19.

ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-1

TRKYE BLMSEL VE TEKNOLOJK ARATIRMA KURUMU BLM NSANI DESTEKLEME DARE BAKANLII

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI - 2011 BRNC AAMA SINAVI Soru kitap tr A 03 Nisan 2011 Pazar, 16.30-18.00 RENCNN ADI SOYADI T.C. KMLK NO OKULU / SINIFI SINAVA GRD L SINAVLA LGL UYARILAR: Bu snav oktan semeli 100 sorudan olumaktadr. Cevap kadnza size verilen soru kitapnn trn gsteren harfi iaretlemeyi unutmaynz. Her sorunun sadece bir cevab vardr. Doru cevabnz, cevap kadnzdaki ilgili kutucuu tamamen karalayarak iaretleyiniz. Her soru eit deerde olup, drt yanl cevap bir doru cevab gtrecektir. Snavda herhangi bir yardmc materyal ya da karalama kad kullanlmas yasaktr. Soru kitapndaki boluklar karalama iin kullanabilirsiniz. Snav sresince grevlilerle konuulmas ve soru sorulmas, rencilerin birbirlerinden kalem, silgi vb. eyler istemeleri yasaktr. Sorularda bir yanln olmas dk bir olaslktr. Byle bir eyin olmas durumunda snav akademik kurulu gerekeni yapacaktr. Bu durumda size den, en doru olduuna karar verdiiniz seenei iaretlemenizdir. Ancak, snava giren aday eer bir sorunun yanl olduundan emin ise itiraz iin, snav sorular ve cevap anahtar TBTAKn internet sayfasnda (http://www.tubitak.gov.tr/) yaynlandktan sonra 5 ign ierisinde, kantlar ile birlikte, TBTAKa bavurmas gerekir; bu tarihten sonra yaplacak bavurular ileme konmayacaktr. Sadece snava giren adayn sorulara itiraz hakk vardr, nc kiilerin snav sorularna itiraz ileme alnmayacaktr. Ulusal Biyoloji Olimpiyat 2011 Birinci Aama Snavnda sorulan sorularn nc kiiler tarafndan kullanlmas sonucunda doacak olan hukuki sorunlardan TBTAK ve Olimpiyat Komitesi sorumlu tutulamaz. Olimpiyat komitesi, bu tip durumlarda sorular ile ilgili gr bildirmek zorunda deildir. Snav srasnda kopya eken, ekmeye teebbs eden ve kopya verenlerin kimlikleri snav tutanana yazlacak ve bu kiilerin snavlar geersiz saylacaktr. Snav baladktan sonraki ilk yarm saat iinde snav salonundan ayrlmak yasaktr. Snav sresince snava giri belgenizi ve resimli bir kimlik belgesini masanzn zerinde bulundurunuz. Snav salonundan ayrlmadan nce cevap kadnz ve soru kitapn grevlilere teslim etmeyi unutmaynz. BaarlarDileriz : : : :

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-2

1. Grafikte Kuzey Kanadann Hudson Krfezinin bat yakasndaki ren geyii populasyonunun stok modellemeleri aadaki grafikte gsterilmitir:

Modellemede, geyiklere uygulanan ar avclk, dengeli avclk ve av yasa durumlarnda populasyondaki birey saysndaki deiimler (1, 2, 3) ve geyiklerin besinini oluturan otsu bitkiler ve likenlerin (a, b, c) dalmlar verilmitir. Bu duruma ilikin olarak aada yaplan elemelerden hangisi dorudur? Ar avclk Av yasa Dengeli avclk A) 1;a 3;c 2;b B) 2;b 1;c 3;a C) 3;a 1;c 2;b D) 1;c 2;a 3;b E) 3;c 2;b 1;a 2. Canllarda grlen yaam ykleri ile ilgili olarak, I. Big-bang (bir kez) remede asl demografik etki, daha yksek reme oranlardr II. ok yllk bir bitki, her yl bir ncekine gre artan miktarda tohum retme eilimindedir III. Daha az hayatta kalma ansna sahip olan ok sayda yavru, youn olan bir populasyon ierisinde snrl kaynaklar ierisinde etkin bir biimde rekabet edilen iyi baklm az saydaki yavruya gre daha az nesil brakacaktr IV. Big-bang reme ile tekrarlanan reme ikileminde yeni dln hayatta kalma ans dkse, bigbang reme tercih edilir eklinde verilen yarglardan hangisi ya da hangileri dorudur? A) Yalnz I B) Yalnz III C) I ve III D) II ve IV E) I, III ve IV 3. Perunun pamuk ambar olan Canete Ovasnda 1949 ylndan itibaren pamuklara zarar vererek, rn miktarn dren zararllarla kimyasal mcadele balatlmt. Bunun iin artan dozlarda, zararllar ldren kimyasal mcadele ilalar kullanlmaya baland. Hatta birok pamuk tarlasnda ortak mcadele yapabilmek iin uaklar kullanld. Bunun iin de uaklarn alaktan rahat uabilmesi amacyla pamuk tarlalarndaki aalar kesildi. Bu projenin uygulanmas sonucunda; Pamuk rn ilk mcadele yllarnda hzla artm, pamuk zararllar azalmt 195455 yllarnda pamuk zararllar artmaya, pamuk rn dmeye balamt Pamuk rn 1955 ylndan sonraki dnemde o kadar azald ki bu yllar afet yllar olarak nitelendi. Durumu inceleyen bir renci yukarda anlatlan ekolojik sorunlara, bu srete; I. Pamuk zararllarn yiyen baz parazit bceklerin de lmesi, II. Pamuk zararllarn yiyerek geinen kularn habitatlarnn ortadan kalkmas, III. Artan dozlarda kullanlan kimyasal ilalara kar parazitlerin diren kazanmas, gibi faktrlerin neden olduunu savunmaktadr. Sizce bu olayla ilgili olarak rencinin ne srd etkenlerin doru olanlar aadaki seeneklerden hangisinde tam olarak verilmitir? A) Yalnz I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-3

4. Kahverengi alglerden bir eit iri deniz algi olan Laminariada dalglar, bitkinin baz yapraklarnda belli aralklarla zmba ile delikler amlar ve bu delikleri iki ay boyunca takip etmilerdir. Deiimler aadaki ekilde gsterilmitir:

