HAMLET

WILLIAM SHAKESPEARE
 Autor: William Shakespeare
 Lloji: Tragjedi (drame)
 Ndertimi: Akti I -> 5 Skena
Akti II -> 2 Skena
Akti III -> 4 Skena
Akti IV -> 7 Skena
Akti V -> 2 Skena
Nr faqeve: 264
Nr I rreshtave: 4,042
Nr I fjaleve ne total: 29,551
Viti qe e shkroi:1599
Kohezgjatje e dramatizimit: 4 ore ( me e gjata)
Personazhet:
Hamleti,Ofelia,Kladvi,Gertuda,Laerti,Horaci,
Poloni,Rozenkrantz,Guildenstern,Fantazma e
babait,Fortinbras etj.
 Permbledhja
 Hamleti është njëra ndër veprat më të njohura të Shakespear-it. Këtu
bëhet fjalë për Hamletin princin e Danimarkës. Babai i Hamletit mbytet
nga vëllai i tij Mbreti Klavd për të marrë në dorë pushtetin mbretëror. Pasi
merr pushtetin në dorë ai po ashtu martohet me nënën e princit Hamlet,
Gertruden. Mbreti Klavd të gjithë i bind se kjo ishte një vdekje natyrore.
Por, pasi i lajmërohet fantazma e babait Hamletit, ai e sheh se kjo nuk
ishte një vdekje natyrore, por mbreti Klavd e kishte vrarë babanë e tij me
helm kur ai ishte duke fjetur . Pas ca kohe në qytet vin disa aktor të huaj
ku Hamleti iu thotë të lozin një ngjarje si ajo që i kishte ndodhur ati. Pas
kësaj ngjarjeje Hamleti vërtëtohet për vdekjen jo natyrale të babait. Ai
kishte të dashur Ofelinë, ajo ishte e bije e Pollonit dhe vëlla e kishte
Laertin. Ai fillon të sillet si i marrë për te gjetur mënyrë sa më të mirë se si
ti hakmerret Mbretit. Gjatë këtij roli ai vret edhe babain e Ofelis, Pollonin.
Pas kësaj ngjarjeje Ofelia ishte shumë e tronditur dhe ajo mbytet në lumë.
Kur i vëllau merr vesh për vdekjen e babait dhe të motrës së tij i vërsulet
mbretit. Mbreti me dinakrin e tij e bind Laertin se Hamleti ia kishte vrarë
babanë dhe i bind që të ndeshen. Gjatë ndeshjes Laerti e plagos me një
thikë të helmuar që Laerti dhe Mbreti e kishin pregaditur për Hamletin.
Pastaj ndërrojnë armët dhe Hamleti e plagos për vdekje Laertin. Gjatë
dyluftimit Mbretëresha pinë verën e helmuar dhe vdes. Hamleti i tërbuar e
godet mbretin me thike dhe e vret. Laerti në momentet e fundit të jetës i
kërkon falje Hamletit dhe vdes. Horati shoku më i ngushte i Hamletit
dëshiron që ta vras veten por Hamleti nuk lejon dhe thotë se dikush duhet
të jetoj dhe të tregoj të vërtetën. Pas shume përpjekjeve Hamleti arrin ta
vrase mbretin por tragjedia përfundon me vdekjen e Hamletit.
 Analiza dhe kritikat
 Ne shekullin e 17 pjesa ishte terheqese per shkak te fantazmes dhe dramatizimin e
gjalle te melankolise dhe cmendurise.Megjithese ishte popullore nga fundi I sh.17
kritiket e quajten vepren e Hamletit si primitive.
 Kjo pikepamje ndryshoi ne menyre drastike ne sh.18 kur kritiket e quajten Hamletin
nje hero,nje djal brilant I ndodhur ne rrethana fatkeqe.
 Me vone kur kritika u perqendrua me teper te karakteri sesa te ngjarja Hamleti u
vlerasua per konfliktet e tij individuale dhe te brendshme.
 Shekspiri ne kete drame nuk perqendrohet te ngjarja (aksioni) por ai hyn ne mendjen
e personazheve (dilemat,mendimet,zgjedhjet,motivet,psikologjine) qe duket qe ne
titull.
 Veprimet ndonjehere jane jokoherente dhe te crregullta.
