W,<'U.I"W/s.^;;!

V:
 Digitized by tiie Internet Arciiive
in 2011 witii fundingfrom^
Uiniversity of Toronto

\&<'^°
oronto, on

Iittp://www.arcliive.org/details/patrologiaecur101mign
 \ ^,

PATROLOGIiE CUKSUS COMPLETUS,

SEU BIBLIOTHECA UMVERSALIS, INTEGRA, LMFOIiMlS, COMMOKA, (EC.ONOMICA

OM^IllM SS. PATRIIM, DOCTOHIM SCRIPTORIMOIE ECCLESIASTICOKIJM,

SlVli L\TINOHUM, SIVE GU.tCOllLiM,

QUl Ah .£Vr OUCO AD TE)ll'OltACUSCILU TlilDEMISI {ANyO 1545) f>RO lAIINIS

LT ILII FLOItESTI^il (.IjV.VO 143«.)) PHO Clt.^CIS FLOItUEIWyT:

RECUSIO CHRONOLOGICA
OMML.M OU.t EXSTITKRE MONUMENTORU.M C.VTHOLIC.E TR.VDITIONIS PER QUINDKCl.M l'Unu
ECCLESI.E S.ECULA ET AMPLIUS,
JUXTA EDITIONES ACCIB.4TISS1MAS, INTEll Sli CUMQI.E NONNULLIS CODICIBVS MANUSOHIPTIS COLLATAS, PEllCJUAM DILIGEN-
TEB CASTIGATA : DISSERTATIONIBUS, CO.MMENTABIIS, VAHIISQUE LECTIOMBUS CONTINENTEB ILLUSTBATa; OMNIBUS
OPERIBUS POST AMPLISSI.MAS EDITIONES QU.E TRIBUS NOVISSIMIS S/ECULIS DEBENTUR ABSOLUTAS DETECTIS, ADCTA;
INDICIBUS PARTICULABIBUS ANALVTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTOnES ALICUOUS MOMENTI
SUBSEQUENTIBUS, DONATA CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTU.M RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGU-
;

LARUM PAGINABUM MARGINEM SUPEBIOHEM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE M.\TEBIAH SIGNIFICAN-

TiBUS, adobnata; opebibus cum oubiis, tim apocbyphis, aliqua vero auctobitate in okdine
AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
DUCENTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBIS AUCTORU.M SICUT ET OPEKUM, ALPHABETICIS, CIIRONOLOGICIS, STATISTICIS,
SVNTHETICIS, ANALVTICIS, ANAI.OGICIS.IN QUODQUE BELIGIOMS PUNCTUM DOGMATICUM, MOBALE, LITUBGICUU, CANONICUM,
DISCIPLINABE, HISTORICUM, ET CUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPTIONE SED PR.ESERTIM DUOBUS INDICIBUS IMMENSIS
;

ET GENERALIBUS, ALTEBO scilicet KERUM, quo consulto, quidquid non solum talis talisve pater,
VEBUM etiam unusquisque patrvm, ne uno quidem omisso, in quodlibet tiiema scripsebit, uno
INTUnU CONSPICHTUB ALTERO tjCHIPTUH.^!; S.\CKiE, EX QUO LECTOK: COMPEIllBK SIT OBVIUM
;

QUI.NA.M PATRES ET IN QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORU.M LIBKOBUM SCKIPTUB.E
VEBSUS, A PBIMO GENESEOS USQUE AD NOVISSIMU.M APOCALVPSIS, COMMENTATI SINT.
KniTlO ACCUBATISSIMA, C/ETEKISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR CIIAKACTERUM NITIDITAS
CIIABT/E QUALITAS, INTECBITAS TEXTUS, PEBFECTIO CORRECTIONIS, OPEBUM BECUSORUM TUM VARIETAS
TU.J NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATBOLOGI.C DECUBSU CONSTANTEH
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PR.ESERTIMQUE ISTA JOLLECTIO UjNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA,
SEXOENTOBUM FKAGMENTORUM OPUSCULOKUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPAKSOKUM,
PBIMU.M AUTEM IN NOSTBA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET MSS. AD OMNES ^TATES,
LOCOS, LINGUAS FOBMASQUE PEBTINENTIBUS, COADUNATOKUM.

SERIES LATINA PIUOR,

IN QUA PRODEUNT DOCTOKES SCRII^TORESQLE LCCLESLE
P.VTUKS, l.ATIN.i:
A TERTULLIANO AD INNOCENTIUM III :

ACCURANTE J.-P. MIGNE,

Bibliutliec»-. eliri UDivt-.r •»,
SIVB CIIItSll.M COMPLETOIUM IN SIiNGtLOS SCIENTI.t ECCLESUSTIC.E HA.MOS BDITOHK.

PATKOLOGIA, AD INSTAB IPSIUS ECCLESI.K, IN DUAS PARTES DIVIDITI.R, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GK.ECO-LAl INA. LATINA,
JAM PEMTUS EXAKATA, QUOAD PRIMAM SERIEM VIGINTI-QLINQUE ET DUCKNTIS VOLUMINIBUS MOLE SUA STAT, MOXVK
POST PERACTOS INDICES STABIT, AC QUINQUE-VIGINTl-CENTUM ET MILLE FRANCIS VENIT. GR.ECA DUPLICI EDITIONE TVPIS
MANDATA EST. PHIOK GR.CCUM TEXTUM INA CUM VEBSIONE LATINA I.ATEK.iLIS AMPLECTITI B, ET AD NOVEM ET CENTUH
VOLUMINA PERVENIT, SED SINE INDICIBUS; POSTEKIOK AUTEM IIANC VEKSIONEM TANTl M EXIIIBET, IDEOQUE INTHA QUIXQUE
ET QUIXQUAGINTA VOLUMINA RETINETUR; l TRAQIE VIGESIUA QUAR TA DIE DECEMBKIS IbOO OMNINO APPAIUERAT. 1 NUM-
QUODQUE VOH MEN GK.ECO LA TINUM OCTO, UNUMQrODQUE MERE LATINUM QtlNQUE FRANCIS SOLUMMODO EMITI R TKO- : I

IIIQUE VERO, UT PRETII IIUJIS BENEFICIO FRUATUK EMPTOK, COLLECTIONEU INTEGKAM, SIVE GB.CCAM SIVE LATIXAM,
326 VOLUMIXIBVS PRO AMPLIOKI EDITIONE ET 272 PRO MIXORI ARSQUE INDICIBUS CONSTANTEM, COMPABET NECESSE EKIT,
SBCUS ENIM CUJUSQUE VOLUMINIS AMPLITLDINEM NECNON ET DIFFICULTATE9 VAKIA PRETIA /EQUABUNT. ATTAUEN, Sl QUIS
EMAT INTEGBE ET SEORSIM COLLECTIONEM GR.ECOLATINAM, VEL EAMDEH EX GK;GCO LATINK VKRSAM, TUM QUODQUE VOLU-
UEN PBO NOVEM VEL PKO SEX FBANCIS OBTINEBIT. ISTjF, CONDITIONES SEBIEBUS PATROLOCI/E NONUUM EXCUSIS APPLICANTUR.

I>.\TH()L0GIA': L\II.\.E WMUS Cl.

UE.VrUS FL.\(T,US ALBINUS SKi- ALCIINUS

EXCUDEBATUB ET VEM I Al'l I» .1-1'. MIONK, EDITOUKM,

IN VIA DICTA OLIM PROPE 1'0RTAM I.LTETLE PAIUSKIKI M VI l.iid DE.^FEIt
D'A>III(IISE,
NUMINATAM, SEU fETIT-mmiiUUCE, NINC VERO INTIIA M(H;NU PARISINA.
isti-;
 ^'^^
AVIS IMPORTANT.
qi
)'aprt^s iine iles lois [jroviilentielles
"
saris eo ' '

cacliet I

011

h,Hn,-.inene s.inr.ail ,.r,-v,nr „> ,4 ant de Tavenir, ponr ce qu'il v a a esperer ou a

^'"'^^''Y^''':^^'^!^^^^^
terniinee en ses 2,()(KI volnmes ,n-4".
I.e P;
^,^« l^"*''.r,,'"o„\%r"
,ves en butt;, il en esl^deux qni ont^^ete conti-
craiudre. Cependant, par,n, plus de ionsequences. De%etits et ijjnares
i.arce '''.^..f ';'"'"'^V"J
'^
f,'*^^^ /,'n-H en r."^^
nuellement repetees. «'*"' P'"'',;,^^!,'^^;, '"^^^^^^^
lcurs voyajenrs, a repeterpartont que nos lidilions
concnrrents se so„t ,fo„c a,'l,ar„es. f
par
'

''"r^f.^ ".„ e fond dei Ouvra?es, q.ii, pour la pluparl. ne font

le^"'

etaient n,al co,;r,!:c..s e "''^l P°;''""

"''^'^'^«f,,^^" ,r'' e^X,,s tons !es
temps e^dins tous les pavs. ll fallait bicn

^emrl^a,^!-,. q..'une ,.en.iva?en. si iMexte^ eta.t --^ - 'm 'b e^

^^^^^ ,.^^. ^^^^ ^^
II est „es vra, q'.'''-;'^'''',. ° onvrages I nfoindre pnx,
les unatre volumes
{'J^.^^V nfpid '„1, , ,-t^^e^^^^^
reconr,,- aux "';/•'.'! ,n,pn-
/';^^^^^^^^^ tires avec la correction" insnffisante donnee ians les
du double (jmn ;;,;,.f" ?' i"
e, yrranssi q„-un cer.ain nombre d'autres volumes. appartenant i. diverses
mei-iesa pres, i,o'' loutf-V/'"
ce i]ui s eiMte
.^.'.f
ii <=*'
V''' '''; '^
« mecamqnes ont
Aemns ces teinps
. ,
j
eloii^nes, les
Publ,ca.,o„s, furent •"^P'-'"'^^ °" »™P aUendu^iue'le luxejurerai. dans
"^\Von q ,?en sort, sa s eire du uxe,
cede '''''•'«'' sons tous les rapports. Qnant a la correction, il est
,^.''';,PJXnaturf'estparFairnent^o,'^^
,mri e.Tp^^^^^^^^^^ aucune ed,uo„ ancienne ou contemporaine. Etcommen. e„ se,ait_^il
drfait\',C'fle,,'a
defait J;''^ ,^'',^, Pi"^ ., touies les depenses q„e nous snbissons pour arnver a purger nos eprenves de
'!'' «I'<^ "
»
maisons, est de ne cornger que deux cpreuves
?o" fe"'fr, .V Tl,r. He' Tn typograpl, ie m^me^Jians lel mcilleures
TclVn c:.f:rer rroisiemea^L^la^econde, sans avoir prepare en rien
,,,;« ^<t -^^^^^^^1}^^:. K,„.„..,. .„.,.

on fait, avec la copie une nouvelle leclure d un bont de 1

fons?ai lei.T a a rTtrdu texte se trouvant immobilisee.

lir.ige n-arr.v. qu'apres ces innombrables precau loi,
r.reuT' rautre o, se livre a une nouvelle revision, et le
grand nombre qne dans vingt.cinq
Montrouge des correcteurs de toutes les nat,on. et e„ plus
^ ."
Aissi V a -U
Aussienrore, la cor,-ectio„ y coute-t-elle aulant que la comp,.,sit,on, tandism, a.llenrs

Z
imnrimenes de PaVi re,ii,ies!

i" coate q ,e le bxieme

ta,"t de7,as e
Au.si enfin bieu qne rassertio,, pnisse par.aitre le,i.eraire, 1
.1e soins. fai.-elle qne la plupart
!
exactilu,le obteiiue par
des Editions des AMien Catholiques la.ssent b,en loin
derriere
et des cel.^bres Jesmt.s Petau et birmond. «ue
ellesceles ncLie d.>s celebres Benediclins'^ M,abillo„ et .Montfau.-on
avec ce les des notres qui leur correspondent, e„
ron conipare, e,, ellet, n'importe quelles feuilles de lenrs edilions
irrpc .omine en lati,,, on se convaincra que
rinvraisemblable cst une realite. ....
%';.ll^r!cessavan.seminents. plns Veoccu,es du sens des .extes .jue de la P"''^ tyP°'^|-f P ''q"''„,,';.' " "^^,^'
les epreuves, mais ce qui devait sy trou er. leur
Doint correctenrs de ,,rofession, lisaient. non ce que porlaient
r,te intelli^enco snppleant anx fantes de rediti,?,,. I)e nl„s les Benedictins, comme les ^P^^"
Pi;;,?"
\es Atcheis Catlwhques,
fautes, pendant qae•'«.^"''f/
toujours sur des mai,,,scrits, cause perpeluelle .le la murtiplicile des
ressnsciter Tradinoi,, „'operenl le plns «onvent que sur des "PP";"'^*
dont le p,-opre esl surtout de la
a quelque temps, „ av;o r pu trouvei en
Le U l' De I!„cl,, Jesuite Bollandiste de Brnxelles i,o„s ecr,va,t, ,1 y ni-
Denzinger, professeur .1e Tlieologie a
dix-huit moisd'etnde, w,e seule fuute dans notre I-aln,l„,,ie laline. M.
ville, nous mandaient, a '»
versite de Wur/.bourg. ct .M. Reissm-nnn, Vicaire Gene,-al ,le la meme
>!" ^^^.J"'''?''
-^J;':
soit dans le grec de notre donble Pft ologte
n'avoir pn 6galeme„t snrprendre u„e seule faute, soit dans lc latin
des Aunales (ie phtlosophie chietnnne.
Enfin le savint P. P,tra. Benedictii, de Solesn,e. et M. Bonettv. directeur
d'avouer que nous „ av,ons guere irop
mis an d6fi de no„s convai„c,e,l'une seule erreurtypog,-aphiqnc, ont ele forces
bons hellenisles, et, ce qui
pres„me de notre parfaite correction. Dans le Cler^e se trouvent de bons lat,n,stes et de
est pl„s r.a,-e des liommes tres positifs et tres pratiques, eh bien bous leur promellons une pr„ne de 10 centiuies
!

par chaiiue fanle veritable ni,'ils decouvi-iront dans „'importe letinel de nos volumes, sur.ou.
dans les grecs.
Malg,-e ce qui p,-ecede, l'Editeur des Couis complets, se„ta„t de plus e„ pl„s
rimportaiice et menie la necessne
livre depuis plus d u„ an, e
d'une correction parfaite pour qu'u„ ouvrage suit veritablement ntile et est,mable, se
savoir, la rev,sion entiere el
est resolu de se livr.^r jusqi,'a la fin a „„e opei'atio„ longue, penible et couteuse,
il lcs rciietsous p,-esse,
universelle de ses innonibrables cliches. Ainsi chacun de ses volumes, au fnret a mesure q„
est corrige n,ot pour mot .run bout a l'a.,t,-e. Qnarante hommes y sont ou y seroiit occupes
peudant 10 ans et nne
Ue cette
som,ne qui ne sanrait etre moi„d,-e d'u„ de,iii-i„illion de francs est consacreo a cet imp-.rtant controle.
maniCre, les Pnblications i\es Meliers Catholiques. qni deja se distinguaient entre toutes jiar la
supenorile de ienr
esl ediieur qui
correclion, i,'a„ront de rivales, so,,s ce rapport, ,lans aucu temps ni dans aucuu pays; car qnel 1

II laut
ponrrait et voudrait se l,v,er APIlfiS C.OllP a des travauv si gigantesqnes et d',in pr,x si exorbilant
la depeiise.
certes etre bien pe„et,-e d'n„e voca.ion ditine a c-t effet, pour ne reculer ni devant la peine ni devant
ceux de
surtout lorsque rEurope savanle p,-oclame que jauiais volumes n'o„t ete edites avec tant d"exaclitudc q„e
la Bililiollieque aniierselle ilu Cleriji'. I.e pre.sent volume est du noinbre de ceiix revises, et tous ceux
qni le seronl
sons le rapport
a ravenir p„rtero„l c.^tt.' note. E„ .ons('?quence, ponr juger les prodiictious des .Meliers Catholiqites
de !a c.ornwtioi,. il ne faud,-a p,e,idre .p,e cenx qi,i rorteroot e„ t^te T.avis ici trace. iN'o„s ne reconna,ssons qne
ceite e.lition et celles qni soivront snr nos planches de metal ainsi corrigees. On croyait antrefois q„e la
stereotypie
perfection.
immobilisait les fauies, alteiidu q„'un clicbe de meuil n'esl point elastique; pas du tout, il introduit la
tjrec
car on a troiive le nioyei. de le corriger jusqu'.i exti,,ction de fantes. L'Hebre„ a etc revu pjr M. Drach, le
par des ("irecs, lo l.ati.i etle Fra„rais par les prcniers corrccteurs de la capiiale en ces laugues.
Nous avous la consol.ation de po„voir finir ccl avis par les reflexions suivanies Enfin. notre exemple :
a fi"i par
e,hr«nler h-s gr.ndes piihlicati.ins en Italie, en Alleniagne, on Bclgique el e„ France.par lcs Canonsqrecsae Bome,
le Ceiilil .le .Xaples, lo Saint-TI,oinas,ie Parme, V Encuclap^^die religieuse de Mnnich le receil des dMaralions aes
rites de Hn,xelles, les llollanili!,t,'s, le SHarc: et le SpicUt>ge de Paris. Jusqu'ici, o„ n'avait su reimpr,mer ,p,e
des
ouvrag,s de c,i„rte lialeine. Les in-i», oi, s'engloiitissent les in-folio, faisaient peur, et on n'osait y tonchHr. par
ciainte dc se noyer dans ces ahimes sans fo„d ot saus rives; maisona lini parse risqnera nous imiter Bi.n plus,
sons iiotreinipiilsion. d'autres Edilenrsse prepareiit, sous notre patrouage et notre direction. au BuUaire univcrsel,
aiix lh'cisioHSde toutesles Congrigaiions, .a unc liiographie et ii une Histoire genarale de tous les conciles el a
uno Histoire nniverselle, elc. MaMieurensenient, la phipart des edilions deja faites o„ qui se font, s(5nt sans
autorite. parce i]u'ellcs soiit saiis cxactitude; la rorre.lion sen.ble e,i avoirete faile p.ar dcsaveugles. soit qu on n en
nit pas sen.i la gravi.e, soit qu'on ait recule devant les frais; mais patience! une reproduction correcle snrgira
bient.M, ne fiil-ce iiu'a la lumiere .les ecoles .|ui se soiit faites et qui se feront encoie.
 TRADITIO CATHOLICA.

SJECVLVM IX. ANNVS 804.

B. FLACCI ALBINI
SEl!

ALCIJINI,
ABBATIS ET CAROLI MAGNI IMPERATORIS MAGISTRI,

OPERA OMNIA,
JUXTA EDITIONEM ILLUSTRISSIMl ET REVERENDIS.SIMI D. FROBENII, ABBATIS SANCTI EMMliRAMI
HATISeONENSIS, NOVISSIME AD PBELUM REVOCATA ET VARIIS MONUMENTIS AUCTA ;

Ar.CrR.VMK ET 1)KM'() KKCOC.NOSGKNTK .1.-1». .MICNK,

KIIBI.IOTIIE4 i:, «I.EKI U.\ll EK»».C:,

sivi;

CURSUUM CO.MPI.ETORU.M IN SINGULOS SCIENTIJ3 ECCLESIASTIC.E RAMOS EDITORE.

TOMIS SKCUNDUS.
— »»t m

VEKEIINT 2 VOI.I MINA '20 I IIANCIS r..M.l.ir.lS.

KXCUl)Kn.\Ti:K KT VKMT WMVt J.-P. MIC.NK KDIToKKM.

IN Vl.\ DICIA DWMHOISE. OIIM l'ltOI'K l-ORTAM I.UTI-il.K IVMMSIOIIIM VLI.C.O lyEMKIt
.NOMiNAiAM, si;r i'i:iir-w.\ritouaj:, nlinc vkko intiia moknia pakisinv.
 .

TRADITIO CATHOLICA.
SJECULUM IX, ANNUS .S04.

ELENCHUS
OPERUM QUiE IN HOG VOLUMINE CI CONTINENTUR.

B. FLAGCUS ALBINUS, seli ALCUINUS.

OpF.RUM PARSTERTU. — OpUSCULA nOf.MATICA.COl. 9 Poema de Pontificibus et Sanctis Eboracensis

Ecclesia'. 812
Oliiisciilum pniniiin. — De Fide sanclfe el

iiidividua- Trinilalis , ad gloriosum imp. OPERU.M PARS SEPTIMA. — OPP. DIDASCALICA 847
Oaroluni Magnum, libri tres. 9
Opuscuium primuin. — Grammatica. 849
II. — Libellus de Processione Spirilus sanc.li,
ad eunidem. tJ3 II.— De Ortliograplua. 901
III. — Scripta conlra
Felicem Urgellitanum et III.— Dialogus de Rhetorica Virlutibus. et 919
IV. — De Dialectica.
Elipandum Tolelanum. 83
949
Frohenii ci Enhiicbcr Disscrlatiimes de hceresi V. — Pippini regalis nobilissimi juvenis Dis-
et
Elijmndi el Felicis. 303-337 pulalio cuin .\lbino scholastico. 97.^

OpKF.IM PARS QUARTA. — OPP. LlTLRlilCA ET VI. — Do Ciirsu et Sallu Luna- ac Bissexlo. 979
MORALIA. 'l3il
OPERUM PAnS OCTAVA. Opp. nuHiA. 1001
Opusculiim primum. — Liber Sacremonlorum. 'i4.t
Joun. Mabillunii Disquisitio da antiqnitate ct
I.— De Psalmorum usu cum For-
liljer, \ariis auctore Conjessionis /idei sequentis. 1003
mulis ad res quotidiimas acconmiodatis. 4().S

IIL — Ollicia per Ferias, seu Psalmi secunduni

.\lbini (^onfessio tldei. 1027
dies hebdomada' singulos quibus in Rcclesia Disputatio piiororuni per liiterrogationes el

canlantur, dispositi, cuni Oralionibus, Hym- Responsiones. 1097

nis, Confessionibus et Litaniis. d(J9 Propositiones .\lcuini docloris ad acuendos
IV.— De Baptismi Ca;remoniis. 611 juvenes. 1143

V.— De Virtutibus et Vitiis liber. 013 Scripta alia nonnulla -Vlcuino dubitanler ascri-

VL — De Anima; ratione liber

pta. 1161
ad Eulaliam
virginem. G39 Operum pars xona. — Opp. supposita. 1169
VII. — De Confessione Peccalorum, ad pue- De Divinis OlTiciis liber. 1173
ros S. Marlini. G19
.\malarii archiep. Trevirensis Epislola ad Ca-
Operum pars Qu/iVTA. — Opp. IIaciograpihca. 65.') rolum Magnum de Cseremoniis Baptismi.
primiim. — De Vila S.
tliemiltitur Lcctor tomo hujusce Pratrologia^
Opusculum Marlini Tu-
XCIX). 1287
ronensis. •
G.S"

II.— Vita Vedasti episcopi Atrebatensis.

S. G63
Ejusdem .4malarii Versus. 1287

III.— Vita B. Richardi presbyteri. 681

Adsonis abbatis Dervensis Libellus de
christo.
.4nli-
1289
IV. — Vita S. Willibrordi Trajectensis episcopi. C90
Homili:i' quatuor B. .41cuino supposilae. 1297
Operum pars sexta. — Carmina. 7i3
.\n OPBRA B. .4LCUIM .4PPEND(CKS.
Preces noclurn;e. 726
Epistohe varice dogmatica? ad pleniorem Ado-
Inscriptiones sacri Codicis. 7*7 1313- 1359
plianismi hisloriam pertinonles.
Historiie variie Veleris el Novi Teslamenli. "3.t
.Nolilia ecclesiarum nrbis Roma>. I3.;9
Inscriptiones varia; ccclesiaium, allarium, se-
.4lo.\andri regis Macodoiiiim el Dindimi
Magni
pulcrornm, ctc, etc. 738'
regis Braginanorura de Pliilosophia per lit-
Adhorialiones, seu Veisus morales. 77G teras Collalio. 13G6
Inscriptiones variorum locorum. 777 Libellus sacraruin Pi'ecun). 1384
Versus ad varios. 778 .\nnales, ut videlur, .41cuini. I41a
Epitaphia. 799 Elogium hisloricum B. Alcuini. 1413
Epigrammata el .Knigmala. 802 Indices Reruni. 1443

1'arisiis. - V.\ Typis J.-l'. Mlll.M;


BEATI FLACGI AhBim
ALCUINI
OPERUffl PARS TERTIA
CAROLI MAGNl MAGISTRI
OPUSC ULUM P RIMUM.
DE FIDE SANCTiE ET INDIVIDU^ TRINITATIS
AD GLORIOSUM IMPERATOREM CAROLLM MAGNUM DEO DEVOTUM
701-702 MOr^ITUM PRyEVlUM.
Scripsit Alcuinns pr.Tespiis opusculum iii mona-
sterioTuroneiisi, circa liiieni viuc sui;,et eo quiiiem
lempore, prout ipsemet in epistola sua dedicatoria
ad Carolum iinperatorciii signiflcal, « qiio geiites,
3uas prioribus bellicus labor temporibus sibi sub-
ere noii poiuit, voluntaria subjeciione • veiiiebaiit
el qtio I celeberrimus convenlus, quo sacerdotcs Dei
cl populi pra'dicalores Cbrisiiani in unum iinperlali
prifcfplo conveniebant, » cclebratus fuit (ju;!; inlel- :
ilgenila esse enistimo de anno SQ'i. Aiinalcs enim
Bloisiacfhsesapud Uouquet, toin. VScript. Rer. GalL
et Franc. pag. 80, ad liunc aiiniim ita habent
I Mense oclobri congregavit (Carolus imp.) univer-
salcm synodum in Aquis, el ibi fccit episeopis, pres-
bjrteiis it diacoiiibus rclegi universos canones, quos
sancta synodus reccpit et decieta pontiCcuin; et
pleniicr jussit ea trarti coram oninibus episcopis,
prcsliyleris el diacoiiibus. Siiniliicr in ipsa syiiodo
congregavil universos abbatcs et inonachos, qui ibi
aderanl, elc. » ciijus synodi ad euiiidein qiioque an-
nuiii mcnlionem facil llreve Chronicon anno Cliristi
810 composiluin apud euindcm Boiiquet, I. cit. pag.
29, et apiid Cbesnium, tora. lil Script. Franc. p.
125 ». Eodem eiiam anno genles maxiine Saxones,
per triginta aniios Carolo repugnantes, de subjeclione
sua cum eodeiu impcratorc paciscebantur, donec
landein anno sequentl 803 pax uirinque ita coiisti-
tula est, ut Franccriim et Saxoniim
Po(iiiIm5 llerei concordilpr unu?.
Ac spni|per reyi (wreiis x-qualiler iinl b.
Niillus dubilo ((uin opnsculiim ad Carolum
liocce
missuin, ab eodoin rcgc Pairibus iii concilio congre-
galis ad Alcuini votiiin propositiim aUiue coiiinien-
daliim fucrit. Ccrte deiiiscps a viris illliis .clatls cele-
brioribusprobatuni laudatiimqiie fiiil. Tegaiius siqui-
dorn, ideiii, credo, qiii Liidovicl Pii impeialoi is Vitain
scrlpslt, ad llalloiieiii, scii lleltoiioiii l$asllecn.,eni, ut
videlur,! pi^icopiiiii liocAicunii opusciilum dono
dlgiiiiinqucccnsiiil, i<|iii>illi- ipiHopiissancluiii
ingi!niiiiiicxirceiel. Ideo, inqiiit, Islud voiuiiien vobls
transniisi.quodsanclusAlcuiiiussiiiniiiusscliolasliciis
ex variis librls sanctl Augiisiini toiigrcga\it in iiiiiiin,
quod pcrilibsiino ac iiobillssliiio iniperalorl Carolo
Ixadidit, sicut ma.xluia ncccssilas cst moruliuui, de
• Vid.eiiamBaluiius in iiolis ad C^ipilulaiia, tom.
n. pat;. 105'J.
'' 1'o.ia Saxo ad annuin 803 anud Bouquct, loc.
"^
I '
cil. pa-. 1U7.
P/THOL. CI
:
.
SEU
,
— OPUSCUM DOGMATICA.
LIBRI TRES.
A divina Nalura ac de Essentia, de aetema
Cignenti»
Dei Patris, de loterna Nativliale Filii Dei, de
«lerna
Processione Splritus sancti, de Incamaiione
Jesu
Christi Fibi Dei , quoinodo sit unus Deus
Tri-
nus, et Trinus Unus, slciit vera (ides credcre
ju-
bet, etc. Ila scrlblt Teganus in epistola ad
»
JJat-
lonem Martene edita, tom. I Ampl. Collect. pag.
a D.
84. iEneas quoque Parisiensls eplscopus, qul
Ca^
rolo Calvo imperantc floniit, in libro adversiis
Gra-
cos plura ex hoc Alcuini scrlpto refert testimonia,
prout videre est in eodein libro a cap. 79 usque ad
cap. 89 apud D. d"Achcriuin Spicll. tom. I nova;
edit '
pag. 130 et 151.
Euimvero prjcsens opiisculum Ihcologi.T!, qujc illo
3CV0 obliiiult, quasi syslcma qiioddam cst ac com-
pendium, sanani prorsus niilllsque crroribiis con-
spersam doctrinam compleclens, alqiie hinc lan-
quam libcr classicus tam in doccndo quani in prx-
dlcaiido niaxims utilitatis esse censebatur. Qua-
g propter haiid mirum est quod idom liber, postipiam
ex commendatione sapientissimi imperalorls, Pairum
concllii Aqiilsgranciisis , Teganl, A-lnex Parisieiisis,
aliorumque innotuil, avide expcliius, ac multotieg
descripius fuerit, atquc eiiaiiiiiuiii hodie in oninibu»
vetuslioribus bibliothccis cjus exempla serventiir.
Nequp vero illa operis aestiinaiio rccentioribiis tcm-
porlbus eviluit, sed inventa filicilcr arlc typogra-
pbica varlls foniiis niinc scorsini, niinc ciim aliis
collertioiiibiis piiblica lncc donari nieruit. El prlnio
quidem, qiiantum cnmperirc p^iliiimiis, proillii in
Homiliario doctoriim, D.isilc.c pcr Nicolaiiin Kcsslcr
aniio 1498, x Nonas Augnsti iinprcsso, undc dilfe-
rentes lectlones suninia fide et prrdixa inilustria col-
legit, ctnobiscum communicJvit vir humanisslniiis •
D. Chrisllaniis Frid. Tenilciiis Aiigiisto regi Dania*
a secrclis eplstolis. Postliac in alla lionilliaila Pa-
irum, sapius sa;c. xvi iniprcssa, nilgiavit. Inler se-
paratas vero edltiones aiitlqiiissiina, quam scliniis,
iiilslt,
P 703 "- plane rarissiina csl, qua; aiiiio lolift in co-
suiiiii
^ lclMTiiino ct aiitlqiilssiino iiionaslcrio Oltoburano
0. S. Bcn. cxciisa cst lanqnain priniuin (illiciii.c ty-
pograpblcK a rcverendissiiiio D. Lconardo alibale
erect.e, specinicn : ad cujus
locus et anniis
c:;lcciii
iniprcssionis notanliir lils verliis Jmfrcssum <'t< :
prasiiti Opusculiiiii iii Ultiiipurrlta imnuslcrio SS.
' Titiilus : I.ihfr Lcv lc Mntiiii : de fide lanclii' e1
iiidiiiiliiiV Iriiiiliiiia, ud iiloriusiiiit imitfratorciu l.n^
)oluin Ucoqiii! d,.uoliiiii iiiiisus uc scriptu*.
f?)(^
 ,,

<-
n F. ALBINI SLU ALfi:.M OPERLM l-AUS IH.
II
p-ode^>c proimlo dei.r a D.o d-.ais l-^^i^-^J^s
<='

,n/ Alcra'..ln W T/„ /,./. 0„L S. Ue„.

nnno M„>x A :

op(>iMin;(i, fl tl-;'...-
i;iMMnl.,m, quaiii 1,1 laidaJiis (Jomimg 1 jau.milia poJcslas, ul siip-rbos
:

pi.-fixil, ;'<i pns|.n>sC)i».1pmmo- improl/is Immllcs; s;.p;fiiii , ul

rcgat ct
'il.bas ()l»>sc"l'> (lat ab
uf-Ti rfl''i,i-inm»s D. bdiilli'»--
naslorii ilirechim tlofcat pia bolIi'itii(Iine siibjcctos.
Di- tliinbns. sancie
.<!, .. .l liinr. lom. ll,
IllllS in .*ni«-nil;iiil»>s llis!. I

iuipcrator, muneribiis divina vcslram

)

iicqMO iiiconiparabi-
hvr «ilili'> i»i»i' ail< '1 ra>a cbl, iit
j.ag. oo;
;„ 'nra-falo nionn^loii-, ncqiic alihi a nol>i^ irprnri sublimilaicml, cjusdcm no-
litcr sulililitatcm |.Vs.,
Ollobnr.Tj
eliamnu») Dll
cliamnu)»
pDliiciit. IWal
nil>ilo»>i»"s
iniiiis ct niimiuis ai)..ccssoribus «lalia supcicxalta-
cii.i»s li<li->» i'!''"» Opiisculum
cxpics-
i-o.lcx ms., ail
tcrrnrcin i)'>li'nti:c vesli-.i; siiper
Allcr;i ve- vil el liouoravit,
sum et <l"''"' •"' '"•'""* liabiiimub.
liiil,
pio.liil Ar}!cnl(>rali apml 1 c- omncs uudiquc gentes immiltens, ut voliiiitaria siib-
liisla ac scpaial.i i^ililn-
cl Jo:ili»cm Aoioiiia»»)» socios, k:l- la-
liiiiii Sclicfci', jcctioiic ail vos voiii.inl, quos prioribii bolliciis ;

t.lilor iii .;oniimeii.latHv

l.-ndis Muitiis 1»0, in-S>. subdcrc iio» potuK. Quid igi-
a.ljixjit Sml tn kis bnr temporibus sibi
iicm OlHisouli li:uc v©rb;i titulo
:

et Hnrc diiiiiiUi. qiiiv lioc

poUnsi- agenduiii cst vcstrae Dco dcvotissinia: sol-
Mnh plmiiiuecrln diibuiin vo-
liir.' Q'iiil

mnm M-cnh noii nin'' fnici cniiliimelui iii

liciluiliiii teir.poit; serenitalis et pacis, quo mili-
ciinlur. Hanc siiiiililcr clilioncm pro annotamlis po-
liabiii benefi.^io viri taris laboris (rfngulo .solulo lolus pacifica quiclc
lcclioDiliiis variiiiililius a.l maniis
nali alqiie anlca lau.lali piilus roncuncic h^stii.at ad vcstr.T! jiissionis edi-
1)0110 rcipublic;c lillciaii.i'
I) Scliclliiniiii, ii) nijiis bibliolbcca cailo»
scrv,)tur: B i»tcnlusq»c ;»)le tliroiium gratis [.!/., gloria^]
ctuii),
iiui cliani
virciari^isiiiiDs aliam scp;irat;im etlilioiiem pcrsoiic,
vcstr;c cmisisterc, cxspectans quid, cui
,'ui«i Commcntario Luc;c I.ossii l-rancolurD aiuio
1,"i5l in-S ,
cuialam ivfcrl, libr. i bibl. Lat. p.-.g. 150. vestra aiictoritas pracipcro velit, fiisi eti:im 704
'.n Bil)liollicc;i t;imc» Tbuan.^a ci.lcm ctlilioni ;iiih»s omni dignilati jusia decernerc, rala prjcciperc, san-
coiui»e»UHiiis vcro Lconanlo Lcssio ( qiH
lu-ia ;
cta admoncre, ut qiiisquo l*tus ciim pcipclii;i: sabi-
lamen eo anno vi\ liiccm aspcxit), asoibitu)'. Tcrtiaiii
tis p)';cccpto domuni ledeal? iNc veio nica; in Do-
demum c.Ulioncm boriim lilDoriini, q>ia? vclnstiori-
bus ac rarioribus accoiseii m.rctur, con))»»iii<ataiii miiio devolionis sfulium otio torpcns , veslro in
babuimus cx bibliolbeca loci)pletissi)»a Lleclorali praidicalionc catholicje fidei dcc.^^sel adjulorio, di-
Moiiaccnsi. a viro pi-;tsla»lissimo D. Lelice Ocf.'lio,
rexi sanctissim» aitctoritati vestra; dc fidc sanct;e
ejus.lcm bibriolbeca' ciiratore sumine i».1iistrio,
ma^jniquc apiiil lilteralos iiomiiiis ac iiierili. l'ro- et individua' Tiinitatis, suh specie nianualis libelli,
Constiiiti.c c\ tvpograpbi;! Mcol;ii K.ilt
(liit" illa sermonem, ut divina^ laus et lides s;ipicntia; sapien-
anuo I.VJG sub hoc. tiliilo ; De
Siinclinsimn Triiiilale.
reivrciiili /'.i/.-i.s fr. Alcuini Albini,
tissimi boniiiium piob;>rctur jiidicio. Ncc videlic:'t
lihellus iidmodum
abbiilif. iiuonditm xnncli .'\lurlini
Turoncnsis : nd scre- alio quolibet veslra; iuipciiatis majestatis muiicrc
nissiiHiiiii ac jnitcnii.saiinuin reiiein ac iniiicnnorcni existimabam sapicnliam nec aliuni
digiiiorcm ;

auiinslum Cioo/iim .l/ii';/iJ'iii. liepcilus primum et qiicniliiict lam excclleiili doiio iii accipieinlo icque
V"^
descriplus e velusto codice , in celeberrimo viiornm
divino cuUiii miiii.-i/in/oiioii cciKifciLi ytiiijiic rficjii.';
'^ iligiiiim putabani, dum priiicipoii p'ipuli (^.biisliani

Hiiiidipnlo, ac uunc dcmiim induslria .Mcolni Kult cuiicta scire et pra;dicare qua; Dco placeant iieccssc
typis diviilgnlus. Kpislohi .lc.licaloria ediloris .lirccta
esse, nutissimum est. Ncque enim qucmipiani magis
est ad rev., nob. nc inminificum doininum l). Joanncm
Georijium ab lliilnil. ecclesiiv catlicdrulis Constanticn- dccet vel iiiellora nosse, vcl plura, quani impcralo-
sis cnn^inicmn.
decanum et rcm, cujiistlocirinaomnibuspiodessedchet subjcctls.
Clarissimus An.lrcas Oucrcetaiius l)Os liluos ope
Non quo, iiiiperator iiivicte et sapieiujssime, ac re-
veleiuni recentiorunniu.^ cxonplariiim correctos
Symbolo fulgens reclor, ali(|utd scienliae vestra; catho-
alque iHV.icatione SS. riiiiilalis, ct liilei fidei

aiiclos 701 el sf.pi. Nobisliuic iiUim;e

edidit pag. lic;c incoguiium esse, vel minus exploratum cogita-
editioni magis cmaculand.T, ]i>,clcr va)ias cili;io)).'s rcm : seil ut iiiei nominis, quo a quihusdam nia-
vctustio)es niox reiensitas. siihsi.lio fucrc co.liccs
gister (iicet iioii incrito) vocor, officium cstcnderem;
n>ss. veliislissimi. diio <iiiideiii bihliotbec:e nosir.^c
S. Lmniei;iiiii ; .iii;iliior ;ilii hibliolhec.c scilicel .\u- n.'c uon iit coiivinccrem eos, qui miiuis iitile existi-
giista; Vinriohoneiisis illiisiris ca|iiliili calhcili;ilis
;
iiiahaiit , vcslram nobilissiraam iiitentionem dia-
r risingensis, cclcbcrri»>i monaslerii Tci^cinsecnsis
ac demum inclyla; caiitiiii;e Dcyerbeigensis. Alias
leclica' disciplinoe discere velle raliones, quas pater
dcin 'c cnicn.lationcs acce|)i»»is a viio cl. D. (;alt> [.U.'!., bcatus] Aiigusliiius in lihris dc sancta Trinitate
linot Be»edicti));e congr. I,olliariiigic;c sotlale , c _ appiime i.ccessarias csse putavit, dum profuiidissi-
codd. mss. Sa»-Vittoni:ino, ct S. Mi.haelis diocesis
iiias de sancta Triniiale qua;stiones, non nisi cate-
'Virduncnsis adnolal^is; alias demquc ex ciliiitme
Basileensi anni U'.I8 iiiiilla iiitliislria ilcscripias a goriarum subtibtate [,Ws., subliiiiilale] citplanari
viro clarissimo D. Chrisl. Lri.l. T.^mlero supcrius p.issc probavit. Quod etiam iii ante iiomiiiato cjus-
laudato. La ergo qii;f iii eiiiiione l». Oucrc.^l;mi
dem Paliis opiisculo pius et dcv.,lu.~ inqiiisiior f/cile
dcerant, c\ liisce (Oilicihiis siip|ilel;i, iicc iion varia»-
lcs lcctioDcs q»;c ad»olari niercbaiilur, unciliis in- inveniel, si philosopliiie cognilioiicni in tiisccndrt
clusa textui inscri curavimus. habcrc nou ncgligil. ll.cc omnia devota nicntis ac:i

EPISTOLA NUNCUP.\T0R1A. considerans, tempore celeberrimi convculus, quo

saci'rdotes Dei et pnpuli pra^dicatorcs Clirisliani in
DomiDO glorioso Cando iinperalori auguslissimo unum inipcriali pra^cepto coiivcniuut, non ignava
alque chrislianissiino h»milis levita .Vlc))inus, in (ut reor) opum ponilera iii ratione calliolice fidei,
D.imino Deo pia^senlis prospcritatis ac pcrpcluaj veslnc cxcellcnlissiin;eauctorilati attuli,si Doniinus,
beatitudiuis salutem. qui voluntatem dicendi dederat, coi
spiriiii grati;c
Dum dignilas imperialis a Oco oi'di»ata ad iiihil (iit de (jus coiilido miscriror,lia) in agiiKloiie vcii-
aiiud exaliata cssc videtiir, iiisi populo prxesse et taiis illuminavit. Ncc aliqiiid nica iuvecirc valuit
 :

l'> DOGMATICA. — DE FIDE S. TniMTATlS LIDni 111. I.IB. I.

d
ilevolift, qiiiil lilierius afforrot, iioc qiiiil resatiMii A ntim geniis sola vivilicat, sol.i sanclificat, veracitcr
beiicvolcntiani gialius yirepisse piilareiii. Q;ii.i ex- in uiia coufcssioiie ciinclorum cordibus infigalur
iiidc clliceic sit r:tliim [.1/ss. Qiiid cviiiilc cliicciciii, qiiatenus summi «cgis donante pictatc, cadem saO'
omisso sit raUiiii], vcslrc |>iobatioiiis cxspeclal [.)/s., clx paeis et peifectj; cliarii;itis, omiics
ubiqnc rc;at
speclal] jiidicium, si digne nieus isle labor iii sacer- ct custoJi:it unitas. Ncc aliud omnipolcnti Dco iiiu-
dotalcs proccdere valeal aurcs. Ergo vcslr:e digiii- nus aiiiabilius cssc probalur, qiiam in c;illiolica fide
talis dcxtcra danle ad logenduru, ncuio juslc inoa diviiKc coii(oidi;e cliaiilas [}ls., coiicordia charila-
dii la spcrniie potciit, qiiia pvoliantis aiiclorilas pli;- lis], ulo."imcs uiium sii.t in Cliristo, ipii pio omni-

ris :i',5liinatur qii;iiii scriliciitis dcvolio. Mulla cst biis niortuiis cst : per qiicm cuiicti cre.lcntcs in eum
oinnibiis rulelibiis iii vestra piciate gloriandi lacul- elliciantur filii a',tern.ic beatitiidinis.
las, duiii cleiiieiili;n vestr;e sollicitiido s:iccrdotaleiii,
nex aiigiisto cJarissime dignus lionore,
ul dccet, halicl in pr,Tdic:itioi)e vcibi Dci vigoreni,
Et diix, ct «loctor, ct decus imporii.
et perlcctain in catbolica (ide sciciitiani, el saiictissi-
Tc Piitcr alqiic Patris l'rolcs, te Spiiitiis almus
inain pro hoininum [.Wss., oinniuni] saliite deTotioiiein.
Piotegat, exahcl, salvcl, bonoret, aiiict.
Qiiapropter miivcrsorum prccibus fidclium opiaii-
Qucm tua pcr populos, terras, pcr rcgiia, per urlies,
iliini esl, ut onincm gloriam vcstruin cxtendatnr g
iii
Meiis pia permandet seniper amare Dcum.
iinpcriuin ; ul scilicet catbolica fides, qua; huma-

705 706 LIBER l'UIMUS.

PnyEFATIO (INEDIT. c.m: l). qiiia siiii; ipsa ncc in l>oc .s;eculo qiiisqiiaiii jiistificn-

Quamvis cniin lioiiis consoqtiilnr gnitiam, ncc in futiiio vitain pos-

In iiomine sancta; Trinitalis. iii lni-

jus cxsilii .iirumnosam cccitaicm pro origiii:i!is pcc-

siilobit ;eioriiain. Et si quis liic iion ainhiilaverit per
gaudio [Al., a gaudio] bcal;e fidcm, non pervcniet ad spocicm beat.i! visionis Dn-
cali jiislissima picna,
inini nostri -lesu Chiisti. Proiiuic oiiiuis ;iiiinia ratio-
fclicitatis dejecii sinius, noii lanicn ita iiidc pr;ceisi

ut etiam in inulaliilibus nalis alaie congnia (liscai (i:leni catholic.im, raa-

alqtic abriipti suiiius , istis
7-ime popiili pnedicatores Christiani, et ecclcsiaruiii
el tciiiporalibus;cternitatem, vcrilatem, beatiliidiiiom

qu:ercrc vel dcsiderare ignorcmiis. Quod cx co pcr- Dci doctores, ut possint voritali Cdnlradiccnlihus re-
C' sistere, catholicaiii
spicuiini est, qiiod nec mori , ncc falii , iicc niiscri et aiiianiiluis paooin prodcsse.

fisse volunlatom habcmiis. Unde ex hoc iiaturali in- Qiioniodo doci bil qiiis qiioil iion riiilicit? Yol quali-

stinctii beatos csse vclle [omiiibiis] comimnie est ho- lor pastor cssc polerit, si pane \il:e gregciii sibi

ininibus; licot diverso niodo iii aniniis singidoriim commissum pascere ignoral? ^ecerubescalnescienii

liealiludinis appetilus fiat. Quidam voro bcatuiu a'sti-

discerc quod ignoral, nec sciens lardiis sit docore

inahanl [.1/., :eslimaiit] esse rogno potiri terrcno qnod novit. Sci:it ulorque sc sno Doiiiino aerepLR
;

alii divitiis ahundare; alii honoribus exallari qui- jH>cuiii;e rationcm rodditiiriini. Tuiic desiderabilcin
;

dam vero laudibus celebres essc gaudciit; alii volti-

lidelis .servus aiiliot voceiii Domini dicoiitis : /^nffc

ptatibus iiibiant carnalibus ; sed ncquaquam iii bu- serve honc et fidelif, qiiin super piiuca fitisti fidelit ,

jus vil;n volubilitalc vcra inveniri poleiit beatiludo. ^npra multii lc conslitiuiii;, intru in gaudium Domiiii
Qiiocirca toia sanctarum scries Scripturarum nus a Dci tui (Mtitth. XXV, -1\).

tcrrenis ad coelcstia erigi adhortalur , uhi vera ei CAPUT II (iN rnn . c\p. iii).

sciiipiterna esl heatitudo; ad qiiain iiisi pcr (idcm n Dc unitate Trinilatis et Trinitale unitalii.
catli«lic:e pacis, cooperante charilate Doi etproxiiiii,
Oninis ilaipie Scriplura Vcteris ac No\i Testa-
iicnilncm pervenirc posse certissimum est.
D menti (liviiiitiisinspiral:i, si catliolice iiilelli^itiir, linc

707 C.APLT PRIMUM (in edit. c\e. ii). insiiiiiat qtiod P;itrr ct Filiiis el Spiiitiis sanclns
Quud ad veriiin bi'iitiludiiirm nisi pcr /ii/cm ciillnili- iiniis sit Doiiscjusdom siibsl:iiiti:e, iiiiiiisquo essentine
ciim pcmitire itcmo pntcril. alipie in.separabilis iii divinilale iinilalis. Idooquc non
Doiiiqiie ad voraiii bc;itiludiiicm pcrvciiire volon- suiit Ires dii, sid iiiius Doiis P:iloret Filiiis ot Spiri-

libus pi imo oinnium fidos iicccssaria est, sicut apo- lus saiicliis, qiiamvis P:iler Filliiin pcimcrit. et ideo

slolica docel aucioritas, dicens : siii« fide imjiossibile Filiusiion sitqiii Paler est;Filiiisqiiea Patrc sil ge-

est beo pliiccre {tlchr. xi, (i). Constat ergo noiiiincm niliis, ct idco Paier non sil qiil Filiiisest; Spirilus

ait vcrain porvcnire posse beatiludincm , nisi Deo s;iiii'liis iioc Patcrsil, luc Filiiis, scd lantiim Patris

placc:it; fX Doo iicmiiiom placere posse, nisi por (i- ct Filii Spiiiliis, P:ilri cl Filio oti:im ipse coT(|ualis,

dem. lidcs nainqiK; [csl] bonoriim omniiim fiiiuhi- el ail Irinilalis portinoiis iiiiilatcm. Et h:cc Trinitas

inontuin. Fides est hiiinan:e saliitis initiiim ; sine bac uiius est Deiis, fx qiio oiiinia |per queni omiiia , in

nomoad potest consortium porvouire; qiio oniiii;il lieato Paiil.i aini:itolo alleslaiil.' ubi
niioiuiii Dci , ,

vcnis /)cui, 1'ulcr ct l'iliiis ct SpirilttS saiictus, cl lamen dislimt.r

" .S.\.,Qncr iit vera fida? .\\.,Qitod sil

uiter te ver$onn! diviiuc eowleriKV et coeiscniutlcs.

 ,,,

15 B ALniM SEU ALCLINI OPERUM PARS

r, iH. 16

ait : Quoniam tx ipse, et pev ipsum et in iyso tunt \

, CAPUT 111 (m edit. ctr. it; m kss. t).

ornntii,ip$i gloria in stfcula scvculorum {liom. xi,5C). Quod queedam de Deo aubstantialiter , qucedam rela-
iiiilium cap. Teneamiis igilur tive dicuntur. ^i.,_^
[In mss. hic csl 3.]

flrmissime P.ilrem el Filiiiin ei Spirilum sanclum Sciendtim est Dco subslantialitcr

quod qu.^cdara dc
unura esse naluraliler Deum ; neqtie lamen ipsum dicuntur,utest, Deus magnus.omnipotens, [et] quid-
Patrem esse qui Filius cst, nec Filiiim ipsum esse quid ad se dicitiir, id cst, substantiam divinitalis si-
qui Paler est, nec Spiritum sanciiim ipsiim csse qui gnificans. Quxdara ilaque relative dicuntur, ut Pa-
Pater autFilius esl. Uiia esl enim Palris et Filii et ter ad Filium, et Filius ad Patrem, et Spiritns s»n-
Spirilus saiicli essentia. In qiia non est aliud Pater , ctusrelative ad Patrem et Filium. Ad se autem siv«
aliiiil Filius, aliud Spiritus sanctus; quamvls perso- Pater, sive Filius, sive Spiritus sanctus Deus [sub-
niLier sit alius Paler, alius Filius, alius Spiritus san- stantialiler] dicitur. Itaque Pater eo.qiio [A/., quod]
cius. (Juod nobis maxiiue in ipso sanctarumScriptu- Deiis esl, lioc ipso substantia est. Quia ejusdera sub-
rarum demonstratur initio ubi Dcus dicit Focia- , :
stanliae Filius |et Spiritus sanctus], procul dubio, et
mus huminem ad imugincm el simililudinem nostram Filius Deus, et Spiritus sanctus Deus. Al vero Deus
{Gen. 1, 20). Cum cnim singulari numero dixit ima- eo quo [Al., quod] Pater est, relalive dicilur, quia
ginem, ostendit unani natiirara esse, ad ciijus imagi- " non substanti;e nomen est sed referlur ad Filium. ,

ncm homo fieret; cum vero dicit pluraliter noslram, Non sic dicimus Filiura Patrem esse, quomodo dici.
ostendit Deum, ad ciijus imagiiiem hoiuo fiebal. non mus Fihum Deum esse; nec ita dicimns Patrent Fi-
unam csse personam. Si enim illa una essentia Pa- lium esse, sicut dicimus Deum esse, quia Deus nib-
iris et Filii el Spiritus sancii unacssct persona, noii starilialiter dicitur; Pater. et Filius, et Spirilu» san-
diceretur ad imaginem nostram, sed ad imaginem ctus relative dicuutur.
meam; nec dixisset faciamus; scd, faciam. Si vcro
in illis tribus personis Ires essent iiitelligend;e , vel
CAPUT IV (iN EDiT. CAP. v; IN MSS. vj),

credendae substanti;e , non dicerctur , ad imaginem Quod Spiritus sanctus ad Patrem «f

relative dicilur
Filium : •> [sed non eodem modo, quo inter $ePater
tiostram, sed, ad imagines noslras. Sed ad unaraima-
et Filiu*].
giiiem unius Dei, homo faclus dicilur, ul una sanctae
Prorsus et Spiritus sanctus relative diciiur ad Pa-
Trinitatis essenlialiter divinitas inlimetur.i Ilanc
trem et Filiiim, sed non eodem roodo quo inter so
tpioque Triiiitatem 708 PtTSonarum, alque unila-
tein naturx,piophet3lsaias rcvelatam sibi nonlacuit, Paler et Filius. Sicut enim relative Pater el Filiu»

cum se dicil Serapbim vidisse clainanlia ; Sanctus dicuntur, ila et Spiritus sanctus ad Patrem et Filium

S'inctus, SaHcius, Domiiius Deus Sabaolh {Isai. vi) :

C quodammodo relalive dicitur , quia Patris et Filii

Spiritns est. Sed ipsa relatio Spiritussancii non iti

ubi prorsus iii eo, quod dicitur tertio, Sanctus, per-
reciproca ratione converli poterit, sicut Pater el Fi-
sonarum Trinitatem ; in eo vero, qiiod semel dicitur,
Dominus Deus Sabaoth, divins natune cognoscimus lius. Nain Paler Filii pater dicilur, et Filins Patris

Plane absqiie oinni dubitatione rreden- filins dicitur. Spiritus vero sanclus nniformiter dici-
unilatem »./
tur ad Pairem et Filium, quia Patris et Filii Spiritu»
dum est Patrem et Filiuin et Spiiitum sancium
Dominiim Deum] e.st. Dicimus enim Spiritum sancluro, Spiritura Pa-
iinura esse [.4/., , omnipotentem ,

xiernum,incommutabilem. Et singulus horum Deus; tris ; sed non vicissim dicimus , Patrem Spiritus
et sinnil oranes unus Deus, et singiilus qiiisque ho-
sancli, ne filius ejus intelligatnr Spiriius sanctus.

rumplena, ei perfecta, et Ktema siibsianti.t [et si-

Ilem dicimus Spirilum sanctum, Spiriium Filii : sed

niiil omnes una substanlia]. Quia quidquid est Patcr nondicimus, Filium Spiritus sancti, nc Patcr rjus
quo [AL, qupd, et ita porro] Deus est. quo subslan- inielligatur Spiritussanclns. Dicituret idem Spiritus
tia est, qiio «lemitas esi, hoc Filius , hoc Spiritus [sanctus] donum Dei ,
quia Deus donator doni sui

sanctus est. Ita etiam el Filius, eo qnod Deus esl est. In quibus noniinibus circumferri potest vicissim-

quo sulislantia OBt, quo aMcrnitas est, [hoc Pater i

relationis regula , nt si dicamus : donator doni et

est], hoc Spiritus sanctus est. El qnidqnid Spi- donum donatoris. Quia in bis vocabulis potuit inve-
ritus sanclus esi. eo quo Deus est, quo subslantia niri usitata buic categorise, qux diciiur, ad aliqvid,
esl, quo seternitas esl, hoc Paleresi circumlatio.
et Filius, una
in tribus dlviiiius, uiia esscntia, una omnipotenlia,
709 CAPUT • \" (edit. cap. VI ; im hss. vii).
cl qiiidquid siibstantialiter de Dto dici potest. Si Quod Spiritut sanctus communis est Pntris et Filii
farie dc solo Patieinienogaius fueris, quid sitPater? Spiritus.
ir^poude, Deus. Interrogatus de Filio respcnde
,
Ergo hoc donum Dci, id est, Spiritus sanclus, qui
Iiius. Inlerrogatus de Spiriiu sancto, responde de Patre ct Filio a^qualiter procedit, iiielTabilis qu»-
Deus. Si iuterrogatus fueris siraul de Patre, et Filio,
dam Patris Filiiqiie communio est. Et ideo fortasse
et Spiritu sancto, non deos sed Deum responde, ,
sic appellatur, quia Patri et Fiiio poiest eadem ajv-
imum, omnipoteniera, incommutabileiu.
prliatio coiivenire; nam boc ipse proprie dicitur,
• In mss. hic incipil eap, 4 Quod »i anuj Deut
rater
:
<^ Hoc capitulum cilat .€neas Paris., I. adversits
t ilius et Spirilus sanclhs.
et
Gra?cos, rap. "a.
^ IJnci» inc lusa omittuntur in mss.
 ,

17 DOGMATICA. — DE FIDE S. TRIMTATIS LlBRI III. LIB. I. iS

quod illi communilcr dicuntur, quia et Paler Spiri- A est, quoJ Filius eflulgentia sterna luuiiiiis cst .i-tcrni
lus, et Filius Spirilus; et Pater sanclus, et Filius sicul iraago senipiteru* subsiantis sempitenia
csl
sanctus, reclc dicitur. Ergo ut nominibus junctis, imago.
quae separatim utrique personae convcniunt , iitrius- CAPUT VII (edit. Ckf. VIII ; in ug. ix).
qiie conimunio proprie significelur, vocaiur Spirilus
Quod necessario discernenrium sit, qnid de Deo tub-
sanctus, qui est tertia in sancta Trinitalc persona, stantialiler vel quid relalive diratur.
Patii ct Filio per omnia xqualis, coxternus et con-
Exempli graiia, si quscris quid sit Abraham juxla
substantialis. |Et hxc Trinitas unus est Deus, solus,
subslanliani, respondetur, honio. Si quiris de Abra-
bonus, magnus, se.ternus, omnipotens. Ipse sihi uni-
ham, cur pater sii, relative respondctur, quia llliura
tas, dcitas, magnitudo, bonitas, omnipotentia, ct
habetlsaac. Si qu.Bris de Isaw, cur sit filius, rela-
quidquiJ ad se substantialiter dicitur Non ita in
tive710 respondelur, qnla patrem hahet [Abraliani].
rclativis vocabulis intelligendum est vel dicendum ,
Omnis vcro relatio ad aliud aliquid refertur. Et haec
qiiia dici non polest, Pater sibi Paler, vel Filius sibi
regula relalionis in personis sanctx Triniiatis intel-
Filius, vel Spirilus sanctus sibi Spiriius sanctus; sed
ligenda est. Si ergo inierrogatus fueris de Deo, cur
hxc relativa vocabula ad xliam procul dubio perso-
dicalur Patcr, relativc responde, quia Filium habet.
Dam referri debenl. g
Ita etiam et dc Filio relative responde, ideo esse
CAPUT VI (edit. cap. vii ; in ms. viii). Filium quia liabeat Patrem. Si ergo dictum de Deo

Qairf de Patre et Filio secundum substantiam , vel

tibi fuerit , quomodo Pater hoc
est quod Filius, aul
teeundum relalionem dici debeat ? Filius hoc esl quod Pater: responde, secundum sub-
stantiam hoc cst Filius quod Pater; et Pater quoj
Quidquid ergo aJ se dicuntur Pater et I^ilius, non
Filius, quia unus esl Deus, et una substantia Pater
dicitur altcr sine altero, id est , quidquid dicunliir
et Filius. Ad se eniin Deus subslantialiter dicitur :
quod substantiam eorum oslendat amho sioml di- ,

Pater ad Filiura, vel Filius ad Paireni relative dici-

cuntur. Si hxc ila sunt, jam ergo nec Palcr cst Deus
tur. Juxta personae proprielatera non esl Pater, qui
sine Filio, nec Filius Deus sinc Palre, id cst , non
Filius; nec Filius, qui Pater. Jiixta substaiitiaE uni-
iia dicilur Pater Deus ,
quasi Filius non sit Deus ;
tatem, hoc cst Pater quod Filius, id est, unus Deus
nec Filius iia diciiur Deus, quasi Pater non sit Deiis ;
omnipotens. Quidquid ergo ad seipsum dicitur Deus,
sed arabo siraul Deus, eiiam et urus Deus. Qiiocirca
et de singulis personis dicitur, Palre et Filio et Spi-
quidquid secundura substantiam , vel xterniiaicin de
ritu sancto; ct simul de ipsa Trinitate, non plurali-
eis dici potest, ambo simul sunt; quamvis de Filio
diMlar Deus"dc Deo,"lum'en d^e^lumi^n^eTamto^siinu"! ^ '^'' '^'* singulariter dicendum est. Quoniam quippe
Deus, ambo simul lumen
non aliud est Deo esse, et aliud magnum essc ; vcl
: sed non Pater Deus de
Deo, nec lumen de lumine, sed Filius Deus de DeOi
aliud esse, et aliud bonum csse ; scd hoc idem illi

et lumen de lumine. Ambo tamen simur, et semper

est el esse, et magnum esse, et esse, et bonum cssc.
Proptcrea sicul non dicimus tres deos nec tres es-
simul [Al., sunt] unus Deus et unum luraen. Sic
,

senlias, sic non dicimus tres raagniiiidincs. nec tres

etiaro et de aliis appellationibus qua; secundum sub-
etantiara dicuntur, quod simul ambo sunt
id est
boiiitates : sed unum Dcum, unam esscntiam, cl unam
,

dici debel, ul omnipotens, magnus, bonus, aeternus niagnitudiuero, et unam bonitatem.

ct cclera qiia; ad se dicunlur. Quod si ita est , hoc CAPUT Vni (F.DiT. CAi-. IX in «s. x).
;

soluin de eis dici non potest : illud de illo, quod

Quod non sit mnjus aliquid Paler et Filius ct Spiritu*
simul ambo sunt; Verbum de Verbo dici non
sicut sanctus siviul dicli, quam unnquwlibet persona ex
potest , quia non simul ambo Verbum , scd solus eis.

Filius; nec imago de imagine, quia non simul ambo Absque omni scilicet dubitationc crcdi ncccssarium
iraago, sed solus Filius imago; nec Filius deFilio, cst quod Pater plenus ei perfectus cst Dcus, Filius
quia non simul aiiibo Filius; ncc Pater dc Patre, pienus et pcrfcctus esl Deus, Spiriliis sanclus plcniis
U
quia non simul ainbo Patcr [et ideo quod Evangelista ct perfcctus cst Dciis : non laineii trcs dii , Pater cl
ait : Et terbum crat apud Deum; multum est, ut sic Filius, ct Spiriliis saniliis, sed iinus Deiis plenus ct
inielligalur; Vcrbum, quod solus est Filius , erat perfcclus Nec aliquid niajiis trcs simul dicti, Paier,
apud Dcum, quod non (W.i. Vind., non quod) solus ct Filius, et Spiritus sanclus, qiiam unusquislilict,
est Paier], sed Patcr ct Filius siraul Deus. In qiio vel Pater, vel Filius, vcl Spiritiis sancius quia
;

pcrfecle intelligitur, qiiod non prapcessit genitor illud eadcm magnitudo est in unaqiiaquc persona scmcl
quod genuit; et quod ipse in Evangclio ait : Ego et dicU», qii.ic est in trihus persnnis simiil nominatis. Noii
Pater unum sumus (Joan. x, 50). Unum sumus, ait, ita dicimus iii liominihus ficri posse; Ahr.ihnni plc-
id est, quod illc, hoc el cgo sccundum csscntiam, nus homo, Isaac plenus hoinn, Jacob pleniis liomo,
non sccundum retativum [Al., relalioncm]. Quod di- et hi oinnes siint unius suhstanti;r, quanlum ad hu-
cimus lunicn de lumiiie, non duo lumiua intclligcnda manam pcrtincl naturam : non lainen lii Ircs sunt
6unt, vel scparatio luniinis; sed ita intclligenduro unus homo, sed lics omnimodo iKiiniiics: ct aliquid

* Al., Quod non de Pntre el Filio, illud dc illo, dici possunt. Mss., Quid enim dc Patre cl Fiiio, illud di5
illo, i^ici postil.
 , ,,

20
B. F. ALBIM SEU ALCUIM OPERL.M PAUS IIL
et Filius solus Filius, ct Spiilius ,anctus sobis
(iiiani in <|ii<>iilj':t uiio A
l'-'!'
niajiis in tribiis cognoscilur,
csllSi>iiitus saiiclus. Et Palcr iioc babct
proprium,
i.on t^ini<ii tres
cnrmu. Ileiu Abraliain unus bomn, qui ab alio non
Dco suiil pcrsoir.e qiiod cx oiiinibus qiuc siinl, solus c.^l
pcrsonx' iii co, sicut in uno lies
cst ac pcr boc sobis cst in palcriiitatis pcrson,'',
scd una persona in Abrahiiin
:

plcn;r, ct p.rfcctsc ;

non [solusjin dcitatis csscniia. Liiiscuitus vcro

sicut in uiio solel liominc csse.
Filius Dci boc babet proprium, quod cx solo, id esl,
CAPLT IX (ei.it. cap. x; in ms. xi). gc
Patrc consubstanlialiler cl cocsscntialiter solus
Qnod sccundum accidcm in Deo dicalur.
boc est person» sua; propriclas.
iiiliil
nitusest; ct in
sccundum accidens di-
In I»oo .-uiicm nibil (lui.lcm Spirilus sau( tiis ilaque hoc babct propriuin qiio.l ,

citur, quia nibil iu co [.!/., in Dcol mutabile cst.

aeqiialitcr procedit; el cst amboiuiii
ex Palrc ct Filio
sccundum
Ncc tamen omnc quod dc Deo dicitur,
Spirilus, ejusdemquc substantix et aEtcrniiatis cuni
superioribus diiimiis.
substanliam (iicitur, iit in
Patre et Filio. » Sed haec tria vcre eliam tria sunt,
Qiiamvis eiiim dicatui" Paler ad Filium , et Filius ad babcnlia
uieffabiliterque Iria , et cssentialiier tria,
Palrem secuu.Ium ad aliqiiid, non est tamen accidcns
proprietales suas. Et ha.c tria uoiim, el vcre uniim ;

Palri Patrein cssc, vcl Filio Filiuin esse, quia et

ille
el boc unum tres, sed non tres Patres, nec Ires Fiiii,
scnqicr Paicr. et iile semper FUius ; .juia «tcrnitas g ^^^^ .^^^^ ^^^^^.. ^^^ ^^^^ personx-, iinns
et incoiuuiutabiiitas negal acci.lentis
aliciijiis in Dco
Patcr, unus Filius, nniis Spiritus sanclus. Et hi trcs,
instabiliiLilem; quia omne accidens secun.lum teni-
id csl, Palcr, ct Filiiis, et Spiritiis sanctiis, uiiiiiii

piis vel csse, vcl non esse pniest vcl potiiit, vel
sunt in nalura, omnipolcniia, et rctcrnitatc. Sc<l Imc
,

cliain poleril; quia Pater nunqiiam non Paler, et

etiam atqiie etiara lirmitcr tcncn.lnm est , niliil in
Filius nun(|iiam non Filius; nec coepit unquam Palcr numero cssc
sancta TriniUte, ad se dictum, plurali
esse Patcr. ncc Filius esse Filius. Quod si aliquando
dicendum; quia siinplex illa suminai divinitalis na-
cn'|iisset Patcr Pater cssc. vel Filius Filius esse, vcl
tura singulari nuniero designari dcbct, noii' pliirali.

dcsinercl essc quod erat , sccundum accidcns dice-

Ac ideo nec ties deos, nec Ires ouinipoteDtcs, nec
Tciiir Paier, vel Filiiis. Si vero quod dicitiir Patcr
tres bonos , nec tres magnos, nec ires cssciilias iii

seipsum .liceretur, non ad Filium, ct quoddicitur

a.l
Deo dicere fas est. Cum ciiim pcrsonaliter alius sit
Filius ad scipsuui dicerctur, non ad Patrem, secun-
Paler, aliusFilius, alius Spiritus sanctus; his taiiicu
ilimi 711 substantiam diccretur scd Pater non
:
unum cst naiurae nomeu, quod dicitur Dciis, vel
diciliir Palcr, nisi ex eo qiiod est ci Fiiius; et Filius
subslantia, vel csscntia, vcl omnipotcniia , vel alia
noii dicitur Filiiis, nisi cx eo qiiod babrt Pairera ;
inulta ,
qiuE subslanliallttir, non rclativc dc Dco
non sccuiidum substantiam , ul dictum est in prio- (]
dicuntiir.
ribus, quia non quisque eonim ad scipsuni , sed ad
CAPLT XII (F.I.IT. CAP. Xlll , I.N »IS. XIV).
inviccm , atqiic alterutrura is.a dicuntur ; ne<iue
Quod qucedam opera »<i»c(<p Trinildtis quibusdnm
fccundiiin accidcns, quia et quod dicilur Patcr, et
pertonis proprie conicniunl.
quod dicilur Filius, aitcinum alque iiicommutabile
Indiibitantcc siituidcni crcdcrc dcbcmus ipsam .san-
cst cis.
clani Trinilaleiu essc inseparabilis siibstantiic alque
CAPLT X (edit. XI ; in ms. xii).
esscnli.T!, inocparabililer.iiic opcrari qui.l.|iii.l a siu-
Qitod non sil diirrsum in siibslnutia. Patrcin vel Fi- gulis persnnis lcgimus opt^ratum csse. Quainvis (cr-
/iiim </ifi [Al., dicerc].
lissimum sit Palrcm csse soluni qiii diilt : Hic est
Qiiamvis alius sit Patcr ct alius Filius , non est Filius meus iliiectus, iu quo milii complncui (Vntlh.
tamen divcrsa siihstantia Patris, et Filii. Quia hoc llt, 1"); Ct Filiuin 712 *'ssc soiiini siipcr queiii illa
iion scciinilum siibstantiam diciintur, scd secundum Jordane v.ciin-
vox [solius] Patris sonuit, qnaii.lo in
rclaliviim [.U., rclatioiicra] ;
qiiod tamen relativum dura bonuncm baptizatus cst, idciii unigcniins Dciis
non est accidcns, quia non cst niutabilc. Cum itaque qiii cnrnem solus acccpil. Et Spiriluni sanctuin Pa-
lantus soliis est Pater, vcl soliis Filius, vel sobis tris et Filii sobira esse, qui in spccle coluniba' siipcr
Spintus sanctiis, quantus est simul, Pater, et Filius, » eumdcra baptizatum u,<cndeiiiciii de a.pia <lcM...,.bt
cl, Spiritiis sanctus, iiiillo nindo Iriplex dicendus cst {Mattli. III, 10), cl <iiiiiiquagcbliiiii di<' post iisur-
Itciis, .|iiia nnn cst quo crcscal illa pcrfcctio sumina' reclioncm Cbrisli tid.'lcs iii uiio loco posilos , in
Tiinitalis. PcrfLCliis aiilcm sivc Patcr, sive Filiiis,
iinguarum ignearuui vision^* a.lveniens , rcplcvit
s.ive Spiritus sauctus; ct \)crfcctus Dcus Pater, ct {.\clor. II, 5 et i). lllaiii tamcn \crissiine vocciu qua
Filius, et Spiritus saiictus : idco Trinitas potius quam solus toculus cst Dcu, Palci, cl illam carucin .|ua
uiplex dicciida cst.
solus hoino faclns cst [unigcnilns Dcus], et illam
CAPUT XI {t.m-i. XII ; iN Ms. xiii). columbaiu in cujiis spccic Spiritus sauclns siipcr
Qu<e tint propria uniciiiqne personw in sancta Tri- Cbristuiii dcsccndit . liiasqtic linguas igncas in qua-
nitatc.
rum visionc Adelcs uiio ioco ((inslilnlos replcvlt
Ilabeut ilaqui' singiihc in sancta Triiiitate persona; opcra cssc tolius sancLc Trinilalis, id cst,uiiiiis Dei,
aliquid propriuni , quo inscparabili a^qiialitatc ali- qui fccit in ccelis ct iii lcrra visibilia ei invisibiliz
(|uam in se ostcndant propriclatcm. Palcr solus Pa- verissinie credcndum cst.

» iEncas Paris. ea qu.x scquuntiir Citat, cap. 80

21 DOGMATic.v. — i>v. rinii s. TKIMTATir; I.lLUl Ul. Lin. 1
'2i

CAPLT XIII (tuiT. CAV. XIV ; in ms. xv}. A d(! quo dicis iiigenilMs, significaliir. Paler i;^qu.,-
Qnod cancla Tr-ini(<n non stl scparul>ilis in nalura secniiiliim ailirinatioiicni
11« i't pcri.oms diccintu.
, ; ing.-nitus sctuim.i. i
7^3
nogatioiicm dicitur. .Ncgalur iJaque gciiiiijin ,.•. .u

Dfliis crgo prir iniiiiLrihi sHiii n.ilursn fii;n lotara eum. ilc quo bic \M., hoi | dicitur; iicc l.iU) ii .i(

rrraliirara siiam cl im|iU l ol coiiliiiol , ac (iii- lior lo- nuid cum gcnuissc signilicatur, duiii diiiu-i in vi.i-

Iiiin, ([iiidqnid cst, iniplcl Patev. loIUin liiius, totnin lus. Palrcm ilaqiic diiin dicimiis, signiiii aiiius Filinui

Spiritus siinrlus. Qnapioptpr [ Vss., Qni;i Palcr] cl cum gcimissc, qnia Filius proprie idco gcniUis di.:i-

Filiiis et Spiriius saiicius iiatiiralitcr iimis csi Deus. tur, (|uia Palreni Iiubet qui cniii grnuit Sc.l luui |. »1:

IiiS("paral)ilis igitnr iialtiivu uiiilas uiiii potrsl scpara- iiilci P;itrcm cl Filiuiii divioio \cl m is.io, 'pii;i ;iU- r
liiles halicrc personas. Il;cc vcro sunHii:i: Triiiitatis iii altcro esl, simt iii Lvangclio lcglmii:, ipsum iio.

atque iiidiviiluie unitatis natura, qii.i; sola csi uliiquc iiiiimiu diccntem : Lgo in Pairc, ct Pah-r •'«
mt.
tota, siciit ubiquc iiisiiparabilcin h;iljet iinitatcui aa- [Jimn. xiv, lU). Uniis ali uno gcnilii ;, pcrh iiu^ -i

tunc vcl opcris, sic scparationem non potest rccipere pcrfeclo, plciiilmlo di\iiiitalis in iitroiiuc, nil diHc-

personariim. Noininantiir (|iiiclcin ill;c pcrson;c ali- rcus allcr ab altcro, quia \ita a viventc j.4/., 1 -.iiaj

qiiando singiil.c; scd ita se vohiit ipsa Dcus Triiiitas cst, Filius 3 Patrc, sicul ipsc ait : Sicul Pnlcr hiMi
inseparahilem o:>lcn;lcrc iii personis, ut nullum ihi B viium in semeiipso, sic dcdit et h itio viiom hahcrc wi

iioiiicn sit in ipialilicl prrsona, qnod ad alinin secmi- scmetipso [Joim. v, 26) ; id est, talcm wmiit riliiim
(him relationis rc!;ulain non rffcrrctiir [/!/., iion rc- qui vitaiii baherct in scmclipso. " Spirilus •i.viiilcir,

fcriturl, siciit l\iter ail Filimn, vcl Filiiis ad I';itrem, saiKliis iicc ini;ciiilus, ncc gcniliis aliciihi dicilur :

vcl Spiritus sanctus ad / atrem i't Filium verissimc iie si ingcuiliis diterctiir sicut Pater, duo Paircs ii>

rcferiur. Ea vero nomiua qii.c substanliam, vcl po- saiicta Triiiiuite iutelligcientur ; aut si gcnitus dico-
lcnliam, vcl csscnli;ini Dci siuiiiricant , vci (|uiil(jirui retiir siciil Fili'is, duo iliilcm Filii iii c:idciii asli-
propric :iil sc ilicilur Deus, omnihiis pcisoiiis ;cqna- iiiaiviitiir ess( sancta Trinilale; scd hiiiiuniniu.lo
lilcr convcniiint, \.\. Dciis inagnus, boniis, «tcrniis, proccderc ilc Pjtie cl Filio, salva lidc diceiidus csi.

omiiipoti^ns, cl omiiia qiuc naltirylitcr dc D('0 dicun- Qui taincn noii dc Patre proccdit in riliuiii ci dc
t»r. Noii est igiinr aliipiod natiir.c nonicn \AL, non Filio procciiii ad saiictilitanilam crealiiram , siiul
potcst igitiir dicil, qiiod sic Patri convenirc possit, ut quidam malc iiitcllii,'ciitcs crcdendum cssc piiiahanl :

aiit Filio ;iiit Spirilui sancto |;cqiialitcr[ coiivcniro sed siinul dc ulroquc procdit, ipiia Paler t;ilein ge-
ncqiieat. Diciliir cniin Patcr iialuralilcr Dcns, .sed nuit Filium, ut qiicmadniodum de se, ita dc illo quo-
n;itiira!iicr cst Dcus et Filius, naturalitcr cs( Deus et que proccdat Spiritus sanctus.
Spiritiis sancliis. Nl>c tamen trcs dii, s"d tinns natu-
CAPLT .KV (riuT. xvi
c.kv. ; i\ -ks. xvi;).
r;ililcr Dcis, Patcr, et Filiiis, ct Spiritiis sanctuS.
Quomodo iulcll'igcnd(V "iiil Incdlivues pradicumen'
Idcirro iiiscparaliilis cst sancta Trinitas in personis loruin de Deo.
sensu iiililli;»cnila, quamvis iii voce scpnrabilia [.4/., IVccm siint gcncra biiman.-p locutioiiis, qnibiis
inscpir;iliili;i| hahcal noniiiia ,
quia pluralcin nume- lioniincs siiiis i.nstis solciit intcr sc coiifirrc : noii
riiiii in natiiri' iiomiiiiluis millateniis rccipit. In hoc (lc illis dico qi!;is gramiiialic i pailcs or:ilic)nis vo-
ostcn liliir pci^oii;is iioii possc di\idi in s:incla Triiii- c;inl ; scd dc illis qiias pbilcis(i|ihi Ci-ccc catcgorias ;

l:ac, qiiia ciijiiThhct iicrsoii;c iionien scmpcr ad alle- Latinc pr;c licanicnta app.'ll;irc solcnt. Qtw qiiidcm
ram rcspicil pcrsonam. Si Palreni dicis , Filiiim :ih eis sic nominantur : Subslnnlia. quanlilas, quati-
oslcndi;; si Filiiim nomiiias, P;itrcni pncdicas ; si Ins, ndiiliiftiid. ipiod gcniis hicutioiii-; rchiliviim di-
Spiriliim siiictiim appcllas, aliciijiis csse Spirituin citiir: ilcm liiihilu,, .si/iis, tentpus, lociis.f.iccrc, pali.

ni-ccsse est inlclliij.i-, id cst, Patris ct Filii. Ft Iioc Hjc siiiil igitiir caiisic loiiiiioiiis nostr:p. Aiit eiiim

rc;.;iil;iiilcr lciicre dcbcmus qiiod (iiiinia natura; [di- de substaiiti;i ciiiiislihcl rci loqiiimiir; vcl deipianti-
viii:L-] imiiiiiia vel esseiitiic, sicut iii iina persona sin- tale, id est, niagnitiidine; aiit etiaiu i\o ipialiiatt-.
pnhiiitcr, sic cli:im iii ti ihiis scnipcr sin/nl.iri miiiicro _ in qi!0 gcnerc lociiiionis hciios dicimiis qiii b<mi
iliii dchcic. Si qtiis vcro miiiiis in tilihiis c\cr('il;iliis siiiit; ;iiit vcro :i;I ;iliqiiid, id cst, diiiii pcrsnn.c (pi;c-

[csi) mysleriis siinim.c Trinilalis , votis agal ajiud lilict iiiler sc conrcrimtiir, iit doiniiius iioii diiiiiir,

Dcni!i iit intcllig:it ipi;c Dci siiiit,!iion inecum cniique- iiisi scrviis intc1li'j;atur, nec itcriim serviis, nisi re-
rctiir [.1/., qiicrclis| qiiod ea scripsi qua; iii saiiclo- spiciat ad doniiiiiim ; itcin dc habitu aiiimi, vrl cor-
111 II diili'5 doiloriim Ic^cham. poris; aiit dc sitii, iii ipio coiisidcratiir sl;irc, si'-

• APIT .\1V (niiT. c.vc. xv; in mss. xvi). dcrc, jaccrc ; dc locn ct lcmporc, i.l csl, ipii.l, iii «pin

Qti''d ail inlcr inriiiiiliiui cl Pnlreni, el qund Fitiui lucn, vcl tcmporc liat; itcin qiiis quid r:ii'ial, ncI

sotux sil yenUus, Spirilus sinicliis ncc inijcnilus, (piicl patiatiir, s.rpc loqucla iioslra ost.'iidil.' Ilis
ncc ijcnilui. dc Dcn
crgo omi.ibiis modis solct sancta Si riptiira

S( iciidum cst ipiod iion per oninia idcin cst l>atrcm loqiii, scd ;dilcr propric, alitcr tr.iiislati\e, ;ilitcr rc-

diccrc cl iii^cnitum; ipiia ctsi Filiiiiu iion i;ciiuissct, hilivc. Piopiic Dciis iliciliir siibsl:inli;i iiii;i, suninia
iiiliil prohilieiet eum dici iiigeiiitum : (|iiia duni di- ct iiicrr;ibilis, qu.T sempcr ideni cst (pnid csl; ipia

cilur iiigciiilus, iion qtiid sil, sed i|uid nnn sit ille, [Al., cui| nibil arcidciis vd recidciis iiicssc pnlerit.

* Ca quiv seqiiuiitur citala suiit ab ..Lnea Paris. cip. 81.

 t3 B. F. ALBINI SEU .'^LCIIM OPERLM PARS IH.

qiue semper est quod est, quia semper immuiabilis. A </e/!cie»jf {Psal. ci , 28), quod ad terapus; et, Si
ascendero in ccelum, tu es (Psal. citxxviii, 8),
Item Deus maynus dicitur, non alia magnitudiiie,
ibi

nisi quia [Al., qua] ipsc magnns est et

immensus. quod ad locum pertinet. Dicitur et de Deo, Poimtet

Ea igitur magnitudine magnus est, qua ipse csl ea- me hominem fecisse {Gen. vi , 7) ; vel etiam :
714
dem magnitudo; etea bonitate bonus esl, qua ipse iMboravi sustinens. Neque cnim aliquid Deiis pali-

esi [bonilas]. Nec Deo aliud est essc, alind magnnm tur, quaniura ad Dei [.4/., ejus] Mibstantiam perli-

esse, aiiud bomim esse; seJ eo quo est, magnus est, net : quia [AL, qua] Deus est, quia incommulabilis
el bonus est. Ideo ncc tres substanlias, nec tres ma- et impassibilis substaniia est ; dum alix omDes sub-
gnos, nec tres bonos de Deo dicere fas est. Qnod stantix capiunt accidenlia , qiiibus in eis liai vel

aulem facere dicitur, de Deo verissime dicilur, per niagna, vel quxcunque [At., quantacunque] mutatio.
quera omnia facia snnt qux stmt, Domino dicenie : Deo auiem ejusmodi aliquid accidere non potest, ei

Pater meus usque modo operalur , et ego ojiernr ideo sola est iiicommutabilis subslaotia vel essonlia,

{Joan. V, 17). Haec proprie in pra;dicamcnlis supra quae Deus est. Cui profecto Ipsum esse, unde essenlia
nominalis de Deo dicunlur; si lamen de illo proprie nominala est, maxinie ac verissime conipetit : cui
aliquid dici ore liominis potesl. Relative iraquc de soli illud oplime cbngruit nonien, quo [AL, quod]
Deo dicitur Pater et Filius, et Spiritus sanctus, sicut B Graeci dicunt ijv, Latini ett, sicut ApostoIuB ait : Nou
supra abundanter docuimus. Situs vero, et habitus, est in illo est et non, sed est in ilio est. Jara vero
et loca, et lempora, ct pati non propric, sed irans- [AL, Ea vero] sublimitas hujus tam ardux dispula-
lative per siniilitudines dicuntur in Deo; nam et tionis respirarc aliquanlulumdictantcm adroonet, ut
Hdere super Cherubin dicilur {PsaL lxsix, 2), qiiod liberiori sensu ea quoe deinde idicenda sont, ingre-
ad situm ; et abyssum tanquam vestimentum amictus dialur [AL, ingrediamur] explanare.
(Ptal.cm, 6), quod ad habitom; ci, anni tui non

LIBER SECUNDUS.

PROLOGUS. Dobiscum,6ed ut unum nnl in nobis {Joan. itii, 21),

OmnU itaque sanctorum auctoritas librorom hoc qoia diversa substantia est creatoris et creaturx.
nobiscum agil, ul recle de Deo credaraas, eumque Nec etiam dixit : Ego et ipsi nnum [sumus], quam-
toia animi iotentioiic ameinus. Sed roentis Iiumanse Q vis per id, quod Ecclesia; caput est et corpus ejas

irisio invalida esl ad aspiciendam [di^inae] raajesta- Ecclesia, possit dicere Ego et ipsi, non unum, sed
:

tis excellenlissimam lucem, nisi justitia fidei et dile- uous; quia caput et corpas onus estCbristus; sed
ctionis, divina donante gratia, illustretnr splendore. divinitatem suam consubstantialem Patri ostendens,
Quapropter divina vutis omnibus postulanda est dum ait : Ut sint unum, sicut et nos unum tumus

gratia, ut mundetur oculu» cordis ad videndum, {Ibid. 23). Vult ergo esse suos unum, seU in ipso;
quam proprie Trinitas sit unus, et solus et verus quia io se ipsis non possunt, dissociati [ab inviceml
Deus;et quam recle Paier, et Filius et Spiritus per diversas voluntates. Cum enim sit sancia Trini-
sanctus, onius ejusdemque siibstaDiise vel essentiae tas unus et solusDeus, in substaniia solu», in per-
dicatur, credatur, intelligatur. Ad hujus sacratissi- sonis tria quaedam, cum raulia voluit esse, non illud
ntxbealitudinis visionem nerao, nisi per fldera muu- ea volait esse quod ille ipse est ; dum ea quse voluil
dalo corde, atlingere poterit : dicenle ipsa Veritate, esse originem habeni : ilti siquidem sine origine est
Beali mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt esse.
{itatih. V, 8). Uxc vero visio non carnalibus aesti-
CAPLT II.

maudaest ocuhs cerni posse; sed purae mentis in- Qttod Deus tuper omnia sit.

tuitu consideranda est, secundum quod sancti Spi- Q Deuro supra omncm exisientiam, supra omneiu
rilus gratia nostrs raentis aciem illustrare digna-
vitam, supra omnero intelligentiam credirous esse.
bitur. Etilleest sumraa exislentia, summa intelligenlia,
CAPUT PRIMUM. sumraa viia, a quo [csl] omnis vita, omiiis intelli-
Quod Deus omnium sit causa, qua; sunt, ut sint. genlia et omnis existentia, Dei enim idem ipsum
Eorum igiturquse sunt, vel fuerunt, vel futura
est, et potentia, et substantia, et divinitas, et haec
sunt, ciusa est Deus, et horum dalor omnia uniim, et hoc unum siniplex.
et crealor.
Et non est dicendum [.!/., diceie], hajc esse ipsum 715 CAPLT m.
[AL, hoc esse ipsum. quod sunt illa], qiiibus ui es- Quod melius de Deo cequalia dieere
sit quam timilia.
sent dedit. Nec alicui creaturs partem sus
substan- De Dei Filio doctor egrcgius beatus Patilus .ipo-
tia dcdil, ct cum ipse sit immulabilis,
mutabilia stoIuE dicit, Cum esset in forma Dei. non rapinam ar-
sine sui mutabilitaie crcavit. Ideo
in illo bymno bitratus est esse te (rqualem Deo {Philip. ii, 6). Pro-
laudabili, quera peracta ccena mystica
coram disci- inde melius esse videtur a;qualitaiem de divinisdicere
pulis suis in laudem Patris, Dei
[AL, Deus] Filius personis quam similitudinem quanquam ulrumque ,
decantavit, non dixit de Ddelibus sui»,
ul unuro unl inveniatur quia una quaelibet snbsiantia, secundum
:
25 DOf.iUTlCA. - DE FJDE S. TRINIT.VTIS LIBRl III. LIB. H. 10

quod subsUnlla cst, non esl alia, ul sil siinilis ad A CAPLT V.

aliam. Nec enim in sancla Trinilaie suDslanii;i sub- Qaare Deui dicatur mayis in ccelo hahitare quam tn
(lanlix similis est, sed una ; et ipsa eadem subslan- terra.

lia est Patris, et Filii, el Spiritus sancii. Nec sunt Quod vero in Domiiiica oratiune d' "itur, Pater no-
tres subslantix similes, sed una trium a!C)ualiter.l ster, qui ei i;i coetii (Mallh. vi, 9); vcl qiiod in Psal-
Nec Pater Filio prior, nec Filius Patre posterior, si- rois legitur, Adte levari oculoi meos, qui habilas in cai-
cut Ariani ToUieruDt. Nam Abraham ct Isaac, licet
lii{Psat. cxxii,I),non corporaliterinicHigeniiumest,
unius sint substantix secuiidum humanitatem, ta-
sed spiritaliler, quia non sp.ilio locoruiii continetur
men Abrabam prior esl tempore, el Isaac posterior.
Deus. Sunf. enini [At., auicm] cccli cxcclleniissima
Qaamvis hi sint similis substanlias, tamen illa simili-
quidein mundi corpora, quae possunl essc,
716. f"*"
tudo substanlix in rilio Isaac posterior est lempore :
nisi in loco : sed si in ccelis, tanquam in superiori-
quod impium esl in Deo credere aliquid prius esse
bus mundi partibus, locus Dei esse crediiur, melioris
vel posterius, quia non ex tempore Deus coepit esse meriti sunl «ves, quarum viia est Deo vicinior. Non
Pater, sed sicutsemper Deus, ita semper Paier, sera-
autcm scriptum est : Prope est Doniinus cxcelsis ho-
per habens Filium, queni siniul [Al., semel; At., so- minibus, aiit eis qni in montibus habilant; sed scri-
lus] geiiuit e% sua xqualem sibi iiatura. Arldunt quo- Dominus
ptum est : Prope est obtritis corde {Isai.
que djaleciici quod omne simile receptibile possit Lvii, 15); quod ningis pertinet ad liiiniilitaieni. Sed
esse dissimilitudinis, sicut duo homines, quamvis quemadraodum tcrra appcllalus est pi^ctator, ciini ci
similis sint subslaiitix [Al., similes siot subslanlia], diclum esl : Terra es, et in tcrram ibis (Gen. iii, 49),
dissimiles tarmen possunt esse moribus : ideo non sic coelum justus c contrario dici potcst; juslis enim
possunt recte per omnia sequales dici ; et simt dux dicitur : T«nip(um Dci sanetum est, quod estis ros
Bubstaiitix in eis divisse, unusquisque in sua sub- {! Cor. III, 17). Qiiapropter si in tempto suo habitat
siantia plcnus homo. In Patre vero et Filio et Spiritu Deus, quia sancli tcmplum ejus sunl, rccte dicitur,
sancto, non est similis snbslantia substantiae, sed quies m c<elis, id est, in sanctis; et acconimociaiis-
una xqualis per omnia, et ideo ofxoouscor, id esi sima ista similitudo est, ut spiritaliter tantum intc-
unius substantix, non ofiMovatov, id est, similii sub- resse videatur inter justos et peccalores, qiiantum
itaatix, sicut hxretici voluerunt. corporaliter inter coelum ct terram. Ciijus rei signili-

CAPLT
IV. cands gralia cum ad oraliouera stamus, ad orientem
De immensiiate omnipotenti(P Dei. coDvertimus nos [At. , convertimur] , umle cu'ium
^uidquid in natura creaturarum est, creatura esl surgit, et lumen oritur, non lanqiiam ilil habitel
Dei, cujus oinnipoieniia ea gubernat, regit, et iiuplet Deus, quasi cxleras mundi parlcs descruerit, qui
qux creavit. Nec ideo Deum omnia iinplere diciraus, ubiquc pnesens esl, non locorom spatiis, sed maje-
ul eum contineanl, sed ut ipsa potias contineaniur ab statis poieutia : sed ut admoneatiir aninius :id natu-
eo. Nec particulalim Deiis iiuplet omaia ; nec ullute- rain excelleutiorem se converterc , id csi , ad Deuro,
nus ita putaudum est in omnibus esse Deuiu, ui uiia- qui est lumen verum, itluminans omnem hominem
quaeque rcs per magnitudiDem positionis [Al., pro venientem in hunc mundum (Joan. i); cum homo

magnitudiiic portionis] suae capiat eum, id est, maxi- ipsum corpus suum, quod terrenum est, ad corpus
raa majus, minima minus : dum sit potius ipse to- excellentius id esl, ad corpus ccelcste convertil.
,

ti>s io omnibus, sive orania in ipso, cujiis omnipolen- Naiu si ccelum islud cotporeum,qHodoculis videmus,
tia omnia condudit. Nec evadendi potentiam e}us intelleierimus esse habitiitioncra Dei, transitura est
eum non ha-
quis adiluin invciiirc polerit; qni ciiim babilalio Dci : Oi(ta caelum et terru transibil [\l. ,

bet placatuin , ncquaqiiam evadet iratum. Iinmensi- transibunt] (Malth. xxiv, 35). Deiiidc antequain fa-

tas divinae magnitudinis ista est, ut intelligamus eum ccret Deus coelum et terrani, ubi li:ibiiabal ? Scd di-

iiitra omnia, sed non inclusum extra oiuDia, scd non ; cil aliquis : Et aniequam laccret Dciis sancios, ubi
exclusum ; ct ideo inleriorem, ut omnia contineat ;
d habitabat? Cui respondcndum esl, in sc liabiiubai.

ideo exteriorcm, ut incircuins<:ripix [At., incircum- apud sc habitabai, cl apud se est Deus, ei in se wa-
scripla] Miagniludiiiis su.ii immcnsitateoinnia coiiclu- nel. Sed idco diciliir in coelis liabilare, quia mujor
dat. Per id crgo quod exterior esl, osiciiditur esse cogniiiu [Al., agnitiu] est in cflclis illiiis siimuuc inj-
creator; per id vero quod iuterior, gubernare omnia jestalis et esseniic in angelis, vel iii sanclis anima-
demonstrjtur. Ac nc ca quc crcata sunt sine Dco bus sancioruin, quam in lerra hubil:iniilius sanctis,

«ssenl, Deus iulra oninia est; verutn nccxira Deum propier gravilalcm [.A/., graviludincinl carnubs ha-
eitsent, Dcus exlerior cst , ut omnla concludaiitur ub bilalionis, qux vix pcrmittit aniiiiam :id purum veii-

eo, non locali magniiudinc, sed potentiali pr:e$cntia, tatis lumeu avolare (.4/. , cvobrr] : sicut dicitur :

quia [At., qua| ubique pnesens cst, et oronia illi pnc- Corput, quod corrumpilur, agyraviit animam, et de-
sentia ;
quamvis qiiidam Iioc inlclllgant, quiiUitn vc- primil tcrrena inhabilat\o stmum mulla cogitanlem
ro non iiilelligaiit; iiain cxco sol abscns cst, tpiaiiais (Siip. IX, 15). Cuin igiturcxutu erit aniiiia liac mor-
sil in solc, et soli prxsens. Scd de lalibus dc Doo tali habilalione, ct sercno reddclur pcrpcluo, lunc
diciii uihil humana inens, localis vnl teinporulis mu- videbil racie ud lacieua, quod nuiic por spcculum iD
Ubililatis, fingerc vel cogitare debet xnigmate considerat (/ Cor. iiii, 12;.
 ,

-'^

i!7
i;.
!••. AL151NI SEU ALC; IM OPEllLM PARS III.

nis. ct boniis, «tornu<.

iiicommulabilis, ubique toi:i
CAri!T Vl A
est secuiiduni ininn nsitalcni atqiic omnipotoiiliaiii
loqmlnr
QufimvU /mm«n) mure SrnpWru de Th-o iiaturalcin, qiiamvis non inb.ibitot iii oiiinibus secuii-
iii Deo cssc.
iiiliil /«mc» ciimmiilKlioius
duin gratia; largitatem.
Dcun) noMs
Sacra! Sciiii'Mr:« aJ (ogiiosroiiilmn
adniiiilstraUv, a li-rre-
CAPUT vni
dlviniius pnr sanctos doctoros
alllcr pecciitorilms
hnn.anoad divinnm cl ccnlesteni noscri-
soiisu Q<'od Deus alilcr in sanciis sit,
no 01
prirsit.
l.n-
gcnlcs, nsqnc ad c:» verba dc^ccndcninl, (inibos
elian. nt connnolioi.os Peus ergo bonis naiiira propiiiqnat, el gralia
:

mana utilur consuclnlo : il;i

vel atreclioncs Uco natura, quaons (acit honiiiios; gralia,

hunian» mei.lis, cl passioncs,
ascribcrent
qua eosdem
qua cos ex liominilius
de Dco sciibcrci.il, sicut zebre, peccatoicsjustilicat. [Natiira,
[.!/.,

ex teinpore vellc vcl nolle nasci gratia, qna dat cis potcstateni lilios Dei lieril-
irasci, puMiituisse; aliquid ;

Dcum [diccrcnll, qu;i> si.nt liuman:e nicntis instabili- Natura, qua facit ut vivant; gratia, qua facit ul so-
brie [jiislo et pic] vivaiit. Nalura, qiia eos
(|u;e sem- facil in
talcs, non divina^ seiciiilatis in....ul:.tioncs,
crgo Dou.n [A/., Dcus] irasri di- hec nuindo parvo tompore manorc; gratia, qua cos
per idem est. Quod
nientis molio, quia Dei ira facit in coelo sine fiiic rcgnare. In nialis vero sola csl
citur, non esl pertrrbaUB ^
non passibilis
esl sicut hominis. liascitur ilaque Deus Dei imnicnsitas alquc oninipotentia natiiralis, qua
.sine aliqi.a sn.c simplicis
natur.e passiMlilale vcl per- eos fai it ossc, vivcie, alque soiitire, rationalcs csso,
ti.ibatione, a.il cliam immntulione. Dc co namqiie liberiim (|uoqiic habcre vohiiitalis arbitrinm; sed li-

dicilnr: Tu niUem Domine viniitiim, cim Iraiiquitli- Lcniin, lum liberatum. Liberiim cnim arbitrium ma-
tulejiidicas {Sap. xii, 18) : quod aulein tranquillum net, clia.n nunc iu homiiiibus [AL, oinnibus]
per na-

cst. non cst pcrturbalum. Sic cliam ct humani cor- turani, qiiod in quibus volueril Deus, dignatiir libe-
poris membraDeo ascribunt |A/., ascrilmntur] ;
si-
rare pcrgratiain, ne malam habeani volunlatem. Ex
Et
cul •
.V«Hiis liKC feceriinl me (Psal. cwiii, 78) :
quo eiiim primns bomo libero arbilrio vemindatiis
Ociili Do- libcrtas homi-
ilerum : .\mbuliibo inter eos; et ilcrum :
est suh percato, ideo mala ca^pit esse
mini superjuslos, et aines rjus in prrces eorum (Psal. nis, quia ipsi lihero arbitiio
ablala esl bonitas voliin-

dum omniiiiodo nibil tale, vel corporale exinde noiiio a scipso hal cre poiuit, nisi
xwiii, U;) : tatis,(|iiain

de Deo nicii'; liumana putare debet. Tam [AL, tani(;n] gratia divinne misericordi;e adjuliis habuisset; sine

clenientcr Deiis huiiian* cnnsuUiit infirmitali, ut cujus adjutorio liberuin arbitriiim iiec convcrti potest
non possimus agnoscere nostrai nec proficere in Deo. Utrumqiie ci cdere
quia euni, siciit cst, ,
ad Dcum ,

loculionis inoic seipsuin nobis insiiiuari vellct, qua- ^ debemns, et graliam Dei, et libcrum arbitiiiim bo-
temis ad siia por noslra nos iraherct, el dum con- miiiis. Si crgo noii cst Dei gralia, quonio lo salvaliir

desceiidil pcr pclalcm noslre infirmitati, asconda- mundus? Et si non est libcrum aibilrium, quoinodo
iniis nos pcr iiitclligenliie puritalcm ad illuni secun-
judicabitur mundus?
(lum su.-e donum grali:e.
CAPUT !X.
717 CAPUT \II.
Dc diversitate corum qua: sunt.

Quod Deus ubiijuc sit tolus, potcslate naturali. scmper non esse rne-
Omne quod est , aiit fuit , et

IIoc inaxime intcUigcrc debcinus sancia; Trinitatis pit ; aut non seinper fuit , ct esse ccepit. Quod itaqiie

nnain caindemquc nalurain ila totum implere, ul iion non coepit csse, scd senipor fuit , solus Dcus esl, Pa-
sit aliquid ubi non sil. Sicut acutinsime quciiidam ler, et Filius, et Spiritus sanctus; quod vero esse
€hrisiianum, pbilosoplio interroganie ubi est [Al., ccepit, oinnis esl creatura. Ideo in rerum natnris hse
cssct] Deus, rcspoiulisse fcrtur Dic tu prius, o pbi- :
duo tantiim sunt , id est creator, ct crealiiia. Sed
lusopbc, ubi non sit. Tola itaque di\iiiilas ubiiiuo quod semper fuil et semper est, aut ingenitum esl,
tola est, ct iiullo coniiiietur loco, qiiia iion cst localis aut genitum; aut ncc ingeniiuni, nec genilum. El
Deus ; lola scilicol iii spiritalibus cl corporalibus sunt h.TC tri;»jeternaliter tria. « Quod ingcniium esl,
singulis, cl lola sinnil in uinnibus creatiiris. Nec ad- U Paler est soliis, quia a nullo esse habel quod esi.
huc dc gralia loquimur, qiia se gratuito muncre iiii- nisi a seipso; quod gcnilum est, Filiiis est, ciii a Pa-
sericordiiC su c salvaiidis hominibus pr;cliel ; sed de Ire est esse qiiod est; qnod vero nc; ingenitiim est
iiatura, qiia Dcus omiiia (pi.c fecit, el iniplcl, cl coii- nec genitum, Spirilus sanclus est, cui esl esse a Pa-
tinct, sccuiiduui (piam dicit : Caliim ct lerram eijo ire et Filio procedere. Et ha?c tria Trinil.as esl vera,
impleo [Jcr. xsin, 2i). Kl sccundum quam ipsi Dco consubstaniialis et coa'terna. QiuJlgitirFariud esl ge-
bealus Davrd dicit : Oiio ibo o Spirilu tuo : et a (acic nnisse, quam natum esse ; aliud esl procedero, quam
tua i/iic (uijium [l'sal. cxxxviii,")? Etde Chrislo, qiii
718 genuisse, vel natum esse : manifesiiim esl
csl sapiciitia Dci, dicitur : Altingit a fiiie usiiue ad quoniain [.4/., quomodo] alius »lsl Pater, aliiis Filius.

fmem (ortiter, et disponit oiniiia .SHanlcr (Sap. viii, I). alius Spiritns sanctus. Trinitas itaque ad personas
De Spiritu quoque sauctu Scriptura sancla sic loqui- Patris, el Filii , et Spiritus sancti refcrtur : Unitas
liir : Quia Spiritus Domiiii replcvit orbcm tcrrarum ad naturam seternae Deitatis pertinet. Porro plurima
{Si.p. I, 7). Trinitas itaqne, (pij; ost Dcus unus, \e- in eis qu.i; facia sunl, el cx lempore coepcrunt [.4/.,

• .f£nea$ Paris. cap. 8'2.

£9 DOCMATICV, — nc KIDE S. TRlMlATiS LIDRl UI. LIB. II. 30
(juoJ ox tPinpoiii ni![iill, «lisl.iiitia iii\i'nil:;r (".>(; A (|uia forma Dei accepit fnrmam servi, ulruinque
vara qu:L'daiii c\ cis sii:il .>-|jiril.'.iia , ((;!;i\l.'.iii f<i:i)i)- Dcus, ct iiinimque Iioino; sed utruinque Dciis pro-
ralia; i|ua:il.iiii )iivibi!-ili;i , (iua-d.im ViTo visibil;:!. pler accipicntem Deum, c.trumquc aiitem bomo pro-
QniiMam itaiiue iii i'is rjcluiii (licilnr, el iion iialiiin, plcr acccpluni liomincm. Non laincn illa susceptinne
ut coiluin, t'l tcira, cl nmila iii (Te;itiiiis : (luiilil.iin aUcniin coriiin in altcriiiii ciinveisuiii atquc iiiiiia-

vero fucliim ilicilnr, cl 1..1I iiii, scd iiisciisiliililcr, nt tiiiii cst; iicc diviiiitj> qiiippe iii crcatiiraiii niulala

ariioies cl liciliiC de tci'i;i; i|iiidd;iiii cst lactiiiii , na- csl, iit doistcrct cssc ili\iiiilas; ncc creatiira in divi-

tuinqiic sensiliililcr, ul lioiiiiiics el aiiiiii;ilia. .Miiiuid iiililiiii , ut desistcrct essc crcatura. I."niim taiiicii

ciiara facluin est, cl iialuni, et reiiatiiin, ut lioiuo boruiii miraculis claruil; aliud succubuit iiijiiriis :

factus a Deo, iiatiis a p.ueiilibus, rcii.iliis gi;\tia Dci, sed iiiill:ilciuis aruis fiiit qiii miraculis claiiiit, aliiis,

siinistcrie [AL, iii iiiysicrio] l)«ptisiii:itis; tpia' rcge- qiii iiijiiriis fatigatiis est ; sed iiiius atqiic idem in

ncratlo in solo Iioiuiiic iiivcniiiir, scd noii iii oiimi. fornia Dci coiisiihstaiilialis Palri, in forina servi

Quiildam vcro in his que facla sniit, ralioiiale est ct COD&ubstantialis niatri, aniina el c:irnc bomo plcnus.
uortale , ul idein liunio : sed lioc in miIii hoiiiiiie , et

in oiiiiii rcpciitiir; (}uiililaiit vcio r:ilioii:di' tiiiliiin

719 C.\PLT XI.

g 1'lriim aniina Cliristi plenam liabeat divmitalis svm

esi, noii niortale, ntanf^cUis : et hoc siiuililci in snla
coijnitioncm.
aa^elica natura invenitur, et in oniiii; scd cx his, id
Conliilenter plane ct iiiilubil;intcr diciiiiiis dc san-
est, angelis, (|uidam sunt .ftcnialitcr iniscri, (pjidam
clis aogelis, atqiie hoininibus sanclis, qiionim qu:'m-
a'tern;diler lieali ; siciit cliaui dc hominilnis, (piidaui
vis qiiislibel pcr adoplionis giali;iiii niiiicnpalive
siint pwiiales proptcr nicrila inalili;B; (piidam vero
Deus dicatiir, iiiilla laiiicn ralimie Dciis aiigcloruiii,
cuni angclis, (pii siiiini scrvavcriint principalum,
vel Dciis sancloniiii iialiiraliler dici possc, sici t di'
Leali a'lernalitcr eriiiil per gratiain Dci. Scil li:« di-
Clirislo diciliir : Ktiidorciit eiim omnes iiiigili Dci
versilatcs creatiir.inim ci coininiit.iiiilitatcs , alt iiiui
(Psul. xc\i, 8); et, Omnia subjccisti suh pedihiis
80I0 cl iiicoinmiilaliili Dco ci'cat;e siiiit , (pil oiiinia
ejits (Hebr. 11,8; Psal. viii, 8). In eo qiio.l ail,
qu;e suni in cado et in lerra, ul>s<^iie «lla dut>«ialione,
omiiia subjccit, nihil diiiiisit noii siil jccliiin ei.
sicut voluil, fecil. Iloc qiioque sciemliim est, quod
Quainvis (piislibcl sandus diviii;i: baliitalioiie gra-
omnis siibstaiilia, iju;!; Dcus iion csl, cicatura Cst, et
liae [,!/., habitationis gratia] 'pncciiiuus esset, nullus
<liix cieatura noii est, Deus csi.
lamcii eorum in unam cum divinitnte personain
CAPIT X. elcctiis est, iiisi Cliristiis D:'iis, et lioiiio. Anima
Quod quwdam viirubilis fuctn cst conjunctio creatoris C quippe, cl caro Christi, cum Verbo uniis cst Cliri-
aii creatKrain. Perquaiii vcro (biriiiu cst,
sliis, ct uniis Filiiis. ct

Iiiter Iiaiic [Al., haruiii] scilicct crcaturanim niira- a saiiitatc [A/., lirmilalc] lidci pcnitus alicnuin, ut

bilcni et speiiosam [varidatciii, cx qiia] piilclicrrima dicamiis aniinaiii (;iirisii noii plcnam sua; [.4/., in sc]

Mniversitas format;iriiHi coiist:it icrHm, dc qiia dici- dcilalis liabcrc iioliliaiii, cuni qua n.iliinlilcr iiii;im

tur : F.l erant (imnid valdc hoiin (Cen. i, 51). (Iji)ii;i cicdiliir halierc pcrsoiiaui. Liide Jn uiins D.iplisla

vero ,
qiiia a bono ondita i siiiit crcatorc, sed non sie Cliii-.l() siiigiilariter ac sine inciisura datam Spiri-
lioii:i siciit rrcator, qui soliis csl sunimiim ct iiicom- liis largit;ilciii dixil : Airn cnim ad mcnsuram |aitl

iniit:il>ilc honuni) : lioino solus ;id iiiia^Niicm ct siiiii- dut Dens Sinriltim (.loun. 111, Tii). Ilniiiiiiihiisad meii-
litiiilinciii coiidiloris crcaliis cssc lci^itur, ct rdtcissi- siiraiii d;it; iiiiico rilio ail inen<.iir:ini noii dedil,
miis |/1/., fclli Issiiiii] liorti , <pii paradisus (iidtiir, qiiia oiunis pleiiitiido diviiiiuitis iii co lial>ii:il. Ipsc
h:ihilator con'<liluliis , iiniusiiiic tantiiiniiioilo rriiclus est eiiim qui dat sanctis, ipse est qiii accepit ; el
pjiulis probibiliis, qiiatcnus l;ini f;icilis oliscrvalioiie qiiia poteiisest ad mcusuram dare, idco iioii dchiiit

iiiaiilili , ciclcsleni mcrcretiir br;ililiidiiiriii : scii iii- ;i I nicnsuram :i<cipcrc, lii foriiia eiiiiu Dci maiiciis
vidla ruciitis aii;^'cli dc l)c:itilMiliiic sii:i , liiijiis iiiaii- Spiriliim d:il ; IVirniaiii scr\i accipiciis Spiriliiin :i('-

dati transnrcssiir etfcctiis cst, :ilipie iii hiijiis cxsilii, ^ ( cpit : ipsuin eiiini, (piciii :id incnsiiraiu dal, loliiiii

siciit conimiii:itus cst 'i crciitor, a'i'umiiosaiii (l(>jcctiis acccpit. Ad niensiirani <|uippe dat niiiltis filiis; sed
est iiiiseriaiii , ct pii'ii:ili miirlis ( ondilioiic luulclaliis iion ad nicnsiirani ;icci pil, qiii iiniciis est Kiliiis,

(fie'11. II). Sed initissiiniis crc;iliir, nolciis f;ii liirain (pii;i sic cst n;iliiraliti'r lioiiio verus, iil idciii sit iia-

liua^idis sii:v a'lcrn;iliti'r peiire , iiilsit filiiini siiiiiii liM:ilitcr ('li;iiii Dcus vcriis. » lii Cliiisio aiitciii sc-

uirgenitiim Dfciiin ,
pcr <picm creavit liomineni, iit cuiidiini catholic.e li(h'i verilate:ii, iii iiiiitate pcr-
por euiiidem rcdiincreliir, per quem crcatus esl. Qm" S9n:e simiil ct deitatcm fateimir, el aniniam raiiona-
caniein ex virgine assuiiieiis, il:i hiiiii;iii:i' iialui u lcm el cariicin. Iii ipiu l:imcii (h'itas Spirituiii ac-
adiiiialiis csl, iit idciii csscl hoiiiii, qiii Uciis, cl Dcus, cipcro iioii |>iitiiil, qiiia sccimdiiiii ilcilalciii Patcr, et

qiil hoiiiu : ipii;i talis crat ill» susccptio, ipia' Dciim Kiliiis, et Spiritiis saiictus uniis cst Dciis. iNon cigo

homiiiciii faccrcl, et hominein Dciim ; ncc iilla cst iii potuit Spiriiiim sanctiim iliviiiilas tilii accipere,
hac (liiariiin conjuncrnine naturariini , id cst, (livinl- cum ipse .Spiriliis sanclus sic proccdat a Kilio sieiit

taiis atqiic huinanitalis , personaliK scpaiaiio. Ei go prnccdii a Palrc, el sic delur a Kilio siciit daluf *

• J^Iiicas Pari». lap. 83.

 : ;

SS
,, B. ALBIM SEU ALCUIM OPERUM PARS
F.
UI.

a.que idem. Et boc -otum simplex totum Unitas

Cl.nsti Spirit«m acce- A
,

Palre. Resut ilaquc «l anin,a

tolum Tr.mtas, tolum o,.o...ov. quia esse quod
accepit, quia
pcri.. quemt.men non ad mensuram
dicilur non cssc, substanliale est, unum esl in Patre, et Filio, el Spi-
lotura accepii. Ubi enim mensura
ritu sancio ; et borum una actio est, sicut una vo-
plenitMdinis iiive-
plcnitudo perfeclionis el pLTfectio
luntas. Fuerunt enim omnia ab aeterno [in] Deo.
[Spirilus, pleni-
nitur. Pcrquam cliam pli-niludinem
Operalione aulera, id est, virtute Dei, qui esl Filius,
tndinera] divins cognilionis habcre
manifesium est
apparuerunt omnia, et facta sunt sicut voluit, et
in quanlumcnim cuilil el sanc.onim Spiritus datur,
abeo. Non qnandn voluit, et quoraodo voluit, qui fecitomnia :
in tanium cognilio Diviniialis accipitur
ple- sed non ille factus, per quera facia sunt omnia. Na-
est anims Chrisli in aliquo
cnim .-cstimandura
lus est ergo Filius Dei, ex xterno aelernus, de Deo
nam Divinilnlis dccsse noiiliam, cujus una csl per-
ut Deus, de lumine lumen, sicut sxpissime diximus et
sona cuin Yerbo, quam sic Sapientia suscepit,
seraper diceuius.
cum divinilate sua una sil in TriniUle persona.
ipsa
CAPUT XIV.
id esl. Chrislus crucifixus. quem Dci virlutem Dei-
(/ Cor. Omnia per Christum facta esse, ipsum vero natum
que sapientiam Paulus aposlolus praidicat
non factum.
I. 24).
B Jn principio fecit Deus coelum et lerram (Cen. i, i);
CAPLT X».
idesl. in Chrislo fecit Deus, qui est Filius Dei, qui
eognilionem,
Si anima Christi plenam habct divinitatis
dicilur in Evangetio, FUium nesarer^tem
auomodo esl Verbum Dei, qui esl virtus, et sapientia Dei,

judicii (Marc. xiii, 3:!). sicut dicitur in Psalmo : Omnia in sapientia fecisti

locuiionis, quod (Psal. cni.^ii). Sed ipse idcm [Al., id eslj Filius,
In Scripturis sanctis genus cst

apuJ gramnuiticos roelonymia dicilur, id esl, dum

anie omnia semper est, et semper Deus, et semper
per eflitienlem desigiiaiur id quod eiricitur. Hoc Deo; idcirco
in i^oovo-tov Pater etFilius. In eo vero
quia [At., ideo vero] quoJ Filius dicilnr el est, genilus
enim genere loculionis Dcus nescire dicilur,

nescientes facit; etiam el scire Deus dicitur, quia est, oonfactus; quamvis Apostolus dixisset : Qui
scienles facit, sicut scriplura esl : Tentat vos Domi- factus est sapieniia nobis a Deo (J Cor. i, 30) ; non
nus fteus vester, ut sciat, si diligalis eum [Exod. xvi, quod faclus sit in substantia sua ut essct, sed effe-

4; D£u(. XIII, 3). Non cnim sic inlelligendum csi, ctus est ut Dominus esset omnium qiiae facta sunl,

quasi Dcus nesciat si diUganl eum, de quibus boc dum fuerunt quibus Dominus esset. Creaturas ergo

(licitur : sed iit illi ipsi stianl, quantum in Domini lecit Deus per Filiuni, sed non Filium fecit, per
rlilectionc profecerint [\l., proficerenl] ;
quod nm quem fecit omnia ; sed genuit dc substanlia sua
tcntationibus quae accidunt, non plene ab homini- *-'
aequalem sibi. Natus est ergo Christus, non factus.
bus agnoscitur. Et ipsuni leiHat, pro eo positum est, Ubicunque ergo dicitur quoiiiam factus esl, post
qiiod tintari sinat. Sic ct cum dicitur nescire Deum, primam gcneralionem dicitur, quae ex seierno [Al.,
aiit pro eo dicitur quod iion approbat, sicut impiis quae a;ierna est] esl, et una esl, et sancta, el ineffa-
«Jicliinis est : iVejWo vos {.Vatlh. xxv, 12); autpro bilis. Legitur in Aclibus Aposlolorum : Ceriissimt
ro quod ulililer nescientes facit, sive etiam pro eo igitur sciat domu» lirael, quia hunc Christum Deus
quoj non est tempus sciendi, sicut in Evangelio dici- fecil, quem vos suspendistis in cruce (Acl. ii, 5C)
lur ; De die et hora neino scit, neque angcli in ckIo, ne- et .Apostolus : Qui factus est ex midiere (Galat. iv,
queFilius 720 nisi Pater (Matth. xiii,3'2). lloc enim i) ; et evangelista : Verbum caro factum est (Joan.
gcnere locutionis ncsciie dicilurFilius, quia nescien- I, 14). Ista umnia non in ejus existcntiam, vel snb-

tes fecit, quod iitile illis fuit nescirc, id est, quod stanliam, sed in actus, et in ministratinnem ejus
non ita sciebat, ut eos scire fecisset. Quia ulilius potcnti:e atque virlutis dicuntur. Quod Apnstolus
illis fuit diem judicii ncscire quam scire, ul scmper ait Christum Dei virtuleni el Dei sapientiain (/ Cor.
parali csseiit et vigibiiles , dum qua hora dies I, 24), non ita intclligendum esl, quoJ Paler dici
Domini quasi fur venirel, paratos inveniret eos. n nnn possil virlus, vcl sapienlia, sicul dici non polest
CAPLT XIII. Filius, vel Verbum; quia lijec relaiiva sujit nomina,
Qiiorf unum opus sit Patris et Filii. sicui siiperius dictum est : illa vero, id est virtus
Operatur ciiiin Paler per Filium, per quem fecil et sapientia, substantialia sunt ideo Pater,
: virlus
oinnia, et seinper operalur : sicul dictum est : Om- et sapieniia, et Filius virtus ei sapientia; et Spiri-
tiio per ipsum facta sunt (Joan. i ,
5) itcra Pater
; :
lus sanclus virtus el sapientia ; non tamen tres vir-
mcus usque modo operatur, et ego opcrvr (Joan. v, nec
tutes, tres sapientix, sed una virtus, et una
17); non divei-silalem cperis designans, quia unum sapientia Paler el Filius, et Spirilus sanctus ; sic-
vpusest Patris el Filii, sed personarum propricla- ut una subsUntia, ei una omnipolentia, ei alia qux
t^-m ostendens. Ipsa itaqiie operalio Dei, id esl, san-
de subslantia diviuilalis dicuntur. Et ita inteiliga-
cla Trinitaiis, voluntas est Dci, el voluntas Dei tur Filius sapieniia Patris, quomodo diciiur lumen
simplex esl, et seinper in rcquie beatitudinis. Nec Patris; id est, utquemadmodum lumen delurai-
aliud esl Deo operari, aliuJ vellc, sed idem est illi ne, el utruraqne uuum lumen, sic intelligatur sapien-
vclleetoperari, quia voluntas Dei effecliva est po- dc sapientia
lia , et ulrumque una sapientia ;
quia
Uuiia. .Nec Deo aliud cst esse, aliud velle, sed unum in illa simplicitate divinx oaturx 721 non esl aiiud
 ,

')3 DOGMATJCA. — DE HDE S. TRl.MTATIS I.IDIU III. LID. II. S»

sapere quam esse, nec A
aliuil esse quam posse, nec multoiies legaliir qiiod iippjriicrii
[.tJ., appartiissetl

aliud posse quam vivere. Eadein ibi sapientia qua; Deus ruilibci iii Vcteii Testamento Patruin, scd ap-
[et] esseniia, eadem polenlia quae et essenlia, eadem paruitquibus voliior.U pcr sulijoctani croaturam, in
vila quae et essentia, et hxc omnia unum, ct unus qua voluoral sie;ic, ct qiioinoJo voliiit. Se<) nullate-
Deos. Dus a (|uolit)ct visus esl [iii] sulistaiitia diviiiitatis
CAPUT XV. suae , quse oinnino invisibilis el iiicomniulahilis cst.

De eo quod Jtcut Pater ett vtto, ita el Filius ett vita. Quod beatissiinus ct magnus propbcia Moyscs intel-
Sicut Pater vivificat, sic et Filius quos viill vivifi-
ligens ait Dco, cum quo ut amiciis ad amicuni, facic

non tamen alios vd aliler Pater, ad faciem lociitiis esse dicilur : Si iiire>ii gratiam anii
oat {Joaa. V, 26) :

tc, ostrude milii temelipsum {F.xod. xxxiii, 15). Si

et alios vel aliier Filius, sed eosdem quos Pater vivi-
Nec Spiritus sanctus itaque ejusnaturam substanliaiiiqneronspicerei, nul-
ficat, vivifical et Filius similiter.

ab bacvivificatione seoemendus est, quia unum opus latenus diceret : Ostende milii tcmctipsum. Ipsi ergo

una sub- appaniit Deus in ea specie qiia volucral, non aulcin

est Patris, et Filii, et Spiritus sancli, sicut
stantia alque essenlia. Sicut enim Paler vivens vita ipse apparuit illi in natura propria , quini .Moyscs vi-

esl, iia el Filius viu. Manet ergo Paier vita, manel dere ciipiebat. Manifeste [Al., cupieliai nianireslc]
B noverat utique, quod corporaliler vidclial, qiiodcun-
[el] Filius vita. Paler vita in semelipso, non ab alio,
que videbat; el verani visionem Dei spiritualiler rc-
Filius vita in semetipso , sod a Patre, qui eum talem
genuit, ut vitam haberet in seinetipso. Diclum quippe
quirebat. Loculio quippe illa, qux ficbat in voribiis

est, sicut ipse Filius ait : Sicut Paterhabet ritam in

sic 722 modiGcabatur, tanquam esset aniici loquen-

umelipio, vitam habere in lemetipto

lisad aniiciim. Cnnfirmat vero evangelisla Dci esse
tie dedit et Filio
nalurain omniinodo invislbilem, uhi ait Deum nemo
(ioan. v, 26), id est, genuit Filiura , vitaro in semet- :

ipso babeniem. Hoc solum inlerest quod Pater vita

vidil unquam {Joan. i, 18); quia plciiiln<lincm divi-
,

est non nasrendo, Filius [vita] esl nasceiido; Patcr

nitatis qiise in Deo esl, nemo oculis vidit, ncnio inente

de nollo patre, Fijus de Deo Paire; [Pater] propter coinpreliendil. Nec eliiiin angelica: nalura; cdinprc-

Filium Pater esl, Filius vero ei quod Filius est pro- hensibilis est Deus : qula vcre incompichcnsiliilis di-
cilur; sed secuiiduin iiiensuram doiialionis Dei, ita
pter Patrem esl, el quod est, a Patre cst, et a vita,
vita est. Paler qui est viia in semetipso, genuit Fi-
Deum vel angcli vel aninix sanctoriiin iniclligunt.

lium qui esset vita in senietipso. Ideo et ipse Filius Proinde quanixis usqiie ad xqiialilalcm angclieam

ait : Sicut mvit Pater, el ego riro propter Patrem buniana post icsurrectioncm natiira proficiat , et od
{Joan. VI, 58). Non Jta dicuim esl, quasi in seipso ,-.
c-onlcmplandum Dcum glorificala consurgat, viderc

Filios propriam non baberet vitam, sed participatione tameii cjiis csseiitiam plcne non valel, sed unicuique

paternx viiae vitara haberet. Sicut oculus carnalis sanctorum ad sux sufficicntiam licaliludiijis ro:iiii-

participalione lucis allerius lumen accipil, quod non leslabitur gloria ejus.

habet in seipso, nisi aliunde mutuasset. Sed jam jain- CAPUT XVII.
que [AL, jam itaque] lalis a Paire geniius esl Filius, Quod Ulo' visiones, quce in yeteri Testnmenlo Patribut
qui io seipso vivcret ; sicul Pater non est indigens
apparuisse lcguntur, maxime per angelicas admini-
stmtiones (iercnt.
vila, sic Filius non indigeret [AL, indigel] alterius
vitae. Esl Paler vita, est Filius vita utrunique
Qimd vcro omnia qu.T. Patribus visa sunt congruis
; [.4/.,

utriqiie] tamen una non dua? lcmpnrlbiis vil loeis, sccimdum Dei dispeiisatioiiera
viia ,
,
quia unus Dcus,
non duo dii. In hac vero vita vi\ii mundus, et vivet
per angclicas esse [AL, essent] adininistraiioiirs
quandiu obedierit huic viia;. Unde el Petnis ait :
apcrlissinic cxiiniiis mundi Doclor, qui ii: terlium ra>

Tu verba vitw ceternce habes {Joan. vi, 69) plus cn"liiiii audivit [M., audire niciuit] qiixdam ar-
: Id est,
qui tibi obedicrit, vilam aciernam habel. Et ipse Do- cana niyslcrioruni Dci vcrba. oslcndit, iibi ail: Sonne
minus Amen anien dico vobis omncs sunt administratorii spirilus ad miniitrati'<nem
: , , quia venit hora el
'"''''"''^ *** '*"''/^'"'""' "?'•"" ^"''""
nuncest,quandomortui uudient rocem Filii Dci, et D"'""' '"l
{llebr. I, li); volens intelligi illa oroiiia nnii solura
qui tiudierint vivenl (Joan. v, 2S). Quid esl eiiini au-
pcr aii(;clos facla , sed etiain proptcr nos facta qua;
diciit, nisi obaudient, id csl, obedient ? Quantum cnim ,

In vcterilius lcguiitur figuralionihus ; cl paulo pnst :

pertiiiel ad- auris auditum, non omnes qui aodienl
Si enim sermo per angelos dicttts, faclus ett /i'mtu :
vivent; multi enim audiunt, et non creduni, vel non
fariunt qu:e [A/., quod] crcdunt; audiendo et non omnia qux daUi suni vel dicia populo priori, per ao-

crcdeiido non obediunt; gclos ministrata csse ostcadil; nostm: vero saluiit
non ohediendo non vivcnt.
Itaque hi qui audient, nibil est aliud, quam quod origiiicm ct plciiiliidincm pcr ipsum Dci Filiuni mox
obcdiunt qui ergo obcdicnt, vivent. in scqiiciilibus cjiisdcm cpislul.T; vcrhis miiii>lniuni
:

esscdcnioiistravil. Elbcalus Stcphainis proloniariyr

CAPUT XVL angrluni Moysi loculum esse in nainma ignis asscniit
Quod substantia divinitali» omnimodo invisibilis til, in dispiitatianc quam baliuit cuntra I.ipiilaiores suo6
el incomptehensibilis in tua natura creaturis. diim in c.idem visione dnilur IKmiinum
(Act. VII );

Siciit igitur iminiitabilis est ninnino Deus, ita ct apparuisse Mnysi : apparucrunt vcro aiigcli, ci li>culi

iuvisibilis est in natun magniludinis sux. Qiiarovis suiil in pcrsona illius qui eos dimcral {F.sod. iiO.
 :

35 J5. F. ALBINI SEU Al.CUlNl OPERUM PARS 111.

Apparuit A de Patre procedit, et toLis .!, Filio; totus in Palre

Sed quseri potcsl cur Scripliira iion dicat :

nianct, ct tolus in Filio, (pjia sic nianct nt proccdat,

aiigcliis, vel loriilus cst anselus cuilibct Patrum ?

sic piocedit ut maneal. Lnde naturalitcr hanc liabet

Qiiam\is fiuidcm prreco vcrla rcfcral judicis, non
Prxco dixit velfceil; sed Judcx cnm Palre ct Filio unilalis plcniludiiicni, ci pleniiu-
scribilur in gcstis : :

iliiis ii:iitatcm, ut tntum Palrem liabeat , lolunique

dixit vcl fccit. Quaproptcr prob:iliili ralione ^idcii
Kilium ; ipscqtie [.!/., ipse quoque] totus liabciitur a
polcsl, palribus iiosliis antc iiicaniatloiicin Clirisli
Palrc, totus h:ilicatiir a Filio (|iii ctiam a Palrc et
sub persona Doniini apparuisse, ve! loculos cssc an-
;

Filio a;qualitcr dalcr, imo et a scipso datur, sicul Fi-

gelos ncc illos cliam in sua appariiisse substanlia
:

liiis de eo dicil : SfiiriCus, tibi vull, ipirat (Juan. iii,

trcilcndiim esl, scd in subjccta cieatura, nu::c ab illis

8). Ipsc in prophetis loculus est, per ipsuni Aposloit

tcniporcoppiiiliiiin assiimpta est, ail miiiislralioiiein

invisibilis ost, ila sine liinore sKcularium poleslatum teslimonium pro-

oriifii sui. Siciit aniiiia hominis
fercbaiil de Chrislo qnia ipse loquebalur in illis
aliar.i aiigclicani carnalibus oculis naturam invisil)i- ,

(.U(. 11, IV, \i, xviii), siciil ipse I)oniiniis ait : Mon
b-m cssc ccrtissimum csl.
enim vos estis qiii loquimini, sed Spirilus Palris veslri
CAPUT xvm. qui luquiliir in vnbis {M-atlU. \, 20). lii ipso enim ha-
Patre inlelligendum es.^e, itbi dicilur oinnes fideles reniissionem peccaiorum, sive in
.Voii (le soln :
g [,g„j
yiii facil mirabilia magna solns.
baptismo, sive eliani in prcniienlia. Ipse cbarilas Dei
Uhicunqne in Scriplura sancta lcgilur, solus Deus, dicitur, quamvis Paler, et Filiiis sit charitas. Sicul
imn (lcunaqualibctpersona in sancta Trii.ilatc iiilcl-
enim [.!/,, sicut et] Filius sapientia Dei dicitur,
ligenduni csl, scd de tola sancta Trinilale.qua; a'qua- quamvis sit Paler et Spiritus sanctus sapientia, ipse
liler opcralur omnia qiwcunqiie operanda esse jiiJi- Paracletus, id cst, consolator dicilur, quia revera
dicat. Undc qiind in Psalmis dicitur : Qui (acit mira- dum doiia sacramenlorum dislribuit, consolationcm

bilia maqna tolus {Psal. i xxi, 18) ;

qiii [acit lumiuaria aniQKi' pr;T;bet : pcrquam [AL, per quem] diflundiUir
solus (Psal. cxxxv, 7), iioii dc solo Patre, sicut ad- iii coidibiis noslris Dci cbarilas ,
per qiiam nos loia
vcrsarii vidunlinlelligitur dictuni, scd detota saiicla inhaljilat Trinita». (Juocirca rectissime Spiriius saii-

TriniUile, qu:e cst unus, .soltis Dciis. SimiUler de ctus, cura sit Deus , vocatur eliam donum Dc.i ;
quod
Patre solo non quod Apostolus ait
csi intclligendum domim proprie, quid nisi charitas inlellii;itiir \M.,
Beatus, el so/ks potcns^Piex reijum ct Dominus domi- inlclligenda esl], qu« peidiicit ad Deiim , ct siiic qna
nanliHin ,
qui solus liubct immortalitalem , ct hu-em qu;clibcl alia virUis opcris boiii uon pcrdiicit ad
habitat inaccessibikm, quem nemo kominum vidil, nec Dcuni ?

riderc poiest (/ Tim. vi, 15, 10). In quibus verhis, q CAPUT XX.
iiec Palcr prnprie nominalus cst, ncc Filius, iiec Niliil itaque temporale in eo debemus inlelliqere de
Spiritus santUis; sed absoliitc, bealus et solus po- Spiritu sanclo, dum dicilur ilonuni Dci.

tens, Rcx regunl ct Dominus dominanliuni, quod esl

Hoc vero donum Dei . (|uod est Spirilus sanclus,
nnus, solus, bealus, iiotcns, invisibilis, verus Dcus,
coajtcrnum est ct consubstantiale donalori : qnia do-
ipsa Trinitas. qua; Kqualiter beala esl, 723 -«"1"*-
niiin donabilc polerit quainvis iion
lieri , sit riii do-
liter potens, iino oninipotens, eliani et uuipoiens,
iietur. Qiiod donum, id esl, Spiritus sanctus, non ex
quia una potciilia csl tolius sancU-e Trinilalii. Neque
tcmpore, scd ab xiernilate proccdil, sed qiiia sic
cnim quia ipse Filius alibi loquens voce sapienti:e
proccdebat iit csset donabilc, jam donuni erai et
(ipse e»t eniin sapicntia Dci), ait : Gyrmn ctdi cir-
,

.inlcqiian! csscl cui darelur. .\litcr enim intclligilur

cuivi sola [Ecci. xxiv, 8), separavit a se Patreni :

cum dicilur donum, aliter cum dicitur donaliiin. Nam

quanto magis ergo non est nectsse ut tantummodo ,

donnni potcst csse et antequam dctur : donatum au-

de Patre prster Filiiim vel Spiriium sanctiim inlel-
tim nisi ciiililiel dalum fueril, niiUo mndo didpotest.
ligatur quod dictum esl : Solus liabet immorlulita-
1,1 boc itaqiic donuni Dci occuiluni fiiit ab a;lerno in
lem, el lucem habilat inaccessibilem ?
Patrc cl Filio; manifeslandiim opporluno tcnipore,
CAPIT XIX. D duin esscnt quibus manifestari deberel. Ei hoc do-
De unitate Spiritus sancti aim Palrc et Filio.
num, id est, Spirilus sanctus in cadem unitaie sub-
" Spiritus ilaque sanctus, sicut Pater ct Filius, stanli.T et a^qualiUitc cuin Paire ct Filid conslslit.
plenus est Deiis ct pcrfcclus; imo unus Deus cum t'
Sivc cnim sil nnitas auiborum , sive sanclilas, sive
Patre ct Filio, atqiie una subslanlia, sicut sopra me- cbarilas ; sive ideo unilas qnia cbaritas, el idco clia-
inoravimus : quoniam ipse est Spirilus sauciiis, qui ritas quia sanrtitas : ncquaquam minor est iii aliquo
inScripturisdieiliirSpirilus Dei, vel SpiritusChristi, illis ex quibiis procedit. Et h;ec est .siimnia charitas,
sive Spiriius Patris, sive Spirilus Paraclciiis , ctiam qua gciiitus a gigncnle diligaliir, genilnremqiie suum
cl Spiritus vcrilalis; ncc nnn ct Spiritiis vita;, (|ui a diligat, et ideo non 724 amplius qiiam tria siinl :

Patrc et Filio ;cqiialilcr [prooedit, ct cuni Patre ct unus diligcns eum, qui de illocst; ct unus diligens
Filio ;equalilcr] adoralur, (piia a^ijualiler esl Dcus, euni, a quo esl; et ipsa dilectio, de qua dicitur, quia
lotus Pairis et totus Filii Spirilus; quia uniis n;iiu- Dcits cliurilas est. Et lccc summa et inelTabilis Trini-
raliicr Spiritus esi, tl Palris, el Filii ; proiiide tolus tas non uniiis Dei dici debei, sed unus Dcus.
• jf.ncas Paris., cnp. 81. i>
Idcm, cap. 83.
57 DOGMATICA. — PE IIHE S. TRIM iATlS LlCP.l III. l.in. III. 58
CAPUT XXI. A liiiilalem hirgiloris, cl iii omiiil.iis i.loin Spiritus lia-

beliir, sicut in pidphelis iiniis atq"e !.'in lociitus est

Cur idftn Spiritus sanclus bis a Deo Christo datvs sit ?
i

Spirilus (/ Cor. xii, t seq.). Ipse eli.im inelTabiiia do-

• AbsqiiL' duliiialioiie idco Spiritus sanctus bis da-
cet, qua' proforre humaiius sermo iion polest; ipse
iiis esl, ut conimendareiitur duo pracepta cliaritatis.
ciiim dicitur ab Apostolo gemitibns iueiiariabilil)Ui
Diio suiit enim pra^cepla , sed ima est charitas ; sic
postulare pro iioliis (Rom. viii, H>) : jiojinlare plane
eliam unus Spirilus, et duo dala. .^ec alia cliaritas
dicilur, qiiia nos postulanles facit incltabili coidis
dil git ))roxiinum, qiiam illa qiine dili^it Deiim. In
gcniitu. Scd iioii nnnc , iit qiioiniam , dona sancti
terra d.itnr Spiiihis, ut diligatur proximiis : de cojlo
Spiritus sunt in hominibiis; nam paucis in popiilo
dalur, ut diligr.iiir Deus. Quamvis sit aliiid Deus,
Israel dona emiciiernnt saiuti Spirilus pcr qu:c!ibet
aliud proximiis, tamen iina charitale diligendus est
signa, vel prophetias; miiie :mleni in oinni creJen-
Deus et proximiis. Deuiu plus seipso, pioi.imuin ut
tium inuUitiidine Spiritns saiKli gralia dininulitiir,
seipsum anuitor ainei. In lerra Christiis dedit Spiri-
seciindum voluntatem distri'.m i,lis Spiritiis [.!/.,
luin, sed de txelo est qnod dedit. Ille eiiiiu dedit, qui
Dcil. Et hoc cst, qiiod in Evangcbo dicitur: !\'ondum
>ic coelo descendit. Hic invenit ciii darct, sed inde
enim crat Spiritus dalus ,
quia Jesus nondum fuerut
attulit quid [Al., quod] daret. Sed ista cliarilas non
Q glorificatus [.\\., cinrificalus] {Juan. vii, 5;*). Siciit
lcnelur nisi in unitalc Ecelesia! Christi, ncc iliant ha-
enim unius corporis memlna diveisa balenl orfiiia,
beiU, qui se dividuiit ab unitale catholicx pacis.
qux tamen omnia una opcatur aninia et regit, dis-
CAPIJT XXII. tribuens unicuique memliro, qiiiJ fa(i:it; oculo. ut
Quamvis diversa Dci dona in sanctis, ab une eo-
sint videat ; manui, ut operclni'; pedi , ut ambnlet; auri,
dein<iue Sjtirilu singdis sinyula daiilur. ul andial : sic suntetiam diver.^a dona lidelibiis tan-
Doiia sancxi Spiritus membris Ecclesi:e sigUlatim qiiam menibris ad mensiirain ciii^iiie pio|iii:iiii distri-

dividiintur, et siiigiilis singuia dona triliiiuntur. In bula. Quanivis enini, ei iii omni lideliuni mtdiiiudinc
Christo siquidem sulo omiiis plenltudo donorum, diversae sint donorum grati;e, uiiuiii tamen rorpus est

qnia omnis plenitiido divinitalis in eo habitat. L'nde Ecclesiae per iiiuiin Spiriluni, uiia (li:irii:iiis (innpage
pleniis grati* et veritaiis ab evangelista pra>dicatur conglutinalum atqiie coniiexum : qni Spiriliis nica:
{Juan. 1, li). In Spirilu sancto oninis gratia diinonim hunvililatis spiriuii inspirare dignetur, qiiid deinteps
consistit [.1/., evistit]; ipse enini, proutvull, gratias dieendiim sit de inellabili Clirisli Jesii Domini noslii
dunoiiim largitiir, aliis daos siMinoiiem sapientio;, Nativitale, de quo Propbeta ait : licncrationeni ejui

aliis scieniiLe, aliis liiiem ; atqiie [Ita] unicuique in quis enarrabil (Isai. i.iii, 8)? ipiod ab alio iiu ipien-

viriut*; saiicti Spiritus gratia iribuitur secundum vo- C dum esse exordio meliiis arbitror.

• jEneas Paris, cap. 8G.

LlBlill T EKTIUS.
PKOLOGLS. nostra, iinde salva siia immorlalital<\ niorLilis esset
Duas cnioi crcaturas raiionalcs condiilit creator : [.4/., mori potuisset]. et diaboliiin lioniiiiis victorein

unam ccBlestem, alteram leriistrein; et uiramqiie iiiagis viiiceret jiislilia quam potentia , iit ostendeiet
liberi arbitrii potestale iiobilitavit, ut voluiitarie in utruniquc,el pcrpeliiam a'qiiilatis sii;e. jusliliani , ct

dilectione Dei, el diviiix pnteiitix laudc pcrpetualiter .i^lerii:!! bonitalis [siiael misericordiam. Jiislitiam iii

atque beate pernuuicrct. Sed quia prior, id esl, an- aiigelo homirida siii ipsius alipie lioiiiiiiis; iii hominc
geliea, non taineii tota, propria deleclaiido 725 V^~ veio ali eodeni iicrdito uiiserieoidiain, qncin grituilo
teiitia , ab aniort sumnii boni reccdens, in seipsam iiiagnae pietalis sii:e iniiiierc redinicrc \oliiit. Qiiod iii

delapsa, sui hoinicida lacla e&t, :eruiiiiiosam alque scquenlibusdiviiianobisdoinintegraliadicluiisuinus.

poeDalcin iinplotatis sux xtertiitalem experta pru- ^
:
CAPUT Pni.MllM.
inde invidia rontra bomincm inardesceiis, ne cflele- De gralia Dei, qua Deus humo fartus esl.

slem bealitudinis sedein possiderel, iiuilavit eiim ad In hoc etiam evideiiler coiuincnd itur quod Spiri-
peecandum, erri':ieiis eiim sii:c sociiim i.iiserix", qiiasi tus sanctns sit dniium Dei, sicut siipra oslciidiimis,

qiioddam solalium sibi esset cum plinimis picnas diim dicitur iii Syiiibolo (allio!ic:c tidei, ipiod Cliii-

jiati : vel cliam ul injuria crealori inurcrctwr \AI., stiis dc Spiritn sanclo conceptus, et cx Maria vir-
iogereictnrj, si crcatiira ad imaginem suam ronilita, giiie sit iialiis. Ciiiii alitcr dc il!o, aliler de ill.i natiis

perdilu dignitatis su;e niiinine itiiiiinine [AL, nnniini! •il, iioii de illo sicut do Patro, de illa voro siciil dc
in ;elernuni i;,'nem su^ej, sii:e sulMlercliir iinpirl:ili. Malre : (piid lanieii liie sancti Spiriliis inonlio faola

Qiiod pius couditor iioii passus, miseiatiis hoininciii. esl, iiisi qiiod iii:igna Dei gralia commoiidaliir?
refori)i:ire eum vnloiis ad prisliii^R digiiitalis nnbilita- Qiiid eniin iintiira hiimana iii hoininu Chrislo ine-
li:in, inisit uniciiin Filiiim siiiim bomineni susripcre, iiiil, iit iii iinil:ile |
t/., unilalom] porsnn.i; uni''i

iil i lein ,
qiii Dcus erat e\ Den , .'sscl bomo cx lio- 1'ilii Dei siii;;ii!:iriler essot assiiinpla ? Qii.o bniia

mine, et iininoi't:ilis habercl alii|iiid iinde mori p<>- \oluiitas? Ciijiis lioiii propositi siudiiim? Qii:c bo-
lilisscl. .X^^sumpsil il:iq(ie Dei liliiis e\ inurlalil:il« na opera pr.ecesseruni, qnibus niererrlur i«:a [Al.,
39 B. F. .\LDIM SEL ALCl I.M OPERUM PARS IH. 4«

islel liomo, una fieri pmona eiim Deo, imo et homo A eum dc Virgine nasci ? Quia hoc opus mirahile to<
non tuin dono donum] Dci faciuin est, et donum
ipse Dcus? Nempe ipse ex qno esse liomo coppil, [-4/.,

essequam Dci Filiiis, etlioc unicus, iini- Dci proprie Spiiitus sanctus dicitiir. Neqiic cnim
.iliiid coepil
et proptcr Dei Verbum, quod quii mundum istum fccit Deus, dici cuin fas est
gcnitiis ct propriiis ;

Dcus ut qtienindinoiliim est Dei Filium; haud enim eum oportei dicire naiiim
«ro fjctum esl, iitique ;

scilicot rationalis de Dco, scd faclum, vel crealum, vel condiliim, vcl
una persona quilibet liomn, anima
«na persona, Verbiim ci inslitutiim ab illo, vel ^i qiiid hiijiismndi rccte pos-
et caro, iia sit Christus
et verbum caro]. Unde nalur.Te humanae sumusdicere. Nec igitur concedcndum est, qiiidquid
caro [Al.,
nullis prsecedentibus meritis, sine du- de aliqua re nascatur, continuo ejusdem rei filium
tanta gloria
gratuito nuinerc, nisi quia maRiia hic et nuncupandnm. Ut de multis exemplis hoc profcrain,
bitalione
fideliter et sobrie considerantibiis certR qui nascuntur ex aqua ct Spiritii sanclo, ne-
sola Dci gratia
ostenditur? «l intelligani homines per que filios eos recte quisqiiam dixcrii aqii.T, vel Spi-
evidenter
a peccatis, per ritus sancti, sed plane dicuntur Filii Dci Patris el
ramdem pratiam se jiislificari posse
malris Ecclesi:e. Sic crgo de Spiritn sanclo natus esl
quam rartuin cst ut homo Christus niilUim possit

Sic sanclam Virginem malrem Filius Dei Patris, et non Spiritus sancti. Si cnim
habere ppccalum.
scilicet Filii Dci, angelus salulavit,
quando ei futu- B Filius Spiritus sancti diceretur Chrislus sccunduin

partum Ave (inqiiit) gralia plena; humaniiatero, duo Patres essent in sancta Trinitate,
nim nuntiavit :

Iwenisti (ail) graliam apud Deum et Deus bomo factus, duos habuisset Patres, unuin
el paulo post :

(Luc. I, 28, 50). Et ha-c quidcm gratia plena, el divinitatis, alterum humanitatis. Sed quis hoc di-

invenisse apiid Deum gratiam dicitiir, ut Domini sui, cere audebit?

imo Domini omnium, salva yirginitatc, malcr esset. CAPUT IV

Quomodo intelligenda tit misiio Filii a Patre 7
C.\P11T IL
beatus erange- Quicrendum quomodo intelligatar missio Fi-
est
Ad commcndalionem ejuadem gralia-,

lina Cliritlum ait, plcmim gratia et veritatc. lii ? Pater enim solus nusquam legitur missus ; dc

aulem Doinino Joannes evangelisla cum

Filio quidem ita scribit Apostolus : Cum autem venil
Dc ipso
habHavil in plenitudo temporis, misit Deus Filitim suum, faclum
dixisset : Yerbum caro factum e*t, et
ex mutiere, faelum sub lege, ut eot qui tub lege erant,
nobit; adjuniit : Yidimus, inquil, gloriam ejus,
a Patre, ptenum gratiiB et
redcmiret {Gat. iv, 4). Cum aulem ait : ilisit Deu»
gloriam quasi unigenili
Fitium suum, facium ex muliere, satis ostendit eo
veritalis (Joan. i, U). Qiiod ait : V,T6«m roro (a-
ipso missum Filium, quo faclus est ex muliere.
etum cst, hoe esl, plennm graliie ; qnod ait : gloriam C
plenum Qiiod ergo dc Deo natus est Dci Filius, in lioc mun-
quasi unigenili a Patre, hoc est, terilatis.

Dei Filius, non do erai, sicut Evangelista ait : /n mundo erat, et

Veritas qiiippe ipsa unigenitus esl
homincm lanla mundus per ipsum faclut est {Joan. i, 10) qiiod au-
gratia, sed nalura. Gratia suscepil ;

ho- lem de Maria virgine natiis est, in hunc miindum

unitalp personse, ut idem ipse esset etiara filius

unicus unigcnitus. In ipso uno missus advenit. Nant el ipse Dominus ait : Ego a
minis, qui Dei Filiiis

Deo et liomine, plena gratia humanitatis, plenaque

Patre etivi, et veniin hune mundnm (Joan. tvi, 28).

divinilalis veriu» agnoscitiir ; 726 h*^ pleniludo [Ergo a Patre exire, et vpnire in huiic mnndum] hoc
qua est milti. Quid igitur esl quod de illo idem ipse
divinitatis in seipsa plenitudinem habet gratise,
humanitas sua evangelisla dicit : In mundo erat, et mundtis per
est ^Al., qux est] tola in divinitate ; et

plcnitudo gratiK plenitudinem in se habet veritatis,

eum factus esf, et mundns enm non eognovit {Joan.

qna est [Al., qua; esl] tota divinitas in huma- 1, 10); deinde subjungit : /n tua propria venit*

nitate sua. Ila ut pleniludo veritatis plenitu-

• llluc ntique missus esl, quo venit. At si in hunc
dinem in se habeat grati;e, et plcnitudo grati» mundum missus est, illuc est missus, ubi erat. In

plenitudincm in se habeat veritalis. [Sic est ergo

mundo erat, et in mundura missiis est. Quam mis-
Christus plcnus grati»; et veritatis], ut sicul a divi- D sionem tamen opug esse sanctx Trinitatis nulli cm-

niiate plenitudo humanitatis suscepta est, ita in

tholico dubiiaDdum est.

huinanitate ejus plenitudo sit divioilatis, Apostolo CAPUT V.

testanic, qni ail, : In quo habital omnis ptenitudo di-
Quomodo miisio taneli Spiritus sit intelligenda.
mnilali» corporaliter (Cotoss. ii, 9).
b Sicut enim a Patre Spiritus sanctus mittilur, tta
CAPUT 111.
utrumque enira in Evangelin legitur ipso
et a Filio;
Quomodo Hon sit Chritttis Filius Spiritus saneti, dum Domino dicente Dum autem rentrit Spiiitut Para-
:

in S^mboto diciiur, de Spiritu sancto et ex Maria cletus quem Pater millet in nomine meo {Joan.
,
virjine nalus ?
XIV, 26). Etillud de seipso : ri(m atttem venerit Spi-
Illud vero movere quomodo dictum sit poterit, rittts Paractelus, qttem ego miltam in nomine Patrit
Christum dc Spiritu sancto natum et Maria virginp, mei; sed ista missio per quasdam visibiles ad horam
com Filius nullo modo sit Spiritus sancti filiiis? facta est creaturas. Facta est enim quaedam crea-
An ideo dicitur dc Spiritu sancto natus, quia fecit spccies ex lemporc, in
tur.^e qua visibiliter ostende'
• Vide 5. Aug. lib. it de Trinilate, num. 7 et 8. * .€neas Paris., cap. 87
 : ;

41 DOGMATICX. DE FIDE S. TRIMT.VriS I.IBRI lil. — LIB. W. 42

relur Spirilus sanrlus, sive cum super 727 'psum A tur, ut luqualis 1'aiii ostfiidalur, siciit [iiii, iibi

Dominum bapiizatum corporali spccie columba de- ideni] ipse ait : Ego et Pater unum sumus (Joiin.

KcnAil{MaUh. iii,i6); vel etiara corporali specie in X, 50) ; i(»i(m, proj^tcr subslanlix unilalciTi: sumus,
linguis igneis visus cst supcr apostolos descendisse proptcr personarum proprictalein. Qiiod diligen-
(Aet. II, 3). Ho-c operaiio visibiliter cxprcssa, et tissiine [.1/., prudcniissinic] prudcns lcclor considc-
oculis oblata mortalibus, missio sancti Spiritns dicta rarc dehct, quid pro qua dicatur forma : cuin lamen
est, non ut apparerct cjus ipsa substanlia, qua ct ct in forma scrvi, el in fornia Dei, idcni ipse sit
ipse invisibilis et incommulabilis est, sicut Pater ct Filius, unus, unigenitus Dci Patris ; in forma Dei
Fiiius; sed ut evlerioribas visis hominum corda a>.i|ualis Palri, in forma scrvi minor Palre. Qua-
commonerentur [.4/., comraovcrciiliir] lcmporali propter non iinnieriio Scripiiira ulrum-
f.4/., itaqiie]

manircstatione \enienlis, ad occultam xtcrnitatcm que dicit, et xqualem Patri Filium, et Patrem ma-
semper prxsentis converterc. jorem Filio. Illud enim piopter formani Dei hoc :

CAPIJT VI.
autcm proplcr formara servi, sinc ulla person;c dis-

Cur tolus Paier mistut non legalur ? cretione [.M., naturali confusioiie] intclligitur. In
forma Dei, tn principio erat Verbum; in forina servi,
Ideo Pater missus non legitur, quia incanialus
B Verbum caro factum est [Joan. i, 11), id est, Deus
non credilur. Congruenter dictus cst missus ille,
homo fartus est In illa ex scterno jequalis [P.itri]
qui in carne apparuit [misisse aulem illum, qui iu
inisia ei lemporc rainor. Iii forma qua xqualisest
ea non apparuitj. Forma igilur illa suscepli homi-
Palri, fecit hominem
forma qua minor esi Patrc,
; in
nis, Filii persoiia est, nun etiam Patris. Quapropler
factus est homo. Proinde in catbolica (Ide sinc ulla
Palcr invislbilis una cum Filio secum iuvisibili,
dubitatione confirmatiim est bominem illuni, quem
cum.iem Filium visibilem facicndo, misisse eum
suscepit sapientia Dei ci virginali utero, nibil minus
«lictut esU Ita vero accepta [esl] forma servi, ut
habuisse quam coeteri bomines, quantiim pertinet ad
maoeret incommulabilis forma Dci. Qnod vero in
integritatem huinanje naturae, in qua hoino creatus
Filiu apparuit camalibus oculis, ab inviaibili sancta
e«t, ct nihil omnino ex eo, quod deceptor bomini
TriDiiate factum est [sicut Ahrahx ct Moysi, et
invexit.Quantum autem ad cxccllentiam personse,
Joanni Baplistx el iribus ^scipulis in monlc].
longe aliud est quam cacteri homines, quia idem
• CAPUT VH. homo, una persona, cum Dci Verbo factus csl.
Quare Filiui nunc (VQualis, nunc minor Patre
dicaturf CAPUT VIII.

Ex una scnlentia Apostoli dus in Filio Dei na- C Quarenusquam Spirilussanctus Putrtminor legaturf
tarx inlelliguntur : una, in qua est per omnia xqua- •> Ideo aulem nusquam scriptum esl, quod Deus
lis Palri :qua miiior est Patre, ubi ait
altera, in Pater m.ijor sit Spiritu saiiclo, vel Spiritus sanctus
Qui cum etut in forma Dei, non rapinam arbitraius minor Dco Patre, quia non est ita a Spiritu tancto
etl este lequalis [Al., cequalem] Deo, ted temelipsum roliimba, in qua apparuil, assumpta; vcl illc ignis,
exinanivit formam servi sutcipiens (Pliilip. \\, C), in quo descendil supcr aposlolos, in unam perso-
Proinde quxdam ita dicuntur in S<Tipluris sanctis, nam diviniiatis siix, sicut a.s5unipta est a Filio Dci
ut minor Filius intelligatur, sicut ipse ail : Pater ex virgiiic Maria huinanitas in unam sux deilatis
majormeest{Joan. xiv, 28); quasdara vero ita dicuii- personam. Ncquc enim colunibam beatificavit Spi-

• In Cod. Vindobonensi Theol. 43: s.-ec. 12, ra- lionis ostcndit, Spirilut, inquil, Domini tuper me,
pu^ 7 hujus libri discrepat a ,priori et ita haliei : propter quod unxil me ; evangeliuire paupenbut mi-
t Qua ditcretione intelligendus tit nunc cequalis sit me, pradicare caplivis remissionem, ctc. (Luc. iv,
Patri
Filiut, nuHc autem minor'! 18 Isa. Lxi, 1). Ad qiix facienda ideo se dicit mis-
;

I Quapropter cogniu ista regula inlelligcndarura sum, quia spiritiis Doniini super euin est.
Scriplurariim de Filio Dei, iit disiinpuamus quid in t Seciindum formain Dci oinnia pcr ipsum facta
eis sonet secundum formam Dci, in qua est, et . sunt sccundum forniam servi ipse faclus cx mu-
;

xqnalis est Patri et quid scciindum formam servi

; liere, factus sub Icge. Seciinduiii rormam Dci ipsc el
quam acccpit, et minor cst Patre : iion conturbabi- Patcr unum suiit secunduiii forniam servi iion vcnit
;

mur tanquam contrariis et repugiiantibus sanctorum facere voluntatem suam, scd voluniatein ejiis qul
librorum senteniiis. Nam secundtiin formam Dei ouni misit. Secuiidum formam Dci siciil Paler haoet ,

xqiialis esl Patri 728

et Filius et Spiritus sanctus ; vitam in semclipso, sic dedit et Filiu vitam haberc in
aiiia neulcr eorum creainra est, siciit jam osteii- semeiipso (Joan. v, 2(5); secundiiin formam ser\i :

imus : secundum autem formam servi ininor esl Trislis est anima mea usque ad niorlem ; el, Paler,
Patrc, quia ipse dixit Patcr majvr me cst (Joan.
: inqiiit, si ftcri polesl, transeat a me culix isle (hlallh.
Jiiv, 48). Minor est seipso, quia (!e illo dictum csl : xxvi, 38-59). Sccun lii.'ii forinaiu Hci ipse est vcrii»
&emetipsHm exinanivit (P/ii/i.i. ii, 7) miiior cst Spl- ; Deus et vita xteni.i secinKliim formani servi faclu»
;

ritu Miicto, quia ipse uit Qui dixcril blasphemiam : cst obcilicns usqiie ad mortein, niortciii aiitem cnicis
in Filium hominis, remillelur ei; qui autcm dixerit (Philrp. II, 8). Secuudiini forinam Dei omni.i, quac
blatphemiam in Spirilum sanctnm, non remillelur liabet Patcr, ipsius sunt Ft umnia liia mea sunt,
:

[Maiih. XII, Si). Et iii ipso virtiiu-soperaliis est di- inqiiit, ct mea tua (Joan. wii, 10) secundum fnr- ;

cens Si ego in Spirilu Dei cjicio dicmonia, certe

: niaiii scrvi r.on cst cjus docirina ipsius, scd illius,
lupcrvenil in vos regntm Dei (Luc. xi, 20). Et apiid qui eiim inisit. >
ls.iiain dicit , qnaui lertioiiciii ipse in Synagoga Vide S. Augustinum, lib. xi de Trinilalc, nuin.
>>

rcciljvit, et dc se complctaui siiie scni)iulo dubita- II.

Patrol. CI.
 :
, ,
,

OPERL'M P.\RS *»
47 B. K. ALDfM SEU .KLC.VIS\ III.

AL, disUnguuntl in Chrislo. divii.iia»

Spirilu saiiclo, el virluie .'Vhissimi oburnbraUr, ul A dislinguit [

deseruil humanitaiem nec in ipsa etiam passione.

dignx Deuni gCHerare inveiiirenlur. Ha;c auiem cl
,

Spi- Quod ui facilius ihtelligi possit, ejeinplis fidcs robo-

Xpiffroroxof el sola etoToxo,-, et sola virgo e\
,

cnncipiens, ac sic randa cst. Verbi gralia, si securis ictu arborem [Al.,
ritu sancto el virluie Aliissinii
ut Deum Dei Filiuni coaelenium et con- dicamus securis iclu arborera quam ]
verbcraveris
gloriOcata ,

splcndorem ca siraul percusseris solis arbori

substantialem Patri generarei. Virgo anle parium ct in ,
,

virgo in partu, virgo posl partuni : dignura enim quidem vulnus infligis, solem vero, ciijus et splen-

erai Deo nascenle, meritura crescerct castilaiis,

, ul dorera simul percuiis ct calorem , impassibilem dc-
Quod arborem ictu securis pcrcnssam
ne per ejus adventum violarentur iniegra, qui veiie- relinquis. si

rat sanare corrupta. Nec regnator coeli virginalis solnon deserit, quanto magis sanctura suum Dei
uteri dedignatus [ Al. , indignalus ] est angustias quod est Verbum in passione non desemit
Filius, ,

intrare, qui omniura creaiurarum implel latiludi- quamvis ipsa divinitas impass bilis semper in sua
nem , cui aiigelorum raililia nalo decanlare venerat perraaneat natura. Sicut Moysi [ A/. , Moyse] duce
r.loria in excelsis Deo, et iti terra pax kominibus bontB populi Dei videnle, nibus flammam babuit, sic vere

voltinlalii ( Luc. li, 14 ). passa est humanitas Christi ; et sicut vere non incen-

« CAPIT XV. sus est , sic verc non passa est divinitas. Non ta-

Qttid euique nalura in Chriilo conveniat. men aUcubi divinitas hnmanitatem , e\ quo in uni-
Firmissirae credere deberaus sub unius persons tatem su.-e persons assumpta est, deseruit; verum
^iroprieiale duarum esse in Christo naturaruni in- eliara de eodem raatris utero, idem Deus homo fa-

siguia : non ut divisionem faciamus unius Chrisli, ctus exivii, et in cnice idem Deus, homo factus pe-
seJ ut in uno Dei Filio ct uno Christo duas distin- pendit, et in sepulcro idem Deus homo factus jacuit,
guamus subslantias : unam quae initium habuit ex sed in scpulcro secundum solani carnem idera Deus
virginali utero, alteram qua; siiie initio coailerna esl homo jacuil ; et in infernura secundum solam ani-
Deo Patri ; unam quae aetate proficiebat et sapienlia mam descendit. Quidquid enim in Christo factum

( Luc. II , 52) , alteram quse aetema esl Dei virtus et esse legitur, ab unoChristo, et ab uno Dei Filio
Dei s:ipientia. Ut de plurimis pauca dicamus , unam gestum esse , nullus catholicus dubitare debet. Ilsec

quae dorraiebal in nave el excilata est a discipulis , vero omnia personaliter lotus Christus dignatus esi
alteram qux iraperabat veotis et Quclibus ( Maith. agere. Ipse quippe suas passiones invenitur opera-
VIII ) ;
unam qua [ Al., quae et $ic in stqq. ,
] plorat tus, qui nihil habuil quod pateretur inviius. Ipse
amicura morluura , alleraiu qua voce sola vocat eum eliam et opus et aucior operis. Jam vero, cum Chri-
de sepulcro el resusciial ad vitam (Joan. xi) ; unam stus uno eoderaqiie tempore ei io sepulcro Jacuit, et
nua iristatur usque ad nioriem ( Malth. xivi ) , aliara in infernmn desccndit ,
quis non inseparabile naturx
qua liberai sanclcs a Irislitia et dat eis gaudium viue utriusque opus videat ? Et quis in ipso nno aiqiie
perpeluae ; unam qua videnlibus apostolis ascendit in inseparabili opere ,
propria carnis et animx , ac dl-
coelos (
Acior. i ), et sedet ad dexleram Patris, al- vinitatis [ opera ] non evidenter agtkoscat ? Ut enim
teram 732 Q*''' de siiiu Patris nunquam abscessit secundura carT»em in sepulcro jaceret, loius Christos
.spJ semper cum Palre et in Palre fnit , et esse nnn fecit? sed sepullurae capax sola caro naturaliler fuit.
desinil. Salva_igiiurj»roprieUle ulriusque naturx , In infenium quoque m secuadura animam Cbristus
el in unam coeunie personam , suscepta est a maje- descendeiet, natnne utriusque, id est, diviiue atque
state humilitas, et a virtute infirmitas, ab iierni- huuanx unum opus
fuit ; seil solius animoe naturaKs
tate morialilas ; et ad perficiendum opus salalis hu- fuit ille descensus ; sicut eodem tempore , tolns in
niaiix , natura incommutabilis , naturx esl unita coelo et in lerra , non cessabat Cbristus operari : at
passibili , ut mediator Dei el bominum honK) Chri- solius divinitatis fuit, et loco non contineri , et quae
stus Jesus et morl possil [ Al. , posset ] ex uno , et ad gubeinationem universitatis pertinebant, cura Pa-
mori non possU ei altero. Propler unius personae
jj tre naturaliter et squaliier operari. Inde est quoj in
identitatera, communis Deo et bomini dicitur, vel omnibus illis operibus passionis et mortis. anctoritas
gloria vel conturaelia : proinde sic in uno Christo apostolica quod totus
, in se operatus est Cliristus
communia nalurse ulriusque inveniuntur oflicia , ut sic uni personse operaniis assigoat, ut quid cujus
cura non dividatur in vinulibus alque in infirmita- natura sit , indubilanicr ostendat. Nam et beatus
tibus Christus, taraeo in opere aliquid uirique na-
Paulus de uno eodemque Christo dicit : Et $i crud-
lur.-E iion sit coniinune. Quidquid lamen gcslum est fixus est ex in/irmitate , ted vitit ex rirlute Dei (
II
in Christd, unus hoc gerebat Christus, non duo Cor. XIII, i). Et bealus Petrus, propheticum sic
Cbristi. In operibus proprietas discernitur natura- protulit de Psalmis eloquiuin ut Christi animara, ,

rura in poteslate uniias personx intelligitur.

,
quam in inrcmura noverat descendisse, ipsam dice-
CAPUT XVI. ret in infemo non dereliclam {Acl. ii.27; Pial.
(^uod divimtas hominem quem assumpsil , nunquam XV, 10 ) ; qua de caraem die tertio revcr-
inferis ad
dimisit.
tente, idem Deus secjndum camem, qua in sepul-
In nulla siquidem proprietate operura quae naturas
cro jacuit , de sepulcro surrexit. Et quadragesirao
» IIoc caput omitlitur in cod. YindoboD.
 49 DOGMATICV. — DE FIDE S. TRl.NITATIS LIBRI III. - LIC UI. lAf
post rcsurrecUonfra die idem Dcus, honio factus, A cumChrhio, sursum sunt quaiite, ubi Cliriilus
qtui:

iu coelum ascendens in deitera Dei sedet, inde in fine esl in dexlera Dei sedens ; quw sursum suiit sapile,
non
sjecoli ad judicaudum vivos morUiosque ventunis. quie super terrnm : mortui enim enis, et rita vestra
ubscondita esl cum Christo in Deo (Coloss. m, 1).
733 C.VPUT XVII.
CAPLT XVIII.
De baptismo Chriiti, et quod omnia qaw gertbantur
Qiiod Deus Pater qucrdam opera (acil per Fiiium
in Chri*to, nostrai salatis causa gesta sunt. siln
co.Tternum in forma Dei, qiiirdam per eumdem
Dicit evangelista Christum bealo respondisse Ba- Filium in forma servi, Filium hominii.
ptists, dtim ad ejus venit baptismum : Sine modo, enim Dominus de potestale, quam habei ex
Ipse
tic enim dectt no* omnm imptere justitiam (Mallh. a!iemo cum Patre, el de potesute, quam accepit ex
III, 15). Quid aliud [est], quod ait omnem justitiam lempore in forma servi, sic ait Sicut enim Pater :

iniplere, nisi quod in seipso totitis vitsE nostrse or- habel vitam in sevietipso, sic dedit et Filio vilam ha-
djaem ostendere voluit, ut ipse alio demonstrat in bere in semelipso, et polestatem dedit
judicium fa- ci

loco diceos : Qui sequitur me, non ambulat in tene- cere, quia Fiiius hominis est (Joan. v, 26). Gcnuit

brit, ud habebit lumen w<(f (Joan. viii, 12)? Bapliza- itaque Deus Paier Filiura vitam el poicstatem in-
tiis est ergo Chrislus, non ut ejus ulla dilueretur B semetipso hubentcm. Dedit enim polcstaiem eidera
iniquiias, qni oranino nuUam habuit, sed ut ejiis Filiojudicium facere, qul in forma servifactus est
magna commendaretur bumilitas; ita quippe io eo homo. Deus Paler per duas in CLristo operatur na-
bapiisma quod ablueret, sicut mors nibil quod puni- tiiras : per unam quoe ei conimunis esl cum D<^
ret, invenit ; qui solus ilaque sic nasci potuit, ut ei Palre, ex eo quo Deus est ;
per alterara, qua ci vir-
non opus esset renasci : non enim renascebantur, gine Maria homo faclus esi. Per has duas naluras
qui baptizabantur baptismate Joannis, a quo et ipse in uno Filio Dei Deus Pater, djas facit resurrectio-
baplizatus est. Quapropler baptisma Chrisli non fuit nes humani generis, id esi, aniraarujn et corporum.
in aqua (antum sicut Joannis, sed in Spiritu sancto, Habenl enim el anims 734
mortem suam in im-
in remissionem peccatonim, ipso alibi dicenle : iViji pietate atque peccatis,secundum quam inorteni
quis renatus ftierit ez aqua et Spiritu tancto, non po- mortui sunt : de quibus idem Dominus ait Sine :

tett introire in regnum Dei (Joan. iii, 5) : ut de mortuos sepelire morluos suos (Luc. ix, 60), ul sciii-
Spiritu sancto regenerali, qui in Cbristum credunt, cel in aniraa mortui, in coriiore jnortuos sepelirent.
liabeant omnium remissionem peccatorum; de quo Mors est videlicet aniraae, quando Deus deserit eanv
Spiritu Chrislus generalus, regeneratione non eguit: ob peccatiirum magniiudinem ; corporis mors est»
qui Spiritus sanctus, eo baptizato, in specie columbse ^ quando ab anima deseritur. Ab his duobus monis-
descendisse super eum
Nec credendum esl visus est. generibus resuscitatos duas dicimus resurrwtiones
tunc dona eum primo suscepisse, qui
sancti Spiritus babere.Nunc autcm animarum in Ecclesia per Fi-
a prima conceptioneSpirilusancto plcnus semperei- Ijum Dei [At. omitt. DeiJ, Verbum Dei, Ct rcsurre-
stitit [.4/., eiistit], sed ut sancte et individuai Tri- ctio, quando j»er graliara Dei viviflcatx resurgeiit
nitatis in baptismate demonstrareiur mysterium. [At., resorguiit] a morle iniquilatis. Et hxcest pri-
Filius Dei baplizatur in homine, Spirilus Dci descen- ma resurrectio, quam [qui] habent, in secunda, qux
dit in coluraba, Pater Deus adest in voce, sine cujus est corporuin, feliciter rcsurgenl in vilam a^ternaiu.
invocaiiooe, id eil, sancix Trinitatis, nullum bapti- Filjus vero bominis accepit potestatem judicium
sma prodesse poterit. Ideo Dei Filius primus ipse facerc, quod judicium in fine erii sxculi, et ibi noa
[.!/., ipso suo] suo in baptisraate totain personaliter animarum, sed corporum. Ideo ipse
eril resurreciio
ostendere voluit adesse Triiiiialein, qui sacramento- Dominus bas duas desigoat iu eodem loco resurre-
rum suorum .dispensatoribus erat pnecepturus, do- cliones animarum, ubi ait Amen, amen dico tobit,
: :

cere omnet genles, et baplizare eas in nomine Patris, quia renil liora, et nunc ett, quando marfiii audient
et Filii, el Spirilut tancti (Matth. xxvui, 15). Quid vocem Fitii Det (Joan. v, 25) ; corporuin vero : Ve-
quid igitur gcsluni cst in cruce Chrisli, in sepultura, niet hora, in qua omnet , q«i in monumenlis tmnt.
in resurreciione tertia die, in ascensione in ccclura, audient vocem ejiis [/fcirf.,28). Hora autem nunc esi»
et sede ad deileram Dei Patris, iia gestum e»t, ut ul resurgant raortui ; bora erit in Gne sxculLul re-
bis rcbus non myslice tantum dictis, sed etiam ge- surgant mortui; sed resurgiinl nunc in meote, lunc
slis, coiiCgurareiur viia Christiana, qiue hic geritur. in carne; resurgunt nuoc in menle per Verbuni Dei
Nam propler ejus crucem dicium est : Qui aittem Filium Dei ; resiirgent tunc in carne per Verbum
i/irijii Jesu sunt, curnem suam crucifiierunt cum Dei, camem factuin, Filiiim hominis. Animas ergo
patsionibut , ei concupiscentiis (Cat. v, 44). Proptcr niinc suscitat Dcus pcr Verbura. Filiura Dei, ut vi-

sepulluram : Contepulti enim estis cum Christo p«r vant in Chrislo ; oirpora susciLal Deus in line sxculi,

baptitma in mortem (fiom. vi, i). Propter resurrc- per eumdero Filiura honiiiiis, ut .Tti-rnaliter virant
Clioiiem : Lt quemadmodum Christut lurreiit a mor- "
ciim Chrislo. Nequc enim ad judicium vivoruni el
tiiis in gloriam Patnt, tia tt nos in novitaie vilit mortuorum Pater ipse ventunjsest; nec lainen r»-
ijmfcii/cmu*. Propter ascensioncm in c<rlum, scdcm- cedit a Filio Pater; quoniodo ergo non ipse vejitunis.
que ad dcilcruin Pulris : Si auiem conturrexislit cst ? Qiiia iion ipsc indutus cst forma scni, oec
 :

5, B. F. ALRIM SLL ALCll.M OPLP.LM PARS 1».

namquc impii, in ^uem A CAPLT XV.
^idebituriiijiiJicio. VJi/tbwHl

compunxcrunt {Zuck. xn, 10). Foriiia illa erit jmli-x, De rciurrectione corporum iit novissimo die.
illa jiiiliraliit, (lu.ie juilicala
(lii;c stelil suli juilice :

Ipse Dominus noster Jesus Chrislus in rosurre-

csl. Ju<lica(a esl eiiiii» iiiique, ju.licaliit ju>te; talis
ciione carnis su>-n, qiiam die lerlio suscilavii de
apparebit judcx, qualis viiJcri pnssitcl ab cis [quos
sepiilrro nobls noslr.e carnis veram nstcndit re-
«oronatiirus cst, ct ab cis, quos] daniiiaturus csl. ,

forma Dei, .siiiiectioncm, quam vidclicct absque omni duJjila-

Forina crgo scrvi vidcliilur; occult:i eiit
linne firraissime credere debcmug; ut in ea carnc,
qu;<; justis vidcrc nolummodo promiuilur adacteTiium
qua bic quisque vivebat in hac pracscnti viia, ia
betaliludinis pr^niiuin.
eadem ic8ur;;ere debeat. Nec alicui incredibile debel
CAPLT XIX. esse polentiam divinam corpoia nostra de cujiiscun-

De itovissimia soeculi temporibus. que condiiionls corrnptione rcsuscitare posse. *

.signa. qur ipr-e Dominus in Absil lioc a fidc nostra dubilare, ui rcsuscitanda cor-
(Jiiicdain videlicel
niundi esse praedixil, pora vil;eque reddenda, non possint omnlpolentia
Kvaiigulio aiiie faiem fiitiira

vcro iminincntia qun- creatoris oinnia revocari [4/., non possit... revoca-
Iransacta Icgiintur; quaslam
lidie sciuiuntiir . Qu.-cdam ilaque necdnm acU sunt, B rc), (iu;e vel bcstia. vei ignis ubsumpsil, ve! iii piil-

fldes Vi.Tem cinercmqiie collapsa, vel In humorem resolu-

scd lutiira esae cerlissiiiie ereduntiir, id «-st,

de qiia Apngtoliis ait Ctim inlra- la, vol in auras suntcxaltata [.!/., collapsuni, reso-
Isiafljlici popiili, :

rerit pieniludo (jcnliuin, tuvc omnis Israel j»/rHs fir't

Iuluin, cxaliauim]. .\bslt ui sirwig iillus secietumque
crunc- naluru iia recipi.il ;iliquiil siibtraclum sonsibus
iRom. XI, ii>, 26); et regnnm Anlichristi ct

lilas pjiis in sanctos; h;cc eiiim ciil novissima pcisc- noslris, ul omnium rn-aloiis ani cogniiioncin lateat,

•ailio, novissimo immiiifiile judicio, qiiam sanrl;i aut cffiigiat poLestatem. Resurgent cqnidem sancto-

Kctle(>ia loto lerranini orlic p;ilii|iir; iiiiivprsa scili- rum corpora ad gloriam, siiie ullo viiio, siiie ulla

;et civita» Chrisli, ali univcrsa diaboli civilati»; deforinitate; in qoibus lanla fdicilas [-4/., firjlji^is]

cril qiiantJ et IVliciias. Quaiuvis eium ali^piid de-

•piantacunque eril utrairue super icrram, ciijiisppr-
seciUionis aoctorem osReemndem Aiiiirliristum non riiriuiiatis babeant corpoia coiuni in hac praiseiili

nnminsvit periii- %ila, vel majus vcl iHinus lialienli&. (|iiam huinanx-
iliibium cst, qiiem Aposlnlus. filium

iiijni$ atqiic refiifjani, iitiipie n Domlno Dco; qui iiatura) deccal pul< brituiliiiem, nihil lale habebunt

omne qiwd dicilur Dens. aiit \qu(:d in iila peipotuae fclicitatis perreclione : iii ca scilicet
extoiletur supra
coiilur] itn ut in templn Dci Kedeal, oslendcnt se mcflsura cl digniiate, qna vel fiitura eranl, si ante

taiiquam sit Deus imiicsi. n, 4V Ecrlosia oipiidcm ^ pcrfect;e .-eialis decorem moiiuiitur, sivc eliam ha-

Colitur itaqiic rocle tanlum- biierunt anle vorgeiuis ad inlirmitatem ;etalis annos,
snncta, dicittiT Pens ^.

liiodo sanrla Triiiilas noi!«. : cnjus hnnorom impiis- mombroriiin nmnium |iulchriludine congruo decore

simiis illc rofuga sihi vf^ndicare [.!/., vindicarcj pn- servata, ita ut nihil iiicniigruum habebunt [At., ba-

sTimet. Alios adnlaiioiiibiis, aHos lerrorihns, alios

feani] ia uUn corporis parts ,
quia 8(>irilale erit

sisnis lllicltniis, iit secolant prn Den, ciijus pcrsecu- corpiis non cariiale. Quamvis caro sit non spiritiis,

Iloneni trliim >omn annnnim spatio, excandesccrc nou lamon oarnaliluis suhjacet [A/.,subjarebil] vitiis,

snper lerram in Vimoalvpsi pnc liotum cst {Xpoc. \\. de quihiis .\^>oskihis ait : Quia caro et samjuis regnum

1i>; sed ne tain immaiii?, et crndcbs per^ccutio Dei non possidehnnl (7 Cor. xt, 50). Procul erit
improvisn venfens, nmiios niiniis paralos involvat, ab cis omiiis infirmilas, nmnis deformitas, omnis
r.liam et Fnoch nia^imos pmpholas vcnturos csse tardilas, omnis corriipiio, omiiis egestas, omnis
Kcclosijo Ii.ibel fidos : ppv qiiorum dnctrinani, popu- iiidigeiitia, et si quid aliud [quod illud] summi regis
lus Israpliliciis convcrtotiir ad fidem. Qui, cum ipsi non decet rogniim in quo rcsiirrectionis et promis-
primotres semis annns pr;v:dlcaverint, in ipsa eadein sionis filii.cqualcscrunt angelis Dci {ifaith. \\\i, 50).
pcrsconlfnne cmn aliis llileliluis Cbrisli , glorinso Lrgn qiiidquid do corporibus vivls, vcl post mortein
loronalinntur martyrin ; poinisso aiitom illo pordi- do c;iilaveribus periil, humanosqiie effugit visus, si-

iionis lilio, et iinpiissiiiin 735 'otius Iniquitatis miil cum co, quod in sepnlcris remaiisit , in spiri-
magislro, ab ipsn Dumino, siciil Apostolus ait : Quem talis corporis novitatcm [Al., novitate], cx animaiis
Doininus Jesus intcrficict spiiitu oris sui, et destruet corporis vetuslale mutaium, rcsurget iiico.-riiptione
illustratione adrexlus sui {II Thcss. ii, 8V non con- atqne immoiialiiate vestilum. Resurgciit el iinpii
tiniio dies judioii seciiturns ossc orcdciirliis osl, ul unus(]iiisque cnin sua carne, ul cum diabolo et an-
a limpU-atur qiiod ipse Dominus in Lvaiigdio ait gelis ojus puniaiitur. Ltrum sane ipsi cuiii viiiis, el
Dc die niitem iHo et liora ncino novit, neqite aiiijeU, deformilatibus eonim corporum resurgant, qnaecun-
ncque Filius. nisi Paler soius {ifiitth. ixiv, 56) : que in eis vitiosa et deformia meinbra gestaveruiit,
quomodo h.Tc Domini verha intelligenda sint, loco inquirendo laborare quid opus esi? Neque cnim fati-
oi^porluno superius e.xposuimus. gare nos debet ineerta eorum habiiudo, vel pnlchri-

* Loc.116 corruptus, qiii ope mss. cnrriginoii potuii. Deus. >

Mss.Boic''. h ihel i SiH>r3Q:niie, qiioiliiicitur [loijs, t Viie Augiislinuni,
:
S. lib. xvii Dt Civ. Jiej,
i-t (;;oi ciliij,- rocIc:i2 oTiidem r-.^.i.na , dicitur rap. 20.
5S DOG.MAViC.V. — DE HDE S. T RiMTATIS LICIll II!.— M.!. Ui. 5J
ludo, qiioruin eril c€ila cl bcnipitonia il;iiiin:xlio. A CAPIT XXII.
Hoc certis&inic scienilum est, quia ncmo iiiGi pcr De irtcrna bcaliludinc snnelorxim.
injeliitain inisiTicordiam Dei lilierabitur : cl iifino Quid vcro acturi sint s:incli iii illa rcquie siihiiim'
nisi per debitum jniliciiiin dainiiabitiir. Tunc saiicti bcaiiludiiiis, Psalinisla evpobtiit dic.ens : lleali qm
scienl plenins, quid boiii eis contiilerit graiia : vcl hnbitanl in domn lua, Dominc. in srcnlum sa^culi tau~

quid essent consecuti [.4/., consccuturi], si divina dabunt lc (I'sal. ltxxiii, o). Lt cxprcssius ipse Domi-
eos grotuilo inunerc non clegissel miscricordia ;
nusin Evangelio deuioiistravit,[uhi aii] : Beati mundo
ct quani veruin sit, qiiod in Psahno canilur : ciirdc, quoninm ipsi Dcum vidcbunt (Vatllt. v, 8).
Mi$ericordiam et judicium cantubo tiht , Dominc Il;cc [est] absquc oinui pcrturb.ilinne bcala Dei pav,
(['sd.c, {). qiia; cxsupcrat oinnem sensiim, iii qua viil<bitur
Dcus dcorum iu Sion, id csi, iii speculo pcrpciu:e
CAPiT \xr.
quictis. Oitmia quippe inembra et viscera iiicorrn-
Dc juslorum prcrmin, rl pa'na peccalorum. corpnris,
ptiliilis qii.-e niinc videmiis per usus iic-

D,> igne dici judicii Apostoliis ail : l' ninscujusque ccssilalis disliihtita li:iliere ministcria, ppoDcient
Cor. De laiulibtis Dei, qiiia uulla erii iUis tunc ueccssita» la-
«put quale tit, ignis declarabil (l iii, 15).

ifjiic purgatorlo boc eum dixissc non cst dubitanduni,

B lioiandi, niilla cujiislibct indigciilix molcslia, sed

qucm isuem aliler inipii seiilient, abter s;incli aliter plciia ccriaqiic seciiritas ct sempilerna fclicilas ct
,

jusli. iiiipii siqiiidein ile illius iinis rruc iatu ad per- iiidcriciciis bclilia. Quam iuefr.ibilis erit hlicitas

petuas igiiiuiii flainmas detruilcnliir. Sancli vero, illa iilii iiulliini crit ni;iliiiii, iihi iiulliiiu dcerii honuin !

Vacahitur Dci laudibus, qni eril omne boiium iii

qui sinc omni 736 pcccaiorum macula in coqwri-
bus siiis rosurftcnt, qiii siipia rnndaineiiluni ,
qiiod otnnibus. Unus amor oninibus, iina concordia cun-

argcntum lapides pretio- ctis, verus lioiior, qui nulli ncgabittir digno, nulli
est CiiriDtus, auruin, ct

sos a;dificjvcriuil, tanta facililatc illum pervolabunt

dcferclur indi?iio. Ncc ad eum pcrveniet ullu.s indi-

gnus, iihi nuUiis permittilur [.il., pcrmitlciur] esse

igoem, quanta iulcgritaie fidci, ol diiectionis Cbristi
nisi dignus, ubi pa\, ubi nibil advcrsum a seipso
in bac vita custodierunt [iraiccpta, eritque illis ille
quisqiie, iicc ab aliquo palictur; pra^niium virlutis
ignia dici juJicii, bicul tribus pucris caminus Baby-
erit ipse, qiii virtuteni dcdit et qui bcipsuni, qiio
lonis fiirnacis fueral, qui absque omiii nammaruin ;

laudcs omnium pukbntiidinem mcljus ct iiiajus niliil possil csse, proinisit, qiii erit
te&iouc in liomiiii

crcnftiiarum convocabaut. Sunl ergo quidani jusli

bcata saticias omnihus; qitod Proplicia Spiriiu in-

minulis q liliusdam pcccalis obnoxii, quia [Al., qiii]

s|iiratus sancto prxvidit optando inquiens : Saliabor
G diim manifcslabitur gloria lua (Psal. xvi, 15). Tuno
ae lificavenint siipra fiinilaiiiciiluiD, quod est Cbri-
aidore
erilipsc Deus sanctoruni saiiotas, bcaiorum jucundi-
slus, fciiiim, ligua, blipulus, qii;r illius iyiiis

pnrgantur, a i|ulhus mundati, xtcrnse fclicitatis digni

tas, el oiniiia qiiKCunquc :ib cis honcslc dcsidcrari
possunl, ct vila, et s.diis, et virtu» [A/., vidiis], el
efficieniur jjloria. ilioque transilorio igiie, ct toto
copia, ct gloria, ct honor, et pax, scterna bcatitudn, el
extienii dici judicio coiuplctd, ilivuleiitur du r coii-
hcaia .Ticrnilas. Ipsc erit pcrfeciio desidcrioruiu no-
gregaiiones, saiitioiuiii ct iuniioruiu ; uua Cliiisii,

altera di;d)oli; iiiu boiiorum, ^liuia lUiiloiuuj . ulia.

slrorum. qiii siiic liiie videhitiir, siiic faslidio ama-
quc aiigeloruui ct buniiiiuni. Islis vuluui.is, illis
biliir, sinc fitipnlionc laiiilabiliir. Tunc lanluin eril

farultas iioii poleril uUa cssc pc<xandi, «icc ulia .-oi>-

vcra immortalitas, ubi nullus iiiori potcst. Prima

Mla vcrc conditio hominis fuit possc non mori [cui propter
ditio uiuricinli; istis iu xLtrn.i fclicil^rqiic
pcrt ali pu'ii;ini conlijjit iion possc non mori] ; rcst:it
vivcii!il)us, illis iufclicilcr in xlcriiis torinoiilis siiie

uiiquu ex- iu ill;i fcliiitatc illu 1 tcrtiiiin, non jxjsse iiiori. Tunc
morieiidi |H)ic.siaLc duraiilibus. Uuonijiji
ircmi judicii vcniilabruin ilibccruil [.l/., disccrncL)
plcnc crit lihcniiii arbitriuin, quod priino hoiuini
fuit sic daliim, possc non pcccarc ; scd iUud bcatiua
frilinciilum apaliis; iiiiU.M|uisi|uc sucundiiiu luoduiu
rril, qiiando talc crit, noii posse peccare. Tunc sab-
mcriloruin ;iiil il;uiiUii'jitur, .iiil eiirniialiitiir. tl'iidAiii
•^ b;ilisnins [.!/., Sahhatissiiiiii^] Klcrn.T! quiclis dics
videlicct j;ixta peccatorum quablatciu iiiilius tor-

qucntur, iiiii iuiiiorc |.'i/., iiiiiKMiiiii] scclcriiui pon- 737 oiiiiiihus saiicliscrit ; ihi vidcbitur qui amabi-
liir.el qui amabiliir, laudabitur. Niinc crgo qni nobis
dcrc griiv;iiiliir. Smit eliain et sanctorum merila
luiuliiui mcritoruiii
hiMiis sermonis iiiitium ct causa fuil, sii ctiaiu pcr-
diversa; quoriim quisqiic •<i iiia-

rccipirt pr.riui.i licatiliiiliiiis.

fc( lin et flnis;pro ctijus amorc legenlcs n.igit;inius.
giiituiliniMU a'te,rii:C
pro nobis :'pnd cjtis inlerccdcrc inisericordiam, iit
Quod ipsc Dnminus in Fvangclin significibal ilicciis :

ciim cis, co iiiiscrantc, mcrc;iiiiur ad illiid pcrvciiiro

In domo Palris mci mansio:ics mullce sunt {Jonn. \iv,
rcgnura cujtismillusest fliiis. Amen.
2) sed ncmo in illis alinijiis l.Tiili:c, vcl bcaliitidi-
;

nis scDtiet dfLrimcnliiin, quia uiiicuiqiic suflicict, • INVnCATIO AD SS. TRIMTMKM, RT FIDRl
quod acc piei, quia <Jhristus crit ouinia in oniiubiis SYMIiOLlM i:,M SHtM
(Colott. III, 1 1). Ad sto, luincii vcriiiii, Patcr, omnipolcns Peus.

• Hic liliiliis dci-st in aliis codfl. m««. Ip^a qiinriiif Cr.'rfimui, ut iufia, siaiim in finc liujiis ulliini capitii
invocalioad .SS. Trinilatem inrod. ms. Tcgernscnsi pniiilur.
eliu ouilu-fliiihusd.im bic omilillnr. syiiiholiim vcro:
 ;

'>^
B. F. ALBINI SI;D M-C.l INI OPEULM FARS !1L
55
Filh.s Dri. A ««-'"s vera ct sumraa .ila, in quo el a quo. ei pcr
Ailcstu lumeii de lumme, Verbum et
quem vivunt quseciinque vere, summeque vivunt om-
beus omiiipoteiis.
conionlia, nia, beala Trinitas.
Adesto saiicie Spirilus, Patiis el Filii
Deus bonum ct pulcbrum in quo, el a quo, ct per
Deus omnipotcns.
Filius, quem bona et pulchra sunt, quscunque bona el pul-
Adesto, Deus unus omniiwlens. Paier, et
chra sunt omnia, o beata Trinilas.
et Spirilus sanctus.
Deus cui nos fides excilat, spes erigit, charilas
Doce fldem, cxcita spem, infunde cliaritalcm.
jungit, beata Trinitas.
Velle niilii adjacet, sed hoc non a me, sed a te,
Dcus qui petere jubes, et invenire facis, el pul-
Mundum, et ttrras linquere, et coeluin petere.
santibus apcris, o beata Trinitas.
Sed imbecilla pluma est, \elle sine subsidio luo.
Deus supra qucm nihil, eHra quem nihil, sine qt»
Da fidei pennas, ut volem sursum ad te.
nihil, o beata Trinitas.
Hanc fidem in te, per le, de te confileor.
Deus sub quo totum, io quo tolum, cum quo to>
Tc unum in substanlia, Trinitatem in peisonis
lum, obeata Trinitas.
eonfiteor.
Te invocamus, teadoramus, te laudamiis, o beaU
Te semper idem essc, vivcre, et inteliigere con-

fiteor.
B Trinitas.
Exaudi, exaudi, exaudi, o beata Trinitas.
Et ires unum. et unum ires confiteor.
Spes nostra, salus noslra, honor noster, o beaU
Pater et Filiuset Spiritus sanctus, o beata Trini-
Trinitas.
tas.
Auge in nobis (idem, auge spem, auge cbariU-
Deus, Domiiius, Paracletus, o beata Triiiitas.
tem, bcata Trinitas.
Cbaritas, gratia, comraunicatio, o beata Tiiiii-
tas. 738 Libera nos, salva nos, juslifica nos, o beata

Charitas Deus est, gratia Christus, communicatio Trinitas.

Spiritus sanctus, obeata Trinilas. Miserere, Domine, quia mlsericordia tua UberaTil
Genitor, genitus, regenerans, o beala Trinitas. nos, o beata Trinitas.
Veruin Ijmen, verum lumen ex lumine, vera illu- Miserere, Domine, quia misericordia tua credimus
minatio, o beata Trinila.s. in te, bcaU TriniUs.
Invisibilis invisibilitcr, visibilis invisibilitcr, invi- Misercre, Domine, quia misericordia tua eognovi-
siliilis visibililer, o beata Trinitas. mus te, bcata Trinitas.
Fons, (luinen, irrigatio, o beata Trinitas. Miserere, Domine, quia roisericordia tua speramus
P
i

.\b uiio omnia, per unuin omiiia, in uno oronia, o in te, beata Trinltas.
beata Trinitat. Miserere, Domine, quia misericordia tua amamug
A quo, per quem, iii quo omnia, o beala Trini- te, beata TriniUs.
Us. Te adoramus cuncti unum Deum Patrem, et Fi-
Vivens vita, vita a vivenle, viviQcator viveiiiium, lium, sanctumque Spiritum, o beau Trinius.
o beala Trinitas. D» peccatis veniam, praesta selemam viUm, dona
Unufi a se, iinus ab uno, uniis ab ambobus, o bcata pacem et gloriam, obeata Trinitas.
Trinilati. heala, et benedicta, et gloriosa Trinitas, Patcr,
'Qk a se, wv ab altero, '.v ab titroque. o beata Tri- et Filius, et Spiritus sanclus [o beata Trinitas].
nitas. beala, benedicu, gloriosa unitas, Patcr, Filius,
Oiune autcm wv semper io tribus, et omne £v se- Spirilus sanctus, [o beaU Trinitas].
qualiter in singulis, o bcata Trinitas. vera, summa, serapiierna Triuilas, Pater, ctFi-
Verax Pater, veritas Filius, veritas Spiritus, o lius, et Spiritus sanclus, [o beata Trinilaii].
beala Trinitas. vera, summa, sempilerna unius, Paler, Filius,
Una igiiur Pater, ^070;, Paracleiusque substantia
p Spiriius sanclus [o beala TriniUs]
est, bcata Ti iiiitas. Miserere nobis, miserere nobis, miserere nobis,
Una essentia, una virtus, una boniias, beata beaia Trinitas.
Trinilas. Tibi laus. tibi gloria. tibi gratiarum actio in sx-
Dens beatitudo, quo, et a quo, et per quem
in cula sempilerna, beaU Triniias ".

beala sunt quaecuuque beaia sunt orania, bcata b Credimus sanctissimam [Al., sanctam] Triniia-
Trinius. Patrem.etFilium,
tera, id est, et Spiritum sancium,
Citalur ab JEnea Parisiensi. cap. 88.
«
processione Spiritus sancli apud d'Acheriuni Spicil.
^ In ediiione Basileensi Homiliarii anno 1496 omis-
tom. I nov. ediiionis pag. 151. Grjecum ejusdem
»a invowtioneS.Triiiiuuis habelur scqiiens Symbo- excinplar Joannes Leuclavius rcperit in bililiolbeca
lum sub titulo : Rccapitulaiio. In cod. Vindob. Con- Sambuci sub noniine Hilarii epi.scopi Piciavicnsis
fessio de $ancta Trinitate. In cnd. Bibl. S. Germam illudque suo slylo Latine traductiim tanquam novum
*arisiensis \\xc habetur iiiscriptio Lectiones dc S. :
S. Hilarii opus Basileae aniio 1578 typis vulgavit :

Trinitate, hoc est, in festiviUUe S. Trinitalis lcgi cnn- quod dciiide D. Coustantet Socii Veroncnses iii Ap-
siicl». Hujus Syinboli initium snb Akuini nominc
pendiceiu Operum S. Hilaiii rejocerunt, et Alciiiiio
laiidaturab .*nea cpiscopo Parisiensi, qiii Caiolo asserueriiiii. Texlum geniiiaum hic danius, ad plu-
Calvo imiierante floruil, iu libro aJvcrsus GrvCcos de rcs codd. mss. cmendatum.
 ,

S7 D0GM\T1C.V. — Ql'.EST10NES XXYIll DE TRIMTATE. S8

unum Deum oninipotcntein, unins substanlhB, unius A in opcriLus, quamvis quLtdam opera Dci qiiiliusdara

esscntix, unius poipslatis, croalorcni omnium crea- pcrsonis specialiicr convcniunt ; sirul Patri vox illa,

lurarum; a quo omnia, pcr quem omnia, in quo om- qua; dc coclo sonuit supcr Cbristum bapiizaium; <'l

nia. [Crediraus] Palrem a scipso, non ab alio; Fi- ad Filii personam huraanitatis taiituniroodo periincl

lium a Patre geniium, Deum verum de Deo vero, susceptio; elSpiritus sancli pcrsonae proprie con-
Inmen verum de lumine vero : non lamen duo lu- gniit illa columba, in cujus spccie idem Spiritus san-
mina, sed unum lumen. Spiritum sanctum a Patre ctus descendil super eumdcm Filium Dci secundum

et Filio squaliter procedenltm ; consubstanlialem, boroinem baptizatum : taroen ahsque omni dubil»-
coslernum Patri et Filio. Pater plcnus Deus in se, tione illam vocem, el illam columbam, el Cbrisii

Filius plenus Deus a Patre genilus, Spirilus sanclus huroanitatcm toti sancla Trinitas operata cst, ciijus

plenus Dcus a Patre et Filio procedens. Non lamcn opera inscparabilia sunt. Credimus eumdrm Filium
Ires dens dicirous, sed unum Deum omnipotentem, Dei, Verbum Dei .Tternaliter natura de Patre, con-
Ktcmum, invisibilem, incommntabilem ,
qui tolus substantialom Patri per orania, temporaliter natum
ubique est, totus ubique pnesens : non per partes di- de Spiritu sancto et Maria scropcr [Vox scroper i»
visus, sed lotus in omnibus non localiter, sed poten- aliquibus editit otnitiitur] virgine, duas babentera na-
lialiler. Qui sine coramunicatione sui, mutabilia g tivitales, unam ex Paire xternam, alteram e.t matrc
creavit et creata gubernat, semper manens quod est. teniporalcm; qui eiiam Filius Dci suae carnis con-
Cui nihil accidens esse polerit, quia simplici divini- ceplione conceplus est, et su;c cariiis nativiiate na-
latis nalur£ nil addi, vel minni potest, quia semper tus est. Deura vero [Al., verura] confitemur concep-
est quod est, cui propriura est, cui sempiternum est, tura, et Deum verura nalum, eumdem verum Deura
cui idcm est, esse, vivere, et intelligerc. Et hxc tria et verum homiiiera, unum Chrislum, unum Filiuiu
uniis Deus, et unus Deus hxc tria ; iileni Deus et Dei unigeoituni, proprinm et perrectum in duabus
Duininus [M$. Sanct-Germ. : Et hxc tria uniis Deus natnris, in unius personx singularilate. Impassibi-
el unusDominus; haec tria idera Deus et Doniinus, lem et passibilem, raorialem [Mi. Sanct-Gem., in-

etc.] vera el sempitcrna Trinitas in personis, vcra et visibilem et passibiliter raortalem mendote] aiquc im-
sempitema unilas in substantia, quia una est sulw n.ortalem, cvuciGxura in inQmiitate noslra, eum-
siantia Paler, et Filius , et Spiritiis sanctus. H.tc demque scmper vivenlem in virtute &ua. Qui mor-
TCro sancta Trinitas, nil majus est in tribiis personis luus est carnis sus morie, et sepultus; atque ab in-
simul nominatis quam in una qualibet pcrsona semel feris, dainnato cispolialo principe tutius iniquitalis,
dicta; quia unaquxqiie persona plena est substantia rediens, teriia die resurrexit, stque cura triunipbo
iii non taraen tres substantix, sed unus Deus,
se, C glorix videntibus discipulis coelura asccndit, sedcns
una substantia, una potentia, una essentia, una x- in dextera Patris, id est, majesiate divinilatis. luile

ternitas, una magniiudo, una bonitas Patcr, et Fi- jam venturus judicare vivos et luorluos, qucm impii
lius, et Spiritus sanctus. Nec aliud est Pater in na- videbunt judicantera in ea forma qua crucifixus cst;
tura quam Filiiis vel Spiritus sancius; nec aliud Fi- non in ea hiirailitate qua injusle judicatus est, sed in
iius, et Spiritus saiictiis quam Pater in natiira, qui- ca clariiate qua juste judicaturus est mundum. Cu-
bus esl una natura. Sed alius est Pater in persuna, jus [raajestatis] visio xtema erit omniuro sanctorura
alius Filius in persona, alius Spiritus sanctus in per- beatitudo et gioria. Gratia.et pax a Deo Palre et Fi-
sona. lu Patre xternilas [M$. Sanct-Germ. ; in Pa- lio ejus Jesu Christo Domino nostro sit isla confitenti

tre manet xtcrnitasj, i n Fil io xqualitas, in_Spiritu in oronia sxcula s;ECulorum.

sajicto xtemilalis xqualilaiisque connexio. Vnura
Ei mss. et edit. [Exptcit tiber iii de $ancta Trini-
oiniies in substantia, et essentia, omnipotcntia, et
tate, quam excerp$it Alcuintt$ de libTi$ sancti Au'
deiLite. 739 • Siciit eniin eadem sancta Trinilas
gustini.]
tnseparabilis est in subslantia, ita inscparabilis cst D
• Ex sancto Augustino, de Doctrina Christiana, lib. i, cap. 5.

MAGISTIU ALBINI FLACCI ALCUINI

DE TRINITATE AD FREDEGISUM QU/ESTIONES XXYIII.

Desideratissimo fllio Frcdegiso Aibinussalutem. virilis roborc sensus twum hoe cgi, ut robustus pr»-
Placuit prudciitix vestrx, fili charissimc, aliqiias dicator ct insuperabilis ductor in fide sanrtissimx
proponere mihi ad solvendas de sanclissima [Al., Trinitatis esso vidcreris; ciii non decs.ir, juxta apo-
sanclaj Triiiilate quxslioncs, quilius fortassis vcstrx slolicam prophctiam, contradiclores oliin prioribiis
auros sapientix inquietarc [.4/., inqiiietari] pulamus, ct nunc nostris prnhatiim habcinus trniporiLiiis : scd
Ncc ullatenus crudiiionem vesiram, rt iii caibolica salis bcnigne susripio, qHiriinqiir [4/., qu;rrunqur]
llde puritatcin, niiniis aliquid in talibus intrllcxisbC cst, dc biijusmodi rebii.s intrrrogaiilis ilrvolionoin

reor, dum niaximc divina opcrantc gralia ab iiii-niitc at magislaudo hanc [Al., h;rr] prxihcaiilis instan-
 —— —
59 B. F. ALUIM StU ALCl" IM OPEUUM PARS \l\. 60

llani, quia pnnini proJesl Ji«eiiJi dcvoiio, sine do- A Filius,rclaiioiils regula teiictnr [.!.'., regulctciiciuur]

i-.endi si(idio, juxia senleuiijm Salo.Tionis : Theiaurut iii co.

inritus et sapicKlia abscondita, q^icr utilitas in ntrisquc 7;ii<'r. 9. Quare .Tqualcra non ha'.et relalioiiis re-

(Eccli. XLi, 1" ? Qjocirca lola dcliel esse cura bene gulam Spiritus sanclus, sicut Palcr cl Filius? — Resp.
inielligenii in docenJo, pc frusira bboret '.AL, labo- Quia circiimferri potest P:i(ris et Fi!:l n«men ad in-

rarei] iu disfcndo : quia sicui in Prophela legiiur : vicem, ul si i^camus, Patcr Filii P.<ler, ct Filius Pa-
Qui multos enidiunt, sicut firtnameiUnm iii perpclua Iris Filitis, non ila duplex relalionis circumversio
fui^cbunl claritate (Dan. X!l, 3). l.-i/-, duplicem... circiimversioiioin] in notnine sancii
Iiuerrogaiio i. Quomodo Deus rcre sii Uniias, ei Spiritus invriiirl pote.st.
vere Trinius? Rcsfi. Uiulas in subslaalia, TrioiU* InUr. l"). Qiia «leccssilaip aiciilit «1 ila noii cir-

in perionis. cumfeiri p<is.<ilt Spiritiis «ancti relaiio? Rcsp. Recta

• Intcr. 2- Quid sil propriuiu uniuscujusque per- dicere possumiis Spiritum sinrtum Patris et Filii
sonae in saiuia Triuiiaic? — Resp. Proprium esi Pa- Spiriluio, sed (nnvcrso or<liiit> non pnssiinnis diccre
iris, quod snliis esi Pater; et quod ab alio non e»! Palrcm Spiriuis sancli, Riciil ditimiis Patrem Filii,

740 i)'^' * ^- Pirtpriuni est Fiiii, qiiod i Palr« ge- ne dtto Filii io sancia Triniiale :rsli.iiarcniiir. item
niius est, solus a sul(>. coxicrnus ei cousiibsULQliali^ B iKHi ix«bumus dJiere Filitim Spirittis sancli, sicut
geniiori Propriuin esi Spiriius sancli, quodnon [Al., lUciiiius Filiuin Patris, ne duo Patres in sancta Tri-
necj ingenilus, nec gcuilus cst, sed a Paire et Fdio uilyic inieHiganlur. Dicimiw iiaquc Spirituin sanctum
squaliter prooedens. Hiris et Fiiii, sine rtciprooatione conversionis no-
Inier.Z. Qujre Spirilus sanclus iHgcuitus vel gefli- luieuui relitivonmi.
tns nou dici debci? Pu^sp. Quia si iogeoilus dicereiur Inier. 11. Llnim inseparsbilia sint opera ?anct,e

sicul Pater, duo Patrcs ; si gciiilus, ijuu Filii aLbliiuari Trinitalis?— Hesp. Utiipie quidqnid Deiis operatnr,
poiseut in santu TiinJuie. U.tum sancia Trinilas inseparabiliter.ha-c oadem
oiiciaiur opHia quia mia esl sanctx Trlnilatis
Inter.A. U^rai) soliis Patcr. sui snlus Filiiis. lul ;

solus Spirims tauctas per s* plcnii? Deus et perfe-

oiieraiic, sjcut ooa est snbsiantia, essentia, et vo-
luntas.
cuis. Jici LsucaiV— /lop. tiiiii!" Pjtcr per se rst
pksnus De.is, sintiiiter c> Kiliu» plenus Deiis
Inier. 12. Ulrura sancu Triniias in personis se-
si solos
parabi/LsYel insepar.iliilis dir^nda sil, dum alius est
DoniicCur, et Spirilos s.^nctns plenus Deus cre-
Psicf, siiMS Filins, alius Spirilus sanctus?— iletp.
dilur.
l^titr. 5. Si unaquxqn^ perssna per se pJenos Dcus Vere slins esl Patcr quam Filius !n persona, sicut
dici polest, quaic ntm tres 1>p(.< diciinus Patrcm, et ^ Filiii» aliiis est in per^ona qiiam Pater, et Spirilus
Filium, tt Spiriluni saiidutic? — fte«p. Quia una sub-
saiipuis aiiiis esi in persona qiiam Pater ct Filius.

sianlia est pjtcr. et Filius, ei Spiritus .«lanchis,

.N.tfi tamen tiiiini lile, vei ille in natura, vel in deitalc,
nnn
8?it iii o;c«iija. .•<ec enim Patrein poles dicerc,
tres s<ibsian:i:». Pminde un.las suhstanliat ires Deos nisi
prohiljct dioftre vci credere. Fiiiinn lnti-lligas: nec Filinm dicero, nisi Pairein
inieiligas; n>< Spirilum sanctuin. nisi inl.-lligas cujus
Inttr. (i. \if\m ires pcrsonas ditimiis Palnm, ct
Spirii^.s sit. Quorirca omniraodo inscparabilis esl
filiam, M Splrilnm sanctum, quare noii tres Dco.
sanrla Triniias sicut in eperihus, sic etiajn in
nce tres oninifioicnies, nec tres magnos, nec tres perso-
nis (iifcnda.
boiWB dicere (as csl? — Rc«p. Quia Dcn.s ot omnlpo-
lens, et inagnus, et bonu», el ?Flprnus, substaniialla 741 Inter. 15. An {AL, Si] ad solam Patris perso-
nontina junt, el ad se dicuntor nnmpprtinpal. iibi[.l/., quoilldirilur
: ideo non licet ea : Quifacit mira-
plurali numero dicere, sed Hnjiulari
fri/in magna .^o/h.s (Psal. lui, )8).Et Apostolus Qui
; et omne nt\- :

luen, quod siibsiaiiiiam Dei vel esscniiara signififat, solnshnhct immorlalilatem (I Tim. vi , 16)1 Resp. —
scmpcr singulari nuincro prorereiidum c-l. Paler, NullatPnnsartsoIrimP.iirispersonampertinct, diun.Ji-
el
Filius, et Spiriius sanctus. relaiiva sunl citur soJus Deus, sive in .Novo, sive
nomina, et in Voteri Testa-
deo ires persouae recte dicuntur. l>
mcnio, ei ipiod Deus solus sive hoc sive iilud habeat,
vel faclal; sed ad tntam sancl;.m TriniLiieni, qiij
Inter. 7. Quomodo relaiiva?— Bcsp. Seciindirai
est unus Deus omnipoicns, omuia faciens,
dbleclicam relallva noniina sunt, qn.T ad qux suiil
llud ali-
in coeIo el iii leiTi.
quid referuntur, siciit dominus ad servnm,
cl ser-
vus ad domiiuun, paier ad filium, Intcr. U. Quomolo bealus Joannes evangellsia
et filius ad p.-j-
irem. Pror.^us cum dico Paier, Filium
dicit :
Dcum uemo lidit nnquam (Joan. i, et ipse
[simiil] signi- 18) ;

Dominiis in allo ail loco Beati munda

fico, quia non e»i Paver nisi Filins sit
:
corde, qiio-
cui sit Pa-
ler. Item nou est Filius
niam ipsi Denm viJcburU {Ualth. v, 8); el .AposUiius
nisi sii Paier cui sit Fi-
lius.
invisibiicm Deum dicil (/ rjm. i, 17)?— /?fjp. Vi-
dcri cniin polest Deus, id esl,
Inter. 8. Ulrum Spliiius tanctus rclaiive vel siih- intclligi, sccundum
siu-e donum gralioe, sive
ab angelis, sive ab aninidbus
stantiaUlcri!icalur?_ «e,p. Lii(,„e relaiive.
qnis sanctorum
Spiriius alicuJHs Spiritiis esl. sed nnn : plenara vero divinitatis naiiiram,
sicut Palor et
nec
angelus qiiislibcl \Al., q.iisquam], iict sanclorum
' iCceab Paris.,cip. SD.
 — — —
61 DOGMMICJ. - Qf KSTIONES XXVlll DE TRIMTATK. fii

aliquis perfocte iiitelligere pott-rit. Ideo incompre- A clum sapientiam et virluteni; :

742 ii<iii tanicn ircs
hensibilis dicitur Deit viitiile>, ncc tres sapientias, qiiia !.apienlia Mil^st.ui-

Inter. 15. Cum sanclis summiiin piomit;itiir pne- tiate nomen est, sicut virtus. Ncc aliud csl in Dto
tnium seterna Dei visio, xqualiterne \idebunt vel iii- esse, aliud sapere, aliud posse ; scd unum esl Dco
telligent »? — flrsp. Nullatenus aequaliter omnes, vol csse, >aperc, posse.

angeli vel anims sanctorum Deum iiec [AL, vel] nimc Inter. il. l'trum ad solam sancli Spiritus perso-
vident, vcl post resarrectionem viriebimt, sed seeun- nam pertineal, Hum Aposloliis dicil; Deiis cliarilai
dum donatoris dispensalionein. et moritnrum quali- eit {I Joan. iv. 8), qui [.•!(., qucc] dilcclio Patris et

latem. Unusriuisque tamen sufncienieni in ejus vi- Kilii esse legiiur? Resp. Nullatenus ita Spiritus
sione suis nieriiis habcLit beatituillueni. Nec plus sanctus charitas iiitelligitur, quflsi non sit Pater el
quxret quam habct, ncc se minus habere quam ^o- Kilius charilas. Siciil Spiriius sandus est chaiitas,

let, duiebit. iu el Paicr cst charitas [et Filius e*t tharil;is,] non
Inter. 16. .\n aliquid distet in Deo, esse, vivero, tamen tres charilales, sed una charilas. Sed quia
intelligere, posse? Resp. Nullatcnus aliud esl in Spiritus sanclus doiium Dei proprie dicitur, et nul-

Deo esse, aliud vivere, vcl alitid Intellipere, vcl aliud luin Dei donum chaijtate inajus est, imo siiic co iinl-

posse; quia Deiis eo ipso qn') est, vivil; et eo qiu» B lum doiuim ad porpeluam hoiniiieni deduceie potciit
vivit, intelligil; ei eo (|iio iutclligit, potest; et eo Leatitudinem proiiide Spiritus saiictus proprie di-
:

qiiod potest, est; quia siiuplcx dcitutis natura iiniim citiir charitas.

habct, est, vivit, intclligit, ot omnia potest. Non i'.a Inler. ii. Nunquid iinpii dona Dei liabenl?— Resp.

in nohis, duiii aliuil i"->l in nostra natura \iveie, aliuJ Uabeol [uiiqucj per eiim, qui illuininat oninem lio-
intelligere, aliud posse. In Deo vero haec orania unum miiiem veniciitem in hunc mundum, in quo sumus,
alquc idein siint. movemur el viviraus [Acl. atvii, 28) ; hona sunt eniin
Inter. 17. Uirum de Dei Fllio, sicat dicitur Inmen dona Dei eis qui bene utuutur illis. Idco charilas siii-

de lumine, Dciis de Dco, poiest dici ouinipoieus de gulare esi in saiictis i.ionum, in qua Filii Dei discer-
oouiipotente, iionus de bono, magnus de mapiio, et iiuntur a lilii) iinpielatis.

caRlera talia? — Resp. Rcgulariier ntiquc tenere de- luler. 23. Quaresi Deus totus ubique est, in calo

hcmus ipjod oiunia natiire iioniiua qu:e aequaliter ilo dicilur magis habilare, quam in terra?— Resp. Quia
Fllio dici po^snnl sicut ile Patre, omiiia possunt dici niajor coj;nitio est iu s:<uctis aiigclis, aiiimabusque
sic de illo. Ideo slcui dicltur Deus de Deo, luinen de saiicioniui diviultalig, eum siiit apud Deura, In cieli»
lurainc, iia diLCudum est (iimiipoiciis de (iniiiipotente, (juam in terris. Sicut eiiim iii hoc luortali corpore
Lonus de bono, magnus de inagno, sed noii ita in re- C quiJam inagis intelliguut divinam substaiiiiaui.
luliviB. quidam niiiiiis, ita et in coelo niagis dicitur Dcu*
Inier. 18. Sed quomodo in relatlvls nominihus di- esse quam in terra, quia plenius ejtisdem subsiaii-
ccndaiii cst? — Resp. Non possuiuiis dicoro YiTbum tia iotclligitur ab babiialoribus cailx quam (ernu
de Vorbo, quia relativnni iiome» esl Verhuin, quod incoi^.s.

sohiB est Filius; siciit dicimus, Deum de Deo, quod Inter. 24. Si una substantia cst Paler, cl Filius,
noii est .sohis Filius. Noc iuiaginom de imagino, ijuia et Spiritus saijctus. quaic solus Kilius incarnalus
solus est Kilius iinago : siciit dicinius, liimoii de lu- dicllur?— Rcsp. Quia aliu cst persona Kilii, aha
inine, quod nnn cst solus Kilius, quia substantiale Patris, alia Spirilus sancti. El sola siquidein persona

iiomen est lumon. Filiiincarnala est operaiile tanieu eaiudem iiicir-

:

Inter. 19. Nunquid aliud lumcn Pater rl alitid Fi- nalioncm toia sautta Trinilaie, cujus opcra sunt in-
lins' — Resp. No(|iiaquani aliiid,s<»d unum luin«i soparabilia.
cst Pater et Kilius, sicut una stibslauiia. Ideo recte Inler. 23. Dum in Sy.nibolo catholico canLiri so-
dicitur [.t(.,diclmns] lumen do luniine, sicul Dcus dc let, Dci Filium de Spiriiu sancto, et Maria virgiiio
Ileo. Sicut unus Deus cst Patcr, et Klliiis, iia tiiiuin incarnatum, qu.iro iioii dicitur KiHns Spirilus tKincli,
lumcn cst. U sicut dicitur lcata; virginis? Resp. Non slc dc lllo,

Inter. 20. Lcgimus .\postoliiin diconleni Chiistum siculel de illa nalusesl Filius Doi. Dc illa siquideni,
Dei esse viriutom et Dei sapiemiam; liic iniolligiiiius id cst, sancia virgine natus est Kilius Dei, sicui
iii Dei iioiulne Pairem, et iu (^hrisii iioiiiiiic Klliuui, de matre; non de illo, id ost, Spirilu saiicln, siciit
l.icul soiiipor. NMii(]uii| Palor nnn lialiol iii sc sapicii- dc Patre, ue duo Poires diccieulur io sancla Tiiiii-
tiam vei viriutom uisi in Killn, qucin Aposluhis sa- tati\
pieiitiam Dci et viriutoni Dei nominavii? — Itesp. Inter. 26. Si nna natura csl Palris el Filii, ct TV-
Piuritiii iia Arianam destruuiil impiclalcm, diconies lius incarnalus iilenus esl Deus el (>erfcctus, quo-
iuipidiM esso cioilore unqu.im Deum i'atioii) csie sine modo 1100 PaUrr incarnalus est' — Resp. Kilius ple-
bua .sjiiicniia, aul bine sua virlutft. ^cd inelius cst nu» esl Deiis ol ptM-fcctus; qui solus incariialus esl,
iiitclllgore Patrein esse sapicntiam et virlutem, sicul <n boioo factiis e.st. Nam ignis una c» suhsLantia.
Filium sapioniiam el virluti-m [imo et Spiritum san- sed aliud in igne facit c.ilor, aliud Iu\ : lu\ illuiniuit,

Ms. Sal. n al. < liiiei. I.">. 0"fil saiictis Mim-

'1

—
visio. — Inier. An :pqiialilcr vidcbunt , vel inlflU-
niisi ircmiiiiiur piwmium? Re.^p. /fc" lerna IM gem?j
65 B. F. ALBIM SEL ALCLiM OPLULM PAKS III. 64

calor a.li-facil [.1/., calilkal]; uiia (aiiien ignis na- A cogenle, solus lamen ipse perpelitur, saha divioitatis
tura utrunique facil, ct calorem et luceni. impassibilitale.
• Inler. 27. Utnun divinitas cnm carnc conccpta Inler. 28. Ex qua natura dix.it : Pole$tatem habeo
»il, nata, passa, et c;etera qux humanitalis prupria ponendi anitnam meam? — Resp. Omnium quse in

Mse noscuntur? — Retp. Ulique divinitas sux carnis Clirislo gesta sunl, operum aucluritas ex divinitate

conceptione concepta est, et nalivilate nata,sensitque est : taraen carni convenit dicere : Potestatem habeo
parlicipatione humani aOectus raorleni, qnam sponte ponendi animam miam {Joan. \, 18), non divioitati.
susceperat; non naturx sux potenliam perJcns, per Divinitas noo dimisil animam, postquain assiimpsit

<)iiam cuncta vivificat. ipse auctor, ct opus aucloris. eam in utero virginis. Caro diraisit, dum eiuisil io

Idem auctor, quia si sponle natus est, sponte passus. cruce spiriium Chrislus.
esi. Idem opiis, quia utrumque unus liccl non alio

• Haec interrogatio omissa est iu orthodoiOgraphia.

743 0PUSGULUM SECUNDUM,

SEU

LIBELLUS DE PROCESSIONE SPIRITUS SANCTI.

AD CABOLUM MAGNUM.

MONITIIM PH^ViUM. B Textum ergo hic dzmus e copia, ut Tocant, Tidi-

Libellum quem hi«- vulgamus, a viro clarissimo niata, ad nos ab eodem D. Catelinot missa, ciijus
ac doctissimo D. il leplionso Calelinol, liibliothecario hxc est subscriplio : « Prsesens Alcuini de Spiritu
monastcrii S. Michaelis in Lolharingia dum yive- saiicto tractatus, cum divi Augustini ia mysteriuui

ret, accepimus. llUim primo detexit celeberrimus

Bernarrtus Monlfjiiconiiis, alque in prxclaro suo
opere Biblioihecx Bihliotliecarum tom ILpag. 1297,
inter cod. bibliolh. Laudunensis rccensuit. D. Cale-
linot eumdcni, ex eodeiii codice antiquissimo descri-
ptuni, obiinuit beneficio domini abbatis de Hedou-
ville canonici Ecclesiae cathedralis Laudunensis, et
opera D. Breton professoris abbalix Praemonsira-
tensis.
Codicet», unile hiclibellus descriptus fuil^prsefala!
ecclesiic doiio dedit Dido episcopus, prout monslrat
inscriptio ad iiiilium codicis exslans, qux talis est
WuHc libellumdedil domnus DidoepiscopusDeo etsan-
cla: Mari(V Laudunensis ecclesiie. Siquis abstulerit,of-
fensionem Dei el sancta; IHariie incurrat. Dido epi-
scopiis prxfuil ecclesise Laudunensi circafinem ssc.
IX. .Mortuus anno891 '. Kstergo codex vitse Alcuini
pene coaevns.
Tiiulus opusculi, quem etiam Cl. Monlfaucon loc.
cit. notavit, est Alcuinusde Processione Spiritus san-
: treet Filio; in altera, Spiritiira sanctum esse Patris
cii. Qiiamvis igitur iiemo illonim, qui bcali Alcuini
sanctissinue Trinitatis explanalione, excerplus est ex
veteri manuscriplo in nierabrana exarato, quod D.
D. Dido ecclesia; Laudunensis episcopus bibliotbecoc
cathcdralis ecclesixdooavit; et quod ex gpeciali cla-
rissimorum ejusdem cathedralis ecclesiie canonico-
rum bentfvolentia ad me transraissum est. Aclum
Prtemonstrati die ISMartii, anno 1747. F. BaETOif —
mppria. Canonicus Pncmonstr. »
Vide qu3B de lioc opere habent V. V. C. C. D. Ri-
vet. Hist. lii. de France, tom. VIII, .Averlis. J 2 p. x,
et D. Ceillier, Hist. det Autcurs sacr. lom. XVlll, p.
: 297. Hunc tractatum eliam alicubi vidit Cl. Sirraon-
dus, cujus titulum nostro per omnia similem sub
nomine tainen auctoris incerti recenset tom. U Ope-
rura pag. 695, inter notas. Ex eodem etiam ciiat
C lestimonium sancti Atbanasii, prout iiifra Dum. 9,
notavimus.
Opusculum hocce in tres parles divisum est; in
prima ustcuditur, Spirilum sanctum procedere a Pa-
el Filii Spiritum in teriia, Spiritum sanctum missum
;

scripta recensent, hiijus opusculi menlionem facial, essc a Palre el Filio.

et coniroversia isthxc de processione Spiritus sancti
a Patre Filioque primum posl Alcuiiii obitum, nempe
anno 809 in concilio .Aquisgraiiensi ferventius agitari 744 IN NOMINE SANCTvE TRI?IITATIS
coepcrit ; ipse eiiam slylus epislolx ad Carolum Au-
INCIPIUNT TESTIMONIA
gustuin a stylo, quo Alcuinus in aliis ad eumdem
epistolis usus fuil, aliquo modo discordet; integrum EI SACRIS VOLUUINIBCS COLLECTi IH QDIBUS
lamcn nobis haud essc judicaraiis, a fide vetusli APERTE OSTENDITUR, QIOD SPIBITIS SANCTUS
codicis et a teslinioaio Didonis episcojpi, Alcuino
A PATRE ET FiLIO PROCEDIT, ET QUOD HECTE
peiie cosvi reccdere, et libellum hunc inter dubia
SPIRITUS SANCTUS PATRIS ET KILU VOCATUR
vel siipposita illiiis npuscula ablegare. Enimvero le-
vis styii discrepantia tanti non esl, ut opus cuidam spiirrus.
auctori abjudicetur, si alia argumenla graviora pro
Serenissimo Augusto Carolo salus, pax, virius,
illo pugnent et illa controversia jnm ante annum
:

809 lu Galliis nioia fuit, nempe anno 767 in concilio

" vita, vicloria.

Genliliacensi. Duiii igilur vivente Alcuino adhuc Sacra , serenisstrae Augusle, Chrislianorum lur-
glisceret, dubitari vix polest, Carolum Magnum de ba,qnx sub gloriosissimo vestne duminatiouis ira-
coinponendis aut tolleudis ab Ccck-sia ejusraodl li-
perio est consiitula, pro vobis et pro totius regni
ligiis appriine solliciiiim, auhe sux magislrum con-
suluissc, el illi, ul suam sentcntiam ediceret dc- ,
vestri stato, diviox eliam protectioni vestrum cora-
uiaiidassv. mcndans impcrium, omnipotenli Doiiiino, qiii vcstri
• San-Marthani Calli.i Cliii^liana.
 DOGM.VTICA. — LIB. DF. PROf.ESSIONE S. SPmiTlS. 6li

csl regni gubcrnator, voia porsolvil; immensas etiam \ P.itrc Kilioqiic .sulistaiilix, iiuoJ ib iilrisi|ii(- pvdci--
ei agciido gralias pro eo qiioil iii miivorsali Ecclesia, dit ct iiiitlitur.

quu: sub cxcellonlissimo tlomiiiationis vestrae impe- 745 Bcaliis enim cvangciista Liicas Spiriliim
rio conversatur, universis Dei cultoribus tranqtiil- s:iiiilum ;ib unigciiito Dci Filin, qui esl verliuiii
lissima pax cstct quies. Non solum eniin ab impetu Patris, proccdcre in xiv capilulo [Aimr, cap. vi,
19]
gcntilium et omnimn Christiani nominis inimicorum, Evangflii sui tost;itur diccus : Omnit lurba qua-rebol
quos faventc Domino vcstra sublimilas tcnet atqiie eum tanyere, quia Tirlui de itlo exibat Uls., exiebiil
prnsternit, sunt protecti, sed per vestri imperii et s,Tpius], et sanubat onines. Spiriliiiii igitiir sanctum
sapientia; excellentiani, adductis ab itlolonim cullu a Filio proccdcre iii hoc declarat c;>pilulo dicendo :

innumerabilibiis populis, ad fidei catholicx et ad quia virtus de illo eiibul; Spiiitus cniiii sanctus est
divini cultus agnitionem quotidie in Cbristo creden- ipsa virlus, quse de Dei Filio iii lioc «apitiilo exire di-

tium propagatur numcrus, el domus Dei in cunctis citur, sieul tam bcatus Augnstinus iii xv ile Trinitale
regni Teslri lerminis divino cultui el sacris pro vo- libro aflirmat, ciijus eliam in subsequciitibus deex-
bis orationibus implens vacans cxsultat : cernendo positione istius capiiuli veiba dicturi siimiis.
ciiam per veslnE gubernatioDis providenti.-^m Chri- Sanctus qiioquc Joanncs evangelisia in finc Evan-
stianonim turbam immensa quotidie recit>ere au- B gclii sui, id est, ccxiv capitulo [iViiHr, xx, 21 uqq.\
gmenla, ctpcrversa hsreticorum dogm<ita cuib per- rcrerl, Dominum nostnim Jcsum Christum eo <lie

fldis eonim auctoribus esse damnata,Christo etiam, quo resurrexerat, id est, die Dominica clausis ja-
qui vestri esl cordis possessor, per vos de ipsis nuis ad suos introisse apostolos, et dixisse cis sc-
iriumphante; quique etiam inter cxtera gloriosis- cundo : Pox lofris, cl iiiltilissc : Sicut mitit me
sima, quoe vobis largilus est dona, excellcntissimo el Pater, et ego mitto tos. Hoc cum dixiisct, insufflatit

incomparabili divinse el buman» scienlix munere el diiit eis : Accipile Spirilum sanclum, quorum re-
vos ditavii, ut non solum hi, quibus libcriim vestrum miseritis peccula, remittuntur eit, et quorvm Tetinue-
quotidie serenissimum conspicerc vultum, purissimo riiis, retenlu erunl. Qnod igitur promisit, «xplelum
vestnc sapientiae fonte sint refecti, sed ctiain qui csse, ut in Actibus declaratur aposloloruin, lcgi-
longe latequea vestra prtEsentia snnt remoii, vcstris raiis : Kepleli lunt enim omnet apostoli Spirilu sancto,
nimigeris moribus et excellenlissimo vestnc scientix et coeperunt loqui aliis lingHis, prout Spiritus sanctn$

lumine radiantur. dabal eloqui eis {Acl. ii, 4).

Idcirco ex diversis mnndi parlibus el genoratio- Idem quoque bcatus Joannes evangelisla in sua
nibus vCbtra etiam, serenissime Auguste, pietale Epislola [quam] de Dei ei proximi dilectione
con-
tocanie inuumerabiles ad vo» quotidie concurrunt ^ scripsit, xii lcslatur cipitulo [iVufif, I Joan. iii 23
popiili, quos veslra regalis benignitas lalissimo et 24), qiiod unigenitus Dei Filius Spiritiim sanctuiw
gloriosissimo sinu recipicns, in spiritali ct liberali suis dcdit aposiolis, quo ipse in eis maneret, el ipsi
crudire non cessal scientia ; idcirco vestra; glorio- in eo, sicut idem Joannes apostoliis anTirmat ita di-
sissimse et tranquillissimse dominationis titulus niilla cens : floc est mandalum Dei, «/ credamus in no-
xlate, nulla eliam irctustate abolente, in uuiversali mine Filii cjus Jesn Chrisli, et dilignmus allerulrum,
manebit Ecclesia : quia Bub justissimo vestra; dumi- sicttt dedit mandatum nobit. El qui scn-at mandala
nalioiiis imperiu nulla in ca fraus, nulla perversx ejus, in illo manet , et ipse in eo, et in hoc scimut,
doctrinaesuggestiolaterevalet; sed omncs orlbodoxi quoniam manet in nobit de Spirilu , quem dedit
vestra luculentissima admonilione instriicli, sanctam nobis.
catholicam et aposlolicam scquendo ac defendondo Lco • quoqiie papa revcrendissimus Romaiue
lidem, divino vocaiitur [Forte, vacanl] cultui. Iiiter urbis pontifex Dominura nostrum Jcsum Christum,
quos ego exiguus vcstrorum videlicet famulorum ex- Spirilum sanctura ab co procedentem flatu siio, nl
tremus dc proccssione ct missionc Spiritiis sancti a bcatus Joannes In prescripto Erangelii sni rcfert
Patreel Filio; cl de eo, quod idt-m Spiritus sanctus capitulo, aposloli» dedissc, sicut in syiiodioa opi
jj
Palris et Filii in sacris voliiininibiisvocaturSpiritus stola ,
quam Flaviano archiepiscopo Conslanlinopo-
sancti cliam Evangelii et Iieatorum Patriim aiictori- litano scripsit, tcstalur dicens : i Dominus iioster
latero secutus parvum, secundum vestrx sublimita- Jtsus Chriitut pott resurrediunem itinm clautis ja-
tis jussionem, conscripsi libcllum. nuit ac discipuloi luot introibat , et flaiu tuo dabat
Spiritum lanctum et donato intelligentiir Ihmine
CAP13T PRIMUM. ,

umctarum Scripturarum occulla pandebat. i

D« eo, quod Spirilut tancliis a Patre Filioque pro- Bcatus qtioque Gregoriiis »> Nazianicnus, vcl Nys-
cedit.
seniis episcopus erudiiissimus divinonim vnluminum
In verbis enlm sancli Evangolii, ot in synoiiiis iiivcstigator in boinili.') , quam de ailvontii Spintcs

bcatorum Patnini cpistolis, et in multis cniditorum sancti super apostolos conscripsit, coilrin scnsii qiio

in spiriiali scientia virorura libris manifcstc dciia- el Lco papa eiposuit : pn«fatum Evangelii exponens
rattir, Spiritus sanclus, qui unius ciiisicmquc ciim capitulum aHirinal, quod Salvator nostcr Spiriluri

" Leo papa in concil. Cbalced., tom. IV Collcct. 1» Sjiicius Grogorius Nazian/eniis fortassis cx
Coleli, pag. 12». orat. 4(, nuoi. 47.
 ; :»,

'*
B. F. ALBIM SliU ALCIUM OPERLM TARS lU.
sanciiim sine confusionc indiv.&os,
I. .K . ad •
, I nr!A.,ii>m
Orieniem. Cum A lium
l-um ^ Spiritum
""" cl k
episcopis cl prcsbyicns cutilibus j:„„„„.:„ ^^h.i .

sine tempoic sempiternos, siiie difrerenlia credat

nosiro, sicul ciedimus cl speramus. auctore, ad
Oeo quia unilatem in TriniUte non eadera
sequalcs :

desiinaia veslra charitas vciicrii loca,

ad frairem el
persona sed eadcm iniplei essentia. »

cocpiscopum nostrum Cyrillum consilium omnc

,
con-
arbilrio, facielis, Uucuuiue de epiitolis Leonis papcr, de attctorilale et
verlite, el quidquid in cjus videritis
cuslodiri debcre Chnlcedoneniit synodi, nunc incipit de Constantino-
ct auciorilatcm sedis aposlolicae
politamv synodi confirmatione.
mandamus. >

Sancta quoque synodus Conslantinopoliiana Spiri-

Httcutque de auctoritate EphesiiKe Synodi. Nunc
inci- tura sanctum a Palre et Filio procedcre ciedit ac
pit de Chalccdonensit concilii auctoritate. proOtelur, sicut a Cyrillo in conspectu Ephesini uni-
versalis concilii constitulum atque confirmatum est,

Dealitsimus et reverendissimns, Leo aposloIicK quemadmodum in illo libro ejusdem pncdicia Con-
scdis pontifex, cujus auctorilate et
judicioChalcedo-
stantinopolitanx synodi consona cura verbis sanctJ
et confirmata, et qui, sicut
Cyrilli collatione hoc modo continetur: i Cum Filiu»
nensis comprobata est
verba ipsius syoodi testantur, spiritu pr.esenserat. dicit de Spiritu : Illeme glorificabil (Joan. ivi, 14);

ct complacere tamiuam fratribus dehberabat, et p j„jeiiigen,es recle, noii ul gloi ia indigentem alteriu»,
per suorum vicariorura praesenliam videbatur ab
illis.
dicimus unum Christura ei Filium a sanclo Spirilu
Iliccrgo prsediclus sanctus Leo processionem Spiri- gloriam accipere, quia nec potior eo est, nec supra
tus sancti a Filio conftrmal in synodica epistola, de eura Spiritus ipsius. Quoniara autem ad demonstr»-
qua paulo anle diximus, quam scripsit ad Fiavianum
tionem sux divinilalis ulebatur suo Spirilu, magn»
Constantinopolilanse urbis archiepiscopum, hoc modo
operatione glorificatura se esse ab eo dicit, veluli si
dicens : • « Posi resurrcclioneraveroDomini, qiiae
quidem [Forte, quidam] homo dicat dc insita sibi

utique veri corporis fuit, quia non alter est resusci

fortiludine forsan vel disciplina qualihet, quia glori-
tatns, quara qui fucral crucifixus et mortuus, quid est in subsistentia spe-
ficabunt me. Quaravis enim
aliud quadraginta dierum mora gesium est, quam ul secundum
cialis Spiritus, et inlelligitur geparaliro,
fidci nostrae inlegritas ab omni caligine mundare- non Filius , sed Uraen non eU
quod Spirilus est et
lur? Colloquens enim cum discipulis suis et cohabi-
enim veritatis nominatur, et
alienus ab eo. Spiritus
lans atque convescens, et pertracUri se diiigenti, Christus veritas, et cffunditur ab eo, sicut ex Deo
est
curiosoque conlactu ab iis quos dubietas perstrin- Gonslantinopoliuna
i Sancu ergo synodus
,
et Palre.
gebat, admittens ideo et clausis osliis ad discipulos
confirmat et lestalur, quod ea qucecunque sancUsii-
:

introibat , et flalu suo dabat Spiriium sanctum ; et C mus papa Leo et beatissimus Cyrillos de flde catbo-
dooato intelligcnlix lumine sanctarum Scripturarum de coeteris ecclesiasticis instilutis Iradidenint
lica et
occulta pandebat. > Posl leciionem autera praedidse cum decreii»
el decreverunt, convenire et concordare
epistoLe revevendissimi episcopi claraaveruut : < Hsec conciliorom,
et traditionibus quatuor principalium
Patrum fidcs; hxc apostolorum fldes : omnes ita
Chalcedonensis, Consun-
hoc est, NiCBiii, Ephesini,
credimus orthodoxi, ita credimus. Anathema sit,
eodem libro pradicise
tiiiopoliiani concilii, sicnt in
qui ila non credit : Petrus per Leonem ila lucutus « « Paschasinus ei Lu-
syiiodi his verbis conlinetur :

cst; apostoli ita docuerunt; pie et vere Leo docuit

censius reverendissimi episcopi, et Bonifadai
vir
Cyrillus ita docuil. Cyrilli seierna memoria : Leo et
reverendissimus presbyier , vicarii scdis aposiolica
CyriUus simililer docuerunt AnatUema, qui sicnon
per Paschasinura dixerunt Manifeslum est, nec p<H
:
:

credit. Hxc vera Cdes : catholici ita sapimus. Hsc sedisapo-

test dubitari, unam fidem bealissimi papae,
Patrum fides. >
cum cccxviii Palnim apud
stolics rectoris Leonis
Idem quoque sanctissimus papa Leo consona ver- Nicaeam cougregalorum concordare atqne convenirc
bis canonicae prsedictse epistolae de processiono ^i- Sed et CL apud Consianiinopolim congregalo-
rilus sancti a Filio lestatur in epistola, quam Turbio ^^^ sacerdolum, qui eamdera fldem flrmaverunt
[ Leg. Turribio ] Asturiensi scripsil episcopo sed et Cyrilli sanct* recordalionis viri apud Ephe-
4 i>Primocapitulo demonslratur quara impiesentiant sum, quando Nesiorius pro suo errore damnatus est,
de Trinitate divina, qui el Patris, el Filii, et Spiri- slatuu in nuUo peiiitus discordare. ideoque otiam
tus sancti unam atque eamdem as«;erunt esse perso- beatissimi papx cpistola , qux earadem fidem expo-
nam, tanquam idem Deus nunc Pater, nunc Filius, suisse pro erroris Eutychis causa dignoscitur , uno
nunc Spiritus sanctus nominetur nec alius : sit q» sensu unoque spirilu videtur illi fldei esse conjuncU.
genuit, alius 740 qui genilus csl, aliusqui deutro- Eadem quoqoe ConstanlioopoliUna synodus prsedn
que processit.... Fides enira calholica Trinitatem ctonim Patrum et alionnn illustrium doclorum au-
DeiUtis sic bomousion confiietur, ut Patrem et Fi- ctoritatem el tradiiionem, ab universali Ecdesia

conciliiCarthagincnsi» vi. Comnionitorium Coele-

« Leo papa in concil. Cbaked., tomo Ul Conc. C«>-

papae editum habetur lora. 1 Epist. Honi. pont. leti,p3g. 12i3.

slini l

D. Coustant, pag. 1152, et lom. IV Conciliorum

*> Leo papa in epist.l5, cap. 1.

novx edit. D. Mansi, pag. 550.

' Uein in svnodo Coiistaniinopoliu collal. 6
pag. 168 tomi VI Collcci. Coleii.
 ,

75 DOGMATICA. — LIB DE PROCESSIONE S. SPIRITUS 74

Mse suscipieiidam, coDnrmal ila diceiis : i Scirevos A sii a Filio acciperc, qiiod a Palre procedere? [quod
volumus, quod iios ea, qux a sauctis quatuor conci- si nihil differre creditur inter accipere a Filio el a
iiis, Nicxno, Constaiitinopolitano, Epbesino primo et Patre procedere], certe idipsum alque unum esse
Cbalcedonensi de una eademque lide eiposila et de- cxistimabiiur, ei a Kiiio accipore, qiiod sit ac^ipcre
finita suDt, el de ecclesiastico statu reguiariter dis- a Palre : ipse enim Domiiius ail Quoniam de mco
:

posita, servahimus et defendimus, et ea scqnimur, ei accipiet, et aniiuntiabit vobis. Omnia quwcunque habel
omnia qui consonant istis , suscipimus et araplecti- Pater, mca iunt. Proplerea dixi : De nico accipiet, et

inur. Quidquid autem noii consonat istis, vel a qua- annuniiabit vobis [Joan. ivi, 14). Hoc quod accipil,

cunque persona scriptum inveniatur contra ea quae sive potestas esl, sive virtus, sivc doctrina est, Filius
«le una eadcmque fide a sanctis quatuor conciliis, vel a se accipieiidum esse dixit: » Idem cgiegius doctor
utio t\ his delialta sunt, hoc taoquam alienum om- iu xii de T rinitate aiilibro (Xum uli.), Deum depie-
nino pietatis exsecramur. Sequimur autein in omai- cando : t Conserva, oro, Lanc fidei mea inconUimi-
bus sanctos Patres el doctores sanctse Dei Ecclesiae, natam religionem , ei usque ad eicessum S|iiritus

id est, Alhanasiuin, Hilarium, Basiliura, Gregoriiun wei dona mihi Lanc conscienlia: raese voceni.ut, quod
Theologura et Gregorium Nazianzenuni, Ambrosium, in regenerationis taex svmbolo bapiizaius iu Patre
Theopbiium, Jcannem Conslantuiopolitanum, Cyril- B elFilio et Spiritu sancto professus sum, seniper ol>-

ium, AugusiiDum , Proculum , Leonem ; et omnia tineam ; Patrcm scilicet te nosirum, Filium tuum
qux ab bis de fide recta, et ad condemnationem bse- «na tecum adorem, et Spiritum sauclura tuum, qui
relicorum conscripta et exposita sunt, suscipiraus. In ex te per niiigenitum tuum est, promerear, quia mibi
pnedictis igitur omoibus permancDtes illos Patres et idooeus ad fidem testis est, diceiis : Pater, omnia
sacerdotes suscipimus, qui ea, quae a sanclis quatuor mea tua sunt, et tua mea > {Joan. xvii, {0).
couciliis de fide cxposila guut, et prxdictis saiictis Revereudissimus qaoque, pontifex Ambrosius^cujut
l^atiibits prxdicata sunt, servant et prsedicant tu saa- similiter fidem et probabilem traditionem praefatus
cta Dei Ecclesia. > papa Gelasius, et praedicta GoDStaiitinopolitaiia syno-

750 Beatisbimus quoque et reverendissimus Ro- dus ab universali Ecclesia suscipieudam esse decrc-
mana; urbis pontifex Gelusius, prjcdicti ConstaDlino- Terunt, in libro sexto in his, quos de fide ad Gratia-
ipoliiam concilii decreiis, dc recipiendis aique legeu- num imperatorem conscripsit, Spiritum s.inclum a
«lisomnium orlhodoxorum libris , in Decretali epi- Filio procedere confirmat ita dicens : « < Non ergo,
•lola, quam de nuclorilale divioorum voiuminum et inquil, quasi ex loco mittitur Spiritus, aut quasi ex
de his libris qui non suiit in Ecclesia recipiendi scri- leco procedit, quando procedit ex Filio : sicul ips«
psit, consona prolulit verba ila dicens : " « Opuscula C Filius cum dicit : De Patre processi «t rem {Joan,
atque tractatus omniuro Patrum ortbodoxonim , qui 111,28), omnes intcrfecit opiniunes, qux ex loco ad
in nullo a sanctx EccJesiae Roraanae consortio devia- locum possunt, sicut in aliquibns corpoiibus, a-sti-
vertint, nec ab ejus Dde vel praedicatione sejuncti mari. Similiter cum intus vel foris legimus Deum
sunt ; sed ipsius [communioois] per Dei gratiam us- essc, Don utique Deura aut inlra aliquud corpus in-
4)ue in ultimuni diem vitx fuere participes, legendos cludifflus, aut ab aliquo corpore separamus sed alta ;

deceminius. > et ioenarrabili xstimatione pensantes, divinx ualurre

Beatus igitur Athanasius reverendissimus Alexan- iDt«lligimus arcanum. Deniqiie ita sapienlia e.x ore
drix urbis episoopu~ qui sunimo ejusdem urbis pon- Allissiini prodiisse se dicit (Eccl. xxiv, 5), ut non
tiOci Alexandro, suo etiam pi«ceplori devotus adju- exlra Patrem sit, sed apud Patrem, quia ttrbum erat
tor iii Nica'no fuit concilio, in Expositione catholicce apud Deum {Joan. i, I) : nec soUim apud Patrem,
fidei, quam ipse egregius doctor conscripsit, et quam sed etiam iu Palre ; dicit enim : Ego iii Puire il

universalis conQtelur Ecclesia, processionem Spiritus Ptter in me (Ibid. xiv, iO). Sed neque cum de Patre
sancti a Patre et Filio declarat, ita dicens : « Paier exit, de loco recedit, et qiiasi corpus a corpnrc scpa-
a nullo est factus, nec creatus, nec genitus. Filius a ratur : neque cum quasi in coiporc tan-
in Patre cst,

Patre tolo est, non factus, nec creatus, sed genitus. D quam corpus includitur. Spiriius quoque sanctus -^
Spiritus sanctus a P.itre et Filio, non facius , nec cum procedit a Patre et Filio, non scparalur a Patre,
creatus, nec genilus, scd procedens *>. i non separalur ^51 * Filio. Quemailinodiim enim
Sanclus quotpie HiJariiis episcopus , vir in divino separari potesl a Patrc, qui spiritus oris ejus esl
euliu prcclarus, cnjus auctorilatcin papa Gelasius in (Pinl. xxxw , 6), qiiod iitique xlernilaiis iiidicium
prxdicta decreiali cpisioLa, et Constantinopolitana el divinitatis exprimit unitatem? Est crgo et iiianet
syiiodus a catbolica Ecclesia su^cipiendam essc con- semper ,
qui spiritus oris ejus esl ; scd dcsceiidere
Urinat, Spiritiiiii sanclum a Filio procedere, in libro videtur, cum illnm recipimus, ut habilel in nobis,
»111 de Trinitafc, le.statur liis xerbis (.\um. 20): ne nos siinus a gratia ejus alieni. Nobis dcscondera
« Spiritiis sanciiis a Filio accipii, qui etabeo mitti- vidottir, non qiio ille asccnd:it, sed qiio ad illum aai«
tur, ct a Patre procedil. Et inlcrrogo utrum idipsum inus nostcr ascendufi. t

Gclasius papa, tom. V Coiicil., pag. 587. ' Saiictus Ambrosiiis, de Spiritu saiicto, lib. i.
•> Syinliolum <tj!o, unde li:cc verb:i cil;iiitur, sar»- cap. \.
ctuni .Atban.asiuin tiabere auctorem Alcuinus credidit. <)
Apud S. Ainhr. < Nnn quod ille d<:sceud>t, sed
:

uhxleruis '•.rititis disseDtleniibus. (fiiod ad '.llum anlmus noster lEccndat. »

PlTROI, CI.
 , :;;

OPERIJM PARS I!i. 7«

-5 B. F. ALBINI SEU ALCUINI
missio ipsa pvocessio esl, qua de Palre pro-
Beaxus «militcr Augustinus, cujus auctoritatem A Sed ejus
ccdJl et Filio sicul itaque Spiritus mitli dicitur,
atque doctrinam papa Gclasius aposloiica auclon
;

ab uni- quia proccdil ; ila et Fiiius non iocongrue mitti di-

tale, et prxfala synodus Consiantinopolitana
sequciidam citur, quia gcneralur. i
versali Ecclcsia suscipiendam esse atque
sanctum a Patre etFilio Genpadius quoque Massiliensis cpiscopus in li-
dccrevit, eumdcm Spirilura
bello, quera De Ecclesiastico conscripsit Dogmale,
procederc, in libro xv^dc sancla Trinilate, xxvi capi-
Q\ii potest in- formam symboli in primo coropoiiens capitulo, depro-
tulo testalur, ita diccns {Num. 47) : «

Filii de Patrc cessione Spiritus sancti a Palre ei Filio similem pr*-

lelligere sine lempnre generalionem
Spiritus sancii falis doctoribussentenliam protulit ila diceus; « Cre-
inteliigat sine tempore processionem
et qui poiest intelligere in eo quod ait dimus unum Dcum esse Patrera et Kilium el Spirituiu
de utroque ;

sic dedit sanctum. Patrem, eo quod habeat Filium Fiiium,

Filius: Sicut hubel Pater vitam in semelipso,
;

Filio mlam habcre in semelipso (Joan. v, 26), non eo quod habeat Patrem Spirilum sanctum, eo quod ;

ex Patre procedens, et Filio. Paler ergo princi-

sioe vita exisienti jam Filio [vitam] Pairem
dodisse, sit

eum siiie tempore genuisse, ut vita quam Pa- pium 752 Deitatis, quisicut nunquam fuit nisi Deus,
sed ita
Pairis qui unquam non fuil nisi Pater, a quo Filius natus, a
ter Filio gignendo dedit, costcrua sit viiaj ita

ficdit intclli{<at, sicul habet Paler in semeiipso,

:
ut B quo Spiritus sanctus non natus, quia non est Filius ;
dc iUo Spirilus sanctus, sic dedisse Filio, ut de ilJo neque ingenitus, quia non estPaler; nec faclus Spi-
.procedat idem Spiritus sanctus; el utrunique siue riius sanctus, quia non est ex nihilo, sed ex Deo Pa-

lempore : atque ita dictum Spiritum sanctuni de Pa- tre et Deo Filio Deus procedens. »
ire procedere, ut intelligalur, quod etiam procedit Isidoms quoque de processioue Spiritus sancti a
de Filio, de Patre esse Filio. Si enim qnidquid haliet Palre el Filio in seplimo Etymologiarum libro pm-
de Palre, babel Filius, lie Patre habet utique , ui el diclos sequendo Palres in lertio ait capitulo : < Spi-

de Ulo procedat Spiritus sanctus. Sed nulla ibi icm- rilus sajiclus ideo praedicatur Deus, quia ei Patre

pora cogitentur, qua; lialent prius ei posterius, quia Filioquc procedit, el substantiam eju;. habei. Ncque
ibi omnino nuUa suut. Sicui euim Fiiio piastat es- enim de Patre procedere poluil, quam quod ipse est

scntiain sine uUo inilio tcraporis, sine ulla mutabili- Patei. j

lalc nalune, de Patre generalio ; ita Spiritui sancio Boethius quoqiie vir in divinis, nec non et in phi-
prsesiai essentiara sine ullo initio lemporis, sine ul!a losophicis voluminibus eniditus, in libro qiiem de

uiuiabilitate naturs, de utroque processio. Ideoenini unilate subsiauiiie Patris et Filii atque Spiiilus san-
Com Spiritum sanctura genitum non dicamus, uicere cli lonscripsii, pnefalos in catholica; lidei rcgu

iamen aon audcmus ingeniuim, ne ia hoc vucabulo taniio viros lesiatur, quod Spirilus sanctus a Palre
vel ducs Patres iu illa Trinitate, vcl duos qui non sunt procedit et Filio ila dicens t Ncque accessisse dici
:

tle alio, quispiam suspicetur. Pater cuiui solus nun poiest aliquid Deo, ul Paier lierct ; iiou eiiim ca>pit

est de alio ; ideo solus appellatur ingcnilus; non qui- esse unquam Paier,eoquod cousubslantialis quidum
dem in Scripturis, sed in rjinsuetudiiie disputantium, ei est productio Filii, relativa vero praidicatio Pairis
et de re tania sermonem, qualcm voluerint [Aiig., ac si meiiiineriiuus omiiiuui iii prioribus de Deo sen-
Talucriiit], proferenlium FiUus autem dc Patre na-
; teniiarum, ita cogiteraus proccssisse (|uidem ex Deo
tus est, et Spiritus sanctus de Patrc principaliter, et Palre Filium Deum, et ex ulrisquc Spiriium sanclum
ipso sine uUo inlervallo temporis daute, commuuiter lios quoniam iucoiporales sint, mininie locis distare.
dc utroque procedit. > El itcrum in eoJein ail lihro : Quoniara vero Paier Deus, ei Filius Deus, Dous ci
t A quo habet Filius ut sit Deus (esi eniru dc Deo Spiritus sanctus ; Beus vero uullas iiabet diiferen-

DeUf), ab illo babet ul etiam de illo procedat Spiritas lias, quibus differat ab Dco, a nuUo eorum dilfert

sanclus ; ac pcr hoc Spiritus sanctus, ut etiam de differentiu! veio ubi absuut, abesl pluralitas; ubi
Filio proccdat, sicul procedil de Palre, ab ipso habci &besi piuralitas, adest unitiis; nihil auiem aliud gigni
Patre. » . potuii ex Deo, iiisi Deiis. i

Beatus quoque papa Cregorius in homclia, quam Pascflsius quoque in Ubello, ifaem De Spii^itu saii-
couscripsii de evaiigelica lectioue, ciijus iuiiiuin csl, clo conscripsit, testalur ^ quod ab uni):ciiiio Dei Fi-
Cum sero jactmn esset ; Spirituia s".inclum a Patre lio, qiii est Yerbum Patris, Spirilus saiicws progre-
et Filio procedere testatur ila dicens : " i Missio dilur. Hi igitur qui Spii ii'm sacrluin a Filio proce-
eiiam Filii juxta naturara diviuitaiis potcst iiitelligi. dere ^dcirco negare conanlur. qiiia Salvator nosler,
Eo eiiini ipso a Pairc Filius mitti dicitur, quo a l'u utiuEvaugelio iecmuiura Joannem b-gitur, de Spirrlu
tre geiieratur. Nain sanctuin quoquc Spirilum, qui sanctopronunliat dicendo : ^pirizus qiii a Patre pro-
cum sit cosqualis Patri et Filio, non lauien iucariia- cedit, iltc Ifslimonium ptrbibebit de mc [ioan. xv, io),
Uis esi ; idem se Filius mittere porhibet Uicens : Cum audiiinl quiil l»eatus Augusiinus pncsciTpta eiiaiu san-
cem;r!J Pamcletus, qucm ego milto lobis a Patre cti Evangelii verba in libro xv de Tiinitate expoueiis
{Juan. iv, 2t)) ; si eniui miiii soliuniuodo iucarnari XXVI capitulo dicii, ait enimsic (Aam. 38); < Veruui
dfiberet inteliigi, sanclus procul dubio Spiritus nullo quia in ilia coxtern;i et xquaii ei incorporali ct inef-
niodo diccretur niilli, qui nequaqnam incarnatus cst. fabiliter immnlabili atque insepaiabili Triiiilate dif-

» Gregoriu» papa In Jiom. 26, num. i. ^ Paschasius, !ib. i, cap. 10.

77 DOCMXTICA. — L18. DE PnOCESSIONE S. SPiniTVS. 1i
ftcilliuiuiii cst, goiierationem a processione distiii- A sii; a scipso proptor demonslrandam uiiiiis miiirn:
giiere, sulTiciat interim eis qui exteiidi non valent Deitatem non loqiiitur, ut tamen qua: loquitiir ejsja

amplius, id quod de hac re in sermone quodam pro- cs.se, ct noii alicna credanliir, Liicas !n((ucndo dc

ferendo ad aures populi Clirisiiani (iiximus , diclum- apostolis teslatiir diccns : Cccperunt apnsloli loqni
que conscripsiraus. Inter caetera eiiim, cum per Scri- aHis, lingiiis, proui Spiritus dabat Htis eloqui ( Ir/. ii, i).

pfjrarum sauciaruni lestinionia docuisscin, de utro- Kl in F.vanijelio : jVon cnim los cslis ijiii toquimiiii,

quc procedeie Spirituni sanclum, si ergo, inquain, sed Spiritns Pulris veslri qui loquitvrin vobis {Mattli.
et de Patre et Filio procedit Spiritus sanctus, cur \, ^-2). Habct crgo ipse propriam faiidi aiictoriialcm,

FUius dicit : De Patre procedit f Cur putas , nisi qui liheram caHeris loqucndi lribi;it faciillatcm : ab
queiaadiuoduin solet ad eum referre, et quod ipsius operalione aiilcni et poicntia atque boniialc Patris c.t

csL, de quo el Lpse esl ? Umle illud est, quod ail , Mea. Filii esse non potcst alienns, ((iii ciim Palrc et Filio
doctrino non esl ntea, sed ejns qui me misit (ioan. substantialitcr unitatem pnssidet Dcitatis, licet dis-

w\, IG) ; si igitur hic intelligiiur ejus doctrina, quani tinctam habeat in proprietate pi^rsonam.
lamen dixit non suam, scd Patris; quanto magis illic
CAPLT II.

iutelligendns est, el de ipso procedere Spiritus saii- De eo quod Spirilus sanclus Palris et Fitii Spirtus in
ctus, ubi sic ait : De Patre procedit, ut non diceret, B (livinis rolumiiiibus vocntiiT.

de iiie nonprocedil? a quo enim, ut praedi.vimus, Spiritus sanctiis , qui Pairi el Filio coaeqiialis esl
lialiet Filiiis, ut sit Deus (est enim deDeo Dcus), ,\b et co?cterniis, in aliqiiihus Scriplur.r locis Spiritiis
illo habet ulique, ut eliam de ilio procedat Spiriius Patris; in aliquibus vero propter uiiitatcm voluiitatis,
sanctus : ac per hoc Spiriliis sanctus, ut etiam de potcstatis, a;lcrnitatis, guhstantix sancix Trinilatis,
Filio procedat, sicut procedit de Patre, ab ipso habci Spiritus Chrisii vocalur.
Palre. i Bcatus enim Pelriis, nt enmdem Spiritum sar.ctura
Idem vero Spirilus sancins, qui unius ejusdem- Christi esse monstrarct, in prima Epistola, quam his
que est ciim Palre ci Filio substantiii;, licct, ul se- qiii ex circunicisione credidcrant , scripsit, de pro-

cundum divin.t Scriplurjcaucloritatcm et eruditormn plietis loquens, iw pronuntiat : Eisultale liTtitia ine-
in sacris voluminibus tradiiionem viroriim monstra- narrabili ei honorificuta recipientes pncm fidei vestrtr

vinius, propter unitatcra ipsius ciim Patre ct Filio seluler^ animarum , de qna salule ciquisierunt ulqve
substantia!, et propier inseparabilem sanctsc Triiii- scrutati snnt propliettr, qui de futnra in robis ijratia
tatis naturara, vukinlatem, virtulcm, operationcm iii Dei propheiaverunl, scrnlantes in qund vcl quale tem-
alio atque alio loco Spiriliis Dci Patris et Christi Spi pus significaret , qtti in eis eral , Spiiilus Chrisli

rilus appellatur, ct ab utrisque procedere diciiur et C (/ /Vfr. i, t(»V

luissus. Est lamen verus Dcus xqiialis per omnia Bealus siiniiiler P.iulns m epistola ail Romanos
Patri el Filio volunlatc, potestale, seternitate, siib- .xvni capitulo inquit : Si quis autem Spirilnm Cliris;i

stanlia. De quo Grcgo rius N aziaii?.eiuis in pivclata non liabet, liic non est ejus (Rom. viii , 9V L"t ilcriim

dicithomilia : » < Spiritiis sanctus viia est et vivili- idem cgrcgins Gentiiim Doctiir in cpistola :i(l Gala-
caiis, lux et illiiininaiis, bonus ct 753 bonitas : Spi- tas XVIII ca()ilulo ciimilcM! Spirilum sancliinT iinigv

rilus rectiis, Spirilus piincipalis, (pii cst Dominiis nili Filii Dci Spiritum essc testatur, iia dicens :

umiiium, mittens apostolos, separans sibi minislros, Misit Deus Spiritnm Filii sui in corda nostra. in quo
lcmpla sibi ipse consliliicns ; inspirans ubi ull, di- cliimamus Abba Patcr [Gal. iv, 6).

viilens donalionis, siiiritus veriiaiis, spiritus sapieii- Lco similitcr papa iii honiiha ,
quam dc advcnlu
lis et intellcctus, ct scicnti*, et pictatis, ct consilii Spiritiis sancli siipcr apostolos scripslt , coiisonam
ei virtutis, et liiuoris Dci, per qucm Pater a^jiiosci- beati Petri scrmonibiisdc eodem saiiclo Spirilii pro-
tiir, et Filiws glorificalur, et a quibus solis ipse co- tulit scntentiam, ila diccns :
•• c Est qiiidcm dc Patre
giioscitur ; uuus ordo, unus cultus , uiia vciicralio, Filiiis uiiigcnilii? , ct Spiriliis sancliis Patris Filiiqiie

iiua virtiis, ima perfcclio cl sanctilicatio. Et ((uid csl Spiriliis. > Idcm qiioqiic in scciiiida ila ait homi-
opusest pluribus vcrbis? Oinnia i(ua; Palcr csl, haec D
" lia : « Scmpi!criium csl Filio, iiilcmpnralilcr a Palr
esl Filius, excepto eo quod innatus est Pater ; ha;c esse pmgeniinm ; scin()iicrniim ((iii)qiic esl Spiiilui
est Spiritus sanctiis, pr;uler hoc qiiod nalus cst Fi- sancto, Spiriiiim cssc Palris cl Filii. » Idcm qiiii(|ue

lius. Scd Ikcc noii subsiaiiiiam scparaiit, sed crga vcncrabilis papa Li^o in dccrclali cpislnla . qiiaiii dc
substantiaiii discernuntur. » yuod vcro idcra Salva- lciplisinalis myslcrio conscrijisit , S[iirilum hancUim,
lor uosier dc codem sancto Spirilu , ut in codcm S|iirituni vcriiatis. id cst , Christi csse testaliir di-
Evaugclio sccundum Joaiincin lcgilur, proiiiiiitial di- ccns : t Cum vcnerit ille Spiriliis vcriiatis, ille diii-

CCliS: Non loquelur a scmctiiMin , scd qua\unque au- gct vos in oiTiiicm vcriiatcm {Joan. xvi , ITi). Cum
diet, toquetur, el quia de meo accipict {.loun. xvi, 1.5), ilaqiic vcrilas Clirisiii» sit , cl Spiritiis saiicliis S(ii-

ad deuionslratioiicin unius siibslaiili;i! Ui'ilatis ct \o- riliis vcrilalis vocalin , noiiicni|ii(; P:ir...lili iilriijiic

lunlaiis Palris pt Filii ct Spiritus sanuti hoc dictuiu sii pioprium, non dissimilc cit rcsluni, ubi uuum csl
esso ccnissime credimns. Spiriius enim sanctus oui sacramcnlum. »

• Gregorius Nazianr.cniis, orat. .11, num. I j cl \i.

Leonis papse term. V."». cap. 5 serm. 76, ca[i. ; '.! ; cpist. 10, c.ip. 5 in fln;.
 ;: ,

ALBIM SEU .^LClilNI OPERUM P.^RS IIl. 80

7, B. r.
qunm ex tradiiione sanclorum Patrum expo-
7^4 Bealus quoque AugustHms in quadam sen- A plur...

siia iiunc de missioue Filii a Patre , et SpirituB

leotia,quam adversum Eusebmm de Spiritn^sancto ,

« Non aliter novil Spi- sancti ab utroque, a Patre videlicct et a Filio, pauca
disputando prolulit ait ita ,

mysteria Dei nisi per subsianliam dicenda sunt.

ritus sanctiis

ona enira snbstanti.?, ununi habet sensum et volunta-

CAPUT ni.

lem, de Dco liiquitur, qui sernper unuselimmutabi- De missione Filii a Patre , et Spirilui saneti ab
utToque.
lis, sive in Filio, sive in Spiritu sancto; quod enim

vult Pater, hoc vult Filius, et quod vuU Filius, idem Unigenitus Dei Filins , qui Patri coaequalis esl et
viilt Spirilus sanctus. Quam ob rem aliquando dici- coaelernus, ab eodera Patre mitti perhibetur. Hinc
tur Spirilns Dei, aiiquamlo Spiritus Chrisli, qui a idem ipse Salvator noster, ul in fine Evangelii se-
Deo, inquit ,
procedil , el de meo accipiet ilonn. xvi, cundum Joannera ccxiv capitulo legiiur, ad suos ait
15). j Idem quoqm: egregiusdoclor Augiistiiius in Ex- discipulos : Sic«< miiit tne Pater, et ego mitto toi
positione EvangoHi sccundum Joannem eumdem , (Joan, XX, 21). Idem quoque Salvator nosler, qui est
Spiritiim sanctura a Patre et Filio procedere, el Filii Verbum Patris, teslatur quod Spiritum sauctum mit-
Spiritum esse testatur , ita dicccs : « i Mulla sunt tit, et in nomiiie ipsius a Patre mittitur. Ipse enim
B
teslimonia quibus evidenter ostenditur el Patris el ^ j^j £^^^,^^,1^^ ggcunjum Joannem cxlii capitulo
Filii cssc Spiritum ,
qui in Trinitate dieitur Spirilus legitur, ad suos ait discipulos : Cum venerit ParaelU
sanclus. Cur ergo non credamus qiiod eliam de Filio tus, quem ego mittam vobis a Patre, Spiritum verita-
procedat Spiritus sanctus, cum Fiiii quoque ipse sit tis, qui a Patre proeedit, ille tettimonium perhibebii de
Spirilus? Quid enim aliud signiOcat illa insiilHatio ,
me (Joan. XV, 26). Et iterum in codem Evangclio
quod ait mulieri Teligit me aliquis, ego enim
et illad :
cxLVii capitulo idein Salvator ait : Ego vobis 755
sensi viriutem de me exisse (Luc. vm, i6). Nam vir- veritatem dico, expedit vobis, ut ego vadam. Si enim
tutis iiomine appellatur Spiriius sanctus ut est
,
ego non abiero, Paractitus non veniet ad vos. Si aulem
Spiridij snnclus superveniel iti te, et virtus Altissimt abiero, mittam eum ad vos (Joan. xvi, 7). Et paulu
ohumbrabit te (Luc. i, 55), iiisi utique quod procedat post in eodem suljungit libro .\dhuc multa habeo :

Spiritus sanclus de ipso? »

vobis dicere sed non potestis modo portare. Cum au-
,

Bi;atus quoque Arabrosius ail : « Insufflatur a Chri- tem venerit ille Spiritus verilalis, docebit vos omnem
6to, ut credas Spiritum Cbristi esse , et ut credas de verilatem. Non emm loqaetur a lemetipso ted qucc-
,

Dce Spiritum. Deus eiiim solus peccata diiuittit. >

cunque audiet, loquelur, et quce venlura sunl, annun-
Isidorus quoque in libro, quem De Reruw conscri-
p tiabil vobis. Ille me quia de meo accipiet,
clnrificabil,
pbit Naiura, xv capilulo > ait iia : i Spiritus sanctus et annuntiabit vobis. Omnia qua^cunque liabet Patei,
creator esl sicut Pater el Yerbum, ul in libro beali mea sunl, propterea dimvobis quia de mco accipiet, el
Job legitur : Spiritus Dei fecit me, et spiraculum om- annunliabil vobis (Joan. xxiv, 14 seqq.). Idem qiioque
nipotenti* vivilicavil me {Joh z.\im, 4). Spirilus san- Salvator imster post resurreclionem suam , ut in
clus Patris el Filii est , el inde unum sunt Pater et Evangelio secuiidum Lucam cccxlii capitulu legitur,
Filius, quia nihil habet Pater, quod non babeat Fi- consona prswlictis verba protulit dicens : Ego miiiam
lius. Nou enim res una , el duorum consubslantialis promissionem Palris mei in vos, vos autem sedcte in
pcterit seme! [Forie simul] ab eis procedere et
, ,
civilale, quoadusque indHamini virlulem ei at:o (Lu(.
simul inessc, oisi tirmm fuerint, a quibus proce-
iiiv, 49). Et juxta enrodem in .\postolorum Actibus
dit. t
est iocatus : Proecepil eis ne ab Jerosoiymis discede-
Saaclus quoque Fu!;^;3T)tius episcopus in libello rent, sed eispectarent promissionem Patris, quam au-
«juem de Spiriiu sancto coascripsit, eumdem Spiri- dislis , inquil , per os meum. Quia Joanrxes quidem
tum sanctum Patris et Filii csse testatur dicens ' :
baptizatit aqua, vos autem baplizahimini Spiritu san-
» Cum quasritiir, quem Spiritum sanclum Virgini an- cto non post muttos hos dies (Act. i , 4). Rursiim in
gelus annuntiavit? ipsum utique dicimus, qui Spiri-
fine Evangelii secundum Joannem, eo die quo resur-
tus est Palris et Filii, siiie quo non solum formari reserat, id est. die Dominica clausis januis ad apo-
caro Christi non potuit, vei baptizari, sed iieque a
stotosintroiisse narratur et dixisse eis secundo : Pax
llKirtuis suscitari. » El ilerum in eodem ait libro ;
vohis, et intulisse : Sicut misit me Puler, et ego millo
» Cam quxritur, qui Spiritu» est qui loquebatur per
vos. Hoc cum dixisset, insufflavit el dixil eis : Accipile
pvophetas , non uiique alius inielligendus est, iiisi
Spirilum sanctum, quorum rcmiseritis peccata , remil-
Spiriius ganclus, qui est SpiriiusChristi: >
tunturcis,et quorum relinueritis, retenla erunl (Joan.
De prw;e»sione igiiurSpiiitus sancti a Patre et Filio,
XX, 42 seq.). Quod igitur promisit, explelum esse, ut
etdeeo quod Idero Spiritus saneiuB Patris et Filii di-
iii Actibus declaraitir Apostolorum, legimus : Repleti
diur Spiritus, ratioiie brcviter taui ex divina Scri-
sunl enim omnet .^postoli Spirilu sunelo , et ceeperunl

» S. Aug^, iract. xcix in Joan. num. 7.

simum de Spiritu sancto nondum detectum, asanclo
Apud Petavium tom. I! Theol. Dogmat. libr. vii,
»>
Fulgentio ad inlerrogalioiies Abragil* presbytcii
cap. li, nuni. 16, hic locus IsiUori citatur ex libr. i
e\aralum. De quo mentioDcm fecit auctor Vitae sao-
Sciucnt. cap. 17.
cti Fulgeniii cap. 24.
- Huuc libcUum puto esse coiamomiorium parvis-
 , :,

81 DOGJIATICA. — UB. DE PROCESSIONE S. SPIRULS. «

toqui aliis linguis, prout Spiritus sanctus dabat eloqui A sancUis, licet <i Patre proplcr unitalem substantijc
eis (Act. II, i). sanctoe Trinitalis milti, ulpnefaii sumus, dicuntur;
Beatiis igilur Gregorius Nazianzenus in cadem ho- Patri tanien per omnia volunlale, potestate, aeterni-
milia, quam <le aiivontu Spirilus sancii siiper apo- tatP, subsiantia Kquales sunt. Non est enim, ut san-
stolos conscripsil , de missionc ejnsdera Spirilus clus liieroiiyinus in Syml:olo , quod ipse cgregius
snncti ait ita . • Spirilus sanctus venit ulDominus in coniposiiit doptor, tesiatur, aliqiiis iii hac suinma et
potesiate, mittitur autcm tanquam qui non sit con- iiieffabili Trinilate gradus inrerius supe- , nihil quod
trarius Deo. Isii enim sermones non nalurara sepa- riusve dici pos^it scd tola Dcitas sui perfectioue
,

rant, sed concordiam docent. Proplerca aulem post sDqualis est, ut excopiis vocabulis, qua proprietateiu.

ascensionem Christi ut unus nobis Parai-iitus mitti pcrsonarum indicaiit, quidiiuid de una persona dici-
dicitur, ut xquaiitatem naturx ae potesiatis agno- tur, de Itibus dignissime possit intelligL * « Qualis
Bcas. > enim Palcr, ut beatr.s Athanasius AlcxandriiE urbis
Sanc.us quoque Augiistinus in libro quarto de Tri- episcopus lestalur, talis et Filius, talis et Spirilus-
iiitate ixi capitulo Filiiim et Spiritum sanctum aequa- sanctus ; in hac enim Trinitate nibil prius aul poste-
les esse Patri secundum unitatem substantise , licel rius, nihil majus aut minus, sed totje Ires persona
ab eo rnitli dicunlur, testatiir, ita dicens : c Sicut B coaeternK sibi sunl el cosequales ; ita, ut per omnia
Paier gcouit, Filius genitiis est : ita Paler misil, Fi- sicut jam supra dictum est, et unitas in Trinitale, ei
lius missus est : sed quemadmodum qui genuit el qui Trinitas in unitate vener:'nda sit. Qui vult ergo sal-
gcnitus est, ita et qiii misit ct qui missus est , uiium vus esse, ita de Trinitate sentiat. >

Kiiiit ; quia Pater el Filius unum sunt. Ita etiam el Hac igilur credulitate nec Trinitas a nobis coufun?
Spiritus sanclus unum cum eis cst , quia hi tres ditur, ncc subslantialis unilas separatur, sed cerlara
unum sunt. i Et iterum in secundo libro capitulo et immutabilem calholicse fidci confileniur ct sequi-
tertio ait : « Siciit non ex eo fit, ut niiiior sit Filius, mur regulam, per qiiain beali apostoli et manyres,
quia dixit : yon polest a se Filius facerc qitidquam, et oninos viri religiosi et sanctitate prsediii graliara
sed quod viderit Patrem facienlem {Joan.\, 19); (Non meruerunt habe.e divinam, ct spem perennis adepti
enim hoc ex forma servi dixit sed ex forma Dei , sunt vit8E,et coelesiis regni bcatitudiaem sortiti sunt
siciit jam ostendimus. Haec autem verha non indicant sempitcmam.
quod minor sit sed quod de Patre sii) ita non liinc
,
DOMINI « AUGUSTINl
efllcitur, ut minor sil Spiritus sanctus , quia dictum EXPLANATIO UVSTERII SS. TRINITATiS.
cst de illo : Non enim loquctur a semeiipso, sed qux-
Ccrlc vita est Christus. Et si certa viia esl Chri-
eunque audiel , luquetur {Joan, ivi, 13). C stiis, quarc mortiia esl viia? Wem Domiiius nosier
Hinc sanctus ac venerabilis Paler Alhanasius « in Jesus Chri.stus et mori potuit in unum, et non mori
allcrcatione, quam cum Ario habuit bsrctico , dicit ex altcro Qu*re mortem in Verbo njnquam esse
: :

potuit? Qua-re mortcni : in anima nunqiiam fuit, quia

qiiod Spiriius sauctus, qui unius cjusdemqueesl cnm vera mors fuil; unus aique idcm Christus est, qiii ei;
Paire Filioque substanlix , ea quac Patris et Filii injuriam totus pertiilit, salva potentia diviniiaiis et ;

communia sunt, ait et loquiiur ita dicens : Multo jactus in profiindum non mersiis.
Interrorjo. Ipse osl Paler qiii Filius? Respondit
magis ex hoc apparei Spiritum s:inctum a Patris et
Absit non est ipse Patcr qui rilius neque Spiritus
: :

Filii substantia non esse alieniim, dum non a seipso

sanctus ipse qui Pater.
taiiqiiamalienus et extrancus, sed iit puta unius cjus- Inler. Qiiomodo qiiia in personis alius Pater, alius

dcinque natur» socius, Filius, alius Spiritus sanctus? Et non quidem aliud ,
qiiap Palris et Fiiii commnnia
scd alius.
sunt, aitet loquilur. Nam si propriis loqueretiir, iion luter. Ipsum \Ms., istud strpius, hic etinfra\ esi.
solum a Patre aliciius, scd ct fallax el decciitor pro- P.Tter, quod Filius? Rcsp. ipsiini.
culdubio haherctur, quoniain, ut /ri(er. Hoc est Patcr, quoil Filius? Resp. Hoc est..
ait Filius, Omnis
Inier. Ipse est Pater, qui Filiiis? Resp. Absit nou :
qui loquilnr mendacium , de propriis loquilur {Joan. est ipse Paler, qui Filiiis, sed ipsuin cst Patcr qucd
viii, ii}, et ideo hic venim loiiuitur, qiiia noa de Filius.
proprio
" Dcus Pater, qui est anle: sxcula ct in finem
Inter.
, id est, non a semclipso, scd dc Patris, el
sreciili,ipse natus est de Virgiiie? Resp. Absit Deus :
Filii, quae loquenda smit, loqiiilur. De meo , inqiiit,
Paler, qui est antc saecula et in (inciu s;eculi, noii csl
accipiei , et annuniiabit vobis {Joan.x\t, li). Ki ut ipse naiiis de Virgine; Duminus Fitius ipse iiatus est
osleiideret hoc esse a se accipere, quod est ciiam de de Virgine.
Patre snmpsisse se, luf-r. Habet Palcr aliquid commune cuin Filio?
ail. Id<'o dixi de meo .iccipiet,
Rcsp Hahci.
quia omniu qu<v hahet Pater, mea sunt. Vides ergo Inier. Quid lialtet? Resp. /F.iemiiatcm ct divini-
Spirituni saiiclum a Palic et Filio non esse discrc- latcm
liim, duui ca loquitur quse PatrisclFilii propria essc luter. H.ihci Pater aliquid propriiim, quod Filius
non habel? Rnp. tlalirl.
iiosiunlur. >
hiier. Quid habel Resp. j€ternitalctu siiie liall-
'

756 Uiiigcnitus igitur Dci Filius, sive Spiritus vilalc, eo quod ingciiitus est.

_
• Hiinr parlnm essc s.mcloAlbana-
r|iio(nie libriini ^ Consulc toiii. II Opcrum sancti .^tliaiiasii pag.
,
Sio supposilmii gr.iNilms raiiDniliiis eviiiciint erudili 71!) seqq.
Operuni editorcs lom. II , p;ig. "200. \nl. Ccillicr, ' Ita iiis.
nisi. rj,'n. dcs .\ulcuis j.,i n.^. loin. V, p:i;,'. iK!).
 ;

01'EniJM PAUS 84
B. F. ALBIM SEU ALCUINI III

Pater a
A an? Quomodo? Resp. Tota sola Fi!ii persona carnem
'.:
/n/cr
IIOM
Ilifiot Filius aliquid
":!.. ..\ "^
habcl? licsji. llabcl.
propi-ium,
'
•
«luod
1
^^ susccpil.ctvoluit jnsum Verbum
c„<r,.i,iLetvoluil ipsum dicerel- ilium suum.
VerbumdicereFilinm

Inter. Quid liabei? Itesp. Nalivilatem cum

xlcrni- Sed nec paveas Verbuin dicere Filium Dci, quia Deus
Pater Verbi et ubi est Verbnni Dci, ibi cst Dcus,
s;:i ;
lale, co (iiiod geniliis sit.
(piia Verbum Dei cx Deo esi. Tesialnr Moses el Pro-
inJer. Ilabcl Spiritus sanclus aliiiniil iiropnum,
pbcta, Dcus per verbtim fecil omnin il'.ml. XXMI, G).
quod nec l'aler lial).'l, nee l''ilius habci? f!(ap. llabiM Psalmis \ crbo iJomini co:li /ir-
i;t ilLTuni dicilnr in
:
(^uod
Inler. Quid liabrl.' />Vs/i. l'rocessioneiii, eo
cx 1'alie ct libo. muli sunl ; et iterum In irlcrnum permanct iirbum
;

procedens est
liiuni in sa'Cuto el generatinne {Ibid. cxvm,
8!)). Et
inler. l'ater soliis Triiiilab diei polest, an? Quo-
Ecce rirgo concipiel ct paricl 1'ilium,
iteruni Isaias :

uiodo? /(t'.s;i. I'(ilcsl.

Emmanucl (hui.
.

et vociibilur nomen cjus vii, 14).

Inler. Qiioinodo polest ? Hesp. Qiiia Filins et bpi-
Inler. Cbrislus FiliusDciipseeslDeus? /.'e.s(). Ipse.
rilus saiuans ex eo proccssil. Filins Trinitas dici
Intcr. Ipse nalus est de Virginc? /icsp. ipsc.
non potCbl, quia non procrNsil cx eo r.in r, sed sidus
Intcr. Ipse snspensns esl in crucc? liesp. Ipse.
Spirilus; (piia si Spirilnin sanclinn ingciiiliini dici-
Inter. Ipsc dcscendit ad inferos? liesp. Ipse.
nnis, duos ralics alliiniainus; cl si gcnilnMi, diios
nc- /H(t'r. Ipsemorluus fuit? /Jcs;). Mortuus pro pec-
Filios approbaniiis. Scd propler lioc iiec i;cniluni
catis nostris, et resnrrexil tcrtia die virtntis su;e.
<jue ingciiitum dicinms, scd a l'aHe Filioqne procc-
Inler. FrgoverusDeusinorlnusfuit?/ii;sp. Mortuus.
dcns est; el cst Trinitas iii una Ucitatis persona.
Inlcr. Qiionicdo fuit niortiins? /!i's;). In carne.
Inler. Est essenlia in ralic? Itcsp. Est.
Inler. In carne mortuus fuit , in aniina desecndit
Inler. Qnoniodo? liesp. Quia scinpcr cst, el in se-
nieiipso csl. B ad inlcros, qui erat in coelis? liesp. Divinitas ubiquo
regnabal.
Inier. Tola Trinilasoperata est in utero Virginis.'

'" OPUSCULUM TERTIUM

SEU

B. ALGUIISl SGRIPTA CONTIIA FELICEM URGELLITANUM ET

ELIPANDUM TOLETANUM.
MONITUM PKvEVIUM.

C eosdcm abbates et raonachos scribcns .... » Sirut

Prinr.im atqne priccipniini ncgoiiiim.qiiod bealmn :

Alcuinum, a Carolo Masno e\ .\ngtlia in Franciam 11) libcllocx parte factuin est, qiiem diroximus por
evocalum occnpavil, liiil oppugnali.j nova', qn;e Iiiik; H. ISoiiodiclnm vobis ad solalinni et conlirinalionem
Hispania cxorla, in Fr;inciani ()noqiic grass.iri riib'i calliolic;e, t ctc. Hunc vcro libollnm \ir snmnic
i:i

ca>pil, sccl;e .\dopliaiiorum, bnc esl, illormn (pii crnditns D. Pelrus Franciscus Fogginins e codice
(^hristum Domiiiura, sccundnm (piod homo eril, 2!)0 bibliolheca; Palatino-Valicaii*, cujus ipse cu-
:ii(;banl Filiuni Dci cssc noii piopriiiin, sed adopli- stodiam magno suo merito ac multa cum laudc ge-
vum ;non vernm, sed nunciipativnm tiijns
Deiini : rit, ernit et jamjara prclo paravit, in public.ani lu-
;

crroris anctores et primipili fnerant Flipandiis c.iii, prxlixa erudita pr.Tcfalionc, proxinic cmitlen-

Tolelanus ct Felix UrLicllitanns episcopi. De linjns iliim ;sod opportnne ab eminenlissimo cardinaii
crrorisorlu el progressn consiile, si pbiccl, disser- Passioneo, suinmo, duraviverot, labornm nostrorum
lalionem noslrain in linc lnijiis opusciili. IIoc mu- fuitoio, inonilns novani a iiie alque inlcgrara Ope-
nerc a rrgc Cliristianis>iiniiet vi'rc calbolico sibi dc- ruin 15. Fl. Alcuini cdilionem adornari, vir clarissi-
mandato iicatns .\lciiiniis cgri'gic fniKtus esl nnnc ; iMus a cn^plo proposito discessit, hnncque liboilum,
cxerranles pcr cpislolas, Cbiisliana doctrina simiil el loliqiiis li. Alcnini opusculis addondnni, perbcne-
(h;iiitale plcnas, ail iesipisctnli;iiii coliort;indo volc iiiihi pr;i^buit piu'fixa prxfalione, qua siinul
nnnc domcsticos (idei voce sciiplisqiic epistolis in iilom libolliis D. Alcnino soliijis ntionilins vindica-
veiilalc ciinfirniaiid;) ; iinnc lidci doctoiibiis, Evan- tnr : ipiam proplerea fiituram enulitis lcctoribus
gclii piaiilicatoribiis atipu' episcopis argiimcnta, qiii- haud ingralam, diclo opusenlo prseliximns.
bns scrpcnli voneno occnrrcre possonl, sii^gcrcndo ; j) Altero lococxhibemns libros vu beati .Mcnini ad-
niinc ciiin ipsis crroris aiicloribns pnblicis in coii- vcrsiis Felicem Urgellitannm sccnndinn editionem
vcnlibiis connigcndo ; ac dcniiim illornm crrorcs D. Qiiercclani, qui eosdem, quondam alieno, nompc
plnribns libris doclo ac ncrvo.se coiifut:mdo ; qiin; S. Paulini .\qnileinsis, noniine editos, suo auctori
qiiidoiii omnia ailco fclicitcr ccsscrnnl, iit sn;c pno- rcstituit. Illis lamen praiinittimus, 1° Epistolnm Al-
priniis iiiduslriic liib.iciiiliim s';!, qiKiil l;iMdciii in bini ad Eclicem liirreticum, Iiaclonus (pioqne incdi-
concilio A.|nis'^i.iMcii«i ;iiini 7!l!l HMbi> bisci- (pi:ipor lani, qnam dcseripsinnise vctnstissinioet pono co:evo
pliire.- aiinos En lc^^iaiii aribxci.ini, liiiis iiiipiisitns codico ins.,qviicnni aliis antiquitatis cimoliis vorcpre-
iiierit ; atqiic idcoboatiis Alcniiiiis iiosicr iiicr.lo gln- liosis parumque cognitis ser\alnriii bibliolheca illn-
riari nntiicril, ac dieere Ego Ediccin Ilco miscranle
: slrissinii inetiopolitioi capilnli Salisburgcnsis. llan;
catlwhcum jeci (Lib. i m/i'. Elipund., niim. SK cst illa cpislol.i cxhortatoria, quain .^ltniiius anno
II;l'C igilur sciipta oiiiiii.i, (qiliina fing." icforta, 7!)3 ex .Vnglia in Galliam advenions, i cbaritittis
nnivers;cque Ecclcsi:c aliquando lani saliil;(ii;» ac calanio. iion contcntionis slimulo ; fratcrniB s:>-
proficna, ac clianiiinm ad ilcmonslrandain doclrin;»; Intis desiderio, non mordaci rcprehcnsionis stylo, ail
catholica' anti<piilalcni coMsIantomqiie vcrilalcm ap- Feliceni, ul se cathol;c:c .inngerot nniiaii, dirigere
prinie facioMti;i , liiic loco atqiio orilinc colliginuis. eiiravil ; cni vero ille libeilnin non epislolari brevi-
F.t priinu i|niiloiM ONhibcmiis lihcllinn hiiciisqiie lie- tale siiccincliim, sed sormonum scric pmlixum, in
sideraliini, qiioin Alcniniis niisci-.it ad abbatos ct qiio omncs
porfidi;e sn.-e foveas apcniil, opposnit, i
inonacli(;s r.nilii.c, iliiui adliuo in ciiiiI'mI;iiiiI;i opistoia ipsomol Alciiiniis sciibit initio libri
sii III conlr» i

a Folico Urgollil.iiio a.l se dircc;;» cssct occnpalus, Felioem, et libro i conlra.Elipaii-iimi, niini. 16.
i';ijns cliam ipscmel meininit in epislola Ij-i ad 758 l'si'ciii libris v;i pr,i'oiiniiniis sccnndobiii.ini
 , ;

85 DOGMATICA. — LIB. ADV. II.EIIESIN FF.LIGS. 8C

cpislolain beali Alcnini ail Carolum Magnum. In A !>em et Bpnediclum abbalpm, omnesque episco[ii.«,
priori iibros suos rogis Chrisiianissimi examini et abbates et fratres provinciae Golhi». Huic allerai:i
'

approbalioni sulimiiiit; in posteriori vero eosdem "

annectimus, quam cl. Quercetanns "
in Onc
"
(lida-
'

jam correetos ejusiliin re;^is bonoribus dedicavii. rum librorum, atque ita extra ordinem exldbuit
atqiie auclnrilati commen<lavit. Utramque hauc in hac clenim Alcuinus Laidrado et soeiis significat,
epistolani, cl. Quercetano ignoratam, debemus in- qii.-e in toto, quem miserat, fasciculo coiitineanlur ;
duslrix celeberriiui Slepiiani Balnzii, qui illani pri- ct quo ordine ipse cadem per separalas
qiiaterniu-
mus e codice ms. bibliolliccic Col!M>rliii;c publica nes descripta coliocaverit ; proiit hanc alterain epi-
luce donavit libro iv Miscell., pag. 415-415. slolani, seu prioris epistolai addiiameniiiin lcgenii-
Pono qiioniam textus in prioribus istorum libro- biis palebit. Post istas epislnbis qiiasi deilicaiorias
rum editionibus raendis pluiimis scatet ita ut ob ; scquilur epistola Alcuini ad F']lipandum cohortnioTia
ineptas inlerpuneliones :ilio^"MC crassiores errores in Cdlliolica jide ; cui subneclitiir epislola Elipandi
sensiis swpissiiiie obscurior e\adal, alque muUoties «,'/ AlOitmm, contiiwns rcsponMiincs prioris epistolfe,

omninocorruplus appareat nulluin vero vetus exem- : (|iias Alciiinus enervare studcl duobiis, qiios siibjun-
plar ms., quod noliis iii reslituenda vera lectione pimiis, liliris : aliis vero deobus consequentibus
suppelias lerret, indag ire aliculii potuimus prop- ;
plaiio sermone calholica! lidei de Cbrislo veritalem
tcrea non libertatem niodo, sed cl necessilatcm no- conlirmat. Ad fincnj isionim librorum ipse
Alcuinus
bis imposiiam censuimus, nt ex ingenio el probabili adilidit Kpistolam Elipandi nd /'cliccm jam conver-
conjeciura illa menda defeetusque tollerenlur ubi : siim una cuni Confessione ejusdcin Felicis, qiia suos
tamen semper geiiuine, et secuiidum ipsam textus r. ei rores dainnat, suosque sectatores ad resipiscen-
exigentiam nos egisse eontestamur, prout repcrient tiam nervose adhorlalur.
viri eruilili, qiiiiius et eopia et oliuin est utramque 1'ltimo (lemnm lolam scriptornni i>.lorum seriem
editioiiein muluo c^infcrendi. Sanciorum I'atrumseii- claiidit F.pislola ad (iliam in Cltrislo chr.rissimnm,
lentias,qiia; eopioso iii liis libiis cxcilantur, suis no- ciiifacilinies laiiones suggciil, tniiluis adoptiano-
lis desiguaviiiiiis, uddiiisin coniraodumlcctoruiiicita- niin erroribus capiiosisqiie aigutatioiiibus possit
lioiiilins ex novissimis Operuni illoriiin editionibus. obviari.
IJ ipsum pra^slitinms in liliris iv, qnse sequiintur, INenio jam, piito,eruditonim qurlpiam cx iis
a'5versus Eiipaiidum scriplis, quos cl. Quercelanus qux Alcuinuni adversus errorem llispancniin de
edidit e cod. nis. eedesia! S. MariLe Rhemensis, Adoplione Clirisli iii Filiuin Oei, scrijisisse alicubL
c.iijus copiain sibi fccil vir doctissinius Jacobus piodilum fuit, dcsiderabil. Kx hisce ijilnr oninibus
Sirinundus. Libros hosce eo ordine collocavimus, ciHiseulis, sicul et ex illis Elipandi seu cpiscoporum
qiio ab ipsoniet beato Alcuino dispositi alque com- Ilispania^ ad Cialli;!! Germani:eque episcopos episto-
tacti aliqiiando fuere, dum neiiqie illos niiserat ad lis, (juas in appendicein rejecinnis, toia liiijiisconiro-
aiilr;>(lmn et socios in llispaniam ad sedandas lur- versi;e historia iii plena hicc collocaliir, iii ecclcsia-
bas, iliidem ob noviim dogma exortas, iterum abitu- slica? bistoria; temporum
haud lcve comino- illoruin
ros. Prsemitlitiir igitur cpisiola Alcuini ad Laidra- dum, cui facem pra;ferre satagemus iii biiia disser-
dum episcopum Lugdunensem, Nefridium Narbooen- taiione in flne addenda.

759 Br
BEATl AlCUINl ADVERSIIS FEIKIS HiERESIS
LIBELLUS AD ABBATES ET .MONACUOS (iOTUI-E lUISSCS.

Ex cod. ms. 200 bibl. Yaticano-Palatina;.

vini n. rr.TRi f. ror.ciMi bibliothec.s va-

cnnissiMi C qiied Felix docebat cxposuerit sentenliam, hasc sub-
STOniS SrEtlME.N rH/tFATlONIS IN SEQLENS
1 ICAN.t; Cl jicit I Quod niultis testimoniis cv.ingclicis, vcl
:

OrLSCtl.CM. apostolicis, vel etiain sanctorum Patruin traditioni-

Uomanam cathcdram bus cimiprobari potesl, siciit in libcllo cx parle f;ic-

Cum Adi ianiis I lencret
tiim est quein direxinius per D. Itcnedicliim vobis ad
jani fernie penilos cr;idical;c Nesloriana! li.iireseos
solatinm ct conlirniationem lidei cailiolic:e. Sed in
ipioildam vcluli geriiicn in llisp:iiiia pulliilavit, Eli-
Tolctano, et Felice episcopo llrgel- inanibus niajus niodo Iiabemus opus propUi aiias
pando epi:>co|)o
causas, quas in lihello veiieraiKli Felicis lcgimns, cl
lilano adiiitenlibus. Docebant enim Christuni Je-
illud volente Deo vobis dirigenius, postipiam lcctum
suiii, proul hominem, noii natiiralein, sed ;idopliviim
fiiissf Dci Filiiim. Iin|iiani saerilcganiqiie scnlcnliam
ct comprobatum fucrit ab episcopis uoslris el dumno
rege. >
pliires non soliim synodi el peremplorio eiliclo Ho-
,

iiianiis poiililrv Adri:iniis dainnaiiiiit sed miilli Ciiin ilaqiicin bibliotheca Yaiicano-Palaiina cod.
;

etiam oppiigiKiniiit crlcbrcs \iri, (|iios irilcr ivpo- 201) ocliiigentonini aniionim a^talein prcscfcrcnlc
niMidiis Fbicciis Albiiiiis scii .Miiiiiiiis, Cando opiisciibini isliid invcneriin, rem fore gralain liiie-
esl ,

M:igiio charissiiiiiis, cl litler:iriim iii Calliis iiislaii- ralis honiii)iliiis ralus siini, si in publicain hiccin
r:iliir, (jiii do( liiiia ct s:iii('hlalc niiiniiii iii;igiiuiii ciiiiltercm; clcnini singulaic Alciiiiii iiicriliiin, ne
cral Iiiiic lcnipiiris lAclesi.e |)r:csi(liiiiii cl ilcciis. iilliini :ibc(i .scriptuiii opiis rcliiiqii:iliir iii •diliMii, siio

liciii cgit ille liini piivatis iilleris ad lia:r( licos cpi- qiioibiin jurc poslularc vidclur. Ncqiic ^cro dillic.le
scopos (bilis, liiiii publicis scriptis Fcliccni eiiiin
:
erit hoc opiisciiliini essc .Mcuiiii tractj-
iiilclligere

scpieiii liliiis, Elipiiidiiiii vcro bipartilo opcre, (u- n luiii |>rimuiii advcrsus li:ci'csiii Fclii iscx;iraliiiii, cuiii

jiis iilr;iipie pars diiobus coiislat libiis, re.iargiiit et ex ip^iiis exordio sUiIiin boc |)ale;il, c| pr.il(':ea td-
ooiibilavit. Ins ex evangclicis saii(loiiiiii(p:c P.iinim lc>liiiioiiiis
Ila-c jaiiidudum non semcl typis edila fucrc ; sed cunstet : quod uuidcm o|)lini(' ic^pdiidet cjus dcscri-
pi'o (lcperdilo usqiie dum habilum csl, (pind aiilu om- ptioni quam halicl laud;il;i E|>isi(il:i.

nia illa adversiis Fclicein siripseral, opusciiliiin uo- Scd miperi lilleiari;c Calliaruiii llisloria' scripto-
bis ex ipsiiis .'Vlcuini cpislola ad ab!i:ilcs cl iiioiia- res ( ioiii. IV, pag. 33S, iiiiiti. 7) ii.iiiiis rccle sihi
chos Gollii* direcla, ct a Dabiziii ex Ciilbcrtiiui' consuascriint in co, (piciii reluli in epislnl.i ad inu-
bibliolhec.i' coilicibiis vulgata j:iin iiolum. Iii ca epi- nachos Golhi.i', hico, cjusdcai opcris iiicntloiiciii i >-.e

htol.i (Fiiisi. iri'i), posiijiiani caibolicani ailveisiisid riijiis meiiiinii AIciiiniii> in priino libin c\ iis qnus
 ,

87 B. F. ALBIM SEU ALCUrSl OPERUM PARS IQ. 88

aJversus Elipanduin edidit. Hisce in locis de epistola A debebit, quam antiquis in tcienlia tua corporalig
cohortatoria, et quidem iit yidetur, privata, ad Feli- jura salCilis fuisse probalur.
cem missa « sermo esl, in littcris autera ad mona- Ecce pars quaedam mundi hxreticc pravitatis
II.
cbos Golhiai de tractatu polemico, atque ad pubii-
ciim bonum, ul pro scnloeiim haberet catholica fldes
Tcneno infecta est, asserens Christum Jesum Deo
advcrsns hicresim Fellcis editn agitur, qualis qiiidem Patri verum non esse Filiuin; nec proprinm, scd
cst tractatus iste quem cdimiis nibil eiiim in eo
:
adoptivum; et Nestoriana ha;rcsis ab Oriente, ubi
est qiiod cohorlatoriam episiolam s.ipiat, aut quod
damnata est a ducentis synodali auctoritate Patri-
ad Felicem fuisse missum indicet. En Alcuini vcrba
in primo ex septem adversus Feliccm scriptis libris : l)usd, longum posiliroinium revivisccns, latitando
« Scripsi epistolam pridem Fclicl episcopo charitatis ab oculis se
fugit in Occidentem, ut ubi sol visibilis
calamo non contentionis stiraulo; fraterns salutis
abscondit humanis, ibi sol justitise a cordibus rece-
dcsiderio, non mordacis reprehensionis stylo, cu-
picns eum corrigere in Christi dilectione, etc. ; sed deret infidelium [Forte, fidelium]. Nestorius impia
ut agnosco, non eo charitaiis oflicio, vel humilitatis asscrtione negal bcalissimam virginem Mariam Dei
obsequio mcj; liiterulas diligentia recepit, quo me
esse genitricem, sed tantnramodo horainis- similiter
«cribere, qiii meam pietalis intoitu legerii epistolam,
agnoscere poterit. i et isti, eadem pravitate decepti, negant eam vere
760 Cum his concinunt qux in primo libro con- Filii Dei esse genitricem, sed cujusdam adoptivi
tra' Elipandum circa medium •egunt«r
= • C','ii ( id
b Deum nobiscam esse adopti
'
Christum '^
esl Felici ) in has adveniens partcs chariiaiis ca- '

lamo epistolam exhorlatoriam, ut se catholica) jun- vum, per quem nos Deo Patri facti samus adoptivi
seret unitati, dirigere ciiravi. Cui ille non epistolari filii. Hanc ego pestileutise luein abhorrens antiquo-

brevitaie, sed libelli prolixilate responderc nisus est.

rum Patrura pigmeutarias perscrotari curavi cellas;
Cui libello cjus septem nostrae devotionis libeHis
vel posterioris temporis venerabilium doctorum flo-
respondimus , omnes vestne pravitatis evacuans
doctrinas. i rentia percurrere prata festinavi, ut aliquod medi-
Porro laudati iitterariae Galliarum Historiae scrl- camenti genus civibus roeis, filiis scilicet sancta
ptorcs libelli ab Alcuino adversus Felicem, ante-
Ecclesiae conficerero, quo se ab hac pestilentise con-
quara septem illos exararet libros, editi testimoniura
babcri aiitumant etiam in epistola quara ad Carolum tagione praemunire, divina auxiliante gratia, potuis-
regem Alcuinus eum rogans ut sepiem illos
dediti', seiit : ex paternis videlicet thesauris species coUi-
libros examinaret, priusquam in lucem venirent. Ve-
gens pigmentorum, vel florum : et singulonim ad-
nra in hoc quoqiie loco ad summum de eadem ifla
cohortatoria epistola lestimoniuin aliquod apparet, nectcn j nomiaa auctorum, ot salubrior csset et fir-

et quidem tanlumraodo conjiciendo assequimur, ex mior confectio, quo ex clarissimonim virorum sa-
relatis niinirum iocis constarc, quod libello Felicis,
pientiae et sanctiiatis erueretur gazis. Et primo
cui septem oppositi sunl libri, anteriori aiio scripto,
cchortatoria videlicet epistola, Alcuinus occasionem
omnium ponenles, quid evangelica lux omni sole
p
dederat. Epistola ad Carolum regem verbahiecsunt: clarior ad illuminati onem vene fidei pandat ; contra
€ Vestra nulli conlemnenda auctoritas nostrse devo- nemo sanos babens octilos
hujus claritatem luminis
1 tioiii mandavit conira novas haeretics pravitatis

< inventiones aliqiiid scribere, atque libello respon-

repugnare audet : sed sicut csecus errat in sole ; el

< dere quem contra nos Felix quidam episcopus licet ille soli sit prxsens, sol lamen absens illi esse
I vestrx direxit auctoritati. t Hucusque cl. Foggi- probatur; 761 *'c qui evangelicic non consentit
nius.
veritati, errat de via, donec in ultimam perdilionis
foveam devolvalur. Yos vero, sanctx Dei Eccle-
II^CiPlT LIBER ALBIIVI, filii

sioe,hanc meara pro vobis devolioncra saoctarum

QUEM EDIDIT CONTRA HiERESIN FELiCIS. orationum remunerate snffragiis; et siquid nostra
1. Legimiis in siecularis litteratura; hisloriis, quos- vobis prsesentialiler proticiat industria, perpetualiter

dam viros rocdicinalis artis perilos, dum aliquas ci- veslra nobis prosit intercessio.
vilates pestilentix lue infectas audierunt, amore ci- III. Credamus Domini Dei Patris tesiimonio, ubi
viuro suorum, aliquod medicamenti geuus provida super baptizatum Filium magnifica voce tt^^statur di-

sollicitudine excogitasse, quo cives suos a grassan- cens : Hic est Filius meus dilectus {ilatih. iii, 17).
tis morbi infestatione procmunirent , nc ingruens pe- Et ne quis de altero dici dubltaret, etiam sanctuf
riculum ex insperato partem cognatae subverteret Spiritus in specie columbae praesentia coniprobatur,
muUitudinis. Hoc idem nosira; videtur agendum esse bunc esse Filium Dei, qui a Joanne in Jordane ba-
devolioni eontra hxreticse pravitatis pestilentiara pii7,atur. Etsi luce clarius patescat ex auctorilale
quoTum doctrina ut cancer serpit, ut virus infundi- palerna; vocis Filii proprietas ; tamen audiendi sau-
tur, ut venenum serpentino dente ingestum, quos ctorum Patrum et catholicorum doctorum venera-
laceret, occidit. Nec posterior nobis ia catholica; biles sensus, quid in hac veridica patenii testimonii
fidei veritate animarum sollicitudo integritatis esse professione senserint.

• Dc illa certe , quam paulo post exhibebimus, scoporum hscc sequuntur : i Postquaro hi omnes
qua; D. Fogginium etiamnum laluit. Fboben. Nestorii depositioni subscripsissent, accesserunt alii
1" Epistol.i libris vu praifixa infra. episcopi ad sanclam synodum, qui et ipsi quoque
< Hunc litulum habel ipse cidex ins. praelaudafus. pra,'posit3e danmationi subscripserunl. Episcopi iia-
"* De synodo Ephcsina auctor habita loqiiitur que, qui ipsum Nesloriura deposuerunt, plures quain
anno saluiis 431, ducentos autem
Palres conve-
in ea duceiiii exslitere, aliqui enini locuin tcnuerunt alio-
iiisse lestatur eliam Vinceniius Lirin. in Comnionit. rum episcoporum, qui ad Ephesiorum metropolim
§ ii. Scd iii act. I concil. post subscriptioncs cpi- venirc non poiuerunt. > Focci.Mts.
 :

89 DOGIIATICA.- LIB. ADV. Il.-ERESIN FELiaS. 90

IV Dicil eiiiin Hihrius ecdesiaslicsE fidei doctor A ceriiebatur, Dei voce D>?i Filius nosceretor. Et quia
niirabilis in libro sexto quem de sancla Trinitaie in fidci hujus confessione credeniium viia esset
scripsii post alia calbolicae fidei convenicnlia sic « ; (non enim alia xtcmitatis vita esl , nisi Jesum
( Vere Dei Filiuin unigcniium Denm Dominura no- Christiim uriigcnilum Deum sciamuspsseDci Filiuin),
slruni Jesum Christum esseac doceri mullis modis vox e coelo rursum ab apostolis iicrata; Imjus si-
cognilum est; dum de eo leslalur Paler, dum de se gnificatioDis audilur, ut id firmius crederdur ad
ipse profitettir, dum aposloli prsdicant, dtim reli- vitain, qiiod non crcdidisse mors cssct. Namque
giosi credunt, dum dxmones conlilentur, dum Judxi ciim Dominus in monte majcstatis sux habitu con-
licgant, dum gentes in passionc cognoscunl. Neque sliiisset, Moyse 762 atque Elia assistentibus, et
enim ex communione nuncnpaiionis esl ,
quod de ad visionis alque vocis fidem tribus columnis Eeclc-
proprietatis Gde dicitur : ct cum omnia qux Christus sianim testibus assumptis, haec vox paiLTiia de coelo
Dominus aul egit aut docuit, nllra omnia eorum est : Hic est Filius meus dilectus, in quo cotnplacui,
sini qui Filii nunciipantur , et in his omnibus quoe ipsum audite t {ilalth. xvii, 5).
pracipua sint Christi, hoc vel potissimum doceatur V. Idem post plurima et veridica de naturali pro-
esse, quod Dei Filius est ; non est in eo filii ex ge-
prietate Filii Dei ita intulit •>
: « Quid infertur hodie
nerali ramiliaritate cognomen. Non contamino veri- caluroni.-e, ut adoptio nominis sit, ut mendax Deus
tatis fidcm, ut hoc verbis meis astruam. Loquator, sit, ut nomina inania sint? Testatus est Paler de Fi-
ut sa>pe solitus est, de unigenito suo Pater, ne sub lio; opcribus suisFiliustestiinonium Patris exxquat.
consummandi baptismi sacramento Jesus Christus Cur non videatur esse in eo idem [Al., id est] Filii
ignorabilis esse possil per corpus. Hic ett Filiut
verilas, quse et docetur [Al., dicilur] et probalur.
meus dileclus, in quo bene complacui(Mallh. iii, 17).
Non est per Deum Patreiu Fiiii nomen in Cbrislo et
Uogo, in quo iuiirma fides
quo veritas depcril, el in [Al., ex] adoptione bonitatis : neque sanctiiate me-
professionis est? Non annuntiatus per angelum de ruit boc nomen, sicut plures post confessioncin fidci
saiicto Spiritu parlus ex virgine; non indcx Magis Dei Filii sunt. Proprietatis enim in bis sigiiificalio
stella; sed nec adorati in cunis honor; nec bapli- nulla cst : nomiois naraque lantum, ut Deo dignum
landi sub Baptistse professione virtus satis csse ad est, indulta dignatio est. Aliud est, kic est, ei meut
denionstralioncm raajeslatis existimantur. Pater de est, ct kunc audiie : in hoc veritas esl, natura est,
ccelo loquitur, et ita ioqnitur : Hic est Filius meus. fides est. >

Quid sibi vult non cognominum, sed pronorainura

, ,o , jj •! .
VL Item in sequentibus in eodcm libro sexlo '
fides?Cognomina nominibus adduntur pronomina ; r> ^ ., ^ ^ ,.

... ... . r.. .. .

,
ti «Omnibus, quibus pcr fidem Deus Pater est, pei'
vero obtinent in se nominum virtutem. Propnctatis „ i , . „, L. .

. „ .. . . , 1- . j- ,
eain fiuem Pater est, qua Jcsum Chnstum Dei
autera significatio est, ubi et hic est diclum esse
Filium confitcmur. Confileri autem Filium secun-
auditur, el meus est. El intcllige qu£ sit veritas et
diKn gcner&le sanctorura nomen, quiJ babet fidei,
ralio dictorum. Legcras : Filios genui et exaltavi
ut dicaraus, unus ex fiiiis est? Sed nunquid et ejcteri
{luti. I, 2). Sed non legeras, /i/ios meos; gcniierat
in hac creaturx suse infirmitate non filii SDnt? In quo
euiiu eos sibi per divisionem gentium et plebem hx-
ergo FUium Dei Jesura Cbrisium fides confessa
reditaiis in filios. Nc igitur per communionem ado-
praecellit, cum ei secundum filios, filii non natura,
ptiv« bxredilatis cogiiomentum Filii unigeniio Deo
scd nomeu sil ? Christum perfidia ista non diligit. >
adderetur, nalurx veriias per sigiiificationem pro-
VH. Item in sequentibus ejusdem libri ^ : « El qui-
prielatis ostensa est. Assignetur sane hoc comniu-
dcra secundum proposil» a nobis responsionis ordi-
nionis in Christo nomen, ut Filius sii, si de quo-
nem opportunissimus hic nobis locus est, ui leriio
quam dictum repcrietur : Hic est Fitius meus. Sin
nnnc doceamus Filium Dei Dominum nostrum Jesum
vero propriuiu ac singulare ei esl : Hic est Filius
Christum ab apostolis creditum , non ex nuncupa-
meus, quid calumniam Deo Patri professae de Filio
tione, ted ex natura ; neque ex adoptione, ted ex na-
proprietalis affevimus? Anne llbi in eo quod dici- |

tivilate. >
cilur, /lic est, non significari vidctur, alios quidem
cugnominaios ab co in filios, sed liic Filiiis meus Vin. Iicm in sequentibus • •
« Non estevangelica et
est, doiiavi adoptionis pluriinis noineii, sed isle milii apostolica fldcs, Filium Dei noraine pntiu» quara na-
Filius cst : ne qiiajras alium, ne non hunc esse cre- tura credere [Al., credidissc]. Si enim adopiionis
das; hunc ego tanquam digito indice ac verbi signi- lincc nuncupatio est; et non idcirco Filius est, qoia
(lcationc conlingo, qiia dico, et meus est, el liic c$t, exicrit a Deo, quxro niide beaius Simeon Barjona
et Filius esl. Qiiid pnst lixr intplligenti;rpoterit esse, est confessus Tu es Christus Filius Dei viii (Matlh.
:

ut non esse cred:iiiir? Et li;cc qiiideni patcrna; vocis XVI, 16). Anne cum omiiibns potrsias sit per sar.ra-
Kignificaiio ea fuit, ne qiii ail iinplendara omncm ju- mcntum regenerationis in filios Dei nasci? Si sccuo-
eiiliain bnpiizandiis csscl, quid esset ignoraretur : dum hanc nuncupationcm Filiiis Dei Christus c»I,
Et'd iil, qui ad sicrumcnlum salutis nostr.i: homo interrngo quid illud sit ,
quod Pctro uon caro,
S. Hilariiis, loin. X Patrologise, col. 174, num. ' Ibid. rol. 181, nuni. .50.
fi. « , 2i. • Ihid. rol. IS.^S, niim. 7>i.
>> S. Ililar. loc. lit. lol. 179, iiiim, il. 'Ibid rol. 180, num. 36.
 ,;

91 B. F. ALBINI SEU ALCLIM OPERUM PARS 01. [Si

A Verbum enim sponsus el sponsa caro liuniaua.

«equo sanguis revelavit, scd Palcr ,
qui in coelis l'

et utnimque unus Filius Dei et idem Filius hoiniiii?,

esl? »

ubi factus est caput Ecclesix. Ille uterus virginis]

IX. llfm ex codem libroa i Scribens nlique evan- :

gelisla [AL, Evang«lial scribendi debuil afferre ra- Mariae thalamus ejus, inde processil lanquam spoii-

tioiieni; et [.4/., ui] videamus, quani ostenderet di- sus dc tbalamo suo. »

ccns : Iliec aulem scripta Kunt, ut credatis quoniam Xlll. Si igiturDo!i:inusChrislus secundum carnem,
Jesus est Chrialvs Filius Dci{Joan. xx, 31). Scribendi sicut quidam impioba fide garriunt, adoptivus est

igilur Evan^elia [At., Evangelii] non aliani praetulit Filius, ncquaquam uiius est Filius, quia nullaienus

causani, quani ut oinncs crederent Jesum esse Chri- proprius Filius et adoptivus Fiiiiis, unus esse potest
slum Dei Filiuni. Si sufficit ad galulom Christum Filius, quia unus verus, ct aller non verus esse

credere, curadjccit : Filium Dei? Si vero Christuin dignoscitur. Quid Dei omnipotentiam sub nostram

credere ea demuin fides est, non Cliristum tantum- necessitalcm prava temeritate constringere nitimur?
modo, .sed Chiistum Filium Dei credidisse, non est Non est uostrie niorlalilatis lege ligalus; omnia
nomen Filii in Christo unigenito Deo ex adoptionis enim, qiuecunque vult, Dominus facit in ccelo et in

coiisuctudine. » terra {Psnl. cxiii, 3). Si autem voluit ex virginali

X. Yideamus quoquc quale lestimonium bea- B iitero proprium sibi creare Filiuni, quis ausus est

liis Joanncs Baptisia, post dcsccnsum Spiritus sancli dicere, eum non posse? Petestati ejus quis rcsistit

in spccie coliimlia; supcr cum, protulit de illo : Et {Rom. IX, 19)? Cur secrela volunlatis. illius vel po-
ego vidi et leslimonium perliiliui ,
quia hic est Filius testatis indagare aliqiiis andet? Vel qaare credere
Dei {Joan. i, 3-i). De quo tcstimonio bealus Augu- non debemus ejus teslimonio de Filio suo, quem to-

stinus in hoiiiilia scplima siiper Joannem evangeli- tics in Evangelio suum nominavit, et non aiienum?
stara ita ait i> : t Pcrhihuit Joaimes testinionium, Ipse quoqiie Filirs Palrem eum sxpiiis iiominavit.

quia vidil. Quale testinionium perhibuit ? Quia ipse Vileam.is quid ipse csco respondit interroganti,
esl Filius Dei. Opoilebal ergo \it ille baptizaret, qui quis esset Filius Dei, ut crederet in eum. Respondit

estFilius Dei unicus, non adoptatus. Adoptati Filii itaque Et vidisti eum, ct qvi loquitur tecum ipte est
:

uiinislri suiit unici : Lnicus habet potestalem, ado- {Jonn. IX, 37). Nonilum enim ca^cus ille spiritaliter

plaii niinisterium. > intcllexit Filium Dei ; tamen audivit ab eo : Et vidi-

XI. Ilcm in eadcm liomilia (Num. 13) : « Messias sti eum. Quera, nisi Filium Dei ? Et qui loqiiitur te-

Hebraice, Gra;ce Christus, Laline Unctus. Ab un- cum, ipse est. Quis, nisi Filius Pei? llle unitatem

clionc cnim dicitur [Christus], a rhrisma unctio est personaa buraanitatis et divinitatis monstravit, ut
Gnece ergoChrislus Unctus. Ille singulariter unctus, Q crederelur ille homo, qui visus est, vere esse Filius

proicipue unctus, unde 7g3 omiies Christiani un- Dei. His lestimoniis verilatis roboratus, o homo,
gciilur, ille pnccipuc. Qiiomodo iii Psalrao dicit noli judicare judicem tuum, sed adora Deum tuum
audi : Propterea unxit le Deus, Deus tuus, oleo e.t- regnanlem in coelis, quem Magus adoravit vagientem
gultalionis prtv parlicipibustuis {Psal. xliv, 8). Par- \Ms., vagilantem] in cunabulls : honora sedentem in

ticipes enim ejus omncs sancti, sed ille singulariter tbrono majestatis, quem raater nalura posuit in

Sanctus Sancloruni, singulariter unctus, singulari- pr«sepio hospitaliiatis, et noli facere injuriara crea-

ler Christus. » tori tuo, sicut sanctus Augustinus dieit in homilia in

XU. Quid opiis esl professionem Nathanaelis pro- Natali Doniini ^ : « Quare modo puiatur injuria,
tcstantis vcrbis cxaggerare : Rabbi tu es Filius Dei, qiiando Deus, quod ipse fecit, mire in se clementer
lu es rcx Israel {Joan. i, i9); de quo Veritas ipsa excepit, et in homine se vere videri vobiit, in quo
tam laudabile proliilit testimonium dicens : Ecce vere ante imaginarie voluit se videri, dedilque ut pro-
hraelita, in quo dolus non est {Ibid. il) ? « Nam iste prietas esset ipse, qui ante, ut simiiiludo esset,
Nathanael, sicut Aiisiusliniisdicit (num. 20), talcmpro- accipeiet. >

liilit voccm Tu : cs Filius Dei, tu es rei Israel, qualem Ingrediannir qiioque aliorum sancloriim Palrum
taiito post Petrus, qiiaiido ei Doiiiinus ait : Bcatus cs D aromalicas cellas, et cruamus inde aliiuid ad salu-
Simon Darjona, quia non tibi revelavil caro et san- tem lcgentium ct siipplcmeiiliim opcris nostri.
guis, sed Patcr meus, qui est in ccelo {Mullli. xvi, 17) XIV. Vidcanius qiiid bealus Cyrillus Alexandrinus
ct ibi noniiiiavit p,'lrain, et laiidavit linnamentum episcopus, cujus documcnta contra Nestorium in
Ecclesia;. In ista lidc hic jam dicit : lu cs Filius Dei, scxta synodo maxirae claruerunl, de liac ini]uisi-
tu es icx Israel. » Ilcm in oclava linmilia ejusdem tione senserit. Dicil enim in Epistola, quara in
operis idem pra;l'atus Pater de unitate Filii Dei ila commune ecclesiastieis scripsit ordiniluis, inier alia
dicil (nuin. i) : « Domiuus autcm securus moriens sic « : « Quando enim, inquit, introducil primngeni-
dedit sangiiincm suum pro ea, quum rcsuigcns ha- lum in orbt^m terrarum dicit : Et adorent eum omnes
berel, quain tibi jam conjunxciat in uicro Virginis. angeli Dei i^Hcbr. i, G). Sed nos quidem, elsi saDCto

a S. llilar. loc. cil., col. 190, num. 41. ^ Hunc textuin in sernionibiH de Natali Domini,
i>
S. Aii?. in Joaii. iracl. vii. iiuiii. i. Palrnlogia; qiii ?. .\ugustiiio ascribuiitur, non reperimus.
luio XXW, col. U3i). " S. Cvrillus Alex. episl. 1, tom. V Operum edit.
' Rcttitul.-. cx cdilis quy umissa siint in nis. Paiis. 1(1J8, part. ii, pag. ii.
97, DOCMATIC^. - LIB. ADV. H^RESIN FELiCIS. 94
iincti suimis Spiritu, adopiionis quidem dilamiir A soluin, sed (otius hominis, anlmx et corporis, Tera-
gralia, vocamurque etiam Dei [id c$i, Diil, noslra citer salus facta est. HumanniD naturaliler, iniod ex

vero nalurje nieiisuram non ignoreinus ; siimus Maria secnndum diviiias Scriplnras, ct verum eral
764 *'"''" '" '•"''a ei liabitamus intcr senos; at Salvatoris [corpiis]. i

ille psl nnn in f|iiiliiis nos, sed natisra et vere Filius XYIH. llem Jiilius sanctissiinus Roma^ cpiscopiis in

ot omniuin Doiiiinus. i epistoJa ail Piosilociiuum ita ait ^ : t Prauiicalur

XV. liJem iii eailem post pauea : i QiKuirca qiii- autem ad pleiiiliidinem tiilei et iiicarnatiis ile viigine

deni e\ diialms relms indiiljilanler, divinilate el Maria Dei Filius, cl inliabiiassc iii li<iiiiiiiiliiis; iKin

liumaniiate Emmanuelest. Vernnilamen uniis Domi- in homine opcralur. IIoc enim iii pioplietis esl ei iii

iiiis Jcsus Chrislus, unusque et vcre Filius, Deus si- apostolis : [peilectus Deus in caruc, ci Iidiiio ''1 per-
niul el lionio; ct non liomo Deus factiis siili aiquali- foctns in Spiritu; non duo filii, unus quiilcin piopiic

tate liorum, qui por graliam ; sed Deus polius verus Filius assuniens hominera, altcr auieni inorlnlis as-

in Iiumana forma apparens proplcr nos. Dat nobis suniptus a Deo : sed unus unigenltus in caOo, uni-
autem fidem ad hoc et Deiloqiius Paulus dicens: genitus in lerra Deus. >

Ctim aiUcm venisset pleniludo lemporis, misil Deus XIX. llcm Fclimsimi^J episcopi Romx ctniarlyris
S'ilitim suum faclum ex mulicri', fuclum sub lcge, ul » ad Maximum cpiscopum el clcrum Ale\anilri;f s^icise

cos qui sub lcyc erant, rcdimeret, ul iidoplioiicm fiito- lidei coiiGrmalio : « Dc Iiicarnatione aiiteiii Vcrbi el
rum Dei reciperemus i i^Gal. iv, 4, ^). lide credimus in Dominum noslrum Jcsuni Christiim
XVI. El non multo post in cailcm epislola : • Qiio- de virgine Maria natum, quia ipse cst sempitcrnus
nindo ergo propriiis Doi Filiiis noniinatiis cst Cliri- Dei Filius el Verbum, et non Iiomo a Doo assiim-
slus, (|ui eliam liadiliis est a Deo cl Palre caiisa pliis, ut alicr esspl pi;ei«r illiini. Ne<]iie cnim liomi-
iimniiim salutis el vita3? Traditiis est eiiim proptcr iiem assiinipsit bci Filiiis, ut sit aller praUer ipsum ;

p.^ccata iiostra, et ipse iniqiiitatcs muliorum porta- sed Deus c\islens perfeclus, factus cst siniul cl

vil in corpore suo in ligno, sccniidum Priipliclic hoiiio perfecius, incarnatus de Virgine. »

vocem. Palam crgo ost, qnia iiiiitalis rcs assiinipta

765 ^^- '"^"' bealiis Crcgoriiis Nazianzcnus :

iiecessaiie proprium Filinm declaravil Dei, qni ev « Mon decipiant homines nec decipiantur sinc sensu
Miicta Virgine est. Corpus cnim est non alterius suscipientes Dominicum honiinem, sicul ipsi diciint:
cnjuspiain secundum nos, sed magis propriura es luagis aiitem Domiiium nostruin et Dciiiii : Nec cnim
Palre existeniis Verbi , iiatum e\ ea. » homineia dividiinus a doitate, sed uiium et eiimdein
XVII. Considcranihim qiioqiie esi, quod sanctus „ dogniatizamus;priusquidcmnoii hoiniiicin, sedDeuin
Athanasius iii e|)istola ad Epictetum de fidei catho- ct Filinm solum et ante s;ecula non mistumcorpnri,
lic» firmitate dixerit » : < Qiioniodo autem, iaqiiit, ct quxcunque sunt corporis ; in flne antem et liomi-
et ambigere audeiit, qiii dicuiitiir Cliristiani , si iiein nssuinplum pro nostra salute passihilein car-
[Pro, an], qiii ex Maria pioccssit Dous, Filiiis qui- ne, iinpas-.iliilem deitalo; circumscriplum corporc,
dcm substantia et natiira Dei est; secuiidiim carnem incircuic.scriptum divinitate; enmdem lerrenum ci
autem ex seniine David est, ex carne autein sanctae ciKlestcm, visibilem ct intelligibilcm, capabilem et
Mari;R. Qnid autem putas? Temerarii facli sunt, ut inc;ipabilem, ut in toto honiine eodeniqiie el Dco to-

diccrent Christiim, qiii came passus est et crucifi- lus lionio reformaretnr, qiii siib pcccato ceciderat.
xus, non esse Doiiilnuiii Salvatorem, ctDeiim, et Si qiiis noii Dci geiiilriceni Mariain xsliniat, siue
Filiiim Patris. Ant i|uomodo Christiani volunt nomi- deitaie est. Si quis quasi per fisiulam Virginis iraus-
iiari, q<ii diciint in liominem sanciuni, siciili unum isse, el non iu ipsa formari, deifiec simul ct huma-
proplietariiin vciiissc Vcrhiiin, cl ikui hominom fii- ne; deillce quidcin, qiiia siue viro; humane aiilcm,
ctuin suinentciii e\ Maria corpiis ; scl :ilteniin esse qiiiu lcge parlus, anathema sit. Si quis forinatiim
Chrislum, et allcnini ftci Verbiini, qiiod anle Ma- dititlKiininem, et ita subingressum Dcnm, damna-
riam et ante sxcula Filius existcbal Patiis? Aul q iiis cst; non enim nativitas Dei istud est, sed fuga
qiiomodo esso ( lnisliaiii possuiil, qui dicuii! ;diiim irilivitali*;. Si qiiis iiitrodiicll duos filios, iiniim qiii-

Cssc Idiiiiii, aliniii llei Vcrlinin? Noii (icr adoplio- doiii ex Dco et Palre, seciindiim aiilcm o\ Mjria ua-
ncin li;ec facta siinl, absit! siciit qiiidain cvislima- tuin, ct soipsiim cx adoptione excidet, qii;cproniissa
nint, s:'d, siciil cst veritas, hornlnc faclo Salvatore, estrccie crcdcntibus. Natur;i' cniindu:e, Deiis ct ho-
toiius humiini generis saliis facta cst. Si eniin aiio- mo, quod cst anima ct corpus ; Filii aiitem iion duo,
plioiic crat in corpnri' Vcrbiim ,' seciimliim illos iicc Dii. Ncqiic cniiii Iiic dnn hnmincs, licet cliani
(quod jutem ailoptiono dicilur, pliaiitasia esl) rcpc- Paiiliis intoriiircin linniinciii ct cxlerioroni appcllnve-
ricliir ctpiilalivc salus ct resiirrectio hoinimim dici, ril, ct, si oporlet compendiosius dicere, aliiid qiii-

sccimdum iiiipilssiinuin .Maniclieuin. Sed non eqiii- dciii ct aliiid, cx quihus S.dvalor cst (siqnidcm non
dem phantasia est salus nostra ; iiei|uc corporis idcni est invisibile visibilc; ct sinc (cmpore, siib

" S. Alhanasiiis, tnm. I Oporiiiii iilil. 1'aris. part. •

U;cc restituuntur o\ cdilis.
.1, p;ig. 90-2, 0(1.5, !Hl(i. •i
Co.lex malc habci FcHcissimi, scriptoris inciiri.i.
'' Vide li;iiic ainioriiatem Aci. i concilii Eplie.sini pro trliris siiiiclissimi. F.vslat ca :i'icloriLls Fclnis I
e;iil Cfilcli lcm. III, col. lOiin. )i.ip.r loc. iiiox ci'. cimcil. Ei)licb.
 :,

os B. F. ALBINI SEU ALCUI^a OPERUM PARS lU. 96

lempore); uoii alius aiucni et alius, absil! utraque A cipiamus, quK coloris nigretilne designat peccalo-

enim suiumse unitioiiis in coiileinperalioiie.Dco qui- rein populuin , foeditatem meriloruin. Aliquando

dcui iiiliuraanato, liomine autcm deificato. » vero jEtliiopia; norainc specialiter gentililas desi-
XXI. Ilem Alticus episcopusConstaatinoiioIeosa: gnari solet, iiifidclii.atis prius nigra peccatis, quam
« Nisienim illt; nasceretur carnaliter, non lu rcna- venicnlc Dociino Habacuc proplieta vidit timore

sccreris splriialilcr. Msi ille sustiimisset servi for- pcrterritam el ail ; Tahcrnacula .^Jhiopuin expa-
main, non lu dignitatem adoptionis lucralus esses. vesrent tabernacula terrae Madian (Habnc. iii, 7).

Propier (loc eiiira in lerra ccclestis, ut tu in coelis David quoque prophela videns, quod ad Judream re-
servareris tcnenus. Proplcr lioc f.liristus senielip- dimendani venirel Dominus ; scd anle gcnlilitas cre-
sum exinanivit, ut nos oinnes de plenitudiiie ejus deret, quara Judxa sequeretur, sicut scriptum est

accipiaraus. Illius mors tua facta esl imniorlalitas. > Donec plenitudo geniium intraret , et sic omnis
XXII. Item Tlicodotus episcopus Cyprorura in ser- Israel salvus fieret (fiom. xi, 2.)), dicit : .Ethiopxa

mone de nativitate Doniini post alia etiain ista pro- prwveniet innnus ejus Deo (Psal. Lxvii, 32), id cst,

lulit * : « Quid igitur? Advenil Deus eiistens ad ho- priusquam Judaea credat, salvandam se ofTert oinni-

luines, non locum ex loco mulans, sed invisibilera potenli Dnraino, peccatis nigra gentilitas. Topazium
naturam ostcndens visibilem, et visus ut horao ct B vero preliosus lapis est; et quia Grxca lingua ita»

tanquam cognaius hoininibus apparens, sicut etiain omne dicitur, pro eo quod omni colore resplendel
cvangclista pr.TRdicans dicit, quia Ffriiim caro fa- tnpazium, quasi topii^ndium vocatur. Dum vero in

ctum est. Quomodo possibile est Deuin Verbum fieri Deum conversa gentiliias credidit, ex ea raulli ita

honiincm requiris, et modum Dei miraciilosiira a sunl dono Spiritus locupletati, ut quasi multis colo-

iiobis exigis? Si coraprehensibile nobis esset, quod ribus, sic mullis virtutibus luccant. Sed ne accep-
incomprehensibile eslsermone, miraculum non esset, tis quisque virtutibusextollatur, a sancto viro nunc
sed causa natune; si vero miraculum etsignum est, dicitur non ad.cquabitur ei topazium dei£lhiopia.
quoJ facium est, cede rationcra Domino miracula Ac si aperte dicerctiir NuUus sanclorum quibuslibet
:

facienli ; quia enim factum est scire te volo ; et cx virtutibus plenus, ex tamen nigrcdine mundi
isla

eo quod foctum est, fructiiin fide liicrare. Operanii coHectus a;quari potesl, de quo dictum est Quod :

cede. I Elpostpauca : « Hocegitmiraculorum crea- nascelur ex te sanctum, vocabilur Fitius Dei {Luc. i,

lor, ad suam volunlalem naturam trahcns, etparuit 59). Nos quippe saocti elBcimur, non taraen na-
natura jnssioni. Noli etgo in infirmiialem humanse scimur,quia ipsa naturx corruptibilis conditione
naturoe cadcre. Noli dicere, quomndo hominis natura constringimur ut cum propbeta dicamus
, Ecce :

cflepltDeHm?QuomodoDeusfactiisesthoino? Quomo- ^ «"i"i in iniquitalibus cenceptus sum , et in dclicii$

do Dcus Verbura facta estcaro visibilis? Sed quia fa- peperit me tnaler mea ( Psal. l, 7). llle auiem
cttim est, crede; modum veroetralinnem cedecrea- solus veraciter sanctus natus est, qui, ut ipsam uon-
tori. > dilionem naturae vinceret, ex coinmisiione carnalis
XXm. Audiamus quoquc, quid beatus Gregoiius copulajconceptus non est. Huic se sapienliae qoasi
pontifex apostolicx sedis et doclor mirabilis in libro qiioddam topaziumde .^tbiopia xquari voluit, cum
primo operis pulcherrimi Moralium dicat « Erat- '^
: quidam liaeresiarcha dixit : Non invideo Chrislo Deo
quevir ille magnus inler omnes Orientales(Job. i, 3). facto ; si volo, ct ipse possura fieri : qui Jesum :

Qiiod Uedemptor noster Oriens dicilur, Propheta Doininum nostrum non per mysterium conceplionis
teslanle pcrhibetur, qui ait : Ecce vir Oriens nomcn sed per profectum grali» Deum putavit, perversa
ejtts (Zach. vi, 12). Oranes crgo, qui in hoc oriente allegaiione astraens, enm parvum hominem naloni,
Gdc consi«tunt, recle Orientalcs vocantur; sedquia sed ut Deus esset per mcritum profecisse; atque ob
onines766 homlnes tantumraodo homiiies; ipse hoc aislimans, et se et quoslibet alios ei posse co-
autera Oriens Deus et homo, recte dicilur : Eratma- xquari, qui filii Dei per gratiam fiunt ; non inteUigens,
gnus inlcr omnes Orientales. Ac si aperte diceretur : nnn atlendens quia non adwquabitur ei topaiium de
Omncs, qui in fide Deonascuntur,siiperaI, quia non,
D
/Ethiopia. Aiiud cst enim natum bominis graliam
ut caeteros adoptio, sed nalura iUumdivinilalisexal- aduptionis pcrcipere unum
; aliud singulariter per
tat;quietsi humani".ale aeteris apparuit similis, divinitatis potcntiara Deum ex ipso coiiccptu pro-
divinitate tamen mansit super omnia singtilaris. > diisse nec xquari poiesl gloria unigeniti habiia per
:

XXIV. Iiein in librooctavo dccimoejtisdemOperis naluram, aliisaccepia per gratiam. Medialor quippe
beauis Gregorius de excellenlia naiiviutis Christi, Dei aique hominum, horao Christus Jesus, non siciit
ct qtiantum a nobis di(Te.-al, admirans ait i < ISon
:
isle kereticus desipil, alterin humanitate, alter in
adartiuabitur ei topazium de A^.thiopia (Job. xxviii, Dvilate est; non purus bomo concepius atqueediius,
19). Quid .£thiopiam. nisi pncsentem mundiim ac- post per meritum, ut Deus essel, accepit, sed nun-

• Loc. cit. concil. Ephes., ubi

hic locus citatur ' S. Gregorius, !ibr. i Moral., c:ip. 18, in Job cap.
lanquam Amphilooliii episcnpi lconii. I, vcrs. 3.
b Tlieodoti Anoyra; opiscopi homllia in
Natalem "*
Ibid., libr. VIII, cap. lii, in Job. cap. xxviii, v.
Domiiii lecta luit in synodo Ephcslna, ci cxstat lom. 19.
Ul Coucil. Coleli, col. iWl circa ftiicm.
 ; :

57 DOGMATICA. - LIB. ADV. HJ^.P.ESIN FEI.ICIS. W

Ijaiite angelo et adveiiiente Spirilu, mox Verbura in A tl'c est Htius meus. Suus uliiiue non per adopiionem

utero, mox inlra uiernm Verbuni caro ; et mancnie gratia;, nequc pcr religionem creaturi", ut bxrciici
incommulabili essentia, qua; ei esl cumPatreetcum viilunt ; sed sui proprietale gcncris et vcritate ni-

sancto Spiritu coailerna, assumpsit intra virginea tune. Multi enim sanctorum lilii Dci dicuiiiur et
mori, sunt, sed bic sine coinparatione [Al., compjssione]
viscera, ubiel impassibilis pati et immortalis
ante sa:cula temporalis posset esse in fi- unus Deo Patri Filius unigeiiitus et vcrus et pro-
et seternus
ne soeculorum : el psr incffubile sacramentum con- prius, non aliundc quam de Patrc natns; quia lam
ceplu sancto etpartu invioiabili secundumverilatem verus pater Paler est, quam verus et Dcus est; siculi

utriusque nalura; naius esl unus Dei FiliHS,uteailem etiaui [At., tam] verus Dlius [Filius] cst, quam verus

virgo et ancilla Domini esset et mater. Sic quippe et Dominiis. Perfecta ergo Cdes est Trinitatis ostensa,

ei ab Elisabelh dicitur Unde hoc milii, ut veniat : cum et Pater Christum Doniinum ac Deiim nostrunri

mater Domini mei ad me (Luc. i, 45)?Et ipsa virgo Filiiim suuni esse testatur; et Spiritus sanctus, id

concipiens dicil Ecce ancittaDomim, fial mihi secun-

: est, Paracletus, in tanto Cdei sacraniento Patri Fi-

dum verbum tuum (Lac. i, 38). Et quamvis ipsealiud lioque conjungitur, ut verum Patrem, verum Filiutn,

ex Patre, aliud ex virgine, non tamen alius ex Pa- verum etiaoi Spiritum sanclum crcdere tres perso-
tre, alius ex virgine, sed ipse est aeternus ex Patre, B nas, sed unam divinitatera Trinitatis, unaroquc sub-
ipse temporalis ex matre, ipse qui fecit, ipse qui stantiaui non diibilinius.

factus est; 767 ip*e speciosus forma prae niiis ho XXVIl. Sed hujus Cdei vcrilaiem beatus.\ugiistinus
minum per divinitaiem (Psflf. XLiv, 5), et ipse, de niultis confirmat testimoniis, qu% sparsiin in opus-

quo dictum esi Vidimns enm, et non erat aspectus,

: culis suis legentibus et studiosis occurrniit. Non enini

etnon estspccies ei ncque decor per humaniiatem dormientes [Leg., dormienlibus] in Inlidelitate, sed
(Iiai. Liii, 2) ; ipse ante ssecula dc Patre sine Matre, sapientiac sludentibus veritalis iliesauri patescunl;
ipse iii Gne saeculorum dc Malre sine Palre. » unde et in Evangelio ipsa Sapientia dixit : Jitstipcata

XXV. Item lieatus Alexajider Constantinopoleos est sapienlia a fitiis tuis (Malth. xi, I9i. fndo idera

ej)iscopus Alexandro.Mexandrino episcopo scribens in Pater in praefato opere Homiliarum litnlo quarto-
epistola quam pro Ode caiholica scripsil post pra;fa- decirao tale protulit tesliinoninni ' : c Audi enim
tiuuem congruam ita subinfert « : « Porro crealurai adhuc quod sequitur, qiiia ile Filio dlxeral : A'on
ejus, homincs ct angeli benedictioncs accepenint, enim ad mensuram dat Deut Spiriium. Paler diligit

Tirtutibus proficere contendentes, niandatisque lcgi- Filium et omnia dedit in manu ejtis {Joan. iii, 54, 35).
timis, quatenus non pcccarcnt. Dominus vero no.ster .\djicit : Omnia dedit in manu ejus, iit nosses et hic,

uaturaliter Filius Palris cxistens ab omnibus adora- G quani distincte dictum est : Pater ditigit Fitium
iur. Illi deponentes spiritum scrviluiis ex bonis ope- Quareenim? Pater non diligit Joannem? El tanicn
ribus et profcctu Spiiitum filiationis accipientes per noii omnia dedit in manu ejus. Pater non diligit
naturalem Filium jusii fiunt et ipsi adoptionc Dlii Paulum? El tamen non omnia dedit in manu ejns.
istius autem piopriam et nnluralcm pr^ecipuamque Pater diligit Filium sed quomodo 768 •*'<'^'' ^'-
:

Clialioiiem Paulus ctiam manifeslavit de Deo diccns : lium. non qiioniodo Dominus servuin ;
qiiomodo uti-
Qui proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis, id cum, non qiiomodo adoptatum. >

est, qui uatura non sumus filii, tradidit eum (Rom. XXVIll. Itemiu Sermone xxii J : « F.Ircvor.i,fratres,

VIII, 52) ; ad distinciionem nainque non propriorum puto quia juslum cst, humiliavit se proptcr nos, glo-
Blum proprium Filium esse dixit. Iii Evangelio ;ui- riricemus illum nos. !V'on enim Kilius h(in!inis pro-
tem, Hic ett Fitius, inquil, meuf diteclut, in quo bene pier se est, scd proptcr nos : ergo erat Filiiis homi-
comptacui (Matth. iii, 17). » nis iUo modo, oum Verbum caro factum est, et ha-
XXVI. Chroraalius quoque sanctae R.omaux anti- bitavit in nobis. Ideo hunc enim Deus Pater signavit.
stes Ecclesix, in libcllo quem de octo Beatitudinibus Signare quid est, nisi proprium aliquid ponere. Hoc
scripsit, ita dicit * : « In mysterio enira bapiisini et .v est signare, ponere aliquid, quo non confundatur
Filius [Alii adduni : nianensj videtur in corpore; et cuni csteris. Signare esl, signuni ei ponere. ('uicun-
Spiritus sanctus in specie columbse descendit; et vox que rei ponis signum, ideu ponis signum. ne confusa
Patris de coelo audiiur, ut Trinitatis unitas declare- cum aliis ante noii possit agnosci. Pater ergo eum
tur, quia nec Pater sine Filio intelligi potest , nec signavit. Quid esl signavil'' Propriuni quiddam illi

Filius sine Spiritu sanclo cognosci. Vide [.4/., Lnde] dcdit, iiec«tcris comparctur hominilms. Ideo dictiim
igitHr, quale Patris dc Filio testiinonium sit dicentis est Lnxii te Deut Deus luut olco exsutiaiionis pra
• Non Aleiander opiscopus Constantinopoleos ad appellf tur in codd. mss. illius scripta cnntinonlibiis.
Alexandrum Alcxandrlnum episcopum prout liic , l'ortp doscriptores inde decepti fiicruni, quod san-
incuria fortassis descriptoris ponilur; sed hic ad 11- clus nieronviiius ouiudein ianclum papnm :ip|X'llave-
hini ha;c scripsit. Kxsl;it vcni hjec epistoLa cura toxlu rit episl. 8i ail Kiilliniini toiii. I, e( lilir. ii ooiitra
hic cit. apud ThoodoreliiMi libr. i, c;ip. i. Riiffiiiuiii loni. rr. Viile Mimoirrs I). Tillomont, (ug.
^ ExsUit hio locus noii iti libcllo de oclo Bealiiu- 55-i, toin. XI, et I). Ccillier llisl. Cin. diy Autcun
dinibiis, bod in qiUMlam Chroinatii fraginenlo iii cap. Eccl^sia^tigues, toiii. X, p,ig. Hi.
111, V 4, Malih., lom. V BB. PP. Fuil verohic C.Iiro- c S. .'\iiK., tract. \iv in Jn.iii. miiu. 11.
inatius cpiscopus Aipiilelenbls, non Komanus, i|iiain- ' Idciii, tracl. XXV, nuiii. 11.
vis Koinanus, incertum quo sensu, episcopus etiain
 ,

^OO
9!) U. f. .\LU1M StU \UXIM UPLUL.M PARS IH.

et iiijuHitia in illo non isl {Joan. xvii. 18).

pafticiptius tuis P.«/ XLiv 8). Ergo sisiiare quid A rax est,

XXXII. I>icil eiiam iilcm procfatus Paler in Ho-

lioc est, pra' participibus suis.
•
esl? Exceptum habere
xxiv iriil. xxxiii, iii exposilione cjiis seiilcnii;e, quam ipsA
Ilem in Serinone cjusdcm operis " :
XXIX.
de coelo dcscendil Verilas Jihlaeis caluniniaiitibus respondil : Si cffo
< Aemo ascendit in ca-lum, nisi (/iii
vm,
Non jiidico, jiidicium meum verum esl (Joan. IG).
Filius honiinis, qui est in OKto (Joan. iii, 15)-
Filiiis, imjuit, limiiiiiis, qui erat in
coelo
<i
Uiidc ergo verura cst judicium ejus, nisi 769 quia
dixerat,
inquit, liominis \crus est FiliMs? > Ecce verum eum nnminavii Vi-
[Edil. : Non dixit, erat, sed Filius,
lium, non adoptivura et vere nominavit quia tan-
in coelol. In terra loipiebatur, el in coelo se ; ,
qui esl
tum est inter verum Filiuro et adopiivum filium,
csse dicebat. Et non ila dixit Nemo ascendit :
in

hominis qiianlum inlcr verum et nou verum. Quomodo ali-

cxhim, nisi </«( de cwlo de.%ccndit, Filius
quid iu Cliristo invenilur, nisi verilas, qiii ail Ego
[Edit., Fiiius Vei], qui esl in coelo. Quo perliiiot, iiisi :

sermonc com- sum via, el veritas. et vita [Joon. xiv, 6)? Et Aposto-
ut inlelligaraus quod eliam pristino
lus Cliristus cst veritas [I Joan. v, 6).
mendavi charitati vcslriJp , unam personam esse :

non duas, ae fides no- XXXIII. IteminUomilia xxxviii, ubi de ipsius veri-
Christum Deum ethoniiinem ,

tatis excellenlia disseruil, aii < Ipsaesi Teritas Vcr- "^

THnilas, sed quaternila.? Christus crgo

:

slra non sit

Filius B buniDei, Deus apud Deura, unigeiiitus Filius. Haic
unus est; Verbum anima caro, unus Cbristus;
Filius Dei sem- veritas carneni indula est propter nos, ut de Maria
Dei et Filius hominis, unus Chrislus ;

ex tempore, tameu iinus Christus virgine nascerelur, ct implcreiur prophctia : Veritas

per, FiliuB horainis
persooae. In coelo erat, quando in de terra orta est (Psal. lxxxiv, 12). Hsc ergo ve-
secundum unitalem
lerra loqucbatur: sic eratFilius homiuis in ca:lo,
quo- litas cum Judxis loqueretur, latebat in carne : lalo-

tcrra.FiliusDei in terra susce- bat autem, non ut negaretur, sed ut difTerretnr;

modoFiliusDeicrat iu
[diffcrretur], ut in carne paleretiir in carne aulem
ptacarne ; Filius hominis in coelo in unitateperson;r. J ;

islePalcr Ycnerabilis adoptio- paterclur.iit caro peccali redimeretur. Slans iiaqiie

XXI. Ecce quomodo
nis noniini iiuper indiiclo occurrit ! QuomoJo non crunt consptcuus secundum inflrmitatem carnis Dominus
quatuor personx, si [Forte, scilicei ] Pater, et Spi ri us 1 nostcr Jesus Christus, et secundum majeslatem di-

saiictus, et Fiiius pioprius, el filius adoplivus? Nam vinilatis occultiis, dixit ad eos qui ei, dum hsc lo-

Bicut sa>pc diximus, omnis qui saiium sapit, duo csse queretur, crediderunt: Si manseritis in verbo meo,

iDlelligit proprium et adoplivura, sicut duo sunl ve- vere discipuli mei eriiis (Joan. vm, 31); 17111" enim
rum ei nou vcrum. Et quam impium cst dici duos (ilios, perseteraverit usqne in finem, hic salvns erit (Matlh.

unum proprium, allcnira adoplivum ! Coiitra qiiain ini X, 22) ; et cofjnoscelis verilntem, qiijp inodo vos lalct,

pielalem sanct;i> lidei profcssio in symbolo, quod be:i- C ct loquitur vobis, el verilas lihenMl cos (Ibid. 32K
tus {sidwjs iu Etyiiiologiis composuit, manileste pu Nibil est eiiim aliud proprie liberal, nisi liberum

gnal, diccns '''

: « Eigo Uei Filius hominis factns cst facit; quomodo nibil esi aliud salvai, nisi salvum
Fiiius, natus stcunduiu verii;item iuitiir;e cx Doo Dei facil. Niliil aliud est ditat, nisi divitem facit; sic

Filius; et secuBilum veril;ilem naiune cx lioiuiue hi)- l.bcrat nihil esl aliud, nisi lihorum facit. 1 Qiiis

mini» Filius, ut vcriias unigcuiti [Edit., geiiitij iion alius libcrat nos, nisi Christus, qui est veritas et
adoplione,ncqueappolbtioiic[/Ldi(.,apparilionc],Si;d vcrus Filius, etverus liberator, de qiio ipse Jo3'ines
iu uiraquc nativilateFilii nonicn nascciido liaberct, ut evangcHsta ait: Sciens autem Jesnsquia dcdit ei Pa-
essel verusDeuseivcrus luiino uims Filius. «Nonergo ler omnia in manus [Joan. xiii, 5). Si non dedil ei

duos Chrislos, ueque duos Filios, scd Deum ct homi- iit verus esset Filius, non omnia dedit ci in maniis,
nem unum Filium, quem proplerea unigeiiitura dici- id est, in poteslatem ; et falsum est quod lantus
mus, manenlera in duabus subslanliis, sicut ei na- dioit evangclista, quod impiissimum cst cogilare.
turx vcrilas coiitulit. Dicil enim ipse Dominus Christur, Judicium menm :

XXXI. liom pra;uouiinatusPatcr iVugusl^nus in Ho- verum est, qiiia solus non sum, sed eijo, et qui me
mil. xwi dicil iii 00 loco, ubi Domiiiioara expo.uit misit Paler (Joan. viii , 16) ; tanqiiam diccret :

sentciiliani : Qiii a scinctip.-,o luquilur, ijloriam pru-

D Idoo judiciummeuin verura est, qnia vcrusFilius Dei
prinm qua-ril (Joun. vii, 18). "=
« Qiiid tu Uomo f.i- sum, quia verum lotpior, quia ipsa veriu-.s egosum.
ccre dcbes, qui, qii;uido aliqiiid boui f.icis, gloriaiu XXXIV. .\d coiifirmalionem hiijusscnsus idem Pater
luam quaris (|uaiido autiiii aliquid luali facis, Dooca-
; iu Iloinilia tricesima sexla ita loquitur de eo, quod
lumniam meditaris? Iulondc iibi,cioaluiaes, aguosco Christus ait: Mtilla haheo de vobis loqui et jndicare,
creatorem. Sorviis cs, ne contemnas Deura. Adopia- sed qiii me misit veraj est (Joan. viii, 26) ;
f « taii-
lus es, sed non ineritis tuis; quxre gloriam cjiis, a qiiam diceret : Ideo verum dico. quia FiKus veracis
quo habes hanc graliam homo attoptatus, citjiis glo- vcritas sum, Paler verax est, Filius veritas. » Et post
riam quaesivit ,
qiii est ab illo uiiicus naius. Qui paura : < .\it enim aperlissinie ipse Dominus : Fga
autem qua-rit gloriam ijus qui misit illum, hic vc- sum via et veritasel vita. Ergo, si Filiusveritas, Pa-

• Tract. XXTI1 in Joaii. num. t. ""

Tract. XXIX, num. 8.
^ In Eiyniolugiis non reperimiis hnne trxtiim " Tracl. XXXV, mim. 7.
quera vidoaB in opere de Doclrina ei fulc Ccclcs. * Tr.-tct. XI I, num. 1.
dogmatum, cap. 2. f
Tract. XXXIX, num. 7.
m DOGMATICA. — LIB. ADV. II/F.RESIN FELICIS. 10»

ler quid, nisi quod ait Veritas:Qui me misit lerax \ Filiura aiqualem per orania sibi: in terra cx virii-
est. Filius verilas, Paterverax. Quid plus sil, quKro, iiali utero proprium quoqiie, llcet in lornia servi
sed sequalitalcin invenio. > Haiic auteoi veritatem in rainorem, iu forraa divinitaiis scqtialein non potuit?
Cbristo ipse Joannes evangelista in Epislola sua pro- Eccc qualis legifer ! qui tuis Icgibus Deum constrin-
testatur dicens : Ut simus in vero filio ejus Jesu, gere le posse putas, Apostolo incrcpante: komo!
Cltristo,quiest verus Deuselvilaa^teriia (/ Joan. v, 20). tu quis es, qui respondeas Deo. Et alibi : altitudo
Item in Evangelio ejiisilem idem Deus Cbristus, ele- divitiarum sapienlioe et scienlim Dci! quam inscruta-
vatis in coelura oculis, dixit ad Patrem : H(ec esl au- bilia sunt judicia eiut, Quis e.l investigabiles vix ejus.
tem vita a'terna, ut cognoscant te sotum verum Deum, enim eognovit semurn Domini, aut quis consiliarius
et quem misisti jesum Cliristum {Joan. xvii, 3). ejus fuii {lioM. XI, 55, 34)? Scrus consiliaior venisti
XXXV. « Ordo autemverborumcst,secuuduraquod Deo, qui absque le non poiuit iiuod voluit. Ingraius'
bealus Augustimisait: Ilaec cstaulera vilaxterna,ut milii videris beneficiorura ejus, qui te, duni iion
cognoscant ie,et quemmisisti JesumCbristum solum esses, ad imagiDem creavit suam, perditumque per
verum Deum. » Missio baec incarnatio est Christi, proprium Fiiium suum majore digniuite ad eamdcm
quem iii hoc loco veruiu Deum nominavit,et in alio, reparavit imaginem. Et in adupiione libi ^equaleni

ut diximus, verum Filium : et in hiijus cognitionc B esse asseris, qtii le adoptivuin fecit? Libcratorem
fidei in utroque loco vitam rciernam esse prscdixit. ei liberatum una et lequali lilietaiis diclione volens

Et si haec est vita aiterna, ut Jesum Cbristura verura esse coiislrictum, dum ipsa Veriias dicit : Si Filiu»
Deura et verum Filium, sive in vos liberaverit, vcre liberieritis {Joan. vm,
majestatis gloria, 36). Tu
sive in humiliiatis assumptione cognoscamus et cre- vero in corde luo infulelitalis calamo, licet in evan-
damus, conseqiiens est ut nunquam haheat vitam gelicis noa legisses litteris, sciiptum habes: Si ado-
seternam, qui bujus veritatis in Clirislo fidcm nou ptivus vos liberavcrit, vere liberi eritis, et tc lcgcn-

habuerit, dicente eodem Joanne : Onmis Spiriius, tibus occulte Ariana; perfidiam praviiatis subinteUi-

quisolvit Jcsum,ex Dconon est, et liic est Antichristus, gendam reliiiquis; quia si una persoua cst etunus
de quo audistis, quomodo [quvniam] venit, et minc tilius Deus ct homo, et bomo est adopli\us filius,

iamin mundoest {l Joan. w, 5). Quid est solvere necesse esl ut Deus quoque sit adoptivus. Nonnc
Jesum, nisi non credere eum vel verum Deum, vel iiuilto elegaiuius esset, ex doniiuante natura in Filii

verum Filium Dci in utraqiie csse natura, qui unus propriclalem, sul jeclam esse glorifioatiuu?
eslDeus et unus Filius et unus Chrislus in sub^tan-
xXXVII Rade, obsecro, dc cordc iiio liujus ado-
tia divinilalis atque humanitatis? Non sicut quidam
^ pn,,,,!^ ..^^gn j„ chrisio Deo, ut sis in vero Filio
iiiiproba cxcitate illuiu in divinitate pioprium Dei Dei, et viiara in ilio liabeas a;ternain. Ileii c^eca
fatris esse Filium, adoptivuiu vcro cjusdcm Dci Pa- pravilas! quas dum saplens esse Tidcri contcndii,
trisin humanitate alDiinant. Etsi iia cssel, oinnino htiilia osteiiditur; ct duni .^Jla divinilalis mystoria
duo 770 ^''i' *^sseiit; quia neqiiaquam, iit pia-fili
pra:sumptuosa audacia scrutari praesumit, diccnie
samus, una esse potest persona in proprio Filio et Scriptura : Aitiora te ne quwsieris {Eccli. iu, 2i), in
in adoptivo; quia unus ex illls verus cst Filius: piofundam eiroris foveaiu pr%cipiiata cadil. Idem
alter ilaiiue non verus. Igitur diversum, veruni ct cuimhomo Filliis vlrginis, Spiritu saiuto conwptus,
non veruin, essc qnis noii agnoscat, nisi lelhargico
ab iniiio conceplionis su:e Deus verus conceptus est,
elphrenetico laborct in morbo ? Num sanctus Ambro- et tempore opportuno Dcus veriis natus. EcceDeu*
sius in libro primo catholic se lidei ait » : « Non est Pater Deum verura nasci voluii, ita ut una csscl
uuum adoptivus et verus : nec Filius diccret, unum Dei et bomiuis persona, ct uuus esset Filitis Dci,
sumui, si se cum vero, qui verus non erat, ipse Dcuscthonio. Qiioinodo uoluil eum veruin Filkini
conferrtu. >
esse, quem verum voluit csse Deum ? Aut illud po-
XXXVI. Interrogo te,profani assertor errons ani- :
tuil, et hnc Dou poluit? Ubi est uiinc oniHipotoutia
raa rationalis, quDB in te cst, et totum corpus tuum Dci, ciijus voluiitati nullus resistit? Si poiiiit ei
j)
viviGcat, vcgetat, el iiiovet, et iit saiicll Paircs vo- cur iuvidit vcrilatem
noliiil, ei Filii, cui non ln\i.
lunt, corporis origine [Uccst, noii] scminatur, scd dit veril;itcm Dcitatis? Et quid est. quod dicit pa-
ex nihilo crcata aliimde corpori immiitiiur; an iion lerna vox llic cst ruius meus
: riileclua, in qno mthi
sit Patri tuo atloptiva filia, et caro tantiimmodopro- heiic compUuui? llcruinquo iu monlc: lltc ctl FiUh»
pria filla? An tu toius, anima et corpore, unus cl meut dilectus, inquo milii bene complacui; ipsum au
proprius patri tuo sis filius? Quid si homo ex ea dite. Diabolus dubitat sl Dcl Filius ej.set qiiem vidit,
snbstantia, qu;e non cx se generaiur, corpori coii- ct idco iii sua teiitnlioiie hoc c({il seiiiper. ut siiret »i
juncta proprium et verum poletit liabcre (llium, tur Dcl essct Filius. Ili vcroadopiituils as^^erlores, m.ijoro
Dcuin impotenlem puta-:, qiiod propriuin noii posslt prxsumptione quam diuboliis, piibllcc iiegani vcruii)
et veruin de Spiritu sancio e.x Mai-ia virgiiie natum Filium Deiesse; scd nostrx adopiloiiis pariiripciu
haberc Filium? Nuntpiid tii lc^os Iniponcs ci, qui afririnarenoii tlmcnt. Nam ct ipse Dominiis adjura-
oiunia qii;cc<ini|uo vult faclt, In c(clo et in tcrra ? lus a pDiililice pcr noiiicn Dei vivi , si Filiiis Dci
!u ciclo voluit cx suLi siibstantia a'tcriialiter liabere csaet, 771 respondit: Eyo lum {Marr. *iv, Ci).

• S. Anilirosiu5, dc Fide libr. i, cap. 17, n. III.

 ,

103 B. F. ALBIM SKII ALCUINI OPEKLM PAHS HL 104

A lem, vcnt.-»tem in sc formae uti-iusque demonstiai

Isli vero dicunl: Non est; nec tcslimonium palernae
ut et huuianam probet imparilitas, et divinain de-
vocis, nec ipsius Dei Chrisli tesiimoniura recipicn-
qui aJio loco ail Et si ego lestimonium pcrlii- claret sequalitas. Majcstati iyitur Filli Dei corporea
tes. :

meumverum est, quia scio, nativitasnihil abslulit, nihil coutulit quia substan-
beo demeipso, testimonium ;

quo vado (Joan. viii, 14). El itcrum: tia iiicommutabilis nec ininui poluit nec augeri.
uttde venio, et
Ego sum, qui lestimonium perkibeo de meipso, el te- Quod enim Ycibuin caro factum est , iion hoc si-

stimonium perhibet de me, qni misit me Paler (Ibid. i 8). guificat, quod iii carncra slt Dei nalura rautata, sed

Hocc ut libet, qui legat, inielligat. Nos ad sanclorum quod a Verbo in unitalem perKinx sit caro suscep-

Patnim exempla rolligenda revertamur. 13 ; iu cujus utique nomine hoiiio totus accipilur,

XXXVIIL Nam sanctiis Auguslinus in Homiliaqiia- cum quo intra virginis viscera sancto Spirilu fec\in-

dragesimasexta saepedicli Operissic ait» : < Fremuit data, et nunquamvirginitate caritura, tam insepara-
tpiritu, et turbavit scipsum , et dixit, ubi posuistis bilitcr Dei Filius cst unitus, ut qui erat intempora-

eum (Joan. xi, 33) ? Nescio quid nobis insinuavit iiter de essenlia Palris genitus, ipse sit temporali-

fremendospiritu, etturbando seipsum. Quisenimeura ter de utcro virginis natus. >

possil nisi seipsura turbare ? Itaqiic , fratres mei, XL. Ilem in alia homilia <=
: i Agnoscendum sane.
primo hic attenditc potestalem, etsicinquirite signifl- B dileclissimi, et loto corde est confltendum, quod hxc
cationem. Turbaris tu nolens ; turbatur Christus , generatio qua Verbura et caro , id est, Deus el
,

quit* voluit. Esurivit. Jesus, verum est ,

quia voluit. homo, unus Dei Filius, unusque Christus eflicitur,
Dorraivit Jesus, verum est, quia voluil. Contrislatus super omnem originera humanxcreationis excellit. •

«st Jesus , verura esl, sed quia voluit. Mortuus est Ilem posl pauca in eadem horailia : < Nativitas au-
Jesus, verura est, quia voluit. In illius potcstate erat tem Domini nostri Jesu Christi omnem intelligeiiliara
sic vel sic aflici, vel non affici. Verara, inquit, ani- Euperat, et cuncta exempla transcendit : nec polest
mam susccpit et camem , totius bominis sibi coap- esse ullis comparabilis, qax est inter omnia singu-
taus in persouse unitatera naturam. Nam et auima laris. >
aposloli verbo illuslrata esl ; anima Pauli et aniraa
772 ^l- Videamus quod tantus Paier et tam
Pctri vcrbo illuslrala esl; aliorum apostolorum prxclarus doctor omnem intelligentiara Christi na-
sanclortim prophetarum verbo illustratae sunt ani- tivitatera eicedere proiuintiat. Quid isti novi scru-
moe, sed de nulla dictum est : Ego et pater unum tatores arcanorum Dei se cxistimant intelligere, quoj
lumus (Joan. x, 30). Anima Chrlsli el caro Christi antiqui Patres el catholici doctores se nescire pro-
cuin Yerbo Dei una pcrsona est, unus Christus est; fgssi sunt ; sicut Isaias quoque propheu arcanum
ac per hoc, ubi sunmia polestas, secundum volunla- nativitalis illius esse lestatur ioefTabile ; et boc in
tis nutum turbatur iuflrmitas, hoc est, turbavit[A/«., eo loco, ubi de humaniiatis injuriis, quas pro nostra
turbabit] semetipsum. > passurus erat salule, locutus est : Sicut ovis ad occi-
XXXIX . Considereraus quoque quid Leo papa Roraa- sionem ducetur, et quasi agnus coram tondente ob-
nos, vir in flde catholica veracissimus, et in eloquen- mutescei ; el non aperuit os suum, et deangustia et

tia clarissimus de divinse in Christo et huinanx coa- dejudicio sublatus est, generationem ejusquis enarra-
sortio naturx enarret. Ait eoim ila in horoilia, quam bit (Isai. uii, 7, 8) ?
de nativitate Domini nostri Jesu Chrisli scripsil >> :
XLII. Sicut et iste idem Leo in alia confirmat bo-
< Verom est, quod beatus Joannes Spiritu sancto luilia <) : < Excedit quidera, in([uit, dileclissirai, mul-
plenus intonuit : /n principio erat Yerbum, et Ver- lumque supereminet humani eloqnii facultatem di-
ftunv eratapud Deum, et Deuscrat Verbam. Uocerat vini operis magnitudo, et indc oritur dilficulias fandi,
in principio apud Dcum onmia , per ipjum (acta sunt, unde adest ratio non tacendi quia in Jesu Chrisio :

et sinc ipso (actum est niliil. Et similiter veruiu est, Filio Dei non solum ad dlvinam essentiam, sed etiam
quod idem prsiiicalor adjecit : Verbum caro (actum ad hiunanam exspeciat [Ms., spectant ; Edii., spec-
est, et habitavit in nobis et vidimus gioriam ipsius, qucj dictum
fy lat] naturara est per Prophetara
,
.

gtoriam quasi unigeniti a Patre. In utraque ergo na- Generationem ejus quis enarrabit ? Ltramque enira
tura idem esl Dei Filius nostra suscipiens, et pro- substanliam in unam convenisse personam uisi Gdes
pria non amittens , in hnmine hoLninera renovans, in credat, sermo non explicat : et ideo niinquam defl-
se inconimutabilis perseverans. Deitas enim quae , cit materia laudis, quia nunqaam suflicitcopialauda-
illic [Forte, illi} cum Paire communif: est nullum ,
toris. Gaudeanius igitur, quod ad eloquendum lantx
detrimeiitura omnipotenti:e subiil, nec Dei forraam misericordiae sacrameRtum impares suraus et cum ;

servi forma violavii ; quia sumraa et serapiterna es- salutis nostrae altiludiDera [promere] non valemus,
sentii, qu% se ad humani generis inclioavit saiu- 8entiarau$ nobis bonura esse, qiiod vlnciraur. > Et
tem, Dos quidem in suam gloriam transtulit sed , postpauca idera Pater in eadem homilia • : < Hece-
quod erat, esse non desistit. Unde cuin uiiigenitus dant procul, atque in tenebras suas recedani \tait.,
Dei roioorem se Patre confitetar , cui sc dicit xqtia- eaoi] hxreticarum monstra opiaiooum el insanarum

• S. Ang., tract. xlix in cap. xi Joan., nuin. 18. <•

Idem, scrra. 29.cap 1.
•i
S. Leo papa, serm. 27, cap. 1 cl 2. ' Ibid.,serm. 30. cap. 6, 6, 7.
• Idein, serm. 30, cap. 4.
 105 DOGMATICA. — LIB. ADV. II.tRESIN FELICIS. lOG
sacrilegia falsilatam : Nos exsullans in lauilc Dci A servi a forma Doi ; quia clsi uiuiin inancl .ih xu-r-
coelestium multiludo, ct instructi ab angelis docuere nilate, aliutl cepii a leinpore : qu;c tamen in uniia-
pasiores, ut cognitis naturx utriusque documentis lem convcnerunl, nec separaiionem possuul habeic,
ei Verbum in Cliristo homine, el Christura hominem ncc fmem ; dum cxallans el exaliatiis, gloiificans
adoremus in Verbo. Nam si, ut Aposiolus ait : Qui et glorificalus ila sibimct inh;crent [Edil., inhssc-
adharet Domino , unu$ Spiriiut est (/ Cor. vi, 17), runt], ut sive in omnipoienLia, sive in coniumelia ;

quanto magisVerbum caro faclum unusestCbrislus? ncc (li\ina in Chribio tareaiit humanis, nec huinana
ubi nihil csl alierius naiurx, [in dispensationc salulis divinis.lIoccredeiites, dileciissimi,Christiani sumns,
nostraei'] quod non sit utriusque. Non enimf£<iu.,cr- veri Israelitx", ctinconsorliuni filiorum Dei veraciter
go] inlirmemur in consilio misericordia; Dei, qu;e nos adoptati : quia et oinnes sancli, qui Salv.-iloris iiostri
ei innoceniiac reformal et vitx; nec quia in Salvalore lempora prxcesscruni, pcr hanc fidem jnsiificali, et
noslro manifesta agnoscimus geinina [Leg., geniinx] per hoc sacrameiilum Chrisli corpus clVecti sunt. i
signa naturx, aut in gloria Dei dc veritale caniis, XLIII. Item Leo papa iii alia homilia < Scientcs *> :

aut in humilitate horainis de deitalis majestaic quod sempiterna Filii deilas nuUo apinl Palicin cre-
dubilcmus. Idem Iionio [Edil. omiii., homoj esl in vit augmcnto, prudenler advertiic, qiiod cui naturai

forma Dei , qui formam recepit servi. Idem est B in Adam dicluin csl : Tena es, et in icnam ibis
incorporcus manens, el corpus assumcns. Idcm iii {Gen. III. 19} ; eidem in Chrislo dicitiir : Scde a dex-
sua virlute inviolabiiis, ct iii nostra infirmitate pas- tris mcis {Psal. cix, 1). Secuiulum illam naturam,
sibilis.Idem a paterno indivisus Ihrono, et ab impiis qua Christus xquslis esl Palri, nunquam inferior
crucifixus in ligno. Idem esl super coelorum allitu- fuit unigenitns suMiiniiaic geiiiKiris ; n« temporalis
dincs victor moriis ascendens, el usque ad consum- ei est cum Patre gloria, qui in ipsa Pjiris est dex-
mationem sxculi universam Ecclesiam non relin- tera [Edit., qux est ipbs Patris dexiera^, de qua in
quens. Idein postremo est, qui in eadcin qua ascen- Exodo canitur [Edit., diciiur] : Dcxlera tua, Domine,
dit, carne veiiturus, sicul judicium sublinuit impio- glorijicata esi in viriuie {Exvd. xv, 6). Et in Isaia :

rum, ita judicaturus est de omnium actiuiie murta- Domine, quis crcdidil atidiiiii ijos/ro, et bracliium Do-
lium. Unde [ne] plurimis lcsiiinoniis inimoremur, mini cui revetalum est » (/saiiruii, I). Et paulopost:
unum suflicit ex Evangclio sancti Joaiinis adliibeii, € Assumptus igiiur homo in Filjuiii Dei sic in uni-
quo ipse Dominus noster dicit : Amen, anien dico vo- laicin pcrsonx Chrisii ab ipsis corporalihus cst re-
bis, qtiia venit Hora,el nunc esl, quando morlui audienl ceptus [cxordiis], ut ncc sine deitatc concepius sit,
vo<:em Filii Dei, et qui audierinl, vivenl. Sirut emm [nec sine deilatc edilus|, nec siiic deit;iic nutritus. i
1'alerhabelviiamin semelipso, sic dedit elFilio vitam C XLIV. !tcm iii alia homilia <•
: i Rcpndialis igilur
haberein semetipso, el poleslntem deditei jtidiciumfa- longeque rejectis omnibus opiiiionilms impionim,
cere, quin Filiushominisest {Joan.v^^io). Ergo subuna quibus aul stullilia esl cnix Chrisli, aut srand:>luni,
senlcntia ostenditur, quia idcm Filius Dci alquc Fi- eKsultei rectaruin meiiiium liilrs, ct veium unuinque
liusltomini» est. Unde apparct quemadmodum Chri- Dei Filium non soluin secuiuliiin deitatem, qua u
siiira Dominuni in unitale pcrson.xcrcdcrc debcmus, Palre genitiis , scd etiam secumlum humaniiatem,
quia cuinsil Filius Dei, per qucm facti suimis, etiam qua de niatrc virgine est natns, inielligat. Ipse est
Filiiis hominis per assumptioncin carnis est faclus, in humititalc noslra, qui cst in ni.ijcslalc diviiia,
Ul niorcrelur, sicul ail Apostolus , Propier delicia veriis Dcuset vcrus honio. »

nostra ; el rcsurgeret propier juslificiilionem noslratn XLV. Item idem vcncrabilis Pater iii homilia de
{Rom. IT, 25). ILcc confessio, dilectissimi, niillas Theophania<' : < Si nutcm sollieiio intelicctii velimus
iiictiiit contradictioncs, nullis cedit erroribus. Ag- aspiecre.quoinodo cliain triplcx illa spi'cies miinenim
noscimiis cnim iniscriconliam Dci ab initio proniis- ab omiiibus, qui ad Christuni gressu litiei veniunt,
sam, cl ante s;ucula pra-p^iratam, per qiiam solani alTcralnr [K(/i/., offcralur], nnnnc in rorJibus recie
rcsolvi captivitalis hunian;c vincula potucriiiii, ipii- crcdcntiuin eadcin cclebrctnr [Edii., celebralur] ol>-

bus priinum hominein oninciiique cju:> postcrit^iieiii latio?Auruin enim dc thesaiiro aniiiii sui proiiiit,
niale siiasus anctor obstriiixcrat, ct propagiiiein dc- qiii Clirisluiii rcgrni iini\i rsilalis agiioscil ; myrrliani
Jilitiain origiiiali sibi pr.TJiulicio viiulic;iliat. Qiiia ulTeit, qiii iiiiigriiilum Dci crcilit vcrain siiii hoininis
igitiir justilicandis hominibiis lioc principaliicr opi- nniisse naiiir.iin ; et <|uodani eiim thnrc veneratiir,
tulatur, qiiod unigciiilus Dci ctiain liomiiiis filiiis es- qui in iiulio i|)Siim a r.ilro ni;ijestatis [Edil., paler-
sc dignatus csl, ut bfiooOcio; Patri Dcus, id est, iix in.ijcstali{ impaicin coiifiletni'.
nnius sul)slaiiii;r, idein hnino vcnis ct scriiniliim XLVI. Scd ct heaiiis Aiigiisiimis in linmil a ad p,i-

cariicm nialri ci)iisiibsiaiitialis exisierct ; ulnw|iic piiliiiu, de die Purificalimiis saiirLi- .Mari;r qiiam lo-

gaudcinus, quia non nisi 773 utroqiic salvamiir : ciitus esl, dc unilaic person:c Dei cl hnminis, ct dn
iii nullo dividcntcs visibilcm ab iiivisihili, rnrpnreiiin iinilalc Ecclesiarum Clirisli, liis vcrbis protcslaliis
ab iiicoipurcn, passibilein ab inip;issibili, form.iin cst " : < il;cc igiliirpr.e charilalc in (lliristo scribo.

