H üÊËSflÊÁ◊ŸÊ⁄UÊÿáÊÙ Áfl¡ÿÃ H

ÁIÁ_√ ÏÂZÎHÎ lıHÎÌfi_ ’ÎÃu’V÷¿ — 3

›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

·ı¬¿
≠Î". fl‹ı ‹. ÿ‰ı

≠¿Î¿
V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ±ZÎfl’ÌÃ
ÂÎËÌ⁄Î√ fl˘Õ, ±‹ÿΉÎÿ - 380 004
 2

YOGIJI MAHARAJ (Gujarati Edition)

By Prof. Ramesh M. Dave

A textbook for examination prescribed under the curriculum set by
Bochasanwasi Shri Akshar Purushottam Swaminarayan Sanstha.
Inspirer: HDH Pramukh Swami Maharaj
Presented by:
B A P S Swaminarayan Sanstha
Shahibaug, Amdavad - 380 004. India.
Publishers:
SWAMINARAYAN AKSHARPITH
Shahibaug, Amdavad - 380 004. India.
17th Edition:
January 2010. Copies: 10,000 (Total copies: 1,37,000)
Warning:
Copyright: ©Swaminarayan Aksharpith
This book is published by Swaminarayan Aksharpith. Material
from this book cannot be used without due acknowledgement to
Swaminarayan Aksharpith, Shahibaug, Amdavad. For any
reprints the written permission of the publishers is necessary.
ISBN: 81-7526-140-4
fl…^¿÷ν — ⁄Ì.±ı.’Ì.±ıÁ. V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ Á_V◊Î
ÂÎËÌ⁄Î√, ±‹ÿΉÎÿ - 380 004.
≠ıflHÎ΋ÒÏ÷˝ — ≠√À ⁄˛õV‰w’ ≠‹¬V‰Î‹Ì ‹ËÎflÎ…
ÁÒ«fiÎ — ¿˘’ÌflÎ¥À — © V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ±ZÎfl’ÌÃ
±Î ’V÷¿fiÎ ±_¢ ¿˘¥’HÎ V‰w’ı fl…^ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ≠¿Î¿fiÌ ·ıϬ÷ ’Ò‰˝ ’fl‰Îfi√Ì
‹ı‚‰‰Ì ±Ïfi‰Î›˝ »ı.
ÁkÎfl‹Ì ±ÎT≤ÏkÎ — ΩL›±ÎflÌ 2010
≠÷ — 10,000 (¿<· ≠÷ — 1,37,000)
g¿‹÷ — wÎ. 15-00 (V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ±ZÎfl’ÌÃfiÎ ±fiÿÎfi◊Ì
‹Ò‚ Ï¿o‹÷ wÎ. 22-00‹Î_◊Ì CÎÀÎÕı·Ì Ï¿o‹÷)

‹ƒ¿ ±fiı ≠¿Î¿ —

V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ±ZÎfl’ÌÃ
ÂÎËÌ⁄Î√, ±‹ÿΉÎÿ - 380 004
 3

H üÊËSflÊÁ◊ŸÊ⁄UÊÿáÊÙ Áfl¡ÿÃH

±‹ı Á˙ V‰Î‹ÌfiÎ ⁄΂¿, ‹flÌÂ_ V‰Î‹Ìfiı ‹ÎÀı,

±‹ı Á˙ lÌ∞÷HÎÎ_ ›‰¿, ·ÕÌÂ_ lÌ∞fiı ‹ÎÀı.
fi◊Ì Õfl÷Î fi◊Ì ¿fl÷Î, ±‹ÎflÎ ΩfifiÌ ’fl‰Î,
±‹Îflı Õfl fi◊Ì ¿˘¥fi˘, ±‹ı …LQ›Î »Ì±ı ‹fl‰Î.
±‹ı ±Î ›iÎ ±Îfl_P›˘, ⁄Ï·ÿÎfi˘ ±‹ı ÿ¥Â_,
±‹ÎflÎ ±ZÎfl’vÊ˘k΋, √HÎÎ÷Ì÷ √Îfifiı √Î¥Â_.
±‹ı Á˙ lÌ∞÷HÎÎ ’h΢, ±ZÎflı ‰ÎÁ ±‹Îfl˘ »ı,
V‰‘‹a ¤V‹ «˘‚Ì ÷˘, ±‹Îflı Z΢¤ ÂÎfi˘ »ı.
…\±˘ Á˙ ‹˘÷ÌfiÎ V‰Î‹Ì, fi flÎ¬Ì ¿Î_¥ ÷ı ¬Î‹Ì,
≠√À ’vÊ˘k΋ ’΋Ì, ‹Y›Î √HÎÎ÷Ì÷ V‰Î‹Ì.
 4

¿Ú ’ ο◊fi
⁄˛õV‰w’ V‰Î‹ÌlÌ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı V◊Î’ı·Ì ±fiı ’˘Êı·Ì ›‰¿ ≠T≤ÏkÎ
CÎHÎÎ ‰ı√◊Ì Ï‰V÷Îfl ’΋÷Ì Ω› »ı. ±Î ›‰¿≠T≤Ïk΋Î_ ΩıÕÎ÷Î ›‰¿˘fiÌ
±Î¿Î_ZÎα˘ ±fiı iÎÎfiÏ’’ÎÁÎfiı Á_÷˘Ê‰Î ±fiı ÷ı‹fiı ¤√‰Îfi V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎı
V◊Î’ı· ±ZÎfl’vÊ˘k΋fiÎ ÏÁ©Î_÷ ±Ï¤‹¬ ¿fl‰Î ⁄˘«ÎÁHΉÎÁÌ lÌ ±ZÎfl-
’vÊ˘k΋ V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ Á_V◊αı ±P›ÎÁø‹ Ïfi›÷ ¿flı· »ı ÷ıfiÌ ø‹⁄©
’„V÷¿Î±˘fiÎ ≠¿ÎÂfifiÌ ›˘…fiÎ V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ±ZÎfl’ÌÃı CÎÕÌ »ı.
±Î ’„V÷¿Î±˘ ¶ÎflÎ ’ÎÃÂ΂Π‘˘flHÎı ÁIÁ_√fiÎ_ ⁄΂¿˘ ÷◊Î ›‰¿˘fiı
T›‰„V◊÷ ±ı¿‘Îv_ ±fiı Â© iÎÎfi Áfl‚ ¤ÎÊ΋Î_ ±Î’‰Îfi_ ω«Î›* »ı. ¤√‰Îfi
V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎı V◊Î’ı· ±Îÿ¢˝fiÎ ’ηfi ±fiı ≠«Îfl ‹ÎÀı ⁄˛õV‰w’ ÂÎVhÎÌ∞
‹ËÎflÎ…ı V◊Î’ı· ±Î Á_V◊Î, ±Î ≠T≤ÏkÎ ¶ÎflÎ ±ı ±Îÿ¢˝fi˘, Á_≠ÿΛfiÌ ±ı ¤T›
≠HÎηÌfi˘ ±fiı ÷ı ¶ÎflÎ ‹ËÎfi ÏËoÿ ‘‹˝fiÌ Á_V¿ÚÏ÷fi˘ ≠«Îfl ¿flÂı.
V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ¤√‰Îfifi˘ ±ı ÏÿT› Á_ÿı …√÷fiı ¬ÒHÎı ¬ÒHÎı
’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ ±Î ≠T≤ÏkÎfiÌ fiı‹ »ı. …\ÿÌ …\ÿÌ ¤ÎÊα˘‹Î_ ±Î ’„V÷¿Î±˘fi_
≠¿ÎÂfi ◊Λ ÷ı ‹ÎÀı ›˘…fiÎ CÎÕÌ »ı. ±ÎÂÎ »ı ¿ı Á_≠ÿΛfiÎ ±fiı Á_≠ÿΛı÷fl
Á˙ ‘‹˝≠ı‹Ì ‹‹ZÎ±˘ ±Î ≠T≤ÏkÎfiı ±Î‰¿ÎflÂı ±fiı ÷ı‹Î_ ÷fi, ‹fi ±fiı ‘fi◊Ì
Á_’ÒHν ÁË›˘√ ±Î’Âı.
⁄΂¿˘ ÷◊Î ›‰¿˘fiı ≠˘IÁÎÏË÷ ¿fl‰Î ±Î ’„V÷¿Î±˘fiı ±Î‘Îflı ’flÌZÎα˘
·¥ ÷ı‹fiı ≠‹ÎHÎ’h΢ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Âı. ±Î ’„V÷¿Î ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Î‹Î_
¥rfl«flHÎ V‰Î‹Ì, fl‹ı¤Υ ÿ‰ı ÷◊Î Ï¿Â˘fl¤Î¥ ÿ‰ı ÷◊Î …ı‹HÎı ÁË¿Îfl
±ÎM›˘ »ı ÷ı Á˙fiı wÕÎ ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ »ı.

‰Á_÷’_«‹Ì ÂÎVhÎÌ fiÎflΛHÎV‰w’ÿÎÁ∞(≠‹¬V‰Î‹Ì ‹ËÎflÎ…)fiÎ

Á_‰÷ 2028 CÎHÎÎ … Ëı÷’Ò‰˝¿
±À·ÎÿflÎ …› lÌ V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ
 5

±fiø‹ÏHοÎ
1. {ÌHÎΤΥfi˘ …L‹ ..................................................................................... 1
2. K›Îfi‹Bfi {ÌHÎΤΥ ................................................................................. 2
3. fiÌÕfl ÁI›‰@÷Î ........................................................................................ 3
4. ±Îÿ½ ωzÎ◊a ......................................................................................... 5
5. Á‹›fi˘ Áÿ’›˘√ ..................................................................................... 6
6. Ãο˘fl∞fiÌ Áı‰Î ........................................................................................ 8
7. ‹fiı ÁΑ ⁄fiΉ˘ ....................................................................................... 9
8. {ÌHÎΤΥ …^fiÎ√œ‹Î_ .............................................................................. 10
9. Ω√Î ¤@÷fiÎ_ ÿ½fi ................................................................................ 12
10. ≠◊‹ Ï‹·fi........................................................................................... 15
11. Ë_ ÷˘ Áı‰¿ »\_ ........................................................................................ 16
12. ÷’V‰Ì {ÌHÎÎ ¤√÷ ................................................................................. 17
13. ¿ÚWHÎ∞ ±ÿÎfiÎ ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ......................................................................... 18
14. Ïfi—VM≤ËÌ Á_÷ .......................................................................................... 20
15. ‹Îfi-±’‹Îfi‹Î_ ±ı¿÷Î ............................................................................ 22
16. Áı‰Î‹› Á_÷ ........................................................................................... 23
17. ÁΫΠÁΑ ............................................................................................. 25
18. ‹_ÏÿflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ...................................................................................... 27
19. “lÌ∞ V‰Î‹Ì ‰Â »ı” .............................................................................. 28
20. ’flΤ„@÷ .............................................................................................. 30
21. Á’˝ÿo .................................................................................................. 31
22. ±ZÎfl ‹_ÏÿflfiÎ ‹Ëo÷ ................................................................................ 33
23. √flÔ¤„@÷............................................................................................... 34
24. ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ≠√À »ı ....................................................................... 35
25. ›‰¿ ‹_Õ‚˘ ±fiı ÁIÁ_√ Á¤Î ................................................................... 36
26. ›‰¿˘ ÁÎ◊ı ›˘√ÌflÎ… ............................................................................... 37
27. ›‰Îfi˘fiı ÿÌZÎÎ ........................................................................................ 38
28. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi_ ¿Î›˝ ............................................................................ 40
29. ±_‘Îfl¬_Õfiı ±…‰ÎY›˘ ............................................................................. 44
30. V‰Î√÷ ±fiı ωÿΛ ................................................................................. 45
31. ›˘√Ì∞fiı Â_ √‹ı ? ................................................................................. 47
32. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi˘ μ’ÿı ....................................................................... 48
33. V‰Î‹ÌlÌ fiÎflΛHÎV‰w’ÿÎÁ∞ .................................................................. 50
6
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 1

1. {ÌHÎΤΥfi˘ …L‹
¿ÎÏÛΉÎÕfiÎ ±‹flı·Ì Ï…S·Î‹Î_ ‘ÎflÌ fi΋fi_ fiÎfi_ ÂËıfl »ı. I›Î_
ÿı‰«_ÿ¤Î¥ ‰ÁÎHÎÌ fi΋fiÎ ·ËÎHÎÎ ËÏfl¤@÷ flËı. ÿı‰«_ÿ¤Î¥fiÎ ÿÎÿÎ
…ıÃΤΥ lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ ¿Ú’Î’ÎhÎ ¤@÷ Ë÷Î.
Á_‰÷ 1948fiÎ ‰ˆÂά ‰Ïÿ ⁄ÎflÂfiı Ïÿ‰Áı ‘ÎflÌ‹Î_ ›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ…fi˘ …L‹ ◊›˘ Ë÷˘. ÷ı‹fiÌ ‹Î÷Îfi_ fi΋ ’flÌ⁄Î¥ ÷◊Î Ï’÷Îfi_
fi΋ ÿı‰«_ÿ¤Î¥. ÷ı‹fi_ ⁄΂’HÎfi_ fi΋ {ÌHÎΤΥ Ë÷_, ’fl_÷ ‹Î÷Î-Ï’÷Î
‰Ëη◊Ì ÷ı‹fiı “{ÌH΢” ¿ËÌfiı … ⁄˘·Î‰÷Î_. {ÌH΢ Á˙fiı ‰Ëη˘ ·Î√ı.
÷ıfiÎ w’΂Î, ÷ı…V‰Ì ‹˘œÎ Á΋_ …ı ¿˘¥ …\±ı ÷ıfiı {ÌH΢ √‹Ì Ω›.
{ÌH΢ ÁΉ fiÎfi˘ Ë÷˘ I›Îflı ÷ı‹fiÌ ‹Î÷Î {ÌHÎÎfiı ÁÎ◊ı ·¥fiı
¬ı÷fl‹Î_ ¿’ÎÁfiÎ_ ¿Î·Î_ ‰ÌHÎ‰Î Ω›. ’flÌ⁄Î¥ ÁÎ◊ı √΋fiÌ ⁄Ì∞ VhÎ̱˘
’HÎ ’˘÷ÎfiÎ_ ⁄΂¿˘fiı ·¥fiı ¿’ÎÁfiÎ_ ¿Î·Î_ ‰ÌHÎ‰Î Ω›. ⁄‘Ì VhÎ̱˘
’˘÷ÎfiÎ_ ⁄΂¿˘fiı {ÎÕfiÎ »Î_›Î‹Î_ Á‰ÎÕÌfiı ¬ı÷fl‹Î_ ¿Î·Î_ ‰ÌHÎı. ⁄‘Î_
⁄΂¿˘ ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfiı fi …\±ı ±ıÀ·ı ‹˘Àı◊Ì fl˘‰Î ·Î√ı.
2 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

¬ı÷flfi˘ ‹ÎÏ·¿ ÷˘ √VÁı ◊¥ Ω›. ÿflı¿ ⁄΂¿fiÌ ‹Îfiı ¬ı÷flfi˘

‹ÎÏ·¿ ‰œı ±fiı ¿Ëı — “±Î ÷‹ÎflÎ_ fl˘÷· »˘¿flÎ_±˘fiı ·¥fiı Â_ ¿Î‹
¬ı÷flı ±Î‰˘ »˘ ?” ±Î‹ fl˘… ¿Ëı, ’HÎ {ÌHÎÎfiÌ ‹Îfiı ÷˘ @›Îflı› ‰œı
fiÏË. @›Îflı› √΂˘ ÿı fiÏË.
{ÌHÎÎfiı Ωı¥fiı ¬ı÷flfi˘ ‹ÎÏ·¿ fl˘… ¿Ëı — “±Î {ÌH΢ ⁄Ë «‹I¿ÎÏfl¿
⁄΂¿ »ı. ±ı @›Îflı› flÕı fiËŸ ±fiı …\±˘, lÌ¿ÚWHÎ ¤√‰ÎfifiÌ …ı‹, ¿Î›‹
…‹HÎÎ ’√fi˘ ±_√ÒÃ˘ «ÒV›Î ¿flı »ı. ’flÌ⁄Î¥ ! ÷‹Îfl˘ {ÌH΢ ‹˘À˘ ◊Âı
I›Îflı Á˙ ¿˘¥ ÷ıfiı ’√ı ’ÕÂı. ⁄‘Î ±ıfiÌ ’ÒΩ ¿flÂı, ±ıfiı ‰_ÿfi ¿flÂı.”
‘Ì‹ı ‘Ì‹ı {ÌH΢ ‹˘À˘ ◊÷˘ √›˘. ⁄‘Î ÷ı‹fiı {ÌHÎΤΥ ¿Ëı‰Î
·ÎB›Î. {ÌHÎΤΥfiı ’Ëı·ı◊Ì … ÁÎÿÎ¥ ±fiı «˘A¬Î¥ ⁄Ë √‹ı. ¤„@÷
±fiı ¤…fi ÏÁ‰Î› ÷ı‹fiı ⁄ÌΩ‹Î_ ‹Ω … fi ’Õı.
2. K›Îfi‹Bfi {ÌHÎΤΥ
‘ÎflÌ √΋fiı ’Îÿfl hÎHÎ fiÿ̱˘ ¤ı√Ì ◊Λ »ı. ±ı ÂıhÎ_∞ fiÿÌfi˘
ÏhΉıHÎÌ Á_√‹ ¿Ëı‰Î› »ı. hÎHÎ fiÿ̱˘ ¤ı√Ì ‹‚Ì ±ı¿ ⁄fiı »ı. fiÿÌ ’fl
±ı¿ ’· »ı. ’· ’ÎÁı ’ˢӫ÷Î_ ±Î fiÿÌ ÁÎ_¿ÕÌ ◊¥ Ω›. ’· fiÌ«ı
’ˢӫ÷Î_ ÷˘ ±ı¿ {flHÎÎ …ı‰Ì ⁄fiÌ Ω›. ‘ÎflÌ √΋fiÎ ·˘¿˘ ÷ıfiı
“’Î÷ÎÏ‚›˘” {fl˘ ¿Ëı »ı.
⁄Á, ±ı … …B›Î±ı, ’· ’ÎÁı fl˘… Á‰Îflı {ÌHÎΤΥ fiÎË‰Î Ω›.
{fl΋Î_ fiÎËÌfiı «˘A¬Î_ ‰Vh΢ ’Ëıflı. ’»Ì ’·Î_ÃÌ ‰Î‚Ìfiı K›Îfi ¿fl‰Î ⁄ıÁÌ
Ω›. CÎHÎÎ Á‹› Á‘Ì {ÌHÎΤΥ K›Îfi‹Î_ ‹V÷ flËı. K›Îfi‹Î_ lÌ∞-
‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝ Ωı›Î ¿flı. lÌ∞‹ËÎflÎ…fiı Á_¤Î›Î˝ ¿flı.
∑Ïʱ˘fiÎ ÷’˘‰fi …ı‰Î ±Î ±ı¿Î_÷ V◊‚‹Î_ …ı ¿˘¥ {ÌHÎΤΥfiı
K›Îfi ¿fl÷Î …\±ı, ÷ıfiı ±ı‹ … ·Î√ı ¿ı ΩHÎı ‘˛‰∞ K›Îfi‹Î_ ⁄ıÃÎ fi ˢ› !
fiÎfi¿ÕÎ {ÌHÎΤΥfiı …ı ¿˘¥ K›Îfi ¿fl÷Î …\±ı ÷ı „V◊fl ◊¥ Ω›,
±Îç›˝‹Î_ ÕÒ⁄Ì Ω› !
@›Îflı¿ {ÌHÎΤΥfiÎ ⁄΂ϋh΢ ’HÎ fiÎˉΠ±Î‰ı. ÷ı±˘ F›Îflı
{ÌHÎΤΥfiı K›Îfi‹BÔfi …\±ı, I›Îflı fi‰Î¥ … ’Î‹Ì Ω›. ¿ıÀ·Ì› ‰Îfl Á‘Ì
÷ı‹fiÎ ⁄΂ϋh΢ flÎË Ωı¥fiı ∂¤Î flËı. {ÌHÎΤΥ K›Îfi‹Î_◊Ì Ω√ı,
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 3

±Î_¬˘ ¬˘·ı, I›Îflı ÷ı±˘ ’Ò»ı — “±Î Â_ ¿fl˘ »˘ ?”

{ÌHÎΤΥ …‰Î⁄ ±Î’ı — “¤√‰Îfifiı Á_¤Îv_ »\_. ÷‹ı› ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı
⁄ıÁÌ K›Îfi ¿fl˘. Ë_ ÷‹fiı› K›Îfi ‘fl÷Î_ Â̬‰ÎÕÌÂ.”
fiÎfi’H΋Î_› {ÌHÎΤΥ fl˘… Á‰Îflı K›Îfi ¿flı. ÷ı±˘ Á˙fiı Â̬‰ÎÕı
»ı ¿ı Á˙±ı Á‰Îflı lÌ∞‹ËÎflÎ…fi_ V‹flHÎ ¿flÌfiı, lÌ∞‹ËÎflÎ…fi_ K›Îfi
¿flÌfiı, ’»Ì … ⁄Ì…\_ ¿Î‹ ¿fl‰_.
3. fiÌÕfl ÁI›‰@÷Î
{ÌHÎΤΥ ’Î_«‹Î ‘˘flH΋Î_ ¤HÎı. Â΂ÎfiÎ ËıÕ‹ÎV÷flfi_ fi΋
ÏhΤ˘‰fiÿÎÁ. ËıÕ‹ÎV÷fl Ï‹Ω…ı ⁄Ë ø˘‘Ì. ±ı¿ ‰¬÷ «_ÿ fi΋fiÎ
»˘¿flÎfiı ÏhΤ˘‰fiÿÎÁı ‰√fl ‰Î_¿ı ‹Î›˘˝. «_ÿfiı ‹Òœ ‹Îfl ‹Î›˘˝ ±fiı ⁄ΉÕı
{ηÌfiı ’»ÎÕu˘. {ÌHÎΤΥ◊Ì ±Î Ωı‰Î›_ fiÏË. ÷ı‹fiı «_ÿfiÌ ÿ›Î ±Î‰Ì.
÷ı±˘ “V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ, V‰ÎÏ‹fiÎflΛHΔ ¤…fi ¿fl‰Î ·ÎB›Î. ⁄‘Î_ ⁄΂¿˘
⁄Ì¿fiÎ_ ‹Î›Î* ±ÎCÎÎ_’λÎ_ «ÎS›Î_ √›Î_.
‹Òœ ‹Îflfiı ·Ì‘ı «_ÿ ‹flÌ √›˘. «_ÿfiÎ ⁄Βαı ‰ÕÎ ±Ï‘¿ÎflÌfiı
±fl… ¿flÌ, ÷’ÎÁ ¿fl‰Î ωfi_÷Ì ¿flÌ. ÷ı◊Ì ‰ÕÎ ±Ï‘¿ÎflÌ Â΂΋Î_
4 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

’Ò»’fl» ¿fl‰Î ±ÎT›Î. ’HÎ ËıÕ‹ÎV÷flfi_ fi΋ ¿˘HÎ ±Î’ı ?