 Kemi ndikimin e feve Katolike dhe Protestante ne veper. Dilema e hamletit te
hakmerret vet ose t’ia le hakmarrjen Zotit sic kerkon feja Katolike. Hamleti thot “Ka
nje vend te paracaktuar se ku do te bie shigjeta” qe tregan lidhjen me fene
Protestante qe thote qe Zoti kontrollon cdo event.
 Hamleti jepet si nje personazh filozofik, I cili shpreh ide qe lidhen me relativizmin,
ekzistencializmin dhe skepticizmin. Te fraza “nuk ka asgje te mire ose te keqe, por
mendimi e ben ate te atille” regon qe ska te vertete absolute por vetem relative.
“te fraza te jesh,apo te mos jesh, kjo eshte pyetja?” shfaqet ekzistencializmi.
Te jesh- te jetosh dhe te veprosh Te mos jesh- te vdesesh e te mos veprosh
 Kemi nje ndjene neverie dhe urrejtje te hamletit per nenen e tij qe
nuk I qendroi besnike babait te tij. Kshtu qe ai humb besimin te te
gjitha femrat duke e trajtuar Ofeline si te pandershme dhe
jobesmike.
 Mbrojtja e Gertrudes vjen ngaqe aje se dinte qe Klaudi i kishte
helmuar te shoqin dhe ishte martuar per te miren e mbreterise.
 Ofelia eshte e rrethuar nga tre burra te fuqishem ne jeten e saj qe
marrin vendime per te: babai,Laerti dhe Hamleti. Ata te tre largohen
nga jeta e saj dhe ky eshte shkaku I cmendurise se saj.
 Gjuha e perdorur nga Shekspiri eshte mjaft komplekse,e perpunuar
dhe ndonjehere e veshtire per tu kuptuar. Poloni,Hamleti,Klaudi,
Ofelia perdorin nje gjuhe shume te pasur me figura sic I takon
postit te tyre ndersa Horaci, rojet etj perdorin nje gjuhe me te
thjeshte. Klaudi perdor veten e pare shumes kur flet.
 Hakmarrja shihet site Hamleti dhe te Laeri.
 Kemi temen e incestit ne martesen e Kludios dhe Gertrudes.
 Njeriu I pamoralshem Klaudio (vret vllin, mbretin) dhe ndikon te
personazhet e tjre si Ofelia, Laerti, Poloni, Rozerkrantz dhe
Guidelsterm te cilet perfundojne tragjikisht.
 Gjendja mendore e Hamletit eshte shume e paqendrueshme.
 Hezitimi mper ta vrare vjen nga dyshimi per fantazmen dhe ngaqe
Klaudi eshte duke u lutur.
 Hamleti do qe te vendose drejtesi
 Le jeten e vet per tu bere hero.
 Mbron Ofeline duke mos ia shprehur
dashurine.
 Llojet e teksteve
Tekst meditues
Tekst dialogues
Tekst rrefyes
Tekst pershkrues
 Skema e komunikimit
 Derguesi: William Shakespeare
 Kanali: Libri
 Mesazhi: Hakmarrja e Hamletit
 Marresi: Lexuesi
 Kodi: Gjuha e shkruaer shqipe
 Rreferenti: Historia e Hamletit
 Konteksti: Anglia e viteve 1599
 Elementet shkak-pasoje
 Vrasja e mbretit -> marrja e fronit
 Shfaqja e fantazmes->Dyshimi I Hamletit
 Fitimi I kohes-> Shtirja si I marre
 Martesa e Gestrudes me Klaudin->urrejtja ndaj te emes
 Dyshimi per vertetesine e historise se fantazmes-> inskenimi I
vrasjes se te atit
 Vrasja e te atit nga njeriu qe donte-> Cmenduria e Ofelise
 Frika nga Hamleti-> dergimi I tij per ne lufte
 Krimi ndaj mbretit-> prishja e ekuilibrave te pushtetit.
 Vdekja e babait dhe motres-> Hakmarrja e Laertit
 Helmimi I thikes-> vdekja e Hmletit, Laertit
 Helmimi I veres->vdekja e Gestrudes, Klaudit.
 Titujt e pjeseve
 Shfaqja e Fantazmes
 Dilema ne mendjen e Hamletit
 Cmeduria e Hamletit
 Drama brenda drames
 Ngurrimi I vrasjes se mbretit
 Largimi I Hamletit
 Plani I Laertit per hakmarrje
 Fundi tragjik dhe I pergjakur
 Elementet e tekstit
 Hyrja:Shfaqja e fantazmes se te atit
 Pika e lidhjes: Reagimi I Klaudit ndaj “vrasjes se
Gonzagos”,vertetesia e fjaleve te fantazmez.
