Professional Documents
Culture Documents
Aahara 123
Aahara 123
rsuEf mS zH;k
1
trSwfpOf-123 ar -2011
2
trSwfpOf-123 ar -2011
3
trSwfpOf-123 ar -2011
4
trSwfpOf-123 ar -2011
rmwdum
uAsm
7? jynfol@c&D;=urf; ------------------- rdk;[def; 19? a':atmifqef;pk=unf --- &Jabmfzdk;oHacsmif;
10? qef;=u,fjcif;w&m; (1) -------- rif;=unfndK 28? opfaumif;wpfyif -------- ----- cdkifay:xGef;
13? ar#mfvifhcsuf æ--------- oDwmatmif (*syef) 35? jrefrmEdkifiHynma&; æ----- avmuygv ewfrif;
38? atmif&rnf --------------- cdik f (tDbm&mud) 39? rGef;rwnfrD ESpfrdESpf ------- ----- æ´
aqmif;yg; 0w¦Kwdk
14? ra&&mr_rsm;pGm ------------------ cifrrrsdK;
25? olwdk@rom --------------------- xif}uD;
17? awmfvSefa&;vm; æ ----------- armifpdk;csdef
43? tcspfqdkwm yvDyvm --------- armifaomfu
rsuEf SmzHk;tusOf;
pma&;q&muAsmq&m armifaomfu (ac:) Adkvfr_;baomf(1928-1991)
touf(65)ESpf&Sd+yDjzpfaom a&wyfAdkvfr_;a[mif; Adkvfr_;baomfonf wyfrSt+idrf;pm;,l+yD; armifaomfu trnfjzifh
pmayrsm;a&;om;cJhonf/ 1956 a&wyfAv dk f}uD;b0eJY weoFm&D urf;vGef yifv,fjyifrSm oabFmrkefwkid ;f rd epfjrKyf+yD; yifv,fxJ
&ufaygif;rsm;pGm arsmyg&kef;uefcJh&wJhta=umif; a&;xm;wJh “wdkufa&,mOf 103”qdkwJh pmtkyfxJrSm q&mh&J@acgif;aqmifyDor_?
udk,fusdK; pGef@tepfemcHr_? pdwf"gwf }uHhcdkifrma=umr_awGudk awG@Edkifygw,f/ 1988ta&;tcif;wGif; a':atmifqef;pk=unfESifh
vufwcGJ +Jh yD; trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJYcsKyf A[dktvkyftr_aqmifaumfrwD0ifjzpfcoJh nf/ 1989-atmufwkb d mv wGifppftpdk;&.
rw&m;zrf;qD;cH&+yD; axmif'%ftESpf(20)cscHcJh&onf? 1991ck ZGefv(11)&ufaeYwGif tif;pdef axmifwGif;YusqHk;cJh&onf/
5
trSwfpOf-123 ar -2011
ukv or*~e J@ EdkifiHw um&J@axmufjyajymqdk a0zefr _awG awmif;qdkr _awGu dk tpdk;&opfuvnf; etzwdk@wHk@
jyefcJhonfhenf;wl acgif;rmrmeJ@b J vpfv sL±_xm;qJjzpfo nf? e t zwdk@&J@ vrf;a=umif;twdkif;om tpdk;&opfw dk@tae
jzifhq uf v ufa v#muf v Sr f; rnfq d ky gu *|ef r ufu d e f;owday;ovdk awmfv Se fa&;avjyif;&J@ tajymif ;tvJ u dk awG@
}uHK=u&rnfq dkw mudkawmh apmifh=unfhtajz&Smzdk@o m &Sdy gawmho nf?
Ð tm[m&0dkif;awmfom;rsm; Ð
6
trSwfpOf-123 ar -2011
jynfocYl &D;Murf;
oHw dkift xyfxyf
aomhe J@cwfvnf;
rif;cGe f rif;tm;
pdwf"mwfrsm;u
aoG;wdk@&Je D
wm0efauscJh+yD ? ?
±kw f&if;=urf;wrf;
tm%m&Sif&J h
i&Jcef;rSm
ESdyfpufn Of;yef;
jynfo lawGt wGu f tm%m&Sif
c&D;vnf; yrf;cJh+yD ? ? wa,muf+yD;wa,muf&J@vufx J
wdkif;jynfv nf;rGJcJh+yD ? ?
rif;&J@pdw f"mwf
qHk;jzwfcsu fu wdk@&J@w dku fy GJ
EkdifiHht a&; a&S@qufEGJ&ef
udk, fht a&;vdk rif;&J@q EN
tepfemcH xyfw lusatmif
ZGJo efoefeJ@ wdk@}udK;pm;aew,f oli,fcsif; ? ?
jynfo lx Ju wa,muf
&J&JawmufawmufcJh+yD ? ?
rif;&J@w dku fy GJ
r+yD;ao;vnf;
rd;k [def;
rsu fESmta[mif;
topfw a,muf (EdkifiHa&;wufºuvli,fw OD;)
ajymif;cJh+yD ? ?
7
trSwfpOf-123 ar -2011
igaoqHk;rJhaeY
reufvif;awmh
ig&Sdaeao;w,f
rae@nutdyf&m0ifwJhtxd
igtaumif;}uD;ygyJ
igtdyfaewJh&Spfem&Dudk;em&DtwGif;rSm
avoifwkef;jzwf+yD;awmhvnf;aoEdkifw,f
ESvHk;aoG;a=umjywf+yD;vnf;aoEdkifw,f
tdyf&mxJtqdyfjyif;wJhajrG0ifudkufvdk@vnf;aoEdkifw,f
iv#ifvlyf+yD;tdrf+ydKusvdk@vnf;aoEdkifw,f
qlemrDa&}uD;vdk@vnf;aoEdkifw,f
vkyf}uHowfjzwfcH&vdk@vnf;aoEdkifw,f
bma=umifhrSef;aocsmrodyJvnf;aoEdkifw,f
ao&rSma=umufvdk@awmhr[kwfbl;
oDwif;av;ywftwGif;igaoqHk;rJhae@rSmigodwJhvl awGvufig;acsmif;pmavmufaooGm;w,f
igrodwJhvlawGvnf;puUef@wdkif;rdepfwdkif;aoaewmyJ
tckawmhigvufcHvdkuf+yD
igvnf;tcsdefra&G;aoEdkifw,f?
jidrf;csrf;atmif
3/ 4/ 2011
8
trSwfpOf-123 ar -2011
wa,muf+yD; æ wa,mufygyJvm;
q&m
y&da'0 tylrD;
zdpD;avmif+rdKufyHkr sm;
avmif+rdKufjyif;tm;
tjym t0g
bmjzpfv dk@ æ &Sifaorif;&,f
wHcGefwdkifarmifESrrsm; waa,muf+yD;wa,muf
aysmufy sufo Gm;atmifv ky f&ufw,f ?
wauG@awmh awG@=uOD;rnf
q&mhpmayaus;Zl;}uD;vSaypG ?
atmf æ q&mewfE G, f
urBmajrtwGu f tzdk;wef &wemawG xm;cJhw ,f?
awmta=umif; awmifta=umif; q&mh&ky fy Hkv $mudk usaemfw dk hz GJ hE GJ h
rsdK;qufo pfawGtwGu f uAŠn f;wifx m;cJh+yD æ
q&mewfE G, f&J h b0waphw apmif; q&m aumif;&mok* wdv m;ygap ?
a[m'D urBmxJr Sm
qef;Mu,fjcif;w&m;(1)
a&ajravae
pGrf;tifawGESif@
ajrv$mukdcspf
b0opfv#uf
csp fzG,fa0vGif
&Gu fEkqifonf
O,smOfx Juyef;ysKd;cif;? ?
ysKd;cif;xJ0,f
yef;yifi,fwkd@
wG, fw maESmifiif
oHa,mZOfE Sif@
cif=urif=u
=uife m=uv#uf
tvSysKd;yif
u}udK;qifckdu f
yifcsif;rwl
oefpGrf;olESif@
csn f@ol@ysdK;yif
ESpfrsKd;,SOfu m
yifoefEkxGm;
xGm;xufxGm;atmif
=um;cHao;Eky f
ysKd;csn f@E_yfI
ykyfavaomcg
ajr=oZm[k
ajrZma=uG;v#uf
tm;opfq ufonf
&ufq uf y gay@O,smOf r _;? ?
rif ;=unf nd K
23/5/2002
(rEœa v;)
10
trSwfpOf-123 ar -2011
usaemfwk@d +rdK u
h olwk@d &J@
pnf;urf;&daS om'Dru dk a&pD
2011/2010/2008 ra&mufcif/
Adkv fcifn Ge f hu vrf;jycJhjyD
pnf;urf;&dS wJho lw dk h&J h' Dr dkua&pD?
ajryHke J hv rf;udkjy
ausmcsvdk hr S "g;jy rSe f;rod/
1990udkypf
jrwfopf(dawn)
11
trSwfpOf-123 ar -2011
wcgwcg
idkcs+cif;cH&rS
vSyoGm;wJ@
obm0w&m;wcsdK@&dSaew,f
aumif;uif=uD;idkr S
urBma+rpdrf;pdkv Sy ekdifr ,f
osKda+rmifawmifw ef;awGidkr S
a&wHcGefp dr f@prf;awGv Sy edkifr ,f
&mZ0ifq dk;awGidkr S
ypPKy`efawGw dk;vdk@vSy edkifr ,f
aocsmwmwcku
+ynf@&efo l
tm%m&SifawGidkr S
+ynfcspfo l
+ynfo lawGb 0
at;at;+r+r
oDwmatmif(*syef)
13
trSwfpOf-123 ar -2011
ra&&mrSKrsm;pGm
jzpf&yf (1)
arSmuf&if urf;wckckudk a&mufatmif ul;&rSmyJ orD;? tJ'D
pmoifcef; wckrSmyg? urf;[m udk,foGm;zdkŒ &nf&G,fxm;wJh urf;vJ jzpfcsifjzpfr,f/
jzef;ceJ toHeJŒtwl olr vuf0g;wckvHk; ylxl oGm; udk,fxGufvmwJh urf;vJ jzpfcsifjzpfr,f? b,fvdkyJjzpfjzpf
ygw,f? emusifrSKa=umifh vufudk &kwfvdkufcsifayr,fhvJ urf ;wck ckay:a&mufoGm ;zdkŒ uom t"duusw,f ? 'D vdk
r&kwf&J? udk,fhtjypfudk,f odaewma=umifh =udrfcsufrsm;udk tcsdefrSm a&xJrSm w0Jvnfvnf vkyfaevdkŒ r&bl;? q&mr
tH=udwfcHae vdkuf&ygw,f? ajymwmudk orD; em;vnfvm;²
q&mr usufcdkif;vdkufwJh pmudk olraocsm rusuf
xm;rdyg? wacguf/ ESpfacgufom zwfxm;cJhygw,f? tcsuf b0rSm b,fawmhrS arhEdkifrSm r[kwfwJh pum;
tvufwcsdKŒudk rSwfrdaeayr,fh pdwfxJrSmawmh 0dk;w0g;ygyJ? vHk;awGyg?
'gayr,fh pmr&wJhvlawG rwfwyf&yfqdkawmhvJ olr r&yfrd?
&yfvdkufrd&ifawmh rwfwyf&yf& &HkavmufeJŒyJ jyD;oGm;cJhrSmyg? jzpf&yf (2)
tckawmh 'Dvdkr[kwf? q&mawGqdkwmuvJ wynfh
&JŒ rsufESmeJŒ rl[efawGudk jrif&HkeJŒ zwfwwfonfvm;rod? orD;bmjzpfaewmvJ? zkef;em;u cGmw,fudk r&Sd
cgwdkif; ar;aeusr[kwfyJ aumufcgiifcg xar;awmh olrrSm bl;/ noef;acgifa&mufaejyD? tdyfawmhav? eufjzef pm
ra&r&m? aemufqHk;awmh wkwfeJŒ vuf0g;awGŒ ukef=uyg oGm;oif&OD;rSm r[kwfvm;²
awmhw,f? rtdyfEdkifao;ygbl; arar&,f/ payghawG apmifhae
'DvdkeJŒ aemufwaeŒ eHeuf ausmif;t0if *dwf0rSm wm
q&mrapmifhwmrdkŒ xyfqHkawmh/ q&mr pdwfqdk; ajy onf a[²æ
vm;/ rajyao;bl;vm; rodwma=umifh r&Jw&JeJŒyJ E_wfquf araru jyL;wl;jyJwJeJŒ olrudk jyef=unfhygw,f?
vdkufrdygw,f? q&mru cyfwnfwnfygyJ? 'DaeŒ pmusuf ‘arar=unh f r ,f q d k v J =unf h a vmuf y g&J Œ ’
vmvm;vdkŒ ar;ygw,f? usufvmygw,fvdkŒ olr uvJ t udk,w f dkifpmar;yGJ ajzwkef;uawmif payghawGukd pdwfodyf r0if
jrefajz&ygawmhw,f? 'DawmhrS q&mru olr ykcHk;udk vSrf; pm;wJh olrwa,muf/ pmoifrdawmhrSyJ wynfhaw Gpm ar;yGJ
ykwfvdkuf&if; æ ajzcgeD;nrSm paygh apmifhae&wJh tjzpfayudk; æ
udk,u fh dkudk,f b,fawmhrS rvdrfeJŒ orD;? usufxm; araru olrab;rSm 0ifxdkifygw,f? jyD;awmh cyfwdk;
wJh pmawGudk 0dk ;w0g;jzpfae&if revision jyefjyD ; aocsm wdk;ar;w,f?
&atmif v k y f / tcsd e f t wd k i f ; twmwck r S m r&Ed k i f a o; ‘tJ'DpayghawGudk orD;,Hkvm;’wJh?
bl;qdk&ifvJ r&bl;aygh? jywfjywf om;om; 0efcH&J&r,f? &o 'Dwcg jyL;wl;jyJwJ jzpfoGm;wmuawmh olrudk,f
vdkvdk/ r&ovdkvdkeJŒ udk,fhbmomudk,f vdrfaewJhvl[m ol wdkifyg? wynfhav;awGu rr paygh &&if orD;wdkŒqD zkef;quf
rsm;awGudkvJ vdrfaerdwwfw,f/ trsm;a&SŒrSm [efaqmif aemf/ apmifhaer,f²vdkŒ ajym=uvGef;vdkŒ/ payghxdkifapmifhay;
aerdwwfw,f? tJ'g[m olwyg;&JŒ ,Hk=unfr_udk tvGJoHk; aerdwmyg? 'DpayghawGudk ,Hkovm;vdkŒ udk,fhbmom udk,f
pm;vkyfwmeJŒ twlwlyJ? raeŒuqdk&ifyJ=unfh? q&mru awmif jyefrar;rd?
rwfwyf&yf cdkif;awmh orD; r&yfbl;aemf? wu,far;awmh aocsmwyf tyf= uD;awmh ajymvdk Œ r&bl;arar?
