KODI I ETIKS DHE SJELLJES PROFESIONALE PR PROKURORT

KODI I ETIKS DHE SJELLJES PROFESIONALE PR PROKURORT

Duke u bazuar n Rregulloren Nr. 2001/8 t UNMIK-ut, pr themelimin e Kshillit Gjyqsor dhe t Prokuroris t Kosovs; Duke pasur parasysh standartet e njohura ndrkombtare mbi t drejtat e njeriut dhe lirit themelore, t cilat specifikisht i garantojn secilit individ barazin parimore para ligjit, prezumimin e pafajsis dhe t drejtn pr dgjim t drejt dhe publik brenda nj kohe t arsyeshme nga nj gjykat e paanshme dhe e pavarur e krijuar me ligj; Duke u bazuar n Parimet Themelore t Kombeve t Bashkuara pr Pavarsin e Pushtetit Gjyqsor, t aprovuara nga Asambleja e Prgjithshme e Kombeve t Bashkuara n Nntor 1985 si dhe n udhzimet mbi rolin e prokurorve t adoptuar nga Kongresi i Tet i Kombeve t Bashkuara mbi Parandalimin e Krimit dhe Trajtimin e t Pandehurve; Duke u bazuar n rekomandimin Nr. R (19) 00 t Komitetit t Ministrave t Kshillit t Europs drejtuar shteteve antare, mbi rolin e prokurorit publik n sistemin penal t drejtsis; Duke pranuar q prokurori publik luan nj rol themelor dhe mban prgjegjsi t rndsishme n administrimin e drejtsis. N emr t shoqris dhe interesit publik, ata jan n veanti prgjegjs pr t siguruar zbatimin e ligjit n rastet kur shkelja e ligjit sjell pr pasoj sanksione penale, duke pasur parasysh n do rast t drejtat e individve dhe efikasitetin e nevojshm t sistemit penal t drejtsis; dhe T vetdijshm pr nevojn, veanrisht n kontekstin e gjendjes s tranzicionit n Kosov, pr adoptimin e dispozitave q synojn t mbshtesin efikasitetin, paanshmrin dhe drejtsin e prokurorve publik. Ky kod prkufizon standartet vijuese t etiks dhe sjelljes profesionale q duhet t zbatohen nga prokurort, shkelja e t cilave krijon baz pr marrjen e masave si sht parashikuar n Nenin 7 t Rregullores Nr. 2000/8 dhe neni 2 i Urdhress Administrative Nr. 2000/4. Si rezultat sht e nevojshme t merren masa pr t garantuar q prokurort publik t jen n gjendje pr t prmbushur detyrat dhe pergjegjsit e tyre profesionale nn kushte t prshtatshme ligjore dhe organizative dhe n veanti t sigurojn q marrja n pun, ngritja n prgjegjsi dhe transferimi i prokurorve publik t bhet mbi bazn e procedurave t drejta dhe t paanshme q kan parashikuar masa kundr do lloj mundsie pr t favorizuar interesat e grupeve t veanta dhe q prjashtojn diskriminimin mbi do lloj baze. Sjelljet e parregullta specifike t parashikuara n kt kod nuk jan t vetmet. do veprim q ndrmerret nga ndonj prokuror edhe nse nuk sht parashikuar

shprehimisht n dispozitat ktu, por q ka efekt t ngjashm mund t konsiderohet si shkelje e ktij kodi dhe si e till t sanksionohet. Ky kod zbatohet ndaj t gjith personave q ushtrojn funksione prokuroriale n Kosov, n t gjitha nivelet.

