀjb Oeveced (ve) FJe (oOeled) Oejsled (Fefvê³eced) Fvêm³e efue²b Þees$eeefo (Tpe&ced) yeueced (DeHeef®eefleced)
melke=Àefleced (mJeOeeced) DeVeced (JemegJeves) Ssée³³e&mesJekeÀe³e (JemegOes³em³e) mebmeejm³e (J³evleg) (³epe)¤58¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eLee JemegOes³em³e JemegJeves efmJeäke=ÀÎsJeesçefiveoxJeeved ³eLee³eLeb ³e#eod ³eLee
nesleejeJeeféevesvêb Jee®ee mejmJeleeR Jee®eceeÅive meesceb ®e ³eLee³eLeb iece³elees ³eLee efmJeäke=Àled efmJeäë meg$eecesvêë
meefJelee Je©Cees efYe<eefieäes osJees JevemHeefleë efmJeäe Deep³eHee osJee Deefivevee efmJeäes neslee efmJeäke=Àoefivenes&$es ³eMees
vesevf ê³ecetpe&ceHeef®eeEle mJeOeeb ³eLee³eLeb oOeod ³eLewleevesleeefve J³evleg leLee ³eLee³eLeb ³epe¤58¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeJee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejew~ ³es ceveg<³ee F&éejefveefce&leeveslevcev$eeskeÌle³e%eeoerved HeoeLee&ved
efJeÐe³eesHe³eesiee³e oOeefle, les efmJeäeefve megKeeefve ueYevles¤58¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pewmes (JemegOes³em³e) mebmeej kesÀ yeer®e ceW (JemegJeves) Ssée³e& keÀes mesJeves Jeeues meppeve
ceveg<³e kesÀ efueS (efmJeäke=Àled) megvoj ®eens ngS megKe keÀe keÀjves neje (osJeë) efoJ³e megvoj (Deefiveë) Deeie
(osJeeved) GÊece iegCe-keÀce&-mJeYeeJeeW Jeeues He=efLeJeer Deeefo keÀes (³eLee³eLeced) ³eLee³eesi³e (³e#eled) HeéHle nes Jee
pewmes (nesleeje) HeoeLeeX kesÀ ieńCe keÀjves nejs (Deeféevee) HeJeve Deewj efyepegueerªHe Deefive (Fvêced) met³e& (Jee®ee)
JeeCeer mes (mejmJeleerced) efJeMes<e %eeve³egkeÌle (Jee®eced) JeeCeer mes (Deefiveced) Deefive (meesceced) Deewj ®evêcee keÀes
³eLee³eesi³e ®eueeles nQ Jee pewmes (efmJeäke=Àled) De®ís megKe keÀe keÀjves Jeeuee (efmJeäë) megvoj Deewj meye keÀe ®eene
ngDee (meg$eecee) YeueerYeebefle Heeueves neje (Fvêë) Hejcewée³e&³egkeÌle jepee (meefJelee) met³e& (Je©Ceë) peue keÀe
mecegoe³e (efYe<ekedÀ) jesieeW keÀe efJeveeMe keÀjves neje JewÐe (Fäë) mebie keÀjves ³eesi³e (osJeë) efoJ³emJeYeeJe Jeeuee
(JevemHeefleë) HeerHeue Deeefo (efmJeäeë) megvoj ®eene ngDee megKe efpevemes nesJes (Deep³eHeeë) Heerves ³eesi³e jme keÀes
Heerves nejs (osJeeë) efoJ³emJeªHe efJeÜeved (Deefivevee) efyepegueer kesÀ meeLe (efmJeäë) (neslee) osves Jeeuee efkeÀ efpememes
megvoj ®eene ngDee keÀece nes (efmJeäke=Àled) GÊece ®eens ngS keÀece keÀes keÀjves Jeeuee (Deefiveë) Deefive (nes$es) osves
1246
Jeeues kesÀ efueS (³eMeë) keÀere|le keÀjves nejs Oeve kesÀ (ve) meceeve (Fefvê³eced) peerJe kesÀ ef®eÚ keÀeve Deeefo Fefvê³eeb
(Tpe&ced) yeue (DeHeef®eefleced) melkeÀej Deewj (mJeOeeced) DeVe keÀes (oOeled) He´l³eskeÀ keÀes OeejCe keÀjs Jee pewmes Gve
GkeÌle HeoeLeeX keÀes ³es meye (J³evleg) HeéHle neW, Jewmes let (³epe) meye J³eJenejeW keÀer mebieefle efkeÀ³ee keÀj¤58¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHecee Deewj Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pees ceveg<³e F&éej kesÀ yevee³es ngS Fme
cev$e ceW keÀns ³e%e Deeefo HeoeLeeX keÀes efJeÐee mes GHe³eesie kesÀ efueS OeejCe keÀjles nQ, Jes megvoj ®eens ngS megKeeW keÀes
Heeles nQ¤58¤
DeefiveceÐesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ Deiv³eeo³ees osJeleeë~ DeefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeNefiveceNÐe nesleeäMFH-H&HHUOHH1HE HSHäFHHYHNë He®eNved HekeÌle1HUÍ+HHäYHG +HJMH1V>H0HHäYHG \H12YH9H1HIËH<HH1E ÏHLH1j
PHMäP-HOHZFH1VHHIFHYÌHäHÉH¿H1<HjPHJÉY-H9H1HIËH<HH1PHMäP-HOHH1É)YÌHäHPHJÉHHF&HVäPHJMHPHH1VFHHYHG
'H1HILYHFHGa 'H1²Ha QHVOHHäMFHGa 'H1-H&HH1UOH1a 'H1HFHGa HSHäFHHYHÍa +HHäYHGa +HkeÌleHUäÍa +HHäYHGa +HJÉMHV1>H0HHäYHGa \H12YHYHGa
'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGa ÏHLHäFHGa PHMäP-HOHZa FH1VHFHGa )YÌHäHa H¿1HNYeced~ megÉvJeved~ DeNeféeY³eeNefcel³eNHIËHÉ<HHäFHGa PHMäP-HOHZa
FvêeäHaPHJÉ$eecCeN Fefle megÉÉHHF&HVäaPHJÉMH1PHH1VFHHHIYHHIOHäPHJMHÉPHHV1FHHYHG
HeoeLe&ë-(Deefiveced) HeeJekeÀced (DeÐe) Foeveerced (nesleejced) megKeeveeb oeleejced (DeJe=Ceerle) Je=Ceeself e
(De³eced) (³epeceeveë) (He®eved) (HekeÌleerë) (He®eved) (Hegjes[eMeeved) HeekeÀefJeMes<eeved (yeOveved) yeOveefvle
(DeeféeY³eeced) HeéCeeHeeveeY³eeced (íeieced) (mejmJel³ew) efJe%eeve³egkeÌlee³ew Jee®es (ces<eced) DeefJeced (Fvêe³e)
Hejcewée³³ee&³e ($eÝ<eYeced) Je=<eYeced (megvJeved) megveg³egë (DeeféeY³eeced) (mejmJel³ew) (Fvêe³e) je%es (meg$eecCes)
(megjemeesceeved) megj³ee jmesve ³egkeÌleeved meesceeved HeoeLee&ved¤59¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeç³eb HekeÌleerë He®eved Hegjes[eMeeved He®eved ³epeceevees neslejceefiveceJe=Ceerle
³eLeeçeféeY³eeb íeieb mejmJel³ew ces<eefcevêe³e<e&Yeb yeOveVeeféeY³eeb mejmJel³ew meg$eecCe Fvêe³e megjemeesceevemegvJeBmleLee
³et³eceÐe kegÀ©le¤59¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ns ceveg<³eeë! ³eLee mebievleejes JewÐee DeHeeveeLe¥ íeieogiOeb
JeeiJe=×îeLe&ceefJeHe³e Ssée³³ee&³e ieewë He³ees jesieefveJeejCee³eew<eefOejmeebM®e mebHeeÐe megmebmke=Àleev³eVeeefve YegkeÌlJee
yeueJevlees YetlJee ogäeved Me$etved yeOveefvle les Hejcewée³e¥ ueYevles¤59~
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (De³eced) ³en (HekeÌleerë) He®eeves kesÀ He´keÀejeW keÀes (He®eved) He®eelee DeLee&led
efme× keÀjlee Deewj (Hegjes[eMeeved) ³e%e Deeefo keÀce& ceW Heéfme× HeekeÀeW keÀes (He®eved) He®eelee ngDee (³epeceeveë) ³e%e
keÀjves neje (nesleejced) megKeeW kesÀ osves Jeeues (Deefiveced) Deeie keÀes (DeJe=Ceerle) mJeerkeÀej Jee pewmes (DeeféeY³eeced)
HeéCe Deewj DeHeeve kesÀ efueS (íeieced) ísjer (mejmJel³ew) efJeMes<e %eeve³egkeÌle JeeCeer kesÀ efueS (ces<eced) Yes[ æ Deewj
(Fvêe³e) Hejce Ssée³e& kesÀ efueS ($eÝ<eYeced) yewue keÀes (yeOveved) yeebOeles ngS Jee (DeeféeY³eeced) HeéCe, DeHeeve
(mejmJel³ew) efJeMes<e %eeve³egkeÌle JeeCeer Deewj (meg$eecCes) YeueerYeebefle j#ee keÀjves nejs (Fvêe³e) jepee kesÀ efueS
(megjemeesceeved) GÊece jme³egkeÌle HeoeLeeX keÀe (megvJeved) meej efvekeÀeueles nQ, Jewmes legce (DeÐe) Deepe keÀjes¤59¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ns ceveg<³ees! pewmes HeoeLeeX keÀes efceueeves nejs JewÐe
DeHeeve kesÀ efueS ísjer keÀe otOe, JeeCeer yeæ{ves kesÀ efueS Yes[ æ keÀe otOe, Ssée³e& kesÀ yeæ{ves kesÀ efueS yewue, jesie efveJeejCe
kesÀ efueS Deew<eefOe³eeW kesÀ jmeeW keÀes FkeÀùe Deewj De®ís mebmkeÀej efkeÀ³es ngS DeVeeW keÀe Yeespeve keÀj Gmemes yeueJeeved
neskeÀj ogä Me$egDeeW keÀes yeebOeles nQ, Jewmes Jes Hejce Ssée³e& keÀes HeéHle nesles nQ¤59¤
metHemLee Fl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efue²eskeÌlee osJeleeë~ Oe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë eEkeÀ ke=ÀlJee eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee keÀjkesÀ keÌ³ee keÀjvee ®eeefnS, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
metÉHeNmLeeçDeNÐe osN-HHV -HYH1P+HHIOHäM<H-HR1eféeY³eebN ÏHLHVäYH1 PHMäP-HOHZ FH1VHV&HVYÌHäHÉH¿H1<HV&HHH%1POHHYHG
FHVäR1POHÍ+HHIOHä+HH1OHHLHä<HHUH1OHH-HHUä-H2HYOH+HJMH1V>H0HZ1M+HJäMlHIËHYHH1PHMäP-H1OHHUYÌäÍPHJÉ$eeceeä megjemeesNceeved¤60¤
metÉHeNmLeH )HIOHä PHJÉ*+H1PLeHÍa 'H1²Ha RV1-HÍa -HYH1P+HHIOHäÍa 'H1<HNJeNled~ DeNeféeY³eeNefcel³eNeféeçY³eeäFHGa ÏHLHVäYHa PHMäP-HOHZa
FH1VHV&Häa )YÌHäHa H¿1H1<HV&Häa 'HHäYHGa OHHYHGa FHV1RlPOHÍa +HHIOHäa +H1H1OHHa 'HLHä<HHUHOHa 'H-HHUä-H2HYOHa +HJÉjesN[H0HZäÍa 'H+HJäÍa 'H1HIËHYHHäa
PHMäP-HOHHUa)YÌäÍaPHJÉHHFHVHIOHäPHJÉÉHHFHHäaPHJÉMH1PHH1VFHHHIYHHIOHäPHJMHÉPHH1VFHHYHG¤60¤
HeoeLe&ë-(metHemLeeë) ³es megÿtHeefleÿefvle les (DeÐe) (osJeë) efoJ³eiegCeë (JevemHeefleë) Jeìeefoë (DeYeJeled)
YeJesled (DeeféeY³eeced) HeéCeeHeeveeY³eeced (íeiesve) ogëKeísokesÀve (mejmJel³ew) Jee®es (ces<esCe) (Fvêe³e) ($eÝ<eYesCe)
(De#eved) Yeg_peerjved (leeved) (cesomleë) cesoMeë efmveiOeeved (Heéfle) (He®elee) He®eleeefve HekeÌleJ³eeefve~
De$eewCeeefokeÀesçle®ed (Deie=Yeer<ele) ie=Ávleg (DeJeerJe=Oevle) JeOe&vleeced (Hegjes[eMewë) mebmke=ÀleeVeefJeMes<ewë (DeHegë)
efHeyevleg (Deeféevee) HeéCeeçHeeveew (mejmJeleer) He´Memlee JeekedÀ (Fvêë) Hejcewée³³eex jepee (meg$eecee) megÿg j#ekeÀë
(megjemeesceeved) ³es megj³eeçefYe<eJesve met³evles leeved¤60¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçÐe metHemLee osJees JevemHeefleefjJe ³esve ³esveeeféeY³eeb íeiesve mejmJel³ew
ces<esCesvêe³e $eÝ<eYesCee#eBmleeved cesomleë HeéfleHe®eleeie=Yeer<ele Hegjes[eMewjJeerJe=Oevleeeféevee mejmJeleer meg$eecesvêë
megjemeesceeveHegmleLee YeJeeveYeJeÓJesled¤60¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es ceveg<³eeMíeieefoogiOeeefoefYeë HeéCeeçHeevej#eCee³e efmveiOeeved
HekeÌJeeved HeoeLee&ved YegkeÌlJeesÊeceeved jmeeved HeerlJee JeOe&vles les megmegKeb ueYevles¤60¤
1248
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes (DeÐe) Deepe (metHemLeeë) YeueerYeebefle meceerHe efmLej nesves Jeeues Deewj (osJeë)
efoJ³e iegCe Jeeuee Heg©<e (JevemHeefleë) Jeì Je=#e Deeefo kesÀ meceeve efpeme-efpeme (DeeféeY³eeced) HeéCe Deewj DeHeeve kesÀ
efueS (íeiesve) ogëKe efJeveeMe keÀjves Jeeues ísjer Deeefo HeMeg mes (mejmJel³ew) JeeCeer kesÀ efueS (ces<esCe) ceW{æ e mes
(Fvêe³e) Hejce Ssée³³e& kesÀ efueS ($eÝ<eYesCe) yewue mes (De#eved) Yeesie keÀjW - GHe³eesie ueW (leeved) Gve (cesomleë)
megvoj ef®ekeÀves HeMegDeeW kesÀ (Heéfle) Heéfle (He®elee) He®eeves ³eesi³e JemlegDeeW keÀe (Deie=Yeer<ele) ieńCe keÀjW
(Hegjes[eMewë) He´Lece GÊece mebmkeÀej efkeÀ³es ngS efJeMes<e DeVeeW mes (DeJeerJe=Oevle) Je=ef× keÀes HeéHle neW (Deeféevee)
HeéCe, DeHeeve (mejmJeleer) He´Mebefmele JeeCeer (meg$eecee) YeueerYeebefle j#ee keÀjvesneje (Fvêë) Hejce Ssée³³e&Jeeved jepee
(megjemeesceeved) pees Deke&À KeeR®eves mes GlHeVe neW, Gve Deew<eefOejmeeW keÀes (DeHegë) HeerJeW, Jewmes DeeHe (DeYeJeled)
nesDees¤60¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e ísjer Deeefo HeMegDeeW kesÀ otOe Deeefo HeéCe-
DeHeeve keÀer j#ee kesÀ efueS, ef®ekeÀves Deewj HekesÀ ngS HeoeLeeX keÀe Yeespeve keÀj GÊece jmeeW kesÀ HeerkesÀ Je=ef× keÀes Heeles nQ,
Jes De®ís megKe keÀes HeéHle nesles nQ¤60¤
lJeeceÐesl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efue²eskeÌlee osJeleeë~ Yegefjied efJeke=ÀefleMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
efHeÀj ceveg<³e kewÀmes DeHevee Jelee&Je JeleX, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
O-HHFH1²HÉH¿äHÉ'HHH[HÉH¿HHU&HHE YH+HHR-H&HHUOHH1HE HSHäFHHYHHV \H1QJ<H1É'HH PHäOHV<HÉ61H FHVä RV1-HVHJ É
JemegÉ -HHHH HäHOH1É)HIOH1 OHH HH R1V-HH RVä-H1 RHYHH1YHRJÉPOHHYHäPFHH1É'HH H1 0HHPP-HH Hä LHJMP-HVHIH1OH0Hä
QHVOH1MHIPHä<HÌ1-HHHHäH1+HVHIHäOHH1VFHHYHJäHÍPHWÉkeÌle-HH1NH¢HHäPHWÉkeÌleH\HäWHIQ
lJeeced~ DeNÐe~ $eÝN<eNs~ DeeN<exN³eN~ $eÝN<eerNCeeNced~ veNHeeNled~ DeNJe=É&HHU1OH1a 'H1H1FHGa HSHäFHHYHÍa ye1QJ<H1 )HIOHä \H1QJÉ<HäÍa 'HHa
PHäOHV<HNë Fefle PHGÉLHäOHV<HÍa61HÍaFH1VaRV1-HVHäJa-HPHäJa-HHHIMäa'HHaH1H1OHVäa)HIOHäaOHHaHHaRV1-HHÍaR1V-H1aRHYHHäHIYHa'HRJäÍa
OHHHIYHäa'H1PFHZ1a'HHaH1a0HHPJeä~ Dee~ ®eN~ iegÉMlP-H1a)1HIH1OHÍaH1aQHVOHäÍ'HHIPHäa<H1Ì1-HHHHHVHIOHä YeêNÉ-HHHHäHa+HVHIHäOH1 )HIOH1
+HÉ)äHIHOHÍaFHHYHJäHÍaPHWÉkeÌleNJeeNkeÀeNHVHIOHäPHWkeÌleÉ-HH1NH¢HHäaPHWÉ¬HV¢HIOHäPHJÉ*1keÌlee~ ye´tÉefnN¤61¤
HeoeLe&ë-(lJeeced) (DeÐe) ($eÝ<es) cev$eeLe&efJeled (Dee<ex³e) $eÝef<e<eg meeOegmlelmebyeg×ew~ De$e íevomees {kedÀ~
($eÝ<eerCeeced) cev$eeLe&efJeoeced (veHeeled) DeHel³eced (DeJe=Ceerle) Je=Ceesleg (De³eced) (³epeceeveë) ³e%ekeÀÊee& (yengY³eë)
(Dee) (mebielesY³eë) ³eesiesY³eë (S<eë) (ces) cece (osJes<eg) efJeÜlmeg (Jemeg) Oeveced (Jeeefj) peueced (Dee)
(³e#³eles) (Fefle) (lee) leeefve (³ee) ³eeefve (osJeeë) efJeÜebmeë (osJe) efJeÜved (oeveeefve) oeleJ³eeefve (Deogë) ooefle
(leeefve) (Demcew) (Dee) (®e) (MeemmJe) efMe#e (Dee) (®e) (iegjmJe) GÐecemJe (Fef<eleë) Fäë (®e) (nesleë)
(Deefme) YeJe (YeêJee®³ee³e) Yeêb Jee®³eb ³emcew lemcew (He´sef<eleë) He´sejf leë (ceeveg<eë) ceveg<³eë (metkeÌleJeekeÀe³e)
metkeÌleeefve JeekesÀ<eg ³em³e lemcew (metkeÌlee) megÿg JekeÌleJ³eeefve (ye´tefn)¤61¤
DevJe³eë-ns $eÝ<es Dee<ex³e! $eÝ<eerCeeb veHeeod ³epeceeveesç³eceÐe yengY³eë mebielesY³emlJeeceeJe=Ceerlew<e osJes<eg ces
Jemeg Jeeefj ®eeJe=Ceerle~ ns osJe! ³e Dee³e#³eles osJee ³ee ³eeefve oeveev³eogmleeefve ®eemcew DeeMeemmJe He´sef<eleë meVeeiegjmJe
®e~ ns nesleefjef<elees ceeveg<ees YeêJee®³ee³e metkeÌleJeekeÀe³e metkeÌlee ye´tnerefle lee HeéHleJeeb½eeefme¤61¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee yentveeb efJeog<eeb mekeÀeMeeod efJeÜebmeb Je=lJee JesoeefoefJeÐee DeOeerl³e cen<e&³ees
YeJes³egmlesçv³eeveO³eeHeef³elegb MekeÌveg³egë~ ³es ®e oeleej GÐeefceveë m³egmles efJeÐeeb Je=lJee DeefJeog<eecegHeefj o³eeb ke=ÀlJee
efJeÐeeieńCee³e jes<esCe meblee[îewleeved megmeY³eeved kegÀ³eg&mlesç$e melkeÀÊe&J³eeë m³egefjefle¤61¤
De$e Je©CeeefiveefJeÜêepeHe´peeefMeuHeJeeiie=neMJ³e=legnes$eeefoiegCeJeCe&veeosleoO³ee³eeskeÌleeLe&m³e
HetJee&O³ee³eeskeÌleeLexve men mebieeflejmleerefle JesÐeced¤
HeoeLe&ë-ns ($eÝ<es) cev$eeW kesÀ DeLe& peeveves Jeeues Jee ns (Dee<ex³e) cev$eeLe& peeveves JeeueeW ceW Þesÿ Heg©<e!
($eÝ<eerCeeced) cev$eeW kesÀ DeLe& peeveves JeeueeW kesÀ (veHeeled) mevleeve (³epeceeveë) ³e%e keÀjves Jeeuee (De³eced) ³en
(DeÐe) Deepe (yengY³eë) yengle (mebielesY³eë) ³eesi³e Heg©<eeW mes (lJeeced) legPekeÀes (Dee, DeJe=Ceerle) mJeerkeÀej keÀjs
(S<eë) ³en (osJes<eg) efJeÜeveeW ceW (ces) cesjs (Jemeg) Oeve (®e) Deewj (Jeeefj) peue keÀes mJeerkeÀej keÀjs~ ns (osJe)
efJeÜved! pees (Dee³e#³eles) meye Deesj mes mebiele efkeÀ³ee peelee (®e) Deewj (osJeeë) efJeÜeved peve (³ee) efpeve
(oeveeefve) osves ³eesi³e HeoeLeeX keÀes (Deogë) osles nQ (leeefve) Gve meyeeW keÀes (Demcew) Fme ³e%e keÀjves Jeeues kesÀ efueS
(Dee, MeemJe) De®ís He´keÀej keÀnes Deewj (He´sef<eleë) Heæ{e³ee ngDee let (Dee, iegjmJe) De®ís He´keÀej GÐece keÀj
(®e) Deewj ns (nesleë) osves nejs! (Fef<eleë) meye keÀe ®eene ngDee (ceeveg<eë) let (YeêJee®³ee³e) efpeme kesÀ efueS
De®íe keÀnvee neslee Deewj (metkeÌleJeekeÀe³e) efpeme kesÀ Je®eveeW ceW De®ís keÀLeve De®ís J³eeK³eeve nQ, Gme YeêHeg©<e
kesÀ efueS (metkeÌlee) De®íer yeesue®eeue (ye´tefn) yeesuees (Fefle) Fme keÀejCe efkeÀ GkeÌle He´keÀej mes (lee) Gve GÊece
HeoeLeeX keÀes Hee³es ngS (Deefme) nesles nes¤61¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e yengle efJeÜeveeW mes Deefle GÊece efJeÜeved keÀes mJeerkeÀej keÀj Jesoeefo 0HHkeW keÀer efJeÐee
keÀes Heæ{keÀj cenef<e& nesJeW, Jes otmejeW keÀes Heæ{e mekeWÀ Deewj pees osvesJeeues GÐeceer nesJeW, Jes efJeÐee keÀes mJeerkeÀej keÀj pees
DeefJeÜeved nQ, Gve Hej o³ee keÀj efJeÐeeieńCe kesÀ efueS jes<e mes Gve cetKeeX keÀes leeæ[vee oW Deewj GvnW De®ís meY³e
keÀjW, Jes Fme mebmeej ceW melkeÀej keÀjves ³eesi³e nQ¤61¤
Fme DeO³ee³e ceW Je©Ce, Deefive, efJeÜeved, jepee, He´pee, efMeuHe DeLee&led keÀejeriejer, JeeCeer, Iej, Deeféeved
Meyo kesÀ DeLe&, $eÝleg Deewj neslee Deeefo HeoeLeeX kesÀ iegCeeW keÀe JeCe&ve nesves mes Fme DeO³ee³e ceW keÀns DeLe& keÀe efHeíues
DeO³ee³e ceW keÀns DeLe& kesÀ meeLe cesue nw, ³en peevevee ®eeefnS~
1250
Fefle ÞeercelHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³ee&Ceeb ÞeercevceneefJeog<eeb efJejpeevevomejmJeleermJeeefceveeb efMe<³esCe

ÞeercelHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³exCe ÞeerceÎ³eevevomejmJeleermJeeefcevee efJejef®eles mebmke=Àlee³³e&Yee<eeY³eeb
efJeYetef<eles ³epegJexoYee<³e SkeÀeEJeMeesçO³ee³eë meceeefHleceieeled¤21¤
¤Dees3ced¤
DeLe ÜeeEJeMeesçO³ee³e DeejY³eles
lespeesçmeerl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ efve®e=lHeef*dÊeÀMívoë~ He_®eceë mJejë¤
le$eeoeJeeHlees efJeÜeved keÀLeb JeÊexlesl³een¤
Deye yHH) PH-H:'H2HHHNH¢H'HHMF<HHINH¢HHSHHOHHQZ*PHNHV¢+H/HFHFHYHFH:'HH+OHPHNH¢XH0HHkH:NH¢H
peeveves Jeeuee efJeÜeved kewÀmes DeHevee JeÊee&Je JeÊex, Fme efJe<e³e keÀes keÀne nw¤
OHVSHHV{ÉHIPH0HJÉH¢FH1FHOHäFHHHJÉ+HHÉ'HHHJäFH[+HHHIQa
os1-HPHäO-HHPHHI-H1OHJÍ+HäPH1-HVKÉHIËHYHHVä\HH 1QJ<HH+HWÉ&HHVQPOHHä<HH1FHHRäRV
OHVSHäÍa'H1HIPH1a0HJÉH¢FHGa'H1FHOHäFHGa'HH1HJÉ<Heeë~ DeeN³egÉÍ+HH)OHHäHJÉÍÉ+HHÍa'HHHJäÍaFH1Va+HH1HIQ1aRV1-HPHäaO-HH1aPH1HI-H1OHJÍa
+H1PH1-H)HIOHä +HÉPH1-HVa'H1HIËHYHHVäÍa\HH1QJ<HH1HIFHHIOHä\HH1QJÉ<HHäFHGa+HWÉ&HÍaQPOHHä<HHFHGa'HHaR1RV1
HeoeLe&ë-(lespeë) He´keÀeMeë (Deefme) (Meg¬eÀced) Jeer³e&ced (Dece=leced) mJemJeªHesCe veeMejefnleced (Dee³eg<Heeë)
³eë Dee³egë Heeefle meë (Dee³egë) peerJeveced (ces) cece (Heeefn) (osJem³e) meJe&He´keÀeMekeÀm³e (lJee) lJeeced (meefJelegë)
mekeÀuepeieoglHeeokeÀm³e (He´meJes) He´met³evles HeéefCevees ³eefmceved mebmeejs leefmceved (Deeféeveesë) Jee³egefJeÐegleesë
(yeengY³eeced) (Het<Ceë) HegefäkeÀÊegë& met³e&m³e (nmleeY³eeced) (Dee) (oos) ie=Áeefce¤1¤
DevJe³eë-ns efJeÜVenb osJem³e meefJelegpe&ieoeréejm³e He´meJesçeféeveesOee&jCeekeÀ<e&CeeY³eeefceJe yeengY³eeb Het<Ceë
efkeÀjCewefjJe nmleeY³eeb ³evlJeeoos ³emlJecece=leb Meg¬ebÀ lespe FJee³eg<Hee Deefme me lJeb mJeb oerIee&³egë ke=ÀlJee ces ceceeçç³egë
Heeefn¤1¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee MejerjmLee efJeÐeg®íjerjb j#eefle, ³eLee yee¿eew met³e&Jee³et
peerJevensletmleLeséejjef®elesçefmceved peieefle DeeHlees efJeÜeved YeJeleerelf e meJezJexÐeced¤1¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! ceQ (osJem³e) meye kesÀ He´keÀeMe keÀjves (meefJelegë) Deewj mecemle peieled kesÀ GlHeVe keÀjves
nejs peieoeréej kesÀ (He´meJes) GlHeVe efkeÀ³es efpemeceW efkeÀ HeéCeer Deeefo GlHeVe nesles Gme mebmeej ceW (Deeféeveesë) HeJeve
Deewj efyepegueer ªHe Deeie kesÀ OeejCe Deewj KeQ®eves Deeefo iegCeeW kesÀ meceeve (yeengY³eeced) YegpeeDeeW Deewj (Het<Ceë) Hegefä
keÀjvesJeeues met³e& keÀer efkeÀjCeeW kesÀ meceeve (nmleeY³eeced) neLeeW mes efpeme (lJee) legPes (Deeoos) ieńCe keÀjlee ntb Jee
pees let (Dece=leced) mJe-mJeªHe mes efJeveeMejefnle (Meg¬eÀced) Jeer³³e& Deewj (lespeë) He´keÀeMe kesÀ meceeve pees (Dee³eg<Heeë)
Dee³egoe& keÀer j#ee keÀjves Jeeuee (Deefme) nw, mees let DeHeveer oerIe& Dee³egoe& keÀj kesÀ (ces) cesjer (Dee³egë) Dee³eg keÀer
(Heeefn) j#ee keÀj¤1¤
ÜeefJebMeesçO³ee³eë 1253
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes Mejerj ceW jnves Jeeueer efyepegueer Mejerj keÀer j#ee
keÀjleer Jee pewmes yeenjues met³e& Deewj HeJeve peerJeve kesÀ nsleg nQ, Jewmes F&éej kesÀ yevee³es Fme peieled ceW DeeHle DeLee&led
PHNH¢XH0HHkNH¢HSHHYHYHV-HHXHHHI-H¾HYHGQHVOHHQZHQPH\HNH¢HVSHHYHYHHHHHIQHV
Fceeefcel³em³e ³e%eHeg©<e $eÝef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ efve®e=ledef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewje³egë keÀLeb Jee|ÊeleJ³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes Dee³egoe& kewÀmes JeÊe&veer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)1FHHFHäLH<&HYHGM0H1YHHFHÉOHPH1+HW-H 1É'HHHJäHIHHI-H1R/HVäHJNH¢1-HHa
PHHYHHV{É'H1HIPFHYOPHJÉOHÉ'HH\Hä<HW-HÉH¿1OHPH1PHHFHäYOPH1MFHH1M+HäYOHHU
FNceeced~ DeNie=É<&H1YHGaMl0H1YHHFHGaH¿1OHPHäa+HW-H[ia'HHHJäHIHaHI-H1R/HVäHJaNH¢1-HHaPHHaYH1Ía'H1HIPFHYHGaPHJÉles~ Dee~ yeNYetÉJeN~
H¿1OHPHäaPHHFHäYHGaPH1MFHGa'HH1M+H1YOHHUOHH1ÉM+HäYOHHU
HeoeLe&ë-(Fceeced) (Deie=YCeved) ie=Áer³egë (jMeveeced) J³eeefHekeÀeb jppegefceJe ($eÝlem³e) mel³em³e keÀejCem³e
(HetJex) HetJe&efmceved (Dee³egef<e) HeéCeOeejCes (efJeoLes<eg) ³e%eeefo<eg (keÀJ³ee) keÀJe³eë~ De$e megHeeb meguegied
#De07.1.39% Fefle efJeYeÊesÀ*îee&osMeë (mee) (veë) DemceekeÀced (Deefmceved) (megles) GlHeVes peieefle (Dee) (yeYetJe)
YeJeefle ($eÝlem³e) mel³em³e keÀejCem³e (meeceved) meecev³evles keÀce&efCe (mejced) HeéHleJ³eced (DeejHevleer) J³eÊeÀMeyob
Jeoefvle¤2¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ee $eÝlem³e mejceejHevl³eeyeYetJe ³eeefceceece=lem³e jMeveeb efJeoLes<eg HetJe& Dee³egef<e
keÀJ³ee Deie=YCeved meeçefmceved megles veë meeceVeeyeYetJe¤2¤
YeeJeeLe&ë-³eLee jMeve³ee ye×eë HeéefCeve Flemleleë Heueeef³elegb ve MekeÌvegJeefvle, leLee ³egÊeÀîee Oe=lecee³egjkeÀeues
ve Heuee³eles¤2¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees ($eÝlem³e) mel³e keÀejCe kesÀ (mejced) Heeves ³eesi³e Meyo keÀes (DeejHevleer) De®ís
He´keÀej Òeieì yeesueleer ngF& (Dee, yeYetJe) YeueerYeebefle efJeK³eele nesleer Jee efpeme (Fceeced) Fme keÀes ($eÝlem³e)
mel³ekeÀejCe keÀer (jMeveeced) J³eeHle nesves Jeeueer [esj kesÀ meceeve (efJeoLes<eg) ³e%eeefokeÀeW ceW (HetJex) Heefnueer
(Dee³egef<e) HeéCeOeejCe keÀjvesnejer Dee³egoe& kesÀ efveefceÊe (keÀJ³ee) keÀefJe cesOeeJeer peve (Deie=YCeved) ieńCe keÀjW (mee)
Jen yegef× (Deefmceved) Fme (megles) GlHeVe ngS peieled ceW (veë) nce ueesieeW kesÀ (meeceved) Devle kesÀ keÀece ceW Heéfme×
nesleer DeLee&led keÀe³e& keÀer meceeefHle He³³e&vle HengB®eeleer nw¤2¤
YeeJeeLe&ë-pewmes [esj mes yebOes ngS HeéCeer FOej-GOej Yeeie veneR pee mekeÀles, Jewmes ³egefÊeÀ kesÀ meeLe OeejCe
keÀer ngF& Dee³eg þerkeÀ mece³e kesÀ efyevee veneR Yeeie peeleer¤2¤
DeefYeOee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegveefJe&Üeved keÀer¢Mees YeJeleerl³een¤

efHeÀj efJeÜeved kewÀmee nes, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNefYeNOeeçDeäefmeN YegJeäveceefme ³eNvleeefmeä OeNÊee&~
me lJece1H§LYH-HZ{ËHHYH1Mj me´HäLemeb ie®íN mJeeneäke=Àleë¤3¤
'H1HI<H12HH )OHäHI<H1É2HHÍa 'H1HIPH1a <HJ-HäYHFHGa 'H1HIPH1a H1YOHHa 'H1HIPH1a 2H1¬HH a PHÍa O-HFHGa 'H1HILYHFHGa -HZ1ËHH1YH1MlFHGa
PH+Hä/HPH1HIFHHIOH1PHÉ+Hä/HPHFHGaLH1Ï1aP-HHQHäNH¢OH1)HIOH1P-HHQHäÉNH¢OHÍ
HeoeLe&ë-(DeefYeOeeë) ³eesçefYeoOeeefle meë (Deefme) (YegJeveced) GokeÀced~ YegJeveefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced¤
efveIeb01~12¤ (Deefme) (³evlee) efve³evlee (Deefme) (OeÊee&) mekeÀueJ³eJenejOeejkeÀë (meë) (lJeced) (Deefiveced)
HeeJekeÀced (Jewéeevejced) efJeées<eg Jemleg<eg vee³ekeÀced (meHe´Lemeced) He´K³eelelJesve men JeÊe&ceeveced (ie®í) (mJeeneke=Àleë)
meefl¬eÀ³e³ee efve<HeVeë¤3¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³emlJeb YegJeveefceJeem³eefYeOee Deefme ³evleeefme me mJeeneke=Àlees OeÊee& lJeb meHe´Lemeb
JewéeevejceeÅive ie®í peeveerenf ¤3¤
YeeJeeLe&ë-³eLee meJex<eeb HeéC³eHeéefCeveeb peerJevecetueb peueceefive½eeefmle leLee efJeÜebmeb meJex peeveer³egë¤3¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pees let (YegJeveced) peue kesÀ meceeve Meerleue (Deefme) nw (DeefYeOeeë) keÀnves Jeeuee
(Deefme) nw Jee (³evlee) efve³ece keÀjves neje (Deefme) nw (meë) Jen (mJeeneke=Àleë) mel³eef¬eÀ³ee mes efme× ngDee
(OeÊee&) meye J³eJenejeW keÀe OeejCe keÀjves neje (lJeced) let (meHe´Lemeced) efJeK³eeefle kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (Jewéeevejced)
mecemle HeoeLeesXx ceW vee³ekeÀ (Deefiveced) Deefive keÀes (ie®í) peeve¤3¤
YeeJeeLe&ë-pewmes meye HeéCeer Deewj DeHeéefCe³eeW kesÀ peerves keÀe cetue keÀejCe peue Deewj Deefive nQ, Jewmes efJeÜeved
keÀes meye ueesie peeveW¤3¤
mJeiesl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ peieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
P-H1LHHO-HHäRV1-HV<HäÍ+H1SHH+HäOHHV1\HÑH19HËH<H1YOPHHHIFHäRV1-HV<HäÍ+H1SHH+HäOHHV1OHVYHäMH2HHPHFHGa
OHE\Hä2HHYHRV1-HV<HäÍ+H1SHH+HäOHHV1OHVYHäMH2YHJHIQ
P-H1LHVHIOHä P-H1ÉLHHaO-HH1aRV1-HV<HäÍa+H1SHH+HäOHH1 )HIOHä +H1SHHÉ+HäOHHVa\HÑHäYHGa'HËHäFHGa<H1YOPHHHIFHäaR1V-HV<HäÍa+H1SHH+HäOHH1
)HIOHä+H1SHHÉ+HäOHHVaOHVYHäaMH12HH1PH1FHGaOHFHGa\H12HH1YH1aR1V-HV<HäÍa+H1SHH+HäOHH1)HIOHä+H1SHHÉ+HäOHHVaOHVYHäaMH12YHJÉefnN¤4¤
HeoeLe&ë-(mJeiee) mJe³eb ie®íleerelf e mJeieemleb mJe³ebieeefceveced~ De$e efJeYeÊesÀ[e&osMeë (lJee) lJeeced
(osJesY³eë) efJeÜÓîeë (He´peeHele³es) He´pee³eeë HeeuekeÀe³e (ye´ïeved) efJeÐe³ee Je=× (Deéeced) cenevleced (Yevlm³eeefce)
1254
ye×b keÀefj<³eeefce (osJesY³eë) efoJ³eiegCesY³eë (He´peeHele³es) He´peeHeeuekeÀe³e ie=nmLee³e (lesve) (jeO³eemeced) mec³ekedÀ
efme×es YeJes³eced (leced) (yeOeeve) (osJesY³eë) efoJ³eiegCekeÀce&mJeYeeJesY³eë (He´peeHele³es) He´peeHeeuekeÀe³e (lesve)
(jeOvegefn) mec³ekedÀ efme×es YeJe¤4¤
DevJe³eë-ns ye´ïeVenb lJee mJeiee keÀjesefce osJesY³eë He´peeHele³esçéeb Yevlm³eeefce, lesve osJesY³eë He´peeHele³es
jeO³eemeb leb lJeb yeOeeve lesve osJesY³eë ÒepeeHele³es jeOvegefn¤4¤
YeeJeeLe&ë-meJezce&veg<³ewefJe&ÐeemegefMe#eeye´ïe®e³³e&melme²wë Mejerjelceveesce&nodyeueb mebHeeÐe efoJ³eeved iegCeeved
ie=nerlJee efJeÜÓîeë megKeb oÊJee mJem³e Hejs<eeb ®e Je=ef×ë keÀe³ee&¤4¤
HeoeLe&ë-ns (ye´ïeved) efJeÐee mes Je=ef× keÀes HeéHle! ceQ (lJee) legPes (mJeiee) DeeHe peeves Jeeuee keÀjlee ntB
(osJesY³eë) efJeÜeveeW Deewj (He´peeHele³es) mevleeveeW keÀer j#ee keÀjves nejs ie=nmLe kesÀ efue³es (Deéeced) yeæ[s meJe&J³eeHeer
GÊece iegCe keÀes (Yevlm³eeefce) yeebOetbiee (lesve) Gmemes (osJesY³eë) efoJ³eiegCeeW Deewj (He´peeHele³es) mevleeveeW keÀes
Heeuevesnejs ie=nmLe kesÀ efue³es (jeO³eemeced) De®ís He´keÀej efme× nesTb (leced) Gme keÀes let (yeOeeve) yeebOe (lesve)
Gmemes (osJesY³eë) efoJ³e iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe JeeueeW leLee (He´peeHele³es) He´pee Heeueves Jeeues kesÀ efue³es (jeOvegefn)
De®ís He´keÀej efme× nesDees¤4¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJeÐee, De®íer efMe#ee, ye´ïe®e³e& Deewj De®ís mebie mes Mejerj Deewj
Deelcee kesÀ Del³evle yeue keÀes efme× keÀj efoJ³e iegCeeW keÀes ieńCe Deewj efJeÜeveeW kesÀ efue³es megKe oskeÀj DeHeveer Deewj
HejeF& Je=ef× keÀjW¤4¤
He´peeHele³e Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêeo³ees osJeleeë~ DeefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegvece&veg<³eeë keÀeved Je×&³es³egefjl³een¤
efHeÀj ceveg<³e efkeÀve keÀes yeæ{eJeW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+H1SHH+HäOHHV O-HH1 SHJÆE1 +HHVHHäFHHUYÌH1HILYH<HH O-HH1 SHJÆE1 +HHVHHäHIFH -HH1H-HVä O-HH1 SHJÆE1 +HHVHHäHIFH1
HI-HËHVä<HPO-HH RV1-HV<HHV1 SHJÆE1 +HHVHHäHIFH1 PH-H[{<HPO-HH RV1-HV<HHV1 SHJÆE1 +HHVHHäHIFHa HHVÉ'H-H {YOHE1 HISH,HHäPHHIOeN
leceNY³neceHUHIOH1-Hä&HÍa+H1MHVFH¬H {Í+H1MÍËHH
+H1SHH+HOHäH1 )HIOHä +H1SHHÉ+HäOHHVa O-HHa SHJÆäFHGa +Ha *1HH1HIFH1a )YÌH1HILYH<HH1HIFHOHHUYÌ1HHILYHÉ<HHäFHGa O-HH1a SHJÆäFHGa +Ha
*1HH1HIFH1a -HHH-HVäa O-HH1a SHJÆäFHGa +Ha *1HH1HIFH1a HI-HËHVä<HÍa O-HH1a R1V-HV<HäÍa SHJÆäFHGa +Ha *1HH1HIFH1a PH-H[i<HÍa O-HH1a RV1-HV<HäÍa
SHJÆäFHGa+Ha*1HH1HIFH1aHÍa'H-H iYOHFHGaHISH,HHäPHHIOHaOHFHGa'H1HI<Ha'H1FHH1UHIOH1a-Hä&HÍa+H1MÍaFH¬H Ía+H1MÍa éee¤5¤
HeoeLe&ë-(He´peeHele³es) He´peeHeeuekeÀe³e (lJee) lJeeced (pegäced) Heérleced (Heés#eeefce) He´ke=Àäle³eeçefYeef<e_®eeefce
(FvêeefiveY³eeced) peerJeeefiveY³eeced (lJee) (pegäced) (Heés#eeefce) HeJevee³e (lJee) (pegäced) (Heés#eeefce) (efJeéesY³eë)
DeefKeuesY³eë (lJee) lJeeced (osJesY³eë) efJeÜÓîeë (pegäced) (Heés#eeefce) (meJexY³eë) meceie´sY³eë (lJee) (osJesY³eë)
efoJ³esY³eë He=efLeJ³eeefoHeoeLexY³eë (pegäced) (Heés#eeefce) (³eë) (DeJe&vleced) MeerIeíeeefceveceéeced (efpeIeebmeefle)

nvlegefce®íefle (leced) (DeefYe) (Deceerefle) HeéHveeself e (Je©Ceë) Þesÿë (Hejë) Glke=Àäë (ceÊe&ë) ceveg<³e (Hejë)
(éee) kegÀkeÌkegÀjë¤5¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eë Hejes Je©Cees ceÊees&çJe&vleb efpeIeebmeefle leceY³eceerelf e ³eë Hejë éesJe JeÊe&les ³emleb
efveJeej³eefle leb He´peeHele³es pegäb lJee Heés#eeceervêeefiveY³eeb pegäb lJee Heés#eeefce Jee³eJes lJee pegäb Heés#eeefce efJeéesY³ees
osJesY³ees pegäb lJee Heés#eeefce meJexY³ees osJesY³ees pegäb lJee Heés#eeefce¤5¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee GÊeceeved HeMetved eEnefmelegefce®ís³egmles eEmenJe×vleJ³eeë, ³e Sleeved jef#elegb ³elesjbmles
meJe&j#eCee³eeefOekeÀÊe&J³eeë¤5¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! (³eë) pees (Hejë) GÊece Deewj (Je©Ceë) Þesÿ (ceÊe&ë) ceveg<³e (DeJe&vleced) MeerIe´
®eueves nejs Iees[ æ s keÀes (efpeIeebmeefle) leeæ[vee osves Jee ®eueeves keÀer F®íe keÀjlee nw (leced) GmekeÀes (DeefYe, Deceerefle)
meye Deesj mes HeéHle neslee nw Deewj pees (Hejë) Dev³e ceveg<³e (éee) kegÀÊes kesÀ meceeve JeÊe&ceeve DeLee&led og<keÀceea nw,
GmekeÀes pees jeskeÀlee nw, Gme (He´peeHele³es) He´pee keÀer Heeuevee keÀjves Jeeues kesÀ efue³es (pegäced) Heérefle efkeÀ³es ie³es (lJee)
legPe keÀes (Heés#eeefce) De®ís He´keÀej meeR®elee ntB~ (FvêeefiveY³eeced) peerJe Deewj Deefive kesÀ efue³es (pegäced) Heérefle efkeÀ³es
ngS (lJee) legPe keÀes (Heés#eeefce) De®ís He´keÀej meeR®elee ntB~ (Jee³eJes) HeJeve kesÀ efue³es (pegäced) Heérefle efkeÀ³es ngS
(lJee) legPekeÀes (Heés#eeefce) De®ís He´keÀej meeR®elee ntB~ (efJeéesY³eë) mecemle (osJesY³eë) efJeÜeveeW kesÀ efue³es (pegäced)
Heérefle efkeÀ³es ngS (lJee) legPe keÀes (Heés#eeefce) De®ís He´keÀej meeR®elee ntB~ (meJexY³eë) mecemle (osJesY³eë) efoJ³e
He=efLeJeer Deeefo HeoeLeesXx kesÀ efue³es (pegäced) Heérefle efkeÀ³es ngS (lJee) legPe keÀes (Heés#eeefce) De®íer He´keÀej meeR®elee
ntB¤5¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e GÊece HeMegDeeW kesÀ ceejves keÀer F®íe keÀjles neW, Jes eEmen kesÀ meceeve ceejves ®eeefn³es
Deewj pees Fve HeMegDeeW keÀer j#ee keÀjves keÀes De®íe ³elve keÀjles nQ, Jes meyekeÀer j#ee keÀjves kesÀ efue³es DeefOekeÀej osves
³eesi³e nQ¤5¤
Deive³e Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deiv³eeo³ees osJeleeë~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
efHeÀj ceveg<³e kewÀmes DeHevee JeÊee&Je JeÊeX, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1LYHHV1 P-HHQH1 PHHVFHHäH1 P-HHQH1+HHE FHHVRHäH1 P-HHQHä PHHI-H1HV P-HHQHä -HH1H-HV1 P-HHQH1 HI-H&Hä-HV1
P-HHQVYÌHäH1P-HHQH1\HQ1P+HOHäHV1P-HHQHäHIFH1HHH1P-HHQH1-Hä&HHH1P-HHQHä
'H1LYHHVäaP-HHQHäaPHHVFHHäHaP-HHQHäa'H1+HHFHGaFHHVRHäHaP-HHQHaPH1HI-H1HVaP-HHQHäa-HH1H-HVäaP-HHQHäaHI-H1&H-HVäaP-HHQHäa
)YÌHäHaP-HHQHäa\HQ1P+HOHäHVaP-HHQHäa-Hä&HHHaP-HHQHä
1256
HeoeLe&ë-(Deive³es) HeeJekeÀe³e (mJeene) Þesÿ³ee ef¬eÀ³e³ee (meescee³e) Dees<eefOeieCeMeesOevee³e (mJeene)

(DeHeeced) peueeveeced (ceesoe³e) Deevevoe³e (mJeene) megKeHeéefHekeÀe ef¬eÀ³ee (meefJe$es) met³ee&³e (mJeene) (Jee³eJes)
(mJeene) (efJe<CeJes) J³eeHekeÀe³e efJeÐegêtHee³e (mJeene) (Fvêe³e) peerJee³e (mJeene) (ye=nmHele³es) ye=nleeb
HeeuekeÀe³e (mJeene) (efce$ee³e) meK³es (mJeene) meefl¬eÀ³ee (Je©Cee³e) Þesÿe³e (mJeene) GÊeceef¬eÀ³ee¤6¤
DevJe³eë-³eefo ceveg<³ee Deive³es mJeene meescee³e mJeeneçHeeb ceesoe³e mJeene meefJe$es mJeene Jee³eJes mJeene
efJe<CeJes mJeensvêe³e mJeene ye=nmHele³es mJeene efce$ee³e mJeene Je©Cee³e mJeene ef¬eÀ³esjbmleefn& eEkeÀ eEkeÀ megKeb ve
HeéH³esle¤6¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³eoiveew mebmke=Àleb Ie=leeefokebÀ nefJent&³eles leoes<eefOepeueb met³e&lespees Jee³egefJeÐegleew ®e
mebMeesO³ewée³e&Je×&veHeéCeeHeeveHe´peej#eCeÞesÿmelkeÀejefveefceÊeb pee³eles~ eEkeÀef®eoefHe êJ³eb mJeªHelees veäb ve YeJeefle, efkeÀvleg
DeJemLeevlejb HeéH³e meJe&$ewJe HeefjCeleb pee³eles; Dele SJe megievOeefceäHegefäjesieveeMekeÀiegCew³eg&ÊeÀeefve êJ³eeC³eiveew
Heéf#eH³eew<eO³eeefoMegef×Üeje peieoejesi³eb mecHeeoveer³eced¤6¤
HeoeLe&ë-³eefo ceveg<³e (Deive³es) Deefive kesÀ efue³es (mJeene) Þesÿ ef¬eÀ³ee Jee (meescee³e) Dees<eefOe³eeW kesÀ
MeesOeves kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee Jee (DeHeeced) peueeW kesÀ mecyevOe mes pees (ceesoe³e) Deevevo neslee nw, Gme
kesÀ efue³es (mJeene) megKe Hengb®eeves Jeeueer ef¬eÀ³ee Jee (meefJe$es) met³e&ceC[ue kesÀ DeLe& (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee Jee
(Jee³eJes) HeJeve kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (efJe<CeJes) efyepegueerªHe Deeie ceW (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee
(Fvêe³e) peerJe kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (ye=nmHele³es) yeæ[eW keÀer Heeuevee keÀjves Jeeues kesÀ efue³es (mJeene)
GÊece ef¬eÀ³ee (efce$ee³e) efce$e kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (Je©Cee³e) Þesÿ kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee
keÀjW lees keÀewve-keÀewve megKe ve efceues?¤6¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees Deeie ceW GÊecelee mes efme× efkeÀ³ee ngDee Ieer Deeefo nefJe nescee peelee nw, Jen
Dees<eefOe, peue, met³e& kesÀ lespe, Jee³eg Deewj efyepegueer keÀes De®ís He´keÀej Meg× keÀj Ssée³³e& keÀes yeæ{eves HeéCe, DeHeeve
Deewj He´pee keÀer j#eeªHe ÞesÿeW kesÀ melkeÀej keÀe efveefceÊe neslee nw~ keÀesF& êJ³e mJeªHe mes veä veneR neslee, efkeÀvleg
DeJemLeevlej keÀes HeekesÀ meJe&$e ner HeefjCeece keÀes HeéHle neslee nw; Fmeer mes megievOe, ceerþeHeve, Hegefä osves Deewj
jesieefJeveeMe keÀjves nejs iegCeeW mes ³egÊeÀ HeoeLe& Deeie ceW íes[ æ keÀj Dees<eeefOe Deeefo HeoeLeesXx keÀer Megef× kesÀ Üeje mebmeej
keÀe veerjesieHeve efme× keÀjvee ®eeefn³es¤6¤
eEnkeÀeje³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ HeéCeeo³ees osJeleeë~ HetJe&m³e efve®e=ol³eefäMívoë~ Deemeervee³esl³egÊejm³e
mJeje[l³eefäMívoë~ ieevOeejew mJejew¤
Hegvece&veg<³ewpe&ieled keÀLeb MeesOeveer³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes peieled kewÀmes Meg× keÀjvee ®eefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
efnN¹eÉjeH1 P-HHQH1 HIQ GNHä¢OHHH1 P-HHQH1 H¢YRäOHV1 P-HHQHäÉ-HH¢1YRHH1 P-HHQH1 +HHV/HäOHV1 P-HHQHä +H+HHV1/HHH1
P-HHQHä LH1Y2HHH1 P-HHQHä ,HH1OHHH1 P-HHQH1 HIYHHI-HäÆHH1 P-HHQHV+HäHI-HÆHH1 P-HHQH1 PHHIYRäOHHH1 P-HHQH1 -HXLHäOHV1
P-HHQHPHHU{YHHH1 P-HHQH1 0HHHäYHHH1 P-HHQH1 P-H+HäOHV1 P-HHQH1 SHHLHäOHV1 P-HHQH1 NHW¢SHäOHV1 P-HHQH1 +H\HJä¹HH1 P-HHQHä
HI-H1SHF<HäFHH&HHH1 P-HHQH1 HI-HHäOHHH1 P-HHQH1 PHjQHäYHHH1 P-HHQHV+HäHIP/HOHHH1 P-HHQHÉHäYHHH1 P-HHQH1 +HHHä&HHHN
P-HHQHä
eEnNkeÀeNjHHVHIOHä HIQFHGÉNH¢H1MHHäa P-HHQHäa H(QäNH¢OHH1HVHIOH1 HIQFHGÉNHä¢OHHHa P-HHQHäa H¢YRäOHVa P-HHQHäa
'H1-H1NH¢1YRHHVOHä-HÉH¢1YRHHäa P-HHQHäa +HHV/HäOHVa P-HHQHäa +H1+HH1V/HHHVHIOHä +HÉ+HHV1/HHHäa P-HHQHäa LH1Y2HHHäa P-HHQHäa ,HH1OHHHäa P-HHQHäa
HIYHHI-HäÆHHVHIOH1 HIYHÉHI-HäÆHHaP-HHQHäa*+HäHI-HÆH1HVOHJ+HäÉHI-HÆHHaP-HHQHäaPHHIYRäOHH1HVHIOH1 PHFHGÉHIRäOHHHaP-HHQHäa-HXLHäOHVaP-HHQHäa
'HHPHHUäYHHHaP-HHQHäa0HHHäYHHHaP-HHQHäaP-H+HäOHVaP-HHQHäaSHHLHäOHVaP-HHQHäaNHW¢SHäOHVaP-HHQHäa+H\HäJ¹HHVHIOH1+HÉ\HäJ¹HHaP-HHQHäa
HI-H1SHF<HäFHH&HH1HVHIOHä HI-H1ÉSHF<HäFHH&HHHa P-HHQHäa HI-HHäOHH1HVHIOH1 HI-HÉHäOHHHa P-HHQHäa PHjQHYHH1HVHIOH1 PHFHGÉQHäYHHHa P-HHQHäa
*+HäHIP/HOHH1HVOHJ+HäÉHIP/HOHHHaP-HHQHäa'HHHäYHH1HVOHH1É'HHäYHHHaP-HHQHäa+HHHä&HHHa+HHHäYHH1HVHIOHä+H1É'HäHYHHHaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(eEnkeÀeje³e) ³ees eEn keÀjeself e lemcew (mJeene) (eEnke=Àlee³e) eEn ke=Àleb ³esve lemcew (mJeene)
(¬eÀvoles) Dee»eveb jesoveb Jee kegÀJe&les (mJeene) (DeJe¬eÀvoe³e) veer®ewë ke=Àlee»evee³e (mJeene) (HeésLeles) He³ee&Hlee³e
(mJeene) (ÒeHeésLee³e) Del³evleb He³ee&Hlee³e (mJeene) (ievOee³e) (mJeene) (Ieélee³e) ³eesçIeéef³e lemcew (mJeene)
(efveefJeäe³e) ³ees efveefJeMeles lemcew (mJeene) (GHeefJeäe³e) ³e GHeefJeMeefle lemcew (mJeene) (mebefolee³e) ³eë mec³eied
oer³eles KeC[îeles lemcew (mJeene) (Jeuieles) ie®íles (mJeene) (Deemeervee³e) efmLelee³e (mJeene) (Me³eevee³e)
Mesles lemcew (mJeene) (mJeHeles) +HH+OHPHJHJâHV (mJeene) (peeie´les) (mJeene) (ketÀpeles) DeHe´keÀìMeyoes®®eejkeÀe³e
(mJeene) (Heýeg×e³e) He´ke=Àä%eeveJeles (mJeene) (efJepe=cYeceeCee³e) efJeMes<esCee²efJeveecekeÀe³e (mJeene) (efJe®e=lee³e)
ie´vLekeÀe³e (mJeene) (mebnevee³e) mebnv³eles ³eeÅmcemlemcew (mJeene) (GHeefmLelee³e) HeéHlemeceerHelJee³e (mJeene)
(Dee³evee³e) mecevleeod efJe%eevee³e (mJeene) (Heé³eCee³e) (mJeene)¤7¤
DevJe³eë-³ewce&veg<³ewenf ¥keÀeje³e mJeene eEnke=Àlee³e mJeene ¬eÀvoles mJeeneçJe¬eÀvoe³e mJeene HeésLeles mJeene
He´HeésLee³e mJeene ievOee³e mJeene Ieélee³e mJeene efveefJeäe³e mJeenesHeefJeäe³e mJeene mebefolee³e mJeene Jeuieles
mJeeneççmeervee³e mJeene Me³eevee³e mJeene mJeHeles mJeene peeie´les mJeene ketÀpeles mJeene Heýeg×e³e mJeene
efJepe=cYeceeCee³e mJeene efJe®e=lee³e mJeene mebnevee³e mJeenesHeefmLelee³e mJeeneç³evee³e mJeene Heé³eCee³e mJeene
ef¬eÀ³evles lewog&ëKeeefve efJe³eesp³e megKeeefve ueY³evles¤7¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjefivenes$eeefo³e%es ³eeJe×t³eles leeJelmeJe¥ HeéefCeveeb megKekeÀejkebÀ YeJeefle¤7¤
HeoeLe&ë-efpeve ceveg<³eeW ves (eEnkeÀeje³e) pees eEn Ssmee Meyo keÀjlee nw, GmekesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee
(eEnke=Àlee³e) efpemeves eEn Meyo efkeÀ³ee GmekesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (¬eÀvoles) yegueeles Jee jesles ngS kesÀ efue³es
1258
(mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (DeJe¬eÀvoe³e) veer®es neskeÀj yegueeves Jeeues kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (HeésLeles) meye
keÀceesXx ceW HeefjHetCe& kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (ÒeÒeesLee³e) Del³evle HetCe& kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee
(ievOee³e) megieefvOele kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (Ieélee³e) pees metbIee ie³ee GmekesÀ efue³es (mJeene) GÊece
ef¬eÀ³ee (efveefJeäe³e) pees efvejvlej He´JesMe keÀjlee yewþlee nw, GmekesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (GHeefJeäe³e) pees
yewþlee GmekesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (mebefolee³e) pees YeueerYeebefle efo³ee peelee GmekesÀ efue³es (mJeene) GÊece
ef¬eÀ³ee (Jeuieles) peeles ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (Deemeervee³e) yewþs ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece
ef¬eÀ³ee (Me³eevee³e) meesles ngS kesÀ efueS (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (mJeHeles) veeRo efpeme keÀes HeéHle ngF& GmekesÀ efue³es
(mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (peeie´les) peeieles ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (ketÀpeles) ketÀpeles ngS kesÀ efueS
(mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (Heýeg×e³e) GÊece %eeve Jeeues kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (efJepe=cYeceeCee³e) De®ís
He´keÀej pebYeeF& uesves kesÀ efueS (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (efJe®e=lee³e) efJeMes<e j®evee keÀjves Jeeues kesÀ efue³es (mJeene)
GÊece ef¬eÀ³ee (mebnevee³e) efpememes mebIeele HeoeLeesXx keÀe mecetn efkeÀ³ee peelee, GmekesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee
(GHeefmLelee³e) meceerHeefmLele ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (Dee³evee³e) De®ís He´keÀej efJeMes<e %eeve kesÀ efue³es
(mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee leLee (Heé³eCee³e) Hengb®eeves nejs kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee keÀer, Gve ceveg<³eeW keÀes
ogëKe ítì kesÀ megKe HeéHle nesles nQ¤7¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW mes Deeqivenes$e Deeefo ³e%e ceW efpelevee nesce efkeÀ³ee peelee nw, Glevee meye ÒeeefC e³eeW kesÀ
efue³es megKe keÀjves Jeeuee neslee nw¤7¤
³eles mJeensl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´³elveJevlees peerJeeo³ees osJeleeë~ HetJe&m³e YegefjiOe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë
mJejë~ efJeOetlee³esl³egÊejm³e YegefjieefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
H1OHV P-HHQH1 2HH-HäOHV1 P-HHQHV{RGÌH1-HHH1 P-HHQHVRGÌJäOHHH1 P-HHQHä 0HWNH¢H1MHH1 P-HHQH1 0HWNHä¢OHHH1 P-HHQH1
HIYHHä&&HHH1P-HHQHVHIO/HäOHHH1P-HHQHäSH1-HHH1P-HHQH1\HXHHäH1P-HHQHäHI-H1-H¬H {FHHYHHH1P-HHQH1HI-H-Hä¬HHH1P-HHQHä
HI-H2HWY-HH1YHHH1 P-HHQH1 HI-H2HWäOHHH1 P-HHQH1 0HJÀHWäHFHH&HHH1 P-HHQHä 0H&-H1OHV P-HHQVHäFHH&HHH1 P-HHQVäHIH1OHHH1
mJeeneN Jeeref#elee³eN P-HHQHä HIYHFHV1HHH1 P-HHQH1 HRHI¬H1 OHPFHZ1 P-HHQH1 HOHG HI+H\HäHIOH1 OHPFHZ1 P-HHQH1 HYFHWH
NH¢1MHVHIOH1OHPFHZ1P-HHQHäNHJ¢-H 1OHVP-HHQHäNH¢ÉOHHH1P-HHQHä
H1OHVa P-HHQHäa 2HH-HäOHVa P-HHQHäa *1RGÌH1-HHHVOHäJOHGÉÌH1-HHHäa P-HHQHäa *RGÌJOä HH1HVOHJOHGÉÌäJOHHHa P-HHQHäa 0HWÉNH¢H1MHHäa
P-HHQHäa 0HWNHä¢OHHHa P-HHQHäa HIYHHä&&HHHa HIYHPHä9HH1HVHIOH1 HIYHÉPHä9HHHa P-HHQHäa *HIO/HäOHHHa P-HHQHäa SH1-HHHäa P-HHQHäa \HXHHäHa
P-HHQHäaHI-H1-H¬H iFHHYHH1HVHIOHä HI-H1É-H¬H iFHHYHHHaP-HHQHäaHI-H-Hä¬HHHVHIOH1 HI-HÉ-Hä¬HHHaP-HHQHäaHI-H12HWÉY-HH1YHHHVHIOHä HI-H2HWY-HH1YHHHäaP-HHQHäa
HI-H2HäWOHH1HVHIOH1 HI-HÉ2HWOHH1Ha P-HHQHäa 0HJÀHäWHFHH&HHHa P-HHQHäa 0HÉ&-H1OHVa P-HHQHäa ) HäFHH&HHHa P-HHQHäa )1 HIH1OHHHäa P-HHQHäa
-HHUHIHäOHH1HVHIOH1 HI-HÉ) HIHäOHHHa P-HHQHäa HIYH1FHV1HHHVHIOHä HIYHÉFH1VHHHäa P-HHQHäa HOHGa 'HHI¬Häa OHPFHZäa P-HHQHäa HOHGa HI+H\HäHIOHa OHPFHZäa
P-HHQHäaHOHGaFHWHäFHGaNH¢1MHVHIOHäaOHPFHZäaP-HHQHäaNHJ¢É-H OHViaP-HHQHäaNH¢ÉOHHHäaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(³eles) He´³eleceevee³e (mJeene) meefl¬eÀ³ee (OeeJeles) (mJeene) (GodêeJee³e) TOJe¥ ielee³e
êJeerYetlee³e (mJeene) (Godêglee³e) GlkeÀ<e¥ ielee³e (mJeene) (MetkeÀeje³e) ef#eHe´keÀeefjCes (mJeene) (Metke=Àlee³e)
ef#eHe´ke=Àlee³e (mJeene) (efve<eCCee³e) efve½e³esve efmLelee³e (mJeene) (GeflLelee³e) ke=ÀleeslLeevee³e (mJeene) (peJee³e)
Jesiee³e (mJeene) (yeuee³e) (mJeene) (efJeJeÊe&ceevee³e) efJeMes<esCe JeÊe&ceevee³e (mJeene) (efJeJe=Êee³e) efJeefJeOele³ee
ke=ÀleJeÊe&ceevee³e (mJeene) (efJeOetvJeevee³e) ³ees efJeefJeOeb Oegveeself e lemcew (mJeene) (efJeOetlee³e) ³esve efJeefJeOeb Oetleb
keÀefcHeleb lemcew (mJeene) (MegÞet<eceeCee³e) Þeeslegefce®íles (mJeene) (Íe=CJeles) ³eë Íe=Ceeself e lemcew (mJeene)
(F&#eceeCee³e) oMe&keÀe³e (mJeene) (F&ef#elee³e) Dev³esve ¢äe³e (mJeene) (Jeeref#elee³e) efJeMes<esCe ke=ÀleoMe&vee³e
(mJeene) (efveces<ee³e) (mJeene) (³eled) (DeefÊe) Ye#e³eefle (lemcew) (mJeene) (³eled) (efHeyeefle) (lemcew) (mJeene)
(³eled) (cet$eced) (keÀjesefle) (lemcew) (mJeene) (kegÀJe&les) (mJeene) (ke=Àlee³e) (mJeene)¤8¤
DevJe³eë-³es ceveg<³ee ³eles mJeene OeeJeles mJeenesodêeJee³e mJeenesodêglee³e mJeene MetkeÀeje³e mJeene
Metke=Àlee³e mJeene efve<eCCee³e mJeeneself Lelee³e mJeene peJee³e mJeene yeuee³e mJeene efJeJeÊe&ceevee³e mJeene efJeJe=Êee³e
mJeene efJeOetvJeevee³e mJeene efJeOetlee³e mJeene MegÞet<eceeCee³e mJeene Íe=CJeles mJeens#eceeCee³e mJeense#f elee³e mJeene
Jeeref#elee³e mJeene efveces<ee³e mJeene ³eoefÊe lemcew mJeene ³eled efHeyeefle lemcew mJeene ³evcet$eb keÀjesefle lemcew mJeene
kegÀJe&les mJeene ke=Àlee³e mJeene kegÀJe&efvle les meJee&efCe megKeeefve ueYevles¤8¤
YeeJeeLe&ë-³es He´³elveOeeJeveeoerveeb meeOekeÀeefve megievO³eeefonesceHeÝe=leerefve ®e keÀcee&efCe kegÀJe&efvle, les
meJee&Ceeräeefve Jemletefve HeéHvegJeefvle¤8¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e (³eles) De®íe ³elve keÀjles ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (OeeJeles) oew[ æ les
ngS kesÀ efue³es (mJeene) Þesÿ ef¬eÀ³ee (GodêeJee³e) THej keÀes ie³es ngS ieerues HeoeLe& kesÀ efue³es (mJeene) megvoj
ef¬eÀ³ee (Godêglee³e) GlkeÀ<e& keÀes HeéHle ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (MetkeÀeje³e) MeerIe´lee keÀjves Jeeues kesÀ
efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (Metke=Àlee³e) MeerIe´ efkeÀ³es ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (efve<eCCee³e) efve½e³e
mes yewþs ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (GeflLelee³e) Gþs ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (peJee³e)
Jesie kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (yeuee³e) yeue kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (efJeJeÊe&ceevee³e) efJeMes<e
jerelf e mes JeÊe&ceeve nesles ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (efJeJe=Êee³e) efJeMes<e jerelf e mes JeÊee&Je efkeÀ³es ngS kesÀ
efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (efJeOetvJeevee³e) pees HeoeLe& efJeOetvelee nw, GmekesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee
(efJeOetlee³e) efpemeves veevee He´keÀej mes efJeOetvee Gme kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (MegÞet<eceeCee³e) megvee ®eenles
ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (Me=CJeles) megveles kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (F&#eceeCee³e) osKeles ngS
1260
kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (F&ef#elee³e) Deewj mes osKes ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (Jeeref#elee³e)
YeueerYeebefle osKes ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (efveces<ee³e) DeebKeeW kesÀ HeuekeÀ Gþves-yewþves kesÀ efue³es
(mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (³eled) pees (DeefÊe) Keelee nw (lemcew) Gme kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (³eled) pees
(efHeyeefle) Heerlee nw (lemcew) GmekesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (³eled) pees (cet$eced) cet$e (keÀjesefle) keÀjlee nw
(lemcew) Gme kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (kegÀJe&les) keÀjves Jeeues kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee leLee
(ke=Àlee³e) efkeÀ³es ngS kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee keÀjles nQ, Jes meye megKeeW keÀes HeéHle nesles nQ¤8¤
YeeJeeLe&ë-SHHV'HÏV Hv'HHZMRHZ> È YHV 'HHHIRHI¬eÀ³eeDeeW keÀes efme× keÀjves Jeeues keÀece leLee megieefvOe Deeefo
-HPOHJ'HH:NHV¢QHVFH'HHHIRNH¢HFHH:NH¢HVNH¢MOHVQ4-HVPHFHPOHPHJ.H'HHZMHHQVQJ6+HRH/HH;NH¢HV´HHâQHVOHVQ4
lelmeefJelegefjl³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ meefJelee osJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLeséejefJe<e³eceen¤
Deye F&éej kesÀ efJe<e³e ceW Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
OHOPHäHI-H1OHJ-H MVä&HE1<HLHH[{RV1-HPHä2HHUFHHIQa
HI2HHHV1HHVYHäÍ+HHHV1RHHäOHG
OHOHGaPH1HI-H1OHJÍa-HMVä&HFHGa<HLH iÍaRV1-HPHäa2HH1UFH1HIQ1aHI2HHäÍaHÍaYH1Ía+H1HHV1RHH1HIRHIOHä+HÉHHV1RHHäOHG
HeoeLe&ë-(leled) (meefJelegë) mekeÀuepeieoglHeeokeÀm³e (JejsC³eced) JejsC³eb JeÊeg&cen&cel³egÊececed (Yeie&ë)
meJe&oes<eHeóenkebÀ lespeesce³eb Meg×ced (osJem³e) mJeHe´keÀeMemJeªHem³e meJezë keÀceveer³em³e meJe&megKeHeóm³e (Oeerceefn)
oOeerceefn (efOe³eë) He´%eeë (³eë) Hejceelcee (veë) DemceekeÀced (He´®eeso³eeled)¤9¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! meefJelego&sJem³e ³eÜjsC³eb Yeieex Je³eb Oeerceefn leosJe ³et³eb Oejle, ³ees veë meJex<eeb efOe³eë
He´®eeso³eeled meesçvle³ee&ceer meJe&w©Heemeveer³eë¤9¤
YeeJeeLe&ë-meJezce&veg<³ewë meef®®eoevevomJeªHeb efvel³eMeg×yeg×cegÊeÀmJeYeeJeb meJee&vle³ee&efceCeb Hejceelceeveb
efJene³ewlem³e mLeevesçv³em³e keÀm³eef®eled HeoeLe&m³eesHeemeveemLeeHeveb keÀoeef®eVewJe keÀe³³e&ced~ keÀmcew He´³eespevee³e?
³eesçmceeefYe©Heeefmeleë meVemceekebÀ yeg×erjOecee&®ejCeeved efveJel³e& Oecee&®ejCes He´sj³esled, ³esve Meg×eë mevlees Je³eb leb
Hejceelceeveb HeéH³ewenf keÀHeejceeefLe&kesÀ megKes Yeg_peercenerl³emcew¤9¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! (meefJelegë) mecemle mebmeej GlHeVe keÀjves nejs (osJem³e) DeeHe mes DeeHe ner
He´keÀeMeªHe meye kesÀ ®eenves ³eesi³e mecemle megKeeW kesÀ osves nejs Hejceséej kesÀ efpeme (JejsC³eced) mJeerkeÀej keÀjves ³eesi³e
Deefle GÊece (Yeie&ë) mecemle oes<eeW kesÀ oen keÀjves Jeeues lespeesce³e Meg×mJeªHe keÀes nce ueesie (Oeerceefn) OeejCe
keÀjles nQ, (leled) GmekeÀes legce ueesie OeejCe keÀjes (³eë) pees (veë) nce meye ueesieeW keÀer (efOe³eë) yegef×³eeW keÀes
(He´®eeso³eeled) He´sjs DeLee&led GvekeÀes De®ís-De®ís keÀeceeW ceW ueieeJes, Jen Devle³ee&ceer Hejceelcee meyekesÀ GHeemevee
keÀjves kesÀ ³eesi³e nw¤9¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ meef®®eoevevomJeªHe efvel³e, Meg×, yeg×, cegÊeÀmJeYeeJe, meye kesÀ
Devle³ee&ceer Hejceelcee keÀes íes[ æ kesÀ GmekeÀer peien ceW Dev³e efkeÀmeer HeoeLe& keÀer GHeemevee keÀe mLeeHeve keÀYeer ve keÀjW~
efkeÀme He´³eespeve kesÀ efue³es efkeÀ pees nce ueesieeW mes GHeemevee efkeÀ³ee ngDee Hejceelcee nceejer yegef×³eeW keÀes DeOece& kesÀ
Dee®ejCe mes ígæ[ekesÀ Oece& kesÀ Dee®ejCe ceW He´Je=Êe keÀjs, efpememes Meg× ngS nce ueesie Gme Hejceelcee keÀes HeéHle
neskeÀj Fme ueeskeÀ Deewj HejueeskeÀ kesÀ megKeeW keÀes YeesieW Fme He´³eespeve kesÀ efue³es¤9¤
efnjC³eHeeCeerl³eªHem³e cesOeeefleefLe$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë~
HIQMä&H+HHHI&HFHWÉOHHVäPHHI-H1OHHM1FHJ+HäHVaPHHV¬HHäRV1-HOHHä+H1RFHG
HIQMä&H+HHHI&H1HIFHHIOH1HIQMä&HÉ+HHHI&HFHGa71OHHVäaPH1HI-H1OHHMäFHGa*+Häa1HV1aPHÍaHV¬HHäaR1V-HOHHäa+H1RFHG
HeoeLe&ë-(efnjC³eHeeefCeced) efnjC³eeefve met³³ee&oerefve lespeebefme HeeCeew mleJeves ³em³e leced (Tle³es) j#eCeeÐee³e
(meefJeleejced) mekeÀuewée³³e&HeéHekeÀced (GHe) (»³es) O³eeve³eesiesvee»³es (meë) (®esÊee) mec³ei%eevemJeªHelJesve
mel³eeçmel³e%eeHekeÀë (osJelee) GHeemeveer³e FäosJe SJe (Heoced) HeéHlegcen&ced¤10¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ecencetle³es efnjC³eHeeeECe Heob meefJeleejcegHe»³es me ®esÊee osJeleemleerefle ³et³eb
efJepeeveerle¤10¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewejf leë HetJe&cev$eeLe&m³e efJeJejCeb Jeseof leJ³eced~ ®eslevemJeªHem³e Hejceelceve GHeemeveeb efJene³e
keÀm³eeH³ev³em³e pe[m³eesHeemevee keÀoeefHe vewJe keÀe³ee&, veefn pe[cegHeeefmeleb me×eefveueeYekeÀejkebÀ j#ekebÀ ®e YeJeefle,
lemcee®®eslevewë meJe&pw eeaJewM®eslevees peieoeréej SJeesHeemeveer³ees veslejes pe[lJeeefoiegCe³egÊeÀë HeoeLe&ë¤10¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! ceQ efpeme (Tle³es) j#ee Deeefo kesÀ efue³es (efnjC³eHeeefCeced) efpemekeÀer mlegefle keÀjves ceW
met³e& Deeefo lespe nQ (Heoced) Gme Heeves ³eesi³e (meefJeleejced) mecemle Ssée³³e& keÀer HeéefHle keÀjeves Jeeues peieoeréej keÀes
(GHe»³es) O³eeve kesÀ ³eesie mes yegueelee ntB, (meë) Jen (®esÊee) De®ís %eevemJeªHe nesves mes mel³e Deewj efceL³ee keÀe
peveeves Jeeuee (osJelee) GHeemevee keÀjves ³eesi³e FäosJe ner nw, ³en legce meye peevees¤10¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ³eesi³e nw efkeÀ Fme cev$e mes ueskesÀ HetJeexÊeÀ cev$e iee³e$eer pees efkeÀ ieg©cev$e nw, Gmeer
kesÀ DeLe& keÀe leelHe³e& nw, Ssmee peeveW~ ®esleve mJeªHe Hejceelcee keÀer GHeemevee keÀes íes[ æ efkeÀmeer Dev³e peæ[ keÀer
GHeemevee keÀYeer ve keÀjW, keÌ³eeWekf eÀ GHeemevee DeLee&led mesJee efkeÀ³ee ngDee peæ[ HeoeLe& neefve-ueeYe keÀejkeÀ Deewj j#ee
1262
keÀjves neje veneR neslee~ Fmemes ef®eÊeJeeved mecemle peerJeeW keÀe ®eslevemJeªHe peieoeréej ner keÀer GHeemevee keÀjveer ³eesi³e
nw, Dev³e peæ[lee Deeefo iegCe³egÊeÀ HeoeLe& GHeem³e veneR¤10¤
osJem³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë~
RV1-HPH1HVOHäOHHVFH1QH5+HPHäHI-H1OHJQ {-HHFHQVa
megÉFH1HIOHjPH1OHMHä2HPHFHG
RV1-HPHäaHVOHäOHÍaFH1QHUFHGa+HaPH1HI-H1OHJÍaQ1-HH1FH1QV1aPHJÉFH1HIOHHIFHHIOHäPHJÉFH1HIOHFHGaPH1OHMHä2HPHHIFHHIOHäPH1OHÉMHä2HPHFHG
HeoeLe&ë-(osJem³e) mleeslegcen&m³e (®esleleë) ®eslevemJeªHem³e (cenerced) cenleerced (He´) (meefJelegë)
meJe&mebmeejeslHeeokeÀm³e (nJeecens) DeeoÐeece (megceefleced) MeesYeveeb He´%eeced (mel³ejeOemeced) mel³eb jeOveeself e ³e³ee
leeced¤11¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb meefJelegM®eslelees osJem³eséejm³eesHeemeveeb ke=ÀlJee ceneR mel³ejeOemeb megceeEle
HeńJeecens leLewlecegHeem³ewleeb ³et³eb HeéHvegle¤11¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³esve ®eslevemJeªHesCe peieoeréejsCeeefKeueb peieoglHeeefoleb lem³ewJeejeOevesve
mel³eefJeÐee³egÊeÀeb He´%eeb ³et³eb HeéHlegb MekeÌvegLe, veslejm³e pe[m³eejeOevesve¤11¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie (meefJelegë) mecemle mebmeej kesÀ GlHeVe keÀjves nejs (®esleleë)
®eslevemJeªHe (osJem³e) mlegefle keÀjves ³eesi³e F&éej keÀer GHeemevee keÀj (cenerced) yeæ[er (mel³ejeOemeced) efpememes peerJe
mel³e keÀes efme× keÀjlee nw, Gme (megceefleced) megvoj yegef× keÀes (He´, nJeecens) ieńCe keÀjles nQ, Jewmes Gme Hejceséej
keÀer GHeemevee keÀj Gme yegef× keÀes legce ueesie HeéHle nesDees¤11¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! efpeme ®eslevemJeªHe peieoeréej ves mecemle mebmeej keÀes GlHeVe efkeÀ³ee nw, GmekeÀer
DeejeOevee, GHeemevee mes mel³eefJeÐee³egÊeÀ GÊece yegef× keÀes legce ueesie HeéHle nes mekeÀles nes, efkeÀvleg Flej peæ[ HeoeLe&
keÀer DeejeOevee mes keÀYeer veneR¤11¤
megägefleefcel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efHeÀj Gmeer efJe<e³e keÀer Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
megÉägÉHIOHjPHJäceleerNJe=Oees{ jeNeflej meäefJeNlegjer{cens~
He´ osNJee³eä celeerNefJeosä¤12¤
megÉägÉefleced~ megÉmlegÉHIOHHIFHHIOHä PHJÉPOHJÉefleced~ megÉFH1OHHU1-H2HäÍaPHJÉFH1HIOH1-H2H1 )HIOHä PHJFHHIOH1É-H2HäÍaMH1HIOHFHGaPH1HI-H1OHJÍa)1 FH1QV1a+Ha