• H.rc omissa siiiif in s.tncii Lconis cditionc. •' lliiil. S>-rm. Sfi, cap. 1.
i'
I jd. Scrni. 28, c;ip. fi. f Oii.e sit lixc Aiigiistini honiilia, igiinro, iier rc-
« Ibid. Scrni. "2;"», cap.3. periiur inlcr Opcra b. Aiig. Cilil.i ; rclii|iia eniin, qii.T5

PvTHOt.. Cl. k
 ] » »

,07 B. F. ALBINI SEII ALCUINI OPERUM PAUS II!. 101?

A fiJei intftriore menlis oculo

quacrens tanqi.am fratres, et contestans corara ChrU
suscitetur, et catliolica!

sio et electis angelis, ut Ecclesiarum pax salva ser-

lumen aliquantuluin atlingat.
vetur, cl concordiae charitatisque vinculum indisso-
XLIX. Audiamus testimonium Joannis Chrysos-
luhile mancat sacenlotihus Dti, quoniara miignum
tomi de magnificentia Christi Filii Dei. Dicit enim
sacrnmciiHim, quod manifestum est in in honiilia secunda, nbi Epistolam beatiPaiili apostoli
est pktalis
apparuit angelis, ad Hebracos exposuit ^ < Tanto, inqiiit, meliur (a-
cnrne, jintijicatiim est in spiritu,
:

prixilicatum est geiitihus, crcditum est in hoc mundo, clus est angelis, quanto differentiui nomen hccredi-

assumptiim est in gloria (/ Tim- iii, 16), [cum ma- tavit {Hebr. i, 4). In hoc quod dixil (actus, pro sijs-

nonte illa incnmniulahilis Verbi eiseniia, qu:e ei cpptus intcllige, tai;quam si diccret, melius esl sus-

cuni Patreclciim Spiiitu sancio intemporalis atque ceplus ab angelis. Et unde hoc asseveral ? Ex ipso

coa-lerHa est, ita inira viiginea viscera Verbuin caro noinine. Aiiimadveiiis, qiiia solct filii iiomen pro-

sit factum, ut per iuplTaliile facraroentura uuo con- priclatem cognatiouis [Edit., cognitionis] osiendere;

ceptu, unoque partu scciindum veritateoJ utriusque et sane, iiisi esset proprius filius ; proprius autem
naturx eadem virgo et ancilla Domiui essel et ma- lilius nihil est aliud, quain de ipso gcnilus. Quoraodo
ter 1. [ licm post pauca in cadem horoilia : [ < Licet potest et hoc amplitudinem honoris asserere ? Si
ergo in uno Doniino nosiro Chrisio vero Dei atipie " enim graiia esset lilius, noii soluin differret apud se
hoiniiiis Filio Verbi ct cariiis una 774 persona sit, [Edit., loco apiid se hahenl : a Patre], sed eliam mi-

quae inseparabiliter alqiie indivise coinimines habeat nor esset ab angclis. Qnonioilo hoc inquis ? Quia et
actiones, intelligenda! tamen sunt ipsorum operum homincs justi appcllaii sunt filii. Pioinde nomen
qualitates, et siucera; fidei contemplalione cernen- lilii nisi proprietateiu ostendat, non valet ostendere,
dum est, ad qux provehatur humilitas carnis, et ad quia difrercnlia est inter creaturas et conditorera.

qiia; inclinelur allitiido deitatis. »

Adverte itaque quid dixit : Cui aiigelorum aliguando
XLVH. Item prKfatusLw inhoniilia de Passione »: dixit : Filius meus es tu, ego hodie genui te (llebr. i,

« Ampleclenles igitur dilectissiini, Christiana; [A/s., 5) ? [Hic qua:dam omissa, qqae in editis exstant.l Ni-
Christiani] spei pignus non divellaraur a compage hil aliud inanifi-stal, nisi quia ex ipsa essentia Patri^
corporis Cliristi, in quo habitat, sicul Aposiolus ail, est genitus. Sicuteniin esse diciiur ex praesenii tem-
plenitudo divinitalis curporaliter et eslis in illo repleti pore : sic quippe magis de Deo dici conveniat [Edit.,
(Coloss. II, 10). Nam cum incorporea sit substantia convenii]. Filius, inquit, meui es tu, ego hodie genui

Dei, quomodo corporaliter in Christo babilat, nisi te. Quod dictum est, liodie, prscsciitis est teinporis ;

quia caro iiostri generis facta est caro deilatis? » tamen et secundum carnem hoc accipi dictum ;
potest

XLVIII. Qu'd dicam ? An niagis uiiranda est vcl cum cnim noininaverit carnein, jain sine ullo tirnore
raiseranda c;ecitas perfidioe, qua; ex una parte omni- pravae suspicionis eloquitur. Etenim caro comrau-
polentix credit Dei, ex altera derogat. Potuii enira nicat aliioribus, sicut et divinitas hominibus [Edit.,

facerc ut homo Deum generaret, et non poluit facere humilibus] communicare dignala csl.

ut sibi Filium pioprium virgo generarct. Quid eniin L. Beatus Hieronymus sacnc inicfpres hisUtri»,
diflicilius csi, aut ut homo Deum generaret, aut ut et maximus calliolica; lidei doctor et defensor iq
hnmo propriuin Doo Filium generarct ? Ulraque sunl Traclaiu, quein in Episiolam beati Pauli ad Ephesios
apud hoiuincs impossibilia, sed utraque Deo simt fecil, ita de naturali filijiione Dei Christi el de ado-
Qui poluit virgincm facere matrem Filii
possibilia.
piione nostra disseruit <;
: < Nec nun eiiam, inquit,
Dei, poliiil facere filium virginis verum esse Filiiini hoc inferendura, quod cuni pr;edesiinet nos sive
Dei (niliil enim est, sicut sanctus Ambrosius ait in
775 praefinist Deus m adopiiunem fiiioium per Je-
libro, quem scripsil de Iiicarnatione Chrisii, in Chri- sura Christum, taraen noii aiite lilii esse possunius,
.-,to imperfeclum), quia adopiivus filius ad nobilitatem ejus Jesu
nisi filii Chrisli fidem ct intelligentiam
proprii filii non poiesi pervcnirc. An dicenduin esl recipiaraiis. Et ille quidew natiira Filius esi, nos
nobis Christum esse in aliquo iniperfocluni Et
? si ^ vero adopiione. lUe muiqu;,m Fiiius non fuit. nos
Christus adoptivus lilius est, ergo inipeifectus est, aiitequam csseinus, praide&tinati sumus, et lunc spi-
quem tota catholica credit Ecclesia Deum perfeclum ritum adoptionis acccpinius, quaudo credidimu» in
csse et hominem perfoclum. Uuomodo enim sola Filiuin Dei.
lllietate iniperfecius est, duin in una porsona Deus Ll. Sanctus ideiu quoque scriliciis de concordia
ct honio unus Filiiis est et unus Cbiisiiis, ct unus evaiigolistarumadEuprcpiaminterca;teraadh)Cumti:
oranium in se credonliuiu Salvalor ? Iteruin rever- Hac
< diciraus, non quo alium Deum, aliuuj horai-
lainur ad sancioriini exompla dottoruin, ei raagno nera esse credamu?, et duas personas faciamus in
icstimoniorum pondere infidele capul hcerelica; pr.v uno Fiho Dei, sicut nova hairesis cjlumniatiir; seU
vitatis opprimamus, ut vel sic dc soinuo infidelitatis unus aique idem Filius Doi et filius honiinis esset.
ansuhs conclusimiis, sunt sancti Augustlni, sed
iion
S. Hicron. in cap. i Epist.
^
8;iQCii Looiiis papa', depiompla e\ epist. IGo. can 6 adEphes. v. 5.
•
l " 'Iraciatuai S. Hieixinymi de concordia evange-
' Ibid. Soriii. 6.^>, cap. ,5.
•

listarum noiiio reiensuit. Ignoia Liiijrepia, ignouij

» S. Jo.in. (".luysosl., honiil. 2 in Episl. ad Ilebr. quuque tracialus deiuceps cilatus.
«X inivrprelalione Muliaiii Si.liol.i!jliti.
 ,

«"' DOGMATICA. - LIB. ADV. H.-EREvIN FELICIS. ,in

Quidquidloqmturalmdreferimus ad divinam ejus A rarium, sed xlermmi, pro nobis omnia
socundum
gloriam, aliud ad noslram salutei» ,
jiro quiLus non carnem fuisse pcrpessum, ct non sibi agonizasse,
sed
rapinam arbitralus est esse a-qualis Iho, scd .icmet- nohis; ncc pro^ter sc, scd piopler iios, qui jac©-
iptum txinanivit; factus obediens Pntri us.'iite ad inor- bamus illum
, ab cicelsis miscricordiler ad ima
lem, mortem atHem crucls (Pliilipp. ii.U); et Verbum venisse. i

care facliim est, et habilavit in nobis {Joon.

» i, 11). 776
I'HJ- Victor quoque Capu» cpiscopus
in ex-
Item d<- Tractatu saneti cjiisdem de Naiali Domiiii : planatione apostolicsc sententi;n Qui factus est ex :

€ Hodie verus sol orlus egt miindo, liodie iii tenebris scminc David secundiim carnem b {liom. i,
3) : i Ve-
SJBcolis himcn egressum est. Deus factns est liomo, ruintamcn totiis liic locus contra nianichceos facit,
iil homo Qcrel Dous. Forinam servi Dominus ncee- ubi (lieil, qiiod ct ante Evaiigelium sic proximum et
pil, ut servus verteretur in Domino; coelorum liabi- per propheiasDei et In sanclis Scripturis; ct quod
tator et conditor habitavii in terris, ul homo colo- Christus secnndum carnem ex David stirpe,
id est,
nus terrx migraret ad ca-los. > Maria virgine sit rieatus, sccundum qiiod prxdixe-
Leporius Gallicanus presbyter in libello, quem
Lll. rat Isaias. Miilli (llii gratia, bic iiatura ; cujiis eliam
de Confessionc verre Ddei edidit, de jnilaie persons iii earncni naiivitas dissimilis coeteris inveniinr.
Ad-
Filii Dei ita disseruit « . Nascitur crgo nobis pro- B dendo secumiim carnem
:
et eontraPhotinum exstinxit
prie de Spiritu sanclo ct Maria semper virgine Deus ctArium. Si enim secundum carncni facliis cst, se-
homo Jcsus Christus Filiiis Dei, ac sic in alterutriim cundum Veihi utiqucMibstanllam non est faclus; ut
unum fit Verbuin el caro, ut maneiiie in sua perfe- sit iii onmibiis ipse primalum tenens seciinduin spi-
cUone natiiraliler utraque suhst:intia, siiie gui pi^-eju- rilum sanctificationis pr.xdcstinatus, ut prior omni-
dicio et humanitati divina communiccnt, et divini- bus incorruptibiliiatis virtute resurgeret, cl viam
tati buinana participent. Nec alter Deus, alter homo, resurreclionis Dei Filius aperiret, dc quibiis ipse di-
Sftd idcm ips3 Deus, qui et boMo; et vicissim homo, cit, quia filii Dei siint, cum sint filii
resurrcciionis,
qui ct Deus Jcsus Cbristus, unus Dei Filius et nuncu- non oninium resurgtnliuTO,sed ad Christum pcrti-
petur et vcrc sit. Et ideo agenduiu nobis sempcr esl nenlium. »

et credendum, ul Deum Jesuin Christum Filium D«i LIV. Sed et Ongenes in Tractatu Epistolac ad
Ro- i-

Deum verum, qucm cuni Patre seinpcr, et scqualem
Patri ante saecula confiieiniir, enmdcm a tenipore
susceiila; carnis faetum Deum liomiiiein non ncge-
mus. » Et post pauca : «
dixnantcr in bununem suscipicndum [AL,
piendo] descendit, el per siisccptioiicm Dei liomo
ascendil in Dcuin Verbum, lotus Deus Vcrbuin lactus
est totus homo. Non enira Dcus Paler liomu factus
esl, nec Spiritus sarctus, scd iinigciiitus Palris. Idco-
m:'nos librosepiimo de proprietate Filii Dei pat.-recit
scnsiim suum, dicens : « Dat praeterea indicium
maximiim ingentis erga nos amoris Dei, qiii in tan-
Sed quia Verbum Deus lum nos, inquit, dllcxit, ul nec proprio Filio peper-
susci- C cerit, xcJ pro noAis oinnifrns ad passinnem iradiderit
eiim {Rom. mii, 32). Et ut ii.ajore nos a.lmiraiione
coiisliingerei,addidit sermoneni ingentis arcani con-
s.-^iuin diceiis, quia prt^io Fi7io no;i pepercit. Dixe-
rat enim sHperius,'quia etiam nos, qui splrilum adop-

que una pcrsona accipienda cst cariiis et Vcrbi, ut tionis accepinuis, Filii Dei siirnus (/fcrd., 1!5). Ne
fideliU;r sinc aliqua diibitatinne crcdanius '.inuni ergo comrauni isla appcllalione filioriiin, nniim ali-

eaindcmque Dei Filium insc()araliilem seiiiiier ge- quem cx his tradidissc piiiaretur, qui in filios vide-
minse substaniiu; : eiiam gigantem noininalum in hantnr asciti , addidit, propiio Filio ; ut cum, qui
diebus carnis suae, et vere scinper omnia gessisse solns e\ ipso Dco ineffabili nativitale gencratur ,

quK sunl hominis, ct verc semper posscdisse qii.T; ostcnderct. Pro nobis ergo omnibiis Irndidit enm. »

Dei siint; quoniam etsi cnuifixus cslcl iiilirmitatc, LV. Hieronymus qiioqiie in Tractntll nd Ephesios
scd vivit ex virliitc Dei. > llerum post ali()iianta loco libro .seciindo diiit : i Polest ergo et hoc diri, cx
opporiuuo addidit : < Nus pr.-edicanins Cbristum cl co quod D.'U8 Pater Domini noslri Jesu Christi juxl.i
hunc crucifixuiii ; iiiiqiie Dei virtiitem et Dci sapicii- siibsLinliara Pater fst, ct uiiigcniius non esl ado-

liim; qiiia qiiod slulium cst Dci, sapicntiiis esf ho- 1'lionc Filius, sed natura. C*ter;c qiinqiic crcaiura>
niinilius, ct quod iiiliriiiuni tst Dci, forliiiscsl hoiiii- patcrnitatis iiomen adoptione menieninl. Qiii.lquid
nibus. Quid eniiu tam stiiliuiii ei tam iiiliriniiin aulem de Patre ct Filio dicimiis, hnc sei.iiniis dlciiiir

vidctur hiaminibus incrcdulis, qiiani cuni aiidiunl cssc dc Spiritii sancio. Nam cl Salvaior noster P.i-

Deum Dci Filium cruciUxum? Sed placuit Deo pcr trem esse se novil diccns : Fili, dimiiinntur libi p-c-

&lullitiam pr.-cdicationis salvos f.icere credcnios cata {Marc. ii , 5). El : Filin. fides luii le snlvam fecit

quia in boc m.ixinie lidcs oosira consistit, ulcreda- ( hlatth. IX, 22). Et : Filioii mei, adlivc modinm
raus uuicum Filiuin Dci, non adopiivum, scd pro- vobisciim sum {Joan. xiii, t3). El per Spirilum wn-
prium; noii phantasiicum, scd vcriiiii ; non tenipn- clum jiisli qiiiquc adoptantur in lilios. •

• riunc Lcporii li',clliiin typls »ulgaTil oinnium nensis libr. i, cap. 4.

prlmiis Sirinondiis, ciijns Ofierum torn. I, pag. 40.'), •> Viclorcm Cnpuanum siinilc qiiid scnpsisse
inveni"s luoum liic descripuiiii qiiem eliaiii laiitla- ; ncmo yctcmm vcl rccentioriim ni<tmioi|. O"**
alliis
ruiit dm^-ianus libr. i dc Incarn., c«p. II, Joannes prnpler operx pretium fueril 'f" hnc opeic Vn loril
sccundus epist. ad Avli^nuni, ct facundiis llerr.lia- dlllgpntins inqiiirffp.
 B. F. ALBIM SEU ALCUINI OPERUM PARS HI. 11»
141

LVI. Ncc non et Ambrosius Metliolanensis urbis A aiieriiis [Adde, popiilum] salvura faciet. Unde? A
arcbiepiscopus in libro ad Gratianiim imperatorcm peccalis eorum. Esse Dcum, qui pecoata donat, si

directo sic aii " : < Quaeso [Edit., quxro] autcm Christianis non creJis.crede infidclissime vel JudaeU

[cur] non pntcnl subaudicndum et ex snperioribus diccntibus : Cum sis homo, facis teipsum Deum :

ut, quia prsemisit solum vcrum Deum nemo potcst peccata dimitterenisi solus Deus {Joan. x.
colligciuluni ;

Patrem, subaudiamus etiam Jesum Cbrislum solum 33; ilfarc. II, 7). Illi eum negant Deum, qui cum
verum Deum? Exprimendum enim aliter non fuit, ppccata dimitterel, non credebant. Tu ab eo dunilti
nc duos dicere videretur. Nam neque duos dicimus credis, et Deura dubilas confiteri. Yerbum caro fa-
Deos; ei ejusdcm cum Patre [divinilatis] Filium con- ctum est, ut homo caro promoveretur in gloriam

fitemur. lia([ue iiuneramus, qua ralioue divinilalis Dei, non ut Deus vertcretur in carnem, sicut dicil

hic putent factam esse distantiam, utrum Deum ne- Apostolus: Qui se jnngil Domino unus spirilus est. »

gent Cbrislum? Sed negare non possunt. Aut [Edit., Queraadmodum idem quoque in altera horailia « :

Horao est anima caro sic esset Christus Deus

An] verum Doum negenl? Sed dicant, si verum ne- I et :

gant, ulrum falsum, an nuncupativum Deum judi- ethomo idem Deus, qui homo, et qui Deus idem
:

cent? Nam secundum Scripluras aut verus Deus est. homo, non confusione naturae, sed unitate personae.
aut tantummodo nuncupaiivus, aut falsus. Verus, ut B Denique qui Filius Dei generatione costemus sera-
Pater; nuncupativus, ut sancti ; faisus, ut dxmoncs per ex Patre, idem Filius hominis esse coepit ei vir-
atque siraulacra. Dicant igitur qua Filium Dei con- gine, ac sic etiam Filii divinitali est addita buoiani-

fessione designent; ulrum falso prxrcptum [Al., tas, et tamen non est personarum facta quatemitas,
praesumptum] Dei nomcn, an vero : Aut quasi nun- sed permanet Triuitas. Non ergo nobis subrepal
cupativo inspirationem taiitum divinitatis inesse ar- quonimdaro sententia rainus attentorum in regulam
bitrentur? Falso prajrcptum nomen non pulo quod fidei et in Scripturarum oracula divinarum. Dicunt
dicant, ut apertiore se crimine impietatis involvant, enim : Qui filius esl hominis, factus esl Filius Dei;
ne ut dsmoniis et simulacris, ita etiam Christo fal- qui vero Filius cst Dei, non est factus filius boroinis.

sum Dei indilura nomen insinuando se prodant. Si IIoc quod dicerent, quod verum est non attendenint,
autem ideo Deum putant dictura, quia inspirationem et verura loqui non voluerunt. Quid enim attende-
divinitatis liabuiL, sicut et multi sancti viri (eos enim runt, nisi quamdara bumanam naturam potuit in
Scriptura Deus dixit, ad quos 777 sermo ficbat Dei). melius commutare, in deterius autem divinam non
Ergo non ultra homines eum proeferunt, sed compa- poluit? Hoc verum esl. Sed eliam sic idem nequa-
randum hominibus arbitrantur, ut hoc eum putent quam in deterius divinitate mutala, Verbum tamen
esse, quod hominibus ipse donavit. » Itera ipse post C caro factum est. Neque enim ait Evangelium; caro
pauca : < Qui cum legerit [Edit., legeret] in psalmo Verbura facta est; sed, Verbum earo factum. Si ergo
sccundo dicentera Filio Patrera : Filius meus es tu, Verbura Deus, et homo caro, quid est aliud, Ver-
ego hodie genui te (Psal. ii , 7) ; adnotavii hodie, bum factum est caro, nisi qui Deus erat, factus esl
non heri, ad aeternitatem divin» generationis refe- homo, et pro hoc, quod erat Dei Filius, factus esl

rens, quod de carnis assumptione memoratum est. hominis filius.

Sancto igitur Spiritu rcpletus Apostolus, ut illam tVIlI. Albar^sius qnoque inExposilioneCdei suae'*:

elideret ssevitatem, ail : Heri et hodie ipse esl in stp- t Si quis vero adversus divinas Scripiuras docet,
aita (Hebr. xiii, 8). Heri, propter oelernitatem ; ho- alium dicens Filium Dei, el aliura qui ex Maria vir-
dte,proptercorporissusceptionem. EstcrgoChrislus, gine hominem secundum gratiam adoptatum, sicul

ct est semper; qui enira est, semper est. i et nos, quasi essent duo Clii, unus secundum natu-
LVII. Iteni qiioque in Scnnone deNatali Domini •>: ram, qui ex Deo; el secundum gratiara, qui ex Ma-
« Audiant qui requiruut quis est qui natus est de ria : aut mulatam deitatem in carnem et confusam ;
Maria? Pariet Filium, inquit angelus, et vocabiint aut alienatam, aut passibilem Domini deitalem; aut
nomen ejns Jesura {Luc. Quare Jesum? Apo-
i, 31). inadorandam in fllii sui carnera, hunc anathematizat
siolus dical : llt in nominc Jesu omne genu flectatnr D sancta catholica et apostolica Ecclesia. •

ccelestium, terrestrium el infernorum {Philip. ii , 10). LIX. Augustinus quoque in libro De sancta divini-
El tu ([uid sit Jcsus, dolosus cognitor rcquiris. Omnis UUe [Ita fod.Lfg.,Triniiate]quartosicdicit«: iCum
jam tingua confitetur, quia Dominus Jesus in gloria autcm pleniludo temporis venit, missa e^, non ut
est Dei Patris {lbid.,l\). Et tu adhuc modo quid sit, impleret angelos, iiec ul esset angelus, nisi in quan-
nequitcr perscrularis. Audi adhur quid sil Jesus •
tum consilium Patris annuntiahat, quod et ipsius
Parics Fitium, et vocabis nomcn ejut Jesum; ipse enim erat; nec ut esset cum hominibus, aut in hominibus;
salrum faciet populum suum a peccatis eorum. Non hoc enim antea 778 'i^ patribus et prophetis. Sed

» S. .\mbros. lib. v, de Fidc, cap. 1, nura. 20 repcrire non poiuimus.

ct seq. "* S. .\lbaiiasius de Incarn. Dei Verbi tom. 11 Ope-
Sermo islp S. Ambrosii ignoratur; nec textus
''
rum, pag. 1 ; quod Opusculum ibi inter dubia receii-
iste reperiiur inlcr sermones de Natali Domini eidoni Eclur.
lianf K> Palri faiso ascriplos. ' S. August., lib. IV de Trinitate, cap. 20 nuni.27
' Hanc qiioque homiliara inter opera S.
Ambrosii in Cne.
 , ;

ii: DOGMATICA. — LIB. ADV. II.ERESIN FELICIS. Ml

ul ipsiim Verbum caro fieret, id esl, homo fieret. i
A qualibet praestanlia gratiae, unigeniii nomcn accepii,
Idem etiaro in expositione Evangciii Joannis iii lio- ut quod esl ipsum Dei Verbum ante sxcula, hoc siniul
niilia septima sic dicil " : < Pcrliibuit Joannes testi- cum assuniplo hoinine dicerelur. Singuhuis ergo esl
monium, quia vidit. Quale tcsiimonium perhibuit? illa susceplio, nec hominibus sanclis aliquibus, quaii-
quia ipse est Filius Dei {Joan. i, 34). Oporlebat ergo taUbet sapientia ac sanctitate praeslantibus, ullo modo
ut ilte baplizaret, qui est Filius Dei unicus, non ado- potest esse communis. > Certum est itaque sancio-
ptalus. Adoptati filii ministri sunt unici. Unicus rum Patrum senteniiam Scripturis coeleslibus con-
habet potestatem, adoptati ministerium. i venire, quae manifeslissime conteslatur [Forte, con-
LX. Beatus Augustinus in homiiia de octava S.Pa- teslantur], et divinitus inspirante proclamant nobis,
Bchae ^ : t Si qais tnihi ministraverit, honorificabit idem omnibus adoplivis partem cognosccndae alque
eum Pater meu$ [Joan. xii, 26). Quo honore, nisi ut sapiendx divioitatis, prout volunlas donaverit largi-
sit cum Filio eju8?Quod cnim superius ait: libi ego toris, infundi per gratiam ; Cliristo vevo, id est,
sum, itlic [el minisier meus erit; hoc intelligitur ei- animse ejus plenam totius divinilatis inesse noti-
posuisse, cum dicit : Bonorificabit eum Pater mcus. tiam.
Nam quem majorem honorem accipere poterit ad- 779 LXY. Iiem Ambrosius ' : « Filium cpinr
optatus, quam ut sit, ubi est unicus ? >
B suum proprium ct de sua natuia Pater gcnuit, et de
LXI. Item beatus Aihainasius in epistola ad Pota- natura virginis fecit. Quidquid autem fecit, coopn-
mium episcopum inter caetera « i Quaero itaque abs : rante Spirilu sancto fecit. Filium ergo suuni solus
le.quisquis hujus es scrutator arcani, quomodo Deus quidem Pater genuit, sed non solus fecit. In Filio
ex Dihilo cuncla condiderit ; quomodo una hominis ciiim genito solius est aeterna generatio Patris; et
costa integrum hominem feceril ; qualiter et jEgy- in eodem Filio facto una totius est operalio Trini-
piiorum aquas in sanguinem verterit ; quomodo de tatis.> Idem in eodem libro, ^ Paritura ergo Deum :

durissima petra liquida fluenta produseril; qua ra- [Edit., Dominum] virgo Maria, sancto in se Spi-
lione ille ipse, quem creaturam pulas, caro sit factus ritu descendente, et virtute Allissimi cooperante
ex virgine? Quoraodo potuit de quinque panibus concepit. Ac pcr hoc intelligis quod Doniini Salva-
quinque millia honiinum saturare, vel ad discipulos torisque nostri inde est origo, unde conccptus ; et
cum corpore clausis foiibus introire? Aut si fateris cum descendente in virginera totius virginitatis
et intelligentise tuae vires eicedere, et credenda esse [Edit., divinitatis] plenitudine natus sit, filius esse
potius quam
explicanda concedis; quid inveniri ini- bominis noii poterat, nisi prius Dei Filius fuisset;
quiuspotest.qiiam sirapliciter me credere nolle quod et idco [raissus] ad annunliandain sacri ortus nali-
p
lcgo.et praesumpiive credere velle quod non lego? >
vitatem aiigelus Dei cura sacramento [Edit., sacra-
LXII. Item in epislola sancti GregoriiNazianzeuiad menlum] conceplionis ante diiisset, partui nomen
Ciidonium directa : « Si quis ex operum perfcctione, iraposuit dicciis : « Jdeo et quod nascetur ex te, toca-
aut postbaptismum, aut post resurreclionem a mortuis bilur Filius Dei (Luc i, 35) : hoc est, illius Filius
redemptum adoptione dicitDei Filium meruisse,sicut Duncupabitur, quod gcnerante et generatur [£rfi(.,

gentiles ex inscriplione introducunt, anathema sit. quo generante est generatus]. Dei crgo FiliusJe-
LXIIl. Sanctus ac venerabilis Pater Capreolus Car- Eus Christus; quia ct a divinitatc [gcnitus ci a divi-
thaginensis urbis episcopus in epistola adf Vitalera nitate] conccptus, bi autem Dei Filius, ergo indu-
et Constantium rescripta'': < Quod enimait, ascendo bilanter Deus. > Idcm ipse in libro terlio ^ : i Ex
ad Patrem meum, perlinere quidem videtur ad Uni- quibus enim Christus, inquil, secundum carnem, qui
genitum Filium quod aulem ait, ad Deum meum,
: est super omnia Deus benediclus in sa:cuta {Rom.
pertinere videtur ad hominem factum. Sed iii Christo IX, 5). Eum scilicet cx illis Christum natuin ait se-

Jesu nec homo crcaius potest dici, nec Filius, nec cundum carnem, qui sit siiper omnia Deiis. Chri-
unigenitus Deus negari homo poierit natus. Atque stum ulique secunduui carnoin naluni ex illis non
ideo nec Dei tantum nec liominis tantum vox isla j) ncgas ; sed idein, qui ex illis natus esl, Deusest.
csse convincitur,quam Deus et horao unus atque Quid circuis, quid tergiversaris? Christum ex Israel
unicus ipse Filius ad suos discipulos perferendam natum secuudum carncm Deura essc Apostolus dicit
inseparabili oiiinino atque iudivisibili mandavit tu doce, quaudo non fuerit. Ex quibus Christus,
affectu. > inquil, secundum carncm, qui est superomnia Deus. >
LXiV. Beatus Aujustinus " : « Nullus sanctorum, Idcm in eodcm libro « De Deo aulem ac Doiiiiiio
« :

Sequens textus
* in cod. ms. incuria, abs dubio, prinius cdidil Sirmondus; ci locus hicexstalOporura
librarii omissus est, solis iiltiinisduobus verbis: ado- Sinnoiidi tom. I.
plandi adoptaii ) minislerium residuis. Iiite-
{ Li'g. S. AiiRust., libr. de Pr.rsentia Dci, scu cpislola
<•

grum B. Alcuinusj.iin siipra dedcrat, num. 10. 187, ad Dardaiiuni,cap. 13, niim. 40.
> S. Aug., tracl. i.i iii Joan., num. II. ' Huiic teMiini iii S. Auibrosio reperire noa
' Faieor me
hanc Atlianasii epistolam
igiiorarc potuimus , neqiic apud Cassianum, cujus sunt si -
iiuae fortassis c«m
inleriit. Exstat vero
miillis aliis quentia.
ejusdem Putamii epistola ad Aih.inasium quam ,
K Non S. Ambrosiiis, sed Cassianus hacc habcl
(J. D. Luc.as d'Arhery e cod. abb. S. Ebriiin cdidit libr. IIde Incaninlionp Chrisli, rap. 0.
l()m. III Spictlegii imv.-e edilinnis, pag. 299. I'
Cassianus, lilir. iii ilc Incarn. cap. I.
* Caprcoli epibtolam ad Vit.ilem ct Conslantinum ' Ibid. cap. 2.
 : ™

115 B. F. ALDIM SEU ALCUIJil OPERU.M PARS IH. 116

noslro Jesu Cliiisto cum dicilur : Qui est super om- A arcaiio scicbai, sed lantum quod mori posse videbat,
nia bem benedktus in sarula ; el res stalim pio- !• ilium Del lestatur.

Latur inverlio, et verbi rt's deiuonstralur in iio- LXVII. Dc sermone sancll Auguslini'' : « Quid sibi

mine, quia Dei iioinen in Dei Filio non significatio velit et quoniodo acclpicndum sit, quod Dominus
est adoplionis iiululix, sed veritas proprii-lasqiic ait ,
Qui credit in me, opera, qua: ego (ucio, et ipse

nalura. » In boinilia heati Joannis evangelista; i"

faciet {Joan. xiv, 12). non est faclle compreliendere.

« Ad mensurain quippe dat inultls filils, sed nnn Et cum boc ad intelligendum dinicilliinuin slt, ad-

ad ineiisuram acclpit uniciis FHiiis, quia sic cst jecit aliud dinitillius : et majora horum faciet. [Quid

\erus bomo, ul et verus sit Deus. • esl hoc?] Qui faceret opera, qiiae Cbrislus feclt,

LXYI. BeaUis Cassianus in libro de Incarnatione non invcniebamus; qui eliam majora faclet, invcn-

Domini ^ « Et ideo descendit Verbum Fillus, adest

:
turisumus' Sed dixeramus scrmone prlstino, quia
virtus obumbrat Patrls majus fiiit umbrse suae transitu, quod [discipuli fe-
niajestas Spirltus sancti, :

utique ut iu sacramenlo sacrje conceptlonis [omnls]

cerunt, quam fimbriae snae taclu, quod] ipse Doini-

nus feclt sanare langucnles et qula plures apnslo-

esset coopcialio Trlniialis. Ideo, inquit, et quod
:

[Edlt ex te\ tanctum vocebllur Filiiis lis, quam ips<» per os proprium prfedicanie Doralno,
na!:celttr iii te ,

Dei(Luc. I). Beneaddidlt,idfO,utostenderetsci!icet, « credideruut, ut hacc viderentur opera [inlelligenda]

ideo hacc seciitura, quia fucranl illa praeinissa : et quia esse inajora ; non quo major essel raagistro distipu-
couceplione, ideoDeus fuiurus lus, vcl Doinino servus, vel adoptalug Unigenllo,
Deui siipervenissel in

{Mt., factnrus] esset in partu. Ratioiiem crgo tantse vel homo Deo ; sed quod per illos ipse dignarelur

rei puellx reddidit nescienli, diceus iitique quia eadcm msjora facere, qui dicil eis alio loco : Sine

Spirilus sanctus superveniat [Edit., superveniet], me nihil polestis facere > {Joan. xv, H).

et quia virius Allissimi obumbrabit, ideo et quod LXVIU. Ejusdera in Sermone XXI ^ i Post promis-

nascctur sanctum, vocabllur Filius Dei. Hoc est sionem Spiritus saocli ne quisquam putaret quod
dicere : Ne igiiores, inquit, hunc tanlse rei appara- ita eum Dominus daturus fuerat, velut pro selpso,
tuiu [Iioctanli mysterii sacramentum], ideo in le ut uon el ipse cum eis esset futurus, adjecit aique
tota veniel iu:ijtstas, quia ex te nascelur verus Fi- ait : Non relinquam vos orphauos, venio ad tot
lius Dei. Qiiid bic ullra ambigl potest, quiJ ain- {Joan. tiv, 18). Oipbaul pupilli sunt ; illud enim
plius dici? Deum dixit superveolurum, Filium Dci Grsecum ejusdem rei numen esi, hoc Latinum. Nam
nasciturum. » Idein in eodem '^
: « Quid ergo ait et in psaliuo, ubi legimus : Pupillo lu eri* adjutot

Petrus? TuesChristus Fitius Dei vivi{Matth.%\i, 16). „ {Psal. x, li), Graecus habet erphano. Quamvis ergo
»^- __•! .: 1
Dic inibl quseso, hKretice, quis ille fuerit, cui Petrus
—
•...•.w^F..^..:. «,.; r>.^»....c- :i«
ita
17:1:..^ t\.: r»..i_: „a^—
nos Fillus Dei suo Palri adoplavcrit
:» — 1:1:
lilios,
— .^»
et eura-
—
respondit? Negare non potesChrisium fulsse. Inlerro- dem Patrcra nos voluerit babere per gratlam, qui
go ergo, Cbristum quem vocas? Ilomiuem aii Deum? ejus Pater est per naturain [Ms., paternarum] :

Uominem ulique absque dubio; hincenimomnislua lamen etiam ipse crga nos paternum quodammodo
hsresis, quia ncgas buuc Cliristum verum Filium demonstrat aflectura, cum dicil yonderelinquam
:

Dei Quid ergo ad haic respoiidlt Peirus? Tues, vos orphanos, leniam ad vos. Ilinc est quod ctiam
inquit, Fi/iu« Dei i'ii'i. Christum liiinc, queni tu sponsi Olios nos appellat, ubi ditit : Veniel hora,
homiiiis taiiium Flliuin asserls, IUe testalur Filium ut aufcratur ah eis sponsus, et tuac jejunabunt filii

Dei. Cui vis credamus, libi an Petro? Opinor, non spnnsi • {Matth. ix. 15).
es lam inipudens, ut prcponeic te audeas primo LXIX. Videlur enlm biijus hsresis esse cansam in
apostoloruin. Scd quid est, qiiod non audcas 730 aninio errantium, quod putaiit iii qui assemnt Chri-
qui DbI Filium negare poiuisti? Tu es ergo, Inquit, slum adoptivum esse, unuin esse assumpsisse ali-

Christus Filius Uei vivi. Nunqiild boc ambigui aul quld et adoptasse : de quo errore in suo loco satis
obscuri aliquid in se babet? Simplex cst et aperta respondimus ; et unuBi a^timanlgratiam et adoptio-
confessio, Cbristura Dei Flliuiii pr.cdicare \Edii., jx nem, cuin legitur Apostobiiu dlcere : Graiia Dei
pr.edital]. » QuoJ sl tu consucto inore diveriicula pro omnibHt gttslavil mortetri {Hebr. ii, 9). Tamen
laieudi qu;creus dicis, bnc usurpaiive vel adoptive non dixit Aposlolus, adoptione pro omnibus giisia-
dici, quid dictunis es de altero multoriim simul vit morlem, quia longc allud cst gratin [Ms., glo-
atttslantium atque etiam clamaniium leslimonio di- ria] miiltls in lotls, et adoptio. Pr.cvenli eriim ali-
centiuin : \ere Fitius Dei cs tu {Matth. xiv, 55)? quibus in locis aduplionera, siciit nos cum essemus
Homliicm videlitot, qiiem pra-seiitem videi-unl, de- filii irae secundum naturam, fecit nos graiia Dei
inoiislraiites. Quid etiam ceutiirloni respondes, qui Ohus Dei per adoptionem. Pr^ecessit nos gratia, ut
vidtlicet homlncm Christuni mori videns in cruce csscflius adoptivi ; Chrisius vero non fuit a«ie homo
clamavit dicens : Verc Filius Dci eral isle {Matlh. faclus, et post per graliam adopiivus FiliusDei;
2UEV)i, 54). Elutique isie nihil dc dlvinilalls ejus sed mox iu utero virginis Deus verus et Deus liomo

• » Ciijus ba;c hnrailia sit, ignoiura. Forte S. Aiig. ' Idem, tlbr. iii, cap. 12.
cujusdiiia Tract. xiv in Joan.,iii num. 10, cum "i
S. Aug., traci. lxxii in Joan., n. 1.
his conconlaiit, • S. Aiig., trnci.i.xxv in Joaii., n. 1.
" Cjssianus, lihr. ii cit, c.ip. 1.
 : ;

<n DOGMATICA. — LIS. ADV. H.ERESIN FELICIS. i;3

conceptus est; et de ulcro virgiiiis Deus vcius et A fiuoniodo fieret quod ei nutuiabat, (luaudoquidem
homo verus nalus, sicut sanctusAuguslinus in libro, illa virum non cognosceret, respondit angelus : Spi-
quem Enchiridion illi placuit nominare, apertissime ritits saiiclus snpcrveniet in le, et lirlus Atlissimi ob-
testalur, diccns « : < Hic omnino granditer el evi- umbrabit libi, idcnque el quod nascelur ex te sanclum
denter Dci gratia cominendatur. Quid enim natura vocabiiur Filiui Dei {Luc. 33). Et post
> i, pauca in
humana in honiine Chrislo meruit, ut in unitatcm eodem capitulo : i Proinde, sicut coufiiemur, Do-
personae unici Filii Dei singulariter esset assum- minus nnster Jesus Cliristus, qui de IVo Dens, liomo
pla? Qax
bona voluntas, cujus boni proposili stu- autem natus est de Spiriiu sanclo ct virj^ine Maria,
dium, qua; bona opcra prscesserunt, quibus mere- utraque subslanlia, diviua scilicel alipie liumana
relur isle homo una fieri persona cum Deo? Nun- Filius est unicus Dei Palris omnipotcnlis, dc quo
quid aniea fuit homo, et hoc ei siugulare benefi- procedit Spirilus sanctus. t .Mov siibseqiientcr de
cium prxstilum cum singnlariter promererelur
esl, eadem gralia seculus ait : i Ac sic in naliii;e buma-
781 Deum ? Nempe ex quo homo essc ccepit, non nic susceplioiie ficret quoJamiiio.lo ipsa gratia illi

aliud coepitesse, quam Dci Filius, et hoc unicus; homini naturalis, qu.e niillum ppccaliim possit ad-
ct propler Deum Verbum, quod illo suscepto caro miltere : quae gralia propterea per Spirilum sanctum
facium est, utii|uc Deus : ut quemadmodumest una " fiierat signilicanda, quia ipse proprie sic est Deus,
persona quilibet bomo, anima scilicet ralionalis et ut dicatur eliam Dci doniim. i

caro, ita sit Christiis nna persona, Verbuni el homo. LXXI. Igilur si sancli [Foile, saiicliis] Spiiiliis, ut
Unde nalura; human:c tanla gloria, nullis prsecc- isle sanclissiinus Paler proleslalur, Dei douiiin est,
dentibus merilis, sinc dubiiaiionc gratuila, nisi quia ct de hoc dono ex Maria virgine natus esl Dominus
magna hic et sola Dei graiia, fideliter el sobrie con- nosier .lesusChrislus, quem .\poslolus graiiain Dei
sideraniibus cviitenler ostendilur, ut inlclligant ho- non diibitavit nouiinare, unile hic adoplio polesl
inines per eamilem gratiam se jnslificari a peccatis, accedere, dtim ille conceptus de Dco iii Deum pidficie-
pcr quam factum e^l ut homo Chrisius nullum posset bal? Cum Deiis est Spiriius sanctus, iina ha;c [Foiif
habere peccatuni. i iupplendum in] sancla Trinitate persona aeqiialis ei
LXX. Non eum ante dixil vcl conceptum vel natum, consubstantialis Palri et Filio per (iiiiuia. Ncc ali-

et liiiic per gratiam adopiionem accepisse, ut Filius quid auie fuil homo ille, atiteqiiam Deus, ut ado-
Dei esset; sed mox in ipso conceplu el iii ipso partu ptari possil in Dei Filiiim : veliili nos ante fuimiis
Deum esse veriim et hominein verum iialum, el filii ira;, gratia divina pra;vciiienle facli sumus pei
Filium Deum [Forte, Dei] verura, et Iioc unicum. adoptioneiii filii Dei ; sed iste stalim Dei Filius con-
Qiiare Hnlcuiii, si adoptivus cst, sicut et nos ? Uii- ceptus esl in utraque natura, sicut evidentissinie
que qiiia majore proprietiite Filiiis est Dei, qiiam iste pr.efalus doctor tesialiis esl ; ut ccrtissime in-
nos, qui sumuspi:cvenieule gratia adoptivi Filii Dei. telligatur non oninia adopiari in Filium quae per
Mox idem Patcr in eodem capitiilo subserulus ait graliam adveniant, nec ideiii esse graiiam et ado-
I Sic et ejus malrem angelus saliilavit, quando ei plionem per omnia. Nam qiiilibet hoiiio diios liahens

fulurum nunliavit huiic pailiim : Ave, inqiiit, «Tralta filios iinum potest per grati:itn sibi f:iccre h.ere-
plena. El paulo post : Inveiiisli , ait, graliam apud dem ; noti lanien adoplivum polcst eiitn f.icere iii

Deum {Luc. i, !i8, 30). Et quidem gralia plena, et filium, qui 782 naluralis est ei filiiis. Sanctus
invenisse gratiam apiid Deum dicitur, iit Domini sui, itaque David mulios habuit natiirales filios, sed
imo Dumini oiiinium maler esset. De ipso autem tanlummodo Salomoiiem singiilari graiia fecit siLi

Chrisio Joannes cvangelista cnm dixissel -.Et Ver- hu^redetn rcgiii, non per adoplinnem filiiiiii, quia
bum caro fuctumest, et habitavilin nobis, etvidimus, proprius ei exslilil filius. Ilem polest qiidibel honio
inqiiil, gloriam ejiis, glurinm quasi unigenili a Pa- uniim habere propriuin filiiim, el liunc unigenitum ;

tre, plennin graliw el verilalis {Joan. i, \i). Qiiod pliires vcro per adoplionom filios li:ibere polest :

ait : Verbnin c.aro (acluin esl, hoc est plenum grali;e. iv illiim iiniim, qiii est uiiigeuitus et iiniciis, haredem
Qitod ait : Gloriam unigenili a Patre, lioc ploniiin est sibi faciens quadam naliirali dlreiliono cl gralia,
veritalis. Veritas qiiippc ipsa unigenilus Dei Filiiis niilla vero adoptione, sicul c;Tieros. Iia oiiinipo-
noii gratia, sed natura. Gratia suscipit honiinem tens Pater Dominum nostrum Jesum Chrislum uni-
tanta uniiate pcrsonie, ut idem ipse essel eli.im ho- cum habet Filium el iinigenitum, ha-redouipropriuni.
minis Filiiis. Meni iiamqiie Jesiis Christiis Filius ad qiiem dicliiin csl • Poslula a we, el dabo libi gcn-
Dei unigoiiilus, iilem iiiiicus Dominus noster natus tcs lurrcdilntein tuain cl possessioncm tunm lciniinos
esl de Spirilu sanclo ex virginc .Maria. Et iilique terrcc [Psal. ii, 8). Nos vero coli;iTeiles uni^'eiiiln

Spirilus sanclus Dei doiium csl, qitod quidem et siio fecil, sicutail .\piistnlus : /JirrM-s fiet, cohce.

ipsum esi a;quale donanti ; cl idio Deiis esl ctiam rcdes autcm Cliristi {Hom. vtii, J"). Dicil ilaqiie

Spiritussanctus, Patre Filioque non iiiinor. E\ hoc Aposlolus el in ;iIio loco : Cralia cnim Diimini no-
crgo, (piod dc Spirilii saiiclo csl seciinduin boiiiincm slri Jcsu Clirisli cl cliiirilas Dci cl coiniiinnirulio

nativiljs Clirisli, quid aliiid quam ipsa gialia de- sancli Spirilus .'il cuin ttiniiibus nabis (II Cor. Xlii,

nionstralur. Cum ctiiin virgo quicsivissct ab aiiuelo, 13). Evidcnlissime iiaqiio in hocloco personx san-

S. Aiig., CiirhiiiJ. dc fide, spe ct ehariialc cap. 36etseq.

1 19 B. F. ALBINI SEU ALCULM OPERUM PAKS m. *tO

ct» Trlnitatis nssignavit [Leg. forte designantur] ; A LXXIL Ileai beaius Augustinus in homina quadam
Cratiam vero Filii persona; adjunxit, et cbaritatuin Christum auiem non solum secundum divinilatein,
personaePatris assigiia\it, cl communicalinnera Spi- sed etiara secundura humanitatein totum allissimura
ritui sanclo delegavit. Si propler gratiam isti pu- Deura vcr;B fidei confltelur. Mater eniin Sion dicel

tant Deum homincm secundum humanitatcm esse Iwmo et liomo factus est in ea, et ipse fuiidavil eam
adoplivum; et Apostolus gratiam Filii personx as- AUissimus (Psat. ixxxvi, 5). El revera, quis eura
signavit, tum Filii pc; sonx ille hoaio, qui de virgine Altissimum audeal denegare. Item ipse in Exposi-
natus est, adoptivus est. Et quis hoc auilet dicere tione super Joannem « i Nullus sanctorum qua-
:

vel credere? Igilurnec propter assuraplionem [as- libet prxstantia gratiae unigeniii nomen accepit, ul

sumptionis] gratiam pntesl Filius virginis adopti- quod est ipsuni Dei Verbum ante saecula, hoc siraul

vus esse. QuiJ igiturtenendum cst, nisi ut omnino cum assurapto horaine diceretur ei vere esset. Sii»-
Xiroprius sit Filius Deo Palri in utraqiic natura? gularis ergo jlla susceptio nec cum hominibos san-
Sicut Deus verus est, qiii natus ex virgine; ita et ciis, quantalibetsapientiaac sanctitate prxsUnlibus,
verus Filius sit Dco Palri iu ulraque natura, huniana ullo modo potest esse communis. >

kimiliter et divina.
B
• Vi Ic supra num. 64.

783 BEATI ALCUINI

COISTRA

FELICEM URGELLITANUM EPISCOPUM

LIBRI SEPTEM.

• EPISTOLA ALBINI magna humililatis charitale litterulas tux laudablli

AD FELICEH R/ERETICUH. sapientiae dirigere curavi noo contentiosum discep-
;

(Anno 793.) f,
tationis funem trahentes, sed triplicem charitaiis
(lortatur Felicem ut novitatem doctrime deserat, et Christi resticulum trahentes , qui explnratores Jesu
universatit Ecclesice sanctorumque Patrum doctri- Nave [Cod. ms., Jesu nostri, m«ndo»e] de peritura
nam sequatur,
Ilerico [loco Jericho] salvavit ; de cujus perditione
Viro veuerando et in Christi cbarilate desiderando nos pariter fugere festine suppliciter exhortor, et
Felici episcopo, humilis levita Alcuinus sahitera. nihil de anathemate illius desiderare. Nam quidquid
I. Non est cura fraternse salutis parvi pendenda :
doctrinarum extra ecclesiasticx Gdei et aposiolicx
nonesl, quandiu spirilus hos regat artus, divina doctrinae rauros inveoitur, Hierichontinx perditionis
prxveniente giatia cuilibet conversio desperanda. anatheroate tradendum est. Quapropier, charissiroe
Dum h*c ita se liabent, et a nemine juste contradici fraler, te per sanguinera salutis nosirx bumiUter ob-
potesl, semper sunl seu verborum collatione prs- secro ut caveas diligenter ne quid apud te etuvia-
sentes admoneiidi, seu litlerarum devotione absenles rum perdilx civitatis iiivenialur, ne pars populi Dei
cxhortandi, ut hinc charitatis olBciura suam osteii- propter improbitatem unius hominis , licel sit de
dat devolionem etinde hmnilitas coraraunis fraler-
, tribu Juda, fugiens proelia Domini , et corruit [F.,
nitatis suam dcmonstret obedienliam. Illi Scriptura corruat] corain hostibus suis. Recoliige tcipsum cum
sacra clamat Qui audit, dicat veni; huic consociis tuis in castra Regis supcrni, et
:
evange- D si alicubi
lica auctoritas intonat Qui pede
: vos audit, me audit lapso titubasti , rcforma gressura , et sta in
(Luc.x, IC). Spiritus ulii vult, spirat. Unde gradu tuo et fortiter praeliare bella Domini. Ecce
et de ,

persecutore Saulo factus est Paulus pracdicator. Jesus levat clypeum ante te. Revertere et pcrsequen-
II. Olira rae ipsum ccleberrimam tes te hostes trucidare non dcsine, donec ad palraam
, tuae sanciitatis
audiens famara per queindara ex victoriae pervenias.
illis parlibus pres-
byterum «uissacralissirois [Supple: intereessionibus.
III. Non est hoereticus, nisi ex contenlione. Noli
Codex habet mss.].... comraendare curavi b, ei quem conlendere frustra; claretenim evaiigelicaper totum
lunc solius famae auditu amare gestieliam,
nunc in orbem doctrina : hanc unaiiiuiiicr tenearaus et flde-
Chrisii charitate et caiholicx picis uiiiuic
ardentius liler pracdicemus. Quid nos horaunculi in fine sacculi,
amare audeo, optans illi ;eternx beatitudiuis
gloriam, rcfrigcscente charilate multorum, melius excogiiare
quK nullalenus cHilibet sine universalis
Ecclesi» poterimus, quam ut tota animi intentione apostoli-
pare et concordia evenire valet. Unde
et has vene ,
•
cam et evaDgelicam omni fidei firmitale ct verilate
rande Pater et araande frater,
deprecatorias cum sequamur doctrinam , non nova fingenies nomina:
• Hic est tiiuUis htijiis epislote
in cod. Salisb. J»
Vid. episl. i, ad Felicem episcopum.
hacteuus incdilae. Yide supra Moiiitum
prtevium.
 , , ; ,
;:,

1*1 1MJGMA.TICA. - ADY. FELICEM LIBRI VII. — ETIST. PR.EVI.€. 123

noD incoDSuelnra quiJ proferentes non noroini iio- A frater, omnium filiorum quos genuisli. Tota cvange-
8lro per novitalem cniuslibet doctrinse vanam can- lica clamal aucloritas.omnia apostolorum proiestin-
tantes laudem, ne in\eniamur reprehensibiles, ubi tur dicta, mundi lalitudo crcdil, Romana prxdicat
laudabiles esse desideraviraus. Converlere in spe ad Ecclesia, Chrislum Jesum verum csse Dci Filium et

784 Domini Dei tui sanclissiroam clementiam, et proprium quid vullis ei nonien adoptivi imponcre ?
deprecare eum die noctuque , ul cxtremos dies vitx Quid esl adoplivus filius, nisi falsiis filius? Et si
tua in vlam veritatis et fidei catholica! pacem con- Christus Jesus falsus est Deo Patri Filius, el (quod
tertai, ne si te hic sanctilas «niversalis Ecclesiae impium est dicere) faisus est et Dcus, falsa est et tota
respuat, illic te in atema pacc habere conlradicat. noslrse salulis dispcnsatio ;
qula , si adopiivus est
Hemento senlentiam Doroini Dei Chrisii, et privile- filius in bumaniiale, adoptivus et Dcus homo illequi
(pum magnx auctoritatis, quod sux sancLne conces- natus est ex Virgine. Et quid est quod Psalmista
sit Ecclesia dicens : Ameti dico vobis, quia qumcun- canil: Veritas de terra orta est(Psal. mxiv, 12)?
que alligavcrilii tuper terram, erunt tigata et in coetis Quis est qui ad dexterara Dei sedet, et veniurus est
tt quacunque tolveritit tuper terram, reliqua (Matth. in gloria judicare vivos et niortuos? 0! quantis

xviu, 48.) Ecce qualis auctoritas sanctx Dei Eccle- sanctorum Palrum oxeroplis hane fidem probare po-
tiae, ecce qualis terror recedentibus ab ea. Seimus B quod Chrislus Jesus venis est Deo Patri Filius
tui,
;

eniro onam esse saoctam Dei Erclesiam , de qua in et raoi a concepiione viiginalis uteri venis concep-
Symbolo catholico decantare solemus : Vnam san- tus est Deus , verus et natus Deus. Sed mibi pro-
etam catholicam et apottolieam Ecclesiam. De qua et positum fuit deprecatorias , cbaritate cogente , pro
ipse SpoDsus decantavit : Una est columba mea, per- salute tua tuorumque luae sanctitati dirigere litle-

fecta mea, immaculata mea, electa genitrici suce. Yi- rulas.

derunt eam filice , et beatitsimam prcedicaverunt V. Pluriroa in scriptis tuisjusta et vera inveniun-
{Cant. VI, 8.) tur. Cave ne in hoc solo [Ms., sxculo, mendose]
IV. Ecce schisraaticus error partem rompit ab ea, adoptionis nominea sensihus sancloruin Patruni dis-
et charitaiis anitatero maculavit. Igitur in nobis vel sentias ; noli tui scnsus cum paucis esse amator, sed
in vobis remansit Ecclesia. Dna; enim partes sunt, cum plurimis veritatis assertor. Me enim habelis
et non est unitatis concordia. Nos, loto roundo teste, in Christi cbarilate tux salutis fidelcm, quantum va-
clamamas Cbristuro verum Dci esse (ilium , sicut Jeo, cooperatorem ; et si tecum loquerer , non despi-
Joamies Deo dilectus discipulus post rouha testirao- cereni tecum discere quae vera sunt et fidei caihuli-
niaqux in Evangclio suo de unigeniti nativilate se- ca consentanea. Nolim te perdcre iaborem religiosae
cundum carnem protestari solel, boc addidit : Multa ^ vitx quem pro Christi nomine ab ineunie xlale
,

quidem et alia signa fecit Jesus in conspectu discipu- sustinuisti , ne dicatur tibi , tanta patiebaris sine
loTvm ejut, quce non sunt seripta in libro hoc. Heec causa. Veni, frater, veni , Chrisius te vocat; Ec-
autem scripta sunt, ut credalis quia Jesus Christus clesia te desiderat, omnes sancti te civem concupi-
Fitius Dei [Supple est], et ut credentes vitam habeatis scunt.
innomine ipsius (Joan. xx, 30, 51). Quid posi lale VI. 785 ^'^i iD'I>i i>on esset in mente exemplis
tonitruum dubitatis, fingentes nativilatem [F., post tecum agere, sed precibus, tamen ex piurimis pauca
nativitatem] illius novum adoptionisnomea,quod in proponam, ut si me% parviiaiis litteris non flecteris
tota Veieris Novi(|ue Tesiamenti serie non invenitur. sanctorura Patrum catholicis sensibus in viam de-
Cognoscile , viri fratres ,
quam parvnm est Cbristo ducaris veritalis.
Deo, non habere eleclos io boc mundo, quam vos Beatus Hilarius, doctor mirabilis, et omni Ecdc-
paucos ; latiorem non haberc Ecclesiam, quam intra six Dci laudahilis in vi liliro opcris pulchcrrimi
anjustix vestrae lerminos gitam. Ubi est potestas qucm de catholicx Gdei profcssionnedidit,post miilia
Petro principi aposlolorum dala : Tu es Petrus, et veritatis tcstimonia ita intulit (Lib. vi de Trinit.,
tuper hnnc pclram ctdificabo Ecctesiam meam , et _ n. 23) : « Assignelur sane hoc coinmuiiionis in Chri-
cxtera usque : ca;lorum (Matth. xvi, 18)? Nunquid slo nomen, ut Filius sit, si de quoquam dicliim rc-

bxc poteslas ab oo ablata est, ct tibi tradita, qua- perialur : Ilic est Filius meus (Mallh. iii, 17). Siii

tenus supcr te in finc sxculi, et in angulo mundi nova vero propriura ac singulare ci est : Hic est Filiut
sedificetur Ecclesia, et aposlolicis inconveniens tra- meus, quid caluroniain Dco Patri proferrc de Fllio

ditionibus? Caveas diligentcr, frater vcnerande, ne propriclalis asserirous? Anne libi in co quod diciiur,
ha:c xdificatio tua super arenain fial, et git labor hic est, non boc significari vidclur? Alios quidem co-
tuus in domo aliena : Surge , fili, surge et revcrtere gnoininalos ab co in filios, scd tiic Filius uieiis est

ad Patrem tuum, el in gremium sanct:B malris donavi adoptionis plurimis nomen, sed istc niihi Fi-
Ecclesia". Pia esl inater; te ipsum recolllge, ovesqiic lius cst : nc qu;eras alium, ne non biiiic cssc crcdas
luas lecum in ovilc Christi ,
quas ips6 ob trinam hunc cgo tanquum digno [/yiJ., digilo] indico , ac
coufessionis gloriam beato Petro principi aposlolo- verbi sigiiificalionc coiilingo, qiia dico: et meut est,

ruin pascendas coromendavit , congrega. Nunquid et hic e5(, FiliuscsI.Quid post haec iiilolligciilia[//i'.,

qui dormit, non adjiciet, u( resurgat (Psat. xi, 9)? inlcUigcnli.T] poterit esse, nc noii essc credatur? >

Noli erubescei-e converti ; noli dcspicere animas Item ipsc in codem libro (Ibid., num. 36) i Gcoe-
 ,

JJ5 B. F. ALBINI SEU AFXUIM OPERUM PARS III. 124

ralis professio, quid [>/«.. quidquid]

hal.et merili . A Ubro, homilia M (Tract. x.v, n H),dicit: i Pater

ex adoptione csl diligit Filium , et omnia dedit in mantt ejns Patcr

aui quae revclaiionis csl gloria, si

heaio Pelro confessio, hoc filio diligit Filiiim, scd quomodo Pater Filiiim, non quo-
filius? aul unde esl iii

comrauoe san- modo Dominus servum qiioiiiodi) unicum.non quo-

dilTerenli [Hil., deferenlil, quod esl ;

clorum? I
modo adoptatum. >
j VII. Iicm beatus Athanasius In epistola ad Epicte- X. Itera bcatus Gregorins in Moraliura libro xviii

Uim, in capitiilo .S, sic ait : < Quomodo autem et (cap. 5-2, n. 83) ait : «"Aliudest enira natos homi-

ambigere audenlquidara Chrisliani, si, qui ex Maria nes gratiara ailiiplionis accipere; aliudunum singu-

processit Dei Filius, qui de substantia el natura Dei lariler per divinitatis poteiitiam Deum ex ipso ccn-

est, secundum carnem antera ex semine David, ex ceptu prodiisse. Nec scquari potest gloriae Unigenili

carne aiileni sanclic Mari». Qnidara aiitcin phis babitx per naturam alia , accepia per gratiam. »
temerarii facli sunt, ut tlicercnt Christum, qui carne Iiem ipse in primo liliro ( cap. 18): « Quia si el

passus esi et crucilixus, non esse Doniinum Salva- adoptivus qiiisque filius ad percipiendam divinita-
lorera, et Deura Filiuni Palris. Aut quomo lo Chri- lem proficit, nequaquam, ut Deus esset, naluraliler

stiani volunt nominari, qui dicunl, in hominem san- accepit. » Item ipse in eodciu libro : t omnes, qui in

ctum, sicuti in unum prophctarura venisse Verbum, fi je Deo nascuntur, siiperal; quia non eum, ul cse-

et non ipsuin hominem factum, sunicntem ex Maria teros, adoptio, sed natura illum diviniiaiis exallat. »

V corpus? t Iiem ipse post pauca in oadera epistola, Item ipscin bomilia dePenlecoste ait(Hom.50, n.9):
capituio 6 : I ' Non per adoptionem hacc facia sunt, • Pensate, fratres charissiini, post nativiiatem uni-
absit, sicui .-cstimaverunt ; sed siciit esl verilas, ho- geniti Filli, qualis sit hodierna solemnitas de Ad-
mine facto Salvatorc totius hominis salus facta vcntu Spiritus sancti. Sicut enim illa , sic et ista

cst. Si enim adopiioue crat in corpore verbum se- quoque est honorabilis; ihi enim Deus in se creando
cuiiduin illos quoil aulem adoptione dicitur, phan-
;
suscepit homincm ; hic homines desuper veaientem
lasia est : reperitur ct puiative salus. » susceperunt Deum : ibi Deus natiiraliter factus est
Vlll. Item heatus Cyi;illus in epistola ad monachos homo, hichomines per adoptiooem facti sunt dii. »

direcla contra Nestorianara hxresim inter miilia sic Audi denique, qiiod heatus Gregorius in eodem Ho-
ait : « Dictum est enira ad eum, Sede a dexlris meis, niiliarum libro, cura de agno paschali tractaret di-
donec ponam inimicvs tuos scabeltum pedum luorum cens : < Son comedetis ex eo crudum quid, nec co-
(P«a/. tix); adorct eiiara nos superuorum spiri- cttim aqua (Exod. xii, 9). Et paulo postinlulit (Hom.
tuum miiltitudo. Quando enim, tnquit, iniroducit a^, n. 8) ReJemptor autera noster nec punis
: <

primogenitum in orbcm terrarum dicit : et adorent ^ homo existimandus cst, neque per huraanam sapien-
eum oinnes angeli Dci (Hcbr. lii, 6). Sed iios quidem, tiam, qualiter Deus incarnari potuisset, cogitandas i ;

etsi sanclo uncti suinus Spiritu, adoptionis quidem et post pauca : « Qui igitur paschalis gaudii festivi-

ditamur giatia, vocamnrque etiam dii ; nostrre vero tatem celebrare desiderat, agnum nec aqua coquat
nalur.Tc nieiisiiram noii ignorcmus. Sumus ex trrra neque crudum comedat, id est, ut per dissoluiam
et haliitanuis inler servos ; at ille est iKift in qiilbus scientiam, qual.ler Deus incarnari potuit, cogiians ,

nus , scd natura et veriis Filius et oraniura Domi- neque in eum tanquam in borainem purum cre-
nus. » dat ». »

IX. Item bealissiinus Aiigiutiiius in Expo»itione XI. I(Om Chromatius sar.ctfi Roraanae antistes
Psalmorum, in psalmo lwxviii. « Quis in niibibus Erclesi.""in libello quem de octoBeatitudinibus scri-
ffqtinbilur [)nmino,ati.l quis similis erit Deo iiiter fitios psit, ita (licit : « <^
In mysierio enim baptismi et Fi-
Deii llle iinicus, nos mulii; ille unus , nos in illo lius manens videtur in corpore, et Spiritus sanctuS
unum; ille natus, nosadoplali; ille ab iTlerno geni- iii specie columbae descendit, ct vox Pairis de coelis
tus per naiiiram, nos a tempore facti per gratiam; auJitur , ut Triniiatis unitas declaretur ; quia nec
peecato, nos (x-r erati a pec-
ille sine iillo illiini lil
p Pater sine Filio intelligi potest, nec Filius sine Spi-
cato. » Item ipse in expositioiie 786 Evangelii se- ritu sanclo cogiiosci. Vide igitur quale Patris de Fi-
cundum Joaimein in homilia 7 (nii:ii. 1) ait ; « Opor- lio testimonium sii licenlis: llicest Filius meus. Suus
tebat enira ul ille baptizarel qui esl unicus Filins utique non per adoptionera gratis , neque per rc!i-
Dei, non adoptiviis ; adoptivi autem miiiislri sunt gionem creatynK , ut hiretici volunt , sed sui pr.»-
unici ; unicus eiiiin habct potesiatem adoptandi prietate generis, et verilate natura;. Mulii enim san-
\_.\ug., adoptati] niiiiisteriuni. » Item ipse in eodem ctorum Filii Dei dicuutur, el suni, sed hic sine du-

• In edil. tevtiis ita sonat « Ilaec autera non 11- :

S. Paulino Aquileien^i quoque descriptum criiice ac
clione factt sunl, qiiemailmodiiiii nonnulli exlsliitia- enidite observat cl. Madri^iiis, Opcr. S. Paulini pag
runl. absit; sed Salvatore vere liomine facto , hinc IGi, not. (Putrologia- tomo XCIX, col. 459).
totiiis hoiuinis salus coiisecuta est. Nam si firtione •> Edit. « Ut ncqiie per hiimanam sapientiam pro-
:

duiitaxal Verlinm iii cor|iore fiiit, ut illi nutiimaiit , fiindilalein illius iiicari>aliMiis pcn< irare appelat, ne-
«t si qiiod dieitnr lidione esse , phaiitisia est , se- qiie in ciiiii laiiquam iii hoiiiinem purum credal. »
«IQiturut secun.i'i'ii iinpiissiinum Mauiftoum.speeie <=
Vide hiinc loctira qiinqiie descriptum supra ol.
t.inkun teiius s'.l<is et resurreclio hoimnum fteri di- 97, H. 26, mta nota ibi addita.
fitaT. > Vi'lc q ( in bunc locum S. Athanasii a
 «25 DOGMATICA. — ADV. FELICEM LIBRI YII. - EPIST. PR.EVL€. 125
bio coinpassione [Lcj. sine comparatioiie| iinus A EPISTOLA t
,
BEATI ALCUI.M
Doo Patri Filius uiiigenitusel veriis el proprius, non AD CAROLCM MAGMM.
a!:uni]e, quara de Patie natus, quia tain verusPater
(Anno 800.)
Paler est, (|uani verus ct Deus esi. Sicuti taia verus Commendat regis examini ct approbaiioni litrot vii
Filius Filius est, quam verus el Doniinus esl. Peife- adversiis Felicein irycUiluiiiiiii.
cta ergo fiiles est Triiiilatis ostensa, cum et Pater Maxiino alque invictissimo inumpliutuii atqiie cle-
Christuin Dominum ac Deuin noslium Filium siium raentissinio regnoruni rectori Carolo regi Fr.incoiura
esse teslaliir, etSpiritus sancliis, iil esl, Paracletus et Longobardonim ac palricio Roinaiioruni liuniiiis
io tanto fidei sacianiento Patri Filioque coiijungi- levita .\lciiinus saluiem.

tur, ut verura Pairem , verum Filiuni, verum eliara Laudabilis bonitas alque incomparaliilis jucunditas
Spiritum sanclum ciederemus tres personas , sed vestr.-e excellenlia! fiduciam nicie piu'stitit pai vitaii

unam diviuitatera Triniiaris,iinaniquesubslantiara. >

scribendi aliquid de causis ecclcsiaslicis vel de disci-
XII. Ilis el hujusroodi venerabililius sanctorura pliiiis scliolaslicis. Quod nullalenus agerein, iiisi

Patrum sententiisnon creclcrcinipium essc piitamiis. scuto bonae vohmtalis veslra; ab invidonim linguis
Nemo sobriiis contra verilalem , nemo catholiciis mea; lilterulas obedienti» protcgendas sperareni
787 contra sanclae et unica; Ecclcsise doctores ,
B qu"» qiiorumdam solertia laboral majtis allonim iii

neino pnis contra sanctarum testimonia Scriplura- oeciilio rodere dicta, quam sua in piiblico piolene ;

nim sentit. Discite, que ad salutem aniraariim ve- quornm scientiain Salomon seipciiti in abscondito
Strarum pirliiient, et regiam viain ab aposiolis tri- mordenti comparavit (Eccl. x, II). Vesira vcio nulli
latD, a Patri! us fipqiieiilatam , a muiidi latitudine conlemnenda autloritas nostru' devolioiii iiiandavit,
eleclam, pleno catbolice fidei pede incedile. Hortare coiitra iiovas harelicjB pravitalls invcntionos :iliquid

fratrcratuum venerabileni episcopum qiiera cum ,

scribere atque libello respondere, queni coiitra nos
amore nomina [Ita cod.;Ug. nomiuo], Elipanduni, Felix quidam episcopus vestrje direxit aurtoi'it:iti ; in
ut tecum et cmn sanctorum innumerabili muititu Jine quo multa inveniuutur non catholico stylo exarata,

adportamperpelu.-eciviiatis ascendat. Nolitegregtm sed coiitra veritatem apostolicae fidci inaniter desu-
Cbristi, qiiein accepistis pascendiira ,
perdere, sed data. Cui laboii vestrx magis pietatis jussionc aBi'-

salvare.a In uno tanturainodo adoptionis verbo a san- malus, quam propria; confisus periii;e jiivaraine li-

cta et apostolica Ecclcsia discordamini. Facile est hoc benter siiccubui. Et iicet nuilus se jiiste excusare
verbum, divliia vos auxili.aiitc gralia, immiitare et valeat a dcfensione fidei cathoiic:e, lamen sanctse
evangelicis et apostolicis uli verbis. Quani speciosa. vuluniatis vestra; praeceptum meae devotioiiis stylura

iaadabilis et saliibris est conversio veslra ad unita- ''"i"s «peris debitorera maxime elTecit, quod lotum
lem pacis et fidei, et quantam habetis gloiiam apud vestra; excellentissimae sapieiitia; specialiterexspectal

Deum ct sanctos ejus! Utinara legat el videat in judicium, utrum ecclesiasticls dignuiu sit auribus
pace et profectu parvitas mca litteras beatitudinis aperire. Nam istum libellum iii disputaiioiie '', i\ax

vestrx, iit gaudens intelligara , si aliqiiid devotionis iii vestra 788 vcneranda pra^scntia cum Felice veo-

roeae el charilatis, quam bal>eo pro vubis in Chri- tilala csl, prxsentem habui. Sed quia ncc adhiic aiite

810, proficerenl preces. llnmiliamini mb munu omni- veslrum perleclus '^ est sapientiani, nec a vubis.cui
jotenlis Dci, ul vus e.rallet in lempore iTibulalionit maxinie sudavit, comprobaliis, raliiiii duxi piibllcis

(/ Pelr. V, 6) : et nolite veslrse amaiorcs esse sa- iion cfTerri auribus. Nunc vero vestra videat aiiclori-

pientia; ciim paucis, sed veriiatis assertores sitis tas quid dc eo tieri velit. Tantiim dcpiecoi' iit iiulla-

cum plurimis. Convertimini adme, ct ego rerertar ad tenus prius vel abjicialur tcI in publicum proferatar,
vos, dicit Dominus (Znch. i, 5). Divina vos in Spi- quam totus inter familiarcs personas vestrx aiictori-

rilu Paracleio prxveniat gralia ad intelligendani et tatis examiiii pcrlcgaUir. Miiltis eiiim in locis rainus

prxdicaiidam fidei veritatem, quateiiiis iminaculati ordinata disputalione currerc, et sa;pe ante dicia re-
etcoroiiati anle Irlbunal pelere, solulasqiie vidctur iterare sciitentias; quia
siiiiimi Judicis aiiilire iiie-

reamini : Vcniic, bencdicti. ReliqiTa ( Hatih. xxv, '» omni loco proponendis quiestiimibus necessario
respondcnduiii fuil, ne fllicpio advcrsarius in loco
31).
suas jaclet propositioiies periiKiiifrc iiidisciissas, et

» /n nno. adoplionis verbo. Aliter Aleiiinuspo-

. . < qiiod alibi iion li',;lmiis llbros vii (diiIi.i Fclicein
stca edoctusseiisll, postqnam libflliim a Frlice slbi aiilc lianc cuiii illo (li-.piitalloii('in liiissr tlnilos Fnde
oppositiim evolvit. Ita ciilm snibit iii Kpist. OT, ail Cdsdcm coiivenisse oporict ; |Histqiiaiii ille in prio-
doniiiiira regem : i Nupcr venit niilii libilliis u Fe- roin errorcin rel.i(isiis esl, et aiileqium Akuiiiiis hos
lice dliecius, cujus, prupier curiosiiatcin,
iiifelice libros vulgasseL » Alruiiiiini tiim Fclii c (iiraiii (j-
cu;n paucas paginolas percucurri, iiiveni pejores h;c- rolo Magno dispiitasse niillibl rcpcriniiis, iilsl in con-
reses, vel magls blasphemias, quain aiitc in ejus cilio Aqiiisgr;inciisi rirca fincin nnni 1!t9 hnhilo.
scriplis l"gerein. >
Ijfiliir finito primiim lioc (.onrilio, eos libro>t t«iiolo
f'
llunc ciiislolain acrepimns a It.ibizio, qui illam (irobamlds iiilsiL, cl ;iiiiio dcaiiuui seqiiciili 800, posl-
prliiuis iii luci'in pniliilit Mi^i-dl. loni. IV, pag. 113- ((ii.ini illii sub ccn^ura siiil.n nnl, cvulg;ivlt.
415, ex cod. ms. j'J.j5 bllil. (".olbi'rtin;i\ '' Pcrlcclus. Qiia dc re ilcruni agit cpist. IOf> cl
" In dispulnlione. • Ex hoc lofo (lisrimiiK, » in- 101.
qiiiiint «octorc^sHist. liu. Franciai, loin. IV, |)ag. 51 1,
 ;

,27 ALBIM SEU ALCUIM 05'ERUM PAUS IIL

B. F.
m
rcsponderem. A Pli.EtATlO i-

ei!oqiiasi viclus non habcrem quid

Ijitur plurima copioso, se non siliolasiico

I
scrmone IN UBROS Vli ADVERSUS FELICEM.
sanctorum Patrum exempla praefaius disptitator col- AD CAROi-LM BACNUM.
ligere sliiduit, quorum quapdam sibimet ipsi
vaUIe Hos quinque pancs et duos pisciculos = simul se-
adversari viileiilur ;
qusdam nihil suis favere parti- pienario numero coiisecratos, de apostolicae (idei

bus intclliguntur ;
quxdam pravo sensu, aliter quam pera prolalos veslisesaiictissimaiauctoritati direxi<) ,
ab eis posita suiit, interpretare nitiiur. El his Iribus domine mi David, ut Dei Clirisli benediciione mul-
modis sententiarum illius nuraerositas conlexitur. tiplicati, per vos esurienti populo et in deserlis locis
Cui revera multo melius essel perpetuo conlicescere habitauli ad satietatem catholice minislrentur. In

silenlio, quam inalK pravitati» docirina

nome.i suum hoc namque opusculo catholicx fidei veritaiem ex
latius innotescere, el non necessariis se immiscere sanctorum Patrum 789 cerlissimis probare testi-
Quid enira prodest Ecclesiai Dei Chri-
qusestionibus. raoniis nisus sum, id est, beali Hieronyrai, atque

6tum appellare aduptivum Olium, vel Deum nuncu- sancti Augustiui, Gregorii papae Romani , Hilarii

pativura? Vel quse aurcs catholica fide erudit* hasc Pictaviensis episcopi, Leonis quoque papse, et Ful-
nomina libentcr audire paliuntur de Domino nostro gentii episcopi, Arabrosii quoque Medlolanensis epi-

Jesu Christo omnipotente Deo et vero Filio Pei, qui B scopi ; sed et fortissimi contra Nestorium militis beati
cst tertia ' in san cta Trinitale persona, el judex Cyrilli; Petri etiam Ravennensis episcopi, et beali
venturus vivorum et mortuorum? Unam namque Bedae presbyteri, Gregoriique Nazianzeni; nec noa
Bubstantiam pncdicamus in Patre, etFilio, et Spiritu et Isidori Hispaniensis el Jnvenci ejusdem provinciae
sancto, et tres personas. Unam vero personam cre- scholastici. Si ergo me quis reprehendere velit, vel

dimus, et duas substantlas in Chrislo Deo Domino meos sensus improbo dente rodere horum teslimo- ,

nostro, eumdemque totum Dcum oranipotentem et niis sanctorum Palrum convictus veritati succumbere

Dei Filium verum ei proprium. Quicunque vero hanc necesse erit ; nec errare putandus est , qui cum tali-
fidem nec corde credit, nec ore confitetur, nullate- bus intra catholicx Cdei castra moratur. Origenis
nus catholicus credendus est, sed schismaticus. quoque quxdam vel Cassiani cxempla posui, licet ia
Vestra vero sancta voluntas atquc a Deo ordinata quibusdam locis Scripturarum suarum a Gde orbitare
potestas catholicam alque apostolicam fidem ubique videantur; tamen ea |>osui, io quibus prxscriptis
defendat; ac veluti armis imperium Cliristianura doctoribus consentanea dixisse probaolur, sequens
fortiter dilatare laborat, ita et apostolicx Gdei veri- exeropla beatissimi doctoris Hicrooymi, qui mulia
taiera defendere, docere et propagare studeat, ipso ex Origene tesiimonia suis inserere opusculis coa-
auxiliante in cnjus potestate sunt omnia regna terra- suevit, cseterorumque non ahborruit doctorum dicta
rura, quatenus cum muliiplici laboris mcrcede ad assumere, licet in quibusdam notentur errare seasi-
perpetui regni beatitudinem pervenire merearis. bus. Nam ct beatus Paulus vas electionis et doclor
Omnipotens Deus ad exaltationera et dclensionem gentium quaedam testimonia de jiaganorum libris

sanctae sux Ecclesix et ad Ghrisiiaoi Imperii pacem prolerrc probatur, ratum putans aurum e stercore
et profectum vestram regalis glorix poteniiam au- tulissc, lavatumque Dominicis intulisse thesauris.
gere, protegere et conservare aelerna pietate digne- Cujus exempla sequentes pene omnes sancti doctores
tur, domine desiderantissima atque beatissime. de phllosophorum vel poetarum gentilium libris mtilla
suis inseruere opusculis. Explicit.

» Tertia...penona. Noo ordine, sed nuraero, quasi < Alludit ad quinque panes hordeaceos et duos
una ex ordine enim teriia iu risore theolo-
trilHis; pisces Evangelii S. joannis cap. vi, quibus suos
gico dicendus est Spiritus sanctus qui a Patre Filio- septem libros adversus Felicem comparau
que procedit. ) Direxi. Per Candidum, uti ail io epist ad filiam,
> Hanc qiioque prxfatiooem debemus Baluzio, 1. iufra, in fioe hujus opuscali.
cit., pag. 41G

LIBER PRIMDS.

I. Scripsi epistolam pridem Felici episcopo chari- D serie prolixum nobis dirigere studuit : in cnjus
tatis calamu, non cnntentionis stlmulo, fraternx sa- principio de confessione verae fidei quaedam ei san-
lutis desideriu, non mordacis reprehensionis stylo ctorum Patrum cathohcis sensibus ab eodem bene
ciipiens cum corrigere in Christi dilectionc, qucm in prolata legebam; sed mox io sequentibus muliipllci-
cujusdam nominis ooviiate de Christo ac catholicx terprisiioi erroris assertionem confirmarenitebaiur;
pacis unitate rccedere notum habctur. Sed ut apuo- nec solum antiqua non destruere, sed eliam nova
sco, oon co charitatis ofliclo, vel buniilitatls obsequlo quxdam addere, pt'jora prioribus aggressus est :

raeae litterulas dillgeniite reccpit, quo me scribere, sicut enim fabulx ferunt, bydram, una secla cervice,
qui meam pietalls intuitu legerit cplstolam, agno- ccntenis pullulassc capitibus; sic ex uno serpentini
Bcere potcrlt. Nam l<lem prsfatus Fclix mox libcllum capitis errore mulliplex pravx doctrinx seges inhor-
non epiitolari brevitate succinctum, scd semionum ruit. Nec sibi suQiciebat tantummudo Christum, quk
 139 DOGMATICA. — ADV. FELICEM LIBRl VII. — LIB. I. 150
de Virgine nalus esl, negare propriura esse Filium A lum, nuncupativura Dcum allirnial? Quod qui pnuji-
Dei, sed etiam hunc euradem .non conseniit veruin cat sciat se cerlissime apostolico anallieniati suhja-
csse Deum ; sed novo ct inaudito sancUe Dei Eccle- ccre. Quisquis hiijus apostoIic;E auctoiitatis ccnsurain
SiX nominc nuncupativum Deum nominare illum non iion metuit, non dormicus, scd onuiino nioriiius
timet, dividens Cliristum in duos filios, unum vocans aestimandus est. Tamen qui quiitridu:!uum vocavii de

p-oprium, alterum ndoptivum : et in duos deos, unum lUOQumento ad vitam, polens esl suscilarc ei illum ;
verum Deum, alterum nuncupativum Deum. Atque ad ipse enim ait Qui credit in me etiam ti mortuut
: ,

confirmationem hujus erroris mulla coUegit pravo fuerit, vivet : et omnis qui vivit, et credil in me, non
sensu iestimonia, qusead Terx fldei agnitionem.Spi- morietur in Tlernum {Joan. \i, iti, 26). Quis est qui
ritu sancto dictanle, a doctoribus Novi vel Veteris vivil, nisi ille de quo Apostolus ail, Qui vivit in fide,
Testamenti prolata sunt. Filius Dei est ?

U. Speravi, juxta sentcntiara sapientissimi Salo-

III. Duo sunt quippe quae in errore hominum dilTi-
roouis, dare ei oecasionem sapientiae per litleras pre-
ctllirae toleraniur, prxsumpiio priusquam vcrilas
catorias ;
qui ait : Da occasionem sapienti et sapicn-
paieat et cum jam patuerit, prEsuraptx dcfensio
:

tior erit (Pror. ix, 9). Ilem, post pauca Argue

:

o falsitatis. Ex his duobus coenosis rivulis onmis hse-

.

sapienlem
^ el sapientior
^ ent : sed ut vereor,> masis " „,•„„ •. -. . •
6 ' reticonim pravitas emanavit A quibus vitiis nirais :

hujus sentenliae sequentia illius sensui aptari possunt:

inimicls iuventioiii veritalis, ct catholicsc fidei inda-
Argue (inquit) stulturo, el oderit te. Illud quoque
gationi, sive considerationi sanctanim Scripturanim,
non ii\juste de tali praesumptore dici polest : Magis
si me, ut precor el spero, Deus defenderil atque mu-
expedit ursx captis catulis occurrere, quam fatuo eon-
nierit scnto bonae volunlatis suae, et gratia miseri-
fidenii in stultitia »ua(Proti.xvii, 12). 790 E' 'lem:
cordise suae adjuvaverit, non ero segnis cura qusrcn-
Si conluderis ttultum in pila, quasi ptisanas feriente
tibus qua;rere veritatis soUdiialem, et cum defen-
desuper pilo, non auferetur ab iUo ttultitia ejus {Prov.
dcntibus defendere catholicx fidei sanctitatera. Nec
xxvii, 22). Stultitia magna
hominem in sua solius est
trepidus ero ad proferendam sententiam meam, in
ConQdere sententia, et sanctonim Patrum vel totius
qua magis amabo inspici a rectis, quam timebo mor-
Ecclesisc calholicos spernere sensus. Nonne hsc omni-
deri a perversis. Nullus enim reprehensor forraidan-
bus bsereticis causa fuit perditionis, quod sux magis
dus est amatori veritatis. Eteniro aut inimicus repre-
volueniut araatores esse sententix, quam veritatis?
heosunis est, aut amicus? Si ergo ioimicus insuliat,
Hoc solum si sapicnli animo vel bumili intelligen-
fercndus est; amicus auiem si errat, doceodus est;
tia considerare voluisset, prsetatum virum Felicem
C si docet quse recia sunt, audiendus. Gratauter enim
ab errore revocare debuisset , quod tota Ecclesia
suscipit oculum columbinura pulcberrima et raode-
Cbrisli ab initio apostoliae prxdicationis hoc nomen
Btissima charitas; dentem autem caninura vel evitat
adoptionis in Cbrislo, vel nuncupativse divioitatis
cautissima bumilitas , vel rctundit solidissima vcriias.
nunqiiara habuerit, nunquam prsedicavit. Quse nomi-
na nec in Evangeliis, nec in apostolorum Epislolis, IV. Sed tcmpus cst ut discutiamus sermones prx-
imo nec fati viri, et sententias sanctx Scripturx, quas ad siii
in propheiicis totius Veteris Testamenii
scriptis alicubi inveniuntur sensus nititur trahere testimonium, aliter sanclos
; sed nec in alicujus san-
ctonim Palrnm doclores inteUexisse osiendamus. In priocipio itaque
et doctorura ecclesiasticorum libris,
libelii sui unitatem sanctx Ecclesise optiroe exposuit;
nec in syrabolo apostolico, vel Nicaeni concilii, vel
sed utinam in consequentibus eamdera servarel con-
etiam in alicujus synodi affirmaiione , aut in aliqua
oordiara quam in principio tantis lauriibus exallare
catholicx fidei auctoritate. Et minim est cur non
studuit. Sed, utvideo, gladiuramelle litura abscondit,
timeint tales doctores nova infcrre, et incognita an-
ut facilius decipiat incautius legeotes libelli seriero.
tiquis teraporibus, dum egrcgins doctor gentiura
omnes novitates vocuin, et inventas noviter sectas 791 Dicit itaque : • Crediinus et confitcmnr san-
omnino firmiter probibeal a quoquaro catholico re- *« ctara Ecclesiam catholicam, toto in orbe diffusam
cipi (/ Tim. VI, iO) ; in Untum, nt etiam angelis el per apostolorum prxdicationem, in Cbrislo Domino
omni bomini analheroa indixissc non dubitaret, si velut solida peira ruodalam, extra quam nullum
aliler prxdicasset quaro ab illo prsedicaturo esset salviiro ficri possc crcdimus , nullum salviim nisi
(Gal. I, 8). Inveoitur vero in cjus prxdicatione Chri- eum qui intra terminos fidei cjiis, et in conrnr-
stum, (|ui traditus est a Deo Patre ad passionem pro dia cbaritatis usque in dcbilum finem inconrusse
nobis {liom. viii, 32), proprimn Filiuin Dei dici, cl permansrrit : unam vidolicet , non divisam ; sim-
nusquam adoptivuro : et illura, qui de Patre natus pliccm , non srissam , scd in caihollris , non in

e<;l, super oronia Dcum benedictum {Rom. ix, 5), et hseroticis; in fidelibns cbarilaie ronnrxis, noii in
nusquam inter omnia nuncupntivum Deuro. Nunquid schismaticis. > Elrgantissime enim pnpcipiiam san-
non alitcr pncdical quam tantus apostolus, Cbristo CtT Dci Ecclcsia! unitatrm tnto orlic difriis.im assc-

in sc loqticnte, pr.'edicavii, (pii Christum Deum pt rit, sed minus seipsum siiosque scqiiarrs ronsiilcral.
hoKiinem, queni ille DeiFilinm prnprium Dnininavil, qiii in iino trrrariim angiilo (|ii:rdam sanrtr Frrlo
ailopiivum assorit : vtl qiii Dciim bcnedictuin ilc Spi- si;r, cnjiis latilirliiiom laiidat, inniidita nnniina de
ritu saiicto cl bcjta Maria Virgine conceplum et na- Christo Deo cum paucis luis scqiiacibus susurrau
 tli
^-,, B. F. ALBIM SEU ALCIIM OPERUM PARS lU.

pax alque quies collata fueril, in loto orbe

IgiUir si sancia Dei Ecclesia in toto orbc est
diffusa. A largienie,

ntxjuaquam in illis est; quia illi non smit in terrarum, cunciis in urbibus seu lucis fldelium, per
ergo
eliam tunc in tolo orbe unitaleni fidei, per coiicordiam charitatis, quia deesi
loio orbe : si vero in illis est,
qui lentct; el ita apparet ut nimium caecus et manu
non esl, quia illi cootraria loti orbi fingual nomina
palpans judicetur, qui eam ubique pr;csentem noii
dehumanitaie Christi Dei uostri, qui esl caput Ec-
doctrinse cernit. i Dicitis quia deest qui tentet. Yidele ergo
clesiiC. Porro nos intra terminos apostolicae
:

illorum rogo vosmelipsos, ne forte sitis tcnlatores iUius,

et sanclic Rotaanoe Ecclesia; (iriniter slaraus :

scindeutes lunicam Chrisli, quam niilites in passione

probailssimam scquentes auctoritatem, el santtissi-
mis inhaerentes doctrinis, nihil novi infercnles, nulla-
illius non ausi sunt dividere. El bene 792 sub-
juuxistis « ut nimium caecus et raanu palpans judi-
que recipientes, nisi quas in illorum catliolicis in- :

cetur, qui eam ubique praesenlem non cernit. » Vi-

veniunlur scripiis. El quis censendus esl hasrelicus,
sanctorum Pairum et lolius Ecclesia; ab detur euim a vestra csecitate illam esse absentem.
an ille qui
aut Et si tdiique est, agiie precibus apud Deuni et humi-
initio nasceniis fldel catholicos sequitur sensus,
apud homioes, ut el vobiscum Cat, qux in tolo
ille qui in ullimo lemporc mundi nova qusedam no- lilaie

de Chrisii raundo, licet sparsim, fulget et proficit : ne siiis ex-

mina, inaudila priscis temporibus, fingit

humanilaie vel divinilate illius qui ex \ir- B lorres illius luminis, et alit-ni a claritate plenitudini»
Domini
perpeluse lucis. Nolite superbire et in paucis vobis
gine natusesi? Legimus naraque Orientales synodos,
esse regnom putare, de quo dictum est Et
qu:t; a sanctis Patribus congrcgalx sunt, temporibus illius :

nullam dominabitur a mari usque ad mare, et a flumine usqiLe

diversis contra varios hsresiarchas ; et in-
ad terminos orbis terrx (Psat. l\\\, 8). £t paulo
venimus nsquam dicere vcl affirmare, adoptivum
filium, ve! nuncupativum Deum Christum esse. Si- post £l adorabunl eum omnei reyes lernv, omnes
;

mul et Occidentales synodos perspeximus, nec in gentes servient ei {Ibid. v. 7). De eo cerlissime pro-

illis tale ali(iuid inveniinus : sed nec in aliqua earum phelalum est, cui vestra praesumptio diviniiatis po-

quae in Hispania, vel Gallia, vel isiis parlihus pro- tentiam subtrahere nititur, de cujus divina humaai-

mulgat» sunt, hxc nomiiia, qua; nuper nova teme- talc et humana diviuitale eo ipso donanie in sequen-

ritas protulii, comperimus. Sed ubiquc per omnes tibus plenius dicturi suraus.

synodos etlibellos sanciorum doctorum semper mium V!. Juxta dispuiationis et vestri sermonis seqnentia
Filium Dei propriura legimus, et umira Deura verum diciii?- : « ,\liquando vero Ecclesia in exiguis est, sed
in duabiis naturisunum Christum, non ia uno angulo terrarura exclusa, sed neque in
pr;edicari : et

non duos christos nec duos deos, unum vcrura, p ima provincia, aiit gente vel regno, sed loto in orbe
;

alienim nnncupativum nec duos fllios, unum pro- lerrarum diffusa. » Nunqaid non vos in uno angulo
;

prium, aUenim adopiivum sed semper unum Fi- terrarum, et in una estis gente? Quare non inlelligi-
:

Jinm pioprium Dei Patris, eumdcnique Deum verum, tis, juxta vestram sententiam, iii vobis non esse Ec-

girut in seqiientibus evangelicis vcl apostolicis do- clesiara Chrisli, qui in uno angulo esiis terrarum,
eifhils, sive sanclorum Patrtim testimoniis, diviua et una gente? Aut si in vobis est, proferendum est
opitulante gialia, probare corabimus. Non enim, vobis, in qua alia genie sil vel populo vel regno;
veluli vos dicilis, transferimus lapides, id est, calho- vel qui sint qui vobiscura consentiant ia adoptionis
Hcos sonsus de stabilitate Dei Ecclesis, sed illum vel nuaciipationis nomine de Chrislo. .\ut si non
eligimus lapidem qui, prsecisus de moiite sine maiii- polestis in toto orbe socios vestrae sententiae inve-
biis, implevil orbem terranira : supcr hunc a^difica- iiire, cognosciie vos vestro judicio hxreticos : el pla-

tDUB, et angQiarem ponimus in subliinitate structurx ceat vohis magis cum plurimis salvari, quam cum
nosiHE : quem vestra temeritas cnm Jud3»is repro- paucis perire. Animadverlile (Jacobo apostolo di-
bat, potestati illius derogantes, nolentes cadere su- cente) tmdc veslrse sapienlise sil origo. Ait enim :

per illum, iit confringat duriliam cordis vestri : sed Quod si ielum amarum kabetis, et contentiones in
exspeeiatis, donec cadat super vos in judicio, et con- jj cordibus MStris, noiile gtoriari et mendaces esse ad-
terat audaciaiu vestram. Dixislis veritatis voce vertui verilalem. Non est ista sapientia desursunt de-
yecesse esl ut scandaia veniant, et tacui^lis sequcntia scendens, sed terrena, animalis, diabolica. Lbi esl

illius senleutise : V(e tamen homini per quem scandata zetus et conlentio, ibi inconslanlia et omne opus pra-
leniuiU (Matiti. xviii, 7). Timeat sibi unusquisque, lum. Quie aulem desursum esl sapientia, primum qui'
ite per se scandala dissensiunis et scbismatici erroris dem pudica est, deinde pacijica, modesla, suasibilis,
orianlur. In quicte ei pace teraporibus nostris sancta bonis conseniiens (Jac. iii, 14-17). Videlisne quDd
Dei rcquiescebat Ecclesia, doiiec vos eam turbastis, vestra sapientia non est pacifica, non est suasibilis,
et iii lun;e luodum, juxta vestrara sententi;im, decre- non bonis consentiens. Et ideo oranino intelligite

scere illam fecislis. Noslra vero uiianimilas quantum eam a Deo non esse dat.im, sed quadam astutia dia-
valct, et Dei nos adjuvai gratia, laborai ut crescat bolicse fraudis invenlam. Dicitis nos verum noo
«t profieiat ad perfectum diein, de qua in sequenti- dixisse quod totus mundns nobiscum, id est, uni-

bus addidisiis, dum lunaris plenitudine splendoris versalls E^-.dcsia Christi consenliat, nisl vos soli,

counpuraiioiitim fecissetis ita dicentes : Prohate, gi pctestis, verunn ejse quod licitit, oslcn-

V. I Sanista Ecclesia, si quando ei, divlna gratia dite nobis vo.I unam gpntem vcl u.iam urbem, vi
153 DOGMATICA. — ADV. FELICEM LIBRl Vll. — LIB. 1. 134
sanr.iam Romanam Ekclesiam, quae est caput Ec- A consenlimus : sed in eo, si \priim cst, Taldeeos esse
cfasiarum, vel CoRstanlinopolilanam vel Ilierosoly- reprehenslbiles ju;lic.nmus. Calholica euim lides ha-
(Dilanam ipsiusDomini prseiientia (kMlicalam ; aul An- bet, quam iins drfein^imus, prrcdicamns et amamns,
tiocbenam, in qua [Querc, in quani] primum san- iii Cbrislo duas iialuras cssc proprias el perfeclas.
Cluni Chrislianilalis nomen esse legitur; uut Alexan- di\iuara scilicet, qua ex Dfo Patie anie oinnia lem-
dnnaro. vel ullain Ecrlcsiani in lola llalia, vel Cer- jiora consubstanlialilor n liis cst : limii.",nam vero
mania, vel etiam Callia, aut Aqiiitinia, imo aut qua in plenitudinc lempoTuiit ex Viiginc idem ipse
Briiannia, quse vobis consentiat in liac vestra as- Filius Dei carnem assiimpsit, el facius osl veru»
sertione, ul verum probetis, ali(|uns vos liabere so- honio, qui cst veriis Filius Dei toius in sno, nt I ea-
cios senteiiliae vestroe ; el si noii polestis boc facere, tus Leo papa ait, et to:ns in nosiro; idiin m utro-
credile vos sanciiB Dei Ecclesi;»; cmilraria senlire, el que, nou alter in siio, et alter in misiro. Qnia eniin
Cavele vobis ajioslolicae auctoritatis gladiuin, et san- Verbum cum carne iia est ineffahili mmio nniiunv,
Ctx universulis Ecclesioe analhema rormidale, nisi ut ipsum Verbum, de quo be;ilus Joaniies evaiigelist.-»

corrigatis seuientiaiu vestram, et ad unitatcm apo- dicit : /n principio erat \ crbum, tl Vcrbum eral
stoliciB doctrinic coiivertaniini. apud Deum, et Dcus erat Verbum (Joan. i, li, r.ir-

VI!. Proposuisiis etiam exemplum duorum liti- B nem dicamiis faclum; siciil idem ipse evangrlisla
gaiitium, I quis ex illis sequius se defenderet, an qui ditil : et Verbum caro faclum est, cl liMbiiiivit in no-

causam movebat prior, aut qni se a persecutione bis, id cst, liohiscum ; licet illiid Verhuni non sit mu-
alterius defendere iiisiis sii? « Bene proposuislis, tatum in carnem : et caro illa dicaiiir Deiis, licei non
sed non vcraciier iniellexisiis, quis moveret hoc sitin deiiatis luiturain miiiaia . etes; unnsFiliiisDeiis,
scandalum, quomodo [F., quod modo] intcr uosUas et mms Dcus Doiniiius Jesus Chri.-ilus. Ob hniic uni-

veatrasque partes versalur. Nunquid non lola talem diciiur Filius hoininis dcscendisse de' roelo, et
Eccliisia Chrisli, damnatis Eutychetis et Nestorii Dominus glori.ie crucilixus, et sic iiiipassihiliier Ver-

hxresibus , uhiqiie in pace caiholica el in uni- bum Dei passuni csi, et Filius honiinis miraliiliter
lale (Idei aposlolic», nnllo turbante, multo quies- dcscendil de coelo, et illius manus, qui cre.ivit rnphim
cebal tempore, donec Iisdc nova et sntiquis tcnv- el lcrram, clavis in cruce confixa est : i-i illiiis san-
poribiis iiiaudil^ secta per veslram insoleiiliain guis, per quem omnia crcata sunl, fusiis cst pro
subito evarserit? Ac per hoc justius videtur alium onmium salule, Apostolo testanto, (|iii ait : Kt inn-
[F., ilbim] h:crelieum conseri, qui nova» auilel in- fjtiis tilii Dci rcdemit no* (/ Joun. iv, 7). (}»x om-
troducere seclas, qiiam illum q»i, palernis iradiiio- nia magis lide venerari, quam raiione (liseiiicre de-

nibus enulriliis et edoctas, in propugnaculis su'ac C bcmu» : quia nbi ralio dcficit, ibi fides est ncccss»-

civitalis viriliier Rt."«n6, se suosqiie concives foriiter r'**-

defendcre nitiiur, hahens armaturam, de q»a in IX. Conlra naturam est qnoA rirga, multis arid»
Cantico taniicoriim ipsa decaniat sponsa : Sicut diebus, floruit in lalM-rnanilo ; conira ii:iiiiram
turris Dnvid colhm luum, qntr (rdiftcatn est cum est ut virgo absque virili eoiijiinclionc filiiim ge-
propugnocutis, mille clypei pcndent ei ea, omnis arina- neraret : sed condllor naturariim nihil sihi iiiipos-

tura (orlium {Cnnt. iv, 4). Quls 793 "St David rex sibilc condidit, unde noii polHissei dc (pialiern-
Hierosolymiiaims, nisi Christus Dominiis nosler rcx que nalura quodcunque vohiisset efnfcre. F'otuiiiie

fortis et venfr, qiii de virga qiia' de radice Jesse cx- de carue Virginis proprinm sibi procrcare Filiuni,
iil, ui flos ascendil; ciijns ciritas esl sancla el uni- an iioD poluit? Si no» potoit, non csl omnipotcns :

versalis Ecclesia.qiijeparlim ciim illorcgnat coron.ila si vero poiuit et noluit, vos hahrtis darc ralinnem
in coelis, parlim pro illo lahor.Tt pcrcgrinala in tcr- (piarc n(»hitssel : el $1 hoc polertfis nrirrarc, crgo
ris, donec coroneiur el pprveniat in pairiam. Hiijus voluntas Dei altiiwimi comprchrnsihilis r«t hiimano
civitalis propusnacula sancuu sunt Scripturoc, et aniino : (H falsiim csl, qtiod .Xposlcliis ait, incompre-
prfcedeiiiiiim Patiiim excmpla, quihiis muiiita cst hen&ihilem «,vso Dcum. Niinquid non major csl digni-

coHtra omnes advcrsilaies : ct esl lia-c arinatiira las in proprio filioqiiaiti iii adoplivci? >'os vcro vohiit
furlium, id est, sanrionim doclorum, (|iii his arinis iii sccundo gradu hahcrc Hlios adoplivns pcr cum
oouira omnes h.Tretiras pravit:ilcs victorcs exsiiic- qui in primn gradu ex Virgine, dc Spirilu saiirlo

ninl. Ilis nos provirium nostrarum porlioiie, divina coiicipicnte, sihi faclus esl Filitis propriiis. Ouid
auxiliaiite gr.^Mia, armati [contra] oninrs novitalcs ot poliiit e\ Deo ii:<sfi, nisi vcms IViis? IS:iiii Spiritus
iiiaudilas qna^slioiics stamiis viiililcr, dcfcnilrnics cst DiHis, cl oniiiis calholica F.rrhMia canl;il, crcdit

Jpostolicas Iradilioncs et fid-in qiiain ab illoruin clii- cl prjcdical poM coiir.>siiiii.-m p.alrm>f m;i]>'slalis de
biinuH iiheriliiis. bilio untco ct iiiiigenilo h-ijiisiiiodi Tcrba iii syiii-

VIII. Qiioit vcro qucmd;im Dcatiim ^ihbalQm cl bolo : Credimiui ct in Jesum Chrixtnm FUium Dci
(Viscipiiliini cjus Hilhcrliim cpisdipiim dicitis biiic n»iit£uitum, nelui» kp Pnln' tmtf onmior rcrculn, lu-
vcstr,T sccUc prirniiiii cnnlrairc, laiidnmiis cos in co men dc iiLmint, bivrsi ifcrum dt t>fo rrro . natum,
(|iiod vcrilatcm di-fnidcre con:iti sunl. Sdd si \criim fMn (iclum, aint bnlnnlinlfm fntri, prr rpmn omnia
esi quod dixistis, cos duas naiuras Cbrisli in iimim ftela tutlt. Qui pnipHr «' » fcnnMtn rt prcpler no-
lonftiniiere, sieut vinum ci nqiiam, lioc nullatrniis strnm s ilnlcm dcsctndil ie tmi\ (< iniv<i/i/iMt» tsl dt
 ;

loS B. F. .\LB1NI SEU -^LCLINl OPERUM PARS III. 156

Spiritu ianrto et Maria Virfli/ic, ct Iwmn facius csl : A Dcum . ulrumiiue autem homo, propler acceptum
cruciftXHS aulem pro nobis sub Vonlio Pilalo, passua hiuniiiOM). i

etsepulius, et rcsurrexil 794 lcl'" f'"'. <"' ascendit Nos non scquimur ncc Ncstorianara divisio*
XI.
tn ccelum, et sedet ad dcxlcrum Palris, ct ilerum ven- ncm, qui propter duas naluras duas personas in
(«ruj est eum gloria judicare vico$ et mortuos, cujnt Christo insercre voluit; nec Eulychetis confusionera,
regni non erit finis. qui proptcr unam personam unam naturam in Chri-
X. RevoMlc ad vosractipsos oculos cordis ve.stri.et sto inserere voluit. Aniho a calholica lide deviantes,

inlelligite hiijus solidissimi symboli conscinionliam : impiclate pares, quia (idcm rectam non tenuerunt;
tle uuo unigcnito Fillo Dei scmpcr dicit, ct dc ihiabus sed errore impares, quia istc confundit, ille dividit.

naturis in uno Filio Dci, eiimdenique dicit natum de Sed ut horum impios el detestabilcs catholico sensu
Patre, Deum de Deo : eumdem dicit natum dc Spi- refutemus errores, utriusque naturae proprietatem,
ritu sanclo et .Maria virgine, passum et sepultum, el et unius personx tractemus arcanum. Unus esi Cbri-
resurgcntem die tertia. Quid est qiiod eum dividis in stus, idcm Deus, idemque homo, habens in vocabulis
duos filios, unum dc Spiritu sancto et Maria virgine el geslis unum quod humanitati, aliud quod propric
natuni, qiicm adoplivum asseris ; alterura de Deo divinae conveniat naturae, licet utrumque siraul ad
Patre, quem verum dicis? Certum namque est Do- unara ejus personam pertineat; aJ unamqne Filii

minum Jesum Chrislum, secundum catholicam njem proprietatem ei ad unara deitatis dignitatem. Igiiur
ct pracconia Scripturarimi, duas habere naiivilates, sicut Nestoriaiia impietas in duas Cbristum dividit
uiiam de Patre siiie tempore, alteram de niatre sine personas, propter duas naturas, quas ipsa Veritas,
virili conjunctione : et haruni duarum nativitalura quoe Chrisius est, palara in se ostendit ipse, dum
proprias habere naturas, Dei scilicel, qua de Patrc ait : Ego et Paler unum sumus (Joan. x, 30), propter
natus: el honiinis, qua esl de matre progenitus : divinitatis substaotiam. El iterura ; Paler major me
unus iilemqueDeus, unus ideraqite homo, unus idem- est (Joan. xiv, 20), propter humanitalis naturam;
<jue Filius Jesus Christus. Gemiiia enim nativitas ge- ita et vestra indocta temeritas in duos eum dividit
minara uni Christo dcdit naturam. Qui Deus est de filios, unum proprium, alterum adoptivum. Si vero
Patre, idem Dcus homo est de matre. Has itaque Christus est proprius Filins Dei Palris et adoptivus,
naturas, quas ex ulroqiie habel parenle, Apostolus ergo est alier et alter. Siiniliter, si in divinitate Driis

duas iiominat formas dicens de ipso : Qui cum in verus e:t et in humanitate 795 f^eus nuncupativus,
forma Dei e$set, non rapinam arbitratus esl esse »e alter [et altcr] est, et nullalenus sic scntientes po-
tequalem Dco, sed semeiipsum exinanivit, formam servi testis vobis evitare impietatem Ncstorianae doclrlniE :

aecipiens {Philip. ii, 6). Cernis in una Cbristi per- ^ «Ifia quem duas personas dividit propter duas
ille in

sona utriusque formae, ulriusque natur» mysterium natiiras, hunc vos dividitis in duos filios el in duos

contineri : idem passibilis el impassibilis, idem mor- deos per adoptionis nomen et nuncupationis. Intel-

lalis et immorlaUs; non idem et alter et alter, sed ligite quandoquidem hunc errorem vestrura, et hu-
(inus in duabus naturis. Sicut unus est homo mor- miliamini sub manu omnipotentis Dei, et discite
lalis tt immortalis n.orlalis carne veritalis doctrinam, ne sitis magistri erroris: ne
, , iramortalis
anima, sed unus est homo et non alter : sic unus est
dum Eutychetis foveam decliiiare, et perraixtionem
Christus in divinitate et io humanitate, non alter et [Querc., imperraixtionem] duarom naturarum ca-

alter et juxta evangelistam, si vere videamini, in Nestorii barathrura inconvenien-

:
Deus est Verhum,
et Verbum caro factum cst, utique caro Deus est ter dividendo decidatis, licct voce dissimili, tameii

propter Verhum, cl Verbuui horao propter carnem

:
confessione pari : quem enim fecit ille in personis
et est Deus et homo alterura et allerum, hunc vos facitis et in Chis duo-
Jcsus Christus Dei Patris unus
Filius unigenitus in
una persona, sicut saepediximus bus, et in divinitatis diversitate alterum et alterum :

etsemper diceraus. De his duabus formis et beatus quia nullatenus in unam personam conjungere po-
Augustinus in libro primo (cap. 7) de sancta teslis illum qui ait in rubo Moysi famnlo suo Ego ;
Trini- i

tatc ita disseruit dicens

'
sum Dcus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob
: < Semetipsum exiiianivit
formam {Gcn. xxviii, 13). Et illum qui ait Deum Pharaonit
servi accipiens. Neque enim sic accepit for- :

mam servi, m amiueret formam Dei, in qua erat te consiilui {Exod. vii, 1). Unde et beatusGregorius
acqualis Patri. Sic crgo iccepta in quadam homilia in Ezcchielem propbeiam (Homii.
estforma servi, ut
non amitteretiir forma Dei, cum jn 8 in Ezech., n. 3), in Cbristo omnino naturalem
furma servi, et
in forma Dci, iilem ipse leslatur divinilatem esse,
non nuncupativam. Ait
sit Filius Virginis et Dei
Patris «. Et post pauca enim, dum de Dei vocabulo traclaret, Ecce consii-
. < Proinde in forma
:
Dei
fecit hominem, iii forma servi fictus cst horao. Nam
lui te Deum Pharaonis : < In Scriptura sacra ali-
8iPater lantum sine Filio fodssct quando Dcus nuncupativc, aliquando vero Deus
hoiuinem, non es-
scriptum csscl, Faciamus hoininem sentialiler dicilur. Nuncupative cnim diciiur,
ad imagincm sicut
et
similitudinem nostram {Cen. i,28). niinc ad Moysem diclum est : Erce consiiiui te Deum
Ergo quia forma
Dei acccpit formam scrvi, riiaraonis. Sicul iterum Moyses
utrumque Deus, utrum- ait : Si qiiis homo
hncvel itlud fecerit, applica illum ad deos,
qiie homo; sed utrumque Deus pioptcr vidclicet,
accipieniem
ad sacerdotes {Exod. xxii, 8). El sicul
" lutegrum lexium vide loc. Psalmisla ait
cit.
157 DOUMATICA. — ADV. BELICCM I.IKIU VII. — LIB. I. iZi
I)eus str:'i III sijmigofia deonim, in mcdio aulem deus A 1'i'iiiti onini|i()lt'iili'iii iuiiiiir..'»rc scliMt; quod s^pius
ilisccruit {Csdl. Lwxi, I). Ksseiili.ililer aiUftii Deiis logciilcs (iniiiue inveiiirc possuiit, qiiani ut cxcinplis

(licitar, siciil ipsi" aj MoystMii Jicil : Kgo sum Detis itidigeat : et ipsi^ qiioquc Pater Filiuin siiiini cimi
Abrahiiv.i, et Deus haiic, et Dciis Jacob [Exod. iii, nomiiiarct, sicut iii saiiclo lia|ilismn lc-itur, iilii ait :

6). Unile Paultis apostolus volens I>ei noiiien nuocu- /iic est Filius mcns dilectiis, in quo milii bi ne complw
palivuin ab esscnliali (iisceriiere, ail : Quorum patres cui {Matth. 111, 17). Similiter cl in nioiitc sancto ati-
ex quibus CViri.?(«!i sccundum carnem, qui est bene- dienlibus apiistolis, qui cum cocranl : Itic csl Filius
dictus supcr omuia Deus in siecuta (liom. ix, 5). Nun- mius dilectus, in quo mihi beiie complacvi, ipsum nu-
ciipaiivus euim Deus iuler omnia, csscntialis auteni dite {Matth. xvii, o). Ergo divisioncm iion fccit \nx
super or.inia. Ut ergo ostcnderet Chtistuni natura- palcrna intcr Filium el Filium, qnia (lurm prnpriuni
liiei- Deiirn, non hunc Deuni laniuminodo, sed Dcuni silii frcnuil e.\ aUcrnitale, propriuin quoque silii vo-
super oniiii,! c.ise memoravil : quia ei. jnsliis qullihct liiil lialicre cx malie. De hac qiioiiiie lcslincationc
Daiis cst, scd inter oinnia, (juia nuncupntivus Deus paiernx' vocis et heatus Deda prcsb) ter in cxposi-
est : Chrislus aulcin Duus supcr omuia, quia natu- tione Caiitici ranticonim hiijusmodi incntioiicm fc-
ralilcr Deus est. » Igitur non aequa proprieiate suiit cit : « Dileclus mcus cnndidus ct rubicundns, electus
fdii Jaco!) palriarchsp Judas, qui sibi iii propriuiu B cx viUiibus {C.ant. v, 10) : candidiis, quia siiit, pcc-
filium gcnitns est, cl Fphraim, quoui qiiidem ipse cato; nibicundus, qitia .suo saiiguinc nos redeinil;
pjlriurcha a^ioptavil sibi in filium. Et licet de utris- cleclus c.\ niillibus, quia ex omni gcncre liumano
quc nepotilius rcgalis prosapia orta cssel, tnmcn umis mediator Dci et hominum, per qiicm niundus
(^hristus magis \oluit dc cjiis iicpolibus nasci, qtii rccoiirilialnr, assuniptus csta Dco. Sohis nioit^iliuni
proprius iilius fiii, quam dc illius, quem palriarcha a Deo de ccelo dignus fuit audirc : Uic est Fi-
sibi adopl^uit in filiiim. lius mcus dilectus, in qv.o mihi complacui (Miitth.
XII. Qiiod vcro dicitis » : t Chiistum duo» habere XVII, ri). I

pntres, Deuin Pinnipotentem, el Diivid regcm:el iion XIII. Qitis est tam conlcnliosus et tam pcrfidiis,
possc propiium jiiium Jitos haheie patres ; » «piis csl qui tcstimonio Dci Palria non credal di' I ilio siio?
homiiium qiii co iiiddo iion h.ibcal pn.-t propiiumpa- Ouod IcslimoniiiiM piirfaliis doclor dicil 5iipcr illiini

trem, ct aliuin palrum, quoDavid fuit patcr Chrisli? vcnisse, qui mortalis fuit : ubi locuni habct vcslra
Non solum iiiiiiin, scd plures ctiam, sicut ipsa beata conten:io eum ucgare Filium Dei essc piopriithi,
Virgo, Omnipot«'ns poluit habere palres, dc quorum qiicm suo tcstimoiiio sumniiis Paler siium essc pio-
gcnealogia orta cst a patre se gcnerante, usipic ad priuin, ctiam ct dilccumi lcsiatus e-t? Ntscio qti.n

Daviii; \cl cliani usquc ad ipsum Adam •

licel qiio- C c:ccilalc seducli cstis, quasi non possil cjisc propriits

dam speciaii rcgix digtiilatisprivilcgio proplcr Cliii- Filitis Dci, qui ex Vitgine natus esl. El quomodo
sium, fili:i David dici debcat, sicut ct ipse Joscph sancta Dci Ecclcsia heatain Virgineni gcnitrircm Dei

David filiiis dicilur, ad ((uem angclus ait : Joscph, fili appcll.ire solel, nisi quia ille ipse qui naius est cx

David, noli timere accipcie Miirium coiijuycm tuam ejus carnc, propriiis cst Filius Dei •
ci qtii natus csl
(Malth. 1, -20) ;
cx David seminc sanctissima
qiiia (!x siibst:inlia Dci Patris, propiiiis cst Filius Virgi-

\ ugo M.iri:i oria esl, dc qiia sibi Chrislus carnein nis? Lt iti iitraquc generationc sit proprietas, iiuii

assiiiiipsil. Jam, scciindum qnod vobis placet, hono- adoptio; verilas, iion appellalio. Sicuti in lihro cc-
ribiliMr est iii Christo patcritilas Ii;ivid quani paler- rlcsiasticorum Dogmatiim lcgilur, iibi post ratholi-

iiitas Dii Palris.Ft quid vnUs dc Josepli ipso riiccrc, cam sani t:c Triniuiis confcssioiiein dc Filii prnpric-

dc qiio cvangd st:i ait : El trat juiler ejus et matcr tate iii ittraqiie iialiira rongrucnlcr aposlnlicis Iradi-
miraiitet de /ii«, qun' dicebantnr de eo ^Luc. ii, 55), liiiiiibus inscrlnm lcgilur ^ : t Sim Paler cariiciii

el ipsa malcr Dninini nostri Jcsti Cliristi : Ft7t, qnid assumpsit, ncque Spirilus sanciiis, scd Filiiis taii-

ftcisti nobis sic? cgnel pater tuusdolonlesqiiwrrbamus titm : ut qiti crat diviMitalc Dci Filiits, ipsc ficrct iii

le{lbid., i9,\ Ciii • t ipse filius rcspniiclil Qnid cst

;
hominc lioniinis Filius : nc Filii iionicn ad alti riim
qufid <iu<rrebutis mc? Scsiicbatis iiund in hi.squir Pu- Iransirel, <pii non eral nalivilaic Filiiis. Dci crgo
tris mei sunt oportel me esse (Ibid., 40)? llt ostcn- Filius, hominis faclus cst Filiits : iialus sccunjuiii
derct Palrcin suum csse Dcuni, mogis qiiam Joscpli. vcrilatcm natunc ex Deo Dci Filius, iit sccundiim
T.iiiicn, ul sanctus .\ugiistiiitis ait, magis Clirisliis vcritalciii iiatura^ cx hominc lioniiiiis Filius : ut vc-
c.<il liliiis Joscph, qiiam si ciini adoplaiot :iliiinilc, rilas gcnili niin ailoplioiic, iion :ip|icllaliiinc; sod iii

qiiia de iixore siia iiatus est. Idcoqiic vcliin icspon- iiliaipic ii:ili',itaie Filii niiiiicii iiasrciulo liahcrcl, ct

dcalis, an magis sic Jcsus Chiistus, cx Viigino iia- cs^ct vcrus Deus, ci vcnis homo, miiis Filiiis. ^nn
lus, esl Dci Patris, aul ipsius Joseph filiiis? NulLilc- crgo diios Chrislos, neqiic duns filios, scd Uciini ci
iius aiidrtis, ut rcor, p.ilerniL-iIcm Joscph pr:cfcrrc linmiiicin niiiiiii Filiitm; qncm prnplcica cluiiigcni-
palcriiiUili Dci Patris796 i"Clirislo Jcsu, ncaperla tiim diciniiis inaiicnlriii iii ditabiis siilislaniiis, sictil

vos involvatis blasphcmi:) : diim iilii [/'., nbiipic] in cicaUir.T \cril:iscoiiItiliI. noii cniifitsis n.iliiiis, ticipic

saiiclts Evangeliis illc ipscDcusChrisliis sibi Patrcm immislis, siciil TimOLJiiani Vdliint, scd sociclalc iiiii-

• Vid. iiifra, ViJb. iii, n. I *> Inlcr Apiii-nl. ad (>|>p. sacrli Aii7its(ini.

Pairol. Cl.
15'J U. F. ALCINl SEU AI.CIINh OPERUM PARS I». 140

lis. Deiis crgo lioininera assumpsil, homo in Deiiin A 1" hoc aulem illum adoplivum creJimus apud l"a

iransivit; non naiurie versil>iliiale, sed Dci digna- trem, iu quo secundum carnein filius csl David; nou

lionc, ut nec Deus mularelur in humaiiam substan- tamen in lioc quod Dominus existit. > Iii mullis euru
liomo in divinam, dicimus similem et nos, in pluribiis dissimilem si-
tiani assumcndo Iioniincm ; iiec :

glorificaius in Deum. » Nain si nccesse est milis in natura, ul dicilis, sed dissimilis in g'.oria.
licet

adoplivum csse Christum Dci Patris, piopisr qiiod Dissirailis esl nobis, si iiobiscum cst adoplivus filius

cx subsiaiitia sua natus non est secundum carnem, et nuncupativus Deus? Videfe nc vobismetipsis coii-

«Iiiouiodo uoii cst adoptivus Clius Virginis ille qui traria dicatis : quem asseritis in nalura nohis per

iiatus est ex Dco, quia de cjusdera Virginis subslanlia omnia similem, hunc eumdem dicitis dissimilem in

rreatiis non esl? Ergo si necesse e^l lioiiiiiiein ex gloria. In hoc enim dissimilem illum nobis dicinius,
Virgine natum, Viigiiiis(|iie (iliuni adoptive esse Fi- qiiia noii solummodo piirus homo natus cst, sicut

lium Dci : ipso modo iicressarium cst Dcuui Dei Fi- iios, sed ctiam Deus honio. Similis in eo quod Apo-
iuin adoptive esse lilium Virginis, quia alia subslan- stolus ait, quia pueri communicaverunt carni el iati'

lia est Dci Patris, de qiia essentialiter natus cst Dei guini: el ipse simililer participaiit eisdem, uipermor-
Filius; alia Virginis, de qua corporaliter natus est tem destnieret eum qui habebal mortis imperium
CUristus. Aut si hoc non audctis dicere, quia Ciiri- B [flebr. ii, 14) ; dissimilis vero in eo quod eamJem
slianuni noinen haletis, ul bcala Virgo non sil pui- iiiortein i:on misera necessitate, scd niisericordi vo-
prte Dci genitrix; sed per adoptionein, ajquum est iil Ijniate susc 'pit, ipso testanle : rotestatem liabeo po-

uoii audeatis afTirmare Glium Viigiiiis adoptivum ess? ttendianimam meam, et potestatem habeo sumendi
Dei Patris Filium.Qiiid igitur reslat nisi ut ulriusque eam (Jonn. %, 18); nam nos necessitate moriniur
parciitis verus el perlcctus iu duabus subslanliis con voluntate, sicut Aposlolus ait : /n hoc enim imje-
Jesus Christus sit 797 Filius lotus Dei Pairis pro- miscimus,quod supervestiri volumus, ut absorbeatur
prius, lotus Virginis malris proprius, ut sit uniis hcc mortale a vita (II Cor. v, i). El in hoc dissimi-
Christus, unus Filiiis, et iinus Deus? lis quod caro illius, quam dc Virgine sumpsit, caro

XIV. Audiainus quid heaius Augustinns inepislola esl Filii Dei proptcr unionem Verbi, quod caio fa-
ad Hilarium et Prospcrum « de liac mirabili et spe- cliiin est. Dc cujus supereminenti gloria el incompa-
ciali Christi oalivitate dicat : « Respondeaiur, inquit rabili omnibus sanctis, illius utique qui ex Virgine
ille, bomo ut a verbo coaeterno in unitatera personae facius est, verus sit unigenitus Dei Filiiis, pra;fatus
assuinptus Filius Dei unigenitiis esset, iindc hoc pnter Aiigiislinus iii libro qiiem dePra^scnlia Dei ad
meruil ualura liumana, ut ad hanc ineOabilem excel- D irdanuni srripsit (.Vioh. 401, mirabililer ct subli-

lcnliam pervcniret? Noiine facienle ac suscipieutc i'jilcr disscruit, iia dicens : < Quid ergo est? Iiocne
\eiboipse homo, cx quo esse coepil, Filius Dei uni- iiiteresse arhiiramur iiiter caput et menibra caetera
"flS esse cncpit? Nonne Filium Dei unicum fomi:'.a quod iii quolibel quamvis praecipuo membro, velut in
Jlla gratia pleua conccpit? Noniie de Spiriiu sancto ali(|uo magno proplicia aut aposlolo quamvis divini-

elvirgine Maria Dei Filius iiuicus iiatus est, iioncar- tas habitet, non tamen ul in capile, quod est Cliri-

nis libidinc, scd singulari D.i luuneie? t (Juid eigo stus, omiiis pleniludo divinitalis. JNain et in nostro

ambiguitatis habet lanli Patris tesiiuioniuiii? Ecce corpore inest seusus singulis membris, sed non tan-
eum qui de Vjrgine natus cst, unigenitum et unicum tus<iiiantiis in capite, uhiprorsus omnisquinqueper-
Dei Filiuni iion diiliitavit noniinare elcredere. Nun- tilus est. Ibi enim et visus est, etaudilus, ctolfaclus,
quid III1U3 Fdius uiiius Pati is putest utrunMiue et ct guslus, et lactus : in CKlcris autcm solus esl
unieus esse et adoptivus? Vel dequolibet sanctorura tactiis. An ctiam prxier boc quod vclet in teniplo
legitur, nisi de Chrislo solo, qui nalus est ex Virgiiic, iu illo coiporc habitai omnis plenitudo diviniiatis,
unigenitiim Dei Filium dici? est aliud, (luod iiitersit inler illud caput et ciijusli-

XV. Et si parum credilis lostinioniis sanctoriim betmembri esccUeiitiain? Est plane, quod singiiLiri
Patruiu,credile ipsi Dei Filio dc se testiinoiiiuni].'ro- |v quadam susceplione honiinisillius una facla esl per-
lerenli. Ail ciiiiii in Evangclio ; Sic enim dilcxil Deus sona cum Verbo. De nullo eniin 798 sanctorum
wiundam, ul Filium suum unigenitum daret{Jonn.in, dicipotuil, aut potest, aul potcril, Verbum caro fa-
IG). Qiiis autem datus est ])ro iiiundi salute? llle ctum. Nullus sanctorum qualibet prsestantia gratia^
utiquo qui torcular calcavit solus, et sanguinis etSi- iiiiigeiiiti nomen acccpit, ut quoJ est ipsum Dei Ver-
gione nibicmula habuil vestimciita, qucm vos per om- bum aiite sscula, hoc siuiul cum assunipto homine
nia oimilem essc nobis, absque lcge peccati, conteu- dicerciur. Siiigularis esl illa susceptio, nec cura
dilis, sicul in libelli vestri serie ostenditur, ut ipsa hominibus aliquibus sauclis quantalibet sapientia et
verba ponamus qlis vos in codcm posuistis, diccii- sanclitale prxstanlibus ullo modo potest essc coro-
les : « Non in gloria deitatis, in qua pcr omnia simi- munis, ubi diviiisgratiae saiis iiersi)icuum clarumque
lis cst Patri, dissiinilis vcro omni crcatura;; sed in docnmentum esl. Quis enira lara sit sacrilcgus, ut
sola huni;iiiilalc, in qiia per omnia similis facius csl audcat affirmare, aliquam posse animaro per meri-
uohis, exccpi;i legcpcccati; similis utique in natura, tum liberi arbitrii, ut alter sit Chrislus, efficere? Ul
ciii tameii iiullussimilis cxslat, vcl ;>iq'Aalis in glnria. cnim ad personam Verbi unigeniii pertineret, quo
' Episliila igiioia
 :

Ul D0C1!\TICA. — ADV. FELICEM LIBUI Vll. - LIB. V i:i

pacto per iihenim arliitriiim comii imiicr omnibus A liomo est qui assiimptus est. i De quo et Aposlolui
et iialuraliter datum una sola ar.inia mcruissct, nisi ait, c( est omnium (Rom.x, 12):eisiest
Domiitns
hoc sini^nlaris gratia pr.-cslitissft, quam fas esl prx- Doininus omnhim, ulique ei Dominus est David, do
dicare, de qua nefas ct judicare velle? i De hac cujus seniinc uatus csl carnaliier. IIoc idco tam sub-
eliam excellenlia illius hoininis, qui de Virgine natus tilitcr inlerrogavit ipse Deus Cliristus, ut inlel-
cst, idem Palrr in epistftla pnrf;it:i ad IlilBrium et ligciclur eumdem esse Dominum David qui ct
Prosperum suhlimiter cnarrat, uhi aluindaliler dispu- filius est.

tat contra adversarios, qui seipsos aquales esse con- XVII. Etsihoc p.iruin videatur inGJeliiati vestra;
lendunt in gratia Cbristo propter c<mim»nionem iia- tnnli Patris lestimoiiio Dommum esse qui natus esl
turse, ponens prinio vcr! a adversaiiorum hoc modo: de semine David quoque, o Felis hiijus novi-
(iit te

e Respondcal, inqiiil, honio Deo, si audct, cl dicat, tatis assertor, specialiicr angelrae voeis asserlione
Cur non el cgo ? El si aiidieril : liomo tu quis es alloquar), audi etiam loquenlcni ad pasloies dc Dei

qui respondeas Dco? ncc sic coliibcat, sed augeatim- orliiangelum Dei : Xatus est, inquit, vobis JQQIiodie
pudenliam et dicat : Quoniodo aiidio, Tii quis es o Salvator, qui est Cliristus Dominus in cni/.i/e Diaid
IiOmo, cuni sim quod audio, id csl liomo, quod ct l.uc. II, II). Ne soliim utiqiie Cliiislum hominein
ille de quo ago; cur non sim qnod illc? At enim gra- " intciligeics, et Dci libi cl Salvatoris noinen adjccit
via ille talis el t.intus csl. Ciir dive:sa est graiia, uhi scilicc; ut qucin Salvaiorcm essc tognosccrcs, Deuni
naliira eomnumis est? Certe iion esl personarum iiequaqunm esse dubitares : et cuni salvandi vii tiis

accplio apud Deum. Quis non dico Christianus, sed noi:nisi divinx competeret poleslhti, di\inrc cain po-
iusaiius bacc dical? Apparcat ilaque nobis in noslro tenti;ccsse non ambigerts, in qim poicniiam salvaiuli

capite ipse fons graiia;, unde sccundum uniuscu- esse didicisses. Sed ct hoc iiicrcdulitali tune paruii»
jusquc mensuram super cuncta ejus membra diffun- forlasse videatnr, quiaeum angclus Domini poiius
dil. Ea gratia fit ab initio Qdei sua; homo quicunque Salvatorem, quam Deum aut Di;i Filium noiuinarel,
Cbristiaiius, qua gratia homo illc ab initio factus esl cum utique inipiissime Deum neges, quem Sal\ato-
Chrislus. Dc ipso Spiriiu csl hic renatus, dc qno cst lem esse fatearis quem beatus doctor genlium Sal-
:

ille iiatiis. > .\liier, ul sanclus Aiigustinus vult intel- vatoiem sscpius uominarc non dubiiavi', diccns aj
Hgi, pleniludo foniis manat, aliler rivnli mensura Tituni Apparuit enim gratia Dei Salvatori» ncstri
:

ciirrit de fonle, quod beatus Baptista testatur : Non (Tit. II, 11). Audi qiioque aichangelum Csbrielem
enim, inqiul, ad metisurnm dal Deus npirilum (Joan. MariaE virgini prsedicantni : Spiritus, inqiiit, sanclui

III, 3i ct o'o). PatiT enim diligit Filium, el omiiia de- superveniet in te, et virlus Altissimi obumbrabit tib!,

di" in manii ejus. De rivulurura mensura Aposlolus ideo ct quod uascctur m te sanctum, vocnbitur Filius
tcstalMr : Vnicuique noslrum data est graliu secundum Dei (Lut. I, 55). Vide^ queniadmoJum nativiiatem

mcnsuri.m donationis Christi (Ephes. iv, 7). Dei indicaturus divinitatis opcra primiserit Spiri- :

XVI. Et qiiiapaulo anle fecistis menlioncm Davi.l, tus cnini sanclus (inquil) ven.et in te. et virtut Allis-

velim dicaiis, de quo rmerrogassel ipsa Yeritas Jii- timi obumbrabit tibi. Pulcherrinie loqueus angclut
d;POs, ubi ait : Cujus Filius esl Christus ? Dixcrunt excellcnlia vcrhorum nnijestateni divini operiscxpli.
David (Matth. \\\\, it). Ipse aulein proposull ill s cavil. Quid enim tanti apparatas opus eral in nati-
quscsiioneni, quomoJo diclum sit; Dixit Dominus vitatc unius infantuli) ut tu vis, adcpii\i? Pater
Domino meo; scde a dcxtiis meis. Si lilius est David, obuiiibravit, Spiriias sanclus imprTgiia\il, Filius iu-
quoinodo csl Dominus cjus (Ibid., vers. 4i, 43)? Cui cariialus cst, dum oincis coelestis lerrenaque crea-
auteni nalurx diiiiini esl, sedc a dexiris nieis, divi- lura solo jubenlis vcrbo facta cst : ut habetur in
iVc aii humanx'? liumanjc scilicet, ut in symbolo psalmo . Ipse dixit, et facta sunl, ipse mandavil, et
cniilalur : qui ascendit in cailos, et sedet a dextris creata sunt (Psal. cxlviii, S). Cur parum fuit jus-

Dci. Uiide ct Marciis cvangclista in fine Evangelii sio dicciilidf sicut in cxleris omnil iis creauiris, ad
stii ait : Et Dominui quidem Deus [Jcsus], ]'oslquam iinius hominis procreationem, si lantummodo punis
locutus est, assumi>tus est in caium, et sedit a deitris
' ' homo natus csi, et non Deus, vel cliam Dci Filiii»

Dei (Marc.wt, 19). Natur;c cui dictiim est, terra es verus? Scd illa uiiqiic oinnia opera aiigclicaruni po-
et in terram ibis (Gen. iii, 19), Iiiiic dicliim esl, scde lesiatum, vel oinnium creaturarum facia sunt per
n dextris mcis (Psal. cix, 1). • Iloc dixit Cbristus, i:t jussioncni Dei : nativi:as aulciii Dei Filii ageiida lion

bealus Ilicronyiinis cxposiiit iii traclatii hiijus ps;il- erat, nisi per advcntum et operationera saiictB Tri-

mi », ad Pliaris.E0S, qiii siiiiplitcm liliiim David con- nitatis : quia ei concipi Deus ab hominev nisi se do-
lilebantur Chcistum : Si fdius est Dav\d, quomodo nantc; el nasci, nisi se ill.nbcnlc, non potcrat. El
vocat fiiium suum Dominum ? i Et paulo post, idcin iileo archangclus supiTvcniur.im Virgini tnajcstJli ii:

ipse : f Videle ergo quid dicit ; Oi.til Dominus Do- sacrara indiciibal ; vidclicet ut quia agi laiila res pei

mino mco. Num hic [Eorte, hiiic] cui prxfipitur ut humanum oflicium non vale' ai , ipsius adruUiraui

sedeal? Deiis non sedet, assuniptio corporis scdet. diccrci m.ijcstalcm in conccplu, qiil cral futurusti

Uuic crgo prxcipitur ut scdeat. quia [Hier., qui] parlii. Etquia Deus siipervenil in conc^plionp, IJoo

• S. IIipr.,in Breviario in Psallerium, quod huic cniditis nostrx siaiis inter supposila el lern npusciila
s5!;cto Patri Alcinnus quidem altribuit; a viris vcro rcjiciiiir.
 J
:

OfKfU M l\RS IH, Ul

iV: B. :F. AI.UINI SF.U .VLCIJINI
Tl.omas npos(olus conligissc n«c
lutiirus al D.US iu .pariurilione. Lt qui.l .le Deo. A .orpus l)o.ni..i ,

C.hrisluin Doiniiium Dcmn .lixissfi legcrPt [Cnss., lo-

nisi Dciis nasci poluil? Spiri(u« c «1 DcHs {Joan. iv,

.Mcliirl. Std imini.lari qund in KvaiigcHo Dci scri-

«piritu, »t iii syniliolo
21), ulAposlolus ail; dc quo
puini cst, ncqiiaqiKiin polcsl. Ca-ium enim et tcrra
est Kiliiis Dci.
Miilitaraus, cx Maria virs;ine natiis
{Maltlt.
archangolus Ideo- trunsibuul, vcrha rero Iki nnn pnrlcribunt
Addidil quoque quxrenti Vii-gini ;

Eccc cnim cliani nii.ic tibi illc, qui limc

Filius Dei XXIV, 55).
que quod ex te niucelur sancliim, vocabilur Deiis osl.Je-
non ignorcs hii.ic tanlM tcslalns e«t Thomas aposiolus, cUHTiat :

(Luc. I, Iloc csl <iicc.'c

35). :

sus qupm Dens cujiis nieinhra palpQvi, non

sacramcntiini idco tcti(,'i,
rei apparaluni, lioc tanli niyslerii .

tenui ncc inlraclaliilia lentavi

quia ex lc nascctiir Filius cgo ineorporalia ,

in tc vcnict niajesuis Dei,

[Cass., Iractavi]. Non Spiriliim manu conligi, ut de
flinplins dici
Dci. Quid hic ullra ambijii aut quid
co tanliim Gredar dixisse, Dcus csl. Spirilus jiixla
Filium na-
potesl? Dcuindtxit supervenluruni, Dci
Domini mel dictuni, carncm cl osfia non habet (I.uc.
Miilurum. Tu quaerc nunc, si placet, quomo.lo aul
qui x\i\, M). Ego corpiis Domini nici lctigi ego car-
Dei Filius sit? quomodo aul Dei Filiiis non sit,
:

ncm et ossa palpavi ego digilos rneos in locum vul-

aaius cst? vcl si D.i Fiiius sit, quomodo Deus :

ncriiiii niisi, ct de Christo Domino mco, quem pal-

.100 sit?
E pav. ram, pnK;lamavi Dominus meus et Deus meus
XYIIl' Si vero nec arch.ingelorum credis lestimo-
;

qui ail , nl,i Nouenimnovi inter Christiim ct Dcum faccrc di-

tiio, crede .vjllem ipsius Dci r.ilris,
moiite sancto, siciil Btanliam, insercre sacrilegas opiiiinnes iolsr Jesum
traiisiiguralus cst ChrisUis in

meaa, in quo mihi bene ct Donm nolo, devellerc a seipso Dominura meum
praediximus : Ilic esl Filius
d7). Qiiam vi- nescio. Fac esse ;>. mc qiiisnuis divers:» sciiiis, qiiis-
complacui, ipsum imdite (.«/.(rii. iii,

qnis divcrsa loquciis Ego aliud Chrisliim ipiam

sionein pra'cepil aposlolis lacere, doncc Filius honii-
:

Dciim esse noo novi 'hoc cum coapostolis meis tc-

nis a monuis resnrgcrct; ne diim gloria pr*dicarc-
:

Cur nui, hoc Ecclcsiis tradidi, hoc genlibus prndicavi,

tur inajeslatis, criicis niystcriuni iinpediretur.
esl hoc eliam tibi clsmo : Chrisliis Deus est, Christus
eiiiiii, si de divina iialnra Dci Filii dixisset : ftic

Dciis cst. Aliiid niens sana tion sciilil., aliud Cdcs

Filius meus dilectus, taceri proecipitur, dum tolies
s;>na non loqiiitur diviii! a se diviiiit;is noii pot.'Sl
Christus sc ostcndit palam , el pra-dicavii Dei cssc ;

et Pnte.r unum sumus cl cuin Htiqiic quidqiiid cst Christus, Dcus sit, inve-
Fihum, veluti uhi ail : fiffo

Item Qui vidcl me, tiidct et Patrcm iiiri in Dco aliucl non polcsl quara Deus
(Joan. -x, 30). ;

(Joan. XIV, 9). Ilem : Omniu nuir Putrr facit, ha-c et

\X. Quid ais tii nunc, hxrcticc? sufTiciuntnc h:fc
Filius simUilcr facil (Jcoi. inidta f.(lia,
v, l'.t) : < i

^ ,,.>,,i,„on,a (i,|pj p.j„ni summx iiiridclitali, an a !huc

ubi sc in divina subsiatitia omniiio V;ilri :rqualcni, quid vel post piophctas,
aliqnid addcndiim csl ? F,t

et Palris csse F"iiinm non .taeiiii. Scd ha^c vox pa- vcl post aposlolos a<iiii potcsl, nisi forlc, ut Jiidai
lerna ad hoc in bapiismo supcr Filium hoiiiinis facia (luondam expostulahant signuin sibi de coelo, etiam
est, ut agnoscerclur el erclenMui vcnis cssv Filios tn tibi dari postules ? Suil pelenli libi hoc, ilUid quo
Dei hoino, qui ex subslantia beai.<> Virginis cr(\it.js
Tcsponsura liinc illis est , necesse est rcsponderi :

est. Cemratin prava el adultcra sigmtm quwrit, el sitinum

XIX. Sed forte me.-e panitalis seiisiis tibi ncn siif-
non dabilur ei, visi siqnum Joncv prophettv (Mutlh.
ficit, ut ile Christo, qui dc Viiginc iialus esi, bjcc
signum hoc, ve! cnm
XVI, 4) ; et verc sufiicerc libi
testimonia Pairis prolala sint. .\ii<li (»tiam rpiotimdo
Juila-is crucifigentibus poterat, ut Dominura Dcum
Patres iiostri viri vere catholici respondcrunt antc-
iiostrum, eiiam hac re sola edoctus crcderes, quem
ccssoribus inis, qni Christum ncc Dci Filinm, iicc
.'tiam illi qui pcrseculi fuerant, crcdidciUiU. Sed la-
Dciim verum volueru.it credcrc, ul caileni vcrba po- inen quia coelestis signi fccimus ineiilionein, oslcn-
namus, 800 1"-^ leguiitur hi lihro b(;iti Cassiani
dain tibi de coelo signum, et quiJcm tale, cui nec
(Lib. 111 dc Incarnal., cap. 15 cl if>) : \r\ sic divino.
(hvmoncs uiiqnam contradixerunt, dum ipsa veritalis
inquil credas testimonio a signis cudcslilnis, qu.T
,
p „ceessitale cogcntc, licct Jesum corporcnm csse cer-
super baplismum Christi appanirriiiil. II;cc siiiil
.icrcnl, Deum tanien, quod crat, esse clamabant.
vcrlia fidei calholicc. i Qnid ftff> apostoliis Tliomas Qiiid crgo ait evangelisla de Doniino Jesii Cliristo?
leligit, cum ad palpandum Dcum ;h ccssisscl V C.liri-
Daptiiatus, inqiiil, confesiim osccndt de aqua, et eece
stum utiquc abs<[iic dubio ;
qiiid aulcni cxrlaniavii ?
aperti sunt ei cceli, el vidit Spirilum descendentem
Dominus, in<]uit, meun et Dens mcus (Jnnn. \\, 28;. sicut columbam venietitem super se, et ecce vox de cv-
Nuiic si potes, ct Christum a Deo scpara, ci iinmuia lis dicens : llic est Filius meus dilcctus , in (juo miii
dictiim hoc, si vales (k» dialecUcani dispnlalioncm, complaciti (Mallh.
:
iii, 16, 17). Quid" ad Ikcc niinc,
da prudenliam iiMindialcm, ct sinllam ill:im vcrbosa Ihcrctice, ais? diclum displicet an persona dicentis?
calliditate sapicnliam : verle omncs lclc in ficics, cl ncc iiitcrpretaiione ccrle indiget inlelligentia allocii-
coutrahe , quidquid sive animis, sivc arte valcs; tionis, ncc conimendatione verliorum dignilas allo-
qiiidlibet dicas, qnidlibct facias, cxirc binc niisqnam quentis. Deiis Pater cst qui dixil, evidens esl ^JOd
vales, nisi hoc, quod ajiosi.oliis iciigii, Deuni fili^a- dictuin est. Nnnquid tam impudi-iitem aut sacrilp-
ris. Et quidcm, si qiio inoilo possis, imiiiiit:irc for- gam [rass., tain sacrilegam] voceni proferrc poteris.
san liisluri:v evaiig.'li<\T pi.cMicalioiwm vel.s, ut nec ul dicas, de unigcnito Dei F'ilio ncc Deo Palri esse
115 DOGMATICA. — ADV. FELICLM LIBUl VII. — LIB. 11. 14G
crcilfcnrtuin ' flic est crgo, imiiiit, Fi/iiis meus dile- A quiJeni nou unuin, scd et miiUa et siiigiilaria. Ilabes
c/Ms, iii quo mibi comiilaciii. Seil leiilal)is forsilan euim uiium in apertioiie ca;li, aliud in Spiritus de-

dicere, iil est deiiienlia, de Yerbo lioc, non de Chri- sceusione, terlium in Patris voce ; qua; utiijue oiiinia
slo dictiiin fnisse : Dic mihi ert;o (]nis erat qui bu|>li- Chriblimi Deuin esse di.claranl eum et rescra- ; (|uia

zubatiir, Yerbmu aii Christua ! Qiiis baptizaiiis essot lio C02l(M'uin Deum indical, et descensio super euiii
in Jordane, caro an Spiritiis ? N<^gare utiiiiie non po- saneli Spiritus Deum approhal, et allocutio Palris
tes Christum fuissc. IIoino ergo ille ex honiine ac Deum essc couQrmat. Ne(|iic enim vel cttliim nisi

Deo natus, Spiritu sancto iii 801 Yirgincni de-ceii- Domini sui honori patnisset ; vel Spirilus specic
denie, et viKute Altissimi o!)uiidiranto conceptus, (orpoiali, nisi super Di'i Filium descendissei ; nec
ac sic hominis et Dei Fiiins, illo iUii|ue, ut negare Paler Filium nisi vcrc Filiiim declarasset : pra;ser-
non potes, baptizatuscst. Si ergo ille baptizaius cst, tim cum his diviniu nalivilatis signilicationibns, quae

ille ct Doraiuatus : quia illc utique nomiiiatus, (|ui non solum veritalem pia: fidci confirmarcnt , sed
baptizatus esf. Hic est, in(piil, Filins meus dtleclus, etiam pra\ilatem iinpi:e opinionis e.Kcliidcrcnt. Inef-

in quo mihi complacui. Nunquid dici signiflcantius labili eiiiin divini dicti magnificcntia, cum expresse
aul expressius quid((uam potest ? Chiisius bapiiza- ac sigiiificanlcr dixisset Pater : Hic etl Filius meus,
iiis est, Ghrislus de aqua ascendil, Cliristo baplizato B addidit eliam illutl quod consecutum est, dilecius.
cueli aperti sunt ; descendil superChrislum corporali scilicet ct, in quo milii complacui. Ulique sicut eum

spccie Spirilus sanctus, Chiislura Paier appellavit per propheliam Deum fortem.eLDeum. magnum jain
(C«ss., propler Christuiu columba descendit : super pr.-edicaveral (Jsn. ix, 6), ita hic dicons, Filius mcus
Chrislum in corporali specieSpiritus sanclus asiilit; diUrtus, in quo complacui, super proprii Filii sui no-
Christum PatBr appcUavit]. IIoc si de Chrisio di- mcn, cliam dilecti et complaciti sibi nomen Filii

ctufli negare ausus es, superesl ut nec bapii/aiiin» adjecit [Cass., insuper proprii Filii sui noinen adje-
Christiim luisse, nec Spiiitum descendisse, nei- Pa- cil, eic.] : ul propnetaiem divins, scilicei, natuue
treni locutuni fuisse conlendas. Sed urgei taraen et nomiiiura significarcL adjcctio : et id ad honorem
preinii te ipsa verilas, ut etiam si conriteri eam iio- Filii Dci pcculiariter pertineiet, qiiol nulli oinnino

lis, taraen negare non possis. Quid enim ait evangc- homini coutigisset. luique sicut illa propria ac pe-
libta? Raptizatus autem coufeslim ascendit de cinun. ciiliaria in persona Doiuini nostri Jesu Christi fue-
Quis baptizatus est? Christus utiqiie. Ft ecce, in- runl, quod coeli aperii sunt, quod eum Deus Pater
qiiit, aperti sunt cceli : Cui scilicet, nist illi qiii l;a- cunctis videntibus per adventantera alque testanlcm

pli/atus cst, Chrislo ulique ? Et vidit Spiritum Dei cuhimbam quasi nianu qnodammodo sua teligit, et

descendentem sicut columbum venicntem super se. quasi digilo indicaiite nionslravit dicens : Hic est Fi-
Qiiisvidil? Christus, scilicet, vel Joannes [Cass., lius meus : ila illud quoquc proprium ei ac singu-
verba vel Juannes omilt.]. Supcr quem dcscendit, lare, quod peculiaritcr dilcctus el peculiariter Patri
super Chrislum utiqiic ? Et vox facta est de cffilo complacilus noraicatur, ul pecnliarein uliqiic natur:u
dicens. Dequo? de Christo scilicet ;
quid eiiim se- significationem pecnllaria additanienla raonstrarcnt,
quitor? Ilic esl Filius meus dilcctus, in quo milii et proprietalem nnigeniti Filii eliam cognouiiniim
complacui. Ut omnia illa, propter queni facta essent, liroprielas confirraarel, qiiani jmn honor signoruni
ostenJeiHJnlur, vox consecula cst dicens : Uic cst prreccdentium coraprobas^ct; Scd jaiii lihelli istius

Filius meus dilectus, in quo miJii cnmplacui. Iloccst finis sit. Neque cnini hoc dicluni Dei Palris, aut
diicrc : Ilic est piopter qiiem cuncla hac fada giiiil, augeri humanis serinonibiis , aut e.v^quari polest.
hic €st eiiim Filiu= nieus, proplor liunc cceli aperli Nobis dc Dumino nostro Jcsu Christo Filio suo satis
suut, propter hunc Spiiitiis wcii.s venil, propter pcr se ipsum Pater [Cass., per se ipse Deus Patcr]
huiic vox ima f:i(ta cst ; liic esl Filius meus. Diceiis idoneus tcstis csl diccns : Uic cst Filius mcus. Tu si

eigo : Ilic est Filiiis ineus, qiiem dcsignabat? illum contradicendum his Dei Patris vocibus piilas. illi a
uiiiiuc qui'ui Cdluiiilja taiigebat. Quem ergo columba rv t". necessc est cuntradici, qui cum evidcnlissima
lctigit? Cliristum scilicel, crgo Chiistus FiUus cst declaratione Filiuni suum esse ab (mini iiiundo voluil
Dci. Implcta est, ul rcor, sponsio niea. Vidiis crgo, .ignosci ». i

h:ercticc, [iiofec to sigmim tibi de ca-lo daluiii , ct

" lluc us(iiie ex C:issiano.

802 LIHER SKCINUUS.

I. Non debel milu lettor iinputiirc scrmoiiis mei verso iramile currain in scrmone, qiii vario scnsu
coufusam quodanimodo disputalioncm ct inordin:i- ellam, ct sihiinct ipsi aliqiianlis in locis dissimili
iMn, quia non leclo tramilc curreiilis, sed circuloso pcrgit pcr latissimns sanchu Scriptiine canipos, noii
hiipiacilalis rotatu disjuitaiilis vestigia scqui neccs- catliiilica; fidci (iiucicns verilalciii , sed sno crrori,
saiiuitt liabco. Et pioul crdo pro|toiiciitis exicril, licet \alile sihi coiitraria, nilitiir [Dcesl, iiitciiirc,
seriiio respi.ndcutls subscqualur. Ntc mirum si di- vcl simile] tcstiinonia ; cmiiiiini Iixrcticoiiini scqiicns
 : ,

447 B. F. ALBINI SEU ALCUIM OPEraM PARS Ll. liS

!,e..tentias ad sui A ^anctum, i'/';»sDei i'oc.(./(«r(t«f^l, 53).

co..3uetudinLm, q..i JiNini eloq..ii
'l"^';^'^'"^
" . n., ....
..- Gabriel, „
qiii dicitur foriitudo Dei,
rpielaii nitun- Si \'S\im ipse te
probalionemcrrorispravo sensu i.it

ora.itcm in templo invci.i^s.t, non novcm mensium,

(jiwd uovus liomo iwvum nomcn sej pTjKt.ia lacituriiit.itc incred.ilum damnassct os
II. Di<is i'aqiie
q.iis l.oc novum nomen luuiii : quia qac.n ille a Deo niissus et divinae con-
Inbere debcat. Dir, rogo,
Forte Dciis toci-.m scius voluutatis parcre Virginem pr^idixit Jesum, i.1
Spiriliis viiliis iijsoniiil a.iribiis?
se.vo s..o cst, Silvatoie;:!, ct mag..um, ct Filium Allissirni, ct
loqurbalur ii. tMibiiie, vcluli cuni .lob :

loniti-uo ct vcce sancl.iin, ct rcgnaluriini in ;c!crnHm oslcndit, Im ic

vel etiam in Pyt-e..:i-is c()llib..i i.i

suo in Siiia monte tu parvuni el adopiivum, el scr\i;ni condiiionalem

tul)!, sicut cu.n Moyse l':\mii!o

Dominum cum Isaia propbcta tcstaii non liines.

sermociiuitus .'si : vcl

vidisli in solio Sfdoiilem, etmissuscst sciapliim ci:ni 803 '"• Piinuim crgo illud a te rcquiro, Domi-

ardcntc Galciilo laliia liia mundare, ul inaudila a sae- num Jcsum Christnni , qui cx .Maria virgine natus

vel cum cst, lioininis lanlum P^iliiim, an ctiam Dci Filium di-
ciilis nomina mundo profene vaiiiisses :

audi- cas? Scd boc supcrniiiim est a tc quaTcre quod per-

Aimslolo raptiis fuisti ad tcrliii.n coBlum, el ilii

spicu.im est le seniirc, et multis veibis, licel inani-

sli ineiraliilia vcrba : vd ci.m bcato evangelista viJi

Rli elle,'isii librum sisilb.tum sepiem s'gillis, qiicm B ter, cnnlirmare hominis esse tantum Fiiium, qui cx

nisi lco dc t.ibu J.ida, cujus Yirgi.ie iiatiis csi, et non Dei, nisi pcr aJoptioncm.
iienio polnit aperirc,
non roelnis Pro- >io5 aulrm, id cst catholicori.m omniiim fides, nos,
polestati infciiciter Fcli^ derogarc
,
!

lamen nnbis qiiid tccnm loquerclur Ocws vcl in inquam, onines ntriimqiie et crcdiinus et intclligi-
for
vd inelTabilia mus, et scimus et confitcmur, quod ct homiiiis esl
fjibiiie, vcl in Pyrcn^vis collibus : illa

verl a i|u:o aiiilisli dic nobis, vel dc sigillalo liliro Filius, qiii cx homiuc natus cst, el Dci Filias, qui ei.

oslende nobis lesliiiionia noxi noniinis qiiod novo Spiritii sancto con^^cptus est. Tu crgo vel ulrumquo,
Credo ([iiod aliiis spiiitiis tibi lo_u- iJ est, Pei Filium aliii.c et honiinis, an tanium homi-
liomini indidisli.
nis esse asseris? Si ta.itiim hominis, reclamant
tas cst riiristum c^se ndoplivum, alius Isaiae pro- lil,i

apostnli, icclamaiit piopbet», reclamat denique ipse,

phetse inspiravit diccnti : Et vocabilur nonicn ejus
Emmanuel (Isa. vii, 11) ; vel ctiam q.iod alibi ail:
pcrquem facta est conccpiio, S|)iri!us sanctus. Obrui-

Et toiubi ur iwmen c.jus adi.iiriibilix, consiliariu.<!,

tur imiiuilentissimum os tuum cunclis divinoruni

Dcus, furlii, priuceps pacis, puler fiiluri swculi {ha. apicuin lcslimoiiiis; obriiilur satiis vuhiminibus,

l\, ()). Et alius spirit.is libi dictavit Cliristum nnn- sanclis tcstibus; obii.iiur dcnique ipso Dei Evan»
c.ipativHiu cssc Denm, alius altcri piopt.el.T dicenli ^elio, quasi divina manii mullis in locis maxime par
Si ajficiH Iwmo Deum siium, qiiin vos affirietis me C terna voce de coelis, ct ipsiiis tcslimonio de qno nunc

{ilalaeh. iii, 8). NuiKiuid non Ikcc vox Christi po- nobis seiino est. Daniiiat el ipse arcbangelus voceiii

tuit ess?, quando diictus est ad crucem, ([uasi dixis- increJuIam in te, qiii viitute sui seriiionis clausit in

net t Cur, q.ircso, [«edcinptorem vcslrum non agno- Zacliaria os incicdiJuin : multo magis el in te, qsil

scilis ? Cur Dcuin inJ.iluni pro voiiis carne nescilis ? nec Dei Pairis tcstimonio de Filio suo teslantis,
Salvatori vcstio nci i'm paratis. .Aiiclorem vila' aJ nec aposlolicis doctrinis , noc propliolicis [irxsa-

raoii;'in ducitis : Doiis veslcr siim, q.icm suspi n.ii- giis , nec angolicis aflalibus consonliie vis, scd
lis : Dous vetrr, quem Cfucifigitis. Quis, logo, hic posl Ikvc vorikilis lisliinonia novum nomen Dei Filio
ernir, a.it qii;c insania est ? Si affigit homo Deinn cum paiicis llispani.e, non dico dndoribus, sed vcri-

suum, (juia vos (iffigilis me. Vidos qiiomoJo vox tixc lalis desertoribus, imponcre prxsuniis. Convertimini
Ipsarun. qi.odammodo, quneacla suiil, ronim vox sit. quanJoque aJ unitalis calholic;^; concordiam, et,

I>iinquiJ cxprossius qirilqiiam aut ninnirosliiis qii:c- dum adhuc lumen habctis, currito, nc vos tenebni;

ris? Vidcs quomodo lestimonia sacra natum in carne apprchendant : ul silis per illujih^dopliono filioruni

Duiv.iniiiu Jesum Cliristuni ab ipsis quodammo^lo in- digni, qui est verus Filius Dei, qui in plenitndiiifi

Ciinabiills, usque ad erucem quam perlulit, prosc- divinilalis nalus est pcrfectus Dcus.porfectushomo :

c.ila sunt : ciim .Ui.|iic ilbiin, qiiem l^aias Doiniiiu.n totiis Deus, toiiis bonio; totns Filius Dei, et totm
iii carnc nasci pr.dicavii ; bic Deum in cruco vidoat filius hominis. Et nomen qiiod angolus concipienii
iifiigi. El iiloo a propbota ct illic ubi natus ost Deus Virgini prnedixit, id est Filiuin Dei, firmissime le-

dicitiir, cl illic ubi criicifivus est D.iis ovidcnlissime n.^te , ciedite et pr.odicalc. Dci enim Filiiis Jc-
noiiiinatur. Ccitissinie ;iljiis angcliis tibi dormienti sus Christns est, ([iii ei de divinitate genitus
iii somnis a|)i)ari;il , aliiis Josepli viro Jlaricc : et et de riiviniiaie concoptus cst. Si ;iiiiem Dei Fi-
;»lia:l tibi noincn iloinonstravil, aliiid illi ; vel aliiis liiis, orgo indubiianicr Ecus : si veio Deus, uti-
non Gabriel, sed igr.otiis quilibet nuntiiis tilii vigi- que oinni veritate pleniis , quia gratia et verilas
lanii asiitit susur.ans in aureni. lliinc , inquit, per Jesuin Christam facta esi [Joan. i, 17). Omnis
puerum, qui iiaUis csl dc Virgine, adoptivum vocare ergo in eo gralia, omnis vcritas, omnis virtus ,

iiioniouio. SeJ alius bea;issimx Virj;ini asiilii, el omnis poteniia, o:nnis divinitas, oranis denique
j.itn non quislibct, scd Cabriel archangelus clara diNiniiaiis ac majestatis ipsius plenitudo cum eo
voce pronuntians : Spiritui sanctvt supcrveniet in le, aique in eo semper fuil, sive in roclo, sive in terra,
e! lirtus Allissimi ohir.nhrabit libi : ideoquc et qurd ci si'c in uiero, sivo i:i orln. Mbil nr.qnam I>eo de Det^
I4'J DOCMATICA. — ADV. FEI ICEM Um\ VII. — LIB. II. l.so

(I^fuil ; sciiipcr eriim cuin Deo dcilas ; sempcr iii

A libro dc Baplismo parvuloiuni ait ^ : < Per iinilutem
Filio gioprielas : iilcni iii lioiniiiis exi^juilale qui iii vcro pcrsoiKc, quia [\a(j., qii;i] utraquc suhslantia
Dei m.-ijeslale. Et ideo liciie Aposlolus, Clirisli gra- uiiusChristiis est.el Filius Dei amhulabat in lerra.el
tiaiii noininnns, Dci graliam nniniiia%il, qiiia Cliri- ilein ipso Filius hominis maiiebat in caJo. Fit
ergo
8lus lolum erat qund Deus. Ojniiij iii ipsa statiin incredibilii.rnm \.\ug., cie,liliiliori:m] fi.lcs cx incre-

bominis conccptione Dei virlus , oiiniis diviiiil:is , dibilioribus riediiis. Si ciiiiii divina subslantia longc
oniiiis divinitatis vencral plenidido. Inde cnini illi dislanlior, atquc inromparabili diversitatc sublimior

omnis divinilatis perfcctio unde et origo. Neque poliiiiproptcr nos ita suscipere liumanam substan-
enim unquam iile homo sine Deo lnorat, qui niiqiie tiam, ut una persoiia ficret; ac sic Filins lioininis,

hiic ipsum qiiod erat essc a Deo laperal. Hoc ipsuni qui crat in lerra per cirnis infirmitatcin, idem

itaqnc priniuni, velis nolis, negare iioii potes, qiio.l ipso esset iii cujlo pcr imi lieipatam carni diviiiila-
l».
Dominus Jcsus Chrislus Filius Dei sit, archan;:;elo teiil I

utique claniante Quod ex te nascdur s^incium, ro- «

: V. Opposiiisii eiiam, ct nos dixisso inter alia :

cabiiur Filius Dei {Luc. i, 53). IIoc aiitciii posito, «Qi.idpost tale tonilniiim duhilati» liiigenles ii;itivi-
scilo tc, qiiidquid de Christo lcgeris, de Doi Filio t;ili illius novuni aJoptiouis noincn.quod in tola Ve-
legero : quidquid de Doinino aut Jesu legeris, ad " t ris NoviqucTestamenli serie iion iiivenitur de Chri-
Dei Filiuni pertincrc. Omiiia eniin )i;ec illius noniiiia sio? Ad quam, ais, objeeiionem et ego vobis respon-
Dci Filium deinonstranl : et ideo lu in his oninihus, (leo : Rcetc novus homo iioviim nomen liabcre po-
quicnnquc audicris , noinen (li»iiiitatis agiiosccs. lest. » Dicain ct ego; iniriim, quod lioc iiovum no-
Oinni.i liasc ejus vocaliiila Filiuiii Dei elanianl, ciim iueii voI'is laiitiiiiim kI I iii iilliuio Chrislianitalis
in omnibus videas tc Dei Filiiiin iiitelligere dchcre. lenipore iiiiiotnit dc Christo dici debere : si tainen
Argiimenlare, si placet, qiiomolo Deum valeas a Dci Iiiic noineii ;iiloptioi!is ita novuin esl, iit aiitca iion
Filio scparare : ncc eniiii totics pcr omiics paginas csset iii miiiiilo, nisi eum Cliri^Io nasceiite venisset.
sanctorum Evangeliorum Dei Filius n'iininarelur, si Niiiiquid iiou lilia Piiai .loiiis Moysen aJoiitavil sibi in
proprie non esset Dei Filius, qui ex \ir^'ine seciin- filium? Similitcr ct .l.icoh patriarcliu adopta\il sibj
duni carncm iiatus esl. Quid euini lihi sullicit, si
in filios Cpliraiin ct Manassc nepotes suos. Pro-
Evangeliorum tesliinonia [nou] sufliciunt? Vel cujiis phcloe illud de Cbrislo non pra:dixerunt, ncc lex
leslimonio credis, si ipsius Patris lestimonio incre- iii figuralionibus sarrificioriim habiiit : cvangclislx
diiliis es? non scripserunt , apostoli non pncdicaverunt, suc-
IV. Legitur quoque ir. lui lihelli lextii : « In illa
_ ccssorcs illorum oiiiiies ignoravcriint, uisi vos soh.
scilicet, in qiia jiixta carnis matcriam universi fidi!- Spiritns quoque sanclus per os baix propbeljt
lescjus memhra ipsius sunt; nou iii illa, liocest, iii
proedixit sex iioiiiiii;i de ipso : Ei vocabiiur, inqiiii,
divinitate cjus, iii ()iia non nieiiibra hahcl, sed lem- nomeii ejus Admirubilis, coiisiliarius Deus (orlis,
, ,

plini). )QiioiiioJo potest essc ut Dcus Chrislus nieiii-

Puler fuluri saxitH.princeps pacis (Isa. ix^CJ. Unde
l»ra non habcat, seJ templum habeal? Nunquid non ct bcatus Ilieronyinus iii expositinne liiijus prophe-
tcinplum Dei esl corpus quoj ex Yirgine sumpsil? ti,n dixit : i Et licet ex eo qiiod supra dixciat,
,

iil evangclista ail : Hoc aulcm dieebut de 804 '>^>n-

Emiiianiiel, id cst nobiscuin Deus, Deuiii illiim esse
p!o corporis siii {Joan. il, 21). Et si coipus liabet,
nioiistraretiir [/iii,'r., inonstraveril] , laincii iiunc di-
lialM.'t utiqiic et incmbra , Apostolo altistanle : \'us cit factuni [Quercet., Deiim factuni iiunc, erronee]
anlem estis corpus Cliristi, ct niembrn de nievibro /
( illiiis principatiim siipcr liumcrum cjiis, vd qiiod
C.or. XII, 27). Scinuis enim divinam naturaiii per criec;!! ip^e porlavcr.il, vel per
sii;iin liunierum
partes non esse divisam, sieut corpus iii menibra ostendciis forliliKlinem braebii. i Sed et hc;itns
diviilitur taineii qiiia dixisti e;iindom iialiirani lem-
:
^^^^•(ianus coiiira li:crelicas pr;iviiales cjusdem pro-
pliiiu haberc, si teiiipluni haliet, id esl corpiis, lialict plieiix ita cxposiiil sensum (Lih. ii de Incarnat.,
iitique et nicnibia, quia teinpluiii sinc incmhris cssc rj e;ip. Pr;evideiis ahsque dubio diviiius Spi-
5) : «

lion potcst. Nam eadem nattira di\iiiil:itis, qu;u risiis haiie blaspheiiianliuni li.vrelicoiuni jicrversi-
aiitc iiicarnatioiicm niemlpra iion liahiiit , cadem, t.ilein, his oiiini iiniiulo Deuiii, qui iiasechalur, ri!-
diini lioiiio fact:i csl ineiiibr.i h.ibuit in qiiibos
, ,
runi ipsarum vocabulis deinuiislr;ivit : ut ctiani ^i
rriici anigilur; qiix eti;iin cl post lesurreclionem se blasphemarc ha^rcticus quicreret, hlasphcmiu; laii.cii
liahcrc test:itiir, eum dicit aposlolis : Piilpnlc cl ri- lociiiii pcnitiis invenire iion possel. 1'ilius, iiiqiiil,
dcte, quia spirilus carnem cl ossa non habcl, sicul me nulus esl nobis, panulus dulus esl nobis : cujus prin-
videtis habere (Luc. xxiv, oitj; osteiidcns eis nienilii;i cipalns siipcr humerum ejus numen
: et vocabitur .'yui
et laliis, ut vcritatcra rorporis deinonslrarol post Admirnbilis, consiliarius, Deut, (ortis, Paler /itlun
renurrectioneni in niemhris huiiianis. Non enim nii- suculi, princcps pacis (Ita. ix, 6). Parvuluin hunc
noratio fuit divinilalis in assuinptione hiinianitatis : (|ui iiatus e^t, ei principetn pacis cssc docuii, et fu-
sed huinanitatis exaltatio in paiiicipalione divinila- luri sxculiPatrciii, ctDenm lorleiu. Quisestcrgo Ifr-
lis : sicut ssppc dictus docior hcalus Augustinus in givcrsandi lociis? SeparRri parvulushicqui nalus f!>l,

S. Auar., de pecralornm Meritis et Remissionc, i»

Tcxtus mutiliis.
lib. I, cap. 31, uhi vido lexuim integruiii.
 451 B. F. ALBINI SEL ALCIISI OPERUM PAUS IH. ISi

a Deo, qui ia eo natus esl, non potest. Ilunc enini, A Ijic lic nomiiiibus Doniini nostri Jecst: et Deum liic

quem natum dixil, Pairera futuri SH;culi noniinavit, Jesum Christura vidcs sed omnia
et Salvatorcra, et :

Deum foriem esse pra^dixit, > De quo et in superio- hacc videns, omnia esse in Deo perspicis. AiiiJisli

ribus idem proplieta ait ; Ecce virgo concipict, et pa- enim Deum, sed Salvalorem andisti Deuin, scd :

riel Filium, ct vocabilur nomen ejus Emmannel (Isa. Jesum : audisli Deum esse, scd Christum. Separari

VII, li). Ev.ingolisla Matih^eus hoc exponens ait: hoc appellationis diversitate non valet, quod divioi-
Quod interpretatur nobiscnm Deiis (Matth. l, 23). las unitate conjunxit. Sed licet, quidquid de his re-
Nani et ani,'elns Galriel a Deo missus ad \irginem quisieris, idem invenies : Salvatof Deus cst, Jesiia
dixit : Ecce enim concipies el parics 805 Fitium, el Deus est, Chrisltis Deus col. Onine hoc quod audis
vocnbis nomen rjus Jc^um : hic enim erit mngnus, pliirale e t nuncupatione, sed unum est poli'slate :

et Filius Altissimi vocabitur {Luc. i, 51). De quo no- Quia cum et Salvator Deus sit, et Jesus Deus, et
mine el Apostolus ail : Et dedit illi nomen quod est Chr stns Deus, intelligcre apertum est quod oinnia
tuper omne nomcn, ut in nomine Jesu omne genu hicc distinguunlur appidlationc, sed m.ijesiate jun-
fleclalur, ccBlestium, terrestrium, rt infernorum : et guntur. El cum evidentissime audias quod unus in
omnis lingua conplealur quia Jesus est Chri.Uus in singiilisnuncupatur Deiis, intelligerc utifinc aperta
gloria Dei Patris (Philipp. ii, 9, 10, If). De quo B potes quod est in oiunibus unus Deus. Quid dubi
V sanclus Proclus Consiantinopolitanus episcopus in talis, o novi doctores, Deura dicere veruni et pro-
cnistola ad Armenios ait « : Si alter esi Chrisius priura Filium Dei, qiii natiis est ex VirgJHe, dum
pra;ter Deum verum, necosse est ut purus honio sit flxa ratione catholicie fiilei constat eumdem esse
Cliristus : el quomodo eum ultra natnra; meritum Deum quera et Jesum , eiimdem esse Deum qucm ei
ca^lesliura venerantnr exercitus, eique, qui luinor Christum, eumdcm csse Deum qiii passus est pro
est, genu flectiint ? » Qiiae est lixc gloria Palrls, in miindi salute. >

qua cst Christus, si nou osl vcnis Filius Dei Patris, YL At si mundi doctoribus cxlcris vobis non libet

sed aduptiviis, stcut omneg nos? £l si ita est, crcdere, vestris saltem doctissimis viris credite.

non est numen illius siiper omne nomen, sed in- Cecinitjuvencus presbyter, ct doctissimus Hispania;
^er omnia nomina, id est, adoplivus : quia adopli- scholasticus in carmine cvangelico (Uisl. evang. lib.

vus commune est nomen oninium sanctorum. De I ) hoc modo :

nomine :Tutcm Jcsu legitur in Actibus apostoloruiu :

Nam lua concipient en'leiil visoer» jiisso
£t baptizali siint vi nuinine Jesu (.ixt. six, 5). Lli- Naiuni, quem regiiare Deusper singula [F., per«K-
[dila] cunctd,
ifue nomen illad, qiiod est Jesus, ab angclo Virgini .-, Rl proprfani credl sobolem Randelniie, jiibetijue
pncntintiatum est , ul ille qui ex ea nascereiur ^
'

Uunc [Huic] ubi sub lucein de<l ris. sit imniinp [nn-
[men] Jesus |lesnsj.
vocandas esset Jesus. Si Jesus non esset Deiis .

qnomoJo haptizati sunt in nomine Jesu? De quo 806 Floruit vir isfc leiiiporibus Constantini
cliam nominebeatus Cas sianp s Pater ita ailin dispu- prin/;ipis. Videtis qiiidem ista ; necduin ista ado-
tjtionc eadcin, in qua supra : < Nunquid causari ptionis vel nuncupationis h;cresis in Ilispania fuit.

aliquiit quasi dc amhiguitate nominuni potes, «1 di- Aut istum, qul apud vos doilissimus exstat lua-

cas aliud esse Chrisium, aliud DBom,at Salvatorem a gister, hjerelicum jiidicate, qui dicit liiinc Deum essc
majestate nomiiiis sui distrahas, el Deum a divinTtate et proprium Filium Dei, qui ex Virgiue natusest;
secernas? Ecce liic vas [Cass., vir] Dei ex Deo lo- aut si illmn recipere vuliis , vestram sententiam
quitur, et app.iruisse ex Maria gratiara Dei cviden- dumnate, vel magis coTrigite ex ejus sensu, consen-
tissima pra;Jicatione lestatur. Ac ne forle non ex t:inea qui profert testimonia sanctis P.'liibus qui
Maria Dcum apparuisse dicercs [noracn slatiinaddi- iliversis tnundi temporibus per sin^ula floruerunt
tlit Salvatoris] , scilicet uf Deum esse natum ex Ma- loca.

ria Deum crederes, quem Salvatorera natum negare VII. Sed et clarissimus Hispanix doctor bealiis

non posses, exspectantes, inquit beatus Apostolus, Isidonls nobiscum videturconsentire, non vobiscum,
beatam spem el adeentum gloria; magni Dei et Satva- " qiii ea nomina de Christo ubique in suis litteris,

loris noslri Jesn Chrisli (Tit. ii, 13). Vidit profeclo qiiantura ad nos siia dicta venerunt, posuit ,
qua;
ille divinse sapientix doetor ad insidiosas calliditates nos credimus el confitemur, sive propria sint , seu
diaboticoccaptionissiinplicem taniummodo non sulB- sigiiiftcativa : nec usqiiam illum inveni Clirislum
ccrc doctrinam, nisi sanclam fidei prsEiiicalioiiem adoplivum filiuin, vel Dcuin nunciipativum nomi-
muniininc caiiiioois aniiasset. Et ideo cum supcrius nare. Nunquid igitur vos docliores illo estis , vel in
nomen Dei S.ilvatoris pQsiiisset , hic addidit Jesu Scripluris divinis, vel in ssecularibus disciplinis, ut
Chrisli. Licet [C«»s., Scilicet] ne ad signiilcandam vobis tam paucis et tam sero enimpeotibus credere
Dominum Jcsiim Chrislum sofBcere tibi forsitan no- dcbeat mundus?
nien solum non crederes Salvatoris, et non eumdcm VIII. Dicit Origcries de divinitate carnis Christi in
Jesuin Cliristuii) Deum esse intelligeres, quem Salva- homilia qninia ct iii Isaiam prophelam : < Quis ex-
torciti Deum esse tognoTisses. Quid crgoait? Ex- targere (acil de Orienle justum. Voeavit eum ad pe-
speciailles, inquit, beatam spem et adventum gloriir des suos(fsa. xi.i, 2)? Pater vocavit euin Filium r

magni Dci, (t Salvaloris noslri Jesu Chrisli. Mihil iino, ut vcre dlcamus, Deus Iiominem vocavil jii»
lo5 I){h;matu,a. — \i)V. 1 Ti.H.r.M liuiu vii. — i.ii:. ii. IS4

stiiru, vol jiisliliam, ad pciles suos, id osl, intaina- A lesl iliis cal, llax mi^sio Filii Dei incamatio illiits

tionoin Filii suU liloo ol ailoreiil scabellum podnin esl. Si igitur incaniatio illius missio est, ei ille qiii

ejus, qnia sanolus ost [Oriq., sanctiin» osl]. Caro missus est Josns Clirisiiis vcrus esl Deus, nihil rc-
aulera Doniini lionoivm (loilalis asstinipait. » linquetur dubitatiunis, quin sit venis Deus Jesns
IX. In libro ctiam iinaiao de IntarnaliiMio Christi, Chrislus, et verus Filius Dei, qui missus est, itl

quem , mandantc Leone papa , Gassianus coiitra esl, incavnniw de Spiriln sancto et Bteria yir-
Nesloriiim odidit, liabemus ita scriptnm (Lib. iv de gino.

/ncarn., c. 5) : » Qui crediderit ,juomnm Jesus est Dic mjhi, o nowe sect;i! iiHluclor, Jesum cnm ex
Filius Dei, Dcus in illo tnanet , el charkas Dei in eo Virgine nasccTeter, q»id' volis, hoininom fuisse, an
perfecla esi (l Joan. iv, 1-2) ; illum vero [Cass., illuin l>emn? Si Denm tantum, solvisU ulique Jesum, qui
vere] prxdicat crcdcre, illum plenum divina asserit [Forte, cui] bominem unilum fuisse dcnegas. Si au-

charitate, qui Jesum Filium Dei credit : Filium an- tein hominera salum, solvis ulique nihiluminus, qni .

lem Dei, Verbum Dei esse lostatur ac per hoc unuin : sclum, tanliimmodo ut facios hominom, natuni esse
alque idem pcnilus vult intelligi unigenitiim Verbum blasphemes. Fitles ergo hsc tanlum caiholica est,

Dei, et Jesum Chrislum Filiuni Dei. » Nonne hujiis lixc tantum vera est, utDominHm Jesum Christnm
chSritatis plenitudinem cvacuat, qui non crediderit & sicut Deum ita et hominem el sicut homincm ita
;

Jesum Filium Dci esse vcrum; quia tanlus aposlo- el Dcnm crederc non dubitemus. Omnis cnim qui
his et evangelista ait, illum, qui credideril et cogno- sohit Jesum, ex Den non est (rjoan. iv, 5) ; solverc
verii Filium Dci verum esse, qui Yonit in Ininc autem hoc est, quod unitum cst in Jesu, velle dis-

miindiiin « : De quo el egregius predicsKor ail Fi- : rumpere, et qiiod individunm est, separare. Qiiid
delii sermo ett, et omtU acceptione dignus, quia Je- aiitem in Jesu umtum et individnmn csi?' Honio
sus Christut venit in hunc mundum peccatoret salvos utique el Deus, ul sit nnus Filius et Dnis hnmo, ol

facere (/ lim. i, LS). Re quo et in Epistola ad Ile- uniis Filius hominis, qiii de Virgine natiis est, non
brxos ait : Tanto melior angelit effeclns ,
quanto ut ilter adoptivus sit filius, alter proprius, vel aller

difcrenlius pr(v iliis nomen kwreditavit {Hebr. i , 4). nuncupativus Dous, et alt^r verns Dcus.
Arguinentumveroexceilenliae ex nominis proprictate XI. Sequitar in pra?fato Felicis libello ; t QuiJ
Induxil : in hoc enim quod dixit : Tanlo melior an- hoG nomeii eKcis [Forte, rejici?]? Quid prrestaniiiis,

getit effectus, dubiunr non est dc homine assuniplo qiiid honorificentius, qtiidve sanetius humanx na-
dici.qui (anto melior ab angelis est,quan(M pra»tan- turx a Deo conferri potest, qttam hoc donum, pcr
lior filius proprius, a ministro serviente. Proprictas qiiod eadem creatura post prxvaricatinnem hoininis
ilique filii in h^rediiate palorna prxfertuT mini- a Dco reconciliata cognoscilur ? Ifoc de noniinc >

tlrantium suhjectioni. adoptionis dicit, cl verum dicit, quod nobis maxima

X. Ileni beatus Augtistjnus In libro conlra Maxi- est digiiitas adopiivos Dei Filios nominari ; sed
inimim haErcticum •> : i Vis, inquit ,
plenius sciie, per illiim, qiii verus est Filius Dei. In nobis ilaque
quamvis Chrlsliis secundum carnem vere ex homine hoc nomen honorabile cst valde, sed in Christo vile,

liumo natus sit, tumen prnpter inelTabilem sacra- qiiia major digniias est verum esse Filium Dei,

monti unitateiii, qna uniliisciim Deo homo est, nul- quam adopiivum. De cuju» atkiptionis rationc iu
lain penitus intor Christnm el Verbum esse distan- alio libello ^ eonlra cnmdcm Felicem plenius dixi-

liain; audi Dominicum Evangelium, imo potius audi mns, rcspondentcs quidem epistolx illius, qitam de
ipsum de se dicentcm Deuni : llac est, inquit, vila hac eadem edidit. Hata ibi sanctorum Palrum plu-
ttterna, ut cognoscant te solum eerum Deum,et quem rima hal'entiir teslimonla, Cx quilHis manifostissiire

misisti Jenum Clirislum (Joan. xvii, 5). Supcriiis aii- polerit inlelligere ,
qiii legit , ct pietatis intiiiln

disli Vcrlium Dei ad saiiainios liomincs missum cssc, coiisiderat, Christuin Deum verum esse Filiuin Dei
liicautem audis euin qiii missus sil Jesum Christuni in Htraque natura : nos vcro per eum a<loptivos.

esse. Scpara hoo, si poies, cum videas tantam nni- cujus gralia salvati sumus; qiii semper cl iibiqiie in

latcni Cbrisii ct \crbi esse, ut non uniliim ouii» Evangelio sive ab angelis, sive ab aposiolis, sive ab
Chrlstii Verliuin, sed etiam prnpter uiiiiatom ipsam aliis sanciis, aliquaiido eliam et a d.j-monibus, iiec

807 Christus jam Vcrbum esse dicalur. > Dc qiio Don et centurione liomine pagano verus Filiiis Dei
ilerum lcslimuiiio veritatis idem Paier Aiigiis[inus nominatur. Quem cnim alium vidit ille coniurio in
in h<iinilia<|uadamevangclic.i; cxpositionis ila ail " :
cruce pendontom , nisi qiim mori cemebal? et
I Ordo aulem verborum cst, ii; coynoscant te, et hnm; ossc vorum Filiura Di-i confessiis est. Vos
quem misisti Jesum Christum solum verum Dcum. > voro Eich^sia- filii, licel nomine tenus, cuui Jiiikois

Nam sicut in libris <iuos dc saneta Triiiitalc fctit, objicilis Cliristo qiiod dixissot se e»»! Filhiin Dei,

• Deest aliqiiid. Maximianistis; cujus utriusque S. Aug. meminit in

•> S. Aug. quem librum coiitra Maximimim Alcui- llbr.II Retract., cap. 20 ct 35 sed nunc ncutruiii ;

niis liic velit, ignoro. Iii duobus illis libris qiios exstat.
8. Augiisliiiiis coiitra Mavimliiiim Ifiorotieum scri- ' Iilem, traot. cv in Joan., num. 3.
psit tc\tiis isle noii reperilur. Nisi forUissis Alciiiniis <>
In alio libcllo. Illo loriassis, ipioin ad moiiachflS
illiini liesiripserit ex do Maxiniiaiiislis eontra
liliro Gulhi.c scripsit, siipia a nubis exhibilo.
Uonalisi.iA , aiit cx adiiioiiiiiuiic Dunalistariim dc
 . :

ir,o B. F. .\LniNi Si:U .M.CUINI CPEUUM I-AUS IIF. 15C

A 'iual.iis niitiiiis iii Filii noniiiic. quoe anlc f.iit In

ncc iion cl nuiic in scJc patrrnrc majcslalis r.- iii

coclcslis glori;c sedenlcm, mia siilislantia. Iii assiiniplionc iiamque earnis a

gnaiilem, ct in tliroiio
Dro, pirsoiia peril lioiiiinis, non natura. Jn noiiis
qnom adorat oninis niuililiKlo aiigclorum, cl niillia

minislranl ciijns potestas cst a.'lerna, est pi.-rsona adoptionis, non in Fiiio Dei, qui:i siii-
inillium ci,
gidariter ille uniis lionio cx Dco conceplns, el i(
ct regni ejus iion erit fmis, vestris adliuc blasplieiniis
Ocuni ncgarc non nielui- Deiiin assumptus hajjet proprietatem Filius Dei cs.«e,
Filium pro|)iiiiiii el veriiin

Nam et oh lioc eliaiii antecessores veslri Jud.ci quod onines saneli hibcnt per adoplioncm gratia
tis.

Mulla bona Dei, qui lialiitu inveiitns iit homo, sed divinilate ut
Christum lapiilare voliieriint, qiiia dixit :

opcra ostendi lobis ex Patre tneo, propter quod eormn Deiis. Nec in illa as^uinptioiie alius est Deiis, alius

opus tne vullis lupidarc? Quibus rcspontlenlihns: homo, vel alius Fdiiis Dci, et aliiis (ilius Virginls

sed de blnsphemia, sed iili-in esl Filiiis l)ei, qui et filiiis Virginis cl
De opere hoiin uon Inpiilumus tc,
:

liomo cuin (acii le ipsiim Dcuiu iJem liliiis Virginis, qui ct Filius Dci : ut sit unu»
(juia tu ipse, sis,

{loan. x,T>i, ')'>). Idriii(|iie de paralytico, cui ip^c Filius etiam prupriiis et pcrfeclus in duabiis naturis

ail : Dimitluiitur tibi,fiH, peccala liM, inviJentcs Ju- Dci ct hominis. De quo etiam Christi habitii beatiis

dxi dixerunt iiiier se : Qiiis poicst peccata dimiiiere. Auguslinus aii » : ( Sic assumptns csl homo, ul
nisi solus Dcus (Marc. ii, 5-7)? Qiiibus Christus non B proliccret [Aug., commutarctur] in melius, el ab eo

soluin voce, sed etiain faeto se oslendens Deuin essc, formarclur inelTabililer cxcellentii;s alque conjun-

qui el filiiis liomiiiis esl, ait illis : Quid esl facilius clius, qiiam veslis, ciim ab homiiic inJnitnr. Hoc
dicere, diiniiluiilur tibi pcccata, an dicere, surgc et ergo nomine habitiis satis significavit Aposlolus,

ombula? Ut scialisautcm, quiu Filius hominis poie- qncmaJmoJum dixerit : In similitudine honiinum

tlutcin habcl in tcrra diiiiiltcndi peccata, lune ail pa- facius {Philip. ii, 7) : qnia non transfignratinne iii

Ttttijlic4> : Surije et ambula \Ibid., 9, 10), el stalim sa- hominein, sed hal.iln faclus est, ciiin indnlus cst

Iwmo. Sumus iiaque, ut ait, vel m:igis lioinine, (luciii sibi coaplans [.'^urj., unicns] qiio lam-
nus fjclus CjI

caro dc carne i)>i)'!o H]\yi courn!;iiai!S ininorl3lii:iti xtcrnit.iiiqi.ic

Ht .'ipostoius ait, os cx ossibus, et
sociarcl. t
ejiis : non S08 ^''^"^ prinia maler Eva carn^aliicr

scdilicala est de costa viri; sed specialiler sangiiine XIII. Non satis anlein intelligo, qnid 'perlineat ad

Chrisli, qiii de laterc ejiis eiriisus est; rejempti si-

corpus (Jirisli, quod pro noliis pepenJil in cruce,
qiiod ais Aposlolnni diccre lloc i:iquit, scientes,
quileni niagiio prelio Filii Dei, non cnjiislibet aJo- :

quia vetus hoino nnsier simul crucifixus est, ut de-

plivi. Quaprojiter et Apostoliis ait : ifijsteriim hoc
miigiium niyslerium nominavit, siiuatur corpus peccaii , ut ullra non serviamus pec-
cst (Kphes. v, 3:2);

qiioJ l'a( luni ;;rstiiin est in Aihini cl Eva, (|iiia jpj_

sp
C cnto {Rom. vi, 6). Cbristns namqnc nunquam veins
lilaliler hoc iii no'. is actuin cst. Meo factns cst ille
honio fnit, numinam corpus peccali liabiiil, scd ab
verus Filius Dei, ciijiis saiiguis pro nobis efliisus csl,
inilio concepiionis Deiis verus, et vcnis Filiiis Dei,

nt iios piissimns esse aJopiivi (ler illii.n.

absquc oinni pcctalo conccptus csl ei nalus. Nns
XII. Pinpnnis (iiinqiie lininsinodi argumentum di-
vcro omncs vetcres homines fniinus in peocaiis
ci'ns:i Qiiud si iJoiii KcJciiiplor iiosl,>r iii carne siia,
.\ilani : scd in novos gratia baptisini pcr Cbrisium
qiiam cx ut.'io Virgiuis ;il) ipso vidcliect conceptu Ji:snni conversi ct adoplali et ]iia'deslii:ali in filios

siiscepit, ajoptivus apn.l ralieiii non est, scJ verus .-iJontionis. Quam pnvdeslinationeni asseris Cbrislnm

cl propiius Filiiis, (|nid siipcresl. nisi nt enJem aqiialitcr nobiscum habere, non attendeiis.\postoKim
caro cjiis 4ion de massa liiiniani generis, neqiie de
leslaiucm, alitcr Christum csso pr.?deslinalnin, al;-

laine niairis sil cieata el fa.ia, seJ dc subsianiia tcr el nos. illiim dicit pncdoslinatum esse Filiiim
Patris, siiiit et divinilatis ejns generala? » Propo- Dv*i, sicut ait : Qtu pradcstinatus cst lilius Dei in

iiani el i^t^ argnnicnliim lilii : Si ille homo, queni tirlute {Rom. t, 'i). lii qua virtnte, iiisi divinilalis!

ass'jiiipsit Filiiis Dri, JSos veio pr:i;iIes:ii:alos csse per illum in adoptiC'
adopliviis e^l, aJoplivus est
ille qni eiim assumpsit, (piianna persona cst in "cm Nos pcr illmn, noh ille p.-r nos
(iliorum dicil.
I ^.-i.
liomiiie el in Dco. cl csl
^
omnino unns (ilius, non diio
. . ^ nr^TaAn^ > niiiiiii habeiiius.
prxdcrtinalioncm
li rt li'iKi>iiiiic
I /J?ii*n «-iti
{Rom. viii, ftO\
20).

lilii. lliius aiileni filiiis, qiiomodo potest csse pro- XIV. Poiiisq;;oque arguinentnm de sciilcntia cj;is-
priiis et artoptivus iiiiius palris? Si adoptivns est, dc;n pra;dicatoris egrcgii, ubi ait : Scire dtbem.us,
pioprius e.sse noii poleril : si propiiiis, adoplivus quod omnis riri capul csl Clirisius, caput auttni mu-
esse iion pnleiil ejiisHeiii palris. Diios aiitcni cssc lieris vir : caput 809 '"''''"i Chrisli Deus {I Cor. xi.
filios, iinum prnpriuin cl allerum ajoplivum, ncfan- 5) : ct (licis ; Nccesse csl mcinbra adopti\a adopii-
dissiinum esl creJcrc de Clinslo. Assiinipsit iianiqne viim habcre capui. Si igiiur Christus, qui cst capul
silii Dci Fiiius carnem ex Virgine, ct non amisit omninm nostrum, adopiivus est propier niembra
1
roprictateni , quam babiiil iii Filii nomiiic. Sed adoptiva, quod nos sumus, nonne vides ea ralione
qiiaiiquam duas habuijsei post nalivitalem ex Vir- posse dici Deum Palrem cssc adoplivum, qui cap;it
pinenaliiras, lanun niiam propiiclat.'n) in Filii per- cst Chiisti? Nara caput in corpore membriim esi:
sona fir.iiiter lemiii. Accessit lininauitas in unita- el qui caput esl capiiis, qiioinodo propicr adopiin-
fin pcrson.T Filii Dei ; cl mansit eadcm propriclas ncm capitis, qnoi Christiis esl, nnn eril ct ilbid

• S. .Vng., l.br. De Jivcrsis (|i),csiionibu5, qii.c>l.

 :

157 DOGMATICA. — \b\. VUACVM LiCRi Vil. — I.in. II. 158

principale capiit a.loplivum? Qiioii quaiii iniiiinni A l"!; idciii IJotifinptor nostersccuniliim Iioniiiie;n com-
ei absunium sit, neino saiium sapien. non inielligit. liloxusin semeiipsocontinet : priinam vidclicet.qaam
Erjjo liLCC scntc?nlia apostolicse aucioritalis non car- susccpitex Viiginenascendo; sfcundain vero, qi;aiu
iialuer, sed spirilaliler intclligoiida esl. Aliler caro iiiiliavil in lavLicro a inorliiis rcsiirgonilo. > El hoc
cx cariie nascilur, aliler spiritus ex spirilu, sicut ai!irniare niloris in gcnoalngiis, qwx in Evangclio
ipsa Veritas in Evangclio dicit : Qiiod nnlum est ex I:giiiitur, iina sccundum Maith:viiin, alicra seciiiiduin
c.irii.'. caro est : qnod iiiitiim est cx spirilu, spiiilit.'i I.iic;im. Qiia! omiiia sicut a te posita siinl, fasliiliiim

cxt{Joan. III, C); qiiia Dous Spirilus cst, ex Deo niagis qiiam profectum gencrant legonlilms, donen
doiiatus est. Spirilalis nalivilas nos f^cit nienilira ad ultiiiioni porvonircs iii Iiiijiisniodi soiilonliam : i' Si
esse Christi non carrnalis ; doncc ipsa creaiura coi- iiuis vero, ais, lianc spiritalom goncraMonein, qu:B
poris noslri liberata a servitule corruplionis rono- por a.lopiioncm (ii, a Christo sccuii;lum boniiiiem
veliir in nssuinptioae riliorum Dei, et ininiica de- abdlfaie vult, priiis necesse cst, ul illam, qu;c se-
strualur mors; ei iiiduatur hoc niortale iniinoriali- ciinduin oarnein esl, ab eo fundiliis absrindat. Nam
late, et sit Deus omnia in omnilius. si iii is;a, qi;;r sitiiitalis est, nnbiscnin non coin-
XV. Post Iisec etiam pr.vfatus Felix iion plaiio peJo, munical, piocul diibio iicque in illa qu;c carnalis

s:?d claudicante grcssii pcr campos Scripturx sanclie B ^*'*

ciirrit miilla proponens lostiinoiiia, qiia; suis parti^i:s XVII. Videat qiii logit h;is pr.ef.ili dnctoris .senlcn-

iinn conveniunt , ut sermnnem fecisset loiigio;-em, lias. Prinio |iarliiiiii oralinnis qiin laMiniodo iiii'onso-

usque dum pervenisset ad Jordanioas undas, iit Clii i- naiili.mi ol soasiiiiiii nl;scuril;i!oni icolvit senlo:ili;v,

slo baplizalo nomen iiiiposiiisset adoptioiiis. Nec nc 810 bicoat iiilolligoiilia. Qiii.l autcni viill iiilol-

aJhnc paterna voce de ccolis territus tacere nnvit, ligi iii eo qiio:l n:l : Inilitivil a mrrUiis rcsurgendo?
qua; etiam vox baptizalo Christo lostimoniiim, :ui- A (iiiibiis iii:iiliiis losvirrcxil Chiistiis iii baplismo?
dieiilc beato Baplisla Joaniie, perbiiiiiil Iiiiiiisiuo.li, Niiiiipiil pocoata b;iliiiil, iil a mnrto pcccalnriim rc-
clamans : Hic est Filius meus dilectus, in quo milii suijcoivl, Nob.Ii nos iii poccatis nali prnplor pilnin-

tieuc comiiliicui {Jtatth. iii, 17). De qiio lestinio:iio niiii pia'v.irioal;n;icin parenlnm; ncc ab Iiis liberaii,

siipra plenius dixinius ". Nunc lanluiii in lioc loco nisi in Christo Jesu per sccundam generalionem, in
inlerrogare lihet, si liaic vo\ patcrna ad iiiiain Cliri- qiia (ilii ir.e ciriciiiiitnrFilii Doi? Q;iin poliiisChrlstus
sti pernonam poriineret ' Si a I unam : eig'i ill.i una Jcsus ;ibsqiie oaiiii poccato conccpliis el iiaUis \enit

persona, ad quam hacc vox facta esi, tota est Filiiis ad liaplisiniim, oxoinpbim liuinililalis oslendere, el
Dei dilecliis, licel in (Iiiabus naturis. Si a.l divinit.i- aipias suo s;iiicrdicarc l.aplisino; nnn ut sanclifica-

tem tantum, ergo divinilas baptizata est ibi, et non C reliir iii a^iuis, qui nihil liabuit in se peccali, a quo
bumanilas : quia siiper b:ipti7.at'iin haec vok facla est. miinibtii dobuisset por baplismiim. I !co cl ipsc bea-

IIoniD siipiidem, qiii bapti/.:it'is esl, Dei Filius a Doo tiis Hiptisla vcniciiti ad si; Doi Filio i\{.: Eqo a te

Patre pi:cdicatiir, su|ier ([iicm ct Spiritus sanclus In dcheo hjplizari, et tu vciiis ud me (Matih. iii, 11)?
Rp«c:e cnbimbx dcsccndil. Qiiatonus palcrna vnx et quasi dixissct . In nic est, quod per lc purgari dcbol;
sancli Spiriius descensio eumdom csse Dci Filiiim in le iion est qiiod per me purgari debeat. Se I lioc

dcmonslrarel, qiii baplizaliis est. De ipia etiam ot soioii !iim est, qiiod in baptism:ilo Jnaniiis, in qiio
ipse Daplisla co iii.-piiaiilo, (pii se misil ad bapli^an- Cbrisl'is bapli/.;it!is cst, non ftiit rcgeiicralio, scd
diim, paiorna; vnci coiisoniiin protulii testimoniiim ([iia^dam pr.tcirsoria signilicatio b;iplismatis Chi Isli

ditCMS : Kt ego vidi, cl teslimonium perhihiii, qiiin liic idoo ot in .\ctibiis apnstolnrum legiiiiiis, licatum Paii-
est Filius Dei (Joan. i, 34). biin apnsiobini oos rebaplizare qiii baptizatl siint

XVI. Qiiiil adliiio, o dnclnr niiraliilis, adnpliniiis bapli-nio Joaiinis (.\ct. xix, l'>). Nec quis |iiam in

nomen Cbristo imponis? qiiciii iiisnpor lavacro iii.li- baptismolo Joaiinis adoptioneiii filioriim Dci pntiiit

giiisse baptismatis [Supple as;^erls, vcl simi/«] , et arripcre. Qiianlo magis nec Cbrisiiis adopt;iiiis fiiii in

sociiiida generatione, sicut nos pccc:ilores jam nali Firmiii Doo Palri in co baplismo, in qiio iiulbis [intr.it

per gencralionem carnalom in lilins ira', iil aperlo ox ^ ;idoptioiiisgratiainacoipere?qnianemo inoobaptisino

liiis vorbis inlolligi polest; ais eiiim inter ta>tora : romissionom |ieccatoriini consoqiii \aluil; sed tan-

« Qiiniii:iin siciil iii priina gonorationc, ex qua se- liim baptizali siint in pipnitentiam, iit crc lereiil in

cundiim cnriiem nasciiinir, iiiilbis liomo esse potest, c;iin, sicut idem pracfatus Aposlolus ait : 0«! veiituriis

ipii aliiindo originom tralial, iiisi do priinn illo Adam, cs(, id esl, iii Jcsum. Nola, leclor, qiiod dicil credere

qui ex terra virgiiie crealiis cst; il;i in bac seciiiida iii Jerum. Nullitoiiiis. si Doiis ol Doi Kiliiis non cssol
gencratione spiril:ili, in qua ronasciiiiiir ex aqiia ol Josiis, qui cx Virgino iiatiis ost, lanlns diocrel Ajio-
Spirilu sancto, nemo gratiam adopiionis conscqtii slnbis, ut iii Jesum crcdere dohcrciil, (|iiia lanliiri-

valel, praitcr illuin, qiii eam (Locus corntptus) iii modo fides catholica habct.cre.leiidiimcssciH Patrem
eani in Cbristocx carne virginis creatiim ei naliim, et in Filiiim, et in S|iiriluni saiicluin. Iioc esl iii saii-

qui csl secundiis Adam, acccpil has sominas genc- clam Trinltalcm : oa'lonim in abis C3lholic:e lidcl

|raliones primam vidolicet qu;c seciiiidum cariicm

:
,
[irnfossionilius in prT^iinsiliniiom a|iiiniiorc iinliiiit

est; secundam vero spiritilem, qiise per ailnplioiioin dnrlorcs erolcsiastiri , scil laiiliiiiiiiin lo diccrc : l^re-

Yide supra, lih. i, nu.n. 12 el 18.

 159 B. F. ALBIM SEU ALCllM OPERUM PAUS IIL KVi

dimns ianctara Ecclesiam , et remissioncm peccalo- A lione qua; secunJum MaHlisenm habelur : et pei' Lu-
nim et resurrectioiicm inortuorum, et caetera
,
quic caiii post baptisiuum ascendisse, et per adoptioiiis

in sjmbolo sancto continentur. De discretione vcro graliam Eilium Dei esse raclum. El nc quis me lal-

baptismalis Christi, et baptismalis Joannis bcatug siiin fingcre de eo sstiraet , audiat novi ejusdem in-

Augustiniis in libro Encliiridion ita ait » : i Illud ta- terpretis verba : « Matthxus , inquit , in exordio

inen unum peccaUim, quod tam magnuin, in loco et Evangelii seriem gcneralionis, qua; secundum car-
habitu tanta; felicilatis admissuni est, ut in uno ho- nem ad Christum descendit , a David seu Abraham
mine originaliter, et, itt iia dicara, radicalitcr totnm incipiens, usque Joseph sponsuiu Marix, per reges
genus humanum daniiiaretur [non solvilur ac dilui- et ca;leros de Irihu Juda sibimet succedenles, dinu-
tur], nisi per urum modialorem Dci et hominum mcrando perducit : in qua generationc carnis qua-
horainem Chrislum Jesum, qui soliis potuit ita nasci, luor femin.^B introducuniur. Tres videlicet ex geiili-

ulei non opus essel renasci non enim renasccbanlur : bus; quarta vero qua David peccavit ul
illa, iii

qai baptizabantur baplisraate Joannis, a quo et ipsc liquide palescerct, quod idem Redemptor noster non

[Joanncs (Au^. omUt. rocem Joaiines)]baplizatus cst; solura ex Juda>is, sed et de gentibus neque de justis, ;

sedquodamprjecursoiio illius ministerio,quidicebat: sed eiiara et de peccatoribus veram carncm ex Vir-

Parate viam Domino (Malth. iii, 3),ulii unum [.11(3., " gine suscepit. Lucas vero seriein geiieiatinnis, qiia;

huic uni], quo solo renasci poterant, parabantur. Hu- per adoptionera esi .,
noii per genpalogiara carais,
jus enim baplisinus [Qurrcel., baptismum] cst, non qucmadmodum Mattliseus, scd a baptismo, in qiio
in aqua tanlum, sicul fuil Joannis, verum ctiam in baptizatus est Christus in Jordane, al) ipso Christo
Spiritii sancto : ut de illo Spiritu regcneretur, quis- incipiens non per tribum Juda, ut prior, sed per tri-
quis- in Christura crcdit, de quo Christns genitus bura sacerdotalera texens : nequc deorsum descen-
[Aug., gencratiis] rcgeneratione non egiiit. > Et post dcndo, sicut ille, sed sursum versus : non per Salo-
puiica in eoiJem libro : « In aqua crgo bapiizari vo- monem ex IJersabee genilum , sed per Nathan in Da-
luit a Joanne, non ut ejus iniquitas ulla dilueretur, vid recopu'ans usque in Adam perduxit ad Deura,
seJ ut magna eumuiendarctur Iinmilitas. Ita quippe caput videlicet replicans ad caput. 1

iiiliil in eo b.iptismu$, quod abhicret, sicut mors ni- XIX. Nec mihi hoc loco opus est ad respondenJum
hil, qiiod puniret, invenit : ut diaholus veritaiejusii- verlia exaggerare, dum verilas Evangelii ostendii,
tise Bon violenlia potcstaiis oppressus et victus
, ,
de Spirilu sancto ex Maria virgine natum esse Chri-
quoniam ipsiim sine ullo peccati nicrito iniquissime stum, non quasii)eccatorem, sed vere Filium Dci,
occideratipcr ipsum iusti,ssime amilleret, ipioJ [Ang., iino et Deura. Nonne dubitanti Joseph viro Mari;c
quos] peccati merito detinebat. Ulrumqne enim angelus apparuit in somnis dicens : .VoH timere. Fili
[Aug., ulrum(|ue igitui] ab illo, id est, et baplismiis David, accipere Mariam conjugem tuam. Quod enim
ct mors, certae dispensationis causa non niiserania ex ea natum esl, de Spiritu sancto est. Pariet autcm
neccssitate, sed miserante potius volunlate siisceptum Fitium, et vocabis nomen ejus Jesum. Hoc aulem
est, ut iiniis peccatum tolleret mundi , siciit unus totum factmn est, ut adimpteretur, quod dictum est
peccatura misit in niimdum, hoc en in universum per prophelujn : Pariet Filium, et vocabis nomen
genus humai>um , Apostolo attestante . fiiciit einm ejus Emmanucl (Malih. i, 20-23). Et ne ignoraniia
in Adam omnc% moriuntur, ita et in Chrhto omius csset nominis, adjunxit evangelista : ^iiod inierpre-
viFi/icabiinmr {I Cor. xv, 22). 1 tatur nobiscum Dzus. Qui in .M:Uth;co Eminanuel
XVIII. Qiiam aperta est hxc biaspUeinia, ut dicat dicitur, in Luca Filius Attissimi vocatur. Et ne du-
Chrisium secuuda iiidiguissc generaiione? Et qucin bium essel, quis esset Altissimus. adjunxit statiin :

sa-piiis siiie peccato afnrraat esse, nunc suhito qiiasi et sanctum, quod cx te nascetur, Filius Dei wcabi-
peccatorem regeneralione indigiiisse contciniit. Et tur (Luc. 1, 52-55). Illam ergo genealogiam, qu.e
qui Deum paulo aiUe asseruit, et ex utero viiginali secundura Lucam est , Felix per adoptionem asserit
natnm cssc , nunc subito quasi hominem puriim la- n ascendere, quasi omnes sint adoptivi, qui in ea nu-
vacri emundatione purgandum esse proiiuntiat; et nierantur, quod longe aliler esse agnoscit, quL sa-
ad similitudincm nostram adoplari 811 'n Filiiim cras saiicl;e Scriptur;c legit hisloiias. .\ddit quoque
Dei, qui fuit Filius Dei cnnccplus et natus. Atqiie atrocissimum erroris siii venenum : « Si quis vero,
has duas generalioncs in Christo duabus genealogiis iiiquit, hanc spiritalem gcneiationera, qua; pcr ado-
Cbristi, quae in Evangelio leguntiir, coiifirmare ag- ptionera Ct, a Christo secundum hominera abdicarc
greditur : unam per quain desceudit; alterara per vult, prius ncccsse est, ut illam qua; secundum car-
quam ascendit Chrisius : quasi peccator cssct in nem esl, ab eo lunditus abbcindat. » Audiie, audite
descensionc , et expiatus in ascensione adnptionis. legentes el iiitclligenles, quam aperta est kec blas-
Attende, iector, noviiin evangelicTe histoii.e iiiterpic- pliemia. Aut duas vult habere Christum, secundiiin
tcm. Duas genealngias Chrisli cuni evangelislis me- qiiod homo est, generaiiones, aut eiiam nullaui :

morat : secundum Matthxum Christimi descendisse quasi necesse sil, ul post carnalem habeai eliani et
non solum per justos , sed eliam per feniinas pec- spiritalera in adoptione, ut .rqiuiliier de eo dictum
calrices, et iniliguisse cum baptismo in illa geneia- intelligalur, sicul ct de nobis ipsa Yeritas ait : Nisi
• S. Aug., Enchirid. cap. 48.
161 DOGMiVTICA. — ADV. FI-l. i(K\! i.ir.r.i VII. -- iiit. III. iiii

quis rcnaliis (uerit ex nqtiii et .SpinJ», noii potesl (.•i- A piio ost pi-ooaloruin ;
qiiod aiilom ait : ut de peccdto
Iroirein rcynum Uei {Joan, iii, o). Niilliiloiiiis quipjv», (lcmnnrct pcccalum in cnrnc (Hom. viii, o), expiatio
sicut siiporius ostftnilimus (.\um. 17), in baplisnio ost pccoatnrum. liloo Mallli:uiis ab ipso Da\id pcr
Joannis rpgeiioialio fiiil aliciijus, seil cleinonslialio Saloiiionoiii des.-^cndit, in ciijiis malrc illo pooca\ii :

majoris niyslot-ii. Noque Cliri^lo aseenilciile de aqiia Liicas vcro ad ipsum David per \NaIlian asooudit,
ilii ejiis uiiclio fiiil. id esl sanclilicatio Spirilu saii- per qiicm proplie.am Dcus poocatuiii illius cxpiavit.

cto descendcnlc snper eum, seJ denionslratio qiiis Dcscendit pcr regalc gcniis, ct asoondil per sacordo-
esset, ct figur.itio nostra: iinclionis cl adoplioiiis, qua tale, qui pro nobis sacerdos est et bostia fartiis :

in baptismo sanctificamiir in filios Dei, sicul licatiis qiiia utruinqiie est, rcx ot saccrdos ot Dominiis pr.i-

Beda presbyter ostendit iii cxposilionc prirdicalioiiis pitialor. Firniissiinc naiiiqiic tonciidiiiii pst, OHrncni

beati Petri principis apostolonini, qua Corncliiim Christi cx ulioqiic gencrc propagalam, rognli srili-
cum aliis plurimis instruii ad fideru " . « Uneiiiscst cet et saccidolali, in qiiibus personis apud illiim po-
ergo, inqiiil, Jcsiis non olco invisihili [Bcda, visiliill], pulum Hcbra;onim etiam mystica untlio figuiaba-
sod dono graliae, quod visibili significatur ungiicnlo, lur, id esl, (Ihrisma, unde Cliristi nonicn cluool,
quo baplizatos ungil Ecclcsia nec tamen !unc iin- : tantu anto cviiloinissima significalioiie pr.Tiiuiili.i-

clus est Spirilu sanclo, quaorio super eiim vclut " tu;n. Sod nns libera voce clainamns cum tota Eoclo-

columlia Spiritnsdosrcndit. Tuncenim corpus suuni, Cbristum nec pcccatum babuissc, quoJ
sia Chrisli,

id est, Eeclesiam suaiii 812 pr.tfigurarc dignatris expiaictur ncc secunda iniliguissc gcncraliiiiic, qiii
;

cst, in qna pr;ccipuc liaplizali accipinnt Spiriluin Deus vcrus et vcrus Dei Filiiis dc Spiritu sam tooon-
sanctiim. Sed isla mystica ct invi^iiliili unctione lunc ccpliis cst et natus. NamsiCliristus secunda iiidigiiil

inleUigen.lus esl uiiotns, quando Verlmi;i Dei caro genoralione, iitiipic pcccalnr fuit : et si porralorfuil,

faclum est, id est, quando humana natiira, sine idlis quid ost , quod ipse Doniiniis ait : V'e;ii( princeps
prsecedcnlibus bonorum operum nierilis, Deo Verho mnndi liujns, etin me no»
quidquam (Joan. xiv, linbct

est, in utero viryinis copul:ita, ila ut cum illo ficrot 30)? Siquidquamin eononhabuit princcps mundibu-
una persona. (M) Iioc eiim confilemur nalum de Spi- jiis, id csl, diaholus,cur eguit renasci? Nosvero nnn
ritu sancto et Maria virgine. > Filii Dci nasrimur, sed rcnascimiir. Ille mox Dci Fi-
XX. De.goncalogiis vero Cbristi ila polius iiitelli- lius conceptus cst ct natus : el idco adoptione non
gcndum arliilramur, quod qu:n per Maith.-eum nar- eguit iit Filius Dei essct, qiii Filiiis Dei natus esl.
ratiir, noslroruin significct susceptionem peccalo- Si igiiiir per adoptioiicm Filiiis Dci factus est, qni
rum a Doir.ino Cliristo, proplcr quae iii crucis pali- de Viigine natus esl : ergo nec lieata Virgo Dci go-
bulo suspcnsus est. In gencrationibiis autem Luc^p, '
tanlumniodo homiiiis, qui post nali-
nilrix crat, sed
qii;e ascendunl ad Deum, abolitionem peccaioruin vitatem adoptalus cst in Filiiini Dci. Quod iinpium
noslrorum aignificari pcr eumdem, qui crucifixus credore, quanto magis ct dicere ?
est pro peccaiis nostris. Ideo cas ille dcscendens XXI. Sed hujiis disputationis bic (inis sit, ul lilio-
niiarrat, islc ascendcns : quia dcscendii Cliristiis ad rius ali alio prinoipio inoipi:it sermo de his qux di-
liberaudos nos, asccndit autcni ad jiiiililic.indds nos ; cenda suiit. Nam qiioddam rcfrigcrium lcgciiti finis
descendit ul morcretur pronobis, asccndil, ulviva- libolli pra>slat, sicut naviganli porlus, niavime cum
mus in illo. Quod eniin ait Aposlolus : Misit Deus friigosis locis divcrs:c disputalioiiis laborat cloquiuia
Fiiium suum in simililudinem carnis peccali, susce- rcspondentis.

' Voii. noila, in cap. x Act. apost.

I.IBKR TEUTIU8.

I. Nova prnponcntis arguincntatio, noviim liltelliD niat. Neque eiiim fieri potest, ut uniis filius nalura-

poscit oxordium, no confusa sermonis series legenli litcr diios paires lialicrc piis:.it : unura t.imcn per

l.tstidium faoiat, et minus intclligatur ipiid cui parti iialurain, aliiim aiitoni pcr aduplionem prorsus po-
coiivoniat, si non compctentibus locis ab alio prin- lcst. I iliijus diiplicis patornitatis, Dci scilicet ct

cipio orationis incipial textus. S;epc diclus igitur Patris, ct D;ivid rogis in Chiislo 813 ^<'^" " ^H'

sopbista subiin a baptismate Christi rcciirrit ad na- porioiihiis scoiiiidiiin opporlunitatoiii pro<Mil dubio
tivitatem : ct qiiem adoptatum in Filiuiii Dci scriio- ilispiitalicmis rcsponsuin ImIics " : iiisi forto boc ad-
da gencrationc viilt inlclligi, ciimilcm David regis dondiim csso vidcatiir, quod iiusqiiam in Soriptiiris

niagis cssc Filiiim qiiam Dei Patris, tcstatur. Et iit sanclis invoiiios scriptuin, David dc Cliriito dixissc :

tjusdem vcrba ponamus, ait crgo : « Certe cniin 7'h cs Filius meits dilectus, qiinmodo Dcum ratiom
Idem redcmplor nostcr in forma huinaiiilalis, iit sa- lc;;iinus siipcr ChristOTOccin oiiiilloro dicciiclc) Ta :

cra eloqui;) tcslantiir, filius David csl ot lilius Dci. cs Filin.f tiicus dileclut, in qun tiiilii hcne rotnplncui
Quod utruniquc vcrum cst quod tamcii non absiirdc : (Hnllli. III, 17). Sc;d ilium, qiioin patcrna vnx Kllium
qiLxrenduin cst,quomodo in eum utrumquc c<mvc- suum dilcctiim tcslata est, bunc ciimdoni DaviJ

• Vide supra, iib. i, num. i2.

 lOi
,55 B. F. ALBINI SEL ALCUIM OPERUM PARS lll.

naturarum. nulla lege alterius na

Don.inum suum dixissc legitur. A Ipse, qui Icx est
pro,,l.clico spirilu
lurx subjacet, nec infirrais bumaiia; conjecturqp ra-
Igilur ju\ta linraanam consueludiiiem
DaviJ inlor
tiunculis, qui imompielicnsibilis est, comprebendi
avos vcl proavos Clirisli numerandus est, niai;is
Quapropter iinigi^nili Dci nativitatem, tcI
quam prius [Forte, ipsius] Pater dieendus sil. Nam potcrit.

divinam vel eliam Iuimanam, desiiie ad nostram

si Deus Pater, proprius non esl Chrisli Patcr crgo :

\irgo mortalitatis iinpossibililatem redigere neque ei.qui :

nuUum liabel.proprium Palrem : qiiia licala

extra conceptura human» origiuis natus est, hu-
ex nuUius viri scmiue concepil, sed de Spiritu san-
manis diflinitiunculis pnejudicare tentes, quemodo
cto iniprscgnala est. Si Dei Patris teslimonio cre-
esse Dei Filium nasci potuisset, vel quomodo esset proprius Filiiis
dendum KStinus, crede Cluistum ;

Dei, dum natus esset. Si Deo omnia possibilia co-

vel si prophetico ipsius David testimonio credere
gnoscas, el hoc ei possibile csse scito, ul proprium
rectum arbilreris, credc eumdem, qui Filius dicihir
Filiuni ex \irgine creatum habere valuisset.
David, Dominuni esselllius.

U. Dicis ita(|ue quod unus bomo

duos patres na- 814 III. Dicis : > Quid potuii ex ancilla nasci

Hoc ei anlecessor tuus Pelagius, li- servus

turales non possil habcrc, imum vero possit nalu- nisi ? t

altcrum ailoplivum. Dicam et ego cel aUis verbis, tamen eodem sensu olira dicebat,
ralem baberc, ct
B asserens Christura solitariura esse hominem ex quo
nuod miUus pater unum filium potesthabere, utrum-
:

unus fonte et Nestorius suam condidii bceresim, qoa duas

que et naturalcm sibi ct adoptivum quia ille :

ut sil unos patris ct natu- personas in Christo voluit intelligi. Expone igiiur,
filiiis non potesl dividi,
pars sil ado- quomodo apes aniraalia viva dc floribus, rebus sci-
raliscl a.ioptivus : \el qiia;dam filii

dignilate, vclul si licet insensalis, nascantur vel inirabilein iHarum

ptiva, el aliera naluralis in
;
filil

aniina iiaturaiii, reique publioae ordinatissiraam dispositio-

una manus sit adopliva, et altcra propria, vel

adopliva, et caro in proprietale filii. Quamvis iieni iii earum admini^tratione edisscre. Dices forsi-
sit
ex paliis seminc, sicut esl caro, taii, quia talis a crealore natura illis condiia est.
cnira aiiima non sit

Clius pairii anima et carne, tolus Cogita et intellige, qui haec miracula in minimis
tamen unus est
nominis creare poluit, qiue a*> homine nec intelligi, nec snar-
vel adoptivus, vcl propiius, prout conditio
Tcl naturae sibi attulerit. Polest vero in una per- rari possiint, quod potiiil ex virginali uiero liberum
creare Filiuni. Considera altiludiiiem, ler-
sona esse passibilis et inipassibilis, morlalis ct im- sibi coeli

niorlalis, veluti liomo imnioitalis est anima, raorta- rae stabilitatem, aquarura profunJitaiem, oninium

lis carne : sic oliam ct Christus impassibilis divini- vivenlium diversitalem ; edissere, si valeas, harnm
laie, passibilis carne ; lamen toUis unus idemque _ onmium rerum rationes, el si hoc impossibile te pro-

esl Deus ct honio : unus est Christus in forma Dei, filearis, quid te pra?sunipluose ingeris ineffobili nii

el unus Christus in foriiia scrvi, el unus Christus raculo nalivitatis Chrisli, qualifer vel Deus hoiiio

ajqiialis Palri, et unus est Cliristus minor Patre, fieri pntuissel, vcl hoino Deus ; vel Dei Filius ho-

idem Deus, idem homo, unus Filius Dei Patrisiotus iiiiiiis filius. N >m hujus nativilalis, vel etiam uiii-

proprius, el \irginis matris tolus proprius. Quod taiis in Deo ei homine raajiis est sacramenium,
beatus Leo papa Romanus in cpistola ad Flavianum qiiam omniiim croalnrarum_ conditio. Concede igi-

perspicuc tcstalur " : « Cum crgo, inqiiii, iiiuis sit tur Deum aliqiiid posso, qiiod huniana noii valoat
Dominus Josiis Chiislus, cl vera; dcitalis vera;<^|ue inCrmitas compreliendere ; nec nostra raliocinailoiie
humanitatis in ipso una prorsus eadenique persona legem ponamus m;ije9lati fctern.Te, quid possil, dum
sit, exahationem tanien, qua illum, sicut Doctor omnia potost, qui omnipotens est. Nec eniin bac
Cenlir.m dicil, cxallavit et donavlt illi nomcn, qiiod sola nalivilale Chiisti defecliva est potcntia iUiiis,

onine noinen excollit (PliiHp. ii, 9), ad eamdem in- qui oranipotons est, ut noii posset illnm l.oininem,
lelligimus perlinero forinani, qu;c ditanda erat tanlre qui ex Virgiiie natiis est, sibi proprium vel natura-
glorificaiionis augmento. In forina qiiippe Dei aiqua- lem Filium creare. InteiliBe landem al quanJo, ad
liseratFiliusPatri, et inler genitorem atque unigeni- D quem finem vel ad quantam blasphcmiam hi'C lua
tum nulla erat esscnti;e discretio, nulla in maje- assertio perveniai ; aut Dei Patris Christum conft-
staie diversiias ; nec per incarnationis mysterium terc proprium esse Flium ct verum, juxia omnipo.
aliquid dccesserat cx Veibo, qiiod ei Palris ex mu- lentiara suoe inefrabilis voliintaiis ; aut si hxc fieri

nerc reddcrctur •
forma autcm [sorvi], per quam non posse conienJcris, impoteniem suae volunlalls
impassibilis deitas sacramentum niagn;B pietatis fateris Deum : quod impiissimiim est credere vcl
iuiplevit, humina humilitas est, qu,^ in gloriam ("icere. Ergo ex hac consideratione meliori leipsum
divinx potestatis cveota, esl in tantam unitatcm ab indue fide, luamque cognoscens iiifirmitaiem Dcnni
ipso conccplu Virgiiiis deitale cl Inimanitate conser- confitere omnia posse facere, qusc vult, et te cun-
ta, ul ncc sine homine divina, ncc sine Deo age- cta non posse intclligore, qune vull creator, iil

rentur humana. > NuIIalenus ergo tc, o Felix, hu- Canl.

raana ralione investigare nativitatem Verbi Dei, qua IV. Phirimi enim sanclorum professi sunl non in-
caro factuin est, posse pules non enim humana :
tellexisse. nec enarrare poluisse hanc mirabilem ge-
possibilitate omnipolcntiam diviniiatis metiri debes. neratinnem Chrisli, ex qnibns Isaias, dnra iiiCrmi-
^ S. Leo papa, eiiisl. ICd ad Leoncni Aiigustum, cap. 8.
 »:

Ii3.' DOGMATICA. — ADV. FF.LICEM LIBRI VII. — LIB. IH. 160

laies, opprobria, flagella et spula, qu3e Clirislus pro A niilia Pascliali praesumpiuosara inquisitioncm nati-

^iuslra |iassus esl salute, praedixisset, hoc quoque vitalis Chrisii his verbis compescuii ' : i Qui igilur,
adjecit : GeneTalionem ejus quis enarrabit {hai. liii, ait, paschalis gaudii soleranilatein celebrare deside-

8) ? Deatus quoqiie Baptisla Joannes se indignum rat, agnuni nec aqua coqiiat, nec c rudiim coincdai
teslatus esi solveie corrigiam calcfamenli cjiis ut neciwc pcr himianam sapienliani profiiiiJitatem

{Mare. I, 7). Quoii lieatus Grc gorius in horailiissuis incarnatioiiis illius penctrare appeiat; ncqiic in cum
Iia exposiiit » : « Sed hujus, iiiquit incarnationis taiiquam in honiincm punim credal ; sed assas igne
inysterium liumanus oculus peneirare non sufficit : cariies ceraedat, ut dispensari omnia per sancli Spi-
invesligari cnim nuUatenus potest, quoraodo corpo- ritiis poientiani sciat. » Et paulo post : « Et quod re-

ralur Verhum, quomodo summiis et vivificaior Spi- manscril, igni cumburelis {Exod. j,ii, lOj. Qiiod e\
rilusiiitra ulerura matris animalur, qiiomodo is qui agno reinanet, igiii coiiiburimus, qiiando lioc, quod
init.ura non liabci, el exislit et concipiiur. Corrigia de incarnalionis ejus mysterio inlelligere ct pene-
crgo calceanicnli est ligatura mysterii. Joannes ita- trare non possumus, poteslati sancli Spirilus humili-
quecorrigiam calceamenti solvere non valet, quia ter reservamus : ut non superbe quis audeat vcl
iucarnaiionis mysicriura nec ipse invesligare sunicil. conlemnere vel deiuinliare, quod non intclligil, sed
qui hanc per propheti:» spiritum agnovil. Quid esl B hoc igni traJitum [S. Greg., igni tradii] cum sancto
ergo dicere, non sum dignus sotvere corrigiam cal- Spiritu reservat. » Uis et hujusmodi testimoniis san-
ceamenti ejus, nisi aperte et htimililer suam igno- ct<»rum Patrum, bumana huiniliias seipsam cocrceat
n*ntiam confileri ? Ac si patenter dicat : Qiiid mi- inlra tcrniinuni moduli sui, Salvalorisque iioslri ini-

rum, bi iTiilii ille pnrlatus est, quem post me qnidem rahilem n.Ttivilatem humanis raliunculis desinat
Datuin considero, sed nativilalis mysterium non ap- sstiraare, nec pliis sapere qusrat quain oporte i sa -

prebendo ? perc. Audialquc sapienlissimi Salonionis consiliuin

V. Hieron ymus quoque doclor omni Ecdesiae i
dicentis : Aliiora te ne qu^sieris, et profundiora ne
Chrisli honorabihs in espositiooe nonagesimi octavi scruteris [Eccli. iii, 22). Opponat qiioque sibirael

Psalmi (Psut. xcviii, 15), hanc generalionem Chri- aliara ejusdem scnieniiam, qua terruil praesumptuo-
8ti se omnino ignorare, non erubuit profilori ^ : sam human% infirmitatis tcmeritatem. Qui mutlum,
t Videle, iiiquil, quam rcm audeam loqiii Ego ; ila ait, mel comedil, non est ei bonum ; et qui scrulnlor
adeo [Ms., adoro] scaliellum, quod quondam fuit, sicut est majeslalis opprimitur a gloria (Prbv. sxv, IC). Si
thronum. Et si enim noverainus Christum secun- nostrae originispalicnter nescimus nalivilaleni, quo-
duin carnera, [sed jara non novimus ciim secunriun modo aniina iii utero matris tenerriroam nostrx
camem (// Cor. v, 16) ]. Habiierit forte stabellum ^ camis substantiara vivificet : qua:»to magisDei omni-
aute iiiortem, anle resurrectioneiii, 815 quaiido poteniis humanapque naturx in ffaiiilem conjunctio-

manducabat, qiiando bibebat, ipiando nostros paiie- iieni nos niillo modo comprehendere posso, vel in-
hatur affeclus ;
poslquam vcro rosurroxit, et ad coe- lelligcre fatoodum cst? Dcus aiitcm, qiiomodo voluit,

los victor ascendil, ego non iiileHigo aliiim scden- et quando voluit, et ex qua voliiit, advcnit in mun-
tem, et alium scalielbim, sed tolum in Christo thro- dum, nec teinpus ci, iiec persona, nec coiisuetudo
nus est. Quxril et dicit : Quaro, vel qiiarc? Quo- hoininum, nec exempla rerum pn^udicarunl, quiii

inodo sit, nescio, ct tamcii crcdo quod sit. Mirarer miniis esset qiio.l voluit. Nam obsistore ei lox non
[Jl/s.,iiiiraris}, si ignorem divinitalis niysicrium, cum potuit creaturarum, qui cst rroalor ipse cunclornm.
ineipsuin nesciam. Iiitcrrogas me qiiomodo, quod Ut possct, quod voliiit, pronipiiim illi semper fuit,

sit, et divinitas et incarnatio unus sit [Ms., quoino- quia potestas adfuit volunlaii. honio lu quis es,
do ct divinitasct incarnaiio iiniim sit], cum ego ne- qiii respondoas Deo? Nunquid legem imFOiics ilJi,

stiaiii,. quomodo vivaiu. Dciim iiilellcxissn ciedidissc qiii cst lox uMivorsita'i5, quia omnis crratiira volun-

cst ; Dcum nossc hunorare cst. Siillicit mihi scirc tati illiiis subjecia est?
quod scriptuin cst ; siilhcit railii scire quod credo :
|» VII. Scd dicis, ut in tuis lcgitur litleris, < q;:ia

plus aiitein iicc volo, nec cupio. Si enim scire vo- nullo modo credendura esl, ut oiiinipolens Deus Pa-
lucio, el hoc incipio perdere, qiiod crcilo : fidcles tor, qui spiritus csi, de semotipso carncm gonercl.
diciniur, non ralioiialcs [Ms., ratidcinales]. Dcnique Dic, rogo, si scias te aninKiiii li;ibore, an non? Nul-
dicitur ct a Domino . Cicdis, quo 1 ego pnssura lioc latenus taiila csl ignoranti:i in to, iit nesi ias te ani-

faccre ? Et dicitur ad muliercm : Hdcs lua le salvam mam habere. Scis etiam patrcin le bahiiisse carna-
(ecit {Matili. n, 22), noii ralio, non inquisitio, non lem, ex ctijus carnc aninia, qiia; cst in lc, non c«t

quarc, vel (piare fatlum sil. Cicdiilil, quia ficrct, procrcala, iioo pooor:ita, iit calliolica fidcs hahet. Et
et ractuin e>l [Ms., ct factuin cst quili crfdidit). > quomodo polcst fieri, ut tu ipso totus sis tui palris

VI. Siniili modo et pncfatus Pater Greg oiiiis in lio- proprius filius cl veriis, ex cnjus tarnc tua aiiiina

S. Grcg., hom. 7 in Evang.

" merami, »,>lalo niim. 151. Qui coniinet iraci.iluin
S. Uicr., in psal. xcviii. Verba, qure hoc loco
i»
dc Psaltc.i.i sub nominc S. Ilicronymi, in inullis
?.b Alciilno rofcnjntiir, non cxslanl in Brcviario viil- ab cditis dilTorontem.
gato S. Hieionyini. Exstant vero in vciiistis,imo ro- ' S. Greg. M., homil. ii in Evang., mim. 8.
dicc xtc. i\ bibliothcrx monaslcni noslri S. EiiH
t,7 ij. I . .M.i.i.,! M'.u A<,c«)iM oPKHiM r'\ris IU. m
eslcenerala^Alsi.KniisiinK^^onociuiaspvopri.im A isoscsiialris spcumlmn Imnianiialcm riirislus, qnia
llltll

OSM! ifiliiini I':iiris tui omii aniniii d i-;irnc, (iiiamvi-, .1 Dei Filio assumptus esl hnmo, vel, iil tu vis, ailo-

mnlris procieala piatiis. •Non ert^o omnis assiimpiio ailnptio est. Legi-
caro *i)i'a rli' snbslaiUia pai.ris ol

Of.iiis (onlis, ut.iii- tnr jn Fyangelio de Chiisto. qiiod ussumpsit euin

sit : oryo nmllo ma-is poi.i>.'ii<l.>

iiltailil? sult- diabalM, el sluluit tupor pinnnculum lempli (Manh.

tfUigas Di:i Palris JfSiiin Chvisliim iii

posse. An W. 5). In qua assmuptione di.tholi n-illa pole^l e.sse

stuntia pruprinin .Filiuin ct veriim (ieri

non pos- adoptio, seit prava teiiiaiio. Placi''im vero, quis ne-
illiiis potcMilia ii! hoc impotims est, iit licc

ciiiiclis .liominilins scit, in multis rehus esse possc, nec ir. adoptione
sit Derfic ;ie iii lili" sno, intoil in
est Deo lisc sola? Siniiliter el applicalio. Nani sa;piiis legitiir in
facit lievi? Ai:l luiis p.ilor polciniov
iti

aiiin:a hisli>vi's Ya ai|'.l;< uil dux i!)e vel ille caslra ad hanc
parlc, et polnil tc proprium (lliiini !ia'icie c.\ :

anima aliiinde sitcorpori im- vel ad illum chitiUc.o.Si applicaiio est adopiio,eigo
et eorpore, glS ''<^*'l

poie- adoptavit <jivii;Vti:m sibi in illiiim, quain magis.veuil

niissa ? Si vero millns proprius filius et vcrus
subslanlin Patris totiis nulus sit; dehcllare.
ril esse, nisi cx
patf r liahel proprium JX. Eccc et hic < .x-o.i slultitia luB ct iixloeta teme-
ergo in omni humaiio iiullii';

ritas apparel, qiia noii inlclli^is, qu.iin adversa it

vcrum, nisi tanlum de carne soId. Vidcsne,
firumi et
nqu.ntumsiiiUitiamisiemussensiisdevoUitur, ctiBconlravia omni ralioni p.tMis ct tcnfivma'», addore
[r/^oFlc, addensj oiiam :Vl pioplcr nomcn servi »it
quam oinni rationi ct omiii humano yoiier.
ennlvaria
leiitoum quoque adoptiiw; noii iRleHigcfts apud prioreni po-
asseris? Tuiigiliir ipsiiis utens e-\ciiiplo
cl

qu;in) in le asseris, pulura, qui diira legis Bervituie sulijceiiis cst, pro-
considerans, propriotatem lilii,

posse et qui leipsum pler magnura tmmilitatis sacfanientum, dispensatio-

cognos<-e in 'Filio Dei fievi :

animam et caenoni in duns iiemque veroe bunxaniialis, sfcpvum a prcphelis nn-

dividcre non vis propler
oi adoptivum ea .ratiohc niinari Chrisium. Aliquibus in locis leyimus. Iiiter
lilios, propriuni .seilicet :

propter filios siiiuidcm j;ratiic, id est, .in novo |»opiilo Filius

nec Christum divitlere lentes iii duos filios
divinilatis et perfecUe hiinuinitalis natii- ubiquc iioiiiinatur. Quse VQcalHila in L>aia propheU»
perfecta;
maiiifesle qundan'. in lcco ilisliii,;;iiu!iliir, uhi ail
•

ram, quia unus ast mediator nostev Josus Clivistus.

< Igilnr, inqiiis,
Porvuiiis natus est ni)bis, ct Filius dalus est nohis
VIII. Sequilurin textu lihelli tui :

Domino secundum {hai. IX, (>). Qui fuit parvulus vel seivus apud syna-
si adoptioiiis iiomeii in Christo
ulroque Tcsta- go^am in urahra scrvicnlcm, apud Chrislianos, in
rarnem daro aperloque seirmone in
nequimus; ca- luce liherlatis vivcnles, Filius csl. Qiiam discrctiu-
«nento, ut vos contciiditis, rcperiie
tera lamen emnia, quw adoplionis verho convcniunt. nem filii et servi ipse quoque Domiiius in Evangelio
libris perspicue atq'ie niani festc multis dcsignave videlur, uhi ait Sereus nou mnnet in dunio
;

in divinis

modis reperiuntur. Nam quid, qiincso, esl cuilibct D- in ivternum, Filius nutom manel iit (rternuai. Movqiie
nisi gralia, nisi voliinlas, subjiingil dicens ; Si ^"i/i;ts vos liberaveiit, tere libcri
lio adoptio, nisi electio,

iiisi assuniptio. nisi susceptio, nisi placitum scu ap-

erilis (.tonn. viii, 53, jG). Qiii apud iulideles Filius

plitatio? Qiw; miiversa iiullo inodo proprio ac vevo

est iahvi ei servus ; apuil Cdek» iFilius cslJki, et

filio convenire queunt. Si qiiis vero iii Cbristi hu- Deus verus.
mauitatcm ad<i|itioiiis jjratiam ni;gave viill, simul X. Ncscio, qiia froiile sacerdotcm Chrisli, o nove
ciiiict.t, i|ii;c dii tiis [Forte, dicta sunl] cum eadem doctor, le conlilcaris esse, duin Christum Deuni
adoplione iii eo iicgai-C stuilcal. Qiiid honiiii, rogo, deiiegas. Juitei claudebanl aurcs corporis, ne aposto-

qu;e prnposuisti, in proprio lilio fieri non potest? lum 817 Paulum prxdicantem audirent, Cbristum
Nunqiiid iioa David rex majore gratia elegil Salo- Deuni esse ; Tu claiidis oculos cordis, ne intclligas
monein propriiim filium suum siicccssorem sihi rc- cuindem Dcum esse. De quo ipse egregius pr.cdica-
giii, qiiaiii alios tllios propiios, quos liahiiit? Ecce lor ait : A'os autem p.cedicamus Christum r luri/iium,
major gralia patris, m.ijor voluiilas, niajorqiic.eJe- Domini Dei hic Domini
(I.eg. et infrn] virtutem el
elio iii eo fuit, quam iu aliis filiis suis, Ucet et iili
supicntium (I Cor. i, 23, 21). Et quidein sapientia et
proprii essent lilii. Sed ucc oiiinis assumptio potest virlus Dei, Domiiio iiliquc [Loriis corriiptus. Forle
esse a<l«plio; assumpsit cniiii Dei Filius cariiem es. lcg. : Et quid est sapieutia ei virlus Dei Diimiuiis uli-
utero virgiiiali iii imitat<;m sn;e petrsoive, iinn iu Aos enjo prndicamus thrislum
qiiel. crucijijLum, in-
caniem iiiutalus, sed ut cssrt piopvius FiliusDei.in quit, JudfPisf/Kidftn s<-aiida.'um, gentibus auiem stul-
(luahus suhstaiitiis, Dci scilicei ci ;lioniiiii<i : vehiii tiliam. Crux eiiiin Domini, qu.e stultitia gentihus, et
anle fuit iii una natura proprius Dei Filiits nihii Jiid;eis scaiiilaliiiii fiiil, tilii iilruiiii|iie csl. Neqiio
amittens quml erat, quaiiivis assumpsisbct quod iiun enim aiit stullitia ulla inajorest, quani non cmli-re
ernt, non «livisionem faci«-ns in perstin.T proprielati-, veritali : aiit majiis scandalum, quam audire quoil
nec «ommislionem in n:ilurarum conjunctione. Si verum cst nolle. Slullitia visa esi genlibus, Domi-
autem propter assumpiioncm vcl susccptionem Chri- num cruciligi; et Juda-is, Dci Filiiim mori, sranda-
stus adoptivns est filius, qui ex Virginc natus esi, him fuit. Par forte videvi poUiisset et impietas tua
cujus persona' in sancia Triuitaic adopiivus esse di- runi Juda>is, nisi quod in boc niajuc .;st criiiipii
rendus esl? Uliquc ojiinino Filii personse. Ipse as- tiium, qiiod illi eum negabant Deum essc, in quo
sumpsit hominem, vel suscepit. Quod si iia esi, ne- adhuc passio ostendebal liominein ; tu eum dcnegas
 ;:

109 DOGMATICa. - ADV. FELICEM LlBUl VII. - LIB. III. i70

Deura, quem jani resurreclio proi.avit Deuni. Ac A "obililas, vcriuis. et Jigniias, non adopiionis com-

per hoc illi euin perscqnebatitui- in tcrra, lu eum niunio cum c;i>lcris, vel iiuijciipaiioii!:^ Iiatoiiiai in-

persequcris et in ccvlo, iiol,.n8 illuni Deum prx-dicare tcrcaiteros : quia uulluni rigmcul.jm appcUaiionis iii

Ec- Chrislo, qui esi veriias, ct in qiio omiiis cst i>Icni-

regnantem in coelo, cujiis ininislcrio lungeris ia
tudo divinilalis, fieri poluit, .\postolo altestanie, qui
clesia.

XI. Posl horum ilaque cnumeraiionera nominuin, ail ; l)ei cnim FHius Jesus Clirislus qui in lohis per

quibus Chrislura nitoris coiifirmare adoptivuin esse, nos prtvdicalusest, per me [... non [iiil Esl] el Kon,
addis el hoc t Quisqiiis iinmnquodlibel denegarc
:
sed Est in illo fuii. Quolquot cnim promissiones Dci

dccreverit, quia umim ahsquc alio slare nequit : sunt, in Hlo Ksl (II Cor. i, 10, 20).

quin poiius, (|iiiiun(|iic illc est, ratioiiis veritate

818 ^'^'- Hocc esl naniqiic siimnia di^pulationis

conviclus, vclit noiit, ucgaturus est eum verum bo- nostrx ; nam ego dico, ct non solus cgo, sed et tola

mincin. i Nos vero vcrum homincm cssc Christum, unanimitas calliolic;c Lcclesi;c pia credulit;ite testa-

et veram carneni de virgine assumpsisse, veraciter tur, Deum esse Cbribtum et Firuim Dei \erum, imo
ct ridiieialiier coiilitemur. Sed et hoc, quod ais ;
verum Deum, qui natusest de Spirilu sanclo et Ma-
I Qui uiium borum dcnegare conleni!il, quod c;vlera ria virginc : tu dicis eumdem csse adoptivum filiiim
stare iion possiiil; > nullalenus verum esl : scilieet, ° el nuacupalivum Deum. lloc ergo a tc aiiilirc desi-
quod pro|)ier assuniplioncm uecessario siladoplivus dero, si illum qui crucifixus est, el mortuus est, el
Dei PalrisFilius bonio dc virgine natus, sicul siipc- (lie leriio rcsurrexit, Dcum adorare volunt [ Forie,
rius probaximus. Li si lioc u:iuui cssc non poicst, a.lorari vclis ] ? Si adoranduni eiim essc dicis, uti-

omnino sccundum l lam scntoniiam et alia omnia i|ue conseqiicnter Deum esse, quem adoravpris, nt
alijicicnda sunt, quia hocunum sine dubio stare nou latcaris iiccess- cst, ne te tcslimcnium illiid dainnet
poicsi, qnod propier assumptionem carnis sit adop- divinum, quo diabolus lcrrilus rocessit a Cbrislo,
Ijvus Chrislus Dei Patris Filiu». audiens ab co : Vade rctro, Siitaiias- sciiplum csi :

XII. Dicis : « Q :od iioincn artoptionis eleclae crea- Dominum Deutn liivm adorabis, el illi soli scrvies

lurje sit, ct iion reprobgc. i El hoc quam vcrum sit, ( Marc. viii, 55 ). Si autom noa adorandum Dcuiu
scicas quisqiie intelligit, possuiit enim et inali adop- ;cslimes, qui crucifixus est, ergo culpaiiiki' sunl an-

tivos habcre filios, sicut et boni ; ethoc nomen cora- gelicse polestaics, qui cumJcm ia Ibroud paloino;
mune esl bonis ct malis, qiiia in utiisque invenitur. majeslalis sedentom aJorare probantiir, Aposlolo

Kam qui legii historias sa-cubires, inveiiict et in pa- alieslaDlc, qui ait : Cuin introdiiril primogenilum in

ganis banc cons;:eludiiiera adoplionis csse : nec ne- _ orbem terra;, dicit : Et adorcnt cum omnes angeli

cesse est semper ubi(iiie esse adoplionem, ubi gra- Dei (Hebr. i, 6 ). Iloc vero dc suscopto houiiiie
tia est. Dicitur i:i coiispcttu custodis carceris Jo- dictum csse, Joannes tractator ejusdem cpislohc af- l

seph invenissc graiiam (

<Jcn. xxxix, 21 ) : iion ta- Gnn;it in hoiniliis, quas in camJem cpislulam, ubi
iiico intelligendiim esl eum sibi adoplassc iu Filium lucc lcgitur sententia, composiiit ^. « Qiiotics caini,

sed et in inultis loris aliler inveniel gratiain no.iii- inquit, magna qu.Tedani ct alliora dictiirus est, pra;-

nari, nec seinpcr ;iil adopiioncm pi^rtinentcin, sicut slruil illa primiim, et facil illa siiscopiibilia. Supc-
el electionem ci asMimpliimcm, et ca,'lcra nomina, rius enim dixerat qiiia non por propbolas nobis b>-

qux conlciitiose coiigrcgasli, ut aflirmares necessa- cutus csi, sed perilliiw, [et] qnia Filius mciior est
rio proptcr lijn.c nniniiia Cbristum esse adoptivum ; angelis, quod cx ipso argumciitatiis esl noininc Iiic :

(piodomiiiao \erum non esse iiuolligit, qui diligentcr aulcm jam cx alia rc \ii\i argumeota dediicere. Ex
sarras, sivc sa;culares legil litleras. qua isla? Ex adoratioao vidcBcel. Nam lanlo eum
XIll. Dicis et verc dicis : « Christus veritas esi, ineliorem d«anonslrai, quanto Dominiim scrvis con-
jiistitia csl, u!quitas esl, pietas est, iniscricordia cst; slat esse meliorem. Quomodo si quis in quamdam
iion vult de sc credcrc \cl pracdicarc, qiiaiii id, quod dorauin introducat aliquem, et confcstim omnes il-

cst. > Si vcril;is c->l Christiis, iiiillim uiiqiic figmen- £)lius doraus principes [Cknjs., priaccps ]
jubcat ut

tuin cst iii eo ; ei si niilluia ligiacnium est in eo, uii- omnes illum proni simul adorent iia ei Cliristum :

qiic verus cst lilius, cl adopiiviis dici non potest secundum carncm jussil a cunais ang.lis adorari
ipiia vidcliccl ajoplio quxdam est voluiiiatis signili- dicens Et adorenl cum omnet angeli Dei. > l:t in
:

catio, non nali\il;itis vciilas. Vult ciiiia bahcre in seqiicnti alt^rius homilia; loco cunideiu roplical

iioniine, qui adoplal sibi liliuiii e\ (piolibct alicno, scnsum dicciis ^ : « Re\cra nisgaum el inirabilo et

ilhiiii quem non babcl pioprium in ualura. JiixUi stupnio plenum esl, ciirneia iiostrara surbiiin scJcrc
P.^almistam vcro, veritus de lena orla ist ( Psnt. ct adorari ab aiigelis cl archaiigclis, ei rheriihim ct

I wMv, 1-2): verus utiquc Filius Dei, qui de terr» seraphim. Iloc sxpius iu menle vcrsaiis cxccssuiu
noslrje iiatuia', id esl, de \irpinali carncorlus csl, p.itior, ft inajora dc gciicre Iiumano imaginor nin- ;

cl iiulus vcrus Dcus, et verus liomo. IIoc igiliir jora quippe viJcoei clara cxordia, ratillaiu Doo fcsii-
ipiod est, id esi, veritas do eo crcdiiuus. Decuii ita- iiationcm [
Chrys., multum Dco feslinanic ]
pro iia-

que et vcrc decuit , ut in Doi Filio proprietatis essct tura nostra. >

• S. Joan. Chrysost., hoin. 5 in Epist. .id llcbr. i>Idcm, hom. S^nuni. 1.

II I, e\ iiiliTprclulione Mutiani Scbolastici.
Patrol. CI.
 ,

^
r.l
,•;, n. F. Al.niXI SEU \LCLINI OPERU.M PAHS IH.

anpflis fcr.citor, ChrisUim A confundilis. ut inler Deum cl liomincm, inlor Ver-

XV. Disce igitur r,l)

enm diaboli) infeliciter biim el carnein, iiiter crcatorcm et crealiirain, lnlcr

crederc Detim, el ailorarc, nc
suscipienlem el susceptuii niillani essc dirKrciiti.tiu
diiliitarc incipias, vcl ,
qnod pojiis csl, eum ncgare,
dixit Sf FiliHt Vei es; asiriialis. i Quod dicis geininas iios iiatiiras lii sin-
in qnoille dMhitaliiU : illc :

Dri iinn esl quod illo interrogavil piil;iritatem uiiiiis pcisonc confiindcrc, ex parie
III (licis : Filiiis :

no?as in^tanlef. Neino adliuc inven- (piidem veruni dicis; ex parlc vero sollto luo more
duliitanlor, lii

Uc auclores, qui impietntera falso calumniaris. Nos namqiio du;is natur;is iii una
vus est pr.iacr hnins so(
Domino Cliristi persona, non, iit iu dicis, cum Eutychc con-
dlabolicam fuorini stipcrgres^i, quod ille in
fusas, scd cum Ecclesia calholica sic inefTahiliier
confcssiis cst esse posse, vos iion crcdills esse po-
coojunctas credinius et coiifilemiir , ut manente
luisse. At si ille validissimis sacrse ScriptiinE testi-
lamen mansit utriusqiio natiine proprietate, et ut ila dicam, salva
moiiiis repidsus discederei a Cliristo,
integritate amliariim, el divina biimanis, ol humana
in eo usqne ad ipsam criicem omnis suspicio divini-
ouiii Filiiim Dei divinis communiccnt cs^etqiic in hac sancla el mi-
noc luncqtiidoiii opinari
:

latis ojiii*;
rabili conjunciione iioii deitatis conversio, sed hu-
dcsiit, piislqiiain talitinii iii co persociitoriliiis suis

C(>j<.ni)vit. Soilc.illidiis Mli(|iic liiisiis iiitor ipsas maiiita:is exallatio : id esl, non Dcus conversus in
licoro

quoqin! coipoicas passiiiiios oiiiniinodi» porvoniio ail

B hoininein, sed homo glorilicaliis in Deum ; nec di-
viiia natura amisisscl csse cpiod erat, id cs', Dous,
Doi a!jiiiliononi, cliain in ipso niorlis articiilo, ton-
oos, crncifixeiaiit Si Filius sed humaiia natiira iiiciperet esse quod non cnl
tavit diwMis pcr qiii : :

itisccndut iium- ilc ciuci; el rredimus ei sicque, ut sscpe diximus, ct sr-nipcr dicemiis, iinus
Ufi est ,

wvii, scilicol, ul molus contiimcliis sit Chrislus ex duabiis iiatiiris mirabililcr ol inoda'
{Matili. i-2) :

veiboriiiii lioiiiiiiiis doscrcrot sacr;iniciiliim saliitis biliter unitis, lotus iinus et verus Filius Dci. Ac per

hiimaiin!, diiin irasccrcliir nb injuriam. Sed mas,'iia hoc in duabus uaturis uniis verus Dcus et noiiiinalur

Salvatoiis iio-tri patioiitia Iriumphi dispensatio- et vere est : quia videlicet et Deus omnipotens nun-
Dei
neni et redcmplionis nostric inyslerium aJ rosur- quam de se aliquid vult dici quod non sit : hoc enim
reclioiiis «loriam rcservavil , niajori si([iiidem mira- a fide calholica oninino aliciium csi; scd ita, ul

mortinis dc scpulcio rosiurcxit ad vitani diximus, Dei Filiiis hoiiiiiicm assiimpsit, ut niliil
ciilo

qiiam vivits descendisset dc criico. amisisset qiio;l liahiiit, ct cum siisceptione homiiiis
fuii verus Filius Dei, sicul semper cst; nec eliara
XVI. S(-quitur quoquc in Epistola tiia : i Sicul

inquis, qu;e dc iUo cclsa atque gloriosa sunt, luinorata est divinitas propter hominem, iiec mutaia
e.i, ,

crcdiiiiiis cl collaiidaiiiiis , ila humilitatein ejus ct in hominem; sicut nec homo a natura hunianilatis

onuiia iiidis,'na ,
qtix proptcr iios misericorditer ^ recessit, ut non essot homo, sed natura hiiinanilatis

snsciperc vidiiil, dcspiccrc iiullomodo debcmus. t proprictatem natui';K servavil, el suhslantia divinita-

Dicis iiaquc illiim, qiii nos crcavit, cum non esse- tis proprieiatem diviuitatis non ainisil. Tamcn homo
lUMS, Iktc indi^^na oiunia pati pro nobis. Scimus Dcus est Chrisliis, ct Deus homo facliis, ul sit ve-

qtiis illc ost, qiii iios croavit, proprius Filius rum, quod bcaliis evaiigelista ail : Verbum caro fitc-

bci. (Jiiomodo potost 819 ulitimqiie osso vcrum, tum est : in Verhi nomiiie Dciini design;ins, ei in

ut ille qui «ondidit, li;uc indigna passns esset pro cariiis nominc hoiiiineni demonstrans, de qiio bealus
uobis, si illc qiii crca\it, cst propiius Filius Oei, et Hic^ronynuis conlra Jovinianum ait b : « Vcrbum can»
illc qiii passiisost, adoptiviis sit? Niillatonus divi- factum esl, ut nos do carne transircmus iu Vcrbum :

d("ro potcris, sicut ips;i conscqiioiitia scnnouis tiii noc Verbum desiil cssc qiiod fticrat : ncc tiotnopcr-
lcstatur, ci'oaton'iu »l) co qiii h.cc p;!ssu8 cst iiro didit cssc quod natus est. Gloii;i aucta cst, noa mu-'
iiobis. At si uiius c.sl in persona , iinus est ctiam in tata cst iiatura. » Et bcatiis Augustinus in libro En-
propriotatc filii : quia pioprii filii ol adoptivi, siciit chiridio n ^ : i De quo mediatore , inquit, longiim
b;v,pcdictumosl,dua^siiiilpcrson.T. Dousigilurctbonio cst, ulquanta digiium est, tanta dicaiitur. qii.nnvis

qiii assumptiia ost, iiiui pci'.sona ; ot iiccesse esl iinain ab boinine dici digna ron po»i,iiil. Quis cnim hoc
ossc propriolalem in iiiia poi'son;i, ul tola persoiia soluin congriionlibMs oxplicel voibis, quoj Verbun
propi iiis >it lilitis, vcl tota adoptiviis. Lna peisona tc co- caro factum cst, nt habilarot in iiobis (yonn. i, 14 ),

tit iinam coiinicri propriclatciii (iliiinduabiisnaturis. iil crcdcrcmus iu Doi Patris omnipotonlis uiiicum
XVII. runis ilaque vcrba cpislola; iiosir;\i ", ubi Filium natum dc Spiritu saiuto ct Maria virginc?
post convcniPiitoin sormoiiis iioslri cxlionatioiicni Itaqtie Verbum caro facluiii cst, ad diviiiitalcm
diximiis : < (iiianlis sanctornni Patrum exciiiplis [Aiiy.. a divinitalcj quidcm carne suscepta, sed non
iianc fidcm probarc possimus, qiiod Christus Jesus iii c;irncm diviiiitate niiiiata. Carnem porro Iiic de-
vcnis e«t Doi PatiisFiliiis, ct mo\ a conceplioiic vir- bciiius buniinem accipore, a parte totum signifi
giiialis iilcri vcrtis coiicoptus ost Doiis, vorus ct iia caiite locMtiono, siiul dictum est : Quuiiiam iw .*
liis Doiis ;
I ct ad h;cc rospoiidit [respondes] lUc Oferibus lcgis juslilicuhilur omnis caro (Rom.
: <
\ iO),
siint sentciitKC crodiiliiatis vostne de gominis in id est, omnis honio. Nam nihil iialiira; hi n.ina; in
Christo natiiris, quas ita in singiilariiatem personas illa susceptione fas est dicere defuisse, s< i naiuras
• Vide epistolam Alcuini ad Foliccm, supra, coL >> S. Hicr., libr. ii adversus Jovinianum, mi. 29.
lil, mim. 4. ' S. Aug., Enchirid. cap. 34.
 :

173 DOGMATICA. — ADY. FELICEM LIBRI VIL — LIB. IV. 174

ab omni peccall ncxu omnimodo lilierae : non (iiiiilis A suwpsil nos , et dedit nubis tenstim, ut coqnoscamns
de utroque sexu nascilur per concupiscenti.im car- icruin Deum, ct simus in veroFHiocjiis Jcsu Clinstu .

nis, cum obligalionc dclicti, cujus reatus regenera- Iiic cst vcrus Deus ct i-ita cetcntn ( / .Joan. v, S;U|. Sl
lione (liluitur; sed fpialem de virgine nasci oporte- igitur Dcus, secundum quod angclus pra^lixit bc.it;!-
bal, (juem (idcs 820 mairis, nonlibido concepcral. > Maria; viigini, nomen est humnuilatis assuuipix a
Illi igilur bomiiii, qiii ex virgine natiis esl, singulari Dei Kili(/; et CUrijilus proptcr rcgiam dignitatcm,
munere pra; caetcris sanrlis dulum esi, ut statini ex verc oniniiio (
juxia testimonium ejnsdem evange-
(juo in utero virginis inccpit homo fieri, esset et lista;, sive in Evangclio ipsa Vcritale diicuie , sive
D3US. Uiide et «idem gloriosa semper virgo Maria in epislola 6ua ) idera ipse ,
qui dicitur Jcsus Chri-
non solum bouiinis, sed ei Dei gcnitrix recte cre- stu9, vcriis esl Deus, et vems Filius Dci. Aui ergo
denda est et coutiienda. bxc nomina tollenda sunt ali huinanilale Fiiii Iici :

XVIIL Inter alia ipioque testimonia quje congregas aul, si h.TC noipiina illius [Supple : prnpria sunt,
de sancta Scriptura, tu s;cpe dicte Felix, ponis evan- yel siiniU ^uirf], qui nalus esl ex virgine; ergo el
gelicam sententinm et apostolicam, qnihus ma\iiiie illc homo, qui nalus esl cx virgine, ei liis nomiiiibus
tuta malx rrcdiilitaiis Itix destruitur impietas , ul>i voraliir, verus ost Dous et viirus Filius Dei. Sed
ipse .Salvator ocutis elcvalis ad Patiein ail : It " (|„i;, jp hac ipsa (luasliiinc plnra vidcnlur esse di-
cognoscnnl te solum rerum Deum, el qiicin niitisti ccinln, pnescntis libelli liic tcriiiiiium poiicre citra-

Jeinm Christum ( Jouh. xvii, 5 ) : atquc iicnim dc \iniu--, ut ca qu;c scquunlur. sequeiilis libelli dispu-
cpistola beati Joaiinis evangtliet;!^ ubi ait : Fa aa- laiioni servenlur.

LIBER OCAllTUS.

I. Scquilur in libcllo pr.Tfati docloris pessimum wlcrna, ut cognoscant le solum verum Deum, et quem
et a saecnlo iuaudiiaT blasphemi.c arguracntuDi, quo misisti Jcsiim Chrislum ( Joan. xvii, 3 ) Et quod :

omnino Christi Dei impiissiina temeiitati; contradicit idem evaiigclisla ait : i't cognoscnmiis vcrum Deum,
divinitati, quod multis sanctoruni Patruni tcstinio- et iimus in vero i'ilioejusJesu Clirislo (/ Joan. v, 20),

niis destruenduni csse necessarium videtur. Qua- consenliie hahes; vel liiam senlentiarn confirmare
proplcr Icciorem obsecro, ne me longiorcm iu Iiac alio [
Quercct. , aliud ] lu.ijore quolibct tcstimonio,
serie disputalionis rcprebendat. Simpiici serinoue quam ipsius veriiaiis, ve! tanti aposloli, et evangc-

apud aiiililiircs jiios lidcs vera proferri potcsl ; sed lisla-, qui super pectus Domini recnbuit
vel si hoc ;

iropietaiis asseriio phirima tesiimoiiioriim auctori- non ausus cs faccre, imo quia non poies, restat iii
lale diluenda : quatcnus si iiootrae parvitalis sciisus tuam sentcntiam damnans radas de corde luo hoc
coDtempiibiles haljcat, saltem muItimo;lu catholico- nomen in Chrisio nuncnpativx Deitatis qnod homo
nim doctornm aiiciorilalc vincatur, utque Dei Chri- finxit, noD Dcus; quod huinana inveiilic, non divina
sti donante et miscraiitc clenientia corrigalur. auctoritas coinposuit.
II. Pouit it.iqiic lnijusniodi verlia : « Secundo aii- ill. 821 ^'CA^ beatiis Apostoliis, qnid i.nde seVi-
tem mnilo, ail, nuiicupative Deiis dicitur, sirul su- tiai, vcl de quo dixisset illud, qnod et tii posuisii :

perius dirtiim csl dc sanclis pr;cdicatorilius, de qui- Qui est super oninia Deus benedictus in sacula {Rom.
bus Salvator Juda*is ait : .Si eniin illos dixit dcos, ad IX. 5). Dicit ilaque Christo in sc loqiieiite : Opta-
quos Dei sermo fdrius {Joan. x, oj) ;
qni tame.i non ham ego ipse anatlicma esse a Clirislo pro fralribns
natura ut Heus, sed pcr Dci gnitiam al> co, (|ui vc- mcis, qui sunl cognati inci sccunduin corucin, qui
nis est Dcus, dcilicati dii siiiit snb illo vo( ati : in sunl Isrudila', quorum atloplio (sl filiorum et gloiia,

lioc quippc ordiiie Dci Filiiis Dominus ct Rc lcmptor el lcstamcnluni, cl lcyislalio, et obscquium, el prnmis-
iKistcr jiixta hniiiaiiitalcm, sicnl in naliua, ila el in sio, quorum palres, ex quibns Cliristus sccunditm
iiomiiic, quanivis oxcellenlins cunctis cli'cUis, veris- carncin, qui csl supcr oinnia Dcus henediclus in sir-

siiue tameii cnm illis (omuuinical, siciil ct in c;ctcra cula {livm. ik, r> cl scq.). Iiitellige ronscqiicnliam

oiiiiiia [ Leg., iii actcris (uunibns ]

, id esl , in pr;i:- serinonis apostobci. De Uraelitis testatur, qii;isi se

deslinationc, in elcclione, in gratia, in snsccplioiip, cxciisarc volc.ii», qiiod ntui propler invidiam lcgem
iii assumptionc iiominis servi, atqnc aiiplicalione, illi>rum nou servaret : sed duui veritatem intcllcxiv

seii cajtera bis similia, nt iilcin qni esseiiii;ililcr ciim set, vcrit.iti obetlire inallcl. Dicil illoriiiii promis-
Patre ctSpiiilii sanclo iii iiiiit;ile drilatis vcrus est siopCB, id e.st, Israelilariim, qiiopiini p.ilriarch.c pa-

Deus, ipsc in forma humanitatis ciim electis suis pcr tres erant, ex qnihus, id est, p.iti i;ircliis, Cliristu»

adoplionis graliain dcificalus licrct, cl nuiiciipntivc sernndnm carnem natus esl, quein eti.im siipcr oiu-

DcuR. I Queni paiilo anic cvangclico tchlimnnio cl nin Dciim bcnedictum in s«cula nominare non diibi-

ipsiiis cvanpcliNlc fi"sti(ic;iliiine dixisli vcriini Dciini tavil : l>cMni, iniin.mi, noiniiiavil i.ni^dicliim illiiin,

'
Iiioiiiu lo niiiic (licis niinciip:ilivum Diiim? Aiil qiii natiis ost carii.ihli-r cx P,ilriim progciiie, non
aiictorit.iti evangclicop. etiam et ipsius vcriialis icsii- nunciipativuo». Dc qiia scnlcntia hcatus Proclus
riiatidiii, on.iiTi posuisli, ubi ait : llivc fst ciiiiu liin rnnstaiiliiinpnlilaniis ppiscopus in epislnlu ad Ar-

l
 : :

f75 B. F. ALBINI SEU ALCUI>'I OPERUM PARS III. 175

meiiios ita ait « : < Aposlolus dixit eiim Chmtum, A eumdom verura Deum monstral diwns : lUc ett ve-

ut ostcndat, qiiia secundum veritatem Deus f.ictus Tus Deus el rita irlerna (/ Joon. v, 20). Ycnim lio-

est homo. Dixit eum qui esi, ut eum sine initio esse mineni Christuin recognoscit ,
quia Verbum caro
«leclaret. Dixit eum super omnia, ut totius crcatune 822 faclum est, ei liabitavit in nobis ; eumdemque
Doniiaum proedicel. Dixil cuin benedictum, ut ado- verum Deum ostoiidit quia in principio erat Verbum, ;

renius eum tanquam omnipotenlcm huniiliter, nec el Verbum erat apud Dcum, et Dcus erat Verbum. »

V ui coiiservura calumniis appelamus. i Item Cy rillus El paulo post idem Casjianu s in libro teiiio de sa-

episcopus Alexandrinus de unitale person.-e ct pro- cramento passionis Cbrisli, et de unitate Filii Dei
prietalc in duabus naturis Filii Dei •>
: « Unus igilur disserens ait : « Itaque sic in se totum homincm
esl, iuquit, el ante incarnaliooem Deiis [Cyrit., verus Deus el summus accepit, el sic pleniludo 6\n-

Deus verus], ct qui in humanitate mansit, in qiio nitatis, veritate divinx humanxque substaniiae in-

eral [CyriL, id quod erat], et est, et erit. Non dis- confusibiliter permanenle, semetipsura pleno con-
cernendo igitur unum Dominum Jesum Christuiu junxit homini, ut unitate deinceps in selernum ma-
in hominera seorsum, et scorsum in Deuin, scd nente persoDx, nec homo Christus a sua divinitate,

unum cumdemque Jesum Christuin esse diciiuus. ncc idcm Deus Christus a sua possil hmnaiiiiate

noii ignoiantes differentias naturarum, sed eas in- ^ disjungi : unus tamen atque idem Christus et ex ve-

confusa» inler se servantes [Cyril., statuentes]. » Et ritate passionis humanae, qux nostra fuerant, rcdde-

post pauca <= : < Christum, inquit, Deiini uniim et rct : et ex veritate impassibilis, divinae, qux sua
Dominum conQlemur, non tara hominem cura Verbo fuerant, tribuisset. Et sic uiriusque natiirx incon-

coadorantes, ne divisionis quxdam species induea- fusa verilas perduravit, ut nec homo a Deo divelli,

tur; sed unum eumjem adoranles, quia non

etiam et nec Deus a suscepto possit homine separari. » De
est alienuin a Verbo corpus suum, cum qun ipse qua etiam utiitaie clarissiraus doctor b«alus Augusti-
eiiam assidet [Quercet., adsedel] Patri. Nec hoc ita nus in libro primo de sancta Trioilate cap. terlio

dicimus, quasi duobus liliis assidentibus, sed uno decimo inter alia mulla catholicx fldel convenienlia

cuin carne per unilatem : quia si talcm copnlatio- ita ait ' : I Msi tamen idem ipsc csset Glius boini-
nem faciam pcr substairtiam, aut quasi impossibi- nis, propter formam servl, quam accepit, qui est
lera, aut quasi parnm decoram volucrimus accipere, Filius Dei propler Dei forinam, in qua est, non di-

in id incidimus, ut duos lilios esse dicamus. Nec ceret aposlolus Paulus de principibus hujus soxuli

cnim [Leg. ex Cyrillo : Necesse est enim] discer- Si enim cognoviisent, nunquam Domiwm glorite erit-

nere et discere hominem separatum, fuisse sola Dlii _ ci/ixisienl (/ Cor. ii , 8). Ex forma enira servi cruci-

appellatione honoratum, et rursus Verbum, qnod esl Cxus est, et tamen Dominus glorix eruciflxus est.

cx Deo ct nomine et veiiiate Filius Dei : sed discer- Talis enim erat illa susceptio, quse Deum hominem
nere in duos filios non debemus unum Dominum faceret, ei hominem Deum. » Ilem in eodem libro
Jesum Christum. » Item bealus Hilari us in libro no- ftip. septiino * : « Neqae eniin sic accepit formam
no fidei catliolic.-e ^ : « Hsec itaque humanae beati- servi, ut amitteret formam Dei, io qua erat xqiia-
ludinis fides vera est, Deura et hominem prsedicare, lis Patri. »

Yerbum el carnoin confiteri. Neque Deura nescire, rv. Si ergo ita accepta est forma servi, ut non
quod et homo sit, neqae camein ignorare, qiiod amitieratur forma Dei, cum ei in forma servi et in
Ycrbum sit. » Consentanea quoque evangeJicis lesti- forma Dei idem ipse sit Filius unigenitus Dei Pa-
rooniis, apostolicisque doctrlnis et sanclonim Pa- ti'is : illum quem vestra lemeritas aOirmat adopti-
triim sensibus, bealus Cas&iaaus profert in illo libro, vum, huQC bealus .Augustinus non dubita>it unige-
quem contra hsreticse pravitatis sectara scripsit « nitum noroiuare. Ubi uiiigenitus eet, ibi locum min
« Testamentum, inquit, vetns coocinnit novo, David habet adoptivus. Nec secundura veslrara assertionem
Joanni concedat. » Et paulo post : « Quera verura unigenilus est tanlum in divina natura, ct primogc-
bominem dieii David, quia maler Sion dicit //omo, :
Q nitus iu huroana ;
quia beata Yirgo alleruin non
et homo nalas i» ea, eumdem verum Deum credit ct genuit, nisi venim et hunc unigenitum Dei Patris cl
prsedicat, quia ipse [undamt eam Aliissimm (Psal. suura. Item primngenitus in humaoiiate, ut ail
Lxxivi, 5). Quem verum hoininem novit Joannes Evangelisla : Donec peperit filium suum primoiienilKm
audiens euin dicentem Qmcrilis me oceidcre homi- :
{Matth. I, "25) : in divina vero naliviiaie, sicut ait

nem, qui veritalem tocutus sum vobis (Joan. viii, .iO); Apostolus : Primogenitus omnis creatura {Coloss. i,

» B. Procli epistola ct lextns exsianl in Bibl. PP. quoad verba differt.

loiii.YI. "*
S. Hilar. lib. it de Trinit., niini. 3.
i>
S. Cyiillus Alex. in Scholiis tom. \\ ubi tamen ' Quis quein Gassiaims contra hKretici-
sit liber,
decst testiinoiiium alterum posi pauca. Similia fere pravilatis sectam, aut dc sacramenlo passiuiiis CIm'-
habet CyriUus^. cii. cap. 17. sti, cic, scripsit, ignoro. In libris delncarnsiione
t S. Cyril. noii ibi post paucn, sed in alio loco, Domini hos textus, qui hic cilantur, repenre luiu
ueinpe iii Epist. ad' Nestorium tom. IV Concil. |)Uiiii.
Mansi pag. 890, et tom. V, pag. 497; et tom. Y, ' S. .\ug. I. cit., num. 26.
part. II Operum
S. Cyrilli epist. G, pag. 2i, iibiqun * Idem ibid. cap. 7, num. 14
taiucn tcxius Grxci inlerpretalio ab hac .Alcuini
 a

1" DOGMATICA. — ADV. FELICE.M LinRl Ml. _ LIB. lY. 178

IS). Etipse est anle onines, el onmia in illo cori- A (juomodo nnivcrsalis Ecclesia por inium munilum
sianl. Secundum forniam servi ipse est capul corpo- commum consuotudine, eiiam el vos, ul reor. in
ris Ecclesi.p. Do setitenlia vero docloris genliinn, oranibus oralionibus qure in missaruin soleniniis de-
quam bealum Augustinuni supra exposuisse dixi- cantantur, dicere solct : Vcr Jeswn Cliristum Ihini-
mus Si enim cogiwvhsciit, iiunqiiam Djmiiiiim glo-
: mim tiostruni, qui tccum vidt cl reijnnl Deus in inii-
ria; crMci/ixijSi,'nJ ; egregius doctor Cyrilliis in epi- tate Spiritits sanrti pcr omnia SiTCula sivcntorum. Seil
stola sccunda j Successum ait " : < Non soluin Domi- et ipse ait aposlolis suis, qui passus cst et resurrc-
num glori;p, sed et Deum super omnia benediclura xit : I>ata est milii omnis potestas in coelo ct in terra
in s;ecula bealissimus Paulus afllrmat propiium {MaUli. xviii, 18). Cui dala pitcslas, nisi illi qiii de
verbi corpus airixum in ligno. i Petrus quoqiie Ka- Virglne natus esl? nain sicui paiilo ante dixisii :

YCiincnsis ejiiscopus de hac sancla fide, quori Jesus, I Dei Filius ex Dco subslantialiter nalus, cssenliali-
qui cx Virgine natus esl, verus sit Deus, in suo ter babuit omiiem poteslalem cum Paire et Spirilu
sernionccoiilirmal; ait enim iiilcr alia caibolicse fi- saiicto : sed h;ec polestas data est Filio Virginis. i

dei testinionia •> : c Concipies, inquil angelus, in Et si oninein potestatcin babet, qiioiiiodo potesl ess;e

ulero, et paries Filium, el vocabis nomen ejus Je- ut non sit omniniodis verus Dcus ct veriis Filius
suin, quod Hebraicc Jesus, Crace cur-np, Laline B Dei? Moyses fuil Deus nuncupativns, tamen non data
Salvalor inlerpretaiur. Merito igilur Virgini salva estei omiiis potestas ideo secundo percussil petram
:

omnia qux genuit Salvatoiem. Et vocabis no-

SMiit ad elitiendaiii aquam. Quidqiiid vero miraciiloruni
men ejus Jcsum {Luc.i, 31), qiiia in boc nominc Cbrislus gessil in mundo , diini visibili pnesentia

Deitalis adoratur lota majeslas : omnes qui com- conversalus est intcr bomincs, propria virtute fecit
nioranlur in coclis, universi qui habitant in lerris, ul pctens el verus Deus. Nunqnid aliquis sanclorum
cuncti qui in profundo lenentur iorerni, hiiic pro- per se poluit aliquid faccre alisqiic eo qui ait : Siiie

stcrnunt iiomini, hoc adoranl. Audi Aposlobim di- me nihil potcstis facere {Joan. w, 5)? Dic crgo lii ,

centem : it in nomine Jesu omne gcnu flectutur cce- unde iii iKiiniiiC Jesu tanlas virlulcs fccerint apo-
lestium, terrcstrium et infernoruin {Philip. ii, \0). stoli, si ipse Jesus iion liabuit propriam polcslalein,
Hoc nomcQ esl, quod dedil coecis visura, auditum sed nunciipativam? Dic quoque, rogo, qui contradi-
siirdis, claudis cursura, sermonem rouiis , vilam cis divinitali Jesu, et non vis in eo potcstatcni esse

jnortuis, lotamqiie diaboli poteslatem dc obsessis propriam, scd munus allerius, quomodo ct noincn
corpoiiliiis virtiis ejiis nominis efTugavit. Et si no- ejus tantain polesialem habuil, qua ipse, ciijus boc
men lantumesl, Sed quis est isle.
qu.inla poteslas? nomen est, ut lu blaspliemas , eguii? Quomodo iii

qui vocatur hoc nomine? Dicat Angcius Et Filius, : C nomine ejiis dxmonos ejecti, debiles curali , morliii
iiiquil, Altissimi vocabitur {Luc. i, 32). Videtis, quia suscitati sunt? Pctrus enim apostolus claudo illi, qui
quiirf conccpit Virgo, non terreno gerinine, sed co3- sedebal ad speciosam portaiii templi, in nominc, in-
lesti concrpiu Virgo peperit, sed Deus siiscepit Fi- quit, Jesu Clirisli surge el ambula {Act. iii, C). Et
lium "^. Ergo qui de hac naiivitate hiiraano modo iterum in civilate Joppc ad eiini qui ab annis oclo
disputat, ad omiicra tendit tanli genitoris iiijiiriara. > paralyiicus jacebat iii lecto : ^t!nca , sanui te , in-

823 V- Iiitellige, o indocla teuieritas, qnid post quit, Jcsus Christus, surge et stcrne tibi {.irt. i\,oi).
taniorum Patriim tesliinonia rclinqui possil nuncii- Paulus quoque ad spiriliiin Pilho^iis : Piiccijiio, in-

patiunis in Cbristo vel adoptionis. Dicil ipsa Veritas :

qiiil, tihi in nnmine Jcsn Christi, e.ri nb ea. El cxiil

Quod Deus conjunxit, liomo non separct {Mattli. xix, abca dwmonium (Act. xv, IC). Qiiam Innge ergo h;ec
ti). Dcus coiijunxil scipsum liunian.-e natiiro!, ul es- iiiiljeciUitas a Domiiio fuerit, biiii' inlelligc ,
quantlo
5ct uiins Dcus iii duabiis naluris , et unus Filius iiec illi iniliecilles fueruiil, ipii lalia per noiiieii ejus
Dei : qiiis cst qiii possit scpararo quod Jcsiis ailima- faccrcpotiieruiit, quod ille per nonien suum poieiilcr

vit, vel dividere quod Deus conjunxil? Naiii si duas fecit : siquidem neinini apostoloruiii pnsl Dei rcsiir-

personas in uno Clirislu proplcr apcrlani blasplie- rectionem vel dTmones , vel inlirniilalcs o"isiitissc

miam limeas faleri, l;imen omni:i qu;e dn.ilms per- agnovinnij. Nunqiiid in seipso inlirinus fiiil , ciijiis

sonis inesse neciisse est, in lua confcssione connr- fides etiani peralios snper nnivorsa regnavit? Qiiiil

luare non meluis. Nonne duosunt, qui veriis est csl aulein qiiod ipse cujus polcstali derogas discipn-
Deus, et qui nuncupaiivns Deus? noniic eliam et lissiiisait: In nominc mco da-monia ejicile? fittw-

dno sunt, qiii adnplivns est Filins, et illc qiii verus est qiiid ad pntestatein exerrendain iinniiiie allerius

Fiiiiis? .\lia quippe cslpersoiia veri Dei, alia nuncu- e^nit, qui ipsiiin noiiicn miiiii) polrs!;ilcin csse fecit?

oalivi : cl alia csl persona vcri Filii Dei, aliera ado- Sed quid adhiic addicitur? Ecce, inquit, dcdi vobi»

plivi niii. Oinnis itaque qui evangelicain legit hislo- potcslatcm calcanili supcr scrpciitcs el scorpioiics, rt

riam, intelligere poiesl qiioil Jesus et Chrisliis iio- super onincin virtutem inimici (Luc. x, lo). Qiicin lii

nina suni liiiinaiiil:itis in Filio Dei. Et si Jestis Cbri- iiuiiciipativiim Di'uin diiis, Aposloliis srriheiis ad Ti-
>tus, qiii naliis csl ex Virgine, non csl veriis Deus , tuin, magnuiD Deuni nnminare noii dubilavil : .Ip.

» Cyrilliis, lom. V, pari. ii. ' Kdil., < Non lerrennm Kormcn e>t, seil ca-Io^lc
•> Pctnis Chrysologus, serni. 114, pag. 9i>C, toni. Virgo pepeiil ; sed Dciis siiseepil Filiiiin. i

VII Bibl. PP.

 . ,:.

f79 B. F. ALBIM SEU ALCUIM OPEKIjM PARS IIL 180

}iaruit etiim,inqwl,yralia Dei Siilvaloris nosln ora- A csse dcslil infirniitas iin!)crillilatis humans. Oume
nibus Iwminibus crudicns nos, ut abiuquntcs inijiiela- crgo pcTiitus lioc tcstimonio [Quercel., tcsliiiioiiium]

tem et xwcularia dcsideria sobric ct jusie ct pic viva- mystcrium et suinpt;e carnis et perfcctae divinitatis

mns 1« liuc sirculo, exspeclanlcs bcalun spem et ad- cxposuit. Dicens cuim : cl si cognovimus Chrislum

venium yloria: mayni Dei Salvaloris noslri Jcsu Cliri- secundum carnem , sacramciitum nati in carne Dei

iti{Tit. II, 11). Ciijus seiitontij; bcnsuni lii':ilus Ilio- loculus est. Adjicicns auLcin : nunc non jam novi-

ronynius in traclu ejusdcin EpislDlac itj e.\posiiil : nus, vini deposita; infirniilatis licuil [Cass., e\pli-

f L'bi est, iuquil, Arius serpeiis? iibi Eunoniius co- cuit]. Ac pcrhoc cognitio illius [Cas$., cognitio illa]

luber? MjgnusDcus Jesus Clirisius Salvaior liiciiur, carnis ad bignifioationein ]>ertinet hoiuinis, ignoratio

non primogciiiliis oiiniis cic.ilune, noii Vcrbuin Di;i autcni ad lionoreui i)i\iiiilatis. lloc Cbt ciiini dicere :

cognoviinus Cliiisluni secunduni carnem quandiu

et bapiciiiia 324 1<1"^ *""^ appellati<ines diviiKC ,

geueralionis =1 : sed Jesus elCliristus,qii;c vorabula ipiod bcciinduin cariicin cognosccittur, fuil : kuhc

aSsUnipli honiinis sunt. INapjc vcro «liuui Jcsuin jam nun nocimus , pustquam essc divisil [Cass., dc-
Clirisluin, alium Verbuni ditiiiius, ut nova liu;iesis sivit]. Natuia eiiini carnis in sjiiriUilcm cst trans-

caluuiniatiir; soJ ciiinrlcin ci aiito sa;ciila [S. llicr. lata substanliani ; cl illud qiiod lueral quoiidam ho-
addit : ct poil sxcula], ei ante mundum cl posl Mj- |{ ininis, fatluin cst lotum Dci. El idca jiim nun novi-

riam; inio ex Maria mai;iiiim Dcuni appcllanius vuis Clirislum sccundum cjirnem, quia alsorpta per

Salvatureiii nostruin Jcsuin Cliribluiii, qui dedit sc- divinam inajcstaioiii infirHiil^itc corporea, nihil sa-
uieiipsum pro iiobis. » cro rcscdit corpori c\ quo iiiibcciUilas in eo carnis
Vl. Quis esl vero qui judicaluriis est niundum ,
posbil :vrii0bti. Ac pcr hoc quidiiuid fuerat prius
Lomo tanluiu solilarius, vel Dchs filius hoioinis ? suiistanli.c duplicis, factum csl virlutis unius. Cuin
Nequaquam ita advcrsarius es vcrilati, ul audcus ulique non sitdubiuin Christum, qui crucilixus est

contradiccre ipsius Veritatis leslinioiiio, qiiit ait e.x infirmitate nostra, lotum vivere ex niajeslatc di-
Cum seJcril filins Uominis in sede vwjeslatis (IHnltli. vina. » Et paulo post (cap. 5) : i Benc ergo Apo-
xix, '28). lleiiique aposlolus Paulus cuiiideHi,qiii ju- siolus inissum se sicut a Deo Patre, ila et a Deo Fi-
dicaturus Cit inuniiniii, Douiii omuino alBrmavit, di- lio prxdicans confessioBcm slatim Dominiue incar-
cens ad Ronianos: .iliuquin qtiomodo judicabil Deiis nationis adjuuxit dicens : Qui suscilavit eum a mor-
hunc mundum {Rom. lil, C); iiisi fortc, qiiia Aposlo- tuis {Cal. 1, 1); veruin scilicet iiicarnali Dci corpus
ius iji alia Epi^lola nos iiianifcstandos anle Iriliiiiial susciiatum a moriuis doccns juxta illud : Et si co-
Chrisli (// Cor. v, 10); iii alia , anlo Iribunal Dei ynovimus Chrislum sccundum curiuni, bene addens
(Rom. XIV, 10)? b Aina vitam, araa saluieiu liiam ,
C scd nunc jam non novimus : hoc enim se in eo nos&e
ania eoni pur (|ueiu redcniptus cs, mctue cum a quo dicit secunduin carncin, quod sit a moriuis sutcila-
judicandus cs. Velis cnini iiolib, manikstandus aiite tus : iii co vero se cum j:im non nosse becundum
Iribunal Clirisli es; et bcpobila impidalis blaspbc- carnein, quod cessante cariii= fiagilitate insola eum
raia.ac verboniiu iiifideiiuin caiitilciia,si aliud putas novcrit Dci esse virtute. »

tribuna! Dci essc quain Chnsti, venias aiile iribunal

VII. Audi igitur quid iiJeia apostohis de Chrisio
Cbrisli, ctiiivenies utroque dociiincnlo iiic\pli^\ibili,
dicil, ulrum illuiu horoiiieiii vel cliani Dcum voluis-
ipsuni liibunal Dei cssc quod Cbristi, totamque in set iiilelligi : .1« cxpeiimeiitum, inquil, quariiisillius
"110 Filio Jcsu Cliiisto di\iiiit;itis potciuiMiii ct 1'alris
qiii in me loquilur Chrislus{ll Cor. xiii. 3)? Quo loco
Dci niajc-Uiciu. Idciii qiioque prielalusgciiliuiii pra;- volo ut edisseras mihi, o Fclix
dicator ulii carnisdispeusatioiiem el vcram diviniia-
! liuuc qiiem 825 'o-
qui Apostolus intra se dicil, hoiiio sil an Dcus» Si
lis cclbitudinem Cbristo incsse scribenb ad Corin- homo, quomoJo iii eorde cjus corpiis loqui poterat
thios oslcndil Si novcramas, ait , Christum secun-
:
altcrius? Si Deus, ergo non homoCbrisliis, sedDeus:
dumcurnem, sed niinc jam non novimus {11 Cor. v, quia cum locutus in Aposlolo Chrislus sit. el loquiin
IC) in his scilicct paiicissiiiiis viMliis niagiiuui
;
Chri- eo non polneril nisi Deus : ergo lociitus egl in eo
sti incariiaiionis
myslerium deinonstrans. Qua; verba Cbrisius Deiis. Vides ilaque iiihilesse liic jam quod
beatus Cassiamis catbolico csponcns seiisu
(Lib. m ctiiilra lia'c dici quiMt. Ncc dibjuiictioiiem aut divi-
/«carK., cap. 3)
</t' Ascviidit crgo, impiit,
: •
quo- sioiuin aliipiaiii iiiter Christum fieri ct Dcuin posse,
daiiimodoqiiasi in alliorcm ii-adum docli ina; apo- quia tolus in Christo Deus, et totus in Deo Chrisius.
slolica' piicdic.ilio, ct licct sciisus
ibi iii ulroque con- Nulla hic rccipi separatio potcst.nulla discissio ; uua
vciiiat. sacranienluin tamen perfecl:e fidei, sentcii- tjiituiii cbi siniplev., iina tantiim saiia coiifessio ado-
lia cxpiessiore coiifirnnu . diceiis Kt si
coijnovimus :
rarc, amarc, colcre Clirisluiii Deuin. Coiicordat
quo-
Bccundinn carncm Chiislum, scd nunc jam
non novi- quc bcatus Hicroiiynuis pri-scriptoruin scnsi..us Pa-
m.-is; videlicet quia prius
euiii et houiinem scimus trum, quod homo assumptus a verho Dei io divinita-
etDcuin, nunc tanlum Deum [Quercel.,
cuiictan- fis glorificaius sit poteniia alque indivisa majesiate
'um Deum]. Cessante infirmilate carnis iiihil
in eo Deus uiius adoreiiir in Chrisio, Iiiiiic eunideia sen-
> novinius, nisi \irtulcni divinilalis : qiiia totum siini in libio lerlio Commentariorum Jeremia; pro-
;o [Cass., in eol virtus est inajeslatis
divin*, ubi pliel;e expressius ponens , ubi ait (in cap. svii)
ixc dcsunt apuJ Hieronvmum
*> Deesl aliquid.
 ;

181 DOGMATICA. - ADY. FELICE.M LUiRl VII. — Lllt. IV. \m

« Si maledicius est Iwmo qui confidii iii liomine (Jer. A verus esl el Dei Filids limno Deiis pioi.irr
: iaeiinni.;
mi, 5), ergo iiidledicti erunl qni Jesuin laiilum ho Douni ;
cl idoiii Deiis liunu) propler li<iiiiiiieui. ut in
iiuneni cuunteniiir. Quoil si noliis oppositum fucril liDinine qiioc;inque aninia ei eorpus. ll.ec erRO uni-
quoil et nos cre.lamus in euin qui dicit : Nunc autem las et veriiasiii Chrislo iie^iuaquam pnst Virginis
quterilis im inlerficere homincm qui veritatem lobislo- , partuin cuBpta, s"il iii ipso Viruinis utero conjuncla
culus sum, qvMm audivi a Dco : hoc Abrnltam nonfecil, atque iinila est. Dilipeiitcr ctenim praiaveie deb€-
tos fncitisopera vestri Palris {Joan.wu, 40); respon- nius, iit Cljiistiiiii miii
826 niodo iinum posl ba-
debimus illuci apnsloliciim : Etsi Christum aliquando ptismum, vel resiirieclioiicm sed seinper iinuni, ex ;

jttila carnem r.)(/HOwmii», sed nunc jam nnnnovimus. qno concepius esl iu utero vir^iiiali ionliu>amur , ;

Deniqiie irtem ;ipostoliis in prinripio Epislol:B siia, qiiia iiiloluranda hlaspiiemia cst, ut etiam si nun<:
scrlliil ad Galat.is : Pautus aposiolus. iion ab homini- own uimiii jaiii esse quis coiu:edat, aliqnanJo tameii
bus neque per hominem , scd per Jcsum Cltristum ei iiim uiiuiii, se<l (luos fuisse euiil<'ndat.
Sic enlm iste
Deum Patrem, qui suscitavit eum a mortuis, et qui Felix cumsuis si.quacibus iii seqiienli lilterarum suj-
m(cum sunt omnes fratres (Gal. i, I . 2). Si enim rum serie ctiam senlirc videtur : « Si eniiii , ait, ut
mors absorpta est in vicloria (/ Cor. \i, 5i), quare vos viiltis, hnmo assuiiiptus.a Filio Dei, ninx j <iin-

non cariiis humiliias, qu,'e propler tiuiiiatiain salu- " ceptione vir^iiialis uteri veriis conccptus <sl Deus
,

leni assurapta est, in divinitalis lransi<jril niajesta- verus et natusDeus, quoiuodo jpse Fllius Dei ex voce
lem, ut fucoret ulrumqiie unum? > Non hic beatus forina;servilis prophellam Vcteris Tcslamenti
de
liieronymus confusioiiem diiarum desipnat naliira- semetipso testlmonliim pi^rhibel, qiiod ev utcio iiia-
mro, sed iinitatcm poleiiti*, ut creilamus unam po- tris serviis sit foimatus, ipso diceiite (ler Isaiain pro-
lentiam divinitatis in Cliristo Doinino D.^o noslro.ne phelain : Et nunc hwc Dnminus, formans me ex
dicil

dicatnr diialitas roajestatis in Christo in quo est ulero servum sibi, ul reducam Jacob ad euin, et Isruel
unitas indi\i lu:t! pcrsonae. Item iiieni qui supra et [non] congregubitur (I sa. ,\u\,:'j).t t'.o\\iu\m, lcclor,

iinde supra : < P.t hxc quoque discimus, Deiim so- dillgenler qiiod ille [F. , qui<l ill<'] >elii ,lc (;ii,i,.,io

liim nossc cogiiaiiones horainuin. Si aiiiem de Sal- intelligl, qul nohls inipropcrat, velle euiii<lcm,qiii ex
vatore djciliir \idens Jesvs cogitaliones eorum
; Utero virgiiiali tanquam sponsiis processit de tlia-
(Lnc. si, 17) ; nuUusque potest videre cngitationes ,
laui,» suo, Deuni verum csse [Supple : toiici-pinmj ei
iiisi snliis Deiis : ergo el Christus Deus [cst] ,
qui lialum. Dicit eiiim : si. ut vos viillis : perspicunm esi
scrutatur corila,et reddeiunicuiquc secundum opera eani nolle quod nobis ohjicit vclle ; al.juc siiain sea-
siia. I Idein quoqiie libro leriio In Anios propheia«i tenliam proiihctlco aniriiiare iiiiltur teslii.ionlo, ui
• Tunc quoque primogcniius populus Dei Israel maglsservussilex iitcro formalus qiiuiii Deus.qiiem
[Hier., primogenilus Filius Dei, pnpulus Israel] qui omnis catholica Ecclesia i|iso sacra- concepiionis iiii-

in uni^;ciiitiiiii et vcrc Filliim Dci miscral manum ,

tio Denm verum Cflnfiteliir ae pra..lical ; iit pnie qiii.T

selerno luclui iradltus esi, et noxissima ejus.sive qui de Spiritu sanclo i'l .Maiia virgine c.nicepluiii i'l na-
cum en erant, nniarituiline sunt repleti. > Idem luin evangcllco tesllmoiiiocertum habet. Quul ciiiiii

qiioqiic in Z.ichariam lib. primo : « Nec iniruni, alt, de Deo nisl Deus nasci debuit?
si Chrlslus ilicatiir omnipotcns, riii Iradita est omnis IX. Istc ctlam Feiit liuiic comlllioiialein scrvum
po'.cstiisin c^floct in terra (Mnttb. \\i\ , l.S). Et <pii s.T.pius solet allirinare. iioii iiilelhjfeus quod dlviiiX'

dicit : Omnia quiv Palris sunl , mca sunt (Joan. xvii, dispiiisalloiiis sacraiiienlo servus noinliiarctur :

10). > scilicct iioii condilione, ut siiperius diximus, dihita;

Vlll. Qiiomodo catliolicus ,1'stimaii poUist, qui el servitulis, sed iiiiplendae pateriia; vohjiilalis in salute

tantoium iloctorum tesiliiionils iion cre<lli, nec apo- humana voliiutarla ohedientia. Nam iii Chrislo qiiid-
Stollca a.l crediilit3tcm movelur auctorit;ile, iiic di- quld geslum cst, totuiii voluntatis fuit, non iieccssi-

vinic per ev.mgelicas paginas lonsentit vcrilali? \f\ lalis , qui .\posUdn lcstaute , hnmiliavil semetipsiim
turlolabJcraScriptura liiijusfidcli cathollc;eful^oiv, .^. faclus obediens Putri usque ad morlem, monem
qiiasi stellis lucentibus iu c(clo, claicscit ; nec uUa lem crucis (PhUipp. w, S). .\lia esl namque vulunta-
iii illls dlvliiil;itis nuncupado slvc \F., siiiej veri- ria humilitas, alla scrvilis ne<-essitas. Qu;i;dam eniiii

tatis poteiitia (^hrislo ascribilur, sed omiiia prnpria de Christo pcr proprletalem natur;e (llcimlur. ut cst
vlrliite saiiit.ilum benelicla, vel sigiioiiiiii iiilraciila ,
via , verltas et vlta; quxdam pcr slgiilllcatioiutm

qiiaicnnque gcssit , enin eflicere tcstaniur. Nequc reriiui pcr iliuin gercndaruni a prophetls de co pne-
enlin iliibiiiiii cst ([niii Ipse proprla potc^lale oiimia dicata sunt. Qiio geiiere locutionis scrvuni iiomi-

fereilt qu <• de eo iiilra legiiiitur ; v<licini'iit<rinic <a- narl a piophctis (ihristum credcnduni csl ; de quo
\i;nduiii est iie aliqiiiil lii Cliristn l:ill;iri iinit.iliniie eiiiiii prcplicia linc tesllmoiiiiini prniiilil, iii co sta-
putenius acliiin, s<'d oiiinia (iii;c<iiiiqiic vcl in iiniiii- tiiii siiIijiiiMtiiMi cst : Dedi lc in lucrm i/cnlium, ul sii

nibus , vel In operihus legiinturde lllo,ciiiicta sollJ;i salus mea usque ad eilrtmum terrir (Isa. xliv, U). Et
verilatc acta v<l dlcla <'re<taniiis, <|iiia iii vciilaleiiiilla nc isle liniiur lanlx liicls parviis vldealur, in eo ad-

ligiiieiitl ubuiiihrallo inveiilrl potiiil. Seil <|tii veriis jimxil ; /{i'y.'« videbunl, et connnriient priiuipes , ct

Heniper eril Dciis In Dc<) l'atre. veriis csl in hofiiiiie luiiirahunl propler Itoiiiinuin. quin fidelii .'s/, el .^un-

Cl Dcus. Kt qiii \erus cst homiiiis filius, nlem ipsc rdim Isracl, qiii elegil lc (Ihiil., v, ') QuoiiuhIu au-
 : , »

n. F. ALniNi SEU -VLCliNl OPERLM PAUS I1L iSi

\::

principi- A a Vcrbo; so,I ips.im Verlnim Dei sux carnis s.)SCC|h

|o„> .i scrvMS 0.!, adoramr a rogiluis cl
lionc conccptnm ipsam.inc cu-ncm Yr.h. D.^i ..i-
|.„s? I).- ,|.." cl P"lo ante i.U-m p.npl.ola .V.t .>x .•j..s- ,

proplifli.c nominavil carnaiinne conccptam. > Ncc mirandum csi si lii-re-

(lcn. porsoi.a (picm scrvuin
liciis Cliiistiim qui ex Virgine naiiis esl , Dci.m
/Msiiil nii\ inquit, siciit sagillam. « Cliribti.s autcm, ,

de nuncupalivuiii assercrc ainlcat, qiii cinidem scrviim

nt licn.MS llicronymns (/b cap. xiix Isai») ait,
omnimodis, proplicticis lcstinioniis non catholifo
mnltis sagitlis, cl filiis phirimis, nna sngilta clcc:a ,

mox sci.sii inlellcclis, astriiit, noliisqnc pio cnlpa ohjicil,

cl rili.is unigcnitus cst, cni ct paterna vo\ re-

in le (jlorift- velle eum qui cx Virginc nalus cst, vcriim Dci.m

spondil ; Scmis incus rs lu Isiad, (iiiin

forma Dci prsdicarc. Ilinc cniin tolius erroris sni vidctur origo
cabor iha. xi.ix, 5>. ScrrKS, quia c.im in
ct Israet, processissc, ut ex scrvo qiiodani ailopliv.ini Filium
cssct,rormam scrvi csl dignatiis assumcre :

facerc potuisset [F.dit., faccic non pninisscl, erro-

ipiia natus dc scmii.e Jlud.Tnnrum. Q.ii>d.iue dc nullo
f/iiia in le
nce], vel Denin nnncnpalivum. Tria qiiippc airirmat
alio scrvornm inlelligi polcst, jungilur :

in Cbristo, id csl, qiiod scrv.is sit conditioi.alis,

rjtorificnhor. Dicit cni.n ipse in Evanjclio i'a/«r, :

qni in quod filius adoptivus , et Dcus nimrupalivus. Tria

t]!orifica noincn luiim (ioan. xii , 28) :

Exsurgc, gloria mca qimqne e coiilrario r.egal, lioc csl, quod vcriis Deus
psnlnio !oqi.ilurad Fil i.ni : ,

ciilwra (Psal. lvi, 9), id est, omniiim B nasccreiur cx Virgine vel^ idcm qui^ nalus cst,
rsattcriuM 'ci

ll.cc iUiqiie prrcfatus Pater Hie- verus sii ^

Filius
«^-
Dei ' — -
; et
— ~->
;

- quod - " -
nullalenns
,

fieri pnssil
virtnliiin dionis. »

ul baptismi rcgcneratione noi. cgeat qni scrvus

innymiis, Chrisliim a coiidilionali noslrae neccssita- ,

lis scrvitio scparans, ait. Ex qiio inlclligitur non sit nalus. Sed jam lcnipiis esi ul tcstium nulie

condilionis more Cliristum ser- opprimatur qui caliginc ii.ipii erroris obuiii-
cnmniiini linn.an.T ,

viiin nnniiiiaii,sed allinri myslerio debere intelligi. bratur.

i>i trgo sorviis cst Cliristus, quomodo tanlos fecit XI. Hilarius virlulum omnium alqiic ornamenlo-
li''cros, Aposlolo lcslanlc ,
qiii ait : Non sunws an- rum, et siculvila, ila et eloqucntia insigiiis, iii libro

rVlir filii, srd liberw, quw libertate Clirislus non li- fidei secui.do (Lib. ii ie Trinit., n. 25 et 27 ; lib.

hcraril (Cat. iv, 31). El ipsa Veritas in Evangelio : IX, n. 5) ; t llnos, inquit, unigenitus Deiis in corpus-
.Si filius vos liberavcrit, vere liberi erilis (Joan. viii culi bumani forma [Hil., formam] si.ncUE Virginis
r»G). Nam si omncs sancti sccundmn Ve-
libcri siint utero inserlus adb.Trcscit [Id., accicscii]. qui omnia
rilaiis, quai Cliristus csl, vocem, quomodo illc solus conlinel, el intra qiicm cuncia sunt, biimani partus
rcmansit servus q.ii omncs in sc credcntes liberos lege proferliir. > licni in codcin libro : c Angclus
facil? De quilius el alibi ail : Jani non dicam vosser- tcstis est , Deus nobiscum esl , illc, qiii nascil.ir. »
'
res, !cd amicos (Joun. xv, 1.")) : El iii eodem Evange- ilc.r. ipse in libro nono : < Nalus igiliir ui.igenitus
lin : Serrus, inqiiit, non manet in domo in a^ternum, Dcus cx bomine [Id., ex Virginc] bomo, et sccun-
Fiiins ttuicm iiianel (J oan . viii,55). Dominiis auteni, duin plcniludinem temporum in semctipso provceln
nt ail sanctiis .\ugustiiius, in rorma servi, non ser- rus est Deura Iiomincm [Id. provccluri.s in Dc.im
,

viis : sed in forma scrvi Dominus ruit.

horainem]. Hunc pcr omnia evangelici scrmoiiis
827 ^- Q"od vcro in ipsa sacralissima incarna- modum tennil, ul se Dei Filium credcrc docerel, el
tionis Cliristi originc Deus verus conceptiis sit, mul- hominis Filium pr.xdicare [Id., credi... pra>dicari)
loriim catbolicorum testimoniis Palru.n aflirmari admoneret : locutus ct gcrens boino universa qiis
polest, qnor.im paiica bie subjicere curavimus :
Dei sunt, loquens dcindc ei gcrcns Dc.is nnivcrs.i
qiiia .'csdc qua agilur lam clara est cl nola, ut non qu;c bominis sunl. Idem quoque in proocmio cxpo- >

mullis indigcat tcslibus, ciijus lot sunt tesles q.iot silionis Evangelii sccundum Malllccum « « Erol :

ndclcs. Dicil crgo b.\it..s .Ai.giisli.n.s in libro ssppe iiamque primum nccessariuin nobis, ut unus Dcus
noniinalo Enrbiridion (cap. 36) : i N.inquid antca nostri causa bomo nalus cognosccrcti.r. » Tbeophi-
fiiil homo , ct hoc ei singularc bener.cii.m praesli- lus quoqiic cpiscopus Alcxandrinus in cpisTola Pa-
ti.m cst, qiio sing.daritcr promercrctur Dc.in? p scbali bi.jusmodi de Cliristi nativiu.lc proi.ilil icst
iicmpe cx qiio bomo cssc ccrpit, non aliud civpil esse moniuin : < Uniis Filius Palris noslriqnc mcdi:ilor,
qiiam Dci Filiiis ; etlioc iinicusel proptcr Dcum Ver- ncc nRqiialitaiem ejiis amisit, ncc a nostro consorlio
liiiiii , (liKid illo s.iscepto caro faclum cst, iiliqiii! scparaliis est invisibilis Deus [*> cl visiliilis Dc.is :

Di;us: [iit| qiienadmodiim esl nna persona qiiililict i..visil;ilis bo:no] ct visibilis bomn, iii rorina scr»i
lioino aiiiia, scilicot ralion;ilis etcaro, ita sit
, ,
absconditus, ci Doininiis gb)ri;c conrossione credcn-
Clirisliis iiiia p rsona Vcrbiini ct l.omo. > Item Fiil- tium coniprobatiis. Ncqiic enim privavit cmn Paier
gojUiiis in li'iio calbnlic.' fiilci {Ub. de Fidc adPe- nalura; sux nominc, pnslq..ain pro noliis hoino paii-
triim, c:ip. 18) ; i Fiin.issimc, inqnil, lci.c, eliml-
pcr cfTcclus (^st : ncc in iordane fliivin bapli/.atuni
l;.tcniis dubilfs , iion carncm Christi sine divinitate allern appollavit vocabulo, scd Firnini iinigciiiiiiin :

conc ipiam in utcro Virginis, priiisqnara suscipcrctur

Tu es, inquil, Filius meus dilcclus, in quo milii hene

^ S. Ililarius. Moc proumiiiim, riijiis inmcn S n.im ila sonat : i Eral namqiic piiiniirn ncccssaiiiiiii
llicK.nyiniis in Calalog;. Op.-mm S.
Ililarii mcminil nobis, 111 InigciiiliisDeub iioslri causa lionio, idquoJ
cl qiii.d similiter a C;issi;mo
Li!.. vii de Inc.voat' tuin iion cral, gignoroliir.
cil..lur, nuiic dcsidcraiur. Tcvt.is vcro apnd Cassia- ''
Fiicis iiuliisa dcsunl in Tlicopbilo.

1
 :,

1S5 DOGMATIC.V. — .XDV. FFXICEM LlBm VII. — LIB. IV. ISfi

comjilncui {Malth. m, 17). i Amhrosius cxiiiiiiis Dci A « ILereiice! dcsine juJicare ju.liceroluuin.scil adora
saceifios, in libro qui est ad \irgincs, iia incnio- iil coplis Deum, quom Douiu ntngiis ailora^il in U*r-

rat " :
823 ' doriosa virginitas et praxlara leciin- ris. I llem bcalus BcJa prfsliylor iii ovpo.^i'.i«m>

(ntas. Doiuiniis imindi navcitur, el niillus est grmilus aposlolica; exliortalioiiis ad cp sciipos Lphcsioium
pariciilis , quia fas cral ut Deo nascenlc nieritnm (Beda, in cap. xx Act. apost.), iibi ail : In quo im
tresccrct casiitalis. > Hierpnymus catliolic;c fldei SpirUus snnctus posuit episcopos rcgere Ecclesi..m Dci,
rioclor clarissiiiius iii libro ad Eiistocliium vlrgiiiem quam acquisivil sanyuine suo {.\et. x\, 28) : « Nnii
(Kpist. 22, n. 29) : • Doi, iiiquit , Filius pro nostia diibilavil, imjuil, saiiguinem Dei diccro propleruiiio-
saltite hominis faetus cst filius. Decem [Al., No- nem persnnx in duabus naluris ejusilcin Jcsii Cliri-

vcmi mens'btis '' in utcro, ntnascalur, exspectat,.... sti, propler quam ct dictus cst Gliiis hominis, qui
ct illc, ciijus piigillo muiidus includilur [HiVr., et cst iii ctelo. Ccsset ergo Nestorius filium hominis a
ille pngillo niuniluin includcns], pra^sepis conlinetur Filio Dci scpararc, et duos silii facere Clirisios. »

anxnsliis. » Itein ipsiusincommcniariolsaix (Iiicap. Dicanms et nos : Cessct itaqiie Felix Christum in

VII Isa. , niiin. Vi) : « Doniiniis cnim virtiuum, qui duos filios, \el in duos deos dividere, ne Nestorianx

csi Rex gloriae, ipse descendit in ulerum virginalem, fiat infidclitalis particeps : quia qiiod Ncslorius in
et iegresstis esi el egressus oricnlalem portam. » " nuniero pcrsonariim , hoc Fclix in iiumero lilionim
llcn Aiigustiniis , ciijns siipra s.Tpiiis mentinnem facerc videtur, unuiii adoptivum , et aliuin proprimn
ffcimns : « IJt autem, inquit (Serm. 5 in iValu/i Do- faciens[ut] Filiiiin Dci per unam divinitatciii m:ijc-
iiiini), lidinines nascerentur ex Di^o, primum ex om- statis, in duas dividal puleslates , unain propriaro,
iilbus naltis esiDeus : Christus enim Deus, et Chri- alteram nuncupalivam. Nonne, quxso , lii omncs
slus natus ex homine, non quaesivil nisi matrem iii quasi propheiico oliin spiritn , ad confutandas lilas-

terra, qui jam Palrera habebat in ccelo. Nattis ex phetnlas luas, hxc dixerunt ? Tu cniin Domimim
Dco, per qiiera facli sumus; natus ex Yirginc, per 829 noslrum Salvatorem fatcris Christum esse ;

q icin relorraaremur. » Item ejiisiem in epistola Deum vero negas. Ncc hoc solo conientus es, nisi
atl Vulusianum (Episl. 137, cap. i) : < Et ipse Moy- etiam ei servuni eum affirmares esse cOnditionalcm
ses et c.X'tori propbelx veracissirae Dominiim Chri- illi vero omncs, quos praenominaviraus, ct alii bis

slum prophetaverunt, et ei gloriam m.igiiam dede- mullo plures catholici viriChristum Dominura Deum
ninl nnncnontanquara Patrem sihi [.4u(;., tanquam venim praedicaverunl. Illi tx^atam Virgincra Maiiam
parem sibi], nec in eadem miraculoriini poteniia su- Dci genilricem aHirmant ; tu vero non tanlnm bomi-
periorem, sed plcne [.iug., plane] Dnminiiin Deum nis, quem Christum norainas , sed servi ciijusilam
oinnium, et hominem propter honiinem faciura genilricem irapia novitate credere el prxdieare vi-
venlurura praenuntiaveruut. i liem Greg oriiis Nazian- . deris.

leiius \Orat. 58, in Chritii JSativ.) : « Cum ergo, XII. insuper et aucloritalem noslrx fidei poscis a
iiiquil , processissel ex Yirgine Deus in ea, quam nnbis, qiii credi possit verum Deum esso honiinem,
assumpserat, huinana natura , unnm c duobiis sibi qui ex utero virginali natus est. Dicis ciiim : « Qua
invicein contrariis existens carne ac spiritu, aliud in
auctoritatc, idem liomo Dorainicus cx utero mairis
Deuni ass imitur , aliud deltatis gratiam pra:slat. i
verus Deus conccptiis, et venis Deus natus a nobis
Itein beat'is CyriIliis_contra Ncstor ium (Epist. i, ad pracfbcatur, cum sit natiira verus bomo, rt pcr om-
Nestorium) : « Neqiie enim, inqiiit, priino iialiis est nia subditus Deo? i Si aucloritatom qiKTris quare
homo comiminis de sancUi Virgine, et tiine denium Dcura voium prxdicemus qiii natus est ex Virgine
iiihabitavii in eo Verbum scd in ipsa : vulva ulcro- habes in siipcrioribus multoriim Patnim, qiios po-
que virginali se cum carne conjuiixit, et sustinuit suiraus, non contcmncndam aiittoritatom. Tamcn si

geiieiationem carnalcm carnis sux [Al., carni siia; iUoruin aiiotoritati croilcre rciiuis, vci ipsius s:incli
nativilaloiii sii:ini f.icicns]. > Petrus quo(|iic Uavcn- Spiritiis, per qiicm ot dc quu illa luiraliilis Filii Doi
neiisis rp soopiis in cadein epistola undc paulo antc conceptio in utero virginali faota cst, crcdc, cnjiis
jj
posuiniiis excuipiiiiii ' : < Ycrlium , iiiquit, caro f:i- advenlum qtia-rcnli Virgini qiiomodo riori pnssint
ctiim est, ut bomo carnc proraovcretur in gloriam qux al> aitgolo dicta sunt ei, idem arohatigolus Ga-
Dei, iioii ut Doiis iii rariiis vcrtciotur iiijuriam : sioiit briol a Doo itiissus oidom Viigini pra^nitnliavil. .Niiti-

dicil .\]ii»lolus ;
Qui se jungit Domino, unus spirilu» quid aliud poluit angoiiis niintiare, iiisi qiind illi a
csl (/ Cor. VI, 17) : El qiioinodo iioii , quaiido se Deo oinnipotciilc inaiiiialiim orat? Qiiid dioit aiigo-
juiigit Dous liomiiii, uiius estDeiis? > Et postpauca: lus? Spiritus sanclus supcrveniel in lc , et virlus Al-

S. Aiiilirositis; poiius auctor inccrtus sermonis bus infantes in iilero geslari snlonl. Auclnrnm sitpra
111 in Nalali Doniini , n. i, iiiler Opp. S. .\u- viginti tostiiiiiiiiia iii baito soiiloiiliam imlioal llalu-
gusliiii. zitis in niiiisadCypri:ini opislolaiii ad Fiirliinaliiin :

'' mrnsibus. Ila cliam lcKohnt Marli.inxus.

/>oii'iii nos eonim airoire possomiis. i|iii noii
intiltn |(ltira
Vulguli nlii omiics, ait dooti.ssimus Vallarsiiis in no- nisi novcin ontintcranl. Vido otiani i-rudilaui adtiota-
vissiiiia oilil. Oper. s.iiioli Hioronynii ii(istri(|iie mss. lloncin iii linno looitiii doctissinii Gazxi ad Cassiani
«(Kliccs ha''Oiil novem. Qti.nni|uaiii alilii iion ignnr.i- libri VII de liirarnat., oap. 5G, not.
nins (leoom rooonsori, noii abs llieionymo t.inliitti, c Vidc siipra, col. 177.
scJ ab aliis etiam scriptoribus aiiliipiis, iiioitsos, ijui-
 :

187 B. F. ALBINI SEL' ALCULM OPERUM PARS lU. «88

tiumiobumbrahU tibi : idcoque quod «flsctfMii- m A quicunqi.e

te lianc fidcm de Cl.risto Jesu a sanclig

Dum a.He Palribus promulgatain subverlerc nililur nec nobis

aanclum, vocabilur hilius Dci {Luc.
;
i, 55).
magnus Filius laudem quierenies sed catliolicam ndeni defenden-
ali aiigeln dicliiin osl : Erit enim ,
ei ,

Filins les, paraii salisfacerc, quantura nobis divina dona-

Altissimi iwcubilur (ll,id., v. 32), moilo dicit :

modo Doum verit gratia, omiii pnscenti nos rationem fidci,cre-

Dsi; ut <\wm ante.i Altissimum dixcral,
eodcin an^jolo dentes sanctorum Pair..m testimoniis, et evangelica;
oslemlciel. Do Joaiine dicitiii- ali :

Hic cnim diti- aucloritati, scnsus noslnis sulijicientes; pr.cilirantes

Magiius erit coram Deo (Ihid. v. l.')).

liir mnijnus ad dislinctionem illius : et Filiiis Allis- veru.ii Dcum conccpliim esse et natiim Chrisliini

magnuin dici, Dei Filiiim diccnte saiicta synoJo Chalcedoncnsi

iiitelliReie'», aliler Joaniieni
: :
simi: ul
praennnliatus est ali angelo. ille S30 Seiiuamur Palruni nostronim scntintias
aliler Jcsiim, (jui ,

magnus Deu« idem crgo Kilius uiiuni ct cu.ndem confitentes Dominiim JesumCliri-
liomo mag.ius, liic :

virginali conceptus ct naius sliiiii, convciiieiiter cdoccnles ,

perfeclum eiimdem
Altissimi qui in iilcio

esl, idem lionio in lempore creatiis cx inaire qui diviiiitate, elperfeclum eumdeni incarnalum Dcnm :

Deus cst ante teinpiira iiatus ex Palre. Si igitiir iil ipsa Veritas in Evaiigolio utnimque sc diril, et
Deus, ei idem Dcus liomo, drsi- Filium Dci el firuiiii Iwminis ait enim cjeco T» :
idem liomo qiii ([tii ;

nalomnislixreiica pr.ivitas, vel liominem liiinc pu- " crcdis in Filium Dei? et interroganti qiiis esset, re-

runi ercdcre , vel scrvum pnedicare coiiditionaiom ,

spondit : El vidisti eum, el qni loquitur lecum, ipse

vel in duos dividere filios, quem aiigelica adiinnlialio esl {-lonn. ]\, 5.5, 56). Item ubi ail : C«m veiierit

limimessc Dei filiam prrdixit, iit iii tractatu pra,'fati filius luimiiiis in mnjeslate sua {Luc. m, 26). Naluras
Bcdae prcsliyieri legiiur (cap. 1), qiiem in Luca! scri- iii Ciiristo duas eonfiiemur, et duas operationes;
psil F.vangclium : < Homo , inquit, assiinipliis in unam tanien divlnitatcm, noii duas. Sicul eiiim cuiu

Deuin cbiificatiis esi ca clarilale quam Verbum Dci diciiniis : homo vidit, non laroen totus homo vidit,

liahiiil priiisipnm muniliis essct apiid Palrcni, lioc sed oculi lanluminoilo : sic cura diciiaus , Dcus pas-
cst, iil ideni Filii iioinen camdem Clirisli personam sus esi, sed carne sola. .\lia enim sunt opcra in hu-
lionio Dous [Beda, liomo cum Deo] pleniis gratia et nianocorpore capiiis, alia pedum; nam unumquod-
veritate sorlireiur. i Item in eodem iractatu : quc membrum liabct et opus suum speciale scd ,

< Jdeoquc cl qnod iinscplnr ex te sanctum, vucabilur uiium est corpiis , ct unus liomo, in quo opcrantur
Filius Dti. Ad ilislinctioncm noslra' sanctilatis Je- caputcl pedos , aniiiia regcnte et vivificanle. Alitcr

siis singularitcr Sanctus nasciliirus asseritur. Nos eniui seniil livorem corpus, aliier animiis vcrhum
qiiippe, elsi sancli eniciaraur, non tamen nascimur. /< durum, tamcn unus est hoino : sic est iinus Deus,
Ille aiilcm solus vcracitcr sanctus cst, qui, iit ipsani qui passus est et noii passus ;
passus cst in hiimani-
conceptioiieiii n;itiira; corruptibilis vincorct, ex com- laic, ct non passiis indivinitale. Unde ei uiius Filius

inixtione carnaliscnpiila- conceptiisnonest. Saiiclnin, Dei iii iina persona et duabus naluris dignc picque
iiiquit, vocahilur Filius Dei. Qiiid hic dicis, Ncslo- confitendus est. Sine Dco Verbo segrcgato carnis
rianc, qui bealam Mariam negaiis Dei esse genitri- iiatuia iion est c.onropta iii virginali utero; sed incf-
cem , apertam nileris impugiiare veiitalcm. Ecce fahililor Dei Verbiim uiiiitim cst cariii, ut vere et

Dcum (lixit siipervoiiluriiin , Dei Filiuin nascitu- iiiooiihise perfectus fieret bomo : uii.le euin boiiii-

luin Quomodo etgo aut Doi Filiiis Deus noii est

: iiem siinul ct Dcum confitcniur hahcnicin in soipso
anl qu* Deuin edidit, ipiomodo 6£6to/o,-, id est, bei utrumque, ct naturaia Vcrid, qiia Dcusest, cl naiu-
genitrix iinn essc poiesl? > ram carnis, qua idom Deus hoino csi. Tolus ctper-
Xin. Ilis el hiijusmodi testimonioriim aiictorilali- fcctus Deus in hoiiiinc , et pcrfectus liomo in Doo :

bus sufTulli nihil aliiid de Cbristo crcdimus vel pra-- unus Deiis et unus homo, oiiam et unus Christiis.
dicanius, iiisi illa qu« saiiclissiini Ecclesiaruin Dci Qui contra biijus Cdci veritalem venire tenlave-
doclores nohis tradiderunt, oniiicsque novitates vo- rit , nullatenus catholicus, sed schismaticus a;sti-
liiscuiii exsecrantes et contradicentes omiii doctrin». mandus cst.

UBER QUINTUS.
1. Multis siquidem pnctermissis qiia- in lihcllo ttio D Veriias recipcre renuii , obinulescere eum pneci-
legiinliir, qnihtis niloris atTirinaro, Domimim iio- pieus ;
qitia lali laudatore ipse Dei Filius dedignalus
stnitii Josniii ('.hrislf.m Doiim veruiii iioti csse , ad est predicari. Dicis cnim eumdem csse Filium Dei
qu;o, (pianliiiii niil)isdi\iti3 donaverat gralia, respon- est ei
(pii filius hominis, el filium bominis ipii est
dcbamtis, taiidem iHo perveninuis, ubi dcsliiiis qiiod Filius Doi, utcx tuis vcrbis cognoscl potcrat : i Qiii
:vdificasti, et confileris quse ncgasti. Jaiii iicsoio illuiii , iiiqtiis, sihi ex utero Jiiairis, scilicet ab ipso
iitrmn siihdola simiilaliotic priorihiis ttiis scriiioiii- conceptu in sin€:iil.iit,ite suas person:c ita tiiiivit
bns n.eliiis crederclur , (|uil;us inulliinoda arnumcn- atipie conseruit, ut Dei Filius csset hominis lllius,
lationc verilatem iinpiigr.aie proharis ; aul cum iion mutahilitate naturx, sed dignaiii^nc : Muiiliter
(liabolo liuiore porlerritus noleiis Christiiin Doi Fi- hominis
et filius esset Dei Filius , non versibiliiate
•imn esse confilcris; ctijus tcslitnoniiim nbiqtie ipsa subslaiili.e, sod in Dei Filio csset vcrus Filius. i Ncc
 189 DOG.MATICJ ADY. FELl(,E.\l LIBRI VIL — LIB. V. 11)0

inirandum est si ab aliis in cathulica professione A ics, omnem erroris pcrfldiam dcslrucre in le poiniv
dissentire probaris, dinn libi ipsi por viccs discor- set, Cuanique intclligentiain reKicare ad a^nilionem
dare videris. In liac eiiim seiilcnlia liia calholicus veiitatis valcrcl. h.\ liac ctIc ladice toliiis iiilidcli-

testimari poluisses, si piiiis leipsuin iii piavitale lui tatis tua; spiiKc , iit vidc lur, suci reveruiil , (pioH tuo
erroris non ostcndeies. Dicis ila(|ue , ut in Dei Filio scnsu impossibile vidciur, flliiim alilcr posse e^se
vero essel niius; si est in vcro Dci Filio Filius, qui piopriuni, nisi ex nalura parentum loius nascalur;
cst Chrislus, igituret verus cst Filiiis , quia iii vcio non inlclligens tcip^.iiin cssc iiliiim piopriiiiii palris
iiiliil potcst aliud esse iiisi vcritas. El nulluin lialiet niatrisquc tu*, licct nobilior iiatura qii;e iii tc esC,
lociini adoptio in naiivitat* verilaiis. Unus est ergo anima scilicel, ex illoriim natura iion esset generata,
Dei KiliusChiislus, Deus et liomo verus et perfectus, sed ex iiihilo, ut abcJiis, creata. yii:c est h.cc ab
iil sa'pe dictnm est. .^djungis quoqiie : non duo dii, ouini raiione aversa tua' mentis ceciias , qui iii Dci
qiiod loiilra lenietipKiim putrnari' niaiiifestiira est. Palris uiiico el propiio Filio esse mm posse conlen-
Kaiii si duo dii iion stint, crgo non esl in eo Deus dis, quod in lcipso e^.s(! nullalciius negnie pdtciis?
verus, ct Deus nuncupalivus, sed est unus Deus Si igitur ex aninia el carne totus es propriiis liiius ct

\eru6, qiiiD Dcns veriias est, el non esl sirnulalio iii verus parenliim tuorum „ quare non iiiulto niagis
'
eo, sed totuis fons verilalis. credis Deiim oninipotentem vcruni et pi-opriiim Fi-
11. Scquiiur el aliera in libello tuo senlentia prio- liuni, cx Virgiiie naliim in duabus suhsljiitiis Deum
riUis inis verbis non eonveniens. » Ipsum, inquis, liomineni , haliere [K)tuisse? Niinquid inipolciis est
crediinus veniin et proprium Dei Filium, ac verum Deiis in se perfieere quod potens est in iiniiiseujiis-
Deum, qui secun(Uim formam Oei bis gcnilus esl; quc linminis nalivilate elficere? Aut eigo leniclipsum
prirao videlicet de Patre sine canie nbsque inatre : diviile in diios lilios, propriiiin ex rariiect aildpllvum
secundo vero ex malre cuin carne siiie Palie. llluni ex aniiiia parentibus luis, aut
sj hoc absurdnm libi

veruni Deum exutroqueparente ineflabiliter genitom fone vidcatur, concede Dco Patri ea lcge vel eiiam ,

crediinus, cui Paler per David loquilur :

831 ^* puteniiore, proprium et vere Filiiim ex Yirginc na-
vtcro anle luci(erutn genui le.t Paulo anle dixisliCliri- tum babere potuisse, qiia le vis tiionim p;renliim
8tum duos habere patres. David scilicet naturalem, proprium esse fllium ; (|uamvis nnllateniis adxqu.tre
et Deum Patrem c\ adoptione: hic vero, horum obli- possis illam inelTabilcm Dei et honiinis in uiia per-
lus verbonim , ais : secundo vero cx matre sine pa- soiia nativitatera , et cimvenientiam huinan:e condi-
tre. Qiiod utrumque verum esse noii poterit, nt duos lioiiis consuetiidiDi. Aut te ergo naturalem nega
Jiabeal, et niillum habeat Christus, secundum quod p filiuin essc ex aiiim» substanlia parenliini liioni
honioest, Patreni. Si ergo secunduin tiiani senlen aut Deo eoncede proiiriiim ex viigiuali iiiero haberc
tiani verusDei Filius bis gcnituscst, et cst verus Filium; maxime quia lalis nniias cst in Dco et ho-
Dei Filiiis in utraqiic naiivitate , poterna scilicet et niine, ul sit una persona Dei hoiiiiiiisque, licet ho-
materna, qunniodo polcst ficri ut non siiit diio lilii minis sil proprie quod mortalis fiiii , ct divjnilatis
e\ iiialie nali; nnus, (|iiem tu asseris catholica \occ quod seniper fuil. Et sictit lcipsiiiu iiiorl;ilcni et iin-

veruni esse liliiini Dci; allcr, qiicm tiia |iervcrsitas mortalem essenon dcnegas, iia ctClirisiiis diviiiiiaie
j
veruni non esse Filium Dei alfirniat? Yertini ct iioii quidem immortalis, came stda mortalis er;il (pia; :

verum nulhiiciius unum esse potcst; sic etiani vcrus tanien eJHS caro devicla mnrte (jiixia verain ct ca-
filiiis, et noii vciii^ lilius niillaleiius uiius essc iiole- iholicam liili'm I nnnc cli;ini ad dcxleiam Palris col-
rit lilius : ncc Dcusveiiis ct Deus iiiincupati\iisuiius locala, ct iii diviiiitalis polcnliain glorificala imniu-
esse potcrit : quia aliud cst onniimodis verilas divi- tabilitcr regnat in De liis jam superiuscoelis. me
iiitatis , et .Tliiid niinciipatio nuda deitatis, nt supra .scio uberius dispulasse, lamen proptcr senlenlnc liu-

ostendiiiiiis iii Moysc et c;eteris sanclis ; sed iilriiiii- jiis opportuiiitatem , hic aliqnid respondisse in pra*-

que lii iiiia pcrsona niillalenus esse poterit, ipiia alia senti loco nieliiis ;vstimavi ; (|iiia diiin adversariiis ea
esl vciilatis digiiitas. alia nuncupalionis largilas. rcpclit qua" ante posuit. iiecessariiim csl iit rcpelitio
p
Quiciinqiie veio haiic simulalionein nuiRupaliv;c vcl quoque nu\c re.>poiisionis orcnrrat , iic fortc repet;it

appellalivx' divinitalis, sciliect in Immanitale Chribti [F., repntct] non haberc qiiod coiilra eum dicatur.

afllrniare nititiir, iitill;itenus Nestorianac impictatis 832 '^ 'gilur pcr hitisbimos saucljc Scriptur.-u
fovcani cvadere piiterit. cainpds , (piasi piniilciis ;iliqiia a sc biiperiiis benc
III. L't aiilem lianc dualitatem pcrson;e iii Christo prolala dcciirreiis , (piicrit scntcntias sacra: Scri-
vilare le velle vidcaris, ponis excnipli gralia lioiiii- plur.i', quihus piistini crroris se(t;iiii aflirmare va-
ncm ex aiiima et corpoie iiniiin csm- liliiim p.ireiitiiiu lc;ii, sed diiiii iioii piilcrit iiixeiiiie qnod qiia>ril,
suoriiin. ( Et liccl, ais , ex Itco Hetis, d liiiiiio cx pravitalis su;e sensu s;iiicl;e Sciiptiii;e sciilenlias iii»

hoiiiiiie iii siiigularilale pcrM>ii;e , uiiiis atqiic iileiii lciprct;iri non desistil : iit ex Uibiis .\pustoll aiicluri-
hit Christus Uci ; sicut ipiictiiKpie lionio cx anima dc tatc scntentiis intelligi potest. Ponit eiiiin de mira-
iiiliilo creala, el cariic e\ iitioque paienlc foiiiiala bili , ct ab ipsa Veril;ile l;iiiil;ila profcssioiie beall
niiiis esl iilrisqiie p,ircniil>iis, p;itiis siii viilclicel cl 1'etri piiiii ipis aposloloriiiii liiijiKiiioili sciisinii, vcluli

iiijtiis l;lii|-.. ) lloc itaqiie ckcinpluin, si bene iiilcl- e\ siils vcibis viileri polesl : ( Siiigiihiiilcr namqiia
ligerctur a i- , aique bi iei;'siiin sagaciler considcra- bcatus Pctrus aposiobis in en siniiil ilii;is eaiuras in

l
 ;

191 B. F. ALBIM SEU Al.CUIM OPERLM PAUS III. «92

un:> persona , Deo sil>i rev.-!anlc, confessits aii : Tit A V. Se<I quamvis habcamus abtind.-inler probatibii-

w Chrhtus Filiiis Dci vivi (.»/«!//(. xvi, U'>). lii eo oniin nios sanctorum Patrum sensus, qui alitcr bas inlel-
7« fs C/irisfMs, ad hunianitalem rjus per- bixerunt sentcniias, pauca tamen piofcramus ex niu!-
qtn)J ail :

unctus qund lis. Dc confessinno itaque beati Pelri principis apo-

tinet, in qiia juncti;s esl [For.c, < s'] : id

aildidit : Filius Dei liii, ad «livinitalcm ipsiiis, in (|iia slolorum ab ipsa Veritate valde exccllcntcr laiidata,

cssentialilcr vetus Filiiis Dei esl, convcnU. i I cm illud respondeinus quod Cassianus (Lib. iii de In-
c(i/n.,cap. 12et 13) anlccessori istiusFelicis Nesiorio
ejusdcm beati Petii principis apostoloruni de Actibus
npostolonim proferl vcrba, ubi Cornelio et bis qiii respondit : « Respondit enim, iiiquit, priinus apnslo-

cum co erant veibum Dei pra>dicavit : » Qiii rursus, lorura Peirus, unus utique pro omnibus : idem enira

inquit, de luijiis huinaniiatc sigillaliin, sic.ut in Acli- unius hahuit responsio, qiiod habet oranium fides.

bus apostolorum lcgitur, ideni aposlolus Conielio et Sed priinum decuit respondere , ul idem essct ordo

sociis ejiis inter ca:lera evangelizans ail : Jesmn a responsionis qiii erat honoris, et ipse antecederei

Naznretli ,
quomodo unxit emn Deus Spiritu sanrlo, confessionc qui antecedebat Delate. Quid ergo ait?

et virtute. Ilic perlransivit bene faciendo , et sanando Tu es, inquil, Fitius Dei vivi. Siniplici inlerrogatione

omnes oppressos n dinholo, quonium Deus erat cum ilto 833 ^*! confutandum te niihi, hcerelice, uti necesse
{Act. X, 38). Non dicit Deus erai ipse, sed, Deus erat B :
est. Dic mibi, quseso ,
quis ille fueril cui Petrus isla

cum illo. Nam si sccundum veram proressionein Deus respondit? Negare non poles Christum fuisse. Iiiter-

verus csset horao ille susccptiis a Veibo, nequaqiiani rogo ergo, Chrisiuni quem vocas, hominem an Detini ?
lantus apostolus aiideret diccrc : Deits crat cum illo, Hominem absque dubio : hinc enira omnis est tua
sed potius : Dcus erat ipsc. t Tertiam quoque sen- hxresis, quia negas Christum Filiura Dei ; idco etiam
tenliam beati Pauli prxdicatoris egrcgii ponit, ubi Mariam Chrislolocon esse, non Theotocon dicis, quia
ait : « Quoniam Deus erai in Christo miindmn recon- Christi genitrix sil, non Dei. Quod ergo ad hxc re-
cilians sibi {II Cor. v, 19). Non ait, Deus eral Chri- spondit Petrus? Tu es, inquit, Christus Filius Dei

slus, sed, Dcus erai in Chrisio , non quod Christus, vivi : Chrislum hunc, quem tu hominis tantuin filium
homo videlicel assuniptiis, Dcus non sit , sed quia non esse asseris, ille testatur Filium Dei. Ctii vis, crcda-

natura, sed gratia atque niincupalionc sit Deus. » Vi- nius, tibi, an Pelro? Opinor, non es tam iuipiidens,
dcte, videte, lectores, novum sancta: Scripturae in- ut prseponere te audeas primo apostolorum. Tamen,
lerpretem ,
qui niiitur Deum disjungerc ab homine quid est quod tu non audeas , aut quemadmodum
assninpto ; et ex uno Dco Redcmpiore nostro duos apostolum non despicies , qui Deum negare non mc-
erticere deos, unum verum, alterum uuncupativum
, , :
. tiiisti? Tu es ergo
., ,
. inquit,
T Christus Filius Dei
. vivi.

et Christum , quem lota Ecclesia Deum colit et ado- Nunquid hoc ambigui aut obscuri aliquid in se habet?
rat, non solum illa qua; in tcrris in spe laborat, sed Simplex tantum cst et apcrla confessio, Chrisiura
cl illa quae in coelis jure gaiidet, iste novus inierprcs Dei Filiuni pra;dicat. » El paulo posl : t Videanius
hominem vull solitariura, juxta Nestorianara vel Pc- quemadmodum confessioncm ejiisis, quem confessus
lagianam pravitaiem , credi. Quod si verum csl tit est, approbarit : quia pliis mullo est, quara quoJ
siinulatio tantum sit nuncupativa noininis in Christo, Apostolus dixit , si diclum illius Deus ipse lauilavit.
non verilas divinilatis, quomodo esl venis Redemptor Dicenti crgo apostolo : Tu es Christus Ftlius Dei
liumani generis? Si est imaginalio potestatis in ca- vivi, quid a Domino Salvatore responsuin esl? Beatui
pile, undc est veritas salulis in corpore? Igitur una es, inquit, Simon Barjona, quia caro el sanguis non
liis trihus sentenjiis responsio polerit esse, quse una revelavit libi, sed Pater meus qui in caiis est. Si displi-

pravitate inlcrprctanles [F., interprelatx] sunt ab cet tibi apostoli tesiimonio uti, Dei utere. I/audando
illo. Nam si Chrislus idcirco iion esl Deus, quia di- enim Deusquod diclum est, auctoritatem suani apo-
cit, Deus erat in Chrislo, item , Deus erat cum illo stolico dicto addidit : ila ut etiam si dictuin ilUid apo-
quomodo intelligendus est Dei Filius Deus, qui ait : .stoli orc prodiit, suum esse hoc tamcn Dcus feccrit,
Kgo in Patre, et Pater in me. Si igitur non est Dcus, qiti probavit. Beaius es, inquit, Siinun Barjona, quia
quia Pater in Filio est, ncc Paicr ipse Deus cst, qiiia caro el sanguis non revelnvil tibi, sed Spirilus Patrii mei,
dicitur, Filius in Patre : Mein enim csi, quod aii : quiinc«lisest [Matlh. wi, 17). Ergoiiiapostoli dictoet
£50 in Patre , et Pater in me ; ac si dixisset : Pater Spiritits sancli, ct prasentis Filii, et Dei Patris testi-

in Fllio, ct Filius in Patre; al si veium cst, Dcum monium viiles. Quid crgo aiupliiis , aut quid simile re-
esse Filiura, ct Dciim cssc Patrcm, taniclsi ipsa Ve- qiiiris? Filius hominis laudavit, Paier iiilerfitit, Spiri-
rilas diceret : Ego in Palre, et Puter in me : ergo et tus revelavit. .\posloli crgo diclum totius divinilatis
Chrislus est Deus, tamelsi Aposloliis dixissct : Deus cst tcstiinonium, quia illius, necesse est, hoc dicium
eral in Christo. Itaquc si sccunduni illius Felicis pro- auelorilatcin habcal, quo auctore [(^ass., quo actore]
fcssioncm Christus non est [Sn/ip/. Dcnsl, quia .\po- processit. Bcntus ergo, inquil, es Simon Barjona, quia
stolus ait : Dcns erat in Christo , omnina duo sunt, caro et sanijuis non rerelttvit tibi, sed Spiritns Patris
Deus et Christus; et qnarla introducitiir persona, mci ,
qui in corlis esl. Ergo si Petro [caro et sanguis]
quod averlat ah omni cor.Ie Chri^tianorum illc, de non rcvelavenint ista,ei inspiraverunt, jam inteiligis

<|uo nobis es! scrmo, qiii cst Deus uiius verus cl qui iiispii-averit libi. Si illum Spirilus Dei doruit,
siinimiii Jesiis Christus Dominus nosler. qiii Christuni Dci filium csse confessus esl.vides quod
 :

»03 DOGMATICA. — ADV. FELICEM LlIiRl VII. LIB. Y. m

Ui spiritu daeriionis dociiis sis, qui negare potuisti.i A serpcniini oris vcnena sibiluns, qii:rris (pKiiiiudo le-
VI. Beatiis (jiioqiie Bcda prcsbvter in traclalu ipsum pcrderc possis : qiiia undc licnc prulala rcctc

Actiium aposloloniiii (Cap. x) dc co quod dicitur, intcllipcnles filii acipiisitionis salvaiiliir, nn('c lilii

Deits crat cum illo, ila exponil : t Dous, iiiquit, erat prrditidiiis damnaiilnr, dum liciic prolata iii s.iik lis

cuni illo, id est, P;iler cuiii Fillo. Melius esl enim sic Scripluris male interprctari non inciiiunt. PniiMtifit

inlclligcre, ipiam diviiiitatein Filii cuin hoiniiic, qiicni itaqiie scnleuliam de Epistola evangclist;r, iihi ail :

assumpsit, cohaliilanlcni significari,ne Clnisli pcrso- Advoeatum liabemus apud Palrcm Jesum C.lirisium ,

nam geminare , et in Ncstorianuni dogma cadcrc vi- juslmn : et ipsc csl propitiatio pro peccalis uoslris
deamur. » De eo vero qiiod Aposlolus ait : Deus cral (/ Jonn. II. 1); quain ila a tc inlclligcndain asscris ;

m Christo, Victor episcopus Capux in Lihio Sponso- < Advocatus, inquis, idein est qui et me<liaior, qiii
rum, capilulo vigpsinio quarto » : « Deiis, inqiiit, propter culpas delinquentium apud Patrem inleicc-

erat in Clirislo, uliqiie Pater in Filio, quia in ipso dit. quod non de Dco vero, scd de honiinc assuiiipio

roniplacuit onincm plcnitudinem habitare divinitatis. sciilicndum esl. » Quarc autein nnn inlelligis, qiioj

Iii aliis qiioque sanrtis, ct aposlolis, vel ])atriarchis, cvangclibta cumdem propilialorcm ditit, qiicm ad\o-
sive proplielis, gralia fuil; in Chrivlo autcm tota di- catuin , duin
Advoiatum habemus upud Patrem
ait :

vinitns habilavil , id csl, lola jani plenitudo divinita- B Jcsum Christum justum : et ipse est propilinlio pro
tis corporalitcr. » 1 lern qu;ique Viclor cpiscopiis ex peccatis nostris. In eo
quod advocatum cuin noniina-
opere Cyrilli '• in Liluo a,l Auguslas, cujus inilium vit, hnminem designat
quod vcro propiliatorein, :

esl : Qui dirinum pradicant et eoeleste mysterium. Deum demonstral. Scd quomodo sit advocalus qni
,

« In quo, ait , hahitai oninis pleniludo divina cnrpo- Deus est, saiiclorum Palrtim testinioniis inlclliKe.
raliler, td esl , substaiilialiier, non per participatio- Aug ustinus enim <, cujus sa-pivs mcniionem ratiiniis,

cem, neque pcr graiiatn , qiue tribuilur adoptivis; de hac interpellatione in lihio coiitra Arium ail :

sed corporalilcr, id est, suhstantialiier, sicul in ho- < Solenl plane Ariani ex inti^rpcllationis causa nio-
mine dicilur habitare cjus spirilus, cuin non sit alius vere calumniam dicentes, qiiod qiii iiiicipcllaiiir, in-
ipse hoino et spiritiis ejiis. » Idem quoque docior terpellantesit major. Quibus respondendum est,

Cassianus <=, qiii ct supra , de inseparabili divinitalis Deura oblivionem non paii, ui pro illis comnioiiciitur
luimanitalisque opcralione, el niira tommuiiione re- semper, quos ipse elcgit sed iii hoc iiitcrpeilat eiiin.
:

lum gcstarum in Christo pro bealissima catholicae duni semper Patri hoinincm quciii snsccpit quasi
,

fidei veritate ita disseruit : « Confltentes enim , in- noslmra pignus ostendil et offcrt iil vcrus poiitifes
,

quit, utramque substantiam carnis ac Vcrhi unum et .'Wernus. » Sed et huic sensui illius qiiumoclo bea-

eumdcnique hominem, semper iiiscparabilem ab ini- C tus Beda pre.sbyter [Jn epist. I Joan. cap. ii) in cxpo-
tio ipsius conceplionis pia Gdei credulitaie suscipi- sJlione ejusdem apostolica scntciili:c conveniat, auiii
,

mus, etex 834 tempore suscepU-e carnis sic omnia € Unigcnilo eiiiin, ait, Filio pio lioiiiine intcrpcllare
diciiniis qux eranl Dci iransiisse in hominem, ut om- est,apud coxlcrnum Palrcni seipsum demoiisirare;
iiia qu.^e (rant hominis in Deuro venirent; et hac in- eique pro hnraana nalura rogassc, esl eiuidcm natii-
tclligeutia Verbum faclum sit caro : non ul conver- ram in diviniiatis su:c ceMluiliiicin susccpisse.
In-
.sione aut muiabililaie aliqua coepcrit essc, qund noii leipcllal igitur pro nobis Doiiiinus non voce, scd iiii-

erat , scd ut polentia divinx dispcnsationis Verhum seratione. » Stiendiim est \ere, quod ncquaquam
Patris, nunqiiain a Patre discedcns, homo proprie niodo Christi ad dexteram se.lenlis inicrpcllalio apud
Ceri dignarelur incaraatus. ' [El non homiiiem cum Patrem talis intelligi debct. qualis homiiiis solcl essc,
Deo ita natum esse dicam, ut seorsum quae Dei suni duin quis apud judiccm siipplicil.us veibis inlcipcll.ii
wdi Dco dem, et seorsum qua: sunt hominis soli ho- pro eo scd palris DeoPatii humaiiitatis in Dei Filio
:

iniiii rcpiitem ; et de uno Filio Dei noii unum, sed dispensaiio {Locui corrupius) intcrpellatio csl pro ,

facere incipiam diios Cliristos : qiiod a nohis jain ipse huinano genere. .Nam ct de Spiritu sancto lcgiiur :

Dominus et Deus Cbri>tus averlall ; sed sic alicru- Ipse Spirilus poslulul pro nobis gemilibus iiieuarnibili-
irum unus Gt verbiiui et caro, ut manenlc in sua D ius {Rom. viii, 2G) ; non cnim Spiiiius saiittiis iii"e
peifectione naiuraliier utraquc substaniia sine siii niiscii; sed tropica loculionc A|>ostolus iisus signili-
pra^judicio, cl hiimaiiilati divina communicent, cl di- cat, quod Spiritiis sanctus nos ingemiscere facil. Ila
vinilati buniana participent ; iiec altur Deus, aller diciUir et illuin poslularc piu saiictis, qiiia (losuil.iie
lioiiio, sed idem ipse Dcus, qiii et homo ; cl vicis- facit sanctos : sic cliain cl id quod dc Chrislu diciUir,
sini honio, qui ct Dcus Jcstis (^hrislus uniis Dcus. » »,iiod sit advocatus. altiori inyslico [Forie, iiiyslcrioj
VII. Sed his atque hujubinn;li, o Fclix, firinissimis inlelligenduin cst, qiiani huiiiana iiilcrpcll.indi coii-
saiiclorum Pairuin tcsiimoiiiis supcratus, ad alia er- siietudo inier homiiics solct obscrvari.
roris tui lalibula coiifiigerc non dcsiisti, atquccxinde VIII. Deiiide igiiur ad Evangelium rocurrcns hi»-

• Victoris Capiiaiii lilicr Sponsoruin i;noiaUir. J IIxc nonniliil difrcriinl apud ('assianum.
»> S. Cyrilli exstal Oralio :id Kcgiiias loiii. IV Con- « S. Aug. l'bi/ Ignoro. Libcr Augnsliiii cor.lra
fil. Manst pag. vcio Vicloris, ciijus hic
8(1.'). Opiisriili Ariiini paritcr igiioialur. Sciisuiii fortassis Augu-
inenlio fii, neinn alius meminit. sliiii, non
vcrlia ivfcrrc Miluit Alcuiiius ci Libro
' Cassianus, libr. i de Incarn. tap.
5, ex Lcporii conira Serrooiiem Arianoruiu, rap. 19 ct 25.
COuCcssione.
 ,

495 B. F. ALBIM SEU ALCIUNI OPKRUM PARS 01. i9(i

Nnsqiiam A obstinaiione pcrmanendo, alieuus ccnsendus est.

jusmodi proponis sentcntiam : ais enim : <

IX. Deinde vadis qii;crendo qiiid de hiimanitate

eiiim iii EvangeVio Doi Filius pro nobis, sed lanlum
Oblitns sciiiccl, nnod Christi, \el quidde divinitate spccialilcr in s.Tnclis
fllius hoiniiiis iraditus legilur. >

Scripturis dicalur; tandeinqiic illuc perveiiisli, ubi

ipse Dci Filius dc su.i liaditionc dixissct : 835 S'c

mundiim, ut Filinm suum Hniiffni- dedieultimi cxaminis idemDominusloquitur; cnjiis

cnim (lilexil Ikiis
itaque Filius diei cognitionem Christo, in quanlum honio est, dc-
lum darel (Joan. iii, 16). Unigenitus

cst Filius qui dalns est pro mundi salute. Quid negare laboras, ut ex luis verbis agnosci poiest. « Ipse
Dci ,

vero est datus, nisi traditus? Quod Apostolus quoque estenim, inquis, qui sccundmn prawcieniiam Deitaiis
diem judicii per Prophctain prsedixit Dics etiim
cnnfiriuat dicens Qni proprio Filio suo non peper-
:
:

pm nohis omnihns Irndidii illum (Rom. \!ll, ultionis in corde meo , aunus redemptionis meic venit
eil, sed
(hai. Lxiii,4). Ipsc nihilominiis est propter huma-
52). Itcin de (0(10111 Dei Filio iilcni Apostoiiis ait
:

Qiiem nitatis naluram, qui in cvangelio scciindum Marcuin

Qiii irndidit s,'inflipsum pri, nobis {Kplies. v, 2).

etiam bcaiiis IVtriis Jiidieis praedicans Filiuiii Dei pruteslatur : De die autem illa el liora nemo scil, ne-

non du''itavit tesli(icari dicens Deus Patnim nosiro- : que angeli cailorum, neque Filius. tiisi Pater sobis
rum glorifiravil Filium suum Jcsum, quem vos quidem [Mnrc. xiii, 32). • Hanc vcro senlentiam, qiia Mar-

tradidistis , cl iieqaslis anle faciem PiUili judicante B cus cvaagelista Filium diem judicii ignorasse dixit.
illo dimilti : vos aiilem saiirinm et jvslum neyastis, et loiigc aliter sancli Patres intellexcrnnt quam tii as-

petistit lirnm liomicidam dari vohis. Auctorem vero seris intelligendam. Beatus quippe Ilieronynuis in

vitte inlerfecistis, quem Ikus suscitavit a mortuis ter- Commcnlario Matthaei (cap. xxiv, vers. 56), siinul

tia die (.1(7. iii, I.^, li, 1.5). Quid iii his verbis apo- et Bcd;i presbyierin tractalu Marci evangclista; (cap.

gtolicsE aiictorilatis dubil;ilioriis csse polciit? Filium xiii), liiijus sentcnli;e inlelligentiam ita exposuc-

Dci tesliricabalur, qiii traditiis cst, ct qiii uiorluiiscst, runt : < Causa igitur, inquiunt, rcddenda cst, cur

iiuo et resuscilatiis. Addidit qiioque : aucterem vita-. ignorare dicitur. Aposiolus scripsit de salvatore : In
Quis est ergo aucior vil;p, nisi Filiiis Dei, qiii pro quo sunt omnes tUesanri sapientice et scientice abscon-
salute munili vel a Dco Patrc, vcl a scipso tr;iditiis diti {Coloss. n, 3). Siint ergo omnes thesauri in
dicitur? Sed ct ab ipso traditoie siio Jiida Iscariolc, Christo sapientise et scicntioe absconditi. Quare abs-
nec non et a .luda^is Iradiliis csse legiliir. Trudidil, conditi? Post resurrectioncm interrogatus ab aposto-
inquit beatns Petrus, scipsum jvdicanti sc iiijusle slolis de diejudicii, manifestiiis rcspon let : Sonest
(/ Pelr. II, 2">), licet aliler a Dco P;Ure, alitera Juda vehtrum scire tempora et momenta, qua: Pnter posuil

Iradilore, ct alitcr a scipso, alitrr a Jud;cis traderc- iti sua poteslate {Act. 1, 7). QiiailJo liipil, iVtfr» cst

tur : a Dco P.ilrc proptcr sahitem huiuani gcneris; ^ vestrum, oslendit, qnod ipse sciaL, sed non expcdiat
a traditore, ut su;c avaritiae implcret cupidilaiem; a nossc apostolis, ut semper incerli de adventii S36
seipso, iit palern;e voluntatis impleret effcctum; a judicis sic quotidie vivant, quasi die alia [Beda, die
Jud;eis, ut sii;c pcrlidi;e oslcnderent nequitiim. ISul- illa] judicandi siiit. » Si ignorat diem judicii, qiio-

laieniis crgo dividi polcrit filiiis homiiiis a FilioDei, niodo verum est, quod ante dixit : Omnin Iradila

vel scparari a filio hominis Filius Dci, quia iinus est stint mihi a Palre meo {Luc. x , 22) : si dici ultimi

Filius Dei, Detis et liomo, qni iradiuis est propter cognilio non est ei tradita , niillaienus omnia tra!ita
delicta nostra in niorlem. Qiiod bcatiis Ca ssian us in sunt illi a Patre. Sanclus quoquc Augiisi'nus in li-

libro, undc siipcriiis testiuioiii.i posiiimiis, veraciter bro de sancta Trinitate capitulo xii (Num. 23) , ho-
ostciidit > : 1 Nec in lcinporc, inqiiit, ailnioduin ho- rum Chrisli verborum sensuin pcr Iropum, qiii ,^pud

mincm quis a Dco in passionc possit, vcl Deiini ab grammaticos metonymia dicilur, explanat • t De die

homine secernere? Si enim ad tcmpiis rcspicis, in- vero et liora nemo scil, ncquc angeliin ecelo , neque
veiiics scmpcr (irniiii honiinis ciiin Dei Filio; [b si Filius, nisi Pater. Hoc cnim ncscil, qiiod nescienles
ad passioncni , invpnics scinpcr cnni filio hominis facii : id esl, quod non ita scieuat, ut tunc discipu-
Dei Fiiiuin] : ita sciliiet iiniliim ct iudividuum sibi lis indicaret : sicut dictum est ad Abraham : Sunc
Christiim filiiim homiuis ac Dci Filiuin, (ul] qiian- cognovi, quod times Deum {Gen. xxii, 12) : id est,
tum ad voccm Scriptur.-e pertiiiet, ut ncc hoino se- nunc feci ut cognosceres,quia et ipse sibi in illa tcn-
parari a Dco tcmporc
ncc ali hominc Dcus omnino , tatione probatus innotuit. > Dic, rogo, quomodo
valeat passionc. HociMiam syinholo calholic.-p fidei
> ficri possit, ut judex omniiira diem judicii ncsciat;
confileinur roaiiifcste. quod JcsiisChristiis Dci Filius et qui roerila singulorum dijudicaturus est, tenipus
uiiigenitus, natus de Spiritii sancto et Maria virgine, ejusdem examinis ignoret? De ciijus judiciaria pote-
passus sil pro hiimana saliite. Ncquaqnain ergo du- state multo ante in psalmis prwdicitur : Deus notter
bitare iilliis catholiciis debet, qiiin Dei Filiiis traditus tunc, dicit Propheta , manifettius veniel : Deus no-
essct pro muiidi salute. Qiii eiiim negat, Dei Fi|ium ster tunc non silebit. Ignis in conspeclu ejus ardebit
traditiim cssc ad passioucm, nullatenus catholicus et in circuitu ejus tempestat talida : advocarit ecelum
esse potcrit, sed a catholicie fidei profcssionc, in hac de sursum, et terram discernere populnm suum (Psal.

• Cassianus libr. vi de Incarnat. cap. 22, ubi tcx- quis a Dco ; nec in passione possit Detim ab honiine
tus itahabet : « Nec in leropore aduoduin hominem (jiscernerc, etc. >
i>
Uncis inclusa ex Cassiano suppteta sunt.
 «9^ DOr.MATICA. - ADV. FEI.iCI-M I.inrw VII. - LIB. V. 198
iLa,5,4). El ne igiioiaies ,
do q,io hoc .lixissci , A Uirus. llnnc .'iimdein niiiini hoiiiinis,
<]„! jiidicain-
paiilo anle iileiii proiihela prciviisit : bcus deoriiin rus esl niuiuhmi, Apostolus Dcuin iion
(lu
iiiiilavit lin-
Dominus IochIiis cs/ {Ibid., i). Quis csl ine, Deiis qni niiimie. Ait eniin ; .l,'i,),,i,;„ qu„mod„ Dcus jiidicabit
esl ileonini, iJeiii [Forte , id esi] saiiclonini Donii- liunc iiwndiim (Hom. iii, (i,? el alil.i :
L.rspeclanlcs
iius? Vere oninino Chri-iliis, qiii jiiilicaiiirus est vi- hentiimsfiein el udvenlum ijiorin- munni Dei(Til. n, 15).
vos ac inorluos. Ilujiis lociini propheliic liealiis Cas- 837 -^- I" se.|ueniibus (|iioqiie poiiens
verba ip-
siodorns (In Psal. xi.ix, I, 5) ila declaiat : « Ne sius Veritaiis, (luihus cuiduni diviti
se honum magi-
qiiis, ait , incarnalioneni Christi mediocri ciederel slriim noiniiiaiiti respon.lil A\»,„ bonns
:
, niii solus
a-slimalione poseendain [pensanilaiii|, potenlia ipsius Dcus (Luc. xviii, li)), val.le iiiconvenienter,
qiiantum
anie prediciiur, lil toliiis innvilulilalis pravilas aii- .id inlelligenlia! p.Mliiiet ralioncm, verha, o Felix
,
fiMatur. Dii dicimtiii', qiii liiiiiis coiiveisatidiiiliiis «onjungis : « Ipse eiiim, ais, qui cssenlialiter cum
gratiam supern.T majestalis aciipiiint; sicut iii alio Patre ei Spiritu saneto sohis esl bnnus, est
Deus,
Psalnio ait : Ego di.ti, dii rsiis, el /i/ii exciisi umnes ipse in hominem liccl sit honus, non
Ijiiien naUira-
(l'sal. LTXXI, Ij). Ila crpo Hlii diciintiir, sicut et dii, liter a semelipso fit bomis. i
yuomodo slare polest
qiiod utrumqiie pralia pr.j-stat, iiini iialina. Dciis quod (iicis, ipse est lioiuis, et ipse naturaliter
non
autein deoriim est Cliristus. t \.l p;iiil.» post :
B t'sl h.inus iii semetipso? Si per se boiius est eum Pa-
«Deus eiiini Christiaiiornm ipse est Deus (leoriim, 1'« ct Spiritu sancto, ulique et ipso homis est In ho-
qui et manifesle venicl el non filebil. Silet eiiim "'"le absuniplo, non aliena honilate, se.l iia:iirali ,

inoilo, cnm miindiis iste peragitur; cmn hl;isplie- 'l'"'» ipse, el ipse uiiam signihcav.Mit
personaiii , et
liiias el saerilegas voce» sentenli;e sux severila- "0''P*l;>''eriu l'atre,aller inhoiiiine. Mirainium
vero
le, iioii dftinnal, sed ad conversionis niedicinam *^^'> qnoraodo uiagisler velis lieri fidei catholiea;,
suslinel peccaiores. Tunc aulem non silebii, qii;iii.lo ''"'" verhorum, per quae fides dieitnr, rationeni
RCeleratis dicliiriis est : lle in icincm aiernum. qui '^"ores. Corde cnim crediturad jiistitinni, oic uutem
pnralus est dinbolo el nngelis ejus [Matlli. xxv, 41). »
confessio fit ad snlutem (liom. x, 10). Uecle
ila.pic in
voccm meiual, qui iiiodo nimcupalivum et noii
H.iiic cor.lecre.lila conveiiientibiisverxfidei
vcrbisproferri
verum Oeum audet blaspheinare Cliristum, qiii ju- debcnt. Sed qn;edammihi siispicio ex antecedentibus
dicaturusesl ninndum. Nuncupatio iioii est in vcri- Cdeiluae professionibus, .n his nasciliir vcrbis,
tcqui-
taie polesiatis, se.l iii iiominis tantummo.lo dignitate. demvelle asscicrc Dei Filium ijui homincni .issuin- ,

Qui vocabit cocliim et terram ad judicium, iion so- psit.naturaliterbonumesse; hominein veio, queni as-
lum nomen Iiahet deilatis, sed etiam polestaleni sun.psit, naturali Loiiiuie bouum non esse. Sed isle
^
divinitaiis. Et iie forte contradicas tilium hominio ^ l"us sensus muliis sanct.-i; ScripUirse leslimoniis de-
esse, qui lialiet polestatem jn.licamli, aiidi quid idcm slruitur. Pi imo cum lcgitur in (Jeiiesi, Deuni oiiinia
ipse de sua poi.^slate diccret; ait enim : C.um vene- bona con.lidisse. Et ciimper singulos dies dicit Scri-
rit fiUus hominis in majestnte sua, et omnes angcli ptura : Vidit Deus, quod bomim esset . et duni oinnia.
CHm eo, tuttc tedebit iii tede majestatis sut (Maith., sicul Deo placuit, creaia siini, dictiim est : tt erant
XXV, 31). Filium hominis t.«;tatur in sua niHJi-stalc, omniii vaide boiin (C.en. i) : qiiomodo ille homo solus,
et Lon in alieiia sessurum et judicaliiruin, ct re- qiiem ipse Dei Filins, per qiiein facla siiiit o;iiiiia,
gniiru sui Patris sanclis dalurum. Et alibi : l'utcr sibi in unitalcin pi-isoii;e in ulero virginali assiiiii-
nonjudicat qucmquam, sed omne judicium dcdil Filio, psit, non erat iiatnraliter honus? Quid in illa mira-
ut omnes howirijicenl Filium, sicul honorilicaiil l'ii- hili de Spiritu sancio et virginali concepiionc ei na-
trem. El paiilo post : ^icut 1'alcr liabct lilnin in .se- livitale, peecali fiiil, iit hoiiiis iiatiir.ililer non esset,
metipso,sicdcdit et Filio vilnm habcrc in semciipso, cl qui nalus est, et Dei Filio in iinilalcni persoii;e iii

potcslntem dcdil ei judicium (ncere, quiu filius homi- i|iso exor.lio incarnalioiiis adjiincliis? Oniiiis qiii.!eiii

nisetl (Joan. v, 23, S6. 27). F.t ne nlla cuililx-l dn- rutionalis creatiira aut Iioiia esl, aiit mala. Legitiir
hitalio Tcmansisset. qiiis sit qui iii jinli.io oiiiiiiliiis cnini iii Scripliiris saiiclis angelus boinis, cl angelus
vidcbitur, idem heatus Joannes evaiij^.lisla piophe- ' '

tiialiis : siiniliter et honus homo, el nialiis hoino

licuni iii eo lesiinMiniiim iinplenduin csse pncdixil; ipsa Veril;ite ;illestaiite : Uoiius hnmo de bono the-
ait enim : Hoclnlum (actain esl , ul imfilcrvlur qnod fuHro cordis sui (etsi uninia, qu;c Deus creavil, erant
diclum est : (>s non comminnclis cx co. F.t ileruin valde bona) profcri bona : et malus homo dc malo
alia Scrrplura dicil : Vidrbunl, inquem Iranslixcrunt thctauro cordis sui projerl mnla [Luc. J\ , V.i\. Scd
{Joan. XIX. ?)(>). Viilneni iiaipie veri coi|X(ris veriim ouinia qii.e boiia siinl, natiiraliter hniM siinl, Dei
riliiim hominis oslendenl, qui Jiidicaluriis cst niuii- gralia ageiile ; (pi:E vcro mala sunt, ex proprio vi-
dinii : fonno ilia erit judex.qnn stetil anle judicwn. tio mala eflieiuutur. Qiiomodo crgo Cliristus nalu-
Talis appai-ehil juilcx. qualis vi.leri possil ab eis , raiiter doii csl boniis , pcr qiieiii oaiiies , qiii-

qno<i ..ironatiinis . nl. el ali eis, qiios d.imnatlirus. Ciiii.jiic lioiii siiiit , <-niciuiiliir Iwiiii ? Si(Mit eiiiiii

Hnc ipsum qiiippe Clni^lo ascendeiil"' ain;ili ;i(Kisto- piope [Fiirlc, pi-iipriel cst Filids lK'i. per qiuMO oiii-

lis pr;i;.lixerunt inquiunt, vcnictqueiiwdmuduin Dei naluraliler bomis

; Jiic. nes sancli Filii facli ^uiit '
ila

i<idistis cum euniem in ctelum (Act. i , 11), id est, in cst, ;incipi(i iiullus naturaliier polerii e.ssc bomii.
eadcni foroia caniis ;itqiie siihstanlia vcniet ju.lica- Hiijiis vero respcnisiouis Chrisii verba bcatus Hiero-
 ,

199 B. F. ALBIM SEU ALCUINI OPERLM PARS III. 230

iiyrnus presWler longe aliler, quani lu asseris, inlcl- A sicnlhumani gcneriscausa posccbat, in bcata; Virei

liofvoluil, ul in prx>scriplo i-jus Commentario, unde nis utero sme

Verbumcarofactumest, nccDcumillurosin(
hoc, quod homoesl; houiiucm sine hoc licent
pauloanlc posnimus teslimonia, legitur» ( Quid me, :
iiec

unus est bonus Dcut rogitarc, quod Dcus est. Oslendit [S. Leo, expriiiiitj
iiiqiiil, intcTiotjus Ae Iwno?