bmrS a&a&&m&m rajzEdkifbl;? tJ'g udk,fhudk,fudk vdrf trsdK;rsdK;awmh xGufaewmyJ? ygwmvJ&Sd/ rygwmvJ &SdrSmaygh
wmjzpfovdk/ q&mrudkvJ vdrfwmyJ? xdkifaeolawG pm& ‘ararar;aewmu tJ'gawG ygvmr,fvdkŒ orD;
vdrfhr,fqdkwJh q&mr&JŒ ar#mfvifhcsufeJŒ,Hk=unfr_udk tvGJ ,Hkovm;vdkŒ’
oHk;pm;vkyfwmyJ? orD;udk q&mr&dkufwm pmr&vdkŒ &dkufwm ‘,Hkw,fvJ r[kwfbl;arar/ r,Hkbl;vJ r[kwfbl;? 'gayr,fh
r[kwfbl;? 0dk;w0g;vkyfaevdkŒ &dkufwm? a&v,frSm avS pmar;yGJajzcg;eD;nrSm payghvdkufwmawGuawmh xHk;pHvdk
14
trSwfpOf-123 ar -2011
jzpfaewmrdkŒ orD;vJ vdkufvkyfaewmyg’ ‘'Dvdk qdk&ifawmh orD;udk nHhw,fvdkŒyJ arar owf
‘'gqdk orD;pdwfxJrSm ra&r&m jzpfaew,faygh’ rSwf&vdrfhr,f’
‘tJvdkyJ ajym&r,fxifw,f’ ‘&Sif’
‘udk,fwdkif ra&r&m jzpfaewJh udpPawGudk olrsm; ‘olwdkŒawGu tm;udk;cH&wmudk *k%f,lp&mvdkŒ
awGudk bmvdkŒ csjycsif&wmvJ orD;&,f’ orD;xifaevm;? olwdkŒawGu orD;udk tm;udk;w,f qdku
‘uav;awGu apmifhae=uw,f arar? olwdkŒu wnf;u olwdkŒawG udk,hu f dk,fudk ,Hk=unfrSK &Sdatmif orD;u
vdkcsifaewmudk orD;u ray;&if/ olwdkŒ b,fauseyfrvJ’ vrf;n$efray;cJhvdkŒaygh? ckqdk=unfh- payghvdkufay;zdkŒ *dkufudk
‘orD;&JŒ tvkyfu olwdkŒauseyfatmif vdkufvkyf tm;udk;w,f? *dkufu tm;udk;cH&w,f qdkjyD;/ udk,fwdkif
jyzdkŒvm;’ awmif ra&r&m raorcsmjzpfaewJh t&mawGudk olwdkŒukd
‘ararbmudk qdkvdkwmvJ’ jyefcsay;w,f? udk,fhudk tm;udk;cH&w,fqdkjyD;/ ra&r&m
‘orD;tvkyfu Guide av? olwdkŒ pmawGudk a=u udpPawGudk rodem;rvnfolawGudk vdkufvkyfcdkif;wm odyf
nuf a tmif / pmar;yG J a tmif a tmif vrf ; n$ e f j yif qif tEœ&m,f=uD;w,faemforD;? uav;awG a&SŒa&;xdcdkuf oGm;
ay;&wm? olwdkŒvdkcsifwmudk jznfhqnf;ay;zdkŒ r[kwfbl;? ol vdrfhr,f? orD;tvkyfu pmar;yGJatmifatmif vrf;n$efjy
wdŒk vdktyfwmudk vrf;nGefay;&rSm? orD; wwfEidk f oavmuf &r,fhtvkyf/ jzpfvmEdkifwJh taESmifht,SufawGudk z,f&Sm;
wESpfywfvHk; 'gawG vkyfay;cJhw,fqdkwm ar ar,Hk=unf ay; &r,fh t vk yf / olw dk Œvrf ; rS m;vd ku f ae&if vrf ;rSe fj y
w,f? ckvdk pmar;yGJ rajzcifnrSm orD; wdkŒt=um;rSm &Sdae ay;&r,fhtvkyf? rjzpfEdkifrSef; odae&ufeJŒ olwdkŒauseyff
&rSmuvJ 'Dvdk,Hk=unfcsufyJ? orD;qDrSm ighuav;awGudk atmif vdkufvkyfay;ae&r,fh tvkyfr[kwfbl;? ra&r&mudpP
vdktyfwJh jyifqifrSKawG vkyfay;cJhjyD;jyDqdkwJh ,Hk=unfcsuf/ awGa=umifh orD;wdkŒ a&SŒrSm jyifqifxm;wmawG tm;vHk;
orD;&JŒ wynfhav;awGqDrSmvJ igwdkŒ pmar;yGJtwGuf vdk tv[\jzpfoGm;rSmudk arar odyfpkd;&dyfwmyJ²
tyfwJh jyifqifrSKawG vkyfjyD;oGm;jyDqdkwJh ,Hk=unfcsuf? ckus b0rS m tawG ;tac:opf av;wcsdK Œudk 0if oG m;
awmh orD;wdkŒu 'Dvdkr[kwb f l;? wynfh awGuvJ igwŒdk usuf apcJhwJh nwnyg?
jyD;oavmufeJŒ jzpfyghrvm;/ topfxyf usufxm;zdkŒawGrsm;
vd kr vm;/ rusufx m;wmawG ygvm rvm;vdk Œ awG a0 jzpf&yf (3)
aew,f? orD;udk,fwdkifuvJ tJ'DawG a0rSKawGudk xdef;
ausmif;ay;jyD;/ olwdkŒ,Hk=unfcsufawG &Sdvmatmif rvkyf ‘waeŒu rsdK;rsdK;ajymwJh vkyfief;udpPudk rr=uD;
ay;yJ/ payghvdkufay;aew,f? orD; udk,fwdkifawmif Za0Z0g pdwf0ifpm;w,f? tao;pdwf jyefajymygOD;’
ra&r&mjzpfaewmawGudk wynf hawGudk vdkufvkyfcdkif;zdkŒ rr=uD;ar;vmwmrdkŒ vkyfief;wckrSm &if;ESD;jrSKyfESHzdkŒ
jyifqifaew,f? tJ'DpayghawG &vm &if orD;wdkŒ bmvkyf udpPawGudk tm;yg;w& ajymjyrdygw,f? tcGifhtvrf;awG/
=urvJ? igwdkŒjyifqifxm;wmawG [kwf r[kwf jyef=unfh tvm;tvmawGudk ajymjyaewmudk rr=uD;u pdwf0if w
=ur,f/ rjyifxm;wmawG jzpfae&if orD;u vdkuftajz pm;eJŒ em;axmifay;ygw,f?
&Smr,f/ zkef;eJŒ tajzawG/ rSwfpkawG ay;r,f? [dku uav; ‘'gyJvm; ighnDr’
awGu vdkufusuf=ur,f? ck b,fESpfem&D xdk;aejyDvJ? oef; tm;vHk;ajymjyD;csdefrSm rr=uD;u tJvdkajym vdkuf
acgifjzpfaejyD? 'gawGudk wnvHk; rtdyfrae vkyf=u r,fqdk&if awmh olrpdwfxJ wrsdK;jzpfoGm;ygw,f? bmrsm;usefcJh ygvdrfh
orD;wynfhav;awG pmar;yGJcef;xJrSm bmjzpf oGm;r,f xif qdkjyD;/ tajy;tv$m;qef;ppfaerdw,f? rr=uD; bmudk odcsif
ovJ? payghawG wdk;wm/ rwdk;wmawmh rodbl;? vlawGawmh wmygvdrfhvdkŒvJ awG;rdw,f?
tdyfcsifrl;wl;eJŒ awmifa&mufajrmufa&mufawG jzpfukef ‘tvkyfwckrSm ta&;=uD;qHk; xnfhoGif;pOf;pm;&
vdrrfh ,f? wESpfvHk; jyifqifxm;wmawG ygvm&if awmif ao r,fh risks awGudkaum qef;ppfjyD;jyDvm;’
aocsmcsm ajzEdkifrSm r[kwfawmhbl;? tJ'D ra&r&m tvkyf ‘'guawmh rr=uD;&,f? tvkyfvkyf&ifawmh risks
awG[m a&SŒydkif;rSm jyifqifxm; cJhwmawG tm;vHk;udk tv qdkwm &SdrSmyJ? risks udk a=umufaevdkŒrS r&wm? tcsdefukefcH
[\ jzpfoGm;apEdkifw,faemf orD;’ qef;ppfzdkŒ vdkvdkŒvm; ’
‘arar ajymwmudk orD; em;vnfygw,f? 'gayr,fh ‘rsdK;rsdK; ajymovdkygyJ? risks udk a=umufvdkŒ r&bl;?
uav;awGu orD;udk tm;udk;ae=uw,f’ risks qd kw m tvky fw dki f; rSm &Sdr Sm yJ? risks qd kwmud ku
15
trSwfpOf-123 ar -2011
raocsm/ ra&&mrS K ( uncertainty) u xG u fa y:vmwJ h a=umifh rr=uD;u risks udk xnfhpOf;pm;jyD;jyDvm;vdkŒ rsdK;rsdK;udk
t&mawGyJ? 'gayr,fh risks qdkwmrSm xdef;csKyfvdkŒ &wm ar;aewm’
&Sdw,f/ xdef;csKyfvdkŒ r&wmvJ &Sdw,f? vufcHvdkŒ&r,fh 'Dwkef;u rr=uD;pum;awG[m pD;yGm;a&;vkyfief;
twd kif;twm qdk wm &S dovdk/ a&Sm if=uOf&r,fh twdk if; twGuf &nf&G,fajymcJhayr,fh/ wjcm;ae&m awGrSmvJ toHk;
twmvJ &Sdw,f? tck rr=uD;wdkŒ pD;yGm;a&; vkyfaew,f? 0ifw,fqdkwm olraemufrS odcJh&ygw,f?
vkyfjyDqdkuwnf;u aps;uGufeJŒ ywfoufwJh raocsm ra&
&mrS KawG / aiGa ps;twuf tuseJŒ ywfo uf wJ h raocsm jzpf&yf (4)
ra&&mrSKawG =uHKae&wmyJ? 'DtxJrSmrS bmawGu udk,fh ‘ppfyGJwck&JŒ t=uD;us,f/ tcrf;em;qHk; oGifjyif
vkyfief;udk =uD;=uD;rm;rm; xdcdkufEdkifw,f/ bmawGu enf; vuQ%m w&yfu bmvJ’
enf;av;yJ xdcdkufEdkifw,fqdkwm uGJuGJjym;jym; odxm;&if q&mhpum;tqHk;rSm olrwdkŒawG udk,fpDtawG;
=udKwifjyifqifxm;vdkŒ &wmaygh? vdktyfwJh xdef;csKyfrSKawG awGeJŒ vuf axmifrd =uw,f? ppfA sL[m tcif;tusif ;/
pDrHxm;vdkŒ&wmaygh? c&D;xGufwJhtcg jzpfcsif&mjzpf oabm axmufvSrf;a&;owif;/ pdwf"mwfcdkifrmrSK/ wm0efausjyGefrSK/
xm;jyD; xGufwmxufpm&if vrf;rSm um;ysufE dkifw,f/ usGrf;usifrSK pojzifh tawG;tjrifawGudk ajymjzpf=uw,f?
um;bD;aygufEdkifw,f/ vk,ufcH&Edkifw,f pwJh risks awG 'gayr,fh q&mvdkc sif wJh tajzudk awmh olrwdk Œtm;vH k;
&SdEdkifr,fvdfkŒ =udKwifwGufqxm;wmu raumif;bl;vm;’ b,folu rajzEdkifcJh=ubl;? q&mhtajzu uncertainty qdkwJh
‘'gayr,fh 'Dvdk risks awGudk a=umufjyD; c&D;roGm; ra&&m/ raocsmrSKygyJ? ppfpum;t&qdk&ifawmh Fog of
&J a wmh w maum rjzpf v mEd k i f b l ; vm;? rsuf u ef ; wap> War yg? 'Dvdk ra&&mrSKawGa=umifh/ ppfyGJawGrSm tEdkif&a&;eJŒ
ra=umuf qdkwmrsdK;aygh’ ywfoufjyD; pDrHcsufrsdK;pHkudk csrSwfvdkŒ &ygw,f? 'DpDrHcsuf
‘wap>a=umufp&m rvdkayr,fh acsmfvJEdkifwJh tcGifh awGtm;vHk;[m/ olŒ&SKaxmifheŒJ olawmh rSefaewm ygyJ? 'gay
ta&;ydkrsm;w,fqdkwmudkawmh ighnDr vufcH w,frvm;’ r,fh ta&;=uD;qHk;u b,f&SKaxmifheJŒ b,fpDrHcsuf rSefuef
jiif;vdkŒ r&wma=umifh olr acgif;ndwfvdkufrdygw,f? w,fqdkwm r[kwfygbl;? b,fvdk vkyfief;awGudk pDrHcsuf
‘uJyg? rr=uD;wdkŒu pum;yHkawGeJŒ pum;Edkifvk wck t aeeJ Œ aygif ; pyf v k y f a qmif & if ppf y G J u d k xd x d
ae=u&r,fh t&G,fawGrS r[kwfwm? pum;yHkudpP tom a&mufa&muf atmifjrifaprvJqdkwmuom wyfrSKL;awG
xm;? a=umufjyD; c&D;roGm;&Jawmhwmaum rjzpfEdkifbl;vm; qHk;jzwfcsufcs&r,fh ta&;=uD;qHk; t&mjzpfygw,f?
qdkwmeJŒ ywfoufjyD;awmhyJ rr=uD; ajymcsifw,f? risks udk 'geJŒ ywf oufj yD; ppf a&;pDrH csuf qdki f&m tqifh
odwmeJŒ a=umufwmu rqdkifbl; rsdK;rsdK;? risks udk odvmwJh qifhjzpfpOfawG/ jy\emawG/ war gaming eJŒ decision
tcg 'g[m b,ftwdkif;twmtxd xdef;csKyfrSK/ jyifqifrSK theoretic planning awGudk q&mu tus,fw0ifh quf&Sif;
vkyfvdkŒ&rvJqdkwmudk odvmEdkifw,f? Oyrm- um;ysuf Edkif jycJ hy gw,f ? urBm w0S r f; u ppfq ifa &;awG rS m toHk ; jyK
wJh risks udk xnfhoGif;pOf;pm;xm;&if/ roGm;cifu wnf;u avh&SdwJh Operations Research (OR) Planning &JŒ tm;
um;ppfaq;rSK vkyfoGm;Edkifw,f/ rawmfwq ysufcJh&if bm enf;csufawGudk rD;armif;xdk;jyjyD;/ Markov Decision Pro
vk y f & rvJ q d k w J h ta&;ay: vk y f e nf ; vk y f [ef a wG u d k cess (MDP) rS m tajccH w J h pD r H c suf a &;qG J r S K awG u d k v J
=udKawG;xm;Edkifw,f? um;bD;aygufEdkifwJh risks udk xnfh oif= um;ay;cJh ygw,f? ra&&mrSK awG[ m double edged
oGif;pOf;pm; xm;&if tydkbD; aqmifxm;wmawG/ um;bD; sword vdkyJ tcGifhtvrf;awGudkvJ zefwD;ay;Edkifovdk/ t&m
vJwwfatmif oif,lxm;wmawG vkyfEdkifw,f? 'guawmh &mudkvJ zsufqD;EdkifpGrf; &Sdw,fqdkwmudk oifcef;pmrsm;pGmeJŒ
xdef;csKyfvdkŒ&wJh controllable risks awGaygh? 'gay r,fh un oif=um;jyay;cJhygw,f?
controllable risks awGvJ &Sdw,f? Oyrm- "m;jy wdkufc H& “ Effects Based Operations (EBO) qd k w m
wmrsdK;aygh? 'grsdK;usawmh jzpfEdkifacs (probabilities) awG rsufarSmufacwf ppfqifa&;pDrHcsufawGrSm toHk;0ifvmwJh
xnfhpOf;pm;zdkŒ vdkvmjyD? vrf;c&D;tajctaeawGudk oHk;oyf &v'ftajcjyK (outcomecentric) oabmw&m;jzpfw,f?
zdkŒ vdkvmjyD? tJ'DrSmrS high risk &Sdaew,fqdk&ifawmh oGm;r,fh olŒ&JŒ tajccHoabmw&m;u bmvkyf&r,fqdkwmu rpyJ/
c&D ; pOf & J Œ vd k t yf r S K / toH k ; 0if r S K eJ Œ risk a=umif h ouf yef;wdkifuae pjyD; pOf;pm;&w,f? Oyrm- ppfyGJrSm tEdkif&zdkŒ
a&mufvmr,fh qdk;usdK;awGudk csdefqzdkŒ vdkvmjyD? 'DawmhrS
oGm;r,f/ roGm;zl;qdkwJh qHk;jzwfcsufudk cs&vdrfhr,f? 'g pmrsufESm 18 odk@
16
trSwfpOf-123 ar -2011
21
trSwfpOf-123 ar -2011
rdom;pk0ifawG&J h b0tarm awGudkyg? &ifxJrSm/ tonf;
EkdifiHwum ara';ae@rSmyJ jrefrmtvkyform;awG ESvHk;xJrSm/ tawG;xJrSm/ tdyfrufxJrmS / taoG;tom; xJrSm/
twGuf EkdifiHvHk;qdkif&m tvkyform; tpnf; t¶Hk;tzGJŒcsKyf rsuf 0ef ; awG x J r Sm ar#mf v if h c suf a wG aysmf 0 if aewm r
ud k zG JŒpnf;wnfaxmifoG m;r,fvd k@ trsKd ;om;'Drd kua&pD [kwfvm;? “oJoJrJrJ &GmaewJh rdk;xJrSmav? rdef;rawGu
tzGJŒcsKyfu a=unmcJhygw,f? zJG hpnf;cGifh & r&awmh rajym rsm;wmaygh? xD;apmif;+yD; ZJGaumif;aumif;eJ hapmifh ae&Sm
wwf y gbl ; ? e0w/ etz ppf t pd k ; & vuf x uf wm? ar#mfvifhcsufaygh? olwdk har#mfvifh csufaygh? ckrS r[kwf
awGwke f;uawmh tvky form;awG taeeJ@ vGwf vyfw Jh bl;av? olwdk hapmifh ar#mv f mwJh ESpfawG b,favmufawmif
tvkyform; tzGJŒtpnf;awG zGJŒpnf;cGifh r&cJhzl;ygbl;? tpdk; &Sd+yDvJ rodbl;Asm?” owif;vm,lwhJ rD'D,m orm;wOD;
&opf taeeJ hcGifhjyKEdkifrvm; apmifh=unhfae=uw,faygh? a=ua=uuJGuJG ol hrdwfaqGawGudk ajymjyaewmudk oli,fcsif;
jynfwGif;rSm vkyfudkifae=uwJh jrefrm tvkyform;awG vnf; wa,muf u olawG hcJhyku H dk ar;vfydk h+yD; ajymvmygao;w,f?
tvkyfcsdef yddk+yD; ckdif;apcH&wmawG/ vkyfcvpm tjynfht0
r&&SdwmawG/ vlr_a&;apmifha&Smuf axmufyHhr_awG uif;rJh topfwufvmwJh jrefrmt&yfom;tpkd;&taeeJ@
wmawGa=umifh r=umceqdkovdk pufrSK ZkefawGrSm tvkyf EdkifiHa&;tusOf;om; 2000 ausmf v$wf ay;a&;twGuf
orm;awG&JŒ qENjy awmif;qdkrSKawG &SdcJhwJhtwGuf ckvdk awmif;qkdr_awGudk jrefrmESpfqef; 1 &ufae@u pwifcJhwm
tvkyform; tpnf;t¶Hk;awG zJG hpnf;zdk h }uKd;yrf; wmawG ck vd k v_ yf & S m ;r_ a wG us,f j yef @ vmwmyg? vlx k t ajcjyK
[mvnf; jynfwGif;jynfytvkyform;xk twGuf &v'f vli,fuGef,ufawGuae pwifcJhwJh 'Dv_yf&Sm;rSKudk NLD
aumif;awG jzpfvmEdkif ygw,f? jynfyrSm&SdwJh tvkyform; ygwDuvnf; tjynfht0 yl;aygif; yg0ifcJhovkd pmay/ *Dw/
tzJG htpnf; awGqdkwmuvnf; wu,fh tvkyform;xk}uD; &kyf&Sif tEkynm&SifawGvnf; 0kdif;0ef;+yD; awmif;qkd vSKyf&Sm;
wckvHk;&J hjy\em t&yf&yfawGudk tukeftpif ajz&Sif;ray; ae=uqJyg?