Bu alma ile ilgili olarak, I. Alg zerinde, iki delik aras uzaklk, iki ay boyunca yaklak 40 cm artmtr. II. Tabana en yakn olarak alan delik byme sonucu ikinci aya geite yaklak 40 cm ykselmitir. III. Alg yapraklarnn ularndaki eksilmeler, anarak kopma ve otoburlar tarafndan tketilme sonucu olmu olabilir. eklindeki yorumlardan hangisi ya da hangileri yaplabilir? A) Yalnz I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 5. Sonbaharda aalarn yapraklarn dkmesi fizyolojik nlemlerle ekolojik dengenin salanmas olarak nitelendirilebilir. Aadakilerden hangisi sonbaharda yaprak dkm ile salanan ekolojik dengelerden biri deildir? A) Aalarn n az olduu karanlk k mevsiminde yapraklarn dkmesiyle, ncelikle de erken ilkbaharda dallarndaki tomurcuklar daha ok k alr, bylece daha iyi geliir ve ilkbaharda tomurcuklar bir an nce alarak aa kolayca yapraklanr B) Yapraklar dklnce harcanan su miktar azalr. Kn souyan toprakta suyun akkanl azaldndan, kklerin suyu almas gleir veya bazen hi alamaz. Bylece fizyolojik kuraklk denilen su azlnn nne geilmi olur C) Kn kar yaan blgelerde, bitkilerin tepe tacnda toz eklinde bir kar tabakas oluur. Biriken bu kar basn yaparak srgn ve dallar krabilir. Yaprak dkm ile bu tehlikenin nne geilmi olur D) Topraktaki canl hayvanlar, mikroorganizmalar ve kkler, topra rten dklm yapraklarn oluturduu bir rt altnda kalacaklar iin soua kar da korunmu olurlar E) Dklen yapraklarn yapsnda ok miktardaki biriktirilmi zehirli maddeler aa altnda mikro ve makro flora ve faunann geliimine engel olacandan ilkbaharda aacn topraktan alaca besleyici maddelere olan rekabeti azaltacaktr 6. Yan tarafta farkl ya piramidi ekli gsterilmitir: Bu ya piramitlerine sahip populasyonlarn byme tipleri ile ilgili olarak seeneklerde verilen eletirmelerden hangisi dorudur? Byyen Duraan Azalan A) I II III B) II III I C) III I II D) I III II E) III II I 7. nsan eli dememi doal yaam alanlarnda aadakilerden hangisi bitki geliimini snrlayan en nemli faktrdr? A) Su B) Toprak mineralleri C) Karbondioksit D) Rzgr E) Gne

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-4 8. Doadaki azot dngsnde anahtar rol oynayan balca mikroorganizmalar unlardr: I. Nitrit bakterileri (Nitrosomanas) II. Denitrifikasyon bakterileri (Pseudomonas) III. Heterotrof amonyak bakterileri IV. Nodl bakterileri (Rhizobium) V. Nitrat bakterileri (Nitrobacter) Bu mikroorganizmalarn, atmosferdeki serbest azotun bitki yapsna katlmas ve eitli beslenme (trofik) dzeylerinde aktarldktan sonra tekrar serbest azot formunda atmosfere dnebilmesi srecinde ilev sras aadakilerin hangisinde doru olarak verilmitir? A) I, V, IV, III, II B) III, V, I, II, IV C) IV, II, I, V, III D) III, IV, I, V, II E) IV, III, I, V, II 9. Denizel ortamlarda besin zincirleri ve balk retim alanlar ile ilgili olarak aada verilen, I. Ak denizlerde besin zincirleri daha uzun, ky blgelerde daha ksa olma eilimindedir II. Dnyann en retken balklk blgeleri upwelling (akntnn ste kmas) olaynn grld alanlardr III. Ak denizlerde birincil retim ok yksek olduu iin balk retim oranlar dier sulardan daha yksektir eklindeki yarglardan hangileri dorudur? A) Yalnz I B) Yalnz II C) Yalnz III D) I ve II E) I ve III 10. Orta ve Gney Amerikadaki belirli akasya trleri, bir cinse ait ineli karncalarn barnaca ii bo dikenlere sahiptir. Karncalar, aa zerindeki nektarlarn rettii eker ve yaprakklarn zerinde gelien beltian cisimleri ad verilen proteinli ikin ksmlar zerinde beslenirler. Akasya aac zerinde barnan ve beslenen bu hrn karnca populasyonu aaca dokunan her eye saldrr. Dier bcekleri sokar, mantar sporlar ve dier kalntlar uzaklatrr ve evrede gelien vejetasyona engel olurlar. neli karncalar ve akasya aalar arasndaki birliktelik aadaki kavramlarn hangisiyle doru biimde ifade edilebilir? A) Parazitoidizm B) Mutualizm C) Ntralizm D) Kommensalizm E) Rekabet 11. DNA iin aadaki ifadelerden hangisi dorudur? A) Adenin ile sonlanan u 5' olarak adlandrlr B) ekerle sonlanan u 5' olarak adlandrlr C) Fosfatla sonlanan u 5' olarak adlandrlr D) Guaninle sonlanan u 3' olarak adlandrlr E) Komplementer zincirler birbirine paraleldir 12. Bir genin okunan (kalp) DNA dizisi 3'-ATGGCATCAGCTACA-5' ise okunmayan DNA dizisi veya retilen mRNA dizisi aadaki seeneklerden hangisinde doru olarak verilmitir? A) Okunmayan DNA dizisi: 5'-TACCGTAGACGATGT-3' B) mRNA dizisi: 5'-UACCGUAGUGCAUGU-3' C) mRNA dizisi: 3'-UGUAGCUGAUGCCAU-5' D) Okunmayan DNA dizisi: 3'-TACCGTAGTCGATGT-5' E) Okunmayan DNA dizisi: 5'-TACCGUAGTCGATGT-3' 13. DNA replikasyonunda (Escherichia coli bakterisinde) i gren enzimlerle ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr? A) Helikaz: Replikasyon atalnda DNA ift zincirini aar B) DNA polimeraz III: Ana DNAy kalp olarak kullanarak mevcut DNA veya RNAnn 5' ucuna yeni nkleotitler ekler C) DNA polimeraz I: Primerdeki RNA nkleotitlerini karr ve DNA nkleotitleriyle deitirir D) DNA ligaz: Kesintili sentezlenen zincirdeki Okazaki paralarn birletirir E) Primaz: Yeni sentezlenen DNA zincirinin 5' ucunda ksa RNA zincirleri sentezler 14. Ribozomal seviyede protein sentezi (Translasyon) ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr? A) A, P ve E blgeleri ribozom byk alt biriminde bulunur B) P blgesindeki peptit, A blgesinde bulunan amino asite eklenir C) Yeni amino asit A blgesine getirilir D) Peptidi brakan tRNA, E blgesinden ayrlr E) Ribozom mRNA zerinde 3' 5' ynnde kaydrlr