‰ÕÎ ±Ï‘¿Îfḻı ‰√˝fiÎ_ ⁄‘Î_ ⁄΂¿˘fiı ’Ò»u_, ’HÎ ¿˘fiÌ ÏËo‹÷
«Î·ı ? {ÌHÎΤΥ ÷˘ Ëo‹ıÂÎ_ ÁΫ_ … ⁄˘·ı. ÁΫ_ ⁄˘·‰Î‹Î_ ⁄Ì¿ ÂÎfiÌ ?
{ÌHÎΤΥ ËıÕ‹ÎV÷fl◊Ì …flΛ ⁄Ì÷Î fiÏË. ÷ı‹HÎı fiÌÕfl÷Î◊Ì ‰ÕÎ
±Ï‘¿ÎflÌfiı …‰Î⁄ ±ÎM›˘ — “±‹ÎflÎ ËıÕ‹ÎV÷flı ‰√fl ‰Î_¿ı «_ÿfiı ‹Òœ ‹Îfl
‹Î›˘˝ »ı. «_ÿfiı ⁄ΉÕı {ηÌfiı ’»ÎÕu˘ »ı.”
’»Ì ÷˘ ⁄‘Î_ ⁄΂¿˘‹Î_ ÏËo‹÷ ±Î‰Ì. ⁄‘Î_ ⁄΂¿˘ ⁄˘·Ì ∂ÃuÎ_ —
“ËÎ, ÁÎËı⁄ ! ËıÕ‹ÎV÷flı … «_ÿfiı ‹Î›˘˝ »ı.”
‰ÕÎ ±Ï‘¿Îfḻı Ωı›_ ÷˘ {ÌHÎΤΥfiÎ ¿’΂‹Î_ Ï÷·¿«Î_ÿ·˘; ‹˘œÎ
’fl Ïfiÿ˘˝Ê÷Î ±fiı ÁE«Î¥. ÷ı‹fiı {ÌHÎΤΥfiÌ ‰Î÷ ÁÎ«Ì ·Î√Ì. ÷fl÷
… ÷ı‹HÎı ËıÕ‹ÎV÷flfiı ⁄fl÷flŒ ¿›Î˝. {ÌHÎΤΥfiı ÁΫ_ ¿Ëı‰Î ⁄ÿ·
≥fi΋ ±ÎM›_.
ÁI›fi˘ … …› ◊Λ »ı. ‹ÎÀı ±Î’HÎı ’HÎ ÁΫ_ ⁄˘·÷Î_ Õfl‰_ fiÏË.
⁄΂’HÎ◊Ì … ÁΫ_ ⁄˘·‰ÎfiÌ Àı‰ ’ÎÕ‰Ì.
4. ±Îÿ½ ωzÎ◊a
{ÌHÎΤΥ ¤HΉ΋Î_ ⁄Ë ˢÏ›Îfl. ÿflı¿ ‘˘flH΋Î_ ’Ëı·˘ … fi_⁄fl
±Î‰ı. ≥fi΋ ’HÎ ⁄Ë ‹‚ı. ‰√˝‹Î_ Á˙◊Ì Ë˘Ï›Îfl {ÌHÎΤΥ.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 5

¿ıÀ·Î¿ Ã˘Ã Ï‰zÎ◊a±˘ {ÌHÎΤΥfiÌ ⁄Î…\‹Î_ ⁄ıÁı. ÷ı‹fiÌ ’ÎÀÌ‹Î_◊Ì

·ıÁfi Ωı‰Î ≠›Ifi ¿flı.
¿ıÀ·Î¿ Ã˘Ã ÏfiÂÎÏ‚›Î±˘ {ÌHÎΤΥfiı Õ˘‚Î ¿ÎœÌfiı ¿Ëı — “·¬Ì ·˘
±ıÀ·ı ±‹fiı ÷‹ÎflÎ …‰Î⁄ ’ÎÀÌ‹Î_◊Ì ¿ËıΩı.”
{ÌHÎΤΥ ËÁ÷Î_ ËÁ÷Î_ ¿Ëı — “ËÎ, ¿ËÌÂ_ ¤Î¥ ¿ËÌÂ_ ! ‹ÎflÌ ’ÎÀÌ
±Î‹ flάÌ ±ıÀ·ı ÷‹ı Ωı¥ ·ıΩı.”
ÏÂZο ÿά·Î √HÎΉı I›Îflı {ÌHÎΤΥ ÷˘ CÎÕÌ¿‹Î_ ÿά·˘ √HÎÌ ·ı.
√HÎÌfiı ÷fl÷ … ’ÎÀÌ ¨‘Ì ‰Î‚Ì ÿı. ⁄Î…\‹Î_ ⁄ıÃı·Î Ã˘Ã ÏfiÂÎÏ‚›Î
Ë‚‰ı◊Ì {ÌHÎΤΥfiı ’Ò»ı — “·ı¬Î‹Î_ Â_ ±ÎT›_ ?” ’HÎ {ÌHÎΤΥ «Ò’«Î’
⁄ıÁÌ flËı. ¿Î_¥ ⁄˘·ı fiÏË. ¿˘¥ ¿˘¥ ωzÎ◊a ÷˘ ‰‚Ì ¿Ëı — “{ÌHÎÎ !
⁄÷Ή ÷ÎflÌ ’ÎÀÌ, fiÏË ÷˘ ‹ÎflÌÂ_.”
{ÌHÎΤΥ fiÌÕfl’HÎı ¿ËÌ ÿı — “÷‹ı √H΢ fiı ! ‹Îv_ ¬˘À<_ ËÂı ÷˘
÷‹Îv_ ’HÎ ¬˘À<_ ’ÕÂı.”
⁄ÌΩ_ ⁄΂¿˘ {ÌHÎΤΥfiÌ ’ÎÀÌ‹Î_◊Ì Ωı¥ ·ı, «˘flÌ ¿flÌfiı ·¬Ì ·ı,
÷ı {ÌHÎΤΥfiı √‹ı fiÏË. {ÌHÎΤΥ ¿Ëı — “«˘flÌ ¿flÌfiı ⁄ÌΩfiÌ ’ÎÀÌ‹Î_◊Ì
6 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 7

fi ·¬Î›. ⁄ÌΩ‹Î_◊Ì «˘flÌ ¿fḻı ÷˘ ¤√‰Îfifiı »ı÷›Î˝ ¿Ëı‰Î›.”

±Î‹, {ÌHÎΤΥ ⁄‘Îfiı ¤HÎÌ-√HÎÌfiı ˢÏ›Îfl ◊‰Î Â̬‰ı, ’HÎ
«˘flÌ fi ¿fl‰Î ÿı.
5. Á‹›fi˘ Áÿ’›˘√
⁄’˘flı ⁄ı ‰Î√ı ±ıÀ·ı Â΂΋Î_ ±Õ‘˘ ¿·Î¿ »\|Ì ‹‚ı. »\|Ì‹Î_ ⁄‘Î
»˘¿flα˘ fl‹÷ fl‹ı. ¬˘¬˘, ÁÎ÷÷΂Ì, Á_÷ο>¿ÕÌ, ±Î‹·Ì-’Ì’‚Ì fl‹÷˘
fl‹Î›. {ÌHÎΤΥfiı fl‹÷‹Î_ ⁄Ë flÁ fiÏË. ÷ı‹fiı ÷˘ fiÎfi’HÎ◊Ì … ¤√‰Îfi
¤…‰Î √‹ı. ⁄‘Î »˘¿flα˘ fl‹÷˘ fl‹÷Πˢ› I›Îflı {ÌHÎΤΥ ¿˘¥¿
¬ÒHÎ΋Î_ ±◊‰Î {ÎÕ fiÌ«ı ⁄ıÁÌfiı ¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿flı. ¤√‰Îfifiı Á_¤Îflı.
⁄ÌΩ »˘¿flα˘fiı ◊Λ — “±Î {ÌH΢ Â_ ¿fl÷˘ ËÂı ?”
{ÌHÎΤΥfiÎ ÏÂZο˘fiı ’HÎ ‹fi‹Î_ ◊Λ ¿ı “±Î {ÌH΢ Â_ ¿fl÷˘ ËÂı ?”
±ı¿ Ïÿ‰Á ÷ı‹fiÌ Â΂ÎfiÎ ⁄ı ÏÂZο˘±ı {ÌHÎΤΥfiı {ÎÕ fiÌ«ı K›Îfi‹Î_
⁄ıÃı·Î Ωı¥fiı ’Ò»u_ — “{ÌHÎÎ ! ÷_ fl‹÷-√‹÷ ¿fl÷˘ fi◊Ì. ±Î¬˘ Ïÿ‰Á
¤√‰Îfi Á_¤Îflı »ı. ‰ˆflÎB› ⁄Ë ’΂ı »ı, ÷˘ ’»Ì ÁΑ … ◊¥ Ω fiı !”
“ËÎ, ÁΑ ◊¥Â.” ±ıÀ·˘ …‰Î⁄ ±Î’Ìfiı ’λΠËÁ÷Î_ ËÁ÷Î_
¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿fl‰Î ·ÎB›Î. {ÌHÎΤΥfiÎ ÏÂZο˘fiı @›Î_ ¬⁄fl Ë÷Ì ¿ı
{ÌHÎΤΥ ÁΫı … ÁΑ ◊¥fiı, ‹˘ÀÎ ◊÷Î_ ÿÏfi›Î‹Î_ ’ÒΩÂı !
{ÌHÎΤΥfiı fi‰flΠ‹‚ı ÷˘ Á‹› ⁄√ÎÕ‰˘ fi √‹ı. ÷ı‹fiı ÷˘
¤…fi ¿fl‰_ … √‹ı.
±Î’HÎı ’HÎ Á‹› fi ⁄√ÎÕ‰˘. ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ … ¿fl‰Ì.
6. Ãο˘fl∞fiÌ Áı‰Î
‘ÎflÌfiÎ ‹_ÏÿflfiÌ Áı‰Î {ÌHÎΤΥfiÎ ¿Î¿Î ‹˘Ëfi¤Î¥ ¿fl÷Î.
‹˘Ëfi¿Î¿Î ˉı T≤© ◊›Î Ë÷Î. ‰Îfl_‰Îfl ‹Î_ÿÎ ’ÕÌ Ω›. ‹Î_ÿÎ ’Õı I›Îflı
Ãο˘fl∞fiÌ Áı‰Î ⁄flÎ⁄fl ◊Λ fiÏË. ‹˘Ëfi¿Î¿Îfiı ◊Λ ¿ı “¿˘¥ ÁÎfl˘ ¤@÷
Áı‰Î ¿flfiÎfl˘ ‹‚ı ÷˘ ⁄Ë ÁÎv_.” ÷ı‰Î‹Î_ ÷ı‹fiÌ fi…fl {ÌHÎΤΥ μ’fl
ÃflÌ. ÷ı‹HÎı {ÌHÎΤΥfiı Áı‰Î ¿fl‰Î ’Ò»u_.
{ÌHÎΤΥ ÷˘ flÎ∞ flÎ∞ ◊¥ √›Î. {ÌHÎΤΥ ¬Ò⁄ ±Îfi_ÿ‹Î_ ±Î‰Ì
8 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

√›Î. ÷ı‹HÎı ¿èÎ_ — “‹˘Ëfi¿Î¿Î, Ï«_÷Î fi ¿fl¢, Ë_ Ãο˘fl∞fiÌ Áı‰Î ¿flÌÂ.”
÷ı … Ïÿ‰Á◊Ì {ÌHÎΤΥ Ãο˘fl∞fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î ·ÎB›Î. Ãο˘fl∞fiı
fi‰flΉı, «_ÿfi ««ıÛ, ¿<_¿<‹fi˘ «Î_ÿ·˘ ¿flı, ±√fl⁄kÎÌfi˘ ‘Ò’ ¿flı. Ãο˘fl∞
’ÎÁı ÿ̉Π≠√ÀΉı, ±Îfl÷Ì ¿flı. ±Î‹, l©Î◊Ì ’ÒΩ ¿flı.
‰‚Ì, ¿>‰Î‹Î_◊Ì ’ÎHÎÌ ÁŸ«Ìfiı ‹_ÏÿflfiÎ ŒÏ‚›Î‹Î_ e·-{ÎÕ μ√ÎÕuÎ_.
‰_ÕÌ ’fl e·˘fiÌ ‰ı· μ√ÎÕÌ. ◊˘ÕÎ Ïÿ‰Á˘‹Î_ ÷˘ ‹_Ïÿfl e·˘fiÌ Á‰ÎÁ◊Ì
‹Ëı¿‰Î ·ÎB›_. {ÌHÎΤΥ fl˘… Á‰Îflı fl_√⁄ıfl_√Ì e·˘fiÌ ‹Î‚Î √Ò_◊ı,
Ãο˘fl∞fiı ’ËıflΉı. fi‰Ì fi‰Ì ‰Îfi√̱˘ ⁄fiÎ‰Ì Ãο˘fl∞fiı ‘flı ±fiı
◊΂ √Λ. ΩHÎı ⁄˘·÷Î_-«Î·÷Î_ Ãο˘fl∞ ˢ›, ÷ı‹ ¿Î‚∞◊Ì Áı‰Î ¿flı.
‹ÒÏ÷˝ ÁÎ◊ı ‰Î÷˘ ¿flı.
Á‰Îfl-ÁÎ_… ⁄΂ϋh΢fiı ‹_Ïÿflı ·¥ Ω›. ⁄‘Î ’ÎÁı ‘Òfi ¿flΉı. ’˘÷ı
¤…fi √Λ ±fiı ⁄‘Î ±Î√‚ √‰flΉı. ÁËfiı ±Îfl÷Ì, ÿoÕ‰÷Ô˚ ¿fl÷Î_
Â̬‰ı. ‰‚Ì ≠ÁÎÿ ’HÎ ±Î’ı.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 9

7. ‹fiı ÁΑ ⁄fiΉ˘

ˉı ÷˘ {ÌHÎΤΥ Á‰Îfl-ÁÎ_… ‹_Ïÿfl‹Î_ … flËı. Ãο˘fl∞fiÌ Áı‰Î ¿flı.
Á_÷˘ ’‘Îflı ÷ı‹fiÌ Áı‰Î ¿flı. ÷ı‹fiÌ Áı‰Î◊Ì ⁄‘Î Á_÷˘ flÎ∞ ◊¥ Ω›.
÷ı‹fiı ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±Î’ı.
{ÌHÎΤΥ±ı ÁÎ÷‹Î ‘˘flHÎfi˘ ±P›ÎÁ ’Òfl˘ ¿›˘˝. ÷ı‰Î‹Î_ …^fiÎ√œ◊Ì
ÁÿÔ˚√flÔ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ V‰Î‹Ì Á_÷‹_Õ‚ ·¥fiı ‘ÎflÌ ’‘Λν. ‘ÎflÌfiÎ
‹_Ïÿfl‹Î_ μ÷Îfl˘ ¿›˘˝. {ÌHÎΤΥ ÷˘ Á_÷˘fiı Ωı¥fiı flÎ∞ flÎ∞ ◊¥ √›Î.
{ÌHÎΤΥ±ı ‰Ëı·Ì Á‰Îfl◊Ì ‹˘ÕÌ flÎ÷ Á‘Ì ⁄‘Ì … Áı‰Î ¿fl‰Î
‹Î_ÕÌ. ‰Ëı·Î ∂ÃÌ …·ÿÌ …·ÿÌ fiÎËÌ ·ı. ’ÒΩ ¿flÌ Á_÷˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ·Î√Ì
Ω›. ⁄‘Î Á_÷˘fiı ¿>‰Î‹Î_◊Ì ’ÎHÎÌ ÁŸ«Ì fi‰flΉı. ‹_Ïÿfl ‰Î‚Ì ±Î’ı.
±ÎÁfi˘ ’Î◊flÌ ÿı. ±Î‹, ±Î¬˘ Ïÿ‰Á ≠ı‹’Ò‰˝¿ Áı‰Î ¿flı.
ÁÿÔ˚√flÔ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ V‰Î‹Ì ±ZÎfl⁄˛õ √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÎ
¿Ú’Î’ÎhÎ ÏÂW› ÁÿÔ˚√flÔ ‹Î‘‰«flHÎÿÎÁ V‰Î‹ÌfiÎ ÏÂW› Ë÷Î. ÷ı‹HÎı
{ÌHÎΤΥfiÌ ¤„@÷ Ωı¥. ◊Î¿Ì Ω› ÷˘ ’HÎ Áı‰Î ¿flı ±ı Ωı›_. ÷ı±˘ ÷˘
{ÌHÎΤΥfiÌ Áı‰Î ±fiı ¤„@÷ Ωı¥fiı ≠ÁLfi ◊¥ √›Î.
10 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

±ı¿ Ïÿ‰Á Á‰Îflı ÷ı‹HÎı {ÌHÎΤΥfiı ≠ÁÎÿ ±ÎM›˘ ±fiı ’Ò»u_ —

“{ÌHÎÎ ! ÁΑ ◊¥Â ?”
{ÌHÎΤΥ ±Îfi_ÿ‹Î_ ±Î‰Ì √›Î. Ïfiÿ˘˝Ê÷Î◊Ì ÷ı‹HÎı …‰Î⁄ ±ÎM›˘ —
“ËÎ V‰Î‹Ì ! ÁΑ ⁄fiΉ˘ ÷˘ ÁÎv_; ‹ÎflÌ ±ı … ≥E»Î »ı. CÎHÎÎ Ïÿ‰Á◊Ì
‹fiı ◊÷_ Ë÷_ ¿ı ÷‹fiı ±Î ‰Î÷ ¿Ë_. I›Î_ ÷˘ ±Î…ı ÷‹ı … ‹ÎflÎ ‹fifiÌ
‰Î÷ ¿ËÌ ÿÌ‘Ì. V‰Î‹Ì, ‹fiı ÁΑ ⁄fiΉ˘. ÁΑ ⁄fiÌfiı ‹Îflı ÷˘ ±Î’fiÌ
±fiı Ãο˘fl∞fiÌ Áı‰Î … ¿fl‰Ì »ı.”
ÁÿÔ˚√flÔ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ V‰Î‹Ì±ı ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±ÎM›Î ±fiı ¿èÎ_ — “÷ÎflÌ
≥E»Î ’ÒHν ◊Âı.”
8. {ÌHÎΤΥ …^fiÎ√œ‹Î_
I›Îfl ⁄Îÿ ±ı¿ ‰Ê˝ ’»Ì {ÌHÎΤΥfiı ‹Î÷Î-Ï’÷ÎfiÌ flΩ ‹‚Ì. ‹Î÷Î
’flÌ⁄Î¥±ı »ıS·Ì ‰Îfl ¿oÁÎfl ¿flÌfiı {ÌHÎΤΥfiı …‹ÎÕuÎ. ¿’΂‹Î_
«Î_ÿ·˘ ¿›˘˝. wÕÎ ±ÎÏÂÊ ±Î’Ì Ï‰ÿΛ ±Î’Ì.
Á_‰÷ 1965fiÎ ¿Îfl÷¿ Áÿ ÁÎ÷‹ı {ÌHÎΤΥ±ı CÎflfi˘ I›Î√ ¿›˘˝
±fiı ‹˘ÀΤΥ ¿‹‚Â̤Υ ÁÎ◊ı …^fiÎ√œ …‰Î fiÌ¿Y›Î. ⁄Ì…ı Ïÿ‰Áı
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 11

…^fiÎ√œ‹Î_ ÁÿÔ˚√flÔ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ V‰Î‹Ìfiı ‹Y›Î.

Á_‰÷ 1965fiÎ ¿Îfl÷¿ Áÿ 14fiı Ïÿ‰Áı ÁÿÔ˚√flÔ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ
V‰Î‹Ì±ı ÷ı‹fiı ’ÎÊ˝ÿ ÿÌZÎÎ ±Î’Ì. ˉı ÷ı±˘ {ÌHÎÎ ¤√÷ ⁄L›Î. {ÌHÎÎ
¤√÷ ‹_ÏÿflfiÌ ÿflı¿ Áı‰Î ¿fl‰Î ·ÎB›Î.
÷ı ‰¬÷ı ‹_ÏÿflfiÌ √Λ˘, ¤ıÓÁ˘ «flΉ‰Î …‰Îfi_ ¿Î‹ ’ÎÊ˝ÿ˘ ¿fl÷Î.
{ÌHÎÎ ¤√÷ ’HÎ ⁄ÌΩ ’ÎÊ˝ÿ˘fiÌ ΩıÕ‹Î_ Ï√flfiÎflfiÌ ÷‚ıÀÌ‹Î_ √Λ˘, ¤ıÓÁ˘
«flΉ‰Î …÷Î.
√Λ˘ «fl÷Ì Ë˘› I›Îflı {ÌHÎÎ ¤√÷ ¿Ì÷˝fi˘ ··¿Îflı. V‰Î‹ÌfiÌ ‰Î÷˘
‹˘œı ¿flı. √Λ˘ ’HÎ {ÌHÎÎ ¤√÷ ÁÎÿ ’ÎÕı ¿ı ÷fl÷ ÿ˘Õ÷Ì ±Î‰ı, ÷ı‹fiı
‰ŸÀ‚Î¥ ‰‚ı.
ÁÎ_…ı √Λ˘, ¤ıÓÁ˘fiÎ_ ‘HÎ ·¥ {ÌHÎÎ ¤√÷ ’λΠ±Î‰ı. ’λÎ
±Î‰÷Î_ flV÷΋Î_◊Ì ⁄Ή‚fiÎ_ ÿÎ÷HÎ ¿Î’ı. hÎHÎÁ˘ ÿÎ÷HÎfiÌ ‹˘ÀÌ {ÒÕÌ ÷ˆ›Îfl
¿flÌ ÁÎ◊ı ·ı÷Î ±Î‰ı. ‰‚Ì, fl˘… Á‰Îflı »ÎHÎ, ‰ÎÁÌÿ_ ‰Î‚‰Îfi_ ÷◊Î »ÎHÎÎ_
◊Î’‰Îfi_ ÷˘ ¬flÔ_ ….
√‹ı ÷ıÀ·˘ ◊ο ·ÎB›˘ ˢ› ÷˘ ’HÎ fl˘… flÎ÷fiÌ ¿◊΋Î_ ËÎ…fl.
‘Òfi ’˘÷ı … ⁄˘·Î‰ı. ¿Ì÷˝fi˘ ’HÎ √Λ. ‹˘Õı Á‘Ì ¿◊΋Î_ ⁄ıÁı fiı ‰‚Ì
’λΠ⁄Ì…ı Ïÿ‰Áı √flÔfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î ‰Ëı·Î «Îfl ‰Î√ı ∂ÃÌ Ω›. ±Î
12 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

±ı‹fi˘ ÏfiI›ø‹. ±Î‰Ì flÌ÷ı Áı‰Î ¿flÌ ÁÿÔ˚√flÔ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ V‰Î‹Ìfiı

flÎ∞ ¿flÌ ·Ì‘Î.
±Î’HÎı ’HÎ Á_÷˘fiÌ Áı‰Î ¿flÌ ÷ı‹fiı flÎ∞ ¿fl‰Î Ωı¥±ı.
9. Ω√Î ¤@÷fiÎ_ ÿ½fi
÷ı ‰¬÷ı √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÎ ¿Ú’Î’ÎhÎ ÏÂW› ¿ÚWHÎ∞ ±ÿÎ ÷◊Î
’ÒΩ∞ ⁄Î’ …^fiÎ√œ ‰Îfl_‰Îfl ±Î‰÷Î. {ÌHÎÎ ¤√÷ ±ı‹fiÌ ’ÎÁı ¿◊Î
ÁÎ_¤‚‰Î ⁄ıÁı. ¿ÚWHÎ∞ ±ÿÎ √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÎ ¿Ú’Î’ÎhÎ ÏÂW› Ω√Î
¤@÷fiÎ ‹ÏË‹ÎfiÌ CÎHÎÌ ‰Î÷˘ ¿flı.
±Î‰Ì ¿◊Î CÎHÎÎ Ïÿ‰Á ÁÎ_¤‚Ì. ±ı¿ Ïÿ‰Á ÁÎ_…ı ‹fi‹Î_ ω«Îfl
±ÎT›˘ — “V‰Î‹Ì Ω√Î ¤@÷ ¿ı‰Î ‹ËÎfi ËÂı ?” ±fiı ±ı … ω«Îfl‹Î_
÷ı±˘ ÁÒ¥ √›Î.
÷ı … flÎhÎı ⁄ı ‰Î√ı ±ı¿ Á_ÿfl V‰MÔfi_ ±ÎT›_. ‹_ÏÿflfiÌ Ω‚Ì ’ÎÁı,
{ÌHÎÎ ¤√÷ ÁÒ÷Î Ë÷Î I›Î_ ÷ı‹fiı V‰Î‹Ì Ω√Î ¤@÷fiÎ_ ÿ½fi ◊›Î_. Ω√Î
¤@÷ı ŒıÓÀ˘ ⁄Î_K›˘ Ë÷˘. ¿»˘À˘ ‹ÎflÌfiı ‘˘Ï÷›_ ’Ëı›* Ë÷_.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 13