 Zhvillimi:Falja e jetes se mbretit,Vrasja e
Pollonit,Largimi I Hamletit, Cmenduria dhe
vdekja e Ofelise,Betimi per hakmarrje I Laertit
dhe pakti me klaudin,Ardhja e Hamletit
 Pika kulmore: Duluftimi I Hamletit me Laertin
 Mbyllja: Vdekja tragjike e
Laertit,Hamletit,Gestrudes dhe Klaudit.
 Ese:Dashuria e Hamletit per Ofeline
Ne Hamlet-in e William Shakespearit, shume pyetje ngrihen
nese Hamleti eshte apo nuk eshte I dashuruar me Ofeline.
Megjithese ka shume fakte qe tregojne se ai se deshi kurre por
vetem po e perdorte, ne tekst gjejme akoma dhe me shume
fakte qe e rrezojne kete argument. Nga menyra se si ai sillet
kur eshte vetem me Ofeline nxjerr ne pah se ndjenjat e tij per
ate jane te verteta. Hamleti tregon gjate librit se ai eshte vertet
I dashuruar me te.
Një prove që tregon se Hamleti me të vërtetë ka dashuri per
Ofeline është kur ai i thotë asaj, "Unë te dua " (III).
Hamleti pranon se ai e donte atë, por pastaj vazhdon të thotë
se ai kurrë nuk e donte atë. Kjo mund të jetë për shkak të
faktit se Hamleti e di se biseda e tij me Ofeline është duke u
pergjuar. Prova për të vertetuaruar këtë eshte pyetja qe ai I
drejton Ofelise , pasi ato kane biseduar, "Ku është babai yt?"
(III). Ofelia i thote atij se Poloni është në shtëpi, Hamleti i
pergjigjet me: “Le te Mbyllen dyert mbi te, qe ai te luaje
budallain ne asnje vend tjeter pervec shtepise se tij" (III).
Kjo nënkupton se Hamleti e di se Poloni është duke e degjuar
atë dhe është duke planifikuar diçka.
 Nje pike tjeter ne tekst qe konfirmon dashurine e Hamletit
per Ofeline eshte kur ai I thote asaj te shkoje ne manastir. Ne
fiilim duket sikur ai po tallet, por eshte e mundur qe Ofelia te
kete qene shtatzane me te. Kjo behet me e mundshme sepse
sapo ai I thote asaj te shkoj ne manastir fillon te thote se sa
keq do te qe te lindesh nje femije ne nje bote aq mizore. Kjo
tregon se si Hamleti po perpiqej ta ndihmonte ate. Ai ishte
teper I zgjuar dhe e dinte qe po e pergjonin e po planifikonin
dicka kundra tij keshtu qe ne shumicen e tekstit ai e bem te
duket sikur se kishte dashur kurre Ofeline.
Nje tjeter shembull I dashurise se Hamletit eshte letra qe ai I
shkruan Ofelise. Ne nje fragment ai shkruan “ mos dysho kurre
se te dashuroj”. Ai I thote asaj qe perkundrejt cdo gjeje tjeter
perreth saj qe s’mund te ishte e vertete,dashuria e tij per te
ishte e tille.Kete shfaqen ndjenjat e verteta te Hamletit. Ai si
besonte Polonit dhe duhej te fshihte dashurine dhe te sillej si I
cmendur per te miren e Ofelise.
 Shembulli i fundit i cili provon se dashuria e Hamletit për
Ofeline është e vërtetë është kur ai kupton se ajo ka vdekur.
Në varreza, Hamleti i kundërvihet Laertit në lidhje me akuzat e
tij se ai kurrë nuk deshi Ofeline. Hamleti i përgjigjet
duke thënë: “Une e doja Ofeline. As dashuria e 40,000
vllezerve per te sdo te krahasohej me dashurine time” me pas
ai thote “do varrosem se shpejti bashke me te”. AI e ndjen se
ska me asnje arsye per te jetuar tini qe Ofelia kishte vdekur.
Gjate gjithe tekstit dashuria e Hamletit per Ofeline ka shume
pikepyetje. Ne te vertete ajo qe ai perpiqet te beje eshte qe ta
mbaje ate sa me larg ceshtjes se Klaudit,sepse e dinte qe ishte
shume e rrezikshme. Mosshprehja e dashurise ishte per te
mashtruar te tjeret dhe per te miren e Ofelise.