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-5

15. lac operonu iin aadaki ifadelerden hangisi yanltr? A) Laktoz mevcudiyetinde repressr (basklayc) inaktiftir B) Laktoz yokluunda operon almaz C) Repressr (basklayc), operatr blgeye balanr D) Glukoz, lac operonunu basklar E) Laktoz varlnda Beta-galaktozidaz enzimi retilmez 16. Restriksiyon endonkleaz enzimleri DNAda hangi balar keser? A) Hidrofibik balar B) Hidrojen balarn C) Dislfit balarn D) van der Waals balarn E) Kovalent eker-fosfat balarn 17. Aadakilerden hangisi pH 5.0 olan Aspartikasit, Alanin ve Lizinden oluan aminoasit karmnn anyon deitirici kolona uygulandnda aminoasitlerin kolondan k srasn gsterir?( pKa deerleri: -COOH = 2.0; -NH3+=9.0; -COOH= 3.9; -NH3+=10.5) A) Aspartikasit-Alanin-Lizin B) Lizin-Alanin-Aspartikasit C) Alanin-Lizin-Aspartikasit D) Aspartikasit-Lizin-Alanin E) Lizin-Aspartikasit-Alanin 18. Kaplumbaa kabuunun sert ve dayankl doas yapsndaki -keratinde bulunan ar dislfit balarndan kaynaklanr. Aadaki aminoasit iftlerinin hangisi arasnda dislfid ba oluabilir? A) Glutamikasit-Arginin B) Aspartikasit-Aspartikasit C) Triptofan-Fenilalanin D) Sistein-Sistein E) Sistein-Serin 19. Aadakilerden hangisi piranoz yapl monosakkaritlerden deildir? A) Glukoz B) Galaktoz C) Mannoz D) Fruktoz E) Glukopiranoz 20. Aadakilerden hangisi pentozfosfat metabolik yolunda dorudan retilen rnlerden deildir? A) NADPH B) Riboz-5-fosfat C) Sedoheptuloz-7-fosfat D) NADH E) Eritroz-4-fosfat 21. ift ba iermeyen 18 karbonlu stearik asidin tamamen yklmasndan ka ATP elde edilir? A) 142 B) 144 C) 146 D) 148 E) 150 22. I. Protein-Tripsin II. Laktoz- -Amilaz III. Ntral ya-Lipaz Yukarda verilen besin-yklm salayan enzim elemeleri aadaki hangi seenekte doru olarak gsterilmitir? A) Yalnz I B) Yalnz II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 23. Birbirinden farkl drt atom veya fonksiyonel grup bal karbon atomuna kiral karbon atomu ad verilir. Aadaki aminoasitlerden hangisi kiral karbon iermez? A) Lizin B) zolsin C) Serin D) Glisin E) Alanin 24. Canllarn hcre zarlarndaki akkanln belirlenmesinde, aada sralanan faktrler (I-V) etkili olmaktadr: I. Hcre zarndaki doymam ya asidi miktarnn artm olmas II. Hcre zarndaki doymu ya asidi miktarnn artm olmas III. Hcre zarndaki ksa zincirli ya asidine sahip fosfolipidlerin artm olmas IV. Hcre zarndaki uzun zincirli ya asidine sahip fosfolipidlerin artm olmas V. Zarda bulunan kolesterol miktarnn artm olmas Klk buday gibi olduka souk koullara maruz kalan trlerde hcre zarnn akkanlnn korunmas son derece nemlidir. Bu bitkilerin ok souk koullarda hcre zarlarndaki akkanl salamak iin, yukarda verilenlerden hangisini(-lerini) gerekletirmi olmasn beklersiniz? A) Yalnz I B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) I, III ve V

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-6

25. karyotik hcrelerde bir gen transkripsiyona uraynca pre-mRNA oluur. Bu pre-mRNAekirdekte baz ilemlerden getikten sonra olgun(aktif) mRNAya dntrlr ve sitoplazmaya gnderilir. Bu mRNA hcredeki ribozomlara tutunarak translasyon geirir ve polipeptit sentezlenir. Sonuta sentezlenen proteinlerden bazlar sitoplazmada kalrken bazlar endoplazmik retikuluma, bazlar hcre zarna, bazlar mitokondriye ya da dier organellere gnderilir. Eer bir hcrenin bu olay srasnda ilev gren aperon proteinleri ilev grmez hale getirilirse aadakilerden hangisine protein girii engellenir? A) Mitokondri B) Golgi aygt C) Lizozom D) Hcre zar E) Granll endoplazmik retikulum 26. Bir aratrmac sadece fosfolipidleri kullanarak hcre zarna benzer yapay bir zar elde ediyor. Aratrmac bu zarn eitli maddelere kar geirgenliini inceliyor. Byle bir zarn, aadaki maddelerden hangisine kar geirgenliinin ok dk olmas beklenir? A) Na+ B) Etil alkol C) Su D) re E) O2 27. Hcre dngsnn interfaznda kromozomlar kendilerini elediklerinde, her bir kromozom iki kromatidli duruma gelir. Bu karde kromatidleri uzunluklar boyunca bir arada tutan protein ya da yap aadakilerden hangisidir? A) ntegrin B) Konneksin C) Kohesin D) Fibronektin E) Sinaptonemal kompleks 28. Aadaki polisakkaritlerin hangisi ayn zamanda peptid bulundurur? A) Patates yumrularnda depolanm polisakkarit B) skelet kas hcrelerinde depolanm polisakkarit C) Bitki hcre duvarnn yapsnda yer alan polisakkarit D) Bakteri hcre duvarnn yapsnda yer alan polisakkarit E) Mantar hcre duvarnn yapsnda yer alan polisakkarit 29. Bitki hcrelerinde yer alan kofullar ile ilgili olarak aadaki ifadelerden hangisi doru deildir? A) Kofullar, zehirli maddeleri depolayarak bitkinin savunmasnda ilev grebilmektedir B) ieklerin ta yapraklarndaki kofullar antosiyanin grubuna ait pigmentleri depolamaktadr C) Olgunlamam bitki hcreleri, daha aktif olduklar iin tipik olarak az sayda iri koful tar D) Bitki hcrelerindeki kofullar, turgor durumunda bitkiye fiziksel destek salamaktadr E) Baz bitki tohumlarnda, kofullardaki enzimler sayesinde, depolanm proteinler sindirilmektedir 30. Hcrenin yapsnda yer alan intermediyer (ara) filamentler ile ilgili olarak aadaki ifadelerden hangisi doru deildir? A) Bu filamentler, hcre iskelet elemanlarndan birini oluturur B) ntermediyer filamentler, gerilmeye kar dayankllk gsterir C) Bu filamentler, dier iskelet elemanlarna gre daha sklkla yklp yeniden yaplmaktadr D) Bu filamentler, ekirdein ve hcre ierisindeki dier baz organellerin pozisyonunu tespit eder E) Bu filamentler, hcredeki desmosomlar ile balant kurmu olabilirler 31. Bir canlnn embriyonik geliim srasnda uygun morfolojik zellikleri ve yap plann gelitirebilmesi iin vcuttaki her hcrenin, kendi konumuna uygun olan zelliklere sahip olmas gereklidir. Her hcre embriyonik geliim srasnda uygun zamanlarda, dier hcrelerle olan konumuna gre konumsal bilgi kabul etmektedir. Bir hcre, alm olduu konumsal bilgiye yant olarak, I. Hcre g gerekletirebilir II. Hcre blnmesi gerekletirebilir III. Hcre farkllamas gerekletirebilir IV. Hcre lm (apoptozis) gerekletirebilir Bitkilerde konumsal bilgiye dayal olarak yap plan oluumu zerinde alan bir bilim insannn, yukardaki hcresel yantlardan hangisine ya da hangilerine rastlamas beklenmez? A) Yalnz I B) Yalnz IV C) II ve III D) III ve IV E) II, III ve IV 32. Glikoliz ve sitrik asit dngsnn allosterik reglasyonunda (dzenlenmesinde) hcrede fazla miktarda ATP, NADH ve sitratn bulunmas, bu metabolik yoldaki baz enzimlerin aktivitesini etkilemektedir. Aadaki enzimlerden hangisi bu kontrol olaynda rol alan enzimlerden biri deildir? A) Fosfofruktokinaz B) Piruvat kinaz C) Sitrat sentaz D) Ya asidi sentaz E) zositrat dehidrogenaz