Quia magislrum vo- uuiilcm sub distinclis actionibus vcritatiMn suain

(Matili. \n, H; /-lu. xviii, 19).

caveral Iwuuiii, ei non [Dcum] vel Dci Kilium con-

ulraque natura, sed neulra se ab alieriiis (on]un-
ctione dJsjungil. Nihil ibi ad inviccm iilieniim vacat.
fessus eral. Dicit, quemvis sanctuni hoiniuem com-
paraiione Dci non esse bonum, ile quo dicilur : Nec enim divinitas aiiirase trislaiiti ante passionem

Confnemini Domino quoniam bunus {Psal. cv, I). Ne defuit, nec carncni suam in passione deseruit. Tola

qiiis aulem putcl iii cn, quod bonus Dominus

[Hier., est in raajestate huniilitas, lota in humilitate iiia-

Deus] ditiiur, excliidi a lionilate Filium Dei, legi- jestas. Idciico ejiisdcin csi coniumclia, cujus est

mus in alio loco PnstoT bonus ponit animam suam

: gloria. Ipse est in infirmitate, qui et iii virtute :

idem morlis capax, et idera victor est mortis. Sus-

pro oiibus sids (Joait. \, II). Et in Prophela ; Spi-
ritum bon m, tcrrumqiie bonain (Psal. cxlii, 10). » cepit ergo lotum hominem Deus, et ita se illi at-

Noii igiiur Di)ininus se bonura negat, sed esse Deuni que illum sibi niis-ricordi* et potestatis latione

Non se magistrum boiiiini non esse scd B conseruit, ut ulnique alteri natur.i
signilicat. , iiiCbSet, el ueu-
magistrum altsque Deo niillum bonum csse testatur. tra in atleram a sua proprietate transirel. Atqiie

XI. Addis qiioque, ubi de diiabus in Chrislo na- ita in carne propria p.issus est impassibilis Deus
turis dUputas ; • Impassibilis in sno, passibilis in ul veram passionem, quia vohiii , iu vera carne

alieno. i Quid dicis alienum csse Dei Filio in illa seiitirei, et in divinitate prorsus impassihiliter per-
su»ceDtioiie humanitatis, qua; in tanlam et tam mi- luaneret; nec alius scmetipsum morti dignatus sit

rabilem cura Dei Filio assumpta csl unitaiem, ut tradere, quam ille qui sic potuil muriens de morte
unus esset, noii duo? Idcra iii divinilatis gloria, qui vincere, ut mortem non possit in inorle sentire.

et in hunianiiatis infirinitaie, idem Filius Dei, qui Sed lioc certissiinuin scire debemus, quoJ quid-
el filius hominis, et idein hlius hominis qui et Fi- qiiid vexaiionis ot passiouis furor inlulit impiorura,

lius Dei. Quid enim in hac conjunctione alienum iion de neccssitate toleraium , seJ de voluntate
potuil esse, dum oranes actus ulrarumque in Chrislo susccptum est : > veluti etiam omnia, qux infir»

naturariini unius propria; esse personse cerluiu habe- luiiatis sunt bumanx, volmiiate sustinuit, non ne-
lur, sictit beatus Leo papa ait •> : « Salva naturarum cessilale, ut famem, sitiin, lassitudinera, soinnum,

proprietaie, 838 '!"* l^e' S""'> Iransierunt in ho- irrisiones, crucera, atque ipsam nioriem. Ita et ille
'
minera, et omnia ipix hominis sunt , transierunt in qui propria voUintate mortuus est, propria quoque
Deum : ut iicc sine homine agcrcut divina, nec siiie potestate surrexit, \oluti ante pra;dixit : Potcslaiem
Deo ageicntur liuniaiia. Hoc euim catholica Ddes liabeo, inqiiit, ponendi animam meam, et poteslatem ha-
iradii, hoc exigit, ut iii Redeinptore nostro duas bcoiterum sumendieum(Luc. x, 18). Sednelongiorli-
noverim [S. Leo, noverimus] conveiiisse naturas ; et belliseries legendi fastiJinmgeneret, hicsit hujusser-
nianenlibus proprieiatibiis suis, lanlam faclam uni- monis finis, ul ab alio liberius oratio sumat exor-
t^ileiii uiriusque substaiitix, ut ab illo tenipore, quo dium.

« S. Hier. in eap. xix Matth. ex quo lextum maxime in priori Editione corruptum emendavimus.
•" S. Leo papa Serm. 54, cap. 1 et 2

LIBER SEXTUS.

1. Sublimitas apostolicx auctoritatis terrere dc- tatis sequacibus Christo injiccre tentat debitaro scr-
buissft istos adoptionis vel nuncupationis in Chrislo vitutem, et conditionale servitium , et necessariaoi
assertores, ui tacerent, quia omnes novitates vocum D snbjectionem : dum onines evangehc;e pagina; et
cnnciis catholiae fidei filiis sub anathematis lerroie apostolicae Scripturs Christura veraciter Doiiiinuin
interdixit. Sed obstiuata nicns nullis terroribus Deum, atque Dei Filium apertissime testcniur. .Nec
emollita a su;e pervcrsitatis perlinacia coinpescitur ; alicui sanciorum lanta fuit latiiudo sapienli.e, vel
nec eorum daiuuationis cxemplo semetipsa corrigere tani grandis cloquenti;e copia, ut laiidem el gloriam
curat, qui aiiteactis lcmporibus iiovas sectas, apo- Christi Dei digiie potuisset enarrare. Siiperat enim
Stolicisque Iraditionibus contrarias inlroducere ten- oinnem sensum rationalis crealurae bujus mysterii
tarunt. Ita enira nec isli, qui liiijus novitatis intro- magnitudo, quo Dei Filiiis in unit;itera persoii;e liu-
ductioncs catholicx inserere conaiiiur, se pia
fidci mnuitatis naturam assuraere dignaius est, et iiiier
Immilitalis consideratione iu ovile univcrsalis Eccle- hoinines horao Deus convereari qui in coelis adora-
,

sias per apostolicx fidei unitatem revocare student. tur ab angclis : quem infelix istorum temerilas de-
Et non solum inale prolata salubriore sensii emeu- bitorem servitutis, vel condilionalera servura nomi-
dare non consentiunt : verura etiani pcjorilius se nare iioii metuit, et infima qun-que nomina Redem-
denuo implicare erroribus contendunt. tnde ct iste piori nostro Christo,Deo veio, et llegi rcgum, Doini-
Felii inrdiciore audacia, cum cxteris su» pcrversi- noqiie dominantium imponere pnesbmit.
 ^

«.<« I){)GMATir.\ — ADV. FKI.K :em i.iimi VII. — J.1I5. VI. if4

S39 '^- Q'i"i' ''•go r.lirisliiiii di'l)iia! sorviliilis A III. llltid viro iiiioJ ais : i llliiin proplcr i;;';oliili-

»iecpssiirit>' rnnslricliiiii rsse conlenilis, ilic, iiro, in tali-in lifaLP Viigiiiis, (pi;i' se ani tllaiu Doi liiiniili

qiio fiiil Chrisliis Jc5iis dcbilor? Niinqiii<I pcccita vooe protestatur, servum csse conditionalcm. » Si
h:ibiiit. >il prnpler peccaloium reinissioiipm debitor sanclissima vir^'o Marin juxla veslram tpmeritatem
Psscl? Nnm iii ornlionc Doniinicn ricbila prn perca- cnnJitioiialis psl ancilla, ergo nobilior est Sara sc-
lis ponuutiir, siciil solpmtis p\ pr.rccpto ipsius Vp- ciindiim nposlolicam ain ioril;it<'m, Je qtia ipse do-
rilatis qiiotirtic dccantare : F.i dimitie nohis debita ctor ^onlium ait : f>cripium est quoniam .\braliam
nonlra, sxul el nos dimittiimis ilsbitoribtis noslrit duos /ilins habuil, unum de aneilla, et unum de li-

{MiUth. \T, 12). Unde et mox hnjiis petit'onis roca- bcra. fied qui de ancilln , fecundum carnem natut
pitulalio siibjecta est, ut iiitftlipcretur de quibiis est, qui nulem de libcra, pcr rc/iromtssiontm {Cal. iv,

dixissei debitis; ait enim ipsc Doininus in sequenli- 2'2, 23). Et post paiica : Scd qiiid dicit ScripiHra?
btis : St dimiferitis hnminibus peccata eorum, dimit- F.jice ancillam et filium ejus : non enim hceres erit /i-

let el vobis Paler vester caelestis delirta vestra (Ibid. lins ancillir eum lilio liberir {Ihid. 30). Forte cl apinl

li). El ubi iintis cvangelisla dicil, debita noslra, ibi te nobilior est Isanc quain Cbristus : qui apostolico
alius pro deliilis peccaia poiiil (Luc. \\, 4). Si de- leslimonio dc libera natus est, et Cliristus, iil tu as-

bitor esl, qiii ct pcccator, ut evangelica veriuis oslen- 3 seiis, de ancilla : Pt omncs adoptivi filii Dei qui
dit, niinquid etChrisUis peccator fuil, ul debitor dici S'inl, nobiliores sunl Christo, de quibus ipsa Verita»
debeat? nisi forte alio sensu debitorem velis iDlelli- ait : Jam non dicam vot servos, sed amieos {Jonn.
gere, snleacti videlicet cujuslibet benelicii remune- XV, 15^. De quilius et pr»iicalor genliiim ait : Misit
raiorem. Ouid vero lioc ad Clirisliim pertioet? Nun- Deiis spiriliim Filii sni in corda nostra clamnntem,
qiiid primtim fuit homo, el posiea singiilari benefi- Abha paler. Itaque jam non est servus, scd Filius.
cio in Dei Filiuni electus esse credendus est, ul hu- Quoi si Filius, el hayes per Deum {Gal. iv, 6). Di-
jus tanii beneiicii dcbitor sit dicendus? Nonne in cis : < Quid potiiit de ancilla nasci, nisi servus? >

ipso conceplu Deus verus, et verus Dci Filius Uhi est intplligenlia liia , non considerans multa
cooccplus est, et in unam personam duarum na- animnniiiim gcnera rie lerra esse creata, et pliiri-
turarum facta esl conjunctio in ipso ntero vir- mns piscium diversitates ex aquis? Quomodo crgo
ginali, io tanta pcrsonne uiiilate, nl hic totus, qui viva crealura ex iiisensibili, id esl , ternn vel aqiise
cx virgine natiis est, indubitanter dici et credi de- natura creari polcrit? Vel quomoJo de pulvere arbo-
beat untis verus Filius Dei. Alibi quoque in Evanjje- res, et de S40 arboribiis flores fruclnsqiie nasrun-

lio de debitoie dicitur : Uuo debitores fuerutit fene- tur? Quare non tantiim pulvis de pulverc nascitiir,
ratoriuni{Luc. vii, 41).Qui hic debitores intelligendi C sicut dicis, qiiod nil potiiisset de ancilln nasci, nisi

suiit, nisi cHJiislibet pacti necessitate in jus fenera- servus. Ut interim heatam Virginem anclllam nonil-
toris obligati, quorum nihil de Christo pia crcduliias nari non negemiis : tamen conceJe omnipotentiaj
periniitit dici? QuoJ vero ais condilionalem essc divina', ut de .incilla creare potuisset qnidquid

servum : quae catholicje aurcs banc tanl.)m blasphe- placiiissct sune ineffabili voltintati. nisi forle re-

miain patienier sufferunt, ut Chrislus Dei Filiusvili sisiere velis Deo, [etl dicere : Nolo iit aliquid

condilione et dura necessiiate scrvus sit Dei Patris? aliiiJ fiat de ancilla, nisi serviis tanltim. Sed revera

QuiJ crgo dicis de AJam? Itrumiiam liliera digni- Christiis -solus, ul Propheta de co praececinit, inler
latc, vcl senili conditione creatus sil? Si conditio- morluos liber est invenlus {Psalm. i.xxwii, 5). De
Aalis servus forinatiis est, qiiomojo est imago Dei? qiia ejus gloriosa liberiate bpaliis C asslod orus in

Vi-1 iibi liliertiiii illius arbilrium fuit? Aut qiiid pec- oetogesimi spptimi psalmi evposiiione ita dlcil :

cundo pprJiiiil? Si vcro liber, quomodo iion inullo < Soliis enini iii.'f r wjorluoj liber fuil, qui ipsa quo-

inagis (!lir stiiin, in qtio Divinitas omnis corporalilcr que mortis claiistra confrcgil : ipsiiis enim L-^nlum
b;iliilalMt, lilK>ra Jignitate, uon conditionali scrvitio niors libera, quia et volunuria fuit, 7111 potestatem
<;x regi:r5 noliilitalis Virginc natitin csse credendum habehal pnuendi animam suam, et iterum sumendi

«sl? De (|'.in bealiis Aiigustiniis iii cpistola ad Coii- eam {Joan. x, 18). Sed cum iile esset intcr morluos
seiitiiiiii (/-"pi.sl. 20."), n. 12) : < Assnmpsit, inqiiit, liber, K,slimntus cst tamcn a JomenMbus, sicui vul-

rnruiain scrvi non Diunini mutainlo nnliirani : im- neraii dormwntes. Vcre aiitem dictus csl Dominus
ptMticndo Doiiiiniram graliani, non servilcm iiijii- lilicr. (itti bmnnniim gi-niis liliprarp dignatiis cst : »

riam retinenJo. • Si piiini huniana nobilitas alicii- (lueni tii forlp per hoc sprmni esse conJilionalcm
jiis mnmpnti vel 'iignitatis a-stimanda cst, qiiis no- calumniaris, quia humaniim geniis bencvola sii.-e

Lilior ipso DaviJ rrgp, ex cnjus spininc qiiasi dc ic- obpJicntia! siibjcctione liberiim f.'cil. Sed longc ali-

galis exccllentiap imbilitat*' , nnn siTvilis coiidiiionis lcr bcatus G regoriu s in librn Moralium vigesimo
ignobilitale Chrisliis nasci vnluit in mundo? Si ad terlio dc hac eadeni liherallone. unJe loqiiiniur,
Deilalis gloriam rcspicis ,
qiiis Dei Filio ,
qui in scntire probatiir • < McJiator, inquit, Dei ci homi-
:

duabiis naiuris iiQusalqiie idem fuit, xquari polest, num Jesus {Creg., homo Chrislus Jc»h»| In 00 ml<w»-
ciii niilliis sanctnrtim nobililalc vel lilirrtale, vel po- reliir hominis, qtio formnm hominis sumoslt • nii»

lcstatis privilegio similis eisc potuit vel potcril? miseriforJin rcJemplo \IJen\ pro redemplo] lio-

• S. Crrg., lib. xxiv Moral., cap. ?>. 7

Patrol. C.\.

I
 :

2ti; n. F. .M.BIM SEL' ALCVLM OPERIM PA113 lll. ?U4

miiie dicil Palrl : Libera euiu, ul nuii JesceuJal iii A (-' numine Jexu omiie genu flnlatur, ia;lrilium
'« ,

corriiplioriem (Job. xxxiii, 21). Sicut jam siipra lerrcslrium el injernorum, el omnis linyua cun/ileaiur

diximus, dicere ejiis csl, Ubera eum hominein, natu- quia Dominus Jesus Chrislus in gloria est Dei Pulris.

ram liominis assiimendo llberam demonstrare. E\ ea Si jam Dominiis est Jesus, et in gioria est Dei Pa-
quippc carne, quam sumpsil, etiain hanc ostendit tris, id est, iii divinltatis majfstate, ergo conditiona-

liberam , tinam redemit. Qure rederapta videlicet lis servitii jugo subjectus non esi : sed, sicut bcatiis

raro nos siimus, quicognitione iiostri reatus aslrin- Petrus princeps apostolorum ait : Profecius cst ia
gimiir, sed meilialoris taiiti .•eqiiitate liberamur, si- coelum suhjectis sibi angelis el polestalibus , el virtuti-

cul ipse ait : Si vos Filius liheriiveril, vere liberi eri- bus (I Petri iii, H}. Quod et idem Psalmista pr*-
):s » {Joan. viii, 36). Mimium crgo ingratus videris dixit multo antc futurum : 3ftnuisii, inqiiit, eum
liberalori humani geiicris, qui tolies illum non so- paulo minus [ab angelis], gloria et lionore coronasti
bim absohile scrviim appeliari dicis, scd etiam con- eum, el consiituisli eum super opera manuum tuarum.
(IJiionaleiii servum tcsiaris dum conditio duram ; Omnia subjccisli sub pedibus ejus {Psal. viii, 6).

deinonstrat necessilatem, non vobinlaria; munus gloriosa obedicntia cl omni laudc dignissima , quae
obedicniiip. in tantam divinx potestatis magnitudinem siibliniata

IV. Sed et inter cstera, quo te vagus sermonls B est, ul super omnia opera Dei constitueretur ! Iiem
tui peiduxit tcxtus, etiam ad hoc perveniiii, ui di- in alio loco Aposloliis : Qiii tradidit semeiipsum prc
ccres diio gencra scrvilulis essc in crcaluris, voluii- nohis oblalionem et hosliam (Eplies. v, 2). iii lioc
tririiiin quiilcin et conilitlonale, quia, inqiils, omnis qiiod ait : Tradidit semctipsum, volunlarie se traden-
creatura volunlale seu necessilale per condilioneri tls, non eonditionallter servientis, ostendit affectum.
Deo servit. Plane omnibus patet inferius esse genus Dicil ct ipse David sub persona sanctorum Volun- :

rondiiionalls serviiii, quara voluntarii, sub quo iii- tarie sacrilicabo tibi (Psal. liii, 8). Si sanctorum sa-
feriori gradu iiiipia temerit:ite Christum computare crificla, qu:e Dco solent offerri, voluntaria fuisso
iioii tiines, slcut ex tuls verbis jam aniea ostendi- manifestura est, quomodo hoc solum sacriflcium, in
iniis. In i|iio etiain gradii conilitlonalis serviiii , et quo lotlus niundi redcmplio est ,
per necessitalem
ipsuin dlabobim posuisti dicens : Nempe diabolus fuisse calumniaris, et non per voluntatem spoDta
serrus Doinini per condilionem in sacro eloquio dici- seipsum offerentis? slcut idem propheta in alio loco
tur. Videsne ijuo te tiia perdiixit blasphemia, ui uno ait : In capile libri scriptum est de me, ul facerein ro-
»ervitulis genere Chrislum et diabolum computares lunlatem luam : Deus meus volui, et legem luam in
nec ipsum Chrislum consenllres voluntaria obedien- medie cordis mei (Psal. xxxix, 8). Volui, inquit, non
tiu Deo Palri deservire iii diebus cainis sii;e, sed ^ siciit lu soles diceie, debui (debila enim als ser-
condidoiiall necessitate, sicut diabolum. Niinquid viiute) Deo Palri subjectus esse. Quod quidem de-
non omiic Clulsilanoruin serviiium iii rcligione bitum et conditionale servitium, ab ecclesiasticie n-
sanelilatis voluiitarium Deo debei esse magls quain dei veritate omnino alienuin esse dignoscitur. Catho-
ncccssaiiiiin, iii tanlum, ut vobinlas Lona pro ftpere llcanamque verilas in uno eodemque Chrisio credit,
coniputelnr, qiiainvis alii|iia nccessilas opeiaiidi et confiteiur secundum veram substantiain carnis, om-

inipciliat faeuUalein? Aildis aiibuc de condilionali iies ejusdeni carnis, quas suscepit, iiilirmitates vo-
nervilio Cbrlsll haic verba : « iNun(|iiiJ, ais, qui ve- luntarias habere Christura, cum voluissel. Yolunta-
rus esl Deiis, fieri potest, iit condiiioiie scrviis Dei riam nanique veram famem, cum esuriens ad fi-
et
slt, slciit Cbristus Dominiis iii forma servl, qiil niul- culneam veniiet voluntariamet veram lassitudinem,
:

tis moilis iiiulisiiiie (looiiiiiciitis, non tanliini pro- cuin fatigaius ab itinere super puteiim sederet ; vo-
pler obedieiiliaiii, ut plcriquc volunl, scd eliam el luntariuni cl verum vulnus, cum militis laiicea pcr-
per naHiram servus I'atils it filius aiicillic ejus ve- ciilereiur iii latere; voluiitariam ei veram inorlem,
rlsslme edncettir? » Qiuxl quam absurdiiin slt , et ciim incllnaio eapiie spiritum emisisset in cruce;
quam ineptum boc de Deo, Dei Filio, ac Dco vero voluniariam et vcram sepulturam, cuiii eura deposi-
jj
credere plorum i-uorat ncino. Iiiler idciosqiie, qnos liiin de ligiio Joseph et Nicodenius ponereni in se-
dlcis Christuni putarc pcr obeilieiiliam seivirc Deo, pulcro. lias enlm cariiis omnes inliruiitaies volun-
unus quidcm esl bcalus Panliis aposlohis doclor t;irlas quidein, sed veras Christus habuit, quia car-
genlium, qui ait : Chrislus ohpdiens Palri usque ad iiis hiimaiia! iiaturam, iioii in phantasia, sed in ve-
morlem, morlem unt. m crucis, propler quod et Deus rilate suscepit : qu5s passiones propterea in carna
exallavit illum , et dedil ei iiomen quod cst supcr vobintarias habiiit, ut in verltate carnls divina po-
omne nomen (Pliilip. n, 8, 9). Seivus coiKlillonalls tentla, quie nec pati potuit allquando nec mori, in-
non est super omne iiomen, sed inferius flliorum firmitatem moitenique devincerel, el carnem suam
iiomlne. Filli quippe noineii oninibus sanclis,
Del in vilam virlutemque perpctuam suscitaret : quem la
dignatione, commuiiiler donatuin c.t. Quoil est erno Kiernx subjeciionis servitio oppriniere nilerls.
illud excelleiitius caaeris noinliiibiis numen, quod Y. Dicis eoim : Ye! in qua forma eril in a^iernum
Cluuto a Deo Patre, Apostolo lestc, datuiii essedi- Palri subdilus, si inler riirinilalem ejus et humani-
ciiiii, prupier obedientia- iiiirabilc 841 sa( ramcii- latein nulla di/ferenlin nullaque incrqualitas fore cre-
tuin? llliuUcilicel qiiodideui Ipscsubjiingil (iicemlo:
diiinr? Diiiimis it.iqiie in Deo Chiisto diia» esse
 ;

205 DOGMATICA. - ADV. FELICE.M LIBUI VII. — Lin. VI. SUtt

naturas proprias : unatn Deitalis. alleram humani- A iiiilnliurns sil id iiuoqiie mis esse quod non sumui.
latis ; sed veram in co divinitatis glorium credimus, ne ViUe ciiim humana; atqiie ninrtis liiiis esl resurre-
nuncupaiio sob divinitatls, a tenuper inlroducta in clio : ct certissimum militiaB siipendium rsi incor-
buinana natura a divinitatis natura segregata, in nipia ;ctcrnilas, noii ad popu.-e pcrseveraiiiiain ma-
duos deos fidci noslrx divldcret professionem ; scd nens, sed ad perpetuK gloria: ' uctiim jutundilatom-
unum confitemur Deum sub proprielale duarum na- ipie non desincns. Cura igilur hapc nosira tcrrcno-
turarum, qui judicaturus est murdum fornia, qua ruiii coipormn origo in habitu nalune pniJDris ex-
videri polerit ab omnilius, quani conditionaliler tu ccdat, ct conformis glorias Doniinici corporis liui ;

asseris Deo Patri subjectam esse : aliter intelligens Dcus in fornia servi reperliis [Al., pcrpctiius], licct
:;:ius forms subjectionem ; alitcr sancli Patres, qui jym glorincatus in corpore sil, secundiini quod in
aiiiori sensu, sancto Spiritu inspirante, divina my- fornu» servi sit, lamen conformis Dto non erit : nl
Steria considerare valuerunt. Sed beati Hilarii cla- qui nobis formam glorilicati corporis sui tribuit
rissimi doctoris tantummudo sensus sufllciat ponere, [nU., tribuel], ipse corpori siio nibil ullra possit,
qui undecimum catholicte fidei libetlum masime de quam nobis ac sibi sit, iii commune pra^stare. i Ha;c
hujiis snbjectionis disputaiioue coasummavit c Pri- :
itaque lesti.nonia sancli 1'alris Hilarii de sulijcciione

mum, inquit (Lib. xi de Trinit., num. 50), commii- ' Filii, quam tu debitam a!iernanique asseris : vcl
nem sensum interrogo, utrum nunc subjeciionem eiiam de clarilicatione cor^oris in divinitatis gloriam

ita intelligendam pulemus, tanquam servitutem do- ejusdem Domini noslri Jesu Cbristi, quod cx Yirgine
miiiatui, aiit inrirmitatem virtuli, aul bouori inbono- assumpslt, dicta suiriciaut.

raiioneiD, coiitrariis quabtatibus subditls [HiL, sub- VI. Nunc operae prelium est aliqiia ex sanctorum
ilimus], iil Filiiis secundum hsec Deo Patri sit dissi- doctorum Iib<'Uis lestlmonia proferre, quic tu eli^iiu

dentis naturaediversitateabjectus [//i/., sulijeclus]?... coBtrario sensa fleclere ad tu:e partis ciiiirtrmaiioiicin
Nibil itaque iiunc aliud subjeclionis sigiiilicaiio, quam niieris, quse omDino tibi esse adversaria, et tui er-
inysterii denioustratio est. i £t in sequentibus (Num. roris sectae valde contraria intelligentur. Insuper ct

40) : i-Non alia ilaque subjeclionis causa §42 ^^'i quxdam calliditatis tuae nequilia sublrahis, qua; luam
quam ui omnia in oiuuibus Deus sit, luilla ex parle baeresim damnare videnlur : quxdam vero consucl.»
tcrreiii in co corporis lesidcute nauira, ut ante in tibt verautia immutare iion liu.es, ut in libris heaii
se duo [ilil., duos] conlineus, iiuiic Dcus lautuui sil; Hitarii fecisse videris : ubi ille pra>cipuus doctor cl
non abjeclo coipore, sed ex subjectioue trunslato ; calbolicug ail « : Pote$ta$ dignilatis non amitlilur.
neque pcr defcclionem aboliio, sed ex clarilicalioiie r lu omnino perversissime dicis : adoptalur : ubi be.i-
mutalo. Acqiiirens sibi eo [Hil., Deo] potius bomi- tiis Hilarius ait, adoratur. Carnis px]uideni a Magis
nem, quam Deuiii pcr bominem ainiuens : suhjcctus bumilllas adorata est, c, raysticis munenim speciebus
vero ob id, iion ut non sii, scd ut omnia in omni- honorata, non adoptata : quod perspicue cx antecc-
bus Dcus sit. I llcm paulo pust de clarificatione dcntibus verbis ejusdem doctoris intclligi potest, ubi
ipsius Doinliii, qua se in Evaugelio tcstilicalur clari- ait, quod tu ipse posuisli, in panm$ ndhuc Deus ado-
ricaiiduin esse, ubi ail : JVuhc glori/icatus esl filius ralur. Idem ipse, qui in cunabulis jacuit, ab anfrelis
hominis (Joan. mii, 31). i Glorilicavil eum, inquit Cliristus Dominiis pradlcatur, ei a Mngis Deus ado-
(Num. 42), iu se Deus, ut quia jaia regiial in gloria, ratur, non a Patre adoplatur in Filiiim. In qiio loco

quae ex Dei gloria est, ipse cxiude io Dei gloriam cerlissinve de Magdriira adoratione idem Paicr Hi-
transeat ; in se eniiii Deus euiii glorilicavii, id est, lirius disputat, iK>u dc patema adop ione, quain tu
in ca n:itura qua Deus esl quo<l esl, ut sit Deus om- pravissiine huic loco inscrerc coiiaris. Scil ct cum
iiia iii oniiiilHis. i licin paulu post (Num. 45) : i Et testimouium de dispcialione bcati Augusiini pnsui^-
iii eo quidein, ait, quaiiia furoris ha;relici stuliitia ses, quara habiiil cnni Feliciano Ariano cpiscopo ^,

cst, desperare id de Dco, quod humanis suis pedibus subdola calllditate qii*daro in media sentcntia Ui-
[/.i-j,. siiebus] blandiatur: et quod bominem [Lcj., in D cuisli, qux tu.-e paiii vidcntur contr:iire, iibi aii

bominp] Deiis potcus sU, id in seipso efliciendo in- (C:ip. ti) : < Filioniiii iianii|iie adoptivi alii, naturalcs

liroius sit iNcc sermo isiud, iicc sciisus ratic^iis ca- alii sunl : hi qui gcnili ab inillo liiil sunt ac prnpril
)<ax loipiitur, ut natiirali quadnm necessitate ad coii- illi prlmo atieni, post filium [.41., fllii]; com g43
siilcndum nobls obnoxlus Dcus sibi nibil aflcrie bca- l>cr adoplioiicm iii faniiliam videnliir adsrisei. i Ca>-

tituilinis posslt : uon iiuod profcclu cgc:il, qiii iinpcr- lcra vcro qua; pcxsulstl in eodem loco, ex scnsii b;c-

tjrbata; natur;e virliilisqiie slt, sed quLi per disiHMi- reticl idem beatus Aiigiistinus dixil, non ex siio, ciim
sationem et sacranicniuin magnae picl.itls, qui Deiis qiio (lispiitalioncm de flde calliolica habnit, licct tii

est, et magntis est [llil., ct bomo cstl, impolcns iion inlcllexisscs cx ciijus pcrsona dixisscl qnoil p<v
libi sit, boc est, touim pnestare [UH., boc se loliim siiil ; sic cnim ait : « Quid igitur ? dicis ex siibslanlia

jiraslarc] quod Dcus est, euin iiobis nou aiublgue Patris, crcilo, nasci Filiura neqiiivisse, nc iiigcniuini

S. Hibrius lib. ii de Trlnltatc, iMp. 27. De vera b Hanc disnulalioncm vide inier Anpcnd. ad Opp.
Itciinne biijus tcslns .ipiicl S. Hihirliiin etlainuiim ImmiI Aiipiislini. Tribuitnr ibiclcm bxc dispulalio
l:JTcnl eniillli crlllcl, anliqiiis roiliciliiis disc rC|Mii- Viglllo T;ipscnsi.
..liui. Dc c| 1.1 ic blc uobis uon litcl cssc pndlvl».
 ;

207 B. F. ALBIM SEU ALCIINI OPERIM PARS 10. So8

.Patrem Filii generalione ^idcamur dividere : » et A invesligatur, hoc fide» credal, xnleUigeniia non rcqui-
reliqua, quse ihi posita sunt, i\ux cerlissiine illiiis rat ? Singulare enim esl lioc et sine exemplo my-
liaerolici sensui conveniiini, non sancii Augustini. slerium.
Sicul el iliud soliia tibi pravitate immutasti, ubi \II. Ditis quoqiie bumanilatcm Filii Di-i cxtrin-

libro (I..OC. cit., cap. 10) : impassibilis in suo, passi- seciis factam quasi alienam ; vel magis ipsuiii Filium
bitis in nostro , tu ponis : impassibilis in suo, pattus Dci extrinseciis faclum, sicut tc scribente legimus.

in ulicno ;
qiiasi corpiis suuin, quod silii proprium « H;e sunt, ais, sentenlia' prajfati egregiiqiie doclori»
fecit Kilius Dei, alienuin esset a se. Quod itaque no- Augustini, non de humanitate Filli Dei, in qua ex-

nien atieni omnino contra teipsum ponis utrumque ;

trinsecus factus esl, non de substantia Patrs subsi-

emm non poiest esse : caro Cliristi aliena, et ado- slens, sed ei came matris et naius est. i Quomodo
pliva Filio Dei ; quia dum adoplatur in Fllium, nul- FiJius Dei est, si extriosecus factus esl? Filiiis Dei
laloiiiis alienus erit ei qui se adoptavit in Filium, aetemaliier naliis est de Patre, queni hic dicis ex-

scd iii Filii digiiitatem assumptus cessabit alieuus es- Irinsecus factum. Si de hnmaniiat •
ejus hoc tibj

Be. Christi vero humanitas uunquam alitna luit, iiec placet intelligi, ergo eumdem dicis nobiscam Filium
anima, nec corpore, divmilalis suse, ab initio con- JDei, qui ex Virgine nalus est. Tamen S. CvrilUis

ceptionis et nativitatis in proprietatem unius per- g nullalenus de homine Chrislo boc consentit, scilicei

sona^ assumpta, ut vcrus et proprius in duabus sub- quod extriiisecus factus sit quasi alienus. vehit S44
slantiis essct Dei Filius. Et quare lacuisti quod in induntentum quoddam divioitatis ; sed omnino ri

coilem libro de clarificatiame coiporis Christi el de duabus naturis proprium esse et perfeclum Filiun
unitate diviuitatis. legiluc, ubi ipse prsefatus doclor Dei affirmans, dicit in illo libello quem eontra Theo-
nit{Loc. moxcil.): < llaqueglorificalacaromaji^statc, dorclura scripsit Non homiueni assiimptum dici ; <

duni majeslasbumiIis[Aut;., huntiliaia]doceturincar- mus a Deo Verbo, el <»puiatum ei secundum habi

ne. Sed utrumquenoudediiobas Chrislis, ut putas,sed lum exirinsecus adinventnm, sed potius bominen
lie uno atque eodem ipso, qucm.post partum Virgiois eura faclum esse decernimus. > Item ejusdem undi
Deum et hominem novimus, nos cerlum est praedi- gupra.: < Sed licel, inquit, noraiiiemur templa Deun
care. • Et paulo posi (L«c. cit. cap. II) : < Udus inbabitantem habentia per Spiritom [CyriU., templ.
aulem atqne idein Cbrislus csl, qui el injurias lotus Dei, cam habeamus Deum iuhabitantem per Spiri
[.iu^., totiens] pertulit, cl acius iu nrufundum [Idem, lum], attamen aUeram novimus modum sacrameni
in profundo] non mersit. Ex Itoc pacto iu mediatore secundum Cbristum. Unitam enim Deo Verbo secuE
Dei et hominum, injuria assumpti corporis alTectam dum veritatem carncm asserimus cuin anima utiqo
fatemur deitateui, sicut majestale divinilatis glori- Q rationali. » Itera in eodem (Cyrill. in Erptan. x
ticatain uovimus carnem. > Sed bacc omnia quae pas- cap.) : < Qiii.igitur dividunt subsistentias post on
6us csi pro bumana salute mundi Saivator, non, nt t;item, et particnlariter ponnnt utrumque, boc es
lu vis. dekit.i necessitale, sed libera voluntate pas- hominein el Deum, subintelllgentes copulationem i

suKi, idcm Patcr iii eoilem libro leslatur, dicens in- cis qux secundum solam dignitatem est, duos mi
ler caeiera (Cap. 14) : < Seiisit igilur, inquil, iiiortera dis omnibus statuunt filios, cum Scriptura diviniti
divinilas Cbrisli participatione humani aflectus, queji iiispiraui unuin dlcil Filiuin atqiie Dominum. Qu
Bponle susceperal ; non naturse suae potentiam per- circa post inelTabilem unitatcra sive Deum nomine
didit, per qnam cuncta vivificat. Sic in sepulcro Emmanuel incamatum et Deum factum inielUgimi
carnera suaiu commoriendo nou deseruit, sicut in ex DeoPatre Verbuin : sive hom.inem dicas, nihil

ulero Virginis connascendo furmavit : et sic in utro- minus in mensuris huinanis pariiciputum dispens
que ei uasci et inori non coactus ab altero, sed spon- tive cogiioscimiis [Ci(ri//., sive Emmanuelem, et i

le voluii, Ht hoc eum constet periulisse quod fccit. caroatum inhnmanatum Deum noinines, nos
et I

Nec ideo uon paiientem, quia ipse faciebat ; nec idco Patris Verbum accipimus sive bomnem dixer :

non facieiitem, quia non aiius tolerabat. > Ilanc quo- nos3'que illud ipsum (Dei Verbuiii) quod per disp(

que mirabilem ei iiielTabilcin iii Filio Dei unitatem D sationcm meiisuris humanitatls sese demisil, agr
iiaturarum in persoiia ct poicsi.ite meiis huiuana siiinus] : faclum vero dicimus palpabilcin, qui iil

credat, iion requirat, ul in eodem libro legitur. Aii palpabilis est ; visibilem, qui iu\isibilis esl
enim idem doclor (Cap. 8) : < Sicut enim sine exem- enini fiiil extraneum ci uui'.uiii ipsiim corpiis, (pil

plo iiiater genuit uuctorein sninii, sic ineffabililer etiain dicimus esse palpabile cl visibile. > Ilem pl
Pater credeiidus esl gemiisse coaeterniim : de niatre aliqua : < Non sine vobintate, scd sponte Lnigenij
natus est, qui tamen antc fuil ; de Patre, qiii ali- f.-ictus est homo ; ct non, sirut ais tu, assumpsit ij

quandu non defuit. Hoc (idcs credat, iiiielligentia niinem, pi-r habitudinein ci ropulationem donansl
non reqiiirat, nc aut non iii\on!uin piilet iucredibile, liliatioiiis gralia coronans, siciil nos. > El posl p:

aul repertum non credat singularc. > Si maler genuit ca : < l nil> vcro senirl dividere non est caiiliim.

auctorem suum, ei de matre natiis cst qiii de Patre que in filitis par;iri duos, unum Christum et Filil

fuit : quoinodo tu ausu temerarjo solcs negare Deum et Dominiim. >

csse verum qui ex Virgine n:itus est ? Aut quoraodo VIII. Nunquid tu non solum contra hiijus sai i

nnn leirct le qiiod sciiuitur, ut qiiia hoc ratione non Patris dicta, veru:n eliam conlra uiiiMMS.ilcm l
209 nOCMATlC.K. — AbV. FF.I. K.EM LIBIU VII. - LIB. Vf. Sio
apostolicain s;mcl i' l^v\ Ivclcsi.i; consiifluJiiiein ili- A ciiim cavendis ipsa Veriias in F.vangelio ait : Si orii-
viiiis Chrisliiin in (liios ileos, nnncupaiivii;ii scilicct lus luus dexter scnndalizai le, erue eum, et projtce

el verum : el iii iliios filios, ailoplivinn ct propriinn. nbs te, eTpedit tihi ut uiiiim pere.it membrorum lua-
.•Kriimiilans supcr capiit liinni lorriliilc analhcmu, rum, qunm tolum corpus tmim niillalur in gclicniium
quoil in codem pni-fali Palris I hio le^ilnr : t Si 'piis .
{Mntlli. v, 29).

prxsiiimit diceie Deiferuin honiincin Clirisliini, el IX. Nam ct Arnoniiis [Arnobiiis], vir acris iiigc-

iion poiius Deiim esse vere, siciit filium nnuni ei nii, in cmiflictii qiiem cmii_Seraj)iojie habuit de nobi-
naturaleni, secundnm quort faciura est caro Verl.nm, lilate sancU»' Mari.c geniiricis Doi, ct dc inronipara-
et commiinicavit proxinie nobis sanguine et carne, bili omnibus feininis sanctitatc, et dc ipsiiis Filii
aiialhcma sit. > Et in sequentibcs : t Ail enim ct ipse Doi, qui ox ea natiis csl (livinilalc, conscntaiica
san-
Chrislus lio sam tis prophelis, sivc de SJnclis, qni clis l'alribus, (|iioruni dicla abnndaiiter posuiinus,
prius fueriMit : Si illos diiil deos, ad quos scnno f»< i profcit testinionia , dieens : « Dum in unigenilo, in-
(aclus Cft : qtiem Pater sanctificaiit et niisil in niuti- qiiit, duas n.itnras confitemur duasquc subslanlias,
dum, vos dicilis quin blasphcmas, quia dixi, Filius objicitnr quol altcnim dicanius Dei Filiiini, altcruin

Dei sum {Jonn. x, 56, 57). Se.l noii sicut in nobis filium bomiiiis. Nos autein aiictorilato Aposloli dici-

inhabitat Dons, ita el in Cliristo : Deus eniin eral B miis . Deus erat in Clirislo mumium reconciliuiis sibi
naturaliter apparens secundum nos, unusque et so- (II Cor. v, 19). Si enim mundum reconciliavil, iu
liis filiiis, et ipiando factusesl caro. Qui igitur prse- ut credentes iii se filios Dei faceret homines, uiique
sumunl dicere Deiferiini homineni euiii, et non po- natura servos, non Dei filios, actu etiam reos, et pcr

lius inhuinanatuni Dcum, necessario succuinbunt pr*varicationeiu priini hominis iiiimico gcncris
lnv-
anathemaiisiDO proposito. i item ille ipse qiii supra, mani olinosios : tamen per suam gialiani hos Dei
episloia admouachos dirccta f Cuin enini, inquit, : filios fecit. [Qiii crgo alios Dei filios fecii,] qiiomo.lo
prubatur quia Deus secundum naturara est, qui ex ipse non est Filiiis Dei aduiialiis ciiiu Verbo, (piod
sancla Virginc nalus esl ; nulluni cos [/•'., reor) caro factiini lcgiiiir? > Et post paiica : «
Per suaiii
segnem intcltigere ac loqui, quia Dei Genitrix sit ergo omnipotentiam, cuin voiiiil, bunc boinineui,
dicenda.
> El iterum < Vcrumlamen, inquii, iinus^ : Iquem] assuinpsit, hoc lacerc, assumpto [.Irnob., as-
Dominus Jesus Christus, unusque el verus Kilius, smnendo] ex tempore, quod ipse semper fiiii sine
Deiis siinul el homo ; et non homo Deus facius temporo, ut uoii possinl dici duo lilii Dci, alius anle
[Cyriti., Dcilicalus] sub squalitate horura qui per tcinpora, el alius nalus ex teinpore : sed unus Dci
yraliam, sed Deus polius verus iii bumana fornia Filius Dominus Jesus Chrisius. luJe est quod dictum
apparens propier nos. > El in sequealibus cjusdcm C es>t ab Aposlolo : Si cogiiovimus Dominum Jesum j«-
epistolac : « Age, age, monstremus ex ipsis nsien- candum curnem, sed nunc jam non novimus (// Cor.
ilenles fidem sacris iitieris quia Deus secundum na- V, 16) quasi qiii dicat . et si cognovimus lanain
:

turam est, etsi ad unilatcin copulavit sibi propriara priusquam admisiionc sanguinis concbylii fieret pur-
camem, quo vivere probalo [CyrilL, quo patefacto] pura; sed nunc jain non cognovimus lanam, sed purpu-
Dei Genilrix dicitur a iiobis, et satis merito sancta rain, qua inler omnes homines nullus uii possit,
Virgo. I lleui in eadciu : « Quomodo ergo proprius nisi Augusta [Arnob., Augusti] fuerit praiditus di-
Dei Filius nuiuiuatus esl Ciiristus, qui etiam Iraditus gnilate. Impingitur hoc loco : ergo vilis lana fuit
esl a Deo Patre, causa omniuni salutis et vitae ? Tr:i- prius Jesus, et dcalitas [deiias] supervciiiciis fccit
ditus cst eniin propter peccala iiostra, et ipse iniqiii- eiim purpurain? Non ita diciinus : sed aiitcquaiii
lates mullorum 845 pnrlavil iii corpore suo iii Spiritus sanctus veniret super .M;iriain, ct virlus Al-
ligno, sccunduMi prupbola; vocein (Isai. liii, 12) ; tissiuii obiiiiibraret, et boc concipcnt quod saiictuin
palam ergn esl (juia nnita rc3 assiinipla neccssarie Tocarctur Filius Dei (Imc. i, S;"), 36) ante hnc,
; iii-
prnprium Filiuni dcclar.ivit Dci, qui ex sancta Vir- qiiain, ipse uterus Mari;c, quainvis mundus e.sset a
gine est [Cyritl., 1'laiiuin est qiiod ad naturarum peccato et sanclu^; tanien vilitatg htinianitalis [Ar-
uiiionpm respiciciis Emmanuelem, qiii ex sacra Vii- " iwb., buinilitati^i crat ul lana o|.vtJiiia cl iiiciiinpara-
gine exorlus cst, Dei Filium dcliniat]. Corpus cnim bilis uiiivcrsis qu;c oraiit sub «*kJo virgiiiibiis : crat-
eral non allerius cujuspiam scciindum nos, sed ma- qiie talis ac tanta, qu;»: deconlor In se doalitaioni
gis prnpriuin ex Palre cxistentis Verbi natuiii ex ea.> Filii Dci, siciil lana conchylil sanguincm Miscipcrol,
Unde tibi, o Felix ! post tanta eliam clarissiina san- et ipsa lana csse cessarct, sed vcra piirpura por san-
ctorum Pairuiu tesiiinonia tain inimica subrepsit guiiicm fiorol nicnioratum. Noii enim lana vilis, sed
lenierilas, ut Clirislum negare aiideas propriuin Dei preliosa hujiis ol !>aiiguiiiis c;ipax. Qiiod si s;in|:uis
Filiiim, vel verum Domiiiuin esse, vel in proprio hic Linaiii lanta inajestatc subf ni;ivii per suain ad-
corpore passiones nostr.e salulis caiisa subiisic ? niistionem, ut iiulli liac liccat iiti, iiisi buic qui rt^ia
Nonne cauiius tibi esset inira murum catholica; fidei fucrit pra^dilns dignitatc : qiianto iiiagis, quando
tcipsum relinere quara per devia iiifidelitalis errarc? Spiritus sancliis venil iii Mariaiii, el viiti.s Alti.ssiini
Quid de ovibus ;cstiiii:iiiiliiiii csl, dmn ipi^e paslor oliiiniliravit caiii, boc i|ii0il imIiiiii oI c\ ca de sc-
erraic probalur : ct (jui diiclor (icliiiit esse ad salii- niinc Daviil sco luin oariicin saiictiiiu |/trHo(., sc-
lcm, ddcior factus csl ad perditioueni ? Do talibus cuiii], fccit Filiiiiii D.i , ut sir cssd .Mjri.i Cliribtulu-
 212
,,, B. F. ALBI.M SEU ALCUl.M OPEKl.M PAKS III.

Qui se j.ngit Domino, u,ms spirilus eU

fm, tic
,icul TheolOCOS : quia anie Ma. iam fuerunt alia: A slulus :

(I Cor. VI, 17).

Cbrislolocc, seil non virgines, nec Spiritu sanclo el
virlulc Allissimi obumhratrc. Haec autem el Christo- X. El qiiomodo, quando se junxil Deus homini.
locos, ct sola Theotocos, et sola virgo,
et Spirilu unus Deus non est? Dicil enini sanclus AugHsliiius
^ « Filius sus-
sancto, et virtute Aliissimi concipiens. i " Quid enim in quadam homilia de natali Domini :

cepit carnem, ei non deseruil Palrem nec se

est, divi-
ratione human;c consiietudinis investigandum
,

faclum esse proha- a Palre. Suscepil, inquam, Filius carncm, an

quod divinoe potestatis miraculo git

lur? Virgo concepit, 846 virgn peperit, virgo per- proprietalem [F., in proprietateml? Sed lamcn et

iiiansit. Paterna majestate ol.umlirante, Spiritu san- pater et Spirilus sanclus non defiiit in majestale,
uterum imprffgnante, Deum concepit et Dei Fi- divinitate, a'qualitate; in carne sola Filii proprietas. »
eto
liiim peperit. Archan^elus verbum aurihus infudit, Q„a fronte adopiionem in carne Christi creditis, iii

Deus se memhris immisciiit humanis fides : accepit qua etiam taiitus doctor et tam piobahilis universis
quem castitas genuit, malediclio aiitiqua nova hene- ubique fidclibus, procul dubio proprielatem lilii as-

Uiciione delcla est. Nam Evae dictum csl : In dolore seruil? El proprietas, ei adoptio unum es!,e non

j>aries el tristilia, ct nd virum erit comersio tua, et poterit. Quaecuiique vero in Virginis parlu et nativi-

ipse dominabilnr tui (Cen. iii, 16). Trihus his malis I

tate Christi gesta essc evangelica narrat historia,

r.iullataesipiimamater humani generis,dolore,trisli- oninia divinx putentia; miraculis et investigahili hu-

tia,servitute. Trihus e contrario clarissimis bonis manis menlibus dispensalioiie gesta esse procul du-
beatavirgoMariahonorata est, idest,saIutationisan- bjo credenda sunt. Nain Virgo clausis visceribus
gelicc , henediclionis divina; et pleniludinis gratise concepii et peperit; et qui natus est ex ea, Dei esl
Nam primus hoiuo de lena virgine sancU-E Trinitatis Fihus, verus et perfeclus, unus ex uuius carne; et
consilio formatus est dicente Domino Faciamus ho- : qui Deiis ex Deo, idem homo ex horaine procedens
viiiicm ad imaginem et similitudinem nostram (Gen. i, lanquam sponsus de ihalamo, geminx_gigas^substan-
23); secundus vero Adam, id est Christus, de terra liae, totus proprius Dei Palris Filius, el tolus pro-
viri!;inalls uteri operatioiie ejusdem sanct;e Trinitatis prius viiginis matris Filius, inseparabilis in person»
creaius est, non solum hoino per omnia verus, scd unilate, vel lilii propiielate unus, et in potestate ha-
etiam Dcus per omnia perfectus. « Et ad resolveiidum bens in se, unde scternaliler viveret et undc tempo-
conditioiiis nostra; dehitum nalura inviolabflis na- raliter raoreretur : cujus polentia condidil nos, dum
tura est Hiiita passihili, ut quod nostris nmediis con- non fuimus; cujus bonitas redeinit nos, dum perdili

gruehat, uiius atqiie idem mediator Dei et hominum, cujus laus salus est nostra, dicenle eo ipso
p fuimus ;

homo Christus Jesus ct ranri possit ex iino, et mori perProphelara : Sacrijicium laudis honorificabii me:
iion possit ex altero. In iniegra ergo veri hominis illic iter est, quo cstendam illi saluiare Dei (Psat.
jierfeclaqiie iiatur.i verus natus cst Deus, totus in xi.ix, 23). Hunc versiculum qui Qdeliler legat, vera-
siiis, lotus in iioslris. Noslra aiileiii dicimus, quse ciler intelligat orani horaini nielius esse laudare bo-
iii noliis ah inilio Crcator condidit aique reparanda nitatem illius quam discutere potentiam ejus : humi-
siiscepil. Nam illa quie deccptor intulit ct homo dc- liler ohedire prKceptis illius, qiia^n 847 perlinaci-
ceplus admisit, nulluin habuerunl in Salvalore vesli- ter scrutari myslcria illius : et amabiliter venerari
giuni... Assumpsit forniam servi sine sorde peccati, illum, quam pr;esumptiiose ratiocinari de illo. In
huniana augcns, divina iioii minnens>(S. Leo, epist. Omnes genies
cujus comparatione dicente propheta :

28, ad flananum, cap. 3). L'nus ideniqiie est in

sunt quasi situlce slilla (Isai. xl, 15); qui magnus et
duarum coiijunctione naluraiuin Dei Filius, non ado-
nieluendus esl super omnes qui in circuilu ejus sunt.
ptioiiis gialia, sed proprietalis pcrsoiia. Unus uni- angelicis ordinibus et spiriiibiis justorum
Si autem
genitus et piiinogeniliis, non alier unigenitus, et al- habitantes
niagnus est el metiiendus, quid nos liilcas
ter priniogeiiilus (Ibid., cap. 5). « Fnde unigeniluin
magnitudine vel poteiitia judi-
domos de fide illius
Filium Dci (rucilixum ct sepiiltum onines etiam in
D care vel discernere pr;rsumimus? Dum voluit, feeit
symbolo conrileniur sccuiidum ilUid Aposioli testi-
niuiidum : et sicut voluit, venil in raiinduin. Qui,
moniiim : Si enim cognovissent , nunquam Dominum diceiite evangelisla : In mundo eral, et mundus per
gloriw majcstalis cruci/i.Tissent i (/ Cor. ii , 8). Ergo ip.siim faclus est, et mumius eum non cognovil : In
et Doinimis glori;p ct Dciis viiiutum liabuit in scipso, propria venit. et sui eum non receperunt : quotqnot
uiide crucifigi pniiiii et mori. Non alter crucilixus
aulem recrperunt eum, dcdit eis poteslatem fiHoi Dei
est pio niundi salut'", allcr qui vita est omnium vi- fieri (Joan. i, 10, 12). Qiii aliis Iradidit potest^tem
venlium ; sed unus ideiuque nnn adnptione divisus, filios Dei esse, quomodo potesl fieri ut poiestalem
sed proprielate roiijiiiutiis. Verhnm caro factum est, non haberet se ipsum Filium Dei propriuni f:icere?
ut hoiiio caro promoverciur in gloriam Dei, non ut Vel qiioniodn quamvis in diiabus n;iluri$, dninitalis
Deus in carnis verteri'iur injuriam, sicut dicit Apo- scilicet et bumanitatis, propriiis poluit esse Filius

• Quid enim. ILcc el spqiientia in «vlilis deOciunt. h Verba qux hic et referl Alcuinus, nec in-
.\iig.
Yideiiliir esse alleriiis S. P.itris. Vidc serm. 7 in ter genuinos, nec
spnrins ejiisilciii S. Paiiis
iiilcr
Naiah Domiii. .\i peud. a.l Opp. S. Aug., n. 2. serniones in N.itali Doinini reperiuiitur.
215 l»;)(.MATK,A. — ADV. FELICE.M I.IBRI VII. I.IFl. VII. :li

lio:iiiiiis, el iioii ixpluil lotur in diialjus iiaturis pro- ^ gare noii polerit quoiuodo qui fetil oinuia facliis csl

priiis esse Filiu.s Dsi? trgo si ille qui natus esl e.i inter oninia. De quu multa dici possunt. Et esi iii

Virgine tolus est proprius Virgiiiis filius, sequuiii ost aliqno talis saiiclitas vila;, cl saiicli Spiritus gralia,
ut cieilanius euiiidem esse Dfi Palris propriuni Fi- ut aliiiiiid de eo digne diccre valeat? Sed liic paiilii-

lium. Naiurarum eniin Conditori nulia iiatura re- luni respiremus, quatenus tuis sermonihus, quos lu

bistit, ut ex ea facere non possit quod velit, qui oni- vel in s;inctre Ecdesiae adversitalem, vel etiam in
nia ex niliilo creare poiuit dura voluit. Ex crcatis nostri nominis suggillationem multiplicare sludcs,
igitur molio magis perficere poterat quidqiiid illius acutiorc stylo, gralia divina nos adjuvantc, respon-
oiunipotenua> pl.iciiit. Humana quippe ratio invcsti- dere valeanius.

LlbER SKPTIMUS.

I. Legitiir bcatum Hieronymum forlissimum con- sibi in ulcro virginali fingens, crat cum ronccplo oi

tra li;crelicas pravitates Ecclesi;? Cliristi athletam formato : qua gratia et sanctani ill.ini Virginrm Dei
dixisse : omni studio se inlendere, ut bostes Chrisii jj
genitricem appellamus : iion lanquani Demn gfiicret.

iUius esscnt et hostes. Quod «tiam pro suinnia laude sed laiiquam hominem nnituni Dco, qui finxil cHni.

iion sohim ille, verum eliara omncs calholica; fidci Quid aulcni aliud Cst, quod et lu dicis, Dci Vcrhum
defcnsores sihi a Deo daium muiiiis rcputahant. Unde habitasse in honiiiie assiiniplo, (|uasi in teniplo quo-

et cgo taniillus Ecclesia; Christi vern:iculus impro- dain, uoii siciit evaiigelista ait Verbuiii caro fuclum
peria niei noniinis palicnlcr suflero, quia mex par- esi (Joan. i, 14)? • Secundum, inquis, Domini man-
vitatis modulo multum esl delectabite, et gaudium datuni gcstabat divinitatem , el habitator est tcmpli

plenuin, commuocs babere bosles cum Doniino iiico sui. I Sed longe aliud Dcum habitasse in
cst san-
Jcsu Chrislo, quem diligerc suinma c.t sapientia, ctis : aliud vero, ipsum Dcum hominem factiim , at-

cl laudare perfecta cst beaiitiido, nossc vero viia que ex duabus suhstantiis unani personam Deura ct

seterna : sicut e contrario non amasse profundissinia bnniincm esse. < Noii cnim, ut ait beatus Cyrillus,
est slultilia; cjus autem glori;i; aliquid suhtraheie sicut viri sanctificali el Vcrbo conjuncii conimuncm
vclle uliima est miseria : et illura igiiurare nioptis carncin Chrisli percipimus, aut sicul divinain possi-
est perpctuae periculum. dcntis hahilalioiicm; sed iit verc viviticatriccm el

11. Oltjicis ergo me dixisse, cl veruin falcor, ob- ipsius Verbi piopriam factam vil,c iialiiralilcr el

jicis quod Jcsus Cbrislus vcrus sii Drus ct vcrus Deus exislat. > Et aUhi (S. Cyril., cpist. ad Nesto-
f;
Dei Fiiius : quia hoc jara disi, et adliuc dicam. Non rium de Eicomm.) : < Sed nec illiid diciinus, qiioil

bohim ego, vcruin eiiam omnis sancta Dci Ecclesia Dei Verbuin velut in homiiie communi, qiii ilc sanria
cum apostolis et oranibus catbolicis doctoiihus in Virgine iiatus csi, habitarit; ne Dciim hoiiio Cbii-
tota orlliodox;e fidei cclehraiione dicit, credil, el stus babitatorcm possidcre credatur. Quanivis eiiim
prjedicat fiducialiter. Ncc tibi suflicit scniel diccre \erbum bahiiarel in nobis, et diclum sit : lii Christo

bujuscemodi verha : < Si enim, iiiquis, iilcni Uc- habitare omiiem plenitndinem Deitatix corporalitcr

deniptor nostcr in forraa servi, ut vos vultis, vcrus {Colosi. II, 9); tamen intcUigimus euni, qiiod caro

est Filius Dci. > Hoc ipsum quid iterum aiquc iterum factus est, non sicut in sanctishabitare dicitur; ncc
rcpctis? L't perspicue tc hoc nolle intelligatur quod lalcm in ipso habitationem factam diffinire tcnta-
iios velle rcprehendis. Si ergo ille bomo qui ex di- mus sed unicus juxta naturam, ncc in carnera
:

vina saiicti Spiriliis operatione et gloriosa bcatx miitatus , talera sibi fccit bahilatioiicm ,
qualein
proprio rorpnre. A- (.> f^r.Ctrf^ui
Virgiiiis castitate conceptus est cl naliis, non c-,t aninia hominis liabere crcditur iii

vcrus, ut tu asscris, Filius Dei, iiec vcrus Dcus; liniciis igitur cst Christus Filiiis Domimis nostcr,

qiiid supcrest, nisi ut illa beata Virgo neqiiaquam sit non velul coiijunctione qualibct et nniiatc dignitalis

vera Dci gcnitrix, scd nunciipativa. Qnia si ille qiii F) ct aiictoritate bominis hahentis ad Dcuni, qiicm tn

cx ea natus est nuncupalivus est Deus, ctiani et ill;i solcs coiijuncliim Dco, sive adoptatum vocitarc, di-

qu;c gcnuit iiuncnpaliva cst, non vcra Dci gcnilrix. Tinilalcin qiioipie gcstarc, el, ncscio qiio insolito
Et lioc quaiu iinpium sil diccrc, tutins niundi latilii- vcrlio usiis, divinitatcm (iniare dicis. I.iiiiarc cniiii

diiic in qiia Christus regnat ct coliiur, nianifcstis- vulgn diciuir dft pingcndis vel gculpcndis imagini-
siine comprohalur. Nain ct hoc ip.sura bcato Cyrillo bus, vcl ciijiisquc ojicris figiiris cxprimcndis. Scd
Alexandriiio cpiscopo ab h.creticis objiciehatiir, sri- boc, qiiid ad Filii Dei divinitatcni vcl hiimaiiilalcm
licct licatam Virgincin non csse Dei genilricera , scd ])crtincat, non iiilelligo. Qiiod vcro. iil prcdixiniiis,
appcllari : sicuti ei modo solclis diccrc, Jcsuin
vos gcstarc eum diviiiitatcm dicis, audi qiiid pro boc
Christum non esse vcruin Dominum et Fiiium Dci, nicrccilis accipias a sanciis et catholicis viris qui
^ed appillari, quasi nuncupalivuni. Ita 848 <Iiiidam conlra lianc hcrcsim Inam niiitta rtispiilare solchant
Ncstorianuscontracalholiramfidcmdisputiiiisili.vif : (S. Cyrill., Atiathem. \). • Si qnis, iiiipiiiiiil, pnrsii-

;
< Qui anie $.ecula esl, Dcus est : sed lcniplum inil diccrc Dciforum hoiiiiiicm Chrisliiin, cl n«n pn

Vcrlia sunt Tli«odoicii in rcpreliensione priiiii Anaihcmatismi apnd Cynlliiiii.

 «3 B. K. .VLUINI SEi; ALCUI.M OPEKLM r.\r.S IIL 2IC

tiiis Denm vere csse, sicul Filiiim uiiiciim naliira, A illa q-i* iiovissiinis teniporibus e\ Virgiac tai ta cod-
Beciindiim «jiiod factiim cst Verbiim caro, et coiii- cipiiur? Expositorcm tc ajienorum dictoiuin jaclitas,

inunicavit proxime nobis sanguiiie ct carne, aiia- cum vi.x unqiiam tua recte proferie potueris. Mc
Uicma sil. i Ilx'c cnim est liic in pncscnti mcrces quoque arguis, qui ubi recte arguendiis suni, cnicii-

laboi is liii. Qualis autem fulura sit ab eodem ipso dari non refugio, scd potius desiJcro el inullum
qiicm in taiituin humiliare iiiteris, ut omiiem ei veri- opio : sed siint plcriqiic qiii, dum alios rc|ireheiidcre

tatem lilielatis et polcstatem DeiUitis ailimere cone- ciipiunt, oniiiinn niagis su im imperitiani ostendunt,
ris, tu ipse probabis quaiido ante tribunal ejus judi- qux forie occulta fuissel si tacuisscnt, sicut scri
candus astabis. Subjur.guiil quoque prajfati Patres ptum cst : Stultus, si tacuerit, snpiens repittnbilur

de eadem re dicentes : « Non sicut in iiobis inhabitat {Prov. xvii, 28). Grandis esl enim sliiltitia velle le

Deus, sie et in Christo. Deus enim erat ipse iiatura- proferre testimonium quod pcr oninia coiitra temet-
liter apparens secundum nos unusqne et solus Fi- ipsum esse nianrfestum esl. Trilius namque mudis
liiis, et (jiiando factus est caro. Qiii igitur pr;csuinunl testimonia in liiis scriplis inveniuntiir prolata, quo-
ilicerc Deifiiriiin liDniiiicm eum essc, et non potius rum qiKcdam nec tibi nocere, ncc favere videntur,
inliiiinaiiatiini Dcum, necessario succunibunt ana- ncc omnino ad rero prsesentis disputalioiiis perli-
them^iti. i B nent; quod certissiraa", igiioranliae indiciiiin est. Quae-
IIL Mi or vcro quare introducere novum nuncu- dam vero sic a te jKinuntur, ut tamen nobiscum
pationis in Christo nomen non timeas , tum hoc agant, et tibi iciiiignare ajierta veritate probantur;
ipsiini anlecpssores tui ha;retici usurpantes ab Ee- qimd, ut praRdi\imus, stiiltitisc non miniiiix res csl,
clesiac fnissent coiuinuiiione divisi. .\it narai|uc iileni te arma advcrsario minisirarc. Quxdam aulcm ita
beatus Cyrillus : i Caveamus ergo de Christo diccrc : protulisti, ul tameo, nisi corrumperes, te nullo raodu
propter assiimcntein vcneror assuinptiim, et pro- adjuvare viderentur; quod omnino malcvola; con-
pler iiivijibilcm adoro visibilem. i Horrendiira vero scientix vitium esse dignoscitur : in quorum primo,
supcr hoc ctiam illud ailjicilis : « Qui siisceplus est, ut diximus, te ignorantem , in altero iiidoclum, in
ciira eo qiii suscepit , connuncupatur Deus. i Qui tertio vero malevolum ostendisti. Mirandum ergo
enim lixc dicit, dividit [in] diios Chrislos eum qui est, vel magis dolendum, cur audeas sanctorum Pa-
iinusest, hominem seorsiim in partcin, ct Deum si- trum lucidissima testimonia corrumj>ere, immutare
ini!iler in partem conslituens; evidenter cnim divi- et in alium transferre sensiim quam illi qiii scripse-
dit uiiilalem. Non ergo aller cum altero coadoratur runt, posueriint, sicut paulo aiite te fccisse probavi
aul connuiiciipalur Deus; sed unus intelligiliir Chri- mus, el in niultis tuarum litterarum locis ioveniri
stus Jcsus Filius Dei unigenitus, iina scrvitiitc cura ^ potest.
_ propria carne venerandus : ubi enim est nuda nuii- V V. De sancto namque Atbanasio testiraonium po-
ciipado, iiji sr,Ii,;;e\critatis deiiegalio cst. Sed revera siiisti quod tuam seetam maxime destruit et duro :

inrariiatiiin diciinus unigeiiitura Filium Dei sccreto forie iniclligeres quivdain in ejus testimoniis verba

849 '"o niystcrio (juod ipse solus novil. Noslrum tuis senslbus contraria esse, omisisti in mcdio qiix
iiamque est credcre, illius nosse. Quod tu oninino ait, ne conlra te ipsum dicere videreris. Ponanius
obliius conaris illud laiione invesligaie quod (Ide ilaque plenam illius seutentiam, ut agnoscatiir
veiierari debuisscs : credcre eniin tuum cssct qiiod quanta malitia abstulisti quod firmissime conira lc
Dcus Di'i Vcrbuni, tolum suscij.iens quod hoininis esse posituni intelligilur (S. Atban., ipist. ad Epictei.,
csl, vcrus hoino factus sit, et assunipta hiimaiiitas, n. 2'. I Qiiomodo autcm , inquit , ambigere audcnt,
totum accipicns quod Dei est, aliud quam Dcus esse qui diciintur Christiani, si, qui ex Maria processil
non possit. Deus, Filius quidein natura et .substantia Dei c^t,
IV. Mihi qiioqiie objicis non rccte intellexisse de secunduin carncin autera ex semine David est, cx
qiia nalura beiilus GjTgDrius dixissel, cuni ail » : cariie aiit'm sanctx Mari*? i Hoc autem qiioil se-
I Aliud est hominos nalos gratiain adoptionis acci- quilur ticiii^ti , qiiod tu£ riiiuissinic conlradicil
pere, aliud unum singulariter per divinitatis poien- sccia;. I Quiil autein puias, ais, temerarii facti siini,
tiani Deum ex ipso coueeptu prodiisic : i Et gratias ut dicercnl Chrislum, qui carne passus est et cruci-
agis quod lu camdera scntentiam mclius inlcllexis- fixus, non essc Doniinuin Salvatorem ei Deuin et Fi-
scs, cainque dc diviiiilatc, non de huiiiaiiitate dictam lium Patri^i? \ut quomodoChrislum vnluiit nominari,
csse allirnias. Sed qiiis sit qiii per iiotc;iti;im diviiii- qui dicunt in hominein [sanctum , perinde atque in
taiis Deus conceptus sit, agnosce. Nam de divina Filii ununi piophetarum venisse Veibum, ncc ipsuin lio-
Dei divinit;ite dic' quomodo potest, quod conceptu miiicmj factum, sumentcm ex Maria corpus; sed al-
prodiisset? Dcus enim Filium suuiii unigcniluin ge- teruiu esse Christum, et alteriim Dei Verbuni, quid
nuit; non cx allcrius coiiceptu ciijuslibet; atque aiilc Mariam, etante s.i)cula Filiiis exislelial P.ilris.'
eumdem Virgo sacra de Spiiitu sancio conccpit, de .\al quomodo csse Cbrisliani possunt , qui diruut
qua ipse Filius Dei quasi sjionsus de ilinlamo, pro-
, alimn csse Filiuin alluin Dei 850 Vcrbum? i Uacc
cessit. Aut quje iiatura per potentiam Dei lacla e4 lacui.-.ri, el sequenlia cjiis;!eiii scitcnlije assumpsisli
qiiod csl? An illa per quam ouKiia fana suut, aui libi III auxilium, quae cl ipsa valide libi essc coiiiia-
• S. Grc;. lib. wiii Moval., cap. 5'2, citatum ib Alcuino in episl. ad Fcliccm, n. 10, si:pra tol. iU.
 : . :

217 L..».\IAT1CA. — ADY. FELICEM LinUl Ml. — Llli. VI 2iS

ria intilligimlur. Poiiis ejtisdom Palris Allrni:isii A i'i Kvangclio (licuiiii cst, qiKt lu tcsliiiionio s:ppio»
verba dii^^cnlis {Ibid.) : « Non pcr adoptioniMn h;ec uli^ris : Et lidimus gloriam cjus, filuriiim t/Hnsi t/ni-
facta sunt, absit; sicut qiiidam existiniaveruiit; sed genili a Palre, plennm graliii: et teritntis (Joan.l,
sicut esl veritas, hoinine facto Salvatore, totius liu- 14) : ot diiis, i gr;iliani a.l liuinaiiilaleni perlinere.
mani generis salus facta est. Si cnim adoptione erat verilaleiu vcro aJ divinilateni. » Tanien itleiii evaii-
in corpore Verlmm secnndura illos, qnod aiilcm gelisla iiiium, unigonilum enni noniinuvil, in qiio esl
adoptione dicilur, plianlasia est, rcpcritiir ol puta- stcundiim inlelligentiani tuain pralia ei v,-ritas, jd
live salus. » Videsne quam fortissinio ariete falsitatis naturarum, ut nos conliu^niur el cicdi-
est, diiariim

lujB ranrum iste probatissimus catliolica; fidei milcs miis, inirabilis aduiialio in unam pcrsonain el ia
destruit? Ait itaque : « Quid autem, piilas? lemeraril^ unam Filii Dei dileclionem.
facli sunt, ut dicerenl Clirisuim, qni carne passus Vll. .Allerain quoqiic evangclicam sententiam po-
est et crucilixus, non esse Dominnm Salvalircra el suisti cum expositione hcati Augnslini ilicens (Tnict.
Deuni et Filiiim Patris. > Ecce perspicne temerarios cx in Joati., n. t>) : « Et dilesisti, inqiiit, eos, tinit el

eos esse reputat qiii negant Dominum et Salvatorem, me diVe.Tisii. In Filio qiiippe iios raler dili^Mt , quia
ct Deum, et Filium Patris essc illum qui cnicifixus in ipso iios elegil antc coiislilutionem mumli. Oni
cst; iiec illos Cbristianos .«"slimat qiii huic fidei cou- B enini diligil Unigenituin, pioferto diligil cl meinbra
tradiciint : et verissirae alTirmal omnia qu^e in Chrislo cjus, qua; ndoptavit iii eum ei per eum. > F^i tacuisli
gcsta siint, sine adoptione fficta esse, qiii adoptio- sequentia ejiisdem cxpositiimis, iibi ait idcm doctor:
nem dicit plianlasiam esse et iion veritatera. Quam « Nec ideo pares sumus uiiigenitu Filio, per qiieni
vero iiiipium esl alicui qui se Christianum nomi- creati ct recreati sumiis , ((iiia dietiim esi, dileiitti
nat, credere per phantasiam Cliristum esse Filium eos, sicut et me dilexisti (Juan. xvii, 2o). > (liiigeiii-
Dei? In Cbristi itaque humanitaic iste veracissimiis tiim ditil, per quem §51 ereali suiniis el lecreali :

doclor fidei calho'icae hxc facta esse dixil, q-.iia ni- iinum unigenitum, nun duos unigenilos crcatorem
bil iii :eterna generalione Vcrhi Dei factum csse fas et recreatorem. Si est iinigeniiiis, non potest esse
pst dicere vel credere, qui omnino a^ternaliler gc- adoptivus), < quod nibil aliiid est dieere, quaiii di-
nitiis est ex Paire, non temporaliter fattus. Qiiale leiisti eos, quoniam cl me dilciisli, iioii eiiim iiiem-
usq^ie testinionium contra te ipsuni veracius et for- bra non diligercl qui diligit Filitim. Aiit alia causa
tius inveiiire pnluisti, quaiii qiiou isle saoctissimus esl, diligendi membra ejus, nisi qnia diligit eiira?

el vf racissimus ccclesiasticx fidei doctor astruit, qui Sed diligit Filiuiii seruiidum divinitatem, quia illnni

omnia qu:c i.i Cbristi conceptione, nativitate, pas- xqualem sibi geniiit; diligit eiini eiiam scrundum id

sione et resurreclioiie per veriialem firmissime, et quotl bonioesl, qnia ipsum uiiigeiiiliuii Verbum caro
non per aduptioiiem, quia adoplionein pliaiit.isiaiu factuni esl, et propler \erbuin esl ei chara Verbi

dieit, facta alTirmet? caro. Nos antem diligit quoniam sunius ejus niembra :

VI. Ponis qiioque verba sancli Augusliiii de ho- proplerhot nos dilexil anlequam essemiis. Qiiaproptcr
mllia in Joanneni, iibi ait [Tract. xiv iii Joan., n. infomprtliensibilis est dilectio qua diligil Deus, ne-
11) : « Pater diligit Filiuni, [sed] quomodo Pater Fi- qiii; niulaliilis. » Aliquid vero siiigularius inlelligen-
liuin, non quoinodo domiiins serviim; quoniodo uni- dum est in dileciionc Filii sui, qiiaiii iiosiri sensue
cuni, iioii quomodoadoplivum [S. ^aj., adoptatum].» pauperlas intelligere possit. riidc et idem prefaius
Sed liis verbis sancli Augiistiiii tiii seiisus \erlia ad- dottor in alio loco ejusdem operis, qiiamilani pro-
«lidisti dicens : « El hoc, si de ulraquc natuia sinii- prielatem dileclionis iii Filium Dei , M'Ciinduiii ijuoJ

liler diciiim fuisse piiict, doceat prius, si valei, (|uo- liomo factus cst, cssc designavit. Ail ilaipie iilciii

modo Filiiis Dei in forma servi servus Pairis iioii sit (.Vug., Tract. xxv i» Joan. , ii. 1 1 ) : « Wu;if cnim Dcus
sicul in diviiiitaie non servus, sed Filius, neque Paler signaiiit (Joan. vi, 27). Signare quid csl , nisi
adoptiviis liliiis, sed prnpriiis veraciti^r eredilur et proprium aliquid ponere? Iioc est eiiiiii signare, im-
pncdicalur.» Nos autciii, Dei Palris sanclissima vocc piinere aliquid, qiio non coiifiiiKlaliir ciini c.eleris.

edocli, diciiuus iii iilra(|iie iialiira vere uniini Filiiim Signare cst, signiim ei [/•'., sigiiiini rci| pnncre. Cui-
Dci csse Jesuni Cliristuin, cumdcinque Deo Palri lo- cunque rei poiiis signuiii, ideo poiiis siguiiui nc coii-
lum dilectum, non, ut tii reris, ex parie ut Kiliiiiu, fusa cum aliis a te iion possit agnosci. PaUT cigo
ex parle vero iit sfrviim, quod oiiiniiio ri.liciilosum signavit eiim, propriniii illi qiiiildam dedil,ne e.rleri.;
esl dici : sed totnm diciinns iiuasi pnipriiim et uni- comparelur huuiinibus. Idco crgo illi dicUini est
cum dili^i a Palre Filium. Super qiiein, rogo, vox Uniit te neui, Vcus tuut oleo eisullationii prir par-
fada cst in baptismo vel in niontc santto : Uic est ticipibus liiii (Psal. XLiv, 8). Ergo signare (|uid, csl
FUint meits dileclus (Mallli. iii, 17; et xvii, 5)? r.n nxceplum lialiere, hoc est, pr.v parlicipibiis tiiis.

wper divinitateni taiiimn, et non siiper liiimanita- Itaqiie nuliU', inqiiit, me conteiniiere, qiiia liliiis l:ii-

tem?quod iiri|)iuiii esl (redcre; et pr.Tsiiuiptuosiiiii miiiis siim, et qiia'rite a me cilimn, iion q.ii (vrit,
est dicere, Palrein non diligcre Filiiim in siiscepta sed i|iii periiian^'I in vitani ;cU'rnani. i I'iinis qiinqiie

humunilifs naUira, qiii sii; niiitiis esso coiistat e\ senlentiaiii de liliris lieati Viiibrosii, quiis de Kido
dDabiis sii! sl:inliis, iil sit iiii:is uiiigenilus, noii duu Christiuna roinposiiit (Ambr., dc Incarn. ftoin., c.ip.
filii, imuj unigeiiiius it al;er adopli^us. Meo cnim C, n. >')). < F.iiiciguiil, iiiqiiil, alii, qui caniciii I>u-
 ;
,

219 B. F. ALBINl SLL .\LCL1M OPLRL.M PARS UL 220

ininidicant, et diTitiiUlemuniusnaturoe.QuKtanlvim A vcl ex catholica sanclorum Patrum inlcr|>retaiiono

Sacrilcgium infcrna vomuenint? > lloc nescio, quarc coinpo^iiit, ut diximus, nullalenus iste sensus inveni-

dixisti.Quis cathoticus unani naturaro divinitatis el lur. Dicis uliquc : « ex trangressione dc carne peccali

caruis esse crcdit? Sed quare tacuisti ejusdem sen- sonlidum, quam induere dignatus est. i Jcsus vero

lcnli* initiuin, u'ji idem doctor ait (Idein ibid.) : aeternus sacerdos secuiidum ordincm Melchiscdech

< l)e nullo prov>lielarum dicluin est, quia Verbiim non habuit carnem peccatricem, qnia nulla tr.ms-
caro facliiin est : niillus prophetarum alislulit pcc- gressio in carne iUius fiiit, sed similitudo cariiis

cata muncli. De nullo alio dictum est : Hrc est Filius peccati : nec ulla aduslura peccati In corpore illius

meus dilectus, in quo milii bene complucui (Matlh. apparuit, sed ut lana illa, ct mnnda absque omni
III, 17). De niillo proplietarum legimus quod sit Do- tinclura peccati, et gemma lucidissima, oninique

minus majcslalis, quod (!e Christo Apostolns (lixil, mundo pretiosior sanctissinuim corpus Christi abs-

qiiem Judici crucifixerunt. » Unde el idem doctor ia que omni sorile trangressionis fyerlucidiim fulserat.

endem opere de di\isione [P.,visione] inter Chri- Hujus vero visionis iutelligcniiam in tractatn prafati

stum, Mnyscm, et Eliam, qui in inonte cuin eo appa- operis idem doctor eximius dupliciter exjilanavit (S.

riicruiit, verba ponens ita ait (Ambr., lib. i de Fiile, Hicron. in cap. iii Zach.). Ju\ta Hebiaicam opiiiio-

cap. 15, n. 81) ; • Petrus in monte Moysem et Eliam B nein de Jesu fllio Josedech sacerdote magno ita in-

vidit cum Filio Dci : nec erravii in natura, nec er- lelligi debere asseruit, ut sordida Testimeiita habuis-
r.ivit iii g!ori:i. Deiiique qiii I facere deberet, non set idem sacerdos Dei proi>ler alienigeiiam, quam
illos, sed Chri-tum intei-rogavit. Nam elsi tribus pa- duxit uxorem, vel propter pecrata pfipuli, vel ob
rabat obseqniuin , uiiius lamen eiispectabal impe- squalorcm caplivitatis, uiide iiuper erutus esi, quasi
riiim : scd ([uoniam vd taheriiaciilnrui» numero [oii- lorris sviniusiiilaius : atque idco Saianam slare a
merum] defereniliim tribus simpliciter aistimavit dextris ejus, qnia veram accusaiionein habuit contra
emendaiur Dci P.itris auctoritate dicentis : llic est eum. Nam diabolus nunquam a de.xtris nostri Jesii

Filius meus dilectus, ipsum audite (Matth. xvii , 5) stelit : qiita nunqHam veram accusationera invenit
id est : qiiid conservos tuos cuni Domino tuo socias? iii illo ; sed in onini leiilalione viclus, quasi fugax
lUc est Filius meus : non Moyses lilius, sed hic fi- lairo, ei timidus bellator i-ecessii nb eo. Vel qiiomodo
lius : sensit emendaiionem apostolus : procidit in fa- convenit de Deo Jcsu, ul dirat ei an^clus : Ecce aba~
ciem, consternaius Patris voce et Filii claritatc : luli u le iniquilalem luam, qui iiiillain habuit iniqui-

sed elevatus a Filio, qni jacentes erigere consuevit, latem? Nec ullus angelus fortior illo fuit, ut eum
unumvidii, solum viilitDei Filium.Recesseruntenim mundarc a peccato debuisset : dum Jesus noster
servuli, ut sohis Dominus, qui solus designabatur Fi- C magni cunsilii aiigelus niissus sil a paierna sede lo-

lius, videretiir. i tius miindi purgare peccata. Foiiit i|iit)qiie, non con-
VIII. Igitnr dum pliirima sanclorum Patrum testi- fuinando, sed osiendendo idem prxfatiis docior quo-
monia percurrendo, pioducis in medium, in qiiibiis rumdam opiniones, quoniodo h.cc de Christo intelligi

nihil tns partibus favcre veraciter invenilur, sed vclint : et de lorrc eruto dicit, qiiod Jesus in Baby-
noiinulla etiam palam tibi contraria esse, ut proba- lonia igne consumptuin [Ex sensii S. Hieron., non
vimns manifestissimc, quae certissime veritalem ca- Itabyloiiio igiie consumptum] , id est, pecratorum ni-

tliolic.Te lidei airirmare inielligontur, repenie pirve- gredine non ustolatum, nec flamraa hujus ssciili al-
nisti ad Zachariam prophclam, cui Jesus sacerdns in tacium, id est, nulla flamina viiiorum vel saltem at-
sordidis vesliinentis osteiisus esl ab angelo {Zuclt. t.icium, scd ab omni peccatorum sorde immunem,
iii). Qiiam visionem vel prophetiam beatuin Hiero- sicut aiirum igne piobatum splendescere. S.;d inelius

nymum aliler e.Kponere asseris, aliter nos in tractatu liujus proplieti;c sententia dc Christo aiunl intelligi

ejiis in eumdem prophelam scriptum legimus. Dicis posse, ubi diclum esl : .Xndi Jesti sacerdos magne,
enim euindem sacrae histori* interpretem haec repo- lu el amici lui ,
qui habitanl coram te, quia viii por-
nere verha : Et Jesus erat indu us vestimcntis sordi- li'ndeiiles sunl : Erce enimcgo ndducam servum meunt
dis, utiqiic cx transgressione de carne peccati sor- ^ OriLiilem, quiu ecee lapis, qvem dedi coram Jesu,
didus, quam induere dignauis est : unde et pannis septcm oculi sunt (Zach. iii, 8). Jesu et ainicis ejus,
involutus ct scissuras 852 humani generis, diini in qui siiiit viri portendentes, id est, propheiis et sacer-
se illa siisccpit, iiispicilur : doiiec radio crucis, iiino- (lotio Judaenruin proiiiissus cst ille, de quo scriptum
ccntia; tiiiiica texorelur. Noune, iiiqiiil, hic titio ex- cst : Ecce rir oriens nomen ejus (Zuch. v, 12). El in
tiactus ab igne Cit? Titio exlraetus ab igne semi- Lvatigelio : In quibus visitavil nos oriens uUo (Lue,
e.T

usiulatus, nou percoinbustus esse osteii iitur. Corpns I, 78) : el lapis angularis, qui siiie manibus de monle
enim illiid bumani generis, quod ex protoplastorum pr.ecisus contrivit universa muiidi rcgna {.Uatth.wi,
transgressioiie ct criniinum flauima fuerat adusturo, U). Siiper quem lapidem, septcm oculi suni, id est,

lioc induit Domiiius, et quasi litionem semiustulaluni septcm dona sancli Spirilus, qu.TB in Isaia leguntui
.1 gehcnnE incendio liberavit. In quo vero libro, vel (Isa. XI, 1), super florcra requiescere, qui de virga
iii quo opere bxc dixisset beatus Hieronynius, nos radicis Jesse germinavit. Ex cujus persona in Can-
non invciiiniiis. Igitur in traclatu ejusdem propliel;r, tico (anticorum dicluin legitiir ; Ego flos campi, et

quem ilic doitor cgregiiis vcl cx llcbraica vcriialc. liliiim coiivilhum (Ccint. ii, 1 ). De qiio €li.im lajiide
 221 DOGMATICA. — ADV. FEI.ICEM LIBRl VII. — LIB. Vll. 222
mox suljiingitiir : Cwlubo sculplurum ejus, ilicit Do- A rilos?Quod aulein omnino sccunJiiin regulas Laliii.u
minus exercitunin, cl auferam im<iuilutem terrx illius elo(iuenliib slaie iion potest : si ad mares perlincre
in die una (Zach. ui, 9). i Istuin vero lapiileiu (Hie- > oliiisti, maiiius debuisses dicere, noii maris ; sed
rnii., loc. cil.), qui diclus est coraiii Jesu, clavis cru- siiigiilaris tua; perilia- eloqueiiiia talibus Sdlcl uii
cis, ct lancca niiliiis facianj vulnerari, et in illius verbis, quae iiec regulis recte loqucndi iillo moili)
passione auferam iiiiquilatein terra! illius iii die mia, foiivciiiunt, nec sensu calholica' fidei a^lipulaiitur.

de qua scriplum cst : linc est dies, quam fecil Do- Tiiiniisli forte diceve, absque tillis pracedmtibus vie-
minus, exsultemus et Urteraur iii ea i (Psal. cxvii, 24). ritis : quia iiiox in sequenlibus erndilionis lu;c seii-

Jdcirco plenius hujus propheli* sensum exposiiimus, .sihus invenitur, le dixisse : « Quae ille, inqiiis, iie

«t inteliigatur quam louge aliter bealuB Hieioiiyinus huinanitate Filii Dei, iii qua iiatus hoiiio, per ado-
in tractaiu hiijus prophetia:, hujus visiunis sensum ptionis graiiam nieruit esse quod esi. et accipere
vel iuielligeniiara exposuisset. quod habet ; > tu dicis cum anlecessoiihus tuis Pe-
IX. Ponis qiioque sermones beati Ambrosii, sed lagio et Nestorio Christum meruisse, ul esset quod
pertiirbans uniiis pronominis adjectione sensum illius esl; cum sanrtus Augiistinus el omnes catholici do-
senientiae. Ait eniin doctor ille egregius (Lib. v, de ctores nullis pra:cedenli)ius mer.tis in ipso huniani-
Fide, n. 107) : i Contra autem sancto palriarcha; David B talis Cbrisli exnrdio eumdem DeiMii csse coiicepluin

geciinilum gloriam suam Dominus est secundum

; et naliiiii leslanlur. Et quomodo tu diversos filios

853 corporalis successionis seriein Filius est, uon esse in Christo propter duas iialuras asscris, diHH
drficiens a se, sed nostiac jus sibi adopiionis acqui- iste sanctissimus doctor in lioc tesliiiioiiio, qiiem

rens.i Tu vero iinmutasii seriiiones, ubi ille ail, suc- [quod] tu ipse posuisli, eumdem dicit essc Dei Ki-
ffssionis, tu posiiisli, susceptionis ; et ubi ait : nustrte liiim, qnem lilium homiiiis; et filiuni hominis, qiieiii
jus sibi adoptionis acquirens; qiiod omni sensu caret, Filiuni Dei? Si iJein est filius honiinis, qui Filiiis
hanc eamdem scntentiain bis posuisti in libello tuo; Dei, una est prorsns verilas, el unum nomen Filii in
gaudens, ut reor, in adoptionis uoinine : quod om- Christo : quia unitas persona; dtialilatcm filiationis
niiio de nobis in hoc loco positum csl, non de Chri- respiiil in Christo, nec adoplio locuiii iiivenii, ubl
8to, qiii nostrae adoplionis jus, id est, potestatem ac- proprietas praecessit; nec divinilas hiimaiiis tenetiir
quirere dicitur. Et nescio utrun raala voluntale, prajudiciis, cum omnia secunduin propriam voluii-
more tibi consueto, imrautasti sermones illius, vel tatis poleiitiam opcratur, qui' vuli in ccbIo el in tcrra,
etiain imperilia. Si mala voluntale sanclorum Pa- qiii ait : Pater meus usque modo operalur, el ego ope-
trum purissiinos sensus immulaie tentas, cur non ror (Joan. v, I).
tiiiits Scripturam dicentem : Os quod mentitur occidii ^ X. Qiiid vero pnEsumpiiosa iiiontc ei stiilta te-

animiim (Sap. i, 11)? Si vero imperitia, miror cur meritaie altiora te rimari non metiiis, ei le meiilum
non erubescas iiisipientiam tu;un; quia duni s;ipicns iiitcr divinilatem et biiniaiillatcin Dei Fllii imiiiit'
vis videri, stultiis apparcs; iiam juxta Salomonein terc tentas, humanaque ratiocinatione diviiia; boni-
sapiens potuisscs putari, si tacuisses. Assiiiiiis etiam latis iiiefTubile sacramentuia scruiari niteris? Nec
et bealissiiiii Leonis papx testiinoniura tuu; secla; in liia; sententiae modum iinponerc nosli , qui nec te
adjiitoriuin, quod perspicue liiis sensibus valde con- ipsiim disteriiere poteris , vel quomcido aiiima tua
liaiium esse dignoscilur, ubi ait : i Qui eniiii veriis tencrriinis in niaterno utero tiia' coagiilatidiiis pri-
cst Deus, verus cst liomo, et iiiilliim esl in li;ic uiii- inordiis iiiimitleretur, exprinicre siifiicis. Sliie te
tate inendacium, dum in iiiviceiii sunt, ct hiiiiiilitas enim Dei Filius fecit ,
qiiod voluit : scicbat namiine
liominis, et altitudo Deilatis. i Tii itaque Iianc uni- Dei sapientia sine sui inmiinutione 854 ^^ infuii-
talein diviilis in diios filios, iinuiii piopriiiin, rt allc- dere hunian;c natiira;, el iiicHaliili unilale fieri ex
iiim adoptivuin. Nain aitilinlo di\iiiit.ilis ;id huniili- ti'iii{iorL' lilius hoiiiiuis, qui siniper riiii ante oinnia
latem desceiidil Iiuniaiiilalis, et hiiinllilas biiiiiani- tiiiipora Filiiis Dei ,
per queiii facla siinl lcinpora.
lalis ail allitudincm ascendit divinilatis, noii versi- ,, Scd tu carnali cogilalioiie plemis p(ilenli;ini Dei pio-
! biliiatc natur;e, scd dignatioiie honoris. Iteni pnnis priuin posse liabere ('ilium iioii putas, nisi talc ali-
testiuioniiiui de liljin beati Angiistiiii, ipiein Kiictii- qiiid palialur, qualia siibsUintia palitiir caniis,
ridiiin ipse iioiniiiavil : de ipio etiaiii libro oliin in qinindo gigiiit canieiii. iloc cniiii iiisipieiilix quo.
quailaiii epistola tiia iiiultuin perver>e inaciilasli ruiiiilaiii incicili' ilc vidiliir, dnni oimiia recte sa-
ejiisdiui saiicti Palris \erba, iimnitlens ea qu;e imii- pienliliiis Deopussibilia esse civduntiir, ipsa Vcritale
i|uaiu illc dixit. Sic et in isto tesliiiionio dicis, qu:c dicente; hoc aiitem apud honiiiies impossibile esl,

ille iiiillatcnus divit, nec aliqiio rationali sensu cun- apud Deiiiii ;iutcin oiniiia possihilia suiit [ilalih.
veiiiunl. lllii eniui illc ait (Cap. 40) . i Qnia Iiomo XIX, '20). Kl hoc ergo possiuilc Deo esse digiiosclliir,
ille niillis pr;pcedeiitilKis nieiitis in ipso exordio na- ut propriuni ex Virgiiie Filiiiin liabere poliiissc'1. Fe-
lurje su;c, qiio essc ciepit, Dco Veibo copiilaretiir in cil ciiiiii idem Filius Dci sibi tenipus. iii qiio fierel
tanlam peisoiue unilaleni, iit idein ipse cssct Dei Fi hoino; assumpsil dc matic, iiiide mori poliiissel, qui
llus, qui filius lioiiiiiiis, el filius homiiiis. qiii Filiiis iniiiiiirlalis mansil iii alenium : iinus lanieii atipm
l'i'i. I Tu dicis ; (Juia unllis prirceileiilibus iiinii.s. iilein \t i<rle deesl : niorl, lis cl) iiiiiiioi l.ilis . iiiijias-

Qiiid aiitein vis significarc pcr inaies, risi forie ni i- siliiiis 1^1 pa^siMlis, non .iIIit cl jlici : cl qui csl »ilj
 : A

£23 B. F. .\m;im seu alcu LM OPtllLM PAKS IIL «-21

viviricjiis, spniilaiica v(iliii:tjtc, (liiiii Miliiil, iiiori- Deiini veriim el lioiuiiiein compiobamiis, (pii ciini

tur: slrut iii liliro K\i)ili Doiiijius lodilns i^st pcr a"|ii.ileiii iiiipa.-isiLilitaleiii et iiimiorlalitalein ciiiii

Moysen :
/-'/ vidi-bili$ lilain teslrum ycndtuilcm in li- Patrc possi lcat ,
proplcr nostr.iin laiiien s:iluti in

gno, el non credeli» lilw veslTiF (iJiitt. wviu, 00). passibiloni susccpll homuiis naturam, inipassiliilis

Dciini aiitpiii C.iir.stiiin psse vil:iin ipsius tcsliiiionio divinil.ilis majestatem non ainiltens : ncc i:l pciniu-
in Ev.'uig<'lio ilireiilis, disce : Egu suni viu. verilns el tarelur in hiimanitatem divinius, sed iit divinitati
vila (Jiian. mv, 0). Liidii et in Aclilius .\postoloruin serv;uetur hiinianilas. Secmidum igitur linjiis hn-
keatus Polriis pupulo piM-Hicaiis ail : Yos aulem ri- minisveritatem Dei Filius ad reileniptioiiein noslram
Tum homicidatn peiists dimilli vobis , auciurem vero natusex Virgine esl cl Spiritii sancto : sic enim ad
titir pcrcmistis (.4r(. iii, 1:>). De (|iio et beatusCy- Maiiam in Evangelio angelus loquitiir : Spirilus san-
prianus ail : i Judiciitiir ju.iicalurns el Dci sernio ad ctus supervenict in te , et vinus Allis.-iimi obnmbrabit
victimaiii taceiis ducilur > GreRoiius quo(]ue Na- tibi : el propterea quod 855 "nscelur ex te snnclum,
zianzenus : • Indi^iiiinius, ait, Deiiin incariialum et vocabitur Filius Dii il.uc. i, 3!)). Si qiiis vero hane
mortilicatuni, nt nos viv:iiiius ; res enim vetus eral, verx- fidei professionem conteninat , vel minus ca-
iit lionio iiiorcrelur : quo I iie semper auderet in lio- tholicam rcpulct, legat saiicli Aiigiistiiii verba , quae
niiiie , res nova facla esl, nl D(!us moreietur, sed " de explanalione catholici Syinboli composuit ", el
quia came niortuus est, iioii divinilal<'. > inveiiiet me illius certissime iiti sensibus, qt(iubiqiie
XI. Ncc vero ullaleniis coiirundpnus naluras in purissimus in calholica lide et veracissimus doclor
Chrislo, sicut lu asseris nos fecissc : sed salva niri- esse coinprobatur. Tribus eniin modis, ul idem s.in-
iis(|ue nalnrse proprieiate , divinx scilicet et huiiia- clus Auguslinus ait , Scriptura sacra de Chrisio lo-
iw, upuin conlileniur Deiiiii Dei Filiiim Jesiiin Chri- quilur; primus, cum secundum summain illain divi-
slnin Doiiniiiim nosiriim in diiahus naturis, una veru nilalem Palri a'qualem atq"e co:eterniim ante as-
persoiia et iina Filii dignilate. Siciit eiiiin anima gumplionem caniis vorat. Aller mojus est, cnm as-
compalilur coiporis doloiibus, quanivis aninia im- suinpla carne jam idem Deus, qui liomo; el i.lcm
c.ortalis permaneai, laincii corpus sine aiiinix com- homo, qui Deus secundum quam lara suee excelleii-
,

passione non patiliir: qiiia aniiua et corpiis unus ti« bumaiiitatem [Forte, dignilatem], qua non caste-
esl lioiuo , et ('oiiiiiiunes siinl aiiiiiix et curporis vel ris co-.Equatur hominihus, sed esl mediator; ct caput
dolciilis vel hctantis airecius; quia unns lionio est, EcclesiuB et legitur ct intelligitur. Tertius niodiis est,
qui sininl dolct vel gandct : ita Dei Filius sua pro- cum quodammodo totus Cbristus in plenitudine Ec-
pria carne passus esl, non alter in corpore passibi- clesiae, id est , caput et corpus secundniii pleniliidi-

lis, et alti-r iii divinilale inipassibilis , sed unus in iiera perfecli cujusdam viri , in qiio viro efTerti su-
ulro(|iie. Ncc iiernm Chrislum dividiinus in duos mus meinbra, et credenlibus prxdicatur, el pruden-
filios, vel diios deos , vel diias cuni Neslorio perso- tibus agnoscibilis offertur. De sccundo autcm modo
nas. Qui licel duas palain non dixisset personas, iii pra;senti disputatione niaxime versalur intenlio,
tamen omnia qnac duahus inesse necessc est personis, inquo Deum verum et verum bominpm euuidera
in sua professionc fatetur. Siinili inodo et tu, licet Dominum nostrum Jesum Christum puLlica voce,
liinias verba duarum pcrsoiianim, tamcii oinnia quae catholica pace , omnium sanctorum doclorum pro-
ii(>c(!sseesl duabus inesse persoiiis, te in tuis litlcris balissimis testiinoiiiis roborati profllemur : non ei
Inveniinus profiteri. Quis enim nesciat, apud unuin parte Deum verum , ex parte Deum nuncupalivum,
Palrem alteram esse personam adoptivi filii, alte- sicut tua solel indocta novitas aOirmare , dicendo :

ram proprii Filii? Nec enini ullus pater, juxla liu- Deus est Chrislus leeuudum divinitalem , el Dei Fi-
manx consuetndlnis rationem poterat propriiim 0- lius verus : secundum humanitatem autem Deus est
lium sihi adoptarc, qiiasi aliennin : aiit (picra adoptat nuncupativus et adoptivus lilius : quasi ei partc dl-
sibi in filiitm , poterit silii proprium facere, qnein vinitatis sil veril:is; in p.irle vcro humanitalis nun-
paternitas alteiius sibi fccit alicnum; quia aJopiio n cupatiu, et non pura verilas. Audi ergo, qiioinodn
ex alieno qiiolihet elTicit^ir; proprius vero filius in bealus Augustinus tux parlitioui iii dispulationc,
veritale proprielalis permanel. Lnns esl Deiis Pa- conira Maximinum h:ereticum habita, re pondeat,
ter, ei unura habel Filliim Doniinum nnstrum Jesum ait enim (Lib. ii, cap. 10, n. 2) : < Porro Chrislns
Ghrislum. In utraijtie autera siibslaiilia et divinitatis una persona est geniinx sulistantix ,
quia et Dcus,
rl liuiuanilatis , uims alque idcm est Dei Filius Do- eliam homo cst. Nec lamen Deus pars ejus personx
minus nosler Jesus Christiis , ul Deus venis: ita dici putest : alioquin Filius Dei Deus , antequam
cliam homo venis, attestante Aposlolo atque dicente susciperet formam servi , non erat totus , et crevil,
Exquibui Cliriuus sccundum carnem qui est super , cum bomo divinilaii ejus accessit, quod in una per-
omnia Deu$ benedictui in scrcula {Rom. ix, 5). Et sona absurdissime diceretur : quia pars rei ullius
alUii Vnui enim Deui, unui est mediator Dei et ho-
:
esse non potesi Deus. >

minuni homo Christus Jesus [Joan. ii, 5). Liium ergo XII. Concordat quoqiie bcatus Cyrillus, cujiisel
atqiie eiiindem Douiiuuni uostn:ni Jcsum Christum, Pa-
tu testimoiiiis uii sxpiug soles. biiic sanctissimn
cum ex aliis , tum ex his aposiolicis sentenliis, el Iri, sub analhumalis vinculu coaslringens cos, qui
• S. Aug., de Filc cl Symiiclo.
 :

2S5 DOCMATICA. — ADV. FELIf.KM LIBUl VII. - 1.11$. VII. 2-26

qualcm \Forle, inipqualiMiil veneralionem Dei Fillo \ el nppllealns, non qiiod veie sil Deiis vd Filiu' Dci.
Jesu Chrislo facero andcnl, iiiiani quasi veram Dii scd prnptcr cum , ul dicere s .1. s, a quo :.sMiiiiplus

Verbo, allerani vero qiiasi sub noininc nunciipalionis cst; all<"riiin sine «iiibio asliinans assiunentem, as-
hominl assumplo. Ail ergo : < Si quis assnmutuin suinptuni aUcrum. Quia si assumens vcrus cst Deus,

liAminem coadorari oporlere Deo Vcrbo, et conglo- et assumpius nnn verus Deus, nec verus Filins, nc-
rificari tanquam allcrum in allcro, et non potius iina cessario intclligi dalur. quod diias in iinuin C.hii-
adoralione honoral Kmmanuel, et uiiain ei glorifica- stum lenias inlro.lijcerc, sed falsa prorcssione, pcr-
tioncni appellet, secundiim ([uod caro faclns est, sonas : nam diio sunl omiiino vcrns ct iion vcnis.
anaihema sit. Syilaba enim co superadjccla hoc co- Qiiod si boala Virgo verum non gcnuit Deiiiii, Filiuni

git intelllgi, quod qiiasi alter in aliero. > £tinfrai>: Dei, qunmo.lo ab oiiinibus rerte credcnlilnis in uiii-
« Si quib i^ilur coadorare dicit , iit linininem seor- versali totins orhis Eeclesia Dci Gcnitriv vencralur
8um, altero procler eum exislenlc Dco Vcrbo, et noii et crcdil;ir ? Vrl si eam Dci GiMiitritcin nejarc noii
secnniluni veram unitatem adnnans nnuin Christum audes, ne te publicum hostem Ecclcsi.c palam apcr-
teque dcmonstres
et Filiiim Duniinuinque nna adoratlonc 356 glori- , necessario duos illain pcniii^se

ficat, virtuti anathcniatis juste subdiiur. Ll iiem<^ deos, uimm venmi [Forte iappL, ct altenim nuncu-
t Si enim est ct idem Deus simul et liomo, adorainr B pativum] fatcri cogeris. Aut si hoc libi sicut et nobis
potius lanquam uiiiis ailor.itionc una , et non coado- absurdum esse videalur, lateie nobiscum Deiim
ratur, nec coappellatur Deiis, ut non honio simpliii- illiiin vcrum veracitcr dici et esse, non niinciipalive
ler conimunis , et secundiiin nos Einiiianuel esse fingi, et niMicupari quo;l non csl. Incongriiiim esl
credatur diviiia gioria participatus per graliam : sed enim et valde incptum, Deiim aliquid, qiioil noii sit,

confilemur niagis Deuni in carne propter nos vere dici, siciit et negare quod est, inipium ct dcicstabile
hominem facliim, non transitu natunc per mutatio- esse dignoscitur.
nem el con\ersio«eni. sed unilatiti dispensationem. » XIII. Post tesiimonia igiiur sanclonim Patriim,
In praefato quoque libro contra Masiminum bcaius qu;e miilla qiildem , et quxdam etiam vere posuisti,
Augiistinus verissime testatur Filiuin Dei hoiiiincm sed omQimodis calholicis , non h;erelicis fa\entia,
facliim : et vere juxla aposlulicam vocein exallalum pi-xsules quoqae Hispaniarum indecis, qiios tii nr-
siipra omne nomen ,
quod est in coelo aut iu terra thodoxos di< is ; in his qua" posiiisti oralionlbus in-
{Philip. II, HiK
ergo, inquit (Cap. 2), illi dona-
9). I dubilanler haeretici esse dignoscunlur. Msi forle el
lum secundum quem factns est obe-
est ut hofflini , eorum dicla, sicut el in c;eteris s<»lebas, (lepr:ivaris,
diens usqiie ad mortein crucis quod jain hahebat scilicet ut qiiod illi bcue dixeriint, lu in ailjiimentum
,

ipse [idem] Dei Filius, Deiis de Deo natiis .Ti|nalis. C erroris lui mularc, ct alteriim pro allero inittcre i

Si ergo hoc ei doiialiim est in carnis di.spensatione, ausiis sis. Asserunt enim qiiidam ex illis Puirlbus

quodjain ante habebat in divinilatis natiira , rcstat \FoTte, partibus], iibi tu dixisti, vel ailoptionem, vel

ut idem ipse verus Fil us Dei uatus ex virgiiie cre- aloptivi liofliinis, eos dixisse pro [ajoptlone] assum-
daiur et confiteatur. Deiin) crgo dicis esse, sej non ptionem, et pro adoptivi assuinpti : el in hoc qiioque

veriim Flliura , [
^ qui esse non negas], sed iuiopti- tua malevola arguitur perlinacia. Si cnim in lua

vum, et nnn verum. Qu.-e aiitem est ista nova lilie- fcent(iiitia , quasi in veritate coiifidercs, neqiinipiam
latig Introducliu in Christo? Deiim illum dicisesse et ea qua; ab aliis bene dicta siint , in pravum scnsuni
non verum : quis est talis nuncupationis fruotus, iniitares; veritas cnini, ubic:iiii|iie est, semctipsain
nbi delriuienlura est vcritatis? Et qnoinnJo in Chii- derendit. Se<t sive miilata , sive nt ab eis suiil dicla

sto est omnis veritas , si boc anluiii, qiiod ni;ixinie lia"Ceadem tcstimonia a te 857 ^"'' I>osila, Tifm

fateiidum est, secundum vestram opliiionem venim inagnopere curandum est; nos enim Koinaiia pliis

non esse credendum est? Tu auiem ecrtisslmam vc- auctoritate qnara Hispana , veritatc asserlioiiis et

ritatem ita es refutare conatus , ut diceres Deiim fidci noslrae fulciri desiJcramus ; licel iicc illa rc-

idi-o esse dictum Cbristum, quia Deo coi^unctus cst prubemus, in his lamcn qux catliolice dicuiitiir.
1
!

• S. Cyrilli textiis hoc loco admodiim men.lose seorsum, eum Deo Patris Verbo. tanquain aliero ab
rccensentur. Eos Alciiiniis ilesciipsil paitiiii ex ipso, et nnn seciindum verain unlonein CDiijiiiigcns
Kxplicallone xii Capitiim, qua- evslat toni. VI Opec. in unum Christum ct Kiliiini cl Diiininiim iiiia ailu- ,

S. CYrilli pag. lol, partiiii ex Kpistola apiilogelica ratioiie honorjt ,

juste virtuti hujus .\nalhematismi
adversus Tli..odoreli repreheiisiones xii C;ipituni. subjicitur. >

Prinius igitur locus est Cyrilli .^nalhematismus 8, •

Tcrtiiis hic defensione hiijus
lociis hahelur iii

qui ita sonat « Si quis dic.ere aiidcl, hoininem as-

: .Anathcuialisiiii adversiis TlieodO' rcpreliensiiiiicin
sumptum una cum Dei Verbo adorandum et conglo- reti, I. cit. pag. 'i'2t>, el ila ibi sniiat < Nain siqui- :

rilicandiini el Deiim tanqiiam alleriini ciim allero

, dem ipse Deiis Siniiil el hoino, aJoratur siriit iiiiiis
ronnomiiianiliim csse liunc eiiiin iiilellecltini parli- ( ailontionc iina. el nnn coa loratiir et siiiiiil appclla-
ciila cum, ailjecta perpetuo ac nciess.irio atreru, et tiir Dcus ne Kiiiinanuel crcdaliir essc hoinii viin-
'

iion potius nna adoralionc Kmmaniielein honural, plii itcr el roinniiiiiis siculnos, et iier graliam lii •

iiuaiiique iltl gliiriflcalioncm aitriliiiit , qualeiiiis viii;c gIori;e parliccps; sed confiteaniur iiliiiii p(iliu.ii
Virbiiiu fictuni csl caro, anatheina sit. > Dsiim In cariic propler nos, id csl, vcrc hoiiiincin
' llic alLcr lextns exstat in declaralinnrt pnefati faclinn. nnn iuiit;iliiiiie naliir.r secniiiliiiii allcralio-
Anathein.ilisuii 8, iiui ibi ila rcddiliii' i Sl qiiis : iiein ct vcrsiiiiicin, sc I unionls ilis|ieiis.ilione. >

ergii illuin ^iiiiiil .-iilirari ditit (:iui|iiain hnminem •1 Q"c iincis iiicliisa siinl rcliiii lare vidcnlur.
^27 B. F. AI.BIM SEU ALCLIM OPLRUM PARS III. 228

1 Uniisqiiisqiie in hoc se refulandum sciat, in quo ali A nilaiis assumpla non alium fecil esse eum qui t\

univers;»li disscnlil Ecclesia. Romana igiliir Kccl.'- Yirgiiie nalus est, quam eum qui ex Patre anlp
scquemla t(MU[joia genitus est sed eumdem ipsum hoc fao-
calholicis et recte credeniibus
:

sia, qu.T a
se per verura Filiura Dei et in mis- tuin esse, quod antcnon fuil, patenter oslendit.
esse probaiiir,
sanim solemniis, et in cBleris quoque omnilms XV. Sed quia longuni cst, CMiicta tuae pravilali«

solet, euin qui aryiimenta discutere, de hoc libi respondere iii pra>-
scriptis siiis. vel in epistolis fateri

homo dignatus est, el trucis seuli siifficiat, quod Filium Dei huminem faLtuin ,
pro nostra sahite fieri
verum Deiim per hoc maxime negare coneris, qiiid
subire [Foife, suhiisse] tormentuin. In missa nain-
pio se legiiiir orasse sicut et pro iiohis. Qnod ulii
que humanie Nativitalis ejusdem Doiiiiiii nostri ila
legisses, prorsiis ignoro, scilicct Filium Dei prose,
solemus : Prwtla, ut Unigenilum imtm,
<
cantare
quem u-demptorem Iwli susceiiimus , venientem qnii- sicut pro iiobis orasse. > Nam quid sibi praeslare
ipsendiipotiiit, cuiomnia dcdil Paterin munus {J oan.
qne judicem securi rideamus. Illum qiii nos suo saii-
111, 55)? Vel cujus peccati veniam a Deo poslulare
guinei-edemit, el super suiim adventiinijudieatuitis
piitandiis csl, quipeccaium non fecit, nec dolus in-
est mundum , unigeniliim Filium Doi confitemiir :

venlus est in ore ejus {!sai. i.iii, 9; 1 Petr. ii, 22)?

quod de humanitaie illius sine dubio dictum est.

Itein in die Natalis Domini Concede, quasumus, om- B Nos nainque,

:
qiii D.-nm indesinenter orarejubeinur.

Vnigeniti lui uova per ciirnem

halieiniis sine dubio quod nohis ab eo dimiitatur;
nipolens Deus, ut uos
Deus qui Vnigenili i Christus vero, qnid sibi diinilli postularet, qiii un-
}ialivitas liberet. Et alibi :
i

prelioso saKguine. Item qiiarta feria aule Paseha :

qiiain nihil fetit quod ei dimilli poluisset? Pro no-
bis ergo orare credendus est, scilicet pro siio corpo-
Prccsta, quwsumus, omnipotens Deus, nt per Unige-
niti tui pnssionem liheremur. Et in alia oratione : re, quod Ecclesia esl, quam adhuc in fragilitate car-

Largire, omnipolens Deus, ut per temporalem Filii lui nis positain freqijenter pcccare iion ignorat. Quod
mortem, quam mijsleria veneranda testanlur. Et hoc 858 ipsum et hodie qiioiiiie facit Aposiolo tesie,

sppius, quam ut exemplis egeat, invenitur : scilicet qtii ait : QuieliaminlerpcUal pronobis{Rom.\\\i,7>i).

quod ipse, qui pro nobis passus est mortem, niiicus Igitur, ut praediximus, eo modo pro nobis orare dici-

ct verus dicitur Filius Dei, sicut vere egl. Tales er-

tur, quod illam carnem quam pro nobis assunipsil,

go auctorrs magis seqiiendos elegimus, in quibuset

in qua et passus est, Deo Pairi osleiidit : haec esi

fides reclior, et veritas apparel manifcslior.

enim rjus pro nobis interpellalio; seilicet passiones,

XIV. Qiiod igitur ohnixe poslulasti, impletum a quas pro nobis innoceiis su«cepit, moiistrando quo-

nobis arbilror ; ais namque < Si qiiis

: iios a nosira dam raodo Deum Patrem, ul nosiri inisereatur, ad-

professione declinare vult, proferat x-que idoneos C Dinnere : non qiiod ille fons sapientix et scieiitiae

ex ulero malris venis plcnitudo aliquid ignorare possit scd quia iioc
lesies, qui adirnient qiiod
,

Deus sil coiiceptus, et verus sit Filius Dei. < Onincs quoi semper scit el desiderat, per carnig ex nobis

namqiie pontifices sanctse RomanreEcclesiae, utpnv- assuiipt* naturain prx'stal, quod prxstandum et no-

dlximus, lalibiis uti solebant rationibus, ut Jesuui bis profuturum esse cognoscil, id est, in se creden-

r.liiistiini Salvatorem nostrum Filiura Dei nnigeni- tes, et in se sperantes, et amanies cogno&cere fatit.

luin induhitanter fateantur. Non aiitem eslmiraiidum, Hot ipsum namque et proedecessor luusNestorius so-

si longe a veritatis via errent, qui ipsara Veritatem lebal dicere, videlicei quod Christus pro se et pro
Inconven enler el inepie qnaerere in suis orationihus genere corporis sui sacrilicium obtulisset.Quodenim
digiioscuntiir. Vel qiiomodo Veritatem dignoscere lu orasse eura pro se dicis, hoc ille, idem volens in-

posse putanJus est, iiui eamdem Veritalem suis diclis telligi, obtulisse dixil se pro se el genere. Contra
et scriplis oppugnat ? Sed et illud, qiiod libi oslcndi, quam blasphemiam quid bcatus Cj'ri_llusopposuisset,
postulas, quninodo verus Deus conceptus est et nutus, audi, ait enim : < Si quis dicit, quia pro sc ohtulit

hoc toto pricsentis opcris texlu teciim egimus, qund Christus oblationem, et non magis pro nobis solis,
ille unigenitus Filius Dci Verbiim Patris caio fa- anathema sit. » Et alibi : < Gbtulit enimcorpus pro-
clum est. Nara si verus Filius Dei non est, qui ton- D prium, non pro se, sed pro nobis. Nam qua pro se
ceptus est, el natusex virgine Maria, nec veruinesi, o!ilatiune vel sacrificio indigeat, qui ab omni pecca-
«juod Joannes ait : Quod Verbum caro factum cst. to liber, ut Deus, existit? Qui autera dicit quia se-
Quid enim significat in hoc quod ait : Verbuin cnro mctipsum tam pro se quam pro nobis olitulerit, nui-
fiurliim eil, nisi Filius Dai liiimana carnc suscepta laleni s impietatis crimen elTu^ict. i litciii quoque
homo faclMs tst? Qnod si verus Deus etveriisFilius ipse Cyrilbis : Aiunt, inqiiit, haretici nnn pro nobis
UeS tonccptusnon esi, nec verus Filius Dei ex Virgi- solum, sed etiam pro se olilulisse Christum seinct-
(le natus esl. Quod si ita esl, ergo purus homo, et ipsuin, quod a retta et immaculata fidealienum.t
siue Deitate naius est : quod quam caiholicoe fidei Quod ergo orasse dicitur, el in oratione pernoctasse,
•conirariiim sit, oranis recie credens inielligit. Se- et tanta instantia supplieasse,ut sudor ejiis sicut gut-
cundum tatholican ergo ftdem verus Filius Dei con- tic sangiiinis decurreret super tenam (Z-He.xxi, 4-1),

ceplus ct natiis esl ex Virgine idem ipse, qui aiitc totum hoc ideo factum esse iotelligcnduin estj ut
onmia s.'ecula natusest ex Patre : quia natura iiuiiia- veritalem assumpl.T humaiiilalis ostcndeiet, qu» la-

" Vi.le iiifra iu episl. ad Elipandiim, nuni. II.

 .

22J DOGMATK.A. ADV. FEI.ICKM LIBRI VH. — LIB. VIL 250

cryinasel su.lorem possit habere, el ut deprecalio- A ntfatla diei delient, qu;v sine chaiilaiiij pcifociiono
riiliusnostris accessiliileninionslrarelPalrisaudiliini, agiiiitur. Siiffieiat ergo tibi, quo;)liucusi|iiepi'ccas!i:

ui (|u3e nos in lentalioniljus Don ineriia dorinitantes non libi videatiir miiioris esse periculi, qiiod unita-
tabescere, sed poiius in orationis instantia vigilan- lem calholicoe Ecclesis divideiido schisma facias,
if r exeiceri curemus : Hoc namque significat, quod et nembra Cbrisli prave docendo a sn.» corpore se-
«lando orassc legitnr, hoc SKpius noctibus fecisse pares, quam si lemetipsum occidendo homicidium
dicilur, scilicei noctis tenebris tenlationum indicans facias. Quin potiiis m.-ijoris esse damnuin manifes-
tempestales. Sed et lioc uiaxime sua innuit oratioiie, tum est, tantos seJiicendo periinore, (jiia^n uiiiiin so-

aiiod innocente suo sudoie leira lavanda ftiisset, qux lum peiire.

fKT illius sudorem noxium polliita fuit, cui riiciliir : XYIl. Revertere eigo tandem aliqu.iiido in teniet-

In sudorevuUus lui vescerispanemfutim (GeH.iii, 19). ipsum, pfEnitendo quod egisti, qui lantum effusns
Nam illa natura de Adam primo honiine prop.-igaia es extra le discuiieudo qii.-c iion debiiisti. SiilTiciat

nuni|U2in suum panein, quo ad ajternani vitam nu- tibi, siciil el frequeiHor admoniii, et a lliiic admo-
trirel, giistasset, si nim esnidem naturam FiliiisDei ncrc non cesso, (jiind sancta Dei et uiiivcrjalis Ec-
panis vivus, panisqiie angelorum assumere diguare- clesia de Chri>to credere et docere seniper ab initio
tur. Sed et hoc quod evangelista ait, sudorera ejus " solebat, el usque in fuiem sseculi, ubiciiiique catlio-

qiiasi gultas saiiguiiiis esse defluenles in terram, lioc iica Dei Ecclesia est, docere non cessabit, implenie
significare videtur, qiiod illiid primum homicidium diclo [Leg. Dcmiiio] noslro Je>u Clirislo quod pio-
Cbrisii fuissei sangiiine miindandum, dequodicitiir: inisit , se videlicet iisque in finem slui iili cuui siiis

Vox sanguinis fratris tui clamal ad me dc tcrra {Ccn. fidelibus esse mansiiruin . Sufliciat, inqiiaiii, libi

IV, 10). llle naniqiie sanguis Christi niagis ad Deum credere Christiim Filium Dei veruin esse Deiiiu, el
Patrem clamat, qui pro omnium nostrasalute inter- verum Filium Dei. . . » . El ile s;icramenlo incar-
ram effusiis est vel qiiando pro nobis ipse Dominus
; nationis ejiisdem Dci nostri pliis investipare ne la-
noster orabat, velqiiando pronohis incru.-ependens bores, quam quod iii Evangeliis legisti, el in aposlo-
vulncra perculienlis iniiitis siistinuit. Sed de liis ista lorum dogmalibus scriptuni invcnisti. Quidquid ergo
sufliciant. iiis coiicordal, iirinum tene et veraciter creile quod
;

XVI. Sententia vero Jacobi apostoli, qiiam pro vero his conlrarium et iiiconveniens videris, qiiasi
adopiionis nuiiiiiie pnsitam ad exempliiin proliilisii, niortiferi veneni pestem fuge. Chrislum regem om-
longe aliter a sanctis Palribus, quain a tc csl iuier- niiim s.cculorum lauda et adora, condilionalis ser-
prelala, exponi solet, sicut et illa quam dc Salonio- vitii uonien de cordc tuo simul et orc ut aufer;is,
ne posuisli : « .Ncgaiido, inquis, nomeii adoplioiiis euitcre. Nam quod pio le servus dici vel essc vo-
in Chrisii carne, iit piiio iinum verbiim, in qiiaiilos luit, voliiniari.e est aiiinns obedientis, ncn. . . ^ nec
olTensionis laqiieos sese dilatet, ut est illud in Salo- pcena conditionis. « Ad hoc namque, ut ait beaiiis
mone : Qui in uno peccaveril, multa bona pcrdet (Ec- Augiistinus in expositione Psahni quinquagesimi
cie. IX, 18). Et in J;icobo Apostolo : Si quislolamle- sexli (Nuin. 5, 10), homo faclus est, quia miseri-
gem servaveril, offendat aulcm in uno, factus est om- cors; non ut condiiionis necessilale nascereiur, sed
nium reus {Jac. ii, 10). Sed quis nesciatde temetipso ut nos condiiionc iiecessilaiis liberarei. > El p<iulo
li;ec convenienter testimonia proferenda? Nam qiiid post addit ; <Angelica crealura servit Chrislo, ad
aliud fecisti, qiiam iu illo uno pcccasii, ubi niiilia obsequendiim moiiiii fiieriini [Forte, missi fuerunl;
bona perdidisti? Unumenim csl illiid niaxinium et apnd Aug., milti polueruiit] angeli, ad scr<'iliuni
pnmum mandaliiin, cbarilas, qu;T< sola vera in Ecclesia iiiilti poliicriiiil, non iad| coailjutorium, sicul scri-
caiholica esse cogiiosciiur. Qui ergo tcipsum extra Ec- pturn esl, Aiigeii minislrabant ei {Sfallh. iv, II), noii
(Oesiam calholicam esse fecisti, quid aliud fecisli, tanqiiam iiiiiiistrantes f.S. Aug., inisericorJes] iiidi-

qiiaminillo (liaril;itis mandalo peccasli? iii (|uo qni geiiti, sed tanqiiam subjecti oinnipotenii. • Si igitiir
percaverit, elsi tolain legem servaveril, factus est omnis angelica creatiira siibjecta esl [ei, ct] qiiasi
oniniiiin reiis. Non ergo de adoplione in Clirislo negala, Deuin adorai, ct ipsi oiiine genu fleciitur ca-lesiiiiin,
seddc iinilatecharitatis scissadictumcst, qiiod quiin terrestrium et inf<-ruoriiin, quid tu scilicel [Aug., tu
iino ofrendil, f icliis est oiiiiiiiiin reiis. solusj omnibus manes?....
.Sieiiim.iiKiiiit
Aposluliis, haheam omnem fidcm, rliarilalcm aiilem Ailora crgo eiim noliiseiiin, regem caeloriim, Do-
non habeam, nihil milti pnidest {I Cor. xiii, iiiiiium omniiim, veriuii Eiliiim Dei 1'aliis, vcriim
7,), ct
ra-lera, qiia> il,i ,lp |;„„]p rharil.itis Deiiin Salvalorem iiostriiin
dicta suiit. !n , cui lioiior ;rlcriiiis ,

biijus iiaqiie te chariiaiis

859 grcmium citius per- virins indeficiens, laus perpetua in sxcula sxculoruiOi
vcniresalage, extra quodcrclcra oninia, Arncn.
etsi bene fa-
Cta videantur,nihilprodesse
possuut;necomiiiiio be-

•In cod. ms. regionum. 2818, verba bic adeo Parisiis, qiii eiini<lcm co.licem iiispexil legi liio
,
olilileraia siint, siciil Imc loro nol;ivil Queirelaiius, jiossc . in diiaius iitilurin.
iilvix .nc ne vix <|ni,l,ni legi po^siiit. Cvedil lanu.ri *> Credo li-geiiiliiiii, scribit laudalus D. Lic'.)lc
tl. D. LicliJc bildiollicc.iii
J iiiiuiaslerii S. r.cniMiii .Viiii iicciMi/iriiF pana cnndilifliiit.
 :

2?1 D P. AI.lilM Sl l" AICHM OrKKI M PAKS III.

»^® BEATI ALGUINI

COINTRA EPISTOLAM SIBI AB ELIPA?iDO DIRECTAM
LIBRI QCATUOR,
Quilius eracuat pravas illius assertiones.

«EPISTOLA ALRIM A narrantibus nostrK societ:itis fratrihus, eiimdem

Ebpandnm sicut digiiitate, ita etiaro perfidi.T nialo
AD tAlDRADUM ET NlrniDUM KPISCOPOS, ET BENE-
primum cssc pailibiis iii illisagnovi; quapropier, si
mCTLM ABBATF.H.
qiiidem pacilica cbarilate, direii ei exboriatorias lit-
(Anno 800). teras, dcsiderans consulere seoectuti illius, et in

Dominis in Chrisli ch.irilale vrncrabilihus aU|«e di- viam calholicK verilatis fratema dilectione ei hu-
Laidrado cpisropo Liigdiinensi, ei Nefridio mili adinonitione revocare virum, longa>va gravem
lectissiniis

episcopo Naiboncnsi, et Beuedicio abl)ali,

simulque setate et religiosse vila; multo tempore famosum.
sanctissimis noliis(|nc valde honorabilibus Golhis Sed ille, dum accepisset [Cod. Vat., audissei] mea
provinci.R parlibus episcopis, alibatibus , et fra- devotionis litterulas, mox iracuodix Qaroniis incan-

iribiis, huniillimus sanciai Ecclesix filius .Mbinus duil, lotamque animi sui intentionem colligens in

saluiem. iram, nec eo pielatis intuitu apices aspexit meos,

Scio nie dcliitorem essc in officio sanclie charila-

quo me Chrislum lestor, illi dirigere scio; sed mox
iii maledictionis verba prosilait, tolum(|ue sc arma-
tis omiilms pix malris EccIpsur filiis, in pracdi-
csndo, vel defendeiido catholicx fidei veritatem : defensionem, nobisque littcris de-
vit in suiE seclse

qiioJ opto, t;im efficaciter diviiia donante gralia g inandare curavit, quid sentiret, quid suos discipu-
quam libenter los credere doceret, me falsariura clamans, ai<iue
perficere valeani [0««^««., vel eara)
hiiic piissiino labori meam succumbere devotionem per vices bcereticum, QQ\ per vices siibversorera,
faleor. Maxime tameo vcslne sanctissimae dileclioni nec non et persecutorera CbrisLianonim reputaus

in bac gralia meum sudire ingeniuni, secuadum nullumque propemodum raaledictionis genus vel
largiloris indeficiens donum, ratum aibitror ne vi- perfidiae dimisit, quod nostro non inurcrel noroini,

cina pestis Ilispanici crroris aliquorum inter vos ostendens seipsum quid esset, el quani iuipaiienter
loentes niaculare valeal. Quae terra [olim], ut in tolcraret, si aliquis impietatis snx errori contraire

veteribiis legitiir historiis, tyrannorum ferax fuerat, teniaret; multa colligens tesliinonla, ex sanclarum

qiii Romaniim 8.-epi.ssiine impcrium laccrarc sole- tjerie Scripturarum, muliasque catbolicorum sen-
bani. Al nunc [Cod. Vnf., El nunc] miiltn iH-jus sa- tentias doclorura deduxii in raedium, qiis pcne ora-
cr.ilissiiiias Christiani imperii aiires quibusdam nia pravissiaia interprelatione raaculare noii tirauit.

schisniatica; perversilalis novitalibus fatigare aggre- Quibus iillus vesanias litterulis brevi sermonc duo-
diliir, veluti veslra invlolabills fides et celcberrima bus libellis respondere ciiravi, ev.icuans ver.icissimis

sanclltas oplime novit, qiii per diviD^ suffragia pie- sanctoriim Patrum sensibus omnes illius assertiones
tatis lianc iiebulosara impietatis seciani clara verita- C atque interprelationes pravissimas. Illls qnoqiie
lis luce pridem ^* dlscuiere stiiduistis, ctiam et Deo ^iiobus lihellls alios duos adjunxi, plano .sermooO
Chrislo donante coeptum prx-dicationis opus miilta cailiolic* fidei de Cbristo Deo veritaiem tesiantes,

ex paile perfccislis. Ad ciijus piissiine prxdicationis atque sanctorum Patrom teslimooiis abundantis-
venerabile opus, mandaiite gloriiiso principc et de- sime coiifimiantes, quorum lectione pietatem ve-
votissimo in ouiiii bonitalc (laiolo rcge, vos ilerum stram congaudere arbitror ; quia tolum illud opns
•
ituros esse audivinius. ynapropler paiieonim arri- vestro gaudebam dicare noniini, vobisqiie primo
piii laborem dieruin in solaliuin sanclissiir.i itiiicris oinniura dlre\i probandum alque corrigenduin, ju-
vcstii , (luatenus baberctis iu inanibus ciijusdam dicio vestrae aucloritatis alque sanctilatis lantiini-

tpistoUc, nieo nonilui directa; ab Klipando Tolc.tano modo contentiis, nec in publicas aures easdem meae
fpiscopo, pias ct perneccss.irias respousiones, ne dcvotionis litterulas procedere velim , nisi prius
forle aliiinoriim ex cjusdem cpistoKe lcclioiie mentes vestrnR aucloritatis censura exainincntur, el fra-

maculentur, qiiia casdein audi^iinus liiteras in alio- lemae congregalionis lectione confirmentur ; satis

runi prius perveiiirc [Leg. pervciiissc] manus qiiam mihi ssliiiians illoium juiUcio examioari , quo-
noliis, oni miss» sunl, reddilic csscnl. Et h:i'C caiisa rum dilectione siugulariter rae laborare elcgi. Nec
fuit ctir nilhi prsefatus Paler siia> incrcdulilatischar- maledictionihus tllius maledictioncs op|)osui. quasi
lu!am dirigere voluisset : nam ego alitpiibus nobis mcas vindicans injurias, sed iit vcriiatis tesiificalio

• Hic cst titiiliis hiijiis cpistolx in Cod. Vaticano, ^ Anno 79S. Videinfra dissertationem historieam.
ci qiio C3in cniciiduvinms. » AiiTio 80U.
2.73 DOGMATICV. — .\DV. ELIPANDLM LIBRl IV. — FCPIST. PR.€.VLE. 2-.i

se ofTcreLat, qiiiliusdan) iii locis duiioribus respondi A 862 ^ EPISTOL.V .ALTERA

verliis, qiiibusdain iteruin iii locis suaves ad:niscuL ad eosdem.
[CoJ. Vat., iiilcrmiscui ] ndnionilioiies, ne illiiis Vidcbatiir niihi condignum prrrponcre opusculo
infestissimam aiumani vel mcorum aninriludo vcr- liiiiciioslro epistolam, quam cliaritatis officio Palri

linrHni exaspeniret, vcl ilerum mcllis dulcedo src- Elijiando olim • diiexi, pcr vcsliam sanclam dcvo-
vani faslidiret mentein. Ncc pro cjus lantunimodo, ticiicm ct Dco placeiiiein chariiatcni ; illins liitcris
lU di^i, Iabora\i salulc, quciii tinico, forsan cilius quas nieo noiiiini dirigcre stnduit, sulinccierc ha-
[Qitcrcet., fursanlius] vcl morle praercplum esse bcns mcarum responsiones sUlabarum, ul intclligat
propler decrcpitain ia co seuectulem, vel ob dis- qiii legat, qua charitiae illius vcncrandx dignilali

sciisiones populorum, iii cjus non posse pcrvenire scripserim, vel quo .tiiiino rccepissem fralcrn» di-
nieas praesentiain syUabas, scd inagis in adjuioriiiin Ifclionis olficium : ac deinde responsioncs caiholicas,
piissiina; pncdioalionis vestra?, atque solaliiim viro- quas ex sanctoruiii Patriim diciis co:,tra illius ini-
riiiii, vel femiiiarum inoranlibus vicinis Hispauiie piaiii professioiiem collegi subjiccre. Qiiod opus in
parlibus. Improperaiis cl niilii idem pracfatus Pater (|ualiior libris termiiiavimiis. Dci;i(Ie e[iisiolani illius

diviliarum nmltiludiiiem, servorum usque ad xx Elipandi ad Feliceni quondam illius dcfeiisorem sc-
uiillia iiumerositalem ; ignorans, quo aiiimo quis B cia', iiuiic vcro Dco donante Christi.in:u fulci pra>di-

ha* eat s;ECultim. Aliud csl habere sa^culum, aliud calorem ; ejusque conversionis ad fidem catliolicani
est haberi a sa'Culo. Est (|ui hal ct di\itias ct non epislolam imponere ciiravimus, quatenus ex his om-
habct, esl qiii nou habet et liabet. Iloininem vero nibus pius lector seipsum coiisiderct ct caveat, di-
ad iiieuin nunquam comparavi servitium, sed niagis viiia opitiilaiilc gralia, ne biqueo Hispanici erroris
«lcvota charitatc omnibus Cbrisli Dei rnei famulis leneatur. El ut virieo, maxinie origo hiijus perfidia!

servirc desideraiis; ad cujus servilii facultatem, di- de Cordua civilate proccssit, sicut in cpislola illius

«ioa, ut credo , jubcnle dispensationc, ad glorio- Elipandi ad Feliecm prxfalum directa intelligi p«-
suni ct omai hoiiore niiminandum hiijus regni prin- lesl, duin cumdem Felicem adhuc sui erroris catenis
Carolum vocalus advetii, sicut mihi
cipeiu et «igeni constritUiin esse arbitrabalur. Sed Deo nielius ali-
quidam saociissimus vir, prophelixque spirilu pnc- qiiid de co dispensante, cor illius ut lunien veritatis
ditus, Dei esse voluntatem in mea pra-dixeral pairia; agnoscens redirct in sancta; matris Ecclesire gre-
eliani et ut vir vencrabilis lolusque Deo dcditus niium, dans gloriam Deo, qni sperantes in se non
ineus mihi maiidatum dcderat magisler, ut si ali' deserit; sicut in suis lilleris, quas adnectere huic
cubi novas audircm oriri sectas, et apostulicis con- noatro opusculo volui, propter laiidem nominis Do-
(rarias doctrinis, mox tolum me in raiholica! de- niini nostri Jesu Christi, et saluiem legcnlium, ma-
fensione fidci dedissein. Qiiod qiiamvis ob imperi- nifcste intclligil, qui sobrio sensu easdem litteras

tiaiii parvitatis mc:e iniiius idoneus faciam, tainen legcre cural : qualenus si quis duhiiet de ralioiie
pruinplissiiiia mcnle, i|uantuin me diviiia ailjuverii catholicae fidei, illins religiosi viri et magni noininis
gralia, liuic pernecessario operi me manciparc slu- iiiler suos edoctiis exemplo, sine ulla diibitatiunc
deo cum meljorilnis ineis, optimisque Ecclesioc C.hri- uiiivei-salis Ecclcsix sequens concordiam, laudet el
sli docloribus, qiiorum bona abundantia, per diver- prredicct inisericordiam Dci oinnlpolenlis ,
qui non
ias Christi Ecclcsias, in hoc pra^senti rcperilur vult moTlem pecratorit, scd ut comertulur et virat

n'gno. Wec eo inilii magis tacenduin est, quanivis (Ezeclt. xxxiii, II). Vos vero, dilcclissiroi fratrcs,

meliores mihi habcat Ecclesia Dei doclorcs, atque seilula devoiione perlegitc hxc omiiia, priusqiiani in
li'k;i calliolic;e (lefensores. Unusquisque pro s<^ ra- piihlicas procedere aiires harum scrics liller.irum
lionein redditiirus erit, et qui plus laborat, )iliis facialis. Ego siquidem in procinclu, ob vcslri ilincris

iiiercedis accipict. Idcirco, saiiaissiini Patres ei di- fcstinationcm, ban; qualiacunqiic sunl, diciavi, iia

leclissimi fraires, scdula iDlenlione atque indcfi- ut mihi tcinpus relegendi vel emcndandi noii fiiit

ciciiti sudore iii pra;;liraiioiie verbi Dei et veriiatis iduneiiiii, vcstroe charitaiis cnntenlus taiitiimiiiodo
testilicationc, seriindiiiii giaiiam vohis a Deo dat-ini, lectioiie alque eincndaiione. Si dignum veslrx con-
dcvotissime laborate : exhilienles vosmiHipsos in siderationi vidcalur, fralcrno oslcndite cnnvcnlu
Cduversationc religiosa omnibus eveinplum, iii offi- [Leg.. convenluij: sin aulcni sub grcmio piissimna

cio piclalis omiiibiis patrcs, in fraleriKc dilectionis charilalis vesirx abscondile, donec oiiini [Leg-,

admonilionc omnihiis fralres , in adminir,L.ationc comniiiiii'1 consilio tiaclcinus, quid de hoc agenduni
verx humilitatis (ininihus filios ; oninibiis oroiiia sit opere. Tamen firniilcr absquo ulla diibilalione

tacii, ul oinnium saliis et profectus iii a!terna bcati- sanctoriini seqiiimiiii vesligia Palrum, cl catholicam

tiidine, [Deo] donanie, multiplici vos mcrccde dignos fidcm, (iiiain niiillis roboralam tcstimoiiiis aspiciti»,

cffuial. Inrolnmein et proflcientcm in pr.ncdicatione tenele ct prxJicatc : nec taiitum roiisidcraiilcs ira-

verbi Dci diviiia vcstram sanclitatcm yralia custo- peritx lingu.TC in iiie t;irdiiatem, qiiantiim in tesli-

diat, sanelissiuii fratrcs. iiioniis Palrum catholic-c fidei vcritatem. Scd et Ium:

dcproinpiam d«-
• H.mc epislolam, seu nrioris additamenlum Quer- ipso h ijus addiianicnti tcnor.^ ,

iiirdiuiu.
cttanus iii line isinruni librururo adversus Elipan- diinus siipr.i in Mnnilo pnevio, circa
liuin enhit.uit. Kaiionem miilti a nobis ordinis, ex b Anno709,duin prinio irenl in llispaniau).

Patrol CI. 8
 ;

2:^5 B. F. ALBIM SEU ALCLiNl OPt ULM PARS IH. ^V'

coiisiilcrale, »11 lias Tobis ivtile videaior lilifnibs A Igitur a!. ipso Deo Dlm Filio pr?e«iicaU c&l iii duo-
forle opportumis oc- hus miniilis paiipcrrimc vidii;e sanctissiina devotio
Hispaiiix fralrihus dirigcro,
:
si

non c^'n iliio iniiiiil:i leiuptuiu Koflciiio prrituruin

<mrrat vobis poi litor. lHud quoque volns onciosiim
iii

jubcatis iiiccfldio liilcio, >ed duo inagiia pra^oepia oiaiilLli>>

iioii vidcalur, anlequaiu dc civilate ealis, ut

modum unius corporis in lcmplum I>ci uvi, aniinam srilicct fiacerdotali di-
liEare et involvere, et in

compouere Iias qualcrnioncs ; ne sorte sparsim gnitatc prseroijalivam [Forte, et praerogaliva prsedi-

raplie dispergantur per inanus leeenlinni, vel forsi- tam^ offcro. Ncc fas cst vilitatcm [Kilil., alilitnlem]

meo sed quasi iinuni codi- offeieiilis spemfie, Red inagiiilu^lincm inuiitris consi-
lan invilenliuni nomini ;

omnia pariter coiiiposila ct derare. Tii eiiim cs saiKiissiine pr.isul civiias

cem iiabele li:ec ; f>i , ,

qnolibel dirigeie vullis, scribatur el millatnr ;

liafc super monlem pnsita, quse iiiiilalenas abscnndi jwlesl,

vero pars vobiscum mancat, donec volente Deo re- cn.ius niuruR oeqiiaquain debet insidiosis cuniculH

veisuri silis ad nos. Lliain liltcrue pro me fralernis ciijiislibcl perfidiie alKubi perfoniri , scd lirHii^simo

loqui pnssimt aurihus, si eas oslendere vcl in publi- cathob.ca' fiik-i nimMmine ex oniiii pnilc cirrnmdaii,

cuni proceJere vestivi; placeat pnidenlij'. Qnidqnid ut inc^tpuguabilis undiqiie ad salu(ein lotiiis popnli,

in eis veiiialis astipiilaiione roboratHin invcuietis, qiii iii te gaiiilcl, H ad tui oris iinperium rcs^pifii.

Dei d<iniim est : si quid sccus, qiiod absit, inspicilis, B pcriRancal. Xec niilii CU, fater optime, leciiin in

ignoiantis animi cognosciie enorem. In illis totius hac parvilatis iiie.e chartula di^^ritialio suhii:nis,se<l

boiiitalis laudate largitorem, in istis fraterno pu- suppiicatio iiiimilis, obiii\c dcprcc:ms, ut aposlolicain

niiixj corrigiic scriptorem. Palipnler eiiim pia chs- docliinam in calholica unitale cl pacp, toia ntciiiis

riUi cfjlumbinum siitTerre debet oculuin, sieul %QS intetitionc coiisequi slnJeas, ot populo libi conimisso
prndenler scrpcntium evitare denteni ncccsse esl. sis wgiiifer ad scmpiieraa! boaliiiulinis prosi^critatcni.
Quaereiida est ubique omni inslanlia conscrv6rani Nec nova qiuelibcl nonvina pcniiiuas palcrnis inscti

talus nobtrorum, sivein pr«dicaiione prsscntiiim, Iradilionibus; sed quidqiiid evaBgdica ,nwtoril»s, et

sive in litterarum exlwrtalione abscntium, ul ne- apostolica dignitas, et patcrna saMciii;is, et cRtli«liea

mini desit ad nos pertinentium noslrs devotionis iinrtas tilii suadeit de Chrislo <1i<'iTe, rel (!hri<)tufli

aifeclus,in desiderioperpclu;rprospeTitalis et salulis. uominaie, hoc iviaceat ».aiw,lil;ili !«.»• itmiirc, pr.rdi-

care et crcdere ncc novnin adoptionig nuiiHMi

» EPlSrOLA ALBLM JIAGISTRI : iii

Chrislo, et ab initio ajioslohcc piMvlic;i!+onib niniiil<>

AD FLIPVNDIM TOLrT\M!M rPISCOPUSI,
iBauJitiini, permitlas sonari, vcl legi, vcl pr.pdicari
fiohorlaloria in calholica fide.
€lirisii charilale amalnli Palri Eli Christianis auribus.
Vtnerahdi et iii

pniict') epiaciipo, eceleaaiticce pacis fdiuf. Albintis ^ II. Lcgimus enim in episiolis bealj F^iis, viri
teiila salulcin. scilicel rclisios» vil.r prj^cipiti ct saiutiUiU; Bpecia-
l. Porfcctio fraiernK charitatis in gremium pacili- bilis, si calhuiicam fid<^'m et eccli;:>iaslicain unitatcm,
c* [Cod. Paris., in gremiiim pacis alque] unitatis sinequanullus Deoplacerepolcst, aQKiwjcl pia?dicare
multos colligeie amicos gaiidct [llnd., coiicorditer vclit; dicit ilaque, « pi'oi>ler as^unjplioneui Chrisluni
gaudei], et quoddam arbitraliir esse dispendium sibi esse adoplivum : 1 minas considerans, non omncui
ipsi, si non seipsum latius commcndare stadet ad vi- assun>ptiont>m 864 ailuplioiipm esse, licct omnis
ros famosi nominis et l.audata; piotatis, tit sit unani- adoptio quiedam sit assiiiiiptio. Lcgiiiir [Cod. Yat.,

inilas spirilalis ver;e dilccli(Hiis , licet qu;cdam Legiiflus] iii Evangclio Pelrum :iposti)iiiin Cbristum
jsit] separatio cor|ioralis visionis. lla?c mea [Cod. assuinpsisse cl iHcrcpassc (Jfaff/(. xvi, Hj; iicc fa>

Pfiris. , niccuin] diligcnliiis considerans parvilas est i;leo eum puiai« sibi iii iiliimi adoptasse, quia
\lbid., parviias iiiea], meipsum sacrosaiictis vestrx assiimpsisse cum diciiiir. liciii ia Evangdio sori-
bcatiliidiiiis oralioiiibus, iniiUis prccibiis, vir vcnc- pt'im esl : Et assumpsil CHm diubolm in snnctam ci-

r.iiide, diligcnlius coiniHcnilarc sliidui. Opus [Cod. litalcm [Mank. iv, 5). Vides, cliarissinic et saiiclis-
Paris., 0(11:111^1 , \csti;i sauclissima diletlioiie au\i- siiiie P.ilcr, quam loHgc cst assu;uptio in lioc loco al»
l)
liante [Ibid., Deo aiixilianlc], proficere ad s;ilulem auopiione. El si neccsse cst propter assmuptioueni
aiiim;B iiic;e, iii et vestra mcrccs ex nostro augcalnr aduptivum csse Ciiristuui, cui porson:e esi saiicls
profcclu, cl mea diligciilia bon;c voluiilalis vobis ali- Tiinitalisad(>pliviis? Lliqdc Filii : quia Filii pcrsu-
quiil cnnfcnil in ch;iiilatis ollicio : qiialcnus Doiniiio na assniupsit homijiem iu ul ro vir>;iuali, ct aduna-
Dci) iio^tro Jcsii tdiiisto vcstr;i' Imniilitalis in dile- vit sibi in uiiain p.>isonsm, nt cssct uniis Filius Dci
clioiie fialerna (omiiiuuicatio placcal, cl noslr.e pai- et si adopiivus est, iiaquc Filio est ado)iiivus, qui \i»
vitatis iu salule muhorum acceptabilis sit dovolio. iniiieui assunipsit : ei est nepos Patiis, et est qua-
Coiisoquitiir cuim [Cod. Yat., Constaleniiu] vestram lcrnitas iiiagis qua n Trinit.as in Deo onHiipolenti,
diloclioiicin m:t^iia r«>iiuincralio apiid Deuni et plu- quia onmimodis [Cod. Vat., oniuis] adoptivus tilitis

riiu;i inicr iKMuiucii laudalio, si fraterni coiisilii in cc- et propriiis Filius iiullateims uiius ess^- possunt, «l
tlesiaslioj pace noa dcdigiieniini recipere pvofecluiu. mullorum libroruin lectio proliat. Assunipsit igiiur

^ Ih coI. Vat. titiilus Epistola .l/fiini TiiroHen.si.!

:
Tholetatem arcltiepiscopum vei potiua archierdiniiii.
iii'i'ia/ij iiii EUjjanlum Tolelanuin epi.fcopum. In corii- 1'liiiisque coditis ope cmendala csl ppistohi.
'.i' \ero Pari»io:i5i : F.pistota Albim aJ .1:!ipautuin
 , ;

237 DOGMATICA. — ADY. ELIPANDLM LlBni lY. — EPIST. PR.EVI.E. S38

Uei Filius foriiiaiii servi. non piiauojis foruisin Dci A ciijus prxdicatioDC Piopbcta ait De Sio:i exibit
; :
Ui,
iu ut unus cssRt Filius Dei in (Jii.ibug iLaturi<:, salv;i el verbiun Domini tle Jerusalem {Jsai. ii, 3).

uliiusque nalurae prflpriclatc in unitale persoiiac; ila IV. Dicit quoque ideui vir vcjierabilisFclix : i Quod
nl iii dualius naluris unns sit FUiiis, nnus Ciirislus. sil per Oiiuiia a:i|u:il.is nobis, uisi lantiuimodo, (iuo.1
unus eliam ct Drus. In sanrla viilelicet Trinilatc siiie pcrcjto naliis c:>t. > Qii:u:laai inxqu.Tlilas esl in
»lias esl in pcrsona Pater, alius riliiis, aliiis Siiiiitiis Jiiorlc iliiiis, cl iii iioslra : mors aiiscin [cnini] illius
saiictus; non aliud in nalura vel sulJM.aolia, .vel glo- (unnes iu)s icdcmLl a morlc a^icrna : nullius autem
ria , vel essenlia , vcl leternitate. l;i Cliristo vero noslrum niois vel scipsum absque co Iil.ierarc poic-
diiui] est in divinilale, aliud in Iiumaniiale; notu aliiis rit. llcm qua;dam iiixqualilas csl, qiiod
ille csl ve-

vej aluis, sed uiius idcirqiie voriis Deus, vcniB liomo^ rus Dcus et verns honio : iios i:iiiiiiiu Jiomines simius
Uiia per-sona , unus Dci Filiiis, miiis Chiislus; quod iii peceatis nali, cjiisque gralia salvali; nc-< cx ine-

multis lcslimoniis proliaii polcsl. Scd supcrfliiuui rilis iioslris, sed ^5

ex illius niiseralionc. In ninl-
Ml tcstiiuonio :i'lcrni P.-.lris aliqiiid addcre, qui vace lis Ciiim nobis siuiilis est, sed iu pliiiibus dissiiuilis.

divina dixit in baplismo Clnisli, vcl ii. nionte ubi Unde et in Psalinis dicitur de co : Spcciosus forma
transfigiiralus cst Cliiistus : llic «( Filiiis meus di- priv liliis hominum, diffusa est gralia in tabiis tiiit

Ifctvs, in fiito niiui bene complaciii (Multli. xvii, li). " {Psal. XMV, 5).

V. Rcferl quoquc, t eum baptismo indigiii-sc ; >

IIL Similiterinvcninius in pr.TfaliPatris cpistolis : volcns, ut videlur, eum in baplisuio adoplari in Fi-
I Clirislum, qui e,\ Virginc nalus csl, vcrum non esse lium, sicui ct nos. Quanla infidcliias sil lioc cuilUict
Deuin, scd nuncupativum ; > quod omnino ratholiea Cbristiano crcdcre , nullus saiium sa]iicns iguoral.
respiiit fidcs: qiiia sicul uiius cssc non polest filiiis Dominus ilaque iioster Jesus Cbrisius sohis sicpo-
prnpriuset liliiis adoplivus, i(a ncqiiaquam iinus esse luit nasci, utsecunda regencralione non iudiguissel
piilcsl vcrus Deus ei niinciipativiisDciis. Estnc verus ideo in baptismo Joannis ccrta di^pensaiioiiis inisc-
Deiisqui judicaliirus est niiindiiui^ Fl quis est qui jii- ratione baptizuri voluil, quia in Joaniiis baptisran

(licalurus est inu.ndum ? Vcrcomnino qui ex Virgine uon fuit regciicratio, scd qu:cdaiu pracursoria signi-
naliis est, ipsa 'Verilatc allestaiilc : Paler ciiim noii ficalio baptismi Clirisii , in quo solo b:iptismo pcr
jitclical (lucmqiiam, sed oinnc jiidiriitm dedit Filig, tit Spiriluiu sanctum vera csl remissio peccaloriiiii crc-

omiits lionoiificenl Filiiim, sicitl hoiiorificnnt Palrem. dcptibus , ut in co Spirilii rciiascauiur , iii qiio illc

TA paiilo post : Sicnt Pater habcl lilain in scmclipso, n:itus cst ex virgiiic Maria. In aqiia eniin voluit liap-
tie el Filio dedit habere-vitam in semelipso, et pote- tizari a Joannc, noii ul ejiis uila diluerelur iuiqui-

statcin dcdit ei judieiuin faeere, quia filins hominis l3s, scd ut niagna iltius coiiimendarctiir humiliias.
est {Joan. y, '2i seq.). Itcm beattis Paulus aposlolus Ila quippc nil in co bapUsaiiis qiioil abbicrcl, sicut
dirit : Omncs uns oporlet slare aitlc tiibiiiial C.hrisli Uiors iiibil i|uoil pnnirel, invenit, iit di:iliolus vcri-

ill Cur. v, 8). F.t in alio loco : Omnes cniin stabimns talc jusliliic vinccrctur, non violcnlia polestatis op-
ante triinnal Bei {Rom. xiv, 15,i. Veliui ci-eilaj, san- primerclur. Utrumque cuim, et b.aptismus ct inors
«lisiiimc iViior, iit qiri eumfiiinc vcriim Deuni ncgat, jion miseranda necessitate, scd miseraate potius
ctiam liinc vcnim Dciim cuiii co^riuiscat ct probct yoliiulatc susrcptum est. El niiilla alia invcniunlur
[Cod. I'aris., pioliat] jiidici.liis. Vcrit:itis probatio in (Jus scriplis calbolicorum Patiuiu sensibus non
crit polcslatis nianifcstatio. Qiiando [Cod. Vat. eonvciiicnlia, qu:B dicere vcl cxponcre epistolnris
Qiionio.lo] non cst vcrus Deiis, dc quo legimus iu [paginai] anguslia me inodo prohibct, iguorans quo-
Fvangdio : Ckhi tiitlcm vriierit Fiins liominis in ma- (|uc qiiando vel qiuililcr sanrlilas vcslra et hon.-»

icsUtie .\Hrt, ct omnes anqeli cwn eo : titnf scdcbit in voliintas, (luaiii haliclis in Christo, h.rc uoslrjc par-
ncde miijcstalis sito', et confjrcfinbunlur ante enm om- viiatis dicla rccipcrc vclit.
itesqcnlcs {Malth. \\\, 51) ? Dc (|U0 iiuiltn anlc pr.r- VI. Tanlum ohscrro in oa cliarilale qua Cliristus ,

(liclum fst : Et adnreni eum omncs nncjcli Dci {Psal. _ nos dilcxit, ut bcnigne hos meos digncris perlegcrc
ncvi, R). Si lV'iis iion CHt verus, cur adoratiir ali apiccs, et qiiod fralorna nic c(igcli:il charitas vcstrj;
iitgclis ? Fl si Filiiis I)ci ixin ost vcriis, rur scdcl iii (lirigcic cxctllculi.c, vcslra s:iiu'lissiina huiiiilit:i!l

iMlera Oei Pauis? Iliinc cr«;o Christiiin ct Psalmi- rccipcic uon dedigiiclur. Audicns vero s:cpiiis hon:iin

;l(i Dciun esse lcsiillcjiur [/7o(/. Xat., tcstaliir] : r;im:ini religiosa^viuc de vobis, ideo inslinrtusainorc
\se.endii Dcas in jiti<ilriiionr. ci Dnminus in eore tubrr frat('iii:c (lili,'clioiiis iiicipsiiin in luaiii cliarilalciii,

Ptd. ^LVi, fi). Itcin : Deiuf no^.ler ninnrfcsle |Cod. rulcliumqiic UiDriiiu, Dio scrviciiliiiin in illis parli-

'.iris., iniinifc(.liuii] veniel, 4hns nnsler iron silcbit : hiis, roiiiiiicnd:iri> riiia\i ; cliaiii cl illuil (Uprccari,
ijiiis in conspccln ejus ardcbit, cl in cirniilu cjus iit cautiiis airas dc s:iliile aniiii:e lu:c, luiuuinqiic

••mpc^las Mhilu. Adi^ocivk firhim ^icsnmum, el ter- subdilonim. Licct pr.rf:itiis fainiilus Dci Fcliv lau-

iim disc.ritiiic ftitputum siiitni (1'rtil. xi,u, ,">, .1). I>c dnbili vita vil:rt lorain honiiiiihus, lanien iilvidrtur,

pio oliaui iilcjii Psiliiiisl.i piiiil» :iiiic .vii, itt ''iscerii©- in iiiiillis c:iUiolir:c lidci profcssionc iion oniniiio plcni-

Ol cuin nb aiiis qi:i dii (liciinlHi' : Deits deoriim Irr P:ttniiii scipiilnr sciilruliain ; ct imli conflderc

hmimLt IvculM oat ot vocavit tonitutt. A solis ortn ct (le spccie l»onit;itis illius ; miihdiclus eiiiin liomo qtii

trnsu, cx Siim «;)i'i i<"! lU^cori^ lyus ilbid., i, 'i). Bc (onfidit in hinnim' {ier. wii , Ti). Scd iiin;(i^ spsi.i
2-,9 B. F. .\LmNI SF.I' .\I CIJLM OPKRli.M P.VRS IIL -•;!'

liKiin pone iii omnipoleali Deo , cl dcpiecaic illum A .\posloIi diclum, qui ait : Nonlalfi roeiim ileiila

ilie. nocliiiiuo , nc sil inanis luhor luus in conspeclu (I Tim. M, 20). Eccc qiialis novitasesl, Cliiisliim,

illiu.s, cl ut fidcm lirmam [Cod. Vni., firmatiis] oni- qni e\ Virgine nalus esl, aJoptivuni filiuin, vel iiun-

iiiqiie Ecclesi;c Clirisli prol :il;tni teneas. ViJelur crpativum Deuin pwdicareet nominare, et apertis-

simis aposloricae aiicloriialis tcslimoMJis noii

ciiim coniligiiiim, ul coniniiini oniniura conscrvoruin cre-

i.iurum piccc le tolum ronvertas ad Dooiinum, et dere, sed magis avcrsari, qui ait : Qiii proprio Filio

(lcprcceris cleraentiam illius, quatenus in fide recta suo non pepercit, sed pro nobis omnibus Iradidil illum
confirn^et corda veslra, ut nullo errore decipinris, (flom. •VIII, 32). Potuiine dicere Apostoliis, qui adop-

rec uUiis aj tc periiiicns vaj;.ihundus a veTitalis via tivo filio suo non pepcrcit, si vohiisset nos illum cre-

ileviet. Ei il ciiim lilii maxima mcrccs apud Deum dore adoptivum, qui liaaitiis cst pro saiuie nostra ?

omnipoleiitem, si crranles corrcxeris, si veritalicoa- Item ipsa Verilas in Evangelio ait : .Sic enim tlitc.tit

senlieris [conscnseris], si humililer legeris sancla- Deus mundum, ut Filium luum unigenitum darel
rmii Scripturarum series, niagis desidcrans veraci- (Joan. III, !()); de quo et paulo anie ait : Sicui enim

ler veritali obedire, quam pe:linaciler luara vel iloijses exallavit serpenlem in eremn, ita exaUari
cujuslibet alterius firmare sententiam. Paraia esl oporlel filinm hominis {liom. ix, 5). Et quid estqiioJ

enim misericordia omnipoteoiis Dei tiias recipere B idcm aposlolus in alio loco ait : Quonm pntres, ex

preces si araore veritatis cognoscendse effuderis (luibus Christus, qui est super omnia Deus benedictm
eas. in sa:cttla {Ibid., li) ? Anet hic non potnit diceie,
VII. Potuissera itaque rauUis lesfnnonus sancta- qui est nuncupativus in sa;cula ? Non enira in Chri-
rum Scripturarura et catliolicorum doctonim scrip- slo, sicut in quolibct liomine, gcncratio est {homo
lis probare Jesum Christum Dominum noslnim, qiii
eoim quihbel hlius irae nasciuir, sed post in bap;is-
cx virgine natus est, Deum esse verum el Filium
mogratia sancti Spiritus infilinin adoplatur Dei), sed
Dei proprium ; sed sapienli pauca sulficere stlens.el statini in ipso conceptu conceptiis est Filiiis Dci , et

msgls sensuum voritati arbitrans le intendere, quara naius seciindum lemporis opportuuilaiem verus Fi-
sermonum mulliplicaiione gaudere, creio, Domini lius Dei. Similiter et non est in Christo di-vinitafis

iioslri Jesu Christi niiscricordissima pietas faciei

raajesLas, sicut inquolibeihoniine episcopalisdigniias
le veritaiem intcUigerc, si humililcr eam quscrere verbigratia (non enim aposlolasPelrns, apostolnsesi
Snsislis ;
quia omms, qui se humilial, exatlabitur natug, sed postea a Deo elc(5lus : situt quilibet cpi-
(Luc. xiv, 11), et hurailitatis passibus ad ccEleslis Bcopus non cst eplscojMis uaius, sed post nativitalis
regiii altiludinera perveiiitur. L'na debet esse Ecole- oppoilmium lciDpusclectus inepiscopatum el oriiiua-
(ila Christi tolo orbe diffusa in flde et chariate. concfptu et naiivitale Dcus
tus), scd slatim in ipso
Unum e duobas : aut in toto mundo cst Ecclesia verus nalus cst Christus, el proprias Filius IW, non
Christi supra petram fundala, ut credimus ct confi- adoplivub filius, nec nuncupativus Deus. FirniilGr
lemur, aut eliam [Forte, aut solum] in rclic« et suis
absque orani dubilatione credendum esl el pKcdi-
paucis sectaloribus ,
quod onmino indignura esl caudum eumdcni esse, qui naliis est ex Virgiue,
,

Christo Deo nostro, ul plures non habeai in ovili Dcum veruminduabusnaturis, et venim FiilumDei;
suo, quam illos paucos, qui in montanis SGQ Isl'- ita ut unus sil Christus, et unns Dcus et unos Dei
tant cum Felice. Tu vero, vir Deo electo ct dilecte, Fiiius, ctunusrcx,ct unustotiusraondiSalvalor,divi-
leipsum cuni luis consociis universali Ecclcsia; Chri-
nitate consubstanlialis Patri, bumaiiilatc consubstaii-
sii conjiinse, ut sis membrum honorabile illius capi- fuilis nialii, ulsit idein verus Deus ct verus Lorao
i.s, qui pro te suura sanguincm fundere non deti-
in uniiaie person». Nam et ipse temporc passionis
gnavit, rcc.ogiians quantum erii gaudiura in coclis su- su:e adjuratus a pontifice, Filium se Dei esse confes-
pcr uno peccatore poenilentiam agcnle. Non dico te
sus esl. Et multa talia [Cod. Vai., et mulla alia]
peccatorem, sel pr.tdicatorem confessorem Chri- ; habemus testimoiiia in sancto Evangelio, qux ubiqiie
sli, non avcrsoreui fidci lucernain super candela- eum
;
Filium Dei esse teslantur. Percurre oniiies pa-
brum positam, ut luceal omnibus qui in domo Dei
D ginas
evangelica; auctoritatis, ei epislolaies scntcn-
sunt.
tias apostolicae dignitaiis, vcl oinnium sanclarum
VIII. Etiain el iii hoc tuse sanctissimu! voluntali Scriplurarum series, et quiilquid in illis invcnias,
(ibnixius suaJcre ratum pulavi, ui eumdem virum huc fideliter praedica ; in his sufliciat, ci gaudcat tux
vcnerabilera Fcliceni luis santtis prccibns et suavis-
s;iiic!itatis sensus, ut dignara calhoiiuc fidei ct pnt-
siiiiis suggeslionlbus convcMere ad
catbolic;E (idei dicaiioiiis in seterna bcatiludiiic merccdem rocrearil
vcriiaicm niiaiis. Fidelis csteiiim Deus,
ii»ii:\tcni et
i-ecipere.
pius est misciicors, qui niill.:lcnus obliviscalur
ejiis IX. Obsccrolehumiliter persaiijtuinora redcmplio-
iiiulla bona, el religio.sam vilaiii, ct labores, qua die nis noslra^.etper tcrribilc ultimi diei judlciuni, qua-
nncluque indefessa volunlate dcsudal. Qiianta
sittibi tenus hiijus cbartula; sensusct syllabas, si in lu«
coram Dco et sandis cjus gloria et rcmuneralio
in- heaiiiudiiiis maDusperveniant, digneris dirigere per
leiule ctdiligeiitius consideiv, in salute fratris lui, sanrtos Christi sacerdotes, et subliniia Ecclesia; hi-
cljam.el tanti viri, et lam prxclar.e dignitalis cl mina, qn.-c sunt in partibus Uispanix. In hoc eniiii
saiictitaiis famulo Christi. Memor esto semper iilius cognoscitur, si ainorein habeas veritalis el universa-
 :

211 UOCMATICA. — ADV. ELIPA^DUM LIBRI IV. — L1'IST. PK.tVI.E. Ut

lis Ecck'$ix coiijuncliuiiem, si Iilcc, qu.ilinciinquc A oinnis bomo ; noii ut divinitatis iiatura verleietiir i.i

suiil, charitatis fraternx scripta fiJeliier conservo- bumanilatcm ; scd salva majeslalc divina, assum|iia
runi 867 tuoruin auribus aperire desiileras, et illos cst l.umanitas: non diminula esl diviniuis, scd hona-
in unilate calbnlic^epacis confirmare. Dicam iteruni, rificata liumanitas, niancnte propriciatc nalurx liu-
cl cum omni hiimilitale dicam, s.Tpiusqiie rrpelens: man;p, ul ideni ipsc, qiii ex Deo Paire rcternaliler
Evigilemus.viri fratres, ail liibam toiius mundi. Eccc natiis cst, ex inatre Virginc tcn)por;ilitpr natus cs-
clamat vas elcctionis, prxJicator gentium, socretu- sel: iit sit veriim quoil tinlus Evangclista ait: Ver-
rius coeloruin contra omnes novilatesvocum, dicens : bttm caro factuin esl. Si Deushoino factus cst, uliqiic
Sed tieet aut angelus de exlo cvangdhet vobis, jtrwter lioino Dcus faclus cst, propler iiniiatcm personx.
quvdevangelitaviinus vobis, annlliema sil. Sicutpra:- ut sit ex omni parte veritas in Cliristo Jcsu Doinino
diliinus, et nunc ilerumdico; si quis vobis evange- nostro. igitur homo, qui assumplus csl a Verlio
Si

Uzaveril prwier id, quod accepisds, anallicma sil (Gal. Dei, Deus csi nunciipativus, qiiia alia naiura est hu-
I, 8, 9). Ecce quanla llducia pn-dicaioTismundi est inanitatis, alia divinilaiis ; conscqiiens vidctur, ui
in sua prxdicalione, ut non solum hominibus ana- Deus, qiii honiinera assumpsit, liomo sit nuncupa-
Ihema indixit, si alilerpra;dicasseiil, quam ipse pr;fi- tivus, el non polest stare, quod evangelisla aii:
dicaverat, sed angelisquoqucanalliema miiiavit [Cod. It Veibum c.iro faclitin est. Simililcr iiilclligcndum esl
Vai., anathemalizavil], si iiovi aliqiiid immisisseiit versa viccdeadoplione: si iJeo ille homo, qui as-
in prsedicatione aposlolicc aucloritatis: quam prx- snniptus cst, adoptivus est filius Dco, qiiia alia na -

dicationem cvangelica; vcritalis non so ab liomiiii- lura csl hiimanitalis, alia divinitalis, sequitur illa

biis, sed ab ipso Domiiio noslro Jesu Christo diili- nccessaria convcrsio, ut Deus, qui ex Virginc natus
cisse testatur, ubi ait : Ncque cnim ego ab homine est, sil adoptivus Deus, et non sit bcata Virgo, sc-
ttccepi illud, ncqne didici, sed per revelalionem Jesu cundnm Nestorianam impietatem, vera Genilrix Dei,
Christi (Ibid. 12). Aliler pr;cdicat, qui Chrislum sed pcr qiiaindam, si fieri possit, adoptionem malcr
adoptivum nominat Filiiim Dei, quem ille propriura Dei. Quod qnam [Cod. Val., quantniii] ncfandum
Filium Dei nominavit. Aliler proedicat, qui Christum sit, ct quam irapium, et ab omni vcrilate aliemim,

i
JesumDeum nuncupativuni nominat, quem ille Deuin quisquispie de Chrislo senlit, aguoscit. ILis vero
super omnia benedictum nominavit. Et qui aliier- novitates vocuin, charissimi el clarissimsc dignitatis
I

Iprsedicat, timeat aposlolicse auctoritatis anaUionia; viii, omnino abjicite , et consentanea evangelicis
bOD soiura apo.>-toli, sed ctiam Dei Christi, quem in 86S P-iginis et apostclltis tradilionibns credite ct

j te locutura esse teslalur, ubi ait : .4« experimemum proedicate; intelligentes alia nomina in Chrisio Den
'-
leJHi qucerilis, qui in me loquilur ChrisLus {II Cor. propria essc, alia significativa : et disceriiile qnid

XIII, 5)? Quomodo qiiislibet leraeraria pixsumptione cui [Cod. Pan'.s., quid ciiique] rei conveniat. Pro-
I

Doininum nostrum Jesuin Christuin. adoptivum Dei piia nomina sunt in Christo, Vnigcniltts, Priiitoyciii-

[Filiumnominare auJet, qiicm lantus prje;licalor, ut tus, Deus, Dci Filius, cl untts [Cod. V:il., cl Dominus]
Idiximus, proprium Dei Filium nominavit, nbi ail Jcsus Cliri.<:lus. Signiflcaliva noinina siuit proptcr
1 Qi(i proprio Filio suo non pepercit (liom. vin, 53) ? qnasdam actioncs, qu.T coniplct» smit in illo, leo, la-

Velqua audacia eumdcm Dominumft Deuin nostnim pis, ovis, vittUus, ieniiis,et talia pl<.irima, qnxiatione
Iqnis prasumit nominare nuncupativum Deiim, quem (liscernenda sunt.

lidcra apostolus benediclum snper omnia Deum, vel \l. Dicit prxfatus vencrabilis Fdix '', « Hispani.e

letiam magnuni Deuin non duiiilavil clara voce ron- doctorcsChristum adoptiviim solitoscsse noniiiiare ; i

Ifilcri et noroinare? Ailitaque ad Titum : E.zspeclan- sed illos dociorcs iios non lcgiinus, ncqiic ad nos
lte$ beatam sprm et advcitlum ijloria' magni Dci cl illonmiscripta pervenerunt: et sidixcrint, fortc si;v-
iSalvatoris nostri Jesu <'.htis'i, qui dedit sritictipsum plex ignorantia oos dofcndit a mucrone analhcmatis,
[pro iiobis, ul nos rcdimeret ab omiii iniqititnle (Tit. ii, iion pertinaxerrorisdefensio evcommnnicalionispcr-
113, 14). Magnum uti(|iie Deum cuin nominavit, qui ^. cutitgladio [Cod. Val., gladius]. il.ijorqnoipieaiicto-
Ivenliiruscst jiidicarc \i\os et niorlims, non deuncu- ritas doctorum totius inundi dcbct e^sc, qiiaiiipan'

fluin quemdam, qualcm nova qiioriimdam fingit prse- cornro in llispania. Igitur beatus IsiJurus, cui iiiliil

sumplio. Si quis duliilct de qiio dixisset Apostolus, llispania clariiis hahuit, mulla numiiia ponit dc Dco
legalTraciatum bcalillicronynii",qiicm in hancfecit Christo iii Etymologiis, vcl aliis scripluris suis, .scil

Epislolam. in onllo loco inveniiniiseum adoplivum velnuntnpa-

X. Considcrandum cst diligciiliiis, ct omnis pic- liviim Dcuiii, Dei Filiiim Cliristuin noiiiiiiasse, scd

Isitis intcllcclu pcrcipicndum , qnod illc mirabilis scmper universalis saiicl.e Doi Ecclcsi;e in catliolica

cvaiigelista ait : Verbum cnro fuclum csl, id cst, fide enm conscntirc invcninius.

Dciis homo factus fst. f'.\ cariiis ilaqiie nominr to- XII. Si voslra vcro piclus cl b in:i vnlniilas, quani
liiiii lioinincm significans, ul in eo loco iniclligiliir : liabclis in Christi charitalc, hanc cpisiolani pcilc
Virfc6i( omiiis caro salutnrc Dei (lyuc. ni, ('•), id est, gore curaveril, civoltis placiierii comnmiiicatto sa;i-

» S. Ilicr. in. cit lociini cpist. ad Tiluni < M.ignus : sod Jcsus Chrislns: qux vocabul.i assumpti hoiniiiii
DcuK Jciiis Chrisliis Salvalor liii itiir, noii prinioncni- sunl. I

lus oriinis crtatune, non Verbiim Dei ei sapioniia, >>

Vidc supra lih. tii adversiis Feliccju nuiii. 15.
 ;

213 B. F. .\LBINI Sfo ALCll.M OPERt.M f.VKS 111. 2i4

fUcfidei nobiscum, et lU sermonem s:epins facia- a '» charihrtc Cliristi Dt.-i proficerf optamiis, dilectis-

luus inter nos familiarcm, pUiia vobis de ratione or- simiPatres,Fr3-trf5 etFilri in Christo Domino nostro.

thodoxx fidei, Ot ecclesiastica pace, ct sancla mii- Valote in perpeluiim. Qtii lc;rat, filicilef k>gat , et

lale, miseranlc DeoChrislo vero Deo ct proprio Filio vcracitcr inieiri^'at,rtftdelitcrcre(hit,f(nre dicia safit,

Dei.dirigeie ciiravfrinius. H:cc iniciiin pauca ex cha- quateniis fttcrnalilcr rcgnarc nicrcalur cnm eo, rfe

ritalis fonlc dictaviiniis, opianles vos ubiqne in omiii quo nobis sermo est, Salvarorc iiostfo Shd vcroet
hanciitaiect unitale pscifica proficcre coram Dco et vivo, Doirtino iioslio Jesu Chrisfo.
hoiiiinilius. Vos vero comniuiiiicr ohsecrft hn calcd
EPISIOLA ELJPANW
hujiis cpi^lola', sacratissima iumina Ilispanix- , ut

iiieniori:!iii noslri iii sacrosanctis vestris oraiioiiih\iS

Iiabcre digiieiiiiii'. Vos vcro , saiiclissiiiii Palres, Resporisioiics coiHineiis prioris cpistdlcf.

rruos Deiis icclores populi sui constituit, per doiia llune cpis!oti!m videsis iiiler Opera Eliparidi, h»ju4et

sancti Spiritiis in omni sapientia catliolica; pacis, et Piilroloyitv tomo XCVl, col. 87(T.

ggeADVEUSUls ELIPANDLM TOLKTANU.M LIISEK I'iU.MUS.

I. Puratum cor meum Dcus, pnrntnm cor mcKm B dno« ftlros, projvrimn .iliMie adopfivrrm; (|u« di-

(Ps(tl. LVi, S). Paratam divina inspirante gratia ad visio du.iruni aijsqne (hibit;rtioiie porsOfKrrum pjsb
profercndain veriiaiisdoctrinmii; paratum ad rcsi- iiilelligHur,

stendum falbitatisefroribtfs; paratiim, Dominc Jrsu, III. SiLUtpo^sibifc c^eDeo noftestnegati(hnTtiitFf-

te aniarc, lauJarc ct prsdicare; pnratrim te verum lius hominis, dum vdhrii, pcrfectns o! profrriiis fleret,

Deum, veruinquc Dei Filium intelligere, cum beato sic non est Deo contradlccndnni iit ^uman:nii natn-
t!vangetista qui de sacratissinia tiii pectoris plenitu- rnm, quam in drgrtiiatem snrc pcrsnnrr .T*siinrpsil,
'linc cjlliolicji veritiitis baariciis fiil(>ni ait : Hirc u«- iri proprietaiem Filii Dei exDfi.ir'' irotiiiss»'!, nl es-Sftl

lcm scriptu sunt, ut credatis quia Jesiis Cst Chrisfns cadcra pcrsoiia cum assnmplo homirrc in nnrprW.iti*
Filius Dei {Joan. sx, 51). Moxqnc htijus fidei pcrpe- Filii ,
qucc fuit aiitc omnia sxciila iii siihsisrrii»

titain ostendeiiS mercedem, subjuiixil: El ut crcilcn- Dcitafis. Ergo in omni serie s.tncLtrffffl ScfipfHfi»-

tes vitain wtcrnam habcalis in noininc cjus; eumdem rum nuHqnam nomrn adoptronis Chri';lo iiiiponi le-

evangelica anctorilale Dei Filium prxdicans, qiicm gitur, scd iios per eum adoplioiiis acccpisse erafiam

Gabriel arcliangelus, antcquani concipci'etnr, beatic lcstantur. De qna adoptton" iii nos fjK-ta prxli»(i»s

Virgini Jesum Filiiimqiic .\Itissiiiii Vdcilandiim esse cvangelista ait : In propria tenir, ct sni enm non
pr;«dixeral. NuUi diibium est quin adhumanain per- C rcccpernnt : quotquot cmtcm receperutft fnm, deiit
tinciet naturam nomen Jesu, iii quo iioniine, healo eis potesiatem (ilius Dct fieri (Jnan. 1, 11). Non esf
doctore gentium attestante, omne genu (Icclitur, coe- ll;cc potcstas adopiionis a quolibet adopiivo in san-
lestimn, terrestrium, et infernonim , ct omnis Ungua ctos collata, sed ab eo, qucm quasi unigciritum, pl«-
eonjiletur, quia Dominus Jesus in gloria esl Dci I'a- nuin tjrnlia cl veritulc mot iii scqiieiiti sentcniia idem
tris {Plii'ip. II, 10). Cnjus qiioipn' nominis polcsla- lcstatuf cvangeli^t^. Et pitufo post Dc plcnitudine :

tvr'i bealiis Pelrus princcps apostijloriiin in s.iiiiiaie cjusnos oinnes acccpiinus, ct gratiam pro gralia{Ibid.,
ci..'.idi, qni ad Speciosam temiili portani jaccbal, 10). Et .\postoIus : hl quo Imbitat oinnis plenitudo
ostendit, duin ait: 7n nomine Jesu Nazureni surge el divinilatis corporaUter{Col. II, 9). Si adoptio est In
awbula {Acl. iii,C); qiii confcslim s;iiKiUis cxsiliens Christo, non csl omnis plenitudo nohililatis in co;
01 ambulans laudabat Deiim. .\ddi(lit quoque idcm qnia adoptio dc quadam extranoa porsona assumi
bcatus aposiolus liiijus noininis excollcniiam, dmn solet iii fllii nonien; ncc quisquam aposlolorum, qii»

a Judx'is piohihili siint apostoli in oo noininc sunl lumina et doctores lotius mufidi, Jesu noniini
prjidicaic, diccns : iVci; eiiim est atiud uomen sub adoplionem addcre voluit. Nempe inter adoptivos ei

ccclo datum Iwminibus, inquo oportcut nos satvos (ieri proprios filios bealus .\ugustinus in dispuiallonc
(.lcf. IV, 12). quam iKihiiit cum Fcliciano qnodam AfIjn;E s€CI.t

H. lloDC cadem Deo iniscrante mihi cst causa con- defcnsore discrevit, ita dicens « : i Filiorum nam-
Ira tc scriliondi, et tuas destruendi iiiUdclitates, o qiieadoplivi aliisunt, naturales alii. Ili quia ge-
Pator Elipando, qua; fuit bcato Jo;imii evangclisla; niti ab iiiilio, filii scinpcr ac proprii sant: ilii primo
sanctum causa scribciidi Evangcliiiin, nt sanclarum alieiii, post Clii, cum pcr adoptionem in familiam
Scripturarum auctoritate et catholic;c fidei verilale videntur adscisci. » Quanilo homo Christus ox Vir-
Jesum Cliristum vcrum esse Filium Dci,
oslendaii), gine natus alicnus fuit Dco Paire [Palri], ut ex alieno

g77 '""1 solum in ca naluia qu;B ieternalitcr cx quodam pcr adoplionem adscisceretnr in fllii nomen.
Dco Palre genita csl, vcrum ciiain et ox ea [1'ortc, Nonne in ipso coiiccplu, operanle sanclo Spiritu,
iii ca] qus lemporaliter ox niairc Yirgiiie facia csi cx beala- Virgine Dcus verus, ct Dci Filiiis verus
i;e unus Jcsus Filius Dei Christus dividalur in conccpius esi, ci tcmpore opporiuno natus? .4t si

^ S. Acg. potius Vigilius Tapsen^ii lil.T. Jc Uiii!;'.tc Trinilaii^, c;ip. 0, tom. VI!1 Opcr. S. .\ug. Append.
 245 DOGMATICA. — ADV. ELIPANDIM LIBIU lY. — LIB. I. ifr
nonqiiani aJieniis, nuiuiuam igiliir adoplivns :

'
qiiia, A nomina mcx imposuisti personae, qiioruin ima|iii«a
ulbeatns Augastinus ait, e\ aliciio quodam adopli et poiestatfs iii fiviUile siia Dorainus Deus olim ad
vtts solet eflici. Rcstat ergo ut slalim fierel Chri- nihiluin reilegit» non mcinorans quid de Uiissimili-
sttis proprius Filiiis Dei ab ipso conceptu , quia busPsalnnslacaneret, dicens: Yenenum aspidmisub
iiunftiiam aliemis furt. Niinqiiam vero alieiins, labiis eoriim, qnorv.n os maiediclime et amnriludins
quia nunqiiatn vetlis homo fuit : licet in erroi-c ptciium est {l\al. xiii, 3). El iitsa Ycrilas in ET;in-
vcslro, coiitra fideni eatholicam dicalur Christiit gelio Jiid,i'is improporans ppo liejKf.iiiis suis raalc-
bomo vctiis. (licta eoriini, ait: Progenict vipefarum, quomodo pg-
IV. Nam beat>is iIie.roiijmBS ait in Iractatn Ept- leslis bona lu/jui, crnn sitis mali? Ex (ibundimlia eninn
slolse ad Epbcsios: « QuiJ cniin in homioe, qui a eordis oa loqmtur. El ileruin: Bamis komodt iieno
Salvalore nostro assumpiiw esi noii novuni fuit ? Ihesmno coidis aui proferl bona, el malh.i Iwmo de
Cunceplns, nativilas, pjrtiis, iiifantiu,(loetrina, viia, malo ihesmuo cordis sui profirl mula {Malth. \u, 54,
virtutes: ei ad extrcniiim criii et passi«, spolian« 5&). Sirailc |L.f!;., Si mala] esl mitledictio, utiqiie
in ea priaci|>atus el contrarins fortitudines oslenioi e\ maK cordi» ihosauro proccssit. Omniiio niala est
habens: resurreclio qiioqiic et asceiisio in coclnna. inalcdictio, prolnLiente eani Aiwslolic Vw/id' , ait,

Hic ergo verecrealusesl in justllia et sanctitaicTcri- B maUdicere (llom. xii, U). Igiiur qiii uuiledicil, ex
Ulis,quia Dcus veru», Dei verel A/.. verijFilius fiiil. inali cwdis thesauro maledidionein profert. !>I b)9
et lota in iHo leligio alqiie juslilia Dei veritale coin- errare .Tsliinares, noni.e aposlolico pr.eceplo nie cor-
plela cst. » Videlis quain fiducialiter iste pnecipuus rigeie debuisses in spirilii mansueuidinis, coiiside-
in Ecclcsia Dei doctor Clirisiiini pr;edic;nit, sempcr ransle ipsuni, nc cl tu teiiloris? .Mtcr allfriui ottcra
uuvuin homineui, veruni<iiie Deuin, veieque Dci Fi- portnte, et sic adiniplebitia legem Clnisti [Gat. vi, 2).
lium crealum esse, .itqHe in eo oninem jiisliliani in Facileestenim ex verbis beati Jacobi apostoli, unde
Dei verilale complctam essc allirniat. Ihec uiia scn- sit sapientia tua, agnoscere; ubi de nuiiisiicludine ve-
leniia, si fuliicialiter legatur etvcraciter intelligalur, i.-u sapieiili;c, et de amariludine iiuiii.e artiniiLilionis

pessim.is vestri erroris cvacuatasserlioncs: dum \os dispiilavil; ;»it euini: Qiiodsi ielum amarum habttis,.
dicUis Cliristum vcterem homineni, nuncupativuni cl conlentioiics in cordibns vcstris, nolile gluriari et
DeuiM, adoplivum filium. Iste vero nobilissimus do- mendaces es$e adrersus veritalem {Jac. iii, M). Non
flor Salvalorein iioslrum novuni hominem, veriim cst isla s:i|Hi:nlia dcbursum (lcsceiidcns, scd lerieiia,
Deum,el vercDci Filiuni, absijueulla dubielate crea- aiiimalis, di.iliolica. Lbi enim zelus ct conlciitio, ibi

tuiii testalur. inconstHMi» omneopus pravum. Qua: autcm desuf-

el

V. Ecce qiiitbm fervor testificanda; verilalis me ^' jKin esl supientia,primumqmdem pudka esl, deiv.de
rapuit ab ordinc responsionis. Sed incipiainus a iiio pacifica, inodcsla, suudibiiis, bonis consenticns, plcna
[Forle, aiitc] scntciiiias tui Uisculerc libelli : et iii- iiiiscricordia et fructibus bonis {Ibid., lU, 17).
lclligant qui lcgaiit, pi;e exhorlalionis charitatisqiie VII. Ego ramiini oIiv;c colunibino ore ferens, vul-
calamo, o Palcr Elipandc, conscriplos ad tuam re- nus tui cordis nicderi optans: » tu e diverso scrpen-
vereiitiani apiccs, vel iinpi;c malcdictionis, quos ve- tiiia lingua iiKiriifcrnm evomuisli vcncnum, prom-
iienuso oreprocaciterS78 ">co nominidirigercstu- plior ad inalcditciulimi (inain ad bcnedicenduin. Ego
diii;»li , vel cx qiio spiritu in priina fionie luariiiii cum Nicolao, cui mc coiiiparasli, nuplialcs txdi.s
lilteiarum slalim vcrba dirissimu; inaledicliouis pro- non exstinguo ; scd cum bcato Stcpbano pioloiiiar-
fcrrevoluisses. Ego prorsiis simpliti cbarilale me:e tyre ineiitis intiiitu vidt<o Jesuui slantcm a dexlris
devotionis preces tna: dircxi revcreiili;e, desidcraiis Dei, pro sui noniiiiis nobilitate ctTlaiiiibiis auxiliaii.
senectutem tuani per Cliristum salvari, et ad catho- Fjgo ciim iinpio Datiaiio pra'(I;iii iii:irlyris Vnicenlii
licx pacis concnrdiam revocari, sine qua nihil, iicc non suin pcrsccutor; sed b;cielic;c praviiatis pio
ipsa martyrii gloria, Dco acceplal ilc cssc [Cod. Pu- viriiiin nicarum porlionc, adjuvante Dco , devotiis
ris., nec ipsaiii ...gloriam... acccptabilem essej bea- cxsiiipator. Ego cuin Kufiino bcalum Felicem inar-
lus Paiilus Apostidus prolcslalur : Tii ecoiitra in
^ lyreni noii feci ; scd Fcliccin olim vcstii crroris com-
vcrha ncfaiid;c iiivecliouis prosiliiibli, juxla Salomo- plicein, Dco miser'inte, caiholicuin effcci: perscqiiens
nis veridicam senleiiti:im : In orc siulii arma ct gla- in co illius inipiam dubiUitioncni, qui tcniando Dei
dius (Prov. xxii, 5). Item : Aigue stultum, et oderit Filiuiii dixcrat: Si Filius Vei es, dic ut lapidcs isti
te {Ibid., i\, ~). Uiidc malediclioiicm hcncdiclioiii paiics liant {Matth. iv,"»). El ilcruiii pcr Jiid;cos ipsii
nicjc opposuisli, qnid iii corde liaberLS , qiiis le in tnicc pciidciile ilaiiiavil : .Si liliusDci csl, dc-
toluin spiiilus possiderct osleiidcns. Scd Domiiius, srendat niinc dc cruce, ct crcdiinus ci {ilalth. xwii,
qui illuiiiinat caccos, et sanat conlritos corde, illii- i:2). Niinipiid iiiin pcjor csl vcslra iiicre(lulila.t
miuct tcncliras ignoiantisD lu;c, ct sanct infidcli- qiiam diabidjca diiliicLis? Ille cxplorarc volcns si
latis vulncra in cordc tuo, teqiic pasloieui clliciat Filiiis Dci cssct, qiiciii esiirirc, silire et lassescen;
iwpuli siii, priidciitem, pium, patificum ct ealbo- ceincbat ; vos rcgiiaiitcm in rielis vcrum Dci Filium
licum. iicgare noii limclis, vintentes vostra incrcdiililatu
VI. Quid est, vir fratcr, qiiod tanla hxreticornm dialiolicam iiilidelilatcin. Illum vero Fclirem, quem
' llic et infra passiin alludilur ad epistolam Elip.iiuli ad Aluuinum.
 B. F. ALBIM SliU AIXLI.NI OPEUUM PAKS lU. «*8
2j,
moribnsquc oma- A sensu mea ad vos el pro vobis pieUlis vcrba legera
tu cliarilate summum ,
pudicitm,
liabemus caslris Cbrisli atqiie el jnteiligere vultis. Cerlissime me scilote duas iia-
Uim asseris, iios iii :

cumluis scquacibus illius cxemplo edo- turas, sicut supcrius dixi , unam personani eonfi-
el
ulinam eltii
ipso pr.-o- leri in Cbiisto. Firnnter namquc absque omni dulii-
cUis, ad verac fidci coguilioncm pervenias,
et pro- credendum et pracdicandmn euradcm
slantc, qucm nos pnEdicamus verum Deuin talione est ,

prium Dei Filium. esse qui natus est ex Yirgine, Deum verum in dua-

\ni. Dids: s Fatuus fatua loquitur. i Nunquid bus naturis, el verum Filiiim Dei : ita ut unas sit

falua loqullur, qui veriialem prxdicat, et iion ille nia- Cliristus, et unus Deus, et uniis Dci Filius, et uru»

gis fatuus est, qiii cst falsilatis asserlor? Ponis

quo- rex , et unus lotius inundi Salvator, divinitale con-

qiie 879 scntontiam Aposloli : Animalis homo uon substantialis Patri, bumanilale consnbsUinlialis iiia-

percipit ea qn(r Spirilus sunt Dei(JCor. ii, 14),volens tri, ut sit idem verus Deus ct verus homo in uiiit.tte

me animalem intcUigero, et lespiiilalera. Yideal qui pcrsona-, quem vos sine dubio cuin Nestorio in duos

legat lilteras nosiias, cui iiostrum ha!C sentenlia ma- dividitis filios, ct in duas peisonas, per proprietateiii
gis conveniat, an milii, qui evangclicis apostolicis- et adoptionem. Noji igitur idem magister vester
que, necnon et palernis roboratus testiinoniis Cliri- Ncstorius invenitur duas personas palam in Chrislo

stum pncdico vcrum Deum, et vcrum Dci Filium; " profitcri, quantum ad nos lilierc illius pervenire po-
aul forte tibi, qui Ilispanico errorc depravatus con- luerunl : sed omnia qiis duabus neccsse esl inesse

tra fidem catliolicam eanina rabie latrare non times, pcrsonis, proferre dc Christo reperitur, adopioniin

rcuuciis in Chiisto veram lilietatis noliilitaicm, sed sicut et vos humauitali adscribens, et divinitati pro-

exlraiicam nominetenus tantum in illo esse gcncro- piietatera Clii designans.

sitatciu arfirmans: qui adjuralus aponliCce Juda-o- X. Tu vero, frater Elipande.homo aninialis, anf-
rum per nomen sunirai Dei, an Filius Dei ess?t, re- malium more generationem Filii Dei inteHigens, mi-
spondit plane: Ego siim. Qui et c.tco iiluminato iius le ipsuin coiisiderans, an totus anima et corporc

inlerroganii quis essot Filius Dei, et crcderet in sis proprius lilius patris lui et matris luai, dum cer-

eum, dixH: Et vidisti eum, el qui loqnilur tccum, tumcsl, solam carnera ex conjunctione parenlum
ipseest {Jonn.ix,Zl). Quid illc jam illuminatiis vi- luorum procrealam esse, anim:c vero crcaluram e\
dit? Absque dubitatione liumanitalis naturam, non nibilo Dei polentia coiiditam, et coagulationem car-

(livinitalis substanliam, qua; carnalibus videri ocu- nis in utero matris conjiiiictam viviQcatrice potentia,

U» non polcst. Duo dixit ei.Domiiius: Et vidisli eum, ul vivum Dascereluranimalrationale alque morlale:

et qni loquiiitr lecum ; quM propiie ad humanara in- - ei quod in omni horoine fieri possc cernis , iu Dei

leUigunturpertinere naUirain: el lanien, quae videri Filio fieri operante sanclo Spiritu confileri dubiias;
potuil et audiri loqiicns, camJcni iialuram Filium iit Deus omnipolens, qui omnia facit qna- vult in

Dei esse faiebaiur. Dicis qiioqiie ex versiculo Psal- ccelo et in tcna, lioc solum, te nolenle, non potnis-
migrapbi, me del'eusorem et iiiimicum esse. Forle set, ul Filius sibi propriits 880 ^"^ virginali utero

notcns verum dc mc protulisii tesiimoiiium. Faleor nasceretur. Aul le ipsuni nega proprium filioiu pa-
siquidem me derensorcm csse fidei calholic», et ini- rcntibiis tuis nisi sola carne, airt sr lioc tihi absur-

nircuni essc inimicorum Clirisli, qiii honorcm divi- dum vidcatur, confilearis necessc csl in Filio Dei

iiitatis ct nobilitatem dignitatis illi adimere conten- banc proprietalem fieri posse (licet aJierhis natnia
dunt, qucm paganus cenlurio nion cornens, terri- sit c-cterna divinilas, alterius ex tempore facta liu-

tuselementonim mutaiione, veruin Dci Filiiim con- maiiiUis) quam in te ipso fore, Jrao el in oinni lioi!:ine

fessus est diccns: Yere Dci Filius eriit homo iste negare non vis.

(3/a((/i. xxvii, .'»4; il/arc. iii, II, li). Iino dialioLcx XI. Me igitur recordari jubes Dominuni disissc :

potestatcs, sicut in Evaugelio legitiir, de obsessis Lala el spatiosa tia est, quce ducit ad niortem , et

clamantcs corporihus, Cliiisium Dei Filiuni confess;c multi sunt, qui inlrant per eam. Quam arcia et av-
sunt. Nec hoc dico, qiiod illoriini testimonio iodi-
D gusta via esl, (/iur ducit ad vilarti, et pauci suui qni
geam , liabens tesles toiius Scriplur?e sanelae pagi- inveniunt eam {Matih. vii, 15, U) '. Recordarc ci lu
iias ; sed ad conluiioiicm iiiftdelitalis vestr.ie illorum Prophctam dixisse : Pascenlur uijni in laliludine
vobis pnefero (idem, qui soli ita perversi estis iii (0«e<i' IV, 16). Et Psalinistam de polcnlia cjus, de
fide, iit diabolica vobis digne prneferatur confcssio. quo nobis sermo esl , mullo aiiie prxcecinisse : Et
Quod vero me asseris Iiumanitatcm veram in
IX. doininabitur a mari usque ad mare , et a flamiHibut
Chrislo iiegarc, omnino falsum est nec in omni ; usque ad terminos orbis terrce {Psal. lxxi, 8). Ipsum-
litterarum mearum scrie me lioc dicere vel credi- que cum triumplio gloiiae astendentem in ccelos
disse probare potcris. Sed in eo, absque ulla dubie- maiidatuin deJisse Apostolis suis, ol docerent onincs
tale vel serupulo, duas conliteor naiuras pcrfectas gentes, dicens : Jic, doccie omnes ijenies {Mattli.

cl integras, divinilatis scilicet atque humanitatis in xwiii, 19). Olim in Judxa uotus taulumiuodo Deus
una persima el in uno Filii Dei nominc : sicut in {Psal. Lxxv, 2), nunc vero omnibus geniibus voi
epislola quam cliaritalis ofticio ei salutis lux desi- uiia est Cbrislus, quem vos inlra Pyreua,'Os saltiis
derio catholico cahmo rcverenliae vcstrre cxarare non regnasse, sed captivum laiiiasse xstimatis
curavimus, perspicue intelligcrc potestis, si sobrio XII. Aliud quoque de Evangelio profcrs lestimo-
 ; .

2:a DOGMATICA. — ADV. ELIPANDLM LIDIU lY. Llli. L 250

iiidiii , ubi ipsa Vcrilas de coinnniuionc cbarilatis A esl iii noslris , sicut totus cst in suis
pnetcr deli- ,

sanclorum ait Ubi sunl duo rel tres congregati in cluin?» Ijlinam raeiius inlellexissessanclorum
:
vertia
nomine meo, ibi sum in medio eoium (Matlli. xviii, doclorum Tolus in noslris, id cst, lolus
!
Filius lio-
20). El credis hoc de Felice tanlum suisqiic compli- minis; et totus in siiis, id esl, totus Kilius Dei, in

cilnis diclum esse, qualis olim idem Fclix fuit , dum

ulraque [Cod. Paris., in utroqnc] plenus ct perfectus.
vcstri enoris catcuis vobiscnm colligalus fuit: nunc Tu vero par;ifulariier vis cum esse Filium
Doi
vero Deo roiserante rationabili disputalione convi- partiin vere, el partiin iioniiiiaiive.
Hoc velini ggl
ctus, et absoluius ab errore vestro, et in cailiolicae respondcas nilbi , si totus cst
uiiaque natui.i in

pacis uuanimilatem reducius. El quem vos habuislis Chrislus verc et proprie beatissimx
Virginis Filins .'

quasi scutum pcrfidis veslrs, nunc Ecclesia ciira Aut si vere Deum genuit s.incla virgo Maria
, sicui
labcl sagiiuim polcntem et acutain cum carbonibus omnes Kitholici Dei eain gcniiricem credunt
et coii-
Vos vero in quibus re-
dcsolatoriis (Psal. cxix, i). filentur? El ulrum
:cternus Dei Filiiis vere sil heata;
frigescit cbarilas, congregamini in nomine adoptivi Virginis Filius, aut adoptive? Si adoptive
dicis, ne-
Clii, in noniinc captivi servi, in nomiiie nuncnpalivi quaquam vere fuit Dei genitrix sanctissnia vii-o
Dei nos cougregainur
: nomine unigeniii Filii Dei Maria. Sivero c.itliolico oie vcre eam Dei
in genitriccin
Salvatoris mundi, in nomine Cliristi Domini, quem B confiteri vis, quid restat iiisi ut ea veiitate toius sit
angelns pastoribus natuiu pru;dicavit, dicens Nalus in duabus natuiis Christus vere Dei
Filius, qua esl :

ut vobis liodie Salvaior, qui esl Christus Dominus in induabusnaturisvercbeatissiuiaiVirgihisFilius? Alsi

dvitaie David (Luc. ii, 11). Vos fleclite gcnua iii no- luimanilas ejus adopiiva est Deo Patri, conscqueiis

iniiie adoptivi ; iios Qeclimus genua cum angelis et essevidetur, ut divinitas ailoptiva sit uiatii Virgini.
arcbangelis, cum omni inilitia coelesti, in nomiiie Quodquam impiunisitditere, nullus lideliuniignoi-ai.
Jcsu, de quo dictum est : Et adorenl eum omnes an- XIV. Flagitas me lesles dare, « quod nulla sit
gtli Dei(Hebr.i,Q). adoptio in cameChristi; > qnod tcnipore opportuno,

Mll. Pervenisli tandcm ad promissionem Dei, qux sanclo Spirilu caibolicos pectori nostro inspiianic
dicta esl ad David : Cuni dormieris, inquit Deus, cum sensus, faciurus siim, abuiidanierque in aliis litterulis
patribus tuis, tuscitabo de lumbis tuis qui sedeat super nostris «, quas contia errorem vcstruni edidi
, ine
thronum hrael. Ego ero eiin Patrem, et ipse milii erii fecisse inteliigit, qui nostras paginulas legcre
noii
»«Ft/ium(// /iej. vii,l2, 14). Pater Elipaiide, ubi contemiiit. De co veio, quod posUilas tcsiiiiioiiium

perdidisti oculos tuos? (iuare posuisli leslimonium tibi dari, < quod iion sit vera humanilas In Cliiisto: •

conlratefortissimura? Forteproplersaccrdotii digni- hujus rei testimonia noii daho; quia catholicus
libi

tatem cum Caipha ignoransverilatem protulisti. Pa- '^ sum , in catbolica natos ct natritus Ecclesia sed :

tcrna proinissio cst, ct paterna testificatio, sicut lu dabo tibi testes litterarum mcaruin scries, si legeie
ipse dixisti : Ero ci in Putrem,et ipse erit milii in Fi- digneris, veram diviuitaieiu et veram huuianiiateni
tium. Mhil his verbis adopiionis in paierna repuriiur confitcntes in Chrisio Dco. Et miror cur niihi obji-
prooiissione. Multuin cst inter ero, et dicor. Verum ccre velis quod nunquam me dicerc legisii. Hortaiis
pcr sc est absque iilla iinaginationc ; adoptivus dicitur me Ariuin non essc, qui muUoruni sua perversitate
non a veritaie, sed ab imagiiiatione volcntis aniini. maculavii corda, ut recic non credcrent. Ego, gloiia
Nullnm inlerest iiitcr vestra mendacia et Dei pro- Deo Jesu, uuiiquain in baralhriini Arii delapsus suui
tnissa. Ipsc di:fit : Erit milti Fitius ; vos dicitis, sed tu vel Arius csse probabcris, vel tuara dumnaic
nunciipatiir lantuin, sed non est propric. Propbctiam scmentiain cogeris; qui asseris Filiuin Dei unicuni,
quoque lsai;e de Cbristo in incdiuni deduxisli, ubi unigeiiilum, uiiiusque procul dubio persona-, adopii-

ait : Itadix Jesee, qui stat in signum populorum, vuiu esse. Nunquid noii lu in eadem persoiia adoptiu-
ipsum gentes deprecabuntur, et erit sepnlcrum ejus nera essc aUinnas, quam .Arius olini dctestabili im-
gloriotuin (Isai. xi, 10). Quibus populis slal in si- pietate adoptivam csse asseruit ? Aut si nanc blas-
gnuni, et qu^e geiites cum deprecal.uiitiir, si iii sola
u pheiniam declinare niicris, mox incidis iii laqiieuiii

Hi^spania perpauci iniisitaioies eiini cailiolice dipic- Nestorii, in duas Cbrisliim diviileiis persoiias, un:iiii

caiitur? Q'ii cerlis^inie iiulliiis aceipit picecs, iiisi propriain, et altcraiii adupiivam. Nain Ncstorius pa-
in cliaritale tathuliea; paeis proferaiitur; sed et sc- lam duas non noiiiinavit persoiias in Chrisio, omiiia

pulcrum illiiis , queiii vos ignobilem dicitis ,

glorio- lamcn, qiia; (liiahiis inesbe |>crsoiiis necessc csi pravn
suin esse Propheia pr.cdixit. Si sepulcrura gloriosum sensu, id esl, proprielaleoi el adoplioneiii Filii allir-

csl, quanto uiagis gloriosus est, qui iii sepulcro dor- niavit in Chrislo. In ejiis vero siiie duliio lilleris

uiivit, cx eiijus pcrsona Proplieta olim reciiiit ; Ego adoplioiiis iiouKMi de Chrisio iiivcnitiir : verlia veiu

itortnivi el somnum ca-pi, et resurrexi (Psal. iii, G) ? siint ejusdeni iNestorii jtost ubseiiros seiisiis el cali-

Adjungis nainipic Patrum c.iiholirain senteiiliani : giiiosnb seiileiilias ol iii:pias infidelitalrs liujiisinudi

< Tulus in suis, et totus in imsiris, i addeiis cx tuo de huiiianitate Christi. Ait eiiim >' : < Uiide el Iit

scnsu : < Quarc uon dicatur adoptivus, qiii ita lotus sccunduin bcalum Paiiluni dicimur tilii , sed M>lu:t

* In libris vii advcrsiis Felircni ; vel poliiis in li- • .^csloriiis npiid A;:ob.ii(liiiii libr. < (inlr.i l'elirciii

bcUo ad uiuiiachos Goihix iiiisso. c.tp. 7. l'nde inleger le\lu> ila reslituilur : « luiv ,
 ,

2.M B. F. ALhm SEU AIXLINl OPERLM PAllS HL

lir.rcipuum liabens boc, (juod... Vcrbi eopu.lalioiien> A f-lifisli, qni ex diveriis cbrisliani imperii parlibus

aduplioneai participaus. > coirtcneraiit, aelerno anaibcraalc damnala : mo et

XV. ViJeUi, vjii fr;iues, videlc pcricuJtiin ve- a litalie n)ciiiori;e Arfriano papa, qoi luuc lcmporis

Klrum , cl laiidein alt(inaiiilo resipisf i>e a'i erron^ saiiclx Koman* Kccksia; aposlolic« aucl^iritate

iitnjclitilis, devilLml''s docirinain doilitalis ric U«'- rcicral scdcm, l'iiu<liais cxlcriiiinala : doticc idcni

deiiiplore nosiro. Ant si ex cailioliea siuicioTum Fcliv iiif. lii Ucr ad vcslras refiigicus parUj* sopUos

1'alruin priKdicaiioiie iion vultis vel ei Ncslcirii iiiliikdilalis ciiieres, vobis ei.liorlaiUilius, rcsuscilare
,

iiupia i;icrcdulll;ilc cl jnsla dinnnaiitFoe T*strniii iiJUodil. Ciii ci;o in lias advcniciis parlcs cbarilalis
,

corrigile senli-n'iaiii , caiu lein ad'i|iliiiiH'in ii» Iui- cilumo cpivtiilain evliioutoiiaiii , iil sc calliolicae

manitale Clirisli alUiinanlib [Qod. l'ivis., .illiriiian- >uii^i rci miiuii, iliiigcrc ciiravi. Cui iJi4' non cpi-
les] , sicnt iii illins verbis aiidirc piHi.^^lis , (|naiii bliil.iii iiic^italf, sed libtflli pudixiLilc lesiKMidere

vestra perliiiai ijiioiantiA iinirnmre nitiiur. liis- Hiiu> c-j, ttiijiic iii eo (niiiics inMlidia; veslrx Coveas

ferdai cmm [Forte, eum\ homimu:, «licit Pmpheii, iii.iviujc 3p..Tuit, assereiis Cliii-,;iiin cl ^clcrem lio-

mayistrum ct discipulum dtKeiilem lalia iMiihuit. ii, iiiiiifm t-^se, el muiciif»;tlivnui lk'iini, el adoplixtim

M). Scd el angelus Doniini ribral gladinm Miidicl.i' liliiini, el secuiida inditrnisse rej;ciit;ialii(ne, cl alia

super caput vcslruin, ut diviJat vos, si mis di»idili» " iiliiiiina e»t!e>"i;tslic:e doctriive iiicoiiveniciitia. Cui
Cliristir.n iii proprium liliuin cl a(lo|iliviini , par- iilo, llo ejus scplciii nosli;e dcvotioiiis libellis respon-

temqne vestri ponal cuni li\pociili>, nlii cril flciiis (litHUs, (iiiiiies >eslije piaviuils cNacuaiis diicliinas.
et stridor denliiim. El lu, vciicrandc Paler Elipandi', (Jiii c1i.uii iKis(i;e ikviili^iiiis siTiiiliies lccli suiil el

cavelo ne jiiBiores ivlaii tu.e iiisiiUcnt ci diont |iioI>ali iii iM;>'sciilia dfHiiHi r-Kis el sa(X'rdoluin

fum D;iiiielc : Inrclciatc (lieium tniiio;um,miiit Hf:- Cbri-^li. J^ed el iiUiii lclix jiiho pi.cfali i;loriosi

nerunt iieccnta Iiki, ffUir o/iinidjiis yriu.f {Dan. \iii, jjnnripis lrices,into sccjitifio advotatus voliiiitaiie

r>2), siibverteiis vi;is innoiciuiiini, iinii rci 1c pi.c- vciiiiiis :id Aipiis l';c,iliiini , ibii|iie iii pi;(scii(ia

dieans dc SaUMtoro inundi. Oilo^^cnanimi le aniJi- (loiiiiii rc^jis cl "pliiiiiiluni illiiis sivc sacerdolum Dei
vimusesse in epislola,(iiiampr.cfaloFelieidire.\ii.li». r.Uioiiabililer audilus, cl vcnicilcr c^nviclus, atque
.Audi Ciirislnni cl:ini;inteiu liLi : AJJiuc modicuHt lu- Dco daiis ^'loriaiii , vciaiiiijue riiiifessiis lidcii , iii

men in tc esl, cunc, dum luctin liiibcns, nc lciichir p.iitiii ( ;illiiilii;e iiu.iiiiniiUtlis icveisus cst cuiii suis

le comprchendiiiil : (jHij ijiii ambuliil iii tciicbiis, iHSiit (iiM-ipiilis, (pii ilii liiiic teiiipoiis er;inl piasentes:
ijtto vudit. Di:m luccm habcns, cicdc in hicem, iit cujiis le ciiiii luis (lis( ipnlis, vc.iicrande i'alfr, lui-

lilius sis lucis {Joan. xii, 5S, 30). Quiilqitid iii epislola iiiili';ili'iii seclari bUv.deo.

8S2 '"•'* '1'^ lciiebroso cordis tui S'.'nsu prodiixisli, Wli. Aj;giei(a liip-iiiu cinn oviiiiH tibi cominissis

toluiii cx iiialediclioiiis vel falsilalis fcUe derivaluni iii ovitr Clii isliiiii.b (liatilalis, |irr cuiu ipii ail : Lgu
csse dignoscilur. Scd forlc ignoraiis vcritatem, fal- sum naliiitn, yer ine si quis inliiivtrit, suUubilnr, et

bilatem proliilisti. Disce prius, ct postea dofo, ne iiiificdiclur tl cyrcdiclur {Juun. X, !>). Pra;vidcBduni
niagislcr efliciaris crroris. Melior est liuiuililas di- c..-t tilii c;iiit:i sollii iluiliiic, ne sis cx eiHuiii nimjcro,

seendi ,
qiiaiii teineril;is docciidi. Aoli iii sciciitia dc (|iiil>iis ip>:i Vcril.is in codein siibjiiii.vit loco :

lua exlolli. Scicnliu injhil , chniitas (cdilical [l Cor. Oniiu'., i.iipiiiiis, ijuiiUiuot ccncrunl, [ures sunt et
VIII, 1). Et qni sc cxaltiit, huiniliabilur,cl qui sc hu- talroiies {Il)i4., 8) ; i|ui vcnorunl, ait, non qui inissi

iniliat, c.rnltiibilur {iliillh. xxiii, 12). suiit. I'l .^postoliis ; QHoinodo ftriidicabunl, nisi mil-
X\(. .\dinoiies nie noii pio, ut \idetur, aiiiiuo , tuiitur {Itoiii. \, l."i) ? yiiis tc, o 1'ater Elipaiidc, misit
sed sevcra iineclioiiis casligalioue, gloriosuHi rcyciii ]ir;ciliiaie adoplionctii in Clirislo Dci Filio? Ergo si

Caroluiii iion corrumpcre. Noii t^o illuni coniiin- nullo niittciite per te vciiisti et pra;dicasti, fur el la-

pcfe veni iu Fr:inciam, qui corruiupi nou potcst, lio couvinccris cssc. Fur noii veiiit, nisi ut furetur,

seJ adjuvare in fide catbolici, in iiua ille a!i ineuntc miiclcl cl pcrdat. Cavcanl discipiili tiii, ne per lc oc-
;ctate nutritus fuit , cl optiiiic a Cliiislianissiiuis _ Lid;iitliir ct peieaiit. Mdiiis csl illis ociiluni erucre
parcnitil.us et nuigistiis c^iiliolicis cdocUis. liiipos- sibi dextruin, quaiu iulegro corpore initti in guben-
sibilc esl enim. iit corrniupalur a quoiiuain, quia nani ii;iiis. Ca-cus si c.ccuiu ducit, cailunl ambo in
catholicus cst in fide , rcx iu polesiatc ,
ponlifex fovoam (Matlh. xv, li). Audi eliaiu bcaluiii .\poslo-

in prsedicalione, judex in ;cquiiale, pliilosopbns iii lum iiiter Moysem ct Cbrislum discernentcni, quos
Ii!ier;ilibus sludiis , inclyliis in nioiibus , ct omui tu similes asscris, ubi cxcelleiitiani niajcslalis Cbrisli

Iioncstalc pnccipuus. .\ntequam cgo, eodein sapien- pr;etulil famuk) suo Moysi. iluyses autem , inqiiit

tissiuio regc Carolo jubcnte, venisscin in Franciam, tanquuin famulus fidcHs [uit in tola domo sua,Christu$
ha;c eadein vcsiri crroris secla , eodein glorioso aulcin laiiquam jilius in doino sua {llibr. iii, .'>, C) :

jirincipe pr.csidcnle, pr;i'sciiic Fclicc, qiiciii niuUimi Moyscii fuiiiiilum itoininuns , et Cbrisliiin Filiuro.

laudare solcs , vesir.c partis tuiie teuipoi is dcfcn •

QuauUim e*t iiilcr famuluiit italiisfiiinilijs ct liliuni,

sorc, veiitilala cst iii celcbcrrimo loco, qiii diciiur tantum csl iitler Moyseii ctCbrisliiiii. .Niiiiquam eiiini
•
Ilaiginis-Buig, cl syiioJali aucloiitate saceidoium de Moysc idem ,\poslolus, sed ilc Clnisio inquit

i|iK)d ad Dei \erbi ciip'ihilioncin ct dominaiioneiu « Vide hanc fpislolam Patiol. t. \CVI, col. 880.
jiariicipatis. »
 :

2o3 DOGMATICA. — ADY. tLfPANDLM LIBRI. IV. — UB. l. 2.Si

EiceMorcalis {acius{t)etlr.vn,^, (\Tmn m pfiii- A Jeroboara rex a tctI Del cirlm receJeiTS narcs sibi

cipio qijoque ejiisJeni Episroiie an^elrs 8g3 1"^'^- fin<it deos, ul perdilns suhjeelum sibi perderetpo-
feri-e non duljitavii : Taiilo eitim metiot, ,iit, nncfrlii p<ii^uin ; de quo malto »itc praedteliim cfA in Cantico

effectus, quanlo differcndus prct iltis noitren hirrcdi- Deiileronoprii : Dere.iqutl Dtttm fuclorem suiim, et

tavil. Cui enim dixit angctorum atitjuniido : FitiHS fecesxil ii Deo sututari s«o {beul. isxii, IG); sic Itt a

meus es («, cgo hodie genui te ? Et fitrsum : Ego ero vcro Dco ct projnio KHk» Uc\ recedens, nuiiCHpali-

illi in Patrem , et ipsc eril milii in Pilium. El cnm vnin Dcnm ct adoptivum iilitim rctleniptorrm til.i

iterunt introducit primoyeiiilKm in orbein lertcf, dicit liiigi», qiiein non noveruut palres Hoslri. Tii Tero

Et adorent eum omnes angcti Dei (Hi'6r. r, I seq.). Den!» qiii le liberavil, dcveliciiiisti, el oblitiis cs Dei

De ed eniiii dicil : Filius meus es tu, dc (|uO tn sc- rteilemptnris U\i. \h liIjfoici>u liJii Siiac hxc pui^Lila

quenti versiculo adiiidit, sicut lu ipse paulo ante setkk>ii4ia Itv^ilur, queiit iiliruui bcaiiis Uicroiiymus

pfotiilisli : Pete a mc, et dabo tibi gcntes httreditiilcm atijiie LsidorHS inEef apociyphas, iri cj.', duhias li*'.ri-

taam (J'sal. ii, 8). Illi dicit : Fitius mcus es lu, cni pliTras, depiilatuin Cnse idiiipk; tUiliil.tlJmie teslaii-

ait : Pite a me, et dabo tibi gentes. Sed et bcatus tnr i>.
Qi i eliam liltcr iion lcniiiore piophctarimi,

GrcRoriii s doclor cximius, et omnibils Christi Eccle- sed sucerdotiim, 8S4 ^"^ Sinioiie paiiiiticc iiu^ui,

(>ii$ acCeptabilis, inter sanctovum et Christi divini- " regiRinle PfoloiiiaKO Evergctc, coiiscriptu& cst : iiec

(alcm discei hens, in Iiomilia quadam supeT Ezechiclis t.tiiimn piophetias, qiianlum iiioralcs discipliuas el

pfophcte primani parrcm ila ait, dum dc nuncipa- laiides sapienti.e pioferre vtdelttr : ct nieliiis inl<l!igi

fiva sanctoium potestale etpropiia Chrisli divinitiitc potcsl primogcnilus iste, de qiio hi<; di< it, pupnlus

dlspu(avii« : I Unde, inqurt, Paililus apostolus volcns Dei dc ..Efyplo eductus, de quo Ihimimis nA IMiarnj-
riuncup.ilivum Dei nomen ab essentiali discernere, nem Moysi lamiilo siio mandaluni dcdit, diceiis : Ua:c
de Redcmplore noslro locutus est, diccns : Qiwrufn dicit Dominus : Filius mcus primoijenitiis Isrnei.

Patrcs, et ci quibus Christus secundum carnrm, qui Diii libi : Dimitte filium meum piimogcniluin, i:l s<if-

esl sitper umniaDeus benedictus in Sivcuta {l{om.i\,lt). vial mihi, ct noluisli dimittere enm : ccce ergo inler-
yiii enim iiuncupalive dicilurDeus, inler oiuiiia esl; ficiitm filium tnum primoycHitum {F.rod iv, 2*2, 35):
qui veio essi'ntialller Deus, siiper omnia cst. l't crgo eui ad.ei|uatum esse popuhiiii diiarum tiihiiiini noii

osieiidcrel Chrislom natiiraliler Deum , iion hiinc multo .tiite dc captivitate Bahyloiiia! Dei misertcnr-
Deiim taiitummoJo, sed Deum super oinnia Cisc nic- dia dcductum , iste vir, qiii lia;c lnijiis oratioiiis

inora*i( : quta el cleclus quisqiie, sicut prxinisiiniis. verba composuit, voluit, ul arbitror, iiitcHini; nec
u'I in cxcniplo jiistitix pr;erogando positirs dici Dciis „ aliquid dc Chrislo, ut tu novo sciisu asseiis. Iiis ver-
IKitest, sed iiifer oniiiia, quoniaiii nuncupalive Dciis; '
bis prophetasse pulatur.
Christiis an(em Deiis super omiiia, quia naturaliter XIX. D<'ii4ile moie tuo vagando vailis quaprcrc te-
Deus. I Eiiinilem natiiraliterDeuin non dubitavitaHii- slinionia per latitiidiiiein sanctJ! Scrlpiur;*-, qiitd di-
mare,queni doctor gentium.exsanclorum scmine Pa- viniiati Cbrii<ti et qiiid liiiniaiiitati coiiveiiiat. Quasi
truiii scriinduin carnem procreatum,essc testahatiir. aliquis nostruiQ negare videatur vcram iii Christo
XVlII. Duin ture perversitaii defecerunt in proplie- liiimanitateni, vcramque divinitatcm. Et primo poiiis

tis Dei testimonia crrori tno convenicntia, finxisti tihi Dei Filium secnndum diviiiilalem dicerc : Potcsiiilcm
novum quemdani prophetam dixisse : Misercre, Do- hiibco poncndi ahimam ineam, et polc!.latcm habco itc-
minc,ptcbi tuce,superquamiinocatumest nomcnluum, rumsuineiidieam{.loan. x, 18), miiius aliciideiis qiiid

et hracl , qiiem coccqunsti primngenilo tuo {Eccti. bcatiis .\ii^iH,tiiius de liac scMtciiti:i iiitellcxissi'1, ijiii

XXXVI, 11). Addidisti quoque huic scnteiiti;e laleni sic h:ec. verba Domiiti iii hoiniliis cvaiigelicisiiiierpre-
rBterprclationem : « ^-^qualitas, inquis, ista non cst tari voluil : < Qiiis pouit, inquit<=, aniiiiam, ei ileruiu
itt divinitatc, sed in sola hiimanitate, cl in canic sHiiiit aiiimam? Christus, ex enquotj Verbum, an e.v

«doptiva, quam accepit de Virgine. » Ecce falsitas iii eo quod aninia liuiiiaiia ipsa se ponil, el iteriim ips;i

itoniine prophct* ! Ecce perversitas in intcrpreta- se suinil? An ex eo quod caro esl, aiiiiii:iiii ponit, el
lione s-Hilcnli*! El non frustra oporlebat noviim
D iterunt sumit? Tria posui omiiia pcrtractcmiis et
: ,

doetorem, novura sibi invenire prophetam. Sicut hoc eligamus quod conveiiiat reguhc veritatis. Si

« S. Ctft. Ilom. 8 in Ezech. num. 3. (.liinnim (|iiippc prior Sapientin dicilur 3lin:i,
b fLfsitavit plane Alcuiiiiis num. liher Sirac Koliitur Josu iiuiiiiiie jiiisicrlor.
,

Soripliiris satris dclicat acccuseri qiiamvis ipse- ,

iiiet iioiiiiniKHiaiu
Fortassis vern to pcr pnradir,mn non ila iiiiclli-
illiiis iilatiir tesliinoiiiis. In poe-
^eniliiiii, qiiod pi';r'r;Ui diio liliclli Koliiin ob siinilitu-
nl.'lte i|iiideiii, (|iiO'l siih niim. (i (dllo(;a\iiniis ,

lihFum (iineiii (iiiaind;iiii inler .sacriis .Scripturas receiiseaii-

illiim iii c;ilalo(;iiin sncrornm lihioruiu uiia
tiir; seil qiiod trilius prioiilms S.iloiiioiiis libris
cum lihro SapienliK ntulit bis verbis :
liic

jiin.i;antiir oli nialeri.e el si;iileiili:iruiii siiiiililodincm,

Kl Irifl (Minlici Saloiiionre opnsciila roKis.
JiiiiBilur
qiiaiiivis illi cjusdem aiieloris csse noii eeiiseantiir.
liii Sojilii.-B, Jesusiiiiul aliuc lilicllus.
Qiiiilipiiil sil, iioslia (crle iclate <!<' aulhciilia pr.cdi-
Iii altero tamcn suh niiin. eodi^m illos diios libcllos ctoruiii lilM'oriiiii, S;i|iieiili;i- cl Sir.ic siii Eitlcsia-
reli({uis sacris itou nisi per paradigma JHngi usscrit stici, diiliitare ITaiid licet , oli deliiiitioiiein Ecclesl.x-
in his versihils :
cutholir* iri concilio rriJenlino.
Trcs Ssiortioa lihrn» mlriliilis ndklil .niiclnr, '-
S. .^iiH-, tracl. vi vii iii Innii.. iiiiin. 10. II. li.
Uis duf. jiiiiL-iiniiir /)f/ fr(rri((((/ii!a liliri Ubi tc.vllis inilio ila lialnl :
• yoi* p'>ni( ;iiiiiiMin cl
2S5 B. F. ALRINI SLU .\LCUINI OPERUM P.UIS IIL 2:JC

aiiim;iin A Palrls de coelo claraat, meus : lu de lcna claiuas,

enii» dixerhnus qiib Vcrbuin Dci posuil
est nc non tuus. Quse libi salus speranda est si Dei tesli-
suani ct iteruin sumpsit eam, meluendum ,

nobis Ergo moiiio iioii credis? Nec libi adliuc bic locus separa-
suliiiitret prava cogitiitio, et dicatur :

tionis dalur; de uno Filio dixit, unuin oslendii,

[aliquando] aiiima illa scparata est a Verl)o, ci ali-
qujsi dixisset Ncc aliuin quceras iiec hunc non esse
«|uando Verbum illud, ox qiio suscepit illam aniniam, : ;

ciedas. Aut si fiirte libi dubilalio sit, si de liumana

fuit sinc anima. Video ciiim fuissc sine anima Im-
C.lirisli milura lia;c dicla siiit, lege beali Gregorii
inaiia Verbum; sed ciini in principio cral Verliiini,
pra;fati Patris in homiUis Ezecliielis de hac paterna
cl Verbum crai apud Dcum, et Dcus eral Verbum.
Vcrbum voce sciisus, qui pust pluriiiiu hiimaniiaiis Chrisli
Ex quo aulom [.luj., cx quo eiiiiii] c:iro
sacrameiita et piopheticse visionis mysleria , bujus
faclum est, ut habitarct in nobis, et siisceptus cst a
liatcrme vocis cxccllcnliam suliinfert dicens « :
Verbo bonio, iJ est lotus homo, aniraa el caro ;
quid
corpus ab anima
« Vo\ , iiuniit, siiper riruKimeiitum facta est, qus
fecit passio, quid fccit mors, nisi
supcr b:iplizatum Dominiim de coelo sonuit liicens :

separavit, animam vero a Verbo »on scparavil? Si

Tu es Filius meus diteclus, in te complacui {Luc. iii,
eiiiiii niortuus cst Doniinus, imo quia mortuus Du-
22) ; vcl sicut per Evangelistara atium diciliir : Hic
luiiius(moiiuus est onim pro nohis iu cruce), sinc
, .. „ . , „ „,i „...„.. o „.; "
\\ esl FiUusmcus dilectus, inquomilti bene complacuit t
uubio caro ipsius exspiravit aiiimam; adtempus CM- I

_
Matlh. III, 17). Et post pauca : « In solo autem
guum aiiiin:i descruil carncin, et redeunlc anima rc-
silji iiiiigciiiio Uoinino Deo iioslro Jesu Christo com-
surrcxit [^utf., lo-iurrcciuram]. A Vcrbo aulem aiii-
placnit, iiiiia hiinc iiiler homines hoininem creassc
niani separal:im esse nou dico Omnes cniin ho-
lilincs, quaiidi) moriiiiitur, pomiiil aiiiinam ; sed nnii
cum iioii pocnitiiit , in quo peccatum nullum orani-

onines pro Clirislo ponunt. Et ncmo liabet potesla-

iiioJo invenit , siiut de illo per Psalmisiam «licitur :

lem suincre quod posucril. Cbristus auteu

Juruvit Dominus, et non pcenitcbit eum : Tu es saccr-
, ct
dos iu cternum secundum ordinem Melchiscdcch
pru nubis posuit , et quaiido voluit , posuit , ct
(Psal. cix, i). In solo ergo sibi Kedemplore nostro
rjuaiido volnil , siimpsit. Ponere ergo animam mori
complacet Pater, quia in solo non invenit culpara. i
est. Sic Petriis Doiiiiiio dixil : Animam piaptcr le
ponam (Joan. xiii , 37), id cst pro le moriar carne
I:em in cadcra horailia : < Cum vox, inquil, super
,
firmamentura sit, stant animalia ct submittunt alas
[Vox carne deeit apud Aug.]. t Et paulo post : « Quo- ,

modo ChrislBs aniinum posuil? Non enim caro Cliri-

suas, quia sancti quique cum ipsum quoque unige-
nitum fl:igellalum in huc mundo conspiciunt, depo-
stus? ha plaiie caro [Auij., ct caio] Cbristus, et
nuut, si quld dc suis mcritis pr£sumunt. i Certi»-
aniuia Cbristus, ei Verbum Christus : nec tamen
tria bxc Ires Cliristi, sed unus Christus, i et unus
C siuie haiic vocem super bapli^utum Dominum emis-
sam esse isle eximius doetor intellexit. Procul dubio
nnigcnitus Deus et bomo. Nonne tibi, o novus san-
litimunitas bapiizari potuit , non divinitas : eumque
ctarum interprcs Sciipiurarum, prava siibinti^avit
<|ui sinc peccato venit, et flagella pro nostris susti-
cogiialio, quod aiiima Christi sepaiata esset a Verbo,
iiuil pcccatis, unigenitum noininare non tiinuii. Si
duni dicis , secundum divinilatem bic eadem verba
tuiigeuitus est,*nequaquam adopti\u> est.
Duminuin protuiissc? quod valdc metuendum essc
tibi iste pra;cipuus doctor rationabili piclatc admo- XXI. Scimus bcatum Isidoruui dicere deClirisioi' :

iiuit. « Uiiigcnitus io diviiiitale, priuogenilus in huinani-

XX. Siiiiili quoque perversilatc dividere vis Chri- taie : noii tamen legimus eum contradicere quod
stuin iii ca voce, quam Pater in monie sanclo disci- primogeuitus quoque esset in divinitate, et unigcni-
pulis audicnlibus pTOlulil diccns : Ilic est Filitts tus in humaiiitale, ne ipse aliquid conira Sciipturas
meus dileclus, in quo tnihi hene complaeuit : ipsum sauctas altirmare videretur. Uiruinque Domious no-
tiudite (Mailh. xvii, "i)
; quasi lioc de divinitaie lan- sler Jesus Cbristus in utraque naliira fuil, el unigc-
tuiumodo dictuni sit, et iion m:igts de Immaiiitate iiilus, et primogeuitus. Uuigenitus iu divinilate, quia
Sicrgo dc diviiiitate tautummodo hoc prolaium csse .. solus gcniius c\ ingenilo Patre : iteiii iu eadem iia-
Jcstimas, dividcre vis Cbrisliiin, et naiuram divini tnra priinogcnilus, sicut Aposlolus ail : Primogenitut
talis tantiimaiodo csse Filiiim ; (piod quain perver- omnis creatura; (Col. i, 15). Ilem ev malrc Virgino
sum sit, nulliis iguorat catholiciis. 8g5 Super uiiiim primogenitus alquc unigenitus : primogenitus, qiiia
Filium facla esl b.cc vox Palris de ca-lo, et de illo beata Virgo nullumante eum bal)uitFilium; unigeni-
uno Filio diciUir : tlic esl Filius mcus dileclus. Quid- tiis, r ia nulluni post eum genuit Filiuin. Idemquc qiii
quid in Clirislo cst, cl Filii nonicn liahol, |cl] ipsius ex Viij;inc nattis est, unigenitus cst Dei Palris Filius,
Palris tcslimonio, Filius mcus dilcchis dicitur, iion, ui Evangelio ipse Dotniniis dc se ipso dixit
iii : Sic
ut tu asseris, adoptivus. Tria vero in voce patcrna enim Deus mundum,
ditexit ut Fitium suum unigeni-
audita sunl Filius, ct meus, et dilecius dicitur. Et titm darct (Joan.
:
iii, 16). Qui dalus est ad passioncm,
adliuc addidit In qio mihi bcnc comptacuit. Vox
:
unigcnilus dicitur, sicut oliin propbeta Zadmus
Jlerum suniit raiii? Cbrislns cx oo. qnod Vcrbum niain pnnii, pi itcrum sumit ? Tria proposui, clc »
cst, iionit aiilmam, cl siimil c.im iliTiim? An cv co, a S, G.-»g. Ilomil. 8, nuin. 21 0122.
quod aiiiina bumana ol, ipsa s«> ponit, el itcruni ^ S. Isidorus, libr. ii Differcut., diffcr. 3.
ipsasesumit? An cx ro. quo.l taio esl, caio aiii-
2,-7 DOGMATICA. — AbV. ELIP.ANDLM LIBUl IV. — Llli. H. £:;8

pmlixil : Asi)iiieiit ntl tn<', qnem confixciiint : et A Non potcst propriiis es.se el adoptivus. Aut totus cst
plangent eum planctit tjitcsi sii>ier uniijfnitiim ; et do- prnprius, aitt totus est adoptiviis. .Aiil duos filios

libunt cnm , ul ttuteii sulcl in morle jiriinogenili Christtiin csso necessc cst falcaris iii duabus pcrso-
[Xaclt. Mi, 10). Qiioiu propliot.'^ aliiiie cvaiigelisla nis, propiieiaiis ot adopiionis, secuiidum Ncstorii
iiiiigeiiiliiiii noiniiuivcruiit, liunc A|>osloliis duclor impielalem : aut si Christiim uiiuni conscntis, pro-
^eiitiiiiii proj;)rium Filitini abs![iie ilubitalionc noini- prium Filiiim esse in una persoiia cum caibolicis,
iiarc voliiit «liccns : Qiti propiio Filio suo non peper- nccessc cst tibi lottiiii propriiiin coiifitcri Filiuin Dei
cil, ted pro nobis tradidit eii,n oiniiibun (Rom. viii, iii una p.>isiiiia stimiii:c verilatis, quia oninis verilag
52). Daius et traiiilus unum significai. Inigenittis iii eo esl, et niliil imagiiialioiiis, sicut in filiis adop-
dalus est pio mun.li salule, el proprius Filius iradi- tionis solet esse. Naiiira; nosliie assuiiipsii vcriia-

tus ad mortem. Idem unigcniliis, qui el proprius, tcm, non adopiionis nostr^e personam : iioii inulans
iilein passibilis ei impassibilis, idem Deus et homo, naturain humaiiiiaiis no^rx in iiaturam divinitatis

unus Filius el unus Cbrislus iii una persona. » sua?, scd niulavit personain adoptionis nostrx in
Xkll. Dic, dit aiiditor seriiionum Dei, qiii cum personam propiietalis suse , sua non rainucns, sed
Daalam oculos liabes apertos, et noii vides ; cor ra- iiostra augens. Permansit quod erat, diim assumpsit

tionabilc, et non intelligis, qu.i; sit persona Dei Filii B quod non erat. Si propter assuinplionem, adoptivam
ailernaliter ex Deo ratre nati, an propria vel adop- putatis humanitatcm, ut audivimus a Felice, dum in
tiva. Non acstimo ita te a fiile aversum esse, ut au- defeiisionc vcslr» infidclilatis pcrstitit, ergo adopli-
(lcas dicerc adoptivain essc persnnam oeternae naii- vus cst iHiiis persona!, qul humanilatem assuiiipsit.
vilaiis 886 ^'''' ')'*' uoigcniti, ne te totus mundus et est nepos Patris per adoptionem Filii : quod
damiiet cum Ario. Certissime scito, et verissime quam nefaujum sit sestimare, ncmo vestnim, reor,
cretle, quod in illam personam oninino, qtiam habiiit igiiorat. Sed ne prolixitas scrmonis mei fastidium
ante sxcula , assumpsit naturam buroan;iiii Dei Fi- generet legeoti, liic bujus libelli faciamus finem, et
lius, ut essel totiis una persona et propria ct per- rcsumpiis per Dci gratiam viribus , ab alio etordio,
fecta in Filii dignitatc , iiibil adoptionis hab^ns in qux dicenda sunt, liberius incipiamus.
divinitaie vel humanitate, unus Filius unius Patris.

LIBER SECUNDUS

L Olim ilaqiie in populo Dei fuerunt sancli propbe- C tbolica: fiJei sanctanim sententias Scriplurarum
IX, '-n quibuset perquos Spiritus Dei loquebatur. Fuc- avertcrc prcsuinat. Videamus siqnidem, iste novus
runl et pscudoproplielae, qui arreptitio spiritu falsa interpres qualiter prophcticos de Chrislo sermones

vaticinaverunl quorum similitudinem genint raodo

;
inlerpretetur.

novarum magistri sectarum, qui specieni pietatis in- II. Duin miilta cncurril qa:(!rendo, suhilo oflimdit
duiuU.sed virtutem ejus abnegant, scindeutes desu- iu rersiculum psalmi i.xvti, in quo iVophela glo-
perconleitamChristi tunicara,iieccrucifigenlium Dei riani asccnsionis Domini uostri Jesu Christi decan-

FiliuQimorc railit'.im,noruntsortera Cdeiiiiitteresuper tan; dicil : .ifcendrns in altur.i cuptieam duiil eapli-
eam, cujas sit; sei irapia temeritate sacrara Cbristi vilatem (Pial. lxvii, 19). A(Iiiingit quoque e\ suo
corporis unitavcm scbismaiici erroris ungulis discin- sciisu : < Ecce captivus diciiure^so, ct quare non
derc conlendunl, atqiie in eo qiiod auctoreni vitx iii dicatur carne adopiivus? » Cujiis vcrsiculi sensum
duas, proprielalis vitlclicet alque adoptionis, persn- longc aliter saiicti Patres interprctati siint. B(<aliis

nas dividcre voltinl, seipsos a catholica pace. sine Augustjnus iia hunc 8S7 versuin cxpjsuit • :

qiia nibil Deo plai itiim cssc polerit, (lisrumpere ni- I Qiiid est,inqiiit, quod uicit, captiva.:ti cjpticilalem,

tuiitur : noii iiiteli;r;cntcs, nec qii;e legiinl, nec qiue nisi qiiia c i|ilivi , i|ui sub dialtolo teiiebaiitur, abso-

legiinlur If.oi/. /*,i)i.s., neqtie loctinliir; (orle leg., V luli suiitab eo.' > Item bcalus llieroiiyiniis ii
: i As-

ncc qu;c loiiuuiittirl. Quibus raelius cssct juxta beali rcndisti, iiiqiiit, in ca:los, caplivasti iuis, qui cap ivi

Petri principisaposiolonim voccni, viam veritilis non teiiebamur a diabolo. Qui qnondam in Sinai dcsccn-

agnosccre, qiiam post agiiilioncm relrorsiiin con- dens legein pnpulo distribuit, ipse nunc in sanrlo, id
pioditori iiiiiiqiiam aposto- esl, in assiiinplo boniinc, dc ipin angebis .id .Ma-
vcrti. Mclius cssct Ju,la>.

liciim nomen babuisse, quam Dei Filiuiii iinpiis Ju- riam : Quod na$cctur ex te sanctnin, vccabitur Filint

Dei {Luc. cus, qiii in caplivita'c dialioli tciic-

(heonim inanibiis ven.lidisse. Sic piavis do: toribus I, 7>'.>),

s itius csset niinquain lioiioris nomcii, vel scdein do- baiitiir, absolvit, ac post sc lanqiiam captJvos dcdi:-

clorispossidcre in Kcclesia,qiiain prav;c fi.lci dogma- ctos .Ttcrii.c vita; rcstituit. » Cassiodorus dicil :

tiaus seipsos cuin popiilo sibi sulijei to perdidissc. I Jcsiis cniiii Doininus Deiis noster rriicili\ii3 d«-
scendil ad infcros, ct li!,eratas a c.Tjilivilatc di.v!.<ili
1'atet itaqiie noslras vel illorimi legenlibiis littcriilas,

aninias p:"rdu.xit ad calos. Qiicin lu perversa

i|uls nostrnm catholicos saiictorum Patrimi in Scri- »

ptuiis (liviiiis scquiiur scnsus, vel quis a tramile ca- incnie, fratcr Elipaiide, captivum audcs imiiiinarc,

• S. Aii^'. Lii.irrai in Psal. i.wii, v. 19. Ilic veio >>

S. Ilier. Ilreviario in Psalierium.
Alcuiiius s. iisnm inii^is rclcrt qiiain vcrba Aug.
 : :,

2,.;9 B. F. .\LBINl SEU AIXIJIM OPERI.M PARS JH. 2'0

lil»eruin A iuK^lli^i^. •" Cbrisio rrsoius te alUrmaw, dum

Uuiic P&almi»la«x tui tpsiiKs pcjsenx- verj.is
i»'^i'

hemo ^ne ud- diiis, ei et illi? QuKW aJius sil q«i c^ iJeo 1'a.lre gc-
esse icslaiiir. uLi ail : F/iclus uim sicul
niiiisey, »Iius f\ Vifgitte malre facliis eM,
jutonu inler inortuos lU>er{PsaI. lxxxvji,C). llermn-
<;'l iivii

Dais uUJoiivjn flotniiius, Dcvs ui- duiii cvauj;.lisUi dicit : Vt:i*«m caro faclnm cst. ill.i
«uc iu alio psalino :

vcro vcrba Isaix prroiilicl», ti«x' lu :eslijnas il«

liomm libcre cgit (/>ja/.xcin, 1). Et ipso Doniiuus iil

FUius tos, ait, Libcravcrit, lunc vere Cliii.slo csse vaiicinaia , de Cyio io?;<J IVrsanmi
Kvaiigelio •
Si
Qu;ccsl liiieitas iio.sua.bi pravdicta sunt, qui populwu llci Jo K;i! yloiiirt ca-
lilnni eiidt {Joiin.wii, jG).

noslcr caplivus csse pnlatur? Illc si<miA>m )iliviuiu; iu palriaii) rcuiibiJ., non iktCliritilii, ui Ui
lJUi>rali>r
<Juoil cs ciicuiiifiliinljlujij qublwiii i)v<nthcix
pes&iniacat)livilaiccaj)iiyusest, qui crcilit r.Iirisliiin l'.crif.

veilijs /iiiyiiuie iniuUigi potest, ajt 4cfi»iw J-c,

caplivuiu essc, iu lujiis vcsiiraenlis scripluiu vide-
iil>i :

bat A4)Ostolus : Ikx rcgMm,ei Dotimms diimiiiauiium ct liim 636 eo§"ovi&ti tne {Ismiv nv, 5). Quud dc
Mec ipsc A.dam j>rolop!as4u* c;vi>li- (itiri*to yl>sqiie dubio dici ni» pmcst. fliwonyoio
{1 Jim. VI, 15).

*cd UUu- ct iugcnuuSj ut pole ad quoqiie i«srie (H-oUaj-i valet, quoil Oiiaiiijiiaiiis bxc
vus crcalus ;est,

iniagiucui et siuiilitudincm Doi wk anie eaptivus :

piopliieija ad Chii»iuin non pciUiaft. Dicit enjin

crcjcndus est. quam a Uial>olo d<x'epUi8 cbse Uig^- < ^i io iu iioc capiliilo ooii «oUuu L:itiiioruui, sod el

tur. Kl qnoinodo Cbrislus caplivus flici potesl, duuj B CrjBCOnuiu plurinios vobeeieote*^ ^m-i'»»?, teslinwn-

ille ip«c in Evangelio ait : Vcuit priiicejie Imjus iLuxn sejiptum esse dc Domino Chnsk», rium uucir:.

muiiiii, et iu me aou liabet quidquam {ioan. Kiv,3V). DoininiLHi sonat, min ik Cyro. i Atque itcriim post

Si in Clirislo qiiiJquam iiivciiiie iwHi potiiil antiqiiMS paiic» : « Aceinxi te, et non coijnovisti mc. fii <iHlcm

liostis, quod suuiu csset, imde ouu) eapaviim lc«ei.e 90tt .-cognovisti mr, id esl, simiilarra (;oluis/i, non
poluit? Sed ille juagis supetatus et lifialus esl a Doun]. Accinxi ie forliljidhit, iil.cst, niultflfiHii sefl-

GUristo, qiii ci foj-UtiiUijio*« giiam, qu;c [qua] ipsum liuiu feci tc cssc vicloieiw, cl iion cognovisti mixi-

vitcrat, in evangi^ica juirabola osleinlens ait : tHiii lialorem tnum. In quo loco satis mir.iri ncqiico,

foTlis armntui custudil atrivtn suum, in pace sniil oa qii;e stulUtia sit kgeHliiiin, nt Ii;»'C ad Cbrisliim

ifUit fossidel. Si aulcw (.urlior illo suiiervcnicns vice- rrferanl, per qiiem iuundtis ivcnnciliatus csl Dro. i

rit cum , iiniwrsa cjns arma avfcrt , in quibns confi- &i dociissimo Gnecarum Laiinarunique lilleraruiii,

debat, /U sjjolia ejvs ili^ribuit {Lnc. m, 24). Cliri- iino et llebraicarum magislro tlicronymo niiranda

sius vero victor euni gloria triiimphi coclos ascendcus filiillitia vjilebalur, bxc de Clirislo inlrTprelari

saiicloruin aniiiias lougo exsilio captivas, ct a para- quomoilo lii ipse Inam non inlilligis sliilliliam,

(li&i gaudirs extrancas sua forlitudiiie capti.vavii, et q«j ab itiiiig caliholico swi«u multuni discreparc

iti caelesti» regni gamUa secuiu advexil. proleiris ?

Ul. Aliiim quoqiie Psalimgrapbi pi^posuisli vcjiw- IV. Aliam qrnique ejusflcm pi-opbclrc subscculus
ouluiii, qiifin bnjusuiodi |icrstraxisti vcrbis, dti:«us powiisli sfiricirtinTn, qnam cx iiio prrcscriliens sensu,
Ad ipsutn, iiiqui-;, DeiViiium voxfuiris dicit : i^eJc a dixisli : « Ipse qrioipie Dcus Dci "Filiiis sccundum
Hii, et dabo tibi fieiUcs kwreditalcm luam, eJ passes-iio- diviiiitaicm, in qua ipse et Paier uniim sunl, dicit:
nem luam terminos hvra^ {l'nti. ii, 8) el posl p.^kuca : Glm-iam niejtm alleri non dabo i {Isai. xi.ii, 8).

sulijungi^ 4 Non cst idiim (iclere, el darc pcicre

: : Alleruui volens, nt vidco, inlclligi, qiii ba-c dicit;
«ist servi, darc doniini. « Noiiiie oblilus cs iii hoc rt «llerum. de qtin Iiaec dicta sunt : id est, de hu-
loco adoptionis noiucn, dain planc ewn cenlileris maiiitaic Clirisli. 5Ne(|uaqHani hanc senlenliam po-
Dei Filiiiiii, ad qiicn) Ikci: voa patonia facta csl: iieres, nisi cnm ila tibi plai iiisset iiitelligi. Erras,
l*ele ct d(d>o tibi gcnles ? uliqiic t.»!Ciinrtnin luam seii- fi;it<'r Elipande, crras, et m:ili' crras in liuj.is seii-

leiiliam, qui pclit, ipse cst Dei Filiiis. Hie noiens in lenli;c iniorprctalionc, in qua ctiain cl Ariiis ali-

viaio veritaliis pcivcDisti, dc qiia statim eiTabiindtis quando crravii, intetligins diias csse persoiias, id
«Uvcrlisii, el salebi-oso iramile mox in lui eiToris est, ejiis, qui b;cc vcrl.a dixit, cl illiiis, ad qiieiii

fMveani ile.nim coniiisli, arix^plitioqiic spiritii dras rv dicla siint; quasi Dciis Paler i\o Filio dixissei : Glo-
Isaire piopiicia; MiiliMilias tki Cbii^lo inlei|ipel.iri riain nicuin allcri non diibo . voliiil ex co verbn,
otBpisli, ipias Gitliolici liaelatores omiiino de eo qiiod di.vK, alteri, tiWnm minorcm Palre inlelligcie.
vaticinalas «{;>« venuunt , (piili>rs talia verlia antc- Tu vero diim biijus foveam iinpiclatis traiisilire

IHisuihti : I De ijiso, iiiquis, \<y\ Patris ilicit : Eccc coiitendisli, iii voragineiii Neslorii iiieaulo pede cor-
mjO (intc te ibo, et riloriosos terra' liumiliabo. Et ile- riiisli, piitaiis Filiiim Dei li.vc verba ex divinilatis
ruoa : Koce. ciju nnic lc ambutubo, et montcs plaiios subslaiilia pr.er-icere de luinKinil.ilis nalura, qiiam
faciata,^ terns forrem confriiigam, et dabo tibi thc- susciTiii cx beala Virginc. Sc;1 sanctiis Ilieronynms
taiiromccuiioB , irt icins tfiwiixnn Dominus Dcns tuus nobilibsiiiius in Ecclesia Cbrisli iIo<Ior, ulrique
cxfu sum I {'Isinir M.v, i, Sl. SuhjirrK;is qiioqiie liis vcslrum calbolica interprel.uione biijus scnKUJliaR
vcrbit liiam iirtj^iprctutioiuin i Ec«\
: inqiiis, cui veheinenlcr resislrt. Sic cniin jn Haclatu .^jusden»
dicil Valcr : Dem Uius oje sum? Non ei, id est, proptieuc, pcr qucm b.ec verba noslris insouuerunt
Verbo, qui «iil« s\m(la ex Vak geninis-, sed ilh, aiiribus, iiiielligcnda osstimavit : < Eijo Dominus,
ipii in r.iieiu leiimi>i'i:i (!<• Mavio virjtwc bomo factus iflqnit, lioc est nomtit mi^inn, nloriam meam altcri
fsl, dicil. > (Jiirnio !o in lii^ie luis vcibis iliias iwn diibo. N.in es.Mii.lil, iiiquil, Fiiiiiin, nii (iiceuti
 •r,\ nncMATiCA. — ADV. rt.iTANnru I.IBRI IV. — LIB. II. t62
iu Kv:«if;r;'iio : Pnler, ijloiiftca me glotia, qtiem iipud A «or iilc iiiiriiliiii» taHUiuimo.lo di.ero itilWlijsilur,

te kninti, prineifiidiH niun:lus es^ct , ipse respondil: ncr aliqtiMl iJii do »n(omp»r:\liili el irie(r.;liili h»nia-
El iiliirificai-i ct ifloiificabo. Nfjqiift cnim dixit, glo- iiilulib C.lirisli fialivitot«
f po'crfns : si^l iil .\rii im-
riarti jiifai.i» milli dnlto; «jiiod si di\issi<'t, txrlusisset Viaiii de-.iiu.MiH dm triiiani , li;«ic kico ccmprHenli
Fiiiiim; sed, yluriavi ineiim alleii non diibo, piopuv suaniiii serie liWfranini iii^seriiit verLa. Qtiod tero
1«, rui dcdi, fui dalurus siini. i His vcio vcibis de i|u:idain honiiii:i saiicti Aiii.'«6lini doctoris per
Ariani sensus iMipiiHalPin damnavit; et in sequenli- oimii» catliolici rt a(n»lisM«ii sinvsMS, ct act-rrimi
bus HKIK validissiiDO inalleo vestri erroris caput con- coutia h;eieticas pia\i«fl;«; l.ell:il<»ris jv)s«iv(i, di-
irivit. « Ul aulwn, inipiil, scianius, pex haiic sen- reiig : < Soc^indiim ^itininiiituten) dit:il, hmtio adnptfl-
tenliara B«n excludi lilium sed , idula , seiiuentia liis, ciijtis gloriam qMse-rvil, (]ui est ab illo Hnicns
verba teslantur; ct laudcm meain sculpiilibiu : pro n;iUis. » Ou?e verb» de ^liiabHsCliristi nalurii, q»«9i
quo LXX : .Vit iiV(M(ts uiens nimulacris. Ciiiil enim illc sit ailoplatMS, cl imiriis iiat-MS, «im di^issc impii
Cbristus Dei virtus sit, Dt-iqHe Kifieiitia, oinncs iu inlerpretalioiie nHiilraris : ifiiod onHtinA faUiiin essR
6C virlutes continel Palris. » Eiubesce Sidon, d lit ex antoccilentiiiiii ejiii^deiii lot:i iiitellerta verhorum
tttan {hai. xxin, 4). Erubesce, fraler Elipande, dt probari potest. Inlcr iniilta vcro sacrac exiior1:itioni»
canl filii catliolic* erudilionis. Aul merius sancla- ° verba, qtia; de seruione dicentig Domini : Qui a
rum Scripturariim sciitciiti;AS CKpoiie; aul i»otie di- semetipso lociuilur, gloriam propriatn ijuteril [Jenn.
^ituM stiper os luum : quia stiilltis si tacuerit, s;i- vii, 18), bcauis Aiigiistimis coin|«osuit, hxc pise »d-
piOJis seslimari polerit. NoJi ad confnsionein noniiuis monillonis vcrba wibjunxil i : « Qiiid tii hoino, in-
lui foras lerminuiii Hispaiiix lilteras dirigero liias quit, f;icerc dejies;qui qu.indo aliipiid lioni fatis,

k ames Eeclcsi;irum Giiiisti , iiisi forte Felicis, gloriam taam qu:CTi£; qiiando nntem aliqiiid jnali
quondani vestri, uunc aiilein nostri cxeinpl» cilocUis, facis, Dex) calninni;im nieiblaris? .AileTn^c l.lwj., In-

{M£mlcntiani pristini erroris agens, calbolicis lill«ri« tende] tibi, creatura os, agnoscc crealoreni ; seivus

ByUahas infnlelii.Tiis vcstrre dclere velis, iit lc sancla es, ne contenmas Doniiiium adopfatiis cs, sed non ;

Dei Ecclesia iiiaterna' pictalis givmio suseipial, lin- tuis merills. Oirciie jjloiiiim ejiis, a qiio liabes liane

bculque liliiim diarissimum hi cmironlin charitalis, craJiam honm a(lo|iliil<is, cejiis irloiiam qii:rsiril,
queni habuit bwsteni atiocis.^iimnni in drigmate por- qiii csl ah illo iiiiiius n:itiis. • Persjmiie, sicnt tcx-
vcrsilatia. Diiisli : Proximvs iiU Deo etl, qui scit Uis S)>rinoii(»m ojus osleitdil, liomo ndnplnius, dc
ralione Inceie, teipsuia ex h:M; se.nleiilia tua caslijta. qiiolihet hoiiiiiie (lieil de siiis fmnls opnHius g<o-
ut tac«as : ([ikuiuu» ineliu» cst tacere qii;im mwila q riaiite, cl <K' snis iii:ilis Dcimi accnsnmr; mrii io.
loqui, qiiia iiiultoniia reus i-sl sanguinis, qni inuitos Christo, qiii niilla mala fecit, ncc Deiim aociisnre,
a via veiit^ili-s iiveilil. sed potnis liiiHlaie ot ;:'ofific;iro in bop bico leo^itiir,

V. 1^'ltiir iioii siiJiim Kinctae ScriptaraK inviolidiilc ubi ait : Oiii iiinnti tfnirril itlnriiim cjiis, qiii misit
Mcraiaeiituni prava iiilerpretatioiic maeiilare nitcrls, Uliim, liic writr est , cl injnnilia in ilio noii est. De
ver«iiii etia/n h:iiKloriiin (^.ilruiii iiiuitis iii locls ClwiMo voro aMque nHa duliltalionc isto pr.cfiliis

889 calliolicos SCDSUS depravalos [Cod. Paris., de- doclor dixit: Cujus gloriam qutrsiril, qui est ab eo
pravare sa(Tiaj;iiun coniiis) , et ad tiii erroris riicus natns ; quod (»|)limc niwlris fcivtl partlbns,
traliere snflrapiuin ; iii tantanique ipnor.iiiti;!', cali- non vcslr?!' iutidelitnli, qni Deum Chiistiiin nobis
ginem errabundui dcvohvris, ut ca qiia: tnls siiin per i»(lopli(mein adrfqu.ii-e coniendilis. C"i os>' imi-
dubio sensibus coiitrariu t>unt, tuis etiam partilnis ciis n:ilus, inillateniis ailnptlTUS osso polerh. Chri-
aiiliuvarc a.fiiiniaris : atqiie quoeumpie iii loco coca sUis vcro utriiniqiio et Dei Patris, ct bc:il;c virginis
pienli*^ ignor^inlin adoptiiiiilK nonifD invcnire polnil, Mari.T iiiiicus, ct iiiiiii uiilponltiis Dei Filiiis reclo
ad CbrisUiiii peivei^s:^ inlerpretiitionis calaino rc- ( i-eillliir 1^1 pr*!lic;itur, sicut in cpistola Iieali Loo-
fori'e <:oni>rlii, veluli iu diiolxis SBiKHoriini Palrnni iiis pap» leiitiir, qiinni :iil I.coucm Aiii;iij<luiii conlia
subliniiiimquo doctoriini tesllnionils, id est, l'e:iti D Etitychiaice pravihitis doclrinam calbolico el lucu-
Aml rusii cl s;iii(li .Aujrosllni veHils oslendi polesl. lenlo sernioiie scrlptain tllrcxeral. Qiiam rpistolam

yu;ilil iiiipie, ct ;il)eoriim inlellij^eiilia l(mi,'lsslme iii- llils littoris piopinmJiim lolatn qn:i«i liinicii caliyi-

lorpiclaris, (|iiO(| illi catboliCd siylo iu siiis littoris no- noso loco liiferie Milulsli. Al(pio iilinam il;i lo ci'r>-

bis exiiratuin rcliipicriinl .' Ait eiiim beaUis Ainbro- dore oiitendoros, sicnt iii llllns I ealissinii doctoris

Stilft " : < Ipsft usii iioslni c*! ailoptiviis, ct pritpriii»; litloris lo legorc agiioviniiis. Diclt cnlni illc doclor
Filius.i f,)'itid l«<;i imliH liss;i<i,i li'iiieril:is ile Clnislo e\lniiiis iii'.er ali:i in earlon) cplslola, qiix> dc tliia-

dictuiii c^bc :e.-a.iuiiire videliir, qiu>il l(iii,:;e alio seiisu riiiii iiiCbrlsto priipricl.ilc iialiirni iiiii mirabili clo-

circunibtijitia lceiionis l<^^'cntibus cl bciio iiitolli- (pienlia ot hiu.labill parltale [Cud. 1'aris., puiiLilc]

(joiUibus di( lum essc probat. IV- diflorontia liiler ll.lei proiiilii "
: « Licct crpo in uno DomiiioJcsu
Urli^w socunduiu biiiiuiiiaiii i-oi<siioludinen> lioe ilo- Clirislo vero Dei atqtic lion»inis Filio Vcrbi ct cariiis

" S. Ani'ir., litir. de noin. liieirn. Saciam.cap. S, ponciido : ipse uiu tmslro. L. iii adv. Kclifdm, c. SJ.
iiimi. R7, S. PiitiliniiH Aq-ii^ciensK oljit ll (''eFiii, h S. Aiiji. Tr.tcl. \xix in Joan nii:ii. 8. .

m
»11 «1 .0(1 lcxluin S. Anibitisii i 'irr.iiKrit, loeo : i/iiO M.s.i « S. l.fO Kpisl. lt)"i, r.ip 6.
 :

Sf.n D. F. ALDINI SEU ALCLINI OPiaaM PAIlS 111. 23i

iina person» sit, qiijc inscparabiliter atquc indivise A Ipsi suiil lx forlcs c% rurtisMiiiis Israel, qui uinbiunt
cominuiies habeal aelioncs, elc. » Nonnc unum lectulum vuri Saloinonis, omiies tciicnlcs gladiiim
eunidenique vcnim Dci Filiuni, el verum boniinis veibi Dei, cl ad bclla promptissimi : uniuscujiisquc

Filiuiu coiilra lui crroris impietaiem liis vcrbis iste cnsis super fcniur siium proptcr timores iiocturnos

calhoUcus iloctor, qiicm lu ipsc in meitium dediniisli, {Canl. 111, 7 ct srr/.). .\d hos Sponsus de cuelesU

adlrinat? Et post pauca itcruin :

890 ' Cu"' catbo- ibalaino clainat : Ctipile nobis rulpes pusillat, qui de-

lica, inquit, liilcs iilrunique sustipial, utrirrquc moHuntur vineas. Nam vinea nostra floruit {Cant. ii,

(icfendat, qux sccunilum confessioncm bcati Pelri 15). Per hos obstiuctum erii os omniuin loquentium
apostoli unum Cbristum Dei vivi Filium et lioniinem iniqua {l'sul. lxii, 12) : hi unius vocis ct fidei coii-

creJit et Verbum. » Con^i lera lc ipsum, ct cx liis cordia claniant cuin Propbeta : Benedictns Dominu*

verbis tuos scnsus corrige, et noli Cbrislum in duos Deus meus, qui docet manus meas ad prcelium, el di-

(lividerc filios, unum adoplivum, ct alierum pro- giios meos ad bellum {Psal. cxliii, I). Persequar
priuni : scd cum bcato Pctro principc apostolonin), inimicos mcos, el comprehendam illos, et non conver-
seciindum sensum istius sanrlissimi Palris, uniwn lar, doncc dcficianl. Confringam illos, nec poterunt

('hristiiin crede ct unum Dei vivi Filium, Veibum ct slarc {Psal. xvii, 58). Muta efjiciunlur labia dolosa,

hominem praedica. Itcm inter c-ctera caiholicjc fiilei " qutr loquuniur adversui justum imqiiilalem el suptr-

hortamenta hoc quoque adjunxit (eap. 8) :

< Forina au- biam {Psiit. xxx, 19).

tem servi, pcr quam iinpassibilis Dcitas sacramenlum VI. MirarisvehemcnterquomododcDavidadoptivo

inagnaepiclatisimplcvit,hnmana humilitasest,qu.Tc in nascl poiuisset Cbristus, ct adoplivus non esse : et
cst, in lanin iinilalc noii miraris, qiiomodo de David pcccatore nasci po-
ploriam divinre polestaiis evecta
luisset Chrisius sine peccalo? Ea potcslate, qua
[S. Leo, in Untam unitalem] ab ipso conccptu Virginis
potuit sine pcccato concipi ct nasci, ea divinx volun-
dcitate et unitate conscrta, ut nec sine homine divina,
H«c prorsns verba tatis virtutc, Spiiitu sancto operanie, potuit de
nec sinc Deo agercntur humana. t

non absque adoptivo siiie adoplione concipi et nasci. Siciit cnim

lc iion intellexisse, vel vera crediilisse,
de dcbili patre, vel cujuslibei meuibri privato inte-
dubitatione in tuis litteris repcrire est. Nunquid non
humanam humilitatcm in divinam csse potestatem giitate, potest integra raembrorum perfectione filius

captivam nominarc non nasci, ita Chrislus ex integritatc nalunc humanse fa-
testalur evcctam, quam lu

Jiorruisii? Et paulo posl : « Inseparabiliter, inqait, ctusestverus homo,et verus Filiiis Dei, nil velustatis

manente unitate personx, unus atque idcm esl et vel vitii habens, tiabenspulchritudinem natunc, non
lotus horoinis Filiiis proptcr carnem, cl totus Dei „ vi:iorum deforinilatem. Quod creavit in homiiic, Iioc

Filius propter unam cnm Patre Deiiatcm. » Nihil accepit; non quod hoino addidit cx diabolica; suggc-

cnini boc loco formidavii osicnderc beatos Leo do- stionis dccepiionc. Quomodo de licrbis virentibus

ctor catholicus, Christum totum Dei Filium esse et flores divcrsi coloris nascuntur sicut dc spinis
; rosa;,

tolumFilium bominis ; quem tu scpararc non metuis, et de 891 calaino viridi candidissimiis lilii flos : sic

Qmrmans parlcm cjiis ej.sc in dignitate proprii Filii, fructus omnium arborum aliud proferuiit in fniclu,

partem in adoptionc quae solet ab cxlranca fieri aliud in radice osicn.hinl. Totus mundus miraciilis
pcrsoiia. Quod incongrnum vakle est de Cbristo estplenusejus, qiiijacit mirabilia magnn solus {Psal.
crcderc ut unqiiam extrancus essct Deo Palri, et cxnv, i), ct adhuc incredula mens dubitat, si pro-
inae aclopiaretur in (ilinni. Hanc vero talem tui prium sibi Filium procreare potiiisset ex virginali
crroris partitionem vcl (iivisioiicni de divinilale et uiero, cujus virius omnipotens, ciijiis volunias oinnis
hiimanitatc Redoiiiptoiis iiostii certissime iiiiivcr- bonitas. Qui eliam potcst cx aqua et spirilu dc filiis

salis sancta Doi Ecilcsia ubiquc rcspuil ct daninat, (tiaboli sibi ipsi elTicere filios adopiivos, mulio niagis
prrcdicaiis fidiiciaiiler cum bcato Leonc dociore potuit ex utero virginali, sux- saiictissim.^ Palernitali

cgiegio, Christum lotiiin Dei Filium, et totuin hoiiii- incffabilis polcntia boiiilalis proprium procrcare Fi-
iiis Filiiim ; totumqiic propriiiin Filium, tolumqiie p ''"•'i. ut es.set Dcus ct hoino in 11113 pcrsona, illa si-

pcrfrctum Deuin. Itoruin alque iierum cnibcsce, qiiidcm tota propri:i, non adoptiva.
ElipanJe, cl tandcm aliqiiaiido tuos agnoscc crrorcs, VII. Diim lii;e iiifidelitati, o vcncrandc fratcr, e\
q.ii ncc comm testimoniis crc.lis, qiios in sulTia- aliisErclcsiarum Chrisii docloribiis tcstcs defcrcrunt,
giiim tu.-B scclac advocare voliiisli. Peispiciiiim pro- subito Tolelanos, ut ais, vcnerabilesPatresprolulisti,
ciil dubio est, te non inlelligcre qii.-c legis, aique et illoriiin in iniss.inim soleinniis oralioncs iii auxi-
ideo non crederc, sicut debcs. Sod quamvis tene- lium lus scclx adsumpsisli. Dicis, in Cocna Domini
brosa caligo, ubi occidil sol visibilis alqiic invisi- hiijusmodi hibcri orationcm in coruin sacranicnlis
hilis, vcstras obtincai mentes; tamcn adliiic sancta QHipcr adoplivi hominis passionem, duin suo non in-
Dei Ecclci-ia habet catbolicae crudiiionis per
filios, dttlget corpori, noslro demum, id est, iieium, non pe-
qiios veritatis liix, divina opiiulante graiia, claris- percit. Ciijus pciitioiiis verba sibi omnino non cobay
sime fiilg.-at, quos cxpavescent tabernacula ^thio- rent , el videlur a quibusdam
corruptoribus pro
pum ct labernacula tcrrs Madian. Qui in luce sagit- assumpii hominis, adopiivi posilum esse ; quodquc
lariini Dci ibunt, fiilgurantis baslx vibramine parati scquitur : nosiro demmn, id es', iterum, iwn pepercit,
feiirc adversarios fidci calboliccc {Habac. iii, 7, \\\. scns;i vilelicet carei, nec satis liicct, quid his vcrbls
 m

i{ih DOGMAil(.A. — ADV. ELir.VNDlM LICU! U'. — I.llt. II. 2G6

tignincar! voluit, qui h;i'c vcrlia ai! dfprcraiuliiin A cos csse. Bcaii ilaque IsMloii clariisiuii (locturis nou

Dciim compoiuit. Aliam ponis oratioueiii Hcspice, : solum Hispaiiicp , verum cliam cunctarum Latinse

Domine, inqiiis, fidclinm luorum mullitudincm, qaam cloqucntis Ecclcsiarum pcrplurima Icgebamus opus-

per adoplionis r;nilii:m Filio tuo fncere dignatus es magna habcmus vencratioiic; in quibus
cula, et in

eoha-redem. Et Iiic pcripicuc a.!oplionis no:-ien ad misqnam de Rcdemptoris noslii !iiiinaiii!alf r.d(iplio-
mtillitudinein fi lcliuin, qiiani Filio siio por a loptio- nis iioinen cxaralnni invfninnis. SeJ el Jnvenfi

nciii graliiC Dcus fecil cohoerc.lfiii, iion ai! Christi prcsbytcri atque 892 oplinii scholaslici, qucm hra-

Filii Dei personam pertinet. Simlliler quoil ais in lus llicronynms laudat, carmina Evaiigelic:e Ilistoria!

alia oratione : /'• fc.isiJ in adoplicue donum sed , prospcxiiiius [Forlf, pcrspcxinnis], qui in quoJam
adhuc rcslal in comcrsiilionr judicium, ct Iiic omnino vcrsu Christum proprium Filium Dci catholico oro
aiJoplio ail fiJclcs perlinct, qui jiniicanili suiit; iion iion formidavit appcllare. Aii eniiii ^'
:

ad eum qiii jii<!icatiirns esl. In prxfaiione vcro ubi

Kl Jcsu Chrislo Filio tuo Domino nostro, qni

N»m [Quer Non] tiia porripiinl calesti vlsrera
. jiissu
dicis :
Nstmn, quem rcgnarp Deii'; pcr sapoiila ciincta,
metati tucr pcr adojUiii hominis passionem, el forle El pr('p*i»ni credi S"t)«'eiii t;aii(1elqiic jnbrlqne,
heminii, Hiinc ubi sub leijeni (./«r.snb lucem) dertfris, <il no-
ibi in anliqiiioribus cxcniplariis, nssumpli
" [minc Jusus.
pasitum fiiit; scJ corniptnm postea. QuiJ cst vero
qiioJ sequiliir : Cum uon csierit e coslo, exhibuerit e laliani quoque Porncrii J Prognostica ex sanclorum
triumpho ? Ojscure dicuim est, si lamen sensus in Ooribus collecta Patruni coiisideravimus , nec ibi

his verbis (lijjiius invcniii polcril. ' Ilcra in eo ubi aliquid Iiujus vcstrc inveiiimiis secliE dcpictum. Ve-
ais ; Jlodic Salealor iiostcr posl adoplioncm carnis nerabilium(|ue Patrum in TiMeto synoJalcs ad nos
tedem rcpctiit Dcilalis, melius multo convunit llic perveneruiiisanctiones, in quurum littcris iiihil novi,

dici assumptionem citrnis ,

qiiam adoplioncm, quia vel antiqiiis contraiium Paliibiis; sed omiiia catho-
Filiii- Dci assiimp-it ( arnem, non adoplavil. Et quod lico slylo perscripla ag-iOMiiius. Idco magis oesliman-
scipiitur ; Hiinc exaltnvit in ca:Hs, qnem humiliareral duin est juniores qnoslibct hujiis novne infidelilalis

in infernis, quic eU Iiiimilialio Cliristi apm! iiifcros? catenis colligatos, ad perJilioncm sui ipsorum dicla
Nunquid iioii foricm alligaverat, c! spolia ejus dislri- sanctorum corrumpere dociorum, el suorum pessima
buerat, ct pnlcnlcr captivam caplivavilcaptivilatem, pertinacia maculare iiomen parenlum, ciii auJuciae
ets«cum in Iriiinipho gloriac revexil in cnclos? Vide- nil scclestius vel atrociii» csse potcrii. Ei hoc cx co
tur cnim Iioc mai,'is csse glorificalio, quain burailia- veii esse simile vidcliir, quia piohaiissiinorum in

lioduni Chrisliis in victoria exallaiasost, ct diabolus Christi Ecclesia doclorum et oninibiis acteptabilium
in miseria damnatus. Quod ais, in missa saucli Spc- catholicas sententias, vel pcrvcrso iiilf ipretari sensu,
rati martyris : Adoptivi, inquit, hominis non horruisti vcl perfida vos immutarc temerilatc agiiOMnius : vcl-

vestimcntiim sumcre carnis, inconvenicns dictio est, nli in aliqnibiis probavimiis locis, diim ad nos per
adoptiii hominit vestimenlum carnis. Tamen melius Fcliccm olim veslrum, nunc autem noslrura com-
inlfclligi potist, qiiod Clirislus noslra: adoptionit resti- militonein plures vesiri crroris pervencrunt litte-

mentum assumerct, idest, carncm noslram, non quod ruljB.

illeadoptivum veslinienlum habuisset. In lantum IX. Sed sciendum esi vobis, quod longe aliier

enim vobis placel adoptionis nomen, ul ubicunqiie beatus Grcgorius vcDcrabilis et probatissimus in fide

illud inveniatis scriplum, sine omni reverenlia, vel catholica doctor oraliones in celebrationeet oraculis
considcraiione ad Ilcilcmptorem noslrum referre missarum, ad deprecandum Dei nobis fleinentiam,
coiitcndilis, non intelligentcs quae lcgiiis. *> Insupcr plurimis composuit In locis; atque cum, per cujiis
el vcstros patrcs et progenitorcs in Christo. quos ad adopiioncm vestri saccrdotes suas prcfcs onVTUiii
i
veslra usqiic tcinpora Ecclesia Dci rctepit, hacrelifos DfO, semper UniKenilum sanclo ac siiit;iilari r.ominc
crricfic sliijflis. Qiio I qiiam inipiuin sit et iiihoiie- pcrpctiiaque veiitratione appelljre luni (liibilavil. Ail

Sluiii, nemo pe ne doe tiis vei indo( tus ignorat : quo- jj enim iii missa ad Palinas in oralioiie ipiajam ' : Da,
rum pluriina aj nos pcrvencninl scripla catholica q;ia'sumus, omnipotent Deui, ul qtiiin lol adversisex
fide vener:inJa, ct suiiiniis doftoribus sancLc Dci noslrn infirmitate dcficimus, intcrccdcnlc V nigenill lui

E(clesi;i! convf nieiiti;i. Fitii pasnionc, rcspircnms. Ite m quarla fcria cjusJf

Vill. Qdiescite, viri fratres, qiiiescile, ct nolitc bcbdoiiKiJis ; Prtvsla, quivsumus, vvinipolcns Dcui,
vfstri lilasphcniiam errorispatribus imputare vestris. nl qiii nostris cxcessibut inccssantcr affliiiimur, per

Illi siia liabucrunt tempora, nobisipie prxclara siii l'nigcnili tui pasiionem libcremur. Iteiii in .•Vsceiisione

sudoris iii sancta convt rationc reliqiif runt vcstigi;i, Doinini : Conccde, quwsumut, omnipotcns Dtus, ut
qiios laudamus, aiiiaiiiiis. Sed lales. quales nos in qui hodierna die Cnigciiilum luum Hcdcmplorcm no-
scriptis suis eos agiiuviiiius, non quales \os refcrli» itrum ad ca-lvs ascendere [CoJ. Paris., njffiidisK)

• Vide Card. Dona, Rerum Lilur;;. lili. i, rap. 41, il Jiiliani Pomerii artliiepisfopi Tol.-iani abs (1111111.
Poiiif riiim
§ 2, not. 2, et § .'i, nnt. 5. queiii fli.'«m alii (piidain veicres sf iptorts i

aJversiisFclifem. nimi. i~t. foniioniinariiiit fnjiis Progr.ostifa fdila IialKMitiir

•• ViJe supra, lil'. vii :

' Jinciinis, Evaiii,e!. Hi«t. libr. i, tom. XlVPalro- toin. XCVI P:ilroli>|;i;p.

bifli.p.
• S. Crcg. Libr. Sacramenloriini.

P^T.ini. Cl.
 . ,

OPERUM PARS 2:>

5,67 B. F. ALBINI SEU ALCIINI iii

ho.ninis pcr Filinm Dei in Fiiio Dci csse promeretur ?

cr,dmu,- llcm ad elcva.ioncm
sancts Cn.cis a : Deu, A
sanguine vivificalm crucis Verbura quoque promerelur praesentis lemports po-
qux Vnigeniti tui pretioso
eun.dem, id est. Jesum quasi nunc Glius homin'.s meritis snis per
suisli,
vesiUum sanctificare voluisti;
Filium Dei in Filio Dei es!>e promereliir quod pro-
et mundum
:

Chrislura Filium Dei, qui passus est,

amabili et gpeciali nominc cnl dubio sancla et catliolica f.Jes forlissime contra-
proprio redemil sanguiae,
ojus singclari dicii, ut ullis meritis prxcedenlibus mcrui-set lionio
Unigenitum appellans ;
quatenus in
assumplus a Veibo Dei, ul Filius Dei esset, sicul so-
dileclione, qui soUis unicus et
unigenilus Dei Patris
tanlumnwdo beati Augustini leslimonio proban-
misereatur Deus omni- lius
est Filius, ad se claraantibus
sufficiant. Quse sequuntur in dum esse satis a-stimo. Ait enim posl alia catholica;
potens. Sed de his hsec
videamus. fidei dograala in libello, qui dicilur Enchiridion (Cap.
lillerarum tuarum salebroso eloquio,
novos le 36) < Quid eniiu, inquit, nalura huinana in homine
X. Igitiir sicul paulo anle probavimus,
:

novas siquidem Christo meruit, ul iii unitalem persnnx niiici Filii

repente inlroduxisse propbetas, ila

fingis libi epislolas, Dei singulariter essct assumpla? Qua; bona volunias,
ei nominibus sanctorum Palrum
ciijus boni propositi studium, qiix Iwna opera prsc-
quateinis ex earum senlenliis tnum
potuisses aCfir-
mirum, dum ipse Satanas cesserunt, quibus mereretur iste homo una fieri per-
mare errorem. Nec hoc
angclum lucis, si pseudodoctores « sona cum Deo? Nunquid anlea fuit homo, et hoc ei
transfigurat se in
probabilium scripta singulare beneficium pra;stitum esl, ut singulariter
transfigurent sua dicta quasi
quasdam epi- promererelnr beum? Nempc e\ quo lu)mo esse coepit,
doctoruin. Nam falsidico fingis flaraine
sanclum Augustinum non aliudcoepit esse quam Dei Filius, el hoc unicus.»
stolas beatum Hieronymum vel

scripsisse, in quibus crebriiis adoplionls imraissum Quid tuc restal dubietatis, an Christiis in utraque
perspexiraus, quasi sanclissimi et proba- natara unus el unicus sit Filiiis Dei? Sicut enim di-
nomen illi

tissimi doctores ea de sipe dicta adoptione

dixerint, vinae naturae iste pr.-ecipmis doctor unici Filii nomen
qua; niinquam dixerimt, nec usquatQ in
eorum rcpe- apposuit, ila etian. humanx, dum ait : Nempe ex qiio
venerabilera homo non aliud esse ceepit quam Dei
riuntur scriptis, nec illorum piam et coepit essc,
lilteris Filius, et hoc unicus. Et pnsl pauca subinfert de
rcdolrnt cloqiientiam; sed vesira; imperiti:i;
"'•''gis assimilari quxrunt [Cod. Pa- Cbristo Hoino, inquit, prccedentibus me-
ct syllabis 893 : i niillis

ns.,qucunl], imo nec illarum cxemplaria epistolarura ritis in ipso exonlio nalnra' siia-, qno esse coppit,

alicubi in caliiolicis iiiveniunlur scrineis. Tam magna Verbo Dei copiilaretur in taiitam personse unilatem,

cl tam prolixa sancli Hieronymi, vel etiain bcati Au- ut Wem ipse esset Dei Filius, qiii filius hominis, et

gustini opuscula legebaraus, epislolasque pene innu- filitis hominis, qui Filius Dei. i lloc sacpiiis tux in-

incrabiles , in quibus nusquam eorum quemlibet culco charilati, ut ex lii» verbis hnjus doclissimi Pa-

Cbrisiuin invenimus adoplivum nominasse, nec Demn tris le admoneam, quod iiiem ipse, qui tntns proprtus

nuncupativum, sed semper absque ulla dubiiatione est bealce Virginis filius, tolus etiam sil Dci Patris

verum Deura, veruraque Dei Filium Christum appel- Filius. Hoc eliam ex rcciprocalione horum veri)orum
lasse et pr.edicasse, quod loco opporluno, opilulantc f:icillime, r.delitcr legcnti et veraciler intelligcnti

Deo, demonslrabimus. dum isle siinctus doctor affirinai etimdem esse

patei,

XI. Ponaraus tamen aliquas ex illis falsidicis epi- FHium Dei, qiii filius est hominis, et filium hominis,
stolis sentenlias, quas vos in veslro libello nobis qai Filius est Dei.
dire.iislis, ut lector agiioscat quara iiicnnvenienicr XII. Perspiciaraus etiam et ea verba, qujc tu solila

parles orationis positse sint in eis, et qi.iam inipio calliditate Aiigi.stini scribis essc in quadam Epislola
sensu prava compositio verborum redoleai. Et primo ari Evo.iiiim, refeiens eum dixisse (Epist. 1G9, cap.
cam sentenliam deducamus in medium, quara tu 2) : I Sicut Pater in voce, qua sonuit :Tu et Filint

pravo more bcati Hieronymi asseris esse. Putasti tneu», et Filius in honiine adopiivo, qucm suscepit
vel niagis nos putare voluisli eura dicere : i Filius, ex Virgine, et Spiiitus sanclus in columba; specie
ipquit, hominis pcr Dci Filiuin in Dei Filio esse pro- p corporali. » Hxc quidem verba, nescio quis falsator
iiieretur •
nec adoptio a nauira separatur, sed natura furlim unica manu [Cod. Paris., unca mann] rapnit
<:um adoptione coiijungitiir. » Quid est, quod ais : de scrraonibus sancti Aiigiistini , et siipcraddidii
I Adoptio cum naluracorijuiigilur?> Coiisidera et in- quod ille nunqiiam di.vit : in liomine adoptivo. Inve-

lcliige, si adoptio nubis naluralis sil. Quid facit ba- nimus eum aliter hunc euradem protulisse sensnm,
plisini s-,icranieiiluin, et saiicli Spirilus gratia, si nos ubidesingularun.operatianepersonarumdispntavit'»:
ciimaiiopiionc.iasciiiiurcxpareniibus nostris? Quare iSingiilonim auiem, inquii, opera dicuntiir, 894
ticatus DaviJ ail de logilimis natus parentibus : Ecce quae ad unamquamque eorum manifestantur perti-
enim in iiiiquilatiliiis conceptus sum, et in pcccatis pe- nere personam. Sicut nalus ex Virgine non nisi Fi-

perit ine inater mea (Psal. l, 7). Nunquid uon tres lius Dei ; el vox de iiubc : Tu cs Filitis wens dite-

piioribus verbis videris fiiigere filios, unum tiliuin ctus (Mailh. III, 1"), ail solius personam pertinet
hoininis, et duos filios Dei, dum dicis : < Hic filius Pairis; et specie corporali sicut coluraba solus appa-

Ihiil. i!bi tamcn oralio ita .«^oiiat Diusqiii Uni- : nd adorandam viiificiim ejus cruccm adveniunt, elc
genili tiii Domini uoslri prelioso sangiiine liiitnannin S. Aug., libr. coiilra Serm. .•Vrianor.un, cap. iS.
*>

genus redimcre digiiatus es, concede propilius, ut qui

 ;

SG9 nOGMATICA. — ADT. EI.IPANDIM LIRRI lY. - Lin. II. «70

ruil Spiriliis sanclus. Tanion et ilhiiii carnera solius A vicissiludine cuiiidem rciiliciiis seiisuin, dixisli: i El
Filii, el illam vocein solius Patiis, et illani specicm liliiis honiiiiis simul ciim Vcrlto .idopiivus •
(lii.ilur.

colunibae solius Spiiitus sancti sancta Trinilas ope- Quid neqnius, quid inipius dici vel excoginri potesl,
rata est. i Hxc sunt catholica vcrba, haec pncfalus quam ul FiUus Dei, id est, Yerbum Dii, cuin homine
protuiit Paler, de adoptionc carnis Christi nil adjun- accepto dicatur adoptivus? Scnsisti forsitan ic divi-
gens, quam veslra [Cod. Paris., quoj vestra] lcme- dere Chrisluni cum .Neslorio in duas personas, unam
ritas pravissime illius inseruil dictis. Ita absque dubio proprii Filii, allerain adopiivi? Huiic volens viLire

in aliis senieniiis ,
quas e\ eadem mendosa epistola laqueum, incidisli in crgastiihiin Ariaiw porversiia-
sub Domine ejusdcm Patris posuislis, invenimus ex lis. H;ec verba nunquam sancti Augusliiii rucriinl,
veslra; falsitalis niore nomen adoptionis additum esse, nec eliani ullius calholici docloris vcl discipuli. H;rc

quod nullo modo illc pius doctor posuil : sicut in eo olim Ariana manus loxico calaiijo el nigri fcllis alra-
loco, ubi lcgcbamus ab eo dictuni, eum. < Hoc eum, niento peiscripsii, pio qiiibus impia morte ciim Juda
inquit, scciindum carnem passum esse : > vos vero Iraditore dainnalus periit, lelernoque anallieiiiate
sec.undiira pravitatis vestrx consuetudinem addidistis, perculsus, ac Satannc cnin oinnibus coinplicihus siiis

earnem aJoptivam. Item in alio loco dicilis euui traditus, iii sentiret in lormentis diaboli quod nollet
dixisse ; « Inconimiilabilis esl alque coxlernus Patri, " condteri in Ecclesiis Chrisl
sed in Verbo solo ; et passiis est Filius Dei, sed in XiV. Rado, fraler, h;rc verli.i dc corde tiii», ha-
bomiiic adoptivo soIo;etsepullusestFiliusDei,sed in ruiiiquc, ubiciinque iiiveniatur, liiterarmn chai iiilain

cariie adnptiva sola : i reperimus cum in quadam mox edacihus ignluni flammis immitio quia saiiiis :

liomiliadixisse, ubi de nalurarum in Christo proprie- est multo has impii dogmalis cxiiri syllab.vs, quam
tate disseruil, et de eo quod unus Filiiis Dei esset, auimam tuani perpetuis ardcrc tormoniis. 895
id est Chrislus (Episl. 169) : < Incommutabilis est, Credc niihi, qiiainvis ovium veslimeiilis iiuluaris

ioquil, Filius Dei, sed ii» Verbo solo; passusest Fi- qu:imvis saccrdotali honore iiifulaliis procedas ad
lius Dei, sed ia homine assumpto; et sepultus esl Fi- populum ; quamvis harbam quotidlc nisiris; si hanc
lius Dei, sod in carne sola. > Ilem ia alia evangelic^e noii iininulavciis seiitenliam, nolens volcns iinmera-

prxdicationis homilia « : < Sicut enim unus est honio beris cum hircis, et deputaberis cum pastnribus qui
ia aninia rationali [Aug., auima ralionalis] el caro, videntur liaedos pascere in tabemaculis C<;dar, qiii

sic unus csl Christus Deus et bomo : ac pro hoc slaturi sunt iii sinistris. Radc, rade citius, piiis Pa-
Christus esl Deus, anima raliunalis, et caro. Chri- ter, hanc senlentiam de arcano tui cordis cubili, iic

Stum in omnibus, Christum in singulis confitemur. r, Dominus luus, qui te coiistiluit tritici dare mensiiran»

Quis eslergo, per quem faclus esl mundus? Chrisliis familioe suse, Invcniat eani in lahulis tui rordis por-

Jesus, scd iu forma Dei. Uuis est sub Ponlio Pilalo scriplam, et dicat tibi : Ilas non agnosco Iltioras,

cniciHxus? Cbrislus Jesus, scd in forma servi. > Itein has rcprobo syllabas, h*c verba non docuerunt illi

cujus supra : < Quis non est dercliclus in infemo ^ quibus ego dixi : Ile, docete omnct gentet {ilatth.
Clirislus Jesus, sed in aaima sob. Quis rcsurreclu- xxviii,19). Forie occupalio pastoralis curx, el aflli-

rus triduo jacuil in sepulcro ? Christus Jesus, sed in clio impix genlis lc diligenlius, quid scribcres, con-
carne sola. Dicitur ergo in his singulis Cbristus ; ve- siderare impcdivit ; sed junioribus tuis male crodu-
rum hsc omnia non duo, vel tres, sed unus est Chri- lus, quod illi scripserunt, vel lu.'e suaserunt senectu-
ttus. Ideo crgo dixit : Si diligeretis me, gauderetit ti, verum pulasti , quod ahsque omni dubitatione
lUiquc, quif vado ad Patrem i {Joan. xiv, 28). Itein falsum hsereiicumquc esse probatur.
ulii iiie sigiiilicaiiomfs, qiix vcleri in lege pradata: XV. Scd nuncacharitatem Iias meac devolionis lc-

eranl, de Chrislo profcrebal, iiiter alia, inqiiii :

genlium litleriil.is supplex deprecor. quod mihi noii
I ChrisUis eral pclra, quia pclra Cbristum signilica- imputet [Cod. Paris., imputent] notani impationti??,
bal : I ueque hic ueqiie in superioribus locis aliqui.l
quia quibusdain in locisduriorihus pio Patri respnndi
•doptiouis biiperaddidii, quain iiiCdelilas fingeniiuni v^rbis. Causa cau.sx respondit, et veritas falsilati
conlraria iposlulica: G>l«'i supuraddorc suiduit. o!iviavit : magisque consideraiiduin est logenlibus
\II1. Aliaiii quuqu«, quam luicusqiic studui [Forlc, quid diciuin sit, quam quis dixcril. Noc qiiislibcl in
disluli{ <'\oi>JiUie, suiUcutijm poiiis prj\issiuio ciU- Uilibus suo iioraine [F., suo nomini] qii;rsiioiiihus

mo descii|jUiii, dc eadciii, ut as'>c'ris, opisU>La piu- laiii/ini a|)p»li;re debel; scd Chrislo voro Iloo ct vcro
I.ilam : Alque ila, iiiquik, ot Fiiius Ikoi >iiuul cum Kilio l>(.'i laudciii ot gloriaiii U)lo cordis iiiloilcrUi, ot
Louuae a<loplivus diulur,<.'l. liJiii^ liojiiuiib aJopiiviis pai.ilico oris oHioio quuror'. Sed iiiodu in porlum
sintul cuui Vrrbo diciiur. > lu exUirii ino-cduJa ioi.-nf^
opuuc qi"£tis pervenieiitcs, pauxillum vcla dcpona-
tua, et iiii|jia xstimatio dc buuianituU; lauUimniodo mu« debitim corpori qiiielem indulgeanius, iil aii-
;

rora sequcntis dici .^dvenionU", rum nova lucc

«rravit Christi, nuiic vero dfc impioljU' ad iiiipicLa- iiovum
lein porvoiiisti alrocissiinam, affinnans Killum Doi tcrlii libeli faciamu» cxorliiim.
cuni lioinifi« csge aiiopiivum. Sl.itiiiwue porvfrsii

• Ti;ul. I '«wiii in Joaii., iiiiiii

 ;

274
871 B. F. ALUIM SEU ALCLIM OPERUM PARS IH.

EJUSDEM ALBINI
DE INCARNATIONE CHKISTI ET DE DUABUS IN EO NATUIIIS
LIBELLl DUO
NECNON

DE YERITATE UMUS PERSOy/E

LIBER PRIMUS

QUI ET TERTIUS ADVERSUS ELIPANDUM.

I. Dum Spiritu sancto

gubeniante oraliouis noslrae A ascenderuni, et spectenius quid reverlenles renun*

navigium de fragosis disputationum locis ad porfum tiont nobis, quid viderint, vel quid audicrint. Sed illis

lihcr» locutionis perrenircl [Cod. P«n"«., pRrvenil] descendentihiis data sunt eis pnccepta, celare visa et

lumine aurora oculis refulgct nostris,

et rosea coelesii
aiuiita, donec riliiis borainis a inortuis resurgeret

et florigerisriparum collibus diversi coloris noliis {Miitih. xvii). Tanta fuit gloria visionis et majestas

prata apparent eamus per pulcherrimas sanctonim

;
vocis paicrn;B, iit non liceret niundobirc praedicare,

Palrum possessioncs florcs colligere, ad componen- doncc gloria resurrectionis peracta esset. Ecce niodo
dam ('apiti nostro, id est Christo Jesu , ecclesiaslicx Christus oraiii dispcnsaiione saliiiis noslrx peracta
veritaiis coronam. Et primo omnium per amccnissi- scdet a dextris Dei : dicaul aposioli libera voce ct

mas Jordanici ruris ripas huniili corde, aure in- publica pra^dicatione quid audierint vel quid vide-

tenta, cervice inclinata, sanctissima Salvalorls nostri riiit : Vidimus, saiictus inquit Joannes unus de filiis

osculantes vestigia, pedetentira procedamBS audire toiiilnii, glnriam ejus, gloriam quasi unigenili a Pa-
paternae vocis teslimonium de Doniino nostro Jesu Ir,', plcnum gratia el terilate {Joan. i, 1 i) ; unaiii si-

Chrislo, qui purissirai alvei undulis a bealo prxcur- qiiidcm signiiicans personam, in qua esl omnis ple-
sore Joanne bapti«atus est. nitu.Io vcritatis et grafi.-c, super qiiam hsc voi pa-
II. Refert siquidem Lucas, nnus de bi^ binis aai- B tcm,T Ifsiific.^tionis allata est. Consideremus quoque
nialibus olira pr*ordinalis Rcdeniploris nostri scri- quid iilom bcatns evangclistareeubospeclorisChristi,
bere miracula, (luod omni populu baptizato, et ipso in Epistula sua de cadom scntiret voce, qui, post alia

Jesu bapiizato, ascendailetjuc de aqua et orante, roulla veritatis testimoiiia qox de Christo protulii:
Spiritus sanctus in specie oolumbse desceodit super Si lestimonium, inqiiil, hominum accqyimus, lestimo-
eum, et voi atemi Patris ad eum dc ccclo farta : nium Dei majus cst ,
quoniam hoc est testimonium
Tm es Filim msus dileclus, in te complacnit mihi Dei quod majus est ,
quia testificatus est de Fiiio $uo,
{Luc. III, t2). El iie forte dubium esset inier tanlos, qui credil in Filio Dei, habet teilimonium Dei in te
qui ibi tuoc teinporis fuerunt prasentes, superquem {/ Joan. V, 9, 10). Magnum est testimonium Fnecurso-
h»c vox facta fiiisset, dicat ipse bealissimus Bapiista ris, qui missus est n( testimonium perhibeTet de lu-

qiiid vidissct, quid audisset, qui vidil Jcsum venien- mine, ut omnes crcderent per illum. Ait cnira viso
tem ad se, et ait : Ecce Agnus Dei, ecce qui lollitpec- Spirilii sancio dcsiendente in baptizatum Josiim , el
cattt mundi : hic est quem dixi vobis, poxt mc venil audila voce paternae majestatis : Et ego vidi, ei tetti-

vir {Joan. i, 29, 50). Agnum dixit, vii-uni dixil, ct de monium perhibui, quia hic est Filius Dei {Joan. i, 34).
co teslimoiiiuiu pcrhibuit : Quia vidi Spirilum Dei Sed mulln niajiis est Dei lestimonium, quod lostiQca-
descendenletii siiper eum. Addiilil quoque, unde sci- C Uis est de Filio suo, cura de culo illiiin alloqiiens
rel, quisesscl, de qur» tisliuiomum peihibuit: Et ego ait : Tu «5 Filius meus dilectua, in te complacuit mihi,
nc^ciebam eum , srd qiii ^QQ misil me baplizare isi .\udiamus ctiain quomodo idem evangclista terrnit
nqua. ille mihi di.nl, .';uper quem videris Spiriluni dc- non credentes vcritaieiii in Filio Dei, qui hujiismo;!i
scendcntem, et manenlem super eitm, liic est qui hupli- subinfort verba formidiois : Qui nnn credit in Filio
zal in Spirilu siinclo : el ego vidi, et testimonium per- Dei, mendacem facit Deum, quonium non ercdit in
hibui, quia hic cst Filius Dei {Ibid. vers. 51-3i). Ecce testimonio quod testificalus est Deus de Filio suo
testiraonium Patris de eo qui bopliratus est : Tu cs {I Joan. v, 10). Quid impius, quid scelostius, qui I

Filim meus dilectus, in te mihi coniplacuit. Ecce tesli- omni malilia pojus,qu9m non credere leiliiiioni.-»
moninin bcati Joaniiis : Et eqo vidi, et teslimonium Dei; renuens verum Dei Filium esse, de qno pa'erna
perhibui, quia hic est Filius Dei. Quein vo.K ait 7'« ^j Filius meus
Agnum Dei, : dilectus ? Quo.l l.oatus
quem virum norainavit, hunc ex inspiratione mit- evangelisla iioriiin iloruniqiio inoulcans roplicai:
tentis se ad baptizandum sine dubio Filium Dei pne- Scimus, inquieiis, quoniiim Filius Dci vcnil, et dedit

dieavil. nobis sensnm, ul cognoscamus verum Deum, et simv$ |

III. Ilis in colIi'Hi3 Jordanici fluminis audilis, in vero Filio ejus Jcsu Christo {Ibid.. vcrs. iO). Quid
se ,

qiiamur, licet a longe, vcsiigia beatorum aposlolo- D enim apcriius his veibis, qui I (iiilcins, qiiid adver- ;

ru:n, qiil ciiin Christo sanctissimi cacuiiiiiia montis sus omnes h:ercscs forlius poluit dici ? Chii»ius cst
 ,: ; ,

215 DOGMATICA. — ADY. KLIPA.NDU.M LlBKl IV. — LIO. 111. :4

vcius Filius f)( i, el ouiiiis veiitas in eu esl ; sicut A Supei- eaiii siquidem r.aturam, qiia; anie oculo.s apo-

ipse iii Evangclio ail : />/" *"'" '''''"«s el vilu {Jouri. sloloniin traiisfigiirala csl. hrcc vox facla cst, iil sti-
Mv, 6). De veritalc Cliiisli Dei nostri sxpius qiii s\i- rciit ar.dienlcs qnse disiinciio cssel iiitcr illiini , ct
pia lcstaiur ; ait eniin i'.i prxfata Epistola tpiod.im Moyscii Kliamque, qui cum eo appariicnint iii

loco : Kt Spirilus esl, (;;ti testificalur, (juoiiiinn Cliri- iioiile ; vcl qiicm credere iinindoqiie pi,x'ilic::re i!c-

iUis esl veritas {I Joan. v, li). Ileni : Quicv.iiqhc con- l.iii^soiit. NuUa igitiir imaginatio nec in Kilii noniinc,
(cssus (ueril quonium Jesus esl Filius Dei, Deus iii eo ncc iii salutis nostrx (lispcnsstioiie in Clirislo fuil

taancl, et ipse in Deo (l Joaii. iv, 5). Queui crgo Spi- scd tota verilas el divinx poteslatis plenitudo, tota
ritus s;in<t:is verilateni pnelicat, Daptista Filium iiostra; salutis pcrfcclio alipie coiisuinmatio. Imagi-

Dci verum agnovit, evaiigeli^ia niuitotics vcrilatem nalio qujedaui iii liliis sokl csse adoplivis, non vcri-
appellat ; ul credanins riniiileniue teneanius oninem laiis integritas ;
qiiod inipium esl in Christo credeie.

verilalcm esse in Cliristo Jesu. Taceant blasplicmi Sed omnis vcriias in eo ei veritatis plenitudo crc-
qui hunc venim Deuni vel verum Dei Filiuni dene- denda est. Quse est persona Filii Dei, et qnid sigiiili-

gant ;
ppieatqiie mcmoria eorum de tcrrn, qui scii- randum, dum dicimus tcrliani in Triiiitalc persoiiani

licntes scripserunt iiiiquilati ni, ut suLvcrtant a via Filii Dei, nisi uiiigciiifjiii, uiiicuni, propriuni cl vc-

veritatis corda innocciiiium : non meluenles lerri- B rum Filium Dei dcmonsiramus? In liujus exccrcn-
liilc Dei judicium, quod futiiruni cst snper eos qui tiam proprielatcmque personx assumpta esl naliira
«eritati rcsistunt, credunt auiein mendacio. Lumanitalis nostrae ex beaia Virgine , ut esset cuiii
IV. Andivimus modo quid prscipiius evangelista, Deo Dei Filio in prnpria persona unigeniti, uiiici,

filiiis siqiiidcm tonilrui, inti'llc\cril de liac palernse proprii et veri Filii Dei ; el cum assiimcnle in eo qiii

testificationis voce : interrogcmus qiioquc bcatum assumplus est, esscnt hocc omnia. Si quidqiiam lio-

Petrum coaposloluro ejus, ciii natur;c btcc vox Patris ruin dcest in humaiiitate Christi , non est intcgia
maxime conveniat? Di.vil itaijuc in Epistola sanctis- Filii Dei persona in eo qui iinigeniius est, verus, et
sima, post miika qiia; de saluiis nostrae dispcnsatione proprius, et perfectus Filius Dei in sua persona. Iii

et Salvaloris gloria conscripserat : Aeii enim doctus, hujus vero personae proprielalem exallala est, ut di-
iiiqiiiens, fnbulus 897 '^eculi notam fecimus vobis ximus, hiimana iiatura , ut esset unns, unigenitus,
Domini noslri Jesu Chrisli rirtutein, sed speculnlores idcm, proprius et vcrus Filius Dei, nihil adoptionis
facli illius magnitudinis. .iccipiens enim a Dco Putre habeiis veldivisionis in persona; dignilate. Ea nalura,
honorem el ylorium, voce delapsa ad eum hujusmodi cui dictum est : Terra es, et in terram ibis (Gen. iii,

a magnifica gloria : liic est filius mens dilcctus, in „ 10) ; ct qux in una concordia pro peccatis protopla-
quo mihi bcne complacui : et hanc voccm nos audivi sti cum diabolo facta est, in uiiam personam cuui
mux de cmlo aUatam, cum essemus cum ipso in monte Dei Filio conjuncta est proprio, non adoptivo : ctqua;
tancto, et habemus firmiorem proplieticum sermonem diabolo propter peccatum sul jccia esi, supcr angclos
(II Peir. I, U) se(i.). Qiiis esi ergo, o fratres, ille [iropter triuinphiim Christi exaliata est , el audivit

prophcticus sermo, qni cx lioc tcstimonio Dei sancta; a Dco Patre : Sede a dexlris mcis (Psnl. cix, 1).

aucioritatis Grniamciitum accepit, iiisi illiid quod in Quidquid eiiim in illa niirabili ct inelTabili coiijun-

psalnio Icgitur, ut sancti traclatores intcllcxcrunt ctione divinitatis humauilalisque in Salvaiorc noslro
Filius meus es lu, ego hodie yenui te (Psnl. ii, 7)? gcslum esl , ciincta solida el pcrfccta vcrilalc per-
Qiind eliam testinioiiiiim prophcticiim Paulus apo- arla sunt ; ut lilieralio nostra vcra sit, siiiit ipse iii

slolica auctoriiatc Judaiis pra;dicans, de Christi hu- F>angelio ait : iii veritas liberaveril ros, vere liberi

niaiiitate prophelatum esse testalus esl El nos : vobis, erilis (Joan. viii, 36).

ail, annuntiamus cam, qua" ud Palres nostros repro- VI. Cum oinnis verilas sit in Christo, quomodo
missio facta cst ;
quoniam lianc Deus adimplcvit /iliis non cst vcriis Dcus, aut vcrns Filius Dci? Nonne
noslris, resusciluns Jcsum , sicut et iii psahiio ii scri- omnis sancla Dci Ecclesia in svnilolo caiholico de-
plum esl : Filius meus cs lu, ego hodic genui le (Acl. £) canlare solct, unigenituni Dei Filiuin passum, ct se-

\iii, 32, 33). In ea cnira natura rcsusciiatus cst Sal- pulium, cl tertia dic rcsurreiiise, dum h;cc in forma

vator nosler, qua' de Virgiiic assmiipla est. Et iit scrvi facta sunl, iion in aacrnje divinilatis gloria
certius sciamus dc qii» nalnra \ox patcrna iiisoniiis- qu:c inipassibilis cst ct iinmorlalis pcr omnia ? Sed
set : Hic est Filius mcus dilectus , in guo mihi bcne laiita cst uiiilas pcrson.T, iit Doniinus glori;c crucifi-
complacui, pr;cmisit anle bc.atus Pctrus aposlolns : xus dicatur, el unigciiitus datus ad passioiiem, sicul
.Ucipiens enim a Dco Patre honorem el yloriam. Abs- pra;fatus cvangclista ail: Sic enim dilexil Deus niuii-

que dubio hiiinaiia iialura acccpil honorcni ct gloriam dum, ul Filium suum unigenilum S9S •''"" (Jo'"'-

quain habuit irtcriuiliter diviiiilas Filii Dci cum Dco III, l(>). Qucm cniiii Joaniics iiiiigciiitiiin dicil. Iiiinc

Patre et Spiritu sancto. beatus Paiilus apnstolus prnpriiiiii Fiiiiiin noiiiiiiavit,

V. Muliis lestimoniis de s.inrtarum aucloritate ubi ait : Qui propno Filio suo non pcpercil, sed pro

Scriplurariim probari poterit Jesura Christuin ve- nobis omnibus tradidil eum (Rom. viii, 5i). Qiicni
runi Dei esse Filium, qui cx hcala virginc Maria fa- datuin ad passioncm dixit cvaiigclisla, liiinc Aposlo-
' lus est homo. Sed ciii lixc tcstiinonia aliissirai Dei lus traditiim essc pro iiobis ostcndil. Scd uiius est

Patris non sufficiunt, ncscio quid ci sufliccre valcal. Filius Dei Jesus Christus , uniusqiic absquc dubiia-

I
 ,: ,

275 B. F. ALBIN! SEU ALCUINl OPERUM PArtS lU. 276

(iiioJ uiiitas in parles A major me est, iiiliiloininus specialitpr [>osuil, Pale:

lioiie pcrsonae. El scienduni csl
"
(lividiUir, unilas non eril. Nc- meus, non disceriicns
"
in noniiiic Filii inter eam na-
non poiesl si
dividi :

iiullaque unquam lurain quam .Ttcrnaliter ex Patre liabuil, cl eam

quaquam enira uims diviui polesl ,

rationis possihililal« personalis unio reetpil seclio-

quam tiMnpnraliter ex Malrc virgiiic siimpsit ; seque
ipsum ea uiiitatis regula uiiifonniler Filium iioinina-
nem. Ergo si Filius Dei propi ius est in divinilatc, et
siquidem ct vit, ul iii sacra oiatione quam elevatis niaiiiLiis Deo
adoplivus in huinanitate, duo sunt .
ur.i-

Patri direxit diccns : Paler, ctarifica Filiiim tuum,

latis in eo inseparabile mysterium dividilur duali
ut Filius luus clari/icet le {Joan. wii, 1). Mcus et
nuraero, quod omnino Ceri non potest quia sic con- :

tuus pronoinina sunt ex utraque parle siiigularia

tcmperau esldivinitas humanitati, el humanitas di-
quatenus nec naturarum confusio, quibus niullolies inter sacratissima verba uti vnluit,
vinitaii conjuncta,
Filii Dei- ut osteiiileret propiiara familiariiaicm iiiter Palrcm
nec naluranim separaiio in pcrsona iinius
et Filium, ne nuda tauturamodo nuncupalione Patrem
ficrct ; sed salva proprietate uiriusque siif«lanline
in iina Dei hoiiiinis-
sibi designaret , vel se adopliva communione nobis
divinae scilicel alque huinanaj ,

aequalem denionstraret. Ideo Mariye Magdalena; post

quc persona, nec Deus unquam sine bo»niiie, np«
resurrcctionom apparens mandatum dedit dicens
Itomo credatur esse sine Deo. Ei hxc niirabilis atqiie
, :

jnaestimabilis coiijiinctio in Dei Filio mox iu ipso B NoH me tangere, nondum atcendi ad Patrem meum ;
Spiritu sanclo operante, sed vade, dic fratribus meis, Ascettdo ad Palrem meum
couceptu viiginalis uleri ,

coeleslis puerperii gigan-

et nd Patrem vestrum (loan. xx 17). Si ajqualiter
facta esl; atquede ihalamo ,

voluit nobis iiitelligi et sibi Palrem Deum, qiiare non

leo cursu magnificus processit, velut sol oriens, Fi-
lius Dei, de quo plura dici possunt, si tamen ab bu- dixit,.\scendo ad Patiem 899 noslrum, sed speciali
dignum pronomine de se dixit, Pairem meum; et generali ad
mano ore de tanta raajestate aliquid effari

potcrit. Superat enim oronem sensura pai Christi discipulos, Patrem vcsirum ? qusc alia discretio ibi

(P/it(ip. IV, 7), in qua coelestia terrestriaque pacjfi- potest esse, nisi ut sibi sit Pater per naiuram, nohis

et in uuaiu revocata eoncordiara. Tanla per gratiaiu ?

cata Bunt,
excelleniia bumanae facta est naturx in Christo, ul Vni. Sed his ita praelibatis, consideremus prophe-
iD unain pcrpclux divinitatis personam elevata sit ticas apostolicasqiie sentenlias, quid de Jesu Clirislo

et totuin quidquid in illo magnx pietaiis sacramento Deo vero ct Dei Filio vcro sentiant. Qttanivis supcr-

gestum est ,
procul dubio hoc uiius idemqiie Deiig iluumjiiste videri valeat super paternae veritalis te-

Dci Filiut feclt. Qiiamvis ipse quibusdain vcrbis di- stiraonia, qu;c paulo antc posuiinus, vel ipsiiis Dei
viiiam ostendit exccUentiara, qiiibusdam vero huma- Filii verba, quae modo dicebaraus, alios accitare
nam denionstret fragililatem, unus est tameii qui lo- lestes : tamen ut os impiura et cor incredulum pro-
quitur, et unus est qui utrunique certissimis in se pheticisapostolicisquc, ncc non et vcnerabilium
signis dedarat, divinitatis scilicct potentiara huma- Palrum obturetur tesiimoniis, qui per diversas
nitatisque infirmilatem : sicut, exempli gratia , unus mundi partes in catholicse fidei floruerunl proRdica-
cst hoHio qui ociilis intcr albuni nigiumque discernit tione, ul taiidem aliqiiando lingiia iniquiiatisdisoal
colorem, et qui animo justiiiaiii soparat ab ihiqui- prudeiiter tacerc, qiiae nunquam didicit sapieiiter
tate ; iina esl tamen persona, ct uniis honio , in quo loqiit.

cst spirilalis iiitelligenlia cl carnalis consideralio. 1\. Primo oinniiim addiicatiir Isaias in mediuin,
Nomie iu uno corpore quinqiiopartitos babcmus sen- cujus lahia seraphim coeiestis calciilo altaris per-
siis, quorum singuli suos proprios babeiil actus?
mundavit. Quid itaque mundatis labiis, quid ore
Oculus nainque vidn, auris audit; noc oculns audit, propcuiodimi plus evangelico quam prophetico, de
iiec auris videl lamen in uno corpore guni auditus
;
hymam» Christi nativitaie noslris iiisonet auribus,
et visus, et unus est homo, iii quo hsec temporibus aiidiamus Quic^cite, iiiquit, ab homine,
: cujus spi'
et locis aguntur o[iportmiis. Iia si(|uidera Dcus et rilus in naribus, quia ipse excetsus repulabilur. \d-
honio una esi persona, unus est Chrisliis, et uniis
j) nionet popiilum, quiescat a sanguine Christi, tametsi
Filius Dei, in quo divinitas rairaciilis claruit, et caro homo
iit spirel, excelsus taraeu repuUibilur. Unde
injuriis succiibuit verus alque nnigenitos, imo.«t
:
excelsus, nisi quia magnus, et Fitius Allissimi vcca-
uiiicus in utroque Dci Filius.
biivr? sicut arcliangelus beatae Yirgini prxuuntiavit
VII. Qui eliam per omneni ubiqiie sanctl Evangclii
{Luc. I, 52). Et ut certius intelligerctur, de qua
textum sibi Deum Patrera speciali noniiue appellarc
riixisset natura : Filius Altissimi vocabitur, subse-
consuevit ; qaod scepius inveiiiUn qiian, exemplis
,
cutus angeliis, Et quod, inquit, ex te nascelur san-,
opussitderaonstrari. Nec unquam coinniuiii noinlne cium, vocabitur Fitius Dei {Ibid. 5S). Neiilrali na-
nobiscum Patrem sibi appellavit, qiiia omnimoriis ali- minc dixit sanc/Mm, id est, sanctum corpus, quod ei
ter sihi Deum Patrcin esse sciebat. aliler noliis veU
:
le uasceiur. vocabitur Filius Dei. Ciijus nativilatis
uti in familiari sermone et loto mvsteriis plenissimo
excellentiam ante nominatus propheta oslendit, ubi
lcgitur, quera habuit ea noete qua tradiiiiR esl. se- ait Eccc Yirgo, inquit, concipiet
: el pariel Filium,
creta allocuiione ad disripulos siios in que etiam
:
el vocabilur nomen ejiis Emmanuet (Isai. vii, !4);
sibi Patrem privatopronominc, id est, meum, soepiiis
<pio nomine evangebsta Matthxus dignam apposait
:il>pt-llavit. Quamvis in qiiodain loco
dixissin, Pnler interpretationein diceiis : quod inierpretnlur, No-
 ,

«77 DOGMATICA. — ADV. ELIPANULM LlBni IV. — LIB. IIL 278

biicum Deui {Mallh. i, 25). Cui rursuni idem Pro- A 'pse lcrminj\it sciileiilia, dicens ; Tunr tbiiui hi

phela sub senarii nuracri pevfeciione plura addi !it id esl, impii, in supplicium aternum : jusli aulem in

noinina, ubi ait : Panulus natus est nobii, et Filius vitum wternam {Ibid. 4G). De quo eliaiii judicio el

datut ett nobis (Isaiee i\, 6). Et ne duhiuin cuilibel ipsc doi. tor geiilium dixil : Omnes oporlet uos start

foret de quo dixisset, adjunxit : et factus eat princi- ante Iribunnt Christi {II Cor. v, 10). Quod tribuual
patut super humerum ejus , utique Salvatorem sigiii- Chrisli in alio loco nominavit tribunal Dei, ostcn-

ficans nostrum, qui properans ad passionis locuin, dens Chrisiura esse Deuin etiani et niagmim Deum,
saoctx Crucis vexilluin sun portare humero dignatug ubi ait : Eispectantes bea am spem ct adventum
est. Cui parvulo mox di&tinclim hxc propri<-talis no- mtujni Dei el Satvatoris nostri Jesu Chrisli {Tit.

miaa imposuit : Et vocabilur, ioquii, nomen ejui II, 15). Dc quo el Joannes evaagelista ait : Uic ve-
ttdmirabitis, consiliarius, Deus, forlis, princeps pa- rus est Deus, et vita aterna (/ Joan. v, 20). Ncc
eis, pater futuri scecuti; nil aJoptionis vel nuncupa- nuda ibi niinciipalio lociim iiivenil, ubi est veritas
pationis his addens noininibus; sed plane quein par- virlutis divinae, qiiam verilatcm divina; virtutis in

vulum natum et Filiuni nubis datum pradiiil, huuc filio hoininis esse, in sanitale paraljlici ipsc Cbri-
eunidem Deum, oon sulum Deuin, A>ed et foriem slus oslenilit, ubi Judxis cogilantibus inler se
Deum appellavit. Itcm post plurima divinx iautiis ^ Quis potesl peccuta dimittcre, nisi sotus Deus? le-
insignia, cumdera, quein KcJemplorein gciebat ven- spondit; il scinlis quia Fitius huininis polcstatem ha-
turum, Dominum eiercituum et Deum omnit lerrie bet in terra dimitlendi peccata, lunc ait paralylico :

vocari prxdixit; ubi huic, quxquondani ia viduita- Surge, tolte tcclum tuum, et vade in domum luam
lis raoerore sedebat, pluriina consolationis verba {Matth. IX, C). Ei vocem jubcotis raox sanitas paraly-
proferebat, subjungcns : Quia, inquit, dominabitur tici conseeula e>t.

lui, qui fecit te, Dominus exercituum nonien ejus : XL Ac ne forTe quis dubitare queat an ille qui
et Redemptor luus sanctus Israel, Deus omnis terrce passus est divinilalis habeat gloriam, legal in Da-
tocabitur {Isai. liv, 5). niele illius rxcellenlissiiua; sacramenlum visionis,

X. Quibus etiara nominibus consona Psalmisla ubi vidit filiiim hominis ad antiquum perdiiciiim
concinuit voce : Quis esl iiie, decanians, rex giorice ? esse dieriim : Aspiciebam, inqiiit, i;i visione noctis,

Dominus forlis et potens, Dominus potens in prcetio. et ecce cum nubibus eoiti quasi /itius hominis veniebal,
Et adhuc addidil, sicut ante prxdiximus : Dominut et usque ad antiquvm dierum pervenil, et in conspectu

rirtulum ipse cst rc.c glorice {Psat. xxiii, 8-10). Et ejus obtuterunt eum, et dedit ei polestatem, et liono-

alibi : Gtoria et lionore coronasli eum, et constituisti rem, et regnum ; et omnes poputi, Iribus et tinguce

eum super opera manuum luarum. Oinnia subjecisti ^ ipti servicnt. Potestas ejus, poleslas (rlerna, quo" non
tub pcdibus ejus. {Psat. viii, C teq.) Quo exeniplo r.Hferelur ; et regnum ejus, quod non corrumpelur
duiir Apostolus uti voluit, adjecit : Jn eo cnim, quod {Dan. VII, 15-14). C«i beatiis Joannes cvangclisia in
diiit, oinnia subjecisli sub pcdibut ejus, nihit dimisit rcTclationibus suis valde .T,qualia se vidisse de Cbri-
non ei subjectum {llebr. ii, 8). Nunqiiid aliiui adop- SK), qili occisus esf, testatur : Et vidi, inqiiil, el ecce
tivo fllio, vel niincupativo Ileo omnia subjecta esse in medio throni qiiatuor nnimalia, el in mcdio senio-
credcmlum cst, et non magis illi soli, qui uiii- rum ngnuin stanlem tanqnnm occisum, hubenlcm cor-
gcnitus est, et proprius Dei Filius in duarum con- nxi seplem, et oculos seplem, qui sunl septem ipiritus
jnQCtionc naturarum? I)e quoprj-falus Psalmisla lau- Dei miisi in omnem lerram {Apoc. v, C). Et pnst pau-
dabili peraclo salutis nostrx triumpbo ail : Ascendit ca, quatiior anitnalia et viginii qualuor seiiiures can-

Deus in jiibilalione, el Domnus in voce liibw {Psat. tare memorat : Dignus es, Domine Deus, accipere li-

XLVi, C). Dcus ascendit, dixit, et Doniinus vcniel. brum et sotvere lignncula ejus, auoniam occisus es,

Qiio versiculo paria ascendenle Chrislo angclica vox et redemiiti nos Deo in .languine tuo {Ibid. 8, 9). Ciii

aposlolicis iiisonuil auribus, dicens : Viri Catitwi, victoria; omnis coplonim exercitus atic slatiir, dic ens :

quid hic stalis aspicientes in C(£lum? Iiic Jesus, qui . Dignui esl agnus qui occisus esl, accipere gtoriam, el

aiiumplus esl a vobis, .tic veniel, quemadmodum vi- lionorem, et divinitatem, et (orliludinem, rl polrsla-

ditlii €ttm eunlem in ea'tuin {.icl. i,ll). Cnjiis lem {Ibid. 12). Ecce agiius occisus, habcns cnriiiia

advcntiis manifestationem lerroremque Psaliiiigra- seplem, id est, totius mundi regna ; habens oculos
phus nstendil : Dcus mnnifeslus, diceiis, veiiicl, Deus septcni, id cst, dona scptiformis Spiritus, quxlsaias
nosler non sitcbit {Psal. xi.ix, 5). Deus ej»t ergo nomiiiatim siiper Qoreiii, qui de virpa radicis Jossc
ipse, qni et fllius hominis, ante ciijus majcsUitis ascendil, requiescerc prxdixit. Eccc Doniinus Deus
tbrooum congregabuiitur 900 omncs genles, et occisus dicitur, qui nos redemil sanguine suo, ei
discemel eas sicul paslor gregem, statucns ovcs a fccit sibi regnura et sacerdutes in a.-ternum. Hxc
dextris, lijedos autem a sinistris. Et ut cum magis oiiinia secundum hiimanilalis naturam Dci Hlium,
iUa die regem limeamus, quam scrvum despiciamus, qui occisus cst, omnes angelic.v polcstatcs acccpisNe
lit ipse : Tunc dicet rex hii qui a deitris ejus tuut, teslantur. Nonne ille ipse, id est, C.lirislU';, anirina-

el ca:tera qu.i; scquunlur in discreliuiie duoriim agmi- batpost rcsurrectionis gloriain, lianc hujus propb»-
auin, juslunim scilicel atque impiorum {Matlh. ticx vel aposlolicx visionis veritatem, dum suis «11-

\w, 54). Ciijus judicii ultimam discrciionem hac cebat discipulis : Data esl mihi omnii poteitai in
 ! ;

273
2'.J U. ALBI.M
F. -ILbl.M
B. V. SKL .\LLLLM
bbL .\LCLi.M OPtUU.W
01't.KU.M P.ViiS liL
P.VISS ni -2S0

ra/o «! in terra {Malih. xxviii, 18)? Heu! proli A diversuni csse Clirisius, quaui Dcu» esl; Deus i'-i-

dolor ! infulix aiiiina, qux his oninibus inrrcdula est tiir Christus est, » Et rursuni : t Si |:er naturam
tcslibus, et non seipsain corrigit, ut crcdal lam Dei Chrisius tibi Doniinus est, babeliis S|«iriiani
prxclarae auctorilatis tcstiinoniis sanclum : si vero per adoptivum iioinfii l:ic Doiiii-

Xll. At vos, viri fiatres, expergiseiinini tandem iius cst, Spiritu sancto carens spiritu eiroris aiiiina-

aliquaiido, et lacryiiiis poeniteDtiu; lavate de cordi- ris. » Item ex libro iiotio : i Uomo itaquc Cliristus

bus vestris litteras, quas iiigro infidelitatis

Jesus, unigenitus Deus, per carnem et verbura, ut
fellc

scripsislis iii els si vobis placeat inansionem baberc homiiiis filius, ita et Dei Filius. » Honiincm Chri-
in doiiio Patris illius, cui dala est omnis polestas stum Jesuni iste probalissimus doclor unigenitum
coelesiiiini, terrestrium et infeinoruiu. Hucusque in Deuin denuntiat ; sicut homiiiis esl fiiius, ait, i(a est

ionginqnam regioueiii, rccedentes a doiiio paterna: el Dei Filius. Si proprius est hominis fiiius
Salvalor
nosler, proprius est siquidein ei Dei Filius
pietalis, porcos pavistis sub spiritu, qni alligavit secundum
vos alis suis sed surgite, surgite de pristinse in- Lujus sanctissimi Patris Cdem. Itera in libro
iii : x :
t Apostolica siquidera fldes
fidelitatis scercore, recordantes benignissimain pii non patitur Jesum Chri-
Patris clcmentiam, ad quein stum, ul Jesus non jpse sit Christus, ncc filium
reverteules humiti ho-
voce dicite : l'aier, peicavimus in caelo et coram le ® ""'"'* discernit a Dci Filio. > Nunquid non filjum
ILuc. )lv, 21) ut digni habeamini hominis discernit a Fiiio Dei iile. qui
: calbolicB fidci filiuiii liomi-
stolani indui. In malevolam animam, nis adoptivuro pra;dicat, el Filium Dei,
dicil Scriptura, vere Qlium »
lapienlia Oei non intrubit {Sap. In libio XII : . In se enim euiu
i, 4). Nolile conlen- Deus glorificavit, ij
liooi esse, vostrara amantcs senteniiam. H;ibele hu- est, in ea nalura, qua Dciis est, ut siiDeusomnia iii

militalem discendi ct desiderium ecclesiastic;c omnibus. De liuniana dicil natura, quj;

ve- gioriftcata
rilatis, certissime scientes quod sine hujus esi, iia ul sii Deus omiiia in omnibus. »
commii-
nione Ecclesiae, quac in terra peregrinaiur, illa qii;e .VV. Itcm (ortissiiniis coiitia haereticas
pravitali's
cuiii Christo regnat in coelis, nunquam bell.iior bealusAinbrosius MedioJanensis episco-
vos recipiet
in paccm perpeluse beaiiludinis. pus •>, perspicue Christnm secundum id, quod
bomo
est, proprium Dei Filium aOirmat esse,
901 Xill. Quia ille soppe norainatus Pater, vir
sicut legi-
tur in exposilione, quam feoit in
dignitatc veiierabiiis Elipant««, uiinam el fide Evangeiium Lucse,
ca-
tliolica
[illum, inquit, id esi, Cbristum veracil«r
honorabilis, testes quoque alios flagitabat, proprium'
Dei Filium confitetur, et eum esse,
qua:ramus succincto serraone testimonia de
sancto-
quem secundum.
rura opuscuiis Pairura, pauca cx humanitalera vos palerna inionuit (etiam de eo
plurimis, quorum versn,
C qui in Psaimo secundo iegilur Filius
illenoraina in suis litterulis posuit,
asserens se ex meuses tu, eqo :

corum diclis noslro credidisse fcreditururaj hodie genui te [Psal. ii, 7]). Nec
ideo [in eo] quidem,
errori
et miruin quare quolibet [cuilibet] inquii, dalur tibi facultas refellendi
errori se credi- raore luo, quasi
dissevelitdicere. Tainen ex illorura secundura divinara tanturamodo ante
sacralissirois sscuia genera-
tionem hoc dictum fuisset; licet
litleris probabo me uon
errasse, illuraque corrigere possct et de iiia
rae veile ostendam. Beati noa inconvenienter intiraalum videri.
Aihanasii, Hilarii, Ambro- Verumiamen
sii, Augustiiii, Isidori ex praecedentibus et subsequentibus
teslimonia poposcit. Addaai circumsuntiii
quoqne et alios ad suppleincntum de secunda, quam temporaiiter pro nobis
veiilatis testes suscipere
idoneos.Hieronymum siquidem non abhorniit, natjvitate praedictum hoc
He- caslissiina; fidei, rectius in-
braicarum, Gracarum, nec noii tetiigi non inhibetur. Nara
Ego autem constituivt
Latinarum doctis- et :

siraura mogisirum litterarum. $um rex ab eo super Sion moniem sanclum ejut
Gregorium quoque
apostolic* sedis pontificcm (Ibid. 6), ct, postula a me, et dabo tibi genles, ad
per omnia purissiniie
fidei virura;
nec non ei Cyrillum fortissimum magnum pietalis sacramentum, quod per dispensa-
Nesto-
rian* secta; destructorem; tionein carnis apparuit in niundo,
perspicue adverti-
etiara ct Fulgentianura
[Fulgeuiiura] lucuientissimi sermonis '""^ '"^"' '^"''''' ^"''''ere]- Qu's est, iuquit Am-
ei probaiae D brosius «
fidei doctoiein; uti eorum omiiium sacratissimis % ilie proprius Dei Filius, nisi cui voce
viclus doginaiibus se olim paterna dictum est Filius meus es tu, ego hodU
agnoscai erraie. J
:

genui ti? in iibro auiem de Incamatione Chrisli

XIV. Hijaiius naraque iM)n parva; in
»
Ecclesia
Cbrisli aucloriiatis doctor, Arianseque
Ti ^ quia Chrislus 902
»erus Dei Filius sit, sic
penidiae for-
ait « Adversus, inquit, omnes ha;rcses generaiis,
tissimus debellaior, in libris quos :
pro causa aposlo-
ista fides est;
quia Christus esl Dei Filius, ei sempi-
lica; fidei catholico siylo e.varavit, valdc probabiiia
ternus ex Patre, el hodiernus ex
de Christopiotulii teslimonia, de Virgine [Ambr.,
quibus pauca pra;-
et natus ex Maria virgine]. . Et
hbare ratum censeo. In iibro vm pauio posl i Cum :
catholicse fidei
Domiuus [Ambr., Deus] seraper essei aeternus, in-
intcr catera sic ait « : . Sic non poicst aiiud qnid
carnationis sacramenta suscepit, non divisus, sed
• S. llilar., libr. viii de Tiiniial.
nuiu. 27 «8 S. Ainbrosii transiala sint, icnoramus.
" guae aiisulis inciusimus,
iion
sunt Anibroiiii
scd Pawlini Aq.uleiensis, libr. i„ S. .\mbros., libr. iii. in Luc. num.
coii.ia Febce n ^ 9.
c.ip.il au;c quo errore huc ab Aicuino
Polius in libio de
^ liicarii. Doin.
;
s.ib Sacraiiical» *
uoiiii.I" c.ip. 0, num. 3o.
r.i DOGMATK.V. ADY. KDPANDLM LiBlU IV. I.in. 111.

iiiuis; qiiio utruniqiie iimis, etimus iii iitroqiic, lioc A Iraiiseanius. Nir.i i.i priiuo et secuudo Prxiioilina-

es!, vel divin:l;ile vel corpnre. > tioimm liliro (Cap. 1.'), imm. 50), de proprietalfi qux
XVI llabeniusquoque.Vihanasii icslimoiiiuin, iion iu (.hrislo osl, aperla sermnne profatnr : t Nonne
lale qiiale iiiridelilas qiuciil veslra, seil quale calho- facicn'c, i!:quil, nc suscipiente Verlo, ipse liorno ex

lics coineiiil fiJei : sicut in epislola quam ad Epi- quo esse cocpit, 1'ilius Dei unicus esse corpit? Nonne

cieliiin ecclesiaslita penna depinxil, eiaiatum legi- Filium Dei unicum femiiia illa gralia plena conce-

lUHs. Posl piurima quse de incjrualioiie Christi pii? Noiine de Spiriiu saiitto et virginc Maria Dei

cleganlissime expressit, hoc quoque subiuferl " : Filius unicus natus est? » liem in secundo ejusdcm
I Non qiiidcra per adoplionem, inquit, hxc facta Opcris libro ^ : i Fidclis, inquani, qui in eo vcrani

suni, absil, sicut quidam cxistimaverunt : sed sicut iiaturara crcdit el confi^etur huiTianain , id cst, no-
csl veritas, homine facto Salvatore, totius bominis stram ,
quamvis singulariicr siiscipiciile Doiniuo
saius facta est. Si enim adoptione erat in cor[>orc [/iii//., Deo] Verbo, in uniciim Dei Filiiim siiblimata
Vcrbum secundum illos, (quod autcm adnplione [Cod. Paris., sublimala esi], ita iit ipii siiscipit et

dicitur, phantasia est) rcperitiir et piitaiive salus. » quod suscepit una esset in Triiiilate persnna. » Bca-
Quid melius, quid verius poiuit dici qiiam illud quo.l lus \uguslin'jsverirficus, prol abilisqueveiilalis leslis

iste nobilissiraus doclor dixit, non per adoptionem " nnicum dicitDeiFilium,903 n"i unigenitns de utero
hsc esse facta, quac de Christi legiintur dispensa- quasi sponsus de Ihalamo processit in rcfjioncin no-
tionc, sed in veritale omnia hxc peiacta? Ista si- slraiii. Unicus namque vel iinigenitus proprielatis

quidcra verba illiiis ad humanitatem periinere de- nomeii esi, non communionis cum adoptivis. In tra-
monstranlur dicla. Per id quod ait, facla sunt, non ctatu videlicetnonagesimi noni iisalmi hahcsila(Num.

quidcm divinitas facta est, sed bumaniias, quam non 15) : I Scilote quoniam Dominus ipse csl Deus {Psal.
per adoptiouem iste pius Pater factam esse affir- xcii, 5). Quis nescif, inquit, quoniam Dominus ipse
inat. Idcm ipse in Libello fidei sux, qiiem dialogis- est Deus? Dominus ille non vobis vilescat : cnicifixi-
tico scrmone conira ha;reticas pravitales exaran- slis, flagellastis, spuiis illinistis.spiniscoronastis.ctc,
dum esse oplimum censuit, post multa sacra; doctri- custodes ad sepulcrum posuistis : ipse esl Deus. Sci-
nx eloijuia baec loco opportuno subinfert ^ : tote ijuoniam Dominus ipse esl Deus. > igitur et in
< Incaraaliis est, inquit, uni|;enitus secreto ilio psalrao Cix humanam naturam in Reilcuiplore no-
inyslerio, quod ipse novit. Nostrum namque est stro, qux longa parentum linea de semine David orta
credere, illiiis nosse. Ac sic ipse Deus Veibum tolura esl, eamdem esse et Dorainum David, et filium David
suscipieus, quoJ est hominis, homo fil\.ithanas.. manifeste probat e\ eo versiculo, qiicm ipse Salvator
hoino sit] ; ct assumpius homo totum accipiendo, ^ Judxis proposuit in quxstioncm , quomoJo potuisset
quod Dei est, aliud qnam Deus esse non potuit lilius David esse , el doniinus David , dicens : Dijrit

[Idem., non |>ossit]. i Siergohomo tutum suscepit, Domintts Domino meo, sede a dexiris meis (Psal.
quod Dci esl, lioc siquidem suscepit , ut Deus esset cix , 1). Si filius quomodo Dominus ? Qiiod
, beatiis

verus, et Filius Dei verus, unigenitus, unicus, et Augustinus in ciposiiione ejusdem psalmi ita dissc-
propiius : hoclutum iii Dei Fiiio fuitante omniasx- ruit (Num. 7) : i Novimus, inquit, Christuin scdcre ad
cula; iiiic filio ho:ninis, qucm pltnitiidiiie teraporis dextcram Patris pnst resurrcctionem a niortiiis, ci in

ex virginali utcro assiniipsit, in ipso conceplionis coelis astensionem. Factiim est jani , nec vidimiis,
inilio proprium fuit, ut unicus, unigenitus, verus sed credimus; in libris legimus, pixdicalum audivi-
et proprius Filius Dei esset. rous, Qde retinemus. Liide et eo ipso, i|iiod cral filiiis

XVU. Quxramus ctiam quid acutissimus et in ca- David Christus, factus est Doiiiinus David. lllud eniin

tholica lide veracissimiis docior beatus Augiistinus quod natum est ex scinine David, ita lionoraiiim est,
dicat, qiiateniis si antedictorura credere vobis non ut csset et DomiuusDavid.» Qund iieruiii iieninique
placeat ductorum leslimoniis, vel illius credite, qiiem replicat, nc forte cui dubilalio forel, de qiia dictum
vos singiilarius vestrae opitiilari sectx falso opinatis. sit natura : Diiil Dominus Domino mco, scde a deitris
jj
Si eruditus quislibet, et recte iiiielligeiis lcctor, niul- meis. Adjunxit ergo et hx-c vcrba : < Eo ipso, inquit,

tipilccs litleraruin suarum coJices porlustrct, veris- quod carnein accepii Chri^lus, quod in cariic ['luj.,

simc cuin inveiiict nobis conscntanea scriberc, cre- in eadem canic] mortuusest, quod in cadeiii carnc
dere , et piaedicarc de Cbristo , non vobis. Sed de resurrexit, quod in eadcm ascendit iii coeluni et ,

pluriniis exeiupli gratia paiica perstringamus cx illius scdet ad dexteram Patris; et in cadcm ipsa carnc
dictis Ifstimuiiia , ne magna niulliludo verboriim fa- £ic honurata, sic clariticaia, sic in ccclestein babi-
stidiusi le< toris aninium ni.igis oiieret quani .'edificet. tum commiitata , ct filius est David , ct Dominus cst
Etiion taiigauius illud , quod paulo ante dc Fiichiri- David. » Qucin sensum apostolica ctiam auctflriu^tc
dion posiiimus , sed ad alia ingenii sui nmnimcnta curavit dilucidarc. < Sccundum hanc, inquit, dispcn-

• S. Allianasiiis , tom. I Opcrum part. ii. Vid. cuindem locum sub noniinc Aihanasii cilat ctiam
not. Mailrisii Opcruiu S. rauliiii Aquilciensis, Paulinus.
pag. 1(1 i. ' S. Aug., de Diino perseveraiili.r, niiin. 67
libr.
* S. Athanasiiis de fiile sua tom. II Oper. Quod Ciir vero liber diralur sfiiiinliis ilr Pi.cileslina-
islo
laoieii opiisciilum eiilorcs iiiler spuria cninputant •
tione, cunsiile adnionitiunem liiiic liliro pi.rli^am.
 2S3 B. F. ALIllM SLU AI.CLIM OPERU.M PARS I». 284
satioiicm traiisiUis Clirisli, etiani el illiid ab Aposlolo A ail: Oporlet et illim crescere, me atitem ttiinui , dixit :

(licitur : Propier quod eum cxaltnvil a mortnis, ct do- Qui accipit tettimonium ejus, signuvit quia beus ve-
nattt illi nomen ,
quod est supcr omne nomen , ut in rux est. Subseculus ait : Non enim ad mensuram
nomine Jesu omne genu flectatur, ecelestium, lerre- dat Deus Spiritum (Jonn. iii, 50, 33, 34). Dc quo
Mtrium et infernorum (Philip. ii, 10). Donaril , in- iJcm qui siipra in eodem Sermone (Tract xiv,

qiiit, ei nomeii, id est, siiper oninc nomen, Christo niim. 10) : t Audi, inquit, Aposlolum dicentem r

utiqiic seciindiiin hominem, Christo secundum car- Secundum mensuTam donationis Chritti [Ephes. iv,
ncm mortuo, resurgenti , asceiidcnii donavii nomen, 7). Hominibiis ad mensuram dat nnico Filio non ;

qvod etl zuper omne nomen; ut in nomine Jesu omne dat ad mensuram. > Et de eo quod hic ail Signaril :

iienu flfctatnr, coelestium, terrcstrium et infernorum. quia Deus verax est : ilem et de co qiiod alio iii

Ubi erit Davi I, nt non ei sil Doininus? In coelo sit, loco ipsa Veritas ait : flunr enim Pater signavii Deiit
in terra sit, in inferno sit : Domiiuis ejus crit, qui cst (Joan. VI, 27), talem coaptavit interpretaiionem di-
Dominus cuelesiium, terrestrium et iiifemorum. Gau- cens (Tract. xxv, num. 11): • Iste, inqiiil, flliiis

deat eigo nobiscum David , filii sui nntivitale ho- hominis et Filius Dei cst, iste lionio etiani Dcus
noralus, dominatu liberatiis : et gaudeiis dicat, iit a est. > Et paulo post : < Ideo hunc cniiii Deui Piier
gaudeniihus audiaiur : Dixit Dominus Domino meo, " signavit. Signare quid est, nisi propriuiii aliquid
tede a dcxtris meis. » Undc cst frivolosa nuncnp:itio [ponere? Hoc csl enim siguarc, iin|»oiiere aliquijj,

divinitatis,ubi tam alta csl dominatio potestalis? quo non confiindatur cuin CKleris. Signarc est si-

Unde est xqiialis nohisciim adoptio in filio David, iibi gnum rei ponerc. Cuicunquc rci ponis signiiiii, idco
est tam excelleiis siipra omnes coelcstes virtutes do- ponis signnni, ne confusa cum aliis, a te iioii possit
minatus ? Ha;c dico, quia nicmini me scriptum legisse agnosci. Pater ergo eum signavit . Quidesl, siynavitf
Inter alias hiijns noTae secta; ineptias , Christum in Propriumquiddam illidcdit, ne cactcris compararclur
divina lantiimmodo natura Dominum esse David, non hominibus. Ideo [dc illo] dictuni est : lln.ril te Deut,
t\ humana, qua de semice David sumpsit originem; Deus tuus oleo lanitia: pra: parlicipibus tiiis » (Psal.
ac iileo longiori textu sennones in hoc loco posni XLiv, 8). Excellcnlius aliquid bcalus quideni Aii-
sancli Aiigusliiii. Ita idem in psalmo i.ii (num. 3) : guslinus cuin Prophcta iiUcllexilin unclione Christi,
« Cum in fonna servi appareret in terra , dixerunt, quam isti novi divinaruni scrutalores renini obscura
qui eum crucifixerunt ; Non est Dciis. Quia FiiiusDei infidelitalis corde inleUigcre qiieunt; iitpotc eodcm
erat, ulique Deiis eral , prnprius Filius Dei et verus; inspimtus spiriiu in verilatis teslificaiione, niioCliri-
sed ilH cowipti sunt, et aboniinahiles facti simt, qui stus unctus est in utcro virginali. Prse parlicipibus
diKenint [Ang., quid dixenint?] : Non cst Deus, oc- quippe iinclus cst Salvator noster, quia omncs nos
cidamuseum. » Ecce proprium ctveriim Dei Filiuni, prius peccatores liomines cxislimus, et pustmodum
qui cniciflxus est a JndiEis, faletur, sicut semper fa- per unctionem sancti Spiritus sanctificamiir ; ipse
leri dignoscitur. Item de unitaie potcstatis in Dei autem existeiis Deus ante sxcula, per sancluin Spi-
Filio bealiis Leo papa cxpressius in quadam homilia rilum in utero Virginis homo conceptus est in fine

Theophaniae die legenda protulit (Serm. 51, cap. 2), sxculoruni. Ihi ab eodcm Spiritu unctus est, ubi
« scienler, inquiens, divinam hunianaini|ue naturam conceptus ; nec aiite coiiceptiis, et poslmodum unclus
in unilato vcnerantis, quia quod erat in substantiis esl. Sed Iioc ipsum de Spirilu sancto, et carne Vir-
proprium, non er.it in potestale diversum. i ginisconcipi a Spiritu sancto, ungi fuit. .Ahundantius
XVIII. Sed tranteanms modo ad prrcfati Patris enim cum umnilius sanctis unctum esse oleo lctilix,
PhIi herrimum opiis Homiliarum siqiiidem [ in
, id est, Spiritu s.incto, intcHexil quoqiie Apostolus.
]
Evangelium beati Joannis e^angelista', perspicientes, Unctus esi Moyses , sicut caeteri sancti in adoptivum
quiJ in eis 904 sentiat de Chrislo. Dicit de lcsti- fllium unctus cst Christus in utero virginali in pro-
:

roonio Joannis B.iptistx intcr alia (Tracl. vii prium Filium Dei. His verbis et beatus Pelrus con-
i) : I Nullo modo auicm possiml diccrc se p senlit princeps aposlolorum dicens : Vnsit eum Den*
habere chaiitaiem, qiii dividunt Triiiitatem [^mj. Spiritu sanclo et virtute. Iiem ibi in eodcm, Dent
,

qui diviilunt uiiilatem]. Haec dicta sunt, sequentia Patrum nostrorum glorificaril Filinm suum Jesum,
videauiiis. Pcrhihiilt Joannes tcslinionium , quia vi- qiiem vos quidem tradidistis, et negastis ante faciem
dit. tcstimonium perhibuit? Quia ipse esl
Qiiale Pilati judicante itlo dimitli (.ict. \, 38). Filium suum
Filiut Dei. Oporiebat ergo ul ille bapti/.aret, qui csl dicit non adoptivnm, sed familiariprononiine, suum,
Filius Dei uniciis, non adoptaius. Adopiati filii mi- id est proprium, qui traditus est a Judxis. Quid
nistri sunt uiiici. Uiiiais habet potostatem, adoplati vero dc co dicit beatus Augusiinus, cui in cruce
ministeriuiu. His vcrbis oslendit perspicue Cbri-
» pendenti a Judxis insuitalum est? Consideremus
stum unicum esse filium, nos veio adnpiatos. Quam an eumdem verum Dei Filium credat, cui illi dixe-
vero uniiatem filii qui dividere volunl, nequaquain runt : Filius Dei et, descendas nunc de cruce (Uatlh.
charilatem habere videntur, sicui iste pr;cfatus uia- xxvii, 40). I Quare ergo, inquit, non oslendit insul-
gister testatur; scd eo quoj Christum dividil in
in tantibus, quia ipse erat Filius Dei, ut si se pemiise-
proprium ci adoplivum filium, seipsum dividit ab rit in cruce levari , sallem ciim illi dixerunt : Si
unilate calholicje pacis. Item nhi Joannes de Christo FiHus Dei esl, descendat de crHce, tuuc descenderet,
2S5 DOGMATICA. — ADV. ELlPANDliM LIBRI IV. — LIB. IV. «5
ci ostenderet eis vcrum se esse Filiuin Dei, qucm A nobilis, dipniiaie suljlimis, imple quod promisisli,
illi ausj sunt irridere? Noluit. Qmre noUiit? Nunquid fac ut divisti. Decet plane tuam annosani prudcn-
quia non potuit? Potuit plane. Qnid esl enim am' liam veridicam esse. Hecole le ipsum tuis constri-

pliusdc cruce descendcre.an dc sepulcro resurgere?» ctuin esse verbis ; si borum tibi, qnos noiiiinaviinus,
XIX. Uis umoibus snpradictis Patribus bcatus Isi- Patruni testiinonia proferreni de veritaie in Chiislu,
dorus, lumen Hispaniae, in uoiUle personx et pro- rn nostri, non ut dicis erroris scctam, sed ut nus
prictate naturarum Redemptoris nostri conscntire certissime scimus, et verissime probainus, caiho
agnoscitur * : i Homo, inquit, Cliristus Jesus, qnam- lica; fidei vcritatem te transire velle. Quos lu elc-

vis aliud sit e\ Patre, aliud 905 ^* Virgine ; non gisti lcsles, borum libi proposui aboiidanter, ut
lameo alius ci Patrc, aliiis ex Virgine : sed ipsc reor, conscntaneas in lide caiholica seniontias.

xtcrnus ci Patre, ipse tcraporalis ex matre. » Et Noli ab coruni reccdere unit.ilc, iu quonini iil>i pla-

paulo post : I Manens unus de utroque, et in utra- cuit aucloritaic. Proferamus el lilii, qiiam>is, iit

que natiira, nec naturarum copulationc confnsus, timco, ingralo audilori, adhucet aliorum ma!;ni no-
uec naturarum distinctione gerainalus. > Quare vqb minis doctorum accepiabilem univcrsali Ecclcsi.T

coDlra optimi doctoris vestri confessionem geniina- in sancta fide confcssionem ; quatcnus vel erube-
tis Christum in verura et non vcruin Filium Dci ? B scens, te solum liis omnibns esse conlrariiim, luain
Sicot de vcro Filio non putesl dici adoptivus, ita et corrigas sentenliam ; vel, quod absil, si pernianeas
de adopiivo non polest dici verus filius ''. Et ex hac in incredulitate, ab his omnibus aposlolico fcriaris

reciprocatione necessario inlelli^i daliir, duas esse mucrone. Sed boc ab allerius scrmonis exordio iii-

pertooas, proprium et adoptivum flliuiu. cipiendum esse ratum arbitror.

XX. Eia, Elipante vir seneclute gravis, moribus

» S. Isidorus, libr. i Scntent. cap. 16. de ulero ^/lus non polcst dici adopliius ; ila el de
^
•> Ita veram lectionem restitriimus ex Cod. Pari- optivo non potest dici adoptivus verus /i/ius.
ftieosi. In edilis enim ita inendose l«gebalur Sicut :

LIBER SECUNDUS, QUI ET QUARTUS ADVERSUS ELIPANDUM.

I. Quamvis diverso modoviri injusli, qni ab eccle- Qiiod genus iinpielalis et miseri;i; si provida mfnic
siastica recesseruni pace, errasse noscnntur, tamen C vel humlli indagalione, o Pater Elipaiile, conside-

ez uno superbx elationis fonte pene diversanim rare cui-arcs, nunqiiara in hujus crroris foveani ab
origo scctarum ebullivit ; dum quisque illorum pro- unilaie cailiolica! pacis recedens corruisscs. Ubi la-
pria; raagis voluit esse defensor senlcnlioe, quam luit, nbi dorniivil hoc nomen adoptionis vel nuiicu-
Terilatis seclator ; et unde siio nomini salagebat pntionis dc Christo, cura in Nic;ea civiiate fidcs con-
gloriaiu acquircre, iiide reprebensibilis justequc Krniata esl catholiea per Ireceiiios decem ei octo
omnibus odiosus eflectus cst. Cardo eiiim pessimus episcnpos, oranes iinpias scctas excliidcns, Spiritu
et origo maloriiin, qua; ex sesc cunctarum impieta- saiiclo in cordibos illoriim loquente? Forl»- luislem-
tum occasioncs pcperit, baec est, duni coelestium porilius hax; gloria 908 "C^-^ doclrin:o senala cst.

doctoruiu sapientia, vitio malc intelligentium, pro- ut aliqiiid novi inveniics, quo tuum nomen cxalla-

cacilalc temerata, non sccundum sui scnsus pro- rcs in orl>c. Ecce factum esl, celcbriB est valde no-
prielaleui perpenditur, sed in alienos scnsuB pro niiiiis tui notitia, sed nmi cum charitatis [Forte, cla-

arbitrio cl voluntate legentis, sccus quam veriialls rilalis] laudc, sod cam exsecrationii despectu ; iicc

ralio habet, derivatur. Et hoc ex omnium hseretico- cum ea bcnedictioiie qua Salomon ail : A'omcn )«-
ram comraeniis cuiqiie, sancias bene intelligenti Btorum benedicciur {Prov. x, 7). Cave quod seqni-
Scripturas, dcprchcndcrc perfacile csl, qiiod non D tur, ne iiiagiB tuo nomini aplari possit : Komea au-
solum iinpiuruiii pcrversitas, spirilaliuni doi-toriim trm, inquit, imfiioriim putrescii. Fuerunt cliam cl
catliolicas in Scripturis saiictig intcrprcUtiones liiulLi- posl hujus Nicasiii auctorilatem coiieilii sr-
male iutcllcxcrunt, veriiin ciiani impia lemeriialc nudales cuugrcgationcs, pcr divcrsas inandi parlcs
vel prava csecilalc divinorvm liltrdrum sanctissiiua iniperi.ilibus christiaDorum phncipum ediclis con-
verba ad siii erroris simililudincm Iraherc non fnr- vocata-, prout caiisa vel dofcnsio catholir:c fidci

midavcrunt, et adhuc infelirissimo dc co maximc contra h.Tretieas impietatct flagilabat : in quiliiis

crraveruul, id csi, dc Domino nostro Jesu Chiisto, eliniii nibil tali: iinquam audltiiin esl, \r\ littrrii> de
iii quo solo siugnloruni salus ct vila coiisistit, sicut Clirislo iiiandatum invcniliir, ijualc vcslra nnpcr
bcaius Petnrs princeps Apastolonim Ustatur, di- sagacilas, vel magi« procacilas repente aiiriliUR in-

cciis : Nec aliud nomen dalum est sult cirlo, in quo liilil Chrisliacis. Qii;c est insolita et oiiini ralioiie

oporteut iiot sulvos fiori. (Arl. iv, l^i). cxtraDcii clolio mcnlls tu;c, ut tibi suii cum luis
II. Qiiid uaiserabiliiis csi, qiiam id qiioitad saluteni paucis raussitatoribus, non doetorilius, univcnialli
oiiH(ilius datuin csl, ad pcrniciem perpcliire pcnlitio- Eerlesi.T fidcs noii plarcal ; ct (iniiiil>ui> aliqiie, una
iiis sua voliiulalc qncmlibri sibi ipsi convertcre ? vocc el.imantibus Chriftum Dciiin xcriiin cl veruiii
2f(7 B. F. ALr.lNl SEll .VIX; i.N! OrHUf.U r.V!\S 111. •28^

Dfi Filiuni, l'J solus cuin Juda;is retlaiii.uis liicis :

A uon ut cxteios adoplio, sed iialuia iliuin diviaiiatis

Dignut est mon, quia Filium Dei se fecit iMiitlli. cxallat. > Hic denique absque dul io vir s:inclus

XXVI, 64, Wi) mequc senuliim illius

: maledieliiiui- DL'oquc plenus homincm Chiistum de Virijine natum,
bus prosequeiis, dum cgo oiiiuium saiicl;\nun d(i- non ut ca!teros Dci filios iiidiilla adnplione, sed per
clus auc;oiil:ile ScripUuanim, clapo^lolica lohoia- iiaturam illnin diviniLitis in Dci Filiiiin pr.emoiiet
lus prxdicDlione, omncm iii Cliiisto coiifiicor el cxaltaluin. Ideni in lihro xxvi (Lib. xwii, ca|i. 2) :

lestificor veriiat.^ni, sicul aposlolica dociriiia toli I Redemptur siqiiidcm noster bomo sine pec ato
tradldit muiiilo. ct ubiquc sancla ciedit Ecclcsia el cst, filiiis sine adoptione. » Sicut polestalis divinx
prxdicat? Tu \ero solus his omuihus coiilrarius, est, ut homo cx virginali uiero sinepeccato nascere-

solus ti! i siiigulare magisterii noraen usurpasli ; tur, ila divinoe esl 907 virtutis, nt lioino ille, (jui

duni solns sanctuiu et geiicrale pcrdidisli calholica: sine peccalo nasci potuit, singuiariter sine aduptione
lidei syiiiliolum. Ferlur iii sxcuiaris litteraturx hi- Dei essel Filius. Quod in libro xviii idem sanctissi-
sloiiispv(iraiiuiiM|ueindam juvenem Diana; iiicendisse nius Paler ostenJif diccns (Cap. 52) : < Aliud est
templuin, qiiie inagiii noniiiiis apud Ephesios habe- enim iiat(js homines graliam adoptionis accipere,
batur ; iiiteno,;;Uusqiic quid huc facerc voluisset aliud unum singulariter per diuuilalis potentiam

respoiidit ; Dum perLonuin propterexccllenlia fatla B Deuni ex ipso conceptu prodisse. Ncc xquari potcst
vivoruii) notus esse non potui, vel per qiiodlihct nia- gloria unigeniti habita \Creg., gloris habit;e] per
litia! gemis nomen nieum innotcscerc vului. Sic nalurain, aliis [Idem, alia] acccpla per giatiam. >

etiam, sietccgisse cognovimus, frater EUpaiite, duiii liilcllige, de qua natura dixisset : In ipso conceplu
non haberes ni'C decoiem cloqr.enti;e, ncr fiilgorera Dettin prodisse. Ileni de eo, quoJ adversarii maxicDe
sapieiiti:c, vel insolita qualihet secta nomeii luum sibi opilulari aestimant, quod Christus advocatus
divulgare curasli ; nec tibi alia salulis restat via, sil pro nobis apud Palrcm, clarissimo praconio isie-

nisi prompta nianu deleas chirographum iniquiia- Pater sanclus patefecit, quomodo sit advocatns, di-
lis, quud in secreta tui corclij scripsisti pagiiiula ;
cens in vicesimo secundo libro (Cap. 17) : < L'nige-
et novis calholica; fidei sjUabis prislina; iiilidelilalis iiilocnim Dei Filio pro homineinlerpellare, est apuj
apices obrumbrare inclpias. Legilur in littcris co- co;ctenium Patrem ipsuni esse homioein [Greg. seip-
rum, qui de lapidum natura scripserunt, adamantiiii sum homiiiem] denioiisl lare eiquc pro bumana iiatura
:

lapidis duriliam niillo malleorum iclu frangi, nullo rogassc, est earadem naturara in divinitatis su* cel-
igniuin ardore dissulvi : sed hoec durissima natur* siludinesuscepisse.i Cognosccquod nullatenus unige-
illius virlus sanguine lantummoJo hircino cedil. Si nilus dicipotcst, nisi verus sit Filius. De nulloadop-
nullo testimoniorum pondere duritia cordis lui cou- C livo potest dici unigenitus, quia plures sunt quaru
teri valeat, mollescat et dissolvatur sanguinu veri unus ;necquisquara ex adoptivis in unitatem peisonae
Dei Domini nostri Jesu Christi, qui elTusus est pro cum Dei Filio assumptus est, nec ad divinitaiis.
saliite lua. Deus est vcrc, qui te suo sanguine rede- gloriain exaltatus : etiam nec unicus proprie dici
mit, el Dei Filius vere, qui de sepulcro resurrexit. potcst, sicut prohatissimis paulo ante beati .\ugu-
C-.ede [Co(/. Paris., Cade] super lapidem, qui rcpro- stini tcstimoniisChrislura dictuiu esse declaravinius;
batus estabaedificanlibus, ut confringatur obsiinatio ct sandis quoque missarum ac orationum precibiis
corJis lui (Matlh. \\i, ii). Noli speclare, quando bcatuni (jrcgorium posuisse siipcrius osiendiinus.
de ccelo corruat super te, ct contra te [Cod. Paris., IV. Ergo et bcatus HicTonymus in ejus vcrsiculi

conterat]. Ilorriliile est cnim incidere in manus ora- iniei-pretatione consentit, ubi Propheta ait ; Respice
iiipoteiilis Dei {Ucbr. x, 51). in tne , et miserere mei : quor.ium unicus et pauper
III. Ideo tam prolixi sermonis prsefaiionem feci, sum ego {Psal. xxiv, IG). « < Bene se unicum dicit,

quia segnitiera luain suscilare voluissem, ut cogno- quia unigenilus est Palris in carne natiis. » Qui vero
sceres nostra; voluiitatis dc tua salute affectum. Sed negat unigenitum Dci Filium pro mundi saluie cru-
tempus cst, ut nostrae meiiior promissionis alios tibi ciGxum esse, suh Pontio Pilato passura et sepultum,
advocarelestes incipiara. Gregorius sciliccl Romana; et terlia die resurrexisse, oninino contrarius esl ca-
sedis episcopus, nobilis eloqupiitincvir, et puris- tbolieo universalis Eeclesis symbolo, in quo veris-

simus iii calholica ude doclor, multis iii locis litle- sime decanlatur hxc omnia in unigcniio Dei Filio
rarum suaruin unigenitum verunique Dei Filium Re- facta esse, sicut beatus F ulgeu tius luculentus calho-
dcinploremnostrumesse tcstatur. Dicitcnim inprimo Hcx fidei scriptor ia cpistola quam ad Petruni Dia-
Moralium libro de Filio Dci ila (Cap. 23) : < Quia conem direxerat, oslendit esse verura Dei Filium
etsi adoptivus quisquc filius ad percipicndani divi- eumdem, qui passus est, moriuus alque resurrexil.
nitatem proficiat [Greg., prolicit], ncquaquam ta- Qui post plurima catliolicie Ddei documenta hiijus-

mcn ul Deus naturaiiter esset, accipit. > Item in modi de Chrislo prolulit sententiara •"
: < Natus est
codem libro, qiiod Christus Jesus iion sit per adop- enim, inquit, de Patre, Deus \erbum; natus estde
tioncm filius, inter alia sic ait (Cap. 28) : < Omnes, matre, Verbum caro factum. Unus igitur atque idem
inquieos, qui in fide Deo nascunlur, superat, quia Deus Dei Filius natus anle saecula, et natus in saecu-

• S. Hier. Brev. Psalter. b S. Fulgent. De Fide ad Peirum cap. 2, num.

iO, 11, et paulo infra, 16, 17.
 :

2S0 DOGMATIGA. — ADY. ELlI'.VNI»rM LinRl IV. — L^. IV. 2!>0

ii), et utra(|ue nalivitas iiniiis cst, Filiiis Dei; venim A iU«ro. lllc liomiiiis tantiim inalrem sanclani M;iri:ini
otiam de eoJem nialiis iilero iJem D;'iis Iiomo [t-si- piitab.''.! ficri, alleriim agnosrens qni anle oninia
vit, et in sepiilcvo idem Deiis homn faelns jncuil, lciiipora e\ Palie naliis est; :illeniin nr.niq;;e cni;i,

etab inferi.> ilem Deiis liomo] faciiis rtie teriia re- qui in |i1enituiliiie tempnrum carnalilcr ex Virgine
siirrexit. > Ilem iii eailem epislola : < Oiiiliiis, inquit, homo raelus csl. Yos eqiiidem non niinnri iniiiielale
verbis explicaliiliir earnis illiiis evccllciilia singiib- decepti veriim Dei Filiiiin viillis esse, qiii aiile s;c-

ris, ciijiis (livina csl c\ insa sni 'onceplione pcr- ciila naliis est c\ P^ilre; illnm vero, qiii e\ Yir^ine
sona? » Attcntle qiiiil dicil : « Cvjiis esl diviiia c.r nalus est, adoptiviim filiimi Dci : aiidentes ct adhuc
insasui coiiccptione personn. .An aliiic.is auilet dicere hnic incredulitati vestr.T aliud impielatis gcniis, di-
luloptionem esse in divina persona Filii Dei? Tolam centes Deiim esse veriim qiii e^ Dan nattis esl, el

ilaqiie proprielalcm suam, quaiii lial.nit anle saecula, Deuiii niinciipativuni , hnmin 'm illiirn (|iii de Vir-
ilivina serv.ivil persona in sc ipsa, licct li-imanilas gine facliis est : atque siipcr h.TC dnaliijtis nnniina,
conjungcretiir divina^ persons Filii Dei. i Et paulo id est, verilaiis et ntincupalionis, proprielaiis fet]
post : < Deus unigeniliis, qui dum coneiperclur, ve- adoptionis; niinia cxcilate obscuratum habenU»;
lilalem carnis accepit ex Virgine. Isla caiisa esl. cor, dicilis unum Deum essc et iiniim Filium, qiicm
qiia Dcus fuctus est filius virginis Mari;e, et Maria B vos vcriim Deiim el niincnpativum, proprium filium
viruo niater facla cst unigeniti Dei. i Uniim siqiii- el adoptivum niulta sernioniim varielnle s.Tpius iii

dem ol illum unigenitum beata Virgo genuit Deum ; dnos deos el in duos filios di\iilatis fdiNiililisl : no-
iion duos, unum verum Deum, et allcrnm nunci:pa- men dualitatis tanlummodo in persnnis ctsccrantes,
tivuni, sicut vestra solet aflirmare perversitas. Itein sed in fide propria firmitor rem dMalilalis nslenden-
in eadem • : < Quando in Jordanc secundiim camem les. Sed legite diligcnliiis synodalcs lilellos bcati
baptizalus esl unigeiiilus Deus i Ecce beatus Ful- Cyrilli antislitis, ut rognose:ilis vestri erroris oiigi-

geniius illum, qiii in Jordane sccundiim carnem nem ex venenosa Nestorii c'>ulliic voragine, ac vos-
bapiizatus est, snper qucm paterna inionuil vox, el meiipsos ex illius sanclissimi Patris, bcati siquidem
Spiritus sanctus in specie cabiinba; descendit, uni- Gyrilli, litleris eorrigitc; sequentes cbarissinii ve-

geniliim Deum coiiruetur. Iteni qui supra in libro slri quondam Felicis, nunc aulera noslri exempbim :

tertio, qui nuncupatiir de Sacraincnto Doniinic* qiii viam verilalis cognoscens, non erubuit erroris
passionis; qiiia Rcdcinptfir nosler, inquil, aiiclor sui confiteri ignorantiam, et per fidem catliolicam
vitje, ideo a Pclro apostnlo perdoceliir, qiioniam unitati Ecclesise Christi seipsum compaginari. Pona-
Dens verus inciindanler, non aiilcm 308 n""<^'t- nius tamen pauca e\ illiiis ante noniinati Palris li-

pativus credendus sit, ita post pluriiua subinferl * : C bello teslimoni:i, qiialenus ex illonim leciione intel-
< Ex quo igilur Deus vitae auclor hoiniiiem iii uiiita- ligatis, quid per hominem, serie [Cod. Paris., quiJ
lempersonsc suscepit, ex quo {M., ex eo] ille bomo per omnem seriem] liiteranim suarum, astrui velil.

n('men\rtsc auctoris obtinuit. i Qois poicst vitnc esse

Vl. Dicit iiacpie in ca epistola, qiiain ad ipsum
aiiclor, nisi vcrug Deus? Quod Ler.ius retnts per- <!irexit Nestorinm inler r:etera sic : < Ita, iiKiiiicns,
spicue testatur in serraone, quem hnbuitad Jud:eos;
Gbrisliim iiniim et Dominum confitemur, non tan-
post alia excellenler prolata, boc quoque suhnexuit qiiam hominemcinn Vcrbo adorantes, ne di\isionis
Yos icro, inqiiit, sanctum et juilum tugaslis anle fa- quai^dam species inditcatur; scd uniim Filiiim eum-
eiem Piluli, judicantc ilto Uiinilti, et pclislis rirum
demqne adoranles. » Item in synodo releberriinae
homicidam donari vobis. Auctorem vero vittr intere-
aiicloritatis quse congregata est in Fphcsina ci-
,

miilis, snspcndcnles iii ligno {Acl. iii, 14). Qiiod olim vitate contra ipsum Nesloriiiin, sic de Ghirislo ipse
Moyses divino dignus cloquio propheticx) pniidixit
CyriUiis testatur (Epist. I ail monaclios /Epypli) :

spiritii fiitiirum, nbi ail : yidelns lilnm tuam penden- < Non honiinem , ait , et Verliini diiiis Ghristos,
lein anlc te, ct [non] crcdes vilir lua' {Deul. xxviii, Cli).
alleriim sublimem, ct alleriim siibilitnm ; sed Deiiiii

V. Iloc velim ceriissime vos coirnoscere,

o o viii ct homincin iinnm euindemqiic confileinnr Ghii-
fralres bujiis adoptionis in Ghrisln assertores, qiiod
D Ghristos
stum. » Nimqiiid iioii duos confiteliir,
qiiidquid beatiis Gyrilliis .AlexandrinxKccIesia' pon- uniim suldiniem, et alleriim sii'jerlnni, qiii dirit
lifex syiindali aiiclorilule impin respondit Nestorio, umim Glirisfiin veriiiii Deiiiii, et :illeriiiii niinciipa-
vidiis responsiim esse absqiie diibio scialis : quia tiviini ; vel iiiinm Dniiiinnni, el alleriiiii serviim? El
ejiisdcin erroris iiupieliis ejiisdem verilatis respon- paiilo pnsl : < Niieciipamiir ele.iim iios ipsi per gra-
sionibus destnii dehet. Mhil prorsus reslal [/•'er/e, tiam Dci. venimianien iion ila Driis Filiiis, scl na-
dislat] vestrac perfidiac secta ab innilelitalc Neslnrii, tiira niapis el vcrilalc, licei carn sil farliis. » Ft in
nisi qiiod illc in niatre Virgine erravil, vos iii Filio seqiicnliliiis infil : < Nos (|iiiilem el s:!nc|o iincli su-
Clirislo. Ille asseriiit bealain Yirgincin Dci geiiitri- niiis 909 Spiritii, a.loplioiiis siipiiilcin dil:iiniir gia-
rem non esse, vos vero aflririnatis, nec Oeiiin verum, tia, voraniiirque ctiam dii ; noslr:e vero n:itiir,T nien-
iiec Dei vere Filium esse, qui naliis cst cx virginali surani non ignorcinus. Sumus cn:in cx lerra, el

" S. Fiilgent. De Fide ad Petriim, cap. 0, niiin. (lane scriiiidiim c:iinem bapli/.Tliis e^i unig(*jiitiil
^i. itilcger tixliis. ii.-» sonat <Filiiis solijs rsl, siqcr : Di''is. »

(Jiicin >ox ill.i boliii.> Pjliis iiisoniiil, (|iiaiiiln in Jor- •> Meni ad Trasimiindnm rcneni, cap. li.
 , . :

431 B. F. Al.DlM SEL ALCLIM GPrai;« PARS III. m

ipsum exuwmvit foimam servi suscipiens (Plnlip.
habilamus inlcr servos. El illc esl, rwn m quibus nos. A ii

lu^ni ut unam ostcndcrct in Chrislo prrsonain,

scd nalura vere Filius, et omuiuin Doraiiius. » Al-
C;.

alio loco ail : Et ego si qnid donnvi, in personfttn

lendii dilijjienliiis quoniodo distrevii inler noslix
ChriM donavi (II <%)-. ll, 10). " < Egil cnim utra-
qdoplionis dignitalem, el iialuraleia in Christo Filio
quod qiie fornia cura allerius communione, ul bealus Lpo
Dei, (|ui cx Virginc nalns esl , Vfrilaleni :

ait, quod propriuin cst Verbi, Veiho scilicet ope-

adbiic perspicacius in gequeniiliiis mox ostendeic
rante, quod Verbi cst, carne cxscqucnte, quod car-
curavit : t Quocirca, iiiquiens, ex duabus quidein
rebus indubilanler, divinitateet buinanitate, Emma- nis est. Unum horum coruscal miraculis, aliud suc-
cuinbit iiijuriis. El sicut Verbum ab xqualitaie pa-
nucl cst. Vcrumtamen unus Dominus Jesus Chri-
stus, unusque el vcre Fiiiug, Dcus simul ct bonio; ternas gloriae non recedil, ita [caro] el naluram
noslri gcneris non rcliquit. Unus enim idemque est,
etnoii liomo Dcus factus, sub :£(|ualitate lioruin, qui
qiiod sa-pc iliteiwluin est, vcre Di'i Filius, ci vere
pergraiiam; sed Dcus (Kitius verus. » Vide, loctor,
Chrislum in duabiis na- bominis filius. » Videtisne qund bcalus Li'o prxci-
et iiilelligc quain fiducialilcr
uuus puus calhoUcx fidci Doclor vcrum Dei Filium Cliri-
turis anirmat, quod sil et Filius etiam et vcic

Deus, non secuiidum gratiam sicut iios. Allcndc, stuiu conlitelur, et vcrum hoiuinis filium? Uhi iiive-
subsecutus ail : c Palam ergo est, quia uiiiiatis res
|{ iiislis iii bumana eum esse nalura adnptivum filiuni,
ct non vcrum, nisi cx Nesloriana, vel veslra; impie-
assunipta ncccssario quidcin propriiiin Filium dccia-
llem, ut ad- tatis teineril^tte ? Ilem ipse Leo in eadem eplslola
ravit Dei, qui cx sancla Virguic est. •

vcrsarii destnicrcl dicta, coutrario posuil argunien-

ad Flavianum episcopum dirccla, de qua suporioiej

nequc rjus serraoncs traxiraus : < Qni enira ve:us est, in-
tum : < Sed si est Cbrisius, iiiquit, Filiiis

vere, neqiie naturaliler Dcus, sod liomo purus se-

quiens, Deus, idem vcrus cst homo, et nuUum cst

cundum nns, ct divinitaiisorgaiiuin; salvati quidem in hac unil.ile mendaciuia, dum 910 invicem sunl
el huniilitas homitiis et allitudo D.-ilatis. i Item quo-
suinus non in Deo quodanimodo, srd in uno inagis
que in cadein homilia de Nalale Doniini ait (Cap. 8)
secundum nos, morienle pro iiotiis, et virtutibus
ciirumdem sernio- < Qiiidam vero, inquiens, tanla perfidia involiiti, ut
alienis resusciiato. » El in finc
num : < Colinius aiitcm non puruni lioniincm, absit!
Christum Dcum majorem, et Dcum miiiorem pula-

seU Dcum putius naluraliler, non ignoraiitcs ejus vcriul credeiidum esse. i Nonne h«c vestra inlidcli-

gloriam, licct faclus sit. i

tas nova diios dcos fingit, unum majorem, et alium
niiiiorcm, dura Christura asserit sccundura divinita-
VII. Qtiid opus est plura «cipere cjusdem libelli
tcm verum esse Deum, id est Qiajoreni ; et secundiim
tcsviiiionia, dum in Ephesina civilaie ad hoc ipsum c huuianitatem nuncupativura Deum, id esl minorem
conventus sacerdoliim Christi ex divereis mundi par-
Dcum? Nec ibi vera unilas esse potcrit personx, nbi
tibus adunalus est, ut doslrnei-et hanc ipsam iniqiii-
tam divisa csl poteslatis inxqualitas.
laiis scciam, in qua vos cum Neslorio irretitos esse,
IX. Huic quoque sanclissimo pap« Leoni Vigi-
iiuUa esl dubitalio : qaod ccrtissiiiie ejusdem synodi
lius parii de duabuK iu Chrisio iiaturis el unitate
litteras legenles agnoscere potestis, si aliqua iii vobis
persona» senlil in suis Opusculis, quse conlra Ne-
ralionalis creaturx parlicula renianserit. Hoc sulum
slorii iinpietatem vel Euiychis veridico slylo exara-
Yobis reslat remedii, ut tota nientis alacritate i-elin-
vit; iihi plnrima namquc de proprietate naiurarum
quatis inndelitaiem illius Nestorii aique vestram
iu Cliristo, et singularitale uiiius pcrsoiVB mirabili-
qux prociil dubio ex unius radicis impieiate prn-
ter exposuit. Cujiis calholicx fiilei liueras si pia
cessit. Aut si boc non placueril pcrliiiaci:e vestne,
nicntc lcgere dignemioi, fbrle miscrante Deo in viain
scitotc cerlissiinc ccclcsiasticai auctoritatlK ccnsura
ecclesiasii&e pacis pervenieiis. Dicit enim inter cs-
vos cuin illo etiam aetemuliier damnandos csse, qui
tctra, qu« lucide de Chrislo exsecutus cst >> : < Sed
serenitatem caiholicx iidci per niullas oricntales
Vcrbura, inquit, propler carnem suani homo sii, el
mundi paries sua; pcrfidix nelMilis ohumbravit, at-
qiie
.,•..,..
idco justo judicio
, ,
ab eadem umvcrsali r-
Ecclesia
,. , . r.
D
caro propler
......
x,
Yerbum w^
,
Deus sit; el
,

quidquid esi pro-

, ., ..
e, 1-, • . • prium Vcrbi,
"^ sil comiuune icuin carne; el qun nuid
Salanx .
traditiis in
.
pcrpetuain pcrditionem. .
^-
• i i

cst proprium carnis, coniraune sitj cum Verbo quo- :

VIH. Sed ut sciatis nos ncquc cum Neslorio, nc- niani Vcrliuni ct caro uuus est Christus ct uu;i pcrsO'
qne cuin veslra infidclitate Chrisium in duas divi-
na.i El multa ;ilia Icsjentes, ct pie inlelligtules deve-
derc personas; ncque cum Eulyche Christum in
fitale, quae in Girigio cst, seu d.' du;ir:iin naitirarum
nnam confundcre naluram; sed vcro duas natiiras
proprielaiibus,scu de singuiariiaie tinius per^oos^in
proprias et pcrfeclas, et iinam persnnam ore et cori!e
cjusdem Patiis litleris inveniii poicruni. Kecnon hi»
catliolico confitemiir. In illo unus, id csl [Forie, prafatis Patribus praecipuus rl»elor Vicioriniis valde
idcm], Deus ct liomo cst Chrislus. Duas namque similia suis iDucxuil disputalionilMis, qiii di- Tiilliana
nnturas, qu.T snnl iu co, duas for:iias nomiiiavit sciiola ad bclla proregsil ccclebiasl ca, tani lortis fidei
Apnsloliis, ubi ait ; Qui cum i» (orma Dei esset, non dcfensorfictus, qiiam clarusiiilerrhewrcslial.ebalur.
r.i/iim.m aTbilrniusestessese aqualem Deo, sed sewel- Srripsil cniin in ro calliolirx'
lil fi .'ci prinio de Chri-
• S. I.cu, 1'pist. 28 adFlavi;imini, cap. i. >> Vigiliiis T^npspnsis lihr. ii roiina EiilMjicn,
toisi. VIU Hl!. IT , mim.7.
 DOGMATICA. — ADV. ELU'AiNULM LIBRI IV. - HB. IV. 2fl«

sio ita « Nos, iBquit, dicimus essc iiobis Pa- A si'jile esl enira siiie fiilc plarere [Deo : crrlendo vr-
trem Deum, ei raaxime. Qua de causa et juila quid ro oportcl nos accederc] ad Dccm |Co((. Paris, aJ
Oeus [Vict. qu3C causa et juxta quid? quoniam Deus] DoBiinum]. Omnia veslra honesta, dicil Apostolus,
charitate prrcdcslinavit nos in adoptionem per Chri- cum ordine (acite (I Cor. xiv, 40). Et in alio loro

sium. Nunqiiid el Christum pcr adoptioncra Filium sanctx Scripliirse dicilur : Ordinate in mc charita-

Deus habel? Nullus ausus est dicere. i El ia sequen- tem (Canl. ii, 4). Ordiuala charilascs(,primunicrc-
tibiis i» : « Dei igitur Filius Christus, filii et nos; sed dere dc Deo qua: in divinis leguntur libris, et Dosl

iios per adoptionem, nos per Jesum Christum, ncs fidcin, intclligcntix dcvolionem adhihcrc. SeJ vos,
[Vict. vos] iit filii dispersi. Num et Chrislus sic Fi- ut paicracluin esl, ordiiie pncpostcro accciVre viil-

lius? Naliira igitur Jesus Filius, nos pcr adoptionera tis ad Deum, prscponentes hunianx conjecuira! fri-

filii. Quod natura sit filius, ipse dicit srcpe : Paier, bulosas [Foifc, frivolas] ratiiinculas cathulics fidci

gratias tibi ago, quod tne audisli (Joan. xi, 41), et, soliditati, volentes prius inlelligcrc, et sccundo loco
Pater, salva me ex ista hora • (Joan. xii, 27). credere. Quod proplieta prohihuil, ubi ait : Nisi cre-
X. Horum, inquam, omnium, qiios enumeravi- diderilis, non intelligelis (Isai. vii, 9, serundum
mus, aucloritate testium confidentes cslote, viri fra- LXXj ; significans miraculis divinis primo fidein es-

tres, et vosmelipsos ex sacralissimis illorum paginis se pra.-standam, ct postca inlclligcntix dona a Deo
corrigiie, atque adunate in confessionc catholicse precanda. Ideo fruslra vestra lahorat scicntia, volcii-
fidei universali Ecclesix Cbristi, recolentes quld tes prius intelligere, etpostea credere; dum prius
eximius prxdicator genliura Hebraico scribens po- est credere, et posiea iiitclligcre. Quod beaius prin-
pulo, enuraercta magna sanclorun) multiludine te- ceps apoclolorum sciens, dum interrogati aposloli
stiuro, adjunxit : Habentes aulem lantam nubem te- fuerunt ab ipso Dco Chrislo, quid de seipso senti-

ttium, deponentes omne pondus et circumstar.s nos rent, vel si aLire voluisscnt, sicul cxieri, qiii euin

peccalum, perpalienliamcurramus adpropositumnobis reliquerunt, respondil Pcirus iinus pm omiiibus, vtl

certamen (Hebr. xii, \). Deponitc, fralres, deponite niagisomuesinuno Domine, ud(fuemibimus
: ?iiiqiiit ;

hoc pessimae infidtlitaiis pondiis, cl pervcrs.T; doctri- verbavila (Blerna^ habes. El nos crcdidimus,et coijno-
n* sarcinulas, el circurostans cordis veslri osiiola timus^quia tues Chrislus Filius Dei (Jcan. vi, G9, 7(1).

incredulitalis peccalum. Reverlenles rcvertimini in Qua! verba apostolicx coufcssionis ila sanctus .\u-
liiceni serenx vcritalis, et unitatem calliolicoc pacis. gustinus c\ponciis ait "^
: < Domine, ad quem ibi-

Ileruin iterunique remeinorale, quos posucrim vohis mir.t Repcllis nos a le, da nobis altcruin le. Ad^i^-m
tfsles, et illonim magis probatissimis crcdite lesti- ibimus? [Si a le rccedimus, ad quem ibimus ?| l'<'i-

moniis, quam inanissimis vestrae teraeritaiis ratiun- ia viia tFterna; habes. Videte quemadmoduni Petrus,
culis. QuiE major potest esse blasphcmia, quain Doi dantcDco, iccreauteSpiritusaiicto, inlcllcxit; uiide,

Patris testimonio iion ciedere de Filio suo, quem nisi quia cicdidit verba vilo; jiuerii;i; [Aiiy., Liidc,

seinel et secundo ccelesli voce suum esse, eliara et nisi ^uia credidit? Vcrba viliv aterna; habes]'! Vitim
dilectura, testatur? Qualis impietas esl, evangelicae eiiiin xternaiii habes iii iiii'iislrjlioiiJ corporis ci

non credere auctoritati, Veteris Noviqiic Tcstameiiti saiiguuiis tui, et nos credidimM c( cogiioi,cimut. Nou
divina spernere dicta? Qualis pervcrsilas csl pro- cugnovimus el credinius, scd crfdijiiiius cl cogno-
. phcticis alqueaposlolicis contradicerep;iginis?Qu:uii sciiuus [-luj-, cugiioviinus]. Crcdidiniiis eni:ii, ul co-
nefanda ct iinpia temeritas esse digiioscilur, totius guoscercmus. Nam si prius cognosccie, et dcindc
mundi doctorum resistere praedicalioni? Vel quan» crcdere velimus, ncc cognoscere iicc credcre vali;-

misera infelicitas est, qualibet pervcrsilate unilatcni remus. Quidcrcdidimus, el i|iiid (•ogiiovinnis? Quia
sanctx Dci Ecclcsijc scindere, et qucnilihet homi- tues Chrisius l''ilius Dei, id esl, ipiia ipsa \ita ;ilcr-
num a compagine charitatis scipsum sepjrare, sine na lu es. i Uac cogiiita apuslulicj; auclurilalis coii-

eujus societate nil Deo placere Apostolus testatur. fessionc, haoc regulam sequimini, hunc confcssio-
911 XI.ErgopluriinadesanctorumPalrumopus- D nis ordinem lencte, ul possitis ad agniiioiicra ve-
culis collegi teslimonia, etmultoplurapoluisseiu,si ritatispervenire. AbstiiielevosacolloquioMiigacitalis,
non nimis longum essct : sciens quoquc lixc sulBccre, nolite ;>crutari scrulinia, ne dclicialis in cflicacia

vcl inagis siiperabundare illi, cui Dcus cor apcril ad vestra, putaiites vos sapicnles csse, ciim iii.sipienlcs

credcndum. Illi vcro, qiii obturalo cordc in sua cun- inveniamini lieri- Solite alta sapere, ted humilibut
fidil perlinacia, nil siiiricit, quia filius gehcnnx fiilu- consenlicnles estule (liom. \ii, Kil. Qui mel multum
rus cst. Novit Duminus, qui sunt ejus, et vias illo mandncal, noncsl ci bonum, el i/ui S4 riidilor csl mujc-
ruin agnoscit. Scientes scilotc ijuod ignoraiiiia vc- italit, opprimctur a gloria {l'rur. liv, 271. Incras-
Elra vos excusare non polerit, quia qui ignoral, satus veroanimus, ctcarnaliconsiietu.liiiu invnlulus,
ignorabitur (/ Cor. xiv, 38). Multo magis discile ab nisi Spirilu Dci illuniiiianle, purum veritalis luiiicn
eo, qui ail : Discile a me, quia mitis sum el humilis aspiccre niillalcnus valcl. Nibil igiliir niaRis vcslrx
corde (Mallh. ii, 29) : qiii ctiaiii saiiaiidissoli-lial di- olisistit inielligcnlia' vrraiii cognosi^iTe (idcm do
cere : Fidet lua lc salvum (ecit (ilarc. x, 52). Iinpos- ChrisUi Doinino Doo:ioslro, qiuin rainalis cnnsiu»-
" Mariiis Victorinus Afcr in Rcsponsior.c ad Can- »•
Idcm libr. advcrsiis Ariiini IUI. l'P.. loin. IV
i

didiim ArriniMiin. S. Aiig Tia<l. xxMi iii Jcijin. num. 9

2or, n. r. alhim sku alclim opf.uum pars iii 2oo

quia qiioJin iiniiimwii niiis, [lini] cariia- A ciipaiivum ea parle. ulii argoiilum circumcingil au-
luJo;
li conjunctionc [generanliir] •>, fieri non po.^seinlclli- ruin ; imo etiam unus est idcnique calix ad uniiis mi-

gilis, hoc in Dci Filio neqnaqnamfieri posseajslima- nislerii dignitatem eleclus. Hocexcmplum accipiatur

lis.Procnl dubioomnis carn^lis cogitalio a corjilius dictiim propter unitatem personaj et unius dispen-

veslris fnmlilus rci);:lleir!a cst, si vcriliilem ilivinx sationis ministcrium, quod in Christo completum

humanpcque gcniraiionis in Cliristo Pci Filio cngnn- cst ; non, nt qiiis divinilalis substantiam,quam auro
sccrc%ullls. El haliclc fulei:)S;\nctarum paginisScii- riesignavi, crcatain essc arbitrelur prorsus. Sicut in

cl noliie iransgreili lerminos, quos sla- vitreo vasculo liix intus ahsconditur, et foras pcr vi-
pUirarum,
tuenint Palres ccclcsiaslic.T ilignitalis. Ipsi siint a I Iriim refulget : ita per carnem purissimanvdiviniU-
Dei Chrisli in caOum ascon- iis gloria, foras aspicientibus et creJcntibus, mira-
quos dulcissima prnmissio
ego rohiscum sic» omiiihus ciilis resplenduit, sicut voluit et placuit ei qui inliis
(lenlis tlic a esl : /'cii"

diebus iisqne ad cijnsvmmr.l':onem saciili{Malllt. swiu latebat.

