1

PODZEMNI RUDNICI UGLJA U SRBIJI - STANJE I PERSPEKTIVE -

Svi podzemni rudnici uglja u Srbiji organizaciono su povezani u Javno preduzee za podzemnu eksploataciju uglja sa seditem u Resavici. Preduzee je u dravnom vlasnitvu, te drava putem upravljakonadzornih organa direktno utie na njegov rad i uslove poslovanja. Osnovna delatnost preduzea je proizvodnja, prerada i transport uglja i obavlja se u delovima preduzea, i to: Rudnik antracita Vrka uka Avramica, Ibarski rudnici kamenog uglja Baljevac, Rudnik mrkog uglja Rembas Resavica, Rudnik mrkog uglja Bogovina Bogovina, Rudnik mrkog uglja Soko Soko Banja, Rudnik mrkog uglja Jasenovac Krepoljin, Rudnik mrkog uglja tavalj Sjenica, Rudnik lignita Lubnica Lubnica, i Aleksinaki rudnik - Aleksinaki rudnik, kojji izvodi rudarske investicione radove u ostalim delovima preduzea. U Upravi se obavljaju osnovne poslovne funkcije upravljanja i rukovoenja: proizvodno-tehnika, ekonomsko-finansijska, kadrovska, pravna i opta, kao i poslovi informatike. Na ovaj nain se stvaraju uslovi za vrenje delatnosti u rudnicima uglja, organizuje i sprovodi kontrola zatite na radu, kao i finansijskog i materijalnog poslovanja. (slika 1. Organizaciona ema preduzea). Iz eme na slici 2. (Lokacije rudnika uglja u Srbiji) vidljivo je da su podzemni rudnici dispergovani na teritoriji drave u centralnim, istonim i zapadnim delovima, to ima niz podgodnosti.

Slika 1. Organizaciona ema JP PEU Resavica

Slika 2.

Lokacija podzemnih rudnika uglja u Srbiji

Leita uglja predisponirana za sisteme podzemne eksploatacije raspolau sa preko 860 miliona tona bilansnih rezervi svih kategorija, to je znaajan potencijal, ne samo kvantitativno, nego i u kvalitativnom smislu. U leitima aktivnih rudnika uglja verifikovane rezerve iznose 95.100.000 tona, u neaktivnim veim leitima 572.000.000 tona i u ostalim manjim leitima 192.900.000 tona uglja (slike3.,4.,5.). U sada aktivnim rudnicima eksploatacija se obavlja od 155 do 60 godina tako da je veina njih pred iscrpljenjem rezervi, i neminovno je aktiviranje nekog od perspektivnijih leita sa veim rezervama uglja. U sirovinskii potencijal rudnika mogu se ubrajati i rezerve uljnih kriljaca Aleksinakog podruja u veliini od preko 2 milijarde tona. Bilansne rezerve uglja predisponirane sistemu podzemne eksploatacije
AKTIVNI RUDNICI Bilansne Rudnik-leite rezerve
Vrka uka Ibarski rudnici Rembas Bogovina Soko-centar Jasenovac tavalj-centar Lubnica UKUPNO aktivni rudnici (I) 1.500.000 2.500.000 6.500.000 2.000.000 58.000.000 1.100.000 10.000.000 13.500.000 95.100.000

Vrsta
antracit kameni mrki mrki mrki mrki mrki lignit

Tabela 1 LEITA VAN EKSPLOATACIJE Bilansne Rudnik-leite rezerve

Aleksinac Melnica Despotovaki basen Zapadnomoravski basen Poljana irikovac tavalj (bez centralnog polja) Soko (bez centralnog polja) UKUPNO leita van eksploatacije (II) Ostala manja leita (III) SVEGA (I+II+III) 27.000.000 40.000.000 28.000.000 27.000.000 60.000.000 120.000.000 180.000.000 90.000.000 572.000.000 192.900.000 860.000.000

Vrsta
Mrki Mrki mrki lignitski mrki lignitski lignit lignit mrki mrki

Tabela 2

Kruni dijagram bilansnih rezervi uglja predisponirane sistemu podzemne eksploatacije

Slika 3

Bilansne rezerve uglja aktivnih rudnika

Vr Lubnica 14%
Slika 4

Bilansne rezerve uglja leita van eksploatacije

tavalj c. 11%

Soko (bez c. polja) 16%

Slika 5

Jasenovac 1%

Sadanji proizvodni kapacitet aktivnih rudnika u normalnim prilikama sa postojeim otvorima je 600-700.000t/god. Analizom ostvarene proizvodnje u podzemnim rudnicima uglja u periodu 19922008.godina (tabela 3.) vidljiv je trend kontinuiranog pada, a to je rezultat niza objektivnih okolnosti. U prvom redu dugotrajne ekonomske sankcije devedesetih godina, kao i ratna zbivanja u okruenju i na Kosovu uticali su da se osetno smanji priliv finansijskih sredstava za narmalan razvoj rudnika, a to je rezurtiralo zaostajanjem u tehnolokom razvoju. Sa druge strane politika cena energenata je uticala na znatan disparitet a posebno prema ulaznim repromaterijalima neophodnim za odranje proizvodnje.

Prikaz ostvarenja proizvodnje u rudnicima JP PEU za period 1992.2008.