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-7

33. Aadakilerden hangisinde, pH deeri 7.2 den 7.4 e kld koullarda hemoglobin oksijen tanm doru olarak ifade edilmitir? A) Hemoglobinin oksijen balama kapasitesi artar B) Hemoglobin oksijeni brakr C) Hemoglobin oksijeni balayamaz D) Hemoglobin CO2 balar E) Hemoglobin H+ balar, oksijen balayamaz 34. Simpatik pregangliyonik sinirler hakknda aada verilen ifadelerden hangisi yanltr? A) Aksonlar miyelin klf tar B) Parasimpatik sinirlere oranla ksadr C) Kolinerjik sinirlerdir D) Gs (thorasik) ve bel (lumbar) omurlarndan kar E) Kesilirse etkiledii organ ilev yapamaz 35. Kalp kasnn tetanize olmamasnn nedeni aadakilerden hangisidir? A) Otoritmik olmas B) Fonksiyonel bir sinsityum olarak etki gstermesi C) nterkaler diskler bulunmas D) Pacemaker sinyallerinin tetaniyi engellemesi E) Refraktr periyodun uzamas 36. Duodenumdaki pH dt zaman aadaki olaylardan hangisinin ortaya kmas beklenmez? A) Sekretin salgs artar B) Kolesistokinin salgs artar C) ntrinsik faktr salgs artar D) GIP (gastrik inhibitr peptit) salgs artar E) Mide kaslma hareketleri azalr 37. I. ris dz kaslar II. Arteriyol eper dz kaslar III. Uterus dz kaslar IV. Mesane dz kaslar Yukardakilerden hangisi/hangileri ok niteli dz kaslardr? A) Yalnz I B) Yalnz II C) I ve II D) III ve IV

E) I , II, III ve IV

38. Gzde irisin simpatik sinirlerle uyarm aadakilerden hangisine yol aar? A) Gzya salgs artar B) Vitrz salg artar C) Pupilla (gz bebei) daralr D) Astigmatizm geliir E) Pupilla (gz bebei) geniler 39. Aadaki hipofiz hormonlarndan hangisinin salglanmas hipotalamus tarafndan salglanan bir hormon tarafndan inhibe edilir? A) TSH B) ACTH C) FSH D) Oksitosin E) Byme hormonu 40. nslin reseptr konusunda aadakilerden hangisi dorudur? A) Ligand kapl bir iyon kanaldr B) Hcre ii bir reseptrdr C) Tirozin kinaz aktivitesine sahiptir D) G proteini ile etkileir E) Hcre ii cAMP seviyesini arttrr 41. Hayvan hcresinde zar proteinlerinin nemli ilevlerinden birisi madde tanmdr. Glukozun sindirim kanalndan hcre ierisine alnmas, sodyum iyonlarnn elik ettii birlikte tanma (cotransport) olay ile gereklemektedir. Bu olay ile ilgili olarak verilmi olan aadaki ifadelerden hangisi doru deildir? A) Bu srete, Na+ iyonlar, zardan darya pompalanarak elektrokimyasal gradiyent fark olumasna yol aar B) Hcre ii glukoz dzeyi yksek olsa bile, birlikte tanma olaynda, glukoz hcre ierisine tanr C) Na+ iyonlarn hcre dna pompalayan pompa (protein), e zamanl olarak glukozu hcre iine verir D) Hcre, bu srete, sadece Na+ iyonlarn hcre dna pompalarken dorudan ATP kullanlr E) Na+-glukoz birlikte tanmasnda, Na+ iyonlarnn tayc proteine balanmasn engelleyen bir madde, glukoz tanmasn da engeller

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-8

42. Aadakilerden hangisi FSHn (Folikl Uyarc Hormon) etkilerinden biri deildir? A) Gonadlarda folikl geliimini uyarr B) Ovaryumda strojen retimini uyarr C) Kadnda ovulasyonu uyarr D) Testiste sperm yapmn uyarr E) Ovaryumda progesteron retimini uyarr 43. Evrimsel srete karasal ortama yayl gsteren hayvanlarn nemli sorunlarndan birisi, vcuttan su kaybnn nne geebilmektir. Su kaybnn nemli bir blm, boaltm sistemi yoluyla gereklemektedir. Karasal ortamda yaamaya uyum salam baz hayvanlar I. Fare II. Sere III. Ylan IV. Kara kurbaas eklinde sralayacak olursak, bu hayvanlarn hangisinin nefronlarnda vcut svlarna gre hiperozmotik idrar oluturulabilmektedir? A) Yalnz I B) I ve II C) I ve III D) II ve IV E) I, II ve III 44. nsanda bbrek fonksiyonlarnn dzenlenmesi ve kontrolnde, aadakilerden hangisi angiotensinin dorudan etkileri arasnda yer almaz? A) Efferent arteriollerin kaslarak aplarnn daraltlmasna neden olmak B) Periferik kan damarlarnn kaslarak aplarnn daraltlmasna neden olmak C) Adrenal korteksten aldosteron hormonu salnmasn uyarmak D) Nefronun toplama kanallarndan su geri emilimini artrmak E) Hipotalamustaki susama merkezini uyarmak 45. nsan bbreinin alma mekanizmas zerinde alan bir bilim insan, proksimal kvrntl tp ierisindeki szntde hangi maddelerin bulunduunu saptyor. Eer bu bbrek salkl alyor ise bu rnein ierisinde aadaki maddelerden hangisine rastlanmamas gerekir? A) Glukoz B) Amino asitler C) rik asit D) Globulin E) re 46. Hayvanlarn bnyesinde yer alan kahverengi ya doku ile ilgili olarak aada verilenlerden hangisi doru deildir? A) Kahverengi ya doku hcreleri ok sayda mitokondri ierir B) Kahverengi ya doku, titreerek s retiminde bol miktarlarda kullanlr C) Kahverengi ya doku, metabolik yakt olarak kullanlr; ancak bu srete ATP retilmez D) Kahverengi ya doku hcrelerindeki mitokondrilerin i zarnda zel bir kanal proteini (thermogenin) bulunur E) Kahverengi ya doku, hibernasyon geiren memeli hayvanlarda daha fazla miktarlarda bulunur 47. Ayn ortamda bulunan aadaki hayvanlarn birim zamanda ayn miktarda CO2 rettiklerini varsayalm. Bu hayvanlar akcierlerine hava aldnda, akcier ierisindeki havada bulunan oksijenin ksmi basncn lecek olursanz, hangisinden elde ettiiniz sonu, d ortamdaki oksijen ksmi basncna daha yakn olacaktr? A) Fare B) Kertenkele C) Timsah D) Fil E) Ku 48. Yan taraftaki ekil, balk solungacndaki su ak ile solunga klcal damarndaki kan akn gstermektedir. ekil zerindeki rakamlar, kann ve suyun oksijen ile doygunluk derecelerini (% olarak) ifade etmektedir. Bu ekil ile ilgili olarak, I. AB borucuu, su akn; CD borucuu kan akn simgelemektedir II. CD borucuu, su akn; AB borucuu kan akn simgelemektedir III. AB borucuu ierisindeki ak, AB ynndedir IV. CD borucuu ierisindeki ak, DC ynndedir eklinde ifade edilen yorumlardan hangisi dorudur? A) Yalnz I B) Yalnz II C) I ve III D) II ve IV

