TEST REPORT

HDTV Linux Alc

Inpax X-9100 Linux PVR

16 TELE-satellite Global Digital TV Magazine 06-07/201 www.TELE-satellite.com 1

 Bu kk kutuyu sevmemek imkansz Kompakt Linux versiyonu ile ok hzl al Stabil alma-cihaz kertmeyi baaramadk Byk ekran st uydu metresi var Gelimi krtarama

www.TELE-satellite.com 06-07/201 1

TELE-satellite Global Digital TV Magazine

17

TEST REPORT

HDTV Linux Alc

Trk Lokumu

Kk ama iddial bir Linux HD PVR uydu alc. Byle bir ey mmkn olabilir mi?
Sa taraftaki itmeli bir kapakk arkasna bir USB girii ve eitli ifre kartlarn okuyabilen bir akll kart okuyucu gizlenmi. Okuyucu, Sky Digital kartm bile kabul etti. stelik, belirli bir alcya zel olarak retilmi kartlar dnda tm kartlar tanyarak btn abone olduum ifreli kanallar rahata izlememi salad. Bu beni ok artt dorusu. Kart girii, dnda bir CAM modl takabileceiniz bo yuva yok. Arka panele baktmzda, anten girii ve aktarmas gzmze ilk arpanlar oldu. Video seenekleri HDMI, Scart veya kompozit video ile snrl; ses sz konusu olduunda ise stereo kn yannda S/PDIF seeneinin de olduunu grdk. Cihazn d dnya ile iletiimi iin Eternet LAN ve RS-232 klar mevcut. Alcnn ilk alnn ardndan ekranda ilk grntnn belirmesi 45 saniye gibi Linux tabanl bir cihazdan beklenmeyecek kadar hzl bir sre iinde gerekleti. Linuxun ok daha kk ve kompakt bir versiyonunu kulland halde, gemite grdmz daha komplike sistemlere gre X-9100n bize yaatt ilk srpriz ite bu hzl al oldu.

stanbuldan gnderilen INPAX X-9100 PVR bizim iin tam bir srpriz oldu. Kk siyah kutu yalnzca 26x19x4 cam boyutlarnda. Olduka k ve parlak bir kutu iinde minimalist bir yaklamla tasarlanm. n panelde yalnzca dme var:Standby, kanal art ve kanal eksi. LED gsterge ekran izlediiniz kanaln numarasn veya standby durumunda saati gsteriyor.

0.52

18 TELE-satellite Global Digital TV Magazine 06-07/201 www.TELE-satellite.com 1

Bir Linux alcnn ayarlarn yapma fikriyle bile dehete dmesi mmkn kiiler iin syleyelim, kayglanmanza hi gerek yok. Cihazn men yaps normal bir uydu alcdan hi farkl deil. rnein USALS destei ile DiSEqC motor kurulumlar ylesine kolay ki. stelik bonus olarak baz byk ehirlere ilikin veriler cihazn hafzasnda ykl geliyor. LNB ayarlarnda ok geni bir seenek imkan var. Ayrca cihaz Trk kkenli olduu iin DIGITURK ayarlar da zel olarak konulmu. Cihazn mevcut LNB ayarlarnn hibiri sizin iin uygun deilse, LNB frekanslarn elle de girebilirsiniz. DiSEqC 1.0 ile 1.3 aras tm protokoller desteklendii iin istediiniz her konfigrasyon ve motorla bu cihaz rahata kullanmak mmkn. Dnyann her blgesinden 71 uydu cihazn hafzasna yklenmi olarak geliyor. Bu liste zerinde istediiniz gibi dzenleme yapabileceiniz gibi istemediniz uydular sil e b i l i yo r s u n u z da. Sadece yrnge konumlarn belirterek yeni uydular da her zaman ykleye bilir s iniz.