PARIMET E PRGJITHSHE
1. Prokurori duhet t veproj n do koh n at mnyr q krijon besimin publik tek dinjiteti, integriteti, efikasiteti dhe paanshmria e prokurorve. Kjo do t thot q ai/ajo duhet t zbatoj standarte t larta t sjelljes profesionale dhe personale, t respektoj dhe zbatoj ligjin, t kryej detyrat e funksionit t tij/saj n mnyr t pavarur dhe t kujdesshme dhe t shmang do situat apo sjellje q mund t vr n pikpyetje integritetin dhe paanshmrin e tij/saj. Kjo ka efekt jo vetm pr jetn profesionale t prokurorve por edhe pr disa aspekte t jets s tij/saj private n rastet q mund t ndikojn n imazhin e prokurorit n syt e publikut dhe n kt mnyr t prekin institucionin e prokuroris n trsi. 2. Prokurori nuk duhet t merret me asnj veprimtari, duke prfshir veprimtarit politike, q nuk sht n prputhje me funksionin e tij/saj.

RREGULLAT E VEANTA T SJELLJES

A. Veprimtarit prokuroriale 3. Prokurori duhet t ndjek standartet m t larta t profesionalizmit dhe expertizs ligjore dhe pr kt qllim duhet t vazhdoj edukimin e tij/saj ligjor dhe trainimet veanrisht kur kto ofrohen. 4. N veanti prokurori duhet t respektoj dhe zbatoj: a) parimet dhe detyrat etike t funksionit t tyre si jan parashikuar n kt kod t sjelljes; b) mbrojtjen dshmitarve; ligjore t t pandehurve, t dmtuarve dhe

c) t drejtat dhe lirit e njeriut t parashikuara n instrumentat ndrkombtare; d) parimet dhe praktikn e organizimit t puns, administrimit dhe burimeve njerzore n kontekstin gjyqsor; Ndr t tjera kjo do t thot q ai duhet t ket dijeni pr:

1. mekanizmat dhe materialet q ndihmojn pr vazhdimsin e rregullt t veprimtaris s tyre; dhe 2. format e veanta t zhvillimit t kriminalitetit, si dhe krkesat dhe modalitetet e bashkpunimit ndrkombtar pr shtjet penale; 3. N marrdhniet me autoritetet kompetente pr t mbikqyrur punn e tyre prokurort duhet t: a) jen n gjendje q t kryejn detyrat dhe prmbushin prgjegjsit e tyre pa ndrhyrje t pajustifikueshme dhe pa u ekspozuar n mnyr t pajustifikuar ndaj prgjegjsive penale, civile ose ndonj lloj tjetr prgjegjsie; b) respektoj udhzimet juridike t dhna nga autoritetet n hierarki m t larta, nga t cilat ata varen1; c) gzojn t drejtn q udhzimet q u drejtohen atyre t jen me shkrim; d) japin perjodikisht dhe publikisht llogari pr veprimtarin e tyre n prgjithsi dhe pr mnyrn sipas s cils kan prmbushur shtjet prioritare n veanti. 4. N marrdhniet me gjykatsit, prokurort publik duhet t: a) respektojn n mnyr rigoroze pavarsin dhe paanshmrin e gjykatsve; n veanti, ata nuk duhet t shfaqin dyshim pr vendimet gjyqsore dhe as t pengojn ekzekutimin e tyre prve kur kan t drejt t ushtrojn ankim me apelim ose kur zbatojn procedura t tjera t parashikuara me ligj; b) t jen objektiv dhe t drejt gjat zhvillimit t procedurave gjyqsore. 5. N marrdhniet me policin, prokurort duhet t:

Sipas Nenit 8 t Ligjit mbi Zyrn e Prokurorit Publik (Gazeta Zyrtare e KSA t Kosovs, Nr. 32/76) nj Prokuror Publik m i lart, sipas ligjit, mund ti jap nj Prokurori Publik n rang m t ult instruksione t detyrueshme pr punn e tij/saj dhe mund ti marr mbi vete detyrat q ishin kompetenc e Prokurorit Publik t rangut m t ult. Sipas Nenit 49 t t njjtit ligj, Ministria e Drejtsis dhe Administrata e Prgjithshme mund t krkojn nga Zyrat e Prokurorve Publik informacion dhe raporte q jan t nevojshme pr kryerjen e puns s tyre.