R1V-HHHäa FH1OHH1UHI-HRVäaFH1HIOH1HI-HR1)HIOHäFHHIOH1ÉHI-HRVä
HeoeLe&ë-(megägefleced) MeesYeveeb mlegefleced (megceleerJe=Oeë) ³eë megceeEle Je×&³eefle lem³e~ De$e mebefnlee³eeced
#De06.3.114% Fefle oerIe&ë~ (jeefleced) oeveced (meefJelegë) meJeexlHeeokeÀm³e (F&cens) ³ee®eecens (He´) (osJee³e)
efJeÐeeb keÀece³eceevee³e (celeerefJeos) ³ees ceeEle %eeveb efJevoefle lemcew~ De$e mebefnlee³eeced #De06.3.114% Fefle
oerIe&ë¤12¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb megceleerJe=Oeë meefJelegjeréejm³e megägeEle ke=ÀlJewlemceevceleereJf eos osJee³e jeefle
He´scens leLewleecemceeod ³et³eceefHe ³ee®eOJeced¤12¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eoe ³eoe Hejceséejm³e HeéLe&vee keÀe³³ee& leoe leoe mJeeLee&
HejeLee& Jee meJe&MeekefJe%eeve³egÊeÀe He´%ewJe ³ee®eveer³ee, ³em³eeb HeéHlee³eeb peerJeeë meJee&efCe megKemeeOeveeefve
HeéHvegJeefvle¤12¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie (megceleerJe=Oeë) pees GÊece ceefle keÀes yeæ{elee (meefJelegë) meye keÀes
GlHeVe keÀjlee, Gme F&éej keÀer (megägefleced) megvoj mlegefle keÀj Fmemes (celeerefJeos) pees %eeve keÀes HeéHle neslee nw, Gme
(osJee³e) efJeÐee Deeefo iegCeeW keÀer keÀecevee keÀjves Jeeues ceveg<³e kesÀ efue³es (jeefleced) osves keÀes (He´scens) YeueerYeebefle
ceebieles nQ, Jewmes Fme osves keÀer ef¬eÀ³ee keÀes Fme F&éej mes legce ueesie Yeer ceebiees¤12¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ peye-peye Hejceséej keÀer HeéLe&vee keÀjveer ³eesi³e nes,
leye-OH\H'H+HYHV HIXHHV -HH'HHZMNHV¢HIXHHV PHFHPOH0HHkNHV¢HI-HHHYHPHV HJ¬H¢*¬ece yegef× ner ceebieveer ®eeefn³es,
efpemekesÀ Heeves Hej mecemle megKeeW kesÀ meeOeveeW keÀes peerJe HeéHle nesles nQ¤12¤
jeefleefcel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
jeNHIOHjPHO+HäeEle ceNns meäefJeNleejNcegHeä»³es~ DeeNmeNJeb osNJeJeer{le³es¤13¤
MH1HIOHFHGa PHO+HäHIOH1HIFHHIOH1a PHOHGÉ+HäHIOHFHGa FH1QVa PH1HI-H1OHHMäFHGa *+Häa HVa1 'HH1PH1-HHIFHOHHäÉPH1-HFHGa RV1-H-HHUäOHH1É)HIOHä
RV1-H-HHUäOHHV
HeoeLe&ë-(jeefleced) oeleejeced (melHeefleced) meleeb peerJeeveeb HeoeLee&veeb Jee HeeuekeÀced (cens) cenl³ew
(meefJeleejced) mekeÀuepeieoglHeeokeÀced (GHe) (»³es) GHemleg³eeced (DeemeJeced) mecevleeowée³e&³egÊeÀced (osJeJeerle³es)
efoJ³eeveeb iegCeeveeb efJeog<eeb Jee HeéHle³es¤13¤
1264
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçnb cens osJeJeerle³es jeefleceemeJeb melHeeEle meefJeleejcegHe»³es leLee ³etLeceH³esveb
He´Mebmele¤13¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eefo ceveg<³ee Oecee&Le&keÀeceefmeeE× keÀece³esjBmleefn&
HejceelceevecesJeesHeem³e leoeçç%ee³eeb JeÊexjved¤13¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes ceQ (cens) yeæ[er (osJeJeerle³es) efoJ³eiegCe Deewj efJeÜeveeW keÀer HeéefHle kesÀ efue³es
(jeefleced) osves nejs (DeemeJeced) meye Deesj mes Ssée³e&³egÊeÀ (melHeefleced) mel³e Jee efvel³e efJeÐeceeve peerJe Jee HeoeLeesXx
keÀer Heeuevee keÀjves Deewj (meefJeleejced) mecemle mebmeej keÀes GlHeVe keÀjves nejs peieoeréej keÀer (GHe»³es) O³eeve³eesie
mes meceerHe ceW mlegefle keÀªb, Jewmes legce Yeer FmekeÀer He´Mebmee keÀjes¤13¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ³eefo ceveg<³e Oece& DeLe& Deewj keÀece keÀer efmeef× keÀes
®eenW lees Hejceelcee keÀer ner GHeemevee keÀj Gme F&éej keÀer Dee%ee ceW JeÊeX¤13¤
osJem³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ efHeHeerefuekeÀeceO³ee efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
osNJem³eä meefJeNlegce&NefleceeämeNJeb efJeNéeos{J³eced~ efOe1HH<HLH ceveecens¤14¤
RV1-HPHäaPH1HI-H1OHJÍaFH1HIOHFHGa'HH1PH1-HHIFHOHHäÉPH1-HFHGaHI-H1ËHRVä-H1HIFHHIOHäHI-H1ËHÉRVä-HFHGaHI2H1HHa<HLHäFed~ ceNveeNceNnsN~14¤
HeoeLe&ë-(osJem³e) mekeÀuemegKeHeóelegë (meefJelegë) mekeÀuewée³³e&Heóelegë (ceefleced) He´%eeeced (DeemeJeced)
mekeÀuewée³³e&nslegced (efJeéeosJ³eced) efJeéesY³ees osJesY³ees efnleced (efOe³ee) He´%e³ee (Yeieced) GÊecewée³³e&ced (ceveecens)
³ee®eecens¤14¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb meefJelegoxJem³e Hejceelceveë mekeÀeMeevceefleceemeJeb ®e HeéH³e le³ee efOe³ee
meJe¥ efJeéeosJ³eb Yeieb ceveecens leLee ³et³eceefHe kegÀ©le¤14¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ meJew&ce&veg<³ewë HejceséejesHeemeve³ee He´%eeb HeéH³ewle³ee HetCe&cewée³³e¥
efJeOee³e meJe&HeéefCeefnleb mebmeeOeveer³eced¤14¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie (meefJelegë) mekeÀue Ssée³³e& Deewj (osJem³e) mecemle megKe osvesnejs
Hejceelcee kesÀ efvekeÀì mes (ceefleced) yegef× Deewj (DeemeJeced) mecemle Ssée³³e& kesÀ nsleg keÀes HeéHle neskeÀj Gme (efOe³ee)
yegef× mes mecemle (efJeéeosJ³eced) meye efJeÜeveeW kesÀ efue³es efnle osvesnejs (Yeieced) GÊece Ssée³³e& keÀes (ceveecens) ceebieles
nQ, Jewmes legce ueesie Yeer ceebiees¤14¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ meye ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Hejceséej keÀer GHeemevee
mes GÊece yegef× keÀes HeekesÀ Gmemes HetCe& Ssée³e& keÀe efJeOeeve keÀj meye HeéefCe³eeW kesÀ efnle keÀes mec³ekedÀ efme×
keÀjW¤14¤
Deefiveefcel³em³e meglecYej $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe ³e%ekeÀce&efJe<e³eceen¤
Deye ³e%ekeÀce&eJf e<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNefivejmleesceVäve yeesOe³e meefceOeeNveesçDeceäl³e&ced~
nNJ³ee osNJes<egä vees oOeled¤15¤
'H1HILYHFHGaPOHHVFHVäYHa\HHV12H1H1aPH1HIFH12HH1YH)HIOHäPHFHGÉ)2HH1YHÍa'HFHäOH FHGaQ1-HHaRV1-HVHJäaYH1ÍaR12H1OHG¤15¤
HeoeLe&ë-(Deefiveced) HeeJekeÀced (mleescesve) FvOevemecetnsve (yeesOe³e) (meefceOeeveë) HeóerH³eceeveë (Decel³e&ced)
keÀejCeªHesCe cejCeOece&jefnleced (nJ³ee) Deeoelegb oelegcene&efCe (osJes<eg) efoJ³es<eg Jee³Jeeefo<eg (veë) DemceY³eced
(oOeled) oOeeefle¤15¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³eë meefceOeeveesçeqiveos&Jes<eg nJ³ee vees oOeled lececel³e&ceeÅive mleescesve yeesOe³e
HeóerHe³e¤15¤
YeeJeeLe&ë-³eÐeiveew meefceOeë Heéf#eH³e megievO³eeefoêJ³eb pegng³egmle¿e&³eb leÜe³Jeeefo<eg efJemlee³e& meJee&ved HeéefCeveë
megKe³eefle¤15¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pees (meefceOeeveë) YeueerYeebefle oerHelee ngDee Deefive (osJes<eg) efoJ³e Jee³eg Deeefo HeoeLeesXx
ceW (nJ³ee) uesves-osves ³eesi³e HeoeLeesXx keÀes (veë) nceejs efue³es (oOeled) OeejCe keÀjlee nw, Gme (Decel³e&ced) keÀejCeªHe
DeLee&led HejceeCegYeeJe mes efJeveeMe nesves kesÀ Oece& mes jefnle (Deefiveced) Deeie keÀes (mleescesve) FvOevemecetn mes (yeesOe³e)
ef®eleeDees DeLee&led De®ís He´keÀej peueeDees¤15¤
YeeJeeLe&ë-³eefo Deefive ceW meefceOee íes[ æ efoJ³e-efoJ³e megieefvOele HeoeLe& keÀes nesceW lees ³en Deefive Gme
HeoeLe& keÀes Jee³eg Deeefo ceW HewÀuee kesÀ meye HeéefCe³eeW keÀes megKeer keÀjlee nw¤15¤
me nJ³eJeeef[l³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegvejefiveë keÀer¢Meesçmleerl³een¤
efHeÀj Deefive kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHQä-H1-HH>FHäOH É*1HI0HLRWÉOHHYHHVäHIQOHÍa
DeNefiveefOe&N³ee mece=äCJeefle¤16¤
1266
PHÍa Q1-H1-HHHI>HIOHä Q-H1É-HHÎGa 'HFHäOH Ía *1HI0HNHG¢a RWÉOHÍa HYHHVäHIQOH1 )HIOH HYHäÍÉHIQOHÍa 'H1HILYHÍa HI2H1HHa PHFHGa
$eÝNCJeNefleN¤16¤
HeoeLe&ë-(meë) (nJ³eJeeìd) ³ees nJ³eb Jenefle osMeevlejb HeéHe³eefle meë (Decel³e&ë) ce=l³egOece&jefnleë
(GefMekedÀ) keÀeefvleceeved (otleë) otle FJe JeÊe&ceeveë (®eveesefnleë) ³eM®eveebefme DeVeeefve efnveeself e HeéHe³eefle meë
(Deefiveë) HeeJekeÀë (efOe³ee) keÀce&Cee (meced) ($eÝCJeefle) HeéHveeself e¤16¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eesçcel³eex nJ³eJee[gefMeiotleM®eveesenf leesçefivejefmle me efOe³ee mece=CJeefle¤16¤
YeeJeeLe&ë-³eLee keÀe³ee&Le¥ He´se<f elees otleë keÀe³e&meeOekeÀes YeJeefle leLee mecHe´³eesepf eleesçefiveë
megKekeÀe³³e&efmeef×keÀjes YeJeefle¤16¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Decel³e&ë) ce=l³egOece& mes jefnle (nJ³eJeeìd) nesces ngS HeoeLe& keÀes SkeÀ osMe mes
otmejs osMe ceW Hengb®eelee (GefMekedÀ) He´keÀeMeceeve (otleë) otle kesÀ meceeve JeÊe&ceeve (®eveesefnleë) Deewj pees DeVeeW keÀer
HeéefHle keÀjeves Jeeuee (Deefiveë) Deefive nw, (meë) Jen (efOe³ee) keÀce& DeLee&led Gme kesÀ GHe³eesieer efMeuHe Deeefo keÀece
mes (meced, $eÝCJeefle) De®ís He´keÀej HeéHle neslee nw¤16¤
YeeJeeLe&ë-pewmes keÀece kesÀ efue³es Yespee ngDee otle keÀjves ³eesi³e keÀece keÀes efme× keÀjves neje neslee nw, Jewmes
De®ís He´keÀej ³egÊeÀ efkeÀ³ee ngDee Deefive megKemecyevOeer keÀe³³e& keÀes efme× keÀjves neje neslee nw¤16¤
DeeÅive otleefcel³em³e efJeéeªHe $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpe. mJejë¤
DeLeeefiveiegCee G®³evles¤
Deye Deefive kesÀ iegCeeW kesÀ efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
DeNeÅive otÉleb HegÉjes oäOes nJ³eNJeenNcegHeäye´gJes~
osNJeeB2çDee meeäo³eeefoNn¤17¤
DeNefiveced~ otÉleced~ HegÉMÍaR12HV1aQ1-H1-HHQ1HIFHHIOHäQ-H1É-HHQäFHGa*+Häa\HÉgJesN~ osNJeeved~ Dee~ meeNoN³eeNled~ FNn¤17¤
HeoeLe&ë-(Deefiveced) JeefÚced (otleced) otleJelkeÀe³e&meeOekeÀced (Hegjë) Deie´leë (oOes) Oejeefce (nJ³eJeenced)
³ees nJ³eeefve DeÊegcene&efCe Jenefle HeéHe³eefle leced (GHe) (ye´gJes) GHeefoMeeefce (osJeeved) efoJ³eeved Yeesieeved (Dee)
mecevleeled (meeo³eeled) meeo³esled HeéHe³esled (Fn) Deefmceved mebmeejs¤17¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³e Fn osJeeveemeeo³eeled leb nJ³eJeenb otleceeÅive Hegjes oOes, ³eg<ceeved He´l³egHeye´gJes
³et³eceH³esJeb kegÀ©leself e¤17¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³eLeeçefiveefo&J³emegKeHeóesçefmle leLee Jee³Jeeo³eesçefHe JeÊe&vle Fefle JesÐeced¤17¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Fn) Fme mebmeej ceW (osJeeved) efoJ³e YeesieeW keÀes (Dee, meeo³eeled) HeéHle
keÀjeJes, Gme (nJ³eJeenced) Yeespeve keÀjves ³eesi³e HeoeLeesXx keÀer HeéefHle keÀjeves Deewj (otleced) otle kesÀ meceeve
keÀe³³e&efmeef× keÀjvesnejs (Deefiveced) Deefive keÀes (Hegjë) Deeies (oOes) Oejlee ntB Deewj legce ueesieeW kesÀ Heéfle (GHe, ye´gJes)
GHeosMe keÀjlee ntB efkeÀ legce ueesie Yeer Ssmes ner efkeÀ³ee keÀjes¤17¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes Deeqive efoJ³e megKeeW keÀes osves Jeeuee nw, Jewmes HeJeve Deeefo HeoeLe& Yeer megKe osves
ceW ÒeJeÊe&ceeve nQ, ³en peevevee ®eeefn³es¤17¤
Depeerpeve Fl³em³ee©Ce$emeom³et $eÝ<eer~ HeJeceevees osJelee~ efHeHeerefuekeÀeceO³ee efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë
mJejë¤
Hegveë met³e&ªHeesçefiveë keÀer¢Me Fl³een¤
efHeÀj met³e&ªHe Deefive kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HSHHU{SHYHHV1HIQ+Hä-HFHHYH1PHWHiHI-H12HHMV10HNH®FHäYHH1+HHäÍa
LHHVSHHU{MHH1MjQäFHH&H1Í+HJMäY2HH
'HSHHUäSHYHÍa HIQa +H1-H1FHH1YHa PHWH iFHGa HI-H1É2HHMl )HIOHä HI-H1É2HHMVäa 0HNH®FHäYHHa +HHäÍa LHHVSHHUäMlHVHIOH1 LHHVÉSHHUäMHHa
MjQäFHH&HÍa+HJMlY2HVHIOH1+HJMäFHGÉ2HH
HeoeLe&ë-(Depeerpeveë) peve³eefle (efn) Keueg (HeJeceeve) HeefJe$ekeÀejkeÀ (met³e&ced) meefJele=ceC[ueced
(efJeOeejs) Oeej³eeefce (MekeÌcevee) keÀce&Cee~ MekeÌcesefle keÀce&veece¤ (efveIeb02~1) (He³eë) GokeÀced (ieespeerj³ee)
ieJeeb peerj³ee peerJeveef¬eÀ³e³ee (jbnceeCeë) ie®íved (HegjvO³ee) ³e³ee Hegjb oOeeefle le³ee¤18¤
DevJe³eë-ns HeJeceeveeefiveJelHeJe$e peve! ³eesçefiveë HegjvO³ee jbnceeCeë met³e&cepeerpevemleb MekeÌcevee ieespeerj³ee
He³eM®eeçnb efJeOeejs efn¤18¤
YeeJeeLe&ë-³eefo efJeÐeglmet³e&m³e keÀejCeb ve m³eeled leefn& met³ees&lHeefÊeë keÀLeb m³eeod? ³eefo met³eex ve m³eeled leefn&
YetieesueOe=efleJe=&äîee ieJeeefoHeMegpeerJeveb ®e keÀLeb m³eeled?¤18¤
HeoeLe&ë-ns (HeJeceeve) HeefJe$e keÀjves nejs Deefive kesÀ meceeve HeefJe$e peve! let Deefive (HegjvO³ee) efpeme ef¬eÀ³ee
mes veiejer keÀes OeejCe keÀjlee, Gmemes (jbnceeCeë) peelee ngDee (met³e&ced) met³e& keÀes (Depeerpeveë) Heíeì keÀjlee,
GmekeÀes Deewj (MekeÌcevee) keÀce& Jee (ieespeerj³ee) ieew Deeefo HeMegDeeW keÀer peerJeveef¬eÀ³ee mes (He³eë) peue keÀes ceQ
(efJeOeejs) efJeMes<e keÀjkesÀ OeejCe keÀjlee (efn) ner ntB¤18¤
YeeJeeLe&ë-pees efyepegueer met³³e& keÀe keÀejCe ve nesleer lees met³e& keÀer GlHeefÊe kewÀmes nesleer? pees met³e& ve nes lees
Yetieesue keÀe OeejCe Deewj Je<ee& mes iees Deeefo HeMegDeeW keÀe peerJeve kewÀmes nes?¤18¤
efJeYetefjl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeefiveoxJelee~ efJeke=ÀefleMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
1268
efJeNYetcee&N$ee HeŃYetë efHeN$eeéees{çefmeN n³eesNçm³el³eesäçefmeN ce³eesNçm³eJe&eäefmeN meHIâäjefme JeeNp³eefmeN Je=<eeäefme

ve=ÉceCeeäçDeefme~ ³e³egÉvee&ceeäÉefmeN efMeMegÉvee&ceeäm³eeefoNl³eeveebN HelJeeefvJeäefnN osJeeäçDeeMeeHeeueeçSNleb osNJesY³eesçéebN
cesOeeä³eN Heésef#eälej j#elesNn jefvleäefjNn jäceleeefceNn Oe=efleäefjNn mJeOe=äefleNë mJeeneä¤19¤
HI-H1<HWHIMHIOHä HI-H1É<HWÍaFHH1HHa+H1<HWHIMHIOHä +H1É<HWÍaHI+H1HHa'HËHäÍa'H1HIPH1aQHäÍa'H1HIPH1a'HOHäÍa'H1HIPH1aFHHäÍa'H1HIPH1a
'H-HH ia'H1HIPH1aPHHI+OH1Ía'H1HIPH1a -HH1SHHUa'H1HIPH1a-HHHäa'H1HIPH1aYHÉFH&HHäÍaYHÉFHYHH1 )HIOHä YHÉÉFHYHHäÍa'H1HIPH1aHHäJÍaYHHFHäa'H1HIPH1a
HI0H0HJäÍaYHHFHäa'H1HIPH1a'HH1HIR1OHHYHHäFHGa+HO-HHäa'HYHäJa)1HIQ1aRV-HHäÍa'HH10HH1+HH1XHH1 )OHHä0HHÉ+HHXHHÍa61OHFed~ oNsJeV<HäÍa'HËHäFHGa
FHV2HHäHa +HHVHIHäOH1HIFHHIOHä +HÉ*äHIHOHFHGa MlH1OH1a )1Qa MHIYOHäÍa )1Qa MlFH1OHH1FHGa )1Qa 2HHIOHäÍa )1Qa P-H2HäHIOH1HIMHIOH1 P-HÍÉ2HäHIOHÍa
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(efJeYetë) J³eeHekeÀë (cee$ee) peveveerJeod JeÊe&ceeve³ee He=efLeJ³ee (HeÝetë) meceLe&ë (efHe$ee) Jee³egvee
(Deéeë) ³eesçMvegles J³eeHveeself e ceeiee&ved meë (Deefme) Deefmle~ De$e meJe&$e J³el³e³eë (n³eë) n³e FJe MeerIeíeeceer
(Deefme) (Del³eë) ³eesçleefle meleleb ie®íefle meë (Deefme) (ce³eë) megKekeÀejer (Deefme) (DeJee&) ³eë meJee&ve=®íefle
meë (Deefme) (meefHleë) cetÊe&êJ³emecyevOeer (Deefme) (Jeepeer) JesieJeeved (Deefme) (Je=<ee) Je=efäkeÀÊee& (Deefme)
(ve=ceCeeë) ³ees ve=<eg vesle=<eg HeoeLex<eg ceve FJe meÐeesieeceer (Deefme) (³e³egë) ³ees ³eeefle meë (veece) DeY³emeveer³eë
(Deefme) (efMeMegë) ³eë M³eefle levetkeÀjeself e meë (veece) Jeeied~ veecesefle Jee[dveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~11)
(Deefme) (Deeefol³eeveeced) ceemeeveeced (HelJee) ³eesçOeë Heleefle meë (Deveg) (Fefn) Sefle (osJeeë) efJeÜebmeë
(DeeMeeHeeueeë) ³e DeeMee efoMeë Heeue³eefvle (Sleced) JeefÚced (osJesY³eë) efoJ³eYeesiesY³eë (Deéeced) J³eeefHleMeerueced
(cesOee³e) mebiecee³e yegef×HeéHeCee³e ogäeEnmevee³e Jee (Heésef#eleced) peuesve efmeÊeÀced (j#ele) (Fn) (jefvleë) jceCeced
(Fn) (jceleeced) ¬eÀer[leg (Fn) (Oe=efleë) Oew³³e&ced (Fn) (mJeOe=efleë) mJes<eeb OeejCeced (mJeene) mel³e³ee
ef¬eÀ³e³ee¤19¤
DevJe³eë-ns DeeMeeHeeuee osJeeë! ³eg³eb ³ees cee$ee efJeYetë efHe$ee HeÝetjéeesçefme n³eesçm³el³eesçefme
ce³eesçm³eJee&çefme meefHlejefme Jeep³eefme Je=<eeçefme ve=ceCee Deefme ³e³egvee&ceeçefme efMeMegvee&cem³eeefol³eeveeb HelJeeçefvJeefn
Sleceéeb mJeene osJesY³ees cesOee³e Heésef#eleb j#ele ³esvesn jefvleefjn jceleeefcen Oe=efleefjn mJeOe=efleë m³eeled¤19¤~
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë He=efLeJ³eeefo<eg J³eeHekebÀ meJexY³ees JesieJeodY³eesçefleMe³esve JesieJevleb JeefÚb
iegCekeÀce&mJeYeeJelees efJepeeveefvle, les megKesvesn ¬eÀer[efvle¤19¤
HeoeLe&ë-ns (DeeMeeHeeueeë) efoMeeDeeW kesÀ Heeueves Jeeues (osJeeë) efJeÜevees! legce pees ueesie (cee$ee) ceelee
kesÀ meceeve He=efLeJeer mes (efJeYetë) J³eeHekeÀ (efHe$ee) efHelee ªHe HeJeve mes (HeÝetë) meceLe& Deewj (Deéeë) ceeieesXx keÀes
J³eeHle nesves Jeeuee (Deefme) nw, (n³eë) Iees[ æ s kesÀ meceeve MeerIe´ ®eueves Jeeuee (Deefme) nw, (Del³eë) pees efvejvlej
peeves Jeeuee (Deefme) nw, (ce³eë) megKe keÀe keÀjves Jeeuee (Deefme) nw, (DeJee&) pees meye keÀes HeéHle nesves neje
(Deefme) nw, (meefHleë) cete|leceeved HeoeLeesXx keÀe mecyevOe keÀjves Jeeuee (Deefme) nw, (Jeepeer) JesieJeeved (Deefme) nw,
(Je=<ee) Je<ee& keÀe keÀjves Jeeuee (Deefme) nw, (ve=ceCeeë) meye He´keÀej kesÀ J³eJenejeW keÀes HeéHle keÀjeves nejs HeoeLeesXx ceW
ceve kesÀ meceeve MeerIe´ peeves Jeeuee (Deefme) nw, (³e³egë) pees HeéefHle keÀjelee Jee peelee Ssmes (veece) veece Jeeuee
(Deefme) nw, pees (efMeMegë) J³eJenej kesÀ ³eesi³e efJe<e³eeW keÀes met#ce keÀjleer, Ssmeer (veece) GÊece JeeCeer (Deefme) nw,
pees (Deeefol³eeveeced) cenerveeW kesÀ (HelJee) veer®es efiejlee (DeefvJeefn) DeefvJele DeLee&led efceuelee nw, (Sleced) Fme
(Deéeced) J³eeHle nesves Jeeues Deefive keÀes (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee mes (osJesY³eë) efoJ³e YeesieeW kesÀ efue³es leLee (cesOee³e)
De®ís iegCeeW kesÀ efceueeves, yegef× keÀer HeéefHle keÀjves Jee ogäeW keÀes ceejves kesÀ efue³es (Heésef#eleced) peue mes meeR®ee ngDee
(j#ele) jkeÌKees, efpememes (Fn) Fme mebmeej ceW (jefvleë) jceCe DeLee&led GÊece megKe ceW jcevee nes (Fn) ³eneb
(jceleeced) ¬eÀer[æ e keÀjW leLee (Fn) ³eneb (Oe=efleë) meeceev³e OeejCe Deewj (Fn) ³eneb (mJeOe=efleë) DeHeves HeoeLeesXx keÀer
OeejCee nes¤19¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e He=efLeJeer Deeefo ueeskeÀeW ceW J³eeHle Deewj mecemle Jesie Jeeues HeoeLeesXx ceW DeleerJe JesieJeeved
Deefive keÀes iegCe, keÀce& Deewj mJeYeeJe mes peeveles nQ, Jes Fme mebmeej ceW megKe mes jceles nQ¤19¤
keÀe³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´peeHel³eeo³ees osJeleeë~ DeeÐem³e YegefjiOe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~
mejmJel³ew ye=nl³ee Fl³egÊejm³e DeefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë~
DeLe keÀmcew He´³eespevee³e nesceë keÀÊe&J³e Fl³een¤
Deye efkeÀme He´³eespeve kesÀ efue³es nesce keÀjvee ®eeefn³es Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
NH¢HH1P-HHQH1NH¢PFHZ1P-HHQHäNH¢OH1FHPFHZ1P-HHQH1P-HHQH1HI2HFHH2HHUO{ HHH1P-HHQH1FHYHäÍ+H1SHH+HäOHHV1P-HHQHä
HIH1¬HE HI-HHHäOHH1HHHIRäOHZ1 P-HHQHHIRäOHZ FH1¡HZ P-HHQHHIRäOHZ PHJFH>HU1NH¢HHZ1 P-HHQH1 PHMäP-HOHZ1 P-HHQH1 PHMäP-el³ew
HeeJH1NH¢HHZ1P-HHQH1PHMäP-HOHZ\HQ1OHZP-HHQHä+HWÉ&HVP-HHQHä+HWÉ&HV+H+ä H1/HHnnH1P-HHQHä+HWÉ&HVYH1MHIY2HäHHH1P-HHQH1
lJeä^sÉ P-HHQH1O-HÆAV{OHJÉMHU+HHäH1P-HHQH1O-HÆAV{+HJ1+HHäH1P-HHQH1HI-H&Hä-HV1P-HHQH1HI-H&Hä-HVHIYH<HWH1+He³eN mJeeneN
HI-H&Hä-HVHI0HHI+HHI-H1ÆHH1P-HHQHä
NH¢HHäaP-HHQHäaNH¢PFHZäaP-HHQHäaNH¢1OH1FHPFHZäaP-HHQHäaP-HHQHäa'HH1HI2HHIFHOHH1ÉHI2HFHGa'HH2HHUäOHH1HVOHHÉ2HHUäOHHHaP-HHQHäa
FHYHäÍa+H1SHH+HäOHH1 )HIOHä +H1SHHÉ+HäOHHVaP-HHQHäaHIH1¬HFHGaHI-HHHäOHH1HVHIOHä HI-HÉHHäOHHHa'HHIRäOHZaP-HHQHäa'HHIRäOHZaFH1¡HZaP-HHQHäa
'HHIRäOHZaPHJÉce=É>HU1NH¢HHH1 )HIOHä PHJÉFH>HU1NH¢HHZiaP-HHQHäaPHMäP-HOHZaP-HHQHäaPHMäP-HOHZa+HH1-H1NH¢HHZäaP-HHQHäaPHMäP-HOHZa\e=ÉnNl³ew~
mJeeQHäa+HWÉ&HVaP-HHQHäa+HWÉ&HVa+H1+H1/HHnHVHIOHä+HÉ+H/HHnHaP-HHQHäa+HWÉ&HVaYH1MHIY2HäHHHaP-HHQHäaO-HÆAVäaP-HHQHlaO-HÆAVäaOHJÉMHU+HHäHa
P-HHQHäaO-HÆAVäa+HJÉ1+HH1HVHIOHä+HJ1É+HHäHP-HHQHäaHI-H&Hä-HVaP-HHQHäaHI-H&Hä-HVaHIYeNYetÉH1+HHHVHIOHäHIYH<HWH1É+HHHäaP-HHQHäaHI-H&Hä-HVa
HI0H1HI+H1HI-H1ÆHHVHIOHäHI0HHI+H1ÉHI-H1ÆHHäaP-HHQHä
1270
HeoeLe&ë-(keÀe³e) megKemeeOekeÀe³e efJeog<es (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee (keÀmcew) megKemJeªHee³e (mJeene)

(keÀlemcew) yentveeb ceO³es JeÊe&ceevee³e (mJeene) (mJeene) (DeeefOeced) ³eë mecevleeod oOeeefle leced (DeeOeerlee³e)
mecevleeod efJeÐeeJe=×³es (mJeene) (ceveë) (He´peeHele³es) (mJeene) mel³ee ef¬eÀ³ee (ef®eÊeced) mce=eflemeeOekeÀced
(efJe%eelee³e) (Deefol³ew) He=efLeJ³ew~ Deefoefleefjefle He=efLeJeerveecemeg Heefþleced¤ (efveIe01~1) (mJeene) (Deefol³ew)
veeMejefnlee³ew (ce¿ew) cenl³ew Jee®es (mJeene) (Deefol³ew) pevev³ew (megce=[erkeÀe³ew) megÿg megKekeÀeefjkeÀe³ew (mJeene)
(mejmJel³ew) veÐew (mJeene) (mejmJel³ew) efJeÐee³egÊeÀe³ew Jee®es (HeeJekeÀe³ew) HeefJe$ekeÀ$³ez (mJeene) (mejmJel³ew)
efJeog<eeb Jee®es (ye=nl³ew) cenl³ew (mJeene) (Het<Ces) HegefäkeÀ$ex (mJeene) (Het<Ces) Hegäe³e (He´HeL³ee³e) He´keÀ<exCe
HeL³ekeÀjCee³e (mJeene) (Het<Ces) Hees<ekeÀe³e (vejefvOe<ee³e) ³ees vejeved efoOesäîegHeefoMeefle lemcew (mJeene) (lJeä^s)
He´keÀeMee³e~ eflJe<e FleesçÊJeced¤ (GCee02~95) Devesvee³eb efme×ë (mJeene) (lJeä^s) efJeÐeeHe´keÀeMekeÀe³e (legjerHee³e)
veewkeÀeveeb HeeuekeÀe³e (mJeene) (lJeä^s) He´keÀeMekeÀe³e (Heg©ªHee³e) yengªHee³e (mJeene) (efJe<CeJes) J³eeHekeÀe³e
(mJeene) (efJe<CeJes) (efveYet³eHee³e) ³ees efvelejeb jef#elees YetlJeeçv³eeved Heeue³eefle lemcew (mJeene) (efJe<CeJes)
(efMeefHeefJeäe³e) efMeefHe<Jee¬eÀesMelmeg HeéefCe<eg J³eeHl³ee HeéfJeäe³e (mJeene)¤20¤
DevJe³eë-³ewce&veg<³ewë keÀe³e mJeene keÀmcew mJeene keÀlemcew mJeeneççeEOe HeéH³e mJeeneççOeerlee³e mJeene
He´peeHele³es ceveë mJeene efJe%eelee³e ef®eÊeceefol³ew mJeene ce¿eeçDeefol³ew mJeene megce=[erkeÀe³ee Deefol³ew mJeene
mejmJel³ew mJeene HeeJekeÀe³ew mejmJel³ew mJeene ye=nl³ew mejmJel³ew mJeene Het<Ces mJeene He´HeL³ee³e Het<Ces mJeene
vejefvOe<ee³e Het<Ces mJeene lJeä^s mJeene legjerHee³e lJeä^s mJeene Heg©ªHee³e lJeä^s mJeene efJe<CeJes mJeene efveYet³eHee³e
efJe<CeJes mJeene efMeefHeefJeäe³e efJe<CeJes mJeene ke=Àleemles keÀLeb ve megefKeveë m³egë¤20¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeÜlmegKeeçO³e³eveevleëkeÀjCeefJe%eeveJeeiJee³JeeefoMeg×³es ³e%eef¬eÀ³eeë kegÀJe&efvle, les megefKevees
YeJeefvle¤20¤
HeoeLe&ë-efpeve ceveg<³eeW ves (keÀe³e) megKe meeOeves Jeeues kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee (keÀmcew)
megKemJeªHe kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee (keÀlecemcew) yengleeW ceW pees JeÊe&ceeve Gme kesÀ efue³es (mJeene)
mel³eef¬eÀ³ee (DeeefOeced) pees De®ís He´keÀej HeoeLeesXx keÀes OeejCe keÀjlee, GmekeÀes HeéHle neskeÀj (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee
(DeeOeerlee³e) meye Deesj mes efJeÐeeJe=ef× kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee (He´peeHele³es) He´peepeveeW keÀer Heeuevee
keÀjvesnejs kesÀ efue³es (ceveë) ceve keÀer (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee (efJe%eelee³e) efJeMes<e peeves ngS kesÀ efue³es (ef®eÊeced)
mce=efle efme× keÀjeves DeLee&led ®esle efoueeves neje ®ewlev³e ceve (Deefol³ew) He=efLeJeer kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee
(ce¿ew) yeæ[er (Deefol³ew) efJeveeMejefnle JeeCeer kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee (megce=[erkeÀe³ew) De®íe megKe
keÀjvesnejer (Deefol³ew) ceelee kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee (mejmJel³ew) veoer kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee
(HeeJekeÀe³ew) HeefJe$e keÀjves Jeeueer (mejmJel³ew) efJeÐee³egÊeÀ JeeCeer kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee (ye=nl³ew) yeæ[er
(mejmJel³ew) efJeÜeveeW keÀer JeeCeer kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (Het<Ces) Hegefä keÀjves Jeeues kesÀ efue³es (mJeene)
GÊece ef¬eÀ³ee (He´HeL³ee³e) GÊecelee mes Deejece kesÀ ³eesi³e Yeespeve keÀjves leLee (Het<Ces) Hegefä kesÀ efue³es (mJeene)
mel³eef¬eÀ³ee (vejefvOe<ee³e) pees ceveg<³eeW keÀes GHeosMe oslee nw, Gme (Het<Ces) Hegefä keÀjvesnejs kesÀ efue³es (mJeene)
mel³eef¬eÀ³ee (lJeä^s) Deewj efJeÐee-He´keÀeMe keÀjvesnejs kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee (legjerHee³e) veewkeÀeDeeW kesÀ Heeueves
(lJeä^s) Deewj efJeÐee-He´keÀeMe keÀjvesnejs kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee (Heg©ªHee³e) yengle ªHe Deewj (lJeä^s)
He´keÀeMe keÀjves Jeeues kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee (efJe<CeJes) J³eeHle nesves Jeeues kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee
(efveYet³eHee³e) efvejvlej DeeHe jef#ele nes DeewjeW keÀer Heeuevee keÀjvesnejs (efJe<CeJes) meJe&J³eeHekeÀ kesÀ efue³es (mJeene)
mel³eef¬eÀ³ee leLee (efMeefHeefJeäe³e) Je®eve keÀnles ngS ®ewlev³e HeéefCe³eeW ceW J³eeefHle mes He´JesMe ngS (efJe<CeJes) J³eeHekeÀ
F&éej kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee keÀer, Jes kewÀmes ve megKeer neW¤20¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeveeW kesÀ megKe, Heæ{ves, DevleëkeÀjCe kesÀ efJeMes<e %eeve leLee JeeCeer Deewj HeJeve Deeefo
HeoeLeesXx keÀer Megef× kesÀ efue³es ³e%eef¬eÀ³eeDeeW keÀes keÀjles nQ, Jes megKeer nesles nQ¤20¤
efJeéees osJem³esl³em³e mJeml³ee$es³e $eÝef<eë~ efJeÜeved osJelee~ Dee<³e&vegäHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvece&veg<³ew eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
efJeéeesä RV1-HPHäYHV1OHJFH ¬HHV {-HJMHUOHPH1.HFHGa
efJeéeesä MH1HÉ)äHJ2HHIOH²HJÉFYHE-Hä&HHUOH+HJÉHPHV1P-HHQHä
HI-HËHäÍa RV1-HPHäa YHV1OHJÍa FH¬H iÍa \HJÉMH1UOH1a PH1.HFHGa HI-HËHäÍa MH1HVa )1HJÉO³eNefleN~ ÐegÉcveced~ Je=ÉCeerNleN~ HegÉHPHVäa
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(efJeéeë) meJe&ë (osJem³e) efJeog<eë (veslegë) vee³ekeÀm³e (ceÊe&ë) ceveg<³eë (Jegjerle) Je=Ceg³eeled~ De$e
J³el³e³esveelcevesHeob yengueb ívoefme #De02.4.73% Fefle MeHees uegkedÀ, efue*dHe´³eesieesç³eced (meK³eced) efce$elJeced
(efJeéeë) (je³es) Oevee³e (F<egO³eefle) ³ee®eles Mejeved Oejefle Jee (Ðegcveced) Oeveb ³eMees Jee (Je=Ceerle) (Heg<³emes) Hegä³es
(mJeene)¤21¤
DevJe³eë-³eLee efJeéees celeex veslegoxJem³e meK³eb Jegjerle ³eLee Jee efJeéees cel³eex je³e F<egO³eefle leLee mJeene
Heg<³emes Ðegcveb Je=Ceerle¤21¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ meJex ceveg<³ee efJeÜefÓë men megËoes YetlJee efJeÐeeb ³eMeM®e
ie=nerlJee Þeercevlees YetlJee megHeL³esve Hegäeë mevleg¤21¤
HeoeLe&ë-pewmes (efJeéeë) mecemle (ceÊe&ë) ceveg<³e (veslegë) vee³ekeÀ DeLee&led meye J³eJenejeW keÀer HeéefHle keÀjeves
nejs (osJem³e) efJeÜeved keÀer (meK³eced) efce$elee keÀes (Jegjerle) mJeerkeÀej keÀjW Jee pewmes (efJeéeë) mecemle ceveg<³e
(je³es) Oeve kesÀ efue³es (F<egO³eefle) ³ee®evee keÀjlee DeLee&led cebieveer ceebielee Jee yeeCeeW keÀes DeHeves-DeHeves Oeveg<ed Hej
1272
Oeejlee nw, Jewmes (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee Jee mel³eJeeCeer mes (Heg<³emes) Hegefä kesÀ efue³es (Ðegcveced) Oeve Deewj ³eMe keÀes
(Je=Ceerle) mJeerkeÀej keÀjs¤21¤
YeeJeeLe&ë- Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ meye ceveg<³e efJeÜeveeW kesÀ meeLe efce$e neskeÀj efJeÐee
Deewj ³eMe keÀe ieńCe keÀj OeveJeeved Deewj keÀeefvleceeved neskeÀj GÊece ³eesi³e Deenej Jee De®ís ceeie& mes Hegä
neW¤21¤
Dee ye´ïeefVel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efue²esÊeÀe osJeleeë~ mJeje[glke=ÀefleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë efkeÀcesäJ³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes efkeÀme keÀer F®íe keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HH \HÑHäYHG \HHÑH1&HHV \HäÑH-HH 1PHHU SHHäHOHH1FHH MH1ÆAV MHäSH1YHKÍ 0HWMäÉ)H1-HHVnÉHIOH-HH12HHU FHäQHM1/HHV
SHHäHOHHE1 RHVL2HHU{ 2HV1YHJ-HH[^HäYH1>G-HHYHH10HJÍ PHHI+OH1Í+HJMäHIY2H1HH[HHä HISH1&HW Mä/HV1áHÍ PH1<HVHHV1 HJ-HHPH HSHäFHHYHP³e
-HHU1MHV SHHäHleeb efvekeÀeNces HIYHäNH¢HFHV YHÍ +H1SH YHHV{ -HH OHJÉ +H¢XHä-HOHHV YH1É'HHVHä2HHÍ +HHYOHHE HHVLHHV1FHHV YHäÍ
keÀuHeleeced¤22¤
'HHa \HÑHäYHGa \HH1ÑH1&HÍa \H1ÑH1-H1H 1PHHUHIOHä \HÑHÉ-HH1 PHHUa SHH1H1OHH1FHGa 'HHa MH1ÆAVa MH1SH1YHKÍa 0HWMäÍa )1H1-HnÍa
'H1HIOH1-HH12HHUOHäHIOHÉ-HH12HHUa FH1QH1Ml/H )HIOHä FHQHÉMl/HÍa SHH1H1OHH1FHGa RHVL2HHUäa 2HV1YHJÍa -HHV^Häa 'H1YH1>G-HHYHGa 'HH10HJÍa PHHI+OHäÍa
+HJMäHIY2H1HIMHIOH1 +HJMäFHGÉHI2HÍa HHVHHäa HISH1&HJÍa Ml/H1VáHÍa Ml/HV1P/HH )HIOHä M/H1VÉP/HHÍa PH1<HVHäÍa HJ-HHäa 'HHa 'H1PHa HSHäFHHYHPHa
JeerNjë~ peeN³eNleeNced~ efveNkeÀeNces-HIYHäNH¢HFH1 )HIOHä HIYHNH¢1HFHVÉHIYHäNH¢HFHVa YH1Ía +H1SH YHäÍa -H1H 1OHJÉa +H¢XHä-HOH1 )HIOH1 +H¢XHäÉ-HOHÍa YH1Ía
'HHVHä2HHÍa+H1H1YOHH1FHGaHHV1LH1HV1FH)HIOHäHHVLHÉHV1FHÍaYH1ÍaNH¢1X+H1OHH1FHG
HeoeLe&ë-(Dee) mecevleeled (ye´ïeved) efJeÐeeefovee meJes&Y³ees ceneved Hejceelceved (yeéïeCeë) Jesoés ejefJeled
(ye´ïeJe®e&meer) JesoefJeÐeeHeóerHleë (pee³eleeced) GlHeÐeleeced (Dee) (jeä^s) jep³es (jepev³eë) jepeHeg$eë (Metjë)
efveYe&³eë (F<eJ³eë) F<eg<eg meeOeg (DeefleJ³eeOeer) DeefleMe³esve J³e×gb Me$etBmlee[ef³elegb Meerueb ³em³e meë (cenejLeë)
cenevlees jLee Jeerje Jee ³em³e meë (pee³eleeced) (oesiOeér) He´HetefjkeÀe (Oesvegë) ieewë (Jees{e) JeenkeÀë (Deve[dJeeved)
Je=<eYeë (DeeMegë) MeerIeíeeceer (meefHleë) Deéeë (HegjefvOeë) ³ee Hegªved yentved oOeeefle mee (³ees<ee) (efpe<Cegë)
pe³eMeerueë (jLesÿeë) ³ees jLes efleÿefle meë (meYes³eë) meYee³eeb meeOegë (³egJee) HeéHle³eewJeveë (Dee) (Dem³e)
(³epeceevem³e) ³ees ³epeles osJeeved efJeog<eë melkeÀjeself e mebie®íles megKeeefve ooeefle Jee lem³e (Jeerjë) efJe%eeveJeeved
0HHW&HHE +HHVâH(pee³eleeced) (efvekeÀeces efvekeÀeces) efveef½eles He´l³eskeÀkeÀecevee³eeced (veë) DemceekeÀced (Hepe&v³eë) cesIeë
(Je<e&leg) (HeÀueJel³eë) yentÊeceHeÀueeë (veë) DemceY³eced (Dees<eOe³eë) ³eJeeo³eë (He®³evleeced) HeefjHekeÌJee YeJevleg
(³eesie#esceë) 'H+HHâPH +HHHI+OHXHH&HHV HHVLHPOHPH MH&HE HVFHÍ (veë) DemceY³eced (keÀuHeleeced) meceLeex
YeJeleg¤22¤
DevJe³eë-ns ye´ïeved! ³eLee vees jeä^s ye´ïeJe®e&meer yeéïeCe Deepee³eleeefce<eJ³eesçefleJ³eeOeer cenejLeë Metjes
jepev³e Deepee³eleeb oesiOeér OesvegJeex{eçve[dJeeveeMegë meefHleë HegjefvOe³eex<ee jLesÿe efpe<Cegë meYes³ees ³egJeeççpee³eleecem³e
³epeceevem³e jeä^s Jeerjes pee³eleeb vees efvekeÀeces efvekeÀeces Hepe&v³ees Je<e&lJees<eOe³eë HeÀueJel³ees veë He®³evleeb vees ³eesie#esceë
keÀuHeleeb leLee efJeOesenf ¤22¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ efJeÜefÓjeréejHeéLe&ve³ee menwJecevegÿs³eb ³eleë HetCe&efJeÐeeë MetjJeerje
ceveg<³eeë HIk³eM®e megKeHeóeë HeMeJeë meY³ee ceveg<³ee Fäe Je=efäce&OegjHeÀue³egÊeÀe DeVeew<eOe³ees YeJevleg keÀeceM®e HetCe&ë
m³eeefoefle¤22¤
HeoeLe&ë-ns (ye´ïeved) efJeÐeeefoiegCeeW keÀjkesÀ meye mes yeæ[s Hejceséej! pewmes nceejs (jeä^)s jep³e ceW
(ye´ïeJe®e&meer) JesoefJeÐee mes He´keÀeMe keÀes HeéHle (yeéïeCeë) Jeso Deewj F&éej keÀes De®íe peeveves Jeeuee yeéïeCe (Dee,
pee³eleeced) meye He´keÀej mes GlHeVe nes (F<eJ³eë) yeeCe ®eueeves ceW GÊece iegCeJeeved (DeefleJ³eeOeer) DeleerJe Me$egDeeW
keÀes J³eOeves DeLee&led leeæ[vee osves keÀe mJeYeeJe jKeves Jeeuee (cenejLeë) efkeÀ efpemekesÀ yeæ[s-yeæ[s jLe Deewj Del³evle
yeueer Jeerj nQ, Ssmee (Metjë) efveYe&³e (jepev³eë) jepeHeg$e (Dee, pee³eleeced) meye He´keÀej mes GlHeVe nes (oesiOeér)
keÀecevee Jee otOe mes HetCe& keÀjves Jeeueer (Oesvegë) JeeCeer Jee ieew (Jees{e) Yeej ues peeves ceW meceLe& (Deve[dJeeved) yeæ[e
yeueJeeved yewue (DeeMegë) MeerIe´ ®eueves neje (meefHleë) Iees[ æ e (HegjefvOeë) pees yengle J³eJenejeW keÀes OeejCe keÀjleer nw,
Jen (³ees<ee) kHU(jLesÿeë) leLee jLe Hej efmLej nesves Deewj (efpe<Cegë) Me$egDeeW keÀes peerleves Jeeuee (meYes³eë) meYee
ceW GÊece meY³e (³egJee) peJeeve Heg©<e (Dee, pee³eleeced) GlHeVe nes (Dem³e, ³epeceevem³e) pees ³en efJeÜeveeW keÀe
melkeÀej keÀjlee Jee megKeeW keÀer mebieefle keÀjlee Jee megKeeW keÀes oslee nw, Fme jepee kesÀ jep³e ceW (Jeerjë) efJeMes<e
%eeveJeeved Me$egDeeW keÀes nìeves Jeeuee Heg©<e GlHeVe nes (veë) nce ueesieeW kesÀ (efvekeÀeces efvekeÀeces) efve½e³e³egÊeÀ keÀece-
keÀece ceW DeLee&led efpeme-efpeme keÀece kesÀ efue³es He´³elve keÀjW, Gme-Gme keÀece ceW (Hepe&v³eë) cesIe (Je<e&leg) Je<ex
(Dees<eOe³eë) Dees<eefOe (HeÀueJel³eë) yengle GÊece HeÀueJeeueer (veë) nceejs efue³es (He®³evleeced) HekeWÀ (veë) nceeje
(³eesie#esceë) DeHeéHle Jemleg keÀer HeéefHle keÀjeves Jeeues ³eesie keÀer j#ee DeLee&led nceejs efveJee&n kesÀ ³eesi³e HeoeLeesXx keÀer
HeéefHle (keÀuHeleeced) meceLe& nes, Jewmee efJeOeeve keÀjes DeLee&led Jewmes J³eJenej keÀes Heíeì keÀjeF³es¤22¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ efJeÜeveeW keÀes F&éej keÀer HeéLe&veemeefnle Ssmee Devegÿeve
NH¢MYHHHHHIQHV HINH¢HISHPHPHV +HW&H HI-H²HH-HHXHV 0HWM-HHUMFHYHJHOH/HH-HZPHV QHU LHJ&H-HHXHHU kHUPHJ.HRVYHVQHMV HeMeg,
meY³e ceveg<³e, ®eener ngF& Je<ee&, ceerþs HeÀueeW mes ³egÊeÀ DeVe Deewj Deew<eefOe neW leLee keÀecevee HetCe& nes¤22¤
HeéCee³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ HeéCeeo³ees osJeleeë~ mJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë efkeÀceLees& nescees efJeOes³e Fl³een¤
efHeÀj efkeÀmeefue³es nesce keÀe efJeOeeve keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw~
1274
+HH1&HHH1 P-HHQHäÉ+HH1YHHH1 P-HHQHä -HH1YHHH1 P-HHQH1 HHJäHV1 P-HHQH1 ÀHHVHHäH1 P-HHQHä -HH1HV P-HHQH1
FHYHäPHV1P-HHQHä23¤
+HH1&HHHäaP-HHQHäa'H1+HH1YHHHäaP-HHQHäa-HH1YHHHVHIOHä HI-HÉ'HH1YHHHäaP-HHQHäaHHJäHVaP-HHQHäaÀHHVHHäHaP-HHQHäa-HH1HVa
P-HHQHäaFHYHäPHVaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(HeéCee³e) ³e DeeY³evlejeod yeefne|veëmejefle lemcew (mJeene) ³eesie³egÊeÀe ef¬eÀ³ee (DeHeevee³e) ³ees
yeefnoxMeeoeY³evlejb ie®íefle lemcew (mJeene) (J³eevee³e) ³ees efJeefJeOes<Je²s<Jeefveefle J³eeHveesefle lemcew (mJeene)
JewÐekeÀefJeÐee³egÊeÀe JeekedÀ (®e#eg<es) ®eäs HeM³eefle ³esve lemcew (mJeene) He´l³e#eHećeeCe³egÊeÀe JeeCeer (Þees$ee³e) Íe=Ceesefle
³esve lemcew (mJeene) DeeHleesHeosMe³egÊeÀe ieerë (Jee®es) JeefÊeÀ ³e³ee lem³ew (mJeene) mel³eYee<eCeeefo³egÊeÀe Yeejleer
(cevemes) ceveveefveefceÊee³e mebkeÀuHeefJekeÀuHeelceves (mJeene) efJe®eej³egÊeÀe JeeCeer¤23¤
DevJe³eë-³ewce&veg<³ewë HeéCee³e mJeeneçHeevee³e mJeene J³eevee³e mJeene ®e#eg<es mJeene Þees$ee³e mJeene Jee®es
mJeene cevemes mJeene ®e He´³egp³eles les efJeÜebmees pee³evles¤23¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee ³e%esve MeeseOf eleeefve peueew<eefOeJee³JeVeHe$eHeg<HeHeÀuejmekebÀoeoerv³eMveefvle lesçjesiee YetlJee
He´%eeyeueejesi³ee³eg<cevlees pee³evles¤23¤
HeoeLe&ë-efpeve ceveg<³eeW ves (HeéCee³e) pees HeJeve Yeerlej mes yeenj efvekeÀuelee nw, GmekesÀ efue³es (mJeene)
³eesieefJeÐee³egÊeÀ ef¬eÀ³ee (DeHeevee³e) pees yeenj mes Yeerlej keÀes peelee nw, Gme HeJeve kesÀ efue³es (mJeene)
JewÐekeÀefJeÐee³egÊeÀef¬eÀ³ee (J³eevee³e) pees efJeefJeOe He´keÀej kesÀ De²eW ceW J³eeHle neslee nw, Gme HeJeve kesÀ efue³es (mJeene)
JewÐekeÀefJeÐee³egÊeÀ JeeCeer (®e#eg<es) efpememes HeéCeer osKelee nw, Gme ves$e Fefvê³e kesÀ efue³es (mJeene) He´l³e#eHećeeCe³egÊeÀ
JeeCeer (Þees$ee³e) efpeme mes megvelee nw, Gme keÀCexevf ê³e kesÀ efue³es (mJeene) 0HHkHHI-H¾HYHG NHV¢*+HRV0HHJ¬H¢-HH&HHU
(Jee®es) efpememes yeesuelee nw, Gme JeeCeer kesÀ efue³es (mJeene) mel³eYee<eCe Deeefo J³eJenejeW mes ³egÊeÀ yeesue®eeue leLee
(cevemes) efJe®eej keÀe efveefceÊe mebkeÀuHe Deewj efJekeÀuHeJeeved ceve kesÀ efue³es (mJeene) efJe®eej mes Yejer ngF& JeeCeer He´³eesie
keÀer peeleer DeLee&led YeueerYeebefle G®®eejCe keÀer peeleer nw, Jes efJeÜeved nesles nQ¤23¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e ³e%e mes Meg× efkeÀ³es peue, Deew<eefOe, HeJeve, DeVe, He$e, Heg<He, HeÀue, jme, keÀvo
DeLee&led Dejyeer, Deeuet, keÀmesª, jleeuet Deewj MekeÀjkeÀvo Deeefo HeoeLeesXx keÀe Yeespeve keÀjles nQ, Jes veerjesie neskeÀj
yegef×, yeue, Deejesi³eHeve Deewj Dee³egoe& Jeeues nesles nQ¤23¤
Heé®³ew efoMe Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efoMees osJeleeë~ efve®e=oefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegveë efkeÀceLeex nesceë keÀÊe&J³e Fl³een¤
efHeÀj efkeÀmeefue³es nesce keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
+HHHZä HIR10HV P-HHQH1ç-HH HZ{ HIR10HV P-HHQH1 RHIHä&HHHZ HIR10HV P-HHQH1ç-HH HZ{ HIR10HV P-HHQHä +H1OHHUHZ{
efoNMes mJeeneNç-HH HZ{ HIR10HV P-HHQHVRHU{HZ HIR10HV P-HHQH1ç-HH HZ{ HIR10HV P-HHQHV12-HH HZ{ HIR10HV P-HHQH1ç-HH HZ{
efoNMes mJeeneçJeeä®³ew efoNMes mJeeneNç-HH HZ{HIR10HVP-HHQHä
+HHHZiaHIR10HVaP-HHQHäa'H1-HH HZiaHIR10HVaP-HHQHäaRHIHä&HHHZaHIR10HVaP-HHQHäa'H1-HH HZiaHIR10HVaP-HHQHäa+H1OHHUHZia
HIR10HVa P-HHQHäa 'H1-HH HZia HIR10HVa P-HHQHäa *RHUäHZa HIR10HVa P-HHQHäa 'H1-HH HZia HIR10HVa P-HHQHäa 712-HH HZia HIR10HVa P-HHQHäa
'H1-HH HZäaHIR10HVaP-HHQHäa'H-HHäHZaHIR10HVaP-HHQHäa'H1-HH HZiaHIR10HVaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Heé®³ew) ³ee Heéáeefle He´Leceeefol³emeb³eesieeled lem³ew (efoMes) (mJeene) p³eeself eëMeekefJeÐee³egÊeÀe
JeekedÀ (DeJee&®³ew) ³eeJee&ieOees_®eefle lem³ew (efoMes) (mJeene) (oef#eCee³ew) ³ee HetJe&cegKem³e Heg©<em³e
oef#eCeyeengmeefVeOeew JeÊe&les lem³ew (efoMes) (mJeene) (DeJee&®³ew) DeOemleeÜÊe&ceevee³ew (efoMes) (mJeene) (He´leer®³ew)
³ee He´l³ekedÀ De_®eefle HetJe&cegKeefmLeleHeg©<em³e He=ÿYeeiee lem³ew (efoMes) (mJeene) (DeJee&®³ew) (efoMes) (mJeene)
(Goer®³ew) ³eesokedÀ HetJee&efYecegKem³e pevem³e JeeceYeeiece_®eefle lem³ew (efoMes) (mJeene) (DeJee&®³ew) (efoMes)
(mJeene) (TOJee&³ew) TOJe&JeÊe&ceevee³ew (efoMes) (mJeene) (DeJee&®³ew) ³ee DeJeefJe©×ce_®eefle lem³ew GHeefoMes
(efoMes) (mJeene) (DeJee®³ew) (efoMes) (mJeene) (DeJee&®³ew) (efoMes) (mJeene)¤24¤
DevJe³eë-³ewefJe&ÜefÓë Heé®³ew efoMes mJeeneçJee&®³ew efoMes mJeene oef#eCee³ew efoMes mJeeneçJee&®³ew efoMes mJeene
He´leer®³ew efoMes mJeeneçJee&®³ew efoMes mJeenesoer®³ew efoMes mJeeneçJee&®³ew efoMes mJeenesOJee&³ew efoMes mJeeneçJee&®³ew efoMes
mJeeneçJee®³ew efoMes mJeeneçJee&®³ew efoMes mJeene ®e efJeOeer³eles les meJe&leë kegÀMeefuevees YeJeefvle¤24¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ee½eleñees cegK³ee efoMeë meefvle leLee ®eleñe GHeefoMeesçefHe JeÊe&vle SJecetOJee&çJee&®eer ®e
efoMeew JeÊexles lee efceefuelJee oMe pee³evle Fefle JesÐeced~ DeveJeefmLelee Fcee efJeYJ³eM®e meefvle, ³e$e mJe³eb efmLelees
YeJesled leÎsMeceejY³e meJee&meeb keÀuHevee YeJeleerefle efJepeeveerle¤24¤
HeoeLe&ë-efpeve efJeÜeveeW ves (Heé®³ew) pees He´Lece HeéHle nesleer nw DeLee&led He´Lece met³e& ceC[ue keÀe meb³eesie
keÀjleer Gme (efoMes) efoMee kesÀ efue³es (mJeene) SHHVHOI HÍ0HHkHI-H²HHHJ¬H¢-HH&HHU (DeJee&®³ew) pees veer®es mes met³e&ceC[ue
keÀes HeéHle DeLee&led peye efJe<egceleer jsKee mes GÊej keÀe met³e& veer®es-veer®es efiejlee nw, Gme veer®es keÀer (efoMes) efoMee kesÀ
efue³es (mJeene) SHHVHOI HÍ0HHkHJ¬H¢-HH&HHU (oef#eCee³ew) pees HetJe&cegKe Jeeues Heg©<e kesÀ oeefnveer yeebn kesÀ efvekeÀì nw,
Gme oef#eCe (efoMes) efoMee kesÀ efue³es (mJeene) GÊeÀ JeeCeer (DeJee&®³ew) efvecve nw, Gme (efoMes) efoMee kesÀ efue³es
(mJeene) GkeÌle JeeCeer (He´leer®³ew) pees met³e&ceC[ue kesÀ HeéflecegKe DeLee&led ueewìves kesÀ mece³e ceW HeéHle Deewj HetJe&cegKe
Jeeues Heg©<e kesÀ Heerþ Heerís nesleer Gme Heef½ece (efoMes) efoMee kesÀ efue³es (mJeene) SHHVHOI HÍ0HHkHJ¬H¢ -HH&HHU
(DeJee&®³ew) Heef½ece kesÀ veer®es pees (efoMes) efoMee nw, Gme kesÀ efue³es (mJeene) SHHVHOI HÍ0HHkHJ¬H¢-HH&HHU (Goer®³ew)
pees HetJee&efYecegKe Heg©<e kesÀ JeeceYeeie keÀes HeéHle nesleer, Gme GÊece (efoMes) efoMee kesÀ efue³es (mJeene)
1276
SHHVHOI HÍ0HHkHJ¬H¢-HH&HHU (DeJee&®³ew) He=efLeJeer ieesue ceW pees GÊej efoMee kesÀ leues efoMee nw, Gme (efoMes) efoMee kesÀ
efue³es (mJeene) SHHVHOI HÍ0HHkHJ¬H¢ -HH&HHU (TOJee&³ew) pees THej keÀes JeÊe&ceeve nw, Gme (efoMes) efoMee kesÀ efue³es
(mJeene) SHHVHIOHÍ0HHkHJ¬H¢-HH&eer (DeJee&®³ew) pees efJe©× HeéHle nesleer THej Jeeueer efoMee kesÀ veer®es DeLee&led keÀYeer
HetJe& efieveer peeleer, keÀYeer GÊej, keÀYeer oef#eCe, keÀYeer Heef½ece ceeveer peeleer nw, Gme (efoMes) efoMee kesÀ efue³es (mJeene)
SHHVHOI HÍ0HHkHJ¬H¢ -HH&eer Deewj (DeJee®³ew) pees meyemes veer®es JeÊe&ceeve Gme (efoMes) efoMee kesÀ efue³es (mJeene)
p³eeself eëMeekefJe®eej³egkeÌle JeeCeer leLee (DeJee&®³ew) He=efLeJeer ieesue ceW pees GkeÌle Òel³eskeÀ keÀesCe efoMeeDeeW kesÀ leues keÀer
efoMee nw, Gme (efoMes) efoMee kesÀ efue³es (mJeene) SHHVHOI HÍ0HHkHI-H²HHHJ¬H¢-HH&HHUHI-H2HHYHNH¢HU-HVPH\H'HHVMNHJ¢0HXHHU
DeLee&led Deevevoer nesles nQ¤24¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! ®eej cegK³e efoMee Deewj ®eej GHeefoMee DeLee&led keÀesCe efoMee Yeer JeÊe&ceeve nQ~ Ssmes
THej Deewj veer®es keÀer efoMee Yeer JeÊe&ceeve nQ~ Jes efceue keÀj meye oMe nesleer nQ, ³en peevevee ®eeefn³es Deewj SkeÀ ¬eÀce
mes efve½e³e veneR keÀer ngF& leLee DeHeveer-DeHeveer keÀuHevee ceW meceLe& Yeer nw, GvekeÀes Gve-GvekesÀ DeLe& ceW meceLe&ve keÀjves
keÀer ³en jerelf e nw efkeÀ peneb ceveg<³e DeeHe efmLele nes, Gme osMe keÀes ueskesÀ meye keÀer keÀuHevee nesleer nw, FmekeÀes
peevees¤24¤
DeÓîe Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ peueeo³ees osJeleeë~ DeefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
DeNÓîeë mJeeneä JeeNY³e&ë mJeeneV{oNkeÀe³eN mJeeneN efleÿävleerY³eNë mJeeneN ñeJeävleerY³eNë mJeeneN
m³evoäceeveeY³eNë mJeeneN ketÀH³eeäY³eNë mJeeneN metÐeeäY³eNë mJeeneN Oee³eH {Y³eNë mJeeneäCe&NJee³eN mJeeneä mecegÉêe³eN
P-HHQHämeefjNje³eN mJeeneä¤25¤
'H1µÐH )OH1OHGÉ<HÍa P-HHQHäa -HH1<H )HIOHä -HH1ÍÉ<HÍa P-HHQHäa *1R1NH¢HHäa P-HHQHäa HIOHáäYOHHU<HÍa P-HHQHäa
ÓH-HäYOHHU<HÍa P-HHQHäa PHYRäFHHYHH<HÍa P-HHQHäa NHW¢+HHä<HÍa P-HHQHäa PHW²HHä<HÍa P-HHQHäa 2HHHH i<HÍa P-HHQHäa 'H1&H 1-HHHäa
P-HHQHäaPH1FHJÉÌHHäaP-HHQHäaPH1HIMlMHHäaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(DeÓîeë) peuesY³eë (mJeene) Megef×keÀeefjkeÀe ef¬eÀ³ee (JeeY³e&ë) JejCeer³esY³eë (mJeene)
(GokeÀe³e) DeeêeakeÀejkeÀe³e (mJeene) (efleÿvleerY³eë) efmLejeY³eë (mJeene) (ñeJevleerY³eë) meÐeesieeefceveerY³eë
(mJeene) (m³evoceeveeY³eë) He´ñegleeY³eë (mJeene) (ketÀH³eeY³eë) ketÀHes<eg YeJeeY³eë (mJeene) (metÐeeY³eë) megÿg
keÌueseof keÀeY³eë (mJeene) (Oee³ee&Y³eë) OeÊeg¥ ³eesi³eeY³eë (mJeene) (DeCe&Jee³e) yentv³eCee¥efme efJeÐevles ³eefmceBmlemcew
(mJeene) (mecegêe³e) mecegêJevl³eeHees ³eeÅmcemlemcew (mJeene) (meefjje³e) keÀceveer³ee³e (mJeene)¤25¤
DevJe³eë-³ewce&veg<³ew³e&%es<eg megievO³eeefoêJ³enJevee³eeçodY³eë mJeene JeeY³e&ë mJeenesokeÀe³e mJeene

efleÿvleerY³eë mJeene ñeJevleerY³eë mJeene m³evoceeveeY³eë mJeene ketÀH³eeY³eë mJeene metÐeeY³eë mJeene Oee³ee&Y³eë
mJeeneçCe&Jee³e mJeene mecegêe³e mJeene meefjje³e mJeene ®e efJeOeer³eles les meJex<eeb megKeHeóe pee³evles¤25¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee Deiveew megievO³eeefoêJ³eeefCe pegng³egmles peueeefoMegef×keÀejkeÀe YetlJee HegC³eelceevees
pee³evles peueMeg×îewJe meJex<eeb Megef×Ye&Jeleerefle JesÐeced¤25¤
HeoeLe&ë-efpeve ceveg<³eeW ves ³e%ekeÀceesXx ceW megieefvOe Deeefo HeoeLe& nesceves kesÀ efue³es (DeÓîeë) meeceev³e peueeW
kesÀ efue³es (mJeene) Gve keÀes Meg× keÀjves keÀer ef¬eÀ³ee (JeeY³e&ë) mJeerkeÀej keÀjves ³eesi³e Deefle GÊece peueeW kesÀ efue³es
(mJeene) GvekeÀes Meg× keÀjves keÀer ef¬eÀ³ee (GokeÀe³e) HeoeLeesXx keÀes ieerues keÀjves Jee met³e& keÀer efkeÀjCeeW mes THej keÀes
peeles ngS peue kesÀ efue³es (mJeene) GvekeÀes Meg× keÀjves Jeeueer ef¬eÀ³ee (efleÿvleerY³eë) yenles ngS peueeW kesÀ efue³es
(mJeene) GÊeÀ ef¬eÀ³ee (ñeJevleerY³eë) MeerIe´ yenles ngS peueeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊeÀ ef¬eÀ³ee (m³evoceeveeY³eë)
Oeerjs-Oeerjs ®eueles peueeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊeÀ ef¬eÀ³ee (ketÀH³eeY³eë) kegÀSb ceW ngS peueeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊeÀ
ef¬eÀ³ee (metÐeeY³eë) YeueerYeebefle efYeieesves nejs DeLee&led Je<ee& Deeefo mes pees efYeieesles nQ, Gve peueeW kesÀ efue³es (mJeene)
GvekesÀ Meg× keÀjves keÀer ef¬eÀ³ee (Oee³ee&Y³eë) OeejCe keÀjves ³eesi³e pees peue nQ, GvekesÀ efue³es (mJeene) GÊeÀ ef¬eÀ³ee
(DeCe&Jee³e) efpeme ceW yengue peue nw, Gme yeæ[s veo kesÀ efue³es (mJeene) GÊeÀ ef¬eÀ³ee (mecegêe³e) efpeme ceW De®ís
He´keÀej veo-ceneveo, veoer-ceneveoer, Peerue, Pejvee Deeefo kesÀ peue pee efceueles nQ, Gme meeiej Jee cenemeeiej kesÀ
efue³es (mJeene) Meg× keÀjves Jeeueer ef¬eÀ³ee Deewj (meefjje³e) Deefle megvoj ceveesnj peue kesÀ efue³es (mJeene) GmekeÀer
j#ee keÀjves Jeeueer ef¬eÀ³ee efJeOeeve keÀer nw, Jes meye keÀes megKe osvesnejs nesles nQ¤25¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Deeie ceW megieefvOe Deeefo HeoeLeeX keÀes nesceW, Jes peue Deeefo HeoeLeeX keÀer Megef× keÀjves
nejs nes HegC³eelcee nesles nQ Deewj peue keÀer Megef× mes ner meye HeoeLeeX keÀer Megef× nesleer nw, ³en peevevee
®eeefn³es¤25¤
Jeelee³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Jeeleeo³ees osJeleeë~ mJeje[efYeke=ÀefleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Jeeleeä³eN mJeeneä OetÉcee³eN mJeeneNYeé³eN mJeeneä cesNIee³eN mJeeneä efJeNÐeesleäceevee³eN mJeeneä mleNve³eälesN
mJeeneäJeNmHetÀpe&{lesN mJeeneN Je<e&{lesN mJeeneäJeNJe<e&{lesN mJeenesNie´b Je<e&{lesN mJeeneä MeerNIe´b Je<e&{lesN P-HHQHVäRGLH£1OHV
mJeenesodiHäQHUOHHH1 mJeeneä He´g<CeNles mJeeneä MeerkeÀe³eNles mJeeneN He´g<JeeäY³eNë P-HHQHä ÛeNogveer{Y³eNë P-HHQHä
veerneNje³eN mJeeneä¤26¤
1278
-HHOHHäHaP-HHQHäa2HWÉFHHHäaP-HHQHäa'H1<HHHäaP-HHQHäaFH1V,HHHäaP-HHQHäaHI-H1²HHVOHäFHHYHH1HVHIOHä HI-H1É²HHVOHäFHHYHHHaP-HHQHäa
POH1YHHäOHVaP-HHQHäa'H1-H1P+HW¢SH iOH1 )OHä-H1ÉP+HW¢SH iOHVaP-HHQHäa-HH iOHVaP-HHQHäa'H1-H1-HH iOH1 )OHä-H1É-HH iOHVaP-HHQHäa*1LHFHGa-HH iOHVa
P-HHQHäa 0HHU1,HFHGa -HH iOHVa P-HHQHäa *1RGLHÉ£1OH )OHJOä HGÉLH£1OHVa P-HHQHäa *RGLHäQHUOHH1HVOHJOHGÉLHäQHUOHHHa P-HHQHäa +HJÉ&H1OHVa P-HHQHäa
0HHU1NH¢H1H1OHVaP-HHQHäa+HJ-HHä<HÍaP-HHQHäa½ÉHRJYHHUä<HÍaP-HHQHäaYHHU1QH1MHHäaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Jeelee³e) ³ees Jeeefle lemcew (mJeene) (Oetcee³e) (mJeene) (DeYeé³e) cesIeefveefceÊee³e (mJeene)
(cesIee³e) ³ees cesnefle efme_®eefle lemces (mJeene) (efJeÐeesleceevee³e) efJeÐegleë He´JeÊe&keÀe³e (mJeene) (mleve³eles) efoJ³eb
Meyob kegÀJe&les (mJeene) (DeJemHetÀpe&les) DeOees JeýeJeod Ieeleb kegÀJe&les (mJeene) (Je<e&les) ³ees Je<e&efle lemcew (mJeene)
(DeJeJe<e&les) (mJeene) (Giećed) leerJećed (Je<e&les) (mJeene) (MeerIećed) letCe&ced (Je<e&les) (mJeene) (Godie=Áles) ³e
TOJe¥ ie=Áeefle lemcew (mJeene) (Godie=nerlee³e) TOJe¥ ie=nerleb peueb ³esve lemcew (mJeene) (Òeg<Celes) Hegeqäb Hetj³eles
(mJeene) (MeerkeÀe³eles) ³eë MeerkebÀ mes®eveb keÀjeself e lemcew (mJeene) (He´g<JeeY³eë) HetCee&Y³eë (mJeene) (ÛeogveerY³eë)
DeJ³eÊebÀ Meyob kegÀJe&leerY³eë (mJeene) (veerneje³e) kegÀnkeÀe³e (mJeene)¤26¤
DevJe³eë-³ewce&veg<³ewJee&lee³e mJeene Oetcee³e mJeeneçYeé³e mJeene cesIee³e mJeene efJeÐeesleceevee³e mJeene
mleve³eles mJeeneçJemHetÀpe&les mJeene Je<e&les mJeeneçJeJe<e&les mJeenesie´b Je<e&les mJeene MeerIe´b Je<e&les mJeenesodie= Áles
mJeenesodie=nerlee³e mJeene He´g<Celes mJeene MeerkeÀe³eles mJeene He´g<JeeY³eë mJeene ÛeogveerY³eë mJeene veerneje³e mJeene
®e He´³egp³eles les HeéCeefHe´³ee pee³evles¤26¤
YeeJeeLe&ë-³es ³eLeeefJeO³eefivenes$eeoerved kegÀJe&efvle les Jee³JeeefoMeesOekeÀe YetlJee meJex<eeb efnlekeÀje
YeJeefvle¤26¤
HeoeLe&ë-efpeve ceveg<³eeW ves (Jeelee³e) pees yenlee nw, Gme HeJeve kesÀ efue³es (mJeene) Gme keÀes Meg× keÀjves
Jeeueer ³e%eef¬eÀ³ee (Oetcee³e) Oetce kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (DeYeé³e) cesIe kesÀ keÀejCe kesÀ efue³es (mJeene)
³e%eef¬eÀ³ee (cesIee³e) cesIe kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (efJeÐeesleceevee³e) efyepegueer mes He´Je=Êe ngS meIeve yeÎue kesÀ
efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (mleve³eles) GÊece Meyo keÀjleer ngF& efyepegueer kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee
(DeJemHetÀpe&les) SkeÀ-otmejs kesÀ efIemeves mes Jeýe kesÀ meceeve veer®es keÀes ®eesì keÀjles ngS efJeÐegled kesÀ efue³es (mJeene)
Meg× keÀjves nejer ³e%eef¬eÀ³ee (Je<e&les) pees yeÎue Je<e&lee nw, GmekesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (DeJeJe<e&les)
efceueeJeì mes leues THej ngS yeÎueeW ceW pees veer®es Jeeuee nw, Gme yeÎue kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (Giećed)
Deefleleer#Celee mes (Je<e&les) Je<e&les ngS yeÎue kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (MeerIećed) MeerIe´ ueHeì-PeHeì mes
(Je<e&les) Je<e&les ngS yeÎue kesÀ efue³es (mJeene) GÊeÀ ef¬eÀ³ee (Godie=Áles) THej mes THej yeÎueeW kesÀ ieńCe keÀjves
Jeeues yeÎue kesÀ efue³es (mJeene) GÊeÀ ef¬eÀ³ee (Godie=nerlee³e) efpemeves THej mes THej peue ieńCe efkeÀ³ee Gme yeÎue
kesÀ efue³es (mJeene) Megef× keÀjves Jeeueer ³e%eef¬eÀ³ee (Òeg<Celes) Hegefä keÀjles ngS cesIe kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee
(MeerkeÀe³eles) pees meeR®elee DeLee&led þnj-þnj kesÀ Je<e&lee, Gme cesIe kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (He´g<JeeY³eë) pees
HetCe& IeveIeesj Je<ee& keÀjles nQ, Gve cesIeeW kesÀ DeJe³eJeeW kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (ÛeogveerY³eë) DeJ³eÊeÀ ieæ[ieæ[
Meyo keÀjles ngS yeÎueeW kesÀ efue³es (mJeene) Megef× keÀjves Jeeueer ³e%eef¬eÀ³ee Deewj (veerneje³e) kegÀnj kesÀ efue³es
(mJeene) Gme keÀer Megef× keÀjves Jeeueer ³e%eef¬eÀ³ee keÀer nw, Jes mebmeej kesÀ HeéCeefHe³eejs nesles nQ¤26¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e ³eLeeefJeefOe Deefivenes$e Deeefo ³e%eeW keÀes keÀjles nQ, Jes HeJeve Deeefo HeoeLeesXx kesÀ
MeesOevesnejs neskeÀj meye keÀe efnle keÀjves Jeeues neles nQ¤26¤
Deive³es mJeensl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deiv³eeo³ees osJeleeë~ peieleer®ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
'H1LYHH1V P-HHQH1 PHHVFHHäH1 P-HHQVYÌHäH1 P-HHQHä +HHI/H1-HZ P-HHQH1ÉYOHHIMäHHH1 P-HHQHä HIR1-HV P-HHQHä
HIR1L<HÍP-HHQHÉÉ0HHä<H1ÍP-HHQHV1-H]n HIR10HVP-HHQH1-HH HZ{HIR10HVP-HHQHä
'H1LYHHVäa P-HHQHäa PHHVFHHäHa P-HHQHäa )YÌHäHa P-HHQHäa +HÉHI/H1-HZa P-HHQHäa 'H1YOHHIMäHHHa P-HHQHäa HIR1-HVa P-HHQHäa
HIR1L<H)HIOHäHIR1NHG¢É<HÍaP-HHQHäa'HH0HHä<HÍaP-HHQHäa*1-Hn]aHIR10HVaP-HHQHäa'H1-HH HZiaHIR10HVaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Deive³es) peeþjeive³es (mJeene) (meescee³e) GÊecee³e jmee³e (mJeene) (Fvêe³e) peerJee³e
efJeÐegles Hejcewée³ee&³e Jee (mJeene) (He=efLeJ³ew) (mJeene) (Devleefj#ee³e) DeekeÀeMee³e (mJeene) (efoJes) He´keÀeMee³e
(mJeene) (efoiY³eë) (mJeene) (DeeMeeY³eë) J³eeefHekeÀeY³eë (mJeene) (GJ³ez) yentªHee³ew (efoMes) (mJeene)
(DeJee&®³ew) efvecvee³ew (efoMes) (mJeene)¤27¤
DevJe³eë-ceveg<³ewjive³es mJeene meescee³e mJeensvêe³e mJeene He=efLeJ³ew mJeeneçvleefj#ee³e mJeene efoJes mJeene
efoiY³eë mJeeneççMeeY³eë mJeenesJ³ez efoMes mJeeneçJee&®³ew efoMes mJeene ®eeçJeM³eb efJeOes³eeë¤27¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee DeefiveÜeje Dees<eO³eeefo<eg megievO³eeefoêJ³eb efJemleej³es³egmles peieef×lekeÀjeë
m³egë¤27¤
HeoeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes (Deive³es) peeþjeefive DeLee&led Hesì kesÀ Yeerlej DeVe He®eeves Jeeueer Deeie kesÀ efue³es
(mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (meescee³e) GÊece jme kesÀ efue³es (mJeene) megvoj ef¬eÀ³ee (Fvêe³e) peerJe, efyepegueer Deewj
Hejce Ssée³e& kesÀ efue³es (mJeene) GÊeÀ ef¬eÀ³ee (He=efLeJ³ew) He=efLeJeer kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (Devleefj#ee³e)
DeekeÀeMe kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (efoJes) He´keÀeMe kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (efoiY³eë) HetJee&efo
efoMeeDeeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (DeeMeeY³eë) SkeÀ otmejer ceW pees J³eeHle nes jner DeLee&led F&Meeve Deeefo
keÀesCe efoMeeDeeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (GJ³ez) mece³e keÀes HeekeÀj DeveskeÀ ªHe efoKeeves Jeeueer DeLee&led
Je<ee&, ieceea, meoea kesÀ mece³e kesÀ ªHe keÀer Deueie-Deueie He´leerefle keÀjeves Jeeueer (efoMes) efoMee kesÀ efue³es (mJeene)
1280
GÊece ef¬eÀ³ee Deewj (DeJee&®³ew) veer®es keÀer (efoMes) efoMee kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee DeJeM³e efJeOeeve keÀjveer
®eeefn³es¤27¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Deefive kesÀ Üeje DeLee&led Deeie ceW nesce keÀj Deew<eefOe Deeefo HeoeLeesXx ceW megieefvOe Deeefo
HeoeLe& keÀe efJemleej keÀjW Jes peieled kesÀ efnle keÀjves Jeeues nesJeW¤27¤
ve#e$esY³e Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ve#e$eeo³ees osJeleeë~ Yegefjieäer ívomeer~ ceO³eceew mJejew¤
ve#eä$esY³eNë mJeeneä ve#eNef$e³eVä<H1Í mJeeneänesjeN$esY³eNë mJeeneä×&ceeNmesY³eNë mJeeneN ceemeVä<H1Í
mJeenäç$eÝNlegY³eNë mJeeneäÊe&NJesY³eNë mJeeneä mebJelmeNje³eN mJeeneN ÐeeJeeäHe=efLeNJeerY³eeN: mJeeneä ®eNvêe³eN mJeeneN
met³ee&{³eN mJeeneä jNefMceY³eNë mJeeneN JemeägY³eNë mJeeneä ©NêsY³eNë mJeeneäefoNl³esY³eNë mJeeneä ceN©ÓîeNë mJeeneN
efJeées{Y³ees osNJesY³eNë mJeeneN cetueV{<H1Í mJeeneN MeeKeeäY³eNë mJeeneN JeveNmHeefle{Y³eNë mJeeneN Heg<HeV{<H1Í mJeeneN
HeÀueV{<H1Í mJeenew<eäOeerY³eNë mJeeneä¤28¤
YHHäHV<HÍa P-HHQHäa YH1H1HIHHVä<HÍa P-HHQHäa 'H1QHV1MH1HV<HäÍa P-HHQHäa 'H1¹ 1FHH1PHV<H1 )OHä¹ 1ÉFHH1PHV<HäÍa P-HHQHäa
FHHPHVä<HÍaP-HHQHäaH¿1OHJ<H1 )YHÉOHJÉ<HäÍaP-HHQHäa'HH1¬H 1-HVÉ<HäÍaP-HHQHäaPH1E-H1OPH1MHHäaP-HHQHäa²HH-HHä+HHI/H1-HHU<HHäFHGaP-HHQHäa
H1YÌHHäaP-HHQHäaPHWHH iHaP-HHQHäaMlHI0FH<H1)HIOHäMlHI0FHÉ<HäÍaP-HHQHäa-HPHJä<H1)HIOH1-HPHJäÉ<HÍaP-HHQHäa1ÌV<HäÍaP-HHQHäa
'HH1HIR1OHV<HäÍa P-HHQHäa FH1µÐH1 )HIOHä FH1OHGÉ<HäÍa P-HHQHäa HI-HËHVä<HÍa RV1-HV<HäÍa P-HHQHäa FHWXHVä<HÍa P-HHQHäa 0HH.HHä<HÍa
P-HHQHäa-HYH1P+HHIOHä<H1)HIOH1-HYH1P+HHIOHäÉ<HÍaP-HHQHäa+HJ+HVä<HÍaP-HHQHäa+H¢XHVä<HÍaP-HHQHäa'HHVHä2HHU<HÍP-HHQHä
HeoeLe&ë-(ve#e$esY³eë) De#eerCesY³eë (mJeene) (ve#eef$e³esY³eë) ve#e$eeCeeb mecetnsY³eë (mJeene)
(Denesje$esY³eë) Dene|veMesY³eë (mJeene) (De×&ceemesY³eë) (mJeene) (ceemesY³eë) (mJeene) ($eÝlegY³eë) (mJeene)
(DeeÊe&JesY³eë) $eÝlegpeelesY³eë (mJeene) (mebJelmeje³e) (mJeene) (ÐeeJeeHe=efLeJeerY³eeced) YetefceHe´keÀeMeeY³eeced
(mJeene) (®evêe³e) (mJeene) (met³ee&³e) (mJeene) (jefMceY³eë) efkeÀjCesY³eë (mJeene) (JemegY³eë)
He=efLeJ³eeefoY³eë (mJeene) (©êsY³eë) HeéCepeerJesY³eë (mJeene) (Deeefol³esY³eë) DeefJeveeefMeY³eë keÀeueeJe³eJesY³eë
(mJeene) (ce©odY³eë) (mJeene) (efJeéesY³eë) meJexY³eë (osJesY³eë) efoJ³eiegCesY³eë (mJeene) (cetuesY³eë)
(mJeene) (MeeKeeY³eë) (mJeene) (JevemHeefleY³eë) (mJeene) (Heg<HesY³eë) (mJeene) (HeÀuesY³eë) (mJeene)
(Dees<eOeerY³eë) (mJeene)¤28¤
DevJe³eë-ceveg<³ewve&#e$esY³eë mJeene ve#eef$e³esY³eë mJeeneçnesje$esY³eë mJeeneç×&ceemesY³eë mJeene
ceemesY³eë mJeeneÊeg&Y³eë mJeeneççÊe&JesY³eë mJeene mebJelmeje³e mJeene ÐeeJeeHe=efLeJeerY³eeb mJeene ®evêe³e mJeene
met³ee&³e mJeene jefMceY³eë mJeene JemegY³eë mJeene ©êsY³eë mJeeneççefol³esY³eë mJeene ce©odY³eë mJeene efJeéesY³ees
osJesY³eë mJeene cetuesY³eë mJeene MeeKeeY³eë mJeene JevemHeefleY³eë mJeene Heg<HesY³eë mJeene HeÀuesY³eë
mJeenew<eOeerY³eë mJeene ®eeJeM³ecevegÿs³eeë¤28¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ee efvel³eb megievO³eeefoêJ³eceiveew Heéf#eH³e leÜe³egjefMceÜeje
JevemHel³eew<eefOecetueMeeKeeHeg<HeHeÀueeefo<eg He´JesM³e meJex<eeb HeoeLee&veeb Megef×b ke=ÀlJeeççjesi³eb mecHeeo³evleg¤28¤
HeoeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ (ve#e$esY³eë) pees HeoeLe& keÀYeer veä veneR nesles GvekesÀ efue³es (mJeene)
GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (ve#eef$e³esY³eë) GÊeÀ HeoeLeeX kesÀ mecetneW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (Denesje$esY³eë)
efove-jeef$e kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (De×&ceemesY³eë) MegkeÌue-ke=À<Ce He#e DeLee&led HeKeJeeæ[eW kesÀ efue³es
(mJeene) GÊeÀ ef¬eÀ³ee (ceemesY³eë) cenerveeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊeÀ ef¬eÀ³ee ($eÝlegY³eë) Jemevle Deeefo íë $eÝlegDeeW
kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (DeeÊe&JesY³eë) $eÝlegDeeW ceW GlHeVe ngS $eÝleg kesÀ HeoeLeesXx kesÀ efue³es (mJeene)
GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (mebJelmeje³e) Je<eeX kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (ÐeeJeeHe=efLeJeerY³eeced) He´keÀeMe Deewj
Yetefce kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (®evêe³e) ®evêueeskeÀ kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (met³³ee&³e)
met³³e&ueeskeÀ kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (jefMceY³eë) met³³e& Deeefo keÀer efkeÀjCeeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece
³e%eef¬eÀ³ee (JemegY³eë) He=efLeJeer Deeefo ueeskeÀeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊeÀ ef¬eÀ³ee (©êsY³eë) oMe HeéCeeW kesÀ efue³es
(mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (Deeefol³esY³eë) keÀeue kesÀ DeJe³eJe pees DeefJeveeMeer nQ, GvekesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee
(ce©Óîeë) HeJeveeW kesÀ efue³es (mJeene) GvekesÀ DevegketÀue ef¬eÀ³ee (efJeéesY³eë) mecemle (osJesY³eë) efoJ³e iegCeeW kesÀ
efue³es (mJeene) megvoj ef¬eÀ³ee (cetuesY³eë) meYeeW keÀer peæ[eW kesÀ efue³es (mJeene) leovegketÀue ef¬eÀ³ee (MeeKeeY³eë)
MeeKeeDeeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (JevemHeefleY³eë) JevemHeefle³eeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee
(Heg<HesY³eë) HetÀueeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (HeÀuesY³eë) HeÀueeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee Deewj
(Dees<eOeerY³eë) Dees<eefOe³eeW kesÀ efue³es (mJeene) efvel³e GÊece ef¬eÀ³ee DeJeM³e keÀjveer ®eeefn³es¤28¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³e efvel³e megievO³eeefo HeoeLeesXx keÀes Deefive ceW íes[ æ DeLee&led nJeve keÀj HeJeve Deewj met³e& keÀer
efkeÀjCeeW Üeje JevemHeefle, Dees<eefOe, cetue, MeeKee, Heg<He Deewj HeÀueeefokeÀeW ceW He´JesMe keÀje kesÀ meye HeoeLeesXx keÀer Megef×
keÀj Deejesi³elee keÀer efmeef× keÀjW¤28¤
He=efLeJ³ee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efue²esÊeÀe osJeleeë~ efve®e=ol³eefäMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HeÉHI/H1-HZ P-HHQH1YOHHIMäHHH1 P-HHQHä HIR1-HV P-HHQH1 PHWHH {H1 P-HHQHä H1YÌHH1 P-HHQH1 YHHäHV<H1Í
mJeeneNÓîeë P-HHQHZHä2HHU<H1Í P-HHQH1 -HYH1P+HHIOHä<H1Í P-HHQHä +HHIM+XH1-HV<H1Í P-HHQHä HMHH1MV<H1Í P-HHQHä
mejerme=É+HV<H1ÍP-HHQHä
1282
He=ÉHI/H1-HZaP-HHQHäa'H1YOHHIMäHHHaP-HHQHäaHIR1-HVaP-HHQHäaPHWHH iHaP-HHQHäaH1YÌHHäaP-HHQHäaYHHäHV<HÍaP-HHQHäa
'H1RG<H )OH1OHGÉ<HÍa P-HHQHäa 'HHVHä2HHU<HÍa P-HHQHäa -HYH1P+HHIOHä<H1 )HIOH1 -HYH1P+HHIOHäÉ<HÍa P-HHQHäa +H1HIMl+XHV1-HV<H1 )HIOHä
+HHIMÉ+XH1-HV<HäÍaP-HHQHäaH1MH1H1MV<HäÍaP-HHQHäaPH1MHU1PHÉHHV<HäÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(He=efLeJ³ew) efJemle=lee³ew Oeefj$³ew (mJeene) GÊece³e%eef¬eÀ³ee (Devleefj#ee³e) DeekeÀeMee³e (mJeene)
GÊeÀe ef¬eÀ³ee (efoJes) efJeÐegleë Meg×³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (met³ee&³e) Deeefol³eceC[uee³e (mJeene) leovegªHee
ef¬eÀ³ee (®evêe³e) ®evêceC[uee³e (mJeene) GÊeceef¬eÀ³ee (ve#e$esY³eë) leejkesÀY³eë (mJeene) (DeodY³eë) (mJeene)
(Dees<eOeerY³eë) (mJeene) (JevemHeefleY³eë) (mJeene) (HeefjHueJesY³eë) leejkesÀY³eë (mJeene) (®eje®ejsY³eë)
mLeeJejpe²cesY³eë (mJeene) (mejerme=HesY³eë) meHHee&efoY³eë (mJeene)¤29¤
DevJe³eë-³eefo ceveg<³eeë He=efLeJ³ew mJeeneçvleefj#ee³e mJeene efoJes mJeene met³³ee&³e mJeene ®evêe³e mJeene
ve#e$esY³eë mJeeneçodY³eë mJeenew<eOeerY³eë mJeene JevemHeefleY³eë mJeene HeefjHueJesY³eë mJeene ®eje®ejsY³eë mJeene
mejerme=HesY³eë mJeene He´³eg_peerjBmleefn& meJe¥ Meg×b keÀÊeg¥ HeÝeJes³egë¤29¤
YeeJeeLe&ë-³es megievO³eeefoêJ³eb He=efLeJ³eeefo<JeefiveÜeje efJemlee³³e& Jee³egpeueÜeje Deew<eOeer<eg He´JesM³e meJe¥
mebMeesO³eeççjesi³eb mecHeeo³eefvle, le Dee³egJe&×&keÀe YeJeefvle¤29¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e (He=efLeJ³ew) efJeLejer ngF& Fme He=efLeJeer kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee
(Devleefj#ee³e) DeJekeÀeMe DeLee&led HeoeLeesXx kesÀ yeer®e keÀer Heesue kesÀ efue³es (mJeene) GÊeÀ ef¬eÀ³ee (efoJes) efyepegueer keÀer
Megef× kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (met³³ee&³e) met³³e&ceC[ue keÀer GÊecelee kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee
(®evêe³e) ®evêceC[ue kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (ve#e$esY³eë) Deeféeveer Deeefo ve#e$eueeskeÀeW keÀer GÊecelee kesÀ
efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (DeÓîeë) peueeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (Dees<eOeerY³eë) Dees<eefOe³eeW
kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (JevemHeefleY³eë) Jeì Je=#e Deeefo kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee
(HeefjHueJesc³eë) pees meye Deesj mes Deeles-peeles Gve leejeieCeeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (®eje®ejsY³eë)
mLeeJej-pe²ce peerJeeW Deewj peæ[ HeoeLeesXx kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee leLee (mejerme=HesY³eë) pees eEjieles nQ,
Gve meHHe& Deeefo peerJeeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee keÀes De®ís He´keÀej ³egÊeÀ keÀjW lees Jes meye keÀer Megef×
keÀjves keÀes meceLe& neW¤29¤
YeeJeeLe&ë-pees megieefvOele Deeefo HeoeLe& keÀes He=efLeJeer Deeefo HeoeLeesXx ceW Deefive kesÀ Üeje efJemleej kesÀ DeLee&led
HewÀuee kesÀ HeJeve Deewj peue kesÀ Üeje Dees<eefOe Deeefo HeoeLeesXx ceW He´JesMe keÀje meye keÀes De®ís He´keÀej Meg× keÀj
Deejesi³eHeve keÀes efme× keÀjeles nQ, Jes Dee³egoe& kesÀ yeæ{eves Jeeues nesles nQ¤29¤
DemeJe Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ JemJeeo³ees osJeleeë~ ke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë mJejë¤
'HPHä-HV1 P-HHQH1 -HPHä-H1V P-HHQHä HI-H1<HJ-H1V P-HHQH1 HI-H-HäP-HOH1V P-HHQHä LH&H1HIÀHH1V P-HHQHä LH1&H+HäOHH1V
P-HHQHäHI<H1<HJ-H1V P-HHQHHI2Hä+HOHH1V P-HHQHä 0HWÉHHH1 P-HHQHä PHjPH1+HH H1 P-HHQHä H1YÌHH1 P-HHQH1 SHHVHIOHäH1V P-HHQHä
ceefuecueÉg®ee³eN mJeeneN HIR-HHä+H1OHH1VP-HHQHä30¤
'HPHä-HVaP-HHQHäa-HPHä-HVaP-HHQHäaHI-H1<HJ-H1 )HIOHä HI-H1É<HJ-HVäaP-HHQHäaHI-H-HäP-HOHVaP-HHQHäaLH1&H1HIÀHH1 )HIOHä LH&H1ÉHIÀHHVäa
P-HHQHäaLH1&H+HäOHH1 )HIOHä LH1&HÉ+HäOHHVaP-HHQHäa'H1HI<H1<HJ-H1 )OHäHI<H1É<HJ-HVäaP-HHQHäa'HHI2Hä+HOHH1 )1OHHI2HäÉ+HOHHVaP-HHQHäa0HWÉHHHäa
P-HHQHäa PH1jPH1+HH HVHIOHä PHFHGÉPH1+HH Häa P-HHQHäa H1YÌHHäa P-HHQHäa SHHVHIOHäHVa P-HHQHäa FH1HIXH1FXHJÉHHHäa P-HHQHäa HIR-HHäa +H1OHHVäa
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(DemeJes) HeéCee³e (mJeene) (JemeJes) ³eesçefmceved Mejerjs Jemeefle lemcew peerJee³e (mJeene)
(efJeYegJes) J³eeHekeÀe³e Jee³eJes (mJeene ) (efJeJemJeles) met³ee&³e (mJeene) (ieCeefÞe³es) ³ee ieCeeveeb mecetneveeb Þeerë
MeesYee lem³ew efJeÐegles (mJeene) (ieCeHele³es) mecetneveeb HeeuekeÀe³e Jee³eJes (mJeene) (DeefYeYegJes) DeefYecegKeb
YeeJegkeÀe³e (mJeene) (DeefOeHele³es) meJe&mJeeefceves je%es (mJeene) (Met<ee³e) yeuee³e mewv³ee³e (mJeene) (mebmeHee&³e)
³eë mec³ekedÀ meHe&efle ie®íefle lemcew (mJeene) (®evêe³e) megJeCee&³e~ ®evêefceefle efnjC³eveecemeg Heefþleced¤
efveIeb01~2¤ (mJeene) (p³eesefle<es) HeóerHevee³e (mJeene) (ceefuecueg®ee³e) mlesvee³e~ ceefuecueg®e Fefle mlesveveecemeg
Heefþleced¤ efveIeb03~24¤ (mJeene) (efoJee, Hele³es) efovem³e HeeuekeÀe³e met³ee&³e (mJeene)¤30¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³ecemeJes mJeene JemeJes mJeene efJeYegJes mJeene efJeJemJeles mJeene ieCeefÞe³es mJeene
ieCeHele³es mJeeneçefYeYegJes mJee³eeçefOeHele³es mJeene Met<ee³e mJeene mebmeHee&³e mJeene ®evêe³e mJeene p³eeself e<es
mJeene ceefuecueg®ee³e mJeene efoJeeHele³es mJeene ®e He´³eg*dOJeced¤30¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë HeéCeeefoMeg×³esçiveew HegefäkeÀjeefoêJ³eb nesleJ³eced¤30¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce (DemeJes) HeéCeeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (JemeJes) pees Fme Mejerj
ceW yemelee nw, Gme peerJe kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (efJeYegJes) J³eeHle nesves Jeeues HeJeve kesÀ efue³es
(mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (efJeJemJeles) met³e& kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (ieCeefÞe³es) pees HeoeLeeX kesÀ
efue³es mecetneW keÀer MeesYee efyepegueer nw, GmekesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (ieCeHele³es) HeoeLeeX kesÀ mecetneW kesÀ
Heeueves nejs HeJeve kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (DeefYeYegJes) mevcegKe nesves Jeeues kesÀ efue³es (mJeene) GÊece
³e%eef¬eÀ³ee (DeefOeHele³es) meye kesÀ mJeeceer jepee kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (Met<ee³e) yeue Deewj leer#Celee kesÀ
efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (mebmeHee&³e) pees YeueerYeebefle keÀjkesÀ eEjies Gme peerJe kesÀ efue³es (mJeene) GÊece
³e%eef¬eÀ³ee (®evêe³e) megJeCe& kesÀ efue³es (mJeene) GÊeÀ ef¬eÀ³ee (p³eesefle<es) p³eeself eë DeLee&led met³e&, ®evê Deewj
leejeieCeeW kesÀ He´keÀeMe kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee (ceefuecueg®ee³e) ®eesj kesÀ efue³es (mJeene) GmekesÀ HeýevOe
1284
keÀjves keÀer ef¬eÀ³ee leLee (efoJee, Hele³es) efove kesÀ Heeuevesnejs met³e& kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ³e%eef¬eÀ³ee keÀes De®ís
He´keÀej ³egÊeÀ keÀjes¤30¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ HeéCe Deeefo keÀer Megef× kesÀ efue³es Deeie ceW Hegefä keÀjves Jeeues Deeefo
HeoeLe& keÀe nesce keÀjW¤30¤
ceOeJes mJeensl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ceemee osJeleeë~ Yegefjiel³eefäMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
ce2Hä-HV1 P-HHQH1 FHH2Hä-HHH1 P-HHQHä 0HÉJH¢HH1 P-HHQH1 0HJHäHV1 P-HHQH1 YH<HäPH1V P-HHQHä YH<H1PHHn³eN
P-HHQ1VHHH1 P-HHQHV1SHH H1 P-HHQH1 PHQäPH1V P-HHQHä PHQ1P³eHnH1 P-HHQH1 OH+HäPH1V P-HHQHä OH+H1P³eHn³eN
P-HHQHäQPHP+H1OHH1VP-HHQHä
FH2Hä-HVa P-HHQHäa FHH2Hä-HHHa P-HHQHäa 0HJÉH¢HHäa P-HHQHäa 0HJHäHVa P-HHQHäa YH<HäPHVa P-HHQHäa YH1<H1PHHnHa P-HHQHäa
)1HHHäaP-HHQHäa71SHH HäaP-HHQHäaPHQäPHVaP-HHQHäaPHQ1PHHnHaP-HHQHaOH+HäPHVaP-HHQHäaOH1+H1PHHnHaP-HHQHäa'H1jnNmeNëHeNleHVäa
P-HHQHä
HeoeLe&ë-(ceOeJes) ceOegjeefoiegCeeslHeeokeÀe³e ®ew$ee³e (mJeene) (ceeOeJee³e) JewMeeKee³e (mJeene) (Meg¬eÀe³e)
Megef×keÀje³e p³esÿe³e (mJeene) (Meg®e³es) HeefJe$ekeÀje³eeçç<ee{e³e (mJeene) (veYemes) peueJe<e&keÀe³e ÞeeJeCee³e
(mJeene) (veYem³ee³e) veYeefme YeJee³e Yeeêe³e (mJeene) (F<ee³e) DeVeeslHeeokeÀe³eeççeféevee³e (mJeene) (Tpee&³e)
yeueeVeeslHeeokeÀe³e keÀee|ÊekeÀe³e (mJeene) (menmes) yeueHeóe³e ceeie&Meer<ee&³e (mJeene) (menm³ee³e) menefme meeOeJes
Heew<ee³e (mJeene) (leHemes) leHe GlHeeokeÀe³e ceeIee³e (mJeene) (leHem³ee³e) leHeefme meeOeJes HeÀeuiegvee³e (mJeene)
(Debnmeë) eqMueäm³e (Hele³es) HeeuekeÀe³e (mJeene)¤31¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë YeJevlees ceOeJes mJeene ceeOeJee³e mJeene Meg¬eÀe³e mJeene Meg®e³es mJeene veYemes
mJeene veYem³ee³e mJeens<ee³e mJeenespee&³e mJeene menmes mJeene menm³ee³e mJeene leHemes mJeene leHem³ee³e
mJeenebçnmemHele³es mJeene ®eevegefleÿvleg¤31¤
YeeJeeLe&ë-³es Heéfleefoveceefivenes$eeefo³e%eb ³egÊeÀenejefJenejb ®e kegÀJe&efvle lesçjesiee YetlJee oerIee&³eg<ees
YeJeefvle¤31¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! DeeHe ueesie (ceOeJes) ceerþsHeve Deeefo keÀes GlHeVe keÀjves nejs ®ew$e kesÀ efue³es (mJeene)
³e%eef¬eÀ³ee (ceeOeJee³e) ceOegjHeve ceW GÊece JewMeeKe kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (Meg¬eÀe³e) peue Deeefo keÀes HeJeve
kesÀ Jesie mes efvece&ue keÀjvesnejs p³esÿ kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (Meg®e³es) Je<ee& kesÀ ³eesie mes Yetefce Deeefo keÀes
HeefJe$e keÀjves Jeeues Dee<eeæ{ kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (veYemes) YeueerYeebefle meIeve Ieve yeÎueeW keÀer IeveIeesj
megveJeeves Jeeues ÞeeJeCe kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (veYem³ee³e) DeekeÀeMe ceW Je<ee& mes Heéfme× nesvesnejs YeeoeW kesÀ
efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (F<ee³e) DeVe keÀes GlHeVe keÀjeves Jeeues keÌJeej kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (Tpee&³e)
yeue Deewj DeVe keÀes GlHeVe keÀjeves Jee yeue³egÊeÀ DeVe DeLee&led kegÀDeebj ceW HetÀues ngS yeepeje Deeefo DeVe keÀes HekeÀeves
Hegä keÀjvesnejs keÀeefle&keÀ kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (menmes) yeue osves Jeeues Deienve kesÀ efue³es (mJeene)
³e%eef¬eÀ³ee (menm³ee³e) yeue osves ceW GÊece Heew<e kesÀ efue³es (mJeene) ³e%eef¬eÀ³ee (leHemes) $eÝleg yeoueves mes Oeerjs-
Oeerjs Meerle keÀer efveJe=efÊe Deewj peerJeeW kesÀ MejerjeW ceW iejceer keÀer He´Je=efÊe keÀjeves Jeeues ceeIe kesÀ efue³es (mJeene)
³e%eef¬eÀ³ee (leHem³ee³e) peerJeeW kesÀ MejerjeW ceW iejceer keÀer He´Je=efÊe keÀjeves ceW GÊece HeÀeuiegve ceeme kesÀ efue³es (mJeene)
³e%eef¬eÀ³ee Deewj (Debnmeë) cenerveeW ceW efceues ngS ceueceeme kesÀ efue³es (Hele³es) Heeueves Jeeues kesÀ efue³es (mJeene)
³e%eef¬eÀ³ee keÀe Devegÿeve keÀjes¤31¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Heéfleefove Deefivenes$e Deeefo ³e%e Deewj DeHeveer He´ke=Àefle kesÀ ³eesi³e Deenej Deewj efJenej
Deeefo keÀes keÀjles nQ, Jes veerjesie neskeÀj yengle peerves Jeeues nesles nQ¤31¤
Jeepee³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Jeepeeo³ees osJeleeë~ Del³eefäMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHeÀj Gmeer efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀnles nQ¤
-HHSHHäH1 P-HHQHä +HPH1-HHH1 P-HHQHäHI+H1SHHH1 P-HHQHä H¢OHä-H1V P-HHQH1 P-HKÍ P-HHQHä FHWÉ2YH[ P-HHQHä
J³eMvegÉHI-HYH1V P-HHQHYOHHäH1 P-HHQHYOHHäH <HHZ-H1YHHH1 P-HHQH1 <HJ-HäYHPH1 +HOHäH1V P-HHQHHI2Hä+HOHH1V P-HHQHä
+H1SHH+HäOHH1VP-HHQHä
-HHSHHäHaP-HHQHäa+H1PH1-HHHVHIOHä +HÉPH1-HHHäaP-HHQHäa'H1HI+H1SHHHäaP-HHQHäaH¢OHä-HVaP-HHQHäaP-HKHIMHIOH1 P-HKÍaP-HHQHäa
cetÉ2YH[aP-HHQHäa-H10YHJÉHI-HYH1)HIOHäHI-HÉ'H0YHJÉHI-HYHVäaP-HHQHäa'HHYOHHäHaP-HHQHäa'HHYOHHäHa<HHZ1-H1YHHHäaP-HHQHäa<HJ-HäYHPHa+HOHäHVa
P-HHQHäa'HHI2Hä+HOHH1)OHHI2HäÉ+HOHHVaP-HHQHäa+H1SHH+HäOHH1)HIOHä+H1SHHÉ+HäOHHVaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Jeepee³e) DeVee³e (mJeene) (He´meJee³e) GlHeeokeÀe³e (mJeene) (DeefHepee³e) GlHeVee³e
(mJeene) (¬eÀleJes) He´%ee³ew keÀce&Ces Jee (mJeene) (mJeë) megKee³e (mJeene) (cetOvex) cemlekeÀMeg×³es (mJeene)
(J³eMvegefJeves) J³eeefHeves Jeer³³ee&³e (mJeene) (Deevl³ee³e) (mJeene) (Deevl³ee³e) Devles YeJee³e (YeewJevee³e) YegJeves
YeJee³e (mJeene) (YegJevem³e, Hele³es) meJe&peielmJeeefceves (mJeene) (DeefOeHele³es) meJee&efOeÿe$es (mJeene)
(He´peeHele³es) meJe&He´peeHeeuekeÀe³e (mJeene)¤32¤
DevJe³eë-Yees ceveg<³eeë! ³et³eb Jeepee³e mJeene He´meJee³e mJeeneçefHepee³e mJeene ¬eÀleJes mJeene mJeë mJeene
cetOvex mJeene J³eMvegefJeves mJeeneççvl³ee³e mJeenevl³ee³e YeewJevee³e mJeene YegJevem³e Hele³es mJeeneçefOeHele³es mJeene
He´peeHele³es mJeene ®e meoe He´³eg_peerOJeced¤32¤
1286
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee DeVeeHel³eie=nHe´%eecetOee&efoMeesOevesve megKeJe×&vee³e mel³eeb ef¬eÀ³eeb kegÀJe&efvle, les