20). Ipsis [Cod Puiis., in ipsis] i.lem quotidieloqui-

Xni. Audi me , ohsccro, paiientcr, scholastica

liir Spirilus, qui olim loculus esl in prophetis, qui Hispania;congregatio,libi loquenlem, quae novi sera-

ventiirum muiiilo Christum prxilicavcrunt. Ista om-

per aliqiiiJ aiidire vel praKlicaredesideras,noncon-

iiia iinpleta essc, qu;e

pinphcticpncdixerunt inChri- B tenta apottolicis tradilionibus, necuuiversalisEccIe-

to quolidie pra'dicai:t, in cis manct vcra pax ct sia; calholica fide ; nisi lu aliquid per te invenires,

charitasper Spiriium saiictnm, sicul ipsa Ycrilas unde tuum nomen celcbrares in mundo. Dic, dic,

lcslaliir, diceiis : Pacciii meam do vobis, pacem gens sancta, populus acquisitionis, genus rcgale (/

meam re.li-.Kpio robis (Joan. xiv, 27), id est, in pace Petr. II, 9), qiiid tibi Chrislus fecit? Quid in le pec-

reliiiquo vos, in pace iiivcniamvos. Deliis afio 912 cavit, ut lantum viluisset in corde tuo ? Quare sic

loco dicluin esl : Beuii pacifici, quouiam filii Dci vo- minorala est gloria ejus in mente tua? Cur indigne-
cabunlHT {Huttli. v, 9). Illi cliam sunl clecti filiiDci, ris clarificare eiim, quem paterna voi de coelis cla-
qni in paceelunitatc ecclesiaslica; concordi;!' pcrina- rificavit? Cur coiitemnis adoiare eura verura Dcum
nent, et Christum Domiiiuin nostriiiii vcruin Deum, et vcrum Dci Filiiim, i|uem angeli adorant in ciclis?

verumque Dci Filium cor.lc cre.lunl et ore praedi- Nunquid non illc est, qui iionaginta novem oves re-

canl; quia corde credilitr ad jitstilium, oreanlemcon- liquil in coelis, ul te perdilam requireret in lerris

fessio filin salulem {Rom. x, 10). {Matth. xviii, 12)? Nunquid non ille cst, qui te sub
Xil. Sciendum est ceriissinic, c quod inultum ei- ficu vidit jacemem, antequam Philippus vocarette,
cedit, ut bealns Leo papadicil •>, atquesuperenrmet ct dcscendit, utliberaret te {Joan. i, 4S)? Quarenon
humani eloqnii facullalcm, divini operis magnitudo.
'
^ dicis cum Nathanael ; Rabbi, tu es Filius Dei, lu et
Ei inde oriiur difficultas fandi, unde el esl ralio rex Israet {Joan. i, 40) : Noiine te semivivum spo-
non lacendi : quia Jesu Chrislo Filio Dei non ad liatum , vulneratum a latronibus, cuin descendissct
divinam csspiiliani, sed etiam ad humanam speciat ab Jerusalem in Jericho, reperit, et miseratus tui

iiaturaiii, quoil dictum cst per Prophelam : Genera- iraposuit te jumento suo, cl duxil in slahuliiiu, el
lionemejus quis enarrabit {Isai. Liii, 8J? lilramque dedit pro te stahulario duos deiiarios, prxcipiens,
enim substanliaui in unam convenirc personam uisi ut curam tui baberet {Luc. x, oO seqq.)1 Annon
[fides] creilat, sermo non explicat:et idconunquaiii ille cst, qui tnxsalutis causa, quasi ovisduciuseslad
maleria deficil laiidis, qiiia nuuquam sufficit copia vicliroam, ligatus, nagcllatus, consputus, spinis co-
laudaloris. > Et iit facilius unitas p^rsoiue inCbristo, ronalus, novissime in crucera levatus, mortuus se-
duarumqiie propiietas naturarnm a siinplicioribus pultiis;sed tertia die resurgeus atqiie triumpho glo-
intelligi valcat fratribus, ponamus aliqiiid exempli rinc CT lus asccndit, a dextrisque Dei Palris scdt;n$,
gratia, more sanclorum solilo doclorum e\ visibili- judex vivorum et morliiorum veiiturus?Nonneaiidi$
hiis, ad inlelligeiida invisiliilia :quamvisnihil tanliB eum de coclis claraantem lilii : Popule meus, quid
cxcellenti;e, ct tam iiieffaliili conjiinclioni, quie in r, feci tibi {Micli. vi, 5)? Niinquid eduxi ledcdomoser-
Chiisto facla Cst, digne cnmparari queat. Quod si vitutis, cl liberavi te de maiiibiis inimicorum mco-
calix e.v auro argentnque fabricatur in niinisterium rum [C.od. Paiis., tuorum], omnesqiie animamqua!-
altaris sanctl, In quo sacramenta sabitis noslr* spi- rciites tiiam iimlis salutifcri foiiiisobrui [Forlc, ahiui],
ritualibeiie;lictioiic coiificiiiiiinr; ita tameii ut au- ct prolexi iter tuum rorifera sancli spiritus nuhe el
riiui iu sue nalunc p:'rinaiieatfulgon', ct aig.iituni
913 coelesti panc corporis niei pavi te, et potavi
priip,-io caii.lore IolIs op[iortuiiis circiiiiiliii;,'at [Cod. te aqua et sanguine, quie feriente milite de latere
Pori*., circumcingat] auri fiilgoicm. Nonne siqui- ineo nu.verunt? Siiper Iutc omnia pra?para^i tibi .

dem «nus csi calix, quamvis cx diio",HS conficiatur mansinnein perpctiia? bealitudiiiis in domo Patris
nielallis : iiiio et a.I unius minislerii arlificiali m.i- mei. Tu his omnilius ingralus heneficiis mcis, me .

iiu caiiiposiliis ofieiiiiii? Qiiis justL- ilicere polest igTiobilem paternne majesiatis liliuin blasphcmare
[iiopter auri incomp.irabilcm pulcliritinlinem veriim aui'es, coiiditionaliqiie tecuin serviiio me degene-
csse calicem? Soluiumodo .aurum rulgei, ct niin-
tilii
rare niterls. Quasi unum cx vohis, et vix adopiionc i

Veriis iiiler ansulas inclusis vera lcclio restitui-

»
>> S. Lco papa, serm. 9, de Nativ. Dom. cap. I.
lcr tk coJ. Paris.
 ; ;

267 DOCMATICA. — EPIST ELIPANDI AD FELICEM.

.

399
Oignuni in lilii pcrsona SDslimas. Qiiid fiiisli, .iiiif- A neressaiia esset noviias noniimini populo Cliri-
lia-c
quaiii le niea lospicorel pictas, priusqiiaiii iii;iin sliano, ((iiaie lioc apostoli non
pr;e.liea\crunl, nec
naiurau in personain propriei.iiis mex assiinicreni in suis liileris nobis exaralum rcliquerunt?
Procul
teglorificans, noii nie iiiiniiens? Nonne le inveiii jn dul.io aliiis spirilus per te pra-dicat Cbrisuim ado-
ganguine luo jacenlcm, in sanguipe, inquam, tuo in- pliviim nuncupalivum Deum
filiiim ct
aliiis vero :

volulum? Umbilicus tuu$ twn esl pr(rdius, niembra peraposlolos Christum Dei virlutem et
Dei sapien-
ttia non fuerunt tale salila (Ezecli. xvi, 4). Nonne tiara, Dcura verum ei propriura
Dei Filium ; qno-
durissimis diabolirse sxvitia" vinculis l<^ inveni liga- rum prxdicationi nos toto corde consentimus,
nil
tum, et modo me Deum verom, vei Filiura Dei ve- oranino eorum addentes vel niinuentes
sacraiissima;
rura confiteri despicis'' Regem, Redemptorem, Sal- doctrin:e, vel universali symbolo, vel ccclesi.ngiic-c
valoremque Imim saltem nie nominare reformidas : conguetudiiii ; sed nosmeiipsos intra terminos pa.
ged adoptivum, lui per oniniasirniiem, servumquc tcmx Iradilionis, et catholica; fidci veritaleni flr-
condiiioDalem, vel captiviiatis nomine notatum ap- miler statucntes, quidquid in illorum sanctigsimis
pelbre vei ctiam credcre non dubitas. Reccssillit)i legitur littcris, sine diibilalione credimus el
fiducia-
ab aiiinio palerna; vocis testificatio : Filius meus es liter prKdicamus ; scientes ccrlissimc qiiod laudan-
lu, ego liodie genui le (Psal. ii, 7). Et ne dubilares, B da sunt mystcria Dei, non raiione discuticnda :

de qua dixisset natura, inox siilijiingit : Postula a mc, qula incoinprelicnsibilia sunt judicia ejiis, et ininre-
et dabo tibi gcntesha-rcditatcm luam (Ibid., 8). OMi- siigabites tiii- ejus. Quit enim cognovil scttsum Do-
vioni dedisli versus cjusdein prophcl* in psnlmo miiii,aut quis consiliarius ejus fuii (Tiom. xi,
53, Zi).
«111, iibi me quinquies regem gloriLic pr;cdicarc nnn Tanlum divina voluit providentia, ul rcseriberelur
formidavit, adjecitque, quo dicercl ut scircs de :
in cvangelica; celsiludinis aucioritatcm, saiictonim-
Dominus foriis et polens, Dominuspolcns in pra-lio. qiie Patrum probabilibus 914 litlcris, quantum ad
Eliam et lioc addit Domimts virtuttm ipse csl rex
: nostrani sutllcere saluiem censuit. Illis utaraur no
glorice (P«a/. xxiii, 8, 10). heraque in alio psalmo :
ininibus de Chrislo, quas in Veteri Novoque Tesia-
Deus, judicium tuum regi da, ei juslitiuin tuam filio iiicnlo inveniuntur scripta, Sofficial nobis aposlolici;
regit(Ptal. nxi, 1); qui eUara !'ropIicla inulloties anciorilalis doctrina, et calLolicorura PaiiMm loiigo
variis allegalionibus me regnare teslaiur. liisuper tcmpore explorata fides. Quidquid illi de Christo di-
u» cerlissiroescircs, de qua natura dixisset, ail in xerunt, dicanius ei nos, imo pia credulitate lCQca-
quodam loco : Dominui regnavii a ligno (Psal. xcv, inus, quiiiquid ab aliis nobis sacro dogmate tradi-
10); ne dubitares eumdem perpelualiier regnasse, tum esse invenialur. Aliter Jada;i, qui in umbra
qnem in ligno eugpensum esse vidisii.
C legis crraverunt, irapingentes in lapidem oQensionis,
XJV. Sed et te, Elipande, video te immcmorem de Rcdemptore raundi cejsueruni . aliier nos in luce
eise beneflciorum meoruni. Nunquid non ego le tuli evangelici splendoris arabulantes iutelligcre debcmus.
de domo palris lui, et |K>sui te pascere gregem po- Illis parviilus natus cst, nobis filjus ttatus csl. Si illis

puU mei ? Oleo sancto meo unxi te, ut esscs dux in servus senigmatico prophelarum sennone promiggus
domo Patris mei. Elegi te, ut esses fidelis servus et csl, noiiis Dorainus et Del Filius, sicui sol oriens iii

prudens;et conslilui te supcr fainiliam meara, ul xternum ortus est diera. Illi crucifixerunt, in queoi
dares ei in lempore tritici raensuram, et cibaria non crcdidenint ; nos gloriflccmus, in quem credi-
dii^peDSares ancillis mcis. Tu vero sprcvisti, ct de- raus. Nus canieraus illi cura omni coclegii miiitia :

spexisti me, et scminasti clancula raanu perfidix Cloria in excelsis Deo (Luc. 11, 14), qualcnus ejus
zizaniam in niedio purissimx fidci tritico. Projeci- piissima misericordia nobis donet pacciii cl bonani
sli mc posi tergura luum, ut libi fccisses nomcn. volnntatera in terris.
Despexisli omne consiliuin meum ;
quid fucies, duni XV. Credamus ergo eum Dei vcre fllium, cl ron-
vi^nero requirere pecuniam raeam, quam tibi dedi fiii;amur eura de Virginc naium, verura Deum cl
inultiplicanilam, non [ul] abscouderes illani gub pul- vcnim boniinem, unuin Dei Filium, propriiim ci per-
vcre terra; ? Tu ilaque non soluin multiplicare illam fectum, venim clvivenicm in sxcula, ct laudeimis
gcgnift fuisli, Don. d;ins illara nummulariis, iit cum iniserationes ejus, et vcncrcraur potentiam ojus
usnra rccepissem qiiod meum est : scd adulicrino quia ipse est rex gloria;, et rcx re<;uin, el Dominiu
numismate sub meo nomine signasti eam, et argento doniinantium, ct Deus deorum, et Deus magnus, <-t

BCplempIiciter purgalo scoriam imraigccrc tcniasti, Deus omnipotens, el verus Dei Filius. Per ipsum
caupo faciug perfidus ; non gervus prudcns et fidelis, univcrsa crcata sunt ;
per ipsum universa restaurala
sed servug nequam el infiilclig qui me non tanlum : sunt, qux in coelis, ct qui- in terris sunt. Ipse ho-

durum Dominum, sed st^rvum captivum vocare soli- mincm, cum non csset, creavit ; ipse {K-rdiluni re-

lus esl. Quid ad h»c rcsponsurus eris, o projdiculor formavit. Ipse cst loiius polcstati» suinma ; ipse

adopiionis, et agscrtor nuncupationig in Christn Deo csi ihcsaurus viriuium, foiis viuc, pulrhiiiudo pacis.

Dei Filio, dum haec et alia multo pliira tibi in facicm Ipse est flo» paradisi, qui de virga radicis Jcssc no-

objiciuniur 1 Quare non primo omniiim cogil.isii, sinim asccndil in orliem. Ipsc csi conviviuin .inge-

qux ulilitng csscl Fxclesia! Chrisli in h.\c. pTX'dic:i- lorum, feslivilas sam-ioriim, salus infirinonim. Ipse
tiuue adupliunis, vcl in nominis nuncupaiione ? Si esl amicns verus, consiliarius salniis nosira, dia-

Patbol. CI. 10
 '"«
sag B. F. ALBINI SEll ALC.UIM OrERLM PARS III.

A rcgniim omnibus credenlibus ostendit. QuoJ i-niin

riema regni «terni. Hic esl viia credcnllmn, rcsnr-
rectio morluonim, redemptio caplivoriim, lux inde- paradisi vel coeleslis regni patcnl janiia', virloTisi

Cciens. Ipse est angelus pacis, miiiislcr vitx. Ipsc est Christi. Crcdamus ergo omnem vcritatem in co.

est .-etenia beatlludo ; ipsecst beata a>tcn.ilas. Ipse Nam ei ipsa beala virgo Maria crcdendo co.icepit

Verbum fOKternum Deo Patri, et consiibstanliale, Christum, et nos credendo perveiiianms a<l illum.

Credamus illura rcgnanlera in coplis, qui pro noMs

per quem omnla facia sunt. Ipse caro factus, de Vir-
gine natus, pi*iuinliatns a prophelis ; a stella de- natus est in terris ;
quem solum non violavit nalixi-

nionstratus, a Majtis adoratiis, a pastoribus niaiii- tas prima, ut nos mundarct secunda. Pcr illum libe-

fesiatus, Emm.innel vocatiis, cl Dei Filius verus do- ratisumus a servilutis jngo, per illum lefonciliaH

clariitus. Factus sub impcrio hominum in teiiis, sumus Deo Patri, nou ineritorum gloria, scd mis»-

cum ipse sit irnperator angelnrnm in c«!is. Ipse ralionis gratia. Ille noiiis est inedialor in vilaro,

primam siolam reddidit filiisAd^r, paradisumapeniit, qui et remunerator in gloriam, Jesus Christusvcnis

vitae. orbem exliibiiit, libertaiis januam patcfecil. Deus et verus Del Filius, qni vivit ct regnat caoi

Insiiper etiam, quod Adam non halmit, coelorum Deo Palre et Spiiilu saiicto in sa"cula seinpiieroa.

ADDITAMENTUM INCERTI AUCTORIS.

Mhabik testimonium sancti Aitgustini psalmo liv.

Diim lcctus fuit mibi ad mcnsam tractaUis ille,
subiio vencrunt in aui-es h:iee verlia [Si in iiiente
libi non venit Christus, dorinit, exelta Christnm,
recolc fulem. Tunc in te dorniit Christus, si verum
illum (iliiini Dei alincgasesse, si oMitus cs passioiiis
illius. Tunc in le vigilal Christus, si meministi pas-
B '" divinitate, absque omni
diibio duas baliel perso-
: nas, iiostram scilicet, qui sunius adoptivi Filii Uei,
et suam, quam ueternaliter habuit.
Itera interrogandiim est, si beaiissima Virgo ge-
nitrix Dei vere dicatiir? Vel si prnprius sil rdiuscjiis-
dem Virginis Christiis in divina et huuiana natiira '.'

sioiieui Cbrisii.] Si responderit inquisitor Est oa ratione proprius

:

9151" pr.esenti dispulatione si evenialcausa cunv et totiis Chrislus in duabus naturis Doi PatiisFi-
quoliuct verba seiere de adoptione et proprielale, lius quia sicut humiliavit diviiiilas seips.iin, ut cs-
:

quaindiciint iiiChristocsse,iiiterrogan(luinestqu:csil set unusqiiisque [Fortc, filiiis veium ridctnr ali- :

jiersoiia Filii Dei in aHerna nativitale ? An sil unige- qnid deesse] bominis it;i exaltala est huiii;iiiitas, iil
;

iiitus iii illa persnna, venis ct pioprius Filius Dei ? esset verusDei Filius. Si adopliva csl hiinianilas Dio
Si iiiiniisilor [rortc, iiiquisitus, seu (iu;esilus] respon- Patri, adoptiva est divinitas Yirgini nialri, quia alia
uil : Cirlissiiiie iiiii-eiiitiis est in illa
persona, verus gubstantia est divinitas, alia cst bumaniUas, ct e coii-
et proprius Filius Dei slaiim babes respondercet
; Irario alia hiimanius, alia diviniias. Illa, id est <li-
captare euni e\ snis verbis Si unigeiiitiis csl in
: viuitas, propler houiinem hoino veriis, ct vcrus filiiis
ea persona, quaiii ictenialiter babuit, utique in il- hominis ; ista propter Deum. verus Deus et \erus
lain peisoiiam assmnpvit humanitatem veiani, nt Filius Dei.
esset iiiiigeniliis, piopiiiis cl venis Filiiis Dei, et Item si propler assumptionem, sirnt solcnt illi di-
iiullum loeniii haliel aiiopiio peroOna. Nos
iii illa cere, biiinanitatis ;idoptivus est iu humaniiale, illius
simiiis iii persniia aikiptiniiis, ille esl sicut fiiil anle
p
est siqiiidem adiiptivus, qui a.ssnmpbit homiiieiii, id
assuiiipiioiiem liuiiKuiiiatis loius iii peisona prnprie- esl, Filii Dei. Stila nauiqne Filii persona assmii-
tatis. Si adoptivus est in huinaniiate, et unigenitus psit hominem, id esi, Filii Dei.

EPISTOLA E]:.IPANDI
AD FELICEM NUPEPi CONVERSUM.
{Ilanc epistolam vide hujusce Pairologi(e lomo ^f^VI, cot. 880.)

917 CONFESSIO FIDEI FELICIS

0RGELL1T.1S4: fJEDlS EPISCOPI.

(Vide Palrologics tom. XCTI, col. 882.)

EPISTOLA ALCUINI A D- nLIAM IN CHRISTO.

(Ajyio 800.)

Instruit %Uam in dotjmate conira Adoptianos.

921 Filiae in Chrislo charissimae devotus in Cde D pacificae salutationis, vel faniiliarum snavitate littc-
Paler salutem. i-anim. Tamen ea chariiate instiganle, qu* oninia
Saepius vesirs probatissimae charitati scriberem. sperat, non cesso vestram officio syllaharum appel-
ii occasionem mihi vestra dilectio daret, vel verbis lare dilectionem , et nolx fajiiiliaritalis dulcedinem
 301 rOGJlATlCA. — ALCHMS FILI.E IN CHR16T0, 50«
paucis langere apicibus ; ne me quislibel obliviosm» A laiin-ii iinu.s filius el propiius , liomo Deus piopler
noiarel veslra^ boniiatis ,
qn.-c nuiiqiiam oblivisei Deum, el Deus homo propici lioiniiiem, iii ulraqiie
poterit, sed semper firnia radice pectore nostro pei- generatione proprius et perfeclus Filius Dei. Hanc
petualiler peniianet; assidiiis(]iic oraiionibus vestrse fnlem vesira vrnoranila credulitas firraiter teneai ei
salutis prosperilatera Dominum deprccaiis, quatenus fulucialiter pr;eilicet.

non tanliim felicilate pra>senli, sed eliam a^terua Qiiia nnvi prudentiam veslrani opiiine in ilialecli-

beatiludine U- gaudere concedal : desiderans, ut bo- cis suUtililatiluis eriiilitani esse , placuit paucas in-
biliias liia iu moribus fulgeal optimis, et potestas terroitaliones dialcclicae ilisciplinpc huicnostraeeliar-

clarescat in dulcedine pietatis : (|uoJ sublimilas luhe iiijungore , quibus evacuari possil asseriio
anieiur , ei laiidelur diynitas. Ha?c olisecro liducia ailuplionis vcl nunciipalionis in Clirislo. Interrngan-

lidei nosira' vestris non nt edal sensibus, quia pro- (lum est si omnis hoino, qni aniina et corpore con-
vprbiali sententia ab antiquis diclum esse scio : siat, proprius sil filius patris siii ? Si dicit, proprius :

Charitag, quie deseri pot.-st, nunquam vera fuit. Hoc ilem interrogandiim est si aniina ex patre seminata
quoque Hieronymo profercnlc legebam : Ainicus sit siciil caro? Si dicit , non : inferendum est qno-
diti qii:eiilur, vix inviMiilur , diCDcile servalur ; nec niodo proprius est in aniina lilius, si anima non est
noii, Apostolo lestanie , sollicila mente consideio ,
ex patre, siciit caro? Infcrcndiim qiioque est, quarc
qiii dixit : Impossihiie est sine fide placcre Deo in Christo non credat , filio Virginis, proprietatein
{llebr. XI, G). Eliam oninis amicilia, quae iuter ho- lilii, qiix in omni homine nccessario creJenda est.

luines ciistodiri solet sine fide, procul dukio ioanit loierrogandum est an major dignitas sit proprii hlii

esi, vel magis nulla. Idco chariialis olficio lidcs jun- vil adoplivi ? Si dicit, proprii : inferendura est cur
genda e^l, ul semcl coepla germanitatis concordia (^hristum secundi gradus lilium esse cred:it. Inler-
soUicita unaiiiiiiiiate peipetualiter nutrialur. rogandum est si unus filius unius patris utrumqiie
Misi Candiduni vestrum » jul)enie Doniino meo possif esse, proprius el adoptivus? Sidicit, noii
David cuni libello coiilra assertores adoplionis in piisse : iiifcrciuhim est nec Christus ullalcmis crc-

tlirisio evarato, nesciens ne forte quid novi ex prio- dcii.lus, qiii iina cst cerlissiuic persona, proprius cl
ribus pravitatis radicibus alicubi pullulasset. Tu vero adoptivus Dei Patris Filius. lnterr(ig;indiim est si

in lide catliolica inviolata menle permaneas, habens ex pioprio vel alieiio filio adoptio fiai'.' Si dicii,ev

semper responsioncs paratas , quibus adversariiis alieno : iiiferendum est quando Chrislus alienus fiiif.

viiici possit. Et iit aliquid ludi cum tua loquar sa- Deo Patri , ut ex alieno adoptarot iii filiuin ? Noiiiie

picBtia (solet enini quistquc inaximc sux artis uti in ipso conceptu et nativitate Deus vcrus et proprius
cxemplis). Nauta tristia et Ixta tempestati ct sercni- ^ filiHS conceplus est el nalus ? Inicrroganduni est si

tati coinparat, liellator de armis disputat, gramina- Filiiis Dci verus sit filius Viiginis? Si dicit , verus
ticus su;e artis utitur snnVagils. Tu vero de gram- et proprius : inferendum est qiiomodo venis , diim
maiica tua profer regulas naturales , osteiidcns altciius esl naturx divinitas, alterius huinanilas?
quxdam proprla non ejusdcm sub&lantise esse, ciijus Interrogandum est, dum Dei Filius juxla c;iiliolicam
propria esse dicunlur. Nam propria dicimusnomina, fidcm verusestfiliusVirginis.quomodo lilius Virgiiiis

non qiix iiostrs sint substanli;e , sed qune spe- nonsilverusFiliusDci?AutsililiiisViri,'iiiisadi'plivus

cjuleni noslr.c habeant substautis significatioocm. eslDei Patris,conseqiiens esse vidctiir illaabsiirditas,
Terrarum qu(M[ue pos&essiones proprias dicere sole- utadoptivussitDi-iFiliiisVirginis lllius. ErRosiFiliiis

mus, qux noliis li;eicdilario pcrvciiiiint jure : quae Dei vere est filius Virginis, etiam filius Viiginis vcre

tamen longe a nohis alterius sunt substanli:v. Qiiod Filiusest Dei non hahet lociim in utralibcl pe-
: et

et evangelico lirmari poteril exeiiiplo, diceiite. evan- ner.itione adoptionis nomen. Iiiterrogandum cst si
gelista de Dci Filia : /n propriu veni( , et sui enm nnncupativiis Deus adorandiis sit? Si dicit , non :

non reeeperunl (Joan. H). Licct populus, de qiio

i , infercnduni cst quomodoClii istiisadorcUir ab aiigolis
lioc dictum est , ejusdem iioD sit natuijc, qiia Dcus de c lis, de quo Apostoliis ait
1 Cum introducit pri :

esl, tamcn pioprielatis uoniinc ab evangelisla ccn- *^

mogenitum in orbem terrtr, adorent eum omnes an
sebalur propter iioliliam Dei ,
qu:c dichns aiitiquis geli Dci(Uebr. i, C). Iiiterroganduin est si Christus

xqualiter iiunciipaliMis cst Dcus, si< iil ol Potrus;

hiiic pli'l)i Lintiiiiiiuodo concessa cst, dicentc Psal-
pioliil iiissc a.lorari
mista : NoIh» in Judica Ueus, et in Isracl magnum cur Christus noo lcgitur sc
ct Petrus prohibuil Cornclio sc adorare ?
Si
nomen ejus {Psai. lxxv, 2). Dum in rcbiis liiimanis Deum,
qnia Petrus homo puius Christiis Dciis ei
tam multa proprieUilis 922 noniiiic :ii>pcllaiitur ,
diciiur ,
,

Ihiuio inlorondum est si Deus ct hoino una e-l

cur in solo !• ilm Dci Ii;kc proprictas ii(in [lotest esse, :

et noii
ul sit propiius Filius Doi qui ex Virgine iialus est ,
persona, civo una pcrsona veriis ost Dciis .
,

habel locimi nuncii|i,itio in iilraqiio. Iiiicrn>«.indiini

qui solus inier oniiics filios Dci hnc habuit pro-
Cbtquid sit inediuiu Intcr veruni el iioii verum ? Si
priuni, iit iiiia sil |icrs0iia cuiu eo, quia aacrnalitcr
infcrendmn e»t : Krgo Clirisius, seriin
ex Deo 1'alrc Kcnilus cst, non altj^r et allcr, scd unos di( it, iiihil :

(piia allciiiis diiin qiiod homo cst . aut veriis Doiis esl, aui iion
el iiniis , licet uoii uniini et iiiuini ,

Tuius vcru». Scd valdc absurdum cst diccre eum Pouui

sulistaiiii.e est di^iiiilas, ci alteriiis humanilas.

« \iJ. episl. 129, nol.

llt
 ,:,
,
; : ;

303 B. F. ALBINI SEU ALCUIN! OPERUM PARS III. m

cum, qui clamavit ei Jesu fH, inei David, mhrrerc
j«e, sed HOD verum.Autsi hoc enibescii adversarias A :

(*arc. x,47, 48)? Quispotesl lumen dare ex eo [Forte,

liccre, proferal quid sit medium inler verum ei
nou verum. Secundum ariem dialeclicam inlerro- dare caccol, uisi Deus? El si Dcus cst, qui illumina-

gujdum esi si una persona possit essc homo verus TitoECum utique Dcus esl filius David Interro-
,

el honio pictus qui esl non venis homo? Si dicit

,
gandum est si beala Virgo ununi genuisset Deum ,

vel duos ? Si dicit, unuin : iienini interrogandum est

non posse . inferendum est , nec in Christo, qui est
una pcrsona in duabus naluris , verum csse potcst, Venim, autnon verum? Si dicii, verum inferemliim :

et non verum; sed quidquid in eo est , verum

est cst Ergo tolus filius Virginis umis est Deus
:
cl ,

Deus, el tolus vei-us Filius Dei venis qaia si vcrura et nuocupativum genuii
qiiia ipsc tolus est , :

niliil liabet ligmenli in Deuu), procul duWo duos genuit deos, unum
et lou verilas in eo cst, ci
aliquid adorandnm nobis verum el allerum inincupalivum. Item inler-
se. InterroganJum cst , si ,

aul coleiidum, nlsi verus Deus? Si dicit, non esse rogandura est si duos lilios genuisset , aut unum ? Si
sil
unum inferendam esl Proprium, aul adopti-
infereudum est quomodo adorabis filium Virginis dicil : :

verus Deus? Interrog.-^ndum est si vum ? Si dicit uiruraque inferendum est : Ergo
si non est , , :

uuncupativus DeuB adorandussii? Si dicii,non esse duos filios genuil beala Virgo, unum proprium Dei

inferendum cst Ergo Christus qui ex Virgine

: .
•' Patris , et allerum adoplivum ;
quia proprietas cara

non est adorandus quia verus Deus non

ii.Tlus esl, ,
adoplionc non convenit. His ita confirmatis per iii-

»!St ; duo dii Chiistus Deus et Christus bo-

ei sunt , terrogatiooes ct responsioncs ^
quid siiperest , nisi

mo unus adorandus , et alier non adorandus. Sed

; ut Christus Jesus verus credatur Dcos verus et ple-

avertat Deus hunc sensuin ab omni corde catholico, Dus; et unus credatur Filius proprius, ei perfecte
quia lotus Christus unus est Deus, et una adorationc adorelur et laudelur ab omni creaiura, dicenlc Psal-
vcnerandus. loterroganduie esl, si Deus non est misla : l aadenl evm cceli et terra , inare et ontma

qui fllius David est, qua potestate illuminasset cae- quK in eis sunl {P*al. lxviii, 55).

©2S DISSERTATIO HISTORICA

DE HjERESI KLIPANDI TOLETANI ET FELICIS ORGELLITANI,

lo qaa qua hactenus obscura fuerunt, cx chartis recenter detectis, et ipsius B. Alcuini
scriplis illustrantur.

I. Controiier$i(e status. -r Controversia illa , an et C obscurse lus accendi possil. Hxc moDum.enta partlm
quo scnsu Christiis Dei Fifius adoptivus dici possit in praecedentibus beati Alcuini scriptis exhibuimus
vd debeat, iii Kcclesia olim ab Arianis , Bonosianis partim in Appendice proferemn.s. In pra;senli igi -
Neslorianisque mola ac diu vcnulata,sjeculo dcmum tur Disscrtaiionc nostra e.'^ qux aiibi satis dilucidaia
Christiano ociavo in Ilisjiama resuscitaux atqiie in siint a laudaiis scriploribus , breviter attingemus ,
Francici quoifue regni provincias propagata fuit. solumque in iis ali(|ualenus immorabifflar quse Al-
Episcopi quidam, quorum duces fuere Elipandus To- cuinum nostrum, qu! maxima hujns hisiorix pars
letaoie el Felix Orgellilanai Ecclesiarum aatisliles,
, esl,concernunt , ct in quibns quaedam argumenta
coRiendebant Christum saltem secundum humanam dcprehendimos ob qnae a viris illis eruditis dissen-
naturara non tantum posse, sed et debere dici Filium tire amor veritatis nos jubct.
Dei adoptivum, nonpropriam; elsecandum camdeia in. Primvs controversi(F qui uuctor. — Igitur com-
tiaturam, Oe-dm nuacupativnm, non vernm. munis quidero bistoriconim vox est c! sententia
II. Quid itt hac dissertatione exspeclandum ? — primnm secunihim naluram hu-
erroris de Christi
,

liistoriam hujus q»x ex hoc novo dogmate in Ec-

,
clesia multuiii efferbuit , coiitrovcrsiac posi non-
«iiilos nntiquiores scriptores egregie ditucidariiDt
vlri '£\i nosiri eruditissimi, D. Joannes Franciscus
Madrisius lUineosis, congregatioDis Oratorii presby-
ter in Dissertalior.c historicu - chitmologica a se
adoniaia, et iiovae Operura saocli Pauiiui Aquilcicn-
sis editioni, p. 212, insei-ta (Patrologio' tomo XCIX,
col. 557) et posi illura D. Christ. Guil. Franc.
: senlii-e dclicret; utnim se<unduin id qiiod homo e*t,
Walcbius professor Goltingensis, in siugulari libello,
de Histnria Adoptianorura quibus addi potest vir :
celcbcrriinus D. Jac. Basnagius, tom. II Thesauri
moiiiimenlorum Canisii, pag. 2K4 seq. Quapropter
siipervacaneum videri possit eamdem historiam rur-
sus ad incudeiu revocare. Verumtamen periiorum
iudicio supervacancum haud censeri debet, si plurcs
8uas symboias conferant ,'id chicid.indam historiam
medii «vi, qund mulUs adhuc teiiebris obsiiurn est ,
et cujus niulta adliuc documenta latent, gua»]ue de-
Jcgendi spes non omnis periil. Et id proteclo felici-
laiis mihi obti^it, ut repcrtis ct obtentis iis qux
bucusque desiJerabantur , moauraentis , nova rei
raanara adoptione in Fiiium Dci , auciorem fuisse
,
Felicein cpiscopurn Orgelilanum : ejus siquidem con-
silio scriptisqae tibris Elipaiidus Toletaux Ecclesix
archicpiscopus in eivore scu instrucius scu coofir-
matiis esse Mrhibetur. « Felix (ita scribit Eginhar-
dus in Ann;ilibus ad an. 792) u.Tiione Hispanus , ab
ij Elipaadu Toleli epistopo per liticras consuiius quid
de buraaniUite servatoris Dei Domini icsu Christi H
pioprius an adoptirus Dej Filius credendus essei ac
dicendiis, valde incaute el inconsideraie, ct conira
antiquam F.ccle.siae catholicae docirinam adoplivuin
non solum pronuntiavit , sed etiam scriplis ad me-
nioraium episcopiim librls periinacissime pravitatein
opinionis su.* defendcre curavit. > Egiuhardo con-
cordat, ut solct, poeta Saxo ad eumdem annum , et
Jonas Aiiivlianensis lib. i de Cultu imaginiiiii.
IV. Fdix an FAxpandus ? lla>c si ita .sint, minim—
profecto, ncmiiiem illoruiu qoi niagno zelo ad>ersus
relictm sciiiiserunt, et illius crrores cum omni in-
, dnstria exciiserunt , illius tamen pro h.-ereM su«
scriptos ad Elipandura libros, quorura pr<cfati auni-
305 FROBEN. DISSERT. DE H.EUESI ELIPANDI ET FELICIS 306
lislae meniiiierunt, vidisse aul verbo saUem indi- A siaortp siiit... Una pars episc.iponini dici-lijl nno'!
-
casse. Mirum ,
* "^
bealum "
°—^'-
Paulinum *-..;i..:..—
.\quileiensem
, et
"• ™ Jesus Chrisliis adoplivus esl liiini.iiiilalc, el neiiu.i-
ipsuiu quoquc Alcuinuin, id quod Eginhardus novil, quam adnpiivus divinilale allcra pars dlcelal. nisi
;

ignorasse illc enira initio

: libelli qui Sacrosyllahus ex ulraqiie naiiir.i uiiicus esl
Doi Patris Filius pro-
dicilur , non Feiicem sed Elipandum diserte vocal
, priiis , non adnpiivus ; » proiil loquiintnr Eihei iiis
noxii iceleris auclorem : et Alcuinus non obscure id ct Bcalus, quoniin verlia legas iiifra iii .^ppond.
11,
ipsuin insinuare videtur iii epistula ad Laidradum , loc. cit. Inde jam conctudendum csl oripinoin h;ere-
Nefridiiim cl Benediclura scripta his vcrbis (Hujui sis Elipandiaux. qiiando niniiruiii iu puiilicas lurbas
votumitti$ col. i3l) : < Naiii ego aliqnibus iiobis nar- erupit, statiicndain csse iii anno Cliristi 785.
raniibus nostra; societaiis fratribus , cumdein Eli- VII. ilocniiiiintm anno riiinor liujus dissidii < noii
pandum sicut uignilaie, Ita et pcrfidix inalo primuni soluoi per .\sturiam scd per loiara llispaniain el
,

esse partibus iliis agnovi. i .Mirum quoqiie Elipan-
dum, qui ab aliis cdoceri impatientissime lulil , ac
propterea in cpistola ad Fidelem alibatem infra, in
Append. II, Eihciium acBcatura rcprchendit « quod
se lanquam iguoranlem noluerint iiii?rr%'are sed
docere, »et< naiiquam, ail, ainiiiiini osi, uiLiljaiicn-
usqiie ad Fraiuiam divulgaius csi j (toc. cii.) et
abs dubio Roniain qnoque eodeni tempore ad sedeni
aposloliram ppiielravit. Illo cxcitatus Adrianuslpapa
scqueiili. ul iiiihi videlur, aiiiio aiit aliquantum po-
, slciius, aiiie coiiciiium lieiiipc Narbonense anui 788,
(le quo iiifcrius dehoriatoriam ac confnlatoriam
,

ses Tolelanos docuissent , i a Felice nihilominus epistolam srripsit episcopis per universam c Spaniam
tam humiliU!r consilium expetiisse. Mirum deniqiic coiiiinoraniihus maxime vero Elipando ei Ascarico,
,

Adrianum papam , dum in sua ad episcopos Hispa- p cum eorura conscntaneis pro hsresi vel bla.spheinia,
nix epistola, t. XIll Concil. Mansi, p. itiii {Patroto qiioil Kiliiim Dei adoplivum nominanl, » etc, proul
gia: tora. XCVI, col. 1208) , Elipandum erroris ar- sonat inscripiio epistoLc 83 Codicis Carolini (Edit.
guit , nullo verbo Fclicem tolius,ut voluiit.raali iiova; D. Caietani Cenni, lom. I pag. Hi [PatToi. ,

auctorein notassc. Quidquid vero sit, lioc certe lomo XCVIlI, col. 3731). Concordani cuni liac nosira
dandum est vctustis illis et coxvis annalinm scripto- opiuione D. Basuage Lect. Antiq. Canisii lom. II ,
ribus , Elipandura a Felice per lilteras, cujus esset pag. 284, et cum ipso D. Cajelanus Ceiinius Moiiu-
iu boc dogmale opinionis, sciscilasse, ab cmlemque meniorum donriinationis ponlificiae lom. I pag. 443 ,

responsum sibi arridcns accepisse an vero id facium : {Patrol. »t supra). Qiiamvis igiliir annis aliquibus
fuerit antc vcl posl turbas ab Elipaiido exciuias,es
relallone Eginhardi , aut aliorum illius temporis
scriptorum apcrte haud intelligitur.
924 ^- 0"° """" '^'"'<'""" cTuperit qu<rttio
exuyitutur. —
Hoc igitur in sua incertiiudine relicto,
de anno quo dissidium illud de Chrisli in Filium Dei
adopiiooe inter Hispanos in publicum erupit, ioqui-
renduni est. Unicum.ex quo certi aliquid erui potest,
teslimonium superest Elherii episcopi ct Bcati abba-
lis, qui libros suos adversus Eiipaiidum ita ordiuntnr,
Append. II : < Legimus litlcras priidenti;e tux
iiifra io
anno pra^enti etnon nobis, sed Fideti abbati mense
Oclobti in xra 825 clam sub sii^illo directas, quas
ex relalu advenisse audivimus; sed eas usque sexio
Kalendas Decembres miuime vidiiiius. Cuntque nos
ad fralrem Fidelem non litterarum illanim rompul-
sio, sed receiis ivligiosai domins Adosiuda; perducc-
ret devotio, audivimus ipsum libellum adversum uos
ct fidem nostrain cuncta Asturia publice divulgatcn].
El cum fides nostra una essci indissolula, cj'pit iuter
KOpulus ftuctuare naviculj et du;c facla; erant. »
prioribiis forlassis, privalis qiiibusdam inter viros
ecclesiasticos disputalionibus , quorstio dc hocce
dogmale agilata fuerit, hic tameii annus Cliristi 785
stituendus niihi videlnr, in quo controversia e.idcm
iuler episcopos regioois aliosque viros in olTicio ec-
clesiasticu constilutos maxime effeibuit, el iu publi-
cnm enipil.
VIII. Qui novce doclnncv primo se opposueriiit.
rrKclarissimi pro dogmate catholico pugiles fucre,
qnos jam laudavimus, Elberins et Kealus. Ille qui-
p deni episcopus Uxamensis fuit , qiiem proptevca
""
'^ Beaius, quamvis illius, si Elipando ciedimus, fuis.sel
magisier, Patrem vocavit in fine coinraeniarii sui in
Apocalypsin, prout legitur apud eruditissimum Cas-
parum Ibanez in Pnrdicatione hcali Jacobi in ilisp»-
nia, C3p. 'ii, M. 128, qucm citat D. M.tjansius infra
in Appcrid. II, n. 9, ElipanduS vero frairem in epislo-
la ad Fidelem. Beaius vcro ab Alvaro Cordubeiisi in
epislola 18 :ul Aurelimn Flaviiim Joannem, :)pud
Florcsiiim llispan. Sjcrc tom. XI, p;ig. 1-iO, el pag.
Ml vocalur Lib^nensii preshyler, uuii abbas vel ,

leslimoiiio pio majori rci obsciira; elucidalioiic

lliiit moDachus ab Aiciiino tamen nbbas vocalur , sed
:

addenda sunl veiba Ellpandi ex ejus cpistoU ad Fi- gigiiificaiione presbylcri ul existiinat vir dociiss.
,

delera abbatein in eodem opere Ellierii cl Bcali con- D. r.rcgorius Majaii^ius in episl. ad D. Plucr, n. i;
scrvaU, ubi is ita scrihii loc. snpra cil. : < Non me infra in Append. It, qiia'viridocliopioio,(|uud illius
intcrrogaiil, sed docereqiiairuiit... Isii luodo ct con- pace dixcrim, nova esl et valdo (hibiuin aii sicul
,

traria diceiido , modo qu;isi igiior.inicm me, quid nunc aiibatis iioiiien iii Call.ccia iisiirpalur ad curio-
reclum sil, noiiieruiii inteirogaie, scd doceie. Unde nes riesiKnaiidos ; elabadia seu ubbatiu io rrgno Va-
Deus novit, quia licet prot<;rve scripsissent, tanien si lentije doratiscurionis illcitur, iia huac usun jaiu
vera dixissenl, ^ralus obcdire debui. i Notaiidum antiquis illis teniporibus ibi oblinueril. Abhalos qui-
ulterius, eram Hispanicani 8i3 ex uranium cbroiio- »' dem priscis lcmporiliKs s<i]iiiis presbylrro.^ luisse ap-
logorum calculu rccideiK in aiinuin iiiraniatiuins pellalos oonslal; non avpic, presbyliTos nun muna-
7X5. qiiia xra llispaiiica Cbrist'auam cxcedll amiis chos vcuissc abtialum iiomino. Consiile Mabillunliiin
pli-.iiis Iriainla ocio. Act. SS. Ord. Ikn. s;i'o. iv, parl. ii, pag. 733. Ciijiif
VI. E\ his jfliii patci, ! Elipatidiiin circa lioc Umh- irionumenl.i niim conficta cciis<'ri dobcanl, proul illa
pus errurein suiiiii dc Chrisli iu Dci Filiuiii adiiplioiii', nolal I). M;ijansiiis, non esl loriis hic disqulrcndi.
MMi scribendo. scii (kiceudo, seu ciim aliis coiifc- IX. Dentiet Elherii teltts. PosUpiam erxii Elhc-—
leiido iiiaiiifestas.se; Ethcrium veroct Bealiiiii ejiis- riiis ol lleatus crroroin Elipandi ot silii ronsoiiiioii-

dciu pervciivn doctriii;c et cxoricuti crrori lioc tiuiii riim ex syinbolo al> ipsis piibllraln , liim ox

couciu uiino 785, vel prioii oalaino aciiliorc obviasse
tUcet, iii<|uit, protcne icripiitsent). PaUU 2", qucd
klipandus haiic rcpivlicnsioneiii scu contradirlioneni
suuruni ailvors;iriurum iiiiqiic tulcril, ac proptorea
ad Fidoloiu ;ibbalcni sibi swqno opinioiii foi u; ad-
cpistula ad Fidoieni alib:iU'ni scripla sallsperspcriuni
babucniiil, iiioorriipt,c Udoi zclo aiiim;ili pio r.illio-
lir,T vcrilalis dofciisiono rursus ralamiim maruunl,
soriplisqnc duobus liliris inira , pro s.i'riili illiiis go-
iiio, orudiliono roforlis ahorranlos iu viam vcril.ili»
,

diotuni scripscril, iUiiniquo advorsus tijerosiiii, qiiain rcduccre nilnnlur. Lihros itlos rililos rcquiras iii
vocat IW-aliaiiaiii, incil.ivcril. PaUU 5", episu>lain il- Anliq. Lccl. Canisii cdlt. Rasnagii, Uiui. II, \>3f.. 280
laiu Elipaiidi Uiiic, qiMiidu siib oculos Elhcrii ot {Patrologi4t toin. XCVi , co'
'>*'•'"')• Lc);as vrro
scq.
Bvali venil, < por tol.ini .\siiiriaiii fuisso divulgat nn, oiiiiiino volini qii.T do itluruiii odilionituis . iiiaiinMi
iLi ui j.im lunc dux quxstiuiies iu Asiurieosi Eiclc- vero dc codicibus, in quibus adhur 925 <>>^^- ^o"'
Zffl B. F.
servantur, doclissinie ust sacpius jam
rommcnlaUis
a uobis landatus D. Grogorius Majansius iu cpislola
a mc edita iiifrriiis in Appenil. II, n. 10 seq. Cu-
jus lamcii cflclierrimi joilicio accedere non
viri
possum , alia ad mc scripta cpistola {Ibid.)
diiin in
asserii Elhcriiim et Beaiiim liis suis liliris impu-
{;iia$sc epislolani Llipaiuli ad episcopos Galliae, .\qui-
tanire. clAustri;c scriplam ct a coiif ilio Francofur-
,
lensi dainnatam, quani liactcniis inedilam ab eodem
I). Majansio accepimus ct infra exliibemus. Vero
ciiini mihi similius videtur, libros illos non contra
iilain Elipandi epislolam, cujus ibi luilla fit mcnlio
scd coiilra symboliim illius aiiiio 78."i publicatum
cl epistolam ad Fidclcm aWiatcm scriplain (quod
iiiniuiqne scripliiiii Ltliciius el Ucaliis inoplerea siiis
libris inserueruni) conipositos fuisse aliquot annis
priu» quam Elipaiidus et ci consciilienles episcopi
suas epistolas dcjleriinf ad Carobiin Magnuin el epi-
scopos recni illius, qui uoii diu poslea aiino 894
adrersus illos conciliiiui convocaruut, ei praedicias
cpislolas damnariint.
X. yuo animo hanc alleram gravem reprchcnsio-
ncm ab Elherio et Bcato sibi factam Elipandus cxce-
perit, an ctquid ipse scri()tis liiscc rcposuerit, el aii
conlroversia inter ipsos el qiiandiu duraverit, ex
scrlptoribus illiiis temporis, quos liactenus m>vimii>;,
haud innolescit; errorcm taiiien et turbas in illis rc-
^ionibus per illos libros miniine cessasse, sed niajora
in dies ex iinpaiicntia errautiutn incremenla coepisse,
ea di'moiislrant qusc posthac couligerunl.
—
XL Cunatus Ktipundi. Nimirnni Elipandus omni
coiiatii studiiil ut plures alios in suas paries tralie-
rei, aiqiie illos in suos oppugnalores iucitaret et
primo quideni, cuni oli arctiiepiscopalcm dignilatcm
magiia prLeditus esset auctorilate , nonnullos sibi
CorJubenses dcvinxit, ut testatnr Alvarus Cordu-
beiisis npiid D. Majaiisinm iufra Append. M, num. 4,
dcinccpsciiam Asearicum episcopuin Bracaraiigiisla-
ii;e, ut quidam vulunl, Ecclesiaj episcopuni iii suas
casses traxit; al qiiein ipse provocat in cpistola ad
FiJeb'ni abb.item, et eiijas etiam uieminit Adriaiius
papa iii epistoUi a nobis superius cilaia 85 CoJ. Ca-
rol. .\liuni tanieii iii Hispaiiia adversarium
Tbeiidulani sciliccl episcopum Hispalensem, qui illius
friorem anatlieinale pc iculit, ul refert Alvarus Cor-
diibeusis iii epistola ad Joaniiem inspalcnscm lom. XI
Misp. s;ifia' Floresii, nuin. 27, pag. 123, de qiio
eliaiii vid.as Majansium loc. cit.
XII. Krrori yropagalo per Seplimaniijm, oceurrilur
]>er touciUim yaiboneme anui 788. Posthac error
I lipiuidi iii cliam Hispania; piovincias
liiiiilaneas
progiPSMis defensoifin invenil Fclicem eplscopiiin
ligelitiiiuim, i|ui cuaidein cixoroin niagna conleii-
liiinc tuiliis fst. fl p;'r Sepliinaui:mi, sieut Elipandus
p!'r Astiirias et Galliciam propagavit, testaiite
Joiia
AurclianciiM libro de CuUu iuiaginuin. Malum t;in-
i lialuzio, reriim istaiuin jiislo ccnsore, t aut xlali
)p;'rc seipcns sojlirilos haliuit summos et vigihin-
1
gregisDouiiiiici, (Hipuliqiie Chri.^liaiii reclo-
li-.^i;iiO'i
ii's,Adii;iiuiin I Ecclesi;e U()iuaii;e poiitilicem, et C.i-
roluin if^fin Fiaiicoriim. Poiilifex per litleras, lex
per iiiissiiiu suiiin Desideriuin, cpiseopos calholicos
liortali siinl, iit nialo pcr soleiiiiif iii
synoduiii iii piovintiis Galli.e llispaiii;c
< reniedium qua-reienl et alfe rreiil. Eam
"lelir^iiidini
ob causain tt ob alia eccksiaslica, qu.e lunc sinuil
|)ccurrebant, negotia IS.iiboiiic (cujiis iiiclropidi liino
Terraconeiisis qiioque piovincia, uiia cuin cpiseopatu
llrnflcnsi unlla ac snbjecla liiil. M.lc Pcliuiudc
M.irca de Concordia S;ic. et Imp. Ilb. vi, cap.
25
f lil. Uoooret., D. 580 et 581, et in Marea
Iib. IV.pag. 345) Mgiiiti qiiimpie e piscopi Narboiien-
sis el Terratonensis ;itqno vicinariim provinclarnm
coiivenereanno788,ntvelustissinia meinbrana lesl;i-
liir, quam prinioGuil. Catellus senator
Tolosanus ex
chartuiario arcl.iepiscopi
>j,,,,o,„,„,|^ li(,r„
lufle arcl.iep, Nart.oii., deiiide veio ex VfUisl.i qiio-
([iie nicinbiaua cniriulaiiorem dcdil Slepli. ilalutins
ALBIM SHi ALCLLM OPLRIM PAKS III 50S
A in Addit. ad capiil cil. 2j libii vi de Coucord. sac.
et imp. Juvatbujus cbait.c, qu;epro iiagmcnto quo-
dain illius concilii haberi pot<.'St, iiiitiuiii liuc Iran-
scribere ac pfrpendere, quod tale est « .\biio lii-
:
cariiationis Dominic.T! w;clxxxviii, indictione iji,
glorlosissirao doiniiio iiiiperatore Carolo regnantc
aiino xxiii, T Kal. Jul,, duin pro multis el variis ec-
clesiaslicis negotiis, cl pr;tscrtim pro Felicis Urgft-
l.tanae sedis qiiscopi pcsiifi.To dogiuate, monentcper
suiB aiiclorilatis littenis domiio apostolicn Adriano,
ac doniino iniperalore per niissum suum iiomine De-
, siderium, coiiveiiissenius urbeni Narboiiani... inter
,
ciBtera qua; vcraci sernioiie fineni acceperunt, orla
esl (|ua'slio coraiu iiobis oiniiibus de parotliia Nar-
bonciisi, etc. >
XIII.Quud coneilium un uiiqunm celebralum $it,
dubitanl nonnnlii. —
Non equideni igiioranius quafilis
vitiisseateat hujnsre tliart;e iniliuni e t linis, ut pro-
pterea a viris quibusJam erudilis de falsitate suspecta
habeatur. Non eiiiin concordaiil numerus duodecimae
indiclionis, nec annus vlgesimus terlius recni Caroli
in Francia cum anno incarnationis 788. lluic siqui-
dem anno iiidictio convenit undecima, clannusso-
lum vigesimus Caroli Magni, qui Fraiicis im-
regiii
perare coepit post Pippiiii patris obitiini, qui contigil
24 Seplcmbris, anno 7()8. Allcrum vitiuin Ihijus
charl;e nolalnr, quod ibi Carolns M;igiius illo aiinu
iioii uiia, sed qiialuor oumino vicibus imperalor vo-
cfinr, ciim taiuen is iioii iiisi post annos (luodeciin
iiiipeialoriam dignilalcm acceperit. Tertio, eaileiii
charta qiiiluisdam cx co suspecl:i vidctur, quod ibi
episcopi pro peslifero dogmate Felicis proscribcndo
: se convixalos fuisse asser;iut, cun» tainen in hoc coii-
ventu de illo nibll actuin fuisse recenscatur. Consial
vero ex annalistis illius lemporis, Felicis dogma prinio
Katisboiue et iteruni UoiiKeanno 792, el lerlio Fran-
coforJi;e anno 794 daninatum fnisse. i Hxresis Feli-
ciana, i ut liabent Annalcs Loisfliaiii et alii ad aii-
nuni 7'J2, i priinlliisaudila et in Uegane«liurg pri/no
condcmnatu cm; > et ad an. 794, « ilii (/•'rniico/orrf.)
terlio toiideninata est ha.'resis Felici;ina. > yuod
utruiiique lalsum cssct, si eadem haeresis temporc
liabuil, aliquo pi ioie, nem|M? anno 788 fuissct, vtl ab aliqiio
concilio vel ab ipso aiictorc Fclice, qiii illi coiiCilio
]Narl)i)iiensi 926 siibscriptiis reperilur, condeinnala
aut abnegaia. Lreiuum ct illuJ li Jeiu non niereri«xisii-
lual Pagli.s iid aiiniim 788, iiuiii. 11, i|ntid ibi coii-
cilio siilisciipti recenseanliir allarum pru\inciariiin
arcliicpisco|ii et episcopi, polestali archiepiscopi Nar-
— boiieiisis iiiinime siibjetti.
XIV. Obinolis dijjic\tHulibui reapandetur. —
lli,
qu;v conira conciliiini illud iNarboiiense movenliir,
(liirK'iilt;ues iion le\is pixdVcto momenti suiil, iion
tamcn taiiti, ut qiiidein existimo, ul oiiiiiein lidein
aufcrre passinl velusl.e iiieiiibran;r, qu.c, le-te ccl.
Caioli .Magni siippar, aiil cerie noii miilium remoia
esi. > Sicut crgo cc!. P;igius loc. tii. ob linjiis meiii-
D liiaiw vcliislatein tii;i coiu ilii hiijiis (Icriela ciiM
liiiiilfs parocliie Narboiicnsis pio (^fiininis agnoscil,
ila etiam cidfin tliart;e ob r,'tensit;i assmneni.i li;!ej
coiivenliini scu dtiif.^aii iioii piilfsl, iliiiii relVrl episcop is aiictori-
liiii:tan;'is t;i!c |ioiilllii Is el iiipir;ili)r;s seii rcgis convofalJS
fiiisse « pio iiiullis ct vaii s cdfsiaslicis iiegoliis,
i
seil pi;i'Si'iliiii pio Fflitis ptsliffn» dii':iiiale. > In
iiolls qiiiiltiii leiiipoiaiiis pftcaliim fuise a librario
cei!'.Mii fsl; \criiiii CDiisldfraiuIuin tst charLis quas
Catf lliis f t B.ibi/.iiis li.ibiifiuiit iio;i (ciiseri posse ;iu-
lograplias, sed lort;is-,is a Itrli;!, (iii;irl;. \tl quilit»
Uispan. nianu negllgenlfr et iinperltf, (|iio J ii. \tliisiis btri-
plis miiltolics dtpieluiMii.ui', ilesrri|)las. Fatile ergo
lieri poluii ul striptorcs niiiius alleiili uufnero vcro
iniliflioiiis unam, iiiiiner» regi.i Caroli Ires liiicas
addcieiit alque loto xi scrlberenl xii, ct loco xx
ila
, j., U;.- exararciil vXiii. '.onveiiiuiit veio iodiclio unJeeinia
et :iiiiiiis resjiii ("aroli vigcsinius, anni» inrarnationis
788, qiieuintiiii ndum cssc cxistimo, in nota etiniai
 ;

3U3 FflOREN. DISSERT. DE H.€RESI ELIP.^NDI ET FELICIS.

310
ini-arnaiioniserror aniannensitim non tam facilecon- A prpidento, prxsente Felice,
qiiem miillum I.,u.tare
Inigit quaoi ia annu indictionis vei regiiuinis, quia soles, vesir;e partis tunc defcnsore,
vntilata e>l in
illum eliaiu binipltuores iioii ignorant. AJtenini vi- celebcrrimo loeo, qui dicitur Raigiuis-Burg, el svmv
tiuin CK nouiine iniperatoris, qiioij Carolo iredecini dali auctoritate sacerdotum Christi, qui
ex diversis
aanis ante quani iiii|icrator rennntialus sit tribuitur, Christiani inipcrii partibusconvencrant, ncterno ana-
cel. Baluzius dexterrinic diUiil : < lleges quippe Fran- thcmate damnala. » Nulla quidem acta, niillos caiio-
coruni, ait, tanietsi iniperimu Roinanuni iionduia nes hujus concilii nobis setas indulsit, de eo tamen
obliiierent, imperatores tanien aliquanda vocabau- ab annalistis et srriptoribus cjusdem teinppris se-
tur, quia iiupciiitorilius in rcgnu succcsserunt ; > queiilia iimotesnii.. t» tempus celebrati concilii,
:

quod vir eruditus deiude pluribus exeniplis deiiion-
slrat. Addo cliarlas iilas Caiclli et lialuzii
scriplas fuisse posti|uain Carolus
rator renuntiatus fuil; quo casu facile tieri pol4iit ul
scriptor imperitus rdi^ioni sibi duxcrit Carolo jam
iiiiperalori lioc sibi conveuieiis praToniuin oon altri-
jcre. Tertiam, qiiai obnovetur, diflicnilatein appta-
nare uon sque facile e>l. D. Madrisiiis(piidem, Ope-
rum sancti Paulini Aquileiensis pag. 210, iiuni. '27,
iPatrol. lOBi. X(;ii) dicendum exislimal, i h:presiiii
'elicis in concilio Ratisponcnsi damnatani priino,
neinpe nominatim el soleiiiniter; i de eadem lainen
eliam in concilio Narlioneiisi acluni fuisse credit,sed
disputando soluni, nihil deiiiiiendo. Yeruin non ad-
verlil, credo, vir eruditns, iii illo conciliari deercto
dogma Felicis appellaii /icjti/VriuH ; ergo reprf>balum
fuit ibi et daninatnm ab rpis( npis. I^iliir n<Ki alia via
sese ab liac dinicullalt' cMri< aiuti supeicst, quaiu ut
dicalur , vel voceni jtfstijiio » scri|iiore cbartiE
pustbac fuissc assiilaro, ncI aiinalislas (''randctis acla
concilii Ilispaiiici igiu)r;issc, qiiod lilieiilius
quam cliarlain illani,qu;v illi)nimactorcnimenioriani
conservavit, omiiino falsani csse atque potiHaiiler
annus nimirum 792, qiieni onines uno ore dcsignant
lurtassis 2° innotescil adfuisse concilio ipsum regcm Caroliini
Magnus jam impc- .Magnum, eidemqiie pncsedisse vcrbis luox cilfllis
leslatur Alcuinus; 3° eotlcm referente, ei divcrsis
Cbristiani imperii pariibns crmvcnisse sacerdolcs
Christi. Intcr illos luere Paiifinus palriarcha Aqui-
lciensis, quod ex cjusdem vcrbis pn,.,.j,i,. dcinonstiat
927 cl- ^fcidrislus Opp. S. Paiihni Disscrtationc iv,
iiuni. 53. Quin omncs Baioaii;v cpiscnpi illi cuiiv.-ii-
tui pntsentes fuerint,iitilla cansa dubitandi .ipparel,
nimiriini AdaUinus
p Katisponcnsis, Arno Salisbur-
gensis, tuncnoiidmn arcbiepiscopiis, Atto Fiisingcii-
sis e» Waldericus Patavicnsis. Quinani cx aliis pro-
Yinciis companieriiit, in luenioriis non exstat. Iniio-
lescli4» ad eunidem conventum adductuni fiii-sc
ipsum Felicem de errorc acciisatuni, cique laeulia-
leni sedefendendi conccssani fuisse; ciiiii vero cnii-
victns fiilssel de crrnre, psc qiiidem tactis sacro-
sanctis EvangcHis illum, tcste s:inclo Paulino libro i
odversus Felicem, cap. 5, abjtiravii, li:cresis vcio
credaai, illius letcTnoannthemate, ut Alcuinus lo.piittir loc. cil.,
damnata Quod idem teslatur Ann;dista Fuldcn-
fuil.
Sls ad hiiiic aiinnm liis vcibis < Ihercsis Fclici;iiia, :

conficlain. Ultiina diflicullas, i\\i:k ex subijcriptionc ipso auclore eain abnegante, apud Roganesburg pri-
epi-coporum, a sede uielropulilJc;» Narboiiensi iiide- iiinm dainnata est. i
pendenlium, el ipsius FfliLis iii siiimet dogmatis XVL Kt flomip nb Adriano ))oritipre. Ejurata —
condemnatioDcm Tacla deduiitur, nciiiincni iiiorari licet a Fclice h.XTesi, dat.iqiie sidcmni spoiisionc,
debet. CaOsa ageiida cral sat sruvjs, de iplegpiiute • se in ea, cui liinc conscnscrat, fidei regnla pcrpc-

nimirum fidei et dogniatis Ecili sla; catbolic;!'; iiia- tita itiiiinilabilitalr maiisnnmi, » itt P;iiiliiius tcsta-
lam iiiviciaia illoiTim epis<:opnHHjit), qui ut pltirinium liir loc. cit. , rcx I:Hiicn Carnliis.pro li.Ici calliolice
dilioiii regiii Prantnci suhenmt, grassabatiir, etjam C integritale zelosissinnts ni^dum dogma ev boc coii-
ipsa visccra, Ei clc^iam Lrgcllitanam neinpe, corii- cilio s:itis firiiialiiin cvisliinabal,- nisi ea ipia; ili,
piiil. Miiiiuio vero ilubitaudiim ost p.islores ovium iiullis sedis apo^tnlica; Icgalis pr;ipsi'nlilius , ai t;i
Christi, qiiilHiS Uipus ininiiiii-bat, etsi archiepiscopo stitit , ejiisdcm M'.lis auctoritate coiidrniarcntur.
Narboneiisi iioii esseiit subjecli, per scinetipso» lie Qiiapfoplcr idcm F.lix Chrisii.missimi prlncipis jussii
mcdela inaloafT-irenda cogiiasse,periculiini ad capiil per xViigilbcrtiim :itiliatein Homarti ad A.lfiauuiii
Ecclcsia? et ad principeiu terra; detulisse, et ab bis, |ripain (Je.Itictiis csl, [irnitt annalista^ Franctiiiiui et
prout usus Ecclesi;c onicigcnte lixrcsi ferebat, ad LeO III p:ipa in concil. R.im. aiitii 709 tcsl:iiit(ir, iil

conciliuni Narboii;r, tanqua;ii scde rigidiiis illius niinirtml illius caiis;i in rathedra i|uoi|iic sancti
lir;ecipua, ccUbranduiii convocatos luissc. Porrn Fc- Pciri dijiidicaretur pro instructioiic lolius orbis ca-
licissubscriplio in proprii siii dogni;iti» conilciiina- thnlici.
tioiieiu facta xquc parum cluu-tu; illiiis cuiiciliaris Wll. vh qunni Felix Bntiabona Ftoniam
Cnti.^n,
viTitatl noccre potest, qiiani paruin c\ illius jierlidia missMS fuerit a fl.Wnlehio confieta Tcprobntux. \ cra
,

suspccta rcddi potest ip:>ius coiifessio p.istea Ra- ostcndilur. —

Eipiideni doclissimus D. Walchiiis
tisl)o;ia; ct lloiiix, ac (lciiium ctiaiii Aquisgl;uii cdita. ali;im cansain, ob qiiam Carolns id consilii cepcril,
Charla ergo illa coiiriliaris, nuii obst.iiitibus, qu;c in atTcrl in siia llist. .\.(i)j)l., cap. 2, scct. l, nuiii. 15,
illa occurruiit, diflicullatibus,ob vclustutciiibcriplii- p. ILS, iilii, « haud alieiitim a vcrilale essc niilii vi-
r;e, ob siiiccra, qii;« iii illa exstaiit, prisci nioris
ct dcliir, si dixcris, Fcliccni, lifet Rati>lM)ii;c
inqiiit,
vcsligia, habenda cst pro gcnuiua, ac proinde tenei>- ciTorcm dcscriiissc decbirassel, iiihiloniiniis liaud
s<;

dttni"qui)d illa ajlale cniiciliuui Narlii)ii;e in cans» D c.inslantcni fttisse, idcixpie iioliiissc ciim C;ir.ilum in
d.i^niatis Fcliciaiti cclcliratiiiii, hocqile ibidem t:in- lli>p:ini:iiii ilittiittcre, Scd jussissc cum KOiii:iin pro-
qiciiii pestifcriiiii rijfittiiii fitcril. liiisci, iit .\driaiius eiini ad niiilandam M-iilciili:iiil

XV. Hrruri. proiiun-cnlc tclice VrgcUitnno cretcen- conttiiovcrct. Ne ilcr lingcr.'t aiit fiig:i sibi (Olisulc-
li, ubriiiluT liulisboniv anno 792. — Fiiitlo coiici- comilcin .iiingilbcrtum, virnin inaxini.i
rcl, ii;iclits esl
lii) ISarboiiciisi, iiiiii fiiit controversia
biiila lis ct : apiid Caroliim valeiilcm ainioritatc. Cnin Roin.iin
scil maluiii :id iiMJoi.s iii dics vires excrevit, ita iit vciiissii, loiijectiis cssc in viiii iila ncc ficri poiesl ;

nnn Galli t;itiluiii. si; Icliain llalt ct (ierinaiii de i oii- (piiii ( ic.lain factuiii essc id litin prisliiniin crrorcni
silio ad illam pcslcin propulsaiid.iiii M-rio cogilareiil. c-,srt :iiiiplexiis. At libcrlali» i npidil.itc facilc ad-
Ipse rci CliristiaiiisMimiis tiarulus vcre Magiins sua «lintiis fiiil iil sealia seiiliri' siiniilarct ac solcniiii
aucloritate nucttiaiiti Fcclesi.e siicciirrere voleii.s, forniiilii ipM', (pi.c antca diiritrial, rejiccrct. Roinaiii
anno Vi^i lUtisbcn.c, ubi tuiic liiciiiein cgit etPascha ex seiilciitia anitiii oiiiiii:i i'uin agcre sibi pcisiiase-

celebravit, syiiodiiiii cpisc4)[M)rtiiu cocgtl, proiil ad riint, ac rcsliluliiiii iii Iiti(ii;ilcin l)rj;cllas rcpelcrc
huiic anmitii iinDor.' l.siiniiiir oiniics aiiiialiil;e Fraii- pcriiiiscruiii. t lliicu^^ipic l>. >Viiliiiiiis.

tici, apiiii Butiquct, tom. V Sciipt. Rer. Franc. I)e XVIII. Veriiiii niibl liiiid pl.ici't li.-rc viri docli
eo etiam luculcntain inciitioiicin iacit Alcuiiuis ipse coiijcctiira, iiiillo arptiiiiciiio Iitslorico nixa, scd ic
(pt.c in rebiis bi^loiiris
libro I adversus Flip:in<Itin), iiiiin. lii, his verbis : Mil;i rci possiIiilil:ile riiiiil:il:i,

I Aiitcquain cgo... vciiisscin iii Franciam, li.i-c ea- iiiilliiis cst pondciis. Siiliidiiil \\\o acalholico ( ila

ilciii vcalri erioris secta eo lciii glorioso principc cjiis nienteiii e\ verboruni illiiis connexioiic inlci-

ALBIM SEl ALCLINI OPERllM TARS
3M B. F.
I>rcl(«r )poiitincins e\ lioc f;iclo Miguiiicninm acci-
aposm-
pri) (lcfcridenda aticlorilale sedi^
ncrfi pojsc
licc in coiilirmandis decrctis dogmalicis
coiicilio-
Felix a concilio
riini; hiiic raiisain aliam, ob qiiam
Ratisboneiisi, ad absolvenduni judicinm, Komam
hahuit. Eninweio si
iriissus fucrai, fingere necesse
paulo post
Felix post cjiirat:un Ratisbonjc hxrcsin,
ibidem suain incnnstantiam manifestassia , mirum
lcinpo-
profeclo vidcri possit, eamdem a nuUo illins
antaeonisla rcdargni
ris scriplorc, a niillo Felicis
inconslan-
c contrario vcro omnfs lestari, Fdicis
liam ac prrfidiam liinc primum innotuisse,
posl-
qiiam Urgcllas rediit. « Et poslmoduin, > ail Lco III
papa in concilio Rnmano, supra num. 17 cUato,
fiigiens apud paganos perjii-
• iransgressiis legem Dci
ralus effccnis est. > Et si Felix Ratisboiia; ob
me-
liim regls prrscniis conversionem suam simulatc
e crcdal illiim iliiilcm. caiisa iiiclus uiiiiimc
lidit, (|uis
mulala, priorcin simnlalionein pi-odere >"l»'ssc?
XIX. Crcdam ergo polius l-cliccm in synodo Ra-
lisbonensi crroris conviclum, a Carolo rege missuin
fiii-se ad Adrianuin ponlificcm Romanum ob pra;ro-
gativam piim;e sedis, ul illius jndicio controversia
iioii pro uiia tantum nalionc, scd pro
Ecclesia uni-
vcrsa tpnninarcliir, (pi»d fieri non potiiisset
nodum Ratisboncnsem qu;ie solum nalionalis, ncc
,
foriassis omnium cpiscoporum nationis fuit et
propierea pro Hispania aliisqne regnis extra dit o-
ncni Francicam sitis non admodum gravis aiictori-
Ulis fuissci; pracsertini qnod eidcm iiiilli adfueiiiit
scdis apostolic;e lcgali. Hanc meam opinionem tein-
poris saltem illius moribiis el consuetudini confor-
mem csse , nemo vcteris disciplinae perilus inficiabi-
tur. Cerie episcopi Iiali;c in libcllo Sacrosyllabo ad-
versns Elipanduin, poslea iu concilio Francofor-
iliciisi edilo et probato, ila hairesim illique adh;e-
renics anathemaie feriunt, ut tamen jus summa; sc-
dis, prjesentibus licel ibi legaiis apostolicis, salvum
velint i Reservato, inquiiint, per omnia juris privi- p
:
*^
legio siiinmi ponlificis et Palris noslri Adriaiii prim*
scdis licalissimi paprc. « Toni. XIU Coiicil. Mansi,
882, circa linem. Patresergo Francofordiae col-
rag.
cti, iidem pene qui ante biennium liatisbonx con-
venerant , crediderunl ultiinum judicium in causis
hdei Roinano Poiiiifici essc deferendiim. Us-.c igitur
vcra causa ccnsenda est ob quain Fclix Ralisboiia
Roinam diicliis fuit, et comiiatus illi additus, iit se-
curiiis eo peivcnirct, ct ne forte anle conipletum ju-
dicinni fnga clabcreiiir. Dnni vcro Romx carceri
inancipaUis fuil, id contigit, qiiod cuni reis assolel,
tini , uc pcenam pionicriiam clfugcrc raalumquc
i|uo.l adliuc limcLur ialius disscininare possint
custodi;i' Iraduntiir.
XX. FeHx lloma; pdei coufcssioncm edit. Felix
Roinse coram Adri;ino sumino poiitifice cnnslitulus,
lidumqiiam Ratisbona! prolcssus fuerat, dcnuo edi-
(lit, aiipie in vinculis oriliodoxum quoqiie libelliim,
pontificc docente , seu, ut interpreior, tormnlam di-
<t;iiitc, coniposuit, quo ha;rcsiin priorem abdicavit,
et bina vice condemnavit lilielliim pncdictuin cum
iiir:imciito, semel siiper sacrosancta niysteria, et
lierum super corpus sancti Pelri aposioli, in pcrpc-
tiiiim sii;c convcrsionis lcstinioniuin poiicndo. Cujus
f.icii testcm habcmus omni exccptioiie iu;ijorem
Leoiicm III papam, ciijiis verba referre jiivat cx
coiicilio Romano, cina iiiiiiiim anni 790 cclcbralo,
qii;e in_actionc 2,
928 lo"»- ^"I Coiicil. Maiisi,
pag. 10.jl, ita sonaiit « Sub s3ncl;e
: rccordaiioms
pi;cdeccssorc noslni domno Adriano papa, directus
a doinno Carolo pra-fiilgido niagiio rege ipse misei-
rimus h;ercticus infclix cpiscnpiis, docius ab eodein
ahnii pr.rsiile, fecit illum orlhodoxum in vinculis li-
belliiin, anallicmaliAans et coiilirinaiis iiitcr cclcra,
DCquaipMm Filiuin Doi a lopliviim essc, sicut (lixe-
lat : sed propriiim et vcruin Domiiiiiin nostrum Jc-
siiin Chrisluni Filiuin Dci coidileor. Unde el ipsum
oilhodoxum buum libcllum siipcr saciosancta Dci
; ,, ;»
IIL dl2
A myslciia in iioslro Patriarchio poncns jiiravit sic le-
iic-rc et conlii('ri et iicruni in confessione super
:
corpiis lieati Pciri aposioli ipsum ponens suum or-
lliodoxum libclluin, siinililer ct illic juravit, nequa-
quam se dicerc audere adoptiviim, sed proprium el
(iilectiiiii Filiiim Dci teneo el copliteor. i
XXI. Felix lioma dimissus, non tumen tedi sikv
reslilutus fnil. —
Bina hac confcssione catholici
(louniaiis facia, el loiies juramenlo conlirmata abdi-
calione pristini errnris, Adrianus pontifex credpiis
lisc oniiiia cx animi sinccriiaic proficisci, Felicem
vinculis excinplum abire permisit Qno facto, in-
« :
quit scriplor Annalium qui vulgo Egiiihardo tribuun-
tur, ad civiiatcm suaiu reversiis est. i An vero
tiinc Felix su;b quofjne sedi, sen honori episcnpatiis
reslitulns fuerit, liand liqiiet. Id qiiidem annalisla
Saxo sat clare innuit, ad annum 79'2, ita canens :
meruiinn e re»erii
sedis bonorem.
Ad'propri=e rursos:reUoci.dum se
q
Ev aliis tamcn annalistis ejiisque lemporis scriplo-
rihus , qui id diserte aflirmaret , neininem novi.
Ilanc certe restitutionem ignorarunt cum Elipando
cxteri episcopi llispanix, cum anno 794 ante conci-
pcr sy- lium Francofordiciise epistolam suam scripseruntail
Carolum rogantes , i ut Felicem in proprio honore
; restaurel, et pastorem gregi a lupis rapacibus dis-
perso rcformct. > Infra, in Appendice I. His tanquam
domesiicis majorcm GdeiD adhibendam esse nemo
dubiiabit, quain poctfe extraneo, qui id fortassis ila
contigisse animo Qnxit.
XXII. An Komw in aliquo eoncitio episcoporum iil
correctusf —
Idem quoque poeta, et solus quidem,
refert FeUcem Romx < in cclebri pontificum se-
natu, I seu in .iliquo solemni concilio cpiscoporum
cam ob causam convocalonim fuisse correclum
canit enim )oc. cit. :
Quo (Adriano) pra'senle Peiri corrpclus In «wle beali
Ponlllicnm corani sacro ceiebrique senatu
Damnavlt Felix, etc.
quod nullus aliiis illius tcmporis scriptor dixit ; sed
oinnes id untim narranl quod Fclix Raiisbona Ro-
inam missiis fuerit, coram pontiOcc snam bxresiin
rursus damnaverit, et posthac ad suos fugiens periu'
ratus e/fcctus est, prout Leo pontifcx loqnilur loc
cit. Nimirum Adrianus pontifex actis concilii Rati»-
boiiensis inspeciis et cuin clero suo ( aut cum epi-
sc.opis forle qiiibusdam tunc Roma; ob alias causas
pra.>senlibus) examinatis, haud opns esse judicabat
novo indicto concilio, in dogn;a ullerius inquircrc;
sed negotium repciila abs reo coufessione, suaque
actoriim Ralisboncnsium confirinatioiie absolvere
— voluit. t» inquit Alcuinus libro i adversus Eli-
Iino,
pandum, niiin. 16, <Tta beaUB memorix Adriano
papa, qui lunc tcmporis sancta; Romaox Ecclesiae
apostolica auctoritale rexerat scdem ( non synodali
aucloritale, ut aiitea de concilio Ralisbonensi di\e-
" ral) h;vc veslra crroris secta funditus cxtermiiiata.
XXIII. Adrianus poiiiifcx non ex concilio Romano
amii 792, sed ex ulio anni 79i epislolam ad cpiscopot
llispanos dedil. —
llinc f;illitur cl. Ma Irisius ( quod
pace viri doctissimi dixero ) dum cit. disscrt. num.
53 scribil < Quod ea qu;v in hoc Romano concilio,
:
hiijus niiniriim anni 792 definiia fuere, Adrianus m
unamepistolam seii libellum collcKeilt, et ad Hispa-
cpiscopos coiitra Elipandum (lirexerit. > Eniro-
iiia"
vcro in ea epislola scu libcllo ne uno quidcni verbo
decictonimantea in concilio aliqno
nieininit poiitifcx
adversiini Feliceni coacto factonim, iiiliil dc Felicis
confessione aiit damnatione crioris illius Roin;e vel
Ratisbon;r; sed suain solumniodo mcntcin et Ecde-
siae doctrinam ct fidem ibi expoiiit , epistolasque
cpiscoporuin llispani;v, ad cpiscopos Galii.c et Ger-
maiiisp, at(|ue ad Carolura .Magnuin scriptas ivfutaJ,
ct docliinani iii iilis cuntciitam ciiin auctoribus suis,
biiesipUccreuoIint, coudeiUDat. Quapropler D.Man-
3'3 FUOnEN. DISSERT. DE H.EKESl ELIPANDI ET FELICIS.
Siii'; loni. XIII CoiKil. ,p:i^'. 8(iO D Voncliim Con- A dum, proiit ii>somet Infjnitur iii
ciliiiniiii 1'ililorcm erroiis argiiil,
lilleras ex cuncillo Romniio anni TJi profoclas
siiil ; illas eniiii allcri Roinano eoncilio anni
ascrilieniias esse, iilem b. Mansius prob.il, ncc salis
liqiioro nobiscum assciit, an Felix Roina; in aliqiio
concilio hscresim suam ejuraverit. c Hoc unice, in-
(|uit, constal, convicliim illum Ratisbon.i', lia^resim
suain Roina! antc ooiifcssioncm sancli PcHri ejii-
rasse. i Scd nec illiiil largiri possum D. Mailrisio
diim I. c, Felicem .inno illo TOi Roina
n. 36, asscrit
Sf ripMisse ad Elipainlum , cl adhuc Roma; (logentom
ab endom siili finoiii ojiis anni vcl sciiuciilis initio
responsum acccpisso, illam nempc cpistolnm, (luam
siipra d^^dimus. Id nanupie serius facinm fiiisso, in-
fra, num. 50 linjiis dissertationis, monstrabimns.
XXIV. Felix errorem suum in llispiima resnsciliit.
— Felicis ergo convorsio Uinc fncata ct siiniilnta
fnit, sicut ipsemct postca in concilio Aiiuisgianensi
palain eduilct scripsil, liis vcrbis < E.\ tolo cordc
reversJ sumus, noii (lualibcl simulalionc aut vela-
itiine falsitalis, sif ut dudum, s Ratisbonx niiiiinim
Ct Roinre. Hoc ij^ilur astii niinc liberalus Feliv L'r-
gollas, simulqiie ad prislinum eirorcni perlidus ic-
diil. I Poslmodum iransgressus lcgem Dci, ait Loo
poniifex loc.o supra nuni. 21 citato, fugicns ad pa-
pnos consenlaneos perjuratus eireclus cst. > (Juod
ipsuni Alcuiniis tcstatur, loco num. 22 siipra citato
scribens t Doncc i lem Feliic infellciter ad veslras
: liabetiir. > Epislolam hane exhortaloriani liiicusiiiic
refiigieus parles sopitos infidelilatis cincrcs, vobis
exhoriantibus, resuscitare inlendit. i
XXV. Rex Carvlus B. Alcuinitm cum quihvsdcm
iociis e Brilannia refocal. Non diu latuit vigilan- — tum esse bas Alcuioi lilieras una cuni libcllo Felicis
lissimum et pro puritate rcligionisac pace F-cclesia;
suinme sollicilum regcm Carolum Feli<;is pcrrniia
cum ergo in hunc linem ot pro exslingnendo errore
adhibiti bactcijus coiiatus iiihil profecisseni, dc no-
vis renicdiis Chrisliaiiissimo principi cogiiandum
fiiit, qiiibus demum malum et a suis rcgirs ot aii
Ecclcsia penitus aicoretur. Hxiebai animo p.'incipis
i.iira iii sacris erndiiio, quam in Aicuiiio aula; sux
jiiagistro diii fueral cxportns. Aboral is tuiic tempo
ris a Francia, unde is siib An. 790 disccsserat
iii patriam , vcl facnltatem a proprio rege ot cpi-
soopo poiiiurus , ul Anglia el E( cl''sia. cni ailigatus
crat, reliotis posthac sibi liooret in Fraiicia
rari;quod insiiiiiat Vila; illiiis
vcl ut dissidiauonnulla intcr Carolum cl OIT-.v.u re-
gcin .Merciorum eo lenipore exorta coiiiponoict, iil
ovisliinat .Mabill. Aiiiial. libro xxvi, iium. 10, cl in-
iiiiitur in episl. 5 Ab uiiii, ad Cokiiin loclor(;iii ; vcl
ol)utramqiic causam simul. iliiiic igiliir viniiii Cu-
riilusMaginis a|>lissiiiium ciuisnit, qiioin :i(l confu-
laiidosllispanorum cirorcs adbilicrot, et i;t ivditiim
suiiiii iioii diiiliiis dilli rrcl, sid pro jin:iiii.'is rebiis
Li(k'si;e in siio legiiu oporani suani cdiilciict, inci-
1 nit. II:iiio cnim caiisaiii reililus siii ex Anglia Innc
liiisso ipsc Alciiiiius iioii uiia vicc t(st;itiir. In pr;i la-
lioiie ail libros aJvcisus ElipandiKii,
siipr:i i Di-
viiia, iiiquit, ut crcdii, jubeiit*'disponsalifine ad glo-
11'isuiii et oiiiiii honorc iioiiiiii:iii(liiui biijiis rogni
|iiiiii:ipoin ct n-geiii Carolum ^oc.vTis aihcni. > llis
vorbis .\loiiinum noii sigiiilicasse putat D. Wal-
cliiiis, loc. cil.,
iiiiiii. 17, pag. 121, i se a Carolo ex
Aiiglia ad pugiiani coiitra Felicem ct Elip:iniliim
iiioiiiidam osso eocatiim scd diviii;c hoc osso do-
: adnptiunis iionien, qund Chrislo contra sensuiii saii-
(iiiiiontiiiii voluntatis, ul veiiirol co l<'mpore iii Fraii-
Ii.iiii, i|iio cjiis ooiisiliis ct sludiis opus fuit :i(l coii-
liil.indos illos crniros. > Yci iiiii
Alciiinus, qiioil et jubente divimi dispeusiilione el ro-
rn.'U( ad\enerit ox Aiigli;i, quod darios dioit, supra
jilro adversns Elip;iiiduiii, ii. 16
I Aiii((pi.iiii egc,
tiKjuleiis, Eoiitii sapieiilissiino regc juboiile veiiisM;iii
iii Fraiiciam, h:ec eadom voslri crroris socla
voiililala esl. > roslhac rex C:iroliis i alius ipioqiie
oiolesiastic;c disriplin.v viros de Btilaiini.i' parlibiis
'<Jii\ota>it ) ad tuiiciliiini Fraiicufurdi.»; cclebrau-
3U
opislola ad Klipan-
:ii...- *.i..:„..;
(|iii :
illas Adriaiii j,„„^ .,,,|j^ j|||||^ coiicilii iiiscrla el u nobis rursus
ci-n •
edila iii .\pp('ii(lioo R.
791 XXVI. /{. Mcnimia regice vocationi paret. — Ex
Aiiglia orgo Aloiiiiuis rediit siib
(inem aiini T*)», vel
siib iniiiiim soqnoiuis, prout rectc censent Mabillo-
iiius,Aniial. UoiK^d. loin. II, p. 501; Cuintiiis, Aiinal.
Eoclcs. Fianci.i; pag. 4U6; l'agius Crit. Baron. anno
793, iiiim. 7, cl alii. Corte aiiiio codoin 7n.> jam in
Francia moralciliir, iit constat cx (•jiisdem opislolis
eo aniio ad Eboraccnses et aliosdaiis, ubi vidcas
nostras adnofcuiones.
XXVI!. Felici epislolam eihorlaloriam scribil, qua:
niine primo prodil. —
Alcuiniis posl siium in Gallia
advenlimi placidc et ainice Felicem opiscopiini con-
veiiil per liitcras ( aiitc vel posl conoiliuiii Fraiico-
fordionse anni 701 h;creo), lentans niim ad meliora
illum possit fntornis monilis el aiuica oxlKirt.iiiouc
pernKwerc. < Cui cro, > inquil libro ad\er.sus Eli- i
:
Q paudum » in lias advoniens parlcs cliaritalis cala
:
mo epistolain cxliortatoriam, ul se cailiulio.v jungc
ret unitati, dirigcre cnravi. > Fl rursiis libro ail- i
vcrsus Foliccm i Scripsi epislol.im pridem iiiquit,
:
,
Felici episcopo charitaiis calamo noii conioiitinnis
stimnlo, fralorna; sahitis dcsiderio , iion mnrdacis
reprehensioiiis stylo;cupiens eum corrigereinChristi
dileclionc, qucm in cujusdam nominis nnvitale dc
Christo a caiholica; pacis unitate rocederc notum
desideraruiit viri eruditi, ct de illa unquam dete-
genda I). Walchius peniiiis dcsperavii, nnm. 18, paR.
129, sua; Historiie Adoptianorum pronuniians, • cer-
tomporum injuria fuisse dcpcrdilas aiquo ainissas. >
: Vcrum meminisse debnil Tir doclus. iion onmia de-
perdila censcri posse, qu;B ex antiqiiis adhiicduin
la'.ent. El nos qiiidem hanc .\lciiini opislolam folici-
tcr nuiicprimura eruimus e codice ms. Salisbiirgcnsi
r veluslissimo, iiideque fidoliier descriptani lanqiiaiii ,
prinuim illiiis pro Felicis conversione teiilaiiien ,
superius ante septem illius libros advcrsus Fclicem
collocavimus.
929 XXVIII. Fclixjam antequam lianc Alcuini episto-
te.m accepit quadam pro suo errorc scripsii.
, Ex —
hac ppistola Alcuiiii ad Felicem discimiis liiinc L'r-
comino- pellitanum episcopuin jam aiiloa qii.Tilam scripsisse
sciiplor, nuin. 12; JHsta cl vera, et in solo lunc adoplioiiis noniiiio ab-
criasse. i Pluriina, > ait Alcuiniis, num. '>, « in scri-
ptis luis justa cl vera inveniiintur ; cave ne iii lioc
solo ;idnptionis noiiiinea sensibussancloruiii Palruiii
disscutias. > Sciipta vero illa non alia csse crodani
qiinm responsum illius ad Elipandum qui ab ijiso ,
qiiid de alopiioncChristi iii Filiuin Dci sciilircl s< iic
voluit, et libros ad eiinideni soriptos, iii (|uibus pra-
vilatoiii opinionis silc pcrtiiiacissinic doroiidere cii-
ravit, prout narrat Eginli:ir(liis iii .\iiiialibiis ip.si
triliiitis ad an. 7!)2, aiil epistolam qiiain .\l( iiiiins rc-
fiitaiidain suscopil in liheilo qiiem pcr lM'alum Itoiio-
:
" dicluin inoiiachis Golliia' iiiisil do qiio iiifra qii;odani
:
prolcrcmiis num. 56. Reliqua enim Fclicis scripla ,
qiiae reconseiitur iu Hist. j.itieraria Galliie lom. IV,
nag. 451 posteriora suiil hac cpistula Alcniiii ad
,
Fcliceii^ iil per decursum Iiiijiis disseri.iiioiiis pa-
t4'bit. In Iiis crgo soriptis, qiui; Alcuinus liiiic logcral,
iiihil :i veiitalo catbolica alicniim rontioebalur, iiisi
cioruin Patriini tribuebal posthac vero pliircs :ilias
:
iKcro.ses ct blaspheniias libello siio, quein huic opi-
iitniiiKpie sigiiilical sluhi; Alcuini opposiiil inspcrsit. i Ciijiis libolli, >
,
inquit Alouiniis opist. K.5, i ciim paucas pa;:in(>las
porciiciirri, in\ciii pcjoros h.erest^s vcl ina^is bl.ispln'-
: i quain aiitc iii cjiis soriplis legorciii. > (jiiod
liiias,
iisdcin pcne vorbis conlirm.il l.co III lii cvccrpli»
actoriim concilii Roniaiii ;in. 790, ubi logiiiir E(
iilnobis\isuiii cst, (vjorcs h;ircs(s vcl iii:>jori". blas-
phenilas, qu:iiii aiito iii ijiis sonplis vol diolis iiii-
quam audisseinus, ibidein co^iiu\imns. i bt paub
 ,

313 B. F. ALBINl SEU ALCLLVI OPEUUM PARS 111 7,\(,

iufenus : i Dl caiiis leversus esl (Fclix) in siiura A reiis ferend.i eo suam operam impendii, iit noyuni in
voniiiuiu, ut audblis per suum blasphenuiui libellum, regno sue congregaretur episcoponim ac catbnlico-
(]uem ail \ener?.i»iloni virum Albinuui alibaiem nio- rum Tatnim alqiie docioriim concilinm « Jussil :

naslerij 8. Ma; tini emisil, in pejorem lairalionem de- ergo, I iil ipse in suis ad Ilispanos responsoriis lo-
quam antea. Quod ipsum quoque saiis con- qiiitiir iiifra in Append. II, iium. « sanclorura .">,
venii, »

stat ex variis locis iibrornm Alcuiiii adversus Feli- Patrum synodale ex orinibiis suae dilionis Ecelesiis
cem- et ex ejus episloia ad Elipaiulum. congregari concilium {.\n.79i,quod liislorica monu-
XXIX. Ad epislolam Alcuini proiixe respondct, nnn nienla illius lemporis omnia lcstantnr) pr.Tprimis ;

anie concit. Franco(ord. Felix accepla hac Alcuiiii— vero ad bealissimum aposiolica; sedis ponliricem
epistola , elsi nioderale admodum el inagis siimulo Adrianum ter quaierqiic missos suos direxit , scire
quam conteiilionis scripta eidem i mox
cliaritalis , ciipiens qiiid sanct.i Romana' Ecclesia aposiolicis
libellumnon epislolari brevilale succinelum, sed edocia tradiiionibus bac rcspondere voluisset in-
ric

sernionum serie prolixum dirigere sluduil, t ut Al- qnisitione. Convocavit quoque de Biit3nni;c partibus
cuinMS scribit inilio liliri i coiilra Felicein, scu ut aliquos ecclcsiasliCE discipiin;i! viros. > Lociis in qiio
alibi, libio adversiis Elipandum, id exprimii: « non
i
convenlus indictns fuil erat Francofoi^dia celebris ad-
epislolari 930
brevilaie, sed libelli prolixitate re- hiicdum ad Moemim civilas,ubi illo anno rex Carolus
sponderenisiisest. » Viri eruditi de anno qiio Felix Pascha celebravit, et comilia qiioqiie rctjni agrnda
illuinsuuin libellum edidit, addnbilant. Quid iiobis erant. Hunc conventum a^slalis inilio fadum (nisse
vero videatur simiiins, iiifcriiis iiuiii. 50 pioleremus. testantur Annales nomim- Eginhanli iiisigniti et qtii-
Inlerea c;)iilra 1). VValcliiumloc. cil. pag liO iiolasse de.Ti ante diem xiii Kal. Aiigusii , ul probal D. Mansi
siilliciat, eiiMuleiii libclluni Felieis non aiile coiici- lom. XIII edil. novissiin:c Concil., pag. 800. De anno,
liiim Fraiicofordieiise aiiiii 79i ad Alcuinum perve- loco et caitsa celebrati liujiis conciiii Fr;mcofordlen-
nisse, qneiii abs dubio colleclis ibi i^atiibus exbi- sis uno ore lestantur vetercs aimalistx et omnia
huisset, biciil illuni poslea per Caroluni reqem ciim tunc edila monumcnta.
Romaiio poiitilii.c ci aliquibus epibCopis communi- XXXIll. Tliomtr lieinesii diibio adversin lioc con-
cari fecil. eilium salisfit. —
Miruni vero vidctur Tliomae Ri-i-
\XX. FJipnndm episcnpi snb nnnum 794
cl socii nesio in epislola ad Joan. Tobiain Maiiini fqna- inter
epislulus miJtuul ad Carolum rcijem et episcopos Gulliee, epi.stolas , cl. virornm ex bibliolheca Marquardi
•ii/ui/uHiiC et Auslria'. —
Anno 794 vel circa lliieiii Gudii, cura Pelri Itiirmanni ;inno 1697 , tlira/ccti
antecerieiitis, Elipandiis ct alii episeopi Ilispaiiix i!li edita, est iSi, p. 5\i), quod Paulinns epislolam F.ll-
?db;creutes, a Felice ad ipsorum partes reverso de p:indi ad Carolum script^im iii concilio quidem exa-
oinnibus, ut credibile esi, quoe RoinsR et Ratisbon.E niinatam ct exciissam fiiissc dicai, locum vero celc-
conirasuum sententiani acta fuerant informali , nii- brati conciliinon exprimat; qnod Alciiinns nullibi
scruiil ad episcopos Gallix, Aquiianix et .\ustri;B ejusdem Rynodi meiniiierit, iili nec .Tuctnr Vit;e. ncc
litteras, additis specialibus ad ipsiini regjra Christia- ipsc Elipandns aut Felix cjiis faciant mcnlioncm. Al
rlssiimim Curoliini, professionom siije fiilei
iii quiljiis enim qnamvis h.Tc vcra csscnt, miiiimc taiiien fideni
prodiiiit, JoclriiKU sua; ralionem roddere nitiinlur, tot testium eamdem rem verbis minimc obsciiris at-
lEeatum abbalciii taiiquam h.neresis auclorem, omni- teslantium susp;'ctam rcddcre drbent. Srlciiiiilm
liusque prioribus liaTCticis pcjorem, nef;'iidoruin in- auctoris Vitoe Alciiini non iirget, qiiia, iit ipse falcliir
super criiuinum rciim proscindunl : regcm Carolum num. 15, non nisi ea scri|>sit qii.T niinr rnncti i.oie-
per oninia sacra cDiijurant ut per seipsiim arbiicr riint : ct f;icile aliqim imtisit qu:e ad Alcuinuni sin-
sodeal cl iiitcr Fcliceiii siiaeparlis defeiiiorcm, qucm giilariter non pertincni , iit csl pi-cscntia in coticilio
ab iiieiinic octatc in Dci servitio conslaniem dcpr.t- Fr;incofordicnsi. Elipamliis epiitobim Francofurti
riicaiil eos ipii
, et Ucalum , quein tanquam sacrile- examinatam ;\d ivgrm el episcopos iiiisit , nescins in
{^uiu caniis flasilio sa!,'inatum calumniantur,
et qucm locum esscnt convocandi iu rcliquis vero :

icqiio judicio sciiliMitiam fcrat doctrinain Beati su;e : epistolis ad Alcniiiuiii cl Fellcem prndciilcr a coni-
op(iosil:iin dc regno suo abolcal, et Fclicem in pro- memoraiioiie illiiis (oncilii absliniiit, iii qno illiiis

prii) lionoie rcstaiircl. Dcinuiu justissiino al(mc(Jiii- erroics fiiere ilamii;Ui. 1'orro .Mciiiiius in libris siiis
iitiaiii^siiiio ri-j;j per suiuoiam talumiiiam, ex nn-ro adversiis Fcliccm ct ripnndiim frii^lra illis conci-
I

vuiiiiiic iii facieiu o! jiccre non verenlur, quad hoslcs lium Francofurdicnse olijccisscl, ciijus illi jiiclonlJ-
sno'i terrore magis potcslalis qiiam juslilia coiivin- leiii non agiiosccb;int, iiiii» crroribus snis ctiaiH p:i>l-

rat, iiuo.!i|ue more gentiliiini Cliristum negavcril Dei modiim ii!li;vrciilcs conicnincbant. Dcniquc, qiiod
l'aliis csse iilium. llic niniirum Iwrelicorum nios Paulimiin Aquileienscm allinct e;iileni de illio si-
,

cst , iil duiii c;iiis.ini suam vacillare bciie noriiiit, lcnlio ratio pugnal, qii.e dc sileiitio Alciiiiii. Pr.i tcica
eaiiidciii cabiiiiiiiis ac mendaciis roborare ct ila , vidclur Rciiicsiiim ii;iioi;isse aiit iioii lc!,'is--c piafa-
igiiar.e plcbi, iino ipsis eliaiu principibus obtrudere lionein brcvcm libcllo Paulini iii con( ilio Fiaiicnfor-
iiilaiiliir. diensiproilucloet approii;ilo pra:li\aiii, ubi conciliiini
XXXI. Qu(V niiper rcperla' primo nnnc prodeunt. — Francofordi.B ob c;iiisam F.lipaiidi cclcluaimii, Lis
il.cccsl bicvis syiiopsisillariitn ei>islolarum qiia; diii " cxpressis verbis nomin;itur « Im ipil lil clliis sacro-
:

liigcriint avidos crudiloriim oculos, quos iiuiic sa •

syilabiis calliolico s;ihibiitcr siylo cditiis iii coiici-
liarc pobsiimus, e;isqiie iiifciiiis Appendicc II cx- iii Iio... habilo iii siiburlianis Moguiili;c... loco ccle- iii

hibcliimus, iibi siimil cl occ;isioncm viasqiic quibus hri ipii dicilur Fianconobird... Plaiiiit i;;iliir Naiido
capdciu ad iios pcrvciicrunt narrabimus. Uiium soluni concilio, iiicilciilis hic libelliis pro r;iitsa lidci ad prt>-
hic pr;enolaiiiiis alilii iirofiitiiruiii , iiemi^H; slylum \iiirias (i;illici,e el Sp.iiiiaruiii dcbcret... spc-
initli
episi (iporum llispaiiorum in lis epistolis sobimmodo cialiler aiiieiii ad Elipanrliim, Nciiio vero suspi-
elc. »

iii Bcalum abUatcm verli, iiulla Alcuiiii facta mcn- cctur liunc lituUim scriiis l'orlas>is liiissc a (piod^ini
tioiic, liaud obscuio aiguiuciilo, nec episiolam cx- seiolo additum; nain rcperitur iii cod. nis. iioslii
hortaloriaiu ad Fclicem, iiec aUeram ad Elipandiim, iiiouastcrii 931 S. Emmeraini velu>tissinio cl oplinic
iicc aliud scriptum Alcuini de hac causa conlroversa conscrvato, scriplo circa aunum decimum sexium
co lempoie, quo cpiscoporum illorum cpistoloe ad sa'ciili noni.
cpiscopos GaUii' el Caroluin Magnum sciipta; fue- XXXIY. Fidem concilio non tantum Alcuinn»
riint, illis iniioiuisse, qua; scripta alias miuime inla- scd eliiim alii ISrilunni a rcgc intilali intcrfucrc, secui
clii rcliquisscnl. ac D. Wnlciiius sentil. —
lluio convciilui Francofor-
XXXII. Carolus rei adecrsus illns llispanorum diciisi Alciiiiius quoqiic intcrfuisse crediinr, pront
querclns Francofordiir nnno 791 cungregari (ecil ron- c\ ulliino illius caiioiic colligi possc vidctiir. (larnhis
cilium, convoculis undique episcnpis. — C;iro!iis rex, .siqiiidcm i cnnimimiiil (iia ciiimsonatc.Tiiniiille ;'pi"'
acceplis his cx iiis;>aiiia liltcris, de incdcla ii;^ que- B.iliizium, iom. ICapit., pag. 270) ui Alcainum loti-
 ,
•

517 FRUIiLN. DISSEUT. TE U/ERESI KLIPANOI ET FELKlS. 3IS

i\\io pr;i'seiitcni) ip>.a snnola synoilii; in sno nnsor- (
A ipsos dilercndum Iradidil. Is csl liMlus ite i|uo XU
lio sive (II oralioniliiis pccipere (li;.'narelnr, co (|U(5il cniniis in cpistola ad abb.ntes cl fraircsGothi;c anno
cssct vir in ecelcsiaslicis doctiinis criidilus. Oiniiis 800 niissa, qux ordine cst 132 loipiiliir, inquicns :
imiiKpie syiiodus seciindnni adnionilioiiein rcgis cou- < Quod multis tcstimoniis evangclicis . . . coinpro-
sensit, cl enm in eornm consortio sivi^ in Oralioni- liaripntcst, i (Chrisium scilicet csse proprium [)ei
biis receperiint. t ()!> Ince verba doclissimns Via\- Filiuin, noii adoplivum) « sicut iii lihcllo cx parlc
cliiiis iii citata ssepiiis Ilisl. Adopl., cap. 2, nmii. faclum esl, qiicni dircxinius perbcatum licrcditluin
28, pag. 161, in cam scnientiam pvopendet , t .\l- vohis adsolatiiim ct ainfirmalionem fidei. > Uic libcl-
cuiiiiim fortasse soliim fiiisse Atigliini inlcr partcs liis hactenus desiileratus alipic oinnino deperditiis
,

contilii liosque duliitasse, euni sin) nuinero adjuii-

, ccnsebalur, usqiic dum vir cclcberriiiiiis l). IV tius
gere, quod ncc Germamis, nec Gallns, iiec Italus es- Fraiic. Fogginius illuin in bibliotheca Valicano-Pala-
sel, hincque opus fiiissc Caroli exliortatione. > .\t tina, codice 290, .-ciateni oclingentorum aimoruni
eniin plures Anglos seii Britannos, viros discipiina; piaiferente, detexil, et procurante enrMieniissiino
ecclesiastica! gnaros, non taittum ad pra^fatnni coii- S. R. E. cardinalePassioneomcciim liheralilcrcoin-
ciliiiin invilalos, vcriim eliam in illo piu-sentes fuisse municavit, prout pliiritius rctuli in Monito pi;e\io ad
perspicntt ex lestinionio i])sius regis Caroli,
li(|uet ideiii opusculuin aiile libios scplciii coiilra Feliccni.
(luo(l miium esl D. Walehium iion adrertisse, oim Suspicor hunc libcllum illum ipsuni cssc quo aliciii
lamen illud (n sito libello semcl ct itenim citet. epistol;c Felicis (fortassis ad i:ii|)aiidum sciipta; , iii
Scribit cnim rex Carolus in sua epistola, riiilto con qua qu.Tdam jiisla et veta coiitinori iiotciant. Vide
cilio ad llispaiios missa , infra In App. II, num. 5, g snpra iiuni. 28) rcspondit Alcniiins, et cnjiis ipsc
., 1. r...: :u.._ .1
:„ parlibus ..,,1.
« se de Britanniac plures convocasse cccle- meminit lihio 11 advcisuscumdcin. uuiii. 11, ubiait:
siastic;e discipliii;u viros; > qnos eliam asscrit par- « Dc ciijus adoptionis ralionc in alio libcllo contra
lem habuissp in iis qua; adversus Hisnanorum litte- eumdem Feliccm plcnius dixiimis, respoiulcntesniii-
ras slatuta sunt : « Terlius, » inquit ihidem num. 8, dem [Forie leg. cuidam] cpistoLc illius, qinimdi' liac
« lihellus teiiet orthodoxorum sanctorum Pairuin eadem cdidil. Rata ihi sanctoruin l';iliuin |ihniiiia
episcoporum et vironim vcnerahilium lidcm, qiii in habcnturtestimonia, cx i|uibus iiianisreslissiiiic potc-
Gcrin;ini;t!, Gallire, Aqiiitaiiiaset Buit\nm.e parlibus rit intelligcre qui lcgit ct piclalis intiiiui considc-
,

digiiis Deo serviunt olliciis, eic. > Atque hsc dc Bri- rat, Christimi Peum >ciuin csse 1 irniiii Dci in utra-
lauiiia transinarina, fort'Jii::lissitn;i f.iiropac insula , qiie ualiira : nos vcro pcr cuiii adopiivns, lujusgra-
recte Mahillonium tom. II Aiiii;iliiim Bened. p;ig. ,
tia salvali simius. > Qii.c saiie cuinciiiuiit i)i\c(iiclo
511 , niim. 30, intcrprtlari D. Walchius paiilo aiite lihcllo, qui toius coacervalus csl cx banctoriim Pa-
veiba eit;ita censet, ncc cndit cpifniquam sccus scn- truin testimoniis.
sisse. Noii crgo rcgis cnnimendationc inrtigiiit Al- XXXVII. Qiio nnno illi' libcllns ,srn";ifti.s fiicri/ .' —
cuiiius, quod ncc Gcmianiis, nec Gallus, ncc Itatus C;eteruin, (|uaiid() paiilo siipeiiu» di\i hiinc liliclliini
es.set. Credarn orgo qiiod Carolus Alciiinuni, cnjus in fiiiila syiiodo Francofordiiuisi scripliim , cl s;iiiclo
divinis et ecclcsiasticis rebns (,'ruditionem Patrcs ibi Bciiediclo ahhati in palriam piofn i^cciili tradilum,
( iillccti dnrantc hac synodo satis experti cssenl, illis nolni illum eidem aiino70i ila airigcre, ut id nuii
I iiiiiiiieiidaveiit utenuidcm, scmpcrposlhacin rcgno potiicrit alio postcriori aniio conliiigcre. S.cpiu»
sno dcliiiendiim suo eonsorlio digniim cl taiiiiuam
, p «;nim Dencdictus consilii ctiam causa Ahiiinuni post-
COIIll|)rovinci:iIcni h:ibcrent. El hinc ill;i coniinoiiilio ea acccssit, lcstaiile \it;c illius sciiplore, niim. 17
s II conimcndiilio iillimo intcr concilii dccida loco iilipiicnte « yirqnnque vcncrabilis Bciicdicliis .
:

pDiiiliii-, qiio non obscure signilicatur , Alcniiiiim , coiisilii sahitis su;c (;t siioruui accipicndi gralia sac-
itsi nalio.ic cxtranniiii, fiiiila jaiiijam .syiiodo, nou pins Gothi:c dc p;ii tilnts propcrabat. > TciiciKliiin ni-
pio li;(C solitin \ice, scdpro fiilnris qiioqiic ccclcsia- liilomitius libclhim illiini ab Alcuino scriptiiiu liiisse
slicis iicgotiis :i Geinianis, Gallis Italisquc iii consor- aiilc (pi;im a Fclice acccpissd responsuni -'J 932
liiiiii fiiissc rcceptnm. epistolam su;iiii cxhurtaloriam. Epislola iiaiiiipK;
WXV. Intofuil quoqiic B. Ilcncdictus .Xninnensis Felicis, ciii Alcuiiius iii lilicllii ;id ahbulcs ct nioiia-
cnni (ihbnlibiis ct monuchis ('•othiiv. I'".iilciii synoilo — elios (;olhi;e pcr B. Bcncdii liini Aiiiancnscm inisso
rr;iiicori)rdiciisi ciiam inicrfiiit ciim aliis Gollii;i; ;ib- icspnndit, divcisa cl prior cst altcra cjusdciii Fclicis
h.ililiiis ;ic n^hgiosis monachis Bcncdicliis iiionastcrii cpistola, ciii rcfnlaiiikc liinc adbiicdum insislcb;;t
Aiiiaiieiisis ;iblias, piont tcst:intar Aiiii;ilcs \clcics diim ad cosilcm ahb;itcs ct iiionachos cpisinJaiii 132
Fraiii (iniin, viilgati loni. V Collccl. vcl. Momim. Mai- sciipsil. Vidcas vcliin (pi;c ilc aiiiio niiss;c ad Al-
lonii ct pag. !M)2 his vcrhis : « Intcr qiios
Diiraiiili, cuiiium poslcrioris c|)istula' Fclicis inferiiis uuin. 10
(Palrcs Francoh)rdicnsis concilii) cli;im vciicialiilis dicciniis.
cl s;iiictissimus ;ibbas Bciicdictus, (iiii vocaliir Viti/.;i, \\\\1II. FcH.r ciim ulHs ejiiscoi>is ad coneiHuin
iiion;islcrii .Vniancnsis a parlibusG()tlii;c, ct rcligiosi Fruncojordicnse quidcm cnciiliis, nun fciii/KiiHit. —
i'ioii;i(bi , Bcde, Aido (pii ct Sin:iragdus, cum ciiii- Ad syiiodiiiii ill;ini rr.incoh^idiciisciii ipiiii Fclix cpi-
( lis fialrilrtis stiis discipiilis. Ili siint liigcil;i, Aimo, Rcopiis Lrgcllilanns, iit polc intra (liiioncm Caridi
llatciiiiis, (icorgiiisciiiii c.ctcris fr.itiihiis. Ilacoc-»
D FraiK^orum rcgis coiistiliitus, vflc;iliis liiciil, niiniiiic
c:isi()nc ,
puto, Aiciiiniis ai (1:110 cuni eodcni bcato cst diil itaiidum. « ic\ iii c'ilal;i .sa'piiis
Jussiiiiiis, > ait
licncdiclo consnclndinem conlr:ixit cl amicitiani cpistolaadlIisp:iiios, Appciid. II. • s;ui-
iiiiiii. ;>,iuli'aiu
iiiiit, pcr iiiiitiiuni postca c|):sl(>l.ir(; coinnicrciuni clDruin Patriini syiiod;dc c\ uiuuibus uiiiliqiic nosti.i;
I iiiiliiiii.ilani , |iroiil icgiliir iii Vil;i s:iiicli B('iicdicti (lilioiiis ccclcsiis coiigi'eg;iri cdik iliuiii. > Adhiissc
albatis apiid .M.ibill. .\i:l. SS. Urd. BciieJict. s;cc. (IiiDipic cpiscopos (JDllii.i' el (i;ili.C( i.c, pioviiiciaruni
IV, p;iii. I, p:ig. 203, niim. 30. sciliccl IIisp;iiii;c C;ii()lo p;irciiliiiiii, siil) (piibiis l^r-
XXWI. li. Itcnciliclns aii snns reilicns, ilefcrt i;d gcllis civitas coiilinebatur, tcsluiliir Aniiahs Mois-
luonnchos liiitliiiv libclluni Alcitiui, '/»" ((i/i'i'rsi(.s lli- siaccnscs codicis rcgii apiid Itouipicl Scripl. llci'.
siiunoruni errorcs muniaulur, qui unne priiiio jiro- G;illic., loni. V, p;ig. 47, not. Ciir ergo (^ainiiis Fc-
ilil. — Finita verosynodo, iiisi eonjccluia mc lal- liccni, ctijtis insiipcr causa vcrlcbatui, pr.itcriio vo-
lit, ciim bcaltis ItciicihcluS cniii ;ilils Gothi:c seii Iiiissct, no:i vidi;o. Vcrumcuiiiivcro Fchcciii liac vico

Scptiiiiamii;e cpiscopis ac motiacliis iii p;ilriaii) cssel lion coinpaniissc scriploriim ca dc rr, qiia' (Ik i iiifii-
revcrsurus, Alciiiniis inonacliis illiiis pi'oviiici;i; oh liatur, silciiliiiiii pcrsuadct. Exluirritil iiiiiiiiiuii, Ua-
afHiclioncin cx Iristi scliisinate provciiicnlcm coiido- tishoiia' ct Boiiia' j.ini pci lrrri'iis h.ciclicus. iiovuiii,
lcns, ct d(; iHoi iim pcriciilo o propiiiquo h.crcscoS quod ad jiigiil;iii(l;iiii, (piaiii pci lidiis reMii hiiit, h.iKS
vcnciio cis iniiiiinciite iiicluciis , argiiiiicnt.i, (piihiis siii iii(li( tiini Jiidiciiiiii.

si; coiitiii b.i'1'ctitos tiicii possciil , iii bicMiii lihcl- XXXIX. Finitn illo foncilio endem nnno nliiiil

ilum coiiliavil, ipicm lu-.iio licncdiclo pr.cl.in.l.itu ail fioniir iii eiidein euusa eouij>cijului , niidc ruiiinutil

31» B. F. ALBINI SEU ALCUINl
eiiistola Adnani papw ad llispanos. — Anlcqnam al>
Francofoidiensis disccdamus , memo--
aclis coiicilii
raDdum nobis cst concilium Romanura cjusdem aniii
794, pro confirmalione synodi Francofordicnsisccle-
bratum, in quo edita est epislola Adriani papce ad
episcflpos Hispaniir; et Gallxci» , ijus, ad Caiolum
Magnum niissa, deinceps ab codcni ad eosdem cpi-
scopos directa fuit , et actis cjusdem concilii solet,
ob reverenliara sumina; sedis sctlicet, pra;mitli. Hu-
jus qiiidem episiote editioncm omncs hucusque re-
tuleruntad aliudquoddani Romanum concilium anni
792, iii quo Felix daninatus esse e».istimatur venim ;
deceptos fuisse egregie ostcndil D. Mansius in novis-
sima Concil. editione Florentina tom.XllI, pag. 859,
ex Annalibus Moissiacensibus editisaPP. Martene et
Durando iii Collect. vet. .Monuinent. , tom. V, pag.
90i, ubi Ikpc leguntur i Placuit universali concilio
: ,
(Francofordiensi) ut ob reverentiara sancti apostolici
Adriaui papa; urbis Uomae scripta {qua; nimirum ibi
cdita fuere) mitterentur, per omnia juiis privilegio
Tcscrvato sunimo pontifici (quibus verbis etiam usi
fuere cpiscopi llali insacro syllabo circa finem):qui
pra;fatus papa iterum coniilio congregato episcoportm
totins EcclesitK Romanonim Helefanlum et Feliccm
lolius perfidia; arches el sequaces eorum , ut supra
8 inrtum concilium (Krancofordiense) pari modo con-
demnant . . Misit eliam (pra^falus papa) epistolam
. Dcilui, eic. iCarolus hismonitisetex considerationc
Mmnibus episcopis vcl ecdesiis, parlibus tuspani%
vcl Gallicise coiisolatoriara quarn qiii legerit et,
crcdiderit , ad fidei tramitem peragcndum ex Novo
et Veteri TestameDto peromnia inveniet sulbciealer
refertam. i Vcrum teiupus cst ut reliquam rerum
gestariim seriem siipra num. 29 cccptam prose-
quamur.
XL. Felieis quo anno ad Alcuinum
retpoitsorice
pervenerint. —
Felix quid ad epislolam adhorlato-
riara ab .\lcuioo accepLam reponerei, mox quidem
coi^itare ccepit, libellum tamen, quo Alcuini rationes
stnctim sibi objectas enervare , suumque errorem
lueri coiiabatur, ip;>e Alcuinus vix ante aniium 799
accepit : is eniiu iii episiola ad Aquilara Pontiftcem , 84 scribit < De libello infclicis noD magisiri, &ed sul>-
seii Arnoneni anno nostra iion conjectura non
8(K), si
fallit, scriplain, quae ordine est 159, diserle ait Feli-
cem libellum suura anno priore ad se direxisse. Vide
iiotas ejusdcm cpistolae. Equidein, ut nihil dissiinu-
leinus, .Mcuinus iniiio libri i contra Felicem ita lo-
3uitiir ut qnis existimare possit, Felicem in respoii-
endo nuliaiii moram trasisse, Felix, inquit, mox
libellttm . . . nobis dirigcre studttit. Ast vocula illa
mox nil aliud si|,nilic:ire videtur quam sludinm
quidein respondendi a Fclioe iiiox arrepliira , iion
vero libeUtim ipsiira mox directum fuisse mox , iii- , partim ex concilio Romano. quod circa iuitiuin anni
qnit, uirigere studuit. Sed baec per sequcntia clarius
palebuiil.
XLI. Felix suum liheUnm Elipando prius exami-
nandum privbuit,ncc illumad Alcuinuni, scd ad regem
Carolum dircxil. —
Vero milii adinoduin simile vide-
tur, Felicem iibellura suum seu responsiones ad cpi-
slolaiii Alcuiiii noluisse in publicum proferre, antc-
quam ab Clipando aliisque eidem adlKercntibus fuis-
seni lecta; ac probata;, (iii;c rcs causa siiiiul csse no-
tuit tardioris editionis. De boc cnim libello intclli-
gendum esse Elipandum existimo, cuni ad Felicem
iicripsit his verbis « Ego direxi epistolam tuam ad
: nullus diibiio. Certe Paulinus ipsc, quando suos li-
Corduba fratribug, qui de Deo recla seiiiiuiit. Sed ad
ipso [Leg. ipsumj h:vrcsiarcbaro, Albini magi!.tro
ILcj. magislrum] antifrasic Beato \L. Antifrasium
Iteatum] dircxi rclegendam. Tu vcrodirigc scriptum
illiid pro tuo (idele glorioso pcincipali, antcquani ve-
niat ad ipso filio luortis .Mbino, qui non credil car-
nis adoptionem in Filio Dei. » Fclix i;;it\ir libollum
suum adversiis Alcuinum lcgendum ct pioli;induni
dedit Elipando, hic illum ob euiudem linom misit ad
fratres Cordubenses, atque eliaiii ad Beatuin abba-
lem , non ex eadem inteiitinnc, sed ut ipsum, qucm
lieresiarchain appellai, reprebendeiei, aiit melioia
ut quidctn sibi adulabatur) doccrct. Suasit vcro si-
,,
OPERLM PARS III. 320
A mul Fdki idem scriptum non ad ipsum suuni
, iit
"' ""
adversariu;n *"
Albiiiam, ^' --i
sej —
ad ipsum rc^cm siium
-
Carolum, quem «'qiiiorem fore conCdebal, niilteret.
Consilium istlioc Elipandi secuium fuissc Fclicein
colligo ex ppistola Alcuini ad Carolum lihris suis
septem pra,lixa, ubi srribit Fclicem liliclluoi suuni
regise direxisse auctoritati , « vestra; , inqiiit, nulli
contemnenda aucloritas iiostricdevolioni inandavit...
libello responderc, qiiem contra nos Felix quidam
episcopus vestr^e dircii! audorituli. »
XMI. Carolus rcx Alcuino confutnlionem libelli
Feliciani dcmandfwit. —
Ucx igilur Ciroliis libeUum
a Felice acceptura ad Alcuinom, ut ex citaio niox
loco intelleximus, direxit, cum mandato, ul pra-dicto
libello responderet, et contra novas hLerelic;e pravi-
talis inventiones scriberet. Ast vir liumilisde \iribus
suis diinjens rcgein in epist. 83 inlcrpellat < Ego
:
inquit, solus non sulTicio ad respondendum ; provi-
deat vero tua sancta-pietas buic operi tam arduo el
g 933 necessario adjutores idoneos, qualenus ha;c
impia bseresis oiniiimodis exstinguatur, anteifuam
latiiis spargatur per orbem Cbnstiaiii imperii, quod
divina piei:is tibi tuisque filiis cnminisit regenduia
Ct gubcrnandnm. > Cohoriatur deinde graviler re-
gem, « sufge, inquiens, vir a Dco clecte, surge, fili
Dci, surge, railes Christi, et defende sponsam Domini
novi peticiili, per praefatura libellum Ecclesia; immi-
nentis incitatus, consilium Aiciiini ratum babuit, se-
quc e]us rei, deconstitiieodis oimiriiin coadjuturibus
qui ad confutandam baeresiu operam conferreiit, cu-
ram habiturura spo^ndit.
XLUI. EitfKC adjutores iedit Leonem papam el
Paulinum. —
Qnapropter Atcuinus rursus aliis lilie-
ris regi, quos buic pal.estrx idoneos judicabat, sug-
gessit Leonera , tunc Romanx sedis pontitkem (non
;
Adrianum, sicut multi credunt, prout mox denion-
strabimus) , Paulinum patriarcham Aquileiciiseni
p Hichbodum Trevirensem et Theodullum Aureliancn-
sem episco|K>s. Ita enim Alcninus ad rcgem in epist.
:
versoris placet mihi valde quod vestra sanctissima
voluntas el dcvotio babet cur.im respondendi ad rie-
fensioncm Adei catholicjc. Sed obsecro . ut excni-
. .
plariuin illius libelli domno dirigatnr aposlolico
aliud qnoqiic Paulino patriarchx, similiter Richbodo
ct Teiidiilto episcopis, doctoribns ct raagislris, nt
singuli pro se rcspondeant. i Rex hoc quoque Alcui-
ni consilium secutus raisithbelli Feliciani exemplura
ad Lconcm pontitlcem Romanum . et aliud ad Pauli-
num Aquileienscm. De Leoiie qiiidem hoc constat
799, 25 Aprilis, quo sanctissimus pontifex a Romanis
excxcatns est , adversus i hlaspbeinum libellum ,
qnem Felix ad vcnerabilem viruin Albinum abbatem
monasterii S. Martini emisit, » iit legitur in aciioiie
2 iilius concilii, celebratuin est ; partim ex confcs-
sione Felicis ad Urgellitanos suos missa, ubi ait ;
D I Synodus nuper in Roma adversus epistolam
. . .
nicani, quam diidum venerabili viro Albino abbati
Turonensis Ecclesi;c scripseram, congregala cst. »
Pauliiium quoque pra;dictum libellum ad confntaii-
dum illius crrores a rege communicatuni aeocpis.«e,
bros adversus Felicem absolvit ct ad regem misit, in
epistola dcdicatoria prolitctur sc laitorcm illum ob
rcgis niandatum suscepisse. i Igitur, inqnil, salnboi-
riniis venerabilium incitantibus litlrrariim vcslra-
nini iinperiis . scriberc pro causa hdei contra pe-
. .
stilcnics pravi comnicnti objcctiones qnaliciMiquc
noii rciuio stylo. i Nequc enim video qiia alia occi-
sioneP.anIinus, qni io concilio Francofordiensi munus
siiuin pro defcnsione dogmatis catholici jam strenue
confecit, ad novara pugnam fuerit provocatus, nisi
occasione illius libcllt Feliciani .Mcuiiio oppositi. Eos-
dcm libros siios Paiilinus Alcuiiio a regc rominunirari
volijit,cum ipsi otium aon siipi>eterct illos ad eiiiii-
,
'
 m FROBEN. DISSERT. DE H.tRESI ELir.VNDI ET FELICIS,
Jem mittendi iii singiilaii volumine. In fngmenlo
quod in finc llbri lerlii Paulini eilituin
viiira epistol.^c,
cst apud Madrisium, p.ig. 1C8, rogai regein ul lioc
suuiu < muiiusculum (pra^dicli nimirum trcs libri) ad
manus rcverentissimi viri ei in ilivinis rebus peritis-
simi et prccclari , Albiui scillcel sunims n ligionis
pnecipui oraloris vcstri .... deferatur. i Id cerle
volult Paulln'is, noii qnod crederct Alcuinnm pro sua
(iefcnsione sua opcra indigere, i si-d ut clariiis, in-
quit, ibid., delur intclligi, c.ijus (lil"clmnis el amici-
li» erg,-» eum pleni amoris dulredo in pectoie suo
suavitcr soporala dulcescal. » LlUros illos revera
etiam, ex regis abs dubio, ut Paiilinus peticrai , or-
dinatione, Alciiinus accepit, quos laudai In epist. 108,
ad Aqiiilain, de qua inffrius niim. i7 scrmo redibit.
Exempla pncnominali libelli Feliciani an ctiain ad
Riciibodum el Theodulfuni,quodAIcuinus rogavcrat,
a regc missa fucrint, cl an illi calanium pro
refutalione slrinxeriiit, ignoralur. Mabilloniiim slqiil-
dem ex episiola quadam mulila in siia de Uichbodo
conjeclura deceptum fuisse diximus in notis ad
earadcm epistolam ordine 108.
XLIV. AUuinus operi demandato ocius se impendil,
illvdaue anle conciltum Aqnisgranensrabsoliit. Porro
Alcuinus postquam, quos ipse ailjiiioreshabere opta-
ret, regi significavil, ipseraet ad libellum Fellcis re-
futanduin se accinxit, a rege vero siiiiul peliit in ci-
lata epist. 84, < ut detur ei spatium, ut quleie et di-
llgenler llceat illi cum pueris suis (discipulis abs
dubio minc aliorum eliam magisiris) considerare
, ratur,quaiu lotuslnterfamiliarespersonas vcslrx au-
Patrum scnsus, quid unusquisquc dlcerci de scnten-
llis quas posuit prxfaliis subversor in suo lilicllo, et
lempore priefinito a vobis, inquit, feranlur vestriE
auctoritati siiigulorura responsa. » Hiiic laborl a
tempore accepti libelli Feliciani summa diligenlia se
impendit, ila ut jam, antea quam in concilio .Aqiiis-
granensi publicam cura Felice disputalioiiem iniiet,
totum opus plene compleverit, prout ip&e teslaiur in
cplstola ad Carolum suis libris pra;fixa, his verbis
< Nam IsluB) libellum ir. dispulatiouc qu% in vestra
veneranda praisentia cum Felice ventilaia est, pra;-
Benteiii liabui. » siibjecit, quae res aliquandiu longiorem moram exe-
XLV. Alcuinus disputal cum Felice iu concilio pr<p-
dicto. — Scriplor quoque Yit«Alcuini, nuin. lo, de
eadem dispulaiione amrmat quod per inlegwm pene
septimanam duraverit. < A secunda, ait, usqne ad
sepllmam sabbali parura aliud gestum esi. » H;ec
«aim vero intclligi ncqueunt, nisi de dispntatione ha-
bita in concilio Aquisgranensi aniil 799; nam in con-
ciliis pra;cedeni.ibus nunquara convenere Felix et
Alcuinus; ille enim in concilio Rat!sl>onensi et Ro-
raano anni 792 pr*sens, Alcuinus vero absens; in
Francofordieusi aniii 794, hic pncsens, illc a^isens
fuit. Ergo dispntatio inler nirumqiie coiitlglt in con-
cilio Aquisgranensi, cui ulerqiie iiiterfult, uten|uc a
rege ad inutiio coucertandum vocaius, prout scribit
auctor Viiae Alcuini num. 43, his verbis < Advocans : se Ilbellum Miiim adversus Fclicem ad cos missurum,
namquc (rcx CJirolus) institutorem suum Turonis, et
miserum Felicem lia;rcsis bujus astriictorem dc Hi-
kpanix partibus congre^avit synodum magnam cpi-
scoporum in Aquisgrani imperiali p:iIatio, in quorum
ipse sedeiis medio Krlicem, licet valde repugnantem
de iiaiuia Filii Dei secundura carnem riim Albino
(lociissimo dispiiiando rationabiliter coiilligere jus-
sil. > Quod ipsum Alcuinusiii bina cpistula aflirmat.
In una, qua; ordlne esl 91 ad Aqullam suum seu Ar-
, littcras ct dlslinctiones,
nonem arcbiepiscopum ila scrihlt < Medio Maio, : malicai! ex vclocilate dictantis vcl sc rlbenlis im'|>se-
perBcienle Deo ad palaiiuiii mc csse arbiiror, seciio-
dura quod domnus rcx dcmandavit nobis. Lt Felix
novilatis asserlor habct juralum vcnire ad domiium
934 regein,ratioiiem reddere fidei sii;»; Ego vero
. .
veruaculus sanclx Dei Erclesia' vobisciim slaie [jc.
in concillol habeo, ct quod sacerdotum Christi uiia-
uiiiiitas credlt el pra>dicat, in boc ego lalH>ro et cuni
eis liiquor, ct pro filiis sanctx Dci Eccleshc aperiam
os iiiciiui, etc. 1 In aitera vcro epistola ad eiimdem
Ai|ul!aiii, qiia; est 159, narrat quomodo disputatio
I
sn
A illa siiccesseril Cum
Felicc hasrelico, inquii, ma-
: i
giiani coiiliiiiioiiem iii pr.esentia domiiii regls el san-
ctorum Patium habuimus; sed illediu obduratus nul-
liiis consentit auctoiilatcm, nisi su.t sectator scnlf n-
tiic, u-stiraaiis se sapieiitlorera omnlbus ... sed divlna
cleiiientia visitante cor illlus novissime falsa opinio-
ne se seductum confessus est, et fidem catholicam se
firmitcr tenere fatebalur. >
XL\1. Alcuinus libros stios adversus Felicrm lar-
dius ni/j«i'ii. —
Ev bis qiia; hucus<nie nariavimus,
mauifestum qiiidcm esl libros Alcuiiii adversus Feli-
cem anle pncnominatiim concillum Aiiuisgrancnse,
roa.vimam sallem partem, fuisse completos; iiihllo-
miiius lamen crcdendum, non iiisi liiiito conclllo vul-
gaios,etanno priinum sequenti io puiilicas auras
prolatos fuisse. Non enim ausus esl vlr, cum sum-
ma de proprla sua peritia dlllidcns, scii-
liurailiLiie
illius pta sua, anlea a pluribus fiiissent e\aiiiiiiata, il-
iiisi
joruni corre<.lioni subjccta, et ab ipso rcgc approbata.
g in publicum proferre. Libros igitur suos linita dispu-
: tatloiie Aquisgraiicnsi a semeiipso dcnuo revisos, et
in debitum ordincin redacios ad regem Carolum mi-
sit examinandos et probandos scribii enim epi-
— stola quamiisdem libris junj;ii « Quia lihellus nec
;
:
lii
adhuc aiite veslram peilectus est saplentiam, nec a
vobis, cui maxime sudavit, comprobatus,rat»ra duxi
publicis non eflerri auribus. Nunc vero vestra videat
auctoi-iuis quid de eo fierivelit. Tantum dcprccor ul
nullatcnus prius vel abjiclatur vel In publlcum profe-
cloritatis e\.-\mini perlegatur. > llic velim ab .-.tientis
piisque lecloribus notari quam caute egerint Patres
veicrcs vere catholici in oppugnandis novis emergeii-
tibus doctriiiis, et slabiliendls, qux nova csse ne-
queunl, fidei dogmalibus. Nihil pene suis tribuebant
privatls studiis ac luminibus. nisi conc/irdarent cum
doctrina Palrum et Ecclesi*. Quod utinam semper
iii Ecclesia ab omiiibus servatum faisset.
: XLVU. Non nisi post obtentam regis et episcoporum
approbationem. —
flex Carolos ad votura Alruini li-
bros eosdera et ipse examinavit, et aliorum examini
git, quo mliius tam cito ad AJcuinum, ut ipsc optabat,
remilti possent de qua mora noiinihll conqiie ritiir in
;
epistola 100 ad regem < sopltls schisinatum errori-
bus, I seu posiconcilium AqiiisgraHensc' scripta, hi«
verbis t Lnde ad iutcriorls pu);na> genus mex parvi-
tatis devotionem provocarc voluislis;cujuscertamini«
sudori libenter succubui, ut in libello, quem veRtrae
nuper direxeram plctati, agno&ci pnicrii, licet nec-
dum veslr.-c auctorilatis sigiUo eumdem libcIU teno-
rem conflrmatiim cognoverim ct hoc, reor. vel tar-
ditate portitoris vel angiislia tein|)oris gestum csse. >
Eamdem approbationem regis et episcoponim adhuc
exspectabai, dum an. 800 enistolam 132 ad abba-
tes et nionacbos Cothi* «cribcret, qiilbiis promlllit
< postquam, inquit, lcctus et romprobatus fueril ab
D cpiscopls oostris ci domno rege. >
XLVIII. />< primum circa initium amti 800. — Post-
qiiara opus Alcuinl dlu et |K;r onuui
igltur toiiim
saltcm alteriimve meiisem sub censura fuit. post iiii-
lium anni 800, Carolus rex illud Alcuino rcmisit ad
corrigendum nonnulla, qu:c nolari jiissit, errata, non
circa sensum ratbolicum aut docirinam, sed circa
qus contra rcpilas grani-
raiit, versanti», prout ipse Alriiinus id eipllrat in
cpist. 101. bis verliis ; < (jralias agimus quod iioL-iri
jusslstis errata illius (lilielli) ct n^mlsislls ad rorri-
. gendum . . minus tainen quiddam ferisiis, quani
.
pleniim postiilasscl cbaritatls ofTicluin, qiiod sensu<i
iioii drtcle prolatos Tcl calliolicc eiaralos Kimilitcr
nolulslis iiolare Quod vero iii lllt<M'is vcl dislin-
. .
ctionibus non lam srholaslirc riirril, qyum ordo el
rei;iil.i artis graniiiiatica' postulat, h<K M'piu$ velori
tas anluu efliccre solet. dum legculiii Iniriitio ocalo-
 525 B. F. ALBINl SEIJ ALCUIM OPERUM PARS IIL 524

ruiu prjccurrerc feslinal ofTicinm. Nec 0540 c:ipitis A habct sagiUam polonlciii-el aculara r\\m carltom-
bus
' '
"-"' » Et
" desolatoriis. '"" "' «•--
num. 16 narrat quod Felix, '

ilolore faligalus cxamiiiaie possimi, qu;e subilo c.isii '

poslquam conciiio Aquisgranensi iii prc-

ex ore diclantis evolant. « Hanc epislolam scriptam
fuisse opinor ad regem aniio pra'dicio adhuc Ai|Mis-
giani ajienlcin, unde denium medio nieiisc Slaiiio
discessit, ut litlus Oceani perlustraret, classeiiiqiie
adversus piratas inslruercl, proiit lcgitur in Aiinali-
litis Loiselianis, Eginhardi, el aliis ad eumdcm au-
iiiiiii.
inpisedicto
seiilla domni regis ctoplimatum illiiis atque episco-
porum ratioiiabiliter auditus ct vcraciicr conviclys
iuisset, « d;uis gloriain Deo vcram lidera fuerii con-
fessus, et in pacom calholicc iiiianimiiaii? revcisiis
cum discipulis suis; » suadelque Eiipando ut illius
buinilitatem sectetur el iterum lib. iv, nuni. 5,
:

XHX. Ilis omniliiis bene perpensis, apertc domon- illura el scctalores illius Lis veiiiis exhoiialur :

sliasse nos confidiiiius, 1° libellum Felicis epislolse « Scquentos, cluirissimi, vestii qiiondaiii Fclicis,
cliarilativ:c Alcuini oppositum non nisi ciica inilium nunc auteni noslri exemplum, qui viani vciiiaiis
aiini "99 ad ipsum pervenisse, n.56ei57; 2°libclluiji cognoscens non erubuit erroris siii coiiliteri igiin-
euiiidem a 'vge Carolo juxla votum Alcuini, noii ad raiiiiam, etperfidem calholicaiii uniiaii Ecclcsi:e
Adii:inum 1, proul huciisque credebatur, sed ad Leo- Chrisli scipsum compaginari. » .\lcuiniis igilur dc
iicm lU, qui Imic aposlolicum nuinus geiehat,missum sinceiilate coiifessionis Fclicis posiliac miniiiic du-
o" Alcuinum libros suos adveisus
fiiisse, niiiii. ."8. bilavil,piwsertim qiio<l illiim evpeiirolur sccuni iii
pi;edictiim lilielliim anle conciliiim qiiideni Aquisgr.i- amiciiiam rediisse, odiiiiiiquciUins in ainon ni riiissc
iieiise intra paricies siii cubiculi absolvisse, nura. 59. eoiiversum. Ita cnim ad Aquilam siiiim sciibll iii
i' Non taineii, nisi se<(iienti anno 800, accepla regia ep. 108, pag. 56 Felix 1 modo fiiil ad sancliiin
:

ct episcopali approbalione, evulgasse. Sed jam quid Martiniim .ipud prxfalum filiuni nostruin iLaidi-i-
poslhac cuin Felice actum sit, piosequamur. duni) et nuiltum amal me, totumipie odium quoil
L. licx Carolus, de Felicis conslanlia meinens, il- hahiiii inme, vereum est in chariiatis dulcedincni. t
liim commcndal ctislodia^ Laidradi episcopi Lugdw- Sed el hiic riirsKS simidaUi fiiit : el Felix
Llll.
neiisis. —
FelLx in concilio Aquisgranensi arguraen- nsque ad morlem, qHo; aitno 818 contiiiisse crcdilnr,
torum pondere pressus, ct sanctorum Patiiim aucto- errorihus suisadhwsil. —
Verum, pioh doloi lii- !

lilate conviclBS videhalur quidem serio errorem catam fuisse illam amiciliam el simulat:im convcr-
suuin dctcsiari, decretisque concilii se submillere, sionem eventiis docuit. Lquidem viveniibiis adhiic
quoniam vero fidein dataiii jam alibi aliqiioiics fcfel- Laidrado et Alcuino de illius infidelilate iiulla ciiier-
lisset, rex, ne res
calliolica ex inconsianlia Felicis gebat fama sohis Agobardiis, qiii Laidradoin seile
:

iilterius periouIosioroB turbas conjicereiur, non

in Liigdunensi, ubi Felix exsul rielinebattir, snccessit,
perraisil ut is Lr^ellas rediret, scd constiiiiit ut ali- lih. adversiis Feliceni, cap. 5, refert qiiod is aiHiih:
cui regui sui episcopo traderetur, a quo in secura vivens nonnullos docnerit Christiim secundtim c;ir-
ciislodia teneri possei. El initio quidem propositiim nem nescisse sepulcriim La/ari, igimia>s-! dieni
habuit, ut Felicem servandum et castigandum daret judicii, ignorasse pariler quid disoipiili ciilites iii
Rlculfo archiepiscopo Mogunlino, illius vero presby- Emaus mutuo confcrrent et nuiii pliis diligeietur
:

terum, qui magisiro pcjor fuit, Arnonis Salisburgen- a Pclro quam ab aliis discipnlis qiicm proplcroa
:

sis provideiuia; comniillerpt : aliter tanien posihac
visum esl et ordiiiatuni, ut Felix comniendarclur
curteLaidradi episcopi Lugdunensis, ((uiiliiim teneret
ct probaret, si voriim esset, quod se aiebat credidis-
se, « et si per epistolas suas danmare vellet pristi-
iium suura errorera, » ut refert Alcuinus Aquilae suo
iu e|dst. 159.
335 LI. Eo loco confcssionem suie jidei compo-
suii et vulgavii. —
Felix igitur sub custodia Laidra-
di existens et illius abs dubio suasu, prout ex citatis
niox verbis Alciiini conjicere licet, confessionein
siuira, quaiu supra exhihuimus, scripsitad sacerdo-
les, clericos c;elerosque fideles siK-e dioecesis. Ibi
priino coiiteslatur se in concilio Aquisgranensi, non
violeutia quavis compulsura, sed aucloritate san-
ctoruin Palrum et suuiuki! sedis conviclum ; ad uni-
versalein Ecclcsiam iion siinulate, ut quondam, sed
vera cordiscieduliiate et oris professione reversum
fuissc. Secundo dogma catholicum, quod nunc re-
jectis priorihus erroribns amplexus est, exponit,
ac Nestorium nunc primo nominatim condeninat,
ad quod faciendum etiam suos cohortatur. Tertio
haiic su.ira profcssionem quorumdam sanctorura Pa-
Agobardus, nondum episcopali aHctoritale pr.cdilns,
aliquando corani suis familiaribus, quibus Felix hos
C suos errores persuadere conabatur, in sileniio re
prehendil, et ul reciius senliret, admoiiuii. Veriini
Folicem ad finem ustiue viue sua; prisiiiiis suis er-
roribns adhssisse scnedula ab ipso scripio rclicia
prodidit, ut idem Agohardus toslatur loc. eit. capp.
5,6et 9. Felix obiisse credltur circaan. 818. Yide
M;idrisium, pag. 224, num. "7 (Palrol. tom. XCIX,
col. 586); Hist. Lit. Francia; tom. IV, pag. -431.
LIV. Altera pugna Alcuiui cuin Elipando. AI- —
tera, quam Alcuinus pro veriiate calbolica ingres-
sus est, [Higna fuit cum ipso Elipando archiepiscoi»o
Toletano, primario erroris seu aiiclore seu promo-
tore. Occasionem certainini dedit cpistola Alcuini
ad Elipandiim, et hujus ad ilbin responsoria, quam
ulranique lcgas supra. Anlequam vcro in euarra-
tione hiijus pugnre ulleriiis progrediainur, diibia qua>
dam chronologica, qure a nonniillis circa illani mo-
vere solcnt, dissolvenda siint, quo Itix veriiatis dis-
sipalis nebulis clarius elucescat. Primtira est de
jj tcmpore itineris qtio Laidradus, Nefridins et Bene-
dictus abbas Anianensis in Hispaniara pro rcdu- .

Irum sentomiis conlirmat. cendo Felice et errore illitis composccndo profecli

Lll. Dc Imc Felicis confcssione et conversione sunt. Alteriim, quo anno soiipla sii epistnla Alcuiiii
gloriatur Alcuinus. —
llac edita confessione de fide ad Elipanilum cohortatoria ad catholicam fidejn el
et sinceritate Felicis nemo amplius duhitavit, et hujus ad illani responsoria. Terliiim, quo aniio scri- '

Alcuinus non seiiiel de illius conversione, sua ma- pla sit episiola Elipandi ad Felicem. Haec igiiur
xime opera procurata, gloriatur, eamque pro cxem- paucis cxpediamus.
plo sequeke Elipando pro[)oiiit. < Ego, » inquit lihro i

advers. Ehpanduni, nuin. 7, « Felioem olim veslri DLBILM PRIML.M.

erroris complicem Hoo misorante catholiciim clTeci. » DE EIXO ITlNEr,E LAIPKAUI AC SOCIORIM IN mSPANml.
El paulo post « lihim Feliceni, quem tu charitate
:
LV. Laidradus cum sociis bis in Hispaniam mis-
sumnium, pudiciim inoribusqne ornalumasseris, iios sus. — Laidraduin cpiscopttm Lugdimcnseni < iim
hahcmus in castiis Chrisii. > Et ruisns num. \i de ((ttihtisdam sooiis, iiominaliin Nofridio episco()o N.ir-
eodeiii scribit : « Fclix oiini vestri erroris caicnis botioi.si el Bencdiclo aMiale Anianensi, Carolo Mo-
vobisciiracolligatiis, uuiic Oeo miseranie raiionabili giio iiKindanle, biiia vice in paitcs llispani:v. ttinc
disputaliouc convictus... et iu o;(;nolic;ie pacis niia- Fianci:e siihieclas, Lrgollas piwprimis profoclos
iiiniilalem rediictus est : et ((iiem vos habiiislis fiiisse iloccniiir, liiin cx ipsiits Fclicis conlessioDe
quasiscutuui perlidiie vcslra', nuiic Ecclesia e.r.'.\ calholif;c fidei, luni cx cpi^stola .\lcuini ad eosdein
S«3 FROBEN. — DrSSERT. DE H^RES! ELIPANDI ET FELICIS. Z<*6
aposlolicos \iros iri Hispaniam ilerttm, id est, aliera A septe/n libros aiiversits
porro in iUa epi- Felircm :

»ice profocliMOS scriptfl, pronl mox p;itebit. stol;> Akiiinns Golliis signilital quod illis antea
LM. llein semel anie cnncilium .Uiuhdrdnensennni per B. Benedictiira Anianenscni libellum
799 et ileritm i//o ahxululo. rrimi crgo itineris — ....
qiii tilt$
j
- dircxorit
.ircxcrit
esset aa solaiium cl confirmnitonem
,

fidci
.

anie concirmni A^iuisgranense anni 790, cl (jnidoni, calholicir. Inde conclndit D. Maibisiiis B. Bene-
ut crodon; fas csi lioe codcm anno susccpii mcn-
, dictum, coniitaiitibus iiiiqie Laidradn ct iNt-fiidio,
lionem facil Fclix inilio confessionis fidci suie his cotcinpore nriraa vicc in causa dissiilii Fcliciani iii
^erbis « l'osl(p];un ad pnescnliani Doniini nostri
: Hispaniam ruis.se profoctum, illuinqnc lilielliim :iil
ac piissinii gloriosique Caroli regis pcrductus sum Gotlios detiilit : « (Mimum itcr fiiit, ait 1). .M.idri-
et ejns conspcctui pncsenlalus, liccnliain ab eo, siiis cit, nnm. G4 in riin", .iiilcqnam .Mciiinns evnl-
secundum quod ct vcncrabilis dommifi Laidradus gan-t suos conlra Fc!ici;m l.bros; ct ca piima vice
episciipux uiibii in Orqcllo y)o//;ii/!is cjf, accepiinus, pcr Beiicilictum ablialcm dircxcrit liljetliiin qiii eis
qiialitcr in ejiis pi^rscniia in conspectu cpiscoporuni, liircl solatium. » Vcriim diio liic supponii II. Ma-
quos ad sc oidinalio gloiiosi principis nostri (Aquis- drisius qua; nobis probala non \idcmur piinimii :

granum) conveniro feccrat, sfnlentias nosiras esl, qnod Alfiiimis jaiii in am.is 797 vel 708 se-
pra?scniaroinus.i IJnde inlelligimus Laidrailum ;inte ptem libros adversus Foliccm in maiiiliiis lialiiieril:
prefaii concilii cidcbraiionem rrgollis fuisse, 936 vcro namquc similius est cpi tolain rcspDnsoiiaiu
atque Fcliccm, ut in codcm comilio comparcrc noii Felicis, quam Alcuinns libris scpleni confiitit, vix
formidarcl, permovissc qimd paritor elucct ev vcr-
: anlc anniim 799 ad ipsiini pcivciiisse, ut diximus
bis Alciiini ad Laiilradum cjusqiie socios scrilicntis: B ^"pra num. W. Altciiim su|ipo>iiiini D. !\'.adrisii
Qiii pi'r di\iiuc sullVagia piciaiis hanc ncbiilosam a'que vacillat, iiimirum piiiicim I.aidradi sociomm-
inipictalis sectaiu daiii vcritalis luce prideni discn- queejns Icgaiidiiem in llispaniam luiic (oinigisse,
lcre stnduislis, etiain el Cbrislo donante cocplum (jnando Alciiiniis Itcncdiclo ;ibbali piimas vcluli
pradicalioiiis opus mulla cx iiarte pcrfccisiis ; i Fe- lineas coiitra h:ci'esin Adoplianoriiin, seii liliclliim
lice uiniirum (ut iniei prcior) ad boc adducto, < ut contra ha-rcsin Fclicis, snpra a iiobis cdituiii, tra-
in pra-scnlia donini ic^^is cl opiimattim illms sive didil ad monachos Cotlii:^ dclercniliim. Fniinvero
sacerootiim Dco dans gloriam, \er;imqnc cnnfcs- B. Bcnedicliis concilio Francofoidiciisi iiitcrfi it, ut
siis fidcm iii p.^iccnicalbolicLC luiaiiiinilalis rcvcrsiis Kiipra niiiii. ^ti diximus; poslca eliani sa^piis ac
sit cuni siiis discipnlis, qni lunr (in foncilio iiinii- dinlius in aiila aiit prope ithim ob v;irias Kccle-
rum Aquisgrancnsi) cranl pra'scntcs, « lU lijquilnr si.e, (piibiis jnvaiidis adliibcbatnr , ncccssilatibus
Alcuinus libro i adversiis Klipaiidiim, num. lU. vcrs;ilus fiiit, linilisqiic ncgoliis riirsiim, alsque
Dc altero vero iiincrc iiUclli^cndns csl Alcuinus, icijia niissione, ad siio.? in Sepiini;iiini:im ;biil,
dum in cadeiu cpistola ad Laidradum, etc, supra, (piilxis occasionibiis .Mcuinus polnil, nt pra-di-
iiti

ita scribil : « Ad cujus piissimai pra>dicationis opus cliim libcliiim ad rcli^pios abbatcs cl monachos
tnaudaiile plorioso priucipe et devotissimo in oinni ('iOlhi^c dclcrcnddin B. Bcnedicto vc! iicr sn.Aci-
bonilate Carolo rejje vos ilerum iliii-os cssc amlivi- piciiti, vel donii (Oiisistciili comniiticrcl. Ls cilala
iniis. > lla'C .Mcninus scripsil. poslquam Fclix Aqnis- i^iliii cpistola Alciiini ad monaclios (idllii.i' iiiliil pro
grani jamjam ad calholicaiij iiniUitcm revcrsiis cst, lcinpore prim.i^ Icgalionis iii lli.spaniam iii causa coil-
ct suli ciistodia Laidradi ciislcns (vid. .supra imm. Irovcrsi:»» Felician;!; conchidi polcsl.
p
51) Siue fidci cdidit conlcssioucm lianc clcniin : LIX. Altci iini arguineiituni ipio D. Madrisius pro-
Alcninus suis contra Elipandiim libris, ad Luidradnm b;ire conlciulit secundimi ilcr Laidradi et socioruni
Ptsocios KcrMm seu secnnda vicc in llispaniam alii- siniililcr pr;cc('ssissc concitium Aquisgrancnse aniii
liiros inissis adjunxit, uli lc^ilur iu altcra ad eos- 799, liisce verbis iium. (i(i insimiat, i quia, inqiiit,
dcin cpistola, siipra, uld prcdictam cmifcssioncm snpcrvac:iiieiim itcr 1'rgcltcnsc posl conversinneni
vocal, sii:\; (Fclicisl ("HiJCnsioHis c/Ji.f/u/um. lioc ii^i- Fcti( is ciiiiis sratia siiscipiciidum cral, vidcri po-
lur alteriim iter liiiilo paido antc fcria-. natalilias lcsl > Sed f.icilis est rcsponsio; nam iler secunihiin
anni 799 coiicilio A(iuis,:^i:incnsi, m:c ;inlc aiiMiim non pro coiiversionc F"elicis, scd pro pr;cdi(;alioiie
800 siisccpliim fuil. .\ii|U(! ila noliii-cniii sciilimit c;ilholica' vcril.iti-, coiitra niolus ah Llip:indd con-
viri cclclicriimi, Camliis Ecclcs. (Idiiirnis, .\imul. liiin.itos siisi ipicndiim fnit, proiit ex cpistola 108
Franc. lom. VI, pa^'. (19"); .Muhill. Aiinai. lnm. II, Alcuiiii :i(I Arnoncm discimiis, ila scribcnlls < Sed :

p. jjii; Pagiub, Ciil. Baroii. toaii. III, jia". r>ll, adliuc (Fclice jani convCrso) remanct aliquid facicn
alii. (liim. Sam (piidam Flip:iiidus Tolelana; civit^itis iio
LVII. Conlraria opinin cl. D. Hfiiririsii refeUllur. liiiiic IKMI difrniNile episcopns in (l:iniiiala Ircrcfi
— Iii ali:i omiiia liic abit \ir claii^.sinios II. .Madii- pcriiiancl. Sci:il t:imcii dilcclio voslra qiiod (llius
siiis Opcruin s;incti 1'aiitiiii disscrl. Ilisl. dc l-clicis iiohlcr Laiilnidiis cpiscopiis fralcr vcstcr imdliiM'
••t Eli|)3iidi Ii:i;resi, niiiii. scqq. F:ili'!iir is
ic> et pri)l'c<'liiiii in illis parlibus Dco doiiantc cgil, (pioti

(piidcni, niiin. (il ct 6.'i, Laidiadiim cpixiipnin bina dici|iie;igit;('tc.B In linnc crgo imixiiiic (inciii L;iidra
vicc in llisp iiiiam abiissc ;
prinuim mio iicr illdd diis el SO! ii cjiis ;dli'ra vicc iii llispaiii;im missi siinl,
fuisse crcdil qiio Ali uiniis pci Bciicdictiim Ani;in;>ii- Dutcliain Elipaiiilum ct cjiis sccHtoics ail nieliiira
seni ad alibatcs d iiionailios (^ollii.c anuo 797 vcl rcduecrcnl, sallcm piovinciam ipcc ditioni Ca-
aiil
scipienti illum libcllnm mi>it, < i|ui ittis cssct ad roli snlicral, a vcnciio harclicic pravitati'^ purga
SOlatiuQj et lidci catlioli( :' idiiliriiialioncin, i i\e ipio iciit aiil pr;pserv:irent. lii lninc (pioipio lincm AU
eginius supra nuiii. M. Aturinii iicr \ir do( tiiscxi- Ciliiins iltis Iradidit l>ias el iicd-.^snuus rcspDM.^ioiic»

tiimai siniilitcr pra;ccssissc coin iliiim Aijuisgiaiicnse ad cpislolam sibi ab Klipando diicclam, scii lihros

anni 799, ncc posl Iiiinc :iiiiiiim :i LaidraJo cl qiiadior advcrsiis eiimdi nroiit iios rursns doi'i'1

soriis in ilispaiii;iiii aliiid ilcr susicpliim fuisse lar- ipse Ah iiiniis iii episKila libris illis pi':cli\:i, nhi
paoionim aiiipiii hilHircm
gilur. D. VVaKliius Ilisi. Adopt. a(>. 'i, «cct. i, i ail : « t.hn'l""<'P''''" 937
nun]. iO, linic M:iili'isii o|iiiiioiii niaiori ui :ittiiliiiit dieriim, iii sohiliiiin saiii lissimi ilincris vcslii, qna-
halicrciis maiiiliiis ciijiisd.iin cpislidic iiico
spccii III. (|ii:iiii ((iiiiiiiiiiiis opiniouis cst.
Vci^iLilis l(!iiis iii

.Vcruni, CM nssis l>. M:i(tiisii ;ii^'iiiiiciilis (|iiitius siii- noiniiii dir('(t;e ab Ktipando 'lolctano episcopo Jiias
gillarcm sii:iiii ojiijiidnom liiiii:iii posM' coiilidil, lc\is Cl |M'iiieccss:iri;is responsioncs, i clc.
neccssjrias
cl. Jlaihisiiis (lias illas ct
illa cssc |ioiiitciis apicircliil. LX. Vcriiin
LVill. !'iinium ;ii'u'iiiiicnliiiii D. Madrisins. n. (il rcsp^nisioncs. de (piibiis ihi Mcuiniis loqmHir, rl
opiis
'1 ()'i. (lciliK it cx i'pisl(il:i .Miniiii ir.i ad .ilili;ilcs qiias V(ii';il paiicnrum (licrnm l.iliorcm, alnid
cl inoii:K liiis ('.iillii.e, ipiam S( I iplam liiissc c\i>li- cssc piil:il b iltis (jiiaHior lihris Flipaiido dpposilis.
,.

iiialaniio 797 \cl 79S, co iiciii|ii; lcmpdrc ipi:indo (pii ccrlo priiiiuin posl Fclicis
(on\crsioncm aniio
Alcuiniis suh niamhus liuhuit mujus o/ihs, iicmpe «00 sci ipii suiii. « Suspicamur, inguil num. OG, ali-
357 B. F. .\LR1M SEU .\LCUINI 01'EIU!M P.\RS
Alcuino
qnod brevc scvipUim pnncorum dierum alt
coiiciniiatum, puta coinpendiuin summamque argu-
mentorum el responsionum, qiiamm ope occurrenti-
bus objectionibus. ui ita dicam, extemporaneis fie-
retsatis. Non enim quatuor ex professo conscripti
libri paucorum dierum opus dicendi forent,
qui
pancorum dierum labnre haud fuerant absolvendi. »
non ontini
LXl. Suspicionem hanc viri clarissirai
verisimilitudine deslitulam esse exisiimari potuis-
ex contexlu pra;citata; cpistol;e palam csset,
sel, nisi
pias ilias et necessarias responsiones Laidrado so-
ciisque ejus in Hispaniam iterum profecturis iradi-
las esse ipsosmet quatuor liliros advereus Elipandi
epislolam scriptos. Ita enim ibidem circa initiuin
Alcuiniis iilierius scrihit : i Quibus illius vesaiii*
litternlis brcvi sermone duobus respondere
libellis
curavi, evaciians veracissimis sanctorum Patrum
sensibus omnos illius assertiones atque iiiterpreia-
tiones pravissimas. Illis quoque duobus libellis alios
duos adjunxi plano scrmone calholicse fidei de Chri-
slo Deo voritatem testanies, atque sanctorum P:i-
truni leslimoniis abundanlissime conCrmantes, quo-
rura lcclione pietatem vestram congaudere arbitror,
quia toiuin illud opus veslro gaudebam dicare no-
mini, vobisque primo omnium direxi probandiim
aique corrigendura. » Ecce, quas prius dixit pias el
nccessarias responsiones paucorum dierura labore
absolutas, liic non compendium quoddam et sum-
mam argumentoruro, sed illos ipsos quatuor libellos
esse affirraat, quos vesanise Elipandi opposuit, el
quos simul illis in Ilispaniam legatis in solatium ili-
neris concessit, illorumque correctioni vel approba-
lioni submisit. Paucorum dierum laborem quo sensu
Alcuinus dixoril qualuor iUos libros quis edicat?
Exislimo Alcuinura optasse ut sibi licuisset operi
lam gravis momcnti longius tempus impeudere,
quam iter legatorum iii Hispaniam jamjam paratum
pateretur, cui propterea dies quos huic labori dare
potuit jauci videbantur pauci, inquam, non quod
;
non suulceront ad praestandum id quod rcvera pr»-
stilit (pleraque enira argumeala jam parata habcbat
directa contra Felicem), sed quod non suCficereul
ad opus ita excolendum et perficieadum prout in vo-
tis habuit.
LXII. Sed necdum victas manns dare consentit
cl. Madrisius, ulterius num. 67 c^nlendens quod,
etsi libriqualuor comprebenderentur sub no-
illi
niino responsionum Laidrado et sociis missarum,
« adhuc tamen, iiiquit, non eviucitur prolectionem
&ecuiidam Laidradi et sociornm anoo 800, quo libri
ex memorata conversione Fclicis vulgali diciinlur,
evenisse. ...
Poiuit igitur (Alcuiiius) tantummodo
primis vehiti lineis designaium et adurobratum
opus, Laidrado et sociis proficiscentibus dirigcre,
evulgaturus dein examiuatum approbatumque (illo-
rum enim examini et approbationi illud subjecerat)
comraodiori tempore; quodet pr.esiilit anno 800 in-
sereos, cum novissiraam operi mauum impooeret.
conversioiiem Felicis jam sccutam el dedicans prae-
diciis viris, recenti pr.efalione apposita, opus con
summato labore perfeclum. »
LXIII. Miror virum orudilum nodum in scirpo
quaerere. Enimvero Alcuinus in una ajque ac altera
epistola seu praefatione dedicatoria opus suum Lai-
dradi el sociorum examini et correctioni submittil,
atque in utraque i!lud ob festinationem qua illud ab-
solvore oportuit, iinperfeclum osse cum raagna hu-
niililate confitotur. i Vos voro, inquit in prjefatione
altcra, dilectissimi fratres sedula devotione perle-
gite baec omnia, priusquam in publicas procedere
auras barum series lilierarum faciatis. Ego siquidem
in prociuciu ob vesiri itinoris festiiiationem hic,
qualiacunqiie suni. dictavi, iia ut mihi Wmpub rele-
geiidi vel eoiendandi non fuit idoneuni. > Ex quibus
maiiirestum est Alcuinum hanc alioram pr.ofatio-
iicui seii epistolam ad Laidradiim oi
socios non ap-
posuisse, ut D. Madrisio visum e«i., operi iierum
III. 5W
A reviso, et priiis evaminalo et probato, ac liuic de-
mum additlisse luenlioiiein de Felicis conversione.
I.KIV. Alcmnus lihros quiiluor udverstis Elipnn-
ditm anno 800, qno Laidrudus cum sociis iteritm in
llisjmiiinm missi (itentnl, iibsotiii. —
Our veio, ais,
binain prjcfationcm Alcuiiius ad eosdem suis libris
pia'inisit? Dioam qiiod opinor, el ex ipsis illis binis
pr.i:fuiionibus erui posse cxistimo. Alciiinus in prima
cpislola de primario siio opere seu de quaiuor suis
libris quos adversus Elipaiidi errores cumposuit,
in altera vero, qua; lanqiiam prioris ap-
loqiiitur :
pendix consideranda est, L:.iilradiim ct socios in-
struit quo ordine reliqua scripla, qnx ad lotius con-
iroversise serieia periiiienl , et qua; in scparalis
qualernionibus coniprehensa addidit, sint ordinanda
et ciiin principali opere in moduin unius codiris
componenda. i Videbatur mihi condignum, aii,
pncponereopusculo huic noslro (libris nimirum qua-
tuor, de quibus
. _
in priore episli>la dixerat) episto-
. .
g lani, quam chariliUis odicio Patri Elipando olim di
rexi, etc. » Et infra : « lljud quoque vobis onerosmi
non videatur, antcquam de civilate eaiis, ut jubca-
lis ligare el involvere, ct in modum unius corporis
componere has quaternioMes, ne fortc sparsim rapl»
dispergantur per manus lcgentium. > Minime ergo
diihitandum est Alcuinum libros quatuor adversiis
Elipandum eo tempore absulvii,se qiio Laidradus
cura srtciis iierato, et quidcm anno 800, finito nimi-
rum concilio Aquisjranensi, in quo ipse Felicem aj
confessionem dogmatis catholici adegit, in Hispa-
niam abire in procinctu erat. In hac opiiiione coii-
sentientem haoemus D. Basnagium, tom. II Monum.
Canisii , pag. 296, ila scribcntem « Misit hoc auno
:
800 Carolus imp. episcopos Laidradum cseicrosqne
anlea laudalos, quibus libros suos advcrsus Toleta-
num prxsulem commendavit Alcuinus, ul illis ule-
rentur. »
LXV. Laidraditt cum Felice Turonot venil. Lai- —
- dradum anno 800 circa tempus jejUuii quadrageu-
'^ lualis Turonos ad S. Martinura una cuni Felice ve-
nisse, et ibidem cum Alcuino de proeequenda, 938
aut ob detritas vires sui corporis intermittenda pr.e-
dicatione in Hispania , consilia iniisse docet ipse
Alcuinus in epistolis 87 et 9*2; in priori enim circa
tempus QuaJragesim» et ante Pascha data Ariionem
monet, ut scribat sihi, « quid Laidrado demandare
velit. Vix enim, inquit, vivit, si facies nostras iioo
videbit pariter. Fuit enim toto anno infirmus valde,
et dissoluUi anima sua consiliare nobiscum cupit.
Multa bona, gloria Deo ! babet in illis partibus fa-
cta : dubital vero an melius sit laborare in prjcdica-
lionis ministerio, vel quietam ducere vitam. » lii
altera, serius et postquam Laidradus rursus in Hi-
spani;im abiissel, ut ibi labores suos apostolicos pro-
sequereliir , data eidera Arnoni narrat FeliceiB
fuisse ad S. Maninum, apud prafalum filiura no-
«
slrum, inqiiil. id est Laidradum, de cuius profe-
»
ctu iu illis partibus ibidem loquebaiur. Ex quitms
D locis cnnjioio Felicera cura Laidrado, cujus cnra e»
cuslodiae is in coiicilio Aquisgranensi a rege fult
coramendatus (vid. supra num. 50), Turonos, in co- •
niiiatu certe Aicuini ao eodem concilio redeuntis, ad i
S. Hartinum venisse, ubi idem Laidradus ob infi^
roitatem cx anni prioris laboribus et ilinere loDgin-
quo forie contraclam aliquandiu perstitit, qui demuB)
viribus reslauratis, rege lortassis insiante etAlcuioo
suadente, aul proprio eiiam zelo inciiatus, circa
festuiD Paschale anni 800, aut illo flnito itorum ia
Hispaniam abtil ad complcndum praBdicalionis sux •
miaisterium.
DUBIUM SECUNDUM.
QDO *NN0 SCRIPT* 8IT EPI6T0L4 AtCUINI »D EUP*!«- '
DCM, ET VVIVS Kf> ILLkU RESPONSORU. '
LXVI. Alcuinut cohortatoriam epistolam ad ElipaM-
dum non ante concilium Frnncofordiente aniii 994,
nec tlatim illo abiolvto, ted anno 799 tcriptit. —
 529 FROBEN. DISSERT. DE Il.tRESi KLiPANDl ET FELICIS. 330
De KTnpore scripLT ab Alouino coliortalori:e rpislola} A «Jiim ess(^ e\l$rniiant \iri rele^erriEui D. Anloniiis
ad Elipiiidun), qiiam dedlmus s<ipra, vari:e siiiit cni- Pagius, Crit. Annal. Baronii ad eumdcra annum,
dlionim senienti;c; quidam ut D. Ceillier, Hisi. dcs nuiii. 16, cl I). Jaciiliiis Hasnagius in suis hisloricis
culeiirs sacrds et eccles., lom. XVIIl, pag. 507, Hiim. oliservalioniliiiscirca Felicianani hacresln, TIics. Mo-
17;el D. Rivel llist. Lit. Fraucia", lom. iV, pag. jH, mim. lom. II, parl. i, pag. 29.5 in liiie. Quibus no-
niiiii. 1i; crcJunt scriplam iliain fuisse anle conci' vissinic accessil vir erudill^isimus D. Cregorlus Ma-
liiini Fr.Tncofonliensc anni 794, quia, iiiquiunt, Al- jansiiis In cpislola quam e\lilliemiis in App. II. Nculcr
ciiinus nullo verbo meminil eorum qua; in llla sy- tameii eoruin argumenla qiiihus opinlo islhax fir-
iKxlo adversiis Elipandl errores acia lueruiil. 1). Ma- inari possil, salls explicat. Vir clarissimus D. Ma-
drisius e contrario ia Dissertalione faistorica de drisiiia In cilata .s:cpius dissertatione, niiiii. 36 cl
ha;resi Felicis et Elipandi s«pius laudala nun^.SI el 68, tonlendit Elipaiidiim ad F.licem scripsissc sub
S^ scripiam censet slalim a Fiancofordlensi concilio, fiiiom anni 792, vel inilio scquenlis, quando iilmi-
quod aesiate ineunie celebratuin est, lcsle Eginhar- iHin idem Felix posl conciliiiin Ratislionense Roman)
do qnam accepit mense Julio excunie Elipandus,
: pcrduclus /ueral ab 939
aposlolica scde ilerum dl-
ul consljl ex ejiis responsione. Vidc initium epi- judicaudus. Fundanicnlum perre unirum hujns sua;
slohe Elipandi supra. opinionis cil. nuiu. 68 collocat vir erudilus in his
LXVil. Neulri istanira opinionum calcuUim no- epislolje Elipandiaiiae verbis Cerlifica me, qui es :

siium adjungcre possumus; ex ip>ius enimvero posiius m

Roma. « Doiiec, inquit, ostcnsnin luci ll,
Alcuini les iinonio persuasi judieamus, illam ep:sl«- inno 799 Romse fuisse Feliccm, cui illa ^trba polur-
lam coliortatoriam ad Elipaudum, aiino 799, qiio n riiil veracitcrscribi, a liquldissimis Elipandi verhls
'''—•
Laidi-adiim cum ~ sociis
-== -
piimo —
=- ": --
— '-
in llispaniam profe- iiiin esl reccdendmn... Ilinc fil ut ciim anno 79i
cluin fuisse supra num. 56 osttndirnus, esse alli- lialieamus Felicem per Aiigllbertum abbatem Romani
gjiidam. .\lcuinus euiin in cplstola altera ad lcgatos diiclum, ab eo anno epislolara avellere nequeainus.
lllos, qu:im nonnisi anno 800 scriptam sufierius Ncque enim coiistal Fclicem Romae alio anno fuisse. i

dixinius, ipsos commoiicfacil quod ipsis olim epislo-
lam ad Elipandum dcferendam cx)inmlseril, lllam ni-
miruin Je qiia liic quae.rilur, el cui ilelndc Elipandiis
siias rcsponsiones opposuit. « Videbatur, inquit Ibi
snpia pag. 862, niihi condignurn, prxponere opus-
culo hulc nostio (libris adversus Elipaiidum) eplslo-
lam, quain charitatis ofiicio Palri Elipando olim di-
rexi pcr veslram sanclam devolionem, > elc. Eplsto-
I:im crgo siiam Alcuinus ad Elipanduni nec aiilc
coiicilium Francofordiense, nt credunt scripiorcs
Benediclini snperius illatl, nec occasione a cdcbra-
tione illiiis accepla, ut ceosebat D. Madrisius, scii-
psil scd occasioiie iiiiieris a Laidrado ct sociis
: unicum,
prirao iii Ilispaiiiaii) suscipiendi. Co.nciIii vcro Fran
Ilanc D. Madrisii opini:)iicm proc alla Pagii et Basua-
gii laudat D. Walcbius llisi. Adopt. cap. 2, secl. i,
n. 16, mavult tamcn rcm diibi:im relinqiicre : Ma-
drisii enlin senteiilia, iiiquit, Hon earel diilicullaie.
Etenim co lcmimrc Alculnnra contni Elipandrm di-
micasse. dubitandi siibest causa. Vcrum senicDiiam
D. Madrisii non solnm non carere dllBculiale, &ei
fundaincnlo iiisuper niii parum firrao nobis quideiu
vldelur, ut inox ostenileiiius.
LXIX. Cvjus prcrcijiuam fundamentum refellittiT,
el epislolam illam circa mensem yovembrem anni 799
Bcriptam esse cvinciUir. —
Fundamentum itaque
iit D. Madrisins arccplt ei cllatls
riixiifius,
epistoLjE Elipnr.di veibis Certifica me. qui es posilus
:

cofordiensls Alcuinus ideo forlassis in sua cpistola ^ «"^o"'-n.At cniin verlial':cc niillum cerle aptiimspn-
non memiiiit, quia propiiaui in bac controver.sia SJimreferunl, aperto indicin, in i!!is mendum cubare.
sentenliani Elipandi, an niniirnm vere cum episco- Si namque vcrba illa ita intelligenda esscnl, ut D.
pis reliqiils Ilispaiiis et cura Felice consentiret, ex- Madrisius exislimat Tu, nui nutu: fioma; moraris,
:

plorare, et ne prafaiorum errori consentircl, admo- certifica me, addcndum ab Ellpando fuissel id dequo
nere voliii!. Ilinc ciiam in sua episiola nec EJipan- veUet ccrlificarl verba eniin citata jaceiit inler sen-
;

dum, ncc alios Hispani:c eplscopos confulare voliiil; lenlias, cum qiiibus minimc conncctunlur. Facile
lie duni ElipaQduiii, qui dlgiiil.ate aliis prxibat, vero incplns aut Inailentus qiii^quam llbrariiis, ac
cbarltativc erroie reirahcie volebat, illiim oppii-
ali cpislole dcscrlplor, qui osritantiam suam ilii sacpius
gnando cxasperarcl. Ibi crgo soliiis Fclicls
in;.j;is prodit loco vocularum quod, vcl si posuil qui. Le-
meminil, illiiisqiic errorcs brevitcr perslrlnglt; ad gendum ergo, iit sensus prodeat Cerlifica mc, quod :

quod faciendum ancloril:ite coiicilii Fraiicofordieii- vel ti sls pusitus in Roraa; hoc est : ccrtura iiic fii-
sis, quoJ lolum confutando errore aliorum Illspa-
in cIjs. ii Romam forle deduclus ibi adbuc raoreris.
niic eplscoporuiii, nnlla facta menlione Fi Hcis, oc- Uiimor niininim ad Ellpandum pervenerat, aiit ab
cupatum fuil, iion liidiguit. Quidiinid vero sil, ralio i|)io Fclice foiiassispercpistol:imdidiccr.ii,
iilipsu:ii
D. Ccillier, ob qiiain Alcuini epislolam autc coiici- niiod mandalo regis Caroli riirsum ad rcddcndain
llum Fraiicofordicnse scriplain fuisse ccnscl, iioii fi loi scu perfidl.R su:c raiioiicm fiiisset ad palaiiiiin
urget siciit eiiim Alciiinus in siia epistola iiull iin
: icgium cvocaUis. Credehal ergo Elipandiis quort Fe-
mentioneni facit prcillctl conrilii, ita nec Elipniidiis llx nunc Itcrum, iit pcraclo roiicillo Rallsbnncnsi,
in siils epistolis ad Carolum M.igniim el cpiscopos Koiiiam cssel adducciidus, llerumque ab aposloilea
Galli:c ulloverbo meminiiepislobc .\Icuini ;id ip-iiim " soiic ju,Ilc:indus. Di- lllo isitiir evcntu, el dc iis qu.c
srriplx si ergo ex sileiilio Alciiiiii iiiferrc liccrcl,
: Riim.c ciim agcrcriliir, cerlior ficri voluit EIip:in-
sf
epislolam llliiis ad Elip.indum scriplani fiils.se anle diis. II, cc cert(' inlcrproiallo obseiiri ct depravali
praidiclum conciliinn; iiiiillo inagis iiolils cx sllenlio cpislol.e Elipanillan:c icxtiis non carcl verisimililii-
Elipaiidi inferre lnerel, epistolaiii illain ad Elipan- d:iic, aqiic idco cx illo texlii rorriipto inale roiiclii-
diim ante iileiii concilium d:ilam noii fuissc, vcl s:il- illlur, Ellpaiidi cpistolam ad Fcliccni aiino 792 essc
lem ad ipsum non pcrvcnissc iil polc qiiain Ell-
:
illig:in laiii.
pandiis ciim siils sectatorlbiis In suls episiolls inl:i- L\\. Niilante igitiir prxclpiio cl unieo, quo D.
scc lllain eo iem nigro calculo
ctaiii nciii rellipiissct, M:idrisii npinio nititur, fundanicnto, mcllorlbiis, imo
notassct qiio usiis esl .jdwrsiis liltros BiMli et Elbe- certlssimis inli.r.rcndum est arpiimenlis, cx illa Ips.i
ril. Scd jain ad disculicndum tcrlliim diibiiim cala- cpislola ct proprils vcrbls Alciiinl dcpromplls, qui-
mum applicemu^. biis profecto niaiilfestc probatiir, Ellpanduiii ad Fe-
licein scripsisse posl mcnseni Aiigusliim aiil forlas-
DLHIUM TERTIUM
sis circa Novembrcm anni 799.
QUO ANNO SCRIPTX SIT EPIST0L\ tLIPVNDl *n FrilCFM. Priraiim ergo pro hac sonler.tia argumen-
LXXI.
LXVIII. Kpistotam F.lipimdi ud Fclicem sub fincm tiiin dediicitiirci nl^ita Klipandi eplstola. iii qiia Fr-
fliini 7l»i scrifilam fuisse conlendil clar. D. Madrinius. licl sigiiilical Muod posli|Uam illiiis srripln aluiii,
— Eplslnl.iin scriptam ab Elipando ad Fellcem ep. qiiod niense Julioacceperat, sequeiiti mcnM' Aii(;usio
Urgclilaniiin, qiiain dedimiis fnpra anno 799 illigau- icsponllssel.illudvcro casu cvenicQtc ignc ronsuin-
PatuoL. CI- 11

t
 , ,

Zol n. F. .\LB1M SLU ALCUINl OPERUM PARS 111.

plum fiiiisct, Tesumplo qua.lrnginta dies labore ,

ail A <lum ailhuc Elipan^Io ejiisqne dogmati ai!li;prrl.al ,

alque adeo circa menscm >'ove'iiibrem scripsisse hujiisce epistolas familiarcs de tam dilicalo neqotio,

. ad ipso ha;retico, piceo Albiiio, quantum, iiiquit, quod clandes!ine et secroto Iraclari couveniL-l at.

potui pro sua confusione scribere. i Hoc scriptum tractantes prodere anle tciiipus, aiit ininus caule
Elipandi adversus Alcuinum abs dubio illa epistola ciislodire voluisse? .Alcainns erso cpislolam illaiu

esl in qiia episloLe adhorlatoria; Alcuiiii per Lai- ,s:epe memoralam non acccpit aiite cuiiVL-rsioiieiii

dradum anno 799 in llispaniam delat* (supra num. antequam secuin amicitiam iniii ijui .\l-
Felicis, et :

65 et 66) respondere nititiir. Nullo eniin moimraento cuinus, quod noii ncgal D. MadriNius, propleiea illi
Epistolu nd Feliccm
aul testimonio doceinur quod Llipandusalio quodam episloLe hanc inscriplionem :

scriplo adversus Aleuinuin deceriaverit. Hujus ergo nuper conversnm, addidit; aliam addltuius. si scri-
epistol», priinum anno imix designato scripUe, Eli- pta fuisset ad Felicem Elipandi pririibu^ alhiic a.l-
pandus mentionem facere non puiuisset in epistola hxrenlem, nenipe hanc vel siniilein Ad feHccm ;

ad Felicem jam ante annos omnino seplcm, seu aiiiio nondum conversum. Excus-.is tribus ilii& ilubii^, iii
exarala;. Ad Felicem ergo cocpta, siipra niim. 54, narratione puj;na; Alcuiui
792, ut Madrisio placet ,

scripsit Elipanilus illam epistolani eodem aiino quo cuin Elipando inil;c, jam liberius perijeie v;ileiniis.
scripsil adversus epislolam adhortatoriam Alcuini, id LXXVl. Epistvla exliortaloria Alcnini per Luidrn-
csl anno 7n9. dum in llispaniam deferlur anno 799. Alcuiiiu^ —
LXXII. Alterum pro hac nostra senlentia argu- igitur, cum refellendo libello F^clicis occupatiis
in

mentum prsebel secunda epistola dedicatoria Alcuini
ad Laidradmii et socios (supra), in qua ail se libiis
(|uatuor addidissc i episiolam Elipandi ad Felicem
quondum illius defensorem secta;, nunc vero, Dco
donante, Christianae fidei praniicatorem. i El paulo
inferiusepistolamillam i ad Felicem directam » as-
seril, I dum Elipandus euiiidem adhuc sui erroris
catenis conslrictum csse arbitrabaiur. i
LXXiU. Respon$ioni D. Miidrisii salisfit ct sen-
tentia nostra conlirmalur. —
Equidem 1). .Madrisius
eset, magnoque zelo pro exsLirpando funJitus
noxio errore (la^Taret, coiisiliumcoEpii aiiiinuiii qiio-
que Elipandi archiepiscopi Toletani, ciijus auclori-
tatem apud reliquos Hispaiios |duriinum valere no-
verat, lentandi per litteras, num crrori eidciii, jara
scepius in coiiciliis et a sede aposlolica damnato ,
eliamnum pertinaciter iiiha;rer.;t, vel an noii per
charilatis hortamenta ad meliora perinoveri possel.
Scripsit ergo ad eumdem epistolam quje iibique bu-
militatem spirat el cbaritalem i Nec mibi est, ait :

priora Alcuini verba ita iiitcrpretari cupit, ut sensus
sit : « Elipandus sciipsit ad Felicem
erat suk sccte defensor, qui nunc, qiio tempore haec
scribo, est (idei pncdicator. Nec Alcuinus aliier po-
terat tunc dicere ; siquidem conver.sus de faclo (ue-
rat Felix , cuni libros suos Alcuiims absoUeret. »
Pergitulterius vir laudatus, el ail, i iWaiadliuc inler
posleriora veiba Alcuiui refcilur ad leuipus scri-
ptionis epistoi;e Elipaiidiaii;e, quo vere coiislriclus
crat erroribus Fclii ; et ser.busest; inquit scri-
i)sit Elipaudus ad Felicein co tcinpore quo eum ar-
bitrabatiir adliiic constrictuiii, uti erat revera, qui
postea solutus fiiit. » LXXVll. Eodcm anno Eltpandus accepit a Eelice
LXXIV. Verum lia"c D. Madrisii interpretatio ver-
borum epistola; Aicuini proisus nova el arbitraria
ne dicam viqlentaest, quam vir doclus confingere
necesse habuit, postquam ex verbis illis mmililis
Certifica me, qui es positus in Roma liquidissime os-
Pater opliine, leciim in hac parvitalis m<a; cbariula
, duni quondam disceptatio subliinis, sej supplicatio humiiis, obiiixe
dcprecans, iit apostolicara doctiinam in catholica
tinitate et pace, lola menlis iiilenlioue conscqui slu-
deas, I elc. Ex eodem sludio ch.irilatis Alcuiniis so-
lum Felicem cjusque errores carpil, proprios vero
Elipandi errores prorsus dissimulat, ut niniirum, si
beae cciiij cio, oiiinem uiiibraiii aiiiovcrel-ex qiia ille
vel offeusioiiis ansam accipiTe, vel ad iiidigiialionem
: moveri posset. Epislolain haiic Alcuiaus aiiiio 799
per Laiilradiim direxit ad Elipandum, ul supia iii
resolulione dnldi secundi, num. 67 ostendimus.
libcllum, qucm liic Alcuini epislulw opposuil. Eo- —
dein anno 799, inense Julio exeunle, Elipandus ac-
cepil epistolam Felicis, de qua ipse in lesponsione
: ad Felicem, prxtcr suam opiiMonem jam conversum
ita scribit (supra) • Doniino Felice sciente vos
:

lendi aflirraavii Felicem lempore data; epistols re-
vera Romae fuissc. Quoniam vero siipra iiinn. 69
ostendimus ex illis iruncaiis verbis iiulliim determi-
natum sensum posse erui pncterea vero ex num.
,
71 satis tlucet, Elipanduin epistolain ad Felicem eo-
dem anno dedisse quo alleiam ad Alcuiiium scripse-
rat, hoc est anno 799, longe inelior inteipi etatio ver-
borum Alcuini, de quilius hic controvertitur, \ide-
bitur, si ita exponantur, ut epistola Eli|)aiidi ad
Felicera directa, aiit Felici tradita sit eo tempoie
quo Felix jam fueiat fidei catholioe prajdir.aior, et
queni Elipandus i arbitrabatur, » pererroremscilicel.
I sui erroris caienis adhuc constrictum esse. » Pcr vo-
cem niniirum ai/jt/r«6a(«r, Alcuinus sigiiilicaie vo-
: liim siiumnonad .\lcuinum, sedad regem suuraCaro-
luil, Elipandum tuiic ignorasse Felicem iii co;icilio
Aquisgranensi sui erroris catenis fiiisse solutuiii. Si
«iiim significarevoliiisset 940 '^''P'""!'""
ad Felicem non !um conversum, iion dixisset .Xlciii-
aus epislolain ad Felicem direclaii;, diim F.lip.indiis
illumorfci/raAd/ur erroris sui (•alenisconstricluiii, sed
poiius dixissei, tunc dum Felix adliuc erat sui erro-
ris catenis constrictus.
LXXV. Pro dictorum confirmaiione addam ei sc-
quentera conjecturam. Alcuinus, credo, epistolam
Elipandi ad Felicem, hujusque conlessionein fidei,
ad clerum olim sibi subjcclum direclam, ab ipso
Felice acrepit, posiqiiam is sibi ainicilia jiiiiciiisfiiit;
cujus amicitia;signuniiionpostrcinum hacc ipsacom-
municatio fuit. Qua enim alia via illa epi.^tola .M-
cuino innotescere poluissel si jam anno 792 , iu-
reddo quia exeunte Julio vestro scripio accepi. » El
paulo iiiferius : i Episiolam veslrameoeliiusquemad-
niodum niilii illapsam exeunie Julio accepi, et Deo
meo ulisis exlcnsis immensas gralias egi, qui me fe-
cit tuis iloqiiiis colhftari. » .\bs diibio scripluin illud
seu epistola is ipse libellus eral qiiem Felix epistoLG
Alcuiiii exhorialoriae opposuit, et iiiinc, pra-ter ea
qiirc Alciiinus in siiis lihris adversus illumconserva-
vil, pro deperdito habelur. De eo Elipandus mire de-
lectabatur, illumque ocius ad fralres Conliibenses
siKC secl.Tp adh»rentes, et ad ipsum quoqiie, quem
vocalAlbini magistrum Antifrasium Beatura direxit;
i» simulque Felici suasil ul eamdem epislolam seu lUJel-
lum deferri curet. i Ego go vero, iiiqii
iiiqiiit loc. cit., di-
rexi epislolam tuamad Cordoba fralribiis qiii de Deo
!>crlpsisse recla senliiinl. Sed [el] ad ipso harresiarcham .\l-
biiii magistro, Anlifrasio Beato direxi relegenda. Tu
vciodirige scriptum illiid pro tuo fidele glorioso prin-
cipali, anle iiiani veniat ad ipso lilio mortis .Albino, »
elc.
LXXVIIl. Elipandus ab eodcm Eelice una cum hoe
libcllo accppit epistolam Alcuini ad
se scriptam. —
Eadem qiinque occasione, et ut videtur, per ipsum
qiioqiie Felicem Elipandus accepit episioiam adhor-
taloriam Alcuini a Laidrado delatain, alqne ab hoc
Felici lortassis, ut illam ad Elipandiim curaret, cod-
credit.im. Poslquam eiiim Elipandus Felicem certio-
rem reddiJit se illius epislolain ezeunte Julio acce-
-.11] pisse, adjecit Sed el (hanc enira voculam et, ul
: 1

sum directa fuisset? Vixenim credibile est, Felic lii, scnsus prodeal, adjitiendani ess-" existimo) epislo- I
 ,,,,

533 FRODKN. DliSLRT. DE HJ^RKSI ELIPANDI ET FELlMS. Zai

lain [Subinlelliye, accepi] gc-
fa;liilissim.im de filio A buit, duobus libris evertil, et aliis ihiolius verilatem
heiina,' igiiis AlUino novo Ario. » Qiio;! lucidiiis ap- catholicamabundantissimedeffiidilet cnnfirniavit, li-
parel ex iiiitio epistolae Elipandi ad Albinuin, quod lirosque illos his pncdicaloribus .iposlolicis in soLitiiiiii
itasonat < Epislolam tuain, a rectx lidei trainite
: itineiis, in adjulorium praedicationis, etinconfirnia-
dcviam cxeunte Julio accepiinus, » etc. tioiieiuChrislianorumquivicinierant ha;relica'pr;!vi-
LXXIX. Elipandus scribit adversus itlam epistolam tati et pcriculo perversionis cxposili, couimendavit.
Alcuini. —
Elipandus, accepta Alcuini epislola, ab LXXXlll. Ilis subsidiis adjuti viri illi apostolici
aliisdoceriiinpatiens.vebeinentissiiiieiniramejtarsit, pluiimos ub ad veritalem revocarunt.
errore —
atgiie in responsoria sua cpislola ipsum Alcuinum Mon fnislra Alcuiims hoc senien evangelicum
multis conviciis ac cahrmniis oneravit, pioul ipse sparsit in agrum Doniiiiiciim, quod fnictum attn-
gloriatur inepistola avl-Felicem supra data, iibi in- litcentesiniuin , iino niillesiniuni et majorein. Viri
quit : < Scripsiad ipsiiin hiei'elicumpiceuin.\lbinuiii, eniin illi aposlolici , his Alciiini laboribiis adjuti
quantum potui pio sua confusione scribere ; » de ad viginti iiiillia honiiiiiiin diversi status ad lidcm et
quibus injuriis Alcuinus coiiqueritur in epislola ad poenilenliam pcrduxerunt ,
prout scribil .\lciiinus
Laidradum et socios scribeiis (siipra) < Mox Eli- : ipse in epistola 108, ad .\quilam in hj;c verba . :

pandus iracundi:eflaminis incaiiUuil, lolamqiieanimi < Sciat tainen dilcctio vestra quod filiiis noster Lai-
siii intentionem colligens iii iram. . . nioi in iiialedi- dradus episcopus fralcr vesler inagniim profeclum iii
ctionis verba prosiliit, lotumque se arniavii iii sux illis parlibus Dco donante cgil, quolidieque agil ui
sectae defensioncm, nobisque litieris demandare cii- niiilti vere dixerunl ex illis parlibiis viri religiosi et
riril quid sentirel, qiiid suos discipulos crederc do- n veraces, nsqiie 20 millia coiiversi sunl iiiter episco-
ceret; iiie falsarium clauians atque per viccs h;ere pos, sacerdotcs, monachos, popiiliim, viros el fenii-
ticuin, per viLes subvcrsorein, nec non et persecu- nas, plangcnles prislimim criorem gaudentesque
torera Cbrislianorum repulans, nullumqiie propcmo- quotidie Deo ageiiles graiias in agiiitioiie verilalis ,

dum malediclionis genus vel perfidiie dimisit quod et in catholic;ic lidei firinilate. »
iiostroiioninurerctnomiiii, > ctc. Et profecto de Eli- LXXXIV. Elipandus an ab etrore resipuerit. De —
paudi iiisolentia conquerendi causani habuisse Atcui- Elipandi tamen conversione gravis dubitandi causa
lium, nemo qui h.ec ei alla iii suis responsoviis con- subesl. Certe anno 800 quo Alcuiniis ea qu« ,

teiita Ipgerit, inficiabl^ur. mox reiulimus, de lol episcoporuin sacerdolum ,

LXXX. Qua via Alcuinus scriptum illud Elipaudi nionachorum, etc, convcrsione ad .\quilaiii sen .\r-
acceperit. —
Qua via Alcuiniis has Elipaiidi lilteras iionem archiepiscopum Salisburgciiscm scripsit,
accepcrit, iiicertum. Elipaiidiis eas Fclici conimen- ipse Elipandus adliuc siioerrori pertinaciler adh.csit.
davil, ut illas iina cuni striplis qiiibiislaiii fiatrum < Sed adliuc, » inquit Alcuinus paulo anle verba niox
Cordubensium ad ipsuiii rcgeiii prius quam ad Alciii- rclala, < remanel aliquid faciendum nam quidaiu Eli- :

iiuin de;erri curaret, queniiiiiiiiruni ab Alcuino noii-
dum prjeveiitum scqiiiorem siln forc sperabai; ile
bis enim litt.ris intclligo h:ec epislolx Eiipandianie
verba < Tu vero dirige
: scripiiim illud (quod paulo
ante vocahal lescripium conlra 941
episloUim Alcuini
SS. ortliodoxorum atque callwlicurum senlcnliis, firma-
/iim) pio tuo fidcle glorioso principali anlcqiiain vc- G Madrisiiini ciiilorcm Opcruiii S. Paiiliiii ,\qiiilciensis
niat ad ipsum filiuni inortis Albinum, qiii iion crcdil
cariiis adoptionem in Filio Dei. > Vcrosiiiiillinium
pandus Toletanae civitatis nomine, iion dignitate cpi-
scopus in damnata syiio;IaIi aoctoriiate ei apostolica
ccnsiira ha;resi periiianel. » Hinc fidem non inercn-
tur Annalcs Jiili:ini ct Liiitprandi (qiios fahiilis sca-
lere osl.;iiJil iNicoIaiis AnlOiiius Ilispalcnsis, tom. I
Bibliolb. llispaii:c, lib. vi, cap. 2, iiiim. ii; apud D.
pag. 2ii, niiin. "riscq. [Palroloijiir loino XClX,col.
liS.'))) nec scriplor Vil:u b. Beali abhalis >, apud .M;i-

est qiiod suut Feliv epislolam prxfalaiu Elipandi noii biHoiiiuiii s;ec. iv Act. Ord. S. Bened., pag. 757,
acecpit,iiisi postqiiam inconcilio Aqnisgraiicnsi aniii n. 7 [l'alrol. tom. XCYI col. 887], qiii iiarr.int ,

7!I9, errorcm iteiuiu cuin omni, ul pr;c se fereli;il, Elipandiim < cpislolis Adriani pa|).-fi etCaroli Magni
sinceritate cjuravit, atque cum Alcuino aniiciliaiii (iis iiimiruin, qiias occasionecoiiciliiFrancofordieiisis
iiiiit, prout supra n. 71 scqq. vidimus ita idciii Fc-
; aiinl 79 i aJ Hispaui:e cpiscopos scripserunt) ail
li.\ rescriptuni Elipandi advcrsus Alcuinum, co lciii iiiciilem cl verum scnsiiiii Ecclesi;p rediisse iino ;

temporehuic suo iiovo amico, uoa cuiii epislola si- cpiscoporumcongrcgaiionemapudToletumindixissf

biinet direcla Iradiderit. ul)i pienitcns confcssionis liijcllum iii quo Filiiim
LXXXI. Alcuinus adversus responsiones Elipandi iinigenitum Patrique co.isubslanlialcm, iion a iopti-
calamumstringit. —
Alcuinus ex epistola Elipaiidisux viiiii , sed naiuralcm liumili profcssione profcssiis,
cxhortatoria; opposiia cogiioscens, viriiinscne:n adeo oblulit, el a Patrihus lacryniaruiii profusioiie siisrc-
in errore suo essc invcteratum ac obduraluiii, ut iie piiis recontilialionis bencliciuniacccpit Beatiim et :

quidein fralernse correOionis vel adniunilioiiis ei
sola charitiitc profccti; patiens esset; atque ideo de-
speraiis illius |>crtiiiaciain a se frangi posse, ulterius
fiim eiidein lilterarum coinmerciiiiii contiiiiiare no-
liiit iu sui laineu lionoris ac catbolica; doctrin* de-
: D
fcnsionem calainum arripuit, < ne forlc, inquil, iii cpi-
iEthcrium deinccps dcposita aiilii|u.e disccptalionis
malevolcntia beiiigne susccpil, illosque fidei dcfcnso-
rcs et catholice verilatis patronos, non absqiie lacry-
misetsingiiltibuscoinpcllavit. » Qucni.Xlciiinus adliiic
anno 800 iii crioic perslilisse iiarral. hiinc scriplores
illi j,im ;iiilc sex omiiiiio aiiiios liiiito coiicillo Fraii-

ttola ad Laidratumet socios(siipra),aliquoriiin ejus- cofordiciisi per Adri:ini p.ip.e i;l Carnli regis epi>lol:is
dem epislolx lectionenicnles macub;iiliir, quia eas- in iiiiit:itcin Ecctcsi;c rcdiissc, ct in aliqiio concilio
dem audiviiiius liltcras in atioruni prius perve:iisse Tolctaiio , ciijus :ilias niillii i exstat mcnioria, ruiii
manus, quam nobis, cui missie suiit, lelilii.e essciit. » 1'atiibus reciinciliatiim fuisse rcfcruiit. Ncmo vcro
LXXXIl. Alcuinus libros suos Luidrado iic sociis esl qiii iioii niagis fidcin Aliiiino noslro qiiain illis
ejus iterum in Hispaniam profceluris in adju orium scripinribus , qiios viri qiiixis crudilioiic clari hac
prtedicalionis commendat. —
Occasioiicm, cilius forsan a;tate rcpudiant, ailhibcnilani cssc cxistinict. Ab co
iiiliiloiniiius tciiipori- qiio l.:iidrailiis ct socii ejus in
quam votuisset.scribendi advcrsiisdicl:is tillcrasEti-
pandi AIc«ino pra-buil iterala b-gaiio (piaiii Laidradus ;illcra adllispjnos Icg.ilioiic t:iiii iiiicrcm messcin in
ruin socii.; in llispaiiiam obircdi;liel):iiit. Siciit cniiii agro Doiiiinico collcgcruiit, sitiiil Elipandus, siliiit cl
ti'iiipcslas ab ip^o coiicital:i ;ic l.iinliii fola
qiio
AIcuiiiusiisd''m,itiiin primo in c;iiiidcmrcgioiiciiipio-
:

fccti siiiil, tradiJil titteras adliorlalorias, at Kl:pan- cliaiii pai is tcmpioc liiTi pnlihl iil ^imicv tlccicpilii>,
Dci jti.licio iiiix cxaiiiin.iiidiis, tol ;iliorum cpisco|Mi
rium dcfercndas, ila nunc argiiinciila iiii.e Elipuidus
pio defensione sui crroris in suis rcsiiiuisoiiis adbi- riliii ac sacerlolmn excmplo niotus saniorem tandcin

fcrat D. Grcgoriiis M:ij:iiisiiis, vide infr.i iii Appciulicc II, num. .S,
• De Actis Beali abb. qiiam ccnsuram
iii e|uslula ad D. Pliicr.
 ! :
133 U. F. ALBIM SEU ALCLINI OPEnUM PARS
mentom iiidiieril, .itqiie ante obitiim resipucrit
qiioil si factuiu fiiil (qnoJ utinam melioribus
inoniis constaret), iJ profecto iiifinit* misericordi:e,
qii:B supcrexaltal justiliani, ur.ice in acceplis esl re-
fereniium. Yerum quis post tam diuttrrnam pcr-
tinaciam non etiam motuat divinum judiciura
LXXXV. (}Moannoidemo/>ien7. Obiitfamosushic — imperiis tardius successerit ; sperare lamen se, aii,
archicpiscopus Toletanusanno 809 vel sequenti, post
annos niminim prope 50 regiminis episcopalis, quod
adeplus esl circa annum 780, prout cum inagna vero-
similitudine ostendit cl. D. Madrisins in saipius ci-
lata disseriatione hist., nuni. 81. Gogimur tamen a
viro prxlaudato disseiitire circa annum nativilatis,
atquc circa annos a;talis Elipandi noslra siquidem : I Suspicari denique, inquit, probabilia reriira extor-
opinione epislola Elipandi atl Felicem, '" fiu» 942
se octogesinuim secundum annum ingressuin fuisse
asserit, iion anno 792, ut D. Madrisius crcdidit, sed
septem annis serius, nempe post conversionem Fe-
licls, anno 799 factani, scripla fuit, prout n. 68 seqq.
ostendimus. Nalus igitur cst Elipandus non anno
710, sed 717, et obiit non anno aitatis 99, seJ 92
circiter.
LXXXVL S. Paulinui scripsil adversus Felicem
non anno 796 sed serius nec unte annum 800.
, ;
Aiiicquam praiscntem Dissertalionem, in qua polis-
simuin historiam disceplationis beati Alciiini advcrsus
Feliceni et Elipandiim illustrare conaii sumus, finia-
mus, aliud quoddam dubiuni expedicndiim siiscepi-
miis, de tempore nimirum, qiio s.incius Paulinus pa-
triarcha Aquileicnsis, qni Alcnino arctissima amici-
tia juncUis, laborumque in confiilandis Adoptiano-
rum erroribus socius fuerat, snos advcrsus Felicera
Urgellitanym libros, qiios cl. D. Madrisius ilerato
edidit, conscripsit et evulgavit. Hoc lempus nemo
hiicusquc prxier virum clarissinmm niox laudaium
dormiit. Is vero in notis ad epislolam sancli Paulini
ad Carolum, liliris sui« prserixnm pag. 98, illos refert
ad annum 796, lioc usiis raliocinio : Epistola proe-
dicta ad Carcdum dedicatoria scripta est anno quo
dics numerabantur 366 integri, quod Paiilinusibi bis
rcpetit, qui lamen ignorare non potuit annum com-
niunem conslare solum 36.T dicbus cum aliqiiot horis
et niinutis fiiit ergo annus qiio scripta est praefata
: net,
epislola, bissexlilis. « Scripli sunt vcro , ait, libri
cum epistola post conciliinn Francofordiense anni
791, ct aiUe anniim 799, ut in Dissertatione de h;c-
rcsi Feliciana dicetiir; nulhis auteni alius annus inter
hos terminos fuil bissextilis, proeterquam annus 796.
Ergo eo anno scriplam esse epistolam lenendum
est. > ctatoribus per iteralam Laidradi pra?dicaiionem, quae
LXXXVII. Hanc D. Madrisii conjecturam D. Wal-
chius Hist. Adopt. cap.2, sccl. i, n. 35, inter felicissi-
masnnmerari debeie cxisliiiiat. Nobis t;imcn opposi-
tum vero vidctur similius. Eiiinivero sanctiini Pau-
linum illos siios libros scripsissc adversus libcllum
Felicis, quo hic cpistolae adhortatoriu! Alcuini re-
spondit, el quem rex Carnliis rogalu Alcuini sanclo
Paulino refutandnm commisit, ncmo ne
fortassis et
ipse quidem Madrisius, erit qiii Vide qu;T;
diibilcl.
idiximus supra iiiim. 'i6. At eiiim sat nrmis argu
mentis supra nuin. 55 osleiidimus Felicis libcllum ,
illiini nec ad Alcuiiiuin, nec ad rcgcm, miilto iniiins
ad Pauiinuin pervcnis^e anle anmim 798. Paulimis
igitur eiltadcm ante hiinc aniium, seu ul vult D. Ma-
drisius, jain anno 796 rcfutare iion potuit. Et certe
III. 336
A libroshosce sancli Paulini scriiisprodiisse, Felice ni-
tcsli- niirum in concilio Aquisgranensi janijam converso ,
ex ipsa praidicla epislola Paiilini dedicaloria ad re-
gem, ni apprime fallimur, colligi dalur. Ibi eniin ve-
niara precatur sanctus patriareha, quod ob inter-
venien*iia negolia labor suus in exsequendis regis
quod etsi is labor pro coirveitendo Felice haud am-
plius foret necessarius, in futiirum tainen esse possil
perutitis, si videlicet error vel per ipsum Feliccin ,
de cujus inconslaniia adbuc metus remanebat, vel
per ejus complices rursura esset resuscitandus ila :
inter|iretor verba sequentia praidictae epistols :
quent jiidicia, alio forle tempore (Felicem jara con-
versum) aul per semetipsum, si vila comes fucrit, aut
per corapllces suos, si ipse ab hac luce jusloDei fiie-
ril subtractus judicio, bujus nimirum viroIeDt* stir-
pis fruticem rerfiriro conari ramnifero serere in
P virgulio. Unde et culpa inorosa! dilationis in respon-
dendo, qHoniam ex causa contigit necessario inter-
venta, idcirco impetranriae veuiae fiduciam non litu-
babilur spes postulanti negligenliae de torpore fni-
— strala. Pnvcavens igitur in (uturum non ahs re pu-
lavi per singula qusque, qu.-e in litlcris ejns (Felicis
nerape conira Alcuinum) contra calholica; fidei regu-
lam inspiciuntur inserta, el Scripturarura lesiimo-
niis obviare. »
LXXXVIIL Hucdenique facit epistola AlcninilOS,
ad Aqiiilam, qua; nunc priraum integra prodit , et
judice D. Madrisio pag. 251 , not., niense Maio vcl
Junio anni 799, nosiro vero judicio anno sequenti
data est, ubi ila iegimus » Si tibi causa eveniat
:
Paulinum patriarcham videndi, salula eum milleinil-
lies libcllum vero catholicne fidei, quera dominoregi
:
direxit, pcrlegebain et salis niihi placuit. . . . ita ut
nihil bis addi de quastionibus nuper (in concilio
Aquisgrancnsi) habilis inter nos et partes Felicianas
opus esse arbitrahar. Sed adhuc Ipostqiiara finila est
C concertatio cum FelicianisJ remanet aliquid facien-
dum. Nara quidam Elipnnous. .. in damnala syno- .
perma-
dali aucloriiaie et apuslolica censiira h;eresi
> elc. Ex docemur libios
((uibus verbis clare
sancti Paulini ad Carolura regem, et per hunc (quod
Paulinus in fragmento epislolae apud Madrisium,
pag. 168, postulaverat) ad Alcuinum primum perve-
nisse, postquam in Galliis controversia dc adoptione
Christi cum Felice composita et finila fuit, nihilque
jam snpererat quam ut etiain Elipandus cum suis se-
anno 800 suscepta esl, ad calholieain unilaiein redu-
cercliir. Tenendum ergo libros sancli Paulini non
anle illiim annum fuisse scripios vel alisoliitos.
LXXXIX. Satisfit argtimcnto D. Madrisii. Lar- —
gimureigo viro clarissimo D. Madiisio , sanctum
Paiilinum Iibros suos, prKfixa ad Carolum epislola ,
niisisse uno aliquoanno quibisscxtiliserat; largimur
eosdem scriptos editosque fuisse post concilium
D Francofonlicnse anni 791. Largiri tamen nou possu
mus id factum fiiisse aiile annum 799, qnod quidem
idem vir clarissiiiius iii sna de hsresi Felicis Dissei-
t.Uione alias doclissima millibi prob;\vit. Nos vero
argumcntis, admodiim falliinur, sat firmis hiic-
nisi
nsipie ostcndimiiseosdcm liliros dcnuim innoluisse
seu prodiissc anno 800, qni et ipsc bissextilis fiiit.
 ENHLEBER DISSERT. DE ll.ERESI ELiPANDI ET FELICIS. 578

9« DISSERTATll) BefiMmGO-HISTORIM,
QUA

COIVTRA CHRISTIANUM WALCHIUM

ADOPTIOMS IN CHRISTO HOMINE ASSERTORES FELICEM ET ELIPANDUM MERITO AB ALCUINO
NESTORIANISMI FWSSE PETITOS, OSTENDITUR.

AUCTORE D. JOAN. BAPT. ENHUEBEK,

PRIORE AD S. EMMERAMUM.

[iiter omiies Alcuini lucuhraliones principem fa- \ operts elenchiim potiorum diflicultatum qu.T in le-
cile locum iis ilelieri, quas Adopiianorum erroribus ctione coiiciliorum, Palrum, el ccclesiastic:c histo-
opposuit, ct (lignitas inaleriae, et cruiiilionis ecclu- Ti;e occurruni ei ni:ijoris adhuc explanationis cgeiit,
siasiics thesaurus, ei argunientoruni gravitas evin- alia inter dubia ad s;i'culiiin viii, ultlmo loeo etiam
cit. .4gitur iiciiipe ihi di; primario roligionis noslrx sequeiis exhibel i Felix et F.lipandus, qiiorum ha;-
:

niyslerio scu de incarnalione Verlii divini, (idesque
Ecclesiai noii tantuni locupletissiiiiis Pdirum
quoruin testimoniis, sed rationum eliam theologica-
ruiii ponderibus appriine roboratur.
Fuere nihilomiiius qui pnestantia; operis raultum
deirabere conarcntur, ct liac qnidem iii re prjc ae-
leris einiiiet Chrislianus Guil. Fianc. NValchius,
theologi* doclor ct professor , qui in sua qiiam
Colliiigai an. 7oS vulgavil, A:loptianorum llisloria,
iii solum spectasse videtiir ut ElipaiiJuiu ac Feli-
: aevi, quain ex ralionibus theologicis, doctrinam de
cem loiige atia scnsisse ac ipsis ini|iiilarat .Mcuiniis;
hiinc proin male contra advcrsarios suos iii prxdi-
ctis libris di>pulas^e QSlenderet. Nec vero soluiii iii-
ciisat Al( uiiuiiii Wakhius , scd iVdrianum quoque
primuiii S. P., rauliiiiini Aquileiensein, Patres Fran-
cofonlienscs, et ipiotqiiol in concertatione illa cum
AdopLiaiiis syiiibolaiu conitileiunt, iiientem antago-
nistarum suoruni igiioiasse asserit.
Arguebant scilicet hi omncs Felicem ac Elipan-
diim de Nebtori;iiiismo, nec seulentiam dc adoptione
in Chrislo defeiiili posse atrirniabaiit, quin duse in
illo persoiiu' iiiferreiitur. Eoilein modo hanc de hlio
adoptivo assertionem interprelati siinl scriplores
poslerioris, ipsiiisquc etiam receiiiioris .Tvi, sl Ga-
brielem Vasquesiiim, et cardin:ilein .\guirrium ex
nostris, paucosqiie alios de ccnlu Protestaiitium cx-
dpias, quos ad (lunicruiu faciendiini iii p.itrocinium
RententiiK sua; "it. loco reciuit Walchiiis, afiirmaiis,
cpiscopos Ilispanos, licet in omnihus hene haud sen-
seriiit, iiiio gravissiiiii de regeiier.itione Chrisli erro-
resis in conciiioFrancofurtensi damiiala fuit, erantnii
anii- Nestoriani ? »
Qua;siionem banc postmodum ca;leris accuraiius
equidem pertraclavit ct affirmative resolvit cl. .loaii.
Franc. Madrisius in Disseriatione dogiiiaiic;! de Fc-
licis el Elipandi ha;resi, quam, nuiiiero teitiaui,
Operihiis sancli Paulini Aquileieiisis Venrtiis an.
, 1757 (fu(ro/. lom. XCIX)a se edilissulijunvit, osten-
deus lara ex tesliiiioniis Feliciani a;qiie ac nosiri
adoptione 945 '" Ghrislo, Nestorianismo Imbulam
fuisse. At parum defert bis etiam argiimentis Wal-
cliius, nec forte tantiim abesl quiii cl ipse coiijecln-
ram Basnagii paulo anie reiatani approbet suamquc
faciat.
" Opera; igilur pretiiim fore exislimavimus si in hac
iiovissima ediiione Operum Alcuini, eorum omnium
qui coiitra Adoptiaiio-. decerlaruiit, saiic prwcipui,
les novo exainini subjiciatur, iit et affinilas Adoplia-
nismi cum erroribiis de duplici iu Christo persoiia
raomentis irrcfragabilibus , ct quidein nnn lani cx
rationc theologica, quaia ipsa lciiiporum Illorum hi-
storia pctitis, coinprobetur, et auclor nostcr, duin
Felicem el Elipandum, tanquam Ncslorii a.ssecl3S
insectatur, bene cimi adversariis suis pugnasse vin-
dicetur, secus ac existimavii Walchius, qui Feliceiu
el Elipanduni de unione hyposlalica iii Chiislo or-
Uioilnxe locutos essc judicat, Alcuimiin vcro < hnmi-
nem moliileni, iiiconslantem , tum boc , luii» illud
dicentem, quid vero cerlrain sil nejcieHicin » ap-
,

ris rei eisliterint, adoptioncm tainen sensu eo de- pellat, aliaque multa in IHstori.T sii.t decur.^u affert,
fendisse, qiii sicuti a menlc Nestorii cssct alienissi- quibiis, si veritati csscnt consoiia, laudihus ct aucto-
miis, ita et unitatem personre nuUateniis lollcrct. ritali scriptoris hiijus alias celeberrimiuon parum
Ulterius adhur progressiis esl Jacoliiis Rasnage, delralierelur.
»b universa eriiM-is siispici.me lihenis proiiunli;ins-C Fiiicm porro nohis proposiliini securiiis cl ceriiiis
ilispanos, duiii iiiiinein conlenlioneiii hos inter el nos assecuturos csse piitamus si Adoptianos, paribiis
Kraiicos atqiie Gi^riiianos iioii nisi de vcrbls riiisse ciim Nestoriants nat;ilibiis ortos, iisdcni priiiripiis
;()nlideiiter slaluit. < Nns iiigemic f.iteiiiiir, ait, nie- imiixos, ac iisileni dcmiim aniiis debellatos fuisse
-am fuisse logomachiani, qu;c sa'pius orciirrit apiid ostcnderlinus. Id ul accuraliiis fiat, totain Disserta-
iheologos. > Toni. II Thesaiir. Moiiiim. eccl., fol. tioneni in tria capila dividiinus, iii primo de gencs^,
J88, miin. .'>. Nec defuore qiii cadciii cuiii Kasnage in altero dc asseriis , iii tcrtio de hnpiigiiaiioiie
ienliieiil, (]ii(is deiiiio apuil Walrhiiiin \iileris. uiriusquc crroris acturi.
Moderatior liisce Maliilloniiis iii pr;cf:ilioiiC ad s.l!-

iiluiii IV lienedictiiiiim, p;irte Kcliceni el

i, § 1, § I
— DE CFNESI NESTORIANISMI F.T .\I)

.lipanduui h;i'resis Nestorian.T acciisalos fiiisse ila OPTIANISMI.

ef('(t, iil plaiie eamdein de hisce episcopis tulisse
(Miteiitiam ct i|ise cxi-.timari qiieat. At cuin nosscl I. nii]icullas in dilcgcnda Itaraum ficiicsi. — Dif-

lac de ic iiitcr eruditos adliiic duni coiitroverli, pio- riciiltatein non levem se proderc lii driej;ciida h;crr-
loneiis iii tractatii (I(; Sliidiis moiiu>ticis ad calceiii siii.i geiiesi , dudiim agnovit cl. I>. Hcrnardus de

3.-9 B. F. ALIilM SKU
Mdriiraucon in edilione Openiin S. Ailianasii a se
Ailornata. Ait enini tom. 1, parte ii, fol. 648, iii iioia
ailepisl. 1 ad Serapionem < Lucifiiganiiu hiijus-
: Uiiigenili, sed niagis coiilra liicarnationein, posiii
modi, » i<l esl liiereticorura, initia « obscurioi-a sual,
quani iit possil <le iis certa ct indubilata ferri seoten-
lia. Et alioqiiin niirum qiiaiita varietas sentcntianim
iii h.Tresnm iniliis suliorialur, aliis aliiid appiehen-
denlihus, alque ex iisdem principiis diversa colligen-
tihus. Niniirum solemne liareticis est ut, aniisso se-
niel veritatis trainite, ^ac iHac oherrcni, ac iie se-
cnin quidem ip^i consistere possiot. Scilicet,
nivTi p«ivo;/evOf, xai i^ri;t«vof, aix^«i«X>)T«i.
llwresis posltrior plerumque ex priori tuUa.
II.
Et profeclo, si centenas speclemus fidei forniulas,
si novam semper ac novam priora asserta explicandi
melhodiim, si errores errorihussiiperadditos, quoad
lisreses praecipue prioruni s:ECuIorum, Ariaiiain,
Neslorianani, Eiilychiaiiani, elc, tam densa c:iligo
oeulis primo inluitu ohjicitur, quam discuti posse vTx
non desperandiim sit. Est tainen qiiod in mediis
hisce tenehris quidquam lucis accendal, idque in eo
jiot.ssiinum veisaiur quod spectaiulo maxiine haire-
ses piimum dictas plerunique poslerior in prioris
sinu nalalcs suos aiit directe ant indireete invenerit.
Directe quidem , dniii iioiinulli perverso dogniati
aliud qno.ldam aiijcceruiu, proul Maeedonius, inler
Arianoruin certe priniipilares numerandus, ul ait cit.
loe. P. Montfaucon, cum Filiiim divinuiu creatiiraia
dixisset, tandcm eo devcnit ut Spiritus sancli quo-
que divinilalein negarel, adeo ut Pnenmatoniachos
ah Arianis ortiiin duxisse, vulgaris ac trila sit om-
iiium sentenlia. Iiidire.cie vero qiiando alii , zelo
,
niinus prudenti, snrgenles in Ecclesia errores ila im-
pngnarunt, ut iii opposilos laherentur, proutrursuin
conslat Eutychen confudisse naturas inChrislo, eum
unitatem pers>onx' iioii salis caute contra Nesloriuin
defenderei
III. Origo hfrrciii^ Nesloriunte. — Id ipsiim eliam,
qunad errores de quihns loquiinnr .
contiyisse ex iis
coUigi videlur qua; ant viri ecclesiastici coiitra eos
disputarunt, aut .scripiores hisioriarum liileris con-
signarnnt ; ui proin exiode genesin utriiisque ha:re-
sis, Nestoriana; scilicet et Adoptiana;, aliqualenus
detegendam csse non ahs re speremus.
IV. Priorem qiiod atiinet, Neslorius cqiiidem pa-
triarcha CP. is fuit cujus pertinax superhia enorem
de vlrgine matre, qua; non Dcipara, sed Christipara
dicenda esset, el de duplici, qu;e ex asserto priori
ronsequehalur , persona longe laleque per orhem
Christianum sparseral. Fuissc lainen aiite ipsum,
qui fundamenta hiiic li;Bresi posucrant, apud oiunes
in comperio est. Hos inter profecto emincl Tlieodo-
rus episcopus Mopsuesti:e, a qiio Nestorius perver-
sam doctrinara hausisse coininuniter dicitur, et cii-
jns etiani scripta hanc potissiniiim oh causam post-
inodum a .synodo v inter famosa illa tria capitiila
damnala fuere. At is qiioquc antesignanum hahuisse,
a qiiihusdam dicilur, snum alias in litteris magi-
sirura, Diodorum scilicet Tar.sensem, viris equidem
sanctissimis amicitia jiinctnm, quin el propter zelum
fidei el piignain adversus Arianos stieiiuc siisceptain
a inullis apprime cominendatuni, ah aliis tanien
etiam in erroris suspicionem vocatiim, quos inler
pr*cipue audiri meretur sanctiis Cyrilhis Alexandri-
iius in epistola ad Successmn scribeiis « Diodonis
: ;VrtiH edilis
qiiidam sancti Spiritiis oliin inipugnalor, ut aiuiit,
tum orthodoxoiuin Eeclesia coiiiinuniiavit. Ilic de-
posita, ut putavit, Macedoiii:ma; ha;resis lahc in al-
teriiis inorhi vini decidit. S.nsit enim
ac seripsit,
alterum seorsim es,se filiiim eiiin qiii ex semiiie Da-
vid, ex sancla Virgine Deifiue inatre natiis e^t, al-
teruni rursus privatiin Filiiim illud ex Deo Palre
Verhiim. • Tomi V parte ii, edit. Paris. 1038. fol.
<-")r>. Et in epist. ad Acaeiiim Melilenic episcopuni,
iul. I«7 :
I QiinniaMi vero opinlehal ct coiilradictio-
;
ALCtlM OPERUM PARS 1!L
A "fs sciiptas essc apud eos inspeclis Tlieoiloi
, el i
Diodoii liliiis, ((iios scripserunt noii ile Incarnalione
aliqiia c;ipiliiloruni, et quo poliii modo contradixi
eis, declaraiis iihique ahomiiKilioiiis pleuam esse se-
clam eoriini. > Paruin ahest qiiin oiiinein fidem his-
ce sancti Cyrilli testinioniis adhihindam esse cen-
seamus, ntpote nni non tanluin proxime ad Diodori
circa an. SOOvelll^ deniorlui tenipora acoesserit, ipse
anno 412 Alexandri:E consecratiis episcopus, seJ el
Diodori ac Theodori errores Irarlalii, queni tlepcr-
dituin higent erudili, speeiali refiitarit, ac proin siii-
>
giilari 946 stiidio et diligenlia eoruni scripta ex*
— niinarit, quod nec Patres Cyiillo priores fecerunt,
Diodori zehim in confutando .\rianisnio et Apollina-
risino laudasse contenli, nec defensores Diodori Cy-
rillo posleriores, Theodorelus scilicet, doinnus \n-
liochenus, Facundus Herniianensis, et Liheratus
diaconus, qui partium sluilio ahrepli Diodoririn cum-
g mendare et excusare e re sua fore exislimarunt, cum
piinius ad synodum usqiie Chalcedonensem Ncsiorio
addiclissimus pernianserit, alter doninns scilicet An-
liochenus incert;e sit fidei, reliqiii duo autem in de-
fensione triiim capitnlorinn pertinaces ohierint, adeo
ul hoc in puncto eorura testimonia incrito suspeeia
haheaiitur. Nec taraen proplerca Diodoruin ipsuni
luereseos damnandum esse, aut ita conlra Ariaiio»
vel Apollinaiislas pugnasse opinamnr, ut duas scieii-
ter personas in Christo statuerel, sed ea siduiii iii
illo certamine, opliina fortassis fide, asseriiisse, niu'.e
id quod postea Nestorius obsiinaie defendit, prona
consequentia flueret. Plura de hac controveisia,
quam nostram praecisc baud laciiniis, viderisapul Til-
lemonl., tom. VTII, p. 5C5, et apud Ceillier, Hisloire
gfiii^rale des unlcnrs sacres, ete. toiii. VII pag.
, ,
/OS el seqq. His omnihus landem pwluserunt, quo-
rum asserla de duplici in Chrislo (ilio jam nieinora-
verat simnl et refutaverat sanctiis Alhanasiiis in epi-
r ^'°'^ ^'^ Epicletura Coriiithi episeopuin, notansfuisse
^"° ^'''"PO''^ quosdam qm dieerent Christuni, qui
carne passus el cruciiixiis esl, non esse Domiiiuiii,
ot Salvatorem, Filiumque Palris. Ilem aliuin esse :
Filiiim, et aliun, Dei Verhum, etc, qu;e paulo iiifia
accuralius videhimus.
V. Occasio crroris Kesloriani fiiil pugna advertui
Ariiinos et Apollinurislas. — Tola jam qusestio in id
rccidit qu;enam isia asserendi oceasio quaenam
, ,
causa fuerit. Ethancqiiidem deiexisse videlurLeon-
tius Byzantiniis in quae de Diodoro Tarsensi ac
iis
Theoiioro Mopsuesteno scripsit , cujus verba, eisi
prolixiora, ex integro ponere juvat, eo quod inul-
lum luiis propositae qusesiioni alTerre videaniur.
« Exstilere iis leinporihus (Apolliuaris scilicet, de
quo ihi serrao) magiii quid:ini duo viri Diodorus epi-
scopus Tarsi, et Tlieodorus Mopsi Vesl.e, qui et ad-
vcisus Arianos, Macedoiiiuni et Apollinarein pugna-
hant, iiiiiversasqiie lilleras sacras eomiuenlaiiisillu-
siraiiant, et in pretio hahiti mortein uppeiit-runt
jj
:.:.:.: - :.
iiec ipsis vivis quisqiiam dictum aliquod eorum re-
piehendehat. Imo coinphires sciiptis eneoniiis eos
celehrarunt. Naiii et Basiliiis, et Joannes Chrysoslo-
nius (is erat diseipuhis Diodori Tarseiisis) eos pra;
dicat. Verum postea nioto dogmate Nesloriann coa-
ctus est Cyrilliis, qui et ipse prideni eo» laudassct,
adveisus eoriiin opera scrihcre. quod dognia siiiim
Neslorius ex eis ciiiilirinaiel.
illi siicris
conimenlariis iiilrii fines non conslilerunl sed cum
;
dislribuere vellcnt sacraruni litleraruin rod's, alias ad
divinitalem : alias ad nalurani linmanain rclatas ; de-
preliensuni esl, cus duns Chrisli Iniposiascs ct diiisio-
neni iiuaindani introducere. i roin. IX Bibl. PP.
Lugd., de Sectis, aet. \i, U>\. litiG. Dudum antea
eadeni sanclus CyriUus quoque teslalus fuerat, in
epistola ad Successum superius cilala de Neslorio
seribeiis « Itrapie
: voees iii evangelieis aposlolicis-
qee pnvcoiiiis de Chrislo posilas distiiiguit, et alias
5;i ENULEIiER DISSERT. DE H.r.r.ESl El.lPANDl ET FELICIS. 312
qiiivlem liomii.i triliiirndss esse asserit, iiiiiiiriiin iiii- A VIIE licm D,i,m nwHciip«(.iui;i. _De appellalione
.i:..„ ,:„....i„.;..,„ i>.,.. v„...„„ ...:..„
.
nianas, alias vero sinyidariter Deo Verlio coiiveiiire, ppj goj,.,,, p^.j^, eiiotiee sciilielinnl Ariaiii,
prout
seilicet diviiias, et quia nniltiplidter dividit, ac seor- rursum ex vnnis eoriini asserlis .iti AthnM.isin relalis
sim ponit tanquain liomincin proprie, iUurn ex san- constal. Sic inepislola adL-piscopos.4:;cvpli et I,iliy:e.
cta Virgine natura, ct similiter proprie ac seorsim n. 12, fol. -2.SI, lonii I parle i, inler alias Arii l.fas-
filium iliiiJ exDeo Palre Verliiim, propterea sanclam plioiiiins e:iam sc«iiienlem adducit : i DiLiint it;icjtie,
illam Virainem non Dci genilriceni, sed polius homi- neqiic veriim Deiim esse Clirisliim, sert cum, nt ei
nis matiem esse asserit. i alios iimnes ftcuni communicdlione appellnri. > Et iii

VI. En igitnr occasionem erroris. Cum viri isti, oralioiie 1 conlra Ariaiios, iliiil. , fol. -lO;), n. (i :

€ Prxterca ausiis est dictre, Verlium noii cssc verimi

aliique cum ipsis adversus Ariuni, Macedonium, et
Apolliiiarem decertaient , « ac dislribiiere vidlent Deum. Nam tamelsi dicitur Deus, inqnit, non lamen
sacrariiin iitteranim voces , alias ad divinilalem, verus est Dens, sed gratinR lactiis particeps noii ali-

alias ail hiiiiiaiium iiatiirain relatas, > id ita IVceruiit

ter quam alii omiies, ipse quoque, iiomiiie ditiiiaxat
"it siiiiul iii divisioiiem personarum laberemur. Pugna dici;ur Deus. lliijuseliam asserllonisperversa- fuii-
>

igitur conlra Arianos pnvcipue et .\pollinareiu an- dameiitiiin potissimiim iii illi> psalini i.x\xi,v. (i.
sarn «Trori pra^liuit, ilque non obscure etiain inde verliis reponetiaiil : Ego rfi.ri. dii eslix. ei filii Excehi
colligitur quoil Nes;orius in epistolis suis existimet omnes. Vel in argiimentatione poliiis qiiam fecit
docirinaiii silii adversam defen.li haud ptisse, qiiin exiiide ipse Chrisius apud Jnan. x, 31, ulii Ju-
riicis I)lasph3iiii:c crimen, eo qnoil iMliiim Dci se
aliqiiis in -\rii aiit Apollinaris h;ieresiii lahatur : < Di
vitio Vcrho asdilieie nativitatem, ail in cpist. ad B ^'^'^^•^''''^'j^cieiilibusrespondit .V,.ii(if j.-ripdim c jt :

" >n lege testrn, quia ego diii : Dii eslis? si ilius dixil
Cyrillum (tnm. IV Concil., edit. Mansi) : passionem,
deos, ad quos seniio Dei facliis esl, cl non poiesl solvi
mortcm, Gcterasipie carnis proprietates, id deiniiin,
mi fraicr , est, aut ethiiiconini more veie
iiientis
Scriptura : quem Pater sanclificai 1, el iitisil in mun-
erranlis, ccrte iiisani .Xpollinarii aul Arii, alio-
aiit
dnm, vos dicilis : quia btasphemas : quin dixi : l'ilius

inmqite h:eieticoriim niorbo, aiit alio etiani graviori Dei suin.

laboranlis. > Et iii cpist. ail CtBlcsliniim papaiii : IX. rertic servum Pnlris. — Demum de servitiile
« Est eiiim ;igriluilo non parva. serl adlinis pulie- eliam iudigna alliiig.-banl Verbo. passiinquc illud
liiiii .\pnllin;iris ct .Arii. > Et apertius adhuc in al- servuin Palris appcllalant, iis rursiim ScriptiinE
tcra ad Coclcstinum epistobi : « Multiis enim etiam texlibus ceriantes.quihus Cliristus aut per prophclas
iiobis labor hic cclebratur , diim elaboramus eruere servus, puer electus, elc, vocaliir, aut qiiibus ipse
sordiilissiinam impielatem pessim;e opinionis .\pol- se Patre miuorem di.vit. In opere de Synodis, fol. 745,
linaris el .Arii. > Qiia aiitem ratione ex lioc certa- ex sepliina fidei foriniila h.^'c vcrbaArianorum re-
niine contra ulrainque h;ercsin miniis caule susce- ceiiset .\thanasius « Et hoc catholiciiin csse,ncmo
:

pto ad sententias a dogmaie Fxclesiae alienas qnidem ignoral, diias personas esse, Patris et Eilii. Majorein
deviaverint, acciiraiius jam ex ordine invesligare Patrera, Filiuni subjeclmn ciim oumilius his, quac
oporlcl. ipsi Patcr subjecit. > Tolus iiisiipcresl idcm sancliis

VII. .Iriajii diccbant Yerbiim esse FiHum adoplivum Pater in oral. -1 contra Aii:iii(is. fol. M\, n. o et i,
Palris. — Palinareiii eirprcm iii eo .\iianoium iit prohel, Verbum, etsi serviis siibin in Scriplnra
appellctur, cssu lamen genuiniim verumque Patris
fnisse, qiiod
-
Vcrbum
diviniim inler creatiiras refer- C
r ilium, ex quo patet .\rianos pervcrso seiisu servi-
reni, Pairiqiic iuooj^-tov es.se negarciit. apud oinncs
iu compcrio esl. Indi- vero cniicludebant, Verlium
tutem dc Verbi) asseruisse.
istud noii nisi Filiiim Dci adoplivum esse, noiiiiiie yi. .iriani stafjunt Verbum vices animo' egisse in

tcnus Dctim, scrMmniuc P;itris. pioiit variis iii loi is livmine ttssumplo. —
Hisce erroribiis aliiim adhuc e\
saiictiis .\th inasius cxpressc refert. El primiim iiui- prioribus, iili videtur. naliim addidermil .\riani.
ilcm qund specui, in lib. de Synodis, lomi I p.iite quem S. Athanasius lib. ii adversiis Apollinarem.
II, fol. "28, ex Thalia Arii ejus blasphemias ita enar- n. 3, his verbis refeii ; < .\rius carnem solani ad oc-
rat « .1-^tcrnnm ipsnni
: (id est, Dcuin Patrcm) ve- ciillalionem divinitatis conlitctnr; vice autem intn-
iicramtir propter euni qui in teniporp iialiis cst. Q'ii rioris nostri hominis, id est aniin:P, Verbiim ait in
siiic iiiilio est , Filiinn pnsiiit initiiim crcaturarum, carne exslitisse, passionem et ab infens resurreciio-
Ifjiiripic liilit, ac silii iii Filinm adoptavit Et,- Vtw : nem divinitali ascrihero ausus. > Verhiim igilur
i^\)-.f,' Tov'i£ TjvvojroiriToi--. > Itcni fol. 7C7, n. 54, ita animx- vices in Christo supplevisse.sUitiiebaiit, tum
arpimenlatiir Athanasius : t Considcr.indum cnim qiiod |»assim in Scripliiris dolores , mors ac c.TtemE
1-1, ct acciirale aniinadvcrteiiduiii, cum cum diciiiiiis innrntitalcs nalura> hiimaii:e FilioDei ascrihercnlnr,
.^iilistantia nos haudquaquam vcruiii
dissimileiii , lum qiiod, ul notat Alliaiiasius in epist. ai Adel-
Fili;imsigni(icare, sed uiimn cx opiliciis. et adsciliim phimn. n. 1, Idirislus, si pcrfcctus Iioino csscl, qiia-
adoplioncque Fiiiuin, qimd ha^retici sciitiunt kkc : tenus hnmo adorari haiid pnsscl; tiim deniqiic, qiiod
TOV tffOC/lTOV X»l9t7£I
jii Bs V!OV, 0:Ttp TOIC O/i£Tir0tC OWtl. duo perfecta iinum csse iie(|iiirent, qiiam rationem
Et in epislola de sentenlia Dionysii, toiiii I paite i, p suam poslea fecerunt .\polliiiarisUe ,idem dogmali-
fol. S.IS, n. 23, ha-c verba l.iiupiam Arii ad.liicit : zaiitcs.
1 Verbiim non cst propriiiiii P;ilii, sed aliiid csl in XI. Errores hos iltt iinpuynant aliqui, ut duos in
Deo Verlinm hic vero Dominus exlraiicus qiiideni
;

ct alieniis est a Patiis siibst;iiiti i, cl iliinlaxal secnn-

Chrisio filiosslntuere videanlur. llicr omiiia porro —
duin in scriplis suis giavissimo argunicnloruin pon-
diiin cogitandi nioiluin diciiur Vcrbiiiii, ct non est
dcre dcpriniit Athanasius, ac divina ad divinam, hn-
sccmiduiii ii:iluram ac vcriis Dci Filiiis sed per 947 ;
niana vcro ad hiiiiianam in Christo naluram rcfcrl,
a.lnplioinin fxaTa SiTiv) liic qiini|iie Filiiis dicitiir. > siiiiiil noii tino in loco prolcstatur, iic diiplcx ciinde
.\ii.i, qM.c iti hanc rcm alTcrri adhiic posscnt, tcsti-
Filius, ant Vcrlii ab hiimanitate assuinpta quoaJ
ninn;a breutatis caiisa nniillinius, ciim c\ his satis hyposlasiii disjmirlio inf.ratiir undc satmaiiif.-sliim
;

sj;icrque palcal .\rianos odnplinnem ipsi Vcrbo halictiir iiidiciiim jam liiin fuisse qunsdam <pii, iie
ascripsissc , in cnjiis qiiiilcin ei roris p;iti'ociiiiiiin. iii(iiniilab's liuiii:iiias V.-rbo diiiiio ascribere coge-
pr;i'ier ;dios Scri|)liir.i' lcxliis cos maximc iirgcb;int, renlur, hac ralinne arpiiliis Arianorum succiim-
ct
qui iis Verbuin divinmn priinoijcuiliit omnis crenlura: hnc a lilio bcal;i' Virginis scparabaiit.
licrcnt, Vcihiiiii
(Culoss. I, l'>) ; primogenilns ei morlHis (Ibid., v. Iiicautc nimirum dislribiicntcs « sacraruin lill.rariim
primojcnt/iis in mullis Imlribus {Roin. viii, '29)
18) ;
voccs alias ad divinilalcin, alias ad hiiinanam iialii-
eiiiinliaiiir qiix omnia vidcre liccl apiid s;iiictum
;
ram rclalas, i riiin Christiis iliccrctur « priiniigeiii-
Alha'Kisium oiat. 2 coiitra Arianos, tomi l partc i, liisoinnis crcatura', aut i priniogenitus in miilli^ fra-
ful. .'ijI, num. C3 et seq |. iiibus, > atquc ex his Arianl Vcrbnm c^sc Filiuni
S13 B. F. .\LB1N! SEU ALCLINI OI'L[lU.M P.VRS IH. ;n
inter adopjivos ailoptiviiia asserercnl, ilnon (ie A sun a 'oplio quoad liiinianiUilcm vidclur, ci
.>. Iinilli

Yeilio, qii;ileinis cst Filiiss ivlprniis ivierni Palris, qiiiilciii cx orcasionc iinpni^iiiti Ari:inismi, qiianivis
sc:l qiialcniis est Filins cx semine Daviil el ex carue
expicsse duo Filii hatiil liicantur, scd : esl leluli alius
itins.
sanctae Mari;c ortus intcHigcndimi asscvcraliant. I'

Xlil. Aiii Chrislum ut homincm Deuni nvnrupcli-

Mariiis Virtorinu.iail Clirisluii: ,qualenus bomo
Xn.
e$l, /S/iHHi esse acloiitivKin.Idem fcicit auclor dispu-
vuiii cssc asscrunt. — Qiiod denomiiialionciii Dci
spcclat, quam solam Arins coiicedebal, siinnlque
tatioiiiscoiitra AriHiii.— lliijns rei vc>lit,Miiin siipercsse
scrvittitcin illani qiia ideiii Vcrbiiin Patri sul ji rtiini
viilctiir in lihro primoMani Victorini (oiilra .\iiiim,
esse coiitciiilcbat, prout supia vidinius; liac qii.Kpie
Bilil. Patr. IV. fiil. 2.'>o, iilii is scriliit ;
Lii|,':l. loiii.
in rc dislinctione paiilo ante incmorala intcr (!liri-
1 ^Kqiialis igitiir Filius ct Palcr, ct proptirca el Fi-
stiim, qnatenus cst Filius ivtcrniis :i'tiini Palris, el
liiis in Patre, et Paler iii Filio, el ainbo unuu!. Scd
qiiateiitis honio esl, quiilain viileiiliir iisi, nt argii-
isla nunc. Al vcio idi Joannis vidcaiiius. Ipse Sal-
iiienla Ariaiiorum dissolvciciil. Ilos iiiur noniinare
valor dicit /•.'30 sinn resurrceiio : (jiioiiiuni ipse vita :
:

fiirsitan licct Pha;baiiiiini,qiiein sancliis llicionynius

qiiis atilcni iste.' .Martlia dicit Quoiiiiiin lu es Chri- :

in C;italo2() scriploruni ecclesi.isticoriini

Su'budiiin>
stus Fi'ius f)ei vii'i,'liii iii mundum venisli. Oiio 1 non
vocat, Af,'inni Gallianiin episcopum, qiii iii suo cnn-
«ic Filius, (|iicniailniodiin> nos. Nos cniin ai!oplione
Ira Arianos libro {Dibl. PP., lom. IV, fol. 300) nolat,
Filii, ille iialiira. Klinin quadain (iilojiliunc iilius et
llrsacium, Valenlcm ct Polaniium h;T'retica subtili-
Christvs, sed scnwiliun ciiriiem. > Scio eiiuiilein plii-
late iiiiuin Dcuin confiteri, qiio noiiiinc soluin Patrcm
reses.se qiii Maiiiiiii Vicloriiiuin ab ciusmodi eiioie
vinilicaiit, el pcr lianc adoptionein serunduni cariiem
n iiit lligiinl, siniul lamen Veilio i.oiiicn Dci, scnsii
liccl siibdolo, concedere, iit siinjilii iiircs ilc( ipi;;nl.
nihil aliud ab co iiilcllcclum pi;etcnduiitqiiain ipsius
Vcrlia cjiis pcr extensiim rccitare oporlct,qui;i scopo
cariiis scn liumana; naturc iii unilalcm person;e as-
no^tio iion solum de hac dciioniiiialioiic extiinseca,
siimptionem. Quin Alciiiiius Victor.ni auctoritate
eliam coiitra Adopiiaiios utilnr, dtim lii). iv contra
.sed etiam de servitnle, qiiam Vcibo adjiiilirabanl
Aiiani, niirc inserviunl : < In oinni profcssionis snjc
F.lipandum, n. 'J, scqiicntia cjus vcrba rccital cx
coipoic sic ipsiun Doininuni nostiiim non nc.Kanl
rcpoiisione ad r.anilidum Arianiim, apud Mabillo-
(.4i iaiii) iit Deuin dcslruanl, lioc est, iit taiitum no-
niiiiii Aualcct., p. 2i edit. Paris. 1725 < Nos dici- :

miiic Domini dicant, quo iioniinc ciiam ncs appel-

mus esse iiohis Patreni Dinim, et niaxinie. Qua dc
lari soliii sunius. Eqo iiiquit, di.ri : Vos dii estis.
causa, et juxta quid Hciis diaritatc prjcJeslinavit nos ,

Qiio noniine et Moyscs anlc doiiatiis cst , Fdciam te,

in adoptioticni per Chrisliim. Numiiiid ct Chrisliim
per adoptioiicm Filiuin Dcus liabclY Nollus ausiis est
inqiiit, Dcum Phuraoni. Nc qiiis erfto piitet, liis ver-
Dci igiliir Filius Chri- bis pcrfici catbolicam profcssioncin, si el uiiinu
diccrc. I Et in siqiienlibns : «
Deniii Patrein confitcinnr, ct Dciiin Filiiim non iie-
sius, lilii ct iios ; scd nos per adoptioneni, nos per
giinius. Potest enini Pater sic unns Dciis
el Dciis
Jcsum Clirislum, iios iil lilii dispcrsi. Nuiii ct Cbri-
slus sic Filiiis? N itura i,^ilur Jcsiis Filius, iios per dici, ut sit iinus Paler,non Dcus uiius. Potest et sic
Qiiod Filius D.us dici, ut Dcus iion sii Stalim cniiii
aJoptioncin lilii. ii.itiira sit Filjus, ipse dicit
.sa;pe : Puter, <jriitius tibi nijo, quod mc audisti. Et :
cur diios deos ncp;avcriiit, poniinl quia ipse Deus :

Piiter, siitva vic ex ista hora. t El lia^c quidcm verba ait Vado ad Patrem meum et Patrem vestrum, ad
:

poslerioia babciitur apiij Vicloiiniiin citato jara
libro I advcrsiis Ariiiiii, paucisqiic intcriectis sub-
jungiiiitiir iis, (|ii:i' supia primo lnco cx codein reci-
lavimiis, 048
'"'co ut niiriiin noliis sit, ea prorsiis
inlacta ali Alciiiiio maiisisse, ciijiis ici causa alia
torte liaul fuit, iiisi quod aut iii cxemplari quo iisiiS
csl Alcuiniis desiderarenlur; aiil si eliam iniiii ex-
starent, coiiein niodo illa dc assiiniplioiie hunian%
natura»scriptornostcri:itcrpretaretiir..\tvcro si sco-
puin cousideiemus qiiein sibi in iilroquc
iixit Vicloriniis, Arianam nenipe icliiiidere perlidiam,
(|u:ic adoptiononi ipsi Verbo Iribuebai,, plane non de
oarnis assuiuptione, sed de vera adoplione, qice in
C Deum tneum et Deum vestruin. Qua dclinitione iiiahe
inlerprctationis in lantuni a Palre Filius scparatur,
et infra omnipolenlein Deuni poniltir, ui nobis et
nativitatis coiidiiio et liumaniiatis infirniitas
lur.
socie-
subjunguiit Denm omniiim, iiiius est
Dcniqiie
Dcus, quo dicto Dominus non Dcus alisolute denega-
tur. Deo etenim Palri non Filii nomine, sed ciea-
tiir.c conditionc sulijicitur. Et crcdo hnc loco aucio-
rilas apostolica vimlicabitnr, ul Deiis Cliristus dica-
iiir potiiis, quani sit : quia dixerit : El donavil ilH
operc prae-
De.us nomen, quod super omne nomen est. Sed et
ipsnis Doniini negantis esse se Deum veruin, ciira
(lii:il lla^c est vita crterna, ut coqnoscanl te solum,
:

Christum, quatcnus liomo est, cadercl, locutiis esse

el verum Deum,
et, Quid me, inquit, (iins bonum?

videliir. Admiltit eiiim Viclorinus de humanitate nemo bonus, nisi uiius Dcus. Adhnc aiidies cur bono-
Cliristi adoplionem, qiiam conlra Arianosdc divina lem ab iino ct solo Deo non qii;rrilis? De die aulem
cjiis nalaia n('t;aveiat, CJinccpiisque verbis diiit et hora ncnio scil, nisi solus Pater, etc. > Jani vero
quod Cliristus sil nulura Filius, (piatenus csl Vcr- rccensiiis omnibns hisce Arianorum argutiis ex lex-
bum Patris, dc quo solo sermoiicm hahcbat ciiin
tibus Scripturartim plerunique depromplis, ita ex-
claniat Phoebadiiis
Arianis; scd siniul ctiam quadam ado-
slaliiit qiiod Q « diices caeci: saiculi ambi- !

jilionc sit Filius, iienipe seciindum carnetn. IJndc cl
U. Ceillier, llistoire ijineraU, etc., toiii. VI, cap. i,
num. 5, pag. 21), poslquaiii enanavit qiia ratioiie
M:iriiis Victorinus divinilatem Verlii coiilra Arianos
propugnavcrit, lia;c subjungil H avoue neanmoiiis
ciuon fieut dirc qite Jcsus-Chrisl est Fils adopiif de
Uicu, maisselon /u nalurc Inmniue ; car seion sa divi-
niU il est Fili dc Dicu par naturc. Jluc fors non iii-
tione deccpti! non dislingiicntes Dominic;« polenli»
diiplicem statum, in sua uiiumquemque propriclate
riistanieni, ct ((uidqiiid de hoinine ejus diciiim cst.
Deo applicalis, nt ipse Dcus hominis imbccillitaie
:
socictnr. > Distingneiulum ergo ccnsuit Pboebadiiis
' duplicem DominiciB potcnlice statum, » et cum
Ariaiii ex testibus adductis Verbnrn esse « Deuin
nuncupalivum servumque Patris > infei rent. eos
,

;ongrue refcrri qtioi|iic debct auctor dispulationis non de Vcrho ipso, sed de natura assunipla, seu de
fonti:i Ariiim saiicio Atlianasio olim supposihE, qoi Ciiristo, qualenus homo est, interprclandos esse
intcrroKanli Ario « Niinqiiid alins est Fiiiiis' >
:
cxistimavit.
resuonilit » Veriis quiilem Filiiis Dei iinus est Verbiim
et Uciis. Est
:

aiitciii velnli aliiis Filius adoul-atus iv>r

MV. Quidam id bona fide docuerunt. Haud —
eqiiiJcm divcrim, scriptores allegatos adoplionein,
teinpltim corporis ipsins Domini nosiri Jcsii Chrii;i, denominalioiiein Dei extrinsecam aiit servitmeni in
nt ait diyiiuis .\posloIiis A'o« cniin accepimus spiri-
: Cbrislo, qiiatcnus homo est ila defendisse, nt duas ,

tum screittitis iterum ::i timorc sed accepiinus spiri- , exinde persooDS seiisu Nesloriano inferiont. Cerlo
lum adoplionis. in quo clamumus: : .\hba Pater? » Yictorinus uiiioncm li)poslat'cani sai expresserioccl.
(Tom. llOpcr. S. Ailianajii, fol.:ilO.) En hic rur- cuin ait DisceJant Maicelli et Photini riiscipuli,
: 1
 , ,

3i5 ENHLEBER DISSERT. DE II.ERESI ELIPANDI ET FELICiS.

ip^iiiii onim Verbuiu (lirimns in fuisse; i;on
r:iriie A ftr^fci t liic sanctus Pater ibi absnrdam quorumdam
»liii(l Verliiiiii osse ct aliu.l lioiuiiiiMii, in q;io Cliri- opinionem , nnitas in Trinitalem dilatari dice-
qii:i
sliini diciint esse , sod ipsiim .\07cpv canieni in- balur ill.iqiie rojocta sic scribere pergit : «
; Qnando
(iiiisse. Illi eiiini diciinl csse et Deiim, el Aoyiv, el MTo qiii ita somiiiiit Verbiim cl Filiurn dividcre aii-
spiriliim. Qiiailiim aulem Filiuiii, iJ est, hoiiiineiii, doiit coiiieiiduiitqiie aliud esse Verbum el aliuin
,

qui cx .Maiia, quem

assunipsit A'>/or,eliil nrnistniiii
re\it. cui liDiiiini diruiit, et sedein paralaiii esse.
Evciileriinl ergo a Trinilale. > Niliiloininus ex liisce
jialet qiinniodo c\ incaiita Ariaiiisini impii};natione
ac distribiilione sacrarum vociim via ad divisionem
r ilium ( a^"/6v u£v tivat tov Aoy-.v, jticov 0£ tov Tiov
)
priiis Verbiim esse , doinde Filium ; 'ace, isla quo-
quc, si placet, porpcndamiis. Varia aiitom illorum
esl temeritas. Alii enini hominom, qiipin Salvator
assumpsit , Filiiim ossc vobint alii iilriimqiie, iiempe :

persoiiaruin fuerit strata, dum scilicet, qiwcnintue
Yerbo aliqiialeiuis videlianlur indigna, stalim siiie
selectu ad liuinanam iiatiiram referrent, qnod qui-
deni aliqui spiritu foite liai-relico, alii bona pliam
hominem et Vorbum, iiinc Filiiim factiim fiiisse pn-
tant.cum iiilor so copiilati siint. .\lii aiitcni arbi-
trantur ipsum Vcrbuin liinc Filiiim faotnm esse, cuin
homo factiis est siquidem px Vorbo, inqniiint, fa-
:

fide fccis.se nierito censentur, eo quoil, re iiecdum ctus est Filiiis, qui autea noii Filins, scd dnntaxat
plone clucidaia atque discusSa, pcriculum haud ani- Verbiim erat. » Fnore ergo inlor .Vrianos qiiidam
niadverlcrcnt. qui Verbuin a Filio dixiserant, aiit qiii Verliuin tunc
XV. Con/irmanlur prirrfdentia ex sancio Gregorio solummodo Filiuni csse factuin assernerant qiiando
ISysscno et Atlinnasio. —
Conlirniatiir lia^c arguinen- horao factiis cst. Hiinc porro errorein refutaro vide-
,

talin ex iis qiuc snncliis Gregoiius Nyssenus epislola „ lur auclor liliri contra Juvou!riaffT>if quoni alii snb ,

ad Thenphiliim 949
AlexaiiHrinuiii, tom. II Oper., •* Diodori Tarsonsis, alii sub
Thco:lori .Mopsiiestcni
edit. Paris. aii. 1(>I3, el toin. I Thes. Momim. Eccl. noniinc citant, diim ait apiid Leuntiuin Hv?.ant. Act.
Basnagii, fol. \'M, scribit c ^Jiii dogniata .\polli-
: IV, de Seclis, Bibl. PP. Liigd. tom. I\", !ol. 704:
narii defendunt. conantur acciisaiido nos siia confir- • Gratia Filius homo ex Maria natiis, nalura autem

inare, Verliuin et auclorcm s;eculonim, Filinir. bo- Deus Verhuni illnd gralia, et non natiira :lioo ;

ininis dico, facientes cariieum et divinitateni Filii aiilem nalura ct non gralia. Suniciol corpori ex no-
niortalcra. Proferunt eniin, quasi qiiidam seciindnm slro gencre llliatio seciindum gratiam gloria ct ,

calholicam Ecclesiam dupliccm filiuin in doginate iinmortaliias, el qiiod templiim Dci faciuni est. Ne
pridileantur, nnnm nsliiia, alternm posilione (seu clevctur snpra naturam et Ueus Verbum Inco actio- ,

adoptioiie) tov uev r.ara yjtriv ovt«, tov oi r.vr^ Bt7iv nis gratiariim qiiara dcbenuis conluniclia al^cia-
, ,

JaTjoov 7r^o(Ty£vo';i;vov. 1 Subjiingi!, equidem liis ver- lur, et qii;c contumelia ? componere eiim cum cor-
Lis (rregorius c Nesclo a quonaiii hoc aiidierinl, ne-
: pore et exisiimare, opnx illi esse corpore ad perfectam
qiie conlra qiiem pugnent. Nondum enim intellexi filiaiionem. » En ncgal hic auclor iste , Verbum ad
qiiis falso hsec dixerit. 1 At licel Cregoritis neiiiinem perlectain Gliaiioncin assumptione humanae naturx
sciverit, qui diios aperte lilios proliteretur, fiiisse indiguisse, qiio Ari:iiiuruin quosdam defendissc c\ I

taincn aliquos qiii ista de catliolicis criniinandi oc-
fasionem Apnilinaristis, sua inter naturalein et ad'
ptivuni Filiiim distinclionc dederuiil, iion abs re
dicitur. .\diiiodiim fomniuneiii cnini evasisse hanc
de assertione duplicis filii iinputationem catholicis C perfidire Ariana», , ut duplex Filius, alter iiaturalis,
faclam.etiam cx iis cnlligitur qnx Athanasius libro 1
adversiis Apollinaiistas, postqiiam h.Terelicoriim er-
rores reccnsuisset, scribil t Ita vos : quoqne (Apoi-
linarislas alloqnilnr) vclut sycoplianta; duos nos
hlios adinitlcre diciiis, vel nos homiuis cultores vo-
catis, nosque peccati insimulatis. » Ncinpe, inter
jani memoratos Arii crrores is etiani, ut supra nola-
viiiius, fuerat, quod « carnein solam ,ad occnltatio-
Athanasio ictulimus, dicitquc Verbum ex natura
sna jam ab aetemo fiiisse Filiiim , gratia auiein , scu
qnod idcni est, ndoplione hominem assiiniptum. Qiiis
hic non vidcl, dircctam occasionem ex impugnalioiic
altcr adoptivus statuerciur ?
XVII. Diodorus Tnrsensis Arianos impugnnt. Idem
facit Theodorus Mopsue.ilenus. Voruin equidcm —
habet, llbrum, cx quo tcxliis iste desumplus est,
directc non Arianis, sed Synusiastis seii Apollinari-
stis nppositnm esse. At si is ad Diodorum Tarsensein
roferri dcbeat constal cpiscopum hiinc imn soliis
,
Appollinaristas sed Arianos etiam seu Eiiiinniianus ,

nem diviniiaiis » conGlerctur; < viccaulem interioris
nostri hoininis, id est anima;, Verhiim in carne ex-
Btilisse, » riiceret, « passioncm et ab iiifcris rcsiirrc-
ttionem divinitali ascribcrc ausus. » Ita .\lbanasius.
Negabant id catholici, contcndentes perfcctam ho-
minis naturam cum corpore et aniina a Verbo fuisse
«ssiiniplam, ex qiio Apollinaris, Arianorum vesligia
in co sallcm sccutus, qnod « vice interioris noslri
impugnasse, prout dc eo rdert Fabricius Kill. Gra;c.
vol. VIII, pag. S.^iS scq. , qni insuper n. "23 ibidein
dicit qnod scripserit de Spiritu sancto varia argu-
mcnta Macedonianis, nt videtur, opposita, io qnilnis
euin Ncstorio pr;clusissc, noiai Plioiius cod. lOi,
qui illa in eodeiii vohimine lcgit, qno Gelasii C;csa-
riensis liber con'ra Eniuiniianos roinprehonsus h-re-
batur. Mirum igitur non esl si in ipsu etiain contrn ,

hoiniiiis codcstcni mciiiem in Chrisio fuisse » sta-

Synusiastss libro crroris Eiinniniani seu .Ariani incn-
liieret, apud Atlianas. loc. citato. occasionem siim-
tionem feceril, eiinique denuo doliollarc conatus mI,
psit errorcni illiini dc duplici filio calbolicis impii-
p licel minus aplo armorum usii rcin non adeo porfe-
lanili,dii(liis ratione qiiod 1 diio perfocia iiniini ossc vero pr.Tcitalus libcr Thoodoruin Mii-
cerit. Qiiod si
nou possint. » Alhaiias., loc. Porro sou falsa
cit. psuestonnm aiirlnrem liaboat. eanidein pngnain is
fiierit (quod qiii loin ipioad plorosquo lacilc l.irgi- quoqiie puf;navit, proiit colligilnr cx cjusvorliis,
niur), scii rosprctu aliqnoriiiii niiiiiis cauto piigiia;i-
qil;e Faciindiis lloniiiaiioiisis lib. xc. 1. edit. Opcr. ,

liiini ctiaiii vera Ii.tc acciisalio, oa corle docel, im-

Sirmondi, toin. II, Veiiot. I7i8, col. ,M5, relVit ox
pupiiationeni Aiianismi ans.ini prehuisse dc duplici libro de Apollinario el ojiis h.Tioji « An e trigiiiia :

in Christn liiiii et rogitaiidi, el ^cribendi ; aut talia

j in lios aiinos • i\c Incarnalione Codiceiu coiiscri-
sallein assercndi, uiidc diiplex illc iilius mcrilo [isimiis usquo ad qiiindccini niillia vcrMiuin piMlii-
inferrotiir. geiilein, iii qiio .\rii ot Eiinoniii dc hac rc doliol:i ,

XVI. Ipti Aiiaiii occasioncm dnnt dnctrinir dc du- iioc non Apollinarii vaiiani pr.csuniplioni-m
eliain
plici filio. — yiiin ipsirnol Ariaiii , riini spiritii vor- per tolnni illiid opns ovaniinavimiis. » (xnivoiioraiit
tiginis in diversa ra(»erenlnr, atqiie lii cxpositionc neinpo h.cretici isti, ut siipra diiiiniis, in co qiiod
doctrinje sua" toiiliniio ct variaront ot diso,oidaroiit Vertium anim.T \i«x>s in Clirislo siipplcvrril nnde ,

crrori huic fundainentum posuere , proiit cx ora- siniiil ac scniel cos lofiilavit Tlieodorns, '!"' 950
liuBe 4 sancti Aihanasii coiilra Arianus eruere licct. iiisupcr, prout locu) citato rcfcrl Facuiidu»., compie-

i»
Fabricius Bibl. Gr. L. V. P. V., pag. Io7, ponii : citca annum Chiisii 38j.

fc
 ,,
: ,

n. F. .VI.i:iM SEL ALf.llM 01'FRLM P.VRS III.

riliir si'i i per c.iliimniani iiiij)iil;iri qiio.1 ('iios filios A diiai esse decerneret. Vitle notas D. P^rnaidi de
diccrcl ; ex qna quideiii qiiorol:! iiiftTliir, iii pugiia Monlfaucon epistoI;e saiicli Allianasii al .\delphium
iUa coiitra Emiomii el Apolliiiaiis asserlinnes siisce- prainissas tomi I Operuiu part. ii fol. 910. Hoc ex ,

pta talia Tlieodoio ex(i*lisse, ex qiiil)us duos ab eo errore alii emanasse viileutiir, qiios Allian:isius in
iiiio3 fuis.se ailmissos jain luni aliqui colligerciil. De- cpisl. ad Epictetum rccenset n. 2 illiqiie iii eo positi ,

intiin et tle Neslorio cx liisloiia nianifeslnm est quoil eranl quod corpus ex Maria genitiim Verbi divinitati
ad cxcessum usquc conlra Arianos decerlaveril, sit consubstantiale quod Verbiim in carnem oss.»
: ,

jainque siipra ex epislolis ejus qusedam recilavimus, el capillos el in totura corpns sit nuitalum , et a na-
ex quibus patet lioc contra Ariaiios cerlamen aiisam lura sua desciverit quod Verbum non cx Maria,
;

erron de duplici filio, allero scilicel iialurali, allero
adoplivo pr;ebuisse. Aperlissimis verbis id liabelur
i» episl()l;i Joannis .\nlio(lieni , el qimrunidam Orien-
titliuin ,qiii ConstaiitiiKipidim inissi fiieianl, ad Rii-
fuin Tbessalonic, loin. IV Cnne. .Maiisi col. 1415,
i«bi ila conlra Cyrilliiiu Alexandiinum coniiueruiiUir
« Ad li«c eos exseeralur qiii evangelicas apo^toli-
casque voccs de Christo Domiiio distinguunt, ul bu-
sed ex sua ipsiiis siibstanlia passibile sibi corpus for-
niaverit; quod ipsa deilas Patri consuhstantiaiis cir-
ciimcisa , criici(|ue affixa fuerit, ctc. Haud equidem
dixeriiii absurdis hisce opinionibus ipsum Apollina-
, rem adh.esisse ; quin contrariiim ex libro Leonlii
Byzantini loin. I Lect. Canis. edi(. Basnage, fol. 600,
colligiliir, ubi is fragmontiim epistol.ne Apollinaris ad
Serapioiiem bis verbis refert « Eoruni autein qui :

miles quidem ad hunianilatcin divinas vero ad Cliri- , dicunt caineiu Deo consubslantialem magnam insa- ,

sti diviiiilatem referanl. Quod .\riani el Eimomiani niam damiiavinms. » Lem fragmentum ex epistola
seDlientes, huinilesqiie dispensatioiiis voces ad divi- g ejiisdein ad Dionysium « Qiiod aiilem nemo nobis
:

liKatem reierentes, Deum Verbum cieaturain et fa- haec ohjicere potest , quae coiitra quosdam dicla sunl
Cturain , alleriiisque substanli.c , et Patri ina; jualein manifeslum est ex iis, qu;e semper scripsimus ne- ,

esse anii'iii;ire nou diibitarunt. i qiie cariicm Salvaloris e coilo esse , neqiie cnriiein
ejiisdein siilist:iiiti;e esse cum Den, quateiins est carn,
XVIII. Amvlior inoifTfssus Ncsloriunismi ex inipn-
gnalione Aj)oilin:irismi. —
Ampliores lainen progres-
el iion
nitali
Deus aiitem quateuus unita esl divi-
Deus
iinam persoiiam.
in
;

Et paiilo infra i Ana-

,

i :

sus bic erior sumpsil ex piigna contra Ap^illin.iii- theina igitur sil qui non dicil cariiem ex Maria, et
slas, seii , (]ui ev liorum siiiu proditre, Syniisiaslas cam carnem
qui dicii, esse natiira: non creatne, et
suscepta. Iterato jani notaviniiis, ipsos etiam Arianos
iltooxiTKjv Deo dicit , divinitalem esse
, iino et qui
ad euin enoreiii deviasse quo slatuer.int Verbiini di- palibilem, et cx ipsa esse passiones aiiima?. j Inle-
vinum in liomine assiimplo aiiiui^e loco fuisse, adeo rim, etsi ApoHiiiaris ipse a perversis hisce dogmati-
iit passio, mors CKler*que infirmitates in ipsum bus alienus fnerit, ex ipsius lamen schola eoruin as-
Verbuin leiidereiit, illiidquc ex consequenti ciea- seitores proilierant, hosqiie inter famosi magis erant
liira , non Oeiis dicendum esset. .\doptavit liunc er-
ii qui carncin Christi Verbo consubstantialem defen-
rorem postea ,\poHinaris, non quiilem divinitaiem debant, dicli propterea i-jvovi<ria5Tat, aut qiii Verhuin
Verbi cuiii .\riaiiis negans, periieg;ins tamen Christo iiicariiem, ossa, capillos, oervos ei in totum cor-
nniniani, aiit mciitem sallcin liiimanam adfuisse,
pus fuisse coiiversuiu asscrebant, qua quidem in re
( Dei
stalueiisqiie eiini scilicel Filiuni , seu Verbum)
Euiychi pryuludentes disiinctioneru naluraiuin jaro
instar org.ini circiimrerentia coiporis iisuni fuisse ;
quippe (ieri iion potnisse ut homo perleclus exisle-
P tuiii in Ciiristo suslulerant.

ret. Ubi eiiiin peiHectiis hoino, ilii et peccatiiin , duo- XIX. Apoll^nwrista^ male quidam impngnant. —
qiie perfecla iii uiiuin coiitl:iri non posse, etc. Atlia- Insurrexere contra hosce errores pliires ex sanctis
nasiuslib. i de liicani. contra Apollinar., n. 2. Erro- Palrihus, etsi quis alius, certe sanclus Atbanasius ia
reni hiinc hausisse creditiir Apollinaris cx philo^o- epislol.i ad Epictelum Corinthi episcopum eos soli-
pliix l^latoiiic:B , leste Nemesio cpiscopo
fontibiis dissiinis argumentis coiifutuvil. Fuere tamen denuo
Enieseno de Natura hominis « Aliqui
iiiitio lihri : qiii zelo ininus prudenti in pugnam excilati , cuin,
,

inqiiit, iii qiiibus estPlolinus, aliud esse animuni, proiit ex sanclo Cyrillo ac Lconlio Byzantino ssepe
aliiid iiitelligenliam statuenles, ex trlbus homiiiem meminiiniis, Scriptuiarum voces contra Iwo-sxrci-
constaie voliint, coipore, aniiiio, inlelligenlia. Quos o-TKf , accuiale dividerent in divisionem
iKin satis ,

eliam Apollinaniis seciitiis est, L;iodice;e episcopus
nam hoc opinioiiis sii;e jacto fundameiito, reliqiia siio
dogin;ili coiiveiiientcr astriixit.
Patr. Liii;d. , fol. 019. Prjeler jain assiguatas lalia
asseiendi ratioiics, lienipe qiiod ApoUinaris Chri-
stiim peccato siilijectiim fore, aiit i:i lUios lilios divi-
: per.oiiariim fuere lapsi, ac in sp<Tie ilhim de F.lio
ailoplivo qiioad liumaiiitatem errorem sibi proprium
» Tom. VIII Bild. fcctruiit. Notavit id jam sanctus Alhanasius 951
in epistohi priniiiin cilala, ubi posli|uam Apollin»-
ristanim errores recensuil, ila pergit n. 2, fid. 90i.
< Qiio pacto viri qiii diciinlur Cbrisliani vel ambigere

deiidiim timerct, si meiile huiiiana prvdilns dicere- aiisi siiiil, siliie Doininus, qiii cx Maria natiis esl,
liir, alias insiiper fiiisse non aliS fundaiiiciito conje- suhslanlia el iialiira siia Filius Dei, secnndum car-
cturaliir. .\riaiii , etiamsi Vcrbiiiii rein cre;itaiii esse iiem veio e\ semiiie David, et ex caine sancUc M:.-
velleiil, illiid niliilominiis adorabant un ie jiassim ;
D ri.e orlus? Qiiiiiam vero ea tenieritate fueruiil, uldi-
illisexprobral Athanasius (|uod reiii crc.ilani a !oi'a- ccreiit, Cbrislum, qoi cariie passus el crucilixiis est,
leui eique servireiit. Quaestio aulem iilterior move- iiou esse Domiiiuin el Salvatorera, ac Deum, Filiura-
baliir, aii cliaiii Veriium hominem lactiim adorare que Patris? .\iit quoinodo Clirisliani voliiul nunciipa-
licerct et rcclc id se f:icpre arbitrabaiiliir Ariani,
; ri , sanctum hnminem , perimle atque in
qiii diciiiit in
eo qiiod III v;iiie piit;;li;iiil aniiii:i: lociiin Verbum
, , uiiiiiuc\ piiiplielis, venisse Yerbuin, nec ipsum lio-
ipsuiii (ibtiiicrcl, ciiin c contra C.lirislum ut bo/ninem iiiincm factum fuisse, ex .Maria corpus assumendo,
adorainlum isse !ici;:ireiit si nt erat calbolicoriim , , scd aliiim esse Christum, et aliiim Del Verbum,
scnteiitia , perlecliis lioiiio esset ; atqiie it.v iiilclligi quod anle Mariain el ante s;i>cula Filiiis eral Patris?
debel ipiod ad Adelphiiim, n. 7, ait Atha-
in cpisl. Aut qiia, qu;eso, ratione Christiani fuerint, qui di-
nasiiis, scilicel .\riaiios Doiiiiiium in carne lanquam cuiit alium esse Filium, et aliiiin Dci Verbuni?»
in teniplo cxislenleia ador.ire nollc. Apolliuaris ut Quod vcro assertiooes islae oritim ex impugnalione
difficultateni ab Arianis motam
ad soliimiiiolo spe- , priorum iraxerint, manifc.stc colligitur ex iis, quae
cielenus lalcm evilarel ac ipsiim elijiii Chrisli cor-
, iinmediate n. 3 subjungil .Vlhanasius < Hj;c iii com- :

pus adoranduin esse pro arei, ralioni .Vrianorum iiieiuaiiis erant, ait, diversis quidein verbis, sed
eatenus assensiim pncbuit, qualeiiiis Verbiim aninis! quibus una eadeoique senteiiiia visque iinpietatem
viccs supplessc slatiieraiil aJeo , ut ex Verbo liivino, speclans ineral. Propter illa muluo disceptabant.
et naliira humaiia iinperfecla iinum perfeclum qiiasi coiicertabaiilque, qui de confcsiione Patruin .Nicaena
conll.itum , liocn'ic lii statu uu:» ;Htor:ilii)n •
,
adiir.ui- glorianlur. i
 19 F.NIILEBEH DISSERT. DE II.tUESI ELIPANDI ET FELICIS. oEO
XX. lmf}f(inatoTes Apoltinaiislarnm Christum ho- A Deo ciat : per qiiod Dci, qui pnr virliUein do-
Filii
minem vocant Filium udopuvum, ilem Deum nuneu- ii eslici Deo consliluti homincs inleriin voc:ibaniur. •
pativum. —
Magis tariien oninia apparunl,si s<ripla Non ipse cigo
Cbristns sccuiidum Tlieoiloi uiii erat
eoruin exaniinemus, qni vulgo parcnles Ncslorian;e Deus, sed lainen maiiis qiiam alii honiims donie-
/isereseos dieuntur. Primusorcurril aiiclorlibri con- sticns Deo, el sicnt alii sancli lioiiiiiies lilii Dci
di-
tra Ivvovaiiaxxc, quem Garnerius iii eilit. Operum cunlur, sic et ipse per fainiliaritatcni, quam ad
Marii Mercaloris Paris. 1673 part. ii, fol. 317, Dis- Dcuin habet, a Nalhanacle, quo cum loqiiebatiir, Deiis
scrt. de hseresi ei libris Nestorii § 8, Diodoium Tar- cst noininatiis. lt:« fere Vigilius papa iii suo respoiiso
S«n$eni esse putat, ac Thcodori parcnlem, el Ncsio- ad praidicta Thcodori verba loco cit. cnl. «3.
rii avum vocal. ^Juoil is (ihristuiii Domiiiuin, quatc-
nus homo esl, gratia seu adoplione Filiuni dixerit,
XXll. yestorius. —
Oinnes porro li:c assertiones
aliundc nal;c band sunt quain ex eo quod viri isti
ex verbis ejus supra allatis satls supcrijiic consiat. non satis priidciiter conlra Apollinarist:is agcreiit,
Quod vero eliani cx pugna coiilra £uvouai«aT*f qiii ,
ac Scriplnraruiii voces incaule <li\idci'cnt, prout
naluras in Chrislo confundebant, eo dcvencril, ex consideranti abundc patet. El qiiid aliiid <lcinum
sequentibus liquido patcbit. Postquam nempc Apol- intendit Nestorius ipse, iininediatiis parens crroris
linaris asseclaecarnem Vcrbo consnbstantialcm cssc, dc duplici lilio, diim iii epislola ad Cvrilbim toin. IV
aul Vcrbum hoc iii carnem abiisse stolide asscrue- Concil. col. 894, ii. 1 ita srriliil i Oiiserva bic, qiio- ;

rant, eit consequeiiti ipsnni Verbiim, quaiciuis tale, iiioilo Dominuin, Jcsuiii, Clirisluin, liiigenilnin, el
filium Daviil nomiiiabant, vel potiuslexlus Scriptii- noniica
Filiiini, iitiqiic, qu.-e human.c di>iii:eqiie na-
rx, quibus Filius diviiiiis, lilius David dicitiir, iiialu B lur;e ex eonveniunl, pcrimle ac fiiiidamcnta
.ijqiio
in erroris sui palrocinium usnrpabant. Pugnat con- qu:rdani substernentes (sancti Palres, ad qiios ibi
Ira hoc anclor pra^faii libri, dicitque : « Si quis ve- Cyrillimi provocal ) iiicaruatioiiis, niorlis cl resui rc-
lit Deuin Verbum filiiiin D.ivid
abiisive Filiuin Dei clioiiis Iriilitioiicin illico subjiiiigaiit, siiperstruaiil-
nominare proptj'r Dei Verbi templum qiiod cx David qui', nenipe qno noniiiiibus utriiis<pii'n:itiir,e qiiibiis-
est noininel et illum qui ex semine haviit FiliHm
;
dain comniuuibus signis piopositis, iicipic ca, qu.c li-
Dei gratia, non natnra appeltet, naturales Patics liatioiiis ct doniinationis suiil, sciiidaiiliir, neque ca
non igiiorans, neqiic ordiiiein subverlens, ncqiic rursuiii, quae naturarum sunl, propicr lillalionis sin
cuni, qui incorporalis esl, etiain coipus dicens. > gulaiitateiii in confiisioiiis periciiluiii adducantur. >
Apud Garneriiini loc. cit. Et paucis iiilcrjectisapcrte Ecce confusioneni .\poilinaristaruni evitarel Ne-
iit
oslendil, se ista ad confusioiicm naturaiiim evitan- storiiis 952
ooniina iialurariini in Cliii^todiviileiida
dam scripsissc, dicens : • Natnras confiteamiir, et asseiit, et rcvcra ita ipsus divisil, iil siniul pcrsonas
dispriisalioiies abnegcnius. > Biirsuni cum Su-
iion dividcret. i Ncstorius, ait Vincciiliiis Lirin. Bild.
voMGiuTTUL nrgcrciit verna evangclistje Verbum :
PP. loin. VII fol. iTA, contraiio Apolliiiaii niorbo,
caru factum est aliaque insiipcr Scriptur.-c loca,
; dum sese (liias iii Cliristo siibslanll:is illstingnere si-
guibus Filiiis Dci vocalur filius lioininis, et vicissim iiiulat, iluas inducit de repeiite pcrsonas, ct inaiidito
filins hoiiiiiiis Dei appcllalur, excipit aiiclor
Filiiis sccleie diios vull essc filios Dci, diios (^brislos, iiniim
memoialiis dicens : i Ciim de salulari dispensatione Deuin, allcrum bomiiicm, ex 1'atie. ct al-
uniiiii, qiii
ralio niovetur, Deiis vocalur bonio ; non quod hoc tcriiin, qiii sit ceiiitus ex
matre. > Niillum igitiir, si
{iictusest, scd qiiod hoc assuiiipsit, el boiiio Dciis
Q nioiiienta hucu^ipic adducta specteiinis, jam lelin-
non tanquam iiiciiciiniscriptibilis factus, iicc iibiiine qnitiir diibiiim, qiiin liu-resis Nestoriaiia ex ulrius-
existt'ns ; corpiis enim erat et post rcsurrcctioiicm qiic erroris Ariaiii -icilicet, ct alterius, qiiem .'Vpolli-
palpabile, et tale reccptuni est in cii;liini, ct sie ve- iiaris cjnsqiic discipiili tradidcnmt. iiupiignationenii-
nicl, sicut reccpti.in est. » Eccc hic et doctrina de nus pioviila ortuin Iraxerit, rcctusqiie tandeiii ordo
Filio adoptivo, etdc Dco nuncupalivo nianilcsle lia- postiilat, ul .\dopiianiim qiiuqiie dogma cosdi'in ii;i-
betiir, eaqiic ortiiin aliuni iion habuit, qiiam piignam talcs habiiisse, ac vel iiide utramque h:eresiu .Ni-sto-
illain, contra Iv-^aijtriuina; ininus caiitc susccptam. rii, alqiie Elipandi et Felicis admodum affiiiciii lui.sse

XXI. Th/odorns ilonstiestemis idein docet. — Si- probemiis. Subsidium huic laliori pra'stabiiiil tiiin ea,
qii;e sci iptorcs rcrum llispanicaruin nobis coiisigii;i-
milia et Thcodorus Mopsuestenus in si riplis siiis,
ruiit, lu II ip~a cliain fraginenla aiit «pistoLe Fclicis
gua: ferc oiiinia Apolliiiarislis oppos;iit, disscril. Ile-
et El pandi, ac .\lciiiiii dcinuni opcra, ad <|uuruin
Icruntiir pliira < x iilis fragineiita iii syiioio gen. v,
fi;i<'iii seiiipcr provocabimus.
loin. IX Coiicil., cilit. Mansi, cid, 211», ulii scripta
ejiis siiigiihirilcr discussa, ac postinodnin daiiiii.ita XXIU. Ha'resis Arinna;
llispania us- reliqui.r in
fnere alquc iiiler alia n. U> cx iiilciprctatioiie cpi-
;
qne ud ocluvum siculuin. Pravitalcin .\riaiiain, —
sloljB ad Hcbi.cos scqiicnlia addiiciinliir « Eigo :
ctsi l:il)ore studiuqiie sancti Leaiulii ac pici;iij' Uec-

jani 'essabiiiil ab inipiiileiite piii;na desis:ciit aii- ;

care<li fegiscirca aiiniini hSl iii Hispaiiiis lere siip-

leni a <aiia ciiiileiilioiio, crui>escent."S cviilciili;im pressa fucrit, idcntidem l:iineii liuccessu leiiiporuin
pr.e liclonim. iMiiriinos cniin dicit lilios in gloriani ibidciii repulbilasse, ac ijiso adhiU' oclavo s:icul<>, ai'

diiccnlriii. licce igiliir iii Ulialioii s rilioiic ;ipi)sto- D ciijiis Hnein coiitrovcrsia illa dc Kiliu .idoptivo aciiu.s
liis apparct, assmnptnin honiiiicin c;elcris coiiniiiiie- agilari C(K|iit,Ecclesiasilliiis icgiii lurbas^e, lii>lori:t-
rans, non scciiiuliiin qiiod illis siiiiilitcr liliatioiiis riiiii dociimenla varia loqiiiintiir. Ciiiii Rcccarcdus
"articeps esl, scil scciiiidiim quod siinililcr t;ratia :iiino(iOI <)bii>s<'t, tilliiiiKpic l.iubaiii li:creiiciii r<'gni
iilialioncin assuuipsit, Deilate sola natiiialcni lilia- r<'liipii>scl, statiiii bieniiio poSt an. tj05, principcm

tioneni possidcnlc. > Ncmpe rnni .\polliiiari>la' ita liiiiic :inniis iioii iiisi vigiiili iliios t':iliiiii. patnsque
hoiiiineni assiiinpluin Filiiiin Dci naturalcni <'icc- iiiilolein pcr oniiiia asscciiluiii Vitcrii iis triiciilal, et
reiil, iit siiiiiil n;iluras conruinlercnt, co qiiod :iiit Ariaiioruin adjulorio, ut scribil .Mari:iii:i toin. 1, lol.

ipsiiiii Vcibiiin in carnem iiiiil;ituiii, :iiit c:inii'in Hli), cilit. aii. 17,"') llag:e Coiiiit. lliniiiiiiii consccn-
liaiic Vcrbo <:oiisiibstaiilialciii asscriiissciil ; Tlii o- ilil, fi)l. 'iM, id<'iii M:iiiana ail : « \{e^r Siiiiithila

dorus (iintr:i illos discrctioncu iiatiirariiin ilclcinlire (<'iic:i aii. iifi) cpisiopiis
Joaiiiics l',:csar.iiigiist:iiiiis
nililur, hoiiiiiiciiKpic assiiinptiiin iion iiisi ailoptioiic cclcbratiir. . . Vinccnliiis et K inii-
J<i:inni .T<pialcs

Filiuin, ac soliiin Vcrbniii natnra Patris iiiiii;i'iiiliiiii riis liicriinl. Vincentius lii S. (ilaiidii l,egioiicusi> ab-

vocal. E<> leiii iiioilo ile Dei noinine, ipioil filio homi- b:itis iiiiiiicrc fiiiigciis, Aii(/iio)iim secln.qiiiT snpila

nis couipeliMc volcliat, ratiocinatiis cst. Niimcro vuttliiilur, resuigenle , ibfcns;)' \<'io rcligioiiis crgo
eniin 54 <'x libro primo iiilerprclationis F.vangclii s:iiiguincin fiidil. > laiiicilliiin Tolcl.iiiiiiii iv, a-ra

Secuiiiluiii Jo:iiiii<:iii isl;i Ic4;iiiitiir : < ('.crliis i|iiiilciii 1171, ;iii. ii.^iri ccleliratiini prinio slaliiii capitiilo .salis

Cl ijise cr.il, Filiiim Dci iion sccuiidiiiii ileilatis di- sollicile Filii ciiiii Paln: con^^iibsl^iiilialit.ilcin fidi'li-

fciis natiMl:ileiii, scd seciiniliiin qiiod doincslicus hus crcdcndam propoiiil. bliiii lil iii concilio Tol ta-
 B. F. ALBINI SEU ALCUlNi
5ol
no VI. an. Cr.S. Condliiiiu Tolel.
viii, an fl
Aiiiim cuiii :iliis lueielicis coinleninal,
etiam rex Flavius lU-ccsviiitus in sua ad Patrcs sy-
^i-
alloculione liilein secundum delinitionem
iioiii
piofitctiir ; cx quibus
caeiii alioriimque conciliorum
(minihus noi. oiscure coUigitur Arianismi
rcliquias
sollicitudine sua,
lura adliuc in Uispania fuisse, quas
fidei con-
totiesque repctitis cimciliaiibus decrclis, ac
lales
fessionibus supprimerc episcopi conabantiir.
fidei confessiones in omnibus fcic llispani:e conci-
temporum occurrunl, uti in Emcritensi
liis illorura
Patres equi-
an. 666, in Dracarensi iv, an. 675, iilii
derade sua in lide concordia glorianlur; adeirores
lamen, qui forte inler alios giassabaiiliir, cxstirpan-
ex sym-
dos sese muluo aniiiiant, eumque in linem
bolo NiKvno rnlem publiceprolitentiir. Et
piiefatione
6'5, apertiiis adhuc deduci-
coiicilii Ttiletani ix aii.
seu viros
lur,'nec populum nec ipsos etinm pastores,
im-
ecclesiasticos in Uispania ab onmi crrorc fuisse
_ Toletano xvii an. 6'Ji lex idora admonet cpiscopos,
muncs iia cnim ibidoiii ingcmiscunt Paires congre-
; "
gati « Eramus hucusque prolabenlis sieculi collii-,
:
sione inslabiles, quia aunosa series tcmporum
quam
iracla lucc conciliorum non lam vitia auxeiat,
matrein omniuin ei rorum ignoraniiam
Domini
tibus ingerebat. Hactenus enim lloreiitein
vineam devastaverunt apri freudentes : sponsara
elfusione
Christi, qtiam sui pretiosissirai sanguinis
conciliavit, consputaic eS poUuere coiiata esl
b;i3reli;
corum subiiola macliiiialio : et inconsulilem Domini
vestera dividere. unitatein fliici scindere. charitatis
sensui
tollere fomcnta, ciiin suo proprio pertiiiaciler
voiens inlKiTcre sacra' Scriptara; puritatem suie pra-
vitalis intelligentia profanat. « Nempea conciUo
Tole-
taiio x,Kia694,seu aniioChristi656celebratooetode-
cimaunifiuxerant, ulexpresse Patres inciiaia pra;fa-
lione conqueruntur; taiiloque lempore, cum synodus
nulla celebraia fuisset, errores varii plebem denuo tiir-
baverant, aliosqueinterArianuseliam,pioi!t facile e\
eoiiifertur,quodPatres tamdiluciile acprolixedoctri-
namdediviiiitatc Verbi exponereibideiii lahoraverinl.
XXIV. DeSS. TrinUatis mysterio
in Hispania. —
Prxteiea eiiam ex aclis concilii
Toletani xv an. 688 siilis colligitur, multa illis tem-
porihus de SS. Triadis, atque incanialiouis niystc-
rio in Hispaiiiis fiiissc disceptata, quibus quidem
occasionem pnihuisse, erroies qiiosdam tunc ailbiic
hinc inde grassaiiies iioii abs re pra;sumitur. Nairat
Mariana tom. 1, fol. 254, Patres concilii Toieiani
XIV probasse acla syiiodi sexla^, gencralis contra Mo-
nothelilas, et missaiii esse ah episcopis Hispaiiioe ad
Uomanum poiitiliccm per Pctriim qucmdam Komana;
Efclesia! rcgionarium apologiam adversus ha;reticos,
in qiia catholica; religionis siimma capila coiiline-
banliir, Jiiliani Tolelaiii prsesulis, ut crat excelleiiii
erudilionis opiuioiie, opus. i Iii quo (pergil Mariana)
Leoiie ii iuloiea defancto, Benediclus Leonis suc-
cessor, nonmilla censunE digna Judicavit, alque in
his, quai de sacra Triade disserens dixisset Sa-
pientiam ex sapicntia procedcre, voluiitalem ex vo-
lunlate, quomodo catholica Ecclsia adirmal, Deuin
de Deo, hinien do liiiiiine quas lociitiones iioii esse
; dain Rusiicum de inienogatis qux'siionibus, quarura
extendendas pontifex disputahat. Ulud pneterea
offendehat, qiio Chrislum siTvatorem ex tribns
1 nosiacos, qui Cliristum adoptivum et non proprium di-
substanliis conllatiim esse aflirmaiciit. Duiii liai
cnnlruversiie mi llispaiiia agilantii;-, > etc, id est,
circa an 681. Loquens dciii .Mariana dc concilio To-
lctaiio XV, fol. i!o(> ait « Pra^terea
: lieiiedicti poii-
tiliois criiniiiatioDCS et iiiaculiv, quibus superioris
coacilii acta inusserat, nova dispiilatioiie delersa'.
INovoque apologetico Juliani verbis Patrum aiiclo-
ritate s;iiicituiii, iiihil eum videri adversus Christia-
nam pielatein commitlere, qiii in Deo volunlatem
cx voluntale procedere alfirmarit Christumiiiie :
Deum ex trihus sabstantiis coiillari, etc. ; » vide acta
pra-dicti concilii, ubi conlroversi:c isl.i; satis liise
pcrtractanlur. iu coniilio To'.olaiu) \vi. an. 6113
OPEULM PARS ttt. 352
Egica rex horlatur Palres, « ul imprimis
3 deiiuo
' A Flavius
ip>iisque alina; fidei leclitudo, quae per veram ciedulitatein
iii oinni lcrrarnm orbe dilfusa cxpanditur. vestra;
collalionis eloqiiiis pra'conetur. > Itcm i Varia :
quoqiie popnlorum negotia. c;cteraque sccleraloruni
hominum gcsta fidei 953
sanctae contraria, ita ve-
stri exarainalione judicii canoniee aclegaliter finian-
lur. » Suppoiiere sane in his videtur rcx religiosis-
simus, fuisse luni qiiosdam rccl;e fidei adversos,
unde et Patres inquiunt, se « saiiis niemhrorum com-
pagibus saluiaria siiie intermissione » ministrare
velle I munimina, et iiiflrinis arlubus diversis utpole
aegrimoniorum vulnerihus sauciatis ccingrua racdi-
camina » apponerc, « quo facilius queant et veler-
nosa ulcera radicilus evelli. et remedia exoplatae
salutis nancisci. » Hiinc linem porro ul assequeren-
lur. prolixain fldei expositioncra addiderunl, in qua
denuo dc SS. Triiiitate. ac divinitate Vcrhi cjusque
incarnaiione potissimum periraciatur. In eoncilio
ul de mysterio lidei disputareiil i ediclis spiritalibus
et apostolici ordiiiis dogma » promulgarent. « qiio
sub-
lidelium corda iiiconiparabili sidere perhistrata. infi-
men- deliuni quoquc pectora nicntis gressibus a tenebris
oiiosis
ad lumen conversa pertranseant. » Patres vero iia
stimulati symbolum fldei decretis suis deiiuo praenii-
scrunt ; ac iiisuper iii capiiul') primo statueruiit. ut
in primo concilii Iriduo de mysterio sanct* Trinila-
tis potissiinum ageieiur, quod sane indicat fuisse
tum quosdani a qiiibus mysteriuni istiid aiil impu-
giiarelur. aut sallein noii salis agnoscerelur. Dcmum
et ipso adhiic octavo sxculo vestigia Arianae h*re-
seos in Ilispania apparuisse ex iis aperte coUigitur,
quae Rodcricus Santius. part. iii Historiae Hispaiiica;,
cap. 5 de Alphonso Catholico narrat : « Veluli enim
(verba ejus siint) flde el opera Constanlini Magui
(scil. Pogonati) in vi syiiodo praecisa est haercsis Ma-
iiichaeorum {Lcg. Monolhelitarum) in Oriente, sic Ib
Occidente eadeiu rcligione el flde .\Iplionsus Aiia-
G nam haeresin exslirpavil. . . Incepil autem regnare
.
anno Domini 731 tom. 1 Scriptor. Hispania; Illuslr.,
diu disceptatur
edit. Francof. an. 4603. Similia refert
fol. ir>6,
Francisc. Tarapha canonicus Barcinonensis in libro
de Origiiie ac Uobus gestis reguin IlispanisB in Al-
phonso : « Alphonsus, ait, rcgnum oblinuit anno
s;ilutis humaniB 739. . . Arianam ha;resin, quae in
Ilispania rursus pulhilarat, exslirpavit. » Ibid. fol.
54-7. Dilfcrenlia equidem inter scriplores hosce in
stalueiido initio rcgiminis Alphonsi orcurrit. quod
lamen nos paruiii nioratur, cuin in narralione iio-
slruiu scopum concernentc ambo conveniant.
XXV. De adoptione in Chrislojam oUm diieepta-
runt Uispaai. — Notandum insuper venit, etiam de
adoptione in Christo dudum iiiter Ilispanos fuisse
dispuiatura. Sanctiis Isidorus iractatu de claris prs-
serlimHispaiiiae Scriploribus, tom. II Script.Hi^pan.
illiistr. fol. i, cit. edit., ita scribit « Jnstinianus de
:
: Hispania ecclesia; Valcntiniana» episcopus. Ex qua-
D tuor frairibus episcopis ex eadem matre progenitis
uiiiis scripsil quoque librum responsionum ad quem-
prima est de Spirilu s-aiicto Secnnda est contra Bo-
:
cunt.... Qiiiiita responsio est, quod Filius, sicut Paier
invisibilis sit. Floruit in llispaniis temporibus Theudi
principis Goihorum. > Theudius autem regnare coe-
pit juxta Uodericum Toletanum ;cra .S7IJ, seu anno
Chrisli 332, et occisus est lera 587, scu anno Chrisli
549. Eadem narrat Mariana tom. 1 Kcr. Hispan., fol.
171. El eo qiiideni teinpore mirum noii erat, quos-
dani lianc adoplioiiem in Christo admisi;>se, cuin
li.crcsis Ariana late adlnic Hisparda; dominarcliir, ex
ciijus sinu Bonosi errores olim nalos fuissc non abs
re dicilur, sive deiii statuainus Bonosum adoptionein
in Christo .isseruisse seciiiiduiii principia Photiniana,
sive scciindum Ariaiia, de ijiio iiitcr si liptnrcs inc-
 ENFIlEnER DISSERT. DE
fiuni convenit, licol Elip;iniliis posleriiis de
seuseril, pioul stiliin xiiJeliimus. Error isle recru-
duit poslea saeculo sepliiiio, riiin sancUis Fsidorus
episropiis Fiispalensis iiiiiio C>'S oliiisset. < Successit
bealissinio Fsidoro (srrihit I^utas Tiulensis, Chron.
Mundi lib. iii, (om. IV Scriptor. Flispan. IUustr.,
55) Theodiscliis natione Gr;cciis.... Ilic InGde-
fiag.
is invenlus, et erroneus iii articulis lidei compro-
batus, per synodmn ab archicpiscopali dignilale de-
$;radalus est. Asserebr.t eniin Doniinuni nostruni
Jesum Christum cum I>atre et Spiritu sancto non
esse unum Deum, sed polius adoptivnm. Hic, ut
diclum est, privatiis bonoie sacerdotii ad Arabes
IraDsiil, et sectre pseu Joprnplieia; Mahoraeti adbxsit,
et plura docuit detestanda sub iinperaiore Hcraclio. >
Erronea Theodiscum tradidisse alii eliam rerum
Hispaiiicarum scriptoies narrant, uti Joannes Va-
sa;us, tom. I Scriplor. Ilispan., fol. 087, niim. 6-43 in
Chron. Hisp. ; Rodericiis Ximenez, archiepiscopus
Toletanns de Rebus llispan. lihr. ii, cap. 21, lom.
IF Scriptor. Hispanis llkistrata;, fol. 51 el 52 ; Ma-
riana.lol. 214 cit. edit., quamvis errores ejus in spe-
cie haud referant, ae in eo quoque a Luca Tudcnsi
recedant, qiiod Theodiscura sancio Isidoro non im-
mediate, sed post Honoraium, qui concilio Toletano
VI, an. 638, subscripseiat, in sede Hispalensi succes-
sisse, ac dignilatc sna dejectiim asserant non siib
Heraclin, qni an. 041 undtciina Martii ju.vta Fleu-
riiim obierat, sed paulo serius, scilicel regnante et
ageiitt! Cindaswinlho, qui an. C42 Ilispani;B mo-
derari cu'pcrat. Reliquias vero erroris islius etiam
post discessnm Tlieodisci in Hispania adhuc super-
fiiissc ex eo colligitur, quod conciliiim Toletanum xi
an. 675 in prolVssione (iilei, pnstiiuam diclum fucril
Filium Paiii csse iiiwvaiav, soliiciie addat < Ilic
etiam Filiiis natura est Filius, non adoplionj, quem
Ders Palcr nec voluntate iiec necessiiate geii'iisse
credendiis est, ouia nec ulla iu Deo necessitas cadil,
nec voluntas sapieiitiam piavenit. i
XXVF. Arinni errores in Hispnnia rnhoraU jier bar-
barorum inuolicnem. — Ex his oimiibus jam
supcrqiie app:iret, Arianismi vestigia diu, et usque
ail octavum sjeculiim in Hispaniis luisse dcprchcnsa,
qu;« noii abs rt; latiora adbiic evasisse snspicaiunr
post barbaroruni irruplionein, dum, urbe regia ab
Arahibus occiipala, clcrus, aliiiiue Cbristiaiii sub
servitute degebanl, ac iion iiisi liuris cnnditionibus
permissi suul vivere iii lege et eccltisiasticis institulis,
el haliere pontillces et cvangi:licos sacerdoles, apud
qiios vigiiit olllt iuni lsii!ori el Leaudri, ul ait cilatus
Rodericus Ximcnez loc. cit. Ilas vcro inter turbas
langnescen; capit apinl ipsns hos poiitifices el saccr-
doles eruditiu ccclesia^tita failiiniijiie esl, ut iion
, Altornin
iis scinper ariiiis piigii:iieiit advcrsiis rnici hosles,
i|uibus eiiruin pt'rvic;icia rile ptituisset ilcbelhtri.
« Petnis PulcLr (ilicitiir in Tiacl. de Primalii Kccle-
si* Toleiaii.i', t;uii. X Cinicil. .Maiisi, col. 513, § 4)
Etipaniliini habiiii, p;ist alius qnosihim succcssorem,
qui laiituin inuinis deinanilalnin, iion soliiin nt;-
silii
cligeiiter, vcriini et iniipie ailinothini evplevil.
llsus eniiii ficquenli M.iiiioniiii commertio, ctiiii
longe abcssetab illorum tfniporum folicil;ile, iii tpii-
bus ecflt^siastica, siuceraqin- doctriiia vigobat, pa-
rumqiic accurale iii s:icris litlcris vcrsatus esset, in
haTcsin tle adoptionc Christi sorvaloris nostri ar-
roganter et ignoiaiiter iinpcgil. t Et reipsa facili;
largiinur, Elip;iniluiii, qiifiii preiipiiiiui errnris
adoplioiif iii Cliristo, ipiaioiius btniio csl, illo ,t\o
p.ircntoin luisso f.xistiinaniiis, id piiiiioex igiioraiitia
ac inadveiloiilia fecisso, cl tuiu tlfuiuin cvasisst;
Fiiercticnin, cuiii (!c orrore ailinonitus ;iirogaiiler ac
peitimicitcrdofindfnl, ipiod igniir;iiiler ;ili iiiitiospar-
serat. yuoilantfiii iinpugnalio dogiiMtis Ariani occa-
Sioneiii ita in aller;iiii partfin exliiirliilandi Elipamlo
pi;ehue!it, ex variis sci iploi un- lcslinioiiiis orui Liuil
lenierc judicarous. Lubonlcr id nobis concedil Cliri-
FI.tlRESI ELIP.VNDI ET FELICIS. 35*
Bonoso A stianiisWalchius, Adoptianorum nisloria,C3p.
in cil.
2, scct. 1, p:ig. 77, iLT scribens: « Ncc lubet dilfi-
leri, milii nrobabile viileii, doelrinam
de adoptioiie
Cbrisli a Diinosiafis iii Hispaniam esse illatam, atqiie
ab co lempore, clanilcstinis consiliis cnnservatam :
a Felice dcniquc emendatam maifis, caqne, qii;c illi
de Christo Deo diverani, ad Chnstum hominem re-
lata luisse. » Boiiosiacos autem camdem tradidisse
cnni Arianis doctrinam ipse Walcbins defendit in
Dissert. de Boiioso h^relico, an. 1734 GottingTB vul-
gata, pag. 21. P.ursiim in inemorala Adoptianoruni
Historia, pag. 211, ail Walchius, male evprobrasse
Patrcs Fraiicofordiciises Felicianis, quod in epistola
siia nullam fecerini mentionem de Ncstorio, nec euni
una cuin aliis hcercticis damnarint. Putat enim epi-
scopos Hispanos ideo siluisse de Neslorio, quod sol-
licili tantuin luerint de damnandis erroribus circa
divin.im Chrisli naturam, non vero circa liumanam.
Quamvis aiitem paulo post ostonsiiii simus, non de
j{ divina sohiin, sed et de Iiumana Chiisli ualura dis
ceptasse episcopos illos; ex liis lanion vel ipso fa-
lenle Walcbio patet, Elipandiini, Folioem sociosqnc
corum acerrime de Verbi diviniiale conlendissc, et
ex a>stu dispulalionis hujns in pcrvcrsam illam dc
adoptione senlentiam dilap^os fiiisse. Astipulaiiir
nobis hac in re illnstris .Miijansius in sua ad Caroluni
Christophorura Pluer, num. 4 edit. hujiis, tom. II,
fol.5i)0, num. 2, ila scribens : i Res Elipantli iia-
tione Gothi (iil ojus nomen in licat) cl meiropolilani
Toletani adeo notae sunt, ut de iis silere saiiiis sii,
qiiam panca diceic. Ejiis error fuit, Jesum Christum
secundum hnmanitalcm non esse proprium Filium
Dei, sed adoptiviim. Illiini luisse seqnacem Ergollilani
episcopi, nomine F^elicis, revera infelicis lestatiir
: Jonas Aurclianensis initio librorum adversus Clau-
dium Taurinensein. Sed ulerque ardentcm, fumo-
suinque titionem accepit ah ha-reticis Bonosianis,
coiiira qiios data opera scripsit Jusiinianus Eccle&ia;
/-. Valentinne ('piscopus, etc. i
XXVII. Uispani cx impugnatione Arianismi dela-
salis bunlur ad doctrinam de adoplione in Cliristo homine.
— Et adsiint profeeto monienta non contemnenda ex
scriptoribus co.rvis, qiiin ex ipsius Elipandi ac Feli-
cis soriplis, i|uibiis coitjectura islaapprime Grmetur.
Sic lih. adversus Elipandum n. 4, Alcuiniis indi-
11
c;ire vitletiir archipnBsuIein hnnc ad doclrinain de
ado|)tioiie dcviasse, dnin .\rii errores declinare inlen-
derat. « Aliam tiiioqnc (vcrlia sunt Alouini) ejiisdem
propheta; snbscculus posuisti sentciiliam, (jiiani cx
tiio prcscribens scnsu dixisti Ipso qiioquo Deus Doi
:
Filins secnndum divinitatem, in qiia ipso et Pater
iiniim suiit, dicit (Uoriam meam alleri non dabo.
•
voloii.;, iit video, inlolligi, qiii h;cc dicit; el
altoruin, de qiio ha;c difla sniit, id esl, dc humani-
tate Christi. Noqiiaqiiani baiic seiitenliam poneres,
nisi oaiii ila tibi placuisset intelligi. Erras, fraler Eli-
])ande, orras, et niale erras in hujus sentcnti.T inter-
D pietatinne, in qua ctiam et Arius aliquainlo crravii,
inlolligens duas cssc pcrsonas, id est, ejiis qiii ha-c
954 vorha dixil, ei illiiis ad (picm dicta sunt; qiiasi Deus
Pator de Filio dixissOt : t/oii.-.m meam alleri non
dabo. Vidiiil ex verlio, iiuoil dixit, i7//cii, Filium mi-
noroii) P;iiro inielligere. Tn rero, dum liujvsfoveam
inifielalis Iransitire conlendisli, iii voraiiiuem i\'estorii
iucaulo pedc eorruisli, piilaiis Filinni Dei li;cc cx di-
\iiiil;itis substanli ' (ir.ediofre d' liiiin;iiiil;ilis natiira.
ili; (pi;uii susfopil ev lioalj Virgino. > Similia logniitur
:ipiiil Pauliniini, qiii lilir. ila Fflicom alliiiinilnr
i :
< Oinnipolons Palor tlilocliiin suiim signavil Filiiim :
tn :iiitfin illi, o infoliv, iiihil ;impliiis qiiam piirii ho-
iiiini fontiilisti. Porro niiiioiip;iliviiiii oiiin Doiim, ct
nptalivnin Filiiiin, diiiii iinpia n;iro siihsannas, quiil
:iliiitl tpiain luiioiiilihft flofloruiii hoiiiiiiuiii coiniim-
nom biiii(ii'f in rononilis, ciii dohiiora': singularilrr <le
;ilis piiloiili:i'g1iiii.iiii o\( i-lloiitius ovhilioro.' Sod quia
ub lioc .\iiiim ;rleriio nosti a saiiclis l'alrihiis anii-

SsS B. F.
themale (Jamnatum iJcirco fraudarc calliolicam
, A
fidem hicuhri salages objeclione et dum viperens si-
bilos (Arianoruni ahs duhio) prurienii fingis auricula
refutare, peslifero aspidisveneno regulique ad mo-
diim infamaris fla:u nocari. » Ipse eliam Elipandiis
opinioni nosine plenum rjbur adJit, diim in ^crip:is
siiis Alcuinum saepe novum vocalAriiim; adoplio-
nem negari haud posse ex.istimans, quin divinilas
Verbi negetur; dum insuper iu episiola ad Fidelcm
abbatem ait « Bonosus et Beatus pari errore con-
: statuerit, dicens Patris
demnati siint. IUe credidit do malre adoplivum, et
non de Patre ante s;ecula geniium ct non dc matre
lemporaliter adopliviim. » E\ qnihus omiiihus in-
fertur, Ellpandum maxime lum sollicitum fiiisse, ut
Arii, et qui paria cum isto sentichal,
adoplinnem ipsi Verbodivino allingenlem, declinaret,
supprimeretque , atque idcirco distinctionem illam
inter naturalem FiUum quoad diviiiitatem, el ad-
optivum qiioad humanitatem olim jam a quibusdam,
ut vidimus usurp:iiam, denuo in subsidium vocasse.
Et vero in exposiiione eoruindem Scripturoe textuum
lahorabaut episcopi Ilispani seculo octavo, quibus
Arianos, ut adopiionem, denominationein Dei ex-
trinsecam ac servitutein in ipso Yerbo defenderent,
statim ab initio ahusos, quosquc a nonnullis, qui
eorum impetus retundere conahantur, male fuisse
evpositos, jam supra diximus. Sic, quod adopiionem
spectat, in episiola episcoporum ilispani.e ad epi-
scopos Gallix, Aquitani;B, etc, omnia fere sacrarum
litlerarum testimouia, afferuntur, quibus iiomen Pii-
moijenili Filio divino tribuiliir, illuJque de Chrislo,
non quatenus Deus, sed quatenus homo est, iiilcW-
gendum dicitur. Quod extrinsecum Dei nomeD con-
ceniil Alcuinus lih. iv contra Felicem, n. 2, hrec ejus
verba refert : « Secundo autem raodo nuncupalive
Deus dicitur, sicut superius dictum est de sauctis
praedicatoribus, dc quihus Salvaior Jiidieis ait : Si
enim illos dixil deos, nd quos Dei sermo ("ctus
qui tainen non natura ut Deus, sed per f)i'i graiiam ab
eo, verus est Dcus, deificati dii suat sub illo vo-
qiii
cali hoc quippe ordine Dei Filius, Dominus, ac
: iii
liedcmplor nostcr jiixta humaiiitatcm, sicut in na-
tura, ita et in nomiiie, qiiamvis excellcntius cunctis
elcctus, verissime tamcii cum illis communicat, sicut
et in CKtera omiiia, id est, in praedestinatione, in
elcctione, in graiia, in susceptione, in assumptione
nomiuis servi, atque applicalione, seu ca;leia his
similia, ut idem, qui essenlialiter ciim Patre el Spi-
ritu saiiclo in uiiitate dcilalis verus est Deus, ipse
in forma humanitatis cum electis suis per adoptiouis
gratiam deificatus fieret, el nuncupative Deus. » De-
inuui loqucndo de servitute, quam Salvatoris huma-
nilati seiisu perverso tribuebant Felix et Elipandus,
ad illam asserendam et ipsi verbis ProphetLC abutun-
tiir Ecce inteliiget senus meus (Isai. lii, 13).
: dudum scandala sustilentur, et de exciso olim do-
Et : Ecce servus meus suscii^iam eum; electus meus,
complacuit sibi in illo animu mea (Isai. XLii, 1).
Vide rursuin pr;ecitatam epistolam episcoporum Ili-
spania:.
XXVlll. Pugna cnnlra Migelium.
nvn proxima ita de C.bristo seniiendi occasio fuil
pu„'iia qiiam acerriniam docertaverat paulo
illa ,
antca Elipaiidus coiitra h;o.roticum qiiemdam no-
mine Migetium, ciijiis hisloriam imiltis adhuc te-
liebris obvolulam |iaucis hic
tum cst, in apiico ponero haud iniitile
possibile
erit. Mcntionein illius prinio facit Adriauus papa
in epistola ad episcopos Hispani;^ directa, ubi Egilani
regni illius episcopum arguit, quod errores quosdam
Migetii uiagislri sui socuUis sil; qiiiiiam tamon er-
rores illi fueiuit, haud detiriiiiiuU. Episcopi Hisna-
ni.e in memoiata jam epistola ad opiscopos (^al-
li;E, etc, Beatmii abbatem Migclio similem osse ar-
gumit; at de hujus errorihus iion nisi obscura iiiili-
cia suhministnint. IJipaiidus iii sua ad Fideloni
epislola, ciijus rragmentuni iiojis consoivariml BL'a-
; :
ALBl I SEU ALCLIM OrElllM PARS IIL 356
lus el Eiheriiis in opere ailversus crrorem Adoplia-
;
norum scripto, saepius jactabiinde plorialur de sup
pressa per indiistriam suam Migetiana hsresi, qiiin
vel verbo illius dogmata exponat. Intcrim noiinib'!
apertiuseade rc loqiiitur in epistola ad ipsum hunc
Migetium dala, qiiam non ita pridem clariss. Flore-
sius in Ilispani» Sacr.-c tom.
V, pag. 543, vulgavil.
Ex discimus capitaiem Migetii errorero In eo
illa
fuisse, quod tres persnnas in divinitale corporeas
pcrsonam esse Davidem, Fi-
lii Jesum a Nazareih, Spiritus sancti vcio Paulum
; apostoUim. Crassior profecto error iste videtur,
quam ut credatur asseitiones illius ad liltcram esse
accipiendas, adeo ut ex niente Migplii persona; illa
Bonosi h;eresin, corporeae ipsi divinilali ascribcnd.e vcniani. Lnile
non abs re suspicamur, seiisiim aliiim lalcre, pr.TE-
sertim si consideremus Migetium ali.is apud plebeni,
ipsumque etiam Elipandum orlhodoxuiii au.Jiisse,
prout ex niim. 2 citat:e epistola; hahctnr; ac insu-
per erroribus quibusdam hujus liominis ctiam ad-
ha;sisse Egilam, quem tamen antea Wulcbarius Gal-
harum episcopus apud AdriaHum de, fide catholica,
moribiis atqiic actibiis summopeie laudarat, el cujus
fidem ipse .Adrianus multis depraedicaverat, prout iu
iribiis epistolis hiijiis pontiflcis in prssenli negotio
datis diserte legitur. At vero quisnaiii iii assertioni-
bus illis erroi, quaenam hxresis delitescat, detegere
hoc opus, hic labor est. Dolendum sane, qnod epi-
slola Migclii mudo libellari aplata, ut ait ElipanJus
RUm. I, qiiamque dein num. 3 ti.hedulam felidissi-
mam vocal, aut temporum injuiia iuteriorit, aul
forie adhuc alicubi iii tcnehris jaceat, ex qua pro-
fecto omnisobscuritas abs dillicultate toUi, oniiiisque
conlroversia dirimi posset. iQterim deficiente boc
monuraento conjecturassalteui afTeire licet, quarum
fundamentam non leve in ipsis hisoe scriptis, qu»
modo primum commemoravimus, dcprehendere no-
955 bis videmur. Adrianus papa in prima ad Egilam
epistola notat equidem, exstitisse tunc leniporis in
C Hispania h.Treticos ; alios tamen eoruin errores
haud iiisi ((uod circa jejunium sexta; feriae ac
refert,
sabbaii ab EccIesi.T Romana; observantia discrepa-
rint. In altera ad Egilam prsedictum ac Joannem
preshyterum epistola loquitur de orrorihus circa
celebrationem Paschatis, esum sangiiinis et suffo-
cati, prxdeslinationem, coramunionem cum Judaeis,
conniiliium sacerdotum, quos omnes Egila ipse ei
Joannes ad summam sedera detulerant. Tuin addit
« Ei alia miilta, sicut fati estis, qux longura est di-
cere. Quid multis vobis hxresum singula scriham ?
qina olim tempus est, quod PrisciHiani dogmatis im-
pleverunt. > Tandem vcro sic concludit « Caven-
:
dum ergo dilectioni vestrx cst, magnaque diligentia
prohibendiim, ne per hujusmodi homines exstincta
gmaie aliquid in proviiicia ejusdora niali gernien
orialur, quod non solmn in radicibus suis crescat,
sed etiam sancta" Eoolesiic sobolem vcneno sui odo-
ris inficiat. » Ex his verbis colligere datiir, alios
D adhtic pncter memoralos errores Hispaniam illo
— Forte ta-
oevo turbasse, lalesque, qui in Priscilliano olim dam-
nati fuorant, et quorum resuscitationem Adrianus
papa formidabat.
XXIX. Frrores Priscitlianislarum a Migetio re~
discutore , et (luan- suscitati. —
Porro primarii Priscillianistarum er-
lores prout illos ex sancti Leonis ad Turribium
,
Asliiriccnsem cpistola discimus, in co er;int 1° quod ,
Patris et Filii et Spiritus saiicli unam atque eam-
dem personam esse cum Sabellin asseruerini, cu-
jus discipuli, ail sanctus Leo cil. loc cap. 1,
I etiam Palripassiani morito nuncupantur ; quia
si ipse est Filius, qui et Pater, crux Filii Patris
est passio; et quidquid in foriiia servi FiliusPatri
oliediondo suslinnit, touim in se Pater ipse susce-
pii. > i" QuoJ virtutes quasdam a Deo proceJere
staluerlut, iiuas haberc cteperil, et quas essentia sui
337 ENIItEBER DISSERT. DE H.-ERESl ELIPANDl ET FELICIS. 358
ipse praecpsscrit. « In inquit sanctiis
qiio (riirsiim A dubcnseni, qii.T habctur tom. XI Hispani:e Sacr.e ;
Len ) Arianorura suffraganliir errori iljoenlinii! : estque nuni. li pag. 165, ubi Saulus langere \idetiir
quoa Pater Filio prior sit, quia Aierit aliqiiando siiie errorem Donatistarum negaiitiiim, niinistros nialos
Filio, et lunc Paler esse cocperit, qiiantlo Filium valide adrainislrare sacranieuta, quod aiitea in epi-
genuerit. » 5* Denium, quod dixt-rinl, ideo unigeni- stola 10 pluribus refutarat ; el landem in pra'ilicta
Uim dici Filiuni Dci, quia soliis sit natus ex virgine. epistola 12 sic scribit i Sed plane nescio, quos
:

1 Quod utique non auderent dicere (verba sunl san- salsuginosas asseritis, el prope .Migentianos Dona-
fli Leonib) iiisi Pauli Samositeni et Pliotini virus tistas, et Luciferianos notatis. » Ei revera etiam
hausissent ; qui dixeruiit, Dominum nostrum Jcsura Elipandus Migetio lale quidquara objecit, inquiens :

Christum, antequam nasceretur ex virgine Maria, « De sacerdotilius vero, iiuod asseris, cur se pronun-

non fuisse. Si autem isti aliud de sensu suo intelligi ticul peccatores, si vere sancti siiiit? aiii si cerle se
volunt, neque principium de raatre dant Christo; peccatores esse fatenlur, cir ad ministerium acce-
asserant, necesse est, non unum esse Filiuni Dei, sed dere prcesumunt eo quod ipse Dominus dicat Estote
: :

alios qiioqiie ei summo Patre genitos, quorum hic sancti, qiiia et ego sanrtus siiin Domiiius Deus vc-
unus sit natiis ex feniina, et oh hoc appclletur uni- sler. » lusnper et inniiit niira. 12, .Migetiura Eccle-
genitus qiiia
: hanc nascendi condilionem aliiis siam sola uibe Roraa concliisissi', qiia forte sen-
in
Filioruni Dei nerao susceperit. > Prxterea ideni tiendi ratione rursuni quidquani dc Donatistarum
sanctus Lco cap. 17 ejusdem epislol.-e lestatur, Mani- systemate pariicipavit, qui vcrara ec< lesiain in sola
chxos ac Priscillianistas sacrilego sensu ita simu- Africa et partc Donati reniansisse vocifcrabantur.
lasse , 956 s*^ Chrisluni conliteri , ul incarna- g Sed qiiidqiiid hac de re sil, qua; nos pariiin tangil,
lionis ac murtis, et rcsurrcctionis veritatem suslu- certura esse videtur, .Migctium circa Trinitalein cuin
lerint. Sabellio et Piiscilliano crrasse.
XXX. Jam vero, si ea qure paulo ante ex epistola XXXII. Migetius videlnr negas.'^e divinitatem Verbi.
Adriani reciiaia fuere, specteiniis, non inanisesl con- — PraHerea vern is aliam
personain Filii diviiii
jectura, errores liosce a Migetio fuisse resuscitatos, haud agnovit, saltcin si Elipaiido s
quain t fides,
utpote quein arguit Elipandus, quod ties in divini- qii;c facla est cx seniine David secunduin carnera ;
tate personas corporeas finxerit, ex quo, ni vehe- unde et ipse ciim Priscillianistis aut secunduin as-
meiiter fallamur, inferre licel, Mi^etiura vcram in serta Paiili Samosateni, et Photini Christum aiile
uiia deilatis subst.inlia personaruni Triuitatcin ne- Virgiiiem iiialiem exstilisse negavit aiil plures ,

gasse, verl)ai|ue Christi Dooiini qiii de Patre et

, filios, seu virtulcs a Deo procedcntes illoque iiife-
Spiritu sanclo sspius loquitur, de Davidc ipsius se- riores ex niciile Ariaiiorum adinisit, <pio <|iiidem
cuiidiiiii cjrneiii palre, ac de Paulo, qui se aposto- ulroque sensii Chiistiiin niinquam iit verum, sed
lum dicit non ab hoininibus, ueque per hoinincm, adoptivuin soliiiniiiodo Dei Filiuni respicere potuit.
sed per Jesuni Christuni el Douiii Patrem, inieipre- Et lii ilcinum crrores fiieranl, quos iii Migctio rcfu-
lalum fuisse, aceo demiini duntaxat sensu Trinita- tandos sibi siirapscrat Eiipandus, ct dc quoruin siip-
lem quamdain vcluti metaphoricain admisisse. Con- firessione iii tantuni, iiti dixiiiiiis, gloriabaliir. Col-
firmantur ista ex ciiata jain superius epistola epi- ijlitur id ex ejiis symliolo, qiiod Beatus et Eilie-
scoporum Hispani;c ad episcopos Gallia!, ctc, iii qua riiis in citalo superiiis opcic nobis conservanint ,
seqiientia leguiitiir < Et iterura cui sirailem dixeri-
: , iibi totus crat, iit doctrinara de Trinitate perso-
iuus antiphrasium (Bcatum) ntsi Migetio Casianonira ^ naniin de Filii divinitale ejusque incarnalione
, ,

et Salibanoruiii raagistrum nostris tcniporibus e\or-
tum, qui duin iiiania! typo in capite cauieriarelur a
raedico, sesimilcni Christo existimans, et duodccim
apostolos sibi eligcns, cuidam miilieicute cernens
[Forte, cernusc, ul putat illustris Mujans.] aslanti,
et siiper cam [For/e, super cuia] dolcnti [Ve/ do-
leiis) dixisse fertur Aiiieii, aiiicn ilico tibi; hodie
: riain iidcm Beatus ct Eiherius iii Domiiiato sa.'pius
mecum eris iu paradiso. > ln lioc tcxiii notare pri-
niuuijuvat mendum, quod in dictione irrcpsisse vi-
detur, vel Lalin» lingu:e inipciitia, vel otiam scri-
cxponcrct, iibi et iiianifestissime apparet, Elipandiim
tuiii demuiii ad illara de adnptione scnlentiara de-
viasse, quaiido ilivinilalein Filii vindicare, ac disliii-
clioncin utriusi|ue in (Ihristo natura; as'ruere sata-
gebal. Kl fintc plura adhiic invenire liceret iii libris
de Triiiitate ah co scripiis, quoruin solam nienio-
operc conservariint, cum illos aiit teraporuin iiijuriu
absuinpserit, aiit alicuhi adbuc latcntes nobis sors
necduiu indulscrit. Ariaiuc ergo Boiiosianse ac , ,

ptoruui oscilanlia, dum scilii;i't loco, magistro iw- qiiuR c:i<lcm inaliquibus cum hisce fuerat, Migetiaii:c
stri$ temporibus exorto, poiiitur muijistrum exor- . . . hicrcscos impiigiialio occasionera Elipando erroris
tum. Hicc eniin non Ucalo, scd Migetio convenire, Adoptiani pncbiiit, planeqiie proni.-^simuin ipsi fuc-
qui proin ah cpiscopis Casianoriini ct Salibanorura rat, ad distinctioneni illam diviniUitein inlcr et
magister dicitur ,cx stalira siiliscijuentihus sal cvi- huinanilalein dcflecleie , cmii <:oiitra ba^rclicuiw
denter patet, ut poic qiix> ad iieimncra aliura, iiisi agcret, qiii adoptivuni lanluuiniodo Dei Filiura, non
ad prjedictuin Migetiiira perlinere possunt, prout verum adiniserat; prout ipsis olim Ariaiioriim ira-
contextiim legenti raanifestiini (;rit. Eugnaloribus contigisse nieuioraviinus. Et sicut es
XXXI. Migrtius Sabellianorum magister. Vrx- — eonlio Bysantiiio iiiirmra Nestorian:e hsreseos
missa Iiacnola,spi'cialiter ad nostriini intcntuin facit, aliud non fuit, quain qiiod incaute aliqui dislribue-
3uod Migetius (^isiaiionim ct Saliltaiioriim raagister riiit sacraruiii litteraniiii vorcs, alias qiiidcra ad
icatur, ubi clarissimus Majans. Sabeltianorum luco diviiiitaiein, alias vero ad liiiiii.iiiilatcin rcbitas; ita
Salibanorum legenduiii piilat, id qiiod exiiidc noii argumenta hactenus :illata eviiiciint , Elipaiidiiin
paruiii lirraatur, qiiod cpiscopi illi in riiie episl'>l:i; codi'm traniile ad errorem <le adoplionc in (ihristo
SUJB speciale anaihcin.i dicant Sabellio, niilla sane dc<'liiiassc; id qiiod e\ n. l et 7 cpistohe ad .Migc-
jlia de causa, nisi qiioil leniporibus illis fucriiit, qiii tiiira sat aperte crucrc daliir, iibi sollicite admodiim
cosdein circa SS. Triadis mysicrium errores resusci- textus Scriptiinc, qti(<rnni aliquos forle objcccrat
lassent. Cur vcro ct Casiaiioriira magisler dicatur, Migetius, intcr 957
nlr^iinipic iialiinini dividcrc
aut quinnm li;eiclici isli riicrint, ncc diviiiare licet, conatur. Unile cl iii cpislola ail Alciiinuiii, edil. nov.
cuni nomcii istud apud nemiiieiii aliiim, qiiod sciara, tora. I, iibi vim oraiicin
fol. 871), pro st.ibiliciida
seu veteruin, seii reccniioruin scriploruin unqiiara sciitentia sna exeril, ad verba saneti hidori provo-
occiirrat; nisi forte Donatista; intclligi debeaiit, qiio- cal diccntis : < (liiia siiiit iinniiiilli, qiii ilc Filio l)ei

ruin auctor et antcsignanus Donatus a Casis iiigris prava sentiiinl, ct ipiod dc illo scciinilniii liiiniaiiila-
iii Africa episcopus fiicrat, qiiosqiie proplerca forte tciii dictiirac>|, trjiisrcriinl ad ilivinilalciii, et ipud
in coiiteraplum Cnsuinos episcopi ilii appclbinint. dc diviiiitatc, iiiiil:iiil :id liiiinaiiil:itciu. • Igitnr Kli-
Certe Migeiiiira honiui errores cx parte ailoplassc paiidi sropiis fuil, voccs s.irrariim liltcranim ilk
colligitur ex epistola Sauli cpiscopi ad Alvariiin Cor- distribucrc , ut qiiclibcl naliiri siia: rcspondcrel,

iVi n. F. ALBINl SEU ALCLIM OPEaLM PAUS UL
»eu ut id quod de humanilata dictum est, de ca sola A
assererelur; et quod de divinitale, ilidem eidem soli
ascriberelor, quo qiiidem priori retundebanUir Ariani,
qui cura hunianoe Balurse infirmilales ad divinilalem
translerrent, amsubstanlialitalem Verbi negabaiil;
altero autcra Tefolaliantur Eulychiani, quoruni aliqm
divinitatis altribula ipsi otiam carni ascribendo, atii
e contrario hujus passiones post unionom diviiii-
lati lribuend<i, naturarura esinde confusioncm iiidu-
xerant.
XXXIIL IJcerem quoque Eutyclmna dia in Hi-
tpaniis snper&tes. —
Et vero non solius Arianse pra-
vitatis refutatio Elipando viam siravil, ul adopiio-
nem in Chrislo assereret, scd Eutychianae etiam,
cujus vesligia art illa usque lempora in Hispaniis per-
durasse ex iisdein momentis probare sat facile est,
ex quibus supra Arianismuin tandiu supersiilcm
fuisse deduxiiiius. Cerle in omnibus conciliis Hispa-
niae, quae paulo antc citavimus, soUicite admoJuin
dognia de Verbo incarnato explicatur, ac aci initium
saeculi seplimi turbashaud leves, quas singulari syiio-
do Hispali celebrata corapescere oporiiiil, per ha>-
resis Eutychianie asseclas fuisse in Hispania exci-
tatas hislorici phircs lestantur. Joamies Vassus in
Clironico His,naiii;B, toni. l Script. liispan. Illuslr.,
fol.682 cit.edil., ila scribit « Anno Sisebuti seplimo,
: mendax
uiense Decenibri, celebratuin est Hispali concilium
sccundiim ab oclo episcopis, praisidente sanclfl Isi-
doro, contra Acephalos haerelicos, qui duariira in
Chrislo naluraruin proprielalem negabaiit ila dictos,
qiiod millus iiiveniatur auclor, a quo sint orli. Inter-
fuil huic syiiodo episcopus quidam Syrus, acerrimus
pnEdict;e li;Bresis propugnator, qui post di.sputalionis
perlin.iciam argumeiitis sancti isidori et aliorum san-
ctorum Palruiu coiiviclus ad leciain et oriliodoxara
fidem coiivcisus esl, ut ex duodecimo capile ipsius
concilii conslal. i Lapsus quidem non niiiil est hi-
storicus isle, dum hxreiicxis Acephalos ita dictos
refert, eo quod nuilus inveniatur auclor, a quo siut
orli, cum alia prorsus sit hujus nominis raiio, prout
e\ historia Euiychianisini cuilibct palara est, quoad
subbtantiaia lamen vcra euni scripsisse, dubitari ne-
quit, cum apud c;i'teros rerum llispauicarum scri-
plores eadcm planc Irgantur. » Hispali ocio episco-
porura conventUB habitus est (ail Mariana fol. 205)
Sisebuli regno, aniio septimo, Isidoro pncside. lu eo
conventu Acephalorum secla explosa est, quae pri-
dem in Orienle compressa, in Hispania rcsurgere coe-
perat, Syri ciijusdam episcopi opera el fraudibus,
elc. » Sed et ipsa concilii hujus Hispalensis ordine
socundi acla rcm exlra omnem controversiam po-
iiunt, in ciijus c.ipitulo duodecimo modo primum re-
lala concoptis verbis narranlur, in dcciino tertioau-
tem de duplici in Christo naliira prolixc
doctriiia
cxponitur. lu subsequentibus deinde conciliis, pr;e-
cipue Toletano xi ac xiv, idein dogma pluribus iii-
ciilcalur et jam supra nolavimus ItenedicUim pa-
; quiimt i Ad notiouein iiosiram perveiiit lugubris et
pam fuisse olftmsum, quod liispani tres in Christu
subslanlias dicereut donec sensu catholico se isla
;
asseruisse in concilio Toletano xv anno t)88 osien-
(lissent, proliassenlque, se uon nisi ad debellandam
eHicacius .\pollinaris Eulychisqiie h;cresin lalom lo-
quendi modum adhibuissc. Ex quo quidem rursum
culligilur multa illis adhuc temporibus de mysterio
iiicarnationis iu tiispaniis disputata, ac superslilos
fuisse noii paucos, contra quos ejusraodi arma pro
tiienda verilale calliolica adliibere oporlercl.
XXXIV. iligetius eadem hirresi infectus. Hanc
— Hos
denuo impugnat Etipandus. vero tum penitus
fiiisse dcbelliitos, eo miiius cogilare licet, quo roagis
conslal quanla coiifiisio haud multo post ad iiii-
ila
tiiini s;cculi oclavi in Hispania; Kcclesiis per Sara-
cenorum irruplioucm orla fiieril, ubi Cbrisliani siib
larbarorum servitule degobaiil, raraque vel iiulla
polius fiiere conciba, quibus doclnna lidci cxplita-
reuir. Profeclo in ipsis Migetii erroribus, (|uos tanto
fervore impujjna.erat Elipandus, quidqiiaiu dogniati
:
5G0
Kiilycliiano afiine laiibat, idqnc iion lantiim de divi-
nilale Verbi, scd de hujus ctiani iiic.irualione dispu-
tandi occasioiiem prrebiiit. Et Eulychis qiiidcm do-
clriiiani qr.o! speclal, illam verbis sequeutibus de-
scribil Libcratus in Breviario taus* Neslorianc el
Eulychianae cap. H. < Eutychcs, iiinuit, urgente Sa-
taua praidicabat Dominuin noslrum Jesum Chrislum
coasubslantialem noliis non esse seeundum camem,
sed de coelo corpus habuisse rursusque varians di-
;
cebat ante adunalionem duas in Chiisto fuisse na-
:
liiras, post adunalionem vero unam faclam esse. »
Verani ergo carnem a Verlio fuisse assumplani ne-
gabal Eulyches, el ex consequenlia doctrina; negare
ciiam debuit, posilo, quod naturam liuinanam a di-
vina post adunfttionera absorplam esse dicerel. Pnrro
siuiile quid eliam PiisfillianiBtas, quorura placila ex
paulo ante raemoratis seqnebalur Migclius, dogma-
lizasse, ex saiiclo Leone supra citato manifetjluni
csi. Capite enim 17 epistolae ad Turriiiium Asluri-
censeni ad iiiiem in compendio rur^um (•xhiben»
Priscillianisiaruin errores ait: « Dei Fdiiis pcr id,
quod e.x Virgine orlus, non |.er id, qiiod ex Patrc
iiatus est, unigenitus prxilicatur (a Prisciliiano sci-
licet) iiec vera Dei proles, nec verus partus asscrilur
ut per falsam passionem niorlemque non veram
resurreclio resumptflB de sepulcro carnis
habeatur. i Licet igiiur nolabilis fuerit ditfercnlia
inter utrumque h;creticurn, Priscillianum neinpe ac
Eutychen, cura prior Filium ex Virgine natum Palri
auerno consubslaiilialeni, verumque Deum essc ne-
gaverit ; aller vero de divinilatc Verbi urthodoxe
senserit ; nihilouiinus ambo in eo videntur convenis-
se, qiiod veritateni assumptaR carnis negareiil, adeo,
ut tlipandus, postquam Filii consubsiaiiiiaiiuiiem
vinditasset, necesse insuper habuerit, doclrinain
Ecclesia; de vera ejus ex utero beata; Virginls incnr-
nationc lueri. El tuebaliir eliam, prout ex scriptis
cjus abunde patet. speciali lelo, duiii in symholo guo
apud Beatum incarnationis mybterium in suis pro-
C prielaiibus admodum presse describit, diciique :
Quem (id est, Doi Filium) sacra Scriptura testatur,
pro saluie humani generis, doilaie exinanila honii-
iiem facluin, circunicisum, baptizalum, fl.igollaUim,
crucilixum, raortuum, sepuKum, seivura, o- 958
pli\um, elc. » Lnde ct in opistola ad Alcuinuni aii:
« iuimicus cl defensor esse dignosceris, quia dum
deitalem Filii Dei vimlicare oslenderis ante siecula
cx Palre geniti, humanitalein ejus de ulero Yirginis
SHSceplam in line temporis negare videris. i El nuin.
7 « Sicenim nefandumpresby.terum dcdoctrina iie-
:
fandi Beati audivi auribus mois dircnlem CbrisUis :
Jesus in malernis visceribus carnem assumens, noa
de maternis visccribus iraheiis, sed carnoni sibi iio-
vam elBciens. » Idem occuiril in utraque epislolit
episcoporuin Hispani;c ad cpiscopos Galliie, etc, et
ad Carolum Magmim dala el in priori quidem in-
;
:
funesla opinio Beati nefandi Asiurioonsiiiin pres-
. . .
D byieri . . .quod oarnis adoplio in Filio Dei
ob illud,
secundum human;c scrviiulis forinara neqiiaquani
fuisse asserit, nec reram ox Virgine visildlem lor-
iiiam suscepcril. » El inferius < Superesl, ut quis- :
qnis illo adopiiouem . . esse denegei, sinc dubio ve-
.
riim liominem . . . naium fuisse nequaquam allirmal.i
In posteriori vcro sequeiilia habeul:< Nelandus
prosbyler et psoudoprophela assevcral Dei Filiiim in
foima servi deitalc evinanila nequaquam ex ulero
Virginis carnis assiimpsisse adoplionein. » El i Unde
:
ilideui pelimus, iit feliJissimi antiphrasii Beali dnclri-
nam, qiii Dei Filium veram de Virgino pneler pec-
ratum carncm iiostr;e siiuilem assuiiipsisse denegat,
de regiio tuo aboleas. »
XX W.Siniilitcr et Felix. Felix quoque Urgel- —
lilanus similia oaihoiicis objeoit, uli e\ verbis ejiis
ab Alcuiiio libr. ii relalis nianifesie halieiur. Ail
enira <:Quod si idera Redemptor iiDSler in rarne
sua, quain cx utero Yirginis ab ipso videlicel con-
3G1 ENniEBER DISSERT. DE H.€RESI ELIPA^Dl ET
ceptn guscepil, ailojilivns apiij Patrcm non est, sed
veriis et propriiis tilius, quid siiperest, iiisi iit ea-
dem caro non dc massa humani generis, neque d«
carne mairis sit creata et facta, sed de sut.slantia
Patris, siciit el divinilatis ejiis senerata ? » Paulinus
vero Aquiloiensis sequenlcm Fclicis ohjectioncm re-
ferl cap. 27 « Tu (Felix) causaris Qui negat, inquis,
: :
eum jdoplivum secundum bominem Filium Dei, ne-
gei, necesse est, eum verum fnissc liominem. i Ea-
dem alibi in scripiis Felicis et Elipandi sa?pius oc-
curruiit, qiii toli in id intendisie vidcniur, ul pcr-
mislioneni sen confusionem nalurarum ab Apollina-
rislis, Eiitycbianisque inductara evilarenl. Quare et
Alruiniis, lilir. i contra Felicem, ait c Igitur sicut
: cpiscopis in baibarie Hispanias opprimente enutri-
Nesloriana inipietas in duas Chrislum dividil perso-
nas, prnpter duas nnfiiras . . ila et vestra indocta
. coiigregatis, ei ex loto, qua late lum patebai, Fran-
temeritas in duos eiim dividil filios, unum proprium,
alteruin adoptiviim . Nuilalenus sic sentientes po-
. .
leslis vobis evitare impielalem Nestoriana; doclrinse:
quia qiiem ille in duas personas dividit propter duas
naluras; hunc vos dividitis in duos filios et iii duos
deos pcr adoplionis nomen et nuncupaiionis. Inlel-
ligiie quandoquidem hiinc errorem vesinini, et hu-
miliamini sub manu omnipotentis Dei, et discite ve-
rilatis doctrinam, ne sitis magistri erroris ne dum :
foveain Eulychetis declinare, et permislionem dua-
rum naiurarum cavere videamini, in Nestorii ba-
rathruiii inconvenienter dividendo decidatis. > Satis
aperie boc loco innuit Akuinus, Felicem ejusque as-
seclas admodum solliciios fuisse, nt ambas naturas
in Christo incoiifusas coiitra Eutycben defenderent,
qiiod, cum incaule agerent, landem evenit, ut sicut
Nestorius propler duas naturas, quas contra ApoHi-
naristas Lulychis prscursores tuendas susceperat,
personas divisit ita et Elipandus ac Felii in duos
; quos modo primum indicavimus quamvis haod ali- ;
iilios, verura el adoptivum Chnstura dividerent, ul du-
plicem in eo naturam esse impermistam vindicarent.
XX XVI. Eadein Nesloriani et Adoptiani erroris ge-
nesis. —Quapropter non abe re dicimus, eamdem
esse et Nestorianae et Adoptianee haereseos genesin ;
ei quemadmodum illa originem suam improvidae op-
pugnalioni Arianisnii et Apollinarismi debet, prout
ex monumenlis supra aliatis apparet iia et lurc ad
; ordine denuo proccdamus, in duo mc.ibra et lainc
disceplationes illas referenda est, quas de divinitate
Verbi, ejusque incarnalione zelo non satis defaecato
contra Arianx ct Eutychianae, qux hac in parte cum
Apollinarisino eadeni est, praYitaiis patronos ac re-
susciiatores saepedicti Hispanix episcopi decerlarunt.
Vel ex hoc solo igitiir jan; clarescit niriusque erro-
ris, Nestor!s;ii scilicei, et Adoptiani airinitas, ut
proin ralio sufTKiens Alcuino fuerit, in Nesloriano-
rum coEtu Adoptiaiios computandi, ut pote qnorum
nalales iidem plane exslilerint, idquod boc iii para-
grapho abunde vidimiis ; imo quonim etiam piacila
ac principia iii idem prorsus reciderint, prout in iijdx
Bcquenti ex ipsorum scriptis, aliorumque teslinioiiiis
palam facerc coiiabimur.
§ II. — DE PRINC11'IIS ET ASSEUTIS NESTORIA-
NISMl ET ADOPTIANISMI.
I. Vnde mciis lia^relicorvm dignosci queat. Ijl
sensa li;rrelicorum accurale noscanlur, aut scripla
ipsorum examiiiaiida sunl, aut si isla forle cs inle-
gro, vel qiioad iiiajorem salleni parlem interierint,
consuli-nda: eruiil lucubrationcs eoruin, qiii
opera Ecclesia^ doclrinam contra novatorum inoli-
mina propiignarunt, et hoc ipso advcrsariorum ruo-
riim asscrla penitius scrulali sunt. Undc mirari salis
baiid possumus viam, qiiam pro detegcnila Adoptia-
norum sentcntia tr.idit cel. Walchius cilat;e llisto-
ri;r cap. 2 sect. 2, num. 7 pag. 216 scribcns • Pri- : quc faiilores ad istam dc malrc Vcriii incarnaUh<>n-
nio loco anle oculos lcclorum poiiciida simt lesli-
nionia hisloricorum, qiii aniino a conliadiccndi siu-
rtio liberato, rcs, uli conligerunl, solenl cnarrare
deinde coUigenda el in classes distribncndj Klipimdi
el Felicis, qua; supersiint teslimonia deniqiie si
: mystcrio
hsec intcr se comparanliir, vcra coriini scnltnlia et
Patrol. CI.
FELICIS. 3G2
A varionim dogmaluro inier se cob.TTfrilla facilius dc-
finiciKla. Quae riri docli, qui publice contra illos
(Fcliccin el Elipandiim) pngiiarunl, nobis reliquere,
prorsiis, pnto, negligenria es.se ; siquidcm abunde
patcl, hos. non, quid senserint Eiipandus et Felix,
sed qiiid bos sensisse. credidcrinl, lilteris mandare
consiicvisse. » Plus crgo fldei adhibendum censet
Wakbiiis annalistis, qiii diiobus subinde verbis res
gesia» narranl, quam viris, quos ipsemct doctns ap-
ufllat qiiam viris, qui studiuiii omne in explanando
:
Ecclcsi;e dogmaie posuere ; ei prolixis etiam ope-
ribus adversariorum placila esaminarunt ac rcfuta-
runt. Plus fidei adhihendum censel Walchius duohus
lis, quam integris conciliis non scracl Rcd mullolies
corum imrierio, quin ex Anglia quoque con- 959
vocatis, magnoque labore (foririnam et ecclcsiap et
h;rrciicorum cnu Icjnlibus? Ila?c profccio seniicndi
j,
latio nuiu ad sanas criiica; regulas exacta sit, pcnes
" orbem enjditnni jiidicium esto. Nos cerie longe aliam
haec scribendi rationem Walchio fuisse existimamiis,
quam facile quisque dcprcbendet, perpendens virum
hnnc eonim c coetu fui&se, quorum e re esl, aiicto-
ritati conciliorum, Patrum, acRoinani pnecipue pon-
lificis in materia fidei deirahere, id quod Walcbiu»
quasi per cuniculos aggressus est, cum eorum om-
nium judicio Adoptianos de Nestorianismo non una
vice condemnatos esse perbene nossel. Sed qiiidqnid
sit de motivo, quo inriucuis ista scripsit pnefatu»
auctor, siia alias emditionis latide haud privandus,
nobis facile concessum iri a periiis criiicis confidi-
mus, alios hand esse fontcs, ad qiios pro detegendis
hsBreticomm sentcntiis recurrere oportcal, nwi e<i«
negemns suam qnoque annalistis aut bisioricis nii-
cloritalem esse, ad qnonun etiam fidem ipsimct iion
raro provocabimns, ostensuri insiiper paulo infra,
Adopiianos ab hisioricis illis, quos pro deicrrainantla
C hac controversia consulendos existimat WalchiuR,
adeo non alisolvi a labe Nestorianismi, ut polius ejus-
dem erroris ab iisdem conderoneniur. Porro ui ex
paragnphiim dividimns, rn priori de asserlis Neslo-
riajporum. in posleriori dc Adoptianorum placitis
aciiiri, ex qoorum comparatione intima utriusque
ad oculum fere patcbil.
lisercseos afliniUi.s
II. Princieia yestorianorum. —
Ouos diidum in
pectorc fov.3tant de Filio Dei incarnatoerrores N>-
slorius, ejusque ante ipsnm magislri, tandcm in
publicum."nimpere fecerunl sacrilegi scrmones ah
Anastasio prcsbytero, ac Dorotbeo episcopo in sacri»
Constantiuopoleos suggesiibus dcclamati, coqiie po-
tissimum dirccti , ul Virginein bcalissiniam non
tesoToxov. scu Deiparani, scd X(:i(ttotoxov, id est,
Cbrisiiparam, conlra fulem priorum tcmponim di-
ccndam essepcrsuaderent. Impossibilo cxplicaluesi,
qnanlnm ex bisce asscrtionibus, quibus honor diriiiau
1» matrispelebaiur, populus urbis n^giae fneril trisia-
tus, lum maxime, cum ora impudenlissiina honimce
— pr;ccouun< non tantum non occludi ab cpiscopo ruo,
Kcd laiiiis quoqiie per dogmalum impionim coiifuma-
lioncm ab illo ipso apenri viderenl. Susccpil enim
abs niora patrocinium familiariesimi amici sui Ana-
data stasii Nestorius, Dorolbciim porfldum illum sifri
deposili prodilorem mysterionim communionc di-
gnalus rsi, .^an.T (idei cultorcs diris pcrserulionibu»
cvagil;i\il, ac proprios dcmum sernioncs iiijuriis in
\irgiiicin eiotixov plcnns iibiquc viilg.iri cura\il.
Nec mirum proffcto censcri debcl, Nesinrium rgiis-
li-ntiam deviasse, si principia illa 8[ieclcinus, qu«
\el ipscNestoriusdo dxovo/iio Salvaloria dudiimcon-
; ccporal, ct poslinodum iii dofensioiicm sui dogma-
tis palam fccil, vol ojiis pni'dcccssorCB de codein
jaiii nlim Irniliiloranl. Talia qiiippc craiil,
CT qiiibiis mamlVsIc in l.hrislo liliut indii
iliip!o\
12

S63 B. F. ALBl.M SEU
cebalur el inducl eiiatn ab univerw orbe calholico
credebatur, id iiuod legilime elabsque injuria illo-
rum hominum esse facium nec ipse diiruetur Wal-
chius. At hoc serael posilo pronissiraa erat
sequela,
ut Virgo beatissima non ©«oToxof sed «v9purt»- , lem, quem suscepit, cum nalura Deus non sit, pro-
h«c prin-
Toxof dicereiur, ut pole qu.-B secunrtum
tantummodo
cipia non ipsum Verbum, sed hominem
Yerbo assumpium genuisset. Referre ista ex
a.
ordine juvat, ul eo pressior deineeps comparaiio in-
stilui possit ciim iis , quae postmodum
tanta cum
periinacia Felii et Elipandus in Hispaniis defendere
conati sunt.
111. Ilomo a Yerbo assumplus secundum
Nestorta-
nos Filius adoplivus. —
Qaod auclorlibri contra Sy-
nusiaslas Chrisium, quatenns homo est, adoplivum
lanlummodo Clium esse reputaril, ei verbis ejus jam
1, num. 16 et 20 relatis abunde patet, quoe
supra §
repetere, supervacaneura exislimamus. Si-
pioin tiic
militer el num. 21 verba Theodori Mopsucsteni eo
dera errore referla addiixinius, quibus pauca lantitm
- '"
' ''""
hic addcre placei. Tom. IX Concil. , edii. cit. , col 208, .
nuin. 15, ex ejus inlerprelaiione Evaiigelii secundum
Joaniiem scquenlia habenlur : « Hoc quidein, quod
est, el Patrem vcstrum, et Denrn
ad Patrem meum,
meum Deum
vestrum, nenio sicderaens est, nl alii
et
cuidam convetiire diceret, nisi templo Dei Verhi,
assumplo pro nostro salute homini ; qui cl morluu»
esi, et resurrexit, et ascensurus esset in coelos, et
Palrem sibi ascripsit cum discipulis Doraini , et
ipse graiia adoplionera merilus, et Deum suuro ap-
pellai,quia cuin caneris hominibus similiter, ul csset,
accepit. Unde propter communitatem quidem nalu-
r«e Putrem meum et Patrem vestrum aicit, el Deum
:
meum, et Deum vesirum; divisit aulem iterum suam
personam ab ipsis; praecipuum gratiae significans,
propler quara ad Deum Verbum conjunctionera in
loco veri Hlii ab omnibus honoratur hominibus. >
Et num. •48 ex libro duodccimo de Incarnationc
« Ilaquc non soluin ftlium euiu vocai a Deo Verbo
separans, sed etiatn sccundura filiationis rationem
connumerans caeteris participibus filiationis convin-
citur quoniam gratia et ipse parliceps fuit filialionis
;
non naturaliter ex Patre natus, habens tamen ad
caeteros excellentiam, quia unilaie ad ipsum filialio-
nem possidct, quod ei firniiorera ipsius rei donal
parlicipatioiiera. > Eadem docuit etiam Neslorius;
aciione eiiim priina concilii Epbesini ex ejus qua-
ternione 17 sequenlia adducuntur verba : < Erat
quidem Deus Veibiim anie incamationem et Filius,
el Deus, el Patri coexistens at vero in ultirais lem-
: ex David seniine coraprobalur. > Apud Garnerioui
poribus servi quoque formam assumpsit. Caeterum
cum anU» Filius esset, et Fibus ap|)€llaretur, post
carnem tamen assumplam seorsim per se Filii no-
raine appellari non debet, ne duos fllios videamur
inducere. Sed quoniam iili uniius est, qui in prin-
cipio Filiiis erai, el ipsi coiijunctus cst, non poiesl,
quud i|tiideiii ud filialionis digniiatem attinet, non
qiiod ad n:iluras, proplerea etiam divisionem recipe-
re : disnitalem dico filialionis, non secun-
sccuiiiluiii
dum naluras. Unde et Deus Verbum nominaiur
Cliristus, quoniaiu perpeiuam cuin Chrislo unionem
babet. ; Torn IV Coiic. Mansi, col. 1202. Dignaiione
igilur tantumiiiodo, et gratia , seu quod idem est,
adoptioiif', 11011 iiaiura Filium essc cxistimavii bo-
ininem a Verbo assumptum Nestorius, quod clarius
adhuc ex coinnionitorio Cyrilli eruilur, ubi errores
Nesloiii ita describil « Neslorii fidos aut hiresis
: mulicre, qui virtute Spiritus sancti plasraatiis est in ea.
potius sic se habel. Dous Verbnui, inqiiil, cuin pr*-
iiovissel eum, 960
Q"' ^^ bf.iUi Virginc nalus est,
sancluiii et iiiagiiuiii fulurum, i)isuni idcirco elegit,
frcllque, ut sine viio iiascerelur ex virgine quin cl :
haiio ei grati:im coiilulil, tit suis iioniiiiibus appella-
relur, alquc ila dicerelui- Filius, Doniinus, Chri-
stus. > Ibiilein col. JV17. El in libro ad Theodosinm
I Ad Verbuin auie;ii liunc in inodum scriliere ausi
Eunl: Uic siquidiMn, (nenipe Dei Patris Verbtiin) vc-
rus el uauir.ilis esl Hiliiis ille veio (pula Virgiius
: qiie nun solum Filium eum vocat a l)eo Verbu se*
:
.41.01 INI OPERLM PARS 111. S«i
A nalus) reqnivoce Dei Filius dicltur. El paoio poti Ite-
n»; v*rK„m
rum i;.i-.„.
Uiique Dei
: Verbum n^n est »,«na„
non »oi .»,1 i.«„:
bomo, sed bomi-
nem assumpsic. Quandoquidem Uniftcnitns jam indd
ab iBitio Dei omnium opificis Filius est homo au- :
plereum, a quo assumplus esi, qui verus Dei Filjus
est, eodem cum ipso nomine appellatur. » Col. 620.
Deraiim in libro ad Reginas, col. 609, num. 8 ir»
fine, ait : < Exisiimant enim (Nesioriitni) boniini ad
nostram simililudinem ex sancla Vifgine pmgnato
cum riliationis, tum dorainationis quoque gloriam
per modum cujusdam gratise, ac per progressus ob-
venisse. >
IV. Raliones is(a asierendi. Nec Vtrbum ex Maria,
nec homo ei Paire atertt» geniius. —
Asserta porro
isti de Filio per adoplioi>em et grattara ui ftrn>arent
Ncslori.ini, rationibus variis ipsiusqne Scriplurae te-
stiraoniis usi foere, quorum poliora hic addiicere
oinnino necessarinm arbiiramur. Ei primo qiiiilem
g in eo pottssimum fundabantur, quod nec diviititat
ex Vir^inc, nec bumanitas ex Palre aeterno nata
esset; unde inferebant, soluin Verbum naiuralera
esse Dei Filiura, huminem vero assumptutn gratia
tanluin et adoptione filium, ac proin sancttssimam
Virginem non Verbi, sed bominis matrem app.Mlari
deberc. « Et convenit eos (ait auctor libri contra
Synusiaslas ) qui bene aspiciunt, quandoquidem
naturales patres quierimus, neque Bteum Verbura
David, vcl Abrahae filium nominare, sed factorem :
neque corpus ante sicula ex Patre, sed setnen
Abrahae et David ei Maria oatum. Quando erit qase-
stio de nativitatibus secunduro naturam, ne Mahc
filius Deus Verbum existimetur mortalis enira itwr-
:
lalem general secundum naturara, et corpus sirailem
sibi. Duas nativitates Deus Verbum iion sustinuit,
unam quidem ante saecula, alteraoi autem in posle-
rioribus lemporibus sed ex Patre quidem nalura
:
: gcniius est; lcmplum vero, quod ex Maria natum
est, ex ipso utero sibi fabricavit. » Et rursura : « Ad
diligens cautumque dogmatum examen vos erehi-
nius laboraiuus propier vos, ne ralionem Domino
;
reddaraus pro tiosiro siloniio. Perfectus ante saecula
Filius pcifecium eum, qui ex David prohatur, as-
snmpsit; Filius Dei filiiim David. Dices ergo mihi
Duos pr.Tediras filios? Non dico duos filios David.
Nunquid Deum Giium David a6serui?Sed nec dnos
filios secundum substantiara dico. Nunquid enim
duos assero de Dei suhstantia geniios ante Ke-
filios
cula? dico auiein Dei Verbum h»!'itasse in eo, qui
in editione Operara Marii Mercaions jam supra § 1,
nura. 20, cil. Eodein modo argunientabatur etiam
Tbeodorus, in cujus libro ad baplizandos sequentia
legjinlur. « Quaiido enini dicil de fUio suo, qui fa-
:
ctus est e% semine Datid secundum carnem, crtura
quideni, quiid Clium hic eum, qni ex seinint: f)avid
factus esl, sccuodum carnera, iiou Deiim dicil Ver-
boin, sed assuinptaiB servi forntara. Nec euiin Deu»
secundum carBtin nec Deus ex semine factus est
;
David, sed sumptus pro nobis Ikiiuo, queni filium
beatiis .\posioliis maiufestc vocai. > Toni. IXt^aoc,
col. 217, num. 35. Et in suo conlra ApoUinariam
lihro « Natus auiera est ex Virgine,qui ex subsian-
:
tia Virginisconstat non Deus Vertium ex Maria tiaius
:
esl.NatusauleuiestexMaria.quiestex semineDavid.
Non Deus Verbumei miiliere natus esl, sed naius ex
Noii ex niaire nalus consubstaiiti:ilis esl Pairi sine ;
niatreeiiim est,secundum beaii Panli vocem, sedqui
iii posterioribus lemporibus iu malerno venlrc sancti
Spiri.us virltiie plasnuius esi, ui poti; siiie Patre
proplerea <liclus. > Deiuum iii lilro duodcoiwo de
liicaniaiionc c.vprcssc ait, idcirco boraiQem assiini-
: ptiiin niiti esse Filiura Dei propriuui, sed adoptivuu»
liiintaxat, quod is ex Paire xteriio haud sil geuilus.
F.ii «>iiis verba jam numero pnEcedeiiti relala. « lla-
 :

5CS ENHinEBER DISSERT. DE B.CRES! ELIPANDI ET FELIOS. m

parans, ted eliam sscundum flliationis raiionein e<m- A
.~: .£.;„;h..,. r.r.^,:
numeranscasterigpsrlScipitws i„j._..
Cliationts conviBdtur; — ;
tus «(Tertos esl pcr omnta, ct ad (>hlnam naturam
nMTtiii coKJuoftiwiem. Npqoe conjiiDCrionem susce-
qnoniam gratia et ipse parliceps fuit llliationi», mn pisset illam, nisi prius immaculatos fjcius fuisset,
Haluratiler ei Patre tuitu». hal^ns tamen »d c«tero9 ui sif condeceat illins uuitatem. > Sane non orrassel
exrcllfniiam, quidimitate ad ipsuin filiatiooem pos- Theodonjs, si refutatnnis crrorcs ApolMnans iude
sidot, quod ei finniorem ipsius ifi donat panicipa- dcmonstrasset anini^m humanam in Cliristo fuisse,
tionein. i Nestorius qiioque ex bac ratione beatam quod is Spiritu sanclo unclos dicatur, unctio vero
S'irgiiiein ei»Toxw diceodam esse inllciabatur, prout isia in Verbum diTinnro cadere neqiieat. Vcrissimunf:
ex pluribu» ejus scripiis apparei «Quid contingat, : quippe censeri dcbct, Christum non nisi quatrnus
adverte, baeretjce, ait quaternione 21, lom. IV Con- homo est, unctionem haric rcccpisse. Recessil tamea
cil. col. 1198: «Noii iovidco (>hriatiparae Virgini vo- a dogmate Ecclcsia; prxdictus episcopus io eo quod
cem agnosco eniiu illam vcneraiidiim esse, quse
: judicaverit unctionpni ssepe memoratara naturac as-
Deum suscepit, per quaift iwiversoruin Dominus snmptx non ex ipsa unione hypostatica dubilam
processii, per qiiain Justiti» Sol cmieuit. Al rursus fuisse, sed primiim merilo actlonnni, quibus jusii-
plaiisuin habeo
suspectiiiii qnomodo intellexistis : tiam dilexerat, cl iniquitatem o<1io haliuerat, niodo
illud, processit? Nun
ego intcrpretor illud, pro-
idein caieris homiuibus communi acquisliam, ac ilius
cessit, et, genitus est neque cniui lam citn nostri
: demum virtute inter filios adoptivos coniputatum
obliviscimur siqiiideui l>eum ex Chnslipara Virgi-
: fuisse Christum hnminem. Nec nit hac sentiendi ra-
iie processisse, id per divinam Scripturam edoctus tione alienus fuii Nestorius, Christi seu uncti nomen
sum qnod auiem Deusox ipsanatussil, idnusquam g homini per Veibura assumpto trihuens, prout cx
:

scriplum comperi. » El paulo ante quatemione 17 sancto Cyrillo discimns, qui in libro ad Roginas num.
:

tCuin Scriptura gciieiationcm ex Virginenobisexpo- l^itascribit < Cacteiiim nomen hoc, Chiisius, qui- :

nil, iion dicit Misit Dcus Verbum suiiin

: sed ait dam, nescio qiiomodu Dei Patris Verho etiaiii scor-
;

Misit Dcus Filinm suiim. lllud eiiiin noiuen accipit, sum ac per se, hcc est, ul extra carncm positum
qiiod ulriusque iiature significaiivum est. ^uia enim menie concipilur, couvenire asserunt mox vero in ;

Filius sinuil Deus el home esl; iileo dlcit Misit illum quoque similiter illud coinpetere coniendunl,
:

Deus Filiuin suura facium ox muliere ut cum aiidie- qni ex sacra Yirgine natiis osl, piout hic quoque per
;

ris illud factum ex iiiulierc, deinde videris nomcn,

; se separatim subsistere consideraiur postrcino am- :

quod utramque naturam denotat, ct pi-iKmiltitur bobus siinul perinde ac uni congruere iradunt, ra-
iiativitatem, quie ex sancla Virgiiie esl,
iilfi quidcm tione nirairum coujunctionis, ui ipsi loquunUir, in
voces (siquidem et Cbristipaia Virgo Filium Det anam illos pcr.sonain colliganie (nain vcne illiu»
gemiit), altamen quia Filius Dei duplicis nalurae evi- naluralisquc conjunctinnis, etiamsi unam hanc my-
stit, non [>ei Filium, sed bumaiiitatem gcnuit, i|M3e sierii hujiis viam plaiiam, et :<b omni errore tutatn
pro{>ier Filium adjuiiciuiu fllius crt. • Funilamenii piTpositam babeant, iiulia apiid ill«s habetur ratio;.
igilur loco habuit Nesiorius, non VerUum diviuum, Et li;Ec illoriim slinulata coufessio non est sincera,
snj solum hominetn cx Virgine natuin esse, isluiu- sed airi veneni imposturacqtie plena. Nam cum di-
«|oe, eum ex Pstre selerno genitus hwnd sit, non iia- vina Scriptura Chrislum nominans omnia illi divina
turB, sed gratia lauluin seu adnplioue, et quiden. siinplinler tribuat; (novil enim, novii, innuaiD, illa.
iBodo prorsus singulari ac enHnenii, propter sinjjTil.i- _ Dei Vorbum iii humana forma apparuisse, ei caniera
nsm scilicet ad Verbum iini<Miciu Filium Dci ap, 1- '' factani esse) illoruin iiisliiulum ct scopus qui diver-
"'
lari, ae proin Virginem malreni uon OeoTo/ov, scd ss" ah his scntiunt, sit persuaderc, eum, qui ei mu-
' '
' '

Ifto^otoKov diccnikiiii <'sse. liere natiis est, ho.-ninciu csse unum queinpiam qui ,

V. Alioe ?ic»iorimorum rationei et unetionc homi-
nis atsumpii. —
I'i'a;terea Ftlium er Maria natum
Idcirco sola adoptione Fiiioni Dci esse staiuebant,
quod is Spiritus sancti gratia eodem cum «Jeteris
hominibus modoinnucius, baptismo sanotificatn», et
uuasi per pro^ressns ad isiam digoitatein eTectus
lier increnienta, et per nropriam, boc est, uumanam
virttitein dignum se prrMiuerit qui honerem quoque
coniiexionis cum Dei Yerbo as«equsrctnr, et uisigni
prndestinatione eligeretur. » Et revcra Ncstorius
Christi nomen iitriqne naiurae commune esse seu-
6!t, ull ex aliera iUius ad Cyrillum cpistola babeiur.