E) II, III ve IV

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-9

49. Solunum fizyolojisi zerine alan bir fizyolog, oksijen tayan pigmentlerin oksijen balamaya olan ilgisini saptamak iin oksijen disosiyasyon erilerini izmektedir. Bu eriler, izilirken y-ekseninde pigmentin oksijenle yzde olarak doygunluk derecesi; x-ekseninde ise oksijenin ksmi basnc, PO2 (mm Hg) olarak, gsterilmektedir. Eer ayn koullar altnda aadaki molekllerin O2-disosiyasyon erileri izilip ayn grafik zerinde gsterilecek olursa hangi eri, dier erilerin en sanda kalacaktr? A) Ergin lama hemoglobini B) nsan hemoglobini C) Fare hemoglobini D) Fil hemoglobini E) Fare miyoglobini 50. Srekli deniz kenarnda yaayan bir kiinin dalara ktnda ykselti deiiklii nedeniyle bnyesinde aadaki deiikliklerden hangisi ilk nce ortaya kar? A) Bbreklerinden eritropoietin salglanmaya balar B) Eritrosit miktar art gsterir C) Kandaki 2,3-bisfosfogliserik asit molekl miktar artmaya balar D) Karotid cisimden solunum kontrol merkezine uyar gnderilir E) Alvoel ierisindeki oksijenin ksmi basnc der 51. Dolam sistemimizde yer alan klcal damarlarn, yap ve ilevleriyle ilgili olarak aada verilen ifadelerden hangisi yanltr? A) Klcal damarlar, madde al veriinin yapld yegane damarlardr B) Vcudumuzdaki klcal damarlarn geirgenlikleri farkllk gsterebilir C) Baz klcal damarlarda kandan alnan maddeler ekzositoz ile damar dna atlr D) Klcal damarlar, kan basncnn en dk olduu damarlardr E) Metabolik duruma gre, baz klcal damar yataklarna kan ak engellenir 52. Vcudumuzda yer alan hormonlarn reseptrleri, hcre zarnda ya da hcre ierisinde bulunur. Aadaki hormonlardan hangisinin baland reseptr, hcre zar zerinde bulunmaktadr? A) Epinefrin B) Tiroksin C) Kortizol D) Aldosteron E) Testosteron 53. Aadakilerden hangisi, vcudumuzun kalbe gre daha aa ksmlarnda (rnein, bacaklarda) bulunan kann kalbe dnmesini genelde etkilemez? A) Kalbin srekli olarak kaslp gevemesi B) Vcut duvarnda yer alan iskelet kaslarnn kaslp gevemesi C) Venlerin ve venllerin duvarndaki dz kaslarn kaslp gevemesi D) Vcudun etkisi altnda kald yerekimi kuvveti E) Gs boluu ierisindeki basncn deimesi 54. nsan vcudunda yer alan hcreler arasndaki sinyal iletiminin (haberlemenin) eitli tipleri mevcuttur. Sinir sistemimizde sinir hcreleri arasndaki sinyalleme, aadakilerden hangisine rnek oluturur? A) Otokrin sinyalleme B) Endokrin sinyalleme C) Parakrin sinyalleme D) Temasa-dayal sinyalleme E) Dorudan hcreler aras sinyalleme 55. Yan taraftaki grafikte, bir sinir hcresinde oluan aksiyon potansiyelinin evreleri numaralandrlarak (1-5) gsterilmitir. Seeneklerde verilen ekillerde ise, bu evrelerde voltaj-kapl sodyum ve potasyum kanallarnn ak ya da kapal olduu durum gsterilmektedir. Buna gre, aksiyon potansiyeli grafiindeki 4 nolu evreye karlk gelen ekil, hangi seenekte verilmitir?

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-10

56. Memeli hayvanlardaki kk hcreler, farkllama ve gelime yeteneklerine gre genellikle, I. Totipotent kk hcreler II. Multipotent kk hcreler III. Pluripotent kk hcreler IV. Unipotent kk hcreler eklinde kategorize edilmektedirler. Bu kk hcre gruplarndan hangisi ya da hangileri ergin bir organizmadaki tm hcre eitlerini retebilme yeteneine sahiptir? A) Yalnz I B) Yalnz II C) Yalnz III D) I ve II E) I, III ve IV 57. nsanlar iin baz ya asitleri,essansiyel ya asidi olarak nitelendirilmektedir. rnein linoleik asit, insan iin byle bir ya asididir. Linoleik asidin essansiyel ya asidi olarak kabul edilmesinin nedeni aadakilerden hangisi olabilir? A) Hcre zarndaki fosfolipidlerin yapsnda yer almas B) Vcutta gereksinim duyulan miktarnn fazla olmas C) Yklnca daha fazla miktarda enerji vermesi D) Gerekli olmasna karn vcutta sentezlenememesi E) Karbon zincirinde birden fazla sayda ift ba tamas 58. Yaplan bir almada eeyli reyen bir populasyonda A allelinin frekans 0.8 ve a allelinin frekans 0.2 olarak saptanmtr. Bu allellerin kontrol ettii zellik iin populasyonda Hardy-Weinberg kurallar geerli olduunu varsayarsak, homozigot bireyler arasndaki iftleme frekans yaklak olarak katr? A) %16 B) %25 C) %41 D) %46 E) %54 59. nsanda gz kapa sarkklndan sorumlu allelin baat olduu bilinmektedir. Yaplan bir almada, heterozigot olduu bilinen 40 bireyden sadece 27sinde gz kapa sarkkl saptanmtr. Bu durumda bu baat allelin penetrans katr? A) %13 B) %27 C) %32.5 D) %67.5 E) %73 60. eitli canl trlerinde yaplan dihibrit aprazlamalar sonucunda aadaki seeneklerde verilen fenotipik alm oranlar elde ediliyor. Bu fenotipik alm oranlarndan hangisi, genler arasndaki epistatik etkileim nedeniyle ortaya kmamtr? A) 15:1 B) 13:3 C) 12:3:1 D) 7:7:1:1 E) 9:6:1 61. Nance-Horan sendromu, insanda katarakt oluumuyla ve anormal di biimiyle kendini gsteren olduka nadir rastlanan kaltsal bir hastalktr. Yan tarafta yer alan soyaacnda bu hastaln seyri gsterilmitir (hasta bireyler ii dolu olarak belirtilmitir). Sizce bu hastaln en olas kaltm ekli aadakilerden hangisidir? A) X-bal ekinik B) X-bal dominant C) Y-bal ekinik D) Otozomal ekinik E) Otozomal baat 62. Bir nceki soruda Nance-Horan sendromunun kaltm tarzn belirlemi durumundasnz. Bu soyaacndaki IV-2 ve IV-7 nolu bireyler evlenmeye karar vermiler; ancak, ocuklarnda bu hastaln ortaya kacandan kayg duymaktadrlar. Sizce bu iftin hastalkl ocuklar olma olasl katr? A) 0 B) 1/2 C) 1/4 D) 1/6 E) 2/3 63. Bir genetiki, haritas yan tarafta verilmi gen iftini esas alarak yan taraftaki aprazlamay yapyor: Bu aprazlama sonucunda 4000 birey elde ediliyor. Eer bu aprazlama iin interferens = 0 ve koinsidens katsays= 1 ise, 4000 birey arasnda Abc fenotipli yavrularn saysnn ka olmas beklenir? A) 40 B) 80 C) 120 D) 160

