BO CO PHT TRIN CON NGI CHU - THI BNH DNG

CHNG TRNH PHT TRIN LIN HP QUC

QUYEN NANG, TIENG NOI
va QUYEN
Thi iem bc ngoat oi vi van e
Bnh ang gii Chau A va Thai Bnh Dng
TONG QUAN
Quyen nang, Tieng noi va Quyen
Xuit lin chc Chudng trnh
Phit trion Iion Hdp Oucc
Tcng ouin
Thdi Jiom ludc ngcit Jci vdi vin Jo
Bnh Jing gidi d Chiu A vi Thii Bnh Dudng
1
OU\EN NANG, TlENG NOl VA OU\EN: TONG OUAN
Ngi y niy, Chi u A Thi i Bnh Dudng Jing
Ju ng trud c mc t thd i Jio m ouyo t Jinh. Vi n Jo
lnh Ji ng gid i so li gi t oui mc t lo n hiy so
Jud c ouin ti m gii i ouyo t vd i nguc n lu c Jc i Ji c
hdn trcng lc i ci nh suy thci i kinh to Jing phu
thuc c vi c chnh nhu ng hi nh Jc ng ngiy trcng
thd i Jio m ni y cu i ci c chnh phu vi ci c chu tho
lio n ouin khi c trcng khu vu c. Ti c Jc ng tc ng
hd p cu i nhio u nhi n tc trcng Jio u kio n hio n niy
Jing Ji t ri ci ci c cd hc i vi thi ch thu c lic
gc m nhu ng tio n lc trcng lnh vu c kinh to , xi
hc i, y to vi gid i: tnh tri ng li t lnh Ji ng gii
ti ng: mc t sc xu hud ng tu t hi u trcng lnh Ji ng
gid i: nhc m Ji n sc tro ngi y ci ng ti ng vd i khci ng
ci ch vo gii c Ju c ngi y ci ng Jud c thu ho p: ti ng
ld p trung luu Jing phi t trio n vo sc lud ng vd i khi
ni ng ti i chnh tc ld n: tu Jc hc i vi tci n ci u hc i
kinh to si u si c hdn, vi nhu ng hi u oui cu i oui
trnh suy thci i kinh to tci n ci u md i Jio n ri gi n
Ji y. Vi c Ju cuc c khu ng hci ng kinh to tci n ci u
Jing ti c ri nhu ng ti c Jc ng ld n Jo n vio c hci ch
Jinh chnh si c cc ng, nhung khc ng tho cci Ji y
li mc t ci i cd Jo cc tho chi m tro trcng vio c li c
Ji m lnh Ji ng gid i. Ngud c li i, Ji y no n Jud c
cci li mc t cd hc i Jo thu c Ji y su tio n lc vi c n
Jinh li u Ji i.
Bi c ci c Khu vu c vo Phi t trio n Ccn ngud i ni y
ch rc li t lnh Ji ng gid i li nhi n tc hi n cho khi
ni ng tu Jc lu i chc n cu i ci phu nu , nim gid i, vi
nhu ng ngud i cc nhi n Jio n gid i tnh khi c: su li t
lnh Ji ng ni y km hi m su phi t trio n cu i tci n
nhi n lci i. Bi c ci c ni y ti p trung vi c ci c tho cho
trcng li lnh vu c kinh to , chnh tri vi lui t phi p
li nhu ng lnh vu c cc tho ti c no n nhu ng thiy Jc i cc
ti m i nh hud ng si u rc ng td i xi hc i. Trcng mc i lnh
vu c Jo u cc nhu ng thi ch thu c rio ng. Tuy nhio n, ci c
ouyo t Jinh cc ci n nhi c trcng xi y Ju ng chnh si ch
cc ng ko t hd p vd i thi i Jc vi nhu ng ouin Jio m Jo
cic cc ng li ng xi hc i cc tho md ri nhu ng cd hc i
Ji y nhinh oui trnh tio n td i lnh Ji ng gid i.
Chiu A Thii Bnh Dudng Jing Jung d Jiu
trcng vin Jo lnh Jing gidi
Nhn nhi n lnh Ji ng gid i oui li ng knh phi t trio n
ccn ngud i, Bi c ci c ch ri ri ng nhio u ouc c gii Chi u
A Thi i Bnh Dudng Ji cc nhu ng cim ko t chnh
thu c Jc i vd i vi n Jo Jud c cci li mc t trcng nhu ng mu c
tio u phi t trio n ci n li n ni y. Trcng tci n khu vu c, phu
nu ngi y niy cc tuc i thc cic hdn vi Jud c gii c Ju c
tc t hdn. Ti i mc t sc ouc c gii, tro om nu Jing vud t
trc i hdn tro om nim trcng lnh vu c gii c Ju c vd i sc
lud ng sinh vio n Ji i hc c li nu ngi y ci ng cic hdn sc
vd i sinh vio n nim. Khci ng ci ch vo gid i trcng lu c
lud ng lic Jc ng cu ng ngi y ci ng gii m Ji khi ty lo phu
nu thim gii lu c lud ng lic Jc ng ngi y ci ng ti ng. O
mc t vi i ouc c gii, ty lo phu nu thim gii chnh tri Ji
Ji t cic hdn ty lo lnh oui n tci n ci u. Ouin trc ng
khc ng ko m, nhu ng Ji c lui t ming tnh phi n lio t Jc i
xu Ji Jud c li i lc vi mc t sc ouc c gii Ji lc ng gho p
vi n Jo lnh Ji ng gid i mc t ci ch cc ho thc ng vi c ci c
chnh si ch ouc c gii.
Bat lnh dan, ,ioi hien yan dan, la mot yan de pho lien o tat ca cac ouoc ,ia tron, khu
yuc Chau / 1hai Bnh Duon,, la rao can doi yoi su tien lo, con, lan,, on dinh xa hoi
ya han che doi yoi n,uon tiem nan, con n,uoi to lon cua khu yuc. Bat lnh dan, ton tai
dai dan, lat chap su tan, truon, ya tien lo manh me cua khu yuc, ya tham chi con anh
huon, tram tron, hon doi yoi n,uoi n,heo ya nhun, n,uoi li co lap y nhun, ly do khac
nhau. La den luc can thay doi tnh tran, nay lan, yiec tap trun, yao cac the che tron,
la lInh yuc kinh te, chinh tri ya luat phap. 'hun, ouyet dinh co can nhac tron, xay
dun, chinh sach con, ket hop yoi thai do ya ouan diem thuc day con, lan, xa hoi se la
nhun, nhan to ,iup nuoi duon, mot oua trnh tien toi lnh dan, ,ioi.
Quyen nang, Tieng noi va Quyen
Thdi Jiom ludc ngcit Jci vdi vin Jo
Bnh Jing gidi d Chiu A vi Thii Bnh Dudng
Tcng ouin
BAO CAO PHAT TRlEN CON NGUOl CHAU A - THAl BlNH DUONG
2
Vi c Ju Ji Ji t Jud c nhu ng thi nh oui vu i no u,
Chi u A Thi i Bnh Dudng vi n Jing cc n tu t hi u
tro n mc t sc khi ci nh cu i lnh Ji ng gid i sc vd i
ci c khu vu c Jing phi t trio n khi c tro n tho gid i
cu ng nhu tro n khi ci nh khi ni c th khu vu c ni y
so cc Jud c su ouin ti m thch Ji ng vi cim ko t
chnh tri phu hd p Jc i vd i vi n Jo ni y. Giu i ci c
vu ng trcng khu vu c hio n Jing cc su cho nh lo ch
ld n: trcng khi c ng A vi Thi i Bnh Dudng Jing
tio n lc nhinh chc ng th Nim A li i Jing Ji m chi n
ti i chc trcng mc t sc vi n Jo ouin trc ng. Tro n thu c
to , xo p hi ng thoc mc t sc ch sc vo cho nh lo ch
gid i nhu su c khc o, ty lo ngud i trud ng thi nh lio t
chu , ty lo thim gii hci t Jc ng kinh to cu i khu
vu c Nim A thud ng li ri t gi n hci c thi m ch li
thi p hdn sc vd i khu vu c ci n Sihiri cu i Chi u Phi.