Kendi antenini kendi takanlardansanz, bu ilem srasnda size yardmc olacak ekran st sinyal metreyi kullanarak en iyi sinyali yakalar ve anteninizi ayarlayabilirsiniz. Uydu tarama dier baz Linux alclarla karlatrldnda olduka hzl. Canal Digitaal, TV Vlaanderen veya ASTRA1den UPC Direct kanallarn izlemek isteyenler iin hzl bir zel tarama seenei zel olarak konmu. Astra 2 zerinde hafzadaki 90 frekans iin yaplan tarama 2 dakika iinde tamamland. Tarama sz konusu olduunda en dikkat ekici zellii cihazn kr tarama yapabilmesi. Bu sayede transpondr listesinde olmayan kanallar bile bulmak mmkn. Yalnz bu ilem, daha nce grdmz dier cihazlara gre farkl tasarlanm. lk olarak, tm frekans spekturumu taranyor ve bu esnada bulunan yeni frekanslar transpondr listesine ekleniyor. Bunun ardndan, normal taramaya geiliyor ve bulunup hafzaya alnan bu frekanslar zerinde tarama yaplyor. Bu alma prensibi nedeniyle tarama ileminin biraz uzadn gryoruz: 2.5 dakika transpondrlerin aranmas ve ilave 8 transpondrn listeye eklenmesi; sonra 4:15 dakika tm bu transpondrlerin zerinde kanal aranmas. Gemeden hemen syleyelim, kr tarama feed avclar iin ok ideal deil; nk belirli bir frekans aral belirleyip zel olarak orada tarama yapmak mmkn deil. Kanal listesi geleneksel tarzda hazrlanm. Sol ve sa ok dmeleri ile sadece ifresiz, HD ve ifreli kanallar arasnda gei yaplabiliyor. Tabii isterseniz tm kanallar bir arada da gre-

bilirsiniz. Krmz dmeyle listeyi uydulara gre filtreleyebilirsiniz. A-Z seenei ile kanallar isimlerinin ilk harfine gre harf srasna diziliyor. Ancak burada sadece ilk harf dikkate alnyor; yani, normal listedeki konumlar yleyse rnein Azerbaijan TV listede Aastha TVnin nnde yer alabiliyor. Bu dorusunu isterseniz biraz kafa kartrc. zel page up ve page down dmeleriyle kanal listesinde ve menlerde hzl bir ekilde dolamak mmkn. Uzaktan kumandann da standart bir grnm var. Can skc taraf, bir tua bastnzda her zaman istediiniz ekilde yant alamamanz. ok tuhaf bir ey de renkli fonksiyon dmelerine normal krmz-yeilsar-mavi ilevlerinden daha farkl ilevler atanm olmas. Bu srann nceki alkanlklarmdan zihnime kaznm olduumun bile farknda deildim; ama yeile birka defa bastktan sonra maviye baslmas gerektiini fark edince bunu ok iyi anladm. Uzaktan kumanda basit tutulmu. rnein, doru grnt formatna gemek iin zel bir dme yok; ama tabii ki isterseniz bunu mendeki alc ayarlar mensnde rahata yapabiliyorsunuz. ou nemli seenekler de burada zaten. rnein Scart knn RGB veya CVBS olmas. Bu ikinci seenei aktif hale getirmek iin HDMI mod 5761 semek ve ses dmelerini yukar veya aa oynatarak RGB ile CVBS arasnda gei yapmak mmkn. Yalnz, Inpax kutlamamz

gereken bir men zellii olduunu da belirtelim. Bu seenekte her kanal iin ses ayarn zel olarak belirleyebiliyorsunuz. Bu kanallar arasndaki ses uyumsuzluu sorununa kar gelitirilmi nemli bir ayrnt; bylece bir kanaldan dierine getiinizde birden ortal kaplayan sesle komularnz rahatsz etmemi olacaksnz. Hi kukusuz ses seviyelerini bu tr durumlarla karlamayacak ekilde ayarlamak mmkn olsayd her ey ok daha rahat olurdu. Ama ksa bir sre iinde byle bir eyi bekleyemeyeceimize gre, imdilik bununla idare etmek zorundayz: bunu dndn iin teekkrler Inpax! Kanal dzenleme fonksiyonlar sadece silme, tama, isim deitirme ile snrl. Bazen ok nemli olabilen PID deerleri dzenlemesi yok. Hafzada sekiz favori listesi mevcut. lk harfleri eksik olduu iin isimleri biraz acayip. Ama istediiniz ekilde yeni bir favori listesi ekleyip ona istediiniz ismi vererek bunu kolayca dzeltebilirsiniz. FAV mensndeyken sar dmeye bastnzda yeni bir favori listesi yaratyorsunuz. Cihazn kk kabini iinde sabit disk iin yer olmadndan kaytlarnz n soketten takacanz USB ubua yapmanz gerekiyor. Kaytlar dorudan uzaktan kumandann kayt dmesinden veya EPG ekranndan ya da zaman kayd mensnden balatlabiliyor. 9100n EPGsi son derece kullanl. stendiinde bir gn veya yedi gn versiyonlar arasnda kolayca gei yapmanz da mmkn. Yine de maz-