E) 180

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-11

64. Labrador kpeklerinde krk renginden sorumlu iki gen ifti bulunmaktadr. Bu gen iftlerinden siyah pigment retiminden sorumlu gen (B), kahverengiye (b) baattr; dier gen ise (E) pigmentin depolanmasndan sorumludur. Bu kpeklerin rengi, genotipe uygun olarak siyah, kahverengi ya da sar olmaktadr. Kahverengi ve sar fenotipe sahip Labradorlar, insanlar tarafndan tercih edildikleri iin daha kymetli olarak kabul edilmektedir. Kahverengi ve sar Labrador retmeye karar veren bir retici, sar renkli bir dii ve kahverengi bir erkek Labrador satn alarak iftletiriyor; ancak elde ettii yavrularn hepsinin siyah renkli olduunu gryor. Sizce ebeveyn kpeklerin en olas genotipleri aadakilerden hangisi gibidir? Labrador() x Labrador () BbEe bbEE BBee bbEE BBEE bbee BbEe BbEe BBee bbee

A) B) C) D) E)

65. Baz kei rklarnda sakaln varl, sakal geni tarafndan belirlenmektedir. Bu genin iki alleli (B ve b) mevcuttur. b alleli sakal olumasna; B alleli ise sakal olumamasna yol amaktadr. Ancak b alleli, erkek bireylerde baat; dii bireylerde ekinik etki gstermektedir. Bir retici aadaki aprazlamalar yaparak F1 ve F2 kuaklarn elde ediyor:

Bu aprazlamalar ile ilgili olarak aada verilen ifadelerden hangisi doru deildir? A) F1 kuanda yer alan erkekler sakalldr B) F2 kuandaki yavrularn yars sakalldr C) F2 kuandaki dii yavrularn drtte biri sakalldr D) Sakal oluumunu kontrol eden gen eeye bal olarak kaltlr E) F1 kuan veren ebeveynlerin genotipleri homozigottur 66. Farelerde krk renginin oluumu, bir ift gen (A ve B genleri) tarafndan kontrol edilmektedir. Bu genler, aadaki reaksiyon zincirindeki gibi ilev grerek krk renginin oluumunu kontrol etmektedir.

Bir denemede, her iki gen bakmndan heterozigot olan fareler arasnda aprazlamalar yaplarak ok sayda yavru (F1 dl) elde edilmitir. Bunun ardndan, F1 dlnden seilen bir siyah ve bir albino fare arasnda aprazlama yaplyor ve bu aprazlama sonunda elde edilen 20 yavrunun hepsinin siyah-sar desenli olduu grlyor. Sizce, bu sonucu veren aprazlamann yaplma olasl katr? A) 1/16 B) 1/12 C) 1/8 D) 1/6 E) 1/4 67. Bir genetiki AaBbCcDd x AABbCcDD aprazlamasn yapyor. Bu genlerin farkl kromozomlar zerinde yer ald bilindiine gre, bu aprazlama sonucunda elde edilen yavrularn genotipleri ka farkl eitte olabilir? A) 24 B) 32 C) 36 D) 65 E) 81 68. I. Diploidi II. Dengeli seme III. Eeysel seilim IV. Kararl (stabilize edici) seilim Bir populasyondaki genetik varyasyonun korunmasnda, yukarda verilenlerden hangisi (-leri) ilev grmektedir? A) Yalnz I B) Yalnz II C) I ve II D) II ve III E) III ve IV

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-12 69. Tavuklarda ibik ekli, farkl kromozomlar zerinde yer alan iki ayr gen ifti tarafndan (R ve P) kontrol edilmekte ve bu genlere ait allellerin aadaki kombinasyonlarna gre ibik ekli belirlenmektedir: Genotip Fenotip R- PCeviz ibik rr PBezelye ibik R- pp Gl ibik rr pp Balta ibik Dier taraftan tavuklarda tylenme biimini bir ift allelin (H, h) kontrol ettii ve horoz tipi tylenme eklinin eeyle snrl ekinik zellik olduu bilinmektedir. Ar dl baat homozigot bireyler (RR PP HH), ar dl ekinik homozigot bireyler (rr pp hh) ile aprazlanarak F1 dl elde ediliyor. Eer F1 dl kendi arasnda aprazlanacak olursa F2 dlnde ceviz ibikli-horoz tipi tylenme gsteren bireylerin orannn ka olmas beklenir? A) 1/64 B) 9/64 C) 3/128 D) 9/128 E) 1/128 70. Darwinin ispinoz kular, uyumsal alm iin iyi bir rnektir. Aadakilerden hangisi uyumsal alm en iyi ekilde tanmlamaktadr? A) Atasal trn uzun bir zaman dilimi ierisinde farkllaarak orijinalinden ok farkl fenotipe sahip bir forma dnme sreci B) Yakn akraba olan trlerin, bir canl grubundan nispeten ksa srede eitlenmesi C) Farkl nilere uyum sonucu, ortak bir atadan farkl trlerin ortaya kt evrimsel sre D) Ayn soy hattnda deiikliklerin ortaya kmasna izin veren evrimsel sre E) Trn ortam koullarna uyumunu salamak iin polimorfizme yol aan evrimsel sre 71. nsan populasyonunda tek yumurta ikizleri hari, hibir iki birey genetik olarak birbirinin kopyas deildir. Bireyler arasndaki genetik varyasyonun ortaya kmasna en byk katky aadakilerden hangisi yapmaktadr? A) Kuaklar boyunca yeni mutasyonlarn ortaya kmas B) Kk populasyonlarda genetik srklenmenin olmas C) Eeyli remede allellerin yeniden karlmas D) Populasyon ierisinde corafik varyasyonun gzlenmesi E) Populasyon ierisine farkl alanlardan glerin olmas 72. iddetli frtnalarn grld bir alanda yaayan sereler zerinde yaplan kanat uzunluu lm almas sonunda, populasyonda ksa ve uzun kanatl kulara rastlanmasna karn bu alandaki serelerin byk ounluunun orta uzunlukta kanada sahip olduu grlmtr. Bilim insanlar tarafndan bu sonu, orta uzunluktaki kanatlar serelere, iddetli frtnalarda uarken avantaj salamaktadr eklinde yorumlanmtr. Bu durum aadakilerden hangisine rnek oluturur? A) ie boaz etkisi B) Blc seme C) Frekansa dayal seilim D) Stabilize edici seilim E) Genetik srklenme 73. Bir alanda yayl gsteren Drosophila populasyonunda X-bal ekinik bir allel, sar vcut rengine neden olmaktadr. Bu allelin frekans 0.2 ise ve sar vcut rengi zellii iin Hardy-Weinberg kurallar geerliyse 1000 dii 1000 erkekten oluan bu populasyonda sar-vcut rengine sahip bireylerin orannn ka olmas beklenir? A) %4 B) %12 C) %20 D) %24 E) %28 74. Barr cisimcii oluumunun, cinsiyeti eey kromozomlaryla saptanan baz hayvanlarda cinsiyetler arasndaki gen dozajn ayarlamak zere ilev grdn grmekteyiz. Aadaki tabloda eey kromozomlarna gre cinsiyetleri belirlenen baz hayvanlar verilmitir: XX ; XY I Memeliler ZW ; ZZ II Kular XX ; XY III Drosophila melanogaster XX hermafrodit; X0 IV Caenorhabditis elegans Eer bir aratrmac bu hayvanlarn vcut hcrelerini mikroskop altnda inceleyecek olursa hangisinde ya da hangilerinde Barr cisimciine rastlayabilir? A) Yalnz I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III E) I, II, III ve IV