HejceelceevecegHeem³e He´peeçefOeHele³ees YeJeefvle¤32¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce (Jeepee³e) DeVe kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (He´meJee³e) HeoeLeesXx keÀer
GlHeefÊe keÀjves kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (DeefHepee³e) Iej kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (¬eÀleJes) yegef×
Jee keÀce& kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (mJeë) Del³evle megKe kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (cetOvex) efMej keÀer
Megef× nesves kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (J³eMvegefJeves) J³eeHle nesves Jeeues Jeer³e& kesÀ efue³es (mJeene) GÊece
ef¬eÀ³ee (Deevl³ee³e) J³eJenejeW kesÀ Devle ceW nesves Jeeues J³eJenej kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (Deevl³ee³e)
Devle ceW nesves Jeeues (YeewJevee³e) pees mebmeej ceW Heéfme× neslee Gme kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (YegJevem³e)
mebmeej keÀer (Hele³es) Heeuevee keÀjves Jeeues mJeeceer kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (DeefOeHele³es) meye kesÀ DeefOeÿelee
DeLee&led meye Hej pees SkeÀ efMe#ee oslee nw, GmekesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee leLee (He´peeHele³es) meye He´peepeveeW
keÀer Heeuevee keÀjves Jeeues kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee keÀes meoe YeueerYeebefle ³egÊeÀ keÀjes¤32¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e DeVe, mevleeve, vej, yegef× Deewj efMej Deeefo kesÀ MeesOeve mes megKe yeæ{eves kesÀ efue³es
mel³eef¬eÀ³ee keÀes keÀjles nQ, Jes Hejceelcee keÀer GHeemevee keÀjkesÀ He´pee kesÀ DeefOekeÀ Heeuevee keÀjves Jeeues nesles nQ¤32¤
Dee³eg³e&%esvesl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Dee³egjeo³ees osJeleeë~ DeeÐem³e YegefjkeÌke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë mJejë~
Jeei³e%esvesl³egÊejm³e YegefjieefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
ceveg<³ewë mJekeÀer³eb meJe&mJeb keÀm³eevegÿevee³e meceHHe&Ceer³eefcel³een¤
ceveg<³eeW keÀes DeHevee meJe&mJe DeLee&led meye HeoeLe&mecetn efkeÀmekesÀ Devegÿeve kesÀ efue³es YeueerYeebefle DeHe&Ce keÀjvee
®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'HHHäJH1 HVYHä NH¢X+HOHH1P-HHQHä +HH1&HHV H1HVYHä NH¢X+HOHH1P-HHQHäÉ+HH1YHHV H1HVYHä NH¢X+HOHH1P-HHQHä
-HH1YHHV H1HVYHä NH¢X+HOHH1 P-HHQHVäRH1YHHV H1HVYHä NH¢X+HOHH1 P-HHQ1H PHFHH1YHHV H1HVYHä NH¢X+HleeN: mJeeneN
HHJäH1 HVYHä NH¢X+HOHH1P-HHQH1 ÀHHVHEi H1HVYHä NH¢X+HOHH1P-HHQ1H-HHLH1HVYHä NH¢X+HOHH1P-HHQH1 FHYHHäV H1HVYHä
NH¢X+HOHH1 P-HHQH1ÉÉOFHH H1HVYHä NH¢X+HOHH1 P-HHQHä \H1ÑHH H1HVYHä NH¢X+HOHH1 P-HHQH1 SHHVHIOHäH1 HVYHä
keÀuHeleeN: mJeeneN mJenH1 HVYHä NH¢X+HOHH1P-HHQHä +HÉáE H1HVYHä NH¢X+HOHH1P-HHQHä H1HHV H1HVYHä NH¢X+HOHH1
P-HHQHä
'HHHJäÍaH1HVYHäaNH¢1X+H1OHH1FHGaP-HHQHäa+HH1&HÍaH1HVYHäaNH¢1X+H1OHH1FHGaP-HHQHäa'H1+HH1YH)OHä+HÉ'HH1YHÍaH1HVYHäaNH¢1X+H1OHH1FHGa
P-HHQHäa-HH1YH)HIOHä HI-HÉ'HH1YHÍaH1HVYHäaNH¢1X+H1OHH1FHGaP-HHQHäa*1RH1YH)OHäJOHGÉ'HH1YHÍaH1HVYHäaNH¢1X+H1OHH1FHGaP-HHQHäaPH1FHH1YH)HIOHä
PHFHGÉ'HH1YHÍa H1HVYHäa NH¢1X+H1OHH1FHGa P-HHQHäa HHJäÍa H1HVYHäa NH¢1X+H1OHH1FHGa P-HHQHäa ÀHHVHäFHGa H1HVYHäa NH¢1X+H1OHH1FHGa P-HHQHäa -HHLHGa
H1HVYHäa NH¢1X+H1OHH1FHGa P-HHQHäa FHYHäÍa H1HVYHäa NH¢1X+H1OHH1FHGa P-HHQHäa 'HH1OFHHa H1HVYHäa NH¢1X+H1OHH1FHGa P-HHQHäa \H1ÑHHa H1HVYHäa
NH¢1X+H1OHH1FHGa P-HHQHäa SHHVHIOHäÍa H1HVYHäa NH¢1X+H1OHH1FHGa P-HHQHäa P-HnHIMHIOH1 P-HnÍa H1HVYHäa NH¢1X+H1OHH1FHGa P-HHQHäa +HÉáFHGa H1HVYHäa
NH¢1X+H1OHH1FHGaP-HHQHäaH1HÍaH1HVYHäaNH¢1X+H1OHH1FHGaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(Dee³egë) Sefle peerJeveb ³esve leled (³e%esve) Hejceséejm³e efJeog<eeb ®e melkeÀjCesve mebielesve keÀce&Cee
efJeÐeeefooevesve men (keÀuHeleeced) meceHHe&³eleg (mJeene) meefl¬eÀ³e³ee (HeéCeë) peerJevecetuees Jee³egë (³e%esve)
³eesieeY³eemeeefovee (keÀuHeleeced) (mJeene) (DeHeeveë) DeHeeve³eefle ogëKeb ³esve meë (³e%esve) (keÀuHeleeced) (mJeene)
(J³eeveë) meJe&mebefOe<eg J³eeHleM®esäeefveefceÊeë (³e%esve) (keÀuHeleeced) (mJeene) (Goeveë) Goeefveefle yeue³eefle ³esve
meë (³e%esve) (keÀuHeleeced) (mJeene) (meceeveë) meceeve³eefle jmeb ³esve meë (³e%esve) (keÀuHeleeced) (mJeene)
(®e#egë) ves$eced (³e%esve) (keÀuHeleeced) (mJeene) (Þees$eced) %eevesevf ê³eeCeecegHeue#eCeced (³e%esve) (keÀuHeleeced)
(mJeene) (JeekedÀ) keÀcexefvê³eeCeecegHeue#eCeced (³e%esve) (keÀuHeleeced) (mJeene) (ceveë) DevleëkeÀjCeced (³e%esve)
(keÀuHeleeced) (mJeene) (Deelcee) peerJeë (³e%esve) (keÀuHeleeced) (mJeene) (ye´ïee) ®elegJexoefJeled (³e%esve)
(keÀuHeleeced) (mJeene) (p³eesefleë) %eeveHe´keÀeMeë (³e%esve) (keÀuHeleeced) (mJeene) (mJeë) megKeced (³e%esve)
(keÀuHeleeced) (mJeene) (He=ÿced) He´Mveb efMeäb ®e (³e%esve) (keÀuHeleeced) (mJeene) (³e%eë) J³eeHekeÀë Hejceséejë~
`³e%ees Jew efJe<Cegë' Fefle MeleHeLes (³e%esve) Hejceelcevee (keÀuHeleeced) (mJeene)¤33¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYejsJecese<f eleJ³ecemceekeÀcee³egë mJeene ³e%esve men keÀuHeleeb HeéCeë mJeene
³e%esve men keÀuHeleeceHeeveë mJeene ³e%esve men keÀuHeleeb J³eeveë mJeene ³e%esve men keÀuHeleecegoeveë mJeene ³e%esve
men keÀuHeleeb meceeveë mJeene ³e%esve men keÀuHeleeb ®e#egë mJeene ³e%esve men keÀuHeleeb Þees$eb mJeene ³e%esve men
keÀuHeleeb JeekeÌmJeene ³e%esve men keÀuHeleeb ceveë mJeene ³e%esve meekebÀ keÀuHeleeceelcee mJeene ³e%esve men keÀuHeleeb
ye´ïee mJeene ³e%esve men keÀuHeleeb p³eeself eë mJeene ³e%esve men keÀuHeleeb mJeë mJeene ³e%esve men keÀuHeleeb He=ÿb
mJeene ³e%esve men keÀuHeleeb ³e%eë mJeene men keÀuHeleeefceefle¤33¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³ee&JeppeerJeveb Mejerjb HeéCe DevleëkeÀjCeefceefvê³eeefCe meJeexÊecee meeceieér ®e ³e%ee³e efJeOes³ee
³esve efve<HeeHeeë ke=Àleke=ÀlJee YetlJee Hejceelceeveb HeéH³esneçceg$e megKeb HeéHveg³egë¤33¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes Ssmeer F®íe keÀjveer ®eeefn³es efkeÀ nceejer (Dee³egë) Dee³eg efkeÀ efpememes nce
peerles nQ, Jen (mJeene) De®íer ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) Hejceséej Deewj efJeÜeveeW kesÀ melkeÀej mes efceues ngS keÀce&, efJeÐee
osves Deeefo kesÀ meeLe (keÀuHeleeced) meceefHe&le nes (HeéCeë) peerJeeves keÀe cetue cegK³e keÀejCe HeJeve (mJeene) De®íer
ef¬eÀ³ee Deewj (³e%esve) ³eesieeY³eeme Deeefo kesÀ meeLe (keÀuHeleeced) meceefHe&le nes (DeHeeveë) efpememes ogëKe keÀes otj
keÀjlee nw, Jen HeJeve (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) Þesÿ keÀece kesÀ meeLe (keÀuHeleeced) meceefHe&le nes (J³eeveë)
meye meefvOe³eeW ceW J³eeHle DeLee&led Mejerj keÀes ®eueeves keÀce& keÀjeves Deeefo keÀe pees efveefc eÊe nw, Jen HeJeve (mJeene)
De®íer ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) GÊece keÀece kesÀ meeLe (keÀuHeleeced) meceefHe&le nes (Goeveë) efpememes yeueer neslee nw, Jen
HeJeve (mJeene) De®íer ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) GÊece keÀce& kesÀ meeLe (keÀuHeleeced) meceefHe&le nes (meceeveë) efpememes
1288
De²-De² ceW DeVe Hengb®ee³ee peelee nw, Jen HeJeve (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) ³e%e kesÀ meeLe (keÀuHeleeced)
meceefHe&le nes (®e#egë) ves$e (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) melkeÀce& kesÀ meeLe (keÀuHeleeced) meceefHe&le nes
(Þees$eced) keÀeve Deeefo Fefvê³eeB, pees efkeÀ HeoeLeeX keÀe %eeve keÀjeleer nQ (mJeene) De®íer ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) melkeÀce&
kesÀ meeLe (keÀuHeleeced) meceefHe&le neW (JeekedÀ) JeeCeer Deeefo keÀcexevf ê³eeB (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) De®ís
keÀece kesÀ meeLe (keÀuHeleeced) meceefHe&le neW (ceveë) ceve DeLee&led DevleëkeÀjCe (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (³e%esve)
melkeÀce& kesÀ meeLe (keÀuHeleeced) meceefHe&le nes (Deelcee) peerJe (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) melkeÀce& kesÀ meeLe
(keÀuHeleeced) meceefHe&le nes (ye´ïee) ®eej JesoeW keÀe peeveves Jeeuee (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) ³e%eeefo
melkeÀce& kesÀ meeLe (keÀuHeleeced) meceLe& nes (p³eesefleë) %eeve keÀe He´keÀeMe (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) ³e%e kesÀ
meeLe (keÀuHeleeced) meceefHe&le nes (mJeë) megKe (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) ³e%e kesÀ meeLe (keÀuHeleeced)
meceefHe&le nes (He=ÿced) Hetívee Jee pees ye®ee ngDee HeoeLe& nes Jen (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) ³e%e kesÀ meeLe
(keÀuHeleeced) meceefHe&le nes (³e%eë) ³e%e DeLee&led J³eeHekeÀ Hejceelcee (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee mes (³e%esve) DeHeves meeLe
(keÀuHeleeced) meceefHe&le nes¤33¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efpelevee DeHevee peerJeve Mejerj, HeéCe, DevleëkeÀjCe, oMeeW Fefvê³eeB Deewj
meye mes GÊece meeceieér nes, GmekeÀes ³e%e kesÀ efue³es meceefHe&le keÀjW, efpememes HeeHejefnle ke=Àleke=Àl³e neskesÀ Hejceelcee keÀes
HeéHle neskeÀj Fme pevce Deewj efÜleer³e pevce ceW megKe keÀes HeéHle nesJeW¤33¤
SkeÀmcee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ³e%ees osJelee~ Yegefjiegef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegveë efkeÀceLeex ³e%eesçvegÿeleJ³e Fl³een¤
efHeÀj efkeÀmekesÀ DeLe& ³e%e keÀe Devegÿeve keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
6NHä¢PFH1Z P-HHQHä ¾H<HH1 P-HHQHä 0H1OHHH1 P-HHQZNHä¢0HOHHH1 P-HHQHä -HJ ÆÐH1Z P-HHQHä P-H1LHH H1
P-HHQHä
6NHä¢PFHZaP-HHQHäa¾H<HHäFHGaP-HHQHäa0H1OHHHäaP-HHQHäa6NHä¢0HOHH1HVOHVNHä¢É0HOHHHaP-HHQHäa-HJÆÐHH1 )HIOH1 HI-HÉ*äÆÐHZ1a
P-HHQHäaP-H1LHH HVHIOHäP-H1ÍÉLHHHäaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(SkeÀmcew) DeefÜleer³ee³e Hejceelceves (mJeene) mel³ee ef¬eÀ³ee (ÜeY³eeced) keÀe³e&keÀejCeeY³eeced
(mJeene) (Melee³e) DemebK³eelee³e HeoeLee&³e (mJeene) (SkeÀMelee³e) SkeÀeefOekeÀe³e Melee³e (mJeene) (J³egäîew)
HeóerHlee³ew oenef¬eÀ³ee³ew (mJeene) (mJeiee&³e) megKeiecekeÀe³e Heg©<eeLee&³e (mJeene)¤34¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYejskeÀmcew mJeene ÜeY³eeb mJeene Melee³e mJeenwkeÀMelee³e mJeene J³egäîew
mJeene mJeiee&³e mJeene ®e mebHe´³eesp³ee¤34¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewYe&efÊeÀefJeMes<esCeeçefÜleer³e F&éejë He´sceHeg©<eeLee&Y³eecemebK³eelee peerJeeM®e He´meVeeë keÀe³³ee&,

³esveeççY³egoef³ekeÀvewëÞes³eefmekesÀ megKes HeéH³esleeefceefle¤34¤
De$ee³egJe&=×îeeqive³e%eiee³e$³eLe&meJe&HeoeLe&MeesOeveefJeOeeveeefoJeCe&veeosleoLe&m³e HetJeexO³ee³eeskeÌleeLexve men
me²efleJexÐee¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesieeW keÀes (SkeÀmcew) SkeÀ DeefÜleer³e Hejceelcee kesÀ efue³es (mJeene) mel³e ef¬eÀ³ee
(ÜeY³eeced) oes DeLee&led keÀe³e& Deewj keÀejCe kesÀ efue³es (mJeene) mel³eef¬eÀ³ee (Melee³e) DeveskeÀ HeoeLeesXx kesÀ efue³es
(mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee (SkeÀMelee³e) SkeÀ meew SkeÀ J³eJenej Jee HeoeLeesXx kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee
(J³egäîew) He´keÀeefMele ngF& HeoeLeesXx keÀes peueeves keÀer ef¬eÀ³ee kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee Deewj (mJeiee&³e) megKe
keÀes HeéHle nesves kesÀ efue³es (mJeene) GÊece ef¬eÀ³ee YeueerYeebefle ³egÊeÀ keÀjveer ®eeefn³es¤34¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ efJeMes<e YeefÊeÀ mes efpemekesÀ meceeve otmeje veneR, Jen F&éej leLee Heérefle
Deewj Heg©<eeLe& mes DemebK³e peerJeeW keÀes He´meVe keÀjW, efpememes mebmeej keÀe megKe Deewj cees#e megKe HeéHle nesJes¤34¤
Fme DeO³ee³e ceW Dee³eg, Je=ef×, Deefive kesÀ iegCe, keÀce&, ³e%e, iee³e$eer cev$e keÀe DeLe& Deewj meye HeoeLeesXx kesÀ
MeesOeves kesÀ efJeOeeve Deeefo keÀe JeCe&ve nesves mes Fme DeO³ee³e kesÀ DeLe& keÀer efHeíues DeO³ee³e kesÀ DeLe& kesÀ meeLe mebieefle
peeveveer ®eeefn³es¤
Fefle ÞeercelHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³ee&Ceeb ÞeercevceneefJeog<eeb efJejpeevevomejmJeleermJeeefceveeb efMe<³esCe
efJeYetef<eles ³epegJexoYee<³es ÜeeEJeMeesçO³ee³eë meceeHleë¤22¤
1290
¤Dees3ced¤
DeLe $e³eeseEJeMeesçO³ee³eejcYeë
efnjC³eieYexl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Hejceséejes osJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLeséejë eEkeÀ keÀjesleerl³een¤
Deye lesF&meJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe nw, GmekesÀ ÒeLece cev$e ceW F&éej keÌ³ee keÀjlee nw, Fme efJe<e³e keÀes keÀne
nw¤
HIQlMl&H11LH11<H ÍPHFH{-H¬H 1OHHÝHV{<HWÉOHPH{SHH1OHÍ+HHIOH1MVNH{¢É'HHPHHUOHGa
PHR{H2HHM+HHI/H1-HH5²HHFHÉJOHVFHHENH¢PFHZ{R1V-HH{HQ1HI-HH{HHIJeOesce¤1¤
HIQ1Ml&H1LH1<H )HIOHä HIQM&HÉLH1<H ÍaPHFHGa'H1-H1¬H 1OH1a'HLHVäa<HWÉOHPHäaSHH1OHÍa+HHIOHäÍa6NHä¢Ía'HH1PHHU1OHGaPHÍaRH12HH1Mla
He=ÉHI/H1-HHUFHGa²HHFHGa*1OHa)1FHHFHGaNH¢PFHZiaRV1-HHHäaQ1HI-HHHäaHI-H12H1VFH1
HeoeLe&ë-(efnjC³eieYe&ë) efnjC³eeefve met³³ee&oerevf e p³eesleeRe<f e ieYex ³em³e keÀejCeªHem³e meë (meced) mec³ekedÀ
(DeJeÊe&le) (Deie´s) me=äsë HeékedÀ (Yetlem³e) GlHeVem³e keÀe³³e&ªHem³e (peeleë) HeéogYet&leë (Heefleë) mJeeceer (SkeÀë)
Demene³eesçefÜleer³eséejë (Deemeerled) (meë) (oeOeej) Oe=leJeeved Oejefle Oeefj<³eefle Jee~ De$e legpeeoerveeced
#De06.1.7% Fl³eY³eemeowI³e&ced (He=efLeJeerced) efJemleerCee¥ Yetefceced (Ðeeced) met³³ee&efokeÀeb me=efäced (Gle) (Fceeced)
He´l³e#eeced (keÀmcew) megKemJeªHee³e (osJee³e) meJe&megKeHeóe$es Hejceelceves (nefJe<ee) DeelceeefomeJe&mJeoevesve
(efJeOesce) Heefj®ejsce mesJesceefn~ efJeOescesefle Heefj®ejCekeÀcee&0¤ (efveIeb 3~4)¤1¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ees Yetlem³e peieleesçie´s efnjC³eieYe&ë meceJeÊe&leeçm³e meJe&m³ewkeÀes peeleë Heeflejemeerled
me Fceeb He=efLeJeercegle Ðeeb oeOeej lemcew keÀmcew osJee³e ³eLee Je³eb nefJe<ee efJeOesce leLee ³et³eceefHe efJeOeÊe¤1¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eoe me=efäë Heúe³eb ielJee He´ke=ÀeflemLee YeJeefle, Hegve©lHeÐeles
lem³ee Deie´s ³e SkeÀë Hejceelcee peeie´ved meved YeJeefle, leoeveeR meJex peerJee cete|ílee FJe YeJeefvle~ me keÀuHeevles
He´keÀeMejefnleeb He=efLeJ³eeefoªHeeb He´keÀeMemeefnleeb met³ee&efoueeskeÀHeÝe=efle me=eqäb efJeOee³e Oe=lJee meJex<eeb keÀcee&vegketÀuele³ee
pevceeefve oÊJee meJex<eeb efveJee&ne³e meJee&ved HeoeLee&ved efJeOeÊes, me SJe meJez©Heemeveer³ees osJeesçmleerelf e JesÐeced ¤1¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees (Yetlem³e) GlHeVe keÀe³e&ªHe peieled kesÀ (Deie´s) Heefnues (efnjC³eieYe&ë) met³e&,
®evê, leejs Deeefo p³eeself e ieYe&ªHe efpemekesÀ Yeerlej nQ, Jen met³e& Deeefo keÀejCeªHe HeoeLeesXx ceW ieYe& kesÀ meceeve
J³eeHekeÀ mlegefle keÀjves ³eesi³e (meceJeÊe&le) De®ís He´keÀej JeÊe&ceeve Deewj Fme meye peieled keÀe (SkeÀë) SkeÀ ner
(peeleë) Heéfme× (Heefleë) Heeuevee keÀjvesneje (Deemeerled) neslee nw (meë) Jen (Fceeced) Fme (He=efLeJeerced)
efJemleej³egkeÌle He=efLeJeer (Gle) Deewj (Ðeeced) met³e& Deeefo ueeskeÀeW keÀes j®ekesÀ FvekeÀes (oeOeej) leerveeW keÀeue ceW OeejCe
keÀjlee nw, Gme (keÀmcew) megKemJeªHe (osJee³e) megKe osvesnejs Hejceelcee kesÀ efue³es pewmes nce ueesie (nefJe<ee)
meJe&mJe oeve keÀjkesÀ Gme keÀer (efJeOesce) Heefj®e³ee& mesJee keÀjW, Jewmes legce Yeer efkeÀ³ee keÀjes¤1¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ peye me=efä Heúe³e keÀes HeéHle neskeÀj He´ke=Àefle ceW efmLej
nesleer nw Deewj efHeÀj GlHeVe nesleer nw, Gme kesÀ Deeies pees SkeÀ peeielee ngDee Hejceelcee JeÊe&ceeve jnlee nw, leye meye
peerJe cetíe& meer Hee³es ngS nesles nQ~ Jen keÀuHe kesÀ Devle ceW He´keÀeMejefnle He=efLeJeer Deeefo me=efä leLee He´keÀeMemeefnle
met³e& Deeefo ueeskeÀeW keÀer me=efä keÀe efJeOeeve, OeejCe Deewj meye peerJeeW kesÀ keÀceeX kesÀ DevegketÀue pevce oskeÀj meye kesÀ
efveJee&n kesÀ efue³es meye HeoeLeeX keÀe efJeOeeve keÀjlee nw, Jener meye keÀes GHeemevee keÀjves ³eesi³e osJe nw, ³en peevevee
®eeefn³es¤1¤
GHe³eeceie=nerle Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Hejceséejes osJelee~ efve®e=oeke=ÀefleMívoë~ He_®eceë mJejë¤
*1+H1H1HFHLHäQHUOHHVÉHIPH +H1SHH+HäOHHV O-HH1 SHJÆ LHÁHFH1VH OH1V HHVHIYH1Í PHWH iPOHV FHHIQ1FHHa
HPOHVÉQäYOPHb-HOPH1MV FHäHIQ1FHH PHäF\H1<HW-H1 HPOHVä -HH1HH-H1YOHHIMäHV FHHIQ1FHH PHäF\H1<HW-H1 HPOHVä HIR1HI-H PHWH[{ FHHIQ1FHH
PHäF\H1<HW-H1OHPFHZ{a OHVFHHIQ1FYHV+H1SHH+HäOHH1VP-HHQHäRV1-HV<HäÍ
*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHäJ+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a +H1SHH+HäOHH1 )HIOHä +H1SHHÉ+HäOHHVa O-HH1a SHJÆäFHGa LHÉÁeNefceN~ SN<eë~ leNs~
HHVHIYHäÍaPHWH iÍaOHV1aFH1HIQ1FHHaHÍaOHV1a'HQäYHGaPHE1-H1OPH1MVaFH1HIQ1FHHaPH1F\H1<HW-HVHIOHä PHFHGÉ\H1<HW-HäaHÍaOHVa-HH1HHZa 'H1YOHHIMäHVa
FH1HIQ1FHHaPH1F\H1<HW-HVHIOHäPHFHGÉ\H1<HW-HäaHÍaOHVNaHIR1HI-HaPHWH[ai FH1HIQ1FHHaPH1F\H1<HW-HVHIOHäPHFHGÉ\H1<HW-HäaOHPFHZäaOHV1aFH1HIQ1FYHVa+H1SHH+HäOHHN
)HIOHä+H1SHHÉ+HäOHHVaP-HHQHäaR1V-HV<HäÍ
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) ³ees ³eecew³e&cemecyeefvOeefYeë keÀce&efYe©HemeceerHes ie=nerleë mee#eelke=Àleë (Deefme)
(He´peeHele³es) He´peeHeeuekeÀe³e je%es (lJee) lJeeced (pegäced) Jeerleb meseJf eleb Jee (ie=Áeefce) (S<eë) (les) leJe (³eesefveë)
peielkeÀejCeb He´ke=Àefleë (met³e&ë) meefJele=ceC[ueced (les) leJe (ceefncee) ceenelc³eced (³eë) (les) leJe (Denved) efoves
(mebJelmejs) Je<ex (ceefncee) (mecyeYetJe) mecYetleesçefmle (³eë) (les) (Jee³eew) (Devleefj#es) (ceefncee) (mecyeYetJe)
(³eë) (les) (efoefJe) efJeÐegefle met³e&He´keÀeMes Jee (met³ex) (ceefncee) (mecyeYetJe) (lemcew) (les) legY³eced (ceefncves)
cenlees YeeJee³e (He´peeHele³es) He´peeHeeuekeÀe³e (mJeene) meefÜÐee³egkeÌlee He´%ee (osJesY³eë) efJeÜÓîeë¤2¤
DevJe³eë-ns YeieJeved peieoeréej! ³emlJecegHe³eeceie=nerleesçefme leb pegäb lJee He´peeHele³esçnb ie=Áeefce ³em³e les
S<e ³eesevf ejefmle ³emles met³ee& ceefncee ³emlesçnved mebJelmejs ceefncee mecyeYetJe lemcew ceefncves He´peeHele³es les osJesY³eM®e
mJeene meJezë mebieé¿ee¤2¤
1292
$e³eesefJebMeesçO³ee³eë 1293
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³em³e Hejceséejm³esob meJex peievceefnceeveb He´keÀeMe³eefle lem³eesHeemeveeb efJene³eev³em³e

keÀm³eef®eled lem³e mLeeves ®eesHeemevee vewJe keÀe³ee&~ ³eë keÀefM®eod ye´t³eeled Hejceséejm³e meÊJes eEkeÀ HećeeCeefceefle leb Heéfle
³eefoob peieÜÊe&les lelmeJe¥ Hejceséejb HećeeCe³eleerl³egÊejb os³eced¤2¤
HeoeLe&ë-ns YeieJeved peieoeréej! pees DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) ³ece pees ³eesieeY³eeme mecyevOeer keÀece nw, Gve
mes meceerHe ceW mee#eeled efkeÀ³es DeLee&led Ëo³eekeÀeMe ceW Heíeì efkeÀ³es ngS (Deefme) nQ, Gve (pegäced) mesJee efkeÀ³es ngS Jee
He´meVe efkeÀ³es (lJee) DeeHekeÀes (He´peeHele³es) He´peeHeeueve keÀjves nejs jepee keÀer j#ee kesÀ efue³es ceQ (ie=Áeefce) ieńCe
keÀjlee ntB efpeve (les) DeeHekeÀer (S<eë) ³en (³eesefveë) He´ke=Àefle peieled keÀe keÀejCe nw, pees (les) DeeHekeÀe (met³e&ë)
met³e&ceC[ue (ceefncee) yeæ[eF& ªHe leLee (³eë) pees (les) DeeHekeÀer (Denved) efove Deewj (mebJelmejs) Je<e& ceW efve³ece
yevOeve Üeje (ceefncee) yeæ[eF& (mecyeYetJe) mebYeeefJele nw (³eë) pees (les) DeeHekeÀer (Jee³eew) HeJeve Deewj (Devleefj#es)
Devleefj#e ceW (ceefncee) yeæ[eF& (mecyeYetJe) Heéfme× nw leLee (³eë) pees (les) DeeHekeÀer (efoefJe) efyepegueer DeLee&led
met³e& Deeefo kesÀ He´keÀeMe Deewj (met³ex) met³e& ceW (ceefncee) yeæ[eF& (mecyeYetJe) He´l³e#e nw (lemcew) Gme (ceefncves,
He´peeHele³es) He´peeHeeueveªHe yeæ[eF& Jeeues (les) DeeHe kesÀ efue³es Deewj (osJesY³eë) efJeÜeveeW kesÀ efue³es (mJeene) GÊece
efJeÐee³egkeÌle yegef× meye keÀes ieńCe keÀjveer ®eeefn³es¤2¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! efpeme Hejceséej kesÀ ceefncee keÀes ³en meye peieled He´keÀeMe keÀjlee nw, Gme Hejceséej
keÀer GHeemevee keÀes íesæ[ Deewj efkeÀmeer keÀer GHeemevee GmekesÀ mLeeve ceW veneR keÀjveer ®eeefn³es Deewj pees keÀesF& keÀns efkeÀ
Hejceséej kesÀ nesves ceW keÌ³ee HećeeCe nw, GmekesÀ Heéfle pees ³en peieled JeÊe&ceeve nw mees meye Hejceséej keÀe HećeeCe keÀjelee
nw, ³en GÊej osvee ®eeefn³es¤2¤
³eë HeéCele Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Hejceséejes osJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HegvemlesJe efJe<e³eceen¤
HÍ´HHä&H1OHHVHIYHäHIFHH1OHHVFHäHIQ1O-HZNH¢1É)ÌHSHH1SHL{HOHHV\H1<HW-{Ha
HÉ) 0H{VÉ'H1PHHI¾1+HR1HOHÉäJ+HR1ÍNH¢PFHZ{RV1-HH{HQ1HI-HH{HHI-H2HVFH3¤
HÍa+HH1&H1OHÍaHIYH1HIFH1H1OH)HIOHä HIYHÉHIFHH1OHÍaFH1HIQ1O-HVHIOHäFHHIQ1ÉO-HHa6NHä¢Ía )OHGaMHSHHäaSHLHäOHÍa\H1<HW-HäaHÍa) 0HVäa
'H1PHaHI¾1+HR1)HIOHäHI¾1É+HRäÍaHOHäJ+HRÍaHOHäJÍ+HR)HIOH1HOHJäÍ+HRÍaNH¢PFHZiaRV1-HHHäaQ1HI-HHHäaHI-H12HV1FH1¤3¤
HeoeLe&ë-(³eë) Hejceelcee (HeéCeleë) HeéefCeveë (efveefce<eleë) ves$eeefovee ®esäeb kegÀJe&leë (ceefnlJee)
mJeceefncvee(SkeÀë) DeefÜleer³eesçmene³eë (Fled) SJe (jepee) DeefOeÿelee (peieleë) mebmeejm³e (yeYetJe) (³eë)
(F&Mes) F&äs (Dem³e) (efÜHeoë) ceveg<³eeosë (®eleg<Heoë) ieJeeosë (keÀmcew) DeevevoªHee³e (osJee³e) keÀceveer³ee³e
(nefJe<ee) YeefkeÌleefJeMes<esCe (efJeOesce) Heefj®ejsce¤3¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb ³e SkeÀ FvceefnlJee efveefce<eleë HeéCelees efÜHeoM®eleg<Heoesçm³e peielees
jepee yeYetJe, ³eesçm³esMes lemcew keÀmcew osJee³e nefJe<ee efJeOesce leLeeçm³e YeefkeÌleefJeMes<ees YeJeefÓefJe&Oes³eë¤3¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ns ceveg<³eeë! ³e SkeÀ SJe meJe&m³e peielees
cenejepeeefOejepeesçefKeuepeieefVecee&lee mekeÀuewée³e&³egkeÌlees cenelcee v³ee³eeOeerMeesçefmle lem³ewJeesHeemevesve
Oecee&Le&keÀececees#eHeÀueeefve HeéH³e YeJevleë mevleg<³evleg¤3¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie (³eë) pees (SkeÀë) SkeÀ (Fled) ner (ceefnlJee) DeHeveer ceefncee mes
(efveefce<eleë) ves$e Deeefo mes ®esäe keÀes keÀjles ngS (HeéCeleë) HeéCeer ªHe (efÜHeoë) oes Heie Jeeues ceveg<³e Deeefo Jee
(®eleg<Heoë) ®eeo Heie Jeeues ieew Deeefo HeMegmecyevOeer Fme (peieleë) mebmeej keÀe (jepee) DeefOeÿelee (yeYetJe) neslee
nw Deewj (³eë) pees (Dem³e) Fme mebmeej keÀe (F&Mes) meJeexHeefj mJeeceer nw, Gme (keÀmcew) DeevevomJeªHe (osJee³e)
Deefleceveesnj Hejceséej keÀer (nefJe<ee) efJeMes<e YeefkeÌleYeeJe mes (efJeOesce) mesJee keÀjW, Jewmes efJeMes<e YeefkeÌleYeeJe keÀe DeeHe
ueesieeW keÀes Yeer efJeOeeve keÀjvee ®eeefn³es¤3¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ns ceveg<³ees! pees SkeÀ ner meye peieled keÀe
cenejepeeefOejepe, mecemle peieled keÀe GlHeVe keÀjvesneje mekeÀue Ssée³e&³egkeÌle cenelcee v³ee³eeOeerMe nw, Gmeer keÀer
GHeemevee mes legce meye Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e kesÀ HeÀueeW keÀes HeekeÀj mevlegä nesDees¤3¤
GHe³eeceie=nerle Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Hejceséejes osJelee~ efJeke=ÀefleMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
*1+H1H1HFHLHäQHUOHHVÉHIPH ´H1SHH+HäOHHV O-HH1 SHJÆiE LH Áec³eNs<e lesN ³eesefveßH1YÌFHHäPOHV FHHIQ1FHHa HPOH1V MHHHiZ
PHE-HOPH1MV FHäHIQ1FHH PHäF\H1<HW-H1 HPOHVä +HHI/H1-HHFH1LYHHZ FHäHIQ1FHH PHäF\H1<HW-H1 HPOH1V YHHäHVHJ H1YÌFHäHIPH FeefnNcee
PHäF\H1<HW-H1OHPFHZ OHVFHHIQ1FYHV+H1SHH+HäOHHVR1V-HV<H1ÍP-HHQHä
GNHeNHH1FHLHäQHUOH1 )OHäJ+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa 'H1HIPH1a +H1SHH+HäOHH1 )HIOHä +H1SHHÉ+HäOHHVa O-HH1a SHJÆäFHGa LHÉÁeNefceN~ SN<eë~ lesN~
HHVHIYHäÍaH1YÌFHHäÍaOH1VaFH1HIQ1FHHaHÍaOHV1aMHHHZiaPH1E-HNOPH1MVaFH1HIQ1FHHaPH1F\H1<HW-HVHIOHä PHFHGÉ\H1<HW-HäaHÍaOHV1a+HÉefLeNJ³eeced~ DeNiveew~
FH1HIQ1FHHa PH1F\H1<HW-HVHIOHä PHFHGÉ\H1<HW-Häa HÍa OH1Va YHHäHVHJa H1YÌFHäHIPHa FH1HIQ1FHHa PH1F\H1<HW-HVHIOHä PHFHGÉ\H1<HW-Häa OHPFHZia OHV1a FH1HIQ1FYHVa
+H1SHH+HäOHH1)HIOHä+H1SHHÉ+HäOHHVaRV1-HV<HäÍaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(GHe³eeceie=nerleë) GHe³eecesve melkeÀce&Cee ³eesieeY³eemesve ie=nerleë mJeerke=Àleë (Deefme) (He´peeHele³es)
He´peeHeeuekeÀe³e (lJee) lJeeced (pegäced) meseJf eleced (ie=Áeefce) (S<eë) (les) leJe me=äew (³eesefveë) peueced~
³eesefveefjl³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~12) (®evêceeë) ®evêueeskeÀë (les) leJe (ceefncee) (³eë) (les) leJe
(je$eew) (mebJelmejs) (ceefncee) (mecyeYetJe) (³eë) (les) leJe (He=efLeJ³eeced) Devleefj#es Yetceew Jee (Deiveew) efJeÐegefle
1294
(ceefncee) (mecyeYetJe) (³eë) (les) leJe (ve#e$es<eg) keÀejCeªHesCe veeMejefnles<eg ueeskeÀevlejs<eg (®evêceefme) ®evêueeskesÀ
(ceefncee) (mecyeYetJe) (lemcew) (les) leJe (ceefncves) (He´peeHele³es) (osJesY³eë) (mJeene) mel³ee®ejCe³egkeÌlee
ef¬eÀ³ee¤4¤
DevJe³eë-ns peieoeréej! ³emlJecegHe³eeceie=nerleesçefme leb lJee pegäb He´peeHele³esçnb ie=Áeefce, ³em³e les me=äeJes<e
³eesefvepe&ueb, ³em³e les me=äew ®evêcee ceefncee ³em³e les ³ees je$eew mebJelmejs ceefncee ®e mecyeYetJe, ³emles me=äew
He=efLeJ³eeceiveew ceefncee mecyeYetJe, ³em³e les me=äew ³ees ve#e$es<eg ®evêceefme ®e ceefncee mecyeYetJe lem³e les lemcew ceefncves
He´peeHele³es osJesY³eM®e mJeeneçmceeefYejvegÿs³ee¤4¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³em³e ceefncvee meeceL³exve meJe¥ peieefÜjepeles ³em³eevevlees ceefnceeefmle ³em³e efme×ew
j®eveeefJeefMeäb meJe¥ peie¢äevleceefmle, lecesJe meJex ceveg<³ee GHeemeerjved¤4¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! pees DeeHe (GHe³eeceie=nerleë) melkeÀce& DeLee&led ³eesieeY³eeme Deeefo GÊece keÀece mes
mJeerkeÀej efkeÀ³es ngS (Deefme) nes, Gve (lJee, pegäced) mesJee efkeÀ³es ngS DeeHekeÀes (He´peeHele³es) He´pee keÀer Heeuevee
keÀjves Jeeues jepee keÀer j#ee kesÀ efue³es ceQ (ie=Áeefce) ieńCe keÀjlee DeLee&led ceve ceW Oejlee ntB, efpeve (les) DeeHe kesÀ
mebmeej ceW (S<eë) ³en (³eesefveë) peue Jee efpeve (les) DeeHekeÀe mebmeej ceW (®evêceeë) ®evêueeskeÀ (ceefncee) yeæ[HHeve
Jee efpeve (les) DeeHekeÀe (³eë) pees (je$eew) jeef$e Deewj (mebJelmejs) Je<e& ceW (ceefncee) yeæ[HHeve (mecyeYetJe) mecYeJe
ngDee, neslee Deewj nesiee (³eë) pees (les) DeeHekeÀer me=eäf ceW (He=efLeJ³eeced) Devleefj#e Jee Yetefce Deewj (Deiveew) Deeie ceW
(ceefncee) yeæ[HHeve (mecyeYetJe) mecYeJe ngDee, neslee Deewj nesiee leLee efpeve (les) DeeHekeÀer me=efä ceW (³eë) pees
(ve#e$es<eg) keÀejCe ªHe mes efJeveeMe keÀes ve HeéHle nesves Jeeues ueeskeÀ-ueeskeÀevlejeW ceW Deewj (®evêceefme) ®evêueeskeÀ ceW
(ceefncee) yeæ[HHeve (mecyeYetJe) mecYeJe ngDee, neslee Deewj nesiee Gve (les) DeeHe kesÀ (lemcew) Gme (ceefncves)
yeæ[HHeve (He´peeHele³es) He´pee Heeueves nejs jepee (osJesY³eë) Deewj efJeÜeveeW kesÀ efue³es (mJeene) mel³ee®ejCe³egkeÌle
ef¬eÀ³ee keÀe nce ueesieeW keÀes Devegÿeve keÀjvee ®eeefn³es¤4¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! efpemekesÀ ceefncee meeceL³e& mes meye peieled efJejepeceeve, efpemekeÀe Devevle ceefncee Deewj
efpemekeÀer efmeef× keÀjves ceW j®evee mes Yeje ngDee mecemle peieled ¢äevle nw, Gmeer keÀer meye ceveg<³e GHeemevee
keÀjW¤4¤
³eg_pevleerl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Hejceséejes osJelee~ iee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
efHeÀj F&éej kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
³egÉBSHHIYOHä\H12YHFHäNHEHMäYOH1E+HHIMäOH1P/HJHäÍaMHVHäYOHVMHVH1YHHHIR1HI-H
³egÉBSHHIYOHäa\H12YHFHGa'H11HFHGaHMäYOHMFHGa+HHIMäaOH1P/HJHäÍaMHVHäYOHVaMHV1H1YHHÍaHIR1HI-H
HeoeLe&ë-(³eg_peefvle) ³egÊebÀ kegÀJe&efvle (yeÓveced) cenevleced (De©<eced) De©ë<eg cece&meg meerovleced (®ejvleced)
HeéHvegJevleced (Heefj) meJe&leë (lemLeg<eë) mLeeJejeved (jes®evles) He´keÀeMevles (jes®eveeë) oerHle³eë (efoefJe)¤5¤
DevJe³eë-³es HeefjlemLeg<eM®ejvleb efJeÐegleefceJe JeÊe&ceevece©<eb yeÓvecHejceelceeveceelcevee men ³eg_peefvle, les
efoefJe met³ex jes®eveeë efkeÀjCee FJe jes®evles¤5¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Heéfleye´ïeeC[s met³e&ë He´keÀeMeles leLee meJe&efmceved peieefle Hejceelcee He´keÀeMeles~
³es ³eesieeY³eemesveeçvle³ee&efceCeb Hejceelceeveb mJeceelcevee ³eg_peles les meJe&leë He´keÀeefMelee pee³evles¤5¤
HeoeLe&ë-pees Heg©<e (Heefj) meye Deesj mes (lemLeg<eë) mLeeJej peerJeeW keÀes (®ejvleced) HeéHle nesles ngS
efyepegueer kesÀ meceeve JeÊe&ceeve (De©<eced) HeéefCe³eeW kesÀ cece&mLeue efpeveceW Heer[æ e nesves mes HeéCe keÀe efJe³eesie MeerIe´ nes
peelee nw, Gve mLeeveeW keÀer j#ee keÀjves kesÀ efue³es efmLej nesles ngS (yeÓveced) meyemes yeæ[s meJeexHeefj efJejepeceeve
Hejceelcee keÀes DeHeves Deelcee kesÀ meeLe (³eg_peefvle) ³egkeÌle keÀjles nQ, Jes (efoefJe) met³e& ceW (jes®eveeë) efkeÀjCeeW kesÀ
meceeve (jes®evles) Hejceelcee ceW He´keÀeMeceeve nesles nQ¤5¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes He´l³eskeÀ ye´ïeeC[ ceW met³e& He´keÀeMeceeve nw, Jewmes meJe& peieled ceW Hejceelcee
He´keÀeMeceeve nw~ pees ³eesieeY³eeme mes Gme Devle³ee&ceer Hejceséej keÀes DeHeves Deelcee mes ³egkeÌle keÀjles nQ, Jes meye Deesj
mes He´keÀeMe keÀes HeéHle nesles nQ¤5¤
³eg_pevl³em³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ met³eex osJelee~ efJeje[diee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
DeLe kesÀveséejë HeéHleJ³e Fl³een¤
Deye efkeÀmemes F&éej keÀer HeéefHle nesves ³eesi³e nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw~
³egÉBSHYOHäPH1NH¢HFHH1QMH1UHI-H+HäHPHH1M/HVäa
0HHV&HHä2HÉ=<Cet veÉ-HHQäPHH
³egÉ_peefvlHäa'H1PH1aNH¢HFHHäaQMHU1É)HIOH1 QMHUäaHI-H+HäH1PHVHIOH1 HI-HÉ+HäHPHHaM/HVäa0HHV&HHäa2HÉ&HWÉ)HIOHä 2HÉ<Cet~ ve=É-HHQ1PHVHIOHä
ve=ÉÉ-HHQäPHH
HeoeLe&ë-(³eg_peefvle) (Dem³e) peerJem³e (keÀec³ee) keÀceveer³eew (njer) njCeMeerueew (efJeHe#emee) efJeefJeOewë
Heefjie=nerleew (jLes) ³eeves (MeesCee) jkeÌleiegCeefJeefMeäew (Oe=<Cet) ¢{ew (ve=Jeenmee) ve=Ceeb JeenkeÀew¤6¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee efMe#ekeÀeë keÀec³ee njer efJeHe#emee MeesCee Oe=<Cet ve=Jeenmee jLes ³eg_peefvle, leLee
³eesefieveesçm³e Hejceséejm³e ceO³e Fefvê³eeefCe ceveë HeéCeeBM®e ³eg_peefvle¤6¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee ceveg<³eeë megefMeef#elewn&³ew³eg&ÊesÀve ³eevesve mLeeveevlejb meÐeë
HeéHvegJeefvle, leLewJe efJeÐeemelme²³eesieeY³eemewë Hejceelceeveb ef#eHe´b HeéHvegJeefvle¤6¤
1296
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes efMe#ee keÀjves Jeeues meppeve (keÀec³ee) ceveesnj (njer) ues peeves nejs
(efJeHe#emee) pees efkeÀ efJeefJeOe He´keÀejeW mes YeueerYeebefle ieńCe efkeÀ³es ngS (MeesCee) ueeue-ueeue jbie mes ³egkeÌle (Oe=<Cet)
DeefleHegä (ve=Jeenmee) ceveg<³eeW keÀes SkeÀ osMe mes otmejs osMe keÀes Hengb®eeves nejs oes Iees[ æ eW keÀes (jLes) ceW (³eg_peefvle)
pees[
æ les nQ, Jewmes ³eesieerpeve (Dem³e) Fme Hejceséej kesÀ yeer®e Fefvê³eeB, DevleëkeÀjCe Deewj HeéCeeW keÀes ³egkeÌle keÀjles
nQ¤6¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes ceveg<³e De®ís efmeKee³es ngS Iees[ æ eW mes ³egkeÌle jLe
mes SkeÀ mLeeve mes otmejs mLeeve keÀes MeerIe´ HeéHle nesles nQ, Jewmes ner efJeÐee, meppeveeW keÀe mebie Deewj ³eesieeY³eeme mes
Hejceelcee keÀes MeerIe´ HeéHle nesles nQ¤6¤
³eÜele Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêes osJelee~ efve®e=odye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegvece&veg<³eë keÀm³e me²b kegÀ³³ee&efol³een¤
efHeÀj ceveg<³e efkeÀmekeÀe mebie keÀjs, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
H¾HOHHVäÉ'H1+HHVÉ'HLHäYHHULHHIY+H1HHHIFHYÌäPHOH1Y-Hnced~
61OHPOHHVäOHMlYHVYHä+H1/HH+HJYH1MËH1FHH-Hä¬H HHHIPHYHÍ
HOHGa-HHOHäÍa'H1+HÍa'HLHäYHHULHYHGaHI+H1HHFHGa)YÌäPHaOH1Y-HnFHGa61OHFHGaPOHH1VOH1Ía'H1YHVYHäa+H1/HHa+HJYHäÍa'HËHäFHGa'HHa
JeNÊeN&³eeNefmeN~ veNë¤7¤
HeoeLe&ë-(³eled) ³eb keÀuee³ev$eeéeced (Jeeleë) Jee³egë (DeHeë) peueeefve (Deieveerieved) HeéHvegJeefvle (efHe´³eeced)
keÀceveer³eced (Fvêm³e) efJeÐegleë (levJeced) efJemle=leb Mejerjced (Sleced) (mleesleë) mleeJekeÀ (Devesve) (HeLee) ceeiexCe
(Hegveë) (Deéeced) DeeMegieeefceveced (Dee) (JeÊe&³eeefme) JeÊe&³esë (veë) Demceeved¤7¤
DevJe³eë-ns mleesle³e&Lee efMeefuHepevee Fvêm³e efHe´³eeb levJeb Jeele FJe HeéH³e ³eÐeceHeesçieveerieBmleLewleceéecevesve
HeLee lJeb HeéHveese<f e HegveveexmceeveeJeÊe&³eeefme leb YeJevleb Je³eb melkegÀ³ee&ce¤7¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ns ceveg<³eeë! ³es ³eg<ceeved megceeiexCe iece³eefvle, lelme²sve ³et³eb
Jee³egefJeÐegoeefoefJeÐeeb HeéHvegle¤7¤
HeoeLe&ë-ns (mleesleë) mlegefle keÀjvesnejs peve! pewmes efMeuHeer ueesie (Fvêm³e) efyepegueer kesÀ (efHe´³eeced) Deefle
megvoj (levJeced) efJemleej³egkeÌle Mejerj keÀes (Jeeleë) HeJeve kesÀ meceeve HeekeÀj (³eled) efpeme keÀuee³ev$e ªHeer Ieesæ[s
Deewj (DeHeë) peueeW keÀes (Deieveerieved) HeéHle nesles nQ, Jewmes (Sleced) Fme (Deéeced) MeerIe´ ®eueves nejs keÀuee³ev$e
ªHe Iees[ æ s keÀes (Devesve) GkeÌle efyepegueer ªHe (HeLee) ceeie& mes DeeHe HeéHle nesles (Hegveë) efHeÀj (veë) nce ueesieeW keÀes
(Dee, JeÊe&³eeefme) YeueerYeebefle JeÊee&les DeLee&led FOej-GOej ues peeles nes, Gve DeeHekeÀe nce ueesie melkeÀej keÀjW¤7¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ns ceveg<³ees! pees legce keÀes De®ís ceeie& mes ®eueeles nQ,
GvekesÀ mebie mes legce ueesie HeJeve Deewj efyepegueer Deeefo keÀer efJeÐee keÀes HeéHle nesDees¤7¤
JemeJe Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Jee³Jeeo³ees osJeleeë~ efve®e=ol³eefäMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegveefJe&Üebmeë eEkeÀ kegÀJe&vleerl³een¤
efHeÀj efJeÜeved ueesie keÌ³ee keÀjles nQ, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
-HäPH-HPO-HHBSHYOHJ LHHH1HV&H1 ÏYRäPHH 1ÌHPO-HHäBSHYOHJÉ HZÆJä<HVYH1 ÏYRäPHHHIR1OHHPO-HHäBSHYOHJÉ SHHLHäOHVYH1
ÏYRäPHHa<HW<HJ -H1ÍP-HKXHH SHHUBÏHHHUYH-H1VLH-HäÉ61OHR9HäFH¬HRV-HHÉ61OHR9HäFHHI¹+HSHH+HOHV
-HPHä-HÍaO-HH1a'H1BSH1YOHJÉaLHH1H1HV&HäaÏYRäPHHa1ÌHÍaO-eeN~ DeN_peNvlegÉaHZÆäJ<HVYHaHZPOHäJ<HVNveefleN HZÉPOHäJ<HVYHaÏYRäPHHa
DeeNefoNl³eeë~ lJeeN~ DeN_peNvlegÉa SHHLHäOHVYHa ÏYRäPHHa <HWÍa <HJ-HäÍa P-HäÍaXHHSHHUYHGa 0HHHHUYHGa H-HVäa LH-HVäa 61OHOHGa 'H9HäFHGa
'H1¬H1aR1V-HH1Ía61OHOHGa'H9HäFHGa'H1HI¹a1 +H1SHH1+H1OH1)HIOHä+HSHHÉ+HOHV
HeoeLe&ë-(JemeJeë) He´LecekeÀuHee efJeÜebmeë (lJee) lJeeced (De_pevleg) keÀece³evleeced (iee³e$esCe)
iee³e$eerívoesJee®³esve (ívomee) DeLexve (©êeë) ceO³ecekeÀuHee efJeÜebmeë (lJee) lJeeced (De_pevleg) ($ewägYesve)
ef$eägHÒekeÀeefMelesveeçLexve (ívomee) (Deeefol³eeë) GÊecee efJeÜebmeë (lJee) (De_pevleg) (peeielesve)
peieleerívoëHe´keÀeefMelesveeçLexve (ívomee) mJe®ívosve (Yetë) Fceb ueeskeÀced (YegJeë) Devleefj#emLeeved (mJeë)
He´keÀeMemLeebuueeskeÀeved (ueepeerved) mJemJekeÀ#ee³eeb ®eefueleeved (Mee®eerved) J³ekeÌleeved (³eJ³es) ³eJeeveeb YeJeves #es$es
peeleced (ieJ³es) ieeseJf e&keÀejs (Sleled) (DeVeced) (DeÊe) Ye#e³ele (osJeeë) efJeÜebmeë (Sleled) (DeVeced) (Deef×)
Yeg*d#Je (He´peeHeles) He´peej#ekeÀ¤8¤
DevJe³eë-ns He´peeHeles! JemeJees iee³e$esCe ívomee ³eb lJeeç_pevleg ©êekwägYesve ívomee ³eb
lJeeç_pevlJeeefol³ee peeielesve ívomee ³eb lJeeç_pevleg me lJecesleoVeceef×~ ns osJeeë! ³et³eb ³eJ³es ieJ³e SleoVeceÊe
ueepeerved Mee®eerved YetYeg&Jeë mJeueexkeÀeved HeéHvegle ®e¤8¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeÜebmeë mee²esHee²eved Jesoeved ceveg<³eeveO³eeHe³eefvle, les Oev³eJeeoene& YeJeefvle¤8¤
HeoeLe&ë-ns (He´peeHeles) He´peepeveeW keÀes Heeueves nejs jepeved! (JemeJeë) He´Lece keÀ#ee kesÀ efJeÜeved (iee³e$esCe)
iee³e$eer ívo mes keÀnves ³eesi³e (ívomee) mJe®ívo DeLe& mes efpeve (lJee) DeeHekeÀes (De_pevleg) ®eenW (©êeë)
ceO³ece keÀ#ee kesÀ efJeÜeved peve ($ewägYesve) ef$eägHed ívo mes He´keÀeMe efkeÀ³es ngS (ívomee) mJe®ívo DeLe& mes efpeve
(lJee) DeeHekeÀes (De_pevleg) ®eenW Jee (Deeefol³eeë) GÊece keÀ#ee kesÀ efJeÜeved peve (peeielesve) peieleer ívo mes
He´keÀeefMele efkeÀ³es ngS (ívomee) mJe®ívo DeLe& mes efpeve (lJee) DeeHekeÀes (De_pevleg) ®eenW mees DeeHe (Sleled) Fme
(DeVeced) DeVe keÀes (Deef×) KeeF³es~ ns (osJeeë) efJeÜevees! legce (³eJ³es) ³eJeeW kesÀ Kesle ceW GlHeVe (ieJ³es) ieew kesÀ
otOe-oner Deeefo GÊece HeoeLe& ceW efceues ngS (Sleced) Fme (DeVeced) DeVe keÀes (DeÊe) KeeDees leLee (ueepeerved)
1298
DeHeveer-DeHeveer keÀ#ee ceW ®eueles ngS (Mee®eerved) Heíeì (Yetë) Fme He´l³e#e ueeskeÀ (YegJeë) Devleefj#emLe ueeskeÀ Deewj
(mJeë) He´keÀeMe ceW efmLej met³³ee&efo ueeskeÀeW keÀes HeéHle nesDees¤8¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeved peve De²eW Deewj GHee²eW mes ³egkeÌle ®eejeW JesoeW keÀes ceveg<³eeW keÀes Heæ{eles nQ, Jes
Oev³eJeeo kesÀ ³eesi³e nesles nQ¤8¤
keÀë efmJeefol³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efpe%eemegoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe efJeÜebmeë eEkeÀ eEkeÀ He´äJ³ee Fl³een¤
Deye efJeÜeved peveeW keÀes keÌ³ee-keÌ³ee Hetívee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
NH¢ÍHIP-HäRVNH¢H1NH¢HUHMäHIOH1NH¢É*äHIP-HSSHHHOH1V+HJYHäÍa
HINH¢HIP-HäHI¹ÉFHPHä<HVH1SHEHINH¢F-HH1-H+HäYHEFH1QOHG
NH¢ÍaHIP-H1OHGa61NH¢H1NH¢HUaH1MlHIOH1aNH¢Ía7%1É)O%HWßaHIP-H1OHGaSHH1H1OHV1a+HJYH1HIMHIOH1+HJYHäÍaHINH¢FHGaHIP-HOHGaHIQ1FHPHäa<HV1H1SHFHGa
efkeÀced~ TBNçFl³Betßa'HH1-H+HäYH1HIFHOHH1É-H+HäYHFHGaFH1QOHG
HeoeLe&ë-(keÀë) (efmJeled) He´Mves (SkeÀekeÀer) Demene³eë (®ejefle) ie®íefle (keÀë) (G) efJelekexÀ (efmJeled)
(pee³eles) (Hegveë) (efkeÀced) (efmJeled) (efncem³e) Meerlem³e (Yes<epeced) Deew<eOeced (efkeÀced) (G) (DeeJeHeveced)
mecevleeod JeHeefle ³eefmcebmleled (cenled) efJemleerCe&ced¤9¤
DevJe³eë-ns efJeÜebmees Je³eb ³eg<ceeved keÀë efmJeoskeÀekeÀer ®ejefle, keÀ G efmJeled Hegveë Hegvepee&³eles eEkeÀ
efmJeef×cem³e Yes<epeb efkeÀceg cenoeJeHevecemleerelf e He=®íeceë¤9¤
YeeJeeLe&ë-Sles<eeb ÒeMveeveecegÊejefmceved cev$e GÊejeefCe keÀefLeleeveerefle JesÐeced~ ceveg<³ee F&¢MeevesJe ÒeMveeved
kegÀ³eg&ë¤9¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜevees! nce ueesie legce keÀes Hetíles nQ efkeÀ (keÀë efmJeled) keÀewve (SkeÀekeÀer) SkeÀeSkeÀer DekesÀuee
(®ejefle) efJe®ejlee nw? (G) Deewj (keÀë, efmJeled) keÀewve (Hegveë) yeej-yeej (pee³eles) Heíeì neslee nw? (efkeÀced,
efmJeled) keÌ³ee (efncem³e) Meerle keÀe (Yes<epeced) Deew<eOe Deewj (efkeÀced) keÌ³ee (G) lees (cenled) yeæ[e (DeeJeHeveced)
yeerpe yeesves keÀe mLeeve nw?¤9¤
YeeJeeLe&ë-Fve GkeÌle He´MveeW kesÀ GÊej Deieues cev$e ceW keÀns ngS nQ, ³en peevevee ®eeefn³es~ ceveg<³eeW keÀes
³eesi³e nw efkeÀ meoe Fmeer He´keÀej kesÀ He´Mve efkeÀ³ee keÀjW¤9¤
met³³e& Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ met³eex osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe HetJeexkeÌleHe´MveeveecegÊejeC³een¤
Deye efHeíues cev$e ceW keÀns He´MveeW kesÀ GÊej keÀes keÀnles nQ¤
PHWHi É6NH¢H1NH¢HUHäMHIOHH1YÌFHHäSHHHOH1V+HJYHäÍa
DeNefiveefn&1FHPHä<HVH1SHE<HWHIFHäMH1-H+HäYHEFH1QOHG
PHWH iÍa 61NH¢H1NH¢HUa H1MlHIOH1a H1YÌFHHäÍa SHH1HNlesNa +HJYH1HIMHIOH1É+HJYHäÍa 'H1HILYHÍa HIQ1FHPHäa <HV1 H1SHFHGa <HWHIFHäÍa
'HH1-H+HäYH1HIFHOHH1-H+HäYHFHGaFH1QOHG
HeoeLe&ë-(met³³e&ë) meefJelee (SkeÀekeÀer) (®ejefle) (®evêceeë) ®evêueeskeÀë (pee³eles) (Hegveë) (Deefiveë)
HeeJekeÀë (efncem³e) (Yes<epeced) (Yetefceë) (DeeJeHeveced) (cenled)¤10¤
DevJe³eë-ns efpe%eemeJees ceveg<³eeë! met³³e& SkeÀekeÀer ®ejefle HegveM®evêceeë He´keÀeefMelees pee³eles~ Deefiveefn&cem³e
Yes<epeb Yetefcece&noeJeHevecemleerelf e ³et³eb efJeÊe¤10¤
YeeJeeLe&ë-Deefmceved mebmeejs met³³e&ë mJeekeÀ<e&Cesve mJem³ewJe keÀ#ee³eeb JeÊe&les, lem³ewJe He´keÀeMesve ®evêeo³ees
ueeskeÀeë He´keÀeefMelee YeJeefvle~ Deefivevee legu³eb MeerleefveJeejkebÀ Jemleg, He=efLeJ³ee legu³eb cenled #es$eb efkeÀceefHe veemleerefle
ceveg<³ewJexeof leJ³eced¤10¤
HeoeLe&ë-ns peeveves keÀer F®íe keÀjves Jeeues ceveg<³ees! (met³³e&ë) met³³e& (SkeÀekeÀer) efyevee mene³e DeHeveer
keÀ#ee ceW (®ejefle) ®euelee nw, (Hegveë) efHeÀj Fmeer met³e& kesÀ He´keÀeMe mes (®evêceeë) ®evêueeskeÀ (pee³eles) He´keÀeefMele
neslee nw~ (Deefiveë) Deeie (efncem³e) Meerle keÀe (Yes<epeced) Deew<eOe nw~ (Yetefceë) He=efLeJeer (cenled) yeæ[e
(DeeJeHeveced) yeesves keÀe mLeeve nw, FmekeÀes legce ueesie peevees¤10¤
YeeJeeLe&ë-Fme mebmeej ceW met³e&ueeskeÀ DeHeveer DeekeÀ<e&Ce MeefkeÌle mes DeHeveer ner keÀ#ee ceW JeÊe&ceeve nw Deewj
Gmeer kesÀ He´keÀeMe mes ®evê Deeefo ueeskeÀ He´keÀeefMele nesles nQ~ Deefive kesÀ meceeve Meerle kesÀ nìeves keÀes keÀesF& Jemleg Deewj
He=efLeJeer kesÀ legu³e yeæ[e HeoeLeesXx kesÀ yeesves keÀe mLeeve veneR nw, ³en ceveg<³eeW keÀes peevevee ®eeefn³es~10¤
keÀeefmJeefol³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efpe%eemegoxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë He´Mveeveen¤
efHeÀj He´MveeW keÀes Deieues cev$e ceW keÀnles nQ¤
NH¢HHIP-HäRHPHHUOHG+HÉW-H HIHäHI¬H1ÍHINH¢HIP-HäRHPHHURG\HÉQ¾HäÍa
NH¢HHIP-HäRHPHHUOHGHI+HHIXHHI++H1XHHNH¢HHIP-HäRHPHHUOHGHI+H0HHIÉuee¤11¤
keÀe~ efmJeNled~ DeeNmeerNled~ HetÉ-H HIHäHI¬H1HIMHIOHä+HWÉ-H ÉHIHäHI¬H1ÍaHINH¢FHGaHIP-H1OHGa'HH1PHHU1OHGa\HÉQOHGa-HHäÍaNH¢HaHIP-H1OHGa'HH1PHHU1OHGa
efHeNefueNefHHeNuee~ keÀe~ efmJeNled~ DeeNmeerNled~ efHeNMeNef²Éuee¤11¤
HeoeLe&ë-(keÀe) (efmJeled) (Deemeerled) Deefmle (HetJe&ef®eefÊeë) HetJee& ®eemeew ef®eefÊeë He´Lecee mce=efleefJe<e³ee
(efkeÀced) (efmJeled) (Deemeerled) (ye=nled) cenled (Je³eë) ³ees Jeself e ie®íefle me He#eer (keÀe) (efmJeled) (Deemeerled)
(efHeefueefHHeuee) DeeêeaYetlee ef®ekeÌkeÀCee MeesYevee~ ÞeerJez efHeefueefHHeuee¤ (Mele013~2~6~16) (keÀe) (efmJeled)
(Deemeerled) (efHeMeef²uee) ³ee efHeMeb He´keÀeMeªHeb efieueefle mee~ efHeMeefceefle ªHeveece¤11¤
1300
DevJe³eë-ns efJeÜebmeë! Je³eb ³eg<ceeved Heéfle keÀe efmJeled HetJe&ef®eefÊejemeerled, eEkeÀefmJeod ye=nÜ³e Deemeerled, keÀe
efmJeled efHeefueefHHeueeççmeerled, keÀe efmJeled efHeMeef²ueeççmeerefoefle He=®íeceë¤11¤
YeeJeeLe&ë-Sles<eecegÊejeC³egÊej$e cev$es meefvle~ ³eefo efJeog<eë Heéfle He´MveeVe kegÀ³eg&mleefn& efJeÜebmeesçefHe ve
YeJes³egë¤11¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜevees! nce ueesie legcnejs Heéfle Hetíles nQ efkeÀ (keÀe, efmJeled) keÀewve (HetJe&ef®eefÊeë) mcejCe keÀe
He´Lece Heefnuee efJe<e³e (Deemeerled) ngDee nw, (efkeÀced, efmJeled) keÀewve (ye=nled) yeæ[e (Je³eë) Gæ[ves neje He#eer
(Deemeerled) nw (keÀe, efmJeled) keÀewve (efHeefueefHHeuee) efHeueefHeueer ef®ekeÀveer Jemleg (Deemeerled) nw leLee (keÀe, efmJeled)
keÀewve (efHeMeef²uee) He´keÀeMe ªHe keÀes efveieue peeves Jeeueer Jemleg (Deemeerled) nw¤11¤
YeeJeeLe&ë-Fve He´MveeW kesÀ GÊej Deieues cev$e ceW nQ~ pees efJeÜeveeW kesÀ Heéfle ve HetíW lees DeeHe efJeÜeved Yeer ve
neW¤11¤
Ðeewjemeerefol³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efJeÐegoeo³ees osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe HeékeÌÒeMveesÊejeC³een¤
Deye efHeíues He´MveeW kesÀ GÊejeW keÀes keÀnles nQ¤
²HHZMHäPHHUOHG+HÉW-H HIHäHI¬H1MËHäÉ'HHPHHURG\HÉQ¾HäÍa
'HHI-HäMHPHHUOHGHI+HHIXHHI++H1XHHMHHIHäMHPHHUOHGHI+H0HHIÉuee¤12¤
Ðeewë~ DeeNmeeNrled~ HetÉ-H HIHäHI¬H1HIMHIOHä +HWÉ-H ÉHIHäHI¬HÍa 'HËHäÍa 'HH1PHHU1OHGa \HÉQOHGa -HHäÍa 'HHI-HäÍa 'HH1PHHU1OHGa HI+H1HIXH1HI++H1XHHa
MHHIHäÍa'HH1PHHU1OHGaHI+H10H1HIÉuee¤12¤
HeoeLe&ë-(Ðeewë) efoJ³eiegCeHeóe Je=efäë~ ÐeewJez Je=efäë~ (Mele013~2~6~16) (Deemeerled) Deefmle
(HetJe&ef®eefÊeë) He´Lecemce=efleefJe<e³ee (Deéeë) ³eesçMvegles ceeiee&ved meesçefiveë (Deemeerled) (ye=nled) cenled (Je³eë) ³ees
Jeself e ie®íefle meë (DeefJeë) j#eCeeefokeÀ$eea He=efLeJeer (Deemeerled) (efHeefueefHHeuee) (jeef$eë) (Deemeerled)
(efHeMeef²uee)¤12¤
DevJe³eë-ns efpe%eemeJeë! HetJe&ef®eefÊeÐeezjemeerod, ye=nÜ³eesçée Deemeerled, efHeefueefHHeueeçefJejemeerled, efHeMeef²uee
jeef$ejemeereof efle ³et³eb yegO³eOJeced¤12¤
YeeJeeLe&ë-nJevemet³e&ªHeeÐeefiveleeHesve meJe&iegCemebHeVeeçVeeefovee mebmeejefmLeefleefveefceÊee Je=efäpee&³eles, leleë
meJe&jlvee{îee YetYe&Jeefle~ met³ee&efiveefveefceÊesvewJe HeéefCeveeb Me³evee³e jeef$epee&³eles¤12¤
HeoeLe&ë-ns peeveves keÀer F®íe keÀjves Jeeuees! (HetJe&ef®eefÊeë) He´Lece mce=efle keÀe efJe<e³e (Ðeewë) efoJ³eiegCe osves
nejer Je<ee& (Deemeerled) nw, (ye=nled) yeæ[s (Je³eë) Gæ[ves nejs (Deéeë) ceeieesXx keÀes J³eeHle nesves Jeeues He#eer kesÀ legu³e
Deefive (Deemeerled) nw, (efHeefueefHHeuee) Je<ee& mes efHeefueefHeueer ef®ekeÀveer MeesYee³eceeve (DeefJeë) DeVeeefo mes j#ee Deeefo
GÊece iegCe Heíeì keÀjves Jeeueer He=efLeJeer (Deemeerled) nw Deewj (efHeMeef²uee) He´keÀeMeªHe keÀes efveieueves DeLee&led
DevOekeÀej keÀjves nejer (jeef$eë) jele (Deemeerled) nw, ³en legce peevees¤12¤
YeeJeeLe&ë-nJeve Deewj met³e& ªHeeefo Deefive kesÀ leeHe mes meye iegCeeW mes ³egkeÌle DeVeeefo mes mebmeej keÀer efmLeefle
keÀjves Jeeueer Je<ee& nesleer nw~ Gme Je<ee& mes meye Dees<eefOe Deeefo GÊece HeoeLe& ³eg keÌle He=efLeJeer nesleer Deewj met³³e& ªHe
Deefive mes ner HeéefCe³eeW kesÀ efJeÞeece kesÀ efue³es jeef$e nesleer nw¤12¤
Jee³egefjl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ye´ïeeo³ees osJeleeë~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe efJeÜefÓce&veg<³eeë keÌJe ³eespeveer³ee Fl³een¤
Deye efJeÜeveeW keÀes ceveg<³e keÀneb ³egkeÌle keÀjves ®eeefn³eW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
JeH1HJÆG-HHä+HH1OHZMä-H1O-HHIPHäOHLHHU-H10ÏHLHiZYH1 LHHV2Hä0HFH1PHZÍ0HßXFH1HIXH-H µËHHßa
61HPHMH1/HHV-HHHä+HN>GHT<HH1OHJH_<H1MVRäLHY\H1ÑHHNH¢ä&H0HYHHVÉ-HOHÉJYHFHH1VÉLYHHVi
JeeN³egë~ lJeeN~ HeN®eNlewë~ DeNJeNlegÉa 'HHIPHäOHLHHU-H1 )OHHIPHäOHÉLHHU-HÍa ÏHLHZiÍa YH1LHHV2HäÍa H1FH1PHZÍa 0H1XFH1HIXHÍa -HµËHHßa
61HÍaPHÍaMH1/HÍa-HHHäa+H1HI>G<HHIMHIOHä +H1>GÉHI<HÍaH1OHJH_<H1HIMHIOHä H1OHJÍHI<HßÍa'HHa)OHGa'H1LH1YHGa\H1ÑHHa'HNHä¢&HÍaH1aYH1Ía
DeNJeNlegÉaYHFHäÍa'H1LYHHVä
HeoeLe&ë-(Jee³egë) Deeefoceë mLetueë keÀe³³e&ªHeë (lJee) lJeeced (He®elewë) HeefjHeekeÀHeefjCeecewë (DeJeleg)
j#eleg (DeefmeleieérJeë) Deefmelee ke=À<Cee ieérJee efMeKee ³em³e meë (íeiewë) ísovewë (v³eieésOeë) Jeìë (®ecemewë)
cesIewë (Meuceefueë) Je=#eefJeMes<eë (Je=×îee) Je×&vesve (S<eë) (m³eë) meë (jeL³eë) jLes<eg efnlee jL³eemleemeg
kegÀMeueë (Je=<ee) Je<e&keÀë (He[defYeë) Heeowë~ De$e JeCe&J³el³e³esve om³e [ë (®elege|Yeë) (Dee) (Fled) SJe (Deieved)
ie®íefle (ye´ïee) ®elegJexoefJeled (Deke=À<Ceë) DeefJeÐeevOekeÀejjefnleë (®e) (veë) Demceeved (DeJeleg) He´JesMe³eleg
(veceë) DeVeced (Deive³es) He´keÀeMeceevee³e efJeog<es¤13¤
DevJe³eë-ns efJeÐeeefLe&ved! He®elewJee&³egMíeiewjefmeleieérJeM®ecemewv³e&ieésOees Je=×îee MeuceefuemlJeeJeleg~ ³e S<e
jeL³ees Je=<ee m³e ®elege|Yeë He[defYeefjÊJeeçieved ³eesçke=À<Cees ye´ïee ®e veesçmceeveJeleg, lemcee Deive³es efJeÐe³ee
He´keÀeMeceevee³e vecees os³eced¤13¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! Jee³egë HeéCesveeefiveë Hee®evesve met³eex Je=äîee Je=#eeë HeÀueeefoefYejéeeo³ees iel³ee
efJeÜebmeë efMe#e³ee ³eg<ceeved j#eefvle leeved ³et³eb efJepeeveerle efJeog<emmelkegÀ©le ®e¤13¤
HeoeLe&ë-ns efJeÐeeLeea peve! (He®elewë) De®ís He´keÀej HeekeÀeW mes (Jee³egë) mLetue keÀe³e&ªHe HeJeve (íeiewë)
keÀeìves keÀer ef¬eÀ³eeDeeW mes (DeefmeleieérJeë) keÀeueer ®eeseìf ³eeW Jeeuee Deefive Deewj (®ecemewë) cesIeeW mes (v³eieésOeë) Jeì
Je=#e (Je=×îee) GVeefle kesÀ meeLe (Meuceefueë) meWyej Je=#e (lJee) legPe keÀes (DeJeleg) Heeues, pees (S<eë) ³en
(jeL³eë) meæ[keÀeW ceW ®eueves ceW kegÀMeue Deewj (Je=<ee) megKeeW keÀer Je<ee& keÀjves neje nw (m³eë) Jen (®elege|Yeë,
1302
He[defYeë, Fled) efpeve mes ieceve keÀjlee nw, Gve ®eejeW HeieeW mes legPe keÀes (Deeçieved) HeéHle nes (®e) leLee pees
(Deke=À<Ceë) DeefJeÐeeªHe DevOekeÀej mes He=LekedÀ (ye´ïee) ®eej JesoeW keÀes peeveves neje GÊece efJeÜeved (veë) nce ueesieeW
keÀes meye iegCeeW ceW (DeJeleg) Hengb®eeJes~ Gme (Deive³es) efJeÐee mes He´keÀeMeceeve ®eejeW JesoeW keÀes Heæ{s ngS efJeÜeved kesÀ
efue³es (veceë) DeVe osvee ®eeefn³es¤13¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! HeJeve, éeeme Deeefo kesÀ ®eueeves, Deeie DeVe Deeefo kesÀ HekeÀeves, met³e&ceC[ue Je<ee&,
Je=#e HeÀue Deeefo, Iees[ æ s Deeefo ieceve Deewj efJeÜeved efMe#ee mes legcnejer j#ee keÀjles nQ, GvekeÀes legce peevees Deewj
efJeÜeveeW keÀe melkeÀej keÀjes¤13¤
mejefMelees jefMcevesl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ye´ïee osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegveefJe&Üebmeë eEkeÀ kegÀ³eg&efjl³een¤
efHeÀj efJeÜeved ueesie keÌ³ee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
PHjHI0HäOHHVMlHI0FHYHHN M/H1ÍPHjHI0HäOHHVMlHI0FHYHH1QHäÍa
PHjHI0HäOHHV'H1+P-Hn+PHÉJSHH\H1ÑHHPHHVFHä+HJMHVLH-HÍ
PHHI0HäOH1 )HIOH1 PHFHGÉHI0HäOHÍa MlHI0FHYHHäa M/HäÍa PHHI0HäOH1 )HIOH1 PHFHGÉHI0HäOHÍa MlHI0FHYHHäa QHäÍa PHHI0HäOH1 )HIleN
mecHGÉHI0HäOHÍa'H1HI+P-HOH1+HGÉPHJa'H1+PHJÉSHH)OHä+PHJÉçpee~ yeŃÑHHaPHHVFHäÉ+HJMHVLH-HÍ
HeoeLe&ë-(mebefMeleë) mec³ekedÀ met#ceerke=Àleë (jefMcevee) efkeÀjCemecetnsve (jLeë) jceCemeeOeveë (mebefMeleë)
(jefMcevee) (n³eë) Deéeë (mebefMeleë) mlegleë (DeHmeg) HeéCes<eg (DeHmegpeeë) HeéCes<eg pee³eceeveë (ye´ïee) ceneved
³eesieer efJeÜeved (meesceHegjesieJeë) meesce Dees<eefOeieCeyeesOe Ssée³e&³eesiees Jee Hegjesieeceer ³em³e meë¤14¤
DevJe³eë-³eefo ceveg<³ew jefMcevee jLeë mebefMelees jefMcevee n³eë mebefMeleesçHmJeHmegpeeë meesceHegjesieJees ye´ïee
mebefMeleë ef¬eÀ³esle leefn& eEkeÀ eEkeÀ megKeb ve ueY³esle¤14¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë HeoeLe&efJe%eevesve efJeÜebmees YeJeefvle, lesçv³eeved keÀejef³elJee He´Mebmeeb HeéHvegJevleg¤14¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³eeW mes (jefMcevee) efkeÀjCemecetn mes (jLeë) Deevevo keÀes efme× keÀjves Jeeuee ³eeve
(mebefMeleë) De®ís He´keÀej met#ce keÀejeriejer mes yevee³ee (jefMcevee) ueieece keÀer jmmeer Deeefo mes (n³eë) Iees[ æ e
(mebefMeleë) YeueerYeebefle ®eueves ceW leer#Ce DeLee&led GÊece ef¬eÀ³ee leLee (DeHmeg) HeéCeeW ceW (DeHmegpeeë) pees HeéCeJee³eg
ªHe mes meb®eej keÀjves Jeeuee HeJeve Jee Jee<He (meesceHegjesieJeë) Dees<eefOe³eeW keÀe yeesOe Deewj Ssée³³e& keÀe ³eesie efpememes
Heefnues HeéHle nesves Jeeuee nw, Jen (ye´ïee) yeæ[e ³eesieer efJeÜeved (mebefMeleë) DeefleHe´Mebefmele efkeÀ³ee pee³es lees keÌ³ee-
keÌ³ee megKe ve efceues¤14¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e HeoeLeeX kesÀ efJeMes<e %eeve mes efJeÜeved nesles nQ, Jes DeewjeW keÀes efJeÜeved keÀjkesÀ He´Mebmee keÀes
HeeJeW¤14¤
mJe³eefcel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efJeÜeved osJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤

DeLe efpe%eemeJeë keÀer¢Mee YeJes³egefjl³een¤
Deye Heæ{ves Jee GÊece efJeÐee-yeesOe ®eenves Jeeues kewÀmes neW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
P-H1HE-HHäHISH%POH1Y-HEnNH¢X+HHP-HP-H1HEHäSHP-HP-H1HESHäJHP-Ha
FHH1IQ1FHHOH1VÉYHVYH1YHPH19H0HVä
P-H1HFHGa-HH1HISH1YHGaOH1Y-HnFHGaNH¢1X+H1H1P-H1aP-H1HFHGaH1SH1P-H1aP-H1HFHGaSHJÉ<eNP-H1aFH1HIQ1FHHaOH1Va'H1YHVYHäaYHaPH19H0H1)HIOHä
PH1FHGÉYH0HVä
HeoeLe&ë-(mJe³eced) (Jeeefpeved) efpe%eemees (levJeced) Mejerjced (keÀuHe³emJe) meceLe&³emJe (mJe³eced)
(³epemJe) mebie®ímJe (mJe³eced) (peg<emJe) mesJemJe (ceefncee) He´leeHeë (les) leJe (Dev³esve) (ve) (meVeMes)
mec³ekedÀ veM³esled¤¤15¤
DevJe³eë-ns JeeefpebmlJeb levJeb keÀuHe³emJe mJe³eb efJeog<ees ³epemJe mJe³eb peg<emJe ®e~ ³elemles ceefnceeçv³esve
men ve mebveMes¤15¤
YeeJeeLe&ë-³eLeeefiveë mJe³eb ÒekeÀeMeë mJe³eb me²leë mJe³eb mesJeceeveesçefmle, leLee ³es efpe%eemeJeë mJe³eb
Heg©<eeLe&³egkeÌlee YeJeefvle, les<eeb ceefncee keÀoeef®eVe veM³eefle¤15¤
HeoeLe&ë-ns (Jeeefpeved) yeesOe ®eenves Jeeues peve! let (mJe³eced) DeeHe (levJeced) DeHeves Mejerj keÀes
(keÀuHe³emJe) meceLe& keÀj (mJe³eced) DeeHe De®ís efJeÜeveeW keÀes (³epemJe) efceue Deewj (mJe³eced) DeeHe GvekeÀer
(peg<emJe) mesJee keÀj, efpememes (les) lesjer (ceefncee) yeæ[eF& lesje He´leeHe (Dev³esve) Deewj kesÀ meeLe (ve) cele (meVeMes)
veä nes¤15¤
YeeJeeLe&ë-pewmes Deefive DeeHe mes DeeHe He´keÀeefMele neslee, DeeHe efceuelee leLee DeeHe mesJee keÀes HeéHle nw, Jewmes
pees yeesOe ®eenves Jeeues peve DeeHe Heg©<eeLe&³egkeÌle nesles nQ, GvekeÀe He´leeHe, yeæ[eF& keÀYeer veneR veä nesleer¤15¤
ve Jee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefJelee osJelee~ efJeje[dpeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeLe ceveg<³eeë keÀer¢Mee YeJes³egefjl³een¤
Deye ceveg<³e kewÀmes neW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YH-HHÉ*äÉ6ÉOHHIYFHäHPH1VYHHIMäHHIPHRV1-HH%É)RVäHIH+HH1I/HHI<HäÍPHÉJLHVHI<HäÍa
HHHPHäOHVPHJÉke=ÀOHH1VHH1OHVH1HJPOHHäO-HHRV1-HÍPHäHI-H1OHHRä2HHOHJ
YHa -HZa 71%É)O%HWäa 61OHOHGa HIFH1HPH1Va YHa HIMlH1HIPH1a RV1-HHYHGa )OHGa 61HIH1a +H1HI/HHI<H1HIMHIOH1 +H1HI/HÉHI<HäÍ~ megÉLHVHI<H1HIMHIOHä
megÉÉLHVHI<HäÍaHHäa'HHPHäOHVaPHJÉke=ÀOH1)HIOHäPHJÉçke=ÀleßÍaHHäaOHVaH1HJÍaOHHäaO-HH1aRV1-HÍaPHNefJeNlee~ oNOeeNlegÉ¤16¤
1304
HeoeLe&ë-(ve) efve<esOes (Jew) efve½e³esve (G) efJelekexÀ (Sleled) (efce´³emes) (ve) (efj<³eefme) efnefvOe (osJeeved)
efoJ³eeved iegCeeved efJeog<ees Jee (Fled) SJe (Sef<e) HeéHveese<f e (HeefLeefYeë) ceeiezë (megiesefYeë) megKesve ievlegb ³eesi³ewë
(³e$e) (Deemeles) GHeefJeMeefvle (megke=Àleë) Oecee&lceeveë (³e$e) (les) ³eeseif evees efJeÜebmeë (³e³egë) ³eeefvle (le$e)
(lJee) lJeeced (osJeë) mJeHe´keÀeMeë (meefJelee) mekeÀuepeieoglHeeokeÀë Hejceséejë (oOeeleg) Oejleg¤16¤
DevJe³eë-ns efJeÐeeefLe&ved! ³e$e les me=ke=Àle Deemeles megKeb ³e³eg³e&$e megiesefYeë HeefLeefYemlJeb osJeevese<f e ³e$ewleog
JeÊe&les efmLelemlJeb ve efce´³emes ve Jew efj<³eefme le$esled lJee meefJelee osJees oOeeleg¤16¤
YeeJeeLe&ë-³eefo ceveg<³ee mJemJeªHeb peeveer³egmleefn& lesçefJeveeefMelJeb efJeÐegë~ ³eefo Oec³exCe ceeiexCe
ie®ís³egmleefn& megke=Àleeceevevob HeéHveg³egë~ ³eefo Hejceelceeveb mesJesjBmleefn& mel³es ceeiex peerJeeved oO³egë¤16¤
HeoeLe&ë-ns efJeÐeeLeea! (³e$e) peneb (les) Jes (megke=Àleë) Oecee&lcee ³eesieer efJeÜeved (Deemeles) yewþles Deewj megKe
keÀes (³e³egë) HeéHle nesles nQ Jee (³e$e) peneb (megiesefYeë) megKe mes peeves ³eesi³e (HeefLeefYeë) ceeieesXx mes let (osJeeved)
efoJ³e De®ís-De®ís iegCe Jee efJeÜeveeW keÀes (Sef<e) HeéHle neslee nw Deewj peneb (Sleled) ³en HetJeexkeÌle meye Je=Êeevle
(G) lees JeÊe&ceeve nw Deewj efmLej ngDee let (ve) veneR (efce´³emes) veä nes (ve, Jew) veneR (efj<³eefme) otmejs keÀe veeMe
keÀjs (le$e) Jeneb (Fled) ner (lJee) legPes (meefJelee) mecemle peieled keÀe GlHeVe keÀjves Jeeuee Hejceséej (osJeë) peesekf eÀ
DeeHe He´keÀeMeceeve nw, Jen (oOeeleg) mLeeHeve keÀjs¤16¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e DeHeves-DeHeves ªHe keÀes peeveW lees DeefJeveeMeerYeeJe keÀes peeve mekeWÀ, pees Oece&³egkeÌle ceeie&
mes ®eueW lees De®ís keÀce& keÀjvesnejeW kesÀ Deevevo keÀes HeeJeW, pees Hejceelcee keÀer mesJee keÀjW lees peerJeeW keÀes mel³eceeie& ceW
mLeeHeve keÀjW¤16¤
Deefiveefjl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deiv³eeo³ees osJeleeë~ DeefleMekeÌJe³³eez ívomeer~ Heáeceew mJejew¤
DeLe kesÀ HeMeJe Fl³een¤
Deye HeMeg keÀewve nQ, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1HILYHÍ+H10HJMHäPHH1UOHG OHVYHHäHSHYOH1 PHÉ61OHE XHH1VNH¢FHäSHH1RG HHIPFHä9H1HILYHÍPHOHVä XHHV1NH¢HV <HäHI-HHHIOH1 leb
SHVäHHIPH1 HI+H\H1ZOHHÉ'H1+HÍa -HH1HJÍ +H10HJMHßPHH1UOHG OHVYHHäHSHYOH1 PHÉ61OHE XHH1VNH¢FHäSHH1RG HHIPFHäYHG -HH1HJÍ PH OHVä
XHH1VNH¢HV <HäHI-HHHIOH1 OHE SHVäHHIPH1 HI+H\H1ZOHHÉ'H1+HÍa PHWHi Í +H10HJMHäPHHU1OHGG OHVYHHäHSHYOH1 PHÉ61OHE XHHV1NH¢FHäSHH1RG
HHIPFH1YOPHWH1 ÍPHOHVäXHHV1NH¢HV<HäHI-HHHIOH1OHESHVäHHIPH1HI+H\H1ZOHHÉ'H1+HÍ7¤
DeNefiveë~ HeNMegë~ 'HH1PHHU1OHGaOHVYHäa'H1H1SH1YOHN~ meë~ SNleced~ ueesNkeÀced~ DeNpeN³eNOHGaHHIPFHäYHGa'H1HILYHÍaPHÍaOH1VaXHHV1NH¢Ía
<H1HI-H1H1HIOH1aOHFHGaSH1VH1HIPH1aHI+H\Häa61OHHÍa'H1+HÍa-HH1HJÍa+H10HJÍa'HH1PHHU1OHGaOHVYHäa'H1H1SH1YOH1aPHÍ~ SNleced~ ueesNkeÀced~ DeNpeN³eNled~
HHIPFHäYHGa -HH1HJÍa PHÍa OH1Va XHHV1NH¢Ía <H1HI-H1H1HIOH1a OHFHGa SHV1H1HIPH1a HI+H\Häa 61OHHÍa 'H1+HÍa PHWH iÍa +H10HJÍa 'HH1PHHU1OHGa OHVYHäa
'H1H1SH1YOH1aPHÍa61OHFHGaXHHV1NH¢FHGa'H1SH1H1OHGaHHIPFHäYHGaPHWH iÍaPHÍaOHV1aXHH1VNH¢Ía<H1HI-H1H1HIOH1aOHFHGaSH1VH1HIPH1aHI+H\Häa61OHHÍa
DeNHeë¤17¤
HeoeLe&ë-(Deefiveë) JeefÚë (HeMegë) ¢M³eë (Deemeerled) Deefmle (lesve) (De³epevle) ³epevleg (meë) (Sleced)
(ueeskeÀced) êäJ³eced (Depe³eled) pe³eefle (³eefmceved) ueeskesÀ (Deefiveë) (meë) (les) leJe (ueeskeÀë) (YeefJe<³eefle)
(leced) (pes<³eefme) (efHeye) (Sleeë) (DeHeë) peueeefve (Jee³egë) (HeMegë) êäJ³eë (Deemeerled) (lesve) (De³epevle)
(meë) (Sleced) Jee³JeefOeÿele=keÀced (ueeskeÀced) (Depe³eled) pe³eefle (³eefmceved) (Jee³egë) (meë) (les) (ueeskeÀë)
(YeefJe<³eefle) (leced) (pes<³eefme) GlkeÀ<e&³eefme (efHeye) (Sleeë) (DeHeë) HeéCeeved (met³e&ë) (HeMegë) ¢M³eë
(Deemeerled) (lesve) (De³epevle) (meë) (Sleced) met³ee&efOeefÿleced (ueeskeÀced) (Depe³eled) pe³eefle (³eefmceved) (met³e&ë)
(meë) (les) (ueeskeÀë) (YeefJe<³eefle) (leced) (pes<³eefme) (efHeye) (Sleeë) (DeHeë) J³eeHleeved He´keÀeMeeved¤17¤
DevJe³eë-ns efpe%eemees! ³eefmceved meesçefiveë HeMegjemeerled lesveeç³epevle lesve lJeb ³epe ³eLee me efJeÜebmlesvewleb
ueeskeÀcepe³eled le³ewleb pe³e leb ®esppes<³eefme leefn& meesçefivemles ueeskeÀes YeefJe<³eefle, DelemlJeceslee ³e%esve MeeseOf elee DeHeë
efHeye~ ³eefmceved me Jee³egë HeMegjemeerod ³esve ³epeceevee De³epevle lesve lJeb ³epe ³eLee me Sleb ueeskeÀcepe³eled leLee lJeb
pe³e, ³eefo leb pes<³eefme leefn& me Jee³egmles ueeskeÀes YeefJe<³eefle, DelemlJeceslee DeHeë efHeye~ ³eefmcevme met³³e&ë HeMegjemeerled
lesvee³epevle ³eLee me Sleb ueeskeÀcepe³eled leLee lJeb pe³e ³eefo lJeb leb pes<³eefme leefn& me met³e&mles ueeskeÀes YeefJe<³eefle
lemceeÊJeceslee DeHeë efHeye¤17¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! meJex<eg ³e%es<Jeiv³eeoervesJe HeMetved peevevleg, vewJe HeéefCeveesç$e eEnmeveer³ee nesleJ³ee Jee
meefvle, ³e SJeb efJeefolJee megievO³eeefoêJ³eeefCe megmebmke=Àl³eeçiveew peg»efle, leeefve Jee³egb met³³e¥ ®e HeéH³e Je=efäÜeje
efveJel³e& Dees<eOeerë HeéCeeved Mejerjb yegeE× ®e ¬eÀcesCe HeéH³e meJee&ved HeéefCeve Dee¼eo³eefvle~ SlelkeÀÊee&jë HegC³em³e
cenÊJesve Hejceelceeveb HeéH³e cener³evles¤17¤
HeoeLe&ë-ns efJeÐeeyeesOe ®eenves Jeeues Heg©<e! (³eefmceved) efpeme osKeves ³eesi³e ueeskeÀ ceW (meë) Jen
(Deefiveë) Deefive (HeMegë) osKeves ³eesi³e (Deemeerled) nw, (lesve) Gmemes efpeme He´keÀej ³e%e keÀjves Jeeues (De³epevle)
³e%e keÀjW, Gme He´keÀej mes let ³e%e keÀj~ pewmes (meë) Jen efJeÜeved (Sleced) Fme (ueeskeÀced) osKeves ³eesi³e mLeeve keÀes
(Depe³eled) peerlelee nw, Jewmes FmekeÀes peerle, ³eefo (leced) GmekeÀes (pes<³eefme) peerlesiee lees Jen (Deefiveë) Deefive (les)
lesje (ueeskeÀë) osKeves ³eesi³e (YeefJe<³eefle) nesiee, Fmemes let (Sleeë) Fve ³e%e mes Meg× efkeÀ³es ngS (DeHeë) peueeW keÀes
(efHeye) Heer~ (³eefmceved) efpemeceW (meë) Jen (Jee³egë) HeJeve (HeMegë) osKeves ³eesi³e (Deemeerled) nw Deewj efpememes ³e%e
keÀjves Jeeues (De³epevle) ³e%e keÀjW (lesve) Gmemes let ³e%e keÀj~ pewmes (meë) Jen efJeÜeved (Sleced) Fme Jee³egceC[ue
kesÀ jnves kesÀ (ueeskeÀced) ueeskeÀ keÀes (Depe³eled) peerles, Jewmes let peerle, pees (leced) GmekeÀes (pes<³eefme) peerlesiee lees Jen
(Jee³egë) HeJeve (les) lesje (ueeskeÀë) osKeves ³eesi³e (YeefJe<³eefle) nesiee~ Fmemes let (Sleeë) Fve (DeHeë) ³e%e mes
Meg× efkeÀ³es ngS HeéCe ªHeer HeJeveeW keÀes (efHeye) OeejCe keÀj (³eefmceved) efpemeceW Jen (met³³e&ë) met³³e&ceC[ue (HeMegë)
1306
osKeves ³eesi³e (Deemeerled) nw, (lesve) Gmemes (De³epevle) ³e%e keÀjves Jeeues ³e%e keÀjW, pewmes (meë) Jen efJeÜeved
(Sleced) Fme met³³e&ceC[ue kesÀ þnjves kesÀ (ueeskeÀced) ueeskeÀ keÀes (Depe³eled) peerlelee nw, Jewmes let peerle~ pees let (leced)
GmekeÀes (pes<³eefme) peerlesiee lees (meë) Jen (met³e&ë) met³³e&ceC[ue (les) lesje (ueeskeÀë) osKeves ³eesi³e (YeefJe<³eefle)
nesiee, Fmemes let (Sleeë) ³e%e mes Megef× efkeÀ³es ngS (DeHeë) mebmeej ceW J³eeHle nes jns met³e&He´keÀeMeeW keÀes (efHeye)
ieńCe keÀj¤17¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! meye ³e%eeW ceW Deefive Deeefo keÀes ner HeMeg peevees, efkeÀvleg HeéCeer Fve ³e%eeW ceW ceejves
³eesi³e veneR, ve nesceves ³eesi³e nQ~ pees Ssmes peevekeÀj megieefvOe Deeefo De®ís-De®ís HeoeLeesXx keÀes YeueerYeebefle yevee,
Deeie ceW nesce keÀjvesnejs nesles nQ, Jes HeJeve Deewj met³e& keÀes HeéHle neskeÀj Je<ee& kesÀ Üeje Jeneb mes ítì keÀj Dees<eefOe,
HeéCe, Mejerj Deewj yegef× keÀes ¬eÀce mes HeéHle neskeÀj meye HeéefCe³eeW keÀes Deevevo osles nQ~ Fme ³e%ekeÀce& kesÀ keÀjves Jeeues
HegC³e keÀer yengleeF& mes Hejceelcee keÀes HeéHle neskeÀj melkeÀej³egkeÌle nesles nQ¤17¤
DeLe HeéCee³esl³em³e cev$em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ HeéCeeo³ees osJeleeë~ efJeje[dpeieleer ívoë~ efve<eeoë
mJejë¤
Hegvece&veg<³ewë eEkeÀ eEkeÀ efJe%es³eefcel³een¤
efHeÀj ceveg<³eeW keÀes keÌ³ee-keÌ³ee peevevee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw~
HeéNCee³eN P-HHQHä+HH1YHHH1P-HHQHä-HH1YHHH1P-HHQHäa
'HF\H1VÉ'HHIF\H1NHV¢ÉF\HHäHIXHNHV¢1YHFHHäYHHHIOH1NH¢H1YHa
PHPHäPOHËH1NH¢ÍPHJ<HäHIÌNH¢HENH¢HF+HHUXH-HH1HIPHYHHU{FHG
+HH1&HHHäaP-HHQHäa'H1+HH1YHHHäaP-HHQHäa-HH1YHHHVHIOHä HI-HÉ'HH1YHHHäaP-HHQHäa'HF\HVäa'HHIF\HäNHV¢a'HF\HHäHIXHNHV¢aYHaFHH1a
YH1H1HIOH1aNH¢ÍaH1YHaPHPHäHIPOHa'H1ËH1NH¢ÍaPHJ<HäHIÌNH¢H1HIFHHIOH1PHJÉ<HäHIÌNH¢HFHGaNH¢H1F+HHU1XHN-HH1HIPHYHHU1HIFHHIOHäNH¢HF+HHUXHÉ-HH1HIPHYHHUäFHG
HeoeLe&ë-(HeéCee³e) HeéCeHees<eCe³e (mJeene) mel³ee JeekedÀ (DeHeevee³e) (mJeene) (J³eevee³e) (mJeene)
(Decyes) ceeleë (DeefcyekesÀ) efHeleeceefn (DecyeeefuekesÀ) HeéfHeleeceefn (ve) efve<esOes (cee) ceeced (ve³eefle) JeMes
mLeeHe³eefle (keÀë) (®eve) keÀesçefHe (memeefmle) mJeefHeefle (DeéekeÀë) Deée FJe ievlee peveë (megYeefêkeÀeced) megÿg
keÀu³eeCekeÀeefjkeÀeced (keÀecHeerueJeeefmeveerced) kebÀ megKeb Heerueefle yeOveeefle ie=Áeleerelf e keÀcHeerueë mJeeLexçCed leb Jeemeef³elegb
Meeruecem³eemleeb ue#ceerced¤18¤
DevJe³eë-ns DecyesçefcyekesÀçcyeeefuekesÀ! keÀM®eveeéekeÀes ³eeb keÀecHeerueJeeefmeveeR megYeefêkeÀeceeoe³e memeefvle, ve
cee ve³eefle, Deleesçnb HeéCee³e mJeeneçHeevee³e mJeene J³eevee³e mJeene ®e keÀjesefce¤18¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³eLee ceelee efHeleecener HeéfHeleece¿eçHel³eeefve megefMe#eeb ve³eefle, leLee ³eg<ceeefYejefHe
mJemevleeveeë efMe#eCeer³eeë~ Oevem³e mJeYeeJeesçefmle ³e$esob meb®eer³eles leeefVeêeuetveuemeeved keÀce&nerveeved keÀjeself e~ Delees
Oeveb HeéH³eeefHe Heg©<eeLe& SJe keÀÊe&J³eë¤18¤
HeoeLe&ë-ns (Decyes) ceelee (DeefcyekesÀ) oeoer (DecyeeefuekesÀ) Jee Hejoeoer (keÀ½eve) keÀesF& (DeéekeÀë) Iees[ æ s
kesÀ meceeve MeerIeíeeceer peve efpeme (keÀecHeerueJeeefmeveerced) megKeieéner ceveg<³e keÀes yemeeves Jeeueer (megYeefêkeÀeced) GÊece
keÀu³eeCe keÀjvesnejer ue#ceer keÀes ieńCe keÀj (memeefmle) meeslee nw, Jen (cee) cegPes (ve) veneR (ve³eefle) DeHeves JeMe
ceW ueelee, Fmemes ceQ (HeéCee³e) HeéCe kesÀ Hees<eCe kesÀ efue³es (mJeene) mel³e JeeCeer (DeHeevee³e) ogëKe kesÀ nìeves kesÀ
efueS (mJeene) megefMeef#ele JeeCeer Deewj (J³eevee³e) meye Mejerj ceW J³eeHle nesves Jeeues DeHeves Deelcee kesÀ efue³es
(mJeene) mel³e JeeCeer keÀes ³egkeÌle keÀjlee ntB¤18¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes ceelee, oeoer, Hejoeoer DeHeves-DeHeves mevleeveeW keÀes De®íer efmeKeeJeì HengB®eeleer
nQ, Jewmes legce ueesieeW keÀes Yeer DeHeves mevleeve efMeef#ele keÀjves ®eeefn³eW~ Oeve keÀe mJeYeeJe nw efkeÀ peneb ³en FkeÀùe
neslee nw, Gve peveeW keÀes efveêeueg, Deeuemeer Deewj keÀce&nerve keÀj oslee nw, Fmemes Oeve HeekeÀj Yeer ceveg<³e keÀes Heg©<eeLe&
ner keÀjvee ®eeefn³es¤18¤
ieCeeveeb lJesl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ieCeHeefleoxJelee~ MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegvece&veg<³ew keÀer¢Meë HejceelceesHeemeveer³e Fl³een¤
efHeÀj ceveg<³e keÀes kewÀmes Hejceelcee keÀer GHeemevee keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
LH1&HHYHH O-HH LH1&H+HäHIOHjQ-HHFHQV HI+H1HH&HHiE O-HH HI+H1H+HäHIOHjQ-HHFHQV HIYH2HHU1YHHE O-HHä HIYHHI2H1+HHIOHäj
Q-HHFHQV-HPHHVFHFHa'HHQFHäSHHHIYHLH<H 12HFHHO-HFHäSHHHIPHLH<H1 2HFHG
LH1&HYHHäFHGa O-HH1a LH1&H+HäHIOH1HIFHHIOHä LH1&HÉ+HäHIOHFHGa Q1-HH1FH1QV1a HI+H1HH&HHäFHGa O-HH1a HI+H1H+HäHIOH1HIFHHIOHä HI+H1HÉ+HäHIOHFHGa Q1-HH1FH1QV1a
HIYH12HHU1YHHHIFHHIOHä HIYHÉ2HHU1YHHFHGa O-HH1a HIYH1HI2H1+HHIOH1HIFHHIOHä HIYHHI2H1É+HHIOHäFHGa Q1-HH1FH1QV1a -HNPHHV1É)HIOHä -HPHHVa FHFHäa 'HHa 'H1nced~ DeNpeeNefveN~
LH1<H 12HHIFHHIOHäLH<H 1É2HFHGa'HHaO-HFHGa'H1SHH1HIPH1aLH1<H 12HHIFHHIOHäLH<H 1É2HFHG
HeoeLe&ë-(ieCeeveeced) mecetneveeced (lJee) lJeeced (ieCeHeefleced) mecetnHeeuekeÀced (nJeecens) mJeerkegÀce&ns
(efHe´³eeCeeced) keÀceveer³eeveeced (lJee) (efHe´³eHeefleced) keÀceveer³eb HeeuekeÀced (nJeecens) (efveOeerveeced)
efJeÐeeefoHeoeLe&Hees<ekeÀeCeeced (lJee) (efveefOeHeefleced) efveOeerveeb HeeuekeÀced (nJeecens) (Jemees) Jemeefvle Yetleeefve
³eefmcevlme Jemegmlelmecyeg×ew (cece) (Dee) (Denced) (Depeeefve) peeveer³eeced (ieYe&Oeced) ³ees ieYe¥ oOeeefle leced (Dee)
(lJeced) (Depeeefme) HeéHveg³eeë (ieYe&Oeced) He´ke=Àefleced¤19¤
DevJe³eë-ns peieoeréej! Je³eb ieCeeveeb ieCeHeeEle lJee nJeecens, efHe´³eeCeeb efHe´³eHeeEle lJee nJeecens, efveOeerveeb
efveefOeHeeEle lJee nJeecens~ ns Jemees! cece v³ee³eeOeerMees Yet³eeë~ ³eb ieYe&Oeb lJeceepeeefme leb ieYe&Oecenceepeeefve¤19¤
1308
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³eë meJe&m³e peielees j#ekeÀ Fäeveeb efJeOeelewée³³ee&Ceeb Heóelee He´ke=Àlesë Heefleë meJex<eeb
yeerpeeefve efJeoOeeefle, lecesJe peieoeréejb meJe& GHeemeerjved¤19¤
HeoeLe&ë-ns peieoeréej! nce ueesie (ieCeeveeced) ieCeeW kesÀ yeer®e (ieCeHeefleced) ieCeeW kesÀ Heeuevesnejs (lJee)
DeeHekeÀes (nJeecens) mJeerkeÀej keÀjles (efHe´³eeCeeced) DeefleefHe´³e megvojeW kesÀ yeer®e (efHe´³eHeefleced) DeefleefHe´³e megvojeW kesÀ
Heeuevesnejs (lJee) DeeHekeÀer (nJeecens) He´Mebmee keÀjles (efveOeerveeced) efJeÐee Deeefo HeoeLeeX keÀer Hegefä keÀjvesnejeW kesÀ
yeer®e (efveefOeHeefleced) efJeÐee Deeefo HeoeLeeX keÀer j#ee keÀjvesnejs (lJee) DeeHekeÀes (nJeecens) mJeerkeÀej keÀjles nQ~ ns
(Jemees) Hejceelceved! efpeme DeeHe ceW meye HeéCeer Jemeles nQ, mees DeeHe (cece) cesjs v³ee³eeOeerMe ntefpe³es, efpeme
(ieYe&Oeced) ieYe& kesÀ meceeve mebmeej keÀes OeejCe keÀjves nejer He´ke=Àefle keÀes OeejCe keÀjves nejs (lJeced) DeeHe (Dee,
Depeeefme) pevceeefo oes<ejefnle YeueerYebefle HeéHle nesles nQ, Gme (ieYe&Oeced) He´ke=Àefle kesÀ OeÊee& DeeHekeÀes (Denced) ceQ
(Dee, Depeeefve) De®ís He´keÀej peevetb¤19¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees meye peieled keÀer j#ee, ®eens ngS megKeeW keÀe efJeOeeve, Ssée³³eeX keÀe YeueerYeebefle
oeve, He´ke=Àefle keÀe Heeueve Deewj meye yeerpeeW keÀe efJeOeeve keÀjlee nw, Gmeer peieoeréej keÀer GHeemevee meye keÀjes¤19¤
lee GYeeefJel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ jepeHe´pes osJeles~ mJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe jepeHe´peepeveeë HejmHejb keÀLeb JeÊexjefVel³een¤
Deye jepee Deewj He´peepeve HejmHej kewÀmes JeÊeX, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
OHHÉ*1<HHZ H1OHJMäÍ +H1RÍ PH1F+HPHHäMHH-H P-H1LH[ XHH1VNHV¢ +HHV&HJ i-HH/HH1E -HHHä -HH1SHHU MäVOHH1V2HH MVOHHVä
oOeeleg¤20¤
OHHZa*1<HHZaH1OHJMäÍa+H1RÍaPH1F´HPHHäMHH1-HVHIOHäPH1FHGÉ+HPHHäMHH-HaP-H1LH )HIOHäP-H1ÍÉLHVaXHHV1NHV¢a+Ha71&H gÉJeeNLeeNced~ Je=<HHäa
-HH1SHHUaMV1OHHV12HH)HIOHäMVOH1ÍÉ2HHÍaMVOHäÍaR12HH1OHJÉ¤20¤
HeoeLe&ë-(leew) He´peejepeeveew (GYeew) (®elegjë) Oecee&Le&keÀececees#eeved (Heoë) HeéleJ³eeved (mebHe´meej³eeJe)
efJemleej³eeJeë (mJeiex) megKece³es (ueeskesÀ) êäJ³es (He´) (TCeg&JeeLeeced) HeéHveg³eeLeeced (Je=<ee) ogäeveeb MeefkeÌleyevOekeÀë
(Jeepeer) efJe%eeveJeeved (jsleesOeeë) ³ees jsleë Mues<eceeefue²veb oOeeefle meë (jsleë) Jeer³e¥ Heje¬eÀceced (oOeeleg)¤20¤
DevJe³eë-ns jepeHe´pes! ³egJeeb GYeew leew ³eLee mJeiex ueeskesÀ ®elegjë Heoë HeésCeg&JeeLeeb
leLewleeveeJeeceO³eeHekeÀesHeosMekeÀew mebHe´meej³eeJe, ³eLee jsleesOee Je=<ee Jeepeer jepee He´peemeg jslees Jeer³e¥ oO³eeled leLee
He´peeefHe oOeeleg¤20¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eefo jepeHe´pes efHeleeHeg$eJeod JeÊes&³eeleeb leefn&
Oecee&Le&keÀececees#eHeÀue-efmeeq×b ³eLeeJeled HeéHveg³eeleeb, ³eLee jepee He´peemegKeyeues Je×&³esled leLee He´pee DeefHe je%eë
megKeyeues GVe³esled¤20¤
HeoeLe&ë-ns jepeeHe´peepevees! legce (GYeew) oesveeW (leew) He´pee jepeepeve pewmes (mJeiex) megKe mes Yejs ngS
(ueeskesÀ) osKeves ³eesi³e J³eJenej Jee HeoeLe& ceW (®elegjë) ®eejeW Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e (Heoë) pees efkeÀ Heeves
³eesi³e nQ, GvekeÀes (HeésCeg&JeeLeeced) HeéHle nesDees, Jewmes Fve keÀe nce DeO³eeHekeÀ Deewj GHeosMekeÀ oesveeW (mebHe´meej³eeJe)
efJemleej keÀjW, pewmes (jsleesOeeë) Deeefue²ve DeLee&led otmejs mes efceueves keÀes OeejCe keÀjves Deewj (Je=<ee) ogäeW kesÀ meeceL³e&
keÀes yeebOeves DeLee&led Gve keÀer MeefkeÌle keÀes jeskeÀves neje (Jeepeer) efJeMes<e %eeveJeeved jepee He´peepeveeW ceW (jsleë) DeHeves
Heje¬eÀce keÀes mLeeHeve keÀjs, Jewmes He´peepeve (oOeeleg) mLeeHevee keÀjW¤20¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees jepee-He´pee efHelee Deewj Heg$e kesÀ meceeve DeHevee
JeÊee&Je JeÊeX lees Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e HeÀue keÀer efmeef× keÀes ³eLeeJeled HeéHle neW, pewmes jepee He´pee kesÀ megKe
Deewj yeue keÀes yeæ{eJeW, Jewmes He´pee Yeer jepee kesÀ megKe Deewj yeue keÀer GVeefle keÀjs¤20¤
GlmekeÌL³ee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ v³ee³eeOeerMees osJelee~ Yegefjiiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
Hegvee je%ee ogäe®eejeë mec³eioC[veer³ee Fl³een¤
efHeÀj jepee keÀes ogäe®eejer HeéCeer YeueerYeebelf e oC[ osves ³eesi³e nQ, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
GlmHäNH®/HH1É'H-HäLHJÉRE2HäVHIQ1PHFHH1IHEHHäMHH-HHYHGa
³e kHU1&HHESHHUi-H1<HHVSHäYHÍ
*OPHäNH®/HH1 )OHJOHGÉPHßNH®/HHÍa 'H-Häa LHJÉRFHGa 2HV1HIQ1a PHFHGa 'H1HIBSHFHGa HH1MlH1a -HÉ<eNved~ ³eë~ kHUNCeeced~ peerNJeN<HHVSHäYH1
)HIOHäSHHU-H1É<HHVSHäYHÍ
HeoeLe&ë-(GlmekeÌL³ee) GOJe¥ meefkeÌLeveer ³em³eemlem³eeë He´pee³eeë (DeJe) (iegoced) (¬eÀer[eced) (Oesefn)
(meced) (Deef_peced) Heéfme×v³ee³eced (®eej³e) HeéHe³e~ De$e mebefnlee³eeced #De06.3.114% Fefle oerIe&ë~ (Je=<eved)
MeefkeÌleceved (HÍkHU&HHFHGSHHU-H<HHVSHYHÍpeerJee Yeespeveb Ye#eCeb ³em³e meë¤21¤
DevJe³eë-ns Je=<eved! ³eë kHUCeeb peerJeYeespevees J³eefYe®eejer J³eefYe®eeefjCeer Jee kHU JeÊexle, leb leeb ®e
efveie=¿eeslmekeÌL³eemlee[³e mJeHe´pee³eeb ®e iegoceJe Oes¿eef_peb meb®eej³e¤21¤
YeeJeeLe&ë-ns jepeved! ³es efJe<e³emesJee³eeb ¬eÀer[vlees peveeë ¬eÀer[vl³eë eqk³ees Jee J³eefYe®eejb Je×&³es³egmles
leeM®e leerJeĆs e oC[sve Meemeveer³eeë¤21¤
HeoeLe&ë-ns (Je=<eved) MeefkeÌleceved! (³eë) pees (kHU&HHFHG HTkHH: NHV¢\HHUH (peerJeYeespeveë) HeéefCe³eeW keÀe
ceebme Keeves Jeeuee J³eefYe®eejer Heg©<e Jee Heg©<eeW kesÀ yeer®e GkeÌle +HNH¢HMNH¢HU -HHI<HHHHIM&HHU kHU -H¬H FHHYHQHV*PH
+HJH'HHZMkHUNH¢HV\HHE2HNH¢M(GlmekeÌL³eeë) THej keÀes Heie Deewj veer®es keÀes efMej keÀj leeæ[vee keÀjkesÀ Deewj DeHeveer
He´pee kesÀ ceO³e (DeJe, iegoced) GÊece megKe keÀes (Oesefn) OeejCe keÀjes Deewj (Deef¡eced) DeHeves He´keÀì v³ee³e keÀes
(me_®eej³e) YeueerYeebefle ®eueeDees¤21¤
1310
YeeJeeLe&ë-ns jepeved! pees efJe<e³e-mesJee ceW jceles ngS peve Jee Jewmeer kHU J³eefYe®eej keÀes yeæ{eJeW, Gve-Gve
keÀes Heýeue oC[ mes efMe#ee osveer ®eeefn³es¤21¤
³ekeÀemekeÀeefJel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ jepeHe´pes osJeles~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
H1NH¢HPH1NH¢HZ0HäNHJ¢HIYOH1NH¢HQXH1HILHHIOH1-HBHäHIOHa
'HHQäHIYOHLH1<HV+HPHH1VHIYHLHäXLHXHHUHIOH12HHMäNH¢H
³eNkeÀe~ DeNmeNkeÀew~ MeNkegÀÉHIYOH1NH¢Ha'HH1QXHäNHG¢a)HIOHäa-HBHäHIOHa'HHaQ1HIYOH1aLH1<HVa+HPHäÍaHIYHLHäXLHXHHUHIOHa2HHMäNH¢H22¤
HeoeLe&ë-(³ekeÀe) ³eë (DemekeÀew) Demeew He´pee (MekegÀefvlekeÀe) DeuHee Heef#eCeerJe efveye&uee (DeenuekedÀ)
mecevlee×ueb efJeuesKevece_®eefle meë (Fefle) Devesve He´keÀejsCe (Je_®eefle) HeúecYeles (Dee) (nefvle) (ieYes) He´pee³eeced
(Hemeë) jeä^ced (efveieuieueerefle) Ye=Meb efveieueleerJe JeÊe&les (OeejkeÀe) megKem³e Oe$eer&¤22¤
DevJe³eë-³em³eeb ieYes jepee Hemees jeä^ceenefvle mee OeejkeÀe He´pee efveieuieueerelf e, ³elees ³ekeÀeçmekeÀew
MekegÀefvlekeÀe MekegÀefvlekesÀJe JeÊe&les, lemceeefoceeceenueieépee Je_®eleerelf e¤22¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eefo jepee v³ee³esve He´pee³ee j#eCeb ve kegÀ³ee&oke=ÀlJee keÀjb
ie=Áer³eeled leefn& ³eLee He´peeë ¬eÀceMeë #eerCee YeJeefvle leLee jepeeefHe veäes YeJeefle~ ³eefo efJeÐeeefJeve³eeY³eeb He´peeë
mebj#esled leefn& jepeHe´pes meJe&lees Je×xleeced¤22¤
HeoeLe&ë-efpeme (ieYes) He´pee ceW jepee DeHeves (Hemeë) jep³e keÀes (Deenefvle) peeves Jee HeéHle nes, Jen
(OeejkeÀe) megKe keÀes OeejCe keÀjves Jeeueer He´pee (efveieuieueerefle) efvejvlej megKe keÀes efveieueleer-meer JeÊe&ceeve nesleer nw
Deewj efpememes (³ekeÀe) pees (DemekeÀew) ³en He´pee (MekegÀefvlekeÀe) íesìer ef®eef[ æ ³ee kesÀ meceeve efveye&ue nw, Fmemes Fme
He´pee keÀes (DeenuekedÀ) De®ís He´keÀej pees nue mes Yetefce keÀjesolee nw, GmekeÀes HeéHle nesves Jeeuee DeLee&led nue mes
pegleer ngF& Yetefce mes keÀj keÀes uesves Jeeuee jepee (Jeáeleerefle) Ssmes Jeáelee DeHevee keÀj Oeve ueslee nw efkeÀ pewmes He´pee keÀes
megKe HeéHle nes¤22¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ³eefo jepee v³ee³e mes He´pee keÀer j#ee ve keÀjs Deewj
He´pee mes keÀj uesJes lees pewmes-pewmes He´pee veä nes, Jewmes jepee Yeer veä neslee nw~ ³eefo efJeÐee Deewj efJeve³e mes He´pee keÀer
YeueerYeebefle j#ee keÀjs lees jepee Deewj He´pee meye Deesj mes Je=ef× keÀes HeeJeW¤22¤
³ekeÀesçmekeÀeefJel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ jepeHe´pes osJeles~ ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
³eNkeÀesnÉPH1NH¢HZ0HäNHJ¢YOH1NH¢É'HH1QXH1HILHHIOH1-HBHäHIOHa
HI-H-HäHOHÉ)-HOH1VFHJ.H1FH2-HäHH1[FHHYH1PO-HFHH1I<H<HHäH/HHÍ
³eNkeÀë~ DeNmeNkeÀew~ MeNkegÀÉYOH1NH¢Ía 'HH1QXHäNHG¢a )HIOHäa -HBHäHIOHa HI-H-HäHOHÉ)1-HVHIOH1 HI-H-HäHOHÍÉ)-Ha OHV1a FHJ.HäFed~
'H2-HäHH[1É)OH2-HäHH[aFHHaYH1ÍaO-HFHGa'H1HI<Ha<HH1HNLeeNë¤23¤
HeoeLe&ë-(³ekeÀë) ³eë (DemekeÀew) Demeew jepee (MekegÀvlekeÀë) efveye&ueë He#eerJe (DeenuekedÀ) mecevleeod
efJeefueefKeleb ³eLee m³eeled leLee (Fefle) (Je_®eefle) Jeef_®elees YeJeefle (efJeJe#ele FJe) JeÊegÀefce®íesefjJe (les) leJe
(cegKeced) Deem³eced (DeOJe³eex) ³eesçOJejefceJee®ejefle lelmecyeg×ew (cee) (veë) Demceeved (lJeced) (DeefYe)
(Yee<eLeeë) Jeosë¤23¤
DevJe³eë-ns DeOJe³eex! lJeb vees ceeefYeYee<eLee efceL³eeYee<eCeb efJeJe#ele FJe les cegKeb cee YeJeleg~ ³eÐesJeb
³ekeÀesçmekeÀew keÀefj<³eefme, leefn& MekegÀvlekeÀ FJe jepeeççnueefieefle ve Je_®eefle¤23¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ jepee keÀoeef®eefvceL³eeHeéfle%eë He©<eJeeoer ve m³eeVe kebÀef®eod
Je_®e³esled~ ³eÐe³ecev³ee³eb kegÀ³ee&led leefn& mJe³eceefHe He´peeefYeJe&ef_®eleë m³eeled¤23¤
HeoeLe&ë-ns (DeOJe³eex) ³e%e kesÀ meceeve Dee®ejCe keÀjves nejs jepee! (lJeced) let (veë) nce ueesieeW kesÀ Heéfle
(cee, DeefYeYee<eLeeë) Petþ cele yeesuees Deewj (efJeJe#ele FJe) yengle ieHHe-meHHe yekeÀles ngS ceveg<³e kesÀ cegKe kesÀ
meceeve (les) lesje (cegKeced) cegKe cele nes, ³eefo Fme He´keÀej (³ekeÀë) pees (DemekeÀew) ³en jepee ieHHe-meHHe keÀjsiee
lees (MekegÀvlekeÀë) efveye&ue HeKesª kesÀ meceeve (DeenuekedÀ) YeueerYeebefle Gef®íVe pewmes nes (Fefle) Fme He´keÀej
(Je_®eefle) þiee pee³esiee¤23¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ jepee keÀYeer Petþer Heéfle%ee keÀjves Deewj keÀìgJe®eve
yeesueves Jeeuee ve nes leLee ve efkeÀmeer keÀes þies, pees ³en jepee Dev³ee³e keÀjs lees DeeHe Yeer He´peepeveeW mes þiee
pee³es¤23¤
ceelee ®esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Yetefcemet³eez osJeles~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
FHH1OHHHäOHVHI+H1OHHH1OHVÉLH-HÉHPHäMHVQOHÍa
HeéfleäueeNceerefleäles efHeNlee ieNYes ceÉgefäceäOHjPHHOHG¤24¤
FHH1OHHa H1a OHV1a HI+H1OHHa H1a OHV1a 'HLHäFHGa -HÉHPHäa MHV1Q1OH1Ía +HHIOHäXHHHIFHa )HIOHßa OHVäa HI+H1OHHa LH1<HVa cegÉHIÆFHäGa
DeNleNjPHN³eNled¤24¤
1312
HeoeLe&ë-(ceelee) He=efLeJeerJe JeÊe&ceevee ceelee (®e) (les) leJe (efHelee) met³³e& FJe JeÊe&ceeveë efHelee (®e)
(les) leJe (Deiećed) cegK³eefÞe³eced (Je=#em³e) Jeéf½elegb ísÊegb ³eesi³em³e mebmeejeK³em³e jep³em³e (jesnleë)
(Heéfleueeefce) efmve¿eeefce (Fefle) (les) leJe (efHelee) (ieYes) He´pee³eeced (cegefäced) cegäîee OeveieénkebÀ jep³eced
(Delebme³eled) lebme³el³eue¹ejesefle¤24¤
F³eb Jew ceeleeçmeew efHeleeY³eecesJewveb mJeie¥ ueeskebÀ iece³el³eie´b Je=#em³e jesnle Fefle~ ÞeerJezjeä^m³eeie´b
efÞe³ecesJewveb jeä^m³eeûeb iece³eefle Heéfleueeceerefle les efHelee ieYes cegefäcelebme³eefoefle~ efJe[dJew ieYees jeä^b cegäer
jeä^cesJeeefJeM³eenefvle, lemceeod jeäêr efJeMeb IeelegkeÀë¤ (Mele012~2~3~7)
DevJe³eë-ns jepeved! ³eefo les He=efLeJeerJe ceelee ®e met³³e& FJe les efHelee ®e Je=#em³eeie´b jesnleë~ ³eefo les efHelee
ieYes cegefäcelebme³eled leefn& He´peepeveesçncHeéfleueeceerefle¤24¤
YeeJeeLe&ë-³eew ceeleeefHelejew He=efLeJeermet³³e&Je×w&³e&efJeÐeeHe´keÀeefMeleew v³ee³esve jep³eb Heeueef³elJeeie´îeeb efÞe³eb HeéH³e
He´pee Yet<eef³elJee mJem³e Heg$eb jepeveerl³ee ³egÊebÀ kegÀ³ee&leeb leew jep³eb keÀleg&cenxleeced¤24¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! ³eefo (les) DeeHekeÀer (ceelee) He=efLeJeer kesÀ legu³e menveMeerue ceeve keÀjves Jeeueer ceelee
(®e) Deewj (les) DeeHekeÀe (efHelee) met³³e& kesÀ meceeve lespemJeer Heeueve keÀjves Jeeuee efHelee (®e) Yeer (Je=#em³e) ísove
keÀjves ³eesi³e mebmeej ªHe Je=#e kesÀ jep³e keÀer (Deiećed) cegK³e Þeer MeesYee Jee ue#ceer Hej (jesnleë) Dee©æ{ nesles nQ,
(les) DeeHekeÀe (efHelee) efHelee (ieYes) He´pee ceW (cegefäced) cegùer mes Oeve uesves Jeeues jep³e keÀes, Oeve ueskeÀj
(Delebme³eled) He´keÀeefMele keÀjlee nw lees ceQ (Fefle) Fme He´keÀej He´peepeve (Heéfleueeefce) YeueerYeebefle Gme jepee mes Heérelf e
keÀjlee ntB¤24¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceelee-efHelee He=efLeJeer Deewj met³³e& kesÀ legu³e Oew³e&
Deewj efJeÐee mes He´keÀeMe keÀes HeéHle v³ee³e mes jep³e keÀes Heeue keÀj, GÊece ue#ceer Jee MeesYee keÀes HeekeÀj, He´pee keÀes
megMeesefYele keÀj, DeHeves Heg$e keÀes jepeveerelf e mes ³egkeÌle keÀjW, Jes jep³e keÀjves keÀes ³eesi³e neW¤24¤
ceelee ®esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Yetefcemet³³eez osJeles~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvecee&leeefHelejew keÀer¢Meew YeJesleeefcel³een¤
efHeÀj ceelee-efHelee kewÀmes neW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw~
FHH1OHHH1OHVHI+H1OHHH1OHVÉLHiV-HÉHPHäH¢HU>OHÍa
HI-H-HäHOHÉ)-HOH1VFHJ.HE1\HÑH1YFHHO-HE-HäRHV\H1QJ
ceeNlee~ ®eN~ OHV1aHI+H1OHHaH1aOHV1a'HLHVäa-HÉHPHäaH¢HU1>1OH1ÍaHI-H-HäHOHÉ)1-HVHIOHäHI-H-HäHOHÍÉ)-HaOHV1aFHJ.HäFHGa\HÑHäYHGaFHHa
lJeced~ JeNoNë~ yeNng¤25¤
HeoeLe&ë-(ceelee) He=efLeJeerJeppeveveer (®e) (les) (efHelee) met³e&JeÜÊe&ceeveë (®e) (les) (Deûes)

efJeÐeejepeue#c³eeb (Je=#em³e) jep³em³e ceO³es (¬eÀer[leë) (efJeJe#ele FJe) (les) leJe (cegKeced) (ye´ïeved)
®elegJexoefJeled (cee) (lJeced) (Jeoë) Jeosë (yeng)¤25¤
DevJe³eë-ns ye´ïeved! ³em³e les ceelee ®e ³em³e les efHelee ®e Je=#em³eeie´s ¬eÀer[lemlem³e les efJeJe#ele FJe
³evcegKeb lesve lJeb yeng cee Jeoë¤25¤
YeeJeeLe&ë-³eew ceeleeefHelejew megMeerueew Oecee&lceeveew kegÀueerveew YeJesleeb leeY³eeb efMeef#ele SJe Heg$ees efceleYee<eer
YetlJee keÀereÊf e&ceeHveeself e¤25¤
HeoeLe&ë-ns (ye´ïeved) ®eejeW JesoeW kesÀ peeveves Jeeues meppeve! efpeve (les) met³e& kesÀ meceeve lespemJeer DeeHekeÀer
(ceelee) He=efLeJeer kesÀ meceeve ceelee (®e) Deewj efpeve (les) DeeHekeÀe (efHelee) efHelee (®e) Yeer (Je=#em³e) mebmeejªHe
jep³e kesÀ yeer®e (Deie´s) efJeÐee Deewj jep³e keÀer MeesYee ceW (¬eÀer[leë) jceles nQ, Gve (les) DeeHekeÀe (efJeJe#ele FJe)
yengle keÀne ®eenles ngS ceveg<³e kesÀ cegKe kesÀ meceeve (cegKeced) cegKe nw, Gmemes (lJeced) let (yeng) yengle (cee) cele
(Jeoë) keÀne keÀj¤25¤
YeeJeeLe&ë-pees ceelee-efHelee, megMeerue, Oecee&lcee, ue#ceerJeeved, kegÀueerve neW, GvneWves efmeKee³ee ngDee ner Heg$e
HećeeCe³egkeÌle Lees[æ e yeesueves Jeeuee neskeÀj keÀere|le keÀes HeéHle neslee nw¤25¤
TOJe&efcel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ÞeeroxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegvee jepeHeg©<eë keÀeceglke=Àäeb kegÀ³eg&efjl³een¤
efHeÀj jepeHeg©<e efkeÀmekeÀer GVeefle keÀjW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
712-HH FHVäYHH1FHJÏAHä+HHHILH1MHZ<HH1MjQMäHI9H-Ha
'H/HHäPH1ZFH2HäFHV2HOHH0HH1UOHV-HHOHVä+HJÉYHHI9Hä-H
712-HH FHGa61YHH1FHGa*OHGaÀHH1+H1H1aHILH1MHZa<HH1MFHGaQMäHI9H1-HVHIOH1QMäYHGÉ)-Ha'H/Häa'H1PHZ1aFH2HäFHGa612H1OHeNced~ MeerNlHVa-HHOHVä
HegÉYHHI9H1-HVHIOHä+HJÉYHYHGÉ)ä-H
HeoeLe&ë-(TOJee&ced) Glke=Àäeced (Sveeced) jep³eefÞe³ee ³egkeÌleeb He´peeced (Gled) (ÞeeHe³e) TOJe¥ ve³e (efiejew)
HeJe&les (Yeejced) (njefVeJe) (DeLe) (Dem³ew) Dem³eeë (ceO³eced) (SOeleeced) Je×&leeced (Meerles) (Jeeles) Jee³eew
(HegveefVeJe) He=LekedÀ kegÀJe&efVeJe¤26¤
72-HH FHVYHHFHJÏAH+HHVHIOHaÀHHU-H] MHÆAFHËHFHV2HÍHIÀHHFHV-HHPFHZ MHÆAFHW2-H FHJÏAHHIOHHILHMHZ <HHMjQMHI9H-HVHIOHa
ÞeerJez jeä^m³e Yeejë efÞe³ecesJeemcew jeä^: mebve¿el³eLees efÞe³ecesJeeefmceved jeä^ceefOeefveoOeeefle~ DeLeem³ew
ceO³ecesOeleeefceefle ÞeerJez jeä^m³e ceO³e: efÞe³ecesJe jeä^s ceO³eleesçVeeÐeb oOeeefle Meerles Jeeles HegveefVeJesefle~ #escees Jew
jeä^m³e Meerleb #escecesJeemcew keÀjesefle¤ (Mele03~1~2~ 3~ 4)
1314
DevJe³eë-ns jepeved! lJeb efiejew Yeejb njefVeJewveecetOJee&ceg®íêHe³e~ DeLeem³ew ceO³eb HeéH³e Meerles Jeeles HegveefVeJe
YeJeevesOeleeced¤26¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejew~ ³eLee keÀefM®eod YeejJeeìd efMejefme He=ÿs Jee YeejceglLeeH³e efieefjcee©¿eesHeefj
mLeeHe³esled leLee jepee efÞe³ecegVeefleYeeJeb ve³esled~ ³eLee Jee ke=À<eerJeuee yegmeeefoY³eesçVeb He=LekeÌke=Àl³e YegkeÌlJee Je×& vles,
leLee mel³ev³ee³esve mel³eemel³es He=LekeÌke=Àl³e v³ee³ekeÀejer jepee efvel³eb Je×&les¤26¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! let (efiejew) HeJe&le Hej (Yeejced) Yeej (njefVeJe) Hengb®eeles ngS kesÀ meceeve (Sveeced)
Fme jep³eue#ceer³egkeÌle (TOJee&ced) GÊece keÀ#ee Jeeueer He´pee keÀes (G®íêHe³e) meoe DeefOekeÀ-DeefOekeÀ GVeefle efo³ee
keÀj (DeLe) Deye (Dem³ew) Fme He´pee kesÀ (ceO³eced) ceO³eYeeie ue#ceer keÀes HeekeÀj (Meerles) Meerleue (Jeeles) HeJeve ceW
(HegveefVeJe) Kesleer keÀjves JeeueeW keÀer ef¬eÀ³ee mes pewmes DeVe Deeefo Meg× nes Jee HeJeve kesÀ ³eesie mes peue mJe®í nes,
Jewmes DeeHe (SOeleeced) Je=ef× keÀes HeéHle ntefpe³es¤26¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW oes GHeceeue¹ej nQ~ jepee pewmes keÀesF& yeesPee ues peeves Jeeuee, DeHeves efMej Jee Heerþ
Hej yeesPee keÀes Gþe, HeJe&le Hej ®eæ{, Gme Yeej keÀes THej mLeeHeve keÀjs, Jewmes ue#ceer keÀes GVeefle nesves keÀes HengB®eeJes
Jee pewmes Kesleer keÀjves Jeeues Yetmee Deeefo mes DeVe keÀes Deueie keÀj Gme DeVe keÀes KeekesÀ yeæ{les nQ, Jewmes mel³e v³ee³e
mes mel³e Demel³e keÀes Deueie keÀj v³ee³e keÀjves neje jepee efvel³e yeæ{lee nw¤26¤
TOJe&cesveefcel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ÞeeroxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
712-H FHVäYH1FHJÏAäHOHHRGHILH1MHZ<HH1MjQMäHI9H-Ha
'H/HHäPH1FH2HäFHVSHOHJ0H1HUOHV-HHOHVä+HÉJYHHI9Hä-H
TNOJe&ced~ S1YH1FHGa*OHGaÀH1H1OHH1OHGaHILH1MHZa<HH1MFHGaQMäHI9H1-HVHIOH1 QMäYHGÉ)-Ha'H/Häa'H1PH1aFH2HäFHGa61SH1OHJÉa0HHUO1 HVa-HHOHä
HegÉveefVeNJesefleß HegÉYHYHGÉ)ä-H
HeoeLe&ë-(TOJe&ced) Deieíeeefceveced (Sveced) jepeeveced (G®í^³eleeled) Gef®í^leb kegÀ³ee&led (efiejew) HeJe&les
(Yeejced) (njefVeJe) (DeLe) (Dem³e) jeä^m³e (ceO³eced) (Speleg) melkeÀce&meg ®esäleeced (Meerles) (Jeeles)
(HegveefVeJe)¤27¤
DevJe³eë-ns He´peemLe efJeÜved! YeJeeved efiejew Yeejb njefVeJewveb jepeevecetOJe&ceg®í^³eleeled~ DeLeem³e ceO³eb HeéH³e
Meerles Jeeles HegveefVeJewpeleg¤27¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejew~ ³eLee met³eex cesIeceC[ues peueYeejb veerlJee Je<e&ef³elJee meJee&vegVe³eefle, leLewJe
He´pee jepeHeg©<eevegVe³esoOecee&®ejCeeod efyeYeer³ee®®e¤27¤
HeoeLe&ë-ns He´peemLe efJeÜeved! DeeHe (efiejew) HeJe&le Hej (Yeejced) Yeej keÀes (njefVeJe) Hengb®eeves kesÀ meceeve
(Sveced) Fme jepee keÀes (TOJe&ced) meye J³eJenejeW ceW Deieíevlee (G®í^³eleeled) GVeefle³egkeÌle keÀjW, (DeLe) Fme kesÀ
Devevlej pewmes (Dem³e) Fme jep³e kesÀ (ceO³eced) ceO³eYeeie ue#ceer keÀes HeekeÀj (Meerles) Meerleue (Jeeles) HeJeve ceW
(HegveefVeJe) Meg× nesles ngS DeVe Deeefo kesÀ meceeve (Speleg) GÊece keÀceesXx ceW ®esäe efkeÀ³ee keÀerefpe³es¤27¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW oes GHeceeue¹ej nQ~ pewmes met³e& cesIeceC[ue ceW peue kesÀ Yeej keÀes Hengb®ee Deewj
Jeneb mes yejmee kesÀ meye keÀes GVeefle oslee nw, Jewmes ner Òepeepeve jepeHeg©<eeW keÀes GVeefle oW Deewj DeOece& kesÀ Dee®ejCe
mes [jW¤27¤
³eom³ee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´peeHeefleoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HRäPHHÉ'HjQJÉ<HV²HHäÍNH¢ÉOeg mLetÉueceÉJ+HHOHäPHOHGa
ceÉJNH¢HHI-HRäPHHÉ6SHOHHVLHHV0H1+HV¢0HäNHJ¢ÉXHHHI-Hä-H
HOHGa 'H1PHH1Ía 'H1jQJÉ<HV²HH1É)OHäjQJÉÉ<HV²HHäÍa NH¢ÉOeg~ mLetÉXHFHGa *1+HHOHäPH1HIROHJä+H1É'HOHäPHOHGa FHJÉ<keÀew~ Fled~ DeNm³eeNë~
61SH1OH1ÍaLHHV10H1+H¢)HIOHäLHHVÉ0H1+HV¢a0H1NHJ¢ÉXHHHI-H1-HVHIOHä0HNHJ¢ÉXHHZÉ)ä-H
HeoeLe&ë-(³eled) ³eë (Dem³eeë) He´pee³eeë (DebngYesÐee) DebngceHejeOeb ³ee efYeveefÊe lem³eeë (ke=ÀOeg) ÛmJeced~
ke=ÀefOJeefle ÛmJeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03~2) (mLetueced) cenled keÀce& (GHeelemeled) GHeYet<e³esled (ceg<keÀew) cet<ekeÀew
(Fled) SJe (Dem³eeë) (Speleë) keÀcHe³eleë (ieesMeHesÀ) ieesKegjef®eÚs (MekegÀueeefJeJe) ÛmJeew celm³eeefJeJe¤28¤
DevJe³eë-³eÐees jepee jepeHeg©<eM®eem³ee DebngYesÐeeë ke=ÀOeg mLetueb keÀceexHeelemeled leeJem³ee Spelees ieesMeHesÀ
MekegÀueeefJeJe ceg<keÀeefJeospeleë¤28¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee Heérelf ecevleew celm³eeJeuHesçefHe peueeMe³es efveJemelemleLee
jepejepeHeg©<eeJeuHesçefHe keÀjueeYes v³ee³esve Heérl³ee JeÊex³eeleeced~ ³eefo ogëKe®ísefokeÀe³eeë He´pee³eeë mJeuHecenogÊeceb
keÀce& He´Mebme³esleeb leefn& leew He´pee GHejkeÌleeë ke=ÀlJee mJeefJe<e³es Heérefleb keÀej³esleeced¤28¤
HeoeLe&ë-(³eled) pees jepee Jee jepeHeg©<e (Dem³eeë) Fme (DebngYesÐeeë) DeHejeOe keÀe efJeveeMe keÀjves Jeeueer
He´pee kesÀ (ke=ÀOeg) Lees[ æ s Deewj (mLetueced) yengle keÀce& keÀes (GHeelemeled) megMeeseYf ele keÀjW, Jes oesveeW (Dem³eeë) FmekeÀes
(Speleë) keÀce& keÀjeles nQ Deewj Jes DeeHe (ieesMeHesÀ) ieew kesÀ Kegj mes Yetefce ceW ngS ieæ{sues ceW (MekegÀueeefJeJe) íesìer oes
ceíefue³eeW kesÀ meceeve (ceg<keÀew, Fled) He´pee mes Hee³es ngS keÀj keÀes ®eesjles ngS kebÀHeles nQ¤28¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes SkeÀ-otmejs mes Heérefle jKeves Jeeueer ceíueer íesìer leeue
leuew³ee ceW efvejvlej yemeleer nw, Jewmes jepee Deewj jepeHeg©<e Lees[ æ s Yeer keÀj kesÀ ueeYe ceW v³ee³eHetJe&keÀ Heérefle kesÀ meeLe
1316
JeÊesXx Deewj ³eefo ogëKe keÀes otj keÀjves Jeeueer He´pee kesÀ Lees[ æ s yengle GÊece keÀece keÀer He´bMemee keÀjW lees Jes oesveeW
He´peepeveeW keÀes He´meVe keÀj DeHeves ceW Gvemes Heérefle keÀjeJeW¤28¤
³eÎsJeeme Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efJeÜebmees osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
H°V1-HHPHHVäXH1XHHFHäLHÉJE+HHI-HäÆH1UHIFHYH1FHHHI-HäHJÍa
PH1NH®/YHHRVäHIR0HOH1VYHHMHU{PH1OHPHHäHIH1<HJ-HHVäH/HH
HOHGaRV1-HHPHäÍaXH1XHHFHäLHJÉHIFHHIOHä XH1XHHFHäÉLHJFHGa+HaHI-H1ÆHU1HIFHYHäFHGa'HHHI-HäHJÍaPH1NH®/YHHaRV1HIR10H1OHV1aYHHMHUäaPH1OHPHäa
'H1HIH1<HJ-H1)OHäHIH1É<HJ-HäÍaH1/HH1
HeoeLe&ë-(³eled) ³eced (osJeemeë) efJeÜebmeë (ueueeceiegced) ³esve v³ee³esvesHmeeb ie®íefvle HeéHvegJeefvle leced (He´)
(efJeäerefceveced) efJeefMeäe yenJeë äercee DeeêeaYetleeë HeoeLee& efJeÐevles ³eefmceBmleced (DeeefJe<egë) J³eeHveg³egë (mekeÌLvee)
MejerjeJe³eJesve (osefoM³eles) Ye=MecegHeefoM³esle (veejer) vejm³e kHU (mel³em³e) (Deef#eYegJeë) ³eoef#eefCe YeJeefle
He´l³e#eb lem³e (³eLee)¤29¤
DevJe³eë-ns jepeved! ³eLee mel³em³eeef#eYegJees ceO³es JeÊe&ceevee osJeemeë mekeÌLvee veejerJe ³eefÜäerecf eveb
ueueeceiegb v³ee³eb HeéefJe<eg³e&Lee ®eeççHlesve mel³ecesJe oseof M³eles leLee lJecee®ej¤29¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ³eLee Mejerje²wë kHUHeg©<eew ue#³esles leLee He´l³e#eeefoHećeeCewë mel³eb ue#³eles~
lesve mel³esve efJeÜebmees ³eLee HeéHleJ³eceeêeaYeeJeb HeéHveg³egmleLeslejs jepeHe´peemLeeë kHUHeg©<ee efJeÐe³ee efJeve³eb HeéH³e
megKeceefvJe®ívleg¤29¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! (³eLee) pewmes (mel³em³e) mel³e (Deef#eYegJeë) DeebKe kesÀ meeceves Heíeì ngS He´l³e#e
J³eJenej kesÀ ceO³e ceW JeÊe&ceeve (osJeemeë) efJeÜeved ueesie (mekeÌLvee) peebIe Jee Deewj DeHeves Mejerj kesÀ De² mes
(veejer) kHUNHV¢PHFHHYH(³eled) efpeme (efJeäerefceveced) efpeme ceW megvoj yengle ieerues HeoeLe& efJeÐeceeve nQ (ueueeceiegced)
Deewj efpememes ceveesJeebefíle HeÀue keÀes HeéHle nesles nQ, Ssmes v³ee³e keÀes (HeéefJe<egë) -HH+OHQH: -HHSHZPHV 0HHk-HV¬HH
efJeÜeved peve mel³e keÀe (osefoM³eles) efvejvlej GHeosMe keÀjW, Jewmes DeeHe Dee®ejCe keÀjes¤29¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ pewmes Mejerj kesÀ De²eW mes kHU-Heg©<e ueKes peeles nQ, Jewmes He´l³e#e
Deeefo HećeeCeeW mes mel³e ueKee peelee nw, Gme mel³e mes efJeÜeved ueesie pewmes Heeves ³eesi³e keÀesceuelee keÀes HeeJeW, Jewmes
jepee-He´pee kesÀ kHU-Heg©<e efJeÐee mes vece´lee keÀes HeekeÀj megKe keÀes {tb{W¤29¤
³e×efjCe Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ jepee osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë me jepee keÀLecee®ejsefol³een¤
efHeÀj Jen jepee kewÀmes Dee®ejCe keÀjs, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
H¹äHIMlCees ³eJeNceefÊeN ve HeÉJÆE+H10HJFHYHäOHVa
MetÉÌHHRH iSHHMH1YH+HHVHHäH2HYHHHHIOH
HOHGa Q1HIMl&HÍa H-HäFHGa 'HHI¬Häa YHa +HJÉÆFHGa +H10HJa FHYHäOHVa 0HWÉÌHa HOHGa 'HH iSHH1MVOHH iÉSHHMHa YHa +HHVHHäHa
OeNveeN³eNefleN¤30¤
HeoeLe&ë-(³eled) ³eë (nefjCeë) HeMeg (³eJeced) (DeefÊe) (ve) (Hegäced) (HeMegë) HeMegced (cev³eles) (Metêe)
0HWÌPH kHU (³eled) ³ee (De³³e&peeje) De³³eez mJeeefceJewM³eew peej³eefle Je³emee nefvle mee (ve) efve<esOes (Hees<ee³e)
Hegä³es (Oevee³eefle) Deelcevees Oeveefce®íefle¤30¤
DevJe³eë-³eled ³ees jepee nefjCees ³eJeceÊeerJe Hegäb HeMeg ve cev³eles, me ³eo³³e&peeje MetêsJe Hees<ee³e ve
Oevee³eefle¤30¤
YeeJeeLe&ë-³ees jepee HeMegJeod J³eefYe®eejs JeÊe&ceeveë He´peeHegeÅä ve keÀjesefle, me Oevee{îee Metêe peeje oemeerJe
meÐees jesieer YetlJee HegeÅä efJeveeM³e Oevenervele³ee oefjêë meved efce´³eles lemceeod jepee keÀoeef® eoer<³ee¥ J³eefYe®eejb ®e
vee®ejsled¤30¤
HeoeLe&ë-(³eled) pees jepee (nefjCeë) nefjCe pewmes (³eJeced) Kesle ceW Gies ngS peew Deeefo keÀes (DeefÊe) Keelee
nw, Jewmes (Hegäced) Hegä (HeMegë) osKeves ³eesi³e DeHeves He´peepeve keÀes (ve) veneR (cev³eles) ceevelee DeLee&led He´pee keÀes
Ëä-Hegä veneR osKe kesÀ, Keelee nw Jen (³eled) pees (De³³e&peeje) mJeeceer Jee JewM³e kegÀue keÀes DeJemLee mes yegúe keÀjves
nejer oemeer (Metêe) Metê keÀer kHU kesÀ meceeve (Hees<ee³e) Hegefä kesÀ efue³es (ve) veneR (Oevee³eefle) DeHeves Oeve keÀes
®eenlee nw¤30¤
YeeJeeLe&ë-pees jepee HeMeg kesÀ meceeve J³eefYe®eej ceW JeÊe&ceeve He´pee keÀer Hegeäf keÀes veneR keÀjlee, Jen Oevee{îe
MetêkegÀue keÀer kHU pees efkeÀ peejkeÀce& keÀjleer ngF& oemeer nw, GmekesÀ meceeve MeerIe´ jesieer neskeÀj DeHeveer Hegeäf keÀe
efJeveeMe keÀjkesÀ Oevenervelee mes oefjê ngDee cejlee nw~ Fmemes jepee ve keÀYeer F&<³ee& Deewj ve J³eefYe®eej keÀe Dee®ejCe
keÀjs¤30¤
³e×efjCe Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ jepeHe´pes osJeles~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë me jepee kesÀve nslegvee veM³eleerl³een¤
efHeÀj Jen jepee efkeÀme nsleg mes veä neslee nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
H¹äHIMlCees ³eJeNceefÊeN ve HeÉJÆE\H1QJFHYHäOHVa
MetÉÌHVHRHHi HZSHH1MHVYH+HHVH1FHYHJäFHYHOHV
1318
HOHGa Q1HIMl&HÍa H-HäFHGa 'HHI¬Häa YHa +HJÉäced~ yeNngÉa FHYHäOHVa 0HWÉÌÍa HOHGa 'HHH iHZa SHH1MÍa YHa +HHVHäFHGa 'HYHJäa
ceNv³eNlesN¤31¤
HeoeLe&ë-(³eled) ³eë (nefjCeë) (³eJeced) (DeefÊe) Ye#e³eefle (ve) (Hegäced) He´peepeveced (yeng) DeefOekeÀced
(cev³eles) peeveeefle (Metêë) cetKe&kegÀueeslHeVeë (³eled) ³eë (De³³ee&³ew) 'HHH HHÍ P-HHHIFHYHHV -HZ0HPH -HH HTkHHÍ
(peejë) J³eefYe®eejsCe Je³eesnvlee (ve) efve<esOes (Hees<eced) Hegefäced (Deveg) (cev³eles)¤31¤
DevJe³eë-³eÐeë Metêesç³ee&³ew peejes YeJeefle me ³eLee Hees<eb veeçvegcev³eles ³eod ³ees jepee nefjCees ³eJeceÊeerJe Hegäb
He´peepeveb yeng ve cev³eles, me meJe&leë #eerCees pee³eles¤31¤
YeeJeeLe&ë-'HH -HHHNH¢XHJ+OHHV+HFHHXHHMÍa HHIR MHSHH MHSH+HJHH0H +HMkHU-HV0HHLHFHYHHH +H0HJ-H¾¬H YOHV
leeved meJex efJeÜebmeë MetêeefveJe peeveefvle ³eLee Metê Dee³³e&kegÀues peejes YetlJee meJee&ved mebkeÀj³eefle, leLee
yeéïeCe#eef$e³eJewM³eeë MetêkegÀues J³eefYe®eejb ke=ÀlJee JeCe&mebkeÀjefveefceÊee YetlJee veM³eefvle¤31¤
HeoeLe&ë-(³eled) pees (Metêë) cetKeesXx kesÀ kegÀue ceW pevcee ngDee cet{æ peve (De³³ee&³ew) DeHeves mJeeceer DeLee&led
efpemekeÀe mesJekeÀ GmekeÀer Jee JewM³ekegÀue keÀer kHUkesÀ DeLe& (peejë) peej DeLee&led J³eefYe®eej mes DeHeveer DeJemLee keÀe
veeMe keÀjves Jeeuee neslee nw, Jen pewmes (Hees<eced) Hegefä keÀe (ve) veneR (Devegcev³eles) Devegceeve jKelee Jee (³eled) pees
jepee (nefjCeë) nefjCe pewmes (³eJeced) Gies ngS peew Deeefo keÀes (DeefÊe) Keelee nw, Jewmes (Hegäced) Oeve, mevleeve,
kHUmegKe, Ssée³³e& Deeefo mes Hegä DeHeves He´peepeve keÀes (yeng) DeefOekeÀ (ve) veneR (cev³eles) ceevelee, Jen meye Deesj
mes #eerCe veä Deewj Ye´ä neslee nw¤31¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees jepee Deewj jepeHeg©<e Hejker, JesM³eeieceve kesÀ
efueS HeMeg kesÀ meceeve DeHevee JeÊee&Je keÀjles nQ, GvekeÀes meye efJeÜeved Metê kesÀ meceeve peeveles nQ~ pewmes Metê cetKe&peve
ÞesÿeW kesÀ kegÀue ceW J³eefYe®eejer neskeÀj meye keÀes JeCe&mebkeÀj keÀj oslee nw, Jewmes yeéïeCe, #eef$e³e Deewj JewM³e MetêkegÀue
ceW J³eefYe®eej keÀjkesÀ JeCe&mebkeÀj kesÀ efveefceÊe neskeÀj veeMe keÀes HeéHle nesles nQ¤31¤
oefOe¬eÀeJCe Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ jepee osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë me jepee keÀm³esJe eEkeÀ Je×&³esefol³een¤
efHeÀj Jen jepee efkeÀme kesÀ meceeve keÌ³ee yeæ{eJes, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
R1HI2H1H¢H-&HHVäÉ'HNH¢HHIMHEHISH1&HHVMËHäPH-HH1HISHYHäÍa
meÉgMleI<HYHHV1FHJ.HHäNH¢MlO+H&H1É'HHHäWHIHOHHHIMHOHG
R1HI2H1H¢H-&H1)HIOHRHI2H1ÉH¢H-&HäÍa'H1NH¢H1HIMlH1FHGaHISH1&HHVÍa'HËHäPHa-HH1HISHYHäÍaPHJÉMlHI<HaYH1ÍaFHJ.HHäaNH¢1MlOHGa+HaYH1Ía
'HHHWäjHIHaOHH1HIMlH1OHG
HeoeLe&ë-(oefOe¬eÀeJCeë) ³ees oOeerved Hees<ekeÀeved OeejkeÀeved Jee ¬eÀec³eefle lem³e (DekeÀeefj<eced) kegÀ³³ee&ced
(efpe<Ceesë) pe³eMeeruem³e (Deéem³e) DeeMegieeefceveë (Jeeefpeveë) yengJesieJeleë (megjefYe) He´MemlemegieefvOe³egleeefve
(veë) DemceekeÀced (cegKee) cegKeeefve (keÀjled) kegÀ³³ee&led (He´) (veë) DemceekeÀced (Dee³etbef<e) (leeefj<eled)
mevleej³esled¤32¤
DevJe³eë-ns jepeved! ³eLeeçnb oefOekeÀeJCees Jeeefpevees efpe<Ceesjéem³esJe Jeer³e&cekeÀeefj<eb leLee YeJeeved veë megjefYe
cegKesJe Jeer³e¥ He´keÀjVe Dee³etbef<e leeefj<eled¤32¤
YeeJeeLe&ë-³eLeeçéeefMe#ekeÀe Deéeeved Jeer³e&j#eCeefve³ecesve yeefueÿeved mebieéces efJepe³eefveefceÊeeved kegÀJe&efvle,
leLewJeeO³eeHekeÀesHeosMekeÀeë kegÀceejeved kegÀceejeRM®e HetCexve ye´ïe®e³e&mesJevesve efJeÐee³egkeÌleeved efJeog<eerM®e ke=ÀlJee
Mejerjelceyeuee³e He´JeÊe&³³e oerIee&³eg<ees ³eg×Meueerveeved mecHeeo³es³egë¤32¤
HeoeLe&ë-ns jepeved! pewmes ceQ (oefOe¬eÀeJCeë) pees OeejCe-Hees<eCe keÀjves JeeueeW keÀes HeéHle neslee (Jeeefpeveë)
yengle Jesie³egkeÌle (efpe<Ceesë) peerleves Deewj (Deéem³e) MeerIe´ peeves Jeeuee nw, Gme Iees[ æ s kesÀ meceeve Heje¬eÀce keÀes
(DekeÀeefj<eced) keÀªb, Jewmes DeeHe (veë) nce ueesieeW kesÀ (megjefYe) megieefvOe³egkeÌle (cegKee) cegKeeW kesÀ legu³e Heje¬eÀce
keÀes (He´, keÀjled) YeueerYeebefle keÀjes Deewj (veë) nceejs (Dee³etbef<e) Dee³egDeeW keÀes (leeefj<eled) GvekeÀer DeJeefOe kesÀ Heej
Hengb®eeDees¤32¤
YeeJeeLe&ë-pewmes Iees[ æ eW kesÀ efmeKeeves Jeeues Iees[
æ eW keÀes Heje¬eÀce keÀer j#ee kesÀ efve³ece mes yeefueÿ Deewj mebieéce
ceW efpeleeves Jeeues keÀjles nQ, Jewmes Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjvesnejs kegÀceej Deewj kegÀceeefj³eeW keÀes Hetjs ye´ïe®e³³e& kesÀ mesJeve
mes HeefC[le, HeefC[lee keÀj GvekeÀes Mejerj Deewj Deelcee kesÀ yeue kesÀ efueS He´Je=Êe keÀje kesÀ yengle Dee³eg Jeeues Deewj
Deefle ³eg× keÀjves ceW kegÀMeue yeveeJeW¤32¤
iee³e$eerl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efJeÜebmees osJeleeë~ Gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
ieeN³eN$eer ef$eNÁJ\SHLHßOHYHJÉägHHeN*dkeÌl³ee meNn~
yeÉQ1OHJ@HI&HQHäNH¢1NHJ¢+PHWÉHHUHI<HäÍ0HFHYOHJO-HH
LHH1H1HHUaHIH1ÆJ+HGaHIH1POHJHI\HHIOHäHIH1ÉPOHJ+HGaSHLHäOHHUa'H1YHJÉägHed~ DeNvegÉPOHJHI\HOHäYHJÉçmlegHed~ HeN*dkeÌl³ee~ meNn~ ye=ÉnNleer~ GNef<CeQHäa
keÀNkegÀHed~ metÉHHUHI<HäÍa0H1FH1YOHJÉ~ lJeeN¤33¤
HeoeLe&ë-(iee³e$eer) iee³evleb $ee³eceeCee (ef$eägHed) ³eeççO³eeeflcekeÀeefOeYeewelf ekeÀeefOeowefJekeÀeefve $eereCf e megKeeefve
mleesYeles mleYveeefle mee (peieefle) peieÜefÜmleerCee& (DevegägHed) ³e³eeçvegäesYeles mee (He*dkeÌl³ee) efJemle=le³ee ef¬eÀ³e³ee
1320
(men) (ye=nleer) cenoLee& (Gef<Cene) ³e³ee G<eë efmve¿eefle le³ee (keÀkegÀHed) ueeefuel³e³egkeÌlee (met®eerefYeë)
meerJevemeeefOekeÀeefYeë (Mec³evleg) (lJee) lJeeced¤33¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! ³es efJeÜebmeë He*dkeÌl³ee men iee³e$eer ef$eägypeiel³evegägyegef<Cene men ye=nleer
keÀkegÀHmet®eerefYeefjJe lJee lJeeb Mec³evleg leebmlJeb mesJemJe¤33¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeÜebmees iee³e$³eeefo®ívoesçLe&efJe%eeHevesve ceveg<³eeved efJeog<eë kegÀJe&efvle, met®³ee efíVeb JekefceJe
efYeVeceleev³evegmeboOel³ewkeÀcel³es mLeeHe³eefvle, les peielkeÀu³eeCekeÀejkeÀe YeJeefvle¤33¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! pees efJeÜeved peve (He*dkeÌl³ee) efJemleej³egkeÌle HebefkeÌle ívo kesÀ (men) meeLe pees
(iee³e$eer) ieeves Jeeues keÀer j#ee keÀjleer ngF& iee³e$eer (ef$eägHed) DeeO³eeeflcekeÀ, DeeefOeYeewelf ekeÀ Deewj DeeefOeoweJf ekeÀ Fve
leerveeW ogëKeeW keÀes jeskeÀves Jeeuee ef$eägHed (peieleer) peieled kesÀ meceeve efJemleerCe& DeLee&led HewÀueer ngF& peieleer (DevegägHed)
efpememes Heerís mes mebmeej kesÀ ogëKeeW keÀes jeskeÀles nQ, Jen DevegägHed leLee (Gef<Cene) efpememes Heéleë mece³e keÀer Jesuee
keÀes HeéHle keÀjlee nw, Gme Gef<Cend ívo kesÀ meeLe (ye=nleer) iecYeerj DeeMe³e Jeeueer ye=nleer (keÀkegÀHed) ueefuele HeoeW
kesÀ DeLe& mes ³egkeÌle keÀkegÀHed ívo (met®eerefYeë) PHW)HH:PHVSHZPHV-HkHIPHHHSHHOHHQZ-HZPHV (lJee) legPekeÀes (Mec³evleg)
Meeefvle³egkeÌle keÀjW Jee meye efJeÐeeDeeW keÀe yeesOe keÀjeJeW, GvekeÀe let mesJeve keÀj¤33¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeved iee³e$eer Deeefo ívoeW kesÀ DeLe& keÀes yeleeves mes ceveg<³eeW keÀes efJeÜeved keÀjles nQ Deewj metF&
PHV+H¢ÎV-HkNH¢HVPHHU-H:OHH:'HXHLH-Deueie cele JeeueeW keÀe mel³e ceW efceueeHe keÀj osles nQ Deewj GvekeÀes SkeÀ cele ceW
mLeeHeve keÀjles nQ, Jes peieled kesÀ keÀu³eeCe keÀjves Jeeues nesles nQ¤33¤
efÜHeoe Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´pee osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegveefJe&Üebmeë eEkeÀ kegÀ³eg&efjl³een¤
efHeÀj efJeÜeved ueesie keÌ³ee keÀjW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HI¾+HäRH1HHHOHJä+HRHNHIk+HäRH1HHH1HÎG+HäRHÍa
HI-HÏäYRHN HHH1PHÏäYRHÍPHÉWHHUHI<HäÍ0HFHYOHJO-HH
HI¾+HäRH1 )HIOH1 HI¾É+HäRHÍa HHÍa HOHäJ+HRH1 )HIOH1 HOHJäÍÉ+HRHÍa HIH+HäRH1 )HIOH1 HIHÉ+HäRHÍa HHÍa H1a HÎG+HäRH1 )HfleN
HÎGÉ+HäRHÍaHI-HÏäYRH1)HIOH1HI-HÉÏäYRHÍaHHÍaH1aPHÏäYRH1É)HIOH1PHÏäYRHÍaPHWÉHHUHI<HäÍa0H1FH1YOHJÉ~ lJeeN¤34¤
HeoeLe&ë-(efÜHeoeë) Üs Heos ³eemeg leeë (³eeë) (®eleg<Heoeë) ®elJeeefj Heoeefve ³eemeg leeë (ef$eHeoeë) $eerefCe
Heoeefve ³eemeg leeë (³eeë) (®e) (<eìdHeoeë) <eìd Heoeefve ³eemeg leeë (efJe®ívoeë) efJeefJeOeeefve ívoebm³etpe&veeefve ³eemeg
leeë (³eeë) (®e) (me®ívoeë) meceeveeefve ívoebefme ³eemeg leeë (met®eerefYeë) DevegmebOeevemeeefOekeÀeefYeë ef¬eÀ³eeefYeë
(Mec³evleg) (lJee)¤34¤
DevJe³eë-HV HI-H¾HEPHÍPHWHHUH<I HHH HI¾+HRHHH0HOHJ+HRHHHHIk+HRHHH0HHÎG+HRHHHHI-HÏYRHHH0H

me®ívoemlJee ieénef³elJee Mec³evleg Meceb HeéHe³evleg leeved efvel³eb mesJemJe¤34¤
YeeJeeLe&ë-³es efJeÜebmees ceveg<³eeved ye´ïe®e³e&efve³ecesve Jeer³e&Je=eE× HeéHe³³eejesieeved efpelesefvê³eeved
efJe<e³eemeefkeÌleefJejneved ke=ÀlJee Oec³ex J³eJenejs ®eeue³eefvle, les meJex<eeb Hetp³ee YeJeefvle¤34¤
HeoeLe&ë-pees efJeÜeved peve (met®eerefYeë) meefvOe³eeW keÀes efceuee osves Jeeueer ef¬eÀ³eeDeeW mes (³eeë) pees (efÜHeoeë)
oes-oes Heo Jeeueer Jee pees (®eleg<Heoeë) ®eej-®eej Heo Jeeueer Jee (ef$eHeoeë) leerve HeoeW Jeeueer (®e) Deewj (³eeë)
pees (<eìdHeoeë) íë HeoeW Jeeueer pees (efJe®ívoeë) DeveskeÀefJeOe Heje¬eÀceeW Jeeueer (®e) Deewj (³eeë) pees (me®ívoeë)
Ssmeer nQ efkeÀ efpeveceW SkeÀ mes ívo nQ, Jes ef¬eÀ³ee (lJee) legce keÀes ieńCe keÀjekesÀ (Mec³evleg) Meeefvle megKe keÀes HeéHle
keÀjeJeW, Gve keÀe efvel³e mesJeve keÀjes¤34¤
YeeJeeLe&ë-pees efJeÜeved ceveg<³eeW keÀes ye´ïe®e³³e& efve³ece mes Jeer³³e&Je=ef× keÀes Hengb®ee keÀj veerjesie efpelesevf ê³e
Deewj efJe<e³eemeefkeÌle mes jefnle keÀjkesÀ Oece&³egkeÌle J³eJenej ceW ®eueeles nQ, Jes meye kesÀ Hetp³e DeLee&led melkeÀej keÀjves kesÀ
ceneveecv³e Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´pee osJelee~ Yegefjiegef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HegveefJe&Üebmeë keÀer¢Mee YeJes³egefjl³een¤
efHeÀj efJeÜeved kewÀmes neW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
FH1QHYHHäFYHHVMlV-HOHH1VHI-HËHH1'HH0HHäÍ+H1<HW-HäMHUÍa
FHZ,HHUäHI-H 1²HJOHH1V-HHHäÍPHÉWHHUHI<äHÍ0HFHYOHJO-HH
FH1QHYHHäFYH1 )HIOHä FH1QHÉYHHäFYHÍa MV1-HOHäÍa HI-HËHHäÍa 'HH0HHäÍa +H1<HW-H1MHUHIMHIOHä +H1É<HW-HäMHUÍa FHZ,HHUäÍa HI-H1²HJOH1 )HIOHä
HI-H1²HJÉOHäÍa-HHHäÍaPHWÉHHUHI<HäÍa0H1FH1YOHJÉ~ lJeeN¤35¤
HeoeLe&ë-(ceneveecv³eë) cenVeece ³eemeeb leeë (jsJel³eë) yengOeve³egkeÌleeë (efJeéeeë) DeefKeueeë (DeeMeeë)
efoMeë (HeÝetJejerë) HeÝeglJe³egkeÌleeë (cewIeerë) cesIeeveeefceceeë (efJeÐegleë) (Jee®eë) (met®eerefYeë) (Mec³evleg) (lJee)
lJeeced¤35¤
DevJe³eë-ns efpe%eemees! met®eerefYe³ee& ceneveecv³ees jsJel³eë HeÝetJejereJf e&éee DeeMee FJe cewIeereJf e&Ðegle FJe ®e
Jee®emlJee Mec³evleg leemlJeb ie=neCe¤35¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es<eeb Jee®ees efoiJelmeJee&meg efJeÐeemeg J³eeefHekeÀe cesIemLee
efJeÐegefoJe meJee&Le&He´keÀeefMekeÀeë meefvle, les Meevl³ee efpelesevf ê³elJeb HeéH³e cenekeÀerÊe&³ees pee³evles¤35¤
HeoeLe&ë-ns %eeve ®eenves nejs (met®eerefYeë) mevOeeve keÀjves Jeeueer ef¬eÀ³eeDeeW mes pees (ceneveecv³eë) yeæ[s
veece Jeeueer (jsJel³eë) yengle He´keÀej kesÀ Oeve Deewj (HeÝetJejerë) HeÝeglee mes ³egkeÌle (efJeéeeë) mecemle (DeeMeeë)
1322
efoMeeDeeW kesÀ meceeve (cewIeerë) Jee cesIeeW keÀer leæ[keÀ (efJeÐegleë) pees efyepegueer GvekesÀ meceeve (Jee®eë) JeeCeer (lJee)
legPe keÀes (Mec³evleg) Meeefvle³egkeÌle keÀjW, GvekeÀe let ieńCe keÀj¤35¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ efpevekeÀer JeeCeer efoMee kesÀ legu³e meye efJeÐeeDeeW ceW
J³eeHle nesves Deewj cesIe ceW þnjer ngF& efyepegueer kesÀ meceeve DeLe& keÀe He´keÀeMe keÀjves Jeeueer nw, Jes efJeÜeved Meeefvle mes
efpelesefvê³elee keÀes HeéHle neskeÀj yeæ[er keÀere|le Jeeues nesles nQ¤35¤
YHHH )OHPH+HSHH+HHIOHH¿ HIHÍaHIkHHVRV-HOHHÍa<HJHIMLHJHI&HNHG¢ÏYRÍaH¿H<HÍP-HMÍ
DeLe keÀv³eeë efkeÀ³eod ye´ïe®e³e¥ kegÀ³e&gefjl³een¤
Deye keÀv³ee efkeÀlevee ye´ïe®e³e& keÀjW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
YHHH {POH1V+HOYHH1VXHHVFH1HI-HHIHäY-HYOHJFHYHH1UHHHäa
RV1-HHYHH1E+HOYHH1VHIR0HäÍPHWÉHHUHI<äHÍ0HFHYOHJO-HH
YHHH iÍa OHV1a +HOYHäÍa XHHVFHäa HI-Ha HIH1Y-H1YOHJÉa FH1YHHU1HHHäa RV1-HHYHHäFHGa +HOYHäÍa HIR0HäÍa PHWÉHHUHI<HäÍa 0H1FH1YOHJÉ~
lJeeN¤36¤
HeoeLe&ë-(vee³³e&ë) YHMH&HHE HTkHÍ (les) leJe (Helv³eë) HTkHÍ (ueesce) DevegketÀueb Je®eveced (efJe)
(ef®evJevleg) meef_®eleb kegÀJe&vleg (ceveer<e³ee) ceveme F&<eCekeÀ$³ee& He´%e³ee (osJeeveeced) efJeog<eeced (Helv³eë) HTkHÍ
(efoMeë) (met®eerefYeë) DevegmebOeeveef¬eÀ³eeefYeë (Mec³evleg) (lJee) lJeeced¤36¤
DevJe³eë-ns efJeog<³eO³eeefHekesÀ! ³eeë kegÀcee³³eex ceveer<e³ee les ueesce efJeef®evJevleg lee osJeeveeb vee³³e&ë Helv³ees
YeJevleg~ ns kegÀceeefj! ³ee osJeeveeb Helv³ees YetlJee met®eerefYeë efoMe FJe Meg×e efJeog<³eë meefvle leemlJee lJeeb
Mec³evleg¤36¤
YeeJeeLe&ë-³eeë keÀv³ee DeeÐes Je³eefme Dee<ees[Meeoe®elegefJe&bMeÜ<e&ye´ïe®e³³exCe efJeÐeemegefMe#eeë HeéH³e
mJeme¢Meeveeb Helv³eë m³egmleeë efoMe FJe megHe´keÀeefMelekeÀerÊe&³ees YeJeefvle¤36¤
HeoeLe&ë-QV +HHI&>OHH +HÈ^HYHV -HHXHHU HI-HRJHHU kHU SHHV NHJ¢FHHMHU (ceveer<e³ee) leer#Ce yegef× mes (les) lesjer
(ueesce) DevegketÀue Dee%ee keÀes (efJeef®evJevleg) FkeÀùe keÀjW Jes (osJeeveeced) HeefC[leeW keÀer (vee³³e&ë, Helv³eë) HeefC[leeveer
neW~ ns kegÀceejer! pees HeefC[leeW keÀer (Helv³eë) HeefC[leeveer neskesÀ (met®eerefYeë) efceueeHe keÀer ef¬eÀ³eeDeeW mes (efoMeë)
efoMeeDeeW kesÀ meceeve Meg× HeekeÀefJeÐee Heæ{er ngF& nQ, Jes (lJee) legPes (Mec³evleg) Meeefvle Deewj %eeve oW¤36¤
YeeJeeLe&ë-pees keÀv³ee He´Lece DeJemLee ceW meesuen Je<e& keÀer DeJemLee mes ®eewyeerme Je<e& keÀer DeJemLee lekeÀ
ye´ïe®e³e& mes efJeÐee GÊece efMe#ee keÀes HeekeÀj DeHeves me¢Me Heg©<eeW keÀer Helveer neW, Jes efoMeeDeeW kesÀ meceeve GÊece
He´keÀeMe³egkeÌle keÀere|le Jeeueer neW¤36¤
MSHOHH)OHPH+HSHH+HHIOHH¿ HIHÍaHIkHHVRV-HOHHÍa'HYHJÆJ+HGÏYRÍaLHHY2HHMÍP-HMÍ
Hegvemleeë keÀer¢Mees YeJes³egefjl³een¤

efHeÀj Jes kewÀmeer neW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
MlSH1OHHQHIMä&HH1UÍPHHUPHH1HJSHHVäHJSHYOH1VNH¢FHi HI<HÍa
'HËHäPH-H1HHISHYHäPO-H1HIHHIPHFHHäÍ0HFHYOHJÉ 0HFHäYOHHUÍ
MlSH1OHHÍa QHIMä&HHUÍa PHHUPHHäÍa HJSHäÍa HJÉSH1YOHV1a NH¢FH iHI<HHIMHIOHN NH¢FH iÉHI<HÍa 'HËHäPHa -HH1HISHYHäÍa O-HNHIHa HIPHFHHäÍa
MeNH³eNvlegÉa0HFHäYOHHUÍ
HeoeLe&ë-(jpeleeë) DevegjkeÌleeë (nefjCeerë) He´Memlees njCeb efJeÐeles ³eemeeb leeë (meermeeë) He´sceyeefvOekeÀeë~
De$e èf<e_ed yevOeves' Fl³emceeoewCeeefokeÀë keÌmeë He´l³e³eesçv³es<eeceHeerelf e oerIe&ë (³egpeë) meceeefnleeë (³egp³evles)
(keÀce&efYeë) Oec³ee&efYeë ef¬eÀ³eeefYeë (Deéem³e) J³eeHlegb Meeruem³e (Jeeefpeveë) He´MemleyeueJeleë (lJeef®e) mebJejCes
(efmeceeë) He´scCee ye×eë (Mec³evleg) Deevevovleg (Mec³evleerë) Meceb HeéHvegJeleerë HeéHe³evl³ees Jee¤37¤
DevJe³eë-³eLee mJe³ebJeje Jeeefpeveesçéem³e lJeef®e meb³egp³evles leLee keÀce&Yeer jpelee nefjCeerë meermee ³egpeë
Mec³evleerë efmecee ËÐeeved Heleerved HeéH³e Mec³evleg¤37¤
YeeJeeLe&ë-QVFHYHJHHÍHVPHJHI0HHIHOHHÍP-HHE-HMH<HWO-HHkHU+HJHHÍP-HVÏHH+HMP+HMHIPFHYHG+HHUOHHHI-H-HHQE
kegÀJe&efvle, les Yeêeved ueeJeC³eiegCemJeYeeJe³egkeÌleeved mevleeveeveglHeeÐe meoevevoefvle¤37¤
HeoeLe&ë-peZPHV P-HHE-HMHI-H-HHQPHV HI-H-HHQHU QJ) kHU (Jeeefpeveë) He´Mebefmele yeue³egkeÌle (Deéem³e) GÊece
iegCeeW ceW J³eeHle DeHeves Heefle kesÀ (lJeef®e) Gæ{eves ceW (³egp³evles) meb³egkeÌle NH¢HU SHHOHHU 'H/HH OHG +HHIOHNH¢HV -Hk*È^HYHV
Deeefo mesJee ceW ueieeF& peeleer nQ, Jewmes (keÀce&efYeë) Oece&³egkeÌle ef¬eÀ³eeDeeW mes (jpeleeë) Devegjeie DeLee&led Heérefle keÀes
HeéHle ngF& (nefjCeerë) efpevekeÀe He´Mebefmele mJeerkeÀej keÀjvee nw, Jes (meermeeë) He´sceJeeueer (³egpeë) meeJeOeeveef®eÊe,
Gef®ele keÀece keÀjves Jeeueer (Mec³evleerë) Meeefvle keÀes HeéHle nesleer Jee HeéHle keÀjeleer ngF& Jee (efmeceeë) He´sce mes yebOeer
kHU'H+HYHVRHPHVHI+HH+HHIOHHH:NH¢HV+HH+OHQHVNHV¢(Mec³evleg) Deevevo YeesieW¤37¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees efJeÐee Deewj De®íer efMe#ee mes ³egkeÌle 'HH+HHI-H-HHQNH¢HV+HH+OHkHU-Heg©<e DeHeveer
F®íe mes SkeÀ-otmejs mes Heérefle efkeÀ³es ngS efJeJeen keÀes keÀjles nQ, Jes ueeJeC³e DeLee&led Deeflemegvojlee iegCe Deewj GÊece
mJeYeeJe³egkeÌle mevleeveeW keÀes GlHeVe keÀj meoe Deevevo³egkeÌle nesles nQ¤37¤
kegÀefJeo²sl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meYeemeoes osJeleeë~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLeeçO³eeHekeÀeçO³esleejë keÀer¢Meë m³egefjl³een¤
Deye Heæ{ves Deewj Heæ{eves nejs kewÀmes neW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
kegÀÉHI-HR1H-HäFHYOHHV1H-HäHIBH1²H/HH1RHYOHäYHJ+HWÉ-HHI-H1HWHäa
)1QVQZ{HHENH¢&HJHIQ1<HHVSHäYHHHIYH1HV\H1efn&HH1VYHFHäÉ*HI¬HE¢1HSHäHIYOH
1324
kegÀÉHI-HOHGa 'H1a H-HäFHYOH )HIOH1 H-HäÉFHYOHÍa H-HäFHGa HIH1OHGa H/HHäa RHHIYOHäa 'H1YHJÉHetÉ-H HIFHOHäYHJÉ+HWÉ-H FHGa HI-H1HWHVHIOHä
HI-H1ÉHWHäa)1QVQVOHHU1QÉ)äQa61HH1FHGaNH¢ÉCegÉHIQ1a<HHVSHäYHHHIYHaHVa\HNefn&HäÍaYHFHäÉ*HINH®OH1HIFHHIOH1YHFHäÍÉ*HIkeÌleFHGaHSHäHIYOH
HeoeLe&ë-(kegÀefJeled) yengefJe%eeve³egkeÌleë (De²) efce$e (³eJecevleë) yeng³eJeeefoOeev³e³egkeÌleeë (³eJeced)
Oeev³emecetnced (ef®eled) DeefHe (³eLee) (oeefvle) efívoefvle (DevegHetJe&ced) DeevegketÀu³eceveefle¬eÀc³e (efJe³et³e) efJe³eesp³e
mebefceÞeîe ®e (Fnsn) DeefmceVeefmceved J³eJenejs (S<eeced) peveeveeced (ke=ÀCegefn) kegÀ© (Yeespeveeefve) HeeueveeLee&v³eVeeefve
(³es) (yeefn&<eë) peuem³e (veceGefkeÌleced) vecemeesçVem³e Je®eveced (³epeefvle) me²®ívles¤38¤
DevJe³eë-ns De²~ kegÀefJeled lJeefcensnw<eeb ³eLee ³eJecevlees ke=À<eerJe ³eJeb efJe³et³e ef®eoH³evegHetJe¥ oeefvle ³es ®e
yeefn&<ees vece GeÅkeÌle ³epeefvle, les<eeb Yeespeveeefve ke=ÀCegefn¤38¤
YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ ns DeO³eeHekeÀeO³esleejë! ³et³eb ³eLee ke=À<eerJeueeë HejmHejm³e #es$eeefCe He³ee&³esCe
uegveefvle, yegmeeefoY³eesçVeeefve He=LekeÌke=Àl³eeçv³eeved Yeespeef³elJee mJe³eb Yeg_peles, leLewJesn efJeÐeeJ³eJenejs efve<keÀHeìle³ee
efJeÐeeefLe&efYejO³eeHekeÀeveeb mesJeeceO³eeHekewÀefJe&ÐeeefLe&veeb efJeÐeeJe=ef×b ®e ke=ÀlJee HejmHejeved Yeespeveeefovee melke=Àl³e meJe&
Deevevovleg¤38¤
HeoeLe&ë-ns (De²) efce$e! (kegÀefJeled) yengle efJe%eeve³egkeÌle let (Fnsn) Fme-Fme J³eJenej ceW (S<eeced) Fve
ceveg<³eeW mes (³eLee) pewmes (³eJecevleë) yengle peew Deeefo DeVe³egkeÌle Kesleer keÀjves Jeeues (³eJeced) peew Deeefo Deveepe kesÀ
mecetn keÀes yegme Deeefo mes (efJe³et³e) He=LekedÀ keÀj (ef®eled) Deewj (DevegHetJe&ced) ¬eÀce mes (oeefvle) ísove keÀjles nQ,
GvekesÀ Deewj (³es) pees (yeefn&<eë) peue Jee (veceGefkeÌleced) DeVemecyevOeer Je®eve keÀes (³epeefvle) keÀnkeÀj melkeÀej
keÀjles nQ, GvekesÀ (Yeespeveeefve) YeespeveeW keÀes (ke=ÀCegefn) keÀjes¤38¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW GHeceeue¹ej nw~ ns Heæ{eves Deewj Heæ{ves Jeeuees! legce ueesie pewmes Kesleer keÀjvesnejs
SkeÀ-otmejs kesÀ Kesle keÀes Heejer mes keÀeìles Deewj Yetmee mes DeVe keÀes Deueie keÀj DeewjeW keÀes Yeespeve keÀjekesÀ efHeÀj DeeHe
Yeespeve keÀjles nQ, Jewmes ner ³eneb efJeÐee kesÀ J³eJenej ceW efve<keÀHeì YeeJe mes efJeÐeeefLe&³eeW keÀes Heæ{eves JeeueeW keÀer mesJee
Deewj Heæ{eves JeeueeW keÀes efJeÐeeefLe&³eeW keÀer efJeÐeeJe=ef× keÀj SkeÀ-otmejs keÀes Keeve-Heeve mes melkeÀej keÀj meye keÀesF&
Deevevo YeesieW¤38¤
keÀmlJee íîeleerl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeO³eeHekeÀes osJelee~ Yegefjiiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HegvejO³eeHekeÀe efJeÐeeefLe&veeb keÀer¢MeeR Hejer#eeb ie=Áer³egefjl³een¤
efHeÀj Heæ{eves Jeeues efJeÐeeefLe&³eeW keÀer kewÀmeer Hejer#ee uesJeW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
keÀmlJeeíîHßHIOH1 NH¢PO-HH1HI-H0HHäHIPOH1NH¢POH1VLHHHHäHI&H0HFHHIOHa
NH¢É*äOHV0HHIFH1OHHNH¢1HI-HÍ
keÀë~ lJeeN~ 'HHÊËHßHIOHa NH¢Ía O-HH1a HI-Ha 0HH1HIPOH1a NH¢Ía OHV1a LHHHHäHI&Ha 0H1FH1HIOH1a NH¢Ía *%1É)O%HWäa OH1Va 0H1HIFH1OHHa
keÀNefJeë¤39¤
HeoeLe&ë-(keÀë) (lJee) lJeeced (Deeíîeefle) mecevleeef®íveefÊe (keÀë) (lJee) lJeeced (efJe) (Meeefmle)
efJeMes<esCeesHeefoMeefle (keÀë) (les) leJe (iee$eeefCe) De²eefve (Mec³eefle) Meec³eefle Meceb HeéHe³eefle De$e `Jee
ívomeer'efle oerIe&lJeeYeeJeë~ (keÀë) (G) efJelekexÀ (les) leJe (Meefcelee) ³e%em³e keÀÊee& (keÀefJeë)
PH-H 0HHkHI-HOHG
DevJe³eë-ns DeO³eslemlJee lJeeb keÀ Deeíîeefle keÀmlJee efJeMeeefmle keÀmles iee$eeefCe Mec³eefle keÀ G les Meefcelee
keÀefJejO³eeHekeÀesçefmle¤39¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀe DeO³esle+ved He´l³esJeb Hejer#ee³eeb He=®ís³egë kesÀ ³eg<ceekeÀceO³e³eveb efívoefvle? kesÀ
³eg<ceeveO³e³evee³eesHeefoMeefvle? kesÀç²eveeb MegeE× ³eesi³eeb ®esäeb ®e %eeHe³eefvle? keÀesçO³eeHekeÀesçefmle? efkeÀceOeerleced?
efkeÀceO³esleJ³eceefmle? Fl³eeefo He=ädJee megHejer#³eesÊeceeveglmee¿eeOeceeved efOekeÌke=ÀlJee efJeÐeecegVe³es³egë¤39¤
HeoeLe&ë-ns Heæ{ves Jeeues efJeÐeeefLe&peve! (lJee) legPes (keÀë) keÀewve (Deeíîeefle) ísove keÀjlee (keÀë) keÀewve
(lJee) legPes (efJeMeeefmle) De®íe efmeKeelee (keÀë) keÀewve (les) lesjs (iee$eeefCe) De²eW keÀes (Mec³eefle) Meeefvle
Hengb®eelee Deewj (keÀë) keÀewve (G) lees (les) lesje (Meefcelee) ³e%e keÀjves Jeeuee (keÀefJeë) mecemle 0HHk keÀes peevelee
ngDee Heæ{eves neje nw¤39¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀ ueesie Heæ{ves JeeueeW kesÀ Heéfle Ssmes Hejer#ee ceW HetíW efkeÀ keÀewve legcnejs Heæ{ves keÀes keÀeìles
DeLee&led Heæ{ves ceW efJeIve keÀjles? keÀewve legce keÀes Heæ{ves kesÀ efueS GHeosMe osles nQ? keÀewve De²eW keÀer Megef× Deewj ³eesi³e
®esäe keÀes peveeles nQ? keÀewve Heæ{eves Jeeuee nw? keÌ³ee Heæ{e? keÌ³ee Heæ{ves ³eesi³e nw? Ssmes-Ssmes Hetí GÊece Hejer#ee
keÀj GÊece efJeÐeeefLe&³eeW keÀes Glmeen oskeÀj ogä mJeYeeJe JeeueeW keÀes efOekeÌkeÀej os kesÀ efJeÐee keÀer GVeefle keÀjeJeW¤39¤
$eÝleJe Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´pee osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
+HJYHÍkHU+HJHHÍNH¢/HE-H¬H[MHI9HOHHQ
efHeÀj kHU-Heg©<e kewÀmes DeHevee JeÊee&Je JeÊeX, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
H¿1OH-HäPOHÉH¿OHÉJ/HH+H-Hi 0HHIFH1OHHMHV1HI-H0HHäPHOHJa
PHE1-H1OPH1MPH1OHVSHäPHH0H1FHHUHI<äHÍ0HFHYOHJO-HH
H¿1OH-HäÍa OH1Va H¿1OHJÉ/HVOHäOHJÉÉ/HHa +H-H ia 0H1HIFH1OHHMäÍa HI-Ha 0HH1PH1OHJÉa PHE1-H1OPH1MPHäa OHVSHäPHHa 0H1FHHUHI<HäÍa 0H1F³eNvlegÉ~
lJeeN¤40¤
1326
HeoeLe&ë-($eÝleJeë) JemevleeÐeeë (les) leJe ($eÝlegLee) $eÝlegY³eë (HeJe&) Heeueveced (Meefceleejë)