Rudnik JP PEU Vrka Ibarski Rembas Bogovina Soko Jasenovac Lubnica tavalj uka Rudnici 1992 22.502 85.814 301.439 112.001 207.380 84.248 65.107 82.482 960.973 1993 11.735 64.863 203.765 48.735 163.974 63.330 44.758 86.241 687.401 1994 6.143 78.107 241.793 62.602 114.206 71.100 52.417 60.025 686.393 1995 0 55.296 208.499 48.305 150.262 76.730 41.315 44.528 624.935 1996 1.580 62.754 244.645 29.567 135.460 75.780 45.028 43.103 637.917 1997 13.269 77.690 247.767 1.284 154.030 80.321 38.860 65.017 678.238 1998 27.573 76.982 178.200 30.784 100.170 80.930 51.263 88.111 634.013 1999 16.105 31.779 160.862 43.200 130.001 76.620 48.471 72.164 579.202 2000 19.263 68.618 165.531 49.978 123.668 59.290 49.763 87.119 623.230 2001 18.946 50.767 171.175 46.272 91.074 61.940 51.248 57.727 549.149 2002 14.409 55.899 177.209 39.037 92.016 54.730 57.035 50.402 540.737 2003 2.004 51.802 171.174 28.211 104.216 73.650 52.948 56.653 540.658 2004 0 72.152 178.221 25.498 77.716 71.100 48.836 60.737 534.260 2005 906 65.490 190.035 22.666 83.534 66.950 54.986 67.393 551.960 2006 4 64.998 171.746 32.772 66.596 45.190 54.791 56.722 492.819 2007 8.295 57.574 158.161 24.251 69.062 21.790 50.305 61.125 450.563 2008 7.018 59.084 153.674 28.925 83.096 51.890 60.680 69.419 513.786 UKUPNO 169.752 1.079.669 3.323.896 674.088 1.946.461 1.115.589 867.811 1.108.968 10.286.234 PROSEK 9.985 63.510 195.523 39.652 114.498 65.623 51.048 65.233 605.073 Godina

Tabela 3

U svim rudnicima tehnoloki proces proizvodnje zasniva se na klasinim metodama otkopavanja, tehnologijama diskontinuirane izrade rudarskih prostorija buako-minerskim radovima i odvozom iskopine sistemima grabuljastih i trakastih transportera. Sve ove faze rada odlikuju se niskom proizvodnou i produktivnou i visokom ueu tekog fizikog rada. Najvei obim proizvodnje uglja u analiziranom periodu ostvaren je iz leita rudnika Rembas - Resavica a to je prikazano na grafikim prikazima (slike 6.,7.,8.).

Grafiki prikaz ostvarene proizvodnje uglja za period 1992.-2008. na nivou JP PEU

350.000 300.000
Slika 6

250.000 200.000
9

Grafiki prikaz ukupne proizvodnje uglja po rudnicima na nivou JP PEU za period 1992.-2008.

3.323.896
Slika 7

Kruni dijagram gde je proizvodnja uglja za period 1992.-2008. na nivou JP PEU izraena u procentima i tonama

1.079.669

Vrka uka Slika 8 Ibarski Rudnici

169.752
10

674.

Re

Zaposlenost u podzemnim rudnicima uglja takoe belei kontinuiran pad i on se kree od 5.669 zaposlenih u 1992. godini do 4.154 u 2008.godini (tabela 4; dijagramski prikazi na slikama 9 i 10).
Godina 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Broj zaposlenih Spolja 2.518 2.473 2.525 2.551 2.528 2.545 2.636 2.156 2.546 2.448 2.464 2.484 2.316 1.455 1.299 1.288 1.341

Jama 3.151 3.009 2.795 2.726 2.952 3.103 3.089 2.962 2.876 2.873 2.949 2.877 2.975 3.026 2.981 2.898 2.813

UKUPNO 5.669 5.482 5.320 5.277 5.480 5.648 5.725 5.118 5.422 5.321 5.413 5.361 5.291 4.481 4.280 4.186 4.154

Tabela 4

11

Pregled broja zaposlenih u JP PEU - Resavica za period 1992.-2008.

6.000 5.000
723 505 1.870 1.134

5 .6 6 9
Slika 9

5 .4 8 2

5 .3 2 0 5 .2 7 7

5 .4 8 0

5 .6

Ukupna zaposlenost po rudnicima za 1992. i 2008. godinu

Rudnik JP PEU
5.669 4.154

Godina
1992 2008

Vrka uka 405 173

Ibarski Aleksin. Rembas Bogovina Soko Jasenovac Lubnica tavalj Uprava Rudnici Rudnik 570 321 693 598 354 270 273 324 414 438 122 303 245 88

4.000 3.000 2.000 1.000

Tabela 5

Grafiki prikaz ukupne zaposlenosti po rudnicima za 1992. i 2008. godinu

12

Slika 10

13

Strateki pravci razvoja JP PEU Resavica

Sirovinska baza, trini uslovi, izgraeni infrastrukturni objekti, kvalifikovana radna snaga i rudarska tradicija upuuju na potrebu pokretanja novog investicionog ciklusa i perspektivnog razvoja podzemne eksploatacije uglja u Srbiji u cilju ostvarenja ukupnog energetskog bilansa.

Dugoroni ciljevi:

Strateko partnerstvo kod izgradnje novih termoenergetskih objekata TE-TO tavalj i TE-TO Zajear i sa TE Morava Znaajno poveanje proizvodnje uglja Spregnut rad sa termoenergetskim objektima Otvaranje novih radnih mesta i ravnomerni regionalni razvoj

14