V‰MÔfi‹Î_ ’HÎ {ÌHÎÎ ¤√÷ı ∂ÃÌfiı ⁄ı ÿoÕ‰÷Ô˚ ≠HÎ΋ ¿›Î˝. I›Î_ Ω√Î
¤@÷ ⁄˘S›Î — “ÿoÕ‰÷Ô˚ flά˘.”
’»Ì {ÌHÎÎ ¤√÷ı ¿èÎ_ — “Ω√Î V‰Î‹Ì ! ÷‹ı ‹ÎflÎ ±_÷flfiÌ ≥E»Î
±Î…ı ’ÒflÌ ¿flÌ. ‹fiı ÿ½fi ±ÎM›Î_. ‹fiı ±Î…ı ⁄Ë ±Îfi_ÿ ◊Λ »ı. ¿o¥
μ’ÿı ±Î’˘ ÷˘ ÁÎv_.”
±Î ÁÎ_¤‚Ì Ω√Î ¤@÷ ⁄˘S›Î — “÷‹Îflı ⁄ı ‰Î÷ Á‹…‰Ì. ±ı¿ ÷˘
ÁIÂÎVhÎfi_ T›Áfi flά‰_, ±fiı ⁄Ì…_, ÁÎflÎ ÁΑfi˘ Á_√ flά‰˘.”
I›Îfl ’»Ì {ÌHÎÎ ¤√÷ı V‰MÔfi‹Î_ ‰Îfl_‰Îfl Ω√Î ¤@÷fiı ÿoÕ‰÷Ô˚ ¿›Î˝.
ÁIÂÎVhÎfi_ T›Áfi ±ıÀ·ı ‰«fiÎQ≤÷, V‰Î‹ÌfiÌ ‰Î÷_, ÏÂZÎÎ’hÎÌ,
¤@÷Ï«_÷΋ÏHÎ, ËÏfl·Ì·ÎQ≤÷ …ı‰Î √˛_◊˘ Ïfi›Ï‹÷ ‰Î_«‰Î.
ÁÎflÎ ÁΑfi˘ Á_√ ±ıÀ·ı ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… (V‰Î‹ÌlÌ ›iÎ’flÔÊ-
ÿÎÁ∞) …ı‰Î ÁI’flÔÊfi˘ Á‹Î√‹ ¿fl‰˘.
±Î’HÎı ’HÎ ±Î ⁄ı Àı‰ ’ÎÕÌ √fl∞ …ı‰Î ‹ËÎfi ◊¥±ı.
10. ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ÁÎ◊ı ≠◊‹ Ï‹·fi
{ÌHÎÎ ¤√÷ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ V‰Î‹ÌfiÎ ‹_Õ‚‹Î_ Ë÷Î. ÁÿÔ˚√fl ¿ÚWHÎ-
«flHÎÿÎÁ V‰Î‹Ì ’˘÷Îfi_ Á_÷‹_Õ‚ ·¥ flÎ…¿˘À ±ÎT›Î. {ÌHÎÎ ¤√÷ ’HÎ
ÁÎ◊ı ….
÷ı‰Î‹Î_ ±ı¿ Ïÿ‰Á ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… flÎ…¿˘À ’‘Λν. ÷ı‹HÎı
flÎ…¿˘À‹Î_ ¿ÚWHÎ∞ ±ÿÎfiı CÎıfl μ÷Îfl˘ ¿›˘˝.
{ÌHÎÎ ¤√÷fiı ±Î Á‹Î«Îfl ‹Y›Î. ÷ı‹fiı ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ_ ÿ½fi
¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ◊¥. ÷ı◊Ì ‰Ëı·Ì Á‰Îflı ±Î∞ fiÿÌ‹Î_ fiËΉΠ…‰Îfiı
⁄ËÎfiı hÎHÎ Á_÷˘ ÁÎ◊ı {ÌHÎÎ ¤√÷ ¿ÚWHÎ∞ ±ÿÎfiı CÎıfl √›Î.
ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… «Îfl ‰Î√ı ∂ÃuÎ. Ωÿ‰∞¤Î¥±ı ÂÎVhÎÌ∞
‹ËÎflÎ…fiı ‰Î÷ ¿flÌ ¿ı Á_÷˘ ÿ½fi ¿fl‰Î ±ÎT›Î »ı.
Á_÷˘ …ı ±˘flÕ΋Î_ ⁄ıÃÎ Ë÷Î, ÷ı ±˘flÕ΋Î_ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ÿ½fi
ÿı‰Î ’‘Λν. {ÌHÎÎ ¤√÷ı ÷◊Î Á_÷˘±ı ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiı ÿoÕ‰÷Ô˚
≠HÎ΋ ¿›Î˝, ’√ı ·ÎB›Î. ’»Ì √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÌ ≠ÁÎÿÌfiÌ ‹Î‚Î
±fiı ÷_⁄ÕÌ, ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiı ¤ıÀ ‘›Î*. ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ±Ï÷›
 14
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ÁÎ◊ı ≠◊‹ Ï‹·fi

›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 15

≠ÁLÔfi ◊›Î.
{ÌHÎÎ ¤√÷ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ ‹¬Îflω_ÿ Á΋ı … Ωı›Î ¿flı.
ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ’HÎ ÷ı‹fiÎ ’fl ¿Ú’κ„WÀ fiά÷Î flËı.
{ÌHÎÎ ¤√÷fiı ‹fi‹Î_ ω«Îfl ±ÎT›˘ — “√flÔ ÷˘ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiı
… ¿fl‰Î.” {ÌHÎÎ ¤√÷ı ‹fi˘‹fi ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiı √v ¿flÌ ·Ì‘Î.
±Î ≠‹ÎHÎı Á_‰÷ 1966fiÎ lΉHÎ Áÿ 7fiı Â¤ Ïÿ‰Áı {ÌHÎÎ
¤√÷fi_ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ÁÎ◊ı ≠◊‹ Ï‹·fi ◊›_. ΩHÎı √_√Î-ÁÎ√flfi_
≠◊‹ Ï‹·fi fi ˢ› !
11. Ë_ ÷˘ Áı‰¿ »\_
◊˘Õ˘ Á‹› flÎ…¿˘À flËÌfiı ÁÿÔ˚√flÔ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ V‰Î‹Ì ‹_Õ‚ ·¥fiı
√΋Õı Œfl‰Î fiÌ¿Y›Î. Œfl÷Î_ Œfl÷Î_ Áfl‘Îfl ’ÎÁı Ë…Ï՛΂Π√΋ı ’‘Λν.
√΋‹Î_ V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ‹_Ïÿfl fiÏË. Á_÷˘±ı √΋fiÎ «˘flı μ÷Îfl˘ ¿›˘˝.
⁄’˘flfi˘ Á‹› Ë÷˘. ¿◊Î ¿flÌfiı ⁄‘Î Á_÷˘ ◊˘ÕÌ ‰Îfl ±Îfl΋ ¿fl‰Î
’˘œÌ √›Î. {ÌHÎÎ ¤√÷ Áı‰Î‹Î_◊Ì ’fl‰ÎflÌfiı CÎÕÌ¿ ±Îfl΋ ¿fl‰Î ÁÒ÷Î.
·Î_⁄Î ’√ ¿flÌfiı ÁÒ÷Î Ë÷Î I›Î_ ±ı¿ √flÎÏÁ›Î ËÏfl¤@÷ ±ÎT›Î.
√flÎÏÁ›Î ËÏfl¤@÷ F›˘Ï÷Ê-ÂÎVhÎfiΠω¶Îfi ÷◊Î Á΋σ¿ Ï«ËÔ˚fifiÎ
ΩHοÎfl Ë÷Î. ÷ı‹fiÌ fi…fl {ÌHÎÎ ¤√÷fiÎ ’√fiÎ ÷Ï‚›Î μ’fl ’ÕÌ.
÷ı‹fiÎ ±Îç›˝fi˘ ’Îfl fi flè΢. ÷ı‹HÎı @›Îflı› ¿˘¥fiÎ ’√‹Î_ ±Î‰Ì
«‹I¿ÎÏfl¿ flı¬Î±˘ Ωı¥ fiˢ÷Ì.
√flÎÏÁ›Î ¤@÷fiı ±Î‰¿Îfl ±Î’‰Î {ÌHÎÎ ¤√÷ ⁄ıÃÎ ◊¥ √›Î.
√flÎÏÁ›Î ¤@÷ ÷˘ ⁄˘S›Î — “±Ë˘ {ÌHÎÎ ¤√÷ ! ÷‹ı ÷˘ ‹ËÎfi ÁÿÔ˚√flÔ
◊¢. ·Î¬˘ ‹fiW›˘ ÷‹ÎflÌ ’λ‚ ŒflÂı. ÷‹ÎflÌ Áı‰Î ¿fl‰Î ‹ÎÀı ≠Î◊˝fiÎ
¿flÂı. lÌ∞‹ËÎflÎ… ÷‹ÎflÎ◊Ì ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ …\ÿÎ fiÏË ◊Λ. ÷‹ÎflÎ
’√‹Î_ ∂K‰˝flı¬Î »ı. ∂K‰˝flı¬Î‰Î‚Î ÁI’flÔÊ ÷˘ ¿˘¥¿ … ˢ› ±fiı ÷ı‰Î
ÁI’flÔÊ ÷˘ ¤√‰Îfifi_ V‰w’ ¿Ëı‰Î›.”
±Î ÂOÿ˘ ÁÎ_¤‚Ì {ÌHÎÎ ¤√÷ı ÷fl÷ … ’√ œÎ_¿Ì ÿÌ‘˘ ±fiı ⁄˘S›Î —
“±ı‰_ ⁄˘·˘ ‹Î. Ë_ ÷˘ Áı‰¿ »\_. ÁÿÔ˚√flÔ ÷˘ ±Î ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ V‰Î‹Ì »ı.
¿˘¥fiı ±ı‰Ì ‰Î÷ fi ¿fl‰Ì.”
16 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

’fl_÷ √flÎÏÁ›Î ¤@÷ı ÷˘ ±Î ‰Î÷ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ V‰Î‹Ìfiı ’HÎ ¿flÌ.

±Î ÁÎ_¤‚Ì ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ V‰Î‹Ì ËÁ÷Î_ ËÁ÷Î_ ⁄˘S›Î — “ËÎ, ±ı
¤√÷ ‹ËÎfi ◊Λ ±ı‰Î_ … ±ı‹fiÎ_ ·ZÎH΢ »ı.”
12. ÷’V‰Ì {ÌHÎÎ ¤√÷
‹ıÓ√HÎÌ √΋fiÎ ÿfl⁄Îfl ⁄Ë ÁÎflÎ ¤@÷ Ë÷Î. ÿfl ‰ÊıÛ ±LÔfi¿>Àfi˘
μIÁ‰ ’˘÷Îfiı √΋ ¿flΉı. ÁÿÔ˚√fl ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ V‰Î‹Ì ±LÔfi¿>Àfi˘ μIÁ‰
¿fl‰Î ÿfl ‰ÊıÛ ‹ıÓ√HÎÌ Ω›.
±ı¿ ‰¬÷ ·˘Ï‘¿ÎfiÎ ÿfl⁄Îflı ⁄Ë ≠ı‹’Ò‰˝¿ ÁÿÔ˚√flÔ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ
V‰Î‹Ìfiı ±Lfi¿>À-μIÁ‰ ¿fl‰Î ·˘Ï‘¿Î ±Î‰‰Î ±Î‹_hÎHÎ ±ÎM›_.
·˘Ï‘¿ÎfiÎ ÿfl⁄Îfl ⁄Ë ‹˘ÀÎ ¤@÷flÎ…. ÷ı‹HÎı ±Lfi¿>ÀfiÌ ‹˘ÀÌ ÷ˆ›ÎflÌ
¿flΉÌ. ⁄‘Î Á_÷-’ÎÊ˝ÿ˘ Á‰Îfl◊Ì ÁÎ_… Á‘Ì ±LÔfi¿>ÀfiÌ ‹ÌÃÎ¥±˘
⁄fiΉ‰ÎfiÌ Áı‰Î ¿flı.
±Lfi¿>Àfi˘ Ïÿ‰Á Ë÷˘. ÿfl⁄Îflı ÁÎÀÎ, …·ı⁄ÌfiÌ flÁ˘¥ ¿flΉÌ.
{ÌHÎÎ ¤√÷fiı ÷’, μ’‰ÎÁ ¿fl‰Î ⁄Ë √‹ı. ±Î…ı ÁÎÀÎ, …·ı⁄ÌfiÌ flÁ˘¥
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 17

»ı ±ı‹ ÷ı‹fiı ¬⁄fl ’ÕÌ. ÷ı‹HÎı μ’‰ÎÁ ¿›˘˝. ⁄‘Î Á_÷˘ …‹‰Î √›Î.
’fl_÷ {ÌHÎÎ ¤√÷ √›Î fiÏË.
ÿfl⁄Îfl ÁÎËı⁄fiı ¬⁄fl ’ÕÌ ¿ı fiÎfiÎ {ÌHÎÎ ¤√÷fiı ±Î…ı μ’‰ÎÁ
»ı. ÷ı‹HÎı {ÌHÎÎ ¤√÷fiı ¿èÎ_ — “±Î…ı ÷˘ ÷Ëı‰Îfl ¿Ëı‰Î›. fi‰Î Ïÿ‰Á˘‹Î_
μ’‰ÎÁ fi ¿flΛ. ÷‹ı …‹Ì ·˘.” ±ı‹ CÎH΢ ±Î√˛Ë ¿›˘˝.
’fl_÷ {ÌHÎÎ ¤√÷ı ÷˘ “‹fiı ’ıÀ‹Î_ ÿ—¬ı »ı, ‹fiı ¤Ò¬ fi◊Ì ·Î√Ì,
‹ÎÀı …‹‰_ fi◊Ì” ±ı‰_ ⁄ËÎfi_ ¿Îœu_ ±fiı …Q›Î fiÏË.
÷ı◊Ì ÿfl⁄Îflı Áÿ˚Ô√flÔ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ∞fiı ωfi_÷Ì ¿flÌ ¿ı “fiÎfiÎ {ÌHÎÎ
¤√÷fiı ¿Ë˘ ¿ı …‹Ì ·ı.”
ÁÿÔ˚√flÔ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ V‰Î‹Ì±ı {ÌHÎÎ ¤√÷fiı …‹‰Î ‹ÎÀı ’Ò»u_.
{ÌHÎÎ ¤√÷ı ŒflÌ◊Ì ÷ı … μkÎfl ±ÎM›˘. …Q›Î fiÏË. ±Î‰Î_ Á_ÿfl ’¿‰Îfi˘
»˘ÕÌfiı {ÌHÎÎ ¤√÷ı μ’‰ÎÁ ¿›˘˝.
{ÌHÎÎ ¤√÷fiÌ ÷’ ±fiı I›Î√fiÌ ¤Î‰fiÎ Ωı¥ ÁÿÔ˚√flÔ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ
V‰Î‹Ì ÷ı‹fiÎ μ’fl ¬Ò⁄ ≠ÁLÔfi ◊›Î. flÎhÎı {ÌHÎÎ ¤√÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ’ÎÁı
⁄˘·Î‰Ì, ‹Î◊ı ⁄ı ËÎ◊ ‹Ò¿Ì ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±ÎM›Î. ⁄‘Î fiÎfiÎ Á_÷˘fiı ÷ı‹fiÎ
…ı‰Î ÷’V‰Ì ◊‰Îfi˘ μ’ÿı ±ÎM›˘.
18 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 19

13. ¿ÚWHÎ∞ ±ÿÎfiÎ ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ

Á_‰÷ 1967fiÎ «ˆhÎ Áÿ ÷ıflÁfiı Ïÿ‰Áı Á‰Îflı ±Î«Î›˝lÌ lÌ’Ï÷-
≠ÁÎÿ∞ ‹ËÎflÎ…ı {ÌHÎÎ ¤√÷fiı ‰Õ÷η‹Î_ ¬Ò⁄ … ‘΋‘Ò‹◊Ì I›Î√ÌfiÌ
ÿÌZÎÎ ±Î’Ì ±fiı “iÎÎfi∞‰fiÿÎÁ∞” fi΋ ’ÎÕu_. ’fl_÷ …^fiÎ√œfiÎ Á_÷-
ËÏfl¤@÷˘ ÷ı‹fiı “›˘√Ì” ¿ËÌfiı ⁄˘·Î‰÷Î. ÁÿÔ˚√flÔ ¿ÚWHΫflHÎÿÎÁ V‰Î‹Ì
÷ı‹fiı “iÎÎfi∞ V‰Î‹Ì” ¿ËÌfiı ⁄˘·Î‰÷Î.
Á_‰÷ 1967fiÎ F›ıWà Áÿ ±ı¿ÎÿÂÌfiÎ Á‹ˆ›Î ’»Ì “›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ…” ÁÎ÷ Á_÷˘ ÁÎ◊ı …^fiÎ√œfi_ ‹_Ïÿfl »˘ÕÌ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ
Áı‰Î‹Î_ ’Ë˘Ó«Ì √›Î ±fiı ±ZÎfl’flÔÊ˘k΋fiÌ μ’ÎÁfiÎ ≠‰÷퉉ÎfiÌ
Áı‰Î‹Î_ ΩıÕΛÎ.
Á_‰÷ 1969fiÎ ±ÎÁ˘ Áÿ ±ı¿ÎÿÂÌfi˘ Ïÿ‰Á fiı ÂÏfi‰Îfl Ë÷˘.
¿ÚWHÎ∞ ±ÿÎfiı ‘΋‹Î_ …‰Îfiı »ıS·Ì ZÎH΢ Ë÷Ì. ¿ÚWHÎ∞ ±ÿαı ÂÎVhÎÌ∞
‹ËÎflÎ…fiı ÷◊Î ⁄ÌΩ Á_÷˘fiı »ıS·Î “…› V‰ÎÏ‹fiÎflΛHΔ ¿›Î˝. ’»Ì ’Ò»u_ —
“iÎÎfi∞ V‰Î‹Ì @›Î_ »ı ? ÷ı‹fiı ‹ÎflÌ ’ÎÁı ⁄˘·Î‰˘.”
¬ÒHÎ΋Î_◊Ì ∂¤Î ◊¥ iÎÎfi∞ V‰Î‹Ì (›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…) ÿoÕ‰÷Ô˚ ¿flÌ,
ËÎ◊ ΩıÕÌ ’ÎÁı ±Î‰Ì ∂¤Î flèÎÎ.
’»Ì ¿ÚWHÎ∞ ±ÿαı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı ’ÎÁı ⁄˘·ÎT›Î. ‹Î◊ı ⁄ı
ËÎ◊ ◊˘ÕÌ ‰Îfl ŒıflT›Î. ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±ÎM›Î.
±Î Ωı¥ Ïfi√˝HÎÿÎÁ V‰Î‹Ì ⁄˘S›Î — “›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ! ÷‹Îflı
‹Î◊ı ±Î ¿ÚWHÎ∞ ±ÿÎ ËÎ◊ fi◊Ì ‹Ò¿÷Î, ’fl_÷ ¤√÷∞ ‹ËÎflÎ…, Ω√Î
¤@÷, ±ı Á˙ ËÎ◊ ‹Ò¿ı »ı, ±ı‹ ‹ÎfiΩı.”
±ıÀ·Ì ‰Îfl‹Î_ ÷˘ ¿ÚWHÎ∞ ±ÿÎfiÌ ±Î_¬‹Î_ ≠ı‹fiÎ_ ±Î_Á ±Î‰Ì √›Î_
±fiı “…› V‰ÎÏ‹fiÎflΛHΔ ¿ËÌ ◊˘ÕÌ ‰Îfl‹Î_ ±ZÎfl‘΋‹Î_ «ÎS›Î √›Î.
14. Ïfi—VM≤ËÌ Á_÷
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ÷tfi Ïfi—VM≤ËÌ. ÁΑ fiÎfiÎ ’HÎ ¿Î_¥ ≥E»Î ◊Λ
fiÏË. ±Î¬˘ Ïÿ‰Á ¿◊Î, ¿Ì÷˝fi, ‹¬’Îà ±fiı Áı‰Î‹Î_ … ‹BÔfi.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ±ı¿ ‰¬÷ ¤Î‰fi√fl Ï⁄flÎ…ı. ±ı¿ ‹˘ÀÎ
20 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

ËÏfl¤@÷fiı I›Î_ flÎ…‹Î√˝ ’fl ÷ı‹fi˘ μ÷Îfl˘. ÁÎ_…fi_ ÀÎb_ Ë÷_. ›˘√Ì∞

‹ËÎflÎ… ‹ıÕÌ μ’fl ⁄ıÃÎ ⁄ıÃÎ “V‰Î‹ÌfiÌ ‰Î÷˘” ‰Î_«ı.
÷ı Ïÿ‰Áı ¤Î‰fi√flfiÎ ‹ËÎflÎΩfiı I›Î_ ·BÔfifi˘ ≠Á_√ Ë÷˘. ±Î¬Î
ÂËıfl‹Î_ ‹˘ÀÌ ‘΋‘Ò‹. I›Î_ flÎ…‹Î√˝ ’fl◊Ì ‹ËÎflÎΩ ÁÎËı⁄fi˘ ‰flCÎ˘Õ˘
fiÌ¿Y›˘. flV÷ÎfiÌ ⁄_fiı ⁄Î…\±ı ‹ÎHÎÁ˘ Ωı‰Î ∂¤flΛÎ. ⁄Îfḻı ±fiı {w¬ı
Á˙ Ωı‰Î ‹ÎÀı ·À¿ı. ÿÒfl◊Ì ÂflHÎÎ¥ ±fiı œ˘·fiÎ ±‰Î… Á_¤‚Λ.
I›Î_ ±ı¿Î±ı¿ ±ı¿ ËÏfl¤@÷ ‹ıÕÌ μ’fl ±ÎT›Î. ÷ı‹HÎı ›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ…fiı ¿èÎ_ — “«Î·˘ «Î·˘, ±ËŸ ¿ı‹ ⁄ıÃÎ »˘ ? ‹ËÎflÎΩ ÁÎËı⁄fi˘
‰flCÎ˘Õ˘ fiÌ¿Y›˘ »ı. Ωı‰Î …ı‰˘ »ı. «Î·˘ ⁄Îfḻı, Ωı‰_ fi◊Ì ?”
I›Îflı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ¿èÎ_ — “±‹Îflı ÁΑfiı Â_ ? ±‹Îflı ±ı‰_
Ωı¥fiı Â_ ¿Î‹ »ı ? …ı ‰V÷fiı ±ı¿ ‰Îfl I›Î√Ì, ÷ıfiı ŒflÌ Ëˆ›Î‹Î_ ÂÎ
‹ÎÀı ’ıÁ‰Î ÿı‰Ì !”
’ı·Î ËÏfl¤@÷ ÷˘ ±Î fiÎfi¿ÕÎ ÁΑfiÌ ‰ˆflÎB›¤Î‰fiÎ Ωı¥fiı ÷ı‹fiÎ_
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 21

«flH΢‹Î_ fi‹Ì ’ÕuÎ.

±Î‰Ì Áı‰Î ±fiı ÁΑ÷ÎfiÎ √H΢ Ë÷Î ÷ı◊Ì … …^fiÎ√œfiÎ ÁÿÔ˚√flÔ
fiÎflΛHÎÿÎÁ V‰Î‹Ì±ı hÎHÎ ‰¬÷ ¿Ëı‰flÎT›_ Ë÷_ ¿ı “iÎÎfi∞ V‰Î‹Ì ! Ωı
±Î’ ’λΠ±Î‰˘, ÷˘ »ı¿ …^fiÎ√œ◊Ì …ı÷’fl ÷‹Îv_ Á΋ˆ›_ ¿fl‰Î ±Î‰_,
±fiı ‰Î…÷ı-√Î…÷ı ÷‹fiı ±ËŸ ·¥ ±Î‰_.”
’HÎ iÎÎfi∞ V‰Î‹Ìfiı ÷˘ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ÁÎ◊ı flËÌfiı CÎHÎÎ_ ¿Î›˘˝
¿fl‰ÎfiÎ_ Ë÷Î_.
±ı¿ ‰Îfl flÎ…¿˘À‹Î_ ÷ı‹fiÌ ¿Î_¥¿ fiÎfiÌ ¤Ò· ◊¥. ÷fl÷ …
ωiÎÎfiÿÎÁ V‰Î‹Ì fi΋fiÎ ±ı¿ ÁΑ √VÁı ◊›Î. ÷ı‹HÎı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı
…‹÷Î μÃÎÕÌ ‹Ò@›Î. ±Î ºU› ‰œ‰ÎHÎfiÎ ±ı¿ ËÏfl¤@÷ Ëfl√˘Ï‰_ÿÿÎÁ
‹Ëı÷αı Ωı›_. ÷ı‹HÎı ⁄’˘flı ¬Îfi√Ì‹Î_ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı ’Ò»u_ — “›˘√Ì !
±ÎÀ·_ ⁄‘_ ÁËfi ¿ı‹ ¿fl˘ »˘ ? ÷‹fiı CÎflı fiÎÁÌ …‰Îfi_ ‹fi fi◊Ì ◊÷_ ?”
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ËÁ÷Î_ ËÁ÷Î_ ¿èÎ_ — “√v Ã’¿˘ ±Î’ı ÷ı ±Î’HÎÎ
ÁÎflÎ ‹ÎÀı … ˢ›. ÏÂZÎΠωfiÎ ¬À¿˘ fi flËı. ÏÂZÎÎ◊Ì ±Î’HÎÌ ¤Ò· Á‘flı.”
Ëfl√˘Ï‰_ÿ¤Î¥ ÷˘ ±Î ÁÎ_¤‚Ì ‹B‘ ◊¥ √›Î. ÷ı±˘ ±Î fiÎfiÎ
ÁΑfiÎ_ «flH΢‹Î_ fi‹Ì ’ÕuÎ.
15. ‹Îfi-±’‹Îfi‹Î_ ±ı¿÷Î
ˉı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ ‹_Õ‚fiÎ ÁΑ ÷flÌ¿ı
±˘‚¬Î÷Î. Á_÷‹_Õ‚ ÁÎ◊ı Œfl÷Î_ Œfl÷Î_ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ±ı¿ ‰¬÷
¿ıÏfl›Î √΋ı ’‘Λν. √΋‹Î_ ±Î‰Ì ‹_Ïÿfl‹Î_ μ÷Îfl˘ ¿›˘˝. ¿ıÀ·Î¿ ¶ıÊÌ
ÁΑ±˘fiı ¬⁄fl ’ÕÌ ¿ı “ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ Á_÷˘ ‹_Ïÿfl‹Î_ ∂÷›Î˝ »ı.”
÷ı Ïÿ‰Áı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı μ’‰ÎÁ Ë÷˘. ⁄‘Î Á_÷˘ ⁄’˘flfiÎ
±Îfl΋ ¿fl÷Î Ë÷Î. ±ı¿·Î ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ‹_Ïÿfl‹Î_ Ω√ı. ±ı‰Î‹Î_
¿ıÀ·Î¿ ¶ıÊÌ ÁΑ±˘ ‹_Ïÿfl‹Î_ ±ÎT›Î. ‹_Ïÿfl‹Î_ ±Î‰Ìfiı ÷ı‹HÎı ÁΑ±˘fiÎ_
¿’ÕÎ_ ±fiı ’˘À·Î_ Œ√Î‰Ì ÿÌ‘Î_. ’ÎHÎÌfiÎ_ ‹ÎÀ·Î_ Œ˘ÕÌ fiÎA›Î_.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ÷˘ Á˙◊Ì fiÎfiÎ. ÷ı‹fiı ⁄ΉÕ<_ {ηÌfiı ‘y˘ ‹ÎflÌfiı
‹_ÏÿflfiÌ ⁄ËÎfl ¿ÎœuÎ.
“fl˘¥ ·ı ÷ÎflÎ √HÎÎ÷Ì÷fi_ ÷fiı »˘ÕΉ‰Î ±Î‰Âı” ó ±ı‹ ¿ËÌ
22 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

±Î_‘‚Î ÁΑ ¤√‰÷Ô˚V‰w’ÿÎÁ∞fiı Ω‚Ì ÁÎ◊ı ±ŒÎY›Î.