DeO³e³eveeO³eeHeveeK³es ³e%es MeceeefoiegCeeveeb HeéHekeÀeë (efJe, Meemeleg) efJeMes<esCeesHeefoMevleg (mebJelmejm³e) (lespemee)
peuesve~ lespe Fl³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~12) (MeceerefYeë) keÀce&efYeë (Mec³evleg) (lJee) lJeeced¤40¤
DevJe³eë-ns efJeÐeeefLe&ved! ³eLee les $eÝleJe $eÝleLee HeJexJe MeefceleejesçO³esleejb efJeMeemeleg mebJelmejm³e lespemee
MeceereYf emlJee lJeeb Mec³evleg leebmlJeb meowJe mesJemJe¤40¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee $eÝleJeë He³ee&³esCe mJeeefve mJeeefve efue²ev³eefYeHeÐevles ,
leLewJe kHUHeg©<eeë He³ee&³esCe ye´ïe®e³e&ie=nmLeJeeveHe´mLemebv³eemeeÞeceeved ke=ÀlJee, yeéïeCee yeéïeC³eM®eeçO³eeHe³es³egë,
#eef$e³eeë He´pee j#evleg, JewM³eeë ke=À<³eeefokeÀcegVe³evleg, MetêeM®ewleeved mesJevleeefceefle¤40¤
HeoeLe&ë-ns efJeÐeeLeea peve! pewmes (les) lesjs ($eÝleJeë) Jemevle Deeefo $eÝleg ($eÝlegLee) $eÝleg-$eÝleg kesÀ iegCeeW
mes (HeJe&) Heeuevee keÀj (Meefceleejë) Jewmes Heæ{eves ªHe ³e%e ceW Mece, oce Deeefo iegCeeW keÀer HeéefHle keÀjevesnejs
DeO³eeHekeÀ Heæ{ves JeeueeW keÀes (efJe, Meemeleg) efJeMes<elee mes GHeosMe keÀjW (mebJelmejm³e) Deewj mebJeled kesÀ (lespemee)
peue (MeceerefYeë) Deewj keÀceesXx mes (lJee) legPes (Mec³evleg) Meeefvle oW, GvekeÀer let meowJe mesJee keÀj¤40¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes $eÝleg Heejer mes DeHeves-DeHeves ef®eÚeW keÀes HeéHle
QHVOHVQ4-HZPHVkHU-Heg©<e Heejer mes ye´ïe®e³e&, ie=nmLe keÀe Oece&, JeeveHe´mLe Jeve ceW jnkeÀj leHe keÀjvee Deewj mebv³eeme
DeeÞece keÀes keÀjkesÀ; yeéïeCe Deewj yeéïeCeer Heæ{eJeW, #eef$e³e Deewj #eef$e³ee He´pee keÀer j#ee keÀjW, JewM³e Deewj JewM³ee
Kesleer Deeefo keÀer GVeefle keÀjW Deewj Metê-Metêe GkeÌle yeéïeCe Deeefo keÀer mesJee efkeÀ³ee keÀjW¤40¤
De×&ceemee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´pee osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe yeeuekesÀ<eg cee$eeo³eë keÀLeb JeÊexjefVel³een¤
Deye yeeuekeÀeW ceW ceelee Deeefo kewÀmes JeÊesX,x Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1¹ 1FHH1PHHÍ+HäHIHOH1VFHHPH1HÄ'HHÊßËHYOHÉg 0HFHäYOHÍa
DeNnNesjeNHHHI&HäFH1OHH1VHI-HHIXHäÆjPHWRHYOHJOHV
'H1¹ 1FHH1PHH)OHä¹ FHH1PHHÍa+HßjHIHaOHV1aFHHPHHßë~ Dee~ íîevlegÉ~ 0HFHäYOHÍa'H1QHV1MH1HHHI&HäaFH1OHäÍaHI-HHIXHäÆ1HIFHHIOH1
HI-HÉHIXHäÆFHGaPHWÉoN³eNvlegÉ~ lesN¤41¤
HeoeLe&ë-(De×&ceemeeë) ke=À<CeMegkeÌueHe#eeë (Heªbef<e) keÀþesjeefCe Je®eveeefve (les) leJe (ceemeeë) ®ew$eeo³eë
(Dee) mecevleeled (íîevleg) efívovleg (Mec³evleë) Meeefvle HeéHe³evleë (Denesje$eeefCe) (ce©leë) ceveg<³eeë
(efJeefueäced) efJe©×ceuHeceefHe J³emeveced (meto³evleg) otjerkeÀej³evleg (les) leJe¤41¤
DevJe³eë-ns efJeÐeeefLe&ved! Denesje$eeC³e×&ceemee ceemeeM®ee³etb<eerJe les leJe Heªbef<e Mec³evlees ce©lees
ogJ³e&meveev³ee®íîevleg les leJe ceemee efJeefueäb meto³evleg¤41¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eefo ceeleeefHe$eO³eeHekeÀesHeosMekeÀeefleLe³ees yeeueeveeb ogieg&CeeVe

efveJeÊe&³es³egmleefn& les efMeäeë keÀoeef®eVe YeJes³egë¤41¤
HeoeLe&ë-ns efJeÐeeLeea ueesie! (Denesje$eeefCe) efove-jele (De×&ceemeeë) Gpesues-DebefOe³eejs HeKeJeeæ[s Deewj
(ceemeeë) ®ew$eeefo cenerves pewmes Dee³eg DeLee&led GcejeW keÀes keÀeìles nQ, Jewmes (les) lesjs (Heªbef<e) keÀþesj Je®eveeW keÀes
(Mec³evleë) Meeefvle Hengb®eeles ngS (ce©leë) GÊece ceveg<³e ogä keÀeceeW keÀe (Dee®íîevleg) efJeveeMe keÀjW Deewj (les) lesjs
(efJeefueäced) Lees[ æ s Yeer kegÀJ³emeve keÀes (meto³evleg) otj keÀjW¤41¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nQ~ pees ceelee-efHelee Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves Jeeues
leLee DeefleefLe ueesie yeeuekeÀeW kesÀ ogä iegCeeW keÀes ve efveJe=Êe keÀjW lees Jes efMeä DeLee&led GÊece keÀYeer ve neW¤41¤
owJ³ee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeO³eeHekeÀes osJelee~ Yegefjiegef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
DeLeeO³eeHekeÀeo³eë keÀLeb JeÊexjefVel³een¤
Deye Heæ{eves Jeeues Deeefo meppeve kewÀmes JeÊesx,X Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
RZ-HHäÉ'H2-H1H -H1PO-HHÏîHäYOHJÉ HI-HHä0HHPHOHJa
LHHHHäHI&H+H-H1 0HPOH1VHIPHFHHäÍNH¢&-HYOHJÉ 0HFHäYOHHUÍ
RZ-HHäÍa 'H12-H1H -HiÍa O-HH1a 'HHa íîeNvlegÉ~ efJe~ ®eN~ MeeNmeNlegÉa LHHHHäHI&Ha +H1-H 10H )HIOHä +H-H1 É0HÍa OHVa HIPHFHHäÍa
ke=ÀÉCJeNvlegÉa0HFHäYOHHUÍ
HeoeLe&ë-(owJ³eeë) osJes<eg efJeÜlmeg kegÀMeueeë (DeOJe³e&Jeë) DeelceveesçeEnmeeK³e³e%eefce®ívleë (lJee) lJeeced
(Dee) (íîevleg) efívovleg (efJe) (®e) (Meemeleg) GHeefoMevleg (iee$eeefCe) De²eefve (HeJe&Meë) meefvOeleë (les) leJe
(efmeceeë) He´sceye×eë (ke=ÀCJevleg) (Mec³evleerë) ogämJeYeeJeb efveJeej³evl³eë¤42¤
DevJe³eë-ns efJeÐeeefLe&ved efJeÐeeefLe&efve Jee! owJ³ee DeOJe³³e&JemlJee efJeMeemeleg ®e les leJe oes<eevee®íîevleg
HeJe&Mees iee$eeefCe Hejer#evleeb efmeceeë Mec³evleerë mel³ees ceelejesçH³esJeb efMe#eeb ke=ÀCJevleg¤42¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀesHeosMekeÀeçefleLe³ees ³eoe yeeuekeÀeved efMe#e³es³egmleoe ogieg&Ceeved efJeveeM³e efJeÐeeb
+HH+HHVHJMV-HFH2HHHI+HNH¢HV+HRVHI0HNH¢H HI-HRJHÍ HTkHHVÉHI+H NH¢YHHÍ +HOHHHMVHJÍa -HZ²HNH¢0HHkMHUOHH 0HMHUMH-HH-HHYHG
mec³ekedÀ Hejer#³eew<eOeev³eefHe HeóÐegë¤42¤
HeoeLe&ë-ns efJeÐeeLeea Jee efJeÐeeefLe&veer! (owJ³eeë) efJeÜeveeW ceW kegÀMeue (DeOJe³e&Jeë) DeHeveer j#eeªHe ³e%e
keÀes ®eenles ngS DeO³eeHekeÀ GHeosMekeÀ ueesie (lJee) legPes (efJe, Meemeleg) efJeMes<e GHeosMe oW (®e) Deewj (les) lesjs
oes<eeW keÀe (Dee, íîevleg) efJeveeMe keÀjW (HeJe&Meë) meefvOe-meefvOe mes (iee$eeefCe) De²eW keÀes HejKeW (efmeceeë) He´sce mes
yeBOeer ngF& (Mec³evleerë) ogä mJeYeeJe keÀes otj keÀjOHHUQJ) FHHOHH'HHHIRPHOHHUHIkHHE<HHU6VPHHUQHUHI0HHH(ke=ÀCJevleg)
keÀjW¤42¤
1328
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀ, GHeosMekeÀ Deewj DeefleefLe ueesie peye yeeuekeÀeW keÀes efmeKeueeJeW leye oes<eeW keÀe efJeveeMe
keÀj GvekeÀes efJeÐee keÀer HeéefHle keÀjeJeW, 6VPHV+HÈ^HYHV 'HHZM*+HRV0HNH¢MYHV -HHXHHU kHU<HHU NH¢YHH'HH: NHV¢+HHIOH'HHHM&H
NH¢M:'HHZM-HZ²HNH¢0HHkNH¢HUMHUHOI HPHV0HMHUMNHV¢'HH:NH¢HU'HÏV+HNH¢HM+HMHUHHNH¢M'HHZHHI2H<HHURV-H:
Ðeewefjl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ jepee osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HegvejO³eeHekeÀeo³eë keÀer¢Mee YeJes³egefjl³een¤
efHeÀj DeO³eeHekeÀeefo kewÀmes neW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
²HHZPOHVä+HHI/H1-HKYOHHIMäHE-HH1HJHI0Ï1ÌE+Hä&HHOHJOHVa
PHWHi POH1VYHHäHZÍPH1QXHH1VNHE¢NH¢ä&HHVOHJPHH2HÉg³ee¤43¤
Ðeewë~ lesN~ He=ÉefLeNJeer~ DeNYOHHIMäHFHGa -HH1HJÍa HIÏ1ÌFHGa +HÉCeeNlegÉa OHV1a PHWH iÍa OHVa1 YHHäHZÍa PH1Qa XHH1VNH¢FHGa NH¢ÉCeesNlegÉ~
meeNOegÉHVHIOHäPHH2HJÉç³ee¤43¤
HeoeLe&ë-(Ðeewë) He´keÀeMeªHee efJeÐegled (les) leJe (He=efLeJeer) Yetefceë (Devleefj#eced) DeekeÀeMeced (Jee³egë)
HeJeveë (efíêced) Fefvê³eced (He=Ceeleg) megKe³eleg (les) leJe (met³³e&ë) meefJelee (les) leJe (ve#e$ewë) (men) (ueeskeÀced)
oMe&veer³eced (ke=ÀCeesleg) (meeOeg³ee) meeOeg mel³eced¤43¤
DevJe³eë-ns efMe<³esçO³eeefHekesÀ Jee! ³eLee Ðeewë He=efLeJ³evleefj#eb Jee³egë met³³eex ve#e$ewë men ®evêM®e les efíêb
He=Ceeleg les leJe J³eJenejb meeOveesleg, leLee les leJe meeOeg³ee ueeskebÀ ke=ÀCeesleg¤43¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee He=efLeJ³eeo³eë megKeHeóeë met³ee&o³eë He´keÀeMekeÀeë HeoeLee&ë
meefvle, leLewJeeçO³eeHekeÀe GHeosMekeÀeM®eeçO³eeefHekeÀe DeH³egHeosefMekeÀeM®e meJee&ved mevceeie&mLeeved ke=ÀlJee efJeÐeeHe´keÀeMeb
peve³evleg¤43¤
HeoeLe&ë-ns Heæ{ves HH +HÈ^HYHV QHMHU HIkHHV SHZPHV (Ðeewë) He´keÀeMeªHe efyepegueer (He=efLeJeer) Yetefce
(Devleefj#eced) DeekeÀeMe (Jee³egë) HeJeve (met³³e&ë) met³e&ueeskeÀ Deewj (ve#e$ewë) leejeieCeeW kesÀ (men) meeLe ®evêueeskeÀ
(les) lesjs (efíêced) He´l³eskeÀ Fefvê³e keÀes (He=Ceeleg) megKe osJeW (les) lesjs J³eJenej keÀes efme× keÀjW, Jewmes (les) lesjs
(meeOeg³ee) GÊece mel³e (ueeskeÀced) osKeves ³eesi³e ueeskeÀ keÀes (ke=ÀCeesleg) efme× keÀjW¤43¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pewmes He=efLeJeer Deeefo megKe osves Deewj met³e& Deeefo
HeoeLe& He´keÀeMe keÀjves Jeeues nQ, Jewmes ner Heæ{eves Jeeues Deewj GHeosMe keÀjves Jeeues Jee Heæ{eves Deewj GHeosMe keÀjves
Jeeueer kHUmeye keÀes De®ís ceeie& ceW mLeeHeve keÀj efJeÐee kesÀ He´keÀeMe keÀes GlHeVe keÀjW¤43¤
Mevle Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ jepee osJelee~ Gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegvecee&$eeefoefYeë eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
efHeÀj ceelee Deeefo keÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
Meb leNV+HMVä<HH1VLHHHVi<H1Í0HFH1PO-H-HäMV<HÍa
0HFH1P/H<HHäVFH1SSH<H1Í0HF-HäPOHJOH1Y-HKZOH-Hä
0HFHGaOHV1a+HMVi<HÍaLHHHVä<HÍa0HFHGa'H1POHJÉa'H-HäMV<HÍa0HFHGa'H1P/H<H1)OH1P/HÉ<HäÍaFH1SSH<H1)HIOHäFH1SSHÉ<HäÍa
0HFHGa7%É)O%HWäaDeNmlegÉaOH1Y-HZaOH-Hä
HeoeLe&ë-(Meced) megKeced (les) legY³eced (HejsY³eë) Glke=ÀäsY³eë (iee$esY³eë) (Meced) (Demleg) (DeJejsY³eë)
ceO³emLesY³ees efveke=ÀäsY³ees Jee (Meced) (DemLeY³eë) ívom³eefHe ¢M³eles #De06.4.73% Fl³evesve nueeoeJeH³eve*d~
(ceppeY³eë) (Meced) (G) (Demleg) (levJew) Mejerje³e (leJe)¤44¤
DevJe³eë-ns efJeÐeeefce®íes! ³eLee He=efLeJ³eeefoleÊJeb leJe levJew Mecemleg HejsY³ees iee$esY³eë MecJeJejsY³ees
iee$esY³eë Mecemleg~ DemLeY³ees ceppeY³eë Mecemleg leLee mJekeÀer³ew©ÊeceiegCekeÀce&m JeYeeJewjO³eeHekeÀemles MebkeÀje
YeJevleg¤44¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³eLee ceeleeefHe$eO³eeHekeÀesHeosMekewÀë mevleeveeveeb ¢{e²eefve ¢{e
OeeleJeM®e m³eg³ew&ë keÀu³eeCeb keÀÊeg&cenx³egmleLeeçO³eeHeveer³ecegHeosäJ³eb ®e¤44¤
HeoeLe&ë-ns efJeÐee ®eenves Jeeues! pewmes He=efLeJeer Deeefo leÊJe (leJe) lesjs (levJew) Mejerj kesÀ efue³es (Meced)
megKensleg (Demleg) nes Jee (HejsY³eë) Del³evle GÊece (iee$esY³eë) De²eW kesÀ efue³es (Meced) megKe (G) Deewj
(DeJejsY³eë) GÊeceeW mes v³etve ceO³e leLee efveke=Àä De²eW kesÀ efue³es (Meced) megKeªHe (Demleg) nes Deewj (DemLeY³eë)
n·∙er (ceppeY³eë) Deewj Mejerj ceW jnves Jeeueer ®ejyeer kesÀ efue³es (Meced) megKensleg nes, Jewmes DeHeves GÊece iegCe-keÀce&
Deewj mJeYeeJe mes DeO³eeHekeÀ ueesie (les) lesjs efue³es megKe kesÀ keÀjves Jeeues neW¤44¤
YeeJeeLe&ë-)PHFHYHFH: -HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMQZaSHZPHV FHHOHHHI+HOHH+HÈ^HYHV 'HHZM*+HRV0HNH¢MYHV-HHXHH:
keÀes DeHeves mevleeveeW kesÀ Hegä De² Deewj Hegä Oeeleg neW, efpevemes otmejeW kesÀ keÀu³eeCe keÀjves kesÀ ³eesi³e neW, Jewmes Heæ{evee
Deewj GHeosMe keÀjvee ®eeefn³es¤44¤
keÀë efmJeefol³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efpe%eemegoxJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe efJeog<eë Heéfle He´Mvee SJeb keÀÊe&J³ee Fl³een¤
Deye efJeÜeveeW kesÀ Heélf e He´Mve Ssmes keÀjves ®eeefn³eW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
NH¢ÍHIP-HäRVNH¢H1NH¢HUHäMHIOH1NH¢É*äHIP-HSSHHHOHV1+HJYHäÍa
efkeÀ:HIP-HäHI¹1FHPHä<HVH1SHEHINH¢F-HH1-H+HäYHEFH1QOHG
NH¢ÍaHIP-H1OHGa61NH¢H1NH¢HUaH1MlHIOH1aNH¢Ía71%É)O%HWäaHIP-H1OHGaSHH1H1OHV1a+HJYH1HIMHIOH1+HJYHäÍaHINH¢FHGaHIP-H1OHGaHIQ1FHPHäa<HV1H1SHFHGa
HINH¢FHGa71%É)O%HWäa'HH1-H+HäYH1HIFHOHH1É-H+HäYHFHGaFH1QOHG
1330
HeoeLe&ë-(keÀë) (efmJeled) (SkeÀekeÀer) Demene³eesçefÜleer³eë (®ejefle) HeéHveeself e (keÀë) (G) (efmJeled) DeefHe
(pee³eles) (Hegveë) (efkeÀced) (efmJeled) (efncem³e) Meerlem³e (Yes<epeced) Deew<eOeced (efkeÀced) (G) (DeeJeHeveced)
mecevleeled meJee&Oeejced (cenled)¤45¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! Deefmceved mebmeejs keÀë efmJeoskeÀekeÀer ®ejefle keÀ G efmJeled Hegvepee&³eles eEkeÀ efmJeef×cem³e
Yes<epeb efkeÀceg cenoeJeHevecemleerelf e JeomJe¤45¤
YeeJeeLe&ë-Demene³eë keÀes Yećeefle? MeerleefveJeejkeÀë keÀë? keÀë Hegveë Hegve©lHeÐeles? cenoglHeefÊemLeeveb
efkeÀceefmle? Fl³esles<eeb ÒeMveeveecegÊejsCe cev$esCe meceeOeeveeefve Jeseof leJ³eeefve¤45¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! Fme mebmeej ceW (keÀë, efmJeled) keÀewve (SkeÀekeÀer) SkeÀeSkeÀer DekesÀuee (®ejefle) ®euelee
Jee HeéHle neslee nw (G) Deewj (keÀë, efmJeled) keÀewve (Hegveë) efHeÀj-efHeÀj (pee³eles) GlHeVe neslee (eEkeÀ, efmJeled) keÀewve
(efncem³e) Meerle keÀe (Yes<epeced) Deew<eOe (efkeÀced, G) Deewj keÌ³ee (cenled) yeæ[e (DeeJeHeveced) De®ís He´keÀej meye
yeerpe yeesves keÀe DeeOeej nw, Fme meye keÀes DeeHe keÀefn³es¤45¤
YeeJeeLe&ë-efJevee mene³e kesÀ keÀewve Yećelee? keÀewve efHeÀj-efHeÀj GlHeVe neslee? Meerle keÀer efveJe=efÊe keÀÊee&
keÀewve? Deewj yeæ[e GlHeefÊe keÀe mLeeve keÌ³ee nw? Fve meye He´MveeW kesÀ meceeOeeve Deieues cev$e mes peeveves
®eeefn³eW¤45¤
met³³e& Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ met³ee&o³ees osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë HetJeexkeÌleÒeMveesÊejeC³een¤
efHeÀj HetJeexkeÌle He´MveeW kesÀ GÊejeW keÀes Deieues cev$e ceW keÀnles nQ¤
PHWHi É6NH¢H1NH¢HUHäMHIOHH1YÌFHHäSHHHOH1V+HJYHäÍa
DeNefiveefn&1FHPHä<HVH1SHE<HWHIFHßMH1-H+HäYHEFH1QOHG
PHWH iÍa 61NH¢H1NH¢HUa H1MlHIOH1a H1YÌFHHäÍa SHH1H1OHV1a +HJYH1HIMHIOH1É+HJYHäÍa 'H1HILYHÍa HIQ1FHPHäa <HV1H1SHFHGa <HWHIFHäÍa
DHH1-H+HäYHNHIFHOHH1É-H+HäYHFHGaFH1QOHG
HeoeLe&ë-(met³³e&ë) met³³e&ueeskeÀë (SkeÀekeÀer) Demene³eë (®ejefle) (®evêceeë) Dee¼eokeÀjM®evêë (pee³eles)
He´keÀeefMelees YeJeefle (Hegveë) He½eeled (Deefiveë) HeeJekeÀë (efncem³e) Meerlem³e (Yes<epeced) Deew<eOeced (Yetefceë) YeJeefvle
Yetleeefve ³em³eeb mee He=efLeJeer (DeeJeHeveced) mecevleeod JeHeefvle ³eefmceBmleled (cenled) efJemleerCe&ced¤46¤
DevJe³eë-ns efpe%eemees! met³e& SkeÀekeÀer ®ejefle, ®evêceeë Hegvepee&³eles, Deefiveefn&cem³e Yes<epeced, cenoeJeHeveb
Yetefcejmleerefle¤46¤
YeeJeeLe&ë-ns efJeÜebmeë! met³e&ë mJem³ewJe HeefjOeew Yećeefle, ve keÀm³eef®euueeskeÀm³e Heefjleë~

®evêeefoueeskeÀemlesvewJe He´keÀeefMelee YeJeefvle~ DeefivejsJe MeerleefJeveeMekeÀmmeJe&yeerpeJeHeveeLe¥ cenled #es$eb Yetefc ejsJeemleerefle
³et³eb efJepeeveerle¤46¤
HeoeLe&ë-ns efpe%eemeg peeveves keÀer F®íe keÀjves Jeeues Heg©<e! (met³³e&ë) met³e&ueeskeÀ (SkeÀekeÀer) DekesÀuee
(®ejefle) mJeHeefjefOe ceW Ietcelee nw~ (®evêceeë) Deevevo osves Jeeuee ®evêcee (Hegveë) efHeÀj-efHeÀj (pee³eles) He´keÀeefMele
neslee nw~ (Deefiveë) HeeJekeÀ (efncem³e) Meerle keÀe (Yes<epeced) Deew<eOe Deewj (cenled) yeæ[e (DeeJeHeveced) De®ís
He´keÀej yeesves keÀe DeeOeej efkeÀ efpeme ceW meye Jemleg yeesles nQ, (Yetefceë) Jen Yetefce nw¤46¤
YeeJeeLe&ë-ns efJeÜevees! met³e& DeHeveer ner HeefjefOe ceW Ietcelee nw, efkeÀmeer ueeskeÀevlej kesÀ ®eejeW Deesj veneR
Ietcelee~ ®evêeefo ueeskeÀ Gmeer met³e& kesÀ He´keÀeMe mes He´keÀeefMele nesles nQ~ Deefive ner Meerle keÀe veeMekeÀ Deewj meye yeerpeeW
kesÀ yeesves keÀes yeæ[e #es$e Yetefce ner nw, Ssmee legce ueesie peevees¤46¤
eEkeÀ efmJeefol³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efpe%eemegoxJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë ÒeMveeveen¤
efkeÀjefmJeNled PHWHi&meceNb p³eesefleNë efkeÀjPHäFHÉJÌPHäFH1jPHMäÍa
efkeÀjHIP-HäOed +HHI/H1-HZ-HHHiDH1ÍNH¢PH1FHHHH1YHHI-Hä²HOHV
HINH¢FHGaHIP-H1OHGaPHWH iPHFH1HIFHHIOH1 PHWH iÉPHFHFHGaSHHVHIOHäÍaHINH¢FHGaPH1FHJÉÌPHäFH1HIFHHIOHä PHFHJÉÌÉPHäFHFHGaPHMäÍaHfkeÀced~ efmJeNled~
HeÉHI/H1-HZa-HHHDiHÍaNH¢PHäaFHHHHäaYHaHI-H1²HNlesN¤47¤
HeoeLe&ë-(efkeÀced) (efmJeled) (met³e&mececed) met³exCe legu³eced (p³eesefleë) He´keÀeMemJeªHeced (efkeÀced)
(mecegêmececed) (mejë) mejefvle peueeefve ³eefmceved le[eies leled (efkeÀced) (efmJeled) (He=efLeJ³ew) He=efLeJ³eeë~ De$e
He_®ec³eLex ®elegLeea (Je<eea³eë) Je=×ced (keÀm³e) (cee$ee) ceer³eles ³e³ee mee (ve) (efJeÐeles) YeJeefle¤47¤
DevJe³eë-ns efJeÜved! eEkeÀ efmJeled met³e&meceb p³eeself eë? eEkeÀ mecegêmeceb mejë? eEkeÀ efmJeled He=efLeJ³ew Je<eea³eë?
keÀm³e cee$ee ve efJeÐele? Fefle¤47¤
YeeJeeLe&ë-Deeefol³eJeÊespeefmJe mecegêJeogoefOe YetcesjefOekebÀ ®e eEkeÀ keÀm³e ®e HeefjceeCeb veemleerl³esles<eeb
ÒeMveeveecegÊejeefCe Hejefmceved cev$es Jeseof leJ³eeefve¤47¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! (eEkeÀ, efmJeled) keÀewve (met³e&mececed) met³e& kesÀ meceeve (p³eesefleë) He´keÀeMemJeªHe (efkeÀced)
keÀewve (mecegêmececed) mecegê kesÀ meceeve (mejë) efpemeceW peue yenles Jee efiejles Jee Deeles-peeles nQ, Ssmee leeueeye
(eEkeÀ, efmJeled) keÀewve (He=efLeJ³ew) He=efLeJeer mes (Je<eea³eë) Deefle yeæ[e Deewj (keÀm³e) efkeÀme keÀe (cee$ee) efpememes leesue
nes, Jen HeefjceeCe (ve) veneR (efJeÐeles) efJeÐeceeve nw¤47¤
1332
YeeJeeLe&ë-Deeefol³e kesÀ legu³e lespemJeer, mecegê kesÀ meceeve peueeOeej Deewj Yetefce mes yeæ[e keÀewve nw? Deewj
efkeÀme keÀe HeefjceeCe veneR nw? Fve ®eej He´MveeW keÀe GÊej Deieues cev$e ceW peevevee ®eeefn³es¤47¤
ye´ïesl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ye´ïeeo³ees osJeleeë~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLewles<eecegÊejeC³een¤
Deye GkeÌle He´MveeW kesÀ GÊejeW keÀes Deieues cev$e ceW keÀnles nQ¤
\HÑH1PHWHi PHFHE1SHHVHIOH1²HH]ÍPHäFHÉJÌPHäFH1jPHMäÍa
)YÌäÍ+HHI/H1-HZ-HHHD{HH1YHGLHHVPOHJFHHHH1YHHI-Hä²HOHV
\HÑHäa PHWH iPHFH1HIFHHIOH1 PHWH iÉPHFHFHGa SHHVHIOHäÍa ²HHZÍa PH1FHJÉÌPHäFH1HIFHHIOHä PHFHJÉÌÉPHäFHFHGa PHMäÍa )YÌäÍa +HÉefLeNJ³ew~
-HHHDiHHYHGaLHHVÍaOHJaFHHHHäaYHaHI-H1²H1OHV1
HeoeLe&ë-(ye´ïe) ye=nled meJexY³ees cenovevleced (met³³e&mececed) (p³eesefleë) He´keÀeMekeÀced (Ðeewë) Devleefj#eced
(mecegêmececed) mecegêsCe meceeveë (mejë) (Fvêë) met³³e&ë (He=efLeJ³ew) He=efLeJ³eeë (Je<eea³eeved) DeefleMe³esve Je=×es
ceneved (ieesë) Jee®eë (leg) (cee$ee) (ve) (efJeÐeles) YeJeefle¤48¤
DevJe³eë-ns efpe%eemees! lJeb met³³e&meceb p³eesefleye´&ïe mecegêmeceb mejes Ðeew He=efLeJ³ew Je<eea³eeefvevêes ieesmleg cee$ee
ve efJeÐele Fefle efJepeeveerenf ¤48¤
YeeJeeLe&ë-ve eEkeÀef®eled mJeHe´keÀeMesve ye´ïeCee meceb p³eesefleefJe&Ðeles met³³e&He´keÀeMesve ³egÊesÀve cesIesve legu³ees
peueeMe³eë met³³exCe legu³ees ueeskesÀMees Jee®ee legu³eb J³eJenejmeeOekebÀ eEkeÀef®eoefHe Jemleg ve YeJeleerelf e meJex
efveef½evJevleg¤48¤
HeoeLe&ë-ns %eeve ®eenves Jeeues peve! let (met³³e&mececed) met³e& kesÀ meceeve (p³eesefleë) mJeHe´keÀeMemJeªHe
(ye´ïe) meye mes yeæ[s Devevle Hejceséej (mecegêmececed) mecegê kesÀ meceeve (mejë) leeue (Ðeewë) Devleefj#e (He=efLeJ³ew)
He=efLeJeer mes (Je<eea³eeved) yeæ[e (Fvêë) met³e& Deewj (ieesë) JeeCeer keÀe (leg) lees (cee$ee) ceeve HeefjceeCe (ve) veneR
(efJeÐeles) efJeÐeceeve nw, FmekeÀes peeve¤48¤
YeeJeeLe&ë-keÀesF& Yeer, DeeHe He´keÀeMeceeve pees ye´ïe nw GmekesÀ meceeve p³eeself e efJeÐeceeve veneR Jee met³e& kesÀ
He´keÀeMe mes ³egkeÌle cesIe kesÀ meceeve peue kesÀ þnjves keÀe mLeeve Jee met³e&ceC[ue kesÀ legu³e ueeskesÀMe Jee JeeCeer kesÀ legu³e
J³eJenej keÀe efme× keÀjvesneje keÀesF& Yeer HeoeLe& veneR neslee, FmekeÀe efve½e³e meye keÀjW¤48¤
He=®íeceerl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´<ì=meceeOeeleejew osJeles~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
He=ÉÏHHIFHäO-HHHIH1OHHVäRV-HPH.H1HHIR1O-HFHH1FHYHäPHHSH1LHY/Häa
³es<eÉJHI-H&HäJHIkN<eg HeNos<JesäNmles<eÉJHI-HËH1E<HJ-HäYH1FHHHI-Hä-HV0HH%É
He=ÉÏHHIFHäaO-HH1aHIH1OHHVäaRV1-H1PHN.HVHIOHäRV-HÉPH.HaHHIRäaO-HFHGa'HHäaFHYHäPHHaSH1LHY/HäaHVHJäaHI-H&HJäÍaHIH1HJa+H1RVHJäa
'HH)äÆ1)OHHÉ)äÆÍaOHVHäJaHI-HËHäFHGa<HJ-HäYHFHGa'HHaHI-H1-HV10H1
HeoeLe&ë-(He=®íeefce) (lJee) lJeeced (ef®ele³es) ®eslevee³e (osJemeKe) osJeeveeb efJeog<eeb megËod (³eefo) (lJeced)
(De$e) (cevemee) DevleëkeÀjCesve (peievLe) (³es<eg) (efJe<Cegë) J³eeHekesÀéejë (ef$e<eg) ef$eefJeOes<eg (Heos<eg)
veecemLeevepevceeK³es<eg (Säë) (les<eg) (efJeéeced) (YegJeveced) (Dee) (efJeJesMe) DeeefJeäes J³eeHleesçefmle¤49¤
DevJe³eë-ns osJemeKe! ³eefo lJece$e cevemee peievLe leefn& lJee ef®ele³es He=®íeefce, ³ees efJe<Ceg³ex<eg ef$e<eg
Heos<Jesäesçefmle les<eg J³eeHleë meved efJeéeb YegJeveceeefJeJesMe leb ®e He=®íeefce¤49¤
YeeJeeLe&ë-ns efJeÜved! ³eM®esleveë meJe&J³eeHeer Hetefpelegb ³eesi³eë Hejceséejesçefmle, leb ce¿ecegHeefoMe¤49¤
HeoeLe&ë-ns (osJemeKe) efJeÜeveeW kesÀ efce$e! (³eefo) pees (lJeced) let (De$e) ³eneB (cevemee) DevleëkeÀjCe mes
(peievLe) HeéHle nes lees (lJee) legPes (ef®ele³es) ®esleve kesÀ efue³es (He=®íeefce) Hetílee ntB pees (efJe<Cegë) J³eeHekeÀ F&éej
(³es<eg) efpeve (ef$e<eg) leerve He´keÀej kesÀ (Heos<eg) HeéHle nesves ³eesi³e pevce, veece Deewj mLeeve ceW (Säë) De®ís He´keÀej
Fä nw, (les<eg) GveceW J³eeHle ngDee (efJeéeced) mecHetCe& (YegJeveced) He=efLeJeer Deeefo ueeskeÀeW keÀes (Dee, efJeJesMe)
YeueerYeebefle He´JesMe keÀj jne nw, Gme Hejceelcee keÀes Yeer legPe mes Hetílee ntB¤49¤
YeeJeeLe&ë-ns efJeÜeved! pees ®eslevemJeªHe, meJe&J³eeHeer, Hetpee, GHeemevee, He´Mebmee, mlegefle keÀjves ³eesi³e
Hejceséej nw; GmekeÀe cesjs efue³es GHeosMe keÀjes¤49¤
DeHeerl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ F&éejes osJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLewles<eecegÊejeC³een¤
Deye GkeÌle He´MveeW kesÀ GÊej Deieues cev$e ceW keÀnles nQ¤
'HHI+H1OHVHJäHIH1HJ+H1RV-HäHIPFH1HVHÉJHI-HËH1E<HJ-HäYHFHHHI-H1-HV0Häa
PH1²HÍ+HH[iHIFH+HHI/H1-HHUFHÉJOH²HHFHVNHV¢1YHHVäYHHIR1-HHVÉ'H1PH+HÉÿced¤50¤
'HHI+HäaOHVHJäaHIH1HJa+H1RVHJäa'H1HIPFH1aHVHJäaHI-HËHäFHGa<HJ-HäYHFHGa'HH1HI-H1-HV0HVOHHäÉHI-H1-HV0HäaPH1²HÍa+HHIMäa61HIFH1a+HÉefLeNJeerced~
*1OHa²HHFHGa6NHV¢Yä Ha'HVäYHaHIR1-HÍa'H1PHa+HÉÿced¤50¤
HeoeLe&ë-(DeefHe) (les<eg) HetJeexÊesÀ<eg (ef$e<eg) (Heos<eg) HeéHlegb ³eesi³es<eg veecemLeevepevceeK³es<eg (Deefmce) (³es<eg)
(efJeéeced) DeefKeueced (YegJeveced) peieled (DeeefJeJesMe) mecevleeod efJeäceefmle (meÐeë) (Heefj) meJe&leë (Sefce)
HeéHleesçefmce (He=efLeJeerced) Yetefcecevleefj#eb Jee (Gle) (Ðeeced) meJe&He´keÀeMeced (SkesÀve) (De²sve) keÀceveer³esve (efoJeë)
He´keÀeMeceevem³e met³³ee&efoueeskeÀm³e (Dem³e) (He=ÿced) DeeOeejced¤50¤
1334
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³ees peielñeäséejesçnb ³es<eg ef$e<eg Heos<eg efJeéeb YegJeveceeefJeJesMe les<JeH³enb
J³eeHleesçefmce~ Dem³e efoJeë He=ÿb He=efLeJeercegle Ðee_®ewkesÀvee²sve meÐeë He³³execf e leb ceeb meJex ³et³ecegHeeOJeced¤50¤
YeeJeeLe&ë-³eLee meJee&_peerJeeved He´leeréej GHeefoMeefle - Denb keÀe³³e&keÀejCeelcekesÀ peieefle J³eeHleesçefmce, ce³ee
efJevewkeÀë HejceeCegjH³eJ³eeHlees veeefmle~ meesçnb ³e$e peieVeeefmle le$eeH³evevlemJeªHesCe HetCeexçefmce~ ³eefoob
peieoefleefJemleerCe¥ YeJevleë HeM³eefvle leefoob celmeefVeOeeJeskeÀeCegcee$eceefHe veemleerelf e, leLewJe efJeÜeved efJe%eeHe³esled¤50¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees peieled keÀe j®evesneje F&éej ceQ (³es<eg) efpeve (ef$e<eg) leerve (Heos<eg) HeéHle nesves
³eesi³e pevce, veece, mLeeveeW ceW (efJeéeced) mecemle (YegJeveced) peieled (DeeefJeJesMe) meye Deesj mes He´JesMe keÀes HeéHle nes
jne nw, (les<eg) Gve pevce, veece Deewj mLeeveeW ceW (DeefHe) Yeer ceQ J³eeHle (Deefmce) ntB~ (Dem³e) Fme (efoJeë)
He´keÀeMeceeve met³e& Deeefo ueeskeÀeW kesÀ (He=ÿced) THejues Yeeie (He=efLeJeerced) Yetefce Jee Devleefj#e (Gle) Deewj (Ðeeced)
mecemle He´keÀeMe keÀes (SkesÀve) SkeÀ (De²sve) Deefle ceveesnj HeéHle nesves ³eesi³e J³eJenej Jee osMe mes (meÐeë) MeerIe´
(Heefj, Sefce) meye Deesj mes HeéHle ntB, Gme cesjer GHeemevee legce meye efkeÀ³ee keÀjes¤50¤
YeeJeeLe&ë-pewmes meye peerJeeW kesÀ Heéfle F&éej GHeosMe keÀjlee nw efkeÀ ceQ keÀe³³e&-keÀejCeelcekeÀ peieled ceW J³eeHle
ntB, cesjs efJevee SkeÀ HejceeCeg Yeer DeJ³eeHle veneR nw~ mees ceQ peneb peieled veneR nw, Jeneb Yeer Devevle mJeªHe mes
HeefjHetCe& ntB~ pees Fme DeefleefJemleej³egkeÌle peieled keÀes DeeHe ueesie osKeles nQ mees ³en cesjs Deeies DeCegcee$e Yeer veneR nw,
Fme yeele keÀes Jewmes ner efJeÜeved meye keÀes peveeJeW¤50¤
kesÀ<Jevle Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Heg©<eséejes osJelee~ He*deqkeÌleMívoë~ He_®eceë mJejë¤
DeLeséejefJe<e³es ÒeMveeJeen¤
Deye F&éej-efJe<e³e ceW oes He´Mve keÀnles nQ¤
NHV¢-H1YOHÍ+HJäH1É'HHHI-Hä-HV0H1NH¢HYH1YOHÍ+HJäHV1É'HHI+Hi OHHHIYHa
61OHRG\HäÑH19HJ+Hä -HXQHFHHIPHO-HH1HINH¢HIP-Hä9H1Í+HHIOHä-HHVHH1PHHä
NHV¢HJäa 'H1YOHHIMOH1YOHÍa +HJäHÍa 'HHa HI-H1-H1V0H1a NH¢HHIYHäa 'H1YOHHIMOH1YOHÍa +HJäHVa 'HH_+HiOHHHIYHa 61OHOHGa \H1ÑH1YHGa *+Häa
-H1XQH1FH1HIPH1aO-HH1aHINH¢FHGaHIP-H1OHGaYH1Ía+HHIOHäa-HH1VHH1HIPH1a'HHä
HeoeLe&ë-(kesÀ<eg) (Devleë) ceO³es (Heg©<eë) meJe&$e HetCe&ë (Dee) (efJeJesMe) HeéfJeäesçefmle (keÀeefve)
(Devleë) ceO³es (Heg©<es) (DeefHe&leeefve) mLeeefHeleeefve (Sleled) (ye´ïeved) ye´ïeefJeefÜÜved (GHe) (Jeuneceefme) HeÓeevee
YeJeeceë (lJee) lJeeced (efkeÀced) (efmJeled) (veë) Demceeved (Heéfle) (Jees®eeefme) G®³eeë~ De$e uesefì ceO³ecewkeÀJe®eves
`Jee ívoefme meJex efJeOe³ees YeJevleer'l³egceeieceë (De$e)¤51¤
DevJe³eë-ns ye´ïeved! kesÀ<eg Heg©<eesçvlejeefJeJesMe keÀeefve Heg©<esçvleje|Heleeefve ³esve Je³ecegHeJeuneceefme~ SleÊJee
lJeeb He=®íecemleled eEkeÀefmJeoml³e$e veë HeéfleJees®eeefme¤51¤
YeeJeeLe&ë-®elegJexoefJeefÜÜeefvelejwpe&vewjsJeb He´äJ³eeë~ ns JesoefJeefÜÜved! HetCe&ë Hejceséejë kesÀ<eg HeéfJeäesçefmle?

keÀeefve ®e leovleie&leeefve meefvle? SlelHe=äes YeJeeved ³eeLeeL³exve ye´Jeerleg ³esve Je³eb HeÓeeveHeg©<ee YeJesce¤51¤
HeoeLe&ë-ns (ye´ïeved) Jeso%e efJeÜved! (kesÀ<eg) efkeÀve ceW (Heg©<eë) meJe&$e HetCe& Hejceséej (Devleë) Yeerlej
(Dee, efJeJesMe) He´JesMe keÀj jne nw Deewj (keÀeefve) keÀewve (Heg©<es) HetCe& F&éej ceW (Devleë) Yeerlej (DeefHe&leeefve)
mLeeHeve efkeÀ³es nQ, efpeme %eeve mes nce ueesie (GHe, Jeuneceefme) HeÓeeve neW (Sleled) ³en (lJee) DeeHekeÀes Hetíles nQ
mees (eEkeÀ, efmJeled) keÌ³ee nw (De$e) FmeceW (veë) nceejs (Heéfle) Heéfle (Jees®eeefme) keÀefn³es¤51¤
YeeJeeLe&ë-Flej ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ ®eejeW Jeso kesÀ %eelee efJeÜeved keÀes Ssmes HetíW efkeÀ ns Jeso%e efJeÜved!
HetCe& Hejceséej efkeÀve ceW HeéfJeä nw? Deewj keÀewve GmekesÀ Devleie&le nQ? ³en yeele DeeHe mes Hetíer nw, ³eLeeLe&lee mes
keÀefn³es efpemekesÀ %eeve mes nce GÊece Heg©<e neW¤51¤
He_®emJevle Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Hejceséejes osJelee~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HetJe&cev$eeskeÌleHe´Mve³ees©Êejceen¤
HetJe& cev$e ceW keÀns He´MveeW kesÀ GÊej Deieues cev$e ceW keÀnles nQ¤
+H1BHP-H1YOHÍ+HJäH1É'HHHI-Hä-HV0H1OHHYH1YOHÍ+HJäH1VÉ'HHI+H iOHHHIYHa
SÉOH¬-HHHä+HHIOHFHY-HH1YHHVÉ'HäHIPFH1YHFHH1HHHä<H-H1PHJ¬HäMHV1FHOHG
+H1BHHIP-HHIOHäa+H1BHÉPHJäa'H1YOHHIMOH1YOHÍa+HJäHÍa'HHaHI-H1-HV10H1aOHHHIYHäa'H1YOHHIMOH1YOHÍa+HJäHVa'HH_+Hileeefve~ SNleled~
O-HH1a'HHäa+H1HIOH1FH1Y-HH1YH)HIOHä+HHIOHÉFHY-HH1YHÍa'H1HIPFH1aYHaFHH1HHHäa<H1-H1HIPH1a*¬HäMl)OHJOHGÉOHäMÍaFHOHG
HeoeLe&ë-(Heáemeg) Yetles<eg levcee$eemeg ³ee (Devleë) (Heg©<eë) HetCe&ë Hejceelcee (Dee) (efJeJesMe)
mJeJ³eeHl³eeççefJeäesçefmle (leeefve) Yetleeefve levcee$eeefCe Jee (Devleë) ceO³es (Heg©<es) HetCex Hejceelceefve (Dee|Heleeefve)
mLeeefHeleeefve (Sleled) (lJee) lJeeced (De$e) (HeéflecevJeeveë) He´l³e#esCe efJepeeveved (Deefmce) (ve) (cee³e³ee) He´%e³ee~
cee³esefle He´%eeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb03~2) (YeJeefme) (GÊejë) Glke=Àäb leej³eefle meceeoOeeefle meë (celed) cece
mekeÀeMeeled¤52¤
DevJe³eë-ns efpe%eemees! He_®emJevleë Heg©<e Dee efJeJesMe leeefve Heg©<esçvleje|Heleeefve~ Sleo$e lJee
HeéflecevJeeveesçnb meceeOeeleeçefmce~ ³eefo cee³e³ee ³egkeÌlemlJeb YeJeefme leefn& ceogÊejë meceeOelee keÀefM®eVeemleerelf e
YeeJeeLe&ë-Hejceséej GHeefoMeefle - ns ceveg<³eeë! ceogÊejë keÀesçefHe veeefmle~ DencesJe meJex<eeceeOeejë
meJe&ceefYeJ³eeH³e Oejeefce~ ceef³e J³eeHles meJee&efCe Jemletefve mJemJeefve³eces efmLeleeefve meefvle~ ns meJeexÊecee ³eeseif evees
efJeÜebmees! YeJevlees cecesob efJe%eeveb efJe%eeHe³ele¤52¤
1336
HeoeLe&ë-ns peeveves keÀer F®íe Jeeues Heg©<e! (Heáemeg) Heeb®e YetleeW Jee GvekeÀer met#ce cee$eeDeeW ceW (Devleë)
Yeerlej (Heg©<eë) HetCe& Hejceelcee (Dee, efJeJesMe) DeHeveer J³eeefHle mes De®ís He´keÀej J³eeHle nes jne nw, (leeefve) Jes
HeáeYetle Jee levcee$ee (Heg©<es) HetCe& Hejceelcee Heg©<e kesÀ (Devleë) Yeerlej (DeefHe&leeefve) mLeeefHele efkeÀ³es nQ, (Sleled)
³en (De$e) Fme peieled ceW (lJee) DeeHekeÀes (HeéflecevJeeveë) He´l³e#e peevelee ngDee ceQ meceeOeeve-keÀÊee& (Deefmce) ntB,
pees (cee³e³ee) GÊece yegef× mes ³egkeÌle let (YeJeefme) neslee nw lees (celed) cegPe mes (GÊejë) GÊece meceeOeeve-keÀÊee&
keÀesF& Yeer (ve) veneR nw, ³en let peeve¤52¤
YeeJeeLe&ë-Hejceséej GHeosMe keÀjlee nw efkeÀ ns ceveg<³ees! cesjs THej keÀesF& Yeer veneR nw~ ceQ ner meye keÀe
DeeOeej, meye ceW J³eeHle neskesÀ OeejCe keÀjlee ntB~ cesjs J³eeHle nesves mes meye HeoeLe& DeHeves-DeHeves efve³ece ceW efmLele
nQ~ ns meye mes GÊece ³eesieer efJeÜeved ueesiees! DeeHe ueesie Fme cesjs efJe%eeve keÀes peveeDees¤52¤
keÀe efmJeefol³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´äe osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë~
Hegveë ÒeMveeveen¤
efHeÀj Yeer Deieues cev$e ceW He´MveeW keÀes keÀnles nQ¤
NH¢HHIP-HäRHPHHUOHG+HÉW-H HIHäHI¬H1ÍHINHä¢HIP-HäRHPHHURG\HÉQ¾HäÍa
NH¢HHIP-HäRHPHHUOHGHI+HHIXHHI++H1XHHNH¢HHIP-HäRHPHHUOHGHI+H0HHIÉuee¤53¤
keÀe~ efmJeNled~ DeeNmeerNled~ HetÉ-H HIHäHI¬H1HIMHIOHä+HWÉ-H ÉHIHäHI¬HÍaHINH¢FHGaHImJeNled~ DeeNmeerNled~ ye=ÉQOHGa-HHäÍaNH¢HaHIP-H1OHGa'HH1PHHU1OHGa
efHeNefueNefHHeNuee~ keÀe~ efmJeNled~ DeeNmeerNled~ efHeNMeNef²Éuee¤53¤
HeoeLe&ë-(keÀe) (efmJeled) (Deemeerled) (HetJe&ef®eefÊeë) HetJe&efmceVeveeoew me_®e³eveeK³ee (efkeÀced) (efmJeled)
(Deemeerled) (ye=nled) cenled (Je³eë) He´peveveelcekeÀced (keÀe) (efmJeled) (Deemeerled) (efHeefueefHHeuee) DeeêeaYetlee (keÀe)
(efmJeled) (Deemeerled) (efHeMeef²uee) DeJe³eJeevleëkeÀ$eea¤53¤
DevJe³eë-ns efJeÜVe$e peieefle keÀe efmJeled HetJe&ef®eefÊejemeerled? eEkeÀ efmJeod ye=nÜ³e Deemeerled? keÀe efmJeled
efHeefueefHHeuee Deemeerled? keÀeefmJeled efHeMeeef²uee Deemeerod? Fefle YeJevleb He=®íeefce¤53¤
YeeJeeLe&ë-De$e ®elJeejë He´Mveemles<eeb meceeOeeveeefve Hejefmceved cev$es êäJ³eeefve¤53¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! Fme peieled ceW (keÀe, efmJeled) keÀewve (HetJe&ef®eefÊeë) HetJe& Deveeefo mece³e ceW mebef®ele nesves
Jeeueer (Deemeerled) nw (eEkeÀ, efmJeled) keÌ³ee (ye=nled) yeæ[e (Je³eë) GlHeVe mJeªHe (Deemeerled) nw, (keÀe, efmJeled)
keÀewve (efHeefueefHHeuee) efHeueefHeueer ef®ekeÀveer (Deemeerled) nw Deewj (keÀe, efmJeled) keÀewve (efHeMeef²uee) DeJe³eJeeW keÀes
Yeerlej keÀjves Jeeueer (Deemeerled) nw, ³en DeeHekeÀes Hetílee ntB¤53¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW ®eej He´Mve nQ, GvekesÀ meceeOeeve Deieues cev$e ceW osKeves ®eeefn³eW¤53¤
Ðeewjemeerefol³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meceeOeelee osJelee~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HetJe&ÒeMveeveecegÊejeC³een¤
HetJe& cev$e kesÀ He´MveeW kesÀ GÊej Deieues cev$e ceW keÀnles nQ¤
²HHZMHäPHHUOHG+HÉW-H HIHäHI¬H1MËHäÉ'HHPHHURG\HÉQ¾HäÍa
'HHI-HäMHPHHUOHGHI+HHIXHHI++H1XHHMHHIHäMHPHHUOHGHI+H0HHIÉuee¤54¤
Ðeewë~ DeeNmeerNled~ HetÉ-H HIHäHI¬H1HIMHIOHä +HWÉ-H ÉHIHäHI¬HÍa 'HËHäÍa 'HH1PHHU1OHGa \HÉQOHGa -HHäÍa 'HHI-HäÍa 'HH1PHHU1OHGa HI+H1HIXH1HI++H1XHHa
jeeIHäÍa'HH1PHHU1OHGaHI+H10H1HIÉuee¤54¤
HeoeLe&ë-(Ðeewë) efJeÐegled (Deemeerled) (HetJe&ef®eefÊeë) He´Leceb ®e³eveced (Deéeë) cenÊeÊJeced (Deemeerled)
(ye=nled) cenled (Je³eë) He´peveveelcekeÀced (DeefJeë) jef#ekeÀe He´ke=Àefleë (Deemeerled) (efHeefueefHHeuee) (jeef$eë)
jeef$eJeÜÊe&ceeveë Heúe³eë (Deemeerled) (efHeMeef²uee) meJex<eeceJe³eJeeveeb efveieefuekeÀe¤54¤
DevJe³eë-ns efpe%eemees! Ðeewë HetJe&ef®eefÊejemeerod, Deéees ye=nÜ³e Deemeerod, DeefJeë efHeefueefHHeueeççmeerod, Fefle
lJeb efJepeeveerenf ¤54¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³eeçleerJemet#cee efJeÐegled mee He´Lecee HeefjCeeflece&noeK³eb efÜleer³ee HeefjCeefleë,
He´ke=Àeflecet&uekeÀejCeHeefjCeefleë, Heúe³eë meJe&mLetueefJeveeMekeÀesçmleerelf e efJepeeveerle¤54¤
HeoeLe&ë-ns efpe%eemeg ceveg<³e! (Ðeewë) efyepegueer (HetJe&ef®eefÊeë) Heefnuee meb®e³e (Deemeerled) nw, (Deéeë)
cenleÊJe (ye=nled) yeæ[e (Je³eë) GlHeefÊe mJeªHe (Deemeerled) nw, (DeefJeë) j#ee keÀjves Jeeueer Òeke=Àefle
(efHeefueeqHHeuee) efHeueefHeueer (Deemeerled) nw, (jeef$eë) jeef$e kesÀ meceeve JeÊe&ceeve Heúe³e (efHeMeef²uee) meye DeJe³eJeeW
keÀes efveieueves Jeeuee (Deemeerled) nw, ³en let peeve¤54¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees Deeflemet#ce efJeÐegled nw mees He´Lece HeefjCeece, cenÊelJeªHe efÜleer³e HeefjCeece Deewj
He´ke=Àefle meyekeÀe cetue keÀejCe HeefjCeece mes jefnle nw Deewj Heúe³e meye mLetue peieled keÀe efJeveeMeªHe nw, ³en peevevee
®eeefn³es¤54¤
keÀe F&efcel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´äe osJelee~ DevegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
efHeÀj Deieues cev$e ceW He´Mve keÀnles nQ¤
keÀeçF&FHäjs efHeMeef²Éuee keÀeçF¥i kegÀ©efHeMeef²Éuee~
keÀçFi&ceeNmkeÀvoäce<e&efleN keÀçF¥N HevLeeNb efJemeäHe&efle¤55¤
NH¢Ha) 1FHGa'H1MVlaHI+H10H1HIÉuee~ keÀe~ FN&ced~ kegÉÀ©NefHeNMeNef²Éuesefleß kegÀ©çefHeMeef²Éuee~ keÀë~ F&Nced~ DeeNmkeÀvoNefcel³eeNçmkeÀvRäFHGa
'H1H 1HIOH1aNH¢Ía) 1FHGa+HY/HHäFHGaHI-HaPH1+H 1HIOH1
1338
HeoeLe&ë-(keÀe) (F&ced) meceg®®e³es (Dejs) veer®emebyeesOeves (efHeMeef²uee) ªHeeJejCekeÀeefjCeer (keÀe) (F&ced)

(kegÀ©efHeMeef²uee) (keÀë) (F&ced) (DeemkeÀvoced) (De<e&efle) HeéHveesefle (keÀë) (F&ced) GokeÀm³e (HevLeeced) ceeie&ced
(efJe) (meHe&efle)¤55¤
DevJe³eë-Dejs HTk keÀe F¥ efHeMeef²uee keÀe F¥ kegÀ©efHeMeef²uee keÀ F&ceemkeÀvoce<e&efle keÀ F¥ HevLeeb
efJemeHe&leerelf e meceeOesenf ¤55¤
YeeJeeLe&ë-kesÀve ªHeceeefJe´³eles? kesÀve ke=À<³eeefove&M³eles? keÀë MeerIe´b OeeJeefle? keÀM®e ceeiex He´mejefle? Fefle
®elJeejë ÒeMveemles<eecegÊejeefCe Hejefmceved cev$es Jeseof leJ³eeefve¤55¤
HeoeLe&ë-(Dejs) QV HI-HRJHIHHIk (keÀe, F&ced) keÀewve Jeej-Jeej (efHeMeef²uee) ªHe keÀe DeeJejCe keÀjves
nejer (keÀe, F&ced) keÀewve Jeej-Jeej (kegÀ©efHeMeef²uee) ³eJeeefo DeVeeW kesÀ DeJe³eJeeW keÀes efveieueves Jeeueer (keÀ, F&ced)
keÀewve Jeej-Jeej (DeemkeÀvoced) v³eejer-v³eejer ®eeue keÀes (De<e&efle) HeéHle neslee Deewj (keÀë) keÀewve (F&ced) peue kesÀ
(HevLeeced) ceeie& keÀes (efJe, meHe&efle) efJeMes<e Hemej kesÀ ®euelee nw¤55¤
YeeJeeLe&ë-efkeÀmemes ªHe keÀe DeeJejCe? Deewj efkeÀme mes Kesleer Deeefo keÀe efJeveeMe neslee? keÀewve MeerIe´
Yeeielee? Deewj keÀewve ceeie& ceW Hemejlee nw? ³es ®eej He´Mve nQ, Fve kesÀ GÊej Deieues cev$e ceW peevees¤55¤
Depeej Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meceeOeelee osJelee~ mJeje[gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
HetJe&He´MveeveecegÊejeC³een¤
DeNpHHMiVHI+H0HHIÉuHHËH1HHI-HONHJä¢HI+H0HHIÉuee~
0H10HÉ'HH1PNH¢YRäFHH1 OHHIQ1Í+HY/HH1EHI-HPHä+H HIOH
'H1SHHa 'H1MVla HI+H10H1HIÉXHHa ËHH1HI-HOHGa ËH1HI-HHIRHIOHä ËH1ÉHI-HOHGa NHJÉÀ©NefHeMeNef²ÉXHVHIOHä NHJ¢ÉHI+H0HHIÉuee~ MeNMeë~
'HH1PNH¢YR1HIFHOHH1ÉPNH¢YRäFHGa'H1H 1HIOH1a'HHIQäÍa+HY/HHäFHGaHI-HaPH1+H 1HIOH1
HeoeLe&ë-(Depee) pevcejefnlee He´ke=Àefleë (Dejs) mecyeesOeves (efHeMeef²uee) (éeeefJeled) HeMegefJeMes<e FJe
(kegÀ©efHeMeef²uee) kegÀjesë ke=Àlem³e ke=À<³eeosë efHeMeev³e²eefve efieueefle mee (MeMeë) HeMegefJeMes<e FJe Jee³egë
(DeemkeÀvoced) mecevleeoglHuegl³e ieceveced (De<e&efle) HeéHveeself e (Deefnë) cesIeë (HevLeeced) HevLeeveced (efJe, meHe&efle)
efJeefJeOele³ee ie®íefle¤56¤
DevJe³eë-Dejs ceveg<³eeë! Depee efHeMeef²uee éeeefJeled kegÀ©efHeMeef²ueeçefmle, MeMe DeemkeÀvoce<e&l³eefnë HevLeeb
efJemeHe&leerelf e efJepeeveerle¤56¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³eeçpee He´ke=Àefleë meJe&keÀe³e&Heúe³eeefOekeÀeefjCeer keÀe³e&keÀejCeeK³ee mJekeÀe³³e¥ mJeefmceved

HeúeeHe³eefle~ ³ee mesOee ke=À<³eeefokebÀ efJeveeMe³eefle, ³ees Jee³eg MeMe FJe ie®íved meJe¥ Mees<e³eefle, ³ees cesIeë meHe& FJe
ie®íefle, leeved efJepeeveerle¤56¤
HeoeLe&ë-(Dejs) ns ceveg<³ees! (Depee) pevcejefnle He´ke=Àefle (efHeMeef²uee) efJeée kesÀ ªHe keÀes Heúe³e mece³e
ceW efveieuevesJeeueer (éeeefJeled) mesner (kegÀ©efHeMeef²uee) efkeÀ³es ngS Kesleer Deeefo kesÀ DeJe³eJeeW keÀe veeMe keÀjleer nw,
(MeMeë) Kejne kesÀ legu³e Jesie³egkeÌle ke=Àef<e Deeefo ceW KejKejeves Jeeuee Jee³eg (DeemkeÀvoced) De®ís He´keÀej ketÀo kesÀ
®eueves DeLee&led SkeÀ HeoeLe& mes otmejs HeoeLe& keÀes MeerIe´ (De<e&efle) HeéHle neslee Deewj (Deefnë) cesIe (HevLeeced) ceeie& ceW
(efJe, meHe&efle) efJeefJeOe He´keÀej mes peelee nw, Fme keÀes legce peevees¤56¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees He´ke=Àefle meye keÀe³e&ªHe peieled keÀe Heúe³e keÀjves nejer, keÀe³³e&keÀejCeªHe DeHeves
keÀe³e& keÀes DeHeves ceW ue³e keÀjves nejer nw, pees mesner Kesleer Deeefo keÀe efJeveeMe keÀjleer nw, pees Jee³eg Kejne kes À meceeve
®euelee ngDee meye keÀes megKeelee nw Deewj pees cesIe meebHe kesÀ meceeve He=efLeJeer Hej peelee nw, Gve meye keÀes
peevees¤56¤
keÀl³em³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´äe osJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
efHeÀj Yeer Deieues cev$e ceW He´Mve keÀnles nQ¤
keÀl³eäm³e efJeNÿeë keÀl³eN#ejeäefCeN keÀefleN nesceeämeë keÀefleNOee meefceä×ë~
H1HPHäO-HHHI-HNoLeeä He=®íNce$eN keÀefleN nesleeäjç$eÝleÉgMees ³eäpeefvle¤57¤
NH¢HIOHäa 'H1PH1a HI-H1áHÍa HI-H1P/HH )HIOHä HI-H1ÉP/HHÍa NH¢HIOHäa 'H1HMHäHI&Ha NH¢HIOHäa QHVFHHäPHÍa NH¢NHIOH12HHa PHHIFHä¹1 )HIOH1
PHFHGÉ)ä¹ÍaHNHPHäaO-HH1aHI-H1R/HHäa+HÉÏ1FHGa'HHäaNH¢HIOHäaQHVOHHäMÍaH¿1OHJÉ0H)OHäOHJÉçMeë~ ³eNpeNefvleN¤57¤
HeoeLe&ë-(keÀefle) (Dem³e) (efJeÿeë) efJeMes<esCe efleÿefle ³e%ees ³eemeg leeë (keÀefle) (De#ejeefCe) GokeÀeefve~
De#ejefcel³egokeÀveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~12) (keÀefle) (nesceemeë) oeveeççoeveeefve (keÀefleOee) keÀefleHe´keÀejwë
(meefce×ë) %eeveefoHe´keÀeMekeÀeë meefceêtHeeë~ De$e íevomees JeCee&iecemlesve Oem³e efÜlJeb mecHeVeced~ (³e%em³e)
meb³eesieeoglHeVem³e peieleë (lJee) lJeeced (efJeoLee) efJe%eeveeefve (He=®íced) He=®íeefce (De$e) (keÀefle) (nesleejë)
($eÝlegMeë) $eÝlegce=legb Heéfle (³epeefvle) mebie®ívles¤57¤
DevJe³eë-ns efJeÜVem³e ³e%em³e keÀefle efJeÿeë? keÀl³e#ejeefCe? keÀefle nesceemeë? keÀefleOee meefce×ë? keÀefle
nesleej $eÝlegMees ³epevleerl³e$e efJe<e³es efJeoLee lJeeçnb He=®íced¤57¤
YeeJeeLe&ë-Fob peieled keÌJe efleÿefle? keÀl³em³e efvecee&CemeeOeveeefve? keÀefle J³eeHeej³eesi³eeefve? keÀefleefJeOeb
%eeveeefoHe´keÀeMekeÀced? keÀefle J³eJenÊee&j? Fefle He_®e ÒeMveemles<eecegÊejeC³egÊej$e JesÐeeefve¤57¤
1340
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! (Dem³e) Fme (³e%em³e) meb³eesie mes GlHeVe ngS mebmeejªHe ³e%e kesÀ (keÀefle) efkeÀleves
(efJeÿeë) efJeMes<e keÀj mebmeejªHe ³e%e efpeveceW efmLele nes Jes (keÀefle) efkeÀleves Fme kesÀ (De#ejeefCe) peueeefo meeOeve
(keÀefle) efkeÀleves (nesceemeë) osves-uesves ³eesi³e HeoeLe& (keÀefleOee) efkeÀleves He´keÀejeW mes (meefce×ë) %eeveeefo kesÀ
He´keÀeMekeÀ HeoeLe& meefceOeªHe (keÀefle) efkeÀleves (nesleejë) neslee DeLee&led osves-uesves Deeefo J³eJenej kesÀ keÀÊee&
($eÝlegMeë) Jemevleeefo He´l³eskeÀ $eÝleg ceW (³epeefvle) mebiece keÀjles nQ, Fme He´keÀej (De$e) Fme efJe<e³e ceW (efJeoLee)
efJe%eeveeW keÀes (lJee) DeeHe mes ceQ (He=®íced) Hetílee ntB¤57¤
YeeJeeLe&ë-³en peieled keÀneb efmLele nw? efkeÀleves FmekeÀer GlHeefÊe kesÀ meeOeve? efkeÀleves J³eeHeej kesÀ ³eesi³e
Jemleg? efkeÀleves He´keÀej keÀe %eeveeefo He´keÀeMekeÀ Jemleg? Deewj efkeÀleves J³eJenej keÀjves nejs nQ? Fve Heeb®e He´MveeW kesÀ
GÊej Deieues cev$e ceW peeve uesvee ®eeefn³es¤57¤
<e[m³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meefceOee osJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
H>äPHHI-H1ÿHÍ0H1OHFH1HMHä&H0H1HUHIOHQH[FHHäÍPH1HIFH2HHVäQHIOH1ÓHÍa
H1HPHäOHVHI-H1R/HH1+H\Hä-HHUHIFHPH1+OHQHVOHHäMÉH¿OHÉJ0HHVHäSHHIYOH
HÎGa'H1PH1aHI-H1áHÍaHI-H1P/HH)HIOHäHI-H1ÉP/HHÍa0H1OHFHGa'H1HMHäHI&Ha'H10HHU1HIOHÍaQHVFHHäÍaPH1HIFH2H1)HIOHäPH1FHGÉ)2HäÍaQ1a
HIOH1ÓHÍaH1HPHäaOHV1HI-H1R/HHäa+Ha\H-1 HHU1HIFH1aPH1+OHaQHVOHHäMÍaH¿1OHJÉ0H)HIOHäH¿OHJÉçMeë~ ³eNpeNefvleN¤58¤
HeoeLe&ë-(<eìd) $eÝleJeë (Dem³e) (efJeÿeë) (Meleced) (De#ejeefCe) GokeÀeefve (DeMeerefleë)
GHeue#eCecesleomebK³em³e (nesceeë) (meefceOeë) meefceO³eles HeóerH³eles %eeveb ³eeefYemleeë (n) efkeÀue (efleñeë)
(³e%em³e) (les) legY³eced (efJeoLee) efJe%eeveeefve (He´) He´keÀ<exCe (ye´Jeerefce) (meHle) He_®e HeéCee ceve Deelcee ®e
(nesleejë) oeleej Deeoeleejë ($eÝlegMeë) (³epeefvle)¤58¤
DevJe³eë-ns efpe%eemeJeesçm³e ³e%em³e <eìd efJeÿeë Melece#ejeC³eMeerelf enexceeefmleñees n meefceOeë meHle nesleej
$eÝlegMees ³epeefvle lem³e efJeoLee lesçnb Heýe´Jeerecf e¤58¤
YeeJeeLe&ë-ns %eeveceerHmeJees peveeë! ³eefmceved ³e%es <e[d $eÝleJeë efmLeeflemeeOekeÀe, DemebK³eeefve peueeoerefve
Jemletefve J³eJenejmeeOekeÀeefve, yenJees J³eJenej³eesi³eeë HeoeLee&ë, meJex HeéC³eHeéefCevees nes$eeo³eë mebie®ívles, ³e$e ®e
%eeveeefoHe´keÀeefMekeÀeë ef$eefJeOee efJeÐeeë meefvle, leb ³e%eb ³et³eb efJepeeveerle¤58¤
HeoeLe&ë-ns efpe%eemeg ueesiees! (Dem³e) Fme (³e%em³e) mebiele peieled kesÀ (<eìd) íë $eÝleg (efJeÿeë) efJeMes<e
efmLeefle kesÀ DeeOeej (Meleced) DemebK³e (De#ejeefCe) peueeefo GlHeefÊe kesÀ meeOeve (DeMeerefleë) DemebK³e (nesceeë)
osves-uesves ³eesi³e Jemleg (efleñeë) DeeO³eeeflcekeÀ, DeeefOeowefJekeÀ, DeeefOeYeewelf ekeÀ leerve (n) Heéfme× (meefceOeë) %eeveeefo
keÀer He´keÀeMekeÀ efJeÐee (meHle) Heeb®e HeéCe, ceve Deewj Deelcee meele (nesleejë) osves-uesves Deeefo J³eJenej kesÀ keÀÊee&
($eÝlegMeë) Heéfle Jemevleeefo $eÝleg ceW (³epeefvle) mebiele nesles nQ, Gme peieled kesÀ (efJeoLee) efJe%eeveeW keÀes (les) lesjs
efue³es ceQ (Heýe´Jeerefce) keÀnlee ntB¤58¤
YeeJeeLe&ë-ns %eeve ®eenves Jeeues ueesiees! efpeme peieledªHe ³e%e ceW íë $eÝleg efmLeefle kesÀ meeOekeÀ, DemebK³e
peueeefo Jemleg, J³eJenejmeeOekeÀ yengle J³eJenej ³eesi³e HeoeLe& Deewj meye HeéCeer-DeHeéCeer neslee Deeefo mebiele nesles nQ
Deewj efpeme ceW %eeve Deeefo keÀe He´keÀeMe keÀjves Jeeueer leerve He´keÀej keÀer efJeÐee nQ, Gme ³e%e keÀes legce ueesie
peevees¤58¤
keÀesçDem³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´äe osJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë~
keÀesçDH1PH-HVäR1<HJ-HäYHPH1YHHH(<H1NH¢HV²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ'H1YOHHIMäHFHGa
NH¢ÍPHWHi PH-HVR\HQ1OHHVSH1HIYHH1ENH¢HV-HVäRH1YÌFHäPHEHOHH1VSHHÍ
keÀë~ DeNm³eNa-HV1R1a<HJ-HäYHPHaYHHHI<HäFHGaNH¢Ía²HH-HHä+HHI/H1-HHU )HIOH1 ²HH-HHä+HHI/H1-HHUa'H1YOHHIMäHFHGaNH¢ÍaPHWH iPHa-H1VR1a
ye=ÉQ1OHÍaSH1HIYHHäFHGaNH¢Ía-H1VR1aH1YÌFHäPHFHGaH1OHH1VSHH)HIOHäHOH1ÍÉSHHÍ
HeoeLe&ë-(keÀë) (Dem³e) (Jeso) peeveeefle (YegJevem³e) meJee&efOekeÀjCem³e mebmeejm³e (veeefYeced) ceO³ecee²b
yevOevemLeeveced (keÀë) (ÐeeJeeHe=efLeJeer) met³³e&Yetceer (Devleefj#eced) DeekeÀeMeced (keÀë) (met³e&m³e) meefJele=ceC[uem³e
(Jeso) peeveeefle (ye=nleë) cenleë (peefve$eced) keÀejCeb pevekebÀ Jee (keÀë) (Jeso) (®evêcemeced) ®evêueeskeÀced
(³eleespeeë) ³emceeppeeleë¤59¤
DevJe³eë-ns efJeÜVem³e YegJevem³e veeefYeb keÀes Jeso? keÀes ÐeeJeeHe=efLeJeer Devleefj#eb Jeso? keÀes ye=nleë met³³e&m³e
peefve$eb Jeso? ³ees ³eleespeemleb ®evêcemeb ®e keÀes Jeso? Fefle meceeOesenf ¤59¤
YeeJeeLe&ë-Dem³e peielees OeejkebÀ yevOeveb, Yetefcemet³ee&vleefj#eeefCe cenleë met³e&m³e keÀejCeb
³emceeoglHeVeM®evêmleb ®e keÀes Jeso? Fefle ®elegCee¥ He´MveeveecegÊejeefCe Hejefmceved cev$es mevleerelf e Jeseof leJ³eced¤59¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜved! (Dem³e) Fme (YegJevem³e) meye kesÀ DeeOeejYetle mebmeej kesÀ (veeefYeced) yevOeve kesÀ mLeeve
ceO³eYeeie keÀes (keÀë) keÀewve (Jeso) peevelee (keÀë) keÀewve (ÐeeJeeHe=efLeJeer) met³e& Deewj He=efLeJeer leLee (Devleefj#eced)
DeekeÀeMe keÀes peevelee (keÀë) keÀewve (ye=nleë) yeæ[s (met³e&m³e) met³e&ceC[ue kesÀ (peefve$eced) GHeeoeve Jee efveefceÊe
keÀejCe keÀes (Jeso) peevelee Deewj pees (³eleespeeë) efpememes GlHeVe ngDee nw, Gme ®evêcee kesÀ GlHeeokeÀ keÀes Deewj
(®evêcemeced) ®evêueeskeÀ keÀes (keÀë) keÀewve (Jeso) peevelee nw, FvekeÀe meceeOeeve keÀerefpeS¤59¤
1342
YeeJeeLe&ë-Fme peieled kesÀ OeejCekeÀÊee&, yevOeve, Yetefce, met³e&, Devleefj#eeW, ceneved met³e& kesÀ keÀejCe Deewj
®evêcee efpememes GlHeVe ngDee nw, GmekeÀes keÀewve peevelee nw? Fve ®eej He´MveeW kesÀ GÊej Deieues cev$e ceW nQ, ³en
Jesoenefcel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meceeOeelee osJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
-HVR1HQFH1PH<HJ-HäYHPH1YHHH(<H1-HVR1²HH-HHä+HHI/H1-HHUÉ'H1YOHHIMäHFHGa
-HVR1PHWHi PH\HQ1OHHVSH1HIYHH1FH/HHVß -HVRH1YÌFHäPHEHOHH1VSHHÍ
-HVRäa 'H1QFHGa 'H1PHa <HJ-HäYHPHa YHHHI<HäFHGa -HVRäa ²HH-HHä+HHI/H1-HHU )HIOHä ²HH-HHä+HHI/H1-HHUa 'H1YOHHIMäHFHGa -HVRäa PHWH iPHa
ye=ÉnNleë~ SH1HIYHHäFHGa'H/HHV1)OH/HHVäa-H1VR1aH1YÌFHäPHFHGaH1OHHV1SHH)HIOHäH1OHÍÉSHHÍ
HeoeLe&ë-(Jeso) (Denced) (Dem³e) (YegJevem³e) (veeefYeced) yevOeveced~ (Jeso) (ÐeeJeeHe=efLeJeer)
He´keÀeMeeHe´keÀeMeew ueeskeÀmecetnew (Devleefj#eced) DeekeÀeMeced (Jeso) (met³e&m³e) (ye=nleë) cenlHeefjceeCe³egkeÌlem³e
(peefve$eced) (DeLees) (Jeso) (®evêcemeced) (³eleespeeë)¤60¤
DevJe³eë-ns efpe%eemeesçm³e YegJevem³e veeefYecenb Jeso, ÐeeJeeHe=efLeJeer Devleefj#eb Jeso, ye=nleë met³³e&m³e peefve$eb
Jeso~ DeLees ³eleespeemleb ®evêceme_®eenb Jeso¤60¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved ye´t³eeled-ns efpe%eemeesçm³e peielees yevOeveefmLeeflekeÀejCeb, ueeskeÀ$e³em³e keÀejCeb,
met³³ee&®evêcemeesM®eesHeeoeveefveefceÊes Sleled meJe&cenb peeveeefce, ye´ïewJeem³e meJe&m³e efveefceÊeb keÀejCeb Òeke=Àefle½eesHee-
oeveefceefle¤60¤
HeoeLe&ë-ns efpe%eemees Heg©<e! (Dem³e) Fme (YegJevem³e) meye kesÀ DeefOekeÀjCe peieled kesÀ (veeefYeced) yevOeve
kesÀ mLeeve keÀejCeªHe ceO³eYeeie Hejye´ïe keÀes (Denced) ceQ (Jeso) peevelee ntB leLee (ÐeeJeeHe=efLeJeer) He´keÀeefMele Deewj
DeHe´keÀeefMele ueeskeÀmecetneW Deewj (Devleefj#eced) DeekeÀeMe keÀes Yeer (Jeso) ceQ peevelee ntB (ye=nleë) yeæ[s (met³³e&m³e)
met³e&ueeskeÀ kesÀ (peefve$eced) GHeeoeve lewpeme keÀejCe Deewj efveefceÊekeÀejCe ye´ïe keÀes (Jeso) ceQ peevelee ntB (DeLees) Fme
kesÀ Devevlej (³eleespeeë) efpeme Hejceelcee mes GlHeVe ngDee pees ®evê Gme Hejceelcee keÀes leLee (®evêcemeced) ®evêcee
keÀes (Jeso) ceQ peevelee ntB¤60¤
YeeJeeLe&ë-efJeÜeved GÊej osJes efkeÀ ns efpe%eemeg Heg©<e! Fme peieled kesÀ yevOeve DeLee&led efmLeefle kesÀ keÀejCe,
He´keÀeefMele ceO³emLe DeekeÀeMe, Fve leerveeW ueeskeÀ kesÀ keÀejCe Deewj met³³e& ®evêcee kesÀ GHeeoeve Deewj efveefceÊekeÀejCe Fme
meye keÀes ceQ peevelee ntB, ye´ïe ner Fme meye keÀe efveefceÊekeÀejCe Deewj He´ke=Àefle GHeeoevekeÀejCe nw¤60¤
He=®íeceerl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´äe osJelee~ efve®e=led ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
He=ÉÏHHIFHäO-HH1+HMlFHYOH+HHI/H1-HHÍ+HÉÏHHIFH1HH1<HJ-HäYHPH1YHHHI<HäÍa
He=ÉÏHHIFHäO-HH1-H&HHV1É'HËHäPH1MVOHäÍ+HÉÏHHIFHä-HH1HÍ+HäMlFHE-HHVäFH
He=ÉÏHHIFHäaO-HH1a+HMäFHGa'HYOHäFHGa+HÉefLeNJ³eeë~ He=ÉÏHHIFHäaHHäa<HJ-HäYHPHaYHHHI<HäÍa+HÉÏHHIFHäaO-HH1a-H&HäÍa'HËHäPHa
MVOHäÍa+HÉÏHHIFHäa-HH1HÍa+H1MlFHFHGa-HH1VFHVHIOH1HI-HÉ'HHVßce¤61¤
HeoeLe&ë-(He=®íeefce) (lJee) lJeeced (Hejced) HejYeeiemLeced (Devleced) meerceeveced (He=efLeJ³eeë) (He=®íeefce)
(³e$e) (YegJevem³e) (veeefYeë) ceO³eekeÀ<e&Cesve yevOekeÀced (He=®íeefce) (lJee) lJeeced (Je=<Ceë) mes®ekeÀm³e (Deéem³e)
yeueJeleë (jsleë) Jeer³³e&ced (He=®íeefce) (Jee®eë) JeeC³eeë (Hejceced) He´ke=Àäced (J³eesce) DeekeÀeMeªHeb
mLeeveced¤61¤
DevJe³eë-ns efJeÜVenb lJee lJeeb He=efLeJ³ee Devleb Hejb He=®íeefce ³e$e YegJevem³e veeefYejefmle, leb He=®íeefce ³eod
Je=<Ceesçéem³e jsleesçefmle, lelHe=®íeefce Jee®eë Hejceb J³eesce, lJee He=®íeceerelf e JeoesÊejeefCe¤61¤
YeeJeeLe&ë-He=efLeJ³eeë meercee ueeskeÀm³eekeÀ<e&Cesve yevOeveb, yeefuevees pevem³e Heje¬eÀcees JeekeÌHeejieM®e
keÀesçmleerl³esles<eeb ÒeMveeveecegÊejeefCe Hejefmceved cev$es Jeseof leJ³eeefve¤61¤
HeoeLe&ë-ns efJeÜeved peve! ceQ (lJee) DeeHe keÀes (He=efLeJ³eeë) He=efLeJeer kesÀ (Devleced, Hejced) HejYeeie DeJeefOe
keÀes (He=®íeefce) Hetílee (³e$e) peneb Fme (YegJevem³e) ueeskeÀ keÀe (veeefYeë) ceO³e mes KeW®e kesÀ yevOeve keÀjlee nw,
Gme keÀes (He=®íeefce) Hetílee ntB~ pees (Je=<Ceë) mes®evekeÀÊee& (Deéem³e) yeueJeeved Heg©<e keÀe (jsleë) Heje¬eÀce nw,
Gme keÀes (He=®íeefce) Hetílee ntB Deewj (Jee®eë) leerve JesoªHe JeeCeer kesÀ (Hejceced) GÊece (J³eesce) DeekeÀeMeªHe
mLeeve keÀes (lJee) DeeHe mes (He=®íeefce) Hetílee ntB, DeeHe GÊej keÀefn³es¤61¤
YeeJeeLe&ë-He=efLeJeer keÀer meercee keÌ³ee? peieled keÀe DeekeÀ<e&Ce mes yevOeve keÀewve? yeueer peve keÀe Heje¬eÀce
keÀewve? Deewj JeeCeer keÀe Heejievlee keÀewve nw? Fve ®eej He´MveeW kesÀ GÊej Deieues cev$e ceW peeveves ®eeefn³es¤W 61¤
F³eefcel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meceeOeelee osJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HetJe& cev$e ceW keÀns He´MveeW kesÀ GÊej Deieues cev$e ceW keÀns nQ¤
)1HE-HVHIR1Í+HMHV1É'HYOHäÍ+HHI/H1-HHÉ'H1HEH1HHV<HJ-HäYHPH1YHHHI<HäÍa
'H1HjPHHVFHHV1-H&HHV1É'HËHäPH1MVOHHäV\H1ÑHHHE-HH1HÍ+HäMlFHE-HHäVFH
FÉHFHGa-HVHIRäÍa+HMäÍa'HYOHäÍa+HÉHI/H1-HHÍa'H1HFHGaH1HÍa<HJ-HäYHPHaYHHHI<HäÍa'H1HFHGaPHHVFHäÍa-H&HäÍa'HËHäPHa
MVOHäÍa\H1ÑHHa'H1HFHGa-HH1HÍa+H1MlFHFHGa-HHV1FHVHIOH1HI-HÉ'HHVßce¤62¤
1344
HeoeLe&ë-(F³eced) (Jesefoë) ceO³ejsKee (Hejë) (Devleë) (He=efLeJ³eeë) Yetcesë (De³eced) (³e%eë) meJezë
Hetpeveer³ees peieoeréejë (YegJevem³e) mebmeejm³e (veeefYeë) (De³eced) (meesceë) Dees<eefOejepeë (Je=<Ceë) Jeer³e&keÀjm³e
(Deéem³e) yeuesve ³egkeÌlem³e pevem³e (jsleë) (ye´ïee) ®elegJexoefJeled (De³eced) (Jee®eë) JeeC³eeë (Hejceced) (J³eesce)
mLeeveced¤62¤
DevJe³eë-ns efpe%eemees! F³eb Jeseof ë He=efLeJ³eeë Hejesçvleesç³eb ³e%ees YegJevem³e veeefYej³eb meescees Je=<Ceesçéem³e
jsleesç³eb ye´ïee Jee®eë Hejceb J³eesceemleerelf e efJeef×¤62¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³eÐem³e Yetieesuem³e ceO³emLee jsKee ef¬eÀ³eles leefn& mee GHeefjäeod Yetcesjvleb HeéHvegJeleer
meleer J³eememeb%eeb ueYeles~ De³ecesJe Yetcesjvleesçefmle~ meJex<eeb ceO³eekeÀ<e&Ceb peieoeréejë~ meJex<eeb HeéefCeveeb Jeer³e&keÀj
Dees<eefOejepeë meescees, JesoHeejiees JeekeÌHeejieesçmleerelf e ³et³eb efJepeeveerle¤62¤
HeoeLe&ë-ns efpe%eemeg peve! (F³eced) ³en (Jesefoë) ceO³ejsKee (He=efLeJ³eeë) Yetefce kesÀ (Hejë) HejYeeie keÀer
(Devleë) meercee nw, (De³eced) ³en He´l³e#e iegCeeW Jeeuee (³e%eë) meye keÀes Hetpeveer³e peieoeréej (YegJevem³e) mebmeej
keÀer (veeefYeë) efve³ele efmLeefle keÀe yevOekeÀ nw, (De³eced) ³en (meesceë) Dees<eefOe³eeW ceW GÊece DebMegceeved Deeefo meesce
(Je=<Ceë) Heje¬eÀcekeÀÊee& (Deéem³e) yeueJeeved peve keÀe (jsleë) Heje¬eÀce nw Deewj (De³eced) ³en (ye´ïee) ®eejeW Jeso
keÀe %eelee (Jee®eë) leerve JesoªHe JeeCeer keÀe (Hejceced) GÊece (J³eesce) mLeeve nw, let Fme keÀes peeve¤62¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! pees Fme Yetieesue keÀer ceO³emLe jsKee keÀer peeJes lees Jen THej mes Yetefce kesÀ Devle keÀes
HeéHle nesleer ngF& J³eememeb%ekeÀ nesleer nw~ ³ener Yetefce keÀer meercee nw~ meye ueeskeÀeW kesÀ ceO³e DeekeÀ<e&CekeÀÊee& peieoeréej
nw~ meye HeéefCe³eeW keÀes Heje¬eÀcekeÀÊee& Dees<eefOe³eeW ceW GÊece DebMegceeved Deeefo meesce nw Deewj JesoHeejie Heg©<e JeeCeer keÀe
Heejievlee nw, ³en legce peevees¤62¤
megYetefjl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meceeOeelee osJelee~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
F&éejë keÀer¢Me Fl³een¤
F&éej kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
megÉ<HWÍP-HäH1c<HWÍ+Hä/H1FHHVKÉYOHFH Q{ l³enCe&NJes~
R12HVQ1LH<H {FHÉHIO-HHE1HOHHVäSHH1OHÍ+H1SHH+HäHIOHÍ
megÉYetefjefleß megÉÉ<HWÍa P-H1H1F<HWHIMHIOHä P-HNH1FHGÉ<HWÍa +H1/H1FHÍa 'H1YOHÍa FH1QlHIOHa 'H1&H 1-HVa R12HVa Q1a LH<H iFHGa H¿1HIO-HHäFHGa
HOHäÍaSHH1OHÍa+H1SHH+HäHIOH1HIMHIOHß +H1SHHÉ+HäHIOHÍ
HeoeLe&ë-(megYetë) ³eë megÿg YeJeleerefle (mJe³ecYetë) ³eë mJe³ecYeJel³eglHeefÊeveeMejefnleë (He´Leceë) Deeefoceë
(Devleë) ceO³es (cenefle) (DeCe&Jes) ³e$eeCee¥m³egokeÀeefve mebye×eefve meefvle leefmceved mebmeejs (oOes) oOeeefle (n) efkeÀue
(ieYe&ced) yeerpeced ($eÝeflJe³eced) $eÝleg mecHeéHleesçm³e leced (³eleë) ³emceeled (peeleë) (He´peeHeefleë) He´peeHeeuekeÀë
met³e&ë¤63¤
DevJe³eë-ns efpe%eemees! ³eleë He´peeHeeflepee&lees ³eM®e megYetë mJe³ecYetë He´Lecees peieoeréejes
cenl³eCe&Jeçvle$eÝ&elf Je³eb ieYe¥ oOes leb n meJex pevee GHeemeerjced¤63~
YeeJeeLe&ë-³eefo ³es ceveg<³eeë met³³ee&oerveeb Hejb keÀejCeb He´ke=ÀeEle le$e yeerpeOeejkebÀ Hejceelceeveb ®e
efJepeeveer³egmleefn& lesçefmceved mebmeejs efJemleerCe&megKee YeJes³egë¤63~
HeoeLe&ë-ns efpe%eemeg peve! (³eleë) efpeme peieoeréej mes (He´peeHeefleë) efJeée keÀe j#ekeÀ met³e& (peeleë)
GlHeVe ngDee nw Deewj pees (megYetë) megvoj efJeÐeceeve (mJe³ecYetë) pees DeHeves DeeHe Heéfme× GlHeefÊeveeMejefnle
(He´Leceë) meye mes He´Lece peieoeréej (cenefle) yeæ[s efJemle=le (DeCe&Jes) peueeW mes mecye× ngS mebmeej kesÀ (Devleë)
yeer®e ($eÝeflJe³eced) mece³eevegketÀue HeéHle (ieYe&ced) yeerpe keÀes (oOes) OeejCe keÀjlee nw, (n) Gmeer keÀer meye ueesie
GHemevee keÀjW¤63¤
YeeJeeLe&ë-³eefo pees ceveg<³e ueesie met³ee&efo ueeskeÀeW kesÀ GÊece keÀejCe He´ke=Àefle keÀes Deewj Gme He´ke=Àefle ceW
GlHeefÊe keÀer MeefkeÌle keÀes OeejCe keÀjvesnejs Hejceelcee keÀes peeveW lees Jes peve Fme peieled ceW efJemle=le megKe Jeeues
nesJeW¤63¤
neslee ³e#eefol³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ F&éejes osJelee~ efJeje[gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
F&éejë keÀLecegHeem³e Fl³een¤
F&éej keÀer GHeemevee kewÀmes keÀjveer ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
QHVOHHäHHOed +H1SHH+HäHIOH1jPHHVFHäPHFHHIQ1FYHÍa
pegÉHOHHE1HI+H\HäOHJÉ PHHVFH1jQHVOH1H SHä
QHVOHHäaH1H1OHGa+H1SHH+HäHIOH1HIFHHIOHä+H1SHHÉ+HäHIOHFHGaPHHVFHäPHaFH1HIQNcveë~ pegÉHOHHäFHGaHI+H\HäOHJaPHHVFHäFHGaQHVOHäÍaHSHä
HeoeLe&ë-(neslee) Deeoelee (³e#eled) ³epesled Hetpe³esled (He´peeHeefleced) efJeéem³e HeeuekebÀ mJeeefceveced (meescem³e)
mekeÀuewée³³e&³egkeÌlem³e (ceefncveë) cenlees YeeJem³e mekeÀeMeeled (peg<eleeced) (efHeyeleg) (meesceced) meJeez<eefOejmeced
(nesleë) oeleë (³epe) Hetpe³e¤64¤
DevJe³eë-ns nesleë! ³eLee neslee meescem³e ceefncveë He´peeHeeEle ³e#eppeg<eleeb ®e meesceb ®e efHeyeleg leLee lJeb
³epe efHeye ®e¤64¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ns ceveg<³eeë! ³eLee efJeÜebmeesçefmce_peieefle j®eveeefoefJeMes<ewë
Hejceelcevees ceefnceeveb efJeefolJewvecegHeemeles, leLewleb ³et³eceH³egHeeOJeb ³eLesces ³egkeÌl³eew<eOeeefve meseJf elJeeçjesiee pee³evles, leLee
YeJevleesçefHe YeJevleg¤64¤
1346
HeoeLe&ë-ns (nesleë) oeve osvesnejs peve! pewmes (neslee) ieńerlee Heg©<e (meescem³e) meye Ssée³e& mes ³egkeÌle
(ceefncveë) yeæ[HHeve kesÀ nesves mes (He´peeHeefleced) efJeée kesÀ HeeuekeÀ mJeeceer keÀer (³e#eled) Hetpee keÀjs Jee Gme keÀes
(peg<eleeced) mesJeve mes He´meVe keÀjs Deewj (meesceced) meye GÊece Dees<eefOe³eeW kesÀ jme keÀes (efHeyeleg) HeerJes, Jewmes let (³epe)
Gme keÀer Hetpee keÀj Deewj GÊece Dees<eefOe kesÀ jme keÀes efHe³ee keÀj¤64¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ns ceveg<³ees! pewmes efJeÜeved ueesie Fme peieled ceW j®evee
Deeefo efJeMes<e ef®eÚeW mes Hejceelcee keÀer ceefncee keÀes peeve kesÀ Fme keÀer GHeemevee keÀjles nQ, Jewmes ner legce ueesie Yeer Fme
keÀer GHeemevee keÀjes, pewmes ³es efJeÜeved ³egefkeÌleHetJe&keÀ HeL³e HeoeLeesXx keÀe mesJeve keÀj veerjesie nesles nQ, Jewmes DeeHe ueesie Yeer
neW¤64¤
He´peeHeles vesl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ F&éejes osJelee~ efJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJej¤
´HSH{H+HOH1VYHO-HRV1OHHYH1YHHVHI-HËH{HªNHeeefCeN HeefMl OHH\{H<HW-Ha
HONH¢{HFHHPOHVSHJQÉgFHPOH9HH{VÉ'HPOHJ-H1Hj PH{HFH1+HO{HHHVMHH1U&HHFHG¤65¤
+HSHHä+HOH1 )HIOH1 +HSHHäÉ+HOHVa YHa O-HOHGa 61OHHHIYHßa 'H1YHÍa HI-HËHHäa 1+HHHI&Häa +HHIMäa OHHa \H1<HWÉ-H1a HONH¢HäFHH1 )HIOeN
HOHGÉNH¢HäFHHÍaOHV1aSHJÉngÉceë~ leled~ veNë~ DeNmlegÉa-H1HFHGaPHH1FH1a+HOHäHÍaMlHHU1&HHFHG
HeoeLe&ë-(He´peeHeles) meJe&m³eeë He´pee³eeë HeeuekeÀ mJeeefceVeeréej! (ve) (lJeled) leJe mekeÀeMeeled (Sleeefve)
He=efLeJ³eeoerevf e Yetleeefve (Dev³eë) efYeVeë (efJeéee) meJee&efCe (ªHeeefCe) mJeªHe³egkeÌleeefve (Heefj) (lee) leeefve (yeYetJe)
YeJeefle (³elkeÀeceeë) ³eë HeoeLe&ë keÀecees ³es<eeb (les) leJe (pegngceë) He´Mebmeeceë (leled) keÀceveer³eb Jemleg (veë)
DemceY³eced (Demleg) YeJeleg (Je³eced) (m³eece) YeJesce (Hele³eë) mJeeefceveë HeeuekeÀeë (j³eerCeeced)
efJeÐeemegJeCee&efoOeveeveeced¤65¤
DevJe³eë-ns He´peeHeles Hejceelceved! keÀefM®eled lJeov³emlee leev³esleeefve efJeéee ªHeeefCe Jemletefve ve Heefj yeYetJe~
³elkeÀecee Je³eb lJeeb pegngcemleVeesçmleg les ke=ÀHe³ee Je³eb j³eerCeeb Hele³eë m³eece¤65¤
YeeJeeLe&ë-³eefo HejceséejeogÊeceb ye=nowée³³e&³egÊebÀ meJe&MeefkeÌleceÜmleg eEkeÀef®eoefHe veeefmle, leefn& legu³eceefHe ve~
³ees efJeéeelcee efJeéeñeäeçefKeuewée³³e&Heó F&éejesçefmle lem³ewJe YeefkeÌleefJeMes<esCe Heg©<eeLexvewefnkeÀcewée³³e¥ ³eesieeY³eemesve
HeejceeefLe&kebÀ meeceL³e¥ HeéHveg³eece¤65¤
De$e Hejceelceceefncee me=efäiegCeJeCe&veb ³eesieÒeMebmee ÒeMveesÊejeefCe me=efäHeoeLe&ÒeMebmeveb jepeÒepeeiegCeJeCe&veb
MeekeÐegHeosMeeçO³e³evHFH2HH+HYHE kHU+HJHLHJ&H-H&H YHE +HJYHÍ´H0YHHV¬HMHHI&H+HMFHVËHMLHJ&H-H&H YHE HH-HH.HHMV.HHLHHI&HOHHHIR
®eeskeÌlecele SleoLe&m³e HetJee&çO³ee³eeskeÌleeLexve men me²eflejmleerefle JesÐeced¤
HeoeLe&ë-ns (He´peeHeles) meye He´pee kesÀ j#ekeÀ mJeeefceved F&éej! keÀesF& Yeer (lJeled) DeeHe mes (Dev³eë) efYeVe
(lee) Gve (Sleeefve) Fve He=efLeJ³eeefo YetleeW leLee (efJeéee) meye (ªHeeefCe) mJeªHe³egkeÌle JemlegDeeW Hej (ve) veneR
(Heefj, yeYetJe) yeueJeeved nw, (³elkeÀeceeë) efpeme-efpeme HeoeLe& keÀer keÀecevee Jeeues neskeÀj (Je³eced) nce ueesie DeeHe
keÀer (pegngceë) He´Mebmee keÀjW (leled) Jen-Jen keÀecevee kesÀ ³eesi³e Jemleg (veë) nce keÀes (Demleg) HeéHle nes, (les)
DeeHekeÀer ke=ÀHee mes nce ueesie (j³eerCeced) efJeÐee, megJeCe& Deeefo OeveeW kesÀ (Hele³eë) j#ekeÀ mJeeceer (m³eece)
nesJeW¤65¤
YeeJeeLe&ë-pees Hejceséej mes GÊece, yeæ[e, Ssée³e&³egkeÌle, meJe&MeefkeÌleceeved HeoeLe& keÀesF& Yeer veneR nw lees Gme kesÀ
legu³e Yeer keÀesF& veneR~ pees meye keÀe Deelcee, meye keÀe j®eves Jeeuee, mecemle Ssée³e& keÀe oelee F&éej nw, GmekeÀer
YeefkeÌleefJeMes<e Deewj DeHeves Heg©<eeLe& mes Fme ueeskeÀ kesÀ Ssée³e& Deewj ³eesieeY³eeme kesÀ mesJeve mes HejueeskeÀ kesÀ meeceL³e&
keÀes nce ueesie HeéHle neW¤65¤
Fme DeO³ee³e ceW Hejceelcee keÀer ceefncee, me=efä kesÀ iegCe, ³eesie-He´Mebmee, He´MveesÊej, me=efä kesÀ HeoeLeesXx keÀer
He´Mebmee, jepee-He´pee kesÀ iegCe, 0HHk Deeefo keÀe GHeosMe, Heþve-Heeþve, kHU-Heg©<eeW kesÀ HejmHej iegCe, efHeÀj
He´MveesÊej, F&éej kesÀ iegCe, ³e%e keÀer J³eeK³ee Deewj jsKeeieefCele Deeefo keÀe JeCe&ve efkeÀ³ee nw, Fmemes Fme DeO³ee³e kesÀ
DeLe& keÀer HetJe& DeO³ee³e kesÀ DeLe& kesÀ meeLe mebieefle peeveveer ®eeefn³es¤
Fefle ÞeercelHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³ee&Ceeb HejceefJeog<eeb ÞeerceefÜjpeevevomejmJeleermJeeefceveeb efMe<³esCe
$e³eeseEJeMeesçO³ee³eë meceeHleë¤23¤
1348
¤Dees3ced¤
DeLe ®elege\JeMeesçO³ee³eejcYeë
Dees3ced ef-HËHHäHIYHRV-HPHHI-HOHR JHIMlOHHHIYH1+HMHäPHJ-HaHµ1ÌEOH9H1É'HHPHJ{-HHSHJ
Deée Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´peeHeefleoxJelee~ YegefjkeÌmebke=ÀefleMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
DeLe ceveg<³ewë HeMegY³eë keÀer¢Me GHekeÀejes ieé¿e Fl³een¤
Deye ®eewyeermeJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe nw, FmekesÀ He´Lece cev$e ceW ceveg<³eeW keÀes HeMegDeeW mes kewÀmee GHekeÀej
uesvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e keÀe JeCe&ve nw¤
'HËHäPOHW+H1MHV LHHVäFHÉLHPOHV +HHäSHH+H1OHHÍ NH¢É&HLHHU{-HÉ'HHLYHV1HHV MlMHÎVä +HJÉjmOHHäOHG PHHMP-H1OHHU
FHV1HK2HPOHH1¹Y-HHVäMHHIËH1YHH-H12HHVMHäFHHZ \HH1HVÍ PHHZäFHH+HHZ1&HÍ 0HH1FHHV YHH<HHä PHHZH HH1FHHZ ËHV1OHHä NH¢É&HHä
+HH1ËH HHVäPO-HH1ÆAHZ XHHVäFH10HPHäNH®/HHZ PH1NH®/HHV-HH {H1-HnÍ ËHV1OHÍ +HJÏ1É)YÌHäH P-H+H1PHHn H -HV1Q¾{Z&HNJees
-HHäFH1YHÍ
'HËHäÍa OHWÉHeNjë~ ieesNce=ÉLH )HIOHä LHHVÉFHÉLHÍa OHVa +HH1SHH1+H1OHH )HIOHä +HHSHHÉ+H1OHHÍa NH¢É&HLHHUä-H1 )HIOHä NH¢É&HÉLHHUä-HÍa
'HH1LYH1VHÍa MlMHÎVäa +HJÉMPOHHäOHGa PHH1MlP-H1OHHUa FH1VHHUa 'H12HPOHHäOHGa QY-HHVäÍa 'HH1HIËH1YHHZa 'H12HHVMHäFHH1HI-HOH12HÍÉMHäFHHZa \HH1HVÍa
PHHZ1FHH1+HH1Z&HÍa 0HH1FHÍa YHH<HHäFHGa PHH1ZH1 HH1FHHZa ËHV1OHÍa H1a NH¢É&HÍa H1a +HH1ËH HHVäÍa O-HH1ÆAHZa XHHV1FHN0HPHäNH®/HH1HI-HHIOHä
XHHVFH10HÉPHäNH®/HHZa PH1NH®/HHVÍa -HH1H1-HnÍa ËHV1OHÍa +HJÏVäa )YÌHäHa P-HNHeNPHHHnHVHIOHä PHJÉ'H+H1PHHHa -H1VQOHGa -H1Z &H1-HÍa
JeeNceNveë¤1¤
HeoeLe&ë-(Deéeë) DeeMegieeceer legj²ë (letHejë) eEnmekeÀë (ieesce=ieë) ieewejf Je JeÊe&ceevees ieJe³eë (les)
(HeépeeHel³eeë) He´peeHeefleë met³³eex osJelee ³es<eevles (ke=À<CeieérJeë) ke=À<Cee ieérJee ³em³e meë (Deeives³eë)
DeefiveosJeleekeÀë (jjeìs) ueueeìs (Hegjmleeled) Deeefoleë (meejmJeleer) mejmJeleer osJelee ³em³eeë mee (ces<eer)
0H\RNH¢HHD FHVHPH kHU (DeOemleeled) (nvJeesë) cegKeeçJe³eJe³eesë (Deeeféeveew) DeeféeosJeleekeÀew (DeOeesjeceew) DeOees
jceCeb ³e³eesmleew (yee»esë) (meewceeHeew<Ceë) meesceHet<eosJeleekeÀë (M³eeceë) ke=À<CeJeCe&ë (veeY³eeced) ceO³es
(meew³e&³eeceew) met³e&³ecemecyeefvOeveew (éesleë) éesleJeCe&ë (®e) (ke=À<Ceë) (®e) (Heeée&³eesë) Jeeceoef#eCeYeeie³eesë
(lJeeäêw) lJeä=osJeleekeÀew (ueesceMemekeÌLeew) ueesceeefve efJeÐevles ³em³e leuueesceMeb meefkeÌLe ³e³eesmleew (mekeÌL³eesë)
HeeoeJe³eJe³eesë (Jee³eJ³eë) Jee³egosJeleekeÀë (éesleë) éesleJeCe&ë (Heg®ís) (Fvêe³e) Ssée³e&³egkeÌlee³e (mJeHem³ee³e)
MeesYeveev³eHeebefme keÀcee&efCe ³em³e lemcew (Jesnled) DekeÀeues Je=<eYeesHeiecevesve ieYe&Ieeefleveer (Jew<CeJeë) efJe<CegosJeleekeÀë
(Jeeceveë) Je¬eÀe²ë¤1¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eceMJemletHejes ieesce=iemles HeépeeHel³eeë ke=À<CeieérJe Deeives³eë Hegjmleeod jjeìs ces<eer
meejmJeleer DeOemlee×vJeesyee&»esjOeesjeceeJeeeféeveew meewceeHeew<Ceë M³eecees veeY³eeb Heeée&³eesë éesleM®e ke=À<CeM®e meew ³e&³eeceew
mekeÌL³eesueexceMemekeÌLeew lJeeäêw Heg®ís éeslees Jee³eJ³ees JesnÜw<CeJees JeeceveM®e mJeHem³ee³esvêe³e meb³eespe³ele¤1¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee DeéeeefoY³eë keÀe³³ee&efCe mebmeeO³ewée³e&cegVeer³e Oec³ee&efCe keÀcee&efCe kegÀ³e&gmles
meewYeei³eJevlees YeJes³egë~ De$e meJe&$e osJeleeHeosve leÊeodiegCe³eesieeled HeMeJees Jeseof leJ³eeë¤1¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce pees (Deéeë) MeerIe´ ®eueves neje Iees[ æ e (letHejë) eEnmee keÀjves Jeeuee HeMeg
(ieesce=ieë) Deewj ieew kesÀ meceeve JeÊe&ceeve veerueiee³e nw, (les) Jes (HeépeeHel³eeë) He´peeHeeuekeÀ met³e& osJelee Jeeues
DeLee&led met³e&ceC[ue kesÀ iegCeeW mes ³egkeÌle (ke=À<CeieérJeë) efpemekeÀer keÀeueer ieo&ve Jen HeMeg (Deeives³eë) Deefive osJelee
Jeeuee (Hegjmleeled) He´Lece mes (jjeìs) ueueeì kesÀ efveefceÊe (ces<eer) ceW{æ er (meejmJeleer) mejmJeleer osJelee Jeeueer
(DeOemleeled) veer®es mes (nvJeesë) þes{æ er Jeeceoef#eCe YeeieeW kesÀ Deesj (yee»esë) YegpeeDeeW kesÀ efveefceÊe (DeOeesjeceew)
veer®es jceCe keÀjves Jeeues (Deeeféeveew) efpevekeÀe DeeféeosJelee Jes HeMeg (meewceeHeew<Ceë) meesce Deewj Het<ee osJelee Jeeuee
(M³eeceë) keÀeues jbie mes ³egkeÌle HeMeg (veeY³eeced) legvoer kesÀ efveefceÊe Deewj (Heeée&³eesë) yeeF¥ oeefnveer Deesj kesÀ efveefceÊe
(éesleë) megHesÀo jbie (®e) Deewj (ke=À<Ceë) keÀeuee jbie Jeeuee (®e) Deewj (meew³e&³eeceew) met³e& Jee ³ecemecyevOeer HeMeg
Jee (mekeÌL³eesë) HewjeW keÀer ieebefþ³eeW kesÀ Heeme kesÀ YeeieeW kesÀ efveefceÊe (ueesceMemekeÌLeew) efpemekesÀ yengle jesce efJeÐeceeve
Ssmes ieebefþ³eeW kesÀ Heeme kesÀ Yeeie mes ³egkeÌle (lJeeäêw) lJeäe osJelee Jeeues HeMeg Jee (Heg®ís) Hetbí kesÀ efveefceÊe (éesleë)
megHesÀo jbie Jeeuee (Jee³eJ³eë) Jee³eg efpeme keÀe osJelee nw, Jen Jee (Jesnled) pees keÀeceesÎerHeve mece³e kesÀ efJevee yewue kesÀ
meceerHe peeves mes ieYe& veä keÀjves Jeeueer ieew Jee (Jew<CeJeë) efJe<Ceg osJelee Jeeuee Deewj (Jeeceveë) veeìe Mejerj mes
kegÀí {s{æ s De²Jeeuee HeMeg Fve meyeeW keÀes (mJeHem³ee³e) efpemekesÀ megvoj-megvoj keÀce& Gme (Fvêe³e) Ssée³³e&³egkeÌle
Heg©<e kesÀ efue³es meb³egkeÌle keÀjes DeLee&led GkeÌle He´l³eskeÀ De² kesÀ DeevevoefveefceÊekeÀ GkeÌle iegCe Jeeues HeMegDeeW keÀes efve³ele
keÀjes¤1¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Deée Deeefo HeMegDeeW mes keÀe³³eeX keÀes efme× keÀj Ssée³³e& keÀes GVeefle oskesÀ Oece& kesÀ
DevegketÀue keÀece keÀjW, Jes GÊece Yeei³e Jeeues neW~ Fme He´keÀjCe ceW meye mLeeveeW ceW osJelee Heo mes Gme-Gme Heo kesÀ
iegCe³eesie mes HeMeg peeveves ®eeefn³eW¤1¤
jesefnle Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meesceeo³ees osJeleeë~ efve®e=lmebke=ÀefleMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë kesÀ HeMeJeë keÀer¢MeiegCee Fl³een¤
efHeÀj keÀewve HeMeg kewÀmes iegCe Jeeues nQ? Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
1350
®elegefJe¥MeesçO³ee³eë 1351
MHVHIQäOHHV 2HWÉFHMHVäHIQOHÍ NH¢1NH ¢Y2HäJMHVHIQOH1POHV PHHZ1FHH \H1<HJMä1&H\Hä<HJÉÍ 0HJNHä¢\H<HJÉPOHV -HHä1&HHÍ

