Download as ppt, pdf, or txt
Download as ppt, pdf, or txt
You are on page 1of 13

2.

Pagpapalit ng ponema

Mga tuntunin sa Pagpapalit Nagpapalit ang sumusunod na ponema: 1. /o/ at /u/. kapag inuulit ang pantig na may tunog na /o/, karaniwang nagiging u ang unang o at maaaring gamitan ng lingker o pang-angkop ang unang bahagi ng inuulit na salita. Tulad nito: Ano Anu-ano talo Talung-talo

Mga tuntunin sa Pagpapalit Nagpapalit ang sumusunod na ponema: 2. /e/ at /i/. Nagkakapalit din ang /e/ at /i/ kapag inuulit ang pantig na may /e/. Nagiging i ang e at kinakabitan ng lingker ang unang bahagi ng salitang inuulit. Tulad nito: Lalake Lalaking-lalake Babae Babaing-babae

Mga tuntunin sa Pagpapalit Nagpapalit ang sumusunod na ponema:

3. /h/ at /n/.  tawa + han = tawanan talo + han = talunan kuha + han = kuhanan (pansining nagpalitan rin ang /o/ at /u/)

Mga tuntunin sa Pagpapalit Nagpapalit ang sumusunod na ponema: /d/ at /r/. Napapalitan ng ponemang /r/ ang /d/ kapag ponemang patinig ang tunog na sinusundan ng /d/. ma + dami = marami ma + dapat = marapat lakad + an = lakaran tawid + an = tawiran

Sa ilang pagkakataon, may mga salitang magkaiba ang kahulugan kaya hindi dapat magkapalitan ang /d/ at /r/. Gaya nito: Madamdamin (puno ng emosyon) Maramdamin (sensitibo, madaling maapektuhan ang emosyon) Madilag (maraming babae o kadalagahan) Marilag (maganda)

3. Metatesis

Itoy nangangahulugan ng paglilipat ng posisyon ng mga ponema. Kapag nagsisimula sa /l/ o /y/ ang salitang-ugat at itoy nilagyan ng gitlaping -in-, nagkakapalit ang /i/ at /n/ at nagiging /ni/. Tulad nito:    y+in+aya = yinaya = niyaya (niyayaya, hindi yinayaya) l+in+uto = linuto = niluto (niluluto, hindi linuluto) y+in+akap = yinakap =niyakap (niyayakap, hindi yinayakap)

Totoo rin ang paglilipat sa mga sumusunod na salita, bagamat may kinakaltas ding ponema:
Tanim + an > taniman > tanman > tamnan Atip + an > atipan > atpan > aptan Silid + an > silidan > sildan > sidlan

4. Pagkakaltas
Itoy nangangahulugan ng pagkawala ng isang ponema o morpema sa isang salita. halimbawa: Magpa+tahi > magpatahi > patahi Ipa+tapon > ipatapon > patapon Bili+han > bilihan > bilhan

5. Pagkakaltas
May mga salita ring nakakaltas ang ponema o morpema sa gitna at napapalitan ng ponema ang nasa hulihang morpema. Gaya nito: Tingin + an > tinginan > tingnan > tingni Bukas + an > bukasan > buksan > buksi

6. Pagsusudlong
Nangangahulugan ito ng pagdaragdag ng isa pang morpema sa hulihan ng salitangugat (hulapi) kahit mayroon nang dating hulapi ang salitang-ugat. Gaya nito: Pa + alala + han = paalalahan + an = paalalahanan Totoo + han = toto(o)han = totohan + in = totohanin

7. Pag-aangkop
Sa uring ito, pinagsasamaang dalawang salita upang makabuo ng isang bagong salita. Nagkakaroon din ng pagkakaltas upang mapaikli ang anyo ng nabuong bagong salita. Tulad nito: Hintay + ka = hintay ka = teka/tayka/teyka Tingin + an + mo = tinginan mo = tamo

You might also like