⁄ÌΩ ±ı¿ ÁΑfiı ¬ÒHÎ΋Î_ ·¥ …¥fiı ’»ÎÕuÎ. ÷˘ ¿˘¥fiı ‹ßÌ◊Ì
‹Îfl ‹Î›˘˝, ÷˘ ‰‚Ì Ï‰iÎÎfiÿÎÁ V‰Î‹Ìfiı Ω‚ÌfiÌ ±_ÿfl ’ÒflÌ ÿÌ‘Î.
±ıÀ·Î‹Î_ ÷˘ √΋fiÎ ËÏfl¤@÷˘fiı ¬⁄fl ’ÕÌ. ÷ı±˘ ·Î¿Õ̱˘ ·¥fiı
±ÎT›Î. ’ı·Î ¶ıÊÌ ÁΑ±˘fiı ‘‹¿Ì ±Î’Ì ‰Î÷ΉflHÎ ÂÎ_÷ ¿›*.
±Î ≠‹ÎHÎı ±ZÎfl’flÊ˘k΋fiΠωfl˘‘Ì ÁΑ±˘±ı √΂˘ ÿÌ‘Ì,
±’‹Îfi ¿›*, ‹Îfl ‹Î›˘˝ ÷˘ ’HÎ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ±fiı Á_÷˘ ¿Î_¥ ⁄˘S›Î
fiÏË. ËÁ÷ı ‹˘œı ÁËfi ¿flÌ ·Ì‘_. ¿ıÀ·Ì fi‹˛÷Î ! ¿ı‰Ì ÁΑ÷Î !
“‹Îfi-±’‹Îfi‹Î_ ±ı¿÷Î, Á¬ÿ—¬‹Î_ Á‹¤Î‰” ±Î ÁÒhÎ Á˙±ı Â̬‰_.
16. Áı‰Î‹› Á_÷
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ÷ı ‰¬÷ı ™‹fl fiÎfiÌ, ’HÎ Áı‰Î‹Î_ ‹ËÎfi. ‰Ëı·Ì
Á‰Îfl◊Ì ‹˘ÕÌ flÎ÷ Á‘Ì Áı‰Î … ¿›Î˝ ¿fl÷Î; ◊οı … fiÏË. Áı‰Î ‰√fl
÷ı‹fiı «ıfi … fi ’Õı. ¤·ıfiı μ’‰ÎÁ ¿›˘˝ ˢ› ÷˘ › Áı‰Î ÷˘ ¬flÌ ….
‰Ëı·Î ∂ÃÌ, fiÎËÌ-‘˘¥fiı flÁ˘Õ΋Î_ ’ˢ_«Ì Ω›. hÎHÎÁ˘ fl˘À·Î CÎÕÌ
fiάı. ±ı¿ ÁÎ◊ı ⁄ı ÷ΉÕÌ ’fl fl˘À·Î «˘Õ‰÷Î Ω› fiı CÎÕ÷Î Ω›. ÁÎ◊ı
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 23
24 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

ÁÎ◊ı V‰Î‹ÌfiÌ ‰Î÷˘, ¤…fi˘ ⁄˘·÷Î Ω›. ⁄‘Ì flÁ˘¥ ’˘÷ı … ¿flı. ¤·ı
fiı √‹ı ÷ıÀ·Î ‹ÎHÎÁ˘ ˢ› !
’ÌflÁ‰Îfi_ ¿Î‹ ’HÎ ’˘÷ı … ¿flı. flÁ˘¥ ¿flÌ ·ı ±ıÀ·ı “‰ÎÁÿı‰
Ëflı”fi˘ ÁÎÿ ’ÎÕÌ Á˙fiı …‹‰Î ⁄˘·Î‰ı. Á_÷˘ ±fiı ËÏfl¤@÷˘fiÌ ’_√÷‹Î_
’ÌflÁı ±fiı ⁄‘Îfiı …‹ÎÕÌfiı Á˙◊Ì »ıS·ı … …‹ı.
¿>‰Î‹Î_◊Ì ÁŸ«Ì ÁŸ«Ìfiı ’ÎHÎÌ ¤flı. Á˙fiı fiÎˉΠ‹ÎÀı ÷◊Î
ËÏfl¤@÷˘fiÌ flÁ˘¥ ‹ÎÀı Ωı¥÷_ ’ÎHÎÌ ’˘÷ı … ¤flı. fl˘… ‰Ëı·Î ∂ÃÌ,
‹˘ÀÎ_ ‹˘ÀÎ_ ‹ÎÀ·Î_, ÿı√ÕÎ ‰Ÿ»‚ı. ’»Ì √‚HÎÎ◊Ì √΂Ìfiı ’ÎHÎÌ ¤flı.
±ÎÀ·Ì ⁄‘Ì Áı‰Î ’»Ì ’HÎ ⁄‘Î …‹Ì ·ı I›Îflı ‰ÎÁHÎ ∂À¿‰Î Ω›.
‹_ÏÿflfiÎ_ ‹˘ÀÎ_-‹˘ÀÎ_ ‰ÎÁH΢ ‹˘Õı Á‘Ì ∂À@›Î ¿flı.
÷ı‹fi_ ∞‰fi ±Î’HÎfiı Á˙fiı Áı‰Î¤Î‰Ì ◊‰Îfi_ Â̬‰ı »ı.
17. ÁΫΠÁΑ
Á_÷˘ ÁIÁ_√fi˘ ≠«Îfl ¿fl‰Î √΋Õı √΋Õı Œflı. fi …\±ı flÎ÷ ¿ı fi …\±ı
Ïÿ‰Á. F›Î_ Ω› I›Î_ {˘‚Ì ·¥ ·˘À ‹Î√Ì ·Î‰ı. …ı ‹‚ı ÷ı‹Î_◊Ì flÎ_‘Ì ¬Î›.
±ı¿ ‰¬÷ Á_÷‹_Õ‚ ÁÎ_¿flÿÎ √΋‹Î_ flËı÷_ Ë÷_. Á_÷˘ √΋‹Î_ {˘‚Ì
‹Î√‰Î fl˘… Á‰Îflı …÷Î. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ’HÎ ±_‘ ÁΑ ¤√‰÷Ô˚V‰w’-
ÿÎÁ∞fiı ÁÎ◊ı ·¥fiı {˘‚Ì ‹Î√‰Î Ω›. ±ı¿ ËÎ◊ı ¤√‰÷˚V‰w’ÿÎÁ∞
V‰Î‹Ìfiı Ω‚‰Ìfiı flV÷ı «·Î‰ı. ¬¤ı {˘‚Ì ·À¿Î‰ı. ·˘¿˘ …ı ¿Î_¥ ÁÌ‘_,
±fiÎ…, ·˘À ‰√ıflı ±Î’ı, ÷ı ⁄ÌΩ ËÎ◊ı◊Ì {˘‚Ì‹Î_ Ãη‰ı. ÁÎ◊ı ÁÎ◊ı ¬ÎÕ˘
¿ı ’J◊fl ¤√‰÷Ô˚V‰w’ÿÎÁ∞fiÎ ‹Î√˝‹Î_ fi ±Î‰ı ÷ıfiÌ ¿Î‚∞ flάı.
{˘‚Ì‹Î_ …ı ¿Î_¥ ‹‚ı ÷ıfiÌ flÁ˘¥ ¿flı. Ãο˘fl∞fiı ¤Î‰◊Ì ◊΂ ‘flı. ’»Ì
⁄‘Î Á_÷˘fiı …‹ÎÕÌfiı …‹ı.
±Õ‰Î‚fiÎ ¿flÁfiÁ_√ ⁄Î’ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı CÎHÎÌ ‰Îfl ±Î CÎflÕÎ
ÁΑfi˘ ËÎ◊ ’¿ÕÌfiı {˘‚Ì ‹Î√‰Î …÷Î …\±ı.
±ı¿ ‰¬÷ ÷˘ μfi΂ÎfiÎ ±Î¿flÎ ÷Î’‹Î_ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı μCÎÎÕı
’√ı {˘‚Ì ‹Î√÷Î Ωı›Î. ¿flÁfiÁ_√ ⁄Î’fiı ÿ›Î ±Î‰Ì. ÷ı‹HÎı ¿èÎ_ —
“›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ! ¿˘¥ ›‰Îfi ÁΑfiı ÁÎ◊ı ·Î‰÷Πˢ ÷˘ ? ±Î‰Î T≤©
ÁΑfiı ±Î_√‚̱ı ·¥fiı {˘‚Ì ‹Î√‰Î Œfl÷Î_ ¿ıÀ·Ì ‹ÁÌ⁄÷ ’Õı »ı ?”
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 25

›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… fi‹˛÷Î◊Ì ËÁ÷Î_ ËÁ÷Î_ ¿Ëı — “⁄Î’ ! ±Î‰Î T≤©

ÁΑ ˢ› ÷ı ÷˘ ±Î’b_ ‹˘À<_ ÁÿÔ˚¤ÎB› ¿Ëı‰Î›. CÎflÕÎ ÁΑfiÌ Áı‰Î @›Î_◊Ì
‹‚ı ? ‰‚Ì ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı Œfl‰Î‹Î_ ±ı‹fiÎ iÎÎfifi˘ ±fiı ±fi¤‰fi˘ ·Î¤
‹‚ı. {˘‚Ì μ’ÎÕ̱ı ±ıÀ·ı ‹_ÏÿflfiÌ Áı‰Î ‹‚ı.”
¿flÁfiÁ_√ ⁄Î’ ÷˘ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ±Î ‰ÎHÎÌ ÁÎ_¤‚Ìfiı
‹fi˘‹fi ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı fi‹Ì ’ÕuÎ.
±ı¿ ‰¬÷ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ‹˘∞ÿÕ◊Ì fiÎflΛHÎ ‘flı VfiÎfi ¿fl‰Î
√›Î. fiÎflΛHÎ≠ÁÎÿ fi΋fiÎ ±ı¿ ¶ıÊÌ ÁΑ±ı ÷ı‹fi_ ¬Ò⁄ ±’‹Îfi ¿›*
±fiı ±’ÂOÿ˘ ’HÎ ¿èÎÎ. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ÷˘ ËÁ÷Î_ ËÁ÷Î_ “‹ËÎflÎ…...
V‰Î‹Ì” ⁄˘·÷Î_ ⁄˘·÷Î_ fiÎËÌfiı μ÷Îflı «ÎS›Î √›Î.
◊˘ÕÎ Ïÿ‰Á ◊›Î. «˘‹ÎÁÎfiÎ Ïÿ‰Á˘ Ë÷Î. ’ı·Î ÁΑ fiÎflΛHÎ≠ÁÎÿ
flÎ÷ı ⁄ı ‰Î√ı ⁄˘ÀÎÿ VÀıÂfiı ∂÷›Î˝. C΢ÕÎ√ÎÕ̉΂αı ÷ı‹fiı ¿ÎÏfl›ÎHÎÌ ·¥
…‰ÎfiÌ fiÎ ’ÎÕÌ. ¿Îÿ‰ ¬Ò_ÿ÷Î ÁΑ fiÎflΛHÎ≠ÁÎÿ ÁÎfl_√’fl‹Î_ ±ZÎfl-
’vÊ˘k΋ ‹_Ïÿflı ±ÎT›Î ±fiı ⁄Îflb_ ¬¬ÕÎT›_. ÷ı‹fiı ’√‹Î_ ¿Î_À˘ ‰ÎB›˘
Ë÷˘. ’√ ÁÒF›˘ Ë÷˘ ±fiı ’ÌÕÎ ’HÎ ¬Ò⁄ ◊÷Ì Ë÷Ì. «˘Ï¿›Î÷ı ¿èÎ_ —
“›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ! ¿˘¥ ÁΑ ±ÎT›Î »ı. flÎ÷‰ÎÁ˘ flËı‰Î ‹Î√ı »ı.”
26 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ÷ı‹fiı ·ı‰Î Á΋ı √›Î. ÷ı‹fiÎ ’√‹Î_◊Ì ¿Î_À˘ ¿ÎœÌ
CÎÎ μ’fl ’ÎÀÎ’ŸÕÌ ¿flÌ. Ãο˘fl∞fiÎ ◊΂fiÎ_ ’ÒflÌ ±fiı ‹√…fiÎ ·ÎÕ< ’ÌflÁÌ
≠ı‹◊Ì …‹ÎÕuÎ, ’◊ÎflÌ ¿flÌfiı ≠ı‹◊Ì Á‰ÎÕuÎ. Á‰Îflı fiÎflΛHÎ≠ÁÎÿfiı
¿ÎÏfl›ÎHÎÌ …‰Î √ÎÕ<_ ΩıÕΉÌfiı ÷ˆ›Îfl ¿flÌ ÿÌ‘_.
fiÎflΛHÎ≠ÁÎÿ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı ±˘‚¬Ì √›Î. ÷ı‹fiÎ xÿ›‹Î_
’Ïfl‰÷˝fi ◊›_ — “‹ıÓ ±’‹Îfi ¿›* ÷˘ › ›˘√̱ı ‹ÎflÌ Áı‰Î ¿flÌ. ‹fiı ±ı¿
ÂOÿ ’HÎ Ã’¿Îfi˘ fi ¿è΢. ‹fiı ≠ı‹◊Ì ∞÷Ì ·Ì‘˘.”
fiÎflΛHÎ≠ÁÎÿfiı ’V÷Ή˘ ◊›˘, ÷ı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ_ «flH΢‹Î_ fi‹Ì
’ÕuÎ. ÷ı‹HÎı ¿èÎ_ — “±’¿Îflfi˘ ⁄ÿ·˘ μ’¿Îfl◊Ì ‰Î‚ı ÷ı‰Î Ïfi‹Î˝fiÌ ±fiı
≠ı‹‹ÒÏ÷˝ Á_÷ ÷‹ı … »˘. ‰ıflfiı ≠ı‹◊Ì Â‹Î‰ı ÷ı‰Î lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ ±Îÿ½
’fl‹ËoÁ …ı‰Î »˘ !” ±ı‹ ¿ËÌ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ±ÎÏÂÊ ·¥
fiÎflΛHÎ-≠ÁÎÿ √ÎÕ΋Î_ ⁄ıÁÌ ¿ÎÏfl›ÎHÎÌ √›Î.
18. ‹_ÏÿflfiÌ Áı‰Î‹Î_
…ı‰Ì ËÏfl¤@÷˘fiÌ ±fiı Á_÷˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì √‹ı, ÷ı‰Ì … ‹_ÏÿflfiÌ
±fiı Ãο˘fl∞fiÌ Áı‰Î ’HÎ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı √‹ı. ±ı Áı‰Î‹Î_ ◊ο ±fiı
¤Ò¬ ⁄_fiıfiı √HοÎflı fiÏË. ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ÿflı¿ ±ÎiÎÎ ’΂ı. ÷ı‹fiÌ
Áı‰Î ¿flı. ÷ı‹fiÎ ÿflı¿ ¿Î›˝‹Î_ ‹ÿÿ ¿flı.
ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…ı Á˙◊Ì ’Ëı·_ ‹_Ïÿfl ⁄˘«ÎÁH΋Î_ ⁄Î_K›_. ⁄˘«ÎÁHÎ
‹_Ïÿfl‹Î_ ±ZÎfl’vÊ˘k΋fiÌ ‹ÒÏ÷˝ ’‘flΉÌ. I›Îfl ’»Ì ◊˘ÕÎ Á‹›ı
ÁÎfl_√’fl‹Î_ ‹_Ïÿfl ⁄Î_‘‰ÎfiÌ Âw±Î÷ ¿flÌ. ‹_Ïÿflfi_ ¿Î‹ ’Òfl{Õ’ı «Î·ı. ÷ı
‰¬÷ı {Î{Î ’ˆÁÎ fiÏË. ÷ı◊Ì ÁΑ±˘, ’ÎÊ˝ÿ˘ ±fiı ËÏfl¤@÷˘ ’HÎ ‹_Ïÿfl
⁄Î_‘‰ÎfiÎ ¿Î‹‹Î_ ‹ÿÿ ¿fl÷Î.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ’HÎ ⁄‘Ì Áı‰Î‹Î_◊Ì ’fl‰ÎflÌfiı ‹_Ïÿflfi_ ¿Î‹ ¿fl‰Î
·Î√ı. ‹Î◊ı ’◊flÎ μ’ÎÕÌfiı ¿ÏÕ›Îfiı ±Î’ı, ’ΉÕÎ ‰÷ı «Òfi˘, flı÷Ì ÷ˆ›Îfl ¿flÌ
¤flı. ’ΛΠ¬˘ÿ‰Îfi_ ¿Î‹, ’ΛÎfiÌ ’ÒflHÎÌ ¿fl‰Îfi_ ¿Î‹ ’HÎ ¿fl‰Î ·Î√ı.
⁄ÌΩ ⁄‘Î ±Î√‚ ™‹fl‹Î_ fiÎfiÎ ÿı¬Î› ’HÎ ¿Î‹, Áı‰Î‹Î_ Á˙◊Ì ‹ËÎfi.
÷ı‹fiÎ ‹fi‹Î_ ÷˘ ±ı¿ … ¤Î‰fiÎ. ‹_Ïÿfl ⁄_‘ÎÂı, ±ZÎfl’flÔÊ˘k΋
ÿı‰fiÌ ‹ÒÏ÷˝ ’‘flΉÎÂı. ±Î‰Ì ÿı‰fiÌ Áı‰Î @›Î_◊Ì ‹‚ı ? ‹ÎÀı ⁄fiı ÷ıÀ·Ì
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 27

Áı‰Î ¿flÌ ·ı‰Ì. Áı‰Î◊Ì ¤√‰Îfi ≠ÁLÔfi ◊Λ.

›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ±Î‰Ì Áı‰Î¤Î‰fiÎ ±fiı ≠ı‹ Ωı¥ ÂÎVhÎÌ∞
‹ËÎflÎ… ÷ı‹fiÎ ’fl ⁄Ë flÎ∞ ◊÷Î. ÷ı‹fiı ‰Îfl_‰Îfl ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±Î’÷Î.
÷ı‹fiÌ ≠Â_ÁÎ ¿fl÷Î.
19. “lÌ∞ V‰Î‹Ì ‰Â »ı”
ÁÎfl_√’fl‹Î_ …‚{Ì·HÎÌ ±ı¿ÎÿÂÌfi˘ Á‹ˆ›˘ Ë÷˘. ÂÎVhÎÌ∞
‹ËÎflÎ…fiÌ ÷Ï⁄›÷ ◊˘ÕÌ fifl‹ Ë÷Ì. ÷ı±˘ ’◊ÎflÌ‹Î_ ±Îfl΋ … ·ı÷Î. ÷ı
±flÁ΋Î_ ¤Î‰fi√flfiÎ ËÏfl¤@÷˘ ±ÎT›Î. ÷ı‹HÎı …‚{Ì·HÎÌ ±ı¿ÎÿÂÌfi˘
Á‹ˆ›˘ ÁÎfl_√’fl‹Î_ ¿›˘˝. ’»Ì ¤Î‰fi√flfiÎ ±Î√ı‰Îfi ËÏfl¤@÷
¿<⁄ıfl¤Î¥±ı ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiı ωfi_÷Ì ¿flÌ — “ÿ›Î‚ ! ±Î’ ¤Î‰fi√fl
’‘Îfl˘ ÷˘ ±‹fiı Á˙fiı ÁIÁ_√fi_ Á¬ ‹‚ı.”
±Î ÁÎ_¤‚Ì ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…ı ËÁ÷Î_ ËÁ÷Î_ ¿èÎ_ — “‹ÎflÌ ÷Ï⁄›÷
fifl‹ »ı. ±ıÀ·ı ‹ÎflÎ ⁄ÿ·ı ±Î ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı ·¥ Ω±˘. ›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ…‹Î_ Ë_ ±Î‰Ì √›˘.”
28 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ÷ı±˘ flÎ∞ ◊›Î. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı

·¥fiı ÷ı±˘ ¤Î‰fi√fl √›Î.
¤Î‰fi√fl‹Î_ ≠ı‹Ì¤@÷ ≠¤ÿÎÁ Âıà flËı. ÷ı‹HÎı ’˘÷Îfiı CÎıfl ›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ… ±fiı Á_÷˘fiı …‹‰Îfi_ ±Î‹_hÎHÎ ±ÎM›_. ’ωhÎ ⁄˛ÎõHÎ ±Î√‚
·ÎÕ<, ÿ΂, ¤Î÷, Âο, ¤Ï…›Î_ ‰√ıflıfiÌ flÁ˘¥ ¿flΉÌ. flÁ˘¥ ÷ˆ›Îfl ◊¥
√¥ ±ıÀ·ı …›_÷̤Υ ≠¤ÿÎÁ ÂıÃfiı ·¥fiı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ’ÎÁı
±ÎT›Î. ÷ı‹HÎı ≠Î◊˝fiÎ ¿flÌ — “›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ! ±Î’fiı lÌ∞‹ËÎflÎ…
±fiı ‹Ò‚ ±ZÎfl‹ÒÏ÷˝ √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ‰Â »ı. ±Î…ı lÌ∞‹ËÎflÎ…
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 29

±fiı √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ◊΂ …‹ı ÷ı‰Ì ≠Î◊˝fiÎ ¿fl˘.”