HI0HäHIOH1MY2HHV1ÉYHOHäÍHI0HHIOHMY2HÍ PHFH1YOHHI0HäHIOHMY2H1POHV PHHäHI-H1HHÍ HI0HäHIOH\HH1QJMlYHOHäÍHI0HHIOH\HHQJÍ
PHFH1YOHHI0HäHfleyeenÉJPOHV\HHäQ P+H1OHHÍ+HHäOHHUHJÉÌ+HäHOHHUP/HWÉXH+HäHOHHU1OHHFHZ{HH-H1C³enë¤2¤
MHVHIQäOHÍa2HWÉFHMHVäHIQOHN )HIOHä2HWÉFHMHVäHIQOHÍaNH¢1NH ¢Y2HäJMHVHIQOH1É)HIOHäNH¢1NH ¢Y2HäJÉMHVHIQOHÍaOHVaPHHZ1FHHÍa\H1<HJÍa'H1&H\Hä<HJÉefjeIOHä
'H1&HÉ\Hä<HJÉÍa 0HJNHä¢\H<HJÉHIMHIOH1 0HJNHä¢É\H<HJÍa OHVa -HH1N&HHÍa HI0H1HIOH1MY2H1É)HIOHä HI0H1HIOH1ÉMY2HÍa
'H1YHOHäÍHI0HHIOHMY2H1É)OH1YHOHäÍÉHI0HHIOHMY2HÍa PH1FH1YOHHI0HäHIOHMY2H1É)HIOHä PHFH1YOHÉHI0HäHIOHMY2HÍa OHVa PHH1HI-HN$eeë~ eI0H1HIOH1\HH1QJHIMHIOHä
HI0HHIOHÉ\HH1QJÍa 'H1YHOHäÍHI0HßefleyeengÉefjl³eNYHOHäÍÉHI0HHIOH\HHQJÍa PH1FH1YOHHI0HäHIOH\HHQJÉHIMHIOHä PHFH1YOHÉHI0HäHIOH\HHQJÍa OHVa \HH1Q 1P+H1OHHÍa
+HHäOHHUaHJÉÌ+HäH1OHHUHIOHäHJÉÌÉHä+HOHHUaP/HWÉXH+HäH1OHHUHIOHämLetÉXHÉ+HäHOHHUaOHHÍaFHZHH1-H1N&HnÍ
HeoeLe&ë-(jesefnleë) jkeÌleJeCe&ë (Oetce´jesefnleë) Oetce´jkeÌleJeCe&ë (keÀke&ÀvOegjesefnleë) keÀke&ÀvOegye&ojerHeÀueefceJe
jesenf leë (les) (meewc³eeë) meesceosJeleekeÀeë (yeYe´gë) vekegÀueme¢MeJeCe&ë (De©CeyeYe´gë) De©Cesve ³egkeÌlees yeYe´gJeCeex
³em³e meë (MegkeÀyeYe´gë) MegkeÀm³esJe yeYe´gJe&Ceex ³em³e meë (les) (Jee©Ceeë) Je©CeosJeleekeÀeë (efMeeflejvOe´ë) efMeefleë
éeslelee jvOe´s ³em³e meë (Dev³eleë efMeeflejvOe´ë) Dev³eleesçv³eefmceved jvOeéCeerJe efMele³ees ³em³e meë
(mecevleefMeeflejvOe´ë) mecevlelees jvOeéCeerJe efMele³eë éesleef®eÚeefve ³em³e meë (les) (meeefJe$eeë) meefJele=oJs eleekeÀeë
(efMeefleyeengë) efMele³ees yee»es³e&m³e meë (Dev³eleëefMeefleyeengë) Dev³eleë efMele³ees yee»es³e&m³e meë
(mecevleefMeefleyeengë) mecevleeef®íle³ees yee»esYeg&pemLeeve³ees³e&m³e meë (les) (yeen&mHel³eeë) ye=nmHeefleosJeleekeÀeë
(He=<eleer) De²wë megefmekeÌlee (#egêHe=<eleer) #egêeefCe He=<eefvle ³em³eeë mee (mLetueHe=<eleer) mLetueeefve He=<eefvle ³em³eeë mee
(leeë) (cew$eeJe©C³eë) HeéCeesoeveosJeleekeÀeë¤2¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee ³eg<ceeefYe³ex jesenf lees Oetce´jesenf leë keÀke&ÀvOegjesefnleM®e meefvle les meewc³eeë~ ³es
yeYeg´j©CeyeYe´gë MegkeÀyeYe´gM®e meefvle les Jee©Ceeë~ ³es efMeeflejvOeésçv³eleefMMeeflejvOe´ë mecevleefMeeflejvOe´M®e meefvle les
meeefJe$eeë~ ³es efMeefleyeengjv³eleëefMeefleyeengë mecevleefMeefleyeengM®e meefvle les yeen&mHel³eeë~ ³eeë He=<eleer #egêHe= <eleer
mLetueHe=<eleer ®e meefvle lee cew$eeJe©C³ees YeJevleerelf e yeesO³eced¤2¤
YeeJeeLe&ë-³es ®evêeefoiegCe³egkeÌleeë HeMeJeë meefvle lewmleÊelkeÀe³³e¥ ceveg<³ewë meeO³eced¤2¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees legce keÀes pees (jesefnleë) meeceev³e ueeue (Oetce´jesefnleë) Oegcesuee ueeue Deewj
(keÀke&ÀvOegjesefnleë) HekesÀ yesj kesÀ meceeve ueeue HeMeg nQ, (les) Jes (meewc³eeë) meesce osJelee DeLee&led meesce iegCe Jeeues,
pees (yeYe´gë) v³eesuee kesÀ meceeve Oegcesuee (De©CeyeYe´gë) ueeueeceer efue³es ngS v³eesues kesÀ meceeve jbie Jeeuee Deewj
(MegkeÀyeYe´gë) megiiee keÀer mecelee keÀes efue³es ngS v³eesues kesÀ meceeve jbie³egkeÌle HeMeg nQ, (les) Jes meye (Jee©Ceeë) Je©Ce
osJelee Jeeues DeLee&led Þesÿ pees (efMeeflejvOe´ë) efMeeflejvOe´ DeLee&led efpemekesÀ cece&mLeeve Deeefo ceW megHesoer
(Dev³eleëefMeeflejvOe´ë) pees Deewj De² mes Deewj De² ceW íso mes neW, Jewmeer efpemekesÀ peneb-leneb megHesoer
(mecevleefMeeflejvOe´ë) Deewj efpemekesÀ meye Deesj mes ísoeW kesÀ meceeve megHesoer kesÀ ef®eÚ nQ, (les) Jes meye (meeefJe$eeë)
meefJelee osJelee Jeeues (efMeefleyeengë) efpemekesÀ Deieues YegpeeDeeW ceW megHesoer kesÀ ef®eÚ (Dev³eleëefMeefleyeengë) efpemekesÀ
Deewj De² mes Deewj De² ceW megHesoer kesÀ ef®eÚ Deewj (mecevleefMeefleyeengë) efpemekesÀ meye Deewj mes Deieues iees[ æ eW ceW
megHesoer kesÀ ef®eÚ nQ, Ssmes pees HeMeg nQ, (les) Jes (yeen&mHel³eeë) ye=nmHeefle osJelee Jeeues leLee pees (He=<eleer) meye
De²eW mes De®íer efíìkeÀer ngF& meer (#egêHe=<eleer) efpemekesÀ íesì-s íesìs jbie-efyejbie íeRìs Deewj (mLetueHe=<eleer) efpemekesÀ
ceesìs-ceesìs íeRìs (leeë) Jes meye (cew$eeJe©C³eë) HeéCe Deewj Goeve osJelee Jeeues nesles nQ, ³en peevevee
®eeefn³es¤2¤
YeeJeeLe&ë-pees ®evêcee Deeefo kesÀ GÊece iegCeJeeues HeMeg nQ, Gvemes Gve-Gve kesÀ iegCe kesÀ DevegketÀue keÀece
ceveg<³eeW keÀes efme× keÀjves ®eeefn³eW¤2¤
Meg×Jeeue Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ DeMJ³eeo³ees osJeleeë~ efve®e=oeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë keÀer¢MeiegCeeë HeMeJe Fl³een¤
efHeÀj kewÀmes iegCe Jeeues HeMeg nQ, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
MegÉ×Jeeäueë meNJe&Megä×Jeeuees ceefCeNJeeueNmleçDeeäeféeNveeë M³esleäë M³esleeN#eesnç©NCemles ©Nêe³eä HeMegÉHeleä³es
keÀNCee& ³eeNceeçDeäJeefueNHlee jewNêe veYeesäªHeeë Heepe&Nv³eeë¤3¤
MegÉ¹-HHäXHÉ )HIOHä 0HJÉ¹É-HHäXHÍa PH1-H 0HäJ¹-HHXH1É)HIOHä PHN-H É0HäJ¹-HHXHÍa FH1HI&H1-HHXH1 )HIOHä FHHI&H1É-HHXHäÍa OHVa
DeeNHIËH1YHHÍa 0HVOHäÍa 0HV1OHH1H )HIOHä 0HVOHÉ'H1HÍa 'H1l&HÍa OHVa 1ÌHHäa +H10HJÉ+HOHäH1 )HIOHä +H0HJÉÉ+HOHäHVa NH¢1&HH Ía HH1FHHÍa
'H1-H1HIXH1+OHH)OHä-HÉHIXH1+OHHÍaMHZ1ÌHÍaYH<HHVä+HH1)HIOH1YH<HäÍÉ+HHÍa+HH1SH 1YHHÍ
HeoeLe&ë-(Meg×Jeeueë) Meg×e Jeeuee ³em³e meë (meJe&Meg×Jeeueë) meJex Meg×e Jeeuee ³em³e meë
(ceefCeJeeueë) ceefCeefjJe Jeeuee ³em³e meë (les) (Deeeféeveeë) met³³e&®evêosJeleekeÀeë (M³esleë) éesleJeCe&ë (M³eslee#eë)
M³esles Deef#eCeer ³em³e meë (De©Ceë) jkeÌleJeCe&ë (les) (©êe³e) ogäeveeb jesokeÀe³e (HeMegHele³es) HeMetveeb HeeuekeÀe³e
(keÀCee&ë) ³es keÀe³ee&efCe kegÀJe&efvle les (³eeceeë) Jee³egosJeleekeÀeë (DeJeefueHleeë) DeJeefueHleev³egHeef®eleev³e²eefve ³es<eevles
(jewêeë) HeéCeeefoosJeleekeÀeë (veYeesªHeeë) veYe FJe ªHeb ³es<eevles (Heepe&v³eeë) cesIeosJeleekeÀeë¤3¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³ex Meg×Jeeueë meJe&Meg×Jeeuees ceefCeJeeueM®e meefvle, le Deeeféeveeë~ ³es
M³esleë M³eslee#eesç©CeM®e meefvle, les HeMegHele³es ©êe³e~ ³es keÀCee&ë meefvle, les ³eeceeë~ ³esçJeefueHleeë meefv le, les
jewêeë~ ³es veYeesªHeeë meefvle, les Heepe&v³eeM®e Jeseof leJ³eeë¤3¤
YeeJeeLe&ë-³ees ³em³e HeMeesoJx eleeçefmle me leodiegCeesçmleerelf e JesÐeced¤3¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees legcekeÀes pees (Meg×Jeeueë) efpemekesÀ Meg× yeeue Jee Meg× íesìs-íesìs De²
(meJe&Meg×Jeeueë) efpemekesÀ mecemle Meg× yeeue Deewj (ceefCeJeeueë) efpemekesÀ ceefCe kesÀ meceeve ef®euekeÀles ngS yeeue
1352
nQ, Ssmes pees HeMeg (les) Jes meye (Deeeféeveeë) met³e&-®evê osJelee Jeeues DeLee&led met³e&-®evêcee kesÀ meceeve efoJ³e iegCe
Jeeues, pees (M³esleë) megHeso jbie³egkeÌle (M³eslee#eë) efpemekeÀer megHeso DeebKeW Deewj (De©Ceë) pees ueeue jbie Jeeuee nw,
(les) Jes (HeMegHele³es) HeMegDeeW keÀer j#ee keÀjves Deewj (©êe³e) ogäeW keÀes ©ueevesnejs kesÀ efue³es~ pees Ssmes nQ efkeÀ
(keÀCee&ë) efpevemes keÀece keÀjles nQ, Jes (³eeceeë) Jee³eg osJelee Jeeues (DeJeefueHleeë) efpeve kesÀ GVeefle³egkeÌle De²
DeLee&led mLetue Mejerj nQ, Jes (jewêeë) HeéCeJee³eg Deeefo osJelee Jeeues leLee (veYeesªHeeë) efpevekeÀe DeekeÀeMe kesÀ meceeve
veeruee ªHe nw, Ssmes pees HeMeg nQ, Jes meye (Heepe&v³eeë) cesIe osJelee Jeeues peeveves ®eeefn³eW¤3¤
YeeJeeLe&ë-pees efpeme HeMeg keÀe osJelee nw, Jen Gme keÀe iegCe nw, ³en peevevee ®eeefn³es¤3¤
He=efMveefjl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ cee©leeo³ees osJeleeë~ efJeje[efleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJej¤
+HHI0YHäHIPOHMlHHUYHä+HHI0YH12-H +HäHI0YH1POHV FHHä1OHHÍ +H¢1XLHWXHH[{HIQOHHV1&HHD +HäXH1HHU OHHÍ PHHäMP-H1l³Hnë
+XHHUQH1NH¢&H {Í 0HJ&àH1NH¢&HH[{É2HHXHHVQ1NH¢&H 1POHV O-HH1ÆAHÍ NH¢É&HLHHU{-HÍ HI0HHIOH1NH¢HHVäÉHIBSHPH1NH®/HPOHÉ6{VYÌHNiveeë
ke=ÀÉ&HHHIBSH1MX+HHäHIBSH1FH QHHIBSH1POHÉ*äH1m³eenë¤4¤
+HHI0YHäÍa HIOH1MN0HHUYHä+HHI0YH1HIMHIOHä HIOHMl0HHUYHäÉ+HHT0YHÍa 712-H +HäHI0YH1efjl³etÉ2-H É+HäHI0YHÍa OHVa FHH11OHHÍa +H¢1XLHWÍa
XHH1VHIQ1OHHV1&HHDHIOHä XHHVHIQOHÉ71&HHDa +H1XH1HHUa OHHÍa PHH1MlP-H1OHnÍa +XHH1UQH1NH¢&H iÍa +XHHU1QNNH¢&H1 )HIOHä +XHHUQ1ÉNH¢&H iÍa 0HJÉ&àH1NH¢&H iÍa
MegÉ&à1NH¢&H iÍ )HIOHä 0HJ&à1ÉNH¢&H iÍa 'H12HH1ueesNnNNH¢&H 1 )OHä2HHXHHVQ1ÉNH¢&H iÍa OHVa O-HH1ÆAHÍa NH¢É&HLHHUä-H1 )HIOHä NH¢É&HÉLHHUä-HÍa
HI0H1HIOH1NH¢H1É)HIOHä HI0HHIOH1ÉNH¢HäÍa 'H1HIBSH1PH1NH®/HÉ)OHäHIBSHÉPH1NH®/HÍa OHVa 6VY1 ÌH1LYHHÍa NH¢É<Ceeef_peNHIMHIOHä NH¢É&HÉ'HäHIBSHÍa
'HX+HHäHIBSH1HIMOHX+HäÉ'HHIBSHÍaFH1QHHIBSH1HIMHIOHäFH1QHÉ'HäHIBSHÍaOHVa*1H1PHHnÍ
HeoeLe&ë-(He=eqMveë) He´äJ³eë (eflejM®eerveHe=eqMveë) eflejM®eerveë He=eqMveë mHeMeex ³em³e meë (TOJe&He=eqMveë)
TOJe& Glke=Àäë He=eqMveë mHeMeex ³em³e meë (les) (cee©leeë) ce©ÎsJeleekeÀeë (HeÀuietë) ³ee HeÀueeefve ie®íefle HeéHveesefle
mee (ueesefnleesCeea) ueesenf lee TCee& ³em³eeë mee (Heue#eer) Heues ®e_®eues Deef#eCeer ³em³eeë mee (leeë) (meejmJel³eë)
mejmJeleeroJs eleekeÀeë (HueernekeÀCe&ë) HueernsJe keÀCex ³em³e meë (MegCþekeÀCe&ë) MegCþew Meg<keÀew keÀCeez ³em³e meë
(DeO³eeueesnkeÀCe&ë) DeefOeieleb ®e leuueesnb ®e megJeCe¥ leÜodkeÀCeez ³em³e meë~ ueesnefceefle efnjC³eveecemeg Heefþleced¤
(efveIeb01~2) (les) (lJeeäêë) lJeä=oJs eleekeÀeë (ke=À<CeieérJeë) ke=À<Cee ieérJee ³em³e meë (efMeeflekeÀ#eë) efMeleer éesleew
keÀ#eew Heeéeez ³em³e meë (Deef_pemekeÌLeë) De_peerefve Òeefme×eefve mekeÌLeerefve ³em³e meë (les) (Ssvêeiveeë)
Jee³egefJeÐegÎsJeleekeÀeë (ke=À<Ceeef_peë) ke=À<Cee efJeefueefKelee Deef_pece&efle³e&m³e meë (DeuHeeef_peë) DeuHeieefleë
(ceneef_peë) ceneieefleë (les) (G<em³eeë) G<eesoJs eleekeÀeë¤4¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee ³es He=eqMveefmlejM®eerveHe=eqMveªOJe&He=eqMveM®e meefvle les cee©leeë~ ³eeë HeÀuietueexefnleesCeea

Heue#eer ®e meefvle leeë meejmJel³eë~ ³es HueernekeÀCe&ë MegCþekeÀCeexçO³eeueesnkeÀCe&½e meefvle les lJeeäêë~ ³es ke=À<CeieérJeë
efMeeflekeÀ#eesçef_pemekeÌLeM®e meefvle le Ssvêeiveeë~ ³es ke=À<Ceeef_pejuHeeef¡ece&neef_peM®e meefvle le G<em³eeM®e YeJevleerelf e
JesÐeced¤4¤
YeeJeeLe&ë-³es HeMeJeë Heef#eCeM®e Jee³egiegCee ³es veoeriegCee ³es met³³e&iegCee ³es Jee³egefJeÐegodiegCee ³es ®ees<eesiegCeeë
meefvle, lewmleovegketÀueeefve keÀe³³ee&efCe meeOeveer³eeefve¤4¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees pees (He=efMveë) Hetíves ³eesi³e (eflej½eerveHe=efMveë) efpemekeÀe eflejíe mHeMe& Deewj
(TOJe&He=efMveë) efpemekeÀe TB®ee Jee GÊece mHeMe& nw, (les) Jes (cee©leeë) Jee³eg osJelee Jeeues~ pees (HeÀuietë) HeÀueeW
keÀes HeéHle neW (ueesefnleesCeea) efpemekeÀer ueeue TCee& DeLee&led osn kesÀ yeeue Deewj (Heue#eer) efpemekeÀer ®eb®eue-®eHeue
DeebKeW Ssmes HeMeg nQ, (leeë) Jes (meejmJel³eë) mejmJeleer osJelee Jeeues (HueernekeÀCe&ë) efpemekesÀ keÀeve ceW Hueerne jesie
kesÀ DeekeÀej kesÀ ef®eÚ neW (MegCþekeÀCe&ë) efpemekesÀ metKes keÀeve Deewj efpemekesÀ (DeO³eeueesnkeÀCe&ë) De®ís He´keÀej HeéHle
ngS megJeCe& kesÀ meceeve keÀeve Ssmes pees HeMeg nQ, (les) Jes meye (lJeeäêë) lJeäe osJelee Jeeues, pees (ke=À<CeieérJeë)
keÀeues ieues Jeeues (efMeeflekeÀ#eë) efpemekesÀ Heebpej keÀer Deesj megHeso De² Deewj (Deef_pemekeÌLeë) efpemekeÀer Heéfme× pe«e
DeLee&led mLetue nesves mes Deueie efJeefole neW, Ssmes pees HeMeg nQ, (les) Jes meye (Ssvêeiveeë) HeJeve Deewj efyepegueer osJelee
Jeeues leLee (ke=À<Ceeef_peë) efpemekeÀer keÀjesoer ngF& ®eeue (DeuHeeef_peë) efpemekeÀer Lees[ æ er ®eeue Deewj (ceneef_peë)
efpemekeÀer yeæ[er ®eeue Ssmes pees HeMeg nQ, (les) Jes meye (G<em³eeë) G<ee osJelee Jeeues nesles nQ, ³en peevevee
®eeefn³es¤4¤
YeeJeeLe&ë-pees HeMeg Deewj He#eer HeJeve iegCe Jee pees veoer iegCe Jee pees met³e& iegCe Jee pees HeJeve Deewj efyepegueer
iegCe leLee pees Heéleëmece³e keÀer Jesuee kesÀ iegCe Jeeues nQ, Gvemes GvneR kesÀ DevegketÀue keÀece efme× keÀjves ®eeefn³eW¤4¤
efMeuHee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efJeéesosJee osJeleeë~ efve®e=odye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
HI0H1X+HH -HZ{ËHRV1-HHVK MHVHIQä&H1PH-HäHHV -HH1HVÉHI-HäHHOHH1É'HHIRäOHZ1 PHä+HH 2HH1HV -HäOPHOH1 ³HH[n osNJeeveebN
+HOYHHU{<HÍ
efMeNuHeeë~ JewNéeosNJ³eh Fefleß JewéeçR1V-HKÍaMHVHIQä&HÍaH-HäH1 )HIOHä HIHÉ'H-HäHÍa-HH1HVa'HHI-HäHHOHH1 )OHHI-HäÉHHOHHÍa
'HHIRäOHZaPHä+HH1)HIOHäPHÉä+HHÍa2HH1HVa-H1OPH1OH1H nÍaRV1-HHYHHäFHGa+HOYHHUi<HÍ
HeoeLe&ë-(efMeuHeeë) megªHeeë efMeuHekeÀe³e&meeefOekeÀeë (JewéeosJ³eë) efJeéeosJeosJeleekeÀeë (jesefnC³eë)
Deejes{gcene& ($³eJe³eë) ef$eefJeOeeM®e lee DeJe³eM®e leeë (Jee®es) (DeefJe%eeleeë) efJeMes<esCee%eeleeë (Deefol³ew)
1354
He=efLeJ³ew (meªHeeë) meceeveb ªHeb ³eemeeb leeë (Oee$es) OeejkeÀe³e (Jelmele³e&ë) DeefleMe³esve Jelmee DeuHeJe³emeë
(osJeeveeced) efoJ³eiegCeeveeb efJeog<eeced (HelveerY³eë) Yee³³ee&Y³eë¤5¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³ee& efMeuHee JewéeosJ³ees Jee®es jesenf C³em$³eJe³eesçefol³ee DeefJe%eeleeë Oee$es
meªHee osJeeveeb HelveerY³ees Jelmele³e&M®e lee efJe%es³eeë¤5¤
YeeJeeLe&ë-³es meJex efJeÜebmeë efMeuHeefJeÐe³eeçveskeÀeefve ³eeveeoerevf e j®e³es³egë HeMetveeb ®e Heeueveb ke=ÀlJeesHe³eesieb
ie=Áer³egmles Þeercevleë m³egë¤5¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legcekeÀes (efMeuHeeë) pees megvoj ªHeJeeved Deewj efMeuHekeÀe³eesXx keÀer efmeef× keÀjves Jeeueer
(JewéeosJ³eë) efJeéesosJe osJelee Jeeues (Jee®es) JeeCeer kesÀ efue³es (jesefnC³eë) veer®es mes THej keÀes ®eæ{ves ³eesi³e
($³eJe³eë) pees leerve He´keÀej keÀer Yesæ[W (Deefol³ew) He=efLeJeer kesÀ efue³es (DeefJe%eeleeë) efJeMes<ekeÀj ve peeveer ngF& Yes[ æ
Deeefo (Oee$es) OeejCe keÀjves kesÀ efue³es (meªHeeë) SkeÀ mes ªHe Jeeueer leLee (osJeeveeced) efoJ³eiegCe Jeeues efJeÜeveeW
keÀer (HelveerY³eë) efk³eeW kesÀ efue³es (Jelmele³³e&ë) DeleerJe íesìer-íesìer Lees[ æ er DeJemLee Jeeueer yeefí³ee peeveveer
®eeefn³es¤5¤
YeeJeeLe&ë-pees meye efJeÜeved efMeuHeefJeÐee mes DeveskeÀeW ³eeve Deeefo yeveeJeW Deewj HeMegDeeW keÀer Heeuevee keÀj
Gvemes GHe³eesie uesJeW, Jes OeveJeeved neW¤5¤
ke=À<CeieérJee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deiv³eeo³ees osJeleeë~ efJejeìdHeeqxMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
ke=ÀÉ&HLHHU{-HH'HHLYHV1HHÍHI0HäHIOH1<H-HHV1-HPHWäYHH1MHVHIQäOHH1ÌH&HHäËHV1OHHÉ'Hä-HMHV1HINH¢&HäÉ'HHHIR1OHHYHHE1
YH<HHVä+HHÍ+HHSH 1YHHÍ
ke=ÀÉ&HLHHUä-HH1 )HIOHä NH¢É&HÉLHHUä-HHÍa'HH1LYHV1HHÍaHI0H1HIOH1<H-H1 )HIOHä HI0HHIOH1<H-HäÍa-HPHäWYHHFHGaMHVHIQäOHHÍa1ÌH&HHäFHGaËHV1OHHÍa
'H1-H1MH1VHINH¢&H1)OHä-HÉMH1VHINH¢&Hßë~ Dee1HIR1OHHYHHäFHGaYH<HHVä1+HH1)HIOH1YH<HäÍÉ+HHÍa+HHSH1 YHHÍ
HeoeLe&ë-(ke=À<CeieérJeeë) ke=À<Cee keÀef<e&keÀe ieérJee efveiejCeb ³es<eevles (Deeives³eeë) DeefiveosJeleekeÀeë
(efMeefleYe´Jeë) efMeefleMéesleeë Ye´tYe´&kegÀefì³ee&meeb leeë (Jemetveeced) He=efLeJ³eeoerveeced (jesefnleeë) jkeÌleJeCee&ë (©êeCeeced)
HeéCeeoerveeced (éesleeë) éesleJeCee&ë (DeJejesefkeÀCeë) DeJejesOekeÀeë (Deeefol³eeveeced) met³e&mecyeefvOekeÀeb ceemeeveeced
(veYeesªHeeë) veYe GokeÀefceJe ªHeb ³es<eeb les (Heepe&v³eeë) cesIeosJeleekeÀeë¤6¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee ³es ke=À<CeieérJeemle Deeives³eeë~ ³es efMeefleYe´Jemles Jemetveeb ³es jesenf leemles ©êeCeeb ³es éeslee
DeJejesekf eÀCemle Deeefol³eeveeb ³es veYeesªHeemles ®e Heepe&v³eeë yeesO³eeë¤6¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjivesjekeÀ<e&Ceef¬eÀ³ee He=efLeJ³eeoerveeb OeejCeef¬eÀ³ee Jee³etveeb He´jesnCeef¬eÀ³ee

Deeefol³eeveeceJejeseOf ekeÀe cesIeeveeb ®e peueJeef<e&keÀeë ef¬eÀ³ee efJeefolJee keÀe³ex<etHe³eesp³eeë¤6¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees pees (ke=À<CeieérJeeë) Ssmes nQ efkeÀ efpevekeÀer eEKe®eer ngF& ieo&ve Jee eEKe®ee ngDee Keevee
efveieuevee Jes (Deeives³eeë) Deefive osJelee Jeeues (efMeefleYe´Jeë) efpevekeÀer megHeso YeeQnW nQ, Jes (Jemetveeced) He=efLeJeer Deeefo
JemegDeeW kesÀ, pees (jesefnleeë) ueeue jbie kesÀ nQ, Jes (©êeCeeced) HeéCe Deeefo i³eejn ©êeW kesÀ, pees (éesleeë) megHeso jbie
kesÀ Deewj (DeJejesefkeÀCeë) DeJejesOe keÀjves DeLee&led jeskeÀves Jeeues nQ, Jes (Deeefol³eeveeced) met³e&mecyevOeer cenerveeW kesÀ
Deewj pees (veYeesªHeeë) Ssmes nQ efkeÀ efpevekeÀe peue kesÀ meceeve ªHe nw, Jes peerJe (Heepe&v³eeë) cesIeosJelee Jeeues
DeLee&led cesIe kesÀ me¢Me iegCeeW Jeeues peeveves ®eeefn³eW¤6¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Deefive keÀer KeeR®eves keÀer, He=efLeJeer Deeefo keÀes OeejCe keÀjves keÀer, HeJeveeW
keÀes De®ís He´keÀej ®eæ{ves keÀer, met³e& Deeefo keÀer jeskeÀves keÀer Deewj cesIeeW keÀer peue Je<ee&ves keÀer ef¬eÀ³ee keÀes peeve keÀj meye
keÀeceeW ceW mec³ekedÀ efvejvlej GHe³egkeÌle efkeÀ³ee keÀjW¤6¤
GVele Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêeo³ees osJeleeë~ Deeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
*19H1OH H¿äH1<HHV -HHäFH1YHPOHÉ6{VYÌH-HZ&H1-HHÉ*ä9H1OHÍ HI0HäHIOH\HH1QJÍ HI0HäHIOH+H ÉáPOHÉ6V{YÌH\HHQ P+H1OHHÍ
0HJNHä¢+HH-HHHISH1YHHÍNH¢1XFHHHHäÉ'HHHILYHFHH1OHHÍ0HH1FHHÍ+HHZ1&HHÍ
GNVeNOH )OHäJOHGÉYH1OHÍa H¿1H1<HÍa -HH1FH1YHÍa OHVa 6V1YÌHNJeNw<CeNJeeë~ GNVeNOH )OHäJOHGÉYH1OHÍa HI0H1HIOHN\HH1QJHIMHIOHä HI0HHIOHÉ\HH1QJÍa
efMeNefleNHe=Éá )HIOHä HI0HHIOHÉ+HÉáÍa OHVa 6V1YÌH1\HH1Q 1P+H1OHHÍa 0HJNHä¢1+HH )HIOH1 0HJNHä¢É1+HHÍa -HH1HISH1YHHÍa NH¢1XFHHHHäÍa 'HH1HILYH1FHH11OHH
)OHHäHILYHFHH1leeë~ M³eeNceeë~ HeeNw<Ceeë¤7¤
HeoeLe&ë-(GVeleë) Gef®í^leë ($eÝ<eYeë) Þesÿë (Jeeceveë) Je¬eÀe²ë (les) (SsvêeJew<CeJeeë)
efJeÐegÜe³egoJs eleekeÀeë (GVeleë) (efMeefleyeengë) efMeleer levetkeÀÊee&jew yeent FJe yeueb ³em³e meë (efMeefleHe=ÿë)
efMeeflemlevetkeÀjCeb He=ÿb ³em³e meë (les) (Ssvêeyeen&mHel³eeë) Jee³egmet³e&osJeleekeÀeë (MegkeÀªHeeë) MegkeÀm³e ªHeefceJe
ªHeb ³es<eevles (Jeeefpeveeë) JesieJevleë (keÀucee<eeë) éesleke=À<CeJeCee&ë (Deeefivecee©leeë) DeefiveJee³egosJeleekeÀeë
(M³eeceeë) M³eeceJeCee&ë (Heew<Ceeë) HegefäefveefceÊe-cesIeosJeleekeÀeë¤7¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee! YeJeefÓ³ex GVele $eÝ<eYees JeeceveM®e meefvle, le SsvêeJew<CeJeeë~ ³e GVeleë efMeefleyeengë
efMeefleHe=ÿM®e meefvle, le Ssvêeyeen&mHel³eeë~ ³es MegkeÀªHee Jeeefpeveeë keÀucee<eeë meefvle, le Deeefivecee©leeë~ ³es
M³eeceeë meefvle, les ®e Heew<Ceeë efJe%es³eeë¤7¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³eeë HeMetveecegVeeEle Hegeqäb ®e kegÀJe&efvle les veeveeefJeOeeefve megKeeefve ueYevles¤7¤
1356
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes pees (GVeleë) Tb®ee ($eÝ<eYeë) Deewj Þesÿ (Jeeceveë) ìsæ{s De²eW Jeeues veeìe
HeMeg nQ, (les) Jes (SsvêeJew<CeJeeë) efyepegueer Deewj HeJeve osJelee Jeeues, pees (GVeleë) Tb®ee (efMeefleyeengë) efpemekeÀe
otmejs HeoeLe& keÀes keÀeìleer-íebìleer ngF& YegpeeDeeW kesÀ meceeve yeue Deewj (efMeefleHe=ÿë) efpemekeÀer met#ce keÀer ngF& Heerþ
Ssmes pees HeMeg nQ, (les) Jes (Ssvêeyeen&mHel³eeë) Jee³eg Deewj met³e& osJelee Jeeues (MegkeÀªHeeë) efpevekeÀe megiieeW kesÀ
meceeve ªHe Deewj (Jeeefpeveeë) Jesie Jeeues (keÀucee<eeë) keÀyejs Yeer nQ, Jes (Deeefivecee©leeë) Deefive Deewj HeJeve
osJelee Jeeues leLee pees (M³eeceeë) keÀeues jbie kesÀ nQ, Jes (Heew<Ceeë) HegefäefveefceÊekeÀ cesIe osJelee Jeeues peeveves
®eeefn³eW¤7¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e HeMegDeeW keÀer GVeefle Deewj Hegefä keÀjles nQ, Jes veevee He´keÀej kesÀ megKeeW keÀes Heeles nQ¤7¤
Slee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêeiv³eeo³ees osJeleeë~ mJejeìd ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
6OHHäç6VYÌH1LYHH HI¾ä1+HHç'HäLYHHUHHV1FHHUHHä -HHFH1YHHÉ'HäYH1>G-HHQäÉ DeeiveeJew<CeNJee JeNMee
FHZ{HH-H1&HHVKÉYHOHäÉ6YHHVFHZ1$³Hnë¤8¤
6OHHäÍa 6V1YÌH1LYHHÍa HI¾11+HH )HIOHä HI¾É1+HHÍa 'H1LYHH1UHH1VFHHUHHäÍa -HH1FH1YHHÍa 'H1YH1>G-HHQäÍa 'HH1LYHeNJewN<CeNJeeë~ JeNMee~
FHZ1HH1-H11&HKÍa'H1YHOHä6YH1)OH1YHOHäÍÉ6YHÍaFHZ1HnÍ
HeoeLe&ë-(Sleeë) HetJeexkeÌleeë (Ssvêeiveeë) Jee³egefJeÐeglmeef²veë (efÜªHeeë) Üs ªHes ³eemeeb leeë
(Deiveer<eesceer³eeë) meesceeefiveosJeleekeÀeë (Jeeceveeë) Je¬eÀeJe³eJeeë (Deve[dJeenë) Je=<eYeeë (DeeiveeJew<CeJeeë)
DeefiveJee³egosJeleekeÀeë (JeMeeë) JevO³ee ieeJeë (cew$eeJe©C³eë) HeéCeesoeveosJeleekeÀeë (Dev³eleSv³eë) ³ee Dev³elees
³eefvle HeéHvegJeefvle leeë (cew$³eë) efce$em³e efHe´³es JeÊe&ceeveeë¤8¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee ³eg<ceeefYe³ee& Slee efÜªHeeë meefvle lee Ssvêeiveeë~ ³es Jeecevee Deve[dJeenë meefvle
lesçiveer<eesceer³ee DeeiveeJew<CeJeeM®e~ ³ee JeMeeë meefvle lee cew$eeJe©C³eë~ ³ee Dev³eleSv³eë meefvle leeM®e cew $³ees
efJe%es³eeë¤8¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee Jee³Jeiv³eeefoiegCeeved HeMetved Heeue³eefvle, les meJeexHekeÀejkeÀe YeJeefvle¤8¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legcekeÀes (Sleeë) ³es HetJeexkeÌle (efÜªHeeë) efÜªHe HeMeg DeLee&led efpevekesÀ oes-oes ªHe
nQ, Jes (Ssvêeiveeë) Jee³eg Deewj efyepegueer kesÀ mebieer, pees (Jeeceveeë) ìsæ{s De²eW Jeeues Je veeìs Deewj (Deve[dJeenë)
yewue nQ, Jes (Deiveer<eesceer³eeë) meesce Deewj Deefive osJelee Jeeues leLee (DeeiveeJew<CeJeeë) Deefive Deewj Jee³eg osJelee
Jeeues pees (JeMeeë) JevO³ee ieew nQ, Jes (cew$eeJe©C³eë) HeéCe Deewj Goeve osJelee Jeeueer Deewj pees (Dev³eleSv³eë)
keÀneR mes HeéHle neW, Jes (cew$³eë) efce$e kesÀ efHe´³e J³eJenej ceW peeveves ®eeefn³eW¤8¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Jee³eg Deewj Deefive Deeefo kesÀ iegCeeW Jeeues ieew Deeefo HeMeg nQ, GvekeÀer Heeuevee keÀjles nQ,
Jes meye keÀe GHekeÀej keÀjves Jeeues nesles nQ¤8¤
ke=À<CeieérJee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deiv³eeo³ees osJeleeë~ efve®e=led HeeqxMívoë~ He_®eceë mJejë¤
ke=ÀÉ&HLHHU{-HHÉ'HHLYHV1HH \H1<H-HäÍ PHHZ1FHHÍ ËHV1OHH -HHäH1-HHKÉ'HHI-HäHHOHH1É'HHIRäOHZ1 PHä+HH 2HH1HV
-HäOPHOH1³HH[n RV1-HHYHHE1+HOYHHU{<HÍ
ke=ÀÉ&HLHHUä-HH1 )HIOHä NH¢É&HÉLHHUä-HHÍa'HH1LYHV1HHÍa\H1<H-HäÍaPHHZ1FHHÍaËHV1OHHÍa-HH1H1-HHKÍa'HHI-HäHHOHH1 )OHHI-HäÉHHOHHÍa
'HHIRäOHZaPHä+HH1É)HIOH1PHÉä+HHÍa2HH1HVa-H1OPH1OH1H nÍaR1V-HHYHHäFHGa+HOYHHUä<HÍ
HeoeLe&ë-(ke=À<CeieérJeeë) ke=À<CekeÀCþeë (Deeives³eeë) DeefiveosJeleekeÀeë (yeYe´Jeë) vekegÀueJeCe&JeÜCe&³egkeÌleeë
(meewc³eeë) meesceosJeleekeÀeë (éesleeë) (Jee³eJ³eeë) Jee³egosJeleekeÀeë (DeefJe%eeleeë) ve efJeMes<esCe %eelee efJeefoleeë
(Deefol³ew) DeKeefC[lee³ew peefvelJeef¬eÀ³ee³ew~ Deefoeflepe&efvelJeefceefle cev$eHeéceeC³eeo$eeefoefleMeyosve ie=¿eles (meªHeeë)
meceeveb ªHeb ³eemeeb leeë (Oee$es) OeejkeÀe³e Jee³eJes (Jelmele³³e&ë) DeefleMe³esve Jelmeeë (osJeeveeced) met³ee&oerveeced
(HelveerY³eë) HeeefuekeÀeY³eë ef¬eÀ³eeY³eë¤9¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³ex ke=À<CeieérJeemle Deeives³eeë, ³es yeYe´Jemles meewc³eeë, ³es éesleemles
Jee³eJ³eeë, ³esçefJe%eeleemlesçefol³ew, ³es meªHeemles Oee$es, ³ee Jelmele³e&mleeM®e osJeeveeb HelveerY³ees efJe%es³eeë¤9¤
YeeJeeLe&ë-³es HeMeJeë keÀ<e&keÀe efveieuekeÀemle DeefiveJeÜÊe&ceeveeë~ ³e Dees<eOeerJe×ejkeÀeë, ³e DeeJejkeÀemles
Jee³egJeÜÊe&ceeveeë~ ³esçefJe%eeleemles He´pevevee³e, ³es Oeele=iegCeemles OeejCee³e, ³es met³e&efkeÀjCeJeÜÊe&ceeveeë HeoeLee& meefvle,
les J³eJenejmeeOeves He´³eesp³eeë¤9¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legcekeÀes pees (ke=À<CeieérJeeë) keÀeues ieues kesÀ nQ, Jes (Deeives³eeë) DeefiveosJelee Jeeues,
pees (yeYe´Jeë) v³eesues kesÀ jbie Jeeues nQ, Jes (meewc³eeë) meesce osJelee Jeeues pees (éesleeë) megHeso nQ, Jes (Jee³eJ³eeë)
Jee³eg osJelee Jeeues, pees (DeefJe%eeleeë) efJeMes<e ef®eÚ mes kegÀí ve peeves ie³es, Jes (Deefol³ew) pees keÀYeer veeMe veneR
nesleer Gme GlHeefÊe ªHe ef¬eÀ³ee kesÀ efue³es, pees (meªHeeë) Ssmes nQ efkeÀ efpevekeÀe SkeÀmee ªHe nw, Jes (Oee$es) OeejCe
keÀjves nejs HeJeve kesÀ efue³es~ Deewj pees (Jelmele³e&ë) íesìer-íesìer yeefí³eeb nQ, Jes (osJeeveeced) met³e& Deeefo ueeskeÀeW keÀer
(HelveerY³eë) Heeuevee keÀjves Jeeueer ef¬eÀ³eeDeeW kesÀ efue³es peeveves ®eeefn³es¤W 9¤
YeeJeeLe&ë-pees HeMeg peesleves Deewj efveieueves Jeeues nQ, Jes Deefive kesÀ meceeve JeÊe&ceeve~ pees Dees<eefOe kesÀ meceeve
iegCeeW keÀes OeejCe keÀjves Deewj {ebHeves Jeeues nQ, Jes HeJeve kesÀ meceeve JeÊe&ceeve~ pees veneR peeveves ³eesi³e Jes GlHeefÊe kesÀ
1358
efue³es, pees OeejCe keÀjles ngS kesÀ legu³e iegCe³egkeÌle nQ, Jes OeejCe keÀjves kesÀ efue³es leLee pees met³e& keÀer efkeÀjCeeW kesÀ
meceeve JeÊe&ceeve HeoeLe& nQ, Jes J³eJenejeW keÀer efmeef× keÀjves ceW De®ís He´keÀej ³egkeÌle keÀjves ®eeefn³eW¤9¤
ke=À<Cee Yeewcee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Devleefj#eeo³ees osJeleeë~ mJeje[diee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
ke=ÀÉ<Cee YeNewcee OetÉceéçDeeäYOHHIMl#ee ye=ÉQYOHHV{HIR1-HHÍ0H1\HXHHä-HZ²HJÉOHHÍHIPH12FHHPOHHäMlkeÀeë¤10¤
ke=ÀÉ<Ceeë~ YeewNceeë~ OetÉceéë~ DeeNvleNHIMlHHÍa\HÉQYOHäÍaHIR1-HHÍa0H1\HXHHäÍa-HZ1²HJÉOHHÍaHIPH12FHHÍaOHH1MlNH¢HÍ
HeoeLe&ë-(ke=À<Ceeë) ke=À<CeJeCee&ë efJeuesKeveefveefceÊee Jee (Yeewceeë) YetefceosJeleekeÀeë (Oetceéë) Oetce´JeCee&ë
(Deevleefj#eeë) Devleefj#eosJeleekeÀeë (ye=nvleë) JeOe&keÀeë (efoJ³eeë) efoJ³eiegCekeÀce&mJeYeeJeeë (Meyeueeë)
eEkeÀef®e®ídJesleeë (JewÐegleeë) efJeÐegÎsJeleekeÀeë (efmeOceeë) ce²uekeÀeefjCeë (leejkeÀeë) ogëKem³e Heejs keÀeefjCeë¤10¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³ex ke=À<Ceemles Yeewceeë~ ³es Oetceémle Deevleefj#eeë~ ³es efoJ³ee ye=nvleë
Meyeueemles JewÐegleeë~ ³es efmeOceemles ®e leejkeÀe efJe%es³eeë¤10¤
YeeJeeLe&ë-³eefo ceveg<³eeë keÀ<e&CeeefokeÀe³e&meeOekeÀeved HeéeeefoHeoeLe&ved Yetc³eeefo<eg meb³eespe³es³egmleefn& les
ce²ueceeHveg³egë¤10¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes pees (ke=À<Ceeë) keÀeues jbie kesÀ Jee Kesle Deeefo kesÀ pegleeF& Jeeues nQ, Jes
(Yeewceeë) Yetefce osJelee Jeeues (Oetceéë) Oegcesues nQ, Jes (Deevleefj#eeë) Devleefj#e osJelee Jeeues, pees (efoJ³eeë) efoJ³e
iegCe keÀce& mJeYeeJe³egkeÌle (ye=nvleë) yeæ{les ngS Deewj (Meyeueeë) Leesæ[s megHeso nQ, Jes (JewÐegleeë) efyepegueer osJelee
Jeeues Deewj pees (efmeOceeë) cebieue keÀjeves nejs nQ, Jes (leejkeÀeë) ogëKe kesÀ Heej Gleejves Jeeues peeveves
®eeefn³eW¤10¤
YeeJeeLe&ë-³eefo ceveg<³e peesleves Deeefo keÀe³eesXx kesÀ meeOekeÀ HeMeg Deeefo HeoeLeesXx keÀes Yetefce Deeefo ceW meb³egkeÌle
keÀjW lees Jes Deevevo cebieue keÀes HeéHle nesJeW¤10¤
Oetceéefvel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Jemevleeo³ees osJeleeë~ mJeje[dye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
OetÉFHHYHG -HäPH1YOHHHHXHä<HOHV ËHV1OHHYHG LHNer<cee³eä ke=ÀÉ&HHYHG -H1HH <HHVäÉ1&HHBÏ1MRV1 +HHäOHHV QVFH1YOHHHä
efHeNMe²eÉHIBÏHI0HäMHH
OetÉceéved~ JeNmeNYOHHHäa 'HHa XH1<H1OHVNa ËHV1OHHYHGa LHHU1FHHHäa NH¢É&HHYHGa -H1HH <HäÍa 'H11&HHYHGa 0H1MRVäa +HHäOHÍa Q1VFH1YOHHHäa
HI+H0HHäYHGaHI0HHI0HäMHH
HeoeLe&ë-(Oetceéved) Oetce´JeCee&ved HeoeLee&ved (Jemevlee³e) JemevleÊeez megKee³e (Dee) mecevleeled (ueYeles)

HeéHveeself e (éesleeved) éesleJeCee&ved (ieér<cee³e) ieér<ceÊeez megKee³e (ke=À<Ceeved) ke=À<CeJeCee&ved ke=Àef<emeeOekeÀeved Jee
(Je<ee&Y³eë) Je<e&Êeez keÀe³e&meeOevee³e (De©Ceeved) DeejkeÌleeved (Mejos) Mej¢leew megKee³e (He=<eleë) mLetueeved
(nscevlee³e) nscevleÊeez keÀe³e&meeOevee³e (efHeMe²eved) jkeÌleHeerleJeCee&ved (efMeefMeje³e) efMeefMejÊeez
J³eJenejmeeOevee³e¤11¤
DevJe³eë-³ees ceveg<³ees Jemevlee³e Oetceéved ieér<cee³e éesleeved Je<ee&Y³eë ke=À<Ceeved Mejosç©Ceeved nscevlee³e He=<eleë
efMeefMeje³e efHeMe²eveeueYeles, me meleleb megKeer YeJeefle¤11¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ew³e&efmceVe=leew ³es HeoeLee&ë meb®e³eveer³eeë mesJeveer³eeM®e m³egmleeved mebef®el³e mebmesJ³eeçjesiee
YetlJee Oecee&Le&keÀececees#emeeOeveev³evegÿeleJ³eeefve¤11¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e (Jemevlee³e) Jemevle $eÝleg ceW megKe kesÀ efue³es (Oetceéved) Oegcesues HeoeLeesXx kesÀ (ieér<cee³e)
ieér<ce $eÝleg ceW Deevevo kesÀ efue³es (éesleeved) megHeso jbie kesÀ (Je<ee&Y³eë) Je<ee& $eÝleg ceW keÀe³e&efmeef× kesÀ efue³es
(ke=À<Ceeved) keÀeues jbie kesÀ Jee Kesleer keÀer efmeef× keÀjeves Jeeues (Mejos) Mejod $eÝleg ceW megKe kesÀ efue³es (De©Ceeved)
ueeue jbie kesÀ (nscevlee³e) nscevle $eÝleg ceW keÀe³e& meeOeves kesÀ efue³es (He=<eleë) ceesìs Deewj (efMeefMeje³e) efMeefMej
$eÝlegmecyevOeer J³eJenej meeOeves kesÀ efue³es (efHeMe²eved) ueeueeceer efue³es ngS Heerues HeoeLeesXx keÀes (Dee, ueYeles) De®ís
He´keÀej HeéHle neslee nw, Jen efvejvlej megKeer neslee nw¤11¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes efpeme $eÝleg ceW, pees HeoeLe& FkeÀùs keÀjves Jee mesJeves ³eesi³es neW, GvekeÀes FkeÀùs Deewj
GvekeÀe mesJeve keÀj veerjesie nes kesÀ Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e kesÀ efme× keÀjves kesÀ J³eJenejeW keÀe Dee®ejCe keÀjvee
®eeefn³es¤11¤
$³eJe³e Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deiv³eeo³ees osJeleeë~ mJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
H-HäHHVLHHH1HZ+HÃHHä-HHHIk1ÆJ<HVäHIROH1-HHQHVN SHLHäOHZHIH-H1OPHHÉ'HäYHJÉÆJ<HVäOHJH 1-HHQäç*1HI&HQVä
H-HäH1 )HIOHä HIH1É'H-HäHÍaLHH1H1HZa+HÃHHä-HH)HIOH1 +HÃHäÉ'H-HHÍaHIH1ÆJ<HVäaHIH1POHJ<H1 )HIOHä HIH1POHJ<HVä~ efolN ³e1-HHQ1É)HIOHä
HIROH1É-HHQäÍa SHLHäOHZa HIH1É-H1OPHHÉ)HIOHä HIHÉ-H1OPHHÍa 'H1YHJÉÆJ<HVäa 'H1YHJÉPOHJ<H1 )OHäYHJÉÉPOHJ<HVäa OHJÉH1 -HHQ1 )HIOHä OHJH1 É-HHQäÍa
*1HI&QVä
HeoeLe&ë-($³eJe³eë) efleñeesçJe³ees ³es<eeb les (iee³e$³ew) iee³elees jef#ekeÀe³ew (He_®eeJe³eë) He_®e DeJe³ees
³es<eevles (ef$eägYes) $e³eeCeeb MeejerjJeeef®ekeÀceevemeeveeb megKeeveeb mlecYevee³e efmLejerkeÀjCee³e (efol³eJeenë) efoleew
KeC[ves YeJee efol³ee ve efol³ee Deefol³eemleeved ³es Jenefvle HeéHe³eefvle les efol³eJeenë (peiel³ew) peieê#eCee³ew ef¬eÀ³ee³ew
1360
(ef$eJelmeeë) $e³ees Jelmeeefm$e<eg Jee efveJeemees ³es<eevles (DevegägYes) DevegmlecYee³e (leg³e&Jeenë) ³es leg³e¥ ®elegLe¥ Jenefvle
les (Gef<Cens) Glke=Àäle³ee efmve¿eefle ³e³ee lem³ew ef¬eÀ³ee³ew¤12¤
DevJe³eë-³es $³eJe³ees iee³e$HZ +HÃHH-HHHIkÆJ<HV HIROH-HHQHV SHLHOHZ HIH-HOPHH'HYHJÆJ<HV OHJH -HHQ*HI&HQV H
He´³elesjBmles megefKeveë m³egë¤12¤
YeeJeeLe&ë-³eLee efJeÜebmeesçOeerlewiee&³e$³eeefoívoesçLezë megKeeefve JeOe&³evles, leLee HeMegHeeuekeÀe Ie=leeoerefve
Je×&³es³egë¤12¤
HeoeLe&ë-pees ($³eJe³eë) Ssmes nQ efkeÀ efpeve keÀer leerve Yes[ æ W Jes (iee³e$³ew) ieeles ngDeeW keÀer j#ee keÀjves Jeeueer
kesÀ efue³es (He_®eeJe³eë) efpeve kesÀ HeeB®e Yes[ æ W nQ, Jes (ef$eägYes) leerve DeLee&led Mejerj, JeeCeer Deewj ceve mecyevOeer megKeeW
kesÀ efmLej keÀjves kesÀ efue³es~ pees (efol³eJeenë) efJeveeMe ceW ve Heéfme× neW, Gve keÀer HeéefHle keÀjeves Jeeues (peiel³ew)
mebmeej keÀer j#ee keÀjves keÀer pees ef¬eÀ³ee Gme kesÀ efue³es (ef$eJelmeeë) efpeve kesÀ leerve mLeeveeW ceW efveJeeme Jes (DevegägYes)
Heerís mes jeskeÀves keÀer ef¬eÀ³ee kesÀ efue³es Deewj (leg³e&Jeenë) pees DeHeves HeMegDeeW ceW ®eewLes keÀes HeéHle keÀjeves Jeeues nQ, Jes
(Gef<Cens) efpeme ef¬eÀ³ee mes GÊecelee kesÀ meeLe He´meVe neW, Gme ef¬eÀ³ee kesÀ efue³es De®íe ³elve keÀjW, Jes megKeer
neW¤12¤
YeeJeeLe&ë-pewmes efJeÜeved peve Heæ{s ngS iee³e$eer Deeefo ívoeW kesÀ DeLeesXx mes megKeeW keÀes yeæ{eles nQ, Jewmes HeMegDeeW
kesÀ Heeueves Jeeues Ieer Deeefo HeoeLeesXx keÀes yeæ{eJeW¤12¤
HeÿJeeef[l³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efJejepeeo³ees osJeleeë~ efve®e=ovegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
+H1á1-HHQHV{HI-H1MHSHäÉ*1HH&HHV{\HQ1OHHÉH¿äH1<HHÍNH¢1NHJ¢<HVäÉYH1>-HHQäÍHeN*dkeÌl³ew 2HV1YH-HHVÉHIOHäÏYRPHV
HeNÿN-HHQ1 )HIOHä +Há1-HHQäÍa HI-H1MHSH1 )HIOHä HI-H1ÉMHSHVäa *1HH&HäÍa \HÉQO1 HZa H¿1H1<HHÍa NH¢1NHJ¢<HVäa 'H1YH1>G-HHQäÍa HeN*dkeÌl³ew~
2H1VYH-HäÍa'HHIOHäÏYRPH1É)OHHIOHäÉÏYRPHVa
HeoeLe&ë-(HeÿJeenë) ³es Heÿsve He=ÿsve Jenefvle les (efJejepes) efJejeìdívomes (G#eeCeë) Jeer³e&mes®evemeceLee&ë
(ye=nl³ew) ye=nleerívoesçLee&³e ($eÝ<eYeeë) yeefueÿeë (keÀkegÀYes) keÀkegÀyegef<CekeÌívoesçLee&³e (Deve[dJeenë)
MekeÀìJenvemeceLee&ë (He*dkeÌl³ew) He*deqkeÌle®ívoesçLee&³e (OesveJeë) ogiOeoe$³eë (Deefleívomes)
Deeflepeiel³eeefo®ívoesçLee&³e¤13¤
DevJe³eë-³ewce&veg<³eweJf e&jepes HeÿJeenes ye=nl³ee G#eeCeë keÀkegÀYes $eÝ<eYeeë He*dkeÌl³ee Deve[dJeenesçefle®ívomes
OesveJeë mJeeref¬eÀ³evles lesçeflemegKeb ueYevles¤13¤
YeeJeeLe&ë-³eLee efJeÜebmees efJeje[eefo®ívoesY³ees yentefve efJeÐeekeÀe³ee&efCe meeOvegJeefvle leLeesäêefoY³eë HeMegY³ees

ie=nmLee DeefKeueeefve keÀe³³ee&efCe meeOveg³egë¤13¤
HeoeLe&ë-efpeve ceveg<³eeW ves (efJejepes) efJejeìd ívo kesÀ efue³es (HeÿJeenë) pees Heerþ mes HeoeLeesXx keÀes Hengb®eeles
(ye=nl³ew) ye=nleer ívo kesÀ DeLe& keÀes (G#eeCeë) Jeer³e& meeR®eves ceW meceLe& (keÀkegÀYes) keÀkegÀHed Gef<CekedÀ ívo kesÀ DeLe&
keÀes ($eÝ<eYeeë) DeefleyeueJeeved HeéCeer (He*dkeÌl³ew) HebefkeÌle ívo kesÀ DeLe& keÀes (Deve[dJeenë) ueæ{e Hengb®eeves ceW meceLe&
yewueeW keÀes (Deefleívomes) Deeflepeieleer Deeefo ívo kesÀ DeLe& keÀes (OesveJeë) otOe osves Jeeueer ieewSb mJeerkeÀej keÀeR, Jes
DeleerJe megKe Heeles nQ¤13¤
YeeJeeLe&ë-pewmes efJeÜeved efJejeìd Deeefo ívoeW kesÀ efue³es yengle efJeÐee-efJe<e³ekeÀ keÀeceeW keÀes efme× keÀjles nQ,
Jewmes TBì Deeefo HeMegDeeW mes ie=nmLe ueesie mecemle keÀeceeW keÀes efme× keÀjW¤13¤
ke=À<CeieérJee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deiv³eeo³ees osJeleeë~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
ke=ÀÉ&HLHHU{-HHÉ'HHLYHV1HH \H1<H-HäÍ PHHZNc³eeçGä+H2-H1POHHÍ PHHäHI-H1HH JelmeleN³e&në meejmJeNl³enë M³eeNceeë
+HHZ1&HHÍ+H0YHäHHVFHH1OHH\HäQJ1+HH-HZäËHRV1-HH-H10HH²HHä-HH+HHI/H1-HHUHHäÍ
ke=ÀÉ&HLHHUä-HH1 )HIOHä NH¢É&HÉLHHUä-HHÍa 'HH1LYH1VHHÍa \H1<H-HäÍa PHHZ1FHHÍa *1+H12-H1POHHÉ)OHäJ+HÉ2-H1POHHÍa PHH1HI-H1HHÍa
-H1OPH1OH1H nÍa PHH1MlP-H1OHnÍa 0HH1FHHÍa +HHZ1&HHÍa +H0YHäHÍa FHH11OHHÍa \H1QJÉ1+HH )HIOHä \HQJÉ1+HHÍa -H1ZËH1RVN-HH )HIOHä -HZËHR1V-HHÍa
JeNMeeë~ ÐeeNJeeNHe=ÉefLeN-HHUHHäÍ
HeoeLe&ë-ke=À<CeieérJeeë) ke=À<CekeÀCþeë (Deeives³eeë) DeefiveosJeleekeÀeë (yeYe´Jeë) meJe&m³e OeejkeÀeë Hees<ekeÀe
Jee (meewc³eeë) meesceosJeleekeÀeë (GHeOJemleeë) GHeeOeë Heefleleeë (meeefJe$eeë) meefJele=oJs eleekeÀeë (Jelmele³³e&ë)
ÛmJee Jelmee ³eemeeb leeë (meejmJel³eë) JeeiosJeleekeÀeë (M³eeceeë) M³eeceJeCee&ë (Heew<Ceeë) HegefäkeÀjcesIeosJeleekeÀeë
(He=Mve³eë) He´äJ³eeë (cee©leeë) ceveg<³eosJeleekeÀeë (yengªHeeë) yentefve ªHeeefCe ³es<eevles (JewéeosJeeë)
efJeéesosJeosJeleekeÀeë (JeMeeë) osoerH³eceeveeë (ÐeeJeeHe=efLeJeer³eeë) ÐeeJeeHe=efLeJeeroJs eleekeÀeë¤14¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³ex ke=À<CeieérJeemle Deeives³eeë~ ³es yeYe´Jemles meewc³eeë~ ³e GHeOJemleemles
meeefJe$eeë~ ³ee Jelmele³e&mleeë meejmJel³eë~ ³es M³eeceemles Heew<Ceeë~ ³es He=Mve³emles cee©leeë~ ³es yengªHeemles
JewéeosJeeë~ ³es JeMeemles ®e ÐeeJeeHe=efLeJeer³ee efJe%es³eeë¤4¤
YeeJeeLe&ë-³eLee efMeefuHeveesçiv³eeefoY³eë HeoeLexY³eesçveskeÀeefve keÀe³ee&efCe meeOvegJeefvle, leLee ke=À<eerJeueeë
HeMegefYeye&ntefve keÀe³ee&efCe meeOveg³egë¤14¤
1362
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes pees (ke=À<CeieérJeeë) keÀeues ieues Jeeues nQ, Jes (Deeives³eeë) Deefive osJelee
Jeeues~ pees (yeYe´Jeë) meye keÀe OeejCe Hees<eCe keÀjves Jeeues nQ, Jes (meewc³eeë) meesce osJelee Jeeues~ pees (GHeOJemleeë)
veer®es kesÀ meceerHe efiejs ngS nQ, Jes (meeefJe$eeë) meefJelee osJelee Jeeues~ pees (Jelmele³³e&ë) íesìer-íesìer yeefí³ee nQ, Jes
(meejmJel³eë) JeeCeer osJelee Jeeueer~ pees (M³eeceeë) keÀeues JeCe& kesÀ nQ, Jes (Heew<Ceeë) Hegefä keÀjves nejs cesIe osJelee
Jeeues~ pees (He=Mve³eë) Hetíves ³eesi³e nQ, Jes (cee©leeë) ceveg<³e osJelee Jeeues pees (yengªHeeë) yengªHeer DeLee&led
efpeve kesÀ DeveskeÀ ªHe nQ, Jes (JewéeosJeeë) mecemle efJeÜeved osJelee Jeeues Deewj pees (JeMeeë) efvejvlej ef®euekeÀles ngS
nQ, Jes (ÐeeJeeHe=efLeJeer³eeë) DeekeÀeMe-He=efLeJeer osJelee Jeeues peeveves ®eeefn³eW¤14¤
YeeJeeLe&ë-pewmes efMeuHeefJeÐee peeveves Jeeues efJeÜeved peve Deefive Deeefo HeoeLeesXx mes DeveskeÀ keÀe³e& efme× keÀjles
nQ, Jewmes Kesleer keÀjves Jeeues Heg©<e HeMegDeeW mes yengle keÀe³e& efme× keÀjW¤14¤
GkeÌlee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêeo³ees osJeleeë~ efJeje[gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
GNkeÌleeë mHäBH1MHÉ6OHHäÉ6VYÌHNiveeë ke=É¢&HH-HHä1&HHÍ+H0YHäHHVFHH1OHHÍNH¢HNHHPOHWä+HNjeë¤15¤
GNkeÌleHÍa PH1EH1MH )HIOHä PHFHGÉH1MHÍa 6OHHäÍa 6VY1 ÌH1LYHHÍa NH¢É<Ceeë~ JeeN1&HHÍa +H0YHäHÍa FHH11OHHÍa NH¢H1+HHÍa
letÉHeNjeë¤15¤
HeoeLe&ë-(GkeÌleeë) keÀefLeleeë (me_®ejeë) ³es mec³ekedÀ ®ejefvle les (Sleeë) (Ssvêeiveeë)
FvêeefiveosJeleekeÀeë (ke=À<Ceeë) keÀ<e&keÀeë (Jee©Ceeë) Je©CeosJeleekeÀeë (He=Mve³eë) efJeef®e$eef®eÚeë (cee©leeë)
(keÀe³eeë) He´peeHeefleosJeleekeÀeë (letHejeë) eEnmekeÀeë¤15¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYejslee GkeÌleeë meáeje Ssvêeiveeë ke=À<Ceeë Jee©Ceeë He=Mve³ees cee©leemletHejeë
keÀe³eeM®e mevleerelf e yeesO³eced¤15¤
YeeJeeLe&ë-³es veeveeosMemeb®eeefjCeë HeéefCevemmeefvle lewce&veg<³ee ³eLee³eesi³eevegHekeÀejeved ie=Áer³egë¤15¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes (Sleeë) ³es (GkeÌleeë) keÀns ngS (meáejeë) pees De®ís He´keÀej ®eueves nejs
HeMeg Deeefo nQ, Jes (Ssvêeiveeë) Fvê Deewj Deefive osJelee Jeeues~ pees (ke=À<Ceeë) KeeR®eves Jee peesleves nejs nQ, Jes
(Jee©Ceeë) Je©Ce osJelee Jeeues Deewj pees (He=Mve³eë) ef®e$e-efJeef®e$e ef®eÚ ³egkeÌle (cee©leeë) ceveg<³e kesÀ mes
mJeYeeJe Jeeues (letHejeë) eEnmekeÀ nQ, Jes (keÀe³eeë) He´peeHeefle osJelee Jeeues nQ, ³en peevevee ®eeefn³es¤15¤
YeeJeeLe&ë-pees veevee He´keÀej kesÀ osMeeW ceW Deeves-peeves Jeeues HeMeg Deeefo HeéCeer nQ, Gvemes ceveg<³e ³eLee³eesi³e
GHekeÀej uesJeW¤15¤
Deive³e Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deiv³eeo³ees osJeleeë~ MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
Hegveë keÀmcew kesÀ j#eCeer³e Fl³een¤

efHeÀj efkeÀmekesÀ efue³es keÀewve j#ee keÀjves ³eesi³e nQ, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1LYHHVÉYHHU{NH¢-HOHV +H/HFH1SHHYHHXHä<HOHV FH1µÐHäÍ PHHYOH+H1YHV<HäÍ PH-HH1OHHYHG FH1µÐHHV{ LHQFHV1HI2H<HH1V
\HHINHä¢QHYHGFH1µÐHäÍH¢1HUHI><HäÍPHjPHÉÆHYHGFH1µÐH1ÍP-HOHä-HµÐHHVÉYHJPHÉäeved¤16¤
'H1LYHHVäa 'HYHHUäNH¢-HOH1 )OHYHHUäNH¢É-HOHVa +H1/H1FH1SHHHIYHHIOHä +H/HFH1ÉSHHYHGa 'HHa XH1<H1OH1Va FH1RG<H1 )HIOHä FH1OHGÉ<HäÍa
PHH1YOH1+H1YHV<H1 )HIOHä PHHFHGÉOH+H1YHV<HäÍaPH1-HH1OHHHIYHHIOHä PHÉ-HH1OHHYHGaFH1RG<H1 )HIOHä FH1OHGÉ<HäÍaLHÉQ1FH1VHI2H<H1 )HIOHä LHQÉFH1VHI2H<Häë~
\HHINHä¢QHYHGaFH1RG<H1)HIOHäFH1OHGÉ<HäÍaH¢1HUHI><H1)HIOHäH¢HU1HI>É<HäÍaPH1jPHÉÆHHIYHHIOHäPHFHGÉFHÉÆHYHGaFH1RG<H1)HIOHäFH1OHGÉ<HäÍa
P-HOHä-HRG<H1)HIOH1P-HOHä-HOHGÉ<HÍa'H1YHJÉme=ÉÆHHIYHOHäYHJÉPHÉäeved¤16¤
HeoeLe&ë-(Deive³es) HeeJekeÀ FJe JeÊe&ceevee³e mesveeHele³es (DeveerkeÀJeles) He´Mebefmelemesvee³e (He´Lecepeeved)
He´LeceeefÜmleerCee&led keÀejCeeoglHeVeeved (Dee) (ueYeles) (ce©Óîeë) Jee³egJeÜÊe&ceevesY³ees ceveg<³esY³eë (meevleHevesY³eë)
mec³ekedÀ leHeveb ye´ïe®e³³ee&Ðee®ejCeb ³es<eevlesY³eë (meJeel³eeved) meceeveJeeles YeJeeved (ce©Óîeë) HeéCe FJe efHe´³esY³eë
(ie=ncesefOeY³eë) ie=nmLesY³eë (yeef<keÀneved) ef®ejHe´metleeved (ce©Óîeë) (¬eÀeref[Y³eë) He´Mebefmele¬eÀer[sY³eë (mebme=äeved)
mec³eiiegCe³egkeÌleeved (ce©Óîeë) ceveg<³esY³eë (mJeleJeodY³eë) mJelees Jeemees ³es<eevlesY³eë (Devegme=äeved)
Deveg<eef²Ceë¤16¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee ³eLee efJeÜebmeesçveerkeÀJelesçive³es He´Lecepeeved meevleHevesY³ees ce©odY³eë meJeel³eeved
ie=nceseOf eY³ees ce©odY³ees yeef<keÀneved ¬eÀere[
f Y³ees ce©odY³eë mebme=äeved mJeleJeodY³ees ce©odY³eesçvegme=äeveeueYeles leLewJe
³et³ecesleeveeueYeOJeced¤16¤
YeeJeeLe&ë-³eLee efJeÜefÓefJe&ÐeeefLe&veë HeMeJeM®e Heeu³evles, leLewJeslejwce&ve<³ewë Heeueveer³eeë¤16¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees pewmes efJeÜeved peve (DeveerkeÀJeles) He´Mebefmele mesvee jKeves Jeeues (Deive³es) Deefive kesÀ
meceeve JeÊe&ceeve lespemJeer mesveeOeerMe kesÀ efue³es (He´Lecepeeved) efJemleej³egkeÌle keÀejCe mes GlHeVe ngS (meevleHevesY³eë)
efpevekeÀe De®ís He´keÀej ye´ïe®e³³e& Deeefo Dee®ejCe nw, Gve (ce©Óîeë) HeéCe kesÀ meceeve Heérefle GlHeVe keÀjves Jeeues
ceveg<³eeW kesÀ efue³es (meJeel³eeved) SkeÀ mes HeJeve ceW ngS HeoeLeesXx (ie=ncesefOeY³eë) Iej ceW efpeve keÀer Oeerj yegef× nw, Gve
(ce©Óîeë) ceveg<³eeW kesÀ efue³es (yeef<keÀneved) yengle keÀeue kesÀ GlHeVe ngDeeW (¬eÀeref[Y³eë) He´Mebmee³egkeÌle efJenej
Deevevo keÀjves Jeeues (ce©Óîeë) ceve<³eeW kesÀ efue³es (mebme=äeved) De®ís He´keÀej iegCe³egkeÌle Deewj (mJeleJeÓîeë)
efpevekeÀe DeeHe mes DeeHe efveJeeme nw, Gve (ce©Óîeë) mJelev$e ceveg<³eeW kesÀ efue³es (Devegme=äeved) efceueves JeeueeW keÀes
(Dee, ueYeles) HeéHle neslee nw, legce ueesie Fve keÀes HeéHle nesDees¤16¤
YeeJeeLe&ë-pewmes efJeÜeveeW mes efJeÐeeLeea Deewj HeMeg Heeues peeles nQ, Jewmes Dev³e ceveg<³eeW keÀes Yeer Heeueves
®eeefn³eW¤16¤
1364
GkeÌlee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêeiv³eeo³ees osJeleeë~ Yegefjiiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤

GNkeÌleHÍPHäBH1MHÉ6OHHäÉ6VYÌH1LYHHÍ+HHä¯HÉHFHHäQV1YÌH\HäQJ1+HH-HZäËHNH¢FH 1&HHÍ
GNkeÌleHÍa PH1BH1MH )HIOHä PHFHGÉH1MHÍa 6OHHäÍa 61VYÌH1LYHHÍa +HH10HÉ²eë~ HeN´Me=ÉH )HIOHä +HÉ0HÉ²eë~ ceeNnsNYÌH )HIOHä
ceneçFNvêeë~ yeNngÉ1+HH)HIOHä\HQJÉ1+HHÍa-HZ1ËH1NH¢1FH 1&HH)HIOHä-HZËHçkeÀce&NCeeë¤17¤
HeoeLe&ë-(GkeÌleeë) efveªefHeleeë (me_®ejeë) meáejefvle ³es<eg les ceeiee&ë (Sleeë) (Ssvêeiveeë)
Jee³egefJeÐegÎsJeleekeÀeë (HeéMe=²eë) He´ke=Àäeefve Íe=²eefCe ³es<eevles (ceensvêeë) censvêosJeleekeÀeë (yengªHeeë)
yengJeCe&³egkeÌleeë (JewéekeÀce&Ceeë) efJeéekeÀce&osJeleekeÀeë¤17¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³e& Slee Ssvêeiveeë HeéÍe=²e ceensvêe yengªHee JewéekeÀce&Ceeë meáeje
GkeÌleemles<eg ievleJ³eced¤17¤
YeeJeeLe&ë-³eLee efJeÜefÓë HeéeeefoHeeueveceeiee& GkeÌleemleLewJe Jesos HeéfleHeeefoleeë meefvle¤17¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees legce keÀes pees (Sleeë) ³es (Ssvêeiveeë) Jee³eg Deewj efyepegueer osJelee Jeeues (HeéÍe=²eë)
efpeve kesÀ GÊece meeRie nQ, Jes (ceensvêeë) censvê osJelee Jeeues Jee (yengªHeeë) yengle jbie³egkeÌle (JewéekeÀce&Ceeë)
efJeéekeÀcee& osJelee Jeeues (meáejeë) efpeveceW De®ís He´keÀej Deeles-peeles nQ, Jes ceeie& (GkeÌleeë) efveªHeCe efkeÀ³es, GveceW
peevee-Deevee ®eeefn³es¤17¤
YeeJeeLe&ë-pewmes efJeÜeveeW ves HeMegDeeW keÀer Heeuevee Deeefo kesÀ ceeie& keÀns nQ, Jewmes ner Jeso ceW HeéfleHeeefole
nQ¤17¤
Oetceé Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efHelejes osJeleeë~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
OetÉFHH \H1<HJYHHU{NH¢H0HHë efHele+É&HHPHHVFHä-HOHHE \H1<H-HHV{ 2HWÉFHYHHU{NH¢H0HHÍ HI+HOHÉ&HHE \Häefn&1HRH NH¢É<Cee
\H1<HJYHHU{NH¢H0HHÍHI+HOHÉCeeceäefive<JeeN¬HHYHHNH¢É&HHÍ+HHäYOHkZHF\H1NH¢HÍ
OetÉFHHÍa \H1<HJYHHUäNH¢H0HHÍa \H1<HJHIYHäNH¢H0HH1 )HIOHä \H1<HJÉHIYHäNH¢H0HHÍa HI+H1OH&HHFHGa PHHVFHä-HOHH1HIFHHIOH1 PHHVFHäÉ-HOHHFHGa \H1<H-HäÍa
OetÉFHYHHUäNH¢H0HHÍa 2HWÉFHHIYHäNH¢H0HH1 )HIOHä 2HWÉFHÉHIYHäNH¢H0HHÍa HI+H1OH&HHFHGa \H1efn&1HRHäFHGa \H1HIQ 1PHRH1HIFHHIOH \Hefn&1ÉPHRHäFHGa NH¢É<Ceeë~
yeNYe´gefveäNH¢H0HH1 )HIOHä \H1<HJÉHIYHäNH¢H0HHÍa HI+H1OH&HHFHGa 'H1HILYH1-HH1¬HHYHH1FHGa 'H1HILYH1P-HH1¬HHYHH1HIFHOHäHILYHÉP-HH1¬HHYHHäFHGa NH¢É&HHÍa +HHäYOHÍa
$eNw³eNcyeNkeÀeë¤18¤
HeoeLe&ë-(Oetceéë) Oetce´JeCee&ë (yeYe´gveerkeÀeMeeë) vekegÀueme¢Meeë (efHele+Ceeced) pevekeÀpeveveerveeced

(meesceJeleeced) meesceiegCe³egkeÌleeveeced (yeYe´Jeë) HegefäkeÀÊee&jë (Oetce´veerkeÀeMeeë) (efHele+Ceeced) (yeefn&<eoeced) ³es yeefn&ef<e
meYee³eeb meeroefvle les (ke=À<Ceeë) ke=À<CeJeCee&ë (yeYe´gveerkeÀeMeeë) HeeuekeÀme¢Meeë (efHele+Ceeced) (Deefive<JeeÊeeveeced)
ie=nerleeefiveefJeÐeeveeced (ke=À<Ceeë) ke=À<CeJeCee&ë (He=<evleë) mLetuee²eë ($ew³ecyekeÀeë) ef$e<JeefOekeÀejs<JecyekebÀ ue#eCeb
³es<eevles¤18¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYeë meesceJeleeb efHele+Ceeb yeYe´gveerkeÀeMeeë Oetceé yeefn&<eoeb efHele+Ceeb ke=À<Cee
Oetce´veerkeÀeMeeë yeYe´Jeesçefive<JeeÊeeveeb efHele+Ceeb yeYe´gveerkeÀeMeeë ke=À<Ceeë He=<evlem$ew³ecyekeÀeM®e mevleerelf e efJe%es³eeë¤18¤
YeeJeeLe&ë-³es pevekeÀe efJeÐeepevceoeleejM®e meefvle les<eeb Ie=leeefoefYeie&JeeefooevewM®e ³eLee³eesi³eb melkeÀejë
keÀÊe&J³eë¤18¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees legce keÀes (meesceJeleeced) meesceMeeefvle Deeefo iegCe³egkeÌle GlHeVe keÀjves Jeeues (efHele+Ceeced)
ceelee- efHeleeDeeW kesÀ (yeYe´gveerkeÀeMeeë) v³eesues kesÀ meceeve (Oetceéë) Oegcesues jbieJeeues (yeefn&<eoeced) pees meYee kesÀ yeer®e
yewþles nQ, Gve (efHele+Ceeced) Heeuevee keÀjves nejs efJeÜeveeW kesÀ (ke=À<Ceeë) keÀeues jbie Jeeues (Oetce´veerkeÀeMeeë) OegDeeb kesÀ
meceeve DeLee&led Oegcesues Deewj (yeYe´Jeë) Hegefä keÀjves Jeeues leLee (Deefive<JeeÊeeveeced) efpevneWves DeefiveefJeÐee ieńCe keÀer
nw, Gve (efHele+Ceeced) Heeuevee keÀjves nejs efJeÜeveeW kesÀ (yeYe´gveerkeÀeMeeë) Heeueves nejs kesÀ meceeve (ke=À<Ceeë) keÀeues jbie
Jeeues (He=<evleë) ceesìs De²eW mes ³egkeÌle ($ew³ecyekeÀeë) efpevekeÀe leerve DeefOekeÀejeW ceW ef®eÚ nw, Jes HeéCeer Jee HeoeLe& nQ,
³en peevevee ®eeefn³es¤18¤
YeeJeeLe&ë-pees GlHeVe keÀjves Deewj efJeÐee osves Jeeues efJeÜeved nQ, GvekeÀe Ieer Deeefo HeoeLe& Jee ieew Deeefo kesÀ
oeve mes ³eLee³eesi³e melkeÀej keÀjvee ®eeefn³es¤18¤
GkeÌleeë meáeje Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Jee³egoxJelee~ ef$eHeeodiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤
GNkeÌleHÍPHäBH1MHÉ6OHHäÍ0HJYHHPHHUNMHUHHäÍËHV1OHH-HHä³eNJ³eHnë éesNleeë meewN³ee&ë¤19¤
*1NH®OHHÍaPH1BH1MH)HIOHäPHFHGÉH1MHÍa6OHHäÍa0HJÉYHH1PHHU1MHUHHäÍaËH1VOHHÍa-HH1H1-HHnÍaËH1VOHHÍaPHHZ1HH Í
HeoeLe&ë-(GkeÌleeë) (meáejeë) (Sleeë) (Megveemeerjer³eeë) MegveemeerjosJeleekeÀeë ke=Àef<emeeOekeÀeë (éesleeë)
éesleJeCee&ë (Jee³eJ³eeë) Jee³egJeefÎJ³eiegCeeë (éesleeë) (meew³³ee&ë) met³e&JelHe´keÀeMeceeveeë¤19¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb ³e Sleeë Megveemeerjer³eeë meáeje Jee³eJ³eeë éesleeë meew³³ee&ë éeslee½eeskeÌleemleeved
keÀe³ex<eg mecHe´³eg*dOJeced¤19¤
YeeJeeLe&ë-³ee ³em³e HeMeesoJx elee GkeÌleeë me leodiegCees ieé¿eë¤19¤
1366
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees legce pees (Sleeë) ³es (Megveemeerjer³eeë) Megveemeerj osJelee Jeeues DeLee&led Kesleer keÀer
efmeef× keÀjves Jeeues (meáejeë) Deeves-peeves nejs (Jee³eJ³eeë) HeJeve kesÀ meceeve efoJ³eiegCe³egkeÌle (éesleeë) megHeso j²
Jeeues Jee (meew³ee&ë) met³e& kesÀ meceeve He´keÀeMeceeve (éesleeë) megHeso j² kesÀ HeMeg (GkeÌleeë) keÀns nQ, GvekeÀes DeHeves
keÀe³eesxX ceW De®ís He´keÀej efvejvlej efve³egkeÌle keÀjes¤19¤
YeeJeeLe&ë-pees efpeme HeMeg keÀe osJelee keÀne nw, Jen Gme HeMeg keÀe iegCeieńCe keÀjvee ®eeefn³es¤19¤
Jemevlee³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Jemevleeo³ees osJeleeë~ efJeje[dpeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
Hegveë keÀmcew kesÀ meceeÞeef³eleJ³ee Fl³een¤
efHeÀj efkeÀme kesÀ efue³es keÀewve De®ís He´keÀej DeeÞe³e keÀjves ³eesi³e nQ, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne
nw¤
-H1PH1YOHHHä NH¢1HI+HBSHäXHH1YHHXHä<HOHV ÝHHU1FHHHä NH¢XH1HI-HHäYHG -H1HH <HäHIPOH1HI¬HMHU{BÏ1MR1V -HHI¬H {NH¢H QVFH1YOHHH1
NH¢NHä¢MH1HIBÏHI0HäMHH1HI-HNHä¢NH¢MHYHG
-H1PH1YOHHHäaNH¢1HI+HBSHäXHHYHGa'HHaXH1<H1OHV1aLHH1UFHHHäaNH¢1XH1HI-HHäYHGa-H1HH <HäÍaHIOH1HI¬HMHUäYHGa0H1MRVäa-HH_¬HNH¢HÍaQ1VFH1YOHHHä~
NH¢NHä¢MHYHGaHI0HHI0HäMHHaHI-HNHä¢NH¢MH1HIYHHIOH1HI-HÉNHä¢NH¢MHYHG
HeoeLe&ë-(Jemevlee³e) (keÀefHe_peueeved) Heef#eefJeMes<eeved (Dee) (ueYeles) (ieér<cee³e) (keÀueefJe¹eved)
®eìkeÀeved (Je<ee&Y³eë) (efleefÊejerved) (Mejos) (Jee|ÊekeÀeë) Heef#eefJeMes<eeë (nscevlee³e) (keÀkeÀjeved) Heef#eefJeMes<eeved
(efMeefMeje³e) (efJekeÀkeÀjeved) efJekeÀkeÀjeved Heef#eefJeMes<eeved¤20¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! Heef#eefJeppevees Jemevlee³e ³eeved keÀefHe_peueeved ieér<cee³e keÀueefJe¹eved
Je<ee&Y³eefmleefÊejer_íjos Jee|ÊekeÀe nscevlee³e keÀkeÀjeef_íefMeje³e efJekeÀkeÀjeveeueYeles leeved ³et³eb efJepeeveerle¤20¤
YeeJeeLe&ë-³eefmceved ³eefmceVe=leew ³es Heef#eCeë Hećegefolee YeJeefvle, les les leodiegCee efJe%es³eeë¤20¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! Heef#e³eeW keÀes peeveves Jeeuee peve (Jemevlee³e) Jemevle $eÝleg kesÀ efue³es (keÀefHe_peueeved)
efpeve keÀefHebpeue veece kesÀ efJeMes<e Heef#e³eeW (ieér<cee³e) ieér<ce $eÝleg kesÀ efue³es (keÀueefJe¹eved) ef®ejewìe veece kesÀ Heef#e³eeW
(Je<ee&Y³eë) Je<ee& $eÝleg kesÀ efue³es (efleefÊejerved) leerlejeW (Mejos) Mejod $eÝleg kesÀ efue³es (Jee|ÊekeÀeë) yelekeÀeW
(nscevlee³e) nscevle $eÝleg kesÀ efue³es (keÀkeÀjeved) keÀkeÀj veece kesÀ Heef#e³eeW Deewj (efMeefMeje³e) efMeefMej $eÝleg kesÀ DeLe&
(efJekeÀkeÀjeved) efJekeÀkeÀj veece kesÀ Heef#e³eeW keÀes (Dee, ueYeles) De®ís He´keÀej HeéHle neslee nw, Gve keÀes legce
peevees¤20¤
YeeJeeLe&ë-efpeme-efpeme $eÝleg ceW pees-pees He#eer De®ís Deevevo keÀes Heeles nQ, Jes-Jes Gme iegCe Jeeues peeveves
®eeefn³eW¤20¤
mecegêe³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Je©Cees osJelee~ ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegveë kesÀ efkeÀceLee& mesJeveer³ee Fl³een¤

efHeÀj keÀewve efkeÀmekesÀ DeLe& mesJeve keÀjves ®eeefn³eW, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nQ¤
meNcegÉÌHHä HI0H0HJÉceejeNYHHXHä<HOHV +H1SH YHHäHFH1&>WNH¢HäYH1µîees celmHHäved efFH1HHHä NHJ¢ueeNrHe³eeNYHG -Hä&HHH
veeN¬eÀeved¤21¤
meNcegÉÌHHäa HI0H10HJÉFHHMH1HIYHHIOHä HI0H0HJÉÉFHHMHäYHGa 'HHa XH1<H1OHV1a +H1SH YHHäHa FH1&>WNH¢HäYHGa 'H1RG<H )OH1+HGÉ<HÍa FHOPHHäYHGa
HIFH1HHHäaNHJ¢ÉXHHU1+HHHäYHGa-Hä&HHHaYHH1H¢HYHG
HeoeLe&ë-(mecegêe³e) cenepeueeMe³ee³e (efMeMegceejeved) ³es mJeefMeMetved ceej³eefvle leeved (Dee) (ueYeles)
(Hepe&v³ee³e) cesIee³e (ceC[tkeÀeved) (DeodY³eë) (celm³eeved) (efce$ee³e) (kegÀueerHe³eeved) (Je©Cee³e)
(vee¬eÀeved)¤21¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee peuepevlegHeeueveefJeled mecegêe³e efMeMegceejeved Hepe&v³ee³e ceC[tkeÀeveodY³ees
celm³eeved efce$ee³e kegÀueerHe³eeved Je©Cee³e vee¬eÀeveeueYeles leLee ³et³eceH³eeueYeOJeced¤21¤
YeeJeeLe&ë-³eLee peue®ejpevlegiegCeefJeomleeved JeOe&ef³elegb efveieńerlegb Jee MekeÌvegJeefvle
leLeeçv³esçH³ee®ejvleg¤21¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes peue kesÀ peerJeeW keÀer Heeuevee keÀjves keÀes peeveves Jeeuee peve (mecegêe³e)
cenepeueeMe³e mecegê keÀs efkeÀ³es (efMeMegceejeved) pees DeHeves yeeuekeÀeW keÀes ceej [eueles nQ, Gve efMeMegceejeW (Hepe&v³ee³e)
cesIe kesÀ efue³es (ceC[tkeÀeved) ceW[keÀeW (DeÓîeë) peueeW kesÀ efue³es (celm³eeved) ceíefue³eeW (efce$ee³e) efce$e kesÀ meceeve
megKe osles ngS met³³e& kesÀ efue³es (kegÀueerHe³eeved) kegÀueerHe³e veece kesÀ pebieueer HeMegDeeW Deewj (Je©Cee³e) Je©Ce kesÀ efue³es
(vee¬eÀeved) veekesÀ ceiej peuepevlegDeeW keÀes (Dee, ueYeles) De®ís He´keÀej HeéHle neslee nw, Jewmes legce Yeer HeéHle
nesDees¤21¤
YeeJeeLe&ë-pewmes peue®ej pevlegDeeW kesÀ iegCe peeveves Jeeues Heg©<e Gve peue kesÀ pevlegDeeW keÀes yeæ{e Jee HekeÀæ[
mekeÀles nQ, Jewmee Dee®ejCe Deewj ueesie Yeer keÀjW~21¤
meescee³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meesceeo³ees osJeleeë~ efJeje[dye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
meesceeä³e nNjPHHYHHXHäYeles JeNe³eJesi yeNueekeÀeäçFvêeNefiveY³eebN ¬egÀBHHäved efceN$ee³eä ceNodietved Je©äCee³e
®e¬eÀJeeNkeÀeved¤22¤
PHHVFHHäHaQ1jPHHYHGa'HHaXH1<H1OHVNa-HH1H-HVäa\H1XHHNH¢HäÍa)NYÌH1HILYH<HH1HIFHOHHUäYÌH1HILYHÉ<HHäFHGa ¬egÀ_HHäYHGaHIFH1HHHäaFH1RGLHWYHGa
-Hä&HHHaH1H¢1-HH1NH¢HHIYHHIOHä ®e¬eÀçJeeNkeÀeved¤22¤
1368
HeoeLe&ë-(meescee³e) ®evêe³eew<eefOejepee³e Jee (nbmeeved) Heef#eefJeMes<eeved (Dee, ueYeles) (Jee³eJes)

(yeueekeÀeë) yeueekeÀeveeb eqk³eë (FvêeefiveY³eeced) (¬egÀ_®eeved) meejmeeved (efce$ee³e) (ceodietved) peuekeÀekeÀeved
(Je©Cee³e) (®e¬eÀJeekeÀeved)¤22¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Heef#eiegCeefJe%eeveer peveë meescee³e nbmeeved Jee³eJes yeueekeÀe FvêeefiveY³eeb
¬egÀ_®eeved efce$ee³e ceodietved Je©Cee³e ®e¬eÀJeekeÀeveeueYeles leLee ³et³eceH³eeueYeOJeced¤22¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ceveg<³ew³e& GÊeceeë Heef#eCeë meefvle, les He´³elvesve mebHeeu³e
Je×&veer³eeë¤22¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes Heef#e³eeW kesÀ iegCe keÀe efJeMes<e %eeve jKeves Jeeuee Heg©<e (meescee³e) ®evêcee Jee
Deew<eefOe³eeW ceW GÊece meesce kesÀ efue³es (nbmeeved) nbmeeW (Jee³eJes) HeJeve kesÀ efue³es (yeueekeÀeë) yeiegefue³eeW
(FvêeefiveY³eeced) Fvê Deewj Deefive kesÀ efue³es (¬egÀ_®eeved) meejmeeW (efce$ee³e) efce$e kesÀ efue³es (ceodietved) peue kesÀ
keÀewDeeW Jee meglejcegieesXx Deewj (Je©Cee³e) Je©Ce kesÀ efue³es (®e¬eÀJeekeÀeved) ®ekeÀF&-®ekeÀJeeW keÀes (Dee, ueYeles) De®ís
He´keÀej HeéHle neslee nw, Jewmes legce Yeer HeéHle nesDees¤22¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ceveg<³eeW keÀes pees GÊece He#eer nQ, Jes De®ís ³elve kesÀ
meeLe Heeueve keÀj yeæ{eves ®eeefn³eW¤22¤
Deive³e Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deiv³eeo³ees osJeleeë~ He*deqkeÌleMívoë~ He_®eceë mJejë¤
HegmlecesJe efJe<e³eceen¤
DeNive³esi kegÉÀìªNveeueäYelesN JeveNmHeefleßY³eNçGueätkeÀeveNiveer<eesceeä<HHE1 HHHHäYH1HI0-H<HH ceN³etjeäYHG
efceN$eeJe©äCeeY³eeb keÀNHeesleeäved¤23¤
'H1LYHHVäa NHJ¢ÉÎäYHGa 'HHa XH1<H1OH1Va -HYH1P+HHIOHä<H1 )HIOHä -HYH1P+HHIOHäÉ<HÍa *XHäWNH¢HYHGa 'H1LYHHUHHVFHHä<HHFHGa HHHHäYHGa
'H1HIËH<HH1HIFHOH1HIËHÉ<HHäFHGaFH1HWMHäYHGaHIFH1HH-Hä&HH<HHFHGaNH¢1+HHVOHHäYHG
HeoeLe&ë-(Deive³es) HeeJekeÀe³e (kegÀìªved) kegÀkeÌkegÀìeved (Dee) (ueYeles) (JevemHeefleY³eë) (GuetkeÀeved)
(Deiveer<eesceeY³eeced) (®ee<eeved) (DeeféeY³eeced) (ce³etjeved) (efce$eeJe©CeeY³eeced) (keÀHeesleeved)¤23¤
DevJe³eë-ns ceveg<³ee ³eLee Heef#eiegCeefJeppeveesçive³es kegÀìªved JevemHeefleY³e GuetkeÀeveiveer<eesceeY³eeb
®ee<eeveeféeY³eeb ce³etjeved efce$eeJe©CeeY³eeb keÀHeesleeveeueYeles, leLewleeved ³et³eceH³eeueYeOJeced¤23¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es kegÀkeÌkegÀìeoerveeb Heef#eCeeb iegCeeved peeveefvle, les meowleeved
JeOe&³eefvle¤23¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes Heef#e³eeW kesÀ iegCe peeveves Jeeuee peve (Deive³es) Deefive kesÀ efue³es (kegÀìªved) cegieeX
(JevemHeefleY³eë) JevemHeefle DeLee&led efJevee Heg<He-HeÀue osves Jeeues Je=#eeW kesÀ efue³es (GuetkeÀeved) Guuet Heef#e³eeW
(Deiveer<eesceeY³eeced) Deefive Deewj meesce kesÀ efue³es (®ee<eeved) veeruekeÀCþ Heef#e³eeW (DeeféeY³eeced) met³e&-®evêcee kesÀ
efue³es (ce³etjeved) ce³etjeW leLee (efce$eeJe©CeeY³eeced) efce$e Deewj Je©Ce kesÀ efue³es (keÀHeesleeved) keÀyetlejeW keÀes (Dee,
ueYeles) De®ís He´keÀej HeéHle neslee nw, Jewmes FvekeÀes legce Yeer HeéHle nesDees¤23¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees cegiee& Deeefo Heef#e³eeW kesÀ iegCeeW keÀes peeveles nQ, Jes
meoe FvekeÀes yeæ{eles nQ¤23¤
meescee³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meesceeo³ees osJeleeë~ YegefjkeÌHe*deqkeÌleMívoë~ He_®eceë mJejë¤
meesceeä³e ueNyeeveeueä<HlesN lJeä^si keÀewueeNrkeÀeved ieesiHH1oeroxNJeeveeNb HelveeriY³eë kegÀÉueerkeÀeä osJepeeNefceY³eeNsçive³esi
ieÉ=nHeleä³es Hee©N<Ceeved¤24¤
PHHVFHHäHaXH1\HHYHGa'HHaXH1<H1OH1VaO-HÆAVäaNH¢HZ1XHHU1NH¢HYHGaLHHV1HH1RHUÍaLHHV1PHH1RHUHIMHIOHä LHHVÉPHH1RHUÍaRV1-HHYHHäFHGa+HOYHHUä<HÍa
kegÀÉXHHUNH¢HÍaR1V-H1SHH1HIFH<H1)HIOHäRV-HÉSHH1HIFH<HäÍa'H1LYHHVäaLHÉQ+HäOHH1)HIOHäLHÉQÉ+HäOHHVa+HH11&HHYHG
HeoeLe&ë-(meescee³e) Ssée³ee&³e (ueyeeved) (Dee) (ueYeles) (lJeä^s) He´keÀeMekeÀe³e (keÀewueerkeÀeved)
Heef#eefJeMes<eeved (ieesmeeoerë) ³ee ieeë meeo³eefvle eEnmeefvle leeë Heef#eCeerë (osJeeveeced) efJeog<eeced (HelveerY³eë) kHUY³eë
(kegÀueerkeÀeë) Heef#eCeereJf eMes<eeë (osJepeeefceY³eë) efJeog<eeb YeefieveerY³eë (Deive³es) DeefiveefjJe JeÊe&ceevee³e (ie=nHele³es)
ie=nHeeuekeÀe³e (Hee©<Ceeved) Heef#eefJeMes<eeved¤24¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Heef#ekeÀce&efJeppeveë meescee³e ueyeeBmlJeä^s keÀewueerkeÀeved osJeeveeb HelveerY³ees
ieesmeeoeroJx epeeefceY³eë kegÀueerkeÀe Deive³es ie=nHele³es Hee©<CeeveeueYeles, leLee ³et³eceH³eeueYeOJeced~24¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es ceveg<³eeë Heef#eCeeb mJeYeeJepeeefve keÀcee&efCe efJeefolJee
leovegkeÀjCeb kegÀJe&efvle, les yengÞegleJeÓJeefvle¤24¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes Heef#e³eeW keÀe keÀece peevevesJeeuee peve (meescee³e) Ssée³e& kesÀ efue³es (ueyeeved)
yeìsjeW (lJeä^s) He´keÀeMe kesÀ efue³es (keÀewueerkeÀeved) keÀewueerkeÀ veece kesÀ Heef#e³eeW (osJeeveeced) efJeÜeveeW keÀer (HelveerY³eë)
efm$e³eeW kesÀ efue³es (ieesmeeoerë) pees ieewDeeW keÀes ceejleer nwQ, Gve HeKesefj³eeW (osJepeeefceY³eë) efJeÜeveeW keÀer yeefnefve³eeW kesÀ
efue³es (kegÀueerkeÀeë) kegÀueerkeÀ veecekeÀ HeKesefj³eeW Deewj (Deive³es) pees Deefive kesÀ meceeve JeÊe&ceeve (ie=nHele³es)
ie=nHeeueve keÀjves Jeeuee Gme kesÀ efue³es (Hee©<Ceeved) Hee©<Ce Heef#e³eeW keÀes (Dee, ueYeles) HeéHle neslee nw, Jewmes legce
Yeer HeéHle nesDees¤24¤
1370
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e Heef#e³eeW kesÀ mJeYeeJepe keÀeceeW keÀes
peevekeÀj GvekeÀer Devegneefj efkeÀ³ee keÀjles nQ, Jes yengÞegle kesÀ meceeve nesles nQ¤24¤
DeÚ Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ keÀeueeJe³eJee osJeleeë~ mJejeìdHe*deqkeÌleMívoë~ He_®eceë mJejë¤
efHeÀj Gmeer efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀnles nQ¤
DeÚs{ +HH1jeJeäOHH1veeueäYelesN je$³ewi meer®eeNHetjänesjeN$e³eesië meNefvOeY³eesß peNletcee&mesäY³ees oel³eeNZQHYOPH-HOPHNje³eä
cenNleë megäHeNCee&ved¤25¤
'H¼Väa+HH1MH-HäOHHYHGa'HHaXH1<H1OHV1aMHHZäaPHHU1HH1+HWÍa'H1QHV1MH1HHHVäÍaPH1HIY2H<H1 )HIOHä PH1HIY2HÉ<HäÍaSH1OHWÍaFHHPHVä<HÍa
oeNl³eewNneved~ mebNJeNlmeNMHHäaFH1Q1OHÍaPHJÉ+H1&HH HIYHHIOHäPHJÉ+H1&HH YHG
HeoeLe&ë-(DeÚs) efoJemee³e (HeejeJeleeved) keÀuejJeeved (Dee) (ueYeles) (je$³ew) (meer®eeHetë) Heef#eefJeMes<eeved
(Denesje$e³eesë) (meefvOeY³eë) (peletë) Heef#eefJeMes<eeved (ceemesY³eë) (oel³eewneved) ke=À<CekeÀekeÀeved (mebJelmeje³e)
Je<ee&³e (cenleë) (megHeCee&ved) MeesYeveHe#eeved Heef#eCeë¤25¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee keÀeueefJeppeveesçÚs HeejeJeleeved je$³ew meer®eeHetjnesje$e³eesë meefvOeY³ees
peletcee&mesY³ees oel³eewnevlmebJelmeje³e cenleë megHeCee&veeueYeles, leLee ³et³eceH³esleeveeueYeOJeced¤25¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es ceveg<³eeë mJemJemece³eevegketÀue¬eÀer[keÀeveeb Heef#eCeeb mJeYeeJeb
kegÀ³³e&gmles yengefJeomm³egë¤25¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes keÀeue keÀe peeveves Jeeuee (DeÚs) efoJeme kesÀ efue³es (HeejeJeleeved) keÀesceue Meyo
keÀjves Jeeues keÀyetlejeW (je$³ew) jeef$e kesÀ efue³es (meer®eeHetë) meer®eeHet veecekeÀ Heef#e³eeW (Denesje$e³eesë) efove-jeef$e kesÀ
(meefvOeY³eë) meefvOe³eeW DeLee&led Heéleë mee³ebkeÀeue kesÀ efue³es (peletë) peletveelcekeÀ Heef#e³eeW (ceemesY³eë) cenerveeW kesÀ
efue³es (oel³eewneved) keÀeues keÀewDeeW Deewj (mebJelmeje³e) Je<e& kesÀ efue³es (cenleë) yeæ[-s yeæ[s (megHeCee&ved) megvoj-
megvoj HebKeeW Jeeues Heef#e³eeW keÀes (Dee, ueYeles) De®ís He´keÀej HeéHle neslee nw, Jewmes legce Yeer Fve keÀes HeéHle
nesDees¤25¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e DeHeves-DeHeves mece³e kesÀ DevegketÀue ¬eÀer[ æ e
keÀjves Jeeues Heef#e³eeW kesÀ mJeYeeJe keÀes peevekeÀj DeHeves mJeYeeJe keÀes Jewmee keÀjW, Jes yengle peeveves Jeeues neW¤25¤
Yetc³ee Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Yetc³eeo³ees osJeleeë~ YegefjievegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Yetc³eeäçDeeNKetveeueäYelesNçvleefji#ee³e HeeN*dkeÌleeved efoNJes keÀMeeäved efoNiY³ees veäkegÀÉueeved

yeYeä´gkeÀeveJeevlejefoNMeeY³eäë¤26¤
<HWFHZäa 'HH1.HWYHGa 'HHa XH1<H1OHV1a 'H1YOHHIMäHHHa +HH1 GkeÌleHYHGa HIR1-HVa NH¢0HHäYHGa HIR1L<H )HIOHä HIR1NHG¢É<HÍa YH1NHJ¢Éueeved~
\H<HäJNH¢HYHGa'H1-HH1YOH1MlHIR10HH<H1)OHä-HHYOHMÉHIR10HH<HäÍ
HeoeLe&ë-(Yetc³ew) (DeeKetved) cet<ekeÀeved (Dee) (ueYeles) (Devleefj#ee³e) (Hee*dkeÌleeved) HeeqxªHesCe ievle+ved
Heef#eefJeMes<eeved (efoJes) He´keÀeMee³e (keÀMeeved) Heef#eefJeMes<eeved (efoiY³eë) HetJee&efoY³eë (vekegÀueeved) (yeYeg´keÀeved)
vekegÀuepeeefleefJeMes<eeved (DeJeevlejefoMeeY³eë) GHeefoMeeY³eë¤26¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee YetefcepevlegiegCeefJeppevees Yetc³ee DeeKetvevleefj#ee³e Hee*dkeÌleeved efoJes keÀMeeved
efoiY³ees vekegÀueeveJeevlejefoMeeY³ees yeYe´gkeÀeveueYeles leLee ³et³eceH³eeueYeOJeced¤26¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee Yetc³eeefoJevcet<ekeÀeefoiegCeeved efJeefolJeesHekegÀ³eg&mles yengefJe%eevee pee³esjved¤26¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes Yetefce kesÀ pevlegDeeW kesÀ iegCe peeveves Jeeuee Heg©<e (Yetc³ew) Yetefce kesÀ efue³es
(DeeKetved) cet<eeW (Devleefj#ee³e) Devleefj#e kesÀ efue³es (Hee*dkeÌleeved) He*deqkeÌleªHe mes ®eueves Jeeues efJeMes<e Heef#e³eeW
(efoJes) He´keÀeMe kesÀ efue³es (keÀMeeved) keÀMe veece kesÀ Heef#e³eeW (efoiY³eë) HetJe& Deeefo efoMeeDeeW kesÀ efue³es (vekegÀueeved)
vesGueeW Deewj (DeJeevlejefoMeeY³eë) DeJeevlej DeLee&led keÀesCe efoMeeDeeW kesÀ efueS (yeYe´gkeÀeved) Yetjs-Yetjs efJeMes<e vesGueeW
keÀes (Dee, ueYeles) De®ís He´keÀej HeéHle neslee nw, Jewmes legce Yeer HeéHle nesDees¤26¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e Yetefce Deeefo kesÀ meceeve cet<es Deeefo kesÀ iegCeeW keÀes peevekeÀj GHekeÀej keÀjW, Jes yengle
efJe%eeve Jeeues neW¤26¤
JemegY³e Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ JemJeeo³ees osJeleeë~ efve®e=odye`nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
JemeägY³eNç$eÝM³eeNveeueßYeles ©NêsY³eeNs ©ªäveeefoNl³esY³eeNs v³e*dketÀÉved efJeéesäY³ees oNsJesY³eäë He=<eNleevlmeeNO³esY³eäë
kegÀuegÉ²eved¤27¤
-HPHäJ<H1 )HIOH-HPHäJÉ<HÍaH¿0HHäYHGa'HHaXH1<H1OHVNa1ÌV<HäÍaßYHGa'HH1HIR1OHV<HäÍaYH GNHäW¢YHGaHI-HËHVä<HÍaRV1-HV<HäÍa
He=ÉH1OHHYHGaPHH12HV<HäÍaNHJ¢ÉuegÉ²eved¤27¤
HeoeLe&ë-(JemegY³eë) Deiv³eeefoY³eë ($eÝM³eeved) ce=iepeeefleefJeMes<eeved HeMetved (Dee) (ueYeles) (©êsY³eë)
HeéCeeefoY³eë (©ªved) ce=ieefJeMes<eeved (Deeefol³esY³eë) ceemesY³eë (v³e*dketÀved) HeMegefJeMes<eeved (efJeéesY³eë) (osJesY³eë)
efoJ³esY³eë HeoeLexY³ees efJeÜodY³ees Jee (He=<eleeved) ce=ieefJeMes<eeved (meeO³esY³eë) meeefOelegb ³eesi³esY³eë (kegÀueg²eved)
HeMegefJeMes<eeved¤27¤
1372
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee HeMegiegCeefJeppevees JemegY³e $eÝM³eeved ©êsY³ees ©ªveeefol³esY³ees v³e*dketÀved

efJeéesY³ees osJesY³eë He=<eleevlmeeO³esY³eë kegÀueg²eveeueYeles leLewleeved ³et³eceH³eeueYeOJeced¤27¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ³es ceveg<³ee ce=ieeoerveeb JesieiegCeeved efJeefolJeesHekegÀ³eg&mlesçl³evleb
megKeb ueYesjved¤27¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes HeMegDeeW kesÀ iegCeeW keÀe peeveves Jeeuee peve (JemegY³eë) Deefive Deeefo JemegDeeW kesÀ
efue³es ($eÝM³eeved) $eÝM³e peeefle kesÀ nefjCeeW (©êsY³eë) HeéCe Deeefo ©êeW kesÀ efueS (©ªved) jespeveeceer pevlegDeeW
(Deeefol³esY³eë) yeejn cenerveeW kesÀ efue³es (v³e*dketÀved) v³e*dkegÀ veecekeÀ HeMegDeeW (efJeéesY³eë) mecemle (osJesY³eë)
efoJ³e HeoeLeesXx Jee efJeÜeveeW kesÀ efue³es (He=<eleeved) He=<eled peeefle kesÀ ce=ieefJeMes<eeW Deewj (meeO³esY³eë) efme× keÀjves kesÀ pees
³eesi³e nQ, GvekesÀ efue³es (kegÀueg²eved) kegÀueg² veece kesÀ HeMegefJeMes<eeW keÀes (Dee, ueYeles) De®ís He´keÀej HeéHle neslee nw,
Jewmes FvekeÀes legce Yeer HeéHle nesDees¤27¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ pees ceveg<³e nefjCe Deeefo kesÀ JesieªHe iegCeeW keÀes
peevekeÀj GHekeÀej keÀjW, Jes Del³evle megKe keÀes HeéHle neW¤27¤
F&Meevee³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ F&Meeveeo³ees osJeleeë~ ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤
F&Meeävee³eN lJeeN HejämJeleNçDee ueäYeles efceN$eee³eä ieNewjeved Je©äCee³e ceefnN<eeved ye=nNmHeleä³es ieJeN³eeBmlJeä^É
Gäêäved¤28¤
) 0HHäYHHHa O-HH1a +HMäP-HOHÍa 'HHa XH1<H1OHV1a HIFH1HHHäa LHHZ1MHYHGa -Hä&HHHa FH1HIQ1HHYHGa \HQNP+HOHäHVa LH1-H1HHYHGa O-HÆAVäa
*ÆAHäYHG
HeoeLe&ë-(F&Meevee³e) meceLee&³e pevee³e (lJee) lJeeced (HejmJeleë) ce=ieefJeMes<eeved (Dee, ueYeles) (efce$ee³e)
(ieewjeved) (Je©Cee³e) (ceefn<eeved) (ye=nmHele³es) (ieJe³eeved) (lJeä^s) (Gäêved)¤28¤
DevJe³eë-ns jepeved! ³ees ceveg<³e F&Meevee³e lJee HejmJelees efce$ee³e ieewjeved Je©Cee³e ceefn<eeved ye=nmHele³es
ieJe³eeved lJeä^ GäêveeueYeles, me OeveOeev³e³egkeÌlees pee³eles¤28¤
YeeJeeLe&ë-³es HeMegY³ees ³eLeeJeogHekeÀejeved ie=Áer³egmles meceLee&ë m³egë¤28¤
HeoeLe&ë-ns jepee pees ceveg<³e (F&Meevee³e) meceLe& peve kesÀ efue³es (lJee) DeeHe Deewj (HejmJeleë) HejmJeled
veeceer ce=ieefJeMes<eeW keÀes (efce$ee³e) efce$e kesÀ efue³es (ieewjeved) ieesjs ce=ieeW keÀes (Je©Cee³e) Deefle Þesÿ kesÀ efue³es
(ceefn<eeved) YewmeeW keÀes (ye=nmHele³es) ye=nmHeefle DeLee&led cenelceeDeeW kesÀ j#ekeÀ kesÀ efue³es (ieJe³eeved) veerueiee³eeW keÀes
Deewj (lJeä^s) lJeäe DeLee&led HeoeLe&efJeÐee mes HeoeLeesxX keÀes met#ce keÀjves Jeeues kesÀ efue³es (Gäêved) TbìeW keÀes (Dee,
ueYeles) De®ís He´keÀej HeéHle neslee nw, Jen OeveOeev³e ³egkeÌle neslee nw¤28¤
YeeJeeLe&ë-pees HeMegDeeW mes ³eLeeJeled GHekeÀej uesJeW, Jes meceLe& nesJeW¤28¤
He´peeHele³e Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´peeHel³eeo³ees osJeleeë~ efJeje[vegägHed ívoë~ ieevOeejë mJejë¤
HeŃpeeHeäle³esN Heg©ä<eeved nNefmleveNçDee ueäYeles JeeN®es Hueg<eeNrB½e#egä<es ceNMekeÀeN_íês$eeä³e Ye=²eäë¤29¤
´H1SHHä+HOHH1 )HIOHä +H1SHHÉ+HäOHHVa +HJäHHYHGa Q1HIPOHYHäÍa 'HHa XH1<H1OHVa1 -HH1HVa +XHJHHUäYHGa HHäJHVa FH10HNH¢HäYHGa ÀHHVHHäHa
<HHäÍa
HeoeLe&ë-(He´peeHele³es) He´peemJeeefceves (Heg©<eeved) (nefmleveë) kegÀ_pejeved (Dee, ueYeles) (Jee®es) (Hueg<eerved)
pevlegefJeMes<eeved (®e#eg<es) (ceMekeÀeved) (Þees$ee³e) (Ye=²eë)¤29¤
DevJe³eë-³ees ceveg<³eë He´peeHele³es Heg©<eeved nefmlevees Jee®es Hueg<eeR½e#eg<es ceMekeÀe_íês$ee³e Ye=²e DeeueYeles,
me yeefueÿes ¢{seqvê³ees pee³eles¤29¤
YeeJeeLe&ë-³es He´peej#eCee³e ®elegjef²CeeR mesveeb efpelesevf ê³eleeb ®e mecee®ejefvle, les Þeercevlees YeJeefvle¤29¤
HeoeLe&ë-pees ceveg<³e (He´peeHele³es) He´pee Heeueves nejs jepee kesÀ efue³es (Heg©<eeved) Heg©<eeW (nefmleveë) Deewj
neefLe³eeW (Jee®es) JeeCeer kesÀ efue³es (Hueg<eerved) Huegef<e veece kesÀ peerJeeW (®e#eg<es) ves$e kesÀ efue³es (ceMekeÀeved) ceMeeDeeW
Deewj (Þees$ee³e) keÀeve kesÀ efue³es (Ye=²eë) YeeQjeW keÀes (Dee, ueYeles) HeéHle neslee nw, Jen yeueer Deewj Hegä Fefvê³eeW
Jeeuee neslee nw¤29¤
YeeJeeLe&ë-pees He´pee keÀer j#ee kesÀ efue³es ®elegjef²Ceer DeLee&led ®eejeW efoMeeDeeW keÀes jeskeÀves Jeeueer mesvee Deewj
efpelesefvê³elee keÀe De®ís He´keÀej Dee®ejCe keÀjles nQ, Jes OeveJeeved Deewj keÀeefvleceeved nesles nQ¤29¤
He´peeHele³e Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´peeHel³eeo³ees osJeleeë~ efve®e=oefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤
HeŃpeeHeäle³es ®e JeeN³eJesä ®e ieesceÉ=iees Je©äCee³eeMlC³ees ceNs<ees ³eNcee³eN ke=À<Ceesß ceveg<³ejeNpee³eä ceNke&Àìäë
Meeo&tÉXHHHä MH1VHIQäH1<HHeä ieJeN³eer ef#eäHe´M³esNvee³eN JeefÊe&iNH¢H1 veerueä²ÉHVÍ NH¢HIFHäÍ PecegÉêe³eä efMeMegÉceejesi efnNceJeäles
nNmleer¤30¤
1374
+H1SHH+HäOHH1 )HIOHä +H1SHHÉ+HäOHHVa H1a -HH1H-HVäa H1a LHHV1FHÉLH )HIOHä LHHVÉFHÉLHÍa -Hä&HHHa 'HH1Ml&HÍa FH1VHÍa H1FHHHäa
NH¢&HäÍaFH1YHJÉ<³eNMH1SHHHVHIOHä FHYHJHÉMH1SHHHäaFH1NH ¢ÎäÍa0HH1RW ÉXHHHäaMHV1HIQOHGaH¿1HN<HHHäaLH1-H1HHUaHIH1+H10H1VYHHHVHIOHä HIH+HÉ0HV1YHHHäa
-HH_¬HäNH¢HaYHHUXHäHVÍaNH¢HIFHäÍaPH1FHJÉÌHHäaHI0H10HJÉFHHMlÉ)HIOHäHI0H0HJÉÉFHHMäÍaHIQ1FH-HOH1É)HIOHäHIQ1FHÉ-HäOHVaQ1POHHU
HeoeLe&ë-(He´peeHele³es) He´peeHeeuekeÀe³e (®e) lelmecyeefvOeY³eë (Jee³eJes) (®e) lelmecyeefvOeY³eë (ieesce=ieë)
³ees ieeb ceeefä& MegvOeefle meë (Je©Cee³e) (DeejC³eë) Jeves YeJeë (ces<eë) DeefJepeeefleefJeMes<eë (³ecee³e) v³ee³eeOeerMee³e
(ke=À<Ceë) ke=À<CeiegCeefJeefMeäë (ceveg<³ejepee³e) vejsMee³e (ceke&Àìë) Jeevejë (Meeot&uee³e) ceneeEmene³e (jesefnled)
jkeÌleiegCeefJeefMeäes ce=ieë ($eÝ<eYee³e) Þesÿe³e meY³ee³e (ieJe³eer) LH-HHPH kHU (ef#eHe´M³esvee³e) ef#eHeíeeefceves
M³esvee³esJe JeÊe&ceevee³e (Jee|ÊekeÀe) (veerue²esë) ³ees veerueb ie®íefle lem³e (ke=Àefceë) #egêpevlegefJeMes<eë (mecegêe³e)
(efMeMegceejë) yeeuenvlee (efnceJeles) yentefve efnceeefve efJeÐevles ³em³e lemcew (nmleer)¤30¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë ³eg<ceeefYeë He´peeHele³es ®e Jee³eJes ®e ieesce=iees Je©Cee³eejC³ees ces<ees ³ecee³e ke=À<Cees
ceveg<³ejepee³e ceke&Àìë Meeot&uee³e jesenf ¢<eYee³e ieJe³eer ef#eHe´M³esvee³e Jee|ÊekeÀe veerue²esë ke=Àefceë mecegêe³e efMeMegceejes
efnceJeles nmleer ®e mecHe´³eeskeÌleJ³eë¤30¤
YeeJeeLe&ë-³es ceveg<³ee ceveg<³emecyevO³egÊeceeved HeéefCevees j#eefvle, les mee²esHee²yeuee pee³evles¤30¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legcekeÀes (He´peeHele³es) He´pee Heeueves Jeeues (®e) Deewj Gme kesÀ mecyeefvOe³eeW leLee
(Jee³eJes) Jee³eg (®e) Deewj Jee³eg kesÀ mecyevOeer HeoeLeesXx kesÀ efue³es (ieesce=ieë) pees He=efLeJeer keÀes Meg× keÀjlee Jen
(Je©Cee³e) Deefle GÊece kesÀ efue³es (DeejC³eë) Jeve keÀe (ces<eë) ceW{e (³ecee³e) v³ee³eeOeerMe kesÀ efue³es (ke=À<Ceë)
keÀeuee nefjCe (ceveg<³ejepee³e) ceveg<³eeW kesÀ jepee kesÀ efue³es (ceke&Àìë) Jeevej (Meeot&uee³e) yeæ[s eEmen DeLee&led kesÀMejer
kesÀ efue³es (jesefnled) ueeue ce=ie ($eÝ<eYee³e) Þesÿ meY³e Heg©<e kesÀ efue³es (ieJe³eer) veerueieeefnveer (ef#eHe´M³esvee³e)
MeerIe´ ®eueves nejs yeepe HeKesª kesÀ meceeve pees JeÊe&ceeve Gme kesÀ efue³es (JeefÊe&keÀe) JelekeÀ (veerue²esë) pees veerue keÀes
HeéHle neslee Gme íesìs keÀer[ æ s kesÀ nsleg (ke=Àefceë) íesìe keÀeræ[e (mecegêe³e) mecegê kesÀ efue³es (efMeMegceejë) yeeuekeÀeW
keÀes ceejves Jeeuee efMeMegceej Deewj (efnceJeles) efpemekesÀ DeveskeÀeW efnceKeC[ efJeÐeceeve nQ, Gme HeJe&le kesÀ efue³es
(nmleer) neLeer De®ís He´keÀej ³egkeÌle keÀjvee ®eeefn³es¤30¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e ceveg<³emecyevOeer GÊece HeéefCe³eeW keÀer j#ee keÀjles nQ, Jes mee²esHee² yeueJeeved nesles
nQ¤30¤
ce³egefjl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ He´peeHel³eeo³ees osJeleeë~ mJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
ceN³egë HeéäpeeHeNl³eçGNuees nNefue#Ceesi Je=<eoNj0HPOHV OeeN$es efoNMeeb keÀN¹HV 2HJ GHHäLYHV1HHU keäÀueNefJe¹esi
ueesefnleeNefnë Hegä<keÀjmeeNomles lJeeNäê JeeN®es ¬egÀ_®eäë¤31¤
FH1HJÍa+HH1SHH1+H1OHÉ)HIOHä +HHSHHÉ+H1OHÍa*1XHÍaQ1HIXH&HäÍa-HÉH1R1j0HÉ)HIOHä -HHÉR1j0HÍaOHVa2HH1HVaHIR10HHFHGaNH¢1Í
2HJ GHHäa 'HH1LYHV1HHUa NH¢1XH1HI-HäÍa XHHV1HIQ1OHH1HIQHIMHIOHä XHHVHIQOHÉ'H1HIQÍa +HJÉNH¢1MlPHH1RÉ)HIOHä +HJNH¢MÉPHH1RÍa OHVa O-HH1ÆAHÍa -HH1HVa
HJ¢BHäÍ
HeoeLe&ë-(ce³egë) efkeÀVejë (HeépeeHel³eë) He´peeHeefleosJeleekeÀë (Gueë) #egêke=Àefceë (nefue#Ceë)
ce=iesefvêJeMes<eë (Je=<eobMeë) ceepee&ueë (les) (Oee$es) OeejkeÀe³e (efoMeeced) (keÀ¹ë) ueesnHe=ÿë (Oeg*d#ee)
Heef#eefJeMes<eë (Deeives³eer) (keÀueefJe¹ë) ®eìkeÀë (ueesefnleeefnë) ueesefnleM®eemeeJeefnM®e (Heg<keÀjmeeoë) ³eë Heg<keÀjs
meeroefle (les) (lJeeäêë) lJeä=osJeleekeÀeë (Jee®es) ($egÀ_®eë)¤31¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYeë HeépeeHel³ees ce³eg©uees nefue#Cees Je=<eobMeM®e les Oee$es keÀ¹es efoMeeb
Oeg*d#ee Deeives³eer keÀueefJe¹es ueesefnleeefnë Heg<keÀjmeeomles lJeeäê Jee®es $egÀ_®eM®e JesefoleJ³eeë¤31¤
YeeJeeLe&ë-³es Íe=ieeuemeHee&oerved JeMeb ve³eefvle les OegjvOejemmeefvle¤31¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legcekeÀes (HeépeeHel³eë) He´peeHeefle osJelee Jeeuee (ce³egë) eEkeÀvej efveefvole ceveg<³e Deewj
pees (Gueë) íesìe keÀeræ[e (nefue#Ceë) efJeMes<e eEmen Deewj (Je=<eobMeë) efJeueej nQ (les) Jes (Oee$es) OeejCe keÀjves
Jeeues kesÀ efue³es (keÀ¹ë) Gpeueer ®eerun (efoMeeced) efoMeeDeeW kesÀ nsleg (Oeg*d#ee) Oeg*d#ee veece keÀer Heef#eCeer
(Deeives³eer) Deefive osJelee Jeeueer pees (keÀueefJe¹ë) ef®ejewìe (ueesefnleeefnë) ueeue meebHe Deewj (Heg<keÀjmeeoë)
leeueeye ceW jnves Jeeuee nw, (les) Jes meye (lJeeäêë) lJeäe osJelee Jeeues leLee (Jee®es) JeeCeer kesÀ efue³es (¬egÀ_®eë)
meejme peevevee ®eeefn³es¤31¤
YeeJeeLe&ë-pees efme³eej Deewj meebHe Deeefo keÀes JeMe ceW ueeles nQ, Jes ceveg<³e OegjvOej nesles nQ¤31¤
meescee³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ meesceeo³ees osJeleeë~ Yegefjipeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
meesceeä³e kegÀuegÉ²É'HHäMlC³eeshçpees veäkegÀÉueë MekeÀeN les HeeNw<Ceeë ¬eÀNesäe ceeN³eesefjvêäm³e ieewjce=Éieë efHeNÜes
v³e*dkegäÀë keÀkeÌkeÀNìmlesçveägcel³ew HeéfleNÞeglkeÀeä³ew ®e¬eÀJeeNkeÀë¤32¤
PHHVFHHäHa NHJ¢ÉuegÉÍa 'HH1Ml&HÍa 'H1SHÍa YH1NHJ¢ÉXHÍa 0HNH¢Häa OHVa +HHZ1&HHÍa ¬eÀHV1ÆHa FHH1HHVÍa )YÌäPHa LHHZ1MlFHÉLH )HIOHä
ieewjçce=ÉLHÍa HI+H1¾Ía YH GNHäJ¢Ía NH¢1NH®NH¢1ÎÍa OHVa 'HYHäJFHOHH1 )OHYHJäÉFHOHZa +H1HIOH1ÀHJONH¢HäHH1 )HIOHä +HHIOH1ÉÀHJONH¢HäHZa H1H¢1-HH1NH¢É)HIOHä
®e¬eÀçJeeNkeÀë¤32¤
1376
HeoeLe&ë-(meescee³e) (kegÀueg²ë) HeMegefJeMes<eë (DeejC³eë) DejC³es YeJeë (Depeë) íeiepeeefleefJeMes<eë

(vekegÀueë) (MekeÀe) MekeÀë MeefkeÌleceeved~ De$e megHeeb meguegied0 #De07.1.39% Fl³eekeÀejeosMeë (les) (Heew<Ceeë)
HegefäkeÀjmecyeefvOeveë (¬eÀesäe) Íe=ieeueë (cee³eesë) Íe=ieeueefJeMes<em³e (Fvêm³e) Ssée³e&³egkeÌlem³e (ieewjce=ieë) (efHeÜë)
ce=ieefJeMes<eë (v³e*dkegÀë) ce=ieefJeMes<eë (keÀkeÌkeÀìë) De³eceefHe ce=ieefJeMes<eë (les) (Devegcel³ew) (HeéfleÞeglkeÀe³ew)
HeéfleÞeeefJekeÀe³ew (®e¬eÀJeekeÀë) Heef#eefJeMes<eë¤32¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eefo ³eg<ceeefYeë meescee³e kegÀueg² DeejC³eesçpees vekegÀueë MekeÀe ®e les Heew<Cee cee³eesë
¬eÀesäsvêm³e ieewjce=iees ³es efHeÜes v³e*kegÀë keÀkeÌkeÀìM®e lesçvegcel³ew HeéfleÞeglkeÀe³ew ®e¬eÀJeekeÀM®e mecHe´³egp³eles leefn&
yengke=Àl³eb keÀÊeg¥ MekeÌ³esle¤32¤
YeeJeeLe&ë-³e DeejC³esY³eë HeerJeeefoY³eesçH³egHekeÀejb keÀÊeg¥ peeveer³egmles efme×keÀe³ee& pee³evles¤32¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! ³eefo legceves (meescee³e) meesce kesÀ efue³es pees (kegÀueg²ë) kegÀueg² veecekeÀ HeMeg Jee
(DeejC³eë) Jevesuee (Depeë) yekeÀje (vekegÀueë) v³eesuee Deewj (MekeÀe) meeceL³e& Jeeuee efJeMes<eg HeMeg nw, (les) Jes
(Heew<Ceeë) Hegefä keÀjves Jeeues kesÀ mecyevOeer Jee (cee³eesë) efJeMes<e efme³eej kesÀ nsleg (¬eÀesäe) meeceev³e efme³eej Jee
(Fvêm³e) Ssée³³e&³egkeÌle Heg©<e kesÀ DeLe& (ieewjce=ieë) ieesje nefjCe Jee pees (efHeÜë) efJeMes<e ce=ie (v³e*dkegÀë) efkeÀmeer
Deewj peeefle keÀe nefjCe Deewj (keÀkeÌkeÀìë) keÀkeÌkeÀì veece keÀe ce=ie nw, (les) Jes (Devegcel³ew) Devegceefle kesÀ efue³es leLee
(HeéfleÞeglkeÀe³ew) megves Heerís megveeves Jeeueer kesÀ efue³es (®e¬eÀJeekeÀë) ®ekeÀF&-®ekeÀJee He#eer De®ís He´keÀej ³egkeÌle efkeÀ³es
peeJeW lees yengle keÀece keÀjves keÀes meceLe& nes mekeWÀ¤32¤
YeeJeeLe&ë-pees Jevesues HeMegDeeW mes Yeer GHekeÀej keÀjvee peeveW, Jes efme× keÀe³eesXx Jeeues nesles nQ¤32¤
meewjerl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efce$eeo³ees osJeleeë~ Yegefjieeflepeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
meeNwjer yeNueekeÀeä MeNeie&ë me=äpeN³eë MeN³eeC[äkeÀNmles cewN$eeë mejämJel³ewN Meeefjßë Heg©<eNJeekedÀ éeeNefJeod
YebewNceer Meeäot&Éuees Je=keÀNë He=oeäkegÀÉmles ceNv³eJesN mejämJelesN MegkeäÀë Heg©<eNJeekedÀ¤33¤
PHHZ1MHUa \H1XHHNH¢Häa 0HH1LH Ía PHÉSH1HÍa 0H1HH&>äNH¢1 )HIOHä 0HH1É'HH&>äNH¢Ía OHVa FHZ1HHÍa PHMäP-HOHZa 0HHHIMäÍa
HegÉ1H1-HHHILHHIOHä+HJH1É-HHNHG¢aËHH1HI-HOHGaËH1HI-HHIRHIOHäËH1ÉHI-HOHGa<HH1ZFHHUa0HH1RW ÉXHÍa-HNHä¢Ía+HRHäNHJ¢ÍaOHVaFH1YH-HVäaPHMäP-HOHVa0HJNHßÀë~
HegÉ1H1-HHHILHHIOHä+HJ<eNçJeekedÀ¤33¤
HeoeLe&ë-(meewjer) met³eex osJelee ³em³eeë mee (yeueekeÀe) efJeMes<eHeef#eCeer (Meeie&ë) Mee²&M®eelekeÀë~ De$e
íevomees JeCe&ueesHe Fefle *dueesHeë (me=pe³eë) Heef#eefJeMes<eë (Me³eeC[keÀë) Heef#eefJeMes<eë (les) (cew$eeë)
HeéCeosJeleekeÀeë (mejmJel³ew) veÐew (Meeefjë) MegkeÀer (Heg©<eJeekedÀ) MegkeÀë (éeeefJeled) mesOee (Yeewceer) He=efLeJeeroJs eleekeÀe
(Meeot&ueë) J³eeIeéfJeMes<eë (Je=keÀë) ef®e$ekeÀë (He=oekegÀë) meHHe&ë (les) (cev³eJes) ¬eÀesOee³e (mejmJeles) mecegêe³e
(MegkeÀë) Megef×ke=Àled Heef#eefJeMes<eë (Heg©<eJeekedÀ) Heg©<em³e JeeefieJe Jeei³em³e meë¤33¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³ee& meewjer mee yeueekeÀe ³es Meeie&ë me=pe³eë Me³eeC[keÀM®e les cew$eeë Meeefjë
Heg©<eJeekedÀ mejmJel³ew éeeefJeled Yeewceer Meeot&uees Je=keÀë He=oekegÀM®e les cev³eJes MegkeÀë Heg©<eJeekedÀ ®e mejmJeles
efJe%es³eeë¤33¤
YeeJeeLe&ë-³es yeueekeÀeo³eë HeMegHeef#eCemles<eeb ceO³eeled kesÀef®eled Heeueveer³eeë kesÀef®eled lee[veer³eeë mevleerelf e
JesÐeced¤33¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legcekeÀes (meewjer) efpemekeÀe met³e& osJelee nw, Jen (yeueekeÀe) yeiegefue³ee leLee pees
(Meeie&ë) HeHeerne He#eer (me=pe³eë) me=pe³e veece Jeeuee Deewj (Me³eeC[keÀë) Me³eeC[keÀ He#eer nQ, (les) Jes (cew$eeë)
HeéCe osJelee Jeeues (Meeefjë) Megiieer (Heg©<eJeekedÀ) Heg©<e kesÀ meceeve yeesueves neje Megiiee (mejmJel³ew) veoer kesÀ efue³es
(éeeefJeled) mesner (Yeewceer) Yetefce osJelee Jeeueer pees (Meeot&ueë) kesÀMejer eEmen (Je=keÀë) Yeseæf[³ee Deewj (He=oekegÀë)
meebHe nQ, (les) Jes (cev³eJes) ¬eÀesOe kesÀ efue³es leLee (MegkeÀë) Megef× keÀjves neje megJee He#eer Deewj (Heg©<eJeekedÀ)
efpemekeÀer ceveg<³e keÀer yeesueer kesÀ meceeve yeesueer nw, Jen He#eer (mejmJeles) mecegê kesÀ efue³es peevevee ®eeefn³es¤33¤
YeeJeeLe&ë-pees yeueekeÀe Deeefo HeMeg He#eer nQ, GveceW mes keÀesF& Heeueves Deewj keÀesF& leeæ[vee osves ³eesi³e nQ, ³en
megHeCe& Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deiv³eeo³ees osJeleeë~ mJejeìd MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
megÉHeNCe&ë Heeäpe&Nv³eçDeeNefleJee&inNmees oefJe&{oNe les JeeN³eJeNs ye=nNmHeleä³es JeeN®emHeleä³es
Hew²jeNpeesnçueNpeçDeeävleefMl#eë HueNJees ceNodiegce&lm³eNmles veäoerHeNle³esä ÐeeJeeHe=efLeNJeer³eäë ketÀÉce&ë¤34¤
megÉ+H1&H )HIOHä megçHeNCe&ë~ HeeNpe&Nv³eë~ DeeNefleë~ JeeNnNmeë~ oefJe&ßosefleN oefJe&iÉRHaOHVa-HH1H-HVäa\HQ1P+HOHäHVa-HH1HÍa+HOHäHVa
HewN²ÉMH1SH )HIOHä +HZÉMH1SHÍa 'H1XH1SHÍa 'HH1YOH1HIMlHÍa +XH1-HÍa FH1RGLHJÍa FHOPHäÍa OHVa YH1RHU1+H1OHH1É)HIOHä YHRHUÉ+H1OHHVäa
ÐeeNJeeNHe=ÉHI/H1-HHUHäÍaNHW¢Éce&ë¤34¤
HeoeLe&ë-(megHeCe&ë) MeesYeveHeleveë (Heepe&v³eë) Hepe&v³eJeodiegCeë (Deeefleë) Heef#eefJeMes<eë (Jeenmeë)
Depeiejë meHe&efJeMes<eë (oefJe&oe) keÀeÿefíled Heef#eefJeMes<eë (les) (Jee³eJes) (ye=nmHele³es) ye=nleeb HeeuekeÀe³e (Jee®eë)
(Hele³es) HeeuekeÀe³e (Hew²jepeë) Heef#eefJeMes<eë (Deuepeë) Heef#eefJeMes<eë (Deevleefj#eë) Devleefj#eosJeleekeÀë
(HueJeë) JeefÊe&keÀe (ceodiegë) peuekeÀekeÀë (celm³eë) (les) (veoerHele³es) mecegêe³e (ÐeeJeeHe=efLeJeer³eë)
He´keÀeMeYetefceosJeleekeÀë (ketÀce&ë) keÀ®íHeë¤34¤
1378
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³e&ë megHeCe&ë me Heepe&v³ees ³e DeeefleJee&nmees oefJe&oe ®e les Jee³eJes Hew²jepees
ye=nmHele³es Jee®emHele³esçuepe Deevleefj#ees ³es HueJees ceodiegce&lm³eM®e les veoerHele³es ³eë ketÀce&ë me ÐeeJeeHe=efLeJeer³eM®e
efJe%es³eeë¤34¤
YeeJeeLe&ë-³es cesIeeefolegu³eiegCeeë HeMegHeef#eefJeMes<eeë meefvle, les keÀe³ees&He³eesiee³e efve³eespeveer³eeë¤34¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees legce keÀes pees (megHeCe&ë) megvoj efiejves Jee peeves Jeeuee He#eer Jen (Heepe&v³eë) cesIe kesÀ
meceeve iegCe Jeeuee pees (Deeefleë) Deeefle veece Jeeuee He#eer (Jeenmeë) Depeiej meebHe (oefJe&oe) Deewj keÀeþ keÀes
efíVe-efYeVe keÀjves Jeeuee He#eer nw, (les) Jes meye (Jee³eJes) HeJeve kesÀ efue³es (Hew²jepeë) Hew²jepe veece keÀe He#eer
(ye=nmHele³es) yeæ[-s yeæ[s HeoeLeesXx Deewj (Jee®eë, Hele³es) JeeCeer keÀer Heeuevee keÀjves nejs kesÀ efue³es (Deuepeë) Deuepe
He#eer (Deevleefj#eë) Devleefj#e osJelee Jeeuee pees (HueJeë) peue ceW lejves Jeeuee yelekeÀ He#eer (ceodiegë) peue keÀe
keÀewDee Deewj (celm³eë) ceíueer nQ, (les) Jes meye (veoerHele³es) mecegê kesÀ efue³es Deewj pees (ketÀce&ë) keÀígDee nw, Jen
(ÐeeJeeHe=efLeJeer³eë) He´keÀeMe Yetefce osJelee Jeeuee peevevee ®eeefn³es¤34¤
YeeJeeLe&ë-pees cesIe Deeefo kesÀ meceeve iegCe Jeeues efJeMes<e efJeMes<e HeMeg He#eer nQ, Jes keÀece kesÀ GHe³eesie kesÀ
efue³es ³egkeÌle keÀjves ®eeefn³eW¤34¤
Heg©<ece=ie Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ®evêeo³ees osJeleeë~ efve®e=®íkeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
HegÉ©N<eNceÉ=ie½eNvêceämees ieesNOee keÀeueäkeÀe oeJee&IeeNìmles JeveNmHeleer{veeb ke=ÀkeÀNJeekeägÀë meeefJeN$ees nNjPHHV
Jeeleäm³e veeN¬eÀes cekeäÀjë kegÀueeNrHe³eNmlesçkeätÀHeejm³e efÛN³ew Meu³eäkeÀë¤35¤
HegÉ©N<eNce=ÉLHÉ)HIOHä +HJHÉFHÉLHÍa H1YÌFHäPHÍa LHH1V2HHa NH¢HXHäNH¢Ha RH1-HH1 ,HH1ÎÍa RH1-HH 1,HH1OH )HIOHä RHÉ'HH,HH1OHÍa OHVa
-HYH1P+HOHHUäYHHFHGa NH¢ÉkeÀNJeekegÀÉHIMHIOHä NH¢NH¢1É-HHNHäJ¢Ía PHH1HI-H1HÍa Q1jPHÍa -HHOHäPHa YHH1H¢Ía FHNHßÀjë~ kegÀÉXHHU1+HHäÍa OHVa 'HNHäW¢+HHMPHa
HI½1HZa0HXHäNH¢Í
HeoeLe&ë-(Heg©<ece=ieë) ³eë Heg©<eeved ceeefä& me HeMegefJeMes<eë (®evêcemeë) ®evêm³e (ieesOee) (keÀeuekeÀe)
(oeJee&Ieeìë) MeleHe$ekeÀë (les) (JevemHeleerveeced) (ke=ÀkeÀJeekegÀë) kegÀkeÌkegÀìë (meeefJe$eë) meefJele=oJs eleekeÀë (nbmeë)
(Jeelem³e) (vee¬eÀë) ve¬eÀeppeeleë (cekeÀjë) (kegÀueerHe³eë) peuepevlegefJeMes<eë (les) (DeketÀHeejm³e) mecegêm³e
(efÛ³ew) ueppee³ew (Meu³ekeÀë) keÀCìkeÀHe#e³egkeÌleë éeeefJeled¤35¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³e& Heg©<ece=ieë me ®evêcemees ³es ieesOee keÀeuekeÀe oeJee&IeeìM®e les
JevemHeleerveeb ³eë ke=ÀkeÀJeekegÀë me meeefJe$ees ³ees nbmeë me Jeelem³e ³es vee¬eÀes cekeÀjë kegÀueerHe³eM®e lesçketÀHeejm³e ³eë
Meu³ekeÀë me efÛ³ew ®e efJe%es³eeë¤35¤
YeeJeeLe&ë-³es ®evêeefoiegCeeë HeMegHeef#eefJeMes<eemles ceveg<³ewefJe&%es³eeë¤35¤

HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes pees (Heg©<ece=ieë) Heg©<eeW keÀes Meg× keÀjves neje efJeMes<eë HeMeg Jen
(®evêcemeë) ®evêcee kesÀ DeLe& pees (ieesOee) ieesn (keÀeuekeÀe) keÀeuekeÀe He#eer Deewj (oeJee&Ieeìë) keÀþHeÀesjJee nQ,
(les) Jes (JevemHeleerveeced) JevemHeefle³eeW kesÀ mecyevOeer pees (ke=ÀkeÀJeekegÀë) cegiee& Jen (meeefJe$eë) meefJelee osJelee Jeeuee
pees (nbmeë) nbme nw, Jen (Jeelem³e) HeJeve kesÀ DeLe& pees (vee¬eÀë) veekesÀ keÀe ye®®ee (cekeÀjë) ceiejce®í
(kegÀueerHe³eë) Deewj efJeMes<e peuepevleg nQ, (les) Jes (DeketÀHeejm³e) mecegê kesÀ DeLe& Deewj pees (Meu³ekeÀë) mesner nw,
Jen (efÛ³ew) ueppee kesÀ efue³es peevevee ®eeefn³es¤35¤
YeeJeeLe&ë-pees ®evêcee Deeefo kesÀ iegCeeW mes ³egkeÌle efJeMes<e HeMeg-He#eer nQ, Jes ceveg<³eeW keÀes peeveves
®eeefn³eW¤35¤
SCeerl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deeféev³eeo³ees osJeleeë~ efve®e=ppeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
efHeÀj Gmeer efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw~
SNC³e¼HVä ceNC[tkeÀeNs cetef<eäkeÀe efleNefÊeefMlmles me1+HH &HH ueesHeeNMeçDeeäeféeNveë ke=À<CeeNs je$³eeNç$eÝ#eHVä peNletë
megäef<eNueerkeÀeN leçFälejpeNveeveeNb penäkeÀe Jew<CeNJeer¤36¤
61&HHUa 'H¼äÍa FH1&>WNHä¢Ía FHWHIHäNH¢Ha HIOH1HI¬HHIMäÍa OHVa PH1+HH &HHäFHGa XHH1V+HH10HÍa 'HHNHIËH1YHÍ NH¢&HäÍa MHHZäa H¿HäÍa
peNletë~ megÉHIH1XHHUNHV¢HIOHäPHJHIH1ÉXHHUNH¢HäaOHVa)1OH1MlSH1YHHYHH1HIFHOHHUäOHMÉSH1YHHYHHäFHGaSHQäNH¢Ha-HZN<CeNJeer¤36¤
HeoeLe&ë-(SCeer) ce=ieer (DeÚë) efovem³e (ceC[tkeÀë) (cetef<ekeÀe) (efleefÊeefjë) (les) (meHee&Ceeced)
(ueesHeeMeë) Jeve®ejHeMegefJeMes<eë (Deeeféeveë) DeeféeosJeleekeÀë (ke=À<Ceë) ke=À<CeJeCe&ë (je$³ew) ($eÝ#eë) YeuuetkeÀë
(peletë) (megef<eueerkeÀe) Sleew ®e Heef#eefJeMes<eew (les) (Flejpeveeveeced) Flejs ®e les pevee Flejpeveemles<eeced (penkeÀe)
iee$emebkeÀesef®eveer (Jew<CeJeer) efJe<CegosJeleekeÀe¤36¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³ezCeer meeçÚes ³es ceC[tkeÀes cetef<ekeÀe efleefÊeefjM®e les meHee&Ceeb ³ees ueesHeeMeë
me Deeeféevees ³eë ke=À<Ceë me je$³ew ³e $eÝ#ees peletë megef<eueerkeÀe ®e le Flejpeveeveeb ³ee penkeÀe mee Jew<CeJeer ®e
efJe%es³eeë¤36¤
YeeJeeLe&ë-³es efoveeefoiegCeeë HeMegHeef#eefJeMes<eemles leÊeodiegCelees efJe%es³eeë¤36¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes pees (SsCeer) nefjCeer nw, Jen (DeÚë) efove kesÀ DeLe& pees (ceC[tkeÀë)
ceW[gkeÀe (cetef<ekeÀe) cet<eìer Deewj (efleefÊeefjë) leerleefj Heef#eCeer nQ, (les) Jes (meHee&Ceeced) meHeeX kesÀ DeLe& pees
(ueesHeeMeë) keÀesF& Jeve®ej efJeMes<e HeMeg Jen (Deeeféeveë) Deefée osJelee Jeeuee, pees (ke=À<Ceë) keÀeues jbie keÀe nefjCe
Deeefo nw, Jen (je$³ew) jeef$e kesÀ efue³es pees ($eÝ#eë) jerí (peletë) pelet veece Jeeuee Deewj (megef<eueerkeÀe) megef<eueerkeÀe
1380
He#eer nw, (les) Jes (Flejpeveeveeced) Deewj ceveg<³eeW kesÀ DeLe& Deewj (penkeÀe) De²eW keÀe mebkeÀes®e keÀjvesnejer Heef#eCeer
(Jew<CeJeer) efJe<Ceg osJelee Jeeueer peevevee ®eeefn³es¤36¤
YeeJeeLe&ë-pees efove Deeefo kesÀ iegCe Jeeues HeMeg-He#eer efJeMes<e nQ, Jes Gme-Gme iegCe mes peeveves
®eeefn³eW¤36¤
Dev³eJeeHe Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ De×&ceemeeo³ees osJeleeë~ Yegefjipeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
DeNv³eNJeeNHeesnÉ¹ FHH1PHHYHH1FH0HHVä FH1HWMäÍ PHJ+H1&H POHV LHäY2H1-HH &HHäFH1+HHFHÉJÌHV FHH1PHHYHG NH¢10H+HHVä MH1VHIQOed
NHäJ¢&>É&HHHHU{LHH1VXHHI¬HäNH¢H1OHVnÉ+PH1MPHHFHÉOH-HäVÉHIPH1OHÍ
'H1YH1-HH1+H )OHäYHÉ-HH1+HÍa 'H1¹ 1FHH1PHHYHH1HIFHOHä¹ ÉFHH1PHHYHHäFHGa H¿0HäÍa FH1HWMäÍa PHJÉ+H1&H )HIOHä PHJÉ+H1&H Ía OHVa
LH1Y2H1-HH &HHäFHGa 'H1+HHFHGa *1ÌÍa FHH1PHHYHGa NH¢10H+HäÍa MHV1HIQled~ kegÀÉC[=É&HHHHUäa LHHV1XHHI¬HäNH¢Ha OHVa 'H1+PH1MPHHäFHGa FHÉOH-HVäa
DeNefmeNleë¤37¤
HeoeLe&ë-(Dev³eJeeHeë) keÀesefkeÀueeK³eë Heef#eefJeMes<eë (De×&ceemeeveeced) ($eÝM³eë) ce=ieefJeMes<eë (ce³etjë)
(megHeCe&ë) Heef#eefJeMes<eë (les) (ievOeJee&Ceeced) iee³ekeÀeveeced (DeHeeced) peueeveeced (Gêë) peue®ejë keÀke&ÀìeK³eë
(ceemeeved) ceemeeveeced~ De$e efJeYeefkeÌleJ³el³e³eë~ (keÀM³eHeë) keÀ®íHeë (jesefnled) ce=ieefJeMes<eë (kegÀC[=Cee®eer)
Jeve®ejer (ieesueefÊekeÀe) Jeve®ejefJeMes<ee (les) (DeHmejmeeced) efkeÀjCeeoerveeced (ce=l³eJes) (Deefmeleë) ke=À<CeiegCeë
HeMegefJeMes<eë¤37¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³eexçv³eJeeHeë meesç×&ceemeeveeb ³e $eÝM³ees ce³etjë megHeCe&½e les
ievOeJee&CeeceHeeb ®e ³e Gêë me ceemeeved ³es keÀM³eHees jesenf led kegÀC[=Cee®eer ieesueefÊekeÀe ®e lesçHmejmeeb ³eesçefmeleë me
ce=l³eJes ®e efJe%es³eeë¤37¤
YeeJeeLe&ë-³es keÀeueeefoiegCeeë HeMegHeef#eCemle GHekeÀeefjCeë mevleerefle JesÐeced¤37¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes pees (Dev³eJeeHeë) keÀesefkeÀuee He#eer nw, Jen (De×&ceemeeveeced) HeKeJeeæ[eW kesÀ
DeLe& pees ($eÝM³eë) $eÝM³e peeefle keÀe ce=ie (ce³etjë) ce³etj Deewj (megHeCe&ë) De®ís HebKeeW Jeeuee efJeMes<e He#eer nw,
(les) Jes (ievOeJee&Ceeced) ieeves JeeueeW kesÀ Deewj (DeHeeced) peueeW kesÀ DeLe& pees (Gêë) peue®ej eEieie®ee nw, Jen
(ceemeeved) cenerveeW kesÀ DeLe& pees (keÀM³eHeë) keÀígDee (jesefnled) efJeMes<e ce=ie (kegÀC[=Cee®eer) kegÀC[=Cee®eer veece keÀer
Jeve ceW jnves Jeeueer Deewj (ieesueefÊekeÀe) ieesueefÊekeÀe veece Jeeueer efJeMes<e HeMegpeeefle nw, (les) Jes (DeHmejmeeced)
efkeÀjCe Deeefo HeoeLeeX kesÀ DeLe& Deewj pees (Deefmeleë) keÀeues iegCe Jeeuee efJeMes<e HeMeg nw, Jen (ce=l³eJes) ce=l³eg kesÀ
efue³es peevevee ®eeefn³es¤37¤
YeeJeeLe&ë-pees keÀeue Deeefo iegCe Jeeues HeMeg-He#eer nQ, Jes GHekeÀej Jeeues nQ, ³en peevevee ®eeefn³es¤37¤
Je<ee&ntefjl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Je<ee&o³ees osJeleeë~ mJeje[dpeieleer ívoë~ efve<eeoë mJejë¤
JeN<eeN&nt$eÝi&letÉveeceeNKegë keÀMeeäs ceevLeeNuemles efHeäleÉ+Ceeb yeueeäHHSHLH1jes Jemeätveeb keÀNefHe_peäueë
keÀNHeesleNçGuetäkeÀë MeNMemles efve$eÝi&l³ewN Je©äCee³eejlC³ees ceNs<eë¤38¤
-H1HH1 QWHIMHIOHä -HH É'HH1QWÍa H¿1OHWÉYHHFHGa 'HH1.HJÍa NH¢0HäÍa FHH1Y/HH1XHÍa OHVa HI+H1OHÉCeeced~ yeueeß³e~ DeNpeNieNMÍa -HPHWäYHHFHGa
NH¢1HI+HBSHäXHÍaNH¢1+HHVOHäÍa*XHäWNH¢Ía0H10HÍaOHVaHIYHH ¿äOHH1É)HIOH1HIYHÍHä¿OHZa-Hä&HHHa'HH1Ml&HÍaFH1VHÍ¤
HeoeLe&ë-(Je<ee&ntë) ³ee Je<ee& Dee»³eefle mee YeskeÀer ($eÝletveeced) Jemevleeoerveeced (DeeKegë) cet<ekeÀë (keÀMeë)
Meemeveer³eë (ceevLeeueë) pevlegefJeMes<eë (les) (efHele+Ceeced) HeeuekeÀeveeced (yeuee³e) (Depeiejë) ceneved meHe&ë
(Jemetveeced) (keÀefHe_peueë) (keÀHeesleë) (GuetkeÀë) (MeMeë) HeMegefJeMes<eë (les) (efve$eÝ&l³ew) (Je©Cee³e) (DeejC³eë)
DejC³es YeJeë (ces<eë) HeMegefJeMes<eë¤38¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³ee& Je<ee&ntë mee $eÝlegveeceeKegë keÀMees ceevLeeueM®e les efHele+Ceeb
yeuee³eepeiejes Jemetveeb keÀefHe_peueë keÀHeesle GuetkeÀë MeMeM®e les efve$eÝ&l³ew ³e DeejC³ees ces<eë me Je©Cee³e ®e
efJe%es³eeë¤38¤
YeeJeeLe&ë-³es $eÝlJeeefoiegCeeë HeMegHeef#eCemles leodiegCee efJe%es³eeë¤38¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees legce keÀes pees (Je<ee&ntë) Je<ee& keÀes yegueeleer nw, Jen ceW[gkeÀer ($eÝletveeced) Jemevle Deeefo
$eÝlegDeeW kesÀ DeLe& (DeeKegë) cet<ee (keÀMeë) efmeKeeves ³eesi³e keÀMe veece Jeeuee HeMeg Deewj (ceevLeeueë) ceevLeeue
veeceer efJeMes<e pevleg nQ, (les) Jes (efHele+Ceeced) Heeuevee keÀjves JeeueeW kesÀ DeLe& (yeuee³e) yeue kesÀ efue³es (Depeiejë)
yeæ[e meebHe (Jemetveeced) Deeqive Deeefo JemlegDeeW kesÀ DeLe& (keÀefHe_peueë) keÀefHe_peue veecekeÀ (keÀHeesleë) pees keÀyetlej
(GuetkeÀë) Guuet Deewj (MeMeë) Kejne nQ, (les) Jes (efve$eÝ&l³ew) efve$eÝ&efle kesÀ efueS (Je©Cee³e) Deewj Je©Ce kesÀ
efue³es (DeejC³eë) yevesuee (ces<eë) ces{æ e peevevee ®eeefn³es¤38¤
YeeJeeLe&ë-pees $eÝleg Deeefo kesÀ iegCe Jeeues HeMeg-He#eer efJeMes<e nQ, Jes Gve iegCeeW mes ³egkeÌle peeveves
®eeefn³eW¤38¤
efée$e Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deeefol³eeo³ees osJeleeë~ mJejeìd ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
1382
eféeN$eçDeeäefoNl³eeveeNcegäêÉs Ie=CeeriJeeved JeeOeéaveNmemles ceNl³eeçDejäC³ee³e me=ceNjes ©ªä jew1ÌÍ NH®-Hnef³eäë

kegÀÉì©äoe&l³eeNwnmles JeeNefpeveebN keÀeceeä³e efHeNkeÀë¤39¤
HIËH1HÍa'HH1HIR1OHHYHHäFHGa*ÆäAÍa,H&HHUä-HHYHGa,HHI&Hä-HH1HIYHHIOH1 ,HHI&HäÉ-HHYHGa-HH12HH1DYH1PHÍaOHVaFH1OHZa'HMä&HHHaPHÉceNjë~
äÍaMHZ1ÌÍaNH®-HHIHäÍaNHJ¢ÉÎäÍaRH1OHHZ1QÍaOHVa-HH1HISHYHHäFHGaNH¢HFHHäe~ efHeNkeÀë¤39¤
HeoeLe&ë-(efée$eë) efJeef®e$eë HeMegefJeMes<eë (Deeefol³eeveeced) keÀeueeJe³eJeeveeced (Gä^ë) (Ie=CeerJeeved)
lespeefmJeHeMegefJeMes<eë (JeeOeéavemeë) keÀCþs mleveJeeved cenevepeë (les) (cel³ew) He´%ee³ew (DejC³ee³e) (me=cejë) ieJe³eë
(©©ë) ce=ieefJeMes<eë (jewêë) ©êosJeleekeÀë (keÌJeef³eë) Heef#eefJeMes<eë (kegÀì©ë) kegÀkeÌkegÀìë (oel³eewnë) keÀekeÀë (les)
(Jeeefpeveeced) (keÀecee³e) (efHekeÀë) keÀesefkeÀueë¤39¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³e&ë efée$eë me Deeefol³eeveeced~ ³e Gäês Ie=CeerJeeved JeeOeéavemeM®e les cel³ew~
³eë me=cejë meesçjC³ee³e~ ³ees ©©ë me jewêë~ ³es keÌJeef³eë kegÀì©oe&l³eewnM®e les Jeeefpeveeced~ ³eë efHekeÀë me keÀecee³e ®e
efJe%es³eeë¤39¤
YeeJeeLe&ë-³es Deeefol³eeefoiegCeeë HeMegHeef#eCemles leÊelmJeYeeJeeë mevleerelf e JesÐeced¤39¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes pees (efée$eë) ef®e$e-efJeef®e$e jbie Jeeuee HeMeg-efJeMes<e Jen (Deeefol³eeveeced)
mece³e kesÀ DeJe³eJeeW kesÀ DeLe&, pees (Gä^ë) Tbì (Ie=CeerJeeved) lespeeqmJe efJeMes<e HeMeg Deewj (JeeOeéavemeë) keÀCþ ceW
efpeme kesÀ Leve Ssmee yeæ[e yekeÀje nw, (les) Jes meye (cel³ew) yegef× kesÀ efue³es, pees (me=cejë) veerueiee³e Jen
(DejC³ee³e) Jeve kesÀ efue³es, pees (©©ë) ce=ieefJeMes<e nw, Jen (jewêë) ©ê osJelee Jeeuee, pees (keÌJeef³eë)
keÌJeef³eveece keÀe He#eer (kegÀì©ë) cegiee& Deewj (oel³eewnë) keÀewDee nQ, (les) Jes (Jeeefpeveeced) Iees[ æ eW kesÀ DeLe& Deewj pees
(efHekeÀë) keÀesefkeÀuee nw, Jen (keÀecee³e) keÀece kesÀ efue³es De®ís He´keÀej peeveves ®eeefn³es¤39¤
YeeJeeLe&ë-pees met³e& Deeefo kesÀ iegCe Jeeues HeMeg-He#eer efJeMes<e nQ, Jes Gme-Gme mJeYeeJe Jeeues nQ, ³en
Ke[die Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efJeéesosJeeo³ees osJeleeë~ MekeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë¤
KeN[diees JeiwéeosNJeë éee ke=ÀÉ<Ceë keÀNCeex ieäo&NYemleNj#egÉmles j#eämeeNefcevêeä³e metkeÀNjë efmeNjQHV FHHä©Nleë
ke=äÀkeÀueeNmeë efHeHHeäkeÀe MeNkegÀefveNmles 0HäMlJ³een³eNw efJeéeäs<eeb o1V-HHYHH He=<eNleë¤40¤
.H1>GLHÍa -H1ZËH1RV1-H )HIOHä -HZËHRV1-HÍa ËHHa NH¢É&HÍa NH¢1&H Ía LH1R 1<HÍa OH1MHJäÍa OHVa MHäPHHFHGa )YÌHäHa PHWÉkeNÀjë~
HIPH1jQÍaFHH11OHÍaNH¢ÉNH¢1XHH1PHÍaHI+H++HäNH¢Ha0H1NHJ¢HIYHäÍaOHVa0H1Ml-HnHHZaHI-HËHVäHHFHGaR1V-HHYHHäFHGa+HÉ<eNleë¤40¤
HeoeLe&ë-(Ke[dieë) legC[Me=²ë HeMegefJeMes<eë (JewéeosJeë) efJeées<eeb osJeeveece³eced (éee) kegÀkeÌkegÀjë