Edkifao;bl; r[kwfvm;? b,fvdk tajc taersKd;rSmjzpfjzpf/
jref r mjynf o m;csif ; / tvk y f o rm;tcsif ; csif ; / b0wl tusOf;om;rdom;pk0ifawGrS r[kwfygbl;? vltm;
tcsif;csif; / tjyeftvSef av;pm;rSKawG/ cspfcifrSKawG/ em; vHk;u vGwfapcsif=uwmyg? tusOf;i&J qdkwm wpuUef
vnfrSKawGeJ haoG;pnf;nDnGwfzdk hu ta&;}uD;qHk;ygyJ? hav;rS aezdk hraumif;wJht&yfr[kwfvm;? axmifxJ wef;
∙∙∙∙ xJuaeyJ udk,fhEdkifiH udk,fhjynfoltwGuf? udk,fhtcGifh t
a&;awG/ udk,hf,Hk=unfcsufawGtwGuf 'l;raxmuf acgif;r
“rdk;awGt&rf;&Gmaew,fOD;? t&rf;oJwmyJ? wae usKd;yJ rm;rm;&yfcHaewJh olawGrS ol&Jaumif; r[kwf&if
hvHk; wnvHk;yJ? OD;wdk hqDrSm a&m wtm; &Gmvm;? 'D&ufxJ b,fvdk vludk ol&Jaumif;vdk h owfrSwf&rSmvJ? odk h ayrJh
Edk if iH a &;tusOf; om;awG v$w fr ,f v dk h ajymae=uw,f ? 'Dvdk ol&Jaumif; awGudk udk,fhjynfolawG&J ha&S hrSmyJ jrifawG
reufu ararawmh tif;pdefaxmifvdkufoGm;w,f? armfv hcsif=uwm/ qEN&Sd=uwm r[kwfygvm; ?
+rKdifu azazh oli,fcsif;qD vnf; orD; zkef;quf=unhfw,f?
bmrS rxl; ao;bl; wJh ? OD ;wd k hq DrS ma&m bmawG =um; pma&;q&m}uD ; '*k e f wm&muvnf ; Edk i f i Ha &;
vJ[if?” jrefrmjynfxJuae tifwmeuf tGefvdkif;u vSrf; tusOf;om;awGudk v$wfay;apvdk a=umif; awG@qHkar;jref;cef;
ajymaewJh ,Hk=unfcsufa=umifh tusOf;usaewJh EdkifiHa&; wckrSm ajym=um;cJhygao;w,f? tm%m&SifawG[m EdkifiH
tusOf;om;wOD;&J h orD;vwfjzpfol&J h arsSmfvifhcsuf &ifckefa&;tusOf ; om;awG u d k Ed k i f i H a &;"m;pmcH r sm;ozG , f
oH pdkpGwfaewJh pum;awGyg? ol hzcifu 26 ESpf uscHae& zrf;qD;xdef;odrf;avh&Sdw,f? EdkifiHwumquf qHa&;rsuf
wmyg? ESpf&Snfaxmif'%f tusOf;om;vdk hqdk&rSmaygh? +yD;cJhwJh
ESmpmrSm zdtm; ay;rSKawGukd a&Smifv$Javh&Sdwwfw,fvdk
azazmf0g&Dvu tusOf;axmifxJrSm 14 ESpf jynfhwJh vaygh? hvnf; EdkifiHa&;avhvmolawG ajym=um;wmudkvnf; =um;
tif;pdefaxmif/ jrif;jcHaxmifawGrSm aexdkifcJh&+yD; ckavm vdkufr,f xifygw,f? “jrefrmhEkdifiHa&;rSm EdkifiHa&;tusOf;
avmq,f armfv+rKdif axmifrSmyg? om;v$wfay;zkd@ wav#mufvHk; jynfwGif; jynfyu awmif;qkd
wkdufwGef;vmcJhwm? v$wfay;&ifawmh 'g[m jyKjyifajymif;
awG;q&HkeJ hyJ jrifawG h&EdkifwJh axmifawGa&S hu vJr_&JŒ xif&Sm;wJh ajcvSrf; jzpfw,f? EkdifiHa&; "m;pmcHawG
22
trSwfpOf-123 ar -2011
vkdjzpfraeoifhawmhbl;” vdk h ajymjywJh q&m}uD; OD;0if;wif rrSm;ygbl;?
&J h pum;u rav;eufaybl;vm;?
awmif}uD;axmifrSm ESpf&Snaf xmif'%f uscHae&wJh
EdkifiHa&;tusOf;om; v$wfay;a&;eJ h ywfoufvdk h 88 rsKd;quf ausmif;om; acgi;f aqmif ukd*sifrD&JŒ nDr roE Wm
ol htaeeJ h ar#mfvifhcsuf &SdaeqJjzpfayrJh ckcsdefxd rv$wfay; ,kuvnf; olwdk h&J har#mfvifhcsufa&mifjcnffav;udk wrf;
wJhtwGuf t&yfom;tpdk;&opf ajymif;w,fvdk h rxifjrif wrf;ww ajymjywm vGrf;armp&myg? “jzpfEkdifrvm;aygh/
rdbl;vdk h eHrnfausmf umwGef;q&m atmfyDus,fuawmh ol wa,mufeJ@wa,muf 'DvdkyJ ar#mfvifh+yD; aeae=uwmyJ?
htjrifudk ajymjywmuvnf; ol hvdkyJ cHpm;=u&rSmyg? “v$wf ar#mfwmawmh ar#mfae=uwmyJaygh/ tukefvkH;u? tck 'DrSm
apcsifvSyg+yDAsm? usaemfwdk@ tck tpdk;&topf ajymif;+yD; ajymae=uwm vGwfEkdifw,f bmnm qkduwnf;u udk,fu
awmhAsm? jrefrm ESpfqef; w&ufae@ aemufydkif; jrefrmyDyD tJ'gudk ar#mfvihfaewmaygh? tpkd;&opf qkdawmhvnf; ydk
aygAh sm? arwœmw&m; xm;+yD;awmh v$wfay; r,fvdk@ xifxm; ar#mfvihfwmaygh?”wJh?
wmayghAsm? vlawmfawmfrsm;rsm;uvnf; ar#mfvihf=uwm?
'gayrJh ar#mfvihfovdk jzpfrvmawmh xHk;pHtwdkif;yJ a=omf? “EkdifiHa&;tusOf;om;awG v$wfay;a&;? wkdif;&if;
n t&if twkdif;ygyJ vdk@ayghav? tpdk;&opfvnf; rajymif; om;vuf e ufu d k i ft zG J @awG e J @ wyf rawmf =um; typf t
ygbl; tJ'DvdkyJ pdwfxJ cHpm; &wmayghAsm” wJh? cwf&yfpJa&;? jynfyudka&SmifcGmoGm;&wJh 'kuQonfawGeJ@
tjcm;EdkifiHolEkdifiHom;awG jrefrm EkdifiHudk vkH+cKHat;csrf;pGm
jref r mEk d i f i H tusOf ; axmif a wG x J r S m &S d a ewJ h jyefvmEdkifa&; pwmawGudk awmif;qdkxm;wJh vufrSwfxdk;
EkdifiHa&;tusOf;om;awGudk csGif;csufr&Sd tjrefqkH; jyefv$wf v_yf&Sm;r_ atmifjrifa&;twGuf 0dkif;+yD;ulnDay;apcsifygw,f?
ay;zkd@ awmif;qkdr_awG t&Sdeft[kef jrifhwufvmaecsdefrSmyJ “jrefrmEkdifiHol EkdifiHom;awG r[kwfwJholawG vnf; aoG;
OD;ausmfol OD;aqmifwhJ ema&;ulnDr_toif;uvnf; EkdifiHa&; pnf;nDnGwfr_udk jyaomtm;jzihf vufrSwfxdk; Ekdifygw,f?
tusOf;om;awG v$wfay;zkd@udpP tpkd;&xH vufrSwfa&;xkd; tarxyf+yD;awmhajymcsif ygw,f? tarwkd@vkyfaewJh vuf
awmif;qkdcJh=uw,fav? tckvdk v_yf&Sm;awmif;qkdr_awG rS wf xd k; v_ yf &S m;rS K}uD; ud k orD; wd k@ jyify u 'D rk du a&pD vdk
t&SdefjrihfvmaeayrJh tpkd;&bufu wpkHw&m wkH@jyefjcif; vm;ol a wG tm;vk H ; 0d k i f ; +yD ; awmh ul n D y H h y d k ; ay;=uyg/
r&Sdwm[m vGwf+idrf;csrf;omcGihfudpPeJ@ ywfouf+yD; xdyfydkif; tifwmeufuwqihf vufrSwfawGudk ykd@ay;=uygvdk@ arwœm
acgif;aqmifawG=um; ndêEdi_ ;f vk@d r&Ekid f ao;wJh tajctaeawG &yfcHcsifygw,f?” vdk h vlxkacgif;aqmif a':atmifqef;
a=umifh jzpfEkdifw,fvdk@ okH;oyfolawGvnf; &Sdw,faygh? pk=unfu wdkufwGef;ESKd;aqmfvdkuf awmh rsuf &nft0dkif;
om;eJ hvufrSwf b,fvdkxkd;&vJ OD;vdk har;wJh puf7Hktvkyf
“usaemfwdk@toif;u toif;om;awG/ toif; orav;udk tHh=oyDwdpdwfeJ h =unhfrdw,f?
olawG tm;vkH;uae+yD;awmh olwkd@qEN tavsmuf vufrSwf
0kdif;xkd;=uwmyg? quf+yD;awmhvnf; xkd;ae=uwkef;ygyJ? 'gu jrefrmEkdifiHu axmiftoD;oD;rSm EkdifiHa&;rSKawGeJ@
aemufwokwf xyfwif&rSmyg? aejynfawmfawmh wkduf¶kduf tusOf;cscHae&olawG[m ESpf&Snfaxmif '%f/ ESdyfpuf
tquf t oG , f r&S d b l ; ? tJ ' ga=umif h NLD tzG J Œ uk d y J nSOf;yef;cH&wJh'%f/ +rdK@jyeJ@ a0;vHvSwJh e,faxmifawGrSm
usaemfwkd@ oGm;+yD; ay;xm;ygw,f? EkdifiHa&; tusOf;om;wif qif;qif;&J&J csKd hcsKd hwJhwJh aexdkifae&wm? usef;rma&; tajc
rubl;/ tm;vkH; +idrf;+idrf;csrf;csrf;eJ@ jzpfapcsifwJhtwGuf tae qkd;&Gm;ae=uwm? axmif0ifpm ykHrSefr&wm? vGwf&uf
usaemfwkd@ tJ'D vufrSwfukd xkd;wmyg?” jynfwGif;ppf &yfpJz@dk eJ@ aphayrJhvnf; qufvuf csKyfaESmifcHae&wm awGudk &ifqdkif
EkdifiHa&; jy\emawGuif;+yD; +idrf;csrf;wJhEkdifiHwckjzpfvmzdk@ jzwfoef; ae=u&wmyg?
vkdvm;wJh 'DtzGJŒ}uD;taeeJ@ w&m;r#w+yD; rSefuefpGm awmif;
qk d wJ h 'D v _y f & S m ;r_ a wG t wGi f ; rS m tzG J Œ om;awG t m;vk H ; armfv+rKdifaxmifrSm 26 ESpf uscHae&wJh zcifjzpf
yl;aygif;yg0ifzdk@ qkH;jzwf oabmwlnDcJh=uw,fvdk@ ajymjy oltwGuf orD;vwfu owif; vSrf;ar;&Sm ovdk nDjzpfol
oGm;whJ ema&;ulnDr_toif;&JŒ OuUÏ ¶kyf&Sifo¶kyfaqmif uAsmq&m &J & if ho uf Z J G u vnf ; uAsmwyk' f a &;zJ G h + yD ;
OD;ausmfol wdk h&J rGefjrwfwJh &nfrSef;csuf vkyfief;pOfwckqdk&if cHpm;r#a0cdkif;cJhygw,f? uAsm acgif;pOfu “ rdk;awGr[kwfbl;
23
trSwfpOf-123 ar -2011
æ ar#mfvifhcsufawG”? wJh? ol u
h AsmxJu pmom;av;awGudk
pmrsufESm 19 rStquf
cHpm; =unhfapcsifygw,f?