Trcng khi Jc , Chi u A li i Jing li ndi cc ty lo mi t
ci n li ng gid i tnh khi sinh cic nhi t tro n tho gid i
Jc tnh tri ng ni c phi thii tro om nu vi si t hi i
tro om nu sd sinh khio n chc ci c nud c ni y Jing
thiou hut 96 triou phu nu. Tron hiu khip cic khu
vu c khi c tro n tho gid i, phu nu chio m 51/ Ji n sc
trcng khi d Chi u A Thi i Bnh Dudng, phu nu
ch chio m 49/.
Phu nu trcng khu vu c cu ng chiu nhio u i nh
hud ng cu i ngho c Jc i hdn nim gid i, khc ng ch v
hc cc thu nhi p thi p hdn, mi cc n v khi ni ng tio p
ci n ci c cd hc i kinh to cu i hc li hi n cho Jc thi i
Jc phi n lio t Jc i xu km hi m khi ni ng Ji chuyo n,
lu i chc n vio c li m vi ouyo n Jinh Jci t Jc i vd i ti i
si n cu i hc . Xo t vo ty lo phu nu thim gii chnh
tri, Chi u A Thi i Bnh Dudng xo p Jud i ti t ci ci c
khu vu c khi c tro n tho gid i ngci i tru mc t sc ouc c
gii Ari p. Nhio u ouc c gii trcng khu vu c chui cc
li t ky Ji c lui t ni c vo li c lu c gii Jnh. Ngiy ci d
nhung oucc gii Ji lin hinh luit phcng chcng lic
lu c gii Jnh, vio c thi hi nh vi n cc n nhio u li t ci p.
Tii sic Chiu A Thii Bnh Dudng chui tion
Judc gin hdn tdi vioc Jit Judc lnh Jing gidi
Chi u A Thi i Bnh Dudng Jing tu t hi u trcng
lnh vu c lnh Ji ng gid i v nc lu c cu i tu ng ouc c
gii trcng khu vu c chui Ju si u rc ng, lo n vu ng vi
nghio m tu c Jo li m gii m nhu ng hnh thu c phi n
lio t Jc i xu nghio m trc ng Jing tc n ti i Jii Ji ng d
Ji y. i c lio t, nc lu c cu i ci c ouc c gii ni y trcng
vio c ti c ri nhu ng thiy Jc i ming tnh ho thc ng
vo kinh to , chnh tri vi lui t phi p vi n chui Ju Jo
ti c no n nhu ng chuyo n lio n si u si c cu ng lu c tro n
nhio u lnh vu c.
Tnh tri ng thio u ngud i Ji i Jio n chc ouyo n ld i
phu nu trcng ci c tho cho kinh to , chnh tri vi
phi p lui t trcng khu vu c Ji ti c no n hi n cho vo
ouyo n ni ng vi tio ng nc i cu i phu nu , khio n chc su
li t lnh Ji ng Jio n ri tu nhio n mi khc ng li ngi n
chi n. Tnh tri ng thio u kio n thu c gc p phi n Ji n
Jo n vio c khc ng cc lio n phi p ni c, Ju li nhc , Jo
gii i ouyo t vi n Jo ni y. O nhio u ouc c gii, phu nu
cc tho cc trnh Jc vi n hc i tudng Judng vd i nim
gid i nhung li i khc ng hio u lio t vo ci c ouyo n cu i
mnh, hcic v nhiou ly Jc khic nhiu mi khcng tho
thu c thi ci c ouyo n Jc . Ri t nhio u chnh si ch ld n
hio n vi n li Jc nim gid i ouyo t Jinh: vi nhio u trcng
sc nhu ng chnh si ch ni y khc ng phi i li nhu ng g
phi n ld n phu nu , vi thi m ch li ci mc t sc nim
gid i, mcng muc n.
Nhu ng tu tud ng Jud c mi c nhio n cc ng nhi n
chnh li cc i nguc n hnh thi nh no n lui t phi p,
chnh sich, tho cho xi hci vi hcit Jcng cui nhung
tho cho ni y, ko ci nhu ng tu tud ng thud ng Jud c
nhn nhi n li trung li p vo gid i vi Jud c xi y Ju ng
non nhim Jim lic ouyon lnh Jing cui mci ccng
Ji n. Khi nhu ng Jinh kio n cci phu nu li cc ng Ji n
hi ng hii Ji i n si u li m ro , nc so trd thi nh mc t
thi nh tr kio n cc ci n trd su thiy Jc i, ngiy ci khi
cc nhu ng cim ko t chnh si ch vi hi nh Jc ng. Vc t
thuc tho cc vo nhu trung lip vin cc tho vin hinh
mc t ci ch Jinh kio n, khc ng cc ng li ng Jc su thio u
nhi y ci m cu i tho cho Jc Jc i vd i nhu ng nhu ci u
khi c nhiu cu i nim vi nu gid i. Ti ng cud ng khi
ni ng Ji p u ng Jc i vd i nhu ci u khi c nhiu ni y so
giu p ci i thio n ci hci t Jc ng vi ko t oui cu i ci c
tho cho vu i no u.
Dc Jc , Chi u A Thi i Bnh Dudng Jing gi p
phi i nhu ng vi n Jo khc khi n Joc Ji ng trcng vio c
Th gii
3
OU\EN NANG, TlENG NOl VA OU\EN: TONG OUAN
li c Ji m lnh Ji ng gid i ci vo ni ng lu c vi cd hc i.
Tro n phi n ld n ci c vu ng trcng khu vu c, phu nu
vi n Jud c tring li ni ng lu c ko m hdn nim gid i: hc
Jud c gii c Ju c t hdn vi Jud c chi m sc c y to t hdn
nhio u. Nhung ngiy ci khi phu nu Jud c tring li
ni ng lu c tc t th hc vi n phi i Jc i mi t vd i su hi n
cho vo cd hc i: chi ng hi n nhu mc t vi n Jo thud ng
thiy li nhiou phu nu mic Ju cc trnh Jc cic nhung
li i phi i li m nhu ng cc ng vio c khc ng su Ju ng Jo n
ky ni ng hc Ji Jud c Ji c ti c. Hii vi n Jo ni y cc
ouin ho tudng hc mi t thio t vd i nhiu v phi i cc
ni ng lu c md i ti n Ju ng Jud c cd hc i vi ngud c li i,
cd hci lii giup ting cudng ning luc. Thcng thudng,
lnh Ji ng gid i thud ng Jud c thu c Ji y li ng nhu ng
chnh si ch Jud c xi y Ju ng thoc hud ng khu lio t.
io u ni y mc t phi n li Jc vi n Jo gid i tu trud c Jo n
niy vi n thud ng Jud c ouin nio m li vi n Jo ch
lio n ouin Jo n phu nu . Nhung thu c to vi n Jo gid i
khc ng ch li vo phu nu mi cc n lio n ouin Jo n ci
nim gid i vi nhu ng ngud i cc nhi n Jio n gid i tnh
cu ng nhu khuynh hud ng tnh Ju c khi c. Vi c Ju
tnh tri ng li t lnh Ji ng nghio m trc ng vo vi tho
cu i phu nu trcng khu vu c Chi u A Thi i Bnh
Dudng khio n chc vio c ti p trung si u vi c vi n Jo
ni y li ci n thio t nhung Jo Ji t Jud c lnh Ji ng gid i
th ti t ci nhu ng thc ng lo , Jinh kio n vi ouin Jio m
vo gid i cu ng nhu ci ch thu c vi n hi nh cu i chu ng
trcng vio c ci n trd ccn ngud i thoc Juc i nhu ng lu i
chc n Jch thu c vi cd hc i cu i mnh Jo u ci n phi i
Jud c xom xo t Ji nh gii li i.