Bil. Tbeodorus in fkunaieatario in Episiolam ad ile-
brseos ita mcniem suain explicat < iesiim enim
dicit a Narareih qnem uuxit Deus Spirito
9Q1
•ancto et virtute. Qui autem de spitita unctus est,
omnimodo aliquid assumpsit. (Jiiis autem furens
dicat, de spiriiu aliquld assuinpsisse diviiiam naiii-
ram, nec non et partldpciu? Partifipcs enim rjus
videlicet vocal, qni ei ipsi uncii suni. Qui auiem
< Hic (de suncto Paulo loquilui; ^'ivina; incarit2\'io-
nis facta mentiune, eaqiie mox gutiji^
: uru.>, qux
passinnlb eraiit, priinuin illud nomen Christus, iit
paulo antc dicchain, uirique nature comauiuc ponli,
ac mox iia scrmoncm profert,,u' iiaiura: utrique sit
conaniens, eic. » Christi .liiiiirum appclljtionem
Verbo iribccLant, co qnoj Spirilus sanclus, cui uu-
ctio ascribitur, ipsi ess proprius, ac cjusdem natu- .

uncti sunt, et in hoc partioipes ejus juste lacti, iion rp. cx Palre cl Filio proccdcrcl assiimptum vcro ;

«iiler unctionis rominunicare dicantur, nisi ci, qui l.ominem unrtiiin iioiiiinabaiil , sicut iinuniqiieini|ue
aesumptus est. F^i boc ipstim autem itcmonstratnr, sanclorum virtute SpiriUis
san^ti tauqiiain alieiia
quod mercedem just tiii accepit. Pro boceniin, inquit, iisum. Il.cc omiiia
collignntur ox reiirchciisionc
qood dilexisti justiiiam, et odisti iniquitatcm, pro Tbeodoretl ad anathomalisnium 9 sancti Cyrilli. el
hisprPcipuam (inclioncm meriiisti. > Toin IX Con- ex hiijus ad illain dcfeuaioue tom. V Cnn.il.,' (ol. IW
cll. col. 21fi, num. contra Apollina-
"•'i. Et lihr. iii et2S. Ileni ex cpisuila sauvli CvrilU ad Muiuichos
riBra col. 206, nuiu. 7 « Dirani igitnr nobis om-
: il^KTptlniim. l.'i cl II) tnin. IV Coiic. col. C(i2cl scqu.
ninm Bknieniissim* Si pro scnsu Domino Christo,
: VI. ylri/i/iiciidiiii pro ndoplioitc ri Chritii bnult-
mii est secund carneiii, deitas facta essct, sicul tmo. —Hnpiismu insupei s,ir.cliflcaliun ac in Flliunt
Oteuiit, qtiid snncti Spiriius cooperationc ad h-tc Dci ailop!atiiin vcl saliera ut talcm priuiu lioiniui-
,

Chrislus iiidigcbal? Nec enim Unigcnili dcitas Spi- bns maiiil'cst.itum fiiissc hominenx, quom in sovlssi-
I
'
rilu iiidigebal ad jiistiiicationem, Spiritu isdigebat mis tcmporibiis slbi copuhtit Verbiim ilivioiim non ,

[
ad vincendum dialtoliim.... Sed nunc nnctiim csse uno in loco asserucrunt sVnU-inalis Nc^lf.ijani ciul-
dirit ipsum Spiriln, et habitasse in eo Spiritum, ct torcs, exisliniaiit''9 invincibilitcr iniic pmliari ewn ,

lad omnia adjuvisne proposita, rt docliiiiam inde adoptlvum es^c Dei FiliuTi, qni s.icraininli)ni ado-
jipsnin accepissi- et ytrlulcni , et indc impetrasse ptiouis Riisc»ipi»SiH. Aiidlamus The<tdoriim in bhro
jusllQcatioiieTn el ind<: immaciilalum factiim fuisse. i
; deciiuo lertio dr lnc^inialiunc ita argiicnli-iii < (>)ii-
I
IEi num. 59 ei libro ii<t HapiizaTidu» col. 318 « Je- : so:ianlia et AiiO^-luliis dicil : El maniffsiv mngnnm
l»«m eniro, »ii, de Naiarrth, quem uuxit Dens spiritu (.<l pi-lotii myilcTium; qui mnnifftlaiui fii mcime,
|m virtuie, cnjui utwiio:icra merttui ei immacula- juuifictttui eil in tpiritu jiistilicaliini cssc iii «piritu
.'
367 B. F. ALBl.M 5EU ALCUINI OPERLM PARS 111. 5«S
(licens ipsiim, »ire qiiod antc baplisraum cum sub- A rant, quanto Deus, qui In prlnciplo ipsS formatioois
tililaiecompetenle iegem custodiii, sive quod eliam ejus sibi eura unierat, majorem a se conperalionem
post illud gralix conversalionem cooperalinne spi- illi praebebat ad perficiendura, ouk opus erant ad
ritus cum magna coniplevit sublilitate. i Tom. iX salutem oranium omnia iilius RUhC
, cnhcrn.ins, et ad
Conc. col. 2-21, num. 55. Et in libro lertio contra perfeciiora incitans , ac lat>ores illiiis sive ad ani- ,

Apollinarium col. 20.5, num. 6. « Cum dixissel autem mam , sive ad corpus pertinerent, ex majore parte
cvangelisla quod Spiritu sanclo plenus regrcssus
,
allevans. Alqne ita completionem virluiis majorem
ost a Jordane, aperte demonstravit qnod hnjiis cau- ei leviorem illi constabat. > Similia et Nesloriu»
sa Spiritus sancii habilalionem in baptismaie susce- docuit, prout constal ex ejus verbis Act. i concilii
pit, ut inde propositam caperet viriuiem. Unde el Ephesini relalis tom, IV Conc. rol. 1205,iliiex
ad certamcn illud, quod pro nobis erat ad dialxtlum quaternione 6, ubi de Christo agit « Missiis esl :

cfTeclurus, spiriia ducebatur. • Ei demum in libro enim captivis praedicare remissiom^m, et r.-Ecis re-
VIII contra Incarnationem apud Leontium Bys.int. stitutionem visus Et ul Aposlolus subjnngit, el
:

tom. IX Bibl. Patr. Lugd. fol. 701 < Et ego glo- : ait Hic ille est, qui fidelis Uco ponlifex faclus esl.
:

riain, qiiain dedisti mihi, dedi eis. Quamnara ? nem- Factus eiiim is est, qui ab selorno non prx-cxibtebal.
pe parlicipare adoptionem. Hanc enim accepil ipse Hic, haeretice, ilie ipse est, qui ad pontiliciam digni-
secundiim hurnaniiatem baptizatus priinum in Jor- lateni paulatim evectns est. Audi vocem hoc tibi
daiie , in quo nostrum bapiisma tanquam in figiira clarius intonantem Iri diehui illis, inqnit, frinii»
;

exprimcbaiur, et regeneratio confinnabatiir lesti suir preees supplicationes itd eum, nvi possit illum
et

moniovocis ejus, qui dixit llic : esl Fitius meus di- jj salvum facere a morlc cum clamore vulido el lacrymi»
li'clu», in quo bene comptacui : el Spiritiis desceii- o/ferens, et exnuditus est pro sua reverenlia : et qui-
(iensmansit super eiiin, sicut fiiturum erat, ut nos dem cum esset filius, didicit ex iis , quir piissus est,
in ipso bunc Spiritum participaremus
eli.iin qni ,
obedietUiam., et consummalus facttis est omnibus ob-
qnidem excellentius pr,E nobis per unionem cura temperanlibus sibi causa salulis celernir. Consumma-
Verbo advenit bxc pariicipanli
ipsi qnse Ulius se- , tnr autera, haeretice, id qnod paulatim pioficil. Qua
cunduiii naturain. > Consentit hisceetiam Nestorius, de re et Juannes in Evangeliis clamat Jesus, ir.- :

cujus inentem discimus ex contestatione a clericis qiiil, proficiebal cetate, snpientia et gralia. > Consonat
CoRStaniinopolitanis proposita in Ecclesia, quod Ne- et Theodoretus in reprehensione anathematismi 10
storias ejusaem sit sententije cum Paulo Samosaleno; sancti CyriUi , ubi ait: i Deinde monslrans as-
ibi : « Pauius ait .\lqui per omnia nobis praestantior
: sumpl.^ nalura; inOrmitalem , inquit, Qui in diebut
est (Cbristiis), nam de Spiriiu sancto est, divinisque earnis sua^ preces et supplicationes ad euin , qui pote-
odilus proraissis , et jnxta 962
Scripiurain gratia rat ipsum salvum facere a morle, cum clamore vatido
illi daia est, Nestorius aii Viai Spirilum descen- : et tacrymis offerens, et exauditus est pro sua reveren-
deniem, quasi cfllumbam et mancniem super eum,
, tia , etc. Quis igitur ille est , qui latioribus virtutis
nec non ascensionii vim illi impertientera quaiido- : perfectus est, el non natura perfecius exislit? Quis
quidem prxcipiens apostolis quos elegerat , per ,
ille, qui didicit obedientiam, et hanc ante eiperi-
Spiritum sanctuiu assumptus est. llic igitur ille est, menlum ignorans? Quis cum reverentia vixit et ,

qui hanc taiitam gloriam Cbristo impertilus est. >
Toui. IV Concil. col. 1007 et 10.
VII. Argumenium ex proyressu sutcessivo. De-
mum cl quasi per progressu» ad dignitatem Filii
cvectura bominein a Verbo assumptum Theodorus,
eiiisque discipulus Nestorius
El Theodorus quidem libro
cum voce valida et lacrymis supplicationes obtulit,
et salvare se non valuit, sed eum, ciui poterat ipsum
— satvuin facere rogavit, et mortis liberationem popo-
scit? Non Deus Verbum sed quod ex semine
David assiimptum est. > Tom. V Conc. col. 120.
constanler dociiere. Proclus qiioque episcopus Cyiizinus in Homilia sua
tertio conlra Apollina- sequentem senteniiam Ncstoiianis opponii niim. i :

riiini, cujus fr.iginentura refertur in Constitiito Vi- Neqiie «"hiisiusper succeiicntia virtutura incremenia
gilii dc tribus Capitiilis < Sic igitur, ait, et hic sa-
: faclus est Deus, absit. i Tom. IV Conc. col. 582.
pientissimum omniuin habere nos doces Christi Ex qiiibus patet commHnem hserelicnrnm illoruin
gensuin, ut sanctuin Spiriluin habentein illum, qui opinionein fiiisse borainem a \erbo assumptiira sik-
seiisiii virliitcm adimplcbat
aliquaiTi prudenliam ,
ccssive ad dignitatem Filii porvenisse aut iii illa ,

ejiis p'';cstans ad oninia, quac agenda erant, sicut ct qiiasi progrediendo crnvisse. Quin et ex epistola
iii pr.ceedcntibns
deraonstravimus, quod ab ipsoqui- altcra Cvrilli ad Nestoriiiin noii obscnre colligilur,
dem iii oreraum ad cerlamina, qurc coiitra diabolum (piosdaii! in ea eliain fuisse senttntia, huraaiiam na-

eiant, ducebatur; unctionein autein illius, ct scieii- tiiram noii a primo coneeptionis inslanti Verbo fuis-
tiam, et vim corum, qua; agenda erant, accipiehat ;
se iinitam, scd hanc unionem meritis priimim sui>
el iHiiis particeps factus, non soluin miracula facic- posiiiio*liim ;icquisivisse. «Nonenim, ail Cyrillus,

bat, scd etiara quoinodo uti oportebat miraculis scie- priino viilgarisquispiani homo ex Virgine oriiis esi,
ut iiotam quidem faceret gentibus iii qiiem Dei Verlmm deinde sese dimiscrit. > Toni.
b;it subliliter,
pii-talera, palerefir
..... autem
-".- laborantiiim
- intirmitales IVConc. col. 890. Qiiem errorem etiam rcfcrre vi-
ITsTeadeffiiSiim suam voiunlatem (iuceret, et jii- ilentiir verba Theodori supra nuin. 5 e\ libro ad
stilicabaiurinde, et immaculatiis ostcndeliaiur, sive Bapli/.anilos citata , licet is aliis in locis conlrariuni

reparatione nejorum sive cuslodia meliorum, sive doceal. J;im li;e fuere rationes, ex qmbus Tlieodo-
e,ii;im paulatini ad iiieliora pnifci lilin». > Et apiid rus, Nestorius , aliique eorum coinmiliiones homi-
Leoiitiiiin liysant. loc. cit. fol. 701, ex libro septi- nem assumpium non nisi inter filios adoptivos com-
nio coiilra Iiicarnationem « Jesus aulem proficiebat
: puiabant, ulterius inferentes, Virginem , qujD euiB
a-tiite et sapientia , el gratia apnd Deum et bomines. Mpf^noroxm duntaxat dicendam esse.
genuerat,
Jp.lala quidem proficit, processu teraporum sapien- :
ut bomo Deus nuncupativus.
VIII. Christus,
—
ti;i vero sccundam progressum temporum inlelli-
,
Quemadmodum vero Cliristum, quatcnus homo esl,
genliaiii acquirens; gratia autem suscipiens virlu- Filiura Dei adopiivura, non naturatem aul propriiim
tem, et intclligenti;e et cognilioni conseiiLaneam,
, csse propiignabant , ila euradein quoque quoad hu-
(lciiiceps gratia, qii* illi erai apiid Deum, acressio- manitatem non nisi denomiuatione extrinseca Deam
Et in his omiiilms debere pertinaciier statuebant. Ptura in banc
noiii el incremenliim ai cipielial. crerti
proliciebal apud Dcum et homines. Homines quidein lem denuo exstani itlorum lesiimonia, quonim ali-
progressum vidcbanl, Deiis vcio iion vidcbat solum, qua lantum hic reciiasse sufliciet. Theiidori verbl
et Vigilii pap;e de iis judicium jam § 1, num. 21,
ine-
bcd teslinionio aii|iiol)abat ct in iis , ,
qii.'»; lip!):inl,

coopcraliatur; illiid itjiliir ost etiain nanifesluin, moraMinus, ncc iis alia hic addere placet, nisi qu«
qiiod Ijiilo perfectiiis et iiiajore facilitate virlntim >n ejus symbolo Act. iv conc. v relato leguiitur. U»:

f.vscquebalur, quam reliqui tKiiiiines eis«jq-iH pote- « Seqiie duos dicimus filios , ncque duos dojnuu»
 .

3C9 ENHLEBER DlSSEr.T. DE il.tRESl ELIPA>DI ET FELIGS. ?-(

quoniam unus fllius secundum subslanliam Deus A ler dictum esl Ua-c dicit Duminut Clnislo mco Cv-
:

Verbum, unigenitus Filius Patris cui isle conjuii- , ry ; El Baltvlonios sanclos fgoenim, ait. prucifiiam :
';--•
-- : sanuifieati enim snnt
cius et particeps communionem noinine lialiet Filii ets •
et ego ducam eoi; ilj
et honoris ; et Dominus secundum siibstantiam Deus quoqne Christum Doininum, et Dciim, ei Filium, ei
Verbura cui coiijunctiis iste communionem haljel sanc-tura,etChristumappellamus. » Qua!ern.i7,toiii.
honoris. Et ideo nec duos dicimiis (ilios, nec duos IV Conc._coL 1 199. Cyrillus iii explai.alione iiiiallie-
dorainos quoniani certo constiluio secundura aa-
: matismi 5 qiio Christuin non hominem Deiferiiin, scj
turam Domino et Filio inseparabilera babens aJ , verum Deiim esse slaluerat, ita scribit c .\flirinanl :

eiim conjunclionera , qui pro iiostra assuinplus est aulem (Nestoriani) unigenitum Dci Verbiiiii iii ho-
salutc, cum illo honorem ei uominationem lilii ei niine ex sancla Virgine iiato periiule ac iii iino ali-
domini habei, juxla Theodoruni honio
eie. » En quo ex sanetis inhahitasse, ita ul jam non oporloat
QQ^ assuniplus propier unionem ad Verbum ciiin confitcri quod unus sit Christus, ei Filiiis, ct Doini-
co « honorem el nominalionem filii el doinini ba- nus, et adoramlus sed lanquani hoino per se it
;

bet. » scii , quod idem sonat , Chrisius , qiia homo, separalim iiilellectus ob Milain copiilalioiieiii iii
,

sola denominatione, non in rei veritate Deus ac Do- unione digiiitatis hoiioratiis, siniiil adonlur cl coii-
roinus dici potest. Unde et Leontius Bysaiitinus lih. gbrificeUir. Habitat quidem in nobis omiiium Dciis
III conlra Neslorianos et Eutychianos in Tlieodo- per Spiritum sanctum etc. » Deinde addiuit te\iiis ,

rum his verbis invchitur < Non eriim Deo hnmini : qunsilam ScriplurrE, quihus abuM fuere Nesloriani.
facto doces sed homlni appellatione Dei honoralo
, et hos inler eliam se((ueiileni ex Evangelio sancii
culium in aeternum- adhibere. » Tom. IX Bibl. PP. q Joan. x, 34, ponit, dicens < El ipse Cbristiis :

foL 697. Eamdem senteniiam sibi propriain fecerat de sanctis suis prophetis , sive de sanciis, qui aiili-
Nesloiius dicens < Sic
, et illum qui secundum
:
,
cesserant ail Si illos dixit dcos ad quos icrmo
, : ,

carnem estChristus, quod Dei verbo coiijuiiclus sil,
Deum nominamus, hoininem fuisse, qui apparebat,
non ipiiari. Pauhim utrumquc pnedicantem audi
Ex Judreis iuquit , est Cirislus secunduin carnem,
, sicut in iiobis. Erat enim iiaiura Deiis, nobis similis
qui eit Deus super umnia. Primo honiinem esse fale-
lur; mox ob eam qunn cum Deo sortitus cst socie-
tatem, hominem.uuni Deum appellat, ne quis vide-
licct Chrisi.irnos hominem cofere suspiceiur. » Tom.
'V C/jicii. coi. 1199, ex quaternione 15 in dogmale.
ft iteruraquaternione 16, ubi de Chrisio loquilur
Non per se et secundum se Deus est, quod in utero
onnauira est; noii per se et secundum se
[uoil Spiritus sancti npera formalum est
,e ct secundura se Deus est,
,:onditura esl : sic enim homiiiura niorluoruraque
naiiifesii ctdlores essemus. At vero, quia Deus in
nomine assumpio exisiit , assumptus ut assun>enti
'Toniunctus propler assumeutem Deus appellatur. »
S:bid..co). 1203. CyriUus quo(iue liunc Neslorii erro-
.
•eiu to suo commonitorio
jfgo fatetur (Nestorius) ipsum (hoininem
I
Dei factus est, quem Paler sancli/icavil, et misil in
mundum, vos dicUis : Quin bluspbemns ; quia di.rit
; Filius Dei sum. Sed non iia Deu- iii Cliristo haliilat,
factus, unusque ac solusFilius,e4aineuni caro faclns
est. » Toiii. V Concil. col. II. In liis ergo siiiiili-
busque verbis pruesidium suuni posucnint Ncstori;iiii,
nl hominem assumptum non nisi nominetenus Dciiin
esse probarent, quein Synusi.isl.i' ejiisdcm ciini Vcr-
: bo natune post iinionem factiim esse allirmavoiaiit.
Nemj^e cum .\riani , ut jaiii § ! nolaviiiius ip>iiiii
Deus est, Verbum Patris sola denominaiione Deuiii esse sia-
non per;
tuerent, Synusiastae vero naluram seii carnein qiio-
quoJ in monuraeDlo que humanam Yerbo consubstanlialem dicereni,
Nestoriani media via, ut ipsi quideiii putabani, in-
cessuri , veritatem divins natiira; Chiislo, in qiian-
„ tum est Blius ab aeterno Patre genilus, digiiiuit'iii
^ vero exiernam divini nominis , quateniis hoino, et
ejusdem nobiscum naturseest, ascripseruiit.
refert , dicens : • Non X. Argiimenlum JS esloriauorum cx eo quod Yer-
scilicet as- kum in nobis habitasse , out Deus in Christo fuissc di-

,umplum) esse verum Deum, sed ita fuisse appella- caiur. —

Fuere taraen et aliitexlus, quibus aJliuc
i-iim ex benevola Dei voluntate; ei quamvis Douiiuus innitebantur, et hos inter ferc pracipui sunt ii, (|ui-
\ ocalus sit , ita rursus vult esse Dooiinum ut cui ,
bus Deus, seu Verbum in bomine assumpto hablt;isse

>')eus Verbum gralia ita coucessit vocari. » Tom. IV dicitur. Lnde frequentissime provocant ad verba
;k)nc. coi. .^30. evangelistae Et Verbum caro fnclum esi et habita-
: ,

'

IX. Ralionef qtiibus Nesloriam pro denominalione vit in nobis. .\d verba Pauli : In ipso iuhabilat omnis
\Dei eztrinseca usi [uere. Ei locis Scriplura;, quibus plenitudo divinitatis corporaliter iColoss. 11, 9). Deus
^'tomines dii vocantur. Porro isUm quoque dc Deo — eral in Chrislo mnndum reconcilians sibi. (II Cor.
'nuncupativo seiileiitiam variis denuo rationibus tiim V, 19). Unde etiara familiaris est ipsis loculio, liu

IX Sicriplara , tiim aliiinde petilis stabilire conati manilatem Christi essc '^mpium a \erbo iiih;iliita-
iunt iilius Et fundamenlmii sat firmum
patroiii. tum Christum esse hominem Deifenim hoinineni
; ,

'ruere sibi iis Scriplur*

videhanliir cx
locis, in Domicicuin, proindc noii nattira, non \eriiate, seJ
'
(uibus Dei iiomt-n eliam hominibus , sola nimirum sola denoniinatioiie Deuiii. Auctor libri x«t« ;uvo^j-
ippellatione exirinsoca tribiiiluf, inde conduden- oiaarac loco sxpe citato ait: « Dico autcin Doi Vcr-
';es quatcnns hominem, eodem idouo hu-
Christiiin, biiin habiiasse in eo, qui ex David scmiiic conipro-
f.us denoiiiinatioiiis parlicipem esse, ut pole qui sc- D batur. El iicrum » « Siillici;it corpori qiiuil cx iiii-
;
,

|cuiidum naiuram humaiiara divcrsissimus a Verbo bis est,seciindum gratiam lilialio, gloria ct iuimiir-
'
liviiio, et e conira cjiisdem cum octeris hominibiis talitas quia teinplum Dei Verbi factuni csl. » El
,
:

i:onditionis ceiiscri dcbcret. Hac certe arguendi ra- « Ex Patre quidcni iiatiira geniliim est Vcrhiim li'iii- ;

Mone usus esse videiur Theodorus in Commeniario plum vero, qiiod ex .Maria naluin esl, cx ipso iileri)
m Evangelium sancli Lucae, diiin ait i Hoc enim, : silii fahricavit. > Theodorus libro lcrlio coiilra Apol-

liiiarium his islum Iwrcticum allo(|iiiliir i yuonio-

4U01I, hic est Filius meus dileclus, in quo mihi com- :

itacuil , in baptismale adopiionein demoiistrat se- do i|<itur lu, ciii siiper omnes maximc dccet mciitium
ounitum comparalioncm judnitueadoptioiiis, qiiia ct rcginien, illiiiu, qiii ex Virgine964"'''*'^ e>l, Dcuiii
id illoi dictuin eral Eqo diii, dii estis , et jilii ei-
: esse,elex Deo coiisubstantialcin Patri evisliiiiari di-
:elti omnet, elc. » Nestoriiis Clirisliim hoininem e:i- cis, nisi forte sanclo Spiiiliii inipiitarc illiiiscrcalio-
lem ratioue Dcum esse dictiim ainrmat, qiia .Moyscs nein nos jubes? Sed quis csl Dcusex Dco. el ciiiiMib-
Deus Pharaonis appellalus est. • Veruin iil rerum ,
sianlialis Patri? Is idem, qiii ex Viigiiie iialiis oi;il,
amnium opilicem, ait, Dciiin apppllamiis el Moysen ; o miraiidiim! cl qiii per Spiritiim saiictiiiii scciiii-
mrsum Deuiii, ait enim Cons(i(iit (f' Denm Phiirao- : diim iliviiias Srripliir;is plasiiialiis csl. ct (oiilicli"-
iHi : et Israil Filium Dei : Sam filiiis, inqiiit, nteus ncni iii niiilieliri arcc|iil >ciiLrc '
liicr;il foisil.iii, i|iii:i

orimogenitut israci est; ct sicut .Saiil ap|H-llatiir niiix i;ii;iiii pl;iMii.itiis cst, cl iil liiii|iliini Dci csscl
Chrisliis : ;Vrtii rnim, inqiiit, injiciain inanum menm acccpit : iioii Unieii ciislimaiiilum iiobis cst Dcuiii
ui tum, quia Clnniut Domini eit ; ct de Cyro Kiiiiili de Yirgine iialuni csse; nisi forle idciii evisliiiiau-
 : ,

OPtRLM PARS lU. 571

571 B. F. ALBIM SEU ALCIJINI
concepit • Si (jiiis dicere audet, Christum bomiueiD
dum nobis est, ei<juod natum est, ei quod est iu ua- A .

uon polius veruiu Deuni esse , ul poie

Deifcr.nn , ac u(in
totemplo, et qm in teraplo cst Oeus Verliura. . _luralem Filium , quatenus nimirum
"nu;um ac naUira^
Tom. fk Conc.cM, '«)3. n,m 1. N^^loriiis i.. aitera
lainUit bunc % sanclum Viirbum caro facium carui et sanguini perindc ac nos
ad CvriUum episiob, num. anaihema sit. • Tbeodoretus vern in
cominiinicavit,
doclorem, quoil confusioncm nauiranim in Cliristo « Igitur
dein pergil : < Qucm rcprchcnsione hiijus anathcmatismi ait ;

adDiodiim soHicile caviMot

commuuicalionis nomine uientes sicul unum qm-
;
,

antca neqiie p-.Uiliilem ncque sociiiid»' ^i-ncralioms

,

Jeni Filium adoranius, el cuw qui assnmpsit

el id ,

capaccm, prsdicaveras hmic ips.um rur.Mini palibi- ,

Daliirarnm aiitem differeutiani
aiiod assumptum csl
lem, nupcrqiic, nescio quomodo, prodiicium .-isBeve-
:

airiwscimiis , et Dejferuro homincm , .siciil a muhis

ras quasi vero, qu:e in V» r4>iim natiu-alilcr coine-
sanclis Palribus diclus esl, non devilamus
:

iiiiint, ca lcmpli corijimclionc abolita

siiil aiUparvi :

apuJ lioiiiiiics firri (lelicai, lcmpliim illud nullo ujii- Vocamus autem Deiferum hominera, non quod par-
ijuam pccralo conlamiiialiim, ct a divina naUira titularera quamdara divijiam gratiam acccpetit
sed q«od omnem unitam habcal Filii Deitalera.
»
inKcparaliilc, peccatorum noiirorum causa el natum
et inortuiim csse aiitdeniquc Domino judaeos ejus-
:
Tom. V Coiic. col. IM. Ad qu,T; verba dcin re-
lemplum spoiidel Cyrillus « Dicimus cnim nos non debere
modi oralione rimipcllanli : Soivite lioc, et ;

in tribus diebus excitabo illvd : (idt^in Uabere non ab aliquo D(*iferuiB homtnem nominari Chrisium,
oporteat. Erce non dicil, Soloite diMnitalem me4m ; utnon si(^.ul unus sanelorura intelligatur, sed magis
sed, solvitetemplum Iwe. > Toni. IV^ioncli. col.»93. Deum verum illu/l V(jvbuni Dci quml lacHiiii csl ho- ,

Tbeodoreuis iii rcfircliciisione anatlieniatisini prirai jj

mo et iiicarHatum est. » Et post aliqua . Quare ;

sancti Cyrilli bis aiiiiiiiim d<;claral : < Igilm- Mmm igi«iir ccssat
iioii rtxlaiu Uiinimetjiic Jiervjirsaio
,

t uoto rbnre ? Aliquiiudo enim uniim

non est faciiini caro Deus VerbHm , sed carncm vi- liilei r.i^lioiiciii

venlem el ratione prxditaiH assmnpsil; nou ipse ili(il Cbrisluui ct F.lium cl Doiuinusn, eumdem
naJiiraliler e Vir^ine nalus sed templuiR silii i« Deum SHiiiil ei IriuiIucil' aliquaudo vcio .propbeia- ;

uteru virginali fonnans, crat ctiui iorinato ct ii;»to. > iiiin uicuft.uram «i dunaiis, Dcitcriini houiiiicin ap-
Et posl pauca : « Qiiia vcrn noncial nudn (forma ser- pellat igiiorans fortassis qnod illuui iiobis aiqualom
;

vi ) a fonna Dci sed lempliim erat inbahitanlis

, fuciat; siquidem non e»l v«rc Dous, scdicrapbim
Dei Verlii scciinduin Pauli vocem In ipso enim in- ; , jiotius ; ut pote io qua babite: Deus Viii'bu.;i^ iicul ei
fluit, compiacuil onin^i piViii/Mdi^ni diriniliUis in- m nobis. i ll.idejn.
hnhitarc coryoraliur ; noo liCHninis geiiitriccui sed , XI. Argumenlnm ?iesl<)rianonm e^ ;\onlificio mu-
Dei },'cnilricein ViiKincm appellainos; illam quideiu nere ei oralione Chrisli. —
Tcrliuni argumc «.'"'" ^V'
figtnciito, et fcnnatifmi el conccpiiii, h:iiir amcm , formavcrmit Ni^sloriuiii ex dignilatc saccrdoJ.'''''
unitioni imponciiics ;ip|iell:Ki<)uoiii. i Tiim. V Cauc. 4{ium Clirisw nbique tribuit Sciipiura; clexora"
col. 87. Vcrbts ipioquc illis Aposloli JJais e.rat in : lioue, quam ad Palrcm fiidisoc uoii iiuo i;i loro dici-
Christo mundum reconciUi^m sHm, abnsos o*i>e Nc- Uir. Neiitram quippe horiiui vero Diui, sed homini
Btorianos, iri hominem asRiitwptiim sola dcnomiiia- itantuni, qiii ad moiliitn cieterorum, licel ei siiigiilari
tione Pitrinscca Deuin essc probarrnt, c« ^ualioue privilegio Deus appellaius csset, coflvcnire exisiima-
altera sancli Cyrilli de ivcla lidc religjosissiinis re- baut. Sesloriiis i<l ap •rtissiuiis verbi>> docel, duiii
ginis inscripla iiianifestc :ipp.aTel. \U ciiiKi boc loco ait < Cuin i^iiar
: iinus bic noliis poatifcx sit, com-
disciirrit saucttts doctor < Sc4 ei ipsam «pioqiie : patifjis , iioliis logMUis, H stabilis , jioliic a hde,
morlalium genns secundum se alioqyi iiifrenc. ct ad (jiia- iii tp£«ia esl, rcccdcre. Ipsccniiii proraiss;e no-
relielliouiTiii propeosum di^-initalis sceptris per ilJiim iM& henenJciiouis c» semine Abrab* uiissiis est, tan-
sibi siiiuiiitdt : (TiiandoqHidem , «l s;ipieiilissi«»ii« qiiain pro se el csigiialo sdii geiiere s:icrilicium offe-
Pauliis adiiKKiei , D^s erat {n ClirisU) mundiuH re- rens. ofii ailveitc, cuinomncin {lonlilicein sacfincio
concHiuns Hic autem n(»qu.iquam asserimQS, id
inbi. cgci-c fateatuT, CbristuraqiK' veluti, qiii illinsnon in-
(juod rndioTcs qnidain faciimt aliimi ab r«, qiieaii , digiicrit, cicipial; Itic tajii pro se, quain [>r« oogiia-
sacra Virgo in liicein edidit, <;iM'i;itu4« in htimine lit sij gijiicre sarriiii>ium olrtolisoc » Qu;i- adirmat.
baliitasse , laundiimque sHti reconcitiasse. • Toni. lii'i. l7loni. IV Conc.col. \iW. Vide eliam quae su-
TV Cooc. col. «SW. Cinn veio hoDiiuem ass\mipium pra aani. 7 ex ijtiateifnioiie 6 iVsloiiiadduvimus. He-
"Verhi divfv.i (euiplum esse consianler asgerereiit Ne-
«toriani
lieri (fiioijiie Cyrillus lib. iii 966
<:oiitra JScstorjum
, frcijuei ^issime a(4)uliebaiit
scqucittes lo- luCA ejus vcrba t Cuir. ciiiin
: aiidiiiHt mmien apo-
qiiciidi formulas, Cirislum scilicet essc Dei domesti- stuli , i|>suin Dcum Vcrlitim inicUigma sposiolum.
rttm , hpminem Dnminicum, aut Deiferum, cii>iis roi 1'ouitiicis appclla^ouem cuiu leguiit , divuiitat«m
unum vel altciura lesliffionium adh tK" adduccre e\- pouUlicem sibi lioguut, iKiva demeiHive specie. Qiiis
peilict. Theodorus in inlerpTclalione Evang'1ii se- eiiim aposloli roiuMis, cuin didicerit, uon illlco indi-
(•iindiin) Joaiineiu liltre priino iii iHa verba HaHii, cari hoiiiiiiom iiitidligal? Quis jKMililiuis appellatio-
lii es fitius Dei, lu es Rei Israel, ait Hoc esl Tu es •
: ncdi iiudieiis, diviuitaiis essiinliain ipsiim pontificcni
illc, de louge pr*dicatHs est Chris4iis boc enira
qiii : e^istimci'? Nam si pontifex esl ipsa divinilas, iiuis-
scilirel dc Cliristo sperabal sicut donieslice con- , nani illc *st t_iiti (>oiiii&'ata» muncrc coliuirr Si
plitiito praHer oinnes ©eo. < Tom. 1\ <;ohc. cx>1. Dous est qui olSm , uullus csl cui ulTertur qiiid :

iilY, nmn. 55. Klniiniern glirtini s:'(jiieiiti Ccrtus : < eniin drviiiilalc {lijiiiiii sil, iit illa taiiqiKim inferior
quidem H ipse erat. Filiiuii Dei non secinifliiiii dcila- m!i)ori otfcr.it? > Twb. Vi tlpeiiim saiicli Cyrilli fol.
lis diceivs calivilalcm, seil seciindum quod domcsti- 64, Edil. Paris. ItisS. liiide el Cyiillus erroueis
cus Dco erat pcr quo.l filii Uei
: qui per virtiitem , hii;ce asscrtiouibus suiun an;ilheitiatisimiiii 40 oppo-
il(tiiie6.ti( i Deo conslitiili h(>iiiiii>-s, iiiterim vocaban- siiH, dioens : ( Confeissioiiis no^lr.e jxtDliliccu» et
tur. 1 Ku Deuiii.Filiumqoc Dci vocal hoc ioco Theo- »)>oslolum factiim esse Clirisluni. Sciipluia dirina
dorus Cliris-tiiiH haminejn , co quod per assumptio- docel oblulisse quoque seinetipsiim pro iioliis Deo
:

«lenidoinesiicus Deo lacius cssci seil eo innium ; ct Patri in odorcni suniiutis. Si quis crgo dixerit,
mod(), ((uo alii horaincs, per virutlcm Deo domesli- ponliCcem et a;>ostoUioi ni«iruin non csse ipsuin Dei
ci , iisdeni lilulis honoraniur. Ncstoriiim ejusque Vcrbum, posleaqiiaiu caro ci biuiiu iioliis siiuilis fa-
osseclas Christuin dixisse hominein Deifertim tcslis ctiim esi; scjI hooiiiiciu illuin qui ex iHuliere naius ,

esisaiictusCyrillus, in epistola de Excommunicatio- est, quasi alleruni qiui4.piajii ali ij>so diversum aul :

no ad Nestorium iium. i scrilicns i Sed neque Dei :

si quis illum pro scipso (jiioqiic , ct iion potius pro
Verliiim in sacra; Virginis lilio viHuli in commiiui nnbis solis sacrilifiiiiu oUlulisse dixcrit ( ueque enim
(luoHam lioinine iiihabilassc (licinuis, ne Chrisiiis olilaliftiie Cjjcbal, qni pccc:iluiii non uovit) aiiatheiiia
Deifer homo inlellijatur. > Tom.lV Conc. col. 1071. sil. > Lt iii (lcclai.itinno hcjiis anatheuialisroi ait
IJiide cl suum anatheniatismtim quinlum his verbis t At nescio qiion)o;io qui sccus seniiuut, oon ipstiai
 ;

37J tNHLKBEK Dls,SERT. DE H;€RESI ELIPAPiW ET FEl.ICIS. 3Ti

Dei Verbom hoininem ractum entiiisse etapostohim A coDJunoa est natura". Qiiare el ipse mioquo CiirisiMs
et pontiflcem confessiniiis noblri'. sed quasi di»er- Davidis Dominum et Filium se nominat Quid, in- :

ma queTDpiam «b ipso iM>iiiiiKnii seorsum e sancta quit, rofrt» vi4elur de Christof cujus filius esl ? dicunt
Virgine nalam et apoMoiuin ao ponlincen) voca'
, ei : David. Respoiutit Jesus, et mt iltis : Quomodo
ergo
lurn fuisse contenduiK et proGciendo ad hoc eve-
, David in sjririiu tocal eum dominum , dicens : Dixit
clum esse nec prA nnbis nolis semetipsum Deo et
; Domiuus domino mi-o, sede a dextris meis. Est enini
Patri sacrificiuni obluliase, sed etiain pro seipso id : plane fllius David secundiiin c^irncin; secundum di-
quod a recta inculpataque fidc nniiiiiio esl alienuni vinitatcm veroejusdem iloiiiinns est. Rectum proimlo
percatnm enim noa leoerat • Tom. V Conc. col. : evangelio.-eque traditioni (onsoni.inoMni csl,iit(;hri-,i;
18. Theodorelus vero in reprehensioiif! ad eumdem corpus divinitalis leinpluni o>5oci nfiloaniur, illudqiio
aiiaiheroatismnm scrihit < iNoii in rnrnis naturam
: ncxu usque aJeo suhlimi. ii^ in.i.jm' el :idmirahili i)i<i
versa est incnnvertibilis naiura; sud humanam siis- coiijunclum, utdicainiis, (livirKiin natiiram o:« sii i

cepit naturam et banc super commiines pontifices

, \iiidicare. quae corporis aliuqiii siiiit pr()pri;i. Ven:iii
cnnslituit, ut beatus Paulus docet, dioens Omnit : propter haiic .ipproprialioiioiii (!i\ino Verlio a^di-
enim poniifex ex hmmmius aisHmptus, etc. » et reci- lore nativilalem, passioiie.n ninrlom c:otoias(i(i«> ,

tatis per enlensum veriiis AposioM ex lap. 5 Epist. raniis proprietales, id ilomu:n, nii Iralcr, meiilis ost,
ad Hfthr. ita pergil i Quit it/iiur Ule esi, etc. » Vid.
. aut etluiicorum moie vere "nantis, aut corie ins:'ni
siipra iium. 7. Apnllinaiii , ot Arii arioniiiique
li:eretioonim nioi bo
XII. Argumenlum Nettorianoram ez eo ^uod Deu* aiit eliflia alio giavinri > Tniii. IV
l.tiinraiiti*. elo.
verus pati rtequeat. —
Demum et idcirco negabant Cnnc. cnl. 895 el 'J8. F.t alibi, (iiialerninno sciliiol 10
Cliristum quatenus homo est, veruui esse Dcwn, ait . « Et omiiino, si lni,M(ii Novuiii Tostanioiitimi
quod adinisf.a hac asseriioDe Deo seu Verho mors, siraul accurale scrut;itus luoris. iiusqnani iii oo inor-
passio, ahaque ascrihenda forent, quae lan>en soli na- tem Deo ascriplani comperies; sod vol Christo, ant
turx humanae convenirent. Lnde communis fuit eo- Domino, aut Filin. H;e ;iiilem vnoes Christiis ol Fi-
rum sententta, non Vcrbum istiid, sed sohim homineni liusot Dominus,ciim Unifjonilo in scriplniis Irihiiiin-
assumptum passionera raortis in se suslinuisse , nec tnr, natiirariim duarum iiulices cxisiunt et ali- ;

ullum in Scripiura occurrere locuni, in quo Drus ipsc qiiando quidom (livinilatom , nonnunquam vero hu-
mortuns, aut pro nohis traditns artirniaretur. Anclnr maiiitatoiii, intordiiin auloiii iitrniiu|uc siniiil expri-
lihri xaT« i«voMffia(TT«j-constanier»dversariis suis iii- munt. Exompli oaiisa, (|iiaiidu Apnsinhis Pauliis por
colcahat, passionem non Verho, sed snli carni, soli olam ita prxdioai Cum iniinici e.ssemus, recon-
e|ii1 :

bomini assumpto tribueodam esse; cnmqiie isti ohji- sumus Deoper murtein hH.i ejus; QQQ Filii
ciliati
cerent prodi^ia in morte Salvaloris facla , qux cerie hiimanilatem olare iiidical. Al vero cnni iilem rursum
non evenissent, si purns bomo, et non ipsum Patris ad Ilobrcos sorihens ail : Deus nohis loculus csl in Fi-
Verhnm fuisset passum, ita lianc ohjectionem diluit : lio,f)er quem fecit ct sit'fu'((.diviiiiiateni Filii iiidical.
< Sed si caro «rat , inquit , crucifixa, quomodo sol Noquo oniin caro s.Tcuia ooniliilit, ut qii.T nuilla post
radios avenit, el teoebrae occnpavcninl terrain om- sai.ula foriiiala sit. Et infra Nc(|uc deilas Jacouiim
:

nem , et terrte pelrx dirumpehan-

motus erant
lur, el mortui surreierunl? Quid igitnr dicuiil et de
tenebiis in Jigypto factis in teraporibus IWoysis non
per tres boras, sed per tres dies? Quid autem proptor
alia per Moysen facla niiracula, et qux per Jesiim
Nave, qiii solem slare fecit? qui sol el in tcmporibns
, et fralrem hahuit, neque Dei Verbi morteni .iniiuniia-
miis, diim (orpore ot sanguine dominioo roflciniiir. i
Tom. IV Conc. col. 1206. Hinc oiiam nog;ihaiit
C pi^iprium Doi Filium pro nohis osse Iradilum aiit
passum, id ([uod sanotiis Cyrillu» in ipsis n^prolicndit
lihro de flde ad Regin;is scrihons « Si Deiis Pater :

Ezechia' ref is ot conira naturam retroversus est? et
de Elisxi reliquiis qua^ raorliium suscitarunt? Si
,
enim Verbum Deuin passum demonstrant, qiire in
cruce facla stint, et prnpler homincm non concedunl
hiEC facla esse; noniie qua; In temporibus Moysis pio-
5ter geuus Abraham erant, el qux in tomparihus
psu Nave, el qii» in Ezechiae regis? Qiiod si illa
pnipler Jud;oonim puptilum mirahililer faota siiiit;
qunmodo non m^igis, qu* in crnce facla siiiit, proplcr
Dei Vcrbi leniplum? » Apiid Garneriiim hjo. oit.
TbeiMlurus libr. ad Baptizaodos passionein soli ho-
mini assumpio tribuil, diccns < Ut multam quidem
qus (huininrs sciliccl assumpti ) faceret 4iligentiam,
proprium Filiiiiii. illum ipsiini nimiriim, qui ex illiiis
suhslantia ortus est, pro nohls donavit; ergo corpus
quod mortom suslinuit proprium illiiis erat, qui se-
cuiidum carnem passus osl. (ISain sotuDdnm divini-
talis laliunem pati nnn poierat.) Ita eiiiin, qui se-
cundum se pati noqiiit, dispoiisalnrio iiiorlem per-
possu» est. Proinde <iui iinum in duns dispertiunt,
a|ierte impietatis crimiiie soseconstringniit : (|iiaiido-
i|ui;lein si estliomo jier sc et secuiidum so ilisisiin,
ei non ipsiimmct Dci Verbum carnc iDdnium, Patoi
prnpiuim pro iiobis Filium dodisse non iiivonilur. »
: Tnui. IV tiniic. cnl. 770. Qiiem iiisupor orrorcm ana-
ihomaiisiiio dundooiiuo his inseqiiilur < Si quis non :

OiBtiia »utem illius propria faccrot, el toleraret, per coiifiloliir Doi Vorlium carnc passiiin ct onioinxiiui
oiimes eo dui U> pas.sioiios, per qiias euin secundiim esse, inorienique caine gustasso iioc nnii prin ngo- ;

suem virtiiteni perfeotiiro fecit, ncc a mortuis secun- niluni ox mortuis faotuiu essc, qiiateniis niiiiiriiin iit
4Vim »1136 natune logem recedons, s<;d sua pr.osontia q Dcus vila ol vivilic;iiis est, analhonia sit. > Quihus
et operaliono
'.
operatlono ot gratia IiUeraiis i|uidein euin a inorlo,
liberaiis (pi ita orronoc resptunlil TheodonUiis < Passioiios suiit :

et iiiHliK, qii.p indo siiiit resiisiUlans autom ciun do

;
propriiv passibilis impassihilis oiiiiii -altinr osi, (piaiii
;:

mortuis et ud inoliorem Itiioin poriluceii£. > Tom. IX ut pali riosslt i|u;ire passa est foiina sorvl
: adli.o- :

Conc. col. ^217, iiMin. ~tl. Et apcriius nuinero immc- rente scilicet fonna Dei , ot pormillonto p;ili piiiplor
«liaJe sequonti < Doin^e oslondoiis , ciijus aratia
: salutem passionihiis parLim, pruplor iininiioin aiitom
pussiiBest.diniinalloiiiNii iuferl, quatciiuk ciroa Ueiim viudicaate silii pa.ssiones. I)(itnr noii osi (ihrisliis, qui
pro oiniiiims gustarol uiortem quia diviua natura : passus ost, sed hoiiio ex iiohis a vcrbo assiuiipUis. >
!!;> vulente , «oparala illa ipgo jior se pro omiiium
, Toin. V Conc. col. 158.
utiliiMte gustavM iiiorleiii; et otiK^iidons quod duitas Xlll. Christus qua homo in .lonjii f;cr\eno Pei ,

aeparaVa qui<ieiu er;'t ah illo, qiii passns est, sccun-

,

tervut tccuriduni !\csloriaiios. Cuni »cro, ut ox —

dum niurliH oxperimeatiim, quia nec possihilc erat hucusque diolis Ii<iuol , Cliristiiin , iil hiiniinoin, snl;i
ilkiui morii» ex|H'rinieiituin aco.iperc nnn Uinien ; adoplinne firniin, sola (loiioinin;ilioiioPouui osso di\<'-
illi, qui paiKsiifi ni, abfueral sccundiiin dilijjcnciam.» riiit Nisloriaiii, mii^uni iion esl ipsos ollani sorvilu-
NeslOriiis In altera ad Cyrilltim opiblola Diini. 3 hunc tein por Soripliiras Filio diviiio s.V|io altrihul;iin snli
ill mndum disscrit < Suol ali.o innumera; senton-
: rorsum natura- hunian.i: focifcso prnpriam, Christuiii-
tie, qua: divinilatem neque uiipor ii;itain, noque cor- que, in qiianliiiii hniiio ost, sorviim vocass»'. Nnii
poroie peruossionis capacem esse, moroliiiiii Koiiori ohsoiiro id tnlligi viiloliir ox iis, qua- Nosinriiis iu
trBlutOm faciunl; scd ipsam carncm, qii;e oivinae veiha Paiili ad Philipponsos il , 3. Hoc lopilc in
375 B. K.
lobii, elc. kcripsil : « Noii di\it Hoc sapile : iii
bis, quod ci iu Verbo Deo, ((uod cuiu in IbriDa Dt-i
essei, servileiii foriiiam accepil sed voce Clirisli,
ianquain ulriu.sii e iiaUirae nolioiicm coinpleclenie
aicepla, sinc periciilo illuni et servi foriTiiini sum-
psisse assevenil, el Deuiii noiniiiat, diclorniii vim in
ualuraruin du:ilitatem inoffense pjrliens, t Coniiinia-
tur idex analhemali.snio 6 sancli Cyrilli, qui ita so-
nai : i Si quis Dei Patris Verbuin Cliristi Deum vel
Dorainura esse dlxerit, ei non polius Deum simiil el
hominem eumdem confessus fuerit, quatenus Yer-
bum carofhctum est, secuiidum Scripturas, analheraa
sit. I Verbum igitur Patiis Doiiiiuum assuinpti ho-
ininis, hunc vero illius servum esse dicebant
riani, cujas formam sibi ^ilins
uniendo, seu in illa fornia habitando, ut ipsi quidem
existiraabant, semelipsum exinanivit, uti denuo re-
fert sanctusCvrillus in epislola ad Monachos ^gypli,
nuui. 14 tom.lV Conc.,coI. 002, iiiquiehs « Respoii-
deat ilhim, qui natiira ac verc Filius est, el liber, et
Pairis Verbum erat, et in Gcniloris forma existebat,
ac ei opt[ua!is erat, in homine, qiiem mulier iu kicera
edidit, inhabitasse; atque huc tendere, quidquid de
exinanitione, vel humiliatione, vel servilis forinae as-
sumplione usquam tradilur. Sed heus tu, quisquis es,
eamne lute solam divini Yerbi in homine inhabitaiio-
nem ad staluendam illam exinanitioncra satesse
existimas? nihilque inessc pcriculi arbitraris, si una
hac ralione Verbum servilem formam susccpisse, ta-
leinque bumiliationis moduin jterlulisse statuatur? >
Etnuin. 15 ejusdera epistol.fi iiairai fuisse quosdani
iiiter Nestorii asseclas, qui hanr exinanitionera aut
servilis forrase assumptionem nou ipsi Verbo, sed soli
homini quem Verbuiu sibi unieral, ascriberent; ex
, rorem adversarioruin suorum refulare, qui corpus
quo colligitur illos equidem in exponendis Pauli
verbis pro more hsereticorum non nihil ab invicem
recessisse in hoc tanien maxime fuisse concordes,
; quit : I Naturas conGleamur, el dispensaiioncs noo
quod Chrislnm, ut boiuinera, verum Patris, quin el
ipsius Verbi assumploris servum fuisse arbiti^aren-
lur. Audiamus desuper adhuc Theodorelum , qui in
reprehensione anathematismi modo priinum citati ita
ratiocinaiur « Beatus quidem Paufus
: quod assum-
ptuin esl a Deo Verbo, lomiam servi appellit qiio-
niam vero unionem assumplio praeessil de assum-
piione autem disserens idem bealus Paulus, formam
servi appellavii naliirani assuniptam iion uitra lo-
cwn habet unione facla servitulis noinen. iNam si
idem Apostolus scribens his qui in illiini credide-
rant, dicebal Jlaqnejum non est Sfnus, sed Fiiius :
: siiuiandnin nobis est Deum de Virgine natum esse :
et Dominus discipulis : Jam non
sed amicos; multo magis primitiae nostrae natune,
per quera et nos adoptionis donum assecuii sumus, a
servi cognorainatione liberaiusest. Deura igiiur faie-
mur eliain ipsam scr\ lormam, et crediiuus Prophel*
i est, Deus ex Deo el cousubstantlalis Patii est. ne-
ctiain pucrum Eramanuelem appellanti et natuiii
pueriiin luagni consilii angelum ac admirabileiQ
consiliarium, el Deuin fortein, et potestaiem haben
tem et principem pacis; patremque fuluri saeculi.
, eo quoil isti Yerbum cx Maria natum esse dicerent.
Verumlanien idem Propheta eliam posl iinioiiempra!-
dicans assuinpti naturam, servuin appellat eum qui
esl ex seniine Abrah;e sic dicens , Servus meus es
tit, Israet, et in te glorilicabnr (Uaim xlix). El iterum
Sjc inquit Dominus, qui formavit me ex utero servum
tibi, clc. > Faletur equidem Iioc loco Theodoreiiis,
hominein assuinplum racia unione servum dici non
debere, cum propler hanc unionem Dei el Filii appel-
lalione honoreiur. Attamen si spectetur Chrislus prae-
cise qna homo, servum eum nihilominus nominan-
dura esse, el hujus etiain opinioiiis fundamentum in
veriiis Isaia se deprehendisse exislimat, minimepon-
di-rans nece.ssario duas in Christo sequi personas, si
eidem , ul hoinini, veram proprieque dictam sei-vitu-
tem ascrilieret.
XIV. Principia isla ideo poiissimum slatuebant Se-
ttnriam ut cnnfutionem naturarum in Christo evtta-
, carni carnem vero conjunctam deitati ad deitatem
re»t. -— Et h;ec demiim potiora fuere Mes torianorum
prii.cipia, h» notabilioreseorumasserliones, quas eo
ALBIM SEU ALC.II.M OPt.Kl.M PaBS III- 576
vo- ,\ lube;uiusadoplaruut, quo securjus furtiusque Appolli-
narlfetarum impeius illis reprimi sibi visi sunt. Licet
;
ciiim iam anl"cedenter in pugna adversus Ariaiios ad
similfts iiiter divinam hunianamque distinctiones qui-
(lam delapbi esseiil, proxiniius tamen lum erat conlra
Synusiastas in sinu Apollinaris natos certanien ; et
cum isii carnem Vcrbo consubslanlialem esse \el-
lent, naturarum inde confusionein inducenles, omni
aigiinicnioruiii vi illarum difrerentia eliain post unio-
nem propngnanda erat. El fuit is etiam pra^cipuns
scriptoruiu quos , 967
'" decursu hnjus paragrapbi
e cuBtu Nestorianoruin citavimus, scopus, quanivis
incaute jaculando ultra euiii progressi sint. Auclor
iNesto- libii conlra Syniisiastas id satis aperte innnit, dum
oeiemus univit, el loco cuppius citato ait : « Si qiiis velit abiisive Filium
Dci Deuni Yerbiira filiuni David nominare pnipter
Dei Ycrhi templura, quod ex David est, noiiiinei; cl
illuiii qui est ex' semine David Filium Dei gratia,
, ,
: non iiatura appellet, nalurales patres non ignorans,
R nequc ordineni subverlens, neque eum, qui incoipo-
ralis esl, eliam corpus dicens, et ante saecula ex Deo
el ev Da\id. Corpus non est incorporale; quoJ esl
deorsuni, nou est de sursum; quod est ante sa?cula,
non est cx semine David ;
quod passum ost, iion esl
impassibile; nec enim isla ad eunidem intellcclum
obverluntur ; quse sunt corporis, non sunt Dei Verbi,
et quae sunl Dei Verbi , noii habet corpus. Naturas
confiteaimir, et dispensationes non ahnegemus. > Vi-
des quomodo hoc loco auctor isle lilium ei Maria ge-
nitum gratia tantum Dei Filiura esse statuat, ei qoi-
dem ex ea ratione, quod.quae sunl Ycrbi, non deheant
attribui corpori, nec vicissim proprietales corporis
Verbo ascribi; quo sane nihil aliud intendit, nisi er-
Christi Verbo consubstantiale dixeraut, utriusque
proin naturas in unain confundentes. Uude el in-
abnet^eraus. > Eamdem naturarum confusionein ad-
,
versariissuisexprobratTheodorusIibroquarto contra
C Apollinarium ita disserens : « Veslras igiiur le^ej
sequentes, et a tua sapientia coostitutam obversio-
,
nein, imo magis subversionem suscipieiites, age, ora-
: nia siniiil courundamus , et nutla jam sit discretio,
, nec Dei formae, nec servi formae, nec Dei terapli, nec
t^us, qui in teinplo habitavit, nec ejns, qui solutus
; cst, nec ejus, qui suscitavit, etc. > Tom. IX Cunc.
col. ilK), nimi. 8. Et apertius adhuc libr. tertio con-
Ira Apolhnar. col. 203, nnni. 1 « Non tamen exi-
:
dicant vos servos, iiisi forte i lem existimandura nobis est, el quod na-
tura esl, et quod est in nato lemplo, el qui in tempio
est Deus Verbum. > Et paiilo infra « Si igilur cum :
carne eiim naiuin esse dicunt, quod autem natum
, re.sse est, hoc et carnem dicere. > Neslorius ejusque
, fauiores niultoties hanr ipsara naiurarura confusio-
nem sancto Cyrillo aliisque calholicis objecerunt,
Nestoriiis quidem in episl. ad Coelestinum paparo,
, Tora. IV Conc. col. 102^, aii « Unde el nos non
:
: modicara corruptionem orthodoxiae apud qiiosdam
: hic fepciienles et ira et lenitate circa segnis quotidie
utimui. Est enira xgritudo non parva , sed affiois
putredini Apollinaris et .\rii. Dominicam enim in
homine unionem ad cujusdam coDtemporalionis con-
lusionem conimiscent, adeo ut quidam apud nos cle-
rici... tanquam hasreiici aegrotent, elaperte blasphe-
ment Deura Verbum Patri bomousion , tanquam
originis initium de Chrislotoco Virgine sumpsisscl,
et cum lemplo suo adiQcatus esset, et carni conse-
pultus carnemque dicunt post resurrectionem non
;
iniscuisse carnera, sed in naturam transisse deitalis,
et, iit in compendio dicam, deitatera Uhigeniti et ad
originemconjunct3ecamisreferunt,etcommoriiOcant
,
transisse blasphemant ipso verbo deificationis. Qued
nihii aliud est, nisi utramiiue corrumpere. > Joannes
 577 ENHLEBER DISSERT. DE H.€RESI ELlPA>fDI ET FELICIS. 578
\nlioch«iioi flde e<iuideiD a Nestorio .Tlienus, amicitia A mtnn primuai sancti Cyrilli verba sequontia sua ccD'
lameD miniis discrela ejiisdem pei».jn;i> addictus in sura perslriugii . Certuui i^itur est ex pnwliciis,
:

episloia ad Rufum eDiscopum ila ilc tyrillo scribit : quoU Dei forma oon iinmulata in servi formam sed ;

« Addit praeterea (Qyrillus) ex diviiiitale ei bumani-
tate unam factaca csse naliirani ; siqoidem illnd :
Verbum coro fuetum est, ita cxpnnit, qiiasi divinilas
ccnversioiiein aliquam passa et iii cunieiii transmu-
tata sit. I Toni. IV Conc. col. 1414. Ejusdem tenoris
suiil , qiix Tlieodorctus iu anatlieinalismo 2 saucti
Cyrilli repreliendit, prout tom. V Conc. col. 9i vi-
deris.
maiiens quod erat, suoipsil servi forraam. Si igitur
non factus est c;iro Deus Yerbum, sed carnem vivam
et ralionabilem siiscepit, non ipse natura ex Virgine
natu5<'Sl, conceptus esl, complasiualiis, et formains,
et initium icde, nt esset, accipieiis, qui .nnie s^rcila
esl, el Deus esi, et ad Deum est, et cum Paire esi,
et cum Patre co^iioscitur et adoratur : se ! ei.m sibi
templuni in virginali utero coinplasmavii cuni illo ,

XV. Singulares dhlincliones NesJorinnorum inUr erat, ipii complasniatus, el conceptus, ei formalus,
illum el illuiii in Cliristo. —
llane porro naturarum et natus est. Quapropter et sanrtain illani Vii^iiiem
difrcreiitiam claiius, uii opinalianUir, expiessuri, se- Dei genitricem appellamus, noii qnod Deuin natura
qucnlibus ubique loqiieiuli formnlis iisi fuere Ule : genuit, sed quod hominera Dco unitiim, qiii ^um
et ille; ille qni assumpsit; itlc qui assuniplus esl, etc. coinplasmavit. i Tom. JX Conc. col. i'M.
propler qiias el sanetus Cyrillus inerilo eos de divi- XVI. l\estoriam fntentur unmn in Clirisio ase per-
sioue persoiiarum reprelieiidit, duiii libro dc lide ad sonam. —
En jam lotiiis dociriuK Nestoriaiue sys-te-
Tbeodosiuju nura. ti, ait i Quaiidoqiiidein ununi
: ina quod Eeclesia defendi haiid posse non uiia' vice
,

Clirisliim in duos secemunl, el crassa qu;idaiii sepa- |{

jiidicavil , quin duplex inde in Chiislo peisoiia
ratiouc iiiler hunc el illuui iiiducla utiuniqtie seorsiim queretur; quanivis illiiis patroni unitalem pcrsoiiae
ac quasi per se stare conteudunt. » Toin. IV Coue. subliidc ailmiserint, qiiin et (oiiira divisioiieni talem
col. G26. .'luctor libri contra Symisiastas bac aigM- protestati sint, id qiiol noniiullis eoiiini lesliuioniis
nieniandi ratione autagonislis suis obviavii, loeo <i- adbiic comproliandum videliir. Aiietor libri coiitra
tato scribens « jVd diligens cauluiuqiie doyinatiiiu
: Syiiiisiastas loco sa!pe cilato ail . i Gralia filius, qui
vos examen evebimus. Perfectus aiite s.TCiila Filius, ex .Maria est, Iioino; iialura autem Deiis Ycrbuni :

perfcctum eum, qui ex David probatur, assumpsit, quod aiitcra secunduin graiiam, non iiatura ; et quod
Filius Dei filium David. i Ei post paiica i Dico au- : secunduin naturam iion gratia non duo fHii, elc. > , :

l«m Dei Yerbum habitasse in eo, qui ex semine Da- Theodorus in symholo aper.ius adhiic loquilur di-
vid cocaprobalur. i Et rursum : < Sl quis velit abu- cens « Et ideo nec duos dicimus (ilios, nec duos
:

siveFilium Dci Deoin Verbura filium David iiorainare, dominos quonlam certo cunstilulo secunduin nalu-
:

propier Dei Verbi leraplum, quod ei David est, ram dnmino et filio iiiseparabileni baliens ad eum
nomioel et illvm , qui est ex semiiie David, Filium
, conjuiictioncm , qui pro isostra assunaptus esl salute,
Dei gratia, non natura appellet.i En manifestam dis- ciim illo honorem el nominaiioiiciii filii et domini
tinciioneDi iuter hunc el i//um , inter Filiuin Dei et habel, non tanquam noitrum unusquisqiie per se sub-
filium David. Theodorus in interpretatione psalmi fllii mulii secuudum beaiuin di-
sistens filius (uiide et
oclavi ita arguit i Ideo ergo dincrentiam quidem
: cimur Pauluni), sed solus pra;cipuum lialiens hoc, ut
Dei Verbi el recepti hominis tanlam nobis oslendit in coiijunctionc ad Deum Verliuni Uim fillalionis,
psalmus divisa vero h.xc iti Novo Testaroento inve-
: quani dominatioiiis partici^ps sil flnipulnnj omnem ,

niinilar, Domino quidem in se accipiente primordia
psalroi , in quibus factorem eum dicit esse crealurae,
el elevatam babere super coslos magniGcentiam , et
uirificari in omni terra ; Apostolo autem secunda,
qu* de homine sunt, qui tantum beneficium meruil,
qiiomodo non manifestum, qiiod
in Jesii accipientp;
alterom quidem uos divina Scripiura docel evidenier
C iHteilectum dualitatis fitiorvm el dominvrum. > fom
IX Conc. col. 228. Neslorius in altera ad Cyrillum
episKila num. 1, bis sese explicat : « Quia enim
moriis facturus erat nientionem, ne (|uis liiiic Deuni
Verbum patibile esse colligeret, subjiingit hoc no-
men, Cluistus, quod utramque natiiram ,
patibilem,
inquam et impatibilcm in unica per.^iona denotat. »
,

esse Deuiu Verbum, alteruin vero horainem, et mul- Et nuui. 2 lu eo autcm laudo, quod distiiictionem
: I

lam eonim esse nubis oslendit dilTerenliam ? Nam iste naturarum, secundum divinitatis et liuuianitalis ra-
quidem memoral, ille autein memoriain ineretur; et tionem, hnrumque in una persona ronjunciionem pr;e-
iste qnidem visitat, alter aiitem ciiiii visitatioiiem , dicas. > Tom. IV Conc. col. Si)}. Iteui qualeriiioiie
luerelur, beatiis dicitur ; el iste qnideni beiielieium 27 : I lU discalis, inquit, quam exiinia exstileril ilhi
(l.uido iiiiuuit paulo iniuus ab angelis, ille aiiiem per diviiiilalis coiijiinctio , vel cum in inlante Doniinica
t,ileiu niinulionem beiicliciuin aceepit; et isle quideni eeriiei-elur caro. Ipse eniin el inf,ins erat, el iufamis
gluria et honoie coronat, alter autein coroiialur, et (loiiiiuui. I.audaslis voceiii , veruiii iie lemere ac
pro bis bealiib dicilur; ct i-te quidcm eonsiitiiit siiie e\aiiiiiialione illi applaiidatis, Di\i eniin : Idem
ipsura hupra oinnia opera maiiuuin ejus, et omnia omnitii) ct iiifaiis erat, cl infanlis inlialiitator. i Ibid.
Kubjecit sub pedibus ejus, alter aulein meritus est col, 1202. Apud Cyrilluiu vero ita loquiliir Idco : i

dominari eis , qiiorura antea non babebat potesta- volo vos caulc firinilerqtie teiicre. Divisio iiulla cst
tem. I Tora. !X Coiic. col. 211 , iiiiin. 19. Nestorius r. conjunctionis, diijnitalis, (ilialionis hoc ipsum, qiiod :

rwitf\itttfk
quoquc I1II1I1II1/-1
liiL-
his (iinnino eoiiforiiiia c-iifk.;il
iiiL>irj-vr>aiiir> iliiiii •••itim
sensit, dum (|uatcr-
^ C\tw' cl itr iiul
Cliristns esl, iiiill-kin palitiir >li\-i<.ii'\miiit
millain i-i'ktiliii> divisioneui. sed tmA ilml -il f
deit-ilis i

nionc 15 jam supra num. 8 citato ail Sic etillun),

: et humanitatis est divisin. Chrislus, qiia Christiis,
qui secuudum carneni cst Cliristus, quod Dei Yerbo individiius est neque enim duos Cbrislos liahenius,
:

conjuiictus sil , Deum iioinin:inius, hiiniiiienl fiiisue, iieqiie duos lilios ; iion eiiiin cst aptid nos priuiiis el
qui apparebai, iion igiiari. Paiiliim iitrtiiiique pra-di- seeuiiiltis, iieqiie alius et aliiis, iiei|ue rursus alius
cantein audi : ExJudnns, iuqiiil, est Chnsius secun- filius, el alius riirsiini : sed ipse iile unus csl du-
dum camem, qui est iJeus super omnia. Piiino bomi plex non digiiitate, sed natura, > Eibr, ii contra
.

nem esse fatetur; mox ob eaui quam cuiii Dco sor ,

Stsloriuin, toin. VI Opcnim f.yrilli, fol, U, Tlieodo-
'

litus est, socielalem 968

hoiiiinem illuin Deuin retus ipin(|uc in reprehensionc ad anathemalisiniiin
appellat. Satis sollicile liie Nestoriiis distinguit in
> lerliniu Cyrilli unaiii iu Cbristo person.iin falelur.
lcr Deura Vcrbum, ct illum boniinem, qtiod cl facit, dicciiS 1 Si igitur ntraipie natura perfei tioneiu lia-
:

diim alium appellat assiimenlem, aliiini assumpluin hel, in idein aiileni conveiierunt ainhx, foriiui vide-
geslaotem et gcstatum. < Prnpier gcsianlem, iiiquit, licPt Dei .sustipiente forjiiaiii servi iiiiani ipii<lem .

nrstatuui veneror; propter latenlem adoro appan'ii. personam, el unuin Filium et Chrisiuin eoulileri piiim
li-m inseparahi'is a visi jili Dcus alque ideo ejus,
: : est. » Tom. V Coiic. col. 98. Iiiieriin elsi liis aliisque
(lui non separatu.', boiiore t non separo. > Toin. IV dictis dortrina; calholie:e de uiia iii Cliristo persona

C.oac. col, 1202, quat/rnione 16, Insupcr et Synodus aslipiilari vijerentur; constinter tamen eos r>flrsia
V iu Theodorcto ex reprehensione ad aiiathematis- de emire opposito reoi habuit ncc fuit unquam qui ,

579 D. F.
Nesloriiiin ejusqiie nntcsignanos, aiil seqnaces ab
;iui
hac censura iilcirco (lefendenl (iiioJ ((iiiltiisdam in
iocis de uniiale pcrsonae in niyskTin liioamationis
sana ralione loi|iii fiierinl visi, coni alilii anl per
liar.c utiilatein non nisi unil^lein alfi-ttus intelligen-
«lam esse aperte dixerinl; aiil ea salteni principia
Staliierint, (iiHlins posilis jain unit.is personx vere
lalis, ct in sensu £(( lesi.« siilisistnre nequit. At vero
ead(!in cl Fclicis ac Elipandi sors cst, quos merlto
iil nuinero Ncstnrianornm ab Alciiino compulalos
oculnm patebit, duin rclsluri jain cx or-
fnisse ad
di«c, ipsoruin qiioque asserla, ti.rc oinnimodam ha-
bcre alliniiaiem os<*Bdemus cum illis, quae Nestoria-
nispropria liiisse hncnsqiie narravinius.
XVU. Chrislus qmi homo a 1'iUre ntenw seciirKtum
epincopos Hinpimifc iion cst tfenilus; uiide hiliu»
prvprius. —
<:lnisluin, nt honiiiiciii, non propriiim,
seil adoplivum laiitiimmodo esse Dei liluini, palmans
sane Elipandi el Kelicis as.sertio IViit; nec opus est
id niultis comprobare, cuin pr.-ci ipuam eoruin dispu- ^
taiionem in hoc capiie hi'sisse; tani ex ipsorum scri-
ptis, quam relalione liistoricoruin conslet. « Noii in
gloria deitatis , inquit Kelix apud Alcuinum lib. i,
nuni. 13, fol. 797, in qua per omnia similis esl Patri,
vero orniii creatnnr; sed in sola humani-
ilissiinilis
late, in qua per omnia similis factus cst nobis, ex-
cepla leee peccali similis utique in natura ciii ta-
; ,
meo nulliis similis exstal vel «qualis in gloria. In
,
hoc aiilem ilUtm adoptivnm credinius apud Patreni,
in quo secundiim carnem lilius esl Oavid, non la-
men in hoc, quol Doniiniis exisiil. > lili|>andiis
vero in epistola sua ad ennntera Alcuinum ful. 870
ita ratiocinalur < Eccc Joachim, cujiis (ilia gloriosa
:
Dei virgo Maria esse dignoscilur, adoptiva [Forte,
adoptiviis] esse cjediiur, qiiare noii dicauir adoptivus
Doininiis Jesns de eartem generains? • Et iii Syiu-
bolo suo, qiiod habetur in Operc Iteati et Eiherii
t Per istuni Dci simul ct liominis filinm, adoi>tivuiii
humanitate, elne(|uaqiiam ad(>ptivum diviiirtale muii-
dtim redcmit. » Tom. II Leclion. Aiili(|. Hcnrici Ca-
ni>ii 969 eilit. Basnagc fol. 510. Eailciu ratione sese
expriinunt episcopi llispanis in epistola ad episcopos
Galli.^', plc, dum dicntit < Prn salule vcro humani
: locntus cst (Jn.vil te Deus, Deus luus oleo ImititJt
feneris in ftne tcmporis cx illa intima el ineffabili
atris substantia cgredietis, et a Pstrc iion recedens,
hiijiis mundi infima pctcns, ud pithlicum humani ge-
neris apparens invisibilis visiliilc cotpiis assuntcng
, eam sicnti esl. Similes uliquc in carnis adofiliuiie,
de Virgine ineffabililer pcr integra virgiiialia inatris
cnixus secundum ira<litiotiein Pairuni, coiifllemtir
euiii ficttim cx mulierc, fiKtiiin sub lege, non gcncre
esse liliutn Dci, scd a<!oplione, iK-que natura, sod
gratia. Eadcn):,narraiit iiobis el historici, quicuii-
i esse crediimis , i|uam Isaias loqiiilur , diccns Re-
que de illis teniporibns scripserunl, qiiofnm lestimo-
nia de re aluinde apnd omncs certa addiicere nolii-
mus , Tisiiii jain bievitcr ctinin momenta , qnibiis
hanc itiChrislo bominc adnptionem slaWlire pra;dicli
cpi6t:<jni conali t,int.
XVrtl. Jani siipra diximns Neslorianos adoptionom
honiinis aVerbo assitmpii propugnanles primariHm
arsumentiim in eo reposuissc, quod
hiijus ojiinionis
nec divinitas ex Virginc, iiec humanitas ex Patre
aeierno generala sil, ac proin homo ille filius Dei
proprius seu naluralis dici nequpat. At vero id ipsnm
postmodum fecere Klipandus, Felix , aliique Hispa-
niantm episcopi. < Qund si idein
ait apud Alcuinum Fclix carne siia, quain ex
, in
utero Vii-ginis ah ipso vidclicet conccptu susceiiil,
adoptivu^ apiid Patrcm non est, S(*d Terus el proprius
Filius, quid sn|tcicsl, nisi iit cadem caro non dc
niassa huinaiii ijcncri^, neque de carne inntris sit
creata et facla, S(mI dc substantia Palris siciit el di-
vinitaiis (>j'js gcnerat.i? » Lili. ii contra Felicem.
Lndc proul olini auctor libri conlra Synusiaslas
dixerat, dnas gcncrationes Deum Verbum non susli-
nuisse, Fclix quoniic urgebat unum filium duos na- , iifiis
turaliter patrcs lialiere non posse.
(verba illius sttnt) idcm Redeniptor nosler tn fornia
:
ALBINI SEi: ALCli.M OPERUM PARS «I. 3S0
A humanitatis, nt sacra eloquia lestantur, fllius David
, est, et Filius Dei. Qitod ntrumque verura est qooU :
tamen aon absurde quxreodum est, quomodo in eum
utrumque conveniat. Neque enini fieri potest at ,
nniis filius naluraliler duos palres haberc possit
unum tamen per naturam, alium autein uer adoptio-
nem prorsus potesl. » Lib. iii conira Felicem, n. 1.
Rursum ait idem Felix » Si quis a nostra proles-
:
siooe dcclinare vult, proferal seqiie idoiicos testes,
qui aflirment (^uod ex ulero verus Deus sit conceptus,
et veriis sit Filius Dei. » El alibi « Nullo modo cre-
:
dendutn est, ut omnipotens Dcus Pater, qui spiritus
est, de semeiipso carnem generet. >
XIX. ArgumeiUantur Adoptiani er uruUiom Christi.
— Rursum, sicut de Nestorianis diiimus, eiiam in
mn unctionc, quae in Scripturis Cbrisio tribuitnr, In ba-
plisino qucm susccpit, et in progressu qucra in gra-
tia et sapienlia fecisse legitur, erioris sui pncsidium
quierel ant Elipandiis ejiisque socii. < Singulariter
namqne, ait Fclix, bealus Prtrus apostolns iti eo si-
mtil duas naturas in una persona Deo sibi revelante
coiiressus ait : T«
Christus Filius Dei vivi. In eo
es
eniin, quod ail, lo es Christus, ad bumanilatem ijus
Dertiiiet, in qua unctus est id quod addidit ; Filius :
Vei vivi, ad divinitalem ipsius, in qua essentirtliter
verns Filius Dei cst, convenit. > Apud Alcuinuni lib.
IV coiilra Felicem. llnam quidera hic loci vidctur
piofiteri pcrsonam in Christo, qiiod el alibi euin ss-
pius fctisse iion dissintulabimus, modo tantuiti lo-
tjntcs, idcirco ex fpsius sciitenlia Christum, qna
homincin uon esse Filium Dei proprium, quod is
quoad humanilatem unctus di<uitur. Eodein modo
argumentati fuere episcopi Hispanise in epistola ad
episcopos Gallia.',ctc.,ubi sequentia legunuir < Con- :
fitemiir... unigenitum in natura priniogenitum in ;
adnptione et gratia. Dc quo Apostolus ail Nam quo» :
: prtrscivit et jjrtrdestinavk conformes jieri imagims
Fiiii ejus, ul sit ipse primogemlus in mullis fratribut,
Fralre» scilicel eos, de qnibiis Psalmista dicil A'or- :
^ Tabo nanien tuum fratribus meis. Unde fratrcs, nisi
de sola c^mis adoptionc, jier quod fratres habere
digtiatus est, dc qiiitnts Spiritus sanctus per David
:
prir consorlibus Uiit. Consortes qus sunt, de quibus
Joanncs Apostolus ait Charissimi nuiu jilii Dei su-
:
mtis, et nondum apparuit quid erimus, cum ridebimut
non similcs ei in divinitalc. Lnctio vero illa Siiiritus
gancli, in qiia maiime in Filio Deisccundum litjma-
nitatctn, pliis<iuoni in elcilis ejus, facta cst pcrsepti-
formeni spirilualinm ch.irismalum graliain, illam
:
quiescet super eum spiritus Domini, clc. Hanc plcni-
tiidinem uiiLlionis in solo filio Dci adnplivo ct priino-
geiiito essc crediinns; in ca^tcris vem s;«nrtis ad
mcusuraui dala est hujusiiKxli gralia. Dc Filio lamen
uniefenito ct sine adoptione vox Patris inquiens Ex :
utero ante Incifcrum genui te, etc. »
XX. Iiem ei buplismo Christi. —
Ex baptismo qtio-
que Christi argumeotnm siia- oiiinionis dcprompsisse
Adopliatids, in compcrto est falcturque iv>se Wal-
;
chiiis, alias Fclici et Elipand» lam amicus, gravihsi-
inum luissc enrtim de rcgencratione Chrtsli errorem.
Hist. Adopt. c.ij). 2. sed. 2, num. 8. pag. '2oc>. Ati-
Uedcmplor noslcr, diamus vcrlia F clicis, prout ca rercrl Alciiimis lib. ii,
Duni. 16. « Si «ftiis haiic spirilalcm gcneratioDeni,
qu;c pcr adoplionctu fit, a Lhrislo sccundura hotni-
uem ;ibdicaro vult, prius neccsse ost, nt illam qn*
sccutiduiii cnrnem est, ab eo fiinditusalisi iiidat. Nam st
in ista.qiia? spiriialis csl, nobiscumnun commnnicat,
procul dulno neqiiij in illa qnT carnalis cst. > Unde
et AUniiiuts ibideiu, nnm. 15, ail « Posl h:ec etiam :
pcclatBs Kelix nou plaiio pcde,sedclandicaiite grcssu
per cnmpns Scriplnra; snnclie curvit, nmtla propo»
t<?>tinioiiia iiim' siiis partibus non conveniunt,
eniin
i Cerlfl iit usque dum p*rve-
si»rmoiicni fccissei longiorein,
nisscl ad Jnnlaiiicas undas, nt Cbtislo baptiixto no-
 :

381 ENHIEBER DISSERT DE H.CRESl EUPANDl ET FELICIS. 58«

men Imposuisset adoptiniiis. > Et Diim. 18 « Quem : A liomineai assumptum gralia lantiimmoiJo , seu ad
ixpius sine pecrato atTirmat esse, nunc subito qaasi optiooe sola fllium esse assererent; quo.1 si perpen-
peccaiorein regeneratioiie indigiii^se conleodit. Et datur, luirura profecto VMleri dehet Walchium taoto
qui Denra paulo ante a»seruit, c i ex ulero virgioali suidio lahorasse, ut episcopos illos Hispanis a lahe
nalum esse, nunc suliiio «juasi hominem purum lava- hujus hsereseos vindicaret, «|uos iiisuper in denomi-
cri eiiHindailone pnrgan^lum esse proniintiat; et ad nalinnc quoqiie Dei extrinseca, (|iiani -.olaiii Clirisio
giniililiidiiiem uostrani ailoptari in Fillum Dei, qui homini concedelant, pjusdem oniiiiiio fiiis^e nieutij,
ftiii Filiiis Dei roiiceptiis ei natus. « E.idcm jam auiea demonslraliimas.
Stntiiii
in Elipundo redar^etiaiit lieaius H Etiierius, dum Wl\. €hrislus, qua homo, Deus nuncupativut u-
verlia sequentia illi oppanunl < IScc &ane tunc unclus
; cundum EHpandum ei Feticem. Hi>c nimirum al-—
esl r.hristiis Spiritu sanclo, quando siiper eum bapti- terum erat erroris caput, qiiod iu adversariis suis
zatum ut columba descendit tunc eniin corpussuum,
: reprehendit Alcuwius. iique uames qui com eo sanam
id est, Ecclesiam suam pra:ric;urare dignatus est ii) : Ecclesiae docirinaro piupugnanuit. < Secuodo autem
quo praecipue baptizati accipiuius Sniritum sauctura. modo (ila loquiuir apud AUuinum libro iv) FeJii,
Sed is(a mysllca et invisibili iinctjoiie tunc intelli- Duncupalive Deus dicitur, siciit liuperius diclum est
cendus esi unctus, quandn Verbum Dei caro 970 de stnclis pr.tilicauii ilius, de quibus Salvaior Jiid»is
factum e6t, id eot, quando humana naiura, sine ullis ait :Si enim illos dixit deet ad quos termo Dei fa-
,

prsecedentibiis bonorum nperuin merilis, Deo Verbo ctut : qui tameu noii oatura ut Ueus, sed per Dei
est in utero Virgiuis copuiata , ita ut cum illo Geret gratiara ah eo (|ui verus cst Deiis, deificati dii sunt
ujia persona Absurdissimum esi euim, ul cre- g ab illo vocali in lioc quippe Dei filiiis, HomiRiis ac
:

damus eum. cum jam triginla esset aunorum, et a Redemplor noster juxta humaiiitaiem siout in na-
Joanne baplizalns est, accepis.se Spiritura sancliim.t Uira, ila et in iiomine, i)uamvis excellentins cunctis
Loco citilo fol. 500. PauJiiius demum Aquileiensis
, electus, verissinie lamen ciira illis cnnimuiiic:it, sicut
Ita de Felice sfribit « In eo usi)ne \x-r seiiteniias
: et in c;etera omnia, id est, in pne lcsiinaiione, in
diTcrsi dispuiationiim rigiiram perdueere
geiieris eli'Ctione, in ^ratia, in siisceplioiie, iii assiimptione
fesiinat, quaieuus et adopliviim Dei Filium, et niin- nominis servi, atque ap^iticatione ca-lera his si-
seii
cupativum eum Deum pcrdito ore definiat; quasi milia, iil idera qui essrnlialiler ciim Piitre el Spiriln
piiriim coramunemque hominem , ciii fidci pneroga- sanclo in unitale deitalis venis est Dciis, ipse iii
tiva gralis conferlur; cuique per lavacrura reg(»nc- lorma cnni elecUs siiis pcr adoJHioois
hiiin:iiiilulis
ralionis ab eodein Dei Filio datur polestas, ut et gratiani deifiraliis, et nuHriipative Deus. •
fiere4
adopiiviis sit Dei Filios gratuito niimere, et nuncii- EiimJein errorem de Felice referl Alciiinns lib. i scri-
pa;ivus Deus divina uiiqoe pnvciiiente y-aiia et bens < .Nec sibi sufliciebat tantummodo Christum,
:

Ijr^veciu religinnis elliciaiur. Lib. i contraFelicein, <lui de Virgine natus est, negare propiiiim esse Fi-
cap. 9; et cap. : < U
Quoniam itleo bomiiiem Chri- Hum Dci ; sed eliaiB hunc eiimdem noii coiiseniil ve-
•tum adoptivuni liliuin seiisii fmstratus pulas vani- rum esse Deum, sed novo et inaud U) sancijB Dei
flavo, lanquam oporluerii, eura denuo nasci, el ex Ecdesi* nomioe uuucupativum Deiim nominare illura
malerno et fontis utero, giciit (U£tcros homiees, qui non timel, dividens Christum in duns lilins umim ,

iu remissioncm bapliz;iDlur pecealorum. i vocans propriurn, alteriim adoplivura;et in duos

XXJ. liem ex profscJu tucccssivo. Quod spedat — deos, unum verura Deura, alteium nunciipalivura
priifecliim succcssivnm in gratia, saiie talia <iocue- Deiim. I Consonat et Pauliniis Aquileiensis proiit ,

runt Adoptiaiii, ex quibus manifesle colligitur eos legenti cap. 30, 40 et 41 libri primi contra Feiicera
,

buBC profectum Chrisio homini ascripsisse, ac iode patebit. Elipandum quoque ejiisdem fuisse opinionis
rrroris sui de lilio adoplivo patrocinium quaesiisse. teslantur Beatus el Etheriiis iu opere pra'dicin, iilti
fnicum hujiis rei lestimonium adduxisse eo maj^is ita lidem suam contra hiiiM; episcopuni exfmnuint
sufliciet, quo lirniius illud videtur, cum ex omnium < iSon ergo deberoiis dicore illum Detim et istiiiu
:

quasi qui duguiali ile adoplioiie in Cbristo sullraga- hnininem. r<iuin haliemus et adoninHis Deum, cum
baiitiir,c;ilamo protluxcrit. Episcopi nimirum Hispa- Palre el Spiritii saiicto unuui Deum, iion honiiiirm,
ni:e in Kpistnla s:epe dicta ad Episctipos G,illi:e, quartain iiilioducciilespersonain; seilciim ipH.i carne
Aquitani:», eic, postquam sequentibus verbis publice propria iiiium adoremiis ChrisUira Filium Dcl Deum
Sitem suam professi fuissent • Confiteniur et cre- : jiixta F.plicsiiii cuncilii verx fidei dociiiuenUiin, qiic
diiiios euni faclum ex Dudiere, factum sub legc, noB ail Cavemus autem de Chrislo dieere : Propler as-
:

geoere esse Filiiim Dei, sed adoptione, neque nat4ira, tumenlim reneror atnumplum, cl propler invisihilem
seil Rratia > ita io confirraaliunera sentcntix sux ex
: adoro visibilem. Horrendum v^ro super hoc eliam
Sciiptiiris argiiraeniari peigiiut : < Id ipsum e^idem illud dicere : It qui lutceptus esl, rum eo qui sutcepil,
Doinino allestante, qui ait : Pater major me est : ct connuncupalur Deus; qui enim hcec dicil, dividil ile-
cvangelista de illo : Pucr autem crescebat, et confor- rxtm in duos Christus eum, qui unui est, et homincm
lahalur pienus snpienlia , et gralia Dei erat in itlo. > seor.^ium in parlem, et Deum similiter in partent con-
Sane, iil supra num. 7 vidimus, iisdeni Evangelii stilHent. Evidenler cnim denegat unilalem, sccundum
verbis usi fueic Theodoru» el Nestorins, ut profccliim quum non alter cnm allero condoratur et connnncupa-
iiircessivuiu in Christo hominc, cjusque adoptiooem tur, etc. loc. cit. fol. 303. Plura desiiper addiirere
I

ilefendereiit, doKmatizantes insupcr profectuin liimc, tcstimnnia siipcrniiiim i'iisUmanHJS,visurij:iiii pntius

vi'u merila liDiainis assuaipti prtvisa viam paras^e, mnmeiila, qniliiis haiic qiioque sentcnliaui lirwnre
ut is a Verbo ili\ino in ctmsorliuin dignilalis el filii laboiariiil Llipaiidiis et Fclix, quae sane c» !cin csse
ct domioi adiuitlerelur. Vide vcrba sanrli Cyrilli cuni illis NesUiriannruin a^iparebit.
nuin. 3 addiicla. Ilis conforniiler dcin ralincikatiir \XIII. Ei Scriplnrt q\ice hominet uliquando deot
Felix, iili lestalur .Vlcuinus lib. vii ita advfrgariura oppellat. —
El quidein Ailnplianos rti:iiii cx ii» Srri-
iuuin allucutus < Mox iii s-^qiiontitMifi eruditionis Uix
: pUirre loris, in quibus hnmincs aliqii.indu dii vuran-
icnsibiis inveiiiUir te diKisse Qu(e iile, iiiqiiis, de
: lur, nrguineiiluiii dcsiiiiipsissc quod unnicii hnc
,

iumnnilate filii Dei, in qua tuilus homo, per adoptio-
lis gratiam ntcruit tsic, quod cst, ct accipcrc, quod
<:bet. Tu diris ciim .iiiletessnrilius tuis PebgHi et
•«fslorin ('.lii'i!,luin iii('rui(,so, ut essel, quod cst; cuih
anclus .Viiguslinus rl omnes catholici dnclores nul-
endcni iiioilo (JinsU) hniiiiiii cunvoiiiat, vertia Fcliris
971 niiiiiern pra-rcdcnli allal.i s;it ap<Tlc idrenl.
< Sexiiudo aiitcni uinlo, ait, niinriipalivc Dcus ilici-
tur, siciil siipcriiis diruim est de saiirtis preJitalo-
rihiis,de quihus S.ilvator Jinheis ail Si ciiiin illi^» :

is preoedciilibus nierilis in ipso humanitatis Christi dixit deos, ad quos serinn Dei factiis. rir. > Tim m..-
xurdio euui'lein Deuin essc concepluni cl natiim nifcsta iMtliis esl ex boc Inro raiin argiimeuuiinli Kr-
i'stanuir. i Kn quain a^xurale in siiis r.ilt(K'iniis asserlis liiir in ir nuuilj.iris, ul alng eu-
liri, «jiih4jiie

ooveoiant Elipandus el Felix cum ISestorianis, ut ru<n dictis oinitiiio supersedeniliiiB •rUlroiuur, ne

[
385 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERLM PARS III S84

lecloti muiuplicata cilalionc tci'(liiim pariatur. A de Nestorianis supra notaviinus. « Secundum Do-
XXIV. eo qtioit Verbum dicitur ir. nobis habi- inini inandaium, ait Felix loco paulo ante citato,
taise, ct
/•-J

beus fuisie in Cltristo. Verba Felicis. — gestabat diiinitatem. > Et alihi < Qua auctoritale
:

QiicmaOnioJuiii \c.it> iii isto, ila et iii aliis ratiociniis ideiii homo Dominicus cx utero matris veius Deus

secuti suni Nesloriaiios Felix et Elipaiiiliis. Frcqucn- ronceptiis, et verus Deus nalus a nobis praedicalur,
ter et ipsi usi siiiil lextibus Scripturx Et Verbuin : cum sit naliira vcrus lionio, et per omnia snbdilus
curo fnctum esl,et fiabititvil in nobis iJoHh. i) /n ipso ; Deo? > Apud Alcuinuin libr. iv. Quod et anipllus
inliahitat omnis plenitvdo dirinitatis corporulilcr colligitur ex iis quae ioco iiriori Felici respondel
(Coloss. II, 9) iJeus erat in Cltristo, mundum recon-
; Alcuinus, dicens: « Unicns igitur est Chiistus Fiiius
cilinns sibi (IlCor. v, 19). Frequciilissima; qiioriiie Doiiiinus iioster, noii velut conjiiiictione qualibet,
et ipsis loculioiies, Vcrlmiii liabitasse in boi!ii:ic
« et unitatc dignilatis et auctorilatc honiinis Jiabentis
aisi.iiiipto, Cliristuin esse lioiiiiiieui Deilerum aut Do- ad Deum, quem tu soles conjunctiim Deo, sive ado-
niinicuin, elc. > < —
In illa (natiira) ait Felix, iii qua ptalum vocitare, divinitalem quoque gestare, et ne-
juxta carnis inaleriaiii uiiiversi fnleles cjus membra scio, quo insolilo Verbo usus, aivinitatem liniare
Ipsius sunl uon in illa, lioc est, in divinitatc ejus, in
;
dicis. Liniare enim vulgo dicitur de pingendis vel
qua non ineinbra iiaboi, sed templum. » Apud Al- sculpendis imagiiiibus, vel cujusque operis figuris
cuinum Ijbr. ii. Meni Alcuiiius libr. vii leferl verba exprimendis. Sed hoc quid ad Fiiii Dei diviniiatcm
Theodoreti dicentis t Qiii aiite sxcula est, Deus
: vel humanitatem periineat , non intelligo. Qtiod
esl sed templum sibi iii ulero virijinali fingens eral
: vero, ul pr;edixinius gestare eum divmitatem dicis,
,

cum concepto et luriijalo, clc. > Dein ita Felicem g audi quid pro hoc mercedis accipias a sanctis et
alloqiiitur: i Quid aiiliMii aliud est, quod et tu dicis, catholicis viris, qui contra hseresiu tuam miilla dis-
Dci S'erbi!m babilasse iii hoinine assumpto, qiiasi iii puiare soiebanl. » Sequitur dein analhematismus H
lemplo quoilaiu, iion sicut evaiigelisla ait v Verbum Cyrilli, quo sanctus iste doctor contra Nesiorianos
caro factum e3l ? Seciindum, iiicpiis, DuiiiiDi manda- iieg;il)at, Chrislum hominein dicendum cs,&(tdeife-
tuni gestabat di\iiii(:iteiii ct liabititor csl templi
, rmn. seu qnod idem est, deilatein, aut Deum ferre^
6ui. « Eadem Fclici exprobrat Paiilinus libr. i, cap. sivfi gestare. Consona his scripsik et Elipandus iii

15, et libr. ii, cap. 10, ubi ait « Continuo naiTi((ue

: siia ad Alcuinum epistola num. 13 « Ego qiiideni,
:

oblitus purissima; fidei prolessionis Deum illum pcr ait, noii Deuin Dei Filiiim ante saecula ex Patre ge-
nuiicupaiionein et filium per adoplionem anxio de- nitiim, per quem facta suiil visibitia, et iiivisibilia,
certas anhelito, tam obscur* caliginis densissimo spiritalia corporea
atciue queiR> credo adoptioiie
,

paipare obvolutns fumo prospiceris, ut asseras Deura noii esse, seil genere; ueque gratia sed natura; sed
verum in Deo habitare nuncnpalivo, et proprium juxta beali Isidori sentenliam, qui dicil Quia suut :

Filiuin in filio habitarc adopiivo. > Inhabitationem nonnulli, qui de Fiiio Dei prava sentiunt, et quui
vero istam proharc adnisi siint ex verbis Apostoli de illo secundum humanitatem dictura est, Iraiisfe-
paulo anle relatis Detis eral in Cllrislo, mundum
: runt ad divinilatem; et quod de divinitale miiianl
reconciliaiu sibi, etc^, et aliis cjusmodi, proul riir- ad liumanitateni. Noster tamen Juliamis dicii: Homo
suin :iobis narrat Alcuinus libr. v, dicens < Bcati : Dominicus, ei hunianatus Deus. > En Cbrigtum vo-
Petri priiicipis aposloloriiiii de .\ctibus apostolorum cat huminem Dominicum Elipandus, verba quidem,
proferl (Felix) verlia; ubi CorneKo ct his qni cum S'.-d noii mentem Juliani ex asse orthodoxi assecu-

eo erant, Verbum Dci prudicavit « Qui rursus, iii- : ^ lus. Vide desuper eiiani Paulinum libr. i, cap. 9 e»
< quit ,de bujus hiimaniiate sigillalim sicut in , alibi.
« Aclibus apostulorum legiiur, idt;m aposlolus Cor- 9.72 XXY. Argumentum ei munert advocali et
t iielio et sociis ejus inter civtera evangeliians ait: oralivne Christi. — Hursuiu
ex eo quod Chrislus ncH
« Jesum a Nazareth, quomodo unxit eum Dvus Spi- sler apud Patrem advocatus, precesque ad iiluia
f ritu snnclo el lirlute. llic perlransivit benefaciendo fiidisse iu Scripturis dicatur, deiiin illum nuncupali^
« etsanando omnes oppressos a diabolo, quoniam Deus viiiii esse iiifercbant Adoptiani,. ad uiodum cerl*
( erat cum itlo. N'oii dicit Drus crul ipse, sed. Deus
: Nestorianoriim, qui ex poiilificia dignitale Christi,
« erai cum ilh. Nam si secuiidum veiain professio- ejiisque ad Patrem oratioiie sequelam eamdem de-
« nem Detis veriis esset Ik>iiio illc susceptus a Verbo, duxerant. « Propontt itaque (luec de Felire Alcui--
« neqiiaquani lantiis apostolus auderet dicere Deus : iius libr. v) seiitentiani de epistula evangelista, ubb
« erat cum illo, sed potius, Dens eral ipse. » Tertiam a\l : Advocatum habcmus apud Palrem,Jesum Chri-
quoque sentcnliam beati Paiili pr;>;dicatoris egregii sium justunt : el ipse est propiiiatio pro percatis no~
ponil, ul>i ait Quoniam Deus erat in Cliristo, muit-
. slris, < qiiam ila a te iiilelligendam asseris Advo- :

iiitm reconciUans sibi. < Non ait Deus erat Christus,
« sed, Dcus erat in Clirislo, noii quod Cliristus, homo
« vi.lelicet assiiniptus, Dcns iioii sil, sed qiiia noii
« iiatura, sed gralia, atqiie nuncupatione sit Deus. >
Simiiia et apiid Pauliiiutu Aquileiensein legunliir,
: « catiis, iiiquis, qiii et mediator, qui propler cuipas.
< deliiiqiieiitium apud Palreni intercedit. quoil noo
I de Di'o veio, sed dc homine assumpto iiitelligen-
< diiin est. > Testatur et Agobardus, quoJ Feiix di-
xeril, Cliristum Doniiniira iii sola humanitate apo-
<

qui hunc in moduin disserit < Cum esses igitur,

: D
doctor miraUilis iilc divo Paulo loijuitiir) alinisoimm
ejus, qui luqiiebalur iii le, organum CUrisii, cjusque
sancto conciiiente Spirilii. per quem recoiiciliatus
cssel mundus Deo, celehri (lociiisses. Deus, iiiquis,
erat in Chrislo mundiiin reconciitans sibi, ex hoc h:c-
reticus iste capitulo, impietalis muniliis avmis, id-
circo contradiccie Ghristum Deum veruiix falsissiina
non cessal assertionc, qiioniain dixisse le infainaiida
stolum et poiuificein- fuisse. j Libr. adversus Feli-
ceiM cap. 51, Bibl. PP. toni. XIV, foi. 232. Aflinis
profecio cst biec argiimentandi ratio illi Nestoriano-
ruin, Christum hominem idcirco veruin Deuni esse
negaiitiiim, (|uoniam is pontifes noster appelletur,.
qui saiie alius essc debct a Deo, cui sacrificium
offertur. Videatiir quoqnc Paulinus libr. i, cap. 23,
24, ei prxcipue (,-ap. 2,t, ubi toius est in eo, ut pro-
bet, Cbristum redemptioue haud eguisse ex quo ;

conjectat, Dem, eral in Cltrisio, et non dixeris, Deus colligitur Feiicem non alieiium fiiisse a senteiitia
eral Chrislus. More si;o el hoc testimonium, sicut Nestorii asserentis, Chrisliiin hominem, pontificeui-
alias depravare non erubescit Scripturas : quasi iiostriim ctiam pro se ipso Deo Pairi sacrificium
aiius sit Deus in Chrislo, et alius sil Christus honw, obtulisse. Dein iion uno in loco Chiistum pro se
in quo erat Deus cuin iinus sil Christus Jesus. Dcus
: quoiiiie orasse contendit, quod cum vero Deo haiid
lioiiio. > His argunientis vero ciim liabilatioiiera conveniat, solius Dei nnncupativi dignilatem eideni
Verbi in bomine assumplo urgerent, hiiiic]ue solo quoad bumaniiaiem iribiiit. Testatur ista Alcuiiius
iiomine Deum esse diceient Adopiiani; usiiatis^iir.sp libr. VII, mini. \S, ila scribens < Sed quia tonguiii
:

ipsis etiam fuerunl loquendi formui,c, Cbristum esse cst cuncta pravilalis tuae argumenta disculere, d«
liominem Deiferuin, {)oininicuin, etc, non secus ac hoc tibi respondcre in prapseiiti siiOicial, qnod ¥*
 : :

S85 ENHLEBER DISSEUT. DE II.£RES1 ELIPANDl ET FEI.ICIS. 8SC

lium Del boralnem facium, Teriiro Deura per hoc A lius, veraciter declaratur. Ei
bis revera dlseiraus
>

maximc negare coneris, quia pro se legitur orasse, Felicera ad meniem Nesiorii contrarium sustiiiuisse
Quod ubi legisscs, prorsus ignoro,
licut et pro nobis. seu negasse. Vcrbura Patris csse passain, ac inde suara
FiUum Dei pro se sicut pro nobis orassc
scilicel de Deo nuncnpativo sentcntiam deduxisse; qui ct ul-
Hoc ipsura namnue et praecessor tuus Nestorius terius ex isiis inferebat, Christum non voluniaie, sed
solebai dicere, vicielicet, quod Christus pro se et pro necessitate passura csse, et ideo Patrem rogasse, ut
genere corporis sui sacriflcium oblulisset. Quod calix a se iransferretur ; quod denuo lestalura facil
enim tu orasse eum pro se dicis, hoc ille, idem Puuliiius lit;r. 111, cap. 4 et alibi saepiiis.
volens inteiligi,ol»tuli8sedixitprosectgenere.Contra
quam blasphemiam, guid beatus CjTillus opposuis- XXVIl. Chrislus, qua homo, servtis juxta Adoplia-
sei, audi ; ait enim : Si quis dicit, ^uia pro se ohttitit nos. —
Terlio demiim servilulem (|unqiic de liomine
ChristtiS oblativnem, et non niaqis pro nobit solis, Christo praedicabant Adoplianl, prout Ncsiorlanos
anaihema $it. i Cyrillus anatheraat. 10. Similia ex fecisse supra merainiraus. i Nunquid, ait Felix, qiii
Paulino discimus, qui iib. i, cap. 30, his Felicem verus est Deus, fieri potest, ut condilione servus Dei
arguit : < Tu igitur nou es coiifusus fellivorao sit, gicut Cbristus Dominus in forma servi, qiii miil-
eulture explicare , idcirco eum non esse verum tis modls, multisqiie documenlls non laiilum proptcr
5eum, veruraque Dei Filiura, f|uia uon solum pro obedieiiliam, ul plerique volnnt, seil etiam per na-
alils, sed eliam pro se ipso necessario moraiione turani servus 973
P^tris et nilus ancilla- ejiis vp-
Dei pernoclans duxeril exorassc apostolicum su-
: rissime edocctur? i Apud Akiiinnm libr. vi, iiiini. 4.
mens testimonlura gatis clarum et perspicimni sed n Idem alibi ait < Si enim, ut vos vultis, liuino as-
; :

secunthim perfidi» tuoe sensum saiis male ei obscure simiptus a Filio Dei mox a conccptione virginalis
depravatum. > Capite autem imraediale sequenli ulen verus conceptus esi Deiis, verus et nalus Deus,
indicat qiiodnnm sit illud Apostoli testimuniuiii quomodo ipse Filius Dei ex voce fomise servibs pro-
a Felice male intellectum, dum in iiuac rooduui pheii^ra Veteris Fesiaraenti de seraetipso teslimo-
ecribU e Tu aulem falsas conjecturalium objeclio-
: nium perhibet, quod ex uiero maliis scrvns sit for-
uiim tuarura as&ertiones memorato Pauli testiinonio matus, ipso dicente per Isaiam prophetara Et nunc :

fuldre coniceris, quia in e;>, qua; inscribilur ad Hc-
brxos epistola, de mediatorc Dei et bominum scri-
pseril, quod in diebus carnis preces supplicaiiones-
qac cum lacrymis et clauiore valido pro se fuderit
ad illum, qui poterii eum a morie saivum facere
ignorans alia ex aliis eoIUgere, et vim dicli, quam
ex uno non vales comprchendere, ex plurimis queas
coilaiis siiiiillimis capabiliter experiri. » Nec ovum
lam simile ovo est, ac argumentaiio isla Felicis illi
Nestorianorura, quam supra num. II retulimus.
XXVI. ArgumenlantuT Adoptiani ex eo quod Ver-
hwc dicil Dominus formam me ex utiro servum libi,
ut reducam Jacob ad eum, el Israci congregabilur. >
Ex his verbis insuper fundameniiim discimus, cui
Felii insislebat, cum Cbristum, ui hominem Patris
servum diceret, nempe propheii;c Isaiy,, in qna re-
fugium eliam Neslorianos qiwritasse paulo anle ex
Tbeodoreto notavimiis. Condiiione ergo, ei necessi-
tate, non libera voluntate servum esse hominem
a Verbo assumptum asserebat Felix, id quod eidem
etiam singulariler exprobral Alcuiiius libr. vi, nura.
i « Sed et inter castera, ail, quo te vagus sermonis
:

bum pati non potnerit. —Insuper el Felix. ei Elipan- tui perduxit textus, etiam ad hoc pervcnisti, ul
dus catholioos semper acrusabant quod Verbum
,
diceres duo genera servitutis esse in creaturif,
passibile dicerent , cura ipsi passionein , ali»sqne C voluutariura quidera et conditionale, qui», incjis,
natur^e buraanne proprietates soli bDraini assumpto omnis creatura voluntate seu necessiiate per condi-
adscriberent. Et Felix expressissirais verbis ait: tionem Deo servit. Plaue omnibus patel inierius esse
« Nusquara in Evangelio Dei Filius pro nobis, sed genus condilionaiis servitil, quam volnntarii; sub
lantiira filius honiinis traditus legilur. > Apiid Al- quo inferiori gradu impia temerltate Chrisiura com-
coin. libr. v, num. 8, quibus etiani idem Alcuiiius paiare nim limes, sicui ex luis verbis jam antea
ibidem his obvial :< Nullaleiius ergo dividi poteril ostendimiis. • ^otanint hunc errorera etiara in Eli-
Filius horainis a Filio Dei, vel separari a liliu lionii- pando Bealus el Elherius, dum ita loco cilato fol.
nis Filius Dei, quia unus est Filius Dei, Deus ei 501 scrihunt < Hoc totura qware diximus; nisi ut
:

homo, qui tradilus est pronter riidicta nostra in Jesum Chrlsluin, qul de Virgine natus esl, venim
morlcm Hor cliain svmbolo ;_albolica; Crtei conli- Deum et vorum Filium Dei csse propnum firmare-
temiir nianifisle, quixl Jesus Chrislus Dii Kilius inu.s, et Deiiin inler deos, et adoptiviim cuin adopli-

unigenitus, natus de Spiritu sancto ex .Maria virginc, vis, ct parvulum cum parvulis, e( ssn-um cumservit,
passug sit pro huinana salule. Nequaqiiain crgo dubi- ut h.Tretici blasphcmani, .iperia fronle negaremus?i
tare iillus calholicus del)i'l, quin Dei Filiiis tiaditus Deniiini episcopi Hispani:e in epislola ad episcopos
esset pro raundi saliile. Qui eniin iiegat Doi Filiiim Gallia' mcntom suam communi calamo iia declanini:
tradittim esse ad passioiiem, nullatt-nus catbolicus « Hac igiliir causa doclorum senientias Ideo in no-

esse poterit, sed a tatliolica iidei profcssioiie in liac stra defensione prolullmiis, ut unixenitiira I>ci Ki-
ob?tinatioiie periiianindo, alienus cciisendus est. » liiim sine tcmpore ei Palrc gcnilum credaniu^, nim
Negabal ergo Felix Christiim, (|iia boininem, verum fj adoptione sed gcnere, np(|ni' gralia sed iialura in ;

osse Dcura, eo quod inorlis passioiien» in se susli- llnera vero leinporis pro salute humani gcneris io
nueril; cum passio vero Deo haud convciiial; ne- formani servi c;irnem flssumendo de Virgine sccun-
gaSat proin cuin Neslorianis, Verbuni csse passuni. diiin Apostoluiii, priinogenitum \nU\r fraires in iiiia
Unde et Paiilimis sequenlia Felici opponii libr. i, cailciii(|iio Di'i cl honiinis p»>rsoHa, iion gcnere sed
cap. 17: « Quoniam suscepta caro a Verbo propria adoptloiie, iicqiie natiira sedgratia; in ea forma (]iia
Verbi est caro, ct videri invisibilis, el pati iinpassi- xqiialis nialrl, noii in ea qua a^qualis est P.itri quia :

bilis, cl mori immortalis in propria carne posse in forma sorvi scrviis, idoo adopliviis, In furma aii-
aposlolicis inslruimur dociimeiitls. Ail enim priiiius tem Doniini Dominiis servi. De qiia forma s<;rviluiis
pjstor Ecclesla' Chriito autem in carnc passo ; ir>
: Deus Pater per Proplielam loquilur dicens f.cce in- :

curne iitique noii cum ciirne divinitalem cnnipassani, lelligel servut meu*. Et ileruin f^cce «<n'iii
: rnriii,

qna; exlra passinnem modis oinnibus coiislat. Sed suscipiam eum ; eUclus meui, complacuil ji*i in illo

quoniam propria Verbi caro eral, «luae p:>ssa est, ille anima mca. i En episriipi isli piihiicc pri^filonlur

•Kique passus morluusqiie dicitur, ciijns propria
<.aro passa i-t mortua csse perbibeliir : a qua nun-
quaiii post as.iimptionis sacranienlum impassibiils
et inde mmabdis separata divinitas pr»dicaiur. Ac
per hoc Christus Jesus et passiis, el inorluus. el st
pultus, ci rcsurrcxisse secunduin Scripturas, Oel Fi-
Christiim iii forina Doinini »cii diviii.e luliinc Du-
minuin esso servi, id ost, hominis as^iiiinpli; hiinc
qiiippc condilluno sive nalnra siia sitvmiii iIicI de-
here pcrlinaciter airirmabant, qiiem Uinon errorem
duduin anlea .aiii acritor iii Nesiorianis roproliond*-
ratsanctus uyrlllusanailieDiatismubilaproiiuDiLanf
 » »
587 B. F. ALBINI SEU AI.CUIM
I Sl quis Dei Patris Verbnm Christi Deimi Tel Do-
minum esse dixerii anathema sit.i
XXVni. Hcec asteTuere ArfoptJani, ut Arianot,
prcecipue vero Eutyehittnoi, refutarenl. Jam vero
universa hrec principia Fdix ((uoqiie ac Elipan-lus
alium in Gnem haurt usurpaninl, nisi ut et ipsi Uae-
retiforum, quorum reliquias ad ilia usque leinpora
in Hispaniis superfnisse, paragrapho primo diximus,
Arianornm scilicel et Eulyrhiannnmi insultibus
«hviarent; et coDtra iltos quidcm Verbum diviDum
ab iiifirmitaiibus naturse buman^c, coutra hos vero
diflerentias iiirinsque natur.r dislinctionibus suis
vindicarent. Et sane admodum sollic^li exstitisse
videntur de posteriori dogroale, de dilTerpntia nempe
utriusque in f.hristo post unionem natnne, cum nihil
frequentius objiciaot adrvemriis suis, Beaio, Ethe-
rio et ^lcuino, quam crimen Eiitychianse h.-ercspos,
seu nalurarum confnsionem, in chjus rei confirma-
tionera aliquot eortim testimonia afferre expediet,
Alcuinus lilir. i conlra Folicem nura. 8 tapresse no-
tat Deatum et Elheriimi Elipan.li oppiipiatores de
hac naiurarum confnsione fuisse accusalos. « Quod
vero, ait, quemdam l)eatum a'baiem. et disripulum
cjus Hiteriura episcopum dicitis, hiiic vcstr.e secise
primum contraire, laudamus eos in eo quod veri-
tatem defendere conati snnt. Sed si venim est, quod
dixistis, eos diias naturas in Chrislo in «niira con-
fiindere, sirut viniim et aqiiani, hoc niillatenns ron-
seniimus. » Eanidem objectionem Felix postmodiim
et Alciiino forit, dicens : « \\f. siinl sentenli* cre-
duliiaiis vcsira; de geminis in Christo naturis, quas
ita in siiigiilariiatpm pcrsonne confuiidiiis, ut inier
Peum et homincm, inter Verbuin et caroem, inter
Creatorem ct crejlnram, ioter suscipienlem
ceptum niillara esse differeniiam astruatis.
Alctiiiium lib. iii, itein lib. vi interrogal : • Vel in
qtia forraa eritin seterniim Patri suhdidis, si inter
itivinitatem cjii«, et liiimanitalem nulla differeniia
nui'!."\que inaecmalitas fore credalur? » Ipse Alcuinus
conlr » hanc <• iminationem protcstatur llb. vii, nura.
H, scribens « Nec ullatenus confnndimus naturas
: sidcrares, omnem erroris perfimam destruere in te
in Christo, sicut tu asscris nos fecisse sed salva
ntriusqiie nattirse proprietate divinse scilicet et bu-
man?e, iiniim confilemiir Deum Dei Filiuni Jesiim
Cbrisium Dominiim nnstrum in duabus naturis, una
vero persona, et una filii dignilate.
XXIX. Distinguunl inler illum el illum irt Christo.
— Ex his profecto apparet quanta fuerit Felicis et
Elipandi ciira, salvandi distinctinnem naturaruin in
Christo, quam ut eflicacins significarent, et ipsi quo-
?|ue Inqnenili formulas adhibuerc, qiias Nestor'unis
amiliarps fuisse siipra nura. 15 (liximus nimirom,
ille et ille; ilte, qui assumpsit, ille, qui assnmptus
est. « Niinquid pcr ilhim (ait apiid Beatum et Ethe-
rium loco cltato fol. 51'2 Elipandus) qui natus est de
Virgine, per ipsum visibilia et invisibilia condldit;
an per illum qui non est adoptione sed geoere nec
gratia sed a natura cimcta creavit? Et per istiim
bei simul et hominis lilium Verbum carnem factura
adoptivnin liumanitate , et neqaaquam adoptivum
diviiiitate mtindum rejlemit. > Et rursum
ad Alcuinom num. 10 Ecce, cui dicit Pater : Deut
: duarum personaruro, tamen orania, quae uecesse esl,
tuttt ego snm f Non ei, id est Verbo, qui ante sxcula
ex Paire genitus, sed <//), qui in fine teraporis de
Maria virgine homo factus, dicit. dc qtio .^poslolus
ail : Factus de muliere, factus sub lege, ut eos, quia
ji/fc lege ernnl, redimeret. » Eumdem loquendi mo-
diiin etiam Felici iisitatnm fuisse ex iis inlelligitur,
«lii.e siipra de exposiiione verlioruin Dcits erat in : divrpvimus »b eortim decretii nullo modo deviaro
CJiriiio, Deiis crat cum illo, relulinuis.
eniin Felia ar(:u<'.ret ab Apostolo dictuni non esse ;
Dctis erit ille ; qnid aliud emintiab.il, nisi ittHm, el
ir'iim, Dpiiiu illnm. qtii liabilabat; et bominera i//uni,
iii i;uo Dpiis ille habitabat? Hjc reciiluni etiam verba
Felicis ab Alciiiiio lib. v relala, que sic baltest.
« Qui (scilicet aelernos Patris seleriii Fibns se« Ver-
bum dlvinum) illum sibi cx ulero iuairis, scilicet ab
:
OPERUM PARS HI. SS8
A ipso cnnceptn m
singularitat« snsf persona tta nn!
•=•
vit -''" conseruit,
alque -'<•>-'"•"' "• Dei
ot Filius •"»•
«^»! ^'^'•"' esset »<">"™»
bominis
Glius , non mntabilitate natur» sed dignatione
— similiter et horainis filius esset Dei Filius, non versi-
liiliiatc substantix, sed in Dei Filio esset verus fliius.
Qui, ail, ittum sibi ita univit, ut in Dei Fiiio esset
veru» filius. > ///« igilur ita unilusiuxta Felicem in
Verbo uniente est veroB Filius; seu, quod idem est,
in Christo assuniens, et assumptus, iUe et UU distin-
guendus venil.
XXX. Vnam in Christo pertonim falentur Adop-
tiani. —Nec movere nosldel)etquodFelix verbis modo
citatis unitatem personae admiltere videatur, dicat-
qrie :In singularitate suae personse ita univit.
i
Hanc enim et fpse alibi s*pins, et Eli|)anduK_, e.t
omnes eorum asseclse non una vice fassi sunt, imo
et contra omnero divisionem protestati. « Homo inte-
rior, dicitur in symbolo Elipandi apiid Beaturo cl
Etherium fol. 310, in una eademqtie Dei et hominis
g persona agglomeratus, atque camis vesi.imento in
dutiis. I Ei in cpistola ad Alcuinum ait < Nam ei
:
Propheta dicit Miterere, Domtne, plebi tum, tuper
:
quam invoeatum esl nomen tuum, et Isrnel, quem
coopqunsti primogenito luo. .lEqualitas ista non esl
in divinitate, $e<I in sola bumanitate, et in carnis
adopiione, quam accepit de Virgine ipse unns, idem-
que Deus et homo in duabus naturis el una nerson'»
salva divinitate exitium sustulii morlis. « Felix loco
til. num. 3 bis sese declarat « Et licet ei Deo Deos,
:
pt honio ex Virpine in singularitate person* nnus
atque idem sit Cbristus Dei ; sicut quicunqiie homo
ex anima de nihilo creata et carne ex utroque pa-
rente formata unus esl utrisque parentibus, patri»
et sus>- sui videlicel et matris filius. » Sane ipsissiraam Ec-
» Apud cfesiae catbolice doctrinam his verbis expressisse
'ideri possei Felix, nisi alia aikipiasset principia,
qiiae cura illis componi omoino nequeunt. Tnde el
Alcuinus, postquara banc Felicis assertiooem reiulil.
~ scribpre ita pergit : « Hoc itaqiie exemplum si bone
^ Intelligeretur a te, atque si leipsura sagaciter con-
: potuisset, tuamquc inteHijjeniiam revocare ad agni-
tionem veritatis valeret. Ex hac certe radice loiius
inddelitatis tu» spinue, m
vidptttr, snccrevenint,
quod liio sensu impossihile viJptur, filitn» aliter
posse esse propriuin, nisi ex naliira parenlura lotug
nascatur; non inlclligeBS leipsura esse Ulium pro-
priuiQ patris matrisquc lux, licet nobilior natura,
qute in te est, iunou ciW. et, ci illorum natura non
esset generata ; sert ex nlhikt, nl assa-is, creata.
Ouae est hax; ab nrani ratione aversa tiire mentis
: CTecilas, qui in Dei Patris uniio ei proprio Filio esse
non posse contendis, quod ia lejpse essp ntilbtenus
negare poteris?» Proiestatom insuper fuis,se Fdicem
contra persnnarum iii ChrisXo divisionein ei eodeni
Alcuinointelliginras.cujashaecsuntlibrovn.nnm. 11
: vcrha: «NeciteruraChristum divldimus in duos filios,
veIduosdeos,veIdnascumNestoriopersonas.Ouilicet
D doas palara non dixissel persooas, tamen oniDia, quse
duabus ioesse necesse est personis, in sua profes-
in epistola sione fatetur. Simili modo et tu, licet fngias verba
duabus inesse personis, te in luis litieris invenimus
proliieri. » Hanc persooae unitateni, ne qoid dissi-
niHleraus, prp.dKant in epistola ad episcopos Gal-
lise, elc, eliam episc »pi Hispaniae, his fidem saam
enuntianle». « PTis praeroissis sanctorum Patnim sen-
teirtiis- asserlionibos nostris roboratis in commime
974 C«m vestigii». sed studiose obedire praceptis, ita ul ia
uno eodemque Dei et beminis nlio, in una person*
duabus quoque esse naturis plenis atque perfpctis
Dei et hominis, Domini et servi, visiliilis atqne invi-
sibiiis, iribus quoque substantiis, Verbi, scilicet,
animae et corporis ut credatur css« in una e.idem-
;
qne D«i et bomiois persona, et honio derfleus, ot
humanatus Deus, eic.
S89 ENHfEBER DISSERT. DE H.tULSl tLtFANDI ET FEUCIS
XKXI. Pro[et»iotu tiaiui perionir non junilicun-
tur Atiopliani. Felix faletur sc cum AVjiorio sensisse.
— Interim qtwiai paruni olim Mcslorianos siniilis
unius in Clinsto persona? prolessi') ab eriore oippn-
siio jusillKare potuit, eo quod nenipe, uti Alcumus
dicii, omnia, quae duabus inesse necesse est perso-
Dis, admiserint laoi parum pustea ab eadem lix-
; bolo Thtodori, quod ipse quidcm noinine ISeslorii
resi e\cusari potucre Etipaiulus ct Felix, cum et
ipsi approlKirint et staiuerint principia, qus certe
cum Neslorianis eadeiii sunt, et cum unitate per-
600« conciliari nequeunt. Quin et ipsa professio
aoius persimx al> Adoplianis facta ooininu couiur-
dat illi, quae in scriplis ^esioriaiKirHni legilur con-
stanter assereiitium, Dionilcni tanlumiiKido fuisse
unilatera illam, iia ut Verbuin Pnii is hoinlnis lilius,
el e converso boinu assumpius Dei FiUus non iji rei
veritate, sed sola dignatione Tocareiur, quod pro-
fecio et Feiix ad amussiui expressit, dicens loto nu-
Diero pra-cedenti a noijis tilalo < Lt Dei Filius
50»
A Nesiorio slaiui8Sf,. » l*rofecU} ingens bnee est cavil-
latin. l'riiiio, iaquit Walchiiis, Felicem igiiorassc,
qiiid credideril Neslorius, et slatiin in cuatiiicnli
ditil, ipsiira hunc Felirem reclius postea senten-
liani Nestorii cxplic.isse. Et rcvera explic.ivit hujus
docirliiam, proin lieiie eiiara intcUeiii, dum ex syin-
appellat, errorcs de lilio adoptivo, de Deo nuntupa-
tivo recitai , eosque siios olim , vorbis iuiinediaie
praecedentibus, siiidiose profeeto a Waltbio oinissis,
fuisse fatttur, quos el idcirco jam aiialheniati/al,
ne cum Nesiorii inipietate coiicordnns alicu.ii dein-
ceps laberelur. Plaiie non vidciuus, qu« tlarior con-
fessio a Felice desiderari potiiisset, qiia palam nobis
redderet, se eadeiii olim ciim Nestorio slaluisse.
Sed dato etiaiH quod criraen hoc fassus non fuisset
Felix, viiiditari tamen ab eo iiec ipse, nec Elipan-
dus, ncc alii Hispanix episcopi possent, ut pote qoos
ex diclib conslal, eadciu prlntipia tuiu Ncstori.iiiis
:

esset bomiuis filius, non niuiabiliiaiti iiatiiia', sed _ assiimpsisse, iisdemqucratiotiniiscontra adversarios
dignatione similitcr et hoiniHis liiius esset fici
: suos luisse usos ; et quos insuper viri diitli, piiblice
Filius, nou verslbilitMte subsiaiiiix, se<l iii L)ei Kiliu cum iliis congressi, eorumque sensa niui ex pro|irio
esset verus tilius. > Unde etiani loniinuai Eccte^ia; ingenio, sed husiiuin siioruni sciiptis, luin in oiii-
ejusque docloriim judicio INesioriana; haTcseos con- nium maiiu adhuc versantibus stnilati , li;rresin
deranati sunt, iiec ipse Frllx io prolessione fidci, Neslorianam resuscilare cuni oi.iiii Etcle.-i.i iii tul
quam post spreiuin eriorem suuui editiil, ililiiictur synodis tongregata meiilo accus;nerant, iil quod
sese Neslorii erruribus aiilea decepiiini fiiisse, dum nec ipse dillileiiir Walthius pag. 20X lliston;e sii;e
ait : I Omnes nos tiim universali Ktclesia, quae in scriheiis: i tx) tcmpore, quo tontroNersla Ii;lc fuil
tolo mundo dilatala nostilur, sinulitcr sentienles, et agilala, oinnes touseiisisse, qiiod Neslorii dogmata in
ea, qux dudum orta iuU-nlio (horte, conltnlio) cst, luteni quasi rcvocentur. i
id est, adoplioiiem caruis, seu iimicu|ialioiiem in XXXII. Examinantur teuimonia hisloricorum ad
huoiaoitate Kilii Dei analliemalizantes, pacem, ut quos provocut Walchius. Ad hisloiicos equidem — •
.

dixi, el unitatein fidei cuni omnilHiE lidelibus Eccle-
siae absque ulla simulationo, incon>ulsa lidc, reti-
neamus; ne cum Nestorii inipictatu concordanles,
qui purum horulneni Cbristum Doniinum creilidit, ali-
cubi deiiicep6 labamur. > Cuinque Symliolum, qiiod
Marius Mertalor et Juslinianus imperatiir ') hwxloro
Mopsuesleno tribuit, et in ipsa Syiio<lo v sub ejus
iiomiue ellerlur, relulissel, iii quo doclriiia de Deo C ccpl.c depreheiidisset, si et ab ipso oinnc contra'
nunciipativo, et lilioadoptivo aperte halielur, taiidein
sic pergil : « iktc esl scnteniia Nf%l«rii hserelici,
qui puruni honiineni absqiie Deo Virginis utero
genitum impie astruebat. Iii quein buninieiu ex ea-
Uem saucta Virgiue procreatuni et geiiilum post na-
livilatein ejus Verbum Dei, lioc esl, diviiiitatem Filii
a tontradiceniii studio allcnos provorat, eorumque
teslimoniis Elipandum et Felicem ab hac nota oin-
iiiiio alisolvi judicat Walchius. .\t concesso eliain,
quod conlroversia ista ex annalistis, rcm in siiper-
fitle quasi tangentibns, conlici qucal, quod meritu in
fronle hiijiis paragraphi iiegaviuius, plane iiec in iis
palniciiiiuin taus;e pio episcopis Hispaiiiarum suv
dicendi siudiuin abfiiissei. Nec opiis esi, ui pro coin-
probanda asserti liiijiis flde allos ppodutainus scri-
plores, nisi qiios ipse Walthius loc. cit. digito nobis
iiionstr:ivit. Primus est Eginbardus scu quiscunque
deinuin aiinalium parciis, ad aiiiiuui 792 Ita scribens :
I Orgcllis esi civiias in Pyrcnjei montis jugo siia, cu-

Dei destendiase, et haliilasse pr* caeleris sanclis jiis cpiscopus iiomine Fclix, natlonc Hispaiius ab
inipiidenler 975
pra^icabat. El oti hoc sicut in epistopo pcr liitcras consiilliis, quid
EII|i:iiido Toleli
Cbrislo duas ualuras, ila et dtias ptisonas in co de humanliale Salvalorls Dei ct Doniini iioslri Jesu
salis iinprobe vinditare conleiiA'l'»l. Nof' v<ro ejus Chrisli seiilire ilibercl, utruni scruiiduin id quod
impielateiii analhemalizaiiUis, >}ii»-dam l<-^lntouia hoii!0 cst, pioprius aii ailoptivus Dci lilius crcdendus
ex liliris saiittoruni PaUiwn, qiios hi tlcMa v^ciiera- essct, atqiie diceudus valde incaiile atquc incoiisi-
:

bililer recipil, deter|iciilrs, Ihim; CjH^^lol.e siilimtii- dcrate, el coiilra aiiliquam calholicjc Etclesi;c do-
raus, per qua; nos ad viaiii vitIuiUs, posl pristiiiiiiii tlriuam , adi)plivum iioii soluiii pronuntiavit, sfil
crrorem nostruiu , reveisi suiiius volus subur , ttiain scri()lis :id nicmoraUim episropum libris pcrti-
agcriptam direxliitus [>er quai? et vos de ditUi iu-
: natissime pravitalem opiiiionis sii.t; defenilcre cura'-
tentione veritalcm lidii plt-Hius :igno»teT(' polesll», vll. Hiijus ici causa diitliis :<d palatium rcgis, qui
el ad reeliini lianillfiii liij«'i rcvcrli. Cotilra qii;is tuiit :ipiiil Ucglnuin Bajoaria; tivitatcin, in qua et
senteotias Paliuin ilissciiiicns, aliler, quain illie iios liirni:ivcral, ri'sidclial. l,'lii coiigTcgaUi cpiscoporum
'' '' '"
concilio, aiiditns est, ct errasse convictus, ad prx-
'
iulormaiil, tredeie aut docerc voliiciit, ct a('.>plio-
ncm et nuncupatiunem iii i arue Salvatoiis ci^edere scnliam Adriaiil poiillfiris Romam
niissiis, ubi eti.ira

aiilpraHlicareprjesumpserit,afiatlieuia sil.> Dissiinu- c.orarn ipso in basilica lieali Pctri aposioli haTCsim
\are haud putult Walthius pa^. 'MO, Fe4iteni hnc tdiifessus est, atque ahdicavit. Qiio farUi ad clvlta-
loco ila de sua seiitenlia loculuni videri, iit conce- tciii suain reversiis esi. > In hxc vcrba notamus, ncc

deret eam Ncklunaiiam esse; euiii taincn vinditalu- syllaham inihi liaberi. quibiis a iiola Ncslorlani cr-
ruk ila scrihere pergil < Al i|ul lileriori nnlino ejus
: riiris ahsolvcreliir Felix. imo h;x'n;sis enm ( t llalis-
vertva expciulcrit, euni iieutiqiiain id conlitirl, latiti liKii.c et Koin:c (iiiivittiiiu, alqiic judicio utiinqiie
negotiii iiilclligct. Igniira\ii ctiiiii quid ircdiilcrit l;iiii, sentciilia pi.c^criiiii .\drlaiii papai, qui ii>sis'.i-

IV.slorlu', : 1'iHem el Hnidi/i iii /ii/ci, iii <iiil, tunivm- iiiiiiii dorlriiM' Nesliinan:e \irus in liogiiiaU;
rdicis
ni/<«.s lniilthus h.iitesiir, ufc.ii/i/i' tillu stmuliiiwne, in- deiiiio priipinaii ilu.luni aiitca ilci laravcial, ad cjiia
lomiihii jide Tetiitfiimiis, iif itiin Senlpni im/)ic/i//o alijuraliiinciii tiuiipulsiiin cssi' cxpri;sse ditiliir. Ilaud
iimKvntiiiiirs, qni fiuitim livtninem Cliitilum Dvmi- ignoravit cenc .\iinallum scriptor tciisiii:ini islain,
itum irii/ii/i/, ulicubi deinieps labumur. Postca i"e- iiec caiii alia prolctto dc caiis» noroinalini liisuiria)
tliiis i|iilili'iii sciitciiliaiii NesliMli expllcavil, scquc siia; aildcrc iiei;te\il, iiisi quod tuni in vulgus iida

pei .ii;;iiiiiiMit.i iliicliiiiiiii (.lii isliaiiiiruni, qu.c illi cssct. l,'iiilc cl.ul aiiiiiiiu T!I4 il.i siriliil < Hcx ad ;

opp<i'.iiirf, uil iiiiilaiid.iiii luciilciii coiiiiiioliiiii luisse tiiinlciiiiiaiidaiii h:cicsiii rcliciauani .csl.ilis inll'0,

cuiifcssus csl , at iiiiiiquaiu dixil sc caileiu i uiii (piaudo cl gcneraltni pnpiili sui cnuveiiluin li.ihuit,

I

391 B. F. ALBIM SEl' ALCUINI
concilium episcoporum n omnihas regni A
sni prnvin-
ciis in eadem villa (Fraocimofurl) ci>ngreg:ivil. Ad-
fiieninl etiam in eadem synodo lcgati Roinani ponli-
ficis The/tphylaclus ac Slephanus episcopi viccni le-
nenlesejus, a qnn missi fiierant, Rnraani ponlilic.s
Adriani. In qun concilio et h.wesis raemorala con-
demnata est, et liber contra eam conimuni episcopo-
ram anctorilate compositns, in quo omnes subscri-
pscrnnt. » Tom. V Scripl. rer. Gailicar. el Franci-
car. fol. 210. En concilio Frantofordiensi et libro
, ille Ckrislus, qui est homo, Filius Dei naluralis est.
contra lȣresin Felicianam composito ab omnibus
snbscriptum fuisse refert auclor iste, et cum tam in
aclis coDcilii, qnam eliam in prtcdicto libro haeresis
Feliciana tanquam Nesloriana lialealur, nonne tacite
id ips'im narrasse censendus est historicus noster,
qui abs duhio raentem suarn clarius dedisset, si aliud
ea de re judicium ipse lulisset, aut a quibusdara
ferri novisstt? Eadem arguere licet e.\ rclatione
PoeUe Saionis et Annalium Moissiacensium. Quod
vero Jonam .Aurelianensem spectat, mirari satis haud p
possurans, eiim a Walcbio hoc loco in coiifirmatio-
jiem opinionis su:c nominari potuisse, cujus paulo
ante vcrba Felici tam inimica
,
, 976
ipsemet raci-
taverat. .\udiamus integram scriploris istius textutn,
ei AValchiiim sui qiiodanunodo obliium videbimus.
« L"t igitur ciPieros omitiam {verba ejus sunt), emer-
sit ei eadein Hispania terapore sancUE memoriae Ca-
roli piissimialque invictissirai Augusli quidam Felix
noraine, aclu iiifelii, Urgellitanensis civitalis episco-
pus, qui juncto siio sceleratissimo errori Elipando
Toleianas urbis episcopo secundum humaiiitatem non
esse proprium Filium Dei, sed adoptivum pr.-cdicare
ausus est. i Et paucis interjectis sic pergii t Quibus
: duplex natura, divina scilicet el huinaiia, occurrebat.
miiites Chrisii , ut pole invictissimis arrais muniti
ejus vesanam doctrinam propulsaverunt. Ejusdera
naroque principis jussu in unum coacti, adhibiia
eiiam sancUe romanse Ecclesi* auctoritale, eunidem
Felicem damDavennU imo eum auctore s>ii errorii
, ficatione vocis adoptivi altercari, quam Elipandus
Nf$tori<i, quem imitalus est, perpetuo anatheraati
mancipaverunt. > Tom. XIV Bibl. PP. Qiiaeso, qua
fidncia ad hunc scriptorem provocare potuit Wal-
chius, cum. is ila errorera Felicis de adoptione in
Cbristo roferat, ut simal hujus erroris auctorem Ne-
storium appeiiet, Felioem vero Nestorii ve«Ugia pres-
sisse diserte dicat? SeA nempe sic labimur plerura-
que, dum praejudiciis abrepti non jam ad veierum
roonumenta formamiis ratiocinia noslra, sed iila po-
lius ad isla detorquemus. Nec exterorum soluminodo,
sed ipsorura etiam Hispanise scriplorum bot fuit de
Elipando et Feliee judiciiim, prout legenti Episiolas
Alvari Conlubensis, qui circa mediurn noni sa^culi
Ooruit, raanifestum erit, ubi auclor isle iia errorem
de saepe dicia adoptione oppugnat, ut simul eum a
concilio Enbesino in Nestorio damnaium , duasque
ex illo in ubrislo pereonas seoui non una vice asse-
rat. Yide Hispamam Sacram V loresii Tom. XI, pag.
14 9 et seqq.
XXXIll. Resportletur ad effu^a Walckii. Non —
minus vana siint effugia Walchii, dura Felicis ei Eli-
pandi effata ab boc errore justificjre nitilur, quoruni
ei potiora. ne quid dissirauleraus, breviter hic re-
censere, suisque responsis inflrraare juvat. Et im-
primis quidem pag. 221 ait « Equidem haud i^no-
: liora conceperinl mente, quara verbis dcclarassent.
ramus exstare nonnulla Elipandi atque Felicis eflata,
quae contorta interpreiatione, ita possunt explicari
ut lale inter otramque naturam di>crinieii significare
videaiitur, quale loUat unionem iffoaTertxjiv. At si
liberiori anijno rem expcndimus, nulla illa egere
difficullate qnisque inlcUiget. Siquidem non de Cbri-
sto, qui est bomo; sed de Chrislo, qualenus est
homo, suni prolaia. > Haec plane ad excusandas ei-
cnsaiiones in peccatis dicia sunt Faleiur ergo Wal-
chius, verba talia ab Elipando el Felicc fuis»e pro-
laia, qiije iinionem Oiro(TT«Tix>iv loUere vi leaniur, si-
miil tamen illa liberiori animo expendcnda esse
monei, sicque expensa ab errore piira juJicat. .At
»ero uuiu contorla est iaierpreter>o, si Uicatur,
, ,
OPKRUM PARS lll. 592
oiimdem cum adoptivo e*3e non
filium naturalem
non magis conlorla est expositio,
posse? Nunqiiiil
qiiam Iradit Walcbius de verbis Elipandi ac Felicis,
dom ait illa iion dc Chrislo, qui est komo, scd de
:
Chrislo, qualenus esl homo, esse prolata? Qii» enim
distinctio est inter hoec duo Christus, quiest homo,
;
el Ckristus, quaienns est homo? Si verba episcnporum
iilorum sumanlurde Chrislo, qui est homo, in mente
Walchii toHiint unionem hypostaticam, quia sciliccl
Sed nunqnid non etiani Chrislus ilte, qualenus est
homo, et quidein, quort rapiil qiia'stionis est, quate-
nus est Hic homo, Filius Dei naluralis dici debet? Et
profccto. Nam quatenus est nic homn, nullum in eo
occurrit siippositumaliiid, nisi divinum; ergo etiara
qualenus esl hic komo, Filius Dei iiaturalis appellan-
dus est. Aut si dicatur euin, quatenus est hic komo,
adoptivam esse, certe eliam, qualenus est hic komo,
suppositum. humanum admiliendum erit. Nisi de-
mura natnram hiimanam velis coiisiderare quasi ab
unione cum|Verbo divisam, et per abslraclionem inen-
lis sejunctam; qaod tamen, quani alisurdum foret,
nemo non videt; cum quoestio tuin niota fuerit, quiil
de Verbo actiiincarnato, et biiniaiiitale aelii a V^erbo
assumpta, et prout assumpia sentiendum esset. Oni-
nis qiiippe disputalio agiiahaiur d« mysterio Incar-
nalionis, prout actu peraetum fuerat, prout artu
eiistebat ;de n.itura humana prout actu Verbo
,
unila erat. Inani ergo coi^atu dicitur a Walchio, Eli-
pandum et Felice n considerasse buraanilatem, quasi
a Verbo sepositaro ; cum de illa, ut sic, iiulla lura
disceptatio fuerit, sed de inlcgro supposito, in quo
Rursum eadera pagina inquit Walchius : « Noliin lc-
ctorem adoptivi voce offendi, siquidem de illius si-
gnificatione, quam Elipandus ei tribuil, inier nos
nondum convenerit. » Sed quid opus est de signi-
_ non primum invenil, sed in sensu, qnero apud ora-
*-•
nes praesefert, accepit, boc ipso quod nuUibi illam
alitar explicarit. Dein ciim jam memorata pagina ex
symbolo Elipandi, quod Beatus et Etberius e.\hibent,
disiinctionem superiiis noiatam inler illum et illum
in Christo attigisset Walchius, haec scribit ; « Mone-
raus Elipandum, si uoquam hsc pronuniiaverit, satis
luculeaier declarasse, se de di^crimine naturanim,
non personaruin haec loqiii. > Lubenter id utique
concedimus; nerao tamen est qtii nesciat, eiiara Ne-
siorianos, cum toti essent in salvanda contra .\polli-
narisias naturarum differenlia, id ita fecisse, ut si-
mul personas dividerent. Pagina 2"2i fatetur Wal-
chius incaute equidera a Felice, assertum fui.sse,
quod nusqiiam in Evangelio Filius Dei, sed lantum
filius hominis pro nobis traditus lcgatur. Subjungit
vero :« Meliora niibi videtur (Felix^ concepisse
mente, quam declarasse verbis. > Quis hic non vi-
det cavillandi studium? Nunquid non verba de uien-
lis sensu enuniiant? Certe si hsc conjecturandi ratio
D procederet , nemo jam haereticorum aiitiqiiorum
Arianorum scilicet, Nestorianorum, Eiitychianonim,
alioramve esset, qni a perversa doctrina excusari
iion posset, per pr;e5umpiionem nerape, qiiod me-
Pergit autem ita scribere Walchius < Nihil cnim
;
aliud puto, Felicem significasse, quam idera quod
purioris doctrins theologi prxcipiunt , ad varias
ofRcii mediatorii partes, a Christo rite adrainistran-
das, utramque naturam ea, qnae sibi sunt prnpria
distincte contulissc. Concretum divini nalura; non
potuit mori, ideoque adjunxit sibi FiliuS Doi huma-
nara 977 '>3'ur3™> "^ posset mori. Hinc nnn male
dixit Felix, filium hominis. non Filium Dci esse
mortuum; at raale dixisset filiura hominis sine Filio
Dei esse mortuum. aut negasset Filium Dei.. qui est
esse mortuuiu. > Profeclo inanis pror-
lilius tiominis,
sus hsec est subtilitas in pr.rsidium bscrelicorum
adinventa. Idem CDim est dicere Filius hominiM,
:

395 ENHUEBER DISSERT. DE
non Fitiut Dei est mortuuf, ac dicpre Fitiiis hominis
fine Filio Dei est mortuus. Sicut ideni esl dicere
l'clrus, non Joannes intravil in monumeutum ; ac di-
cere Petrus sine Joanne intravit in monnmentum. El
: concepta, ul dicerent Dcum Patrera Fibura suum,
qui dicit Fitius hominis, non Filius Dei mortuus est,
: seu ^erbiim post exinnnitionem exaltasse, eique
uegat sane illum, qui raortuus est, esse Fiiium Dci
negat quoqiic Filiura Dei esse illuni, qui tanquam
filius lioniinis mortuus est. Nullum igitur jam nobis
rclinquilur diibium, cpiscopos saspe memoratos, Eli-
Sandum scilicet ac Felicem ejusdem omnino cum
leslorio inentis fuisse, ut pole quorum principia et
osscrta in ideiu piorsus recidisse per totum hujus
paragrapbi decursum spectavimus, ut proin Alciiinus
ex hoc capile redargui minime valeat, quod censura
Kesiorlana: ba;reseos adversarios suos notarit; nibil-
que supersit, nisi et modum juslificare, quo scriptor
iiosler haerelicos illos aggressus est , ei in quo tara
inulta reprehensione digna occurrere
timavit.
§ in.
nr MOnn
Uh nvn i>_-..V.}»'yi';^>."-^l'i^
MUUU ytlJ <; rVRn l rs rONTR \ R » riam in siricUore vero et magis propria signillca-
NESTOaiANOS, ET ALCIINUS CONTRA ADO
PTIANOS DECERTARUNT.
I. Yindicalur breviler agendi ratio CyrilU contra
Nestoritim. — lIaudequidemnoslatet,quanta
quo adversarios suos, vel potius Ecciesiae catholica;
Inipugnavii Cyrillus, sedis Alenandrin* pairiarcha,
rcprebenderinl non ii solum quos suo
gulariter amicos habuit Neslorius, sed et rccentiores
Suidam scripiores, quorum non oitimus est Peirus
ayle in Dictionario crilico et hisiorico Tom. 111,
verbo Nestorius, eiistinisns primo qaideui Cyrillum
ex odio privalo atque in^idia adversus Nesiorium
«equitalis lc;,'es in dijudicanda ejus doctrina neglexis-
86, ac senientiam in Ephesina synodo ciira omnom
juris ordiiicm prjecipitassc dein vero controversiam
; negal, qnin duplex indc in
iiiter agitatnm inaneiu tantuin fulsse loyifiK-
ipsos
;jtBv, anibos reip6a orthodoxe sensisse nec alia ex
ratione tania ad mvicein disceptasse, nisi quod neu
ter alterius icnsa beiie pcnetraverit. Verum tamen
liaec aliavc Cyrillo iinpuiata moram nobis baiid fa-
ciinit, quo minus arbitremnr, justificari vcl ex eo
solo argiimciitaiidi ralionem fontra Adoplianos ab
Alcuino adbibitain, quod h»c cuin illa Cyrilli adver-
Eus Ncstoriaiios apprime conveiiiat. Dudum enim ab
hiscc cavillalionibus vindicarunt eruditi plures Cyril-
lum, nec alia profecto apologia pro co opus esse
ceusemus, nisi Ecclesiae universalis judicio,qu» dis-
piitationera ipsum iiiier et Nesiorium non de verbis
lantum, sed dc ipso dogmate fuissc, bujiisiinc asser-
tioiiibus niiioncm byposlaticam in Christo tolli; illius
vcro ratiofiiiiis ex assc stabiliri non iii Ejihesino
tanliim, sed et in Chalcedonensi, ac Consiantinopoli-
lano II coiiciliis publicc pronuntiavit. Accedit qiiod
et ipse impcraior Tlieodosius, licet durior ab initio
in Cyrilliiiii, edoctiis tainen fraudes, inacbinaliones-
nue anlicoruin siiorum aliorumqiie, qui personx
,
Neslorii plus justo favclianl , illiiis coiitra h;cresiar-
cham istuin agondi lalioncin ediclo publico approba-
rit, ipsiim vero Nestoriiim iii cxsilium deportarijus-
serit. Alia aulem dillicultas, aiitcqiiam ad scopum
nostruni acccdjinus, brcviter adliuc cxpedienda est,
mota a Walchio, qiii cap. 1 Hisloriie sn* pag. -49
Cyrillum nostrum inlcr adoptiunis in Cliristo asser-
tores recenscic non diihitavil, inJiictiis vcrbis qusc
in dialugo 5 linjiis sancti doctoris dc sancta el con-
subslamialt Triuilnle tom. V Opcrum, parl. l, ful.
*8t»lcguntur. Sunt voro isla i Coiislal igilur ex tua
:
rccleque senlientium opinione piitanduni, liiiic ccrte
datuni esseFilio nomen, quod i'St sirper omiic noiiieu,
cuiii ctiaiii forma nostra assiimpla vcliit iiiMis e no-
liis, iii Filiiim ascriptns csl Di^i, itdnplaltis nobisciim
(fliTOf ,utO'y);xfLv), ct pioptcr iios ille vcrus ac gcrma-
iius (h /TiriTiti;} ut clnos proplcr ipsuni filii, stipcr-
> At vcro si slmlifi-
iiatiiralis glori.c sbiiis pariicipes.
siiis "janrinentiir vcrba Kia, alieiia ccrtc viilcnliir a
•eiisu qiicm iis m
sc dpprcbcndrs<;e existimavit
,
^^AinoL. Ci.
;
II/ERESl ELIPA.NDI ET FELICIS. 594
: A Walchius. Nosse enim oporiel Cyrillum ibi coiitra
: Arianos agere, ac refiitare eorum ratiucinia cx ver-
bis EpistohE Pauli ad Pliilip. cap. ii desumpia, coqiie
nomen quod ost supcr oninc nomen trlbuisse, nt iii
isto deinccps oiiine genu flecieretur; hnnc proin noii
natura, sed gralia tanlum acccpisse, ut Filius Dei,
Deusque dicereiur, atque ut talis ab omnibus aJora-
retur. Concedit porro Cyrillus, haec de Yerbo anl«
incarniitionera noii esse intelligenda, sed tum dcmuni
hoc nomen super omne nomen cidem fuisse datuni,
cura nalura hiiraana assumpta se quasi exinanivii.
Itaque verba illa, in Filium ascriptns est Dei adopta-
tus nobiscum, nihil aliud significant, quam e.xternaril
glorificationeni Filii ; ct adoptio illa, de qua in loco
citat" Cyrillus, longe aha est, quam dc qua contra
Walcbius exis- Nestorianos disputavit. Adoptio enim in latiore el
minus propria significaiione. in qua et sumpseritnt
''''"''^^ Paires, potest accipi pro assumpiionc ad glo-
:
tione sumitnr pro assuniptione, person« cxtrane» in
filiuin. Jam nemo non videt, Verbum hypostatice
huraanitati unitum, id est, in unam personam, ad-
in modo optari stricte nou potuisse at Verbura humanitate :
indutum ad extemam gloriam, quam aniea nccduoi
habebat, potuisse assumi, scu, ut hoc verbo utainur,
tempori.' siu- adoptari. Demum sanctus doctor satis caute uistln-
guit inter glorificationem Filii toO yvuo-iou scn ger-
mani, et ioter glorificalionem nostram, quos dicit
propter ipsum filios, id est, stricie adoptivos Dcj
filios. Patet iiisuper ex aliis Cyrilli locis, quam alie-
nus ab hac seiitiendi rationc fiieril, ubi adopiionem,
seu filiationem, quK noslrae esset siinilis, id esl, ex
graiia, tion cx natura in Christo homine asirui posse
^'<'rbo incarnaio 978
filius sequatiir.Sic in dialogo, quod uitus sil Christus,
, ait : < Si vcro Filium piofiicntes unum et Dominiini
Verbum ex Deu Patrc, hoininem simpliciter ex sc-
Q mine David socium filiationis atque adco glorix ci
conjuni tiim essc dicunt, opportunum fuerit, ut nos
eorum, qui ita scntiunt, vicem pro ea commiscr.i-
tione, quara altcri alteris deberans., dolcnics cxda-
menius Quis dubit
: capili mco aqunm cl oculis meis
,
foniem tacrgmnrum , cl dejtebo pppulum meum liane
dies el noctcs {Jerem. ix, 1)? Adduoti eiiiiii sunt in
meiitcra rcpro^aiu, Dominiini, qui ipsos rc.lcMiil, ne-
gantcs. Diialitatem cnim filiornm in:fqu;ilis natiinc
coiistiluunt, ct divinam gloriam as^rilmn! servo.
*qualiquc honori exccllcnlia ornniit spiiniim qaem-
;
daiii, qua natoralcin ac veroin.f iliinn, cilm aiioqni
Deus manifcstc dtcat Ctoriam meam alteri non dabo
:
(Isai. ii.ii, 8). Qiiomodo eniin non sit diversiis sepa-
ratim a naturali ac vero Filro, qui iciini ac sola con-
jiinctimie dcc/iratas est, ct miiiistri luco assiimptus.
qiiiquc, ita ut nos ipsi adopt3tns(«»i aUaiCilt •jiitrvro;,
r.xri/. xrtl i)n«t%- a^JToi) ct ab alio glorhr p.irliceps
fa-
ctiis, et doiio ct gratia id consin-uttis c^l'.' > Tom. V
p Opcr. part. i, fol. 754 et 3."i. Et paiilo infra fol. 757
ait : I Duos itaqiie procul diihio hlios ct diios Chri-
stos illoriim sernio nobis pncdicat. t Kxcipil Heiii
peiinterliiculorcm smiin < Duos quidcm ncqiiaqn-am. :
,\iunl vcro iinuin qiiidcm esiC sccunduin naturam
Filiuin, Vcrbum cx Dio Patrc cuni aulcm qui as- :
siiiiipius cst, homiiicni qiiidcni csse natura David ;
Dci vin» Filiiini idco, i[i\<ii\ a Vcrbo Dci assmnplns
sil, i (jiiia
' inhalilavit iii ipso Vcrbnin Dci, cam.lcni
di^initalcni coiiscrir.iis Csl, cl filius pcr grali.ini
cU. i
llis v.TO sic rcspondcl Cvrillus .\t qoo pai I" noii
i ;
qni stutiiimt? .mt qiiciiiMMl»»
sinl cmot;r niciifis, il;v
diios lilios faciirnt srp.iiam<s iiitrr sc lioniincnl
lioii
ft llCHm Siquidcm csl cx ipsiiniiii sciKcnlnr hio
'^
quidcm nalura ac Tcre Fihiis; liic m'I(1 pi r ;id.iiili'>-
iiiliiibianliS
iun' c.idcrn di^nitale pixdilus csl iilpotc
Vcrho yapui •jtAifim r/.^^vl. ' Satm
ipsiuii ('^^i ri-.v
ap.Tlc his( c loris ihnuit f.vrilliis, .bi.ililalciii
liUmiim
i'i Chnstu illossialucrc, qiii Vcrboui qni.lciiiiialuru-
13
r.95 B. F. ALBIM SEU ALClilNI OPEULM I'AR3 III. 306

Filium coiifiienlur, honiiiicra vero assum-
lem Di'i
pluni, sicut unuin cx. iiobis ail digiiitalem liliaiionis
rvcctum, seu quod iilem est, adoptatum essc voluui.
lliide mirum sane censcri dcl>et, a Walehio etiam
(;yrillum inler adoptionis iii Chrislo assei torcs com-
piitari potuisse, cum is totiis in hoc iucril, nt non
taiitum ipsiim Veiliuiii, sed ct hominem ciilcni iini-
lum ))roprium Dci Kilium esse oslendcict. His ver -
lircviter expedilis jamad ipsa illa argumcnla desccii
dinius, quibus ISestorianoium asserla oppugnavil
Cyrillus, visuri deinccps el ratiocinia Alciiiiii Adoplia-
A siiijuris exislenteni in filium adoptari , eo qu.id ad-
oplio sit qu.Tdam tiliatiiinis naturalis iniilatio; per-
sona aiitem, non natiira gciicrari dicaliir. Undc et
lam coiistaiiter cx asserlione idoplionis personas in
Cliristo iiiultiplicari coiitcndit, ciiin oinnis adoplio
pcrsonam extraiieam su|ponal qii.-lis ulique in Chri-
slo ex fide catliolica adiiiitti nciiuit. ;\ec soluis Cyrilli
h.ec erat arguiuentiilio, scd alioruni quoqiie illo aut
anteriornni aiit postcrionim, qui oiiiiics iino ore ex
adoptionis dogmate duas in 979
Chrisio pcrsonas
seqiii clamilabant. Sic Lcporius in libcMo einenda-

nis opposita, ct visnri quidem h:cc illisoinniiiO fuisse tionis ait : < lu hoc maxiine lides nostra consistit,

consona, ul proin et auetor noster cerlamcn suum ut crcilamus unicum Filium Dei, non adoptivum, sej

bene certasscdiccndussit, prout id dudiim in Cyrillo
nniveisus orhis ortlioJoxus depnedicavit. Cum enim,
nti paragrapho pra^cedenli vidimus, principia seu
asserta Adopiiaiiorum eadem plane cum illis Ncslo-
rianoruin fucrint, sane el iisdem armis, scu argu-
propriutn. t En unicuni Filiiim pr.Tdical vir iste, post-
quam aberroread veritatem catholicam rediit, eum-
(|iie proprium, noii ndoptivum. LniUitem ergo lianc
co ipso loUi existimabat, quod adoptio in Christo
slatiierelur. Insuper jani supra §1, nuni. 15, ex san-

iiienlis, ac ratiociniis retundi debiiere, quibus h;rc cto Gregorio Nysseno retulimus, quosdara de eriore
rcfutavit Cyrillus, aliive cum ipso dogmaiis e.itliolici n duplicis lilii ex eo solo fuissc accusatos, quod ad-
defeiisores quod si .\lcuinum per siiigula acciirate optioncni in Vcrbo carncm induto admitlerent. No-
;

prcstitisse monstravcrinius. rem omuem nos confe- tari quoque merentur verba, qus in defensione

cisse e.vistimamus. Cyrilli ad oppositionem octavo ejiis anathcmatisnio

II. Argtiit Cyrillus Ncstorianos quod ex eor-in do-

ab Orieiitalibus factani tom. V Conc. col. 50, ilem et
tlrina duic seqiiantnr in Cliristo personct- —Argu- iii libro ad Rcginas lom. IV Conc. col. 690 et 91 sub

meuliiin gcnerale et oiuaibiis feie Nestorianorum nniniiie .Athanasii cx libro de Incarnatione prole-
runtiir « Confilcmur etiam csse illuin FiliumDei et
asserlis a Cyrillo opposiium iii eo crat, qiiod ex illis :

diia; iu Cbrislo pcrsoni! ac duo Glii sequerentur, et
conscqnenier iiiiio liypostatica iion taiiium es uni-
vcrs;e Ecclesiic fulc cerla, sed ab ipsiseliam hsreti-
f is verboicniis saltein admissa lollerelur. Urget aii-
tem lioc argumeiitum singulari studio conlra asst^r-
Deum secundum Spirituni, Filiuni boininis seciinduin
carncm... nequc duos filios, alium quidem Filium
Dci verum et adorandura; aliura vero cx Maria lio-
mlMcin non adorandum; scilicet sccundum gratiam
Filiiiin Dei factura sicut et honiincs (xarii x^piv ii

lioneni de adopiioiic in Christo, et impriinis quidem
adversarios suos relcllit dicendo, doclrinam eorum
esse novain, iii ecclesia haetenus iiiauditani, ac vel
ideo rejicieiulam. Cum enim in cilato dialogo, Quod
unns sit Chrislus^ pcr iiUerlocutorem suum di.vissct
Tov 6!ou ysvouevov, u; xu' «vOf wTrot). i Et posi aliqua :
« Igitiir qui natus ex virgine Maria, nalura Filius
Dei est, ct Deus veru>, et nou gratia et participa-
lione sccunduin carncm solam ex Maria honio, se-
cunduin spiritum aiitem ipse Filius Dei, et Dcus. >
:

« Hejicienius ilaque lianc opinioncin tanqnain erio- Et iteruin « Si qiiis aiitem pra'tcr h;TC ex Scriptuiis
:

iieain, quod lioino sit coiijuiiitiis Dco \eibo, et par- divinis doccl, alium dicciis Filiura Dei, alium ex Ma-
liccps glori;v ciim ipso clleclus, quodquc per gratiam ^ ria seeiiiidmn gratiam filium adoptatuni, sicut uos
adoptatus sit iii lirnim (xai iv Tuzei /^vpi-m irpi uJo- (zai iiTSCov ix riif Mapiaj xara x^fv vi'o7Tot»i9evTa, dic
Oiiim t/jt^j)- > llespondet « Oinnino. Neque enimex
: riy.tLi) ul sint duo filii, unus secunduin naturam Fi-

sacris liltcris [liobaii potcsl : sed potius cominenluin lius Dei, qui ex Deo ct unus secundiiui gialiain homo
;

ost ingenii imbccillis, remissi, ct iiovitatis studiosi.» ex iMaria... hunc aiiatlicmatizat sancta" ct catholica
Fid. 7il cil. loni. V, part. i. Dcin vcro pressiiis os- Ecclesia, etc. i Novinms equidem libiura de Incar-
tenilil, (|iiiiiiio.lo Iiyposlalica unio pcr asseitioncm iiatione, ex quo ha;c desunipla fucrc, inter Oper.i
biijus iiovi (l()uinatis cvertatur; cujus «luidcin argii- Alhanasii, dubia recciiseri propier loiiuendi niodos
niciitalionis teslinionia jani niimero pneccdenli cita- io illo occurrentes, qui errori Eiitychiaiiorum favere
vimus, unum vel alleruiu adliiic menioiaturi. In cilato videnliir, aut saltem Alhanasio alias faiuiliares baud
sajpius dialogo fol. 7.V.) rcfert pcr inierlocutorem luere. Lnde el suspicio iion levis csi, opiisculum
suum sententiam Ncslorianorum his verbis « Non : illiid esse Eutychianorum, aiit aliorum luercticorum

diciinus^ inquiiint, bominemcsse Filiuin Dei, ne duos cominciituin, vcrba autcm citata sub noinine Atbana-
natura filios staiuamus. tjuemadmoduni enim Ver- sii pncdiclis Cyrilli bicubralionibiis posl cjus inor-

bum, quod ex coelis descendit, non est secundum teiii vd a Dioseoro Alexandrino, vel alio iKcretico

iiaturani (ilius David, ita ncquc is, qiii ex semine Eutychiano fuisse intrusa, ul quiiiam opinantur; aut
David, esl Filiiis Dei sceundiini naturam. > His dein saltem npi.c illud, si ante Cyrilli teinpora jam exsii-
repouit : i Dividentiir ilaqiie iii diios filios, alque teril, .\tbaiiasio fuisse suppositum, a Cyrillo lainen,
ambo falso ita appellarideprebcndeiitur? Dixerilvero (lui duriores quasdam locutioiies forsilan beiiianius
aliquis iiiaiiem ac vanam imposturam esse Christi D interpretabatiir, ut genuiiiuni .\tbanasii fojlum fuisse
•nyslcrium, si ita res sc babet, atque dcliri haMelici agiiituin,atqueidcireoin teslimoMitim veritatiicatho-
voluiit. Ou;ciiaiii igiliircrit unilasV aut qua de caiisa lic;e citatura; nisi fors el dicere liceat, sentenlias
factaiii ill.iiu iliccnt' • Et iii .scciinda ad Ncslorium illas, qu:e eiTorcin Eiilycbianuni rclerre videntur,
cpistola ait < Quodsi
. niiionein sccumlum hypusta- post mortem primiim Cyrilli a pnvdieto Dioscoro,
jiii tanqu;uii iiiroiupiebcnsibileiii, iiideceiiteinquc re- aliove iKcreiico operi rcipsa ab .\tlianasio elucubrato
pudiaverimus, co piolabiiiiiir, ut duos lilios esse di- assiilas fuisse. liiterim qiiidqiiid liac de re statuatur,
< amus. Necesse est ciiim distiii:;uere ct vocarc alle- sive liber ille de liicarnalioiie anle, sive posl obiluia
rum (piideiii pcr sc bomiiiciii. lilii appellalione coho- CyriUi exaratus sil, palet sailem ejns aiiclorcm ad-
nestauiin.aUcium vcropcrser.e scorsum Dei Vcrbiini, optioiiem in Christo ex eo fiindanieiito rejecisse,
(pioilet uoineiiel leiii qiio(|uelilialionis naturalileroh- qiiod sinedivisioue personarum defeiuli nequeal. Eo-
tiiieal.» Toiii. I\ CuMc. eol.SOO. VocareergoChristiim deni arguiiieiito paulo post ctiam iisus esl Vigilins
bniiiiuein liliiiiii per gratiain scu adopliviim soliqu" papa iii Conslituto de Iribus Capituiis, ad capituluni
Verlio naturalem lilialionein conecdcre Cynllo iJeu. 19 Tbeodori dicens < In suprascriplo deciiiio noro
:

erat, ac repudiaie uiiionem Siciiiidum hypostasin, seii capilnli), ubi Evangeliuiii secundum Lucani de bapti-
iu Chrislo alleriim cl alleruni disliiigueie. Nuveral smo Chrisli videtur cxpoiii, dna; suiit repiehcnsio-
iieiiipc sanelus doctor iioiiien filii ailoplivi nuiiquain ncs uiia, 7111« duulilas inducitur filiorum, eum per
:

coiiveiiire naliira;, sed esse vocabubiiii person;c, nec adoptionem vidctur dici Cltrislus Filius Dei ; alia, quia
lijturam peisouiji; extrane», scil ip^am peisonani prius inno nineTrinilaiis ipsequoqucasseriiur b.apiizatus,
 ;;

29^ ENHIEBER DtSSEUT. DE H.^lREol ELIPANDI LT FEI.ICIS. 3.1S

per qualernitas sine dnliitaiione monslratur. i

(Jiiod A tur, unum tamen
animal, ununique homincm paril
Tom. I\ Conc. col. 76. El ad capitulum 47 « In su- : utraque parte suam rctincntc naluram, et veluti iu
prascriplo quadragesimo seplinio capitulo, id quod naluralem coeunle unioncm, ila rit dno hvcc inler sc
dicil Apostolus Qui mullos ftlios ad gloriam adduxe-
: commista sint, et ahcrum alieri conmiunia lariat,
rat (Hebr. ii, 10), exponendo dicitur, quod assum- qu;e sibi propriasun!. ^ Toni. IS' Conc. col. 598
hominem cneleris connumerel sanclus aposto- etnO. Nuraero autcm 17 occunit criminationi Ne-
f»tum
us, 60 quod similiter gratiam filiationis acceperit slorianorum argnentium calholicos, qunsi diccrcnl,
sola deilale naluralem (iliatioiiem possidenie qua? .'
ipsam etiam carneni ex l>atre rctcrno genitani csse-
quidem verba, sicut superius dictum est, duos iniro- aitque: « Nec vero dicimus, qni rcctesenlire decre-
ducunt filios. id est, uiiuni per gratiam, altcrura per vinius, Deum factnm carnis palrem, ncc rursus di-
naturam. > Tom. IX Conc. col. 88- >'on solus igilur vinitaiis naturam a muliere eililain, anlcquam hu-
Cyrillus is er."»!, qui ex dogmate adoptioiiis dualita- mana natura se imluissel:
scd Ycrl iim, qiiod cx
tem filiorum inrercbat ; quin omncs potius in hac Deo natnra est, ct hominem,
qiii cx sacra Virgine
argumcntandi raiione sibi consentientes babuit; quod perfecte in hanc lnccm orlus cvi, ad iinitatpin con-
quidem idcirco notandum duximus, ne quis ex rccen- lercntes, unnm Doniinum
ct Cliii>.liMn Jc^um adora-
tioribns liujus sancti doctoris adv^rsariis conlra rao- bimus: unuin hiincpropier assiiiiiptam carneni
itaiit
dum Ecclesia; fuleique hostes impugnandi tanquam cxlra diviiiilalis lenniiios mui rjiciainiis; ncqiie
prorsus singnlarem , minusve accuratum excipiat, propter eani rursus, quam coiiiinmicni noliiscuni ha-
exhibilnri jam etiam argnmenta, quibus ratiocinia bet, similitudinem, inlra soliiis liiinana; natiira' caii-
pro stabilienda adoplione illa a Nestorianis usurpata p cellos inchidamiis. > Ibiil. col. GOC. Nonipc cuiii ar-
'
refiilavit. guerent Nestoriani Chrislum, quoad liMnianitaiein,
III. Ad artiumentnm i\'estnrianorum, quod nec divi- ex Patre gcnitum Iiaud esse, proin graiia taiiniin seu
Uitas ei Virgine matre, nec liumanitas ex Patre ceterno adoptionc, filium dici dclieie, a<!io(]uc ci inairem
uata sil, nit C.tjrillus, hominem, etsi anima itlius ex ipsius, qu;e solam humanitalcm, non <livinitalcm pc-
niatris carne orta tutum tamen parentum
liaud sit, perisset, XctTTOToxov, non 0-otoxov ^ppcllandam esse
tuorum filium dici. —
Diximiis anleni paragrapho reponehat Cyrillus Chrislum, etsi (|uoad carncm a
prarcedenti num. 5, in co potissimum sese lundasse P.atre Ktcrno gcnitus liaiid csset, nihilominus quoad
Ncstorianos, quod nccdivinitas ex Virginc, nec hu- hanc quoque filium Palris naiuralcm esse, co quod
manilas ex Palre aelerno nala sit ac proin nec Virgo ; caropost unionem Verho facta cssct propria, qiiem-
bealisslma Deipara, rtec homo cx illa gcnilus nalu- admodum parcnles, qui solani canicni in lioiiiine
ralis DiH Eiliiis, sed adoptivus lantum mincupari de- producunt, tolius lamen Iioininis, iuoiii qiioad ani-
beai. At cxcipit conlra hanc illalioiiem Cyrillus ma- mam quoqiie, liccl hanc soliis Deus inrnnilai, jiaren-
tres humanas, principaliorcm proliuin suarum
ctsi tes dicunlur; co quod aiiinia posl inrusioncm carni,
partcm, animam scilicet, haud gencrcnl, lotius ta- qiiam ediderat inatcr, pnipria ceiiscaliir. Siniililcr
nien faomiuis inatrcs, hominem vero quoad omnes quanivis divinitatcni iiisani bcatissima Yirgo baud
parles malris suse liliuin vocari, et vocari deberc. gcnerasset, ipsain lamcii ct quoad banc Clirisli Do-
I Sed percunctabere hic forsitaii (ait in Epist. ad niiiii matrem cxistcrc, cuni natiiiam hiinianam pe-
inunachos jEgv'pii num. 12\ nunquid, dic age, divi- pcrisset, quam Filius aMcrmis sibi iiiilnie uiiiverat.
nitatis maler Virgo exsiilit? Xd hoc diciiuus, vivum IJndeet ibidcm num. 20, col. GIO, postquam \erba
ilhid, et subsistens Dci Vcrbuin vere cilra iillam con- Apostoli rctulisset: Quietiam proprio Filio nun pe-
troversiam ex ipsa Dei el Palris cssentia geiiiuim es- percit, elc. (fioiii. \iii, 7)i), ita pcigit « Hic te iiuiic :

se. . Yerum novissiniis ;cvi hnjus teinporilius incar-

. . iiiterrogo, quomodo is, qui ex >acra Virgine ortus
natum, hoc est, corpoil aiiinia inlclligenli iiilormato est, piopriiis Dci Filiiis appcllctiir? Sanc ul liomi-
uiiilum, secundum carncm quoqiie cx miiliere n:ilum nis, ct ciijuscunqiic alterius aniiiianlis pio|>riiiiii id
esse. Ilabet aulem hoc inc;irii;iti Vcibi iiiysli'riuin esse rccte dicitnr, qiiod iiaturalilcr cx illo nascitur;
cum liumano parlu cogiiationcm quandoqiiidcin tcr- : ita merilo quoque id pid|)rium Dei ccnsctur, cl ap-
reiiorum homiiium niatrcs natura: ad gencranduiii pcllatiir, qiiod cx illiiis substaiitia progigiiiliir. Qua
subservicnics, iii utero qiiidcm carncm gcstanl, qu* igiliir ralionc Chrislus proprius Dci Filiiis iiiiiiiiiia-
sensim per leinporuni inlcrvalla concrescens, arcanis- tiir, qui d
a Deo quoque cl Palre omniuin .saliilis
que quibusdam Condiloris operationlbus incrcmenta cl viUccaus;! oblatus pncdicatur? . Planiim csl, . .

paiilatim sunicns, ail iicrfeclionem adducla forinam
taiidem attiiigit bumanain. Dciis vero inodo qncin
ipse novit, spirilum inriiiidil. Jam alia cainis, . .
alia vero aninia^est ralio. Atqui licet illae tcriestrium
duiilaxat corporum niatrcsfianl, iiim altcram t;uiieii
quod ad iialuraruin iiiiionein rcspiciens, Einnianiie-
,
leiii, qiii ex sacra Yirginc exoitus csl, Dci Filium
. dclinial: qiiandoquidcm corpus, qiiod ex ca iiatiin)
csl, non aitcriusciijuspi;iiii honiiiiis noslriniel siiiii-
lis,sc ipsiiis Vcrbi, qiiod cx Palie iiaiiiin c^t, pro-
I

partcm, sed toluin, quoil cx anima et corporc con- piiiim cial. > Ipse Ncstoriiis liiiir argiimi'iil.ilioni
ilatur, parcrc dicuntur: ncino ciiim (ul excniplo res aiisam foilasse prxbiiit, ciiiu illa in paiiorjnium sui
illiislretiir) Elisabethcarinm tanlummodo, non etiam crrorisaliiisiiscssct. Ait ciiim :ipiiil Cyrilliiiii : i For-
animam peperisse dixcril siqiiidcin pcpcrit Hapli- ; D nialur in iilero infans, scd qiinad (igiiiaiii :u(ci>eril,
stam aniinaluin, ct hoiniiiciii, iil umiin c\ diiobiis, noiidum h;ilict aniin;iin: al iibi li^iir;itiis fiiciii, ^,iin
rarnc, inqiiam, el anima ila ct iii Kinnianinhs qiio-
: :iiiiina iiifi)riiialiu' a Dro. Ft i^iliir iiiuliir coipii.s
niie ortu accidissc cogilcinus; n;iiii(?x Dci P.itris siib- paril, scil Di:ii> aiiiiiiam tribiiil, iicquc iilni iliic.iir
stantia natumcsl, ut (li\i,unigt'niliiin illiiis Vcrbuin : aniiii.c, qiiia pepcril .'iiiiiialtiin hotninis
, scii potjiis
hoc autem postcaquam carnc, (piani piopriam sibi gciiiliix: sic ipioipic beala Virgo,
pcpciil ln>- clsi
fecil980'''^s"'<>PI^< novlramnaluraiii iinliiil.cl lilius iiiiiiciii, siimil ciii:i illo pcrtrinsctiiitc Dci Vcrl o, itoii

hoiniiiis lactiim cst, citra oiiincm absurdil;ili'iii iiiio , iilco cst Dci C.cnitfix. • Eib. i ailversiis Ncsiiiriiiiii
vero ncccssaria, convcnicnliqiie ralione siicundiini ,
tom. VI, fol. 17. Kcspondil vcio Cyrilliis ibiil. fol.

carnera cx mulicie natiim crcditi.r et praedicaliir. 18: ( Gigiiitur a cariic c;iri) |)rociil ilubio, i't iMc
Quciiiadmodiim tt ips;i (pioquc hoiiiinis aniiiia, liccl rcnim omiiiiim opifcx moilo cl ralioiic, qiiaiii ipse
iiatura a coiporc, (jiioil infi)rm:it, diversa iiilcllig;i- nuvil, 111 aniniata sil, cfliril scil t;imcii mtilirr, qti:r
:

tur, et sil 3iia propria ralionc, una tauicn ciini suo pipciil, clsi carnis lanliiiiiiiioilo sit oiigo, initiin ho-
corpore orittir, ct veliit iiniiin qiiiil|)i;im cum ipso miiiciii taiiicn eiii<.a crcdiliir, cj aniiiia, iinpMin, el
ccnsetiir. Quod si qiiispiam maticm aliciijii> iion corpore, qii;imvis ad cxistcnliaiii ;iiiiiii;t' iiiliil a scipsa
;iiiiiiiiparam appcllandam csse coiiicinlcril, scd l.iii- ciiiiliilrrit : sc<l I.iiticn, qiii biMiiiiicm illxil, aiiimim
luin carniparam, iie incpliim planc blatiTonciii illc i|iioqiic ciirpori iiiiilaiti siiniil sigiiilic:nil. I l rrgo

se declarabil. Sam cl^-i id qiio I iiiiilicr paril, cx miilicr, qit.innis soliiin coipiis riiua, c\ aiiliii;i cl
duobus disparibus conciimc intcr sc aptis tonipoiia- torpore conslantcni pcpcrissc diciliir, ncqiic laiiion

309 B. F. ALDINI SEL'
i,lauinw ralicnilnis qni Jquam olTiiit, quasi carnom
suae existeiiti:e habiierii initium; ita eiiam sc res
liabct iii beata Virgine nam eliamsi sancla; illius
: gralia in Filiuni Dei adoplalum exinrle probarcDt,
camis eslmaier, attamen unitum sibi revera illiid
ei DeoDeum Verbum pcpcrit, ncque si quis illam Dei
genitricem dixerit, continuo prorsiis Dei Verbo no-
vitatem imninget, aulsua'e\isleuli;e initium a cjrne
duxisse deuniet, etc. i .\rgumenlum hoc laiius ihi-
dem adhuc deducii Cvriilus, et deiiiura etiara diluit
raliocinium Nestorii Chrisliim homiiiem naluralem
csse Dei Filium ideo negaiilis, quod hoc admissodu*
generaiiones in Verium divinum caderent, id quod
lamenconcedi possehaud existimal. i Gaudco (verlia
siint Nestorii loco cilaio lol. 21) vestrum aspiciens
lelum. Indidem pcrspicue coargiii possunt, quae ab
infelici homine siint (lagiliose dicla: nam quorum
dux'Sunt Keneraiiones, eoiumduosint lilii iiecesse
est; sed Ecclesia uniim agnoscit Filiiim Dominum
Chrislum. i Reponit Cyrillus, aut duas omnino iu
Christo admiiicndas esso generationes, aul negan-
dum esse ipsum Incarnationis mysterium. En cjiis
verba, quxetsiprolixiora, inlegra lamendamus, cum
cxindemira etaccur.ata argumenlaiidi vis, quani san-
<:lus doclor adversum hacreticos adhibuit, appareat.
< Igitur duas essegCDeraliones, miiiiiue adraittendum
censuit. Cnara porro nativiialein a nohis esse con-
fitendam asscrit, ne duos nUos ess^ intelligaimis,
ac si neccssesit, si dua; prorsus gencrationes sint,
«luos itidem filios inferri. Prodoal ergo el doceal
iitram geDeratiunein malit adiiiitiere , illamne ex
Patre ante si'Ciila, per quam nondnm iiicarnaliis
Deus erat Verhuni, an verohancreceiitera, etcx mu-
licre? ISani si illaiii dicot sulam, illam dico aiile
s;TCula ct er Patre; ille erit uiique el qiiidein solus
Filius, qui ex eo sccundum naturam cst orlus ante-
qiiam earniet sanguini communicaret: toiiieie autem
ae fruslra mysteriiimiiicarnationis asscrilur, et iiullo
BK)do se ipsiim cviuaiiivit, ncque suhiit scrvi for-
iiiam, sed sic pcrmansil, ot veram cariiis conjunctio-
iK-m hucusque relugit. Sin veio, (|ui*l
exticiiiis tein-
poriluis ex inuliere iiatus est, is uliqiie dicelur ct
quidem solus Filiiis aique ciiam solam hanc ex mu-
licre generationein admitlomus: eriio ncccssarioper-
diditillud ex DcoPatre Vorbuiiiiieb.it .seciindiim iia-
tunim Filius. Sed viilet prorsus vir Doi ^'U"-
lor, quam sint hae senlcnti;e al)surd;c, et quanlupere
ad inipielalem vergaiit. L'l eigo via regia giadiamur,
duas iJicimus fuisse naiivitaies, sed unum in utraque
F"ilium, cum in carne nondum essot, Verbum es Deo,
eunidem vero postea ctiamincarnatuni,ctqiii proptcr
nos generalionem secundam subierit. Naiii si dixis-
set, in hominibus oportere prorsus, si duas genera-
liones dicainus, duos esse Ulios rccie ac vcre dixis-
set: sed quia Clirisli niysteriiim el iiicarnati^mis ra-
lio aliam viaro teiiet, ci in rebus iiostris non codom
modo conspicitur, cur consui-ludiiie, qu;e apiid nos
viget, inspecla, deinde aiiimiim ad res admiiabilos
•'"•
ci qu.-c ralionem superanl adjicicns, ad iinbccillam
.-
et stuliam infidelilatem manifcste labitur? quud .
.
auiem mihi in menteni venit admirari, ilhid csl,
ciim eiiini in his verbis confessus essel Ecclesiaiu ,
iinum Filiura agiioscere, ac suljunxissel, nimirum
ipsum illum Doniiuiim Chrisluni, niisqiiam poslea
rotiuuil Huura ,scd ipsas ros uuitis dislin.juit in-
ter se; ac scorsim utranique ponil, non quid Vor-
biim sit secundum natiiiam, quiJ iii iii caro disqui-
lens, sed hommera et Deum, tanquam
putat, aMpialilato glori;c in ununi colligens
neque credi.hilc tst cuiquam , nequc
tantiqiie myslerii raiiouem ad absurdilatcra de-
luihai. I
IV. LnclioueiH Spiriius sancli Chrislo !iomini ex
tpsa unione hijpostulica debitam fuissc, non meiii.is
primum obvcnisse oslendit. —
Non ininus solide re-
fellit Cyrillus argumcnta Nestorianurum pelila ax
uiictioae sancii Spiriius a Clirisio suscepla, ex cjus
liapiisiflo ac progressu eucccssivo in giatia et
;
ALCUIM OPERl.M PARS III. ;oo
A pientia- El undionenj quidcni cum a Cliristo homiiie
meriiis suis acqui*it;<m fuisse iliceiciil, illumqiie sola
respnnilct Cyrillus uuciioiiem hai?c natur* assum-
pt;e nnn ex meritis , aut profectu in virtutibus prri-
nuiin obvenisse, sed eidem vi ipsius unionis liypo-
slatic;e deliiUim fuisse, id qued iiegari haud posset,
quiii unio h#c lolleretur, Chrisiumque mcrum homi-
iicni fuissc scqueretur. Verba Cyrilli elsi jam supra
§ 2, num. 5, relala hic repelere liaiid ingratum eril.
I Nonieu lioc Christus (ait in liliro ad heginas num.
12) quidam nescio quomodo Oei Patris verbo cliara
si orsura ac per se, hoc est, ut exira carneni posi-
Uim nienle concipitur , convenire assemnt mox :
vero in illum (|uoquc similiier illiHi competere cob-
leiidunl, qui ex sacra Virgiiie natus esC prout hJs
quoque per se scparatim subsislere considcratur :
jiostienio ambobus i-imiil perinde ac uni congruere
traduiit, rationc niniirum conjuiictioiiis, ul ipsi lo-
o quunlur, in unam illos personam rolligaute (Nam :
ver* illius naturalisquc unionis, ctiainsi unam my-
stcrii hujus viam planam, et ab omni errore liilam
propo^ilain habeanl, iiuUa apiid illos habetur latio;)
et haec illorum simulata coiifessio iion est sinc«ra,
sed alri veneni imposlurwqiic plena. Nara cum di-
vina Scriptura Clirlslum nominans omiiia illi divina
siinpliciter tribu.it, (Novil enini, iiovii, iiiquam, illa
Dei vcrhuin in huinana fornia ap[i;c. iiisse, el carncm
factuni esse) illoriim auicni iiist.iiutiiiii cl scopus,
qiii diversa ab his scnliunt, sit persuadcre euro,
qui ex mulicre natus esi, homiiicm esse unum qiiem-
piam, qiii pcr incremenla, ut di\i, ct por prupiiam,
lioc esl humanam viilulem ili^'iiuiii se prxbuerit,
,
qui hoiiorcm quoque coniie\ioiii-. ciiin Uei verbo as-
sequerelui-, ct pr.vdcbtinatione cligeretur. »
iiisii;iii
Tom. IV Conc. Dein veiu numero imme-
coj. (jfiti.
diaie sequenli oslendit itomeii Chiisti seu uiicli non
pr*cisc Verho, sed hiimanilati, uirique lamcn pn>-
|iler iinioiiem liyposlaticam coiivenire. « Idcirco (ita
^
-"
perjjilCyrillus ) iioiiien lioc Christus soli quoqiie
veriio, qiiod cx Deo Palre oi tuin est, ul seorsim ac
pcr se subsistere coiisidoraiiir, convcnire asseruni.
Nos aulem ila senliie aut loqui nequaquam didici-
mus : quandoipiiileiii tuiic prinium verbuin Jesu
981 Christi appellationem sorlilum dieiraus, cum faclum
est caro ; siiriiidem ob id Chiisius vocatur, quia
exui;alionis uleo, lioc cst, Spiritu sancto a Deo Patrc
inunciiim est. Quod auiem iminctio illa assumplse
hiiiiianilalis ratioiie illi convenial, id apiid rectc seiv-
tieiiles in qn.Tstlonem non veiiil ; nani si Dci Ver-
hum Deus Nec ul-
est, nulla iitlqiie uiiclioiie iiidigel.
lus iiuquam docuil Dii Verbuiii Spirilu sancto jii-
,
unctuiii, aut sanclilk-ilum csse, quasi is secundum
ualuram ab illo sil diversus, superior el exccllen-
lior. Hinns namquf sinf nlla conlradictioite a meliori
seinycr benedicilur [Hebr. vii, 7). Qiila ergo sancti-
ficulio et inunclio liuiiiana; nalur;e humilitati con-
•
D
gruiinl, fit necessario iit Dei Verbura non tum Chri-
sli iioinine donatum sil, cum eliamuum nudum, hoc
c>l, noiidiim iiicainulum essel, scd tunc demum cum
morc nostro factum humo, sccunduin naturam bu-
niaiiam inuDctuin est. Qiiodsi ahsohite alicubi
. .
Christiis nominatur, \\\o\ illud incaiiiatum inlcUi-
gas el si verhum audias, peracta jam incainalione,
:
unit;e ijtsi carnis non obliviscaris. Porro auiem ar-
bilrari, vocem hanc, Chiislus, scorsiin huic, et
sola, ut ipse s orsum rursus illi coiivenire, islud, inquam, senlire
qiioJ
: vcl luqiii stiillum est omniiio, imo vero inipium et
fieri poie.sl p;ofjniim. Unus est eniiu Domimis Jesus Christus
lum non dissectiis, elc. i Unclionem igitur
divisiis,
iion meritis hominis issunpli, seJ ipsi assuniplioni
seu unioni hyposlatiM; ascribendam exislimavii Cy-
rilliis, indeque probavit Cbrislum eliam, qua homo
esl, (licendum esse fihum Dei naluialem, ul|>ole, cui
ex ipsa nalivitate jus ad ha;i-edilaleni Palris omiiia-
qiie ejiis bona (ximpC.oret iit proin ex uiiclioiie illa
;
sa- adoplio i:i ChrLsto proliari haud ikossel, uW\ qiiis
401 £.\ULEiJEI\ DISSERT. DE ILERESI ELIPANDI ET FELICIS 4C3
iiierum liomincm illiim fuisse dicerc vellei. Eamdera A IV adversiis Nestorium, cura vcrha hujus hairesiar-
avgumenlandi ralionem postnioiluin eliam .idhibuit chai retulisset diceiitis c Glorumi assumpli Spiritus
:

Vigilius p;ipa iii rcsponsiniilliiis ad c:ipilula Tlioo- descendens comnaravit comincndavit baptizaiuui
:

tlori et in rcsponsioiie (iuidcm nd capilulum 52 cu-

; Paler, etc., i in hiinc modum argimicniatiir i Glo- :

jus verba jam siipra § 2, num. 5, vidiiiiiis, ait t In : rilicabatur sine duhio, Spirilu divina clUciente signa,
suprascriplo Irigesimo secundo capilulo in coni- , non ut deifcr honio, ab externa siipcrioreqiie natura
inento Epislols :'.d Hebireos adhibclur illud Pelri, eo muoere comparato, ut nohis accidit; sed Spiriiu
ulii dixit : Jcsum a Deus Spi-
yazarelli, quem uniil lanquam proprio usus. Deiis enim crat cx iialiira,
ritti sancto ct tirtutc ; ei infertur Qui autem Dci : ideoque Spiritus ejiis ah eo uon erat alicnus. Nnn
Spirilu uncliis cst, omnimode aliquid inde assum- igilur extriusecus neqiie adscitam aruinde dicimiis
psit el additiir
; Quis aulcm furens dical, de Spi-
: ipsi dalam Spirilus cflicicnliam, similitcr ac iinbis
ritu aliquid assunipsisse divinam nalurara ? Per (pKC ipsis, aut certe sanctis aposlnlls. Dcdit euim illis
\erba puius homo Clirislus indticitur, (jui unclioiie Chrislus potestalcm advcisus spiritiis iinnmiKlos, iit
Spiritus sancti parliccps faclus sjl (iiviacf; natiiia;, cus cjiccrenl jussitetiam ut cuiarciit omncm iiilir-
:

sicut el alii Et inerwdis just;c noniine, i(uia dileie-

: mitatcm ct onmem langiioreni in populn. Imrinse-
rii justitiam, et oderit inKpiiialem. perpetuam me- cus igitur et ab ipso cst Spirilus ejus ciijtis rci pcr- :

ruerit unctioneni. Oui ergo ita sapit, docel, cre.dil, splcuum cst arguinenlum, quod eiiam aliis illum tii-
aul pra"(licat, analhema sil. » Toni. IX Conc. col. bucre potcst, Kinonex mensura, ulaitbealus E\an-
82. Similia cl iu rcsponsione ad capilula 7 ct 39 gclista nam ille omnium Deus ad uicnstiram qiiiilem
:

lcges. tribuii sanctisvirisSpiritussanctigratiain, etaliiqui-

V. respondet ad artjumentum ei baptismo ^ dcm dedit sermonem sapienli*, alii scrmoncm scicn-
Eadem
Cliristi desumptum, uitque iniperfectiones saltem in liae, aJteri graliam curationura idquc est, ut opinor,
illo admilti dcbere, si buplismo indiguisse dicatur. —
quod lanquam ex mensura possunt ii, qui hal>eiit elli-
:

Argameutum Nestoriaiiorum cx baptismo Christi cientiam?.Vt vero Dominus noster Jesus Christus ex
desumptum eadeni fere responsionc, solvit Cyrilliis sua plenitudine profiiudenf Spiiituni, ut eliamPatcr,
dicens, Chrislum non primum ad rip.im Jordanis ex non illura ilattan(piani cx meusura iis qui digni siiiit
luerilo aclionum, scd in ipso ulcro et ex primo con- accipere. Qiiaiiam igitur de causa, vir egrcgic, eum,
ceptionis instanti Spiritus sancti plenitudinein sibi qui nonex mensuradat spirilum ineonim nmucriim ,

vi unionis hyposiaiica; dehilam accepisse, nec cou- refcrs, quidimensumillum hahent? duin comparatam
irarium, seu necessitaiera bapiismi >d Salva- 982 a Spiritu ejus gloriam dicis, ct illius cllicientiie stib-
tore, ejusque in lioc lavacro adoptioncm defeudi jectuiu potius, ut unum e nobis, giati;i; loco ejiis
posse, quin is in duos sciudatur filios, quorum alter cooperationcm accepisse, quam propiio Spiritu tli-
dicatur Pairi coa;ternus, eique in omni perfeclio- vina signa effecisse. i Tom. VI oper. fol. 98 ci 99.
Bum gencre aequalis aller vero iiierus honio, aut
; Et paulo infra pressius adhuc de haptismo loquitur,
ouinjno iinpcrfeclionihiis quibusdaai in principio ob- osienditqiie ipsuin Chrislum esse, quibapiizat iii Spi-
nuxius, et ah iis deliiceps in baptismo juslilicatus ; rilu sancto, scu bominibus, dura in nnmiiie Clnlsli
aul saltem in illo prirnum ob prxcedens virtutis baplizantur , Spirilum sanctuni infundi Chrisium ;

exercitiura Spiriius sancti gratia donatus. « Miror proinde baptisino uon eguisse ad id , ui sanctilii ;i-
vero ^ail in fragmcntis contra Theodorum relatis in liouis seu augmentum seu pleuitiidineni rccii>cict,
,

collatione 5 syiiodi v) adversarium scripsissc, quod C cum Spiritus sanclus ipsi jam cx prima conccpii:inu
Dunquam conjiinctioiiem ad Deiim Verbum meruisset proprius, ejusqne dona aliunde debita esseiit. < Ita-
el Jesus, nisi priiis immaculatiis cs^et eflectus pcr que (verba sunt Cyrilli) rehquas ejus (Nestorii) vo-
unctionem. ISam qmdem primum disjungit raanifesle ces, si placet, examinemus. Paier, iiiquit, comiiieu-
el di.scernit aperte duos dicens filios. Deinde dicat, davit : ac verbum commendandi , quidiiam lioc loco
quando, sicut ait, iinmaculatus effectus est, et a(l sit iutelligere iion possum nani ea vox mediis nuii- :

Deum Verbum conjunctioncra incruit, uirum ex ipso dinis est, et vili conciooc, el ploheia nagatione plena :
uicro, aut cum triccsinio aiino essel. Perveiiit qui- sed tamen pulo sigiiilicarc, dcposuit, verbi f;iatia vcl
dcra ad Jordanem, qua'sivii vero etiam Joaniiis ba- testalus est. Quomodo igilur, rogo te, cnmmendavil
plismum. Siquidem ex utero sanctus esset, sanctum Paler hominem iiihabilaiione diviiia digtiatum ? Aii
effici eum, et non magis csse ? ^Jiiod cnim (ieri dici- vero id miiiimc, sed Ojteudit polius prnpriiiiii li-
tur, oinnino neccsse est iniclligere, quod noii erat, lium hominem facium, nianciitcni lamcn iii cai nc id
quod factuin est. Sin aulein erat saucius seinper, ipsum, quod erat , ei cst, ct erit, nempc Dcuni '.

et hoc iion in tempoie faclus cst, qiiomodo dicitSpi- Jesus Christus enim Iicri et liodic, idcm ci in sx'-
riluin stipcrcum dcvolassc, ct conjunclione dignum cula. .^ge igilur voccs dr eo dictas cxqiiiraimis. Quid
ipstiindcmonstrassc, ct addidissc ei qiiod dcerat ? ergo ait evangelisla Et testimonium perliibuit Juun-
:

yuid enim erdt ({uod omiiiiio ad sanctilicalioncm ncs dicens : Ituia vidi Spiritum desccndentem sicut
de;rat ei ex ipso utcro, magis veio el aiitcsecundiim columbam e coilo, ct mnnentem supcr ciim . Iiic cst
Cirnem nalivilalem saiicto ct imiiiaciilalo ct saiicti- qui b<iplizat iu Spiritu : Et ego vidi, el teslimoniuni
Ccanli cicaturain ? Ciiiii igitiir dicat, qiind noii uti- rj perhibui, quia hic cst Filivs Dci [Joun. i, iv2 ct 55).
que meriiisset Jesus (onjuiKliniiciu ad Dcuin Vcr- Ibal ciiini dispcns;ilori:i raliniie Dominus niister Je-
biiiii, nisi prius iniiiiaiulalus cllrclus csscl, plurimas sus Christiis, iit JonhiMcm saiulilicarct, di;;iialiisquft
vliiiul aci iibalioiKS advcisus siia si rihit vaiiilnquia. est haplizaii nubiseum iit myslcriiim iUius scciiii-
,

Naiu priiiiiim i|iiidcm iiidciriilcr didt, meruissc : diim carneni dispciisalionis modis illi niivciiiciililiiis i

diiiKlc disjungil iii alU-ruiii sipaiaiim lilliiiii, qui cx cvscqucrcliir oporlebat cnim, iit illud cx Dio alie
: I

bniiiiie esl David , (iucm ipsiini snliiiii scparatiiii Je- Vcrbuin liniiiincm cssc factum agiiusccreltir sed :

biiiii nomiiKire iiiipiuiciili r coiilciidit. Ad h:cc iiiinia- bapti/.ahalur (|iiidcm ut linmn, hapti/.ali:il :iulcm ul
ciil:itum ciiiu ellicidiccrc, laMquaiii hoc aliqiiaiKlo DcM> in Spiriui .saiuio. >ri|uc vcrn diiimiis, vcl
iinii halienlcni, pluriiiiam lioc h:il>ctel hlasplicmi.iiii. iiiorc siibscrvicMtiuiii, vcl taiuniam ab alio qunpi;iiu
luitus ciiiiii Dcus Vci liiim cv ipso ulcri) cariii su.e, Spiiitiis saiuti p:irli( ipalioiiriii Mibmiuislrassc, s;;d
iiiius erat, ct sic et iiiiiiiaculalu.-» 1'ilius, sam liis s.iii- [Milius taiiquam cv naliira Dciini ex plcniludinc sua
t Kiruiu, et dc sua plciiUiiiliiic dans uoii soIumi homi- iiifiiiidcnliMii ?anrli(icatos rcddidisse. Cur ergo tcctis
liilius, scd etiam sursuiii r\. iii i udn i'ali>>ii:ibilil>us \ctliis sciitciiliisquc ncj;lcctis clVcrlam cssc asseris
viilulibus. I Tom. I\ Cniicil. col. ^.'iS. Sniriuim iiili:il>iluiioiiciii iii linmiiic ab ipsn Dci Verho (pi.iiii- ;

iiciiipe sanctum ciiam lioiiiiiii .issiiiiip!'i cv uiuoiie vis plinimi s.incli \iri iiilialia,iiitciii in sc ipsis Ii;i-
hyposlatica propriiiiii fiiiiy, ncc cx ^ia;ia, aiil bc- hucniit. iilum uiiiversoriini Dciiiii ct e\ iis iiciiiu iii
nijjna solum assiiiiic.uiis \oliiiitjic lu liapiismo pii- siit) Spiiili.i h:H)U/.:ivcrit, aiit diviilO iiiorc in aliqili
niimi cs^bO colhitum i'\!.li,iiavil (,yr llns, iindc el lil>. Ini-, li ibii.ivcLit, aut iiih ihitnsiic diciUb >ii, cuiii ipsc
403 B. F. ALI51NI
Chrislusiii noliis lial.iU'1 por Spiiiliini,
qiioqiic propniis, iit cliaiti prociil (iiiliio
Di:i et Pa-
iris?» lliiit. fol. 101. Vigiliiis nuoipic papa simili
raliocinio 'riieodori errores rcfellit (litciis ad capi-
lii siipraseripto qiiinquagesimo
quarto
Hilum 54 ; «
«^^apitulo, iil qiioil Apostolus ilicil : Quod
manifesla-
lum CKt in rarne, jnxlificalum esi in Spirilu (/ Tim.
w, 1*5)- Christiis justificatiis csse asseritur,
sivc
qu()iJ aute baplismuin cum snlitilitalc
competeiite le-
gcm ciistoilivit, 9$3 sivequod eliam posl ill'i(l gra-
lix codversationcm cooperalione Spirilns eum ma-
(piia itcm
{•na suiitilitaie compleverii. Quse verba
nuruin homincm Chrisliim justllicatione eguissc de-
r.ionslrant, si ipiis ita s;\pit... et non niagis ipsiim ut
Patri et Spiritui san-
verum Deum coiisubstantialcm
cto justificarc impios per fidem credit anathema
sii. » Tora. IX Cone. col. 90. Etad
cap. (J. ( li" su-
prascriplo sevto capitulo rursus tanquam purus homo
a Spirilu, ciijus pncsentiam posi bapiisma suscepisse
dicitur, art omnia ducliis perhibelur, conforlatiis et
«doclus, siculi cicleri homines, de quibus, ut hic vi-
dctur dici , Aposloliis ait Quicitnque Spiiila Dei
: sapientia el gralia hoinini altribuamiis hoc enini,
ngunlur, lii sunt /5/ii Z>i;t {Rom. viu,
h;BC ila sapit, . . cl non Deum Verbum incarnatum
.
unum csse credit, etconfitelur, et praedicat Chri-
slum, analhcma sit. » Ibid. col. 69. Vide eiiam re-
sponsionem ad capitnlura 19 Theodori paulo anle
num. 2 relatam.
VI. Similia rcponii ad raliociiiium quod Nestoriani
fprmaveranl cx proijressu succcssivo in sapicnlia et
ifralia, qui dc Cnrislo in Evangcliis aslmi videtur.
Ouod progressum in virtule successivum spectat,
4iucm Nesloriani Christo boinini allingebanl, respon-
(lil Cyrilliis loco priinum cilato, nihil unifjam perfe-
climiis. aiit santlitatis ei dcfuisse, qui ex priino con-
teptionis instanti omiiem gratiaruin pienitudincm
jure sibi debitam rccepit; profecluin auteni illum i:i
eapientia et giatia, qui de (^hrisio per evangelistas
memoratur, niliil aliud esse, quam raanifest;itionem
cxternam, qu.i pro ratione aetaiis coram hominibiis
inagis ac magis glorificaliatur. Quod si vero hanc
perfectionem revera successu temporum priinum a
Christo fuisse acqnisitam quis delenderct, ea senten-
lia ipsura incarnalionis mysterium deslrui,Christiira
anlem virlutibus iia snccessive ornalum merum ho-
inincm, alianique a Vcrbo divino personam statui
cxisliinavit. « Quomodo igitiir ad illa (ait libr. iii
.idversus Ncstorium) qua; dixisti demonstranda, ea
afferrc non eruhescis, qu;B verbis beali Luc;i! dicla
sunt Jesiis aulem proficiebiit a-tale, et sapicnlia et
: que proiii Incarnationis mysterium tolli, Verbum
ijralia {Luc. u,^6i)'! At cniiu in sapientia factnm
esse iiicremenlum dicis tanielsi quomodo id noii
: snmpsisse, nec carnein factiim (sse, Chrisluni vero
blullum sit? ciedimiis cnim ex ipso venire aiciue
ulero virginco ipsum Emmanuel cuni Deus esset, , a reliquis distinctum, quod ob singularem conjun-
liominem prodiissc, plenum procul dubio sapientia
ct gratia, qua; illi naturaliter iiierat. Quodnani igitur
is incrementum susciperet, in quo sunt oinnes tbe-
sauri sapieiitiic, qui supcrn;!; gralire simul cum Dco
i;l Palre largilor estl yuonioilo igitur proficere di-
tlus esl? Lt ego arbitror, quia Deus Veibnm pro
inciemcnlo et actate sui corporis, divinoium illorum
bonorum, qu3e sibi incranl, niaiiifestationem a:linc-
liebantur. Consideremus enim illum, qu.imvis homo
jam noslri siinilis lactus cssct,iuitio!aterestuduisse,
veluli siiie slrepitn ae tacite paulatim mystcrii vim
(lisponentem ct ad hiijus rei fidcm Dens ac Pater
: pncceilentis vidiraus. lit hnic quidem asscrlioni sin-
nobis cril locnpies anclor, cum dicit Jacoh puc'-
mcus, suscipiam eum ; Isracl clectus mcus, suscipiet
eum anima riea ; dcdi spiriiiim mcum super eum :
judicium gcntibvs prnfcrel : non clamabit ,neque voci-
[erabiiur, ncquc audictur vox ejus foris; cnlamum
quassatum non contcret,
<( linnm fumigans non ex-
llinguet xi.u; Mallli. \n}. Iiicrep?.bat etiam
{l sr.i.
i^isos sanclos apostolos, ne eum man.feslura facerent.
Ergo uova rcs et iusolita osteu.-^a cssci, et quoe cu-
riosius csset exquirenda, si adhuc infans divinam
sapienluB spcciem osiendissel, sed ciim pauLidim
SEf ALCIIM OPERILM PARS IIL 404
A iHani, cl pro corpnre;i;xlalis ralion' ainplificarct,
qiii csl cjiis
omnibusque perspieuam facerel, convchiinier ad
modum profecisse diei potest. i Tom VI Oper.
foi. 86. Similia leges ctiani in Oralione altcra de
recla fide Reginas num. 10, toni. IV Cone.
ad
defensione aulem ad opposi;ionem ana-
col. 819. In
thematismo qiiarlo ab Orienlalibus faclani ait :
1 Scd quia paruni quid ex noslra epislola posuerunl
in principio suoriim sermonuni, ct miiiantur nnliis,
quod in tcmiiorc sint redargiituri, qn;isi non medio-
criter peccavcrimus in Vcrhum ex Dco I';itre ; et in-
crcnientuin et profectnm, qiii ad carnem perlinet,
natura; ipsins iusipientissiine iribiierimus age et :
ad hoc convenieiitia dicamiis adjiciendo totam epl-
,
slol;c partem... ILibct aiitem sic, quod dictiim est :
, et si audieris, ([iiod profecerit Jesus ;clate et sapicn-
lia el graiia, ne pules, Verbura Dei sapiens profectu
etreclum csse. Comnicraorabo aulcm magis, quod
sic divinns Panliis srripsftrit Cliristus Dei lirtus
:
jj
et Dei sapienlia {I Cor. i, 21). Neque rursiis illu.l
nugacitcr ausis dicere, qnoJ proficere in ;ctate el
:
M). Si qiiis ut opiiior, nibil aliiid esl, qnani divi.'lere in diios
ununi Chrisliim sed, sicut paiilo ante dixi, filius,
:
qni cst anie s;vcula, in iiovissimis s;eculi temporibus
in Filiura Dei pra;ilestinatus esse dicitur.sux caruis
nativitatem sibi appropiaiis dispensalive. Sic et exi-
' stens sapienlia ejus, qni gcnuit, proficere in sapicii-
tia dicitiir, qnanivis perfectissimus sit, ulpote Deus,
duni huma"nitatis proprielates per summain unitio-
— nein in se conveiiienler suscepit. • Tor*. V Coiic.
col. 47. Demum et Vigilius p?pa in responsionc ad
capitulum 12 Theodori, ubi profectus isle successi-
vus dc Christo homine asseritur, ait : < In supra-
scriplo duodecimo capilulo eadeni qu;B in sepliino
,
capitulo videntur exponi asserendo, Dominuin no-
,
slruni Jesiim Christuin per habilationem sancti Spl-
ritus ail oninia informatum et p^ir tempora ad per-
p fectionein uncliunis ejus auxilio pjrvenisse. Si quis
^ igitur eum iion sua deitate porfectum esse credeos,
sed tanquara purum honiiiiem unetinne sancli Spi-
ritus indigentem fuisse adjutnin sapit, docct, credit,
aut pra;dicat,analhema sit. i Tora. IXConc.col. 72.;
Facile ex his quilibet videt, omnia et Cyrilli et alio-
rura, (jui contra Nestorianos pugnarunl, raliocinia
eo potissinium coUimasse, nt oslenderent, ex adver-
sarioruni suorum principiis, ex dogmate scili<%t
adojitionis iii Chrisio,ac argumentis quibus hanc
stabilire conali sunt, unionem liypostaiicam, ipsum-
divinum in rci veritate naluram humanam haud as-
piiruni hominem existimari debere, ealenus tantum
ctionem, qua voce veluli lessera sua ulehantur Ne-
sloriani rejeclo constanter unioim vocahulo in
, ,
communioncin digniiatis ac nomiiium cum Ver!,'0
adinissus sit,
^ Vll. — Ostendit,
si Cliristus ut liomo sil Deus nun-
cupativus, duas esse pcrsoniis, nosque ejusdem cum
liomine per Verbum ussumplo esse dignitutis. Seito-
rii verba. —
Eodem porro argumentornm generc p«-,
tebant CyrilUis, aliique alterum quoque erroris Pic-j
sloriani caput, quo Christus ul homo, nuncupalinu ii
t.inlummoiJo Deus dicebaiur, iit nuin. 8 paragraphi
: gulariter opposuit divus Cyrilliis analheraatismum
octavum his verbis conceptum : i Si qnis dicere
audet homineni assumptum una ciim Dei Verbo
ado-iniium et glorificanduni, et ficiim taiiquam al-
terum cuiu allero connominnndum esse, (hunc eninj
intellecluui 984
Particnla, cum, adjccla, perpetoo
ac necessario allerl) et i:on potius una adoralione
Eminanuclem honorat, unamque illi glorificalioncm,
allribuil, qiiatemis Veriinni faclum est caro, ana-
ihenia sil. » lii d;'fensioiie auiem hiijus anaihema-
tismi ad oppositionem Oricntaliura ail « Diccrc ho-:
 .

4Uj EMIUEBER DISSERT. DE Il.CRESl ELIPANDI ET FELICIS. 406

nilncm adorari f um Dflo, ct coappellari Deum, oinnino A illum venerari conOleris, ciim tamon forniides, iit
esl confiteri iliios adoranJos, vel eiiara inter se coap- dixisli, ne houiinicola csse vidcaris? Scd habct ad
pellandos. i Tom. V Cone. col. 54. Et in rcspon- hoc aliquam, ut ipse piitai, acui:iin rcsponsionein :
sione ad reprclieiisioncm Tlieodorcti docet, e\ eo Nam tanqiiam conjunctus assuuicnli simul .ippella-
quod liomo assmnpliis cura YerL'0 appclletur Deus, tur Deus : qiiomodn assiirapliis cst, eloqueie, aiit
seu nuiicupative tantum lalis sit, manifcste sequi quoiiaiu conjiinctus cst modo? Nam siquidem secim-
Verbum proprie sibi non iniiisse naturani humanain, dum venim unioncm , iliam sccuiuluni Iiypnslasin
et Eminanueleni esse purum liomineni nobis sinii- dico desinc landem iiiiitam diviJcre
; ct nppnrtiine :

lera. < Siquidem, ini|uit, ipse Deus simul et homo, euain a nobis diceliir tibi individuum dividenti :

el adoialur sicut unus adoiatione una, et non co- Quod ergo Deus conjuniil , homo ne dividal (Malih.
adoraiur, et simul appelbtur Dous ne Einmanuel : xix). Sin assumptinncm, scu conjimclionem csse di-
credalur esse liomo simpliciler, et coiniiiimis sicul cis extcrnam ac rcl;iliv;im, qiionindo nnii advcrlis
iios , et per gcatiam diviiKC gloria; parliceps ; sed in iiobis etiain esse Dciiin et nos illi conjiingi re- ;

coiilileamur illiim poliiis Deum in carne prople;- lative, el parlicipes iios laclos esse diviii:c cjus na-
iios, id esl, vere hominem faclum, noii mutalioiie lurx- ? . Ergo nos quoque ex scntcnlia sinml cum
. .

naturae secunduin allcrationcin et versionem sed , illo ex natura Deo dii erimus, atipic vocabinuir, no-

«Uiiunis dispensaiione. i lliidem col. 119 et 2^. De- bisqiie lleclelur onme genu, elc. i Toni. \l Opcr. fi.l.
mum libr. ii adveisus Nestoriuin dicentera « Noa : 58 ct 59.
est per se Deus, quod est iu ulero forraatura ; . . Cum vero adconrirmandnA scntentiam suam
VIII.
scd quia est in assumplo Deus, ex assumente, qui B ahuterentur Ncstoriani lextibus Scriptiir.TC, qiiibus
est assumpius, tauqiiain assuraciiti conjunctus, si- honiincs interdiim dii vucautur, piniit .Mnyscs deui
mul appellaiur Dcus i rcspondei Cyrillus naturam
: Pharaonis appcllalus esl, cadem lcrc ratinne respon-
hunianam iiliipie pcr assumptioneni Verbo faclam det Cyrillus , aitque libr. ii adversus Nestoriiiro :

esse propriam, illudque lam parum post incarnalio- < Qiiid dicis ? Qualem sermonem crtictas de corde
nem ab ea separatim cogitari posse, quani paruin, tuo, non ab ore Domini. ut scripium esl? Ncmo di-
si hominem appellavcris, aiiima cjus a corpore dis- cit anatbema Jesuni, nisi iii Becl/.cliub. L't intclligi-
jmicta considerari queai, ut pioiii Chrislus , eiiam tiir, verbi gratia, aut dicitiir a nobis Dcus ipsc Moy-
qiiatenus homo cst, Deus verus et non nuncupativus ses , sic eiiam Chri.->tus? Itane, dic mihi ad simili-
(liri debeat. Deiu ait. asserere hominem assumptum tudinein Isiaelis est eliara filius ? sumniam impic-
eadem ciim rcliquis hominibiis ratione appellari latem, o verba, qu;r iicc ipsiiis Salvalovis nostri
Dcum, idem csse ac asserere duas in Chrislo esse gloriam deprimerc verentiir!.. Nam beatus Moyses
persoiias, duos Deos ; quin el sequi, oos ejiisdem horao erat, es natura siinilis nobis, nihil pnelerea.
oranino ciiin illo homine dignitatis esse, qucra taii'cn Qiiia vero dicente Deo Veiti, miltam ic ad fhuTac- :

Verlium modo prorsus ineflabili sibi univit. Verba nem regem AJgypti, el cduces filios hrael d:' lcrra
Cyrilli lam prnfunda sunl, ut materiam hanc omncra ALgypti [Exod. vii). Pro recusandi occasione exigui-
eihausisse vidcanlur. < Quis eiiim (ita ille) pror- talem vocis obirudit, c^iusatus, qiiod miiiime esset
sus hoc dicere est ausus? Aut quis ignoravit un- eloqiiens ab hcri et iiudius tertius, ideo Deum dicen-
qu.im, quod nalum este\ carne, carnem csse? Sed tem aiidivil Ecce dedi lc Deum Pharnonis, el Aaron-
:

tamen crat propria Yerbi, et unus cuni illa intelli-
gikir, ut procul diibio, qiieraadraodum siiperius dixi-
nius, eliLiin honiinis aiiiiiia cum suo corpore. Ergo
si qiiispiam de nobis quoqiie diccrc vclit non esse
hoiiunein ipsum corpus pcr se uomie SHperfliiens
fr fralcT tuus crit tibi inlerpres {Ibid.). Inlirma namquo
estlex ad quempiam a diaboli scrvilutc liberaiidum.
Sed id quoque medialorc Cbristo perfccliim esl,
qiiemadinodum scilicet eo tcmpore in ./Egypio, cum
, beato Moysi ip.sc Aaron fuissei adjunctns Israel est ,

in scrnione ct migax mcril') dicclur ? Neqiie euim

, a serviuite liberatiis. Sed qiiia successu teinporuni
quisquam ncgauirus esi ipsuni pcr se corpus nou futuriim erat, ut Cbristus etiain siih lcgc licrci , ut-
essc homincin, sed potius bominis corpiis dici. Sed polc nostri similis, et Iiomo , idee post Mnyscii se-
nemo taiuen duas in p^rtcs divideiis ac seorsim po- cundo loco positus cst Aaroii. Atqiie hsec cst qiiideni
nens aniinam et corpus, dixerit iinquam corpus co- ratio niyslerii. Sed tamcn si quis velit illiid (|uoquc
dein ciim aiiima appc'!ari iiominc ad iiiiuni bominem dicere, Moysen ilhiin magmira viruni hac Dei appel-
signilic.iudum : iienue eiiim apliis eril «'iusniodi latione fuisse bonorauim, jiixta commune illiul, ct
sermo scd polius iinpcriti:e pleniis. Scd cum
, cx gratia atqiie niagniliceiitia Dei in nos dicluin :
ulrumque secundum n:iiura!em uiiinncra coiijunxerit Kgo di.Ti, Dii estis el /i/ii t'jce/.si onines ; nuni cliam
ad unius hominis coiisliliitinncm, tum demum lio- h'oe modo Cbristus esLDcns ? Jara vero, qiioiiiodo id
mincra appcllabil, nec vidcbitur incpte absiirdeque non sit insania, cl iiiane stull;e mcnlis excremen-
dicerc. Oportuit ergo, si omniiio sapiehs houio, so- Uim ? lllc 985
''">"'' utjain dixi, mida ct siiiiplici
lersque erat, corpus quidem illud ex mulierc dicer", cst hoGCstaUKs appellaiione, cum honio cx iiaUira cs-
et insuper fateri, illud uiiilate sTuiulum byposlasin sel sed liic cst verc Deus (nam Dcus erat Vcibuni)
;

cum Vcrlio conjunctum uimm Christuin, et Filiiim in huniana pnestanliam sii:c natiire, ipia cuu-
h)riiia
6l Dominum absolvisse, euiudeiii simul et Dcum, et ^ inlegram servans
clis cxcellil, iieqiie enim natur:i :

homiiicm. Nuiic vero boc oinis^o, pcrversa graditur divina ex en, qiiod descendit ad conimuiiiniicm car-
via, dc rccta dcccdens, ac duos iiobis Deos praMli- iiis el saiiguinis, iii pejus iiiiqnani pcrvcrti potest :

cal, uiiiim seciindiim iialur:iin ac vefit:itcin, illud iii- itaque etiaiii ciiiii honio app:iriiil, iil Dciis laiiien
miruni cx Dco Datre Yi^rbimi aliuiii vero pr;e.lcr
;
apiioscitur, ejiisque lei pcrspiciia siiiil argiiiiiciila in
hiiiic, qiii scilicct cum co Dcus appcliciur. l!t ciiiiU Kvangeliis de coscripta. Dixit eiiiui bcalus Jnamies:
ncmo nostri ccneris dicitiir ciiiii scii»so el solo coii- Cum vcro essel Jcrosoltjmi<i in dic (cslo, tiinlli credi-
vers:iri, verbi gratia, sed cum altcro convcrs:iUir, dcrunl in noniinc ejiis, vidcnlcs ejus figna, nuiv fa-
ac si qiiein e lcrrenis rcgibiis quiM|iiam dixcrit, sc cicbat : insc vcro Jesiis non credchnl scipsum dlis, quiit
cum scipso rcgnare, jiirc sil ridcndus, ct mii;;ibiuir, ipse scieBal omnia , ct gnia nnn npus habil"il, ul quis
duin qiiod dc uiiii soloqiic diciliir, sic poiiit alqiie leslinioniitm pcrhib.-rcl de hoininc : ifn-c euiin scicbnt
proniintiat l:iiiqii.im dc iliiolius il:i sTulliiiii s iiie sir,
;
quiJ csscl in homine {Joan. ii). Alqiii iiispii erc posso
putire lioc ipsiiin, tiimut njif>dlaTi, lUr iiiio viloque cor hnmiiiis el occiilla scirc. iioii ulli bomiiii, qiii sil
«lici posse diio namqiie pior^iis cniiit, cl :iltcr sc-
: iio-.lri siiiiilis. loiivciiil, iuqiic mio iiili allcri crea-
ciindiiin iialur:im Ih-us, allcr vero prociil diiliio (iim liirc, sed illi soli, qiii ctiaiii liiigcrc iliciliir .siiij:illfl-

iil soliini IkiIiciiI, iil scilicct ciiiii co \oceliir Dciis, liiii cnrda iinstr;i {l'sal. xxxu). Iloc si it:i c^l, (|Uo-
iilqiie cxtrinscciii cl :icquisituiii rccciis iioliis Dciis iiain modo sida ac simiilici ;ip|Kll:ilii>iic liDHoritiis

cxslillt. Iloc est qiioinoilo adoraniiis cst Emmamicl, iilperiintcac M(iii>C'; appcllcUir Dcus,
. . . si ila ,

f.hrislum, et il!i flcctctiir omiic grnii? Quomodo cliain et iion potiiis id vere mI, n»m\ cssc dicitur .'
> Toni.

4C7 B. F.
VlOper. fol. Hetia. Tola h.TC Cvrilli aroumentatio
eo rccidit ut dicat denominalioriein Dei extrinse-
, Clirisli mysterii cognitionem nobis Iradefet. Nara
cam, ncc Vcrbo convenire posse, cum istud per m-
carnationem a naiur.ne sn b excelloniia liaud cxcirie-
rit nec naturae assui)ipl;o, ciiii Chiisto ctiam (iua
;
bomiiu ea; prxrogaliva; atlribiiaiitur, qux vero Doo
proprix sunt ; ex quibus ullerius inferre vidctur, il-
lura ut talcni quoque, aut verum Dcum, aul si istiiJ
negelur, meruin homincm, aliamqueprorsus a Verbo
assumentc persouam esse.
IX. Naluram assumplam Verbi aisumenlis lemplum
esse in sensu Neslorianorum negat, eo quoil liac sen-
tiendi ralione mysterium Incnrnalionis evertatur.
Ad arguraentum Nestoriauorum dcsumptum cx ver-
liis Verbum habitasse in nobis;
Scriptur,e diccnlis,
itera, Omnem
plenitudinem diviiiitatis inhabitasse in
Christo, etc, ex qiiibus inferebaiit hominem assum-
ptum Verbi divini teraplum proinde non veruin ,
Deura dici debcrai^ respondet Cyrillus denuo adver-
sarios suos hac cxplicalione lotiim Incarnalionis my-
storium perverterc, atque in hac sentenlia sequi
Patrem sque ac Spiritum sanctum incarnatos fiiisse,
cuffl et isti in hominibiis sanclis habitare dicantur,
hocque in sensu quolidie adhuc mystcrium Incama-
tionis renovari. Audiamus Cyrilli verba lib. i adver-
8US Nestorium « Quod ait (Neslorius) divinae natarse
: cordant, quae in eumdera Pauli textum scribit Cy-
in car.nepi demutationcm et impossibilem esse, et
nullo modo illi convenire, id rcctissiiue dictum fate-
inur. Laudandus csl er.im a nobis, quod in hac parte
recte loqui voluerit. Fatcor enim manere illam in-
concussam, neque ullo modo in aliud quidquam de-
mutari diversum ab co, quod essc creditur. Sed ejus
verba longe ab eo quod deceat et ab ipsa veritate , divinitatis plenitudinem in ipso inbabiiasse scribit,
abcrrasse, in eo quod huraanalionem idem esse, at-
que in homine inhabilalioncm allirmat, conabor os-
lcndere. Nam si in uno et solo Emraanuelc id verum
«sse asscrit, ejus rei causam doceat, neque enim 11-
lam inteUigere queo : alioqui cerle hunc deflnilorem
ac legumlalorera eoruni, qu.-c teraere dicere libuerit, p, Quemailmodum licel hominis spirilus in ipso habi-
•leiiio feral. Sed non ad uiium definilionis hujus vis ^ tare dicatur, non alius tamen, aut diversus ab illo
pertingit, neque ulla erit invidia, etiaiu si omnibiis
uisit. Ergo non semel, sed s.iepius Deuni faclum ho-
ininera inveniemus neque solum illud ex Deo Palre
: feratur, neqiie ob id tamen veritas ulla ex parte l."e-
Verbum, sed adjiciam cgo cerle cliam ipsum Pa-
Iran, ac praeterea Spiriium sanctiim. Dixit eiiini pcr
quemdam e sanciis prophetis, de horainibus per li-
dem justificatis Inhabilnbo in ipsis, el inambulabo,
: tura, ab ipso horaine aliud non csse omniSus perspi-
el ero ipsorum Deus, et ipsi erunt mihi populus
(/
Cor. VI ). Dixit eiiam ipse Christus Et si quis me
audieril, veniemus eqo, et Pater meus; et mansionem
apud eum faciemus, et in ipso diversabimur {Joan.
%i\). Scripsit etiara beatus Pauhis F.t Moyses qui-
dem jidflis in tola domo epis ut famntus, in tcslitJK)-
iiium eorum quw diceiida crant : Christus vero
ut
fitius supcr doinum ejus, cujus domus sumus
nos
(Hebr. 111, 5, 6). (>uin etiam de sanclo Spiiitu Ne-
scttis qma lemplum Dci eslis, cl Spiritus
Dci habilat
in ncftis (/ Lor. m)? Ergo si idipsum,
quod inhabi
larc in aliquibus ille omnium tlominus
diciiur, boc D Nesioriani, sequebatur, reconciliationem illaro alteri
itia cst humanatio, vel incarnatio,
dici liccat, ctiam
in unoquoque divin:e natune panicipe, atqii.>
ctiam
lubabitautem in se illum habcnlc, et hoiniuem fa-
ctuin esse, et iusuper iiic^-irnaiuin. Quod
si factiim
est, et si ut verum admittilur,
jaiii illud cx Dco Ver-
bum saepe carnem factum dici nliiil prohihet inha- mum
t itat amemetiam
adhuc in miiliis cum colcniibus.»
Deiu vero genuinum veiborum, quibus
errorem siium
coniirmare nitebanlur Nestoriani, sensura exhibel,
sicque pergit « Atenim, inquit, scripium est de
:
Vcrbo habilavtt in nobis. Dixit ctiiuu beatus
Paulus
:
de omnium Sahatore Christo In eo habUavil omnis :
plemtudo dmmtatis corporaliier {Coloss.
ii, 9). Fa-
icor illum habitasse in uohis (sic
lun.que scriplum
i'St) nec noii in iUo
inbabitasse, tibi dicenii iioa re-
puguabo sod vclim poiius has iheojogoium voccs
:
cxammare. Naui beatus cvaiigelisla um prius dixis-
^^^, ycrbum ciro ftictv.m es! sulijuiixil i)|!portiine
, :
ALBINI SEU ALCUINI OPERLM PARS lll. 408
A ^« habitavit in nohis ; ut pcr utrnmriue inteRr.im
unitum esse carni sccundum bypostasin illud e\ Deo
Patrc Vcrbum indicavit aperie, cum dixit, ipsurn
esse caniem factum : jam vero carnem faclura non
in carnis transisse natiiram, neque mutationem ia
id, quod non erat, subiisse, sed cum eo, quod se-
cundum nos faclura est, mansisse, «uod erai, id nir-
SU3 perspicuum facit, illa verba, Habitavit in nobit,
prioribus illis adjiciens. Habitasse aiitem dicit bcatus
Paulus in Christo omnera plenitudinem divinitatis
corporaliter, ne quispiam simplicem , vel habitudi-
— nariam [Grwce : (txetizijv) habitationem suspicelur;
sed veram, ut modo dixi, et secundum hypostasira.
Ncque enim vir ille spiritu Dci plenus ignorabat in-
corporeum esse Dei Verbum, et impalpahile. Veruni
quia necesse erat, ut mysterii explicatio nulla ra-
tiune manca videretur, sed adeo accurate ac distin-
cte ad rectara regiilara veritatemque traderetur, ut
g omne miraculura superaret, vim infert consequentiae
rerum, et prope dixerim, quod incorpoream illam
summamque naturam decet, conlemnit : adjecit enlin
verbum, corporaliter, cum aliter dicere non babe-
rel, quam nostra intclligentia et lingua consequi
possct. i Tora. VI Oper. fol. 2B et 27. His plane con-
rillus in oratione altera de recta fide ad Reginas :
c Credentes ilaque, ait, Verbum carnem non per ali-
quam sui transrautationem, aut versionem, sed per
veram templi proprii, hoc est, corporis anima hu-
mana perfecli unionem, in nohis babitasse, pie re-
cteque asseveramus, dum raagnus ille Paulus oranem
non quidi-m per participationcin, aut habitudinem,
(ri tTyjTty.u;) aut gratiae commuiiicationem, sed cor-
porafiler, hoc est, esscnlialiter, per inhabilationem
illam 986
aliud nihil insinuare votuisse, quara ve-
ram, naturalemque Yerbi cum sacra carne uiiionem.
'
judicatur. Fit enira, ut uralionis schemmate, de una
persona diiplicis quanduqiie persoose raiio nobis of-
ditfir ut cum exempli causa divina Scriptura de
:
Deo pr.^cdicit Qui fingil spirilum hominis in ipto :
{Zach. xii). Atqui spiritum hominis in ipso forma-
cuum est. Huc et illud quoque beati David tendit
Nvcle cuin corde meo exercitabar, et maerebat tpirilu»
:
meus {Psnl. lxxvi, 7). Ecquis, quaeso, erat, qui cum
corde suo exercebatur, propriumque spirituoi moe-
rentcm habchat? Oportet itaque locutionura formulas
:
non usque adco anxie exculere, sed ipsas rerum na-
turas poiius coniemplari, earumque ductu ad ipsam
vcritalcm contendere. » Tom. IV Conc. col. 827 et 19
50. Quod vero spectat textura Apostoli : Deus erat
:
in Christo, mundum reconcilians sibi (11 Qor- v, 19),
ex peiversa interpretaiione, quam de eo dederant
ab eo, quem sacra virgo genueral, ascribendam esse,
quo taiiien asserto veritatem reconciliaiionis tolli
existimabal Cyrillus, dicens ipsum Filiiim dlvinum
in nalura assumpta mundum et sibi et Patri recon-
ciliasse. i Nequa(|uam asseriinus (ait in citata pri-
oratione altera ad Rcgiiias) id quod nidiorcs
:
qiiidam faciuiit, alium ab eo, quem sacra Virgo ia
tucem cdidit, Christum in homine infaabitasse, mun-
diimque sibi rccoiiciliasse sed ipsummet Dcum et :
Patrem in Christo munduin sihi reconciliavisse. Fi-
lius namiiue post humanam naturam assumptam fa-
ctus est intdiaior, et ad pacem obiinendam quodam-
niodo reconciliator, non allcri cuipiam iu nnindo
obedieiiliam concilians, sed ut iu propria persona
Dco Palri quandoquidcm Chrisio rccouciliati, per :
ts
ipsum et in ipso, Deo quouue oomiiim Salvatori re-
conciliamiir. Ilinc illud
< V cnj/e ad me, omnr* qui ;
Inboralis vos{VgIiIi.
: ct oncrcti es:is; el eijo reficinm
403 ENHUEDER DISSKRT. DE
XI, 3). QuoJ ii aulem, qni se adjungimt, non al- A nonmillis sciiptum cst
illl
leri cuipiam reconcilieiitur, quiini vcro natiir;ilif|iie
Deo, illud iJeiu ipse liis .verbis perspicuuiu laeit
Qui, iiiquil. crcdit in me, non credit in me, sed in seciiniliim
enm qtii misit me (Juan. xii, 44). El qni videl me. vi-
del eum qui mi.iit me (Joan. xiv). El vursuni Credite
: rcclani niiiiimctpie piMAcvsam liilci r:>iioiicin con-
in Denm, et in me credile. > Tiun. IV Conc. col. 8ii6.
Eumdt m ergo, quem sacva Virgo peimit, lianc mundi
reconciliationc-m perfec isse cx recta lidc docebat Cy-
rillus, quod tamen dici haud possel, si seciindum
Nestoriaiinrum cxpositionem Veibiim in hoiiiine as-
siimpto lantumroodo liabitassct, ac vere el hypostatice
sibi illtim non uniissct; cum iiec Yerbuin, iicc lioiiio
assuniptus, si separatim speclcnliM', satisfacliouis
prpstandae, mundique reconciliainli capaces fuisscnt.
Demum el resnondet tyrillus ad iilos loqnendi nio- pontijcx nostcr, meriliim reilemptwuis nosfrtr aufcrri
dos, quibus atfversarii liomiiicra ex Maria genilum
hominem Deiferum, aut Domi)iic!im dixerant, rur-
sumque probat, ex iis personaruni divisioncm sequi,
ac Christura, si Deifer ik\\V:,T, merum hominem cen- B ejusque sacrilicio dcsuinpsei aiil
senduiu, siraulque verain Verbi incarnatioiicn; m;-
gaiulam esse. Opposuit huic ervori anallieraatisiuum
quintuin, ibiqiie conileinnat eos qui dicere audeiit,
Christum huminem Deiferum, ac uon poliiis verum
Deuin esse, uipote unicum ac iiatiiralem lilium; id
quod magis dein expLauavit in declaratione hiijus
anaihemalismi dicens : < Impiorum dogmatum inven-
tores, Nestorius, et qui illum sectanlur, aul eadem
cura illo sapiuiit, incarnationis qiiidem voccm confi-
teri sc simulant, aliaiuen Dei Verbum secundum ve-
ritatem incarnatuin, hoc esl, manendo, qiiod erat,
horainem nostri similem factuin esse ncg;inl. AtTir-
manl autcm uoigeniltim Dei Verbum in homine ex
sancta Virgine nato perinde ac in uno aliquo ex sau-
ciis iuhabitasse, iia ut jam noii oporteat confiteri,
quod uous sit Chrislus et Filius, et Dominus, cl ado-
randus, sed lamiuam homo pcr se et separaliin in-
tellectus, ob solaii cnpulalionein in unione dinnitatis
honoratus simul adoretur cl ccnjjlorilicetur. HabiUit p habuiraus sed fiiil inctliator imstcr honio iiostri si-
quidciu io nobis oiiijiiiim Deus per Spirimm san-
ctuin. Dixit enim jara duduiu per unum e sanclis
prophetis : Quoniam inhabitabo in eis, et inambulabo;
tl ero ipsorum Deus, et erunt mihi populus (Levil.
xxvi, 12; // Cor. VI, 16). Scribit ct beatus Paulus
quoque .\cscilis quia lemplum Dei eslis, et Spiritus
: scipso, cuin peccaio siiperlor cssel, utpoie Deus :
bei habital in vobis (U Cor. iii;. Et ipse Chrlslus de
sanciis suis prophetls, sivc dc sanctls qui anteces-
scrant, ait Si illos dixit aeos, ad quos scrmo Dei
: sed iiobiscum cril ct ipse retlemplus, ni^(|uc juxt:i
faclus esl, queni Pater sanclilicavit, et misil tu mun-
dum, vos dicitis quia blusphemas, quia dixi : Filius
Dei sum (Jonn. \, V,>). Scd iioii ila Deus iii Chrlslo
habilat sicut in nobls. Eratcnim nalura Deus, nobis
similis factiis, iinusqiie :.'C soliis Fllius, cliam cuiu
caro factus cst. Quiciinquc igilur Deiferum bomluem
eum csse dlccre aiulcnl, ac non pollus Deuiii honM-
nera facuim, necessarlo ln propositum aii;ilbomatis-
mum incidiinl.» Tom. V Conc. col. H. Et iii dcfcn- siu:erdotes , prius pio suis deticlis ho.Ktiin o/fcrre ,
slone atl rcprchcnsionciii Theodon:ti alt < Dlcimiis
: deinde pro pnpuU hoc cnim fecil semcl scipsum offc-
eiiira nos, non debcrc ab allqiio Deifcrum liomiiicin
nominarl Clirlstum, ut noii sicut iiiiiis sancloriim iii-
lcllliratur, scd mugis l>euiii vciiiiii illud Vcrbuiu Dci,
quoil facluiu cst liomo, cl incarnaluiii cst. > Lt intcr-
jof lis ipiibiisdam < Obstupcsco
: autem qtiinl cum
,
ubii|ue Deuiii cssc Kinmauiieleui afllrmcl, In bls tlc-
prclicnditur illl propliclicam mcusiiram triliiicvc.
Ilutniiiem cnim Dcifcriira cuui cssi: dicil, iit Mtlcalur
iiuiills iiobls, ipil per saQctum S(iirittiin Dcuiii om-
iiium babciuus ln iiobis habiiaiitcm. llabllal euiiii in
:x)rdibus noslris, et suiiius tcnipla D^:i vivt.:«ti$. Nc-
luc ijcm fiicril dlccrc, Verbiim factum cssc horal-
leni , ci puiare, Dciim babltarc in lioiniiie. Nam
•tiaiiisi vcr;t cst bcall vox, quod (OmplatuU ii)
l'aiili
pso bablt;irc oiiiii<m plciiitudiiicin tleitalis corpnra-
ilrr, id cst, noii pcr hablliidliiciii, attanicii iinuiu
iitpiil csse Dciim Patrcin ct iuitim Ikiiiiioiiiii Jesuin
Mirisiiiiii, pcr ipiem omnia. Pr.-ctcrca dixcrit alltpiis,
iiii lc ct de
'liaiii iii lioiiilnc habltarc spiriiiira cjus ,
I
ll.ERESI ELIPANDl ET FELICIS. iK>
Fos aiiinn, qni iuh.d' :
domos tuteaslJub. iv, 19); quibus cl ip-i dc eo- m
dein liito suinus et tanien unus inlclligiiur, et cst
: :
c»n«liIulioiicm homo, cx caiiic cl ralio-
nali anima ill.mi inhaliilantc. Oiiavc igiliir iion cc.-sat
tiiibaic? .\Ii.pi;in.lo cniin unum diiit Cliristiim ct
Hliiini ct Doiniiiiiiii, emiiilcin Dcum siimil ct himii-
nem; aliquandovero prnplifiaruin mcnsuramci tlaiis,
Deiferum honiincm appclht; i^Mioraiis forlassis quod
illum iiobis neqnalcm laciat; siquitlem non est vcre
Deiis, sed tcir.pliim polius, iilpoU' iii qiio habitet
Deiis Verbiim siciit et in nobis. > Ibid. col. 1 1 1 ut
,
114.
QS7
^- ^' Christus quatenus homo prwcise dicatnr
ait. Et si pro sc quonue sucrificasse asseratur, euni
eliam pcccalo fuissf obno.rium prohut. Argiinien- —
tum, quod .Ncstoriani cx iwjnlilicia Chrlsti di.L-nitatc
explodil C\ rlllus ,
diceiiilo vcrum jam noii cssc ipiotl Dcus pcr tiliiim
puiim uiiinilum reilenicvil, quiii cl omiic sacvilicii pro
nobis olilali meiitimi (lcslriil. si solus l;onio assuin-
ptus, ct iion ipsum potiiis ViTbum in nalura sibi
unita conffssionis nostra' poiitifex ct aposti,dus dica-
tur Insuper ex co «pioti homo ille pro sc ipso
:
quoque sacrificasse statuatur, scqui eum cuni caie-
ris hominihus peccato obnoxiiim fulssc, secus ac
Scripturxde illo doceiit. « Tu vcro (ali ad Neslorium
lib. iii) stulte formiilas, cl illi (Vciho) tribucrc el
nomen ct rrm apostolaliis ac saccniolil ncscio qiia ,
de causa eiuliescis. Num cnim ipsiim convcnlre pu-
tas hoinini illi cx miilicrc tanquam ab illo diverso ,
simplicem, ut ipse piitas, coai.iiinclioiieni balicnti, cl
.solius iligiiitatis a'qiiahtatcm? (Vuomoilo igilur jain
ipsiiin Verbum, quod Dciis crat, noslras res jiivisse
cernitur, si pcv aliimi qiioipic ad Dcum ac ''atrcm
adducli suftiiis? Non ciiim jani pcr ipsii:n :icicssum
,
milis, licluin b;ilicns diviiiil;iiis noiiicn. > TDii). Yl
Opcr. fol. (J4. El fol. !I5 iia ;irgunii'ui;Uur « linligci :
igitiir bostla pro suis dclictis, qiiisqiiis pcccalt rcus
tenetur ct ohtulit seipsum Chrisliis pro gcncrc se-
:
cuudum carnem, hoc cst, pro nobi«, non aiiicin pro
nain si propier se cst imiiiolatus , ergo non soli nos
ejus sanguiue empti siiniiis, sccimdiiu) scripturas,
Isaia: vocem D'>/Hiiiu-t tradidil ipsum peccutis nostris
:
(Isai. Liii) seil pro suls eliaiii datus.
,
Lbi cuim
est lioslia el ohbillo, ibi prorsiis rciiiissio pcccalo-
rum. Dcccpil Igilur loliiiii orhcni tcrrarum bealus
Paulus, tpii ilc illo scrlpsli TaUs cnim uubis decc- -
bal, ut essct ponlifcx, sunctus, mnocens, mipoftulMS,
seqreqatus n peccatoribus, cl excetsior c^rlia faclus ;
qui iiiin hubet quotiilie necessitatcm queinadiuodum ,
.'
rens. Lcx enim hnmiiws cuii,Uiluit «iuvi<iuU.< injirmi-
'
'
lulem liabcntcs : >,ermo nnleui jurisjurendi, qnna post
legemesl, Filiuin in ateruuin perfcdum (llcb. vil,
i(>). Qiiomoilii Igltur saiictiis csl pmiiifcx Cbristus?
Ycl ipiomolo iiiiioci^ns ct ini(Rillolus, si iiobiscuiu
iiiiligct hostia pro pecc^itis rciiiitlcndis, ci ad p(X'Ca-
torcs justillcaiiilos oblala? yiiomodo scgrcgatus a
pccc.atorlbus, si una cuiu ipsls jiislilicabitiir, cmn
liostla iion all;i dc cawsa oOcraliir, quani pro isli&
ipsis? > Ciim v4'ro ct Ncstorius ct cjiis faulorci»
(iricntalcs olijiccrcnl, (|aod, si Ik-us Vcrbuni e.ssct
smniniis saccrtlos ncnio jam forcl ciii lanquain ,
Itciii, quod poiilile\ pcr
iiiiijorl siicriHcluin offcvrct :
oiiiiii;» lciUaliis atl sacerdotalcin dignita-
iiobisciiiii
tcm slimularilcr Mictiis, pcr ilbim glo'i(icaliis , cl
In ctidciii ciim Mclcliiscdcch ordinc coUocalus fuc-
rit; i|ti.c taiiicnoiniiia i|isl Vorbo convciiire haud
poiscnt rc^pimtlcl Cvrilliis in liiiiic mtvliiiu :
;
Crcdc H'uid (pi.iiinis Dciis scciinduni iia!uram ct-
1
 ,

ill D. F. ALI!!N1 SEU ALCLLN! OPERUM PARS IH. iil

sel, el in forma Paliis Filius, non rapinam arbilra- & fiiiito iemporc morlern
in coiilraJiilit, nihil inlerim
lus esl esse se wiivaleiu Deo, sed seipsmn cxinaniul, iiKommodi propria natura siisliiiens : ipsum namquc
fonnam seni assumens. Si autein faetus osl homo , pt viia est, et c;ciera omnia vivificans esl : verum-
«•ssiimpsitaiiteii) elservi foniiani, quomodo censeliit tamen, quaecarnis sunt, veluti propriain sc transfe-

parvuni, et dispensalionis ratioiiilms iiicongnium , rens, et mortem perpes->um, ac resurgens, quod erat
appellari, et esse apostijlum, ct ponlili<'om ? Et qui pio omiiibus mortuiim, proprio sanguine humanum
ineiisuram humanitatis noslrae non iledignatus est, geiiiis cxpiasse, el quotqiiot pcr lerrarum orbera de-

ipiomodo repiidianda diu-erel liumana? t Rl post
pauca ita pergit i llaque
: si unuin dieunt lilium
iiuUo modo parli.-nlcs in duos, unum ex semine
David, et aliuin ex Oeo Patie Vei))imi quomodo ;
non l*diml sacrameiitum, parlientes dispensationeiu
i>eo el homiiii? El uon polius unum ct eumdem
Deiim et hoininem esse dicunl, ul sinl onmi.i ejiis,
el ((uaedivina, et qu;i; hiimana? Nam quando ali-
giuU, Deo et Palri acquisivisse dicitiir. i Dein, num.
,
XXV, ostendit meritum redempiionis ex eo solo lia-
beri, qiiod ipse Filius :elernus ;eler!ii Palris mortem
in carne propria pertulerit. i Lnus ergo, inquit, om-
nes dignitate pr;T>slans pro oiiinibus animam suam
posuit, et oeconomic) qiiadam ralione carncm per
niortem non nihi! humihari sinehat. Verum secundum
propriam naliirain in quani nullus dolor, nuUa ca-
,

quid, quod Deum ma\imc dccet, de ipso dicilur, hoc dit perpessio , eamdem morteni vii issim destruxil,
certe omnimodo et verum essc dicimus; Deum eiiim quo hac nimiium ratioiie corruplio in omniiim cor-
ipsum csse scimus. El si huniaiie quidpiam dictura poribns enervantur, inortisque imperiiim ilissolvc-
fueril, etiam hoc admittemus. Coiiliteraur cnim , retiir. Etcnini, ut in Adam omnes inoriuntur, sic e

quod Deiis esl in cariie et sanguine , et huinanitatis contrario iii Christo omnes viyificamur. Neque enini
iDcnsuram per humana agnoscimus. Millia enim ea qua; ad salulem nosirara faciunt, secundum na-
inilliuiu sanetorum angeloruin ministrant ei, el divi- turam divinam perfecisset, si secundum naiuram
num ejus thronum ciicumstant seraphim. Quaiido humanam niortem nostri causa non suslinnisset.
autem' factus csl homo, vocatus cst eliain poniifex, Traditiir namque mortem priiuo oppetiisse uthomo;
iion quod lanquam majori Deo onerrel sacriticium, mox vero per id, quod sua natura »sl Deus, in vilam
sed quod sihi ipsi el Patri fldei noslne confessioiiem denuo rcdiisse. Si igitur mortein secunduai Scriptu-
procuraret. iVudiens quod dictus cst saccrdos pro- ras corpore non pertnlii , noque spirilu vivilicatus
pter hunianitatem, erubescis ? Deinde quomodo non revixit qijoque. Quod si vcro iii vitara non resurre-
admiratus es, quod non secundum sacerdolum uio- xit , fides nostra vana cst, cl in peecaiis etiamnum
rera, alteri detulerit sacrificii modum ; sed sihi ijisi sepulti jacemus. Nam juxla beati Pauli docirinam iii
potiiiset Patri, ul dixi? Quando dicis, iiidignum niorlem illiiis haplizali sumus; peccatorumque re-
essc Deo, utsacrificel, astipulor et ego. Sed si so- inissionem per sanguinem illius obtinuimiis. > Eadeni
lum essel, et ahsipie cariie Verhum, recte diceres : urget et num. 26, dicilquo moriem nullatenus de-
at vero, qiiia faclum est caro, viilc el sacrificantem struclam, aut, quod ideni est, saiisfactionem plenara
propter humanilatein ; et in dignitaiilius ullra crea- Iiro peccaiis noslris pr;i;slitara non esse, nisi ipsuni
turam sicnl Deuni : considet emin cum Deo el Patre. Verbum divinum mortem pro nohis in carue assum-
liaque et vide ipsuin sacrificantem secuudum huma- pta lolerasse statiiatur. En ejiis verba t Porro si :

iiilatem, considentem antem ui Deiin.. Qiiid enim
dicit beatiis Paulus? Taieni kabemus ponliluem qui
cnnscdit iu dextera tliroui magnitndinis in ojcc/sis
(Uebr. vni). Scientes igilur quod factus est homo,
cura Deus esset (est autera unus el ideni Filius), illi
oinnia iribueinus ut uni ; et dispensationis modos
, poteslaie resuscitatus csl. Quoiiicdo ergo inors per
iion ignorahimus, cogitationis vim seinper piovide ct
sapienter ad obedientiam ejus converlciiles, » Toni.
V Conc. col. C6.
X(. FalsHm essc dicit quod Verbum in naliira pro-
pria sit passibilc, si in natura assumpta passum sta-
luatnr. Qnin ait omnino necesse essc ul ipsum Veibum
pro nvbis mortuum esseasseratur, cum secus merilum
satisfaclionis subsistere nequeat. —
Cuni vero insta-
renl Nesloriani, dicerenlque, ex doclrina, qua Chri-
slus, etiam iit hoino, verusesse Deus slatuiiur, pas-
sionein, mortcin, aliasqiie humanaj natur» infirmi-
lates, seu impcrfeciioncsdivinilatiascribi, Verhum-
que divinum passibilc diei, reposuil Cyrillus, in Scri-
pluris ubique legi, quod Pater cojiestis ipsum Filiura
«•x sc ab aiterno genilura hisce omnibus tradidcrit,
feceritque obnoxium ; negari insiiper verilaiem in-
iieqne verus Dei Filius est Christus, neque natiira
, Peus, sed «que ac iios nihil aiiud, quain homo, aul
G divinitatis inslruraentiim ; nequaquam pcr Deum
salutem consecuii sunit.is ; sed per eum , qui noslri
siinilis noslri causa inorluiis, alteriusque virtute et
Chrisium devicta dicitur? Atque Christum de sua
anima ila prnnuntiantem audio : Nemo totlit illam a
me, scii eijo pono cam a mc; polestatem enim habeo
ponemtieam, el polcslalem habco rursum sumendi cam
(Jonn.x, 18). Quieiiim moitein ncsciebat. ille secun-
dum propriam carneni in niorlem omnibus coinrau-
nom 30 abjocit, quo et nos quoqiie uiia ciini illo aii
vilain resurgeremus. Revixit enim despoliatis inferis,
non ut noslne conditionis homo, sed ut Dcus in carne
nobiscum et supra nos. Olilinuit autein in ipso laii-
quam in capite incorniptioncni. Contrita cst niors
((uoque, diiin coriiori, quod ipsius vii;* eral, hoslili-
ler insultal.Queniadmoduni enim illa per Adaui vi-
cii, ita per Chrisium dcbellata corruit. > Toni. IV
Conc. col. Gli et lo. Ulierius ex verbis Apostoli ad
D Pliilippenses : Qiii cum in fonna Dei essct. humi- . .

«ainalionis ,ac meriluin rcdemptionis, nisi admil- liavit semetipswn factns obcdiens usque ad niortem,
,

taliir Verbiim diviniim ista in corpore, qiiod pcr mortem autcm crucis rtc, probat ipsuin Filiuni seu
,

iinionem proprium, susliniiisse; esindo

sibi reddidit Verbum diviniim morlem in forraa sibi unita susli-
lamen illiid tam parum mortale ceiisoi posse, qiiam
i nuisse, el Palii in cruceni usqne ohedientom factiira
|)aruni mortalis sil aniiiia, licet niorlem in corpore csse. I Considera igitiir (inquit lib. v adversiis Ne-
iialiatur. « Venim qiio planius fiat (ailin cpistoln ad sioriuin) ut is, qiii in forma Dei ct Patris erat, ut
Moi)ac''">- .Egyiili, iiuin. 24) quod dicilur, age ct . pote Deus, ille characler el ligura subslanti.ie cjus,
in iv.slrani qiioque morlem inqiiiranius, ejiisdem et qui nullo niodo minor cral, cmn peromnia sit, et
ratifinem accnrate consideremus. Sunqnid ergo iiioi- intclligalur ;equalis, exinaniverit scmclipsum. el in
talium quispiara sana mcnte ulens, dum coipus hoc humilitatcm sponle demiseril. Jaiii quisn.MU .^il exi-
lerrenum exstinguitiir, una cum illo ipsani qiioque nanilioiiis modus, expono, (jiioinodo etiani sit liuini-
aiiimam exstmgui credit? Non cxislinio, ViM uni ev liatus, formam
servi acciiiiciis, c! iisquc aii niortem
omnibus id ejise persuasuni : el tamei), qiiod coni- factus obediens, inorlem .iiueni rrucis. An non est
muuiter acciilere solct, noii corpoiis, scd hoininis oinnibus evidens id liiimiliai i, ((iiod suMinie sit,non
mors appellaliir. Ad eum itaque inodiim et de ipso quod inirinsecus et ex nalura siilimissuin et humile?
quoque FMiinaniiele staluas licel. Erat eniiii Verbuin M, nisi fallor, exinaniri, qiiii.l plenum sit, ct iiullius
in eo, qiiiid ex miiliere susce|itHra eral , tanqiiam in roi indigeat? lllud etiam acciiiere servi furraani
projiiio toijiore; hoc ipsum aatemeorpii>988 P'^o- qiiod aiiie illam fucrit socundum naluram libcrmii?
 , ,

513 EMilEBER DISSER"! DE II.ERESI ELIPANDl ET FEI.ICIS. 411

Illum elKim lioniiiicin invoiiiii, qni i,t nnn eral, A rcvelanlem cis S(iiiiliiin sancliim quia Vcibum, ,
priusqu^im essel inventus ? Qiiis eigo illo csl secun- (|iii)(l est ex Deo PaUe, facliiin liomo, eral quidcm
(Juin n^turani sublimis, qni seinsiiin ad liuniililaleni et sic lilicruni, lanqiiam Filiiis, iicqiie sic tanieii
dejecil? Quis etiarn plenus, ul exinanitnsesso iiilclli- niensuram sapiciilisexinanilionis rcpudialial, ron-
galur? Quis uilra servitulis niensnras, ul (licaliir li;,'iiraliis iiobis scrviUilis jiigo siibdiiis. Sic cl DiMim
scrvi forraam accepisse? Qiiis, cuin lioino piius iio- siiiiiii dicil Patrciii, (piainvis naliira Dciis cxislcret,
stri similis non i.'sset, id inventus esse diciUir? ll;rc cl ex ipso, cl inodo pigneiilis cniiiicnlia niinor.
niillo
eniin iini ex noslro niiinero et vuli,'ari liomini au- ("liim igitnr .Nestoriiis sic sci itiat de Clnislo Atqne :

dere trihuere sluluiin sit, et cxlrenioe onininm ainen- adoo pussns ponlifex miseiicors nnii viiifnulor ejiis, ,

ti» revcia plenuin convcnicnl auteni apiissiine illi

: (/iii j,ussiis c:t , Dciis : el Dciiin Clirisli Vcrlinni Dei
supreina* natura\ Sed illud Dci Vcrbiiin c\ niniia erga iiominaveril , Krul utitem ci j;ise
liisqiie anjcccrit.
nos bcnignitate atque cleinenlia oliliilit pro nobis infaiis, ct infunlis Domiiius : lios iltiiis scrniones iioii
propriiiin ci>rpus, et acc<'pla servi foniia lactus est soliim iiulecoi e, scd el vatde inipie diclos asscriinus.
Deo et 1'airi obediens usqiie ad inorlein : nec rcfii- Nam si Deus r.brisli est Verbuni, qiiod cx Deo Palrc
giendum censuil,quo niinus carne pro nobis pali esl, uiiouliqnecruiit niodis oiiinitiiis et indubilanlcr.
vellet, qnamvis ut Dciis esset sccunitum naliirain Quoniodo aiitcm iiitetligatur idein infaiis el infanlis
impassibilis. Islc vero stulte de divinis ejus propter Dominus? Non igitur dicelur et siiiinclipsiusDciis ac
nos consiliis erubescit, ct qnem honorare se existi- Dominiis Eniniaiinc! qiianiloqiiidcm ipsc idciu si-
,

mat, afficit injiiria : nam a passione itlum cjtiniit inul cst Dcus poslquam Vcrbuni Dci boni(j
el lioino,
tanielsincmo illum in sua naiiira passiim dicat : nec g factum et iiicarnatum esl. Qnod auleiii dciias aliud
sentit se probibere, ne illum Salvaiorem et Redem-
••
quiddam cst sccundiini siiam naturam , atiud au-
piorem iiniversnrura conliteamur si is per quem , , lein sccundum naiiiram suam liumaniias, qnomodo
salvali, et per ciijus venerandam cruccni rcdcmpli quis diibilavcrit ? Vcnimlanien uniis csl ClirisUis
sumiis, allcr ab illo sit proprie ac seorsini Filius et c\ ambaliiis dcitalis cl hiiinaiiilalis naliiiis, scciiii-
Dominiis. Ac si cst bomo simplex, et non in huniGna dnin dispensationis uiiioiiciii. » Toiii. V Couc, col.
fornia ipsum ex Deo Patre Verbum apparuit, pro- II.'5.
deai, oslendat, el in forma ipsum essc et Tqualilale Mll. Calumniam de iiiducta confusionc uulurarum
Patris (noii ciiiin rapinain arbilraiiis cst esse se nuturam In-
in Clirislo amolitnr, accurate cxjioncndo
seqiialcm Deo) ct praterea servi formam accepisse , curnationis. ~
Existimantibus porio Nestorianis
lanqnam noii aliquando
liabiierit ct cxinanitura , 5>rinclpia a se slatiila nccessaria oinnino esse, ut
fuisse, ul qui iii propria naUiia pleiiiludinem babiie- diffcrcnlia naliirariim in Cluislo salvaiclur, at<|ue
rit. 1 Toni. VI Oper. fol. 127. R<irsiiiii ct cx verbis idcirco ciiam Cyrilluin de inducia confusione, ac re-
ejusdem Aposloli, Roni. viii Qni ctinin proprio Fi- : siiscitalo .Vpollinarismo accusanlihiis, seqiictam lianc
tio non pepercit sed pro iiobis omnibus tradidil il-
, ex sua vel Ecclesi» potius docirina nullaicnus tiineii-
tum, elc, eanidem vciilalem probal, iii liunc niodum dain esse ostendil sanclus doctor diim naliiram seu ,

argument;aus « Si Deus Patcr proprium Filium,

: essenliam incarnatioiiis pluribus in locis dilucide ex-
illum ip>um nimirum, qiii ex illius suhstanlia orlus ponit, ailque conjunclioncm naiurx' bunianaB cum
est, pro nobis (^(mavii ; eigo corpiis quod niorleiii , persona Vcrbi necc>sario lieri deluiissc, cuni seciis
inuit, proprium illius cial, qui scciindum carncm
sustinu' , vera incarnatio, aiit nalunc tiliiusqiic unio suhsi
passus
sus esl (uam secundum
esi (nam secunaum divinilalis
uiviniiaiis naturam
naiuram pati
p stcre haud valercl iiide lamen niillatciins confusio-
;

non poleral) eniin,qui secundum se pati nciiiiit,

; iUt iicm aliqiiam scu coiivcrsioncm divinitatis in carncin,
dispensaiorie morlcin perpessiis cst. Proindc qui vcl vici^siin iiilcrri posse. Et in (lcfcnsione qnideiii
unum iii duos disperliunl, aperlc iinpielalis criniiiic aiiatheinalismi primi ThcoJorcto respondci his vcr-
sese couslringunt (|uaiidi(quidcm si esl lionio pcr
: bi^ ( Scd sapicns et astutiis enarrator, qiui^ quidciil
:

se et secimduin se divisim, cl iion ipsiimmcl Dci diccre dccebal, ct ncccssarium crat pnctermiliciis, ,

Verbum cariie iiidulnm, Patcr propriuin pro nohis cl omniiio de talibus iiiliil cogitans, alia afigrcditiir
Filiiini dcdisse iion iiivenitur. i In Lib. ad Reginas, via. Confeslim eniin se converiil ad iieccssilalciii
Toni. IVConc. c(d. 770. aslrucndi convcrsione superius csse Dei Verbuin, nec
XII. Ipsum Verbuin nrnpier formam assumplam in naliiram carnis Iransformaliim e.ssc (luasi vero :

servuin l'alris dici oslcndil. Verbii yeslorii. Asser-
lioiii demum Nestorianoi uin Chrisluin, qnalenus lio-
ino est, Dei servum appellanlium ila iit sci vi for-
raa, quaiii Filius Dei accepisse dicilur, soli riiisiim
assumpto hoinini coiiveniret, opponit Cynlliis. alie-
iiaiii prorsiis cs^^e haiic cxposilioiicm a mciile Pauli
lcslaiilis ciinidem (|ui ah :cleriio iii foriiii Dci fiic-
ral, in liiir liiiiporum lormani scrM :iC(epis.sc, iit
priiiii ipsiiin Vcrbuni in naliira sibi iiiiila Palris ser-
vus dici dchc.it , nWi quis dcniio Chiistiim in
duos dividerc ac conseipiciilir vcrilatcm Iiicarii:i-
lionis atque cxinanitionis tollere velit. < Enigeiiitus
Filius (ait in dcfcnsione analhcmalisini C ail repic-
hriisioiicm riicodoreti) qiii isl iii lorina Dei Palris,
cl .cquie ( um illo incnsiii\c pcr oiiinia, p;i;is •;tori.c
— anathematismus id confirmet ac osteii(leic velil.
Audiat itaque, ((ui occ.iirrcre liis, (piihus conlradicil,
, iiullo niodo novil : supernue liHpicris hoino, el rc-
piignas sentenli;e odiosa; eliam apud nos. .Novinins
ciiiin quod cnnvcrsioiiis olnimbralioncin sustiniTC
diviiia cl biipreiiia naliira iinn palitiir: scd iieqiie Dci
Vcrbnni csse (lesinens Ikic, (piol est, in naturam
transiit carnis. Qiiia vcro ail,a Dci foriiia assiiiiiplani
servi lormain,doccal in inedium procedcns, siahsquc
9S9 ^ siibsislentiis sohi- (H pcr sc forma; con\cacruiil iiiter
sc. Sed cxistinio, ipse se statim evcrtct. Non cnim
siiiiiliuidincs simplicilcr iion suhsislcntcs, ct fiiim.TJ
convcncrunl inlcr se pcr nnioncm dis|icnsaloiriiii ,
sed rcriini sive siibst;iiitiaruiii cnncursiis cst faclus,
iil inhuiiKinationis r;ilio vcrc f.ii la crcdalnr. Ergo si

a( tiber, f.irma servi ;issiiiiipla fiatrr .ippellaliis e^t dicciiiiis, carncm facUim Vcrhiim, noii coiifiisioiicin.
ci.rMin qiii siiti scrvitulis jngo i laiit, hoc csl iio^lcr. iion iiiiMiiram, iiini convcrsioncin aiit iininiilatioiiem

Il.iqiie (pi.isi iiniis cx nnlns didnictiiiiiim pcr.solvit ( oiitigissc di( iiiiiis cir(;iscd iiiiillim pnliiK
ip-iiini ,

cciisuiii (vigiiitihus, ct lacliis cst Mili lc„'i' qiiasi inclVahilileretiiiciKirrabilitcr (Orpnri aiiiiii:im h.ihciili
Ihiiiio, (|ui iil Dcus lcg sl:itor csl : docch;il aiiti'iii di- iiilcttccliv:iin. Qiiod ;iiitiiii iiiiiri (liciliir. ikiii slalim
.-i Ipiilos siios, qiiia et Filiiis cst verc, el iii hiiiii;i (Oiiriindiliir, scd pnliiis :iltrriiiii :isMiiiiit. Airuiiiaiiius
i:;iliir Vcrhuin, (piod <x Dco P.itn' cst,
assiinipsisse
sci vi propirr (ariicin , t;iiiiclsi scciiiiduin ii;iliiiaiii
sanctani cl carncm, iiiiilumqnc sccuikIuiii
propri.iiii libcr sit iit pnlc Di'iis, el ev D.o. Vc-
,
aiiiiii:it;ini

v<'rilat<'m iiiconfiisc. <-x iitcni ip^-n pn)<'cssi>sc

lioiiii-
ruintamcii propii;iiii scrvi foriiiam li;ihciis pioplcr
v<'riiin. »
exiii;iiiitioiiis iiiciisiiiMiii liihiitoinm ixaclonlnis
,
ni'ni, pcriiiansissc aiitcm cti:iiii sic l><'iiiii

suliiliuis cr it. si qiilN dicat cuiii ;ippclta-

Qiiiicin a, •fnm. VCniic, rol. ilO. Pr;i'U'rcuiiil;) haul arliilra-
lciiicsse scrviim pervoccin saiictoriim piiiptirt.iriiiii, iiiur c;i (pi;c Cyrilliis iii cpislolis ad Siicccssiim Dio-
cogiiovcr.iiil ciiiiii [«'r c.csaic:c Isauncnsi^ provmci:u cpiscopum liac de ro
nulto 111'idu (inciidi di;ccl :

I
 ,
: ,
;

415 D. F. ALDI.M SEU ALCIJIM OPERLM PAUS IH il(y

scripsit,iil)i et niysterium incamalioiiis singiil;iri erii- A plieabililer uniliim, unain noMs Fiiii iialur.nm oslcn-
tlitiune explanal, el criminalovilius suis lolo slinlio dil, sod, ut diximus, inrarnatani. Non oiiini ipsuiii,
ubviat. « Quia vero, (ita in prinia ad pr.cilirluni opi- iiinim, in his solis qu;i' sociiiiilimi nalurani siniplici.i
scopuin cpislola scribil) nonnulli noliis Apollinarii cr- suiit. vore dicitur, se.l in liis cliaiii qiia' .sunt pcr cnm-

rores objiciunt ac dicunt Si unum dkilis Filintn

:
secunduin pcrfectam ntque coinmisiam nnUalem illud
ex Deo Palre VeTbum hominem fiictum et incurr.ulum,
ulique illud eliam opinari el senlire decrevislis, com-
mistionem rel confusionem aut cnmpactionem fnclnm
posiiionem conjiiiK la, ciijusniodi est hoiiio ox aniiiia
conslans et corpore. iSam ejusinodi ros cum allerius
sint speciei. et minimc cjiisdem inior se osscolis,
tanion ciim uniUe sunt, unam bominis natiiraiii ab-
solviiiil ; qiiannis adsit in composilionis ratione dif-

csse Verbi cum corpore, anl eerle corporis immulatio-
nem in diiiiiitalis naturam. Ea de causa nos ailinn-
(lum sapionler, ut caltimniani rcpdlainiis,
illud Dej I'atris Verbum niodo, qiii noque inlelli^i,
neque expiimi veibis possit, unisse sihi corpns ani-
inaliiin auiiiia intellectiiali, ct prodiisse liomiiiein ex
inuliere, non iininulalione natiiia!, sed polius dispen-
foioiilia, seoundiim naluram rerum ad unitateiii con-
riiriontium. Supervaciie igilur ratiocinanlur qui as-
diciiiiiis borimt , si una sit natura Verbi incarnata, prorsiis
conscqiii permistionom alqiie confiisionem faclam
fuisse, imininula niiniruin atque subtraola hominis
nalura. Neque enini imminuta neque subtracla esl,
iit aiunl nam ad plenissinie declarandiiin qiiod sit
:

saloiia volcnUite nostri similein facluin. Voluit cniin faclus honio, satis est fateri iUud fuis.se inoainalum.
honio fieii, noii eo amisso, qiiod scciindiim naliiram Hoc cnim si a nobis taceretur, habcrent locum ali-
Iieus erat. Sod qiiamvis in nostras niensuras (tescon qucm eoriini calumniic cum vero iieccssario siibjun-
:

derit. el servi fonnam induorit, lanien n sic qiioque in y ctiimsit,incarnatum esse.ubinainiillusimniinulionis,

sii;o divinilalis excollenlia, et in suo natuiali donii- sublractionisve niodus rolictusest? > Ibid. f. I4ieti5.
natd porniansit . . Con^ideranlos igilur, ut dixi
. XIV. Ex loquendi modis quos adhibebant Pieito-
iiiodiiiii liiim;iii'itionis, intelligimus duas iiitor se in- Ttani necessario inferendas esse duat personas demon-
ilissolul)ili iinionc convonisse naturas cilra confusio- slrat. Vcrba Neslorianorum. Quod spectat loquendi —
iiein, alcpie inimulalionein ullain caro enim caro
: modos a Nesioiianis, ut differentiim naturarum eflV-
est, et iion divinit;is etiarnsi Dei caro lacla est
, cacius cxprimerent adbibitos , cura nenipe passiin
iloinque Vorbuin Deus csi, et non caro, quarnvis ubi de Verbi incainatione loqucbantur , iiiter hunc
dispensatoria ratione propriam sibi fecerit carnein. et illum distinguerent, merito ipsis exprobrat Cyril-

IgiUir cum id coiisidcramus, nibil illum in uiiilatcm lus, iiihil diei potuisse, quo aporiius person.x uiiitas
cj)ncursiini violanius, duin ex duabus iiatiiris factum in Chrislo destruerctur uti rovcra ciiilibet rem vel
,

esse dicimus :sed post unioncm natiiras allerara ab obvie consideranli patet. < Quandoquiiloin (ail hl.'.
altera non dividimus,neque in duus lilios illum unura De Fide ad Theodosium) iinum Cbrisium in duos se-
iniparlibileinque secamus, sed unura asserimus Fi- ccrnum et crassa quadam separatione inter hunc
,

liuiii, et, ut sancli Patros dixerunt, unam naluram
Dei Verlii incaniatain. Itaque qtianliim aj consirie-
randiim atiinet, atqiie aniini oculis laniuinmodo con-
temi)I;iiidnm, quomodo honio faclus sit ille Unigeni-
liis, duas naliiras uiiilas esse diciinus, uniiin vero
Cliristuni et Filium ct Domiuum illud Dei Palris Ver-
bnni homineni factuin, et incarnatuin asserimus. At
et itlum inducla, iitrumqne seorsiim ac quasi por se
siare contendunt; et altorum qiiidem, eum niuiiriini
qiii ex Virgiue natus est, pcrfectum hominera ; alte-
nim riirsiini ipsum Dei Patris Vorbum esse dicuut
noii quid inter Dei et carnis naturam intersit distin-
gtiontes, neque Lntra solos discrepantium naturaniia
terininos consisienlcs ita enim a verilale non ab-
:

si placet, banc ipsam nostram roniposilionem, qua errarent alia enim carnis, alia rursns Vcrbi e&t na-
:

sumus bomiiies, 990 '" exemplum accipiamus. Ex tura. At hi allerum seorsum ac per se, tanquam uie-
anima namque et corpore suinus coinpositi, duas- rum hominem staiuunt; allerum vero ut voruiu na-
que naturas inluemur, alterain corporis, alleram turalenique Deum nominaot .\d verbum aulein . . .

animx: sed unus ex utiiusque uniono constat bomo: hunc in modum scribere ausi sunt IHc siauidem :

neque veio, qiiia ex duabusnaturis bomo compositus (nenipe Dei Patris Verbum ) verus et naturalis esi
est, duos puiare debemus hoiiiines, qui unus est, Filius ille vero (puta Virginis natus) (Pquivoce Dei
;

sed unuin eumdein per compositioneni, ut dixi qui ,

Filius dicilur; et paulo posl iterura UliqueDci Ver- ;

cx aninia coiLsial et corpore. Nam si negaverimus ex hum non est homo, sed hominem assumpsil. Quando-
duabiis diversisque naturis unum ac soliini esse Cbri- quidom Unigenitus jam inde ab iyitio per &e, Dei
siuiii, qui pust unionem dividi non possit diciuri , oinnium opilicis Filius est homo autein, qiiera sus- :

sunt, qui cum reeta (ide bellum gerunt si totiim uiia : cepit, cum natura Deus non sii, propter eum, a qiio
cst natura, quomodo factus est homo, quainve car- assumptus est, qui verus Dei Filiiis ost, coitem ciim
nem propriain foeil?otc. > Tom. V, part. ii, fol. .S.3C ipso noiiiino .ippolblur. > Tom. IV ('onc, col. Gitj.
et seq. Cumqiie olfensi fuissent qiiidain, qiiod dixis- Jure al)S clubio dixit Cyrillus crassam por liosce lo-
set Cyrillus unam naturam incnrnalam , iii altera ad qiioudi modos, por disliiictionom scilicot iiiter hunc
Successum cpislola nientem suara dosiiper apertius Hillum, sopafalicinem induci, cum ncino non videat
dal dicens < Uursus ignorant, qiii recta perverliint.
: prononiini luc et ille noii utique de iiatiiris, sed plaiie
unam revora esse naturam Verbi incarnaiam. Si eniin D tle personis intolligenda esso, ac proin si in Vorbo
unus cst Filius, ille natura ac vere, illud ex Doo Pa incanialo sil liic ot ille, duas qiioque iii ipso pcrsouas
ire Verbum inoCfabililcr genitum, qiii doiiido sccuii- adinitli, vol potius verani iucarnationem Verbi ne-
dum assumptioneiu carnis non iiiaiiiuiat;v, scd inlel- gari, ut alibi s;opius inonet Cyrilliis. Hinc el Vigilius
ligente anim^ pnrihia; prodiit hoino ex niuliere, non papa in rosponsioiie ad capitulmu iO Tboo.lori eadeni
})ioptcrea iii du;is personas, duosque lilios divicL'lur, lationo inter illiim ot i7/iim distinguenlis, iit supra
cuin pcrniansorit unus, non lainen sine carne aiil S "2, uuiD. 15 vidimus, ait « lii supr.iscripto vige- :

extra corpus, sed ipsuni proprium habens, per uin- siiiio capitulo, ubi ortavus nsalmus viileliir evponi,
l.ilem quai dislrabi iiiillo modo possil. Qui autoin hoc ot iiudus homo (sicut etin aliis jam diitmii csil Cliri-
dicit, is iiullo prorsus modo permistioncin aut ooiifu- slus asserilur, et divisus a. Vortio moiislr.ilur, et dua-
sionem, aul c^jiismo.li aliiid signilicat neque id nir-
: litas iiiducitur personarum. > Cumque et ipse arbi-
sus tanqu:im ox nocossaria rationo ullo niodo conse- traretur veram incarnationem in Theodoi sontoiilia i

qiietur. ^ain oiiamsi iinns dicalur a nobis unigenitus subsistore bauJ posse, in hunc modura pergil < Qux :

Filius Dci inoariiatus, ct lioino factus, uon propterea si ipiis ila sapit, ... et non ita in Clirislo DoiiiiiM> duas
permistiis esl, iit illi putant, neque in carnis natu- n.'.7uras iiidivisibiliter et inconfuse unitas inlollig;il,
ram transiit Vcrbi natura, neque rursus natura car- nt manenle diCforentia oariuodom naluiaruiii, ipso
iiis in Verbi naluram sctl cir.ii utrumqiio in sua pro-
: iiiiiis alipio idem verus sit Dei ct verus nocnini'. Fi-
prietate iiatiirali porinanoai ot roiisiioniur jiixii , liiis, anailiouia sit. > Toiu IX Conc, col. 7t).
rationem p.iuio aule roiiditaiii, iiiotTihilit,.f ol iiiox- XV. L'ndi' fiicaliiiu censcl eorum jnofcssionrm de
 ,

417 ENIIUEBER msSERT. DE ILERESI ELIPANDI ET FELICIS. 418

vniiaie persomr. — Nec eiciisandos ub hoc orrore A bis profertur iii mediiim Christi mystcrinra illius
Nestoriura aliosqvie jiidicat Cyrillus, licct unilalom umonis ralio non ignorat qiiideni driTerentiam, sed
persiin:« jn Clirislonon una vice deprxdicareiit. Id divisionein excludit, non ipiod confundat aui mi-
ciiim verliolenus tanlum ab iis fieri, taleinque pro- sceat naluras, se<i quod carnis et sanguinis parii-
fessiouem alieiiissimam essc a priiiripiis, qu:e alibi ceps factum ipsuin Dci Verbmii uiius nirsuin etiani
semper adoplaveiaiil solidissimc commonstrat.
, hocmodo Kilius inklli^ilur et .oppcllaliir. Tu vcro
< Ipium Verbum (ait lib. ii adversus Nestorium) ex cumduos Christos appellari non deliere diras, neque
Dco Palre substaniialiter nalum noslri siniilem fa- rursus Filios falcri diios et opinionem recli dogma- .

ciuni esse dicimus, et incarnatura et bomiiiem fa-
cluni, hoc csl, sibi corpus sumpsisse ex sancla Vir-
pine, et suiira illud fecisse nain boc modo fit, ut
vcie unus sit I>oniiiius Jesus Cbrisius, hoc modo il-
Inm ut uouni adurubimus, si non boininem ac Deum
seorsim iionaniiis, sed unuraet eumdem essecredamus
in divinitaie et hiimanitate, hoc esl, Deiira simul et
honiinein. At veronoster hic recentissiina? impielatis
iiivenior, qiianivis Christum unum se dicere simulet,
taraen ubiquenaturasdividit,et seoisim utramque po-
nit, asseritqiie non illas inter se verc convcnisse, sed
praclexitexcusationesacpi-a;ieitusinpeccalis,utscri-
lis simules, duos lamcn Chriuos dicere coiniiicerit
et in piopriam diveisilalera hnmineiu Dcumque dis-
: tinguere, et illuin quidem ad operaiiduin cien, hunc
etiam ad opiis cicre, conaiis oslcndere. t Ibid. ful.
44. Noveral sciiirpt Cyrillus \erain seu hyposlali-
cam uniunem nunquain ab adversariis suis liiisse ad-
missani, sed moralem dmilaxat, seu sccnndum vo-
loDtatera, qoain et unilate viri el mulieris, qui in
una carne esse dicnnHir, explicali;im, qiia quidem
ratione manifcste dua- seqiiebjiiiur iii Clirisio per-
sonae, prout duas in rei vcritalc pcrsonas essc viri
B ac muiicris apertissimuin esi elsi nioralitcr una ,

pliim esl , et modum qiiemdam conjunctionis commini' caro appellentur. Unde et Vigilius papa in rcsjion-
bcitur, illura nempe secundum solain,utdixi,dignitatis sione ad capttulum 50 Theodori, ubi is pncdicia
3equalitatem,991utexipsiusverbisplanedocebimus, ratione unionera Verbi cuin biiinuiia natura expli-
cttanquam in boinine,quinihilsiipracsterosbabeat, caverat, ait : < In suprascripto trigesiino capitulo
msum ex Deo verbura ex participatione inhabitans pessimo exemplo teniatur ostendi , quoniodo uiia
lacit,ac voces, quae sunt in evangeliis, ila dividit, persona Cbristi possit iiitelligi, id est, sicut de viro
iitaliquando cerlas quasdam soli ac proprie Verbo et muliere convenicntihus lcgitur, sic et in Christo
tribuat, aliquando seorsim illi, qui est ex niulicre discretis naluris, (piasi esse |>ersonam unam
cl se- :

•cdituj. > Tom. VI, fol. 30 et 51. Paiilo post autem quitur perfectam esse naturara Dei Verbi, et peife-
recitai Ncslorii verba superius$^2, num. U>, a nobis clam personam, el perfectam hominis naturaiii, at-
rclata, qiiibus personx ad-
haereticus iste unitatem que pcrsonam et siniiliter unde apparrl, ipiia et
; :

mitterevidebatuf, acdicebat divisionem nullam esse
cuiijunciionis, dignitatis, liliatioDis Chrislum iiul-
lam pati divisioiiera ; Christum essc individuum;
noii essc duos Christos, iion duos lilios, non pri-
iniim ct sccundum; neque alium etalium, scd ipsum
unum essc diiplicem, non digiiitate, sed nalura. At
illusoriiira essc liunc loqucndi iiioiiuiii statira pro-
bat Cyrilhis diccns < Explica niihi rursiis quid-
: - mysterii
nam individuam coiijunctioncm dicis? Unilatemiic,
secunduiii hypostusiii iiimirum, quam ipsi prxdica-
inus, ciim pio doginutura verilaiecertanius; ."jnveio
liaiic, qua» sccuiidiim apposiiioueni, ct alicujus ad
aliquid vicinilalem inleliinitur?... At vero nns liand
isto iiiodo faclam in Christo unionem dicimus. Noii
«nini, ut quispiain, verbi arali:i, coiijungitur altcri
peruiiaiiiraitatisniodum, vci percorporisviciniam.sic
lllcquoquK conjunctiisesl; sed, utsa'piiis jamdi\i,sc-
cum clfecit corpiis ex sancta Virginc siiiiiptiim, et il-
Judex DeoPatrcVcrbumcuriii noii inaniinatfivereuni-
luiiidicifiius. lj(itur,sicoiijiiiiclioiiis, iit ipscvocat,vis
eaiii iinitatcin sigiiilirut, qiiumipsiiiitclliginiiis, illani,
iiiquam, scciiiidum hy|>ost:ihin,
lam esscChristi.qiiu Chrisliis csl, divisioncm
cnim e.>l ullci cl allir, iniiiir
dc exemplo viri ac niulicris, ubi duae pcrsoiwe sunt,
; et de his qux scquuntur, taiiietsi lacctiir numcrns,
dux autein inducuntur untusChrisli person;e. i Toni.
IX Conc. col. 81. Et lucc deinura lucre arma, lia;c
argumenta, quibus singula errorum capita oppugnar
vit Cyrillus, et bene ctiam oppugnasse facile deprc-
hendilur ab iis i|ui, seposilis pra-judiciis, intimam
incainaliuiiis naturam ex principiis sanae
^ Ibeologix (idci c-iiii-iniiip
reclxque n.ioi
iKoni.vrFii» r<>..i'>«M>» scrutaiitur.
XVI. lisdem rnltociniis respvndel eliiim Alcuinus
Felici el Eliponio ad asserlionem de udoplione in
Christo. —
Reslai jain ut Alcuiiii ruliuciiii;i \idcumus
quilius is Feliris ac Kiipandi asserlis obviavit; et si-
quidciu illa iisilcm luiidumciilis iiinixa fiicrinl, im-
munis sane is crit a crimiiialionibiis Walchii, qui
tol tantaquc rcprebensioiic digiia in ejus adversus
hos episcopos pugna detexisse sibi visus est. Animus
vero nobis liuud esl siiigulu quilius cuiilra advcrsa-
rios suos(h:rcrtavit .\lciiinus arguiiieiilu liic rcferrc;
id enim ct ni.iiis longum foret, et a pioposili nostri
ralione prorsus aliciium; qiilppe (|ui, prout s;cpe
rci te sanc dixit, nul- mcmoravimus, scriploremhunc cx eu solo xindicare
: neque intendimus, quod ruliocinia ulqiie uiictorilalcs a Cy-
(iliiis ct lilius, alius rillo conlra Neslorianos bene e.v uiiivcrsi orbis ca-

atquc allns, priiir cL scr iiinliis, siil uniis nimiiiim et tliolici jinllcioudbihitas, ct ijise advcrsus ci>iscopos
anlt; (ariiem il posl (uriicm : sic n;iiiiqiic cril, iit lli-.panos, cadcin, iit p:irugraplio pr;cicilcnli vnli-
dicis, secunduiii digiiitatciii utqiic cliuiii sccundiim iniis, cuni illis dogmalizantcs usuipuril. Ipsc Alcui-
polcntiuiii inilividuiis, iino vcro idcin. Id si ila esl, D iiiis iiiiiuit adversuriis suis aliu arina oppoiiciid;»
quomoilo illiini cl iniliviiiiium dupliciiii csse ais, ct liiiid cssc, (|uani oliin a Cyrill» in rcfiilando Ncsl(>-
«on di(;iiilulc, sed luiluru? .Noii ciiiiii, qiiiu Dci Pa- riaiiisino usurpata ita eiiini lib. iv ailvcrsus Eli-
;

(ris Vcrliiiiii assiiiii|ilu (ariii' piodilt lioiiio, similis pundum, iiuni. 5, scribit : < llcic vclini ccrtissinm
nobis, iilco diiplex cst up|M:lluii(liis : uiiiis esl ciiim , vos rogiioscerc, o viri fralrcs liiijiis aihqitiniiis in
€t iioii siiic (unic, qiii scciiiiiliim pioprium nituram Chrislo asscrloics, quoil qiiiilqiiid brulus Cyrillus
extia cjriicin ct ^uiigiiiiirin. Cl ciiiiii, qni noslri Alexundrin:c ccclcsiiC |iuntil'i'X svikmIuIi uncloritalc
siinileiii hoiiiinem oi cliHssct, iioii utique tuiiqii:iiii iiiipio respundil .Ncstorio, vulus rcspuiisiiiii csse u!;s-
diios violasscl liiiiiiiics, jurc ;iccusaictiir, scd iiiium <pic iliihio sciutis : qiiia cjiisilcm cnuris iiiipiclus

sobiiii, quaiiivis lorUissc cx anima et corpoie consi- cjusdrni vciitatis rcspuiisiuniliiis dcsliiii dcl cl. »

derctiir, el iis, (luu: allciuh ucciduiil iialuiu noii

i , Priinum it!iliii ,
quo Alcuimis,
cniii tiyrillo iililur
8it CHilem, scd (iivcrsa : ila vicis^iiii iii (jlirislo cst arguniciitiini iicgallviim cst, sciliict dui iriiium a Kc-
iHlilligenduin : iioii cnim csl diiplfX, scil nniis ct llcc i'l Klqiiiulu iradil:ini iiuvani cs.si'. iiiillibi in Srri-
Ikuuiniis uc Hlius illinl cv (icoPulie Vcrlium,
siiliis pliiris iiiiiil.iMin, li.irtcniis in Kci lcsui iii:iudll:iiii, ac
miii sine cunn: muiu iiilcr biiiiiuiiil:il('m ct liiviiii-
: vcl idco bulnin ri'}i( iciuluiii. < lluc suluiii (uit lili. i

lutciii iiiaxiinuiii essc ilil1'n'i'iili:uii, sive liislunliain, cuntiu Krllcriii iiiiin. J) si supiciiii aniiiio vcl lniniili
<!go qiiiii|iu' r.ileor : di^crs.i siiiil iiiini, (pi;c liis no- inli-Iligcntiu coiisliliTurc voliiissci, pi.cljliiin virniii
liiinibiis iiiiliciiiiliii', qiioil :iil r:illi)ni'iii cs»ciili;c pcr- crniic rcvuc:irc dcliuisscl, ciini lul:i Kr-
Kclicciii »l>
tincl, ct iiibil iiiUi >..' si;i.ili.i vi;lciilur. Al ubi iio- ch'sia Chiisli ub milio uposlolic.c pr;cdicutioiiis lio«
 ,,

m B. F. ALBIM SEL ALCMINI OPERUM PARS III m

A 15 his adoptioneni describit Atloptio qiirBdam est
iiomen 992 adoplionis in Chrislo, vel niineiip.iliva!
volunlatis significatio,
: i

non nalivilalis veritas. Vult

divinit.ius mipquam liahiieril, niiiii|iiam piaidicavii.
Quse nomina iiec in Evangeliis, nec in apos.toIoruin enim habere nomine, qui adoplat sibi filium ex
in

Epistolis, imo nec in proplieticis totius Veteris Tc- quolibet alieno, illum quem non habel propriura in
St.imenli scriptis alicubi inveninntiir seil nec in ali-
; natura. » In lihcllo autem ad Monachos Golhi»
cujus sanctorum Patrum el iloetoruni ecclesiastico- num. 70 ait, nns prius natos, ac tum primuin per
rum libris, nec in Symholo apostolieo, vel Nic;eni sjraliam benefieium adoptionis consecutos esse
coiicilii, vel etiam in alieujus synodi aflirmatinne, Christum vero jani eo momento quo humanilas
aul in aliqii.T catholiea^ lidei auctoritate. Et miruni Verbo unita esi, Filium Dei exstitisse, ac conse-
est eiir non liineaiit tales doctores nova inferre, et quenter non adoplivura, sed naturalem es jure nali-
inco;;nita anliqiiis leniporibus, dum egregiiis doctor vitatis dicenduni esse. Eii verba Alcuiiii i Viilelur :

gentiuni omiies nnvilates voeum, et invenlas noviter hujus hnercsis esse causam in animo errantiuni,quO(l
seclas omniiio lirmiter prohibeat a qiioqiiam catho- putant lii, qiii assernnt Christum adoptivum esse
lico recipi; in tanlnm, ut eliam angelis, et omni nnum esse, assiimpsisse aliquid et adoptasse de :

liomini analliema indixisse non diibitaret si aliter

, quo loco satis respondimus; el uniim
crrori'. in siio

pnvdicasset, qnam ah illo prajdieatum cssel. > Nec ;estimant gratiam et adoptionem, cum legitnr Apo-
soliis fuit Alcuinus, qui de novitate doctrinae Feli- slolum dicere Grutia Dei pro oninibus guslnvil mor-
:

rem et Elipanduin arcnit, cum Bealiis ac Etherius, tem (Hebr. ii, 9). Tamen iion dixil Aposlolus ado- ,

insuper ct synodus Francofordiensis id ipsnm in ptione pro omnibus guslavit mortem quia louge ,

hisee episcopis reprehenderint. Illi quidein lib. ii 15 aliiid est gratia multis in loiis, et adoplio. Pr;fi-

adversiis Elipandnin inquiunt t Non didicit Eecle-

: venil enim aliqiiibus in locis adoptionem. Pr:E-
sia hanc lidem tuam per totum mundiim, nec cnn- nos grati;i, ut essemus adoplivi ; Christus
cessil
siievit credere in eum, qui de Virgine nalus est, non vero non fuii ante homo faclus, et post per gratiam
per illum facla esse visihilia et invisibilia seJ tan-
; ailoplivusFilius Dei; sed mox in utero Virginis Dens
tiim per illum, qui non esl adoplione, sed genere. verus et Deus homo concepiiis est ; et de uiero Vir-
Nec iiahel consuelndinem dicere : Eredo in Deum ginis Deus verus, et homo verus naius. > Kecitalo
Patr.-.n oninipolenteni, et in Filium ejus, qiii deita- dein divi Augiistini in hanc rem lestimonio ex lib.
talem Giiam exinanivit, appariiit in mnndo per siih- Enchiridii ita pergit « Non eum ante dixit vel coii-
;

jecta! ciealur.x speciem cum Palre et Spiritu san- ceptum vel natum, et tunc per gratiam adoptionem
cto, Abrah;c in ipso fervore diei, qui est adoptivus accepisse, ut Filiiis Dei esset; sed inox in ipso con-
liumanitate, et nequaquam adoplivus divinital«. H;ec ceplu et in ipso pariu Deum esse verum natuin,et Fi-
fides tua esl. Nam in toto niundo non est, etc. » lium Deiiin \Forte. Dei] veriim, et hoc unicum. Quare
Tom. II Thesaur. Monuin. Eccl. edit. Basnage fol. uiiicum, si adoptiviis esl, sicutet nos? lUique quia
548. Patres vero Francofordienses in Epi^lola ad inajore proprietate Filius est Dei, quam nos, qui su-
episcopos Hispaniiie ila scribunt c Tu vero quis<iuis
: iiius praiveniente gralia adoplivi filii Dei. > Toni. 1.
es, qui Christum prrdicas adoptivuni, unde tibi isie Siinilia leges in eodem libro niiin. 71, ilem et lih. l
sensus veiiissi'1, voluissem sciie; ulii hoc noraen di- adversus Elipandum num. 3. Consule eiiam libellnm
dicisses, osteiide. P;itriarcha; iiescieruiit, prophetae Sacrosvllabum in concilio Francofordiensi editmn
imn dixerunt, aposloli non pr.TcJieaverunt, sancli p tora. I?i Cone. Coieii col. G9 et 70.
Iractalores hoc nomeii tacueruiit, doctores lidei no- " XVII. Ad arijunientum quod Clirislns qiia homo ex
str;e non docueruiit , etc. i Tom. IX Cone. edit. Patre (rterno non sil genitus. Verba Fclicis. —
Coleti col. 87. Dcin et Alcuiniis ubiqiie unitatem Cum vero et Felix ac Elipaiidus pruisidium as-
per.-oua! in Clirislo urget, eamqiie assertionibus Fe- seriionis siim in eo qu«rerenl, qiiod Christus qua
licis et Elipandi dcslriii raliociiiiis solidissimis prn- homo cx Patre reterno genitus haud sit, ac proin, ut
bat. Et singulariler qiiidem argumentum hoc adlii- talis, lilius ejusdem naluralis dici nequeat argii- ,

bet contra novuin de adoptivo (ilio dogma, dicens in nienium islud cum Cyrillo solvit Alcuinus, dicendo
libello ad Abbatcs et Moiiachos Gothi;i! num. J3 necesse haud esse, ut Iiumanitas Christi sil ex Dei
:

< Si iaitur Domiuus Chrislus secunilunicarnem,sic- siihslantia, ut sit naturalis Dei Filiiis etiam qna ,

ut quiilam improba (ide garriunt, adoptivus est fi- hoiuo est; sed sulhcere, quod tota Christi persona
lius, neipnqMam nniis est (ilius, qiiia nullatenus genita sit ex substantia Patris siiiit totiis :

proprius liliiis et adoptiviis uiiiis esse potest (ilius, Felix erat proprius el naturalis patris sui filius ,
quia unus vcrus et alter non vcriis esse dignoscitur. t qinimvis ejus aiiinia ex patris seraine non es-
Numero aulein 55 eadein r;ilioiie argiimentatur et , se:. < Interrogo te ( ail in pr^ediclo liliello ad
postqiiam ex I Joan. ivseqiienli;i verba leliilit Om- : luonachos Golliia^, niiin. 30) profani assertor 993
nis spiruiis, qni sotvit Jesnm, ex Dco non cs!, clc.,in crroris; anima rationalis qu.B in te esl, el li>-
,

hunc moilnin pergit « Quid est solvere Jesum, nisi

: tum corpiis tiium vivifical, vegetat, et movet,
non crederc eum vel verum Deuiii, vel verum Filium el ut sancti Patres voliint, corpors origine iioii
Dci in nlr;ique esse natura, qui uiius es'. Dens, et seminatiir, sed ex nihilo rreala aliiiiide corfniri ini-
unus Filius, et uiiiis (^hrislus in subsiantia divinita- D niillilur an non sit palri tiio adopliva (ilia , et
:

lis atque hnnianitatis? Non sieiit qiiidam iinproha c;iro laiitiim propiia filia? \n tn tolus anima cl cor-
cxcitalc illum in diviiiitatc propriiiiu Doi Patrisesse pore, uiius et pioprius pairi liio sis lilius? Quid si
Filiiim, ailoplivuin \eroejusdcni Dei Patris iii hu- hoiiio ex siibsiautia, qiia- non ex se generalur, cor-
manitati' alliriii;int : ct si ila essct, omiiiiio duo lilii pori conjiincla propviiim et veriim poierit h;ibere fi-
essenl qiiia nequai|iiani, ut pr.eCati sumiis, luia cssc
; iiiini. Ciir Deiiin iinpoleiitem piitas qiiod propriuin ,

potcst persona iii prupi io (ilio el in adoplivo, quia non p,'i*sit et veriim de Spirilii sancto ex .Maiia vir-
unus ex illis veriis cst (iliiis, alter ilaqiie iion veriis. giue iialuiii habere Filiiim'' > llem lih. ii coulra Fe-
Igitur diveisiim, veium et non vcruin esse, quis iion lici'111 ;iit < Se dicis, iit iu tiiis legitur litleris, quia
: I

agnoscat , iiisi letliargico et frenetico laboret iii
niorlio? > Noveiat iienipe et .^lcuiniis adopiionein in
personam, et qiiiilcni in personam extraneam, cui ex
nativitate j.".s ad p;itris h;i'ieditatem iion cnmpetit,
cadere, qualis eiim iii Chrislo noii esscl (huic eniin
nntlo modo credendum es/, ut omnipotens Dcus Pa-
(cr, qiii spiritns cst, de semc.ipso curnem gciicret. Dic
rogo, si seias le animam babere, an non? Niillatenus,
taiita est ignorantia in te, ut nesrias te aniniam lia-
here. Scis eliam patreni lc bahiiisse carnalem es ,

liona Palris ex ipsa iiniiuie liypost;itica, ae proin ex
priiiio coiiceptioiiis iiistaiili dcbita crant), is certe
iicc qnoad iiatiir;im lium.naiu liiius ;idopiivus dici
pitcst, aiit si ilic;ilur, in diias abs diilio person:is
dividi debct. Lnde et lib. iii coulra Felicem num.
ciiiiis carne anima qu;c in te esl, non est procreata ,
nec gener;'.l3, iit catholica fides h.iliet. Et quoraodo
potest lierf. ut tu ipse tolus sis tui palris proprius
lilius et verus, ex cujiis carne tiia aiiima iioii est ge-
nerata?.\t si teipsum conscntias proprium esse li-
 , ,,

li\ EMIUEBER DISSERT. DE H.€RESI ELIPANW ET FELICIS. 422

Lum patris tui cura animn et carnc, quamvis caio A matre progenilus :iimisiilemmic Deiis, unus l.leitiqiie
sola de suhstaulia pairis cl mairis procreala sit ; homo, iinus i(lenu]nc Filius Jcsus Clirisliis. Gcinina
ergo mullo m.igis peipendc oculis liiis , ut intclligas eiiim nalivilas geminam uni Clirislo dedit natuiani.
Dei Palris J,'sum Clirislum in ulraque substanlia Qiii Deus
esl dePatre, id.-in Deus liomo cst de malrc,
projirium Filiuin el verum fieri posse. ...Si vero elc. Ilincetiamcilalo lib. iiiconlra Fcliccm niim. 2
•

nulluspropmis liliuselverus polerilesse, nisi e\ suli- sollicilc admodum ex cpistola sancti Lconis IC3 aj
stantia palris lolus nalus sit; ergo in omiii liuni:iiio Leonem Auguslum essenti;im incainalionis descrihit,
genere nulliis pater liabet proprium (ilium ct veruiii, ac demiim eoncludit i Nullalcnus ergo te, o Felix,
:

iiisi tanlum de carne sola. .. Tui igHur ipsius uloiis

. liiiman;i ralionc invesligare nalivilalem Dei Vcrbi ',

cxemplo, el te ipsiim coiisiderans, propiieiaicm lilii, qiia caro factum esl , posse piilcs euim liii- : mm
quam in te asseris. cognosce in filio Dci licri posse , niana possibilitate oimiipotenliam divinilalis mcliii
ctquiteipsum dividere mm vis propier auiuiain et debcs. Ipse, qui lex est naluranim, iiiilla lege allc-
carnem in duos Olios, proprium scilicct et adopli- rius nalursc subjaccl nec infirmis human.T' coiije-
:

vum ralione iiec Christum dividere teiiles iii

: ea rlnne raliunculis, qui iiicoinprehciisiliilis cst, coin-
duos filios proplcr peifcfi:i; divinitalis ct perfectx prchcndi potcril. Qiiapropter Llnigeiiili Dei nalivila-
huraaiiilalis nalinam, quia unus esl medialor iinsler tem vel divinam vel cliam humaiiam desine ad no-
Jesns Chrislus. Ipsissima ccrte lucc est argiimen-
i slrain iiiortalitatis impossibililatem reiligerc iieque :

tandi ratio a Cyrillo adhibita,qui prout supranum. 5 ci, qui exlia conceptiim liumanK originis nalus
esl,
vidimus, ex comp.iralioiie cum gencralione humaiia hoiiiaiiisdilliniliuiieulis pra^judicarc teiitcs. qiiomodo
ostendil, el Chrislum eliam qualcnus hoiuo cst j> iiasr,ipoiuissel,vcI qiioinodo essel proprius FdiiisDci,
esse natura Pairis :elerni Filiuni, ac Yirgineiii bea- diiiiinalus essel. » Duas igilur n:ilivilales, duos pa-
tissimam vcre Dei geiiilricem appellari, clsi nce Pa- ires, aHerniiinac lcmporalcm sensu supra iiisi- ,

ter coelcstis humaniUitein, nec Virgo maler divinila- iiuato, inVerbo incarnato admillcndos ccnscl; mv-
tein geiiiiisset, eo quoil corpiis quod pcpcril Virgo , sterium lameu islud curiosiiis srriilari vetat, ne lui-
Filio ex Palrc genilo.perunionem hyposlalicam eva- manne rationis iufiriiiitaie everlatur poiius , qiiam
scrit proprium , ul proin Verhum Patris in iilero conlirnieliir.
Virginis hoino factuiu iilriusque lilius naturalis in Xyill. Ad argumenla
ex unclione Spirilus sancli
ulraque nalura merilo dicalur. Insuper probal Al- baptismo proipessu successivo Chrisli.
el Argu- —
cuinus, quod, si Chrisius homo sil tantum adopiivus menta Felicis et Elipandi ex unciioiieSpiriUis sancli,
Dei Filius. quia quoad hiinianil.ilem a Palre iion quse de Christo in Seripluiis mi'iiiiir:iHir cx ejus ,

cst gcnitus, jam beatibsima Virgo in rei veritale Dei baplisnio ac progrcssii successivo in sapicnlia 994
genilrix appellari uequeat, id quod taiiieii dudiim ct gralia iifdem deniio rcsponsionibus everlil Alcui-
contra Nestorianos Ecclesia el agnoveral, et puhlieis iiiis, quibus olim similia Cyrillus; nenipe Christuiu
judiciis defiuicrat. i Si necesse est (ait lib. c.onlra i lioniinem, cum a priino conceptionis instanti Vcrbii
Feltcem, num. 15) adoptivum esse Chrislum Dei Pa- hypostaiicc unilus ac proin non taiuum ah oiniii
,

tris, propier ((uod ex substantia sua natus non cst pcccaio, vel imperfcctiono remolissimus essel , .seil
secunduin carnem, quomodo non est adopliviis lilius et vi unionis illius gratiarnm ac sanctilalis plenitu-
Virginis ille, qiii natiis est ex Deo, qiiia de ejusdem dinejam tiim ornaliis, iiec regeneralioncseuhaptisino
Virginis siibslantia cicatus non est? Ergo si neccsse p indigiiissc, nec unclionem illam ac viitiiiiim incre-
est honiinem ex Virgine nalum, Virginisque
irgimsque Filium I inenli
initiim menlis primiim suis siieeessii lemporuin ac-
adoplive essc Filium Dei : ipso inodo ncccssariiim quisivisse. Primo cnim,
quo:i iiiictionem sancli Spi-
eiit Deum
Dei Filiuni adoplive cssc filium Virgiuis, ritus concernit, ait cain a Christo non meritis pri-
qiiia aliasubslantia esl Dei Patris. dequa cssentiaii- miim ohtenlam, scd vi ipsius unioiiis pr.Tcdicli cidem
lcr naliis est Dei Filiiis; alia Virginis, de qua cor- fuisse debitam. < Nullateiius (ila lib. 11 eontra Feli-
poraliter natiis est Clirislus. Aut si hoc non auilelis ccm niiiii. 19 seribit) sicut superius ostendiiniis
, in
diccre, quia clirislianiim iiomen habelis, ut beala haiitismo regener:itio fuit aliciijiis, sed demonslralio
Virgo non sii propiie Dei Geniiiix, sed per ailoplio- m:ijoris mystcrii, ncque Christo asciiidciile de aqiia
ncni, icquum cst ul noii aiidealis :iflirinare Filiiiiii ilii ejiis uiictio fiiit, id esl, sanctidcatio S()iritu san-
Virginis adopliviim csse Dei Patris Filium. 1 Stri- elo dcseendenle sii|)er euin, sed deiiioiivtralio qiiis
clissima s:ine argiimeiitatio, cx qua ;ipparet, quani essel, cl ligiiralio n()Slr:e unclioiiis , et adoptionis,
pariim dogiiia Felieis et F.Iipandi :i nola Nesloiia- qiia iii baplisino sanclificaniur iii filios Dei. > llis
nismi vindicari qiieal. Cuiii vcro et bi iinle erioicm deinde siibjuiigit Alcuiims cx[)(isitiiiiieiii. ((iiaiii Vc-
siiuni conlirmare iiitereniiir, « qiiod uniis (iliiisduos ncrabilis Heda in cap. x Aci. Iradiderat, camqiic lioc
natiiralitcr paircs habeie ncqueat, > sicuti Ncsloriaiii ipso siiani facit, ila pergcns « Sicut iNatus Iteda :

ncgaver.iiit, Verhiiui diviniim diias gcncratioiies siis- piesbyler osieiulil in e\i[)osilione prcdicalionis heati
tiiiiiisse; priiiio qiiiilem :iil Aleiiiiiiis lib. iii cuntra PcTri priiieipis a])OStiiloruiii, (iiia Coriieliiim cun> allis
Felicem iiiim. i < Dicis ilaqiie ipiod iiiiiis honio
: pliiriniis iiislruil ad fidem Cnclusest ntjo, inqiiit :

duos patrcs natiirales 11011 possit li;il)eie, uiiiim veio Jcsus »1(1« oleo invisihili (lieda, visiliili),sed dono qra-
possit naturalem li;iliere, cl :iUeruin ado|.liviiiii. Di- D sic/ni/iciiturunguenlo. (/«(i baptiialos
liir, (/»«(/ visihili
cam ct cgo, qiiiiil iiiilliis p;iter uniiiii liliiim poli'sl unijil ecclcsia nee Inmen luuc nnclus esl Spirilu snn-
:

hahcre, utruinqiic et icituialem sibi et ;iiIopllviiiii : cln, quiiudo supcr eum velul colmnbn Spinlus dctcen-
qiiia ille uniis lilius iion polesl dividi, iil sit iiiiiis pa- ilit. Tunc cnim corpus suum, id esl I'.cclesiam suam .

tris cl natiiralis el ;idiipliviis : vel qiiad;iiii lilii pais piii fiiiiinirediijiiiilus est, in ijun prircipnc bnplizali acci-
sit adopli\a, et :iiter:i ii;iliir:ilis iii lilii dignitite, \el piunl Spirilv.m sitnclum. Scd istn mij.tlica cl invisibili
aniiiia sil ailo|iti\;i, e( 1 ;ii(i iii ]M(ipriil:ilc hlii, ele. > iinclinnc luiicinUlliijcndus csl unc us.quitmlo Verbum
Dciii veru inniiit nivsleriinii liicniiationis omiiiiio Ilci ciiro lacliiin esl.idest quandn fiumnnn natura
cxigcre ul Christus idiiu iiMiisijiic Kiliiisduos jialres sinc ullis pra^cedcnlibus bononim nperum mcrilis, Deo
nalurales habuisse dicaliir :eteriiiim ueinpc licr
, Verbo csl in utcro Yirijinis copnltila, ila ul cum illn
a:lernam geneiMiid 1, el lemp(>r;iliin scii David , furel uun persona. > El lib. iii ad\ersiis Klipaiidiiiii
ex ciijiis progeni(. per geiier:itioii(iii iii temporc Vcr- iiiiiii. 18, eiini verba .\iigiislinicv Trict. \\\ iiiJii:iii.
biim carnciii assiimpsit. < ((rliiMi n;im(iiie est (;iit 1 1 1, addiivisset, ail : < Evcelieiiliiis aliipiid bea-
lib. I contraFclirrni iiiiiii. 1(1) DoiMiMiiiii Jesiiiii Cliri- tiis qiiiilciii Au;;iisrniiis eiiin (inqilicln iiilcllevit iii

stiiin sei iiiidiiiii ( alliolii ;iiii (ideiii el pnieiiiiia Scii- iiiielioiie Christi, quaiii isli niivi (liviii:iruiii srruta-
ptiirariiiii(lii:isli;ili(reiiali\il:ilcs, niiiiiii de P.itre sine lnres reriiin ohscuio iiilidelilalis cordc inlellipcii;
lempoic, altiTiiii deiiialiesiiii' \irili (oiijiiiiiliiunv.el iliiciiiil ; iilpole eoileiii iiis(iir;iliis s(iiiilii in verilatis
'lanim iliiaiiiin iiativitatiiin pr(i[>ii:is h;ilieie ii:iliir:is, lcslilie.ilioiie, qiio Clil isllis Iliictils csl iii iilero vir-
l>i.'i scilii el,qii;iili' P.iliL- u.ilii^, d leiiiiiiiis, i(ii:iestdc giii:ili. Pre [i:iitii i|iiliiis iiiiippe mietiis est Sj|\jliir
 ,
m n. F. ALBlNl SEU ALCLIM OPERliM PARS
pcr sanctiim Spirilum in uteio Virginis homo con
ccptus esl ia fine s;eciilorura. Il^i ab eodem Spiritu
iincliis est, ubi conceptus, nec ante concepius,
et
poslmodumundusest. Sed hocipsumdeSpintu san-
ungi
cto, cl carne Virginisconcipi, a Spiritu sanclo
sanctis unctuni
ftiil. Abundanlius enim cuni omnibns
quo-
esse oleo l;elitia!, id est.Spirilu sancto inteliexit
qiie \postolus. Lnctus est Moyses, sicul
caeten san-
unclus esl Chrislus in iilero
cii in ailoptivum (ilium :
beatus
viri-inali in propriuinFilium Dei. His verbis et
Peirus consentit princeps aposlolorumdiceiis Unxil : quam Dei Fitius et hoc iiiiicus et propter Deum
eum Deits Spiritu sancto ct nrtule t (Acl. x, 38).
XIX. Eodem fere ratiocinio refellitAlcuinus etiam
argiimeiiium Felicis ac Elipandi ex baplismo Christi
desiimpium, giavissimamque blasphemiam esse ail,
indiguisse asserat,
si quis illuni secunita generatione
assumptus
cuiii id fieri nequeat, quin homo a Verbo
peccalo obnoxius fuisse slatuatiir. « Quid autem vull
inieHiei^ita discurrit lib. n contra Feiicem) iii eo,
quod ail (Felix) iniliavit a mortuis resurgendo?
a ipsum Verbum Dei suae carnis susceptione conce-
quibus nioriuis resurrexit Chrislus in baptismo?
Nunquid peccata babuit. ut a morle peccalorum re-
surgciet,velutnosinpeccatis nati propter pnmorum
pnevaricalionem parentum nec ah his liberali, nisi
; ipso utero verus fueril Dei Filius, et non suis pri-
III Christo Jesu per secundam
generationem , in qua
filii ir;c efticiuntur filii Dei?Quin
poliusChrislus Jesus
absque omni peccato conceplus et natus venit ad ba-
ptisinum exeniplum hnmilitalis osiendere et aquas suo
sanclificarebaplisnio; nonuls;inclificaretur in aqais,
qui nihil hahuitinsepeccati.aquomiindari debuisset
per baptismum. IJeo et ipse beatus Baplisia venienti
ad seDeiFilioait : Eaoatedebeo baptiiari,ettuveni»
orfme{MaH/i.iii,U)fQuasi(liitisset Inme est,quod
: suinptum
per lc purgari debei in te non est quod per ine
: ,
puigaridebeat. » Triain his ciira Cyrillonolat Atcui-
nus, primo , Chrisliim ex ipso utero seu a prirao
conceptionis iiistanli fuisse sanctum ; secundo, lava-
cro proin regeneralionis rainime imliguisse , niai
quis eum peccati reum dicere velit quo tamen as-
serto unio hypostatica cum Verbo necessario toUcro-
lur teriio rationem, cura Joanne voluerit baptizari
:
non fui-sse, ut nobiscum in Filium Dei adoptaretur
sed tantum ut humilitatis exempla nobis daret, et
«qiias baptisini sanctificaret. Similia fere hahet in
episiola ad Elipandura num. .^, ubi ait • Refert
. suseasdem Neslorianorum cavitlalioHes judicio suo
qiioqiie (Elipandus) eum baptismoindiguisse; volcns,
ulvidctur, eum in baplismo adoptari in filium,sicut
ei nos. Quanla infidelitas sit, hoc, cuilibel cbribtiano
credere, nullus sanum sapiens ignoral. Dorainus iia-
que noslcr Jcsus Chrislus solus sicpotuit nasci, utse-
cunda regcneralione non indiguissel ideo in baplisnio
; modo Deura esse siatuebani, id quod statiin ex ejus-
Joannis cerla dispensjiiionis niiseratione . bapiizari
voluit, quia in Joannis baptismo non fuil regenera-
tio, s.ed qu;cdani prxcursoria signilicalio baptismi
Christi in quo solo haplisino per Spirilum sanctiim
; Cyritluin ex eo potissimiini asscrti de Deo nuncupa-
vera est remissio peccatoruin crcdeiitibus , ut in eo
Spirilu renascamur, iii quo ille natus est ex virgine
Maiia. In aipia enim voliiit baptiz;iri a Joanne, iion
ul ejus dilueielur iniqiiilas, sed ul magna illius
iilla
commendareliir liumilitas. It;i qiiippe nil in eo ba-
ptismus, quod abliierel, sicut mors nitiil,quod puni-
ret, invenit, ut dialmlus vcritate ji!Slili;c vinceretur,
non violentia polcsl.itisoppriineielur. Llrumqueenim
et baptiswus el mois noii miseranda necessitate, scd
miserante potius voluniate susceptum cst. > Conso-
naiit his quae Pauliiius Aiiuileiensis lili. i adversus
Felicem cap. 11 scrihit, ct qu;e supra § i, nuiii. 20,
ex opere Beiti ac Etherii coulra Elipandum adduxi-
mus.
XX- Nulliim insupcr in Chrisio admitii posse me-
rituni, quo siiccessive in Filiuni Dei profeccril, con-
staiilor defendit Aleuiiius, ne hoiiio assuniptus ante-
cedciiter inipfrfectionitins quibustlam sulijecliis,cas-
qiie progrcssu tompuris priinum dcposuisse dici de-
III.
Iiypostatica cuni
per lib. iv "wintra Fellceni995 num. lOait « Qu
:
vero in ipsa sacratissima incarnalioiiis Chrisli ori-
giiie Deus verus conccptiis sit, inultorum caiholico-
rum lestimoniis Palruni aflirmari putcbt , quorum
pauca hic siibjicere curavimus. » Adducil deiii in
confirmationem assertiouis sua verba divi Augusliiii
ex libro Enchiridii, cap. 31, quoe ita liabent « Nun-
;
quid antea fuit bomo, ei hoc ei singulare beneficium
pr;eslituni ost, quo siiigulariler promereretur Deum?
Neiiipe ex qiio homo csseca'pit, non aliudcuepitesse,
:
Verbym, quod illo susceplo caro facluin est, utique
Deus, ut quemadinodum est una persona quilibet
homo, anima scilicet rationalis et earo; ita sit Chri-
stus una persona, Verbum et homo. > liem teslimo-
iiium sancti Fulgcntii ex libr. de (ide ad Pelrum cap.
18, qui ait i Firmlssime lene, et nullatenus dubi-
;
g nun carnem Christi sine divinitate conceptam in
tes,
utero Virginis, priusquam susciperelur a Verbo; sed
ptum, ipsamque carnem Verbi Dei incarnalione con-
ceptam. » Etisiimavii nempe Alcuinus, et bene qui-
dcin, aut admittendum esse, quod Christus homo ex.
nium meritis ad hanc dignitatem sil proTecias, aui
negaiidum.quod Verbum divinumnaturam humanam
In ipsa carnis concepiione sibi unierit, unaque jam
tum cum honiine assumpto persona exstiterit. llnde
et Felici tanqiiam sumnie erroneum exprobrai quod
negaverit, veruin Deuin ex Virgine naiuin, vel eum-
deiii, qui naiiis cst, veriim Dei Filium esse. Non igi-
tiir successive in sanctitate crevisse hoininera 8s-
, sed in saiictitatis plenitudine concepturo
credi voluit, id quod conDrmat verbis Bedae dicentis
in cap. I Lucae <
: Ideoque tt qaod nascelur ex te
sanctum, vocabitilr Filius Dei. Ad distinctionem no-
t. slnfi saiictitalis Jesus singulariter sanctus iiasciturus
asseritur. Nos qiiippe elsi Sancii efOciamur, non la-
men nascimur. llle aulem solus veraciier sanctns
est, qui ut ipsam conceptionem iiatur;T! corruptibilis
vincerel, ex commisiione carnalis copulae conceplus
non esl. > Ibid. nuin. 12. Patet jam ex his, quara
acciirate .Mcuinus ad raentcm Cyrilli , seu Ecclesias
potius, qune sancti hujiis doctoris arguraenla adver-
dudum probaverat,responderit iis qua» Felix et Eli-
pandus pro tuenda in Cbristo hoinine adoptione ab
liaereticis illis mutuarunt. Al non minus solide refu-
tavit etiam doctrinara et raiiocinia,quibusChristum,
ut liomo est, non verura, sed niincupalivum lantiira-
dem scriptoris luciiliralionibus videbimus.
XXI. Ad dcnominationem Dei extrinsecam. No- —
tavimus ]:im supra num. 7 pr;\;sentis paragr.iphi,
D tivo falsilatem demonstrasse, quod slanle eo sequa-
tur, Verbuin proprie silii iion uiiiisse naturam hu-
manam, ei Emmanuelem puriim essehoniiiicmnobis
similem. Eodem vero arguinenlo non una viee utitur
Alcuinus, ut adversariorum suorum impelus relun-
derct. « Sed ci illud (ait lib. vii conlra Felicem num.
1-i) quod tihi ostendi postulas, quomoilo vcrus Deu»
conceptus est, ct naius, hoc toio praesentis operi»
textu lecum egimus, quod itle unigenitus Filiiis Dei
Yerbum Patris caro faeiiim est. Nam si verus Filius
Dei non est, qni conceptus est et natns ex virgine
Maria, nec verum est quod Joaniies ail Quod Ver-
:
bum caro fac:um est. Quid enim sigRificat in lioe,
quoJ ait Verbum caro factum cit, nisi Filiiis Dei
:
humana carne suscepta bomofactus est? Quodsive-
rus Dcus et venis Filius Dei conceplus non cst, nec
verus Filius Dei ex Virgiiie natus est. Quod si Ita est,
ergo punis homo; ei siiie deitale natus esl qtio<l :
qiiam c^ilholici lidei coulrariuin sit, omnisrcctc cns-
 1:

425 EMIUEBER DISSERT. DE H.CRESI ELIPANDI ET FELICIS.

Secundiim ralholicain
m
dens iiilelligll. er;:o fidem ve- A eodcm niodo Deiis solnm nuiicupaiivus foret, quo iii-
rus liliiis !)ei coiioepliis et naliis esl ex Virglne. Idem terdum in Scripluris dii ;ippellainur.
Vidc etiaiu lil r.
ipse, qiii anle omiiia saBctila natus esl ex Patre
quia : IV adversiis Ellpandiim iiuiii. ti, ubl .Mi:iiiQus ex
nalur.t liumanitatis assuinpla non aliuni lucit esse sancto Cyrillo aiilsque Paliibus eodeni inodo argu-
eum qui ex Virgine naius esi, qiiani euin qiii cx niciiiatnr.
Patre ante tempora geniliis est : sed eumdem ipsiiiu XXil. Ad argumcnlum ex lons Scriptnrn' pelitum,
hoc factum esse, quod ante non fuit, pateiiler osien- ubi homincs dit vocaiilur. VerbaFelicis. In hisporni —
dil. hlem ai-gumonlum lcges eliain in Episiola .-id
I simul habetur responsuni adaiKiiincntum Adopliaiio-
Elipandum nuiii. 10. Dein sxpliis Alcuinus quoqiic iiiin peliluiii ex vcrbis Cbristi (Joan. x, :>i), alllsque
urget raliorinium Cyrilli, naluram huinanam Verlio Scriptune loci<, ubi hoinines dil vocanlnr, quac i|ul-
post assiiniptionem iitiiue propriam cvasisse, ul deinAlcuinus deChrislohoniineciiunliari baud poss»;
proin Christus ctiara quatenus hoino est, aul Deus dicit, nisi aduiittcre veliraiis mcrum illuni liiisse
verus appullari, duas persoiias dividi debeat.
aiil in hiiminem, hypostasi a Verbo assumcnle divcrsimi.
ei
< Si iii divinitate (ail lib. i coiitra Fclicem nuiii. 1 Libr. IV, in ciijus statim fronte examiiuil as^erta Fe-
1)
Deusverns est, ci in humanitatcDeus nuncupativus, llcis supra S 'i, num. iTi, a nobis exbihiia, cl pra;dictis
alter el alicrest, ei nullateiius sic sentienlcs polestis Scriptur;c tcsllinoniis innisa, nuni. 5, ita raliocina-
vohis cvitare impielatem Nesloriaiite doctrince quia ; tur : < Noniic duo sunt, qiii venis cst Ueiis, el qui
quem ille in duas personus dividit proplcr duas iia- iiunciipativns Deiis?... alia quippe cst persona veri
luras, hunc vos dividitis in duos lilios et in duos Dei, alia niincupativi Oniiiis iiaque, qui evange-
deos per adopiionis nooien, et nuncupationis :... g licam legit histuriam, intelligere poiest quod Jesus
Quein enim fecii ille in personis aiterum el alierum, et Cbristus nomi;ia sunt humauitatis in Filio Dei. Et
liunc vos facitis ei in filiis duobus, et iu divinitaiis si Jesus Chrisius, qui nalus est ex Vi.^gine noii cst
diversitate alterum el altcrum quia nullatenus ia : verus Dcus, quomodn universalis .'^cclcsla per totum
imani personam conjiingere potestis illum, qui ait in ruundum coniuiuni consueiudiiie, ciiain et vos, ut
ru' Moysi famulo suo Kgo sum Deus Abraham, et : reor, in omnibus oraiionibiis. qua» in missarura so-
Deut Imac, el Deiis Jacob : et illum qui ait Deuin : lemnils decantantur, dicere solet per Jesum Chri- :

Pharaonit te conttitui. » Demura innnil ex liac ad- stum Dominum noslruni, qni tecum vivil ct regnat
versariorum suorum doctrina sequi, nos, qui dii in- Deus in unitate Spiritus .sancii per omnia s.x>cula
lcrdum noniinamur, ejtisdem fore cum Cbrislo ho- sxculorum. Sed et ipse ait apostolis siiis, qiii passus
niinedigniiaiis, quod taiiien et Scriptunc et Patribus est et resuriTxil Datu est mihi omnis polestas in coelo :

repugiiare ostciidit cx testimonio divi Grcgoriipapx, el in lerra (Maith. xxvm, 18). Cui data est |)oiestas
ciijus verba ex lloiiiilia 8 in Ezechielem nuin. 1 nisi illi qui de Virgine natus esl? Nam sicut paulo
ibiilein recitat, eaque sic halieiit < In Scriptura sa- ante dixisti : Dei Hlius ex Deo subitantialiter natut, :

cra aliqiiando Deus nunciipalive, aliqiiando veroDeus etsentialiler habuit omnem polcslalem cum Patre et
cssi nlialiler dicitur. Nuncupaiive ciiiiii dicitur, sicut Spirilu sanclo : ted hccc potestat duta esl Fitio Virgi-
ntiiiC ad Moysen dictum est Ecce consiitui le Deum nis. El si uinncm potestatcm hahet, qiioinoilo poiesl
:

Ph:irnonis (Exod. xxii, X). Sicui iierum Moyses ait esse, ui iion sit oniniinodis vcrns Dciis ct verus Filiii.s
Si quis homo huc vel illud fecerit, apvlica itlum ad Dei? Moyses fuit Deiisnuucupativns, lamen iion data
deot, v.deticet ad sacerdotes; et sicul Psalmista ait : _ esl ei oninis potestas ideo sccunro pcrcussit petrain :

Deut sletil in synagoga dcorum, in mcdio aulem deos ^ ad elicicndani aqiam. Quidquid \cro miraculonim
diuemii (ftal. lxxm, I). Esseniialiter auiem Deus Cbristus gessit inmundo, dum visibil: pnEsenlia con-
dicitur, sicul ipsc ad Moysen Ami Eqo tum Deus versaius est inier homines, propria virlute fecit, ut
:

Abraham, et Deus isaac, el Dcus Jacob (kiod. iii,6). potens et verus Detis. Nunqiiid aliqiiis sanctoruni per
Unde Paulus aposlolus volens Dei nomen nuncnpati- se potuil aliquid faccre absque eo, qui ait Sine me :

vuin ah essenliali disceniere, ail Quorum palret ex •

nihil poleslis facere (Joan. xv, 5). Dlc ergo tu, iiiide
quibus Chrislus secundum carnem, qui esl benedictui in nominc Jesu tanlas virtutes focerinl aposloil, si
tuper iimnia Deuf. iu sircuta (Rom. i\. f>). Nur.ciipa- ipsc Jesus non habuit propriam potcslatem, scd nun-
livus enini Deus iiiter omiiia. essi^ntialis auvem snper cupalivam? i Salis acciiraie prolecto b;cc argiimen-
uiunia. Ul ergo oslenderct Cbrisiuni nL.turaliter tandl ratio convcnii ciim illa alvi Cyrilli, qui, ni supra
Deum,non hunc Oeum lantummodo, sed Deuin super luim. Svidiiniis, diirerenliam .Moysen interac Chii-
oinnia esse niemoravil qiiia ei jusius quilibet Deus
: stum hotnincm eodcn jiiodo cx potcsiate palrandi
est Clirisius auteiii Deus super uiunia, quia mUi-
: iiomine propriomiracula comprobavit,etquemadmo-
raliter Deus est. • E*. in eodeiii libro niim. 15 ait : dura saiictus hic doctor doctrinam Ecclesise imle
< De nullo enim s.inctorum dici potuii, aut potest, etiam firuiavit, quod Jesus iipud Joannera dicatar
aiit poteril, Verbum caro
Nullus sanctoruin facluni. sci^ Isse, quid e&set in boniinc, id quod non nuncupa-
quallliet 996 unigeaiti iiomen
pi^-csiantia grati:r tivo De«, scu homini, sed vero solum Deo proprium
accepit, ut, qtiod est ipstim Dei Vcrbuin aiile sxcula, e.sse po:est ita pnsimnduin et Alcalnus siraile Scri-
:

hoc simul cum assumpto boniine diceretur. Singula- pti:ra: testiinonluin advers.iriis suis opposuit, illud
ris esl illa stisceplio, nec um bomlnibus aliquihus < D iiiinirum Pauli apos;oli An experimcntum qucerilis
;

sanctis quantallbci sapientia el sanctitalc pra:sianti- ejns, ifuiin me toquilur Christut [II Cor. xiii, 5)? Ex
bus ullo motlo poicst csse cnmmunis, ubi divinai gra- quibus libr. iv advcrsus Felia-ra num. 7 lla arnuil
ti;e satis perspicuum clarumquc docunienliim esl. > Alcuinns < Vulo, ut cdisseras mihi, o Felii, liunc
;

Et pnstqtiara ex Epistola quadam sancti .Xugiislini <}iicin loqiii Apo.sUilus intra se dicll, homo sit an
hucusqiie ignota osleiidissct, (|uanta nos inter ct ho- Deiis? Si bomo, quomodo in corde cjnsrorpiis loqui
mliiein a Verlio assumpluin csscl dillerenlia, deinum poleral allcrius? Si Dcns, ergo non bomuChristiis,
sic c«ncbidit Alilcr, ut san>^'tiis Augustiniis vult
: i seil Dcus :qiiia cuin lorutu» in Aposlnlo Cbrlstusslt,
iiiteUigi,plenlludo fontisinanal.aliicr rlvtili mimsiira ci loqui iii eo non poluerlt, nlsi Drtis ergo lociitut :

currlt de foiite, qiiod beatus B.ip.isM tcstalur Son : cst iii co Chrisltis Dcus. Vidcs ilaqtic nlbil csse hic
enim, inquit, ad mcniuram dal Dcus Spirium. Vater jain, qiio conira h.TC dici qiicil. Nec (li^jiinriioiicm
i

enim diligil Filium, ct omnia dcdil iii mniiu cjus aut divisloneni allquani iiilcr Clirlstuui lieri ct ricuni
(Joan. 34 ct 55). De riviiloruin intnsura Aposlo-
III, posse, qiiia totus in Cbrlsto Deiis, ct totiis iii Deo
liis llmcuique noMrum dalu est gralia se-
tcslalur : Cbristus. Nulla hic rccipi scparalio nolcsl, nulla
cundum mnisurain donaliniiis Clirisli {Ephcs. iv,7). i disclssio. I Adducit dcin verfa divi llieronymi in
Tola ccrlc hiijus aririiiiicntl vis eo tciidit, iit ostcn- cap. XVII Jeremla" diccntis Per h.rc (pioqiic disci-
: <

datiir summum
csse iios intcr ct naluraiii humaiiam iiiiis Deum soluin nosse cogltallones hominum. Si
Verlio divino hypostaticc unitain dlscrimcii, quale aulem de Salvatorc dicllur Videns Jetus cogilalw
:

profecto non essct, si Christus qiioal huniaiiitatem iies eorum (Luc. xi, 17), nullusfiiie potesi vidcre co-

Patbol. i'A.

l
 ;

487 n. F. ALRINI SEU ALCUINI OPERUM PARS III. 42:5

gi^ationes,

dum
nisi
est, qui scrutatur corda,
soliis

"opera sua. 1 Deinuni num. 8 concludit

Dcus

verus seniper erit Deus iii Deo Patre, verus est in

1
: ergo et

Qui
""'"
Chrisliis Deus
el reddet uniciiif(ue seiiin-
:
A triarchis, sive prophetis gratia fuit; in Chrisloaiitem
tota divinitas babilaYili id est, tota jam plenitudo
divinilatiscorporaliU^r. iDeinsicutCyrillus sinistrain
interprctationem verborum Pauli 11
II Cor. v,
V, 19
homine et Detis. Et qui veriis esl hominis (iliiis, idem Dens erat in Christo mundum reconcitians sibi , cn CO
ipse verus cst cl Oci Filiiis idemque honio Deus : c.ipili" rejecit, qiiod veritas rodrmptionis illa exposi-

propter Deum el idem Deus homo propler honiiiieni,

; tione tollerelur; ita eodem ratiocinio utilur Aicuinus
ut in homine quocunqiie anima et corpus. Hyc ergo lib. V contra Felicem num. 4 ita seribens « Tertiain :

unilas et veritas iii Christo nequaquam posl Virginis quoque senteutiam l>eati Paiili predicatoris egregii
parlum coepta, scd iii ipso Virginis utero conjuncta ponit,ubi ait Qmniam Deus eral in Christo mundum
:

atque unita est, etc. 1 reconcilians sibi. 1 Sequitur deiu argnmeotatio FelL-
XXllI. Ad iiieptnm exposilionem verborum (luibut cis ex isto Scripturae loco dcprompta, el hiinc in
Verbum in nohis aiit natiira aisumpla habilasse dici- moilum coacepta : « Non ait Deus erut Christus :

tnr. Vcrba Felicis. —

Non ininoii solcrlia refutavit sed Deus erat in Ckristo; non quod Christus, homo
Alcuinus alterum Adoptianonim argumentum, quo videlicet assumptus, Ueus non sil, sed quia non na-
Christum liomincni iion iiisi nomineteniis Deuin fuisse tura, sed gralia alque nuncupalione sit Deus. »
evinccre conabanlur, cx co scilicct desumplum, quod Kespondet vero Alcuiiiub : " Videii-, lectores, novum
yerbiini divinum in iiobis, omni^quc pleiiitiido divi- saiict.e Scriptura! iiiterpretein Deiim ,
qui nitilur
iiitatis Christo habilasse dicatiir. Ostendil eDini,
iii disjiiiigcreah homine assumptt); ct ex uno Deo Re-
proul Cyrillum fccisse supra diximiis, quod, si veia g demptiire nosiro duos efficere dcos, unum venira,
i-ssct horum verhoriim exjiosilio a FcUco et F.lipando alleriiiii nuiiciipativum et Christum, quem tota Ec-
:

iradita, Vcrbumdivinuiii non in li(imiiie Cliristo pr.c-
cise incariiatum fuissef sed imeliqiiiseliam hoininibiis
,
jiistis. iii quilius pcr pialiani suam baliilare dioitur,
quotidie incarnarctur; \el potiiis io rei verilate na-
luram humanam nunqiiam assumpsissct, nec proprie
caro factum esset. Hiic ccrie tcndunt, qUvX' scribit
lib. vii coiitra Feliceui iium. 2, ubi refeiens verba
Iheodoreti ex reprehcnsione aiialhomatismi priiiii
apud Cyrillum, tom. VI Opcr. fnl. "201, qiia- sic ha-
beiit : i Qui ante sa"cula est, Deus esi sed leniplum
sibi in ulero virginali liiigens eral oum couccpto et
formato qua gratia et saiictani
: '"^m viifjintm
clesia Deura colit et adoral, non solum illa qu« ia
teiris in spe laborat, sed et illa quae in coelis jure
gaudel, istenovus inlerpres hominem vultsolitarium
jiixta Nestorianam vcl Pelagianam pravitalem credi.
Quod si verum est, ut simulatio tanlum sit nuncu-
pativa iiominis in Christo, non veritas divinitatis;
qiiomodo est veriis lledcraptor hiimani generis? Si
esl iniaginatio polestatis in capite, unde est veritas
salutis in corpore? » Tandem etdictiones illas, Chri-
;
mis homo Deifer, homo Dominicus,ciim Cyrillo idcir-
co rejit ii Alciiimis, qiiod divisio personarum inde
997 ac Christns nierus homo, Veibuin aiitem
sfHjiialiir,

Dei Genitricem appellanms iioii tampiam Deum i;e- : promie iucarnatum baud foret. Kt lib. vi quidem
nerel, scd tauquam hominem uuituiii De(>, qui (inxit conira FcUcem num. 8 rccitJl illa testimonia, quibus
eum, I ila pergil : 1 Qiiiil auleiii aliiid est nuixl et conira pr.sdictos loqociidi modos Nestorianis ad"»
tu dicis, Dci Verbum
babilasse in hominc assumplo, familiares wnitatem persdnoe urgcbat Cyrillus. Lib. vit
tiiasi in templo qiiodam, iion sicul cvangclisLi ait : aMtum num. 2 alteram fai;jus .saiitti docioris raiionem
'crbum caro fartuin est. Sccundnin, inquis, Domini ^ tangii, quoil scilicet pcr has dictioiies verius incir-
mandaluin gestabat diiunildicin et hnbilnloT est tempti ^ nationis cviiatiir, Chrislu.sqiie merushomo Mnseri
sui.Sed loiige aliiid coi Ocum b:il)itasse in sanclis, debeat, Jtidc ait « Quod vero, ulpr.edixiiiHis, ge-
;

aUud vero ipsum Deum hoMiinciii facium, aiqiie ex st.ire c;im divinitatcjii dicis, audi quid pro hoc wer-
duabus substantiis unain pcrsoii:im Deum et homi- ccdis acciplas a sanciis ei catholicis viris, qui coatra
«em esse. > His subjnngit verba Cyrilli in epislola liaiic b.Tiesin l;iam multa disputare solebaut Si auit, :

ad Nestorium, tom. V Opcr. parl. 11, scribentis : imfiiiunl , prasumil dicere Deiferum homhicm Cliri-
« Sed nec illud dicimiis, (jiioil Dei Vcibum velut iii slum, et n:in potiun Devm ivre esse, sicut ynium uni-
homiiie communi, qui de saiictri Virgine iialus e^t, tum nalwa, iecHuduiu quod fiictum esl Vcrhum caro,
babitarit; ne Deura homo Christus baiiilatorem pos- et oinmvmciivii prn.cimc nobis saniiuineet carne,ana-
sidere credatur. Quamvis enim Vcrbiim habilyrel in Ihema sil. H cc eniin est hic iii pra^scnti incrces 1»-
nobis, et dictum sit in Christo babitarc omncni ple-
: boris tiii. Ou;ilis autem fiitura sil ab eodcm ipso,
nitiiilinem deitatis corporaliter . Uiinen iiiltlligimiis quem in lantiim liumiliare nilcris, ut oinnem ei ve-
eum, quod caro factus esl, non siciit in sanctis ba- ritJteni iilielaUs cl potestatem dcilatis adimere co-
bitarcdicitiir; neclalem in ipso babilatiai-cm factam iicris, tu ipsepiobabis, quando ante tribmial judi-
diflinire teiilamus scd iinicus juvta natiiram, iiec
: caiidus cdbtabis. Subjungunt quoque pr.cfati Paires,
in cariiem mutatiis talem sibi fecit habilationcm, de cadcm re diccntcs ;Vt>« sicui in nnhit inhabitat
;

qualcm anima homiiiis habere creditiir in proprio
corpori!. 1 Demuin ex bis iiifci t Alciiinus t llnicus
igitiir cstChristusFiliiis Deus noster, non velut con-
junctiuiic qualibct, et imitale dignitatis, et anctori-
tatc hoininis habeiitis ad Dcum, qiicin tu solcs con-
junctum Deo, sive adoptatum vocitare, divinitatem
quoqiie gestare, etc. 1 Textum vero cx cpistola divi
ad Colosscnses 11, v. 9, Alcuinus
Paiili
Felicem mim. (i simplicilcr verbis divi
lib.
Cyrilli cxpo-
nit, qiii per id qiiod in Cliristo
omnisplenitiido divi-
nilatis corpoialitcr habitare dicatur, veraiii ac sub-
Stantialciii habitatioiiem intclligil, et qiiidcm secuu-
dum oimiem plenitiidiiiem divinitatis, qiio inniiilur,
Verbumdivinum vere ac propric tot;im naturamhu-
iTianam in unitatem p('r,s(m;e sibi assunipsisse; nec
ilaiii illa pergrati;c t:iniiim participalionem habitare,
sicut iii aliis sanctis habitare diciliir. Hiiic Alcuinus
citato loco ctiam addiicit vcrba Victoris Capuani iii
libro Spoiisorum cqiiiilcm hacteniis ignoto dicentis
Deus, sic est tn (.hrislo ; Deus enim erat ipse nnlura-
; liter appnrens secunJum nos, iiiiusqiir et sdus Filiut,
el quando faclu>> est caro. Qui iijitur pririumuiil dice-
D ^^ deiferuin kuminem eum esse, el non pulius inhu-
manalum Deum, tiecessurio succumbuiU aiialheinati.
XXIV. Ad asserlionem quod Christus qua homo ,
tantum , ponlifcx seu advocalus nosler sit, et pro te
v coiitra qiioqne Verha Felicis.
oraveril. Allerum quoque —
argumcntum, qiiod Adoptiani ex munere pontificis
et advocati, simulque ex oratione Christi mutuave-
raiit, ut Christum hominem noii niei mmruuativnm
Deiim esse probarent, oim Cyrillo solvit Alcuimis,
aitqiie primo nonien propiiiaioris verum Deum sup-
ponere , qua quidem ratione innuit solum horaineia
tiuti haud ess»; inerili ut pro pcccatis nostris satisfa-
wiel, ac proin omne sacrilicii in cruce pro nobis
olibti mentum evacnari, nisi illiid ipsum Verbum
in natura assumpta fecisse staliKitur. En cjus verba
; ex liiir. v coiitia Felicem niim. 7 < Prnponit ilaque :

« Deus crat in (;iiri-.to, uliqiic Palcr in Filio, quia in (Felix) senteuiiam de epistola evangelisup, ubi ait;
ip-so lyuiipl.iciiit omnem plcnituiliiiem habitare divi- Adoocalum habemus npud Patrem Jesum Chnslunt
iiitatis. Li aliis qiioque sanctis et apostolis, vel pa- juslum : et ipse est propitiatio pro pecCiilis nostlii
 429 ENHUEBER DISSEUT. l)E H -f RESI ELIPANDl ET FELICIS. iZQ
(/Joan. II, 1) :quam ita a le iiilelligen(iam asseris: A lio creaU>r condidit, atque reparanda susccpit,
etc. >
Advocalus,
iiiquis iUem esl, (/«i cl medialor
, qui 1'eigit d(;in Alcuiuus
, < IJnus ideniqiie est in dua-
:

propter culpas deHnqucnlium apud Patrem inlercedil, iini coiijuiictione iiaturarnm

ri; Dei Filiiis, non adon-
quod non de Dco vero, sed de iiomine assumplo sen- iouis gratia, scd proprictalis persona. Lnus
lioui
uni"e-
tiendum est. Qiiare aiitcm iioii iiiieiligis, quoil
evangelista eiiiudeni propiliatoicm dicil, qiiem ail-
99g nitiis ct primogcnitus, non aiter iiiiigcuiius,
ei alier
primogenitus. i llis ,:idilil textum sub iiomine divi
vocaliiin, (liiin ait Advocatutn habemus apud Pn-
:
Aiigustini, quein quidcm undft desiiinpseril, baud
Irem Jesum Chrislum justum ct ipse est propilialio coiistat. Sic aiilcni liabei
, i L'n;le unigenitum Fi- :

pro peccalis nostris. In eo, qiioil advocutum euiii no- lium Dci cnicilixuni ct scpiiltiim omncs cliam in
ininuvil, lioininem designat (iiiod vcro propitiatn- :
synibolo coiilitcmur sccundiim iilud Aposloli testi-
reni, Ueiim demonstrat. » His certe verbis insinuat iiioiiiiim Si cnim coiinovissenl
: , nunquiim Dominum
Alcuinus passionein eqiiiJcin, inortem, caeterasque gloriiT mnjisiatis crucifixissenl. Deniuii: condudit: >
aclioiies nalura; liiiman.T a Yerbo assuinpUE per se < Eigocl Doiiiimis glniiic, et Deus viitiitum habiiit
loquendo esse lioslias seu sacrificia pro redemplione iii seipso, uiidc criicifii;i poliiit , ct iiiori. iVoii aller
liostra Tatri oblata lianc taincn miiiime periici, nisi
; crucilixus cst pro imiiuli salnlc, allcr qiii vita cst
a pci^jna Verbi pretiiim si'u meritiiin pioportioiia- omiiiiiiiivivcnliiim ; scd iinus idciiwpie noii adop-
tuui tum ad delcuila iiilinila dcbita , tuiii ad proine- lioiic divisus , scd proprictale conjiinclus. Vcrbuni
reiidam a;ternitalis gloriain sorliantur, ul proin iion caio fai tum csl. iit liomo caro pioinovcrclur inglo-
siiliis liomo assumplus, scdipse Filiiis a^lernus a;lcrni Dci. ut Dciis
riaiii i.oii iii caniis vcrleretur irjii-
Palris in nalura sibi uiiita ponlilej; , advocatus, ac riam. Ad rcsolvcndum i^itiir coiidilionis
({
» nostr.x
mediator noster ceiiseri debeat. INicierea jani iiiim. idcm cst, ad salisfactioneiu pni
(li;bitum, scii, ipiod
pnecedenti notaviiniis existimassc Alcuimmi , el
, peixaiis nostris coiuligiie pncsiaiidain cura sanclo
jure quidem, Clirisliiiii iimi es>e iii rei veiilaie Uu- Lcoiie iieccssarium jiidicavit Ali uiuus, ut ipse impas-
dcmptorcm noslruin. nisicl veriisDcus sil.Oiindvcio sibilis Dcus in naliira passibili palerelur : nccessa-
asser;ioiiem spcclal,ipia Telix elElipandiis Cbiislnm riHiii judicavii. ut idcm ille, ipii vita cst omniiim
proseqiioqueorasse aut sacrilicassc afliinabanl, ar- vivciitium , pro miiiidi saliilc cnicifigeictur ; qua
giiiteos Alcuinus, iiidc iieccssario iiiferri, ClirisHiin ccrlc argiimcntandi i';itionc insinii;it, nicrituin re-
pcrcato, aliisquc deleclilius obnoxinni fiiisse. « Sed dcmplioiiis luimaiia; ab adversaiiis oiniiino destrui.
quia Innguin est (ila discurrillilir. vn comra Feliceni qui non ipsiini Filiuni divinum, non vcniin Dcuin,
num. l.i)cuuclalu;cpravitatisargiinicntadisculere,de sed liomiiicm;issiimptiim, Dcum nuiiciipaiiviim mor-
hoc tibirespondere in pr.escnli sufliriat, quod Filiuiii tis diilorcs tolcrasse diccrcnl. f^iinidcm in fincm
Dci honiinein facluni \cium Deiim pcr lioc ma.xime eliam lib. iv adversus Eiipandum iiiiiii. 6 adducil
ncgare (oncris, ipiia proselegiluroiasse,si(Ut elpro verba Cyrilli cx cpistola ad monachds .^gypii :

nnbis. Qiiod iibi lcgisses, prorsus igiioro, scilicel Fi- j Scd si cst Christus, inquit, neque Filius vere, iic-
liiim Dei pro se, siciit pro iiobis orassc. Nain quid silii ipic naturalilcr Dcus, scd honio piirus sccundum
pr.i'staic ipsc noii poliiit, cui omnia dedil Pater in nos, et diviiiilalis organuiii; salvali quidem sunius
manus {Jniin. iil, .i')) ? Vcl cujus pcccali vi^iiiaiii a non in Deo qupdammodo, sed in iino, mflgis scciin-
F)eo posuil.ire puiaiidns cst, qui piccutum noti fecit, dum iios, moriciitc pro i;ol>is, et virtulibus alienis
nec dolus invcnlus cst in orc ijvs (/sn. i.in, 9 ; / rcsuscitato. i Ex absurda iienipc scquela absurdi-
Pclr. II, ii)'! Nos n;imi|nc, (|ui Deiitn indesinenler
P
^ tatcm ipsius asscrli primarii ostciidcrc nititur cum
orare jiibcniiir, liabciiiu'5 siiic diiliio, quod noliis ab Cyririo .Al.;uimis, docctquc, neccssano admilti debe-
co diimtlaliir. Cliiislus vero, qiiiJ sibi diiiiilti pns- rc, Deiim ipsum iii carne pro nobis esse passum,
lularct, qui unquam nibil fecil, qiiod ei dimitti po- cum si soUis iiomo morteiu pcriulisset, sohis eliam
tuissct? I Eadem ralionc etiaiii argumentaturPauii- hoiuo iios redcniissct, id qiiod tamcn proisus impos-
'
mis Aipiileiciisis libr. conlr:i Felicein cap. 30, di-
i sibilc csse quilibct sana; menlis ad lidei inlclligit.
ceus I Torro si sibi, vel pio se oravil, sibi el pro
: Cuiii vcio ct Adopliaui limerent, ne ex hac doctiina
se e^l uatiis, ct passiis, cl uiortuus, et scpiillus ; pio ipsiim Dei Patiis Verbuui passibile aul mortalcessc
se cii.im piopriiiin saiiguiucm fiidil. Niliil crgo tia- se(|ucretiir, v:iiio illos agitari liinore, idque tam pa-
buit aiii|iiiiis qiiam piiius liomo, si pro sc iiccessi- riiiii iude inlcrri posse demonstral, quam parum
talc cogciilc oravit. Iia ctiam et tu causaris, sccuii- aiiima homiiiis mortalis sit c\ eo, quod viilgo lotus
1 diim caiiiem iiiui fuu profecto (sicut ipse pcr pro- hoino mori dicatur, dum solacaro inorle dissolvitur.
pliclam tcslalur) iiiler morlnos libiM- ncc ab iila ; < ll;is ilaquc naturas(aitlibr. i contra Fcliccm, iiiim.

ni:issa pciiliiioiiis il lcgc pcciMti iimiiiiiiis e.vstilil 11)) qiias ex iitroqiie h:ihct parcnlc, apostolus duas
n;iliis. Qiiod siispicari ab oiiiiit vorde diviiia averlal uoiiiinat formas, dicciis de ipso Qui cum in forma :

( Irinciitia. I Dei esset, non rnpiniini urbitrnlus esl, essesc irqnalem

XX.V. Ad argumcnttim cx pnssione dcsumptum. Dco, sed semetipsum cxinanicil, formnm scrvi acci-
— I'.\ ei>di-iii fcrr piincipio rc^piiii.lct Alciiinns ad- picns. Ccrnis iii iiii;i 999
•brisli pciso:i;i iilriusqiic
vi'is;iriis Nuis, ciiiii Clirisliini liiMiiiiicm nniiiiuc leiiiis foriiKC, utriusqiic naliii';e iiiysleriiini (inliii. ri idcni I :

l.iiiliim Dciim essc idco (licci;cnl, i|uod Dcus vcru.s D passibilis et iiiipassibilis , idcm niurlalis ct iminor-
p.iii neipicat. El iniprimis qnidcm ostciiilil, toluiii talis nou allcr ct aller, sed iJcm ct uiiiis iii diiabiis
:

rccoiii ilialiouis liuinaii;e pcr .sangiiiiicin. iiiu< lciiii|UC natiiris. Siciituiiiis esthomo, iiiorlalis ct iiciiiortalis,

Jcsii Cbrisli facl;e meritiim in eo fundari , (piod miirtalis cariic. iiiiiiiorlalis aiiiiiia, scd iiiiiis cst lio-
ipsuiii Vcrbiim divinuiii li:ec onini;) in iialui';t as- ino, ct noii aller. i Mcnipc sicut totiis liomo luori dii i-
siinipta siistiiiuciil. Iliic cci tc respcxil, diiiii lib. vi lur, elsi solacaro iiitcrcal cn ipiod isl.i spniliii, i|iil
;

cdiilra Fclicciii niiin. !) vcrlia s;ini'li l.eouisr(;(ilavit desc iinniorUilis Cit , prr unioiicni f;i(la sil propria ;
diicutis in cpist. IS ad Fla\i;iiiiiiii cap. 5, iicccssa- ita Veriaim quoquc pali, nioriipie in ;inic sna bciie (

oninino fiiisscad icdiiiiciidniii geiius hiimaniiiii,

riiiiii asscritur, qui.i ili.iiii pcr assiiiiipliiiucm sibi prnpiiani
ul ipse Filius divinus app;ircrcl iii carnc, ct in illa, rcdJidil. llndc cl in codem libro, iiiiiu.S.:iii : i Qui.l

ct-iide se iinpassibilis patcrcliir. i Et ad rcsohcn- ciiiui Vcrliuiii cum ('ariic ila cst incfT^ibili iiioilo iiiii-

duiii (\crba suiil saiicli l.coiiis) condilioiiis iiostr;e luui, iit ipsiiin Vcrbiim , dc qiio bcaliis Joaiuics
dcbiliiiii ii;uura naliine cst iiiiil;» passi-
iii\iol;il)ilis Evaiigclisia ilii il /" ;inHci/'io eral \c}buinfl Vet-
:

bili, ut qiiiul iiiistris rcnicdiis congnicbal, iiiins at- bum erat apuit f)cum, ct Dens eriil Verbum, caniem
dicaiiius lactiim siciil idcm ip-c c\aii-clista dicil
quc idciii niidialor Dci ct boniinuin bonio Clirisliis ; :

lit Verbum caro fiiclun: csl, et hnbiiuvil iii

;i«/iu, id
Jcsus cl moii possit ex uno , ct iiiori iioii possil ex
allero. lii intcgra crgo veri lioniinis pcrfcclaipic na- Csl, nobisciiin : licct illiid Vcrbiiiii nnii sil niulalum
liira vcriis naiiis csi Dciis, lotus in siiis, totus in iu cariiciii caro ill.i dic:iliir Dcus
; ct lirci nnn sil ,

dcilalis iialuram luulata ct csHiiiiisFiliiii. Dciis,

I iiostiis. Noslra autcm diciiiiiis, qu« in iiobis ab iiii- iii
:
 ,

43» B. V. ALBSNI SEiJ ALCLIXI OPERUM PAKS HL 43i

et uiiHS DtMis DoiniHUs Jesus Chrisliis. Ob haiic uiii- A sanclo et Maria virgiiie, passus sit pio !iiini:ina sa-
lalem «licilur liiius iioiiiiiiis desceiuJisse de cobIo, el liite. iNequaquani ergo diibilaic ulliis calholiciis de-

Dominus gloria: crucilijcus, clsic impassiljilitcr Ver- bct, qma Dei Filiiis tniditiis cssct pro iiiiiinji salute.
biiiii Uei passuin est et filiiis lioiiiinis niirabiiiter
, Qui eiiini negat Dei Filiiim traililuiii csse ad pas-
,

ilescendtl de ccelo, et illius inanus, qui cicavit cu;- sionem, niilbilcniis c:itbolicus csse poierit .sed a ,

luin et terram, clavis iu criice conlixa est et illius •

catliolic;e liilci piolcssiune iii liac obsliiiatioiie per-
.saiigiiis, per queni omnia creata sunl, lusus est pro iiiaiiendo, alienus ccnscndus est. » Piovocat insiqter
oinniuns sabite Aposlolo lesiante, qiii ait: Et sangtiit lib. VI CHulra Fcliccm ad verba sancti Cyrilli dicen-
{•'ilii Vei redemit nos {/ Joaii. i, 7). > Libro aut.eni tis «
: Quomoilo eri^o proprius Dei Piliiis nominatus
VI, iiuni. G, argoit Felieein, qiiod tcxtum divi Augii- est Cbrisius,qnictiain tradilus est a Deo P;itre causa
stiiii corruperil, ct ubi liic sanctiis Pater de Filio Dei oiiinium salutis et vit;e ? Tradilus est eiiini propter
dixeral Impassibilis t;i suo, passibitix in nostro, jpse
: peccata nostra et ipse iniquitales miillortim portavil
,

posuerit Impassibilis in suo, passibilis in nlietio ;

: in corpore siio in ligno sccundiim prophct;B vocem.
dcin pergit i Quasi corpus suuin, quod sibi pro-
: P;ilamergoest,qiiiauiiita resassuniptanecessariepro-
priiiin fecit Filius Dei, alienuni esscl a sc. i Sulj- prium Fiiiiim detlaiavit Dci, quiexsaiicla Virgineesl.
jungit paulo posl verba cjusdein divi Augustini, vel Corpus eniin erat iiou alterius cujuspinin secundum
polius Vigilii Tapsensis ex dispiitalione cum Ftdi- nos, sed iiiagis propriiim cx Patre existentis Verbi
ciano cpiscopo Ariano lom. Vlll in Appcnd. cap. 11 natum ex ea.> Addit .Alcuinus « Uiide tibi, oFelix, :

<lieentis « Unus aiilem atiiue idem Chrisius est,

: post tanla etiam clarissima sanctorum Palrum tesli-
i^ui et injurias toius pcrtulit, et aclus iii prorundum monia taiii iniinica suhrepsit lemeriias, ul Christum
jioii rocrsil. Ex hoc paclo iii mediatore Dei et hoiui- negare audeas prupriuiu Dei Filium vel veriini Domi- ;

nuin injuria assumpii corporis alTcciam fatciniirdei- num esse, vel in proprio corpore passiones uoslrx
latem, sicut raajestate divinitatis glorificatam novi- saiutis causa siibiisse ? >
inus.caruoin. t Wste. profeclo idcirco sobim posuit XX VI. Ad sententiam, qua Felix et Elipandus Chri-
Alcuinus, til osiendeiet, ob sunimam, byposlaticaiu slum prout hominem seivum Palris conditionalem as-
iieinp<', quae Ycrbum inter natuianique huiiianam serebant. —
Poslremo cum etiam Adopiiani scrvi-
cst , homini divina, humaiia aiiteiu Deo,
unioiieni tutcm illam , qu.TC de Chrislo iii S<ripiuris asseritur,
nroin et passionem inorieinqiie Yerbo rite ascribi. non de Verbo sed de solo pnecise hominc assumpto
,

fetigerat lioc piinctum ctiam lib. v, num. H, ubi iia dici posse vellent, Christumque, qualenus homo esl,
Kelicemalloquilur: « Addis quoqiie, ubi deduabusiii conditione seu ncccssitate non libera voluntate Pa- ,

Cbristo naturis dispulas Impassibilis in siio, pnssj- : tris csse servum slatuerent provocat Alcuinus ad ;

bilis in atieno. Quid dicis , alienum esse Dci Filio idcm Pauli lestimoniuro in epistola ad Philippenses
in illa sustcptione humaiiilalis, qu* in tantam et II, 8, quo Cyrillura fuisse usuin supra notavimus,

lain mirabileni cum Dei Filio assunipta cst unita- ac respondet ipsiim Verbum in natura
, ^^ 1000
lem, iit unus essel, non duo ? Idcm iu divinitatis glo- £umpla dispeiisatorie servuin Patris appellari , nec
ria, qui eUin humanitaiis inlirmitatc, ideni Filius conirarium dcfemli vel Cliristum hominem servuiii
,

Dei, qui ei filiiis horainis, el idem filius horainis condiiionalem dici posse, quin unio hypostatica in
qui et FiUus Dei. Quid eiiira iii h;ic conjunctione myslerio Incarnatioiiis tollaltir. i Isle etiam Fell»
Jilieiusm potuitessc, duin oiniies actus utraiumque (ail lib. IV, num. 9) hunc conditionatera servum s»
in Chribto naturarum unius proprix csse per.sonse (] P'"s solet afliriiiare, nou intelligeiis, quod divinie
rerlum ha;)clur. > Conlirmat aulem ct Alcuinus dispensationis sacramenlo servus nominaretur : sci-
doctrijiam suain Scriptur;c testiiiioiiiis et pra; ca;- , licet non conditione, ul superius diximus, debitae ser-
leris guidem ca iirgei, iii quibiis Filius Dei unige- vitulis , scd implend;e paterna; voluntatis in salute
nitiis , Filius Dti pioprius pro iiobis dalus et tradiliis huniana voluntaria obedientia. Nam in Cbiisto quid-
lcijitur. Ipse Fclix occasionem ad texlus hosce magis qiiid gestum est, totuiv! voluiilaiis fuit, noii necessi-
i(
disfuticiiilos liclcrat, ciirn dixissel, imllibi Evan- iii tatis, qiii Apostolo lcslante hiimiliavit semelipsum,
geiio legi, Dei Filium pro nobis fiiisse traditum ad ; facliis obedicns Patri usque ad morlem , raortem au- u
1i
qiiae respoiidet Alcuiiius, lib. v, num. 8
Oblitus ; « ieni Alia cst iiaini|uc voluntaria humilitas
criicis.
(Felix) qiiod ipse Dei Filius de sua iradiiionc di- alia servilis necessitas, Qux>dam cnira de Christo per
xisset Sic enim dilexit Deus muniium, ut Filium
: proprietalem natur* licuntur, ut est via, verilas ,

suiim unigenilum darel (Jnun iii, 10). Unigenitus . cl vita ; qu:edam per signilicalionem reruin per il-
itaqne Filiiis Dei esl Fiiius qni datiis cst pro muiuii lum gereiitlarum a piophetis de eo pr.-edicata sunt.
Siliite. Quid vero esl datiis, iiisi tradilus ? Quoil Quo generc loculionis servum nominari a prophetis
Anostoltis quoqiie coiilirmal dicens Qvi proprw , : Christum credendum est. > Eii cuindeni qui iii for- ,

Hr,n suo non pcpercit, sed pro nobis omnibus tradi- iiia Dei liierai, formam scrvi assumpsisse, et iu ea
dii illuin (Roin. viii, 5i;. Itciii ik' eodein Dei Filio Palri ad consummandum saltitis liumaiix negotiuiu
idcm Apostolus ail ; ^«1 triididit semelipsum pro volunt;iric serMissc. atqiie idcirco tantuin a proplic-
nobis (Ep/ies. v, "i). Qucni etiani beatus Pelrus Ju- tis servum appcllaii ait .\lcuiiiiis, et cuni Fchx ci
da'ispncilicans Filiiiiii Dei non dutiilavit testilicari piu'cilatis Pauli verbis assertum suum de servitule
(iiceiis Deus Vntrum nostrorum glorijicaiit Fiiium
:
' '
iii Chrislo homiiic lirmare niteretur, respondel in
suiiin Jcsnm, quem vos quidein trudiilislii, et neguslis hunc modum « Inter plerosque, quos dicis Chri-
:

ante fncifin Pilnti. judieanle illo dimiiti : vos autem stuin piilare per obedienli;im servire Deo, unus qiii-
•innCnin ct jv:tHin negaslis, et pelistis iirui» liomici- deni est beatus Pauliis apostolus, doctor genlium,
dnm dnrivobis. Auctorem vero viliv intcrfecistis, quctn qiii ail Chrislus ohedieus Paln usque ad mortem,
:

Dcus suscitiii^it a morte tertia die (Act. l», 13, 11, morlem auiem crucis, propler qiiod et Deus exaltavit
1,)). Qiiid in liis ','crbis ;ipt>slolicie auctoritalis tluhi- illuin el dcdit ei nomen, quod cst supcr omne nomen.
,

I;ilionis esse polerit ? Filium Dci leslilicabatur, qui Servus coiidilinnalis noii cst snper oiune noiiieii scil ,

iraditus esl, ct qiii morUius esl, inioet resuscitalus. iiiferius lilioriim nomiiie. Filii qirippe iioinen onmi-
.•\ddidit qunijiie Auctorem vilir. Qtiis est ergoaiiclor
: biis sanclis, Dei digiiatioue, coinnimiiler donatum
viue, iiisi Dei, qiii pvo s;iliUc uuiiuli vela Deo
Filiiis cst. Q'iod esi crgo illiu) c\cclleiitiiis ra'teris noniiiii-
P;itre , vd
a seipso traililiis diciliir?. Nullateiiiis . . lius uouieii, qiiod Chrislo a Deo Palre, .Ypostoto
ergo dividi potcril liliiis liomiiiis a Filio Dei, vil lcsle ilalum e^>e liiiilur, proptcr obcilienlia; niira-
,

scparari a Fiiio boiniiiis Filius Dei, ipiia uiiiis esl Fi- biie sacramcutum? llluil sciiicet, quod ideni ipse

l.us Dei, Dciis et lionio , qui Iradiuis <'sl pnipler sulijun^it dicendo It in iwmine Jcsu omne gem
:

delicta iioslva in mtirtcm Hoc cliaiu syiiibolo fleclatur. caelestiuin lcrrcsnium ei infcinonm, el
, ,

lalholica' fidei coiifilcmur manifesle ,

qnod Jesiis omnif lingua con/ilcnlui', quia Dointuus Jesus Cliri-
Chiislus Dci Filius uiiisjeiiiiiis , nalus de Spiritu slvs in gioria esl Dei Palris. Si jaiu Douiiuus ««l

.iil
 ,
.

i35 EMUE15ER DISSERT. DE H.^UESl ELIPANDI ET FELICIS 45i

Jcsns cl in jiloria est Dei Palris iil cst in ilivinitatis , ,
A cst nec cli:im minorala cst divinilas piopter hoaii-
:

majcslale, crgo coiiilitinnalis servilii jii^^o sulijecPis ncin iicc miilala iii homiiiem sicnt iicc bomo
,
a na- ;

non e<l. » NullaiT) erjro siTviliileiii i(>n:lilionalem , tura humaitiiaiis recc^^sit, ut non csset honio,
sed
sen necessariam iiiChristo aiiinillefi(l;iiii eei.siiil.cnm natura liuni;initatis propriet^iletn iiatunc servavii
, ct
idem ipse ad mortein iis(pic oln^iliens, ab .\po-
,
qiii siibsiantia di>.initaiis proprietatem diviniunis non
siolo (licilnr. siiniil et DDnsinns, el in gloria Patris amisit. Tamen Iiomo Deus est Christiis, ct Deus
esse menioretnr, Verbiiinque natiiram hiinianam iii homo factus esl, ut sil venim, quod be:itus Evan-^e-
unilatcm personrc assiimpserit, (]uod non nisi es li- lista ail Vi^rbum caro factum est : in Verhi noniine
:

berrima ac bcnigiiissima voluntaie Patri obedieiiliam Deum designans, et in carnis nomine hcnninem dc-
pro salute gcneris nostri in carnc silii unila prssii- nionstraus. Adniodum sollicite profccto et accuraic
<

lisse exisiiniari delicat. Et id ijnidem eo certius esse dcscrildt hoc loco Alcuinus esscntiam
incarnalionis ,

judicat Alcuinns qno maiiifestior in scntenlia ad- ,

aiiipie 1001
necessariiim fuisse, ut humaiia Den,
versarioruin snornm cst pcrsonarum divlsio ; unde seii Verlio, diviiia aiitem homiiii assnmpto ;iiirihue-
ciim Felix objiceret, interrogarelqtie : < In qua for- renlur, seu uiraiiue natura in tmitaieni per.son:e,
ma erit Patri suhditiis , si inter divinitati-m cjus , et citra omnem tainen ronfusioucm, aui
comniistioneni
humaniUilem iiulla differentia ; nullaque ina^iiualilas conveniret, sieqtic verum taiidem cssct, quod ail
fore credalur? • reponil : « Dicimiis iiaqne , in Deo Evangelista ; Yerbum caro faclum csl. Qiio (juid
di-
Clirislo diias esse naluras proprias : uiiarn deilalis ,
scrtius diccre potuisset Aliiiinus, ut caliiiniiiam dc
aderam Imnianitalis : sed verain in eo divinilatis coiifiisione naturarum in Christo a se
amoliretur,
gloriiim credimiis , nc niinc:ipalio sola diviiiilalis a plaiU' haud perspicimus.
tc mipcr introducta iii liiiniana naliira a diviiiilatis XXVIII. toinmlus Inqi iquendi n Felice el F.lipando
natiira segregala in duos ileos lidci iiostre divideret nanibilas divisionem personaruin inilncerc piobat.
profcssionein , sed iiniim conlitenuir Deum suti pro- L()iige majori jtire Ncstorianisiui sini crroi
is dc dn- ,

prielate diiaruin iiaturarnm , qui judicatuius est
muniliini forma qua vidcri polcril ah omnihus,
quaTii coiKiitionalilcr tu asseris Deo Patri suhjectam
e.ssc. > K" in liliro iv adversus Eiiiiandiim. num. 6,
provocat ad vcrha s.incli Cyrilli iii Epist. ad mona-
chos .4ipvpti lom. V, psrt. i'i diccnlis < Non homi-
plici pcrsona advcrsarios suos ctini C.vrillo
pi'iit .Al-
,
cuinus ex loijuendi forninlis, quas adiKoduiii f.imiliii-
res sil.i reddiderant, semper ;t'c scuipcr inler illum
ci
illum in Clirislo dislingiicntcs. lliiic lih. ii adversus
Elipanduro, arguims vcrha cpiscopi liujtis ii, episUila
: ad se dala scribcntis Ecce cui dicit Ihtw.T Dens : i
:

nem etVcrlium, diios C.iirisios. alterum siihlimcm luus ego sum? Non ci, id esl, Vcrho, qui aiilc sa:cula
et alleriiin subdilniii ; sed Deum ct lioiniiiem iiiium ex Patre geiiitus; sed j7/i, qui in line teiiiporis de
eiiiiideiiKpie eonfilcmur Ciirislum. i Et suhjiiiigil : Maria virgine horao facius est, etc, » aii i Quomodo :

« Niiiiqiiid non duos Chrislos conlilelur. tinurn suiili- in hisce tuis verbis diias uon inteliigis in Clirislo
mein et alteruiii siihjectiiin qni dicil uniim Chri- . personas te aflirmare, dum dicis, ei et illi? quasi
sttim veriim Deum et alierum iiiincupativum ; vel , alius sit qui ex Deo Patre genitusest; et alius qiii
uniim Duniiniim et alterum servum?» cx virgine malre factus est, dum cvangclisla dicil ;

XXVII. Ex aenleiuia sua confnsionem naluraTitm Vcrbum caro facluin cst. » HiirsiiR) liic sese rcferl
nnllulenint sequi probal. Criminationem vero Felicis — Alcuiiius ad teslimonitim cvaiigclisl;)! insiniians, vc-
"t FJipandi qui confnsionem naliiranim iibiqne ob-
,
ritau-m incanialionis deslrui, si iii Chrislo ille cl ille
ecer;int ralholicis, diluit eodeni moiJo Alcuinus, quo C esse dicatur, qtiihus sane proiioiMinihus non natura .