'Dt&yfom;ppftpdk;&u bmvkyfvmr,fq dkwmudk twd t
tarh om;}uD; tif;pdefaxmifrSm&Sdwkef;u us rajymEdkifayr,fh owd} uD ; }uD; xm;&aumif; rSef ; awmh
'Dvdkowif;=um;&wdkif; ar#mfvifhcsuf tvHxl od=uygw,f? ajym&&if wzufeJ@wzufu &mpkESpfw0ufeD;yg;
tif;pdefaxmifAl;0rSm ajr;av;awGeJ htwl &if q d ki fc Jh =uwmqd ka wmh ES p fz uf pvHk ; [m tH cG aew,fv dk @
awmif qdkEdkifwJhtajctaejzpfygw,f? 'ga=umifh ignhHvdk@cH
xrif;arh [if;ar h ar#mf&Smolavæ? vdkuf &wmrsdK; jzpf&ifa wmh jzpfw Jhbufu cH aya&mhj zpf yg
vdrfhr,f?
tckvJ æ 'Dowif; wck c k v k y f r ,f q d k & if usef w J h tif t m;pk a wG /
tarh &ifwGif; ar#mfvifhcsif;rsm;pGm jynf o l v l x k a wG y g ygvmatmifb ,f v d k vk y fr ,f q d kw J h
wq,fhav;ESpfwmudk jzwfoef;cJh+yD; pOf; pm;r_ t+rJ¶ Sd o if hy gw,f?
usef wq,fESpfESpfwmudkvnf; 2003 wkef; u OD; wifOD; eJ@a':atmifq ef; pk =unf
ar#mfvifhcsif;rsm;pGmeJ h jzwfoef;&OD;rSmygyJ æ? wd k @ [ m vl xkudktm;udk; / vlxkeJ@twlcsDwufcJwm rSefayr,fh
Adkvfoef; a¶$wdk@&JŒ &ufpuf,kwfrmEdkifpGrf;[m omrefvl rSef;
qEdkifwmxuf tqaygif; rsm;pGm ydkaewmeJ@ =uHKcJh&yg w,f?
rdk;awG oJoJrJrJ&GmaewJh=um;u 'DwcgrSm trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyf[m tJ'Doif cef;pmudk
armfv+rdKifaxmif roGm;EdkifwJhtar ,lxm;vdrfhr,fvdk@ ar#mfvifh&ygw,f? oifcef; pm qdkwJhtxJ
txl twGJ &SdrS xEdkif xdkifEdkif oGm;EdkifwJhtar rS m ta&;=uD ; wJ h w ck u vG e f c J h w J h ¶ S p f E S p f w k e f ; u NLD
tusOf;om;vGwfajrmufa&;owif; t=um;rSm tiftm;xk wckwnf;eJ@&ifqd kifcJh wm[m rvHk avmufbl;
tarwa,muf ol hom;}uD;pdwfeJ h a,muf,uf qdkwJhtcsufjzpfygw,f? 2007 oH,mhta&;awmfyHkrSm oHCm
cwfaeyHkrsm; awmfawGcsnf; v_yf¶Sm;wm rvHkavmufbl; qdkwm awG@cJh &yg
txltwGJrvdk +yD? 'ga=umihf wckckvkyfr,fqdk&if usefwJhtif tm;pkawG/ jynf
tdrfay: tdrfatmuf qif;vdkuf wufvdkuf wuf olvlxkawGyg ygvmatmifb,fvdk vkyfr,fqdkwJh pOf; pm;r_
t+rJ¶Sdoifhygw,f?
vdkuf qif;vdkuf
tck vdkA dkvfc sKyf OD; od ef; pdef& JŒt&yf0wf ppftpdk; &udk
om;jyeftvmudk ar#mf&SmyHkrsm; æ?
judkwiftoday;xm;ovdkj zpfaeawmh ol@bufujyifqifae
r,fqdkwm oHo,¶Sdp&mrvdkygbl;? ol@tuGufxJ0ifvm+yDvdk@
oJoJrJrJ&GmaewJhrdk;
wGufaeaumif; vnf; wGufaeygvdrfhr,f? 'gjzihf udk,hfbuf
r[kwfbl; æ r[kwfbl; tJ'grdk;awG r[kwfbl; æ ua&m? t&yf0wfppftpdk;&bufu t&if'DyJ,if;wkef;uvdk
oJoJrJrJ&Gmaewm ajcusGHvufusGHjzpfvm&if udk,hftuGufxJudk 0ifvmwmyJvdk@
tarh &J h ar#mfvifhcsufawG æ wJh? jzpf atmifr jyif q if E dk i fb l ; vm;? Adk v f c sKyfO D ; od e f; pde f w dk @ ud k
ar#mfvifhcsuf rdk;a&awGeJ hurBmajrudk pdrf;vef; r[kwfw,kwf rvkyf0Hhatmif udk,fu judkwift=uyf udkif
+idrf;csrf; Edkifygapom;? EdkifwJh enf;awGr¶Sdbl;vm;?
Armjynf E d k i f i H a &;&J Œ xl ; jcm;csuf u d k a rh v d k @ rjzpf y gbl ; ?
ArmjynfrSmu tkyfpdk; oleJ@twdkuftcHwdk@[m wef; wltm;
+ydKifae=uwmr[kwfygbl; ? tbuf bufrSmrw&m; csKyfj c,f
cHae&wJh twdkuftcHawGtaeeJ@ ppfa&;rSm vdkyJv_yf¶Sm; r_
armifvGrf;%D wck udk ud k,fyd kifwJ hcGifx JrSm taumiftxnfa zmfwm/ t
6 - 5 - 2011 aotcsmjyifq if wm/ tvsiftjref v_yf ¶Sm;wm pwmawG
vkyf&r,fvdk@xifygw ,f?
&Jabmfzdk;oHacsmif;
24
trSwfpOf-123 ar -2011
olwdkUrom
vlcsrf;omwdk@. romonf pnfum;jrJwnf;? ypPnf; rom&Sifuaay;aom qdkufum;wyfESihf vdu k fygolwdk@rSmvnf;
*k %f vnf ;&Sdr nf / turf;tvS rf ;vnf; ygOD ;rnf qdk v#if pum;ajymrysuf vdkuyf gvsuf &S=d u.?
xdk romonf &_ csif yGJwr# y&dowft iftm; awmifhw if;
wwfonf? toH pmpmESifh E_wfcrf;yg;/ v#myg;ta': }uD; rSm
qdkufum;aemuf&Sd ol@tazmfudk ausmcsif;tyfum pum;ajym
xdk*k%Ef Spf0ESifh jynfhpHkaom romwpfavmif;onf &onfudk tm;r&vSojzifh udk,fudkvdru f m ajym&Sm.?
toifhtwifh }uD;aom +rdK@wpfck. wyfAdkvfygESifh csDwufoGm;
av.? “crsm i,fi,f&, G f&,
G f rkqk;d rjzpf&Sm+yDaemf”
vloGm;vmvm acgif;yg;aom ocFsKdif;vrf;ay:Y “td k- 'grS aemufx yf a ,muf sm;,la umif ;wm
xkxnf}uD;rm; vSaom romydk@y&dowftm; armfawmf,mOf/ ayghat”
vSnf;/ &xm; rxdrcdkurf d pdrhaf omiSm rdrb
d mom rdrdwm 0efcs
xm;aom vrf;jyESpfOD;onf puULpdrf; a&$jym;wk/ aiGjym;wk/ yef; “tJ'gqdk&if ol@a,mufsm;tbdk;}uD; b,favmuf
puUL }udK;vdrw f dk@jzifh tqef;w=u,f jc,fvS,f xm;tyfaom ocFsKdi;f xJu xvmcsifrvJ”
armfawmfum;a&S@0,f c&D;axmufvsu&f d. S ?
“tdk - aoaysmfyg+yD/ 'Davmuf EkEx
k w
G x
f Gwfuav;eJ@
rom. aemuf0,f touf 17 ESpfomom rdef;u cHpm;pHpm;oGm;&rifhpm? EGm;awG/ 0ufawGowfzdk@ vdkifpifqGJ
av;wpfa,muf onf &_duf}u;D wiif id, k v k fygvm.? zGJ@EJ@G +yD;csrf;omwJh ypPnf;awGukd aumifruav; xdkifjzKef;aygh”
dk du
idak ºu;G rSom romyd@k y&dowf. *&k%mudw k zGzG xd;k qGay;ayrnf?
odk@rSmom romyDornf[laom ArmhxHk;wrf; tpOftvm “tck &efukefrSm qHyifaumufwm acwfpm;ae
twdkif; Zmwfikid ku d m vdkufygvm[efwlonf? owJah t? wpfcgaumuf&if ESpfusyaf y;&qdkyJ”
rde f;r}uD;}uD ;wpfa ,mufu eHab;rS “armfr ,f/ Tonfum; romy&dowf. tokb&_pum;rsm;
armfr,f owd xm;av” [kajymwdkif; xdkrdef;uav;onf wnf;? Z&yfodk@a&mufav+yD;? xHk;pHtwdkif; acgif;udk Z&yfay:
&_u
d u
f m&_u d u f m w[D;[D; 0rf;enf;yef;}u;D id.
k ? “owdxm;rSaygh od@k wif=u.? romyd@k vufaqmif tdwrf sm; &=u+y;D aemuf vloH
olaÏ;uawmf” [kqdkvdkufwkid f; xdkrdef;uav;onf u|ef;ao ajcoH/ pum;oHt=um;rS puULoHrsm; c|wfc|wfcsufcsuf =um;
wWmacgif;xJwGif tpef@om;ygoGm;aom touf60 wGif 8ESpf &av.? tcsKd@u 'efa&cGufESifh qef;vdkufqyfjymwpfcJudk ESm
r#om pGe;f &Smao;onfh olaÏ;qdo k u
l kd atmufarh+y;D &if; atmuf acgif;&_H@I =unfh=u.? pdwfxJwGif vdkufydk@&onfh u&duxESifh
arhum qlnpH Gm idjk yef.? &aomvufaqmifrmS tjrwfxGurf xGuf wGuaf e=u[efw. l ?
okomefa&mufcgeD; rSef;wpfypftuGmtcef@a&mufrS “trav; udkukad omf&@J / EG@J ucdk spw f ,fqk+d yD; EG@J ukd 'Dvkyd J
wpfvrf;vHk; oGwfu,fow G fu,f olaÏ;uawmfiko d nfukd t xm;ypfcJhawmhrvm; udkukad omf&J@? udu k -dk udkudkaomf/ trdkufr
rsm;Adkvfyg aumif;pGm=um;apzdk@ tvdkufodpGm &yfqdkif;xm; rdEGJ@udk b,fvdkpw d fcs+yD; xm;cJh&wmvJ udu k dk&J@”
&[efwal om qdkif;q&mwdk@onf twdk;jzifh wD;r_w=f uav.?
udkukad c:oH=um;wdik f; romydk@vli,fawGu +yHK;=u.?
qdkif;wD;avav 17 ESpft&G,f olaÏ;uawmf. od@k aomf vufxu J 'efcu G fEiS hf qyfjymcJrsuEf Sma=umifh =um&Snf
tonf;uvDpm=um;rS idka=um}u;D udk xdavavjzpf+yD; [pfum r+yHK;=uacs?
atmfumidkavavjzpf.? EGm;ezm;}udK;o¾ef pDwef;vsuf
25
trSwfpOf-123 ar -2011
“tpwkef;uawmh EG@J ukd b,fawmhrS rcGb J ;l qd/k ckawmh &efukefw&kwfukefpHkqdkiftydkif;uJhodk@ jzpfoGm;.?&kwfjcnf;
pdr;f um;vd@k ypfomG ;+yv D m; udu k akd omf&J@? EGJ@ar;wm x+y;D ajzygO;D ” wpfzufrS toH&yfoGm;um ESJrsm;/ qdkif;rsm;udkcs+yD; aemif*sef
=uav.?
idkoH/ w&m;a[moH ¹yGrf;um w&m;a[m+yD;oGm;.? “[Jh [Jh vkyf=uygOD;[/ qGJ=uyg? vGefr,f vGefr,f”
EGJ@qdkaom olaÏ;uawmfonf xI romacgif;udk ayG@rnf qdak om atmfoHrsm;ESifh ra&S;raESmif;yif &du k =f u/ ESuf=u/ xd;k =u
jyKojzifh rdef;r}uD;u eHab;rS ayG@um wm;xm;&.? av.?
olaX;uawmfvnf; wGif;teD;rS vsifjrefpGm cGmI
“r,l&bl;/ [if;æ[D; [D; z,f/ r,l&bl;/ udkudkeJ@ vufuikd fy0k g&Sif a,musmf;ysKd qDo@kd oGm;rnfjyK+y;D rS &yfwef@ae.?
zufaor,f/ trav;udkudkaomf&J@ EG@J ukd rcGJblqk”d trsm;u 0dki;f I jzefajzaoma=umifh “a[h odr,fuG/
taemufydkif;om;wJh/ ta=umif;jyr,f rSwfxm;” qdkoHrsm;/
wpfcsufr# toufjyif;jyif; qwfceJ&_um yufvuf “tHrm a=umufw,fxifvk@d vm;/ xGucf &Jh &J if” [k jyefatmfoH
vSefcsvdkuf.? arhoGm;ava&mhovm;rod? rdef;r}uD;u ajy;I rsm;jzifh qdkif;orm; &efyGJ &yfpJoGm;av.?
ayG@xm;.? “uGrf;&Gufay;yg/ ESmay;yg/ atmf'DuvHk;ay;yg” ESifh jrefrmonf pdwx f ufaom vlrsKd ;jzpfonf? pdwfxuf
Asmrsm;ae.? uGrf;&Gufudk acsyGwfum &SLap.? owdr&ao;/ onfeh nf;wl "m;vnf;xufonf? &efyrGJ nfum rwWukd vufo;D
ESm&Sm=u.? rawG@ aemufrS eHab;Y 0dkif;tHkaeaom vlpkxJrS jzifh rqHk;jzwf/ "m;jzifh qHk;jzwfwwfonf?
ysmysmovJ jzpfaeonfh rsufESmaygif'gazG;aeaom a,mufsm; [k wfrS efvS .? ,ck xdkocsõK if;odk@yif tavmif;
ysKdwpfa,mufu vufudkify0g xkwfay;.? ESmacgif;ESifh uyf wpfavmif; pufbD;ESppf D; pD;I vmae+yD r[kwfygvm;?
vdkuo f nfEiS hf wpf+yKd ifeuf rsupf ad yuvyf ayuvyfzGi+hf yD; a,m xdkromonf =uD;rm;vSpmG aom owd{&mrESihf arSmif
ufsm;ysKd. rsufESmudk zsufueJ=unfh+yD; jyefydwfoGm;.? olaÏ; &dyfrSacsmif;um "m;ajr‡mifjzifh xdk;vdkuf&m vlrSm;I txdk;cH&
uawmfvnf; odonf/ a,muFsm;ysKdvnf; odonf? ojzifh ao&&Smaom romjzpfonf?
xdrk omonf vdu k yf k@d ol vlwpfusyd cf ef@ &S.
d ? qdik ;f ryg/
wG i f ; xJ o d k @ acgif ; csrnf j yKaomtcg ol a Ï;u AHkryg/ qdkufum;ryg/ a&S@aqmifc&D;axmufr&Sd/ turf;tvSrf;
awmfvnf; onf;xefpmG idak =uG;jyef.? wGi;f xJo@kd usaomtcg awmif;=uD;vnf;ryg? aeylusJusJwGif jznf;n‡if;+idrfoufpGm
wGi;f xJo@dk qif;rnfjyK.? twif;qGJxm;=u.? ukef;a=umif;csDvm=u.? wdwfvnf; wdwfqdwf.? olwdk@
rsufESmonf wif;rmvS.? odk@aomf xdkwif;rmaom rsufESm
“rqG=J uygeJ@/ [D; [D;/ tr,fav; udu k akd omf&J@/ vlprd ;f xm;atmufwGif tb,fr# tylrD ;awmuf avmifv suf
um;}uD;&J@? iSufjzpfawmif wpfudkif;wnf; em;r,fqdkwJh aeoenf;?
vl}u;D &J@” pufbD; 2 pD;aemufrS vdkufvmaom tartdkonf
[pfIrid/k atmfI r¶_u kd ?f usvmaom rsu&f nfpudo k m wbuf
xdktcdkufwGif qdkif;oHrsm; =um;&av.? aiGa=u; pGef;jzifh okwu f m okwu f m odrf;&Smonf?