›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ËÁ÷Î_ ËÁ÷Î_ ¿èÎ_ — “«Î·˘ ≠Î◊˝fiÎ ¿fḻı. lÌ∞-
‹ËÎflÎ… ±fiı V‰Î‹Ì ◊΂ …‹‰Î ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’‘ÎflÂı.” ±ı‹ ¿ËÌ ›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ… ’ÒΩfiÌ ±˘flÕÌ‹Î_ ’‘Λν.
Ãο˘fl∞ ±Î√‚ ◊΂ ‹Ò@›˘. «Î_ÿÌfiÎ ·˘À΋Î_ ’ÎHÎÌ ‹Ò@›_, ±ÎÕ˘
’Õÿ˘ fiÎA›˘. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… I›Î_ ±Î√‚ ⁄ıÁÌ √›Î. «Îflı ¿˘fl
‰ŸÀ‚Î¥fiı ËÏfl¤@÷˘ ⁄ıÃÎ. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı “±Ï‰fiÎÂÌ ±Î‰˘ flı...” ±ı
◊΂ ¤Î‰’Ò‰˝¿ √Λ˘.
±‘˘˝ ¿·Î¿ ◊›˘. Ãο˘fl∞fiı «‚_ ¿flÎT›_. ’Õÿ˘ μCÎÎÕÌ Ωı›_ ÷˘ Á˙fiÎ
±Îç›˝fi˘ ’Îfl fi flè΢. ◊΂̋Î_◊Ì ’Î_« ·ÎÕ<, Âο, ¤Ï…›Î_, ÿ΂, ¤Î÷
‰√ıflı ±˘»\_ ◊›_ Ë÷_. ’ÎHÎÌfi˘ ·˘À˘ ’HÎ ±‘˘˝ ¬Î·Ì ◊›˘ Ë÷˘. Á˙
ËÏfl¤@÷˘ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi˘ ¤„@÷¤Î‰ Ωı¥fiı gÿ√ ◊¥ √›Î. ÷ı‹fiı
¬Î÷flÌ ◊¥ √¥ ¿ı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı lÌ∞ V‰Î‹Ì ‰Â »ı.
20. ’flΤ„@÷
±ı¿ ‰Îfl ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… √ÎÕ΋Î_ ÁÎfl_√’fl◊Ì √œÕÎ …÷Î Ë÷Î;
ÁÎ◊ı Ïfi√˝HÎÿÎÁ V‰Î‹Ì Ë÷Î. flV÷˘ Ïfi…˝fi ±fiı ±ı¿Î_÷. μfi΂Îfi˘ Ïÿ‰Á.
flV÷΋Î_ @›Î_› ¿>‰Î ¿ı fiÿÌ fiÏË. ⁄’˘flfiÎ «Îfl ‰Î√Ì √›Î.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ’ÎÁı √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÌ ’Ò…ı·Ì ËÏfl¿ÚWHÎ
‹ËÎflÎ…(lÌ∞‹ËÎflÎ…)fiÌ fiÎfi¿ÕÌ ‹ÒÏ÷˝. ‹ÒÏ÷˝fiı ’ÎHÎÌ ‘flΉ‰Îfi˘ Á‹›
◊¥ √›˘, ’HÎ ’ÎHÎÌ @›Î_› ‹‚ı fiÏË. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ⁄Ë T›Î¿<‚ ◊¥
√›Î. ÷ı‹fiÌ ’ÎHÎÌ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ±‘ÌflÎ¥ ‰‘Ì √¥. ÷ı‹fiı ‹fi‹Î_ ◊‰Î
·ÎB›_ — “Ãο˘fl∞ ÷flV›Î ËÂı. ÷flÁ◊Ì ËÏfl¿ÚWHÎ ‹ËÎflÎ…fi_ √‚_ Á¿Î÷_
ËÂı.” ±ı ω«Îfl‹Î_ fiı ω«Îfl‹Î_ Ë÷Î.
ÁÎ_…fiÎ » ‰ÎB›Î. ÿÒfl◊Ì fiÿÌ ÿı¬ÎHÎÌ. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı fiÿÌ ’ÎÁı
flı÷Ì‹Î_ √ÎÕ<_ ∂¤_ fl¬ÎT›_. √ÎÕ΋Î_◊Ì fiÌ«ı ∂÷flÌ ’˘À·_ »˘Õu_. ËÏfl¿ÚWHÎ
‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝ ¿ÎœÌ. Ãο˘fl∞fiı fiÿÌfiÎ ’ÎHÎÌ◊Ì VfiÎfi ¿flÎT›_. √΂Ìfiı
’ÎHÎÌ ‘flÎT›_.
’»Ì CÎHÎÎ ÿoÕ‰÷Ô˚ ¿fl÷Î_ ‰Îfl_‰Îfl ≠Î◊˝fiÎ ¿fl‰Î ·ÎB›Î — “Ëı ‹ËÎflÎ… !
30 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

‹ÎŒ ¿flΩı. ±’flΑ ◊¥ √›˘. ±Î’fiı Á‹›Áfl ’ÎHÎÌ ±Î…ı fi◊Ì ’Λ_.
±‹ÎflÌ ¤Ò· ‹ÎŒ ¿flΩı.”
±Î ÂOÿ˘ ÁÎ_¤‚Ì Ïfi√˝HÎÿÎÁ V‰Î‹Ì ¿Ëı — “±ı‹Î_ ¢ ±’flΑ ◊›˘ ?
±Î’HÎı ÷˘ ‹ÁÎŒflÌ‹Î_ Ë÷Î ±fiı flV÷΋Î_ ’ÎHÎÌ @›Î_› ‹Y›_ fiÏË ÷ı◊Ì ‹˘Õ<_
’HÎ ◊Λ.”
÷˘ ’HÎ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ‰Îfl_‰Îfl ‰_ÿfi ¿flÌfiı, √‚√‚Î ◊¥fiı
Ãο˘fl∞fiı ≠Î◊˝fiÎ ¿flÌ ±fiı ‹ÎŒÌ ‹Î√Ì.
¿ı‰Ì ¤„@÷ ! ¿ı‰Ì Áı‰Î ! ¿ı‰Ì fi‹˛÷Î !
21. Á’˝ÿoÂ
√˘ÓÕ‚‹Î_ ±ZÎfl⁄˛õ √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÌ ÿıflÌ »ı. ÷ı ÿıflÌfiÌ μ’fl
ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…ı Á_ÿfl ‹_Ïÿfl ⁄Î_‘‰ÎfiÌ Âw±Î÷ ¿flÌ. I›Îflı ›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ… ’HÎ ÁÎ◊ı. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı ±ZÎfl ÿıflÌfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì ⁄Ë √‹ı.
‰Ëı·Ì Á‰Îflı «Îfl ‰Î√ı ∂ÃÌ Ω›. ±ZÎfl ÿıflÌ‹Î_ «flHÎÎflω_ÿfiÌ ’ÒΩ ¿flı,
±Îfl÷Ì ¿flı, ◊΂ ‘flΉı, ‹ËÎ’ÒΩ ¿flı.
‹_Ïÿflfi_ ¿Î‹ «Î·÷_ Ë÷_. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ⁄ÌΩ Á_÷˘ ÁÎ◊ı {Ò_’ÕÎ
…ı‰Î √Îfl‹ÎÀÌfiÎ CÎfl‹Î_ flËı. ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ’HÎ ÁÎ◊ı … ˢ›.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 31

±ı¿ Ïÿ‰Á flÎ÷fiÎ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ÁÒ÷Î Ë÷Î. ‹‘flÎ÷ı ±ı¿ ¤›_¿fl
¿Î‚˘ fiÎ√ ±ÎT›˘. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ’ÎÁı √›˘. ÕÎ⁄Î ËÎ◊fiÌ ’Ëı·Ì
±Î_√‚̱ı ¿flÕu˘. ±Î_√‚Ì‹Î_◊Ì ·˘ËÌfiÌ ‘ÎflÎ fiÌ¿‚Ì. fiÎ√ ⁄Ë {ıflÌ.
’ÌÕÎ Á¬÷ ◊Λ. ±Î¬Î ÂflÌfl‹Î_ ’ÌÕÎ ◊‰Î ·Î√Ì. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ¿Î_¥
⁄˘·ı fiÏË. “V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ, V‰ÎÏ‹fiÎflΛHΔ ⁄˘·÷Î_ ⁄˘·÷Î_ ÷ı‹fiÌ ±Î_¬˘
⁄_‘ ◊¥ √¥.
¿˘¥ ¿Ëı ‰ˆzfiı ⁄˘·Î‰˘, ÷˘ ¿˘¥ ¿Ëı ÕÎ"@Àflfiı ⁄˘·Î‰˘. ⁄‘Î …\ÿÎ
…\ÿÎ μ’Λ˘ ⁄÷Ήı. ’HÎ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…ı ¿èÎ_ — “›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı
±ZÎfl ÿıflÌ‹Î_ Á‰ÕΉÌfiı “V‰ÎÏ‹fiÎflΛHΔ fi΋fiÌ ‘Òfi ¿fl˘. V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ
fi΋◊Ì ¿Î‚Î fiÎ√fi_ {ıfl ’HÎ ∂÷flÌ …Âı.”
÷fl÷ … ⁄‘Î … Á_÷˘ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı ±ZÎfl ÿıflÌ‹Î_ ·¥ √›Î.
Ãο˘fl∞ Á‹ZÎ Á‰ÕÎT›Î. ‘Òfi ¿fl‰Î ·ÎB›Î.
⁄flÎ⁄fl ⁄Îfl ¿·Î¿‹Î_ {ıfl ∂÷flÌ √›_. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ±Î_¬
μCÎÎÕÌ. ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiı ‰_ÿfi ¿›Î*. ÷ı ‰¬÷ı Áfl¿ÎflÌ ÕΘ@Àfl ’HÎ
ÿ½fi ¿fl‰Î ±Î‰ı·Î. ÷ı ÷˘ ±Î ºU› Ωı¥fiı ±Îç›˝«Ï¿÷ ◊¥ √›Î ±fiı
32 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ ’√‹Î_ ’ÕÌ √›Î. ±ZÎfl ÿıflÌfi˘ ≠÷Î’ Ωı¥fiı

√˘ÓÕ‚fiÎ ‹ËÎflÎΩ ±fiı Á˙ ±‹·ÿÎfl˘ fi‰Î¥ ’Î‹Ì √›Î.
22. ±ZÎfl ‹_ÏÿflfiÎ ‹Ëo÷
Á_‰÷ 1990fiÌ Áη‹Î_ √˘ÓÕ· ‹_Ïÿflfi_ CÎb_¬flÔ_ ¿Î‹ ◊¥ √›_. ÷ı
… ‰Êı˝ ‰ˆÂά Áÿ ÿ‹fiı Ïÿ‰Áı ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…ı ÂÎVh΢@÷ ωϑ◊Ì
±ZÎfl ‹_Ïÿfl‹Î_ ‹ÒÏ÷˝≠Ï÷WÃÎ ¿flÌ. ’»Ì ‹_ÏÿflfiÎ «˘√Îfi‹Î_ ¤T› Á¤Î
◊¥. ±Î ‰¬÷ı ËΩfl˘ ËÏfl¤@÷˘fiÌ ËÎ…flÌ‹Î_ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…ı,
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı √˘_Õ‚ ±ZÎfl ‹_ÏÿflfiÎ ‹Ëo÷ ⁄fiÎT›Î. ÷ı‹HÎı ›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ…fiÎ √‚΋Î_ ‹Ëo÷Î¥fi˘ ËÎfl ’ËıflÎT›˘. ±Î¬Ì Á¤Î±ı ÷ı‹fiı
±Îfi_ÿ◊Ì ‰‘Î‰Ì ·Ì‘Î.
±ZÎfl ‹_Ïÿfl ±fiı ±ZÎfl ÿıflÌ ÷˘ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı ±Ï÷›
‰ËηÎ_. ±ZÎfl ÿıflÌ‹Î_ ≠ÿÏZÎHÎÎ ¿fl÷Î_ ÷˘ ÷ı±˘ ◊οı … fiÏË. Á‰Îflı ÁÎÕÎ
hÎHÎ ‰Î√ı ∂ÃÌfiı ±ZÎfl ÿıflÌ‹Î_ ¿«fl˘ ‰Î‚ı. ÿıflÌ‹Î_ «flHÎÎflω_ÿfiÌ «_ÿfi,
’W’◊Ì ’ÒΩ ’˘÷ı … ¿flı. ’»Ì ±Îfl÷Ì ¿flÌ, ËÏfl¤@÷˘ ±Î√‚ ¿◊Î ¿flı.
ÿıflÌ‹Î_ ‹ËÎ’ÒΩ‹Î_, “ÁΑ ‰‘ı, ÁIÁ_√ ‰‘ı” ÷ı ‹ÎÀı ‘Òfi ¿flı. ‰‚Ì fi΋ÎfiÎ
«˘’ÕÎ ’HÎ ’˘÷ı … ·¬ı. ÏËÁÎ⁄ flάı. Ãο˘fl∞fiÌ Áı‰Î ¿flı. ‹Ëı‹Îfi
ËÏfl¤@÷˘fiÌ Áfl¤flÎ ¿flı. …ı‹ ‰‘ ËÏfl¤@÷˘ ‹_Ïÿfl‹Î_ ±Î‰ı, ÷ı‹ ‰‘
flÎ∞ ◊Λ. …‹ÎÕuÎ ‰√fl ÷˘ ¿˘¥fiı ‹_Ïÿfl‹Î_◊Ì …‰Î … fi ÿı.
÷ı ‰¬÷ı ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ‹ÿÿ‹Î_ flÎHÎÎ ÿÎ∞⁄Î’ ¿Î‹ ¿fl÷Î. ±ı¿
Ïÿ‰Á ÿÎ∞⁄Î’fiı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi_ ÏËÁÎ⁄ Á_⁄_‘Ì ¿Î‹ ’Õu_. ÷ı‹HÎı
‹_ÏÿflfiÎ ¿˘ÃÎfl‹Î_ ±Î‹÷ı‹ Ωı›_. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ÿı¬Î›Î fiÏË. ÷ı‹fiı
◊›_ ¿ı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ÿıflÌ‹Î_ ±◊‰Î μ’fl Ãο˘fl∞ ’ÎÁı ËÂı ±ı‹
‘ÎflÌ, I›Î_ ’HÎ Ωı¥ ±ÎT›Î. ’HÎ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ÿı¬Î›Î fiÏË. ’»Ì ÷˘
⁄‘ı ¬˘‚÷Î_ ¬˘‚÷Î_ flÁ˘Õı √›Î. I›Î_ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ±ı¿·Î ⁄ıÃÎ_ ⁄ıÃÎ_
flÁ˘¥ ¿fl÷Î Ë÷Î.
±ÎÀ·Î ‹˘ÀÎ ‹_ÏÿflfiÎ ‹Ëo÷fiı flÁ˘¥ ¿fl÷Î Ωı¥ ÷ı‹HÎı ¿èÎ_ — “Ë_ ÷˘
@›Îflfi˘ ÷‹fiı ¢‘_ »\_. ÷‹ı ±ËŸ flÁ˘¥ ⁄fiΉ‰Î ¿ı‹ ⁄ıÁÌ √›Î »˘ ?
@›Î_ »ı ⁄ÌΩ ¤_ÕÎflÌ ÁΑ ?”
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 33

›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ¿Ëı — “±Î…ı ¤_ÕÎflÌ ÁΑ ‹Î_ÿÎ »ı. ‹ËÎflÎ…fiÌ

ÿ›Î◊Ì ±Î…ı ±Î Áı‰Îfi˘ ·Î¤ ‹fiı ‹‚Ì √›˘. CÎHÎÎ ‰¬÷◊Ì ◊÷_ Ë÷_ ¿ı
Ãο˘fl∞fiı ◊΂ ¿flÌfiı …‹ÎÕ<_. ÷˘ ±Î…ı ±·P› Áı‰Î ‹‚Ì √¥ !”
±Î‰Î ‹ÏË‹ÎfiÎ ÂOÿ˘ ÁÎ_¤‚Ìfiı ÿÎ∞⁄Î’ ÷˘ ÕCÎÎ¥ … √›Î. ÷ı‹HÎı
÷fl÷ ÷’ÎÁ ¿flÌ ÷˘ ¬⁄fl ’ÕÌ ¿ı ¿˘¥ ÁΑ ‹Î_ÿÎ fi Ë÷Î. Œ@÷ ±Î‚Á
«ÕÌ Ë÷Ì ÷ı◊Ì ¤_ÕÎflÌ ÁΑ ±Î‹÷ı‹ ±Î_ÀÎ ‹Îfl÷Î Ë÷Î. ÷ı‹HÎı ÁΑ±˘fiı
Ã’¿˘ ±ÎM›˘ ¿ı “›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… «˘‰ÌÁ ¿·Î¿ Áı‰Î ¿flı »ı ÷˘ ’HÎ ÷ı‹fiÌ
±Î√‚ flÁ˘ÕÎfiÌ Áı‰Î ¿flΉ˘ »˘ ?” ±ı‹ ¿ËÌ ⁄‘Î ÁΑfiı Áı‰Î ¿fl‰Î
‹˘¿S›Î. ’»Ì ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı ·¥fiı ÿÎ∞⁄Î’ ¿˘ÃÎfl‹Î_ ÏËÁÎ⁄fi_ ¿Î‹
¿fl‰Î √›Î.
23. √flÔ¤„@÷
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… fl˘… ±ı¿ … ‰¬÷ …‹ı. ‰‚Ì ÿfl hÎÌ…ı Ïÿ‰Áı
Ïfi…˝‚Î μ’‰ÎÁ ¿flı. μ’‰ÎÁ ¿flÌfiı ’HÎ μfi΂ÎfiÎ ÷Î’‹Î_ ‹Î◊ı ’˘À·Î_
·¥ √΋ı√΋ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ÁÎ◊ı Œflı. ±Î¬˘ Ïÿ‰Á Áı‰Î ¿flı. ±Î◊Ì
÷ı‹fiı ÁÎflHÎ√Î_à ◊¥ ±Î‰Ì.
Á_‰÷ 1993fiÌ Áη‹Î_ flÎ…¿˘À‹Î_ ±_√˛ı… ÕÎ"@Àfl ±ı„V’fi˘·fiı
⁄÷ÎT›_. ÷ı‹HÎı ¿èÎ_ — “V‰Î‹Ì∞ ! ÷‹Îflı ±Î"’flıÂfi ¿flΉ‰_ ’ÕÂı.”
±Î◊Ì, ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ±ÎiÎÎ ≠‹ÎHÎı flÎ…¿˘À ËÎ"„V’À·‹Î_
ËÌfl∞¤Î¥±ı …\ÿ˘ w‹ fl¬Î‰Ì ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı ÿά· ¿›Î˝.
÷ı ‰¬÷ı ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… √˘ÓÕ‚‹Î_ ÿ‰Î ¿flΉ÷Î Ë÷Î. ÷ı±˘ ’HÎ
±Î√·ı Ïÿ‰Áı flÎ…¿˘À ±Î‰Ì √›Î. ‹Î√Âfl ‹ÏËfiÎfiÌ ¿Õ¿Õ÷Ì ÀÎœ‹Î_
ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…ı ‰Ëı·Î ∂ÃÌ fiÎËÌ-‘˘¥ ’fl‰ÎflÌ ·Ì‘_. ‹Î◊ı ’ÎCÎ ‹Ò¿Ìfiı
…·ÿÌ◊Ì ËÎ"„V’À·‹Î_ ’‘Λν. ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… …ı‰Î ËÎ"„V’À·‹Î_ ÿά·
◊›Î ÷ı … Á‹›ı ⁄ı Áı‰¿˘ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı VÀˇı«fl‹Î_ Á‰ÎÕÌfiı
±Î"’flıÂfi Ï◊›ıÀfl‹Î_ ·¥ …÷Î Ë÷Î.
ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiı Ωı¥fiı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ’·Ï¿÷ ◊¥ √›Î. ⁄ı
ËÎ◊ ¨«Î ¿flÌfiı ÷ı‹HÎı ÁÒ÷Î_ ÁÒ÷Î_ ≠HÎ΋ ¿›Î˝. ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…ı ÷ı‹fiı
±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±ÎM›Î. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı @·Î˜fl˘ŒÎ˜‹˝ ±Î’Ìfiı ÕÎ"@Àflı ¿<‚÷Î-
34 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

’Ò‰˝¿ ±Î"’flıÂfi ¿›*. ±Î"’flıÂfi ’Ò fl_ ◊›_, ±ıÀ·ı V‰Î‹ÌlÌfiı VÀˇı«fl‹Î_

Á‰ÎÕÌfiı ÷ı‹fiÎ w‹‹Î_ ·¥ √›Î.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ w‹‹Î_ ±ı¿ Àı⁄· ’fl ËÏfl¿ÚWHÎ ‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ÒÏ÷˝
’‘flΉı·Ì. «Îflı¿˘fl Á˙ ËÏfl¤@÷˘ fiÌ«ı ⁄ıÁÌ √›ı·Î. ’·_√fiÌ Á΋ı
¬flÂÌ‹Î_ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ⁄ıÃÎ_-⁄ıÃÎ_ ‹Î‚Î Œıfl‰ı. ⁄ı ¿·Î¿ ⁄Îÿ
@·Î"fl˘ŒÎ"‹˝fiÌ ±Áfl ∂÷flÌ. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ‹Î◊_ ŒıflT›_ ±fiı ±Î_¬
μCÎÎÕÌ. Á΋ı ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiı ‹_ÿ ‹_ÿ ËÁ÷Î_ ⁄ıÃı·Î Ωı›Î. ÷ı‹HÎı ÷fl÷
… ËÎ◊ ΩıÕuÎ ±fiı ’ÎÁı ⁄ıÃı·Î ËÏfl¤@÷fiı ‘Ì‹ı◊Ì ’Ò»u_ — “ÂÎVhÎÌ∞
‹ËÎflÎ…fiı ÿÒ‘ ’Λ_ ?”
±Î ÁÎ_¤‚Ì Á˙ ËÏfl¤@÷˘ ±fiı ±_√˛ı… ÕÎ"@Àfl ±ı„V’fi˘· ÷˘ ±Îç›˝-
«Ï¿÷ ◊¥ √›Î. ÷ı‹fiı ◊›_ ¿ı “±Î ÁΑ ¿Î_¥ ⁄ı¤Îfi fi Ë÷Î. ±Î ›˘√Ì’flÔÊ
÷˘ ÏÿT› Á‹ÎÏ‘‹Î_ ˢ‰Î Ωı¥±ı, ÷˘ … Ω√˛÷ ◊÷Î_ √flÔ∞fiı Á_¤Îflı !”
¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ‰¬÷ı √˘ÓÕ·‹Î_ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ
Áı‰Î‹Î_ Ë÷Î ±fiı fl˘… ÷ı‹fiı ÿ‰Î ÁÎ◊ı ÿÒ‘ ’Î÷Î Ë÷Î, ÷ı ±ËŸ ÁÎ_¤flÌ
±ÎT›_. ¿ı‰Ì ±ı¿÷Î ! ¿ı‰Ì √flÔ¤„@÷ !
24. ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ≠√À »ı
Á_‰÷ 2007fiÌ Áη‹Î_ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…ı ‹Î_ÿ√Ì √˛ËHÎ ¿flÌ.
÷ı‹HÎı ¿èÎ_ — “‹ıÓ √œÕÎfiÌ ‹ÒÏ÷˝±˘fiÌ ±Îfl÷Ì ¿flÌ »ı. ˉı ÷ıfiÌ ≠Ï÷WÃÎ
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ¿flÂı. ‹Îfl΋Î_ ±fiı ›˘√Ì‹Î_ ±ı¿ fl˘‹fi˘› Œıfl fi◊Ì. Ë_
÷ı ›˘√Ì ±fiı ›˘√Ì ÷ı Ë_ »\_.” ±Î Ë÷Î ÷ı‹fiÎ »ıS·Î ÂOÿ˘.
‰ˆÂά Áÿ «˘◊fiı Ïÿ‰Áı ÷ı±˘ ±_÷‘νfi ◊›Î. ⁄Ì…ı Ïÿ‰Áı ÷ı‹fiÎ
¤˙Ï÷¿ ÿıËfiı ±„BÔfiÁ_V¿Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. Á˙ ËÏfl¤@÷˘ ¢¿‹Î_ ÕÒ⁄Ì
√›Î. Á˙ ω«Îfl‰Î ·ÎB›Î — “ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… √›Î, ˉı ±Î’b_ Â_
◊Âı ?” ±Î ω«Îfl‹Î_ ¿˘¥fiı ¿Î_¥ ÁÒ{ı fiÏË.
÷ı ‰¬÷ı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı Á˙fiı gË‹÷ ±Î’÷Î_ ¿èÎ_ — “ÂÎVhÎÌ∞
‹ËÎflÎ… @›Î_ √›Î »ı ? ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ±Î’HÎÌ ‰E«ı◊Ì √›Î »ı ÷ı‹
‹fiΛ … fiÏË, ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ÷˘ ÁIÁ_√‹Î_ ÁÿΛ ≠√À »ı.”
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ ±Î‰Î ‹ÏË‹ÎfiÎ ÂOÿ˘ ÁÎ_¤‚Ìfiı Á˙fiı ≠÷ÌÏ÷
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 35