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-13

75. Yandaki soy aacnda I-2 nolu birey iin soy ii reme katsaysnn (F) 0.2 olduu bilinmektedir. Bu soy aacnda yer alan III-1 nolu birey iin soy ii reme katsays katr? A) 1/2 B) 1/4 C) 1/8 D) 3/8 E) 3/20 76. Halofitik ve glikofitik bitkiler tuzlu ortamlarda yetitirildiklerinde, stomalarn farkl yant verdikleri saptanmtr. Tuzlu koullarda, Na+ iyonlar glikofitlerde stomalarn almasna, halofitlerde ise kapanmasna neden olmaktadr. Na+ iyonlarna kar halofitler ve glikofitlerin yantlar arasndaki farkllk Na+ ve K+ iyonlarnn beki hcrelere giriini salayan kanallar arasndaki sinyal iletimindeki farkllklara dayanmaktadr. Bu sinyal yolu, olaslkla aadaki minerallerden hangisinin sitoplazmadaki artn ierir? A) Fosfor B) Kalsiyum C) Manezyum D) Nitrat E) Demir 77. Giderek yalanan ve daha sonra sonbaharda dklen bir yapran ierdii hormon miktarndaki deiimlerle ilgili olarak aadakilerden hangisi sylenebilir? A) Oksin/sitokinin oran artar B) Oksin/sitokinin oran azalr C) Oksin/gibberellin oran artar D) Oksin/gibberellin oran azalr E) Oksin/etilen oran azalr 78. Boysen-Jensen ve Cholodny Wentin yulaf koleoptilleri zerinde yaptklar fototropizma almalarndan elde edilen bulgulara gre, bir yulaf fidesinin n geldii yne kvrlmasn aklamak iin gelitirilen hipotez aadakilerden hangisinde doru verilmitir? A) Koleoptilin k alan tarafnda gibberellin daha fazla birikerek bymeyi engeller B) Koleoptilin k almayan tarafnda absisik asit daha fazla birikerek bymeyi uyarr C) Koleoptil ucundan aa doru tanan oksin asimetrik olarak koleoptilin k almayan tarafndaki hcrelerin daha hzl bymesine neden olur D) Koleoptilin ucundan aa doru tanan sitokinin k alan tarafta daha fazla birikerek asimetrik bymeye neden olur E) Koleoptilin ucunda aa tanan etilen k alan tarafta hcrelerin bymesini yavalatr 79. Aratrclar, bir bitkinin parankima hcreleri zerinde iki aamal bir alma yapmlardr: I. Evrede hcreler sitokinin iermeyen bir ortamda, II. Evrede ise hem oksin hem de sitokinin ieren bir ortamda kltre alnmtr. Buna gre almann I. ve II. Evrelerinde aadakilerden hangisinin gzlenmesi mmkndr? I. Evre II. Evre A) Hcreler blnrler Hcreler ok byrler B) Hcreler ok byrler Hcreler ok byrler C) Hcreler ok blnrler Hcreler ok blnrler D) Hcreler byrler Hcreler blnrler E) Hcreler bymez Hcreler ok byrler 80. Fotosentez zerinde almalar yapan bir bilim insan, stromada NADP miktarnn NADPHe gre azaldn saptamtr. Buna gre aadakilerden hangisi sylenebilir? A) Devirsel olmayan elektron tanm hzlanr B) Klorofil sentez hz artar C) Devirsel elektron tanm balar D) Hem devirsel hem de devirsel olmayan elektron tanm yavalar E) Hem devirsel hem de devirsel olmayan elektron tanm hzlanr 81. Srgn meristeminde blnmenin srmesi ve meristem hcrelerinin farkllamasnn nlenmesinde rol alan genlerin aadaki bitkisel hormonlardan hangisinin sentezinde yer alan genleri aktifletirmesi beklenir? A) Oksin B) Giberellin C) Sitokinin D) Absisik asit E) Etilen 82. Bitkide ksilemde biriken iyonlarn srgne tanma hznn dmesinin en nemli nedeni aadakilerden hangisidir? A) Fotosentez hznn dmesi B) Fotosentez hznn artmas C) Transpirasyon hznn artmas D) Transpirasyon hznn dmesi E) Solunum hznn dmesi