&wwfo/l rsuEf mS &So d . l r,m;jzpfaoma=umifh rdwaf qGrsm;u ocsKõ if;uke;f qDok@d eD;uyfvmav+yD?
qdki;f ESpqf ikd f;ul=u.? wpfqikd ;f u arsmufrif;tloH wD;.? =um;& vrf;rwGif jrufpm;aeaom qdww f k@d onf pm;ae&mrS
oly&dowf. &ifbwfukd zaemifjh zihf aqmifhvu dk fouJhok@d eifch eJ acgif;axmifI =unfh=u.? +idrfoufvS.? romESifhwuG
tifch eJjzpfum rsufpdawG ylpyfpyfjzpfvm.? xdt k cg tjcm;wpf vdkufygoly&dowfwdk@onfvnf; ocsõKif;Z&yfodk@ jznf;nif;pGm
qdkif;u tm;usrcH wD;jyef.? ‘a,mufsm;av;jrif&if’ qdkaom a&S;¶_oGm;=uavownf;?
wD;vHk;jzpf.? tnHhrcH wpfzufrS ‘wlESpfudk,f’ udkwD;vHk;jzpf.?
xdk@aemuf a&$ajymifajymifwD;vHk;udk okomefodk@ =uGa&mufcsD;
jrSih=f uaom y&dowfwdk@ em;aomwyefqif=u&.? t&_H;ray;
vdkaom +ydKifbufwD;0dkif;u tydwfoabmjzifh ‘bk&m;*k%f xifMuD;
awmfzGifh’ wD;av.? xdktcg ‘&nf;pm;"m;jy’udk wpfzufrS
zsuf wD ;wD; av&m oko mefwpjyif onf wpfr k[ kw fc sif; jrefrm0wˆKwdk (1912 -1964)rS
26
trSwfpOf-123 ar -2011
jrefrmjynfrv
S v
l rd frsm;
1962-ckESpfr SpI jref rmjynfud k tkyfc sKyfcJhw Jhppftpd k; & a&pDtzGJ@csKyfu rJtjywftowfeJ@ tEdkif&&SdwJhtcgrSmawmh
tqufquf[m tkyfcsK yfcH jynfolvlxkeJ@ urBmudk vdrfvnf tm%mudk v$Jtyfray;awmhbJ wdki;f jynfeJ@ urBmudk ay;xm;wJh
zdk@twGuf trsKd;rsKd; aom 0g'/ vrf;pOfawGeJ@ pum;vHk; vSvS “*wd ” udk azmuf zsuf cJ hy gawmhw ,f? xdk rS wzef e²t²z
awG udko Hk;+yD; vdrfvnfvSnf hj zm;cJh= uygw,f? qd k+yD; trnfajymif; I qufv uft kyf csKyfc Jh+ yD ; 2010-ck ESp f/
1962-ckESpfrSm jynfolvlxku a¶G; cs,fwifajr‡mufcJhwJh Edk0ifbm/ 7-&ufwGif a¶G; aumufyGJudk usif;yay;cJh+yD; ppftpdk;&
'Drdkua&pDtpdk;&xHrS EdkifiHawmftm%mudk odrf;,lcJhwJh Adkvf ausmaxmuf aemufcHjyKxm;aom }uH@zGH@ygw Du tEdkif&&SdcJh+ yD;
ae0if;&Jh awmfvSefa&;aumifpD[m 1962-ckESpf/ {+yDv/ 30- e²t²z . tpdk; & 0ef} uD; csKyf a[mif; AdkvfcsKyf}uD; odef;pdefu
&ufae@rmS u|Eyk w f k@d . ,H=k unfcsuq
f w
dk Jh 0g'oabm xm;a=ujim orRwopftjzpf usr f;opPmusde f qdkI tpdk;&tzGJ@u dk zGJ@pnf;cJh
csufud k xkwf jyef a=ujimcJhy gw,f? ygw,f? orR wopf OD; ode f; pd ef u usrf; opP m usde fq dk yG Jr Sm
“TavmuY vl- vl c sif ; acgif ; yH k j zwf I rw&m; “trsKd ; om;jyef v nfa ygif ; pnf ; nD! G w f a &;eJ @
tjrwf & S m pm;aom pD ; yGm ;a&;pepf q d k; rsm; wnf & S d aeo ywf o uf + yD ; tajccH O ya'ud k vuf r cHv d k = uao;wJ h
Iumvywfv Hk; vlt aygif;udk vlr _' ku Qr sm;rS vGw fa jrmuf jynfw G i f ; §jynf y rS m &S d w J h yk * ~ d K vf t zG J @ tpnf ; rsm;[m
apvd r fh r nf [k r,Hk = unf ? rd r d w d k@ Ed ki fi Ho m;rsm;/ ud k, fh v l r sKd ; rsm; jzpf = uovdk olw dk @
Tjynfaxmifpk jrefrmEdkifiHwGif vl-vlcsif; acgif;yHkjzwf tpdk; &tzGJ@ [mvnf; udk, fhw dki f; &if; om;awGe J@ tqifhqifh
jcif; uif; I w & m;r#wr_& S da om qd k& S , f vpfp D ; yG m ;a&; zGJ@ pnf; xm;wJh udk, fht pdk; &tzGJ@ tjzpf jrifa pvdka =umif; eJ@
pepfudk wnfaqmufE dkifrSomvsif vlrsKd;ra¶G;/ bmomra¶G; tajccH O ya' tcef ; -12 rS m vky fx H k; vk y fe nf ; rsm;tnD
jynfov l lxktaygif; onf tpm; qif;&J jcif;'kuQ/ taeqif; zG J @ pnf ; yH kt ajccH O ya'ud k jyif q if E d k i f w J h tcG i f ht a&;
&Jj cif; 'k u Q/ tlr rawmifho jzifh oDv rapmifhE dk i fa om'ku Q ay;xm;a=umif ; / rwl n D w J h oabmxm;tjrif a wG
tp&Sdo nfh 'ku Qtaygif; rS vGw fajrmuf =uvsuf udk, fp dw f &Sd a yr,f hv nf; wd ki f; jynf& J h tusKd ; pD ; yGm ;twGu f wln D
ES p fj zm usef ; rmcsrf ; om=urnf h om,m 0ajymaom wJhudp Pa wGr Sm yl; aygif; aqmif¶ Gu f=ur,f/ a¶G; aumufy GJrSm
avmuopf} uD ; od k@ a&muf& Sd E dk i f r nf [ k ,H k= unf onf ? yg0if , S O f + yd K if + yD; vk y f y d k i f cG i f h t m%mud k w&m;enf ;
Tod k@ ,H k= unf o nf ht wd k i f ; qdk & S, fv pfa vmu odk @ vrf; uspGm jzifh &,l= ur,fq dk& if olw dk@ tpdk; &tzGJ@ taeeJ@
ra&muf a&mufa tmif jynfo lw dk@ ESi fht wl vufw GJc sDw uf +id r f ; csrf; a&;wH c g;zG i f h x m;+yD ; vufu rf ; }ud K qd k a e,f ”
=urnf [ k tav;teuf t"d Ï mef j yK onf ? ” vd k@ ajym=um;cJhy gw,f?
TuJhodk@ tav;teuf t"dÏmefjyKI csDwufcJhaom OD;ae 2008-ckE Sp f/ arv/ 2-&uf ae@rS m jref rmjynf& Jh jrpf0
0if; &J h jrefr mh enf; jref rmh[ ef qdk& S, fv pf vrf;pOf a=umifh u|ef ; ay:a'orS m jyif; xefw Jh “em*pf ” qd kw Jh avrke fw dk if ;
jrefrmjynf[mvnf; urBmhtqif;&JqHk; EdkifiHawG xJrSm wckt 0ifa&mufwdkufcdkufcJh+ yD; vl@toufaygif; 140˜000 (wodef;
ygt0if jzpfoGm;cJh&ygw,f? jrefrmhqdk&S,fvpf vrf;pOfygwD&Jh av;aomif ; )ausmf aoqH k; cJ h& wJh = um;xJ uae twif; t
OD;aqmifr_atmufrSmyJ 26-ESpft=um tusyftwnf;trsKd;rsKd; wnfjyKcJhwJh zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOay'eJ@ 2010-a¶G;aumuf
=um;u rcHr&yfEdkifawmhwJhtqHk; 1988-rSm vlxktHkºuGr_}uD;eJ@ yGJrSm }udKwifrJqdkwJh r¶dk;om;wJhvkyf&yf awGeJ@ tEdkif,lxm;cJhwJh
twl OD;ae0if; &Jh r²q²v tpdk;&[mvnf; Zmwfodrf;oGm;cJh& ODodef; pdef (t&yf0wfvJ) vuf&Sdtpdk; &[mvnf; OD; ae0if; &Jh
yg+yD/ ppfw yf ud k tm%m v$ Ja y;cJh ygw,f? r²q²v tpdk ; &/ Adk vf csKyf apmarmif& Jh e²0²w ppf tpdk ; &/
wufvmwJh e²0²w ppf tpdk ;&[mvnf ; wd kif ; jynfe J@ Adkvfoef;a¶$&Jh e²t²z tpdk;&awGvdkyJ jynfolvlxkeJ@ urBmudk
urBmudk vdrfvnfzdk@twGuf “a¶G; aumufy GJu sif; yay; r,f vd rfv nf OD; r,f h vlv drf tpdk; &yJ j zpfy gw,fq dkw m ord kif ; u
² ² ²tEd ki f & wJ hy gwD u dk tm%mv$Ja y;+yD; ppfw rf; vsm;udk oufaojyygvdrfhr,f?
jyefr ,f” vdk@ ajymcJhayr,fh a¶G;aumufyGJrSm trsKd;om;'Drdku FFFFF rsdK;jrifh
27
trSwfpOf-123 ar -2011
opfaumif;wyif
opfwpfyifaumif;v#if iSufwaomif;em;Edkifonf? tm;ustwk,lEdkifI trnfemrjzifh az: jy&v#if
usaemf i,fp Of awmifa us; uav;b0ausmif ;aepOf u a*smh csmf 0g&Si f w ef u mAm ( Georse Washinston Carver)
avmuom&ysdK@ wyk'foifcJh&onf? xdkuAsm. t"dy`g,frSm (1862- 1943) rdrdb0. aemufqHk;vJavsmif;&m tkwf*lay:
us,f0ef;./ eufeJ./ av;euf.? TuAsmudzk wfI TuJhodk@ 0,f rnfuJhodk@ urŠnf;a&;xdk;xm;apcsifoenf;/ pOf;pm;qif
awG;yg[kabmifcwfrxm;? xdkuAsmudk zwf&ol. tawG;/ jcifoifhonf? ol. *locsdKif;wGif a&;xdk;xm;aomurŠnf;
qEN/ OD;aESmufrSm tawG;tac:ESifh pdwf"gwf&ifhusufonfh um; “olum; }uD;us,fvSaom ausmf=um;atmifjrifrludk
tavsmufcHpm;Edkif.? ^m%fuGefjrL;Edkif. - xdkuAsmum; ajrmufjrm;vSaom t\jymjzifh aygif;qifhcH pm; EdkifcGifh &cJh
.? odk@aomf xdkt&mESpfckpvHk;udk ol rrufarmcJh? urBm avm
a=umif;yg;c&D; vrf;teD;Y uudk ulnDapmifha&Smuf&jcif;Yom csrf;omokcudk vnf;
yifxD;yanmif jrpfwpfaxmifESifh aumif; / *k %fu sufo a&udkvnf;aumif ; &&Sdc Hpm;oljzpf
rsm;ajr‡mufcufvuf ±Gufvnf;pdwfpdwf ap.?
aphaphodwfv#uf &dyfvJ+rdKif+rdKif aemufwa,mufum; tif'±krmA,fvf Andrew
avrEdkifv#if ¹ywfcdkifoD;rSnfh marvl ? olrnfuJhodk@ aqmif&Gufc Jhonfudk oifodvdkv#if
tjynfhaus;iSuf pm;v#ufaomifoJ olaoaom *locsõif;ay:wGif a&;xdk;xm;aom urŠnf;pmudk
rSD0JvlAdkvf &dyfcdktrsm; zwf=unfhv#ifodEdkifonf?
c&D;oGm;wdk@ aeem;aysmf±$if Here lies Anadrew norvel
xdkopfyifum; 0ifvmool He was belaved by good man.
Fais by bad imitated few by few and
vlcyfodrf;udk qmyl+idrf;aqmif
scarce paralleted by any.
pD;yGm;aqmifonf xdkES,fvnf;aumif;
Ta&;xdk;xm;aom urŠnf;t"dy`g,fum; -
jypfwHkaqmif;I rsdK;aumif;aqGyg
Tae&mwGif rpPwmtif'±_;rmA,fvJavsmif;&mjzpf.? vl
vltrsm;udk arwWmruif;
aumif;awGucsp=f ubd? vlrdkufawGu a=umuf=u.? twk,l
rpjcif;jzifh xH&if;rDSudk;
p&m erlemtjynfh/ olvkdvl ZAŠsLrSmr&Sd?
ºu,faprif;?
oif wd k @ a&m oid w d k@ aornf h urŠ n f; ocsõ i f; rS m
&cdkifjrwfol
bma&;xm;cJhcsifoenf;/ ykcHk;ESpfzuf=um; acgif;xGufonfh
vlcsif;twlwl *END/ romx&DZm/ a8smh0g&SifwefuJhodk@aom
TuAsmudk vGefpGmESpfoufoabmus./ qdkvdk&if;
yk*~dKvfrsm; b0wyg;ul;ajymif;oGm;awmh wdkif;oljynfom;
t"dy`g,fudkvnf; jznfhqnf;yef@ydk;csif.? trsm;oligwdk@udk
vltrsm;u ,l}uHK;r&wooESifh rdbaqGrsdK;&if;yrm t&dyf
vnf; rdrdqENoabmxm;ESifhtnD vkyfaqmifcsidap.?
tm0goaumif;I iSufwodef;ru em;cdkEdkifaom opfaumif;
odk@aomf TuAsm. qdkvdk&if;udk jznfhqnf;aqmif
wyif}uD; +ydKvJonfhyrm æ?
±Gufzdk@qdkonfhum; omrmefvlwdk@vkyfEdkifcJh.? yg&rD&Sifwdk@om
[pfwvm/ ydkaygh / Od;ae0if; - 'DvlawG b0wyg;ul;
vk yf Ed kif onf[ k rqd kv dka omfv nf ; æ vky faomolo nf
ajymif;awmh b,folawGylaqG;/ 0rf;enf;/ idkaºu;=uoenf;
twW[dwxuf y&[dwbufudk tav;xm;olomv#if ydkI
av;eufpGm pOf;pm;qifjcifoifhonf? rdrdordkif;udk rdrda&;jcif;
oifhaomfayrnf? ydkIvkyfEdkifayrnf?
omjzpfonf? rdrdwwfEdkifonfhtcsdefwGif trsdK; bmomom
,ae@urBm}uD;wGif twW[dw pdwf}uD;rm;aom
oemudk wwfEdkifoavmufaqmif&Gufwdk;yGm;}udK;pm;ygu
vlabmiftzGJ@tpnf;jzpfaomfvnf; xif&Sm;ay:vGifaom
“opfaumif;wpfyifvdkyif”
y&[dwpdwfjzifh pGrf;aqmifEdkifaom udk,fusdK;pGef@tepfemcH
aom av;pm;twk,*l k%, f lxdkufaom/ awG@&/ }uHK& =um;& cdkifay:xGef;
cJaom tm;usp&myk*~dKvfxl; yk*~dKvfjrwfwdk@udk awG@&onf?
28
trSwfpOf-123 ar -2011
29
trSwfpOf-123 ar -2011
ypPn;f wpfckukd wefzdk; b,fa&GŒb,fr# qd+k yD; aps;E_ef; wpfzufrD;yGdKifhu pdrf;oGm;wmeJ@ um;taumif;pm;}uD; 0l;ueJ
a&;a&; ra&;a&; b,favmufawmh wefwmbJ/ b,favmuf armif;xGufoGm;w,f? rdef;r}uD;u wHaxG;wpfcsuf xGDu
awmh wefrêmvJ pojzifh a,bk,savmufawmh od=u/ vuf eJaxG;&if; vrf; ay:u tiêm;um; ,mOfarmif;udk aphaph
cH=uwwfygw,f? =unfhoGm;w,f? vrf;ay:u um;q&mcrsm vufoD;vuf
vlawGqdk&if æ armif;wef;+yD; a'goxGufvGef;vdk@ wkef+yD; usefaecJhw,f?
tJ'Drdef;r}uD;udk rdkuf¶dkif;cGifhvdkifpif ay;xm;wm
&efukef 0dZ,rD;yGdKifhrêmyg? r[kwfygbl;?
31
trSwfpOf-123 ar -2011
wm?rif;bmuk ef&wm rdk@ vdk @vJ ? a*gufoD; av; vm¶dk uf ¶kyf0wˆKypPnf;awG wdk;wuf rsm;jym;vmw,f? ukefoG,f
ay;ygw,f? ta&;xJ yifh&zdwf&eJ@/ rif;zmomqdk 'DvdkuGif;rsKd; &mrêm =um;cHtjzpf aiGudkoHk;vmw,f?
oGm;Edkifvdk@vm;” vlom;&JŒtpGrf;u tHhrcef;ygyJ?
tajymcHvdkuf&wJh oli,fcsif;&JŒ &ifxJrêm usifceJ udk,ftqifajyapzdk@ wDxGifcJhwJh ypPnf;awGa=umifh
emoG m;w,f ? oHa ,mZOf e J @ vk y f a y;aewmawG u dk u G m / tqifrajy jzpf&wmawGvJ &êdvmw,f?
rif;vufatmufi,fom;vJ r[kwf&aygifuGm? pdwfxJu tm;vHk;udk qdkvdkwm r[kwfyg bl;? ydkifqdkifr_awG
pum;awGu E_wfzsm;udk a&mufrvmygbl;? aemuf+yD; tjrJ rsm;oxuf rsm;jym;vmcsdefrêm udk,fcsif;pmw&m;awG acgif;
wrf;vJ tm;csifrêtm;rêm/ +yD;awmh tcsdef/ vpf[moGm;wJh yg;vmw,f? *¶k%mw&m;awG aysmufuG,fvmw,f? oHo
rdom;pkwm0ef?wjcm;[mawGawmh z,fxm;vdkufygawmh? ,rsufvHk;awGeJ@ =unfhwwfvmw,f? yHkrêef qufqHa&; awG
ypPnf;&êdwJhvl taeeJ@ ypPnf;rJhwJhvludk pdwf'%f&m&atmif uG,f aysmufvmw,f?
vkyfcGifh vdkifpifay;xm;wm r[kwfygbl;? “ig;cH k ;rwpf a umifa =umif h wpf a vê v Hk ; yk y f” vdk @
ajymwwf=uygw,f
yHkjyifav;wpfyk'yf g? olaX;}uD;wpfa,muf jrpf}uD;udk udk,fwpfa,mufxJeJ@ +yD;oGm;r,fqdk&if jy\em
oAŠmefeJ@jzwfzdk@ iêufqdyfudk qif;vmygw,f? (tdyJh/ tdyJh r&êdygbl;? udk,fhvlrsKD;/ udk,fhEdkifiH/ udk,fhtzGJŒtpnf;/ udk,fht
iêufoAŠmef cwfoGm;w,fqdk+yD; a&csKd;qdyfoDcsif;rêmawmif odkif;t0dkif;/ udk,fhtv$m/ udk,fhywf0ef;usif pojzifh ¶dkwfcwf
ygw,fav?) r_u tenf;trsm; &êdrêm? 'g taotcsm?