a)

japin instruksione t qarta me qllim zhvillimin e ndjekjes penale2 t efektshme n rastet kur ligji i aplikueshm krkon nga prokurort q t ndjekin procedura paraprake penale ose u lejon q t krkojn q organet q bjn zbatimin e ligjit t ndrrmarrin veprime t caktuara;

b) ndshkojn ose nxisin ndshkimet, nse sht rasti, pr aktivitetet kriminale; dhe c) n do rast, t nxisin pr nj bashkpunim t drejt dhe funksional me policin dhe agjensit e ndryshme zbatuese t ligjit. 6. N ushtrimin e detyrave t tyre ndaj individve, prokurort duhet t: a) kryejn funksionet n mnyr t drejt, t paanshme dhe me objektivitet; b) respektojn dhe t krkojn mbrojtjen e t drejtave t njeriut; c) krkojn q t arrihet q sistemi gjyqsor penal t funksionoj sa m efektivisht dhe shpejt q t jet e mundur. Kjo nnkupton q ata vet duhet t shmangin do form t mungesave, joefikasitetit dhe neglizhencs n pun si dhe t sigurohen se ekziston koordinim i mir me organet q merren me zbatimin e ligjeve e t kujdesen pr dhnien e udhzimeve pr punn e tyre n rastet e parashikuara nga ligji i aplikueshm; d) mos ushtroj asnj lloj diskriminimi, duke prfshir ato q kan t bjn me gjinin, orjentimin seksual, racn, ngjyrn, karakteristikat e tjera gjenetike, gjuhn, besimin, bindjet politike apo bindje t tjera, origjinn kombtare ose shoqrore, lidhjen me minoritetet nacionale, pasurin, lindjen, shndetin, t qenit t paaft pr pun ose t ndonj statusi tjetr; e) siguroj barazin para ligjit, t marr parasysh t gjitha rrethanat e duhura duke prfshir ato q kan t bjn me t pandehurin, pavarsisht nse jan n avantazhin apo disavantazhin e tij.

Sipas Nenit 45 t Ligjit aplikueshm t Procedurs Penale, ndjekja e kryersve t veprave penale sht e drejt dhe detyr themelore e prokurorit publik, i cili, pr veprat penale q ndiqen kryesisht ka kompetenc t ndrrmarr masat e nevojshme pr ti zbuluar ato dhe pr t gjetur kryersin e ktyre veprave dhe t drejtoj procedurn penale paraprake. Sipas Nenit 153 (2) t t njjtit ligj, kur prokurori publik nuk mund t vendos nse t dhnat e nxjerra nga kallzimi jan t besueshme ose kur t dhnat nga kallzimi nuk jan t mjaftueshme pr t vendosur nse sht i nevojshm fillimi i hetimit, ose kur ai/ajo thjesht kan dgjuar se sht kryer nj krim, prokurori publik n qoft se nuk ka mundsi q t veproj vet ose nprmjet organeve t tjera, duhet t krkoj q organet prgjegjse t mbledhin informacionin e nevojshm dhe t marrin masa t tjera pr zbulimin e krimit dhe kryersit t tij. Prokurori publik mund tju krkoj ktyre organeve q ta njoftojn n do koh pr masat q kan ndrrmarr.