◊¥ ¿ı “…ı lÌ∞‹ËÎflÎ… ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ¶ÎflÎ ≠√À Ë÷Î, ÷ı …

lÌ∞‹ËÎflÎ… ±Î…ı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…‹Î_ ≠√À »ı. ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ˉı
Á˙fiı ›˘√Ìw’ı Á¬ ±Î’Âı.”
±Î‹, Á˙fiı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…‹Î_ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ_ ÿ½fi ◊›Î_.
Á˙fiÎ_ iÎÎfi«ZÎ ¬Ò·Ì √›Î_.
ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ ±ZÎfl‘΋√‹fi ’»Ì »ßı … Ïÿ‰Áı, ±◊ν÷Ô˚
Á_‰÷ 2007fiÎ ‰ˆÂά Áÿ ÿ‹fiı Ïÿ‰Áı ‘΋‘Ò‹◊Ì √œÕ΋Î_ ‹ÒÏ÷˝-
≠Ï÷WÃÎfi˘ Á‹ˆ›˘ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ Á΄LÔfiK›‹Î_ ◊›˘. ’«ÎÁ ËΩfl
ËÏfl¤@÷˘ ¤ı√Î ‹Y›Î. “ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ÁIÁ_√‹Î_ ÁÿΛ ≠√À »ı”
÷ı‰Ì Á˙fiı ≠÷ÌÏ÷ ◊¥ √¥.
ωfl˘‘̱˘fiÎ_ ‹fi ±ÂÎ_÷ ◊¥ √›Î_. ÷ı‹fiı ÷˘ ±ı‹ ¿ı “ÂÎVhÎÌ∞
‹ËÎflÎ… ‘΋‹Î_ √›Î ±ıÀ·ı ˉı ¿˘¥ μIÁ‰-Á‹ˆ›Î‹Î_ ±Î‰Âı fiÏË.
±ZÎfl’vÊ˘k΋ Á_≠ÿΛ ’ÕÌ ¤Î_√Âı.” ’fl_÷ √œÕ΋Î_ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi˘
≠÷Î’ Ωı¥ ÷ı±˘ ±_Ω¥ √›Î. «Îflı¿˘fl ±ZÎfl’flÔÊ˘k΋fi˘ …›…›¿Îfl ◊¥
√›˘. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiΠωÂ΂ ¿Î›˝fi˘ ≠Îfl_¤ Âw ◊›˘. ˉı ›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ…ı Á˙fiÎ_ xÿ›‹Î_ V◊Îfi ·¥ ·Ì‘_.
25. ›‰¿ ‹_Õ‚˘ ±fiı ÁIÁ_√ Á¤Î
±Ã‰ÎÏÕ¿ ÁIÁ_√ Á¤ÎfiÌ ≠T≤ÏkÎ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı CÎHÎÎ Á‹›◊Ì
Âw ¿flÌ Ë÷Ì, ’HÎ V‰Î‹ÌlÌ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ ±_÷‘νfi ◊›Î ⁄Îÿ
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ±ı ≠T≤ÏkÎfiı ¬Ò⁄ ‰ı√ ±ÎM›˘. ‘Ìflı ‘Ìflı ›‰¿ ‹_Õ‚fiÌ
≠T≤ÏkÎ Âw ¿flÌ.
Âw±Î÷‹Î_ ⁄Ë ◊˘ÕÎ ›‰¿˘ ¤ı√Î ◊Λ. ›‰¿˘ CÎHÎÌ ‰Îfl Ë÷Π◊¥
Ω›. »÷Î_ V‰Î‹ÌlÌ Ëı÷◊Ì ¿Ëı — “±ÎiÎÎ ’΂‰Î‹Î_ Á¬ »ı. ÷‹Îfl_ ›‰¿
‹_Õ‚ CÎb_ ‰‘Ì …Âı. ‹ÎÀı ÏËo‹÷ flά‰Ì. fi‰Î fi‰Î ›‰¿Ï‹h΢fiı ›‰¿
‹_Õ‚‹Î_ ·¥ ±Î‰‰Î, ¿◊ΉÎ÷ν ¿fl‰Ì, ±Î’HÎÌ ‰Î÷ Á‹Ω‰‰Ì ÷˘
‹ËÎflÎ…fiÌ ÿ›Î◊Ì ›‰¿˘ CÎHÎÎ ‰‘Âı.”
¿˘¥ Ãı¿ÎHÎı ›‰¿ ‹_Õ‚ ⁄_‘ ’ÕÌ √›_ ˢ› ÷˘ ŒflÌ◊Ì «Î· ¿flΉı.
±Î‹, ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… …ı √΋‹Î_ ¿ı ÂËıfl‹Î_ Ω› I›Î_ ›‰¿ ‹_Õ‚˘
36 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

V◊Î’ı. ÷ıfiÌ fi˘Ó‘ flάı. ÷ı‹fiı Ïfi›Ï‹÷ ’h΢ ·¬Ì ⁄‚ ±Î’ı. ±Î‹,
Ωı÷Ωı÷΋Î_ ¤Îfl÷‹Î_ ÁıÓ¿Õ˘ ›‰¿ ‹_Õ‚˘ V◊’Î¥ √›Î_. ‰‚Ì fiÎfiÎ_
⁄΂¿˘fiı ÁIÁ_√fi_ iÎÎfi ‹‚ı, ÷ı ‹ÎÀı Ãıfl Ãıfl ⁄΂ ‹_Õ‚˘ V◊ÎM›Î_.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… CÎHÎÌ ‰Îfl ¿Ëı÷Î — “’E«ÌÁ ËΩfl wÏ’›Î ‹‚÷Î
ˢ›, ÷˘ ’HÎ ÷ı …÷Î ¿flÌfiı ›‰¿ ‹_Õ‚fiÌ - ÁIÁ_√ ‹_Õ‚fiÌ Á¤Î‹Î_ …‰_.
±Î’HÎı ±ı¿·Î ÿflı¿fiı CÎflı ‹‚‰Î fi …¥ ¿̱ı, ’HÎ ÁIÁ_√ Á¤Î‹Î_
…¥±ı ±ıÀ·ı ±ı¿ÌÁÎ◊ı ÿflı¿ ËÏfl¤@÷fiÎ_ ÿ½fi ◊Λ. ÿflı¿ ›‰¿fiı ‹‚Λ
÷ı‹ … iÎÎfi Â̬‰Î ‹‚ı. ‰‚Ì Á¤Î‹Î_ lÌ∞‹ËÎflÎ…, √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ
V‰Î‹Ì ±fiı ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ÏÿT› w’ı ωflÎ…÷Πˢ› »ı. ‹ÎÀı ÁIÁ_√
Á¤Î ÷˘ «Ò¿‰Ì … fiÏË.”
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ›‰¿˘fiÌ ÿflı¿ ≠T≤Ïk΋Î_ flÁ ·ı. ≠‰«fi˘, ›˘√fiÎ_
±ÎÁfi˘, ⁄"LÕ, Á_‰Îÿ, flÎÁ, ¤…fi, ¿Ì÷˝fi˘ ó ›‰¿˘ …ı ¿Î_¥ ÷ı‹fiÌ Á‹ZÎ
fl…^ ¿flı ÷ıfiı K›Îfi’Ò‰˝¿ ÏfiË΂ı. ÷ı‹fiı ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±Î’ı ÷ı‹… ›‰¿˘±ı
÷ˆ›Îfl ¿flı·Î ËV÷ϷϬ÷ ±_¿˘ ’HÎ ‰_«Î‰ı ±fiı K›Îfi’Ò‰˝¿ ÁÎ_¤‚ı.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ÷˘ ¿Ëı÷Î ¿ı “ËV÷ϷϬ÷ ±_¿ ÿfl hÎHÎ ‹ÏËfiı ¿Îœ‰˘.”
‹ÎÀı ±Î’HÎı Á˙±ı ’HÎ ›‰¿ ‹_Õ‚fiÌ Á¤Î‹Î_ ±‰U› …‰_. ÷ı‹Î_
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi˘ flÎ∞’˘ »ı.
26. ›‰¿˘ ÁÎ◊ı ›˘√ÌflÎ…
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı ›‰¿˘ ±fiı ⁄΂¿˘ ⁄Ë Ï≠›. ÷ı±˘ ¿Ëı÷Î —
“›‰¿˘ ‹Îfl_ xÿ› »ı.”
xÿ›fiÎ …ı‰Î …÷fi◊Ì ÷ı±˘ ›‰¿˘fiı ÁΫ‰÷Î. ›‰¿˘fiı ›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ… ≠ı‹◊Ì ⁄˘·Î‰ı. ÷ı‹fiÌ ‰Î÷˘ flÁ’Ò‰˝¿ ÁÎ_¤‚ı. ÷ı‹fiı ‹Î◊ı ±fiı
√‚ı ËÎ◊ Œıfl‰ı. √‚΋Î_ ËÎ◊ fiÎ¬Ì ¿oÃÌ ’ËıflÌ »ı ¿ı fiÏË ÷ı ’HÎ Ωı¥ ·ı.
Ωı ¿oÃÌ fi ’ËıflÌ Ë˘› ÷˘ ’ËıflΉı. ‹Î÷Î ¿fl÷Î_ ’HÎ ‰‘ Ëı÷◊Ì ›‰¿˘fiı
‰Â ¿flÌ ·ı.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… μfi΂ÎfiÌ ±fiı Ïÿ‰Î‚ÌfiÌ flΩ±˘‹Î_ ›‰¿˘fiı
’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı √΋Õı √΋Õı Œıfl‰ı. ÷ı‹fiı ‰«fiÎQ≤÷, ‰Î÷, ¿Ì÷˝fi˘, Ïfi›‹-
«ıWÀÎfiÎ_ ’ÿ˘ ‰√ıflı Â̬‰ı. ⁄ı ⁄Î…\ ⁄ı ›‰¿˘fiÎ ËÎ◊ ’¿ÕÌ ’˘÷ı «Î·ı ±fiı
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 37
38 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

¿Ëı — “ÿ˘ ⁄Î…\ ÿ˘ ›‰¿ ˈ, ‹K›ı ›˘√Ì ›‰¿ ˈ.”

ÁÎ◊ı Œfl÷Î ›‰¿˘fiÌ ’˘÷ı ⁄Ë Á_¤Î‚ ·ı. ÷ı‹fiı Ëı÷◊Ì Ω÷ı ’ÌflÁı,
’◊ÎflÌ ¿flÌ ±Î’ı. ¿˘¥¿ ›‰¿ ‹Î_ÿΠˢ› ÷˘ ÷ıfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î ’HÎ ’˘÷ı
⁄ıÁÌ Ω›.
’˘÷ı Ω÷ı Á‰Îflı ‰Ëı·Î ÁÎÕÎ «Îfl ‰Î√ı ∂ÃÌfiı, ›‰¿˘fiı μÃÎÕı. ÷ı‹fiı
±ÎiÎÎ, μ’ÎÁfiÎ ±fiı Áı‰ÎfiÌ ‰Î÷˘ ¿flı. …ı ›‰¿˘ fi¿˘flÕÎ μ’‰ÎÁ ¿flı
÷ı‹fiÎ ’fl ±Ï÷› flÎ∞ ◊¥fiı ◊Î’˘ ±Î’ı. flÎ÷ı ±Ï√›Îfl ‰Î√ı Á¤Î
’ÒflÌ ◊Λ ±fiı Ïfi›‹-«ıWÀÎ ◊¥ Ω› ’»Ì ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ›‰¿˘fiı
·¥fiı ±ı¿Î_÷‹Î_ ŒflÌ◊Ì Á¤Î ¿flı. ›‰¿˘ ±Î√‚ ±_√˛ı∞, ÏËLÿÌ, √…flÎ÷Ì
±ı‹ …\ÿÌ …\ÿÌ ¤ÎÊ΋Î_ ≠ë˘kÎfl ¿flΉı. ’˘÷ı ’HÎ flÎ∞ ◊¥fiı ±_√˛ı∞
ÂOÿ˘ ⁄˘·ı ±fiı √Q‹÷ ¿flΉı.
±Î…fiÎ ›√fiÎ ¿Î˜·ı…‹Î_ ±P›ÎÁ ¿fl÷Î fi‰›‰Îfi˘fiı ›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ… ‰Â ¿flÌ ÿı. ÷ı‹fiı ÏÁ√ÎflıÀ, ’Îfi, ÏÁfiı‹Î, fiÎÀ¿ ‰√ıflı
T›Áfi˘‹Î_◊Ì »˘ÕÎ‰Ì ÿı. ÷ı‹fiı ÁÎÿ_ ±fiı Á_›‹Ì ∞‰fi ∞‰‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ
±Î’ı. ±Îÿ½ fiÎ√Ïfl¿ ⁄fiΉı. ±Î ≠‹ÎHÎı ›‰¿˘fiı ÿfl ‰ÊıÛ ‰"¿ıÂfi‹Î_
‹ÏËfi˘, ⁄ı ‹ÏËfiÎ ÁÎ◊ı Œıfl‰ı. ›‰¿˘ ÷ı‹fiÎ◊Ì »^ÀÎ ’Õı I›Îflı ÷ı‹fiı ¬ÎÁ
¤·Î‹HÎ ¿flı — “Ïfi›‹-‘‹˝ ’΂Ωı. ›‰¿ ‹_Õ‚‹Î_ Ïfi›Ï‹÷ …Ωı. ÷‹ÎflÎ
√΋‹Î_ ‹_Õ‚ fi ˢ› ÷˘ Âw ¿flΩı. ±‹ı ÷‹fiı ’hÎ ·¬ÌÂ_.” ±ı‹ ¿ËÌ
‹_ÏÿflfiÎ ÿfl‰ÎΩ Á‘Ì ‰‚Ή‰Î ±Î‰ı. ›‰¿˘fiı ’HÎ ≠ı‹‹ÒÏ÷˝ ›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ…◊Ì »^ÀÎ ’Õ÷Î_ ±Î_¬‹Î_ ±Î_Á ±Î‰Ì Ω›.
27. ›‰Îfi˘fiı ÿÌZÎÎ
ÿÁ … ‰Ê˝‹Î_ ÷˘ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ±ÎÁ’ÎÁ ±ı¿ Á_ÿfl ›‰¿˘fi_
T≤_ÿ ÷ˆ›Îfl ◊¥ √›_. ÷ı‹fiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ±Î ›‰¿˘ CÎflı ’HÎ ÁÎÿÎ¥¤›* ∞‰fi
∞‰ı. ÿfl ’Î_« Ïÿ‰Áı μ’‰ÎÁ ¿flı. ±˘ÂÌ¿Î ‰√fl Âı÷fl_∞ ’fl ÁÒ¥ flËı. ÃoÕı
’ÎHÎ̱ı LËΛ. Ï÷·¿-«Î_ÿ·˘ ¿flı ±fiı ⁄ËÎflfi_ ¿Î_¥ ¬Î›-’̱ı fiÏË.
fiÎÀ¿, ÏÁfiı‹Î ÷˘ …\±ı … fiÏË.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ±Î‰Î ¿ıÀ·Î› ›‰¿˘ ÁΑ ◊‰Î ÷ˆ›Îfl
◊›Î. ÷ı±˘ ¿Ëı — “⁄fiΉ‰Î »ı. ¿Ë˘, ⁄fi¢ fiı ?”
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 39

÷ı‹fiÎ ±Î ≠ı‹Î‚ ÂOÿ˘ ±Î√‚ ¤HÎı·Î-√HÎı·Î ›‰Îfi˘ fi‹Ì ’Õ÷Î.

›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ÁΑ ◊‰Î ≥E»÷Î ±ı¿ ›‰¿fiı ’h΋Î_ ·A›_ Ë÷_ —
“‹Îflı ÷‹fiı ÁΑ ¿flÌfiı ‹ÎflÌ Áı‰Î ¿flΉ‰Ì fi◊Ì. ‹Îflı ÷˘ ÷‹fiı ⁄˛õωzÎ
¤HÎΉÌfiı ±ı¿Î_Ï÷¿‘‹˝ ÏÁ© ¿flΉ‰˘ »ı; ÷‹ÎflÔ_ ±ÎI›_Ï÷¿ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰_ »ı;
÷‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ·Î¬˘fiı ÁIÁ_√ ¿flΉ‰˘ »ı, ±fiı ±ZÎfl’flÔÊ˘k΋fiÌ μ’ÎÁfiÎ
…√÷¤fl‹Î_ ≠‰÷ν‰‰Ì »ı.”
V‰Î‹ÌlÌfiÎ ‹ËÎfi ±Î›fiı ΩHÎÌfiı ±Î ›‰¿˘fiÎ_ ‹Î-⁄Î’˘±ı ËÁ÷ı
‹¬ı ’˘÷ÎfiÎ ’h΢ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ_ «flHÎı ‘›Î˝. ¿Î"·ı… ±fiı ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfi_
μE« ÏÂZÎHÎ ’΋ı·Î ±Î ›‰Îfi˘fi_ ‹˘À<_ T≤_ÿ ÁΑ ◊‰Î ÷·ÁÌ flèÎ_.
Á_‰÷ 2017fiÎ ‰ˆÂά ‰ÿ ⁄ÎflÁfiı Ïÿ‰Áı, ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ
ÏÁkÎıfl‹Î …›_÷ÌÏÿfiı √œ’fl ‹_ÏÿflfiÎ_ Ϭfl˘ ’fl Á˘fiÎfiÎ ¿‚¢fiÌ V◊Î’fiÎ
◊¥. ÁÎ◊ı ÁÎ◊ı ÷ı … Ïÿ‰Áı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ±ı¿Î‰fi fi‰›‰Îfi˘fiı
¤Î√‰÷Ì ÿÌZÎÎ ±Î’Ìfiı ÁΑ ⁄fiÎT›Î. ÁIÁ_√‹Î_ Á˘fiÎfi˘ ¿‚ «ÕÎT›˘.
¤√‰Îfi V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ’»Ì V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ Á_≠ÿΛ ±fiı Á‹√˛
±ÎK›Î„I‹¿ ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ±ı¿ … Ïÿ‰Áı μE« ÏÂZÎHÎ ’΋ı·Î ±ı¿Î‰fi
›‰Îfi˘fiı ÁΑÿÌZÎÎ ÿı‰Îfi˘ ±Î ≠◊‹ ≠Á_√ Ë÷˘. ±Îfi˘ ›Â ›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ…fiı ‹‚ı »ı. ±Î ≠Á_√ ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ Á‰Hν ±ZÎflı ·¬ÎÂı.
’»Ì ÷˘ ÿfl ‰Êı˝ ¿ıÀ·Î› ¤HÎı·Î ›‰Îfi˘ ÿı‹Î_◊Ì ±fiı ±ÎÏ¡¿Î,
·_Õfi ‰√ıflı V◊‚ı◊Ì ±Î‰Ìfiı V‰Î‹ÌlÌ ’ÎÁı ÁΑÿÌZÎÎ ·ı‰Î ·ÎB›Î.
ÁIÁ_√fiÎ ≠«Îfl‹Î_ ±ı¿ ‹ËÎfi ¤fl÷Ì ±Î‰Ì. ±Î ›‰Îfi Á_÷‹_Õ‚ ÿıÂ-
ÿıÂΉfl‹Î_ ŒflÌ Á_≠ÿΛfi˘ ≠«Îfl ¿fl‰Î ·ÎB›_. ÷ı‹HÎı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ
‹ËÎfi Áı‰Î¿Î›˝‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ΩıÕÌ ÿÌ‘Ì.
28. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi_ ¿Î›˝
V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ Á_≠ÿΛfiΠωV÷Îfl ‹ÎÀı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ¿‹fl ¿ÁÌ.
flÎ÷-Ïÿ‰Á Ωı›Î ‰√fl √΋Õı √΋Õı ω«flHÎ ¿›*. ÿ̉˘ I›Î_ ÿÎ÷HÎ fiÏË,
±fiı ÿÎ÷HÎ I›Î_ ÿ̉˘ fiÏË. F›Î_ Ω› I›Î_ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi_ ÁL‹Îfi
◊Λ. ‰÷˝‹Îfi ‘flΉ‰Î ‹‹ZÎ±˘fiÌ ¤ÌÕ ◊Λ. μIÁ‰˘ ±fiı Á‹ˆ›Î±˘fiÌ
’fl_’flÎ «Î·ı.
40 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

ÁIÁ_√ Á‹ÿΛ ‰‘‰Î ·ÎB›˘. ±Î◊Ì ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı √΋Õı √΋Õı

ÁIÁ_√ ‹_Õ‚˘ V◊ÎM›Î_. ’hÎT›‰ËÎfl ¶ÎflÎ ÷ı‹fiı ‹Î√˝ÿ½fi ‹‚ı ÷ı‰Ì
T›‰V◊Î Âw ¿flÌ.
⁄ı ‰¬÷ ±Ï¬· ¤Îfl÷Ì› ›ÎhÎÎ Àˇıfi ¿ÎœÌ. Á_÷˘-ËÏfl¤@÷˘fiı ›ÎhÎÎ
¿flΉÌ. ÷Ì◊˘˝ ’Ήfi ¿›Î* ±fiı ¿ıÀ·Î› ‹‹ZÎ±˘fiı ÁIÁ_√‹Î_ ¬ıÓE›Î.
ËÏfl¤@÷˘fiı ±ÎiÎÎ ¿flÌfiı, Áfl¿Îfl‹Î_ ¤·Î‹HÎ ¿flÌfiı “»’ˆ›Î V‰ÎÏ‹-
fiÎflΛHΔ fi΋fi_ flı·‰ı VÀıÂfi Âw ¿flÎT›_. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi_ »’ˆ›Î‹Î_
¤T› V‰Î√÷ ◊›_.
V‰Î‹ÌlÌfiÎ ±ÿÔ˚¤÷ ¿Î›˝◊Ì ≠ıflÎ¥fiı Á˙ ËÏfl¤@÷˘±ı Á_‰÷
2012fiÎ ‰ˆÂά ‰ÿ ⁄ÎflÂı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ’Î_ÁÃ‹Ì …L‹ …›_÷Ì
ÁÎfl_√’fl‹Î_ ∂…‰Ì. ±ı¿ ·Î¬ ËÏfl¤@÷˘±ı ¤ı√Î ◊¥ ›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ…fiÎ_ ›Â˘√Îfi √ΛÎ_.
ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ Á_¿S’ ≠‹ÎHÎı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı Á_‰÷
2018‹Î_ ‹_⁄¥‹Î_ ‹˘À<_ ËÏfl‹_Ïÿfl “±ZÎfl ¤‰fi” ¿›*.
÷ı … ‰ÊıÛ ‰ˆÂά Áÿ ÁÎ÷‹ı ±‹ÿΉÎÿ(ÂÎËÌ⁄Î√)‹Î_ hÎHΠϬflfi_
¤T› ‹_Ïÿfl ¿flÌ, ‹ÒÏ÷˝≠Ï÷WÃÎ ¿flÌ. ‹Ëı‚Ή √΋‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ √flÔ ÂÎVhÎÌ∞
‹ËÎflÎ…fiÎ …L‹ V◊Îfi ’fl Á_ÿfl ‹_Ïÿfl ¿flÎT›_. ÷ı‹Î_ ‹ÒÏ÷˝≠Ï÷WÃÎ ¿flÌ, ±fiı
√flÔ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ±ÎflÁfiÌ ≠Ï÷‹Î (VÀıE›) ’HÎ I›Î_ ’‘flΉÌ.
Á_‰÷ 2021fiÌ Áη ±Î‰Ì. ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiı ≠√À ◊›Îfiı Á˘
‰Ê˝ ◊÷Î_ Ë÷Î_. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ «Q‹˘÷ıfl ‰Ê˝fiÌ T≤© ±‰V◊Î ±fiı
±V‰V◊ fiÎ…\¿ ÷Ï⁄›÷, »÷Î_ ±Î μIÁ‰ ‹ÎÀı Ï›΂ÎfiÌ ¿Õ¿Õ÷Ì ÀÎœ‹Î_
±ÎÕhÎÌÁ Ïÿ‰Á‹Î_ O›ÎÂÌ √΋ÕÎ_‹Î_ ’‘fl΋HÎ̱˘ ¿flÌfiı ·Î¬˘ wÏ’›ÎfiÌ
Áı‰Î ¤ı√Ì ¿flÌ. ±ÎÀ±ÎÀ·_ ¿WÀ ÷ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÎ √flÔ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ
…L‹-Â÷ÎOÿÌ ∂…‰‰Î ‰ıÃu_. ÿıËfiÌ ’fl‰Î ¿›Î˝ ‰√fl ÷ı‹HÎı ‹ËÎ Áÿ
’Î_«‹(‰Á_÷’_«‹Ì)fiı Ïÿ‰Áı ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ …L‹Â÷ÎOÿÌfi˘ μIÁ‰
±À·Îÿfl΋Î_ ∂…T›˘. ±Î ¤T› Á‹ˆ›Î‹Î_ ÿ˘œ ·Î¬ ËÏfl¤@÷˘fiı ±ı‹HÎı
√v‹ÏË‹Î Á‹ΩT›˘.
I›Îfl ⁄Îÿ M≤J‰Ì ’fl Áÿ˚ωzÎfiÌ ≠T≤ÏkÎ ◊Λ ±ı Ëı÷◊Ì Ï‰zÎfi√fl‹Î_
»ÎhÎη› ±fiı √˘ÓÕ·‹Î_ √flÔ¿<‚fiÌ V◊Î’fiÎ ¿flÌ. √˘ÓÕ·‹Î_ ≠Î◊Ï‹¿ ±fiı
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 41

‹ÎK›Ï‹¿ Â΂Π’HÎ Âw ¿flÌ.