“[d wf aumif ighu dk vmwJ GO D; ? a&xJ jyKwfu svdk @
ightzdk;wef t0wftpm;awG a&pdkukef&if rvG,fbl;” jrefrmEdkifiH a*gufoD;tzGJŒcsKyf 'kOuUÏ OD;rif;odrf;
“[kwfuJh” &JŒtdrf ausmufoifykef;rêm a&;xm;wJh pmav;wpfydk'f &êdyg
'DvdkeJ@ orŠefay:rêm olaX;}uD;udkwif+yD; iêufcwf w,f? aumif;w,fAs qdk+yD; oabmusordk@ rêwfom;cJhzl;wm
vmw,f? azmufonfcsyg&ap? (cGifhawmhrawmif;awmhygbl;? tpfudk
“tck wpfae@ b,favmuf&wkH;” }uD;a&)
“trêefr&êdygbl;? olaX;}uD;&,f? wpfusyf& ig;rl; “tzdk;wefayhqdkwJh ypPnf;awGudk ydkifqdkif toHk; jyK
&eJ@” Edkif¶kHeJ@ vl@tzdk;wef rjzpfbl;? ¶dk;om;pdwf aumif;xm;+yD;
“0ifaiGbmrêr&ygvm;? w,fnhHoudk;” vl@ avmu aumif;usKd;udk wwfEdkifor# o,fydk;aqmif&Gufrê
c%aejyefawmh “rif;rêm tdrfa&m&êd&JŒvm;” wu,fh vl@tzdk;wefwJhAsm;”?
“r&ê dy gbl; ? ola X;}uD;&,f / [d ka omifc Hk uwJr êm
aewm”
“tdrfuav; wpfvHk;awmif r&êdwJhaumif/ w,fnHh (armifpHayg)
oudk;”
'DvdkeJ@ olaX;}uD;u orŠeform;rêm r&êdwmawGudk
ar;vdkuf/ w,fnHhoudk; qdkvdkufeJ@ jrpfv,f a&mufvm
w,f? tJ'Drêmwif ¶kwfw&uf rdk;arêmifusvm+yD; avjyif; t
wdkuf v_dif;t¶dkufrêm orŠefarêmufyga&m?
“[dwf aumif / iga&rul;wwfb l; uG/ ighu dkq ,f
ygOD;” eleven media group rS
“a&av;awmif rul;wwfwJh olaX;}uD;/ w,fnHh
oudk;” ajymajymqdkqdkeJ@ orŠeform;[m a&ul;+yD; xGuf
oGm;yga&m æ
,Ofaus;r_ rxGef;um;ao;wJh ausmuf acwfrêm
jy\emu enf;ygw,f? ,Ofaus;r_awG xGef;um;vmw,f?
32
trSwfpOf-123 ar -2011
orRwopfopf ydu
k q
f o
H pfopf
eleven
media
group
rS
°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°° °°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°° °°
ajymif ; a&;ygonf ? od k @ aomf xd k i f 0 rf / a[mif a umif /
puFm ylE Si f@ tjcm;ae&mrsm;&Sd w&kwf rsm;u a&S; &dk ;pOf atmif&rnf
=wd0% jzif@om qufI a&;ae=uygonf? Oyrm puFmyl
w&kwfemrnfrsm; (Lee Kwan Yew pojzif@ ) jynfya&muf
jrefrmrsm; tm;vHk; Adkvfae0if; xif&mpkdif;xm;onfh owfyHk
usrf;udk oydwfarSmufoif@onf[k &dk;om;pGm xifygonf? aerif;}uD;u vif;
udkvdkeDacwfua&m jrefrmbk&if acwfuyg t*Fvdyf vrif;}uD;u om
pum; Tactic udk y&d,m,fa00kpf/ Strategy udk aoe*FAsL[m raysmfEdkif igwdk@b0rsm;
[k ppfy&d,m,f [k bmomjyefcJ@=uygonf? jrefrmwdkif; em; taESmifatmufrSm prf;w0g;
vnfaom pum;vHk;rsm; jzpf=uygonf?
u0dvuQ%m owfyHkq&mu ‘rif;y&d,m,f/ iwif@ ±kef;&uef&ae@pOfb0
w,f/ em;0,frvnf&Sm’ [k oHk;cJ@ygonf? &mZy&d,m,f paw;& b0taxGaxG
[kvnf; oHk;wwf=uygonf? emrnfausmf tqdkawmf=uD; taºucH& =u,fyGifhrsm;
rmrmat;u 1960 ckESpfavmufu oDqdkcJ@aom ‘ar@uGuf &if;cH& ESvHk;om;rsm;
udk&Sm’ oDcsif;wGifvnf; ‘cspfy&d,m,fudk odovdkvdkeJ@’ [l
aom pmydk'fygygonf? r˜q ˜v - w˜p˜n
vGwfvyfa&; acwfOD;ydkif;avmufu vuf0Jorm; e0w - etz
rsm;u Tactic udk enf;AsL[m[k/ Strategy udk r[m AsL[m vkyfvdkufjyef+yD 'Drdkua&pD
[kjyefvdkuf=ujyD; EdkifiHa&; pmtkyfrsm;wGif oHk;pGJae=uonf? trnfom trsdK;rsdK;
rSm;onfawm@ rqdkvdkyg? odk@aomfvnf; jrefrmpum; jrefrm tESpfom&u twlwl
em;vnf&ef cufaom a0g[m&rsm;/ cufqpf t"dy`g,f xkwf qHk;±H_;& vl@tcGifhta&;rsm;
ay;&rnfh a0g[m&rsm; jzpfaernfuawm@ rvG,fyg? ppf=udK
acwfu tqdkawmf=uD; jynfvSazESif@ a':ar&Sif wdk@ oDqdkcJ@ tHudk}udwf
aom ,ckacwfwdkif a&yef;pm;aeonfh ‘cspfAsL[m’ qdkaom rmefudkwif;
oDcsif;vnf; &Sdygonf? tarpk tem;rSm 0ef;&H&if;
ed *H k; csKyft m;jzif @ jref rm@ynma&;ESi f@ jrefr mpm pkaygif;nDnm
tqif @ twef ; vH k ; 0usqif ; oG m ;&jcif ; rS m ‘0r&S d b J wdkufyGJ0ifrnf
0dvkyfcsif’ ‘rwwfbJESif@ q&mwufvkyfcsifaom Adkvfae0if; tm;wif;xm;=u nDaemifrsm;
ESif@ aemufvdkufaemufyg AmvmeH ppfuJrsm; 0ef=uD; jzpfcsif
aom a'gufwmnDnDESif@ aemufvdkuf aemufygrsm;. ‘r[m wae@raoG
aus;Zl; awmf= uD ;rsm;a=umif @om jzpfa vawm@&m ,if ; atmifyGJqifrnf
‘yk*~dKvf=uD;’ rsm;ukdom w&m;cHtjzpf vufnSKd; xkd;jy& jynfaxmifpk&J@
awm@rnf jzpfyga=umif;? 'Drdkua&pD æ?
cdkif (tDbm&mud)
avmuygv ewfrif;
38
trSwfpOf-123 ar -2011
rpP udGKufygu wl;aeolrsm;tm; ‘ighudk aumif;uif; 'kw d, cdk ud k; &monf urf; ajcrS wrdk if a 0;I t
bHku zcif}uD; ac:ae+yD/ oGm;=uawmh rD;eD;vm+yD’ [k atmf aqmufttHkr&Sdonfh ,dkudk[m;rm;O,smOfjzpf.? xdkO,smOf
ajymavonf? odk@vltkyfrsm;òyqif;vm.? a&ydkufr}uD;rsm; usKd;jywfojzifh
O,smOf}uD;rSm AGufaygufaeonfudk awG@jrif&aomtcgY pdwf
u,fq,fvdkolrsm;url rpPudGKufyg atmfajymae oufom&m&=uonf? odk@aomf av;bufav;wef 0dkif;zd
onfudk *¶krðy/ wl;+rJwl;ae=uonf? odk@aomf olwdk@.udk,f vmaom tyl&dSefonf jyif;xefvGef;&um; vltkyf}uD;. t
ay:rS t0wfudk rD;rpJGonfhtqHk;Y olwdk@teD;&dS yef;jcHtwGif; zsm;tem;wGif usa&mufaeolrsm;rSm wjznf;jznf; usyfwif
odk@ aemufqkwfajy;=u&avawmhonf? “tm;vHk;yJ oGm;+yD +yD;om;jzpf=u&avawmhonf? vltkyftv,fususa&muf
a[h” [laom rpPudGKufyg. atmfajymoHESifhtwl "rRoDcsif; ae+yD; udk,fudk¶HG@jzifhrHxm;olrsm;om toufraousef=u
pwifoDqdkoHudk ,if;yef;O,smOfwGif;rS =um;vdkuf=u&.? onf?
42
trSwfpOf-123 ar -2011
tcspfqw
dk m yvDyvm
armifaomfu
h “tcspfq d kw m yvD yvm » r*srf;bHkyifwnf;? armifESHonf olwdk@cspfwidk f;cHrnf tarG;
ol 0 if r d & if +rH K ;rd w J h ig;yrm» ol @ r*srf;bHkrmS u0darmifESHpHkwdk@. pkwfzGm;ESifh acG;jzLuav;*srf;bHkudk arG;
vuf wG i f ; u vG w f u if ; zd k @ &m cuf c J onf;ajcESvHk;wdk@udk w&kef;&kef; udkifv_yf pm;vdku=f uawmhonf?
wm»wJeh @J wle@J awmifæ” Edkifavmufatmif cspfjcif;cH ,lxm;& uav;&l;k vifr,m;wpfpk/H OpPm
b,f u pI b,f w G i f q H k ; aomolwdk@. udwdrW orD; tarG;pkwfzGm; apmifhvl0ifpm;wpfOD;ESifh acG;wpfaumif
onf[kvnf; rod/ oDcsif;trnfvnf; ESifh acG;jzLrav;wpfaumif jzpfawmh aexd kif =uaomtd rf rSm tpOfajcmuf
rod a om tn=wtwd k t jywf a w; onf? uyfaernfrmS "rRwmyif r[kwfukaH vm?
wpfckudk nnf;&if; olwdk@tdrfwGif;odk@ ud,
k fwkid fu awmifhwvSaom u0d Z eD ; armif E S H r S m &mxl ;
toHay;um 0ifoGm;rdonf? olwdk@trd f om;orD;udk r&avwdkif; olrsm;om; o *k %f ode ft m;jzifhv nf ; &Sd =uol rsm;
qd k o nf r Sm u|ef a wmf E S i f h tvG e f & if ; rD;rsm;udk rarmryef; ac:,lxdef; odrf; jzpfonf? Edk@bl;zdk;ukef& rnfhta=umif;
ESD;aom q&mu0dwk@d ZeD;armifEHS aexdik f =uonf? olw@kd vifr,m;&Sd onfh twGuf vnf; r&SdonfhtwGuf azmazmoDoD
&ma*[myifwnf;? tdr f e D; yg;csif ; jzpfa om ud k; pk d; }uD ; wdk @ oH k ; Ed k i f = uonf ? apwemaumif ; I
u0dZeD;armifESHwdk@. tdrfrSm ZeD;armifESHqdkv#if tdru f uav;xdef;udk aysmfwwfo lrsm;jzpfjcif;a=umifhvnf;
vl&Sif;onfESifhtr# vl&_yfavh&Sdonf? vcav#m&h ef vpOfpdwu f ;l ayguf=uonf? taygif ; toif ; rd w f a qG r sm;onf
[kw fa yonf? &S if ;I &_ yf j cif; jzpf. ? odk@aomf u0darmifESHrSm uav;udkcsDvdk tdrfwGiftm;em&rnfh vl}uD;vnf;r&Sd/
&S i f ; onf q d k & mY u0d Z eD ; armif E S H ayG@vdkjcif;a=umifh csDayG@&efom wwf=u nSmwm&rnfh uav;rsm; vnf;r&Sdjcif;
ta=umif;qufI aygif;zufc=Jh uonfrSm onf? uav;aysmfapvdk onfuvnf; a=umifh vGwfvyfonf? xdka=umifh ud, k fh
ajcmufrdk;vGefI ajcmufwGefcs cJh+yD jzpf wpf a=umif ;/ rl v uvnf ; apwem tdrfwGif udk,fhuav;ESifh vHk;csmywfcsm
aomfvnf; u0d. t&du k t
f &mudk qufcH aumif ; aom armif E S H p H k j zpf o nf u vnfae=uaom rdwfaqGo*F[rsm;rSm
&eftwGuf zJavmif;zJvsm; +yD;v#if rdb wpfa=umif;wdk@a=umifh wjcm;olrsm;. uav;oH/ idkoHrsm;rS uif;a0;csrf;om&m
wd@k 0ikd ;f Y wpftrd fvakd ev#irf S 0ifIzJu&kd u kd f uav;udkac:vmonfqdkv#if acsmu u0dwdk@tdrfY ae@pOfvdkyif pk&Hk;=uum
Edkifrnfhom;aomfvnf;aumif;/ orD; vuf/ csKcd sO/f bDpuGw/f rke@f poonfw@kd ukd 0kdif;zGJ@avyef;jcif;/ yavmifxif;jcif;/ rm
aomf v nf; aumif ; wpf a umif + rD ; r# wnf h onf rwnfh o nf em;rvnfb J ausmufar$jcif;/ wpfcgwpf&HwGif rdwf
xGufay:rvmjcif;a=umifh vl&Sif;jcif; wpGwfpw G fau|;onf? aqGrsm;teufrS rnfonfhEdik fiHjcm; wdkif;
jzpf.? w0dwdk@ZeD;armifESHtjyif tdrfazmf oem;p&muav;i,fcrsmrSm jynfr# ra&mufbl;bJvsuf vnfvnf
ac:xm;aom trsKd;orD;wpfOD;om &Sd acsmif;qdk;&ifusyfzsm;emjzpfawmhonf? ywf y wf & S d o l w pf O D ; uacgif ; aqmif I
onf? tdrfazmftrsKd;orD;. trnfudkrl =umaomf olw@kd uav;vmac:rSmyif tdrf Ekdiif Hjcm;wdik f;jynfrsm;rS jyefvmonfw h idk f
a&;&efyif r0hw H 0hH jzpfaeonf? ta=umif; em;csif;wdk@ a=umufae=uonf? u0du tla=umifa=umifEkid f ao;aom olrsm;udk
ay:I ol@trnfuakd c:&efyif aw;em;yg;eD; awmf tdrfa&S@xGufvm+yDqdkv#if uav; aemuf q H k ; ay:‘csm-csm-csm’ u
vl&drS aS c:0ho H nf? trnfrmS qdk;vSIawmh rsm;ud k tarjzpf o l r sm;u td r f x J uGufrsm;oifwef;ay;jcif; ponfwdk@jzifh
r[kwyf gacs? vSorS trnfvo S avmuf qGJoGif;vdkufonf? vrf;ab;wGif apm u0darmifEt HS rd rf mS pnfum;om,mvsuf
vlrvSonfu cufonf? odk@aomf ol@t apmu ajy;v$ m;ck efaygufa e=uaom &Sdaewwfonf? u|efawmf aw;qdkI
rnfrSm emrnfausmf OpPmapmifhtrnf uav;rsm;rSm vdkifpifydwfv kdufonfh 0if oGm;aomae@url td rfa&S@ cef;wGif
jzpfaeaoma=umifh ac:&efr0Hhjcif;jzpf.? tvSukefypPnf; qdkifay:rS aysmufoGm; vl& d yf v la &mifr # rjrif &bJw d wf c suf
rES i f ; pd e f w J h ? tJ æ rES i f ; pd e f t jyif onfhyrm aysmufu, G of Gm;awmh.? om;aumif;aeonf?