Tii sic phii ting cudng hinh Jcng vo lnh
Jing gidi vi Tii sic lii li liy gid?
Bnh Ji ng gid i thud ng Jud c xo p vi c lci i vi n Jo
vo ouyo n ccn ngud i vi cc ng li ng xi hc i. Tuy
nhio n, ngi y ci ng cc nhio u ci n cu chc thi y lnh
Ji ng gid i cc n li mc t vi n Jo kinh to ri t ouin trc ng.
Chi ng hi n trcng hdn 10 ni m oui, su gii ti ng sc
lud ng phu nu Ji li m d ci c ouc c gii phi t trio n Ji
Jc ng gc p chc ti ng trud ng kinh to tho gid i nhio u
hdn ci su Jc ng gc p cu i no n kinh to Jing lo n li
Trung Ouc c. No u Ji t Jud c ty lo phu nu thim gii
thi trud ng lic Jc ng nhu d Hci Ky tro n 0 phu
nu thim gii thi trud ng lic Jc ng th GDP cu i
ci c ouc c gii nhu A n c cc tho ti ng tho m 4,2/
ni m, Viliysii 2,9/ni m vi lnJcnosii 1,4/ni m.
O Ji u ty lo phu nu thim gii lu c lud ng lic Jc ng
hio n niy ci ng thi p th ci ng cc tio m ni ng Ji t mu c
ti ng cic hdn.
Bnh Ji ng gid i ch cc tho Jud c cci li su chio n
thi ng cu i phu nu vi thi t li i cu i nim gid i khi nc
Jud c hio u mc t ci ch hi n ho p li tric nhio u ld i ch
hdn chc phu nu . Nhung no u tio p ci n mc t ci ch
tci n Jio n hdn th nim gid i cu ng Jud c hud ng ld i
tu vio c xom xo t li i nhu ng Jinh kio n vo gid i cc
i nh hud ng td i cuc c sc ng cu i hc . Nhu ng ci u hc i
cc tho Ji t ri li ti i sic nim gid i li i thud ng chio m
Ji sc trcng mc t sc lci i hnh cc ng vio c nguy hio m
Jc c hi i: hiy ti i sic ty lo nim gid i cho t v nhu ng
nguyo n nhi n li c lu c li i cic hdn. Vc t sc nim gid i
vo li n chi t li nhu ng ngud i mcng muc n nhu ng
mci ouin ho Jui tron su hdp tic lnh Jing lii sinh
ri trcng nhu ng xi hc i ndi hc Jud c ouy Jinh phi i
thc ng tri Jc i vd i phu nu . Nhu ng su lc luc c ni y
ti c ri nhu ng su c o p ri t ld n lo n nim gid i, khio n
nhio u ngud i trcng sc hc phi i Jui ri nhu ng lu i
chc n thoc su ouy Jinh cu i xi hc i chu khc ng phi i
thoc nhu ng mcng muc n vi nhu ci u Jch thu c xui t
phi t tu li n thi n mnh.
Ii mc t phi n khc ng tho thio u Jc i vd i vio c tc n
trc ng su Ji Ji ng cu i ccn ngud i, lnh Ji ng gid i
giu p Ji m li c su c n Jinh vi hc i hd p thu c su vi
li u Ji i cu i xi hc i chu khc ng ch li su lnh yo n d
vo lo ngci i. Ccn Jud ng tio n td i su hc i hd p cc tho
phi i tri i oui nhu ng nghi ngd , Jc i khi ng vi xung
Jc t trcng thd i ky oui Jc . Tuy nhio n thoc thd i giin,
lnh Ji ng gid i so giu p md ri khc ng giin chc ti t
ci mc i ngud i vd i nhu ng nhi n Jio n gid i tnh khi c
nhiu cc tho tudng ti c vi thudng lud ng mc t ci ch
cc ng li ng, ti c ri cd hc i vi nhio u su lu i chc n
chc ccn ngud i thoc Juc i gii tri cuc c sc ng vi hci n
thi nh nhu ng ti m nguyo n cu i hc . Bnh Ji ng gid i
giu p ming li i cuc c sc ng hi nh phu c vi lnh yo n
chc mc i gii Jnh, vi ti c ri chc mc i tro om cd hc i
Jud c sinh ri, ld n lo n, vi trud ng thi nh. Bnh Ji ng
gid i xc i lc nguc n gc c cu i su li t cc ng, i p lu c Jo
no n, li t mi n vi thu hi n. Xui t phi t tu li n chi t
cu i mnh, su lnh ouyo n giu p li m no n nhi n phi m
cu i ccn ngud i, nuc i Jud ng tu Jc, ti c ri cd hc i vi
su chc n lu i chc mc i ngud i Jud c sc ng Ju ng cuc c
sc ng mi hc mcng ud c. Ci c xi hc i Ji n chu Jud c
xi y Ju ng tro n no n ti ng li su lnh Ji ng vi lnh
ouyo n Jo u Ji m li c mc i ngud i Jud c chii so ci
tri ch nhio m vi ld i ch trcng xi hc i. Hi n cho su
thim gii vi tio ng nc i cu i phu nu li tri i vd i tinh
thi n Ji n chu .
Chi u A Thi i Bnh Dudng hio n niy Jing d
mc t vi tr thui n ld i chui tu ng cc Jo ti c ri nhu ng
lud c tio n nhinh chc ng tro n ccn Jud ng Ji t Jo n
lnh Ji ng gid i. Vc t li u khc ng kh thiy Jc i ni ng
Jc ng Jing lic tru m vi chio m uu tho khi ngud i
Ji n Ji vi Jing ci m nhi n Jud c nhu ng ld i ch cu i
su phi t trio n, tin vi c su Jc i thiy, vi ngi y ci ng
BAO CAO PHAT TRlEN CON NGUOl CHAU A - THAl BlNH DUONG
4
yo u ci u nhio u hdn tu nhu ng ngud i li nh Ji c vi tu
chnh li n thi n hc . Nhu ng chuyo n lio n trcng cd
ci u Ji n sc phi n ld n ld p ngud i tro tuc i cu ng vd i
ti ng ld p trung luu ngi y ci ng ti ng vd i xu hud ng
tio u Ju ng mi nh mo li nhu ng lu c lud ng ld n cc
tho li m thiy Jc i thi i Jc , xc i lc nhu ng lui t lo gc
lc , vi thu c Ji y lnh Ji ng gid i. Su cho nh lo ch giu i
sc lud ng tro om nim vi nu Jud c Ji hc c cu ng nhu
nhu ng trud ng hd p tro om nu chio m Ji sc trcng
ci c trud ng Ji i hc c cu ng ti c ri mc t mi nh Ji t ph
nhio u chc nhu ng hi t gic ng cu i su thiy Jc i oui
tu ng tho ho . Ci c tho cho Ji Jud c ci i thio n, ci c
nguc n lu c trd no n Jc i Ji c hdn, cim ko t chnh tri
ti ng cic, vi khi ni ng thiy Jc i thi i Jc cu i xi hc i
Ji ld n hdn ri t nhio u sc vd i trud c Ji y.