^lim diviisCyrillus similem Nestorianorum accuraic , sed pcrsona notalur, ut proin duplicalo proiioiiiino
icilicct expiiiiendo mystcrium Incarnationis, atqiie ipsa qiioqtic pi-rsoiia diiplcx ccnscri dehiat. sccus m:
)stendcnd((, intimam Verbi cum natura huniana in lides incaniationis docet , qu;c Verhiiin ii: iiii;i hv
ina (icrsona ronjiinctionem omnino nccessari.im fiiis- poslasi iialiiram hiiinanain sihi iisiivisse ciiuiili;^.
le, iit caro factiim in veiitate dici posset qiiin lonien ; Eodem ac Alcuinus niodo ratiocinati etiam fiieie
ndc miilalioiiwii quamdam siibiisse, atit ulriusquc Bcatus et Elherius iii operc adversus Elip;iiidiini
ialur:e commixtio , vel ciijiisdam conlempor.itioiiis uhi libropriino cx vcrhis Aposloli Omni% spiriius :

•nnfusin, proiil loqiiebanlur Ncstoriani , scqueretur. qtii soMt Jesum, ei l)eo non esl {I Joun. iv, i), ;id

riiiriiin soltinimodo iii lianc rem tesliiiioniiiin reci- vcrba Elipandi. ipia' refcruiil, Iiiiiic f.iriuant disriir-
amtis c\ lib. iii contra Fclicem nnin. t7, iihi cum sum < Quid esl solicre Jcsiim, iiisi scorsuiii Dcum,
:

eliilisset Alcniniis vcrha , (|uibiis ah hoc episcopo do ct seorsum hiunincin pra-dicarc? Ipsc sine diihio sol
tmfusionc natiirariiin argiichalur, et qu:T! siipra (j 2, vit Jcsiiiii, (pii pra-dicat per populo (licciis : \uiiiiiiiil
iiim. 48, addtixiiims liiinc in moduni rc^poniiel ,
: ii.i.cM. qui nnlus est de Virijinc, pcr ipsuin risibilui d
Qiiid dicis gcininas os naturas iii singuhirilaleui i iiirisibilia ronddil un per lUMt.qni non ctl nd-
.

iiiius person:v (onfiindcre , c\ parlc ijiiidcm vcnim rptione, scd ijrnere, nec qriitiii,scd iiniura. cnncln crea
icis e.\ parl>' vero soliio tuo iiiorc filso caliimiiia-
;
17/? Et ideo nbsqne dubio per ii.i.di, qnem ribi coa-
is : iios namqiic duas iiatiiras iii uiia Christi p<^rsoiia, qiialem cl sine adoplionc ijtnuit , cuvrtn crcniil. F.l
,

oii , ciim Kulychc coiifus;is scd cum

iit tu di( is , , per ipsum homiiiis Filiuin, adopliium liu-
l)ei siinul cl

Aclesia calholica sic ineffaliiliier nnjnn( las crcdi- (

D iiinniliile ncqiiaqiinm adnplituin dininiUilc , ii.iih-
, ei

iiis, cl conlilcmur, iit mancnle utriusqiie iiatiirc dnm redciiiil. Vidcle spiriliini ipii snlvil Jcsiiin. ,

roprictalc. el til il;i dirani s.ilv:i iiitei;rilale aiiiba- ,

.A|ierite ociilos. apcria inalciia csl. Spii jiiis ('rrori>,
iiiii el divina hiiinanis, el lium:iiia divinis coiiimu-
,
h'ic diclavit. Illiu» .\iilicliriNli spiriliis in hoc iiispi-
irciil : cssct (pic in h;ic sanct:i cl mir^ihili ( (iiijnii- ravit. > Cil. edit. toiii. II, lol. .510. Jii(lic;>iiiiit ei};i)
iiniic non dcihilis coiivcrsio , S''(l lnim;iiiiialis c.\al- ct ipsi solvi Jcsiim, scii perstinas in ChriNlo diMdi
ilio ; i(l cst , noii Dciis ( (iiivcrsus in lioniincni , sed lociilionibiis liiscc ah Klip:iiii|i> ii^ilalis ille el illc.; ,

oino glorilicaliis iii Dcnin iicc divina natiii;i ;iiiii- ;

qiiiii e\ (Oii.-^c^picn;! cliaiii ocrii iiiysliriiiiii iiirar-
sscl cssc (piod crat, id cst Dciis , sed hiiinaiia n;i- , iiaiiunis, diiiii illiid iii siiIi.m qiiciitibii.s \cil:i> coiilia
ir.i incipcicl cssc (itioil non eral sicque, ut s,epc ,
: hasce loipieind loniiuhis ;idiiio'Iiiiii sollititecx A|mi-
ixiiiiiis, el sciiipcr (liccmiis , iiniis sil tdiristiis e\ slolo ;islruiiiit.
tiahiis iiatiiris niir;ihilitcr rl incffahililcr iinilis, loltis XXIX. Iliiic sincerain mjn es^c uil niiiua persomr
iins ci vcriis Filiits Dci. A( pcr lioc iii diiabus iinus profcsnioiicm , n:inm vtrbis liinhiiu iubinde leeernHt
lus Dctis, ct ndminatiir, et vcrc esi (pna vidclict!t : Adop.iani. \ erbn Felieis. QM;irc iicc Ahiiiiiiis jii-—
D"us ornnipotciis niinqiiam de se alKpiid vull dici, dicavit siiiTra;.';(ri a'lversariis siiis , (|U(mI ioii(;cpii.s
iiod non sit lioc eiiim a (Ide calholic;i oiiiniiio alie-
:
vcrliis s.i|ii' iiuil:itciii pcrson.c iii t;iiri->tii cunlilcieii-
jui est sed ila iit diiiiiiius Dci Filins hominein as-
:
liii co (ptiid i-l piiiicipia cl lixpici.iiii ailiipKixcil,
,

iiiij)sil,-iil nihil amisis^el qtiod hahuii. ct cnin siis- qii.f uiii tll.i
I (iii( ili;m luiiiiiiic pussct. > .Ni c l'liil-
(

plioiic hominis fiiit \ciiis Filius Dci siciil ^einpcr , sliiui iliviliiuus (.lit lih. vii ( oiilr.i Fclicciii iiiiiii. H)

i
«5 ALBIM SEU ALCllNl OPEUUM PARS IIL
B. F.
436

duos deos, vel diias cum Nestono A oliru deipstaliili i|npietate adoptivam esse asseruit?
In duos filins. V..-1
pcreonas. Qiii licet diias palain non dixisset pcrso- Aiit si haiic-'
'
blavpbcmi:iMi '•'' — nitcris,
dccliiiare
'
••'
' mox in-
laqiieuiii Nesiorii in du;is Christum divi-
nas , tanifu omnia qux duabus incsse npccsse est cidis in .

uiiam propriam cl allcram adoplivam.

personis, in sua profcssione lalelur. Simili mo !o el dciis pfisouas,

tu, licet fii^ias verba duaruin personaruni,

tainen Nam Ncstorius palam du;is non nominavit pcrsonas
est, duabus iiiesse pcrsoiiis, te iii in Chri-,to, omni;i tamcn, qua; duabus inesse perso-
omnia qux necesse
nis necesso est pravo scnsu, id est, proprietalein et
luis litleris '.nvenimus proflteri. Quis enim nescial,
Patiem alieram esse personam adoptivi adoplioncm affirmavit in Chrisbi, etc. i
Filii
•jpud unura
allcram proprii Filii? Nec enim iillus pater XXX. et quibusdiim adliuc
Conclnditur dissertatio,
Filii ,

jiixta humanac ronsuclndinis rationem poleral pro-

Walchii arguliis obvialitr. —
Qiiisquis jam h:ec ar-

prium liliuui sibi adoplare, quasi alieniim aiit quem :

gumenta, (iiiibiis singiila eirorum capita .\Icuinusin
adoplat sibi iii lilium, poterit sibi proprium faccre, Fcliie ci Eli(i:iudo (Jebelhire coiialus est , inenie a
sibi fecit alienuin iiuia pra'judiciis libcra perpenderil, iiiliil saiie depreheiw
quem palcrnitas alteriiis ;

dct, qiiod scriptore nostro jiire vil;iperari queat.

adoptio ex alieiio quolibet eflieilur ; pioprius vcro
iii

filius in veritate pnipriclaiis permaiiet. i

linde et Appriiiie cnim illa concordant et principiis saiiioris

tlieologi:c, cl mctliodo raliocinaiidi vetcrum Patruiu,

lib. V, nuni. \ probat Feiicem sibimetipsi
,
d.sseiitire,

cum vcrbolciius quiilem personae singularitatem seu in quoiuin hicubratioiiibus evohendis cerlc solerlis-
siiiius tiiit .\lcuiiius , et, ut paiicis oinnia dicamus,
unilatcin ailniittiTcl, reipsa autein negaret. < Tan-
dem illo pervenimus, ail, ubi destruis eadeni onininn suut qua; olim in Cyrillo sua fccerat,
quod aedilioa-
sti el conlilcris qu.c nettasti. Jam nescio, utrum
,
ac «piasi consccraverat Ecdesia, proiii et optimead-
j»

subdola siuuilalione prioribus luis sernioiiibus me-
lius crcderctiii, quibus multimoda argumcntatione
veritalem impiignare prnbaris aut cum diabolo li-
more perien Itus nolens Cbrisium Dei Filium esse
confiteris; ciijus testiraoniura ubique ipsa Ycritas
recipeie rcniiit, obmuiescere eum praecipiens; qiiia
tali lauJatorc ipsc Dei Filius dedignatiis est praidi-
cari. Dicis eiiim eiimdem cssc Filium Dei, qiii est et
filius hominis, ct lilium hominis, qni est Filius Dei,
ut ex tuis verbis cogiiosei poterat. Qui illutn, inquis,
sibiex uUto ttiatyis, sciliccH ah ipso conciylii in siti-
hibila contra h.Terelicos, quoruin genesin ac scntiendi
rationein eanidcm cum illa Neslorianorum fuisseper
;
decursum primi et scrundi paragraphi late deduxi-
miis. Nec miiius idonca exstitisse lia'cargunienlacen-
seri debcnt, quo.l conalibus Alcuiiii effcclus optalus
iii conversioiie adversariorum suoriim baud rcspon-
deril, iique omnes a docliina pessiraa non rece.^se*
riiit, (pios tanto sludio impiignaverat; quo quideiu ex
capite saltcm syno.liim Raiisbonensem, jiid cesque
Romanos reprehendit Walehius cxistimans cum Bu-
navio pag. 123, eos, qui iii iiiroque loco Fcliceni ad
,

qulariliile sii<r persona' ila nniiil, alijue conscrnir, tit
i)ei Filius cssel liotninis filiux, non tnnlabililnle tuttu-
TOi , sed iliiinalione : siiiiiiiter et liominis lilius esset
Dei Filiiis, nun versibililnte substanli-.e sed in I)ei
rneliorem de Clirislo sentciitiam rcvoc are sibi suio-
pseruni, legiiinia ratione usos haud esse, nec erro-
res JHstis et ad piopositiim idoneis argumentis con-
fuiasse; co qiiod coiisilia isla exspectato caruerint
,

Filio esset vcrus filius. Nec miiandum est, si ab aliis eveiitu, aU[ue id unum landem cffeceriiit, ui quas
iu calholica profcssione disseiitire probaris, diim tibi incnte concepcrat Fclix falsas habere opiniones, ,

ipsi per vices discordare videris. Iii hac ciiira seii- fictc ac sinuilale dcclararet. Bella enira proisus , si
leulia tua callioliciis .eslimari potiiisscs, si prius te- _ superis placct, !i:ec forel cousequenlia Felix hccre- :

ipsum iu pravilatc lui erroris non ostendcies. Dicis '-' sin suam nec natisbou.e, nec Uom;u ex animo ahju-
itaque, ui in Dei Filio vero esset jHius; si est in vcro
Dei Fiiio Filius, qiii est Chrisliis; igitiir ct veras est
Filius, quia in vero niliil potesl aliiul csse, iiisi veri-
las. Kt iiulium habct lociiiu adoptio in nativit.ite ve-
rilalis. L'nus csl cr^'o Dei Filiiis r.ririslus, Dcus et
honio verus, et perleclus, ut SLvpo diclum est. .\d-
juQgis quoiiiie, non duo dii, qiioil coiitia teipsiim
piignare manifcstum csl. Nam si duo dii iion siiiit
ravit ; crgo raiioeinia, quibus cum defeiisores recl;c
lidei ab crrore rcduifrc coaati suiit, i:icpta , minus-
(jue coiisoiia fuere. Niiinjuid eiiiin bi-ne argiimenlali
iion SMiit Palrcs prioium quatiior coiicilioruin ; el
t;iincu lusresiarcli.e, (pios rcfutandos stisccperjnl a
dogmale cxitioso avcisi haud sunt? Miiius justam
cxistiinaiiuis ccnsiiram, ([iia Walchius pag. 70 adu-
laiioiiis inciis;it .MciiiMMiii Elipando in li;rc verba
,

ergo non est iii co Deus vcrus, et Deus iiuncupativus, srrihciitem « Tii eiiiiii es, sanciissime prx-ul, civi- :

sed esl uniis Deiis vcrus qiiia D;?us veritas csl , el

, Uis supcr iiiontcm posita qu;e iiullateniis ahscondi ,

noii est simiiialio in co, sed toliiis fons veritatis. > potcsl, rujus murus nccpiaquam debet iiisidiosis cu-
JElamdcm rem cxprobrat etiam Elipando lib. i, num. iiiculis cujuslibel pcr(iili;e aliciibi perforari; sed lir-
t), scribens « Firmiler naniqiie absque omni dubila-
: missimo cat!iolic:e tidci inuiiimine ex onmi parl«
lionc crcJenduiii est et pr.cdiiaMduiu, euiiidem esse, circumdari, ut iiicxpugiiabilis undique ad salutein
qiii nalus csl cx Virsinc, Deuiu veruiii in duabus populi, qiii in te gauilel, ct tui oiis iniperium respi-
naturis , ct \ciuiii Filuiui Dci ila iit uiius sit Clii i-
: cit, pciiii incat. i Ceitc quilibet eqiius reruui ccsti-
btus, ct uiius Detis, el unus Dei Filiiis ct uiius icx niator vi.lel, laudcMi lianc non pcrsouae Elipaiidi, sed
. ,

et umis lotiiis mundi Salvalor, ilivinilale consub- oflicii) tribui nihilquc aliud vclle Alcuiniim quam , ,

staiitialis Palri, humanitatc consubstanlialis matri, D ostendere adversario suo qu;iiiluiii sit criiiicii si ,

ut sil ideiii vcriis Dcus et vertis homo in unilale pcr-
sou;e quciii vos siiic dubio cum Nestorio iii duos
:
dividitis iilios, el iii diuis pcrsonas, per proprietatem
ct adoptioii('iii. Non iyitur niap;ister vester iNcstorius
1002 iiivcnilur diias personas palam iii Christo
piolitrii, (jiiauliim ad nos litter:c illius pcrvciiire po-
lucrunt scd omnia qiia' duabiis nccesse est inesse
:
persoiiis, proferre dc Chri>io reperilur, adoplionem
sicut ct vos liiiiiianit:ui ascrilieiis, ct divinit:iti pro-
piictatcm lilii dcsi-;ii:ins. > Et p:iulo pust iiiim.
ait I:Hortaris me .Ariuiu iion esse qui mullorum
episcopiis, qui snper candclabrum iitluce;it iii domo
Dci omniiiiis positiis est, crrorum lenebris obfusce-
tur, grcgeni(|je pcrdat, (|uain pascere dehuisset.
Unde liis biudibns Elipaiiiluiii potius admoiiuisse sui
luuneris, qu:iin vaiiis ;idu!j|ioiiiiius demulsisse cen-
scndus csl Alcuiiius, prout et legenti contextum ci-
tai.a> cpistohT? manifeslum erii. Demiim iion nisi par-
liuiii studio tribuimus, qiiod Walchius pag. C)i hi^lo
ri.c sua' Alciiinum vocet < liominciii mobilein , in-
U
coiistaiilem, tuin hoc, tum illud diienlem , quid vero
certuni sit ncscienieiu. i Ansam ista scribcndi de-
,

sua pcrversitatc m;iculavil conla iit rectc non cre- , derat rcsponsum Alcuini ad argumenia, qua; episcopi
dereiit. Fgo. gloria Deo Jcsn, riimi|iiani iii harathrum Hispaiiix adoplionis iii Christo fanlorcs ex liturgiis
Aiii dclapsiis siiin; sed tii vcl Ai-jus csse probabe- siiis pro dogmale sa^pe dicto depron.^pserant pmvo- ,

lis, ve! tiiaiu seutciitiani il:imn:iic cogcris; qui asse-

caiiles ad aiictoritatem Eiigenii, lldepboiisi, et Julia-
ris Filium Dci uiiiciim, iinig.-nitiiMi, iiiiiusqiic procul ni sedis Toletan:e antistiium , ac dicente^ , vocera
dubio peison.e, adoplivum esse. iNunquid non lu in adoplionis ab hisce dudum usurpalani, ac quasi con-
eadsm pcrsona adoplioneinesse allinnas, quam Arius secratam fuisse. Reposuit vero .\!cuinus in hunc
 457 ENIIUEBER DISSERT. DE
UKKlum : PrsRSules qnoque Hispaniarum indueis,
c .
i|uos lu orlliodoxos Jicis : in his, quj; posuisli , ora-
lionibus iiidubitanter h»relici esse dignoscunlur. Nisi
forle eteoruin dicla, sicut et iii ca-teris solebas, de-
pravaris, scilicet, iil quoil illi lieno dixerunt , tu in
adjumentum crroristiii miilare, et allerum pro ullero
miltcre aiisiis sis. AsscruiU cniiii qiiiilain o\ illis pa-
tribiis {Forle legendiun : partilius) iilii lii dixisti, vel
ndoptionem , vel adoplivi hominis , eos diiisse pio
adoplione nssiimptionem, et pio lulopiivi assitmpli : et
in hoc qiioquc lua malevola aiguilur perlinacia...
Sed sive miitata, sive ut ab eis sunt dicla, liaec ea-
dciii icstiiiioiiia a te siiit posiia, non niagnopere cu-
randum cst ; nos eiiini Roinaiia plus auciorilate, quaui
Uispana.veritaleassertionis ei lidei uosira! fuiciri de-
sideramus; licet nec illa ropiobcinus , in
•pi.-c calholice dicuntiir. • Lib. vii coiitra Eelicem,
iium. 15. .\t vero, quid iii bac respousionc mobilila-
lis, (iiiid ignorantix-. qiiid iiicoiislanti;e appareat,
plaiie iion videmus. Colligiinus equideni cv lioc loco,
et iiisuper exepistola Alcuini a(IEli(»aiidiiiii, iiuni. II,
(;um, ciim ba'C scribcrct, Dondum iii iiiaiiibus lia-
buisse, aiit liislrasse exemplaria Liturgi;e llispanica:;
(juod taiiicn iicino oi jure exprobiavcrit. Hiiic bcne
utiqiie rospondit, aut cadcin bicrcsi iiiquinatos fuisse
cpiscopos illos, qiioiiiin tcslimoniis siiam (iimare ui-
tebanliir Kclix el El pandiis, iiisi t forle (ut ait in
cpistola moilo prinnim dicta) simplex igiior;intia cos
Il.liRESI ELIPA.NDI ET FELICIS. 438
periiim meieaUir, nt |)otc saiui; fnici riefpnsor acor
rimus a'';iic ac solcrlissiraus ; ct Icnicril;ileni,
prudentiam csse censeamiis, si posl nongeiuos ei
amplius annos qiiidain cx paucis, qu;c nobis supcr-
sunt, momiiiientis obalrepere aiisi fuerint judicio
viroiiim , qtjos ipsi coiiliovcrsi;« pr.iscntes fuissc,
cum adveisariis siiis iioii raro coram disputasse,
coruni inenleni aiit ex oie proprio, aiit scriptis saltem
iu oinnium niaiiii tiim adliiic vcrsaiitibus intcllcxisse,
lalique ratione errores iiupugnassenovimus, ul neino
illiiis :ovi esset, qiii iii liac piipna qiiidqiiam aniniad-
versione digniini dcprohenderet. Aut, siqiiidem ca-
liimniam sibi ll'>ri existimarust Eolix ct Elipandus,
ciir de ea conque.^ti iion siiiit? Ciir Nesloriuin iiomi-
natiiii haiid danmanmt, cum aliorum lia;reiicorum
!iis tamen, oxpressam mentionem fccisscnt , eoriiniqiic sciisa
anatliematizassent? Ciir adversario suo Alcuino mi-
iius rectam argi|niciit;iiidi rationcm, iinperiliaiiive
noii objccerc, alias iii carpcnda cjiis viui ad exces-
sum iisque sludiosi/ Igitiir aiitiliciiiduni fiindainento
B carerc ea, qii;c pro cpiscopis hisce conlra .Mcuiiiiim
scripsit Walchius; aiit dcniqiie, ncminem jam vete-
ha^reticorum esse, ciijus condemnatioiiem insci-
riini
tire atque iniprudcntitc Patruin impulare non liccat.
Et hoc qiiidem postcriiis liibcnler fortc pltires eoniiu
concedenl, qiii stint de coetii Walchii, niininie allen-
dentes, se partiiiin sludio ac prneconcoptis opinioni-
bus in tantum siibindc abripi ut ctiam s,tnioris ,

defendit a miicroue anathemalis, non perlinax orro- criticic regulas iii dijiidicandis teniporuin anliquoruin
ris defcnsio cxcoramunicatioiiis percnlit yladio > factis, ac controversiis proHcrgrediantur. Denl siijie-
:

aut eoruni scripta ab adversario suo fiiissc depra- ri ut tandem dissipentur pncjudicia isla
, paci et ,

vata, qua ccrtc roiijectura injuriam ei niiUam infcii, verilati adeo inimica, ac, quod magisadliiic oxoplan-
cum similis pcrfidi;B in coiTumpcndis Palriim anti- diiin, nt niodiis ponaliir depravat;c nienlis liunianx
quoruni tcxtibiis alibi ei Feliceni, et Elipandiim sav indoli ac effroiiata! nipiilitati res occult,as el supra
pius 1003 convicorit. Et hoc quidoni posterius ingenii nostri vires positas inve.sligandi, ex <pia sola
priori vciosiniiliiis judicat, dicens, lib. ii ;idvei-sus conlroversiam illani de Adopiiono in Chrisio stoeuk)
Elipandum, iitim. iU i Ideo magis xstimandum cst
: octavo donuo renatani etiam Walehius jtidicavit.
juniorcs qiioslibet hiijiis nov;e infidelitatis eatenis co!- Egregiuin huic raalo rcinodiuni deprehendisse au-
ligalos, aii pcrdilioiicm sui ipsorum dicta sanctorum ctor iste sibi non abs re visus est in .nonito illo sa-
corrumpcrc doctorum, ct suorum pi>ssima pertiiiacia _ pientia; pleno, quod Carolus Magniis ad episcopos-
macuiare niiincn parcntum, ciii audaci;c uil scelc- ^ Hispania' tanta ac Filio adoptivo altercaiUes Iran-
stius, vol atrocius esse poterit. Et hoc ex (;o veri scripsil, quodquc hic coronidis loco apponimus, in-
esse siinilc \idotur, qiiia probalissiniortim in (^brisli lcgrum tamen, cuin Walchiiis verba priora qiiibus ,

Ecclcsia doctonim, et oninibus ;irceptabilium calholi- Carolus Ecclesia;, Patrumquc catholiconim auclori-
cas senloniias, vel perverso interpretari seiisu, V(M tatein opiscopis illis commendat, stndiosc abs dubio,
perfida vos immiitarc temerilaic agnovinuis veluti qiiod syslcinali siio essent conlraria omiserit. Ila
: ,

in aliquilnis probavimus locis, duin ad nos per Feli- vero ait rex Christianissimns « Itoruni iterumque :

cem oliiii vcslriini, nunc aiitcm iiostrum conimilito- obtostor, ut in pacifica unanimilate, fl catbolicae
nein pliires vestri errorts porvcncrunt litlcriike. > At lidci profcssione iiobisciim firmiler maueatis nec :

supcrscilcndiim arbitrainur his aliisque argutiis, quas vos doctioros icstiiiictis uiiiversali saiicta Dci Eccle-
contra Alriiinum in s;cpc inciiioral:i .\doptiaiioriini sia. Eani (idcm lciicte (piain orthodoxi P;itrcs in siiis
Historia Icgorecsl. Satis oiiini supcr(|iic, iiti coiifidi- iiobis symbolis scriptam reliqiioriint tt nolile jMut :

luus a scri|»torc hoc, qucin suiiiiiia (loctrin;e oiniiis sapere , qitam oporlel sapere, ted sapere ud sobrieta-
lande siio tempore flornisse, alqiif" idcirco insignibus lem \l<om. xii, 3), iiec ratiocinando huinano iiiKeuiu
a t^arolo M;igno lienoficiis orii;itiiiii fiiissc ncc ipso divina vos nivsteria iiivestigare arhilreniini scd iiia- :

dilhtelur Walchiiis, prvripna re|)reliciisioiiis capita gis crcdoiulo' Iionorate, qua; niimana fragililas lcme-
anioliti suniiis, ostendentes ciini ct jiire Hispanos re persciiitando inveiiire non valel. i Epist. C^roli
Nosioriaiiismi argiiisse, ot logitima ratione coiitra Magiii ail Elipandiiiu et ccteros Hispani;i; episcopoi
ilk>'^ disputassc; ut pruin laudcni pulius quam vitu- D nuni. 15, Patiologi:c lom. XCVIII, col.
899.
 ; »,
:

4S9 B. F. ALBIM SEL ALCUIM OPERLM PARS IV. 440

^"^BW^B.Tl FLAGGI ALBINI

SEU

ALCUINI,
CAROLI MAGNI MAGISTRI,

OPERCM PARS PARTA. ~ OPP. Llf CRGICA ET MORAIIA.

1 MOINITUM PRiEVIUM.

Iiiteiiliii qni(li'm nostra prirmim fuil , lixc lilur- A icctis, secreiis, pnerationibiis ac postcommanioni-
pica atqu.' moralia opusrula primo Operum istorum biis, cum initio Epistolarura el Evangeliorum con-
vohiiiiini ciiiiiiettiTe, consilium tamen mutare ne- venientium.
«*sse fiiil, cuin advertimus, voUimen isthoc adeo De lioc au t plane simili Sacramentario ipsemei beatas
ianijam sna mole excrevissc, ul absquc lertonim Alcuinus loquitur in epist..51, ad inonachos Vedasti-
aiolesliu hauii augeri amplius possfl. Al) his igitur nos, et in epist.142, ad Fuldenses. In priori quidem
lAiuuiii bujus editionis aiterum inchoamus ncnipe ; ila scribit « Missas
: quoqiie aliqiias de noslro tuli
ali iis qua- ad litnrgica, ad varias precandi formiilas Mis*ali, ad qnoiidiana et ecclesiasticK ronsiietiidinis
ct ad (loiirinain deinum moralem periiiient. Enim- Primo in honore summae Trinitatis; deinile
oflicia.

vero beatiis Alcuinus non ad solam 2 sacr» Scri- ad sanclorum iniercessiones deprerandas; eiiam et
ptune notitiam , aui solam sacroruni do^malum ex- anueloium suffragia postulanda, qux miiltiim neces-
iilanalioiiein ac defeiisioneni aut profanam liliera-
, saria sunt in hac peregririatiune ialKirantibus
lliim artium scientiaiu studia siia contulit, vcrnm postea sancUe Dei genitricis sompcrque virginis
i!tiam ad cultum Dei, ad exercilia pietatis ac devo- Mari^^cmissam superaddidimus per dles aliquot, si
lioiiij, ad mores optinios formandos inaBiio flagrabal cui placuerit, decantandam, necnon et S. Veda-
ardorc ac desiderio; iil nimirum lanqiiam niagisicr sti dictavimus missam... Pro peccatis qiioqiie
mieyr.i; nalionis iion doctos modo, sed el pios bene- ei eleemosynam facientibiis adjunximus orationes.
quc inoratos homines Ibrmaret, alquc omiiem bar- In altera epistola ad Fiildenses nnper e cod. m».
bariein, qu£ suo leinpore oinniura animos mcntes- iiilil.Harleiana; in Anglia eruta, &iinili modo scri-
(|ue occupabat, expiignaret. Plenae suiit viri reUgio- » bil :< Misi cbartulam missalem vobis... ut habeatis
sissimi ac piissinii epistolse documenlis ejusmodi, singnlis diebus, quibus preres Deo dirigere cnilibet
(|uibus ipsuin iinperatorera, reges, reginas, summos placeai ,
quando in honorem sancia; Trinitalis
liroceres, episcopos, monachos, moniales instruit, quando de amore sapienti£, quando de poenitentiae
illisque culiuni Dei, pietatem, fidera , religioiiem, lacrymis, quando de cbaritate perfecta, vel quando
virtutes omnes instillare summo studio contendit, ad siiCfragia angelica posUilanda, vei omnium sai>-
qiiiC repetere inopportunura foret, et ex ipsis
liic clorum cuilibet postiilare placct vel eliara si quis
;

cpistiilis facile peiipossunt. pro peccatis suis , vel pro quolibet amico vivenle,
Paiica vcm sunt quae prseier ea de hujus geiieris vel ctiam pro amicis plurirais, vel etiam fratribus de
scriplis siiigiilaii ac doctrinali luetlioilo dispositis hoc sxculo recedentibus faCere velit omtiones ; vel
lieati Alcuiiii supersunt, qiis hic co ordine exliibe- qiiando specialiter beala; Mariae genitricis Dci virgi-
iiius ul prinium locum haheant qiiai ad liliirgiam nis perpcture deprecari velit intercessiones; vel
periiiient , alienim quae morum Chrislianorum il-
,
etiani sauctissinii Patris vestri Boiiifacii cantare
Iiisirant doclriiiani. quis velit, ei prseseniiam illius piissimam advocare
Ad liliiigiam seii ordinem divini ollicii pertincre precibus. » Missje sancii Vedasti et sancli Bonifacii
«vnsemus priMio liliriim Sacraraentoruin ; secundo in boc nostro opusculo deficiunt, omissae gcilicet a
librum de psalinorum L'su tertio Oflicia per ferias;
; scripioribus qiii Sacraroenlarium Alcuini pro usu
i|uurlo Epistolam.ad Oduinum preshyterum de C«- aliaruin ecclesiarum , qiiaruin alii es&ent patroni,
lemoniis baptismi. Epistolam eniin alleram siinilis descripserunt. Defiriunt quoque ibideni oraliones
argumenti, alqiie litjrum de divino Ollicio cuin aliis pro facientibus eleemosynam, cujus meminit beatas
/iuiliusil.im fragineniis, sub nomine Alouini in cod, C Alciiinus in episiola ad Veilastinos e contrario re.,
:

ins. biiiliolliec.e Val. esslantibus iiiter duliia el sup- periuntur in hocce libro Sacrair.entoruiu uiissx Mx
po-^ilitia alilegamus ex rationibus ibi proferendis. et oratioii>'S, quanini U. Alcuious nullam in prdeci-
Inter moralia niimrramus, i° Libelluni deVirtuti- tatis epislolis menlioncm facit ; ut missa de gralia
lius et Viiiis :i<l Wiilonem comitera; 2" Epistolam Spirilus saiicli postulanda missa pro teniationibus''
;

ail pueros S. .Mjriini de Confessione peccatonim cugitalignum ; inissa ad j>osiiilandam bumilitatein ;

.> Epislolam ad Eulaliam ile Ralionc aniin». Equi-
dem hic lociiin sibi merito exposcerent noninilhe
liuniili:e et inoralcs eOiortationes, siquidem consta-
•et illas e ponna fluxisse beali .\lcuini id vcro cuin
iuinime piobari possil. partim eas penitus rcjicien-
ilas , paitim dubiis opusculis inscrendas existi-
iii.imus.
hiter liturgica isitur primum sibi iocum vindical
liber Sacramenlorum, qui componilur e\ orntioni-
'lus niis^alibiis pcr dics he bdoniads ilistributis rol-
iiiissa contra tentationes carnis; mi^sa de saiicta
cruce, et alia de tribulatione et necessitate: iiiiss:e
iii honorcm sanctoriim apostolorum, inartyrura,
;
sanclorum . qni in ecclesia requiescunt, vel qiioniiii
reliquiae ibi sunl recondil*, iniss.i pro iiiimiris, pro
coiintente pecrata sua, ac deinum Itenedictiou»»,
((uae liic adilnntur, ciim variis aliis oralioiiibus.
Beatuin Alcuiniim inissas iion de novo compo-
suisse, scd ex .Missali sui nioiiasterii, Tiiroiieiisis
; '•r.'(lo, tulisse alqiie iii singulos lielidomada! dies
;

;«) Hic in ediiione Eiohenii incipit inraus secundus. EnT

 ,
, >
,

iii LITUKGICA ET MOn.\LI\. - MONITLM PR.tVILM. i:2

ilistribuisse, ex verlis epislola; nil Yedaslinos colli- A Centulensis exslabat aiiiio 851 i-hrr hocre liliilo in-
giiur. An \ero eo orriine (|uo nunc in lioe nosiro S:i- scripliis Missalis (iregorianus el Cela.'^innut, mo-
:

cramenlario couipareiil, illas disposuerit, haud ita dernis temporibux nh .Mhino ordinatus. l.ilMiim luiiic
coiisial. Auclor Micrologi in Oliservationibus eccle- D. dWclirry liiri piililir;r riiiiiinillcie voliiil («), pnslra
siasliris, cap. 60, exeniplar hnjus Akuiniani Sacra- vero cuinilcm, ciiiii D. dc Voisin, qiii iiidc Tr.iil.:liiin
nicntaril recensel, a nustro sicul numero, ita el or- suiiiii de iiiissa lociiplitaic voliiil, roniiimniravii ah ;

tline diversum. Iia enini ibi loquitur « Scienduni : hoc leinpore itcrino iil,i delilrscal , iL'iioraIiir, iit
aMlem qnemdaro Alhoinum magisiruni Caroli imp., scribit auclor Ilist. Lil. 1'rancia', toni. IV, pg. 558,
roxalu Bonifacii archieplscopi ul aiunl , missales, num. 0.
orationes de sancla Trinitalc composuisse et in se- ; Libcr Sacramcnioriiin, qiiem hic proriiili fccinius
ciinda feria de sapienlia in lerlia de Spirilu sanclo;
; e\ rilitioiic Qnercclani , priino prodiit riira Jarobi
in quarla de charitale; in qiiinta de angelis, in Pamclii inter opcra lilurgica a sc rollerta Coloniie ,

sexiade cruce; in sahbato de sancia Maria. i Suspi-
cor hunc Iibnim post beali .\IcHini eelatem a variis
varie fuisse iransmulatum et auetuin. Cerie ex
aliena induslria additie sunt singiilis diebug missa;
sub iiomine sancti Augustini, 3 buic sancto Pairi
abs duhio siipposito;. Hiimani enini aliquid pnssi sunt
Tiri ccleberiimi, aiiclor scilicet Ilisl. Lil. de la
Francc, tom. lY, pag. oli, niim. 18, el U. Oillier,
Uiit. des Auleurs sacr^s, lom. XVIIl, pag. 513, as-
serentes, Missas illas a beaio Alciiino composilas
fuisse in lionorem sancti Aiiqnslini ; ciii assertioni
nec le\lus illariim oralionum favel, ncc inscriptio.
Magis a veriiate abiit citatiis aiictor Microlo^i,
Alciiino iniilto rerentior, I. cil. scribens, bcaluni
.McuiQiini lilirum illum eomposuisse « rogalu sancli
Bonifacii arcliiepiscopi (,Sc Mogiintini) ul, inquit,
picsbytcri illiiis leniporis, nii|)er ad ridem conveisi
nondum crelesiasticisoQiciis insinirti, nondiim eliam
libronim copia prsediti vcl aliquid batierenl, ciini
, Campidoncnsis abhati ; :ilqiic in romiiicmlalioiiem
quo orTiciom suura qiialibel die possenl explere. »
aiinis I5(il, 1.^71 ci Kion, ifim. 11. (}uam eililiouem.
apuil iios rarissiiiiam cl iiullibi ohviaiu , consulere
baud poiiiimus.
Alterum locura inler opuscnla liturgica beali .VI-
cuini daimis lihro <Ic ps:iluioriim L'su, qiicni D. Qiicr-
cctaiius pag. r25 rcrudi fcrit jiixUi cdiliunrni, ut ait,
niiaccnscm anni 1571, qiiani quiilem non viilimus:
jj
aliam vero edllionein ejiisdeiu anni , Guloni.i; ab
Adriano iflrntspergio curalaiu, nostrisque 'isibus cx
instriictissima bibliothcca elcctorali Monacrnsi , be-
ncvolenlia viri illiisiris ac omiiigcna cniditioiie cla-
rissimi D. Fclicis Opfelii c<inccss;ini , ad inaiiiis ha-
hiiiiniis, cui tituliis csl : Alcumus d,' psalmoyum u.ui
liominum necc^silalibus quolidic emcrgcnlibits nicom-
modnto ; una ciim vnriis precandi formulis : nnnc re-
cens per Adrianum .Hrnl.tpergiitm iu lucem prndvctus.
Dcdicalur opiisciilum hoiioribiis illiislrissiini princi-
pisD.Georgii haronisaGravcncik inipcrialiscicnohii
huius libelli, laiidcniqiic bcali Alruini ila prcfatur :

Qiiain Uxc a veritale aliena sint, eruditoium ignoral f Qnnd aulem, iiinuit sil hic idem .Vlciiinus (qui
,

nerao. Beaium enim Alcuinum cum sancto Uonifacio
ullam unquam consueludincm habuisse nullibi legi-
lur; qui etiam anno75i, quo sanctus ille arclii-
episcopus mariyrio coronaliis cst, necdiini ea setale
et crlehritate nominis llorehal ul ciileni vir aposlo-
, ex unguibns leoneni
licus ejiisraodi proviiitiam deferre vel potuissei, vel
voluisset. Kt c\ cpistola ad Fuldcnses paulo anle
excitata patei Alciiinum quidem uiissam conipo-
, ilignoscere licel. Est namque iibique pius , ubiqiie
suisse in honorem sancli Bonifacii non vero rogatu
illius. Errorciu hunc, ex alioriin) rclatione iraclum
alio cumulat pra^fatus auctor Mirrologi ralionein
addens, < iii, inquit, presbyteri ii-
hiijiis scripiioiiis
lius temporis • (quo niuiiiuin sanclus Boiiifacius
apostolico miineri insudavit) « auper ad (idem cnn-
versi, etc, vcl aliquid haberent , cuin quo ofricium
suuin qualibci die posseni explrre. > Non enim ad
usuni ejusmodi piiblicum vel ad prcshyleronini neo
conversorum cximmodilatein leatus Alruiniis lihrum
hunc Sacrameniorum rollegit, scd ad usum privaliim
ac dcvoiioneiu presbyteroriiiu, monachorum et eccle-
niniirum Caroli Magni in liberalihus ariibus pne-
ceptor, atqiie ila ol> singiilare ciiin artium, tuiii
virtutis stiidium in piiblicis scliolis el asccleriis eri-
gendis auctor exsiitit), ct non aliussiipposiiiiiiis, uti
, ita facile ex lioc libello, sira-
p plieem puritatcm eiim sinccra pictaie conjiiiiciani
'-'
passim spiraiilc, hiijiis<pie gcniuin pl.ine rcdoleiilc,
, doctus, succinctus, niaturiis, gravis," ct anle alios
dignus qui seinpcr manibus feraliir, qiio vanilas ru-
, niiii dilucescat et corda morlaliiim ab iiisl.-)bilium
furis ad aniorcm cceleslcm ardciiiiiis inllanimentur.
Posthac narrat AVnlsprrgiiis qu:i' silii iii c(jiVin li-
bcllo liici icddcnilo et cmaculainlo il;'voraiid:e fiierinl
diiricullates, ob codicis ms., quo iisiis esl, nialft
conservati condilionem, charactcnini obscuritalciii
-
con-et disjunctioncm. Iliiic inilur, ahs duhio, codicis
ms. depravalioni quoqiic triliiicniliiin csl, quoil non-
null.TC prccationuni forinul.c c\lr:> dcbitiim nnlineiu
collocatne et dehinc, cum ex dispusiiione aucloris
;

«iariim, qiix in rcbus ecclesiasticis haud auipliiis ad primam partcm pcrlincrciil, sniptoris o.srilanlia
eranl nnviliu'. in alieram rrjrrUe siiil. Qiiod ipscniri cdilor vd ips
Aliud poslca idcm script«r, rursiis ex ride aiiorum, fortassis scriplorrodiris aiiiinailvcrlil.dum ordineir,
.Mbini in .S. Ecclesia liiiuii cunlrmncnditm opus re- clsi admoduin obscurc, rypbris iiolare voluil; ct ubi
reiisel. f ISam, inquit, Grcgorianas oraiiones in lihru priina pars liniri dehercl , ilcruni satis confuse in-
Sarramcnlorum collegissc asseritiir, paucis aliis in- '' iiuil; ob qiiam rausani nobis lihcrlateni rcliclani
lerjcctis, quas lamen sub ohelo notaiulas essr indi- credidiraus omnia dchiio ordini
, ut vidcbatur, ,

cavil. beinde alias oraiiones, sive prxfaliones, elsi resliluciidi. 4 Formulas igitur qiia; vcre dc psalnio-
iion Cregorianas ccclcsiaslic.TB Liinrn celebritali
, rum usii in variis rirciiinsianliis iiislruunl, a S(;niiida
idnneas collcgit, siciil prologus lesiatur, queni posl parlc prinris cdilionis excniplas, ad priuiani reduii-
jrcgorianas oralioncs in medio cjiisdeni lihri i'i>llo- iiius; parleiiiqiii' altcram ali oruliuiic' aii runriH^oii
'avit. I i Qux vrrba ( iiiqiiil llngo Mcnariliis, in ptalmns pro teipso inchoavimus. Qiiud viri erudili
ira-fat. ad lihr. Sacramcnt. snncti Gregorii, Opcruni liaiid iniprohahiint.
lujiis sanrti pontifiris loni. III, pag. li /'n/ro/ojKC | Kx eailcni codicis ins. ilcpravationc, vcl qiiovis alin
oiiio LXXVIII.col. 2.t]) indicaiit, Alhiimin scripsisse erroic firl-im cxisiiinainus iil illa prrlalio hiiic,

iliriim Sarrainriilorum similcm Kodraili clGrimolili lihcllii pi.cticercliir, ipiam pnlius ad allcriitn, rui
'odicibiis. > Iti qiiihuH nimiriiin siimlis pnefatio ha- titiiliis Ojftrta pcr (crias, |ii'rliiirrc i(isc illiiis li'\lus
leliir incilia iiiler Groitorianas rt aildiL-is ah aliis insiiiual. Ilic cniiii allcr IiIh-IIiis roiilinci psaliiins
M-.itioiics. iNcr potest, inqiiil laiiilatus .Mcnardns, csse llliis qiiorniii iisiim pr» variis iicrrssilalihii^ iii lioc
rror liluarii, iil vull i'aineliiis, qui srripseril Alhi Proloipiii) pr.Tscriliil aiirlor sanr hiiir postrrion
. iil

iiiii pio Grinioldiis, ctc, ihid. Iii hihl. monastrrii lilirllo niagis qiiaiii priori convrnire vidcaliir lilulu» :

(«1 Vid. Spiril. O.Lucc dArhci v, toni.ll, pag. 51 1 , rdil. P.iiis. ;iniii \'i', mI loni XIII, vcl. edil. jir.,

r^. !5.

I

ii3 B. F. ALBINI SKU
de Vsu psalmorum ; quem laiiien hfiml
ceiisuiimis, adniiiiiculo codd. inss. dtslitiili.
Pi;efationi pr.epoiiitur caruicn duoriini versiitiiii
in quibiis Alcuinus significat se lioc opiis lionorl
domini sui, Caroli Magiii Htii|ue? dcdicasse poslea
tameii a variis descriptoribus alia; precationes pio
cujusque devotione, vel pro nionaclioriim niaxime
usn addit;i; fuere, quales in hac e.lilione apparenl.
Ob liaiic causani cruditus scriptor ll.sioii.c litlerariai
Galli^e (Tom. IV, pag. 504) censuit hunc
noii in usuni singularis alicujns persoiue
cdnmunem utililaiein fuisse consciiplii v.
lanien Ilisl. lillerarix vol. I, pag. 038, noviss. edil.,
referl lilirum S(-riptiim ad Fredeijisum discipulum ,
quod quidem nullo vesligio ibi proditiir; hiiic igno-
ralur unde id Cave didicerit.
Terliuni iiiler liturgica locum assigiianius libcllo
(pii apiid I). Quercetanuin inscriliilur Olficia per
ferias, qiiem laudatus editor priinus in lucem pro-
tiilit ex c(id. ms. viri illiistrissinii D. Jacobi Aug.
Thuaiii in supiemo regis consistorio consiliarii , ubi
abs dubio tribuitur Alcuino noslro; ad qiicm eliam
rcvei:i perlinere communis erudilonim vox
seuleiilia. El, nisi veliementer fallamiir, liic ille li-
belliis est quem dc lialione orationis ab Alcuino pro
nsu Caioli .Magni scriptum fuisse auctor Vila; illius
testaliir liis vcrbis < Docuit eum (Caroluni) per omne
: lociim liic oulinere haud diflictdter laigientur.
vilic su:e lcinpiis, quos psalinos poeiiilenti:i! cum li-
laiiia ct oralioiiibus prccibiis(|ue quos ad orationeni
: de Viriiilibus et Viiiis ad Widoiiein comil«ra. Hicaiis
specialciii f:icieiid:iin, quos in laiide Dei, qiios quoque
pro quaciinque liibiilalione, quemque etiam ut se in
divinis exerceret laudihns, decanlarel quod qiii
nossc vult, l(;g:il libellum ejus de Ralione oralionis. »
Hxc eiiiin oiii.ia reperiuiilur in hoc iioslro opiisculo.
Joannes qiio |iie l(:il:eus Angliis ccnl. u Scripl.
, pil ; » et hic ipse est, ni vehemenler falliraur, ad
Hrilaiiiii:e, inler scripla Alcuini receiiset
unum ad Curuli uralionem (legeiidum piito ad Ca-
rolum de Oriitionc) illiiisque hoc refoil inilium
Dominus cl maijiSiCr noster; quod quideni initium
nuac iiiteicilit, c\ quo defectus quo codex Thua-
ii:eus, iit Quercelanus, laborabat. suppleri
iiot:ivit
forlasbis Exstat vero ejiismodi liliellus
poliiissel.
ms. de variis diuriiariim prcciiin temporibiis sub
nomiiie Albini magislri in bibliolhcea regia Parisiensi
sul) iiuiii. 2751, lit. A, miiltiim quidem a noslro di-
versiis, cujiib lioc est iiiiliuiu In nomine Dei summi
: ad euiiidem comitem. Prodiit hic Tracl:itus primo,
incipil scriplum Albini magislri ud Carolum impera-
lorem. [Sealus igilur David, elc. Cujos iiotiti:n)i (iebeo
\iro dociissimo ac rcligiosissinioD. Lieiile, bibliothe-
cario S. Cenn:ini a Piatis, qiii inagna ciira benevo-
lentia haiic a;l Caiolum pra;fationem cuin ipiibusdain
leclionibus varianlibus ad nos curavit , qu:«; oninia
suis loeis iiiseriiinuis. Ilic libelliis poithac in varias
formas fiisus est, pro rcguin et imperaloriim Carolu
bucc(;deiitiiiin usu ac utiljlate ciijusmodi exempluin
: in locis iMclior leclio restitui, varia annotari, atque
cxstat in celelierriiiia bibliotheca elcclorali Mona-
ccnsi ,ulii servalur libcllns precatoriiis in iisiiin Ca-
roliCahi juveiiis jiriino aiireis litteris descriplus.
ileiiide aniio 1585 liigolsladii in Bavaria
ciiia F.
Feliciaiii episcopi Scalcnsis lypis excusus ct liono-
rilms serenissimi piincipis Maximiliani, sprcnissinii
D. Cuilhelmi filii primog(;niti dicatiis qu.ic eililio, ; stravil, prout suis locis adnotamus. Tanti quoque hic
sanc rarissima , iii iiostiis niaiiibiis est (r;). Prolo-
quium hiijus libclli ideni est ciim illo Alciiiiii , ex
l)ra;fato codiec regio Parisiensi descripto, in fine
tainei delicit. Psaluii ac preces pro variis necessiUi-
tibus ibi non per ferias, sed pro occasioiie aut devo-
tione ordinantur; et oratioii(;s, ac coiifessiones, qiia;
ipse Alcuimis composuit, suh cjus noinine ref''ruiitur,
proul suis locis notavimus.
Qiiarto demum loco exhibcmus Lpislnlam ad Odui-
auiii presbylcriim de ca;r(;njouiis baplismi (piain
quidein inter cj'leias epistol.is b-eali Alciiini locum
obtinere malebat doctissimus scripioc llist. litler.
(a) Oc Iioc libello vidcanlui' Mabilionius
ibroxxMV, nuiii. 'J7; Baluiiiis, Capitul. toin.
,
ALCUIM OPEnUM PARS IV 44 i
iiiiilandiim A Francia;, tom. IV, pag. 315, n. 16. Quoniam vero
dala opera iiistniil uovellum presbyteruin de admi-
nislratioiie baplismi, et incre ritus in illo adhibendos
describat, merito quoque ad liturgica relata censeri
: polest. Ilac epislola usiis esl scriplor brevis tracta-
tus dc Baptismo, quem edidit D. Martene de Ritibus
Eccles. loin. I, pag. 161 et 16-2. Et incerta quoque
legitur libro (Je diviiiis Officiis, .\lcuii:o suppusilo,
cap. 19. Nos illam cura aliquot codd. mss. optimai
libelluni not:e contulimiis, adnolalis variantibus lectionibus.
, sed ad Opusculis lilurgicis adjimgimus ilorulia , quia
D. Cave pauca siint, nec partis alicujus seiiarata; magnitudi-
neiii ad;equ:int. Doelrinis quidem ad bonos ac
,
Cliristiaiios mores pertinenlibtis alia beali .Mcuini
scripla, pneserlim episloUca, iit dixiimis, plena suiil,
sed iionuisi per occasioiiein iiispers;i qiiae vcro in
:
pra^scns exhibemus, ila coiiiparata suiil, ut prinium
: opuscnlum integer sit IractaUis de virtiitibus ac vi-
liis; bina: vero epistola; de iiidiislria iiislruant, una
g de facienda 5 coiifessione pcceatoriim, ;iltera de ne-
cessilate Deuni amandi ex ipsa aiiiiii;e naltira de-
moiisliala de nioderaiidis passioiiibus , de studio
;
est et verx sapieiitia'. Quamvis vero bas quoqiie epistolas
iiiter alias aptiiiscollocari potuisse erudili quidam
forle judicent, illas lanien, etiani a cl. Quercelano e
iiumcro reliquarum cpistohirum excmpta3,congruuin
Primuin ergo locuin iiiler Moralia Iribuimus libro
dubio ille comes est «qui (iil narrant.\nnales Loise-
liani ad annum 799) in Marca Britaniii% ( cisraa-
;
riiia;, in qua sita civilas et inonasierium Turonense)
praesidelial, et uiia cum sociis comitibus Britanniam
ingressus, totamque perluslrans, iii deditionem aceC'
: Lihrum cujiis lestimonium, tanqiiani < \iri pcifecti, ac judi-
: cis iiicorriipti, alqucmissi Gdelis, i piovocat.\lruinu8
: in caiisa riissidii inter episcopum Aureliaiicnsem el
/- fratres Turonenses in epistola 166. Ilic ab .\lcuijio
"*
postulabat ut doclrinas viLc Christiaiia; su;eque con-
dilioni ac slatui conveoieiites brevi libello cijmpre-
lienderet, ut inler s:ecularia iiegotia haberet libelluin
maniialera, ad qiiem assidne siios actus examinaie,
seque ad seternae beatiluilinis sludiuni excitare pos-
sei; prout loquitur .\lcuinus in dedicaloria epislola
quanliiin scire potuinuis, in appecdice Bibliolhecx
PP. edilioiiis Bignseana;, fine tauien muliliis, quem
deinde Caiiisiiis lom. VI .\iiliq. Lect. e cod. ras. S.
Galli suppievil. Querccianus vero euradem Traclatum
antehac in duos divisum ope ms. cod. viri illustris-
Jac. Aug. Thuani reslituit, emendavit, etvariis locis
aiixil. Non ila t;imen iulegra :Uque emaculaia est
h;ec cl. Qucrcetani editio, iit noii alicubi imo multis
atiqua eliain spli.ilniala iniplcri possinl, quod nos liic
fecimus ope aliquol codd. inss. magiue vetustatis ac
optim:e nolae, quoruin pr.ccipwi suni duo nostne
'*
, bibl. S. Einmerami, el unus inclyti monasterii S. Ja-
cobi Scotorum urbis iiostnc Riitislionensis, qui ulti-
mus qu;edam supplementa haud vulgaria submini-
liber haliilus cst a viris ecclesiasticis, iit mulli inde
sermones mor;tIes deprompii fuerint, qui deinceps
ab aliquibus, verum auctorein, forte sola litlera iiii-
liali A (quod scriptoribus niedii a-vi haiid infrequens
fiiit) designaluin, ignorantibiis, ob eorum praestan-
liam S. Aiigustino fiiere attributi a novissimis vcro
:
edilorihus Operuin S. Auciisliiii iu appendicem re-
jicti atque Alcuino vindicati ; (iiios liic iu suis ca-
piliilis dosignaviinus.
: Seipiitur hunc Tractaliiiii Epislola ad Fiilaliani
virginem de Ratione aiiiin:^'. Qii:i'sit h:i'c virgo, de-
leximus CK cpistola I'2.ii novitcr crula e Iiibl. llar-
.Annal. 1-276, et pag 1486-88: Hi^l. Litt. Gallia', loni. V,
II, pag. pag. 315.
413 LITURGICA. - LIBER SACUAMENTORUM. uc.
leiann. Esl niiniriim vcro noniine. Gundraila , soror A tatein iiecessitatciiKpie do<et poMiilenJi alquccon-,

S. Adalliardi abbatis Corbeiensis, cogiionienlo vero
Eiilalia, nt jani aj hanc cpistolaii) notavimiis. Vit^e
quoque Alcuini scriptor Gundradam vocat virginem,
ad quam Alcuimis hanc scripsilepistolam t Scripsil,
inquit, ad Gundradam de anima; Ralione. > Qiicice-
tajius hanc epistolam descripsil cx cditioneColoniensi
anni L^jOS. Nos emendavimus e codd. mss., el cx
uno bibliothcca; celeberrimi monasterii Tegernseensis
addiiiuis carnien 0'"<i myslicc significcnt palmm in
; stanlem in Ecclesia oliservanliam. Vid. Alabill. pra;-
manibus geslari solilir, quod ad eanidem virpinein
Bcriplum nobis videtur. Ex hac epislola aliqiia iii-
serta suiit Iractatui do Spirilu ct .\nima, S. Aiigu-
stiiiu aliquando tributo iii Append. ad ejus Opira.
Partcm hanc denique claiidit Epislola ad pueros
S. Martini de Confessione peccalorum , in qu» nlili-
litendi peccala siia sacerJoIilius. Manccpistolamposl-
ea ctiani inisit ad Salisliurgenscs rogalu el iiislanlia
Arnoiiis; vide epist. 15-2 et 153. Oe qua neccsbilate
: coiifessionis miilloplura legas in e)>islola 13i, ad fra-
Ires in provincia Golhoiiim. Coiiicssionis vero for-
miilas pr9'sciil>it infra in liliello i\c llsu psaliiionim,
mim. 9. IiKJe dis('iimis, adversus nostros nnvatores,
legisetmoflicoiiressionisauricnlarisvelustatemeiron-
fat. ad part. i s.Tc. iii Bened., pag. 9. Caiiisius hanc
epistolam primus e cod. ms. S. Galli cruit, atque in
liicem dedit tom. VI, pag. 323-328, undc illam
Quercctamis dcseripsit. >os liic ope codd. mss.
(piosdani defeclus supplemus, et variantes lectiones
adjicimiis.

6 OPUSCULUM PRIMUM.
LIBER SACRAMENTORUM
CAPUT PUIMI M. 15 Sequenlia snncti Iivungelii sccundum Joannem. In
illo tenipore, dixit Jcsus discipiilis suis ; Cnm veneril
Die Duminico, missa de sancta Trinitatc [S. Giegor.,
Paracleliis, quciii ego niittam vobis a Palre Spiritura
in Octava Peiitecosles].
veritalis.
Omnipolens sempilernc Deus, qiii dedisii fimnlis
Missa de yralia sancti Spiritus postulanda.
tuis in confessione verae fidci, aelernif Triiiitatis glo- Deus, rui omne cor paiet, et omnis voluiitas lo-
riam agnoscere, et in polenlia majestalis adorarc quilur, lU <iucni nulluin latet secretum, purifica per
uuitatem ;
qua-sunms, ul cjusdero lidei liriiiitale ah iiifiisionem saneli Spiritiis cogilationes cordis nostri,
ouHiibus seniper inuniamiir adversis. Per. ni pcrfeete te diligere, te digiie iaudare iiicreaiuur.
Secreta. Sanetifica qua^sumiis, Doiniiic Deiis,
,
Per.
pcr tui iiominis invocationem [hlem, per Liiigciiiti .Si'ci-.'/a. H:cc oblatio, Domine Deus, cordis nostri
tui virtulcm], hujus oblationis hostium, et coope-
maiiilas cmiiiidel, ut saiicti Spiiiliis digna cHicia-
rante Spiritu sancto prr cam nosmelipsos tibi per-
liir habilatio. Per. . . in iinitale ejusdera Spiritus
fice muiius a'ternuni. Pcr. saiicti.
l'ric(alio. Digiium et juslum est, u.-ique , aUeriic
Pra'fatio. Dignum et justuni Cst, usque, a'tcrnc
Dcus. Qui cum unigenito Filio luo et Spirilu sancio, C i)e„s. Qui inspi( is cogiiationum secreta, et cui omnis
unus cs Deus, iiniis es Dominus, iion in unius singu- noslr;e mciitis iiilenlio provideiili;e tu;e palcsril in-
larilale persofia;, sed in uniiis Trinilate siibslanti*. tiiilu, respicc propitiiis arcana cordis iioslri cubilia,
QiioJ eniiu de lua gloria revelaiite lc crediiniis, hoc el saiicli Si>iritiis rore noslras purifica rogilalioiies,
de Kilio tuo, hoc <le Spiritu saiicto siiic dilTcrentia iil tu."»; m.ijcstati digna cogitemDS et aganuis. Pcr
di'..crelioi)is [Ideni, .sine differentia; discrelione] scii- Chrislum.
linius ; Ht iii coufessione &einpilerna! [Idein, venc I'or.icomin. Sacrificium saliitis nosirc tihi ofie-
>enipile,"nyBque] Deitalis, ct iit persoiiis pro^iricUis, reiilcs, coiwede nobis, Douiinc Dciis, piirificatis
U in essentia unilas, el ia mr\j<^siatc adoretur aMjua- nientibus sxpius lua; pietatis celebrarc niysterium.
itas. Quem laudant. Per.
7 Postcommun. ProHci^it nobis .id sahilora corpo- Alia. Coneede, qu;csuinus, omnipdtens Deiis, san-
is ct aiiini;e, Doininc Deiis, liiijiis sacr;inicnti snsce- cliini iKibis Spiritiiui volis promercre scdiilis, qil;i-
ilio et seiiipiti'rn;<; Triiiiliilis coiif<'ssio \ld<im, seiii-
tenus ejiis gratia ab oninibns libereiiiur tenlalioiii-
iterna saiicticTriuitalis, (yusikmque iiKlivitlua; Uni- biis, cl )>(;ecalorum iioslroriim indiilgcnliaiii cuiisc-
Jtis eunfessio]. Per. qiiaiuur. Per... in unilaterjiisdem Spiritiis t>ancti.
Alia. Domine Deus Patcr oinnipolcns, f;iiniilos t4i;R D
Iicin missu s<incli Augiislini.
lajcslati siibjfclos per uiiiciim Kiliiini iuum iii vir-

ile baiirli Spiritu.s benetlic et proli-ge, iit ab oiiiiii Da iiiibi, Doiiiine, peccatori confessioncm, qiKC

oste sevuri iu lua jugilcr laude lelemur. Pereum- tibi sit plaeilH ;
parluri in coidc ineu ciiairalionis

pni. pemitus, iiiii aiires possint |»ul>;irc tu.is. Da meiiljs

ad Corintli. iiileiilioncm, ijua sii.scipiam priifiindaiii biiiiiuieiii

Leclio Epislolg' beati Pnuli apo.-,loU

ratres, gratia Domini nostri Jesu (iliristi et cha- tiiani iii hiiiiiililale eordis. Ipsuni niihi, Domine, dt
prccaii, qiiod te aildire dele<4et, iil pr.eslcs. Ipsiun
tas Dei , et eomniunicalio sancli Spirilus sil cuni
anim.c nn.-x iiiscie, iit Jmjis (li'leet.iti(i nica ip.sc si».
nnibus uobis.

I
 R ALBINI SEU AIXllM OPEilL.M PAHS IV. U8
U7 F.
C.\PUT
mib» bcrynias cs luo afrectu inlernas, quK pec- A II.
Dci
Audi, Feria II, mista pro peccaii».
r.iioni[n i-.ieoiHui possunt exsolvere vincula.
quu;
l><>ii meus, audi luuien oculoium meoniin, aiidi
F.xaudi Domine, qu;esumus, siipplicuin preces, cl

peto. et da quK peiani ut audias. Si ouiui dispex» ris,

confilenlium tibi parce peccalis ut pariter nobis in-

respexeris. vivo. Si juslc inc inleiideris,

pereo; si dulgentiam Iribuas benignus et paceni. Per.
Si miscricordiain respexeiis, feten- noslnE
iiioriuus feteo. Leclio Jeremia; prophela:. Si iniquilaleg
mea,
tem suscilas de sepulcro. Si mala respcxeris coutcnderint contra nos, Domine, libera nos, quse-
inlcndas
larurea tonnenta vix sulTiciunl. Si pieiate siimus, fac propter nomen tuum.
inah
poteris commutare in melius. Quid non
solit.i, Lfctio siwcli Evangelii tecundum Lucam. In illo

rgo? Aiit quid non boni tu? Qiiii! non mali ego cor- Petite, et dabi-
tcmpore. dixit Je»us discipulis suis :

niplibilii creatura? Quid iion boni lu Creator et tur vobis quxrite, el iBvenietis ; pulsale, et aperie-
;

crcaturs auctor? Cecidi de inanu tua vilio meo : tur vobis.

poiens es ariifex tihi iteium placitum (igurare. Cor- Super oblala. Roslias tibi, Domine, placaiioQis
ripe nie in misericordia, nc descras, neque in ira
oDerimus, ut et delicta nostra miseratus absulvas,
cori ipias. Qiiod odis in mc ,
procul fac a ine ,
et nulantia corda tu dirigas. Per.
U
*l in lua voluiilate inleiide iii mc. Hosteni libidinis
Vrvfaiio. Dignum et iiislum est, ntaue, SPleme
a iue, et castitatis spintuni inscre in me.
rcpt-lle Deus. Salva nos ex ore leonis saevissirai, qui rugiens
Vitium omne moitillca in nrc , el animani ine.im de unitale Ecclesia» lus, qnem ni-
circuit, quserens
\ivilica in me. Per Dominum piat auiue devoret. Sed lu, fortissime Domine, de
Domine Paler sancte. licet ma-
Secrela. Ila-c tibi, tribu Juda contere contrariam virlutis sune nequi-
iiibus meis indignis offerantur muncra, qiii nec in-
liaui nos ab ignitis ejus impugnalionibus liberatos,
,

noininis digniis sum tainen quia per

vocalione lui ;
corpuic nos conserva, et corJe purifica. Per Domi-
banctuni atque sanciificalum Filii tui nomen oblalio-
nura.
nes offeriintur, siciil inccnsiim in conspectu luo cum Hanc oMationem, Domine,
Infra acitonem. igitur
«dore suaviiaiis asceiidanl. Per. quam tibi offerimus pro peccalis aique offeiisronibus
PriFfaiio. Dignum et justura cst, u$que, seteme omnium delictorum nostrorum reisissio.
nostris, ut
Dcus. Sed quid libi digmim offcralmiuister indignus, nera consequi merealur, quisumus Domine, ut.

nisi boc ipsum, qiiod tanlo indignus hahelur [Forte, Ad Complendum. Praesta nobis , jelerne Salvalor,
liabcri] olficio lidei poenitcntiam [Forte, pcr poeni munere veniain peccatonim,
ut percipienles hoc
iciitiam] fatealur? Sed lu multa; misericordi* Deus, jeinceps peccata vitemus. Per
nc nos, quaesumus, oris proprii testimonio damnes, Alia, Deus, cui proprium est semper tmsereri et

sed patern.^ indulgentia; consolatione corrobores, parcere, suscipe deprecationem nostram, ut quosde-
alque a peccalonim prxcipilio tuis semper manibus lictorum caicna constringil, miseratio inx pietatis

reiiovcs et rcformes. Invocat te aniraa mea, qui fe- absulval. Per.

cisti me, ul non obliviscaris oblitura tui, el exqui-
Item pro petitione lacrymnrum.
renlem te ne descras , vita qu«i nunquam moricris.
Qiii novit te, novil g etcrnitalem. Charitas novit tc. Omnipotens miiissimc Deiis, qui silienti poputo
a;terna vcritas, ct vera charilasl Deus une, Deus fontem viventis aquae de pelra prodiixisti , educ de
Trinilas , in cujus valde coiifido miscricordia : salus curdis noslri duritia compuncliouis lacrymas, nt
esto inlirinitati meae, ct verus resuscitator aoimie peccata nostra plaiigcrc valeamus, remissionemipie
ine:c.Doce me paticntiam ad sustiiiendum adversa. tc luiserante raereamur accipere. Per.
Hoce ine scientiam Scripturarum, ut sic loquar ne Infra Hanc aclionem. oblationcD), quxsumus ,

superbiam, sic taceam ne torpescara. Sic contine, ut Domine Deus, quam tu» majestali pro peccatis no-
non cadam. Sic stringe, ut non dimitlam. Tu cs stris offerimus, propilius rcspice, ct produc de oculi»
enini hoiior meus, et laus niea, ct fidiicia mea. Deiis m. nustris fliimina , quibus debita flammarum incendia
ineus, gralias ago libi de donis liiis, sed lu mibi ea valeant exstingui. Per.
bcrva. lla enim se/vabis me, ct augebunlur et per- Prafatio. Dignuin et justum esl, usque, per Chri-
ricieiiliir, qii.TC dedisti inihi. Et eris meciim in omni- stum Dominura nostrum. Qui l)eatuin Petrum apost(>-

lius; quia ct ui sim, ct quod sum, tu dedisli mihi. hiiu pietalis respcxit intuitu, iit trioae negalionis

Per Christum Domiiium nustrum. |iCfcalum amarissiinis diluerel lacryinij, per iofii-

Postcommun. Vota nustra Dominus clementer in- sionein sancti Spiritiis pro pcccatonim nosiroruin
trndat, et peccata dimittat. Qu.i; opLinuis, tribuat; ponderc lacrjnias nobis elicc pirnitcniiae. iit amarc
ci qiix pavemus, procul repcllal; ut cum universitale defleanius.quaeinique gcssimus : qiiatenus fnirtiiosus

riileliuiii vovendo,ct reddendoDco s:irri(iciuiu laudis, iii conspectu pietatis tuie noslr.T pclitionis porvcniat

ail friictiim jiistitia; pervenire possiuuis, concedcnte effectus. alque per eum nobis \oniam sper:in' lioeal,

clcinciitia diviiiitalis ojiis. l'er Doniinum nostrum qui traditus est pro delidis nostris, iil roLlimorol

Jcsum Christum cjus unigenitum ['ilium, cuin quo iios iii sangiiinc suo, Chrisius Saivaior noster. Quciii
In iiniiaie Spirilus sancli vivit ct regiui! Dcus. Pcr liiiidaiit aiigeli.

iimm.i s.ccula siEculorum. 9 -iil ('.om\il(iidim. Sacrificiuiu qiiod tu;r, Do-

449 LlTfllGICA. - LIBER SACUAMEN TORUU. 4»
iiiiiiP, obtu.imus majestali, nobis ad vcniam noslro- A Hlis, diMil mibi angclos : S.jrile : Btali qni a«l cav
rum proflciat poccalorum, el tuae niiseralioiiis iri- nam nuptiaruiii.
Sequenliu sancli Evangelii uttnutnm Joannnm. la
bual sol.ilium. Pcr.
Graliam sancti Spiiitus, Doinine Dcus, cor- illo tenipore, usceiidit iesus Hierosoltraaiu. I>« au-
Alia.

dibus nostris clenicnler inlunde, qm- nos {;euiiti- lein llicro»olyuiis prohatica piscina.

bus cnicial lacryinarum raaculas noslrorum diluere Itcm aliu pro tentationibns cogilalionum.

pecratorura atque oplat.B nobis, lc largieiiie, in-

,
Omnipoiciis initissiine Deus, respice protiltius
dulnentiic praestet effeclum. Per Dominiun, elc, in preces nostras, el libera corda noslra de maliniin
iiuilale ejusdein.
tentuiione cogitalionum, ul sancli Spivitns dignum
Itetn mhta sancli Augustini. fieri habitaciilum merearour. Per Dumiuura.

macu- Secreia. Ilas tibi, Dominc Deus, oflerlmus oMa-

Ignosce niibi, quxsumus, Domine, queiii
tiuues pro salute noslra, quatenus animas nosiras
lalx vitx conscientia irepidum, et criminum meo-
sancii Spiiitiis gratia illuroinare digncris. Per Do-
rum confusio facit capti\uiii. Et qui pio nie veniam
oblinere non valeo, pro aliis rogaturus assisto pro- minum nostrum.
;

fero ad te, si audire digiieris, Doniine, capiivorum Prccfatio. Dignum et justum est, utque, xtcnie
g
Deus. Humiliter tiiam deprecantes clemcnliain, ut
gemitus, Iribulatioues plcbiuin, pericula populorum,
peregriiioruni, iiiopiam debilium, de- gratiam sancli Spirilus animis nostrig clemeiitcr
iiccessitales
infuodere digneris. ul le perfccle diligere, ct te
spcrationes languentiiiin, defeclus senura, suspiria
digne laudare mereamur. Per Christuin.
juvenum, vota virginum, lamenta viduarum. Scd
quoniam me eadem, qu.c popuii peccaii caleua 10 '*'' Complendum. Pcr hoc, quiesunms, Domiiie,

Noa sacrificium, lux quod obtulirous pietaii, ab oinniluis

coiistriiigit, ideo coniuiunes lugeo passiones.
corda nostra emundes teiilalionihus. Per Domiiiura
olisit,Domine, populo tuo oratio cunjugata [A/.,
nostrum.
subjugata] peccatis. Per me tibi offerlur volum, per
te meum coniplealur oHiciuni. Per.
Alia. Dcus, qui illuminas omnem honiincm ve-

Super oblala. Meraores sumus, seternx Deus nientera in hiiiic mundum, illumina, qua'suiiius,
corda nostra grati.e tu:c splendore, ut digna maje-
Paler omnipoteDS, cioriosissima; passiouis Filii tui,

resurrcctiouis ctiam, asccnsionisque iu coelum. Pe-

slati lux cogilare el diligerc valeamus. Per DomU
iium noslrum.
timus ergo ujajesiateni Deus, ut asceiidaul preces
bumiliiatis nostne in conspcctum tuse clemetitia?, Item missa sancti Auguslini.
et dcscendat super hunc panem, et super hunc ca- C Orrerentes tibi, Domine, hostiam jubilationis pro
licem pieniludo tux divinitatis. Dcscendat etiam, dclictis nostris, pietatem tuam cvposcimus, ul pla-
Doniine, illa sancti Spiritus tui incompiehciisibilis cabili pietate petitionibus nostri:^ aurem accommo-
iiivisibilisque majest^s, sicul ((iiondam iii patriim des, votiim noatrum pia dignalione acceptcs, trihu-
iiostias descendebat. Per cuindein Doininum. lalioncs cordis nostri muliiplici miscralione Ucti-
Ad Coinjilendum. Gratias tibi, Domine, referentcs Gccs, et quod in oraiione lingua noslra eiiarrare
oramus, ut mundes propitius cor noslruin a vitiis, non suflicit, lu, qui cordis cogitaiiones agnoscis, ct
et repleas jugiier spiriiaiibus doiiis. Per D'jminura renuin scrulalor es, qiise desiderat mens devota,
nostruin. Iier luain niisericordiam conscqualur. Per Doiiii-

CAPUT III. nuin.

Feria III, missa ad poslulanda anQcHca auffrugia. Secreta. Acceplare digneris, lerrihilis el piissiiDi.'

Deus, lioc sacrificiuui, quoJ tibi pro romissionc (wc-

Perpetuuin nobis, Domiiie, tux miscrationis prc- catorum noslionim, vel pro reqiiic dc fuiictorura
Stat suhsidiuin, quibus ct aiigelica pr^stilisti siif-
fralrum olTerimus, quia voia nostra, dona suiil liia.
fragia non deesse. Per Duminum nostrum. Nec libi quidquam mclius, nisi qiiod dederis, olTe-
Secreta. Hoslias libi, Dominc, laiidis oOerimiis, l) rimus : hoc cst imprimis lii ciuiimemoratioiic, iil

suppliciter deprecaiiles ut casdem angelico pro no-

jiistum est, DominicT; institutionis oflerrc, in hoiiore
bis iutervcnienie sulfragio, et pl.icalus accipias, et rcgls
et gloria Domiiii no.slri Jesii C.hrisii Filii lui,
ad salutcm nostraiu proveiiire cunccdas. Per Donii- judicisqiic venturi. Per eumdcui Duminuiu noslrmn
nuiu. Jesiini Cbrisluni.
Postcommum. Rcpietl, Dominc, bcnediclionc coc-
Pnsicomniun. Onuiipulcns Deus vola nostra di-
Icsli siippliciter iinploraiuus. ut (jiiDil fragili cele-
giiantcr siisiipial, ct iios raimilns suos pi-opili.iliis
brainus ollicio, s:iuotuium ai(liaii^'elorum iiobis pru- o|w'ribus coiii-
iiitendal, dcsidcria iioslra iii iHiiiis
desse seiitiamus aii\ilio. iVr Diiiiiiiiuiu iiosiruui.
plcal, ct ab iiisidiis iniraicoriim nus defciiilat. l'ur
Super pupulum. 1'lebeiii tuaiii, quxsiiinus, l)o-
Duminum.
nilnc, i^erpetua pielalc cuslodi, ut secura scmper et
CAPUT IV.
iiecessariis adjiil;i sulisidiis, spirituiiiu libimct placi-
Feria IV, mistu de sancta sapienlia.
loruni pia scniper vcneratioiic la-lutur. IVr Dumi-
nuiii iiostriim Jcsiiiu. Deiis qiii |)cr co;plernani libi sapienliaiu honiiiieiu,

dicbus ciiin non csset, coiididisli, |iei.liluui(|uc iiiiiRiicor-

/.t;i(io Apocul. beuti Jounnis iiposloli. Iii
 : ;

454 6. F. ALBINI SEU AI.CIJINI OPERLM PARS IV. 452

diier rcformasii praesta, qiwsuinus, ui eadem pcc- A nos facere voliintalem luam, quia lu es Deus nosler,
;

tora noslra, inspiranle le, lola inente ameinus, ct Per Dominum nostrum Jesum Christum.
Secreta. Ilanc quoque nblalionein, Doniiiie, dignc-
ad le lolo corde cnrramus. Per Dominum.
ris, qu:csumus, misericordiler benedicere,ci clemen-
Lectio Ephtolce beati Pauli apostoli. Fratres, srien-
tes «iiiod Gdei veslrae patientiara probatio oppratnr.
ter saiictificare, quam tibi pro reniissione peccato-

Sequentia sancti Evangelii secutuhim Matthaum.

rum nostrorum, vel pro rcquie dsfuncloruiii fratruni

oircrinms, ut tiia sanctificatio salus sit ct defensio

in ilio tempore, respondens Jesus dixit : Confiteor
uinnium animarum. Per.
tibi, Pater, Domine coeli ei terra?, quia abscondisti.
Pra'falio. Dignum et juslum est, usque, seterne
Secreta. Sanctificetur, quxsumus, Domiiie Deus,
Deus, lex coelorum, rcx rcgiini, Dcus deoriim, Do-
hujus nostrae oblationis munus, liia cuoperante sa-
ininus dominorum, tibi gralias agere el laudis ho-
pienlia, ut libi placere possit ad laudem, et nobis
stias immolare. Exaudi oralioiiem it deprecallonem
proficere ad salutem. Per Dominum.
famiilorum faniularumquc ttiarum, omiiiiim ortho-
.4d Complendum. Infunde, qu.esiimiis, Dominc,
doxorura ; auribus percipe lacrymas eonini. Abba
per h.TC sancla qiue sumpsimiis, tiia; eordibus no-
Palcr, iniple nominis tui officium siiper h mc con-
stris liimen sapienii.e, ut te veraciter aguoscamus,
g gregationem tiiam, attpie super iiniversam EccUsiam
et fideliter diligamus. Per eumdem.
luani catholicain, quae csl super universiim orbem
Super poputum. Deus qui misisti Filiura tuuin,et
terraruiii in pace diffusa. Tu eos rege, oniiiipotens
ostendisli creatiiraB Creatorem ; respice propitius su-
Paler, lii protegc, tu conserva, lu sanctifica, lu gu-
per nos famulos tuos, et pr.^epara agia: supliiae
beriia, tu castiga, lu consolare. Sicut non es dedi-
diguam in cordibus noslris habitatioiicm. Per etim-
gnatus congrcgare, et vocare eos, ila luo inflam-
dcin.
menlur amore, iit a te noii despici:intiir clementis-

Missa ad postulandam ftnmiHtalem. sinie et piissinie Palor. Omiiiiis tc, Domiiie, non pe-
real a nobis factura redemplionis el vocalionis lua^,
Deiis qui superbis resistis et graliam prxstas hir-
Sicut vocare dignatus es erranles, ita cusiodire di-
milibus, aiige in nobis vero^ hiimilitatis virtuli^m,
giieris in hoc ovili habitantes atqiic convenicnies. Per
ctijus in se formam fi.Ielibus unigenitns Filius tuus
Cliristiiiii li iiiiinum.
exliibiiit, ut nunquam indignalionem luam provoce-
Ad Complendnm. Quf» ceelesti, Domine, dono sa-
uuis elati, sed poliiis seraper pietatis tuae capiamus
tiasti, praisia, qu;esiiiiiiis, ul sicm piissima miseri-
dona subjecti. Per euindem.
cordin tiia dedisii nobis voliinlatcm veniendi ad le,
Domine, qu.esumus, nobisre-
Secreta. Haccobiatio,
missionrra omiiiiim peceatorum et vene humiiitalis
Q ila nobis .scrsis tuis donare digneris «apicntiae kv-
lellcrtiiiii, \iiliilcin, et possibilitatem, iit tibi se-
obtineatgratiam, simnlque a cordibus iiostris cont ii-
«iiidiim vi)luiii:iteni tuam scrvire mereamur. Per
piscentiam carnis et ooiilnrum, atque ambitionem
Dominum.
saeculi aiifcras, qiialenns coram te sobrie, jiiste pie-
CAPIJT V.
qiie viventcs, praemia conseqiiamiir aterna. Per Do- Feria V, De charitate.
minum.
Omiiipolciis s<-'inpitcrne Dcus, qui jusliliam tuaB
Postcommun. nomine, sacramenli percep-
Hiijus,
legis in cordibiis credentium digito tuo scribis, da
tio, peccatonini nostrorum inanilas tergat, cl nos
iiobis fidei, spci, el charitatis augmenlum, et ut me-
ad cieleslia rogiia ponliicat. Per Dominum. reamiir assci|ui auod proniittis, fac nos ainare quae

11 Itent missa sancti Auguslini. praccipis. I'er.

Alia. Deiis qiii diligenlibus te facis cuncta prodes-

Doinine, Deus incomprehensibilis, a-terne, pcipc-
se, da cordibus nostris inviolabilera charitatis affe-
tue, bencdicte, qiii dixisli Non veni vocaie justos,
:
ciuiii, ut desideria de tua inspiratione conccpta, nul-
sed peccalores ad poenilentiam ; et ciini piofeciu la possint tentaiione mutari. Per Dominum.
nostio noi. egeas, gaudes lainen super uno
pcccatore p Lectio libri Epistol.v beati Pauli apostoli ad Corin-
poenilcntiam agente, magis quam supra
noiiaginta thios. Fratres, charilas paliens est, benigna est
Dovem justis qui non indigenl pcenitenlia : quia tu charitas non XMnuIatur.
es Dcns solus, ct pr:eler le noti est alius
; qiii non Sequentia sancti Evangeiii secundum Mattha-um.
vis inorlem peccaloris, sed ul convertatur
et vivat \n illo teniporc, dixit Jesus discipiilis siiis : Filioli,
fonverte iios, Domine, ad te, et convertemur. Con- adhiic inodicura vobiscum sum, qiiairitis me.
verte nos. Deiis salutaris noster, ct averte
iram Inam Secrcla. Milte, Domine, quKsumiis, Spiritum sao-
a noOis. i\e pordas nos cum [icccalis iiostris,
iie Ira- ctum, qui et haec muiiera pr*senlia nostra tuua.
JaB besliis animas coiililcnics ijbi, ne dcrelinquas nobis efficiat sacramentum, et ad hoc percipiendnia,
uos in fiiicm. Ne intres in judicium ctim servis tiiis, nostra corda purificet. Per. . . in unitate eji.sJem
iieipie iii ii:t furoris corripias.
liii Misercre nobis, Spirilus sancli.
Doniine, iniserere nobis. Opera manuiim
tuaruni sii- Deus qiii nos ad imaginera tuars sacwmentis reno-
nius, percamus. Mcmenlj» congregatioiiis
iie
iii.t., vas ct prsecepiis, perlice gtsiiis nostros in seniilis
quam creasti ab inilio. Diiigc nos in via recla,
doce tuis, el charitatis douum, quod fecisti a nobis spe-
 ,

453 LITLRGlf.A. — LlBEfl S.VCRAMENTOIU M. IIH

rari, per lijcc qiioe oflerinius, facias sacrilicia nppre- A Vrirfatin. nigimiii et jiisluiii psl, nfque, .Ticrnu
liendi. Per boininum noslruin. Deiis. Iinploiantcs clemcnliain luam, iit qui te au-
Pra'faiio. Digniim el jiisluni esi, usque, .Tlcrno ciore siibsistimus, le dispeosanle dirigamur. Non
Deus. Qiii fidelps tiios niiitua fatiens lege coiKordes, nostris si^nsibus rclinquamur, sed ad tiis aildiiai
pacem tuam [Forie, per pacem tuainj tali foedere senipcr tianiitem VLTiiatis, hxc. studcamiis exercere,
iiexuisti, ut nec alteri 12 qiiisquain iiioIinHur in- qiiK pnccipis, ui possiinus dona percipere, quae pro-
fligere, quid sibi nollet infcrri, el hoiia qua; suis niiltis. Per Cbristuin.
ulilitalibus cnpcret a cousorte natura, Iktbc idem ipse Postcommun. Gratias, tibi, Doniinc, referentes
quoque pra'Staret ; qualcnus duiu pcr alterutram oraniiis, ut inundcs propitius cor nostrnm a vitiis, et
pietalem se roperiimt [Forie, dcperiunl], comniuiiis rcplcas jugiter spiritalibus doiiis. Per Duiiiinuni.
in singiilis fiiciit [lorel] si-metipsam diligens, esset-
CAPUT \1.
que niciis una cunclorum. Per Chrislum.
Feria VI, missa de sancla Cruce.
Postcommun. Spirilum nobis, Doniine, tna; clinri-
Dens, i|ui uiiigcniti Filii tiii pretioso sangiiinc vi-
lalis infiinde ; ut qiios uno coelesii pane satiasli, una
vilicie cnicis vexilluiii sanctificari voliiisti, conccde,
[lua] facias pictale concordcs. Per Doniinum. . .

qua-sumus, cos qui cjiisdem gaudent

rjusdein. g sanct-T. criicis
lionoic, tua quoqiie ubique proieclione gaiidcre.
Sancti Spiriliis graiia, qurcsumus, Doniiiie, corda
Per.
iiostra ilhiuiinct, et perfectae cliaritalis duicediiie
Lectio Eyislolte beali Pauli npaxloli ad Philippen-
abiiiidaiiter reficiil. Pcr Dominum. . . in uniiate
ses. Fratres, Cbristns factus est pro nobis obe<Iiens
ejiisdcm Spiritiis sancti.
Patri iisqiic ad mortem.
Deus, vita (iilelium, glnria hiiinilinni, bcjtihu'o
Seifuentia sanrti Franfjelii secundum Natllitrum.
JHflorum, propiiius accipe supplicum preres, ut sni-
lo ilio (empon; , asccndcns Jcsu Hicrosolymam
iu;c, qua; promissiones tuas siliunt, de tua; seiiiper
assiiiiipsit.
charitalis abundanlia repleanlur. Ptr Doininuiii.
Secrela. Iliec ohlatio, Dominc, ab oninibns nos
Itcm alia contra tcntalioucs carnis. piirgpt offensis, qii;v in ara crucis ciiain tolius mimdi
Ure igne sancli Spiritus renes nostros cl cor no- tiilit offcnsas. Pcr Doiniiium noslrum.
strum, Dnmiiie, ut lilii caste et corporc serviamiis,
13 Pra^fatio. Dignom et justiim cst, nsque,
et corde [Sui>pl., ct miiiido coidc] placeaiiiiis. Per.
aHcitie Deus. Qni salutem buniani gcneris in ligno
Secreti. Disrunipe, Doniine, vincula |ic((aloruin crucis constituisti, ut unde mors oriebaliir, inde vita
iioslrorum, ut sacrificarc tibi bosiiam laudis abso-
^ resurgeret, et qui in ligno vincebal, in ligno qiioqiie
Uila libcrtate possimus ; retribuc qu:e anie tribuisti ; viiiccri^iur. Pcr Cbrisium
el salva iios pcr indulgcnliam, quos (li;;natus es sal Ad Commun. .\desio nobis, Doinine Dcus nosler,
vare pcr gr;\tiam. Pcr Doniinum.
ct qiios saiict;c criicis li'tari honorc fecisli, ejus
Ad Compleiidum. Domiiie, adjiitor el prolcctor qiioquc perpciiiis dcfcnde subsidiis. Per.
noster, qua;sumus, rcHoreat caro nostra vi;jorc piidi- Item missa de Irihutalicne ct neccssitale, eodcm die.
citia!, el sanctimo.ii;c nc.vilate, ercplanKpie dc iuanii Oiiiiiipoiens sciiipileriie Dcus, respicc propitius
larlaii, iii rcsiirrcci.ionis gauilio julie;is pr.cscnlari. preces iiostr;is, cl rta ( apiti iinstro abundantiam aqiiae
Per Dominiim, cl oculis noslris roiilem laciyniariim, ul pcccati ma-
IteVii nussa sanctt Augustini. cula alduii, iillrices ptenaruin flammas fletus nbcr-
Doniine, Deus omiiipoteiis, qui salvos facis spe- tatc vincamus. Pcr Dnininuni noslrum.
ranles ui tc ; tu clccieiilissimc, qui rcvocas crran- Sccrclii. Pcr li;is ohbilioTics, (jd.csurmis, Domine,
tes ; tu misericors, qui iioii despicis conlitentes ; tu, iit 11.111 tinUim o<',iilis noslris laiTymas iufundas, srd

Doniiiie Patcr, ciiin cecidcrit jusliis, manuin appo- et cordi iiostro iiiniiiini pcccalornm hiclnm tri-

nis ; lu cxcclsiis in ciclis, b;ibitaloicm lc prornisisti buas. Pcr.

in lerris, iibi fiicriiit coiigrcg:ili iii liio noinini; diio \) Prirlaiio. Digiiiim et jusliim cst, usque : .Tternc

vcl trcs, csse in mcdio eoriiiii, tc, Poiniiic, tiMicmiis Deiis. Audicntes (liviiii scrmonis Honuni dirciitis :

proiiiibsorcin, iit dcs vciiiain por;iiitciitibiis, lc inve- I(c;iti qui lugent niinc, qunniRin ipsi coiisolabunlur,
niant onincs qui qiixTiiitt te. Tc iMiiin perscrutalo- iniilliiiii noslra flcrc pcrcata dcsi lcrainos ; scd nnn
rcni ronscieiiliaruin nostraruin sciiuus, idi^o vciiiam possiiiit 0( iili fiostri lapi(l«i, et proplcr cordis (hiri-

petiniiis dclictoriim. Tu inagiiu\ noniiMiis ct laiid;i- ti;iiu la( ryiiiari' noii valcnius. Idco rogamiis lc, Do-
liilis v;ildc. Tc dcprccainur, ct pcrniiiis, iii sis iioliis iiiiiic, iit foiilcni dui ili:c cordib iioslri iiiiniiiiii per
^ropilius. Tibi conrncinur mala nostra, iit iiicrcnniiir noslram p^cnilcnliam cniollias, cl poslmodum i>er

conseqiii bona tua. Per. doiiiiin giali;c tua: nostris nuiiiina laiTyniarnin o<'uliii

Secrela. Tndc nos, Domiiie, dc tua pielatc coii- laigilcr iiifncilas. Pcr (ihrisliim miiiiiiiuni.

jsi et tua laudc dcvoti, lianc bnsiiain liiiiii.iciilataiii i'o.v/commHn. (^orporc ct s.iiigiiiiic liio, i|ii;i-»iinuis.

iingularis sacriflcii tibi dcfcriiniis, ut servis tuis iio- Doininc, satiati, iil pro iiustrii scn.pcr pictalm m*-

lis vivcntibus, pcccalorum noslniriiiii vcniam con- bis conipunctioncm cordis cl hictuiii fluiHiimque

cdas, ct dcfunclis fratribiis nostris rc'|iiiciii scinpi- I.TLiyiiiarum largiaris, qualciiii^ tiflctloin iii fiiluio

iTnaiii tribuas. V>'V boniiiiiiiii nostruiii. toiisohlioiiciii nierc.mur. Pcr

I
4:^5 B F. ALBINI SF.U .\LCyiNI OPERIJM PARS IV 4r.6

Missa sancti Augmlini. A Ad Commun. Qiiscsumus, Domine Deus nosler, ut

sacrosancta mysteria, qu» pro repaialionis nostne

Oinnipotems seinpiienie Deus, respice propiiius ad
muniraine contulisti, ct prjeseus nobis remcdium
preces Ecciesiae tuap ; <la nobis fidem reclaui, cliari
esse facias ct futurum.
lalem perfeclam, bumilitateai veram. Concede, Do-
Itcm ad Commun. Fideles tuos, quxsumiis, Do-
imne, ui sit in nobis simplex affectus, paiieniia lor-
miiie, intercedente beata Maria semper virgine, cor-
tis, obedientia persevorans, pax perpetua, mens
pore pariter et raenle puvifica, iit tua inspiratiouc
pura, rectum et mundura cor, volunlas bona, con-
compuncti noxias delcctaiiunes vitare valcant ; eiut
srientia sancta, compunclio spiritalis, virius ar.irooc,
earum non capiamur illet^bris, tua jugiter pasca-
*ittt immaculala, consummatio irrepreheusibilis, ul
mur dulcedine. Per.
viriliter currentes, in tuum felicitcr mereainur in-
Item mista sancli Auguslini.
Iroire regnum. Per.
Secreta. Oblatis tibi, Domine, libaminibus sacriQ- Domine Deus noster, niagne et omnipoteus, qui

ciorum, respice humilitatis nostrae confessiouem, ut sanas contritos corde, eorumque alligas cuntritiones,

hjec oblata sanctifices, quse tibi offerimus pro reinis- tua te pietas nobis efficiat placabilem, quos conditio

sione peccalorum nostrorum, vel dcfuDClorum fra- fragilitatis bumao^ constituit in moirore. Exaudi,

irum requie, et ul sumentiuin ariditatem tuac bene- Domine, precos nostras, ct dim tte nobis cunctas
dictionis ul>ertas sustentei. Per Dominuin. offensiones. Manus tux fortitiidine a cunctis angu-
Pottcommun. Deus, apud quem est miscricordia stiis liberemur, ut cuin tiiis sanctis hic et in .ister-

cupioba, crOciat nos sibi vasa mundissiina, et spiri- num Ijclemur. Per Doininum tiostrum.
talibus deliciis reficiat iuflrmitaiem nostram, ut Secreta. Hanc quoque oblationem, Domine, di-

corda nostra eum semper esuriaot aique sitiant, et gnare, quaesumus, luisericorditer benediccre et cle-
vota nostrie bumililalis ciaincnt. Pcr Dominum uo- menter sanctificare, quam tihi obtuliraus pro vivo-

stniiu Jesum Cbristum. rum salute et mortuonim requie ; iit tua sanctifica-
tio sit salus et defensio auimarura. Per Dominum.
CAPUT Vll.
Dignum
Prw.fatio. et jusUMO e^t, usque, per Chri-
Sabhalo missa de sancla Mana. stum DomiDum nostruiu. Per ipsum le, uraiiipotens
Goncede nobis famulis tuis, qua-sumus, Domine Deus Pater, supplices exoramus, ut lioc saciificium

Deus, ptrpctci mentis et corporis prosperitate gau- acceptes quud tibi ulferimus, et nobis famulis tuis
dere, et gloriosa beafce Maria; seinper virginis iu- pietatis tua: solatiuni conceilas propitius. Tuum est,

lercessioiie a pra;senti Uberari tristitia, et futura , Domine, sanare conlrilos corde, tuum cst cunsolari
perfrui l.netitia. Per Dominum nostruin. moerentes. Placeat jam tua: pictati, eripere oppres-
Lectio Hbri SapientiiS. Ab initio et ante sxcula sos, revocare caplivos, Ixlificare in aiigustiis coit-
crcala sum, et usque in stitutos. Per ipsum te oraraus, summe Pater, quem
SeijHentia sancti tvangelii sccundum Lucam. In tecum et cum sancto Spiritii cullaudant coclcstia pa-
illo tempore, intravit Jesus in quoddain castellum. riter ac terrena, et huoc hymniim diilci modulalio-
et mulicr. ne proclamaiit, dicentes : Sanctus, Sanctus, San-
Secreta. Tua, Doraine, propitiatione, et l)eata? Ma- ctus, DomineDeus Sabaolb.
ris semper virginis intercessione, atl pcrpi-tuam at- Posicommun. Omnipotens Deus, propitius cordi;
qne praesenlem h.xc oblatio nobis pruficiat prospe- nostri adspiciat gemitus, et pelitionibus nostris suz
ritatem. Per Dominum nostrum. pictatis aurem inclinet, atque ab omni defensos moe-
Postcomn>un. Sumptis, Domine, salutis nostne rore nos laetificet ; mentem nostram miserationis
subsidiis, da, qiixsumus, ejus patrociniis nos ubi- &u£ subsidio muniat, et remedia gaudii sempiterna
que protegi, in cujus veneratione hxc tua: obtulimus uobis clementer attribuat. Per Dominum nostruni
inajeslali. Per. Jcsum Christum.
14 Super populum. Omnipotens Dciis, famulos n C.^PUT VIU.
tuos dextera potentix tux a cuoctis protege pcricu- Missa in veratione unius Apostoli,
lis, et beata Maria semper virgine intercedente, fac
Deus.quifidcliummentcsuniusefficisvoluntatis.iD-
nos prxscnti gaudere prosperitate ei xteriia. Per.
tercessione beati aposloli tui, da nobis id amare
Item missa in commemoratione sanclo' Marice. (|iiod pra:cipis, id desiderare quod proroittis, ut iu-

Famulonim tuorum, quacsunms, ddif Ms ignosce, ter mundauas varietates ibi nostra sint fixa curda,
et qui placere de actibus nostris non valemus, gcni- ubi vera sunt gaudia. Per Dominum.
tricis Filii tui Domiui nostri Jesu Cbristi interces- Leclio Epistotx beati Pauli apostoU, ad Ephesiot.
sioiie, qux tibi suut placita scinper melilanles, Fratres, jain non estis bospilos et adven.TC, sed estis I
inundo corde jugiler ct dictis exseqnamiir ol factis. cives sanctorum, el doraestici Dei.
Secrela. Oblalionibus nostris, qusesumus, Douiiiie, Sequentia sancti Evangetit secundum Joannem. In
precibusque susceplis, intercedente beata Maria illo tempore, dixit Simon Petrus ad Jesum : Ecce
seniper virgine, peccata nosira mundentur, et ad te iius reliquimus omnia, ei secuti sumus te.

nostras ctiam rebelles compclle propiliiis volunlates, 15 Secreta. His iiobis, Domine, mysteriis suppli-
vitainque nobis largire setemam. Pcr. catione beati aposloli tui coaferutur , giiu lerreoa
 ,

*57 LITIRGICA - LIBEU S\Ca.\MEMORL'M.

458
(lesiderin mitiganlos (liscamus amarL- tfelcslia
, , el A CAPUT XI
de die in diom ad cwlestis vilx traiisfiTamur, puri-
Mitsa vnius opostoli tive marli/ns vcl cvnfnsorit.
fieatis mcntibus, actioncm. Per Dominum.
In vigilia. Concede mdiis, qii.T!sumiis, omnipoiens
Posuommun. Trihue noliis, Domini', intercedenle
Deus , venturam beati N. apostoli confessoris vel ,

beato apostolo tuo, coelesiis mensa- virlulis societa-

mariyris solcmnitatem congruo prsvenire honore
,
leni, el desiderare quae recla sunt, et desiderato
ct venientem digna celohrare devotionc.
Per Do-
percipere. Per Dominum.
minum.
S«crc«n. Accepta tibi sit, Domine, nostnr devo-
CAPUT IX.
tionis oblatio, et ad apostolicam puriores faciat nos
Mista in vfneralione pturimorum aposlolonim.
venirc fcstiviiatem. Per.
Beatorum apostolorum nos , Douiiiio , qusesumns , Pos/commun. Benediclionistiiae, Domine, graliam,
continua oraiione cusliidi , ui iislem siilTra}<aloribus interccdenle beato apostolo tuo, confcssore, vcl mar-
divipturEcclesia, quihus principibus gloriatiir. Per. tyrc N. siiscipiamus ut cujiis pra-veniendo gloriam
;

Lectio Epistolcr beuti Pnuli apostnli ad Romanos. celebramus, ejus supplicando auxilium sentiamus.
Fratres, cordecnim creditiir ad juslitiam,ore autcm Pcr.
confessio ad salutcni. "
fii
16 Item missa in die.
Se/]uentia tancti Evangelii tecundum Joannem. In
Deus ,
qui es omnium sanctonim iiiorum spleih
illo tempnro , dixil Jesus discipnlis suis : Hoc est
dor mirabilis, quique hunc dieni apostoli lui
prxcepium meum , ui diligatis iiivicem, sicut dilexi
N. martyrio coiisecrasti, da Ecclcsi;i' tua; de nala-
vos. Majorem. litiaUnii pontificis feslivitaie laetari, ul apud mise-
Setreta. Respice, Domine, qussumus , munera ,
ricordiam tuani exeinplis cjus proU'ganiur ct merilis.
quse in saiictoruin tuonim aposioloium N. corame- Por DomiQura.
raoraiionc dcferimus. iit quorum libi grata siint ho- Lectio libri Sapienti(r. Beatus vir qni inventus esi
nore , eorum nobis inlercessionc sint saKibri.i. Per sina niacula el qui post aunim non
, abiit.
Dorainiini. Sequenlia tancli Evangelii secundiim Malllia;um.
Pra:fatio. Digaum et justum esl , tuqite xterne tempore
Iii illo , dixit Jesus discipulis suis : Amen,
Deus. SuppIicilcr ciorantes, ut gregem tuum pasiur ameii, dico vobis Nisi granum
: frumenti.
aeterne non deseras , sed pcr bcaios a))Ostolos tuos Sccrcta. Reati apostoli tui N., Domine, solemnia
N. continua proieclione cnslodias , ut iisdem recto- reccusentcs [Forte, rcccnsentcs quxsuinus], ot ejus
ribus dirigatur, quos OMpris tui vicarios, eidcm con- anxilio lua bencficia capiamus, pro quo tibi hostias
tulisti pr.-pesse pastorcs. Per Christum Dominum. ^ laudis oQcriuius. PcrDominum.
PostcommHn. Piguus vit;p jetcrnc-e capienlcs humi-
Pojtcommun. Pcrceptis, Domine, sacramcntis sup-
liter imploramus,apostolicis ut fulii palrociniis,(iiiod
plicitcr cioranius, iiitcrcedente bcato N. apostolo
in imagine conlingimus , sacramenti manifcsla pcr- tuo, iit qui pro illiiis vencranda gcrimus passione,
ccplione sumamus. Per. nobis proficiant ad mcdchim. Per Dominum nostrum.
SupiT populum. Protector in le spcrantium, Deus, Alia.Dd nobis, Doininc. i|u»;sumus, Dcns noster,
familiam tuam propiiiiis respiee , ct per bealos bcati apostoli tui N. intercessionibus sublevari , ut
apostolos N. a cunclis etiam adversitaiihus potentise
per quos Ecclesia; tu* superni muneris rudimcnta
tii* nos bracliio defendas. Per Dominum nostruin.
donasti, pcr eos subsidia pcrpctu.X' salutis impcndas.
Per Dominuin nostrinn.
CAPUT X.
CAPUT Ml.
Mitsa in veneratione unius niarliiris.
Missa pluriniorum marlyrum.
Deus, in tc speraiilium forlitiido, niarlyris tui in-
Deus qui sanctis martyribiis ad sempiternain glo-
lerccssionc pr.-etlara adcslo propilius invocationihiis
riam vcnicndi <opiosmn mnnus graii.-e contulisti
nostris , et qiiia siiic tc nihil potest morlalis inlir-
mitas, pra'sta nohis aiixiliuin grati;n tu.it, ut e\sc-
D da iiohis famiilis tuis iioslrorum voiiiam pivcatorum,
iit sancloriiin luoruiii iiilcrccdontihus mcrilis, ab
quendis mandatis tuis, ct voluntate tibi el actionc
omnibus mereaiiuir advcrsitatihiis lihcrari, qiiaic-
placeamus. Per Dominnm noslriim.
nus .id corum nos facias gaudia ;ctcrna pcrliiigere ,

Supcr ofi/a(a. Suscipc, Dominc, fidcliuni prcces

qiiotidiana solemiii-
dc qiionini nos virtiilc irihiiis
CUID oblationihus liosliariini , ut oratioiiihus gloriosi
tate paiidero. Per.
martyris tui pcr li;rc pix dcvotionis ofTicia rcmissio-
I.cclio lihri .Xpocalijp. heati Joannit apott. Iii dio-
nem oninium peccatoruin pcrcipiaiinis et ad ((p-
,
hiis illis, vidi lurham inagnam, (|uain diiiiiincraro.
lcstcm gloriam transeamus. Pcr Dominiini iiosirnm.
,S('^uc»li(i tancli Evangelii tecnndum Matlhn-um. Iii
Postcommun. S(im|)lis, Dominc, iiimicrihiis, qiia'- illo lomporo, vidons Jesus liirbas, ascondil iii nion-
SUmus, ut hcato niarlvre liio iiilcrc ('1101110, sancli toni. El riim sodissot, accessenint ad oiiiii disripuli

niiniinis liii tiiiidrcni parilcr ot aiiiorcni facias iins cjus ; et aporions os siiuin , docchal cos , diccns :

hahere porpotnnin , iit ciim froqiionlalioiie mystcrii, Kcati paupcros spiritii , (pinniam.
crescal iiosirx salutis eflectus. Per Doiuinum. Super ohlala. Suscioc, Dominc, muiicra, qux tibi

Patbol. CI. 15
 *59 B. F. ALBINI SEIJ .MXIIM OPEULM PARS IV, 400
iiihonorf «anctonim martyrum tuorum de lua lar- A hac basilica reliqui» suiil recondiUT. Per Dominuni.
pilaie deferimus, ut eorura intercessionibu.s haec Postcommun. Diviiia libanles inysieria quaesu-
,

sacrosancla roysteria, gratise tuae opcrante virtute , mus, Domjne, ul eorum nos ubique intercessio pro-
prsesentis vilae nos conversaiione sanclificent , et ad tegat, quorum hic sacra gauilemus prseseniia. Pcr
gaudia sempiterna perducant. Per. Doiiiinum.
Postcomiiitin. Sit nobis, Domine, reparatio meiitis Super populum. Exaudi, Domine Deus, clementer
et corporis coeleste mysteriura , cujus operalione in hac domo tua preces servorum tuorura, quatenus
precamur, ut vitia nostra purgentur, et interceden- iliorum meritis tuam consequamur gratiam, quorum
tibus sanclis martyribus tuis, justa desideria com- hic patrocinia veneramur. Per.
pleanlur. Per.
CAPLT XV.
Alia. Ojnnipotens sempilerne Deus, qui abundan-
. Missa quolidiana sanetorum.
tia pieiaiis tu;e et meriia supplicum excedis et vola,
Deus, qui nos beatae Mariae semper virginis et
effunde super nos niisericordiam tuam, ut merilis ,

beatorum aposlolorum martyrum confessorum

raartyrum luorum dimiitas nobis omnia qu« con- , , ,

virginum atque omnium simul sanctorum continiia

scientia meluit et adjiclas qux oralio nou prxsu-
mit. Per. g Ixtificas solemnitate ; prxsta , quxsumns, ut quos
CAPL'T xin. quotidiano venerainur oDGcio , etiam pix conversi-
Missa in ecclesia sanctoTum martyrum tionis sequamur exeniplo. Per.
Propiliare, Domine, nobis famulis tuis per horuin Munera tibi, Domine, noslrx devotioiiis
Secreta.

marlyrum iiiorum, qui in prxsenli reqniescunt ec- offerinuis, qux cl pro tuorum (ibi grata siiit honorc

clesia, merita gloriosa, ut eorum pia intercessione sanctorum , et iiobis sulularia le iniserante , reJ- ,

»b omuibus protcgamur adversis. Per Dnminum. danlur

Lectio libri Sapientio'. Lingua sapienlium ornat Postcommun. Prxsta, quxsumus, Domine, nobis,
scicutiam , os fatuorum ebullit stulti.un. intercedentibus omniura sanctorum tuorum mcrilis,

Sequcnlia suncti Evangetii secunduin Lucam. In utqux ore contingimus, puro corde capiamus. Per
illo lempoie, dixil Jesus discipulis suis : Sini luinbi Dominum nostrum.
veslri prieciiicti, et lucernoe ardenles. Super populum. Fac nos,Domine Deus, sanclx
Sccrcta. Suscipiat Ecclesia [ciemenlia] lua , Do- Mari;e semper virginis subsidiis aliolli, et glorios-a
raine, quxsumus, de manibus vestris [nosiris] minuis beatorum apostolorum martyrum , confessoram
,
,

oblatmu, et per horum bealoruni mariyrum tuorura virgiiium, oraniunique simul sanctorum proiectione

orationem, ab omnibus nos eraundelpeccatis. Per. C defendi, ut dum corum pariter quotidie fesla celc-

17 Ad Cvniplendum. Diviua libantes mysteria bramus; eorum pariter quotidie ab omnibus adversis
,

qux pro sanclorum niarlyrum tuorura veneratione piotegainur auxilio. Per.

tux ubiulimus majestati, prxst;i, quxsuinus, Dorai- CAPLT XVI.
ne , ul per ea veniam mereamur peccalorum , et ilissn pro inimicis.
coelesiis gratixdonis reficiamur. Per Dominuin.
D?us pacis charilatisque araator et cuslos, da
xternx consolationis P;iter per lieaio-
Alia. Da, ,
omnibus inimicis noslris pacem charilatemque ve-
rmn mariyrum tuorum preces populo tuo pacein et
ram, cunctorumque eis remissionem tribue peccato-
salutem, ut tuislota dilectione inluereaiit pr;eceptis
rum, nosque ab eoruin insidiis polenter erip.'. Per.
etqux ti!>i placita sint, totaperficiaiit voiuniate. Per
Secreta. Oblatis, Doniine, quxsiimiis, placare
Douiinuin noslruin. mu-
neribus : et nos ab inimlgis nostris clemenler eripe,
C.\P11T XIV.
eisque indulgentiani iribue delictorum. PerDominum
In nalal. sanclorum , quorum rdiquiiv iu unu domo
suiil.
noslruin.
Ad Complendum. Deus qui fainulos tuos, Moyseo,
Concede, qu;vsunuis, omnipotens Deus, ul sancta
jj
Saniuel, et Slephanum protomartyrem viriute p»-
Dei Genilrix sanciique tui apostoli, niariyres, con-
,

tienlix doiiasii, ui pro suoruin deliclis inimicorain

fessores, virgines atque omnes sancti , quorura re-
xquanimiter exorarent; da nobis, quxsumus , om-
liquix iii ista conlineotur ecclesia, palrocinia [Forte,
niura nieritis sanctorum, ut inimicos nosiios verx
patrociniis] nos ubique adjuvenl, iiualemis bic illo-
dileclionis ainore diligariius, eoruiiique pro excessi-
rum prxsenti sulfiagio iranquilla pace in lua laude
bus tola mentis iiitemione pieces assiduas iu coa-
Ixtemur. Per.
spectu majestalis tu-.e fiindainus. Per.
yifiB alia. Auxiliuin tuum nobis, Domine, quxsu-
inus, placaius impende , et inieicedeniibus sanctis 18 CAl-LT XVU.
luis , quorum
hac pixsenii Ecclesia patrocinia
in Misia pro confitenle peccala sua.
coUigere curavimus , fac iios ab omni adversilate Oranipoiens sempiteme Deus, qui es verus, san-
libcrari , et in .xterua Ixtitia gaudere cum illis. Per. ctus Pt sanctorura oinnium pioleclor, tibi
, pio Do-
Munera lux, misericors Deus , niajestati otdata mino devotis mentibiis liostias laudis oOerimus, sup-
benigno, quxsumus, sunipe .ntuitu, ut eorum nobis pliciierque pro faniulo tuo >. depiocamur, ul ei in-
l)recibus fiant salularia , quorum sacralissimx iu dulgeiuiam tribuas omnium dclictorum suon-m, et
 , D :,

^CI LITURGICA. — LIBER S.\CR.\MENTORL'.M. iG*

ne iicrum aJ voluiitatrm peccali redeat , propitius A illustret , roboret ac (;oiirirmet preterita peccal»
,

eiim oustodirc disneris. Pcr Dominiim nos!riim. indulgeat, pnesentla ac lutiira protctrat ac delcndal
Secreta. Siiscipf' , cJenicnlissime palcr hostiam sit maniis Domiiii
, atixiliairix liii, Pl brachium san-
pbcalionis el laitdis, fjiias epo iiuliijniis et peccator ctum ejus tibi auxilium concedat omnibus dieb<:t
fanitiliis lutis tilii ofliirre pr;esuino ail lionorem gloriae vii;c tuae. ,\men.
nominis tiii , et pro incolnmitale famiili tiii N. ut Benc.licat Dominus coriln ci coi pora nosira. et del
omnium ilelicloniiii siionim veiiiam cnnsequi nierea- supcr iios benedictioncm,
sic.iit Isaac henedivit Ja-

tur. Per Doininum noslnim. cob. .Maiius Doinini super nos, mitlat angcluin suum
Poilcommun. Precaiiiur, Doininc, ul intercedcn- custodcii, qui custodiat nos in oinnibus viis noslris,
tibiis sanciis tiiis pro famtilo tuo iS. indnlgeotiara ei perficiatque gressiis nostros , iit non inoveantur vc-
iribiias oniiiium pcccalorum, opiis ejus in bonum .'-tigia iiostra nos protcgal alqiie dcfcndat
, foris
pcrlirias; iinm f l ;,'raliani liiaiii ei concedas, fide, intus corroborct et confirmct in omiii bor.o et feli-
spe it cbaritate euin rcplcas, mentem ejus ad c«- ciiale. Aiucn.
lcslia desideria erlgas, el ab omni diversilaie eiitn Collecla tuper judiciwm dieenda.
defendai), ctad bonam pprsevei«ntiani perilucas.
OmnipuUns sempiterne Deus, qui tua judicia in-
Pcr Dominuin. B
conimutabili dispositione jusitis ubique jtidex di^cer-
CAPUT XVTII. nis, tu clemens in boc luo judicio, ad invocatioiiein
Viasa pro talute vhurum et requie mort-uorum. 19 sancli
lui nominis, qiiod a te fidclium inteutio

Omnipotens ssmpilerne Dsus, iin|doral, tua justisslma examinaiione dcclara.

qiii vivoriim do- Per.
ininaris simul et mortiionim , omiiiiimque [Adde
>> Ilem alia. Dcus jiidex justiis, fortis cl palicns,
,

misereris] quos tuos fide el opcre qui auclor pacis es, et jiidicas .equilatem. Tu judica,
futuros essc
prsenoscis, te siipplicitcr exoro, ul pro qiiilius ef-
quod justuni est, Domine,el rectum judicium tuum:
funderc preces decrevi qiiosque vcl praesciis saecu- qiii rcspicis siipcr tcrram, ct facis cam tremere. Tu,
;

liim adhuc in carnc rctiiiet, vel futurum jam exutos Deus omnipoiciis, qui pcr adventiim Filii lui Domini
corpore susccpit, pietatis tua; clemenlia , delictorum nostri Jesu Chrisii mun Jum salvasti, et per sanctis-

siiorum veniam conscqiiantur. Pcr Dominum no- simam ejus passionem genus humannm redemibli.
stnim Jesum Chi istiim. Tuhanc aquam ignc fcrventem, sivc ferrum calidum
Sfcreia. Detis, saiKtitica, qui tres pueros, id est, Sidrac, Misac el
ciii soli cogniliis est numerus ele-
clorum iii superna fcliciiale locandonim tribue ,
Abdenego, jubente rege Nabucbodonosor, iii camino
qua-so, ut universortim qiios iii oralione coinmcn- C iguis, acceusa forjuoi, salvasli LlLx-:as, ct per jage-
,

dalos stiscepi , vel omniiim fideliiim nomliia beal»

lum tuum cduxisti. Tu, clemcns saiictissime domi-
,

pra;deslinalionis
nalor, pncsta, ui si innoccns dc hoc furlo vcl de
llbcr ascripla retineat. Pcr Doiui-
slupro, iii aquam banc igne fcrventcm, sive fcrrum
nnm.
1'aslriimmun. Divin.T largllor [Forte, calidum manuin suam miserit, siciit ires pucros su-
Deus veni;e
pra diclos in camino ignis solvisti, el Susannam de
largitoi] cl hiiman:c sahitis ^malor, quTSitinus cle-
falso crimine lilerasti, ila de bac aqua, igne fer-
mcntiam tiiani,iit nomina fainuloriim faiiiulanimque
luamm ,
qn.i: hic pio dilcclionis oflicio pariter coii-
vente, sive fcrro calido, manum s.nhaiii el illjesam
educat. Si vero culpam ingravante diabolo cor
iscripsimus, in lihrovila;, miserailonis tiis gratia ,
,

induratum pnesuiiipserit in hanc aqtiam igne fer-

ubeas coiiscrihi. Pcr Dominiim nostnim Je»ura
ventem, sive fcrrum caliduin, manum suam mil-
Clirisliin'.
lere, tiia justissima veritas hoc derlarct, et in liu
» RENEDIf.TIONES DIVERS.€.
jus corporc tuam vciitaieni roanifesta, ul aniina pcr
BeiicriicQt tc Dominus ex Sion, qui fecit ccelum et pflenitcntiaiii salvclur. Et si culpabilis per aliqua
errain.in sa|)ieiitia sua benedictione a'terna ,
qiii maleGcia, aut per herhas , peccata siia coiitueri
omnes sanctos paljes nostros
leneilixit et patriar- voluerii, tua dextcra hoc evacuarc dignetur. Per
has nistios, Aldaham, Isaac el Jacob , et iiiulli- iiiiigenilum Doniimim iiostnim Jesiiin Cbrisliim Fi-
ilicet in ic gialiam siiaiii spirilalem , siciit niiillipli- liuni liiiini, qui tccuni vivit ct rcgnal Dcus, in unilatc
avil seiucn contm l.iiiquam slcllas cocli , et vclul Spiritus sancti, per omnla s,Tcula sxculoruni. Anien.
irenaiii quas e&l in lillore maris, ipse protcgat alipie ' Oriilionei ad horas coiwnicat.
lefcndat omiiibiis diebus vil;e tux-, ct pcriliicat te in Oratio ad Piimam. Deiis , (|ui ad priucipiuHi
•egniim gloricsu.T. Aiiien. istiiis dici per tiiam graliain nns pervcnire fcc isli,
Aspiciilin lc Cie;ilor .Tlcrnus, consi-rvct in te tiia iios s;ilva virtiile; ul in liac dic ad niilliim
;ratiam suain, quam siiper te infudit, meBtein luani decliuenius pcccatum, scd seroper ad tuam jiistiiiam
egat, vias tiias diri;;al, cogit:ilioncs in hono
tii:is faciendain uostra proccdanleloquia. Prr Dominum.
• QiiT sc(|iiiinliir, iii cndicc (pid Qiicrcelaniis usus mi, et ruin :illcra p. .i7i, ct pag. ISi.
st, Appendicis bico siiliiccta Miiit. < orationcs ad horas canoiiicas inserUc qiio-
Istj;
*>
Oincordat in ;iliqiiibus ciiiii bciicilictione aqii;e, qtie sunl Libello Prccalorio Caroli Calvi, pag. 21
uaiiicx veteri codice Uticciisis iiioiiaslerii cihibel ct 23.
larienc Dc antiquis Ecclesia: Ritibus tom. III, pag.
I

l
 OPERtM PARS lY. *«*
n. F. AI.BIM SEL- ALCUINI
^^^,

Domine De..s Jcsu Chrisle, qui A Tua nos, qunesumus, Don.iue, protccUone cusloJi,
\raUo ad Tertu.,n.
pcccatis al)-
passionis pro mnudi salute el viviflca; crucis vexillo ab ouuiibus
horadiei lerlia ad crucem
drprccanmr nl noslra dclcas solve, per te, Jesu Chrisle, qui per Iropicum sancl»
.luclus es; le supplic.es
crucls mun(bim rcdimere dignatus cs. Concede pro-
ut dc praacrilis malis noslris
scmper in-
(«•ccala, el
pitius, ut qui redemptionc l;ctamur,
xteniis gaudiis,
babcaraus cu-
veniamus veuiam, ct de futuris jugiter
te donante, perfrui mercamur. Qui vivis.
slodiam. Qui vivis.
Jcsu Chrislc, qui Orationcs de snncla Maria.
Oraiio ad Scxiatn. Domine Dius
mundi crucis lignum Concedenosfamulostuo8,quscsuinus, DomineDeus,
hora sexta pro rcdemptione
glo-
ascendisti, ut universus mundus. qui intcnebriseral, perpclua mentis et coiporis sanitate gaudere, cl
supplices deprccamur, ut illam lu- bealae Maria; semper virginis inlercessione,
a
illuminar.i.ir; te riosa
noslro semper tribuas, iristilia, et futura perfruilsetitia. Per
cera nobisin animoct corpore prxsenti liberari
pervenire mereamur. Dominum.
per quam ad vitam seternam
Qui Tivis. Omnipotens Deus, famulos tuos dextera potenliae
Jesu, qui clbealaMaria sein-
Orauo ad Nonam. DomineDeus Cbriste tuae a cunctis protegat periculis,
conlUentem latronem mi.^.v^>-i.....,.^, fac
neiiniKiin; intercedente, .» eos prsesentl gaudere
de crucis patibnlo
hora nona ae ji.iunmu -^' -^
pervirgine
transirc fei isli, le supplices K pfosperitate et futura. Per
ad gloriam paradiM
dcprecamur, ut poslobitum nosirum
in paradisi por- Porrige nobisdexteram tuam.etperLulercessionem

us nos facias introire gaudentes. Qui vivis et

beatx et gloriosx scmperque virginis Dei genitricis
rcgiias. Maria», auxilium nobis supernsc virtutis irapende.
Oraliones de saneta rrurc. Per Dorainum noslrum Jesum Chrislum.
tua> clemeiis et misericors Dcus, ul Proiege, Domine, famulos tuos subsidiis pacis et
Adeslo familia"
cxaudias, et pcrauxi- bealse Mari;B patrociniis confitentes a cunctis hosli-
in adversis ct prosperis preees
digncris con-
lium sancla-crucis nefas adversariorum bus redde securos. Per Dominum.
portum salulis tu» valeanl apprchendcre Beata' ct gloriosae semperque virginis Dei geni-
icrerc, ui

Per Dominum nostrum Jesum. iricis Mariae nos, Domine, qu;esiimus, meriia pro-

IKiis cui cuneta- obcdiuutcrealurae.ci

omnia verbi scquantur, et tuam nobis indulgentiam semper im-
fecisli sapieiilia, supplices quaesiimus ineffabi- plorent. Per Dominum nostrum Jcsuni Cbristum
lui

lera clcmentiam luam , ut quos per lignum sanctae Filiumtuum, qui.

crucis Kilii tiii pio cruore diguatus cs redimerc, lu Benedictio canomcr,Tum.

cs lignum vit;c paradisique reparator, omnibus tuis, renun-
(pii
Prrcsla, Domine, qua-sumus, fainulis
credcnlibusdirascrpentis venena exstinguc, et
C januas
iii te tiaiitibus s,'ccularibus pompis graliK ,
lua!

per graiiain sancti Spiritus pocuUira sahitis

sempcr
qui despecto diabolo coiifugiunt sub
titulo
aperiri,
iiifunde. Per. ad te sercno vului suscipi.
Chrisli. Jube venientes
Oraliones ad crucem dicendiT. Tribue ei»
ne de eis inimicus valeat irinmpbare.
A cunctis nos, quajsumus, Domine rcalibus et
bracbium infatigabilc auxilii lui ,
mciiies eonim
periciilis clcmenler absolve, quos per lignuin san- mnro
ei [Forie, ut] felici
fidei loricacircumda ,

regnas.
cLp crucis redimeie dicnatus cs. Qni vivis el vallati, mundum sc gaudeant evasisse. Per Doini-
Tueatiir, qii;esumus, Domine, dextera lua popu-
num nostrum.
ab
lum snpplicantem, cl gloriosa Filii tui passione Oraiio super Hebdomudarios.
omnibus pec.alis absolvat. Per Dominum nostrum. Deus, cui semper humiliura accepta sunt
vota aiii-
20T"ua nos miscrieordia, Deus, per virtutem san- marum, respice propitius super homra servoruui
cl;e crucis, ab omnibus tiicatiir
advcrsis, et reme-
fratruin nostrorum olisequia, et ad tiiani
fac
tuorum
diis scmpiternis instauret. Per Doininum. nunc hujus hcbdo-
eos pcrtingere gi atiam : ul quia
Adcslo suppliealionibus nostris, omnipotens Dcns, mente compleverunt, plenissi-
mad;c scrvitia dcvota
ct quos triumpho crucis rcdcmisti, ab
omnibiis ad-
Qui.
n mam atque largissimam veniam consequauilur. Per
veibilatibus etpeccatis ubique defende.
Dominum nostnim Jesum.
Piusta qu;csumus, oinnipotens et misericors famulos
,
Misericors ac piissime Deus, qui ubique
Dcus, ul virtute sancta; crucis, ab omni adversi- fratrum
tuos lueris acjuvas.horumservorura tuorum
tate mcntis et corporis iiberemur. Pcr Doraiuum
nostrorum accumula votum, auge desiderium,ut rccie
nustrum Jesum.
fratribus suis impendanl servitia. Per Dominum
no-
Qua;sumus, omnipotens Deus, ut ab omni Iribul.i-
strumJesum Christum.
tione liberemur, quos Filii tui passione redemi.sti.
Oraliones ad mandatum.
Qui tecum.
Adeslo, Domine, officio nostrae servitutis, quia tii
Absolve qussiiraus, Domiiie
,
, nostronim vincula
despicias
peccatorum, et virtute sancuie crucis nos iibique pedcs lavare dignatuses luis discipulis, ne
retinenda man-
luslodi. Per. opcra manuum tuarnm, qn;E nobis
sicut hic cxteriora abluunlur inquinamenia,
Peccata iiostra, Domine , (luibus impugnamur, dasti, ul
omnium noslroruni inter iora laventur pec-
virtute sanctac crucis expelle, ct tua miseraiione nos sic a le

ub omni adversitate defende. Pcr Dominum. caia. Qiiod ipse praestare.

 ,

itb LITLRGICA. — DE PSALM. USU

l)«us qu. d.sc,p,>lorum tuonm, pede. ahluous, p.o A toru.n tuonm,. corura obU:ntu de
tuo sine fnn- l^u-
aireclu e.s excn.plu.u pr.vl,u,sli. .uaudalu.nque de- „,ur aspeciu. Qui vlvis el rcgnas
«listi : concede propitius, ut per obsequium iiianda-

OPUSGULUM SEGUNDUM,
21

DE PSALMOHUM USU LiKEIi

CL'M VARIIS lOIlMLLIS AI) RES QUOTIDIANAS ACCOMMODATIS.

PARS PlllMA.

noc oris, iioc caume.v quou cehnis Tn.i.urrii

, LiiCron,
ALCLIMS nOMlMl FECIT UO.NOIIE SDI.

" PR.EKATIO. D sericoriliaui Dci ad te p,'ovocas. Oiiiiies eiiim virlu-

les iii psalniis inveiiits, si a Dco
Prophclue spiritus iion seiiipcr prophelaruui iiien- iiierueris , ut libi

tibus prsslo esl, qualeiius cuin scniper hunc iiou ha- .•cvclet secreta psalniorum

benl, se hu.ic agnoscant c\ douolialiere, cuni halient. Primus iitus psalmorum.

Unde propheta Elisxus, cui» dc fiiluris csselreqiiisi- Si vis p.-o peccatis luispmnitentiain agere, pi coii-

U.s, ul proplietia^ spiriiu,ii sibi deesse agnovit, ps.il- fcssioiie peccatorum tuoru.n vciiiaiii rogare delictis,
lein fccii applicari, „1 propbetise aJ hunc spiriius quantum vales iiitenle, non celebritate vcrbonini.
per lai.dcin psalniodi» [ Apud Querc, spaliiiodix sed inente cogilando ac scruiando, decaala sepieiios
spalinis ; i(fl semp«r] desceiiderel, alqiieejus aniinum psaliims Davidicos, quorum inilium <iui) Ihmine :

clc luluris repltrel (/ V /i«3. iii, IS). Vox eniui psal- "e infnrore; et duo, Doinine,
exnudi; Ueali ,]uo-
•iioilix cum per inlenlioiiem cordis agiiur, pcr h,>iic rum remisste sintl ; ct Miserere luei; Ueus, sccundum
'

omniputenii Deo ad cor iler paralur, ul iiiieiitic menli miitjnum ; el Dc profundis. Et cclcrri.uc invenies clc-
vel prophcti.e niysleria, vel conipunclionis graiiaiu nienliam Dei.
infundat. Unde scripiuin esl : Sacrificium liiudis ho- Seciindus usus.
norificabil me, el illuc ilcr quod osleudain illi sulu- , Si vis nieiilem luaiii spiritiiali gaiidio ei Inuitia
lare Dci {Piul. *
xi.i.x, 25). Li Siicrificio igiiur di\in:e illiiiiiiiiare, el magiiaiii speiii de Dei iiiiliilgeiilia libi

laudis fit ad Jesuin iier ostcnsionis, r|uia dum per proiiiiltere ; el si vis orarc, mitte meiiteiii tuaii. ad
psalmodiani coinpunctio eflunditur, via nobis in conle virluiem psalmuru.n quuruni iiiitium est: h.taudi,
fil, per qiiam ad Jesuin voniainus. Dignimi quippe Domine, jusliliam iiieam ; .\d te, Domin, lcviivi ; Dcus ,

est, ut inens a pneseiilibus iiiiiveisis, iii quantuiii in nomine luo; Detts iiuscrealur nuslri, Dcus iu iiiljii-
valol, se mundel, eidivinis laudilnis atque spiritua- lorium ; Inlc, Dumiiie, s;)eruii(Eilil. Ciil. aildil. LX.\\;
libus inh;creat, ul cotileslia ei revebuilur. Niliil csi Inclina, Dominc. Et niilhile.iiis polcris lua pioprla
in hac mortali vila, in quo possimus Deo familiariiis liiigua, nec Immano seiisu taiii |>eifecte .niscriaii. tua.it
inlia-rere, quam ipsius in laudihus. Nullus iUique ae trlbulatiuneiii, augiislianiqiic 22 divirsaruiii teii-
inorlaliuiii polcsl nec vcrbo, ncc Dii'iite. virtiitcni talionum cxplicare; et illius misericurdiain iiiiplo-

psalmorum, si non [.t/.,qui uuiijsiipeificie labiorum rare, quam in l.is psalniis, elcietcris his siuiilibus.
laiituni, scd inteiila meule lii omiiipoientis Dei lau- Teriiiis usus.

dem cai.uiitur, explicare. Si vis omiiipoic.tem Deuin laudarc. el ipsius ma-

Iii psaluiis itaque invciiieiis, si iiileiita meiite per- jeslatem, oiiiiiiumque heiielicioruiii siiniuiii, qiiibus

scrulerls, et ad spirilualeni iiilcllectuiii perveneris, t^ humaiiu geiieri ab iiiilio niuiidi in veieri lcsUuieii lo

Doniini Verbi incarnalionem, passio.ie.iique, et re patriarchas ac prophctas; iii novo qiiuqiic per incai-
siirreclio.iein, atque ascensione.u. I.. psal..iis inve- nationem sf^mpileriii Kilii sui miserlus est g.alias
iiies laiii iiitimain oralioiieiii, si inleut;i meiite per- agere: decanlaillos psaliiios, qiioruin litiiliis est /1/-

scruteri.s, qiianliini iiuii potcs pcr ;eipsuiii iillateiiua /i'/ui(i . el quoiiiiii iiiitiiim esl , IV/. Kl su|icr
excogitaii'. lii phuliui^ iiiveiiies iiiliiiiain coiifi.^siii- onii.e n.el et favum oniuipoteiili Deo diilcc uiuiius
iMiii peccatonim tuorum. el iulegram dcprecaliuncm olTeres. si in liis psalinis cniitinuo illuiii laiides ac
dl\i.ixal(|ueDo.nii,ica; .iiisericordi^e. Iii ps.ilniis qiio- .nagninces. Vel Psalmus i.xxi, i xxii, i.xiiii ; /)fji/

qiie inveuies omiiiuni .'eriini, qua; tibi accidiidt, liili- Ad Domimwi cum tribularci
Dominus, elc, nsque :
,

iiiaiii (^raliariini aciioiiem. In ps;iliiiis cuiifitcris iii- Domino ; Landa, animn mcn, Dominum
Conlilcmini
linuilatcui iiiaiii alque miseriaiu, elpcr id ipsuui mi- Laudale Dominum ijuoninm boniis csl. Liiuda Jerma-

llic pratfalio uon cohiret cura Libcllo sequcnti, sed cuin aJleio : Offuia per Ferias.
 ; :

4C7 B. F. .'^LBIM SEL' ALGLIM OPERLM PARS IV. m

Dsque ad Omnk A perscruteris, et ad iDedullam hitiini inlellect.is p^jr
lem; Laudate Dominnm de fff'.s, :

Dei graliam pcrvenens.

spiritus taudcl Iltjmiiium.
Quintus vsus. I.

Si divcrsis tentatiriTiilnis aHliclus sis, ct vcl btima- Abhrevtatio furtivas orationis, quid sit satii

nis vcl spiritualilMislrMU.-ilioniLius untli<jue

aslricliis, conrjruum orare.
ct libi viiJoris a Dfo diTi-Iictus, qui plerumque sanctos Imitcmnr sanrtam Ecclesiam , cujus oi membra
suos ad lcnipus <1crclini|nit probandos, et per id tibi
siimus. Ipsa enim est, qua; dicit : /n lectulo meo pet
vidcatur tcnlalio major essc quam tolerare possis, quem diligil iinima mca {Cant. ill, 1).
noctes quccsiti,
inlinia nifiilc dccaola illiis p.ialinos, qiiorum capul Domimim Mcmnr (ui tui super stratum
El illiid ail :

est : Deus, Dcus meiis, respicc me Exaudi, Deus,

in ;
meum {Psal. i.xii, 7). Ergo cum a somno evigilas,
OTotioncm mcam , cum deprecor Snlvum me fac,;
et crucis sigiium depingis in labiis, terlio re|>ete: Do-
Detu. Et clemensDcus statim te ailjuvabit, et ten- mitie, labia mea aperies, et os meum annuntiabit lau-
taiioiicm, iiuaiii patoris, tolcrare tc posse efliciet. dem tuatn. Huic continuo adjunge psalmum tertium
Q-iiiilus usus. Domine,quid muhiplicati sunt. Et vicesimiim quar-
Si tibi vita pra.'M'ns lastidiosa sil, clanimum tuiiiii tum .4rf le, Domine, letavi. Eloctoversus psaliui cer.-
:

dclcctet stipernam palriam conleinplari, el omnipo- tcsinii 23 oclavi deoimi , quorum caput est: Ad-

lenteni Dciini ardonli desiderio qujcrore, inlenla mcnle hxsit pavimcnto. Kyrie eleison, Oralionem Domiiii-
hospsalmosdccanta Quemndnwdum ; Quam ddecta;
: cam, Adjutorium noslrum in nomine Dotnini , qui

Deus, Deut meus. Et clemens Deus tilius meiitem fecil cmlum Symboliim Aposloloriim, el,
et tcrrani,

tiiaiii coiisol.iliilur. Benedicile omnia opera Domini Domino. Te Deum

Sr.i7iis w.siis. taudumus. Te decel iaiu ; in hoc vcrsu surgcs. Pro-
Si lc iu liiliulalionilius :lDi'u diTelictuinint-lligas, ptcriio^nen tnuni, Dotmnc. tirmamculum memn, ct

oouipunclo oiudo do( anla lios |ib,„lnios.' (jS'/ui'^ao, refuijium mcum, et duxnifus esln, Douiiue Deus mcus.
Douiinc ; Dcus auribits noslris; Miscrere mei, Deus lii his \erbis mn\ ut Ecclcsiam ingrcdiciis, saKCtain
Exaudi, Dcus, oralioncm mettm, ct Hf dcsixxeris ; In ajorare pnicris Triiiiutem.
le, Dominc, tpcruvi. Et Dcus slaliin la:tilicabil te in
Item Oiatio.
omnibus angusliis tuis.
Domine Deus omnipotens, a:lerne et incfTabilis, si-
Scplimus usus.
ne fiiie aique inilio, quem uiiani in Trinitale, et tri-
Posi acceplam quieieni, et prospcritatis tenipore.
num in iinilale cnnfilemur ; le solum adoro, le laudo,
l!Osps,iImosdccantainlaudem:Ci'nedie«m/>omi»o;^,^[,p„^..lij^_
^^^^g glorilico. Tibi. « miscricors el
Vencdic, unima mcn, Dninino, et Eialtabo te, Deus
:

cloinons, gralias reforo, qiii me exutura nocle per-

mcus rci. El iii onini lcmpoie sivcprospeiiulis, sive
erroris, participem fieri tribuisli ^ralia; tux.
fidi.v el
advorsilalis, scniper llyiniium Irium puerorum de-
Per(ice, qiia;so, Domine, cccptum iu ine opusmiseri-
cauU. ^ullus ilaque virtulem bujus noininis expli-
Dona niibi semper cogitaie, loqui cl
cordi;E Iu.t;.
care potest, in quo omnis crcatura ad laudandum et gratuiu me ubiquc
agere, qua; placila sunl tiiii ;

Crcatorem invtioalur.
pielato custodions, (ao me iiidignum el toiserura ad
Ocluvus usus.
luam perveiiire visionom. Anien.
Si volueiis inlinia niente exercere tein divinis lau-
II.
Uibus ac prxciptis, et mandatis coelestibus, psal-
iliuin, £t;ali immuculali in via, decania. Et licet Quod lionuin .«i7 hotnini in (juatuor suhfcri-
'

ptis psalniis ct (ridus hymnis laudure 1)0-

usi)uc ad obiiuin vila; lu* hiijus psalmi virtuteni
minum singulis diebus.
conteinpleris atque scrutcris, nuuquam perfecie il-

llnrlaliir nos Scriplura ilivinilns in^pirala, dioens:

lum, ul pulo, intelligerc poleris. In qiio iiullus

vorsus est quin insil vcl via Dei, vcl lex , vel Qiii limclis Domiiwm , bcnedicile Doniino (
Psat.
,

mandalum, scu pra;ocptum Dei, C-^txxiv, 20). Ncc nos terrel, quod scripium est Son
vcl verba, aulju- „ :

siificatioucs, vel judioia , aut sermoiies. Et ideo iion cst speciosa laus in ore pcccatoris (Eccli. xv, 9), si-

csl tibi opus , ut per divcrsos libros animum dif- lere eiiiin a lamle Creatoris multo deterius. Et licet

fundas. sinl inulii ad hoc opus congrui psalmi, in his lanien

Nonus usus. Deo solulo poteiis reddere laudera, hoc modo : Pr.c-

In psalterio usque ad obitum vitae tuae habes mate- misso vcrsu. Deus, in adjutorium mcam intendc, sty

riam legendi, scrutandi, docondi; in quo invenies quaturpsalmus, Luudtitenomen Domini, laudale, scrri,

propheticos, cvangelicos, atiitie apojlolicos, atque Dominuin ; in qiio dcspeclis noniinibiis niultorem

oiliiies diviiios libros spiritualitcr, ad quein intolli- falsorunique deorum, unus Deus magiius et veriis

giUir [Foi7e, alque intelligibiliter] ex parte tracla- laiidatiir. Bencdic,animamea, Domino, et oinnia, e:c.,

los atque descriplos, et priorem atque secundum ad- nunu^-osis virtulibus el laudibus pleniis. Exaltabo

vcntumDomini ibi reperies propbelatos. Incarnatio- te. Dcus mcus rcx, juoundissima ac suavissima Do-
nemquoqueei passionem, rcsiirrociioncnique, aique miiio laiiJalio David. Laudnte Dominum de cxHs, iu

asceusionemDominicam, ctomnem virtulom divino- qiio in\ntantiir oiunes croaturje, nl laiident omniiiin

ruiii dictorum in psalmis invenics, si intima mcnte Creatorem. Ilymnus Irium puerorum oinni !a:;..c
 ;

4C9 LITLRGICA. - DE PSALM. ISU. — PARS L 470

Deo amal.ilior, in quo omnes crealura; siiniil et sin- \ Uum servatorem el rccnperatorera noslrum, qui le-
gulatiui aJ Crealoris lauiieui hortanliir. Te Denm cuui et cuin Spiriiu sancto vivit et rcgnat in sxculu
laudumus, nulla lauJe inferior. Te dcccl hymitus, s*culoruni. Amcn. Deo gratias, Deo gratias, Dco
Post Dominkam Oralionem versus. gralias. Benedicta gloria Doniini de loco suo.

Benedicat nos omnipotens et misericors Deiis, qui ni.

fccit cfrluiu et terram. Renedicimus Pairem, ct Ki-
Poenitenlia, et pubtirw pnnitenliiF f/fwitus.
lium, et Spiritum sanctum : landarauset su|>erexal-
Lcgiinus de Doinino Chrislo, qiiia eral pcrnoctans
l.nmuseum in s.vcula. Benediclus es, Doiiiine Deus
in orationibus [Luc. vi, \i). Quid crgo in iniquitali-
Patrum nostrorum, el laudabile et gloriosum no- bus conccpti et in delictis, lcctulo confoventes nos
iiien tuum in sscula. Qiii timetis Dominum, lieiie-
delicate palpamus, si ille pernoolabal in orationibus,
dicite Domino : beaedictus Domiuus e\ Sion, qui
qui omni prorsiis conlagioiie carcbat pcccnti ? Scrii-
liabital in Jerusalem. Cantate Domino, et benedicite temur ergo vias nostras, et dupliccin in pwnilcntia
nornen ejus : bcne nuntiate de die indiem salutare
gemitiim habeamus iii ssculo. Nimirum, quia ct bona
ejus. Nos qui vivimiis, benedieimus Domino ; ei hoc quK oportuit, non mala
fecinius, et qu.-c non opor-
iiunc el usque in STCuliim. Benedictus Doniinus Dcus n tuil, opcrati sumus. Canamus prxterca scdula reci-
Isrsel, qui fecit mirabilia niagna solns: e( Itenedictum procatione hos seplera Davidicos psalinos, quos pcne
iioinen majestatis cjus in setcrnum, et in sx-culuin sje- omnes spirituales viri congruenlissiraos poeniicntia;
ciili. BcnedicamDominoinomni terapore, semperlaus tradidcrunt, id esl : Miscrere mci, Deus ; Domine, ne
ejus iii ore meo. Laudabo nomen Dei mei cum canlico,
in ira Ina arguas me ; Beali quorum ; Dominc, ne in
ct ra.ignificabo eum iu laude. Laudent euiii coeli ci lcr-
ira lua... quoniam sagiltce tuce, etc. ; Domine, exaur
ra, mare, elomniaquoein eissunt. Caniabo Doininoin di orulionem meam, et clumor ; De profundis ; Domi-
\ila mca, psallam Deo meo.quandiu eio. Suavis sitci ne, exaudi orationcm meam, auribus.
laudaiio mea, ego vero deleclabor in Doiniiio. Sit
Post Dominicttm orationem versus .

gloria Domini in saicuhim sa-culi, I.vtabitur Doininiis

Laudem Domiiii loquilur os nieuin, Ego dixi, Domine, misercre mei, quoniam iiiiqui-
in opcribus suis.
ci benedicat omnis caro noraon sancliim cjus in js.ter- lates ineie snpergressae sunt caput meum, iiHiUipIi-

nomen Doinini beiic- cala! sunl super capillos capiiis mei. Qiio ibo a spi-
num, et in sa;culum saeculi. Sil

dictum, cx boc nunc cl usquc iii saeculuip. rilii tiio ? Eripc me de ininiicis meis, Deus meus.
Suscipe ine secnndum cloquium luum. Ab occulli»
Graliarum actio.
meis mtinda me, Domine. Propter nomen tuum, Du-
Gralias libi ago infinila misericordia, Dnmiiic Dcus q
mine, piopiliaberis peccato nieo. Quoniam iniquil;^-
oninipolens, qui lue per aqiiani sacri baplisiii:>lis, et
leni ego agnosco. Dclictnm mcuin cognitum \Suppt.,
renovalionem sancti Spirilus ab originalibiis vincu-
tibi feci). Aojutor meus eslo, ne derclinquas rae.
lis expedisli. firaiias libi ago, qui iiie in le ciedcrc
Quoniam lu es patienlia mea. Adjutor nieus tu es.
rectc fccisti, el luorum inc lideliuiii iiumero sociarc
Sit nomeii Domini bcnediciiini.
«lignatus es. Te laudo el glorifico. uiiscricordissiuie
[Al., Sequilui] Confessio peccalorum.
Uoiiiine, qui ine per universa criuiina percurrcntcni

iion e.s passus pcrire ; sed 24 l»c"ig"C revocans dc Tibi, Doiiiiiie Deus, coiirucor criiiiina et delicta.

|)i'oriindo me iniquitalis croptum, ud pirnltcntiam Tu pioplcr iiiefTabilem pictalcm cl iniscricordian'

pcrduxisti. Te laudo, el glorilico, qui iiii' dexteriia' tuam suscipe qu;eso confessionem nicaiii : iiiio ipse

inurlis inleritu, dc poenis ci bujus carnis ciuciati- largiic, iit toio cordc confitear. Tu eiiiiii, clemcn-

bus, in qua aOligi digiiiib siiiii, iiaclciius libci'3i>li. lis^inic Doniinc. digiiatiis os dicere : Kolo mortcrr.

Tibi ago laudcs et gr:ilias, (|ui nie dc iiiullis niorli- pcccatoris, scd ul convertatur et vivat {Fwcli., \x\iii,

bus, dc multis opproluiis, calamitalibus cl miseriis, M). Gulic, ebrielatis et crapuLc viliis iiifilii siiic

de iiiimanissimis dialioli laqiicis, dc iiiimiindis desi- iiili rmissionc descrvio, ac pmpler hoc gravaliir ani-

dcriis cxeiiiptiiiii, diriiptis vinculis, quiLiu leuiJiar iiia iiica, cl lorpus menui : undc somiiiciilosus ac
luum. tardo oralionos ct officia aooiirrn, ct
aslricliis, pcrilui i-ri' dignatiis cs ad scrviiiuiii toipoiis, ail

Tibi ago laiidos, cl gratias, qiii nie eripiciis a jiirgio- scinpcr alienatus et nogligens assislo. Fornioalioiiibiis
riiiii procellis, des inihi servomm tiioriiin perfiui ctlibidinis stcrcoribus piilrof;ii'liis siiin, ol iiitiisex-

charitate, qui inilii salutoin corporis, ei animi largi- loriiisque totiis iiiqiiinatus. Pollutiim est os nicuin,

ris quictcm. Tibi laiiilcs, libi. Domiiie, dooaiilo lio- ot labia iiioa, iii uli moi, et aiires mex, gustiis mei:s,

norem et gloriam. qui qiioliilii- me ol sino intcriiiis- p;irilor oilor.-tliis ol taolus, cl nsqiic ad liaiic lior.iiii

pr:eoopt;i posliioiieiitom, oogitalioiiibii.s v;iiiis cl .spnroissiinis sordnl.iliir cor

sionc di^liiiquonleni, ol lii:i

lanid adhiic pationtia qnotidie [ad] cmeiidationem iiicuin. Trislilia donicrsiis siim, accdia ilissiiliitiis.

ini: faoibiis inllamuialus siini cupiditatis igno por-

exspoclas. Qu;vso, Diiininc Dous inous, qui mibi us- ,

vcnonis infoctus sum, fralerno odio

que ad pia'sontciii boram tuani misoricordiam iiii- u tiis, iuvidije
conviilsiis siim, iinini iii.dilia
pcnderc iligiiatiis os, pcrlioc opiis niisorioordi^c tua; loxiciitiis, dotraclioiie

t;il)ofaclus, obli\ioneot desidia liobolaliis siiiii frau-

a iiialis oinnibus, qu;p pronniiit sioliti ;
libera 1110 iiie,

dc cl liypociisi obrutus, (ragilitale ct ncgligcnli.i

cocpi^ii ; salva inc usquc in fiiicni per Jo^miii C.hii-
 :

*7J B. F. ALBLM SEU ALCLINI OPERUM PARS IT. iTi

tanguidus, perjuriis, falsilate, el nieiiilaciis 25 '"^- A IV.

culatus sum, vanic glorise levitate tnrgidus. S:epe » Supplicalio pro gralia virlutes omnei con-
inajorum jussa contempsi. Sa;pe reliellans et niur- sequendi ct vilia contraria tmendandi.
inurans cxstiti. Saepc corde turaido excusationes fal- Pollicetur nobis Vcritas, quae utique nescit raen-
sas olijeci. Proniisi de his ethujusccmodi nialis emen- tiri : Pulsate, ct aperietur mbis (Matlh. vil, 7). Pul-
ilationeni, et scniper in cisdcm rclalwr. Propter haec scnius ergo januara psalmorum, ut aperiat nobis, qni
delenda coenobium petii, sed semper in delerius eo. in psalmis habitat. Ipse est enim ostium, c I ipse est
Praecepta lua sine intermissione conlcmno. Promis- ostiarius. Scrutcraur proRicrca hos scptein decaii-
siones meas, quibus me sanclam rcgulam scr.ita- tandos sedulo psalmos, et videbinius plus cos posse
tunuii [At., servalurum] spopondi, mcmenlis singu- in oratione, quam humanus suflicit sermo. In his di-
lis violo. Semper infelix ad scurrihtates, ad vanilo- vins legis dulcissimus anior, de pcrceptionc allerios
quia, ad otiosilalcin feslino. Heu me ! quania; im- vilse fidissima spes, contra spiritualia t*ella, furlia
pietates, qiiani;c blasphemis, quantse diversa; tene- arma, in tribulatione singulare praesidium : tempo-
brae laceraiii mciilem meam 1 Quae universa, nisi ralem timorcra, tristitiamque cxpellunl, spirituaJi
inclTabili bonitatis lux misericordia repelias ac de- juciindilatc atque laetitia mentes cxhilaranl : Exaudi,
lcas ; mortua est in peccatis anima mea. Plura sunt Domine, juslitiam menm ; Ad te, Dominc, leravi ; Do-
niala mea, i» qiiibus per ignorantiam lapsus sum mimts illuminatio mea ; In te, Domine, speravi ; Deut,
plura, qiiai animo meo excidenmt. Innuraera sunt in te speravi, Domine ; Itulina, Domine, aurem luam •>.

vmiiiuu mala, qua; niiscr commisi, et quanta enar-

Posl Dominicam Orationem verfus :
rare non suflicio : pro quibus omnibus inihi perdilo
lormenta pariier, et vermes, et
Custodi animam meara, et eripe me, Douiinc ; non
igiiis paiatur aler-
confundar, quoniam invocavi te. Confundaiitur et
iius. Succune, Doiuine jesu CJiriste, mihi miserrimo
deficiant, delrahentes animae mea; operianliir con-
ct captivo ; et ne me perire patiaris, quem dignatus :

fusionc et pudore, qui quaeruut mala mihi. Exsurge,

es redimere pretioso sanguine tuo. Ne perdas me
cum peccatis mcis, neque in aetemum reserves mala Domine, pneveni eos, gg et subverte eos, eripe ani-

mea. Ne projicias me a facie tua, ne despicias me, raara raeam ab impio, frameam inimicorum de manu
iieque coufundas me peccantera in te. Reminiscere tua. Deus mcus, eripe me de manu peccatoris, el de

niiscrationum tuarum. Qui facis magna et mirabilia manu contra legem agentis et iniqui. Inlcnde aninue

absque nuRiei-o, serva me gratuito munere tuo. Qui meae, et libera eara, propter inimicos raeos eripe me.

iion sprevisti publicanum, ne spernas me. Qui Lilro- Esto mihi in Deum protectorem, et in lociim muni-
iii in cruce posito subvcuisti, subveni raihi. Qui niu-
C tum, ut salvum me facias. Exaudi, Domine, vocem
lieri peccalrici flenti ad vestigia lua misertus es,
meam, qiia clamavi ad te, misercre mei ct exaudi

iniserere roei. Cui est cuni Deo Patre et sanclo Spi-

me. Exaudi, Domine, vocem depiecalionis mea", duin
ritu in Deitate substaniia [Forte deest, una] «qiuis oro ad te, ct dum extollo manus incas ad tcmplum
honor, et par gloria in sKcuIa sa!cuIorum. Amen. sanctum tuum. Intret oratio mea in conspectu luo :

inclina aureni tuam ad deprecationera meara, Domi-

Atia oratio de confessione peccalorum.
nc. Intret postulalio mea in conspectu tuo, Domine,

Omnipotens et misericors Deus, solus essentia- scciindum cloqiiium tuum eripe rac. Eripe rae, Do-

lller bonus, velil nolit, corjitatio hominis confttebitur niine, ab homiiie maio ; a viro iniqiiu libcra me.

tibi (Psal. Lxxv, 11). Sed et ego volunlarie confi-

Eripe rae de opcrantibus iniquitalem, et de viri^ san-
teor me peccassc, et irapie egisse in conspectu tuo guinum salva me. Converiantur inimici mei retror-

juxta omnes abominationes, quas iniquus facere con- suin, in qiiacunqiie die invocavero te, ecce cognou
suevit ; sed inisericorJia; tuae magnitudine peccato- quouiam Deus meiis es tu. Fac mccuni, Domine, si-

rum meorum viucitur maguiludo. Major est enim gnuni in bonum, ut videant qui me oderunt, el con-
misericordia tiia lolius muridi peccaiis, et ideo ma- i
fuiidantur. Sit nomen Doinini bcnedictum, cx hoc
net mihi de indulgentia spes, quia manet mihi omni- nunc et usque in saeculura.

bus [
Vox oinnibus rcdundat] de miscricordia certi- Posiulatio.
ludo. Ablutis ergo sordLbus prateritorum mcorum, Pnesta inilii, Dominc, spiritum , ut le tota cordis
da mihi et vclle, et posse pr*sentiura malorum cau-
iiitcntione exquiram ; deinde ul digna pctam ;
postre-
sas excidere, nec corum suggestionibus in reliquo
nio ut pelitionura raearum effeclura consequar. Exue
adituin adhibere, sed congrunra locum et spatium, me a peccatis praeteritis, custodi me ab iiuminculi-
et dignos pceiiitentue fructus pelo iiiihi non dencges. bus, nuini me a futuris. Dona mihi cibi potusquc
Cerium est eum [Forle, certum esl enira] in salutein
cungruenlem abslinenljam, caslitalis cinguluin, cor-
mortalium gatidium tuum pcrficere, qui iion vis mor-
dis labiorumque mundiiiani, largire mihi p:)lieniiain,
tem peccaioris, scd ut convertatur et vivat apuJ te,
longanimilalem, benigiiiiaiem, raodestiam, spirilualc
qui in tribus personis vivis el regnas Deus in sxcula
gaudium, et perfcctum raundi coniemplum. Tribue
Meculorum. Amen.
mibi [nuUi] occasiouera scandali praiberc, simpliciu-
» Id prioribus editionibus omissa esse videtur
ru- *>
Sepiimus psalmus hic dcest.
hnca s.eu titulus, qui hic a nobis siippletus est.
 i

"5 LITIJRGICA. — DE PS.VLM. USU. — PARS L 471

lciii piliUatPiiiqiic (liligcrc, iiislariler ca qu;c |):icis A ("' i"*'? (Jonn. \\v, 13). Olis^^cro |c, iit Hi :, mihi
sunt seqiii. Loiige fac a inc liypocrisiin. Iriljiic iiiilii ciiin e()'liMii Kilio lun tc in oiniiibiis Ijciicdiccit; ct
veraiii liiimilil.itcra, plenam confcssioncni, perfectani gloriiicarc, ipiia quorum uiia cst substaiili:i, iiniiiii
einendalioiicm. Aufcr a lingiia mea jurandiconsuelu- ct d;iiuni. Des etiam mihi pcr illiiin et ciiin ilU,
dincm, mendaciorum ncbulam, delrnctionis pesteni, peccaioniin oranium veniam, et niandatoriiiu ino
niurmuraiioiiis ingluviem, scurrili(atis ac slultiloquii ruin custodiam; dilcclinnein tuain, ct fiMiriimin
vanitatein. Pone custodiam oii mco, ct ostium cir- ainorem, contra diabolura fortia ainia, ct ei^.i fru-
cunistanti»; labiis ineis- Concede niihi, quaeso, majo- Ires cbariialcni perfectam ; lcnipcraiuiaiii cibi cl
rum subdi imperiis, ci alacri corde ad obediciitiam, potus, et libidiniscontiiienliam; .ludiiuin casuini, ei
ad compassionem, adconcordiam sine mora coucur- simplicem visum; purilatem cordis, cl num<liii.im
rcrc. Da mibi in omnibus discrciionem, ut possira ii»- corporis; cogit;ilionem mundam, el oris cl coidis
lcr bona malaquc disccrncre, ui boiios valcani ad cusloiliain, utncccor inlus iniquitalcm coiicipiat,
mcliora cxhortari, et eos qui adverse gradiuiitur, ad ncc lingiia foras paiturial ; ut iiec falsa loquar,
tu;c rectitudinis liaeam revocare. Excita lorporem ncc vcra laceam, ncc saiulifera abscomlain, iicc

nicum, el desidiara nieam tuis slimulis, el fac mc inortifcra pioferam. Precor ergo, iit dcs iiiilii as-
sirenue pcrsevcrare Ln pra^ceptis et laudibus tuis. B sidiiilatem orationis, frequenliani leciionis, ui pr.e-

Dona mihi prudentiam, juslitiam, fortitudincm, sivc ccpta tua iiifatigabiliter lcgam, ct inc\plebilitcr dili-

temperantiam. Largire mihi fidem rectara, spem in- gam, et eOicacitor corapleam, ct quidqiiid iii inc
concussam, charilatem perfectam. Infunde cordi meo pravum dcprehendero, corrigam; quod leciiini oi
spiritum sapit-nlia; et inlellectus, consilii el fortitu- leneam, qtiod deformc compon:iin, qiioil pidchruni
dinis, scieiitiu; ct pietatis, alqiie timoris tui. Dona excolam, quodsanum scrvciii, qiiod iiirirmiim cor-
raihi, Domine, beuedictioncm de rore cocli, et de roborcm, Des insuper inihi dcspiccrc temiwalia.
piuguedine tcrrse : da irriguura snpcrius, cl irri- et a;terna diligere, ut mortuura mihi dcpulcui muii-
guum infciius. Concede niiserx aniinx mece lique- dum. Nec gaudeiis, ncc Jugcns dc tcniiMir:ililius. iit
fieri igne charitalis tuae, fac mc tiio desiderio [Foric, nec metuani aliquid tcmporale iicc ;lilig:iiii, nec
tui desiderio], mundo funJitus cxslingiii. Concede blandis corrumpar, nec advcrsis concutiar. El qiiia

mihi cor habcre contritum et huiuibatum coram le ipse luus uiiicc nalus dixit : Nemu vciiil ad mc, ni»i

8cmper. Liirgire, me in conspectti tuo pcr ignem PatcT, qui misit me, trax^rii eum {.loart. vi, 44),
compunctionis bostiam vivara fieri. Siimma a;terna obsecro, Doiniiie, et suppliciicr logo, tralK; nic tu

hix, illumina me. Suinma xtcrna virtiis, libera mc. ad ipsum, et ipse me porducat ad tc illuc, ulii cst
Surama a>tema fortiludo, conforta rae. Sumina xtcr- ^' sempiierna vita, ct sempitcriie bcata; x-tinia sccu-

na sapientia, depclle icnebras ignorantia; mea;. Sum- rilas, et secura traiiqiiilliias ; fclii ;ciciiiitas, cl
ma a;terna misericordia, miscrcrc mei. Dona mihi ;cterna febcitas ; ubi est amor pcrfcctus, el duIIus

tolo corde meo, ioia aiiiiiia niea, totis viribus incis, limor; ubi cst dics a;(ernus, et unus unmiuin spi-

c.xquirere facicm luam scmper. Et pcrduc mc niisc- rilus : ubi tu cum illo, et ille lccuni in cninmunionc
ricors ad lu.ira sanctissimam visioncra. Adsit,
quaso, sancti Spiritus aDicrnaliler ac scmpitcrnalitcr vivis
mihi beatorum angclorum tuoriim pia custodia, ct et regnas Dcus. Pcr omnia s;ccula sxculurum.
pra;sta ut apud tc pro nic fclicissima sanctoriim Anien.
tiiorum agmina intcrccilant. Conccde milii fragilis-
V.
siiuo dilccti tui, Patiis moi licncdicti sequi ct imiiai
Pro contcmplatione et amorc rtTlcsiix jmtriw,
vestigia, ut raerear consequi misericordiam luam, qxiw nonnisi a mundi conUmploribus pcr-
el ad gaudia pervcnire proinissa. Pcr Jcsiim Chri- cipitur.
sluni Filiuin tuum Duuiinura nostrum, qiii tccum in
Admonct bcalus Apostolus, diccns
iios : Si con-
unitalc Spiritus sancti vivit ct regnat per inriiiita
turrcvistis cum Cliristo, quce sursuin sunt quccrile,
sxcula. Amcn.
|x ubi Chrislus cst in dextera Dci scdcns {Cotoss. iii,

Alia oratio ad Palrcm in nominc Filii. I). El itcriiiii : Soslra nulem convcrsiilio iii ctrlis
Dciis iiiclValiilis cl iiiciiciiinscript;c natiii:c, iii- cst (/'/ii/i/i. III, 20). Si crgo nn<tra convcrsarn) iii

slitutor oinniiim rcruiii, et Domini nostri Jesu cirlis csl, liigcaniiis nos in lioc calaniiloso ilincrc,
Christi Patcr , ipii eumdcm dilcctura Filium dc quandiu cxsulamus in hoc a patria. Trnnsccndjimis
sinu luo misisli ad piiiilicum nnstriim , susci- cniilciiipI:)lioiiis pcnnulis, ciiiula qii:c C(C|H<runl cx

pcrc nnstram vilain, iil iinbis doii:ircl snain, 27 lcmpnic, cl ciiin lcmpnrc liiiiuiiliir ; ci ad illaiii

cssctquc perfeclus Dciis cx P.itrc, el pcrfccliis hoiiio tiitis dcsidcriis patriam mcnlc voliicimis, ail qiiaiii

ei matrc, totus Dcus, ct toius lioinn; uniis idcm- iii lcniporc pcrgitur, sed siiic tcmpurc vivilur. Ad
que Cbristus, lete^ius ct tciniioralis, iininortalis ct acccndenda crgo nnstra dcsidcria, lios qiiinquc ra-
oiorilurus, crcator ct crcatiis, forlis ct iiilirmiis, naiiius spiritu ct nicnte (|iiolidic psalmns : Sicnl

Dutritor ct nutritus, P;islnr ct ovis, tcmpnraliler ccrvu^ ; Judica inc Dcus. cl ilisccrnc ; Tc dcccl hijm-
murtuns, tccum iii ;ctcriiiini vivciis, siiis dilcciuri- niis Dcus , Quam aintibilia sunl ; Yocc iiiiii nd l>i<mi-

bus vit.c muiiicipatum promittcns dcdit, cisquc dixit : niim clamari, vocc mea ad Domiiium. Ili cliam iu
Quvdcuiiquc pclicritis Palrcni in nomine mco, da- tribulutione inenlcs cousolaulur clsullcvani.
 .

475 B. F. ALBINI SKL' ALCIIM OPERUM PARS IV. 476

Posi Orationem Domiiiicam venus. A ctaiit, iiec volunlas variat, nec iiccessiludo comim-
pil, nec ma>sta perlurbant, nec laela demulcent.
Te decct liymims Dcus iii Sioii, et tibi reJdctur
Cui nccoblivio toilil, nec memoria reddit; nec prae-
Totum iii Jcrusalcm. lUic cuiiii ascciuleruiit tribiis
terila Iranseunt, nec fulura succedunt. Cui net
iribus Doiniiii, testimouium Israel, ad confitcudum
origo inilium, nec lemporaincremeniuin, nec casus
iioinini luo. Domine, exaudi oralioiiem meam, ad
(iiiein dabit : sed aiite sa^cula, et in sa>culis, et per
10 omnis oratio veniat. Dealus quem elegisti ot as-
sxcula in ;cternum vivis. Lt estlibi perennis iaus,
suinpsisti, iRliabilabit in atriis tuis. Heii mc! quod
liabitavi cum ct Klcrna gloria, summa potestas, elsiiigularis ho-
iucolatus mcus' prolongatus esl, lia-
nor, perpeiuum regnum, et sine fine iniperium :

bit.ititibus Ceilar, inultum incola fiiit anima mea.

per inddessa et iminurUilia sa^cula sxculorum
Negavit consolari anima mea, memor fui Dci, et
meum, el caro inea Amen.
«lelectatus suin. Defecit cor :

VI.
Deus cordis niei, ct pars mea Deus insa.'ciila. Quid
super
Pro custoditnda humilitute , et coijni. ^'Se
euim mibi rcsiat in ca-lo, et a te qiiid volui
humana fragitilatis.
terram? Quoniam incola ego suni apud te in tcrra,
Revocat nos ad bumilitatis regulam Scrlptura
et peregrinus sicut omnes palrcs mei. Silivit in te
i.„i-.,:..^- =t /.^-^ mao n<^
vo-
•• urscipiens
r f : Quaiito
k mtiqnus
j es,' humilia te in om-
aiiima mea, quam multipliciter ei caro mea.
mbtts [Eccli. 111, 20). Quam bene humilitatis regu-
r.iinc, dilexi28''cc"rL'n doiniis tux, el locum tabcr-
lam Abrabani uoverat, qui cum ex Domiuica coo-
naculi gloriic tua\ Tene manuin dextcram meam,
fabulatione extolli potuisset, abjectum et despica-
et in voluntale lua deduc rae, et cum gloria assunie
bilem se pionunti.ivit, diccns : Loquar ad Domi-
mo. l't videam volunlalem Domini, et protegar a
nummeuin, cum siinpulvis et citiis (Gen. xviii, 27)?
tcniplo saHcto cjus. llt audiam vocem laudalionis
Ergo ut de nobis semper humilia senliamus, ven-
Uv.v, ct enarrcni uiiivcrsa mirabilia tua. Lt ut inba-
tilemiis quotidie hos coram Doniino psalmos : Dixi,
bitem in domo Doinini in longitudine dierum. Ego
cuslodiam; Noime, Dumiiie [IJ e^t, iionne Deo sub-
autem cum jtistitia appareho in conspectu tuo, sa-
jecta erit] ; Domine, non est eialtatum cor meum.
liabor dum manilcslabitur gloria lua. Domine Deus
meus, in actcnium conlilebor tibi. Sit noinen Do- Post Dominicam Oralionem versus.

mini benedictiim, c\ boc nunc et usque in s:ccuhim. Memcnto, Domine, quoniani pulvis siimtis, horao
Confessio Palris, et FiHi, et Spiriliis sancli. sicut [feniini] dics cjus, el sicut flos agri, ita efDo-

Confitcbor tibi, Doiuine, rex coeli et lcrra", et rcbil. Quia spiritus pertran^ibit ab co, el non eric,

hoiiorilico te sacrilicio laudis : ct quia exleriora q el non cognoscel amplius locuin suum. Exibit spi-

niihi inuneia dcsiinl, qu;u sunt in me vota lauda- rltus cjus, ei rcvcrtctur in tcrram suam : in illa

lionis leddam libi. Credo lc loto corde, et ore con- die pcribtirit oinncs cogitalioncs eorum. Ego diii
fileor Patrem, et Filium , et Spiritum sanctum, in in excessu mentis meae : Omnis homo mendax.
personis ternioncm, in suhstantia unioneiu ; non Memorare, Domine, quae cst mca subslantia m)n :

corpus, aut in corpore positum, neque ex divcrsis eiiimvane constituisti filios hominum. Doroine,
speciebus aut misiiim, aut niembrorum coinp»gibus quid cst homo, quod innotuisti ei ; aut filius ho-
crtigialuni; scd uniiis, siinplicis, incorpore», aique minis, quoniam rcputas euni? Huniiliatus sum us-
iuvisibilis naturx ; nihil in te majus aut inferius quequa(|ue, Doniine, vivifica rae secundum verbum
hahentem ; sed per oinnem modum, ex oniiii parte sinc tuum. Vide humiHtatein meam, ct eripe inc : quia
deformitate perfectum, sine quaiititate magnum, legenituam non siini oblitus. Ctislodicns parviilo»
sinc qualitate boiium, sinc tempore scinpilernuin, Dominus. humiliatus siim, et liberavit inc. Ego vero
sine iiiorte vilam , sine infirmitatc fortcm, siiie egemis et paiiper 29 ^"ni, Domiuus curain liabel
luendacio veritatero, sine loco uhi(|ue totum, sine mei. Sit nonicn Domini beiiedictum, cxhocnunccl
silu ubique praescntem, sine exteDsionc bmnia ini- usque in sarulum.
plentem, siiie contractione uhique occurrentem, \) Orutio.
sine motu omnia lianscendenteni, sine statu infia Doiiiiiie Jesu Cbriste, qui in huuc mundum prop-
omnia iiianentem, sinc indigentia omnia creantcin, ter pcctatores de siuu Patris adveuisti, iit nos de
fcinc [labore omnia rcgentem, sine sui initio om- eodein peccato redimeres, quia scio et credo ; non
nibus initiiim dantem, sine sui [.4/., tui] mutatione proplcr justos, sed propter pcccatoies in terra ha-
oiimia mut;ibllia facicntem; in magnitudine iiili- bitare voluisti. Lvaudi me, Doini;ie Deus, ppccato-
iiitum, iu virtutc oiunipotentem, in bonilale suui- ri-m cl culpabilcni, ct indigniiiu et iicgHgentem, el
iniiin, in sapientia iii;vstimabilein, in consilii^ ter- obiioxiiiai. Tibl coii(ileor oniiiia peccala mea,omnia
ribilem, in jusliliis juslum, in cogitationibus se- luala iiiea, quidquid in hoc saiCtilo gessi, delicto

cretissimum, in vcrbis veracem, in operibus saii- meo, actii, sive iniquis cogltalionibus, de oiDiiibu*
ctum,in misericordiis cnpiosiim, crga delinqucntes voiiiaui pelo. Peccavi, juiavi : tameu le iion abne-
patienlissimum, erga palientes pitim ; semper idem jravi, quia scio el ciedo quia tu Paler es. Indulfit!

ipsum seternum ac sempilernum, imuiorialcin aique roilii, Clii-iste. Te laudo, te magnilit^a, t»^ gloiinco,
iiicomniiitaMlcm. yuemnec spaiia dilaiant, iiec bre- Trinilas sancta. Tibi gratias ago in omnit us inni
vltas loconim anguslal, iiec rcceptactila ulla coar- miiaiibus meis, qiiia non habco spem iii alimii, nisi

J
 i" LITUUCia^. Di: ps\Lji. usu. — PAHS l iTS
iri ;c, Deus fnoiis. Ad porCuni Ecclcsiae tux, Clirislc, A luo. .Augelus Micliacl, ang.-Ius Gabricl, angclus Ra-
confugio, ciantc pi^Tiora sanctorum tuoriim prustra- phael, omnes angcli, omncs archangeli, omnes thro-
tus iiidiilgentiam petn. Precor el supplioo tilii, Dcns, ni, onincs dominationes, omncs principatus ei poie-
ul mihi conceilcrc «liyncris pro tua miscriconlia iiii- Slales, onincspaliiarch:crlpro;ihela\ omiics aposloli

Scricordiam, cl piclatcm iisqiie in fincm mciim, et et marlyres, omnes confcssores et virgincs, in ad-
in illa hora ircmenda ,
quamln aninia mea migra- juturium et auxilinm assist.int roihi, per Dominum
lura crit de corpnic meo. Pia-sta milii scnsiini nostrum Jesum Chrislum. MaHh;cus, Marciis,Liicas,
rcctum, fidcm rcclam, ct crelnlilalcm. Omnipotciis Joanncs. Sanctc^O '^''"''8'' f^"'ule nii [F.»r/c, faimi-
Deus, Deiis meus, exauJi me, iil aiiiinaiii nicain li- le Christi], intercedc pro mc famiiln tiin. Sancle
bi-rarc digncris dc iiifcrno inlciinri. Dciis Qiiinipo- Chrislophorc, intcrccdcpronic. Dnminc, dclinio ler-
lons, libera me de pcena infcriiali. Deus omnipotens, ra; forniasti mc, ossihus el venis compegisii me. Do-
liberame dc Igneinexstinguiliili. Deus omnipolens, ininc, pio tua piclaic salviim me fac. Pax hlc, Dcus
libcra me dc proloplasto Salana. Deus omnipolens, hic. Dominc, cxaiidi oraiinncm nicam, ct clamor
libera mc de vi;rniibiis immorlalibus. meus ad ic veniai. Quia libi snli pcccavi ct m;ilum
Dcus omni-
piitciis, libcra me de mansione roram lc fcci quia peccala mca innumerabilia sunt
inipioriim. Dciis :

oninipotens, libcra inc dc anguslin iclerna. Deus B ^aWc- ^eniam pro his pcto, Dominc, ppccatisel ne-
oniiiipotens, libcra mc de omnibusmalis.Dcus om- gligentiis meis, pro vana glnria, pro concupisccnl'a
nipolciis, liberare ili;{ncris aniinam mcam de tene- carnali, pro dclcrlalionc, prn pnlliillnnc, pro mur-
bris cxtcrimibiis. Quia in te cnnfido, qiiia opus niuralioiic, proinvidia, pro siipcrliia, pro >oiiiiio!cii-

manuum lii;iruiasum ego, nc ine dcspicias, Christc. lia, pro visionibus, prn cogitalionibus iiicis iiiiqnis,

Rogo sanctam ac heatissimam matrem nostram .Ma- pro adiiltcrio, pro fiirnicationc, pro hnc quo 1 cgo
riara, rogo viginti (luatuor seniores, oiiines sanctos ad opus Dei taide venin. Pcccaia nica ncc diccie,
angelos tuos dcprccor , omnibiis sanclis patriarchis nec noiiiinare iinssum. Rcus siini, iniqnitatcs iiieas,

ac propbclis siipplico, oinncs aposlolos ct marlyres, ct malitias meas non abscondi, quia scio ct crclo,
el conressorts luos, alque viigines rogo : similitcr quod lu pius Patcr cs. Nc [Al., Nec] nic dcrclinqiias,
omnes sanclos liios, etelecios Dei iiivoco in auxi- Patcr.miscricors , scd dignare inilulgcrequodiualum

lium meum. El in illa Iremciila hora, qua aiiinia cgl. Succurre milii pius. invisibilis, diilcis, cl ama-
mea egressura crit dc corpoie inco, sanctc archaii- bilis, anlequam porla iiifcroruiii absorbeal tm'., an-
gele, dcprecor, qui aniinarum accipiendarum acce- tcquam vcnial pars iniuiici mci. Tu niibi iiianuspur-
pisli potestalcm, utanimaiii mcam suscipere digne rige, et lumen osleiide, ut null;» poicstas iiifcrni

ris, qnando dc corporc mco eritegrcssiira : et libcra

*- invadat me in illa hora, quando auima mca assiimp^

eam de poicstalc iniiiiici, ut pcrlransirc possim tura [Forie, assmncnda] erit de corpore mco. Piissi-

porlas inferoriiin et vi.is tcnebrarum, ut noii se po- me Dcus, misericors Deus.clcnienlissiincDcus, lelau-

nat [Forte, opponat] leo vel draco, qui consuelus dti, le raagnifico, libi gratias ago : qui me salvasli

cst animas inferorum recipcre, et ad .TPlerna tor- per noclem, jubeas me servariper dicm. Fac nie, Do-

menla pertrahcrc. Tc deprccnr, sancle Petre.prin- mine, luam gratiam invcnire, te amare, le laudarc
cl tinicre, libi servire, ct diligcrc omnibiis diebiis
ceps aposiolorum, qui lcncs claves regni c(elorum,
viUc mea;. Deus, tibicomincndo vilam iiic;im. Mise-
el accipicndarum animariim accepisli putestatcm, tit

pnrlam paradisi niibi aperire digneris. Dnmine Jesii rere mei, Domine gloria;, qui es unus ct vcriis, ci

agas de .snlus ctjustus, cl iii quo omnia, cl pcr iquciii oinnia

Christc, Fili Mari;c, proccssiim dn libi, ul
f:icla suiit. Exaudi mc, Duminc, orantem ; siciil
anima mca piclatcin ct iniscrlcordiaui, quia in tc
qiiando occur- cxaudisli trcs pucros de camino igiiis anlciilis, Si-
speravi. Chrisle Rcdcnipior miindi,
a facic tua, quia (Irac, Misac, el Abdciiago. Exaiidi inc,Doniiiic, oran-
Burus siim, ne sini expiilsus iion

mihi tcm, siciit cxaudisli Pctrii;n in mari, Pauliim iii vin-

mereor coronam vel vcniam, nisi r,onceil»*re
culis. Parce aninuc me;c, parce malis mcis, ct cuii-
dlgneris. Aiixiliatrix sit mibi sancla Trinilas, cvaudi
'^ ctis criminibus incis. Christe Dcus hiens, pone te
liie, Doininc, qui es Dcus mcus viviis, (U viiiiis nica,
aiile inc, si oxsull;il iiiiiiiicus mciis coiilra me. Ego
judex jiislus. Tii mcdicus potcnlissiiniis. Tii cs sa-
(loiiiiiaiii, el cor incum vigilel. Aiigdi tiii, Doininc,
ccrdos in a'tcriuiin. Tu dux ad palriam. Tii luxiiica
mc custodianl lain pcr dicm, quain per nocleni.
vcra. Tii diilccdo inca saiicla. Tu sapienlia niea cla-
Dens omniiMilciis, einille Spiriliim luuni bniium el
ra. Tiisiiii|ilicitas nt;M piira. Tii ;iniina iiica calliuli-
rccliini, qiii aiiiiiiain mcaui cl corpiis mcum cuslo-
ca. Tu cnn(nrili;i iiiea p.icilica. Tii riislnili;i nica
iliat. PoNavi, nniiiiii", pcc(;i\i iii lcgc Dci , vcrhis,
lola. Tu pcrfcclio mca tola. Tu salus ine;i scinpitcr-
faclis, cl cogitalioiiiliiis. Miilla Miiit pcccala mc;i.
na. Tn niisericnrdi;i nica niagna. Tiivita mca iiiiiiia-
Negligcns lui dc opcrc Dci, ct de ordiiie inco. Pre-
culala. Tii paliciilia robuslissima. Tu rc.iIt.Miiplioiiiea
cor tc, hcaU» virgo Maria, cl omiies saiicli Dei. orali)
fjcla. Tu rcsiuriclin iiica saiicta. Tu viia |.cipcliia.
pro me peccalnrc. Miscrcatiir mei omiiipulons Deiis,
Te rogo, tc dcpnxor, iil P'r lc anibiilcni. ad lc pcr-
cl doncl Dnininus Dciis vcriis \craiii liiiinilit.ilrin,
ad le resiirgain. Ex:iii-
veniam, in tc rcipiiescain, et
vcr;im pii-niliiiliam, vcr:im iiidiilgcnlisni. snhricla-
di mc, D:)iiiinc. Mcmcnlo, Djiniiie, David, siciil ju-
a faMiiiIn icin, lobraniiani, bonam fidein, boiiam pcrscvcran.
rasli p.ilribus iioslris, ul avcrlas irain Itiam
 B. F. ALDINI StU ALCllNI OPLtlUM PAUS IV. *80
479
me Spiritus sanctus, indulgcat mihi A quoniain suavis esl misaicor.iia lua. Lilit-ra m.',
tiaiu. llluminet
Amcn. quoniani cgentis suiii, et pauper smii ego, ct cor
Dominusorania pcccaumea hic el iii rutuio.
iiieum conturbaium est in mc. Ne tr.idideris nie in
VU. nie, quoniani insiirrcxeruiit
animas persequcnlium
/n tcntalionibus immundorum spirituum in me teslcs iniqui. Disperge illos iii virtutctua, el

Consolatur nos in tenlationibus dxmoniacis egre- dcstrue cos protector meus, Domine. .\iljulor meus
Fidelis aulem Deus, qui ct liberator meus eslo, Duniine, no lardavciis. SeJ
gius pra;dicator, dicens :

tentari supra quam potestis sed fa- et liiigiia inea racdiliibituijustitiain tiiam, dum con-
non patietur vos ;

tentalione etiam exitum «I pomlit susli- liisi et reveriii fueriiit, qui qnaeruut niHla inilii. Sil
ciel cum ,

nere(l Cor. \, 15)., Quocircii scicndum cst, qiiiaju- iiomen Domini benedictum, ex hoc nunc et usquc iii

dicii occulti mensura est, ct quando lentationis procel-

sa;culura. Doniine Deus virtulum, converle nos, el,

laprosiliat, cl quando conqniescat. Cerle Evangelio oslcnde facicm luam, el salvi eriimis. Evsurge, IV»-

aiiestante dcscribilur, quod ncc mancre in obsesso miiie, adjuva iios, et libera nos piopler nouicn

iMiniine poliiit, iicc riiisus iiivadere bruta animalia luum.

jussus pra-sumpsit, dicens : Si cjicis nos, viitte Otatio.
iiisi

nos iH grcgem porcorum {Mattk. vin, Quando B

31).
Pra;sta mihi, Domine, profeclum qu.-crendi h-g.-ni
ergo.isle sua spontc nocere factis ad Dei imaginem
luam, et pcccalorum omiiium rcmissionem, nl qni
hominibus anderet, cui si polestas sumina licentiam
desiderio magno ad luinen Scripturarum tnarum
non praebcret, grassari ncc iu porcosvalerel? NuHo
pcrvenire cupio, nullis pcccaloruin caligalioiiibns
crgo niodo ambigendum esl, jiermissu aiquissimi
oculi mei obscurentur. Attrahe rac ad te virtute
idicis, iii clectos ad tcmpus diabolum lentandi ac-
j
omnipoteiitiae lua. Non me derelinquas in propria
cipcre potestalem : seJ raisericorditer judex conce-
voluntale vagari, quem pretioso sanguine redemisli.
dit,quod crudeliter hosliscapit. Hincest^quodlideli
Imagincm tuara in rae non sinas obscurari ;
qu.T si
famulo de eodem Domiuus dicit Noii quasi crudelis :

le pra.'stante defendaiiir, semi>er cgregia esl. Non

susciluboeum (Job. \i.i, 1). Hinc fidelein aoiniam
dialiolo liceat tiia dona subvertere, quia totum fragile
leiitationibus faligaiiira bbndis c.onsolalionibus re-
csi, quidquid tibi nililur obviare. Audi me, pie rex,
lovet, diccns . Dixit Doniinus Deus luus : .Irf pun-
clamantem pro peccatis mois, et prius illa a me
clum in modico dereHqui le, cA in miserutionihns mn-
remove, qnam pro eisdem iii lua examinatione con-
gnis conqrcrjubo le. Item ibi : Abscondi fiiciem meam
demncr. Quid niih! mea insidialur iniiiiiitas? Quid
pariimpcr n tc, ct m misencordia sempttcrn.i miser ^
mea conlligiiiit „? Creaturani
'

tiis
^

sumtiii (Isus.
. ,, - -
ov
I.IV, /, 8).
r-
Cum ergo
•

III
.
tentatons. . •
r
t.
eoiitra me
cvertere cupiunt,
dclicia
. .......
.,

qus nulla substantio; firmitate

tnam

voluiilalein a<i tempiis inciJimus, priusqiiam in de

subsistunt. Dicat certe diabolus, cur me insatiirabili
lectationis aut pravi conseiisus 31 labamur vora-
dolore piosequitur? Nunquid ego illi dcdi, ut tibi,
giiiciii ; clamemus mcduUiter, clainemus valenter,
Domine, superbus exisleret, ct de beaiitudiiie collo-
hosdecantaiido psahnos Deu$, Deus meus, respice :

catacaderel, ciim lant.-e virtutis insignia pos>i!cret?

in me ; Deus , in iioininc luo ; Misereremei, Doinine,
SulTiciat illi, quod me in .^dam perdidil : qiiarc ine
quoniam conculcaitrunt; Deus in uitjulurium meum ;

quotidianis deceptionibus inipius calumnialor inse-

Domine Dcus satiuis mew ; Eripc me , Domine , ab
quitur ; et sicut ille a gralia tua per culpam suam ce-
homine nuilo.
cidit, ine quoque, ut ab eadem separet, exquirii?
Posl Orationem Dominicam versus :
Concede mihi, Domine, contra hoslem crudelissi-
Exaudi, Deus, orationeiii mcam, cuiu tribulor, a mum, piuin luae dcfensionis auxilium ; ut sicut ille

liinorc inimici eripc auiniam meam. Tribulationes fragilitatem meam non desinit iinpugiiare, ila luis

cordis iiiei dilatat.e siint, de necessitatibus mciscripc cogatur viribus confusus abscedere. Non permilla»;,
iiie. Statuisti iii loco bputioso pedes nieos, misercre bone rcx, in mc sa»vissininin liostem sua vota com-
mei, Domine, quoni.im tribulor. Exsurge, quare n plere, qui te giavitcr elegit ofifendere. Qiiid nie siciit
obdornii.s, Duiiiiiie? Exsiirge, et ne repcllas iisque in leo nigiens circuit, qiiid ine devorare coiilendit? Se-
liiiem. Nc Iradas ine a desiderio meo pcccatori, co- rael illi in haptismate sacro renuiitiavi, seinel lihi
i;ita\eiuiit ;.(h(r»iim ine, iie dereliiiquas nie, ne un- Domino credeie professus sum. Talem ine perpctua
(juam ex.illemiir. E.vsuige, Domine, non pra!valeat dcfensione concede servarl, qualem me lieii per
hoiiio, jiidicentiir geiites iii couspectu tuo. Exsurge, aquam regeneralionis, Creator allissime, prxsti-
Doinine Dcus niens, exalletur manus tua, ne oblivi- ttsti. Et quia tiius esse cu'pi, aliiim doininum ne-
scaris paiiperis iii fiiieni. Tu autein, Domine, nelongc sciam ; ut quia lua gloria redeinpius sum, lua
laiias aiixilium tuuin a me, ad defensionem nieani manilata te donante faciain. Qiiod si me relinquis,

aspiee. Eiiiitle maiiuin tuam de allo, eripe me, et staliin ille tergiversator iiivadit, qiii imiefessiis [.!/.,

liliera ine de aquis niiiltis, et de inanu filiorum alic- indefecius] atque impudeiis seniper assistii, lucra

iiorum. Qiioiiiam alieiii insurrexcrunt in me, el for- sua 1 omputans bumanas ruinas. Qui ideo blaiiditur

les qiKesieruni aiiimam meam : et noii proposinMunt ut 32 decipiat, ideo iiistigal ui periiiiat. .Maxime
Jiimiiimm aute conspeclum suuni. Et tii, Dominr, per coipus nostrum aniuias uosiras dei.ipit, et iia

lac luecuiu misericordiam prcpier nomen tuum, per desideria huuiana diCfunQUur. ut uulla pene
481 LlTLiRGlCA. — DE PSALM. LSU. — PARS /.
\gi
providentia, iiiillo pioisiis consilio srnliandir. Lon- A rf''-' Iributrtlioiiis iua\ eripinm te (I'sal. ci( ) iiro
giiin esl per iiinrta dlscurrcre ; tali (jiiis po^sct ipsa ereplione (pi;rrens noljis
;i lainlis deliiiiiin.
obsistero, iiisi tii, Doniinc, (iecreveris ob\iaie? Quid subjunxit sl;Uiiii : et Iwuorificabis me. Hiuc Da\id
enim inilii non potcsl faceic, qui le in nieo corpore ail : Inme sunl, Deits, vola, qnw reddum lauduliniiis
aiisns fuil per subdola machinamenta tentare? lil>i- Quoniam cripuitti animam n,cam dc mnnc
Exaudi iiie, o custoslioniiniim; ct me ab illo indiil- (Psal. l\, 1-2). Hinc ilcruiu dicil : Quin fucliis es
genlia tii.i lilicra, qui me trala-re nililur ad gebcn- tidjutor meui et refuijium nieum ; in dic Iributationit
iiam. Ciim illo p.irtcm iion halj"am, ut lccum, Do- "icir susceplor meus tibi ptullain (l'sal. lviii 18).
miDP, possim liabcre. Vindica fabricam luaui ab Ergo cuaiin teiilationilms variis, vcl lalsorum
fra-
illo, (|(ii dcstruit. Damnarl allos non fuciat, qui irura, vei saevieiitium da;mcnuin inciderimus ; coii-
scipsum damnavit : sed polius illc cuin siiis pcreat, tra hos et illos divini verbi jaciila iiitonpieiiics,
cuni
qiii pprderc ciincta fesliiiat. Me vero omnipoteiis illosdcfecisse, ct iios convaluisse videiinms,
mox
libcra, et ei ipc ab liostc gcncris linmani, et pcrduc purani cordis iioslii inleiiiioncm, oculosque
ci ma-
m« ad gaudia aeterna, ubi siiic line Uetari merear. nus ad coclum lev;intes, in vocc laudis ci confesslo-
Amcn. nis benodic^raus illi, (pii niisit de ccclo, cl liiicravii
VIII. B nos, et dedit in opprobrium coiKiiIcantcs iios. Dica-
/n tribulalionibus vnriis quce ab hominibus
,
mus illi concordanli conle : Exaltttbo le, Uominc,
inferuntur. quoniam suscepisti me; ncc delectasti iiiimieos meos
su-
per mc. Et conscqueiiti consciciitiam (locus
Invoca mc, ait Dominus pcr Prophetam, in die tri- corniplii.t)
ejus usqiic in fincm continucimis ci Dencdicum
hulalionis meae [Leg., fu(r] el eripiam te (Psal. Do- :

mino in omni lempnrc; Jiibilale^^ Dco omiiis terra

xi.ix, 15). Dulcior lactc et melle ori noslro liix Do- :

Psalmum dicite noinini cjus; Msi quod Domiiius

mini promissio. Cum ergo tribulaiiones a lalsis Ira- eral
in nobis, dicat nunc Israel; Confitebor
tribus palimur, invocemus eum, qui nos ut invocc- Domiiu,
tibi,
in toto cordc mco;quoniiim exaiidisli omnia vtrba
raus horlatur. Certum esl enim qiiia vull exaiidire,
oris mei. Considcra lanicn, (jui legis, et perspicue
qui vult invocari. In bis ergo qiiinis eongruis psal-
videbis in iiiillo psalnionini, qiiam in liis quinquc,
mis clameraus ad Doniinum a facie tribulantis :
mclius post iribulaiioiicm dc perccpto gaudi»,
Salvum me fac, Domine, quoniamdefecit sanctus; Ju-
aptiusve posse gratias Domino compensari.
dica, Domine, noccntes me ; Exaudi, Deus, oralionem
meam, et ne despexcris deprecalionem meam Post Dominicam Orationem versut
; Eripe .

medeinimicit mcis, Deus meus; Salvum mc fac, Deus, Cum iiivocarem lc, exandibii me Deus jnstit;;e
quoniam inlrnverttnt aqucr usqiie ad animam meam : meaD, iii tribulatione dllaiasti inihi. Conlitebor liln,
iisque, Dcderunt in esca mea fel. Ca-tera vero qiix Domiiie, iii toto corde mco, narrabo oiniiia mirabilla
geqiiHiitur, (piia .iplritiialiter Cliristi interfectores fe- lua. La;tabor et cxsultabo in u-, et psallam noniini
riunt, nohimiis contra Cliristianos tam perniciosa luo, .\Itissimc. Exsultavit cor mcuni iii salulari luo ;

maledicta jaclari. caiitaho Dcmiino, qni boiia trlbuit niibi , ct psallam

Vertus ut supra. Seqitilur oratio. nominiDoniiniAUissiini. Narrabo nomcn tiium fiatri-
bus nieis, in nicdio Ecclcsia! laudabo le. Quoniam
Christe Fili Dci vivl, virtus et una indiscreta
iiiajestas, orationis mca; tota suhstantia
respexisti hiiiiiilitaicm meam , servasti de neccj-
; invoco no-
nien tuiim
sitatibus aniinam meam nec ; conclusisli mc in
sanctiim cum cnrde luctan-
: exatidi nic
nianus inimici. Conliiebor libi Doinine, iii sx-
lem, ct agnoscciitem pcccata facinorum, ct cogitatio- ,

ciiia, quia fccisti et exspccUibo noiiicn tuiim

num crimina conrilcntem. Fnnge, Dominc, artcs
: ,

dlaboli, obrepentibus
quuniani bonum cst aiite cunspecliiiii sanclo-
aliis aliud suggerendo. Ipsa
rum luorum. Protcxisti mc a convcnlu mall);iiaii-
eiiini orationcm in alicnalioncin ca|itivat. Rcspice,
tium, et a luultitudiiic operantium inlquiuilem.
Domine, lacrymas nic:is ; ct ciiin lacrynia; non
'''"Pl«rca confitebor populis, Doiniiic.
me D
tibi in^ el
gunt, indiilgonUa lu;c piclalis iiifnndc. Custodi in
iiomini tuo psalmiini dicam. Deus iii sanclo vla tu;i.
immaculatani lidein, iiioquc cuiii proximis meisscm-
per in pace rcconcilia
(jiiis Dcus magniis sicul Dcns noster? Tu cs Dcus,
; Iructus tuos, panis ac vini,
propria largitate distribue. Tibi iiiclino cerviccm,
(pii facis mirabilia .solus. Ego autein seiiiper In le
speravi, Doiiiinc, et adjlciam supcr onmcin lau-
tibi genua (lecto. Tc Domlnuni mcum, cnm sis iiiiiis
(lcin tiiam. Mihi aiilcm :i(lli;ercrc (loiiiiiio boiiuiu
[Al., vivus) ; in sancta Triiiit;ite coiitlteor. Fraiige,
Cbt, poiicre in Domiiio Deo speni nicaiii. IVr siiigu-
Domlne, contra me oimiiiim poleslatem, criie nie
los dles bcnedlcam lc, ct hiiidalio noiiicn Imiin in
iacentcm; etea qu;c explere iioii possum, quasi sint
auernum, ct iu sa'ctilura s.Tciili. Quoniam lu, l)u-
postulata, coiiccde. Ameii.
mine, adjuvisti nie, et cnnsolatus es ine. Sit nomeii
IX. Domini liciicilicluni, ex hoc iiiinc cl iiMpii- in s.i'(ii-
OpCimum recitatione quinque psalmorum post luiii.
tribultttivnem de percepto gaudio gratias Ornlio.
agere. Bcnedictiim iiomen luiim, Doniiiic Deuji painim
Igiiur cum pius Dominus dixisact, Invoca me in noslroniin : qiii ciim irntus fucris miscrjcordiam (j.
 . ,,

4g3 B. F. ALBIM SEU ALCIUNI OPERLM P.\RS IV iSl

cis. ol iii lempore tribubrioiiis pcccala iliniiuis his, A nieam. Oirlge me iii veritale nia, etdoce ine : iniia

(|iii iiivocant noinen luuin. Ail te, Dimiinc, f.icicni lu es Dcus salutaris meus, el tc siislinui lola dic. De-

ineam convcrto, lil)i oniiiia peccala mca confileor. dnc iiic, Oomine in via lu»; ct amlmlalio in vcri-

aiilci|uam lianl. Tii scis, ipiia post l;ile tiia. .\verlc oculos meos, nc videant vaiiitate-n
Tu nosli oninia,
.

tiaptismiini prj-ccpla lua contciiipsi, cl maiid.aa liia iii via lua vivilica inc. Ecgem niilii coiistitue in via

iion cuslotlivi ; et honuni quod poUii faccrc, pcr tua, ct ilirigp me in semitam reclam propier iiiimicos
negligentiam iioii feci : cl malum ijikhI noii dcbui ta- ineos. Dcduc me in semilam mandalnruni lunrum,
audaciam perpclravi. Lt pcr coiiciipiscen- qiiia ifisam voliii. Et misericordia tua siiliscquatur
ccre, per
liam luulta mala feci iii visu, in aiidilu, in gnstu, in iiic, omnibus diebus vitse meac. Scd el iingua niea

incogitatione, el in locnliono, et in ineditabitiir jiisliliam tiiam, tola die laudcin tuain.

odoralu.el taclu :

opere. Et quo<i in sacrosaiictoliaptisni:ile coram n.ngo- Sit noiiien Domini bcnediclum, cx hoc minc et usque
in sxculuni.
lis etsanclis luis promisi, non cusloilivi,^icutilcliui ;

Oiatio.
nec adimplevi, scd consiimpsi [h'orle, conlcmpsil,
Gralias libi ago, oiiinipolens Paler, ipii mc dign.v
et prxceptis tuis noii olicdivi, sicut debiii = . sed
lus es iii liac nocte custodire. Deprccor clciiienliam
superbicndo, irascendo, contcmnendo, iiegligcndo,
. r . , j ,_, B luam, 1 piissimc Domiiie, ul concedas inibi diem
propnas voluntalcs , .
facieiido, murmurando, dclra-
,
* .

hendo, dijudicando culpas inciirri. Dciis, In si is insi-

veutiirum sic pcragere m
.

luo sancto servitio, cuni

hiimilitale cl discrclione qualitcr libi complaceal
pientiam ineam, cl delict;i mea a te non suiit abscon- ,

scrvitns nostra : et pnrsla iiiilii liodic cuni suninia

«lila. Aspicc in me conlileiilem peccata iiiea coram
patieinia libi graluin cxhibcre serviliuin. Immitle
le, ct misererc mei. Conccilc milii iii hoc s:eculo
qiixso, Doininc, angelum liium iii circiiitu nostro,
agere veram poenitenliani, ct in fuliiro da niihi in-
et eripc nos ab impiis, qui in circuitu ambulant
dulgentiam, qnia lu dignatns es dicere : Noln mnT- ;

iit viani iiuMidatoruin luorum absque oniiii errorum

tem peccatoris, sed iit convcrtalur el vivat {Ezecli.
scanibilo inoflciiso pcde currcre valeamiis, per Do-
xxviii, II). Etfunilc siiper ma misericordiain lu;im,
niiniiin noslrum Jesum Chrislum. Auien.
et diniittc oinnia peccala niea, quae coiiscientia nica
metuit, ct adjiiequiid oralio iion pi-3"snmit. Et d;i XI.
niilii perscveraiitiam iii bonis npcriluis, iit lc niise- Lniis psiilmi CXVIl. et (juid a nobis frrf/uefi^
ranlc pervenirc mercar ad gloriam regni lui, Salva taniliitn sit [l.u;^., el quud a nubis frequen-
tor niuiidi qni vivis et rcgnas iii s;ccul:i sncciiloiiiiii. luinlus sil\.
,

Anieii. Lcgi pr,x'tcica iii ciijusdam raonacbi visionc, ]uod

X. c ab psalmum
aiigelo lucis sollii ite sil adnioiiiiiis, iit

Qiiod satis sil ulilc prwvcnirc Pomiiuim orn- centcsimuni oclav;im decimum, id esl, Ifeuti tmma-
tionibus in ipso dici initio. culati nioralis virtus describilnr, s;epc io
, in (]uo

Docent 110 i sancli proplictre suis iinilabililius oralioiie repeterct. Et revcra idcm divcrsis spirl-

exem|ilis, prxvcnirc faciem Doniiiii iiiaiic or;ilii>iii- Inalibiis cnnfiTliir virtntibiis, nl si niillus adcsscl
bus noslris. Et David quidcm, Maiie, inqiiit ad Do- alius, in orationc soliis sulBcercl. Aboque cniiii pro-
minum, mea pra'vcniet le (l'sal. lxvxvii, 14).
oratio phetix inysteriis, omnia humanx vitas necessaria
Isaias autein sic Anima mea desideravit tc in nocle
: : qux iii cxteris psalinis lalius describunlur, iii islo

sed in spiritu meo, in priccordiis meis dc manc riji- vekil in quodain ferculo congesta nobis offcrunlur.
labo ud te (hai. xxvi, 9). Cum his ergo Iribus coii- Ergo jiixta aiigelici numinis salubrc; prxceptum,
grucatisbiniis psalmis vigilet ad Doiuiuui» maiie. gpi- quoOsqiic liiiic inortali vilx lcrininuin deiiius, Liinc

ritus meiis, oreiiiusi|uc in ortu surgcnlis ;iiiioi;e; ut singularis heiieScii piialuium dicbus singnlis dccai-
a luce priiiia in vesperam sint oculi ejiis ^E^ siiper tcmus.
iios, ct aiires ejus ad prcces iiostras : iioslrosqiie 1'usl Kyric clc ismi, c( Oraliviifin Duminieam.dt-
dirigat gressus in viaiii pacis, ut absque oiiiiii er- |v canlur versus suprudicti.
roruin scaiidalo gradicnles, non domineliir noslri Oratio.
omiiis iiijustiti;i. Ilos ergo canamiis in ipso diei initio
Pie exaudibilis Dominc Jesii Chrisle , cxaudi mo
psalnios : \ crba mcu. Clamavi in tolo cordc meo ,
indignissimum pcccatorem supplicantem per inter-
,

cxaudi mCi Doiiiiiic, iisqiie In irlcrnum fundusti

:
ventum et meritum healde et glorios;e scmpcr vir-
eam; Domiue, e.Taudi oralinnem meain, auribus per-
ginis Maria; gcnitricis tuae, ct omniiira civiuin su-
cipc obsecralionein mcnni. pernorum. Ecclesi£ luin sanctiv calholico^ lidcoi

Posl Dominicain Orationem versus auge, pacera tiibue pap;e iioslro il., cpiscopoque
Conscrva ine, Doniine, qiioiiiam iii le speravi; dixi nostro il., abbati nosiro il., ei oinni hiiic congre-
Doinino, Deus meiis es tu, (pioiii;im bonorum non galioni : principibus qnoque iiosti is, consangiiineis,
eges. .\u:lilam fac niihi inaiic misericordiain tuam, pareiitibiis, el liia niihi charitale cunjuiiclis; eliaiu

ipiia in te speravi, Domine. Notam niihi facviamin sua nobis muncra largii>Dlibos, persequcnlibus cl
qiia ambulem, quia ad le, Doininc, levavi animam cahimniantibus nos omnibus, qui pro nobis iiuplo-

in Edit.
• Colon. « El <pio;l ante sacrosanctum aliarc coram le et coram angelis promisi.... ei
pfjeccpto prioris non obedivi siciit dehni, clc. »
 ,

485 LITLRGICA. DE PSALM. ISl'. - PARS L 48S

r:ml »anctiim nomcn luuin, vtl qui pro se iios mi- A liis in ssecula. Bcnftdlclus es, qui intuoris aliyssos, et

stsros apud luam clenipnliam supplicare volucrunl. sedes super clnTubim ; el lau'l:il)ili>, et supcrixalla •

Noliis quoipie pcccatoribus remissionem ct inclul- tiis in s^fciila. Itenedicius cs, Domine, doce me jiisl;-
gentiaui Iriliue oiniiiuin peccatorum, inlirmis sulu- ficationes tuas.

lem, lapsis reparalionem, aeris commoditalein na- Cnnfe$sio et taus sancliF Triiiilnlif.
viganlibus, et itinerantibus iler prosperum ac s.a-
Laiido, cl lieiiedico te, juste et I onp Deiis, totiii»
lulis portuin, tribulatis };auiliuni, oppressis releva- rrealiir^e parcnlein,in personistriinini, iii siilistanlia
lioDem, capiivis \inciis, el pcregrinis remissio- iiniim, venim Patrem
,
unigenit:«iiiajest:itis, cx niillo
nein, absolutionem, ad patriam, re\ersionem pro- ducenlein initium,oninibusinitium daiitem; non cor-
pitius concede. Ainen. Aogelum tuum sanctiim no- porali progenie, neque extrinsecus; non necessiiate,
bis bic et ubique largire ciislodem et defeiisorem, neqiiovoliinlale, sed naiiira Filiiiin generanlem. Ve-
Uiuluain discordantibus charitatcn, inGdelilms ve-
rum Filinmex Patre sine spalio teniporis, inelfabili-
raui fidein, 35 deluiiciis parenlibus nostris, pa- terante tempora naliiin. VerumSpiriLiiin sanctum ex
iribus, fratribus, seu omnibus in lua fide quiescen-
PatreelFilioinenarnibililer procedenti'm, in Patre et
liLus indulgenliam tribue delictorum. Amen ''.
Filio suhstantialiler perinaiientem. .•Eleriiiiin 1'alicm

xn. " sine nativilate , .Tleinimi Spiiitmn s:iiicliiiii ciim

Laus hymni trium Dci punorum , et quod in processione sine naiivitate. Totuni Patrem in Filio
laudefrequ€ntanda[Liig.,frequentandus]sit. el Spiritu sancto. Totom Filium in Palrc cl Spi
Prophetain dicen- ritu saneto. Toliim Spiriiuin sanctum in Patre ct
Oporiel nos sanclum iniitari

omni tempore, semper filio nianentom, una potesiate unoi|iie rcgno, una
lcm : Benedicam bomino in

meo {Psat. xxxiii, 2). Et illud polentia , ct una xternilale. Et tuiic, et nunc ubi-
laus ejus in ore :

/n omni loco dominationis ejus benedic anima mca

que ngnantcm. Per omnia ssciila SKCiiIorum.

Dominum (Psal. cii, 22). Et si Deos ubique reclc .Amen.

creditur esse, oinnilius cum locis domiuari reciis- XIII

sime coniilcmur. Uciiedicaiuus ergoci in omni lein- Quod orandum nnbis sil quotidte cum lacry-
pore, qui uos in omni loco et in omni teiupore re- mis pro divrrsis plagis quas patimur.
gil; qui nos creavit et rccreavit, cuslodit el iniiiil ; Qiiia videniiis nos in illud Jeremi» incidisse la-
in quo vivimus, ei movemur, cl suraiis. Quapropter mentiim, quod dicit : Si egressus fuero ad agros,
uua pana et inagiia laus seinpcr in.ore uostro versc- erce occisi gladio : et si introivero in civitalem, ecce
tur : in qua omiiis creatura per geiius cl spcciem ad q atlennati fame {Jerem. xiv, 18) : nec non et illaii

lauderaorealoris horlatur. Et non solum diebus siii

Doniini terribilem romminalionem in nobis complc-
gulis, scd ol vespere, mane ct mcridie, iiuo siiigu- tam, 36 Q"3 Dominus gIadio,etfame, et pcste con-
quibusquc horis dici tota cordis intentionc
lis ,
sumat eos : petamus et cum eodem Propheta capiti
eam I>omiiio oCferamus. Hxc namque omnibus lau-
nostro aquam, etociilis nostris fonlem lacrymarum,
dibus laudabilior, et Dco prae omnibus amabilior. et ploromus die ac nocte inlcrfei.tos populi nostri.
ILcc namque est illa singularis laus, qua nos lauda- Quod nunqiinm melius possumus deploraro, qiiam
inus, mellc el favo diilcior : hymniis videlicel, qucm si coiitrito et humiliato corde hos quinquo psalraos
ties Deo dilccli piieii, inicr luedias edaces flammas coram Doraino Irequcnlcmus : Deus auribus twslris.
iripudianles lusciunt, id esi : Benfdicite omnia opera Deus, rqju^isti nos : Vt quid repulisti nos , Deus, iii

Dumini Domino. De qiio fidenter dico, quia sicut ^Hi,'in .' Dcus . venerunt genles Qtii regis Israet in-
;

dicimus : Snnclu sanclurum el Cuntica caiiticurum, lendc.

ila et isle dici potest liijmnus lujmnorum. In ipio Post Dominicam Orattonem rcrsus :

>iictinctc el affatim niolius iiuani in omiiibiis laii-

Ego divi : Doniinc , misoreio niei ; sana aniniim
laUir Deus dcoruin, qui personaliter Irinus, et con-
nieani, qiiia poccavi tibi. Pecoavinius ciiin patrllms
iubstanlialiter unus vivit cl regiiat ubique per j)
nostris, injuslc cgimus, iniquitaloni foeiniiis. No
iinnia s;ccula sa:cuLuruin. Amen.
uiemineris iniquilatos iinslras antiqua», (iln nos an-
ll
Poft Dominicam Orationem versus :
ticipel miseritordia tiia, Doniino. Adjiiva iins, Deiis

Benedictus es, Dominc Deus patriim nostroiuin, s;iliil;iris iiostor, et proplor honorom nnniiiiis tiii,

t laudabilis, et gloriosus, ct siipcrcxall;itiis in s;e- Doiiiine, libera nos. Meinonlo nosiri ,

Dnmine
ula. El bciicdictuin nomeii glorix tux sanctuin, et in benoplacilo populi tui, el visiia nos in salii-

audabile, siiperex.iltalum iii iiiiinihus sa'eiilis. Be- taii tiio. C.onvorle iins, Deiis snhilarrs noslcr, ot

ledictus es in templn gloriae tu:e, et superlaudabi- avcrte irani luaiu a nohis. F.ripe nos <le inimicii

is, el superglnriosiis in s:cciila. Dencilirtus c& in nostris, Deus iioster, ot ah iiisiirpentHiiis iii ni>*

hrouo rcgiii tni, et superlauilabilis, ct buperexalta- lihera nos. Doiniiie, ne loiige cas a iiobis; Deus,

• llic linis statiiiliir primrn apud Ouercota-

p.irlis parteoi , et fiiiem hiiiiis slaluoiiduni esse )>ost on-
um el in eilUinne (^oloniensi; Ipse oaim
seil iiiale. lioncin Pro aervanila
: silcndi lotiuendiqut discrrlie-
criptiir e();liois, qiio iisns ost |iriiiius eilitor, moncl ne , utiufra, §17.
ludein hyiiini triiiiii puorortim pertincre ad priorcm
487 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPEUUM PARS IV. i8R
iii auxiiium nostrum respice. Convertere , Domi- A iisque iii srcciilum. Memeiito congregationis tuae.
iie, aliquaniulum, et ileprecare super servos luos. qiiam creasli ab iiiilio. Liberasli virgam h.iireililatis
Salvos fac nos, Dominc, Deus noster, el congrega Ne Iradas besliis animas fonfilenlium libi: ani
tua;.

iios de naiionitius : ul confiteantur nomini tuo S3ii- mas pauperum luorum ne oLliviscaris in fiiiem. Do-
cio , ct gloriemur in lauile tua. Exsurge , Do- mine, Deus virtulura, converte nos, et ostende faciem
inine, adjuva nos, et libera iios propter nonien tuam.etsalvi erimus. Oslende nobis, Domine, miso-
tuuin. ricordiam luam, et salutarc luum da nobis. Domiiie,
Oratio Dcus virluium, exaudi preces nostras, auribus perci-
Oranius te, pic csaudiliilis Dominc Jesu Chrisie pe, Deus Jacob. El tu.Domine.Domine, fac nobiscum
Deus nosier, ct cura omni supplicalione rogrtnuis, ul misericordiam propter nomcn tuura, quia suavis esi
pcr iiilerventura bealae ei gloriosx scmper virginis misericordia tua. Protege nos a conventu raalignan-

.Mariac, omniumque sanctorum angelorum, arclian- liura, et a multitudine operanlium iniquitatera. Mille
gelnrum palriarcharum , prophelarum , aposiolo- nobis auxilium de sanclo , et de Sion tuere nos.
,

rum, inartyrum, confessorum, virginum, monacho- Exaudl nos, Domine, quoniam benigna est miseri-
rum, omnium civiuin supernorum, Ecclesiae luai
et cordia tua secundum mullitudinera miseratiomun :

calholicae Cdem augeas, pacem tribuas, indulgcniiam ^ tuarum respice in me. PraHende Domine, miseri- ,

noWs et remissionem peccatorum concedas. Amen. cordiam tuara scienlibus te, et justitiam tuara his
Infirmis salutem, lap.<is reparationem , aeris coin- qu! reclo sunt corde. Complaceal tibi, Domine, ut
modilatem naviganlibus, et itinerantibus fidelibus cripias rae : Domine, in auxiliura noslrum respice.
itcr prosperuin ac salulis portiim , tribulantibus Exsurge,Domine, adjuva nos, el libera nos propter

[Forte, iribulalis] gatidium, oppressis relevationem, nomen tuum.

captivis, vinclis, et peregrinis, remissionein, abso- Oralio.
lutionem el ad patriam revcrsionem. Amen. Angelum
Propiliare, Domine, qua»o , univers* Ecclesi;e
luum sanctum liic et ubique custodem, mutuam
tua; catholics, tolo orbe terrarum diOTusx. Largire
discordaiitibus charilalem, infidelibiis vcrain fidem,
illi fidcin rectam, opus prxcipuum ,
pacera perpe-
et defunclis fidelibus rcquiem propitins donare di-
tuaiu. Propitiare omnibus iidclibus tuis sub jugo
gneris Klernain.
etbiiicorum laborantibus. Propitiare faniulo tuo N.
XIV. \Al., II.] papx, ct omnibus sacerdulibus «tque rai-

Quod secundum prwceplum Apostoli orandum nislris, cunctoque clero eorum. Propitiare famulo
sit ab omnibus pro omnibus. C tuo N. abbati, el universse huic congregalioni tux,
omnibu.sque per tolum orbem in tuo nomine cod-
Prnccepil nobis sermo apostolicus : Orate, dicens,
gregalis. Propitiare famulo luo N. regi, cunclisque
pro invicem, ut salremiui {Jac. v, 16). Cui nos necesso
Cliristianis principibus, et universo eiercilui eoruni.
est in saluberrimis praicepiis obcdiie , el orare
omnes pro omnibus, ut salventur omnes cum (miiii- Propitiarc universis fratribus nieis, sive eis, qui tua
charitate, vel etiam consanguinitate conjuncti sunt.
Ims. Sepiem sunt pr;etcrea psalmi, ex quibus si
«num corpus edicimiir, pro omni prorsus corpore Propitiare omuibus, qui pro me implorant nomea
oramus Ecclesiae. Considerato tamcD, qui legis, et sanctum tuuin, vel qui me raiserum apud tuam cle-

proba quod dicimus. In his namque mciuoria sacer- mentiam supplicare voluerunt. Propitiare virginibug,

dutiim, regumque, et potentatuum populi qiioque conjugatis, ac viduis, orpbanis, captivis, pocnitenti-
,

et plebis siinul. Ps.ilinorum ergo quos diximus, bus, infirmis, alllictis, navigantibus, ilinerantibus,
,

ista sunt capila : Memcnlo, Domine, David; Domine, incarceralis, et in quibuscunque neccssitatibus al-

m viriule tua; Ad le, Domine, ctamavi Deus meus; quc miseriis constitulis , et univcrso populo tuo

Deus miserealur uobis; Benedixisti, Domine; Domi- Chrisii.ino, quem prelioso sanguine redcinisti. Pro-
piliare etiam miseris paganis, Judxis atque hxreti-
ne, Tejiujium ; Confilebor tibi, Domine, in tolo cordc
meo, quoninm eiaudisti omnia verba oris mci. Sanc, D cis, sive lapsis, ut credanl in te Dominura Deumque
verum, et revcrlantiir ad te in toto corde suo. Tri-
ne quis nos leprchendat, quod prius posiiimiis psal-
bue, quaso, Doniine, omni sexui, et univers.T xtaii,
mum, Memento, Domine , David , qui poslerior cst
atque condilioni ordinis Cliristi.ini , niandatonnu
ordine, dabimus responsum, quia non esl pensaii-
dus ordo
tuorum cuslodiam , et suoruin omniiim veniam de-
iii psalinis, sed virius. Et quia primus est
lictorura, et nobis misererc. Amcn.
intra Ecclesiam ordo sacerdotahs, hunc primum po-
suiiiius in preribus.
XV.
Post Duminicam Ornlionem vcrsus : Quod bonum sit orarepro defunctis fidelibus.
Ego dixi : Doinine, misercic mei , saiia aniinam Arguit sanctus Apostohis quosdam Corinlhios in-
nieam, quia peccavi tibi. Saceidoics Uii indnant fitlelitatis, quia de rcsurreclionis gloria titubabant •

justitiam, el saiicli tui exsultent. Domine, salvum Si Clirislus, inquil, pradicatur quod resurreiit a
fac regem, el exaudi nos iii die, qua invocaverimus morluis, quumodo quidam dicunt in vobis, quoniam
\f, Salvum fac popiiliim 37 tmim, Domine, et be- resurreclio bonorum [Al. mortuorum] non est {I,

iiedic Uxreditatcm luam, et rege eos, et extoile eos Cov. XV, 12)? Nos ergo, qui absqiie omni scrupulo
 m LlTinGlCA. DE PS.VI.M. LSU. - P.^US. I. 490
resurrrclionom vcracilcr cretliinns ct exspcotamiis, A pnri. Po=siMit lanicn, siini [/ii-fo, si cui] placcl, ct

orcmus quoiidic pru resurrecturis iJonnienlilins fra- iion cedil pi;^:iiti>e, contiiiiiari liiiic psaliiius dundcci-

tribus noslris. In liis namque quipqne psalinis, pos- nius : Isqucquo , Domine ; el cciilesimus et vigc-
sumns aliquo modo eoruui niemoriam facere, quia sinnis : Lcvavi oculci mcos ad montes.
pi-sedicatur iu eis quoJammodo resurreciio niortuo- Posl Doniiuicam Orntioncm versus.
ruiii : Miserere mci, Deus, secundum magnam ; Dileii, Milte noliis, Dominc, aHxiliuni de sanclo, cl de
quonidm exaudivit Dominus; Credidi, pr,ipler quod Sion tuerenos. Prolege iios a lonvciitu inaligriaiii^uiii,
locutus sum ; Confitemini Domino (luoniam bonus , ct a niultitudine operanlium iniqiiilalcm. llluniina
quoniam in scccutum misericordin cjus ; Dicat nunc facicni tuam siipcr scrvum tuuni, et salvuui iiie fac
hracl; Laudate Dominum in sanclis ejus. in tua misericordia. Doniine, luin coiifuudar, qiio-
Post Dominicam Orationem versns. niani invocavi le. Faciein luain illuiniiia supcr ser-

Animae morienlium fratrnm nostrornni in bonis

vum tuiini, et doce me justiflcalioiies tuas. Quoniam
tu illuminas lucernas nieas, Doininc Dcus nicus,
demoreulur, et senien eorum b^creditate possideat il-

lumina tencbras meas.

lerrain. Non veniat eis pes superbix, ei manus pec-
catoniin non moveant eos. Accipiant bencdictioncm Oralio prima in dorniitnrii cellula.
„
a Domino, et misericordiam a Deo salutari suo. Ex- Benedic, Doniine, qu;cso, cellulam [ .1/., ccllam]
sultent in conspeclu Dei, ct delcctcntur in laetitia. istain, ul qui in umbra alarum luaruin spcranins, ab
Tu aulein, Doraine, ne longc facias misericordias omnibus insidiis dxmonum , virlutis tux potenlia
tuas a me : misericordia tua etveritastua suscipiai tueamur. Per Dominum nostrum Jcsum Chrislum,
eos. Da eis, Domine, protectionem salulis tux,et qiii vivii el regnat in s:ccula saeculorum. Amen.
dextera tua suscipial eos. Einitle hicem tuam etve- Alia.
ritatem tuam : ipsa eos 38 deducat in montera Iliiic cclhilae, qu;t'so, Domine, prjesens adesto, nt
sanctuin tuuni, in labeniacula tua. Et inbabilenl in caterva daemonuni contrita effugetur.
tabernacula tua in sxcula protegantur in vela-
;
Jlem oralio.
menio alarum tuarum. Tu aulem, Doiiiiue, miserere
Dumiiic, qiiem neque spatia dilatant. nec brevitas
cis, et resuscila eos, el conlirma eos in conspectu
locorum angustat, hanc cellulam, qujeso, pr.csenlioe
luo in xternum : ut inhabiienl in doino tua, in lon-
Xux liice perfunde, ul lenebrariim auclor confiisus
gitudiiie dierum.
abscedat. Per Dominum nostruin Jcsuiii r.hrisium.
Oralio.
.Alia.

Ne repnles, piissime Domine, peccata quiescen- ^ A facie impiorum, qua;so, Domir.e, suh iimbra
tium fratnini meonira, vel corum qui mihi con- alarum tuarum nos prolcgc, ut ad lau lcin tui nomi-
jiincti tiia chariiale exsiiterunt ; ut his alque omni- nis suriecturi, te super nos vigilante securi dorniia-
bus iii tua fide defunctis digneris xtcrnam conce- mus. Per Dominuni iiostrum Jcsimi Cliristmn.
riere requiem. Ameii.
Alia oralio. Alia.

Da, qu:vso, Domine, requiem oninibus fratribus Cratias tihi ago, Dominc saoctc Patcr, Oiunipo-

nosiris, qui de bac luce in lonfessione lui nominis tens .Tterne Deus, qui me dignaius es in h;x die
raigravcriini, et nobis misercre. .\men. cuslodire per tuam sanctam misericordiam ; concede
mihi hanc nociein tranquillo ct mundo corde ct cor-
XVI.
pore sic pcriransire , ut pure ad vigilias surgciis
Quod orandum sit in dormitorii ccUula, graluin tibi servitium exsolvcre pojsim.
priusquam corpusculum dctur quieti.
39 Orulio sancti Hicronijmi pro cuslodia diei
Post decursum vcro tnlius diei spalium, cuni ad sequenlis ".

lectulos accedimus dormilum, volis omnibus roge- Mccuin csto, Domiiic Sabaoth ; mane cum surre\e-
mus Doiiiiiiiim, cum Proplieta diccntcs : Illumina " rn, inlende ad mc, ci giibcrna oaines aclus meos,ei

oculos meos, ne unquam obdorminm in morle (Psalm. vcrha mca, el cogit.ilioncs mcas vcl iipci-a niea, nl

xn, i). Neque enim melior esl mortuo doriniens qui loluni dicm transigani in tua vuhintalc. Da niihi,

a vcspere usque ad mane obdurato [ Forte, ohtu- Domine , liniorcni tuuni , cordis coiiipunctionem.

ralo ] oie l.mdc Crcaloris, non lain soiniio, quam mcntis hiiniililatcm, conscicntia; purilalcm, iil ler-
lethargia depressiis rcsiipiiiiis stortit iii lcctulu. Ve- nim dcspiciam, ccelum suspiciani, pcccala odcriin.

nini quia conlra iialurani cst iiisomnem vivcre ho- ct jiislitiaiii diligani. Aliscindc a inc, Dnniiiic, giil.c

_. ininem, illum rogemus dormituri ,

qiii iion dormi- appclitum, conciipisccntiam foriiicalionis, aiiuircni

[
labil ncque dormiel ; ut satisfaciamus donnientcs pcciinia*, pcstem iracuiidi;p, trisliiiam s;i"culi, niciitis

non vohintati, sed iicccssitati. Canamus pr.iHcrci arcidiam, vaiwim l.clili;iiii, lyraniiidcin sii|>crhi;p.

coram lcctulo psahiuini scvtiim, id csl, Dominc, ne Pliinta iii mc, Doniinc, virlulcin ahsliiiciilia<, ct con-

in ira tua arguas me; cuiigniit cuim cl rei et tcm tlncnliam carnis, et c.aslilalcm nii iitis, voliiuliiriam

• Exstal apud Marten., Antiqua Ecclesi.r Disciplina, png «21. in f.ibcllo C.noli C.ilvi, r^. n, ciim
quadam dilTercnlia.
*<»
rATROL. CI.

I
m n. F. MA.m SEIJ .^LCLIM OPERL.M PAKS IV. i'.K

liaupcrlnlrin.verani p.aieiiliam, Ijeliliam spirilualeni, A "'"'s cst (Dcut. vi, 4), ni^ji Triiiius nniis Dons osscl.

animi stabililalera, corJis contrilioncm, luimililatciu Et nisi lu Dciis Paler ipsC eses, ct Filius Yerbuiii

iion fietain, fraternam charitateni. Cuslodi os mcum t:nini Jesiis Chrislus ip->e esset, ol donnm vestnini

i\9 loqiiarvana, ne fabuler saecuUiria, ne detrabain Spiritus sancli [Forte, saiiclus] ; noii lcgcrcmiis in

absentibus, ne malcilicam pra;snntibus parentiljns liticris Veiitatis : Miail Deus Filium suum (Cal. iv,

[Vox parenlibus redniuiai]; ne nsponJcam malcJi- /*). Nec lu luiigciiite diccres de Splritu sancto :

clum pro malediclo; sed e contrario benedicam Do- Quem miltcl Pat,'r in nomine meo ; et quem egv mil-

niinura in omni ttmpore, seinper laus ejus in ore lam robis a Palre (Joan. xiv, 26; xv, 20). .\d lianc
meo. Custodi oculos meos, ne videanl mulierem ad regulam fiJei dirigens intentioiiem meam, qiiantum
concuiiiscendam eam, iic desidcrcm rcm proximi, ine posse fecisli, qiKT;sivi lo, et desideravi iutellectu

nec delicias bujus sxculi scJ dicam cnm spiritu ; 40 viJere, quod creJiJi, et mecum dispwiavi el la-

DaviJ : Itlumina oculos meos, ne unqnam obdormiam boravi. Doinine Dcis meiis, ;ma sp'i, mc», exaiiJi
in morlc, ne quaudo dicut inimicus meiis ; Vrwvalni me, ne faligatos nolim leqiircrere, sed qiiKiam fa-

cdveisus eum (Psiil. xii, 4). Fl dicam Oculi mei ciem tuam semper arJentem. Tu Ja quaiienJi vircs,
:

temper ad Dominnm, et reliqua. Et ilerum dicani qiii iineiiire te ficisti, et magis magisqiie invenien-
:

Ad te levuvi oculos meos, qui Itabitas in ccelis. Custo- " di te spem deJisli [Edil. Colon., Coram le est firmi-
tli aures mcas, ne auJiant linguam detrahentem, ncc
tas et infimiitas mea illam sena islam sana]. ; ,

aiidiant incndacium, nec verbum oliosUm seJ sein- Coram te est scientia :ct ignomntia mea. Lbi milii
prT apertc sint quotiJie aJ auJii.-nJum verlmni D.^i. aperuisli, suscipo intranlem; nbi claus sti, apori p;:!-

C.Ubto li pcJos ineos, ne circumcant doinuin olinsi, sanli, iit memincrlm Ini, intelligam le, diligam te.

•seJ slent in oratione Dci. Cnsio li niaiins moas, ne Aiige in me ista, doncc me reformes ad inlogrum.
poirigantur sa^pe aj accipicnJa niiinera, sej potius Scio scriptiim essc : In mulliloquio non t[fugics pe.c-

olcvcnlur in precibus Domiiii iniinJ.o cl punc, sine caium (Prov. SeJ ulinam prsedicando verbiim
x, 19).

iia ct Ji^ccplaliiine, qiio possiin dicerc illum proplie- tuiirn, et laudaudote, tantnmmodo loquerer et non :

licuin seiiiioneiu : Dirigatur oraliomca sicut inccn- solum fiigerem peccatnm, seJ merilum arquirercm,
6;im in conspeclu tuo. Elevatio manitum mearum sa- quamlibet miiltnm sic loqucrer. Noqiie enim hoc mo-
crificium vespertinum. Fiat. Amen. do dc le beatus Paulus prncciperel Timolbeo Filio
siio, cui scripsit, dic^ns Pradica verhiim, insta op-
XVH.
:

purlune, importunc (Tiin. iv, 2). Verbiim liniin. Do-

Pro scrvanda silendi loquendique discrtlione.
mino, niinquiJ dicendnm est, istum non miiltnm lo-
Scriptiiin est, affirmanie aposlolo, 0«in viia et C
cutura, quoiiiam non solum opportune, venim eliam
wiors in manu liiigua: est (Prov. xviii, 21). Et iteruni :
importuiie Verbuui tuum, Domine, non taccb.it? Sed
Linguam nulliis liominum domarcpotest (Jac. iu, 8). iJeo iion erat miiltura, quia tantnm cratnccossariiim.
QuoJ crgo non polcsl domarc [lurus hoino, rogcmus, Libera me, Deus meus, a uiuliiloquio, qiioJ patior
Mtdoinct Deuset boino. ErgoaJ obiinendara virtulem intus in anima inea, misera in conspcctu liio, el
iscreti silentii, siipplici devotione hos canamus Do- confugienlc ad misericordiam tiiam : non enim co-
nino psalmos Yerba mea; Di.ri
: custodiam , vias
gitatioiiibns taceo, eliam tacens vocibus. Et ciniJcm
meas; Domine, clamavi ad le, cxuudi me. si non cogitarcm, nisi qiioJ placoret libi ; noii iiti-
Post Dominicam Orationcm. versux. que rogarem, iil me ab hoc niulliloquio liberares.
Doinine, exauJi orationeui nioani, auribus pcrcipe Sed multa; sunt cogiiationes ineaa tales, quales nosti
verba oris mei. CustoJi me, Duinine, ut pupillam
cogitationes hominum, qux vana> siiiit. Dona iiiihi
oculi : sub umbra alarum luarum protege ine. Pone, non eis consoiitire; el si qnamlo ine deleclant, eas
Odmiiic, custodiam ori meo, el osliuin circiimstanti.i» nihilominus improbare, nec in eis veliit Jorniilando
iibiis incis. L'l nou dedinet cor meum in vcrbum immorari : ncc lamen valcant apud mc, ut aliqui.l in
Aiatiun, seJ rcpleaiiir os meum lauje tua; ut pos-
opera mea procedal ex illis ; seJ ab eis raca saltcm
sim cantare glorian. tuam, tota die magnitudmem D j^,^,.,^_ ^^,^,^^ ^.^ ^^,^ senteulia, tota couscionlia, te
tuam. Et crunt, ut complaceant eloquia oris mei, et tuente. Sapiens quidam, cuni Je te loqnerotur in li-
mcJiiaiio cordis mei in conspcctu tuo seinpcr. Sedet
bro suo, qni Ecclesiasticus proprio noniinc vocatur:
lingua mea medilabilur justiliam tuam, tola die lau-
Mulla, inquit, dicimus, et deficimus verbis. Consum-'
doiii tiiam. Doniine, exaudi oralionem meam, et cla-
matio autem sermonum universoruw ipfc csl (Eccli.
inor meus ad te pervcnial.
xiiii, 29). Ciim orgo pervenerimns aJ to, cessabunt
Oratio. niiilta isla (|u;c diciiniis, ct iion permanebiint : sod l'.i

Domine Deus noster, credimus te Palrem, et Fi- ni;inobis solus omnia in oninibus. Et nos siiio fine

liuni, et Spiriluin sanctum. Ncque enim diceret Vc- dicemiis, unum; lauJantes te, unum; et iii te facti,

ritas : lle, baplizate omncs gentes in nomirie Palris, ctiam nos unum. Domine Deus une, Dcus Trinitas,
Spiritits sanc:i xxviii, qiia^ciinque dixi in his libris dc tno. agnoscant et liii:
et Filii, ct (.^lallli. 19), nisi
Tiinitas essel. Noc laplizare iios juberes, Domine si ipia de nioo, el tu agnosce [Foric, ignosce], el

Deus, in ejus nominc, qui non esset DtMis ; nec dice- tui. Araen.

rclur vocc ejns : iudi, If.rael, Dnminttt Deus tuu*

 m LITLRGIC.V. — I)F, PSVI.M. USU. TARS II. «4

PARS SECLM)A.
OR.^TIONES PEU OnDIMl.M.

I. A iiiaruni, iiloriiin el illaiuin.qui nobix suas laigiii

sunl
Oratio ad canendos [post cantatos] psalmos olfoinosynas , cl qnonim noraina scripia suni apuil
pro snpso. nos,ct qiii se iii iiostris commendaveriint oralionibus,
iitcis lua niisorirordia boneficia impoiidas.et loco
Liberator animarum ct miindi Redempior, Jesii iii

tibi placentiiim collocare digncris, Servator miindi,

Christe, Doniine Deus aelerne, rcx immortalis, sv.p-

immensam magiiam cliMncniiam

qiii ciim Dco Patre ci Spiritii sancto vivis et rognas
plic cgo peccalor el
in sa^ciila s.Tciiloruni. Amcii.
tiijni, iil por moilulalionem psalmorum, qnos cgo mi-
ser iniligiiiis canlaTi , liberes animam incam ile pec- JV.
'r-Aio, elabducas cor meum ile malis et pravis pcrfi- Oratio ]iro abbale vel congregatione.
di-,(|iie cogiiationibiis, cl abstrahas corpus mcnm a
Domine Deiis icterne et incomprolicn.sibilis, lii so-
scrvitiite peccati, ct rcpcUas a inc carnales coiicu- lus iiosti conla filioruiu bominura. Tu scis qiiod in-
piicenlias, et eripias me dc omni impe limeiito Sa- numerabilis cst iniqiiitas raea, et quo mo.io pro aliis
tanae, aiqiie ministrorum ejus visibilium atque invi- rogarc valeo, qui pro mc ipso idoneus non sum? Ta-
sibiliiim, eiinfidelium luorum, qui quKTuni impedire
men, clenieniissimc Pater, setundum muliitudinem
animam incain.
p misericordi;e lu.t? siiscipc preccs scrvi tui, qiias in

II. conspectu iiiajestatis tuae effundo pro fainiilo tuo N.

Orallo quando pro aliis psalini decantantur abbate, vel cuiictis fratribus, qui sub rcgiiiiine ipsiiis

[decanlnli siinl]. esse videmus, ut des iiobis omnibus chariiaicm ve-

Domine Deus omnipotens, crealor coeli el terroR,

lam ad iiivicem et concordiam, qua; tilii sit placita.

exaudi propitius orationcm meam, Aufer a iiobis, Doniine, omnia mala, ct mitlc nobis
iii qua cgo pccca-
lor inagnificentiam tiiain exoro pro famulo tuo N. oiiinia bona qua; sinc te ncmo habcre polest : ct Ja

Suscipc, obsecro, pcr magnam misericordiain tiiam, nobis perseverantiara in boiiis oiioribus, ut te mise-

cl pro moijulatione psalmoriim, quos infelix canlavi,

raiite pervenire merearaur ad glMriam rocni lui,

petiiioncm meain; ei conoede ti in presenti sau;ulo Servator niundi, qui vivis et regnas iii sx'Cul.i sxcu-
vitam el sanitatem, el spatiura in ista vila ad pocni- lorum. Araen.
Alia oralio.
tcnliain ageiidam, cl in futuro sioctilo da ei veniam,
Dominator Dominc Deus omnipolens, in voliintate
ei iiidulgeiitiam vel rcmi«sii)nein omiiiiim peccato-
tua universa sunt posila, tii nosli omiiia, aiitequani
riim, et ciim omiiibus sanclis tuis, viiain pcrciperc
fiaiii. Aspice in nos, cl misorore nostii. Tu olomoii-
ECmpiternam. Anicn.
I,
libbinio Deus, qiii lianc congrepationoin ad glorill-
f
41 »1 candnm noincn tuum sanctum in huiic locum adiiiiarc
Oratio pro patre j ei malrr, ct omni paren- pcrmisisti, da adjuiorium tuura sanclum de coelis
tela.
iiobis servis tuis, ne paliaraur dotriincnlum aniina!
|l Dorainator DoniiBC Deus omnipotens, qiii mirabi- nostra;; et ne des hanc coiigrcgalionein in dispersio-

liter cuntta condidisti, el tiia ilisposilionr omiiia iiom, sed coiiserva eam propter nomon sanctum tuuiii,

crcasti, quiqiic jussisti condilionem propaganda' so- ctrcplecorda nostra fido,sp(! ot chaiiKilc,oliodioiilia,

lidlis c\ viro el feiiiina csse, et prajcepisii (lileclin- et bumilitate, atqiie patientia ; ci fac iiostrum rccio-
nem cl ainorem rirca paircm iiiatrcnnnio cxliibere; rem atque Patrem secundiim cor tiiiim, iit facial

exaudi inc niiserioors Dons (lani.nloin :i(l lc pro volunt^itcir tuaiu ad sulutcm siiani ct iioslrani : qiia-

genilorp moo N. el pro genilrico mca .\., qnoriim lilor le, Domine, sempcr mcroainur liabcrc paslo-
utruniquc ex tua providentia niilii hiimillimo pnrpa- lom, ot in omnibiis proteclorem. I- ial, Doininc, vn-
rare dignatus es; seu el fratribns meis alqiie sorori- liintas liia in omnibiis nobis, iit to niiscrante porvi'-

b js, omniipic parenlola, qui milii peccalori ex carnis nire morcamur ad gloriam regni lui.Sorvator niiin.li,

consanguinitato coiijiincti suiit, tain vivis qiiam ol qiii vivis 01 rogiia-. iii s.icula s,iciiloiiiin. .^iiicn.

dc-runctls, quorum nomina ot meiita tibi Domino n V.

Dco univcrsorum cogniia siint, iit prologas eos at- Oratio pro familiaribus et omnibus Christia-
ijiie ab omiii nialn defendas, et iii via s.iliitis eos nis, oiiinibuii commendatis.
libpoiias; cl ne dies eoriim anto fiiiiri sinas, qiiam Domine Deiis oninipolens, qui Ecclosiam tiiam lolo

l>cr \eraiii conlossinnem, veraiiKpie onioiulalidiniii oilic terraruni in curo.tis ccnliliiis di!alar>' (!ii;iiaiu«

>iioruiiioiiiiiiuindoliclorum,peccatadlinillas,ut cariic es, et ab omnibus gradlbus qiii iii ca fiiloliior conli-

'xulos cailcsli participatione dignos eflicias. Kxaiidi iicnlur, libi berviri jussisli, el cui sinpiilorum nuTila
me ctiam miseirimiiin, clomontissimo Dciis, siippli- ciigiiiUi suiit, miscrcie universis familiarilnis nnsiris-
ctulcm ad loproaniinabns fainuloruni ramularumipic ci oiniiibus orlhoJoxis episciipi.s, .ibbaiibiis, 42 !"'<-'»-

I
495 B. F. ALBI.M SEU .\LC.LI.Nl OPEUUM PARS IV. 49«
byteris,diaconis et subdiacouis, acolylis, exorcistls, A pcenis iurerni. et ab oninibus insidiis inimici mciuis

lecloribus, janiloribus, mon.icbis, clericis, virgiui- et corporis. Deus, qui non vis raoriem peccaloris,
bus, viduis, conjugatis, coulinenlihus, pucuilcntibus, sed ut convertalur el vivat, adjuva me, ut lotocorde
regibus, principibus, ducil)us, judicibus , Iribuiiis, convertar ad le, et luis raerear inhaerere mandatis.
ceuturiouibus, quinquagenariis ct decanis, universis Deus, qui mortificas et vivificas, deducis ad infero»
gradibus qui in fide sancLc Trinitatis inEcclesia lua ac reducis, da mihi mortificalionem carnis, et vivi-
catholica coramuniter conlinentur. Miserere el om- ficationem spiritus. Deus , qui suscitas de pulvere

nibus qui in tide et auiore sancti nomiuis tui nobis egenuin, et de stercore elevas paiiperem ; erigc rae

eleemosynas suas dederunt, seu in orationibiis nostris de lacu miserise, el de lulo fsecis ad te clamantem,
sc comincndaverunt, et bis quos admisceri in ora- et statue suprapetram pedes meos; et immitte in
lionibus nostiis promisiiniis, tam vivis qiiam dcfun- cos, et in os meiim canticnin iiovum, byninum g!o-
ctis, incoliimibus alque inCrmis, quorum nomina ct riae lua;. Deus, qui soliis habes immortalitatom, et
merita tilii Domino Deo universorum suiit cognita, lucem haliitas inaccessibilem, libera me a mortc per-
qiiia sapiiMiiia; tiuc non est numerus. ExauJi ine, petua, et oslendc mihi lucem miscrationum tuarum,

piisjime ei niisericois Deus, et niisererc omnibus et dele iniquitates meas, cl doce rae facere volunia-
catlioliiiis adhiic in corporc commorantibus; et aver- B lem tuam cunctis diebus vilse meae. Deus, qui nosti
sos a via vcritatis dignare ad te convertere, ut te praelerita ei futura, da mihi veniam dclictorum meo-
toto corde reqiiirant : et ieterna proteciione onines nim praeteritorum, et de praesentibus el fiiluris cona

conserva, ut nullis tentationibus a te separentur; et mihi continenliam, ut ad tuam mercar misericor-

prj!sta ut morluis prosit ha>c oratio servi tni ad diam pervenire. Deus, qui magis nos 43 ^'s *ssc
eracndationem delictorum, seu alienationem [.4/., al- correctos quam perire neglectos, noli me perdere in
leviationem] poenarum. Tu Deus magne et terribilis, delictis meis multis el maximis; sed secundura tnan»
misericors et ainator hominum, tu scis quid singulis misericordiam et miseralionera corripe me, el a lua

expediat. Obsecramus clemenliani tuam «t ju\ia ,

misericordia ne repellas me, nec corruam in con-
voluiitalem tuain fiatnobis omnibus,tam vivis quam spectu adversariorum meorum ; et ne dicat inimicus
defunclis fidelibus, Servator mundi ,
qui vivis et re- me:!S, Prsevalui adversus eum. Deus, ciijiis oculi

gnas in sxcula sxculorum. .\inen. respiciunt vias iiliorura bominura, respice in me, et

VI.
miscrere raei, et repellea me quododisli, et niisericors
impende quod diligis. Repelle a rae, Domine, omiies
Oralio pro eleemosijna.
cogitalioncs noxias, et omne os pravuin, et opus per-
Domine Deus omnipolens, magne et sclerne Me- C versum; et dimitte qusconscientia mea misera me-
dice, qiii renicdinm animarum in eleemosynarum tuit, ct adjice quod oralio noo prxsumit. Deus, quia
distribulione fidelibus tuis indulgentiam et reinissio- tibi de omnibus cura est, noli me derelinquere in
ncni peccatorum misericorditcr promisisli exaudi manu
;
consilii mei, et in arbiirio meo sine adjutorio,
me, clemens et benigne, pro univcrsis fidelibus luis,
quia non justificabitur in conspectu tuo omnis Ti-
qiii nohis eleemosynas suas dederunt, vel in fide lu;e vens : et quia sine te labitur humana mortalilas, tuis
majeslatis in orationibus nostris se commendave- semper auxiliis, et abstrahatur a noxiis omnibus
runt, lam vivis quam defunctis, incolumibus alque fragiiitas mea, et ad salutaria dirigatur. Deus, qiii
infirmis : el pervcniant ad aures misericordi.Te Iu;b
cs cordium inspeclor, da raibi cor quod te limeal,
preces mea:, quas pro salule illorum coram tc ef- scnsum qui te intelligat, epus quod tibi placeat; iit
fundo. Nc aspicias, Domiiie, peccata mea, sed Gdem te timendo semper declinem a malo, et te diligrndo
illorum atqiie illaruni, qui nobis in fide tui noniinis semper a te cuslodiar in bono et da mihi virtutem :

largiti sunt bona lemporalia, ut tu Deus remnncraior resistendi contra vitia et insidiatores omniuni vir-
omnium bonoruin retribuere illis digneris pro parvis lulum. Deus, qui es largitor omnium bonorum, lar-
magna, et pro tcrienis pra;niia senipilerna, Servator gire mihi fidem, et opus scientix ct coniinentiam,
nuindi, qui vivis et regnas in siccula sxculorum. 1
charitatem et castitatem, veram patientiani ethumi-
Amen. litalem, et voluntariam pauperlatem, et perseveran-
Vll. tiam bonam in tuo famulatu. Deus, qui es via, veri-
Conffssio majeslatis, et postulalio veni(r. tas et vita, deduc me in viam luam, ut iiigreiiiar in
veritate tua; la;tetur cor raeum, ut timeat nomea
Domine, exaudi orationem meam, auribus percipe
tuum, et perduc me ad vitam aeternara.
vcrba oris mei. Deus, intret in conspectu tuo oratio
mea. Indina aurcm iuam ad prcces meas, Domine. Deus, qui es lux vera illumiiians corda fidelium,
Deus qiiijusta postulantes exaudis, ne sis inexorabi- illumina cor meum lumioe intelligentix luae, et da
lis proptev nimia pcccata et crimina mea, sed pro- niihi scientiam veram, «t repelle a me omnes tene-
picr irainensam pietalem tuam exaudi orationcm bras ignorantiiC, et tenebr:is peccatorum meorura
racam, et auiibus percipe lacrymas meas, cl rciniiie cxpelle a mc, Domine, ut in splendore liiminis tui

inibi, ut refrigerer prius quam abeam, el amplius seniper ambulare morear. Deus, qui facis mirabilia
(1011 cro. Deiis, qui omncs humines vis servare, et magna solus , fac roccum signura in bonum, tii vi-
ueniiiicm vi^ periie, serva me a laquco morlis, et a deant qni me odcrunt, et confundantur; quoniam
 *07 LITURGICA. — DE PSALM. ISU. — PAFIS IL 498
l.i,Domine,aitjuvisti iue,et consolalns es rae,et ili- A Miscrere, niiscrere, Tliiiitas cl lnins. Tc biido, te
cant : ILcc miitalio (lexlor.c Excclsi, esto. Doniine, aJoro, te confiteor, pav n!ca, spi-s nica, l;iiis, \iia,
fac cum scrvo Ino secun lum niisericordiam tuam, piilcluitudo et Iieatitiido mca, conlidcntia ci fiducia
et justificaliones tuas iloce rae. Sorvus tuus sum mea, facinorum et flagitiorum nieonim :
reraissio

cgo, da mihi intelleclum, ul discam mandata liia, et amor ac finnaincntum incuin reftigium, libcralor, ,

cuslo !iam illa in toto corde mco, quia in ciislolicn- [protector] cl susc(;ptor Deus mcus
doctor, niedi- :

dis illis relribulio mulla est. Domine , fac niecum cina, gubiTnalor ac rc icinptor meiis, rcipiics mca,

secundiim misericordiam tuam, quia suavis est nii- saiiilas pt dclectatio mca, lestis et judcx mcus, san-
sericordia tua. Libera me, quia egcnus ct paiiper cla Tnnilas, inscparabilis Unitas. D^iis oinnipolcns,

ego sum, et cor raeum conturhatum est intia me. me ab omni malo lilicrare digneiis , ct tua sempi-
Libera me a persequentibus me , quia confortali ternp. bcncdi( lione benedicere, qiii es Dciis benedi-
ctiis, inellabilis ct incorniptibilis in saicula
sunt sup"r me. Libera me, Deus Isracl, ex omnibus sa;CHlo-

ini(|uitatil>ns meis. Libera me de sanguinibus, Deiis, rum. Aiucn.

Dcus saliitis mc:e, et exaltabit lingiia niea juslitiam IX.
fiam. Libcra ine de ore leonis, et a cornibus uni-
Confcssio peccalorum.
corniiim [\l., unicomiorum] , ut cnarrem nomcn B
luum fralribns raeis. Liberator raeus de inimicis Sub confessioncm tuam fuliiraiii viriiiter agc, U>
nicii i.*acundis , ab insurgentibus in nie exaltabis que in Domino confortare, et noli erubesccrc, ci

me, a viro iniquo eripies me nec me patiaris ten- ,

quia inde venit iniiulgcnlia, aim in spe miscricor-
tari supra id quoJ possum, quia tu scis figmentum dij* Dei hiimiliicr confessus fueris pcccata tua, ci
meum, tii scis fragilitatcm corporis et inenlis raeac. reliqueris ea ;
q^iia sine confessione non est iiulul-
Tu scis insipientiara meam, et delicla mea a te non gentia. In priniis prostcrne te huniilitcr in conspcctii
sunt abscondita. Deus meus, eripe me de manibus Dci in tcrra ad orationcm, ct roga bcatam Dci gciii-
iniinicorum meorum, et a perscqucntibus me , et tricem Mariain, ut ipsa intercedat pro tc ad Donii-
deJuc me dc laqiieo quem absconderunt mihi, quia nuin, cuiu omnibus sanctis aposlolis, marlyribus,
lu es protector meus : et iUumina faciem tuam super conlessoribus ot virginibus; ul Deus oiiinipoteiis

serYum tuum, et salvum me fac in tua miscricordia. dignctur tibi dare sapientiam pcrfcctam, ct indul-
Domine, non confundar, quouiam invocavi te. geiiliam veram, et virlutem animi conslantcm ad

VIII. confitendum vcraciter e\ intinio corde pcccata tiia,

Oralio pro agnitione Dei, H pro induhjrntia «' P"slea surgc, ci cum fidiicia et vera crcduliiaie
q
delictorum, et peremptione diversarum tri dicei,cui confileri vis peccata tua : .Mca culpa, qiiia

balalionum. peccavi nimis in cogilatione, locutione el opcrc.

Miscrcre, Domine, misercre, Christe; lii niiseri- Alia.
cordia mca miserere mei. Miscrere, Doniine, mise-
Confitcor coram Deooranipoteiiti, creatore ccrli ci
rere, Chrisle, ut bene rogem te. Miscrere Doiiiiue, ,
terrae, et coram hoc altari sanclo, et sanclis reliquiis
miscrerc Christe ut dignum me facias exaudiri.
, ,
qua; in hoc loco sancto sunt; quia iiiinis peccavi iii

Miscrerc, Doinine, misererc, Chrislc. Exaudias me,

cogitationibus nefandissimis, dclcctando et conseii-
ut sciaiii volunLitem tuam ; doceas me, ul in chari-
ticndo illis, et meditando, dispiuiendo in scnsii, ct
latc lua enutrias me. Miscrcre,. Doiiiinc, miscrerc,
mcinoria, ac voluntate mca, qualiier cxplero poliiis^

Chrislc, nt credam in te, ul cognoscam tc, ut dili- scm opcre; quae male cogitabam.
;?am tc. MLscrcre, Doinine, miserere, C.hristc, ut
Alia.
spcrem in le. 44 Miscrcrc , Dominc, quia coinqui-
Confitcor, quia peccavi nimis in sermonibus vaiiis.
iiatum seusiini habco in omnibus conciipisccntiis

ira, ct suspicione ct et immundis et turpibiis, otiosis ct nocuis. Coiifiioor

:IIicitis, ct ex omiii elatione ct
odia cordis mei, et dolositalcs, cl invidias,dclra,ii»>-
lypocrisi. Miserere, Dominc Deus „mnipotens, ul o
vinculiim charilalis pcrscvc- nes, impalicntiam, convicia, conlcniiones, liijudica-
i cognoscam ct diligam
mortc pcrpciiia eripias tiones, blaspheinias, turpiloquia, sciirrilitatcs, raen-
\
rantcr. Miscrcrc, Deiis, iit a
dacia, malcdicta, pcijiiria, consilia iniqiia, cxcusa-
.
ine. Miscrere, Dciis, iit dc oinnibus pec( atis et cri-
iiinibus meis vcram pirniicnliam cl indiitgenliam
tiones pcccalorum mcoriini, irrisioncs, dissiinula-

tioncs adiilationcs, impropcr.iliniics , iiin:ilioncs,

ribuas mihi. Miscrere, Deus, ut remissiunciii oin- ,

liimuttiiiiticncs, malcvolcntias, scdiiclioncs, fiirorcs,

imm pcccatonim mcoriun conccdas mihi, iil ab
<mni Iribulalione cripias inc, ct ab omni iinniundilia indignationcs, ambitiones, conciipiBccntias carnis el
ociiloniin ct siipcrbias, tristitias tiiniditalcs,
or.lis clcorporis libcrcs mc, tiiliimqiic funiilcm libi- , ,

hiis cxslinguas in nic, ac ab oinnibns insiliis (li:i- mollitics aiiimi, t.rdia niiilla, nc;;ligciuias, sccurita-

oli etomnimaloliberes mc. Miscrcrc, Domiiic Dciis, lcs, vigilias iniitilcs, ct Dcodisplicciilcscdacitalcs, ct

liscicrc, ul aniina nica vivat in lc, cl vila mca bibitiones, ct locutiones, ct dorniiiioncs siipcrfluas,

lc .Miscrcrc, Doniiiic Dimis l'alcr, gloria cl inordinaias carnalcs concupisccnlias, cl lyranni-

roficial in
dcs cordis mci iniiiiias, ci ainaras alquc iinpiij.si-
lea, vita inea, t.aliis ac fortiiudo mca. Miscrcre,
piiitus paiadcle, consol,\iio rt illiiininalio mea. inas.
 ;

499 B. F. ALBtJil SEL ALCUINI OPERUM PARS IV. 500

Alia. A Don visUa*i, nudosve operui, ul debebain. Hobpiies

Confileor, quia propler corporis inc/i snavitaiciii et piTegfiiios propter Deum non suseepi. Esurientes

et delectalinncin , Dci prcccepia posiposui, et soepe ei sitienles non refeci. Dolenles el fleiitcs noii sum
vigilias sanctas diinisi, ct soninoleniiam meam ex- «tnsolatus. Discordanies iulcr se plus ad iram quani

plevi : desidiam, molliiiem ,

pigiilinm, torporcni, ad pacem provocavi. Mainm ci crcdcre et audire
ignaviam, plenus faslidio 45 spiriiali secutus sum. malui quani boni:m; et menilaciiim prius qiiam ve-
Per superbiain et elaiionem Dei pnccepla transgres- rilatcni : el quod maxime credere dcbui, non crc-
sits sum, et mo meliorem ca^tcris pnlavi ; de midils didi, et qiiod nou debui crederc, crcdidi. S«pe ad
rebus voluptates carnales, ct immunditias, pollutlo- inBliiin coiisensi, dctralicntes libenter audivi : mc-
ncs, ebiielatcs, coniessatioiies, convivia, crapiilas, ipsum per carnali.i desideria, et malas cogitationes
maiiifcste eiccculte, pcrperam [/'., perpetravi] el iii ac voKmiatcs, ct raala opcra contaiuiiiavi el penlidi,
liis totis sensibus meis, tanquam iii deliciis dele- et cui nocere polui, nocui, ct diabolo cousensi, el
ctaiis male biaviteniue reqiiievi. Dominicoruin di>'s, peccsndo me subdidi. Coiifiteor, quia
voliipiali illius

et sauctas Dei solcmnitates, ct sanctorurn festi\ita- miiltum peccavi in visu, auditu, gustu, odoralu, el
ics ini!igiie, et sine Dei limore dcduxi , el nihil spi- laclu; in jiedibus et in manibus meis, et in lingua
ritale in Lis me.litatus suni, sed ioitim carnaliior " raea, atiiue in genilalibus merabris meis, et iii om-
egi, inteulus ad saturitatem venlris, el ai dissolii- nibus meis sensibus mulla mala perpetravi. Replcliis
lioncm risus, ci joci vaiii disciirsiis : rcligio^iini onmi iniquitatc, malitia et nequitia, feci sacrilegiuin,

statiimcum tiinore Dei reverenler, pro'.it dcbui, non baniicidium, adulleriuin, falsum tcsiimonijm, fur-
cusloJivi. !i; s:\ucla ecclesia, duin ad opns Dei ac- tum, rapinam, peijurium : usuras leniii longn tem-
cessi ct interriii, nmlta vana et inala cogitavi, per- pore, rcddidi in:il;im probouis; ct iiitii solum is a,
pctravi et locutus siun; et scepe nimio somno grava- sed ci alia m.ila fcci inulta, et facieiiiibiiscouscnsi.

l;is muUas penlidi orationes, icctiones et psalino;lias Ego miser peccavi nimis, qiiia cleemosynas, et pri-
Ciini oflkiis. Nam el vigilans frcqnenter alionata mitias.-iiquedecimas, quas subob:eiilu saccrdotii su-
nxnnoria disenrrit visiis ineiis inleri.ir per miiltas scepi, male cxpeiidi, et in propriis usibus mcis ea
icriim terrciianiin dispositioncs, et pcr illicitas ob- consniiipsi, et illud qiiod iiide debui facerc, non fcci,
Iciiationes, vaiias ac tiirpcs meditationes, variosqiie Dcccavi, qiiod negligcns fui de nieo cursu, qiiem per
crrores; uiide occapatus scnsits nicus sine fructii borascanonicasexsolveredebui ; etde nreapsalmodia,
spiritali cincilur. etde mcis orationibus, etde meo minislerio,(iiiod non
Aliit confcssio. custodivi secundum wdinetn. Peccavi de iUis poenl-

Consccrjta Dci minisleria, ei .saiuias rcliquias, et tenlibus qui ad me propter 4g coiWessionem vene-
s:iiictos codiDS, et saticta vasa indigiius ct polliiliis runt, quos ego nec secundum canonicum judiciiiin
l' ligi, ct snrlido atqiic negligeiilcr coiilrccta\i. Cor- judicavi, nec sollicitus fui de illis, sicut debui. Peo-
piis et sanguincm Doir.iiii polliito cordc el cotporc, cavi erga subdilos mibi, quia circa negligentcs zclum
!.iiie confessione et poeniienlia, scieiiier indigne ac- rectitudinis justo moderaminc non tenui, ut debui;
»;i'pi, nec jinlicium Dci super ine vcntiirum exler- et ssppe pcr inutilcm remissionem cis coiidesceiidi,
riliis linuii, iit timeic dcbiii. Oflicia canonica, ct quando non dcbui. Peccavi poslquam confessus fui

oialiones atqiic ps;ilmodias vel lectiones iicgligcnler crimina mca qu.TC perpetravi. Peccavi in desiderio
aUiuc irrcvctciUcr in conspcclu Dei elliidi, et iiiulia alienarum rerum, et per curiositatcm mulla vidi
iii'tiisi, qii;e non Patrcm mciim ct inalicni,
solvi. oculis meis, et multa audivi auribus mcis, quae iicc
fi-alrcs iiieos cl sororcs, ct omncs propiiiipios iiieos \idcre ncc audire oportuerat. Socpe volui publica
el Cbrisliniuis, iioii, sicut pra;cepit Dcus, dilexi pro- increpationc euni qui mihi iion placuit, confnndcre,
ptcr Deiim, et nec eis Iionoris obsequium exbibui ct proximi famnm inordaciter carpere, et passim Ti-
scd sentper omnibus carn:ililcr placerc voliii, (piia liiperarc. Sirpe occulta cordis alicni male dijudicavi.
(iii.e iiiea sunl, qii;esi\i paiiiis, qiiam qii;^ Dci. Ad- 1'cccavi, ipiia iiijiirias mihi faclas in mente retinui,
vcrsiiiUcs ct caluiiiiiiantcs itic mm D el peccanlibusin mc puro corde non indiil.si, el iiiodo
solitiii sciuiidnin
b,i pi;eccplum non dilexi, ik-c palicnlcr susliiiui dimilto ex toto corde oninibus, qui in nic pcccave-
.sed iiisu|)crm;ilum pro inalo ampliatum cis reddidi, runt. Peccavi, qiiia ipsas iniqnitaics, qiias fcri in

rts.cpe inaliim pro liono reddere dccertavi. Episto- alios, jure dijudicavi ct condcmnavi; ct aliter nic,
pis, piesbylcros, alibitcs, nioiiacbo.s, caiioiiicos fi aliter alios jiidicavi. Miilla dixi, qiis diccre non de-
oiimemclcniin Ecclcsi;e Dci, nccnon elpriorcs iiieos, biii. Mui;.'\ cngitavi qii;e non dcbui, cl niulta, qn;c co-
heii iii siibliuiitalc positos non amavi, mc dilexi, gitare debui bona , iion cogilavi. Osciila illicita f t

ncque lionoris obse(|iiiiim pr;ebiti cis, sicut Deus ainplexus nefandos fcci. Sncpe palpavi qiia; non debiii,

pr.eccpit, sed insiipcr viiupcravi eos, et delraxi at- s;ppc conscnsi quac non opcrtuil; diniisi opera bona
ipic dijudicavi. Dccimas vel piimilias liononini meo- (puc iion dcbui, et feci mala qu;e non dcbui : borr"i
I iim non rcddidi, liospilalitatem non dilexi.veram fia- (piod diligere debui, et dilexi quol iion debui. Fl o

tcrnitatem puro corde iion ciisiodivi, ialrocinium ct (piibiisomnibiis atquealiisinnumeris sceleribusmeis,

f;irtum abscondi et comcili, latrocmaniibiisqiie ct i|;i.e coiitra lcgcm Dei conimisi, ut posscm apud
abbtoiidcnlibus conseiisi. Infirnios ci Dcuni invcnire indtilgentiam, coenobium pctii, viiam
iiicaixcraios
 •'iOl LITLRGICA. — I)K PSAl.M. LSL. — PAllS II. SOj
moiiaslicam susccpi; scd miscr ego s.riic iiivoKor A II). El iUiimi GatidiHm ei:l iiiipcr uno
;
peccalor,'.
v.iiiis nio lis iii Ievilali!)us, viiniliito, iiogli|;(Mili;i, iii- pa:mteii!iitm ayente, iiuaiii stiper tiottaijiiiia novem
i(Mic!iKline aiiiii'i, iii amariludiiie, cl stiiiiiilis inala- jiislis ,/iii non iiidigcnt pceiiilenlia {Liic. xv, 7).
riiin C(i^'ilaiion',iin, iii cimtuinaci eversionc, iii ncgli-
<-ntia honi oporis, iii praivaricalionc rcHgionis, in
\f.
;

io(]iiacitate, scnrrililale, diiriti» mentis, in actiJia,

Oralio monachorum.
iii inifignatione inobedientia, dijudiv^atione, iiuirmu- Doinine, q\iid(iuid errans, scicns aiquc conlein-
ntioue ct dclraclione, superbia el rancorc animi. nens; qiiidquid voluntate, vc! inrirmitalc, seu .stu-
(Jux oiTinia mala coram De.o omnipotcnte, ct sancto dio; qiiidquid subrcpiione vel nieditalione,
cogiiatu,
lioc allari, et sanctis reliquiis qu;e iii linc loco sunt, <l'clo vcl facto, occulte seu nianifcsle peccavi; qnij-
confiteor pnra ct vera confessione; et bona volunlale quid eliam borum aiil latet aniino, aiii patet, aui
eincnJare [Supp/e propono, it;/ simi/i'], in quaiitMm '"O'"''^' scnsMni , aiit dcludeiido quibiiscunquc modis
Dei misericordia dignalur me aljuvare. Ipse enim per securitalem dccipit, gratuita pictale iiia placatiis
Dcns oiimipolcns, qui dixit per proplielam : iVo/o indulge; nec siiiespe venia;aiiiniani nicani
f''"'wer>ler

morteni peccatorie, scd ul coinerlalur et vivat (Ezech. descras, quam post perpetrata crimina multa
et gra-
xwiii, H), el iteriim : In quacunque dic incjetnueiis, " via, ac mortalia, ad iramensam lux piclatis clemcii-
«a/i'us ciis (/();</., v. 12), cl q'.:i mc dignatiis est a I tiam feslinare mlscratus inspiras; et cum cain
du
coiifessionem peccatoruni mcoruni misericor.Iitcr futuvis poBnaruni tormentis suspcctam csse
pateris.
tralicrc, ct mibi virtiitem contiiiendi me a mali» *le mansuris quoque vila; a;lcrna6 gaudiis,
indulla
opcribus [Supplc Iribuat. vel siiiiile], ct misereafir venia peccatorum, scmper rcspirare conccdas; ct

anim.c mc;e, ct paica! ci reiiiiital ac dcleal oiiJiiia cmundaiam animi eonscieniiam a pracvaricationum
peccata mea practcrita, prxsentia cl futura, cl pcr- scu omniuu) viiiorum cogitalione lleruni apOatalari

diicat nie elintroducai in viiaiu .Tlcrnam. .\incn. eani a le, verirrccupcrabilitcr inquinari Non pcrmit-

.4/ia confcssio.
tas. Dominc, oinnem slultiiiam cordis mei miscri-
tordiier munda, et qu.-c in me siuit viiiirum seercla
Suscipe confessionem meam, Domine Deus, unica
purifica, ct cor meuin, ad evpiignaud;!S passioncs,
spes salutis mex. f.ula, ebrietale, fornicatione, li-
tua sancla unctione dilala, scnsiisquc meos ad im-
biline, tristilia, acedia, somnolcntia, negligentia,
pugnalionum certamina superanda conforla ; et fac
rra, cupidilale, iiividia, odio, dctraclione, perjurio,
me digne vitiis meis irasci, ut omniuni pcccaioiuni
falsitale, mcndacio, vana gloria, levitate ac superbia,
,. „ mcoriim indulgcntiam conscgiiar. Dominc, fac no»
pcrlitiis siim omnino. Cogitalione,
..^
oculione, ac- r
*j
„
incessanler
,
anle ,
mentis
,•
oculos
, , ,

f. .,_ . bal;erc tiinoreni

lioiie atqiie oniiiibus scnsibus meis cxscciilus siiin;
tnum , ul in omni loco peccala nostra, cl fiilunim
sed tu ,
qiii jusiificas iinpios cl vivificas mortuos,
pro cii judicium cogitare ac limere, simnlquc prse-
vivifica me, cl jnstifica me, Domine Deus meus.
ccpta tua, ct gloriam coelestem a te datain his qiii ea-
AlllCD.
scrvant, considerare, e( seniper in mente rcliiicrc;
X. qnia incessanler lu Dens, qiii nos juditalurus cs, d»
.ilia confcs.iio ".
ctIo rcspicis oranes actus ct cogitalioncs nosiras, ei
Domine Deus, crcdo oiunipotcnlcm, invisibilem, loculioiies iioslras, cl ipiod oniiii hora aiigcliis nohis
inciicumscriptiiin omnia rcgenlcm omnia conli-
, , dcpulatiis in tudo aiinuiitial facia iioslra; cl idcircO'
ncnlcm, omniiim crcatoreni, Trinitatem, Lnitatem. tiiiientes nunquam iccedanuis a bonis mcditationibus
Crcdo te misissc Filimn tuum Jesuni Cliristiim Do- cl actibus, sed scinpcr in cordibus noslris libi placita
niiniim nostniraiii tcrram pro salute gencris hiiinani. cngilcinus el disponanius. Domine, Iriliue iioliis, ui
Ila'(est fidcs, qua in le cic;lo. Si rccic cre.lo, bene; nullo aclu dclcctcmiis nostram vidiinlatcm piO(iriam
sin aiilcin niiiiiis quam oportet, obsccro iit non iniplerc; scd oiunia secundiim iraniitcm pr;ctcplii-
a.spicias ad verba qiuB dixi, sed ad id quod volui. riira luoriiin tibi , et prioribus noslri'; ohedicndo f.i-

Doininc Jcsu Clirisie, cretlo tc per angcliim Mari.n ciamus. Doiiiiiie, largire nobis, nl siiic iiiiirmiira-
virgiiii aniiiinlialiini, crcdo le scciindiim carncm lione oris el cordis, omiiihiis dicbus vila' iioslr;c si-
natuin, pastoribiis demonstratum. C.rcdo Ic nctavo mus veraciter subjctti ct obcdicnlcs libi, ct scniori-
dic circuinci^um, crcdo tc a Magis adoratiim, a biis noslris. ^ Doinine, Irihiic iiohis, iii omuia dura
Joaniie bapli/.atiim in Jor !ano, pr.cseiitatiim iii tcm- ct aspcra, et nostrx voluntati contraria, ctiani snpcr
plo. Crerto tc a Jiida tradiiore tradifim, coiispiitiim, vires cl scieiitiam noslram iiobis injiiiK la, vel ctiam
nagcllatiiin, spinis coronatum, criicifi\iini, scpiilliiiii, Iixc ipsa cum iiijunis ct conluiiicliis iniperata , siiii-

Ipilia die rcsurrevi^se, ct qiia(lr;i;;inta ilicbiis cum idicitcr cl huniilitcr in s[ic iniscricordi;c tii;e, ahsqiie
discipiilis mandiicassc cl bibissc :
47 dciiide qua- ulla simulationc palicntcr ci gaudcnlcs suscipiamus,
dragesimo die in coelos astantibiis di^cipiilis ascen- el cum magno dcsidcrio inqilcamiis, ctsi impnssibili.i
dissc, inde crcdo tc vcntiirum jiidicarc vivos cl mor- fucrint iiobis, hiiniililcr ct p:ilicntcr suggpianius iiii-

tlios. Certus suiii, Dominc, te di.vissc : Solo tiiorlem pcranli inipossibllitalcm iiostr.im : cl si illc suam
peecnloris, sed ut conierlalur et vivnt lli:fcli. xxxill, sententiam nullatcnus mularc volueril, tii oporarc in

• Fidci nempc, non pcccatorum. fc

Fx Regiila s.intii noncdicti.
 ;

r,05 B. F. ALBIM SEIJ ALCIIM 0?ERIM TARS IV. nU

cordihus noslris, ut nos coiifulenies in aiixilio iiio, A tf"i disovcte tacendi , et (libcitie luqiieuJi, ul iiilcr-

dalis nobis divinilus aniiiii \ii'iliiis ct sciciilia, i-\ ro^ali cum liuiiiililaie et revereniia lespondeamus
cbaritate obediamus desolc, qiiia sine lc iiiliil Loiii ei tiiin interrogamus, cum onini suljectione el re-

possunius. Da noLis, Domine, ul niilla corrcptioiie verentia interrogcmus, cavenles, ne phis aut aliler
conieiider. jra-siiinaniiis , neque ullis scrnionilnis videarnur loqui quani c.vpedit nosli\e religioni vel
juslos nos concmur ostcndere , nec eiubescendo de- causoe, seu necossilati, unde loqtiiniur; et niuni

formes aliis apparere, aliquem culpaie veliinus ; sed corda nostra , ut nunquam delectemur vana vcl su-

lerra conslernati tani diu iios ciilpabilcs ct reos ton- perflua gloria, ncque inulilia cogileinus, audianiiis,

fitcamur, quousque conimoiio animi nos corripientis loquamur, seu videamus. Doniine, inisererc nobis,
nostra liuniilitale sanetiir. Doniine, da noliis, ut om- el fac ul non simus faciles ac|)rompii in risn, sed te

nes noslras nialas cogit^iiiones, ct niala opcra a no- iribuenie, sil in iiobis salutaris contritio et cordis

l)is alisconsa liiiiiiililei nosiro coiilileamur albati, et liimiiliatio, et compnnctio, et affluenlia lacrvinarum.
alii cuilibi'1 spirilali frairi ; ut per correplioneni el cl utilis Irisli ia. Risus otiosns, carnalis lu:litia, dis-

admoiiilionem eoriini , uiaboli laqueos le anxiliante solulio et oblectatio, lua virtule procul pellatur a
cvadaniiis, sel et cor nostinm seinper sil confiiens nobis. Domine, da nobis ul ciim loquimur, leviter,
oninia; ciii nihil t st absconditum. Domiiie, tribue B cuni gravitale, pauca verba salutaria, sine vocis tla-
iiobis, iil scnqicr siiiius contenti onini vilit;ite cibi, more et absque concitatione loquamur. Domine, iri-

et potiis, ac vestiuni; iit qii;ECunque sint vilia ista, bue nobis miseris et indignis ut in onmi loco omni-
in laniuin , iii per ca possit corpus nostriim subsi- que tempore, et omni opere sedentes, slanlcs, am-
sterc ad servicndiim tibi , no}i nobis sit cura de bulantes, operantes iiiclinatum et humiliaiuni ba-
4iS mclioiibus, sej bis siiiuis sullicienlcs absque beamus [cor] coram te, et reos nos nmni bora <\e

dolo et liypocrisi. Doinine, da nolii* ni omnis extre- unstris actibus a;stinieinus, et repleti spiriiii timoris
mitas placeat nubis, quaiitocunqne fucrinnis niiniml, el amoris tui , dicamus singuli in secrelo cordis
el posieiiores omiiibus in sedendo, in stando, et uostri : Domine, non svira dignus cgo peccalor le-
ascendendo, ei loquendo, et in omnibiis qua; dici vare oculos meos in ccelum. Deus, propiiitis esio inilti

possunt, saudeaniiis de lioe : ci iiiiic nns vere a to prccniori (Luc. xviii, 13) seiiiper, hic et in .Tternum,
iiiisericordiier revpectos 3Cslimc.r,us, et in cordibiis qiii vivis ct regnas in ssecula saeculonim. Anien.
iiostris grali;is tilii aganiiis. Do.niiie, da nobis ut ad
XII.
omiiia qua; nobis iiijnngnntiir, qiiantocunque siiit
Alia oralio.
vili-.i et abjccla, ei oiniiiiiiii niiiiisteriorum miiiimn, .

indignos nos ad tani lionesia faeieiidiim, et corde .Magniis es, Domine, et laudabilis valde, magna
tredamus ac sentiamiis, ac perfuiamus ea cum ma- virtiis lua, ct sapienti;e tu:c non est numerus. Tu
gna devolione. Domine, da nobis fructiini charilalis excitas cor nostrum, ut le laudet et glorificet, quia
el liiimililalis, ct obedicnli.r, ct patienti;?, cum vero fetisli nos ad laudandum te , et inqiiietiim est cor
aniore IVatrrnit.itis. Doniiiie , iribuc nobis nt iios nostruni, donec requiescal iii le. Qusrain le, Do-
seiiiper cx iniiino corde credamus mine, invocans le, el invocem te f redens iii le :
viliores omnibus
at-iue inferiores, et sic liaberi nos ali aliis et consti- quKrens enira te, inveniam te, et inveniens laudem
lui cupiainus, atqiie ab omnibus dici, quainvis alii tc. Invocat te, Domine, fidcs mea, quam dedisti
nos non xslinicnt, nec ordincnt, iicqiie dicant et
sic ;
niihi, quain inspirasti mihi per humanitaiem Filii

iios nim sinas csbc bypocrilas, ul quasi nos ore lui per ministerinm praidicatoris lui : ct quis locus
no- ,

stro fatcamur nos esse indignos, et viliores atque iii- csl in me, quo venias iii me, Domine Deus meus,
feriores omnibus esse debere, et sufa liac professione quo veniens invenias in me Deus, qui fecisti coeliim

liumili velimus videri, et habeti ab aliis lanqiiam et terram. An vero coelum et terra, qua' fetisti, et in

jiisiiel rdigiosi, interius hiijns s.TCuli aliitudines,

et quibus iiie lccisti, capiunt le? 49 -^" Q"'-'' ^'"^ '^
des :iii|iie lionores .ippeteiUes. Neqiie de illis nos "O" «st quidquid est, fit , ut quidquid est capiai te
[)
permitias onsc qnibus si aller cis dixeiitquod ipsi de Quoniam itaque et ego sum ,
quid peto ut venias in
sc fatcntur ore proprio, vel si ila eos viles aiit cxtre- nie , qui non essem me? Non ergo
nisi esses in
ni03 posuerit ut illis csse dclicre dicut.l, aiit slalim essfin, Deus m
us, non oninino esscm, nisi esses in
iii contunulias, aut niniiam iraiii irruiiipunl, iit ad me. Sunime, optiiiie, potciiiisb.inie, miscricordissimc
lioc usque perveniaiit qiiod, iiistigante diabol», a et justissime, sacraiissimc, fortissime, stabilis et in-
congregatione cui so sociavertuit recedant; aut certe coiiiprehensiliilis, immutabilis niutans oninia, nun-
dolum in corde relantes, iracundi;e lempus rcser- quain iiovus, iiunquam vctiis, innovans oninia, el in
vciit : vel eos qiii recle vivere dcc.rtant, delraberc veiiistatcm perduccns supcibos, eiiam nescienles.
el dilarerare injnriis atqiie impedirc iion dcsistanl. Semper agens, semper quieius; colligens et non
Ab liis, Domiiie, ol hiijusniodi n;cvis [Quercei., ner- egens, porlans et implens, et prolegens, creans el
vfsj corda iiostra iiiun.la. Doinine, adjuva nos, pt li- niitriens, el perficiens et qusrcns, ciim nihil dcsit
bcra nos, el custoJi nos; ut nibil agamus nostia tibi. Amas, ncc a-sluas, et zelas, el sccurus cs.
pi;esmnplione, nisi qiiol agcnduni in monasterio Pcenitct te, et non dolet : irasceris, cl tranqiiillus
i.incla priecipit legiila. ['oininc, i)il,ac no!'is viilu- es; opera mutas, ncc mutas ccuiiliu.T.; re.^fVi^^tvuJ
 ,

rior; LniRCicA. — de psai.m. lsl. -- paus h 506

iiivenis, el nunqiiam amisisti; uunquani inops, et A ducliones quas seculus suiii, ct aiuple.\oi iiiaiiuui

fjaiules luoris; nunfiiiam avarus, et usuras cxigis; liiam tolis pracordiis meis, ul ciuas inc ab omni
siipcrerogalur til)i. ut debeas, tt qiiis liabel qui !-
t:Milatione usquo iii (iiiein, el omiiia pcccala dclccta-
quam? .Noune lu redtlis debila uiilli debens, donas liuniim nieanim nialariiiii dimiiuis iiLlii. Eruc rae,
debila iiihil perdens? Et qiiiJ dixi [.!/., qui dixlt], Domine, dc ini:iiaiiis^imo profiiiidft (l.lcclationuin

Dciis nieus, vita mea, dulcedo mea sancta? .\ut quid iiiiquarum, el libera me qu;t'ientera te ct siticntem

(iicit aliquis, cum de te riicil? Et vaj laccniibus de delcclationes luas : cl ilicat libi cor nieiim : QiKrsivi

te, qnoniam loqiiaces muli suiit. Qiiis milii dabit ac- lullum luum, vullum luum, Doimnc, reqniram {Psnl.
quiescere in le? Qnis dabit niihi, ui vcnias, in cor XXVI, 8). Nam longe a viiUu luo in affcciii leiicbioso,

iiieum, el inebries illud, ut oLliviscar mala inea, el non pedibus aul spatiis lororuin iiur abs le, aiit rc-

unum bonum meum amplectar te? Quid mibi es? ditu; ad te ; aut vcro Filius tuus ille niiiior eqiios,

Misrrere ut loquar. Quid tibi sum ipse, ut amari le vel currus, til naves qux-sivit, eiiI avolavil pcnna
juleas a me, et nisi faciani, irasceris milii, et mina- visibili, aul inoio poplite iter egil, ul in ionginqiia
ris iiigentes niiserias? Parvane ipsa est niiseria, si regione viveiis 50 prodige dissiparct quod dcdeias
noii ainem le? Hei milii! Dic mihi per miserationes proficisccnii, dulcis Paler, ct regiio [.!/., cgeno] re-
luas, Domine Deus, quid sis mibi. Dic animoe mecc : B dcunli dulcior. Iii alTcctu eigo libidiuoso et lene-
Snlus lua ego sum {l'sal. xww, 3); sed dic ut au- bro.so, iit [F., ilur] longe a viillu luo. Boiius eiiim

diani. Ecce aures cordis mei anle tc, Doniine, aperi cs, Domir.e, quia tu es boniiiii iiosliuni. Pecca\i

cas. el dic animae mca; : Salus tna ecfo sum. Curram quoil non in tf;, sed in crealuris tuis voliipi:i;es mcas
post vocem hanc, et appreiicnilam lc. ISoli abscon- dilalavi, et ideo irriii iii dolorc*, confusioiies el erro-

(^erc a me faciem luam ne moriar, sed fac ul eam res. Tu aulem, Domiiie, qui .seinpcr es, et non mu-
videam. Angusla est doinus animoc meae, quo venias taris, qui semper \i\is, cl niliil niorilur in te : dic

a.l eam, dilatctur a te : ruinosa esl, reQce eam. Ha- mihi misero servo tuo : Salus lun ego snm. Graiias
Let iinmuiidilias peccatorum niullas, qux ofreiidant tibi, dulccdo mea, el honor meus, ct fiduci:i mca,
uculos tiios : faleor et scio. Sed qiiis alius inundal it Deus meus : giaiias tibi dc univcrsis donis tuis quas

cani, aul cui alii praeterte acclamans dicnm ; Ab oc' largilus es mihi ; sed tu mihi ca scrva : ila eiiim

cullis meis munda me, Domine, el ab alienis parce servabis nie, et augebuntur ct pcrficieiitur qiiaj de-

servo tuo {Psal. xviii, 15)? Nonnc tibi proloculus disti mihi, et ero ipse lerum, si lu servavcris mo, el
Eum adversum me delicta niea, Deus meus? Et lu dona lua quaj dedisii inihi, quia [ei] ut sim tu de-
diniilte, obseero, iinpietaleni cordis mci. Non judicio disli inilii, qiii vi^is cl regnas in sa^cula saculorum.
coniendo leciim, quia verilas es; cl ego milo fallere ^ Anicii.
Kieipsiiiii ne nientialiir iniqiiilas nica sihi. Non ego Xlll.
judlclo coiitciuio tecum ,
qiiia si inuiuilutes observa- Oratio ad cruccm.
teris, Dumine, Dumine, quis suslinebit {Psiil. cvxix,
Chrisle ,
qiii pro nobis cnicis et mortis patibulum
3)? Dic mihi siipplici, Deus niisoricors, dic niisoro :

suliisti, ut mortis a nobis expclleres potcslaiem, et

Salus tua e.go snm. Peccavi, Domine Deus ineus, or-
sanguinis tui nos prelio lihcraros, niiscrerc mei
dinalor ct erealor rerum omnium naliiraliiiin ; poc-
quisum hniJiiUimns servus tuus, et vcniam mihi
caloriim tantum non ordinalor uiiqiiam. Doiiiinc
omnium mooruin tribuc peccaloruin, iiieque coram
neiis meus, ppccavi faciendo contra pnccopta liia.
adoraiida ciuce tiia prostratiim ali omnibus malis
Non oniin meliora eligens inobedicns cxslili; seJ
eripe, bonis tuis niiscricorditfir refice.
amorc facicndi voliintatem propriaiii, et adiniplciidi
Alia oratio.
superbas viclorias. Libera mc, Doininc, jam iuvo-
cantem te. Lihcra eiiain cos qui nonduni le iiivocaiil, Demiiic Jcsu Cbrisie, qui es, cl qiii oras ciim Pa-
ut invocciit lo 01 liberes eos. Obsocn. lo, Doniiiie trc anie sscula goiiitus, Deus ex Deo vcro, conce-
Dtiiis ineus, ut iiitus in ani:i>a moa clanics, qiiid sit pliis cx SpiriUi sancto, el naliis lionio iii fine s:vcu-

amaro te, ct cgo aiidiain, ot verilas tiia dicat milii :

lorum dc Maria virgine sciiiper ;
qiii obedicns Palri
Siilus tua ego sum ; ct consolationcs tna* Iu;liliccnt usqiie ad inortera, mortem aulcin crucis, liherasli
aniinain me;iin. Non clainciit advcisus mc iniqni ap- nos iiio sancto el prelioso sanpuine, destnioto mortis
Jiclitiis luoi, iicc linicaiil qund tiniciiduin non o.st :
iiiiperio, omiiihus iii tc ciedenlibus conlcslis glorix
scd ooiifiicar lilii. Uciis iiieiis, <t aci|iiii'sc:iiii iii rc- adilum rcscrasti : le Dciiin voruni , ot Doiniiiuin no-

prolicnsiiinciii iiuibrnni vianim mcaiiiin, ul diligani striiiu supplioitcr cxoro, scdcntcin ad doxtcrani Doi
boiias vias tnas : IIiimiiii viliositatis meo'. restrin- Pairis onmipolcnlis; dcprecando infiniiaiii oi inolTa-
gant logcs et niisciaiioiics iiiic, Doiiiiiic. Misce sa- hilciii niisoi iciirdi.ini tiiaiii, iil por virtiilcm Imjiis sa-
luhrcs aiiriritudiiios, revocaiites iios ad lc a jiiciin- liilaris s'gni oriicis ot rcdciiiplinnis liia", rcdinias iiio

dilale peslifcra, qiia rcccssiiiins a lc. Exaiidi, Do- iiiisoruu', ol digiiuiii moilo pccc;iti)roiii ah oiiiiiibiis

mine, doprecaiioiicm inoam, ne dcficiat anima iiic:i

criniiiiihus el faciiioiious nieis, ot libora mc :ilp om-
suh discipliua tiia : nequc deficiain in confitendo mi- nihiis malis prirlerilis. pr.escnlihus ot fiiliiris, Ct
srralioiics tua», quibiis oriias iiic ab omnibiis viliis muilifira iii iiio oiiiuia \ili.i spirit;iliii:ii ot cariialiiim

nici^ possimis, ut dulccsias iiiilii bupcr niiiiics se- noiiiiili.irun!, ct f.K inc rc.^urgcic tccuiii iii viitu;c
507 B. F. \LB1M StU ALCllNI OPERLM P.\RS IV. S03

c;.liginem l,n nos |,roU.gal .!.-x',.Ma lutis «1.-

glori.r liuv, .l.i.KfMi.sum sm.I, culcsti. desi.lcraro. A , .,1 ii.

rora contti surgamus gaii.l.'iilos. I'or ll.iiniimin lui-

t;l ([ii.ftnMC, el ad .xa.Tiiii'. licaliiii.linis gl.ni.Tni fclici-

clfineiil.ia,
slnim Jcsum Chrisluni.
ler pcrvenire ,
pixslaiUe lua imineiisa
Dimine Jesu Chri-le Dcus, el Domiiius noslcr, quL Oralio ad Comptelorinm.

ciini D.'o Palre et Spiritn saiicto iii uiiilate essi^ntiae Pacem tuam , Domi:.c , da nol)i5 de ciilo , ct p x

deilalis omnia crcamlo le^is, vivilicas, ct guticriias, tua , Chrisl", scmper niani'al in viscribus iiosiris,

per iiii-.iiorlalia saeciila sa'culoruin. .\meii. ut non timeamus a limorc nocturno.

\IV. Alia.

Prhiut hora hac oratione orandum cst. Pacem tuam , Dorniiie , da iiobis .lc tceli», oi pa.v

tua , Chrisle, scmpcr maneat in visreribus nostris,

» Domine Deus, qui ail priiicipium liujus diei nos
ut dormiamus cum pace , cl vigil.^iinis cuni Clu isto ,

pervcnirc fccisti, tua nos serva virlute, ut in die liac

Qui cum Paire et Spiritu sancto regnat iii :eteina
ad niillum dcolinemus peccatum : sed seinper ad
sxcula.
tuaiu justitiam facicndam noslra procedanl cloquia. XV,
Pcr Domiiium nostrum Josum Christum.
„ Oratio ante communionem.
Oralio nd secundam koram.
Dorainc Jesu Cbriste , Fili Dci unigenile, qiii es
Doniine Dcus omnipotons, qiii nos iu hanc horam
el qiii eras cura Patrc el Spiritu sancio uniiis essen-
seciiudam post nocturiias caligincs pervenire fecisti,
Dous
li;e ; in quo solo cst vcra omnium peccatoruin
consorva iios hodic per omniuni horarum spatia ct
remissio, et per quem vita ct salus prxslauir a:ter^
niomcnla tcmporis, et peipetua nos semper fac ini-
na : qui publicanum confitentem pcccaia sua justift-
scrioordia |.-i/., pcr tuam... misericordiam] perma- casli , el Chauana?am humilem le invocanlein exau-
nere illx'sos, per Domiuum noslrum Jesum airistuni.
disti , et Pelrura negantom respexisii , flcniem qiio-
Orallo ad Tertiam. que ainare recepisti , et latroni in criice te confilenti

Dnmine Deiis, Jesu Cbrisle, qui hora tertia diei ad veniam cum gloria paradrsi dofiasti. Da inihi miser-
crucis paMiain pro munrii salute ductus cs, te suppli- rimo cl infelicissimo pcccatori , cum limore et Ire-
ci:er doprccamur ut nostia deleas peccata : ut et de more confitenli peccaia mea , veniam et indulgea-
prxteritis nialis noslris scmper apud le inveniamus liam scclerum meorum, ut sacrosancti coramunio-

\eniam, ct de futuris jiigiter habeamus custodiam. ncra corporis et sanguinis lui non ad judicium dara-
Qiii vivis et rcgnas per omiiia saecula sxciiloriiin. ii:ilionis, scd ad renicdium peqielua mihi concedas
Amcn. C csse saluiis. Per Doniimim nostrum Josiim Cliri-

Oratio ad Sextam. stum. .\meii.

Duiiiiii'; Jesu Christe, qui dum hora sexta pro ro- Alia orntio.
d'-'mpt oiie imindi in cmcis ascendisli lignum, uni- Doraine Jesu Christe, Fili Dei vivi , qui ex vohin-
versus muiilus in tenebris [AL, in teneiliras] conver- tatc Patris, cooperante Spiritu sanclo, per mortera

siis cst, illam 51 nobis liicem in anima et corpore luam niundura vivificasii, libera me per hoc sacrura
iioslro se;!'.per tribue, per qiiam ad jelernam vitam corpus ct s.iiigiiincm tuum a cunctis iniquitaiibus,
pervenire mereamur. Qui cum Patre ct Spiritu san- ct pravis ac perfidis cogitationibus, et universis ma-
cto rcgnas in a:terna sxciila. lis ; et fac mc tuis obedire prxceptis, et permiite

Oralio ud Nonam. me a le nuiiqiiam in perpetuura st^parari. Per Do-

Domine Jesii Cliriste, qui nona hora in crucis pa- iiiinuni.

Oratio post comviiniionem.
lihulo ronfitcntcm latroncm intra moenia paradisi
Doraiiie Jesu Chrisle , Fili Doi vivi , creator el
transire jussisti, le suppliciter [confitentes peccata]
restaurator generis humani qui e\ , voluiitatc xterni
•ic^.ecaniur , ut post obitum nostrum paradisi iios
Palris, cooperanle sancto Spiriiu, et carnera nostram
},'audia iiitroiie gaudentes concedas. Qiii vivis ct ic-
l) suscipore , ct mortem pro noliis subirc dignatiis e.s ;
giias per omnia sxcula sjcculorura. Amen.
q.ii jugiter pro nostra saliiie immolaris ei iii:eger
Oralio ad Veaperas.
peruiaiios : le glorilico et superexalio, clemcntissi-
Gralias tibi agimiis, Domine Deus onmipotens, nie, hymnum gloriae concino, qui me niiserum lan-
qui nos per hiijus diei cursum in hano horam ve- irrciitura, niimcro servorum tuo-
lis criniiiiibus iii

spertinam pervenir» tribuisli , te suppliccs dcpreca-

rmn a.lvocare dignalus es , ol sacri corporis ac san-
niur, ut ad te elevalio manuuni iinslrarum sit iii
guiiiis tui participcm fieri tribiiisii rogo irteinam
,

«'onspectu tuo acceplahile sacrificium vospcrliiiuni. Domiiie Deus meus, ut por

inisericordiam tuani ,

Per Dominum nostrum Jesum Christuin. hanc saoramentorum tuorum pcrcepiionem et a pec-
Oratio horw dmdccima; i'.
calorum sordibus rae mundos , et a viliis cunclis et

Doniine Deus, dominator omninm ct prolcotor, insidiis iiiimici custodias, ct tuara me facere volun-

qui separasti lucem de lcnebris, te subiiixe preci- talem doceas, el ad superna} patris gaudia perdu-
bus cxorannis, ut per hanc siipiTvcniurie iioctis cas. Dco gralias. .\men.

• Scqucnlia habcnlur cli.nii iii !i''cl!o Caroli Calvi. * Ncmpe dici naturalis.
 ,, )

m LITURGICA. — OFFICIA VBR FEniAS. 5<n

^^
OPUSCULUM TERTIUM.
OFFIGIA PER FERI^S,
SEU
rSALMI SECUNDUM DIES HEBDOMAD.E SINGULOS QUIBUS IN ECCLESIA CANTAN-
TUR, DISPOSITI, CUM OIIATIONIBUS, HYMNIS, CONFESSIONIBUS ET LITANIIS.

IN NOMIPTE DEI SUMMI A sequitar. Misercrc mci , Deu.t. Deinilc : \'eniie,

INCIPIT SCRIPTLI.M ALBINI MA(;iSTBt exatltemus Domino. Deinde psalmos quanlos vo-
AD CAROLUU lUPERATOREM >. luerit.

Beatus igitur DaviJ rex magiius el servus Dei al- FERI\ I.

li!>simi notiis psallendi re^ulaia detiil qualiler pef
,
( Deeue videtur aliquid,
diiiumerutas lioras quaslibct iiomo ad Deum preces
fiiiiderc (lelieat, ita diceiis '
Septies in die laudem PSALMLS.
dicttin tibi {Psnl. cxvm, 1C4). Iloc est prinia liora (PsM.. civ.) t CoMfiicmini Domino, et invocate oo-
&ecuuda , leilia, sexta , iiona , vcspertina et (iuoJe- nien ejus : annuniialc intcr gentes opcra ejus. Can-
cinia. Per lias itaqiic bepiein horas David rex laiidciu tale ei , et psallilc ci : narrate omnia niirahilia ejus.
dicc! :it Deo, scd et saiictus Daniel proplicta tertia Laudamiui in noininc sancto ejus : Ixlclur cor qu*-
ct se.vla ct nona liora dici ad depiecaniJum Donii- reniium Dominum. Quocrlle Dominum ct confiiina-
iiuni ascendeus ia solaiiuia suuui cxpjiniis inanil us niiiii : qua;rite facicni ejus scniper. Memenloic irira-
ad coclura deprccabatur Deuin pio se ct pro populo hiliuni ejus qiue fccit : prodigia ejiis , judicia oris
Israel. Scd el iJcni rcx Da\iJ adliuc dixit : /./ udji- n ejus. Semen Abrahain scrvi cjus , ; lilii Jacob, clccli
ciam super omnem tuudem tuam ( I'su{. lxx , li ). ejus. Ipse Dominus Deiis iioster, in universa tcria
Proiiide nirsus ait : Med':a noclc svrgcbam ad amft- judicia fjus. Menior fiiil iii s;L'Ciilum lestainciili sui i

lendmn libi {
Psui. cxviii , 62 ). Id est, noctiinia lio- verbi quod manihnit iii iiiiUc gcnerationes. Quod
ra. Et ilcriini ait : Memor fui in nocle nominis tui disposuit ad Ahialiaiii : ct jiirameiiti siii ad Isaac.
Domine { Ibid., \. iti), quod est gallurum caatus. Et staiuit illuil jacob in pr.xc.eptum ; et Israel in le-

Sic tnemor fui ttii super siratum mcum , in maiutinis stamenlum a-lernum. Dicent : Tibi dabo lerram 53
meditabor in le { Psat. LXii , 7). Hi sunt per noclcs Cbauaan : funiculuni luiTcdiiatis vcslriC. Cum esscnl.
tres oflicii cursus, n pcr diein heptem : qoUius aplis iiumero brevi : paiicis^iiiii et inciihe ejus. Et per-

[ F., junctis] siinul ';(liciui)tur deccni , quos no9 sc- transicrunl de geute in i,'enlcm : ei de regno ad po-
cundum decem ve!i;a lcgis Moysi scctantcs tujnta- puliiui allerum. Non rcliquii hominem noccii; cis ,.

niiis ••. Scd quia vos rogastis, ut scritjcrcuuis vobis ct corripuit pro eis regos. Nolite t3ii;;ere chiislo».
lircviaiiiini coiinnaiico sermone ,
qualitcr homo lai- incos ; el iii proiihclis nicis nolite maligiiari. Et vo-

Ciis qiii ailhiic in activa vita consjstil, per dinume- cavit fanicni supcr lcrram : et oiiiiie lirinainenluin

ratus lioras lias Deo supplicare debeat : et licet vos, panis contrivil. Misit ante eos virum : lu servuin
qni Chrisliano ordine vivilis, Christiana opera fa- Q venundalus esl Josepli. Ilumiliavcrunt iii coinpcdibus.
ccre dcbidciatis, non igiioiulis quallter Doiniiio sup- pcJcs pjiis, fcrniiii pcrtraiisivit ;iiiiiiiain rjiis : doiiec
plicetur ; sed quia iO(;astis, dicciiius bievilcr qiioj vcnirct vcrhum rjiis. Eloqiiium Domiiii innaminavit
Bentimus. Cuni enim de lccliilo stratus vcstri siii- eum, misit rex ct .soUii eiini : princops fiopulfinnn ,

rexistis , dicenduni vuhis esl : dic primum Domine

: ct dimisit cum. Constituit eum Doiniiiiim ilonuia
Jcsu Cliriste, Fili Dei vid, iu nomine tvo leenbo ma- sii.T , ct principcm omnis posscssionis su;c. l't eru-
iius meas. Dicitur [
/•'., jeus] in udjntorium meuin , din.'t principes cjiis siciit scniciipsum , ct scncs cjiis

lies [ ita iiis. ] vicibus cuiii ps.ilino : \erba mca , Iiniilciitiain doccrcl. Et inlnivit Israel iii .Egvpluin:
«sque : Mum ustubo tibi. Deinde , Paler nosier, et et Jacoli accola fuil in tcrra Cliam. Et auxii piipiiluin

prcccs : Dignare , Domine die isto : perfice grrssus

, suum vchcmenlcr : et iirmavil euni super iiilmicos

mcos : flrnediclus Dowinus die ifuolidie : diriiicrc et cjiis. Coiivcrlit COT coriini , ut o.liivnl popiJ iiii

tiiiulificare diijncris : Fint miscricurdia lua , Oomine, ejus ; et dohim faccrcnt in scrvos cjus. .Misit Movscn
siiper nos. Lt suigens incipi.it vcrsiim : Domiiie , la- scrvuin suuiii : Aaron qiicm clcgit ipsum. Posiiit in
tiia mea aperies. Ipso cxplcto ciiin gloria incipiat eis vcrba signorum suorum ct pro.ligiorum iii icri»
ISahiuiin ; Doiiine , ijuid mullijiticati svn'.. Deindc Cham. Misit lencbras ct ubscuravil ; ct non exacer-

" l'",x rodice rcgio Parisiensi et lihello prei aiionum " *

Dc Usu psalmorum. Pio usu lcrlio siipra col.
C:iroli Calvi. •lliG.

!• Iliic-is'!'!!' iii lib:(i p;i'i .iloiio C.iioli CaKi.

 :

511 B. F. ALBIM SLU ALCILM OPEKL.M PAHS IV. 512

li:ivii scrmoiies suos. Converlit aqi:as coiuiii in saii- A oiioruit siipei' congregatioiiein Aliiron. Et e\atsil
giiificin : ul oocidit pisccs eoruiii. EdiJil tena eoniin ig:.is in syiiagogani eoruin : llaiiiina combussit pec-
ranas : in penetralibns regum ipsorum. Dixit , el ve- caiorcs. Et fecerunt viiulum in Horcb : et adorave-

nil cyiioniia, el seiiiiplics in omnilius fiiiibus ipsoruin. ninl seiilptile. Et miiiaveriiiil gloiiaiii siiam in simi-
Posuil piuvias eoriim granilineni : ignem coinlKircn- litiulinem viluli romedeiilis fenuin. Oblili sunl
tem in lerra ipsoruni. El jiercnssii vineos eorum ct Deuni, <iui salvavit eos, qui fecit magnalia in .^gy-

ficulneas eorum : el contrivit ligiium finium eorum. pto, mirabilia in terra Cham : lerribilia iii mari Ku-
Dixil, el venil locusta , el Lruclius : cujus non eral bro. Et dixit ut disperderet eos : si non Mnyscs elc-
luinicrus. Et comedil omne feniim in lerra eoruni : et ctus I jus stelissel
confraclione in conspectii «Jus.
iii

comeiiit oninem friiclum lcrne eoruin. Et percussit L"t avcrieiet iram ejus, ne di-perJerct eos et pro :

omne primogenitum in tena eonim : piiniitias om- iiibilo babueruiit terram desiderabilem. Non credi-
nis laboris corum. Et ediixit eos ciim argento et au- derunt verbo ejus, et murmuraverunl in taliernacu-
ro : et non erai iii iiil.ulais eoriim infirmus. Lxtata lis suis non exaudierunt vocem Domini. El elcvavit
:

csl ./Egyplus iii profeclinne eorum : qiiia incubait nianum suam super eos ul prosterneret eos in de- :

tiinoreorum super cos. Expandit nubem in prote- serto. Et ut dejiceret semen eorum in nalionibus,
et
ctionem corum el igneni ut luceret eis per nociein. B disperdercl eos in regionibus. Et initiati sunt Beel
:

Petierunl, et venit coturnix : el pane cali saluravit phegor : et comedenint sacrificia raortuoruni. Et ir-
oos. Disriipit pelrani, et fluxerunt aqiiae : abierunl ritavcruiit eum in adinventionibus suis : multiplicaia
iii sicco flumina. Qiioniam memor fuii vcrlii sanoti est in eis ruina. Et sletit Phiiiees, et pl.icavit ; el
S'ii , quod iiabuit ad Abrabam pucriim si:uin. Et cessavii quassaiio. Et repulaiiym est ei in jusliliara

eduxit populuin suuui in exsuUatioiic : ct electos in gcneratione et generationem, usque in seinpiler-

suos in Ix-tiiia. Et dedit illis regioncs genlium : cl nuin. El irritaverunt eum ad aquas contradictionis :

labores populoruin posscderuiit. Ut cuslodiant justi- et vcxalus est Moyses propter eos, quia exacerbave-
ficationes cjus : ct lcgcm cjiis requirant. runt spirilum ejus. Et distinxit in laLiis suis non :

Ut supra. Domine, in c:rlo misericordia lua, el disperdiderunt gcntcs, quas dixit Doininus illis. Et
veritas lua usqiie ad nubcs. Iuvocantcs nomcn tuum, couiiiiixti sunt inter gentes, et didiceriintopera eorura
Doininc, oxaudire digneris. etservieruntsculptilibus eoriini : etfactum est iliis ia
Oratio. Iiivocaiites noiiien tuum, Domine, dcprr- scandalum. Et immolavcnint filios suos etfitiassuas
cainur, ut qui paircs nostros, virtute tui iioiiiinis diemoniis. Et efluderunt sanguinera innoceiitem: san-
piiceimte, angelicis pastibus refccisti , nos quoque guinein firiorum suorum el filiarum suarnin : qaas
niyslicis dapibus fovcas ac reformes. Per. sacrificaverunt sculptilibus Cbanaan. Et infecta est
terra in saiigiiinibus, et contaminata est in operibus
PSALMUS. eoruni et fornicati sunt in adinventionibus suis.
.
El
(1'svi.. cv.) Confiiemini Doiiiino qiioniam boiius: iralus esl furore Dominus
poputum suum et ab«- in :

qiiuiiiam in SLCCiiIuin misericordia ejus. Quisloquetur minatus est haereditalem suam. Et tradidit eos in ma-
iwtentias Doinini ; au.litas faciet oranes laiides ejiis? nus gentium et dominati sunt eorum, qui odcrunt
:

Bcoti qni custodiuiit jndicium : et faciunl justitiam eos. Et tribulaverunt eos ininiici eorum, et humiliali

iii oinni lcinpnre. Mcmentonostri, Doraine, in bene- sunt sub manibus eoruni, saepe liberavil eos. Ipsi aii-

pbicilo popiili tui : visila nos in sahitari tuo. Ad vi- lem exacerbaveruiit eum in consilio suo : et humiltati

dend:iiii in bonitale elecloriim tuoruni, aJ LctandiiiD sunl in iniquitatibus suis. Et vidit cum tribularen-
in Uclitia genlis tuiv : ut laiideris cuin bsreditate tur : et audivit orationem eoruni. Et mcnior fuil te-

lua. Peccavimus ciim patribus iioslris : injusle egi- slamenti sui : et poenituit eum secunduin muliiludi-
niiis, iniquitatem fecimus. Palres iioslri in ^Egypto nera misericordiae suse. Et dedil eos iii misericor-
uon intellexerunl mirabiiia tua : non fuerunl inemo- dias : in coiispeclu omnium qui coeperanl eos. Salvos
ros muliitiidinis misericordiic tu;c. Ei irriiavcrunt fac nos, Domine Deus noster, et congrega nos de
ascciidcntes in marc : niarc Riibruin. Et salvavit eos nationibus. Ut confiteamur nomiiii sancto tuo et ;

priipter nomcn suuin : ut nuiaiii faceret poienliani gloriemur in laude tua. Benedictus Dominus Deus
&uam. Et incrcpuil inareRiibrum, cl exsiccatiim esi: Israel, a sicculo et usque in saeculum : et dicel omnis
cl dcduxit eos in abyssis sicut in iicserto. Et salvavii populus, Fiat, fiat.

cos de manu odicnlium : et ledcniit cos de nianii L't stipra. Deus in sancto via tua, quis Deus raa-
iuimici. Et operuil aqua tribiilaiitcs cos : uniis ex eis gnus sicut Dcus noster? tu es Deus qui facis mira-
non rcniansit. El credideruul vcibis ejus : et lauda- biUa.
verunt laudein ejus. Cito fecerunt , oblili sunt ope- Oratio. Memento nostri, Domiiie, in beneplacito
rum cjiis : cl non sustinueriiiit consilium ejus. Et populi lui, et a peccali nos servitiite discussos, Salu-
concupicrunt conciipisccntiam in dcscrlo : et leiila- taris lui visitatione salvifica. Per Dominum.
verunt Deiiin in inaquoso. Et dcdit eis pctilione;n
PSALMUS.
ipsorum : ct misit saluritatcin iii aiiiinas eoriini. Et
iiriiaverunl 54 M^ysen in castris : Aaron sanctum (P.s.tL. tvi.) Coiifiteinini Domino quoniam bonus :

Eomini. Aperta esl terra, el dcglii(i\it Daihiin, ct quoniam in sxculum mi&ericordia ejus. Dicaut iiui
«I^ LITLUGICA. — OFFICIA PEU FERIAS. SU
redempli SBnl a Doniino, quos redcmil de iiianu ini- A s:ipicns, ct custoJict ba;c? ct intclllgct u;lsericordias

mici : et de regionibus congregavit eos. A solis oilu Doiiiiiii.

et occasu, ab aquilone et niari. Erraverunt in solilu- L'i siipra. Mis^ricordias Duniiiii in a;ternum can-
dine in inaqnoso : vias civitatis haliilaculi noii invc- tabo. In giiicnitioiic et generalionem aniiuiiliabo
nerunt. Esurientes et silientes : anima eorum in ipsis veritatcm tuam in orc meo.
defecit. Et clamaverunt ad Dominum cum tribula- Oraiio. Coiifiteraur, Doniine, misericordias luas,
rcDtiir : et de necessitalibus eoruin eripuit eos. El qnas jugitcr circa nostras cxerccs inopias ; precan-
deduxit eos viam rcctam ut irent in civilatem
in : tes, ut qui cxaltatiis in ecclesiis [/•'., in oxrclsisl
:_- _.:,-_!-. _j:_
habiialionis. ConGleantur r, Doroino misericordiae residcs aj dcxtcrain Piilris in ilirono, noliis tanue
ejus et niirabilia ejus filiis bominum. Quia satiavit
: raiseratioiiis et inlolligeie et custodirc ronccdas
animam inanem : el aniroam esurienlcm saliavit bo- arcanuni. Pcr.
nis. Sedentes in lenebris et umbra mortis : vinclos PSALMLS.
in mendicitate et ferro. Qnia exacerbaverunl eloquia (PsAL. cx.) Confilcbor tibi, Domine, in lolo corde
Dei et consilium AUissinii irritaverunl. Et hunii- meo
:
: in concilio juslorum ei conyicg:iiionc. Magna
liatum esl in laboribus cor eorum ; infirmati sunt, opera Domini exquisita
: in onincs voluntatcs ejiis.
nec fuit qui adjuvaref. Et clamavenint ad Domi- B Confessio et magnideenlia opus ejus : justitia cjus
num cum iribulareiilur : et de necessitatibus eorura manet in sa;culum sa;ciili. Meiiioriani fccit niirabi-
liberavil eos. Et eduxit eos in tenebris cl umbra liura suorum, misericorsel niiseralorDoniinus escam
mortis : et vincula corum disrupit. Confiieantur Do- dedit timentibiis se. Mcmor erit in saculum tesla-
mino misericorJia; cjus :
55 cl mirabilia ejiis filiis
menti sui, virtutem openim suorum annuniiabit
hominura. Quia contrivit porlas aereas : et vectes
populo suo. Lt det illis haireditatem gcnlium : opera
ferreos confregil. Susccpit eos de via iniquitatis eo-
manuum ejus, veriias et juilicium. Fidclia onuiia
rum : propter inju^lilias enim suas humiliaii sunt.
mandaia ejus, confirmata in saeculum sa;culi, facta
Omoera escam alioniinala est anima conim, et ap-
in veritatc ct a;quilate.
Kedcmptionem misit populo
propinquaverunt usquc ad portas inortis. Et clama-
suo, mandavil in xternum toslanicntum suum. San-
verunt ad Dominum cum tribularciilur : et de iieces-
clum et lerribile nomon ejiis inlliiim sapientia;, :

sitatibus eorum libcravit eos. Misii verbuin suum et

timor Domini. Intellectus bonus omiiihus facientibus
sanavit eos et cripuit eos de inieritionibus eormn.
:
eum : laudatio cjus manet in sseculum s;eeuli.
Confileanlur Domino misericordix ejus el mirabilia :

Ih $upra. Confilebor tihi, Domiiie, in lolo corde

dus
^ filiis bominum. Et sacrificent sacrificiiim laudis,
yi mco,
lUCU narrabo omnia miraliilia tua.
et annuntient opera cjiis in cxsullalione. Qui descen- ^ q raiio.
Sanctorum oiiinium gloriosa conrcssio,
«lunt mare in naviljus, facientcs operationem in aqiiis
Deus, trihue nobis timorcm nomiuis lui, qnod csse
mullis. Ipsi vidcrunt opcra Domini, et mirabiiia ejus
initium sapientix pra;dixisli, ut tuorum cummissi
iii profundo. Di\il,ct steiit spiritus procella; : cl
conciliis miscricordi* tu:K dapihus saginenMir. Pc.-.
exaltali sunt Ructus ejus. Asccndunt usque ad ccelos,
et descciidunt usque ad abyssos : aniina eorum in
56 PSALMLS.
raalis tabesccbat. Turbaii sunt ct moti sunt sicut (Ps\i . cxi.) Dcatus vir qui tiraet Dominum : in

ebrius : et omnis sapieniia eoruin devorala est. Et maudnlis ejus vulet nimis. Pi)len& in tcrra crit se-
clamaveruiit ad Domiiium cum trihularer.lur : et de mcn cjus : geiieratio rcctorum licnedicelur.GIoria et

necessitalibus corum eduxii eos. Et sialiiil procellam diviiiae in doi.io ejus : el justitia cjus mancl in sx-
ejus in auram : el siliicrunt fluctus ojus. Et l.Ktati cnliim STcuIi. Exortum est in tcnobris lumen rcctis:

tiini quia silucrunt : et deduxit oos in porliim volun- miscrieors ct miseralor ei juslus. JucunJns homo
talis eorum. Confileanlur Doniino misericoi(Ii:c ojus :
qui miscretiir cl coniniodal, Jisponit sormonos suos

et mirabilia ejus filils honiinum. El exaliciil eiiin in in jiiJicio : quia in i^tcrnum non commovchitiir.
EGclesia plebis : ct in cathodra scnioriini laudcnt In mcmoria xtcrna cril justiis ab auJilione m;ila :

CUm. Posuit niiinina in dosorlum : et oxiliis nqu:irum non limcliil. Paralum cor cjiis sporarc in Doniino:
in sitim. Terrain fiucliforaiii iii salsugincm, a niuli- coiifwmalum osl cor ejiis, noii commuvel ilur, Jonec
tia inhabitaiiiiiim in ca. Po^uil dcseitum in slagiia dospioiat iiiiiiiicos ojiis. Dispersil, doiiit paupcrihiis,
aquarum ; et torrani sinc ai|ua in cxiiiis nqiiariim. juslitia cjiis manct in s.tcuIiiiu sx'ciili : cormi cjiis

kit collocavit illic esuiienics : et coiisiiliiorunt civi- exallabitur iii gloria. Pecoator videbit ei irascotiir,

tatcm haliitalionis. El somiiiavoriiiit agro-;, ot plan- deiitihiis siiis fremct ct tahosccl : desideiium pccca-
lavcrunt viiicas : 61 fccorunt fiucluiii iialivilalis. Et toiiim poriliit.
benedixit eis, ct niultiplicati siint niinis : ot juincnta l'i tupra. Confilchimlur coeli miral ilia tiia, Dn-
eorum non miiiuravit. Et paiici facti siint : et vcxati mine : cienim vorilaiem liiam in Erclosia snnrio-
tunl a tribulaiioiic maloruui ct doluro. EITusa esl nim.
COutenlio siipcr priiicipos ; et errarc fooit cns in in- Oratio. Liiuion porpoliium roclonim r<ir.tiiim,

Tio, et non in via. El :iiljuvil paiipoiciii de inupia : Deiis, cunocilc iiuhis lo diligerc, tua gloria jiioun-
et posiiit sicut oves familias. ViJoliuiit rocli, et la;ta- dari, ct sic despicerc hoc saTulnm iii pra'seiili, ut
bunlur : et omnis iniquil is oppilavit os siium. Qiiis caveamus ainliliim nsporiim in fiiliiro. Pcr.
 : : .

'^'^>
15 n. F. .4LBIM SEC AIXllM OPERLM P.\r.S IV.

Oraiin. nonion Tiiiiilatis Dous, (jiii

rS\LMl'S. A liicffMliile

iliuiita Jordanis aspectu lui himinis terniisti, prre-

(PsAL. cin.) L;iiid;Uo, piicri, Domiiiiim ; l.uul.ite
sl;i , ut qiios abhilos sacro baplismalc rcnovasli,
Kuraen Domini. Sil nomen Dumini beiielicumi : ix
iiiiiiqiiam paliLiris a vcliiis simiilacrorimi idolis ma-
hoc nunc et usqiic in saec.uhiin. A solis oriu Ubiiiic
cnl.tri. Per.
ad occasum : laudabile nomen Domini. Exceliiis su-
PSALMLS.
per omnes gcnles Domiiuis : ct supor ca'!os gloi i;i

(PsiiL. CMV.) Dilexi, qiioniam oxamlirt Dominus

cjus. Quis sicut Dominus Deus nostcr, qui in allis

et in teiia? vocem orationis meie. Quia indiiiavit aurcm suain

liabilat : ct liumilia rcspicit in coelo
inilii el in diebus meis invocabo. CirCvim lederunt
S iscil.ins a tcrra inopcm : cl de Flercore crigens :

cum nie dolorcs mortis et periciila infonii invcncri-.nt

pauperein. Lli collocet cum cum principibiis :
:

me. Tribiilationom ct doloicm invcni et nomen

:

priiicipilnis populi sui. Qui liabilarc facit slerilem iii

Domiiii invocni. Domine, libcra animan mcam

domo : malrcin filiorum loetantein.
noinen ejus benediclum in SLCcula, miscricors Dnmiinis et juslus, ct Dcus nostcr mise-
Ut supra. Sit
perniaiieat nomen ejus. Et benediciuni rcliir. Ciisto;]ieiis parvulos Dominus : huiuilialus
anie soleiii

seternoni, et replebiliir siim, ci liberavil me. Convcrtere, anima mca, in

liomcn majeslalis ejus in

omnis lerra Fiat, fia!.

rcqniem liiani : qi ia Dominus bcnefccil tibi. Qiiia
m.njestale ejus :

eripiiit anin.am nicam de morte oculos raeos a la-

Oraiio. Laudaiites benedictum nouien tuuiii omni-
:

sinu mairis Ecclc-

cryniis pedes mcos a lapsn. Placebo Doinino in
|iolens Deus, rogamus ut nos in ,

stabilitate con- rcgione vivorum.

fiae collocalos cliaritaiis tuue facias
(( snpra. In me sunt, Deus^ vola tiia, quac red-
necti. Ter.
PSALMUS. dam laudationes libi. Quoniain eripaisti aiiimani
mcara de morte, et pedes meos dc lapsu ut placeiiin
de .'Egyplo, domns
:

(Ps.vL. cxiii.) lu exitu Isracl

coram Dco in himine viventium.
Jacol) dc populu barbaro. Facta est Judsra sanctill-
Oratio. Abhitor pcccaminum, Domine, qui aiiiinain
catio fjus, Isracl polestas cjus. Marc vidit et fiigit

fe fideliter invocantem velociter consolaris; mga-

Jiirdaiiis conversus esi reLrorsum. Monlcs exsultave-
ruiit ut arietes : et collcs sicul agni ovium. Quid
mus ut nos a pericuhs infcrni erutns in rcgione
vivorum, ablata peccati morte, restiiuas. Pcr.
cst libi mare (piod fugisli? Et tu Jordanis quia con-

versus cs vctrorsuin? Montcs exsultaslis sicut arie- PSALMUS.

les : el Cdllcs sicut ai;ni oviuni. A facic Domini (PsAL. cw.) Cre.lidi, propter quoi loculiis sum :

niola est tcira a facie Dci Jacob. Qui convertil ^go auteiu humiliatus sum Ego
:
q niniis. dixi in ex-
pctram in stagna aquarum, ct rupein in fontes cessumeo omnis homo meiidax. Quid rciribiiam
:

aquarum. Nou uobis, Doniinc, non nubis : sed no-

Domino pro omnilMis qii<v retribiiit milii? Caliccm
mini tuo da gloriain. Super miscricordia tiia ct ve- noinen Domini invocabo.
saluiaris accipiam : et
ritale tua : neqiiando dicant gentes, ubi est Dcus Yota inea Domino reildam corain omni populo ejiii
eorum? Deus autcni nosler in coelo : oiunia qux- prcliosa in conspectu Domini mors sanctorum ejus.
cunquc voluit, fecit. Simulacra gentium argcntuiii Domine, quia ego servus tuus : ego servus tuus
et auTum : opera manuum hoininum. Os liabciit, ct
ct filius ancill.^t- tiia'. Diiiipisti vincula inea, tibi ,sa-
non loqucntur : oculos habent, et non videbuiit.
crificalK) hf>sliam landis, ct nomcn Dontini invocabo.
Aures babent, et iion audienl : nares babciil, el iion Vota nica Doniino reildam in conspecm oninis po-
odorabunt. Manus habentj et non palpabunt, pcdes piili ejus : in airiis domus Domini in medio tui llie-

halcnt, ct non ambnlabunt : non clamabuiit in rusaleiu.

gulture suo. Similes illis fianl, qui faciunl ca : ct t'l snpra. Lslamini in Domino , el confiteamini
oinncs qui conlidunl in eis. Domus Isracl speiaxil in incmoriiC sanclilicalionis ejus.
Domino : adjutor iMjrora et protcctor eoruin cbt.
Oraiio. Talis sit, quicsumus Domine, vita suppli-
Doinus Aaron speravit corum p ^y^^ jjg,^ ggj [„ conspectu tuo mors pretiosa san-
in Domino : adjutor
et protcclor eoruni est. Qui timent Dominum, spc- ctorum; nt a vinculis peccati libcri inereamur fii-
Tavenmt in Domino adjutor eorum ct proicctor tupje llierusalein gaudiis pradibari. Pcr Dominum.
:

eorum est. Dominos memor fuil nostri ci hcnedixit :

PSALMLS.
nobis. Benedixil domui Israel benedixit domui :

Aaron. Bi-nedixit omnibus qui timcnl Doininuin (PsAL. cxvi.) LauJatc Domiuum, omncs gcnies: :

pusillis cuin majoribus. 57 •'^djiciat Dominus super laudate eura omucs populi. Qiioniam coiilirmata est

vos : liuper vos ct super filios veslros. Bcneihcli \os supcr nos miscricordia ejus : cl verilas Domini ma-
a Doiiiino : qui fecil cailiim cl tcrrain. Cucluin cucli nct in itternuin.
Doniino : lcrram autein dedit filiis houiinuni. Non Vl supra. Oninis tcrra adoret tc, Deus, ct psallat

inorlui laudabunt tc, Domine : ueque omncs qui de- tibi : psalmum dicam nomini luo.

sccndunt in infernum. Sed nos, qui viviiiius, bcue- Orfliio. Omnipotentissime dominator ,
qiii ab
dicimiis Domiiio : ex hoc nuuc ct usque in sa;culum. omnium gentium ore laui*aris. prctaiuur ut dilales

LU supra. .\djutoriuin noslriim in noraine Domini, vcritatem tuam iii meiitc nostra, et confirmes siiper

qui fecit coelum et lerram. uQS niisericordiam tuam. Per.

 •;i7 MTLncif.X. OFFici.v pi;r FFUI.VS.
5,g
59 PSAI.MLS. A Dominus : ct Deiis iioslrr pra; omiiibus
.^iis. Omnia
(rs.\L. cxvii.) Couliiemini Doiiiiiio t|iioiiiam qu.Tcunqiic Domimis , fccit in rado et
voliiit
l;.o- in
nus quoniam lerra in niari ei in omnibiis abvssis.
: in satuliim misericonlia ejus. Dieal :
Edncens nu-
niinc Israel qiioiiiam
bonus qiioiiiam in SKCuliim :
bcs ab exlremo l.rr.-r; fulgura in pluviam fecil. :

miscricordia ejus. Dicat nunc doiims Aaron Qiii prodiicit ventos dc lliesauris suis qui
qiio- : percussil :

iiiara primogftiiiia iEgypli ali homiiie

in sx-culiiiii misericordi.i ejiis. Dicaiit nuiic, usque ad pecus.
qui liincnl Dominiim quoniam El misit signa et proiligia in medio lui,
: in s;ix-ulura raiseri- /Egypte : in
cordia ejus. De tril:ulatione invocavi Doininuu, Pharaoiiem et in omiies servos ejus. Qui percussit
: et
exaudivit nie in ialituJine Doininus. gentes miillas, et occidit reges fortcs.
Dominus niilii Seon rcgcm
adjutor noii tiinebo, quid latiat milii Iidmo.
Amorrhioriim, et Og regeiuBasan, et omiiia regiin
:
D( mi-
nus mihi ailjiitor : et ego dospiciam ii.imicos mcos. Chanaan, Et dedit terram eorum ha;redilalfm ; lic-
Bonuin est coolidere in Doinino, (jiiam conflderc in redilatem Israel populo suo. Domine, nomeii luiim
in
hoinine. Bonum esl sperare in Domino, quam spc- sclernum Diuiiine, memoriale tiium in
:
gcnerationc
rare et generationem. Quia juJicabit
iii principibus. Oaiiies genlcs ciiciiicrunt mc: Dominus populuui
et in nominc Domiiii, iiuia iiliiis sum in eos. Cir- ^""'" ' •" '" *®''^''* ''J'* deprecabitur. Simiilacra
eirm
cuin iniiips m^ ^< :„ n_ geniium argcntum et aiirum
lanles iir/'iiin,i<.,'ii,M.,t
circunnledenint me : et :.,
in iiominj .
Do- : opera maniium lionii-

mini, quia ultus sum num. Os babent, et non loqiienlur oculos habenl,
in eos. Circumdederui.t me :

sicut apes, et cxarserunt sicut ignis iu spinis ct nou videbuni. Aures habent, ei non audienl:
: et iu
nomine nequc enim esl spiritus in ore ipsonim. Siiniles
Doinini, qiiia ultus sum in eos. Iinpulsus illis

eversus sum, ut caderem fiant, qiii faeiiinl ea et omnes, qui

: e( Domiuus suscepit me. :
c(jn(idiinl in
Foriiuii^o raea et Lius mea Doininus eis. Domus I^ra^l bcnedicite Domino riomus Aaron
: et lactus est :

inihi in saluiera. Vox exsdltaiionis et salutis in ta-

benediciie 59 Domino. Domus Levi bencdicile Do-
bernaculis.jusioriim. Dextera mino : qui linielis Dominum, benediciie Domino.
Domini fecii virtutem:
dextera Benediclus Doininus cx Sion, qui habilat in Uicru-
Doiiiiiii e\allavit iiie ; dexteia Doiiiini fecit
virtulcm. Noii moriar, sed vivain
salem.
: el iiarrabo opcra
Domini. Castigans casligavit It svprn. BciKxlictiis Doiniiiiis Deus Isracl o s;e-
me Domiiius : et mor'j
non culo, et usque in siculiim, ci diccl omnis populus
tradidit me. Aperitc mihi porlas jii.-titi^e, ii>-
:

F:nt, fiat.
gressus in cas conlilebor D.imino : hjLcporla 0<>-
mini, jusli intrabiii.t Oratio. Suavilas eiimia Dens, quein omnis terra
iii eam. Confilebor tibi, quo-
niam cxau listi mc pro
'""^ dulcedinis
'^"'"*""'s ben.gn.late
benignilate collaudat; rogamus ui,
ct factus cs mihi in salutem C:

Lapidem quem reprobavcrunt a;dificanles I.ic ^ "°^"' ''''"'^ superstilionis errore, luis vo-
: fa- ,

ctus est capiit angiin. lunlatibiis connectamur. Per.

A Domino faclum est istiid:
ei est mirabile in ociilis nosliis. Hu;c cst dies, PSALMIJS.
quam fecit Douiinus : exsiiliemus et lictemur in ea. (PsAL. cxxxv. ) Confitcinini Domino qiioniam bo-
Do.iiine, salvuin me fac, o Domine, bene prospe- nus : quoniam in .cterniim misericordia cjus. Coiifi-
rare : benedictus (jni veuit iu iiomiiie Domini. lemini Dco deorum : {|uoniam iii a;ternum miscricor-
Benediximus vobis dc doiiio Domini D.us Doiiiimis dia Confilemiiii Doinino
: cjiis. dominorum ; quoniam
et illuxit iiobis. Coustituitc diem soleniiiem «tcrnuni misericordia ejus. Qui
in cou- iu facit mirabilia
densis ; usquc ad cornu allaris. Deus meus es tu, magna solus : qiioniam in a;lernum misericflrdia
et coiifitebiir tibi Deus meus es lu, cl cx;dtabo tc. cjus. Qui fecit cados
; in intcllcctii ; quoniam iii n?ler-
Confitcbor tibi quoniam cxaudi^ti me cl faclus es :
nwn misericordia ejiis. Qiii firmavii icrraiii siipcr
milii in salutom. Coi;filciiiiiii Domiiio, qiioiiiam b«- ai[iias ; qiioniam in .clcriiiim luisericor.lia cjiis. ^Ji.i
nus : quoiiiam iu s;iculuiii inisericordia ejiis. fecit liimiuaria inngna qiioniam in xlernum
:
niiseri-
t/< «upra. Domhie, ex.iudi oiationoin niiam, el cla- cordia ejus. Solem in poleslatcm dici : qiioniam in
mormcus ad lc vcnial. D a:ternum misericor.lia ejiis. Liinain cl stolhis In po-
Oralio. Cousolatio triliuh-.lionuiu i.o^lrariini, pii.s- tesliilciii iioolis : qiioniain iii icleriiiim miscriciirdia
?ime Domiuo, qui ju^torum tabo:nacula l.etitia el cjiis. Qiii peiciis^it .€gYpli,iii, ciim priniogonilis eo-
«jxsultalioue perfundis, cxalla Ecclcsiam tuam ruiii qiioniam in .fteruum miscricordia ejus. Oiii
virtiile :

potentis dextcre, qoa Oal porta jusiitix; el iia se cdiixit Israel in medio eorum : qiioaiam in .xieriiuni
«ngulari stabiliiaie connectat, ut tu.j rciurreciioiie mi.seiituniia cjus. Iii maiiu polenli et br.icliiu e\-
rlarlficata ful{;oat. Pcr. colso, qiioniam in alerimm mis< rirordia ejiis. C>iii

dixisit iiiaro riibriim in divisiones : quoiilain in .Tler-

PSALMUS.
niiiu misencordia ejns. El ediixil Isracl \n:r
mcdiuni
(PsAL. cxxxiv.) Laudate nomon Domiiii lnndat<<' :
ejus : qiioniam iii a>tcruum misericordia ojus. Et cx-
•ervi Domlnum. Qui statis in doiiio Domini ciissil Pharnoiiom ct virliilem
iii :
ejii» in iii.iri Rubro :

alHiSdomus Dei noslri. Laudale Dominiim, qiiia bo- quoiiiam iii .ctonium iiiisoricnrdia ejiis. yiii li-aduxil
nus Dominus psallilc nomiiii cjiis, quoiiiam sii.ivc.
:
pupiilum siium |>cr desertiim : qiiouiam iii s.-vculiiin
Quoniam .lacob clegii sibi Dominus, Israo.l in pos- misciicordia cjiis. Qui percussil rcgos iiiagnos ; qiio-
kessioncm sibi. Quia ego cognovi, qiiod magniis csl niam in xlernum miscricori'.ia ejus. El (uc idii leges
519 R. F. ALBIM SEU ALCLIM OPERtM PARS IV. 520
fories : quoniam iii aetcrnum miscricordla ejns. Scon A et licrb.Tm servituti lioniinum. 0"' Jat juracntis
rtgem Ainorrhcorum quoniani : in aiicriiuin niiseri- escain ipsorum ; et pullis corvoriini invocantib'is
Og regem Basan
COrdia ejus. El : quoniam in onter- eum. Non in fortitudinc cqni vohintatcni habebit :

num niiscricordia ejus. Et dedit lerraiu eorum Iiae- nec in tibiis viri bcneplacitum crit ei. Bencplacitiin
reditalera : quoniam in aiternum niiscricorJia ejus. est Domino super timentes eum : et in eis qui spo-
Haercdilatem Israel servo suo; quoniam in X'tcrnura ranl snper niisericordia ejiis.

misericordia ejus. Qui in iiumilitate nostra nienior Ul supra. Fiat misericordia tua, Doniine, siipcr
fuil noslri : quoiiiam in aeternum misericordia ejus. nos, qucmadmodnin speravimiis in te.

Et redemit nos ab inimicis nostris : quoniam in Oratio. .-Edilicaior cttiestis Ilieriisalcm Dens, qiii

Epternum misericordia ejus. Qji dat escam omni multitudinem stLilarnin et concludis numero, et no-
carni : qiioniam in wternum niiscricordia cjus. Con- rainatim singulas vocas : sana ,
qua^siimns , contritos
fltemini Deo coeli : quoniam in ancrnum raisericordia corde, dispersos congrega, atqiie nos in innumera-
ejus. ConGtcmini Domino dominorum : quoniam in bili sapientia tua locupletare. Per.
aeternum miscricordia ejiis.
PSALMUS.
Ut supra. Domine refugium factus es nobis, a ge-
neralione et gcneratione. g Lauda Hierusalem Dominum :
(PsAL. cxLVii.)
lauda Deum tuum, Sion. Quoniam confortavit seras
Oratio. Memor liiimilitatis uosiT.c, misercrc nobis
portarum tuarura : benedixit filiis tnis in te. Qui
omnipolens Deus , et qiii quondam palribus noslris
posuit fines tuos pacem : et adipe fruraeiiti saliat te.
terram advcrsariorum in haereditate donasti , nos a
Qui eniittit eloquiuin suura lerrse : Tclociter currit
peccati inacula bberatos in tua haereditate constitue.
sermo Qui dat nivem sicut lanam
ejiis. nebiilam
Per. :

sicut cinerem spargit. Mittit crysUllum suum sicul

PS.VLMLS.
buccellas : ante faciera frigoris ejus quis sustinebit?
(Ps\L. cxLV.) Lauda, anima mca, Dominum, lau- Emittei vorbura snum, et liquefaciet ea : flabit spi-

dabo Dominuni in vita mea : psallam Deo nieo, ritus ejiis, et flnent aquK. Qui annuntiai verbnm
quandiu fuero. Nolite conlidere in principibus : in suuni Jacob : justitias et judicia siia Israel. Non fecit

ftliis hominum, in qiiibus non est salus. Evibit spi- laliter orani nationi : et judicia sua non raanifesta.
ritus ejus , et revertetur in terram suam , in illa die Tit eis.

pcribunt omnes cogilationcs eoruin. Bealus cujus Ui supra. Coiifiiclior Domino secunium justlliam
Deus Jacob adjulor ejus, spes ejus in Domino Deo ejns, et psallam nomiiii Domini .Aliissimi.

ipsius : qui fecit coehim et terram , mare et omnia p Oratio. Conlorta, Doniine, porlas EcclesiK tnae, et
qujE in eis sunt. Qui custodit verilatcm in siculuni, pone terminis ejiis pacera eique adipem
, spiritalis
facit judicium injuriam patientibus : dat escaro esu- Iritici dignanier allribnc. Per.
ricntibus. Dominus solvit compeditos Dominus illu- :

minal ca;cos. Dominus erigit elisos Dominus diligit :

PSALMLS.
justos. Dominus cuslodit advenas pupillum et vi- ,
(PsAL. cxLviii.) Laudate Dominiiin rie coelis :

duani suscipiet : ct vias peccatorum' disperdet. Re- laudate eiira in excclsis. Laudate eum omnes angeli
gnabil Dominus in ssecub , Deus tuus Sion , in gcne- ejus : laudateeum oranes virtules ejus. Laudate eum
ratione et generationem. sol et hina : laudatc eum omnes stellae et Inmen.

6Q Ut supia. Exaltale Dominiim nostrum , et Lauilale enm coeli caiorum ; et aqnK, qii.-e snper
adoratc in monte sancto ejus, quoniam sanctus Do- coelos sunl, laudent nonien Dnmini. Qiiia ipse dixil,

niinus Deus r.oster. et f..cla sunt : ipse raamlavil et creata sunt. Statiiit

Oriitio. Gloriosc omnipotens Deus, in quera bealo- ea in aeternum et in sa;culum sxculi : pr.«ceptura po-

rum aiiiinae toiam spci confidentiaiii ponunl; concede suit, et non praeteribil. Laudate Dorainura de terra :

nobis ut, adjnloriii tno illuminati, valeamus te Jiigiler dracones et omnos alyssi. Ignis, grando, nix, gla-
roenle pura diligere. Per. cies, spirilns proccllarnin : qii» faciunt verbnni ejus.
Ij
Montcs el omnes colles , ligna fructifera , et omnes
PSALMUS.
cedri. BestiDC, et nniversa pecora, serpentes et vo-
(PsAL. cxLVi.) Laudate Dominum quoniam boniis lucres pennata;. Reges terrae et onines popnli ,
prin-
est psalinus : Deo nostro sit jiicnnda decoraquc lau- cipes ei omnes judices tcrrx. Jiivenes et virgines,
dalio. -^dificans Hicrusalem Doininns, dispersiones sencs 61 cuin jniiioribns laudcnl nonien Domini :

Lsraclis congregabit. Qui sanat contritos cor;!e : et quia cxaltatum esl nomen ejus solius. Confessio cjus
alligat conlritiones eorum. Qui numerat nuiltiliidi- super coelum et terram : et cxaltavit cornu populi
nem slellarum : et omnibus eis nomina vocat. Ma- sui. Hymnus omnibus sanctis ejus : filiis Israel po-
gnus Dominus noster, el niagna virliis cjns : et sa- pulo appropinqiianli sibi.
pientiDe ejus non est numerus. Snscipiens mansiietos Ut supra. Mirabilis Dcus in saiiclis suis, Dciis
Domiuns humilians autem pcccatores usqiie ad tcr-
; Israrl, ipse dabit virtutem, et forlitudinein plebi suae
rain. Pnccinite Domino in confcssione psallitc Deo : bencdictus Deus.
nostro in rithara. Qiii operit coclum nnbibiis : et pa- Oiii/to. Excelsoriim sedinni supereminens et ex-
rat terrx plaviam. Q;ii prodncil in raoiitibus ffeniira. cclsa polostas Deus, concede farauhs tuis, ul sicul
 ;,

691 LITLRGICA. — OFFICIA PER FERIAS. 5£«

ciuicla ,
qu* eernimus, tc jubente crcata sunt: ila A ininn. Bcnerticitc lux ct tcaebra: Doniino bi-neiicit»

«jux precepisti, te cusloile servenlur. Pcr.

fulgura et nubes Domino. Bcnedic.it lerra Dominum :

laudet et superexaliet euin in s.X'ciila. Bencdicite

PSALMIIS.
montes et colles Doniino : benedioilc iiiiivcrsa ger-
(PsxL. r.xi.ix.) Cantate Domino canticum novum :

minantia in terra Doniino. Bcncdicitc fonles Do-

laus ejus in Ecclcsia sanctorum. La!tctur Israel in eo, mino : bcnedicile ni:iria et tliimina Domiuo. Benedi-
qui feciteum : el filise Sion exultent in rege suo. cite cetaj et oinnia, qiuc rnovenliir in aqiiis, Do-
Laudent nomen ojiis in choro : in lymiiano et psal-
mino : benedicite onines volucres cocli Domino.
tcrio psallanl ci. Quia beneplacitum est Domino iii
Beneciicite omnes besliae ct pecora Domino : be-
populo sno : et exallavit mansuetos in saluiem.
nedicilo lilii boininuin Domino. Ucncdicat Israel
Exullabunt sancti in gloria : laet.ibuntur in cnbili-
Doinino ; laudct et superexaliel eum in s:rcula. Be-
bus suis. Exullationes Dei eorum
in et gutlure :
ncdicilesacerdotesDomiiii Douiino : benedicite servi
gladii ancipites in manibus eorum. Ad faciendam Domini Domino. Benedicite spiritus cl anims jiisto-
vindictam in nationibus, increpationes in populis. rura Domino : benedicite sancti ct humlles cortle
Ad alligandos reges eorum in compedibus, et nobiles
Domiiio. Bcnedicite Anania, Azaria, .Mifael Domino :

eorum in manicis ferreis. Ut faciant in eis jiidiciura

g ,_^y(,^,g g, ^nperexaitate eum in sccula. Benedicarau»
conscriptum : gloria hsec est omnibus sanctis ejus.
Patrem ct Filium, cum sanclo Spiritii : laiidemiis ei
Vt tupia. Boiiuro est confileri Doraino, et psallcre supcrexaltemus euni in s.i;cula. Beuedictiis es, Domi-
liomini liio, Altissiroe. Ad annunliandum maae mi- ne, io (irraamento caeli : laudabilis et gloriosus ei su-
lericordiam tuam, et veritatera tiiam per noctem. perexaltatus in ssecula.
Oraiio. Auctor totius bonitatis Deus, qui oranein Oraiio. Deus, pcr quem lides ipnem non sentit, et
mansuetudinem te bnraililer confitentem exaltas iiifidelilas sinc igne exuritur; qui bcatissimos tres
praesta , ul sicul sanctos tuos exultare facis in glo- pueros Gde arinatos, conjecios in camiiio igiiis, laeU»

ria, ita pncsentem Ecclesiam ciiBtodire digncris pcr- vultu oinni ex parte iltesos bymnmn tibl canere le-
pctuis lemporibus ab hujus siculi deleetalionibus im cisti : obsecramus ut pari diguatioiie,
, fide ct devo-
pollutam. Per Doininum. tione nos armare,et limoris tui vigorc implcre digne-

PSALML'S. ris, ui a camino vitiorum liberati hymnum dicere, et

etaltare nomen tuum in perpetuum mereamur.

(PsA!.. CL.) Laudate Dominum in sanctis ejus :

laiulatc eum Laudate

ia fii-mamento virtutis ejus. LITANIA.
eiim in virtulibus ejiis : laiidate eum secundum mul- Parce, Domine, parce populo tuo , quem rcde:ni-

litudinem raagnitudinis ejus. Laudatc eum in sono sti, Chrisie, saiiguiiic tuo : iie in selcrnura irascaris

tubae : laudate euin in psalterio et cithara. Laudate nobis.

eum in tympano et clioro : laudate eum in cbordis Christe, audi nos.
et organo. Laudale euin in cymbalis bcnesonantibus, Pr.csta milii, Deus, ut te primum bene rogera.
laudatc eum in cYinbalii, jubilationis : omnis spiri- Deiiidc iil me digiium facias enaudiri.
lus laudct Dominum. Deiiide ui cxaudias.
Ut sitpra. Laudatc nomcn ejus, qnoniam siiavis Sancta .Maria, ora pro nobis.
*st Dominus, iii a;ternuni misericordia ejus, et usque Saocia Maria, inltrceje pro me peccatore.
in gencrationcm et generalionem veritas ejus. Sancla Maria, adjuva mc in die exiliis mei ei b.ic
Sicpsalraura dicain nomini tuo in sxculum saeculi, jixa-senti vila.
ut reddam vota inea de dic in diem. Sanctc Joanncs, ora pro nnbis.
Ilarmonix nostrx, Deus, suavissimum me-
Oraiio. Saiicte Pelre, ora pro noliis.
los qui nostri pectoris modulamina nunc flatibus
, Sanctc Pauie, oia pro nolus.
nunc fletibus prscipis exercere; prscsla, ut dum illa
Sancie Andrea, ora pro iiobis.
spiritali affectu concinimus, perpetualibus choris iii-
Sanclc Jacobe, ora prc iiobis.
«erti, te cum omnibus sanctis collaudeoius. Pcr. D Sanclc Joanncs, ora pro nobis.
IIYMNUS TRILM PUERORLM. J>ancic Tlioina, ora pro nobis.

(Dan. III.) Benedicite omnia opera Domini Do- Sanctc Jacobe, ora pro nobis.
mino : laudate et superexaltate cum iii s.xcula. Be- Saiu le Philippe, ora pio nobis.
nedicitc angcli Domini Domino : benedicite cneli Saiicte Uartliolomxe, ora pro nobis.

Doniino. Benedicite aqu.-e omnes quoe super ca'los ,

Saiicle .Maltha:c, oia pro iiobis.

suiit, Doiiiino benedicite omnes virtutes Domiiii Do-

:
Sanctc Tatlwe, ora pro iiobis.
inino. Benedirite sol et luna Domino benedicite : Omues sancli apostoli, oratcpro nnbi».
siellx copli Domino. Uenedicite imber ct ros Do- Saiiclc Stcphanc, ora pro nobis.

uiino : bencdicitc oninis spiritus Dei Domino. Bene- Sancle Liiie, oia pro nobi».

<>cite Igiiis et aistus Doniino : benedicite frigiis ct Saucle Clcle, or.A pro nobis.

xstus Domino. Bcnedicite rores et pruina Domino S:uKtc Clciiiwis, orj pro nobis.

benedicite gtlu ct frigus Domino. Bcnedicile glacies Sanrte Siite, ora pro iiobis.

bcnedicitc noctcs et dic; Do- Sanclc Cnmcli, ora |iro iiobis.

62 el nives Domino :

17
rAxnoL. Cl.
523 B. F. ALBIN! SEL ALCIIM OPEllLM PARS IV. 534
Sancte Cypriniic, ora pru iiobiii. A nare digneris , Domine Jesu , tc rogamus audi
Saiictc Dioiiysi cum sociis tiiis, ora pro nobis. nos.

Saiicte Laurcnti, ora pro nobis. L't sanctani charitatem tuam nobis doiiare dt-

Saiiclc Maurici cum sociis tuis, ora pro nobis. gneris , Domine Jesu , le rogamus audi iios.

Saucle Cosnie, ora pro nobis. Ut fidem rectaiH nobis donare digneris, Doiuine
Sancte Dainiane, ora pro nobis. Jesu, te rogamus audi nos.
Oinnes saiicli marlyrcs, orate pro nol)is. Ut spem firmam in tua bonitate nobis doiiare

.Sancle liilari, ora pro nobis. digneris, Doinine Jesu, te rogamus audi nos.
Sancte Martine, ora pro nobis. Utvitam xteruam nobis donare di^'neris, Domine
Sancte Silvester, ora pro nobis. Jesu, te rogamus audi nos.
Sancte Leo, ora pro nobis. Ut laudem sancto nomini tuo nobis donare dignc-
Sanclft Ambrosi, ora pro nobis. ris, Domine Jcsu, te rogamus audi nos.
Saucte Gicgori, ora pro nobis. Fili Dei, tc rogamus audi nos.
Saiicte Germaiie, ora pro nobis. Agnus Dei ,
qui toUis pc^cata -nundi , niisercre
Saiicte Reiiiigi, ora pro nobis. nobis.
Saiicle Amanile, ora pro nobis. B Chrisieaudi nos.Kyric eleison, Kyrie eleison, Ky-
Sancte Cbrodoberle, ora pro nobis. rie eleison. Pater noster.
Sancte Hieronyme, ora pro nobis. Misercrc mei, Deus, iiiisererc mci : qiioniain in le
Sancte Benediclc, ora pro nobis. confidit anima mca. Exaltare super ccelos Deus, et
Sancte Maure, ora pro nobis. super omncm lerram gloriam luam, ut liliercntur di-
Sancte Babolciie, ora pro nobis. lecti tui. Adjutor meustibi psallam, qiiia Deussusce-
Omnes sancti confessores, orate pro nobis. ptor meus : Deus meiis , misericordia nica. licnedi-
Sancta Fclicilas, ora pro nobis. cam Dominum in omni icmpore : scmper laus ejus
Sancta Perpctua, ora pro nobis. ia ore meo. Domine, cx.iiudi orationem nicam, el cla-
Sjircta Agalba, ora pro nobis. mor meus ad te vciiiat.

Sancla Lucia, ora pro nobis. Oratio. Harmoni;e nostrx suavissimum melos,
Sancta CaBcilia, ora pro nobis. Deus ,
qui noslri pectoris modulamina nunc facibus
Sancta Agnes, ora pro nobis. [Al. , flalibus] , nunc flelibus pnccipis exercere :

Sancla Anasiasia, ora pro nobis. prxsta qiiT.sumiis , Domine , ul qiii illa spiritali

Sancta Euplicmia, ora pro nobis, _ [affectu] concinimiis ,

perpelualibus cboiis inscrtl

Sancta Petmiiilla, ora pro iiobis. cum sanclis oinnibus gluriari mcreamur. Per.
Saiicla Susanna, oia pro iiobis.
Sancta Brigida, ora pro nobis. .
FEllU II.

g3 Omnes sanctae virgines, orate pro nobis. CONFESSIO PECCATORUM PURA ALCUINI ».

Propilius eslo parce nobis, Oomine.

,
•* Deus inajstiiiialiilis miseiicordiir, Deus immensae
Propitius eslo, libera nos, Domine.
pielatis, Deus conditor et reparaior humani generis,
Ab omni malo, libcra nos, Domine. qui confitenlium tibi corda purificaS: et accusantes
Ab omui tenlationc, libcra nos, Dominc. se anie conspectum divinac clomenlia; tua; ab omni
Ab oiiini cogitaiione mala, libera nos, Domine. vinculo iniqiiitatis absolvis ; virtiitcm luam totis
Ab oiniii iniquitale, lihen nos, Domiiie. exoro gemilibus, ut secundiim multitudinem niiscra-*
Ab omni imiuunditia conlis cl corporis, libcra tionum tuarum, de omnibus peccatis meis, de qui-
nos, Pomine. bus nie mca conscicntia accusat, piiram milii coraiu
Per crticom tiiara, libera iios, Domino. veramqiie ex his
te concedas agere confcssioncm ;

Peccatores, te rogainiis aiitli nos.

«mnibus ct condignam mibi trihuas panitentiam, -

Ilt pacem nobis donarc digneris, Domine Jesu, te

qjoccunque peccavi in cogiuuionibus pessimis, io
Q
rogauius audi iios.
nicditaiionibus pravis, in cnnsensu malo, in consilio
H indulgeiiliam delictonini nosironim nobis do-
iiiiijiio, iii coiicupisceniia atque delectatione irainun-
nare digiieris , Domini- Jesii , le rogamus audi da in verbis otiosis, in fuctis malitiosis, in visu, in
,

iios.
auditii, iii gusiii , in odoratu et taclii. Tu cnim, mi-
Li rcmissionem pecc.itorum nostroriiui nobis sciicois Dciis, ad opeiandum niihi anima; raes salu-
doiiare digueris , Doiniiie Jcsii . lc rogainus audi tein incmbra singula bumanis usibus apta dedisti;
110!. scd cgo iniscniinus omnium ct pcccator, te slcrn»
lU gratiam sancti Spirilus cordibus noslris cle- sahilis auctorem conlcmpsi , ct fftcriia mihi inimico
mcnter infundcrc digneris, DomincJesu, »e rogamus iRCcndia praparanti suadentc conseiisi [Cod. Reg.f
Mitli nos. el a'terua milii incendia pra>paranli consensi]. La-
Lt intercessioncm sanelorum tuorum iiobis do- psus suin in peccatis, corrui in deliciis \.M. dclictis].

a Exstal io liliello precalionum Caroli Calvi, pai». l)i«ip.. pag. C17.

11, sub lioc tilnlo Cvnlessio quam Alchuinus com- ^ Piu iisu primo, supra, col. 4CG.
fiuiuil C(irol(Huipcri:iori. AjmJ .Marlon. dc aut. Eccl.
585 LITIUGICA. — OFFICIA PER FERI.\S. W9
Inmemlirls singulis natur^: tnodiim exccssi, elimpiis \ Rcspice iii mo, ct niisercrc inci,ru.'iicinq:ii) Utrynu-
me laboribus obmixium fcci. Pedes mci ad currcii rum el icmissionein oniuiuin pci<.aloriiiii, iuliuaiu
dum in nialum sequcndo iibidinem, supra modum
, niilii corilis coiifossionein Inbiic (ios<riiti. Kiiicvy,
veloces fucrunl, cl in obcdienlia mandatoruin luo- iiiiiova [Cod. Heg., iiiiiova lii iinl, iiiissiiuc l'aler,

rum iinbccillcs. Crura inca ad me sustincndum lii qiiidqiiid actione , qiiod verbo, qiiod ipsa dcnique
lualuni fortes [Cod. licg., forlla]. Gcnua inea ad cogitationc diabollca fraude vilialum csl ; it unitati

fornicationero potius quain ad 64 oraiionem flexi. corporis Eccleslx membrum lux rcdcmpiionis an-
lu femoribus et in gunitalibus mcis supra modiim in necte; ct non habciitcm fiduciain iiisi in tua roiseri-

omnibus me immiindltiis contaminTc [Cod. Reg., cnrdia, adsacraincntum tux rccoiKiliationis aJiiiittc,

i:i omnibus immundiliis conlamlnari] non nictui, et Pcr Jesum Chrisluin unlgciiUum Filium tuuni Domi-
renm ineomni hora peregi. Vcnter meus ct viscera num et Salvatorcm nostrum ,
qui tccum una cuin

omnia crapiila siint jiigiter et cbrictatc dislcnta. In sancto Spiritu unus csl Dominus ,
pcr Immnrlalia
renibus et lumbis , illusionc diabolica ac flamina li- regnans sa^cnla s:cciil(irun;. Amcii
bidinis, liirpissimo ardeo dcsidcrio. Laieia enim mea ° PIALini POSniTENTl&lLEa >.

luxurix malitiam [Cod. Reg., luxuriam malltix] non

" 1'S.VLMIS I.
formidant perpeirare. Dorsum mcum ad iniqua ro-
(Ps\L. VI.) Doiiilne, ne in furore tuo arguas rae
boravi opcra , ct collum meiim in carnali erexi su- :

neque in ira tiia corrlpias me. Misererc niii Domire,

|)erbia. Iliimera (.Yoic diilum) mea ad portanda ne-
quilise onera subdidi, et brachia illecelirosis ju).'itcr
quoniam infirmiis sum : S;ina inc Domliic, quoniaiii

iiinplexibus pra;bui. Manus meac plenae siint sanguine,

coniurbata siint mca turbata est
ossa mca. El anlma

omnibusquesordibiissuntpollul*; prompl;e ad omne valde : scd iii Dominc usqucquo? Convcrtere Doraine.
opas pravum, pigra; ad alii|uid operandum boiuim. eieripe aiiimain meam, salviim me facpioptermisc-

Os meiim nefario pollutnm cst osciilo, ct iiiiqua cst

ricordiam tiiam. Quoniain non cst in morie, qni mc-
nior slt tui : in inferno autciu ((iils conlitchilur libl ?
conciipiscentia macobtiiin , verbisqiic liixiiriosis ac
Laboravi in gemitu meo, lavabo per slngnlas nocics
fabulis otiosis superabundantcrme et incndacio coin-

qulnavi. Gulxsemperet ebrictati deditus, rarnallbus

lcctiim meum : lacrynils mcis siratum mciim rigabo.
Turbatiis esl a fiirore oculiis meiis invetcravi intrr
iiunquamdesidcriis satiatus. Sed et llngiia mea oinni
:

est fallacia profanata. Guttnr nieum insatiabili scni-

omnes inimicos meos. Disccditc a mc , omncs qui
operamini inlquitatem : quoniam exaudivit Dominns
per ardet ingluvie. .\uies mea! dolosls suiit obtus.T
\Al., oblunsx] loquells, prompt.T ad orane malum. vocera flelus mei. Exaudivit Dominus deprccationeiw
f,
surdx ad oinne iHiniim. In narlbus naroque saepius raeain, Doininus orationem 65 ™<'^'" susccpil. EriN

bescanl, et conlurbcntur vchementcr oinnes iiii-

iniqiiis dclcctatiis siim odoribus, iii quibus ctiara
mici mci : convertantur ct cnibcscanl valje vclo-
pulredinem delictorum niinime hnrrui. Quid igitur
citcr.
dicam de oculis, qui oiunibus me fcceruntobnoitium,
L't supra. Dominc.converlcre ct cripc animara
omnemque sensum cordis mei avcrterunt, qiiibus in ,

omni cousensi libidine? Qui et mc, (|uanivis raro in

meain ; salviim mc far propler niisericoriliain liiain.

Rcspice, et exaudl me, Iloinine Dcus meiis, illuiuina

sanciuario tiio, Domine, te adoraniem intuitu per-
ociilos mcos ne unquam obdormiam in morte, nu
verlerunt iniquo, omnemque motum corporis mei
:

qiiando dicat inimicus ineus : Pncvalui adversiis ciini.

ad immiinda pertraxenint desideria. Caput xero
meiini omnibus supereminens membris, raro unquain Ab occultis mcis munda me , Domine , ci ab alieiiis

ad te Deiim creaiorem meum incurvavi ; sed ctlam

parce scrvo tuo.

ceteris membris (Yox membris in cod. Reg. omltt.] Oratio. Exaudilor omnium Dcus, exaudi noslro-

In oiiiiii nialltia cunseiitaiieiiiii feci. Cur meum ple- nim netiiuin suppliccm voccm, cl trlbiie iiininiliaii-

nuin dolo ct malitla, niinqiiainpura purgavi poeniten- bus noslrls ))crpclu.im flrmitalem [Cod. lieg., pcr|>o-

tuam sospllatciii] utdiim dij;iianler gemilum no.slri

lia : seiiipi'1'quc dlabolica pollui ilUisioue, nunquam [)
:

laboris siiscipis, tiia nos senipcr misericordi.-) coiiso-

vera abluicoiifcssione. Non eoiin ha;c narrans luam,
sed meain a
leris. Per Douiiniim.
Domlne, in me blaspberab crealuram :

te, piissime Deus, exposco incdicinam, qiii eliam In PSALMUS II.

omiiibiis nicmbiis meis lue reuni intclligo super (PsAL. xxxi.) Bcati qnorum remiss,T siint iniqiiila-

mcnsuraiii : quia ut astra coeli aique arcnain niaris, tes : et qiiorum tccta siint peccala. Beatus vir, cui

mea ita innumerabilia cogoosco delicla. Insupcr non iinpuiavlt Doiiiinus peccatum : nec esl iii spiiltu

etlara Ira, tristitia, accdia, Jactanlia atque dcsidja, cjusdolus. Quoniam tacui, iiivetcravcninl ossa inea :

oniuibusque oclo principallbus vitiis obiioxiura nie dum clnmarcin lota dic. Quoniam die ac noclc gravata

rtse profileor. Sed lu, Doinine, occuliorum cognilor, est supcriMC uianus tiia : coiivcr.sus suin In :criinina,

qiii diiisti pcenit^^liam te malle peccatorum quam dum configitur spina. Dcliclum iiicum cogiiiliiiii lild

morlcm , libl omnla cordis mei revelabo arcana. fcci : et injustitiani iiieani non abscnndi. Dixi, con-

• In Cod. Reg. Titiilus : Inciiiiunl ysalmi fxt-ni- canere debet.

Ifnliuhi numcru »ii, (jua: unaquague amma qutr Dco Exstanl in
•> llbcllo raroll Cahl, pag. Ifi >icq.,

yiuicit (tciHicntl , yio remisiione jifccalorum iiiiirKm ab^^qiic or.ilionibiis.

 : :

521 B. F. ALBI.M SEU ALCUINI OPERUM PARS IV. 'oti

filebor adversiHn me injuslitiam meam Domino : el A pro pcccalo raeo. luimiciaulcm raei \ivuiit, et con-
lu remisisti impietalein peccati mei. Pro hac orabit firinati sunt siiper me : et multiplicali sunt, qiii ode-

iitl le omnis sanctus in tempore opportuno. Verum- runt me inique. Qiii relrihuunt mala pro bonis, de-
t;imen iu diiuvlD aquarum mullarum ad eura non ,
trahebant milii : quoniam sequebar honitatera. Nc
approximabmit. Tu esrefugium meumatribulatione, derelinquas me, Domine Deus nieus : ne discesseris a

((1136 circumdcdit me exsultatio mea erue me a cir- :

me. Inlende in adjutoriuro meum, Doraine Deus salu-

cumdanlibus me. Intelleclum tibi dabo, etinstruam tis mex.

te in via hac, qua gradieris : Crmabo super te oculos Preces vi supra. Doniine, ante te omne desiderium
meos. Nolite fieri sicul equus et raulus : quibus non mewn, et gemilus meus a le non esl absconditus.

est intellectus. In cbarao et freno maxillas eorum Exaud' jrationem nieam , Domine , ct depreca-
constringe : qui non approximant ad le. Multa fla- tionein meam : auribus percipe lacrjmas meas.
gella pcccatoris : sperantem aiitcm in Domino, mise- Compiaceat libi, Domine, ul eruas rae : Domine ad
ricordia circumdabit. Lsetamini in Doraino et exsul- adjuvandtim me respice.

latc JHSti [Quercet., injusli, mendose] : etgloriamini Oratio. Emitte,Domine, salulare tuum inflrraitati-

onines recli corde. bns nosiris, vulnerura cicatricuraque mortalium po-

Ut supra. Delicla juventulis raeae, et ignoranlias B tentissime medicator; ut oninem gemitum dolorem-
nieas ne memineris Doraine. Secundum roagnam qne nostrum corara te deplorantes, valeamus evin-
raisericordiam tuaramemeuto mei ta propter boni- ; cere insultaiiones adversantiuro vitiorum. PerDomi-
talem luara Domine. Propter nomen tuum, Domine, num nostrura.
propinaberis peccato nieo multum est enim. Deli- : PS.ALMUS TV.
ctiim meuni cognitum tibi feci, et injusliliam me.im {PsAL. L.) Miserere mei, Deiis, sccundum raagnani
non abscondi. misericordiara tuam. Et seciindum multitudinem mi-
Oratio. Sancte Domine, qui remissis deliciis bea- serationiim tuarum: deleiniquitatem meara. Amplius
titudinem le confessis attribuis, exaudi vola prxsen- lava me ab iniquitate raea: el a peccato raeo monda
lis fainilia; [Al., EcclesiseJ.etconfractis peccati acu- me. Quoniam iniquitatem meara ego cognosco : et
leis spiritalinosexsuliatioueperfunde. PerDominum peccatum meum «ontra me est seinper. Tibi soii
jiostrum. peccavi, et raalum coram te feci: ut juslificeris in
PSALHUS IH. sernionibus tuis, et vincas cum judicaris. Ecce enim
(PsAi.. XXXVII.) Doinine neinfurore luo arguasme; in iniquitatikis conceptus sura : et in peccatis con-

neque in ira lua corripias me. Quoniam sagiitK tuse cepit me mater mea. Ecce cnim veritatera dilexisti

iiifixa; sunt raihi : et confirmasli super rae manura C incerla et occulta sapientiae tua; raanifestasti mihi.

tuam. Non esl saniias in carne mea a facie irse luae : Aspergesme,Domine, hyssopo,et roundabor; larabis
non esl pax ossibus ineis a facie peccalorura ineo- me, et super nivem dealbabor. Auditui meo dabis
rum. Quoniaia iniquitates mcse supergressae sunt gaudium et Isetitiara : et exsultabunt ossa humiliata

capiit meum : et sicut onus grave gravatae suut super Averie facjem tuam a pcccalis raeis : et omoes ini-

iiie. Puiruerunt et corruptie sunt cicatrices meae : a quitates raeas dele. Cor raundum crea in me Deus:
facie insipientiae mes;. Miser faotus sura et curvalus et spintura rectum innova In visceribus meis. Ne
sum usque in Onem tota die coDtrislatos ingredie- : projicias me a facie tua: etSpiritum sanclum luum
bar. Quoniam iumbi mei irapleti sunt illusionibus : ne aiifeiasa roe. Redde mihi laetiliain salutaris lui:

et non est sanilas in carne mea. Afflictus sura et hii- et spiritu principali confirraa rae. Docebo iniqaos
miliatussum nimis rugiebam a geraltu : cordisraei. vias tuas ; et irapii ad te convertentur. Libera me de
Domine, ante le omne desivierium meum : et gemitus sanguinibus Deus, Deus salulis mex : et exsultabit
meus a te non est absconditus. Cor meum contur- lingiia mea justitiam tuam. Domine labia 'mea ape-
baluin esl, dcreliquit nie virlus mea : et lumen ocu- ries; ct osraeuraannuntiabit laudera tiiara. Qtioniam
lorum mcorum, et ipsura non est raecum. Araici mei si voluisses sacriftciura, dedissem utiqiie : holocau-
ct proxiini luei adversura me appropinquaverunt et " stis non delcctaberis. Sacrificium Deo spiritus con-
steterunt. Etqui juxta me erant de longe steterunt tribulatus : cor contritum et humilialum, Deus, noD
el vim faciebant, qiii quaeiehanl animara meara. Et despicies. Benigne fac, Domine, in bona volunlate tua
qui inquirebant inala milii, locuti sunt vanita'.es el : Sion : ut oedificentur rauri Jerusalem. Tunc acce-
dolos tota die mediiabantur. Egi autem tanqnara ptabis sacrificium justilix, oblaliones et holocausta:!
surdus non audicbam : et sicut rautus non aperiens tunc imponent super altare tuura vitulos.
os suura. Et factus sum sicut homo QQ non aadiens : Ct supra. Dumine miserere mei, sana animaGi'
el Don habens iii ore suo redarguiiones. Qiioniam meam, quia peccavi libi. Miserere mei, Dens, misercra
ia te, Dorainc, speravi.tu exaudics me, DomineDeus quoniam
nici, in te confidil aoima mea. Domine
meus. Quia dixi : ncquando supergaudeant inihi ini- averle facicm tuam apeccatis meis.etomnes iniquila-
mici niei : et dum commoventur pedes mei , super tcsmeasdele. Nememineris, Domine, iniquitaium no
me magua locuii sunt. Quoniam ego in Dagella para- stranim antiquarum ; cito anticipcnt iios misericordia
lussum : et dolor meus in conspectu meo semper. tuK, quia pauperes facii snmus nimis. A<)java nos
Quoniam iniquitalera meam annunllabo, el cogiiabo Deus, saiulaiis noster ; propter gloriaro neminis tui
 S39 LITLRGICA. — OFl" ICL\ PER FERIAS. b:Ml

Domiiie, Ubera nos , el propiiius esio peccntis no- A Exaudi nic Doniine, quonlam benigna est misericor-
stris propler nomcn tuum. dia tiia : sccundura multitudinem
miscrationum
Oratio. Profluae miseralionis ineffsbile nomen Tii- tuarum respice in me Et ne avertas faciem tuam a
nitatis Dciis [Cod. Reg. , Persolve miserationes tuas, puero tuo quoniam tributor, velociter eiaodi me.
;

nobis inelTabile nomen tuum, Trinitas Deus], qiii Intende anima; meac. et libera eam ; propler inimi-
buroani pecloris antrura emundans vitiis, super can- cos raeos cripe me
dorem elTieis nivis ; innova, quasuraus, in visceri- Oratio. Eiorabilis Domine, intcnde in orationem
bus nostris Spiritum sanclurn tuiim, quo laudem Supplicuai tuoruin, ut, qiii in pcccatis detenti laii-
tuam annunliare possimiis : ut recto principnlique quam fcnuiu aruimus, rcspcclu coclcslis miseric4)r-
•piritu confirmati, merearaur seternis seJibus in Hie- iix sublevemur. Per.
rusalem coelestem componi. Per.
PSALMCS VI.
67 PS.4LMUS V. (PsAL. cxxrx.) De profundis clamavi ad te Do-
(PsiL. ci. ) Domine, exaudi orationera meam : et mine Domine cxaudi vocem meam. Fiant aures
:

damor meus ad le veniat. Noii avertas faciem tuaiii tux intendentes in vocem deprccationis mex. Si iui-
a me in quactinque die tribulor, inclina ad me au- B
:
quitatcs obsenaveris, Dominc, Domine, quis susli-

rem tuam. In quacunque die invocavero te : veloci- nebit? Quia apud le propiliatio est et propier le- :

ler exaudi me. Quia defecerunt sicut fumus dies gemtuamsustinuile, Domine. SustinuitaDima meain
niei : cl ossa mea sicut cremium aruerunt. Percus- verbo ejus speravil aniina mea in Doinino. A cu-
:

6US sura «l fenum, et aruit cor meum : quia oblitus slodia matutina usquead noctem speretlsrael in Do-
som comedere panem mcura. geiuitus mei A voce jnino. Quia apud Dominum misericordia, et copiosa

adbxsit os meum carni mex. Similis faclus sum apud eum redemptio. Et ipse redimet Israel, e.v

pelicano solitudinis factus sum sicut oycticorax

:
omnibus iniquilalibus ejus.
in doraicilio. Vigilavi, et faclus sum sicut passer so- L't supra. Doniine, vide hurailitatera meaui et U-
I
lilarius in teclo. Tola die exprobraliant mihi ini- borem nieum : et dimitte universa delicta mea. Ne
( raici mei : et qui laudabant rae, adversura me jura- perdas, Domine, cum impiis aiiimam rocam; ci
i bant. Quia cinerera tanquam panera manducabam, cum viris sanguinum vilara meam. Kedimo rae,
meiim cum raiscebam. A Dominc, el miserere mei.
Iel potura flelu facie ira
indignationis tux : quia elevans allisisti rae. Dies 68 Oralio. Intcndant [Cod. Reg., Intende], qu»-
mei sicut umbra declioaverunt ct ego sicot fenum :
sumus Doinine, pietatis luse aures in oratioiie [IbiU.,

arui.Tu autcm, Domine, in sptemum permanes ei ^ :

in orationera] supplicum, quia apud te csl propiiia-

memoriale tuum in generatione et generatiouem. tio pcccatorum : ut non observes iniquitates no-
Tu exsurj,'ens mi«ereberis Sion quia tcriipus misc- • stras, sed impertias nobis misericordias tuas. Per
rendi cjus, quia venii teinpus. Quoniam placuerunt Dominum.
servis luis lapides ejus : et terrae ejus raiserebun- PSALMUS VII.

tur. El tiniebiint gentes nomen tuum, Domine, et fPsAL. cxi.ii.) Doraine, ei^audi oralionem meam,
omnes reges terrae gloriani luam. Quia sedificavit aurfous pcrcipe obsccralionera meam in verilaie
Dominus Sion : et videbitur in gloria sua. Rc?peiit tua : exaudi me in tua justitia. Et nnn intrcs in ju-
io oniiionem liumilium : et non sprevit precem eo- dicium ciim servo tuo : quia non justificaliitur in

rum. Scrihantur hGCC in generatione altera : et po- conspcctu tuo omnis vivcns. Quia pcrscciilus eM
pulus, qui crcabitur, laadabit Dominum. Quia pro- inimicus animam meam : huniiliavit in tcrra vitaro

spcxii de cxcclso sancto suo, Dominiis de coelo in nieam. Collocavit me in obscuris sicut mortuus sjc-

t/rraxa aspexil. Ul audirct gcinitus compeditoriini, ciili, et anxiatus cst super me spiritus mcus : in mc
iit soivcret filios interemptorum. Ut anuuiilicnt in turbalum estcor meuni. .Memor fui dieruin anliquo-
Sion nomen Domini : et biidera ejus iii Hierusalcni. ^.
rura, raedilalus sum in oraoibus opcrihus luis : in

In convenicndo popiilos in iinum ct rcgcs terroe : ul factis maniium tiiariira mcdiiabar. Expanui maiuis
serviant Domino. Rcspondit ei iii via virtutis suae : nieas ad le : aniina inoa sicut terra sine aqiia libi.

paucilateiii dicriim raeorum niintia mihi. Nc revoces Volocitcr exaudi me,Domine: defecit spiritus mciis.
rae in dimidio dierum meonim : in generatione et Non avertas facicm tuam a me et similis ero dc- :

generalioncraaiini liii. Iiiiiioui, Domiii'", terram fun- scendcntibus in lacum. Auditam fac iiiilii mane
dasti, ct opi;ra manuum tuarum siint co^li. Ip;i ppri- rniscrifordiara luam : qnia in te si>eravi. Notaiii fac

buiil, lu niiicm pcrraanes : et omnes sicut vestimen- mihi viam in qua ambiilem : quia aJ lc lcvavi

tuni veicrascent. Et sicul opertorium muiabis eos, animam ineara. Eripc me de inimicis mcls, Dominc,
i't mutaliuntiir : tii aiilem idem ipse es, ci anni lni aj tc confugi : doce n>e facere voliintatem uiam,
iinn deliricnt. Filii servoriim liiorum habilabunt : ci quia Dcus meus es lu. Spiritiis tuiis bonus do<lucft
scnicn ciiriiin in soccnliira diiipeliir. me in terram reclam : propier «onien tuiini, Do-
(/'( supra. Deus, tu scis insipienliam mcam, ct niine, vivificabis me in aequitate tua. EJuc« de
ilclicia mea
non sunlabscondita. In multitudine
a tc tribulalinne animam raeara, et in mifiericordia tua
I
niisericordix ture cxaudi mc, in \crita'.e saluiis Iu.t. dispprdcs omnes inimiros ineos. F.l pcrdcs omne»
,i
 : 1

OPERUM PARS IV. 553

B. F. ALBINI SEU AI.CUINl
531
quoniam ego servus A slris, et exorabilis tuis esto supplicibus, ul co.icesta
nui iribulai.t .i.ia.am meam :

^ venia, quam precaraur, perpetuo misericordi* tuas

tuus sum.
Domine, dixi Tu es munere glorieraur. Per.
Vt tupra. ClamaTi ad te, :

viventium. Intende ad
spes mea, portio mea in terra ORATIU FERIA II, SI QUIS SE IN TRIBlLilTIONlBlS DERK-

deprceationcm roeam, quia humiliotus sum nimis. LICTIJI INTELLIGAT, DECASTASDA. ».