06-07/201 1
Inpax X-9100 Linux PVR A competent good-looking black box with full range of functions

www.TELE-satellite.com 06-07/201 1

TELE-satellite Global Digital TV Magazine

19

galn ekrann yalnzca drtte birini dolduruyor olmas biraz tuhaf bir grnt yaratyor, hatta bu nedenle bir ya da iki saatten daha sonraki program yle kolay gremiyorsunuz. Kayt zamanlaycs da standart trde, tekrar eden kaytlara imkan tanyor. stediinizde bir programn hafta ii gnlerde her gn belirli saatlerde ya da sadece hafta sonu kaydedilmesini programlayabiliyorsunuz.
1. Kr Tarama 2. Kanal listesi 3. EPG 4. Favoriler dzenlemesi 5. Klasrler 6. FTP sunucu 7. Resim iinde resim 8. Bir kaydn izlenmesi

Cihaz setiiniz saatte kayt yapmak ya da sadece o kanal amak zere de ayarlayabilirsiniz. Ayrca, isterseniz kayt yaptktan sonra cihaz kendi kendini kapatabilir. Bir kayt ilemi srasnda, kanal listesi yalnzca kayt yaplan kanaln olduu transpondr ile snrl tutuluyor. Bylece alcnn baka bir transpondre geerek kayd kapatmasnn n kesilmi oluyor. Burada hemen belirtelim her ne kadar kayt yaplabilecek azami sabit disk bykl 2 terebayt olarak belirtilmi olsa da (kiisel olarak ben bunu doldurmakda ok zorlanrdm onu pein syleyeyim) 120 gigabytetan daha byk partisyonlar kullanlmas nerilmiyor.

20 TELE-satellite Global Digital TV Magazine 06-07/201 www.TELE-satellite.com 1

Kaytlar ve kaytlarn oynatlmas gibi ilemler gayet dzgn iliyor, HD kanallar USB ubua kaydederken bile bir sorun yaamadk. Linux alclarla gemite yaadm deneyimlerim hep komplike olmutur. Mesela yaptm baz zaman kaytlarnn hi balamadn; nk alcnn bundan ok nce kilitlendiini ve saatlerce Windowsdaki dnen saati gsterip ekrann donduunu ok iyi hatrlarm. Ama bu uydu alcnn kafasn kartrp kilitlemek iin ne kadar urarsam uraaym kk dev, kaytlarda bile dimdik ayakta durdu. Kaytlar USB ubuk zerine yapld iin bunlara bilgisayardan ulamak ok kolay. Inpax bir aferim de buradan alyor. Ayarlar mens kaytlar iin .MPG ve .TS formatlar arasndan istediiniz format semenize msaade ediyor. Bu, yapt kaytlar zerinde oynama yapmak isteyenler veya bunlar DVDye kaydetmek isteyenler iin ok faydal bir zellik. Eternet zerinden dnyaya balanmann kolaylna ramen, kaytlarnza FTP zerinden ulaamyorsunuz, yani grntlerinizi bilgisayara tamak iin nce USB ubua kaydedip, daha sonra bunu bilgisayara yklemeniz gerekiyor. Cihazn bir FTP program var; ama bu yalnzca tek ynl olarak USBye medya aktarmak iin kullanlyor. Cihazn oynatt dosya formatlar okluuyla insan etkiliyor. stelik AVI, MPG, VOB, FLV, MP4, MKB, 3GP ve ASF ve denediim btn dosya trlerini gayet dzgn altrd. SatcoDX .SDX formatnda kaydedilmi kanal listelerinin bile dosya mens zerinden d ortamlara kaydedilebilmesi ise cihazn bir dier gzel srprizi.