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-14

83. Havadaki CO2yi C3 ve C4 yollaryla balayan bitkilerde aadakilerden hangisinin ortak olmas beklenir? A) Yalnzca Calvin dngs B) Yalnzca k hasat eden kompleksler C) Yalnzca elektron tayc elemanlar D) Yalnzca Calvin dngs ve k hasat eden kompleksler E) Calvin dngs, k hasat eden kompleksler ve elektron tama elemanlar 84. Plastid ieren hcrelerin nukleus genomlar kimeriktir. Buna gre nukleus genomunun aadakilerden hangisinden kken alm elemanlar iermesi en olasdr? A) Proto-karyotik genom-siyanobakteri genomu B) Proto-karyotik genom-yeil alg genomu C) Proto-karyotik genom-kahverengi alg genomu D) Proto-karyotik genom-fungus genomu E) Proto-karyotik genom-krmz alg genomu 85. Bitki byme ve gelimesi srasnda sekonder eper oluturma olasl en dk olan hcre aadakilerden hangisidir? A) Sklerenkima B) Lif hcresi C) Trakeid D) Trake E) Parankima 86. Fotosentezde rol alan aadaki pigmentlerden hangisi k enerjisinin ATP ve NADPH formunda kimyasal enerjiye dntrlmesinde dorudan rol oynar? A) Klorofil a B) Klorofil b C) Karotenoid D) Klorofil a ve klorofil b E) Klorofil a , klorofil b ve karotenoid 87. Baz koullar altnda farkllam bitki hcreleri btnl bozulmam bir bitkide tekrar blnmeye balayabilir. Bu yolla demet kambiyumu veya mantar kambiyumu gibi sekonder meristemlerin oluabilmesi iin aadaki hcrelerden hangisinin blnmesi gereklidir? A) Epidermis ve/veya korteks B) Korteks ve/veya ksilem C) Flem ve/veya ksilem D) Korteks ve/veya flem E) Epidermis ve/veya flem 88. Absisik asit sentezinin dzenlenmesinden sorumlu genleri mutasyona uram bir bitki ile ilgili olarak aadakilerden hangisi sylenebilir? A) Kurak koullarda stomalarn daha hzl kapatr B) imlenme hz artar, kurakla kar direnci azalr C) imlenme hz azalr, kurakla kar direnci artar D) Hem imlenme hz hem de kurakla kar direnci azalr E) imlenme hz ve kuraklk direnci bu durumdan etkilenmez 89. Farkl hcre organellerinin genomu zerinde aratrmalar yapan bir bilim insannn aadaki organellerden hangisinde ayn genomu bulma olasl en yksektir? A) Kloroplast, nukleus, mitokondri B) Kromoplast, kloroplast, mitokondri C) Amiloplast, kloroplast, nukleus D) Leukoplast, amiloplast, mitokondri E) Leukoplast, kromoplast, kloroplast 90. Uyku halindeki bir tomurcuu korumak iin zellemi tomurcuk pulu, aadaki yaplarn hangisinin deiime uramasndan olumutur? A) Gvde B) Petal C) Sepal D) Yaprak E) Tendril 91. Aadaki bitki gruplarn inceleyen bir renci, hangisinde gerek kklere rastlayamaz? A) Psilopsida B) Lycopodiophyta C) Equisetophyta D) Polypodiophyta E) Magnoliophyta 92. ki enekli bitkilerle ilgili olarak aada verilenlerden hangisi dorudur? A) Baz trlerinde ikincil byme grlr B) Gvdedeki iletim demetleri danktr C) Yapraklar genellikle paralel damarldr D) Kkleri genellikle saak kk eklindedir E) iek ksmlar, genellikle n katlar eklindedir

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-15

93. Aadaki bitki trlerinden hangisinde tozlama olmakszn meyve oluumu grlmektedir? A) Muz B) Elma C) Erik D) ilek E) Dut 94. iekli bitkilerdeki karpel ve stamenin, yaprak benzeri yaplardan evrimleerek ortaya kt kabul edilmektedir. Yan tarafta eitli karpel (1-4) ve stamen (5-7) yaplar gsterilmi durumdadr. ekilde verilen karpel ve stamenlerden en fazla evrimlemi olan ileri formlar, aadaki seeneklerden hangisinde birlikte verilmitir? A) 3 ve 7 B) 4 ve 6 C) 2 ve 5 D) 1 ve 6 E) 1 ve 7

95.

Yukardaki ekillerde farkl bceklerin bacak yaplar gsterilmitir. Bu bacaklarn uyum yaptklar ilevlerle ilgili olarak aada verilenlerden hangisi yanltr? A) ekil I de ki bacak yapsna sahip bcekler tutunmaya uyum yapmtr B) ekil II de ki bacak yapsna sahip bcekler hzl komaya uyum yapmtr C) ekil III de ki bacak yapsna sahip bcekler avn yakalamaya uyum yapmtr D) ekil IV de ki bacak yapsna sahip bcekler, yeri kazmaya uyum yapmtr E) ekil V de ki bacak yapsna sahip bcekler yzmeye uyum yapmtr 96. Bcekler ile ilgili olarak aada verilen ifadelerden hangisi dorudur? A) Bceklerin hepsi bakalam geirir B) Bceklerin erginleme sreleri koullara bal deildir C) Bceklerin tamam geliim srelerinin btn evrelerinde beslenirler D) Bcekler genellikle farkl geliim evrelerinde farkl besinlerle beslenme eilimindedirler E) Bceklerin kanatlar, gerek ye olarak kabul edilmektedir 97. Aadaki bceklerden hangisinde yavru ergin bireye benzerlik gstermez? A) Sinek B) ekirge C) Austos bcei D) Peygamber devesi

E) Hamam bcei

98. Bceklerin yaam ortamlarna uyumlar ile ilgili verilenlerden hangisi yanltr? A) Suda yaayan bceklerin antenlerinde karada yaayanlara oranla ksalma beklenir B) lde yaayan bceklerin bacaklar alttan gelen scaklktan korunmak amacyla genellikle uzamtr C) Yksek dalarda yaayan ayni trn bireyleri, daha dk rakmda yaayan bireylere oranla daha byk vcuda sahiptirler D) Bcek trlerinin hayatta kalmalarnn en nemli nedenlerinden bazlar; farkl besinle beslenme ve farkl ortama yumurta brakmadr E) Maarada yaayan bceklerin renk pigmentlerini kaybetmesi beklenir 99. Bceklerin (nsecta) fazla byyememelerinin en nemli nedeni aadakilerden hangisidir? A) Solunumlarn trakeler ile gerekletirmeleri B) Boaltmlarn malpiki tpleri ile yapmalar C) Kk vcutlu olmann harekette az enerji gerektirmesi D) Bakalam geirmeleri E) Kk vcutluluk durumunda az besine gereksinim duyulmas

19. ULUSAL BYOLOJ OLMPYATI 2011-A-16 100. Bir sistematiki molekler verileri kullanarak hayvan ubeleri ile ilgili aadaki filogenetik aac hazrlamtr:

Molekler veriler kullanlarak yaplan bu snflandrma ekli ile geleneksel snflandrma ekli arasnda ne farkllk vardr? A) Molekler filogenide mezodermin varl ya da yokluu nemli deildir B) Molekler filogeni, tm hayvanlarn ortak bir atay paylamadn ileri srmektedir C) Molekler filogenide vcut simetrisinin tipi (yani nsal ya da bilateral olmas) nemli deildir D) Molekler filogeni, snflandrma yaparken azn embriyonik geliimini gz nne almaz E) Molekler filogeni, snflandrma yaparken slomun varlnn ya da yokluunun nemli olmadn ileri srmektedir