Libera rae a pcrsequenlibus me, quia conforuti *> Deus, qui contritorum non despicis gemitun., et
sunt super rae. Educ de custodia animam meam ad moerentinra non aspernaris affectuin, adesto preci-
confitendamnomiDi tuo roe exspectanl jusli, donec
:
bus nostris, quas pietati tuae pro tribulatione noslra
rotrilnias mihi. fundere praesumimus : impIorantes,nl eas cleraenter
Oraiio. Deus qui matuiinam sacrae resurreclionis suscipere digneris, tribuasque , ut quidquid contra

tus auditam fecisti jucunditatem ; cum ex inferno nos diabolicae atque humanae moliunlur adversitates,
rediens replesti lerram gaudiis, qiiam rellqucras adnihiluni redigas, et consilio pietalis luae allidas,
in obscuris : rogamus potcnii.i: tuas ineflabilein raa- ut nullis adversilatibus licsi, sed erepti de omni tri-

jesutem, ut sicut tunc catervam aposlolicam gau- bubtione el angustia, Iseti libi in Ecclesia lua san-

dere fecistl sacra in anaslasi [Cod. Reg., sacra

ana- cta gralias referamus, per Chrislum Dominum no-

stasi] : ila hanc Ecclesiani, tuara misericordiam B slrum : per quem te, summe Deus, rogamus, ul pre-
eipansis manibus flagitantcm, splendore coelesiis ^.gg 1,35 attendas propitiabili dignatioue, et ad hanc
jubaris illuslrare digneris. Per Dominum. nostram orationem respicias,quam tibipro ereptione
lAlania ut siipra. et relevalione nostra a pressura nostr» infirmiutis
PRECES. offerlmus. Jam, Domine, respice super nos vullu
Ego dixi, Domine, miserere mei, sana aniniam placabili, et misericordia singulari a nobis amove,
meam, qnia peccavi libi. Deus, Deus meus, respice quod saevitla malorum permitlit, quod iniraieorum
iiiiiie, quare rae dereliquisU ? longe a
salule mca pravitas infert, quod pravorum in consiliis adversi-
verba dcUclorun» mcorum. Ego autem sum verniis, las alligat, quod e\ judicio immiaet, quod ex se.iten-

el non liomo opprobrium hominura, et abjeclio

: tia pendet, quod conspiratione machinatur, quod ac-
plebis. Quoniam tu es, Domine, qui extraxisli me cusalioneconfingilur, quod propriae merentur iniqui-
de venlre, spes mea ab uberibus malris mex in te :
tates, quod alienis fictionibus alligatur : quod pres-
projectus sum e\ ulcro. Salva me ex ore lconis et :
suris dejiciniur,quod crucialibus preniiraur, quod
a cornibus unicorniura humilitaiera meam. Ne aver- angusliis angusliamur. Non jiistitia tua , Domine,
tas faciem tuam a me, nc declines iii ira a servo tuo. quaesumus, injustitias nostras exerceas sed potiiis :

Adjutor meus esto, neque de- C pietatem tuam in nostris iniquilatibus raanifesta.
ne derelinquas inc :

splcias rae, Deus salutaris meus. Ne simul tradas Non nos in perseculioiie dejicias : non per intolcran- 1

me cum peccaloribus, et cum operantibus iniquiia- tiamperdas, sedper tribulationera exerce , perpie-
tcm ne perdas nie. Aniplius lava nic ab iniquitate tatein attolle, per misericordiara rege : quo per te
raea, ct a peccalo meo munda me. Qunniam iniqui-
ab inimicorum jacnlis tuti, a prsesenli tribulatione
tatem mcam ogo cognosco, et peccatum meum con- exerapii, te Deuin unnm in Trinitate consoua coW
ti-a me est semper. Aspergos me hyssopo, et munda- laudemus voce. Qui cum eo unigcnlto Filio tuo Do-
bor : lavabis mc, ct super nivcra dealbabor. Ex- mino noslro Jesu Christo, sanctoque paracleto Spi-
surge, Doinine, aJjuva nos : et liliera nos propler ritu vivis et regnas, Domine Deus omnipotcns pcr
,

nomen luum. Doniiiic Deus vlrlulnm , convcrle nos, omnia sxcula saeculorum. Amen.
el ostcndc faciem luam : et salvi erimus. Converte
PSALMUS
ros, Deus salutaris nostcr, et averte iram tuam a
nnbis. Deus tu conversus vivificaliis nos, ct plehs (PsAL. XII.) Usquequo, Donilne, oblivisccris me in
\
lua l.Tiabitur in le. Ostcnde nobis, Domine, miseri- finem: usquequo avcrtis faciem tnani a mc? Quandiu
fordiam. luam, el salutarc tuum da nobls. Domine, ponain consiliain anima mea : dolorem in corde lueo
exaudi orationcm meam, et clainor meus ad le ve- " perdiem? Usqueqno exallabltnr inlmicus meussoper
iiiat. Miserere raei Deus,secundum magnam miseri- nic? respice et exaudi me,Dominc Deiis meus. Illu-
cordiain tuam. mina oculosmeos,ne unquam obdormiain in mortc •

QQOratio. Qua>snmiis, omnipolcns Deus , alHicti ncqnando dicat inimlcus meus pr.tvalui adversus ,

populi lacryinas rcspice , ct irani tn;c iiidignationis enin. Qiii tribnlant me, cxsiill:ibnnl, si iiiolus fuero

nverle, nt qui rcalum nostne infinnitalis agnosci- ego autpin in misoricordia tiia speravi. Exsniubit
inus, fua consolalione liberemur. Per. cor mcum in salutari tuo : caniabo Domlno ,
q>ii

Aiui. Deus, qui conspicis onini nos virlnte desti- hoiia tribuit niilil, ct psallam nomini Domini altis-

lui, interius exteriusque cuslodi : ul el ab omnibus simi.

adversiUlihiis mnnlamnr In rorpnrc,el a pravis co- Ut tnpra. Ego autem in niiilllludlne miserlcorills

(iifttiunibus mnndcmnr in mcnte. Per. liKC iutroibo in donium tuam, adorabo ad tcmplniu
item oratio. Propitiare, Domino, iniquilntibus no- garictum tuum in timore tuo. Dominc dcduc iiic in

• Or.ilio f<T. u el qii;c scqunntnr iisqne ad orat. t"

Pio nsn scxtii, supra, col. 467.
(w III tk-snnt in lod. nis. Rcgio,
 :

635 LITLUGICA. — OFnci V PER FERIAS. M4

jiistilia tua propler inimicos meos.dirige in conspe- A ritatem tuam requiriraus, luraorem exsecrabilis sii-
clu tuo Tiam meara. perbia; conleraraus. Per.
Oratio. Ne averlas faciem luam a nobis omnipo- Alia. Excelsi solii regnalor,a;terne Deus, qui spe-
tciis Deus, ue inimici nostri exaltentur adversus ranles in le damnari xternis confusionibiis iiuii pa-
1108 • sed ita cor noslnim saliitaris tui cxsultalione teris, reple, quxsumus, labia nostra laude tua el ,

perfunde.ut facial nos somnum secundx mortis eva- his nos semper medilationibus bonorum insinuatu-
dere. Per. exerce. Per.

70 PSALMUS. PS.AL.MLS.

(PsAi. ixi.) In te, Domine,speravi,nonconfundar (PsAL. XLiii.) Deus auribus noslris audivimus, pa-
tii rcternum : in jiislitia lua libera me et eripe me. trcs nostri annuntiaverunt nobis. Opus qiiod opera-
Inrlina ad me aurem tuara : et salva me. Esto niiUi tus es in diebus eorum, in diebus antiquis. Manus
iii Deuni prolectorem , et in locum munitum : ut tu» gentes disperdidit , et plantasli eos : afllixistt
salvura me facias. Quoiiiam fimafninitiim meura et populos, el expuiisti eos. Nec cniin in gladio suo pos-
refti|5'iuin meumes tu. Deus raeus, cripe me de manu sederunt terram : et brachium corum non uWavil
peccatoris et dcmanu contra legcm agentis et ini- g
: eos. Sed dextera
lua, el bracliiiim tuum, et illuroi-
qui. Qiiooiam tu es patientia raea,Domine; Doraine, quoniam complacuisli in els. Tu es
natio vultus tui :

spes mea a juventute raea. !n te confirmaius sum ipse Rex meus et Deus meus qoi mandas salutes :

ox ulero : de ventre matris meae tu es protector Jacob. In te inimicos noslros ventilabimus comu : et
meus. In te cantatio mea semper : tanquara prodi- in noraine tuo sperneraus insurgenlcs in nos. Non
jfium factus sum miiUis, et tu adjutur forlis. Replea- enim io el gladius meus non sa|-
arcu nieo sperabo :

turos meum laudc, ut cantem gloriam Uiam : tota vabil me. Salvasti cnim nos de alHigentibus nos et :

die magniludinem tuam. .Ne projicias me in leni- odientes nos confudisti. In Deo laudabimur tota die
pore senectulis : ciim defecerit virtus mea, ne dere- et in nomine tuo confitebimur in saecula. Nunc au-

iinquas me. Quia dixerunt inimiti inci mihi ; et qui tein repuiisli et confiidisti nos : et non egredieri»
cuslodiebanl animam meam, consilium fecerunt in Ueus iii virtutibus nostris. .Averlisti nos reirursum
unura, dicentes : Deus dereliquit euni, persequimini, post ininiicos nostros : et qui oderunt nos , diripic-
et comprehendite eum : quia non est , qui cripiat. bant sibi. Dedisti nos tanqiiam oves escarum : et in
Deus ne clongeris a roe : Deus meus in auxilium geDlibus dispersisti nos. Vendidisti 71 populun»
meum resplce. Coiifundantur et deficiant detra- tiiiim sine pretio : et non fnit multitado in commu
licnles animx mcx : oporianlur confusione et pu- C tatioLiibus eonim. Posuisti nos opprobrium virinis
dore, qiii qnariint niaUi iiiilii. Ego autcra semper nostris, sabsannatinnem etderisiim his, qiii suiii in

spcralio : ct ailjiciam siipcr omnem hiudem tuam. circuitu noslro. Posuisti nos iii similitndinem genli-
Os meum aimuntiabil justiliam luain tola die : bua : commotionem capitis in populis. Tota die ve-
saiutare tuum. Qiioniain non cognovi litteraturam ,
recundia roea contra roe est : et confusio faciei mex
introibo in poteiitias Domini Domiiie memorabor : coopeniit me. A voceexprobrantis et oliloquentis , »
|iislili;e tu;e soliiis. Deus docuisti ine a jiiventutc facic iniroici ei perseqiiciiiis. Hoec omnia venerunt
niea : et iisqiie minc pronuiitiabo rairabilia tua. El super nos, nec obliti siimus te, el iniquc non egi-
iisque in scncclam Deus ne derelinqnas ct seniiim : mus in testamenlo tiio. El non rccessil rctro cor no-
inc. Doncc annunticm brachium tuura generatiniii strum , et ilcclinasti semitas nostras a via tua. Quo-
omni, qu;r vcntiira cst. Poteiitiain tuam et jiistiiiam niain humiliasti nos in loco aHlictiiiiils: ctcoopcruit
tiiaiii Dciis iisqiic in allissima, qiia! fccisti , magn.i- nos iimbra mortis. Si obliti siimus noincii Dei no-
Iri DiMisqnis similis tilii? Quaiitas ostcndisli niihi stri : et si extendiinus maniis nostras ad Deum alie-

inliiil:iiioiics multas et malas? ct convcrsus vivifica- niBO. Nonnc Dcusrcqniretista? ipse ciiim novit abs-
sti me : et dc aliyssis lcrrx ilerum rcdiixisti iiic. condil» cordis. Quoniam propter te morlifiraiiiiir
Mulliplicasli magninccntiain tuam : et conversus " tota dic : a-sliraati siimiis ticnl ovcs occisioiiis.
«'unsol;ilus es mc. Nam et cgo confitcbor libi in vasis Exsurgc.qiiare obdormis DoniincT cxsiirgc, ct ne re-

ps;ilnii verilalcm liiam Dciis ; psallam tibi in rilliara pellas in fincm. Quare faciem luam avcrtis : oblivi-

sanrtiis Isracl. Etsiiltaliiint labin mea , cum caiila- sccris inopi.T nostr.T el trihnlalionis noslr.c? Quo.
vcro libi . el aiiinia mca, qnaiii rcdcmisti. Scd ct niam liiimili.ila esl in piilvcre anima nostra : con-
liiigiia mea lotaMicmcdil.iliitiir jiisliliam tuam, ciim gliitinatiis csl iii tcrra vciilcr noslcr. Fvsiirpc, Do-
roiifiisi et rcvcrili fiieriiit, qiii qii.Triint raaia milii. minc, ailjiiva nos : el redinic nos proplj-r nomcn
Vi supra. Tu es, Domine, refugium meiini ; a Iri- luura.
biilatione, qusecircunidedit nie, exsullatio nica cruc ('( «iipra. Deus in noniine tiio salviini nic far.

nie a circumdantibiisme. Ne derelinquasme.Domine Deus cxaudi or.ilioiicm incam ; auribus pcrripe

Dciismeiis, nc disrcsscris a mc. Intende in adjuto- verba oris raei.

riummeum, Docoinc salutis mex. Oralio. Ex&urge, Dominc, in auiiliumno.slrum : ei

Oraiio. Immensam mullitiidinera dulccdinis luae erue nos ab opprobriis vitioriim ; ei qui roraui pi-
,

piissime Domine, siippliciterexoramus; ut dumvc- irilJus noslris inimicarum gcntium rogna viiijli, a
 ,,
:

B. F. ALBIM SEL' ALLlJl.M OPERUM PARS IV. 536

nersequcntibns iniraicis vultus tui illuminatione nos A ut te et vespere et mane , raeridieque laudantc*

tripc. Per Dominum. mereamur ab hujus sxculi tempestatibus defensari.

PSALMLS. Per.

(PsAt. Liv.) Exaudi Deus, orationem meam, et ne PSALMUS.

despexeris deprecalioncm meam, inlende mihi , et
exaudi me. Conti islalus sum in excrcilatione raea (PsAL. Lv.) Miserere mei Deus, quoniam concul-
et conlurbatus sum a voce inimici, et a tribulatione vavit me homo : tota die impugnans tribulavit mc.

pcccatoris. Quoniam declinaverunt in me iniquita- Conculcaverunt me inimici mei tota die : quoniam
tes : el in ira molesti erant miiii. Cor mcum contur- mnlti liellantcs adversum me. Ab altitudine diei ti-

batum esl in me : et foimido mortis cecidil super inebo : ego vero in te sperabo. In Deo laudaho ser-

nie. Tiraor et tremor venerunt super rae : et conie- mones meos, in Deo speravi : non timebo, quid fa-

xerunt me lencbrse. Et dixi, quis dabit mihi pcnnas ciat mihi caro. Tota die verba mea exsecrabantur :

sicut columb3e:et volabo , et rcquiescam? Ecce adversum me omnes cogitaliones eorum in malum.
clongavi fugiens, et niansi in soliludine. Exspecla- Inliabitabunl et abscondeni : ipsi calcaneum meum
ham eum, qui salvum me fecit a pusillanimilate spi- observabunt. Sicut sustimierunt nnimai:i meara,pro , _^

ritus et tempestalc. Pra-cipita, Domine, divide lin- » nihilo salvos facies illos : in ira populos confringes
guaseorum. Quoniam vidi iniquitatem et contradi- Deus vitam meam annuntiavi tibi : posuisti lacry-

ctionem in civitate. Die ac nocte circumdablt eam mas meas in conspectu tuo. Sicut et in promissione
super muros ejus iniquilas, et labor in medjo ejus tua : tunc convertentur inimici mei retrorsum. la
et justilia [L., injustitia]. Et non dcfecit do pla- quaciinque die invocavero te : ecce cognovi quoniam
leis ejus usura et dolus. Qiioniam si iniraicus meus Deus meus es.InDeo laudabo verbura^inDominolau-
nialedixisset mihi : sustinuissem iitique. Et si is dabo sermonem : in Deo speravi, non timebo, quid

qui oderat me, super ine magna locutus fuisset : abs- faciat mihi homo. In me sunt Deus vota tua ; qua
condissem nie forsilan ab co. Tu vero homo una- reddara laudationes libi. Quoniam eripuisti animam
niuiis, duxmeus etnotus meus. Qui simul mecum meam de niorte, et pedes meos de lapsu, ut placeam

dulces capiebas cibos : in domo Dei ambulaviraus corara Deo in lumine vivenliura.
cumconsensa.\eniatmorssuperillos : etdescendant Ut supra. Quoniam probasti nos Deus , igne nos
in inferDum vivcntes. Quoniam nequitise in habita- cxaminasti, sicut examinatur argentum. Induxisti

culis eorum in raedio eorum. Ego autem ad Deum nos in laqucura, posuisti tribuhtiones in dorso no-
clamavi : et Dominus salvabit rae. Vespere et mane ,
stro : imposuisti homines super capita nostra. Da
et meridie narrabo el annuntiabo : et exaudiet vo- '
nobis, Domine, auxiliura de tribulatione ; et vana
cera ineam : Redimet in pace animam meam ab his, salus hominis.

qui appropinquant mihi : quoniam inter multos Oraiio. Transfer.Domine, iniquitatem familix hn-

erant mecum. Exaudiet Deus , et humiliabit illos ,

jus sub tuarum alarum umbra sperantis, ut missam
qui est ante saeciila. Non enim est illis commutatio, de ccelo misericordiam tuam, a nequissimis, quibiu
et non timuerunt Deum : extendit manum suam in insidiamiir, foveis eruamur. Per.

tribuendo. Contaminaverunt testamentum ejus, di- Liiania ut supra.

visi sunt ab ira vultus cjus : et appropinqiiavit cor In die tribulationis raesc Deum exquisivi manibus
illius. Mollili sunt serraoiies ejus super oleum : ct mcis nocte contra euin,et nonsumdeceptus. Domiue
ipsi sunt jacula. Jacta supcr Dominura curam tuam, Deus virtutiim , converte nos , et ostende faciem
ct ipse te eoutriet : non dabit in xternum flu- Domine Deus virtutum,exaudi
tuara,et salvi erimus.
ctuationem justo. Tu vero Deus deduces eos in pu- orationem meam,auribus percipe DeusJacob. Pr»-
non dinii-
teura interitus. Viri sanguiniim ct dolosi, tector nosteraspiceDeus.et respicc in faciem Cbristi
diabunt dies suos, ego autem sperabo in te Domine. tui. Nunquid in xlernum irasceris nobis, aul exten-
Ut «tjpro. Ego aulera cantabo fortitudinem tuam, w^ dcs iram tuam a generatione in generatioiiem ? Deus
d exaltabo mane raisericordiam luam. Quia faclus tu conversus vivificabis nos, et plebs tua laetabitur
es susceptor mciis, et refiigium ineiim in die trilni- in te. Ostende nobis, Domine, misericordiam luam ,

lationis mese. Adjutor meus, tibi psallain,quia Deus et salutarc Imim da nobis. Respice in me, et mise-
susceptor meus es, Deus meus, misericordia mea. rere mei; quia unicus et pauper sum ego. Tribul»-
Orolio. Bellorum invisibiliumoptiine propngnator liones cordis mei multiplicatx sunt, de necessitati-
Deus, qui in te confitenies ab inimicis obrui non bus meis erue nie. Adjutor meus esto, ne derelin-
perraittis; exterge, precanuir, ab oculis nostris 72 quas me, neque despicias me, Deus salutaris roeus.
peccata lacrymarum, ul dum cainalia bella cora- Ego aiitera in te speravi, Doniine, dixi : Deus meus
primimus, plaeere libi in lumine viventium merea- estu, in manibns tuissortes mese. Eripe rae de mann
inur. Per. iniraicorura nieorum, et a persequentibus me. lllu-
4/iii. Jesu Domine, qiii anle ssccuia ciini Patre el stra faciem tuam super servum tiium, salvum ine
Spiriiu sanrto manens , coiidilioium(|iie liiimanam fac in niisericordia itia, Domliie , non ccnfundar,
stiscipiens, ab unianimo discipulo pioditiis moitem qiioni.im invoca\i lc. Ne memineris, Domine, ini-

siibiisii pro perditis : cxaiidi orationem supplicum ,

quitatum nostranim antiquarum, cito anticipent nu
 ,

537 LITLRGICA. — OFK ICIA PEPv FEIUAS. £33

oilsericoriliae tux, qiiia paupcrcs facti suinus niniis. A proiege me, a facie impionim, qui aRlixenint. nie
Oralio. .^djiiv.'» Dos, Deus salularis noi-tcr, proplcr Inimiri inei aniniam meara circiimdcdeninl adipcm :

gloriaranominis tui, Domine, libcra nos,ct prnpitius suum concluserunt, os eoruni locutiira est s»|>er-
csto peccalis noslris propter nomcn tuum. Dimitte biam. Projicienles luc, nunc cirriimdedenmt ine :

Dcus, pcccata nostra, et triliwe noliis misericordiara oculos suos statcerunldeclinare in terram. Suscepe-
tuam orisnostri dcprecatus alloquio,ac huniilitalem runt me sicut leoparalus ad pncdam, et siciit caiu-
altende, vincula solve, delicta delc , tribiilationeni lus lcoiiib habitaiis iii abditis. Exsiirge, Domine,
iuspice, advcrsitatem repelle, efTLCluraque petilionis pr.-Bvcni eiira , el siipplanta eum : eripe animam
nostrx largiens et benignusclementerexaudi. Pcr. nieain ab irapio, frameara luain ab inimicis inane.s
Omnipotens sempiterneUeus, qui subvcnis in peri- tuae. Doraine a paiicis de terra divide eos iu \ita
culis et necessitatibus laborantibus , niajestatem eorum : de absconditis tui» adimpletus e>t vcnler
tuaiu supplicitcr exoramus, ut mittere digneris san- eorum. Saturati sunl fiJiis : et diinisenint rcliquias
ctum angclum tuum, qui nos in angustiis et neces- suas parvulis suis. Ego aul«ni in jiistiiia apparolio
titatibus nostris laiiorantes, consolationibus foveat coiispcctiii tuo : saliabor, cum apparuerii gloiia liia.

luis, quibiis et de prcesenti tribiilatione consequa- L't supra. Ego dixi, Doniiue, miscrere mci, sana
mur auxiiium , et xterna rcmedia comprehendere B anlmam mcam. Miscrere mci, Domine, el exaiiiii
valeamus. Per. orationem nicam. Inlende voci orationis mea>, Rcx
meiis, et Deus meus. Quoniara adleorabo, Doininc,
73 FERIA III. mane exaudies vocem meani.
iO SPECIALES ORATIONBS FACIENDAS.' Oratio. Convcrte, Dominc, oculos cor!is noslri,ad

Misercre Domine, inisercre Christe : lu miscri- cemendam tui judicii veritatem, ut, diim hic igne
cordia mea, miserere milii [Coi/. /{fg.,misereremei]. spiritali probamiir, de tuis in xtcrnum conspcclibus
Miserere Domine, niiserere Christe ; ut crcdam iii te.
cum fructu justiti;c saticmur.

Miserere Domine, raiserere Christe ; ut diligara te. PSALMUS.

Miserere Domine, misercre Christe; ut cognoscam Ad
(PsAL. xxiv.) c
le Domine Icvavi animam
te. Miserere Domine, misercre Christe; nt sperera in
ineani : Dciis iiicus in te confido, non cnibcscaBi.
te. Miscrere Domine, miserere Christe; ut anima Ncquc irridcant nie inimlci mci : etcnim universi,
mea vivat in tc. Miserere Domine, misercre Christe; qui snstinent le, non cniifundentur. Coiifiindanliir
01 caro mea exsulict in te. Miserere Doraine, mise- onines agcntcs supervacue.
iiiiqiia Vias luas, Do-
rere Christe; ut vila mea [Cod. Reg., ut aninia mea]
Biinc, dcmoostra mihi ei semitas luas cdoce
: inc.
proficiat in te [Martene, perficiatur in te]. Miserere Dirige nic in vpritatc lua, el doce me •
qiiia tu es
Domine Deiis Paler, gloria mea, vila mca. Miserera Deus Salvator meus , cl te sustinui tota dic. Ucnii-
Christe Salvator, salusraea, fortitudo mea. Miserere
niscere miscrationiim tiiarum, Domine, et miseri-
Spiritus pararlitus, consolatio mea, illuminalio mca.
rordiamm tuaruin, qu;c a srcciilo sunt. Dclicia jn-
Misercre Domine Deus, Trinilas el unitas. Te laudo, voiitiiiis nie.T, et ignorantias meas nc mcmineris.
te adoro, le confiteor. Pax mea, spes mea, laus raea, Sccunduin miscricortllam tiiam niomento mci tu,
lux raea,pulcbritudo mea,bealitudo mea. Tibi laus;
propler honilalcin tiiam, Domiue. Didris et rcctus
tibi gloria, tibi gratiarum actio semper et ubique in
Dofniiins : proplor hoc lcgein dabit dcliiiquentilxis in
sa>cula sempiterna.
via. Diriget mansiictos iii jiidlrlo : (tiirobit initos vias
Dcus adjutorium, ler.
suas. liiiversJB vix Doniini niiscrirordia ct vcrilas :

PSALMUS. rc4]utreutibus testanieniiim cju,-;, et testimonia ejus.

(PsAL. i.vi.) i>

Exaudi Domine justitiam nieam : 74 Propler nomcn tuiim Domlne propitialieris pco-.

iniende deprecalionem raeaw. Auribii» percipo oia- cato moii : niiiltiim cst ciiim. C*"''s est lioino qui

tlonem meam, non in labiis dolosis. De vultu tuo tiinet Dominiim? logoni slatiiit ci iii vla, qiiam rlr-

jiidicium mciim prodeat : oculi tui vidcant .cquiiatcm. D git. Aniina ojiis in bonis dcnionibiUir : ct soiiion cjus

Probasti cor mcuin.et visitasti iiocte ; igiie ine exa- liaTcdilabil tcrram. Firmainontiim cst Duminus li-

minasti, ct non esl invciila iii inc iiii(]uilas. Ut non mcnlibns cum : cl tcstamcnluin ipsins ut nianifcste-
loqiiatur os mcuin opera hoiiiiniim : proplcr verba tiir illi^'. Ociill moi senipcr ad Ddiiiliinm : (|iioiiiaiii

l.ibiorura tuonim ego custodivi \ias duras. Pcrfice ipsc evollet ilc laijuoo pedcs mcos. Ilo.pire in iiic,

gressus mcos in semitis luis : ut iion moveantur ve- cl miscrcrc iiiei : qiiia uulrus cl paiipiT tuiii cgo.
stigia mca. Kgo clainavi, qiiniiiam exaiidisti mc Tribiilationcs cordis mei miilllpliral.c siiiit : i\c ne-

Drus : inclina aiircin tu:irii iiiilii, et cxaudi vcrba ccssiLilibus meis eruc inc. Vidc buMiihlatom nieaiu

nioa. MiEifica inisericordias tiias,(pii salvos facis spc- ct laborcin meiiin : ol dluiltle Hnlvcr^j delii ta iiioa.

raiiles in te. A rcsistcnlibus dcxlcnc tu;e cuslodi Iicspicc iniinicos meos, qiioniain miiliiplicill siinl :

luu ul pupillam uculi. Sub uuibra alarum tiianim 01 odio iiiiqiio oiloriiiil ino. CiisUili oiiiniam nioain

• Apiid Martcn. dc anlii|. F.crl. DiMipl

, , p. Od5. ><
lii Iilfcll» Caroli CaJvi, p»g. 53, absqiic oratio-
— Pio utu bccuiido, siipra, rol. 4lj i. nil)'is.

IbH., pi;;. oi, absqnc oralionibu».

f>Z9 B. F. ALBINI SEU ALCUINl OPEULM PARS IV. 5»
cl enie mc non : eriil«;scam, quoniam speravi io te. A popiilos in xquiiate. et genles in lerra dirigis. Con-
lanoocntcs et rccti adliaeserunt mihi, quia susti- flteantur libi popiili, Driis, confileanlur tibi populi

iiul le. Libera Deus Israel ex omnibus iniquilatibus omnes, lerra detlit fniclum suum. Benerticat nos
suis. Deus, Dcus noster, bencdicat nos Deus : el metuaDt
Ut lupra. Ego dixi, Domine, miserere mei sana : eum oranes fmes lerrae.

Mimam meam quoniam peccavil tibi. Exaudi, Do- ,

Ut supra. Ego dixi, Domine,miserere mei. Adjuva
inine, vocem meam, qua clamavi : niiserere mei, nosDeiis salutaris nosler : propter gloriain iioniinis
etexaiidi mc. Tibi dixit cor meum, exquisivit le lui, Domine, libera nos. Et propitius esto 75 P*^*^"

facies mea : faciem liiani, Domine, requiram. calis nostris propter nomen luum. Fiat, Domine,
Oratio. Libera nos wh oinnibus angiisliis nostris, misericordia tua snpcr nos : qiieniadmodum spera-
mitissime Deus, qiii ad te anlmas noslras erigimus : vimus Exaudi nos Deus salutaris nosler, spes
in te.

oblivisccrc, quspsiimus, delicta jiiveiitulis, et igno- omnium rinium lerra; et in mari longe.
ranti% prioris ; et si quid negligcnter deliquimus, Oratio. lllumir.a, Domine, vultura luum siiper nos,

clementer ignosee. Por ». el misericordiam nobis uberem, benedictionemque

PSALMUS. iargire. Per ».

B PSALMUS.
(PsAL. 1111.) h DtMis in nomine liio salvum me
fiic : et in virliite lua jiuiica me. Deus exaudi ora- (PsAL. ux.) f
Deus, in adjutorium meum intende :

tionem nicam : a^ribus percipe verba oris raei. Domine, adadjuvandura raefestina. Confundanluret
Quoniam alieni insurrexeruni advcr.sum rae, ct for- revereantur, qui quxriint animam meam. Avcrtantur
tes qu«sierunt animani meani : ct non proposue- retrorsum et erubescant,qui voluntmihi mala. Aver-
runt Deuni aiite conspectum suiiin. Ecce enim Deus tanlur statim erubescentes : qui dicunt mihi : Euge,
adjuvat me ; ct Dominus susceptor est aiiiinx raese. euge ! Exsultent et la;lenlur in le omnes, qui quynint
Avert« mala inimicis meis ct : in veritaletiia dispcrde te : et dicant semper : niagnifi-jelur Doininus, qui

illos. VoUinlarie sacriftcabo tibi : et coiifitehor no- diligiint salulare tuum. Ego vero egenus et pauper
mini tuo Doininc, qiioniam bonum esi. Quoniam ex sum Deus adjuva rae.
: Adjulor meus et liberator
omni tribulatione eripuisti nie : ct siiper inimicos mcus es lu Domine, ne moreris.
:

mcos despexii ociiliis meus. Ut ivpra. Ego dixi, Doniine miserere niei. Deus
Vt stipra. Ego dixi, Doinine misereic mci. Ad te, ne elongeris a me Deus mcus in auxilium meuin :

Domine, clamabo, Deus meiis, ne .sileas a me nc- :

respice. Ego autem in te, Domine, seinpcr sperabo :

quando tace.is a me, ct assimihbor di-icendeiitibus r etadjiciam super oninem laudein liiam. Ai'juva me
in lacum. Ex.^iidi, Dnmine, vocciii dopreeationis Domine Deus meus : salvum me fac seciindum mi-

iHex, dum oro :id tc ; duni exiollo manus meas ad sericordiam tuam.
lemplum saDCtiini liiiiiii. llliislra facieni Siiara super Oratio. Inexhausti adjiitorii Deus seterne, ad ad-
scrvum tuum, salviini mc fac in niisericordia tua :
juvandum fanrtlis luse supplicanti [Cod. lieg., fami-

Dominc, iion confiindar, qiioniani invocavi te. Vii'. siipplici] festinus occurre : iit eviciis niacula-

(Jralio. Jesu Doniinc, qiii aiile sreciila nianens, nim [Cod. Reg., ut cviclis maiorum] opprobriis,tuis

conditioneraquc liumanam siiscipiens ab unianimo scmpcr auxiliis muniaraur.

discipulo proditus inorlcm subiisti pro perditis : PS.VLMUS.
exaudi orationcm siippliciini, elpnesla, iil te vcspere (PsAi.. XXX.) f In te Domine speravi, non confun-
ineridiequelaudantes mercamiir ab lnijus sa^culi tcni-
dar in sclernum : in justitia tua iibcra me. Inclina
pestatibus defensari, per le Dciis nosler, qiii ciiin
ad me aiirem tiiam : accelcra ut eruas me. E^to
xlerno Patre vivis ct regnas in sxcula sxriilorum. mihi in Deiini protectorem, el in domura refugii :

Araen ".
nt me f.icias. Quoniam foriitudo mea el re-
salvum
PSALMUS. fiigium meum es tu et propler nomen tuum de- :

(Ps\L. Lxvi.) •!
Deus misereatur nostri , et bene- ^ duces me,et enutries me. Educes me de laqueo hoc,
dicat nobis : illuminet vultiim suiim supcr nos, et quem absconderuDt mihi quoniam tu es proteclor :

miscrcatiir noslri. llt cogiioscainus in lcrra viam meus. In manus luas commendo spiriium meum :

luam : in ouinibiis geiitibus saliitiire tuuin. Confi- redemisti me, Doraine Oeus veritatis. Odisti obser-
teautur tibi populi Deus : confiteantur tibi popiili vantes vaniiales supervacue. Ego aiitera in Domino
omues. Lictenlur et exsuIteiitgentes,quoniam judicas speravi : exsultabo et la^talxir in raisericordia tua.

" lu Cod. nis. U,"gii) loco

ovationis lcgiiiir hiijiis i Loco citato, pag. i1.
.^eqiiens i Vidc, (|ii:rsiiiniis, boiuiiic, hiimilit:ilem
:
< eod. Codice loco prioris : « Illiimina, Do-
In
iiostrain, et propiliare peccalis nostris , qiiia miilta
miiie, vuliiim liium super nos, benedic i miniqiie no-
sunl et pracsta, iit ita dellcamus prieterita, ul pra;-
:
bis perpeliiam largire; ut confitcjites lihi in timore
sentla r.avcamiis. Per. »
sanclo fructiim ju-.liti.Te corain facie majcslatis tusB
^'
In libello Caroli Calvi, pag. 4l,ahsq;ie oral.
leportare mereamur. Pcr. »
In cod. Reg. oratione priori omissa h:ec hahc-
<^

tur « Salvifica, Domine, Ecclesiam in tiii nominis

:
' Loc. cit.,pag. 43.
froteclione fidcnteni, ut despeciis inimicis >olunla- f I.oc. cit., pae. 57.
ria fe confcssione magiiifi'.et. Pcr. i
 S'»l LITURGICA. — OFFICl.V PER FERIAS. 541
Quoniam respexisti humilitalem meam, salvasii de A laUiiiM aimnam seni liii, quoniam ad tc, Doniirie.
neccssitatibus aiiimam meam. Nec conclusisti nie in animaiii racam levavi. Quoniani tu Doininc suavis el
manibus inimici : statuisti in loco spatioso pedes iiiitis : et multx inisericordix oiiinibus invocaalibug
meos. Misercre mei Domine ,
quoniam iribulor : le. Auribus penipc Domine orailonem incam : iii-
conturbatus est in ira oculus meus, anima mea, el tende voci deprocationis mcsc. In die iribulalionis
vejitcr meus. Quoniam defecit in dolore vita roea, niea; clamavi ad le : quia exaudisti me. Pion est si-
et anni roei in gemilibus. Inlirmata est in paupertate tuiin diis, Doniine: et non
niilis est sccundum npcia
virtusmca ct ossa nica conturbata siiiit. Super
, tua. Omnos gcntes, quascunque fecisti , venient et
omnes inimicos mcos faclus suin opprobriiim vici- :
adorabuntcoram te Doinine : et gloriricabunl nomon
nis meis valde, et timor uotis meis. Qui videbant tuum. Quoniam magnus cs lu, lacicns mirabilia : tu
mc, foras fiigerunl a ine : oblivioni datus sum tan- es Deus solus. Dednc inc, Domiiie, in via tua, cl iii-

quam morluus a cordc. Factus sum tanquam vas grcdiar in verilale tua : meum, ut timcal
I.Ttetur cor
perditum : qiioniam audivi vituperationem miiltoriim nonicn tuum. Confilcbor Domine Deus meus in
libi

commorantium in circuitu. In co dum convcnirent loto cordc mco : et glorificaboiwmcn tuum in xWr-
slmul advcrsum me : accipere animarii meain con- num. Quia miscriconlia tiia niagn;i pstSHper nie : ct
ciliati sunt. Ego autem in te speravi Doniine : dixi, R eruisii animam nu-.im cx iafcrno iiifcriori. Dcus
Deus meus cs tu, in manibus luis sortcs inea;. Eripe imqui insurreicrunt super rae et synagoga poten- :

me de manu inimicorum meornm, el a pcrscqucnti- tium quacsierunt animam mcam cl non proposue- :

bus me. illustra faciem luam super servum tuum. ninl te in conspcctn suo. Et tii, Domiiic Deus misc-
salvum me fac in misericordia tiia Doinine : non rator et misericors, patiens et niiiluc misericordi;p,
confundar, quoniam invocavi te. Erubescanl inipii, ct verax. Respicc iii me, et misererc mci , da impc-
et deducantur in infernum : muta fianl labia do- riuui luura puero tuo : pi salvum fac filium ancilla;
losa, qusloqiiunturadversusjustum iniquilatem in tu*. Fac mecum signum in bonum, ul videant qui
superbia, et in abusione. Quam inagna miiltitiido o.-lerunt me, ct confundantur quoniam lu, Dominc, :

dulcedinis tu*, Domine, quamabsconJisti timfiitibus adjiivisti nie et consolatus es nic.

te! Peifecisli cis, qui sperant in te, in coiispectu Ll supra. Ego dixi, Domine miscrcrc inci. Ne
filiorum hominum. Abscondes cos iii abscandito cerclinquas nic, Domiiie, Dcus ineus : iie disccsscris
faciei tuap, a conturbalionc hominum. Protcges eos a nic. Inlcnde in adjutorlum meuiii, Dumine Deiis
in labernaciilo luo, a coninidiclione linguaruiii. Be- salotis mea;. Adjulor nieiis, et protcctor meus, tu cs
iiedictus Dominus : qDoniam iniriflcavit misericor- Deus mcus, ne tardaveris.
diam suam milii Ego autem dixi
in civilatc munila, C Oraiio. La;iifica, Domine, viiltuni familisc lii«
in excessu mcntis niesc prnjectus sum a facic ocu- : [Cod. Rcg., vultum tuuin supcr familiani tuainl, ci
Uirum tuorum. Ideo exaudisti voccm orationis moa;, cruc animas nostras cx iiifcrno infcriori, ul tui viilius

duin clamarein ad te. 76 Diligite Doininum, omnes ioiiteiiiplatione pmtocti, dcsidcria caruis spirilali
sancti ejus •
quoniam veiitatem requirct Domimis, «lominalione calcemus. Per.
cl retribiicl abundanlcr facienlibiis superbiam. Vi- Litania ut supra.
riliter agite, et confortclur cor vcsiriim : oii.nes qui Ego dixi , Dominc Dcus meus, in tc speravi. Sal-
gperatis in Doinino. vuin mc fac cx oiiinibus pciscqucutilius me,et lilicra
Ul supra. Ego dixi , Domine , miscrcre mei. iiic. Ne quaiido rapiat iil lco aniinam iiioaiii, diini

Exaudi, Deus , orationem ineam , ct ne despexeris """ '"st V" redim:ii, iio(|i)e <|iii salvum faciat. Tu
deprecationem mcam : intcndc niihi, cl exaudi iiic. aulcm, Domine,ne clongaveris auxiliiimluum amc:
Domioe cxandi orationem meam, el clamor mciis ad ad defeiisioiiem nicam conspicc. Judica, Domiiio, no-
te veniat. Iii qiiacunqiie die invocavcio le,velociter cciilos iiie, cxpugna impugiianlos nic. Approlicndc
(xaudi mc. arnia ot sciitiim, et exsurgc iii adjuloriiim inllii. Ef-
Oralio. Excclsi solii rcgiiator iinnioiisc [Ccd. fiinde fiameain, cl concliide advcrsus cos,qui pcrse-
lieg., regnator seternel.qui sperantcs in tc damnari ^ <|uunlur iiie : dic anima: mi'«, Salus lua cgo .sum.
aclctna confusioiic non pateris : roplc, qii.Tsiiiinis, Domincavorlcfacicin tuani a poccatis mcis,ci oiiines
liibia noslra |laii(lo lii;i] ct in bis nos soMipor mcli- iniquilalos iiioas dclo. (lor iiiiiiuliimcrca iii nio, Dcus,
talioniliiis bonoru;n iiisiiuialor cxciTfi [Cud. Vuij., cV spiriliim rorliim iiiiiova iii visccribiis mois. .Ne
ei^erccrc digneris]. Por. pnijioias iiio a facie lua ; ot Spiritiim sancluin luuiii

iic aufcras a mc. Rcddc niilii laHiiiam salularis lui,

PSALMLS. cl s|iiri(ii priiicip;di oonnriiia nic. Eripenic, l>uiiiinc,
ab lioiiiiiio iiialo, a viro inii|iii) cripo iiio. Non lia-
(Ps»i,. i.xxxv.) " Inclina Dnmiiic .Tiiioni tiiani ol
,
das, Daminc, dcsidorio moo peccalorl, coijilavorHiil
cxaiidi mc : qiioiiiani iiiops ot p;iiipcr suni ogo. C.ii- coiitia inc : iic doiolinqiias nic.ne furtc cxaltcnliir.
stodi animam mcaiii, qiiniii.Mii sancliis sum : salviiin Doniinc, claniaviail ic, cxaudimc,inlcnde voci mcjc,
fjc sorvuin tiiiini Doiis niciis sporanlcm iii lo. Misc- ciim claniavoro ;iil lo, Dliigalur oialio iiioa sici;l
rcrcmci, Doniinc, qiioniam ail |o olamavj lota dic :
liicciisiiiii iii (onsprclu liui : rlcvatio niaiiuiim lucr,-
• Loco cilato, pag. i4.
 »

Sia B. F. ALBIM SEU ALCUIM OPERUM PARS IV. 544

luiu sacriftcium vespertinum. Pone, Doniine, cuslo- A ei non est sanitas in came mca. Propler noinci».

diam ori meo; et ostiuni circumstanliic labiis mcis. tuum, Doniine, propitiaberis peccalo meu : inulluni

Non dcclines cor meum in verba 77 malilix, ad est enim. Delicta quis intelligil? ab occuliis nieis

cxcusandas excusaliones inpeccatis. Domine exaudi luunda me : et ab alienis parce servo tuo. Delicta

orationem nicam , auribus percipe obsecraiionem mcas ne mcmineris.

juvcntutis roex, et ignorantias

meain in verilatc tua, exauJi me in Ina justitia. Et Secunduin misericordiam luara memento mei lu,
non intres in judicio cum servo tuo : quia non justi- propter bonitatem tuam, Domine. Miserere mei, Deus,
ficabitur in conspectu tuo omnis vivens. Auditam fac secundum magnam misericordiam tuam, dele ini-

mihi mane misericordium tuam ,

quia in te speravi. quilatem meam.
NoUim fac mihi viani in qna ambulem, quia ad te
ORATIO METRICA
Icvavi animam meam. Eripe me de iniiuicis meis, AURELII PRUDENTU CLEMENTIS.
Domine, ad te confugi : doce me facere voiuntatem
Dee cunctipotens animx dator, o Dee Chrisle
tuam, quia Deus meus es tu. Spiritu« tuus bonus de-
Cujus ab ore Deus subsistit spiritus unus,
ducet me in terra recta ,
propter nomen tuum Do-
Te moderante regor, te vitam principe duco :

mine : vivificabis me in aequiiate lua. Educes de . • j- i

., , . . • • j- . j- R Judice te pallcns
r trepido,
t te judice
j
eodera
tribulatione animam meam, et misericordia tua dis-
Spem capio fore, quidquid ago, veniabile apud te,
perdes inimicos meos. El perdes omnes, qui tribulant
Quamlibet indignum venia, faciaraque loquarque,
animam meam, quoniam cgo servus tuus sum. Do-
Confiteor, dimittelibens, etparce fatenti.
luine exaiidi orationem meam, et clamor meus ad te
Omnemalnm merui, sed tu, bonus arbiter, aufer
veniat. Miserere mei, Deus, secundum magnametc. <>.

Quod merui meliora favens largire precanti.

;

ORATIO SANCTl AUGUSTINI. Dona animx quandoque mese, cura corporis hiijus

Tibi soli, Domine, peccavi, quia nullus hominum 78 Liquerit hospitium,nervis, cnte, sanguine, felie

sine peccato : et ideo tibi soli peccavi, quia tu solus Os sibi exstructum corrupta quod incola luxu
es sine peccato. Da, Domine, misericordiam misero, Heu nimium complexa fovet, enm flebilis hora
qui tandiu pepercisti crimiooso. .\spice ad infelicem Clauserithos orbes, et conclamata jacebit
pietas immensa. Respice crudelem misericordia pu- Materies, oculisque suis mens nuda fruetur,
blica. Pene desperatus ad omnipotentem venio, vul- Ne cernal iruculentum aliquem de gente laironuin
iieralus ad medicum curro. Serva Domine , pieta- , luimitem, rabidum, Tultuque et voce minarem,
tem mansuetudinis qui tandiu suspendisti gladium , Terribilem, qui me maculosum aspergine moruin
ultionis. Dele numerositatena criminum multitudine Q In prxceps utprsdo trahat, nigrisque rucniera
misericordiarum. . . Hicnonnulta liesunt liiunergal specubus cuncta eiaclurus ad usqne
Et ego ad te, Domine, clamavi, et mane oratio Quadrantem minimum damnosce debita viijE.

mea prxcveniet te. Ul quid , Domine, repellis ora- Multa in ihesauris patris esi habiiatio, Christe,
tionera meam , avertis faciera tuam a me ? Pauper Disparibus secreta locis. Non posco beata
gum ego, et in laboribus a juventute mea : exaltatus In regione domnra, sintillic castra virorum.
autem , humilialus et conturbatus. In me transie- A^iina, pulvereum qus dedignantia censum
runt irae tuae : ct terrores tui conturbavenmt me. Divilias petiereUias, sit flore perenni
Circumdederunt me sicut aqua toia die, circumdede- Candida virginilas animum castrata retisum.
runt me simul. Elongasti ame aniicum etproximum, Al mihi tarlarei salis est si nulla ministri
et notos meos a miseria. Occurrat facies. avidne nec namma gehenn.^B
Oraiio. Redemplororonium, ineflabilisqueSalvator Devoret hanc animam, mersam fornacibus imis
Deus, qui pro nobis inferna penetrans, factus es Esto, cavemoso, quia sic pro labe necesse est
inler mortuos liber : exaudi matutinam preoem : Corporea, tristis me sorbeat ignis .\verno.
iniserere, Domine, familix , et erue nos ab inimici Statim mitificos incendia lenta vapores
insidiantis pessima servitule. Pcr. D Exhalent, xstuqiie calor languente tepescat.
Alia oralio. Palma totius bcatiludinis Dcus, qui Lux immensa alios, et terapora junrta coronis
fideles tuos, ut in lege tua ambulent, tcslimonia tua Glorificct, me poena lcvis clementer adurat.
scrutentur , mandala cuslodianl, salubris provisor Itent preces de charitatis dono.
informas : eoncede nobis justificationes tuas tolo Diligara tc, Doniine, fortiludo mca.
corde qusercre, eloqnia inlelligere, mirabilia prrcdi- De laude Dci.
care ut qui h.ictenus quasi perditi ovcs erravi- scmper
Bencdicam Dominum oinni tempore
:
in :

mus, tuis piis humeris restitui paradiso gloricmur.

meo.
laus ejus in orc
Per. Pro fide.
Litania vt stiprtt.
Domine augc nobis fidera.

Deus, propilius csto mihi pcocalori. Domine, l'ro spe.

Miiserere mci, sana animam meam , quia ppccavi Exaudi nos Deus , salutaris noster, spes onmium
tibi. Quoniam lumbi mei impleti sunl illnsionibus, fiuiuin icrrac.

« Hic delicit cod. ms. Rcg,

 ,

U3 LITUUCIC.\. — OFFICLV PER FERUS. 5in

Pto cuilodia Dci. A screre Christe : ul anima niea vivai in te. Miscreiu

Cuslodi me, Domine, ul pupillam oculi : sub um- Doniine, laiserereChristc : ut caromeaexsuliciinic.

ra alarum tuarmn protege nos. Miscrerc Domine, miserere Chrisle ; iil vita inca

Pro conveTiione. proficiat in te. Misercre Doniine Diiis Patcr, glotia

Domine , dimiiie mc , ut relrigerer priusquam inca, viia inea. MiserereCliriste Salvaior, saliis nica,

amplius non ero. fortiludo mca. Misercre Spiritiis paiatliliis, con-

abeam, et
Pto [ortitudine. solatiomea, illiiminatio mca. Misercre DoniincD< ;is,

Fortitudinem meam ad le cuslodiam, quia Dcns Triniias, et unitas. Tc laudo, le adoro, te coiifileor,

susceptor meus : Deus meus, misericordia ejus pra;- pax nica, spes mea, laus luea, lux mea, p'i!cliriiii lu
inca, be:ililudo inca. Tibi laus, libi gloria tibi gra-
veniet roe. ,

Pro gratia Dci. liarum actio sempcr ubiquc in saxula scmpitcriia.

Misericordia tua prKveniet me, et misericordia FERIA IV.

tua subsequatur me omnibus diebus vilx me^. ORATIO 15EATI AMIIUOSII,
Pro eilremo die. in qua pro siiis peccalis veniam postulat.
Quoniam lu cs protector meus, Domine, in manus Miscrator et iniserirors, paliens, el uuiltDra mise-
tiias conimendabo spiritum mcum. " ricors, magne ct tcrribilis Dcus : tibi confiicor dc-
Pro tentatione. licla mea, tibi palcfacio vuliicra mca. Tu propter
Enie , Domine, a framea animam meam : et de inctfabilem bonitatem tuam confcr milii niisero nic-

inauu canis unicam meam. dicinam. Tu cnim mitissime, dignaius es diccre :

Domiiie, libera animam mcam, misericors Do- Nolo mortcm peccatoris, sed ul converlatiir, cl vi-
luiuus, et justus, et Densno£'er miseretur. val. Confitcor, inique egi : pervcrsa csl in coiispcctu

Pro vir.ione Dei. tiio via raca. Lapsa cst in lacum miserix vita nic.i,

fnam petii a Domino, hanc requiram ; «t inha- cxsiincta est in iniquitatibus anima mea. Su(icrbia,
bitem in domo Domiui omnibus diebus vitae meiE. libido, ira, impalientia, inaliiia, invidia, giila, cbric-

Ut videara voluntatem [L., voUipl.item] Domini, el tas, concupisccntia, rapina, mendacium, pcrjurium,
visitem templura ejus. Beati qui habitant in dorao scurrililas, stultiloquium , ignorantia , ncgligentia
tua, Domine, io $a;cula sxculorum laudabunt tc. seu cxtcrx pcstes occidcrunt atiiniam ineam. Pol-

OR.ATIO ALCUINI. lutum est cor meum, ct labia mea ; vi^us iiieus ct

De agnitione Dei, et indulgeniia delictomm , et de audilus, gustus, odoritus el tarlus : cl omniiuodis

ereptione diversarum tribulalionnm. cogiUitione, locufione, sive actione perdiius sura.
» Miserere Domine, miserere Christe : tu miscri- C Quacso lc, Domine Dcus, cujiis niiscratio nulluin ha-
cordia mea, miserere mihi. Miserere Doraine.niise- bet fmcm , attrahc me sicul atiraxisti mulitrcm
rere Christe : ut bene rogem te. Miserere Domine, peccatriccm. Dona roihi, sicui donasti illi, non ccs-
iniserere Christe : ut dignum me facias exaiidiri. sare osculari pcdes tuos, rigare I.icrymis, cxtergcro
Miserere Doraine , miserere Christe : ut exaudias capillis. Conccde miiii, sccundnm inagnitudinem
ut
me. Miserere Domine , miserere Chrisie : ut san- iniquiiatum mcarum sitmagna diiectio mca in ic :

ctam vdluntatem tuamdoccas me. Misererc Domine, ni propter immensam piclatcm luam omnia dimilias
miserere Christe : ut in rharitate tua enutrias me. mihi. Largire mibi de prxleritis vciiiam, de pne-
Miserere Dominc, miserere Chrisle : ut Spiritti san- sciitibus inalis cuntinrntiam, dc futuris caulelam.
clotuo 79il'u"i'nes me. Miserere Domine, miscrere Fac mc, priusquam morlar , ronscqui plcnissime
Christe : ui credam in te. .Misererc Domine, mise- misericordiam tuani, ct ne dics meos anlc Dniri si-

.rere Chrisie : ut cognosram te. Miscrere Domine, nas, quam percala diinitlas : scd sicut vis, ct sicut
misererc Chrisle : ut diligam te. Miserere Domine, scis, iiiis?rcre mci.
miserere Cliriste ut spereii in te. Misercre Donii- PRO QTTACnifQnE TKIBaLA-
:
PSAIiail
ne, miscrere Christe : ut a morle perpciua eripias . TIOHE CAHTANOI.
mft Miscrere Domine, miscrcrc Christc : ut de om- PSALMIS.
:iibus pcccatis veram poenilentiam tribuas
meis (PsjLL. XXI.) ^ Dcus, Dcus mcuB, respice in me :

mihi. Miserere Domine, miscrere Christe ut rcmis- : quare me dcteliquisil ? long'i a salute mea vcrba
sionein oinniuni pcccatonim tribuas mihi. Miscrere dcliciorum mcornin. Deus niciis claniabo pcr dicm.

Domine, miscrcre Chrislc : ut ab omni tribiihtione cl iioii cxfluriirs : cl nortc, cl non ad inAipicntiani

eripiasme. Misercrc Doinine , iniscrcre Chrisle : ul mihi. Tu aiilcnii i'" sanclo liabilas, laiis Israrl. Iii

ab omui imiminditia cordis <'t corporis lihcrcs mc. tc siicravcruti' (».arcs noslri : speravcrunt.ci libcra-

Bliscrcre Duminc, misererc Cliristc ul fontcm li- : sti cns. Aa tc rlamavcrunt, ct salvi facli sunt: in lo

biJinis cxsiinguas in mc. MiscriTcDomine.miserere spcravcriiiit, cl noii siinl ronfii.si. F.go aiilcm siiiii

Cliriste : ut ab insiviiiK dialoli liliercs inc. Miscrcrc vcrniis, cl non boiiio : opprobriiiin homiuiim cl ab-

Doininc, misercre C^ristc ; ul ab omni malo libcrcs jcctio plcliis. Onincs vidcnlrs nic, dcrisrruiit mr :

mc. Miscrerc Doinlnc, miscvcrc Chrislc : iitab im- loculi bunt labiis, ct movcrunl rapul. Spcravit iii

iniin.ta rogitntioiic libcrcs me. MiscrcrcDoiniiie, mi- Domino, cripiat ciim : salxuni faciat cuin, quooiaiu

• 055 fc
Tro usiiquarto, siipra, col. 467.
M.iiicn., loto citato, pag.
tn B. F. ALBIISI SEL ALCUINI OPEULM PARS IV. KiS

vull eum. Quoiiiam lu es, qui extraxisii iiie de ven- A diiic opcranlium iniquiiatcra. Quia exacuenmt ut
ire : spes rae.i ab uberibus matris niea;. In te pro glaiiiiim liijgiias suas, intenderunt arcum lemainu-
jcctus sum ex utero : de venlre matris mex Deus meus ram : ut sagittent in occultis immaculaium. Subilo
Quoniam sagittabunt euin, el non limebunt firmaverunt sibi
es lu ; ne SQ discesseris a nie. Iribnlalio :

pruxinia est, quoniam non est qui aJjuvet. Circum- sermoiiem nequam. Narraveruni ut absconderent
dedcrunt me vituli mulli : lauri pinyiies obsederunt la([ueos : dixerunt : Quis videbit cos? Scrutati siuit

me ossimm sicut leo rapiens et

inc. .Aperuerunt siiper :
iniquitales : defeceriint scrulantes scrutinio. Accedi't

rugiens. Sicut aqua effusus sum ct dispersa sunt om- :

liomo ad cor altura : et exallabilur Deus. Sagilia;

nia ossa mea. Faclum est cor meum taiiquam cera liarvHlorum factje sunt plaga; eoruni, et infirmat.c

liquescens , iii medio venlris niei. Aruit tanqiiam sunt contra cos lingux eorum. Conlurbali sunt ora-

ieslavirtusmea,etlingua meaadh;psitfaucibus meis: ncs qiii videbant eos : et limuil omiiis homo. Et an-
et in pulverem morlis deduxisti me. Quoniam cir- nuntiaverunt opera Dei, et facla ejus iiitellexcrunl.

cumdederunt rae canes multi consilium malignan- :

Lalabitur in Domino, et sperabit in eo : et lauda-

tium obsedit me. Fodcrunt manus ineas et pedes huntur omnes recti corde.

meos, et (^inumeraverunt omnia ossa mea. Ipsi vero Ut supra. .Vdjutor in opportunitalibus, in tribula-

consideraverunt et inspexcrunt rae : diviserunt sibi ^ tionibus, quac invencriinl nos nimis. Sperent in te

vestiinenta mea, et super vesiem meam miserunt omnes, qiii noverunt nonien luum Doiniiie; quoniam

sortem. Tu autera, Domine, ne elongaveris auxiliu» non dercliquisli quairentes te, Domine. Deus qui se-
luum me ad dcfcnsionem meam conspice. Erue
a :
des supcr thronum, et judicas oeqniiatem, eslo refu-

a framea animam meam et de manu canis uni- :

gium paiiperum, quia tu sotus laborem et dolorem
cam meam. Salva rae ex ore leonis, ct a cornibus censideras.

unicorniura humilitatem meam. Narrabo nomen Oratio. Tutela omnium credeiitium, Deus, cu-

Imun fralribus meis : in medio Ecclesix laudabo le. stedi Ecclesiam tuam a conventu iiialigiiantiura, qiii

Qui tirnclis Dominum, laudale eum universum se- :

eam orciiltis jaculis oppugnare nitiiiitur : ut tc sa-

men Jacob glorificale eura. Timeat eum omne semen lubri rertO([uc retiiicns intelleclu, justorum iiicriiis

Israel quoniam non sprevit, neque despexit depre-

:
pcrpelualiter collxtctur.

cationera pauperis. Ncc averlit faciem suam a me :

81 PSALMUS.
€t cum clamarcm ad eum, exaudivit me. Apud te
(Ps\i.. LXiviii.) Salvum me fac Deus : quojiiam
laus mca in Ecclcsia magna vota mea reddam : in
inlravcrunt aqua; usque ad animaiu lucam. liiOiius
conspectu timentium eum. Edent pauperes, et s.^iu-
r suin in limo profundi : et non est subsiantia. Veni
rabuntur : et laudabiint Dominum ,
qiii reqiiirunt
in altiludincm maris : et teiiipeslas demersit me.
eura : vivent corda eorura in saeciiliim sneciili. Rcmi- Laboravi clanians, raucx factu; sunt fauces meae :

nisccnlur, et converi' iilur ad Dominuin universi defecerunt oculi mei.dum spero iii Deum meum. .Mul-
lines terrse. El adorabunl in conspectu ejus univcrsa;
tiplicati sunt super capillos capitis mei, quioderunt
familix gentiura. (Juoniam Domini est regnum et
:
me gratis. Confortati sunl qui persecuti sunt me ini-
ipse dominabiiurgeniium. Manducaverunt et adora-
raici mei injuste : quae non rapui, tunc exsolvebam.
verunl omncs pingucs lerra; : in conspectu ejiis ca-
Deustu scis insipiciitiam meam; et delicta meaatenon
dent omnes, qui dcsccndiint in tcrrani. Ei anima
suntabscondita.Non erubescaniin me.qui exspeclant
raca illi vivel et semen meum serviei ipsi. Annnn-
:

te Doraine virtulnm. Non confiindantur super me, qui

liabitur Domino gcneratio ventura et annuntiahunt :

qua;runt te, Deus Israel. Quoiiiani propler te susti-

coeli justitiam ejus populo, qui nasceiur, quem fecit
nui opprobiium : operuit coiifusio facicm nieara.
Doniinus.
Extraneus factus sum fratribus meis : et percgrinus
Ul supra. Dominc, qiiid raultiplicati sunt, qiii Iri-
filiis nialris mene. Qiioniam zeliis domus tuae come-
bulaiit me? mulli insurgiinl adversum me. Multi
dil me : et opprobria exprobrantium tibi ceciderunt
dicunt aniinic nieie, non est fudus [Al , salus] ipsi
in Deo ejus. Tu autem, Domine, susceplor meus
D siiper me. El opcnii in jejiinio aniinam meam, et
es :
factum est in oppiobrium mibi. Et posui vesiimen-
gloria mca, el exallans caput ineiim.
tum meum in cilicium et faclus suin illis in para- :

Oratio. Caput misericordi.-c Dcus, qui propter nos

bolam. Adversiim nie loquebantur, qui sedebant io
descendens in uterum, addicius ligno, perfossus porla, et in me psallcbaiii, qui bibebant vinum. Ego
elavo, vestiracntis insuper sorte divisis, surrcxisti vero orationem meam ad te Domine : tempus bene-
liber ab infeinis : prccamur, ul hujus sancti com-
placili Deus. In multiludine misericordix tux cxaudi
incrcii non iinmemor sis, populi ab hosle ieoiiis erep-
me : in veritale salutis tux. Eripe me de luw, ut
tor, qni quondam
fuisti palribus iu te sperantibus non infigar me
: libera ab his, qui oderunt me, el
liberator. Per Dominum.
de profundis aquarum. Non me demergat tempestas
PSALMUS. aqux, neque absorbeat me profundum : neque ur-
geat super mc puteus os suum. Exaudi me, Do-
{P8*i. LXiii Exaudi Ltcus oraiionem mcara
) cum mine, quoniam benigna est misericordia tua se- :
Jeprccor a tiniore ininiici eripe animam
:
uieani. cundiim muUiludinfni miserationum tuarum rcspice
Protexisti mc a convenlu mabgiiauiium a mullilu-
:
io me. Et ne avtrUi facicui iu.iiu a jiucro tuo : ijuo-
 , ,

549 LlTlRCir.V. — 0FF1CI.\ PER FKRI.\S. 530

niain Iribiilor, veloricer exauJi me. Iniomie aniin.ii A cum sis uniis, in sancta Tiiniuie confiieor. Fraiigo,

mcx. eX libera eam : propicr inimicos meos eripc Domine, conlra me inimicorum potestates, erue
nic.Tu sis improperium meiira et confusioneni :
nie de perioiilis, tuere nie in omnihus causis, et in

meam, el reverentiam meam. In conspeciu tuo suiit criniinalione dcfcnde. iEgro me jacenle , el ea

orones, qui tribulant rae : improperium exspeclavit qu.-e explere non possum , quasi sinl explela con-

meum miseriam. El sustinui, qiii simul con- ccde.

cor tt

tristareiur, et non fuil : ct qui consolarptur, el non ORATIO.

inveni. Et dederunl in escani mcani ffl : et in siti
Pro fttmiliaribus noilris et cunctis fidelibui defunctis,
inea polaverunt me aceto. Fial mensa eorum coram To, Dominc sanctc Patcr omnipotens a-tcrne Deiis,
ipsis in laqiieum : et in retributiones et in scanda- supplicos doprecamur pro spiriiihus famuloruni ct
hiir. Obscureiitnr oculi oorum, iie videant, et dor- fannilarum luarum, quos ab origino s.-cculi hiijus ad
suni eorum seiiipor incurva. Ellunde siiper eos iram te accersiie pncccpisti; ut digneiis, Domine, dare
tuam et furor ira; turc coniprebendat cos. Fiat
:
eis locum lucidum, locum refrigerii ct quictis; et ut
habitatio eorum deserla et in tabernacnlis eoriim ;
liccal eis transire porlas iiifcrnoriim , et vias lene-
non sit, qui inhahilet. Qiioniam quem lu pcrciis-
hrarum, maiicantqiie in mansionibus sanclorum
,
, ct
sisli, perseculi sunt : et super dolorom viihioruiii
in lucc saneta qiiam olim Abraha; promisisli et se-
,

mconim addiderunl. Appone iniqiiitatem super ini-

ejus. Nullain
iniiii l.-csionem siislineant animx co-
quitatem eorum : et non intrent in jiistitiam tiiam.
sed cum magnus
riiiii, ille dies rcsurrcolionis ac re-
Deleantur de libro viveiitium : et ciim jiistis non iiiunoralionis advcnoril, resuscitare eos digneris Do-
scribanlur. F.go siim paiiper el dolens : salus tua miiie, uiia ciim sanrtis ct electis tuis : ct iit doleas
Deiis suscopil rae. Laudabo nonion Doi cum can- coruin delicta atque peccata , usque ad novissimiim
tico : et magnificaiio eiim in laude. Et placchit Doo qnadrantom lecumqiie immortalitalis vitain et ro-
,

siiper vitiilum novellum, cornua prorluceiitem et nn- gnuin consequantiir .Tlornum.

giilas. Viiloant paupores cl I.denlur : (pi.Tiite Deum, Ili supra. Ne tra;'as bestiis. Reqiiiein a-tcrnam.
et vivet aiiima vcslra. Qiioniain cxaiKlivit pauperes
Justorum animx.
Duniinus : el vinctos siios non despovil. Laiidcnt
illiim ccrli el torra : mare, ei omnia replilia in eis.
PSALMIS.
Quoniam Dous salvam faciel Sion : et a^dificabuntHr (PsAL. V.) Verba mea aiiribus pcrcipe, Dominc :

civiiates Juda?. Et iiihaliitahunt ihi, et hasreditale inlclligeclamorem meum. lulonde vocioralionisino;e.

acqu irenl cain. Et .seiiioii scrvorum ejus posside- „ ^*"^ '"oiis el Deiis meiis. Qiioniam ad le adoraho, Do-
bil >am,
eain el qui diligunl nornen ojns, habitabunt " "'in'' : niane cxaudies vncom meani. Mano aslaho
ia ea. lihi et videho ; qiioniam non Deus vuleiis iniquitaiem

Vt fupra. In tribulatione iiivocavi Uominum, et lu cs. Neque habitabit jiixla te malignus : nequc po
ad Deuin mouin clainavi. Et exaiidivii de lemplo inanehiint injiisli anleociilos luos. Odisli oniiies qiii

6jn< lo siio voccin meam, el clamor meus in con- oporaiiliir iiiiqiiilalrm : pcrdes oniiics qiii loqiiunlur

spcctii ejiis iiitruibil in aures ejus. Deus noster rcfu- mondaciuin. Viruni sanguiniim ^l dolnsuin alinniiiia-

giiini et virtiis : ailjulor in Irihulationibus, qux in- bitur Doininiis. Ego autem in inulliiiidine niiserioor-

venorunt nos niiais. dix tux inlroibo in domum tuam : adoraho ad lcm-
Oratio. Benigiiissimo Domine c\a«di nos in ve- pliim sancluin tiiuni iii timore tuo. Doiniiio dediic nie

ritate salutis tM;e, ul enili ab sqnnlore pcccati me- in justitia lua : propter iiiimicos nioos ilirigo iii con-

reamnr in lihro vitm digito caOesli conscrihi. Per. spectu viam meain. Quoniam non est in ore eo-
tiio

Eiliicos de Iriliiilalioiio airmiaiii meani. El pordes runi verilas cor conim vanum est. Sepiilcrum pa-
:

onincs, qui Irihiilanl aiiimam meaiu. Kxaudi Dcus tons est guttiir corum lingiiis siiis dolosc agohaiil, :

oratioiicm meaRi, cum deprccor. jiidioa illos Deiis. Decidanl a cogilationiliiis siiis,

(v sccundum miillitudincin impieialiim eoriim oxpclle

ORATIO SANCTI AMBROSII.
cos, qiioniain irrilaverunt te Domine. Et lxtciiti;r

Cliris:o sunima Dei virtus, una et indiscreta iiia- umnos,qnisperaiit in tc : in sotcrniiin exsiiltahiii.t ot

jostas, oralionis mex lota snhslantia, invoro noiiion haliitahis in eis. Et ghiriabuntur iii te oinnos, qiii di-

sanctiini tuiiin : exaudi me meo mociim cordo hi- ligiiiit nomen Iiiiim : qiinniain lu bcnodicos jiislo.

Clantcm, agnosccnlcm poocala facinorum, el cogil.i- Doniiiic ut sculo bonx vohinlalis tua" rnronasli nos.

tionuin crimina confilentem. 82 Frange, Domine, Vt supra. A porta inferi.Pretiosa est in conspectu

artcs dialwli ; Cngit enim lahiis aliud suggercndo, D<imini.

il>samqi>e oralionem captivat. Rcspice , Doiniiie Oratio. Pio Dnmine ,

qtii atlrili cordls gcmilum,

iiiei supplicis lacrymas ; cl cum lacryma- non sinl, priiisquain profcraliir , inlolligis, eOice nos ,
qiiT*n,

iodulgoniix tiire piclalcin infundc. Cuslorti in me templum Paracliti , ut mcrcamur sculo corlcstis W-
ininiaciilalam fiilom, mei|iio cuin proxiinis semper ncvolentiac coronari. Per.

jn pace reroiioilia. Friioluos !/•'., os friioliisl luos Alia oraiio. Siipplicalionibiis clamoris nostri, qu.r-
siiinus, Doniiiic.aiiros tua- piol;ilis c loiiiontor ;irioin-
panis prnpria largilate dislribue. Tihi iiicliiup

corvicein. Tibi geima fieclo. Te Dominuin Dcuin, iii0'.ia : ut aoimx faoiulorum faniubrumqur tr.aruiii.
 : ,

S3« B. F. ALBIXl SEU .^LCUINI OPERLM P.VRS IV. 5:ii

oiiinium chrislianoriitn , ab omni moriis «utac con- a ""ne ad adjuvandum me respicc. Coiifjndauiur ci

lagio, coelesti perfrui reguo mereanlur. Per lc Chri- revcreantur simul qui quaTunt aniniam nicain,
: ul
auferanl eani. Convertimtur retrorsum et revpreanttir,
»ie Jesu qui vivis et regnas.
qui volunt mihi mala. Ferant confestim confusiontm
PSALMUS. suam, qui dicunl mibi : Euge, eugc. Eisultent el Ix-

Domine ne in furorc tuo argiias ine

tcntur supcr te omnes quxTcntes te, et dicant sem-
(Ps*L. Ti.) :

Miseierc mci Do- per : M;ignificelur Dominus, qui diligunt salutare

neque in ira tiia corripias me.
me tuum. Ego aulcm niendicus suni et pauper Don.i-
quoniam infirmus sum
:

rnine : sana Doniiuc,

,
nub sollicitus est niei. Adjutor meus ct pioteclor
quoniam conturbata sunt ossa mea. Et aniiiia mea
raeus tu cs Deus meus ne tardaveris.
Uirbata est valde sed tu Domine usquequo? Coii-
:
:

Ut snpra. Exsurge, Dominc, ia requieni tuam.

Teriere Domine, et eripe animam lueam, salvum
Justi in pcrpetiuiui vi>ent.
me fac propter misericordiam luam. Quoniam non
inferno autem Oraiin. Parlein beatx resurrcctionis obtineanl,
est in morte, qui meraor sil tui : in

gemitu meo, la- Domiiic, aiiiiux servorum tuorum, viiamque xter

quis confitebitur libi? Laboravi in
meum nam babere mcreaiitur in ccelis, pcr tc Cbriste Jesu,
v.ibo per singulas noctes 83 leclum : lacry-
qui vivis ct rcgnas cura Deo Patre in uiiiiate Spi-
niis meis stratum meum rigabo. Turbalus cst a B
rilus sancli per immortalia sxcula su:culorum.
furore oculus meus : inveteravi inlcr omnes inimi- ,

Amen.
cos meos. omnes qui operamini
Discedite a me,
Aka oratio. Exspcctatio luorumunica famulorum
iniquitatem quoniam exaudivit Dominus vocem
:

Deus, quem ventijrum in mundum caput iibri prin-

fletus raei. Esaudivit Domious deprecalionem meani
cipalis edocuil insere, precamur, lcgem luam
Dominus orationera meam suscepit. Enibescanl ct : ii

niedio cordii nostri,ut luas nuiitianlcs ab im-

conturbentur veheraenler oranes iiiimici mei : con-
minciitibus periculis eruamur. Per.
verlantur et erubescant valde velociler.
Oralio pro qualicunque homine defunelo. Orauip<y'
Vt supra. In memoria xterna eril justus. Aniinae
eorum in bonis demorabuntur. tciis ct misericors Deus, tuam deprccamur cicinen-

Oratio. Ul ne in furore et ira tua animas fainu- tiain, quia judicio tuo el nasciinur et finimur : ut

lorum tuorum, Domine, arguas, deprecamur : sed aniiiiam fratris iioslri, quem tua pielas de incolalu

cuncta peccaminum labe mitn.iaios, tiiu; pictalis hujus mundi Iransire prxcepil, iii lequicm xternam

douo refrigerii locnm concede. I'er Dominum. suscipias, et in consortio elecloruin luorum in resur-

rcctione sociari permitlas, ul in x-lerna bcatiiudine

PSALMUS. C una cum iliis f.iiie fine permaneat. Pcr.

Dnminum Animam, (|uain redemisii, suscipe Domine, cum

(PsAL. XXXIX.) Exspeclans cxspectavi :

Et exaudivi! prcces meas, eduxit

servis tuis; et qni te confessus est in vita commimi,
cl iiitendit mibi. et

Ei staluit siipra
consiituas eum in vila perenni.
me de lacu miscriac, ct dc Into fa;cis.
Alia oratio. Libcia , Domine, aniinam servi tui de
petram pedes meos, ctdlrexit gressus meos. Et im-
periculis infernorum, et de periculis tenebrarum, cl
misil in os mcnm caiilicum novum , carmen Deo
de peisecutionibus multis, et de flainmarum gehen-
iiosiro. Videbunl multi ct timcbunt : cl sper.^^buiit in
nx igiiibiis. Libera, Domine, aniniam servi tui, sicui
Domino. Beatus vir, cnjus est nomen Domiiii spcs
•vanitates, et insanias falsas.
liberasti Abrabam 8^ de Ur Cbaldxorum. Libera,
ejus : et non rcspexil In
Doniine, animam servi lui, sicul liberasti Loth de
.Mulla fecisti tu Domine Deus meus mirabilia lua,
civitate Sodomorum. Libera, Domine, aniinamservi
el cogitalionibns tiiis non est, qui similis sit libi.
tui, sicul liberasii populum Israel de manu /Eg^-plio-
Aiinunliavi el locnius snm : muliiplicali sunt super
oMaiioncm rum. Libera, Domine, animam servi tui, sicut libe-
numerum. Sacrificium cl noluisli : au-
rasti Moysem de manu Pharaonis, qui aniecedebat
res autem pcrfecisti mihi. nolocaustum et pro pec-
popiilum Isiael in deserto. Libera, Domine, animain
cato non postulasli : lunc dixi, ecce venio. In eapite
libri scripiiim esl rtc me, nt facerem volnntatom ^ sei vi tui, sicut liberasti David de manu Saulis, cl

luam, Deus incus voltii, ei legcm txiam in medio cor- de maiiu Goli;c giganiis. Libera, Dominc, aiiimani

dis ma-
mei. Aniiunliavi justiliam toam in Ecclcsia servi tni, sicut liberasti Eliam et Eiioch de hoc mun-

gna : mea nonprohihebo,Dominetu scisii.

ecce labia do. Libera, Domine, aniraara servi tni, sicut liberasli

Jusiitiam tuam non abscondi in corde meo verita- :

trespueros de cainino ignis ardentis. Libera, Domiiic,

lem tuam et saluiarc tonm dixi. Non abscondi mise- anini;im servi tui, sicut libeiabii Susannam de luanu

ricordiam luam et veritalem tuain a consilio multo. principiim. Libera Doniine, animam servl tui, sicut

facias miscraiiones tuas libcrasti DanieJ d« lacn ieonura. Sicut libcrasii,

'fu autem Doinine ne longe
Domine, Jonam de Tenirc ceti, sic animara fratris
a me, misericordia lu» et veritas lua semper susce-
peruiit me. Quoniam circumdederiini me mala, quo- nosiri ab omnibos pericnlis pfrnarum libcrare di-

non est numerus comprehenderunt me iniqui- giicris, ct bonis xtemis wimeleclis tiiis eam pcrfrui
riira :

non potui ut vidcrem. Mulliplicatae jubcas. Per.

tates mex, et

sunt super capillos capilis mei el cor raeum dcreli- :

In memoiia xterna. Reqiiiem xtcrn»m. RequiO'
quil ine. Complateal tibi Domir.e ut eruas me Do- :
scaui in pace.

I
5S3 LITURGICA. — OFFICIA PER FEllIAS t>'6i

FERIA V. A lur. Magnificate Dominuni niccuni : cl cxallcmus

nomcn cjus iii idipsuin. Kx(|uisivi Duininum, g5 et
CONVESSIO PECCATORUM rOST ACCEPTAM cxauilivii cx oiimibus liiliulaiionibus ineis
iiic : ei
QUIETEM.
cripuit me. Accedilc ad eiini , et iltuniinaniini el :

ConGleor tibi, Domine, omnia pcccala mca, facies vcstrae noii confuiideiitur. Istc panpcr clama-
quaecunque feci , ei cgi, ei gessi oninilius diebusvit* vit, el Dominus exaudivit eum : ct ex oinnibus tri-
raeae. Deus, qui creasti oninia, lu nosli peccata iiiea : bulalionibus cjiis sa!va\il cuin. Immiltel angelus
indulge et miserere mei, quia niiniuin peccavi tibi, Domini in cirtuilu limciiliuni eum : et cripicl cos.
Domine, miserere mei. Per iiitercessionein oinniuin Gustate ct vidcte, (juoniain suavis esl Doroinus :

angelorum atque archangclonim , miserere mei. bealusvirqui sperat in co. Tinicte Dominum omnes
Per intercessionem palriarcliarum et propbetarura sancti ejus : quoniam non est inopia liineolibus
raiserere mei. Per inlercessioneni apostolorum, mar- eum. Divites cgucruiit et csurierunt : inquirentes
lyrura, cunfessorum et virginuiu le deprecor, mise- aiitein Doiniiium non minucntur omni bono. Yenite,
rere mei. Domine, si in le peccavi, taioen te non filii, audite me : timorem Domini docebo vos. Quis
dereiiqui, deos alienos non adoravi : miserere niei. est bomo, qui vult vitam : diligit diesviderc bonos?
Domine, veniam peto a te pro omnibus culpis meis. B Prohibc linguam tuara a malo, ct labia tua ne lo-

Pius Dcus, tibi confiteor peccata raea, quia crimina quantur dolum. Diverte a maloet fac bonuiu, inquirc
agnosco in me. Deus propiiius esto mihi peccatori pacem, et persequere cam. Oculi Domini siiper ju-
servo tuo : non me deseras, non me derelinquas, slos : et aures ejus in prcces eorum. Vultus autem
Deus meus. Pius Deus, sanctus fortis, sanctus et Domini super facienics mala : ut pcrdat de terra
imraortalis : misericors Deus clementissime, adjuva memoriam eorum. Clainaverunt justi, et Dominiis

rae peccaiorera famulum tuum. Da mihi cor, quod exaudivit eos : et cx omnibus tribulationibus eorum
timeat te, sensum qui te inlelligat, oculos qui te liberavit eos. Juxta est Dominus his, qui tribulato
videant, aures qua; te audiant, narcs qui te odorera sunt corde : et humiles spiritu salvabit. Mulls tri-

suscipiant. Dominc, niolIilJca cor meum durum et bulationes justorum : el deomnibus his libcravit eos
lapideuin, qiii sum cinis mortuus. Salva me, Domine, Dominus. Ciislodit Dominus omnia ossa eorum :

vigilantem, cusiodi me dormientem ; ut dormiam in uDura e\ his non conterclur. Mors peccaiorum pes-
pace, et vigilem in Christo. Amen. Deprecor le, siraa : et qui oderunt justura, delinquent. Redimct
Domine, utomnes, qui mihi bona volunt ant faciuat, Domiuus animas servorura suorum : et non delin-
redde illis in xlernum : et si qui mib: mala volunt quent omnes, qui speranl in eo.

aul faciunl, da illis indulgentiani. Misericors Deus, ^ Ut supra. Protexisli nie a conveniu raalignau
da mihi famulo tuo remissionem peccatorum, et lium.
finem perfeciura ;
perduc me ad viam salutis. Oratio. Angelorum ct totius crcalurae dispensator

Alia oratio. Fiat raihi quxso, Domine, fides firma Deus, emitte angelum tuura in circuitu nostro, cu-

iii corde, galea salutis in capite, signum Christi in jus ambilione mimiti, mereamur a peccatorum morie
froDle, verbum veritatis in ore, voluntas bona in pessiina liberari. PerDominiim.
mente, dilcctio Dci in pectore, priecinctio castitatis Alia Oraiio. Inquirentes le, Doinine, dignantcr

in circuitii, honestas in actione, sobrietas iu con- exaudi, et ut bencdicamnr tam in advcrsis, quam
scientia, humiliias in prospcritate, patienlia in tri- et in prosperis, benignus indulge : aiquc ut in lc

bulationc, spes iii Creatorc, pcrscveranlia usquc in laudetur aninia nostra, propilius indullor imperti.

Prjestanlc Domino. El quia juxta es his, qui tribulalo siiiil cordc, *u-
finem, amor vitse aeterna'.
rem luam ad conlriiionis nostrre spiriius :iperi; ci
ORATIO SANCTI BENEDICTI.
pacem tuam, qux exsuperat omnem sensum [Add.
Digneris mibi dimare, Pater pie et sanctc, intelle-
concede. vel timile], et corpora noslra ci corda pn-
'clum, qui te intcUigat, scnsum qui te senliat, aoi-
rificet. Per.
mum qiii le sapiat, diligciitiam qu.-c te quxrat, sa-
q
pientiain qii:i; te inveiii:ii, animiiin qui le cognoscat, PSALMCS.
viscera qua; tc aioeiit, cor qiiod ic cogilet, actum Deus mms tcx ct
(PsAL. cxLiv.) Exaliabo te, :

qui le augeat, auditum qui te audiai, oculos qiii te

ssculum, ct in saculuni
benedicam nomiiii luo in
videant, linguam quas le prxdicel, conversationem biidab^v
sseculi. Per singulos dies benedicam libi : ci

qux tibi placeai, paiientiam qux te sustineat, perse-

nomen tuum in s.-cculum. et in sseculum saeculi. >fa-
veraniiam qua; te exspectet, fincra perfectuni, prsc-
gnus Dominus el laudabilis niniis, et magnitudinis
senliam tuam sanctam, resurrcctiuiicni bonani, re- gcneraiio laiidabit
eju» non est finis. Generarto ei
Iribulionem, vitam aUemaro. Amen. tuam pronunliabunt. Ma-
opera tua : el polentiara

PSALMUS. gnificenliain glori.T wnclitalis tusc loquenlur : ct

narrahunt. Et virlutem tcrribiliuD»

{fiKL. «XIII. ) Benedicam Dominum in omni tem- mirabilia loa

pore, seraper laus ^us in or« meo. In Domino tuorum diccnl cl magniiudincm luam narrabunl.
rriiciabnni
laudabilur anima mea : audiant mansueli et I*len- Memnriani ahundantiac suaviialis tiix :

* Initiiim in libello Caroli CaUi, p.ig. 113. — Pro usu scpiiuio. siipr.i. col. 167.
lli
Patroi.. CI.
555 l!. V. ALniNI Stf ALCLIM OI'LKLM PAUS IV. SJO

el in jusiilia tiiJ exsuUibunt. Miseratorel misericors A i»:pellas, a cuiiclis me, (pKc siipersiinl, iriliulallo-

Domiiius, paliens et nuiltuui niisericors. Suavis Do nibus, iniquitalibus ac di\ci'sis malts eripias. Cogi-

ininus universis : et miseraliones ejus super oinnia lationes meas, iocutiones pariter et actus in t>.'a

opera cjus. ConOleantur tilii, Domine, oinnia opera voluntaie dirigas ; et nc auferas aniinam incam de
lua : etsancti tui benedicant libi. (lloriain rcgni lui hoc inundo, priiisqnaiu emendari sludeat iii tua

(liccnt ; eipolcntiam tuain loiiucnlur. Ut noiam l'a- voIiiiiUite. Siiter adveisa me et piospera gradientem
ciant filiis hominura potentiam tuain et gloriam nia- semper et ubi(|ue cuslodias : el aj luae me visionis

gnificenliLe regni tui. Regnum tuum leguum omuiuiii iterala gaudia quandoque pcrducas. Araen.
s;T;culorum et dominalio tua in omni generalioiie et
;

ORATIO ISIDORI PRO OMiMBLS CIIRISTIA.MS.

generationem. Dnminus in omnibus verbis
FiJelis
Pie e.\aud!bilis Doinine, Deus noster Jesu Christe,
suis et sanctus in omnibus opcribus suis. AUevat
:

clementiam tuam cum omni supplitatione deposci-

Dominus omncs, qui corruunt, et erigit omnes elisos.
mus, ut per iulerventum el meritum beate et glo-
Oculiomnium in le speranl, Domine el tu das cscam :

illnrum in tempore opporluno. Aperis tu manum rios;B semper virginis Mari;e, omniumque sanctoriim
angelorum archaugelorum, palriarcbanim pro-
Uiam et implcs omne animal benediclione. Justus
:
, ,

pliet^irui". apostolorum, mariyrum, viiginum, con-

Domiuus in omnibus viis suis et sanclns in omni- : B
bus opeiibus suis. Prope cst Dominus omnibus iiivo-
fessorum, munachorum, et oranium civium super-

cantibus eum : oninibus invocantibus ouui iii veritate.

normn, Ecclesix tu% sanctae catholicse Gdem augcas,
Volunlalem timenlium se raciet, et deprecaiiouem
pacem tribuas recloribus nostris, ct nobis iiidulgeii-
tiam ct remissionem peccatoriim conccdas infirniis
eorum cxaudiet et saivos faciel eos. Custodit Doiui-
:
;

salutem, lapsis reparationem, aeruracoramoJitatem,

niTs omncs diligentes se et oranes peccatores dis- :

perdet. Laudalionem Doraini loqueiur os nieum : el

navigantibus alque itiiieraiilibus fidelibus prospcriin»

iK^nedicatonmis caro nomini sanctoejus in sa^^culum, iter ac salutis portum, (ribulanlibus [L., tribulatis]

rl in sxculum sx'culi.
gaudium, oppressis relevationem, caplivis, viactis,

ct pcregiinis rerjis.sionem, absobitionem, ad patriair,

IJt siipra. Misit de summo, et accepii me : assiim-
psil me de aquis multis. Eripuit me de inimicis meis
rcversionem, mutuam discordanlibus cliaritatem, io-

forlissimis, et ab his qui oderunt me, quoniam lidelibus veram lidem, etdefunciis fidelibus requiem.
Angeluui luuin sanctum nobis bic el ubique euslo-
g0 confortali suiit super me. Pneveiieruni me in
die aUlictionis mea;, ei factus est Dominus proteclor deiu et defensorem propilius dunare digneris, qui

mcus. cum Patreel Spiritu sancto vi.is et regnas Deus per

Oratio. Uegnator omniura s;ccuIoruin, Domine, **™"'* '**cula saeculurura. Amen.
c
qui spiritualem cibuin omni animai; oppnrtunn mini-
HVMNUS SANCTI AMBROSII PRO INFIRMIS.
slras in teni(iurc : concede uobis te pcrpetualiter be-
" Christe coelestis, medicina Patris,
nedicere, luaraquc potenliam cum elcclis tuis fi-
Veriis liuman;e .Medicus salutis :
ducialiter exallare. Per Doiniiiura nostrnm Jcsiiin
Provid;»' plebi precibuspot«ntcr
Christuin.
Pande favorein.
CapUutum. Liberasli nos, Domine, ex aflligcniibus
En ob infirmos tu.T [flarten.,
tibi] siipplicamus,
iios, et eos, qiii nos oderunt, confudisli. Laiis ti' i,
Qiios noceiis pestis valctudo qiiassal :

Domine Rex x-tern* glorix.

L'l pius morlmm icleves jaceiilcm,
CR\TURIM ACHO. Quo paliuntur.
Tibi agolaudes elgralias, Deusineus, misericordia Qni potestate manifestus exslans,
mea, qui me ad iHam cogiiitiouem perducere, et per Mox Petri socruin febribus jace<iiem,
sacri me bapii.smalis ablutionem inter adoptionis Reguli proleni, piierumi|ue salvas
luse filios aggregare dignatus es. Tibi ago laudes et Cenlurioiiis.
grati;is, qiii me ;>b ipsis rudimentis infaiitix usque Ferlo [Marien., feslo| tangiieiiti popiiln vignreni,
:ul hanc lioram per mulla defiuentera vilia, immens.ic EfHue largam populo saliitem :

boniiatis lu3e palientia ad emendaiionein exspcclas. Priiliiiis niore solilo rcfonnans

Te laudo ct glorifico, qiii nie sa^pissime de inullis \ iiitjiis a-gros.
trihulationibiis el angnsliis, calamilatibus cl misc- Cnrporuin morbos, animumqiie [)l nrien., auimj^
viis liberasti, qui me hactenus de ajtemis suppliciis, qiie) saii.i.
de corporis hujus cruciatibus cxemisti. Te laiulo et Viiliieriim causis adhibe medelam,
membroriim, tranquil-
gloiifico, qui milii sospitaleni Ne siiie fructu cruciatus ural
litalem teinpnriim, et honorcm, anectum ot cbarita- Corpora noslra.
Itin si qua eliain dona sunl in me tu;e pietalis,
;
Oniiiis iinpiilsu!, periraeus rcccdal,
couferre digiiaius cs. QuKSo, Dominc Deus, in;esii- Oiiinis iiiciiisus crucians liqucscal,
mabilcm suavitalis tux clemcntiam; ut inchoala Vigni nptal.e foveat salulis
iii me bona pcrfici;is. Quidqiiid iii mc libi di>.|ili(Cl, .Miiubra duleuiis.

» Marlen., loc. cii., png. 021.

 ,

5;>i LITimCICA. OFFICIA PER FEKIAS. 558

g7 Jam Deus noster miserate fletus j^

giip fiat. Tribuat libi scciindiim cor liiiini : cJ omiio
Sic qulbus 16 nunc petinius niedere, consilium tiiuin confirmet. Lxtabimiir ia salutari

Ul tuain omnis recubans meilel.im tuo : et in nonunc Dei nostri niagiiilicabimur. Im-
Sentiil spger. pleal Dominiis onincs petitlnncs liias : nunc cognovi
dum qiioiiiam salviini fccil Doininiis Ciiristiun suuni.
Quo per illata mala teruntur,
Exaudiel illiini de calo saiuto suo in polentalibus
Erudiloriim numero decori,
salus dexterx ejus. Hi in curribus, et bi in equis
Compotcs inlrent sociante fruriu :

nos autciu in nomine Domini Dei nostri iuvocabi-

Regna polorum.
mus. Ipsi obligati sunt ct ceriderunt : nos autem
Gloria Patri, genila^que Proli,
surreximus el erecti sunius. Domine, salvum fac re-
El ibi corapar uiriubque semper
geiu cl exaudi nos iii dic, qua invocaverimus te.
Spiriius alme, Deus unus onmi :

L't supra. Fial misericordia

liia, Domine, super nos.
Tcinpore .secli.
Domine, pelitiones nostras, el tan-
Oralio. Imple,
Gloria psallat cliorus, et resuliet,
Gloriam dicat, canat [Maricn. re-
quam pinguissimum nos boiocaustum assuine, ul
cl rcsolvat,
inimicorum rurribus obligatis, salularis tui opilula-
\olat 1,

Spiriius aUne, Deus unus omni g lione teteinur. Per.

Alia Oralio. Imple, Domine, pctiliones nustras, et
Tempore secli.
mitte nobis auxilium de sancto : inemoi esto sacri-
PRO FAUILIARIBLS OnATIO.
licii nostri, quod tibi iiou soliiui oblaiione ei ora-
Libera nos, qu.-esumus, Domine sancte Pater om- lione offerlur, ac precos nostras, quas in quacuii-
nipntens, aeterne Deus, ab omnibus vitiis el de Insi- que die libi tam mauu linguse, quam gciiu tordis
diis inimici. Proiege nos ab omni tribiilalione ct po- uflerimus, prnpitius audire (liguare. Per.
testale iniqun , ut maguilicetur nomen tuum et ma-
jestas tua : ne dicanl geiiles , libi est Deus eorum "?
88 PSAL.MUS.
Deus autem nosier omuia qua;runque vo-
in coelo, (PsAL. XL. ) Bealus vir, qui intelligit super ege-
luit, fecii. Custodi nos, Domine, ut piipillam oculi, num et paupcrem : in die niala libcrabii cum Domi-
6ub unibra aiarum tuarum prote(;e nos : ne ulla po- nus. Dominus conservet eum, ei vivificei cuiii, et
testashumana iniqua nobis nocere valeat in anima, bcaiiim faciat eum in tcrra : et non iradat eum in
in corpore, in laente, in ainbulando, in dormiendo, aniniam inimicorum ejus. Doininus opem ferat illi

in slanilo, in sedendo, in visu , in audiui , in tactu. supor lectum doloris ejus : universum siratuin cjus
in odoratu, in gustu, in polu, in usu, in gressu, in C versasli in inflrmiiaie e)us. Ego diii : Domine, misc-
lectione, in oratione, in scnsu, in locutione, in co- rcrc mei sana animam mrani,
: qiiia pecca\i 'tibi.
gitatione, in scparatione, in congregalione, in iti-
Inimici mei dixerunt mala inilii : qiiando morietur
nere, in navigaiione. Libera nos, clemens Trinitas, et peribit noraen ejus ? El si iugrediebatnr, ui vide-
ab omni malo pneierito, prsesenli, et futuro : sicut
ret, vana loquebatur : eor ejus congrcgavit iniquita-
lil)erjsti scrvos tiios ab initio mundi , Noe a diluvio,
lem sLbi. Egrediekuur foras : ct loquebalur in bl-
Abraham de l'r Chald;corum, Lot de civitatc Sodo-
ipsuiu. Adversura me snsiirrabaiii omncs iiiimici
iQoruni, Moysen et populiim Israel de mari Rubro et
mei : adversum me cogiiabant inala milii. Vcibum
de m.inibus Pharaonis, David de manu Sauhs et Go-
iniquum conslituenint advcrsum mc : Nmiquid qui
lix, Eliam et Enoch de huc mundo, Tobiam de do-
donnit, non adjieiet ut resiirgat ? Flcnim hoiuo pa-
lorc oculoriiin, tres pueros de camino ignis ardeniis,
tis mea; in quo speravi : qiii cilcb.il p^iiK^s mco^,
Siis:innain de inanu prlncipiim, Daniel dc lacu leo-
roagnificavit super me snpplantniionom. Tu auicm,
num, Jonam de ventre ceii, Lzechiam de infirmi-
Domine, miscrere mei, el resuscila nic : et rctri-
tate, Naainan Syrum de a'gritudine, et Jesiini (ilium
buam ei.s. In hoc cognovi, qnoniam voluisli nic :

Nun de prxliis Chananaioriim, Ninivem de mortc quoniam non gaiideliil inimii iis incns siip.r me. Mc
miiiante, Isaac de gladio patris sui, Job de Iribula- D autem propler iniKMCnliain siis<'cpi^li : ct confir-
lionihiis siiis, Gedeon dc b:irbaris, PL-trum de fliicli-
masii nic in ron^^petiu tuo in :etermini. Benedictiis
biis niaris et de carcere, Pauluni dc muliis iribiila-
Dominus Deiis Isrucl a sxculo et iisqiie in sieciihim :

tionibus et pcriculis. Sic sanrta Trinitas xlcrnc fiat, fiat.

Deus, nos famiilos tiios ab omnibus in hoc sxculo L't suiirn. Dispersit, dcdit paiiperibus.
insidiis diaholi liberare, ei in liio sancto conservare Oralio. Noslromm pei raiiiinum niilK Indiiltor,
digncris ill.xsos scrvitio . iit in fiiliiro tecum pra'inia
xlcrnc Deus, qiii das elTugere dieiii maluin, si inise-
consi'(|ul ineieamur a;lerna, qiii \ivis cl regnas in
egenum
ricordia subsequatur : fer upem, qu.rsumus,
saicula .sa^ciilorum. Ameii.
doloribu> noslris, iit diiin rarnalia delirta rlcmcn-
PSALMLS ter argiiis, mciliramcntuiii .'iiiiin.i' pl.ic.ibdiliT l;ir-

(PsAL. iix. ) Exaudial te DomlDus in di»; tribula- giaris. Per Doiiiiinim.

lionis : protegat tc noinen Dei Jatob. Miiiai tibi .4/iii. Confirma nos in rnnspcttii liin, Domine, io
I

|«uxilium dc santto : ot (!c Sion tiicatiir tc. MfiinT .eleniiim; iit defixum ilrr noslriim millu :ilii'ni) m>I-

''silomnis sacrifi<'ii tui : el liotoiaustiini liiiini pin- liiilolur .ispetlii. Per.

i
559 B. F. ALBIM SEL ALCLIM OVFMM PAUS IV. ;iCO

Douiiiiiis nosler; ut
PSALMLS. A noslroruiii liiceriia, C.luisliib

hxc fto prjeparantc, fructu justiti:je repleamur itd

(PsAL. Lxvi.) Dcus miscreatnr noslri cl benedi :

graliain, ct verbo vite contineamiir ad gloriam.

catnobis illuminct viiltiira sunm super nos, elmi-
:

Pcr.
sereatiir nostri. L"i cognoscamus in terraviam tuam:
PSALMLS.
in omnibus gcnlibus salutare tuura. ConQteantur
populi omnes. Ps^L. cxxxii. ) Ecce quam bonum el quam ju-
tibi populi, Ucus : confiteanlur tibi (

Lsetentur et exsultent genles, qnoniani judicas po-

cundum, habitare fra'rcs in nnuni. Sicul unguen-
pulos in iTquiiate, el genlcs iii lerra dirigis. Coiifi- Uim iii capile, qnod dcsceiidit in barbani, barbam
leantur libi popiili, Dens, confiteaiitur tibi populi Anron. Quod descendit in oram vestimenli ejus :

fructiim suum. CeneJicat nos sicut ros Herraon, qui descendit in montem Sion.
omnes, leira ilcilit

Deus, et metuant Quoniam illic mandavit Domiuus bene<liclionera, el

Deiis, Dciis Doster, beneiiical nos
eum omnes fines terra?. vitara usque in sseculum.

IJt supra. Adjutorium nostrum in nomine Do- Ui supra. Non mortui laudabunl te, Domine.

miiii.
Orafio. Inlunde,Domine, in Eeclesiam tuam chari-

Oraiio. Illumina, Domine, vullum luum super .

latera fralernitatis el pacis, ulrore spirilalis unguenti
aspersi, benedictionis Uiae gratia jucunderaur. Per.
iios, et miscricordiain nobis nberem, benedictionera-
Atia. Chrisle Domine, cujus sacrum nomen, un-
qiie largire. Pcr.
*iam luam, guento effuso, sapienti* comparavit odorem; da,
Alia Oratio. Cognoscentes in terra
quacsumus, unguentum verticis tui in barbam deco-
Domine, omnibus gentibus salutare luum, Chri-
in
ris populi tui, te profundente, descendere, ac in
stuin Domiiiuin, el viam esse confitemur et patriam,
directiim gradimur, ad profeclum ipsa veslimenti ora, quae pr.-esenlis vil» indnitur,
pcr (inem in el

idcnissimuin pcrvenimus. Per. pervenire. Per Dominum.

PSALMLS.
PSALMIS.
Domiuum,
(PsAL. cxxxiii.) Ecce nunc benediciie
(PsAL. cxvxi.) Memento, Domine, David, el om- domo Domini in
oranes servi Domini. Qui slatis in ,

nis mansuetudinis ejus. Sicut juravit Domino, vo-

atriis domus Dei nostri. In noctibus extoUife manus
tura vovit Deo Jacob. Si inlroiero iu tabernaculum
et benedicite Dominum. Benedi-
vestras in sancta :

domus meae, si ascendero in lectum strati niei. Si

Dominus ex Sion qui fecitcoeUim et teiram.
cat te :

iledero somnum oculis meis, et palpnbris meis dor-

i'l iupra. Propter fratrcs meo» et proximos
initationein. Et reqnicm lemporihus mcis : donec iii-
meos.
vciiiam locum Doniino, tabernaculura Dco Jacob.
Oraiio. Benedicentes te oranes servi tui, Domioe,
Ecce aiulivimiis eam in Ephrata : invenimiis eam in
deprecamur, ut nos mundi hujus nocte contectos i

campis silv;c. Introibimus in tabernaculum ejus :

qualenus dum manus nostrag
illumir.are digneris, i

adorabiums in loco, ubi stetcruiil peJes ejus. Surge,

in bonis operibus clevamus, benediciionem a te lar-
Domine, in requicm tuam : tii et ari:.> sanciificalio-
gissimam consequamur. Per.
nis tua!. Sacerdolcs tui indiiaiitur justitiam : et
Alia Orato. Praesta, Domine, ut cunctis gradibus
sancti tui cxsulteiit. Propter David servuni tuum, non perfectionis ascensis in virtutum culmine, te taude-
avertas faciem Christi tui. Juravit Dominus David mus; el slanles in domo tua atque io atrii» tuis,
veriiatem, et noii frustrabitur eam : de fruclu ven- manus nostras ad te benedicendum diebus ac noeli-
tris lui ponam supcr sedem tuam. Si custodierint bus extendamus, benedictione a te percepta, copli ac
filii tui testamentum meum : el testimonia raea haec,
terr;e Domino et Salvatore.
qu3e docebo eos. Et Dlii eorum usque in sscculum,

sisdebunt snper sedein tuam. Qiioniam elegit Domi-

DEPRECATIO
uus Sion : elegit eam in habitaiionem sibi. Haec re- Quam papa Gelatius pro universali Ecclesia consti-
tuit canendam este.
quies mea in sa-culum sxculi : hic habitabo, quo-
iiiam elegi eam. 89 Viduam ejus benedicens bene- Dicaraus omnes, Domine, exaudi et miserere.
dicam : pauperes ejus saturabo panibus. Sacerdotes Palrem unigeniti, et Dei Filium genitoris ingeniti, i

ejusinduam s:iliiiari : et sancti lui cxsultalione exsul- et sanclum Deuni Spiriuini fidctibus animis inv(^
talmnt. Illuc pioducam cornu David, paravi lucer- camus.
nam Christo mco. Inimicos ejus induam confusione : Pro immaculala Dci vivi Ecclcsia , sacerdotibus
super ipsum autem cfTlorebit sanctificntio mea. ac miiiistris, divinaiii bonitatis opulentiam dcpre-
it supra. Salvos fac nos, Domine Dous noster. caraur.
Oratio. In omni ingressu nostro memor eslo nobis, Pro sanclis Dci magni saccrdotibus et ministris,
oninipoiens xlerne Dciis ; indue nos sacerdotali cunclisque Deum vcrum colentibus populis, Cliri-
juslitia, ut induci raereamur in tabcrnacula sempi- stum Doniinum supplicanuis.
terna. Per. Pro univcrsis recle iraclanlibus verLum veriiatis, <

Alia. Evsurge, Doraine, el corda nostra tibi pra- iTiuli.iformem Vcrbi Dei sapicntiam pcculiariier ob- i

parcntiir in lequiem ; sitque in singulis arcs tus sccramus. t|

sanctificatio, mcdilatioque sanciilatis , et operuni Pro his, qui se inente el corporc propter cuelo-
 , _ ;

ur,[ LITLRGItV. OFl K.IA PtR FLRI.VS J&-2

rmn rrgiia caslificanl, rl spiiiUialiiiiii laborc (icsii- A oiatiouitmi, iicc iion jiro oinniljus liia pr.cstanle
dant, larjitorom spiriUiliimi inunuruni obscciaimis. < l.'iiniili.i, proptcr noiiien Imim bt-ne nobis facieiiti-

l'ro icligiosis priiiripibus, oiiuiitiuc mililia co- biis. £l pio liis qui spiritali slimiilo compuncti sua
rura, qui jiidicium ctjustiliam (liligiint, Domini |>o- noliis coiifosbi stint peccata.

lcntiam obsccramMs. Hos crgo, oiunipotens Deus, omncs, quorum bic

Pro jiicmi.!i;atc ct sorcnilalc pluvi;p, alque aura- iiomina scripla habcnlur, ab omiiibiis in boc saeculo
nira vitaliiim blamliiiicntis, ac prospero diversoriim insidiis diaboli in tiio sanclo conscrvare digneris il-

opeixm ciirsii, rcclorom niundi Dorainum dcpre- l.Tesos scrvitio, ut in futuro tccum pra;mia consequi
carour. mereantiiraetcrna.
Pro his, qiios prima Christiani nominis iiiiiiavil Salvos fac servos liios. Mitte eis, Doiiiiiie, auxi-
agnitio, quos jam desiderium 90 graiise coeleslis liiim de sancto. fviliil prnfitial iiiimiciis in cis. Pcr
aecendit , omnipolentis Dei misericordiam obsc- iiierita, Domine, ei orationes sanctoriim omnium
cramus. bbera, cuslodi, confirma, pacirica, purifica, el di-
Pro lii;, quos liumanre iiifirmitalis fragilitas, et mille eis delicta eoriim, et conserva cos iii noniiiie

quos nequiti* spiritalis invidia, vcl varius saeciili tuo, sicut vis el siciit scis, Domine. Benediclio, cl

horror involvit, Redcmptoiii noslri miscricordiam B claritas, ctsapicntia, et gratiarum aclio, et bonor,
imploramus. ct virtus, el foriitiido Dco nostro in sxciila sxcuto-
Pro quos peregrinationis necessitas, aut iiii-
his, rum. Ameii.
ipix potcstatis impielas, vel hoslilis vexat srumna,
Salvatorem Dominum supplic^mus. FEUU VI.
Projndaica falsitate, aut h.-erelica pravitate de-
IN M€MOBUM INCARNATIOMS PASStOMS ET ,

ceplis, vel gcnlilium superstitione perfusis,

veritatis
RESURnECTIOMS SIVE ASCENSIONIS nOMIM.
,

Dominum depiccamur.
el qui nccessitatibus
1IY.MNUS FORTUNATI •
Pro operariis pietatis, liis

laboranliim fratenia charitalc subveniunt, raisericor- DE N*TIVITATE ET CRCCr. CIIRISn.

diaruro Dominuin deprecamiir. h Pange, lingua, gloriosi

Pro omnibus intrantibus iii ha;c sanctJE domus Dei Praelium certaminis,
alria religioso corde, el supplici devotioi.e conve- Et super crucis lropli;eo
nienler Dominum glori» deprccamur. Da Iriumphum nobilrm
Pro emundationc animarum corporumque nostro- Qualiter Redcmplor orbis
^
ruDi omiiiiim, ac venia peccalorum, cleraenlissimum Immolatus viccril.

Domiaum supplicamus. De parcntis protuplasti

Pro refrigerio fidcliura aniraarum, prsecipue san- Fraudc factor coiidolens,

Ctorum Domini sacerdotuni, qui liuic Ecclcsiae pnc- Qiiando porai noxialis
fncrunt catbolic^e, Dominum spirituiim, et uiiivers»
Mortc morsu corruit :

carnis jiidicrra deprccaraiir. Ipsc ligno luiic noiavil,

Morlificatain vilii^ carnem cl viventera fide ani-
,
Damna ligiii ul solveret.
mara prssla, Doniine, pr;csta. Hoc opiis nostrx salulis
Caslum limorem, ct vcram dilectionem pr.-esla.
Ordo depoposccrat,
Doraine, prsesta. Multilormis prrditoris
Gratum viue orJinem, et probabilem cxitum prx- Arlc ut artrm fallerei;
sta, Doiiiinc, prscsta. Et mcdelam ferrct indc
.Vngchim paris el solatia sanrlorum prrcsta, Do-
,
Hosiis unde Ixserat.
mine, pra;sla. 91 Quando venit ergo sacri
Nosmclipsos, rl omiiia nostra qii^ orla, q"-''
,
Plenitiido teiiiporif,
acla ncr Domiiium ipso aiirlorc suscepiiiiiis, i|iso Missiis cst ab arce Palris
ci aibi-
custoiic retincmus, ipsiusijue miscritordi* Natus orbis Condilor,
II io providcntiai commendamus. Doininc, misereic. Atquc xrnlrc virginali

OIOTIDIE PHO FXMIl.l.lRIBCS. t^aro facliis prodiit.

Vaj^il infaiis inter arcta
Dicamus omnes, Doinine, cxauili et misercrc, Do-
(.oiKliliis piccscpia,
mine, miserere. Hanc nnstram aiiribiis liia: pictatis,
oralionem cxaiidirc digneris Membra pannis involuia
clementissimc Palrr,
Virgo malcr alligal,
quam tihi, fralrrnre rliaritatis afferlu stimiilaiitr, pro
Kl pedcs, nianiis<iuc, criira
fratribus etsororibus nostris supplici vorc fundimiis,
Strirta paiig t [Al., cingill fascili.
qui et quae pro nobis quolidic indcfessa oralione iii-

commendavcruiii Liislia sei qui jam perarta

lerccdere sludentes nosiris sc

Vide Sirinond. in » Pro usu nono, snpra, col. 467

* Potius Mamerti Claiidiani.
iKii. ad cpisi. 3 Sidonii, pag. f"
 : ,

5G3 B. V. ALUIM SKL" Al.ClliNI OPEUU.M PARS IV.

Tenipiis impiens corporis, A ceptuni ojus. Doniiinis dixil ad me Fiiiiis mcus cs

:

Se volente, nalus ad hoc tu, ego liodie geniii le. 1'oslula a me, cl dabo libi
fassioiii deditus, genles lia.'reditatein liiani , ct possessioiiem luam
Agniis in criicis lev.itur terminos terrae. Heges cos in virga fcrrea, el tan-

Iniinolaudus siipite. quanivas iiguli confringeseos. Etnunc, reges, intel-

:irundo, ligite: criidin.jni qiii judicatis lerrani. Senitc Do-

Hic aceluni, fel,

mino iii timore, et cxsultate ei ciim tremore. Appre-

Sputa, clavi, lancca,
Mite corpus porforalur liendite diseiplinam , nequando irascalur Dominus,

Sanguis unda profluit et percatis de via justa. Cum exarseril in brevi ira

Terra, pontu<, ;isUa, niundus, ejus, beati onines, qui confldunt in eo.

^uo lavanlur fluniine. 92 iJt supra. Exortum est in lenebris. Suscepi-

Crux lidolis inter omnes mus Deus misericordiam tuam.

Arbor una nobilis, Oratio. Eflicc nos, Domine, tanquam fructuosissi-

Nulla lalem silva profert mum lignum anle conspectum tuum ut tuis imbri- ,

Fronde, flore, gerraine; bus mitigati, mereamur tibi suavium fructuura uber-
Dulcelignum, dulcem clavum [M., dulces clavosl 15 tatc placere. Per.

Dulce pondus sustinens. Alia. Seivicnles tihi, Domine, oh nietum in timo-

Flccie ramos arbor alta, re judicii, exsultanies cum Iremore propter ridiiciain

Tensa laxii viscera, spei, doce nos apprehendere disciplinam, qiii jiidi-

Et rigor lcnlescal ille ,

cas lerram , ut to propilianle velcris honiinis ligti-

Qiiem dedit nativitas, lum confringentes exterioris terrae purgamcnla cal-

Ut superni meinbra Regis temus.

Mittenda [L.,niitli tcndas] slipitc.
PSALMIS DE PASSIONE DOMINL
Sola digii.i tii fiiisti

Fcrre prctiuni seculi, (Ps\L. XXXIV.) Jiidica , Don.ine , nocentes mc :

Atque poriuni p^jcparare expugna impugnantes ine. Appreheiule arma et scu-

Naula muiido iiaufiago : tum , et exsiirge in adjiitorium milii. Effundc fra-

Quam sacer cruor peruGxil mcaiii, ot ooncliido ad\ersus oos, qui persoqiiiintur

Fusus agiii stipite [L., agni corpore]. nic : dio aninue iiie;e, salus tua ego sum. Copfun-
danliir et reveroaiiiur; qii.iMentos aniinam meam.
EJUSDEM.
^ Averlantiir rotrorsiiiii, el confundantur : cogitante»
Crux henedicta nitet, Domiiius qua carne pepondit,
niibi niala. Fiaiil tanqiiam pulvis anlc faciein venti,
Atque cruore suo vulnera nostra lavit.
et aiigilus Ddmiiii coarolans oos. Fiat via illorum
Mitis amore pio pro nobis viclima factus,
teiiehr;o ct luhrioiiin, ct angehis Domiiii porsoquens
Traxil ah ore liipi qiia saccr agnus oves.
cos. Qiioiiiaiii gralis ahscoiiderunt niihi iiiteritum
'Iranslivis palinis iilii iiiuadum cladc redemit,
laqiioi sui: suiicrvacuecxprobavcrunt aniinammeam.
Atipic f uo clausil fiinere mortis iter.
Veniat illi laquous ,
qiioin ignorat , ct oaplio quam
Ilic manus illa fuit clavis conflxa cruenlis,
abscondit , ai>prclioiidal ouni, ct iii lai|iieiiiii oadat
Qua" cripuit Paulum crimine, morle Pctrum.
in ipsuin. Aiiinia auteni mca oxsiillahil in Domino :

Fertilitate potens, o dulce et nobile lignuin !

ct dclcctabitur supor sahilari suo. Omiiia ossa mea

Oiiando luis ramis tam nova poina geiis.
diceiit : Domine, quis similis tihi? Eripies iiiopem
Cujiis odorc novo defuncta cadavera surgunt
de maiiu foriionini ejiis ; egoiiiini et paiiperera a
Et redcunt vita; qui caruerc die.
diripienilbus eum. Surgentes tesles iiiiqui ,
quae
Mulium urel aestus sub frondibus arboris hujus,
igiiorabam , inlerrogahant iiie. Retrihuebant miiii
Luna nec in nocteni, sol ncqiic meridie.
mala pro bonis : steriliiateni aniniK me.T. Ego au-
Tu plaiiiata micas, secus est ubi cursus aquaruin, D lem oiim milii niolcsii cssent, iiidiiohar cilioio. Ilu-
Spargis ei ornaias flore recente comas.
miliabain iii jojniiin aiiimani moam , el oratio mea
Appensa csl vilis inti-r tiia hrachia, de qua
in biiiu mco convei tctur. Quasi proximum , et quasi
Dulcia saiiguineo vina rubore fluunt.
fratrein noslruni, sic compracebam quasi : liigcns cl
PSALMLS DE INCARNATIO.NE. coiitristatus sic humiliahar. El adversum nie kclali

(PsAL. II.) Qiijic ficniueruni gentes : et populi siiiit, 01 coiivonerunt : congrogata uiint super me fla-

nieditali suiil iiiaiiia ? Aslitcrunt regos lerra; et prin- gella , ot ignoravi. Dissipati sunt nec coin|iuncti;
< ipcs conveneruiit iii uiiuni ailversiis Dominiiiii , et tentaverunt me, subsannavcrunt mc subsaiiiialionc :

adversiis Clirislum ejiis. Diruuipamus viiiciila eoriiiii, fromluorunl super me dontihus suis. Domine, quaii-

et projiciamus a nobis jugum ipsoruDi. Qui liahilat do rosi»icios? icstituc aniiiiam ucam a niarignilale

in cadis, irridebil eoB : et Domiiius suhsannahil eos. eorum, a leonihus unioaiii nioam. tAiiirnehor libi in

Tunc loquetur ad eos in ira sua et in furore suo : Ecclosia magna : in popiilo L'ravi laudabo le. Non
conturbabil eos. Ego autem conslilutus sum Ucx ab siiperKaudeant niihi , qiii adversanlur inihi iiiique,

eo supcr Sion moulein sanclumejus, piu-dicansprje- qiii odorunl mc grati^, et annuunt oculis. Quoniam
 ;, !

5<;5 LITURGICA. — OFFICIA PER FERIAS. 5C6

inihi quideni pacifice loquebaiitiir : et in iracundia A ITEM PSALMIS DE EADEM.

lerrs loquentes, dolos cogilabanl. El Uilataverunt (Ps.ii.. XXIX.) Exaltabu te, Doniinc, quoniam susce-
S'iper me os sunm , dixernnt : Enge, euge, videruiil pisti me
ncc delectasti inimicns nieos siiper me.
:

oculi nostri. Vidisti, Dominp, nc sileas : Domine, ne Domine Deus ineiis, clamavi ad le ct sanasti mc. :

discedas a me. Exsuige et inlcnde jiidicio meo Deus :

Domine, cduxisti ab inferno animani nicam : salvasli
meus, cl Dominus meus in causain mcam. Judica mc rae a descendentibus in lacum. Psallite Domino san-
secundum juslitiam tuani, Domiiic Deus meus et : cti ejus:elconfiteminimemoria;sanclitatisejus.Quo-
non siipcrgiiiidcanl milii. Non dicanl in cordibus niam ira in indignalionc ejiis : et vita in voliihtatc

siiis : Eugc, eiige ! aninia; iiostra', nec dicant : devo- ejus. Ad vesperum deiiiorabitur netus : ct ad maiu-
rabinius eum. Eruliescant el revereantur simul, qui linum luetitia. Ego autem dixi in abundanlia inea :

gralutantur malis meis. Induanlur confusione et non movebor in xternum. Doinine, in voluntaie lua
reverenlia, qui maligna loquunlur super me. Exsul- prsstitisli decori meo virtutem. Avertisli facieni
tent et la;tenlurqiii volunt justitiam meam, et dicnut tuam a mc : et factus sum Ad le, Do-
conturbatiis.
seraper : magnificctur Dominus, qui voliint pacem mine, clamabo, et ad Deum mcum deprecabor. Quac
sei-vi ejus. Ei lingua raea meditabilur justitiam toara, utililas in sangiiine meo, dum dcscendero in corrup-
tota die laudem tuam. tioncra? Nunquiil confilebitur tibi pulvis, aut annnn-
Ui supra. .\iljuior etliberator meus eslo, Domiue, tiabil veritatem tuam? Audivit Doniinus, et misertus
ne inorcris. est mei : Dominiis fiictus esi adjutor ineus. Conver-
Oratio. Protcclio salusquc aniinx nostr», operi tisti [ilanctum meum in gaudium inilii : coiicidisti

iiits galea spei, et sculo ineipugnabilis munimenti saccuin meuni, et circumdedlsti me luetitia. llt can-
ut a te in causis nostrx necessilatis adjuti, inerca- tet tibi gloi ia mea ei non compungar : Domine Deus
iiiiir cum te diligentibus laelitia el exsuliaticne per- meus, in aeiernum conliiebor libi.

fundi. Per. i't supra. Ego dormivi.

Alia Oratio. Doinine, quando respicies, dicesque Oratio. Siisccptor oiiinium cleinenlissimc Dcus,
imbis : salus vestra ego sum? Et ad soliludiiiem at- ne pcrmiitas delectari inimicos nostros super nos;
que iinplorationem noslram quaudo propiiius coo- scd ila nos tua virtute corrobora , ut conversuni

vertes? Ad quaiii jam coiiveriere, Doinine, et inlen- planctum noslruin in sanctltaiis tuie gaudium , inc-

(le judicium noslruni , et ipse judicanles nos fortis iiioria jugiler excolamus. Per.

propugnator expugna; ut oralio nostra qua; nuuc ,

Alia. .\udi, Doniine. et miserere nostri, el coiili-

in sinnin nosiruin pro secretorum suoruni compuii- tentes nienioria- sanclitatis tux , l:Elitia confessionis

«•lione convcrlitur, ante conspectuin tuum purgata, accinge : et quia in volunlaie tua vita esl nosira,

cordis geniilu dirigatur. voluntatls ipsius niunus imperlire; iit diim iioliis

vita ex voluntate tua iribuitur, voluntas tu:i viue

93 PSALMl S DE RESIRRECTIONE.
ipsius munere impleatur. Per.
(PsAL. 111.) Domiue, quid niultiplicati sunt, qui PSALMLS DE ASCENSIONE.
Iribulant nic? iiniltum surguiit [Al., niulti insiir- (Ps*L. viii.) Ooinine Dominus nosler, quaiii ad-
Kuol] advcrsiim me. Molti dicuiit ainm* luc* mirabile est nomen tiiiira in univcrsa terra! Quo-
iion est salus ipsi in Deo ejus. Tu auteui, Domiuc, niain clevata est niagniliceniia lua sup(-r cados. K\
susceplor ineus . gloria mea , et exaltans caput ore inraiiliuni cl laclciiliiiui pcrfecisti laudtiii pro-

nieuro.Voce nica ad Domiuuin clainavi, ct exaudi- pter iiiimicos luos, ut dcslriias iiiiinicun)' el iiltorein.

vilme dc monte saucto suo. Ego doriiiivi, et sopo- Quoniani vidcbo cados tuos , opera digitoriim uio-
ralus suiii , et exsurrexi : quia Doininus susccpit rum : luiiam ei stellas , qux tu fundasli. Qiiid esl
me. Noii tiiiiebo niiliia populi ciicuindanlis me, liomo, qiiod memores ejus : aut filius hominis, qiw-
exsurge, Doniino, salvum me fac, Deus meus. Quo- niaiii visilas eiiin ? Minuisti eiiiii paiilo mimis ab an-

lliam tu percussisti oiuiics adversantes luihi sine cju- j) geiis : gloiia el lionore c()ron;i!-ti «•iini , et conslilui-

&», dentcs jieccaloruin contrivisti. Domiiii csl salu», sti cum super opeia manuiiin tiiariim. Omnia suhje-

ot super populum tuum benedictio lua. cisli sub pcdibus cjus : oves et bovcs iiniversas,
Vt supra. Tcmiisti manum dcxleram mcam. insiipcr et pecora campi. Vohicrcs cirli , cl pisces
Otaiici. Effuudc, Domiiie, bencdiclioiiem tuam su- niaris, ijiii peranihulant scmil;vs iiiariw. Doinino P<>-
;per populuin luiiui , ul tua rcsurreclione muiiiii, niinus iiosler : quam admirabilc est iiiiiiirn iniim ln

iioii tiineamus ah advcrsanlium vitiorum malilia iiiilvcrsa tcrra

circunidari. Per. (( supru. Asccndil Ueus in jubilo. Itegnabii Deiis

Atiu. Doiniiie, coiilra muUiplicalioiiem irihulatio- sujiiT genlcs.

Inuni nohis foriis inopugnator acturrc, ct advcrsus 34 Oralio. Quid csl lionio, Domine, qiind iuciinir

iDuIliludiiicin iiisurgentium in uns piiis dcfciisor as- esejiis? aut fiir es lii rdius homiiiis, nisi iil omii,

islc , bilquc hciicdiclio tua siiimt popuUim tuum : iic iii porpetuiiin pcrirel , rodiinorcs? Da crgo iiohis

ut qui salutcin aniin.c iinslia; iii te csse ncgaiit, lo auxllliiin iieccs6ariiim , ipii dodisti prn nobis sangui-

saivaliueiu nostium Ipsa siia cxpugnatinne c«giiu- iioin pioiiosum ; ol pr.rsl.i , iit qiins inorv tiia rodi

scant. iiiit, oorum lc viLii glonficcl.

 ,;

j;g7 B. F. ALUIM SEL ALCLIM OPERUM PARS IV. !>68

Sccunduiu nomeu luum, Deus. Enaudivit de tem- A leonum, ct misisti Habacuc prophelam , el aitulit ci

meam. Deo nostro, prandium, et di.xit ; Prande prandium quod tibi mitil
plo sanclo suo vocera Psallite

quoniam rex omnis terrae Deus.

Dominus, Et dixit Daniel : Non relinquit DomnuM
tuum omnipotens Do- quwrentcs sc. Exaudi me oranlem , sicut exaadisii
Oralio. Admirabile noraen ,

omnem creaturam Tobiam el Samm, diim orarent in atrio domussnae'

mine, supplices exoranms, ul qui
nos ad luse ser-
tunc obtulit pro eis Raphael angelus oralioncm eo-
niandi ad usus bominuni subjecisli ,

rura ; sic exaudiaspreces meas, et admitlas ad aulam

vitutis officium dignos digneris ctTicere. Per.
sanctam tuani orationes nieas : et cnntinentcr niittas
Ilem Oriitio. Exaudi, Domine, sancte Pater omni-
angelum tuum qui deleat universa commissa mea,
potens aetcnie Deus, oralioncs nostras, quas pietali ,

sicut delesti spiritum immundum a Sara, filia Ra-

luae fundiinus in memoriam sacrae incarnationis,
natiYitalis, passionis, resurreelionis, ascensionis
guel. Illumines cor meum , sicut illuminasli oculos

Domini noslri Jesu Cbristi, qui pro nobis incarnari, Tobiae. Exaudi me orantera, sicul exaudisli Susan-

nasci , mori , resurgere , coelosque ascendere , no- nam, ei libcrasli eam de manibus seniorum, sic el

rae liberes ab hoc saeculo, quia tu es amalor purse

feiram sua virtute caplivitatem ducens caplivam ,

Oignatus est; ejus gubernatioue proteclione, mise- conscientiae. Exaudi rae orantem , sicut cxaudisli
,

ricordia, a cunciis muniamur diabolicx fraudis insi- ^ Ezechiam regera Judae, et delcsli ab eo inlirmitatem

«liis, qui tecum vivit in unitaie Spiritus sancti per carnis; sic et a me auferas infirmitatwn corporisel

immortalia saccula sxculorum. animae, et augeas mihi lidem, sicut auxisli illi annos
XV ad vitam. Liberes me dc medio saeculi hujus, sic»
FERL\ ITEM \I ORATIO SANCTI CYPRIANI ut liberasli Theclam de mcdio 95 amphitheatro
MARTYRIS. sic liberes me de orani infirmitate carnis. Te depre-
Domiiie sancte Pater agios, ad te levavi aniraara cor, Pater, qui in One teraporum commemoratus es

meam. Deus meus, quis cnim majorte? Tibi gra- nostri, mitlens nubis Jesum Christum Filium tuum
tias «t laudera refero. Deus Abraham , Deus Isaac, Domiuura Salvatorem nostrum , natum ex Maria
Deus Jacob, Deus patrum nostrorum , Dcus aposlo- virgine de Spiritu sancto, annunliante Gabriel an-
torum, Deus prophetarum, Deus martyrum; qui es, gelo, per quem nos liberasli de periculo mortis in-
et qui fuisti ante mundi constitutionem. Deus vivo- rainentis. Et le deprecor, Fili Dei viveulis, qui feci-
rum, vcnturus judicare vivos et mortuos ,
qui es sti roagnaUa in Cana Calilxx, de aqua vinum fecisti

Deus verax , qui sedes super cberutiini , et prospicis propter Israel : qui CeBcis ocuios aperuisti, qui sur-
abyssos : qui vides euncta, priusquam nascanlur, p dum audire fecisti, qui puralyticos ad sua roembra
qui habes potestatem occidere , et rursum restilue rcvocasti, linguas blesorum daemonio vcxante sana-
re;qui habes potestatera de arido viridem facere. sti, claudos currere fecisti velut cervos, mulierera
Tu omnium Deus dominalor, libera me ab hoc sx- protluxii sanguinis liberasli, mortuos suscitasli
culo. Exaudi me oraniera, sicui exaudisti Glios Israel super aquam pedibus ambulasti : qui roare fuD-
de terra ^gypti, et non tibi crediderunt, nec famulo dasti, et terminos ei imposuisti in tua virtute.
tuo Moysi. Va: peccaiis meis ! cum te levaveris con- Te deprecor, Fili Dei vivi , propter universa com-
fringere lerrain , sub quam Gssuram peirarum nie inissa mea , qui es in ciclis Filius in Patre, Pa-
abscoiisurus sum ante virtutem tuam? Cui moiiii ter in te serapiterno; qui sedes super cherubim el
dicturus sum, cade siiper me : et cui colli , tege mc ser.iphim, sedem honoris tui. Tibi assislunt angeli,
ante metuin Domiiii , cum te levaveris confringere niimerns in:estimahilis, timentes ct paventes hono-
lerram? Rogo, Domine, siibveiii mihi, et noli secun- rem et virlutem tuam , clamantes voce magna , el
dum actum raeum me judicare nihil enini iii prEe- :
dicentes : Sanctut, saneius, sanctus Deminut, Deut
reptis tuis paraxi. Exaudi me rogantem. Sieut exau- Sabaoth. Tu ipse nobiscnm testanientum fecisti , el
disti Jonam de ventre ceti, sic exaudias me et eji pauki post dixisli : Pelile elaccipielis, quaerite eltH-
cias mcdc morlead viiaui. Sicul Ninivitie induerunt
p tvnifJii, ptihaie et apericiiir vobis. Quodcunque a
cinerfm et cilicium, et paniteniiain egerunt , ita et Palre meo petierilis in nomine meo, accipietis. Ego
ego exbomogcsin faciens ante conspectum tuuni pro Palrera peto, ul accipiam ; ego quaero, iH inveniam;
universis pcccaiis mcis, qiii es aniator poBnitentiae, ego pulso , ut aperintiir mihi. Ego io tuo nomioe
iniserere mei. Sed et David dicii : Domiiie, propier pcto, ut tu Patrem pctas. et detur mihi venia. Pa-
nomen tuum dele peccatum mpuin; et ego dcpre- ralus sum propter nomen tuiira victimam sanguinis
cans m.ijestalem tiiaiii dele uiiivcrsa peccaia nica. fundere qiiodcunque tormentum
et siistinere. Tu
;
,

Exaudi mc oraiiicin siciii exauJisli tres pueios de es adjutor mcus, defensor meus, defende ab adver-
caniino iguis, Aiianiain,Azariam, Misael et iui- :
sario animam meam. Angelus tuus lucis prolegat
angebim tuum cum nirabo roris. Coiifusus est
sisli
me, quoniani tu dixisli : Qtiod credentes pelieritis per
Nabuchodonosor praepositiis repui, quoiiiam tu es oralionem, dabilur vobis. Omnis hunio mendax; tU
Rex regnanlium, Dominiis dorainanlium. qui solus
ct solus vcrai. Sicut tu repromisisti, polestaiein habes
lubes immorlaiitaiem et lucem inaccessihilem,
,
dare. Domine, revela niihi sacramentum tuum C(E-
qucm iiemo hominum videt, nec videie potesl. E\au- lestt, ut dignus sim faciem sanctoriim tiiorum vide-
di loe oi:«nem, sicul cxaudisti Daniclem de lacu re Spirilii^ sanctiia in mc operciur voliintalcn)
509 LITIRGICA. OFFICLV PER FHUIAS. .'iTl)

tuain, quam tibi spopondi omnibus diebus vita' luca;. A Irenioie. Ador.ite pure, ue furte irascalur, et pereatis

Qui passus es sub PoiilioPilato bonam confessionem. de via.

Crucifixus es, descendisli, et conculcasii aculeura III. Tu autcm, Domine, dypeus circa mc; gtoria

inorlis. Qui dixisti, ubi cs mors ,

qu;c regnahas ? mca, et exaltans capiit mcum. Surgc, Domiue , sal-

Ubi es, aculeas mortis? Victa es mors, deviclus iiii- vum mc fac, Dcus mcus.
micus diabobis. Tu resurrcxisti a mortuis, ct appa- IV. Miscrcrc inei, et cxaudi oralioncra mcam.
rnisti apnslolis tnis. Ascendisti adccelos, sedes ad V. \erba mea audi, Domiuc, intellige niurrour

dexteram Pairis, veniurus judicare vivos ct movtuns. meum. Rex meus, cl Dcus mcus : quoniam ad te de-

Qui noslri dominarls, liliera nie de manu quxrcntis precor. Domine, deduc mc in jusiitia tua, proptcr

aiiimam meam. Per nomen sancluiu luum depre- insidiatores mcos •

dirige antc faciem racam viara
cor.liberame ab adversarii parle ut oprram des , tuam.
vinccndi inimicum meiim; quoniara tu es potens VI. Domine, ne in furore tuo arguiss me : neque in
assertor, et advocatus prccum ; et ad pelitionem ira tua corripias mc. Misererc mci,Dominc,qiioiiiam
nostram die et noctc, Doniine, inlerpellans pro pec- iunrnms suni : sana mc, Domiiie, quoniara contnr-
catis mcis , orationem meam perferas ad Patrem bata sunt ossa mea. El anima mca turbala est valde,

tuum. Digncris rcspicere super prcces meas,sicul

B cl tn, Doiiiiiie, usqucquo? Revcrtcre, Domine, cl
respexisti super munera Abel jiisli lui. Digneris me erue animam meam : salva ine propler misericordiani

liberare ab ignc percnni poeiiarum, et ab oinni lor- tuam.

niento, quod parasti iniqiiis, per bonum et benedi- VII. Domine Deus mcus, in te speravi : saha me
clura Jesum Cbristum Salvalorem nostrum ,
per ab omnibus persequenlibus mc, ct libera mc. Ne
quem til>i est hpnor, virtus, gloria in sxcula soeculo- forte rapiat, ut leo animam mcam laccrct, el iioii

rum. Ameu. sit qui cruat.

ALU ORATIO. VIII. Dominc, dominator nostcr, grande est nomen

tuum in universa lerra.
Largire mihi, Domine, miindiliam labiorum, puri-
latem et innocenliam cordis, rcclitudinem opcris. IX. Lxtabor, ct gaudebo in te, canam nomini tuo,

Dona mibi humililatem, patienliam, abstinenliam, .'Vllissime. Exsurge,Domine Dcus, leva mamim tuam,
castitatem, sobrieiateni, prudenliam, justitiam, for- noli oblivisci paupcrum.

tiludiiiem,sive teinpcrantiam. Largire mihi spiritiim X. Dominus justum probat.

XI. Salva nos, Domliie.
sapientix et intellcctus, consilii et fortitudinis, scicn-
tiae et pietatis atqiie timoris Da mihi irriguum
tui. C XII. Usquequo exallabitur inimiciis mcus super
iiiferius, et irriguuni superius. Prxbe mihi geminum rae? Convertere, et exaudi me, Domine Deus raeus:
charitatis effecluin, lidem reciam, spem inconcus- ne quando dicat iuimicus meus : Prxvaliii adversus

sam. Da mihi benedictionem de roro ca>li, et pingue- eum.

dine terrx. Fac me toto corde meo, tola anima mea xiii. Exsultabil Jacob, et Uctabitur Isracl.
exquirere faciem tuam. Concede mihi in luo conspe- XIV. Tiracntcs aulcm Dominiim glorificat.
clu cor habere contritum et humiliatuin, tux chari- XV. Cuslodi mc, Deus, qiioniam spcravi in lc di-
tati nibil prxponeie , tuo quaudoque amorc muiido cens Deo : Dominus meus es lu, bene mihi nou cst
funditus exstingui. Fac nie in tuo sacrificio hustiam sine te.
vivam fieri, tux clementix holocansta medullaia of- XVI. Intcnde deprccalionera meam, snstenta grcs-
ferre. Summa, xternn el ineOabills sapientia, de- sus mcos in caliibus tuis, et non labcntur vcstipia
pelle a me cxcitalis et ignorantix tenebras. Sunima mca. Ini lina aurem tiiain mihi : aiidi cloqninm
xterna virtus, liliera me. Suinma xtcrna foilitudo, mpum. Mirabilcm fac miscrirordiam tnam, Salvator,

adjuva me. Summa ct incomprehcnsibilis lux, iliii- speranlium in tc. Cuslodi mc qiiasi piipillani inliis in

mina inc. Siimma et inAnita misericordia , miscrcre oculo, in umbra alanim tuarum protcgc nic. Ego
inei. Amcn. D aiitcm iii juslitia vidclio faciem luam.

XVII. Diligam tc, Domine, fortitudo mca.

96 COLLECTIO r.SALTEKII BED.E ^.

xviii. Ab occultis meis mnnda mc, a superbls

PsAL. i. Beatus vir qiii non abiil in consilio inipio-
(|iio((iic libcra scrvum tmini. Sinl placciilcs spriiK)-
rum, et in via peccatorum noii sictit, et in caihcdra
nes oris inei, Doniinc, fortitiido nica, ct rcdcniptor
derisorum non scdit. Scd iii lcgi- Dinnini voliinlas
nieus.
ejus, et in lege ejus iiicdilaliiliir dii' ;ic imcli'. Kloiil
XIX. Nos aiitem nominis Domiiii rccord.ibimiir.
tanquam ligiiiim traiisplaiitatiim jii\ta riviiliis aqiia-

XX. Exaltarc, Doniinc, forlilinline tua c.int»-

riini, quod fructum siium dabit in tcmpnrc suo. Et iii ,

folium cjusnon defluct, et omnc, qiiod fcccrit, pro- himus el psallcmus fortitudincs tuas.

iipcrabilur. XXI. Tn aiilem , Uoniinc , iic longc fias fnrtitud»

II. Nunc ergo, rcges inielligitc, crudimini judiccs mca : in auxilium nicnni fcslina. Kriic a giadio aui-
lerrx. Servile Domino in timore, ct cxsultatc ei in mam meam, salva mc cx orc lconis.

* Iliijiis psaltcrii nieminit .\lcuinus in cpist. lo5, ad Arnonfir.,

 ,

aii D. F. ALBINl SEU ALCLllNl OPERLM PAR3 lY. oT2

xjiii. Et benigiiiias el misericorilia tua sul»sequa- A unum e\ eisnon confringelur. RcJiniet Doininusani-
lar me oinnibus diebus vit». mas servorum suorum.
xini. Et accipiam benedictionem a Doraino. xxxiv. Judica, Domine, adversarios meos ; pugna
XXIV. Ad te , Doraine , animara meam levo. Vias conlra impugnantes mc. Apprehende scutum et ha-
luas, Domine, ostende mihi et semitas tuas doce : stam, el consurge in auxiliiim raeum. Dic anim.T!
nie. Deduc me in veritate lua, doce me quia Iti es , mes, salus tua ego snm. Anima autem mea exsul-
Deus Salvator meus. Peccatorum aJolescentia; meae tabil in Domino, et laetabitur in salute sua. Conllle-

01 scelerum meorum ne inemineris. Secundum mi- bor tibi in Ecclesia grandi, ct liugua niea meditabitur
sericordiam tuam recordare mci. Propter nomen justiliam tuam, tota die laudem tuam.
tuum propitiare iniquitati inea?, quoniam grandis esl. XXXV. Domine, in coelo misr ricordia tua. Quam pre-
Uespice in me, et niiserere mei : de angustiis meis liosa est misericordia tua, Doniine! Quoniam tecum
cduc me. \'i(le alDiclionem meam , et porla omnia est fons vitK , el in lumine tuo videbimus lumec
peccata mea. Custodi animam nieam, et libera me. Attrahe raisericordiara luam scicutibus te , et justi-

97 "''^- Doniine, dilexi babitacillum domiis lux. tiam tuani rectis corde. Non veniat niihi pes super-

Ne auferas cuin peccatoribus animain mcam : rediine

biae, et manus impiorum non me commoveat.
nie, et miserere mei.
» ixxvi. Puer fui, siquidem senui : et non vidi ju-

ixvi. Domiiius lux mea, et salutare meum qiiem slum derelictum. Quia Dominiis diligit judicium, et
,

limebo? Audi, Domine, vocem meam invocantis :

non dcrelinquet sanctos suos. In xiernuin custodili
miserere niei , et exaudi me. Ne abscondas faciein
sunt, et auxiliabitur eis Dominus.
tuam a me, ne declines in fiirore a servo tuo. Auii- xxxvii. Doraine, ne in ira tua argiias rae, neque
lium nieuinfuisii, ne dcrelinquas me, et ne dimittas in furore tuo corripias me. Te enim, Domine, exspe-
ine Deus Salvator meus. Oslcnde mihi, Doniine,
,
ctabam : tu exaudies, Domirie Deus meus. Quia se-
viam tuam, et deduc me in semita recla, propter quebar bonuin , ne derelinquas me. Domine Deus
insidiatores meos. Ne tradas me, Doinine animac ,
meus, ne elongeris a me: festina in auxilium raeum,
tribulanliura me. Ego autem credo, quod videam Domine salulis mese.
bona Domini in terra viventiura. xxxvm. Prsstolatio raea, tu es, ab oinnibus ini-
quitalibus raeis libera me. Opprobrium slullo ne po-
xxvii. Audi, Domine, deprecationem ineam , cuiii
nas mc, lolle a me plagas tuas.
clamavero ad te. Ne trudas ine cuin impiis , et cuin
xxxix.Exspeclans exspectavi Dominum, el inclina-
operantibus iiiiquiiatem.
xxviii. Domiiius fortitudo niea, et scutum nieum. clamorem meura, Domine.
tus cst ad me. Et audivit
^ ad adjiivandum me feslina. Gaudeant ct Ixtentur
Adorate Doniinmu in decore sancto.
XXIX. Audi, Domine, et miserere mei. Dutuinc,
qui qiKt-ruot le, auxiliiiii meum et salutare mcum lu
cs, Dcus mous, ne moreris.
esto adjutor, ut laudet tc gloria, et non taceat. Do-
inine Deus meus, in sempiternum confitebor tibi.
98 XL. Ego dixi, Domine, iniserere uiei , sana

XIX. In te, Domine, speiavi , non coufundar in

aniniara meam,(|uia peccavi tibi. Tu auteiii, Doinine,
miscreie raei.
xternuui : in justilia tua salva me. Inclina ad ine
xi.i. Sicut areola praeparata ad irrigationcs aqua-
aurem luain, velociter libera me : quia petra mca, et
ruin sic anima mea prsparata est ad te, Deus.
tnunilio mea tu es. In manu tua commendo spiritum
:

XLii. Judica me, Deus, et discerne causam roeam

raeum. In niaiiu tua tcmpora mea. Libera rae de
a gente non sancta a viro doloso et iniquo liliera
luanu iiiiraicoruni meoruni, el persequentiuin me. :

me. Tu enim es fortiiudo mea, qiiare projecisili rae?

Ostende faciem tuam super servum tuum , salva me
xLiii. Surge, aiixiliare nobis : et redime nos pro-
iii niisericordia tua.
pter misericordiam luam.
xxxi. Beatus, cui dimissa est iniqiiitas, et abscon-
XLiv. Tlirouus tuus, Deus, in s«culnm: et in seter-
dilum est pcccatum. Pcccatum nieum noliiin faeio
'""" Propterea populi coiifitebuniur
libi, et iniquiialejii mcam non abscondo. Tu e- pro- D libi in saecu-

lectio nica, ab boste cuslodies

lum, et iii a^lfinuni.
me.
XLv. Deus misericors, spes et foriiludo : 'iixilium
xxiii. Ecce oculiis Doniini siiper timentes euni, et
in tribulationibus inventus es validum.
<>ispectantesmisericordiani c^us. Sii miseri(.ordia tua,
iLvi. Rex magnus super omnem terrani. Canile
Domine, super nos, sicut exspect.ivimus te.
Deo, canite : cauite Regi noslro, canile.
xxxiii. Benedicam Domino iii oinni tempore, sem- XLVii. Qtf ipse csi Deus, Deus nosler, iii s;eculuni
Iior laus ejus in orc meo. Magnificate Doniinum rae- etin porpetuum. Ipseeriidux noster iii luorle.
<um, cl exaltemus nomen cjiis pariier. Quaesivi Do- XLViii. Yeruniiamen Deus rediinet aniinam meam
ininum, et exandivit me; et de omiiibus angustiis de manii inferiori, cum assumpserit me.
ineis liberavil me. Gustalc, ci videle, quoniain hoiais XLix. Kortis Deus Domiiiiis lociilus cst : iion pro-
osi Domiinig bealus vir qui sperat in co. Timete
:
pler viclimas luas arguani tc : et holocanstoinala lua
Domiiium sancli cjus. (|uoiiiam non cst inopia timeii- coram me suiit semper. Non accipiam de domo tua
tibiis euin. Qiircieiilibiis aiileni Oominiim non dcoril vitulum, ncqiie do gregibus hiicos: mca sunl eiiiin
oninc bninim. Dominus iiistolii ijinni.i ossa oonini OMUiia aiMinalia sihanim. Siid oniiics a^e- monliuiu.
{;;,-, LITLIIGICA. - 011 IC1\ Pi:i\ FKUIVS. KTl
ci uiiiversitas agii raecum cst. Si esiiriero, iion lii- A rum tuaruin. Tu cniiii, Dcus, cxaudisti orationem
cam tibi : meus cst eiiim orbis , el pleniludo cjus. meam : dedisti hxreditatem tinientibus nomeii tuum.
Iinmola Deo laudes, et redde Altissimo vota tua. Et Misericordia et veritas servabunl eum.
iDVOca me iii dic tribulationis : liberabo te, et gloii- Lxi. Ab ipso enini pr:estol:itio nica, ipsc esl forti-
flcabis me. Qui immolal confessioiiem ,
glorificJi tudo mea et salus mea susceplor meus, non ti-:

iiie ; et qui ordinaie ambulat, ostendam ei salutaro incbo.

meum. Lxii. Deus, forlitudo mca tu es, de lucc consurgam
L. Misererc mei, Deus, sccmidum magnam mise- ad tc. Silivit te aninui mc.i : dcsideravit te carn
ricordiam tuam. Juxla midlinidinem iiiiseralioimm mea. Sic in saiicto apparni tibi, iil videam fortitii-

luarum, delc iiiiquitales uvas. Multum lava nie ab diiicm tuam et gloriam tiiain. Mclior misericordia
iniquitate mea, et a peccato meo niuiida me. Quo- tiia quam vita : labia mea laudabiint tc. Sic beiiedi-
iiiam iniquiiates meas cognovi : el peccatum meum cam tibi in vita mea, in iioniine tuo levabo manus
coiitra nie est seniper. Tibi soli peccavi, el malum meas. Qiiia fuisti auxiliiim meum, in umbra alaruDi
coram te feci. Absionde fatiem tuam a pcccatis meis, tuarum laudabo te.

et omiies iiiiquiialcs meas delc. Cor mundum crea in Lxiii. Audi, Deus.vocem meam loquentis,atimore
me, Deus, el spirilum stabilem renova in visceribus B inimici serva vitam meam.
raeis. Ne projicias me a facie tua , el Spirilum san- Lxiv. Exaudi nos, Deiis salvator noster.
ctum tuum ne auferas a me. Redde mibi lactiiiam Lxv. Oinnis terra adorel et canct tibi, canct no-
Jesu tui, ei spiritu potenli confirma me. Libera me raini tuo. Benedicite popiili Deo nostro, et auditani
de sanguiiiibus, Deus, Deus salulis meae laiidabit : lin- facite vocem laudis ejus. Qiii posuit animam nostram
gua raea justiiiam luam. Doniiiie, labia niea aperies, in vita. Benedictus, qui non abstnlit orationem
el os mcuin amiunliabil laudem tuara. Sacrifitium meam, et misericordiam luani a me.
Dco spiriius contribnlatus, cor contrituin et bumilia- Lxvi. Deus misereatur noslri, et bencdic:il nobis,
tum, Deus, iioii despicics. illustret faciem suam super nos. Bcnedicat iiobis

Li. Misericordia Dei toia est die. Ego au;em sicut Dcus, Deus noster, beneJical iiobis Deus.
oliva virens in domo Dci, speravi in misericordia Lxvii. Exsurgat Deus, el dispergantiirinimici ejiis,

Dei in sseculum sempiternum. et fugiant qui oderunt euni a lacie ejiis. Jiisii autem
Lii. CxsuUabii jacob, el lujiabitur Israel. lietentiir et exsultent in conspeclii Dei, gaudcant iii

Liii. Dcus, iii iiominc tuo salva me, et in fortitu- ketitia.

dine tua utciscere me. Deus, cxaudi orationem meam, Lxviii. Exaudi me, Domine, quoniam bonn cst mi-

auribus peicipe verba oris mei. sericordia tiia ; secundummultitudiiicnimiserationuin

Liv. Exaudi, Deus, orationem rueam, et ne despi- tnariim respice ad ine. Et ne abscoiidas facicm Hiaiii

cias deprecationcni mcani : allende raihi, et exaudi a servo tuo, qiioniam tiibulor, cito cxaudi nie. Ac-
me. Ego autem fiduciam habeo tui. cede ad animam ineaui, et redime eam : propler
LV. In quaciinque die territus fuero , ego in te inimicos ineos libera me. Salus tua, Deus, suscc-
confidara. Noii timebo, quid faciat mihi caro, hoc pit rae.

Scio, quia Dcus iiieus cs. LXix. Dcus, ut liberes me, Doniinc, ut nuxilicris

LVi. Wiserere mei, Deus, miserere mei ; quoniara raibi lcslina. Gaudeant et heteiilur in te oiunes, qui

in te sperat aniina mca. In umbra alarum tuaruiu quseruiit tc. Ego autem egenus ei paiipcr; Deus, fe-

sperabu, doiicc transeaiil insidia'. liivocabo Deum stina pro mc. Auxilium iiieum et salvntor mcus, tu

altissiiniiin, Deuin uliorein meum. Miltet de cuelo, Domine, ne moreris.

et salvabjt me. Lxx. In te, Domiiie, speravi, non confundar in

Lvii. Yere esl Di iis jiidicans in terra. xternum : in justitia tua erue mc, et libera rae.

LViii. Erue me dc iiiiinicis, Deus meus, et a resi- Inclina ad meaiircm luam, el salva mc. Deiis mcus,
Jlenlibus mihi piolcge mc. Fortitudinem ineaiii ad
f^
salva me demaiiu impii,dc marii iniqiii ct norcnljb;

tc servabo. Q"ii)iiiain tii, Dl-us, clevator mcus, Dci qiiia tu cs exspcclalio mca, Djiiiiiu-. Dciis, ne elon-
mei iiiisericordia pr:cvenici nie. Qiioniain faelus cs geris a me : Dcus, ad auxilianiluiu mihi fcsiina.
fortitudo inea, el n fiigiuiu raeum in die tribulalio- Lxxi. Eril nomcn tuum in uilernuin, ultra soleui,

nis iiiea'. Tilii ciiiilalii) iiiuiniam Deus adjulor niciis, perseverabit nomen tiiuni.
rortiludo inea, Dciis iiiisciicoiill;i inc:i. Lxxii. Mihi aiiiciii a|ipropini|uare Den bnnuniosl,
i.ix. Da iiobis aiixiliiiin iii Iribulationc, vana est posui iii Duiniiio Dco spciii nic:iin.

cniin salus ali bomiiie. Iii Deo laciemus virluicni, cl Lxxiii. Dciis aulcm rex mciis ah initio. Nc tiadas
ipse conciilcaliii iriliulantes iios. bestiis aiiimniu criiditain Icge tua : vita- pnuperiiiii

i.x. Exaiiili, Dciis , l.iiidationcm mcain : intendc tuoruin nc obliviscaris iii pcrpctuiim.
orationi nie:e. De iiovissiiuo tcrnc ad te claniabo, Eno auteiii
Lxxiv. aiiiuintiabu in sempilcrnum,
cum Irisle fucrit cor iiiciini. Cuin forlis clevabilur cantabo Dco Jacub.
advcrsiiin me, tu cris ductor iiu'iis. 99 liiisli spes Lxxv. Cuiii siirrcxciit ad judicandum Dciis, u(

mea, turris munilissima a facic iiiimiii. Il.ibitalio iii salvus faciul nmnes niites leria;.
labernaculu tiiu, jiiyilcr spcrabo iii proici tionc :ila- lAKvi. Vocc mca ad Duniiinim rlaina\i; vocc mca
575 B. F. ALBIM SEU ALCLLNl OPERIl.M PARS IV. 57G
ad DomiDum, et eikaudivit me. In tlie tribi:lutioiiis A licii. Tcsiimonia tua fidelia far ta sunt nimis.
nieae Deum requisivi. xciii. Misericordia tua sustcntabat me.
Lxxvii. Ipse vero misericors propitiatur iniquilati, xciv. Vcnite, adoiemus et curvcmur. Flectamti»

et non dispcrdel. genua ante faciem Doniini facloris nostri : quia

Lxxviii. Ne recorderis iniquitatiim nostranim vr- ipse esl Dominus Deus noster.

terum. Cito anticipent nos misericordicC tua;, quia xcv. Cloria et decor ante vultum ejus.
attenuati sumus nimis. Auxiliare nohis, Deus Jesiis xcvi. Qui diligilis Dominum, odiie malum, ciisto-

noster, propter gloriam nominis tui, et libera nos. Et dit animas sanctorum suorum : de maou impiorum
propitiarc peccatis nostris propter nomen tuum. erucl cos.
Lxxix. Suscita fortitudinem tuam, et veni : ut xcvii. Rccordatus csl miscricordiae sus. Et exal-
salvos faclas nos. Domine Deus exercituum, converle tate Dominum Dcum nostrum.
nos, et ostende faciem tiiam, ct salvi erinius. xcviii. Servite Domino in Ijptitia. Ingredimini
Lxxx. Laudate Dominiim, forlitudincm nostram. coram eo in laude.

Lxxxi. Judicate paupcri el pnpillo, egcno el inopi xcix. Scitole, quoniam Dominus ipse est Deus :

jusle facite. Salvale iiiopcm; et paupcrcm de manu ipse fecit nos, et ipsius sumus.
impiurum liberatc. B c. Misericurdiam et judicium cantabo tibi, Do-
Lxxxii. Deus, nc taceas, ne sileas, et non quic- miiic, psallam et erudiar in via perfecta, quando
scas, Detis. El sciunl [F., sciant|, quia nomen liiiiin venias ad me.
cst, Domine, solus tu excelsus siiper omnera lcrram. 01. Domine, exaudi oraiionem meam, el clamor
Domine Dcus exercituum, exaudi oratio-
Lxxxiii. meus ad te veniat. Ne abscondas faciem tuara a
nem meam Domine exercituum, beatus liomo, qui
: me. In die tribulationis mea; inclina ad me aureni
confidit in te. tuam. In quacunque die invocavero te , velociler

100 Lxxxiv. Converle nos Jesus noster, et solvc exaudi rae.

iram tuam adversum nos. Ncli in :eternum irascino- cii. Benedic, anima mea, Domino, et noli oblivisci
bis. Oslende nobis, Domine, misericordiam tuam, omnium retributionum ejus. Qui propitiatur in cun-
ct salutarc tuum da nobis. ctis iniquitatibus : et sanat omnes infirBiii.'kles tuas.
Lxsxv. Inclina, Domine, aurem tuam, et exaudi Qui rcdimet de corruptione vitam tuam, et coronat
mc quia egenus el pauper ego sum. Miserere mei,
: te in misericordia et miserationibus
Domiue, quoniam ad te clamabo tota die. Latifica ciii. Benedic anima roca Domino : Domine Dcus
animam servi tui, quia ad te animam meam levo. Tu meus, magnificatus es nimis. Gloria et decore indu-
enim es, Domine, bonus et propitiabilis : ct multus C tus es. Sil gloria Domini in sempiternum : Ixtabi-
misericordia omnibus, qui invocant te. Exaudi , Do- tur Domlnus in operibus suis.
niine, orationem meam : ct ausculta vocem deprcca- civ. Qua;rite Dominum, et virtutem ejus : qnxrile
tionum mearum. In die tribulatioiiis mex invocabo faciem ejus jugiter. Recordaraini mirabilium ejus ,

te, quia exaudicsmc. Docc mc, Doinine, viam tuain : qu.-e fecit.

ut ambulem in veritate tua. Unicuin fac cor mcum, cv. Bcati, qui cnstodiunt judicium, et faciunt jug-
uttimeat nomen luum. Confitebor DomineDeus
libi, titiam in omni lcmpore. Salva nos, Domine Deus
meus, in loto corde mco : et glorificabo nomen tuum noster, ut confiteamur nomini sancto tuo : et cana-
in sempilernum. Tu autem, Domine, Deus miscri- raus laudantes : benedictus Dominus Deus IsraeL
cors et clemens, respice ad me, et raiserere mei da
:
cvi. Confitemiai Domino, quoniam bonus, quo-
fortitudinem servo tuo, ct salva filiain ancilLe ture. niara in ailernum raisericordia ejus. Confileraini
Fac mccum signuin in bonitate, et audiant. qui odo-
Doniino misericordi:c ejus, et mirabilla ejus in filios
runt me, et confundantur. Quia tu, Dominc, auxi- hominu.Ti. Qula saluravit animam vacuam, el ani-
liatus es mihi, et consolatus es me. mam esurienleni implevit bonis.
Lxxxvi. Et cantabunt, quasi in choris, nmnes cvii. Da nohis auxilium in tribulatione : vana esl
fortes raei in te. " enim salus ab bomine. In Deo eriraus fnrles, ct ipse
Lxxxvii. Ingrediatur ante te oratio mca : inclina conculcahit hnstes nostros.
aurem luam ad laudationem mcam. Ego autem ad te,
101 rfnt- Tu autem Deus Doraine, fac meum
Doinine, clainavi : el iiiane oralio nica praevcniel te.
propter nonien tuum :quoniam bona est misericor-
Lxxxviii. Confilcbuntur coeli inirabilia tua, Do-
dia liKi. Libcra nie, qnoniam egcnus et pauper suni
inine : misericordia et veritas pra^cedent faciem
ego : adjiiva me, Doraine Deus meus. Salva me s»-
tuain.
cundiim misciicordiam tuam.
Lxxxix. Appaieat apud servos tuos opus tniiin, ct

gloria tiia super filios corum. Et sit decor Domini cix. Dorainarc in medio ioimicoium tuorum.
Dei nostri super nos, et opiis manuum nostranim cx. Confilcbor Doniino in loto corde meo. Gloria
confinna. et docor opus ojiis ; opus raanuum cjus veritas cl

xc. Tu enim es, Doniine, spes inea. judiciuin.

xci. Quoniam laetificasii me, Dominc, in opcrc cxi. Bealus vir, qiii timel Dominuni : lii niandatis
tuo. ejiis volet nimis. In mcmoria scnipilcina eriijuslus,
 ,

T" LITURGICA. — OFFICIA PER FEUIAS. oTS

al) aii.lifi nialo iion liincLit. Sii nomen Domini be- A cxxv. Nisi Dominus cuilodieril civilatcui, fruslru
(I.ctuni, modu usqiic in iulernum. vigilal, qui custodit eam.
cxii. Non iiobis, Domiuo, non nobfs : scd nuroini cxxvi. neatiis omnis, qui timel Dominum, qni
luo da gloriam. riopier niisericordiam tuam, et ve- ambulat in viis ejus.

rilalrm lu.im. cxxvii. Beni^dictio Domini sit super nos.

cxiii. Obsecro, Domine, salva animam meam. cxxviii.Domire, exaudi vocem meam. Fi int au-
cxiv. El nomen Domini invocabo. Gloriosa in res tux intcndcnles ad vocem deprecationis mex.

COnspectu Domini mors saiicloiuiii cjiis. cxxix. Douiine, noii est exaltatum cor meum,
rxv. F.t veritas Domini in Kleniura. neque eiaii sunl otuli niei.

cxvi. Dominiis, Dominus meus es, non limebo cxxx. W.v.c est reqiiics mea in sempiiernum.
quid raciat mihi homo. Doiuinus niihi au.\iliator, et cxxxi. Qiioniam ibi mandavit Doniinus benedi-
«igo despiciam odieiilcs nie. Meiius est sperare in clionem, ct vitara usque iu .^leriium.
Domino, qiiam sperare in homine. Melius est spc- 102 cxxxii. Qiii stJtis in donio Doinini.

rare in Domino, quam spcrare in principibus. Cou- cxxxiii. Laudate Dominum, (|uuniam bonus est.

filebor tibi, Domiiie, quoniam exauJisti me : et fa- cxxxiv. Conritcmiiii Deo cocli, quoiii.im in aetcr-

ctus cs inihi in salutem. B nuin miscricordia cjus.

cxvii. Coiilitebor tibi , Domine, in directione cxxxv. Beatus homo, qui amat Duminum.

cordis :cum didicero judicia justitia; tux. Ne errare cxxxvi. Confitebor tibi, Domine, in loto corde
facias me a mandatis tuis. Revela oculos meos, et ineo. Doinine, miserirordia lua in xternum, opera
videbo mirabilia in lege tiia. Yiam mcndacii aufer a
nianuum tuarum ne dimittas.

legem luam doua mihi. menm cxxxvii. Si ascendero in ca-lum, ibi es tu ja-
me, et Iiiclina cor ad : si
cuero in infcriium, ibi ades.
testimonia lua et non ad avaritiam. Elveniant mihi
misericordi3e lux, Domine, et salus tiia juxta elo-
cxxxviii. Erue iiie, Domine, ab homine malo :

a viris iniquis salva me.

quium tuum. Hxc est consolatio mea in afllictione

roea, quia eloquium tuum viviliravit ine. Misericor-

cxxxix. Exaudi vocem meani damanlis ad te.
Dirigatur oralio mea, sicul incensum in conspectu
dia tua complcta est terra, praecepta tua doce me.
tuo.
Antcquam audirem cgo ignoravi. Uonus lu et bene-
ficus, doce mt prsecepta lua. Sit, olisccro, raiseri- CXL. Pone, Domine, custodiam ori meo : serva
cordia tua in consolatione mea, sicut locutus es paupertaiem labiomm meorum. Educ de carcer»
animaffl mcain, ut confitear nomini luo.
Eervo luo. Serundum raisericordiam tiiam vivifica
rae, et custodiam testiinuniuro oris tui. Nisi qiiod C CXLI. Doniine, exaiidi orationem meam, exaudi
mea
lex tua meditalio est, forle periis.sem in prcs- ine in justitia tiia. Et non venias ad jiulicainlum
suramea. Quamdulce giitluri ineo ploiiiiiura tuum; cum servo tiio, qiiia non justilicabittir in ronspectu
super iuel ori mco. Voluntaria oris mei complaceant tuo oronis vivens. Fac me audire mane niiseri-

libi,Domine ct seciindum Juilicia lua doce me.

,
oordiam tuam, qiioniam in te ronfido. Notam fac

CooQrma mc secundum verbum tuum, ct vivain :

mihi viani, in qiia amliulu, qnoniara ad le levabo
auxiliare mibi, et salvus ero. Fac cum servo luo aiiimain meam. Libera nie de inimicis meis, Do^
juxta misericordiam tuam, et prairepta lua docc ine. miiie, a te prolectiis. Doce rae, ut faciam volun-
Respice ad me, et miserere mei, et doce me prere- latem tuam, quia lu Deus mcus. Spiritus luus bonus
pta tua. Justus es, Domine, et ret tiini judiiiiiin
dedurel me iii terra rerla, piopler noin?n luuin,
Duiiiine, vivifieabis rae jiistilia tua. Ego enini
tuuffl. Voccm ineamaudi juita miscricordiam tuam, iii

Dotnine : Eecundum judirium tuuin vivilica me. Vide

sum serviis Imis.

ainictionein mcam, rt cripe iiip : juxta misericor.

cxLii. Benedirtiis Dominus fortis meus, miseri-
diam luara vivilica ine. I»ax multa diligontibus le-
cordia inea, et furtitudo mea : auiiliator meus, ei

gem tuam, et non est illis scaiidalura. Ingredialiir salvalor meus.

q cxLiii. In omni die l>ene>licam tibi, et laudabo
laus mea roram te, Doinine, seriindum veibuin no-
tuum. Veniat dcprecatio niea ante viiltuni luuin ; sc-
men tuum in sempiternum jugitcr.
cundum eloqiiium inum libcra ine.
cxLiv. Laudcm Doniini loquelur os mcum, et be-
nedicat omnis caro nomini sancto
civiii. Doiniiic , libcra animam meam a labio ejiis ; in iter-
niim Pt jugiler.
iiiendacii, a liiigiia duiosa.

Levabo ciLV. Lauda, aniroa mea.Dorainum, laudabo Du-

«iix. oi'ulo.> meos in inontes, unde vcniat
auxiliuin milii.
minum in vila roea : canlabo Deo meo, quandiu

cxx. Sil bone his, qiii diliKiinl te.

sum.

cxxi. Miserere noslri, Doinine, misercre nostri.

cxLvi. Laiidate Dominum, quoniam boniis est :

nomine Domini qui

plarrtiir Domino in his, qiii timcnl eum, ct eispe-
Cxxii. Auxiliura nostium in ,

ctant miscrirordiam ejus.

fecil cwliim et terram.
cxiiii. lleiirrar, Iioinine, bonis ct reclis cordc. cxLVii. Flabil spiritu siio, rl nnenl aqii.T.

cxxiv. Converte, Doinine, caplivitatcm noslram riLviii. Laiiilate Doniinum de rirlis, l.iudateeum

sicut riviiin in aiistro. iii cxrclsis. l.audate cuin, ninncs angrli rjiis. I au-
 ;

r,7J B. F. ALBIM SEIJ .MC:ilM OPERLM PARS lY. .';80

eum omnes exercitas ejiis. Laudale cnm, sol el A Da, Paler allilonaiis, undosum fletibii^imbrem
date
luna:lau(lateeum, stellac luminis. Laudaieeum, coeli Quo valeam lacrymis culparum solvere moles.
coelorum, et aquae,qu* super coelos sunt, laudent Da precor auxilium, possim quo vincerc mundnm,

nomen Domini. Quoniam ipse mandavil, et rrcala Et vitK stadium placido percurrere passii.

sunt. Laudate Dominura, reges leira, el omnes po- Cumquc supreroa dies inortis patefeccrit urnani,

puli : principes, et universi judices lerrae. Juvenes Concede veniara, cui tollit culpa coronam.

etvirgines, senes cum pueris laudenl nomen Do- SABBATO.

mini. Uuoniara sublime noraen ejus solius, gloria
SI Cri VITA PR.T.SENS FASTinlO SIT, EI Sf-
ejus inccEJo ct in lerra. Lxaltavil cornu popuii, laus PERXA CONTEMPLARI .UVAT.
omiiibus sanciis ejus.
ORATIO S.\!SCT1 AUGLSTIM.
cxLix. Canlate Doraino cantictim novum, laus ejus
<:
Dcusuniversitatisconditor, pra'stamilii primum,
jn congregaiioue sanctorum. Exaltabil mansueios in
ul tc bcne rogem : deinde, uL me agam dignum, quem
Jesu. ExsHliabuut sancli in gloria, landahunt iu cu-
liberes; pnstremo, ut liberes. Deus, per quem omnia
bilibus suis. Kxsultaiiones Dei in gnlture eorum.
qua; per se non essenl, tendunt essc. Dius, qui nc
CL. Omne quod spirat laudet Dominum.
g id quidem, fiuod se invicem perdit, perire pcnnittis.
I.ITANIA IIT SCPRA, F.T PRF.CES. Deus, qui de iiiliilo mundum istum crcasli, omnium
Vivit anima mea, et laudabit te. Judica, Domine, quem sentiunt oculi pulcherrimum. Deus, qui maliim

nocenies me. Repleatur os raeum laude. Domine, non facis, ct facis esse, ne pessimum fial. Deus, qui
averte faciem tuam a pcccalis meis. Cor muudum paucis ad id, quod verc est, refugienlibus, oslendis

crea in me, Deus. Redde raihi lailitiam salutaris lui. inalum nihil esse. Deus, per quem uiiiversitas, cliam
Domine, ne simul tradas me cum peccaioribus. Do- ciim sinistra parte, perfecta est. Deus, a qiio disso-

mine, non secundum peccata nostra facies nobis. nantia usque in extrcmum iiulla cst, cuin dcli riora

Domine, ne memineris iniquilalum nostraium. Ad- melioribus concinant. Deus, quem aiuai oiniic, quod
juva nos, Deus balularis nosler. Eslo nobis, Do- potest amare, sive scicns sive nescieiis. Dcus, in

mine, lurris forlitudiuis. Adjulor et liberalor mens quo sunt omnia, cujus tamen universae creatura: nec

eslo, Doinine. Benedictus Dominus die qiiotidie. Ne turpiludo lurpis esi, uec malitia noccl, in-c crior

inlres in jiiditio cum servo tuo. Delicta juvfulutis errat. Deus, qui nisi mundos, vemm tc stire noluisli,

meae. Eripe me, Doinine, ab homiiie malo. Eri|>e me Dcus Pjter veritaiis, Pater sapienlia:, P.acr vcre

de inimicis meis, Deus meus. Eripe me de operaiui- summacquc vil.e, Patcr bcatitudinis, Pali-r l.oiii et

businiquitalem. Sic psalmum dicam nomini tuo iii pulchri, Pater inlclligibilis, lucis, Palcr evigilaiionis
Q
saiculum saecidi. Lxaudi nos, Deus salularis noster. atqiie ilhiniinatioiiisnostrae,Patei-pigiioris, (jiKiadmo-

Deus, in adjiitorium meuiu iiiteiide. Saoclus Deus, neniurrediread te, teiovoco. Deus veril:is,in qu(i,cta

sanclus forlis. Benedical nos Deus Pater. Domine, qiio, ct per quem vera sunt, qu;e vera sunt omida. Dcus

salvum me fac. Domine, salvum fac regem. Salvum sapienlia, in quo.et a quo, elperquciii s;ipiiiiil '.\\im

fac populum tuum. Salvos fac servos luos. Memento supiunt omnia. Deus vera et summa viia, in (pio, ct

congregalionis tuic. Exaiidi, Doniine, \ocem meam. a quo, et per qiiem vivunt, qua; \^tc summcque vi-

Miserere raei, Deus, totum. Doininc, exaudi. vunl omnia. Deus bealitudo, in quo, ei a cuo, ct pcr
quem beala sunl, quae beata sunt onini;i. Dcys bonuni
103 ORATIO EUCENll TOLETANI EPISCOPl ».
et pulclirum, in quo, el a quo, el per qucm bona el
Rex Deus, immensi quo constat machina mundi, pulchra smit, qua; hona et pulrhra suiit omiiia. Deus
Quod miser imploro ^, tu Chrisle, perfice clemens. iiilclligibilis lux, in quo, el a qiio, ct per quem intel-
Sil mihi recia fides, et falsls obvia sectis. ligibililer hicent, qu;p inlelligihililcr lufciit omiiiu.
Sit inihi prscipue morum corrcctio pr;esens. Deus, cujus regnum est totiis muiuliis, qiiem sciisus
Sim charus, humilis, vcrax, cum tempore prudens, morlalis corporis ignorat. Dcus, de cujus regno Icx
Secreii tacitus, et lingiue famine caiitus. eliam in ista rcgna dcscribilur. Deus, a quo averli
j)
Da fidum socium, da fixuni semper amicum. caderc, in quein coiiverti resurgerc, inanere
iii (iui»
Dablandum, sobrium, parcuin, castum(|ue mini- consistere est. Dcus, a quo exiie mori, in ipiem rc-
[stniiit. dire reviviscere, in quo habitare viveie esl. Deus,
ISon me pauperies cruciel, ncc langiior obiincet.
104 quem nemo amitiit nisi decepius, qiicm nemo
Sil coincs alina sahis, et sufruientia viclus.
qiiairit nisi admonitus, queni iiemo invenit nisi pur-
Ahsint divitiie, faslus, ct juigia, lites,
galHS. Dcus, qiiem relinquere linc csl, quod perirc,
lnvidi;e, luxus, el ventris pensio turpis.
quem attendere hoc est, quod amare, qucm viderft
Crimine nec laidam quemquam, nec crimine Isedar. hoc est, quod habcrc. Deus cujus , iios fidcs exeilal,
Sic beiie velle queam, quo pravuni posse recedal.
spes crigit, caritasjungit. Deus, pcr (piem vincimiis
Nil lurpe cupiam, faciam, vel proloqiiar unqiiam.
inimicum, le dcprccor. Deus, qiicm accepimus. ne
Te meijs desiderel, lingua canat, actiu proniai.
omniiio perircmus. Dcus, a qiio admoncmiir, ut vigi-

» Exstat li;pc oratio primo loco inler alias oraiio- *> Eugen., Quod miscr Eugeniut.
iieselcanniiia beali Eugeiiii tom. XII Bibl. PP. edit. >
Pro u>ii qiiitilo siipra col. Hi'.
Liij; I. an. IU77, pag. 54.'>.
Mi I.ITIUGIC.V. — OFHC.IA I'EU FEKIAS. Kga

lenius. Deiis, pcr qiicm .t malis boiia scparainus. A more illo itio, paucis noiissiiiio. Naiii tc soluin amo.
Ueus, per qoeiu mala fiigiiniis, el boDa spquimur. lc snlum sequor, l(! soUim qiia-ro, libi soli scrvire

Deus, per quem non cediiiius adversilatibiis. Deus, jiaralussiiin, (|iiia tu soliis jiisle doniiiiaris. Tiiijuris

perqiiem bene servimus, et bene domiiiamur. Deus, csse cupio, julie, qnreso, atqiie iinpera, quidquid vis
;

per quem discimus aliena esse, quae aliquando no- sed sana et aperi aiires meas, qiiibus voccs luas
».lra; et nostra esse, qua; aliquando alieiia putavimus. audiain Saiia ct aperi ociilos nieos, qiiibus nulus
:

Deus, per queni malorum esris atquc illeccbris non tuns vidcain : oxpello a me insaniam, ulrecosnoscam
inlia-remus. Deus, per qcein nos res minut» non nii- 10. Dic milii, (|iia atlciidam, ul aspiciain le : ct oin-

imunt. Dcus, per quem nieiius noslruni deteriori nia mo spero, qna; jusseris, esse facturiim. Respicc,
siibjectum non est. Deus; per quem inors absorbeiur oro, fugitiviim liium, Domine clementissimc : jain-
in victnria. Deiis qiii nos converlis. Deus, qui iios jain satis piiaias dederim : salis iiiiinicis tuis, quos
00, quod non est, exuis, et eo, (juod csl, induis. sub jiodibiis babes, servieiiin : salis fueiim fallacia-
Deus, qiii nos exaudibiles facis. Deus, qui iios iiiunis. rnm ludibriiiin. Accipe ino ab istis fiigienteni famu-
Deus, qui nos in omnem veritalem inducis. Deus, lum tiiuin, qiiia ct ista mc, quaiido a tc fugiebam,
ijui nobis omnia bona loqueris , nec insanos facis, acccpcruiit alionuni. Ad le mibi rcdeundum esse scn-
nec a qnoquam lieri sinis. Deus, qui nos revocas in » lio, paleal inilii pulsnnli j.inua liia, sod qiioinodo ad
viara. Doiii, qui facis ulpulsaiitibus aperialiir. Deus, te prrveniatur, ilocc nie. Nibil aliud 105 babco,
qui nos deducis ad januaui. Deus, qui das nobis pa- quam voluntatem. Mhil aliud scio, nisi fluxa, cl ca-
nem vita'. Deus, per quem sitimiis potuin, quo hausto duca sperneiida csse, ccrla et xlerna rcquireiida.
nunquam siiiamus. Deus, qui argiiis sTciilum de Koc far io, l'alir, quia boc solum novi ; sod uiide ad
peccato, ile justiiia, dojudicio. Dous, per quem nos te pervenialur, isjnoro. Tu iiiibi suggorc, lu ostciide,
non movciit, qui miniine credunl. Dous, por qucin lu viuticuin pra-be. Si fide te invciiiunt, (jui ad le re-

improbamus eorum errorem, (jui animaruin merila fugiunt, lideiii da : si virlule, virlutcin : si scientia,
niilla esso apud le pntant. Deiis, per quem non sor- scientiam. A:igein niespem.Augecharitatoin.Oadnii-
vimus infirniis oi ogenis elementis. Dcus, qui nos randa olsinguhuis boiiilas tua! x\d toambio,ol quibus
purgas, et aj divina pr.eparas prxinia. Advcni niibi rebusa le ambialur, adlo rursimipolo. Tii eiiimsi de-

io aiixiliuin propitius : lu (juidquid a nie dictum esl, .seris, peiitur bic : sed non deseris, qiiia tu es suin-
unus Deus : tu, tu veni, veni in auxiUum mibi uiia, mum bouum, quod iiemo rccle quxsivil , et luinimc

acterna, veia substanlia, ubi nulla discrepantia, nulla invenit. Oniuis autein recle qu;rsivit, quein tu recte

confiisio, iiuila transilio.nulla iudigcnlia, iiulla luors :

qua;rere ferisli, fac et nio, Pator ; viiidica me ab
ulii siimina concordia, sumina cvideiitia,sumnia co«- ^ erroie. Qu.-eronti teniibi nibilaliudpro leoccurrat:si
slaiilia, siinima plonitudo, summa vila : ubi iiiliil iiiliil aliud dosiilcro qiiatii lo, iiivoniam tc jani, quac-

<leest, ubi rcdundal, ubi qni gignit, et quem gigiiil, so, l'ater. Si autcm csl in me sujierflui alicuitis appe-
uauin suiit : cui sorviunt, qu:c sorvitint oiiiiiia; cui titio, tu i|)se nie inunda, et fac iJoncuin ad viden-

oblcinporat-oninis bona aniiiia, oiijus logibus rotan- dum to. Caeterum, de salulo liiijiis niortalis corporis

tur poli, cursus guos sidora poragunt, sol exercet mei, qu:indiu in hoc liabitcin, ucscio, qiiid mihi ex
diem, bina lcmperai uucleni : omnisquc mundus per eo ulilc sit, vel eis, quos diligo. Tibi illiid coinniiito,

dies, vicissitudine liicis et noctis, et |ior inonsos cre- Pater sapiontissiine al(|iio oiniino, ct pro oo, qiiod
loentis dccremonlisquc lunaribus, jior aniios veris, adiiioniieris ad temjius, doprocabor. Taiittiin oro cx-
aistalis, autuiuni, bioinis succcssiouilius perlu:>tral, cellonlissiniam clonieiiiiaiu luani, ut aie penitus ad
perfcctioiie cursus solaris per inagnos orbis rccursiis 10 convertus, nibil mibi repugiiare faoias lendenti aU
in ortus suos siderum magiiam rcrum conlincntiam, tc, jubeas(|ue uio, diim boc ipsum corpiis ago atipic
quantuiti sonsibilis materiu p:ilitur, loniporum ordi- jioito, purum, inagnaiiiitium, jusliiin jirudonlomqiit:

nibus roplicalioiiibtisquc cusiodii. Cujus logibiis iii cssc, perfccluinqiic am;tlorcin porcoploroni(juo s;i-

xvo staiilibus iiiotus institbilis roruin mnlabiliuin pieiiti;o tu;c, et digniini liabilationc, atqiie habitalo-
perlurbatus e.ssc noii sinitur, frenisqiic circumeun-
D rcin beatissimuni regiii lui. Amcn.
tium s.ccuIoi'iini somper ad similitinliiioin sl:ibililatis Deiis in adjiiloriiim inotim inlondo, lci.
renovatiir. Ciijus logibus aibi:riiiiii aiiiiii:o liboriim
PSALMIS,
C8t, boiiisi|uo pi';oinia, et iiialis paMi:i:, fixis jicr oin-

nia nocossilalilius, (lislribut;e siint. A qiio manaiit (I's4i.. \i\i O'iemadiiiodiiiii (lesidoial cervus .'«1

Oinnia bon;i usijiic ad iios, a qiio coorcontur iisijue a fuiitcsaqiiaruiii, ila dosiiloi';il:iiiiiiin iiiea ad to,Dcus.
nobis oiuiiia iii;ila : siqira (pioiii iiibil, oMr.i qtioiii Silivit :tiiiiiia iiioa ;id Dciiiti forloin vi\iiiii : i|iiaiiili>

nibil, siiio qiio niliil : siib ijno lotiiiii, in quo lotiini, vciiiain ct ujiiiarcbo :tiitc l:icicm Dci ? Fiioriiiit mibi
cum quo totuiu cst qiii fccisti homincm ad imagi-
:
lacryinai mcx jiancs dio ac nocte : diiiii diciliir inihi

nem ot siinilituiliiicin tiiani, qiiod qiii .se no^itagiio- qtinlidio, iibi ost Doiis Iiiiis? II.TC rcconbilus siim,

scil. Exaudi, oxainli, c\;iiiili ino.llciis motis, Doiiiino ct cniiili iti iiic aiiiinam iiieain : (juoiiiam Iraiisilio iu

nieuK, Hcv inciis, I'al(r incus, causa itica, spos iiioa, liiciiin t:ilicni.iciili a(liiiii:iliilis iisquo ad (lontiiin Doj.

res niea, lionor mcus, domus nica, patria nioa, saliis In voco oxsullationis ot conlcssionis soiiiis C|»ilanlis.

oea, lux iiK':i, vita mea. Exaiidi, exaiidi, exniidi iiio yiiarc irisliscs, aiiima mea; rt (|iiaic ((iniiirlas mc?
r>8:> B. F. .XLRINl SEU .VI.fHIM OPKRLM i'.\RS IV. tn
Spera in Deo, quoniam adliuc courilebor ilii : salu- A Beuli, qui lialiiiant in domo tua, Dominc : in sxcuia
laro Tultus roei, et Deus meus. Ad mcipsum uuima sxculoruro laudabunt te. Beatus vir, cujus est auxi-
raea conturbata cst : proptcrea memor ero tui de terra lium ahs te, asccnsiones in corde suo disposuit iti

Jordanis,etHeriiioniimamonlenindico. Aliys.susabys- vallft bcryniarum : in loco ,

quem posuit. Etenim
sum invocal in voce calaractarum tuanim. Oniuia bciicJictioiiem dabil legislator, ibunt dc virtute in
evcelsa lua et (luctus tui super me transierunl. In viriutem : videbilur Deus deorum iii Sion. Doraine
dic mandavit Dominus misericordiam suam, et notle Deiis virtutum, exaudi oraiionem meam : auribus per-
canticum ejus. Apud ine oraiio Deo vit« racae : di- cipe, Deus Jacob. Protector noster aspicc Deus, et
cam Dco, susoepior meus es. Quare oblilus es mei, respice in facicm Chrisli lui. Quia melior est dies
et quare contrisiatus incedo, duiii allligil me inimi- una in atriis tuis super milHa. Elegi abjcctus esse
cus? Diim confringunlur ossa mea : exprobraverunt in domo Doi mei : magis quam habitare in taberna-
mihi, qui ti-ibulani me, inimici mci. Dum dicunt mihi culis pcccalorum. Qiiia miscricordiam et veritatem
pcr singulus dies, ubi est Deus luus ? quare tristis diligit Deus : gratiain et gloriara dabit Dominu». Non
fts, anima nica ; et quare conturbas me? Spera inDeo, privabit bonis eos, qui ambulant in innocentia : Do-
quoniam adhuc confitebor iiti : salulare vultus mei mine virtuturo, beaius homo qui sperat in te.

et Deus raeus. B LITAMA DT SUPRA.

Ut suprn. Diligam te, Domine, fortitudo mea. Do- Confirma boc, Deus, quod operatus es in nobis, a
minus firmamcniuni meum, ci refugiura nieum, et templo luo in Hierusalem tibi oflerunt reges munera.
liberatur meus. Deus meus adjulor meus, et sperabo Emitte Spiritum tuum, et creabuntur, et renovabi»
ineum. faciem terr.-c. Sit gloria Domini in sseculum, betabi-
Oratio. Vultus nostri miriricum saUitare, quera tur Dominus in operibus suis. Jucundum sit ei elo-
animo: fldelium ardenter siliunt serviilorum ; tribue, quium meum, ego vero delectabor in Domino. Late-
quaesumus, ut dum te visibili lacryinarum imbre lur cor qu.-erentium Dominum, et conflrmamini :

pasli rcquiriiuus, invisibiliter te intra pcctoris nostri quaerite faciem cjus semper.
tabemaculum coUocemus. Per. Orntio. Tabernaculorum coelestiuro fundator .-Eter-
ne Deus, dispone, quaesumus, ascensus in cordibu»
PSALMUS.
nostris, quibus ad tua tabernacula roereamur sine
(PsAL. LXii.) Dcus, Deus racus, ad te de luce vigilo. lapsu peccati conscendere. Per.
Silivit in le aniraa raea, quara mullipliciter tibi caro
raea. In tcrra deserla, invia, et inaquosa : sic in
ORATIO SANCTl ISIDORI.

Bancto apparui tibi, ut viderem virtutem luara et C Be.uissimi servi illi, quos curo venerit Dominus,
gloriam tuam. Quoniaro melior est misericordia tua invcnerit vigilanles {Luc. xii, 37). Beata vigilia, qua
super vitas : labia mca laudabunt te. Sic benedicam ad Dominum univcrsitatis amaiorem vigilatur. Uii-
te in vita mca : manus meas.
et in nomiiie tuo levabo nam me quoqne vilem, licet tuura taroen servulum,
Sicut adipe et pinguediiic repleatur aiiiiua mea et : ita digneris, Domine, de soinno inertii excitare; ita
hbiis e.vsultationis laudabit os meum. Sic memor iilo divinoc charitatis igne accendere, quo de meo
fui lui super stratiim meum, in maiutinis medita- cordc supra sidera exardescerel tuajcharitatis (lamma,
bor in te : quia fuisti adyutor meus. El in velamento tii.-e nimisdilectionis desidcriuin, semperque divinus
alarum tuarum exsultabo, adhxsit anima mea post ignls intra me arderet! Utinam illa ligna iiaberem,
le :
106 inc succepil dextera tua. Ipsi vcro in va- quibusille ignisjugUer alerelur, pasceretur, succen-
num quaesierunt animaro meara, introibunt in infe- deretur, et illa flamma nulriretur, qiix exslingui
rioia terr«, tradentur in nianus gladii, parles vul- nesciret, sed augeri sciret! Utinam talis esseni me-
pium eiuut. Rex vero la^tabitur in Deo, lauJabuntur riii, ut mea hicerna semper tota nocte in leroplo
omnes, qui jurant !n eo : quia obstructum est os lo- Domini Dei mei arderet, ut omnibus domum Dei in-
quentium iniqua. trantibus luceret! Da mihi, Domine, rogo te, in no-
Vt iupra. Bcatus quem elegisti et assumpsisii ba
D mineJesuChristi, Filii tui Dei mei, illam, quae nescit
bitabit in atriis tuis. cadere, charitatera : ut mea lucerna aceendi sciat,
Oratio. Ad te diluculo vigilantibus lumen largire exstingui nesciat; mihi ardeat, aliis luceal. Tu ipse,
perpeiuum, aucior lucis seternae ; ut te labia nostra Chrisle, lucernas nostras accendere digiieris, ac
luudcDt, tevita benedicat, lemediUtiomatutiDaglo- lucidissime Salvator noster, qno perpetue Inceant in
riflceL Per. teraplo tuo, ac perenne lumen a te, peretini lumine
accipianl, ut tenebrae nosirse
illumiDenlur, mundi
PSALMUS.
autem tenebre fugentur sic lumen mea; largiaris :

(PsAi. Lxxxni. ) Quam dilecta labemacula lua, Incernae, rogo te, Domine Jesu, ul illius Inrainis cJa-
Doroine virtuturo : concupiscit el deCcil anima mea ritate , illa iu mibi sancU sanctorum appareant,
io atria Doiniiii.Cor meumet caromea exsultaverunl quse le xternum pontificem .Tternorum in interiori'
in Deura vivum. Etenira passer invenit sibi domum : bus raagni illius tui templi illo inirantem babeant,
ct turliir iiidum sibi, ubi reponal pitllos siios.
Aitaria quo lejugitertantummodo aspiciam, desiderem, ex-
lua, Domine virtutum : Rex meus et Deus
meus. spectcm. Tantum te anians concupiscam. Tuum sii.
 :

58.*i LITimGlCA. — OFFICIA PEU FERIAS. .'ISR

qiixso, iU» U noliis pulsanlilais demonslrare, ani.in- A spirilus mei, rl roiporis nioi ciim onimbtis pfrsnnis

tissime Salvator nostcr, ut le amplius inlellii^uiiles meis intiis ct foiis, a plant;i usqiic ad verticcm : >i-

le tanliim amemus, tc solum die ac nocte mcdite- .sui, anditui, oJoraiui, gust'ii, taclui , carni et san-
mur, 107 seniper de te cogitcmus : et in Inntuni Ciiinicum omnibus ossibus, el iiorvis, ct visccribus
nobis tiiam inspirarc digneris dilcctioiiem, (|uanuiiii iiicis, vcnis, medullis, compapibus, arUibus meis,
amari Deum dccet ac diligi, ut oninia inleriora noslra ciiti, mcalibiis mcis. Per te enim, Jcsn Christe, om-
tua implcatdilectio, totosqucnos tuuspossideatamor, tiia vivificantiir, cl iiispirantiir, ct miilantur, el sana
tua impleat charitas, ut tua Igniti charitate pncter sunt. Prolege me, Doiniiic, a dcxlris ci a sinislris,
le aliud amarc nescianius, qiio lanta charitas aquis ante ct retn», siibtus ctsupra, in acrc, in tcrra, in
inultis hiijus aeris, hujiis terra>, hujusque maris exs- aquis, iii mari, in flcxii, in crciiionc, in grcssii, in
tingui in iiobis nequeat : jii\ta iilud, A/iu<v miittn; scic, in stando, iii anibiilandd, in \igilan(!o, iii dor-
non polerunt exstiuguerc ckarhutcm : qiiod in rohis micndo, in loco, in oiniii liora. in oniiii ('ie, in omni
qiioque compleri vel ex partc Deus faciat, donante nocle, in omni viia. Adjuva mc, cusiodi nic, Trini-
Domino nostro Jcsu Christo. tas sancta , oinnipuicns Dciis. Libcra iiic , Douiinc,
ab omni maio pr;clcriio, de pr.cscnti ct lutuio
EJUSDEH AM\ ORATIO. :

* periculis tcrrs, ci maiis, et

oinnium bestiaruni , ct
Apud nos fias, qiixsunuis, Domine, ut nos dofcn-
piiantasmatum, ct volucrum, et qiiadriipedum , ct
das in gloria : intra nos fias , nt nos recipias : circa
scrpenlium. Defciicle iiic ab igne ct fulguie, a toni-
nos flas, ut nos conserves : anle nos fias, ut nos de-
truo, a gi-andinc, a nivc, a pluvia, a vcntis, a hiatu
ducas : pro nobis lias, ut pro nobis intcrceilas : siipcr
tcrrx, a tiirbine, a lcrrx niolu, ah omnibus hoinini-
omnia fias, ut nos benedicas, et provoces ad tuum
bus inalis, a veneficiis, ab invidis oculis. Ego coii-
rcgnum, qui vivis et regnas.
filcor impielalcm peccati mei : pcccalor enim suiu,

ITEM SABBATO IN HONORE OMNILM ct de pcccato Tu aulem veriis Deus oinniiKi-

iialiis.

SANCTORUM tens sine pcccato. Rogo Patrcm pcr riliiim. Rogo

Filium per Patrem. Rogo Spirituin sancluin pcr Pa-
ORATIO SANCTI GREGORII PAP.E. Irem et Filium, ut cl omnia vitia eloiigentur a iiic,
Dcus oiiinipoleiis Pater et Filius ci Spiritiis saii- ct omncs sanda' viilutcs planteiiliir in mc. Dcus

clus, unica Trinitas in Iribus pcrsoiiis, qiii cs iilein immensc, 108 'J"0 ouinia, per qucni omnia suut
•'

et qui eras, el qui venturus es. Libera me, Domiue, in quo omnia facta sunl, visibilia et invisibilia, su-

ab omnibus peccatis meis et ista mortalitalc, et a pra tegens, ct infra fercns, opera tua cxira circum
morte poena;, a planta usque ad verlicera , intus el ^ dans, intra rcplens. Custoui me, Doiniiic, crcaturam
foris. Inlerceditc pro me sancta cherubim , sancta tuam usque in scmpitcrnum. Hos omncs invoro in
seraphim, sancti throni, sancto: dominationes, san- auxilium nuHiin. Pcr.
cli principatus, sanclae polcstates, sancUTC virtutes,
PSALMLS LN HO.NORE S. MARI^.
sancii angeli, saucii archangeli. Sanclc Gabriel, san-
cte .Mi( hael, sanrte Ruphacl, oralc pro me. lnter("C- (Ps\L. XLiv.) Eruclavit cor mcumvcrhum bonum:
dile pro rae, sancli palriareha", sancli diices, sancti dico cgo opera mea Rcgi. Lingua mca calamiis
judices, sancti saceidotes, sancti piophetiB, sancti scrib.'C velociler scribcntis. Spcciosus forma pr.-c

reges, sancii MachalxTi, sancti Iiifaiiles. Intercedite filiis hominum, difTusa cst gratia in labiis tuis : pro-
pro me nativitas Christi, Christi circiimcisio, Chrisli pterea beneiiivit lc Dciis in ancruiiiii. Accingcrc gla-

baptisma, Christi operaiio, Clirisli virUites, Chrisli dio luo siiper feinur tuuin, polcnlissimc. Spccie liia

doctrina, Christi crux, Christi aniina, Chrisli caro, ei pulchritudine tua : intcnde, prosperc, proccJe ei

Chrisli re&urrectio, Christi dcscensio, Chrisli asccn- rcgna. Propler vcrilalcm et inansuetuilinem el jiisti-

sio. Saiicta Maria, saiicti apostoli, sancti discipuli, tiain : ctdeducct te niiiabiliier dcvicia tiia. Sagiliac
saiicti siicccssoics, sancti baptisUc, saiicli primipcs, „ iikp aciiLc, populi siib lc cadent in coida inimico-
sancti cpiscopi , sancti pi-esbyteri, sancti diaconi, rum rcgis. Sciies tua Dcus in sa-culum so^culi ; virga
sancli subiliacuni, sancti Icctores, sancli exorcist.T, dircctionis, virga regni tui. Dilexisli justitiam, ei
sancti marlyres, sancti confcssores, sancii anaclio- oilisti iniquitatcm : proptcrea uiixii tc Drii^, Dciis
rcUT.sancli monachi, saiicli clerici, sancli laici, san- tiiiis olco I.ilili.c pr.T cousorlibiis tiiis. MMilia rt
cuc virgincs, sanctx uxorcs, sancli domiiii, sancli gulla ct casia a vcsUinenlis tuis a doniihus cbiiriicis :

servi, sancii divitcs, saiicti paiipercs , sar.cii docio- cx quibiis (iclccUivcruiit le filix rcgiiin in Iionorc

rcs, sancti fratrcs, sancUx sonircs. Horum omniiim Uio. AstititReginna dcxtris tuisin vcstitu deaurato:

gencraliter nouiiiia , et incinoria' , ct spiritiis , el circuniilala varictatc. Audi filia ct vide , ct inrliiia

aniuia', el sanoUe co^ilatioiies, cl sani la vcrba, Ct aurrin tuam : et oblivisccre popiiluni liiiini cl do-

saiicla opcra, el mcrita in ca'lis, cl rclii|ui.t; in tcr- iniiiii patris tiii. Et conciipisrrt Rrx dccorcm tiiiiiii,

ri», ct diviii.e boniiatis Dei . et loiigaiiimitatis, et pa- qiioniam ipsr cst Dnniinus Ociis tiius, cl ailoralnii;!

tientiae, et misericordix : lia;c omnia in nnmine Do- eum. Kt fllix Tyri in muncribus : viilium tiiiini de-
mini nostri Jcsii Chrisli, sintscuta, sint galc.T, sint prcrahuntiir oinnrs divilrs plrbis. Oiiiuis gloria (ili.c

saiiitalcs, sint sunVaj^ia, sint loric;c aiiimc mc:r, cl rcgis ab inliis, iii fimbriis aurcis, cin iiinaniicl:i \a-

1'atr(iu. CI. lU

I
i;s7 B. F. ALBINl SI:L .^I.CLINI OrEftU.M PARS IV. ^88
rietalibiis. .\dilut.eiiliir icgi virgines pu.si «miii :
A Qiiia rcclum est \erl.iiin Domiiii, il oiiinia opcra
proxiiii;i! i'jii.s alTerenlur tilii. An<Meulur iu l,eliti;t tl cjus iii fide. Diligit miseritordiain ct jiidiciiim : mi-
exsultalioiic ;nliliicti;tiir iii templuiii rcgis. Pro pa- sericoniia Domini pli^na est terra. Vcrbo I^omini
tribus tuis nati sunl tibi filii : cousiitues cos princi- coeli lirmati sunt : et spiritu oris ejus umnis virtus
pcs super omnem lerram. Memor ero noniinis lui eoruin. Congregaiis sicut in utre aquas maris : po-
in onini generationc el generalionera. Proplerea p*>- neiis in thesauris abyssos. Timeat Dominum ocnnis
inili conntebuntur tibi in icternuiu, ct iii sicculuni terra ; ab eo aulem coinmoveantur omnes inhabitan-
s;i'riili. les orbcm. Quoniam ipse dixit, et facta sunt : ipso
Oratio. tbriste Domine Verbum Palrls, pcr queiu mandavit, et creata aunt. Domiuus dissipat consilia
rimci.i creata sunt et crcantur : tustodi, (ju:esumus, gentium reprobat autem togitationes populorum,
:

Ecclesi.im tiiam variciate gentium congregatam , ul et reprobat coiisili;: priiitipuiu. Consilimii autem
dum le ex ipsa credulitalis juslilia coiJe puro diligi- Doiiiini in x-lernum manet : cogilaliones tordis cjus
iiius, principatum acterui sicculi cum Patribus merea- iii generatioiie et gencralioncm. Deata gens. ciijus
BUir. Pcr. est Dominus Deus ejus populus quem clcgil in hav ;

Aiia oralio. Dominc Dcus noster, cujus sedts in reilitatcni sibi. De talo lespexii Doniiiiii;, vidil

s«cu]um scculi mauct prssta, ut libi, Rex noster, :

B oniiies iilios honiii uni. De pra'parato habitai iilo siio

opera nostra pandamus, cui antequam fiaiit nola, ct lespexit super ornr.cs qiii habitant lcriain. Oiii

per t* pra.-seiites potestates scimus. Per. finxit siifgillalim torda coniin : qiii intclligit omnia
PS.\LMi;S APOSTOLOKUM. optMa eorum. Non salvatnr Rex per multam virtu-
lem : ei gigas non salvabilur in mullitudine virlulis
(Ps.vi. xviil.) Coeli enarranlglorianiDei : et opera
suae. Fallax equus ad sahitem, in abundanlia autem
iiianuura ejus annimliat rirniamcntum. Dies diei
virtutis sua; ron salvabitur. Etce oculi Domini su-
cructat verbum : et nox nocli indicat scientiam. Non
per inetuentes eimi, el in eis qui speraut supt^ mi-
sjQt loqucl» neqiie sermones, qnonim non audinn-
sericordia ejus. Ut eruat a morle aniinas eorimi, el
lur voces eorum. In onmem terr.im exivit sonus eo-
alal eos in fame. Aiiinia noslra suslinel Dominum :
runi : et in fines orbis terrae verba eoriim. in sole
quoniain adjutor ei protector nosler est. Quia in eo
posuit tabernaculum suum : et ipse tanquam sponsus
ketabitur cor nnstrum : et in nomine sancto ejus
procedens de thalamo siio. Exsuhavit ut gigas ad cur-
speraviiuiis. Fiat miscricordia lua, Domine, siipcr
reiulam viani : a sumimi tu?Io egressio cjus. Kl oc-
iios, qucmadmodum speraviinus in te.
cursus ejus usque ad summum ejus, nec est, qui se
i't supra. Saiiftis, qui suul in teira ejus. Cloria el
abscondat a calore ejus. Lex Domini immaciilata '' honore toionasti tos. Posuisli, Domiiie.
convcriens animas : testimonium Domiiii fidele , sa-
Oralio. Fiat misericordia tua, Domine, super nos,
picnli;im praestans parvulis. JuslituT; Domini recUP
et animabus noslris paiieniiam ad omni;i toleranda
l;elilicantes corda : prseceptum Domini liiciduin, illu-
adjulorio liuc prolctlionis iusiiuia ; el qui siiigillatim
ininans oculos. 'f imor Domini saiictus permaiiet in
torda hominiim fiiigis, spe lua sancliUces, et qiiia
Ejecubim sxculi : judicia Domiiii vera, justificata iii
oculi tui super cos suiit, qui tc [i''oi-(i? mppl. nie»
scmetipsa. Desiderabilia super aurum et lapidem
tuuiit], limoris tui da nobis plenitudinem, ut etiain
prctiasum inultum : ct diilf ioia siiper mel cl favum.
atpcciui conferas digiiilatem.
Eteuim servus tuiis custodit ea : in custodiendis illis

relribiilio multa. Dclicta quis intelligit? ab occullis PS.\LMUS ITEM MARTVRUM.

incis miinda nie, et ab alienis parcc servo luo. Si
(PsAL. Lxxviii.)
Deus, veiierunl genles in bxredi-
inci non fuerint domiiiati, tuiic immaciilatus ero : et
latcm luam, pollueruiii teiiiplum sanclum tuum po-
emiindabor a deliclo iiiaximo. El eruni, ut compla- :

suerunl Hiciusalem iii pomurum custodiaiii. Posiie-

ceant eloqiiia oris mci, ct medilatio cordis niei in
riint luortieiiia servoruiu iiiorum escas volalilibus
conspeclu tuo seniiMM-. Domine, adjutor meus ct re-
j.
c«li :
carnes sanclorum tuorum bestiis lerrje. Effu-
ilemptor lueus.
derunt saiigiiiucm eorum tanquam aquam in circiiilii
lli $Hpra. Sanctis, qui sunl ; in omnem terram
Hierusalem : ei uoii crat, qui sepeliret. Fatti sunuis
cxivitsomis eoruiu. Constitues eos. Niinis honorati
opprobrium vitiiiis nostris, subsaunatio tt iUusio
suiit aiiiici tiii Deus.
his qiii iii circuitu uoslro swnt. Usqueqiio, Domiiie,
109 Oruiio. Domine, ante quem nuUus abscondi-
irasceris in finem : acceHdelur vehit ignis zelus
tur , a cujus inquisitione qiiod latilat, non celatur ;
tuus ? Efluude iram luam iii geiites, qu;i' te iioii ni>
ab occaUis nostris munda nos , ct ab alienis parce
vcriml :
et iii re^na qu;e iioinen Uium noii invoca-
servis tuis , el prssta ut examinationis tua; calore
vcrunt. Quia comedcruni J;irob ei locum ejus de-^
puriias a le concessa non shsluet.
,

.solaveruiit. Ne mcmiucris iniquilalum iioslraruiu

PSALMUS MARTYRUM.
antiquarum : cito anlicipenl nos misericordiac liia',
(Psvi.. xxMi.) Exsultatc justi in Dnmino rcclos qiiia paupercs sumus
:
fatti niiuis. Adjuva nos, Dciis
decet collaiidatio. Confilcmini Domino iii cilliara ; salularis nosier ; cl piopier gloriamnominis lui, L>o-
in psallerio decem cliordarum p.^allite illi. Cautaie ci niiuc, libcra nos, et propiliiis esto pcccalis nostris
canticiim novum : benc psallile ci in vocifcralione. proptcr norncn tmim. Me fortc dicant in :rcnliliiis:
 : :

580 LITIRGICA. — OFFIC.IA PER FERIAS .S!M(

i;bi osl D<>iis covuni ? rl iiinole»taiit iii iialioiiibns A cula. Commendo aniin:im ineain in nianiis polciiii.T
coram oculis iioslris. Lllio saiigiiiiiis scrvorum luo- tu.T, ut custodias i am dicbiis ar noitibiis, horis at-
ruiii, qiii cffusus cst, introcal in coiispeclu luo ge- quc inoinentis. Miscrcre mei, Dinisangelorum. Dirigc
ruilus foiiipeiliiorum. Sccunilum magnitudinem bra- nie Rex arehangelorum. Ciislodi me per orationcs
rliii lui possiite Olios mortificalorum. Et redde vici- patriarchanim, per merita propheiarura, per suffra-
nis nosliis sepliipiiim in sinii enrum : iinproperium gia apostolorum, per victoiias marlynim, per fidem
ipsorum , qnod exprobraveniiit libi, noinine. Nns confcssonim , pcr iniercessionem omniiim sancio-
autcm populiis tuus cl oves pascuoe liise fonfilcbiiniir rum, qiii libi plac iicrunt ab originc mundi usqiie ad
tibi in sxculum. In gcncratione ct gencrationcni an- consummationcin sacculi. Oret pro me sanctiis Abcl,
iiuntiabimus laiidem luam. qui priraus coronatus cst niartyrin. Oret pro me s:in-

110 l^t supra. Onili Domiiii siiper jiislos. Prc- cliis Seth, qiii primiis eo^pit invocarc nomcn Do-
tiosa in fonspectii Domini. Justorum anima'. inini. Oret pro me sanclus Enoeb, qni anibiilavit
Oraiio. Ne memineris iniqiiitatiim nostrariim an- cura Deo, cl translatus esl de muiido. Orct pro mo
liquarum , Domine, neque nos oiii;inaIis culpa con- sanclus Noc, quem Deiis servavii in dibnio pniplcr
tristel, qiios secunda nativitas in (>hrislo rcgencrat. justiliam. Orel pro nie Mclcbisedrcb re\ jiisliis, qi;i

Apprehendal nos itaque niisericordia lua, Dominc, ^ obviavit AbralKT , ct bcnclixit ci. Rngcl ji^o nii;
qttia Crealor hominis in homine nasc iliir, ct homo fidelis Abrahain, qiii priin:is ciciidit, cui rcpulaia
in Dco glorifican^o [Forie, glorificandiis] a<^siimi- csl fides ad jiistitiam. Iiiicrccdat pro me juslus Isaac,
tur. qiii fuit obciicns patri usqiie ad morleni, in excin-
PSAL.MUS CONFESSORIM. pliira Domini no!.tii Jcsii Chrisli, qiii olilatiis csl l;en
Patri pro saluM niiindi. Posliilel pio mc felix Jacob,
(PsAL. cxxiii.) Nisi quia Domiiius crat in nobis,
dical tunc Israel : ni.ii qiiia Dominus cral in nobis.
qiii vidit angclos Dci ct Domini venicnics in aiixi-

Cura exsurgerenl bomines in nos, fortc vivos degl:i-

Ii;im slbi. Orcl pro mc bcaus Joscpb , qui solvii

tissent nos. Cum irascerelur furor eoium iii nos somnia rcgis, cl intcipiclaliis csl, ct liheralus esl de
forsilan aqua absorlntissct no*. Torrcnlem peitrans- rarfcrc. Orel pio nic sanrtiis Job, iiiajnus el pa-
ivit anima nostra : fufsitaii pertransisset animn ticiis, qiii nihil percavit In labiis .siiis, iii (iinniliiis

nostra »qnam intolerahilem. Bencdicius Doininus, qii.-c acciderunt illi. Orel pro me beatus Moyses,
qui non dcdit nos in caplionem dcntibus eoruiii.
ciim qijo lociitus e»i Deus facie ad faticni. Orei pro

Aniina noslra aieut pasaer ercpta est de laqueo ve- i:ie Iliesus filius Nun, qiiein elpgisli, Domine, post
nantiuin. Laqueus contiitus est : ct nos libcrati su- Moysen faraulnni tiium. Oret pin inc sxdcUis Sa-
.G mucl prophela, licncdixit ct unxit diios i-cges
inus. Adjutoriim) nostniin in nomiiie Doinini : (\<a qiii sii-

fecit caliim ct lenain. per Israel. Subvenial mihi sanctus llavid, qiicm
Vt
framca'] in
Laudem Domini
siipra. Ininiici

finem.
dcfcccruni
Dcstruxisti
loqiielur os incum.
framea [Vutg<ita,
omnes sepcs ejus.
elegisli

me
rnrrii
s:tnct:is Elias

igneo iisquc ad cadiiui.

m
sccundiimcnr luum, Doininc. Dcprc etiir pro
propliela, qii.m ckvasli
Orci pro nic bcalus
c

in

Oratio. Converte, Doniinc , laqueos ,

quos nobis l^aias, ciijiis. miindat;) siint labia ignc ca-lc»ti. Adsit

lii, qiii animas noslras veiiari conanlur, opponunl; inihi bcatiis Jercmias, qiicm sanriifirasli in iiteio

<!t adversanliiim alque caplivantium iios insidias ai- iiintris surc. Oret pro me sanrttis E/cchicl propheLi,

i Jtorii tui opilulati')iio conturba ,

quia nisi tu in iio- qiii vidit visiones mir;ibiles Dei , ct pnpb.lavit ro-
bis fueris, tam nos potesl contraria virtus degbilire, Mirrectionem morliioriim. Deprecetiir prn me elcc tiis
quam absorbcrc. Eslo servorum tuorum ct custos et Danicl, desidcrabilis Dei, qiii solvit soinnia regis,
prxvius, ut spiritalium nequitiarum miiseipulas non et ioterprelatiis esl, et libcratiis rU de laeii lenniin)

incurrat ; ut volaliis , quibus ad ic veiiirc uitnntiir, ct tres pueri Ananias, A/arias, Misalid, libcraii ab
lota alarritate eicrceanl. igne. Duodecini propliet.T, Osee, .\mos, Micliipas,
Laiidalc Dominura de coelis. Require re'.ro in Fcria •» Jnhel, Alidias, Habaciir, Jonas, Naiim, Snphonias, Ag-
piinui. i:tiis, /acliarias, Malarhias : Ksrav, Tnbias, et Ma-

i.iT.vw* irr BupnA. rlMUri. llo«, etomnes sanrlns Velcris Testamfnli

invocii iii :iiixlliiim ineiim. Orct pro nie sancla virgo
Justi in perpettio viveiit. Cloriabuntur in le oin-
Maria inatcr Salvaloris, ct sanrliis Joanncs Haplista
ncs, qtii dilignnl r;oiMCn tiiuni. Kxsullabiint sanrii in
gloria. Exsiillciit in ronspectu Dei; apiid
pr.TCiirsor Dnmini, ct omnes saiicli apnsloli nnniiin
t»^ cst, Do-
no:4ti'i Ji'Mi lliii^li, 1'rinis el Panliis , .AndriMS cl
mine, fons vitx. Uirabilis Deiis in saiirlis siiis. In
conspectu angeloriim psallam Joannrt , Ires J:irnlii, IMiilipptis el li;irllinlniii.riis,
libi. Exaiidi, Dnniinc,
voccm meam, qiia clamavi.
Thomas et Matth.cu», TathaMis Siinon , Bamabas cl

M;ithias, Marciis, Lucas, Slephanns. Pcr honim ergo

OKA 110 SANCTI GRECORII. et ceteroriiiii oniniiim sanclonnii Novi TesLiiiienli
Doininalor Doniine Deus omiiipolcns, q;ii es Tri- ineriti depille a nic , Doininc. ronrupisfeiiliaiii
nilas una, Patcr in Filio, FiHns iii Palrc, rtim Spi- giila', el da mihi virti'tcin ;ibstinenli.T : fiiga .i inc
rilii sanclo : qui cs scmper in omnihiis, c l crus aiite spiritum fin-nie atinnis , et da niihi ardnrem rastiLi-
omiiia, cl eris siipcr omnia Dcus liciicdictiis in s.X'- lis : cxsllngiie in nie cpi !ll.ilcni, cl d.i inilii volmi-
 ; ,,,,,, ,,,.,,,,,,,,,, , ,,, ,, • , , ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ,,, . ,

S9t B. F. .\LB1M SEL ALCLIM OPERUM PARS IV. 59i

tariam piuipoilalo:ii. Culiibe a me iracuiuruini mcam, A Oiiiiics sancli Spiriliis, Aiianias,

ine suavitalein ct cliarilatein orate pro nobis. Azarias,
et acceiulc iii iiiiiiiain
.\ngen , Mizahel
Dei el proximi. Abscinde a rae, Doiuine, trislitiam Arcliangcli Johannes Baplisla, orale
Siceuli, aiise inilii gauilium spiriiale, expellc a mc Virtulcs, pro nobis.
jactantiam menti.3, limorem tuum el amorcm, com- Potestates Sancla Maria,
Principcs Sanctc Petre
punclionein corilis, minue superbiam meara, ct per- ,

Domiuatioucs, Sancte Paule

iice in me huiailitatem veram. Indignus cgo sum et Throni, Sancle .\ndreas,
infelix homo : quis me liberabit de corpore mortis CheruWm Sancte Jacobe,
lua, Doinine Jesu Christe
Seraphim Sancte Johannes,
hiijus, peccati, nisi gralia
Patriardis, Sancte Thomas,
quia ego peccator sum et innumcrabilia delicta mca,
ProphelX' Sancte .Matth.xe,
el non sum digiius vocari servus tuus ? Suscita in Apostoli Sancte Pbilippe
meum durum et lapideum, Marlyres Sancte BarlhoIom.Te
me fletum, mollirica cor
Conressores, Sancte Taih.ec
et accende in nie ignem timoris tui, quia snm cinis
Episcopi Sancle Simon
niortuus. Libera aniniam mcam ab insiJiis iuimici, Presbyteri , Sancte Jacolie,
ct conscrva mc in tiia voluntalc. Doce nic faccre Diaconi SancteMailiias,
honor ^t Sancte Baniabas,
volunlatem Uiam, quia Deus raeus es tu. Tibi p ^^'[«^.^^|.'^|'
Sancie Lucas,
el gloria per omiiia saecula saeculorum. Amen. El anachoreta; Sancte Marce, orate pro
Et monachi nobis.
LITANU Et sanctse virgiiies
Saiiclae vidua;
Sancle Stephane
Sancte Line,
nEATORLM APOSTOLORLM, MiRTYRUM QLOQLE, Et sancli sapientes, Sancle Clete,
Et oiniies sancti, qui nos Sancle Clemens
CONFESSOHLM ATQLE VIRGINLM.
prscesserunt ab Adara SancteXiste.
usque in hoilierniira Sancte Silvester,
Ex libro " quem bcalus Hieronijmus de san-
diem, orent pro nolus. Sancte Corneli
ftonim per anni circulum Natalitiis con- Michael, Sancie Cvpriane
scripsit, collccta. Cabr-el Sancie Hernies
Uaphael, oratc pro ito- Sancte Hippolyte,
h PRIMA FERIA. bis. Sancte Sebastiane
P.itriarchoB, Sanctc Tranquiline,
Miserere nobis niiscris, misericors Triiiitas saucta,
Abel Sanctc Marcelle
ct dimilte universa dclicta nostra, qu« coniuiisimus Seth Sancte Marce
coram angelis tuis in conspectu tuo, per merita, Eiioch Sancte Chromaci,
el intcrcessiones, et invocaliones Noe, Sancte Tiburti
et orationes,
Sancte Valeriane,
omnium sanctorum tuorum, quorum festivitas cele-
Abraham, Sancte Neree,
braturN. et quorum nomina nunc recitamus. Libera Isaac Sancte Achilee,
nos, clemens Trinitas, cum omnibus fratribus el so- Jacob Sanclc Panchrali,
Joseph Sancle Valentine,
roribus nostris [Lib. Cnioti Calm addit : una cuni
Job. Sancte Polycarpe,
ronjuge nostra Yrmindrudi ac liberis nostris et Moyses Sancte Ignati
omni popiilo christiano] ab omni malo prKterilo, Jesus, Sancte Apollinaris,
Samuhei Sancte Babillas,
pncscnli et fuluro : de morle ad vitani, de tene-
D.ivid, Sancte Grisogone
liris ad lucem, de inferno ad paradisum, de malo ad Prophetae, Sancte Gervasi
boniiin de igiiorantia ad scientiani, de pcccatis ad
: Helia Sancte Prolhasi,
de oiiinibus ad perfeclas Hclissus, Sancie Montane,
vcram pa-iiiteiitiani, viliis
Esaias , Sancte Celse
virtiiics dc cuiictis iiisidiis inimici ad medieiiiam
:
niereniias, Sancle Joannes ,
coeleslem ct divinam proleclionem : per invocatio- Ezechiel Sancte Paule,
nem trini iiominis tui, Patris, et Filii, et Spirilus Daniel, Sancte Cosinas ,

Hesdras Sancte Daiiiiane,

sancti;quia qtii lideliteret humiliier nomen tuum Osee Sancte Anastasi
invocaverit, salvus erit <•. ihimiliter ergo et fideliter j> Johel, Sancie Flaviane,
te postulanius, ut deleas ct obliviscaris cuucta scele- Ainos Sancte Gcorgi
.\bdias, Sancte Cirici
ra noslra per suffragia et nieriia sanctorum tuorum :

Jonas, Sancte Felix

qunriim meritis preciliusque 112 concede, ut in Micheas, Sancte Adrianc,
omnibusproteciioiiistua! miiniamiir auxilio.alque ab Naum, Sancte Svniphoriaiie
xtenia damnatione nos facias eripi, et in eorum nii-
Abacuc, Sancle Juliane,
Sophonias Sancte Val^ri
mero jiibeas aggregari. Fac nos , captivitatis no- Aggxus Sanclc Dionysi
str;c redcmptor, beiie rogarc, dignos exaudiri, et Zacharias Saiicte Rustice.
iiiiii iiii«erioordia exaudi iios. Malachias, Sancte Eleuttieri
Toliias Sancte Vincenli

Kx /i/iio, elc. Marlyrologiuin abs duluo inlelli- Martyrologium, lom. XI Oper. S. Hier. Edit. Veron.
git, qiiod S. Uieronymo siippositum esse eruditi cen- pag. 471.
.senl; quaiuinani non desiiit scriptores, iiqne viri i*
Exstat cum variationibus in libello precatoria
graves et opliina nola", qui S. Hieronymuiii con- Caroli Calvi, pag 94.
seripsisse .Marlyroioi;iiini. .Tiit interpreteiii fuisse Eu- c llucusque in libello Caroli C.alvi sequeniia :

sebii, fideiii faci.uil. Le;jo adinonilionoui ad buc diflViunt.

 , , ,
,,,,,, , ,, , , ,, ,, , ,,, ,,, ,
. ,
,, ,

.S93 LITl'RCirA. — OFFICIA PKR FLIUAS. m

Sanctc C:mdiJe ,
Sanclc Innoconli Sanclc Frucliiose, Sancle Mcssoriaiie,
Saticle Maiirici Sancte Cilliane, Saiicle Euciiie, Sancle Celiaiie
Sancle Evsiiperi Saiicte Columbaiie Saiicte Eppepoli, Sancie Date,
Sancle Genesi Sancte Romane, Sanctc Victorinc, Sanctc (^ommessoriane,
Sancte Crispine, Sancte Vilalis, Saiicte Victor, Sancte Feliane,
Sancte Luciane, Saiicte Evenli, Sancte Peregrine, Sancte Constane,
Sancte \enanti , Sancte Urbane, Sanctc Severiaiie, Sancle Tassice,
Sancte Theodare, Sancte Processi, Sancte Sanelulc, Sancte Sotice,
S;incte Gereon Sancte Abdo, Sancte Emerite, Sancic Dionysse,
Sancte Ferruci Sancle Cyiiace, Sancte Justine, Sancte Marine,
Sancte Pastor Sancte Nicomedis, Sancte Aporuwris, Sancte Symphorianc,
Sanctc Victor, Sancte Nicoslrale, Sancie Crissoni, Sancie Celeris,
Sancte Alexander, Sai.cle Thcoilore, Sancte Polychroiii, Sanclc Gelasse,
Sancte Gordiane, Sancte Marcelle, Sancte llelene, Sancte Sulpici,
Sancte Marcelline Sancie Quintine, Sancle Parinene, Sancle Soierice,
Sancte Beatricis Sanete Prisce, Sancic Theodolc, Sancte .\mane,
113 Sancte Siinplici, Sancte Benigne, Sancie Evcnli, Sanclc Silvane,
Sancte Salurnine, Sancte Saturnine, Sancte Felicissimc, Sanclo Poene,
Sancte Alliine Sancle Maximine, Sancte Hermes, Sancte Eubraxc,
Sancte Marcclle, Sancte Chrisloplioie, Saiiclc Gallicaiie, .S.mcte Bassili,
B Sancti M, iniliies,
Sanctc Martialis, Sancte Albanc, Sancie Castartc
Sancte Firniine, Sancte Juste, Sancte Aigee, Sanclc Desideri
Sancle Cassiane, Sancte Januari, Sancte Maiiialis, Sancte Damiane,
Sancte Crispine, Sancte Marline, Sancte Mariiane, Sanctc Modcste,
Sancte Crispiniane, Sancte Fausline, Saiicte Theodole Sancie Cyriacc,
Sancle Pantaluoii Sancte Senes, Sancte Quiniiiie, Sancle Faustiniane,
SaDcle Galle, Sancte Agapite. Sancle .\qiiiiinc, Sanctc Crissantis

SECUNDA FERIA. 114 ^•'""^•c CandiJc, Saiiclc Secuiidianc,

Sancte Secundine, Sancte Rilulc,
Sancle Cesari, Sancle Profire Sancte Luciane, Sancle Classice,
Sancte Faviane, Sancte Erasnii, Saucte Jiiciinde, Sancle Piipule,
Sancte Juvenalis, Sancte Lugodoni, Sancte Calisic, Sancle Marcelle,
Sancte Niccti, Sancte Vite, Sancle Revocate, Saiicte Gae,
Sancte Felicule, Sancle Macari, Sancte Alsahne, Saiictc Polaruine,
Sancte Lantberle, Sancte Silbe Sancle Repense Sancte Nemisse,
Sancte Bonefaci, Sancte Vitalis, Saiicte Eudhrichilic, Sancie ViruU,
Sancte Prote, Sancte Comine, Sancte Musccnti, Sancte Felix,
Sancte Jacinte Sancte Cemine, Sanctc Chrisiifere, Sancte Jucunde,
Sancte Ammoni, Sancla Eulalia, Saiicle Senonis, Sancte Servule,
Sancte Juliane, Sancta Emelia, C Sancle, Miicce, Sancte Siricc,
Sancte Celse, Sancla Polamia, Sancte Saliianc, Sancte Floriane,
Sancle Antoni, Sancta Rodana Sancle Fructuosc, Sancie Paulc,
Sancte Bassiane, Sancta Caiitia, .Sancte Euldgi, Sancte Primitive,
Sancte Romane, Sancte Aiiiasse, Saiicie Miniice, Sancte Carfore,
Sancle Cirione, Sancte Muliriane, Sancle Severianc, Saiicte Hercnce,
Sancte Agalore, Sanctc Tabule, Sancte C;;Stulc, Sancle Cerere ,
Sancte Aminone, Sancle Alexander, Sancte Rodonis Saiiclc Nesloris
Sancte Peire, Sancle Pontice, Sanclc Putiolis, Sancie Tlietolis
Sancie Rogate, Sancte Histee, Sancle Arthemale, Sancte Anleginis.
Sanctfc Rogatianc, Sancte Sosine, Sancle Juliane,
Sancte Yiane, Sancte Tite,
Sancie Forlunale Sancle Juli TERTIA FERIA.
Sancte Petre, Saiicte Sotice, Saiicic Popiilc, Sancie Petrose,
Sancte Paule, Sancte Geniiane, Saiictc Scr.ipion, Sanclc liigenuc,
Sancle Urbane, Sanclc Babille. Sancte Leo, Sancie Regule,
Sancie Donate, Sancte Vincenti Sancte Doiiale, Saiicie Loiiginc,
Saiicte Felix, Sancte Prisce , Sancie Floriaie, Sanclc Ililari,
Sancte Valentonc, Saiicte llilari ,
Sancle Casfe, Saiicle Talianc,
Sancte .lanuari, Sancte Felix, Sancte Vocaloi, Saiictc Castor,
Sancle Liue,
D
Sanctc Agapilc, Sancle Ruslicc, Saiiclc Dionysse,
Sancte liiriane, Saiicle lloiioiate, SaiKle Firiuine, Saiicte Januari,
Sancte Gnmluliane, Sancte Pliiirphirc Saiii le Miri':iiie, Sanctc Colleclc,
Sancle Modiane, Saiicte Paiiiphile, Saiuic .Macci^inc, Saiu le Aprclis,
Sancte Jiisie. S.incli vii fialres, Sanclc Palaline, Saiicte Qiiinlinc,
Sancte Quiiitine, Sancte Aiiaslasi Saiictc lciKicciis, Sanclc Servule,
Sancte Dionysi, .Sancte Basse, Sancti Inl.iiilo oiiiiics Sanctc Thcoiholc,
Sancle Satuniine, Saiicte Feliv, occisi pro Chii^to iii .Sancle Basse,
Sancte Marlialis, Sancie Silvane, tolo iniindo. Sancte Originis,
Sanctc (^aturc, Sancte Cassare, Saiieie (Jorgonc, Sancle Filocalc,
Sancte Viciorianc, Sancle Schastiane Sancto Macidane, Sancte Fidclis,
Sanctc [ivasse, Saiicle Vinceiili , Sancle Pal:iiine, Saiuic Alhiiie,
Sancte Terli Saiicle .\li\aiidci, Sancte C^iiidiile, Sanclc Scliice,
Sancte 1'iissee, Saiictc Riiliiie, Saniic V.iliTc, Sancte Aiiihrosi,
Sancte Maicclliiie , Sjiiclc Fii^ciii, Saniie Pdrc, Sancle C:islille,
Saiide ()i:ilc, Sjiiclc Scciiiiiliiic, Saiicic M:ii( iinc, S.iiiiie .Miiiil.iiic ,

Sanclc Tan.iie, S:iiuic Doiialc, Samic Paiilc, Saiuie IVl^lol,

Sancle lloiinrale, Saiicle l.oiigiiie, Sanctc Siluc, Sanctc RiHjale,
 , , , , ,

S9S U. I- ALRIM SEU ALClJIM OPEUIM PAUS IV. .iOG

Sancte Successp, Omn<: sanrti ConfesbO- A Saiicte Sire, Saiii io lloloiio,

Saiictc Doiolhee,. res. Saiicte Esaias, Oniiies s;iiicti .Monacho-
Sancle Doinine, Sanolo Paiilo, Saiicle Paule, ruin Ordhies.
Sancte Amisso, Saiiolo Aiiloiii,
Sancte Qnintiano, Saiiolo llilarion,
QUARTA FEUIA.
Sancle Victor, SaiK te Maoliarj, Sancta Maria, Sancta Pallaili i,
Sancte Procnlo, Sanoto Pocoini, Sancta Tecla, Saneta Ciriaca,
Santte Miltiailes, Sancte Ncstorioii Saiicla Fellcitas, Sancta Concordia,
S.incte Euagie, Saiiole Aniaic, Sancta Porpetua, Sancta Triphonia,
Sancte Benigne Sanoie .lo.epli, Sancta Agatha, Sancta Anna,
Sancte Agatlic, Sancie Zacliarias, Sancta Agnes, 116 ^Ancia Daliilla,
Sancti! Meri, Sanclc Pastor, Saiicta Cecilia, Sancla Liislra,
Saiiclo (Iresie, Sancte Pamlio, Sancta Petronilla, SancLa Justina,
Sancte Tlielole, Sancte Sasas, Sancta Eugenia, Sancta Amhiciila.
Sancte Agalho, Sancte Chanio, Sancta Sabina, Sancla Felicissiina,
Sancle Plii, Sancte Arseni, Sancta .\nast;'Sia, Sancta Justa,
Sancle Maliire, Sanctc Meihoon, Sanota Genovefa, Sancla Flabia,
Suncle Claudiane, Sancte Euagii, Sancta Gcilrndis, Sancla Marciosa,
Sancte Plaiitc, Sancte Moysea, Sancla .\fra, Sancta Valeria,
Sancie Marcianc, Saiicte Nilo, |. Sanola Coliimha, Sancta Mogiiia,
Sancie Nic.indie, Sancie .Miiahain,
" Sancla Sinclila, Saiicta BaMlia,
Saiicte lleieiiee, Sancte Anastasi, Saiicla Etilalia, SancUi Ilalica,
Saiicte Soleiiso, Sancte Felix, Sancta Chii-ti:'na. Sancta Eiilogia,
Sancte Cyi iaces Sancte Kpiphani, Sancta Eiiphomia, Sancta Sahathia,
Sancle Apolono, Sancie Isidore, Saiicta Basilissa, Saiicla Helia,
Saiicie Repenso, Sancte Speriii, Saiicta Scolasliia, Sancla PhHagia,
Sancte Gaiane, Sanctc Thoodorc, Sancla .\lde;<iindis, Sancia Tio|>hinia,
Sar.clc Osiiiiililo, Sancle Serapion, Sancti R idagiindis, Saflcla Papia,
Omncs saiioli .Marlyros, Sancic Sperioi Sancla Piis-a, Sanola Doiiata,
orale pro iiobis." Sanotc naniel, Sancta Liicia, Saiicta DaMclita,
Sancle llilari, Saiicte Malhois, Saiicla Thoodosi:i, Sancla iulia,
Sanclc Martine, Saiicto .lohanncs, Sancla C;;ndiila, Sancta .\iigusta,
Sancte Sylvcster, Sanclo Passion, Sancta Jnliila, Saiicta Masima,
Sanctc Ucmci, Sancle Potre, Sancla Transilla, Sancta Donali la,
Saiicle Liisclii, Sanrle Loth, Saiicta Fiilgeiiia, Saiicla Vencria,
Sancte GLTinano, Saiicle Aminoii, Sanchi CirMla, Saiicla Phih-nta,
Sancte Anrirosi, Sancle Theophiie, Sanctii Liiciiia, Saiirta Martina,
115 SaiHto I-i; roiiyiiic, Saiicie Ilelias, Sancta Theo lora, Sancla Siii;a:ina,
Saiicle Augusliiio, Sancle Uisarioii, Sancta Choroi-a, Sancla TheodoLi,
Sanclc Grogori, Sancte Pior,
l" Sancta Lconill:i, Sancta Fiis:iinallia,
Sancte Isiiloro. Sancte Marce, Sancla Emerenli:iiia, Sancta Cliasia,
Sauctc Severino, Sancle Agiahen, Sancla Conslantia, Sancla Valonliiia,
Sanote Paiilino, Sancte Sarinn, Sancta Agappa, Sancla Maniia,
Sanolo .\\ilc, Saiicte Jacob, Sancla Balhina, Sancta .Marlyria,
Sancto Sorvasi, Sancte Amuiai, Saiicta Scvcrenlia, Saiiola Paiilina,
Sarcle Medardc, Sancle /eion, Sancla Claiidia, Sancla Caiidida,
Sanote YciJaste, Sancle Theodole, Sancta Basilissa, Sancta Ciispina,
Saiicle .4raaii(le, Sancte Silvane, Sancla Hclena cum trihiis Sancta Leoclmdia,
Saiiete Ainloinarc, Sancte Zacharias, iiliis. Videuivr nliquu deesse.
Saiicte Uioliari, Sancte Apollo,
Sancte Itertine, Sancte Milido,
OIIATIO
Sancie Arnulli. Sancle Fluolog, Quam beuti PuHes post recitala sancloniitt iiomiua in
Saiicte Loudegari, Saiicte Johannes, (IHOlidianis orationibus cnnlare solebant ".
Sancle I!auo, Sancte Kenoii,
S ncte Goar, Sancte Nisleron, Per sancioruni , angclorum , archangelorum , ct
Sancte Gaiiiioi, Sancie Ammonas, patriarcharum, ct prophelarum, el healorum aposlo-
Sanole Valcriaiie, Sancte Natira, lorum, etomniiiiii sanctonini marlyrium et confesso-
Sanolc Tlieodore, Sancte Liici,
Saiicte Aiidate, Sancte Mistero, j)rum, et heatarum virginum inerita et oraiiones, el
Sancto Tihurti, Sancte Anuhab, inlcrccssioncs, el passiones et siifTragia, Trinitas cle-
Sancte .\miianc, Sancte Passis, inens, exaudi me, libera me, defendc me.redime ae,
Sancle CaHisle, Sancte Effrem,
Sanote protege iiie, adjuva me, et salva me, conserva rac,
Candide, Sanctc Peslerjs,
Sancte Ituntolde, Sancte Johannes, illustra mc, visita me. Da mihi, Domine, coi canlriluni
Sancte Piato, Sancte Or, ct puriini, quml te videat, et cogiiet, ct credat, et
Saiicte Siiplioi, Sancle Aimuoii,
pedes castos, qni prjeceplis tiiis olie^lienter mini-
Sancic Urioi Sauctc Ucree,
Sancie Klodolde, Sancte Theon, streiit, et inanus coniBientes, siiic ira el vaiiiiale ad
Sancte Mareelle, Sancte ApolWn, te elevatas, qiue ulUitatom provimorum ct mi&eri-
Saiicte Ciiliretlje, Sancte Animon,
ciirdiam laburent. Largire, Domine Christe, labia di-
Sancte E^^bieih, Sancle (^.opiei,,
SaDCle BeneJicto, Sanclc Palei, screta, qux tc henedicant, et magnificent, et prcdi-
Sanctc Palrici, SaiiClo Mol ( ftii, et cuin tiinore, et tremorc, et cxsullal^uue le

' Orationcs fnia- post h^ec sul; iioniinilius SS. lli- riini Opcribus ; fo.tassis vero idoo his noiiiinihiis
larii, Mioiniiyiiii, Gio^niii pa|i.o, Aii;;uslini, Coliiiii- iiisigniUe suiil, quod hausta.'siiit cx illorum stri-
bani. Bphrem lofornnlur, iioii ropiTiiiiilnr iii illo- plis.
 : :

597 LITLU&IL.V. — OFl U.I.V PLU 1 LFvI.XS. 698

semper adori^iit : ct aiires iotentas, quac no.iien lumn, A tcme petila laudalio : ob iioc picalciu tuain, Do-
et legem luani, <i v.-rba tiia audiaiii : et oculos Im- mine clementissimc Paler, ciora i.us, oplata Iribuas,
miles, qui le viile;inl, seiisum, qui le sentiat, intel- ooiiiniissa indulgcas, ut dctcrsa a nnbis pcccaniina,
lectura, qui tc inteliigat, et aniinum, qui te seinpor pura et libera cniisciciilia , lua mereamur opulenlia
cogilel el diligat : el nnn vcnial inilii pes suporluT, graiulari. Per.

cl munus percaioris non movcit nie. Noii hebetet FIDES K¥W MC.€.\M
me gastnm:irgia, et non roinipiinci me fornicatin. A treceniis deccm et octo epitcopis edita.
Non giibenici me vana gloria, non obducat me ftlar-
Credimus in unum Dcum Patrcm oninipolentera,
giria, non dilaniet me ;ra, non moiiificet im tristitia.
omnium vJsilHlium et invisibilium factorera , et in
Non vaciict me acedia, non luiniitict me ccnodoxia,
iinum Domiiium iioslrum Jcsum Chriitum Filium
ct non dcstruat me siipcrbia. Sed largire mihi, cle-
Dei dc Paire natiim unigeniliim, hoc est, de sub-
mcns Triniias, abstineiiliam ct casiilatem, volunia-
stantia Pairis. Deiini ex Deo, lunien ex luminc, Doum
riani paupcrialem et maiisuctndincm : largitatem,
verum de Deo vero. Natiim, non facluni Omousion
pielatcm , ct quiclem : miscricordiam, lenitatem,
Patri, hoc cst, cjusdcm ciim Patrc subsianiia;, per
ind(il;;enliam, linniilil:item, Iienis^itatem, hilarila
tem, patieniiam, modestiam , sincoiiiatem, sapieii- B qucm oiiiiiia facla suni in cueloel iu lerra. Qui proptcr
nos, et propter noslraiii s:i1utem desccndil ct carnem
tiam , concordiam , pacem ct charitatem. Miserere
assnmpsil, el lioino factiis esl. Passus est, cl rc-
mihi , Domine, miscrere mihi. De praeteritis veniam,
surrexit tcrtia die. .\sccndit ad coelos, scdet in dex-
de pr.B^entibus cinendalionem , dc futuris largire
leram Dci Patris oinnipnientis. Inde venturus judi-
cuslodiam. Per Dominum noslrum Jesum Chri-
care vivos et mortiios. El in Spiritiim sancliiiii. Eos
stum.
HYMNllM DOMIMf.ALE. aii'.em, qni diciint, aliqiiniilo erat tompiis, quando
iioii erat, ct priusquam nasoerotiir, non cral; et
Te Deum laudamus, te Doininum conriloimir. Tc
qnia ex nullis subsisicntibiis factus est ; aut cx alia
xtcrnum Patrem omnis tarra vcucratiir. Tibi diii-
subslanlia vrl ossonlin, aiit mutabilcm dicunt csse,
nes aiigeli , tibi cceli et univers:o poiesiales. Tibi
vel convcrlibilem Filiiim Doi , aiialhoiiiatizat catho-
cheriibim ci seraphim iiicessabili voce protlamani
lica ct apostolioa Ecclesia.
Sanctus, sanctus, saiicliis, Domiiius Deus Sabaolh.
Pleni suiit coeli et terra majestatis gloriae luae. Te OIlATiO SANC;i IIILAKII,
jloriosus apssiolorura chorus. Te prophetarum lau-
Quam XII libiis, quos dc snncta consciipsil Triiiilale,
suhjuiixit.
dahiiis numerus. Te marlyrum candidatus laudat
exercitus. Te per orbem lerraruin sancta confitetur
Sancia Trinitss, conserva, oro, fidei meK incon-

Ecclesia. Paliem iinmens;e nnijestatis. Venerandnm taminalam rcligioncm, usque ad excessum spiritus

tiium venim uuicuiii tiliuni. Sanrlum qiioque para- nioj. Dona uiibi lianc conscienti;e mea; voccm, ut
cletiim Spiritum. Tu Rex glori.o Chriaus. Ta Paliis quod iii regoner.itionis inea; symbolo, baptizatus in

Gcmpilernus cs Filius. Tu ad liberandum susceplurus Patre ct Filio et Spiritu sancto, professus siiin, sciii-

bomincm non per obtinenm Patrcm scilicet te nustruin, Fiiium

horruisti Yirgini» iilerum. Tu devieto :

morlis aculeo aperuisti credentibiis regna cadorum. tuum una tcciim adorem, et sanctuin Spiritum tuum,

Tu ad dexteram Dei sedes in gloria Palris. Juilex

qui ex te pcr unigenitum tuum est, promcrcar; quia

crodcris niihi idonous ad fidoin tostis esl, dicons : Paler, om-

1J,7 csse veuturus. Te crgo quxsumiis,
luis faniulis subveni, quos prctioso sanguiac redenii-
iiia mea tua sunl, et tua mea. [^ Dciis meus, omuia
sli. jdoriia fac cum mca tua sunt , et tua raea.J Dcus mcus Jesus Cliri-
sanclis tuis in gloria nunieiari.
SalvuQi fjc populum ^tus manens in tc, et cx te, ct apud te scmper
tiiuin, Doiiiiiio, et bencdic hav
Dciis qiii cf^t benudiclus in sxcula sxculorum.
reditati lua;. Lt roge eos ei exlollc illos usqiic iii
,

Aiiion.
selcruuni. Por singolos dics benedicimus tc. tt lau-
damus nouicn luuin in s^culuui, et in sxculum sje- ty OIUTIO SANCTI AUOLSTIM EPISCOPI.
€uli. Digiuio, Doiuiiic, dic isto bine |>cccalo mis cu- Doiis Jiisiitia>,tedeprecor, Deus niisericordi.e, Dous
«lodire. Misoreic nosui, Doniinc, misercre mislri. iiivisibilis, Deus Incomprchensibilis, Deus inenarrabi-
l''iat miserioordia tua, Domioe, super nos : quemad- lis, leterne, perpctue, bcnodicto : Deus, cnjusomnia,
moduiu spcravimus iii te. In le, Douiine, spoiavi : iion
iii qiio omnia, Sub qtio omnia, per qiiem onmia siint
coafundar iii xlcnium. pnrce »nim.v iwtr, pnroe malls mei^, paroe pcccntis
OR*TI0. mels atque criminibiis : Yisila indiTniim, ciir> ;rgriini,
Deus rerum oiniiiiim Conditor atque Creator, qiii sann languenlein. Da cnr, qiiod te tiincal, seiisuin, qui
unus in Trinitate, et trinus iu unitatc co)jiiuscuris, t: iiiiolligat, ocnlos cordis, qiii te viileant. Da inilii

cujus magniludiiicm deficicns cst lingua liuniana soiiiiillam sapienlisp tii:o, qii.* mibi justiriraiiomiiii
narrare; qiicm biiie ressalione proclaiuant angeli :
luniiim itcr ostendat, el l(ivo:is iiiiniici doolinjre nio
«iiiciui. Idco nos Diinimi faniuli tui ure quidciu in- doccat. Misercre moi, ipila perra^i, et proplcr dun-
digno non Ires sanclos, sed tcr Satutus, pneconio tiain cordis inei , iii ipsa pcccatorum Dieorum murlc
vorisaltollimus, ut consona modulainina proclumant pcrdufi) : ogn orc, cgn cnrde, cgo opcrc, ego oni-
liicis ini liisa dosuiit in HiUrio.
 :

599 B. F. ALBINl SEU AI.CLIM OPEUl:.M PAUS IV. 600

nib',ts vitiis iii iHiiial.H s.im, oiihiIIxis scdo.ii^us co- A miim, iil te bcne rogeiii, et ut me again (1i};nura,

Voiiiain pcto, <\w.i criDien agiiosco qiiod ine cxaudias. Auge in me, Domine, niunera
operlui) siim.
lua, aniina mca diligal le et fial expediia ab omni
scelera mea lihi lnteor, qnx etsi non confitcrer, la- iit

Tu enini scrutalor cordis vitio coiicnpiicenlia;. Rogo te, Pater, deprecor 1c,
men le latere non poisiiiit.

occulta mauifeslantiir, et secrcta Fili, obsecro te, Spiritussancle, utevadam de mundi

el reniiiin es , libi
miscria, ei doncs mihi xtemi regui perpetua gau-
patefiunt. Miserere inei, Doniine, ne me perire 118
ne mc perniiius acternis tenebris el pei- dia. Revertcre jara Deus meus, et ne obliviscaris mei
patiaris :

meo alienum usque finem, noii in perpetuum deseras, nec me

petua morle consumi. Aufer a corde
iii

extirpa a vi- cadere in poteslatc dsmonum perraittas. Licet in

sensum, CHia h\ nie sUiporem mcntis :

ofTeiisa jaccam tu lamen cleracns, lu pius, fu pa-

iniquitatis, erade a iingua
,
scciiinis incis consilia
tiens, tu nniltum misericors, nullum derelinquis,
mca dclralicndi coiisuetudincui, mcntiendi facilita-
et omnes actus meos nullum speriiis ad sanitatem venienlem , sed ultro
lcm, l»(]ucndi scurrilitatem ,

offcrens misericordiarum clementias peccatores ex-

aite ct medicina lua sana. Circnmcide in me, Do-
spectas, ut redeant. Quanti cnim sceleraii, et multis
mine, vitia cordis el corporis. Miserere mei , Deus,
nieas flagitiis involuti, per fmnitatis luoe graliam ad indol-
i(uia tu nosli facta inea. Si tu transgressiones

iudicio tuo pers..ini ac puni.e voluisses, olim me B gentiam pervencrunt? Sicnl muUis non mereniibus
gralis veiiiam donasti : sic et milii indigno indulgcn-
lcri-a vivum absorbiiisscl. Sed quia tanta est cle-
tiain largiri digneris pnipter liism ineffaliilem mise-
mentia niajeslatis tu.e, ut nnilum peiire patiaris; sed
ricordiam, omnipotens Deus, qni vivis et regn.is per
omnes c\spect:>s ad picnitentiam reverti, qui das
oiiinia s;ecula srcculoruiii. Amen.
spatium piuuitcndi; da possibilitatem operaiili, ut
iion sit iioc vaiiiim indulgeiitiie tusc lempus, quod ORATIO SANCTI GUEGORIl.
milii largiii pro tua pictate digiiaris. Miscrere mei,

Deus, ne nic di spicias, iieiiue avertas faciem tiiam a Domine sancte, Pater omnipolens, selerne Deus,

me, quia iioii pro jttstitia mea peto misericordiain qiii sedes in septiino Ihrono : sub cujus pedilms ora-

tuain, scJ pioptcr clementiara tnam icspice al me nia contrcuiiscunt; miscrere mei, qui fecisii Cfleluni
dft sede majcstalis tur, et tenebras cordis mei radio et terrani, marc ct omnia quae in cis sunt. Miserere

splendoris tui illuniina. Protege mc, Doniiiie, sciilo mci, qui altiiudinem coeli, ct latitudinem tcrne, et
veritatis ac lidei , ul nie diaboli jacula igniia noii pe- profundum abyssi metitus es : qui perpetua sapientia

nctrcnt,ct (|ui,li|iriil illiiJ est, quoJ infclicitas mca a tua coelos camerasti et stellis ornasii, et icrrara flo-
le petcre aut non prasumil, aut noii iiitelligit, id tu „ ribus depinxisti; quem mundiis non capit, el re-

pro tua virtule lii ne, et hoc largirc, quod aniinam quicscis in corde muiido. Fac, Doaiine, cor meum
nieam salvct a iiKirie; et exeunti milii de hac dau- 119 iininaculatnm, qni diein a iiocte separas, et
siira ti-iicbrarnni iiianuin porrige, et lumen ostende. iiiulas linguas fcrarum, et das eis sapientiain : quem
Miseiere inei, Doniine, cl redintegra coiifracium, divcrsa volatilia garrula agnoscunt voce snavilatis,
sana corruptuin, rmcuda viliatnm, et illud iiidulge, lauJaiiles suum Creatorcm. Gloriosuses tii, Domiiie,

qnoJ feci, ct hou, praesta, ne ilenini faciani. Miseri- et gloriosa opera tua, qui fecisti ,
qu:B nou cranl.

cors et misorator De:is, qui et barbaros salvarc vis, Juslus cs, Domine, et justum judiciuni tuuin : niagna

ct ad veriiaiis a:;iiitiunem venirc, ad te confugi li- et mii-a sunt opera tua. Benedictus cs super omnes
dcUum Salvalorem. Miserere mei, quia te plurinium hcnedicliones. Trinitas Deus inseparabilis, qui es
cxacerbavi, ot ininiicum gaudere feci, cS ecce mor- uiius et non soliis : una divinitas, trina majestas,
luus sum obedicus ei. To, Domiiie, et impiis, et his coxqualis gloria, .\lplia et Omega, initium ei finis.

qui sunt siiie uiisericordia, mjsererbi : niiserere hu- Deus noster Rex ante s;ecula, qui operatus es salu-

niilitali me:i; : apud te euim impossibile nihil est, quo- tem iu raedio lerr». Deus qui s;eculuin seuectute
liiain secus infciiuim dissipata esl anima mea. Fac concludis, et tamen ipse cum saH-uIo non scncscis.
misericordiam ,
quia benignus es ct misericors, fig- .Ad tc expando raanus iiieas in siinilitudinem crucis :

iiiento luo; qui et corpora, qua; non sunt, in die ad te humilior, ad te resurgam. Erigal me dexlera
resurrectionis suscitaturus es. Exaudi ine, Domine, tna, Jesu Christe, qiii nianes in Patre, el Pater in le
quia defecil spiritus uicus, ci infelix anima mea. Ta- iii sempitcrnuni. Credimus, Domine, advenlura tuum
bcfactum esl ctiam corpus meum, quod coinquinavi ct resurrectionem tuam. Tu nostri dominaris. Do-
etiain vivere iion valeo pro co, quod non credidi. inine, antequam disciitias me, miserere mei sana ;

Ignosce peccatum meum per pienitentiam, vivifica peccatoruin meoruin vuluera, quia peccavi in le. Ab
me conirituni, et igne splendoris tui illnmina, et ac- occultis meis munda me, Domine. Illumina cor el
cende cor nicuiii : ut cgo accipiciis (iduciam iniseri- sensuin meum liimine serenitatis tux. Te ante omnia
cordix et indiilgenii^c lua;, residuum teinpus vit.c, scnsus ineus sapiat. Da inihi intcllectum, ut sciam
quod mihi donaveiis. mandala tua custodiain , et a tcstiinonia tua, et custodiam ea in corde meo. Da
tiinore liio ni»ii rctcdaiii ; scd de\ole serviani liji niibi graiiam tuam, quia non est, qui convalescal...
ainplius, quaiu niodo. Paice ergo iiiibi , et vivilica Pater orphanorum, veiieralor viduarum, indultor
iiic, omiiipolcus Deus, Domine Jesu Cbristc uiiivcr- cgentium, confcssor poenitentium pnrsta raihi ve- ;

sitalis condilor, spcs uuica mundi. Pi.C5tj inilii pri- niani, qucni plasmasti de limo; et cogiialiimes, quae
 : ,

CCI LITLRGICA. - OFFICIA PER FKUIAS. eoi

fukm non fraiiganl. Doce me faceie voliinl.ilem A s,aiicliis, Dominus raeus pius, rei ineus niagnus,
luam. Qu;i!cuiique pnecipis, ipse ailjuva, ul iuiplerc judex incus justus, magisler nieus unus, adjutor
possim , ul non peccem lit)i amplius ; seil da niilii nieus opportunus, medicus meiis poteiilissimus, di-
desideriuin ad omne opus bonum. Doinine, in lua leclus nieus piilcherriimis, panis meus vi\us, >acer-
juslilia liliera me de peccatis mcis, ali oiuni malo, ab dos meus in a-lfrnum. Deus mens ad patriam lux
oinni pei'iciilo, ali omiii h.TJresi , al) omnibus iniquis mea vera. Dulcedo niea sancta, viamea iwta sa- ,

dcsidcriis : et conslitue nic omni opere boiio, ct

in pieniia mea piTcIara mea pura con-
, simplicitas ,

visila (lolores ineos, et sana, qine tibi apla non sunt; cordia niea p.icifica custodia mea ttita, porlio mea
,

et quod in me obscurum nomen luminis accipiat.

csi, iKina, saliis iuea sempilerna, misericordia niea ma-

Ante le, Domine, omnc desi^lerium meum, et geiiii- gna, palienlia mea robuslissima, viclima niea im-
tus ineus a te non est absconditus. Da miiii, Domine, maculata, redemplio mea facta, spes mea fiitura,
fortitudinem advcrsus insidias diaboli , el instiganti charilas mea perfecta, resurrectio raea sancta, vits

obsistere salanx. Da mihi arma virlulis, et loricam niea aierna. Te deprecor, supplico el rogo, ut per

fortiludinis tux. Nulla milii iiimia obleclatio subri- te ambiilein, ad te pen-eniam, in te requiescain.

pial, nullus antiqux pulrediiiis su;e me fffilor cor- Exaudi, exaudi, exaudi me,Chrisle,qui cura Patre cl
rumpat. Aufer a ine lubricos et inuiiles cogitatus, B Spirilu sanclo vivis et regnas.

suggestionesque furlivas. Deus, qui plus potes dare,

OIUTIO SANCTI GREGORII PWJE.
quara nos pelaraus aut inlclligamus, raoveat vox
Peccavi, Doraine, coram te, peccavi et corain an-
inea misericordiitm tuam, qiii es unus in Trinilate,
gelis tuis. Fac mecum servulo tuo seciinduin inise-
el trinas in unitate. Ne perdas me cum pcccatis
ricordiam tuam. Tibi , Doniinc, miicricordia, libi,
meis; quia non venisti jiistos salvare, sed peccalores
Dominc, justitia. Sana me, Doniine, ct sanabor :

ad poeuiientiam revocare: qui es amalor poenitentiae,

salva ine, el salvabor, quia non iiifcrnus conrilebitur
miserere mei.
tibi, neque niors laudabil te. Vivcns, viveiis ipse
Domine sancle, Pater omnipolens, Kterne Deus,
cnnritebilur libi , sicul ct cgo hodie. Intercedc pro
rortitudo mea, firmamentura raeum, liberator el pro-
me, sancla Maria mater Domini nostri Jesu Chrisli.
teclor inagnus et patiens, refugium ct virlus, adjiitor
Beatissima el gloriosa genitrix, adjuva rae. Intercedo
el liberator, lus lucis, fons luminis, sol juslitiac,
pro me, sancte Pelre, apostolorum princcps, et solve
slella diei, qui inhabitas s;cculum, cujiis alta et su-
me a vinculis peccatorura meorura. Iiiti^rcede pro
pernaterra, ciijus ihronus in;vslimabilis, el gloria
inc/)mprehensibilis,
., ...
cui
...
assislunt
.....
militix cum pa- r
me poccalore, sancle Paule, aposlole Christi , vas
. ^ •
, , !._._, .. ..1 :.,
^r..:.
,
^'ectionis. Interccde pro me mdigno el reo atque
vorc, cujus vultus excitat abyssos, et tabescere facit
torpente, sancte .^odreas. Intercede pro malis nieis,
moiiies: exaudi orationem servi tui,Deus meus, pcr
sancte Jacobe. Intercede pro malefactis meis, saiicte
Doniinum nostrum Jesum Chrislum Filium tuum,
Joannes dilecie Dci. Intercede pro pecraiis raeis,
qui est spicndor ver» lucis, janiia vilx, via salutis,
sancle Pliilippe. Inlercede pro peccalis meis, sancie
hicerna ardens, eibus ccpleslis, panis vivus, potus
Darlbolomiee. Inlerccde pro inrirmitatibus meis
e» foiile pereiini, Vcrhum iii piindpio apud neiim
sancte
sanctc Tlioma. Intercede pro deliclis nieis ,

cum Spiritu sancto, qui a Palrc procedens circu«iit

Mallhaee. Inicrcede pro iniqiiitalibiis meis, saiicte
girumceeli. Quid ergo Deus racus, quid rogo, nisi
Jacobe. Intcicede pro sceleribus meis, sancleTaihi>e.
Dominus Deus? Sunirae, optime, potenlissime, et
Iniercede pro iransgrcssionibus ineis, sanete Siiiion.
miscricordissime , el juslissiinc et sacratissime ct
Inlercede pro vanilatibus meis,sancle .Mathias. Obse-
prcseiilissime, et pulcberriiiie, slabilis et incompre-
cro vos, a|K)stoli Chrisli ,
per commcmorationein
hcnsibiiis , immortalis; roulans omuia, nunquam
vestram , ut mihi servulo veslro misereamini , el ine
novus, nunquam vetus; iiinovans omnia sine vctu-
in onim adjutorio adjnveiis. Obsecro vos, novem or-
slalc, perdens supcrbos ct nesciunt, semper agens, po-
dines angeloruin, angdos, archangeUis, virliiles.
scmper quielus, colligens et non egens, porlans et Q ^^.^^^^^ principalus, dominationes, ihronos. cherii-
iraplens, ct protegei.s, creans. et nulriens, ei perfi-
^.^^ ^^ ^^^^^,_._^_ ^^ inlcrcedatis pro me, ul sit milii
ciens ;
quxrens, cum nihil tibi desit. Amas nec Olisccro divilias
propilius Chrisliis Filiiis Dei vivi.
i^stuas ; zelas el securus es : pa^nitel le, et non doles
boiiitatis el longaiiimitalis et paticnti;r tua-, Jesn
irasceris et tranquillus es opera mutas, nec mulas
miserere mci
:

Christc Fili Dei Salvator noster : , et

consiliuin : recipis qiiod inveiiis et nunquain ;iini-
quia non vis niorlem
,
propitiiis eslo mihi peccalori ;

sisti : nunquam inojis , cl gaudes lucris : niiiiquain

pcccatoris, sed ut coinerlatur et vival; nec exslin-
avarus, ct usuras exigis supercrogas ut dehcas, nec
fiimigans, cl aruudineni qiiassaUini non
:
giiis liniiin
i|uis habet quidquam non liiiim. Keddis pcrdila de-
unimi de mcrcenariis liiis,
confringis. Fae lue sicul
bila, nihil perdens -
siiie qiiatilale bonus, sine qu.in-
el efllciar a te de servo aniicus : cl llal voluntas liia,
tilate magniis, sinc iiidigi-nlia Crcatur, sine situ
siciit in ccplo et in terra.
120 oinnia tenens, sinc loco iibiqiie lotus , sinc

leuipoie senipilernus, sinc ulla niut;ilione iiintabilia OIIATIO SANCTI IIIEUONVMI PUF.SHVTF.UI.
nic.niiminc. Domiiie Jcbii Christe, qui me dignatus fuisli ciearo
faciciis, niliilnuc p.iliens. E\aiirti,cv;iiiili
rcdinicrc de iiin prcll^i^o ssii-
Tu es eniiii Licus nieus vi\us ci vrrus, Palcr mcus ail iinaginciii liiain, < i
 ;

G05 B. F. ALCIM Stl" ALCLIM OPKRL.M PARS lY. G04

guine : qui inlra malris viscera, mea mcmljra com- A et reducis, in Trinitate semper permanens in sspcuia

paginasli, et ai) islius vitK luccm perduxi^li. Prccor sx'cuIoruni.

(Iiilcissiniam pietalem luam, ut ine tuo ca'lcsii luinine ORATIO SANCTI MARTINI.
illumlnare digneris, ct vias paradisi milii oslendas, Deus glori;e, qiii uiius et verus, qui solus el justus

ci ad portum salulis sicnia; pirditeas. Domiiic mise- es, in qiio omnia , sub quo oninia , pcr quem omnia
ricordissime, dignare in me accendere ignem amoris facta sunt. Exaudi mc orantem , sicut exaudisli tres

lui, qni peccata mea consumat, et ad tuum deside- piieros de camino ignis ardcnlis. Exaudi me oran-
rium semper accendat; ct liabitet Spiritus sanctus tem , sicut exaudisti Jonam de ventre cceti. Exaudi
in corde meo, qnl me doccat facere voluntalcs tuas. me orantein, sicut exaudistl Susauiiam, el liberasli
Doniiiie piissiine Pater, mollifica cor menm durum eam de manu iniquorum lestium. Exaudi me oran-
et lapideuni. Largire mihi compnnctionein cordis, ut tem , sicut exaudisti Petrum in maii , el Paulum in

de r.'atu peccaioniin nieorum profusas bciymas vinculis. Parce anim» mex: parcc factis meis : parcc
ante clementlam tuam fundam. Conccde milii, Do- cmiciis criminibus nostris, qui regnas cum Patre el

miiie, hciyiuas Mariae, quse pcJes tuos unguento Filio in ssecula.

unxii, l,icryinis rigavit, et ciine tersit. Concede inihi ORATIO SANCTl COLUMRAM.
fi.!em lati oiiis, qui in ciuce positus tc confcssus cst, " Domine Deus, destrue, et quidquid in me plantat
(liichs: Meiucnlo mei, Domine, cum veneris in refjnuvi adversarius, eradica ; ut destructis iniiiuitatibus, in
tuum [Luc. xMii, 42) ; et audire mcruit : Amen dico os et cor meuin intellectum et opus bonum inseras :

tibi , hodie mecum eris in paradiso {Ibid., v. 43). ut opere ct voluntate tibi soli deserviam, et inlclli-
Prxsla mihi, onmipotens Deus, ut in illa die qua gam mandata tua , et teipsum requiram. Da memo-
jiisscris aiiimara meaii! a corpore separari, 121 riam. Da charilatem. Da castilatem. Da fldem. Da
piam seiilcntiam mercar audire, el angeli sancti omne, quod scis ad utilitatem anim;e mea; perlinere.
perducant aiiiniam nieam aJ gaudia justorum. Aq- Doinine, fac in me bonum, et praesta mihi, quod scis
geli vcro iniqui iribtes aijscedaiit a me. Dirigatur ad oportere, qui regnas.
te, Doiniiic, oratio mea, sicut inccnsum in conspectu
OUATIO SANCTI ISIDORI.
luo. Ej.audi, Domine, voceiu nieara, qua cianiavi ad
Tu, Domine, verus doctor et pra:stitor, advocatus
mei ctcxaudi me. Domine, e.vaudi ora-
te, niiserere
et judcx , largitor ei munitor : terribilis et clemens,
tionem meam, et clamor iiieus ad te vcnial.
ailjiitor et consolator, qui caccis mentibiis donas
ITEit EJUSDEM.
aspectum, qui facis iufirmis possibile quod praicipis,
Da mihi, Domine, compunctionem eonlis, ei la- c qui sic pius es, ut assidue rogari velis; sic ruunifi-
crymas ocnlis meis ut defleara diebus ac noctibus
;
cus, ut neminem desperare perinittas. Dona (juod tc
omnes dies negligentia; mese cuni humililate et puri- prxst;inte bene quarimus, parce et perdnc nos ad
tale Ciirdisetcharilate. Appropiat oratio nica iu con- illam conleniplationcm , ubi jara non possimiis er-
spectu tuo. Si iratus fiieris, Domine, adversum me; ra:e. Dona faccre qux le inspirante lotpii prx-
,

quem adjulorem quiBram, aut quis misorebitur infir- sunipsi. Dona complere, quse alios conunonui, ut
mitalibus meis? Memento,Doniine, qiiodChananaeam qui praestitisti piura sermonem, probabilein q\io(|ue
ct Publicanum vocasii ad poeiiiicntiam et Petrum
,
conferas tuis fainulis actionem. Libera nos, amator
lacrym.iiitein suscepisti ; sic et meas suscipcre di- hominum benignissirae, ab illo periculo; ne sicut
giieris preces, rnisericors Deus, salva me, Salvalor dicit Aposlolus, duni aliis pra;dico, ipse reprobus in-
muiill, qui regnas. veniar. Quam infirrai simus , tu veraciler nosli

ORATIO S.VNCTl IIIERO.NYMI. quali Te qu.^crit cer-

hoste depriinamur, agnoscis :

Egi» lc, Dumine Jesu Christe, vcre credo, verum tamen impar. Te cxpetit mortalis infirmitas; quia
fateor; quia vere rcdcmisti nos : vere, quia vivifi- majestatis tuse gloria est, si leo rugiens ab infirnia
casti uos; veium, quia salvasti nos. Tii fovtior forte. ove superelur; si spiritus 122 violentissimus a de-
victoi iii pr:vlio, pneparalor vilic. Tu rcsurrectio " bilissima carne viiicatur. IUc qui de cfclo cecidit, et

luortuorum. Tua sumus vasa, tu noster figulus. Ro- hic le piignaiile stibdalur; ut si pnlestatcm ipsiiis ad

gainus te, Duminc, ut vacua spiritu tuo iinpleas, tempus tiia permissione palimur, neqnaquam ejus
pleiia conserves. Te in Patrc credimiis : Palrem si- insatiabilibus faucibus gorbeamur. Vac illum Iristem
uiiliter in te coiifitcmur, Spirituin qiioque sanctuin lie humaua Ixtitia, qui de olTensioae nostra exsultat,
in Hlroque vencramiir. Trimim Dcum colimus in Christe Jesu Salvator inundi.
personis, unum in substanlia deitatis. Muiida me, ITEM EJUSDEM".
Domine, vas tuiim, et sauctifica, quod fecisli : de Quo fletu niala inea llere incipiam , quibus lacrj-
maiitia evaciia, ct implc ile gratia. Pr.Tsta iiiibi, iit
niis facinora mea lugcam, quibus ilelibus angustias
fralcrnam scmper tcneaiii cliaritalc-m : inala obli\is- iiieas plaiigam ? Peccata mea mihi seusum doloris
car, aliena non reipiiram. Te soluni creaiuraruni lulerunt. lacrymoe ! ubi vos subduxistis ? ubi estis
omnium, qui «niis et venis es, semper diligam Crea- fonlcs lacrymarum ? ubi es mocroris unda ? ubi eslis
toicm, i|iii iiioilificas cl vi^ifKas, dodiicis ;\.\ infenis lamenla? quo fiigistis fletus ? quo abiistis ploratus ?

a E« libris Synonymorum,

til
 ,

(!)"
LiTLrxt.i(:\. — OKi-ici.v ri;ii i kuias. coc
Kf litf, obseiio V05, in iiMiiiiiu- Uomiiii iioslri Jrsu Aiiiigate. 1'lcnus suiu sceleiibns, pleiius sum vitiis
Ciiristi ; reJito, progiediminl, el oeiilos mcos fe(ilete oiiiailiii'; : vas iiiiiiniialis ego siini. Per omnia mcra-
laciymis. Novenjini foiilcs lacrymaium aspeigiie . hra mca scelcrum insignia agn(«sciintur. Niliilest,
nie nilil)us, fluitc snpci' l';icii'm meaiii, liuiiieeUile qiio.l jiislilisc resorvaveriin, tijliim inipielati me Ir.i-

ma\illas nicas, geiia^ nieai iiiig.ue. I).itc i^iilii plaii- iliili. Oiime viliuiii, qiiod ilesUn.ivi in carnc, peifeci

clum anxiura el amaniin. Ego eiiim infelix e! niisi-r iii opcrc. Onme criinen, qtiod cogilavi. coinplevi.
Gendus ac miserandiis, infelicissinius omuium altiue Omiiein pravam cogitalioiieni ad studium pcrGcieii li

miserriinus fcediiaicin meam conspicio, nuMiuiqiic dcdiiiii. Iliiic esi qnod iiiier lioinincs cniiriisus , iii

reatum agnosco. Scio nie rssc peccaloieni, el quam cueliini ociilns erigeie iioii valeo. In vultu cnini meo
lurpis suin vjdeo. luiquum lue esse reprelicnJo, im- ignoniiniam poilo. In oiiinibiisaclihus ineiseiubesco.
pium me esse accuso. Rogo le, Dcmine, ul ignoseas Kaciein meam conseieiilia; 123 reaiiis inclinai.

raihi ; ego agiiosco iniquilatem mcam. Inler omnes Confusio opcris mei ante oculus >eisaiur. Corde nieo
eniin gravius corrui , inier omiies deierius cecidi dcpreliensus ubique conruiidor : non audco qiiein-

inter omnes plus peccato subjaciii, plus ca-teris car- piani ridiicialiler inlueri. Fidcin ciiim pcrdidi, pieta-

nali deleetatiuni succiibui. Cunclus carnales squaiure I/mu contaminavi, sancliljlcm pnllui, religionem vi-
•* liis
luxiiria; supcravi, omniunique impiorum inala sce- impiavi. Divina omnia alqiie liumana jura violivi.
lere meo vici : ita ul tormenla tartarea vis malis In onine fas nefasque propeiavi. Misercic raei, Do-
nieis sufliciant. iNon est eiiini peccaluiu super pec- imiic, miserere mei, qui regnas.

ralum meum , non est iniquitas super iniquilatem

OR.\TI0 S.\NCT1 EFFUini DIACOM.
meani. Et nanc siiramx; clemenlije Deus, quoniam
delicla mea cognila tibi faeio, et in justitiam meara
Domine Dcus ct .S:ilvalor me;is, qiiare iiic dc-

misericordiam tuam deprecor, mise-

reliquisli ? Miserere mei, qnoniam tu es amator om-
non ab^condo ;

ricordiam tuam iniploro. Tuam imploro miseratio-

niuni solus. Salva mc peccalorem, quoiiiam lii es

nein, tnam qugpso clemenliam dele mea peccata, ;

sine peecalo soliis. Eriic me de ca^iio iniquitaliim
niearum, ut non iiifigar in a-lci num. Libera me do
ablue facinora niea. Peccatonim ineorum maculas
iminda, labcm criininum mcorum purga, sordes de- orc inimici mei : ecce enim iit leo riigiens devorarc

lictomm iiieorum absterge, sordes iuiquitalum mea-

me ciipit. E.vcita polciiliam liiaiii, el veni, ut sal-

ruin abliie. Non dilTeras mundatioiicm meam Deus.

vum me facias ; Corusca roruscaliones nias. Di-
spergo virtulcm ininiici, ainator Iiuininum benignis-
Totuin mc libi .sananduin olfero, recipiat salutem
mea. Da vnlneri ineo salutem. Deus, languo- siine. Deus, adjuro te pcr miserationes tuas, nc
aninia
ril.us meis medelam iribue ,
post plagas viiluer.im
^ ""^ *^'"" ''«^'^ ^ siiiistris tiiis sladias, cum bis qui
''' ""'••'l^avorunl. .Ne dicas mihi. Scscio te icd
redde incolumeui. Vulneralus sum, medicum qux-io. :

"'''""' "'"'' ""'"^"' ""isericordiam tiiam

Languidus sura, mcdelam pobco. Consumpta est caro P''"!'"'''
iiidcsinenler coiilis coiii[iunrtionem el fletiim el
mea, coiiiabuit spceies mea. Ossa mea exarueruiit, :

membra mca cunialiucrunt. .^ppropinquavi r/irru- sanciifica me, ut fiaui tempbim gralix tiiae, pcr
tc, Christc Jesu.
ptioni, umbra mortis coinprebeiidit me. Tenebrae
opcruerunl me, caligo inlerni involvii mc. Oppressit ORATIO PRO OMNI POPULO,
me tenebraruni horror. Di« e mc facere vulunlatem l'l in regum continelur hisloria.
luam, qiiia Deus meiis es in. Tilii boiior, etgloria,
Parco, Domine, parcc pnpiilo liio, quem rcde-
el virlus, et potcstas in sjccula sacciilorum. Amen.
misli, Cliristc, sangiiine tno ; iil non in aacrnum
ORATIO SANCTI ISIDOUI. irascaris nobis. Dcprecamur, Doinine, in oniiii misc-
Succun-e inihi, Deus ineiis, anteqnain uiors veniat, ricordia tiia, ut anforalur fiinir tuus cl ira tiia a
antequam mors me perimat, antcipiam tarlarus ra- IdCo isln, cl a domo s.incta tiia, quoniaiii poccavi-
piat, anlo<ni»m llamina romliiirai, aiilc<|iiam tcnclinB miis. Poccavimus tibi, Domiiie, et t» iralus es no-
inf involvant, antiM|iiain sine Une dcli^ iam. Subvoni d ),|s, ol non csl, qiii cirugiat maiius liias : scd sup-
inihi Dous mens, piiiisqiiam gehenna ignis devoior, pliraimis, iit veiiiat iiiiM-rii ordia liia siiper nos,
priiisqiiani siiic liTiiiiMO rnicicr. Va; inihi misero ,|„i Ni,iiv:o pcpercisli. Invocaiilcs IKmiinnni o\rla-
homiiii, oinni pollnlo conlagio ! V.e niilii percalori niemus, iit respiciat populiiin concnlraliim cl ilolcn-
omniiim pessimo I V;e iiiihi ,
qiii raciiis sum scntina tcm : piolegat templum sanrtiim snum, ne ab impiis
omniiim criininiim 1 Hoii iiiihi, qiii siiperavi onincm coiitainiiictur, sed inisercaliir nobis. E\clamcnnis
niagnitudinom pcoraloiiiin ! Hcii niilii. < njiis iniqni- oiiiiics ad Doiniiiiiin diccnlcs : Pcccaviniiis lilii, Do-
tas exrrovit oiiinein magnituilincni dolictorniii (Ib-
!
iiiiiii', palieiitiam babo iii iiobis, et crue nos a niH-
sccro vos, onines sanrii, iniseriis mcis siibvenile, lis istis, qu;u qnotidio arcrescunt snpor ims. Di-
perditionem raeam plangilc. Klele mc roiserum ot niittc, Doir.inc, poocata pnpiili liii, spninihiin iiiiilli-

projerliim. Fleto nie mortnnni ot ahominaluni. Fleli.' liidinom miserirordi.T tii:e, sinil propiliic 'ni^li
me, coeliim et torra. Ploratc mo, omnia olcinoiila. palribiis iioslris. Propiliiis csto nobi^, ol iiiiplcaliir

Ingcniisce mc, oinnc goniis biimaniim. Siimilo bupor gloria tua iiiiivorsa lcrra. Reoonlarc, Doniiiio, Wi«.

me laraentiim, vciiiam pro mc lacryinis impolrato, aiigchi pcrciitienli : Sullicil, rniiline iiianiim lii.iiii,

«l prcccs pro mc inipio riuulitc , lcrrani Ucryniis ci ccssol iMlerrcclio qiia' grassalur in pnpido, el nc
607 B. F. .\LUI.NI SEU ALCUIM 01'EKLM PARS IV. G08

A perduc uie ad convivium epularumluaruui, ubi

p«rJasomneui aniinam vivenlem. Kxsurgc, Domiuc, el

nomen luum. epiilanlur ouiues amici tui tecum. Tu es Jesu»

adjuva nos et libera nos propler
Christus Filius Dei vivi, cum Patre et Spiritu
ORATIO EFFREM DL\CONL
sancto rcgnans in sxcula sxcuiorum.
Pone, Domiue, laciyinas meas in conspcctu tuo,
proraissionc tua, ut averiatur inimicus OKATIO SANCTI AUGLSTIM,
sicut in

meus retrorsum, et expavesocns conturbel, cum Quam XV libris, quos dc sancla conscripsil Trinitale,
misericorJia subjunxit.
viderit me in loco quem pra^paravit

lua. Exspectans auiem inimicus viderc iu loco, Dominc Dcus, credimus in te Patrem, ct Filium,
quem railii propter deliela mea prsparavit, videat et Spiritum sanclura. Neque enim diceret Veritas :

me in loco lucis et vii« xternse, et conversus in te- lle, baplizate gentes in riomine Patris, el Filii, et

nebris conturbetur, quia nequaquam voluntas ejus Spiritus sancli (Malth. xivm, 20), nisi Trinitas
effecla est. Ita benignissimc, ila aniator hominum, esses. Nec baptizari nos juberes, Dominc Deus, iii

ita qui solus sine peccato es, eiTunde super me in-

ejus noraine, qui non est Dominus Deus. Nec dicc-
xslimabilera et imraensam miscricordiam tuam, et relur voce divina : Audi, Israel, Dominus Deus tuus.
praista mihi ut et ego et qui le diligunt regni lui
lii
p jjominus u/ms est (Deut. vi, 4), nisi Trinitas ila
eOiciamur haeredes ; el videnles gloriara tuam, ado- esses, ut unus Dominus Deus esses. El si tu Deus
remus bonitatem luam : eldicamuspariler, qui digni Pater ipse esses, ct Filius Verbum tuum Jcsus
fuerirausvidereinsatiabilem pulchritudinem majesta- Chiistus ipse esses, ct donum vestrum Spiriuis
tis tuae Gloria Patri, qui fecit nos, gloria Filio,
:
sanctus : non legeremus in littcris vcritalis : Misii
qui sanavit nos, gloria Spirilui sanclo, qui renova- Deus Fiiium suum (Gal. v, i) : nec tu Unigenitc
vil nos : Trinitas sancta, une Deus, sub umbra diceres dc Spirilu sanclo : Qui mittet Pater in no-
alaruin tuarum nos prolcge, qui es benedictus in minc meo, quem ego mittam vobit a Patre [Joan.,
el

s»;cula. 111, 17). Ad hanc regulam Ddei dirigens inlenlio-

ORATIO
neni meam, quantum potui, quanlum nie posse
Pro itineris et nnvigii prosperitne. fecisli qussivi te, et desideravi inlclleclu vidcre
;

Dci Patris festinare maximura mihi cilo pelo ad- quod crcdidi, et raullum dispulavi et iaboravi.

jutorium. JesuChristi implorosuffragia.iiui nalus cst Domine Dcus mcus, una spes niea, exaudi me, ne
exviigine Maria. Sancli quoque Spirilus pra-sidio faiigatus noliin le quserere ; sed qusram faciem
fungar scmper hic vel in cxsilio. Christus a mc au- luam semper ardenter. Tu da quirendi vires, qui
ferat pericula cuncla, quaque daeraonum jacula. C te inveniri fecisti, et magis magisque inveniendi te

Ne me captent hostes alque latrones, ne fures, spem dedisti. Coram te est flrmitas ct infirmilas

ncque inundi pr«dones. Ne me undx maris, neque mca : illam serva. islani sana. Coram te csl scien-
nmnina, neque aqux, nuila noceaiitnumiiia. Nelcne- lia ct ignoranlia mca ; ubi mihi apcruisli, suscipe
bris, vel venli, vcl fluminc, velis plenis " ventis quo- iiitranlem ; ubi clausisti, aperi pulsanti. Mcmiiicriiu

que prosperis niaris, cunclis solvar a periculis. Chri- tiii, iiitclligam te, diligam te. Auge in inc ista, du-

stus inecum diiras ac pesliferas vincat tcrrs etaqua- uec inc formesadintcgrura. Scio, scriplum cstfAuj.,
ruin hcstias ; vincat tcla aeris vitalia [F., lethalia?], scriplum esse] ; Ir, multiloquio non tffugies pecca-

vincat 124 cuncta tonilrui fulgura. Vincal quajque tnm (Prov. x, 19). Sed utinam pr^dicando verbum
venena serpentina, vincat sasva mundi veneOeia : tuuni, et laudando te, tantummodo loquerer : noii so-

ut hxc cuncta non milii qu;c diximus, neqiie meis luni fugerem pcccatum, sed meritum bonura ac-
uoccant comilibus. Sanus ego, sani mci comiles, quirercra; quauturalibet meruisses, loquerer [Aug.,
sine dainiio peigamuj iiicolumes. Sana nave in pe- quamlibct raultura sic loquerer]. Neque enim horao
lagi fluctibus, sauis equis velis in terrestribus : dc le beatus peccatura pra^ciperet genuano in fide

sana nostra vchatur pecunia, ut sit apta ad nostra filio suo, cui scripsit, dicens : Prwdica terbum, in-
nc sint nobis nociva, quamvis mala
'

utilia. Inimici sla opportune, imporlunc {II Tim. iv, 2). Nunquid
proruuipant consilia. Chrisli niilii in a;terno no- dicendum est istum uou multum locutuni, qui non
miiie viie cunctx patcant maguopcre, si asceiidam solum opportune, verum etiam importune verbum
ardua in montium, si dcscendam convcxa in vailium, tuum, Domine, non tacebat ? scd ideo non crai miil-
si... vias pcr vastissimas silvarura, rubo pcr densis- tum, quia tantum erat necessarium. Libera me,
simas : via plana pergam atque hiciila usque loci Deus mcus, a multiloquio, quod patior intiis in

desiiiiali aiiiina mea luisera in conspectii luo, et confugien-

Dominc Jesu Chiisto, tc obserio per miscricor- tcm ad misericordiam tuam. Non enini cogitaiioni-

diam ct clementiam tuam, ut pia;slcs niilii veniain bus taceo, etiam tacens voce \Aug., vocibus]. Et si

delictorum meoruin. Aperi mihi januam vita;, et quidem non cogitarera nisi quod placerel tibi, non
princeps icnehiarum non occurrat milii. Non venial utiqiic rogarem ut me ab hoc nniUiloquio liheraics.

nilhi pcs supcibi.t, ct manus cvlranca non conliii- Sed muliic sunt cogilationes mca! lales, quales iio-

gat niihi : sed susciue me socuiidum \erliiiiii Uiiun, sti co:;iiatioiios hominura, qiioniani vaii* sunl (Psn/.
» Locus foiruiilus.
 , , : ,: :

609 LITl RGIC.V. — OFHCIA PKK FERIAS. 610

iciii, II). Dona niihi non eis oonsiMiiiiv, vi siqnanJo \ Cliristum venire qiiid liiiii>s?

me deleclantur [Auj., delectanl], cas niliiloininiis Non eripit [,W., non abripit] niorlalia
improbare, nec in eis velitl dormitando ininiorari: Qui regna dat cwlestia.
ncc in tanttun valeant aputl me, ut alirjiiid in opera Ibant Magi, qua vcnerant [.\l., quam vidt»-

mea proce^iat ex illis, sed ab eis mea siatim sil [rant]

tula scntentia, tuta conscientia le tuentc. Sapiens Stellam scquentcs pra^viam :

quidam cum de te loquerelur in libro suo, qui Ec- Luroen requirunt inunere [.!/., lumine] ,

clesiasticus proprio nomine jam vocatur ; Mulia, Deiim falenliir munere.

inquit, dkimits, et non pervenimus ; et consumnialio Kalerva matrum personal
sennomim uiiiversa ipse est (Eccli. iliii, 29). Cum Collisa deilcns pignora :

ergo periencrimus ad te, ccssabunt multa isla qiis Quorum lyrannus millia

125 dicimus, et non perveuimus ; et manebis iinus Cbristo sacravit victima [Al., viciimam].
omnia in omnibus ; et sine fine dicemus unum, lau- Lavacra piiri gurgitis

danles te in unum, et in te ctiam facti nos uiium, Cwlestii Agiius attigit :

Domine Dcus une ". Deus Trinitas, ignosce tnilii Peccata quac non dctulit
omnia peccata mea, el in hac integritaie fidci, et B Nos obluendo suslulit.

Iwnorum opeium perfectione cuslodi me, et ab om- Miraculis dcdit fidem

nibus insidiis diaboli et hominum libera ine, et sub Habere secundum Patrem \Al. , Habere se
umbra alarum tiianim protege me, qiii es benedic- [Deum Patrem]
lus in sxcula. Infirma sanans corpora ,

Et suscitans [AL, resuscitans] cadavera.

HYMNUS BEATI EPISCOPI SEDLLII >>

De nativilate, et baptismo, et virtute, el traditione et

Novum genus potentia;
,

passione, resurrectione et ascensione Dowini nostri Aqua [AL, aqux] rubescunt hydris :

Jesu Chrisli. Vinumqiie jiissa fundere

A solis ortus cardine Mulavit unda originem.

Ad usque terne liniitcm Orat saltiiem scrvulo

,

Clnistiim canamus principem Nixus [.4/., Floxus] genu Centiirio :

Natum Maria virgine. Credenlis aidor plurinuis

Hcalus auctor sxculi Exstinxit ignes felirium.

Petrus per unilas ambiilat [AL, ambnlans]
Scrvile corpus induil
C Cliristi lcvaliis [AL, levatur] dcxlcra
lU carne camem liberans :

Neperderel quos [AL, quod] coiiilidit. Natura quam ncgaverat

Claiisx [At., clausa] parenlis viscera Fides paravit scmitani.

Cijelestis intrat gratia :

Quarta die jain fctidns

Vcnler puellse bnjubt \lu»m rccppil Lazarus

Sccreta quce non noverat. .Mortisquc liber [AL , Cunctisqiic liber] vin-

Domus pudici corporis [At., pectoris] [ciilis

Teuipluin repente flt Dei : Factiis est supersles sibi.

lutacta nescicns virura Rivns ertioris torridi [AL, horridij

Verbo concepit Filiuin. Contacla vestis obstruit
Enixa est puerpera [A/. , Enka jam pucr- Flelu rignntis [AL, rigantc] supplicis
[pera est] Clausit fluenta [/!/., Arentfliicntia] s.-ingiiinis.

Qucm Gabriel pi-aedixcrat : SdluUis omni languore [.-i/., oiniii coiportj

Qucm matris alvo gesticns Jussus rcpenle surgcre ,

Claiisiis ioannes senserat. Suis vicissim grcssibiis

Feno jac cre pertulit ,
jEger vcbebat lcctiiluin.

Prasppc non abhorruit :

Tunc illc Jiidas carnifex

Parvoquc lacic pastus est, Ausus Magislrum tradcic,

Per quem nec ales esurit. Pacem ferehat osculo

(laiidct cliorus rn,'lcstium, Quam non hiibcbat pcctorc.

Et angcli canuiit Dco :
Vcra\ dalur fallaribiis ,

Pal.iniipic fit p:istoribus Piiiiii nagcllal iinpiiis :

Pastor Orator oinnium. Criiciqiie liviis iiinorciis

Ilustis Hcrodes impie. Coiijunctus cst [.\L, coiijiingiliirj l.itroMilus.

• Apnd Aiig. ita li;ec oratio clauditur : « Deus preshytert InjmnHS acrosliiliis , lulam liMHi C.lirixii

Tiinitas. qiixciinqiic ilixi iii liis libris ilc tiio, ajino- conlinens. Iiiilc dilfiTciilcs lcrlioiirs acccpiiiiii>. Nii-
srnnl cl liii si (|in
•
ilc miMi, rl tii ijjiioscc i'l tiii.> l.ibit lcclor |iiiiiias lillcnis slropliariini Iimjiis cjr-
>•
F,\sl;it hic liVMiiiiis cililiis loiii.M Hibl. PP. clit. miiiis liiliiiii al|ili:il>cliiiii rcfcric.
Liigiluii., pag. 171 , sub lioc liliilu Cueli StUulii :
 , ,:

6H 12. F. ALBIM SKl .\LCIJIM OPERLM PARS IV. 61-2

A ppiciilil quare qtioliJianis ileceplionihus iiiipius ca-

126 ^>"" I-^'-'
^cio; fortc Irg. Xro, id esl ;

[Cliristo] myn-hnm posl satilialiiin Inniniator iiiscquitur? El sicul ille fragililatem no-

Qurcilam vrliob.inl comprrfs [--1/., corporij ,

strain noii desinit impetere, iia luis possit Tiribus

Qiias allocutiis angelus :

fonfusus nhsccilerc. !Non pcrniiltas , boh-e Rex, in

Vivuiii sepnlcrum non legil [Al., \ivum se- nohis sycvissimum hosiem sua vota complerc, qui te
[pnlcro iKin lcgij. graviter eiigit offendere. Qiiirt nos sicut leo rugieiis

Vmiiis Tcmfe dntcilius circuil? Qiiiddevorare contendit ? Semel illi in ba-

Omiies tanamus sulxJiiiim piismate sacro renuntiavimus ; si mcl libi Doinino

Cliristi trmmpho lartarum ,

crcdere professi sumus. Tales nos per tuani defen-

Qui nos [A;., qiii Tos] redemil vendilos. sioQem concede servari, quales nos fieri per aquam

Zeliim liraconis iiividi regencrationis. Creator altissiine, pra^stiiisti. Qui

El os ieonis pessiiiii iiii esse eiepimiis , aliiim Deuni nesciamus. Tna

Calcavit liniciis Dei, gralia redempti stimus , tua mand.ita , tc donante ,

Sese qiii [AL, seseqne] ceelis reiWitlil. faeiamus. Si nos rclinquis , lcrgiversator invadil.

Gloiia Pilri ifii^enilo Indefessus atquc impiidcns seinper assistil, hicra sua

Gloiia Lnigeiiilo ,
C compulans liiimanas ruin.is. Blandiinr iit decipiat

Lna cum saneto Spirilu insligat iil perimat. Ma\irae per corpus nnslrum
In sempilTBa s;ccula. aiiimns d^-cipit, el ita lahilis per desideria huraana
dilTundilnr , ut nulla pene providenti:) , iiullo prius
ORATIO.
coiibilio sentiatur. Longum est per singula discur-
Prsesla, Doininc, legcntibus prorectum, quserenli-
rcrc. Tali quis possil obsislere, nisi lu, Domine, illi
lius legem luain, pcccatornm oinniiim remissionem :

dccreveris ohviare ? Quid enim de nnhis possit fa-

ut qui desiJcrio inagno ad lumen Scripiiirarum tua-
cere, qui le in noslro corpore ausus fuit per suhdola
rum perveniie cupimus, nullis pcccatis caligantibus
niachinamenta tentare ? E.^audi nos, o cnstos honii-
obscuremur. Attrahe nos ad te virtutc oinnipotentia:
num. Hic nns ab illo in<lo!j<eniia lua hbera ,
qui nos
tu:e. Ne relinqiias siia volunlaic vagari, quos prelioso
traliere nilitur ad geliennam. Cum illo sortcm non
sanguine reJcniisti. Iniagiiicm tuam iii nobis iion si-
habeamus, ut tccum, Domine, liahere possimns. Vin-
nas oliscurari, quoe si te prffistantc (iefend:ilur, non
dici fabricam tiiam ab illo qui destruit. Dominari
diaholo, non nohis liceal tua doiia subverlere; quia
alios si faciunt [F., sicfiM;il],qui se ipse damnavit
lotum fragile qnidquid tibi niiitur obvi.ire. Audi
,
sed poiius ille cum suis pereat , qui perdere cuncla
nos, pie Rex, contra peecala nostra ct prius iUa a C
;
fesUnat Ca^lera desum.
iiobis rcmove , anleqiiani nos per ca juste possis in

lua exaniinatione danmaie. Qnid nobis noslra insi-

ORATIO D. ALCITM IN NOCTE -.
dialur iniquitas? Quid conlra nos dclicta conHigunt?
Creatiiram liiam everlcre cupiunt, qui nulla subslan- Qui placido in puppi carpebat pcclore sninnum ,

tia firmiiate cnnsislunt diaboliis, ciir nos insatu- Exsurgens ventis imperat et pehigo.

rabili dolore proseqiiitiir ? Nunquid illi consilium Fcssa laborc gravi quaiiivis hic mcnihra qiiivscant
dedimiis , iit lilii Doiiuno siipcrbus existerel , et de Ad se coiicedat cor vigilare nicnm.
bc:itiiiiiiiiic cyllata caflerct , cum tanl?c per te vir- .Agnc Dei, mundi qui crimina cuncta tiilisli ,

lutis iiisignia possideret ? SiilTiciat quod nos in Adani Conserva requiem mitis ab hoste nieain.

' IIoc cariuen exslat sub DomineAIcuim lii Libello ralibibliotheca Monacensi servato, quem lypis man-
precaiiumiin Caroli Calvi ex coJice ;iureis litteris
, davilF. Felicianus episcopus Scaldcnsis lugolsladii
scripto et prctiosc qiiomlam oriiato ali|iie iii Llcclo- anno 1583, in-8".

127 OPUSCULUM QUARTUM.

ALCLIKI DE BAPTISMI CvEREMOKIIS
AD ODUINUM PHESBYTERUM EPISTOLA.

Albiuus magisler lilio cbarissimo liiino [Ms. D tc diligenler per donum Dei erudire curavi), ad co-
Liiisidl. , Odunino; Ms. Reg. Piiris. , Adoino] pres- gnoscendum rationabilcm sacri baplismatis ordinem,

bylero salulem. de ministeriis [M.i. Kinsidl. , mysleriis] totius odicii

Quia divina donante gratia ad iil diutino le per- tibi breviter scriliere volui, ul cognoscas qiiam nc-

duxi labore, ut sacerdolali honore [ Vs. Einsidl., sa- cessariom sit nihil prjpiermiitere qnoi a sanciis Pa-

cenlolalis hoiioris] digniis h:ibe:iris (Et [iilinam] tam tribus siimptnm est [.Vss., sLatutuia; «/.. conslitu-

eleganler illiid in dunio Dei ministrcs oflii iiim, iiuani lum cst] in illo olJicio.
613 liOR.VLIA. — LIBER DE VlRTLTIBl S ET MTilS. M4
" Piimo p;ij(aiiiis ("alicliuineniis fil; accedens ad A inersionc baptizaiur. Et recte hnnio, iji.i u<\ iinngi-
bnplismuin uialigiio renunliat [Hss., rciumliel) spi- nem sauctiC Trinitatis conditiis cst,pcr invcHationeni
rilui et omiiibus danuiosis ejiis et \.\t. et omitt.] sancue Trinilatis ad c^imdem renovatur iniaginem.
pompis. Evsufllalur etiani ut, fugalo diabolo, Chrislo El quia tcilio \Al., qiii teriioj gradii pcccati, id est
Doniino [Al., Deo] paretur inlroiiiis. Exorcizalur, id consensii , cecidit iu morlcni , icriio clevatus de
egt, conjuralur malignus spiriiiis, utexcai etreccdat, fonte per gratiam resurgal [i/s. Reg., resurgel] ad
dans lorum Deo vero. .^ccipii catechumenoruin vilam. Tunc albis indnitiir veslimenlis, propler gau-
[Ms. Fiis., <alccliunienus] salem, ut piilrida et fluxa dium regcneiMiionis, ac rastilatem vita;, ei angelici
cjus peccata sapienlix sale, divino inunere, mun- splendoris decorem. Tunc sacro chrismate capui uii-

denlur. Deinde sjmboli aposlolici traditiir ei fides, gilur [.tfs., periingilur], et mystico legitur vclauiine ;

ut vacua domus, et a prisco habilalore dcrelicla, ut iiilelligat se diadema regni cl saccrdotii dignila-
lide ornetur, et iil pr*paietur habitalio Deo [ Ms. leni porlaluriiin [Mss., porlare], juxla Aposloluni :

Reg., Dcij. Tunc fiiint srrutiiiia, ul exploreliir ser- Vos eslis gcmis regale et sacerdotale , offerenlcs vus-
vus, an [¥««., exploretur s^pius quam firmiter] post met Domino [Ms., Deo vivo] hosliam sunclam el Dci)
renuntialionem Salanai sacra vcrba dai.T fidei ra- plnccnlem (/ Pclri n, 9, llom. xii, I}. Sic corpore el
diciius corde dcfixerit. Taiif.^untur cl nares , ut B sanguiiio Dominico ronfirmatur, iil illiiis sit rapitis
(|uandi(i spiritiim naribiis trahat, in fide acccpla meinbruni qui pro eo [Al., pro iiobisl passus cst ct
perdnret. Pectus quoque eideni [Ms. Fris., eo.iem] resurrexit. Novissime per impositionein manuum a
peruiigilur oleo, ut signo sanci;e crucis diabolo rlau- summo Saccrdote sepliformis grati,c Spiritum acci-
datur iiigressns. Signaiitur ct scapul.r, ut iindiqiic pit, ut roboreliir per Spiritiiin sancttini ail pra;dican-
uiunialiir. Iti'in in pecloris el scapul.TP iinctione si- (iuni aliis. qiii fiiit in baptismo per giatiam \\tx do-
gnatnr fi;lfi lirmitas, et op^Tuiii bonorum persevc- natus aHerna' \Al., vita... iternal.
rantia. Et sic in noinine sanctx Trinitatis trina sub-

Vide inter supposita librum de divinis Ofliciir., cap. 19; ri cpisi. 90.

128 •
OPUSCULUM OUINTUM.
DE VIRTUTIiiUS ET VITIIS LiBER
AD WIDONF.M COMITEM.

FPISTOIA MJNCIPATOHIA. C ciiiicrc solaiium, liMeranim leclionem ; iit animus

Diloxlissiino filio Widoni [Al., Huitoni] coinili, cxlerioribiis latigatiis nioicstiis, ad seipsum rcversns

bumilis lcvita Alcuiniis salntem. iiab«>at , in qiio gaudeal; et qiio maxime fcstinare
Memor siim prrnionis tiix ct promissionis meae, debeal, intelligat. Siciit nicas [1/., siciit cgo a mc
qua nie obiiixe flagilasli, ali(|.i.i tM;r orcipalioiii, lias] diligentcr flagilasii piac cxhnrlatioiiis lillenilas,

quam te iii liellicis rebns habere novimus, exhoita- ita tc hiiiuiliter deposco, iit casdein s;cpiiis rclegcrc
lueDta [AL, aIiquo;l... exliortamentum] brevi srr- digiieris. Ob hoc luam, dileciissiine fili, diiectioiicm
inon« conscriberr, ut liaiicas [.4(., haberes] jiigiier ohuixe (ieprccor, iil plurima libi ipse [Al., ut oplinn

inter maniis nianualcs [Al., iu manibiis] paternji' liiii ijoi] rleemo-yiiarum largitione, el jiidiruin ;;c

admonitionis .senteiilias , iii quibus teipsiim consi- judicioruin a'qiiilate, rt raiseiironli;e scdiilitale, cQ'-

derarc debuisscs [Al., potuisses], alque ad *terii;c icslis glori* habitalionem indefessa voliinlatc pra;-

kiatiludiuis cxcilarc sliidiuin : riii laiii honcsUe pe- parare sludeas. In (|uo opi^re et desiderio tr (!i\iii.'»

tilioni liliciitcr nie aiinucre fateor, oplans inc;c de- cirmcnlia scmper iilii(|iic adjiivare dignctur [ijlr-
\otioiiis apifcs libi ad perpeliiain prorucre saliitem. clissimc rilil.

Quos etiam, quamvis iiiinus cioquenter videas esse

compositos [.'1/., videanlur esse compositi], t:unen D 129 CAPIjT PRIMI M I-.

rcrtissime scilo sancUe eharilalis vigore eosdi-in

De sapicmia.
•ssc diiialos. Singulis si(|iiiilciii luijiis scnnonis se- Priiniim [.1/., Prinio] umiiium qnxrendiiin liomini
ricm dislinvi (^ipilulis, qii.ilriins (arilius vestr;e est (pi;c sit vna srirntia vrraqiir sapirnlia : qiua
[Al. lu;n] devotionis lucinoriae h;cc mea dicta iiilia!- .^apicnlia liujns miindi slullitin est upuil Dcnm (/ Cor.
rcre putuissent; sriens te in multis sncciilariuni 111, 19). Scientia vcrn est n diaboli scr\ilio, qiioil
rcriira rogitaliouibiis occupaliim. Uiide prcror san- siint pcrrala, reredcre; ct s;ipiciitia prrfcrla
cliiQl s.ilulis M'slr,r[i/. , saiicUr s;iiiitis lu;el dcsi- rsl Dciiiii rolrre scciindiim m;inilaIoriiiii iiliiis vrri-
deriuin, ad iiarnm s:rpius ,
quasi ad quoddain rc- tatcin : qiiia in his dunhns [.!/., adil., iiiaiiilalis|

• Vidrantiir, qua; de hoc opusriilo pi-enolaviiiius cvhihriitiir, cv variis rndd. mss (l("pionipsiiniis.
in Moiiilo pi;cvio. Ea i|ii;c hic iiiii inis (oiiiliisa ^ llor rapirl parscsl srrnionls otlS S .\(i;'.iisliiii.
 ;

CI5 B. F. .XLlilM SKL .M.CLIM OIERUM PARS IV. tilC

viu beala acqiiiiilur, sicul Psalinista ail : Diverle A niino [Al., Deo], ulqtii diligit Domimini [Al., Deum),
a mato el bonum {Psal, xxxiii, l!>). Non cnini
(ae diligat et proximum {I Joan. iv, 21). Si forle quibli-

sufBcit cuiquara mala non facere, nisi eiiani el Iwna bet qu;crat quis sit proxiraus, sciat omneui Cbristia-
faciat : ncc bona facere, nisi eiiam et mala non num recle proximum dici, quia omnes in bapiismo
committat [Al. et mala amittat]. Omnis ergo aui sic filii Dei sanctificamur, ul fratres simus spiritualiler

sapiens est, procul dubio beatus erit iri xiernum in charilale perfecU. Nobilior esl generalio spiri-

beala siquidcm [vila] est cogniiio divinitatis; cogni- tualis quam carnalis, de qua in Evangelio ipsa Ve-

lio [verol divinitalis virtus honi operis est : virlus ritas ait : iVisi quis renalus [AI., nalus] (uerit ex

boni operis fructus est seternae beatitudinis. aqua et Spirilu [saiicto] , non potest introire in re-

CAPUT n.
gnum Dei {Joan. iii, 5). Discat homo quae sunt prce-
cepta Dei, et ea custodiat quantum valeat : et sic se
De fide.
cognoscat charitatem Dei habere. Quorum aliqua
Sed hxc cognitio divinltatis et scienlia veritatis luie ostendere, dileclissinie fili, devnlioni nominatim
pcr fidem catholicam discenda esl; quia iine jide curabo, ut paucis inlellectls [Al., perspeclis] racilins
impossibile est placere Deo {flebr. xi, 6). Vere beatus aliomm virtutes inteiligere valeas t.

est, qui el rccte credendo bene vivit, et bene vivendo B

fidem rectara custodit. Igitur sicut otiosa est fldes 130 CAPUT IV.

sine operibus [bonis], ita nihil proficiunt opera bona De spe.

sine fide recU. Unde et beatus Jacobus aposlolus Tria qiiidem [At. , qiiaeJam] proposnil aoimae no-
dixit : Qutd proderit, fralres mei, ti fidem quis dicat str;B neeessaria egregius gcntiuin doctor, dicens :

le liabere, opera aulem non [aeial [Codd. mss. ha- Spes, fidcSy charittts, tria hcEC : major aulem hit est
heat]1 Nnniuid poterit ftdes satvate eum? Fides sine charitas (/ Cor. xm, 13). Nemo igitur, quamvis in-
operibus mortua est [Codd. mss., otiosa est]. Sicut genti pcccatonim pondere prematur, de boniute di-
enim eorpus sine spiritu mortuum eat, ila et fidei sine vinac pietatis desperare debet : sed spe certae [Mt.,
opeiibus moriua est {Jac. ii, 14 seqq.) : de cujus ex- certaj iniscricordis illius indulgentiam sibi quotidia-
cellentia csl alterius temporis disputare; quia bre- nis (leprecari lacryrais; qiiam recte sperar» possunt,
viariuin, qiiod de mandaiis Dei tibi petisti districto si ah actione pravi operis cessabnnt. Ideo nec propter
sernione fieri «, profundissimas de fiJe catholica ra- spem voni;e perseveranter peccare debennis, neque
tiones [Edit., orationes, mendose ] expUcare oon qiiia Deus juste peceaU punit, veniam desperare de-
poterit. bemus : sed utroque periculo cvitato, et a malo de-
CAPUT C
III. clineinus, et de pietate Dei veniam spereraus. Simi-
De charilate. omni tribulationum angustia, gpe ad tola-
lilcr et in

tium supem» pieutis currendum est, qnia in illo

Ib prseceptis vero Dei charitas ohlinet prinripa-
solo omnis spes et salos sine dubio consislit, dicente
lum, sine ciijus perfectione nihil Deo placere posse
Paiiliis lejtalur apostolus (/ Cor. xiii), qui nec mar- Propheta : /n Deo satutare meum et gloria mea :

Deut auxilii mei, et spes mea in Deo ett Ptal.

tyrium nec sieaiU conlemptiim, nec eleemosynarum (

LXI, 8).
largilionem, sine chariutis olTicio quidquam proli-
cere posse [A(., prodesse] oslendlt. Inde et ipse Do-
CAPUT V.

quoJam scriba interrogalus qiiod esset

« De leclionis studio.
minns a
mandalum maximuni, rcspondit : Ditiges Dominum Sanctarum lectio Scripiurarum divinx est cogni-
Deum tuum ex lolo corde tno, ct ex tota aniina tua, tio bealiludinis. lu his enim qiiasi in quodam spc-
et ei lota mente tua. Secundum Addidit quoque : culo homo seipsum considerare potest, qualis sit, vel

autem simite est huic Diliges proximum tuum sicut ; quo tendat. Lectio assidua purificat animam, tirao-

teipsum ; in his duobns mandalis tota Lex petidet et reni inculit gehenn;e, ad gaudia superna cor instigat

prophette {Matth. xsii, 56 scq.). Quod vero ait : fx D legentis. Qui vult cum Deo semper esse, frequentcr
toto corde, ex tota aiiima, ex tota mente, id est, loto cum orarous,
debct orare [frequenter] etlegere. Nara
intellcclu , lota voliinute , et ex orani mcmoria ipsicum Deo loquimur cum vero legimus, Deus :

Deiini essc diligcnJnm. Dei vero dilectio in ohser- nobiscum loquitur. Geminum conferi donum lectio
vatioiie mandatoriiin cjiis tola consistil, sicut alibi sanclanim Scripturarum, sive quia intellectum mcB-
ait : Si qitis diligit me, sermones meos serrat {Joan. tis erudit, seu quod a mundi vanitatibus abstractum
xiv, 23). Uiiile ipsa Veritas alibi ait : In hoc cogno- hominem ad araorem Dei perducit. Labor honestus
scent omiies ,
quia tiiei riisctpuli cslis , si dilectionem est lectioiiis [studium], et multum aJ eraundalionem
habuerilis ad invirem {Ibid., xiii, 3.S). Item Aposto- aniiiisc proficit. Sicut enira ex carnalibus escis alltur
liis : Pleiiiindo lcgis esl diteclio {Rom. xiii, 10). Ilera caro, ita ex dlvinis eloqiiils Interior bonao nulritur
Joannes cvangelisU : Hoc mandatum habctnus a Do- ct pascilur, sicul Psalinista ait : Quam dutcia (anci-

Ms. S. Jacohi Scotonim Quin bretiarium, qnod

•> : mitur : Quorttm aliqua dignum cst breriler demon-
de mnnd itis Dei scriberc decrcvimus, proliitidissi- slrare, u! (acilius virlutes aliir possint inlelligi.
m«J, t'ic. '''
Hoc cap. 3 pars est sermonis 302 S. Aug.
» I;i fio.!. :ns. S. Jacobi uUima sentenlia sic cxpri-
 «17 MORALIA. — I.IBER DE VlRTLTir.LS ET MTRS. 6:s
(ibusmf.iiieloquia tun, Domine super metet
'. favttin ori \ dani Dei misi-riror.liam niiscricorJi* oporihus a
'i::-

nte} {Psal. cwiii, 105). Sed ille healissiniiis est, qiii vemur. Qiioiiin:'o a Dco misfricordiam cx^pcclal
di\inas Scripluras legens, verba vcrlit in opera. [1/s., sppiai), qiii criidclis cst in conservos suOb?
Oninis plane Scriplura sancta sd nostram scripla est Sicut quis cupit Deum sihi miscrcri.ita ctmi-orra-
galutem, ut proficiamus in eis in veritalis cogni- tur dcbitoribus suis. Ccrtissime indulgcntiam cxspe-
tione. ScEpius cxcns offendit quam vidcns : sic igno- ttare[.Ws.,sperare] potorit, qiii aliis indiilgerc novit.

raiis legem Dei saepius ignoranter pcccat, quam ille Ad misericordia; opiis optinio nos iij EvangelioDo-
qui scii. SicuJ caecus sine ductore, sic homo sine minus cxemplo roboravii, ubi ait : Estote misericor-
doctore viam reclaiu vi\ graditur. dcs, sicut el Pater vester coelestii misericors esl. Qui
solem suum oriri facic siiper bonos el matos, et pluil
CAPUT M.
super justos et iiijustos {Luc. vi, 36). Omnis niiseri-
De pace.
cordia faciet locum unicuique sccnndiim ipcriium
Saivator ad Palrem rcdiens, qiiasi speciale munus openim suorum. Qui facit miscrirordiam, Dco olTcrl
discipulis pacis deilit pricepta, dicens : Pacem meam sacri.lcium saliilis \Ms., satis] placabile. In judicc
do vobis, pacem reliHquo vobis [Joan. \\v, 27). In
misericordia ct disciplina dehel esse : quia inia sinc
pace vos dimilto, in par.c jns invcniam. Prolkisccns g ^^^^^^ beae cssc non possii [Vs., potcrit]. Nam rai-
vuluii dare, qu.ne desiderabat rediens in omiiibus iii-
sericordia sola si fueril, securjlalem facit peccanrii
veiiire. Cujiis pacis ornamenta mirabiliter alio
snbjectis. flerum, si disciplina sola semper aderit,
uslendit loco , dicens : Beali pacifici , quoniam lilii
vertitur animus delinquentis in dcspcrationem, et
Dei vocabuniur {Mutth. v, 9). En Filius Dei incipil
judex non merebitur a Dco misoricordiara •
scd
vocari, qui pacilicus esse jam coepit. >'on vult Filius
hanc miscricordiam a scipso debel hoino inciperc.
Pei dici, qui pareni noluerit aniplecii. Negal sibi
Quomodo in aliis est misericors, qui in seipso cni-
Pairein Dt-uin, qui pacilicus esse conteinnit. Sed
dclis esl? In scipso crudelis est, qui sibi perpeluat
hxc pax cuin honis ei D-i prjecepla servantihus cu- peccalis suis parat nanimas. Bcne niisericors est,
slodienda esl, non cum iniquis et scelciatis, qui qiii a seipso incipit, et sc diligenter cugtodit, iie p'i-
pacera inter se habent in pcrcaiis suis. Pai Christi niatur ciim diabolo, et sic aliis praestet, quod sil-i

ad salutem proficit sempiiernam. Pax qua^ in diabolo bonuin csse pcrspicit.

est, ad perpetuam pervenit [.W., ducit] perditionem.

Pax cuni bonis, et bellum cuin viliis, senipcr habenda

k CAPUT VIII

est. Mala siquidem hominum impiorum odio ha- De indulgcntia.

benda sunt, non homines ipsi, qiiamvis mali snni, C Dominus in Evangelio ait : Dimittite, et dinuttetvr
quia crealura Dei sunt. Pax vcro, quae in nobis \AI., vobis. Item : Si dimiserilis hominibus peccata eornin,
in bonis] est, concordiain fratrura, el charitaiem dimittel et vobis Paler vesler ccetestis peccata ves'ra.
copulat proximorum. Pax spiritum Dei Kpecialiier Si non dimiscrilis hominibus, nfc Patcr tejter coclcfiit
promerctur. Pai dilcciionis niater esl. Pai indiciuni dimittet robis peccata restra {Matth. ti, 14, 15). H.tc
csl sanctitatis , de qua Dcgs per prophetain ait :
vero Doraini sententia magnam snpcr nos miscri-
Pacem el veritatem diligile {Znclt. viii, 19). Pa\ plc- cordiam \Ms., clemcntiam] sonat his, qni eam rcfie
his est sanitas, ghiria sacenlotis, ei patrix Ixlitia, iiilelligcrc possuiit. Jgiuir ex nostro jiidicio judicat
eHerror bostium sive visibitium, sivo invisibiliiim. nos Dciif cl qiiodaminodo
, in poiestate nostra esi,

131 Omoibus viribus pax csl custo<licnda, quia qiiomodo jiidiccn.cir a jiidicc Dco. Si miscricorditfr
semper in Deo manet. Qui in pace sancta manet, judicanius de in nos delinqueiitibiis, misericorditrr
cum sanclis Dei manet. Satcrdotis est in pace popu- jtidicjhit Dciis dc nobis in se peccantibi;s. Inlcn.l»-
luni Dei adnionere quid deheat agere : popiili cst iii
miis cxcnipliim illius, siciit Doclnr gcntium aii :

liuiniliiaie audire qu^c iiionct sacerdos. Qniilquid Donale in vubisinetipsis, si quis adversiis atiquem li

non licct, pastoris cst prohibere ne liat ; pU-bi» csi queretam. Siciit Dcus donat [Ms., donaril] voln
bct
audire, ne (acial. D in Cltristo, ita et vos facUe (Co/om.iii,13). Q;iomo 'o
CAPIT \M. Dpms in Christo nobis nostra pcccnla donavit : si.:

I bc mi^ericoidia. eliam iios his qni in nos pcccanl, diniitlainiis. Iiciii

.Vo
:

.Vh//i inalnin pio malo redd'nles. El alio loro : i

Pr.ecipmira cst niiscricordi.c boiiiim, i'.c qir.i ipse

ipiiici n malo, sed vinccin bono malum {[lom. xii, 17,
Salvator ait : Beati miserieoidcs, qiiomain ipsi mi:e-
Non potcsl pec- 21). Scicndiim eslccrtissiinoqiiod nniisqMisqiie talnu
ricordiam coiiseiiucntnr {Malih. v,7).
indiilgcnliam acrcplnnis cst a Dpo, qiialcni et ip->e
cator Deo miscrirordiain sperans (|iii niiscriror-
a
dcdciil proximo sno. Illa nralio pro pcmiis iiosln*
diam noii f»cit pccraniibiis in se. Ergo diiniilat homo
ad aures oninipntciilis Dci rito pcrvcnin, si (Irlin-
leinporalo debitiim , iii nicrcatiir rcripcre a-tcnialc
qiicntiiiin (iii nos] prcccs in nostris aiiriliiis acci
pla-
iMinuni. Si aiiinias nostras ciipiniiis pccratoriim fcor-
bilcs siiiit. Qiii clcmcnler peccantibns ignosccro ii«>-
dibuj enuindari, misericordiam iii nos peccaiitibus
affipi<»t.
\il, clcincntiam divin:r pirlalis rcrtissinic
OOn ncgemiis, ul iii dic iciribuiionis ad promPicii-
allcra par,^ csl sriiunnis 5111 S.
t-
Ilor rap. 8
lloccap. 7 pais esl sermonis />i>l S. .\iig.

I A.ia.
•20
P\ rHOi-. <:i.
 :

623
C. F. ALBINl SI:L' Al.Cll-NiOI'EULM PARSIV.
5,5
»; « lie 3n>'pJorufn creaUira cetidil (le Cflelo pcr Iiuph-

liuiem [Oei] fragilitas liuraan* naturae asceudil ad

qui nobiJ quacunque maligniiate nocuerunl
coeluin. Honesla est enim inier homines ImmiliUilis
132 CAPLT IX.
consiictudo, sicutSalomon ail : ili (nciit siiperhia,
Di patientia.
ibiaitet contumelin. Lbiutitem huniililas, ibi et sa-
pQsside-
Iii patieiilia leslra, dicilur in Evangclio, picntia {Prov. xi, 2). liem alius [qnidain] Sapiens :

animas vestras (Ltic. xxi, 19). In omni cnim {}mnto mujor es, Imiiiiiio te in pmnibtis, et coram Deo
Oitif

liumana palieniia necessnria cst. Sicut itaque invenies grutiam [Ercli. iii, '20). Uciii Uoii.imis dicil
vita
ab aliis in nos Ad quein autcm respicidm nisi ad
patienter sufferre debeinus injurias per prophetam :

(jelatas, ila el patieiiter tribulaiiones

quK nobis evc- liumilem,etquietum,ettrcnie:itemverbamea(Isui.L\\l,
Sxpissime in hoc sxculo 2)? Qiiicunque humilis et quietus non crit, non po-
Dient, SiilTcrre nccesse est.
boniarcprobisirilHilalioncspaiiuntur.IdeosiquisIi- test in eo habitare gralia Spiriius sancli. Deus hu-
palitur, non debet causa, erubescal
bet post bona opera iribiilalioiies milis facius esl noslra! salutis iit

in cogitationc dicere Perdidi opera mea bona (lua;

: homo •jperbus esse. Quantuni humililale inclinatur

facicbam. Qui cnim hoc dixerit, non pro

amore Dei, cor ad inia, tantum proficit in excelso. Qui eiiim bu-
hiijus vila;, aut pro laude g^n^ exaltabitur in gloria |.i/., qui hic humilij
fccd pro mciceLie fclicitalis g ^^-^y^^
' " -- ..".-.i..- Prni,.ii,iii.r
Probabitur
bum;uia opus bonnm fecisse cognoscitiir. fu(,ritin terra.... in gloiia futuia]. Priinus huiniliu-
vcl
enim homo nagoUis Dei, quo aniino benefaciat, tis gradus csl vcritatis serinonein huniil.ler auiiire,

qua fortiiudine suCrcrat tentationcs sibi super\e- memoriter rclinere, volunlanc perficere. Eam quip-
ApostoUis, ut pe, quam non invenit humilein [veritas] fugit nitn-
nicr.tes. Tcnlal cr.im vos Dcus, dicil

diligitis eum. Prorsus, tribulatio

patientiam tein. Qiianlum quis hLimilior erit de seipso, tanto
sci:it si
Bculus rouspectu Dei. Supcrbns vero quanto
vper^lur, palicntia aulem opus cst pcrfeclum. major crit in

eni:n rir,qui tentalionem,

sufiert qiioiiicm cum pru- gloriosior apjtarel inlor homines, lanto dejectiorerit

fcafiis (veril, accipict coronam vitn\ quam rcpromisit aute Deuin. Qui enim sine hu?nililate Lnna opcra
Dcus di;i<jeniibus sc (Jac. i, 5, i). Ncmo licne sa- ftgit, in ve.Ttum 133 pulverem portat. Quid siiper-
Foriior eH do- bit leTr" ec cinis, duni vcnto superbice dispergiliir,
piens est, qui pationtiam noii Iiabel.
amini sui expuijnatorc urliiim quod eleomosynis congre^'are vbltl r?
minnlor [Ms., domitor] jojuniis el

(Proi;. .'cvi, o2). In patientia voro ip! ir.Mida csl igiio- Noli, o homo, in virtutibus tuis gloriari ;
qiiia alteruni

sccndi facv.ltas, non vindicandi opponunitas. Talcs habiturns es juuioem, noiv teipsiim ; in cujus con

sunt qui lam, qui lempore iiijuriarum palieiiter

sv.f- corJe oporl
huiniliare oporlet, q>ia-
spectu teipsum iii liio

ferunl, ut subscqueiiter faciliiis viiulicare vakui.t. C lenus ille le cxaltet in tempore reiributionis tua;. Ue
lli veram non habent patientiam. Palienlia veia ost scpnde ut ascendas, liumiliare ut exalteris, ne cxnl-
In facieiu foriiler sustiuerc injurias,
ct in futurovin- talus humilieris. Qui cnim sibi viHs est, ante Dc-uiii

dictam non quarere, scd ex corde ignosccre. Siiie niagnusest [Al., pulcher est] ; et qui sibi displicei,
patiea-
ferro vcl flammis mnriyres esse possumus, si
Deo placel [.4/., et qui sibi placent, Deo displicenl].
liam ver;-.ciier iu animo servamcs cum proximis iio-
Esto iijitur parvus in oculis tuis, ut sis maginis in
LaudL!biIius est iiijuiiam taceudo doclinarc., Tanto eniin eris apiid Deum pretio-
stris. oculis Doniini.
quam respon.len !o superare. Qui paiienter tolerat sior, qiiaiito fucris ante oculos iv.os dcspcciior. In
niah, iu fut;irocoi-onam morebitur sempiternain. summo hoiiors siimma libi sil buniilitas. Houorii
" CAPLT X. laus csi, huinilitatis virlus.
I>c hnmHUrJe.
CAPLT Sl.

Qiianta sit ver;e lur.nir.t;;ti, virtus, faoile ex ver-

Dc compunctione ccniis.
ut supcrLiaiii Phaiiiajn-
bis Doiiiini iognoscit;ir, qtii
Umnis qui see.Taltiit, liianilia- Companctio cordis ex humilitalis virf.itc; nascllnr;
rum diimnaret,
bi;nr,ct
bi;iir,
dixit :

sc humilial, exattiibitur (Mallh. xxiii,

d qui schumiliat.exaiiauiiur^iuuiin.wni,!.). \-2 de
..v ^,...., — - . peccalonim
coiiipuiKtione confessio ^. de conhi- ;

nassibus ad ccrli culmi.ia consceiKiitiir; D sione pa^nilentia ;

de po^nitenlia voi-a proveinel oo-
Hunililalis
lictorum iudulgenti.i. Compuuctio cordis est humili-
Dcus cvoilsus nou supcrbia, sed buniililale al-
^

q-;ia
Oeus superbis rcsisri/, las menlis, cum lacivu.is. ot rccor 'atione peccalo-
liiigilur. Deqiio dirlum cst :

vum, cltimore jiidicii. Ex gemino foule coinpunctio-

/;:iMt.'ifiii.'! aiitan d:it (jraiiam (Jac. iv, G). Ln.iect iii

nis solent prelhioro lacrymx; cst, dum niorita

i.l
pialmis diciUir : K.rcf.'si(s Domimisct humiiia respi-

(Psal. cxixvii, G). operum suorum t.iligoaliiis [Ms., dum m.ens.... (^ili-
cit, et n!ta n ionqe coijnascil
genlius raala] consi('.era! ; sltera <Um riCoiJerio aitcr-
Alia posuit piQ supcrbis, humilia vcro pro
hiimilibiis
Proph.la Siliiil iiniwa
IlMmilia rcspicil, ut atioll:,t nro vit,e suspinil. Vnd>: ait :

\Ai., pro mansuolis].

mcn nd Deim livnm :quajhio rcnii.m et apparcbu anle
£l',a, id csl, siipcrba cognoscit, iit dojiciat. Discamus
Dei? Fuertinl mihi lacrym^- mdT pr.nis die nc
ig.tar humiriiatcin, per quam Doo
piopinquarc putc- (aciev.i
dcficU
Discileu me quiu nccic (Psat. xii, o, i). Ilcm : Coiiciipiscit ct
rinii;, siuuL ipso iii Evar.golio ail :

atria Domini. Et Cor meum, et caro

humilis corde, ct im-eniciis requiem ani- aiiima mca in :

viiiis siwi et

Per superhiaia iiiiraLi- mea eiiuilinenin: in Dcum inum (Psal. LXXilU,

maOiisvei-tiis i,ldatlh. xi, 29).

« 1!()C c;ipiit 10 p.irs csl sormonis 20" S. Aur.

 :

m MORAUA. — LHJER DE MRTUTlDfS ET YITII5. C-:i

5). Qi-.atuor suiil qualiuies alTeclioiium {Mt., affll- A immanitalcm, et uegle^eiunt. Itasicnl foras Camn:!-,

rtiouuui), qiiibus cogilatio jusli txdio salubri cotii- ita intus in conscienlia pmpria QuonioCo
torquciitur.
pungitur, hoc est, meinoria prBeleritorum facinorum, potest nicdicus vuliiiis sanare, quod xgroius ostc:.-
recorJalio futurarum puen;irum, consiJeralio pere- dere crubescil? Ucus enim confe<^sioncm nostram
grinationis suse in hiijus vitx' iiiiseria, dcslderium dcsideral, ut juslam habcat causam Igiiosccndi. Qui

supernce patri.T, quateniis ad eain qisaiilocius valeol pcccata sua occi;ll:it, el crubcscit saliibriter confiicri,
pcrvcnirc. Qu;indoergo ista in cordc boniiiiis fiunt, Dcum testim baliet nunc, rl ilerum liabtl il eum ullo-
scicnduin cst tunc csse Dciim per gratiam suam cordi rcm. Opilmc sc jiidlcat hoiiio in liac viia, nejudicc-

bumano pr:csentem. L'nde cl in psalmo dicilur : tar a Dco damiiaiione peri>elua. Duplicein babcrei^c-

iieus vitjm mcain numiavi fibi; posui [Ms., posuisti] bct (leium in poenileiitia omais poocator, slvc qiiia

laerymas meas in consjwc.iu luo, sicut et in protnis- pcr negligemium bonum non fecit, scu quia malupj
iione lua {1'sal. lv, 9). Piomissio indulgentioe qiiam per audaciam pcrpctravit. Quod ci.iin oportuit, rcn
habemus a Deo, lacryinas poenitentii excilat cordi gesslt,ct(juod non oportuit, cgit. Confessio jiistificat,

BOStro. Tbesaurus desidcrabilis in corde horalnis, confessio venlam peccalis donat. Oninls spcs vcpix
fiompuactionis dulccdo. .^ninia hominls quse in ora- in confcssione ronsistit. Confessio opus c.st mlsori-

tloiie conipungiiiir, valde illi proficit ad salutem. B cordiae : salus spgroti unicum est viiibtis [Vorte, vi-

Cum per oraiioncin compunctio eifunditur, Spiri- tils] nostris mcdicamcntum cum pflcnitmiia.

^s sancti prxscntiam adesse cordibus nostris non

• CAPLT xm.
dubium cst.
CAPUT XII. De posHilcntia.

Dc co;i[essione.
Cujus ipsc Salvalor in Evau|j;clio virtntcm oslen-
Hortitur nos sa-pius Scriptura ad mcdicamentnm dlt, dlcens : Poinitentiam agite, approjunquchit enim
fugere confcssionis : non quod Dcus indigeat confes- regnum ccrlorum {ilallh. ui, 2). Et Joonncs Baptista
«ione nostra, cui omnia prxsto sunt qiuc cogitanius, ail : Facile (ruclus dignos panilenliar {Luc. iii, 8).
loquimur, aul agimus ; scd nos aliter salvi fieri non Fructus est digiuis poeiiitcntiT, tr:'.ns.i( ta Coie pcc-
possiinius, nisi confiieamur poenltcntes qnod iniquo cata, et cadcm itcrum non agerc, sicut Scrl|it;iia ail
gessimus ncgUgentcs. Qui scipsum accusat In pcc- Non adjicie» prccotum super peccalum {Ecdi. v, 5).

catissnls, hanc diabolus non habet Iterura acaisarc Ltvamini, dlcil Dorainus pcr l.-aiam prophctam, et

in die jiidicii : si tainen confitcns pocnilendo diliiit mundi estoie {Isai. i, 16). Lavatur itaque ei roonjus
qux fccit, nec Itcrniii rcnovat qux cgil [Ms., revo- est, qui pnrtcriia plangit, el itcniin flenda noa ad-
cal, qux gemit]. Coufitemini, diclt Jacobus aposto- C ,nj(iii [^
j/.^ ^on commillitj. Lavatur ei non cst mua-
lus, alteruirum peccaia vestra, et orate pro invicem, dus, qui planglt quoJ gcssit, ncc dcscrit : et posl U-
tit talverruni Jac. v, lO^.Itcm beatus Paulus apostn- crymas kec qux' flcvcrat, rcpeiit. Do liis qul post
lus ; Ureautem confessio ftt cd salutem {fiom. x, 10). lacr)'mas ad delicta rcvcrluiitur pijoia [.!/., liriova],

Sed et Saloiiion de coii^Jessione peccaiorum dixit :

bcatus Pctrus terrililitcr ait : Ciiiiis reierl.tur cd
Qui abseondit peccala [Ms., scelera] sua, non dirige- vomitum suum {II Petr. n, 22). rHi, peccasti, dlc'.l':r

Ittr : qui aulem confessus fuerit, el retiquerit ea, misc- iii Scriptura sancta, non cdjicius ilcrum, ftd de pritli-
ricordiam conseqitelur {Prov. xwiii, 15). Magnuin nis deprecare, et remittentur tibi {Eccli. xvi, l). Pc;-
est salMlis niodlcamentum non itcrarc qure prave nlieiitia vcra iion annorum nuiucro ccnsciiir, «ed
[Mt., inipic] gessiuiHS, ncc priorum cicatriccs viilnc- amaritudliic animi.. Lnde Lcatus Prtrus n.ox a D.i-
Indulgcntiam rcccplt, quij amarlsslir.c flovit
rum resauciarc. Sic autcm dixit Joannes cvange- iiiino

li&ta : Si confiteamur peccata nostra, fidetis est Dcus triui^c ncgationis culpani. PiPnitcnlia, quamvis &il

tijustut, ut remittnt nobis pecenta, et mundet nos ub cxigiii lciiinoris; si iiilima coriiis amaritudiiic agi-

omni imquilnte (/ Joan. i, 9). Similitcr ct Psalinisla tiir, non dcsplcitur apud judiccm jusiiim rr;in>, qiii

ait : DUt : Confilebor adversuin nu; iujustiliam mcam cordis secreta consldcral. Non C!iiin Iongitiiili:'.ciu

Domino : el tu lemisisti tni(7«i(a(('m[Ms.,«mpic/c(cml '

tcmporis taiitum rcquiril Dcus, quantum affectum
peccati fr.ci {Pml. xxxi, a). Vivciis conntcatiir pccca- sinrcritaiis [pocnitcntis] ptiisat. Qiii cniin In Chrl-

tor qiii^ fecit, quia iinii est frucliiosa confcsslo apiid stiiin tota nientc ronrijit, ctiambi in mulils moiiatiir
hifcros, nec pocnlu-iitia ad saliitcm proliclcns. Eccc pirratis, fidc sua vivll in ;clcruum, siriit ipM- Doii i-

nunc tcnipiis suluiis, ccce nuiic icmpus acccptabiic niis in Evangelio ait : Ego tum rcsurreclio cl vila. Ci;i

I)«o (f/ (,'or. VI, 2). Tcmpiis esl nunc rcmiss'">nis credit in me, etinmsi morluut fucril, viiet : ct onwit
poenilcnllbus; scd lciiipiis 134 •"''i P"'' morinni (jiii vivit et ncdit in mc, non morictur in tvleniuiu

vlndictac ncgligciitilius tfnilileri scrli>ra sua. Omnis (/().m. XI, 2^). Pc mortc aiiini.T divil, quu proplcr
enim iiupii amaram liahCMt in tornic;nii» painilcn- pcrr;iloriim ;rgritiidinrni [.!/., qu.r pio a-gTifi.iln;.)
liara, 6cd non proflcil cis poynitcnila ad »:tlutem cvcnict llli. Dcus aiitcin nauira iulscrlcnrs csl, pai»-
(i/l., rcniissioncni] ; sed conacienliD iDrqupt cii* a.l llis cst salvarc per niisericordlam, quos iiou >.^!iiil

augincnlnni paMianini Poliiercrt invonil] salv.irc ycr justili:iin, r/«i rull oir.uct
qua» jjaliiintiir. [ lf«.,

enim s-.bi per coiifc.sslon(?m prxcavere tormcntoruiu sd.rrs ficri, et ncmincm peiirc {I Tim. ii, i) ; ijui

r.\ capitiilis 12 nl 15 conslat scr;i;o 2.M S. Aiig.

(,K B. F. .\LIUNl Si:i MXVINI OPEl\LM P.\RS IV. «i
ner prnplietaiii ait : lii qiuicunijue ttic lonicrsiis [ue- A niam iiiveiiiet, qiii iiioJo aptum veniiC leiiipuspcrJi-

rit ncn niorietur {Kzcch. wii),

peccutor, vita vive!, el dit. Ibi jani a Dco non |iotest increii qiiod potit, qni

21). QMainvis quisinie sit peccatnr et

inipiiis, si ad Lic iioluit au lirc quol jnsiit. Qiii lcnip.i-. pix.'nitiMi-

piTinitentiam tonvcrlatur, coiiseqiii possc veniani se tisc daluin [sibi] ncgligit, rriistia ;inte Iribuiial Cliii-

lier Dei niisericoriliam non tliiliilet. In lioc sa.'tiilo sti prcces effnndii. Festinare dcbct ad Deuiii ronver-

paMiitentiam faciciililius Dei iniscricorJia subveiiit. leiido unusqiiiiqiic, dum potest, ne si, duni potcsi,
In fiituro autem pfrniteiilia noii prolicit, sed ralio- nolucrit, oninino cum larde voliiorit, non possit.
iicm nostrorum [opcruni] rcdilituri siimus. In
liac
» CAPUT XV.
vila taulum poBniteuli [Jl/s., poenitenlise] palel liber-
De tinwre Domini.
tas, post nioiiein vero nuUa correclioiiis est liccntia.
Initium sapienlta^ tinior Dnmini (l'sal. cs, 10).

CAPUT XIV. Magna csl caulela peccali Deiiin scinper pra;scntcm

ad Dcum \kl.. De convcr- [Ms., Dci pracsenliara] timere. Qui pcrfecte Deuiu
Dc nun tarilanilo conccrli
siuue ad Doniinum]. tiniet , diligenter se a peccatis cnstodit. Timenti

inspiralis diclnin Dettm in novissimo die bene eril, et meTccs ejns in

l.cgilHr in litteris diviuitus :

tili, nc lardes converli ad Deum [.Ms., Domimim], o «•fcniiim permanel (Eccli. i, 15). Qiii erubescil iu

(Eccli. v, 8). Qui conspectu hominis peccare, qnantomagis debet eru-

ijiiia ncscis qiiid ftiliiru parial dics
quia bescere in conspectu Dei iniquitatcm agere, qiii non
lardal converli, periouluni facil anima! siia>,

tardantem soliim opera, sed et corda considerat. Qni timore

morsnanlardal (EccH. xiv, li). Qusc si

< onvcrti inveniet, ad lormciita dcducit eum. Di,so- sancto Deum mctuiint, inqnirunt qii;c bona placita (
cogitatio cst, de sunt ilti. Alius esl tiinor filiorum, alius est liinnr
luta elparalytica [its., pcrculosa]
ct liodiernam ncgli- servorum. Servi enim propter lorinenla dominos li-
crastiiu cogitare conversione,
menl, filii vero propicr amorem palres liment. Si
gerc. Qnid lu pcccalor [convcrli] dissimulas,
et 135
fiiii Dci sumus, timeainus euin cx cliaritatis duke-
iion metuis, ne libi mors repentina subripiat diein
Nonne homiues subilo inoriuiitiir? Si dine, non de limoris amaritudine. Hmno sapiens iu
co:ivci-sionis?
ct ad Deum converti, omnibiis operibus suis mctuit Doiiiiniim, sciens sc
bonuin cst peccata diiniltere,
n;!nqiiajn ejus prjcsentiam fugero possc, sicut Ps:il-
cito fiat. Deus tibi promiltil reinissioncm conver-
nou proniisit i!iu niisla Deo dicit : Quo ibo a spir>tu tuo, et quo a (acie
tciiti a peccalis, securitalem libi
lua [ugiam (l'sal. cxx.iviii, 7|? Iternm Quia iic-
vivendi. iLege proplicias, lege Apostolum, et vide
:
si

bora autdies.] Ideo converlal sc qite ab Oriente, neque ab Occidenle (Psal. lxxiv, 7),
tibi proinissa sil
ciliusunusquisqucadDeum,€tcuminvcneriteum, Csub.iudilur, palet locus fugicnJi Deum. Qui lime.t
viani siiaui. Si siibito iiitral dics
Deum, accipiet dodrinam ejus, et qui vigiluverint in
dcrclinqual iiiipins

reslal daninatio. Pei iic mnndalis illius, invenient benedictionem scmpitcrnani

extrcnuis, perit dilalio, ct
desperare (Eccli. xxxu, 18). Tivienlis Deum beala cst animn
non vis, redi ad Deum, ct vivcs. Noli
(Eccli. xxxiv, 17), el a tcntatione diabolica luta re-
[Ms., peccando spcr;irc] de vcnia peccutonun, nec
Convertcrc ergo, et pirni- maiiet. Beutus Iwmo qni semper est pavidus (Prov.
de vila longiiiri conlidere. ,

xwiii, 14), etcui doiiatum csl Dei limorem sempcr

teiiliam agc. Cras, inquies, converlam. Qnarc non
ante ociiios habeie. Qui tijnct Domiiiuin, rcre.'ii ab
hodie? QuiJ mali, dicis, si cras dicam? Quid iiuili,

ilincrc pravo, et ad virtutis seinitam vias suas diri-

si hodie? Forte dicis: Longa crit vita nica. Dicmii,
brcvis, ci ipsa
git. Tinior Domini repellit peccata , cl adjicit virtu-
si longa sit [Ms.^ erii), hona sit; si

longiim? Prandiiim loii-

tes. Tinior caulnm facit hominem ct sollicitum, ne
liona sit. Qiiis fcral iiialuin
pcccet. Ubi vero liinor Domini non cst, ili dissoluti«
gum non vis habcre malum, cl vilam longain vis li.a-

Uxorem vil.e est. Quisquis Deuni in prospeiis non tiincl, vH

!,erc malam?Villam emis: lioiiam desideras.
o- [Ms., saltem] in advcrsis rcfngial ad illum, qni fla-
vis dncere : bonam quicris. Filios tibi nasci vis : I

dc rcbiis vilissiinis loquar, ca

gcllat, ul sanet. Dealus vir, qui limel Dominum , iit
nos optas. El iil ctiaiii

malas et vilam ainas malaiii

•) D mandalis ejus ciipit iiimis (Ps:il. cxi, 1). Tiiiior IW
ligas ciiiis, et noii vis :

limoreni gehennse expellit. Sic fcrgo] timcaincs

Qiiid tc offendit vita tua, quain solaui vis malam, nt
malus? Seque lardes Dciim, iit diliganviis eiim; qiiia pcrfccla cliiiritns form
iiilcr omnia bona |lua] solus sis

Duminum, ne di([eras dc die in .liem miltil limcrcm servilcm (/ Joan. iv, 18).
converti iid et

(Eccli. V, 8). Vcrba Dei siiiit, iion iiica. Non a me 136 CAPur XVI.
h;ec auilisti, sed ego lcCnin audio a Doniino. Forte De jcjunio.
rcspondcs : Cras, cras. vox cnrvina ! Corviis iioii Perfi«ctum est jejunium , quo;i in elcemo.synis et
redil ad arcam, coUimba redit. Si eniin tiinc vis pu'- oratione fit. (!orliim [.1/., oratioiiibus in ccclniiij

r.iteniiam agere quando pcQcarr nnn polcs, pccoata transit, cl ad tbromiin allissiini Dei p'M-vcnit. iiiii<:
le dimisernnl, noii tii illa. S;\tis alionns a fidc esl, ciiim lioino spiritnalis cffectiis angelis cunjuiipilur,
qui aJ agcndain piviiitenliam tcinpiis senectulis Dcoqiic liberiiis copulatiir, si absliiientia carni.^ cra-

Cxspcctai. McHienduni cst, nc diim speral niiseri- tioiiibus exaltatiir. Per jejunia et orationcs occnlia
cnrdiam, incidal in judiciiim. Ne(|ue enim tiinc ve- niystiMiornin cQ^lcstiiim revclanlnr, diviniqiic sacra-

" Hoc capit. 15, pars esl sennonis 97 S. .Vng. AiipenJ.

 , ,,

f,2" MOR.VLIA. LlbEU DE VIUTITIBIS ET MTllS. C29

mwUi arcaiia pantliiiilnr. Qiiaiuliu Adani alistimiil, A cssc iiHiiMlicum. El qiii dal ii'. habea?, niaiKial ul
maiisil iii para«liso : iiiaiijucavit, cl cxpulsiis c>l. tribuas, dicciis : ll<ili\ cl (luhi'nr vobif^. .nare, si

Jejunia forlia lcla sunl. adversus tciitanienla il;rnio- aurmn diligis, vel divitias s.-i;ci!li, <!a, ne pcrda:s. Si
niorum; ciloeniin per abslinenliani vincintur. liide scrvaveris, siiie dubio pcrdcs : si crogaveris, oinniim

etiani rtominns cl Salvator nosler corum incursus liabebis eas selernaliter, diccnte ipsa VerKate : Tltc-

jejuniis et oralionibns prsenionct superare diccns : saurizute vobis tlicsnnros in coelo, ubi ncc irrngo,ncc

lloe geiius non fjicilur, nisi iii oialionc et j jiinio tinea dcmolilur : ncque [iires cffodiunt, cl [urnnlur.
{Mullli. xvii, 20; Marc. ix, 28). Iinniundi enini spi- Ibi ciiiin cst tliesiiurus tuus, ibi cst ct cor tuum {Maltli.

ritus ibi sc fidncialibus iininittunt, ubi vidcbunt VI, 20). L'lif|uc benc dispeiisantes temporalia acqiii-

frequenter coniessationes et cbrictates excrccri. rctis a;terna. Noli liniidus csse in largiendo, n« si&

Abstinentia corpus maccrat , sc.1 cor impiiigiiescit cgcniis in rctribiitione : quia qiti parcc scminat, parce
[Ms. iinpinguat]. Carnem debiliiai, sed animam oon- etmelet {llCor. ix, 6). Qui autem miserelur paupcri,
forUl. Scd sciendum est quod jcjiinia cum bonis beattis erit (Proi<. xiv, 21). Redemptio itaque aniiiKr
opcribiis Dco optime siint acceplabilia. Qiii autcm a tiri, dirilia^ ejiis {Prov. xiii, 8). Honorat Deum, qui
ciliLs abslinent, et pravc aguiit; da^mones imilantur. miseretur pnuperis. Absconde eleemosijnam in sinu
quibus csca cariialis non e.st, et neqiiitia spiiitiialis B pauperis, riicil Scriptiira sancla, et ipsa orabit pro le

seinpcr inesi. Ille enim bene abstinct a cibis, (|ui {Eccli. XXIX, 1.^). .Sich! aqtin 137 e.xstiuguit igncm
«t a maliliar! aclibns, el a mundi jcjunat ambitioni- ila eleemosyna essiinguit peccatum. Animam esurieii-

bus. Melius csl piwdicalionis sanct.TB convivio [ct lcm ne despc.Tcris , et ne e.Taspere5 pauperem iii cta-

vcrbi Dci pabulo] vii turam io perpctiio nicnlem re- moie suo {Eccli. iv, 2). Qiii averlit aurcm suani a
ficere, quain venlrem iiiorlifera; caruis [lerreno panc clamore pauperis, illius oralio clemcntiam Dci non

et] deliciosis saturare epulis. merebitur [Ms., merctur]. In vita tiia bencfac aninKii

CAPLT xvn. tuse , eleemosyiias dans miserls ,

qiiia post morteiii
non habcs polestalcm bene faciendi. In conviviis tui*
De eleemosijnis.
paiiperes vescantur, ct Chrislus in illis. Tria siinl
Scien;1um csl euim esse pietatis opiis, ut dc his geiiera cleeinosynaruni : una corporalis, cgcnti daro
quae nobis coeleslis Patcr iniscricorditcr coiitidit, a
qiiidquid potucris; altcra spiritualis, dimiltere ci
nos quoquc alios adjtivemus. Sunt cniiii plurimi qui
qiio Iksus fueris; tertia delinquentcin corrigere, el
nullam in agris, niillaiii in vincis .niilliim liabcnt
errantes in viam reduccre veritatis.
,

in siculi divitiis porlioneni. Qiioruni in<!pi;c dc

« CAPLT XVIll.
ea qiiam Dominus nobis dedit copia consiilere C
<Iebeniiis , ul et ipsi nobisciim Dco p: o tcrrx De casiilale.

fccunditale bencdic;int , ei gaudcant possiJenti- Casliias angclica cst vila. Caslit;is aim hiimilitato,

biis fiiisse don.ita , qiuc etiam p:iuperibus ac pere- Spiritus sanrti nicrebitur liabilationcm, qucni cxpcl-
grinis facta fuerunl i ominimia. Kelix est illnd lior- lit immiindilia libidiuiim, diccnlc Scriptura : Corpus
reuin , et oninium fructuum uMilliplicalione dignis- pcccalis subditiim Spiriliis sanctiis effiigict {Sap. i

simiini, unde egentiiim, et debilium, et percgrinoriim ,M. Mciiibra iiosira Dco dcbent cssc dicala, non for-

saturatur esuries. Quos ideo sub diversis niolestiis nic.ilioni. Opponat Iioiiio desiderio cnrnis su.-s .Ttci-

jiisliti:i Dei laborare pcrmisit, ul et miscros pro pa- iionini (lamnias tonncnlorum. Assuescat jiivciiis

tienlij, ct inisericordes pro benevolciilia coroiiarct. rnstilati, iit sil digiiiis sapicntia Dci. Ubi immiindili.i
EUicacissiraa cniiii pro peccalis dcprecatio est in cst corporis, ibi li:ibitatio diabolici spiriliis ;
qiii niaxi-

cleemosynis al<iuc jcjuniis; el velocitcr ad divinas nie g:iiidel in inquinatiow cariiis nostr.e. Omnes
conscendit aurcs lalibns oratio elevata salTragiis, immunditiseDeo displiccnt, cl maxime qna; non siinl

quoniam scriptiim est : .^ninuv sua: benefacit vir mi- naturales. Admonet ilaqiie nos Scriptiira sancta, di-
iericors {Prov. xi, 17). Pars enim coriioralium f:icul- cens : Post concupisccntins tuas non cas , et a volim-
tatum, qua; indigcntibus niinislratur, in divitias lar- ^ tale tua nvertere. Si priri^lcs animo' lun' concupiscen-
gienti transil xtcrnas. lui inisericordiam Dci el tias cjus, [aciet le in gaudiitm inimicis tuis vciiire

indulgentiam pcccatorum nostiorum, pauperum mi- {Eccli. xviii, 30, 51). Ejns quoquc modi Salomon sa»
scralionc ct clccuiosynis mcrciniir : quoniam qui picnlissimiis profcrcbat scntentias dc cavcnda im-
fcuiim ab inope non avertit auiiiium, ciio ad se Do- 1'avus Inbin m -
miinditia carnis, diccns : di.stillttni

mini convcrtit auditiim, dicenlc Domino : F.sto.emi- rrtricis, et nitidiits oleo guttur cjus. yoii.^sima autcin

seiicordes, ticul Paler vcstcr misericors est {Luc. vi illius amara quasi ab!sintliium, ct acutn qutti gladius

36). Quod rcddituram sc promittit Vcritas, scciira biceps. Pcdcs ejiis descenduM ad mortem , el ad i»/V-

cxpcndat |ct tribiiatl liiimanitas.(:onstanscsto,Chri- ros gressus illius penclraiit. Prr scinilam vita- lum
stianc I.irgitor, da ipiod accipias, scrc qiiod mctas, ambiilaiil , vagi sunt grcssus ejiis, el iiivcsligabiles.

sparge quoil colligas. ISoli mcliierc dispcndiuni, Nuiicerijo, fili mi , audi me , ct ne icccdas a vcrbis

iioli de dubio suspirare provcntii. Siibstanlia lua cum oris inei. I.onge [ae ab ea vias luas, rt iic appropin-
bcnc crogatiir, aiigctur. Hcmimcralor ques (oribus doimts rjiit {Prov. v, 3-8). Iloc siqui.l-ra
tuiis viilt ic

• E\ hoc capilc 18 formalus csl scrmo 91 S. Aug

C27 B. F. ALEIM SEU ALCIINI OPERIM PARS IV. C28

Don solum Je merelricum iiiimundilia dixit.sed eliam A clamniim in corue. His omnibus meliores divitias ptr-

de orani carnisconciipiscenlia,quxsollicital animam didisti, id est, Ddem, et jiistitiam, ct dileclicnem Dei

suis conscnlirc (lesideriis. SeJ ratio raentis proliibe- et proximi.Lucrum luum cogitas, damniim tuum non
rc debel inipflus caniis, ct ifrrenarc voluptat.?s ejus consideras. Si huic bjcro gau les, quaie i!!a perdita

iuiqiias. Ili^iii il!e qui si!;)ia ,

p;oIiibens coiiabital'0- ro:i plaiiiris? Plus erjo per.ii !isti quam arquisisli.

ncin fiMiiinai-nm, jii\ciiibus dicit : Sunqnid iibu-oir- d;ves,rapis pjr poUMitiain (juol til;i placet haberc, el

de.re foU':.l Iwmo innvm iii siiin sno , nt vrsliinciiUt perJis p:'r iiijiistili;im quo 1 le Deus vull h;Lp"e, id

itliui noii in(li'un!'.' Ant iv.nbuUire supcr firuniis, ut cst, beatiluciinem Kcnipitcrnam. Si omnis fur vel

von comliuniiilur pliintiv cyiis. Sic qui ir.grcdilur o.d raptor lumen oculoriim pcivliilissei in fiirto vel ra-

muliercm prniiini svi, non erit mundus, cum Ijlirjerit piiia, niiuqiiid poslca fuituin fccisset vcl r:'pinam?
eam {l'rov. vi, 'i'-i'J). SimiUter et beatus Paulus a '.-
Et nescil, quol iii eju.-.uio'1i peccaio Iiimen perdil
monet iios aposiolus, inquions: lionum rst vuiHircm conlis, qiiod melius est oiiini lumine ( orporis. Magis,

non tangerc (/ Cor. vii, 1), quasi slatim in tactu pe- avare, da paupenbiis qiiod liabcs, ut invenias in ccelo
viciilmn essct. Pi!li;lira tsl casta juViMium paJicilia, qiio:l dcdisti iii lerra. Quid tiines pccnniam tuair. per-
»'i I)eo amaliilis, et ad omiie boiium ulilis. Qui lilios dere, et non limes ut lotiis pcreas? Pio acqiiisitinnc
habet spirituales, vcl carnalis, iiiilri:it illos iii casli- g pecuni:e falsiiin leslimonium dicis, mentiris, rapis
late Dco, iion in fornicalione diabolo. QuiJ pro.lest aliena. Jiiras, perjuras, qu:e lex vctat. Cum ha;C
homini filium habere, imlriie, amare, si «ternis eiim omnia f;>cis , quare non times , ne toiiis ar leas in
nutriel tormentis?Qui in castitatc vivunt, angelicam xlernum? Cur, avare, pliis :i.iias aimim, quam ani-
habent in tcrris conversatioiiem. Castitas bominem mam? Quid enim proderit libi,si muudum universiini
c(rIocoiiju!igii,angeli8 facit coiicivein. Qui muliercm Increris animiv nulem tna' delriincntvm pnlin.rit
,

habet legitimaiii, legitime utatur ca temporibus op- (Miitili. XVI, 26)? Et ipse Domiiiiis dicit in Evange-

portiinis, ut bene:lictioncm merealur fiboriim a Deo lio : Cnvetc ab omni avaritia, quia non iii abundantia
recipere. Ncmo dic:'t a fornicaiione se custoilirc non cujusqitam vila ejus, quir possidet (Luc. xii, 15). Nun-
posse. FiJclis cst cnim Dcus, dicit be:il'.is .\po5lolus, quid non divites siiniliter iiioriuntur, sicnt ct pau-
f/ui nun permiltil nos lenliiri supra id, quod poruire peres? Non prodcsse possunt divitix in die uliionis,
non [Ms. oiiiit. non] possumus : sed fiteicl cliimi ciim nec libciabunt male ntentes \.\l., viventes] cis a
lentiUia.iie provenUiin (/ Cor. x, 13). Ti-lis unicuique pcnnis senipiternis. Niliil est avaro scelestius, q:;i
homiai tcnl:itio datur, sivc iii caniis ('.esiderio , sive animam snam liabet vcnalein pro cupiilitate diviiia*
i:i anrjilione sx-ciili, vel etiam iii quacuii(|ue tciita- nini. Avaritia mo:'um ignorat, et ciim omnia devo-
tionis iiiolestia, qualem aiit cum laudc viiicere, aiit C rct, nescit penitus satiari {Ms., saturaril. Esuricns
eam opprob.io succumbere polerlt. Omnibus eiiim seiiipcr ct iiicps est. Avarus vir inferno est similis,
castitas semper necessaria esl, sed inaximc ministris qui nimipuim iniplet'.ir.
Christi allaris, quoriim vitaaliorum debet esse erii-
assidua salutis prxdicatio. Tales enim decet
ditio, et
CAPLT XX.
Domiiium habere ministros, qui milla carnis conta- J)e judicibus.
gionc [Ms., iiullii... contagio] cornimpantur; scd Cinnis fj'ii recte judicat, slateram in manu gestat.
potius continenlia "astitatis splendeant et totiiis lio- In iitroque scnsii [.1/s., pensii] juslitiam ct miseri-
nestatis fiilgcjnt in populo exemplis. cordiam porlat : iit pro jiistitia re Idal p?cc:itis scn-
pro niisericordia peccati tempeicl pcrnam.
138 CAPLT XIX. lciiiiuiii

Q;!ai.iam vero siint a judicc bono pcr .Tqiiitatem cor-

De [raude cavenda.
rigenda, qiKclampcr misericoriIiaminduI;);cnda. Sine
Doininus ipsc, qiii nos bcnignos admonctdc nostra personarum acccptlone debcnt esse julicia. Nihil
Riibstantia paiipcribus ct miscris cssc ,
prohibet nos cnim iniquius est, quam miinera accipcre in judlciis:

:ib omiii :iv:iiitia ct iiijiisla pecuni;c acquisitione. quia munera e.xctreant corda [Ms., ocutos] prnden-
Qui vero ait : De justis laborihus tuis fac eleemosy- ^ lium, et subvertHnt corda (Ms., vcrb:i\jnstorum (Deut.
niim (Tob. iv, 7), ipse per apostoliim suiim hortaliir \vi, 19). In qiio cnim judicio, dicit Doniiniis, judicn-
nos, diccns : yulite fraitdem fncerc [ Ms., noUte bilis; judicabilur \de\ vobis (.Uallli. vii , 2). Quapro-
fraudnre] inviccm (Marc. x, 19). Qiii fraudc qualibet pter jiidex Deum judicem timcat, nc fortc Deo judi-
aliipiid ;ic(|uisicrit, pcrdit jiistitiain et a^qiiitalem caiile damnelur. Qui iuiioccntes danuiat, vcl inipios

[.Vs, jiistili;!! rrquil.itciiij. Dic ararc, dic ciipidc, (,'ic jislillcat pro uiuneribiis; vcl cujuslibet pcrson£
sceler.ite, qiiid aC(pii>iiiti? Fortc dicis : .\uriim ac- aniore vcl o;.'io [iniqne juiiicat, in Dci judicio vin-
qiiiEivi? et verioii dicis. liccc aiiniiu acip!i'isii pcr dictam sustincbitJ.Nemo principumstuliosvelimpro-
fraudcm, ct fidem perdilisii per injustitiain. Si in bos judiccs poncre dcbet. Nam stultus pcr ignaviam
niercato fiJem inTPnires venalem : si fconiis esscs, ignorat juslitiam, iinprobiis autem per cnpidilalein
qtioinolo coniparasscs [ Vs., co:iipiinrcs] caiii? siibvcriit ipsam qnam diditit vciitatcm. Pene gr;-
Q.iaie non finics pcr'cre ca, (^ia; f.'fs., onm, (pin'n] vi is iicerantiir paupcres a pravis jiidicibus, (juain a

fe fV^us voluit halicrc in C(in!c? .\i;riiin habcs vel cri;cnti<simis hoslibus. Niilliis cnim pncdo tam ciipi-

aig''ntum, vol aiind qiiid prciio^i'". iiiarca; 'ed (lus in siirnis, rpiam judex inrquus in snis. PejorcJ
 :

C29 MOflALlA. — LIBER l*K VIUTLTIBUS ET VITIIS. r,zO

»unt Iiosiibvs jjJices iniq;ii. IIo3tc5 sxpe fuga vilan- A judicabunliir a banis. Sa>pe ctiam ct Iiic l'orii ii:fo-
lur : jiidiccs [ veio] propter polcntinm effugi non pas- lices sunl et miseri coram hominibus, cl niaii k!:-

siint, (]iii (livitias ct civiuin oppressLonc conRregnre r;"5. la illa ilaqne :e!eriia rctribulione seinper L'ji:i

Stiiileiil. Aliriuotiesjiiiliccs boni niinistroi 139 ''^- f-lircb ci;;iil, et mali sempcr niiseri ernnt. Ili (ji:i-

bent rap:K-cs, qii.iriini serlere eoiiMiuimnt^ir, bi non b;:s bor.a si:nl [.V,;., b?i:c sil] iu !;nr sa;ci:io, conler.-

prohiliiMit r.Tpaeitaleni illonini. i!i iii alienis p^iTnrit d;!ril ma^inie ne bo;ia perdant pcrpctiia : el qni nio-
peccatis, qiii.i noii solitm , «t egresins iniin;:! doelor le:^t;as pati.inlnr, foriiier eas siifreraiit, ut xt«nia
ail, i/iii fiiriKKl, Sid ijni coiisenliinit facicntibtts, ilijm bent!lii;ii;ie dijni iiivciiianlMr.

tfficitiiilur mortc pcrpcliifi {nori. i, 7>i). S.cpc j-.:('.ic."S

CAPiT xxn.
pravi ciipiililatis caiisa aal diiViTiint aiU perverliint
,
De inviiHa.
judicia. Nec riiiinnl causas, qnonsque sacculi coruiu
Invidia diiiboH mors inlroivil in orbem terrarjvt
impleanlur. Quando cnim jiidicaiU, non causas, scd
(Sap. n, ^t). Di;m invi iebal homini lcrrcno cn>
dona coiisi leraiit. Judices prari, jiixla PioplieUE
luin, qustrebal quomoJo eura perdcrct per Irans-
verLiiin, quasi litpi ve^pere ; non relinquunl in ni:ine
grcssioncm illius mandati, quod Crcator bomliii sti-
{Sophnn. iii , 5), lioc est , de prxsciilis vitx coin-
tuit. Mbil ncquius potcsl csse invidia, qua: alicni»
modi) laiitutn co^-itanl, di' fiitiiro aulcm niliil : lupo-
torqucliir boiiis : ct qiiod ipsa non bal ct, alios in-
riiiTJ morc cnncta rapientcs, ct vix pauperibus pauca
vidct liaiicre. Omnibus iniinica cst bonis inviciia.
rellnqucnlcs. Iraeiin lns jiidex jndicii cxartien plene
Ubi est inviJia, cbarilas essc non potcst. El ubi cha-
coniueri non valet, (|iii:i c;iligiiie fnrori* non viJet
rilas non cst, ibi iiihil boni essc polcrit. Qiii invi-
claritatcni justitiic. Non est pcrsona in juilieio ron-
det, diabolo similis est, qni pcr iiividiain bominem
6ideranda, sedcausa. SiriptKm cst eniin : Non ac-
dc paradisi felicitale dcjccil. Ma^jnus vir Cst, qui
tipies personam in judicio (Deut. i, 17). Iniqui judices
invidiam hnmilitate Buperat, discurdiam charitate
crrant in veritatis seiilcntia, duin intcndunl qualila-
dcstruit. Quid infclicius cst honiini, quam alteriuR
lem persona: : et nocenl socpe jiistis, diiin improbe
boniiin 8uum egisse supplicinni ? Omiiis cuim invi-
def^iidunt impioS. Acceptio mnncrum in jndiciis,
dus aniiiio loiqnclur. Liide iL'ilur bonus proficit,
prsvaricatio est veritaiis. Qni Dciim limcntcs jusie
inde invidus contabesclt. MeJiis cst ],40 bocornm
ludicant, a;terna a Domino acrcpiuri snnt prxtnia.
cxempla, quam cos invidi;e slimulo agitaic.
i:nitari

CAPUT XXI. Invldia scnsum mordet, pcclns urit, nicntcm slQigit.