›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ »˘Ó÷ıfl‹Ì …›_÷Ì ±Î‰Ì. ÿı ±fiı ’flÿıÂfiÎ
·Î¬˘ ËÏfl¤@÷˘±ı lÌ∞-V‰Î‹ÌfiÎ ±¬_Õ ‘Îfl¿ ±Î ÁI’vÊfiÌ …›_÷Ì
∂…‰‰Îfi_ fiyÌ ¿›*. “±Q≤÷’‰˝” fi΋fi˘ V‹Îfl¿ √˛_◊ ÷ı‹fiÎ ÏÿT› ¿Î›˝fiÌ
{Î_¬Ì ¿flΉ÷˘ ≠√À ◊›˘. ±Î ≠Á_√ı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı wÏ’›Î ’E«ÌÁ
ËΩflfi_ ÿÎfi √…flÎ÷ Áfl¿Îflfiı ÿW¿Î‚-’ÌÏÕ÷ …fi˘fiı ±LÔfiÿÎfi ÿı‰Î
±’˝HÎ ¿›*. √˘ÓÕ·‹Î_ ±Î ‹Ë˘IÁ‰‹Î_ ⁄ı ·Î¬ ËÏfl¤@÷˘±ı ÷ı‹fiÎ √H΢fi_
√Îfi ¿›*. ÿÏfi›Î¤flfiÎ ËÏfl¤@÷˘±ı ÷ı‹fiÎ_ ›Â˘√Îfi √ΛÎ_.
±fiÎÏÿ ±ZÎfl⁄˛õ √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÎ …L‹V◊Îfi ¤ÎÿflÎ √΋ı
ËÏfl¤@÷˘±ı Ω÷ı l‹›iÎ ¿flÌ “√HÎÎ÷Ì÷ fi√fl” VÀıÂfi ⁄_‘ÎT›_.
Á_‰÷ 2025fiÎ ‰ˆÂά Áÿ 6fiı Ïÿ‰Áı √HÎÎ÷Ì÷ fi√fl‹Î_ V‰Î‹ÌfiÎ
…L‹ V◊Îfi ’fl ±ı¿ Ϭflfi_ ¤T› ‹_Ïÿfl ¿flÌfiı ‘΋, ‘Î‹Ì ±fiı ‹@÷fiÌ
‹ÒÏ÷˝±˘ ’‘flΉÌ.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÎ_ ‰«fiÎQ≤÷w’ “‰ıÿflÁ”fi_ ’V÷¿
ŒflÌ◊Ì »’ÎT›_. ’˘÷ÎfiÎ √v ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… ±fiı ÷ı‹fiÎ √v ¤√÷∞
‹ËÎflÎ…fiÎ_ ∞‰fi «Ïflh΢fiÎ √˛_◊ ÷ˆ›Îfl ¿flÎT›Î. √vfiÌ …L‹-Â÷ÎOÿÌ ’fl
“›iÎ’flÔÊ VQ≤Ï÷” ±ı fi΋fi˘ √˛_◊ ≠√À ¿flÎT›˘. ±ZÎfl⁄˛õ √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ
V‰Î‹Ìfi˘ ≠ÁÎÿÌfi˘, ±Ï«_I›Îfi_ÿ ‰HÎafi˘ ·¬ı·˘ “ËÏfl·Ì·Î¿S’÷flÔ”
fi΋fi˘ ‹ËÎfi √˛_◊ »’Î‰Ì ≠ÏÁ© ¿›˘˝.
lÌ∞‹ËÎflÎ…fi_ ∞‰fi ±fiı ÿ½fi ÷◊Î ‰«fiÎQ≤÷˘ ÏËoÿÌ ±fiı
±_√˛ı∞‹Î_ ÷ˆ›Îfl ¿flΉflÎT›Î_; ±fiı √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ìfi_ Á_’ÒHν ∞‰fi-
T≤kÎÎ_÷ √…flÎ÷Ì‹Î_ »’Î‰Ì ≠ÏÁ© ¿›*.
ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ… Á_V◊ÎÏ’÷ “V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ≠¿Î”fi˘ ≠«Îfl ¿flÌ,
CÎıfl CÎıfl ËÏfl¤@÷˘fiı “≠¿Î” ‰Î_«÷Î ¿›Î˝. ÿflı¿ ¿ıLƒ‹Î_ Ïfi›Ï‹÷
flω‰ÎflfiÌ Á¤Î ¤flΛ ±fiı ÁIÁ_√ Á_⁄_‘Ì ‹Î√˝ÿ½fi ±fiı Á‹Î«Îfl
‹‚÷Î flËı ±ı Ëı÷◊Ì “V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ ÁIÁ_√ ’ÏhοΔ fi΋fiÌ ±Ã‰ÎÏÕ¿
’ÏhοÎfiÌ Âw±Î÷ ¿flÌ.
÷ı‹HÎı ÿÌZÎÎ ±Î’ı· fi‰›‰Îfi Á_÷˘fiı Á_V¿Ú÷fi˘ μE« ±P›ÎÁ
¿flΉ‰Î ‹_⁄¥ ’ÎÃÂ΂ÎfiÌ V◊Î’fiÎ ¿flÌ. ω¶Îfi Á_÷˘ ÷ˆ›Îfl ¿›Î˝. ÷ı‹fiÎ
42 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 43

±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±fiı ≠ıflHÎÎ◊Ì ¿ıÀ·Î› Á_÷˘ Á_V¿Ú÷fiÎ “ÂÎVhÎÌ” ±fiı “±Î«Î›˘˝”

◊›Î. ÷ı‹Î_◊Ì ¿ıÀ·Î¿ Á_÷˘ ÷˘ ¤Îfl÷ Áfl¿ÎflfiÌ ÏÂW›T≤ÏkÎ ‹ı‚‰Ìfiı
“‰Î«V’Ï÷” (’̱ı«.ÕÌ.) ◊›Î. ±Î ⁄‘ÎfiÎ ¿÷ν ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… Ë÷Î.
‰‚Ì, ¿ıÀ·Î¿ ›‰Îfi Á_÷˘fiı Á_√Ì÷‹Î_ ≠‰ÌHÎ ¿›Î˝.
ÁıÓ¿Õ˘ ËÏfl‹_Ïÿfl˘ ¿›Î*. ÁıÓ¿Õ˘ ’ÎflΛH΢ ±fiı iÎÎfiÏÂÏ⁄fl˘ ›˘∞fiı
·Î¬˘ ÏÂW›˘fiı ÁIÁ_√fi˘ ·Î¤ ±ÎM›˘. ·Î¬˘ fi‰Î ÁIÁ_√̱˘ ¿›Î˝ ±fiı
ÁIÁ_√fi˘ ω¿ÎÁ ¿›˘˝.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ‹ËkÎÎ ±ı Ë÷Ì ¿ı …\ÿÎ …\ÿÎ ÿflı¿ ‘‹˝fiÎ
±Î«Î›˘˝ ±fiı ‹Ëo÷˘fiı ÷ı‹fiı ‹ÎÀı ±Îÿfl Ë÷˘. ÷ı±˘ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…
’ÎÁı ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ·ı‰Î ±fiı ‹Î√˝ÿ½fi ·ı‰Î ’‘Îfl÷Î. ÷ı‹fi_ ¿Ëı‰_ Ë÷_ ¿ı
“›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… Á˙fiÎ »ı. ›˘√Ì∞ ¿Î_¥ V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎ Á_≠ÿΛfiÎ …
fiÏË, ’fl_÷ Á‹√˛ ωrfiÎ »ı.”
±Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… Á˙fiı ±Îÿfl ±Î’ı. Á‰˝ ‘‹˝ ≠I›ı
Á‹¤Î‰ ÿά‰ı. ¿˘¥fiÌ Ïfi_ÿÎ ÷˘ @›Îflı› ¿flı fiÏË ¿ı ¿˘¥fiı ¿fl‰Î ÿı fiÏË.
±flı ! ±Î’HÎÎ ÿı‹Î_ ±fiı ±Î„¡¿Î‹Î_ ÷˘ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ¿ıÀ·Ì› ‰¬÷
Â̬˘fiÎ √flÔ¶Îfl΋Î_, …ˆfifiÎ ÿıflÎÁfl‹Î_, ««˝‹Î_ ±fiı ¿ıÀ·Î› ‘‹Î˝l‹‹Î_
ωfiÎ Á_¿˘«ı √›Î »ı. ÿflı¿ ‘‹˝ ≠I›ıfi˘ ’˘÷Îfi˘ ±Îÿfl T›@÷ ¿›˘˝ »ı.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ·Î¬˘ ’fl‘‹a±˘fiı V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎfiÎ ±ÎÏl÷
⁄fiÎT›Î »ı. √‹ı ÷ı ‘‹˝ ¿ı ’_◊fi˘ ‹ÎHÎÁ ˢ›, ’HÎ ÷ı‹fiÎ Á_’¿Û‹Î_ ±Î‰ı
±ıÀ·ı fi‹Ì … ’Õı. ÁIÁ_√Ì ◊¥ Ω›. ±Î‹, ÷ı‹HÎı …ˆfi, Â̬, ’ÎflÁÌ,
‹Á·‹Îfi, ±ÎÏ¡¿ÎfiÎ fiıÀ̉˘, ›fl˘Ï’›fi˘ ‰√ıflı ±fiı¿ ’fl‘‹a ±fiı ’fl-
¤ÎÊ̱˘fiı ’HÎ ÁIÁ_√Ì ⁄fiÎT›Î »ı. ±Î ÁÒ«‰ı »ı ¿ı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi_
T›„@÷I‰ ¿ıÀ·_ ‹ËÎfi Ë÷_ !
±Î…ı CÎHÎÎ ·˘¿’flÔÊ˘ V‰‘‹˝fiÎ ¤˘√ı, ’˘÷ÎfiÎ Ïfi›‹˘‹Î_ CÎHÎÌ
»^À»ÎÀ ·¥fiı ¿Î›˝ ¿flı »ı, ’HÎ ÷ı‹fiı ÁŒ‚÷Î ‹‚÷Ì fi◊Ì. ÷ı‹fi_ ¿Î›˝
¢¤÷_ fi◊Ì. F›Îflı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ±WÀ ≠¿Îflı VhÎÌ ±fiı ‘fifi˘ I›Î√
±HÎÌÂ© ÁΫT›˘ »ı. lÌ∞‹ËÎflÎ…fiÌ fiÎfi΋Î_ fiÎfiÌ ±ÎiÎÎfi_ ›◊Î◊˝
’ηfi ¿›* »ı. »÷Î_ ±ÿÔ˚¤÷ ¿Î›˝ ¿flÌ ⁄÷ÎT›_ »ı. Á‹√˛ …fiÁ‹Î…‹Î_ ’fl‹
±ÎÿflHÎÌ›, ≠Î÷—V‹flHÎÌ› ’ÿ ‹ı‚T›_ »ı.
44 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

29. ±_‘Îfl¬_Õfiı ±…‰ÎY›˘

±ÎÏ¡¿ÎfiÎ ËÏfl¤@÷˘fiÎ ±Î√˛Ëfiı ‰Â ◊¥fiı Á˙ ≠◊‹ Á_‰÷
2012(Áfiı 1955)‹Î_ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ±Î„¡¿Î ±fiı ±ıÕfifiÎ ≠‰ÎÁı
√›Î. ‹˘Q⁄ÎÁÎfiÎ ¤T› ‹_Ïÿfl‹Î_ ‹ÒÏ÷˝≠Ï÷WÃÎ ¿flÌ ±ZÎfl’flÔÊ˘k΋ ÿı‰
’‘flÎT›Î. ‹@÷flÎ… ‹√fi¤Î¥fiÎ Á‹ÎÏ‘ V◊Îfi ’fl «flHÎÎflω_ÿ ’‘flÎT›Î_.
ËΩfl˘ fi‰Î ÁIÁ_√Ì ¿›Î˝. μIÁ‰-Á‹ˆ›Î ¿flÌ ¿ıÀ·Î_› V◊Îfi˘fiı ÷Ì◊˝w’
⁄fiÎT›Î_. ËΩfl˘ ‹Î¥·fi˘ ≠‰ÎÁ ¿flÌfiı ±_‘Îfl¬_Õ ±ÎÏ¡¿Îfiı ±…‰ÎY›˘.
…ıfiÎ Œ‚w’ı ±ÎÏ¡¿Î‹Î_ CÎHÎÎ_ ›‰¿ ‹_Õ‚˘ ±fiı ÁIÁ_√ ‹_Õ‚˘ V◊’ΛÎ_.
Á÷÷ ’h΢fiÎ ≠‰ÎË◊Ì ËÏfl¤@÷˘‹Î_ ÁIÁ_√fi˘ fl_√ «Õ÷˘ ±fiı «Õ÷˘ flè΢.
÷ı‹HÎı ¿o’ηÎ, Ï…_Ω ±fiı Àfl˘fl˘‹Î_ ‹_Ïÿfl˘ ⁄Î_‘Ì ÷ˆ›Îfl ¿›Î*. ±Î ‹_Ïÿfl˘‹Î_
‹ÒÏ÷˝≠Ï÷WÃÎ ¿fl‰Î ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı ŒflÌ◊Ì ±ÎÏÔ¡¿Î ’‘Îfl‰Î
ËÏfl¤@÷˘±ı ωfi_÷Ì ¿flÌ.
±Î◊Ì, Á_. 2016(Áfiı 1960)fiÌ Áη‹Î_ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ŒflÌ◊Ì
±ÎÏÔ¡¿Î ÷◊Î ±ıÕfi ’‘Λν. ¿o’ηÎ, Ï…_Ω ±fiı Àfl˘fl˘fiÎ_ ‹_Ïÿfl˘‹Î_ ‹ÒÏ÷˝-
≠Ï÷WÃÎ ¿flÌ. ’Î_hÎÌÁ ËΩfl ‹Î¥·fi˘ ≠‰ÎÁ ¿›˘˝. ÁÎ÷ ÿı¢fiÎ_ ¿<· ±ı¿Á˘
hÎHÎ √΋˘‹Î_ ω«flHÎ ¿flÌ, ËΩfl˘ ‹‹ZÎ±˘fiı ÁIÁ_√‹Î_ ¬ıÓE›Î. ±ÎÏÔ¡¿Î‹Î_
μkÎfl˘kÎfl ÁIÁ_√ ‰‘‰Î ·ÎB›˘. ’Ïç‹fiÎ ÿı¢‹Î_ ∫B·ıLÕ, ±‹ıÏfl¿Î ±fiı
¿ıfiıÕ΋Î_ ÁIÁ_√fiÎ_ ⁄Ì… fl˘’ΛÎ_. ‘Ì‹ı ‘Ì‹ı ∫B·ıÓÕ ±fiı ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ¬Ò⁄
ÁIÁ_√̱˘ ‰K›Î, ±ÎÏÔ¡¿Î‹Î_ √· ±fiı fiÎ¥fl˘⁄ÌfiÎ ËÏfl¤@÷˘±ı ‹˘ÀÌ
…B›Î ·¥ ωÂ΂ ‹_Ïÿfl ⁄Î_K›Î_. ËÏfl¤@÷˘±ı ŒflÌ ±ı¿ ‰Îfl ≠Î◊˝fiα˘
Âw ¿flÌ. ¤@÷‰IÁ· √flÔËÏfl±ı fiÎ…\¿ ±fiı fiÎÿflV÷ ÷Ï⁄›÷ ˢ‰Î »÷Î_
ωfi_÷Ì V‰Ì¿ÎflÌ. hÎÌ∞ ‰¬÷ ±ÎÏÔ¡¿Î …‰Î ¿⁄ÒS›_.
Á_‰÷ 2026(Áfiı 1970)‹Î_ hÎÌ∞ ωÿı›ÎhÎαı fiÌ¿Y›Î.
fiÎ¥fl˘⁄ÌfiÎ flÎ…‹Î√˝ ’fl ⁄_‘Λı· ‹_Ïÿfl‹Î_ ‹ÒÏ÷˝≠Ï÷WÃÎ ¿flÌ. »ıS·Ì ‰Îfl
ËÏfl¤@÷˘fiı ±œ‚¿ ±ÎK›Î„I‹¿ Á¬ ±ÎM›_.
·_ÕfifiÎ ËÏfl¤@÷˘±ı ‹_Ïÿfl ‹ÎÀı Ϭ˛V÷Ì ÿı‰‚ ¬flÌÿÌ, ÷ıfi_ ‹_Ïÿfl‹Î_
w’Î_÷fl ¿›*. ·_ÕfifiÎ ‹_Ïÿfl‹Î_ ‹ÒÏ÷˝≠Ï÷WÃÎ ¿fl‰Î ’‘Îfl‰Î ±Î‹_hÎHÎ ±ÎM›_.
·_Õfi‹Î_ ‰Á÷Î ±Î’HÎÎ ËΩfl˘ ÁIÁ_√̱˘fiÎ ¤Î‰fiı ‰Â ◊¥fiı ·_Õfi √›Î.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 45

·_ÕfifiÎ flÎ…‹Î√˝ ’fl ÁflCÎÁοÎflı ’˘·ÌÁ ⁄"LÕ ÁÎ◊ı ‰Î…÷ı-√Î…÷ı

Á΋ˆ›_ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ·_ÕfifiÎ ‹K› ¤Î√ ¥{˚·ŸBÀfi‹Î_ ±Î‰ı·Î ‹_Ïÿfl‹Î_
‹ÒÏ÷˝≠Ï÷WÃÎ ¿flÌ ¿ıÀ·Î› ’flÿıÂ̱˘fiı ÁIÁ_√ ÷flŒ ‰ÎY›Î. ·_ÕfifiÌ ◊ıQÁ
fiÿÌ‹Î_ Ãο˘fl∞fiı VfiÎfi ¿flÎ‰Ì Á‹ˆ›˘ ¿›˘˝. ±Î‹, ◊ıQÁ fiÿÌfiı √_√Î …ı‰Ì
’ωhÎ ¿flÌ. ⁄ı ‹ÏËfiÎ ∫B·ıLÕ‹Î_ ÁIÁ_√ ≠«Îflfi_ ¿Î›˝ ¿flÌ ’˘÷ı ¤Îfl÷
’λΠ’‘Λν ±fiı «Îfl Á_÷˘fiı ±‹ıÏfl¿Î ÁIÁ_√-≠«Îfl ¿fl‰Î ‹˘¿S›Î.
30. V‰Î√÷ ±fiı ωÿΛ
·√¤√ ’Î_« ‹ÏËfiÎ Á‘Ì ±ÎÏÔ¡¿Î ±fiı ω·Î›÷fiÎ ËÏfl¤@÷˘fiı
Á¬ ±Î’Ìfiı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ¤Îfl÷ ’λΠ’‘Λν. ¤Îfl÷fiÎ_ ±_√˛ı∞,
ÏËoÿÌ, ‹flÎÃÌ, √…flÎ÷Ì ‰√ıflı ⁄‘Î_ … ±¬⁄Îfl˘‹Î_ ÷ı‹fiÎ ¿Î›˝fiÌ ≠Â_ÁÎ
◊¥. Ãıfl Ãıfl ÷ı‹fiÎ_ ›Â˘√Îfi √‰Î›Î_. ‹_⁄¥‹Î_ ±ıÏ›ÎfiÎ Á˙◊Ì ‹ËÎfi
Á¤ÎB≤Ë “ÊH‹¬Îfi_ÿ ËÎ"·”‹Î_ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi_ ΩËıfl ÁL‹Îfi ¿fl‰Î‹Î_
±ÎT›_. ÷ı‹fiı ‹Îfi’hÎ ±’Λ_. ÷ı ‰¬÷ı V‰Î‹Ì Ï«L‹›Îfi_ÿı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı
“±Î’HÎÎ ›‰Îfi˘ F›Îflı ’ÎçÎI› Á_V¿ÚÏ÷fi_ ±fi¿flHÎ ¿flÌ flèÎÎ »ı, I›Îflı ±Î
Á_÷’flÔÊı, ¿ı‰‚ ‘‹˝fiÎ ≠«Îfl ‹ÎÀı ±ÎÀ·Ì T≤© ‰›ı ω·Î›÷ Á‘Ì ≠‰ÎÁ
¬ıÕu˘. Á˙fiı fiÌÏ÷, ‘‹˝fiÎ Á_V¿Îfl ±ÎM›Î. ÷ı ¬flı¬fl ≠Â_ÁfiÌ› ‰Î÷ »ı.”
÷ı … ≠‹ÎHÎı ‰Õ˘ÿfl΋Î_ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi_ ΩËıfl ÁL‹Îfi ◊›_.
√…flÎ÷ flÎF›fiÎ ’ÎÀfi√fl ±‹ÿΉÎÿ‹Î_ ÷˘ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı
ÂËıflfiÎ flÎ…‹Î√˘˝ ’fl ÁflCÎÁοÎflı ·¥ …¥fiı, ‘΋‘Ò‹◊Ì ÁL‹Îfi ¿fl‰Î‹Î_
±ÎT›_. ±ı¿ ‹Î¥· ·Î_⁄Î ÁflCÎÁfiÎ ¿ıLƒ Á‹Î ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ_ ÿ½fi
¿fl‰Î ’Î_«◊Ì » ·Î¬ ·˘¿˘fiÌ ‹ıÿfiÌ ∂‹ÀÌ Ë÷Ì. ÷ı ‰¬÷ı ±‹ÿΉÎÿfiÎ
ÀÎ√˘fl ËÎ"· ¬Î÷ı √…flÎ÷ flÎF›fiÎ ‹A›≠‘Îfi lÌ ÏË÷ıLƒ¤Î¥ ÿıÁÎ¥,
±L› ‹_hÎ̱˘ ÷◊Πωω‘ ‘‹˝fiÎ ‹Ëo÷˘±ı ¤ı√Î ‹‚Ì ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi_
±Ï¤‰Îÿfi ¿›*.
±Î ≠Á_√ı ‹A›≠‘Îfi lÌ ÏË÷ıLƒ¤Î¥ ÿıÁÎ¥±ı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı “›˘√Ì∞
‹ËÎflÎ…fi_ ÁL‹Îfi ±ı ¤Îfl÷Ì› Á_V¿ÚÏ÷fiÎ ÁΫΠÁfiÎ÷fiÌfi_ ÁL‹Îfi »ı.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi_ ÁL‹Îfi ±ı Á‹√˛ ‹Îfi‰Ω÷fiÎ μ©Îfl¿fi_ ÁL‹Îfi »ı.
±Î…ı ¤Îfl÷‹Î_ ±fiı ’flÿı¢‹Î_ …ı ±ÂÎ_Ï÷fiÎ ⁄fiΉ˘ ⁄fiı »ı, ÷ı Á‰ıÛ
46 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

±ÂÎ_Ï÷ À΂fiÎflÎ ±ı‰Î ÂÎ_Ï÷ÿÎ÷Î Á_÷ ÷flÌ¿ı ±Î’HÎı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi_