10

9. Dahili Linuxun web arabirimi 10. Uydu tarama 11. Sinyal metre 12. Alcnn iine Telnet

11

Dier bir ho zellik de Internet radyo alar. alt zaman bu gerekten iyi bir zellik. Mesela ben, ngilterede bir Avustralya istasyonunu gece yars gayet keyifli bir ekilde dinledim. Arada srada aldm sunucu megul mesajlar 12 engelini atktan sonra dinlemeyi baardm baz istasyonlarda yaynlar srasnda sanat isimleri ve ark adlar bile gsterge ekranda okunuyordu. Ama yine de upuzun istasyon listeleri iinde gezinmek gerekten can skc; nk bir sayfadan dierine gemeniz iin cihazn nce o sayfay internetten indirmesi gerekiyor. Listeyle bir sr zaman harcadktan sonra, A harfindeyken bu iten vazgetim. En azndan bir favoriler listesinin olmas bile iyi bir eydi bizim iin. Bulduum ezoterik istasyonlar tekrar dinlemek istediimde bu gerekten ok iime yarayacak hi kukusuz. rnein 247 Polka Heaven (Dnyann Polka A) veya Amateur Repeater W6NUT gibi. Kaliforniyadaki radyo amatrleri bir uydu alcsyla internet zerinden btn dnyada dinlenebildiini biliyorlar mdr acaba? Ya da acaba New Porkun Z100 istasyonunun olup olmadn grmek iin listenin sonuna gitmeye mrm yetecek mi acaba? Kendimi Polkann hipnotik ritminden kurtarp bir sonraki menye getiimde kendimi Youtube player karsnda gryorum. Bu da gayet iyi alan bir zellik ve izlediiniz videonun grnt kalitesi iyi olduunda televizyonda rahata izleyebiliyorsunuz. Baz ksayollarla o sradaki en popler videolara ya

22 TELE-satellite Global Digital TV Magazine 06-07/201 www.TELE-satellite.com 1

da mzik, haber, spor veya baka trde videolara kolayca ulaabiliyorsunuz. Youtube zerinde arama yaparak bu sitenin sunduu tm o devasa video arivi iinde en aklnza gelmeyecek eyleri de izleyebilirsiniz. Sonu olarak bu da gzel bir zellik ve grntnn benim eski bilgisayarmda olduundan ok daha iyi grndn de sylemem gerek. Internet uygulamalarndaki son men kullanc kitapnda aklanmam: Ekstra Film.Bu ad duyunca ounuzun evet istiyoruz diyeceinden eminim; ama men ifre korumal; size imdi bu menye nasl gireceinizi aklayacaz: Kurulum mensnde IP ayarlarna girin, yeil dmeye basarak DHCPyi kapatn ve DNS1i sormasn salayn. 208.67.222.222 rakamlarn girin ve krmz dmeye basarak bunu kaydedin. Bunun ardndan elektrik dmesinden cihaz kapatp an. Tekrar Ekstra Film mensne gidin ve ifre olarak 9-8-7-6 girin, Voila! Alcnn iine telnet ile girdiinizde BusyBox sisteminden Amazon Kindle ve daha bir ok cihazn kullandna benzer bir komut satr karnza kacak. BusyBox ile baz temel Linux komutlarn girebilirsiniz. Geri bunlar gnlk kullanclar iin ok nemsiz ve dorusu kendi bana bir ey ifade etmeyen eyler de olsalar merak ettiimiz baz ufak tefek eyleri rnein, cihazn dahili hafzasn vs. grebiliriz. Benzer

ekilde, bir internet gezgini zerinden balandnzda cihazn Linux sistemine alan bir arabirim ve pek ok baka bilgi daha grebiliyorsunuz. Burada da pratik adan nem tayacak bir ey yok; ama merakl kullanclar burada ilgilerini ekecek baz konularda bilgiler bulabilirler. Cihazn fonksiyonlarn artrmak ve yenilerini eklemek iin yazlm yklenip yklenemeyecei ok net olmad gibi kullanc kitapndan da bu konuda ipucu edinemiyorsunuz. X-9100 gemite grdmz dierlerinden ok daha farkl bir Linux tabanl alc.