olwdk@tdrfaxmifY tjcm;Áwˆd, EG,f TwGif olrsm;uav;udkvnf; “AsK@d tdrf&Siwf dk@”
0ifwpfOD; &Sdayao;onf? ol@trnfrSm tm;yg;w&rcspf = u&aom ZeD ; “0kwf æ 0kwf”
43
trSwfpOf-123 ar -2011
u|eaf wmftoHay;I [pfvu dk f jzpfaeawmh.? yg;pyf t jzJ o m;jzif h aemuf r S u yf
onf w G i f td r f c ef ; wG i f ; rS td r f o m; u|ef a wmf u ol o J a eyH k u d k vsuv f ku d yf gvmonf?
wpfOD;jzpfol *srf;bHkajy;xGufvmum tjrifuwfvo S nhtf avsmufæ “bmjzpfae=uovJ/ w,fae
E_wcf eG ;f qufonf? “bmrSrjzpfygbl;Asm cifAsm;acG; usKyfvm =ujyefyvm;”
“[Jh *srf;bHk” erf;aevdk@ a,mifuefrv d u dk fwmyg/ wu “jzpfygbl;Asm/ ol@*sr;f bHk rawmf
*srf ;bHk onf tvGe fo abm wJrSyJ” vdk@xdrdwmeJ@ &efaxmifaewmyg”
aumif ; aom acG ; ruav;jzpfo nf ? “bm &S i f u ef v d k u f w ,f “bmrawmf&rSmvJ/ aoao
odk@aomf u|efawmfhrSm wd&p>mefqdkv#if [kwv f m;” csmcsmvkyf+y;D awmh”
rnfr#yif cspfp&maumif;aom owW “at;av ,m;wmud k ; As/ u0duawmfonf cyfaqmifh
0gjzpfap/ &GHwwfonfh 0oD&Sdjcif;a=umifh a,mufomG ;wmayg”h aqmifhajym&if; pmtkyfudk qufzwfae
*sr;f bHuk 0rf;omtm;& w&_H@&H@_ vyk v f suf u0duawmfonf u|efawmfh onf ? u0d o nf pD ; u&uf w pf v d y f
ajcaxmuferf;aeonfudkyif ,m;usd tm; rsuaf pmif;cJvku d f+y;D æ udkrD;nSd&if; w[J[Jjzifhæ
usdjzpfvmum a,mufvsuf uefvdkuf “bma,mif & rS m vJ om; “cif A sm;wd k @ ES p f a ,muf
rdonf? orD;csif; rpmrem” uawmh A sm awG @ if & if apmif a e=u
“*def” “td;k [kd; [d;k trav; &yfbwf wmyJ”[k rSwcf sufcsonf?
&,faemufuae vdkufygawmh/ om;orD; “'DrSmu0duawmf/ b,fhES,f
rar#mfvifhbJ ESmEkudk tif;p csif; rpmemwwf&atmif usKyfuom; {nfhonfvmwm pmtkyf}uD; zwfae&
uwfr do Gm ;aoma=umifh *srf; bH kv dr fh orD;awG arG;xm;vdu k wf m wpfavS}u;D qdk wmvJAs/ &dik ;f vScsnv f m;/ pum;av; bm
oGm;um atmfaeawmh.? wmvnf; cifAsm;odom;yJ jzpfaevdkuf av;ajymygO;D ?”
“[Jh orD; æ orD; *srf;bHk bm wm/ cifAsm;wdk@acG;rSyJ vl@xuf oJae “[kwfom;yJuGm/ rif;uvJ”
jzpfwmvJ” ao;w,f” u0du u|efawmfb h ufrS a&S@ae
u0duawmfonf tdycf ef;wGi;f rS “oJ & wmaygh & Si f / *srf ; bHk u vduk fonf?
tl,m;zm;,m;ajy;xGuv f monf? *srf; awmfwdk@vdk[mawGxuf q,fqvdrRm “tHr,f 'D{nfhonfrsm; ta&;
bHkESihf {nfhcef;wGif &yfaeaom u|ef ao;w,f” pdkufv@dk / 'DrmS pmzwfaewm t&omysuf
awmfhudk wpfvSnfhpD=unhfae+yD;rS ajy; “[kwfayrSmayghAsm/ usKyfxuf oGm;r,f”
aumufvu kd .
f ? u|eaf wmfu twef=um vdrfrmw,fqdk u0dxufawmh tjywf “a=omf 'gxuf rESif;pdef”
idik af e+y;D rS ukvm;xkid t f vGwf wpfvk;H wGif towfayg”h “trav;Asæ”
0ifvku d fonf? “awmfyg olrsm;,mufsm;rsm;/ u0duawmfu rESif;pdef trnf
“orD; [Jh *srf;bHk bmjzpf oGm; 'DrmS pmzwfaewm Zdru f ykd sufomG ;wmyJ” ac:vdkuf&m u|efawmfhrSm vef@zsyfoGm;
ovJ[if” u0duawmf onf *srf;bHku dk rdonf?
u0duawmf onf *srf;bHku dk csvsuf tdrfcef;wGif;jyef0if&ef ajcvSrf “&Sif ærr”
ayG@csyD wG foyf&if; wzGzGar;aeaomfvnf; ;jyifvudk fonf?
*srf;bHkrSm ol@udk rsufvHk;uv,f u “u0dwpfa,mufaum” “*srf ; bH k u d k xrif ; au|;
v,fjzifh =unfh&HkrSvGJvsuf bmr#jyef “&S d o m;yJ / td y f , may:rS m +y;D yvm;”
rajymwwf aoma=umif h lo lw dk @ESp fO D; pmzwfaew,f” “rau|;&ao;bl;&Sih”f
ajymqd k aeyH k r S m quf o G , fa &;wyf r S “[kwf&J@vm;Asm/ cifAsm;wdk@ “au|;vdkufawmhav/ *srf;bHk
}ud K ;rJ h a =u;eef ; puf t ysuf } uD ; jzif h uav;&l;yHkeJ@awmh tdAk mwdkifrsm; qif;ae qm&S m a&maygh / =uuf o m;ud k t&d k ;
wpmpmac:oHr sKd ;yrm “[Jv dk [Jv dk =uovm; [J [J” xG i f + yD ; ol @ yef u ef j ym;eJ @ xnf h a u|;
py,fudkawmufwJh ac:aew,f/ toH “t,kww f rm}uD;” vdkufaemf? tESprf sm;rsm;eJ@ xrif;udke,f
b,favmuf=um;ovJ/ =um; &ift u0duawmfonf tdrfcef;wGif; ay;/ tonf;eJ@ tjrpfvnf; wpfpHkvHk;
a=umif;jyef/ 'gyJ/ [Jvdk oifhtoH igr 0ifoGm;vsuf pmtkyfwpftyk fudk udik u f m au|;vdkuf/ u0dzdk@awmhajcaxmuf&dk;eJ@
=um;bl;/ ightoHig=um;w,f” [lIom jyef x G u f v monf ? u0d o nf v nf ; awmifyH&k;d csex f m;[kwv f m;”
44
trSwfpOf-123 ar -2011
u|efawmf u0drsufESmudk vSrf; “a,mf cufyg+yD/ tJ'Dtysufr “ac: ac: cif A sm;acG ; ud k /
=unfhvdkuf&m u0drSmnaepmtwGuf awGaum tcspfqdkwm r&Sd&awmhbl; awmf=um usKyfu ,m;wwfygbdoeJ@
ajcaxmuf & dk ; ESi f h awmif y H& d k ;ud k uf & vm;As/ tcspfqdkwm vlwpfrsKd;wpfpm;/ uefrdvrd Ofh ;D r,f”
awmhrnfuk d awG;vsuf oGm;a&wjrm;jrm; wpfw ef ;wpf pm;wnf twGu f rS wf yH k “b,fvdkac:vdk@ &vdrfhrSmvJ/
usawmhrnft h oGif aygufaeonf? wifxm;wmrS r[kwfwOJh pPm/ vlwef;pm; &S i f z ,f a y;vd k u f y gvm;? 'D b uf u
“aeprf;ygOD;Asm/ acG;yJ t&kd; trsK;d rsKd;/ touft&G,f trsKd;rsKd;&Sdovdk ukvm;xdkifajymif;xdkif”
udkuf& awmfa&maygh/ olwdk@vnf; t&kd; tcspfq dkw mvnf ; trsKd; rsKd ;&S dw myJ? “AsKd@-bmjyKvdk@”
ydk}udKufygw,f? b,fhES,f a,mufsm;udk vlawGu tcspf0wˆKqdk&if tEkynm&Sif “tJ'g olxdkifaeus ukvm;
t&dk;udkufcdkif;+yD; acG;udk tonf;tjrpf a,mufsm;av; vl&nfoef@wpfO;D eJ@ aum xkid f”
au|;&w,fvk@d / usKyftrd fu rde;f rrsm;om vdyfausmif;olav; cspf=uwmrS tcspf “awmuf acG;yJAsm/ acG;uwuf
'Dvv kd ky&f if v,fv,f0,f0,f em;&if;t vd@k xifae=uovm; rodbl;” rSmjzpfjzpf/ awmf&mwpfae&m&m 0yfae&
usif;cHxo d mG ;r,f” “&Sifh0wˆKu qlZD0rf;udk cdk;cs awmf a&maygh? vlxd ki fw Jh {nf hc ef ;u
“&Sifhtdrfu rdef;rom &Sifusif; xm;wmyJ” ukvm;xdik frSmyJ ol@twGuf owfrw S af y;
vdk@&r,f/ olrsm;a,mufsm; vmajrSmuf “'guawmh rqef; ygbl; Asm/ xm;&w,f&Sdao;? 'ga=umifh xifom;/
ay;raeygeJ@” ckacwfrmS pma&;q&mawG taemufEikd if H ,m;ygw,f/ bmaumifawGrsm; udkufyg
“rajrS mufy gbl; Asm/ cif Asm; 0wˆKeJ@ &kyf&SifawG tenf;eJ@trsm; ckd; vd r f h v d k @ / jcif atmuf a rh a ewmacG ;
a,mufsm;wd@k udkpk;d }u;D wd@k / [kb
d uftrd u f csae=uwmyJ? ta&;}uD;wmu cdk;cswJh oef;awGaerSmyJæ xGD”
Rr Sifp mav;apmarmifwdk @qd kwm rdef ;r ae&mrSm oyf&yfz@dk eJ@ ol[mudk udk,[ fh m u|eaf wmfu rausreyfajym&if;
a=umufwahJ e&mrSm tu,f'rD csed af e=u vkyf&ifvnf; tqifajyajyeJ@ ,kwWd&Sdzdk@ rsufE Sm csif; qd ki f ukv m;xk d if tvGw f
wJhvlawGyJ? ajrSmufay;vnf; arm&HkyJ vdkwmyJ? a[mifaumifu qlZD0rf;vdk wpfc kqD od k@ ajymif;xdk ifv dk uf& onf?
&SdrSmaygh? 'gxuf bmpmvkyfvJ cifAsm; Armjynfu *s,feD0SmawGudk u|efawmf *srf;bHkonf vGwfoGm;aom ol@ukvm;
zwfaewm” vkud jf yay;yghr,f” xdkifay:odk@ ckefwufvdkuf+yD; xrif;vHk;
“atmifvif;a&;wJh t&dkif;p u0duawmfonf bmr#rajym pD[ef rSed ;f aeawmh.?
y,f zwfaewm” awmhbJ zwfvufp pmtkyfudk qufzwf “tr,f usKyaf cG;u awmfx h uf
u0duawmfu olzwfaeaom aeonf ? ol @ armifa wmf q&mu0f u oef @ &S i f ; ao;w,f ? ae@wd k i f ; a&csKd ; /
pmtkyfudk ajrSmufjyonf? u|efawmfhbufvn S vfh su-f aygi'f gxnfah y;xm;wm/ acG;oef;rajymeJ@
“usKyfa&;wJhp mtkyf ‘*s,feD “a[h v l tcspf 0 wˆ K a&;&if bmoef;rSr&Sdb;l ”
0Smwd@k TurBm’ aumzwf+yD;+yv D m;” [dk[mrsKd; rsm;rsm;a&;prf;yg? usKyfawmh u0duawmfu a'gESifhjyef ajym
pma&;q&mwdk@ 0oDtwdkif; udk,fhpmtkyf cifvif;&J@ qHaygZmwfvrf;wdk@/ emrnf onf ? wpf z wf r suf E S m qd k i f uk v m;
udak r;rdonf? rygwhJ pma&;q&ma&;wJh 'g0wfarmifped f xkid o f @kd ajymif;xdik v f u
dk cf grS wpfpw kH pf&mudk
“zwf + yD ; +yD / aumif ; vnf ; 0wˆKrsKd;awG odyfoabmuswmyJ/ [J [J u|efawmfawG@jrifvdkuf&m tawmfyif
raumif;bl;” [J” tHhtm;oifhoGm;rdonf? xrif;vHk;pDI
“a,mf bmjyKvd@k ” “awmfprf;yg u0d&,f/ tzrf;cH ESyfa eaom *srf; bHk. txuf aemuf
“aumif ; rS raumif ; bJ e J @ &vdk@ zdwfpmrSm;aeygO;D r,f” bufe&H HwiG f 12vufryH}k u;D cs@J um xnf0g
bmawGrSef;vnf; rodbl;/ Zmwfvkduf xdkpOf *srf;bHkonf t0tjyJ aom awmif}uD;jzifh rSef awmifoGi f;
rif;orD;uvnf; tysurf awG” pm;aomuf+yD;cJh[efjzifh t+rD; uav; vsufcsdwfxm;aom "mwfyHk}uD;wpfckyif
“cifAsm;yJ yifv,fpGef@ pm;cef; wv_y fv_ yf ,rf ;um u|ef awmfh tajc jzpf.? "mwfyHk&SifrSm r,fbGJ@&,l+yD;p pif
awGcsnfh ra&;yge@J tcspf0wˆKrsm; a&;prf; a&S@a&mufvmjyefonf? jrifhay:wGif 0ifhºum;pGm &dkufxm;aom
ygOD;qdk” “[Jh *srf;bHk 'DvmcJh” r,f b G J @ yd k i f & S i f wpf O D ; . 0if h º um;[ef
“tcspf 0 wˆ K a&;zd k @ ajymwm/ u0duawmfu vSrf;ac: aomf tjynfhjzifh em;&GufESpfzufudk tpGrf;udk
tysuaf wG/ Edik u f vyfr,fawG ta=umif; vnf; *srf;bHkonf u|efawmfhay:om axmifxm;vsuf &du k x f m;aom *srf;bHk?
a&;zd@k ajymwmrS r[kwfbJ” wuf&ef }udK;pm;ae[ef&o Sd nf? “[m 'D"mwfyHk b,fwkef;u
45
trSwfpOf-123 ar -2011
&du
k xf m;wmwH;k ” “a=omf a[mf *srf ;bH k aer aq;ayghAs/ cifAsm;jyefoGm;+yD; *srf;bHkudk
u|efawmfu tvef@w =um; aumif;wmrsm;rsm; xef;vsuaf u|;vdkuf tdrx f uJ v$wfxw k v f u
kd f 24em&DtwGi;f
ar;rdonf? u0duawmfu rsm;pGm*k%f +yD;a&maygh? acG;aeraumif;wmrsm;Asm a&m*g ,lypfovdk t&Si;f aysmufap&r,f/
,laom rsufESmjzifh "mwfyku H =dk unfh+y;D rS- xef;vsuf[m taumif;qH;k aq;yJ” raysmuf&if aiGjyeftrf;r,f uJ}udKuf
“[dkwavmuyJ "mwfyHk&dkuf “&Sifomaeraumif;&if xef;vsufeJ@csif; yvm;”
wJhq&mb[efac:+yD; yHk}uD;csJ@xm;wm? usKd aomuf? usKyf acG;awmh tuf pfyD u0duawmfonf rsufarSmif
'gayrJh q&mb[efawmfvdk@r[kwyf gbl;/ pDatu q&m0efeJ@wdkifyif+yD; aq;xdk; =uKwv f suf twef=umpOf;pm;ae+yD;rS-
*srf;bHkudku aewwfwm/ odyfrsufESm wefx;dk &r,f” “tdk rjzpfb;l rjzpfb;l ” [k cg;cg;
ay;aumif;wmyJ” olonf ajymajymqdkqdk um; oD;oD; jiif;qefawmhonf?