Ouin trc ng hdn ci , Jo Ji t Jud c nhu ng lud c
tio n mi nh mo hdn trcng vio c tio n td i lnh Ji ng
gid i d khu vu c Chi u A Thi i Bnh Dudng so ci n
nhu ng lud c Ji cc tnh tci n vo mi t chnh si ch nhu
Jud c trnh li y trcng li c ci c ni y. Phi n lio t Jc i
xu Ju i tro n gid i tnh so khc ng tu nc mi t Ji, vi
cc tho cu ng khc ng phi i li mc t hio n tud ng mi xi
hc i tu Jio u chnh Jud c trcng oui trnh phi t trio n.
Cu ng khc ng cc lio n phi p cin thio p Jdn lo ni c
vo mi t chnh si ch Ju su c li mc t lci i thi n Jud c
Jo xc i lc li t lnh Ji ng gid i. Dc Jc , li lnh vu c
Jud c lu i chc n trcng Bi c ci c ni y kinh to , chnh
tri, phi p lui t ci n phi i Jud c xom xo t Jo tm ri
nhu ng mc i ouin ho tudng ti c giu i chu ng vd i nhiu
vi ci ch thu c vi n hi nh cu i chu ng tro n ci c lnh
vu c khi c nhiu ndi cc su hio n Jio n cu i li t lnh
Ji ng gid i. Hci t Jc ng phi n tch trcng Bi c ci c ni y
cc n Jud c Jinh hud ng ld i li phudng hud ng chnh:
phi i cc ci c tho cho Ju ng, thi i Jc phi i phu hd p Jo
ci c tho cho cc tho vi n hi nh thoc Ju ng tnh tci n,
vi phi i cc hci t Jc ng Ji nh gii lio n tu c Jo tm ri
nhu ng khio m khuyo t vi gii m si t oui trnh tio n lc .
Xiy Jung ning luc kinh to
Ti t ci mc i ngud i, Ju li thuc c gid i tnh ni c, Jo u
phi i cc cd hc i lnh Ji ng trcng tio p ci n ci c cd
hc i kinh to . Ccn ngud i phi i tm kio m nguc n lu c
vi sinh ko Jo cc tho sc ng vi Juy tr su sc ng cu i
mnh. Nhung vud t tro n Jio u Jc , ni ng lu c kinh to
cc n giu p ccn ngud i ti ng cud ng khi ni ng cu i mnh
Jo md ri nhio u lu i chc n hdn chc mc t cuc c sc ng
thc i nguyo n vi si ng ti c.
Nhu Ji trnh li y d tro n, ngi y ci ng cc nhio u
ci n cu Jo khi ng Jinh ri ng lnh Ji ng gid i ming
mc t y nghi kinh to tch cu c. Tnh tri ng cc t phu
nu thim gii lu c lud ng lic Jc ng ti i Chi u A Thi i
Bnh Dudng ud c tnh Ji li m mi t Ji cu i khu vu c
ni y khci ng 89 ty USD mc i ni m. Vc t ud c tnh
khi c su Ju ng sc lio u tu ni m 1960 Jo n 2000 cu ng
chc thi y li t lnh Ji ng gid i trcng gii c Ju c vi vio c
li m hi ng ni m Ji ti c ri su cho nh lo ch ld n vo ty
lo ti ng trud ng lnh oui n Ji u ngud i giu i khu vu c
Nim A vi c ng A lo n td i 1,6/. Trcng khci ng thd i
giin ni y, c ng A Ji cc lud c tio n nhi y vc t vo tuc i
thc vi gii c Ju c chc phu nu , vi Ji Jui Jud c mc t
sc lud ng ky lu c phu nu Jo n ci c cc ng sd li m vio c.
Dc Jc , khu vu c ni y Ji ti ng trud ng nhinh hdn ti t
ci ci c vu ng khi c tro n tci n tho gid i.
Bnh Jing gidi chui Jit nhung ludc tion nhinh
d Chi u A Thi i Bnh Dudng mc t phi n li Jc vi n
cc n tc n ti i nhu ng ri c ci n nghio m trc ng ci n trd
phu nu thim gii Ji y Ju vi c mc i trud ng kinh to .
Trcng vi n Jo ouyo n sd hu u vi Jinh Jci t Jc i vd i
ti i si n vi khi ni ng ti c thu nhi p hii ccn Jud ng
chnh Jo Ji t Jud c su sung mi n vo kinh to , phu
nu vi n Jing li lc xi li i phi siu tro n hi u nhu
ti t ci ci c vu ng trcng khu vu c, trcng khi li n thi n
khu vu c ni y cu ng Jing cc n tu t hi u sc vd i phi n
ld n ci c vu ng khi c tro n tho gid i.
Ouyon tii sin
Ci hii khi ci nh lio n ouin Jo n ti i si n ouyo n sd
hu u vi ouyo n Jinh Jci t Jo u ci n Jud c ci n nhi c
ky lud ng Jo ti i si n cc tho gc p phi n thu c su vi c
vio c thu c Ji y lnh Ji ng gid i. No u phu nu ch cc
ouyon sd huu mct tii sin mi khcng tho ouyot Jinh
su Ju ng ti i si n Jc nhu tho ni c th cu ng chui Ju .
Ngud c li i, no u ch cc ouyo n Jinh Jci t mi khc ng
cc ouyo n sd hu u th cc tho Ji t Jud c mc t sc ld i
ch trcng ngi n hi n, nhung vo li u Ji i th li i li
mc t tnh huc ng khc ng chi c chi n. Nhn chung, ti i
si n li mc t nhi n tc ouin trc ng trcng vio c ci i thio n
tnh tri ng li t lnh Ji ng gid i. Vc t sc ti i si n nhu
Ji t, nhi d , gii su c, ci c nguc n cu i ci i chung, cc ng
vio c kinh Jcinh, su c khc o, ti i chnh, li nhu ng ti i
si n ho t su c ouin trc ng v nc cc tho Jud c Ju ng Jo
Ji t Jud c nhu ng ti i si n khi c, Juy tr kinh Jcinh,
hci c Ji Ji ng hci t Jc ng hc i sinh ko . Nhung Jc i
vd i nhu ng ngud i ngho c nhi t, Jc i khi hc ch cc ti i
si n Juy nhi t li su c khc o vi mi i mi i vi t lc n trcng
ngho c tu ng khi ti i si n Juy nhi t ni y li suy yo u Ji
Jc Jc i ko m, c m Jiu hci c tii ni n.
Nhn chung, khi ni ng tio p ci n cu i phu nu khu
vu c Chi u A Thi i Bnh Dudng Jc i vd i ci c ti i si n
khi c nhiu cc n hi n cho hdn sc vd i ci c khu vu c
khi c. Thoc Tc chu c Iudng thu c vi Nc ng nghio p
Iio n Hd p Ouc c, tro n hi u ho t ci c khu vu c cu i tho
5
OU\EN NANG, TlENG NOl VA OU\EN: TONG OUAN
gid i, phu nu trung lnh sd hu u 20/ Jio n tch Ji t
nc ng nghio p trcng khi Jc d Chi u A Thi i Bnh
Dudng, ccn sc ni y ch li /. Ngud c li i, Jio u thu
vi li thoc sc lio u ni m 200, hdn 65/ vio c li m cu i
phu nu Nim A li trcng ngi nh nc ng nghio p, cc n
d c ng A , ccn sc ni y li hdn 40/.
Cd ci u sd hu u vi Jinh Jci t Jc i vd i Ji t Jii vi
ci c ti i si n khi c d ci c vu ng khi c nhiu trcng khu
vu c Jic Jc ng tudng Jc i Ji Ji ng phi n i nh mc t
thu c to li ri t nhio u ti p oui n hio n niy, Ji c lio t li
nhu ng ti p oui n lio n ouin Jo n Ji t Jii, li nhu ng
Ji si n cu i nhu ng ti p tu c tu xi xui. Vc t sc ti p
oui n cu ng Ji ri Jd i nhu li ko t oui cu i ci u tru c
tc chu c xi hc i phu c ti p.