Bazlar iin bu hayal krkl bile yaratabilir; nk Enigma 2 gibi byk Linux srmleri karsnda geleneksel uydu alclarna daha yakn duran bir cihaz. Ama bazlar da ayn gerekeyle, yani televizyon izlemek daha basit ve kolay bir ilem haline geldii iin bu alcy daha ok seveceklerdir. Eternet kablonuz ve DHCP destekleyen bir modeminiz varsa Internete girmek ocuk oyunca ve size Youtube ve nternet radyo imkan sunuyor. Internet radyonun arabirimi biraz daha iyi olsa kaliteli binlerce istasyon dinlemenizi salayan mkemmel bir program olurdu.

Ama en ok houmuza giden alcnn stabil almas oldu. nceki Linux alclarndan aklmda kalan kaytlarn silinmesi korkum neredeyse tamamen kayboldu. Test esnasnda cihaz beni hi hayal krklna uratmad ve pek ok kiinin de tek istedii bu aslnda: yani iddia ettii her eyi yapabilen ve nemli anlarda donmayan, kilitlenmeyen bir uydu alc. Yukarda bahsettiim ve aslnda ileride basit yazlm gncellemeleriyle zmlenebilecek baz can skc eyler yok deil, ama bunlarn giderileceinden kukumuz yok. Bu kk siyah kutuyu sevmemek ve sahip

24 TELE-satellite Global Digital TV Magazine 06-07/201 www.TELE-satellite.com 1

Ses ayarlar her kanal iin ayr ayr yaplabiliyor. USB balants zerinden ok byk sabit disklerle alabiliyor. Yazlm olaanst istikrarl alyor. PVR ile .TS formatnda kayt yaplabiliyor. Oynatlabilen dosya format says gerekten etkileyici

Uzman Gr
Distributor Tel.
Andy Middleton TELE-satellite Test Center UK

TECHNICAL
DATA
NPA ELEKTRONK SAN. VE TC.LTD.T. Kemeralt Str. efkat Business No: 1-3 Floor:4 Karaky, Istanbul, Turkey +90 212 293 63 12 | +90 212 293 63 13 +90 212 293 63 18 http://www.inpax.com info@inpax.com.tr / inpax@inpax.com.tr X-9100 Linux HD PVR HDTV Satellite Receiver with PVR Yes Yes 1.0/1.1/1.2/1.3 1 QPSK 2000 to 45000 QPSK 2000 to 45000 8PSK 2000 to 45000 MPEG-1, MPEG-2, MPEG-4, H.264, MP@ML 2 (left & right) Composite, HDMI 480p, 480i, 576p, 576i. 720p, 1080i at 50Hz, 720p &1080i at 60Hz, 1080p at 30Hz No No S/PDIF Yes Yes 100-240V AC, 50/60Hz 2 None 1 universal

Fax Website Email Model Function SCPC compatible

Alfabetik kanal liste sralamasnda sadece ilk harf dikkate alnyor. Uzaktan kumandann renk kodlamas standart deil.

olduu btn bu fonksiyonlardan etkilenmemek mmkn deil gibi. Genel olarak bakldnda karmzda k ve iini gayet iyi yapan bir makine var. imdi artk, kusuruma

bakmazsanz, bu yazy bitirip Youtubeda elenceli hayvan videolar izleyip, Polka radyosunu dinlemek ve, ah! Neredeyse unutuyordum bu yeni arkadamla HD TV izleyip onun keyfini de srebilirim!

USALS DiSEqC Scart connectors Symbol rates

MPEG modes Audio outputs Video outputs Resolutions UHF output 0/12 volt output Digital audio output EPG C/Ku-band compatible Power supply Common interface Card slots

ENERGY
DIAGRAM

Apparent Power

Active Power Mode Active StandBy Apparent Active Factor 19 W 10 W 0.52 14 W 7 W 0.5

www.TELE-satellite.com 06-07/201 1

TELE-satellite Global Digital TV Magazine

25