UGOVORI 1.

Ugovor o osiguranju

Definie se kao pravni posao kod koga se jedna strana ugovara osiguranja (osiguranik) obavezuje da drugoj strani odnosno osiguravau plati odreeni iznos na ime premije osiguranja dok se druag strana obavezuje da e osiguraniku ako nastupi osigurani sluaj isplatiti ugovorenu sumu novca ili nadoknaditi tetu. Elementi ugovora su: predmet osiguranja, osigurani sluaj, suma osiguranja. 2. Bitni elementi hartije od vrijednosti

Oznaka vrste vrijednosnog papira Firma odnosno naziv ili ime lica na koje hartija glasi odnosno po ijoj naredbi glasi ili oznaku da je papir na donosioca tano naznaenu obavezu izdavaoca Mjesto i datum izdavanja hartije Serijski broj hartije ako se hartija izdaje u seriji Potpis izdavaoca odnosno faksimil potpisa izdavaoca za hartije koje se emituju u seriji 3. Bitni elementi ugovora o prodaji Bitan element ugovora o prodaji je predmet prodaje tj. odreenje stvari koju prodavac pordaje kupcu, odnosno prava, vrijednosnih papira ili usluga. Koliina je sastavni dio prodaje, ako nije odreena ugovorom stvar mora biti barem odrediva. Cijena ne mora, ali najee jeste bitan element. 4. 5. Zadatak emitenata u ugovoru ____________? Ugovor o gradnji

To je imenovan, dvostran, teretan ugovor, ugovor sa trajnim prestacijama, formalan i komutativan. Po ZOO se definie kao ugovor kod kojeg se jedna strana izvoa gradnje (graditelj) obavezuje da drugoj strani naruiocu gradnje (investitoru) prema predvienom projektu sagradi odreeni graevinski objekat na odreenom zemljitu ili da na takvom zemljitu ili ve postojeem graevinskom objektu izvri neke graevinske radove u ugovorenom roku. S druge strane investitor se obavezuje da za to isplati odgovarajuu naknadu. 6. Pojam i obaveze skladitara

Radi se o ugovoru po kojem se skladitar definie da primi na uvanje odreene robe i da preduzima ugovorne tj. potrebne mjere njenog ouvanja u odreenom stanju te da je preda na zahtjev druge ugovorne strane (ostavodavca) ili drugog ovlatenog lica tj. imaoca skladinice. S druge strane ostavodavac se obavezuje da plati odreenu naknadu.

Obaveze skladitara su:

Obaveza prijema robe, Obaveza uvanja robe u ugovorenom vremenu i uz preuzimanje svih ugovorenih odnosno potrebnih mjera, Obaveza voenja posebnih knjiga a to su: skladina knjiga, dnevnik, registar zakljunica, ugovor o skladitenju i tzv. matina knjiga skladinica, Izdavanje skladinice, Omoguavanje pregleda robe ostavodavcu ili imaocu skladinice kao i uzimanje uzoraka, Staranje o interesima ostavodavca, Izvrenje naloga ostavodavca, Predaja uskladitene robe ovlatenom licu, uvanje poslovne tajne. 7. Bitni elementi ugovora o komisionu Stranke, predmet posla i cijena usluge. 8. Ugovor o licenci

Ugovorom o licenci obavezuje se davalac licence da stecaocu licence ustupi u cjelini ili djelimino pravo iskoritavanja izuma, tehnikog znanja i iskustva, iga, uzorka ili modela, a stjecalac licence se obavezuje da mu za to plati odreenu naknadu. 9. Obaveze investitora

To su: prethodne obaveze, uvoenje izvoaa u posao, graevinski nadzor, plaanje cijene (plaanje prije poetka radova, u toku izvoenja radova i plaanje nakon zavretka radova). 10. Ugovor o prevozu robe drumom - bitni elementi Ugovorne strane, primalac, mjesto otpreme i mjesto predjeljenja, stvari koje se prevoez i naknada za prevoz. 11. Plaanje cijena kod ugovora o prodaji 12. Bitni elementi ugovora o licenci Bitni elementi u govora su subjekti ogovora, predmet ugovora, cijena, i forma ugovora. 13. Pojam i vrste ugovora o prodaji Prema ZOO ugovor o prodaji obavezuje prodavaoca da stvar koju prodaje preda kupcu tako da kupac stekne pravo raspolaganja odnosno pravo vlasnitva, a kupac se obavezuje da prodavaocu plati cijenu. Teoretski posmatrano, to je rezultat sporazuma stranaka. Vrste ugovora u prodaji su:

14. Bitni elementi ugovora o komisionu Linost komisionara, predmet i cijena. 15. Pojam ugovora o prenosu stvari drumom

Ugovor o prevozu stvari drumom (cestom) je takav ugovor kojim se drumski trnasporter, uz naknadu obavezuje, poiljaocu da e stvar iji je transport dozvoljen, unutar odreenog ili odredivog roka, u neoteenom stanju prevesti (premjestiti) iz mjesta otpreme u mjesto opredjeljenja i tamo ih staviti na raspolaganje poiljaocu ili licu koje on odredi. 16. Ugovor o komisionu Ugovor o komisionu je ugovor u privredi kojim se jedno lice tj. komisionar obavezuje da e na osnovu naloga drugog lica (komitenta) u svoje ime a za njegov raun obaviti jedan ili vie pravnih poslova koje mu komitent odosno nalogodavac povjeri. Nalogodavac je duan da isplati odreenu naknadu komisionaru. 17. Bitni elementi ugovora o osiguranju Stranke (Lica u ugovoru o osiguranju, osigurava, ugovara osiguranja) Predmet osiguranja Rizik Premija Osigurana suma Trajanje osiguranja 18. Ugovor o prenosu eljeznicom To je takav ugovor kojim se eljeznica, kao transporter, obavezuje da stvar preveze do uputne stanice i preda je primaocu, a poiljalac se obavezuje da eljeznici isplati ugovoru prevozninu. Postoji unutranji eljezniki saobraaj i meunarodni saobraaj. 19. Obaveze ostvarioca u ugovoru o skladitenju Predaja robe i dokumenata, pregled robe pri prijemu i reklamacija, plaanje usluge.

VRIJEDNOSNI PAPIRI 20. Mjenica Mjenica je vrsta vrijednosnog papira po naredbi koja njenom zakonskom imaocu daje pravo da od dunika oznaenog u njoj u odreeno vrijeme i na odreenom mjestu naplati u ispravi navedenu sumu novca. 21. Prenos mjenice cesijom Cesija je nain promjene povjerioca po mjenici odnosno ugovorno ustupanje trabine izmeu dotadanjeg povjerioca (cedenta) i tree osobe cesionara koja na taj nain postaje novi povjerilac. Pri tome cedirani dunik (cezus) ostaje isti. 22. Obveznica prema vremenu dospjea

Rok dospijevanja je vrijeme do konane otplate obveznice (zajma). Inae, obveznice su po definiciji dugorone kreditne hartije od vrijednosti. Rok otplate moe biti odreen razliito, a izdavalac je ovlaten da ga promijeni prijevremenim iskpljenjem, ako je upisana odgovarajua klauzula. Kratkorone obveznice su one iji je rok otplate do pet godina. Srednjorone obveznice su 5-20 godina a dugurone preko 20 godina. Postoje obveznice bez fiksnog roka dospijea koje su sline dionicama. 23. Prenos hartije cesijom Cesijom se prenose hartije na ime. One se stoga i nazivaju neprenosivim hartijama jer se ne prenose na nain karakteristian i uobiajan za hartije od vrijednosti. Cesijom se mogu prenositi i druge hartije od vrijednosti, a ne samo one koje glase na ime. Prilikom prenosa hartije od vrijednosti na ime cesijom se vre sljedee radnje: na samoj hartiji upisuje se naziv, odnosno ime novog imaoca, stavlja potpis prenosioca hartije, obavjetava izdavalac i vri upis prenosa u registar te hartije od vrijednosti ako se on vodi. 24. Opozivanje eka Opozivanje eka moe iskljuivo izvriiti trasant, opoziv se vri u dva sluaja: Prije roka odreenog za njegovu prezentaciju na isplatu i tada se mogu opozvati ek na ime i ek po naredbi, Nakon isteka roka za prezentaciju mogu se opozvati svaki ek pa ak i onaj na donosica. 25. Mjenine radnje Svakom mjeninom radnjom stvaraju se novi pravni odnosi i svaka ima svoje pravne odnose. Neke mjenine radnje su obavezne, dok su druge fakultativne. Kod mjenica postoji niz pravnih radnji koje se dijele na osnovne mjenine radnje i radnje koje se preduzimaju radi ouvanja i ostvarenja mjeninih prava. U osnovne mjenine radnje spadaju: izdavanje, prenos, akceptiranje, mjenino jemstvo, isplata, intervencija te umnoavanje i prepis mjenice. Radnje kojima je cilj ouvanje mjeninih prava su: regres, protest, amortizacija mjenice i podizanje mjenine tube. 26. Vrste hartija od vrijednosti Hartije od vrijednosti prema sadrini prava (Korporacione hartije, stvarnopravne, obligacionopravne) Hartije od vrijednosti prema nosiocu prava iz hartije (Hartije od vrijednosti na donosioca, hartije od vrijednosti na ime, hartije od vijednosti po naredbi) Hartije od vrijednosti prema dospjelosti Ostale vrste hartija od vrijednosti 27. Kako prestaju hartije od vrijednosti Prestanak prema optim pravilima Tu dolazi u obzir: izvrenje inidbe na koju glasi hartija (isplata mjenice, izdavanje stvari kod konosmana i skladinice), zastarjelost prava, oprotaj duga, novacija, kompenzacija, konfuzija (sjedinjenje). Specijalni naini prestanka