“at;at; cifAsm;wdk@acG;yJ cif ay:od k @ wuf x d k i f o nf ? od k @ aomf “bmjzpfv@dk vJ”
Asm;wdk@ csD;rGrf;ae=u/ udkif; jyefawmhr,f? ol@'&dkifbmrSm olqif;aps;0,faecdkuf “bmjzpf&rSmvJ/ 0if;xJuacG;awGvnf;
'Du u0dcsrsmvnf; ajcaxmuf&dk;eJ@ vrf;ab;wGif uGrf;,m}udwf 0,faeqJ &Sifod om;yJ? ayguf v$wfyJpm;csnfhyJ?
awmifyH&dk; 0g;csifvS&Sma&mhr,f- oGm; jzpfjcif;a=umifh awmfawmfESifh um;r trsKd;aumif;wm wpfaumifrS r&SdbJ/
r,fAsKd@” xGufEdkifao;/ u|efawmfu pum;ajym *sr;f bHkuav;eJ@awmh rjzpfEkid b f ;l ”
“ºu ºu” aeqJ *srf;bHkaeraumif;ESifh ywfoufI “a,mf cufygbd”
wpfpw Hk pfcu
k dk awG;rdonf? u|efawmfrh mS *srf;bHkudpP ajym&
∙ ∙ ∙ “aeygOD; *srf;bHku b,f vdkjzpf onfudkyif ol@orD;t&if;acgufacguf
wmvJ” aumvdyfausmif;oluav;ESifh tn=w
olwdk@ vifr,m;udk E_wfquf olu nd;_ i,fpmG jzifhæ wpfa,muf ay;pm;&ef awmif;yefem;
um jyefvm+yD;aemuf &uftwef=um “b,fvjkd zpfovJawmh rodb;l / azmuf&awmhonfyh rm jzpfaeawmhonf?
olw@kd trd of @dk ra&mufjzpfcahJ y?wpfae@wiG f nvnf; aumif;aumif;rtdyb f l;/ wpfn “uJ 'gjzifh 'Dvdkvkyf/ cifAsm;
vrf;Y u0duawmfEiS fh qHrk d onf? u0du vH k; tlc snf aew,f? tawmf awmif acG;udk 0if;xJawmhv$wfray;vdkufeJ@/
awmfrSm rsufESmnSKd;aevsuf a&;}uD; ydefoGm;+yD” 'Djyift&m&SdawGtrd frSm acG;oef@oef@rsKd;
okwyf sm jzpfaeonf? “tJ'Dawmh cifAsm;wdk@u bmvkyfxm; aumif; aqGa umif ;av;awG& Sd om;yJ?
“AsKd@ ta': }u;D b,fomG ;rvd@k vJ” ovJ” tn=wacG;eJ@ oabmrwl&if t&m&Sad cG;
u0duawmfonf u|efawmh “bmvky&f rvJ/ olaeraumif;wm tjyif avmufawmh oabmwlz@kd aumif;ygw,f/
toH=um;rS pdwful;vGefaejcif;rS jyef xGufupm;&if 'DhjyifacG;awG udkufvdk@ r[kwb f ;l vm;/ [kdbuft&m&St d rd fu ‘&dk
vnf o wd & vm[ef r sKd ; jzif h =unf h ydkqdk;aerSmaygh? tJ'Dawmh tdrfxJrSmyJ bm’qd kw Jh acG ;qdk & if a'guf aumif; /
vduk +f yD;æ csnfxm;&w,f” taoG; ta&mifaumif;/ cef@acsm}u;D yJ”
“&efukefudk”[k azsmhawmhpmG “[m; [m; [m; [m;” u0duawmfonf orD;aemif
ajymvku d f.? u|efawmfhrSm us,favmifpGm a&;udk twef=um pOf;pm;+y;D rSæ
“bmoGm;vkyfrvd@k vJ” &,farmrdonf? “[kwf awmh [kw fygw,f ? 'gayr,fh
“uefa wmf} uD ; ywfu vd ef ; “'DrSm cifAsm; tufpfyDatoGm;zdk@ rvd &dkbmu trsK;d raumif;bl;”
vrf;u tufpfyDpDatudk oGm;rvd@k ” ak wmhb;l / u|efawmfeJ@awG@wm *sr;f bHka&m “[m }u}H u;D pnf&m t&m&St d rd u
f acG;yJ”
“b,foal eraumif;vd@k vJ/ u0dvm;” *g aysmufcsifvdk@yJrSwf/ u|efawmfvnf; “&Sifu &dkbm aemufa=umif;
u|efawmfh0oDt& olrsm;pdwf *sme,fausmfrrav;vdk 0rf;Ekwf aq; &mZ0ifrS rodbu J ;dk / t&m&St d rd f ra&muf
rcsrf ; romjzpf a ecsd e f w G i f y if v #if razmfwwfao;ayr,fh obm0"rRaq; cifwkef;u AdkvfOD;aESmuftdrfrSm aevm
rdku fuef;aomyg;pyfu v$wfceJ xGuf usr;f udak wmh Edik yf gao;w,f? cifAsm;wd@k u wm/ AdkvfOD;aESmuf&J@acG;/ ol@q&mt&if;
oGm ;onf ? u0du awmfu e*g;rsuf obm0}uD ; ud k azmuf j yef c sif w m u t&uform;qdkawmh”
apmif;cJvku d f+y;D æ =uwmudk;/ 'DrmS Armvdk 'Dv bmvvJ” “bmvJacG;u t&uform;
“*srf;bHk *srf;bHk aeraumif; “awmfovif;v” jzpfa&mvm;”
vd@k ” “tJ tJ' gtajz/ tajz[m
46
trSwfpOf-123 ar -2011
u|efawmfua'gyGyEG Sifhatmfajymvdu k f rdonf? u|efawmf wpfacgufa&mufao;onf?
rdonf? ∙ ∙ ∙ odk@aom tusifhqdk;aom u|efawmfhyg;
u0duawmfu u|efawmfa'gyG pyfrSm ae&mra&G; aemufwwfonf
onfukd rr_aomrsuEf Smjzifh “acG;t&uf aemufwpfvausmfrS =umjrifh a=umif h vl r rmar;onf E S i f h rwl b J
orm;awmh r[kwb f ;l ayg/h aemuf+y;D &db k m aom wpfae@wGif u0dESifh ql;avbk&m; vlrrmudk bkajymaeovdkjzpfjcif;a=umifh
u t&m&Sd acG ;rdk @ om a&$e m;awmif ; vrf;&Sd ppfbufjzef@csaD &;qdYk qHrk =d uonf? cyfokwfokwf jyefvmvJh&onf?
a&mifeJ@yg;ajyifaewm? ArmacG;}uD;yJ/ “a[hvl bmvm0,fwmvJ”
*srf;bHu k t*Fvdyf oabmFacG;yg” tdkAmwif; &rvm;vd@k vm0,f ∙ ∙ ∙
“uJ y g 'gavmuf & S d v S w m wm u 0drsufESmrSm EGrf;vsvs&SdvSonf?
cifAsm;*srf;bHkudk t*Fvdyfo abmF acG; tHr,f udk,f hq&mu tdkAm wm0eft& c&D;xGuf&jyefI
jzpfjzpf/ t*Fvyd o f abFmom;jzpfjzpf &Sm+yD; wif;awmifaomufae+yDvm; olwk@d vifr,m;ESifh rqHpk nf;jyefc?Jh oH;k v
ay;pm;” “r[kwfygblk; tdrfu trsKd; ausmfr# =umaomwpfae@wGif u0dwdk@
u|ef a wmf u um;wH c g;ud k orD ; zd k@ yg? aq;&H k w ufa e&w,f a v vifr,m;onf uav;aygaom aqGrsKd;
*sKd i f ; ceJ a qmif h y d w f v d k u f + yD ; aph p yf wpfywf&Sdyg+yD” om;csif;wpfOD;. orD;av;udk aq;&Hk
a=umif ; vrf ; jcif ; tqif r ajyonf h u|efawmfrmS aemufrdonfudk xufrSmyif ,lvsuft+yD;tydkif arG;pm;
om;&Sif. a'gyGjcif;jzifh ajcvSrf;usJusJ aemifw&I- vk d u f + yD [ k rd w f a qG w pf O D ; owif ;
vSr;f um vSnx fh u G fvmcJo h nf? “[if [m; [dk w avm u ajym=um;onf?
awmif *srf;bHk aeraumif;wkef;u u|ef od@k wdkiaf tmifvnf; olwdk@tdrf
∙ ∙ ∙ awmfeJ@ awG@rdao;w,f? taumif;}uD;yJ od@k u|efawmf ra&mufEkid fchaJ o;? u0dEiS hrf l
bmjzpfv@dk vJ” +rdK@wiG ;f Y r=umc% awG@ro d nf?
ESpfvausmf oHk;veD;ygcef@ u0d “[kww f ,f armif&ifeJ@awG@+y;D r=umcifyJ “a[h v l trsKd ; orD ; aum
wdk@ZeD;armifESHESifh u|efawmf rawG@cJhacs? AdkufxJu emw,femw,f jzpfaewmyJ? b,frmS wGJjzKwfxm;cJhovJ”
aemufqHk;awG@pOfu a'gyGyGESifh ajymcJh olAdkufemwmuawmh c%c%rdk@ udk,f cgwdkif; wwGJwGJ oGm;vmae
aomfvnf; wu,faoG;at;at;ESifh vnf; ody*f &krpdu k rf b
d ;l ? aemufq;kH q&m =uaom vifr,m;jzpfI ar;rdonf?
awG;=unfah omtcgYrl om;orD;r&So d nf 0efqD jy=unfhrS om;tdrfrSm =uLrmjzpf “[m rtm;bl;ud, k v
hf l tdrrf mS uav;u
a=umifah cG;rav;wpfaumifuk d orD;t&if; aewm od&w,f? tJ'gcGJxkwfrS jzpfr,f enf;enf;rS raebl;/ ckwavm tjyifudk
yrm w,kw,arG;&if; ESmrsm;onfrt S p qdvk @kd aq;&Hw k ufcJ&G wmyJ? atmfya&;&Si;f rxGuEf idk fygb;l ”
acG;rav;aemifa&;udk orD;t&if;tdrf uawmh qyfqufzl;vfygyJ? tm;enf;ae “Edk@ udk,fhvluaumb,fvJ
axmifcsay;onfyrm tar pdwfylyif pdk; ao;vdk@ rqif;wmyg” &kyf&iS fvm;”
&d r f } uD ; wwf a om rd b arwW m ud k “at;Asm u|ef a wmf v nf ; “b,f&kyf&Sif=unfhtm;rSmvJ/
oabmayguf v monf ? ol w d k @ acG ; tvk yfrtm;Edki fwmeJ@ ra&mufa wmh Edk @r_ ef @ bl ;uk ef a evdk @ vm0,f wm ck n
rav;rSm olw@kd vifr,m;. toufwr# bmrSrodb;l / ckv=kd um;&wm pdrrf aumif; azsmpf &mawmif r&Sad wmhv;l uJjyefO;D r,f
jzpfaeawmhonf? acG;rav;om wpfpHk ygb;l / 'gxuf 'Dvdkqdkæ” awmfawmf=um tqlcx H daer,f”
wpf & mjzpf o G m ;cJ h a om oH a ,mZOf u|ef a wmf u quf a r;&ef u0donf Edk@r_e@f b;l udk ydu k v f suf
t+rdKufrD;udk zefw;D cJh=uaom olwdk@vif tm;emojzifh pum;jzwfvsuf ol@rsuf trSwf12um;ay: tajy;tv$m;wuf
r,m;twGuf y&da'0aomurD; zdp;D rnfh ESmudk =unfhvu dk of nf? oGm ;onf ? cgwd ki f ; &rf t}uD ;yk v if ;
ta&;tcif;rsm;udkvnf; awG;&if &if ol u vnf ; u|ef a wmf q d k udkydkufvsuf jyefavh&Sdaom u0donf
av;rdawmh.? ajcmufESpfausmfuHay:I vdkonfukd &dypf m;rd[efjzifhæ Ed k @ r_ e f @ Al ; ud k y d k u f I jyef a vaomtcg
&ifESpfoD;rsm; xGef;um;cJhv#ifrl awmf “[k w fw ,f uav;r&zd k @pmuawmh u|efawmfhrSm xl;qef;ovdk =unfhaerd
awmf&SdOD;rnf? qkawmif;rjynfhcJhaomf aocsmoGm;+yD” [k ed*k;H cskyfvku d fonf? awmh.?
*srf;bHkuawmh touf&mausmfygap[k u0duawmf aq;&HkrS rqif; we*FaEGwpfae@wGif olwdk@tdrf
u|efawmfu owd &wd kif; qk awmif; rDwiG f vlrrmar;&ef rdwfaqG0wW&m;t& od@k trSww f & oGm;rdonf? tdrw f cH g;wGe;f
47
trSwfpOf-123 ar -2011
0if v d k u f o nf w G i f rnf o l @ tm;r# tdyq
f wfwm” eD & J a ewmyJ ? 'geJ @ ol r sm;ay;ypf
rawG@&I- vduk fw,f”
“AsKd @ td rf & S i d w dk @ ” [k [pf olu tdyfcef;buf vSrf;em;
vdu
k f.? pGi&hf if; u|eaf wmfhukd owday;onf? xdt
k xdt
k cgusrS tdraf &S@{nfch ef;wGi;f
“0kwf - 0kwf” [kwfatmfum cgusrS u|efawmfhrSm ajymif;vGJaeaom u|efawmf *&kjyK=unfhro d nf? wpfcsdefu
ajy;xG u f v mavh & S d a om *srf ; bH k y if u0d u awmf . avoH E Si h f [efy ef ud k 0ifhºum;aom *srf;bHk. "mwfyHk}uD;udk
xGurf vm? owdjyKrad wmhonf? rawG@&awmh ? pm;yG Jay:wGif tvsm;
arSmuf&dkufxm;aom yg;pyfjzifhaeonfh
“AsK@d tdrf&Siw
f dk@” em&D0ufcef@ tmvmy ov†m uav;i,fwpfOD;. "mwfyHkom awG@
yxdkifajym+yD;rS jyef&efoifh+yD[k ,lq &onf?
td yf cef;buf rS u0du awmf onfhtavsmuf E_wfqufum avSum;
tl,m;zm;,m; xGufvmonfESihf rD;zdk odk@ av#muf&if wpfpHkwpf&mudk owd& “aumif;ygavhAsm”
acsmifodkufrS rESif;pdefxGufvmonfrSm onfESihf ar;rd.?
wpf+yKd ifwnf;vdk jzpfonf? Tr#om u|efawmfajym Edkif
u0duawmfonf vufnSdK;udk “a=omf 'gxuf *srf;bHkaum vsuf olwdk@tdrf0rS xGufcGmcJhonf? u|ef
yg;pyfwGiafh whum ‘&SL;’ [k vkyv
f ku
d f+y;D rS rjrifygvm;/ aeaumif;&J@vm;” awmfyh g;pyfwiG yf if b,fvu kd b,fvdk qdrk d
xdkif&efvuf[efjzifhjyum tdrfcef;wGif; “r&Sad wmhb;l ” onfrodaom aw;oGm;udk trSwfrxif
jyef0ifoGm;onf? oDqkrd .
d ?
“[if bmjzpfvdk@vJ”
u|eaf wmfvnf;bmta&;ta=umif;rS “tcspq f kw
d m yvDyvm » » ”
jzpfaeygvdrfh[k pdk;&drfpdwf ay:oGm;um “olrsm;ay;vdkuf+y”D
ukvm;xkdifwGif 0ifxkid f&if; owif;pmudk
zwfaerdonf? owif;pmwpfapmifvHk; u0duawmf. toHrmS at;wd
uk e f c geD ; rS u0d u awmf {nf h c ef ; od k @ at;pufyifjzpf.? u|efawmfhrSm udk,fh armifaomfu
xGuv f monf? em;ud,
k f r,HkEidk fojzifhæ
“u0dwpfa,mufaum rjrifyg
trSwf -29/ 1962/
vm;” “bmjyKvdk@vJ” [k ar;rdonf?
Edk0ifbmv/
“r&Sb
d l; +rdwo
f Gm;w,f” “[m rajymygeJ@ awmh {nf h aoG;aomufr*~Zif;
onf0 ifvmwd kif;/ vlpdrf;0ifvmwd kif;
u0duawmf. toHrSm cgwdkif; w0kwf0kwfeJ@ em;=um;jyif; uwfp&m
uJ h o d k @ us,f a vmif a vmif t oH r sKd ; a[mif v d k u f w m/ orD ; av;ud k td y f
r[kwfbJ cyftkyftkyaf jzoHom jzpf.? &w,fr&Sb
d l;/ vef@vef@E;kd wmyJ? ola[mif
wmeJ@ uav;vef@+yD; zsm;awmifzsm;
“bmjzpfaewmvJ” ao;w,f? aemuf+y;D æ”