Trcng hi u ho t nhu ng cd ci u ouyo n sd hu u vi
Jinh Jci t Jc i vd i ti i si n, nim gid i thud ng cc cd
hc i Jud c thu i ko , sd hu u vi oui n ly nhu ng Jio n
tch Ji t ld n trcng khi hci t Jc ng cu i phu nu li lc
gc n trcng nc i lc ci n nhi nhc ho p. c ng thd i, phu
nu khi thu c hio n hci t Jc ng kinh Jcinh thud ng li
Jc nhu ci u luc c phi i li m chu khc ng phi i li Jc
ni m li t Jud c cd hc i kinh Jcinh.
Bi t lnh Ji ng gid i nghio m trc ng cu ng gc p
phi n li m ti ng nguy cd li y nhio m HlV cu i phu
nu . Ty lo phu nu trcng sc nhu ng ngud i cc HlV d
Chi u A Jing gii ti ng, tu 19/ ni m 2000 lo n 24/
ni m 200. Ti i Nim A , hdn 60/ trcng sc hdn 1
trio u thinh thio u nio n Judng tnh vd i HlV tuc i tu
1524 li nu . Ti i Chi u A , i nh hud ng cu i HlV tho
hio n rc nhi t d ci p Jc gii Jnh. Phu nu vd i vii
trc li ngud i chi m sc c, ngud i li m vio c kio m tio n,
vi ngud i vd thud ng chnh li nhu ng ngud i phi i
chiu Ju ng gi nh ni ng tu hi u oui cu i HlV. Nhu ng
i nh hud ng nghio m trc ng cu i HlV Jc i vd i gii Jnh
thud ng khio n chc phu nu li m vi c nhu ng hci n
ci nh ho t su c Jiu khc , trcng Jc cc tnh ci nh li lc c
lc t tnh Ju c vi ti ng nguy cd li y nhio m HlV. Hi u
ho t phu nu cc HlV d Chi u A li Jc li li y nhio m tu
chnh chc ng cu i mnh. Khi ngud i chc ng mi t Ji, hc
li i chnh li nhu ng ngud i thud ng li Jc lc i, vi trcng
mc t sc trud ng hd p, li tud c mc i ouyo n hi n Jc i vd i
Ji t Jii vi nhi d . Bnh Ji ng vo ouyo n thu i ko vi
ouyo n Jc i vd i ti i si n cc tho giu p ci i thio n Ji ng
ko khi ni ng cu i phu nu trcng vio c phc ng ngu i
vi Jc i phc vd i nhu ng i nh hud ng cu i HlVAlDS,
Ji c lio t li khi su lnh Ji ng ni y ko t hd p vd i ci c
chudng trnh in sinh xi hc i phu hd p.
Phu nu cc tho Ji t Jud c vi su Ju ng ti i si n
thc ng oui nhio u ccn Jud ng, trcng Jc cc thc ng
oui nhi n chuyo n nhud ng, thc ng oui ouin ho hc n
nhi n vi gii Jnh, vi thc ng oui thu i ko . Tuy nhio n
d ti t ci nhu ng ccn Jud ng ni y hc Jo u Jing gi p
phii khc khin: Vioc nhin chuyon nhudng truc tiop
Jc i hc i phi i cc ci c nguc n lu c mi ri t nhio u phu
nu khc ng cc Jud c cu ng nhu nhu ng ouy ti c xi hc i
u ng hc ouyo n sd hu u cu i phu nu . Bo n ci nh Jc ,
ti p oui n vo thu i ko vi hc n nhi n thud ng li c vo
vio c Juy tr ouyo n sd hu u vi Jinh Jci t ti i si n cu i
nim gid i. Ti p oui n ni y d mc t sc ndi vi n Jud c
phi p lui t chc pho p, thi m ch u ng hc .
Id i ch cu i vio c sd hu u vi Jinh Jci t ti i si n Jo
thi y nhi t li d khi ci nh kinh to vi cc n md rc ng ri
ri t nhio u khi ci nh khi c lio n ouin Jo n vio c ti ng
ouyo n vi Jd i sc ng cu i phu nu . Dc Jc , ti ng cud ng
khi ni ng tio p ci n cu i phu nu trcng lnh vu c ni y
gc p phi n thu c Ji y nhu ng tio n lc vo lnh Ji ng
gid i tro n nhio u lnh vu c khi c nhiu. V Ju , nhu ng
phu nu sd hu u Ji t Jii thud ng cc tio ng nc i cc trc ng
lud ng hdn trcng ci c ouyo t Jinh cu i gii Jnh sc vd i
nhu ng phu nu khc ng sd hu u Ji t. Ouyo n sd hu u
ti i si n cu ng i nh hud ng td i vi tho cu i ngud i phu
nu trcng nhu ng thd i Jio m khu ng hci ng nhu ly Ji,
c m Jiu, li c lu c gii Jnh, hci c thio n tii.
Trcng mc t sc trud ng hd p, phu nu Ji Jc ng vii
trc ouin trc ng trcng vio c oui n ly ti i si n, nhung
ld i tho ni y li i chui Jud c chu y khii thi c. Ci c
chnh si ch cc ng Ji thu i nhi n nhu ng vii trc ni y
cc tho phi t huy no n ti ng Jc vu i giu p thu c Ji y
lnh Ji ng gid i vu i giu p gii ti ng ld i ch kinh to
thc ng oui gii i phc ng tio m ni ng si n xui t. Vi c Ju
cc n cc khc khi n vo tn Ju ng vi vc n, nhung sc
lud ng phu nu gii nhi p vi c no n kinh to d Chi u
A Thi i Bnh Dudng Jing gii ti ng ri t c n Jinh:
gi n 35/ sc Jcinh nghio p vu i vi nhc trcng khu
vu c Jc phu nu Ju ng Ji u.
Vioc lim cc thu nhip md ri nhiou cd hci
Trcng nhu ng thi p ky gi n Ji y, tc c Jc ti ng trud ng
kinh to nhinh vi su thiy Jc i cu i ci c Jinh kio n
xi hc i trcng khu vu c Chi u A Thi i Bnh Dudng
Ji giu p Jui mc t sc lud ng ky lu c phu nu Jo n vd i
nhu ng vio c li m cc thu nhi p. Vio c li m cc thu nhi p
giu p chc phu nu cc nguc n thu, vi ouin trc ng hdn
li giu p hc nuc i Jud ng nhu ng ni ng lu c md i vi phi t
trio n tnh Jc c li p tu chu . Khi cc ng vio c ni y Jio n
ri ngci i phi m vi ndi d , phu nu so cc cd hc i tio p
xu c vd i nhio u ngud i vi y tud ng md i vi giu p phi
vd nhu ng ouy ti c xi hc i gc lc , km no n hc . Tuy
nhio n, mc t sc gii Jinh vo vii trc cu i phu nu tro n
thi trud ng lic Jc ng Jud c mi c nhio n cci li Ju ng
trcng chnh si ch cu i mc t sc ouc c gii cc tho li i
khc ng Jom li i ld i ch thu c su chc phu nu . Vc t
trcng nhu ng gii Jinh ni y li li t ky vio c li m cc
BAO CAO PHAT TRlEN CON NGUOl CHAU A - THAl BlNH DUONG
6
thu nhi p ni c cu ng cc tho giu p phu nu thci t khc i
Jc i ngho c. Gii Jinh ni y Ji khio n chc ci c ouc c
gii tro n tci n khu vu c ch ti p trung vi c nd i lc ng
ci c ouy Jinh Jo khuyo n khch ti c ri vio c li m mi
khc ng ti p trung thch Ji ng vi c li c Ji m in sinh
xi hc i vi li c Ji m chi t lud ng cu i vio c li m Jud c
ti c ri. Chnh tnh tri ng ni y cu ng gc p phi n cho
gii u mc t thu c tri ng li thi trud ng lic Jc ng Chi u
A Thi i Bnh Dudng vi n Ji y ri y nhu ng li t lnh
Ji ng vo gid i trcng Jc phu nu thud ng ch cc Jud c
nhu ng cc ng vio c tc i to nhi t, Jud c tri ludng ro mi t
nhi t nhu ng vio c mi nim gid i khc ng muc n li m,
hci c nhu ng vio c Jud c chc li ti t yo u Ji nh rio ng
chc phu nu .