7. Prokurort nuk duhet t fillojn ose t vazhdojn ndjekjen penale nse jan t detyruar nga ligji q t veprojn kshtu, ose kur nuk ka baza ligjore pr ndjekje penale3. 8. Prokurort nuk duhet t paraqesin fakte t pavlefshme q mund t ndikojn n vlefshmrin e vet procedurs4. 9. Prokurort duhet t krkojn q t mbrojn parimet e barazis s anve, n veanti duke u dhn palve t tjera prve kur sht parashikuar ndryshe me ligj gjith informacionin q posedojn dhe q mund t ndikoj drejtsin e procedurs. 10. Prokurort duhet t mbajn sekret informacionin e marr nga palt e treta, veanrisht kur rrezikohet prezumimi i pafajsis, prve kur parashikohet se duhen dhn kto informata sepse sht n interes t drejtsis ose sht e parashikuar me ligj. 11. Prokurort duhet t ken parasysh interesin e dshmitarve, veanrisht t marrin, nxisin ose kujdesen pr masat pr mbrojtjen e jets, siguris s tyre dhe fshehtsis s jets private. 12. Prokurort duhet t marrin parasysh kndvshtrimet dhe shqetsimet e palve t dmtuara n rast t dmtimit t interesave t tyre personale. 13. Prokurort nuk duhet t lejojn ndikimet e padrejta q pengojn ndjekjen e npunsve publik pr veprat e kryera nga ata sidomos kur ato kan t bjn me korrupsion, shfrytzim t paligjshm t autoritetit, shkelje t rnda t t drejtave t njeriut dhe vepra t tjera t njohura me ligje ndrkombtare. 14. Prokurort dhe familjet e tyre, n asnj rrethan, nuk duhet t pranojn dhurata, favore, privilegje ose premtime pr ndihm materiale nga ndonj person q ka interes t drejtprdrejt ose t trthort n rastin pr t cilin ata jan prgjegjs. 15. Duke pasur parasysh paragrafin 3 (c) prokurort nuk duhet t ken penges q ti paraqisin gjykats do argument ligjor q duan, edhe n rast se detyrohen ti japin me shkrim instruksionet q kan marr.

Neni 153 i Ligjit t lartprmendur thekson se prokurori publik duhet t hedh posht kallzimin kur nga vet kallzimi sht e qart se vepra e kryer nuk sht vepr penale q ndiqet kryesisht, n qoft se afati i parashkrimit ka kaluar, kur vepra sht amnistuar ose falur, apo kur egzistojn rrethana t tjera q prjashtojn ndjekjen. 4 Neni 83 i t njjtit ligj prcakton provat, si jan pr shembull thniet e t pandehurit dhe t dshmitarve para organeve t hetimit, t cilat nuk mund t merren pr baz n marrjen e nj vendimi gjyqsor dhe q duhet t hiqen nga rekordi nga gjykatsi hetues, trupi gjykues, ose me krkes t palve. Nenet 84 dhe 333, n mnyr rigoroze i kufizojn kushtet nn t cilat kto prova mund t shfrytzohen gjat gjykimit si prjashtim nga rregulli i lartprmendur.

B. Prgjegjsit Administrative
1. Prokurori duhet t prmbush prgjegjsit e tij/saj administrative me profesionalizm dhe kujdes dhe duhet t bashkpunoj me organet q merren me zbatimin e ligjit, gjykatsit dhe npunsit e tjer t prokuroris n administrimin e aktivitetit t prokuroris. 2. Prokurort n veanti duhet t: a) respektojn detyrimet e nevojshme q rrjedhin nga funksioni i tij/saj n kuadr t mbikqyrjes s personelit q sht nn varsin dhe kontrollin e tij/saj; b) t organizojn veprimtarin e tij/saj dhe t respektojn detyrimet e veanta pr oraret apo shrbimet jasht orareve t zakonshme, q jan t nevojshme pr t kryer detyrn e tyre. c) t zbatojn instruksionet administrative q jepen nga Departamenti i Drejtsis n at mas sa kto instruksione synojn t racionalizojn dhe t prmirsojn veprimtarin konsistente t zyrave t prokuroris, dhe kur nuk kan pr synim q t ndrhyjn me qndrimin e prokurorit pr nj shtje t caktuar. 3. Funksioni i Prokurorit Publik krkon kujdes t veant dhe ndjenj prgjegjsie t lart. 4. Prsa i prket organizimit dhe veprimtaris s brendshme t Organeve t Prokuroris dhe n veanti caktimit dhe ri-caktimit t shtjeve Prokurori Publik duhet t shmang do ndikim t padrejt si dhe t punoj pr funksionimin si duhet t sistemit t drejtsis penale dhe n veanti pr nivelin e kualifikimit juridik dhe specializimit q i dedikohet secils shtje.

Miratuar me 25 prill 2006 Rexhep Haxhimusa ________________ Kryetar, Kshilli Gjyqesor i Kosoves