ÁL‹Îfi ¿fḻı »Ì±ı.”
±Î … ≠‹ÎHÎı ·Ì‹ÕÌ, √œÕÎ, ¤Î‰fi√fl, ‹Ë‰Î, ±‹flı·Ì, flÎ…¿˘À,
√˘_Õ· ‰√ıflı V◊‚˘±ı ÷ı‹fi_ ΩËıfl ÁL‹Îfi ◊›_.
±ÎÀ±ÎÀ·Î_ ÁL‹Îfi˘ ‰E«ı ’HÎ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ÷ı‹fiÌ √flÔ¤„@÷
±fiı ¿÷˝T› @›Îflı› ¤ÒS›Î fi◊Ì. ÷ı‹fiÎ ±Î »ıS·Î ≠‰ÎÁ ÿflQ›Îfi,
ÁÎfl_√’fl‹Î_ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ Á_¿S’ ≠‹ÎHÎı ÷ˆ›Îfl ¿flΉı·Î Á˘fiÎfiÎ
ÏÁ_ËÎÁfi‹Î_ Ãο˘fl∞fiÌ ±Îfl÷Ì μ÷ÎflÌ. ¤Î‰fi√fl‹Î_ ÷˘ ‹Ò‚‘Îfl
‰flÁÎÿ‹Î_ ’HÎ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı fl˘¿Î¥fiı ‹_Ïÿflfi_ ¬Î÷‹ËÒ÷˝ ¿›*. ÷ı …
≠‹ÎHÎı ‹Ë‰Î‹Î_ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ √flÔ ¤√÷∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ …L‹V◊Îfi
’fl ÷ı›Îfl ¿flΉı·Î ‹_Ïÿfl‹Î_ ‹ÒÏ÷˝≠Ï÷WÃÎ ¿flÌ. ¤Îfl÷fiÎ flÎ…’flÔÊ˘,
¿ı‚‰HÎÌ¿Îfl˘, Á΋ÎÏ…¿ ¿Î›˝¿fl˘, Á_÷˘, ωω‘ ‘‹˝fiÎ ‹Ëo÷˘, μz˘√’Ï÷±˘,
ÕÎ"@Àfl˘, ‰¿Ì·˘, ÿıÂÁı‰¿˘ ±ı‹ ÿflı¿ ZÎıhÎfiÎ ·˘¿˘±ı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ
¿Î›˝fiÌ ≠Â_ÁÎ ¿flÌ.
√˘_Õ·‹Î_ ±Î‰Ì »ıS·Î hÎHÎ ‹ÏËfiÎ „V◊fl flèÎÎ. √˘ÓÕ·‹Î_ Âflÿ
’ÒÏHν‹ÎfiÎ Á‹ˆ›Îfiı Ïÿ‰Áı ±ZÎfl ÿıflÌfiÌ ’λ‚, ±ÎflÁfiÎ Á_ÿfl ÏÁ_ËÎÁfi
’fl √flÔ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ Á_ÿfl ±ÎflÁfiÌ ≠Ï÷‹Î(VÀıE›)fiÌ Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿
≠Ï÷WÃÎ ¿flÌ. √˘ÓÕ·‹Î_ flËÌfiı Á˙fiÎ Á_¿S’˘ ’ÒflÎ ¿›Î˝. ÿflı¿ ËÏfl¤@÷fiı
√˘ÓÕ· ⁄˘·Î‰Ìfiı Á¬ ±ÎM›_. fiÎfiÎ ‹˘ÀÎ μIÁ‰˘ ¿flÌfiı Á˙fiı VQ≤Ï÷ ±Î’Ì.
÷ı‹HÎı ±ı¿Î±ı¿ ‹Î_ÿ√Ì √˛ËHÎ ¿flÌ. ÷ı‹fiÌ ±¿‚ ·Ì·Î ¿˘¥ ¿‚Ì
Â@›_ fiÏË. ‹Î_ÿ√Ì ‰‘Ì. ¿ıÀ·Ì¿ ÁÎfl‰Îfl ‹_⁄¥ ±Î’‰Ì ’Õı ÷ı‹ Ë÷Ì,
÷ı◊Ì ÷fl÷ ÷ı‹fiı ‹_⁄¥‹Î_ ÁÎfl‰Îfl ‹ÎÀı ·Î‰‰Î‹Î_ ±ÎT›Î.
Á_‰÷ 2027fiÎ ’˘Ê ‰ÿ ±ı¿ÎÿÂÌfiÎ (÷Î. 23-1-1971) Ïÿ‰Áı
⁄’˘flı ±ı¿ ‰Î√ı Á˙fiı “…› V‰ÎÏ‹fiÎflΛHΔ ¿ËÌfiı ±ı¿Î±ı¿ V‰÷_hÎ ◊¿Î
ÿıË »˘ÕÌ ±_÷‘νfi ◊›Î.
÷ı‹fiÎ ÿıËfiı ω‹Îfi ¶ÎflÎ ‹_⁄¥◊Ì √˘ÓÕ· ·¥ …‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. I›Î_
’˘Ê ‰ÿ ⁄ÎflÁfiı Ïÿ‰Áı ÷ı‹fiÎ ÿıËfi_ Ê˘Õ¢’«Îfl ωϑ◊Ì ’Ò…fi ¿›*. I›Îfl
⁄Îÿ ±ZÎfl ‹_ÏÿflfiÌ …‹HÎÌ ⁄Î… ’fl ±Î‰ı·Î ≠Î_√H΋Î_ ±ı‹fiÎ ÿıËfi˘
±„BÔfiÁ_V¿Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ±Î ≠Á_√ı ÿıÂ-ωÿıÂfiÎ ËΩfl˘ ¤@÷˘ ±fiı
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 47

‹ËÎfi¤Î‰˘±ı ±_÷flfiÎ_ ±l◊Ì ±ı‹fiı ±_Ï÷‹ ±_…Ï· ±Î’Ì. ±Î …B›Î±ı

VQ≤Ï÷ ‹_Ïÿfl »ı.
31. ›˘√Ì∞fiı Â_ √‹ı ?
‘΋‹Î_ ’‘Λν I›Î_ Á‘Ì ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… Ëo‹ıÂÎ_ ΩÕÎ_ ¿’ÕÎ_
’Ëıfl÷Î. ÁÎÿÎ¥ ±fiı Áı‰Î ±ı‹fiı √‹÷Î_. …‹‰Îfi_ ’HÎ ÁÎÿ_. …‹÷Ì ‰¬÷ı
⁄‘_ ·Î¿ÕÎfiÎ ’kÎfl‹Î_ ¤ı√_ ¿flÌfiı, ±_ÿfl ’ÎHÎÌ fiάÌfiı …‹ı. ÁÎflÌ flÁ˘¥
¿ı ‹ÌÃÎ¥ ⁄fiÌ Ë˘› ÷ı Ïÿ‰Áı μ’‰ÎÁ ¿flı. ‹˘œ<_ ÷˘ ÁÿΛ ËÁ÷_ … ˢ›.
fiÎfiÎ ‹˘ÀÎ Á˙fiı ⁄˘·Î‰ı. Á˙fiÌ ¬⁄fl ’Ò»ı. Á˙fiÌ ÁÎ◊ı ‰Î÷ ¿flı. ⁄‘Îfiı
±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ±Î’ı. ÿflı¿fiÎ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ËÎflÎ…fiı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı. V‰ÎÏ‹-
fiÎflΛHÎfi_ ¤…fi ±fiı ‹Î‚Î ÷˘ ±¬_Õ «Î· … ˢ›.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiı fiÎfiÎ_ ⁄΂¿˘ ⁄Ë √‹ı. ⁄΂¿˘fiı Ëı÷◊Ì ’ÎÁı
⁄˘·Î‰ı. ’ÎÁı ⁄ıÁÎÕÌfiı ‘Òfi ⁄˘·Î‰ı —
“V‰Î‹Ì ±fiı fiÎflΛHÎ, ±ZÎfl ±fiı ’flÔÊ˘k΋;
±ÎI‹Î ±fiı ’fl‹ÎI‹Î, ⁄˛õ ±fiı ’fl⁄˛õ.”
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ⁄΂¿˘fiı ¤ı√Î ¿flÌ ¤…fi˘ ⁄˘·Î‰ı. ÷ı‹fiı ¿Ì÷˝fi˘
±fiı V‰Î‹ÌfiÌ ‰Î÷˘ Â̬‰ı. lÌ∞‹ËÎflÎ… ±fiı √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹ÌfiÌ
‰Î÷˘ ¿flı. ¤√÷∞ ‹ËÎflÎ… ±fiı ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÎ ≠Á_√˘ ¿Ëı. ’ÒΩ
±fiı ±Îfl÷Ì ¿fl÷Î_ Â̬‰ı ±fiı ‰‚Ì ¬Ò⁄ ≠ÁÎÿ ±Î’ı.
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi˘ ±Îÿı ¿ı ÿflı¿ ›‰¿ı ‰Ëı·Î ∂ÃÌ …‰_. ∂ÃÌfiı
V‰ÎÏ‹fiÎflΛHÎfi_ V‹flHÎ ¿fl‰_. fiÎËÌ-‘˘¥fiı ’ÒΩ ¿fl‰Ì. ’»Ì Ãο˘fl∞fiı
ÿ_Õ‰÷Ô˚ ¿fl‰Î ±fiı ÏÂZÎÎ’hÎÌfiÎ ’Î_« f·˘¿ ‰Î_«‰Î. ’ÒΩ ¿flÌfiı ÏfiÂ΂fi_
·ıÁfi ¿fl‰_. ÏfiÂ΂‹Î_ ¤HÎ÷ΠωzÎ◊a±ı fl˘… «Îfl ¿·Î¿ ‰Î_«‰_. ¿Î"·ı…‹Î_
¤HÎ÷Πˢ¥±ı ÷˘ fl˘… ±Îà ¿·Î¿ ‰Î_«‰_. ‰ÕÌ·˘fiı ‹Îfi ±Î’‰_. ‹Î-
⁄Î’fiı ’√ı ·Î√‰_.
ÏfiÂ΂‹Î_, ¿Î˜·ı…‹Î_ Ï÷·¿-«Î_ÿ·˘ ¿flÌfiı …‰_. fl˘… ‹_Ïÿflı …‰_.
⁄΂ ‹_Õ‚, ›‰¿ ‹_Õ‚fiÌ Á¤Î‹Î_ Ïfi›Ï‹÷ …‰_. ‰«fiÎQ≤÷˘, V‰Î‹ÌfiÌ
‰Î÷˘ ±fiı ¿Ì÷˝fi˘ ‹˘œı ¿fl‰Î_. ÿÒ‘-’ÎHÎÌ √΂Ìfiı ’̉Î_. «˘flÌ ¿fl‰Ì fiÏË.
±ı¿ÎÿÂÌfi˘ μ’‰ÎÁ ¿fl‰˘. ¿˘¥fiÌ ‰V÷ ·ı‰Ì fiÏË. ¿˘¥fiÌ fiÌ«ı ’Õı·Ì
48 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

‰V÷ μ’ÎÕ‰Ì fiÏË. ⁄ÌÕÌ, ÏÁ√ÎflıÀ ’̉Î_ fiÏË. ¬˘À<_ ⁄˘·‰_ fiÏË. fiÎÀ¿-
ÏÁfiı‹Î Ωı‰Î_ fiÏË. ËÎ"À·fiÌ ¿ı ⁄ΩflfiÌ ‰V÷ ¬Î‰Ì fiÏË.
32. ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fi˘ μ’ÿıÂ
(1) ¤√‰Îfi ¤∞ ·ı‰Î. Ëη÷Î_-«Î·÷Î_, ¬Î÷Î_-’Ì÷Î_, ÿflı¿ Ïø›Î‹Î_
¤√‰Îfi ¤∞ ·ı‰Î.
(2) ÏfiI› ⁄ı ‰«fiÎQ≤÷ ±fiı V‰Î‹ÌfiÌ ÿÁ ‰Î÷˘fi˘ ’Îà ¿fl‰˘.
(3) ‹˘œı ¿flı·Î_ ¿Ì÷˝fi, ‰«fiÎQ≤÷, ‰Î÷_ ‰√ıflı fl˘… ⁄˘·Ì …‰Î_.
(4) ›‰¿˘ ¤ı√Î ◊¥±ı I›Îflı …√÷‰Î÷ν fi ¿fl‰Ì. √˘„Wà ¿fl‰Ì, ¿◊Î-
‰Î÷ν ¿fl‰Ì, ¤√‰Îfi ±fiı Á_÷fiÌ ·Ì·Î Á_¤Îfl‰Ì. ‹˘ÀÎ’flÔÊı …ı
‰Î÷ ¿flÌ Ë˘› ÷ıfi_ ‹fifi, Ï«_÷‰fi ¿fl‰_.
(5) ’˘÷ÎfiÎ ÿ˘Ê À΂‰Î ‹ÎÀı ¬À¿˘ flά‰˘. ø˘‘ ÷˘ ±Î‰‰Î ÿı‰˘ …
fiÏË. ‹˘ÀÎ’flÔÊ ±Î√‚ ÏfiW¿’À ◊¥ …‰_; ÷˘ º„WÀ‹ÎhÎı Ïfiÿ˘˝Ê
◊¥ …‰Î›.
(6) iÎÎfi Â̬ı ±fiı Áı‰Î ¿flı ÷ı ‰‘÷Î_ Ω›. ‹ÎÀı fiÎfiÌ-‹˘ÀÌ ÿflı¿
Áı‰Î‹Î_ ‹_ÕÌ ’Õ‰_. ¿◊ΉÎ÷ν ÁÎ_¤‚‰Îfi_ ±_√ flά‰_.
(7) “fiÎfiıÁı ˢ fiÎfiÎ flË̱ı, …ˆÁÌ fiÎfiÌ ÿÒ⁄;
CÎÎÁŒÌÁ Á⁄ ∂Õ √›Î, ÿÒ⁄ ¬Ò⁄@Ì ¬Ò⁄.”
’ÎHÎÌfiÎ ’Òfl‹Î_ ±ÀoÀ ∂¤ı·Î_ ±Î¿ÕÎfiÎ_ {ÎÕ ÷HÎÎ¥ Ω›. ’HÎ fiÎfiÌ
‘˛˘ ‰Î_¿Ì fi‹Ì Ω› »ı ÷˘ ÷ıfiÎ ’fl◊Ì ¿ıÀ·_› ’ÎHÎÌ ŒflÌ Ω› ÷˘›
÷HÎÎ÷Ì fi◊Ì. ÷ı‹ ±Î’HÎı ‹Îfi flά̱ı ±ÀoÀ ◊¥fiı Œfḻı ÷˘
ÁIÁ_√‹Î_ ÿı¿΂ ·Î√ı. ’HÎ Ïfi‹Î˝fiÌ ◊¥fiı fi̫΋Î_ fiÌ«Ì Áı‰Î
¿fl‰Î ‹_Õ̱ı ÷˘ ÿıËÎϤ‹Îfi fi ±Î‰ı ±fiı ÁIÁ_√‹Î_ À¿Ì …‰Î›.
(8) ›‰¿˘±ı Á_’, Áxÿ¤Î‰ ±fiı ±ı¿÷Î flά‰Î_.
(9) Á‹√˛ ÁIÁ_√fiı ÏÿT› ‹Îfi‰˘. ÿflı¿ ËÏfl¤@÷‹Î_, Á_⁄_‘‰Î‚΋Î_
ÏÿT›¤Î‰ flά‰˘. ’˘÷Îfiı …ı ≠√À V‰w’ ‹Y›_ »ı ÷ıfiı Ïfiÿ˘˝Ê
Á‹…‰_. ¤√‰Îfi ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷fi˘ ±¤Î‰, ±‰√HÎ ÷˘
·ı‰˘ … fiÏË.
(10) Ãß΋U¿flÌ fi ¿fl‰Î_. »˘ÏHΛΒb_ (÷˘ŒÎfiÌ’b_) fi flά‰_. ÂÎ_÷
›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… 49

V‰¤Î‰ ¿ı‚‰‰˘.
(11) ’Îfl¿Ì Ïø›Î, ’Îfl¿˘ ±Î¿Îfl ±fiı ’Îfl¿Î ÿ˘Ê fi Ωı‰Î_. ±Î’HÎÌ
’˘÷ÎfiÌ Ïø›Î ±fiı ÿ˘Ê ÷’ÎÁ‰Î_.
(12) ¬‹‰_. ‰«fifi˘ ±fiı ÿıËfi˘ ¤ÌÕ˘ ¬‹÷Î_ Â̬‰_. …ı ¤@÷ ¤ÌÕ˘
¬‹ı, ÷ıfiÎ ’fl ¤√‰Îfi ±fiı Á_÷ flÎ∞ ◊Λ »ı.
(13) F›Î_ I›Î_, …ı‰_ ÷ı‰_ ±fiı …ı‹ ÷ı‹ «·Î‰Ì ·ı÷Î_ Â̬‰_. ¿˘¥ ‰V÷
‹ÎÀı ÷¿flÎfl fi ¿fl‰Ì.
(14) ±Î’HÎı ±„BÔfi …ı‰Î ◊‰_, ’HÎ ’ÎHÎÌ …ı‰Î fi ◊‰_. ±„BÔfi‹Î_ …ı fl_√
fiά̱ı ÷ı ±„BÔfifiÎ fl_√ …ı‰˘ ◊¥ Ω›. ’HÎ ’ÎHÎÌ‹Î_ …ı fl_√
fiά̱ı, ÷ı ÷fl÷ ’ÎHÎÌfi˘ fl_√ ⁄ÿ·Ì fiάı. ÷ı‹ ±Î’HÎÎ fl_√ı
⁄ÌΩfiı fl_√Ì fiά‰Î, ’HÎ ⁄ÌΩfiÎ fl_√ı ±Î’HÎı fl_√Ή_ fiÏË.
(15) ÂËıfl‹Î_ flËı‰_ ÷ı fiÌ«Ì º„WÀ flάÌfiı «Î·‰_. ±Î’HÎfiı ÂËıflfi˘
ÕÎCÎ fi ±Õ‰˘ Ωı¥±ı. ÂËıflÌfiı Œı· ‰‘ ˢ›. ±Î’HÎı Œı·◊Ì
±‚√Î flËı‰_. ÏfiI› ‹_Ïÿflı …‰_. ¤√‰Îfi ±fiı Á_÷fiı ≠‘Îfi
flά‰Î, …ı◊Ì ÂËıfl‹Î_ flËı ÷˘ ’HÎ ⁄Α fi ±Î‰ı.
(16) ÁΑ ◊‰_, ÁΑ÷Î Â̬‰Ì ±fiı V‰¤Î‰ ‹Ò¿‰Î. ÁΑ÷Î Â_ ?
¬‹‰_. V‰¤Î‰ ±ı‰Î ’ÎՉΠ…ı◊Ì »Î’ ’Õı.
(17) ÿÎÁfiÎ ÿÎÁ ◊‰_ ±ı Á˙◊Ì ‹˘ÀÌ ’ÿ‰Ì »ı. ‹ÎÀı ’÷flΉ‚Î_
μ’ÎÕ‰Î_, ‰ÎÁHÎ ∂À¿‰Î_, ËÏfl¤@÷˘fiÎ_ ¿’ÕÎ_ ‘˘¥ ÿı‰Î_, ‹_ÏÿflfiÎ_
’Λ¬ÎfiÎ_ ‘˘‰Î_ ±fiı «˘¿Î ÁÎŒ ¿fl‰Î. ‹˘ÀÎ ÁÎËı⁄ ◊¥±ı ÷˘
’HÎ Áı‰Î ¿fl‰Ì. ±Î ‹˘ZÎfiÌ ¿‰Î›÷ »ı, ÷ı Â̬‰Ì.
(18) ±ÏËoÁÎ ÷◊Î ⁄˛õ«›˝ ’΂‰Î_. ’˘÷ÎfiÎ ±ÎI‹Îfiı “√HÎÎ÷Ì÷ »\_,
±ZÎfl »\_, ⁄˛õ »\_” ±ı‹ ‹Îfi‰˘.
(19) hÎHÎ ‰V÷ ÏfiI› »ı - ‘΋, ‘Î‹Ì ±fiı ‹@÷. lÌ∞‹ËÎflÎ… ’ÒHν
’flÔÊ˘k΋ »ı; Á‰˝ ±‰÷ÎflfiÎ ±‰÷ÎflÌ »ı; ¿÷ν, ÁοÎfl, Á‰˘˝’flÌ
±fiı ≠√À »ı. √HÎÎ÷Ì÷Îfi_ÿ V‰Î‹Ì ±fiÎÏÿ ‹Ò‚ ±ZÎfl‹ÒÏ÷˝ »ı,
‹ËÎflÎ…fiı flËı‰Îfi_ ‘΋ »ı. ±fiı ≠√À ÁI’flÔÊ ±ı ‹˘ZÎfi_ ¶Îfl
»ı. ±ı‹ ºœ÷Î flά‰Ì.
50 ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…

33. ≠‹¬V‰Î‹Ì ‹ËÎflÎ…

Á_‰÷ 2006‹Î_ ±‹ÿΉÎÿ‹Î_ ⁄˛õV‰w’ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…ı ’˘÷ÎfiÎ
V◊Îfiı, ÂÎVhÎÌ fiÎflΛHÎV‰w’ÿÎÁ∞fiÌ “⁄˘«ÎÁHΉÎÁÌ lÌ ±ZÎfl’flÔÊ˘k΋
Á_V◊ΔfiÎ ≠‹¬’ÿı Ïfi‹c¿ ¿flÌ «Îÿfl ±˘œÎÕÌ, ±fiı Á˙ ËÏfl¤@÷˘fiı
ÂÎVhÎÌ fiÎflΛHÎV‰w’ÿÎÁ∞fiÌ ±ÎiÎ΋Î_ flËı‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ¿flÌ. ÷ı ‰¬÷ı
÷ı‹fiÌ ™‹fl Œ@÷ ±ßΉÌ ‰Ê˝fiÌ … Ë÷Ì. I›Îfl◊Ì ÂÎVhÎÌ fiÎflΛHÎ-
V‰w’ÿÎÁ∞ “≠‹¬V‰Î‹Ì”fiÎ fi΋ı ±˘‚¬Î÷Î ◊›Î.
±Î ≠Á_√fiÌ fi˘Ó‘ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ÷ı‹fiÌ ÕΛflÌ‹Î_ ±Î ≠‹ÎHÎı ¿flÌ
»ı — ““V‰Î‹Ì±ı º„WÀ ¿flÌ, “‹Îflı ±ı‹fiı … Á_V◊ÎfiÎ ≠‹¬ ¿fl‰Î »ı” ÷ı
±‹ÿΉÎÿ‹Î_ ¿›Î˝. ÷ı ’»Ì Ë_ ’ÎÁı ⁄ıÃ˘ Ë÷˘. V‰Î‹Ì ‹fiı ¿Ëı — “÷‹˘
÷ı‹fiÎ ’fl ËÎ◊ ‹Ò¿˘. ÷‹ÎflÎ …ı‰Î √HÎ ±Î‰ı.” ÷ı ‹ıÓ ËÎ◊ ‹Ò@›˘. ÷ı◊Ì
V‰Î‹Ì±ı ¿èÎ_ — “±Î’ı ËÎ◊ ‹Ò@›˘ ÷ı ‹Îfl˘ ËÎ◊ ’HÎ ÷ı‹Î_ ±Î‰Ì √›˘.”
±Î‹, V‰Î‹Ì±ı ËÎ◊ ‹¿ÎT›˘. V‰Î‹Ì ¬Ò⁄ flÎ∞ ◊›Î.””
I›Îfl◊Ì ≠‹¬V‰Î‹Ì ‹ËÎflÎ… ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ±ÎiÎÎ ≠‹ÎHÎı
±Î’HÎÌ Á_V◊Î ±fiı Á_≠ÿΛfiÌ Áı‰Î flÎ÷-Ïÿ‰Á ¿flı »ı. ≠‹¬V‰Î‹Ì
‹ËÎflÎ…fiÌ 48‹Ì …L‹ …›_÷Ì ‹_⁄¥‹Î_ Á˙ Á_÷˘-ËÏfl¤@÷˘±ı ∂…‰Ì,
I›Îflı ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı “ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fiÌ ÷ı‹fiÎ ’fl
fiÎfi’HÎ◊Ì º„WÀ ’ÕÌ √¥ Ë÷Ì. ÷ı‹fiı ≠‹¬ ÷flÌ¿ı fiÌQ›Î. ¿ı‰˘ ÁIÁ_√
‰‘Λ˘˝ ! ¿ı‰Î ÁΑ ¿›Î˝ ! Á˙±ı ≠‹¬V‰Î‹ÌfiÌ ±ÎiÎ΋Î_ flËı‰_. ≠‹¬-
V‰Î‹Ì ÷˘ ÂÎVhÎÌ∞ ‹ËÎflÎ…fi_ V‰w’ »ı. ±ı‹Î_ fl˘‹fi˘ Œıfl fi◊Ì ±ı‰˘
ÏÿT›¤Î‰ flά‰˘. ±Î’HÎı ÁÎ÷Á˘ ÁΑ ¿fl‰Î »ı; ÷ı ≠‹¬V‰Î‹Ì ¶ÎflÎ ◊Âı.”
±Î‰Ì ±√‹‰ÎHÎÌ ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ…ı ’Ëı·ı◊Ì … ≠‹¬V‰Î‹Ì ‹ËÎflÎ… ‹ÎÀı
μE«ÎflÌ Ë÷Ì.
»ıS·Ì ‹Î_ÿ√Ì ÿflÏ‹›Îfi ›˘√Ì∞ ‹ËÎflÎ… ±Î’HÎfiı ¿Ëı÷Î √›Î »ı —
“≠‹¬V‰Î‹Ì ‹ÎflÔ_ Á‰˝V‰ »ı. ÷‹fiı Á˙fiı ˉı ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ Á¬ ‹‚Âı.”
±Î…ı ±Î’HÎÎ Á˙fiÎ √flÔËÏfl ≠√À ⁄˛õV‰w’ V‰Î‹ÌlÌ fiÎflΛHÎ-
V‰w’ÿÎÁ∞ ≠‹¬V‰Î‹Ì ‹ËÎflÎ… »ı. ÷ı‹fiı ≠ÁLÔfi ¿flÌfiı lÌ∞-
‹ËÎflÎ…fiÌ ≠ÁLÔfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fḻı.