Prestaje ponitenje papira s obzirom na naelo inkorporacije. Prava prestaje otkupljivanjem hartije od vrijednosti to se esto ini kod dionica. Takoer, moe sudskom amortizacijom. 28. Isplata eka Imalac moe ek podnijeti trasatu na isplatu istog dana kada je i izdan. Trasat je duan da isplati ek korisniku eka u skladu sa zakonom utvrenim rokovima. Trasat (banka) vri isplatu eka, ali prije nego to to uini, duan je provjeriti ek i ovlatenje lica koje ga prezentira. Isplata se moe vriti na razliite naine: Plaanje u gotovini ako nije predvieno drugaije Uplatom ekovne svote u korist rauna korisnika eka ako je on saglasan Prenosom ekovne svote sa rauna trasanta u korist rauna eka (kod obraunskih ekova) Putem kompenzacije Predajom korisniku drugog eka 29. Dijelovi obveznice Obveznica moe biti prosti papir sastavljen iz jedne isprave (dijela) kao to je mjenica i ek ili sloen sastavljen iz vie isprava.

30. Hartije od vrijednosti Hartija od vrijednosti je isprava o nekom graanskom (imovinskom) pravu koje je usko vezano za tu hartiju i ije je iskoritavanje uslovljeno dranjem isprave. To je, dakle, isprava o imovinskom pravu koje je sadrano u hartiji. Pravo se ne moe ostvariti bez isprave, pa se kae da pravo iz hartije prozilazi iz prava na hartiju. 31. Ekonomska uloga eka ek predstavlja sredstvo bezgotovinskog plaanja, instrument platnog prometa, veoma rairen i koji se sve vie favorizuje. Danas je u poslovnom svijetu postao redovno, normalno sredstvo plaanja i obrauna. Njegovom upotrebom umanjuje se obim novca u opticaju pa se sa relativno manjom emisijom novanicem ogu realizovati poslovne transakcije. ek omoguava distanciona plaanja prostim slanjem isprava, bez koritenja gotovog novca. ek se isplauje iz trasantovog pokria koje ima kod banke, trasata, odnosno iz sredstava sa kojim trasant moe slobodno raspolagati. 32. Blagajniki zapis Blagajniki zapis je pisana isprava koja glasi na ime ili na donosioca, kojom se njen izdavalac bezuslovno obavezuje da imaocu hartija o roku dospjelosti, koji je do godine dana, isplati nominalni iznos (glavnicu) sa kamatom. To je hartija u koju je inkorporisano obligaciono pravo u obliku potraivanja od ukamaene glavnice do jedne godine.

33. Bitni elementi mjenice Oznaka u tekestu da je ispravna mjenica Bezuslovan nalog da se isplati odreena svota novca Ime trasata Ime remitenta Potpis izdavaoca mjenice Oznaenje dospjelosti Mjesto plaanja Dan i mjesto izdavanja 34. Komercijalni zapis Komercijalni zapis je pisana isprava koja glasi na ime ili na donosioca, a kojom se njen izdavalac (svako pravno lice) bezuslovno obavezuje da imaocu isprave o roku dospjelosti, koji je do jedne godine dana, isplati nominalni iznos zapisa sa ili bez kamata ili obezbijedi druge pogodnosti. 35. Protest eka Protest se moe postignuti zbog: odbijanja isplate ili djelimine isplate, odbijanja obrauna, odnosno prenosa sa rauna trasanta u korist rauna imaoca eka, odbijanja isplate protestnih trokova, odbijanja isplate u naznaenoj valuti te perkvizicioni protest imaoca duplikata eka (ne i kopije) radi pribavljanja originala. 36. Pojam reosiguranja Reosiguranje je prenos na drugog osiguravaa dio riizka plaajui mu za to dio premije, a reosigurava se obavezuje da e uestvovati u isplati naknade tete, odnosno sume osiguranja. Reosiguranje stoga i jeste sredstvo za podjelu rizika. 37. Prenos hartija od vrijednosti indosamentom Indosiranje je za hartije od vrijednosti specifian, a i najei nain prenoenja. To je takav nain prenoena kada se na poleini hartije zabiljei da ostvarenje prava koje je pripadalo licu oznaenom na hartiji pripada, a po njegovoj naredbi, nekom drugom licu, onom koje je biljekom na hartiji oznaeno. 38. Vrste eka Osnovne vrste ekova prema namjeni: Isplatni (gotovinski, blagajniki) ek Obraunski (virmanski) ek Precrtani (barirani) ek Cirkulacioni ek Putniki ek ek za potroaki kredit Dokumentovani ek