Nullns de alterius ciijiislil ct doleat bono, \c\ felici-

I)e falsis teslibus.
Q lalc alicna contristclur. Polcst ilaq:;c houio alteriim
FaUits tes:it, dicil Salomon, non eril impHnilus
bonum suum faccre, dnm ainat in allero, quod in se
{Prov. XIX, 9). Qiii faliiim tes!iinoiiii:"i prorcil con-
[.l/s.,»quod ipse] non faril.
tra proxiiniim siiiim, cXbtiiij,'acUir liiccriia cjusin
die nltiino. Qui nictii cnjnslibet polcstatis vcrilatcm
CAPIT XXIIl.
De supcrbia.
occullat, iracuncliam Dei super se piovocat, quia
niaf;is linicl lioinincm qiiam Deiim. FaUiliciis tCbtis Sitpcrbis Dcus resi.uil, liumUibns anlcm d.it gratiam

Iribiis csl pcrsonis o|jnu\iiis : prinium Deo, ciijns {Ji:c. IV, 6 ; 1 1'elr. v,;i). Maximiim diaboli pcccatnm
pra;=eiili:iin conlcinnit ; dcindc jnilici, qncni incnti- fiiil snpcrbia. Qiiaproplcr cnini vitio dctcrior [.Vs.,

cnilo fallit ;
poslrcmo innocenli, qiicin falso tcsliino- omnium malonim pcjur] esl snpcrbia, qua; s.Tpe el

nio l.edit. Si falsi tcslcs scparantur, mox mcuJaccs de bonis nascitnr actibus, dum bomo in suis boni»

invciiiuiitiir. Uterqiic [aH;iic| rcns e.st, et qni vcrita- operibns suiierbit : ct hoc pci-dit pcr supcrbiani,
teni oc(ullal, ct qiii iiicnilaciiiin ilicit : qiiia et ille quod habnil per cbaritatcm. Oninium vitiornm no-
vissimum est snpcrlda, di;m li(-ma virtiitibus orna-
prodcsse non vnll, cl istc nncerc de^idcrat. Bealiis
ciijns teslimonium iii coiispcttu Dei probabile invc- tiir, et in liis snperbirc cnr-pit [Ms., co^pcril ; Ai.,

nictiir. 0'iaiuor moJis justitia in judiciis subverti- cupit]. Omnis quoqiic pcccali iniiium superbi.i esi

tiir : tiinorc, rupi'lil:ilc, odio, ;iniore. limorc, ('.iim (Eccle. X, l.'i), dum anima pr.Tcepta conlemnit

mctu potcstatis ;ilitiijiis vcrit:ilcm [dicerc vcl] jndi- Crealoris, mox iu riijiislibct pcrc;iii corrnit fovcain.

carc qniilibct pavcscit ; cupiditate, dnm pramio mi!- Omnissnpcrbi.i laiilo in imo jarcl, qiianlo sc erigit

in alto. Taiiloque profimiiins l;ibi;iir, qiiar.to exccl-

ncris aliciijiis corriimpitur judcv ; odio, duna c.ijiis-

Jibct iniinicili;e caiisa nocere alteri dcsidcrat ;

amo- siiis clevatur. Qiii cnim pcr propriam supcrbiam at-

re, dnm amifxjs vcl prfi|iinqii05 conlra jnslitiain dc- tollilur, per Dci juslitiam ('amnaliir. Aiile riiinam
s;rpc .Tqnilas hominis cvaltaliir spiritiis ejus. Niliil majis Cliri-
fciiilil polcntior. llis qiiatuor moJis
et innocentia Ix-ditur. Magis do-
jiidicii siibvcrliliir, sliano vitan Jum cst (piam siiperbia, qu.c irani Dei
provocat. Nani snperbia ex aiiijelis d.Tinones (ccil
lcndi snnt qni opprimiinl panpcres, qiiam qui paliun-

tur iiijiiriam. Illi cnim qui oppriinnntur, lcmpora- humililas autcm homines sanclls angelis siiniles rcd-
«Vil. Siip.Tlii c;ipiunt in -.c pr.TiIirari ipin non fariiml
lcm niiscriam cilo fiiiiiint [M., lr;insciinll illi vcro
I
;

rcfiigiiinl.qnli'qiiiil lioniopcr:inliir, aijnosri.

qui opprimunt cos pcr iiijnstiliam, .Ttcrnis naminis humilcs
Hic vcro sipe a Non elcveliir homo in boiio sno, nec laudcm tibi
ilepntabnntur [Af«., deputanlur}.
malis honi jiidirantur ; in firtnra siqiii>m ^ita irfXx q;:rrrat, qramvis aliquid boni faciat : scd Dcnm lau-
 :

635 B. F. ALBINI SLU ALCLIM OPERLM PARS IV. C:,'?

CAPUT XXXli. A (liscordia, inanis glorias cupiuO, Ct Iripocritis, iJ

De accdia. cst, simulatio boni operis, cum de 5e homo nrit

Accdia cst peslis, qux Deo famulanlibus nnilium

laudari, quod se agcrc ncscit. Imo pene omnia qui
facit, co lcnorc asit, ut ab homijiihiis l.mJetur, de
noccre probaiur, diim otiosus hoino lorpescii iiidc-
sideiiis cariialil)us, iicc in opcre gniidel spiriiuali, quibus ipse Dominns ait : Amen dico lobis, rceepe-

Tunt tnercedem stiam {ifattli. vi, 2). [• Isia pcsli«,

ncc in dcsi(!erio [ Vs., in salutc] animx sn.Te laelalur,

laboris hilarcscit scd i 1 i'St, vana ^doria, iniiltiformis avariliacsf, ct iinii-

Uec in adjutorio rratcrni :

ct dnsi lcrat, ct otiosa nicnspcr quc bcllalori conlra vllia pnc^nfinti, ct ix omni jcir-
tantum conci:piscit
maximcmonachos cx- te virtori ctinm vitioriim occirrii. N;im ctin haMtu
omnia discurrit. Ha?c csl quac
coiivcrsa- et in fnrmacorporis, iti inccssn, iii v(/ce, ct in opc-
cutil de cella in sa;culum, ct dc rcgulari
re, in vigiliis, iii jejnniis, in oralione, in rcmolionc,
tione ejicit cos in abrupla viiiorum. Qiu« ciim misc-
in Iecli;).-ic, in scjriitia, in tacitnrnit:itc, in o! c licn-
rahilcm obsidct mcntCin, nniltis cam infRitmiscriis,
tia, in h'inii!it(tc, in pa:!c;Ui.cI;^iii,';ininiiiril''miIilcm
qui; miilia doccl maia. I>e (jda naicilur somiiilcn-
Cliristi viilnerarc coiialtir, el vchii p^M-nicioAissim^is
tia, pigriiia o.ieris boni, instabilitas loti, pervaga-
scopiihis Himciilihus undis ohtcctiis iiiiprOvis;im ac
liode loco inlocum, tipiilitas la! orandi, t^cdium cOr-
..
dis,
,. ,.„
murmuratio
., ., ,4, „,„„,.:; ,„„;.i
cl inaiiiIo(piia
,
\AI., nia^niioquii].
«
non cavelnr, importat.
.'!.'.
nJiscrahilc iiaufragium prospefe navigantibus,
^am
"
cni s;i!i specic pnlcnrK
dum
Quae vincilnr pcr stndiiim lcciioiiis, por assidiiita-
vestis ac niiide ccnodoxiain non poluit gen rare,
lem opcris boni, pcr dcsiderium futnra; pr.craioriim
pro sqnaliJa et incnlla ac viliori conatur inserere
beatitiidinis, per confessionc-m tcntationis, quain in
;

propnsiti sui,
qnem iion polnit per honorcm dcjiccrc, hinnilitaie
inente hahet, per st.ThJliiatcm loci ct
snpplanlat; qncm scicnti.ic Cl elociitionisornatii ne-
atque evercitium cnjnslihct nrtis ct laboris, vel ora-
quivit cvtollcre, gravilatc tacilnrnilatis clidit. Si
tioniim ct vigiliarum instanliam, ut nunqnam oiio-
jejnnat palam, gloria vanitalis pulsatur; si ilhid
6:is invenialiir ser\nis Dci. DilTicili'is iiivcnit diaholus
contcmiicndrr glori;i(; causa cont"xcril, colcm vitiO
tc/itaii;;i locnin in hominequcm innpercinvenilhono,
elationis intii^ in scipso homo suhiunlitir. Nc va-
qnam in eo qpicm oiiosiim rcpcritet nihilboni agcn-
n;cgloria; contagione inaciileliir, oralioiies prolixins
tem.
siih fralrnm vilat ci;lchrare conspcctu ct qiio;l cas
CAPUT xxxin.
Iitintcr cxerceal, non cffngil aculcos vanilatis. Alinm
De tristitia.
opcrum ac laloris, aliiira
qnoil paticnii-simus sit
Tristiti.T diio suiit gcnera : umim salutiferum, al- qnol ad ohcdicnduni promplissimiis, alinm quod
terum pcstifeium. Tristiiia salntaris cst, qnan-lo de C |,iimilitatc cctcros pnccllit, conaturcxlollere. Aliiis

pccc;;lis suis aniniiis contiislatur pcccaions, et ita scieiiti.c, aliiis lectioiiis sliidio, alius vieiliarum pro-
contristatiir, ut confesiionem ct pcBiiiicntiain .igere lixilaie tcntatiir. Non snlim crgo s;cciilaribus opc-
qu.T;ral,el converti se ad Denm desi lerct. Alia cst rihus, sed ctiam suis virtuiibus hominem hic iiior-
trislilia iiiiJMS srvculi, (]ux mortem opcratiir aiiimT, bus nitilur sanciaicl. Ciijus morbi mcdicina est re-
qu.e niiiil in bono opcrcpriiriterc valet, q:i;c aninuim cor;latio divin;c boiiitalis, perqii;imomnia hona noliis
pertiirhat, ct scpc in ilcspcralioncm miltit, ut fulu- collata snnt, (pui' habere viilemnr; ciiam ct pcrpe-
rorum spcm ahslollat [ils., auferatl honorum. Kx tiia ipsiiis Dci diaritas, in ciijns laiulcomnia agerc
ipsa nascitur malitia, rancor, animi pusillaniiiiitas, debcmus, qiiidqiii 1 boni in hoc srculo opercmur,
amariluilo, despcratio. Sacpc ctiam et pra'sciiiisvii;c ct magis desiilcrarca Dco laudari in dic vclributio-
nnlla delcclalio. Qii.c viiicii.iir pcr hctitiani spiritiia-
iiis jclerna', quam ab homine qiioli!\el in hnj is tran-
lcm, cl speiii fu;uiorum, ct consnlationcm Scriptii- sitoria; vitae convcrsationc. [Ila ctiain haiic bciiam
rariiin, ct fraleriiuin [iii spirituali jucniiditatelcollo- poicriraus evadere, iit cogiiantes illura Davidh'um
(jiiium. versnm : Domimis dissipubil ossa eorum, qni homini-
CAPLT XXXIV. bus p'acc>;: {Psal. iit.G). Piimitus nihil inanis gloriae
Di cemdoxia, id est, vana gloria. " graiia ficiamus, deinde qiiae hono inllio fcrerimus,

Vana gloria csl, duni homo oppetil in hoiiis suis observationc simili cnsto.iiamus. Ne omnis lalioriim
hiudari, ct iion dat Dco honorem [scd sibi : nec| nnstroriim fructiis post irrepcns van:e glori.-e mor-
diviiuc iinpntat grali.c (piidqiii.l boni facit,scd[qiiasij hns cvacuei.Q:ii(!qniilcliamin conversationc fratrum
cx sc hjLeal vel sccnhiris dig;:ii;itctn hoiioris, vel ninimc communis nsiis rccipit, cxsecrcnins onini
spiiitiialis dccoroiii s.ipicnti;E, diiin homc nihil abs- stiidio, el vclnli j iclanli;e dcditnm dccliucmns, el ea
qnc Dei gralia vcl adjntorio liahere possit boni, sic- (pix nos possiint inter c.Tlcros noiahiles reddcrc,
nt ipsa Vcrilas in Kvangelio discipulis suis ait ac vchiti solis facicntibus laus apud hominc5 sil coa-
.Sine me nihil potc.ttis facfre (Joun. xv, 5). Qnaprop- qtiircnda, vitemus.]

tcr qiii glorialnr, in Diniiino gloriclur : qiiia nihil Ili sunl octo lotius impietatis duccs cum cxcrciti-

sine Deo donaule 144 ''""' hahere poterit. Kx cu- bussiiis. et fortissimi conlra hiinianum genus diaho-

jus vilii radice mulli malitirc germinare vi;!cntur Iic;e fraudis bellalorcs. [Qpi ergo unum vitiuui de
ramusculi : iiide jaclantia, arrogantii, indignatio. islis hahens sinc confefsionc ct poenitciiiia inoritur,

• Qnx uncinii inclusa sunl, in solo cod. ms. S. Jacobi habentur.

CJI mOIULLV. — LIUKR DE YlimjTlDlS ET VITIIS. 63?
*tcma pocna dainnatur. Un !e dicil Joannes in Epi- A {Hattlt. xi, 20). Noiine iiicliiiscsl el bcaliiis DttiM
stola sua : Est peccattim ad inortem, noti pro illo. diligerc, qui cst .xterna pulclirilndo, .r-terna fragran-

dico, ut quis roget (Jonn. v, I,"). li;!! vero bellatores] lia, .•cterna juciindiias, a;lcrna dulceJo, nclerna sua-
Dco auxiliaiiie facillinie vinciint'ir a bellaiorilms vitas, perpetiius honor, inJcficicns fcHcitas; qiiara
Christi per \irtutcs sancl.is. Priina supcil inperhu- hujus s;eculi amaic vanitates ci insnnias falsns [Psa!.

niililoic'.!i,gu!a perahsiinentiam, foruicatio per casli- xvxix, o), spt^cies pulchras [.\!., pulchritudincci sii-

laieui, avarilia per abslinentiain [.l's. S. Jac, lar- pcrvacuam], dulccs saporcs, sonos suaves, oJorcs

Rilalein clronleniptum inuiiJi], ir.i per paliciiliam, fr;igranlcs, tacMS jucundos, bonores et felicitatcs

pcr inslaiiliani boni opciis, trls:ilia inala pcr s:rculi transitorias, qiia; onuiia vclut volatilis iimbia
arc-.lia

laniliam spiritnalcm, vaiia g'orin pcr jharilatcm Oci reccfiuiitcl transciint, ct dccipiiint amanlem sc, ct

[Al., pcr sapientiam] [vincilur]. Icrilur e\ his Cliri- in Kiernam mitliint cum miseriam? Qii vcro Dcum
Sliana; rcligionis (lucloribns, qunsnpposiiimusdiabo- et Dominum ndcHteramat, et indesincnler colit, ct

dnccs cjiis mandata pcrseveranler implct, a>lcrnam cum

llcx impietatis bellaloribus, q'ialiior prLtsiiiit

gloriosissimi, [qiiorurri noinina li:oc siiiU] : prudcn- an;;clis Dcigloriam pcrpclualiter possidere digiius
elTicietur
tia, juslilia, forlitiido, tcmporanlia.
CAPUT XWV. B CAPUT XXXVI.
" Peroratio operis,
De vhtu ibus (iitiitiior,
Primo scicndum cst quid sit virlus. Virtus cst ll;cc tibi, dulcissimc fili [WiJo], brcvi scrmonc,
aniini habitus, iiatura: dccus, vit:c ratio, monim sicut pclisti, dictavi ; ut habcas ea qiiotiJic quasi

pietas, cullus divinitatis, lioiior hoTiiinis, xienije manualem in conspectii tuo libcllum, ctin quo pussis
bealitiidinis mcritum. Cujus p:irtcs sunl, utdiximiis, tcipsum consiJcrarc, quiJ favcrc, vel quiJ agerc rtc-
quatuor principalcs : prudcnlia, jiistilia, forlitudo, bcas, atqiie pcr sin;,'iilas vit;e liuiiis prospcril;itcs
tcnipcrantia. Prudcnlia est rcruiu divinarum huma- vd aJvcrsilates evhortari, qiioinodo ad culincn pcr-
tianini.-]ue, proiit liomini daliini esl, scicntia; in feciionis ascciiJerc dcbcas. Ncc le laici balitus \el
qna inlelligeniJum esl, quid cavciuluui sit homiiii, convcrsalionis sxcuiaris terrcat qualitas, qi-asi in co
Vel qiiid facicndiim : ct hoc csl, ipiiid iii Psalino ic- habitii vit;e caMcstis januas intrare non \alcas. Igi-

gitur :
145 Oircrfc a muln, et fuc bonum (Psal. tiir sicul omnlbii.s :rqiialiler rcgni Dci pncJicTla cst

xwiii, I")). Juslitia csta:iimi nohilitas, iiuicuique bealitiiJo, iia omni sexiii, selati, ct pcrsonx rrqi:a-
rci propriam tribiicns di;;iiilatr'm. In bac divinilatis liter secnnJum mcritoriim dignitalcm regni Dci pa-
ciiUiis, et biimanilalis jura,ct justajudicia,
- ^ , cla-qiii-
, .. ,
tct introitus. llbi non est dis-tinctio, quis cssct in

tas totiiis vita! conscrvatiir. FiMiiiiido cst niasna ^ sKciilo biiciis \cl clcricus, divcs vd aiipcr,
p;i jiinior
aniiiii patii-iitia et ionganimitas^ct pcrscvcrantia in vel seiiior, scrviis vcl doiiiinus : seJ iimisqiiisquc sc-
bonis operibus, et vicloria contra omnium[il/s.,om- cundum mcrit:iin boiii operis perpetua coronabitur
nia] vitioriini gcnera. Temperantia cst toliiis vitx gloria. .\incn.

moiliis, ne quil iiimis honio vcl amct, vel oJ o ha- •> Salomon dixit ; < Vcrbum dulce mulliplical ami-
lx:at; S'J omncs vil:c Imjiis varictatcs coiisidcrata cos, ct miti;,';U inimicos : el lingiia eiicharis in bono
tcmpcret diligcnlia. Il.cc vero in fide ct charitate homiiie abiindabit. Multi p.icifici siiit tibi, ct tonsi-
observantiljus ;ctern:u gloriae ah ipsa Veritate Chri- llarii tibi sinl unus dc mille. Si pnssides nmiciim, in
slo Jcsii ])r.Tiiiia puHicciitur. Nnlla iiu-bor est sapicn-' lcntationc possiJc cum, ct non facile creJas illi. Est
tia, qu.iiii ca qia bcus scciindiini iiiodiilim bumaii.c eiiim amltiis scciindum lcmpiis suiim, ct non pcnna-
nicntisiiitcllittitnrct timctur [Ms., ot amatur], et ncbit in dic tribulaiionis. Est amicus, qui egrcdiiur
fiiluriiiii cjiis cicJitur judiciiim. Nam qiiid csl jus- ad amiciiiam [l u/j.. qui converlilur aJ imicitiam..].
liiis qiKiin Dciini dili^crc cjiisuuc mandala custo- Esl autcm amiciis sociiis mcns.r, ct iton pcriiianot

dire, prr (|ii(ni, duiii noii fuiiniis, crea'.i Bumus iii dic necCBsiUitis. Amiciis si pcrniaiiscrit liviis, cril
[•!iiin
p crJili riiimiis, rccrc;ili sumiis|, ct a scrvitu- r» tibi co:rqiiaIis, ct in domclicis tuis atlcndc (
Vulg.,
tc diibol
olica liberali, qui iioliis «iiinia bona qua; lia- " ucialiier agct...]. .Vmiciis fiJclis, prntcclio forlis :

bcniiis, p.Mjoiiavit? I",l qui:l liac foi tiliKlim-. mcliiis qiii ;iiitciii invciiit ill':in, invcnil thcsaiiriim. Aniiro
c-.t q::;im (li:ibiiliiiii \iiiciTc, cl cjiis oniiics supiTare (i !i li iiiilla c:.t conip;iratio, ct non cst i'.i\;i\:t ponilc-
scgi^cstioncs ct (iinuia ;i'!M'i-,a muiidi pio l)c' iio- rjlid aiiri cl argcnli coutra boiiil:ilcin fi<!ci illius.

miiic fortitcr toicran? .\oliilis virtuscst valde lcmpc- Aiiiii.iis liJclis nicdicameiilimi vil;e ct iiiiinorl:ilil.i-

rantia, per quam oniais Iionor vit.c liiijiis inter ho- lis ; cl qiii mclunnt Dominiiin, invcniunt illiim. Qiii

inincs constat ; iit oiiini:» iii (piacimquc c;iiua lioiiio limct Dominiim, .Tqiic liabiJiit ainii itiani bonami
lcmperaiitcr cogilct, loipuiliir, ct a^-at cum ronsilio (pioniam st^cundiim illiim cril aiiiiriis illiiis. Kili, a
salutis Su.T. Il:i;c cnim sunt lcvi:i ct suavia Dcum juvcntute liia cvcipc dnrlrinain, cl iis<pic atl ranos
(Iili'^cnti, qiii ait : Discite a m«, ijma mitis sttm tt invcnics sapicntiam : et qiiasi is, qni iiral ct s«ini'
Itwitilis corde : ct iiinenielis rcquicin animabits ve:Uris. nat, acccdc ad ilhin, cl sustinc lionos fructus llliu*;
Jiiii:::n eniin meuin stiare cs!, tt onus mciim lcve in opcrc enim ipsius cxigiiiim labnrabis. i

" \n ms. S. Calli lcpilnr: f\>ipcrscripiio. In aliis ^ H.th; (lcsiini in rodd. mss. AHdila iiint a Q-.itT^
(bi^sl ; iicc caput niimcivtur. cctaiiocv tiim. VI Aniiq. L' <l.W~nnisii.
m B. F. ALBI.M SEU .\LCUIN1 OPERU.M P.4RS IV. dK

OPUSCULUM SEXTUM.
DE mE RATIONE IIBER AD EUIAIIAM VIRGIMl.

sorori E:i- A m;ili:i rommnnes, iJ esl, concupistentiam, et iram.

146 Charissimx in Chribli ch.iritatc >>

" '

laliic virgini .\lbinii8 in Domino salufm. Homo soliis inter mortales ratione viget, consilio va-
Deo let, intclligenlia anteccllit. Sed his duohus, iJ est,
\. Sanclae sollieiludini vestr* et iaiulabili in
ratione animae aliquiJ concupiscentia; et irjc, ralio, qiioc mentis propria
stTlio pljcuit d^-precari, de
imperarc debet. Cnjus excellentiores viitMtes,
noslram scribere devotionem, propler quasdam in- est,

quisiliones, ut ais, anno transacto iiiler vos venli- qiMtuor esse manifestum esl, id esl, prudentia, qiia

lalas. QuoJ libenler fccissein, si me lauto (lagrari [.1/., qux] agcnda vel nnn agenda disccrnit ; el

[Al., lantum llagrare] ingenio nossem, ut tamarduas justiiia, qua Deus colilur, et amalur, et recte vivi-

rationes [AL, relationes] digne exponere posse con-

tur inter consocias animas ; temperaiitia, qiioe con-

frJerem. Sed ex parte indignum esse videlur dicere

cupiscentiam vel ir.im giibernat, ne definitos lione-

meipsum me nescirc. Qnid sum ego, nisi anima et stalis terminos transgrediantur ; fortitiido, qiia aj-

caro? Caro quid sit, omnibus notum esl, qui se versa biijus vitoe quscunque contingant, conslanti
sciunt homines esse : anim.ic vero rationem vix pau- animo tolerat.

corum est plenitcr nosse. Nec aliquid magis homi- IV. Et hsc quatuor, si charitate perfecta in anima

iii in hac morialitate vivenli necessarium est nosse, fiunt, ediciunleam Deo proximam. Qiiia nihil [aliiid]

quam Deuni et animara. Quanujm enim quisque B est optimum hominis, cni hxrere beatissimiim sil,

Dcum agnoscit, in lantum diligit, qui ininus agnoscit, nisi Deiis : cui hserere certe non valemus, nisi dile-

niinusddigii: ergo naturale esi omni homini De*um clione. Proindc hre qiiatuor virliues uno charitatLs
amare. Si naiaralc est omni homini bonum amare, diademate ornanlur. Q isc cst vera sapienlia, nisi

iiaturale est etiam Dcum amare, quia Dcus summum Denin intelligere amandum ? Qu.-c cst justitia, nisi

bonum est sine quo bono, nil [AL, nihil] boni quis- eum colere, a quo cst, et qiiid((iiid habel boni, ab
quam haberc poicrit. llle est indeliciens bonum, ple- co habet ? Quid temperantia, nisi integrum se prac-

iia piilchritudo, totius feliciiatis abunJanlia. Amor beat in perfeclione vitnc ei, qiicm amat ? Quid forti-

vcro hiijus boni, non iiisi in anima esse poterit ; ct amore Dei fortitcr 147 omnia tole-
tudo, nisi pro

hoc aniraa; excellcns bonum est, illud amaro bonum, rare alversa Si enim Deus est summum hominis
?

in quo solo, et a quo, el per quem, quidquid boni bon:im, quod ncgari non potest, seqnitur quoniam

Cit in ulla creatura, bonura est. siimnv.im bonum appetcre esl bene viverc, ut nihil
IL Et hicc sola anima iiobilis est, si illiim amal a sit aliud bcne viverc, quam toto corde, lola anima,
quo est quod osl; qui illam lalem creavil, ul in sc tota mciite diligere Deum, a quo existit. Iia tandem

sui ipsiiis imaginem et similitudincm haberet im- ordinalc vivil, qiii seipsum consiilerat, qiiid sit, et

prcssain, et Uigna Dci essel habilationc, secundum ^ quo feslinet: si affecliis aniini, vel carnales molus,

moJuiii, quem [.1/., quo] qurelibet creatura in se provida giibernat ralione. Si cnim vcl conciipiscen-

Creatorcm babcre possit ; sic ordiiiata, ut id quo I tia, vel ira rationem vincit, et dominatur quaclibet
sibi cxccllenlius est, id est Deus [AL, Deum], toia illorum in anima ; ordo perversus prxcipitabii con-
amarei intcntione : ct id quoJ sibi inferius csl, id sentientem in pcjus ; et tcnebit [AL, tenet] soliiim

esl carnem, toto regeret sludio. Proinde igitur, quia rationis ira, si immodcrata crit, vel concupiscenlia

inelior pars est hominis anima, deccl eam dominam enreiiata. Ex his tribus qiiasi radicihus, si cornipta

csse, et qiiasi de sede regalis culminis impcrare. erunt, omnes pene pullulant pcstes. Coneupiscentia

quid pcr quse, vel qiiando, vcl ubi, vel quomodo data est homini ad concupiscenda qiiie siint ulilia.

f;iciaimeinbra, et considerarc diligeiiler, quid cui- et qiise sibi ad sahitem proficiant sempitcrnam. Si

que [AL, quiJ ciii] membro iniperet facienduni ;

quid vero corrumpilur, nascitur ex ea gastrimargia, for-

cuiqiic [.1/., qiiideui] consential in dcsiderio sua; na- nicatio, et phylargiria [AL, phitargeria]. Ira data e>l

tiirac; et h;ec oninia ratioiiabili meiitis intuitu oportet ad vitia cohibenda, ne impiis, id est, peccatis, bomo
cam discernere, iie quid indecens fiat in oflicio sujc serviat dominis, quia juxta Domini voccm : Qui faiil

f;irni3 alicubi.
peccalum, s^rtHS est peccati (Joan. viii, 3i) ; ex qiia
I* corrupta, procedit tristitia, et acedia. Ratio dataesl,
lil. Triplix ost cniin anim;ic, ut philosophi volimt,
r.alura : esl iii ea qii.-c lam pars concupiscibilis, alia ut diximus, omnem hominis vitam regere, et guber-

rationalis [AL, valionabilis], tcrtia irascibilis. Diias narc, ex qiia si corrumpitur, orilur supertiia, ct c«-

cnim habcnl harum partes nobiscum bcstix el aiii- no ioxia. Ex bis quasi arboribiis, pkirimi viiiorum

" Vide S. Aiig. Lib. de Spiritu ct Anima, c;ip. 13,

>< FidnHa' ^cnGiindraHa'. ViJc Moiiitum prxvium
el Lpistolas ibi ciiatas.
lum. XL Pstrelosiae, lol. 781.
 :;

Cll MOHALIA. — I.IIiER DK ANIM.F. UATIOXK. r;2

raimisculi iii piiiii( ieni aiiim:fi siiccrcscunl. tle qui- A uiini me iiil.-IIiwic ei vellc ci mominisse. Ft sit iii

bus in Iiiijus cpisloLe anguslia disputare longum est, singiilis siiignl.i capiunlur. SeJ dc liis alias.
ei non niiuis necessariuin.
148 ^"- ^iinc autcm consiileremiis miram velf^
V. Est quoqiie aniina iiiiaginc et similituJine
ciUUcni animx in fiirmandis relius, qnse percipil pcr
siii
carnali's sensus, a qiiibusquasiperquosdani nuniia?,
Coiiditoris in principali sui parle, qnac mens dicitiir,

cxccllentcr nobilitala. Quse imago laiidem in ca claia quidqnid rerum scnsibiliiini cognitarum vel iim.gni-
lariim percipit, niox in seipsa caruin incffabili
el pulclira est, si tolo Deo Conditori desiderio vincla ccK--
ritaie forniai figuras, inrormalasque in
esl [A/., juncta est]. Qiiamvis vero vilis et deformis sux Ihcsanro
a Deo rc-cedens elTiciatnr, tamen si ratione viget, vcl
mcmoiie rccniidil. Sicut citim qiii Itoinam vidit,

iotellcctn senlit, manet in ea qua^dam nalura.' digni-

Romam cnim [Forlc, ctiam] (Ingil in aniiiio siio, el

tas sua;. Uiide de lali anima, a sui Conditoris rcce-

formalqnalis sit. Et dum noincn audieiit vel remc-
morat Roma;, statim recurrit aiiimns
ilente dileciione, divina dicit Scriptiiia : Quanquam illiiis ad me-
«II immjine Dei ainbulet homo, tamen vane contur- moiiam, ubi condiiain lial)ei formam iiliiis, ct ibi

balur thesauriznl,et ignorat,cui congregat ea (Psal. rccognoscil[eam ad memoriam], ubi rccondiditillain.

;
Et adliuc mirabilius est, quod inco;,'iiilariim
XXXVIII, 7). Nec hanc vanilalem aufene posse os- nTum,
B si leclje vcl aiidit;c cruiil in auribus. aniina slatim
tendit ab ea imaginem Dei ipianquam scilicet ma-
:

formal ngiiram ignota; rei. Sicul forte Jcrusalcm

gna sit iiatura anima hnmana, tainen vitiari potest,

summa non quisquam nostrmn habel in anima sua

quia est : tamen qiiia summx natura; forii;:ii,im,
qnalis sit qiiamvis longe ;diler sit, quam sibianima
ioiago est, id est, divime, magna esl naiura, ct no-
:

lingit, diim viJeliir. Siiiiililpr (!c lioniine, s,iciil forlc

bilis. Nobilis a Conditore creata, scJ ignobilis viiio
de Abrabam, nngit eiiim (/•'<;.(?, eliani] Iionio in
proprio facla, iJ est, <him a Dei declinat servitio, ;iiii.
ina sua, qualis cssct Ahraham. Ex co qnoj
siia volens uti polestate, quod est primuni inalnm alii.s ho-
niines viJit, sic sibi fingit membra oninia, sicrl in
oniHi ralionali crealiirx. Ita landem ordinate vivii
aliis, vel in seipso cognoscil. Mnros et donios et pla-
aiiima, si euin diligil qui siipra se est, id est, Deiim
tcas non riiigit in eo, siciit in JtTii.salem facil, (so!]
et prudenter ea rcgat qiia; regere debei, id cst, cai-
qiiiJqiiiJ in aliis ci\ilalibiis vidit sibi rognitis,
iiales scnsns. Ergo quatuor quidem anima; diligonia hoe
fiiigit in Jenisalem esse possc cx notis enim
siint, id cst, qiioi siipra se esl, et id qiiod jiixia se ; spi--
ciebiis fingit igiiola nec cniin in civiUile Jeriisalcm
esl [el id qnod ipsa est, et id quod snb se est]. De
:

(Ingit hominis memhra, sed a-dificia civita ibns cni,-

duabus liorum, pnweptum in sacris legilur lilieris,
id cst, de dilcctione Dci
sueta. Sic de omni
re facit .-vnimns hominis, rx eo-
et pioxiini : de sna vero <ii-
gnitis fingit incognila, habciis has omiies
lectionc, ei carnis snne, non sunt pr.Tcepta slatata, spccics in
se. Qiiamvis eo piinctoqiio viill dc qiiolibel
quia duobus prioribus hx'c diio inesse di;;iioscunt\ir una co.
gitare, cogilet, non quod aiiiina excat (!e
qiiia qiii Deuin vcl proximum perfecle diligil, sc- scile sin
ad cog7ioscen;lum aliquid, se:l in seipsa manei, el in
ipsuni negligere non poterit ;
quia haec est aniniae
seipsa illam formani rccogiioscil, qnani pritcin
Miinma beatilndo, euni diligcrc a qno esl., cl socias piira
vclocitatc forniavit. In.le est qiio I aninia,
su;c beatitiidinis diligere animas, cl illis prodesse si qiibllihei
repente obliviscitiir, el iieruni rcmeniorar;
vel carnis olbcio, vcl ineniis beiieficio, iit boiia illis
non eiiiin
tiiiu teniporis qiio obliviscitiir aliqniJ, invcnicl
(iptel, el quantuni vaical, faciat. , ,,, ,
I,)-

cnliim \AI., locumj, iii qiio iJ quml qii.rril, recoii-

\l. Ilabet igitur anima in sna natiira, u( diximus, diiiini liabel, qiioJ licruni rcincnioial,
sivc ciiraiido
iniaginem sanctae Triiiitatis in eo qiiod inlelllgcnliam, sive non curando.
voliinlatcm, el mcmoriam habct. l!na esl eiiim aiii- YIII. E\ qiia velocilate aiiim.r, qno in se sic oni-
nia, quu! mens dicitur, una vita, ct nna substanlia, nia lin:.;it audila vel visa, anl sciisa, aiil oJoral.i
qiia.' li;rc lii.i liahct iiise: scd ha'c tria iioii siiiil lics ant giislal:i, ileruniqnc iiivciila iccognosdl, niiia
vila;, sed «iia vila ; iiec ires mentes, sed iina nieiis : -. Dei poleiitia et iialiiia; enicacia [Al., c(Iicieiilial. nl-
conseqiienler utiqiie, ncc tres subsiaiiii;e siiiit. sed cmiii |iie cogiiosci potcril, Diini dc JiTusalcin cogiio.
una snbstaniia. QiioJ vero aninia vel meiis, vel vita, non eo moinento dc Roma possnm c!igii;irc ; vcl cuni
vel suhslanlia dicitiir, ad seipsam dicilur : qiio I vcro de qualibct una recogilo, iio:i possuni eo mnmeiilo dc
inemoria, vcl inlclligenlia, vel voluntasdicitiir, aJ ;ili- pluribus cogilare, scj hoc nniiiii niilii tunc prescns
quid icl;ilive tlicitiir. Pruindc h;cc tria co suiit iiniiin, csl in aninia, qiiod luiic cogilo, doncc vcl cilius, vcl
qno niia vita, uiia mcnsuuacsl siibstantia : et qiiid- tardiiis li;t'C cogilalio reccJat, et alia siipcrveni:il.
quid aliiid ad scipsa singula diciintiir, etiam siiniil non Naiii Dei oinnipoleiitis n;itiira', elincir.ibJi copnitioni
phiialiter, s.-d singiilarilcr dicunliir : co veri. hia, oninia siiiiul siiiit pr.i';.cnlia, cl scinpcr pra>sriiii.i.
qiio ad sc in>iccm rcfcriintiir. Naiii nieniuri.i ;ili(ii- el nunqnam recedenli.i. Ei hoc csl (piod dicilur qiiod
jus Cbl memoria.cl intelligenli;i aliciijus cst inlclli- Deus ubiqiie toius cst, quia ouini:i qii;i' .siinl, vcl qn;i'
genlia, ct vohmtas aliciijiis csi voliinl;is : et hxc ad fucrunt, vel qu:B futuia siinl, siniiil oniiiia, noii se.
se invicem rcfcriinliir. ScJ iii lii', hibus uiiilas qii.c- mel, scd scinper pr.cscnli.i habel. .Ncc cliain :ilii|uls
dani esl: Intclligi) me intelli^civ, mIIc et meiiiiiii.se polcsl siilis ailiniiari, qiiod sen.sns
; illc xImis ;iIi|ii,»

ei volo inc iniclligi-ii' ci meniiiiisse et vcllc ci iiic- cu^lestis, qiii nicns vel a'iiiiiiis
:
iiuiiriipaliir. I.111I.1;
 :

fio B. F. ALniM SEU ALCLIM OPF.UfM PAUS IV. 6ii

mnbiliUtis esl, ut ne lum quidem, cum sopilus csl. A ritns intellectualis, rationalis, scnnper in motu.scm-
conijuiescat : lanir celcritalis, tit uno teniporis pun- per vivens, bonae mal*que voluntatis capax; se-

cto ccnlum rolluslrel, [et] si velit, inaria pervolet, cundum benigniiatem Creatoris libero arbitrio iio-

tcrr.is ct urles pcr.igret : omnia deniqiie, qux li- bilititus, sua voluntate viiiatiis. Dei gralia libcr.^liis

bucrit, qnaravis longe latcque submota sint, in con- [in quibus Dcus ipse voliiit]; ad rcgcnriiim cainis
spcciu silii ipsc cogiiando constituat. Et miralur ali- motus creatns, invisibilis, incorporalis, sine pon»
quis, si divina niens Dei, uuiversas mundi partcs si- dere, sine colorc, circiimscriptus, in singiilis siiso

niul, ct scn.per prjesentcs habcat, qu.-c omnia rcgit carnis membris totus; in quo cst iinago Conditoris

ubique pracseus, ubii|ue lota ; cum tanla sit vis ac spirilaliter primiliva creatione impressa, siciit su-

potc.sfas mer.tis imman» inlra mortalo corpus inclu- periiis ostcndimiis. Qunmvis sil misera diim a Con-

S3C, ut ne scptis quidcm eravis hujiis ac pisii c.or- ditore in seipsam dclabitiir; tamcn xlernit ilim
poris, quo illigata cst, cocrccri ullo modo possit, imaginomque dignitatis sux perdere non poterit
quominus liberain cogitandi Cacullalem, quietis iro' non habcns in se potcstalem cxcimdi de carne, et

patiens hibeat. rcdeundi iteniro in eam, se 1 ejiis arbitrio qiii fecit

IX. Scicn.lum est cerlissinje, animam, si in ea eam carnique immisit. Exiet enira quanivis no-

nobilitale pcnnansisset qiia condila est a Creatore, B lens pr.-esenlandus jiidicin Dci ; Deoqi;o judicantc

oninimodis imniortalemesse, sicut sanctorum anima; locum intrabit siiis meritis condignum, speclare
sunl; scd dum libero arbitrio, spiriiu insligante ma- [Al., exspectare] ulllmi dici judicium, ut .'iccipial

ligno, depravata cst, parlim morlalis ex immortali carnem, in qua in hoc sxculo vivebat. Qui spiri-

facta est, sel non lota. Sicut corporis vita .inima est, tus modo cupis angilur, raodo corporis dolnribus

lla animx vila Deus cst. Diim anima Ucsorit corpus, condolct, mo.^.o l.Tliiia hilarescit, modo cngnila re-
nioritiir corpus, et morluuni rccta dicilnr, quia in- cogitat, modo incognila scire quxril. Alia vuU, alia

scnsibile est : cst tanicn corpus corruplio qusdam non viilt. Iii quo est amor naturaliter, quia amor
c\ carnis nalura, quanivis non vivificctur abanima. intcUcriii discernendus cst, et ratione ab iliicilis

Animx vero mors est, duni cam Deus dcseril dono delcctationibus [cohibendus], ut ea amel quaeaman-
su.c gratiiTi, ob magnitiiiiine.n scclerum, nioriliir nie- da sunt.
liorc sni part''. Diiabus vcro dignitaiibus a Creat- re XL Alqiie sccundiim oiriciiim operis sui variis

anima in sua naliira glorificala est, id cst, aHcrni- niincupilur noininibus : anima est, diim vivificat;

tate et beatiludine. Bcaiitudo bcilicct aiiim:e cst diian contempl.itur, spiritiis esl; dum sentit, «ensus
Deuni habere in se. 149 QuomoJo !ir>.b i'c ? id Cit, est; dnm sapit, animns est; dum intelligil, mens
justam esse, ((uia Deus juslus csl ; el aiiscriconlcni G pst; dmn disccrnit, raiieest; duni consentil, vo-

essft, quia Deus misericors c^t ; et bonam cssc, quia luntns est; dnni rocordatur, mcmoria cst. Non U-
Deas honus cst ; ct sanciam cssc, quia Dc:is sanclus inen b.TC ita diviJcnlur in subslantia, sicut in RD-

est ; ct charitaiem haberc, quia Dem chnritai est minibris; qui.t hxc onuiia, una est anima. Liter

(Joan. IV, 8). Qiii p^urimum hxc in se habcl, in.ajo- spiritiimet animani ejiismodi pniesl difTcrentia esse,
rom in se siiiiiliiiidincin Dci habcl ct imagii;ciii : qiiod oninis aiiima spirilus est, non tanien ouini»
qiiiriinqiic vcro lirc in aninia nnn liabet, ct alia bis spiritus aninia. Sed ct bcatus apostobis Paiibis ini-

similia, qux .\pnstiilus fnietus nominavit spiritiis, r.ibiliter discernit intcr spiritum et mentem dicens:
Dci habilalionc indigniis clTKiciiir, ct erit semivivus Psnllnm spiiitu, pscillam et meiite {I Cor. xiv, ij).

(Gal. V, 22) : sicat lalrones hominem desccnilentem Spiritu psallit, qiii reriiin [obscur.ns] significationes

ab Jeriisaicm iii Jcricho spoliavcrunt, vulneraverunt, non iiileiligcns, oreprofcrt; psallit nienle, qui cas-
et semiviviim rcliqiicriml (Luc. x, 30). Scmiviva erit dem significaiiones nientis elHcacia intelligil. >'am

aniina, si prnptcr vilia cl iniquitates, bcatitudincm spiritus Nabuchodonosor regis informatus erat, ut

visionis ci habilationis Dei pcrJiJerit ; ad quam .tu- videret fuliira, sed non erat mcns ilhiminala, ui

tem [Mi., sed tamcn ad quam] cicata est, iciernita- intclligercl qii.x videbal. Acccssil prophela, divino
tcm perderc non potcsi. Mulabiiur enim proplcr pec- nlnimquc
'

illuivjnatus spiritn, qiii et intellcxit qu.-c

cata su:i beatiiudo in miscriam ; cl hoc erit, si con- rexviJcbat, ct exposuit quiJ signilicarent (Dmi. u).
cupiscentia vel ira plus dominabilur in homine quam XII. Hoc itaqne absque diibilalione sciendum esl,
ratio, in qua sola pr;ccellit animantibus, Ideo de tali
qiiod aiiim;'.! pjlchriludo virtiis est, ct ejis dcfiir»
dicium est
non inlellexit,
in Psalnio

compcralus
: Et komo ctim in lionore
est jumcntis iniiijnciitihus,
essct,
mitas vilimn. Si cnim vol Denm, vtl seipMui, I
vcl spirilalc allqiiid consiiicrare gestit, averlil $e
ct similis faclus est ilUs (Psnl. xi.viii, 1")). Sicul impefiiicenlo, spiri-
a sensihns carnis, iie fianc ei
enim loquela prxcellit in carne CTtcris aiiimanlibus, talia rinianti. S.Tcpe etiam in laiui;m affectata crit
ita et anima rationc sola nobilior csl cis, qu.t omncs cogilatioiie, nt, qu.imvii aperto» hab«»l
q laliiiet
cirnales coucupiscentias cl aninii niolus qiiasi ('o-
oo;iia3, qux piresto suut, non vidssl; ncc sonao'
niina ct regina dc sublimi xqiiitatis sc.^c rcjere et
tcm vocem inteHigat, nee tan?*ntem co."pus scnliat
lerai»crare dcbet. non viJi!, non intelligii, nnu sentil]. Rf^jil
[ W.,

X. IIoc modo aniaia dcfiniri potpsl jiixla sii;c cnim corpus per qumque sensas, qu.i; honini nihil
pioprir^tritcin natur.^c : anima scii aninius cst spi- est. rvum dc ea cogiiaraus, nihil corporenm cogiiaio
f.<5 MORALIA. - LIBER DE A.MjLli OATIONK. Cili

JfNjinus. Sicul eiiim Deus omiiem [crt-aturnm, sic A diiix cl liberlatis a peccato, ut omniiim iu $e coa-
anim.T 150 omnem] corpoream crcaUiram naliira; liJentium carnes, divina in ca opcrantc gratia,
dignitate pi-jccellit. Qiix etiam per lucera ct aercm, purgari el liberari possinl [/1/., possiini;. Quia saii-

quae sunt cxcellenliora inundi corpora, corp'!s ac- psiis qui dc eadem csrne, lancea mililis vulnerala,

luinistrat buum. Oiiiniusii refuni species lux animx niixerat, pretium cst salutis hiimari;c, por cujua
annuniiat, quas ipsa in se accepLas £peciiic;;t, effusionem cxstincla cst flammea illa paradisi cu-
sp^cificatasquc recoiidit; «tcum ainiciinnes aliq';a; stodia, cl \ia fiJelil.us apcrla est ad ligniim vita;,

corpori evcniunl, oflendilur anima, dum tempcra- quod plaiitatum est secus decurjiis aquarum vivcn-
mentuin lacicnui, quod vult, dcerit; el lucc olTcnsio liuin [Vsal. I, 3). Ciijus ligiii sapienlissimus Sa!o-
dolor vocatur. Si aulem in taiitiim fraudatur mem- mon, dum de laiiic sapienti;c raulta dixisset, re-
brorum miiiiiiratione, ut non liabeat, quid opere- cordafjs est, ita dicens : Beatus /loiiio, qui inxenit
lur in eis, rcccdit, quasi indignata haljitaiioni su». saptentiam, et qui afflml jirudcnlia. Et paulo post :

ynil sit auiina, iii! nielius occunil dicere quam VifT f/HS liir pii/c/inr, et omncs semitK ejus pcci-
spiritus vite; scJ iion cjus vii« qiix in pccoribus ficcv. Lignum vitir est liis qui apprelitnderint e.m,

est, sinc rationali meiitv : scd vila nunc minor, el qui ter.uerit eam, bcatus (Prou. iii, 13, 17).
quam angilGrum, cl futura quidcni angalQrura, si ex B XIY. Humana; vero animas pulchriiiido est ot
pr.rcepto sui Cicatoris liic vixerit. decus, sapieulix studiiim, non illa qu;c in tciipnii
XIII. Oriyo vero aiiimarum iinde sit, solins Oci solet occiipari iiogotiis, sed illa msgis qi:a Dcus
cognitioni rcliniiueudum cst. Quain multa exinde colilur et amatur. Cui tcipsaiii stujciis, Virgo iio-

philosopbi vana linxcrunt, et iiluriraas Cliristiani liili-siina, tola meiitis intcnlioiie manciparc; quia
doctores opiniones inde posuerunt, el niliil pcnc in h.ic csl vila oin>ii lraiiq:iiIliL;ile bealissiina, iii

certnm reliquerunt. Ergo et bcatus Augiistinus « de hac est illins summ;i; Tiiniiatis iinago felicitcr pcr-

origine aniin.c beato Hieronyinc scripsit et misil, fccta. Hic osl lhesa'irus desidenibilis, qui reqiiie-

volens scire qiiij arfirmarci tautus docior de origiue scit in ore priidoiilis, et abundat in cor.ie sa-
nnim;e. Si iile libcr vobiscum invenialur, lcge et pieviiis. H;oc iii Virgiliatis no:i invoniet'.ir mcn-
intulligc, quid illc acutissimus rerum iiaturalium daoiis, scd in cvaiigelica alHuenter rppcrietiir vc-
inquiiitor «le origine dixerit aniuKC. Q;iatMor quas- ritatc. Te vera scilici-t sapienlia dicitur : 0;;ii;ii

d;un in ca di-iiHitaiionc posiiil opinioncs, ul arbi- saj;i.iitin a Domino Dco esl {l'.cc!i. l,i). Qui;!qiii 1

tror, cui beatus Hieronymas una brevissima [Al., cnim recle per sapiciitianj iutelll^itur t-l aniai!:r.
p.Trvissima], se;l acutissima rcsi6 ndit epistola : Doi doniim est. rioinde a-nnis, qui secundiim
qucm libellum in patria legimus, seJ hic nobiscuai C Doiim sapieiisesl, bcalus ost. tn.lo in Job di«
non rcpoiiiiir ; nec ciinin cpistola rcsiioiisionis ad ciliir : Sfipiciitia liomiuis est picias, rcctdcrc autem
cum. Fecil quoque idem <!octor, ut in libris Rc- a malo scieiitia {Job. xxviii, 28) : uno vcro noniine
traciatioiium ejus legitur, alia de ratioiie aiiiinx piolalis, cultum totiiis divin;e rcligionis dfsignare
opuscub, fd Cil, de QunKtilalc animx' lihnim niiv.m ; vol-ns. Quid boitiiis est anim;e, qiiam sum;iiunt
di Iinmortuliiptc uuimr lib. unum; de Diiabus Ani- 151 diligere boniim, quotl Deus csl ? Quid fvli-

jnsbits librum unum; de ImmQrlulitate aniina;, ct ciiis, quam se digniini [XI., sc dignam] a;lcrna
ejus originc libros qaatuor, qui necdum invcnti siint pra-parnre bcatilii.line, duin immoriah'm se essc
a no'jis. Si foricin armario imperiali iiivoiiiaiiiur, verissime novit? N'ec .Tstimes tibi tantum siifiircrc,

qu.Trilc. legiio, ol CDinmunione charilatis iiobis nosso qui.l facere delioas, nisi otiain operc ini-

ilirigile ad legeiido.;. In lioe eniin oinnes coiiscn ploas qu.T. nosti. Qu;im pluriiui se s;i|)ioiiios x:.ti'

(iunl calholici scri|itores, quoJ oniina a Dco sil niant, ci viam se vcriiaiis nossc gloriautui', scJ
condita; nec paricm eam esse Dci nalura", qiiia ncipiaqiiani verosunt sapicnlcs, qui non halor.l for-
si ex Dei esscl u:ituia ;issuiiipta, peccarc no. pos tiliidiiiem animiad profioicndum [.!/., pcrli<ii:n(lum|

Mt. Nec eaiii rorpns ossc palpabilc vel visibile : opcro. quol sapiiiiil. rrgo voia csl sapienlia, nusso
eam non '^ qu:e(lebeas,eliiotaporfioore.rioiiiilo r.ullaniqiiatiior
ricc mori posse, ita ut sit; ncca rcatu pri-
m» pra;varicaiionis libcrari posse, iiisi pcr gra- aiiinix virtuinm, dc quibns supra diiimus, pcrfocle
liaro 01 ii.ysiiTiiim inodialoris Doi el lioniiniiin habot anima, si totas nuii liabol, qiiia lurc oinnia

Doniini nOitri Jo-^u Chri%ii, qui plcnam Iuim:iiiila- ad iiiiiim chaiitalis inloiidiiiil pr.toopliim, qii.T sola

tis uoslr.i' natiiram, absqiie oinni peccato, in .sikc in catholic i; fiiloi vcrilalo, dignain oirioiol aiiiinam

divinilalis assumpsit p''rsonam : quia totiis Iioino habitaiidiic sanouc Triniiaiis, ad ciijus imaginoiit
peccavil, et tutiis homo Iiberandtis crat, secundum cniiiliinm esse superius ostcndinuis, dc cujiis ratioiic
dispcnsptioncm xternrc picialis iii D;>o. Totiis lio- ol uaiura, sicul Hagilasti, h.rc pauoj p.^rkliinxi-

luo as;-.uincii !iis eral, idojl, anima ct caro, cnjtis n.iis, prout ppislolaris 3iir'ii>ii,i ronorssil. Miniiii-
unima, id cst, Ilcjlomploiis nostri, lantae sanctiia- qiie (|uod.iin;i.od'> a scholaslicis vidcri poloril, quo-
tis cl jusiificationis csl, ul omiios in se crclc.T- inndo tc pliis milii cngiiitam rssf; piiLirc \uluisscs,

tiuni anima; pr.r c.iin [.U., per «ain] sani tifioari ct (luam libi ipsi. Un.le vivi» vol ralione viges, nlii

)i]Slifirari possinl [ i/., quriinl|, el caro tanl;p iiiiin- in aiiim.i; siibstnnti.i? dum lc perraro ooulis \iJi

* Sancti Au;;iisiirii se:Uc.i(iam de orijiec aniina; rcpcries in ojus opisl. (06.

 , , , , , , :,

6i7 B. F. ALBINI SEU ALC UINI OPERLM PAKS IV. ti:*

ineis, per quos aninix naluram lux cernerc non A Spiritus est auima, in meuib'igjam totus nbiqmi
poiui. Quamvis juxta commune prjtcepCum Domini Quippe snis vivax, factus nmare Deuni.
cliligam nec non pro oplima luorum fama stu:lio-
; Atqiie Creatorera laudct sine line licnignum,
nim qux aliis narrantibus de tc sa^piiis audivi, in Qiii se conccssit scire pateiiier eum.
quibus velim te semper proficcre, et Deo placcrc, Et ciiltu prudens illum vencraricr alnio,
ut digna elDciaris animx rationcni ct naturam Est quod sola salus ,
gloria, vita, animx :

iiosse, et quod nunc in senigmate vides, perfecta Scilicet xlhereis quapropler se aclibus ornet,

scitntia in futura perspicias beaiiludine. Proiiida Aiile oculos Doniini, nocte dieque, sui,

opto le, filia cliarissima, sternJc patria; felicitatcm, Omnia qui cernit cordis secreta superno
quam luam dcsiderare optime novi sapientiam, in- Luminc quem nullum velle latcre polest.
,

tegra prosequi voluntatc. Nec te ab ejus desiderio Quocirca incubuit [AL, incumbitj magnum nos nam-
ulla hujus saeculi avertat ambitio; nec cujuslibel [que necesse,
teniporalis rei delectatio. Pauci sunt hujus vit« dies, Ut pia perlractct mcns bene digna Deo :

et merilornm relributio nullo tcrminatur fine. Quatenus inspiciat tantum tractare siiperna ,

Vera est scilicel sapientia, vcram toto corde dili- Jam plenuro sanclo pectus amore Dci.

gere vilam ; et totis viribus inlendere, ut ad eam B Hxc vera est animx vcrc supcr omnia nostr»

pervenirc mereatiir qui eam diligerc, verbis se veris- Gloria, nobilltas, .itque beata quits.

slme profitcri viJeatur [Al., vidctur], quia non esl In hoc te studio nunc exercere raemcnto

in scrmone tantummodo regnum Dei, sed in vir- Fcmina, quod placeas, inclyla sponsa, Deo.
Inte sancti Spiritus et sanctorum perfecla ineritO'
ALIUD CARMEN ADONICUM.
ruin claritaic.
Te homo laudct,
• ELEGIACUM CARMEN. Alme Creator,
Pcclorc , iiicntc,

Qui marc, qui lerram, coelum qiii condiJit altuni Pacis amore
Qui regit iraperio cuncla creata suo ,
Non modo parva
Jusserat hic homiocm rebus dominare sub astils Pars quia niundi esl.
Qui sensu solus et ratione vigel : Sed libi sancte
Qui valel inler enim viventla, noscere muiidt Sotus imago
Jaroque Crcatorem menlis in arcc suum. Mngna Creator
Factus ab aeterno , felixque seternus ut esset Mentis in arce
Mira quidera magni solus iniago Dei ; Pectore puro
Nobilis exinde est aiiimae natura sagacis , Dum pie vivit.
Atque potens sensu cernere cuncta suo : Deus el lux,-
Qux mare, qux terras, coelum qux per\'olat aliiiiii, Laiis tiia sempcr
Quamvis sit carnis carcere clausa sua; : Peclora et ora
Corpoiis utque oculus , visus ad sidera tendit Corapleat; ut tc
Uno slet quamvis camis in arcc loco , Scrapcr amemus
Immorlale decus, hujus lux aurea vivc , Sanctus ubique.
Iii sc digna Deum semper habere suuni. Hxc pia vcrba,
Si bona, si sapiens, Christi si se ornal amoiv , Virgo fidelis,
Ut felix valeat vlvere in arcc poli Orc cavcto
Et post hujiis enlra vitx, per sscla, labores, Ut tua mitis
Ccelesti in rcgno cernere semper eiim. Tempora Chrisiii»
Lux xteriia Deus , cui laus et gloria, mcrces , Tota gubernet.
Si bene, si digne vixerit ipsa Deo. Tc cui castum
Sit modo sancla, piis meriiis sit casta, pudica Corpore, raenic ,

Florcat in studiis semper ubiqiic sacris. Dirigc templuni

Sc regat, alque snx carnis vivaciicr aclus Dulcis aniica
Ul regiiia potens, iegilius xlhereis.
Et sine sempci
152 I'> se nil ciiplat pravi, nil oplet iniqui , Fiiie valeto.
Nil cuiquam noceal, optcl, agat, vcl amet. Qui libi sohis
Nc maculis sibiraet fuscet data tempora vitx, Sit rogo scmjici
Sit pia servire, sancta, quicta, Deo.
Lux, amor, alqiiH
Moribus egregiis in se jam vivat lioncste, Forma salutis ,

Ut placeat sponso sic [-4^, add. meiisl moderata Viia pcrennis ,

[pio. Gloria perpes.

• In coJ. ms. Tcgernseensi titnUi"! Cnrmen de nobUi

:
el sagnci natitra ammcv.
c:d mohalia. - pe conf ESSIONE PECCATORLM. «Sft
Hoc carmen tihi ceciiii senario niiiDero nobilc , A Tu misericordia mea, misciere mihi.
qui iiumenis perfeciissiiuus [.1/. . perfoetiisj esl in Miserere, Domine, miserere, Chrisie , ui credara
suis partibus, lc opl:iiis esse peifectam in sensibus in le.
luis. Cujus numeri ralioncra, sicut et aliorum , sa- Miscrere, Dominc raisei^re, Christe
,
, ut cogno-
plentissimusimperalortiucperfacile ostcnJere polest scam te.

sagacitati; cujus meiitis miranda csl nobiiitas, dum .MiscrercDomine, miserere,Chrisie, utdiligam te.
inier tantas palalii curas et regni occupationes Misercre, Domine misererc, thriste
, , ut sperem
pliilosoplionim pleniter arcana curavit scire myste- in te.
ria, quod vix olio torpcns alius qiiis modo cogno- Miserere,Domine,miserere,Christe, utanima mea
scere studet. Nec tibi a nobis necesse est causas vivat in tc.

quoererc reruni, vel rationes phviic* occallas scien- Misererc, Doraine, miserere, Chrisle, ut caro mea
tiae , duiii iUiiis clarisiinia quoiiJic nieris sapicntia, cxsnitct in le.

ac venerandam intucris faciem. Nec fibi longo labo- Miserere, Domine, miserere, Christe, ut vita mea
riosoqiie itinere de yTlhiopia Hierosolyma visitanda profi^iat in te.
esi, iil viiieas Salomoncm de rerum dispulaiileni Misereie, Dorajne, Dcus Patcr, gloria mea , viti
natiiris. Ecce juxia te esi, quem per lanlas terrarum B mca.
diflicullates rcgina qnaisivii Austri. Sed ciim eadem Miscrcrc, Christe Salvator, salus mea, fortitudo
celcbri laude tibi diccneliim esl ; Bcuii vhi tiii , et mea.
heati 3eni tui, qui stant coram le scmper, e! audiunl SLserere, SpiritusParacIetus, consolatio mea.illu-
sapitntiam tuam. Sit Domiuus Devs tuus bcnctticlHs, minatio nica.
'Cui complncuisti, et posuit te super tlironum populi Miserere, Domino, Deiis Triiiiias et Unilas.
lui , co quod dilexeril Dominus populum suum in Te laudo, le adoro, te confiteor.
sempiternum (111 Reg, x, 1 et scqq.j. Pax mea, spes mcn, laus mca, lux mea.
Pdlchritudo mca, boatitudo nica.
filia; Jerusalera , cernite Salomonem nostruin in
Tibi laiis, libi gloria, tibi graiiarum actio scmpor
diademate fulgcntem sapienli.-c ; imitamini mores
ubique in saecula scmpiterna.
illius nobilissimos ; avcrsaniini vilia, colite virlutes.
Magna TObis incurabit, s; dissimulare non vuliig
« CAKMEN.
,
Quid mysticc significent palma- in manibui geilari
optime vivcndi neccssitas , 153 ''"™ apud eum
solitcr.
quotidie vcrsamini [.4/. , conversamini] , iii quo to-
Candida florigeris luccn! ccu lilia campis
tius Lonestatis habctis excniplar, qiialcnus per pr.ic-
p Fulgcat in meritis sic pia virgo .sacris 'i

seiites [AL, pcr prneseniis] illius sacratissimos mores

Versibus expoiiaiu bievilcr, quid palnia amice '
ad ejiis ciim eodem pervcnire mercamini proesentiam,
Significet, manibus qnas nos portabimus omnes.
de qiio.ipsa cecinit Sapientia : i-Viru/um si6i /ctil
Palma tui sigiium, magnc csi Kex Christe, triuniphi.
rex Saiomon de tignis Libani ; columnas ejus fecit
Paliiia docct iwslrain ipsos nos vinccre carnem ,
nrgentcns, reclinatorium iiureum, asccnsum purpurcum
Palina cst mcrcedis signiim cn-Icste futurae.
media charitate conslravit proptcr filias lcrusalcm
H;ec palma hortaiur vitam speraie futuram.
{Canl. 111, 9. dO).
In cruce pendentis Christi est vicioria prima.
LITAMA Vinccre nos ipsos non est victoria parva.
6EU rnKCATIO AD CHRISTUM. Tu te vince, precor, semper tc vincc, amica
Miserore, Doiuine, miserere, Cbriste. Sitquc lui Chrislus mcrces finisque laboiis.
• Ex cod. ms. Tcgernscensi.
Frlgora 1)111 fu^lai, \piiiai sua niombra rovcre.
^ Inms. Sancl-Gallensi
codi<'e qiio Caiiisiiis ,
Adine pr.TpcliJi») niMn|ie Maior nv.iiis.
^Toni. Thcs. .Monunieiii. Eilit. Basnagii, pag. 577)
II
Oin bacraij Ijei fulge^cii sang iine summi ,
usus est, post pnivcdens disiiclion alii scquebantiir Nos nosli;iiiii]up siinul proleK.il alinn lioinum.
vcrsus, qui an ad tubliam vel ad episiolam illi scri- H.TC puli al liaris jam jauua sempei amicis ,
<

ptam peniiieant, ciiin pdliiis variurum loconim iii-

-. Oui I.BIO qiijmnl pei lore D.imiiue pitreiu.
bcripiiones sint, inerito dultil.itur. lla vero sonant " 1 1»! rpqniesi-ii ovaiis «hhas, S3iiu>qne Psur^t
ynpin lua ooiiscrvel dcxler;i, Clirisl'- pcli-in.
DuDi jede.is Isius pulchra [)Ossc.s.sor in lula .Sit liliiClinsliisainor, [lOliis, ciiiiis, oinii a Christus,
,
Tuin uiiscroti siaiiics esse iiietniMilo foras. l.ui, «la, vil9, salus, lius , veneraade l'9ipr.
Ut... tilii [lerpiMiuin iini iia^lnlit islam
JaiDque domuiii clemeiis t^hrjslus iu arce p«li.
« Forlc lcg., ninicir, sciliccl eipomm muicir.

"* OPUSCULUM si:ptimuMo

DE C0NFE8SI0NE PECCATORLM AD PIT.ROS SANOTI MARTIM

FPISTOLA ". |e.srentiili<;, qiii in prclcsi.i sumnii pontififi» proic-

Dilectissitnitt in Cbristo filiis , hon.Tquc spci alo- riorisque magni l>cati .Mariini tionimo Jcwi [4/., Dco

• In cod. ms. S. Emmcrami liluliis esl : Epistola el ttdmonitio Albini nd puerot et adotrttinlalot, Id eit,

Patiuil. CI. ii
 ,

0*^1 B. F. ALniM SEL ALCUINI OPERLM PAUS V, . C,'''i

Jcsu] (leservirc viJenliir , atqiic ab ecclesiastiois A eo tlieenle el in alio Scriptur.e loco : In qmcuuijuc
erudiunlur magistris in Domino Deo {Ms., iii domo dic peccalor cunversus fuerit, vila vivet , ct nun mo-
DeiJ ego Albinus [Cod. S. Em., Alchuuinus] benc rietur (Ezech. xxxiil, 12, l.*»). siiigiilare clemcn-
cupiens salutis vestnc , »tern£e prosperitaiis [Al. ,
tissimi jiidicis beneficium ! m.Tgiiiliciim divinae

sahitis vc-slrx prospcritateni] in Christo Doniino sa- pietalis thcsaiirnm I Propter Iioc ;> pcecantibiis vuU
lulem. confessionis niunns acci|>ere, iit nnu invcniat, qiiod

L Desiderans vos, filii charissimi, in salutem ani- ulcisci debcat. Non simns ingrati Winl-i' benevoIcnti;e

marum proficere veslranira ideo aliqiias paterno ,

ReJcmptnris noslri : qni niagis vull [Cod. \at., ma-
aflectu vobis admonitiones dulci sermone dirigeie vult] ignosccre qiiam puniio ; magis salvare quam
sludui , nl pcr eas prrcsentis viine prosperitalem cl perdere. Acqiiiiitiir Doiniiio , quoJ non pnnitur iii

Ritune , Deo miserante, beatitudinem habere merea- servo : et mnllum conferliir .luctori , si depiitatiis

rjini, et fragilcs veslrs seiatis annos in Deiservilio pflcna! vcniac conJoneliir. Nec oplat ulcisci. qui 155
cdocti ad perfectiim scnectiitis diem aildiiccre. Yos paratns est misercri : ipso de se pcr Prophetam di-

quoqufc, sancli Palres, himina hiijus fr;Uern:e con- cenle : A'o/o mnrtem pcccatoris, scd ut converlatur

gregalionis , doctores et duclores in omni boniiate Ecce verus vita; auclor, qiii non
cl vivat [Ibid., II].

juvcnlutis, dcprecor, ut admoneatis eos , id est, di- B vult peccantis mortcm sed convertenlis [Al. con- , ,

scipulos vestros , ut studiose discant qiiae Deo pla- vcrsi] vitara. Undeei in Evangclio ipsa ait Vcriuis :

cenl [Al., placeanl], et ad sahitem animarum perti- Sic erit gaudium in cxlo coram Patre vcslro et ungelii

ncnl suarum quatenus ex illorum profectu el pro-

:
ejus super uno peccatore [Mss., super unum pccca-
speriiale vos perpetuam apud Dominum [Al., apud torcm] pcenitenliam agente (Luc. xv, 7) : et in Pro-
Deum] habeatis mercedem. E.vhortamini illos, so- pheta : Z)ic tu injustitias tuas prior , ut justificcris

Lrie casle pudicc

, cum omni humilitate et obe-
, ,
(Isni. xLiii, 26). Eccc benignus est largitor veniae,

dicniia Deo senire in bonis moribus, et sancta con- qui piaebet pro hicro [Ms., luctu] tempomli ,T?lerni-

versaiione, et religiosa casliiate , et maxime de tatis gaudiiim, ipso diccnle : licati qui tugcnl nunc,

confessione peccalornm suorum : quia miilt;c .sunt quoniam ipsi consolahuntur {Matth.\, 5) : ct alio loco:

contra adolcscentulos diabohcoe fraiidis insidia; in Venite ad me, omnes qui laboralis et onercti cslis,

dcsiderio carnali et caeteris adolescenlia: viiiis. el cgo reficiam vos (Mallh. xi , 28). Ait cnim, ul

IL Scd nihil, Deo donante, proficit in sua diabolus (liximus : Dic lu prior injusliiias iuas, nl juslificcris

malilia, si puram volunt juvencs facere confessio- [Vulg., Narra si quid habes , ul justificeris] , et non
ncm, ct fructus dignos pcenitenliae agere, id esl, ut con lemneris : ut nianeat in lc prxmium poenitentiie,

vulncribus vulnera non supcradjiciant, et sanata non non vindicla peecatonini.

rcsaucient. [Salutare] siquidem poenitentisc est re- III. Niinquid qiiasi nescius Deus nos confiteri hor-

mcdium pocnilenda itcrum non perficcre. Scriplum tatur peccala, qui priusquam gcsla cssent, pra?scie-
cst enim : Poenitentibus Deus dedit partcm jusliiiie bat : cujus pro.identiae omnia patescunl occulla ?

[Vulg., viam justiticu] {Eccii. xvii, 20). .\ge igitur Tunc enim potcris perfcctum consequi beneficium
pcEuitens, propria scelera confilere [Cod. Vat., con- nicdiciiKTC, si non celes medico tua; vulnera conscicn-
fileri], pande pcr confessionem tuae iniquilatis se- tiae. Opinor cnim, nisi interpelletur meJicus, non
crelum. Nota sunl Deo quae in occullo fecisti ;
quae curaliir .Tgrolus. Confcssio tua meJicina est vulnc-
si non dixerit lingua, non poterit celare conscienlia. rum tuorum, ct salutis tuae certissimum subsidium.
Frustra inlra parieles tua sestiraes [Mss., a>siimas] Homo ;rgrolus a medico qua^rit meJicinam, qui sacpe
crimina abscondi. Patet [Cod. Vat., Pate] Deooinne incerto [labore] dcsudat in negrolo. Dcus vcro siiie

(juod absconditum putas : et si hominis oculos in laboie sanat, sine tarditatc medicamenla veniK pnc-
peccatis elTugere valeas, millatenus tamen Dei aspe- stat, si devota lacrymis scripta in anribus pietalis
ctum lalere poterit ,
quidqiiid in occulto gesseris. sii;c lcgatur poenilentia? [Ms., pipnitentia]. Ncmo le,

Dic per confessionem peccata , antequara judicis n bomo, meUus roficit qiiam qni fccit; nec aliiis sanat.
iracundiam scntias. Crede mihi , totum veniale crit nisi qiii flagellat et curai; solus cnim novit opcris
quod peccasti , si confiteri non erubesces : el per siii fi agilitatera, qui hoc tantum exspectal, ut falea-

pcenilcnliam purgarc curaberis [Cod. S. Em., cura- ris ; iiiora non erit , ut sancris : qiii pcr pro-
vcris , al., per puiniienliam curare non cessavcris] phclani Ezcchiclem aii : Cum conversus fiieris cl in-

«licenlc Psalmographo : Di.Ti[Vulg. add., confitebor] geniiicris, tunc salvaberis (Ezech. xxxiiiV

adversum me injustilias meas Domino , et tu rcmi- IV. Dalur nobis a benignissiino judice locus ac-
sisti impietatrm peccali mei (Psal. xxxi , 5). Ex- cusandi nosmetipsos in peccatis nostris coram sa-
«pectat Dominus a nobis confessionis sacrificium, ut ccrddle Dei , ne iterum accuset nos in eis diabo-
praestet nobis dclectabile indulgenti;t,' munus qui ,
liis corini judice Christo. Viilt iit ignoscantur [in

vttlt omnes homines salvos fieri et nemincm peiire : hoc sxculo], nepuniantur in futuro. Igilur pius Pa-

de confessionc. Conjicit Canisiiis cpistolam lianc eam- riint coJ. mss. B\sn\ge. De pueris corum obl.i- — ,

dcm esse ac libriim De anricidari confessione, quem tioiic in monasteriis stuJiis ac di.scipliiia, consule
,

irier Opera Alciiini rccenscl Ral.eus et forsan mc- ; l>. EJraundi Marlcnc Coramenl. in cap. 59 re^. S.
rilo. Constanler laucn titul nn liic pra;fixuni prx>fe- licn.
 G35 MORALIA. — DE COM- ESSIONE PECCATORLM. KA
lor, dum videlper pcenileniiam peccata nostra a no- A Vat., pro inoditi] teinporis luxuria pocnis Iradi per-

bis damnari, gaudel misereri, et propriuni excrceie peiiiis. Qiiaiiti iiiodo infcrnalibiis dcpiilati lornicnlis

munus miseiicordia; in paMiitcules optat, sicui por converli voliiissenl, si spaliiiin illis darctiir coiiver-

Isaiam teslatur propheiam : Ego sum, qui deleo ini- tendi ! Oinnia quidein hujus s:i'culi diira, in coinpa-
quilates tiias {Isui. xliii , 25); ct ilenim : Conivr- ratione tormenloruin infornalium levia et qiiodam-
timini aii Domiman Deum vestrum, quoniam [Cod. S. niodo jucunda videiiliir. Sorvisli dialwlo iii biMni.i,
Em., quia] misericors et pius est, paliens et miilla; servire [.Ws.s., scrvij Cliristo in ciistilale; uiriusqiio

misericonlia- (Joel. ii, 13). Hoc sciens beatus Uavid rei finein allcnde. Illa siqiiidom, id est, liixuria ho-
ait : Peccatum meum cognitum tibi feci, et injustitias minem niiitit in fl;iinmas. Castilas cbaritali conjmi-
meas non operui {Psal. xxxi, 5) : e contra si pec- cla nos dediicit iii rognum Dei. Rcveriore in viani,
catum, quoJ focerit lionio, uegalur [tegalur], ptjena de qua abcrrasti. Jojuiiiis coipus afliiiiiir [Mss.,
reaius accuiuiiiatur; quia punitur conlumacia in see- afficiatiir] ,
soil pulchriliido anima' pariliir [ilss., rc-

leris negalione. Scd dicis forsaii : Me terret ineo- paretur]. Vilis sit corporis cullus; sed ipse pr.Tci-
rum niagnitudo peccatorum. Quininio lanto magis puus est sanclitatis ornatus. Vigiiiariim assiduius
insisleniluni est libi, o peccator, in medicina con- in oraiionibiis el iii lamle Dei angolica! est imitatio
fessionis, ne |XM(;as iii putredine vulnerum, si ineJi- B vila;. Parciis cibus paslus e.st anima;. Si habcs un-
co erubescis aperire inultiplices ulcerum dolores. de, paiipeiibus porrigo niaiiiim [Cod. S. Em., un^c
Nullatenus divinre abundauiiam clementi;e numero- pauperibiis ponigoic luamini possis], qiiia manus
sitas luorura superare poterit peccatoriim. Ne tar- paiiperis gazophyiacium est Christi. Nec dc operc
iestiedie in diem, dicil Scriptura, converli, quia ne- misericordi;e te juste cxcusare poloris, dum calix
$cis quid supervenlura pariot [CoJ. S. Eni., pariet] aqu;e frigida; mercede remiineralutur pcrpeiiia
: vi-

dies {Eccli. v, 8). Quia qualein le ullimus invcnerit sitare iiilirmos, ma^renles consolari, hospiiibus
oc-
dies, lalis judicaris [Ms., judicabcris]. Nec te voluit currere, fame vcl siti laboraiites rcficcre, posscss;o
Deus diein illum pr.-cscire, ut semper paralus esses : esl rcgni Dei iii coclis, sicut in Evangclio legiiur
qualem optas aute judicem te stare, talem te pr^pa- {Matth. xxv). In taliiim, o fili, oporiim cxsccntione
ra, dum babes teinpus operandi. Esto negotiaior de- [Cod. Vat., exciisatione, maicj, poccalonira remis-

I
votus.Emc tibi reguum Dei p«niientix lucris, me- sio adhibelur; insiiper et perpclunc bealitudinis
prx-
' mor Doniinum dicentem Pceniieniiam agitc, ei [Al.,
: stat iiigicssiim.
eccc\ appropinqnabil vobis regnum Dci {Mallli. ii, 5). VL Noli dcgeneris animi essc. Dei Filius in bapli-
V. Pro te igitur, o juvenis, Deus lioino faclus est, sino consecratiis cs : sed t;iin cxceliens nobilitas,
ul le redimeret, et seipsum tradidit in inorlem, ut te C non nisi[magna]moriiiii digiiilateconservari polcrit.
salvaret in vitam : quid tu jaces in morte scelenim ? Coelestis Pater, imo omnium Dominus peccalis sub-
;
Surge et dic : Paler, peccavi in cu^him [Luc. \v). (litos dodigiiatur baboro lilios. Exciile dc collo ti;o

i
Adduc (ibi tu:e pocnitenti;c testein liddeui. Munda jiigiim capiivitalis (liabolic;c. Recurrc ad pielatciii
vis babere vestiiiicuta, quare non niiilio inagis qu;e- paterna^ dilcclionis. Rovertere ad Dominuni [AL,
ris roundam te liabere animani ? Sordidus procedere Deuinl, lili, rcvcrtere, et ex mortiio rovivisce, el ex
non vis in conspectu hominuin ; qiiarc non inulio |H'i(lilo reparare. Qiia>rit ovem boiiiis paslor erran-
niagis linies sordidum peccalis te [AL, sordidus pec- toni, 01 ainpliiisde invonta, quain niin perdita gra-
aiis procedere] piocedeie incouspectii Doi? Lava te tiilatur, biiiiioris suis inlor aiig(Ji<os rcvehit cu'tus
lacTyinarum fonte, neqiiidinteejiis oculos majcstalis {Luc. XV). Animadvcrte cleiiioiitissimain Dominicc
olTendat. Quis, rogo, cadcns noii qu.-erit siirgere ? piotatis senleiiliam dicentis ; Son enim veni vocarc
Uuis inlirinatur, et iion desideiat convalesceic? jnslos, scdpeccatores {Mallli. i\, [7,], iii pioiiitoiitiam.
Quis pcriclilaliir, ct noii oplal evadere? PoMiilebit te Vocat oigii Doniinus ad pii'nileiiti;iiii porc.itorrs,
postinoiliim laiditalis, si non cogilaveris, quid aiii- ipiia magis optat salvarc <iu:ini dainnare, el pbis
niaeliix proliciat ad salutem. Exsurge, fili, cxsiirgo, ciiin sanctis nos gandcrc, quam ciim diabolo punirc.
placarc Patrcm pocnileniia, queni oircndisti scelerc. Vocat iios per seipsiim; vocat per Scriptiiias san-
Confilerc culpani, iil saniTis a niedico. Eslo in lua ctas; voial ctiani pcr dootorcs callioliros, iil rcver-
sollicilus salulc. Si lu iiisc liii ipsiiis noii babos cii- lainiir ;id eiiin, <pii pnralus esl iios accipcre, si iios
rani, quis libi ad salulcni prodessc potcrit; vel ipiis noii oriniiis pigri ad ciiin vcnire. Aiidianiiis bealiiin
iiiii fideliseril, si lu ipse libimet iiifidelis csse proba- Joannoin ovangclistam a<l piFniicnliain nos cxlior-
'"'lis \Cod. S. Em., probaris]' InfidcliDs cst inagna, taiil<'in. Dicit oiiiin in Epistnla siia ; Si dixciimut,
''i nun 156 ciiraie dc saliite tua ; te nioriiiilom quiu peccala (\l., pr<Tn(i(ml rioii liahemus, nns ipsox
n peccaiis, iion resiiscilare pcr painiicntiam. Oiian- .•scducimiis, el vcritas in nobis non e»t : «i nulem con-
'1 longius rccessisti pto scclcruni inagnittidiiu' a fessi fuerimus pcccata nostra fidclis ct juiluntit Dcu\,
,

l>eo, lanlo fortiiis per paMiitenliani appropiiupiaro noslra dimiltal, mundrl nb

ul nobis peccala et oniiii
>lii<leas. Cleinens pater p;iiatus est le acci|icic, si lii iniqiiilntr {I Jnan. I, 8). Si iiiilliis ost siiio poccatn,
lon lardavcris rcverli. Aspora piriiilontia niiii iinligcal, sine roii-
tibi videtiir conversio, (|iiis (^st, i(iii ipi.-i'

unalia relimpiere dcsideria ; scd niulto diirior con- fcssioncvix frurliiosa fieri valet? Considcrcmii'< lic.ii
liiio ;elernis le arderc llamniis, ci pro ino.lica [Ccd. Jacdbi ;ii>osI(ili pr.TCoptiiin (licon'.is : Coiifilcvunt
{j.>:i B. F. ALBINl SEU .\I.CUINl OPERUM P.\RS V. r.i

niterutrum pftaita vetira [Jac. v, 16). RoeorJotniir \ iKitiet pole&tnlem nobis olijiceie ia il!o Iremendo jii- »»
qiind ReJcmplor noster publicauiira pecc.Tlorfm se ilicio nc^tnE viiT. -Agile nunc, juveiics, ailolcsrenics
couCieiiiem Pharisao s<^. iu sna lau>iaiili jiisliiia pr.c- el [iMc^ri, lilieralo vosmetipsos de dia! olica scrvilLil;!.

tulcriu Scil eDiai Conditor nosler fragililateni n.i- C.iiuiirrile ivrr paMiileiitiam ad clenieutissimnm ow-
lufic uosiTse; iJeo meiJicanienta pceniieniiat; viilne- nipolenlis Dei pietalem. Nolite per desideria carni^

ribus noslHS perdonavit. Dic^nius cum Prophet.i : vestrx perdere gaudia coelestia, et nctcrni regni inier
Sarm me, Domvie, et sanabor. Item : Domwe, sani uiii- angelicos cnetus heatitudinem ; sed confortaie vos-
mam meaiii, quia peccavi Ubi (Jer. wii). nietipsos, el viriliter [agite et] pngnate cura adveisa-

Vil. Idcirco, cliarissirai filii, feslinate ad confci- rio vestro, ul fidelitt-r [Mt., feliciler] mereamini co-
sionis medicanieutum. Aperitc vuluera in confessitv roiiari cum sanctis Dci, et [lerpetuaui ciim illis i»o«-

ne, ut mediLamenla salutis proficere v:ileant in vo- si lcre gloriam. Ct tos, Eanctissiroi hujus faroilix
bis. Transcunt hujiis vitc-e dies, et incerta est hora magisli'i et patres, docete filios veslros pie, sobric,

unicuique no!.iram, qua [Cod. Vat.. <piia] revertalnr el casle vivere coram Defl in onini hurailitate, obe-

ptilvis in piilveiem, et spiritus rede.it ad Dominum, dii'ntia et sanciitate, ei puram faccre sac«rdotibu$
qiii dedit iilnrn, ut judicelur secundum opera sna. Clirisli confessioncm peccatorjm suoriim, et poeni
Audilura ei'it luiic aiiinia, quidquid hic copulaia car- B lontia; latrymis ahluere sordes luxurise carnis, nec
ne gessit iii oeciillo. Si nunc enihesrit cimfiteri eas iteruin ropetore, quia posteriora vulnera pejora
peccala sua, et per pflEnilcntiam eniundavi [.l/$s., sunt prioribus : scientes vosinetipsos saUiiis filiorura
eniendari], slahit accusator malignus coiiira eam, veslroruni a'ternaiu liabcrc apud Dominum remiine-
qui quomlam siiggessit illi, ut peccarct, si nos nogle- raiioncm, quatenus quorum ministeriis uiiraini iii

xerinius praevenire Tacicm Judiris in confessionibus lcrris, corum prosjjcrilatis mcrcedcin habealis perpe-
[.'/«., in confessioue]. QuaJcunqHC enira humiliter tuam in ca^lis.
coofitcmur in nostris peccalis, nihil iionim diabolus

BEATI FIiACXI ALBinri

SEU

ALCUINI
CAROLI MAGNI M.\GI&TRl

OPERUM PARS (|UlNTA.j~- OPP. HAGIOGRAPHICA.

157
Siciit beatus Alcuinus se culiui sanctorum, in
culis meritorum siiorum gloria coionatorum atque
iniuiiiva Dei visione eiornum lieiantiiim, apprime
seinper addictum luisse multis in locis variisque,
qii;e in hisce opevibus legere esl, inonumentis te-
gtatum facit; ila eliam nullum stiidium deireciavit,
qiiod per amicos ab ipso exactum fuit, ut Vitas
quoruindara sanctorum virorum vel de novo coin-
pilaret, vei incultas emendaret, vel pro!i.\iores, ob
usum facUiorem in conipcndiura coiiiraheret aul
deniiim in formam sermonis (|ui ponulo ad :edifi-
caiionem proponi posscl, redigerct. Et qiiidem qiia;
illioccasio fiieril Vilas si.iicloruni Vcdasli, Rjcharii,
et Willibrordi scriheniii vel oxornandl, ipseraei in
epistulis 3eu prsefalionibus saiis edocet : breve vero
scriptum de Viia sancti Martini, qiiod in duas partes
Tciuti duos sermoues divisum est, prsfatione desti-
tuitiir, et 158 P'ii>'a quidem pars a Oiiercetano
edita fuit ex priori qiiadara editinne Parisiensi anni
IGiO (a) el duobiis codd. inss. Allera veroex ms. cod.
MONITUM rR^VlUM.
C opusculum, post hoBC vero in duos sermones di^i-
suni epilogiim toiius opusculi
et priovi etiam
parli adjcclum. Sancliis Odilo abbas le.ct^uiir {Bibt.
Ctumnc., pag. iOi) .\lcuinum Vimm sanrli .Marllni
a Severo Suipitio scriplam rfiXis plciiiorihuf eluci-
danse. Vorum cum Vila hnjusmodi pleiiior nulllbi
compareal, neque Vit;e Alcuini scripior illiiis men-
lionem faciat, credam apud srinctnm Odilcnem pro
plenioribus lcgendum esse plunioribus diclis; quod
: de hiscc duolius scriptis, hreviori ac planiori, quam
apud Sev. Sulpitiiini legitur, slylo esaratis, et ex illo
miituatis, aptc intclligitur.
Viue sanrli Vedasti .Alciiinus iion nriiQiis auctor,
sed craciidalor fuil, nrout ipse pra^l^ilur inilio epi-
slol^B deiiicaloria!ad Radonem abbalcui. Ou:c autcni
fuerit Vil:i iUa anle conBcripia, uon saiis constat.
Andreas du Chesne, lom. l Script. lii>t. Franconim
illam esse censet ex qua is nonnulla pro exornan-
dis gestis Clodovei I rogis exccrpsil; ct qiiam dein-
ceps Codefr. Ueiischonius tom. I Fohr suh nomine ,

Puteanorum fr.itruni. Ulraque eodem epilogo ac iis- l^ Viue hrevioris, ex mss. Yedastinis vidgavii. Verum
dem pene verbis tfrmin;«.lMr; hiiic suspicamur ciini adeo haec Viia dilferl ab hac ab .Mcuiiio scripLi. ul
clar. scriplorp Hisl. Lit. Franci;c, lom. IV, pag. 518, illa non emeiidata, sed penltus in aliam miitata
iiiiiu. ii, scvipliim ulriiinque primiUis unuiu fuissc cciisoii possit; hinc Henschcnio non improhaliilc

(fl) In fine Hisi. S. Crcgorii Turonensis

 :

C57 IIAGIOGnAPUICA. — \1TA S. MARTINI. c.-is

\iJelur, ali(|\iam aliam Vilam uberiorem cxsliiisse, A quod Forcslis Cclla {Foicsl-Monstier) appellalur, .1
quam emendaveril. Lambecius, Dibl. Vio-
Alciiiiius sancto Richardo cxstriicluiu esse iufra cap. 2, n. M,
dob. lom. pag, 40'J-il5, credebat, Vilam quam
II. narralur. la lilteris Guidonis Ambianensis episcopi,
Alcuiuusemendavit.addendo simul illa qu.c de Irans- libro IV Chion. Cenlul.. cap. 2i, altaria villarum Ar-
lalione corporis sancti Vedarli per .Xulbertimi ct gubii el Montis-F.lisii exprimuntur. Aiiliphoiia', rc-
.'
sancluro Audomarum in impressis leguniur, illam sponsovia ac hyiniii ab .'Viciiino in honorem sancli

, esse quae in colice »vo .\lcuini exaralo bibliotbec* Kichavii coinpositi rullibi comparpiil epilipliium :

Augustx Vindobonensis liabeliir; ubi etiain deesi
epistola ad Radouern abb.. nihilqiie dc i)i;L'dicla
| iranslatione habetur. Utut sit, nos hoc loco exliibe-
lous Vitam quie sub Alcuini nomine tam in impressis
quam in mss. codicibus habetur, et qualis, ad mss.
codices collala, cdila oxslat lom. I Febr. Act. SS.
Bollandi, cuni leclionibus \ariantibus et notis ab
I
Henschenio additis. .\ccedit ciiam ex eadem ediiione
Exhortutio ad imitandas rirtutes S. Vednsti in aclis
descripta, auctore codcm Alcuino, qua; illa haud dubie
est quam is promiseral in epist. iil ad monachos
Yedastinos.
Subscquitiir Vita beatissimi Patris Richarii; qno
litulo illani ipseinet Alcuinus in pnefatione seu epi-
slola ad Carolum Augustum insigiiiri vohiit. .4nie-
,
quam vero Alcuiniis hujus l>eaii viri gest^i describe-
ret,jam alia Vila illius simp/iciort stylo digcsla, cuvn
^
alio yrandioris quontitalis libro niiracuiorum, exsla-
bat; quam Vitam .Mcuinus, petente bealo Angilberlo
Centuleosi abbalc, accedenle etiam Caroii Magni
,
auctoritale, expolivil, intacto
vero, (juod ibiiiem recensct laiidatus aiictor Chnmici
Cenlulensis Alciiinum aiiclorom non haberc, inde
hand temere judicamus, quod in illis vcrsibus san-
clus Richarius ;;r,T<:tf/so slemmale prognatus, ainplis-
que muiidi honoribus fulsisse, at^iuc multas divitias
possedisse prnedicctur; qnem lanien Altniimis initio
Vit* non aiimodum nobiiibns parenlibus orliiin, at-
que in \-ila ruslica sanctitatis futiine pr*sagia ges-
sisse coraracmorat; <\ax vix combinari possunt.
IUud ergo carinen ad dubia saltem rejiciraiis. Ilic
veroVitam sancti Richarii exhibemus iii capita tiia
divisam, alque ad edilioDem vironim claiissiniorum
B (o)Mabillonii elHenschenii emendaiam, ail.tilis notis
queis iidem celebcriimi scripiores hauc Vitam iilu-
strarunt.
LUtimo deinnm loco exbibenius Vitam sancti NVil-
librordi episcopi Trajeclensis ad Rheiiuni, duobus
libris, uno scilicel pnisa, altero metro comprchen-
sam. Uuic conscribend;r Alcuinus scse impendil circa
annnm 796, annis amplius quinquaginla post sancti
miraculorum libro, viri obituni rogatus a Beornrc('o seu Bcornrae^o
,

qiii una cum priniarla sciiptiooc seu Vita inter-

illa ex abbate Epiernacensi, iit Iradunt, archi<'|iisci'po
,
cidisse crediiur. Scrjpsit insuper Alcuinus , tesle Senouensi. In liue Vit« prosaicx additiir homilia,
Hariulfo in Chron. Ce/itul. bbro ii, cap. (tom. IV H populo in Natali s.incli WiUibroriii pricdicanda; in
Spicil. .^cherii) Antiphonits et Tfsponnoria vfl liijm-
: une Viiai metricac ele^iia addiia est dc sancloWil-
f
nos de eedem saneto, ul magni Patiis festiviiiis iiiliil giso, Patre sancti Willibrordi. Ibec omnia descripsi-
minus conyrui otfic.ii liabcre viderclur. iSbi notandum nius ex cditioiie Quevceiaui, quam lamen contiiliniiis
, ettquod (juodam in hymno ipsum Riekarutm laudando cum aliis editiouibus (h) Canisii et MabiUonii (c),
aHoqueus dicit notis quoque ab iisdem mutiiatis. Vitain quoquo

tTn El
struii^li CflenoliiuDi,
3liu<l 10
I co rrnpe .'VrKubiam
Ceululo, aaitio |ierenni nierito.
,
melricain cum Elegia annexa Christianus Damiiius
suae coUectioni aliorura canniniim, quae Zwicbavii
Quid Q I(j62 et 1672 prodiit, insemit, ut referl scriptor Hi-
Argiibium is^Doralur, ail MaliiUonius in 0I>-
sit
I ferv. pr*v. ad banc Yitaro. Locus erat sine diibio
storia; Lit. Galliae, tom. IV, pag.o21, quam nunquam
prope silvam Crisciaccnsem, in qua monasterium, vidimus.

Mabill., Art. Ben., saec. ii, part. i, pag. 18"J;

{«) (b) Canisins, edit. Basnagii, loro. 11, part. i, pag.
Acl. SS. Bollaiid., tom. 111 April., pag. 441, Edit. 45^71.
Veaet., MabiU., .\nnal. lib. xxvi, n. 5i. (c) Mabill., Acl. Bened., sxc. ni, parl. i, pag.
603.

159 OPUSCULUM PRIMUM

SCRIPTUM DE VITA S. MARTINI TURONENSIS \
la quo miriDce virtutes ipsius commentatus esl Lreviter.

\. Posiquam Domious noster Jesus Christus trium- D diiexit] in partes, ut populos, tctra caligine tor-
phator ad alta ccclorum asccndit, et in niajt->latc pa- pentcs, luce veritaiis irradiaret, et plurimas de an-
lerna Dcus cousedit, inulta saeculis dottoriim lu- liqui hoslis faucibns exlraheret geutes, ct sacraiis-

nina concjessit, qujt«nus igiioranli;e teiiebris elTu- siiiio Chrisii iiiseierct corpori.
;atis, ad vcruin liimcn agnosccodiini geiiles ubiqiic II. ^'. firi patrin et militia. Christi mitiliuiu tequi

«nverteret (A/., converterent] : ul siciit stcllx di- amat. Catechumenus panperem vesiit. — i^lgiturbea-
•ersis in coeli parlibus clarcscunt, ita et doctorcs lissimus vir, paganis parcnlihus in icgione Panno-
•ancti per varias mundi partes lucesccrcnt, ul omiii- niae, Sabaria; oppido, geiiitus cst; w^ iiitra Tici-

)U& viapatesecret salutis, ct vrritatis lii\ clarescerel. uiiin Italiic uiilritus, milirrquc cingulo, a piwside
^Jnde el beatissimum Mariinum Gallije dcduxil [AL, [.'!/., a perlido] Juliano, juxt.-i parentuin snoruni

• In cod. Vdticano M'i'y. s.tc. xi, pag. ir>T>, iste batiir in Oclava fcsti S. Martiiii.
ir»'ligilur lltulus : lloinilia in naialem siinrti .W/ir- ^ Viile apud Siilpitiuiii Srvi-riim Vitam S .M.ir-
ini, Atbini
mayislri. iii ;diis riidicihiis Valicanis tiiii, DialogOM
iirc niiu cl c\ i|>iiliti'- p.isMiii
: iii Iu»'
'Xc. XI, Tiicl XIII, ad Miargincm notalui-, qiiod lcge- opu-;culo iimlla videnliir dcMintpia fiic.
 , '

660
CS9 n. F. ALWM SEU ALCUINI Ol'RUl)M PARS V.

non limcbo minas tuas. Sed multa»

..obiUulcm. csi aJdictus. Sed vir sanctus
magis A adjulor es.,

^^.^^^^^^^^^ Irihulationes suslinens, ilenim Gallias

elegit calesti servire, quam sub imperatore
Deo
repedavit, sanctoque Hilario Pictaviensi junctus ,
qui specialiicr electus esi, ut
iniliiare terreno;
propc civilatem sibi ccllulam construxit, in qua li-
vexillura sancta crucis occiduas orbis portaret in
raularet berius contemplativos carperel fruclus. Cui quidam
partes, etrailiii» sacramenta evangelicis
sscularibus cerUire catechumenus adhaerens subita, sanclo absente viro,
edictis non: pro regno armis
morte prrcreptus est : quem vir Dci precibus profu-
Romano, scd specialibus doctrinis Christianum di-
sis resuscitavit, vitae rcddilum baptizavit, qui multis
htare imperium ; nec dura Romanorum lege popu-
postea annis vixit. Allerum quoquc, in cujusdam
pluri-
los subjicere feroces, sed leve Chrislijugum
Lupicini •*
agro laqueosuspcnsum, sacris orationibu»
marum collo injicere gentium. Qui post sacri baplis-
vitje restituit. Tertium ab eodem sancto viro, in
malis myslerium magnis in mundo claruit miraculis,
cu- Carnoteno oppido, cujusdam mulieris flentem filium
et doctrinis longe lateque resplcnduit in orbe ;

sola oralione in conspectu populi resuscitavit. Quo

jus hX!C prima leguntur insignia. Cum adhuc cate-
miraculo viso, plurimi ex populo cre<liderunt
chumeflus esset , hieraali frigore, media suae
Christo. Succcdente ilidem tempore, in eodem op-
chlaraydis pauperem parte vestivit. Qua etiam parte
....
,, . „,„,;„,„•.
chlamydis sux, inter angclicos cxercitus Dorainum B pWo, rautam ab mfant.a puellam bened.ct, ole.
inunctione saDavit.
Jesura, divinitus illuminatus, nocte sequente, vesli-
tum aspexit ; ut verum inlelligeret quod ipse Domi- VI. Eligitur episcopus Turonensis. Omnibm rirtuff-

nus Jesus evangelicis inlonat paginis : Quandiu (e- bus pr(eluxit. — Scd ne lucerna Domini modio tecU
(Uatth. dulcissimis absiractus cst scdibus, inulto-
cistis uni ex his minimis tneis, tnihi {ecistis laterct,

rumque precibus alligatus, electus est in episcopum

XXV, 40).
IIL Adolescem Mediolani moratus Arianis restitit. Turonica civitatis, ubi plurima sanctarura insignia

/n Gatliam secedit et S. Hilario junyitur. — Hic vir gessit virtutum, et mulla calestis vitse dogmaU
florem adolescentiae sii* Mediolana transegitinurbe, sparsit, tamen privalK vitse contincntiam in turbl»

quam tunc temporis Ariana, favente Auxentio, mul- populorura non amisit. llurailis in habitu, jucundus

tum niaculavit perfidia ; cui sanclus Martinus ut in sermone, dcvotus in praedicatione, verax in judi-
fortis athleta Chrisli viriliter restitit, intrepidusque cio, venerabilis in raoribus, pcrvigil in oralionibus,

veram sancUe Trinitalis fidera docebat. Sed inde assiduus in lectionc, constans in vultu, pius in af-

[AL, exinde] Arianorum ssevilia principum depul- fectu, honorabilis in ministerio sacerdotali, infatiga-
sus Gallicanas secessit in partcs, venerabilique
p t,i|is verbi Dei seininalor, impiger accepum Doinini

Pictaviensis urbis antisiiti Hilario junctus, qui tunc sui pecuniam multiplicare; cum gaudcntibus gaa-
tomporis quasi firinissiraa fidci columna omnibus dens, ciim lugenlibus liigens, omnibus omnia faclus,
laudabilis exstitit : et quasi [Forte, etsicut] Lucifcr ut omncs lucrifaceret Christo; virtutibus insignis,

in coelo stellis clarior caeteris clarescit, ila ille san- bonitate laudabilis, pietale amabilis, rauUis in
clus vir in Ecclesia Christi, omnibus famoe magni- episcopatu fulgens virtutibus.
tudine, et sanctitate vita;, ct doctrinarum vcritate VII. J/iraf ii(fl. — Nam turbampaganorum ritu to-

sanctarura excellentior effulsit : cujus disciplinis se miiltuantem in obsequio cujusdam corporis, verbo
sanctus Marlinus, post relictum niilitia! cingulu.n, uno ligavit in loco iterumque resolvens
orationis, ;

sociavit, ut tanti viri erudilus exemplis Christianam suis permisit dominari vestigiis. Rueutem pinum
fortior processisset ad pugnam, fidei armatus galca, super se signo crucis opposito averlit, miranteinqae
et lorica juslitia; accinctus, gladio verbi Dei arma- turbam Christo credere fecit. Seipsum in teclo cu-

tus, intrepidus contra omnia tela maligni bellalor jiisJam donius flammis opposuil, ne innocua laederet
muniretur. qui fanum incendit idololalriai. Aliud
ignis tecta,

IV. Parentes imisens matrem convertil ad fidcm. quoque tcmplura antiquo errorc dxmonibus dedica-
Simiiiter et tatronetn. — Idera quoque sanctus vir D tura, dum manu non potuit humana, angelico ful-

divino admonitus oraculo, parentes suos ' ad sacra; tus auxilio subvertit. Sec non alio loco gentiliura

fidei convertit professionem ; et matrcra, qua; se sacra subvertens, a quodara pagano gladio appetitus,
mundo genuit, ipse regeneravit Christo. Hoc quo- illc nudum ferientis ictui collum opposuit; sed im-
que itinere latronura perpessus insiJias, dum nni pius relro caJens, suam intelligens iinpietatem, ve-

traditur ad custodienduin, evangelica prxdicatione niam postulavii a sancto ; alleroqiio librantc ictum

latronem converiit ad Christum : et qui [Al., H cuij in sanctum capiil, ferrura effugit de manibus. Tre-
traditus fuit ad poenam, factus est ci in salutem. veris paralylicam piiellam, tolisque resoluiam mem-
160 ^- ^" Gnllifs redil. Celtam construit. Tres bris, saera beuedicti olci infusione, asiante popuk»,
mortuoi rtsuscitat. Pueltam mulam sanat. — Inde pristinae reddidit sanitati. Tetradii proconsularis

regressus obviara habuit malignum spirituin, qui viri servum manus impositione a dxmonio liberavit.
sancto viro, quocunque pergerei, comitem se esse Unde et ille Teiradius cum lota domo sua ad Chri-
spopondit ; cui intrepidus responJit : Dominus mihi stianam conversus cst professionem. CujiisJam quo-
• Parenies suos, etc. Solam matrera, ait Severus h Lupirini. Hunc honoratum sccunaum 8.^culum

S'.ilpit. cap. i, patre in malis perscvei-ante. virum Sulpitius noiuinal, I. cit.

6Gt UAGlOGllACiilCA. VI lA S. MAIITI.NI. Mi
quc palribfamilias pucruni a iLciiioiie aiiC|)Uim A salionc pcrfcclus, iii onini ))ielalc el rcligioiie pra:-
alrocissiino, digitos in os niilleiis, spiiiluin iiia- clarus, in onini bonilale ct benignilate jiiciindus,
lignum pcr puilcnda paiieiuis cxire conipiilil. Le- aiino aitatis sua; lxxxi, et cpiscopatus siii xwi, an-
prosum in porla Parisiacx civitaiis a ileformilate nis maturus et meritis, in cflelestia advocatus e.-l

sui corporis solo salvavit osculo; sed ct fimbrias regna; quatcnus cum muliiplici stii laboris nierccde,
vestimenti ejus, el fila cilicii mulios saiiare niorbos perpetuam a Cbristo Domino rccipcrct coronani.
tompertum cst. Filia Arborii pra^fecii per iiiipoiiiio- Sed dieni obitus sui iniilto aiile pcriioscons. ct qui-
nem episloLTe sancti Martini a gravissiniis liberala busdam suis pra;dicens fratribus, appropinqiiaiiieiiiic

est fcbribus. Paulini • oculiim pcniculo snpeiposito hora, febrium dolore tactus, hctus in laiidc Dei, inter

sanavil a dolorc ai(pie caligine. divina prxdicalioiiis verba, inier angclicas coelestium
VIII. Ah aijgelis, H. Y. el aliis sanctii risitalur. liymnoruni voccs, suisastaiitibus discipulis, sanctam
Spirilu prophcda- claruit. — Idcm quoijue sanclus Dco Christo rcddidit animam.
Martinus cadens per gradus, graviler pene lotus at- XI. Turonis sepeliiur. — Ciijus sanciiim corpus a
Iritus mcmbris, noctc ab angelo ad integram rccrea- clericiscivitatuni, et popiiloruin turbis, ciim laudibus

lus est sanitatem : sa;piusipie angelicis visitationi- et hymiiis ad Tinonicaiii portalur civilalem, ibiqno

bus et familiari loculione fruebatur. Quodani vero " in polyandro publico scpiilius csi, ubi postmodiim
die bcatissima; Geniiricis Dei et Domini noslri Jesu bcatus aotisles Perpctuus ^ laudabili opere, ei vciic-
Chrisii, et sanclorum aposlolorum Petri et Paiili; rabili cultu conslruxit ccclesiam tanli Patris condi-
nec non sanctariim virginum Tbeclne ct Agnetis vi- gnam meritis : in qua etiam usque hodie mulla nii-

sitalione \ir Dei honoralus cl confortatus cst. Nam raculorum signa, pliirimx saiiitalum virtutcs, coii-

dxmonuin phantasmata, ct in diversis figuris lior- solaiioncs inoerciitium, pietates lxtanliuiu,pr:csi.iiito

ribilos aspcclus niliil mctuens, nec ullis coruni falla- Doiiiino nostro Jesu Christo, fieri solent, qui \i\\[ ct

ciisilludi piiluit. Spiritu vero propliclarum ita claruil, rcgnat cum Dco Palrc ['' ct Spiritu sanctu in iiiiilato

ut muliis multa prxdixcril 161 fuliira : veluti ni.ajeslalis divinx, pcr oinnia s^ccula].
Maxinio imp''ratO!i victoriam in Italia ct in Aqui-
> EJUSVEM ALCUINI
leia iiUeriium prxdixit. Ei eodcin bcato viio ccle-
hranle sanctum myslcrium ad aliare, gb)bus igiieus SERMO DE TKANSITU SANCTI MARTINl.
subito dc vcrtice fulsit illius. Evantius quidam XII. Sancli ilarlini sunctitas, miracula et proplielite
xgrntus, properante ad sc bealo viro, prius sanitatem dunum. — Oportet iios omnes unaiiimilcr gaudcre ,

leccpit, quam sanclus Martinus doinum intrarct. In fratres charissinii, ct pra!clarum diem obitus saiicli

cadera quoque domo pueruni a scrpentc pcrcussum, ^ .Martini fidclitcr venerari ; scd pnccipuc qui iu Occi'

sanctorum lactu digilonim a periculo morlis eruit. deiitalibus mundi partibus sunt fidelcs Christi , qui
IX. Siincli riri paticnliu. Dirmoncs pellil , ctc. — ct doctrinis cjus similitcr etcxeinplis illuininali sunt:

Nam laiit;c fuit vir Dci p:ilitiilia\ ul coiivicia non qiii.i quodcuiiquc pra;ilicabat ^crbis, (lcmonstrabat
dolucrit, opprobria noii senscrit: Imo ct qiioniiiidam opcribus. In omiii enim vita sua et conversaiionc
ruslicorum tlagella placido sustinuit animo , corum- siia perfectus, in onini pieiale ct rcligioiic prxclarus,
qiie lixa tcrris aiiimalia solo solvebat scrmone. Ne- in oiiiui boiiitate ct bcnignilate jucundus erai , ab
luini adulando blindicbatui' ; principi nulli vcritatis omnibus laud:tbilis, omnibus ainabilis ; virgo iiitcr

veiba lacuit, ad nola sempcr oralionuiu siibsidia rc- clioros virginuni , cgicgiiis sacerdotuin , imitalor
currens. Dnde si quid ei polcslas rcnuit sxciilaris, apostolorum, el Chrisli pia;(licalor. Qiicni Doniiiiiis

mox diviiia prxstilil piclas. Qu:cdaiii piiclla «lanio- in gratia apostolica cst dignatus eligcie, siciit dc illo

niaco arrcpta spirilu, straniine, ubi sanctus .Martiniis scripiiini esi : i Hic est Martinus, elccuis Dei |)ontl-

sedebat, a potestalc crcpta esl inimica. Nuii soliiin fc.x , ciii Doniiiius post aposlolos l;intain gratiain

homincs, scd cliam animalia a dxmoiiuin libcraiis coiiferie digiiatiis cst, ut iii ^irlutc saiicUc Tiiiiilalis

polcslatc, ct inansiicta in suum redire gregcm man- . dcilicx nicrcrctiir ficri irium iiiorluoruin s iiscil;itiir
davit. Eliaiii fiiit laiit,i; niiscricordix, ut caiiibiis se- inagniliciis.'"
'''
> *'
Ad "" '""
cxciii|iliini
" "' trcs iiiorliios
Doniiiii

qiiciilibus Irpusciiliiin iiiipcravcrit slarc; ct iiiiscrain sii,-.cilavii: iniilta ('liaiii spiiilii pioplicti;c, aiitcqiiani

l.i'slii)Iain a prcsciili niorlc cripuit. Villa qua'daiii iii licrciit, pr;cs(icb:il. Spirilii ('iiiiii piophclix plcnus
Scnoiiico graniliiiea sa'pius vasLita tcmpcsl;\tc , ad cral, ct idco siiiim oliiluiii (liviiia iiispiralionc prx-
prcccs sancti Martini, iiiuliis libcrala est annis. Mu- scivit, el (piibusdain cx fiatrilius dissolulioiicni (.ui

liiT a sanguiiiis fliixii vcsliinciiloriim illius taclii sa- corporis appropini|uassc icvclavit.
iiala cst. 162 ^"'- '"'i''" clcii os iliscordantet paccm rc[or-

X. Ofcii(. -- T;ilil)iis ctiain clcctiis Dci saccnliis viat. Aribus imperul. — Tiinc aiitcni (^iiisa illi cvc-

tiuiido claruil niiraculis ; ct iii omni vita cl coiivcr- iicr;it, qu;i iiccissc liabiiil Coiidalciiscin iliirccsis siia'

» Paulini, cpiscopi Nolaui. Vid. Uarun. Aiinal. bit S. Grcg. Tiiron. Ilist. Kraiic. Iibr. ii, c;ip. U.
' Qii:i- iiiicinis liirliisa suiil, cx ms. Illicincnsi fcTC
loni. V, pa;;. 23, iiiim. 17.
''
Perpeiuus ('piscopiis Tiironcnsis iiiiiiilus post xii siinl ilcsiiniplit.
linjiis saiicli * y.\ iiis. C.Dil. riilcaiioriiiii fialniin.
salictiliii Maiiiiiiiiii ; qiii ail scpiilcniiii
puiilificis coiistnixil basilicaiii, cujns ligiiraui ilcicii- •
E\ cpistiilu ScMTi .iil lt.isiil.iiii, paiicis mulalis.
C63 B. ¥. ALBIM SEU ALCUIM OPERLM PARS V. 6liS

\icum adire, ul clericis inter se Ecclesise illius dis- A etum, nec morle vincemlum ,
qui nec mori limuii.
cordantibus pacem reformarei. Ei licet finem dierum nec vivere recusavit! SeJ cum a discipulis rogareiur,
suorum adfuisse non ignoraret proficisci tamcn ob , ut slramenta sub se faceret puni , vi fcbriiim per
istiusmodi causara non recusavit, memorans ilUul aliquot dies laborans, Non dccet, inquit, ftlii, non
evangelicum : Beali paeifict ,
quomam filii Dei voca- dece;. Chrislianum, nisi in cinere el cilicio niori ; ego
buntur: volensqite pacera omnibus relinquore, exem- enim, si aliud vohis rcliqui cxeniplum, ipsepecravi.

plo Domini in die ascensionis suje apostolis dicentis: Et cum ilenira a presbyleris, qui ni cjus inflrniita-

Pttceni relinquo tobis, paceni tneam do vobis. In pace tem venerant, rogareiur, ul corpusculum lateris mu-
vot dimisi, in pace vos inveniam. Cumque hac causa talione relevaret, Sinite, inquit, siiiKe me, fratres,

cum familiari discipulorum comitalu iter perageret, potius coelum quam tcrram videre, ut in suo ilincre
mergos in flumine videt piscium multitudincm ca- jam iturus ad Dominum meus spiritus dirigatur.
piantes, et dixil : Forma hrec daemonum est. Tune XV. Inler angelicos hymnos animam agil. Ann» —
illis potcnti virtule verborum imperavit, ut eum gur- igituraeiatis suae lxxxj, et episcopatus sui xxvi, raa-

giteni rcliaqnentes arida desertaque appeterent loca. tums annis et morihus apud Condatcnsem dioccesis
Slaiimque mirura in modum omnes in una turba con- suae vicnm, nt diximus, feliciter recessit a s;eculo.

gregalse reliclo flumine nionles silvasqiie petierunt. B Sed iiiter divina sacne praedicaiioiiis verba, cum aii-

Ei admirati sunt, qui simul aderant, talcm in Mar- gelicis coilestinm bymnorum vocibus , circumslanti-
tino csse virlulem, ut eliau avibus sive dxmonibus bus suis discipulis, gratia plenus ct sjnctiiaie, san-
iniperaret per graliain Dei. clara Jesu Christo tradidil animam. Multi enim in
XIV. /Egrotat : moliiorem lectum sibi sterni reeu- ejus transitu voces aadierunt angeloriiin sanctum
tat. — Cuinque in ilio vico, ad quera ierat, paucis Martinum laudaniiura. Quanta autein multitudo aj
diebuii commoratus, pace inier clerieas restituta, jam ejusobsequium convenerit, narrari non potfst. Miilii
regredi ad inonasierium cogitaret, viribug corporls enira ex vicinis orbibus ct moiiasleriis alqne vicis
coepit repenle destitui ; convocatisque discipulis, in- cum lacrymis venerunl, uua voce sanclum Marlinuiu
dicavit eis jam adesse tempus resolvcndi spiritum lugentes. qnantus erat luctus omniuni ! qnania
ejus a corpore. Tunc vero luctus et mocror omnium, prscipue lamcnta monaehorum ci virginum dicrn-
vox una plangenlium et dicenlium Cur nos, Pater, : tium, quia pium csi gaudere Mariino, ct pium csl
deseris, aut cui nos desolatos relinquis ? Invadent flere Martinura. Piura enini erat cum vivere, pium
eiiim grcgem tuuni lupi rapaces. Et quis nos a rapa- erat et raori ;
quia in vila sua placiierai Dco.
citalibus eoruni, te recedente, defendet ? Sciinus XVL Ttiroifii sepelilur. — •>
Ciijus quiiicm cnrpiis
quidcm tc desiderare Christom , sed salva tibi prje-
^ a clericis oivitaium, el populorura lurLis, cuin lait-
mia tua, iicc dilala minuentur; nostri potius niise- dij)us ct hymnis ad Turonicara portatum est civiia-
rere. Tunc ille motus eorura fletibus lacrymasse tem, ibique cum raagna veneratione scpiilluni cst,
perhihetur; conversusque ad Dominum supplici voce asscquente eum coelesti turba cum coclesiihns hym-
dixit :
Domine, si adhuc populo tuo sum nccessarius, nis nsque ad locura scpulcri. lu quo posiea loco b'-a-
non recuso bhorem ; Cat voluntas tua. Nimirum ne- tus antistes Perpcluus novam laudabili opero con-
sciebat quid poiius niallet quia nec hos dcserere, : struxit ecclesiam, tanti paironi lalisque viri condi-
nec a Christo volehat diutius separari. Nihil enim in gnara meritis. In qua eliam usque hodie mulla mira-
voto suo ponens omnia hsec in Dei arbilrio dimisit culorum signa, plurima; sanitatum virtulcs, consola-
dicens: Domine.si adhuc me vis in corpore manere, tioues mccrenlium, et pietales Ixlanlium, prxslante
non recuso laboreni : et si parcis aiati, bonum est Domino nostro Jesu Christo, fieri solent : qui vivit
mihi ;
fiat voluntas lua. IIos autem, de quihus timeo, ct regnat in unitate majestatis per orania sxcula
,
tu ipse custodi. rirum nec labore
inefl"abilem, vi- SKCulorum. Amen.
• Clausula hsDc eadera est .ic prsecedentis scripti, supra num. H.

163 OPUSCULUM SECUNDUM.

YITA S. VEDASTI EPISCOPI ATREBATEKSIS,
Scripla circa annum 800.

Dulcissimo dilectionis Radoni

filio = abbali hunii- D I. Dilectionis vestra venerabile prsecepium seru-
hs leviU Albinus salutem. lus, vitam sancti Vedasli Patris veslri et intercesso-

'%'''^'* '''"='"* ,'"""'' ^" «' =•""« 8' 5 obiii. proiit legitur in Chron. Ve-
.i.ri.^^w.inl'!"^; ^^kZ'-monasteniim templum et
•

daslino apud Locrium

r fliL «n.
cultum ^^ Vnn
sancti Vcdasii maximis sumptibus instaura- meiitis m.«.
cl Franc.^e Bar in monu-
 6C5 HACIOGRAPUICA. — VITA S. VHDASTI. Ko:
ris nostri , emeniiare studui > : non qnotl aliquid A sobrietale ornati. non ebrietati assueli ; quoriim ho-
illius excellenlissimis merilis dignum valuissem, sed nestiis vit« aliis 164 *'' doitrina s.ihilis; ruraniqiie
quod nihil tiia! reverenli^e jussis denegare ralum uliiqtie habeas maxime pauperum, vidiiariim, orpha-
putavi. IJcirco ad le raaxima \Boll., maxiinei pcr- norum, iit audias iu die trcmendo a Doniino Cbristo
tinentharum laus vel vituficralio litterarum. Itinam ciim atiis eleemosynam facienlibus : Qnnndiii iini ex
tibi el fratribus, qualescunque siiii, placcant. bc- liis mir.imis (ecistis, milii (ccislis [Mallh. \\, 4(1). Eslo
precor autem, ut nieum laborem oiatioutim vestra- miseris ut pater, ct causam ad le clamaiiliiim dili-

rum solaiio remunerare dignemini ; et unus merear geuter discute, et parce in te peccantibus, ut Deus
esse veslrum in charitalis comraunione : illius sem- tuis parcat peccatis. Esto juslus in jiidiciis, et mi-
per memores mandati, qui dixit : Hoc ett prtrceplttm sericors in debilis. Magister viiiutiim, moribus ho-
meum, ut diixgatit invicem {Joan. xv, 121. In hoc nestus, verbis jucundus, vita laudabiljs, iu omni
enim mandato omnium salus consistit hoc cunctls : operc Dci devolus. Fralrcs quoque hnrUire. ul san-
pernccessarium esse constat, et laaxime iis qui gre- ctas diligentissime leganl Scripturas. Non eoiifidanl
gem Christi regendum accipiiint. Quapropler tu, in linguse notitia, sed in veriuitis intelligeiilia, ut

charissirae, gregem quem accepisti regendiim, fra- possint contradiceiilibus verilati resislere. Sunt
terno amore diligenter erudire sludcto, et saiictis B tempora periculosa, ut aposttdi pr;e.iixerunt, qiiia
aJmonilionibus eum per pascua viLi" deriucere sa- mulii pseiidodortores surgent, novas iiitriKlurentes
tage. Habes in omni opere bono Clirisuim adjulo- sectas, qni cathulicK fidei puritatem impiis asser-
rem , sanclum quoque Yedastum inicrcessoreiu. tionibus mactiljre nitcnliir (// Tim. iii, I; // Pelr.
Sicut magno labore domum Dei optime habe s orna- II, I). Ideo necesse esl Enlesiam pliirimos h:ibeie

taiu et largissimis donis decoralam; ila sibi [Bolt., defensores, qui non soliim viia; sanctitate, seJ etiain
tibi} subjectos bonis moribus omari contenile, el eos doctrina veritalis castra Dei viriUler defendere valeant.
in divina laude fac consistere; et quoil angeli semper IV. Has vero pia; admonilionis liiteriilas non quasi
agunt iii coelis , hoc fratres jiviter fiteiant in eccle- nescienli direxi, sed ui ver,c charilalis in ineo pe-
siis. Tuum est prycipere, illorum obedire. Tiiiiin ctore fidem ostenderem. Quid farit aniiius, si se-

est pr.eirc , illonim subsequi. Oinnium itaque in ipsum veibis iion oslen lil? Si di^ites panpenim
servitio Dei uu.i debet esse volantas, ut una fiat in munuscula iion spernunt, cur et vestrx sapientix
regno Dei reitiiineratio. flumina nostr.i; riviilos inielligenti.-e respuere debent?
II. Nnliii'; horis canonicis se divinis subtrahat Nam et majores anines riviilis angentiir iiillncntibus.

lau.libus, 111" proplcr alii[iiani neyligenliam cujuslibet et ipse Domiiiiis Tiduae laudavit iltio miniita, qii:e cx
locus iii conspectu D<'i \acuiis iuvcnlaiur : el verba ^ inopia sux panperlatis larga manu Dco.qiio.l habiiit,

D'.'i in ecclesiis intimo cordis afTeciu prnferantur, et nbtulit {Luc. XXI, 2). El ego quamvis scientia inops,
cura niagna reverentia Dei omiiipolentis oOTicia cele- tamen fideli [BolL, fiaterno fidolis] amore vestrc
breniur [omne vein minisierium Chrisii hiimiiiier lia»t munnsiula direxi pielati, otisecrans iil tam iiu-

el devnte impieatur]. Onines iibique obrdlciiliam in mili fratcruitalis ca intuilii respiicre digncris, quam
sacculi neccssitatibus fidclitcr et streniie peraganl i>. oos pia devotioiiis charitate illa vobis dirigcre stu-
Fiat equidem inter omnes concordissima pax, et dnimus. Omnipotens Deus, le tuosqiie [charissimos]

sanctissiraa charilas [ct devotio vita; rcgubiris]. Se- fratres in omni bono proficere facial, et ad bealilu-
niores bonls exemplis ct seilnla admonitioue erudiant dinem xtcrn;e gIori;e pervenire conccdat.
juniores, illosque diiigaiit iit filios : et illi qiiasi pa- CAPLT PRIMIJM.
tres eos honorificeut, illorum cum omni :ilacrit»te Doctrina Chrittiana iv/ji Chlodoveo eiplicnla a sanclo
obediant pneceptis. Tua vero, veneraude fili, con- \ edaslo.

vcrsatio omnibtis sit cxcmplum sahilis. C.ive, ut nec V. Poslquam Deus et Domintis noslcr Jesii> Cbi-i-
ininimus quis in tua scaiidalizetur vita, scd ^edifice- stus ovem qu:rrere pi'rJil;im de co'lis in hiinc mtin-
tur et roboretur in via vcritatis : qiiia tibi ex illo- I) dum per viiginalem venerat utenim (Liif xv, i), ct .

rum saluie mcrci-s judicabitiir atterna. Cani capilli tota sii;e dispi^n^aliiniis et nostrjc saliitis peracl.-x
cxtrcmum deniintiant pro|>erare dicm. Qii;ipropter pleniliidiiic, luiii Iriumphu glori;i' ad sedeni palern;e
paratus eslo omni hora in occursum Domini Dci tiii. iiiajcslatis rcTfrsns [eslj, iit lclric.is [.\l.. tclras)
Dilectio fratcrna, ct elcemosyna^ iniserorum, et viue igiioranlia* lcnebras tolo depclleret orlM-, iiuiliasaii-
caslitas prTparent ttbi gradiis iii cielum. Diligenlcr ctorum lumlna doclorum, cvangelicc pr:ediralioiii»
elabora libi .Tleroos dics felices. Hoiior saKularis, Iiice fulgciitia, lolo diviserat miindo ' iit sicul crrliim
qiiem habes, spiriinalem libi abiindet in gloriam. fulg>'iilibus onialiir slellis, qii;i' lamen oinnrs ab
III. Festivis dicbiis veiiieiite ad ecclesiam popnlo, uno illiistiaiitur sole ; sir ct lala lerr.irnm spalia
fac els predicari verbum Dei ' ; et quoruiique vadis, sanctis splcndeMTrent (lo<'torilius ,
qiii tamen ab
clerlci scrvitium Dei pleniter peragant ; lecum cant. a;ieriio sole illuimnaii, ilivina pra:euiite gralla, c.r-

• Emendare tiudui. De hoc diximns in Munito Fac eis prirdicari yerbnm Dei. Qiiod arriimriiln
pnevio. esl, jam eo tenipor<> cnnrlunandi onirium iii ei rli-
•• noll.ind.: Omnis ilaqiieohedienlia in i(reuli ne- siis monasticis viguis.se. M.iliill. lom. II Annal.
ceisiiatibus /irfi/iifi el ftrcnue pcrngulHr. pag. 3i2.

i
 ;

667 B. F. ALlJlM bia .\LCLi.\l 01'EF.L.M PAKS V. C58

cas ignoranlia; leiiobras verie fnlci fiilgore [el] glo- A lantummodo petilionc pronieriiil, noii soliim a prae-
rioso Christi nouiiiie illustrarent, ut eis minislraii senli vastatione civilatem supcrna proluciione de-
libus, longa ab iiiiiio sxculi esuries aeterna! vita; fendi, sed ctiam in eadcm nocte, qiia preccs in dJ-
cpulis saliareliir. De quorum numcro sanclus Dei vinas effuderat aures, centiini octoginta fiuinquo
sacerdos Vedastiis, et piu'dicator cgrcgius, tenipori- niillia hostium hctus et liberatus occidi videnit
Iius (ortissimi icgis tunc leinpoiis Fr.iiicoriim Clo- (IV lieg. xix)?
dovei ", in has divina dirigeiite gratia ob miilloruiii VIL Hsec vero de
victoria, qiia anlo diximus, regi
salutcm pervenit regioncs; quatenus supema! pieta- populoque suo causa fuit salntis xternse, et ne lu-
lis sulfullus auxilio, populiini diabolica fraudc de- cerna, sanctus videlicet Vedastiis, sub modio lalerel
ccplum, ct crroriiin laqucis caplivum in viam diri- abscondilus, sed supra candelabrum positus, cxem-
yeret salutis .xtern;c ct vcr.c, qii.c in Christo est, plis vel pra;dicationibus in domo Dei lucens, ab er-
liberlati reslilucret. Sed ul hoc acceptabili, sccun- rore idololatria; et caligine ignoranti;c in viaiii plu-
dum Apostolum, fleret tempore, qui ait ; Ecce nunc rimos cduceret verilatis. Igitur superatis hostibus,
tempiis acceptabile, ecce nuiic iliis salitlis {II Cor. vi, et relius in pace compositis, et Alcmannis su.c sul>-
2) ; Dominus Jesus, qui vult oraucs homiiies salvos jectis ditioni, rex ovans ciim laude triumpbi ad
fieri(/ Tim. ii, i), coinpeteiitcui siio famulo pra;vide- B patriain rediit. Et ul fidelis lanlae sibi gloria; largi-
batcausam,quoiuodooppurlunc ad niinistcriuin vcibi tori sponsor appareret, festinavit servoruni Christi
Dei pervenire valuisset. sacra inibui prx-dicalionc, et sancti baptismatis ablui
VI. Conligit veio pntfatuin Francorum regcra sacrameiilis. Ycnit auleni ad Tulluin J oppidum,
Clodoveum Alcmaniiis bella [Bo^/.,hellum] inferre *>, uhi saiiclum agnovil Vedastiim laudabili religione
qui lunc temporis regno suo per se politi sunt : sed soli scrvire- Dco, et dulcissimos contcmplativae viUE
non eos ita offcndit iiuparatos, ul voluit. Nam for- carperc fructus. Ilunc vcro ad sanctum Remigium
lissima collecta nianu Ubcni Rhcmorum
, regi circa ripas 165 Christi clarissimum sacerdotem, ad pro-
lluminis obviavcrunt unaniiiies, liellica virtute pa- pcrans civitateni, sibi socium assumpsit : qiiatcnus
Iriam defcndcrc, vcl libcra maiui pro patria mori ;
per singulos ilineris sui gressus salubcrrimis ab eo
ct fortissime ulrinque decerlatum est : hi, ne trium- imbuereliir doctrinis, ci catholiCiE Cdei firinis ioi-
phi gloriain; illi, ne patri;e pcrderent [AL, prode- tiaretiir fundamenlis : ut paratus fide et virtutum
reiii] libiiilatcin, iii mutuain corruentesc;cdcm. Igiiur scicntia, a tanto ponlifice spirituali abluerelur lava-
rex nimio liirbalus terrorc, duni iiiiniicos vidit lor- cro, ct ab illo donis coeleslibus confirniaretur, quod
titer piigoaic, ct suos pene ad inlcrnccioncm vinci. ab isto, divina piius pnvveniente gratia \.M., cle-
magis cu;pit de salutc dcsperare quam de victoria mcutia], evangelicis coeptuin fuerat pndicatiouibus.
sperare. Elsi aiilcin necdiim voluntate renatiis essel Ilic ad fontem vit» feslinantein deduccbal rcgem;
in Christo, laincn ueccssitale cogciile, ad Christi illc iu fonte salutis seterna; vcnientcm ablucbat. Ambc
confiigit El quia reginam habuit religio-
auxiliiini. propemodum pari pielate patris [Forte, patres] ; hi<

sam , baptismiqiie sacramentis initiatam , nomine doctrina fidei, ille baptismatis unda : utriquc aelerm
Cloiilden s oculos cum hac vocc ad cceluni levavii: regi rcgcin temporalem inunus obtulerunt accepta-
Deus unicic potcslatis, ctsuinnuc niajestatis, queii! bilc. Hi suiit dua; oliv;e et duo candelabra liiccnlis

rcgina Clotildis colit, confilelur ct adorat : coiiccde (Zflf/i. IV, 3), a quibus rex pra;faius in via Dei eru
inihi hodie de inimicis meis victoriam. Nam ex hac ditus, miserante Deo, portam perpetuoe lucis ingres
dic tu solus mihi eris Dcus, ct veneraiula potcstas. sus, cum fortissima gente Francoriim ciedi<lit Chri
Tu mihi triunipliuiii pne^ia , et ego tibi icrvitiuiii sto : et facta cst gens sancta . populus acquisilioni
proniitto sempitcrnuin. Mox divina opciantc pictaic, (/ Petr. 11, 9), ut annuntieiilur in co virtules illiu

tcrga verlerunt Alcnianni, vicloiia cessil regi et qiii cos ile tcnebris vocavit in admirabile luiiicn suuni
Francis. Omira omnipoteiitis Dci clemenlia! incf- CAPUT U.
fabilis bonitas, qui sic cxaudit el nuiiqiiam deie-
^ Miracula el virtutes sancli Vedasti. Bttptismiis CUt
linquil spcranles iu se! Qiianta fidc Chiisliani illius doict rcgis.
niisericoidiain invocare debcnt, ilum jiaganus rex VIII. Sacra igitur evangdic^c auctorilaiis narr:
al unius prccis elfcctum tautani piomeruit victoriam. hisloria , Dominum Jesum Jericlio pcrgenicin
Cui ex anliquis hiijus divin.i; pictalis ad.cijuaic aiixi- coufirmanda fidc sua^ m;ijestatis corda pupuli pra
lium debeinus, qni ob unius momcnti huiyuias t;iui sentis,cuidaiu caco ad sc clamanti luincu rcddidiss
cclebrem venturo suo servo conliilil triiiiiipliuni oculormn (Luc. xmm,), iit pcr corpurale uiiiiis illii

iiisi Ezcchi» regi, qui in angiislia Iribulationis iina 166 ^^*^ luroen spiritualitcr inultorum illumio:

" Clodorci, qiii iniperavit a fiiie aniii i7il aj .'iOD, nos victos fuisse circa Argentoralum. Vid. Dollai
quo obiit 'il Nov Riii la.mihs. dum in hunc locum.
Alemannis bellu inferre. De hoc Clodovci ciim
*> Clolilden. S. Clolildis, aliis Chlolildis, Crolildi
<:

Alcniannis bello agiint (Ireg. Tiiioii. lib. ii, cap,oU; Hlolild,Kothill, Rothildis, colftur 3 Jiinii.
Aimoinus lib. i, cap. 15; llinciuariis aliiiiiie scriplo- i Veiiit ad Tullum oppiduin. Tiillum iiiiis cst ep
rcs. Gcstum id esl anno regiii cjiis 13, Cliristi 41)1. scopalis ad Moscllam, ubi rex sancliim Ycdaslu
Rccenli, rc» scriptorcs pralium boc assignant Ttil- agnovil, comitcmipie sui adscivil itineris, inquil A
piaco, vulgo Zidlich, scil \Lii\is ;ilii cii'duiit .Vlcmaii- moiiius lib. 1, c.ip. 10.
 ;

689 HAGIUGaAriilCA. — YiTA S. VtDASTI. CTO

renlur peclora. It.i ci sanclus VcJastus, Deo Christo A ablucretur fonte. Cum quo allquanlis moralus csl
donante, per cujusdani illuminatlonem cxci, fidem aiebus, ut ecclesraslicis salisfaccrel snnilionihus,
el
quara verbo pi;edicavit , in corde regis rairaculo poenitenlix secundum apostolicum
iirrccpinni prius
confirmavit : ut rox ipso intelligeret, tam sibi esse alilucrcturlacrymis, tlieenlo licato Pclro principe
necess?uium cordis lumcn quam cxco oculoruin
, apostolorum Pivnitcntiam agitc, cl baplizetur iinus-
:

illustralionem : et qnod divina operata est gratia per quisque vestrum in nominc Jcsu Chrisli {.\cl. ii, 58) :

preccs famuli sui in oculis CTca iiocte castigatis ct [sic] in nomine sancta; Trinitatis cu'Icslis mysierii
hoc per sermoncs cJMsdein faniuli, cadem operanle baptisma susciperet. Sciens veio lieatus ponlifex
potentia, per spiritnalis intclligeiitiara lucis in suo apostolum dicere Paultim : Omnia vcslra honcstc cum
peclore pcrficeretur. ^am [duni] legia excellenlia ordinc fiant (/ Cot. xiv, iO) : statuit [.1/., conslituill
condigno coniitatu cuin mnllitudine maxima [iret] diem ^, quo rex ecck-siam inliaict ad suscipienda
pnpuli, iter ageniibus illis , venerunt in quemdam divin.x pietatis sacramenta. Qiiale fiiit iiinc sanctis
pagum, qui incolarum lerne illiusconsuetudine Vun- Dei gaudiuni, qualis in Ecclesia Christi telitia, cum
gisc « pagus dicitur, prope Reguliacam ^ villani, quae viderent regein Ninive ad pr.-Edicationcm Joiiae de
sita esl super florigeras Axonye fliiininis ripas. Et solio majestatis su:e descendisse, et iii cincre sedisso
ecce ejusdem numinis ponicm rege traiiseunte c»m B snb pia Dei sacerJolis dexlera sua;
pci!niienti;e, et
mullitudine populi, obviavil illi c;«cus quidam hujus excellcnti;e capnt humiliare ( Joh. ni ). Bapti/alus
dintissime solaris expers himinis : forle nec sua itaque rcx cuni optimatibus suis et populo, qui di-
cxcatus culpa, sed ut luanifesiarentur opera Dei in viiia prxveniente gratia salutaris lavacri gaudehant
illo, et per illius illuminationein proesentcm pluri- suscipere sacrainentura.
morura illuminarentur corda spiritualiter. Qui cum 167 X. Utriusquc et vicloriaeex hostibus, ctsuae
intelleiisset a praetercunlibus, sanctuni Vedastum salutis voti compos, ad sccptra regni gubcriiaiida rc-
Cbristi servum ineodem iter agere coniilatn, claina- versiis esl, sanctumquc Veda^^tum bealo pontifici
vit : Sancte et elecle Deo Vedaste miserere mei, et , cominendavit Remigio. Qui ibi moratus, vitx mc-
supemam pio pectore diligenlius deposcepotentiam, ritis et virtutum claruit exemplis, omnibus amaliilis
ut mese subveniat miseri;B. Non aurum posco, nec et vencrabilis faclus est. Fuit enim morum digui-
argentum, sed ut milii lumeii per sanctitatis lua; tate religiosus, charitate prxcipuus, fraterna dile-
preces restituat oculoruni. Sensit ilaque vir Dei vir- ctione jucundus, humih pietate exiinins, oralionura
tutera sibi adesse snpernara : non ob illius cxci tan- vigilaiitia assiduus, sermonc modestub, corpore ca-
tummodo,scd plus propterprxs-ntis pnpuli[A/.,pra;- stus ;
jcjiinio sohrius , miserornm consolalor; iiou
sentis sxculi] salutein , lotum se in sacras effudit de erastino cogitans, sed semper de Dei comidens
preces, in divina fldcns pietatc, ct dextcrani cum cleinentia,omnes ad se venientes xteriKC vit;epascc-
signo crucis posnit super ocnlos c.Tei, dicens : Do- bal alimenlo. Nullum in sua despicicbat angustia,
mine Jesu, qui es lumen veruni, qui aperuisti ociilos scd pie consolationis verbo reficiebat ma?stos. Nc-
cxci [nati] ad leclamanlis, aperi oculos el istius, ut iiiiiii vel verbo nocuit, sed frateriio amore ciinrtis
inlelligat populus istc prxscns, quia tu es Deus solus, prodessc satagebat. Unde et a quam pluiimis illu-

faciens mirabilia iii coelo ct in terra. Mox ille cxcus stribus freqiientabatur viris, ut illius sacratissimo al-
lumine recepto, gau<Iens perrexit viam suam. In quo loquio, vel in tristitia cujuslibcl sollicitiidinis siisci-

loco lempore sequenli a religiosis viris ;cdificata est Iiereiit consolationcm, vel in relixione ecclesiasiicae

ecclesia in testimonium miraeuli istius, in qiia oran- exercilationis puramab eo andirent veriiatoni. Unde
tibus el credenlibus iisqne liodie ' lienclicia pncstan- et illius pia dcvotionc [A/., adinonitioiiej miilti a dia-

tur divina. boli laqtieis liberati suiit, et viasviia; perpetna>, su-

IX. Igitur rex \\ viro Dui evang''licis apprime im- pernaadjuvantc pietate, ingressi sunt. Scilicet multi,
bulus doctrinis, et hoc prescnli iniracnlo in fide ut supra diximus, ob celeberriinam sanctllatis fa-

firniitcr confortalus, nil moratus in via, nil dubitans _ mam nobilium vel plebeiorum, virum Dei visitarc so-
in fide, se.I magna alacrilatc aniini , magna festina lebant, iit consolarcntur pcrgraliam, «pia' al)iiiidaliat

tioue itineris, sanctissiuiiun pontifieem Rcmigiiim iii labiis illiiis, rt ijiiiaex abuinlanlia coiili^ on loipii-

vidcre properavil, ut illiiis sacratissimo minisierio, liir {iliitlh. XII, r>i), elipiia fralcrno aiiiore omnes
Spirilu saiiclo operante, in remissioiicm peccatorum diligebat, omnibus se alTabilempr.eslih.il. Alionim
et spem \itae a'lern:v, catholiei baptismatis vivo salutom snum repulans lucruni, nec Domiiiiex' talen-

• \nngisc pagns. Alibi Ie;;itiir Voiigi.ie, Vu}ipiius Ihqw hodic.

<" leslaliir , ailhiir siio
ltalileri<-iis

pagiis. In ilinrr;iii<) Aiiluiiini Vongus vicus. Iii Capi- lenipore, id <'sl, •utiiIo Chrisli uiiili'ciiiio <'vsiili.>.se
tulari Caroli C;>Ivi ad aiiiiiiin 8.")3 diim pagi per inis- enm eiclrsiam in lcstimonium viiiutis hujus conHrv-
satieos ordinali <lestril)uiitur, Vonziso. In pntceplo ctam. Hoi.i.A>D.
Ludovici pro Ecclesia Khciiicnsi, caslrum Vimzensc: •I
Sialiiit iliiin. < naluin ri'i1eniplioni> mic
Qno
et Elodoarduin Munitipiiiin Vongum; vulpo
apiid civli DimiiiniMi niiiiiilii-- aicrpil, '1 ilini ('.lirisiiis nrliis
Vouii/, qiiod pago scu dilioiii siilijecl;e iiomen dedit. esl miiiido, I iiKiiiii S. Aviliis lii KplNl. ;id Chlodo-
COHJVMI. vi-iiiii rrgiin. t IJiidr, aililil , iiiis jaiii siMiiros \<'^lri

^ l'rvpr Iteguliacam villrim. Alibi Uibigiaco. Vicus saira iiox rcjvril, ipia vi ^i-liir bapti/.aliis.iBoi.Lx.t
cst ail Axonani (Atsui), Hilly dii lus, inlcr Attinia- Dl'S.
cuni et Vongiim.
 :

671 B. F. ALBINi SEU ALC.UlM OPERUM TARS V C72

tmn pecunis pigrilijc obruit humo , seJ quotidiano A consilio, ordinavii eura episcopum, etaJ praelican-
cliaritalis sudore mulliplicare studebat, ne vacnus re •
dura verbumvitael68 Atrebatensi eum direxil urbi,

veniente bomino suo in conspectu illius appareret qualcnus populus diu in anliquis nial» consuetudinis

[A!., inveniretur]. erroribus jacens, Deo auxilianie ,

per assidoara sa-

XI. Igitiir qui'lDm vii- nol.ilis ot religiosus inter crte pmedicalionis instantiam, pcr illum in viam ve-
alins faraulum venit visitare Cliristi, ut pcr eum coc- rilatis et agnitionem Filii Dei deducerelor. Qui
lcstis iloetrinrc reficereturmelle. Et dum scrmo dul- ponlificatus gradu et praedicationis olTicio suscepio,

cissimje allocutionis iu Ion$;ura traheretur, el sol concitus ad prjefalam ire perrexit urbem; sed ia

medium coeli transicns cenlnim, crescentes dupli- auspicium fulurie prosperitalis et salntis, Deus cu-
caret tnnbr^is, noiebal vir Dei bospilem suum absque jusdam miraculi lestificatione ejus Dalefecit civibus

charitalis diniillere vialico. Mandavit auteui [Boil., introitum.

sed mandavii] puero, ul si quid illi rcmansisset vini, Xni. Igitur in ipsa civitatis porta duos habuit ob-
cbaro i.ocuIa porurel amicu, qualcnus in ulroque viam sibi egenos et inGrmos, cecum scilicel et clau-

et anima refe^-lus et corpore confortalus domum dum, miserabili a viro Dei voce stipem [Boll., sii-

rediret. Sed propter hospitum frequentiaro, et viri pendia] postulantes. Mox sacerdos Cbristi illorum
Dei largam erga omiies munificenliam, non arida Pa- B condolens miserij' secum tractabat quid illis c.obtii

tris cbaritate, aridum invenil vasculum, in quo vi- praestare posseL El cumapostolicus prxdicator pe-
num servari solebal. Mox trislis, lacilo murmure, cuniam in sacculis se non habuisse sciret, in divina

hoc ipsum pner patcrnis inlimavil auribiis. Qui ve- confidens clementia, el sanctorum apostolorura Pe-
rccunili;r rubore pcrfusus, cbaritatis tamen dulce- Iri et Joannis confortalus exemplo, ait: Auriim ct
din.> sbundans corde, in divina ccnfisus suffragia. argentumooDest rdecura; quod autem habeo, id est,

tacilus paulisper Deo preces effudil , nil de divino cbarilatis officia, et pietatem orationis [Al., pietatis
dubitans auxilio, nil dc suae petilionis hassilans effe- orationem] ad Deum, hoc vobis praeslare non diCfero
ctu, toliis in ejus credens cleraenlia, qui de arida (Act. III, 6). Et post h.tc verba Tir Dei ex inlimo
petra silieuli populo fontem aqus vivae produxit cordis affectii pro illorura miseria fndil lacrymas, et
{Exod. xvii; Niim. xx); vel in Cana G.ilileae aquam cum fidei puritate opem illisposcebat divinam, vel
in rair.ibilis vini convertit saporem [.4/., vertit in vi- pro illorum corporali, vel pro populi prssentis sa-
num] {Joan. ii) , dixit puero: Vade in Dei confidens lute spirituali. Nec tara pise el tam necessariae pre-

honitate, et quodcunque iiiveneris in vasciilo , non ces inetTBcaces esse potuerunt, sed ab illo, qui per
cunclCTis nobis afferre. Qui celer, paterno obediens Isaiara inquit Prophetam: Tetnpore opportuno exau-
prEcepto, ciicurrit ei vas vino oplimo superafiluens
^ divi te, et in die salulis adjuvi te {Isai. xlix, 8) : mox
invenit : gratias Deo agcns, alacri aniino venienti et amlK) in conspectu mullitudinis oplaiara receperunt
(jus sociis, propinavit amico, qui duplici rohoratiis sanitalem; hic luminis claritate ditaius, ille pedum
cJiaritate, reracavii in prnpria. Sed famubis Chrisli, velocilate Ixtatus. Arabo supema; gratias agenlcs
ne vanis jaclanlix vcrbis vel nimigero populi cele- pielati , inajora quam speraverant munera repor-
braretur favore, sub magna attcslatione pnecepit tantes, domum reversi sunf. Sed et Iioc mira-
puero, omnibus vila; su* diebus hcc tacere miracu- culnm sanitalis in illis, pliirimis causa fuit salulis

lura, pbis Deo soli cogiiitus csse cupiens quara bo- xterna;. Vidente» enim coBlestem virtutera verba
niinibiis ; certo sciens omniuni esse virtutum veram consequi sacerdotis Dei, reliclis idololalriae sordibus,

iii huniilitale cusiodiam, et hanc csse qu:E charitatis in Christura credenles, vivo sacri baptisroatis fonte

gradibus allissiraa cwli regua conscendat [Boll., con- purgati 6unt.

scendit],ipsa dicente Vovilale: Omnisqui sc humilht, XlV. Prnefati vero miraculi testiflcatione vir Dei

cxaltabitur {Matth. xxui, ii). favore popiili sufi^iillus, singula civilatis loca pera-
grans, qurcsivit inler ruinas ."edificiorum, si quod ec-
CAPUT III.
p clesiae signum inveniri valuisset. Nara antiquis ffrmc
Sancti Yediisti epitcnpatus Atrebalensis. temporibus, sacrse in illis locis fidei floruisse religio-

Xn. Cumqne viriDei «eieberrima vulgarclur fam?, nera agnovit ; sed propter peccala habitatorum terrae
etcharitatis in eo miinificeniia, ei religlo vitK, ct illius, occulto Dei judicio. scd jusiissimo, tradita est,

verbi Dci instantialonge lateque abomnibus celebra- cum CTterisGalliic vel Germani.T civitatibus, pagino

relur [AL, magis magisque excrcscerel] , visum est et perfido Ilunnorum regi Atiils « urbs quoque illa

beatissimo pontifici Remigio, tain procclaram Christi deprsdanda : qiii propter animi sui saevitiara, nec
luceriiam roelius esse supra candelabruni ponere, ut sacerdotibus Doi bonorem, nec ecclesiis Cbristi re-
splendidissimo suae sanctitatis fulgore latins ad sa- verentiain impendere sciebat, sed omnia, quasi lera-

lulem luceret multoriim, qiiam siib unius loci lateri- pestas imir.anissiraa, fcrro vastavit et igne. Tunc in

bus [Doll., lalebris] propcuiodum abscondilalatcret. similitudiue Hierosolymitanae vastalionis, qu:e ab im-

Divina igitur dispensaiione, et salubri sacerdotum pio Babyloui;e rege facla est, venerunt ge;ites in kx-

« Attil<r. Anno Christi 4.'i0 et sequenti. De Altila F.t jani terrificis difTuderat Auila tunnis
Sidouins Apnllinaris iit 1'anogyrici) Aviii carm. vii, In cainpys se, Beigi, luos. Boi i,.
Ters 527, ita canit
Q:Z HAGJOGRAPHICA. - - VITA S. VED.\STI. (,:>

r»;Jil,ilc:n Dci , cl polluiis manibus profanavcrunt A Cbri.-li sceiilusvesligia, polentium coii\i\)a iioncoii-
sacruria Chrisli , effuniienles servoriim Dei sangiii- tempsit , non luxuri.-c ca-.isa, scd pr.XMlicalionis ob-
neni circs aliaria aliisiirai regis {IV Reg.\\\). Non tcnlii, ul faiiiiliarit;ite coiicordix ',/?u//., faniiliarila-
lixc pr>|,'anorum fi^cil fofliludo, sed populi Cbrisliani lis coiicoidia], ficilius vcrbum Dci convivantium m-
promcriieruiit petcata. Invenii veio faroulus Clirisii f m "erct conlihus.

aiiliijux niinas ecclcsia; , intcr niuroriii-^iue fra- XVI!. Igilur qiiiiiam c.obilis Frinciis potcntia
,

gmciila veprium crescere densitates: ubi iKiomlain clariis, Otimis nominc, regcin Cloljrium • pra-dicli
psallentiuin chori, il>i liislra el laliliuJa ferariim n^gis Clodovci Qliiim, qiii timr Icniporib regai no-
visa suiii, sl<;i!.i)riljus et iinmtiniiitiis oinria pleiia, bililcr revcr.il sceplra [Bnll., re,?c;i;it sceptnim],
i;a ul vix vi'slij;iiim .iliijuoil i"m;insi>s.'i muronim. vocavll ad pnnilium, quod magno apparalu ,ii domo
U;cc cernens, iiitimo corilis lioloie iiigciiiuit, diciiis: sua re^;! et suis paravcrat opiinwiiiuis •>. Hogatiis
Doiiiine, li;cc omiiia veiicrunt siiper nos, quia pee- qnoqu" cst sancliis ail convivinm Vc.lastus. Qui
torimas cum jiatribus tiostris, injusle egiinus, iniqui- iloniiim inlr.ins, more sibi solilo, dcxlcra rxtenta,
iateif. fecimus. Sc(/ (ii, Dvinine, mewor rsln mis,ricor- omnia sancla- cincis vexillo sigiiavit. Quicdam vero
dicc tii<r, et nnittris jturce pecciilii, el ne oblicisctiix vasrula ibi ccrvisia adslabant plcna,
scd niale gcn-
paupemm tuorutn in ftneitt {Psal. cv, 6). 1? lili crrorc daemoniacls incarlationibus infccta. Qiisj
XV. Dum lia-c itaiiue lacryino^is miirmnrarol qiie- mox ob potciitiam sancta; criicis ilcslrucla crepue-
Telis, ecce suliito ex luiiiosis spelinicis iirsus prosi- rnnl, el ipiiJquid liqiioris habiieriml, in terram cf-

iiiil. Cui vir Dci cum tjiJigiialioiie pr.Trepit , ut lii fuderunt. Tcnitus vero rex cl nptinialcs illins hu-
de;erta seced<*ret loca, el sibi commoila inter con- jiis visioiic iniraculi, scisciiabntur pouliliccm caii-
d«03a siJvanim qiirpierct liabilacala, iiec nlira illius sara repcntini prodigii. Cui sanctus rcspomlit
episcfi-
fliunims ripas traosiiet. Qai inox tali lerritus miiia- pus : Pcr qiiasdam nialcOtoniin incanlationes, ad
tione fugit, iicc un()nam piistca illis visiis csl iii par- decipiendas convivariiin animas diabolira in his ,

(ibus. mira miinipotemis Dei in s^nclis sais po- latiiit liqiioribus polcntia : scd virtiito crutis Chrisli
tcnlia, quiltus bcslia; fcroeissima; obcilirc sciunt lerriia, sic ihvisibiJitcr de domo cirugit isia
1
, situt
inlserabiti» liuminum auJacia, qui salutifer% pnedi- visibiliier consirierastis liqiiorem elTundi in lerram.
cationis verba, a sanctis prolata doctoribus conicm- ll;cc vero rcs multis proficiebat in salircm.
Nam
plurimi, oiciiltis diabolioi: fiaudis calcnis absoluli,
iicre 169 """ meluiml- Irratinnabilis bCilia, iii

obKjniperaiiilo samlDnim prpceptis qiioilamniiido ra- augiirioriim vanitat* sprcla, incanlationiim consuc-

lione utiiiir liuiiiana: hoino \ero ad imaKinom Dci tiKiine rclicta , aj verx rcligionis conv;i|ii(!runt
honorcm snuin non in- *' [BoU., convolavcrunt] puritaiem,
€uiiditU3, raiionc proc.lilus, intelligciilcs di-
tclliiiens, eoinparatui est jutiictuis iny.ipieiilibus, cl si- \in;i; polcntiLC cllicacia in suo famuli. j;itcre signa
milis (acluc tU illis (fsiW. XLViii, 13). [/>.i//.,cfiicaoiam . . . fatcrc signa], nihilqcc conlra
cjiis sanclitalcm aiiliqui scipenlis
XVI. Dum v«;ro comperisset vir Dci ecclesias v:iIitc machina-
mcnUi. Kt quod illi- ad pcrJilioncm (laiMvcrat ali-
€lirisli (W-serlas, cor populi idololatri.r crroribus in-
qiionim, hoc Cbristi gratia a;l rtJcmpii> ncni cflnvcr-
fcctiim. it,'iior.inlii lcncbris obcaTatiiiii, gciiiino sc
til plutimonim.
piel;itis siiiididil liibori. Popiiliim sciliila intcntione
ad a({iiili<)inin veri himinis perdnxit, ccciesias ad CAPLT IV.

culmen sinnmi boiioris erexit, prcsbyteroj el di.lco- Simcti Veitatfi vbitus, sepullura.

nos sibi iii ailjutiiiiuin per divcrsa Kcclcsi:iruni dis- XVIII. Ilivii [Bolland., Kcxcjai] igiinr prxfatii»
posuil loca ; el ubi priiis siieliinca; liicrunt iatroniiii), Dei saccrdos tctlcsiaiu Cbrisli, divinu 8uxilianle
ibioralioimm donios coustruxit, magisquc divinis iii- gniti;i, annis circiicrqiiadragiota c, subroagna evan-
leni'it eas oinare laudibiis, quam pompalicis s;cciili licj; pr.-edicdtionis devoiioiic , sub imigno pii'l;uis
divitiiii coinere. l''uit vero paupeiibiis largiis, di>i- amoic: ac per id tcinporis inulliltiilintin populi i;i.
liliHs affabilis, qii;ileii;is oiiines vcl l.ir^il.Ttc mun'-- iholico dogmalc ;iilCliiisti.iii;e lidci tonvirlil sancli-
ruiu, vei juciiiiilitali* vcibiinini in vi;iiti deduicrcl tatem. tilaniil ubiqtie diviiuc cognilio Itgis, saiiclis-

TCrilatis. Sciens itaquenullatciiiis siiperiia poleiilia; siiiium riiristi nomen cunctoruin audicbalur in urc,
cnll.i ad ClirisIiaiKC idigioiiis hiimilitatcm inclinnrc fluriiil in moribtis rastissimaivilae liuntslas, .-irdebat
[fioll., coiivcrtj vcl iiirlinaril possc, nisi pcr sii.nis- in petioribiissiii(.'iit;)rlim 170"i''''*li» palii.T amor,
binia« pieV.itis aiiu.oDiiinncs , apusliilico instiiicliis p'ipi.:iis staliilis ditbiis ad etclcsiam conrurrcbal,
cxcii plo, omiiilMis uiiinia factiis, ul omncs lncrifa- lcsta cum magiio gaudio noslri Salvaloris opporiti-
cerel (/ Cor. ix, 12;, seniores hnnoribus prscvcniens, nls cclcbrabaiitur dielius, eleemosynx- circa domos
jiiniores palcrna dilcclionc adinoiicns, ubii|uc pcr iilicrrime paiipcribtis disprrlicbaiiliir , \trliiiin Dci
ollitiacbaritalis iioii sua qtucrciis, scd qua: Dci sii:il. qtiolidic ptrlota siiigul.i popuiis pradimb.iliir, bym-

" Reijem flnliiiiuin. Clodovco niino .S09 die '27 qiic pociila gcniili supcrstiiinnc sa. raia fuisse, indical
Noveiilbr. ilefiiiKlo siiccOhSCrunl qiiaMior lilii, iiilrr alia prior Vila S Vtdasli. Iii.
ipios priiiiii'. (Inl.iriiis, apiiil Suc^Mi)ii;is njc posila, " Annts ciraier iil. Ab aniio cirtilcr ,'JOO ad 6i0;
l>i:rfiiil Alr('li:ilibus. Hoi i.. vid. Bollaiiiliis iii (.iiiiimtnl. pr.cv., § ,~.

i-
Opiiiiialihiis. IMiircs ex his pajanos fuis-.c, ris-
675 B. F. ALWM SEU ALCIJIM OPERUM PARS V. €76

nidicas laiiJes Deo lioris canonicis cliorus can- A secrclarius fueral sennonuni sancli Dci, si aliquid

labat in ecclesiis. Beatum dixerunt poputum, cui de sua eum tcstari scpultura memoraret : timeiiles

hcecsunl: bea:us populus cujus Dotninus Deus cjus ne fortc illis lioc idco accidissct, quia intra murum
(Psal. cxLiii, 15). Omnes enim in pulehriUKliiie cjusdcm civitatis illiim sepeliie disponebant. Quibus
paci4 qiiiescclKinl, in agnilinne verilalis gaudcl)aut, ille respondit, sicpius cum se audisse dicenlem,

in sancUlalc Chrislian.-c religionis laelabantur.

quod nullus iiilra [AL, infra murosj miiros civitatis
scpeliri debuissel: qiiia omnis civiias locusdebetesse
XIX. Postqiiam vero pius pr.-cdicator et sanctus
vivorum, uon morluoruma. Volebant siiiuidem illuni
Dei sacerdos, nieritis maturus et annis, pra;inia siii
iii ecclesia lieake scmpcr virginis Maria^ nbi scdi
laboris accipere debnit, Deo dispensante, in eadeni
ponlificali prxseileiMt, tiiiiiulari. Ipse vero sepul-
Atrebala civilale valid:iR inrirniilatis febre correpliis
tunc siix locum in oratorio, quod paupcre suniplu,
esl, divina pra'vidente misericordia, iil ubi pluri-
171 ''' Ps''' lisncis tabulis, prope liitus Crieiitio-
mnm in Dci siidavitscrvilio.inde ad palmam sterna:
nis ^ fliivioli a^dilicavcral, fieri ili^posuisse cogno-
beatitndinis pervenirct, et inicr charissimorum ma-
scitiir. Ouod licct ipse pro humiliiate, qua serapcr
nus rilioriim aniinam suo redderet Creatori. Ut vcro
usus cst, licri voliiisset; omncs tamcn qui aderanl,
sui famuli
i.iiMiiii oliiliim
. .1 .
.
I Dous designaret,
,
u p ,
visa est nocte n
»* .. , .,
atlcndentes merilorum ejus msigma, indignuniduce-
,
,. ,

quadam clarissimrc columua bicis, a culmine domus

bant tanii viri corpus in loco humili dcbere sepe-
in qua sanctus jacebat sacerdos, usque ad summum pntsertim cum nec iocus ipsc habilis
liri : essct
coeli, horarum fernie spatioduarum, stare fasligium.
tanto nionumento, nec, paludc obsitus, forci acccs-
Quod cum viro Dci diceretur, intellcxit statiiu hoc
sibilis populo.
signum siium dcmonstrare obitum. Vocavit igiiur XXI. Duni talia inter se quererentur, venerabilis
suos ad sc filios, ut eoium preribus suam fideli Con- vir Scopilio, doctiis virtule prcriim, ad solita sibi
ditori commendaret animam. Et post dulces patern.TC
credidit arma currendum : ut videliccl oratio lidci
pietaiisadmoniliones, ct cxtrcma cbaritaiis verba
obtinerct, quod multa hominum raanus viribus ne-
sacrosiincto corporis et sanguinis Chrisli confirma-
quivissct. Unde cunctos horlans ail prccem, ipsc
tus vialico inter nianus lacrymantium spiritum emi- prior illacrymans, siipcr corpus saciatissiniiim in-
sil. dios sancto hctissima sacerdoii, sed cuncto
cumbciis orationi, in hanc vocein, moerore cordis
mocslissima populo, quem tantus subilo coiporali
aflcctns, erupit : Heu milii, inqiiit , o beatissime
Tila dcscruil pastor, quem tamen spirituali nun-
Pater! quid vis, ut faciam, qiioniam et dies in vespe-
niiam deseret intcrccssione, si sacrx illius .iflmo-
H"'"" "^ , i- . . . ,
.. . . „ rnmdcclinat, etomnes (lui ad tuas cxsequias con
nitionis vcrba ct probatissiniK vitic vestigia sequi l. ., :,.•„ .... .., „
veneriinl, ad propria jam remeare feslinant? Per-
non dcsislat!
mittc, obsccro, te perferri ad locum, ipii tibi filio-

XX. Convcneruut itaqiie ad ultimasvenerandi viri rum cura pra^paratus existit. Et his dictis, accipien-

exsequias clcriis et populus copiosus , aliarnmqne les capiiluni, in quo sancti viri corpus jacebat cxa-
ecclesianim saccrdoles, presbyteri, ct diaconi. Sed iiinic , niilliim onus senlicntcs ,
portaveriint cuin

mirum, inier lacrymantium voccs in lerra, psallen- subjeclis Imnicris ciim alacritaie aniini ad scpullura;

lium, ut ferlur, a quibusdam rcligiosis viris coetus locum. Sepelieruntque eum in ecclesia jam dicla

audiebaiitiir in coelo et dum digno honoris officio

: beata; Dci genitricis semper virginis Mari;c, in

feretrum, in qiio jaccbat corpus, paratiim starct in dcxtcra parte altaris , ubi quondam ponlificalis

niedio, accedcntcs moverc illiid non valcbant. Quid cathcdnc fiingcbatur oflicin, nobilcm tcrr;e aliscon-

veroagcreiit, ambigebant ;
quo se verterent, nescic- dcnles ihcsauriim. In quo bico per aliquod jacuil
bant. Sciscitabantur a Scopilione [A/., a S. Phy- tcmpus, quniisque Domino revelaule ad locum, ubi
leone] archipresbytcro, viro efiiiidein religioso, qiii nunc fulgcl cjus inemoria , est a viris sanclis Aut-

a In mss. Marchiancnsi et S. Maximini apiid Bol- tcrris ardcrc non poluit pro ciijiis raeritnrum quo- ;
jj
landislas hic ila pcigitiir cl vila reliquis oniissis cou- (|ue sanclitate, divina oiicrantc piclatc, quotidie vel
cludiliii': < Consilioipic ab co accepto foras civi- veteranarrantiir miracula, vcl nova vidcntur. {Hanc,
tateni in oraiorio, quod sibi ipsc p^iiavtTai, sepcli- ?M<r scijuilur, claunilam vid. in[ra num. in fine.) H
renl Palrein. Qiii loox facillimc lcvanlcs fcrciriun 'elix qiiidem Atrcbala civitas, tainexcidlcnti iniiniu
portab inl saiicUim coipiis ciim lunilnibiis, landibus patrono ; clsi rtiinis miirorum vilcscal, illius taincii
el byinnis, ail lociiin sibi pliciluiii, sepcliciilcs eum mcritorum Tolus itaquc popu-
nobililalc clarescit.
cum itiagno hoiiorc jiivia allarecjiisdcm oiatorii, iio- lus pro cjus sanctit intcrcessione gaudeat, et om-
ilis

bilcm tcrra! coiideulcs ihesaurnni. Iii qiio loco, di- nipolcuti Deo xternas deferat laudes, qui tara cla-
vina pncslanlc (lictalc usque hodic solcnl miracula nini illis pcrdonavit doctflrem ciijus pra>dicatione :

ficri, qua' iiiagis ccrneiitiiini orc narrantiir, qiiam
dictaiitis slylo scribantur. Supervcnientc itaquc tein-
porcdomus,in qua Dco dilcctiis diciu obiil, flaniinis
arrcpta ardcrc cirpil. Scd viilcntc icliginsa fcmiiia,
Abita nomiiie, saiictus advcniciis Vedastns, flanimas
a domo disciissit, et ita incoliiinis
ctiilo, quo vir venerabilis sanclam ad ciclcslia
in
rcgna animani emisit, ul omiics agnoscercnt qiiania
viam vcritalis aghovit; ciijus prccibiis, si in firmilate
fidci c! vit.T sanctitalc consislit, ab oiiini adversi-
tatc sccura pcrmancbit, et iisquc ad pcrfectam bea-
liludiiiis gloriampcivcnict, pra?stantc Doniino nostro
Jcsii (Ibristo, qui cuni Patrc ct Spiiiui sancto vivil
rcmausit cum lc- ct rcgnal pcr oinnia s;rcula sa'Ciiloriiin. Amcn. i
i" Cricnlioiits jlunoli. Aliis Tricnlioms, nunc vulgo
lc Criiiclion.

illius cssct bealitudo in ccjclis, cnjus lcclnli ilonius iu

 , ,

n77 HAGIOGRAPllir.A. - - VITA S. Vl^DASTI. (JT.S

herlo vl Amioniaro cpiscopis lcliii iiiiilaliono iraiis- A 172 XXIV. Porio aiitem miracula, qii;e cl tui;u

lalus. gcsla pcrhibciitiir, ct (pi;e jain per annos ferine ccn-

XXII. Nunc auieni, quid in eoJcin episcopo post lum sexagiiila pcr mcrita I eati Ycdasti patrata
ejus excessum visuni cst dignum nieniori;e, referalur. sunt, nullo suiit stylo mcmoria; lr:i:lita, cxceplo
Siipcrveniente igitur (eiapore , (!i)imincipla, in iiua quod vocilius canlorum hiijiismodi c.Tniinr Aiitiplio-

Pco ililecliis diem obiil, flaniiiiis arrcpta ardere coc- na : llic cst bcalns Vcilastus, ciii tcniphim furi iih

pil. Sed vidcnle quadam religiosa feniina Abila no- anijclis jussinn cst liominibus. Ksi ;iiitcm lotiis ipse

inine, sanctus advenicns Vedastus, flammas a doino non longe ah eadem urbc, qiii pro iii)bililatc sui

discussii, et ita incoluniis reniansil cum lcctiilo, in ISobiliacus '' piiiiio csl appellnliis : sed procedenlc

quo vir Domini sanctain ad cocleslia rcgna animain teinpore lam insigiiis eflcclus, iit iirbis iioininc, ipiaj

cmisit : ut omnes agnoscerent quanla illiiis essel jam ruinis crebriorilius pene obsolcveral, vocilelur.

bcatitudo in coelis, ciijuslectuli domiciliiiiii in terris Est namqne el largilionc lidelium suldiinatiis, ct

ardcrc non potiiit. agmine inonacliorum, ct aliorum Di^o devolorum

CAPIJT V. grege i^
refertus : iibi incessaiiter qiiotidie divina

Trimslalio corporis sancli Vedasli. celebiantur pr:vcoiiia, ct frcquenlcr ca^leslia facta

XXIII. Jacuil autem in loco codem usquc ad lem- B sunt el fiunt miracnlonim signa, qu:cjam magisccr-

pns beati Aiitberti, qui septimus ei in scdc poiiti- nenlium orc narrantur, quani dictaniis slyln scri-

ficali snccessit episcopus. Is aiileni, iit niajonim rc- banliir. Felix cipiiilcni Aliclialiim civitas , lam cx-
et ut innumerabiliuin cellemi inunita patrono, ctsi iniirorum niiiiis vi-
latione cognovimns, lioniinimi

ore versatiir, et qiiod oculis etiain factum proba- leseai, illiiis tamen mcrilorurn nobilitate clarescit.

nius, diim quadam dic post byiunos matutinos in Tolusque pro ejus sanclitalis inlerccssione gaudcat
humanis [HolL, in mo!niaiiis; Fulbertu* in Vi(a popiilus, oiniiipolcnlique Deo aHernas referal laudes,

S. Autherli, stans in niueniliusj consistens, rubeiite qiii tain claruin illi pcrilon;ivit doctorem, (•iijiis prie-

aiirora, Orientem versus inlcniksrci; vidit cminus dicatione viam agnovit vcritatis. Ciijus piecibus, si

trans nnviohim, qui Crieniio voc;itiir, virum pra^ful- in fidci firiuitate et vil.Te sanclitatc con-iislil , ab
gidiiiii virgam maiiu lenpiitciii , b;isilie;e lociim mc- omni adversilatc secura permancbit, et usque ad

tiri. Ouod illc ctTncns, revcl;iute Deo, visiDiiom co- peifectambealiludinis gloriam pervciiicl, pr;cstanlc

gnovil angelicam : ostensuinqne esl illi bcaium i!- Domino nostro Jcsu Cbristo, (|iii cuiii P;itic cl Spi-

luc Vedaslum, annncnle Christo, sine dubio trans- litu sanclo vivit ct rcgnat Deus, per oinnia s;ccula

ferendum. Qua revelatione cerlior faclus, invitavit s.xculorum. Amcn •.

ad opus bealnm Aiidoinariiin, ca tcm-

laiilirm qiii '
ADIIORTATIO
pcstiilc Tarvcnna; Moriiioriim urbis episcopus, in Dci
rebiis magnificiis habebaliir. Qiii lieet jain senio AD JMITANDAS VIKTliTIiS SANCTI VtDASTI
amissione biminum videreliir debilior IN ACTIS DESCRICTAS,
pressus , et

factiis, aniiniim tamcn iit arcuiii hab<'ns spirilali AUCTOIIE EODEM ALCUINO
stndio intciiliiiii, illico proiiiptiis, Christo grcssus
Ex m.M. Vedastino et Anticcrpicn/:!.
ti^sentc , festiniis ad vciicr:ibilem pcrvenit Aut-
1. Gaudcte, dilcctissiini fratres iu Diiinino, qiii ad
I

Lcrtum. At illc (|uid aniiiio sererel, el ipiid sibi di-

sanciissimi Patris ct pi-otccloris nostri, sancti sci-
I Tinitus esscl ostcnsum , rercrens, pari voto cono-
licet Vedasli, snleiniiia convenistis, ct spiiitali ju-
muniqiie consilio ciini ma<;no popiilornm gaiidio
cunditate bvtamini, ct ex intimo cordis alTeclu clc-
qui undique coiiflnxciaiit , ad Incuiu dcsigiiatuin
bcatissimuin iranstiilcruiit Vedasliim. In ipia irans-
mentiam Domini nostri Jcsii Chrisli collaudalc

latione |icrbibcliir beatiis Andoniarns liimcn i-ecc-

qiii nos ab idoloIalri.T crroribiis ad a;'nilioHein siii

sancti nominis per hiijus sancli sacerdolis pnrdica-

pissc oculoriim, scd illico prccibus c;iinilein, quau)
Scqiinmnr
rcimpetrasse ca;citatcm. Parvi- _ lioiieoi perdiicerc dignatns est. niiaiiimi-
oltroncus fercbat,
lcr l:iin saiicti doctoris vestigia : iion siiinis lanti
pendebal quippc lumen carnalium oculornm, qiii

luinen nicruit civiiim supernoruni ". l'.ilris degenercs lilii; sed sanclitalcm vil;e illiiis

" Itollandiis Coniiiiciil. [incviii iiiiiii. .">(> siis|ii(,':itiir etiamiiiiin cclcbeiriiniiiu : cujiis insrriptioncs dabi-
ca qii;i' seipiciiti iiiimero 'ii rcrcriinliir, ;i(l(lil;i fiiisse iitus iiitcr alia beati Alciiiui pocmala.
posl oliitiiin Alciiini, ob lia-r vcrlia, (pi;c ibi lc|;iin- < hU aliorum devotorum gicgc. Niinimm pr;rter
tur c:Porro cl iiiirai iil;i, (pue el tiiiic (iii Irioisla- monachos. Nolanda siinl lia'C Alciiini vcrha prout ,

tioiii') Kcsta suiit, el qii;e jaiii {ab cn /cm/ion') per monct M;ibill. loni. I Aiinal. libr. xv, niim. M, qiio
aniios ferme centiini scx;ixiiita pcr iiicril.i beali Ve- noinine scciiu li ordinis rcliL^iosos viros iiilclligit,

dasti p;ilrala siint, clc. > Oiii ;iiini, :iit Itoliiiiidiis, qii:des poslc;i fiicre fralrcs oblali scii douiiti, qiii n»o-
ab ca translatidiie, aiuio (>(i7 (;i('la, ;id ;iiiiiiiiii S()4, n:M boriiiii noniiiic ncipiaipiani censebanliir.
quu nbiil Alciiiiiiis , iion iiitercediiul. .Nc^pic cti;im d Apiid Hollandiim ila b;cc Vila claiiililiir : perre-
ab obitu s;iiicli Vc l;is(i iiilciii ;iiii>i iiiiiuciari pus- nict.Obiit iiiilcm iilcm saccidos Cliristi Vcduslus viii
SUiit, qiiiid :ili aiiiii) .MO cl;ipsi siiil diiccnli scxai;iiila Idus Fcbruorii, riijunulc Domino noslro Jcsu Cliri-
anni , iit aunus oi'tiiit^'ciiIcsiiiiiis b;ibc:iliir , ciiea sto, etc., iil siipra.
quem vila li.ec videliu' ciiiciiil:ii;i fiiisse. •'
Viiiil(d). ai>ud I.ambcciiim nov. edil.,
lii cod.
^ Sobiliacus. Hoc Nobiliaiensc niDnaslcriiiin |io- toin. Annal., pag. (IM
I li uliis lltiinilia iii dic . :

stea iiomiiie sancti Vedasii liiit insigniiuni , ac nalali siincli Vcdasli pontificis nd popuhnn diccnda.
 ;

«rno B. F. ALBINI SEU ALCUIM OPERU.M P.ARS V. WO

luoruin noliilitalc iinitcmur. Ahjiciamus a nobis A ab errore vifF siuc , cnoperuii muUiiudinem peccaie-

opera tenebraruni, et induamus nos arma lucis, si- rem iuorunt {Jac. v, 20). Scire dcbemiis, charissimi

cut in die honesie ambulemus : quia nox ignoranliae fratres, quod quantas aninias quisqiie liicratus fuerit

Teccssil, el ver* scienliae nobis lumen illuxit, nt Deo, lantas accepturiis crit mercedes a Deo. Quan-

filii lucis in omni castitaie ct pietale ambulenuis. tam g'oriam habcre piilalis sanctum Ycdastnm in

Non sinl aliciijus iiequiti.-e vel malitia; occulta in cffilesti regnn cum Chiisto, qui lam innumerabilem

homo videt f;icicm, popiiluin sediila pnfidicHtione Chrislo in terris acqui-

cordibus noslris seinlna : qiiia iii

Iieus autem corda consideral , nec aliqtiid illius sivit ? Vel quanta sit gloria anima» illiiis speralis inler

oninipiileiili;c octilis occultari pot«s(. PraeparenHis aiigelos, dum lantum bonorem habct corpus illius

orani bonitale, ut pr.iechirus ponlifcx ct pius intex honiines? Vel qatd non potcst pictalis precibiis
nos iii

prsedicalor noster Vcdastus paudcn» nos aiile trihii- iinpctrare in cuHis, qni taiitis iii mundo claniit nii-

nal summi judicis in «lie iiltiino deducal, 173 '1"»- raciilis? Scd omnibiis miraculis raajor csl evaiigelicae

tenus ex numerositatcfilioruiu illins cumuleniur glo- prtBdicationis inslantia,ct sanct;B charitatis in cnrde

ria, et nos cura illo dcsiiieraliilom aiidiic mereamur fragrantia. Valde enim viiiliter acccpta Doniinicx

sentontiam : Veiiile, benedicli Piitris mei ,

perripilc pccuni;v talenla mullinlicare stnduil; iilco fcliciler

refjrtum ,
qiiod vohii paialnm csl ub oriifine mundi " siLi Doininnm anrtiet (liteniem : Eugc icrre bone el

(Mallh. XXV, 34), llle de coelesli p.ilria piis oratior.i- fidel{s,tfuia iuperptwcn fitisii pdflis^supeT mulla le

bus noslrum quotidic afjoncm aiiiiivare iion desistit, constiluam, intra in iiaudium Domini tuHMnltU. xxv,

desideransnoslilfs., Vt;dn.s(.,flesidcrans suos]charis- 23). Parva snnt pr:esentis viti bnna in couipara-

simos filios, quos patcrna pietale genuit iii Christo, ad lione futAiroriim boiiormn. SeJ qui in his fidelilcr la-

gloriam perpctu* veuire bealitudiiiis. Quapropter, borat, in illis fidcliter reqoicscet.

charis!.>mi fratrcs, unusquisque in suo ordinc secun- IIL Iste sanctus, ad cujus concurrere festa voini-

dum vinHin facultatcin, lorliler diabolicis resistal slis, pro mnllofum laboravit salule , ideo pinrimo-

susj^cslioiiibus, ul a^lci-Bam triuwipbi coroiiam cuni rura praeroia in die jn;liLii stjsceptiirus crit. Seipsum
-Voii perabstiiicnti;e macer.ivil rigorein, aliis pwJicatio-
pio parente nostro acc'pere dignus eflicialiir.

«un( e«(m tonrftjnaf, i!t ailApostoliis, pa«sio;H'.'> /iwju.s nis profuit sedulitate, idco laudabilis omiMbiis ex-

temporii ad iuperrentnrnm glorium, qum reidabitur stut, juxta vocera sapientissicii Salomonis : .Wfijio-

tn vobit [lioiii. vm, J8",. igitur breve lalioris tcin- ria jutti cum laudibus , et nomen impiorum pu-
pus divina nobis vobiil essc pietas, el agoiiis nostri trcscet (Prov. x, 7). Diini vita inslorura laudalur ,

Tetribulion«in essc pcrpeluam, et pro lempoiali Iri- iuiquilas iaipiornm quasi stercus dctestalur ab om-
bulationc ,
pernianentis glorioe mercede gaudere. nibus. Quid csl felicius qnam in bona convcjsa-
II. .\udiw ins i';iqi'e, cum Deo dilecti sacerdotis tione a Deo pcrpelux proraereri beatitudinis glo-

Vila lcgerctiir, qi.aiitain in omni bonilatc habiiit de- riara, Ci orauium ore laudari? Cogilcnius qiiotidie ,

volionem ,
quo.nodo per abstinenli;c iigorem suum qua fiducia venianius ante tribunal sumini jiidicis,

casligavit corpus, qualiter per chiritalis oflicia om- quid boni operis nobiscum deferamus. .^quilasillius
nibus proiJesse contcndit. Incedamus cum omni ala- niillius accipiet personam ; seJ unicuique reddel se-

crit.ite meiilis, et tota virium facultate illius vit-c cundom opera sua : et qui plus lahorat in opere Dei,

vestigia, ut bcatitndinis, in qua regnat cum Christo, plus mercedis accipiet in regno Dei. 1'iiusquisque

consortes effici racrcamur. Nulla carnalis concupi- in qua vocatione vocatus est, in ea viriliter suam
scentia, iiuUa sxcularis ambilio, impediat iier no- operctur salutcm. Omnibus coelestis rcgiii janua pa-

siruin. Curramus per opera pieiatis ad ccelestis pa- tescit, 174 ^^^ mcritorum qualitas alium introdu-

trisc portas. Exspeilant nos cives sterna; civitatis, cil, aliiim expellil. Quam miscrum est boiiiinem a

el rcx ipse, qui vull omnes homines salvos Ceri , gloria excludi snnctorum , ct aiteruis cum diabolo

iiostram ciim sanclis suis vehcmcnler dcsiderat sa- deputari flammis! Peccatorum sarcina aniinam suU-
lutcm. Decet cnim nos illius esse cooperalores in sa- mergil in tartara : justitix abuiidanlia ad coelestem
" '

lule iiostra, qui no8 in tantum dilexit , ul proprio cvcbil gloriam. Freqnentcmus Sivpius ccclesiam
' '

Filio sno nonparceret, sed pro nobis oinnibns tra- Christi ; nuuiaiiuis in ca diligentius vcrba Dei ; et

didit illuin. D'Iiganiuseum , qnia ille prior dilcxit qiind aure pcnipiinus . hoc L.irdc rclineamui , ut

luis : l;iciamus illiiis volunlalem, quia voliintas illiiis frnctum boni opcris fcramus inpalicnlia, et frat«;mo
fclicitas estnoslra. Habcainus senipcr in inente quod aniore iinusquisque alium adjuvare studeat. Habe-
Verius cuidam diviti respondit in Evangclio mus praclara sonctissimi Patris nostri abuiidaDl«r
ipsa
Si iiisiiilam inyredi, serva mandala [ilatth. xix, 1"). exempla in oinni chariuilis oflicio, in lidei fcrrore ,

Qux sniil mandata, nisi charitas Dei el dilictio in spei longanimilate, inperseverautia loiius bonita-

proximi ? In his duobus prxceplis tota lex pendci lis illius. Quem tanla celcbramus laude. el lanto dK
ct proplicUv. Dilectio itaquo proximi in opcri- ligirausamore, tola raenlis iiileutione in ojnni con-
bus miscricordi;e comprobatur : q«i saecnli habet versatione sancta scquamiir vesligia ejus, quatenuii
subslaiiliam , anxilietur non habciiti. Qui do- viam vit33 iUius currenies aetern* bcatitndinis aim
clrln» habct scicnliam , corrigal errantcm , di- illogloriani accipere mereamnr, auxiliante nos rege
ccnlc apostolo Jacobo : Qui convenerit pcccatorem jEterno Domino nostro Jesii Christo, qui cuin Putro
 ;

681 HAGI0GRA,PH1CA. — VITA S. RICUARII. 68*

et Spiiitu sanctovivit et regiiat Deut per oiunia sac- V Dcbiles lurbas, solita salute,
cjta sxculorum. \men. Reddidit sanas populo vidente;
Multa pr;cclara, Domino favonte,
VERSUS AD rado\^:m ABBATEM.
Fortitor egit.
Noli, qiiacso.Pater, muniisciila speriiere noslra : Mortifer ursiis tiniidus reccssit,
Parvula si vidcas, niagna hsfc (iileclio miltit. Voce Yedasti proliibeniis, '.iltra

ALCLM.M HYMMJS DE S. YEDASTO. Terminiiin scriptum penelrare dirum

(Ex Lambecio, loc. cit., pag. il5.) Omnc per a>viim.
Chrisle Salvalor hnniiiiis il) ore Pcciore piiro pia vcrba vera
Hoslis aiiticjiii siiperantis Adam , Aiiiibus fiulit pnpuli fidelis :

Noslra cleincnter, Domine, precamur, Auxerat inde nuinerum piortim

Siiscipe vota. Sedihus altis.
Mulla fecisti meritis tuorum Obvia venit radians columna,
Dona, Ycilaslo propria dedisti, Splendiila cocli comitata plebe,
Nos tiii servi tiia larga, Chrisle, S|iirituin piinim Doraino vocaiite,
Corde rogainiis. I
Fine beato.
Terra Fraiiconiin tem^br.is habeh.-'<t • Zabulo victo fide cum labore
Horridas; dcnipsit radios salntis Belliger miles penetravit aslra
Visccra nostra » pietate 1'alris, Prsemia digno obtinet honore
Christe, nfiilge. Regis in aula.
Viiliihiis ravis piiMate moiiis Gloria laiidis rcsonet ir. ore
Liiinina clara dedit ipse sanriiit, Omnium Palris, gonitrqiie Proli»,
Lnrida fccit tenebrosa corila Spiritiis sancli pariler rusultel
Ignifer ille. Laudc perenni. Amcn.
» lia quidom in codice scriptiim est. sed de ge- slat. L^HBEC. Forle lcgendum Miserani notlri. :

niiina hiijiis loci leclione nonJum mihi satiscon- •> Zabulo apud vrieres pro ttiabolo. Yid. Lambec.

175 OPUSCULUM TERTLUM.

VITA BEATISSIMI RICHARII PRESBYTERI.

PR/EFATIO AD CAROLUM IMPERATOREM. G lonim pntrationc post ipsns apostolos nulli fcrehat
Domiiio sempervenerabili scmperque dcsiderabili, tam modico gestoruin volunune;i<)'. retu.".
.s<^riindum,

piissimo saiicta; Ecclesix tutori, gratia Dei scmpcr Idqiic mihi stupescenti innotuit jam dictiis m ^n ora-
Aiigusto Carolo, vestrx salutis pcrpes amicus Albi- bilis vii- Ahgilhertiis, ac spiritiiulcs fratr.-s ej -t'em
RUS. sancti loci, haheri apud se,- quin <5tiain apiid diver-
Remorante vestr.Te excellenti* pietalc in loco san- sas ccclcsi.is, codiceni aliiiiii "=
grandinrLs quaiiiita-
cto et meiito venerabili Ceiitula «, cum ei ego ve- tis, in qiio scilicct illa iniracula legebauiur, quibus
strae gloriu; scrvus, vestrcc pietatis vestigia ibidem non inimcrito sanctum Christi confcssorcin oinniH
prosvciitus , allqiiaiilisper coninior»rer ; oraveral Gallia attoUeb«t. Ciijus simplcK ct raiims pr)litii ln-

meani parvitaicm vir inagmis in Christo doininiis cl ciitio quia fralribiis ad reciunduru iu pupiilo aplior
vencrabilis ahbas .ViigUbertus ^, qiio in laudem Coii- [.»/., in popnluin apertior] videhatur suf/iccrc si!>i

ditoris, qui niirabilis scinper apparet in electis siiis, camdem dcscriptionera i onseii.s<Muni. Diimqiie in iis

quemdam libclliun stylo simpliciori digostuni , dc qu.T ro(;.ibant prEnolaodis jaiiijamque aniinos appli-

vila sanctissiini ac veri' inagiiilici confcssoris Ri- rarem, rcpcnte vi^trc pietatis nunlio si.ni coiivcn-
chani ciiltiiis ailnotarem. Diiiii(|iic evaiiililis cnnti- tus, uti c;i qiiT tracl.Tl>;iin sic iiolarcii», siciit rcvcra
nuo prccilius cjiis, qii:e ipsi divin.r majcstati cxandi- ' sapienti.T vcstr;c anribiis infcrcnda. Hiiic ego \ocalT
biles cl chai.v nnsciintiir, cuiiidcni niihi cxhibcri li- uotario, ct liso prat oculis ja n ilicto lihcllo, ea qiu
bellum pctiisscm ; noii pariiin niiratus suin cur tanti referrc vidcbatiirde coirversionc , dc mnrihirs, ilc

lioininis coiifcssor, (picin iaiil;inini viruilum opcra- conlincntia ct s.iiictilate vcre incoiqpjialiili.nccnou
ittrem cssc ronst:ili.it, quciiKinc pn^ a finia miracu- dc plorioso traiisitii ejus ad Christiini . ncii dc rcb

• Accessuiii Caroli Magni nd mcnasicrium Ccntu- bndiis ad diem 18 Fcbr. el .MahilMnins i» Actis
lensc. iliiqiic ab ci) Pabcha cclclir;iliiiii aii. 800 , l<y SS. 0. S. Bcn. STc. IV. Angillicriiis ciuonniioni Ca
slaiitur Aniijlcs Egiiihardi, Tiliaiii , l,oiscli:ini , ct roli Magiii ailfiiit aiino 800 iii N.iialiliis Cbrisli cl ,

passim ahi scilpiores Scd poliiil posica ihidcm ad siiucros Iransiit aiiiio 81 i.
niissc, ruin jani css«'t in Aiij;iisiiiin C^esarcm coro- ' i.niliccm alium. Excidil roilcv istc, qni gesl» »an-
naius. cii Richarii, rudiori slyUxligcsta ciiiii iibro iiiii»- ,

*> Abbiis .trtf;i/(icr(ii». Ciijiis Vilani illustranint Rol- ruloram rontiiiclal. Riiii.and. Miiiiii..

I'ATnoi,. C.l. 22
f};3 1). F. ALBIM SEli AIXLIM OPERLM PAUS V. CS4

tioiic preliosi forpoiis in lucuni priurein, diclatu .iil- A salvarctur, oblinuit. Nec lucenia gratix Dei accenM
niodum oompondioso, litulo Vilac bcnti.ssinii Riclia- diulius ahscondi potuit , sed patelactiim himen san-
rii almi Palris (.1/., bpalissimi Patris Ricliaiiij apta- clitatis ct pra.'dicalionis , longc latcque ad sabitcni
viinus : cl nisi propria decipior iinperiiia , veluii mullorum fulsit [il/., sed ut patefacta est , liiinen

pietiosum auium [.U., obryzuni] vestrae piudeiitis- sanclitatis. . sparsit]. Nam introJuctos hospites suos
sim:c sapieiili:c, ad ornandnm diadeina Cbristiaii:T! cum magn;e cbaritalis hoiiore curavil , eosqiie sili

philosopbi.r, fide humili devotissinie commeiidanins. verbuni Dei pr.cdicantes, cum tota huinililalc ct iu-

Ll qiiia in vcslri pectoris cubili gloriani Cbrisli , cl tentione audivit. Ncc frustra in terraiii bonam scmcn
sanctoruin cjus hoiioreni rcgtiare cognoscimus.hanc verlii Dci sparsiim cst : sed quod aiire audiebat,
nostri tam beati opusculi prjcfalioiicm vfslr.c iii Do- linc radicitus corde retinebat, clcentenos iii horrca
mino beala; lionorilicenli:c dedicaiiius. Clirisii, ut postea luce clarius, ct sanriitate et mira-
culorum ostcnsione, claruit, fructus gciininavil.
VIT^ IIISTORIA.
II. Igiiur ex pr.Tcdicalione famuloriiiii Dci et aspi-
'RESTA SACFRDOTIS MAGM TENET ISTE LIBELI.US ratione gratia" divina; compunctws, ad lacrymas con-
HICHIRII, CUJUS OENTULA CORPLS lUDET.
vcrsus, confcssioncm suoruin lecil ppcc:itorum , ct
B
176 CAPUT PRLMUM. in coiispeclu oranipotentis Pei anlcnter vcniam pc-
Or/Kj, coiii'fi«!o n</ vitam piam, saccrdorium ,
pro- tcns, lacrymis absolvit, quod ignorantor ab adolc-
ximi adjud, etiam Hritanui. scenlia; illecebris peccavit; el qui Dominum suscc-

l. Temporibus [At. , tempore] gloriosissimi regis pit in famulis suis hospitaliiatis gratia, susctptus est
Francorum Dagoberti,qui et sicculari polcstate prx- a Domino in misericordia el 177 pietate [A(., in

clarus, et Christiana religione nobilis cffulsit (nam niisericordia pocnitenlise aut misericordiae piclate].

ftt optimates suos dignitalibus esaltavit , cl scrvos Nam ex eo teinpore « inilium sacrx religionis sum-
Dei bonoribus evcolcit [.-K.^subliniavit]), in illis, in- psil, et ad altiora pietatis fastigia gradibus qiiolidic
quam, dicbtis plurima ubiipie monasteria a sanctis liuniilitalis scandeie nilelialur ; et arreptum semcl
F'atribus ccEperunt construi , ncc non ct nnilti px vit.^ iter fidei passibus peragcre conatus est , atqite

laico habilu viri religiosi inventi sunt. E\ ipiibus posleriora obliviscens, se in auteriora cnm aiwstolo
Ricliarius qiiidam,natus in villa Centula ^ provincii: cxtccdit (Philipp. iii, {3),ilUus versiculiper singulos
Ponlivse [le Ponthieii] , velut lucifer inlcr iinihras f,«'a'I'J.s memor ; Ihunt sancti de virtute in virtuiem,

oricns emicuit, ' non lain nobilihus yi\l» a:i iiilum quaierais pcrveniant [A/., pcrveniret] ad id quo 1

parentibus ortus, quara moribiis lioiicslus, ct oinni f« sequilur : ViV/c6!(«r Deus denrum in Sion {Psat.
probitate devolissimiis : ila ut [Quenei., Ilic ut] in i.xxxiii, 8). Itaqiie raox ab init^o conversionis sua->

ruslica \iia qu.-edam pnes.igia fuliir.T' s:\nclilati'. gc- tani dura sc castigatioiic coiistrinxil, ut posl longa
rehat. Contigit aiitcrn illo lcinpore diios s:ii crdolcs ct diuluriia jojunia, pane hordeaceo ciuere coni-
sanctitate florentes, et virluluin iiicritis fnlyrritos ,
niixio, et aqua lacryniis tcmpoiAla. fessuui jcjiiniis

quorum prior Caidocns vocabalur ['' alicr vero Fri- corpusculum rcrocillarct . [oinni dciiiceps vilrc sua;

chorius], de Hilierni.-e partibus in Ponlivas pervc- tcmpore nihil adniillcns laiitioris edulii] et hiiju3
nisse rcgiones ; sed a rusticis et popiilaribus illius cibi sustenlaculo [bis tanlum iii he'doniada sunipto,
loci,propter insolentiaminoruin, iion siint suscrpli, die sciliccl Doniinica ctquinta feria] dovotus Chrisli

nec digno coruin sanctitate honore iractati : sed nia- athlela vigiliis ct oiationibus die noctuque Dninino
gis injiiriis alTlictos et opprobriis castigatos, a ftni- militabat; non aereni verberans, scd corpus siuiin

bu9 siiis cCRperunl eos expellere. Quoruin violciiti;c c:istigaiis, ne fiiturns Chr sli prrcdicator in aliquo
et sceleratis pra^suniptionibus fulurus Doi finiiilus rcprobiis inveiiiretur.
Richarius obviavit , Christiqiie servos de maiiibus 111. Sed bis alqiic liujiismoili virluliim gradibus,
impiorum cripuit, cl cuni omni bcnignitaie cos de- ct saiictissiniac vit;c moribus Dco acccptabilis, dignis
diicciis [A/., deduxit; Jtfafr., deducere] in domum D successibiis ad sacerdotalem pervcnil honorcm ; ut
siiam, Deo pro\idciite , ut illi prolegcrcntur, ct ipse cui pr;cdic;ilionis devolio iiicnU, boiiiiris di^mitas

• Gesla sacerdulis. Ilocdisticbon non esse Alcuini sanctus, Alcuinum aiiclorciu non
ortiis dicilur vir
asscril Mabillonius; Bolhindistis tameii diibimn cst. h.ibere credam, qiiamvis auctor Cliron. Conttil. illud
i>
In villa Centutu. Poiitivensiiim rcgio , viilgo te ei trilitiere Tidcattir.
Pontliieu, iractiis esl Picanli;e iiilraliiicsAinbJaiien- d A/(i'r vero Frichoriut. H;cc oniissa a Querce-
siuni, Mo' iiiorum ot ISciistiianoriim ; iiijiis tr;ictMS l;iiio, cl noiiien Friiimrii, tcsto M.il illonio, dosidcra-
Capitt Abliavilla (.l('/iori//c), a qu;i diialnis loiiois oririi- liir iii plcrisque co lioilius. C;iidori ct Kriohorii cpi-
tem versus dislat ConUifi soti Coiiliiluiii ii|i|iiduiii , t;i|ilii;i scripsit sanctiis .\iigillH'rliis, i)ti;c oxslant in
iibi Ceiitiiloiise inoiiastoiiuiii, iitriiniijuo iiimc S Ui- t.hrnn. Coiitiilonsi, lib. i, c:ip. 1 1, cl apiul .Mabillo-
charii (Suinl-Iiiquier) noiiiiiic iiisigiiilmii :iil So,!r- , iiiuiii iii lino liiijus Vil;i' s;incli Rioharii. Gerviniis
duoneni [In riiiere u-^ Caidons). Mabill., Observ. a'ili;is sancu cnnfessoi is C:iidooi siioiiqiio illiiis cor-
prarv., iiiun. U. por;i torra levavit , ot cornm rcliquias decentiiis
>:
i\o« tam nobilibui. Non itaqtie probandi siint , oollocans, ri.lolilms populis boiioraiulas ceiisuit, in-
ipiibeati Kicbarii slcmiiia gintililiiiin ox Ragaiiario quit Hariiilfiis in (Ibron. cit., lib. iv, c;ip. 33. LUrius-
Clodovei .Magiii Iralre dediicuiit. Hano goiio:ilogi;iiii qiio.^cta vide apiid Bollandistas ad diciii ."lO Maii.
fatiiilos;im a|ipoII:it et rejicit Maliilloiiiiis. Hiiic oi e Iniiium sacriv retiiiionis. Aiiclor Cliron. Centiil
,

cpilapiiium saiicli Richarii, in quo pr(rcelso sleinmale libro I, cap. (j, scribit : habilum religionis.
 CSi HAGIOGfl.VPinCA. VITA S. niClIAIUI. CRO
non decssol. Q.icin lionoio.u, ul f.imnlus Dii n.a- A Dei el proximoruin dilcclione plenus,
,
on.i.i;. ii. pau-
L.._ , .

gna humilitate ornavii, ci. vca

. . charitaie excoluit, ,
periin, elargilus csl soh.tia, 17g maxini.iiue iii

et verbi Dci prciiiratione ainpliuvii , aiqiie vdut bo- capt.vorum e\pendil redeiniilionein. Nani alios oc-
nus agricola, spiuas pcccatoruni dc agio Doniii.i cultis diahnlica fraude peci atorum vincubs obligatns,
cvangclico voniore cradicavil, el arida cordu siipcrno pcr sedute pra-dicalioi.is l.ortainenta sol\chal alins ;

poipctux saluiis rorc irrigavit. Sed el ilivina cle- s.-cculari captivilate opj.rcssos, pecuniae lurgitionc
mentia , post ejus irrigationum , in isto populo plu- re.ie.nil : iil illi spiritalitcr .-(hsoluii jiic..i.darentnr in
rinia liiici dedit incrcinenla. Unde ct oH.nibi.s prsc- noinino ; ct isti cainaii servilutc Wicraii convert<--
dictiis vir Dei Richarius ho..orabilis factu(> cst ct rcntur ad Deum.
charus : q..ia quod o;e pr^dicavit, excinplo osten- \l. V.I non soluin in liis regioniltus pcr pietatis
dit et viani vitx, qi.ani aliis scrmonc monstravit, opera , vel pcr pr.-edicationis ImniiKi pncdictus vir
ipse prior aclu prrecucurrit. Doinini claius elTiilsit scd
: iit I.ucifcr aeqiioicos
IV. Quidquid vero ei pnpulus in stipetidiu pnedi- Oceani cai.ipos transiliei.s, prnwo diiirni iuniinis no-
cationis sponte obtulil , oinnia paupcril.us dividerc rturnassuoc.\orlu disciilil nmbras ; sicillein ullrama-
festinavit : ii.dignuinque ei visu.n fuii de crasf.no rinas Britannise regiones, ad expcllef.d»s ignoiantia;
pnesentis vitx cogitare, qui divilias icteiuai vita; " tenebras, Uimen veiitalis siio sparsit adveiitu ; scil
accipere auhelabat. Id"0 oblata ab omnibns dislri- cet, ut siciit in islis regit)nihu.<i, sic et iu illis alios a
buit, ut promissa a Dco acciperel. Felii cominer- scrvitiite dialiolica, ahos a captivllate cnrnah lilici-a-

cium, ul qui parva ac transiloria i.ilarilcr dislri- ret. lllis vcrbiim Dei infiidit, islis charitatis prctiun»
buerat, magiia et xterna felicitcr cssct acc(-]itiirus. impendit, iit pro lerapoMfi redemplione Kternam ro-
Nam sludiosissimns fuit paiipcruro consolaLoi', pcie- ctperci.t libertalcin. Sic erfto bo:iiis Doiiiinire pecu-

grinorum siisceptor, viduarum dcrcusor, pupiliorum nl;c negotialor, di.osimpliiis[.1f.,(li.plirisl charilatis

et orphanorum paler, ita iit veiissi.ne ile co s:.uctis- Dei et proxiini lalei.ta miiltiptlcare stiiduit : qiiate-
simi Job iPSliinonium dici poluciit .Oculm fui ctrco, nus cum inultiplici laboris siii fruclii Doniino suo ob-
pct claudo, et pattT orplinno : et cnnsr.m quiim nescic- viare posset, et banc Tocrm audire jucundissimam :

bam dHigentissime perscruliibar (Job xxix , 15). Qiia- Eugc, serve bone et fidetis quin mpcr pauca juitti
,

proplcr uiidique ad cum inririni confliiclianl ; quos fidctit , supra mnllu le consiituam : intra in gaudium
I.T;lo suscipiens animo , inedclam cis consolationis domini tui { Maltli. xxV, 21 ).

pcr sanclas orationes prKbebat. Ncc leprosos vel VII. Fertur vero, diiin causR pr.Tdtrationi9 in Bri-
cleph3ntico.s exhorniit , sed quasi fratres amplexa- lannia diutiiis morarctnr, subito illi venisae in mcn-
batiir, balneisi|iic coruin nieinbra saiicia fovebat :
C lci.i , aliquos sni jiiris si.b scrvilute sc reliquissc in
eademip.e post ipsos iiigrcssus cst , n.agis c;. pieiate (isllia. Ilaquc dolorc pcriiissus, dixil nd siios : Ilcu 1

illos emu:.dans, qnan. sc coinmaculans ;

piophe- nostros siib serviiutc dimisiraus in pairia , duin
liri ser.nonis non siirdus auditor, dicentis : Ege- ;.uc aliquos liheratiiri vcnimus, niaxiineqiie scio eos
nos tagosquc induc in domum tuam , et nudum vcsti- cito css« moriluros. Sed iie festinantcr, naveinqiie
tncutis tuis conperi, et carnem tuam ne deDpexeris consccnditc, 1 1 eos ficite ingenuos , priusqiiam nio-
( ha. Lviii , 7 ). riantiir. Illi haiid scgiiiier prxccpium secuti palcr-
V. Nec solum cnrn;di n^-fectione ad sc vcnicDtcs UHm, in patriain veneriinl ;
praedictosqiie servos viri
fovebai , sed cliam spiritali sancue pncificalionrs so- Dci salvos et ioenlnmes invenerunl , eosqiie veluti
l.*>tio redci-re eos non ccssavil. Et siciit iniserormn jiissi erant manumilliMites, feceriint ingcnuos : qiii

idoncns ubiqiie ftiit Consolator, ita siipih-horium (>i- non posl niidtnm lemporis, sioui sancliis vir Dei
riis castigator essc non timtiit. llles pietali» cle- prsedivnit , defuncli sunt. qiinnta clenieiiti.T esi
inentia cb-vebat , hos severae invectionis rcnsura Dei Christi , qui famiilo siio pictatis aneetnm insc-
dcprin.cbat. Nec terreme potcslalis irain fuforis niil , ct scrvonim ejus niortem fuliirani oslcndil ;

( Al. , foris mctnebat ,

qnem timor iiilerins dlvina! qitateniis illi niiscricorili;v merces do siiis non peii-
I

'^ rei, moncnies servitiilis jiigum iion gra-

potentiu! tolum corroborabat : parvipendcns divitum et illos

ininas, ui pr;cco vcritatis cxistcret. Nec fuit ariindn varet ;

qiii ct nh alienos lilicraiulos tanli ilineii*

venlo agilala, iil eiiin aora bumanse vel laudis vcl periciiliim siibire nnn tiniiiit , el e\ en tciiiporc iic-

Ictractionis comniovcrct : siid in arcc solidj" vcri- minein siii jiins s;ib seiviliilis jiipo relinere viiliiii ;

lalis consisteiis, ab humano ore [ Al. , dic , seciin- .vil ubiqiie onines ad se pfrlineule". lilierl.ile propri.v
]

liim Apostiduui ( / Cor. iv, 5) , judicari

coiitempsit, perdoiiavit ; nc iii proprios diirior esse videreiur.

iiiniqiie rcgiam inccdens, nec a dcilris proplcr qiii in Alicnos niitissinius apparere gestiebat ; ct

.crrores potenliuni , nec a sinistris propler Idandilias mciTedem , qiiani cx aliis coii|;ic[;:ivit, de siiis ;i( -

idnlai.tiiim declinabat. Quapropter inagnain plebem Cliniiilarel.

toniirvo Dco siio iii hac pr.i;scnli provincia acquisi- f:APUT II.

it , el sibi bonorem pcrpctuum proineriiil. Undo Cettu cum sancla Hichtrude rt rege Pitgoierlo :

<er«j<Hi nilvuin Criscinctntem.

•opiiliis cjiis ccrnens in Christo dcvolioncm rcligio-
pic licationis oftlrio riritannia per-
am , ccepil euin allenlius hororare, ct uiiilla ci pro VIII. Igilur iii

'leemosjnariim largilio»-e afferrc : qiiar: illc, ut cral arto, (iim ninltipliri vcrlii Dei fieclii roersii» Cil in
 A ;

C87 B. F. ALBI.NI SEf ALCIJ I.NI OPERUM PABS V. 68S

palriam : nc, Jum in aiiena iiicsse (|ii;»;icrel mer- cadcniem sublcvabat, nc alliderctur in terris. Nam
cedem , iu propria perderct. Et tanto se arilenlins oratioiio a fainulo Dci facta, piier iiicolumis ijuasi
serviluti Dei suhegit, quanto viciiiiorcm sil)i diciii aviciila pervcnil ad tcrram, et equus rcddiliis est
remuneratioiiis cssc prasscnsit. !Nam scipsum (|uoii- iiiaiisiictudini sua;. Et mater quidcm fjliiim suuin
dianis jcjuniis niaceravit, morlificalione carnis con- supcr terram saiium cl ridentem suscepil in ulnas
slrinxit , vigiliis afflixit, oralionilnis niunivit, chari- suas. Ipse tamen sacerdos Dei non equo iier agcrc,
talc conllrmavil, spe rolioravil, fide armavit ; niilli scd asello mansuelissimo cx co tcnipore voluit. Sic
inalum pro raalo reddens, nullius adulator, nemincm ergo miscrantc Dco, tcntatio maligni hostis illi versa
conlcmnens ; ut viam vcritatis prior ipsc incederct, est in laudis honorem : et supcrbia equi facla est
([uam cncteris prsedicando monsiravcrat. Sic vir Dci humilitatis gratia et magistra. Nam non erat imme-
galea sahitis induitur [ At., indutusl , et gladio verbi mor Dominum Christuin , dum ad redemptionem
Dei accinctus, et lorica jiistitia; undique circumdatus, properaret humani generis, asello iter cgisse (Matth.
alque scuto fidei armaius, calccatusquc in prrpara- xxi), non eqiio : sic ct ipse, proplcr saluliferam
tionem Evangelii pacis (F.plies. vi), processil in pradicationcni, dum per niulia qiiotidic festiiiarcl
prxlium publicum conlra anliqnum hoste:n , omnia loca, asclliim sibi portitorem sulTicere judicavit.
leia ejus ignea ruriissimo fidci uinboiic rcpcilens : B Quocunque autem iler agcbal, aul psajiui in ore cjus
quoiidianisque triumpbis spolia mulla victo hostc
resonabant, aut salutis ex ore cjiis pr;c(licatio au-
reporlavit , in Ecclesia [At., Ecclcsiam] Clirisii lain
dichatur. Nec miruni si Chrislum scmpcr prsedicaret
metuendus humani generis inimico, quain humano quem
lingua, quem semper gerebat in corde, per
generi pernccessarius ; ut polc qui iion suam tan- pius consolator miseris fuit ct riurus invcctor polen-
lum , sed multorum quxsivit salutem. Idco jnstuin
tihns : illorura inopiam elementi miscratione rcle-
est ul mnltoruin orc in Christo laudctur, muliorum
vans, islorum supcrbiam severa castigalionc rcpri-
pro Christo [Al., pcr Chrislum ] rcdeinptor : ciijus
mens.
non tanli est miracula nari-are qu:e ab eo gcsta siiiii,

quanti miraculorum cognoscere virtutcin , qiia coj- X. Nam ([iiodam tcmpore rex polcntissimus Da-
Regi in diebus suis inullum rogante viro Gislcinaro, easdem
lesti
179 acqnisivit gobcrtiis, ilbistri

populum. Nam olTicium pnedicationis omninin signo- venire [.4/., venit] in partes, et virum MA, iii sc sa-

rum ostcnsionc ni.ajiis esse niin diibiiun cst ; licet evosanctis ejus orationibus commendarct, invisere

imn dcfiicril, pro lemponim vcl rcriiin convciiicn- conligit. Quem ipse famnlus Dei ct sanctilatis suae

tia, sigiiorum pcipclratio, qu;c pcr eum diviiin per- hcnedictione roboravit, et sacerdotali auctoritale li-

cgit clementia. ^ bera voce castigavit, deniintians ei ne in s;ccularl

IX. Quodam namqnc lemporc iiialigni spiriuis sapcrbiret potcnlia, nc in fiigilivis speraret divitiis,

lcnlalio ad verecundiain accidil viri Dci, qnain" Dei ne vanis adulaniium exioUeretur nimoribus, nc ca-
iniscricordia ad laudem ei conccssit evcnirc. Visita- ducis gaiideret honoribus^ sed raagis Dci linicret
vitenim cquitando quamdain Deo dcvolam fcmi- potcnti»m, illiusqiie immensam laudarct glori;ifii

nam, • Uictrudem nomjiie et cum jam post dulces : humanam vero potcntiara vel gloriam nuUam pnta-
vitae epulas, cl post colloquia salubria, ipse vlr Dei, ret, qiia; subilo velui volatilis urabra recedat, ei

ascenso eqiio, ad [iropria rcmcarc disposnisset : tan(|nain spuraa super aquam, lenlationis flante ven-
lcmina pnedicta, juxta morem, equilantis vestigia lo, evanescat : aiquc hoc polius timcndo cogilaret,
Pairis seciiia est, i>
habens in ulnis filiiini [.4/., 11- (|Hiapo(fr((PS po(cn(cr (oniicn/(ipotien(iir(S«p. vi, 7 )

licduin] suum, ut parvulus quoqiie bcnedictioae ho- et, f tii p/us datur, plus eiigilur ab eo (Luc. xii , i8)
t

luiiiis Dei roboraretur, qucm ipsc anle sacro haptis- Qui autem vix siifficit pro se solo rationera reddere
\
mate icgeneraveral. Accipientc ilriqne infantem Deo in die judicii, quid facict pro tot homiiium mil-

equite vencrando, scu ad beiicJicendum, scii ad os- libus ipsi commissis [Al., quomo io poterii suppor
culandum, antiquus liostis, omnilnis bonis inimicns, lare rationem reddcrc pro tantis millihuspopuli sib
iiuinisil equo fciocitalem : qiii buc iUiicque dcniibus commissi]? Idcirco, quisqiie inagis timcrc potes
frcndens, pedibiisqiie calcitrans, ci toto coiporc iii- pr;ccsse, quam siibesse : quia qui subest, pro se soli

saiiicns, iiicoii«ueto impctu pcr canipiim disciirrere rationem reddet Deo : qiii aiitem pra:suiit, pro oin
c(Ppil. Qiiod pavida ccir.ciis iii;ilcr, oculos avcrtit, nibus reddituri suiit, qui sub twrum sunt potcstal'^

iie morientem vidciet filiiim, qiiem crvus Dci, s*- constiliiti. Qua castigatione rex, ut fuit sapicntissi-j
viente eqiio, manii lencbal. F;i;iiilia vero pro mortc miis, henignc suscepta, gaudcns cjiis lilicra vcrilatil

pueri, vel ca-.n viri Dei, strcpcic, |)Iaiigcr<!, cjnlare fiilucia, ISO sacerdoteni Chrisli sccuiii ad conTl'
11011 deslitil. Sed dexlcra Cbristi, qii;!' Pclruiii ircpi- viiim vcnirc rogavit. Qui Cliristi coiiforlatiis exem.
dantem levavit, ne meigcrctur iii uiulis, («icniin plo, s;pculariiun uon rcspueiitis convivia, ul praedi

Rictrudem nomine. Colitiir 1-2 Maii. Boli.vnd.

» chario per sacrum baplisma foisse rcgcneraluiil
— an eadein sit (11111 sancta Uicliiulc ubbati»!,a
Qii;e ElMoiiensis in Vita sa
scriliit Iluclialdiis nioiiaclius
Marcianensi iii ipsius Riclrudis Vita disciilit Mabill. cl:c Bictrudis. Esl aiilcin alius a Marunlo silvaninl
Act. sa!C. II p.irt. i , paj;. 'Jili not. rcgis lunc servatore, de ipio mox infra num. 4f
—
,

^ llabcns in ii/iiis jiUum nnuvi. Hic csl sancliis agilur. B01.1. v.Mi. Vidc ctiam Mabill. loco in prioi|
M iuio;ilus, qui coiiiur o .Maii : quein a sancto Ui- iiola cilalo.
 .

«80 UAGIOGRAPmCA - VITA S. UICIIAKII. K9Q

caiioiiis siiincrel occasionfiiii, venit cuni regc ad A nioruin et vigiliarum assidiiilalf maccravil, ui vin
niciisnm ejus, toiaqtie die illa et nocte, inter epul.is ossa arenlia dissipatis juncluiis sibi adli:crci-eiil, ci

Ja'lili;p, v<'ii)uin Dci ilapcr; s.iluliferas convivis suis tremcnlia baculo rcgeiite ^esii^ia difllcilc moveret.
niiiiislravit. Cujiis conslaulia nioruiii et instanlia Jani inentc sxciilo inajor, sola coelestia scmper co-
pra?vlicalioiiis pncfatus rex «ielectatus, coepil eum ex gitabat, qiianliimqiie iiiuiiilo alicnus, tantiim Deo
aninio auiare, et hoiiore prosequi in tantuni, ut ea proximus erat, illum quotidic vincens in eremo, a
I
ipsa diu aliqiiid de censu suo » ad luminaria donius quo Adain olim victus cst in paradiso : super aspi-
Dei copilnnaret, ratum xslimans, ut sicut ipse iiivi- dcm ct basiliscum anibulans. capul qiioUiIic anliqiii

sUiili pr.ceiicatioois lumine ab eo illumiiiatus esset, conlerens serpcntis, lcinporalia coiilemiicus, a'terna
sicvisiliili iucc per euro domus Doraiiii illustraretur: sola suspirans, scalam soninianlis Jacob omni bora
ct qiiod iiitiis ei fulgcbai in fide, lioc foris fulgcsce- asccndens, atque per angustam viam, qu:e ducit ad
I ret in Ecclesia; memor pr«cepli Dominici, quo dici- vilam, incedcns, iicr suuui assiJuis nuini\it oratio-
tur : Sic luceat tux veslra coram hominibus, ut vi- nibus. Nec clausa tamen ercmi aiigustia, lucis co-
deantopera vestrabona, et glori/icent Patremveslruni, Iiinina latcre potuit ;
quin potius sui \S1 fulgoris
q^ui in ccelis est {Matth. v, IC). Itemque in psalino : radiis longc hteque inagis innotuit. Quapropler un-
>
In lumine luo tidebimus lumen {Psat. x\xv, 10); id B diquc ad bomiocm Dci diversis faligati iiihrmitati-
csi, iii lumiiie fidei, quod fulget ia mente, liimen fo- bus conllu.tcrunt, quos sanclarum nicdicinis oraiio-
ris scintillat, quod splendescit in opoie. num sanavit ; oninesquc ad se qiiocuniquc morbo af-
1
XI. Exinde autem famulus Dei, qiiia a!) homini- flictos venienles, vcl tristili:e ciijuslibet rancfire an-
j
bus honorahatur, hoinines fugere nieJilahaiur, ul g.ustialos, sanoscthilares domum remeare fecit: nec
honores teraporales declinando, honores acciperei in doino salutisdiu morbus roancrc valuit, scd quanlo
pcrpetiios : eremumqne concupivil, qualcous libc- propius accessii, lantovclocius recessit. Mihi vcro non
rus soli Dco vacaret, et conleinplalivos carpurel sjngulas virlut.im ejus species noininaiim enarrare
fructus, qui ad id usque temporis in actuosis haud proposittiin esl, se.l vite sanctitatem paucis perstrin-
sogniter desudarat Domino dictum dc Ma- : sciens a gere verbis, ne eloquii mei larditatc inuUipIci si-

, ria sedeiite secus pedes ejus, et verbum vit« atten gnorum pcr cuin gcstorum fama magis obscureiur,
tius aujicnte Optimam partem elegit sibi Maria,
: quain laudelur.
, qace non auferetur ab ea [Luc. \, \i). Ilujiisqiie CAPl T 111.

, ineinor sententix, monaslicam {Id est, ereuiiticam] Pius obftus. Corporis .transtalio Cenlutam. Miracula.
vitani pctit, quo secretius soia cceleslia mente rima- _ XIU. Docloribus ergo illa rclinquenti f.4/., relin-
. reinr, Ecclesiae regiracn ^ alicri tradens, quam ipse quens], quo fine pr.iesens hoc s.Tculum sancta illa

in Centiila vico Christo fundaverat. Porro Gislema' anima deseruerit, solum mihi dicere sufllciat. Itaqiie
rus, vir illuslris el Christianx religionis devotus [auctope Spiritii sancto, quo seinper vegetatus estj
amator, siinul et Maurontus, nobilis quidam vir, et praescius diei evocationis sua;, qua felicitatem diu
terrarum vel silvaruro ad regem pcrtinentium serva- dcsiJcnatam acceptiirus erat, ui esset seroper con-
^ lor, prxbiierunt ei locuin manendi<^ in silva Criscia- junctus [At., adjungendus] Christo, quem sempcr
).''£as\[F.dii., Tristiacensi|. Qui et ipse Maurontns amaverat : vucavit ad se Sigobardiim comrailitoneui
i:)OStea, saiculari habitu deposito, monacbug factus suum, dixitque ei : Scio, fiii mi, scio quod finis

4t in eodem loco : cumque viro Dei inansiunero so- ineus Hon tardat, ct r^m raeuin, quem din cnn-
'ilariuui pra-parassel, Christo "*
monasteriura con- ciipivi, citiiis viJebo : et utinam tam propitium mihi
Irucrc ipcboavit. servo suu vi.Ieam, quam dcsiderabilera sanctis suis.

Xll. Vir i^itur Dei habitalionen) illam ' curo uno Se I tii, lili mi, pnepara vascDlum corpori [At., cor-

olo commilitone iogressus est ,

parvo tauiuin tugu- piisculo) meo, quo condatur, non superlluo studio,
lunculo, vilissiino operc facto, contentus ut habi- sed necessario usu, ut ilUc servetur in illum ilicm qiio

jtio viiac cunveniiet ; supernuum xstiinans sxculi corruplela h.^ec verlatur in incorniptionem, cl mor-
D tale hoc induatur iinmortalitate (/ Cor. x\, 55). El
iiniemptorciii aliquid soeculi deliciariini halierc et
iderc [A/., habere velle; forte, vel vclle]. At inilii paia tc cum omni dlligentia, dulcissimc fili, ut ubi

jiita se niortificatioiie caruis casUgavit, tiiila jcju- dics illa, qiix roihi inodu appropinqual, tibi advene-

• Ad Inminaria domus Dei. Ncmpe ecclcsiae quam sibi imaginatus esl silvam Ncpiensem ad Lisiam Ou-
I vico C.cntuh fiimlavcrat, iit dicitui' niiin. seq. Iii viiim. ubi Richariiis ciEnnbiuiii Broilcnsc, hortanlc
hron. CeiiUil., lib. iv, cap. il, (liciuii- Dagobcrliuii viio illiistri .Mauronto, a-dificaveril, tandcniquc vi-
jnasse lerrum vocabulo Campnnimu. Ijiii ilii niiieril. MAHif.i
*>
Ocialdovidclicet, de qm> infra niini. I i,
Alieri. Monaslerium connruere in^.wavil. Niiiic Korestc
<l

icni llariulfus, libro i, cap. 1!), viriiin perfccta; cl monaslerium, vernacule Forett-Moniier, elsi cciisu
o'aUi' saiiclilalis vocal. eiigiio pra'diuiin, mulluniqiic dctriliini.proprinin ha-
^ In silva Crisciacensi. Dccem milliliiis passunni, bet alibateiii, nionachos Ord. S. Rni. iicrp.iucos. In.
ciilcnlein versiis, a Centula dislat h;ec silva. Iii Ciim Hno soto eommititoixi Si^obardiis is rst
'-'
.

lilis corrupte lepclialiir .si/ra Tri.«/i«i:oi»i» ; prior ciiipost obituin vir saiictiis ap|>ariiil. ct qiii cjt\s
liiii lcclio, tcate
Mabill., habcliir iii oiniiiliiis a|io- cvsequias curavil. Vide inlra luiiii. 15 cl 1 1. Il.iriiil-
apliis. cnrrigeiidus Malhranciis, qui libro iii
Iliiic fus chronographus CenUileii^is biiiic Si)iji'l>(irium
'
Miirinis, cap. ">'.•, e\ illa cornipta leclione hic npice nobililalit futgidum vocal.

\
 :

m B. F. .\L151M SEU ALCLIM OPERU.M PAllS Y. 092

rit, lc p;>ialuiu iiiveiiiat. Ego vero iiigreilior viam A lenipore viiiciilis el calciiis coiislricli qiiiJaiii jr'!

univcr.sa' lariiis : laiilum inilii ini.^ciicors sil Sal- piiblicam ducebautur plateain, qux est juxta beat

Viiior iiriii(!i ; cl nie modo defeiiilal al) hosle ,

qtii Hicharii ecclesiam : qiii cum eminus ad viri Dei prc-

olim rcileuiil ab liosle; et qiiem pr;e=enlis viUc perarcnl [.4/., propinqiiarciilj tinipluin, voce uiagna
iiie

liabni consolaloreiii, a!teriia> vit;e iiiilii inveiii;ini lar- claniaiu coeperunt ; Saiictc Kicliaii, salva iiosl Ll

gitorciii. I|ax discipulus a patre

andiens, lacrymis stalim, ruptis vincnlis, absoluti sunl.

pn-fiisus, tumcn praccepta sccutus, lignum invcniens XVL Itein clades niagiia, quam venenosam la-
piisqiic
lidil, cavavit, el corpori patris coaptavit, ceil:im vocant, longe Iatc(|tie iiioilc aniara Iiabila-

lletibjs rigavil quod fccit, pene prius hicryniis iin-

lore? terr;c iiileiiecit, et vi\ ab ea t;ulus viMis cva-
paleriiis menibris aptatiiinqiie, Pcrcusstisque esl ca pcsle quidam c fratiibus
plciis amaris, quaiu :
sit.

sarcophagum in loco pnerinito a patre saucti Richai'ii, qui licet mortein timcret proptcr
ut poliiil,
composuit. Interim dum cuin Iristitia patri filius pa- cladem, vilam tanieii noii desperavit propter palro-
rarelobsequium l.l/., dum tiislia .. obsequia], va- iiiim. Lrgo quasi ail ccrta suHragia coniitaiitibus

iidiorpjlrem coquebat inlirmitas, et in frigiilo cor- fratribus, cucurrit ad scpiilcruni viri I)ei : ibique
pusculo vix haiitus remansit exlrcmus; iiec lameii comnuiniter oralioiie facla, el ipse libcratus est a

ab orationis ccssavit officio vel divinoe laudis ob- 1>

,],orte, cl omiies dcfensi sunt a plaga, nccaliquiscx
f.eq!iio. Et dum salutifeio corporis et sanguinis jnis fratribns moitifera cladis ejiis vastalionc per-
Oliriiti vi.ilico suiim iter nuinivit, iiiter gratiarura ciissus est. Ncc sobim illi liberati sunl, sed et si quis

actioncs el verba orationis vi Kaleiid. Maii " spiri- ^ longe vcniens, plaga taclus pcstifera, ad sancti
iiini cniisil; posilusque esl in scpulcro a discipulo in uicbarii cum fidc fiigiat solatium, eliam cnm dade
luco ubi ip.^-e pr;cceperal. mortis cvadil pericnhim.
XIV. .Sed inirum dictu, inter cxsc(|Hias paternas XVIL Inde iiitelligi dalur qtiantam habcat apud
subilo dis< ipiilus soporc oppressus, vidil in visii, Deum poteslatem pro nostris iiitcriedendi pcccalis,
quasi raptus cssct iii aulam splendidissimam omni- si cum nde clamemus ad illum, qui tanta Cst virtute

quc decore pul< lierrimani, imo solis bice dariorem :

pra-ditus dcpellendi morbos ab illis qui cum fide ve-

in qua bealuni Uicharium pntclaro et hilari vultu nitint ad eum. Nam p;itel cx niiraculis, qualis sil ex
vidit habitaiitcm sibique loquentem : Ecc«, frater iiieriiis, ct antcacla viia fulgcscit iii opeie subse-
SigebarJc,qualeiumansionenipra'paravilinibi Deus; quenti, ita nt non sit opus dubitarc de sanctilale,
provili.quam habui inierra,pulclierrinianiinca!lo, j^^ jg^m^ p^^j ;„ virlute. Intelllgite hinc, fratres

pro conlcmpiibili eloriosam, pro obscura lucidissi- thaiissimi, qui pauper volult esse pro Christo, qua-
mam, et pio funiosa omui suavitale renidenlem. jg^ ^qj^, habeat divillas cura Christo : et qui appelil
Evigilans aiitcm Sigobardus, laclior opus cxsequia- g^^g conlemplibilis inter homines, quara gloriosus
rum perfecil, Deo providente, ut iilius consolaretur, quem
,^„„^1 jnter angelos, honorera, fugil in terris.
el{iatris ci gloria ostenderelur. Condilus esl ergo, ul nunc possidens fclicissirae in coelifi. Quapropter di-
pr;edixi, miles Christi, ubi suo regi maxime railita-
gnura est ut ab omnibus honorificetur, qui omniura
verat. Sed ^ iion imillo post fvatrci a Centiila mo- Dominum tcmper amavit : propensius tamen a iiubis,

naslerio, cum suo abbal« Ocialdo, viro religioso et qui ejus corpori assistiraus ^ : quateiius quos filios

sancti successore,vcnerunt,et<-corpus sancti Uiclia- genuit in doclrinis, dignos possideat hxrcdcs in me-
rii tulenint, posueruntque in loco in quo eliamnum ritis. Ncc illi tantura prodest nostra laudatio, quan-
euin ni.Tgna mcritornm gloria reqtiiescil. Ibi enim,
tum nobis ejus imitatio. Magis illi placet imilator
prx'Stante Deo, pcr ser\i 182 *"' icliquias nova dcvotus, quam laudator otiosus. Inde, fralres cha-
sxpius aiiditiiilur miracula cdi [M., geri], ul fides rissimi, ct sanclissimi Patres, ct filii jucundissirai,
precantitim patefiat, inerila sancli viri ostendaiilur, sanct.Ti congrcgationis populus qui ad
lotius((ue ,

cl in servo stio nirisli laus celcbretur, sicuti diclum tanti patroiii fcsla convenistis, dignos vos facile, ut
cst ; Laudate Dominum i« suiiflis cjiis {Psal. CL, I).
j^ pe,,^ oinnipotcns per cjus intercessiones, vestras

XV. Quidaiii contraclus, corpore dcbilis, scd fide cxaudiat orationes. Ornate vosmeiipsos spirilali piil-

1 obustus, freqnenlabat orando sancti

Dei scpulcrum chriludine, siipereminentis charitatis gloria. viclrici

qiii oplala saiiitate siibito rcccpla, dcdil gloriam Deo, lidei forliliidine, et spe suavissima de Christi bnni-

<|u<h1 inlirmiis vciiissct, et saiius recc.Iercl. Iii ctijus late; scqucntcs semper saiiciorum Patruin vestigia,

iHiraculi memoriain tisqHC lioilie susteiilacula iiilir- ut per cortiin gradienlcs exempla, illoruni societate

inilati» illius pcndeiit in ecclciia sancti Uicharii. digni efficianiini : el secuudum Apostobim abnegantei
Sed et mullolies da-moniaci ad corpiis sancti Dei impielalem et scccutaria desideria, sobrie, el jusle, el

siiorum obscquio dwUicti, divioa conc«dcnte clcmcn- jiie rirsiHHS i;i lioc saculo, exspeclaiiles beulam spem

t'a, a veialione inaligni spirilus liberanlur. Qiiudam ct advenlum gloria: magni Dei et Sukatoris noslri

» .Spir»(tfin emisil. Aiiiio videliccl xr;r Chrislian.-c ' C.orpus S. liicharii. .Kh omiii corruptionc liberuni
615, probat Mabillonius I. cil., pag. 1!tl>.
iili siciii ab onmi dilcctioiiu sxculi cor possedcral libe-
*> ISon multo posl. Spalio qiiiiupic mensiuni ct rtiiii. lii. ibiil.

diiodcciiii dicruni, id esl, a vi Kal. Maii tisque ad vii <> Alniiniis h;tec dicil ex persona monacbomm
IdusOclobris. BoiLAMiis ex aliis .\clis interpolalis. Ceiilidciisiiim.
 :

693 HAGIOGRAPillCA. - VITA S. \\ILLICROUDI. - LIB. 1. COI

redimere, ab o,u„. ,r.,quua,e, el mur,dare, sibi po,,u- „, l->) , cui csl gloria i„ sa^c.la .a>culoL. Aa.en

OPLISrjJLUM QUARHM.
DE VITA S. WILLIBRORDI TRiUECTENSIS EPISCOPI
MBRI DUO.

183 rKOLGGIJS. B alicrnm Picrio pede currentcm. qui in secreio cubili

Domiiio exiiiijo, venorabili alque laudabili IlLorii- intcr scholasticos tuos tantunimodo ruminari de-
rado • arciiiepiscopo, liuaiilis levita Alcuiiuis salu- liuissct. Uterque taraen, propter occupationes diur-
lem. nas, furtivis noclium lucubratiunciilis dictatus csl,
Delalis ad dos veslrre excellenliae liUeris iu qui- et eo niagis vestrac indigent defcnsionis, quo niinus
bus veslrum agiioscens in Doinino sludium, et diu- ab auciore proprio expoliti sunt. .Meiim [Id., meum
turnam in lege ejiis niedilalionem, magiio nio gaii- vero] fuit, prajcipientis non spernere anctoritatcm :

dio affcctum esse fateor : sed tanien loiige imparcm tuura cst obedientis defendere imperitiam. Unam
me petitioni vestne consideravi, ui pote nullo prae- quoque priori libello suporaddidi liomiliam, qu;e uli-

rogalivx niuncre eloqiu-nliit! siilTuIlus ad implendiim nam digna essel luo venerando oic popiilo prjcdi-
quod jussistis [Miib., qiiod jiissisli] : ac nisi me cari. Iiem secnndo adjeci scrmoni elegiacnm car-

charitas urgeret, qiue indla [Id., nulli] nogare so- men [Id., sermonem elegiaco carminc] de viro ve-
lel, non auderem ullra ineae paupertalis [Id., par- ncrabili Wilgiso, patre scilicet sanctissimi ponlificis

vitaiis] vires negoiiiim attingere. Tamen veslris Willibrordi, cujiis corpus requiescit *>
in cellula
oralionibus diviiia douantc graiia , ct sanciissiinoquadam maritima, cui ego, indignus licet, legiiinia.
Palre Willibrordo inlercedente, ciijus me vitam, C Deo donante, successione deservio. Scd el omnia
mores el iniracula scribere sic stiidiose rogas [Id., qua: vel prosa gradiente, vel versu currontc dictavi,
pio stiidio rogasii], luis parui, Pater sancle, prc- lus sanctitatis spectant judicium, utrum digna me-
ceptis, et duos digessi libollos, unum prosaico ser- mori*, an pumice radenda feroci [Id. addii : sint] :

mone gradicnlem, qui publice fratribus in ecclesia, nec nisi luo roborata cxaraine, procedent in publi-
si dignum tuse videatur sapicntiae, legi poiuissei cum.

• lieorntado. Aliis Beornrcdfl, Oeraerado. Hunc in
indice alibalum EsU-rnacensium lcrlio loco, post
Willilirordiiin scilicct et Albcrluin,
iies Uorlolius ejusdein loci abbas, cl Gabriol Buceli-
Iius , oiinii|u(^ SciioueiiRiuni aiTbiepisonpum fuissc
asserunt. 1'uerit pruiiidc is ipsf qui a Sancta-.Mar-
thacis vocatiir Ilerarilus, vl an. 'i2'> dicilur decos-
sisse; tametsi Ucornjadi obituni anao
repnnit.
In cellula qiiadam maritima. Hax cellie fucre
*>
maritiinx qiiibus Alcuiiius pia;fuil; allora sita (st in
promonloriis maii Oa-aiid tt Iliiinbri lluvio proxiinis,
ct quidem in proviocia Northumbraivi, crgo in Ebo-
raccusi ducatu bodierno. Ibique sepultiis fuit sanclus
nunierant Joan- Wilgisus paicr sancti Willibrordi, ut diciturcap. 1
sequenii. .^liera sancti Jodoci nppelLitur, ei siia esl
iii Morinis ad littus Oceani Gallici longe a priori rc-
mota ; quae alio nomine Wicus appellalur, lindie
vero Sainl-Jostc-sur-Mer. Vide cpist. 39, 9(j ct 115.
79<) Bertelius Depiiori cella .\lcuinum hic loqui observal .Mabillo-
niiis contra Sancta-Marthanos. Ha'C fortassis prima
fuil, quam Alcuinus pe.r lcgiliiuam successionoin gu-
bcrnaiidam accepit, iit ipse loquitur hic et infra cap.
D 1 Vil.e, et iti epist. 226.

LlBKll mUMUS.
I.Nr.lPlUNT CAPITULA.

C*P. I. Wilgisus monasticam primo, pottea soli,a- versationem clegit, ac non multo posc, crescente iii

riom i'i,am amplec,\,ia. Miracuiis cliirel. l.cclesiain co fervore viLr spiriLiialis, arctiori animi sludio so-
ex iiona,iouibus rcijKm e, op,imatum conslruil. M- lilaria soipsum iiiaiicipavit ilistiictione [flab., siili-

cuiuus ex leijitiwn liiFredilate succcssor. — Fuit in tari.i: districlioni] in proniontoriis qiur iiiari Oc«anu
I Brilannia insiila, proviiicia Nurdanliumbrana, qui- 01 Hninbri niiminc cingiintur. Ibi etiam miilio (em-
dam patcrrainilias genore Saxo et noniinc Wilgis, poro in quo:lam parvo oratorin, saiirti Andro.i' apo-
religiosam iii Gbrislo ciim conjiige et onini doino slnli (Ihrisli noinine diralo, in jojuniis ot oralioniI>u:t
siia, siriit ]mM sii^nis |i,ilofactuin esl, agens vilam. alqiic vigiliis Deo serviens, eliaiii inirariiloruin signis
Nam rclictii haliiiu 1^4 ^'-'''"''"''' "lonachicamcon- claruil [Mdli., ila ul... clarercl], et nomen cjiis civ
 ;

f.?:; B. ¥. ALBIM SEU ALCLIM OPERLM PARS V. CDG

lcbre factum eil Nec tonfluentes cesiabatad se lur- A niiois spIeiiJore. plenum sure perfettionis oslendet
bas suavissinia verbi Dei adraonitionfc colioiiari. Seel gloljum : coruscanteque nimoiis
nimoris cjus canJorc et
•t illius gentis regi et optiraatibus lionorabilis ef- nioruiii pulchrituilinc, multorum i.i se aUicicl aspe-

fectus est, in ttntuni, ut ei aliquas terraruin pos- clum. Hiijus ergo soronii int 'rpreiatiouem rerum
lessiunculas, illis pioiiiontoriis ailiacenies, aii aedi- veritas subsccuta est.

(lcandam Deo ecclesiain, dono perpeluo conluleriiil C\p. IIL Xntivilas et baptismuf tancti WillibrorUi.
in qua pius pater inodicani quiJein, sed honestam Fit cleticus et monuchus. — Factum esl post circu-

lieo servicntium adunavit congregaiioncni, in qua Iiim dieruoi, et mulier peperil Dlinm, sacroque fonte
cl posl muliipliccs sancti bboris :igones, a Deo coro- baplismatis regeneralo imposiiiteimaternomeiiWilli-
i.atus corpore requiescil, et posteri ejus usque liodie brord, el statim ablactatum infantuluni tradidii euni
cx sanclilalis ejus tradilione possident. Quorura ego pater" Ripensis ecclesi» fratribus,religiosissiiidiiset
nierilis et ordine exlremus, eamdem cellulani per sacris litteriserudiendum : ut fiagilior aetas validiori-

Miccessiones legilimas suscepi gubernandam ,

qui bus iuvalesceret disciplinis, ubi nibil videret ni^i

lianc Iiisioriam sanclissinii Patris ei sunimi sacer^ honesla, nihil audiret nisi sancta. Qiiem divina mon
dotis AVillibrordi, le jubeiite, l>eatissime poritifes gratia ab ineunte pueritia et sensu proficerc, et itio-
Beornrade, cousiripsi : qui tanlo Palvi, et suinrai '
ribus pollere, quantum ad tales congruit annos, con-
sacerdotii dignitate, ct gciieris posteritate, et san- cessit : ila ut nostris temporibus novura S.imuel na-
ciorum locoriim oliservatione quae ab eo in Dei lio- sci piitares, de quo dictura est : Puer autem Samunl
iiorem consirucia esse noscuntur, sccundum daiara proficiebat atque crescebat, et placebal lam Deu quam
tibi a Dco gratiani, lixres dignissiraus exslilisti. homiuibus (/ Reg. ii, 26). lliique in praedicto niona-
C\r. II. .S. Wiltibrordi miraconccplio. \ isio matris sterio muliis profutiinis puer, clericalus accepit lon-
tjut. yisionis iiilcrpretatio. — Et ut ejusdem sancti sura:ii, et pia professione nionachum se fecit esse, et
palris VVillibronli altius nalivitalisoriginem, et mox iiiier ca-teros ejiisdem sanctissirai roonasterii ado-
iii ulero in;itris divinx electionis repelara pnesagia, le.scentes rniitritus esl ; se J nulli alacritate minor,
revcrtar nnde egressiis sum. Nam sicut sanclissimus nulli liiiiniliunis ollicio secunJns, niilli lectionis 185
pr.ecursor Doniiiii nostri Jesu Cliristi beatus Joannes studio inferior : sed sic quoiidie bonae indolis puer
Ci^tista, ex uiero matris Dco sanctificatus, religiosis proficiebat, ul teneros pueritije annos morum gravi-
imrenlibus, nt evangelica narrat historia (Luc. i),
late transcenderct : factusqiie est grands.vus sensu
C.hrisium ceu solem prcecedens lucifer, niullis in qui corpuseulo modicus fuit ct fragilis.
saluiein profuturus, natus esi : ita ct sanctus VVilli- Cap. 1Y. In Iliberniam proficisritur. — l^itiir in

brordus in plurimorura genitus salulem [Mab., in G gacfis erudilionibus, et in oinni sobrietate, inoruin
plurimarum gentium salutcm]. religioais parcnlibus que honestate, beatissiino usque ad vicesimum xta-
natus esse dignoscitur. Nam vir venerabilis Wilgis, lis suje annum adolescente proficieiite, arctioriii

de quonohis paulo ante sermo fuit, ad lioc lantum, \ilie ardore succcnsus est, et peregrinaiionis amore
Deo prsdesiiiiante, matrimonio junctus esl, ut talis instigatus. Et quia in Hiberni.1 scholastitaro erudv-
ad profectiim mullorum populorum e\ eo edereiur tioiiem viguisse audivit, etiam quoriimdam sancto-
proles. Igitiir uxor ejus, mater siilitet beati Willi- rum virorum, faraa narrante, conversatione incita-
brordi palris, iiiteinpesta iioclis qiiiete, coeleste iii
tus, etprtecipue beatissimi Patris et epistopi Egberti >>

somnis vidit oraraa (oc.«;./a, iJ cst visuin). Visum est [Hfab., Ecberii] ,
qui cognomento Santtiis vocaba-
ri qiiasi novam in coelo viderot luiiani, crcscenie tur ; nec non et Wicberti venerabilis viri et sacer-
illa, usque duni plena videbatiir esse. Quam diligeii- dolis Dei, quorum uterque ob coelestis patria: amo-
lius intuens„ repentino cnrsu lapsa riiit iii os ejus. rem, donio, paliia, cngnationeque relicUi, niberniam
Qiia devorata. ejus iiitima spleiidore perfiisa sunl. secessit, ibique dulcissimos supernae conteraplationis
Evigilans vero, timore perlerrita, ciiidam lioc reli- fructus, s.-eculo nudus, Deo plenus, solitaria quotidie

gioso presbytero retulit somnium ; illoque inlerro- . hauriebat conversatione. Ilorum bcatus adolescens
gante si ea nocte qua ei visio facta est, suo more icinulari cupiens rcligionem, cum conniventia sui
snlitn jungeretur viro, acceptaque ab ea ejus rei abbalis el fratrum, in Ilibcrniam veloci ciirsu con-
ronressione, ita respondit : Liiiia, quam ex modica scendit [.tf«/i., conteiidit], prffdictorum Patnira se
vidisti in roagnam [Mab., ex modico... in magnum] farailiaritati conjimgonN; qiiatenus, ceo priidentis-
crevisse, filius cst quem in ca nocte concepisti : qui sima apis, ex eoruiu propinquitate niellinuos pietalis
hice veritatis caliginosos tenebrarum errores discu- carpcret flores; et rn siii pectoris alvcario dulcissi-

tiet, et quocunque perrexerit, comitante superni hi- nws virtiilum favos consirucret; ibique duodecim

» Ripensis [.\1., Hripcn.m] ecclcsia' fralribus. Hoc scopum, sed lantiim sacerdotom norainal. Hinc non
monasierium ab .Mtirido Nortlianliuinhronim re;;e audiendus pseuJo-Marcelliniis in S. Suidberti actis
conditiim fuisse anno GjI, docei M;ibill. sspc. ii Be- falmlosis, qui Egbertum Elioiacensem artliiepisco-
oel., in Vila s:incti riilhherti, adcap. 7. pum dicit. confiiiiJens eum videlicet cum Ecgberto
i" Episco^ii Eqberli. Hunc epi.scopi!m vel arcliiepi- illiiis sedis anlislite, qui unsl hiijiis Ei;berti obilum
scopuin fuiss>^ siibilubitat Mabill. s;cc. iii Ben. p:ul. annn lertio in locum Willridi jiinioris Eboracensis
1. in tjiis Elngio num. 6, pag. 490, oli silenliiim archicpiscopi suffeclus est.
Ycii. Beila-, qui illum misqiiain anlislileni veJ epi-
 :

007 IIAGIOGUAPUICA. — MTA S. WILLIBRORDI. — LIB. I. «98

annis, iiilcr exiiuios biiiuil pije religioiiis et sacKE A sereie luper spiniis (Jerem. iv, 5). Cunique btudio-
leclioiiis iiiagisiros, fuliirus iiiultoruin popuIor;ini sissiine vir Deiper loca sing^ila discurrenJo, opta-
prailiealor eriiJieliaUir, donei: octuricrel i» viruin tiinicvangelizandi opus eierciiissct, cl somina vita>,
perfectum et in aHaleni ploiiiliKlinis Clirisli. superna; gralia: rore irriganle, longe lateque iu
Cap. V. Fervet desidL>rio paijanos converlendi. — agris nuiltorum cordium ad ejus pneilicalioneni
Tricesiino ilaque el leriio xtalis suse anno, major uberrime pulhilassent, congaudcns pr.cdi< tus Fran-
cgre!;io virn fidei (laninia ciesceiiat iii peclore , ila corum dux cjus sanclissimae devotioni [Mab., ejus
ul parum ei viLleretur sibi soli taiituiiiniodo in reli- sanctissiina devolione], et verbi Dei clarissim.-e mul-
gionis sanciitate sudasse, si non et aliis quoque in tiplicationi, majoris profectus occasionc, prudenli
prxdicationis veritate proJessct. Audivil [Mub., Au- cogitaliat consilio euin Romam miltere, ut a domiio
diens itaque] in Lorcali!>us niiinih partilius messein aposlolico Sergio, viro sanclissinio tunc lcmporis,
quidem multam esse, scd operarios paucos. Sed iit in suinnii sacerdoli honorem ordinarclur : quatenus
soiniiii, Deo dispensante, implerctiir veritas, quod apostolica beneilictione et jiissione susccpia, majori
niaicr olim de eo se vi lissc lestalur [Mab., testaba- ab co niissus fiducia roboraius, iii opus F.vangelii
tnr], suae conscius voluntalis, licet aiiliuc diviiiac revertcrotiir, jnxla aposiolicum illiid : Quomodo
dispensationis ignari:s, iilas in partes navigarc ro- •* pnrilicabunl miltanlur {liom. x, iu)? I cum
iiisi
Uuo
gllavii, cl clari&sima cvaiigelicK pncdicationis hice, viro Doi pprsiiailere tentaret, renuit primum, nec se
lorpeiiles longa infidelilate popiilo.s, si Dti esset tinl.T aiictorilatis honore dignuin esse refcrobat
votunlas, illustrare. Assnniptisque .sccuni duodecim enumciatisqiic aposlolica; sanctioiiis pr.Tccptis,
[J/afr., uudccim] fratribus, eo lidei fervore ariiuitis, liinge sc iuferiorcm Iiuic viriutum catalogo asserc-
qiio el ipse, navim consceinlit : quoruin aliqiii post- lial, quem egregius mundi praidicator, filium suum
ca, ob prsedicalionis evangolicje instantiaui, mar- Tiiiiotheum cru:iiens, oportere episcopum habere
lyrio coronali sun'. ; aliqui vcro episcopatus ordi- ceiisuil (/ Tim. iii). Dux vero contra religiose suasit,
nem accipienies, post saiicta^ prsedic.itionis labores, qiiod vir Dei verecunde negavit. Tandem omniuin
iu pace quievcrinil. iinanimitate victus, el qiiod inajus est, Dci dispen-

Cap. VI. Cum duodecim tociis Triijecliim veiiil. satione ooactus, conscnsil; raagis volons pliiriuio-
Inde aHens Franciitm pelit, et a Pippino lionorifice rum humiliter obedire consilio, quam suam pert:-
ezcipitnr. Suasu Pippini Romiim pelit in episcopum naciter ilorcndere voluntatem. Et sic ciim honorifira
ordinaiidus. — Igilur vir Dei cuni sociis, siriit pru^- logationo, et muneribus, aucloriuiti aposlolicx co;i-

dixiiuuB, Fresiani navigavit », doiiec prospeio cursu _ dignis, Rouiam dircclus cst i>.

ad oslia Rbcni fluminis vela deposuit; ibiqiic opt;iia Cap. VIL Vijio aniielica. Ordinalur archiepiscopin
telluris statione refocillati sunt, et mox ad raslelluin et Clcmens appellalur. — Sed die qiiaria, piiusi|i!;ii:i
Trajeclum, quod in ipsa fluminis ripa sitiiin est, illo venirel, beatissimus apostohcus angclica in
perveuerunt ; in quo etiam post aliqiio^i tenipus, somnis rcsponsionc admonitus est, ut illuin cuin
Deo donanle, et verbo fidei crescente, idem sanctus summo hoDOre suscipercl \Mab., susccpissct] , ei
Willibrordus sedem cpiscopatus sui Iiabuit. Sed qiiod multarum animarum cssel illiiniinalor futurus,
quia eadem gens Fiisomim, in quo idini xiliilcalum a Deoqiie eleclus, el ad hoc venissct, ut sunimi ab eo
esl caslelliiin, cuni rege suo Radbo lo paganis adliuc sacerdolii honorcm susciperct [.Vfl/i., suscepissctj;
rilibus sorduit [J/aA., sordcbat], visum est viro Doi nihihpic ei negandum esse. i[iiidq'iiil pcliisset. Qua
Franciam contendere, ac ducem illoriim ndirc Pip- factiis aposloliciis a !monitioiio certiis, ciim magno
pinum, virum strenuiim, triuniphis clanim et mo- gaiidio et si|inino eiiin suscepil lioiiore : ol ut iii eo
ribus probum qui cum ciim oiniii lionorc susci-
:
fidei aguovit forvorem , rcligionis ilovotionem , sa-
piens, sed nolens tanto doctoro se vel suain privare picntix plenitudinem , die competenli popiilo ad-
genlem , ioca ei opportiina intra terininos regni sui venienle, advocalis veneraliilibiis al socieiaieni nii-
prxvidit, qiio potuissei idololatria; spiiias exstirparc, D nislerii sacenlotibus, piiblice in eoolosia bo:itissimi
et purissima verbi Dei somina por iiiiiinla miv;ilia Pelri i:
priiioipis apiisioloruiu oiiin iii;igna ili^iiitate,
abundantius spargero, iil iinploiol 1S6 proplioti- inore aposioliio, eum oriliiiavil ;iroliiopiso(ipiiiii ; ac
cum praeceptum : Novate vobis novuliii , ei noliie onliiiato noinoii iiiiposuit Clemcns, vesliniciilisqus

« Fretiam navigavit. Aiino .Ttatis sii.t 3,', iil panlo primis lemporibus adventus illius in Frisiam, qiiando
j ante narrnvit .Moiiiiiiis.aiinovero Incarn. 6!)0, pioiit a Sorgin jiapa liooniiam et lieiiediclioncni evaiiijeli-
Ciim oiiiiiiliiis aliis toslalur .loan. de lioka caiion. zanili goiitiliiis, siiiiul et rolii|iii:is eoclo^iaiiini do-
Trajeot. in (ilironioo, inio ipsoniel S. Willibrordiis dio;itiiiiii adliiboiiihis ac<'0|>il, aiiiio liirani. (i9'i, iili
vcrbis, in vetusto Calomlario, qiiod iii nmnaslorio pii>b;il M;ibill. Iioo loro ililor nolas ; alteruiii, posl-
Epleriiacensi servatiir, ad marginem ali ipsnniot, ut •piaiii por ;iiiiios aliipinl iii Frisla pnpiiliim ilnoiiil ;

videtur, viro saiirto asoriptis /ii nomine Domini :

Roiiiain a Pippino inissiis. iil ibi ali i'oiloiii Sorgm
Clemens Willihrordus anno 690 ab Incarnalione C.liri- papa Frisoniim pciiti arrhiepiscopiis orilinarolur,
tti vcniebnl ullra mare in Franciatn, ctc. Vid. Cal- qiioil laoliiniessc Roda asserit anno 09t>.
mel. Hist. de Lorraine, toni. III, Lislos Chrnnnlog. ' /ii ccrlesia beali /'«(ri. Von. Heda lameii I. ril,
pag. 9». sanrtiini Williliionluni oriliiintuin cssc ail in ccclcsij
" Romam direclni est. Ven. Be la libr. v. cap. 14, saiictJ' iiiailyns C.crili;e die natalis i'jus.
duo S. Willibiordi Roniana itinora dislinguil onMin ;

I
 :

«99 B. F. ALBINI SEU ALCIjIM OPERLM PAKS V. 700

»iiis sacL-rJoLililHis indiiit eum, cl saiiclo, qiiiisi sii- A navigii [Mnb., longioiis >i*l, \el ex insiJiis feio-
lierhtinierali Aaron, pallia dignilatis, ct inilnmenti cissimotimi tcrr^e illius habitatoriim dainnum palc-
confirinavit gloria [Mnb., iiuiuniento gloriu'] ; el retiir in iliis, volrns anlitiui bostis prtevenire aslu-
quiJquid voluit vel potuit [Hab., petivit], aiit iii pa- lias, cl Diimiiii sacrainenlis aiiiinas iiiuiiire acquisi-
trociniis Siuictonim, aut in relius ecclesiasticis, ciim tas.

lotii mentis alacrilate tradidlt illi, firmatiimque be- C\r. X. Biiiiinr.e gentis snpcrililiiiucm contemnit.
nodiciione, donis dilatum, cum salutaribus pr;rce- linus sociorum suorv.m perimitur, mat-lyr effectua.
plis iterum enm in opus Evangelii remisit. Itegi C.liiitilnm mngna fiducia iidnunliat. .1 teije ad
Cap. VJII. /n Franciam rediit et cum plurimo frufln Pippinum remiliilnr. — Lt iliini piiis \Mnb., cuni eigo
in opus Evangelii incumbil. — Accepta ergo aposlo- piiis, etr.\ veibi l)fi prjelicator iter agebat, perve-

lici- auctoritatis benedicdone, euni innjori fiilticia nit in coiifinio Erisoiiiiin et Danoriim ad quaiii Jam
dcvotus verbi Dei pradicator, ad pra.-faliim Fiaiico- iflsulam, qiia' a qiiod;iin deo siio Fosite, ab accolis
iiiin dnc«m regressus est. Qui eum curn sumnia ho- terrs Fosilesland ' dicebatur : qiiia iii ea ejusdem
noris magnificentia reccjttum, ciini sii.i; poti}«tatis Dei faiia fuere conslructa. Qui loiiis a paganis iii

jussione in opiis Evaiigelii direxit : Baaxinio tameit lanla veneratione babebatur, tit nibil in ca vel ani-

in borealibus rcgni sui partibus, qiio eatenus ob B maliuin ibi pascentium , vel aliarnni quaruralibel
raritatem doctonim vel diiritiani habilaloriim fi.lei renim, qnisqiiam gentilium tangeie atideret; nec
flamma minus reluccbat. Eo vir Dei instaniius illis etiain a fonto, qiii ibi ebiilliebat, aqiiam hauiire,
in regionibus semiua vitae sparserat, quo pltis iie- nisi tacens, pra'suini;ret. Quo cum \ir Dei lempe-
cessurium, antiquani ignorantiae famem depellere, siate jactatus est, mansit ibidem aliquot dies, quo-
perspexerat. Qualem, divina gratia adjuvanle, illis usqiie seposiiis tenipeslatibus opportunum navi-
incolis fructura fecissel, testes suiit usqiie boJie gandi lempiis adveniiet. Sed parvipiMidens stullam
populi per civitates, vicos et castella, quos ad ve- loci illiuB religionem, vel ferocissimiMn regis aiii-

ritaiis agniiioneBi, et .id unius omnipotcntis Dci mum ,

qui violatores sacronim iDiiis airutissiina

cultuni pja admoniiione perduxerat. Testes quoque morte damnare solebat, tres homines in eo fonlc
Ec«:lesije, quas per loca singula coiistruxerat ; testes eum invocatione sanct;e Trinilatis baplizavit sed
ot Deo faintilautiuni congregationes, quas aliquibus et animalia in ea lerra pascenlia, in ciliaria suis
adunavjt {Mah., congrcgavil] in locis. mactare pr.rcepit. QuoJ pagani inluentes, arbitra-

187 Cap. IX. Chrittum prcetiicat in Frisia. Item bantur eos vel in furorem vcrti, vcl eiijini veloci
m Dnnia ; inde triginta pueros in Franeiam ducil.- inorte perire. Qiios cum nibil i»ali cernebant pati.

Tentavit quoijue idem vir Dei ultra Francorum rcgiii C furore percili, regi tuni [.Vni'., I.imeii] Radbodo,
Giies ccelcstis docJ.nnx (lumiDa dcrivarc. Nam tuiic quod videranl facliini, retulerunt. (Apud Mnb. cap.
tcniporig regcm Frisonum Radbodum cum genle 11.) Qui niniio furore succensus, in sacerdotem
sua paganiini non tiinuit adire, et quocunque pcrre- Dei vivi, suoium injurias deorum ulcisci cogiiabat
xcrat verbuai Dei cam omni fidiicia loquet)atur.
, et per dies [Mnb., per tres dies] scmpor tribus
Sed pr;efatus Frisonum rex, licct virum Dei humili- vicibiis, stio more, mitlebat sortes, ct nunquara
tatis gralia hciiigne susciperei, nullis tameji vil;« damnalorum sors, Deo vero defendeiite suos, super
fomenlis saxcum ejus cor emolliri potuit-Cum ergo Bervum Dei veV aliquem eit suis cadere poliiit : nec
apud cum vir Dei fructificare se non posse senlirei » nisi unus Lantuoi ex sociis sorte monstratbs, et
[Mab.. agiiovil], ad ferocissiroos Danoriim populos martyrio coronatns est. Voca!i:itiir vero vir sanctus
itcr evaiigclizaiidi convcrtit. Uii tiini, ut ferlur, re- ad rogein, et inullum ab eo e^t incropatus, quare
gnabat Ingeiidus ' [Surius, Ongendi;sl honio omni sua sacra violassol, ct injuriain Doo suo fecissel.
fera cruilelior et omni bipide durior : qiii tamen, Cui pncco veritatis eonst:inti animo respondit:

iubciite Dto, >erilati.s pneconeni bonorifice tracta- < Non csi Deiis, qiiom eolis, sed diabolus, qni te

bal. Qiiem diim (ibiliiratuni nioribus, et idololairia; pcssimo eriore decoptura liabet, o rcx, [^ ut ani-

dedituni, et iiiillain inclioiis vit» speni babenlciii ^ mani Itiaiii :etcrnis tradat flammis]. Non cst enim
offendit ; acceplis tuiic triginla cjusdcm patria; pue- Dcns, iiisi unus, qui creavil coeluiu et terram, et
ris, ad clectos a Deo populos rcgni Francoruni ro- omnia qtiie in eis sunt; quem qui vera fiJe colit,
vcrli lcbliii:i\it. Sed in eo ipso itineie caterlii/atos vitain babobit sempiiernani ; ctijus ego servus, ho-
eosdeiii iiiicnis \it;i' foiUe [Miib., piHTos foiite snlii- die tibi testificor, ab antiqui erroris vanitate
ut
bri| al.liiil, in' ;iliiiiiod propter pcriiula loiigissimi quam coluerunt patres tui, tandem aliquandn resi-

1 Seuinri. Ciiiii|ieiiiliensis codcx, iit lcslaliir Ma- Danorum a se conscripla. Mvbii.l.

billoiiiiis, lioc loco ista inserit < Erat eiiim tiiiic in Hist.
: c FosUcdand. Adanius Rremensis libr. iv
ejiis ('Oiiiilalii vciierabilis vilu el iioniine digiiiis Vul- Fosileslandiam eanulein csso ait cuin Frtrrta insula,
fraininis.i|iii vciiiMat a Siiionuiiicivilate poiiiilex eo- qU(V i)i o.slio fluminis .MHiv longn rccessu latel.clc.
dem (lesidcrii lcrNens amore, scilicet ul alKpias Do- et siia est in confinio Dr.norum et Frcsonum. Eadem
> Vide vitam S. Vnlfrainiii ad
inirio l.i(r;iiel Hniin;is. insula' ab arobiopiscopo babilabilis facta dicitur, et
iiiiniiMi 7-20, Act. SS. Ord. Ben. sa!C. iii, part. i, pag. moiiaslnrio lloiloonsi illustrata. Maeili..
Qti.v hic 01 inlra unoinis inclusa sunl, desnnt
5iS,S, ctc. •I in
i>
Lngcndus. Hic rcx Daiiis ipsis iiotus non est, ncc Mab.
illius inominit Ericus Dani:c rex iii historia gontis
:01 HAGlOGRArillC.V. — MTA S. WTLLIBROllDI. — LIB. I. 792
piscai, cl ciedens in ununi Deum omiiipolentem A ranlijc] ign')raiilia; lalere sinebal, sej lolani can-
|Domitnini nosirum Jesum Clirislun)], el vil.-e fonte gelica luce sine ililationc perfnnlebal, ilu ul in m
Laplizalns, al;luas onniia pccer.la lu:i, et projccta populo subito pioplicticum illiid iinpl-Tcliir ICili •

ofnni iniqnilatc ct injustilia, <lciiici|is novus lioiiio nioiiiuni : Et erit, in loco, ubi dicrtur cis : .\'on po-
\ivas in oiiini sobrictatc ,
jiislitia cl saiKtitate. pulus vos; dicetur eis ; Eilii Dci riventis [Oscw i, lOi.
•foc 188 facicns, cum Dco ct sainlis cjus gloriam IMurinia quoq^ic divina virlus fecit pcr scrvuin siiiiin

[Mab., vitam] possiilcbis senipitcrnai;i. Si vcco iiie iiiiraciila. Licet oinni iniracnlorum opcrationi ct
conleninis viam salutis libi csIcilIciiIcim, M-iio cer- sij;ni)riiin ostciisioni niinislcriimi cNangclic.c pr;c-
lissime i|iioil a-tcnia siiii|ilici;i cl infcnialcs llainmas diraiionis pra^fiTCitduin sil; laincn qii;c gcsla nar-
tu ciini ilialiolo, ciii ol.lcn;pcr;is, siistincbis. > Atl r;iniur, ail gloriam dnnantis Dei non Uiccnda essc
lixc rex niiralus rcb|ioiiilil ; i Vi lco te miiias no- censeo, scd niagis slylo alliganla, nc percanl po-
stras iion mcluissc, ei vcr! a ti;a esse, siciit et stcris 5a;ciilis, qux priscis tciiqtoribiis acta esss
opera. t El>i aiitcm nolict vcriiatis pmlicatnri nosctiiitur.

creJere, laiiicn aJ l'ip|iiiuiiii duccin rrancoiiiin C.w. XIII [Mab. xiv). Idnlum confrinijit. (•ladio
euin cum lioiiore remibii. perciissus nil Urditnr. Eltio divina in percKssorem. —
Cap. XI [Mab. xii]. /ii Franciii Evangeliuin ui- Qiiodain igitur temporc, dum vciicra!iilis vir itcr
dentius prtrdicat. Ex obtatis donis ecclesias, ubii^ue cvangcli/.andi more solito agcret, vcnit a.t qMaimbiii
ordinatis presbytcri.^i, a^dificut. — Qui in cjiis la.'tatu6 villain Aalacliruin noinine •', in qna aiiliqci cirnris

adventu rogavit euin dcstiiialo verbi Dci operi in- idoluni remansit ; [ad qnod slaliito tcnporc omiiis
sislcrc , eradicalisque idololatri;E fpinis, verliuni congrcgabatur populus, illud colens siimm» venc-
Dei instantcr pcr loca singnia sereie. Quoil etiam rafionc]. Quod ciiin vir Dci zclo fervens coiifriiijtcie
pius pr;i'dicator haud scgiiiter implere satagcbjl, [iiitcrcliir, ac nomen dolcrc dc siib cwloj, pi;cscn:c
circumiens omiics illius lerra; regiones, per urbes, cjusdcm idoli cuslode, niinio furorc siiccciisus ille,

vicos, caslella , ubi priiis cvangelizavcral [.^lab., quasi Dci $.ui iiijuriam vindicaiel, in iinpcln aniin:
evangelizabal], exhortans omncs quatenus bono insanicnlis, gladio capul sacerdotis Clirisli pcicus-
animi proposito in vene fidei permanercnt finiiitale. sit : scd Deo dcfcnilcntc servum siiiiin, nullam e\
Et dum pcr singulos dies numerus crescehat fide- ictu fcricnlis Ixsuram sustinuil \Miih., incurril].
liura, et major crcdcnlium turba ad verbi Dci agni- Socii vcro hoc videntes, pcssimain pr.Tsuni-
illius

tioncm conflcebat, cocperunl plurimi, fidei fervore ptioncin impii bominis [morte] viadicarc concuric-
incitati, patrimonia sua viro Dei olTerre. Quibus ille _ runt. Scd a viru Dei pio animo de manibus illoriiin

acceptis, mox ecclesias in eis x'dificare jussit, sta- iibcratus est reus ac diinissus : qni tanicn codcin
tuitqne pcr cas singulos presbytcros, et verbi Dei dic d;cmoiiiaco spirilu arrcptiis cst, et die lerlia

sibi cooperatores, quatcnus novus Dei popiilus ba- iiifclic tcr iniscram vitam finivit. Et qnia vir Dei,
berel, qno se diebns feslis congregaret, vel saluta- juxta p',cccplum Domini, siias iiijiirias iilcisci noluit,

res audiret admoniliones, vel a quibus sacri bapti- citius |t;iincn] a Doniiiio vindicatus cst, juxta ilbid:

smatis nuincra accipcrcl, et Chrisliana; rcligionis Milii vindiclam, et ego retribuam, dicil Dominus
litteras [.Surius et Mabill., regulas] edisccret. Et ita {Hom. Mi, 19).

vir Dei magis ac magis dc die in dicm , divina do-

189 f""^'*- ^'V [Mttb. xv]. Quod quidam qui serro
nantc gratia, proficicbat. 'Dci maledixernt, die postera periil. — Alio quoqiic
Cai'. XII [Mab. xiii]. Carolus Martcllus multiis tciii|iorc iler bcato viro facientc ad quamilain sux
genles devicit. S. Willihrurdus fit episcopus Trujc- dilioiiis ccllulam, qn.^c cx nnmiiie pnrtcrfliicnlis aqu;i;

ctensis. — Contigit aiitcin Plppinum, ducciii Fraiico- Siicstra "^

dicitur , proplcr coiupcndiiini propioris
rum, dicm obirc, cl filiiim cjus Carolum rcgiio paliis vi:c pcr scgcte^ ciijnsibiin divilis aiigiislain siibinlra-
poliri ;
qui miillas gcnlcs scr[iliis ;iiljccit Fr;iiic«-
vit seiiiit;iin. Qtiod carumdcm scgctiim ciistos ccr-
rum : iiitcr qnas cliaiii ciiiii triuiiipbi gloria l"ri-
q ,„.„s_ „|,„|o inllatus furorc, virnm Dci Idaspbemare
siam, dcvido Radboilo. patcriio supcraddidit iinpc- cicpit. Qucm convicia viro Dci inferenlcni cnm so-
rio. In qua tiinc gciitc s;inctus Willibrordiis pnsitii.s cii, qiii (iiin co cranl, vindicarc vclleni, iniii aniino
cst pra;dic;itor, scdiqiic episcoiiali in Tr.ijcclo c;i- Dci ramnliis cos coiiipcsciiil, nolcns [.Wij/i., vindi-
stello dclcg;inis cst ». Qni nwijori cvangcli/andi carc vobicruiit. Qiios prohiliiiit \ir Dci. noIcus,ytc.]
OCCasionc acicpta, niipcr gl.idio acqiiisilaiii gciilcin :iliqiiciii sua caiisa pcrirc, qui salutcin silicb:il om-
sacro baptismatc ablucrc conalns cst. Ncc qni'.l-
niuin. Si"l cum [Miib., et dum] insanieiilis aniiiium
quam in ca vctusti erroris, ncc tciicbris [.S'uriH.i, ncc iiiillo inii !o lenirc poss/'t, dans locum ine cjiis, via
lciiebris. .Wafr., vetiisli crroris tcncbniiiim ct igiio- qiia vcnil, rcversuscst. Scd dic poslcra idcin iiifclix,

" In 1 riijcclii castcllo t/c/cijiilin csl. Bcil;c potiiis qirniqiic 7.clandi:e insiilis una, basilicain halict nobi-
acccdcniliiiii c\isliiii;il M:iliilli)iiius, i|iii WillilTor- Inn Estcrnaccnsi inonastcrio siihjcrlain. Ilrowcrus
duin cpisn>|iiiiii Ti;ijc( lo pr:clc'cliiiii a l*ippiiio fiiissc lilir. \ii Aiiiial. Trcvir.
aniriiiat liln v, i ;ip. !:>. Lcgc ipsuin Nlabill. bic • .Siicslra. SiistiTciisc moiiaslcriuni oliiii nioiia-
iii iiot. cboriiiii, iiiinc iiobiliuiii c;iti(iiiiianim iclclnc iiillc-
*'
.\d quanidiim rilhiin WnUicbrnm nominc |Maliill., giiim, iii p.igo .Mds^iiKi. in diic;ilii Jiilucciisl, a prr-
Ad qninndiim insuUini]. \V rt/«dYi scii UVi/dCr/n c\ tcrlliiciite rivo cognominala.
107, B. F. ALBINI SEU .\LCL'IM OPERLM P.\RS V. 7(11

qui ramirio Dei convicia dicere [Mab. viro Dci con- A mcmorq',io Dominicx jtissionis, tliscipulis snis prje-

Tiria farerc] non alihorruit, [inullis cernenliJiHS , in cipienlis, ne cui transngurationis gloriam ante diem
codem liico ] repcntina mdrle pcriit. resurrcctionis sy:i; diccront, pracepit eilcm cells-

Cxp. XV [ilab. XVI.] Aquain dulcem e petra c/i- rio, MC ciii niiraculum, quod viderat [ .Wufc., quod
cit. — «^ura vir Deo plenus propler evangclic.c prae- cornebat], anle diein obitus sui c.liceret.

dicationis instantiam loca circumiret maritiina [in Cap. XYIH [Mab. xix]. Simile miraculum. — Sed
eisJem] aquae dulcis pemjriam pa;icbalur. Qiioil et aliud huic simile pcr cjus bcnedictionem Deus
dun» cerncbat suos commililoiics proptcr ardoieni Cbristiis opcratus est miracnlum. Pervcniens servus
silis graviter sustinere, vocalo mio c\ illis, praecepil Dei cum sociis ad domum cnjiisdam amici sui, et
ei intra tentoritim suurii fossam aperire parvam, ubi p:tiili>pcr cupicns in domo dilccti longi laborcra iti-

seerelo (ixis gcnibus orabat Deuni, ut qui populo neris refectione alfevare, patrcmfamilias nibil vini
511«^ aqiiam iu deserlo produxit de pclra {Exod. xvii, liabere ctwiperii. Qtiaiuor crgo moJicos flascones ^,

Num, xx), servis suis eadem inibcricordia dc aie- quos tautnm in iiineris solatium secum ejus socii fe-
nosa lerra aqiiam produceret. Qui mux cxauditus rebant, jussit afferri : cosqne in ejus nomine bene-
est, naiu subilo fous dulcissimi saporis fossam ° ini- dixit, qui in convivio nuptiali aquas convertit 190
plebat. Quod sui cerneiiics, gralias agebant [Mab., " in vinum [ Mab. ,
qui in Cana Galilex aquas in Tini
egcrujit] omnipotenli Deo, qiii sanctum suum nia- saporem niutavit ] ( Joan. ii). Et minim in inodum
gnilieavit, et eum exaudire diguatiis est : liibebant- post lieiiodictioncin [ Id. , post benedictionis gra-
que usqiic ad satielatem, sccunique ad prxdestinati tiam ]
quasi quadraginta viri ex illis lagunculis us-
ilineris necossilatcin ,
quantum suflicerc vidcbatur, que ad satictatem bibi^bant, et cum magna gratiarum
porlare curabant. actione sibi lactis invicem aniniis dicebant : Vere
C.AP. XVI [ilab. XVII ]. Vinum mnlliplicat. — lle- Dorainus Jesns liic iniplevit ,
quod in Evangelio pro-
rum saiietus Dei sacerdos, in quodain lnco itcr agens, misit, dicens: Qui credit in me, opera , quce ego facio,

vidit niendicanles inopcs duodccini, pariler postu- et ipse faciet, et majorn horum facict (Joan. xiv, 12).

lanles sibi aliipiid a prctcrennlibns sol;ilii [dari]. C\r. XIX [ifab. xxj. Contumetinsus in virum Dci

Quos, iit cn'at niilissimns,bcnigiioaspe\ilani!iin, iiiii- divinitvs puiiilur, pimitens vero Itberalur. — Per-
que ex suis inandavit specialem smiin flasconcm sii- rexit idem sanctns pncJicalor quo lam lcmpore
inerc, ac paupcribus miscerc [ Miscerc pro funderc ]
more solito ob evangelizandi graiiam cum festin^-

Cliribti. Ex quo omncs illi duodccini nsqtie ad satie- tione in Frisiam ; et propter labore:ii vi:B in pratis

talera bibebant : ct mirum in moJuin, illis abcunti- j. cujusdam divilis pauliilum lassos rcfocillare equos

bus, ex oplimo vino flasco, dc qno tanti bihcr;.nt volcbal. Quos dives ille in pralis suis pasci ccmens,
homines, [a ministro] inventus est plcnus, ut ante. superbiae spiritu equos caedere c i pit, et e pascuis

Hoc comperto, benedicebant omnes Dominum Deiim abigere. Quem vir Dei placidissimis verbis allm)ui-

nosirum [Mat., Dominum Jlesuni], diceiitcs : Vore tur, dicens : i Desinc nobis [fralcr] injuriain facere :

implcluin est in nobis ,

quod iii Evangclio dicilii. . iion eiiim piopler Ucsioiiem tui, sed propler neccssi-
Date, et dabitur vobia ( Luc. vi, 58). talcm iiostri, ad hiiram in his pascuis quiesccrevo-
C\p. XVII [Mab. xviii]. Rxirsus viiiiun nntliiplicat. luimns. Inslat nobis opus Dci piTagonJum, ciijus tu
— Veiiit quoque vir s:iiictus ad suuui visilanili gia- quoque mcrcedcm halicre poleris, si nos, quaiilmn
tia monasterium, et posl oraliones ad Dcum, et sa- aJ le pcrlinel, [bcnigno] ai'juveris aninio : meroor
lut:itiones fratrum, el admonitioncs paciDcas, cir- illius Doniini noslri Jesu Chrisli liiilcissim.T prnmis-

cumiciis siiigula fratrum liabitaciila, si qniil in illis sionis : Qui vos recipit, me recipit : et qui me recipit.

einendandnm fuissct, pius pastor cxplorarc voliiit. recipit eum ijiit me misil ( Maltli. x, 40 ). Sed niagis
Intravit quo^ue [Mab., lunc acciJii, tit inlrarct] in meiitc pacifica nobiscum quasi amictis icipstim rcfi-
cellarium, in qno niodicum viiii icporit in vaso [Id., ciens, atiquantulum bibe, nobisqnc cocplo ilincrc
in uno dolio], in quod siium bcneJiciioiiis gratia cuui
j) pergentil>ns,tu a DoobenedicUis, rcvertcrein doinum
oratione immisit bacnlniii, et exivit. Scd cndcni luam. • llle aiilom in malitia pertinax, nolens paci-
iiocte iii eo ipso vascnli) vinmn crcsccre coepil, et ficis viri Dci vcrbis acqiiicsccrc, scd convicia ingo-
Siipeieniindi vasis margine [Id., it:i iit .supcrliiiiilc- niinans, opprobria jactilans : c Tu nie, iiiqiiit, Iwr-
rei vasis niargiiiom]. IIoc ccllarins cciiions, inspo- taris bibcrc, clpaocm iccnm inire : scito certissimo

rata abuiidantia ohstupefactns cst, nec cclare atide- qnod tecum bibere pro nihilo habco. » Rapicnsque
hal, quo I ilivina miseiicorJia pcr scrvi siii heiic- cx ejus ore verbnni hoc vir Dei : « Si non vclis, ail,

diclionom giri cogiiosoobal. Craslino niaiio cucunil, raecnm bibore, non bilio. » Et siatini paratis sociis,
cl autc pcdos saiicli Pati is sc proslonions coiifilolia- perro.\i( viarn suani. Illo quoqiic CDnluniax, domuni

liir qtiid viLissot. Qui niorc solito Doo gratias agons, suam fostinabat adirc, sed totus sub'to siti ardebat;

" Duleissimi saporisfvssnm.
quil Joaii. Beka in Cliroii. nunc in terrilorio tlc
Hcylingolo patenter ostondilnr, qt;»' ab inqnilinis il-
lic habiiantihus niodciiio tempore Pnteiis S. Willi-
biorili dicitur. » Mvkili,.
* Modiccs flascones. ,Apud Mabillonium,
i Eailcm cisterna, in- genere feniinino, qiio vox flasco ibidem semper sii-
mitur, an ab ipso \loiiino, aii ex incnria scriptoris?
Codices ocrle dilTerunt, prout patot ex hao edii.
Quercetani. Vid. hanc vocem in Glossarin D. Dn-
onnge.
modicns.
'C", HAGIOGRAPJUCA. — VITA S. WILLIBKORDI. — UB. I. 706
oupiensquc arJetileiii stoinachum viiio refrigcrare, A necessaria rapere solobai, ci in igiiem miuoie. [ilab.
«s, <|U()J viro Dei ronvicia ingCEsit, vini poiioncni miltebal]. Quia etiain p.irviilnni . inlor aiiiploxus
lacipero non valebat [ Mub., noluit] : [el qni pacem parenlum p:ius:inlom , illis doiinionliliiis, iiilii ct
cuui servo Dei voluntario noluiij, poenam in soipso iii i^noiii pinjocit. Se I vagitii inrantis paroiites ovci-
necessarie sustinuit. Vooali sunl medici, (jui bilini tali [Mah. suscilati], vix parvHlnm dc incciidio eriie-
sedarenl, aul racultaion) a-groto bibondi pri'sla- ninl, ol mulla atrooia eadcin faniilia a ncfan.lo spiii-
rcnt. Aniielabant visceia, sed non fiiit (]iii i^utiain tii pcrpessa est nec a quolibol prosbylororiiin
:
evfM>lli
vini fenoscenti pulmoni infundere valiiis^et. Taiidem [Miib., dopollij potuit, donec vir samtus Willi ror-
aiiquando [ilab., Sero tandcm] pixnilentia duoiiis dus, a patrofaiiiilias postulaliis, aqiiam illis cnciii- I

ille, in seipsiim reTersiis est, et agnoscebat sancluin ciam diroxit, prccipiens omncm domus illius supel-
Willibrordum esse quem ofrenderat ; iiliuscjuc, an- Icctilom foras clT.ri-e, et aqiia illa asporgi , pr.rvi-
lielanle spirilii, opiabal rcdituni. Qiii sequenti anno dens in spiritu domum flaniiiiis consiimoiii!;im ossc.
eadein reversus est via, pra-cngnitoque adveiitu ejns, Quibus ita gestis, vacuam domniti a looo lecluli i^nis
ohvius ei homo xgrotus vcnire fostinabat [ Wri6., invasil, loiami|uc oonsuinpsii. Altora vcio in eo loco

.Tgrotus pervenil], culp.im conlitens suam, ct qiiam cum saiict ficatioiie aqujc benediclx aidificata, nihil
paliebaiur poenam apeiioiis, ct prn ainore Chrisii se n exiiide pristin.T l;;ntation;s passi sunt inca : sed cum
solvi dcprccalatur. Qiiom vir Dei niisericordia mo- otniii iranquillitatc et quiole degcntos, ct Domino
tus absolvit, deditque illi cuin benedictione de suo gratias agentes erant, qui illos per servum suum
liibere calice. Qui mox absolutus bib.3bat, ei sanus reilimere dignatus est.
in suam revcrsus esl doniuro. Ckr. XXU [Mab. ixiii]. Pippinnm haplizat, el
Cap. XX [ilah. xxi]. Moniaki a pesle liberal. — illins futuram ittblimitatem pra^Jicil. — 1 !ein qiio-
V.sl in Treverensi civitate monasteriuni pucllarum », qiie vir Deo amabilis qua^lam prophotioo pr;cdixe-
fjiio 1 teniporibus beati Will lirordi cp:scopi pcslis rcrum ovenlus vcia prohavil.
rat spiritu, qu,T post

tcerrima invasit. Cujus acerbilale mtilt^E ex ancillis Baptizavit enim Pippinuni filium Fraiiooriiiu forlis-
T)ei moriebanlur [ Mab., mortu:c sunt ] : quxdam simi ducis Caroli, pattem hiijus nohilissiini Caroli,
vero longo inGrmitatis dolore jaoebant in li^ctulo : qiii modo cum Iriumphis roaximis et omni digoitite
cajtara: vero niiiiio terrore turbatE, qiiasi pra;sen- gloriosissime Francorum regil imperitim. De quo
tem niorlem mutiiobanl. Et quia prope esl prredictae Pippino Palre ejus idem sanctiis vir pr.-rsaga voce
civitati saiicli viri niODasterium , ([uod appellatur coraiii dis<upulissuis prxdixil hoc valicinium : 1 Sci-
tsleriiaco '', in quo usqne bodie sanctus ille reqnie- lole, iiiquiens, quod isteinfans sublimis erit valde et
scit corpore, ei ejus i>osleri ex logitima traditinnc ^ gloriosiis, et omnium prxcedentium Francorum diici-
Patris, et piissimoruiii pietatc regiim tenere noscuo- biismajor. > linjusitaqne vaticinii veritas nnstrispro-
lur : ideo anicdicti fetninx monasterii, audientes hata est tempoiibns, ncc opns est tostiinoniis asse-
tanctum virum illucvcnirc, statim miseruiit Kgalio- qui, qitnd totiiis regni agnoscit aiictorilas. S t n:im-
ncs, poslulantes eum uoii tardare venirc. Qui beati «jnc umnis popultis, qnihus nuhitissiimis viclor ce-
Vctri principis apo^tolorum mitissinio doclus exein- lebratur Iriuniphis, rcl quantiim loriiiinos nostri
plo, de Joppc ob viduaruin Christi pelitionein ve- \Mtb., teriniiii nostii iinporiuinj dilaUivit impcrii c,

nieniis Lyddani , ut sanctam suscitarel Tahithain vol qiiaiii dcvotc Christianam in regno siio pra-pa-
(Act. i\), feslinus venit, audilo dosiderio anoillarum ravit roligioncm, vcl qui I pro defensione saiiot;p Eo-
Chrisli , ad illas. |,'/«/>., non pigiiit voiiire ad illasj closia' Dci apud oxtrancas oxcrcnit genlos. Qii:c ointiia
Et veniens, iiiox 191 in codem monaslcrio niissa meliusoculis probari qiiam vcrliis explio:<ri ipieiitit.

pro inlinnis iclobrala, aipiam licncdixit, i|u:i et do- Cap. XXIII [Miib. xxiv]. Dotes ejus et rirlulcs.

uios illaruiu aspergi jussit, et segrotanlibus polati- Ohiit. Sepuitus Kptcrnaci. Illuttre miraculum. —
(lain transmisil. Qua; cito, divina donaiite iiiisrri- Fiiit vcro isto vir saiictus, omni dignilalc pr.r-
cordia, (onvaliioro, noc iill.e iii oo lUdnasletio pr:e- obiriis, st:ititra d •oc.is , vullii lionoriliills, facie
diola poslo oxiiiile inoriebantiir. voiinslus, ooido l:oiiis, consilio sapions. oro jiicnii-
Cai'. XXI [Miib. xxii]. Malignux S]iirilH$ per n(/i«iin iliis, tiioii.iiis ooinpositiis, ot in nniiii npero Doi strc-
benedictam a domo peUitur. — Cnntigit ciiiilain pa- miiis. Ciijus autcm patieitli.T csset, cs .inic dictis

trifamilias ot domui su;c dira djenioniao;ie illiisioiiis pjiisgestis ostonditiir. Quantam Ycrnhabiiorlt {Mab.,
lonlatio, ila iil :ipi'rle in:ili};iiiis iii ojiis doino spiri- vol ipi.inlani liabiiissol{ in liistri:iiii in LTangolio
lus ex borioro ot inalofioiis babil:iic ;igiio-oonliir. Clirisli pr rd:o iil!o, voI ((iialitor illuni in opcrr prx-
.Nam subili) cilios, vol voslimenla, vcl alia doiiuii diratidi di\iiia aijiivorit gratia, non iioccssc i>st no-

" J/oiia.slciiwiH pttcllarum. Hrowertis hitiic lncuiii Trovir. toni. I, pag. i5, vcrosimilior ergn csl inlor-
(le inoiiaslorio IIorroonKi, iii ip>a iiibo Ti viiciisi protatio Itiov^ori.
sili), ililerpret;iliir Aiiiial. Tiovir. liiir. vii. Siilrlii- i»
{titiid iippcllittitr Etlernaco. Ito.lic K))toriiacon«c

bitat Maliilloiiiiis aii iioii iiiiolligcii liiiii tii ile l>;il,i- iiioii:istoriiiiii, do (iijiis origlno. jiiribiis 01 acipiisitiii-

liolo nionaslirio oliiii vii^ininn, iiiino o()lloi;1:it;i. .\l nilius, sooiilaris:ilioiio, ao rosliinliono .ol Konodirli
vero 1'alalioliiiii ( llodio 1'fiillul ) iina lior.i ;ih itrbe nos (ii)iisiilo illuslr. I>. .ili lloiillieiiii lli^l. Ticv. t. I.

ad siiiislriiin Moscllr lilliis, noii in ipsa iivit:ilo si- c .Viijfri imiicrii. Kv his vorliis inlolli^'i pi)h-,r vido-
lum est, iit (eslalur illnsir. D. dc llontlioiiit llist. liir Aloiiiniiiii hA''c vitam scripsisse, duni morarc-
tur in Fraiicia.
 ,

707 B. F. ALBIM SFAI AI CriM OPEBLM PARS V. 70.S

stro pros<^qiii stylo, quod totius populi tcslinionio A lis .Tilificavit ct dcdicavit. Sed et miri odoris fra-
comproUatiir. Porro ejus secrcta convcrsatio in vi- granlia omnium perfuderal nares, ut peispicue in-
giliis ct orationilms, in jejuiiiis et psalmodiis , cx telligcretur , ad cxsequias viri sancti aiigellcum
vitae sanclitate ct sigiionim oslcnsione inlclligi da- vcnisse niinistcritim.
liir. Cbarilali^m sciliccl assiduiis labor oslciidil C\p. XXIV [}f(ib. xxvi]. Anima nb angelis in calunt
qiicin qiiotidie pror.hristi nomine suslinuit. DciiiqiK- porlolur. Miracuta ad viri sancli corpus. — Sed et
vir sanrliis oinniluis dicbus vita; sude in divino proli- ciiidam religioso sancli viri discipulo longiiis p<y
ciens npcrc, Rco amalilis et oinni populo praliis sito, in oralione vigilanti, obitus illius rcvclalus

[Mab., plarabiiis], temporibus Caroli anliqiii, for- csL Nam vidisse se leslabatiir aniniaui sanctis-
issinii Francoruni ducis, sencv cl plenus in onini siiiii Patiis siii cum m;igna Iiiminis clarllalc, cum
pcrfettioiie dicrum », appositus cst ad patrcs suos ronsona canenlium laude, ab angclicis cxfrcitibus
inultlplicom laboiis sui fiuctum acccpturus a Dco ,
ad calorum regna porlai-i. .Miilli quoipie fratriim
sacculum boc relinqucns [Irtab., bominem exuil cum leslati siinl, crebro se supcr lcclulum, in quo bea-
sxculo], ul cwlum possideret, Christuni 192 siiic lam animam suo Crcatori reddidit, mirabilc vidissc
fine in ;clcrna gloria visurus : in cujus dileciione, lumen, suavissiinamquc odoBis dulcissimi sensissn
quandiu iioliscum vixerat, laborare non ccssabat. B fragraniiam : ut omnino his signis crcilcretur, c.t-
Die sopiima mcnsisNoveinbris, idesl, viildus[3fat., lcstes locum frequenlasse [Mab., frequentare] rivrs,
die scito Nov. id cstviii Idus], ex hac peregrinalio- in qiio sancta anima migravit ad Dominum [Wafr.,

ne adpcrpetuammigravit patriam ^,et sepultusest in ad Chrislum]. {Mab. C*p. xxvii.) Per unctionem
monaslcrio Eplernaco, quod ipse Deo, ut proefali su- quoquc olei, quod snpra corpus sancii lucere solebal,

iiius, construxcrat. Ibi usque liodic, divina operaii- nuilti infirmi, Deo donante et fidei illonim coope-

ip niibcrieordia , signa ct saiiitaies ad sancti Dei sa- rante, curati sunL PoeiiiteiitPsquoquesa^pius adeam-
cerdolis rcliqiiias (ieri non ccssant. Ex qiiibus ali- dem venienles ecclesiam, circulis ferreis more so-

qua huic nostrae de eo Iiistori;c subjicienda es- lito circumdati, ruptis circulis subito viiicula sua

se atstimavimus, in gloriam et laudcm Domini no- resolula scnscruiit [Mab., Poenitenlibus, elc, vin-

siri Jcsu Christi, qui luec pcr scrvi sui palrocinia ciila resoluta siint]. Ciijus rei, a.lhuc in ccclesia cir-

sxpius operari digiiatiis cst. {Mab. Cap. xxv.) Con- culi pendenlcs, testcs sunt.

diluni est vcncrabile corpus in sarcophago marmo- 193 *^*''- ^^V [Mab. xxviii]. Paratytica »(infl-

reo, qui primum toti Dei famuli corpori quasi dinii- tur. — Qii;i"dain vero inulier paralytica , septem
dio pedis brevior inveiitus est, fraliibus o'j hoc annis [Mab., pliiribus anni^] magnis cruciata dolori-
valcle coutrislatis, et s.fpius traclanlibiis [/rf. s.t- C biis, in tanlum grassanle eaJem quotidiana infirmi-
piiis susponsis] ubi aptuin saiulo corp.iri in- late afHicta est, ut omiii membrorum oQicio ilesliltita,

vcnircnt locellum. Sed miro modo , diviiia do- alieno iiterctiir niinisterio, et in solo tantiimmodo

nante pictate, invciilus cst subilo sarcophagus pectusculo vix anhclans spiritiis suspiria fessa re-

lanto viri Dei corpori longior , qiianto brevior traberet. II;cc a propinquis ad ecclesiam,ubi sanctus

anle apparuit. Et in eo viri Dei corpus ciim Dei reqiiiescit, ferebatur, prope locellum reiiquiarum
bymiiis psalmodiis ct omiii honore condeiites, se- ejus posita. Qii^ [Mab., positaqiie] in eoilcm loco

pelicruul illud in Ecclcsia pnTjfati monasterii , quod fusis bicrymis, deprecala cst por inlercessioncni

ille summus Dei sacerdos in honore sanct;p Trinila- sancli siii famuli, divinam ei miscrcri clemenliam

" Plenus dierum. Ncinpc annos octoginta ot iitnim ginta adjicianliir, piodit annus 740, quo proinde an-
pr.cleigressus, proul ipse Alcuinus soribit infra li- nus oliilus sancti Willibrordi collocandus est. .Mabil-
bro II, scu in Viia inclrica cap. 21, ubi itn caiiil : loiiius quidcm in nolis ad hanc Vitam sancti Willi-
brordi ohitum statuit anno 759, seculus Theofri;liim
Bis octena piiis coiniiKivil liislra sncerJos abbatcin Epteriiaconstm, qui vixit saec. xi ba;ic :

Tpf quilrr n niensos ; mc sis pm;amqui! ?!ovi'inlv'is

Idibus octeiiiscii li niii^ravil ail aiil.iin.
Mabilloniiis ob \\xc verbahiijiis ullinii versus Idi-
bus octenis, corrigendiini csse ccnsel luiiic lociiin
cdilioiiis Qiicrcctaiii, ubi lci^itur Dic seplinut mensis
Sorembr. id est, vii Idns. .\c potiiis ad liilciu li-
broriiin niss. Icgendum Diesexlo me.nsis ISovembris,
: librordi roslant; nam si ab annis aetatis 81 siiblja-
>d est, VIII Idus. Cui lectioni siiffragalur llralianiis
iii Martyrologio; quamvis alii Marlyrologi, Wau-
(lelberlus Usuardus, Ado et Mariyrologia Rom;inum
ct Bencdiciinimi, nec nonKalendaria ecclesiastica S.
Willilirordi natalem diem vii Idus Novembres consi-
gnrnt.
1» Ad perpetuam ntigravit patrinm. S. Willibrordus
anno setatis iricesimo lertio, Chrisli vero 690 in
Frisiam trajecit, ut supra dictum est. In Frisia per
taiiicn suain senlentiam corrcxit tom. II An-
nal. Ben. libr. xxi, num. 64, uhi obitum viri s;.incli
: ,- rcfcrl ad annutii 7il vel antecedentem. Crcilil vero
" vir ccK^licrrinms .\lcuinum cuni sancto Boiiifacio
: noii bfiie coiivcnire: Alcuini eiiim calciiKi a Iraissn,
ail, non iiisi 18 anni ad praidioationcm saiicli Wil-
baiilur aniii aMatis qua venit in Fiisiam, sciliccl 53,
ad pi';i'dioationom iion rcslant nisi 48.
Vcrum iiullam bic esse discrepaiitiam censco, si
ad nicnicm .\louini anniis trigesimus lertius a:iatis,
qtio iii Frisiaiu venit, conipulettir cum annis pndi
oatiotiis; et anniis obilus staluatiir annus ocliiagesi
mtis secuiidiis inceptus aut nondum complolus. Sin'
crgo anni x'talis, quando sanclus Willibroidus in
Frisia pncdicare ccepil trigiiila duo completi aiioiis :

nnnos quinquaginta pncdicationi operam dedisfc aptatis, qiio complelis omnino octoginta uno annis
certiim est ex epist. 07 sancti Bonifacii ad Stepha- obiil, ocliiagesiraiis secundns. SuKiraclis ergo ab
iium papam, ibi « Qui per 50 annos pra-dicaiis,
: anno obilus 82aQnis adventus 5-2, restantanni pra'-
pra>faiam gentem Fresoiium maxima ex partc cou- dicationis .SO. Oplime ergo concordat calcubis Al-
verlit ad lidciii. > Quinqiiaginta si scxccnlis nona- cuitii cuni asscrlione sancli Bonifacii.
 709 HAGIOCn.VPHICA. - VITA S. ^MI.LinRORDl. — I.IR. I. ?i:)

\Mub., nt iriviiia ci sudrogarcliir olcincnlia) alque A pncsciitcni cssc crcdimiis, qiiolidie sanare non ce<-
a Dominii D"o ex.iiidila, mo\qiie ab onini innrnii- sat, si firma (ide, et conressione vcra cuin lacrymis
tate lil>erala, sospes cum gaudio gralias agens Dco, elTundiinus in loco isto ante conspectiim piclalis
prnpriis pedibas , (|u;e priiis ab alicnii porlaba- iUius corda nostra, qiii pro siia divina clcinciilia p.i-
lur, ciicnrrit adiloniuin. raius csl l;W«i.,pra:sl;ibilis csl] ad ignosccndum,
C\P. XXVI [Muh. \\i\\. Infiriiiiis ^imilali resliliii- si iios tar(!i ikiii fticrimns ad dcprccaiidiim. Cui laus
lur. — liem adolesctMis (iiiiiiaiu iniirmiis ad corpus sit et gloria in scmpitcriia sa-cuia.
beaii pontiricis manibus diNluctus cst amicorum, qiii C.vr. XXMII. ilintculo vinum pugelxtr iiuer bi-
lotis intrcmiiit incn>bris. Ncc ciiiin capiil pcr sc le- bendum. — Kcstat niinc dc bcalo Wilgiso, qiii fnit
varc potuil, scd (piasi collo fixiiin iioii csscl, liiic bujus sancti viri, ut antc diximus, patcr, iil a quo
aiqiie illuc cadcns volvebaiur. Nain allquoties iia hiijns bisloria! primnm capitiilum incipil, dc co no-
cxniiimis factiis est, iit oninino ruorluus viderclor. vissimiiin fiiiiatiir. Rcdiit igitur annivcrsarius cjus-
Qiicm, ut prxdixinius, sui prope corpus sancli viri ''«"> heati Wilgisi sanctx migrationis dics , in qua
posucriiiit. Sed misericordia Dci donantc omnibus ,
pius abba .\lberlus b
succcssor vcncraniii ardiicpi-
qui adcront ccrncnlibiis, ila siibito sanus elTcclus scopi, post sacratissima missarum solcrania ,
ct lio-
cst, iit nihil eo prislinx infirmitatis vel doloris " norem Dco dcbitum, ciim rratribus cpnlari et
in gaii-
aniiqiii ultra remanserit. «lerc aggressus cst. Scd in eo monaslcrio
nil pliis
XXVII fJfii6. XXX ]. Fbt sacrileguidetegiiur.
C.M'. vini inventum est, 194 qiiam diio tai.ti;mniO(lo
— Qnidam ctiam oHicio diaconiis, et non merito, in llascones, quoruiu uiius pranaii bora cvhaiistns est
eccicsia sancli vlri crucem anream, quam vir san- [Mub., epolatiis cst] aitcr in horam ccen;c rcserva-
,

«lus secura in itincre porlare solebat, cura aliis dc- fs. Igiturpost vespertinam melodiam, pro revcren-
nariis ecclesi.T, Infelicissiino non horruit subtrahere ''^ <'j>'s dici, fratrcs ad rcfectorinra rcvcrsi siinl et
[Mnb., rapere] furto. Turbati siint hac re fiatrcs postsacras lcctiones pra-fatusabbas fratres allocutiis
[Mub., turbalis bac de re fratribus], ulpolc factorem cst, diccns Dccet nos, o vcnerandi Patrcs, cuin
•

impii scelcris ignorantes, tunc precibus quidem san- gaudio spirilali venerabiliiim Patrum nosliornm fc-
•cti Dci confidentes, illud Lim nefariura scelus occul- slivos dies celebrare, et aliquanto laxins, solilo
^ri uon posse; fralerna laincn pietaie bominem ad [foite, soliito] rigore , nostris indulgcrc corporibus,
pocnilcntiam revocarc nisi siint,non perdere cupieii- """ bixnri;r, sed charilatis causa. Ncipiaqiiam vcro

les. Ille vero qui hoc crimcu commisit, obduralo vos [M-.b., vobis] celassem, si aliqiiid pliis li.il.uis-

corde, salulcm suam conlempsit, siciil impius, di-^ scm iii hoc inonasterio, quani hiinc .solnni flasronem.
cente Salonione, cum in profundilalem malorum i<e- qui nobis Iiora prandii rcstabat. Potcns est taracn
nerit, conlemnit {1'rov. xviii,3). Cogitavit infclix Dciis pcr preccs sanclonim snnriim liiinc eiiradcm
lalcre [posse, qnod clain absque ociilis alioruBi se nobis abiindarc racerc, illos honorlficare, c( nns
fccisse sciebal : sed Dci ociilum, cui omnia aperla bctilirarc, et ostcndcre nobis, licct iiiilignis, suac

sunt, latere] non potiiit, qiii scrvorum suoriim injii-

pictatis miraciila ;
qiii per benedictioncm qiiondam
rias STpius vindican; noii tardat. Nain miscr illc,
sancti Willibrordi Patris noslri, ex quatnor flasconi-

qui hoc pcrpetrarc crimeii non abborriiil, inisera sii-

biis qiiadraginla viios satiarc dignatus cst. Tantum
bito raorlc arrcptus intcriit, ct in ipso vit* exiUi ali- cum graliarum aclionc (.'fnfr., ciim gratulationej in
quibus fralrum reatus sui crimen oslcr.dit; et ubi spe bibamus qiiod halK^mns. Primo et sccundo de
ostendisset, qiiod furio rapnit, indicavit. Videiis, codein flascnne omncs bilicriint fralrcs, ct invcntus

fratres, qnam lerribili (laiiiiialiis jiidicio est, qui csl a ministro ila plcniis nl aiilc. Hoc aiidilo, abbas
saiicli Dci Lci lcsiam fiirto viularc non limnit. lilcirco ciini fialriliiis Dco agcrc gralias satagcliat : bibc-

obsecro ut castain in hac habcatis cunvcrsationcm, riintipic, laudaiilcs diviiiain cli iiic!ili;iii; \itab., con-

^uatcnus divina clementia pcr sancti Cleracntis viri gratidantes divin.t; clcincnli;c] illa nocle cuin sobric-
aposloliri preccs iii oiuni pclilionc boncntu vos cxaii- .
l;ilc ct I:clilia,(|iiaiitiiin vnbicriinl. fcliccin Patreni,

dire dignctnr, sicnt anlc di.viniiis ill.iin ciaudire prc- (pii talcm gcncravit fdinm, qiii lali li:i'ri;dc a Dco
*es inliiiiiaiiliini iii cadciii [hac] ccclesia, Costpic (ligniis babitiis csl. In (pio bcncdiclio illa iniplctiir,

cuin diu dcsidciala saiiitalc donium redire [coiices- qiuc in Dciitcronomio lcjjiliir : lleniilirlus tu, ct be-

sit]. Nec scilicet dubitandiiin cst, ipiod vcluli visibi- iiidic:u.s fruclu.'i venlris lui (I)eul. xmii,3,I). Amcn.
liter rorporcAa illonini dignatiis cst ClnlhliiK sanarc KJISDF.M AI.CHNI HOMII.IA .

iDfirmilalcs it;i ct occiillas aiiliiiaruiii iiotitrarnin '

NATALi s.wcri
,
i)K wii.i.innoBDi aiicuii:-
egrotationcs, inlerccdcdlc pro nobis sancto siio, qiii PlSCOi-l.
hic coriKiralilcr rcquicscit », et qucm spiritaliu-r I. Cclcbriora sanclorum palrocinia enumeranlur.—
° Qut .ililer reqiiiesrit. Diccrcs .\1( niiiiiin
liir corpti • \bhns Mberlii^i. [Al., .Mrberlii!.]. sanrti Willl-
in Kslrmiiccnsl timi vlxiiisi' ipiasi do-
nionastciici brordi iii rcKiniiin' iiionastciii Kslcriiacciisis sncrcs-
mcsticiini. Al licc siiiiilia(|iic vcrba sciiliit iKiiiiiiii; siir, ;id (111(111 ('\-<l;it (lipl(ini;i Pippiiii '(j;i: apiid llro-
monadiurnm Kstcrnacciisiiiiii qiii ca in (liviiiihof- , «criiiii .Aiin.il. Trcvir. lil.r. Mi. !•.
liciis rccilaturi craiil. Idcm diccndiini i\o ll(>iiiili;i Apinl .Mabill.
' Inripil scrmt : )m nniif/i rjutdem,
in hujus saiicli nalali , ain lore .Mciiino, ici ii;iii(la. convenunli popnlo rtcitandm.
Haeill.
 ;

711 B. F. .\LBlNr SE»' ALCLIM OPERLM PARS V. 7!2

Licct per totiiis orbis Ecclesias conveniat omni po- A (|')3"''> liducialius doprocamur, lanlo c tiii» cxaudte-
piilo Christiano sanctorum festa celebrare, victdrii mur. Fide eiiim omnia impetraniur, sicuti hiijus

lauilare [vitam imilari] : et quia in omnem lerram viri sanctissimi, ciijus bodie festivum rclebramus
cxivit sonus eorum, et in fines orbis tcrrse verba dicm, ccrlissinia antc oculos habeinus cxempla, qui
eorum, omni terra consona cunctorum viventium
in mox ab infantia su.t, per fiilcin I»eo placere conlen-

voce laudandi sunt; tamen locis in singulis propter dit. Nam palriam, (ogiialionein cl amiins, fcrvcnte
ramiliaritalem cohabitationis ciijuslibct illoruin, et fide ,
pro amore Dei iicr('lii|iiil, lcrrcna conlempsit,
proptcr pra;sentiam sanctarum reliquiarum ,
qiis in ut coelestia acquircrel. Llcirco magnum laboris sui

solatium illis vel illis condonatae sunt habitatoribns, fructum inveiiit, ct miillas populoriim tiirbas ad
speciaii (piadam veneratione apud cives suos fami- rhrisliim convertit : el pliirimos pagaiionim ab
liarius lionorantur. Igitur Roma urbs, orbis capiit, erroris iiiiquilatc avcrtit.et divina coopcraiilegratia,

beatorum apostolorum Petri el Pauli specialius quij- lilios irse, filios fccit esse misericordiie. Inforna con-
d.imniolo gloriosissimis Ixtatur triumpbis. Unde ad cbisit, coelum aperit, plurinus pcragravit gentes, ut
eamdem et gentes et populi, cum devoto pectoris omnes in viain veritatis adduceret : nec silii ipsi pe-
olGcio, quotidie concurrunl, ul majori quique apud percit; populos adivit feroces, si fortc purpureai
bcatos apostolos fidei compunctione, vel sua dpflennl B niailyrii coronas inveniiet . qiiem nciis ob miillo-

crimina, vel coeleslis vil;e abunilantiori spe,sili runi scrvavit salulcm, qualenus iiiajori pr;eilJcalio-

nditum apcriri deposcant. Mediolana olim civilas nis gloria lionorarelur, quam si solus martyrio

iiiiperialis sanclo Anibrosio gaudel dcfensore. Al- roronaretur. In pace quievit, quia in spe laburavit.

pes Acununiia^ [.4/., Agauiii;ej " sancloruro Theba-o- Vitaiii invenit aaeriiam, quia temporalem reliquil;

rum fclicius sanguiiic, qiiam [iiivali] proceritaie iiol.is ablaliis, angelis socialus.

ex.iltanlur. Beatius fecunda Pictavia beali Hilarii Ul. Palroriiiium tuncti Willibrordi. Gloria. —
pontificis reliquiis exsullat, quam vendilionum et bealissimc Chrisii sacerdos, ne nos dcreliiiquat la-

emptionum alteratione, in qiiibus scrpe vers.Ttur ini- borantes in terris, scd precibus luis dc coelis adjii-

quitas. Quid te, Turonica civilas, loiiiiar, muris varc non c s-es. Vita tua apiid homi:;es seiiiperpro-

quidem parvula et desjiectibilis, sed sancti Martini bala fuil pio ^eo : sint pnces tii.Te apud Deum
pairociniis magoa el laudabilis? Quis propt«r tc semper iiilcnt;r pro hominibiis. Meilit;ilio lua fuit in

adierit te? Nonne propler illius ceriissima suiTragia lege Doniiiii die ac nocte : ideo sicut palnia floniisti

tiirke ad te confluunt chrislianorum? Omnia Pari- in donio Doinini. Sicul eednis Libani niultipllcasti
sucx civilAlis suiiurbana saiicti Dioiiysii ^, vcl ,
filios tiios, i(ui ail te tota mcntis iiilenlione clanisnl
sancti Cermani magnilicis jucundanlur auxibis, et tu illos pia intercessione adjuvare digneris. Sentia-

festivos illonim dies majori populorura cciebrant mus tuum nobis clcmeniissime [adessi ) auxilium,
frequenlia. Tola Campaiiia cum populis siiis propter qui tiiis devotissime instamos olTiciis. felix aninia,

Uemigium venerabilem pr«dicaU)rein, ad Rbemen- qnnc saculi labores derelicjuisti, et coelesiim cuin
sem festinat urbem, apud eain qiiasi pnEsenti pa- multiplicis sudoris lui fmcUi rcqiiiera intrasti; la-

trono siia vota ferentes. Sic diviiia clemenlia loti lenta libi commissa miilttplicasli, premia promissa
ronsuluit niundo, daus siiiguiis provinciis vel popu- accepistil Iii pauca fidelis fuisti in lcrris, supra

lis, quo speciali gauderent palrono. mulia consliluius glnviaris in caelis. Gauilia Domini
11. Sancti Wittibrordi tabures aiwslolici. — Nobis Dei Uii, qua; semper oplasti, scmpcr habert coepisii.

vero sanclissimi Willibrordi non infima perdonavit Te eontiuuis, o Paler, prosequimur laudibus, tu

auxilia, sed prwclara et gloriosa contulit suffragia. nobis assiduis auxiliare preciliis. Credimus te in

Gaudeanius ,. dileclissimi fraires, in Domino , et praeseniia Domiiii Dei tni omnia posse impetrare,
spirituali jucunditale Lelemur, qui nobis lal ni vit;e qiine pnscis ; duin la..ta poluisti in prcsentia nostra
perdonavit doclorcm, 195 justitiii' pniecepiorem, per ejus gratiam eificerc miracula. Tu n>odo civis
unanimiiatis nostra; auctoiem ;
qiii nos in boc sa- j. aiigclorum, tu socius sanctorura, tu Jxuis cura illis

cratissimuin ovile congregavit et pietatis magisterio raiiiicum novum cantabis : Sicut audivimus, ila et

crudivit. Gaudeat et nobiscuin oiiinis populus, qiii lidimus {P$al. xltii, 9). Beati qui liabitanl in

ad naialitia sanctissimi Patris hodie concurrii, ei dtimo «1(0, Domine, in s(rcitlum sa-culi laudabunt te

vigiliis aposloliii viri pia devotione interessc slii- {Psal. Lxxxm, S). Et, Videbitur Dcus dcorum in
duit, el in praesenlia Domini nostri Jesu Cbristi, Sion {Ibid. 8). Ciijus bcata visio plena cst felicitas,

el sanctornin angeloriim , et bcatissimi pnnlificis siriit ipga Veritas in Evangelio testatur dicens : Qui
stare salagcbant. Nulbis, obsecro, duliilet in fide, atitrm dtliyil mc, diligetur a Patre meo, et ego dili-

nec de veni;e largilione haisitet, nec de pi;c pelilio- gum eum, et manifestahn ei meipsum {Joan. xiv, H).
iiis fructu et effectu, qui nobis talem eonfessil pa- In fiijiis dnlcissima dileclione ist^. sanclus vixit in
tronum. lUiiis nos piecibus concclit ('xaiuliri, qiiia mundo, ideo in ejus aspcctii hetatur in coelo.

Atpes Acunumiix, id est Penniiw, pinxim.T Se-

'i
n^plaiione De basilicis cap. 8 adversiis Joan. l.,au-
dunis, iii quibus Agaunum monasterium SS. M.M. noium. qui basilicam S. Dionysii tiiinulo iliiistioni
Theb:coruin reliquiisdecor3l;im. .Mtnii.i.. iiHra muros iirbis Parisiac.T primiliiscon.iilam fiiisse
^ Hunc locum notavit Adriaeus Valosiiis, iu dis- afCnnal:at. lo.
 :

713 flAGICCRAPinCA. — ViTA S VSILLIBRORDI, - LIB. 11. 7l4

IV. Imilandus a nobis. — Vi Jelc, fralrcs charis- \ stigia ejus corrigamus : quatenus qui saneliiatis
eimi, quanta gloiia cst Deum scqui. Iste pro ainore pjus sequimur cxcmpla, beatiiudinis sorti.iuiur et
Cbristi palriani contompsit, |ieregrinationem eicgit, prscmia, per euni, qui illuin coronavit, el nos adju-
divitias siculi parvi peiiilcl)al, paupertatcm volun- vabil, Jesum Cbristum Dominum nostrum, qui cura
larie amavit. Ei cognoviraus.quaiemhoiioremposiea Palre et Spiriiu sancio vivii ct regnai in gloria sera-
habuil intcr lioinines, scd mclior csl gloria, quam piterna. .Amen.
aetenialiter possiJet intcr angelos. Hujus sanciissirai
Explicit lihcr frimus, protaico tfradiens termone, de
doctoris nos exeinpla de ignavi* lorporc susciteut,
iita,ac virlulibus, obiluque sancii WillibroTdi ar-
ul quuti iu iUo procdicamus, impleamus in nobis. chiepiscopi.
Agones illius laboris laudamus, vias noslras in ve-

LIBER SECUNDUS,
QUEM ALCUINUS METRO STUDEN3 COMPOSUIT.

196-197 PRiEFATlO. B Qiicm mox Pippinus Francorum reclor honestus

Suscipil, atquo iliuin sitientia rura rigare
Ecce luis parvi votis, vencrande sacerdos,
Pcrloca mandavitjam singula, rore superno,
Cor quia de voro fervct aniore mihi. famulum Cnnavit
Au.xiliisque Dei honestis.
Poiilificis inagiii Willibrordi et prxsulis almi
cvruT n.
(Percurrcns tilulis inclyu gesta cilis.]
Qualiter idemvirDci in opere prcrdicundi profecissel.
Sil licet infcrior, strepitans cum murmure rauco,
lllc Deo plenus, lumcn de lumine Christo,
Illius egregiis scrrao meus meritis :

Jaiu quascunque piis peragravit gressibus urbes,

Proiulil ad lcmplum Christi, Willibrorde sacerdos,
Vel caslella, casas, velcompila, semper ubique
Noslra Ides vcstrum parva minula lamen.
Sparsit evangelicai radios per pectora lucis.
Qux rogo suscipias clcmcnter, mente benigua,
Multonim donec Cdei pia flamraa relu.vit,
Criraiiiibusquc meis poscc, precor, veniam.
Ex oox cseca procul illa decessit ab urbe [Mab.,
Non sunt digna luis merilis mea munera, praesul,
[illo...orbel,
Qiii regnas suninii dives in arce poli
Quolidieque ruunl idolorum fana profana,
Ni pius in templo Dcus aera minuia ferentem
El populi Christus resoaabal in ore fidelis.
Laudasscl viduara, quae sua vota dedit.
^ CAPLT III.
^ra minuta duo diversi ponderis isla.
Qrtomodo Pippinus, dux Francorum, eumdem fa-
Sancle Pater supplex in tua templa fero.
mulum Cnristi Romam direxissel, ut archiepisco-
Sed prius h3C [Al., aes] retinet planis numisma fi-
put ordinaretur.
[guris,
Cresccre Pippinus dum viderat inclytus auclor
Poslerins sed jam Pierium rutilat.
Ecclesiam Chrisii, fidci et venerabile donum,
Sunl qui in lege s:icra pilos pellesque capraruro
!
Congandens nimium lali doctore $aiutis,
Ad pia teria Dei ferre jubeotur onus.
i
Ac melius ralus, citius se raittere Romam
Non larocn hos sperni jussil lex sancta Tonanli»,
Pracipuum fidei pra;conem,qiiaicmis illnm
Sed grale accipcre raens pia qua; tulerit. ordine primo.
Pasior apostolicus ftrmarel in
Sic non magnlloquas quaeris Pater optime, gazas summusque sacerdos
Essci ut Ecclesia; prxsul,
I

\Al., grates],
CAPCT JV
Scd vero calidum pectus amore meum.
Quod bealissimo npostolico Sergio pnpn in visione
oslcndcbatur, Willibrordum Homam veniste,
I!.
INCIPIT NARRATIO. el ut cum omni honorc illum debuissel suscipcre.
I

CAPLT PUIMIM. D Pontifioalis apex, Peiro uigmssimus hsres,

Quod bealus Willibrordus de liritannia veljliberniu Sanctiis apostolicam tcnuil tunc Sergius aulam,
Frunciam venisset. Vir boniis et prndons, iiiilli pietaie sccundus,
Anto diom qn:irtani facla osl ciii visio nocie,
Venerat occiduis quidara de finibus orbis,
Quam vir venissct Roinani pra-clanisad illum.
>j Virvirtute pottins, divino plenus ainore,
Angoliis c co-lovoniciis pra;<lixcral illi :

Ore sagax, et inonte vigil, ct fcrvidns aclu,

Ad le, temporibus Pippini, Francia fclix ;

Ecce Dco charus, propcralhant liospes ad urbem
Qiicin libi juin genuit fccunda Brilannia malcr, A duce Franconiin inissiis sub inuncrc largo.
Hunc tu iiicntc pi.i sallom tiarl.iio niomento,
Doclaqiic niilrivii studiis scdHibernia sacris,
Et inox ponlillccm summo iacraliis honorc.
' Noiiiinc! Willbrordiis, raeritis vivacibus aliuus
A tc qua' cupict, c.ipial qiioqwo
dona sarordoj.
'

Qui porcgrina petens Domini deductus amoro,

Isto Deo social popnloruin niillia iniilla.
Sciuiiia pcrpotua: ciipions coelcstia vitvC
Angclus his dictii couli rcincavii id aiilim.
Sp.irgoro, qna ranis fiiorat prius accola verbi.
23
pAxnoL. CI.
 : . ;

'>C
713 D. F. ALBINI SEU ALCUIM OPERUM PARS V.

CAPUT V. A CAPUT X.

pupi Iracln- Qtiod WiHibrordus Frcf.omh!is pradicare reicrsus isl.

Qnomodo iHnm id:'m bealns lionorifice
donis eostjue ad fidem Christi convcrtit.
ril, et orduiato uomen imposuit Clemens, ct

dilussel. Tunc vir evangi.licus renieans ^Villibrordus el illis

Verba ferensvila', sacro et haptisinate tinxit,

Aiiniiit angelicis mouilis mox papa Ijcatus,
Quos lidei donis primo sacer 'iiibiiil almis,
Atqiie I>''i faiuuliim trai liivit mente benigna.
Et lus orta fuit rcsiilenti mortis in umbra
Ut fuerat jussus, ronii»leverat oioiiia promptus,
magno sacravilhonore, Jamqnc diu populo ; verus sol Christus ubiqiie
Ponliiiccmi|ue illiim
[Jl/ut., patrio] jiissilque Eluxit, subito tencbris ccdentibus alris.
Noraine Clemenlem paliia
[vocari, CAPUT XI.

Quod ei sedcs episcopalis in Trajcclo caslello data

Et qu:rcunque pctil sanctussibi, traiiidit illi,
esl, et quod ptr loca prcshijtcros disposuil.
Plurjma sanetornm pra-stans ei dona piorum.
Tunc dala pontifici est Tiajccto scdes in urbe,
CAPUT Yl.
El gens tola simu! Fresonum subditur iili,

Quod vir Dci rcmenvil in Franciam, el inslanlcr cun-

magno fidei dociimcnta ministro.
Disccret ii;
clis Fvangelium Cltristi pra;dicavit
g Mox constructa Dec viguerunt templa perenni,
His actis Domini fanuiliis remeavit ad orbem
Pcr ioca sunt positi et doctores raulta fideles,
Francorum, vcnirns firmalus rannere suinmo Qii regerent populum, vitae qui vcrba docerent,
Et totus gaudens, popiiliis tunc accipit illum, Qui baptisma darent, coilt qui pane cibarent
Fljmina meilinuacupienshaurire salutis Ne plebs esuriens a se jejuna rcdiret,
Qux Patcregregius cunctis impenderat ultro,
Scd cunclis Christus potus, cibus csset abundans.
Uore rigans supero cuncloruni pectora Christi.
198 CAPUT XU.
Et quocunque pius vcnioliat forte sacerdos,
Quod devotissimc verbum Dci p.:r omnia loca pra'di-
Auxilianic Deo frucfus carpebat ama?nos. care (estinabat.
[ Catliolicae fidei donec impleverat urbes noc opus hoc fuerat praeclaro pr*sule semper,
Agnilione Dei, villas, atque oppida, rura. ] Pluriina quod ferrei aaimaruin lucra Tonanti,
CAPUT TH. Et Domino ad servos reraeanl! occurreret ullro,
Quod Fresonibus n Dams prcrdicare tcniabat Multiplicata fercns manibus utrisque talenla.

Circuil idcirco vigil hoc tutarainc raandras ',

Nec his contenius Francorum (inibus, ultra
Noininibus meriiis ut Christi augereiovile,
Spargere sed tenlans divini semina vcrbi,
Gentibus antiquo captis erroreFresouum, r Et quocuoque pius perrexit prjcco salutis,
Gratla celsilhroni semper pncvenit euntem,
Vcl Danis, raultum populoper sxcla feroci,
forte scelestos EfTectum iribuens faclis verbisque docentis.
Quos lunc haud potuit (reges quia
habuere quidem) ad fidei convertere donuin. C.\PUT XIll.
lUi
Quod non omnia quce idem ponli[cx fecit, versu enar-
CAPUT YUI.
randa essenl.

Quod tiliqvos baptizavil ex itlis in ria, el aiiqv.id si- Plurima perque suum fecit miracula servum,
gnorum faciens reversns cst Franciam.
Qu* nunc non libuit versu percurrere cuncla :

Sed Deus omnipotens aniinas donaverat illi

Sed strictim qua;dain properantt tangerc plectro,
Gcntibus ex ipsis aliquas, et mira peregil Et gestis litulos paucis prsfigcrc nuisis,
Pcrque suum sei-vum quxdam qui in pace reversus :
Ad prosamque meum lecloiem mittere primara,
Ad populum Doniini spectans regionibus islis Illic invenictjain plenius omnia gesia,
Janua pcrpeluK, Christo pandente, salulis PontiQcis magni studiura , documenta magislri,
Dum essel aperta piis monitis, sed senioer ubique Progeniem, vitam , mores mentesque benigoas
,

Firmabai cunctos ; Pippinus lemporu vitse [Mab., menlemqiie benignam].

Prseseulis complens, Carolo sua regn^ relinquil. Devotumque Deo semper cor oranibus horis,
-I
CAPUT IX Legibus in sacris mediians nociesque dicsque.

Francorum dux, gentem Fresonum

CAPUT XIV.
Quod Carolus, sibi
subjccit. Quod confringenti famulo Dei [Mab., Quod confrin-
gens futnulusDei] funum quoddam, gludio aquodam
Qui mox nobilitcr regales rexithabenas, 'iwdili) in caput pcrcussus , scd Uco defendenle nil

Amplilicans fines, gentes supcrando triumphis Ursurcc ictu fcrienlis scnsit.

Exlernas, etiam bello vicitque Fresones, Ecce Deo charus praesul jam tcmpore quodam
Et feriala siiper illos carpenta subegit, Tcntabat perse quoddam confringere fanum,
Demanibus tulorat horum quoque frcna tribiili. l!oc cernens idoli custos '', suicensus in ira.

a Id est, mo/!«sk'riii, Mabill. ct Durange Gloss. in- toiura carminibus occurrunt castigationc digna,
fim. Latin. si ad soverioris prosodi:i; legcs nmnia revocarc
i> Licentia poelica mcdix lalinitalis
Idoli cu.^los. velis. IIiic speciat observatio Sraligeri iii lib. ii

dux svUab.e priores in voc.e iV/"/i cornpiunlur tiim , Ausonii, cap. 21 i Habebant : inquit peculiare , ,

])roduci lifbeant sicut etiam Priidentius et Walairi-

: Latiiii poetie, ut non solnm Groecas declinationes
dus Strabo correpla sccunda Idola ilixerunt. Sed el in Gracis negligereni, sed el quaniiiatem ita ever-
alia niulta in Alcuiai, alioruraquc illius ^evi scrip- tereiit, ut acccutu illara tantiun metirentur i .
 : ,

7i? llAGIOGRAPHir.A. — VITA S. ^Vll.LlBRORDI. — LIB. II. 7IS

Poiitificisqiie c. pul glaiiio porciisj-it aruto. A Qii.Mii Chiisli famiilus liaculo bcnediut honcsto,
Sed vir praecipuus iicc siusii, nec levc vulnus. Quem manibus seuipcr sanctus portare soleliat.
Onem voluere sui coniites occidere stalim : Nocle sequenle merum sed mox, mirabile dictu '.

Slunc tamen eiipuit mitis de mortc saccrdo."!. Solus in xdc manens sci vator crescere vidit,
Qui luit ancptiis miseras mox tcnuo poenas, Donec inellilhio coniplcla cst neclare tunna.
Postque dios lernas vilam fiiiivit amarain. Hoc l*tus retulil vencrando Palre silente [Mnb., si-

Sicquesuos sanctos Cliristus ukiscitur ultro, [leutcrj.

Ctii pius antistes dedcrat pra^cepta tacendi,
CAPUT XV.
Usque diem raortis, nolens sibi qusrcre laudeni.
Qod quicUim, qui $0rvo Dei tnaledixerat , die posiera
periit. CAPLT XIX.
Egit iler quondara vcnerandus forle vialor. Item qnaliler ex benediclione ejusdem viri Dei ijtia-
Quia se per segetcs propior jain seraiia duxit draginta viri eji quatuor flasconibus modicis bibii-
tiinl usque ad satietalem.
Cum sociis etiam, lennitquas divcs avarus :

Cui sogctum custos callem prohibere volebal, Vir fuit in populo largus pro gentibus hospes,
Plurima conclamans sancto convitia verbis, B Saipius hospitium cujns intraresolebat
Nec non angebal factis opprobria diris. Egregius pra^ul, parles dum venit in illas.

Qui divertit iter, qua se via publica monstrat Ecce die quadam veniens, nil pra^scius eju»
Mox perit infelix elusor liice secunda, Vir fuit advcntus ;
qua propter pocula vini
Tani quia non timuit servo maledicere Cbristi. Nou habuit charo venienle repente magistro.
Hoc Pater agnoscens, jussit sibi ferre quaternas,
CAPIT XVI,
Per loca quas pueri secura portare solebant,
Quelitcr (onlem orando de arida tellure produxerit. Flascones pariter modicas, benedixit el inquit:
Dum divinapius coeleslis semina vitae Nunc miscete quidem nobis, bcnedictio ChrisU
Spargere per mullas properaverat accola terras, Augebit vinum, credo, pietatc beiiigna.
Pervenil qua nil steriles nisi gignit arenas. Sic fnit et factum.jam bissimiil ecce viceni
Infecunda soli species prope littora ponti, Namque fuere viri convivse, vina bibentcs.
Qua nec dulcisaqua; inventa est sitientibus unda. Sullicit his Chrisli per donum potio cunctis.
Virciipiens sanctus sociis succurrere fessis,
CAPUT XX.
Jusserat ut facerent intra tectoria [Mab., tentoria]
fi De quodam protervo divile, qni cum famulo Dei bibi-
[fossam.
Tc renuil, el posl votcns , non potuit, donec ab eo
Quo facto, prxsul solum se clauserat intus, ahsolulus esset.
Et genibus fivis lacrymas fundebat amaras
Lassus itcr Domini famulus faciebat amaium,
Anie Deum, dulcem qno mox meruere sed undam,
Imbribus aethereis cupiens sata lata rigare.
Produxit subilo fontcm prius arida tellus,
Prata pius prssul cnjiisdam diviiis intrat
De quo pouibant socii secumque ferebant,
Cum sociis modicum lassis requiescere tempus.
Indiguit qnanlum steriles via cocpla per agros.
Cxdere coepit equos virgis, et abigeie pratis.

CAPIT XVH. Quem pius alloqiiitur blaiidn sermone sacerdos :

Quomodo ex ejus beneiliniotie flascona vini in duode- Desiiie, quKso, tuis nos iiiinc depellere pratis,
cim pauperes sujficeret. Sed niagis ad nosiras epulas conviva venito,

Occorrere Dei famulo ler forle quaterni Et bibe nobiscum, siinus quoque semper amici.

Panniculis miseri vestit;, el panis egeni, Respondit divcsfuriosa mente superbus :

Quos pius ut vidit, motus pieiatc saccrdos Nolotuas cpulas, teciim potarc rccuso.
;

Mox rapiiit pra'sul verbuin dc vocc loqucntis :

Ferte meam, dixit, flasconem, fcrte ministri,

El miscele viris illarn : benediclio Christi j) Si polarc negas ineciim modo, non bibe, qu.-eso.

Suilicere in tolos faciat largissime [Mab., largissiroa] His dictis Domini famulus pcrrcxerat uliro,

(credo. Atquedomnro dives propriam repcdavit iniqiius :

Turba bibebal ovans quanlum sibi qnisque volcbat, Qucm silis innammal niinio fcrvore repenle ;

Flasco tamen fuerat meliori plena falerno.

Qui miscere furens famulos sibi vina rngabat
Accipiens caliccin, scd nil sorhcrc valcbat.
CAPUT XVHI. Ardcbat sitiensstomachus, scd pocula Racchi
Item qualiter ex ejut benediclioru vinum in citpa tre- Kespuit, et totus flammis ardebal anhclis.
sceret.
Ncc valiiit quisi|uam mcdiciis rclevare laborcm,
Veneratad quamdam cellam venerabilis Uospes. Donic ipsciiiiscr iilpain cognovit iniqtiain,
(

Omnibus Ecclesia; rebiis jain rite pcractis AU|iii; Dci fainuli cv diclu tiinnci-ta luissel.

Fralribiis et solito maiidata niorc salute, OpUibal rediliim qiiaproplcr prx-sulis alnii.

Omnia perspiciens sacrx sedilia cella;. Veiu;ral ipse senex, alter dum venerat anniis.
Ingrediens etiam soriis cellaria paucis, Ciii iiiis-T o(<iirril,pa'nani confessiis aniar.tiii,

In qna sola parum vini \h tuniia icnebat, Cui pius iudulsil qiiidqiiidcouiiuiierat lu :>(,
719 B. F. ALBINI SEU ALCUINI OPERUM PARS V. 720

Atque manu propria polum porrexeral A Francorura quos saicula long tulerunt.
199 ipse. diicibtls,

Qui mox sanatus , fastidia longa rclinquens, Hic regel imperiura fclix fcliciler istud,

Accipiens calicem pleno se proluit ore. Dilutans fines magnis hinc inde Iriumphis.
Non opus est nostris illud monstrarc Camoenis,
CAPIJT XXI.
imminen-
Quod toto veris celebraiur in orbe loquelis.
Quomodo in Treveris civitate orando pestem
tem ab ancillis Christi amovissct. CAPUT XXIV.
Est antiqua, potens muris el turribus ampla De moribtts et de obitu sancti Patrit.

Urbs Treveris, nec non sacris circumdata cellis, Vir fuit isle Dei, patiens, moderalus, honestus,
In quibus unatim populorum turba piorum Moribus egregius, et in omni slrenuus aclu,

Laudibus invigilant Domini, nocteque dieque. Corde pius, humili milis, rigidusque superbo,
Has inter fucrat sacrarum cella sororum, Solalor miseris, et inops sibi, dives egenis.
Quas subilo nimium quassavit peslis acerba, Qui postquam vitae meritis perfectus in annis,
Ex vita hac rapuit per quam mors ultima mullas; Bis octena pius coraplevit luslra sacerdos,
Scmineccs quaedam longo jacucre dolore ; Ter qualer et menses , mensis jara jamque Novem-
Terror inorlis erat nimius, sed et omnibus idem. [bris.
fi
Spes luil in famulo Chrisli, vocatus el ille Idibus octenis, cneli migravit ad aulam,
Cum lacrymis citius fessis succurrere rebus. Coetibus angelicis junctus, ccelestibus hymnis
At pius ille Pater complevit TOta sororum Collaudans Chrislum semper sine line bealus.
Adveniens, illas jam nec spes alma fefellit,
CAPUT XXV.
Sed precibus sancti niox pestis acerba recessii, Quod fralres sepelientes in sarcophagum,quod
Patrem
Et Domino laudem redduntpro sospitc vita. brevius fuerat corpori ejus, subito ad aptam mensu-
rom proletntur.
CAPUT XXil.
Quod tolam domum ejusdem yatrisfamitia» a du- Quem fratres studio curarunt condere sancto
rissima damcitis lentatione liberarct [Mab., libc- Psalmodiis, hymnls, magno cum laiidis honore.
rasset].
Sarcophagum hrevius fuerat sed corpore Patris,
Tecta domus patris cujusdam tempore multo In quo tunc fratres voluerunt condere corpus.
Saepius incursu vexantur dxmonis alri, Eflecti nimium tristes, rairabile dictu !

Spiritus et variis dirus lerroribus illam Ecce repente lapis se protelare locelli
Torquebat, vano nec jam phautasmate tantom ; Coepit, et ad forraam se apiavii corporis almi.
Sed nocuit multum manifestis publice gestis,
CAPUT XXVI,
Mulloties manibus raptas veslesque, cibosque
Et quod miri odoris fragraniia lofttm aspenerit eccle-
Injiciens flammis; infanlcra uocle jacenlem siam.
Amplexus inter tuleral >is dira parentum,
Inler et exsequias miri fragrantia odoris
Yisus in ardentem plorantem mitlere pyram,
Ambrosio ecclesiam perfundit nectave totam,
Sed vix ereplus manibus de niorte suorum.
Perspicue angelicam monstrans venisse catervam
Hanc pestem nullus potuit sanare saccrdos,
Ad Palris officium laetis concenlibus alrai.
Doncc ipse Dei famulus a palrc rogatus
llanc precibus pestem sanciis purgavii, et illi
CAPUT XXVII.

Nomine sub Christi benedictam miserat uiidain. Quod Deo operaute signa liucusquci soleant fieri, ubi
sanclus vir corpore requicscit.
Prccscius et reruin praesul prsedixerat illi,

Quod domus illa vetus dammis ab hoste fuisset Iste Paler sanctus, pastor, patriarcha, sacerdos,
Consumenda prius : ne le, rogo, terreal ignis, la propria pausal felix Aslemaco cella,

Construis optatx raelius libi tecta salutis, In laudem Doraini ,

quam jam construxerat ipsc
Quae munire cito benedicto fonte mcmenlo. lii qua signa Deus faciet nnnc usque salutis.

Post donanle Deo serpeniis peste carebis, D Ex olei taclu mulli sananlur segroti,

Et tua tola domus tecum gaudcbit amata. Quod solet ad coriius raagni lucere patroni.
Omnia mox patris complentur inordine dicta, Vincula rumpuntur per se properanlibus illuc,

Ex hinc nuUa domum teligit lentatio lalis, Qui sua cum lacrymis veniunt luala crimina fler«

Sed bene securus mansit hahilalor in illa. Et Ixti redeunt, Christo donante, soluti.

CAPUT XXIII. C.\PUT XXVIil.

Qnod virDei Caroli ducis Frnncorum filium Pippi- Quod himen scepe cernitnr supra lectulum ubi sanclu$
mm bapliuivil, et (ulurum ei prwdixerat regnum. Wittihrordus obiit.

Isie Dei sanctus praodixerat ante futura, Inque loco sancti, quo stant sacra lectula, Palris,

QuM post eventus reium raodo vcra probabat. Saepius «llieiMum lumcn venisse videlur,
Namque ducis Caroli Pifipiiuim noniine natum Hicqnia pontificis linquens ergasluta carnis

Ut Paler optavit sacro haplismate tinxit, Spiritiis astra pelilmerilis vivacibus alla,

De quo discipulis pra;Jixit talia vales : Cuin Christo el sanclis fruiturus liice perenni,
Omnibus iste aliis fucrit sublimior infans Quod lux demonstrat, crebro quoque cernitur isti&
721 HAGIOGRAPHICA. YITA S. WlLLIDRORDl. — LIP. II. 72«

CAPUT XXIX. A CAPIT XXXII.

De quodam diacono, qui misfra murle periit propttr
Qttod ibi quoque miii odoris fragranlia per tices sen~
(urlum quod fecerai i;; ccclesia viri Dei.
titur.
Altaris juvcnis corrupla mcnte minister,
In qiio niultoiies coelesti nectare dulcis
Clam rapuit qua;dam sancti donaria tcinpli.
Frngral odor, vere pigmento dulcior omni.
Tollitur ac sa;vo quajdam crux aurea furto,
Testibus a multis fieri quae vera probanlur,
Quam Christi famuhis sccum pnrtare solebat,
Qiiorum vita fidem certabat casta relatu.
Dum pius egit itcr, Christo comilaiiic, viator,
Quam requiem speras animam habuisse beatam,
Reliquias propier multas quas condit in illa.
Talia dum terris per sancias signa geruntur
Mox torincntn luit sceleris priBsumplor iniquus :

Reliquias, lanti racritis dignissinia patris?

Lltio conseqiiitur pcccatura justa nofandum,
Qui nostris poterit precibus relevare dolores,
Et perit infelix crudeli pe.ste pcremptus.
Si jam corde pio laci^mas effundimus illic,
Mortis in .articulo pandit tamen impia furta,
Quo Pater egregius sacrato corpore pausat.
Et quo, quae tulcrat, latuissent omnia monstral.
CAPLT XXX. Quo pereunte tremor crevil cum laiidibiis ingens
" Fratribus et populo, ccrnentes omnia, Christo,
Quod qutedam mulier poraliilica ad sancli vin corpus
oram subilo sanala est. Quajque sui servi fuerant, servanle tueri.

Interea raulier totis paralytica membris, EJUSDEM ALCUINI ELEGIA ,

Continuis semper septenis languil annis, DE S. WILGISO PARENTE S. WII.LIUBOBDI.

Talia nec valuit quidquam sibi membra movere. CAPLT XXXIII.
fltima vix moriens suspiria corde trahebat, De IVi/giso palre Wiliibrordi episcopi, et ejus honesta
vita in saculari hubilu.
Anle Dei sancti corpus portaia jacebat,
Nobilis iste fuit niagna de geiite sacerdos,
Effundens lacrymas fessa cum voce tepentcs.
Sed raagnis raulto nobilior meritis.
Sola fides viguit, posse sperare salutem
Ul dudumcecini, fecunda Britannia niater,
Per famulum Christi : nec se spes ipsa fefellit.
Patria Scottorum, clara magistra fuit.
Ecce repenle salus leviter per raembra cucurrit,
Francia sed felix rapuit, veneratur, habebat,
Igncus alque ''olor venas adlavil apertas,
Illius alque hodie niembra sepulla tenet.
Ossibus et nervis virtus redit inclyta cunctis.
Hunc Wilgils genuit proprio pater inclytus xvo :

Surrexit mulier toto mox corpore sospes,

C Vir sanctus, sapiens, ac pietale probus
Atque domum propriis gaudens se currere plantis,
De quo versifico liceat me ludere plectro,
Quaf prius alterius languens porlatur ab ulnis.
Lector, ut agnoscas quahs et ipse fuit;
CAPUT XXXI. Et de qua sancta generis radice parcntum

ut Iste Dei ramulus progcnitus fuorit.

Qnod quidam juvenis a pcssimo langnore sanalus
ad ejus corpus. Vir fuit in populo digmis cognomine Wilgils
trans-Humbrana nobile gcnte degens '
L)
El quidara juvenis valido languore per annos
Uoribus egregiis populo peramabilis omni,
Heu! multos doluit : nervi vix ossibus luereut,
Vita fuit cui cum conjuge casta satis;
Intrcmuere simul veiati corporis arlus. QtiK jam raeiite pia fuerat subjecta marito,
Ceu caput avulsum vidisses vertice suramo, l]t quondain proprio Sara viro fueral.
Sic huc, sic illuc dextra lasvaque rolatum :

CAPLT XXXIV.
Sx-pc etiara jacuit multam moriturus in horam.
Et quomodo uior ejus somnia vidisset, et quatiler illt
Iste miser lahs (idei cum peclore flrmo
sceculum diinisisscl, et qnod in solitaria vila conse^
Venitin ecclesiam, manibus deductus amicis, nuissel, et ubi corpore reqniescat.

In qua pontificis magni pia mcmbra quiescunt, Haec, rcvelantc Deo, cerncbai mcnte ftitura
D •>

PiDque salutc sua lacrymas fundcbat amaras. In stratis recubans, somnia vera videns.
Quein mox audivit. miserantis gratia Christi, Namquc novam sesc lunam vidissc putabat,

Et rediviva salus pcr membra rccurrit ubique. Cornibus rrectis, ut solet esse nova.

Cunvaluitque viro ncrvorum flcxilis ordo, Crescere, paulatiuiquc implcrc et cornua ccepil,

200 Lrrepit [Al., repit] ossa vigor totis virtusque Donec ei pleiio liiini n iii orbe micat.
[mcdullis. Illias hxc subito soibentis iii ore nichat,
Astaaii populo cunctis cernentihus ille est Visccra perradians luce micante sibi

Inculumis subito factus, ac roborc fortis Evigilans somiio miilicr lixc nionlo retractat,
Perreiit sanus, quo se sua vota ferebant : Quid sibi (piod coiiiil sigiiilicarc quoat

Onuiipolenti Dco gralcs oh dona salutis Atque sacerdoti cuidani ha-c oinnia paiidil,

Scmper agens Christo, Chrislo laus, glnria scmper. Ciijus in Ecclosia vila piobata fuil.

« Sic corrigit Mabill. priores editiones, iii quibus (te genle deger.s. Ulioonsis codox . /ii Trans-Hum-
curiuplis:>iine legebalur : Intrans llumbraiia iwbit briimi ijinle dcijens i-alidu.
!>
Mib., rcteranle.
 ,, ; ,

"733 B. F. ALBINI SEU ALC L'1M OPLRIM FARS VL 'i!»

Hkc ubi pensabal praediclus corde sacerdos, A Sed Deus oiniiipoiens saiiclos qiii jure Iriiimphat,

Conjicit ex rebus vis.i siiperna novis. Trophea concessit clara suo famiilo ".

Kcspondit landem midifMi t di.i vales, Elliiil et qiui-dain miserantis gralia f.hrisli,
Inspininle Deo, famine veridlco : Pcr famuldin verc signa slupenda suiini

Tu miilicr iunain vidisli crescore parvam, Ncc decuit modio abscondi tam cl.ira lucerna,
Et tota impleri cornua luce nova. Nec lli;iIamos siditer suljicienda fuit.

Illa nocte virn forsan commixta fuisd, Sel poncnda iiKigis siipcr vesliiria tecli,

Qune gcneras toto lumen in orbe novum. Spargeret ut liiceni allius ilhi piam.
Parvnlus ex utero, niulier, tibi nascitiir infans, Qux tamen liaud libuil currenli tangere plectro,
Qiii meriiis magnus crescit honorificis. Inclyta vel miisis signa aperire meis.
Istc erit eximius doctor, prxsulque futurus, Sullicit hocqiie lamen [vitam] cognosceie patris,

Splendcscet nostro lucifer orbe novus. Quod placcl altilhroMO seniper uliiqiic magis.
Et quos cjcca prius popuios caligo tenebat, Vi!a Dei famuli inullis exeinplj salutis
Irradiat summi liice poli supera. Prsbuil, et testis pectoris omnis erat.
Oinnia validici eoinplentur in ordinc dicla, Iluic famulo Chrisli reges famulanlur, et illum

El rerum evenlus somnia vcra probat. B Per patriain popiilus lotus aniore colit.

Nascitur ali|ue pucr malii, ol baplismale loto Vir fuit isle Dei patiens, mnderalus, lionesliis,
Imposuit Willbrord nomen liaberc palcr. Moribus egregius, niiiis et ore pius.
Cujus vita, fides, mores, doctrina, Camoenis Plurima qui poslquam perfecto dona labore
Oliin qnippe fiiit pra-liliilatus eis. Commcruil , Chrislo perficienlc sibl :

Miiv palcr egregius linquens niala gaiidia mundi, Mo.v nicrilis, aiinis , tola et pietate repletiis,

Et servire Deo, r.ienie, ni;i.nu, cupiens : Tranqnilla landem in pace quievil ovans.
C«leslem rapiens tola dulccdine vilam, Spirilus aitheriam Ixlus migravit ad aulam
Et se coenobio tradidii ipse sacro. Gaudia cum sanclis jam sine fine tenens.

Fratribiis adjunctus vixii sine crimine frater, Corpus iii ccclesia curarunt condere fratrcs
Jam paliens, humilis, piomptus in omne bonum QuiC constructa maris slal prope litloribns
Posthjec mente sacer famulus majora secutus, Atque sacraia Dei genitrix clarissiina Christi
Thcoricam cupiens solus adire viam Noniine fulgescit , Virgo Maria , luo :

Incipit, undisoni inter promonloria ponli, In quo te nostris bene credimus csse futuram
Qua loca roperiens congrua corde suo : Auxilio precibus, semper honore poieiis.
In qiiibus aelherios possit deccrpere flores C Tu miindi vilani , totis tu gandia seclis,
Et niundi ciiris liber abcsse nialls : Tu regem cudi , tu Doniinum atqiic Dcum
Totius hic solus transegit tempora \hx, Vcntris in hospilio genuisil, virgo pereniiis :

Nocie die magnis proficlcns merilis. Tu nobis precibus auxiliare tuis.

Murima perpessus serpeniis bella nefandi, Carmiger indocius cecinit hos Alcuine versus,
Qui solei in sancios arma movere sua. Cul, rogo, quisque legas , dic, miserere Deus.

" Mab., Concessit famulo ctura troplKva suo.

BEATI FhlkCCl ALBINI

SEU

ALCUINI
CAROLl MAGM MAGISTUI

OPERCM PARS SEIfA. -- CARMIM.

201 MONITUM PR./EVIUM.

Qiia» hic exhibemiis beati Alcuini Carmina, varii D '"co ci"'"' D. Cateliiiot in sno nis.) Tioj.e incendia
(feneiis sunl nimirum Inscrlptiones, Epigiamniala,
, noii Argonaulas, non aprinum capiil non celebrem :

Epilaphia iEnigmala Sahilationes et his similia.

, , Ilerculem aut lilyssem, uti Homerus; non .Eneara,
« Non canit quidem poeta nosler (ita praefabatur hoc uii Virgilius; non bclla gestaqne foriia anliquorum
 ;

CARMINA. — PRECES NOCTLRN.E.

Iieronm iiti Lucanus ; noii (iiiomo.3o npilssima com- A Longa ilics. x-iles, paiies,
pcs svHal.a merces
pagc terra •a cnm man coliaRreal uti Lucrctius; non Miles, ct all.a scges ciesceus i.rt^iat.ir'in
,
ore.
gemmaruiii splpiidoicni iion luMeslinm orhium cur : Os oris, longnm est, os et ossi, s.'d Lrevis
exstat,
8us, uli .Mauilius; non furiosos ainores iili Sencca ; , Compotis et [F., ex] compos brevis est, sed
longa
iion exiiniaiii juvcniim lyrain piioribus (li;;ilis niol-
,

, [ncpoiis.
lilcr piilsnnliiim, fonnam
. ,
prout (le-scnielipso dirc- .
> irtus viriutis longa esl, prneter paliis
,
una
bal Grefjorius Nazianzenus noii arpit morcs salv- ; E;,tn hrois; al peclus, vulgiis, cum prclore
vul"!
ricis versihus, uli Plauuis, Pcrsius ct Juvcnalis sed : \erba soiiant qua:dam pra-^stnli iii Icmpore r.iplim •

Deuui illum niagnum, Trinilatis(|uc lunien cecinit, ScJ fatiunt morulas transaclo [/. e., pra^terili)) iil
atrpie angilorum tlioros. Sanclonim c:init laiides,
rv „ [lempora l.mgas,
martyruni passiones, viroruin pielate illuslriiim fa- ,
Uiia; snhler rollerla qnidem nolaiitiir iii uiuim.
cla et immorlalein ploriam
, (]ii,e si cuni Epicis ; Nunc lego, iiiinc video, jario, f ,voo, vovcoiiiic,
cumque Pindari Epiciniis, qux iilc instripsit Olym- Sie jiivo, s.c fo.teo, ca\co, fovco, scro
currii.
piaca, ^emeonica Piihionica, confciaiilur, nemo
, .Mox emo, rao\ sino, nioxquecavo, lavo niox
odio-
iion viderit, (juain ista meras nugas et inepiias sa-
piant, pra; divinis illis et jucundissimis laudihus, »ed egi, vhIi, feci, cum fccero favi.
quihus imhiiendi essent adolesei-ntium aninii (inqnit Kt sedi, jiivi, fodi,cum fodero, cavi,
Posscvinus in liihliotheca seletta lih. xmi, 202 , lloc emi, sevi, sivi, cum sivcro, cevl,
pag. 411), priusqnam falsis poetaruin fahulis ac Hoc odi, fovi, lavi, cum lavero junxi.
somniis oppleli locum deinde aut angnstissimum aut n
nullum coileslibiis, qiu-e aliissime animum attollunl Espticil. Dco gratiaf.
et pascunt. mysteriis linquerenl. i
H;ce qiiidem vir optimus cum celeherrimo Posse- Poemata Alcuini Quercelaniis primo colleglt, ct
vino prseciare, pie verequc, si ohjecti quod in ple-
per 272 numeros distributa edidit e\ anIi,|uo codire
risque carminihus hisce pertractatur, tonditionem
ms. bibhoihece S. Berlini quo frui ipsi licuit ope
, et
atiendcre velimus fatendum nihiiominus poesin benevolentia V. C. D. Jacohi Sirmondi. iiiier illa
:

qua;dani supposila sunt, qiwdam duhia; fidei; qu;e-

beati .\lcuini si illam cum pocsi veterum e^ styli
,

elegantia, ex ingenii seslu , nobilitate, iiativove le-

dam etiam a se diversa in iinum confiinduniur •

pore compares, inullo hac esse inftriorem; quod fjui- quaedam, qnse cohaerere deberent, separanliir. NulUis
ilem xvi illius condilioni niagis (ubi artium hbera-
quoque in illa editione poemaium ordo. sed ila om-
nia intcr se commixla sunt, prout illa vetiis striplor
lium pi.liiis incunabnla qusras, quamadullam, qua
forte forluilo in chartam congessll ah.sqnc llulis,
apud Rmnanos sevo illo aureo (loruere, .T;tatem) tri-
buenuum quam aucloris ingenio nemo est qni non absque nexu. Nos haud iniprobanda, remur, licen-
. ,

censeat. Enimvero bealum Alcuinum poetic;c cle-

tia ,omnia pro argumentorum divcrsltate ad gene-
rales litulos revocavimus, ad inscriptiones nimirum
gantix non omnino rudem foisse , nonnulla illiiis
carmina, in quihus varia; nonnunquam poetici ignis
sacrorum Bibliorum, ecclcsiarum, alUrium alioruin-
que loconim ad Epilaphia, ad yEnigmata, ad Sa-
scintill» sparguntur, plane demonstraiit. Cseterum si :

lutationes amiconim addito ad quodvls carmen siii-

qriis condilionein artis poetica', qualis sa;c. viii fue- ,

nosse ,....„..„.,
..,, ..„..,.
rit, dcsiderat, legat qu:e
, de
,. ea dociissime
. coin
.... B"'^'"' 'l""n"c titulo, subjectisqiie ubi apium qnid ,

menlalur eruditus scriptor Hisloria; Littcraria; Gal- C P'j»m otcurrebat aui neccsse videbaiur, hrevibus
adiiolationihiis. Confusa separavimus, distratla jiin-
li,'^ lom. IV, pag. 21 , num. 5i et seq. Uhi iiiter alia
xiiniis iila denique de qiilluis cum raiionc (hihitari
eliam ait nec Alciiinum , nec alium aliquem illlus
,
:

potuii, nuni bcatum Alcuinum habeant auctorcm, .ad

setaiis de ipsa arle poetita pra:cepta dedisse vel re-
gulas. Anne vero vir doi ilssimus non nieminit sal- duhia;qua;verocertissimeal:osauctorespneseferunt,
ad supposila ahlegavimus quKilam deiiiqiie ex alii3
tem lihrl de Arte metrica Veii. Beda;, qui exstat inter :

editioiuhus deprompla, aut novitcr a nobismet re-

ejiis Opera? Exstant qiioque in Bibliotheca; Regi.T;
perta suis locis inseruimus de quibus oimiibus iibi-
Vatitaii;c coilice nis. 1587 Venus Atbirii magislri :
,

de tuudc mc:riccn arlis; in quibus regiihc qua;dam

que iii noiis suhjeclis, aui in praeviis monitis ralio-
prosodi;e lradunti:r, et nomin;i ;iliqua qnoruni syl-
nem reddinuis.
,

Iali;c vcl prodiitl vel corripi deheant, rccensentur.

Viiletiir vero hos versus al) aliquo prolixiori opere
fuisse aviiUos et adinoduin torriiptos nec inde :
203 PRECES KOCTURNiE.
cerla ralio erui pole^t, ciiiiiain Albino, nostro ciii
Tritheiiiiiis lib. ii de Vir. Illustr. 0. S. B., cap. 2(),
L
Irihuit ihio opuscula iiiinm de .Vrle poellca : alte- ,
Luminis fons, Inx ct origo lucis,
rum dc iMcIris; »n antiquiori cuidam ipii «rferii , Tu pius noslris precihus faveio
teTipsil de pedibus versnum siie cenlum melris illi ,
Luxque, peccati lenebris fugatis.
versus sinl trih.ieiidi « ? Ltihet cosilein huc ascribcre,
ul lector inde, quoJ a^quum \ideliilur, censeal. I
Nos petat alma
S:incla vis ciijus hominem creavit,
VERSUS ALBINI MAGISTRI J:isque damnavil, plclas rcdemit :

DE LMDE METniC.-F. ARTIS. Sis ut in cunctis pius atque justus

Lux cst orhis lioiior, majes|;is fervida ta-li.

Omnlpoiensque.
Quae caiet liis
., brevilatur syllaba
cuiitli [/ jiiiitlis] Excitat cur nos lldti potestaii
[jure Erigit spei deciis in fiilura :

Naula brevis resonat gnarus de liltore Xerses.

Cliarilas jungit liahiliira linem
Pax xis senipiT, sed regiia, caliiiiiiiia loiige.
Musa, moiiilc decus, roiistil , vir, dottor, origo,
,
Teinpure iiullo.

Coriiii vigil, tectuin, tarmeii, inel oetupat albuiii,

, El piiis viLe niodcrator Iiujii.s,
lii tasii riiriiiiit riiptim li.ir iioiiiinativo.
El labor teinpus hahcat, quie.si|iie :
Siil , alli'tl;iiiai|tiil , fiiiglii;iiii , loiiga fatullas.
Sal. aiiimal, tcsar, far, muniiiir, fiir, paler, et ver, Duinqiie siiccedunt sibimei vicis&iiu,
Lis, foilis, simpltx, loiiga esl dissyllab;i; sed non ^os ve)jeieuiur.

• Vid. Eli* rutsthii Cratiiiii;il., libr. iv, cap. 7.

 ; ; :

m B. F. ALBl.Nt SEU ALCUIM OPERLM PARS VI. ;-28

Ecce transactub lalHjr est (iiei, A Quod nunc a multis conslat Bibliolheca dicta :

Nosque te tjti sumus annuente; Noniine non propiio, ut lingua Pelasga docct.
En libi grates agiraus perennes Inque Iioc dicta Dci conduntur myslica summi,
Tenipus in oranc. l)c quibus cgregius vatcs in ore canit {Psal. cxvlii)
Solis abscessus tenebras rcduxit, Tst mibi lcx Domiiii dulcis super omnia mella,
lllesoInosinradiat[F.,inradiel]coruscus, Cliarior alque auri millia multa super.
Luce q«i fulva fovet angelorum Slremius hanc Doniini famulus custodicl arcem,
Agraina sancta. Cui merces coeli perpes in arce manet.
Coelitus lumcn rutilura rcfunde, Codicis illius quot sunt in corpore sancto
Et fuga menlis tepida; lenebras : Depicta; formis litleruls variis

Simus accensi, ut face spirilalis Mercedes habeat, Chrislo donante, per svum
Vascula lucis. Tot Carolus rex, qui scribere jussit eum.
Quas dies culpas hodierna texit, Ha>c dator a-lernus cunctorum, Chrisle, boBorum,
Cbrisle delelo pius atqiie mitis : Munera de donis accipe sancta luis.

Pectus et puro rutiltl nitore Qua; tibi devoto Carolus rex peclore snpplex
Tempore noclis.
B Nominis ad laudem obtulit ecce tui.

Sit procul luxus, procul omnis honor, Qucm tua perpetuis conservet dcxtra diebus,
Atque phanlaspia speciesque pulchra, Ut felix tecum vivat in arce poli.

Mens sed inermis valeat supemos Aliud earmen ibidem.

Cernere cives. Hxcdivina tibi [£i/., Dci] placcat Scriplura, precamnr,
Te Deum semper vigilans requirat Sensibus atque ocuHs, lector honeste, tuis.
Cogitet cunctis resolula curis, Spirilus hanc coeli sanctus dictavit ab arce,
Aciibns cunctis queat ul placere In qua vera fidcs fulget, et alma salus.
Uex libi summe.
AUttd.
Muniatfronlem,Ioca,sivecordis[F.,corda]
Pro me, quisqiie legas versns, orare memento,
Sermo divinus, crucis et iropaeum Alcuin dicor ego. Tu, sine fine vale!
DsemoDum vafros abigat meandros
Aliud.
Sive rapinas.
Magni m.ijina Peo portantcs munera templo,
Hembra, quae casta dabimus cubili,
Qiios laudavit ovans ore pio populus
Prompta consurgant opus ad diumura,
C Parvula sed vidux Dominus duo nuromula prxferl,
Quae suum mundum venit esse lemplum,
Nobiliura donis, famine veridico.
Spiritus almus.
Non ego parva tuis, rector, munuscula gazis
Quod pius totuni habitet per a;vum :
Infero, persona sil mea pana licet.
Hunc nec offendat vilivim luesque :
Munera sed Domini coelestibus inclyta regois
Sed Tocet vitae probitas, fialque^
Porto libi plenis, optimc rex, manibus.
Mansio grata.
Nempe nova; ac veteris pariler pia famina legis
Scd via prodens [F., prudens], via fortis, arcta
In [Inque] hoo, clanduntur corpore quippe sacro.
Jnsta seu solers, bene temperata
Haec ego porto llbens ad sancta sacraria templi,
Hujus ut cursus peragamus aevi
Quod tua mens noviter condidit alma Deo.
Tramile recto.
Laudibus ut prxsto Chrisii sit semper in illo
Sex dies justos operamur actus,
Isle liber, resonans verba superna Dei.
Seplimo captent animo quietem ;

Sint in octavo rediviva nobis 204 Aliud.

Gaudia \hx, Nauta rudis pelagi saevis ereptus ab undis

Gloria; laudem pia plenitudo D
]
In porium veniens pectora tela tenet.
Sit Patri soli [F., Filio], tibi Spiritusque Sic scriplor fessus, calamnra sub calce laboris
Sancte, qui trino vchis alma scepira Deponens, habeai pectora Iseta salis.

Nomine solus. Ille Deo dicat grates pro sospite vita,

Proque laboris agat fruciibus, et requic.

mSCRIPTIONES Alivd.
SACRI CODICtS.
Perge, libelle sacer, cunciis prseclarior odis,
IL Prospere, pacifice nunc, miseranle Deo ;

Itacriptio sacri codieisYalliceUani, ex Baronii tomo IX Et pete prccclari prsclara palatia Regis,
Annal. Eccles. ad annnm 778 ^.
Ut maneas Chrisli semper in a;de sacra.
Nomine Pandeclen proprio vocilare niemento Alque Dei faraulis pacis fer munera cunctis,
Hoc corpus sacrum, lector, in ore tuo. Dextera quos Domini protegat alque regat.

» Eistant hi versus ad calcem codicis SS. Biblio- Alcuino descripiam, recognilam et emendatam, dein»
runi bibIiolhec« Vallicellanae, qui universam divinam ceps ab eodem oblatam Carolo M.igno continet. ViJe
Scriptiir.im e viauilioribus .-jc verioribus fonlilius ab Baroniiim 1. ci(.
 ,

Vld CARMI.NA. — INSCRIPTIONES VARI.E. 750

Quos colo corde, fiJe, sanclo quoque seinper amore, A Omnia namciue nova; ac vclcris mysleria legis.
Cum lacrymis oplaiis, ul vigcant, valcanl. Hic est fons vila;, liic snnl pr.ucepta salulis,

llj_
Hiinc dictanle Dio scripscrc iii sxcula sancti.
"*<= ^^' »»"«'=» fiJ''»» '''"<= est C(«lestis origo.
/b X Canonet Eusebii »eu concordantiam quittuor
evangelistaium. Legifer illc pius qiiidqiiid jam scripscrai olim
Quam imprimis speciosa quadriga ! homo, leo, vi- Venturum, quidqiiid s;mcti ccclnere propheise

tulus et aquila, Hebraici popnli, ct quidquid historia gcssit,

Scptuaginta unum pcr capilnla, colloquuntur de Hymnidica aut qtiidquid ccciiiit laus niystica David
Domino paria. Vcl quidquid apostolicus docuit pcr sxcula coclus,
Iii secunda subseqnuntur protinus, homo, leo, lo- Vel quidqiiiJ Salvator veniens jam fecit in orbe,
quitur et Titulus, Continet hic solus pariter haec omnia codex.
Quibus Inest ordinatc positus, decimus atque no- Jusserat hunc toinuin Ocrfridiis ' scrihere prxsul
vem numcrus. In laudem Chrisii, geniiricis el illius alm;e;
Tunc deinde tertius io ordinc, homo, pecus, bos Esset in ecclcsia ut pr.Tsto legcntibus ille.

ioquitur cum volucre; In quo quisqne lcgal Doiiiini dulcissiina vcrba.

In mimero qiio [Edit., In nnnieroque] consistunt B Sit incmor auctoris, illum qiii scribcrc jiissit.

anliqux alphabeti Hebrxorum litterx. Dicat et ore pio : GcrfriJuni, Cliristc, tucrc,
Quarto loco fantur xqualia, una homo, leo, atque Semper in Ktcrnum vivat feliciler ille.
aquila. Tuquc valelo legens, libi maxima cura Icgcnti [F.,
Uno ore UiqiieDtes capitula verbi surami sena alque legcndi]
vicina. Sit, precor, ut recto rcsones codc-lia scnsu
Quinta vice concordant ia loquela, homo prudens Vcrlia Dci Chrisii, mcrccs tibi inagna inanehit.
alque mitis hostia. <i
domus alnia
Ha;c Dci, Chrisli et venerabilis aula

Jesu Chrisli imitantes agmina Juda siiie Salvatoris Temporc pnelongo viluil dirutu iiiinis.

credula *. Sed dum Cerfridus pracsulisque ' Saccrdos

Ecce sexto patri sonat clamore natus Adain cum Ecclesia; regimen siisrcpcral istius alins
'
clamoso leone. Ductus amore Dei lotani ronovavcrat illam
Computatis traditis pro munere sacerdotum oppidis Parietibus, tectis, picturis atque columnis,

honore. Vestibus et vasis, cleri simul ordine sacro,

En loquuntur septies in sepiimo, homo, avis, con- Non parcens propriis opibus. Nam quidquid babebat,
p
sona de Domino. Distribuit larga mentc in donaria Christi,

In octavo nunc Iconius caiulns, quorum verborura Viribus intentis ornarct nl undique tcmplum.

comparatur numerus adjecto Paulo apostolo. Ut decus cgrcgium Doniini fiilsisset honore,

Nonus ordo in quo duo pariter colloquuotur vitulus Divinis resonasset ncc iinii laudibus aula,

ei volucer, Feccrat, ut dicunt [M., ut Dominij, septcnas tota pcr

[lioras.
Inspirati sensu spiritalitcr proloquuntur tcrnuni
limpliciter.
Suscipe Christe Dcus clcmens hsc omnia grate,

Homo iiempe verbum proferl proprium xl et per

Dequc lui famuli manibus hxc vota precatur [.4f.,

diio numcrum
prccamiir],

RugieniJ.niqueiii leonem audaciler soluin sane de- Tuque Dei genitrix sanctissima virgo Maria

cies et novies.
Auxiliare preccs famiilorum virgo liioruni.

Bovcm [Edii., bonuin] solum fantcm invcnies, verbi lixc sacrata tuo quoniam suiit nominc tcmpla,

divis •>
ct septiiagics.
Hic laus, cultus, honor nianeant per s.-ecul.i Chrislo.
Dic rogo tu, Icctor, Albinuin, Christc, tuere.
Subvolantcm ad astra rcperies, nonagies loqui at-
quc seplius. n
IV. 205 V.

/n codicem jussu Cerfridi epi/,copi scriplum. Jn sacrum Codicem jussu Avcr scriptum.

Continci hic sanctus uno sub corpore codcx, Ilunc ancilla Dci jain jusscrat Ava ' libcllum

• Locus corrnptus. nent; qnos taincn liiiic divcllcrc noluiinus, quod ad

^ Locus corriiptus. Forle leg., Yerbi Dei bis et cumdcm Gcrfridiiin pciiincant.
$eptuai]ics. " I.ociis corrupiiis. Forle leg., prwtul iimul alque
« Ci. Caihclinot in ms. suo c^isliniat, bnnr Ccr- tncerdos.
fridum fuissc saiicli LuJgcri qiii anno 80!i oliiit, cx
,
' H;cc pnrlaudaliis D. Calliclinnt inlcrprclatiir do
sororc nepotem, ac poslea tam iii cpiscnpatii Mona- basilica Salv;Uoris in iiionaslcrio WiMiliinoiisi (viilgo
Bterif nsi qiiam in ahlialia WertliintMisi sncccssoreni. IVcrdcn ad Riirain niiviiiin), scd h:cc ccclcsia Alciiino
At cuiin Alciiinur, jam quinquc annis antcquam Cer- vivcnlc vcliistalc dinii h.iud polnil, qiiam sanclus
fridiis suncto Ludgero siiccedcrc potuit, niorluus cst, Ludncrus cjns discipiilus priino Kinslriivil. Md. Oh-
el tamcn iii Imc carinine Ccifridiis pr.vsiilis iiomine scrvdiioncs pr.-cvias Maliillonii iii Vilaiii saiicli l.iid-
insignilur. An is vivcnle eruiuuum Alcuino altorius gcfi ,
parl. 1 s,TC. iv., p^ig. iri, ii. (> cl 7; Aiinal. Hc-
<'>'•.
ciijusdam ccclcsi.Tj scu rpiscopus scu alibas fiiit? iicd. tnn). II, pag. 7>i7>. n. 'ti. cl pa^- ^Ki.. ii.

* Vcrsus qni scqnuntiir, iioii ad codicis, scd ad » Im cdilis locn Avii lcHnhaliir Aula, iilii|iic iiicn-

•cclesia; a Gerfrido reslaurat.-e injrrlpliones pciti- dose. Nos vcram lcclioiieni. quam cli.iin cclcli. Ma-
 ;

731 B. F. ALniNl SEU ALCl VSl OPERLM PARS VL 733

Sciiljeie pr.o niagna Dofliini deducla liinore " A Et diclantc Doo retincnt priniordia mundi,
Ad decus Ecflesia', propriam simiil inque salutem Et Christum sarlis prxcecinere pium;
Omiila florigeri ^ pnndit primordia miiiidi, In quibus et homini ratio esl data certa coleiidi

Evenuisque simul siculi pcr tempora longa : Ipsa Deum, vera e?t qua; via, viia, salus.
Qua; dedil oinnipolcns lioiniiii el praiccpla salutis, IIos legat el teneat, piaoeat cui pectorc puro
Omnia celsilhroni nec non niiracula Cliristi, Vivere cum Christo, perpos in arce poli.
Et spcm perpetua; post hx'c quoque sa.'cula vitae; Sunt numero pariter deni duo septies ^ aique
Conlinet iste eliam Codex hxc omnia solus : De qiiibus et nulli jam duhitare licct.

Idcirco in magno sempcr habealur honore. In Cbristi nohis numeriis vcnorahilis iste

Da, rogo, Chrisle polons, a^lern» piicmia vitae, Mysiicc discipuiis narnquo sacrauis adest.
Daque tua; famulsc, qu;i' sciihere jusseiat istuiii, Ilis etiaiii lihris inest coeloslis origo,
L"t requiem post haiic vitam mereatui hahcre Hos quia dictavit Spiriiusipse Deus.
PerpL'tuam, numero sanctorum juiicla per a^vum. Continet iste nno sancto suh corpore Codei

VI. llic simul hos lotos, munera raagna Dei

Oninia nanique Novre ac Veteris pia famina Legis
' In sacruin Codiccm cura Radonis abbatis mona- g
sterii S. Vcdasli scriptum. Hicce non dubites, lector, habere pius.
Hic viia; fons est, hsec est sapientia vera,
In hoc qiiinque lihri, retiiicnlur Codice Mosis,
Hse sunt perpetiia; namque salutis opcs.
Della ducis Josue, scnioriim et tempora patrum.
Qui cupit inveniet Scripturas dicere [Ms., discerc]
Ruth, Job, et Regum bis bini namque lihelli;
[saeras.
Atque Prophetaruni sancti bis octo lihelli
Sanctorum dicia hic vcneranda Patrum.
Carmina pra?clari Chrisli patris hyinnica David,

El tria pacilioi Salomonis opuscula regis.

Legifer ille pius quidquid jam scripserat olim,

Jungitur his Sophia; Jesu simul atque libelhis,

De mundi ac rerum principio siquidem :

Qualiler Omnipotens naturas conderetomnes,

Et Paralipomenis enim duo nempe libelli.

Hinc Ezrie, Nchomia', Ileslor, JuJith atqiio libelli

Ingenio quantum scire lioet honiinis.

Machabxa Hic otiara legitur bominis faciura creali,

Et diio namque lihri belia tenentes.
Qiialiter aut fiigerii exsiil ab ore sacro,
Matthaei el Marci, Luck liber, atque Joannis
Impius aut frater sceleratam sanguine dextram
Inclyta gesla leiiens salvantis s;ecula Christi.
Fralerno inipleret cur pietatis inops.
Sancliis .\posiolicos Lucas conscrip';oral Actus;
« Postetiam retinet numeros et nomina Patrura,
Bis soptom sancli porchartas dogniala Pauli, G
Ssclorum per qiios ordo cncurrit ovans.
Jacohi, IVtri, Jiid.c et pia dicla Joaniiis :

Inde Noo roquies niundi i;iin nasoiuir almi,

Soribitur o.vtrcmo Joannis in ordine lonuis.
Tcinpore sub cujus jara cataclysmus erat,
IIos kge, tu leolor folix. feliciior omncs,
.\d laiulein Clirisli propriamqiie in soccla salulem.
Dum natat arca Dei pelago, spes allera mundi
Totius el sa;cli prole repleta simnl.
Ailcrvm cjiisdctii Alciiiiii pncina. quod praccdcnli sine
ullo noi'0 litulo ibidcin siibjungitur, lioc cst : Exstruit immensam damnanda supcrhia turrem,
Diim primus piilchro fnorat Iiomo piilsus ab horto, Pro qua dividitur consona vox hominum.
Iii hano, proh ! iiiisorain inorto, doloie dicin : Tum Paler Abraham coeli bene doctus iii astris,

Infandi el seniuit oonligiia piaciila facti, Cui proinissus crat Filins ipse Dei.
Cum lola p;iriler prolo salutis inops. Exsilia liiiic Isaac, Jacob quoque ionga legiinlur,

Non tamon oinnipotens honitas dimiserat onine Perqiie patres bis so\ geniis origo sacra;.

Iii miseros magnoc jam pielatis opus; Venditur hinc fratruiii scolere et puer-tatur « alro

Plurima sed mitis lacryniis solatia nostris Josoph in .Egypium, patro dolenio pio,

.Vllulit e co^lis, in bonitate sua ;

Qiii rcgni est subilo factus de carcere rcctor,

liliiis ut sompor piotas laiidcliir, aincliir, j),

Et cum prole palrem duxii in" arva senein [Ms.,
Cunclnrum paritor pectoro, mente, niaiiii. [Goseii].

Quiuquid habere boni poterit niens conscia rccli, Continet Ii.tpc Cenesis pariter liher omnia primus,

Illius hoc lotum gralia siimina dedit. Usque amara dies.

fuit Josepli inortis

Inler quae si(]iiidoin siint niaxiiiia dona libroruin, Post oiijiis mortem Pharao rex inipius alter
Qui sories rerinn ct lompora ouncta caiuini, Imposuit faraulis vincula dura Dei.

doprehondor;it, rostiliiinuis ox vetuslo cod.

liilloiiiiis menl. Bibl. Caesar pag. 403 vet. edit., nov,e vero
ms. Acn noii alia esse videtiii', qiiam so-
Salishiirg. toiii. I, p.ig. tjl8. In quo carmini pnicfigilnr tihilus In :

riir illa Gishv, ciiiiis Aloiiinus moiuiiiit in epist. 127. capile bthliotliccir ab .Mcuino cditi, siibiiitelligendum
Vid. Mabil. Aiinal. loiu. II, pag. .j-27. aiis dubio subslantivum pluiale : Vcrsus. Nomine
» Edil., dcductus aninrc. vero hibliiilhoc.e liic signilicilur inlogrum oorp;is
fc
Edil., siinul geri, niillo sensn. totius Scriptuijc sacra; cuin Vcteris, tum Novi losta-
• Hoc cariuon ox oodioe ms. |iorvoluslo ad .TViini nienti.
Cinili Maiini alquo adeo ipsiiis oliam Aloiiini perli- <<
Id est. scpliiaginta diio.
r.<'iili'. qiii oxslat in Bibliothooa C;v<:aroa Vindoho- • .Ms., et pucT inclytus.
nonsi, exbihot colehcrrimtis Lambci.ius toni. 11 Com-
 ; :

7.-^:^
CARMINA. - I.^SCHIPTIOXES YAUI.E. 7.H
I*osl Exodus habet prKtlari tempora Mosis, A Alma Dei gonitrix Virgo Mari:i fnit.
Qui nianiiante Deo dux fiiil iii populo, Pacificiis post qu in Saloinon < legna legobal,
Fortilcr educens .'Egyjili do yente maligna, Qui construx; ovans tcmpla sacrata Deo :

Pcrque decem plagas, .".gmiiia sancta Dei, In nato ciijus findiintur visccra rogni,
Egit iter popiilus siceis per ajquora plantis, Et Jiidam tantiim Uex Roboain tenuit.
Canlantes Domino carmina I.Ttitix. InJuit Hicroboam Samarix stomniale parvus *

206 "'"c '•3'a 'f^ fiiorat Sinai de vcrticc cclso, Qiii regum priimis excoliiit viliilos.
In tabulis sancto scripta Dei dii;ito Hiiic sil>i regna diio riieiunt coniiaria semper,
Qiiam turbis relulit, (leseendens verlire niontis, Et fialres inte