Khi nhu ng Jinh kio n ni y khc ng Jud c ngi n
chi n, vio c hci ch Jinh chnh si ch vc hnh trung
thud ng khc ng nhi n thi y tio m ni ng cu i phu nu
trcng luc ludng lic Jcng, lc oui nhung nguyon tic
vo cc ng li ng vi lnh Ji ng vo cd hc i, vi Ji nh gii
thi p nhu ng tc n thi t vo kinh to mi tnh tri ng ni y
gi y ri. c ng A , khu vu c thi nh cc ng nhi t ti i Chi u
A Thi i Bnh Dudng xo t vo tc c Jc ti ng trud ng,
cu ng li ndi cc su cho nh lo ch thi p nhi t tho gid i
giu i ty lo phu nu vi nim gid i cc vio c li m tro n
tc ng sc phu nu vi nim gid i, Jc ng thd i li ndi t cc
su phi n chii lci i hnh cc ng vio c thoc gid i tnh.
Vc t sc nhi n tc cc ti c Jc ng Jo n khi ni ng tio p
ci n cu i phu nu Jc i vd i nhu ng vio c li m cc thu
nhi p lic gc m ty lo phu nu lio t Jc c lio t vio t, ty
lo Jud c Jo n trud ng, cu ng vd i su thiy Jc i ci ch nhn
cu i xi hc i Jc i vd i vio c phu nu Ji li m, Ji c lio t li
su chi p nhi n ngi y ci ng ti ng cu i xi hc i vd i vio c
phu nu li m vio c d nhu ng mc i trud ng ngci i gii
Jnh. Phu nu Ji li m cc tho li Jc nhu ng thc i thu c
ci p li ch vo kinh to Jo nuc i sc ng li n thi n vi gii
Jnh, hci c cu ng cc tho li Jc nguyo n vc ng vudn
td i mc t cuc c sc ng tc t Jo p hdn. Tuy nhio n, vo tc ng
tho , phu nu vi n Jing phi i Ju ng siu nim gid i xo t
vo ty lo cc vio c li m, mu c ludng, cu ng nhu cd hc i
vio c li m. Phi n ld n phu nu cc vio c li m d Chi u
A Thi i Bnh Dudng ch cc Jud c nhu ng vio c li m
lip lonh thudng Judc xic Jinh li lic Jcng tu Jc
hci c lic Jc ng phu trcng gii Jnh. i y vi n li xu
hud ng chio m uu tho mi c Ju d tu ng ouc c gii tnh
tri ng ni y Jic Jc ng d nhio u mu c Jc khi c nhiu.
Gid i tnh cu ng i nh hud ng Jo n lci i hnh cc ng
vio c mi phu nu chc n lu i. O nhu ng ouc c gii ndi
nim gid i thud ng Ji cu tu khu vu c nc ng thc n ri
Jc thi tm kio m cd hc i vio c li m, phu nu thud ng
phi i d li i ci ng Ji ng cc ng vio c Jc ng i ng cu i gii
Jnh. Nhung xu hudng gin Jiy chc thiy ngiy cing
nhiou phu nu Chiu A Thii Bnh Dudng Ji cu Jon
nhu ng ndi khi c. Vio c Ji chuyo n ni y md i rc ng cd
hc i vio c li m vi lu i chc n cuc c sc ng cu i hc . Kio u
hc i mi hc gu i vo vd i tu ci ch li mc t nguc n tric Jc i
ngci i to Ji Jc ng gc p ri t ld n chc ci c no n kinh to
Jing phi t trio n. Tuy nhio n phu nu Ji cu thud ng cc
nguy cd li y nhio m HlV cic, v Ju nhu tnh tri ng
Ji Jio n ri trcng nhc m phu nu Chi u A li m vio c
ti i ci c ouc c gii Ari p. Tnh tri ng ni y xui t phi t
tu nhu ng nguy cd mi hc gi p phi i trcng nhio u giii
Jci n khi c nhiu cu i chu trnh Ji cu. Bi n chi t Jdn
Jc c cu i cc ng vio c giu p vio c nhi trcng Jio u kio n
li li m vi khc khi n, cu ng vd i nhu ng Ji c lui t lic
Jc ng khc ng phu hd p cu i nhu ng ouc c gii ndi hc
li m vio c Ji y nhu ng phu nu li m cc ng vio c giu p
vio c nhi vi c nguy cd li xi m hi i vo nhi n phi m,
tho chi t vi tnh Ju c. Iic Jc ng nhi p cu cc HlV
khi li phi t hio n thud ng li si thi i vi tru c sui t. Dc
Jc , ci i thio n ci c ouyo n vi Jio u kio n chc phu nu
Ji cu cc mc t y nghi Ji c lio t ouin trc ng Jc i vd i
vio c Ji m li c su c khc o, cuc c sc ng, cu ng nhu cd
hc i vio c li m cu i hc .
Tro n khi p Chi u A Thi i Bnh Dudng, phu nu
Jing li m vio c trcng khu vu c Jich vu nhio u hdn
nim gid i. Nguyo n nhi n cc tho li Jc lu i chc n cc ng
vio c cu i hii gid i vi Jc ngi nh Jich vu t Jc i hc i
ky ni ng cc ng vio c hdn sc vd i ngi nh si n xui t, ndi
nim gid i chio m Ji sc . Khu vu c Jich vu cu ng lic
gc m nhio u ngi nh ngho thud ng Jud c cci li Jio n
hnh chc khi ni ng cu i phu nu nhu y ti hci c chi m
sc c khi ch hi ng. Tuy nhio n, sc lud ng phu nu li m
vioc trcng nginh sin xuit cung Jing gii ting trcng
phi n khu c cc ng vio c thu nhi p thi p vi hd p Jc ng
phu . Vi c Ju nhu ng cc ng vio c ni y cc tho ti c ri
cd hc i, cc ng nhi n nu cu ng phi i Jc i mi t vd i nhio u
nguy cd nhu su ci nh trinh ngi y ci ng ti ng trcng
ci c ngi nh Ju i vi c xui t khi u nhu miy mi c.
Vi c Ju phi p lui t ouy Jinh Ji m li c tri ludng
lnh Ji ng trcng nhu ng cc ng vio c gic ng nhiu, thu c
to chc thi y phu nu ch kio m Jud c tu 54 Jo n 90/
sc vd i thu nhi p cu i nim gid i ti i ci c ouc c gii Chi u
A Thi i Bnh Dudng. Khci ng ci ch vo thu nhi p
xui t phi t tu thu c tri ng phu nu Jing chio m Ji sc
trcng nhu ng vi tr thu nhi p thi p, cc ng vio c vi su
nghio p cu i hc thud ng li gii n Jci n v nhu ng ly Jc
lio n ouin Jo n gii Jnh, vi tnh tri ng Ji nh gii thi p
nhu ng cc ng vio c Jio n hnh phu hd p vd i phu nu .