(ke=À<Ceë) ke=À<CeiegCeefJeMes<eë (keÀCe&ë) oerIe&keÀCe&ë (ieo&Yeë) HeMegefJeMes<eë (lej#egë) J³eeIe´ë (les) (j#emeeced)
(Fvêe³e) efJeoejkeÀe³e (metkeÀjë) ³eë megÿg Megef×b keÀjeself e me yeefueÿes Jejenë (eEmenë) eEnmekeÀes J³eeIe´ë (cee©leë)
ce©ÎsJeleekeÀë (ke=ÀkeÀueemeë) mejìë (efHeHHekeÀe) Heef#eCeer (MekegÀefveë) (les) (MejJ³ee³ew) MejJeer<eg kegÀMeuee³ew
(efJeées<eeced) DeefKeueeveeced (osJeeveeced) efJeog<eeced (He=<eleë) ce=ieefJeMes<eeë¤40¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYe³e& Ke[dieë me JewéeosJees ³es ke=À<Ceë éee keÀCeex ieo&Yemlej#egM®e les j#emeeb
³eë metkeÀjë me Fvêe³e ³eë eEmenë me cee©lees ³es ke=ÀkeÀueemeë efHeHHekeÀe MekegÀefveM®e les MejJ³ee³ew ³es He=<elemles efJeées<eeb
osJeeveeb efJe%es³eeë¤40¤
YeeJeeLe&ë-³es meJex HeMegHeef#eCeë meJe&iegCeeë meefvle, leeved efJe%ee³e J³eJenejefme×³es meJex ceveg<³ee
efve³eespe³evleeefceefle¤40¤
DeeqmceVeO³ee³es HeMegHeef#ece=iemejerme=Hepeuepevlegke=Àc³eeoerveeb iegCeJeCe&veeosleoLe&m³e HetJee&ççO³ee³eeskeÌleeLexve men
me²eflejmleerefle yees×J³eced¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes pees (Ke[dieë) Tb®es Deewj Hewves meeRieeW Jeeuee ieQ[e nw, Jen (JewéeosJeë) meye
efJeÜeveeW keÀe, pees (ke=À<Ceë) keÀeues jbie Jeeuee (éee) kegÀÊee (keÀCe&ë) yeæ[s keÀeveeW Jeeuee (ieo&Yeë) ieone Deewj
(lej#egë) J³eeIe´ nQ, (les) Jes meye (j#emeeced) je#eme ogäeEnmekeÀ nJeef<e³eeW kesÀ DeLe&, pees (metkeÀjë) megDej nw, Jen
(Fvêe³e) Me$egDeeW keÀes efJeoejves Jeeues jepee kesÀ efue³es, pees (eEmenë) eEmen nw, Jen (cee©leë) ce©le osJelee Jeeuee,
pees (ke=ÀkeÀueemeë) efiejefieìeve (efHeHHekeÀe) efHeHHekeÀe veece keÀer Heef#eCeer Deewj (MekegÀefveë) Heef#ecee$e nQ, (les) Jes meye
(MejJ³ee³ew) pees MejefJe³eeW ceW kegÀMeue GÊece nw, Gme kesÀ efue³es Deewj pees (He=<eleë) He=<eppeeefle kesÀ nefjCe nQ, Jes
(efJeées<eeced) meye (osJeeveeced) efJeÜeveeW kesÀ DeLe& peevevee ®eeefn³es¤40¤
YeeJeeLe&ë-pees meye HeMeg-He#eer meye iegCe Yejs nQ, GvekeÀes peevekeÀej J³eJenejefmeef× kesÀ efue³es meye ceveg<³e
efvejvlej ³egkeÌle keÀjW¤40¤
Fme DeO³ee³e ceW HeMeg He#eer eEjieves Jeeues meebHe Deeefo, Jeve kesÀ ce=ie, peue ceW jnves Jeeues HeéCeer Deewj
keÀeræ[-s cekeÀesæ[s Deeefo kesÀ iegCeeW keÀe JeCe&ve nesves mes Fme DeO³ee³e kesÀ DeLe& keÀer efHeíues DeO³ee³e ceW keÀns ngS DeLe& kesÀ
meeLe mebieefle nw, ³en peevevee ®eeefn³es¤
Fefle ÞeercelHejcenbmeHeefjJeépekeÀe®ee³ee&Ceeb HejceefJeog<eeb ÞeerefJejpeevevomejmJeleermJeeefceveeb efMe<³esCe
efJeYetef<eles megÒeceeCe³egÊesÀ ³epegJexoYee<³es ®elegefJe¥MeesçO³ee³eë Hetefle&ceieceled¤24¤
1384
¤Dees3ced¤
DeLe He_®eeEJeMeesçO³ee³e DeejY³eles
Meeoefcel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ mejmJel³eeo³ees osJeleeë~ HetJe&m³e YegefjkeÌíkeÌJejer ívoë~ OewJeleë mJejë~
Deeefol³eeefvel³egÊejm³e efve®e=oefleMekeÌJejer ívoë~ Heáeceë mJejë¤
DeLe kesÀve eEkeÀ keÀÊe&J³eefcel³een¤
Deye He®®eermeJeW DeO³ee³e keÀe DeejcYe nw, FmekesÀ He´Lece cev$e ceW efkeÀmekeÀes keÌ³ee keÀjvee ®eeefn³es, Fme efJe<e³e
keÀes keÀne nw¤
Meeo R1HIµM-HäNH¢HE RYOHFHWÉXHZFH R1E \HP-H]{POH1V LHHE RÆAHä<HH1PHMäP-HOHHÉ'HLHHISH1E HISH1»HHHäÉ
*OPHH1RFHä-HH¢1YRVYH1 OHHXHÉJ -HHSH1jQYHäJ<HHFH1+HÉ'HH1PHVnYH1 -HHä&HFHH1&>H<HHäFHHHIR1OHH% 0FHÀHJäHI<H1Í +HY/HHäYHE <HWÉY³eeb
²HH-HHä+HHI/H1-HHU -H¬HHi[<HHE HI-H1²HJOH NH¢1YHHUYHäNH¢H<HH 0HÉJH¢HH1 P-HHQHä NHÉ¢&HHH1 P-HHQH1 +HHHH {HI&H1
+HFHHä&H-HH1HH nÉ)1H-HHVäÉ-HH1HH nHI&H1+HFHHäHI&H1+HHHHi )1H-HäÍ
0HHRäFHGa R1HIµHIMHIOHä R1OHGÉHI<HÍa 'H-HäNH¢HFHGa R1YOH1FHWÉXHZHIMHIOHä RvleçcetÉXHZÍa FHRäFHGa \HP-H]{Ía OHV1a LHHFHGa RÆAHä<HHFHGa
PHMäP-HOHZa 'H1LH1HISH1HIFHOHäLHÉHISH1FHGa HISH1HHHäÍa *1OPHH1RHIFHOHäJOHGÉPHH1RFHGa 'H1-H1H¢YRVYHVOHä-HÉH¢1YRVYHäa OHHXHäJa -HHSHäFHGa
QYHäJ<HH1HIFHHIOH1 QYHJäÉ<HHFHGa 'H1+HÍa 'HH1PHVnYHa -HHä&HFHGa 'HH1&>H<HHäFHGa 'HH1HIR1OHHYHGa 0FHÀHäJHI<H1HIMHIOH1 0FHÀHJäÉHI<HÍa +HY/HHäYHFHGa
Ye´tÉ<HHFHGa²HH-HHä+HHI/H1-HHU )HIOHN ²HH-HHä+HHI/H1-HHUa-H¬HH[i<HH1HIFHHIOH1 -H¬H iÍÉ<HHFHGaHI-H1²HJOHßefceefleN HI-H1É²HJOHäFHGaNH¢1YHHUYHäNH¢H<HHFHGa0HJÉH¢HHäa
P-HHQHäaNH¢É&HHHäaP-HHQHäa+HHHH iHI&Ha+HFHHäHI&Ha'H1-HH1HH nÍa)1H-HäÍa'H1-HH1HnH HI&Ha+HFHHäHI&Ha+HHHH iÍa)1H-HäÍ
HeoeLe&ë-(Meeoced) Meer³eles efíveefÊe ³eefmceBmleb Meeoced (oefÓë) ovlewë (DeJekeÀeced) jef#ekeÀeced (ovlecetuewë)
ovleeveeb cetuewë (ce=oced) ce=efÊekeÀeced (yemJezë) ovleHe=ÿwë (les) leJe (ieeced) JeeCeerced (obäêY³eeced) cegKenvleeY³eeced
(mejmJel³ew) He´MemleefJe%eeveJel³ew Jee®es (Deieéfpe»ced) efpe»e³ee Deiećed (efpe»e³eeë) (Glmeeoced) TOJe¥ meeroefvle
³eefmceBmleced (DeJe¬eÀvosve) efJekeÀueleejefnlesve (leeueg) Deem³eeJe³eJeced (Jeepeced) DeVeced (nvegY³eeced)
cegKewkeÀosMeeY³eeced (DeHeë) peueeefve (Deem³esve) Deem³evoefvle keÌuesoerYeJeefvle ³eefmcebmlesve (Je=<eCeced) Je<e&ef³eleejced
(DeeC[eY³eeced) Jeer³ee&OeejeY³eeced (Deeefol³eeved) cegK³eeved efJeog<eë (MceÞegefYeë) cegKeeçefYeleë kesÀMewë (HevLeeveced)
ceeie&ced (Ye´tY³eeced) ves$eieesuekeÀesOJee&çJe³eJeeY³eeced (ÐeeJeeHe=efLeJeer) met³e&Yetceer (JeÊeexY³eeced) ieceveeieceveeY³eeced
(efJeÐegleced) leef[leced (keÀveervekeÀeY³eeced) lespeesce³eeY³eeb ke=À<CeeieesuekeÀleejkeÀeY³eeced (Meg¬eÀe³e) Jeer³ee&³e (mJeene)
ye´ïe®e³e&ef¬eÀ³e³ee (ke=À<Cee³e) efJeÐeekeÀ<e&Cee³e (mJeene) megMeeruelee³egkeÌle³ee ef¬eÀ³e³ee (Hee³ee&efCe) Heefjlegb Hetjef³elegb
³eesi³eeefve (He#ceeefCe) Heefjieńerlegb ³eesi³eeefve keÀcee&efCe ves$eesOJe&ueesceeefve Jee (DeJee³ee&ë) DeJeejs YeJeeë (F#eJeë)
F#egoC[eë (DeJee³ee&efCe) DeJeejs<eg YeJeeefve (He#ceeefCe) HeefjieńCeeefve ueesceeefve Jee (Hee³ee&ë) Heefjlegb Heeueef³elegb
³eesi³eeë (F#eJeë) ieg[eefoefveefceÊeeë¤1¤
DevJe³eë-ns efpe%eemees efJeÐeeefLe&ved! les oefÓë Meeob ovlecetuewye&mJez½eeJekeÀeb ce=ob obäêY³eeb mejmJel³ew ieeb
efpe»e³ee Deieéfpe»ceJe¬eÀvosveeslmeeob leeueg nvegY³eeb Jeepeceem³esveeçHe DeeC[eY³eeb Je=<eCeb MceÞegefYejeefol³eeved Ye´tY³eeb
HevLeeveb JeÊeexY³eeb ÐeeJeeHe=efLeJeer keÀveervekeÀeY³eeb efJeÐeglecenb yeesOe³eeefce~ lJe³ee Meg¬eÀe³e mJeene ke=À<Cee³e mJeene
Hee³ee&efCe He#ceeC³eJee³ee& F#eJeesçJee³ee&efCe He#ceeefCe Hee³ee& F#eJeM®e mebieé¿eeë¤1¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀeë efMe<³eeCeece²ev³egHeosMesve Hegäeefve ke=ÀlJeeççnejefJenejeefokebÀ mebyeesO³e meJee& efJeÐeeë
HeéHe³³eeKeefC[leb ye´ïe®e³e¥ mesJeef³elJewée³e¥ HeéHe³³e megefKeveë mecHeeo³es³egë¤1¤
HeoeLe&ë-ns De®ís %eeve keÀer ®eenvee keÀjles ngS efJeÐeeLeer& peve! (les) lesjs (oefÓë) oebleeW mes (Meeoced)
efpeme ceW ísove keÀjlee nw, Gme J³eJenej keÀes (ovlecetuewë) oebleeW keÀer peæ[eW Deewj (yemJezë) oebleeW keÀer Heíeef[ æ ³eeW mes
(DeJekeÀeced) j#ee keÀjves Jeeueer (ce=oced) ceÆer keÀes (obäêY³eeced) [eæ{eW mes (mejmJel³ew) efJeMes<e %eeve Jeeueer JeeCeer
kesÀ efue³es (ieeced) JeeCeer keÀes (efpe»e³eeë) peerYe mes (Deieéfpe»ced) peerYe kesÀ Deieues Yeeie keÀes (DeJe¬eÀvosve)
efJekeÀueleejefnle J³eJenej mes (Glmeeoced) efpemeceW THej keÀes efmLej nesleer nw, Gme (leeueg) keÀes (nvegY³eeced) þes{æ er
kesÀ Heeme kesÀ YeeieeW mes (Jeepeced) DeVe keÀes (Deem³esve) efpememes Yeespeve Deeefo HeoeLe& keÀes ieeruee keÀjles Gme cegKe mes
(DeHeë) peueeW keÀes (DeeC[eY³eeced) Jeer³e& keÀes De®ís He´keÀej OeejCe keÀjves nejs DeeC[eW mes (Je=<eCeced) Jeer³e& Je<ee&ves
Jeeues De² keÀes (MceÞegefYeë) cegKe kesÀ ®eejeW Deesj pees kesÀMe DeLee&led oeæ{er Gmemes (Deeefol³eeved) cegK³e efJeÜeveeW keÀes
(Ye´tY³eeced) ves$e-ieesuekeÀeW kesÀ THej pees YeeQns nQ, Gve mes (HevLeeveced) ceeie& keÀes (JeÊee&sY³eeced) peeves-Deeves mes
(ÐeeJeeHe=efLeJeer) met³e& Deewj Yetefce leLee (keÀveervekeÀeY³eeced) lespe mes Yejs ngS keÀeues ves$eeW kesÀ leejeW kesÀ me¢Me ieesueeW mes
(efJeÐegleced) efyepegueer keÀes ceQ mecePeelee ntB~ legPe keÀes (Meg¬eÀe³e) Jeer³e& kesÀ efue³es (mJeene) ye´ïe®e³e& ef¬eÀ³ee mes Deewj
(ke=À<Cee³e) efJeÐee KeeR®eves kesÀ efue³es (mJeene) megvojMeerue³egkeÌle ef¬eÀ³ee mes (Hee³ee&efCe) Hetjs keÀjves ³eesi³e (He#ceeefCe)
pees meye Deesj mes uesves ®eeefn³es, Gve keÀeceeW Jee HeuekeÀeW kesÀ THej kesÀ efJeVes Jee (DeJee³ee&ë) veoer Deeefo kesÀ He´Lece
Deesj nesves Jeeues (F#eJeë) ieVeeW kesÀ HeeQ[s Jee (DeJee³ee&efCe) veoer Deeefo kesÀ Heefnues efkeÀveejs Hej nesves Jeeues HeoeLe&
(He#ceeefCe) meye Deesj mes efpevekeÀe ieńCe keÀjW Jee ueesce Deewj (Hee³ee&ë) Heeuevee keÀjves ³eesi³e (F#eJeë) TKe, pees
iegæ[ Deeefo kesÀ efveefceÊe nQ, Jes HeoeLe& De®ís He´keÀej ieńCe keÀjves ®eeefn³eW¤1¤
YeeJeeLe&ë-DeO³eeHekeÀ ueesie DeHeves efMe<³eeW kesÀ De²eW keÀes GHeosMe mes De®ís He´keÀej Hegä keÀj leLee Deenej
Jee efJenej keÀe De®íe yeesOe, mecemle efJeÐeeDeeW keÀer HeéefHle, DeKeefC[le ye´ïe®e³e& keÀe mesJeve Deewj Ssée³e& keÀer HeéefHle
keÀje kesÀ megKe³egkeÌle keÀjW¤1¤
Jeeleefcel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ HeéCeeo³ees osJeleeë~ YegjieefleMekeÌJe³eez ívomeer~ Heáeceew mJejew¤
1386
HeáeefJebMeesçO³ee³eë 1387

-HHOH HeéNCesveeäHeeNvesveN veeefmeäkesÀçGHe³eeNceceOeäjsNCeewÿsßveN meogÊeäjsCe He´keÀeNMesveevleäjcevetkeÀeNMesveN yee¿e
efveJeNs<³eb ceÉtOvee& mleäveef³eNlvegb efveäyeeN&OesveeNMeeEve ceNefmle<kHVäÀCe efJeNÐegle keÀNveerveäkeÀeY³eeNb keÀCee&iY³eeN: Þees$eN:
Þees$eeäY³eeNb keÀCeezi lesoNveerceäOejkeÀNCþsveeNHeë Megä<keÀkeÀNCþsveä ef®eNÊeb cev³eeäefYeNjefoäeflej MeeNr<Cee& efve$e&ÝßeEleN HIYHSH iSH X+HVYH
MeeNr<Cee& me¬eÀeNsMewë HeéNCeeved jsN<ceeCeä mlegÉHesveä2¤
-HHOHäFHGa+HH1&HVYHäa'H1+HH1YHVYHVOHä+HÉ'HH1YHVYHäaYHHHIPHäNHV¢1 )HIOH1 YHHHIPHäNHV¢a*1+H1HH1FHHIFHOHJä+H1ÉHH1FHFHGa'H2HäMV&Ha'HHVáVäYHaPHOHGa
*¬HäMV1&HVOHJOHGÉOHäMV&Ha +H1NH¢1H0HVYHVHIOHä +HÉNH¢H10HVYHäa 'HYOHäMFHGa 'H1YHWÉNH¢H10HVYHäa 'H1YHJÉNH¢H10HVYHVOHäYHJÉNH¢H10HVYHäa \HH¡HäFHGa HIYH1-HV1HHIFHHIOHä
efveçJeNs<³eced~ cetÉOvee&~ mleNveNef³eNlvegced~ efveNyeeN&OesvesNHIOHäHIYHÍÉ\HH12HVYHßa'H10HHIYHäFHGaFH1HIPOHNHV¢ä&HaHI-H1²HJOH1HIFHHIOHäHI-H1É²HJOHäFHGaNH¢1YHHUYHäNH¢H<HHFHGa
NH¢&HH i<HHFHGa ÀHHVHäFHGa ÀHHVHHä<HHFHGa NH¢&HH]ia OH1VR1YHHUFHGa 'H12H1MlNH¢N&àVYHVOHä2HMÉNH¢1&àVYHäa 'H1+HÍa 0HJÉNH¢1NH¢1&àVYHVHIOHä 0HJNH¢ÉNH¢1&àVYHäa
HIH1¬HFHGaFHYHHäHI<HÍ'HHIRäHIOHFHGa0HHU1&HH aHIYHH ¿ßHIOH1HIFHHIOH1HIYHÍÉHä¿HIOHFHGaHIYHSH iSH X+H1VYHVHIOH1HIYHÍÉSHäSH X+HVYHa0HHU1&HH aPH1 GH¢HV10HZHIMHIOHä
PHFHGÉH¢H1V0HZÍa+HH1&HHYHGaMV1FHH&HäFHGaPOHJÉ+HVYHä
HeoeLe&ë-(Jeeleced) Jee³egced (HeéCesve) (DeHeevesve) (veeefmekesÀ) veeefmekeÀeefíês (GHe³eececed) GHeieleb efve³ececed
(DeOejsCe) cegKeeoOemLesve (Deesÿsve) (meled) (GÊejsCe) GHeefjmLesve (He´keÀeMesve) (Devlejced) ceO³emLeceeY³evlejced
(DevetkeÀeMesve) DevegHe´keÀeMesve (yee¿eced) yeefnYe&Jeced (efveJes<³eced) efveM®e³esve J³eeHlegb ³eesi³eced (cetOvee&) cemlekesÀve
(mleveef³elvegced) MeyoefveefceÊeeb efJeÐegleced (efveyee&Oesve) efvelejeb yeeOesve nslegvee (DeMeefveced) J³eeefHekeÀeb Iees<e³egkeÌleeced
(ceefmle<kesÀCe) efMejmLeceppeelevlegmecetnsve (efJeÐegleced) efJeMes<esCe Ðeesleceeveeced (keÀveervekeÀeY³eeced) HeóerHleeY³eeb
keÀceveer³eeY³eeced (keÀCee&Y³eeced) ÞeJeCemeeOekeÀeY³eeced (Þees$eced) Íe=Ceeself e ³esve leled (Þees$eeY³eeced) Íe=Ceesefle ³eeY³eeb
ieesuekeÀeY³eeb leeY³eeb (keÀCeez) keÀjeself e ÞeJeCeb ³eeY³eeb leew (lesoveerced) ÞeJeCeef¬eÀ³eeced (DeOejkeÀCþsve) DeOemLesve
keÀCþsve (DeHeë) peueeefve (Meg<keÀkeÀCþsve) (ef®eÊeced) efJe%eevemeeefOekeÀecevleëkeÀjCeJe=efÊeced (cev³eeefYeë)
efJe%eeveef¬eÀ³eeefYeë (Deefoefleced) DeefJeveeefMekeÀeb He´%eeced (Meer<Cee&) efMejmee (efve$eÝ&efleced) Yetefceced (efvepe&pe&uHesve) efvelejeb
pepe&jerYetlesve (Meer<Cee&) efMejmee (me*d¬eÀewMewë) mec³eiee»evewë (HeéCeeved) (js<ceeCeced) eEnmekeÀced (mlegHesve)
eEnmevesve¤2¤
DevJe³eë-ns efpe%eemees! ceogHeosMeieńCesve lJeb HeéCesveeHeevesve Jeeleb veeefmekesÀ GHe³eececeOejsCeewÿsveesÊejsCe
He´keÀeMesve meovlejcevetkeÀeMesve yee¿eb cetOvee& efveJes<³eb efveyee&Oesve men mleveef³elvegceMeefveb ceefmle<kesÀCe efJeÐegleb
keÀveervekeÀeY³eeb keÀCee&Y³eeb keÀCeez Þees$eeY³eeb ®e Þees$eb lesoveerceOejkeÀCþsveeHeë Meg<keÀkeÀCþsve ef®eÊeb cev³eeefYejefoefleb
Meer<Cee& efve$eÝ&elf eb efvepe&pe&uHesve Meer<Cee& meb¬eÀesMewë HeéCeeved HeéHvegefn mlegHesve eEnmevesve js<ceeCceefJeÐeeefojesieb efnefvOe¤2¤
YeeJeeLe&ë-meJezce&veg<³ewë He´LeceJe³eefme meJezë MejerjeefoefYeë meeOevewë Mejerjelceyeues mebmeeOeveer³es
DeefJeÐeekegÀefMe#ee-kegÀMeerueeo³ees jesieeë meJe&Lee nvleJ³eeë¤2¤
HeoeLe&ë-ns peeveves keÀes F®íe keÀjves Jeeues! cesjs GHeosMe kesÀ ieńCe mes let (HeéCesve) HeéCe Deewj (DeHeevesve)
DeHeeve mes (Jeeleced) HeJeve Deewj (veeefmekesÀ) veeefmekeÀeefíêeW Deewj (GHe³eececed) HeéHle ngS efve³ece keÀes (DeOejsCe)
veer®es kesÀ (Deesÿsve) Deesÿ kesÀ (GÊejsCe) THej kesÀ (He´keÀeMesve) He´keÀeMeªHe Deesþ mes (meovlejced) yeer®e ceW efJeÐeceeve
cegKe Deeefo mLeeve keÀes (DevetkeÀeMesve) Heerís mes He´keÀeMe nesves Jeeues De² mes (yee¿eced) yeenj ngS De² keÀes
(cetOvee&) efMej mes (efveJes<³eced) pees efve½e³e mes J³eeHle nesves ³eesi³e Gme keÀes (efveyee&Oesve) efvejvlej leeæ[vee kesÀ nsleg kesÀ
meeLe (mleveef³elvegced) Meyo keÀjves nejer (DeMeefveced) efyepegueer keÀes (ceefmle<kesÀCe) efMej keÀer ®ejyeer Deewj vemeeW mes
(efJeÐegleced) Deefle He´keÀeMeceeve efyepegueer keÀes (keÀveervekeÀeY³eeced) efoHeles ngS (keÀCee&Y³eeced) Meyo keÀes megveJeeves nejs
HeJeveeW mes (keÀCeez) efpevemes ÞeJeCe keÀjlee Gve keÀeveeW keÀes Deewj (Þees$eeY³eeced) efpeve ieesue-ieesue ísoeW mes megvelee
Gve mes (Þees$eced) ÞeJeCesefvê³e Deewj (lesoveerced) ÞeJeCe keÀjves keÀer ef¬eÀ³ee (DeOejkeÀCþsve) keÀCþ kesÀ veer®es kesÀ Yeeie
mes (DeHeë) peueeW (Meg<keÀkeÀCþsve) metKeles ngS keÀCþ mes (ef®eÊeced) efJeMes<e %eeve efme× keÀjeves nejs DevleëkeÀjCe kesÀ
JeÊee&Je keÀes (cev³eeefYeë) efJeMes<e %eeve keÀer ef¬eÀ³eeDeeW mes (Deefoefleced) ve efJeveeMe keÀes HeéHle nesves Jeeueer GÊece yegef×
keÀes (Meer<Cee&) efMej mes (efve$eÝ&efleced) Yetefce keÀes (efvepe&pe&uHesve) efvejvlej peerCe& meye He´keÀej HeefjHekeÌJe ngS (Meer<Cee&)
efMej Deewj (me*d¬eÀesMewë) De®ís He´keÀej yegueeJeeDeeW mes (HeéCeeved) HeéCeeW keÀes HeéHle nes leLee (mlegHesve) eEnmee mes
(js<ceeCeced) eEnmekeÀ DeefJeÐee Deeefo jesie keÀe veeMe keÀj¤2¤
YeeJeeLe&ë-meye ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Heefnueer DeJemLee ceW mecemle Mejerj Deeefo meeOeveeW mes Meejerejf keÀ
Deewj DeeeflcekeÀ yeue keÀes De®ís He´keÀej efme× keÀjW Deewj DeefJeÐee, ogä efmeKeeJeì, efveefvole mJeYeeJe Deeefo jesieeW keÀes
meye He´keÀej nveve keÀjW¤2¤
ceMekeÀeefvel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêeo³ees osJeleeë~ YegefjkeÌke=ÀefleMívoë~ efve<eeoë mJejë¤
ceNMekeÀeNved kesÀMewNefjvêN: mJeHeämeeN -HQViveN ye=nNmHeefleäj0HNHJ¢HIYHPHHNosveä ketÀÉccee&_íNHewÀjeN¬eÀceäCe:
mLetÉjeY³eeäce=É#eueeäefYeë keÀNefHe_peäuee_peNJeb pe«eäY³eeNceOJeeäveb yeeNngY³eebN peecyeer{ueNsveejäC³eceNefiveceäefleN©iY³eeE HeÉt<eCe
oeNsY³ee&ceNeféeveeNJej meeäY³ee: ©NÌjMHVMHäY³eeced¤3¤
FH10HNH¢HäYHGaNHV¢0HZäÍa)YÌäFHGaP-H+H1PHVHIOHä PHJÉÉ'H+HäPHHa-HQVäYHa\HQ1P+HHIOHäFHGa0H1NHJ¢ÉHIYH1PHH1RVYHVHIOHä 0HNHJ¢HIYHÉPHH1RVYHäaNHW¢Écee&ved~
0H1+HZ¢Ía'HH1H¢FHä&HHIFHOHH1ÉH¢FHä&HFHGaP/HWÉMH<HHäFHGaH¿1HXHHäHI<HÍaNH¢1HI+HBSHäXHHYHGaSH1-HFHGaSHHä<HHFHGa'H2-HHäYHFHGa\HH1QJ<HH1HIFHHIOHä
\HH1QJÉ<HHäFHGa SHHY\HHUäXHVYHa 'H1HILYHFHGa 'H1HIOH1L<HH1HIFHOHäHIOH1LHGÉ<HHäFHGa +HWH&HäFHGa RHV1<HH HIFHHIOHä RHV1ÍÉ<HHFHGa 'H1HIËHYHHZäa
'HjPHHä<HHFHGa1ÌFHGaMHVMHä<HHFHG
1388
HeoeLe&ë-(ceMekeÀeved) (kesÀMewë) efMejmLewyee&uewë (Fvêced) Ssée³e&ced (mJeHemee) megÿg keÀce&Cee (Jensve)

HeéHeCesve (ye=nmHeefleced) ye=nl³ee Jee®eë mJeeefceveb efJeÜebmeced (MekegÀefvemeeosve) ³esve MekegÀveerved meeo³eefle lesve (ketÀcee&ved)
keÀ®íHeeved (MeHewÀë) Kegjwë (Dee¬eÀceCeced) (mLetjeY³eeced) mLetueeY³eeced ($eÝ#eueeefYeë) iel³eeoevewë (keÀefHe_peueeved)
Heef#eefJeMes<eeved (peJeced) Jesieced (pe«eY³eeced) (DeOJeeveced) ceeie&ced (yeengY³eeced) YegpeeY³eeced (peecyeeruesve)
HeÀueefJeMes<esCe (DejC³eced) Jeveced (Deefiveced) HeeJekeÀced (Deefle©iY³eeced) ©®eer®íeY³eeced (Het<eCeced) Hegefäced
(oesY³ee&ced) YegpeoC[eY³eeced (Deeféeveew) He´peejepeeveew (DebmeeY³eeced) YegpecetueeY³eeced (©êced) jesoef³eleejced
(jesjeY³eeced) keÀLeveÞeJeCeeY³eeced¤3¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb kesÀMewefjvêb MekegÀefvemeeosve ketÀcee&ved ceMekeÀeved mJeHemee Jensve ye=nmHeeEle
mLetjeY³eece=#eueeefYeë keÀefHe_peuee¡e«eY³eeceOJeeveb peJecebmeeY³eeb yeengY³eeb MeHewÀje¬eÀceCeb
peecyeeruesveejC³eceefiveceefle©iY³eeb Het<eCeb oesY³ee&ceeféeveew HeéHvegle jesjeY³eeb ©êb ®e¤3¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewye&ngefYe©Hee³ew©Êecee iegCeeë HeéHeCeer³ee efJeIveeM®e efveJeejCeer³eeë¤3¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees (kesÀMewë) efMej kesÀ yeeueeW mes (Fvêced) Ssée³e& keÀes (MekegÀefvemeeosve) efpememes Heef#e³eeW
keÀes efmLej keÀjelee Gme J³eJenej mes (ketÀcee&ved) keÀígDeeW Deewj (ceMekeÀeved) ceMekeÀeW keÀes (mJeHemee) GÊece keÀece
Deewj (Jensve) HeéefHle keÀjeves mes (ye=nmHeefleced) yeæ[er JeeCeer kesÀ mJeeceer efJeÜeved keÀes (mLetjeY³eeced) mLetue
($eÝ#eueeefYeë) ®eeue Deewj ieńCe keÀjves Deeefo ef¬eÀ³eeDeeW mes (keÀefHe_peueeved) keÀefHe_peue veecekeÀ Heef#e³eeW keÀes
(pe«eY³eeced) pe«eDeeW mes (DeOJeeveced) ceeie& Deewj (peJeced) Jesie keÀes (DebmeeY³eeced) YegpeeDeeW kesÀ cetue DeLee&led
yeieueeW (yeengY³eeced) YegpeeDeeW Deewj (MeHewÀë) KegjeW mes (Dee¬eÀceCeced) ®eeue keÀes (peecyeeruesve) pecegveer Deeefo kesÀ
HeÀue mes (DejC³eced) Jeve Deewj (Deefiveced) Deefive keÀes (Deefle©iY³eeced) DeleerJe ©ef®e, Heérelf e Deewj F®íe mes
(Het<eCeced) Hegefä keÀes leLee (oesY³ee&ced) YegpeoC[eW mes (Deeféeveew) He´pee Deewj jepee keÀes HeéHle nesDees Deewj
(jesjeY³eeced) keÀnves-megveves mes (©êced) ©ueevesnejs keÀes HeéHle nesDees¤3¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ yengle GHee³eeW mes GÊece iegCeeW keÀer HeéefHle Deewj efJeIveeW keÀer efveJe=efle
keÀjW¤3¤
Deivesefjl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Deiv³eeo³ees osJeleeë~ mJeje[dOe=efleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤
Hegveë keÀm³e keÀe ef¬eÀ³ee keÀÊe&J³esl³een¤
efHeÀj efkeÀme keÀes keÌ³ee ef¬eÀ³ee keÀjves ³eesi³e nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
'H1LYHVÍ+HäH1HIOH-HH1 HHVH_YH+HäHHIOH1HIMYÌäPHOHÉOHHUHH1PHHVFHäPHHOHÉJ/H HIRäOHZ+HBH1FHHUYÌH1&HZH1áHUFH1OHHä
PH+OH1FHHU\HQ1P+HOHVäMÆ1FHnH1 F&HHVYHä-H1FHHU2HH1OHJR i0H1FHHUYÌäPHZNH¢HR10HHU-Hä&HPH¾HR10HHUH1FHPHäHHHVR10Her¤4¤
'H1LYHVÍa +H1H1HIOHÍa -HH1HHVÍa HIYH+HäHHIOH1HIMHIOH1 HIYHÉ+HäHHIOHÍa )YÌäPHa OHÉOHHUHHäa PHHVFHäPHa H1OHJÉ/HHDa 'HHIRäOHZa +HN_®eNceer~
)1YÌH1&HZaH1áHUaFH1OHHäFHGaPH1+OH1FHHUa\HQ1P+HOHVäÍa'H1Æ1FHHUa'H1H1 F&HÍaYH1-H1FHHUa2HH1OHJÍaR10H1FHHUa)YÌäPHa61NH¢H1R10HHUa-Hä&HPHa
ÜeNoN0HHUaH1FHPHäaH1HH1VR10HHUHIOHäHHÍR10HHU
HeoeLe&ë-Deivesë) HeeJekeÀm³e (He#eefleë) He#em³e Heefjieńm³e cetueced (Jee³eesë) HeJevem³e (efveHe#eefleë)
efveef½elem³e cetueced (Fvêm³e) (le=leer³ee) $e³eeCeeb HetjCee ef¬eÀ³ee (meescem³e) ®evêm³e (®elegLeea) ®elegCee¥ HetjCee
(Deefol³ew) Devleefj#em³e (He_®eceer) He_®eeveeb HetjCee (FvêeC³ew) Fvêm³e efJeÐegêtHem³e kHUJe JeÊe&ceevee³ew oerHl³ew
(<eÿer) <eCCeeb HetjCee (ce©leeced) Jee³etveeced (meHleceer) meHleeveeb HetjCee (ye=nmHelesë) ye=nleeb HeeuekeÀm³e
cenÊeÊJem³e (Deäceer) Deäeveeb HetjCee (De³e&cCeë) De³ee&Ceeb mJeeefceveeb melkeÀÊeg&ë (veJeceer) veJeeveeb HetjCee (Oeelegë)
OeejkeÀm³e (oMeceer) oMeeveeb HetjCee (Fvêm³e) Ssée³e&Jeleë (SkeÀeoMeer) SkeÀeoMeeveeb HetjCee (Je©Cem³e) Þesÿm³e
(ÜeoMeer) ÜeoMeveeb HetjCee (³ecem³e) v³ee³eeOeerMem³e ($e³eesoMeer) $e³eesoMeeveeb HetjCee¤4¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYejives He#eefleJee&³eesev| eHe#eefleefjvêm³e le=leer³ee meescem³e ®elegL³e&efol³ew
He_®eceervêeC³ew <eÿer ce©leeb meHleceer ye=nmHelesjäc³e³e&cCees veJeceer Oeelego&Meceervêm³ewkeÀeoMeer Je©Cem³e ÜeoMeer
³ecem³e $e³eesoMeer ®e ef¬eÀ³eeë keÀÊe&J³eeë¤4¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYeë ef¬eÀ³eeefJe%eevemeeOevewjiv³eeoerveeb iegCeeved efJeefolJee meJee&efCe keÀe³³ee&efCe
meeOeveer³eeefve¤4¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes (Deivesë) Deefive keÀer (He#eefleë) meye Deesj mes ieńCe keÀjves ³eesi³e J³eJenej
keÀer cetue (Jee³eesë) HeJeve keÀer (efveHe#eefleë) efveef½ele efJe<e³e keÀe cetue (Fvêm³e) met³e& keÀer (le=leer³ee) leerve keÀes Hetje
keÀjves Jeeueer ef¬eÀ³ee (meescem³e) ®evêcee keÀer (®elegLeea) ®eej keÀes Hetje keÀjves Jeeueer (Deefol³ew) Devleefj#e keÀer
(Heáeceer) Heeb®eJeeR (FvêeC³ew) kHr kesÀ meceeve JeÊe&ceeve pees efyepegueerªHe Deefive keÀer ueHeì GmekeÀer (<eÿer) íþer
(ce©leeced) HeJeveeW keÀer (meHleceer) meeleJeeR (ye=nmHelesë) yeæ[eW keÀer Heeuevee keÀjves Jeeues cenÊeÊJe keÀer (Deäceer)
DeeþJeeR (De³e&cCeë) mJeeceer peveeW keÀe melkeÀej keÀjves Jeeues keÀer (veJeceer) veJeeR (Oeelegë) OeejCe keÀjves nejs keÀer
(oMeceer) oMeceer (Fvêm³e) Ssée³e&Jeeved keÀer (SkeÀeoMeer) i³eejnJeeR (Je©Cem³e) Þesÿ Heg©<e keÀer (ÜeoMeer)
yeejnJeeR Deewj (³ecem³e) v³ee³eeOeerMe jepee keÀer ($e³eesoMeer) lesjnJeeR ef¬eÀ³ee keÀjveer ®eeefn³es¤4¤
YeeJeeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes ef¬eÀ³ee kesÀ efJeMes<e %eeve Deewj meeOeveeW mes Deefive Deeefo HeoeLeesXx kesÀ iegCeeW
keÀes peevekeÀj meye keÀe³eesXx keÀer efmeef× keÀjveer ®eeefn³es¤4¤
Fvêeiv³eesefjl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêeo³ees osJeleeë~ mJeje[defJeke=ÀefleMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
Hegveë efkeÀceLee& keÀe YeJeleerl³een¤
efHeÀj efkeÀmekesÀ DeLe& keÀewve nesleer nw? Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
1390
FNvêNeiv³eesë Heä#eNefleë mejämJel³eNw efveHeä#eefleefce&N$em³eä le=Éleer³eeNç+HHEHäOHÉgLeea efveH ¿äOHZ+HBH1FHKLYHHUHHVFHäHHVÍ

<eNÿer meNHee&Ceeä: meHleNceer efJe<CeHVäjäNceer HeÉt<Cees veäJeNceer lJeäägo&MeNceervêäm³ewkeÀeoNMeer Je©äCem³e ÜeoNMeer ³eNc³ew
$eä³eesoNMeer ÐeeJeeäHe=efLeNJ³eeso&ef#eäCeb HeeNée¥ efJeéHVä<eeb oNsJeeveeNcegÊeäMced¤5¤
)1YÌH1LYHHVÍa+H1H1HIOHÍaPHMäP-HOHZaHIYH+HäHHIOH1HIMlHIOH1 HIYHÉ+HäHHIOHÍaHIFH1HPHäaOHÉOHHUHHäa'H1+HHFHGaH1OHJÉLeea~ efveH ¿äl³eeNçFefleN
HIYHÍÉHä¿OHZa +H1BH1FHHUa 'H1LYHHUHHVFHäHHVÍa H1áHUa PH1+HH &HHäFHGa PH1+OH1FHHUa HI-H&HHVäÍa 'H1Æ1FHHUa +HWÉ&HÍa YH1-H1FHHUa O-HÆäJÍa R10H1FHHUa
)YÌäPHa61NH¢H1R10HHUa-Hä&HPHa¾H1R10HHUaH1FHZaH1HHV1R10HHUHIOHä HHÍÉR10HHUa²HH-HHä+HHI/H1-HHVëaRHIHäCeced~ HeeNée&ced~ efJeéesäHHFHGa
R1V-HHYHHäFHGa*¬HäMFHG
HeoeLe&ë-(Fvêeiv³eesë) Jee³egHeeJekeÀ³eesë (He#eefleë) (mejmJel³ew) (efveHe#eefleë) (efce$em³e) meK³egë
(le=leer³ee) (DeHeeced) peueeveeced (®elegLeea) (efve$eÝ&l³ew) Yetc³ew (He_®eceer) (Deiveer<eesce³eesë)
Meerlees<CekeÀejkeÀ³eespe&ueeiv³eesë (<eÿer) (meHee&Ceeced) (meHleceer) (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀm³e (Deäceer) (Het<Ceë)
Hees<ekeÀm³e (veJeceer) (lJeägë) HeóerHlem³e (oMeceer) (Fvêm³e) peerJem³e (SkeÀeoMeer) (Je©Cem³e) Þesÿpevem³e
(ÜeoMeer) (³ec³ew) HFHPH YHHHNH¢¬HJ Í HTkHZ ($e³eesoMeer) (ÐeeJeeHe=efLeJ³eesë) He´keÀeMeYetc³eesë (oef#eCeced)
(Heeée&ced) (efJeées<eeced) meJex<eeced (osJeeveeced) efJeog<eeced (GÊejced)¤5¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eefcevêeiv³eesë He#eefleë mejmJel³ew efveHe#eefleefce&$em³e le=leer³eeçHeeb ®elegLeea efve$eÝ&l³ew
Heáec³eiveer<eesce³eesë <eÿer meHee&Ceeb meHleceer efJe<Ceesjäceer Het<Cees veJeceer lJeägo&Meceervêm³ewkeÀeoMeer Je©Cem³e ÜeoMeer
³ec³ew $e³eesoMeer ®e ef¬eÀ³ee ÐeeJeeHe=efLeJ³eeso&e#f eCeb Heeée¥ efJeées<eeb osJeeveecegÊejb ®e efJepeeveerle¤5¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewjls es<eeb efJe%eevee³e efJeefJeOeeë ef¬eÀ³eeë ke=ÀlJee keÀe³ee&efCe meeOeveer³eeefve¤5¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie pees (Fvêeiv³eesë) HeJeve Deewj Deefive keÀer (He#eefleë) meye Deesj mes ieńCe
keÀjves ³eesi³e J³eJenej keÀer cetue Heefnueer (mejmJel³ew) JeeCeer kesÀ efue³es (efveHe#eefleë) efveef½ele He#e keÀe cetue otmejer
(efce$em³e) efce$e keÀer (le=leer³ee) leermejer (DeHeeced) peueeW keÀer (®elegLeea) ®eewLeer (efve$eÝ&l³ew) Yetefce keÀer (Heáeceer)
Heeb®eJeeR (Deiveer<eesce³eesë) ieceea-meoea keÀes GlHeVe keÀjves Jeeues Deefive leLee peue keÀer (<eÿer) íþer (meHee&Ceeced)
meebHeeW keÀer (meHleceer) meeleJeeR (efJe<Ceesë) J³eeHekeÀ F&éej keÀer (Deäceer) DeeþJeeR (Het<Ceë) Hegefä keÀjves Jeeues keÀer
(veJeceer) veJeceer (lJeägë) GÊece efoHeles ngS keÀer (oMeceer) oMeceer (Fvêm³e) peerJe keÀer (SkeÀeoMeer) i³eejnJeeR
(Je©Cem³e) Þesÿ peve keÀer (ÜeoMeer) yeejnJeeR Deewj (³ec³ew) v³ee³e keÀjves Jeeues keÀer kHU kesÀ efue³es ($e³eesoMeer)
lesjnJeeR ef¬eÀ³ee nw, Gve meye keÀes leLee (ÐeeJeeHe=efLeJ³eesë) He´keÀeMe Deewj Yetefce kesÀ (oef#eCeced) oef#eCe (Heeée&ced)
Deesj keÀes Deewj (efJeées<eeced) meye (osJeeveeced) efJeÜeveeW kesÀ (GÊejced) GÊej Deesj keÀes peevees¤5¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes ®eeefn³es efkeÀ Fve GkeÌle HeoeLeesXx kesÀ efJeMes<e %eeve kesÀ efue³es DeveskeÀ ef¬eÀ³eeDeeW keÀes
keÀjkesÀ DeHeves-DeHeves keÀeceeW keÀes efme× keÀjW¤5¤
ce©leeefcel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ ce©leeo³ees osJeleeë~ efve®e=oefleOe=efleMívoë~ <e[dpeë mJejë¤

ceN©leeämkeÀNvOee efJeéHVä<eeb osNJeevee He´LeNcee keÀerkeäÀmee ©NêeCeeib efÜNleer³eeäÉÉefoNl³eevee le=Éleer³eeä JeeN³eesë
Heg®íäceNiveer<eesceä³eesNYee&meäoeNw ¬egÀ_®eewN ÞeesefCeäY³eeNefcevêeNye=nNmHeOHHU{ÉTN©Y³ee efceN$eeJe©äCeeJeNuieeY³eeäceNe¬eÀceäCe:
mLeÉtjeY³eeNb yeueNb kegÀÿeäY³eeced¤6¤
FH1OHHäFHGa PNH¢1Y2HHÍa HI-HËHVäHHFHGa RV1-HHYHHäFHGa +H1/H1FHHa NH¢HUNHä¢PHHa 1ÌH&HHäFHGa HI¾1OHHHHäa 'HH1HIR1OHHYHHäFed~ le=ÉOHHUHHäa
-HH1HHVÍa +HJÏäFHGa 'H1LYHHUHHVFHäHHVÍa <HHPHäRHZa HJ¢BHHZäa ÀHHVHI&Hä<HH1HIFHHIOH1 ÀHHVHI&HäÉ<HHFHGa )YÌH1\HQ1mHeleeNr FleervêeNye=nNmHeleer{~
TN©Y³eeNefcel³etÉÉ<HHäFHGaHIFH1HH-Hä&HHZa'H1XLHH<HHäFHGa'HH1H¢FHä&H1HIFHOHH1ÉH¢FHä&HFHGaP/HWÉMH<HHäFHGa\HXHäFHG~ kegÀáHä<HHFHG
HeoeLe&ë-(ce©leeced) ceveg<³eeCeeced (mkeÀvOeeë) YegpeoC[cetueeefve (efJeées<eeced) (osJeeveeced) efJeog<eeced
(He´Lecee) Deeefocee (keÀerkeÀmee) Ye=Meb Meemeveeefve (©êeCeeced) (efÜleer³ee) lee[veef¬eÀ³ee (Deeefol³eeveeced)
DeKeefC[lev³ee³eeOeerMeeveeced (le=leer³ee) v³ee³eef¬eÀ³ee (Jee³eesë) (Heg®íced) HeMeesjJe³eJeced (Deiveer<eesce³eesë)
(Yeemeoew) ³eew Yeemeb He´keÀeMeb oÐeeleeb leew (¬egÀ_®eew) Heef#eefJeMes<eew (ÞeesefCeY³eeced) keÀefìHeósMeeY³eeced (Fvêeye=nmHeleer)
Jee³egmet³eez (T©Y³eeced) peevegve TOJee&Y³eeb HeeoeJe³eJeeY³eeced (efce$eeJe©Ceew) HeéCeesoeveew (DeuieeY³eeced) Deueb
ievle=Y³eeced~ De$e íevomees JeCe&ueesHe Fefle efìueesHeë (Dee¬eÀceCeced) (mLetjeY³eeced) mLetueeY³eeced~ De$e
keÀefHeuekeÀeefolJeeuuelJeefJekeÀuHeë (yeueced) (kegÀÿeY³eeced) efve<keÀ<ee&Y³eeced¤6¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYece&©leeb mkeÀvOee efJeées<eeb osJeeveeb He´Lecee keÀerkeÀmee ©êeCeeb
efÜleer³eeççefol³eeveeb le=leer³ee Jee³eesë Heg®íceiveer<eesce³eesYee&meoew ¬egÀ_®eew ÞeeseCf eY³eeefcevêeye=nmHeleer T©Y³eeb
efce$eeJe©CeeJeuieeY³eecee¬eÀceCeb kegÀÿeY³eeb mLetjeY³eeb yeueb ®e efve<Heeoveer³eced¤6¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewYeg&peyeueb mJee²Hegefäog&älee[veb v³ee³eHe´keÀeMeeoerevf e ®e keÀcee&efCe meoe keÀÊe&J³eeefve¤6¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes (ce©leeced) ceveg<³eeW kesÀ (mkeÀvOeeë) kebÀOee (efJeées<eeced) meye (osJeeveeced)
efJeÜeveeW keÀer (He´Lecee) Heefnueer ef¬eÀ³ee Deewj (keÀerkeÀmee) efvejvlej efMeKeeJeìW (©êeCeeced) ©ueeves nejs efJeÜeveeW keÀer
(efÜleer³ee) otmejer leeæ[veªHe ef¬eÀ³ee (Deeefol³eeveeced) DeKeefC[le v³ee³e keÀjves Jeeues efJeÜeveeW keÀer (le=leer³ee) leermejer
v³ee³eef¬eÀ³ee (Jee³eesë) HeJeve mecyevOeer (Heg®íced) HeMeg keÀer Hetbí DeLee&led efpememes HeMeg DeHeves Mejerj keÀes HeJeve oslee
(Deiveer<eesce³eesë) Deefive Deewj peue mecyevOeer (Yeemeoew) pees He´keÀeMe keÀes osJeW Jes (¬egÀ_®eew) keÀesF& efJeMes<e He#eer Jee
meejme (ÞeesefCeY³eeced) ®etleæ[eW mes (Fvêeye=nmHeleer) HeJeve Deewj met³e& (T©Y³eeced) peebIeeW mes (efce$eeJe©Ceew) HeéCe
Deewj Goeve (DeuieeY³eeced) HeefjHetCe& ®eueves Jeeues HeéefCe³eeW mes (Dee¬eÀceCeced) ®eeue leLee (kegÀÿeY³eeced) efve®ees[ æ
Deewj (mLetjeY³eeced) mLetue HeoeLeesXx mes (yeueced) yeue keÀes efme× keÀjvee ®eeefn³es¤6¤
1392
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes YegpeeDeeW keÀe yeue, DeHeves De² keÀer Hegefä, ogäeW keÀes leeæ[vee Deewj v³ee³e keÀe He´keÀeMe
Deeefo keÀece meoe keÀjves ®eeefn³eW¤6¤
Het<eCeefcel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Het<eeo³ees osJeleeë~ efve®e=oefäMívoë~ ceO³eceë mJejë¤
HegvemlesJe efJe<e³eceen¤
HeÉWH&HEE JeefveNáJYHHäY2HH1QervlmmLeätueiegÉo³eeä meNHee&ved iegoeäefYeefJe&NÛ§leäÉDeeNv$ewMlHees JeNefmleveeN Je=<eäCeceeNC[eY³eeNb
JeeefpeäveNj0HV+HVäve HeN´pee: jsleämeeN ®ee<eeäved efHeNÊesveä HeóNjeved HeeN³egveeä ketÀÉMcee_íäkeÀefHeNC[wë¤7¤
HetÉH&HäFHGa -H1HIYH1áJYHHäa 'H1Y2HH1QHUHIYHOHäY2HÉ'H1QHUYHGa P/HWÉueNiegÉRHVHIOHä P/HWXHÉLHJÉRHHäa PH1+HH YHGa LHJRHäHI<HÍa HI-H1½OH1 )HIOHä
efJeNÉ¼OHäÍa 'HH1YHZÍa 'H1+HÍa -H1HIPOHYHHäa -HHä&HFHGa 'HH1&>H<HHäFHGa -HHHISHäYHFHGa 0HV+HVäYHa +H1SHHHIFHHIOHä +H1ÉSHHFHd~ MVOHäPHHa HHHHäYHGa
HI+H1¬HVYHäa+H1RNMHHIYHHIOHä+HÉR1MHYHGa+HH1HJYHHäaNHW¢É0FHHYHGa0H1NH¢1HI+H1&>ZHIMHIOHä0HNH¢ÉHI+HNC[wë¤7¤
HeoeLe&ë-(Het<eCeced) HegefäkeÀjced (Jeefveÿgvee) ³ee®evesve (DevOeenerved) DevOeeved meHee&ved (mLetueiego³ee)
mLetue³ee iego³ee men (meHee&ved) (iegoeefYeë) (efJeÛgleë) efJeMes<esCe kegÀefìueeved (Deev$ewë) GojmLewvee&[erefJeMes<ewë
(DeHeë) peueeefve (Jeefmlevee) veeYesjOeesYeeiesve (Je=<eCeced) Jeer³ee&Oeejced (DeeC[eY³eeced) DeC[ekeÀejeY³eeb
Je=<eCeeJe³eJeeY³eeced (Jeeefpeveced) Deéeced (MesHesve) efue²sve (He´peeced) mevleefleced (jslemee) Jeer³exCe (®ee<eeved)
Ye#eCeeefve (efHeÊesve) (Heójeved) GojeJe³eJeeved (Hee³egvee) Sleefoefvê³esCe (ketÀMceeved) Meemeveeefve~ De$e
keÀMeOeeleesce&keÌHe´l³e³eesçv³es<eeceHeerefle oerIe&½e~ (MekeÀefHeC[wë) MeÊewÀë mebIeelewë¤7¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb Jeefveÿgvee Het<eCeb mLetueiego³ee men JeÊe&ceeveevevOeenerved iegoeefYeë meefnleeved
efJeÛgleë meHee&veev$ewjHees Jeefmlevee Je=<eCeceeC[eY³eeb Jeeefpeveb MesHesve jslemee He´peeb efHeÊesve ®ee<eeved Heójeved Hee³egvee
MekeÀefHeC[wë efveie=Áerle¤7¤
YeeJeeLe&ë-³esve ³esve ³eÐelkeÀe³e¥ efmeO³esled lesve lesvee²sve HeoeLexve Jee leÊelmeeOeveer³eced¤7¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce (Jeefveÿgvee) ceebieves mes (Het<eCeced) Hegefä keÀjves Jeeues keÀes (mLetueiego³ee) mLetue
iegosefvê³e kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (DevOeenerved) DevOes meebHeeW keÀes (iegoeefYeë) iegosefvê³eeW kesÀ meeLe JeÊe&ceeve (efJeÛ§leë)
efJeMes<e kegÀefìue (meHee&ved) meHeesXx keÀes (Deev$ewë) DeebleeW mes (DeHeë) peueeW keÀes (Jeefmlevee) veeefYe kesÀ veer®es kesÀ Yeeie mes
(Je=<eCeced) DeC[keÀes<e keÀes (DeeC[eY³eeced) Deeb[eW mes (Jeeefpeveced) Iees[ æ e keÀes (MesHesve) efue² Deewj (jslemee) Jeer³e&
mes (He´peeced) mevleeve keÀes (efHeÊesve) efHeÊe mes (®ee<eeved) YeespeveeW keÀes (Heójeved) Hesì kesÀ De²eW keÀes (Hee³egvee)
iegosefvê³e mes Deewj (MekeÀefHeC[wë) MeefkeÌle³eeW mes (ketÀMceeved) efMeKeeJeìeW keÀes efvejvlej uesDees¤7¤
YeeJeeLe&ë-efpeme-efpeme mes pees-pees keÀece efme× nes, Gme-Gme De² Jee HeoeLe& mes Jen-Jen keÀece efme×
Fvêm³esl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Fvêeo³ees osJeleeë~ efve®e=oefYeke=ÀefleMívoë~ $eÝ<eYeë mJejë¤

Hegveë keÀm³e keÀm³e iegCeeë HeMeg<eg mevleerl³een¤
efHeÀj efkeÀme-efkeÀme kesÀ iegCe HeMegDeeW ceW nQ, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
)YÌäPHH¢H1V>HVÉHIRäOHZ +HHSH1PHEn HIR10HHE SH1H-HHVÉHIRäOHZ <H1PHSSHHU1FHWOHHäYHG RHHZ+H10HVYHH1YOHHIMiHE +HJMH1UOHOHH1
YH<HäÉ*R1H Vn&H HH¢-HH1NH¢HZ FHOHäPYHH<HH1E HIR-H -HÉNH®NH¢H<HH HILH1MHUYHG +XHH1HI0HHI<H1+HäXHHYHG +XHH1U¼H -H1XFHHUNH¢HäYHG
NH®XHH1VFHHI<HäLXHH]NHI<HLHJ XFHHäYHGHIQ1MHHI<H1ÍÓH-HäYOHHU½ Éoeved kegÀÉHIH<HHäPHFHÉgêcegÉRMiV&H-HZËHHYH1ME<HPFHäYHH
)YÌäPHaH¢H1V>Ía'HHIRäOHZa+HH1SH1PHnFHGaHIR10HHFHGaSH1H-HäÍa'HHIRäOHZa<H1PHOHGaSHHU1FHWOHHäYHGa1R1HHZ1+H10HVYHäa'H1YOHHIMäHFHGa
HegÉMHU1OHOHHäa +HJÉHIMlOHOHVHIOHä +HJHIMlÉOHOHHäa YH<HäÍa *1R1Hn[&Ha H1H¢1-HH1NH¢HHI-HHIOHä HH¢É-HH1NH¢HZa FHOHäPYHH<HHFHGa HIR-HäFHGa -HÉNH®NH¢H<HHäFHGa
efieNjerved~ HueeNefMeefYeNefMHIOHä +XHH1HI0HÉHI<HäÍa *+HäXHHYHGa +XHH1U¼Ha -H1XFHHUNH¢HäYHGa NH®XHH1VFHHI<H1HIMHIOHä NH®XHHV1FHÉHI<HäÍa LXHH1ZHI<HÍa LHJXFHHäYHGa
HIQ1MHHI<HäÍaÓH-HäYOHHUÍa¼1RHYHGaNHJ¢ÉHIH<HH1HIFHHIOHäNHJ¢ÉHIHÉ<HHäFHGaPH1FHJÉÌFHGa*1RMVä&Ha-H1ZËH1HYH1MFHGa<HPFHäYHH
HeoeLe&ë-(Fvêm³e) efJeÐegleë (¬eÀes[ë) efveceppeveced (Deefol³ew) He=efLeJ³ew (Heepem³eced) HeepemJeVes<eg meeOeg
(efoMeeced) (pe$eJeë) mevOe³eë (Deefol³ew) efoJes He´keÀeMee³e~ DeefoefleÐee&efJeefle HećeeCeeled (Yemeled) oerHeveced
(peercetleeved) cesIeeved De$e pescet&ìd ®eesoeÊeë #De03.91% Fl³evesvee³eb efme×ë~ (Ëo³eewHeMesve) ³ees Ëo³es
DeemecevleeogHeMesles me Ëo³eewHeMees peerJemlesve (Devleefj#eced) DeJekeÀeMeced (Hegjerlelee) Ëo³emLe³ee vee[îee (veYeë)
GokeÀced (Go³exCe) Gojs YeJesve (®e¬eÀJeekeÀew) Heef#eefJeMes<eeefJeJe (celemveeY³eeced) ieérJeesYe³eYeeieeY³eeced (efoJeced)
He´keÀeMeced (Je=keÌkeÀeY³eeced) ³eeY³eeb Jepe&efvle leeY³eeced (efiejerved) Mewueeved (HueeefMeefYeë) He´keÀ<exCeeMeveef¬eÀ³eeefYeë
(GHeueeved) cesIeeved~ GHeue Fefle cesIeveecemeg Heefþleced¤ (efveIeb01~10) (HueerÚe) Ëo³emLeeJe³eJesve (JeuceerkeÀeved)
ceeiee&ved (keÌueesceefYeë) keÌuesovewë (iueewefYeë) n<e&#e³ewë (ieguceeved) oef#eCeHeeéeexojefmLeleeved (efnjeefYeë) Je=ef×efYeë
(ñeJevleerë) veoerë (Ûoeved) peueeMe³eeved (kegÀef#eY³eeced) (mecegêced) (GojsCe) (Jewéeevejced) meJex<eeb He´keÀeMekeÀced
(Yemcevee) oiOeMes<esCe efvemmeejsCe¤8¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eg<ceeefYeë He´³elvesvesvêm³e ¬eÀes[esçefol³ew Heepem³eb efoMeeb pe$eJeesçefol³ew Yeme®®e
efJe%es³eeë~ peercetleeved Ëo³eewHeMesve Hegjerleleeçvleefj#ecego³exCe veYeM®e¬eÀJeekeÀew celemveeY³eeb efoJeb Je=keÌkeÀeY³eeb efiejerved
HueeefMeefYe©Heueeved HueerÚe JeuceerkeÀeved keÌueesceefYeiueezeYf eM®e ieguceeved efnjeefYeë ñeJevleerÛ&oeved kegÀef#eY³eeb mecegêcegojsCe
Yemcevee ®e Jewéeevejb ³et³eb efJepeeveerle¤8¤
YeeJeeLe&ë-³eefo ceveg<³ee DeveskeÀeved efJeÐeeyeesOeeved HeéH³e ³egkeÌleenejefJenejwë meJee&C³e²eefve mebHees<³e
jesieeefVeJeej³es³egmleefn& les Oecee&Le&keÀececees#eeveeHveg³egë¤8¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce keÀes GÊece ³elve kesÀ meeLe (Fvêm³e) efyepegueer keÀe (¬eÀes[ë) [tyevee (Deefol³ew)
He=efLeJeer kesÀ efue³es (Heepem³eced) DeVeeW ceW pees GÊece Jen (efoMeeced) efoMeeDeeW keÀer (pe$eJeë) meefvOe DeLee&led GvekeÀe
1394
SkeÀ-otmejs mes efceuevee (Deefol³ew) DeKeefC[le He´keÀeMe kesÀ efue³es (Yemeled) ueHeì ³es meye HeoeLe& peeveves ®eeefn³esb
leLee (peercetleeved) cesIeeW keÀes (Ëo³eewHeMesve) pees Ëo³e ceW meeslee nw, Gme peerJe mes (Hegjerlelee) Ëo³emLe veeæ[er mes
(Devleefj#eced) Ëo³e kesÀ DeJekeÀeMe keÀes (Go³exCe) Goj ceW nesles ngS J³eJenej mes (veYeë) peue Deewj (®e¬eÀJeekeÀew)
®ekeÀF&-®ekeÀJee Heef#e³eeW kesÀ meceeve pees HeoeLe& Gve keÀes (celemveeY³eeced) ieues kesÀ oesveeW Deesj kesÀ YeeieeW mes (efoJeced)
He´keÀeMe keÀes (Je=keÌkeÀeY³eeced) efpeve ef¬eÀ³eeDeeW mes DeJeiegCeeW keÀe l³eeie neslee nw, Gvemes (efiejerved) HeJe&leeW keÀes
(HueeefMeefYeë) GÊece Yeespeve Deeefo ef¬eÀ³eeDeeW mes (GHeueeved) otmejs He´keÀej kesÀ cesIeeW keÀes (HueerÚe) Ëo³emLe Hueerne
De² mes (JeuceerkeÀeved) ceeieesxX keÀes (keÌueesceefYeë) ieeruesHeve Deewj (iueewefYeë) n<e& leLee iueeefve³eeW mes (ieguceeved)
oeefnveer Deesj Goj ceW efmLele pees HeoeLe& GvekeÀes (efnjeefYeë) yeæ{efle³eeW mes (ñeJevleerë) veefo³eeW keÀes (Ûoeved)
íesì-s yeæ[s peueeMe³eeW keÀes (kegÀef#eY³eeced) keÀesKeeW mes (mecegêced) De®ís He´keÀej peneb peue peelee Gme mecegê keÀes
(GojsCe) Hesì Deewj (Yemcevee) peues ngS HeoeLe& keÀe pees Mes<eYeeie Gme jeKe mes (Jewéeevejced) meye kesÀ He´keÀeMe
keÀjves nejs Deefive keÀes legce ueesie peevees¤8¤
YeeJeeLe&ë-pees ceveg<³e DeveskeÀ efJeÐeeyeesOeeW keÀes HeéHle neskeÀj þerkeÀ-þerkeÀ ³eLeesef®ele Deenej Deewj efJenejeW mes
meye De²eW keÀes De®ís He´keÀej Hegä keÀj jesieeW keÀer efveJe=efÊe keÀjW lees Jes Oece&, DeLe&, keÀece Deewj cees#e keÀes De®ís He´keÀej
HeéHle nesJeW¤8¤
efJeOe=efleefcel³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ Het<eeo³ees osJeleeë~ Yegefjiel³eefäMívoë~ ieevOeejë mJejë¤
Hegveë kesÀve eEkeÀ YeJeleerl³een¤
efHeÀj efkeÀmemes keÌ³ee neslee nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
efJeOHäH(OH1 YHH<HHä ,HÉ=lejMPHVäYHH1+HHV HWÉ&HH FHMHiUHHUefJe&NHe´g[defYeßveeaneNjcetÉFH&HHä 0HH1UYHE -HPHäHH1 +HJ-HH1É
'HÀHäJHI<H½H 1RJYHHiURW ÉHHUNH¢HäHI<HMlPYHH MHHä:HIPH HIH1HH&H GLHZ1YH HäHHHI&H 1+HV&Hä +HHI/H1-HH5 O-H1HH SHäJF\H1NH¢HHN
P-HHQHä
HI-H2HäHIOH1HIFHHIOH1 HI-HÉ2HäHIOHFHGaYHH<HHäa,HÉOHFHGaMPHVäYHa'H1+HÍaHWÉ&HHaFHMHUäHHUÍaHI-HN+HJ>GHI<H1HIMHIOHä HI-H1+HJÎGÉHI<HäÍaYHHU1QH1MFHGa
71FH&HHäa 0HHU1YHFHGa -HPHäHHa +HJ-HHäÍa 'HÀHJßHI<H1HIMOHÀHäJÉHI<HÍa ¼H1RJÉveHUäÍa RWÉHHUNH¢HäHI<HÍa 'H1PYHHa MHHäjHIPHa HIH1HHHI&Häa 'HZßë~
YHHäHHHI&Ha1+HV&Häa+HÉefLeNJeerced~ lJeN®ee~ pegÉF\H1NH¢HHäaP-HHQHä
HeoeLe&ë-(efJeOe=efleced) efJeMes<esCe OeejCeeced (veeY³ee) Mejerjm³e ceO³eeJe³eJesve (Ie=leced) Deep³eced (jmesve)
(DeHeë) peueeefve (³et<Cee) keÌJeefLelesve jmesve (cejer®eerë) efkeÀjCeeved (efJeHe´g[defYeë) efJeMes<esCe HetCezë (veernejced)
HeÝeelemece³es meesceJeÜÊe&ceeveced (T<ceCee) G<Cele³ee (Meerveced) mebkegÀef®eleb Ie=leced (Jeme³ee) efveJeemenslegvee peerJevesve
(He´g<Jeeë) Heg<Ceefvle efmeáeefvle ³eeefYemleeë (DeÞegefYeë) jesovewë (Ûeogveerë) MeyoeveeceJ³ekeÌlees®®eejCeef¬eÀ³eeë
(ot<eerkeÀeefYeë) efJeef¬eÀ³eeefYeë (Demvee) ©efOejeefCe (j#eebefme) Heeueef³eleJ³eeefve (ef®e$eeefCe) DeÓgleeefve (De²wë)
DeJe³eJewë (ve#e$eeefCe) (ªHesCe) (He=efLeJeerced) Yetefceced (lJe®ee) ceebme©efOejeoerveeb mebJejkesÀCesevf ê³esCe (pegcyekeÀe³e)
DeefleJesieJeles (mJeene) mel³eeb mel³eeb Jee®eced¤9¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³et³eb veeY³ee efJeOe=eEle Ie=leb jmesveeHees ³et<Cee cejer®eerefJe&He´g[defYeveeanejcet<ceCee Meerveb
Jeme³ee He´g<Jee DeÞegefYeÛe&ogveerot&<eerkeÀeefYeef½e$eeefCe j#eebm³evee²w ªHesCe ve#e$eeefCe lJe®ee He=efLeJeeR efJeefolJee pegcyekeÀe³e
mJeene He´³eg*diOJeced¤9¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewOee&jCeeefoefYeë keÀce&efYeog&J³e&meveeefve jesieeBM®e efveJee³³e& mel³eYee<eCeeefoOece&ue#eCeeefve
efJe®ee³³e& He´JeÊe&veer³eced¤9¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! legce ueesie (veeY³ee) veeefYe mes (efJeOe=efleced) efJeMes<e keÀjkesÀ OeejCe keÀes (Ie=leced) Ieer
keÀes (jmesve) jme mes (DeHeë) peueeW keÀes (³et<Cee) keÌJeeLe efkeÀ³es jme mes (cejer®eerë) efkeÀjCeeW keÀes (efJeHe´g[defYeë)
efJeMes<ekeÀj HetjCe HeoeLeesXx mes (veernejced) kegÀnj keÀes (T<ceCee) iejceer mes (Meerveced) peces ngS Ieer keÀes (Jeme³ee)
efveJeemensleg peerJeve mes (He´g<Jeeë) efpevemes meeR®eles nQ, Gve ef¬eÀ³eeDeeW keÀes (DeÞegefYeë) DeebmegDeeW mes (Ûeogveerë) MeyoeW
keÀer DeHe´keÀì G®®eejCe-ef¬eÀ³eeDeeW keÀes (ot<eerkeÀeefYeë) efJekeÀejªHe ef¬eÀ³eeDeeW mes (ef®e$eeefCe) ef®e$e-efJeef®e$e
(j#eebefme) Heeuevee keÀjves ³eesi³e (Demvee) ©efOejeefo HeoeLeesXx keÀes (De²wë) De²eW Deewj (ªHesCe) ªHe mes
(ve#e$eeefCe) leejeieCeeW keÀes Deewj (lJe®ee) ceebme ©efOej Deeefo keÀes {ebHeves Jeeueer Keeue Deeefo mes (He=efLeJeerced)
He=efLeJeer keÀes peevekeÀj (pegcyekeÀe³e) DeefleJesieJeeved kesÀ efue³es (mJeene) mel³e JeeCeer keÀe He´³eesie DeLee&led G®®eejCe
keÀjes¤9¤
YeeJeeLe&ë-ceveg<³eeW keÀes OeejCee Deeefo ef¬eÀ³eeDeeW mes Keesìs Dee®ejCe Deewj jesieeW keÀer efveJe=efÊe Deewj
mel³eYee<eCe Deeefo Oece& kesÀ ue#eCeeW keÀe efJe®eej keÀj He´Je=Êe keÀjvee ®eeefn³es¤9¤
efnjC³eieYe& Fl³em³e He´peeHeefle$eÝ&ef<eë~ efnjC³eieYeex osJelee~ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤
DeLe Hejceelcee keÀer¢Meesçmleerl³een¤
Deye Hejceelcee kewÀmee nw, Fme efJe<e³e keÀes Deieues cev$e ceW keÀne nw¤
HIQlMl&H11LH11<H ÍPHFH{-H¬H 1OHHÝHV{<HWÉOHPH{SHH1OHÍ+HHIOH1MVNHä¢É'HHPHHUOHGa
PHR{H2HHM+HHI/H1-HH5²HHFHÉJOHVFHHENH¢PFHZ{RV1-HH{HQ1HI-HH{HHI-H2HVFH
HIQ1Ml&H1LH1<H )HIOHä HIQM&HÉLH1<H ÍaPHFHGa'H1-H1¬H 1OH1a'HÝHVäa<HWÉlePHäaSHH1OHÍa+HHIOHäÍa6NHä¢Ía'HH1PHHU1OHGaPHÍaRH12HH1Mla
He=ÉHI/H1-HHUFHGa²HHFHGa*1OHa)1FHHFHGaNH¢PFHZäaRV1-HHHäaQ1HI-HHHäaHI-H12H1VFH1
HeoeLe&ë-(efnjC³eieYe&ë) efnjC³eeefve met³ee&efolespeebefme ieYex ³em³e me Hejceelcee (meced) (DeJeÊe&le) JeÊe&ceeve
Deemeerled (Deûes) Yetc³eeefome=äsë HeékedÀ (Yetlem³e) GlHeVem³e (peeleë) HeéotYet&lem³e~ De$e <eÿîeLex He´Lecee~ (Heefleë)
HeeuekeÀë (SkeÀë) Demene³eë (Deemeerled) Deefmle (meë) (oeOeej) Oejefle (He=efLeJeerced) DeekeÀ<e&Cesve Yetefceced (Ðeeced)
1396
He´keÀeMeced (Gle) DeefHe (Fceeced) me=efäced (keÀmcew) megKekeÀejkeÀe³e (osJee³e) Ðeesleceevee³e (nefJe<ee) nesleJ³esve
HeoeLexve (efJeOesce) Heefj®ejsce¤10¤
DevJe³eë-ns ceveg<³eeë! ³eLee Je³eb ³ees efnjC³eieYeex peelees peelem³e Yetlem³ewkeÀesçie´s Heeflejemeerled
meJe&He´keÀeMesçJeÊe&le me He=efLeJeercegle Ðeeb meboeOeej~ ³e Fceeb me=eÅä ke=ÀleJeeBmlemcew keÀmcew osJee³e Hejceséeje³e nefJe<ee
efJeOesce leLee ³et³eceefHe efJeOeÊe¤10¤
YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ ns ceveg<³eeë! ³esve HejceséejsCe met³ee&efo meJe¥ peieefVeefce&leb
mJemeeceL³exve Oe=leb ®e lem³ewJeesHeemeveeb kegÀ©le¤10¤
HeoeLe&ë-ns ceveg<³ees! pewmes nce ueesie pees (efnjC³eieYe&ë) met³ee&efo lespe Jeeues HeoeLe& efpemekesÀ Yeerlej nQ,
Jen Hejceelcee (peeleë) HeéogYet&le Deewj (Yetlem³e) GlHeVe ngS peieled keÀe (SkeÀë) Demene³e SkeÀ (Deie´s) Yetefce
Deeefo me=efä mes Heefnues Yeer (Heefleë) Heeueve keÀjves neje (Deemeerled) nw Deewj meye keÀe He´keÀeMe keÀjves Jeeuee
(DeJeÊe&le) JeÊe&ceeve ngDee (meë) Jen (He=efLeJeerced) DeHeveer DeekeÀ<e&Ce MeefkeÌle mes He=efLeJeer (Gle) Deewj (Ðeeced)
He´keÀeMe keÀes (meced oeOeej) De®ís He´keÀej OeejCe keÀjlee nw leLee pees (Fceeced) Fme me=efä keÀes yeveelee ngDee DeLee&led
efpemeves me=efä keÀer Gme (keÀmcew) megKe keÀjves nejs (osJee³e) He´keÀeMeceeve Hejceelcee kesÀ efue³es (nefJe<ee) nesce keÀjves
³eesi³e HeoeLe& mes (efJeOesce) mesJeve keÀe efJeOeeve keÀjW, Jewmes legce ueesie Yeer mesJeve keÀe efJeOeeve keÀjes¤10¤
YeeJeeLe&ë-Fme cev$e ceW Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ej nw~ ns ceveg<³ees! efpeme Hejceelcee ves DeHeves meeceL³e&

Yajurved

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Yajurved

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Yajurved

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

¤Dees3ced¤

´HOHJäÆ1HIFHHIOH1 ´HHIOH{ç*ÆFHGaMHäÍa´HOHJäÆH1 )HIOH1 ´HHIOH{ç*ÆHÍa'HMHäOHHÍaHIYHÆäâFHGaHIYHPOHäâ1HIFHHIOH1aHIYHÍçOHäâFHGaMHäÍa

Deeqive ceW efpeme êJ³e keÀHQHVFHHINH¢HHSHHOHHQZ-HQFHV,HFH&>XHNH¢HV´HHâQHVNHV¢HINH¢PH´HNH¢HMNH¢HQHVNH¢M

peeleJeefvemleced~ meceevem³e ívom³ecet×&ÒeYe=l³egokexÀ<eg (Deäe06~3~84) Devesve meceevem³e mekeÀejeosMeë (GHeoOeeefce) Ëo³es

RV1-HPHä O-HHPHHI-H1OHJÍ´HäPH1-HVKÉHIËHYHHV{\HH1 QJ<HH +HWÉ&HHV QPOHHä<HHFHGa'HHRäRVÉ2-HMlNH¢OH RV1-HV<H1É)YÌäPH

³eleesç³eb ³e%emlespeesç#m³e% efmle Meg¬eÀce#m³e%ml³ece=lece#m³e%efmle Oeeceeefmle veecee#m³e%efmle osJeeveeb efÒe³eceveeOe=äb

LH1Y2H1-H PO-HHä HI-H1ËHH-HäPHJÉÍ +HHIMäR2HHOHJÉ HI-HËH1PHHHIMäÆÐHZ1 HSHäFHHYHPH +HHIMlHI2HMäPH1HILYHHIM1>É) Hä I>1OHÍa

Hegveë me keÀer¢Mees YetlJee eEkeÀ keÀjesleerl³egHeefoM³eles¤

cev$e mes ÒekeÀeefMele keÀer nw¤10¤

megKee³e ³e%eevegÿeveefJeefOe©HeefoäesçvesvewJe j#eCeefJeOeeveb ®e~ vewJe efJeÐeeMegef×ef¬eÀ³eeY³eeb efJevee keÀm³eef®eled megKej#eCes

efmeO³es³egë~ ³elHetJexCe cev$esCe Je=äîeeefomeeOekeÀlJecegÊebÀ lem³eevesve J³eeHekeÀlJeb ÒekeÀeefMeleefceefle mebieefleë¤17¤

Ie=ÉOHHHHUäaP/H1Ía2HJHH]{a+HH1OH1FHGaPHJÉcves~ mLeNë~ megÉFYHVaFHH1a2H1¬H1FHGaHHäaYHFHäÍaH1aOHV1a*+HäaH1aH1HPHäaHI0H-HVäa

DeLe meesçeqiveë keÀer¢Meë efkeÀceLe&ë ÒeeLe&veer³e½esl³egHeefoM³eles¤

Sles efHelejë kesÀve kesÀve HeoeLexve melkeÀÊe&J³ee Fl³egHeefoM³eles¤

efJeÜefÓefve&l³ecegHeosäJ³ee ÞeesleJ³ee ®eself e¤8¤

GHesl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ DeefiveoxJelee~ efve®e=odiee³e$eer ívoë~ <e[dpeë mJejë¤

meye megKeeW keÀe Yeesie keÀjvee ®eeefn³es¤20¤

meë~ veNë~ efHeNlesJesefOHäHI+H1OHHÉ)ä-HaPHWÉYH-HVäa'HLYHVäaPHWÉ+HH1H1YH)HIOHäPHJÉ*1+HH1H1YHÍa<H1-H1aPHHäP-HaYH1ÍaP-H1POHHVä

DevJe³eë-ns peieoeréej! YeJelke=ÀHe³es[s³eb He=efLeJeer ce¿eb jep³ekeÀjCee³esenf mecevleeled ÒeeHveg³eeled~ SJeceefoefleë

me Fvêë keÀer¢Me Fl³egHeefoM³eles¤

Heefþleced~ (efveIeb02.10) (HegefäJe×&veë) Je×&³eleerelf e Je×&veë HegäsJe&×&veë HegefäJe×&veë (Deives) meJeexÊeceHeoeLe&ÒeeHekesÀéej!

YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewë HetCe&ye´ïe®e³ee&Þeceb mebmesJ³e ³egJeeJemLee³eeb mJe³ebJejefJeOeevesve mJelegu³emJeYeeJeefJeÐeeªHeyeueJeleeR

'HH¢äYHGaNH¢FH {aNH¢1FH 1NH¢OHN )HIOHäNH¢FH 1ÉNH¢OHäÍaPH1Qa-HH1HHaFH1HHV1<HJ-HVHIOHäFHH1ÍÉ<HJ-HHäaRV1-H<HäÍaNH¢FH {aNH¢Él-HHa'HPOHäFHGa

HetÉ&HH aR1HI-H1 a+HMHäa+H1OH1aPHJ+HWÉ&H[HIOH1 PHJÉ+HW&HH a+HJYHäÍa'HHa+H1OH1a-HmveV-HVHIOHä -H1mveHÉ)ä-HaHI-HaH¢HU1&HH1-H1QZN~ F<eäFHGa

ÒeeH³eséejesHeemeveb mebjeO³e efvejvlejb me×ceexvegmesJ³e Fefle¤54¤

YeeJeeLe&ë-veefn keÀef½evceveg<³ees ce²uece³em³e meJe&eHf elegë Hejceséejm³ee%eeHeeuevesveesHeosMekeÀme²sve

cenerveeefcel³em³e ÒepeeHeefle$eÝ&ef<eë~ cesIees osJelee~ YegefjkedÀ ef$eägHed ívoë~ OewJeleë mJejë¤

HIH1O+HHIOH1HIMHIOHä HIH1OHGÉ+HHIOHäÍaFHH1a+HJÉveeNleg~ JeeNkeÌHeHIOH1HIMHIOHä -HHNHG¢É+HHIOHäÍa FHH1a+HJÉveeNlegÉ~ osNJeë~ ceeN~ meNefJeNlee~ HegÉveeNlegÉ~

Hegvece&ve Fl³em³eeef²jme $eÝ<e³eë~ DeeqiveoxJelee~ ye´eïeer ye=nleer ívoë~ ceO³eceë mJejë¤

(ie®í) ´HHâQHV'HHZM(cevemee) HI-HHHYHPHV+HJHH/H NH¢HV´HHâQHV

oesveeW keÀe GHe³eesie keÀjW¤32¤

YeeJeeLe&ë-De$e Jee®ekeÀuegHleesHeceeue¹ejë~ meJezce&veg<³ewjJs eb jerl³eeskeÌlesve ³e%esve HejesHekeÀejkeÀjCeb mecHeeoveer³eced¤2¤

kesÀ efue³es (efMeJeew) ce²ue keÀjves Jeeues (YeJeleced) nesJeW¤3¤

DeeHele³es lJesl³em³e ieeslece $eÝef<eë~ efJeÐegÎsJelee~ HetJe&m³ee<³e&gef<CekedÀ ívoë~ $eÝ<eYeë mJejë~

'H1j0HJMäj0HJÉHIMOH1j0HJÍÉ'Häj0HJÍa OHV1a RV1-H1a PHHV1FHN~ Dee~ H³eeN³eNleeNced~ FvêHäHa 61NH¢12H1YH1HI-HR1É)OHVäNH¢2HYH1ÉHI-HRVäa 'HHa

HIPH1j¡HnHIPH1 P-HHQHä HIPH1j¡H1PHHHIROH1-HHIYH1Í P-HHQHä HIPH1j¡HnHIPH \HÑH1-HHIYHäÍ HH1-HHIYH1Í P-HHQHä

)1MHä-HOHHU2HVYHJÉceleerN efn YetÉOHjPHWHä-HHI1PHYHHU1FHYHä-HVR0H1PHHa

MlHHV1Q&HHVä -HHV \HXHLH1QYH1Í ´HHVHHäHIFH -HZ&H1-HHYHG MäHHV1Q&HHVä -HHV \HXHLH1QYHHVÉ-HäYHHHHIFH -HZ&H1-HHYHG

Hegveë MetjiegCee GHeefoM³evles¤

'HHIOHäa'H1YHHYHGa'HLHHäFHGa*+Häa'H1LHH1FHGa'H1-HH NHG¢aO-HH1a+HMVä<HÍa'HHI-HäRFHGa+H1MlÍa'H-HäMV<HÍaOHFHGaO-HeN~ pegÉ<eeNceNnsN~

mel³e J³eJenej kesÀ keÀjves Jeeues nesDees¤4¤

+H1HIMl-HHUMäHIPHN +HHIM{O-HH1RZ-HHU1HI-H 0HHVä-HHYOHHE1+HMHU1FHEHSHäFHHYH1jMHHHVäFHYHJÉHHn&HHFHGa

DevJe³eë-ns efMe<³e lJeceHeeb Hes©jefme mebmeejmLeeë ÒeeefCevemlJeÐe%eMeesefOelee osJeerjeHeef½eled mJeeÊeb Oecee&vegÿevemJeerke=Àleb

keÀv³ee letCe¥ efJeog<eer YeJesled leLee efJeoOeeleg¤15¤

(mJeene) leÊemLeeveevegketÀueeb MeesYeveeb Jee®eced¤ De³eb cev$eë (Mele0(3~ 8~ 3~ 32-36) J³eeK³eeleë¤19¤

YeeJeeLe&ë-ye´ïe®e³e&Oece&cevegJeefÊe&veerveeb keÀv³eeveeceefJeJeeefnlewë mJelegu³eiegCekeÀce&mJeYeeJewë Heg©<ewë menwJe

YeeJeeLe&ë-Òepeepeveeveeefceocegef®eleceglke=ÀäiegCeb meYeeHeeEle celJee jep³eHeeuevee³e keÀjb oÊJee v³ee³eb

(nmleeY³eeced) jesieveeMekeÀOeelegmeec³ekeÀejkeÀeY³eeb iegCeeY³eeced (Deeoos) ie=Áeefce (jeJee) oelee (Deefme) (ieYeerjced)

O-HFHGa'H1a´H1a0H1jHIPH1H1ÍaRV1-HÍa0H1HI-H1á1aFHOH {FHGaYHaO-HOHGa'H1YHÍaFH1,H1-H1HI9HHIOHä FH,HÉ-HYHGa'H1HIPOeN~ ceNef[&Nlee~

P-HH GNHä¢OH1)HIOH1P-HHFHGÉNHä¢OHÍa'H1HIPH1aHI-HËHVä<HÍa)1HTYÌ1HV<HäÍaHIR1-HV<HäÍa+HHHI/H {-HV<HÍaFHYHäÍaO-HeN~ DeNägÉaP-HHQHäa

*1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a'H1YOHÍaH1Ï1aFHN,H1-H1HI9HHIOHä FH,HÉ-HYHGa+HH1HIQ1aPHHVFHäFHGa*11HaMHHäÍa

lem³eelceyeueb HetCe¥ ve YeJeefle, ³eeJeefoob ve pee³eles leeJeVeel³evleb megKeb YeJeleerelf e¤6¤

LH£H1FHHUYÌH1\HQ1P+HHIOHä<HHE O-HH RV-HH1-HnE HNHPHHHJäHV LH£H1FHHUYÌH1HI-H&HJä<HHE O-HH RV-HH1-HEn H1HPHHHJäHV

YeeJeeLe&ë-De$eesHeceeue¹ejë~ nes$eeo³ees efJeÜebmeesçleerJe ¢{³ee meeceûeîee ³e%ecevegÿer³eceeveeved megjefYe³egkeÌleeved

'HH1OFHYHVäaFHV1a-H1HH[1RH)HIOHä-HH 1ÍÉRHÍa-HH {PHVa+H1-H1P-H1a'HHVSHäPHVaFHV1a-H1HH[1RH)HIOHä-HH 1ÍÉRHÍa-HH {PHVa+H1-H1P-H1a

ceneMe³eeW mes efJeÐee efoueevee ®eenles nQ¤34¤

Òepee³eeced (leced) (ngJesce) mJeerkegÀJeeaceefn (GHe³eeceie=nerleë) meJe&evf e³eceesHeefve³ecemeeceûeermeefnleë (Deefme) (Fvêe³e)

ce©lJeeefvel³em³e efJeéeeefce$e $eÝef<eë~ ÒepeeHeefleoxJelee~ efve®e=oe<eea ef$eägHed ívoë~ GHe³eecesl³em³e ÒeepeeHel³ee

´HOHJäÆ1HIFHHIOH1 ´HHIOH{çÆFHGaMHäÍa´HOHJäÆH1 )HIOH1 ´HHIOH{çÆHÍa'HMHäOHHÍaHIYHÆäâFHGaHIYHPOHäâ1HIFHHIOH1aHIYHÍçOHäâFHGaMHäÍa

Deeqive ceW efpeme êJ³e keÀHQHVFHHINH¢HHSHHOHHQZ-HQFHV,HFH&>XHNH¢HV´HHâQHVNHV¢HINH¢PH´HNH¢HMNH¢HQHVNH¢M

RV1-HPHä O-HHPHHI-H1OHJÍ´HäPH1-HVKÉHIËHYHHV{\HH1 QJ<HH +HWÉ&HHV QPOHHä<HHFHGa'HHRäRVÉ2-HMlNH¢OH RV1-HV<H1É)YÌäPH

LH1Y2H1-H PO-HHä HI-H1ËHH-HäPHJÉÍ +HHIMäR2HHOHJÉ HI-HËH1PHHHIMäÆÐHZ1 HSHäFHHYHPH +HHIMlHI2HMäPH1HILYHHIM1>É) Hä I>1OHÍa

Ie=ÉOHHHHUäaP/H1Ía2HJHH]{a+HH1OH1FHGaPHJÉcves~ mLeNë~ megÉFYHVaFHH1a2H1¬H1FHGaHHäaYHFHäÍaH1aOHV1a*+HäaH1aH1HPHäaHI0H-HVäa

meë~ veNë~ efHeNlesJesefOHäHI+H1OHHÉ)ä-HaPHWÉYH-HVäa'HLYHVäaPHWÉ+HH1H1YH)HIOHäPHJÉ*1+HH1H1YHÍa<H1-H1aPHHäP-HaYH1ÍaP-H1POHHVä

'HH¢äYHGaNH¢FH {aNH¢1FH 1NH¢OHN )HIOHäNH¢FH 1ÉNH¢OHäÍaPH1Qa-HH1HHaFH1HHV1<HJ-HVHIOHäFHH1ÍÉ<HJ-HHäaRV1-H<HäÍaNH¢FH {aNH¢Él-HHa'HPOHäFHGa

HetÉ&HH aR1HI-H1 a+HMHäa+H1OH1aPHJ+HWÉ&H[HIOH1 PHJÉ+HW&HH a+HJYHäÍa'HHa+H1OH1a-HmveV-HVHIOHä -H1mveHÉ)ä-HaHI-HaH¢HU1&HH1-H1QZN~ F<eäFHGa

HIH1O+HHIOH1HIMHIOHä HIH1OHGÉ+HHIOHäÍaFHH1a+HJÉveeNleg~ JeeNkeÌHeHIOH1HIMHIOHä -HHNHG¢É+HHIOHäÍa FHH1a+HJÉveeNlegÉ~ osNJeë~ ceeN~ meNefJeNlee~ HegÉveeNlegÉ~

(ie®í) ´HHâQHV'HHZM(cevemee) HI-HHHYHPHV+HJHH/H NH¢HV´HHâQHV

'H1j0HJMäj0HJÉHIMOH1j0HJÍÉ'Häj0HJÍa OHV1a RV1-H1a PHHV1FHN~ Dee~ H³eeN³eNleeNced~ FvêHäHa 61NH¢12H1YH1HI-HR1É)OHVäNH¢2HYH1ÉHI-HRVäa 'HHa

HIPH1j¡HnHIPH1 P-HHQHä HIPH1j¡H1PHHHIROH1-HHIYH1Í P-HHQHä HIPH1j¡HnHIPH \HÑH1-HHIYHäÍ HH1-HHIYH1Í P-HHQHä

)1MHä-HOHHU2HVYHJÉceleerN efn YetÉOHjPHWHä-HHI1PHYHHU1FHYHä-HVR0H1PHHa

MlHHV1Q&HHVä -HHV \HXHLH1QYH1Í ´HHVHHäHIFH -HZ&H1-HHYHG MäHHV1Q&HHVä -HHV \HXHLH1QYHHVÉ-HäYHHHHIFH -HZ&H1-HHYHG

'HHIOHäa'H1YHHYHGa'HLHHäFHGa*+Häa'H1LHH1FHGa'H1-HH NHG¢aO-HH1a+HMVä<HÍa'HHI-HäRFHGa+H1MlÍa'H-HäMV<HÍaOHFHGaO-HeN~ pegÉ<eeNceNnsN~

+H1HIMl-HHUMäHIPHN +HHIM{O-HH1RZ-HHU1HI-H 0HHVä-HHYOHHE1+HMHU1FHEHSHäFHHYH1jMHHHVäFHYHJÉHHn&HHFHGa

O-HFHGa'H1a´H1a0H1jHIPH1H1ÍaRV1-HÍa0H1HI-H1á1aFHOH {FHGaYHaO-HOHGa'H1YHÍaFH1,H1-H1HI9HHIOHä FH,HÉ-HYHGa'H1HIPOeN~ ceNef[&Nlee~

P-HH GNHä¢OH1)HIOH1P-HHFHGÉNHä¢OHÍa'H1HIPH1aHI-HËHVä<HÍa)1HTYÌ1HV<HäÍaHIR1-HV<HäÍa+HHHI/H {-HV<HÍaFHYHäÍaO-HeN~ DeNägÉaP-HHQHäa

1+H1HH1FHLHäQHUOH1 )OHJä+HHH1FHÉLHäQHUOHÍa'H1HIPH1a'H1YOHÍaH1Ï1aFHN,H1-H1HI9HHIOHä FH,HÉ-HYHGa+HH1HIQ1aPHHVFHäFHGa11HaMHHäÍa

LH£H1FHHUYÌH1\HQ1P+HHIOHä<HHE O-HH RV-HH1-HnE HNHPHHHJäHV LH£H1FHHUYÌH1HI-H&HJä<HHE O-HH RV-HH1-HEn H1HPHHHJäHV

'HH1OFHYHVäaFHV1a-H1HH[1RH)HIOHä-HH 1ÍÉRHÍa-HH {PHVa+H1-H1P-H1a'HHVSHäPHVaFHV1a-H1HH[1RH)HIOHä-HH 1ÍÉRHÍa-HH {PHVa+H1-H1P-H1a

'H1HE-HHSHHäHHOHJÉ -HHSHäPHHOHH-H1Hj0HHtäHHOHJÉ peË&{HH&H1ÍP-HHQHä

HHYHGa'HHa'H-HäQÍa*10H1OHÍaRV1-H1aRV1-HHYHGaOHHYHGa´Ha) 1MlH1aP-HVa'H1LYHV1aPH12HP/H1 )HIOHä PH12HÉP/HVäaSH1HIHNJee:meN

GogÉ OHESHH1OH-HVäRPHERV1-HE-HäQHIYOHNHV¢1OH-HäÍaÉ0HVHI-HËHHäH1PHWH {FHGa

*1+H1HH1FHLHäQHUOHHV1ÉPHHUYÌHäHO-HHHI-HËH1NHä¢FH &HÉ61HOHV1HHVHIYH1HIMYÌHäHO-HHHI-H1ËHNHä¢FH &HV

*1+H1HH1FHLHäQHUOHHV1ÉPH1LYHHVä O-HHLHHH1HÏäYRPHE LHÁH1FHHUYÌHäHO-HHHIHNÆJ+ÏäYRPHE LHÁHHIFH1 HI-HËHVä<HPO-HH

'H\HLHHQ P/HNH¢FFH FH:+HvHU'H+HYHV+HHIOHNH¢HV*+HRV0HRVOHHUQZHQ'HLHXHVFHYHFH:NH¢QHQZ

´HHV1¡HFHHä&H1Í PHHVFH1É'HHLHäOHHV1 -Hä&HÉ'HH1PHNY²HHFHHPHä9HHV1ÉHTLYHMHLYHHU{2H1É)YÌHVä QHI-H1¹H YHVÉ/Hä-HH[-

SH1-HÍaHÍaOHV1a-HH1HISH1YHGaHIYHHIQäOH1 )HIOHä HIYHÉHIQäOHÍaLHJQHäaHÍa0HV1YHVa+HMHU{¬HÍa'HHäMOHGaH1a-HHOHVäa OHVäYHaYH1Ía

YeeJeeLe&ë-'HH-HHHNH¢XHJâHV+HFHHXHHMÍHHV MHSHHPH-H PHHees<ekeÀë, mecemleefo#eg keÀerefle&jwée³³e&Jeeved, megmeY³eë,

met³e&{O-HHPHP/HMHÆAÉRHMH1ÆAEFHVäR¬H1P-HHQH1 met³e&{O-HHPHP/HMHÆAÉoe jeNÆAFH1FHJFHZ{R¬H1 met³e&{-HH PH

YeeJeeLe&ë-ceveg<³ewejf oceeMebemf ele-HEH/HHÉÉâHYHHEMHHHE0HJ<HLHJ&HP-H<HH-HHÍPHHIYOH, leLewJe vees Yet³eemegefjefle¤5¤

PHHVFHPHäO-HH²HJÉFYHVYHH1HI<HHIHäÃHHFH1LYHV<HH SHäPHH1PHWH {PH1-HH 1PHVYÌäPHVHTYÌ1HV&Häa

³egÉJeced~ megÉMHFHäFHGa'H1HIËH1YHH1aYHFHJäHHZa'HH1PHJÉMVaPHHHäaHI-H1HI+H1+HH1YHVHIOHä HI-HÉHI+H1+HHNvee~ MegÉ<H1Ía+H1OHHU1É)HIOHä +HOHHUa)YÌäced~

*OHGa7%1)O%HWäaHIOH1á1aP-H12-H1MVHIOHäPHJÉ'H2-HMa'H-HäaYH1ÍaRV1-HHaHI2H1HHaÉMes~ ®eN~ YeeNmee~ ye=ÉnlN ee~ megÉMegÉNH®-HHIYH1HIMHIOHä

DevJe³eë-QV HIkHÍHWHE HH'HHVH2HHÍPHHIYOHHH<HHVÉHFHHIO-HHHV LH<HHx Jeë Òelveb meOemLeb ieYee&Me³eceemeoled,

1ÌHÍaPH1jPHSHVHIOHäPH1FHGÉPHSHäa+HÉefLeNJeerced~ ye=ÉQOHGaSHHVHIOHäÍaPHFHGa) 1HI2H1MlaOHVHHäFHGa<HH1YHJÍa'HSHäÓHÍa)OHGa0HJÉ¬eÀë~

(³epeceevee³e) HI-H²HHRVYHVQHMV'HHHHH NH¢HVHI-H²HHÝHQ&HNHV¢HIXHHVPHFH+H &HNH¢M:aQVHIkSHHVOHW (Deef²jmJeled) DeekeÀeMe

Gled~ SN<eeNcHGa\HH1QWÉ)HIOHä\HH1QWa'H1HIOH1MlFHGa*OHGa-HH {Ía'H/HHV1É)OH/HHVäa\HXHäFHGaHIH1&HHVHIFHäa\HÑHä&HHa'H1HIFHHHäYHd~ Gled~

(Gefo³eefle&) ´HHâQHVOHHQZPHHU) ËHMNH¢HU+HHPHYHHNH¢MHV-HHPH'HHTLYHPHV+HNH¢HMXHsDs ees¤24¤

DeHä¢YRR1HTLYHPOH1YHHäHI9HJHl Ðeewë #eeceeN jsHIMänod JeHU12HäÍPHFH1HYHGa