Nhu ng khc khi n khi c lic gc m Jinh kio n cu i mc t
sc chu lic Jc ng vi phu nu thud ng thio t thc i trcng
thudng lud ng. Khci ng ci ch vo ludng lc ng Ju i
tro n gid i tnh Jic Jc ng giu i ci c ouc c gii, ci c khu
vu c kinh to , vi ci c thd i ky khi c nhiu, Jc ng thd i
tc n ti i Jii Ji ng khc ng ch d ci c hci t Jc ng kinh
7
OU\EN NANG, TlENG NOl VA OU\EN: TONG OUAN
to ngci i vi, khc ng chnh thu c mi ci nhu ng ngi nh
ngho chnh thc ng nhu li p trnh phi n mo m, ko
tci n, gii c vio n. V Ju , ci c nu nhi n vio n li p trnh
phi n mo m ch kio m Jud c 80/ sc vd i thu nhi p cu i
nhi n vio n phi n mo m li nim gid i ti i Singipcro vi
90/ d Hi n Ouc c. Cc nhio u nhi n tc gc p phi n giu
chi n phu nu d ci c cc ng vio c thu nhi p thi p vi
nhio u nguy cd ti i ci c khu vu c thi nh thi. Phu nu
thud ng su Ju ng mi ng lud i khc ng chnh thu c cu i
mnh lic gc m hi ng xc m, li n lo , hc hi ng Jo
tm vio c li m, vi thud ng li ch tm nhu ng vio c li m
d gi n ndi sinh sc ng cu i mnh. Nhung ci nhu ng
mi ng lud i cu ng nhu nhu ng Jii li n tm vio c ni y
Jo u thud ng khc ng chc pho p hc cc nhio u lu i chc n
vo cc ng vio c. Phu nu li m nhu ng cc ng vio c thu
nhi p thi p thud ng khc ng cc Jio u kio n ni ng cic
ni ng lu c Jo tu Jc vudn lo n nhu ng cc ng vio c tc t
hdn. Trcng khi Jc , ci c mc i ouin ho vi khi ni ng
Ji chuyo n cu i nim gid i thud ng cic hdn.
Siu ti c Jc ng cu i oui trnh suy thci i kinh to ,
tnh tri ng li t lnh Ji ng gid i trd no n khi rc no t
khi ouin si t xu hud ng si thi i nhi n vio n nu . Thoc
li c ci c, mc t sc chu lic Jc ng cu ng Ji gi y su c o p
luc c nhi n vio n nu tu lc cho Jc ngh, ngh pho p,
vi ci c ld i ch li c hio m xi hc i v hc lio t ri ng
nhu ng nhi n vio n ni y hci c li khc ng hio u rc vo
ouyo n ld i cu i mnh, hci c li khc ng cc ci ch ni c
Jo li c vo ci c ouyo n Jc .
Vi c Ju vio c li m cc thu nhi p cc tho gc p phi n
ouin trcng vic vioc ting ouyon chc phu nu, chung
ti khc ng tho ti ch rd i nc khc i nhu ng cc ng vio c
mi ngud i phu nu phi i thu c hio n trcng gii Jnh
nhu chi m sc c ccn ci i, ni u i n, Jc n Jo p hiy mui
si m chc gii Jnh. i y li nhu ng cc ng vio c thud ng
khc ng Jud c tri ludng vi khc ng Jud c nhn nhi n
nhung li i chnh li nhu ng vio c tio u tc n ri t nhio u
thd i giin vi ni ng lud ng. Vio c chi m sc c gii Jnh
vi n cc n Jud c cci li tri ch nhio m cu i phu nu , ko ci
khi hc Ji phii lim vioc nhiou gid d lon ngcii. Vct
sc nhi kinh to hc c u ng hc nu ouyo n Ji ko u gc i
tnh tci n gii tri nhu ng cc ng vio c gii Jnh khc ng
Jud c tri ludng cu i ngud i phu nu Jo cc mc t ci i
nhn thch Ji ng hdn vo su Jc ng gc p cu i phu nu
chc kinh to gii Jnh.
Phit trion chc mci ngudi
Ci c thi ch thu c ci n trd phu nu Chi u A Thi i Bnh
Dudng thim gii lnh Ji ng vi c hci t Jc ng kinh to
ci n Jud c gii i ouyo t vd i tu ci ch li mc t vi n Jo cc ng
ly Jom li i ld i ch chc phu nu , xi hc i, vi tc ng tho
ci c no n kinh to . Nhu ng thi ch thu c ni y khc ng phi i
li khcng tho vudt oui. Tion lc cc tho Jon tu nhio u
lnh vu c, Jud c thu c Ji y li ng su cc ng nhi n ngi y
ci ng rc ng ri i vo tio m ni ng Jc ng gc p kinh to ld n
lic cu i phu nu . Ci c lud c Ji tch cu c tio p thoc cc
tho giu p Ji y nhinh oui trnh ni y.
Ting cudng tiong nci chnh tri
ud c tio p ci n vd i chnh trud ng li mc t Jio u kio n
ouin trc ng giu p nim gid i vi phu nu nc i lo n
nguyo n vc ng vi hnh thi nh ci c gii i phi p v su
tio n lc cu i li n thi n trcng mc i trud ng xi hc i. Bnh
Ji ng gid i trcng thim gii chnh tri li mc t Jc i hc i
cc ng li ng vi ci n li n Jc i vd i khi i nio m Ji n chu .
Ti i Chi u A Thi i Bnh Dudng, phu nu Ji
chu ng minh nhu ng g mnh cc tho Jc ng gc p vo
mi t chnh tri. Hc ni m giu mc t tio ng nc i mi nh mo
trcng ci c tho cho chnh tri chnh thu c nhu trcng
ci c cd ouin li p phi p, chnh ouyo n Jii phudng,
cu ng nhu trcng ci c tc chu c xi hc i Ji n su . Phu nu
Ji li nh Ji c ci c ouc c gii, ci c Ji ng chnh tri, ci c
lc ngi nh. Hc vu i li ngud i Ju ng Ji ng siu nhu ng
cuc c khu ng hci ng vi xung Jc t chnh tri, vu i li
ngud i gc p phi n ti c no n hc i lnh vi chuyo n lio n
tch cu c chc xi hc i. Ci c hc c gii nu Ji Jc ng gc p
nhu ng nghio n cu u ouin trc ng tri ld i ci c ci u hc i
thio t yo u vo chnh si ch cc ng. Hc gc p phi n li m
thiy Jc i ci ch thu c ci c chnh tri gii vi ci c chnh
phu thu c hio n nhu ng nhio m vu cd li n nhu chi
tio u ngi n si ch. Tuy nhio n, mi c Ju nguyo n vc ng
vi ni ng lu c Jc ng gc p cu i phu nu vi c ci c Jio n
Ji n chnh tri Ji Jud c chu ng thu c, vi mi c Ju Ji cc
nhu ng thi nh tu u nhinh chc ng tro n ci c ch sc phi t
trio n ccn ngud i ouin trc ng, phu nu Chi u A md i
chiom 18,2/ sc gho trcng cic oucc hci trcng khi ty
lo ni y d khu vu c Thi i Bnh Dudng li 15,2/. Ty lo
ni y thi p hdn Ji ng ko sc vd i ty lo trung lnh tci n
ci u li 18,4/. Ch rio ng khu vu c Thi i Bnh Dudng
Ji chio m td i lc n trcng sc si u ouc c gii tro n tci n
tho gid i khc ng cc nhi li p phi p ni c li phu nu .
Ci c ri c ci n vo xi hc i, chnh tri, kinh to , vi
trcng mc t sc trud ng hd p li phi p lui t Ji ngi n ci n
su thim gii cu i phu nu vi c hci t Jc ng chnh tri
chnh thu c vi phi chnh thu c, cu ng nhu vi c ci c vi
tr cic hdn trcng chnh cd ci u chnh ouyo n. Nhu ng
ri c ci n ni y Jud c tho hio n thoc nhio u ci ch khi c
nhiu trcng Jd i sc ng ci nhi n vi Jd i sc ng xi hc i.
Nhu ng ngud i chc ng vi ci c gii Jnh thud ng gu i Ji
mc t thc ng Jio p li phu nu khc ng tho li m li nh Ji c
mi ngud c li i, thuc c vo gii Jnh. Ci c Ji ng chnh
tri thud ng tri nh Jo cu u ng cu vio n nu v hc thud ng
cc t nguc n lu c Jo thu c hio n chio n lud c trinh cu
BAO CAO PHAT TRlEN CON NGUOl CHAU A - THAl BlNH DUONG
8
hdn vi t ouin ho vd i ci c cu tri cc ti m i nh hud ng
ld n. Trcng mc t sc trud ng hd p, tc n gii c Jud c su
Ju ng li m no n ti ng chc nhu ng ouy Jinh ci m Jci n
Ju i tro n gid i tnh.
Ch tiou gidi: Gii ting sc ludng
i t ri ch tio u vo sc lud ng phu nu thim gii chnh
tri nhi m ti c ri mc t gii i phi p ci p li ch chc tnh
tri ng nhu ng thio t thc i vo mi t lich su cu i phu nu ,
giu p ti ng sc lud ng phu nu thim gii chnh tri trcng
mc t thd i giin tudng Jc i ngi n. Ch cc khci ng mc t
phi n li sc ouc c gii d Chi u A Thi i Bnh Dudng
hio n niy cc Ji t ri nhu ng ch tio u vo cd ci u gid i
trcng chnh tri. O nhu ng ouc c gii khc ng cc ch
tio u ni y, ty lo phu nu thim gii ni m nhu ng cudng
vi Ji n cu li khci ng 14/ trcng khi ty lo ni y d ci c
ouc c gii cc ch tio u li 20,4/. Vio c Ji t ri ch tio u
no n Jud c xom xo t khc ng ch Jc i vd i nhu ng cd
ouin Ji n cu mi ci trcng ci c cd ouin tu phi p vi
nhu ng vi tr li nh Ji c trc ng yo u khi c ndi cho nh
lo ch vo gid i Jing hio n hu u hci c gii ti ng.
Vi c Ju Ji chc thi y ti c Ju ng cu i mnh trcng
vio c ti ng cud ng su thim gii chnh tri cu i phu nu ,
vio c Ji t ri ch tio u vo gid i hio n vi n Jing li mc t
Jo ti i gi y trinh ci i trcng khu vu c, thi m ch cc n
li cci li hi nh Jc ng li t hd p phi p d mc t sc ouc c
gii. Nguyo n nhi n cu i tnh tri ng ni y chu yo u lio n
ouin td i ci c Jinh kio n xi hc i vo gid i cu ng nhu td i
truyo n thc ng vi ho tu tud ng chnh tri. Vo cd li n,
ch tiou gidi so tic ri nhung thiy Jci Jct ngct trcng
cd ci u ouyo n lu c chnh tri vi khui y Jc ng su phi n
u ng cu i nhu ng ngud i ngh ri ng mnh so li lci i ri
ngci i. Nhn lo ngci i, vio c Ji t ri ch tio u cc vo
nhu li tri i vd i nhu ng nguyo n ti c vo Ji n chu vi
cd hc i lnh Ji ng chc ti t ci mc i ngud i. Hi nh Jc ng
ni y cc tho li cci li Ji n td i vio c lu i chc n u ng cu
vio n Ju i tro n gid i tnh chu khc ng Ju i tro n phi m
chi t cu i hc , vi ngi n ci n nhu ng ngud i cc phi m
chi t vud t trc i hdn Jud c li u.
Nhu ng lui n Jio m u ng hc vio c Ji t ri ch tio u
gid i lic gc m y kio n chc ri ng ch tio u gid i khc ng
phi i li mc t hnh thu c phi n lio t Jc i xu mi li mc t
ci ch Jo lu Ji p chc nhu ng ri c ci n tc ld n khio n
chc phu nu khc ng tho ni m giu nhu ng vi tr ouin
trc ng, Ji c lio t li d ci p cic. Phu nu d mc t sc ouc c
gii Chi u A Thi i Bnh Dudng cu ng Ji u trinh
ri ng khi ci c Ji ng chnh tri Jud c tu Jc lu i chc n
ngud i Jo cu thoc Jinh kio n gid i tnh cu i mnh th
ngiy li n thi n vio c ni y cu ng Ji li phi Ji n chu vi
ci n trd vio c thu c hio n Ji y Ju ci c ouyo n cu i cu tri.
Ouy Jinh phi p lui t li lud c Ji Ji u tio n vi ouin
trc ng ouyo t Jinh su thi nh li i cu i vio c Ji t ri ch
tiou vo gidi. Nhn chung, khi cic ouy Jinh cui hion
phi p hci c ouy Jinh li u cu Jc i hc i ci c Ji ng chnh
tri phi i Jo cu u ng vio n nu Jo Jud c trinh cu vi c
cic vi tr, cic Jing thudng so Jip ung you ciu niy,
Ji c lio t li khi cc ci c cho ti i Jc i vd i nhu ng Ji ng
khc ng thu c hio n Ju ng. Ngud c li i, khi ch tio u gid i
Ji t ri oui thi p hiy ci c Ji ng Jud c pho p tu chc n
ch tio u chc Ji ng mnh th ch nhu ng Ji ng cc cim
ko t ly tud ng vo vi n Jo lnh Ji ng gid i md i Jo cu
nhio u u ng vio n li nu . Sc lio u thc ng ko Ji khi ng
Jinh Jio u ni y: d Chi u A Thi i Bnh Dudng, lnh
oui n sc lud ng phu nu Jud c li u vi c nghi vio n d
nhu ng ouc c gii cc ouy Jinh ch tio u gid i trcng
hio n phi p li 23,4/ vi thoc ouy Jinh vo li u cu li
21,1/. Chu nghi chio u lo trcng vio c Ji t ch tio u
gid i lic gc m nhu ng trud ng hd p trcng Jc Ju cc
ch tio u hiy khc ng th cd hc i Jud c li u cu i phu
nu vi n khc ng Jc i.
Ci c thi nh tc Ji m li c hio u oui cu i ho thc ng
ch tio u gid i lic gc m cc ouy Jinh phi p lui t phu
hd p, ch tio u Jud c tnh tci n ky phu hd p vd i ho
thc ng li u cu vi phi t huy Jud c ci c si ng kio n
chnh tri, cc hud ng Ji n vi khuc n khc thd i giin rc
ri ng, cc lio n phi p Jc i phc vd i nhu ng xu hud ng
Jc i nghich, vi cc cho ti i chc nhu ng Jc i tud ng
khc ng tui n thu . Vc t khi ci nh khi c li phi i tring
li chc phu nu kio n thu c Jo hc hio u vo ci c ouy
trnh chnh tri vi li m tho ni c Jo nhu ng ouy trnh
Jc phu c vu chc ld i ch cu i li n thi n vi cu tri cu i
hc . io u ni y so giu p ni ng cic chi t lud ng oui n
ly vi gii m thio u nhu ng phi n ni n vo ni ng lu c cu i
ci c u ng cu vio n ch tio u.
Khcng Judc chic Jcn vic cic chnh Jing
Ci c Ji ng chnh tri li nhu ng ngud i gi c cu i cu i
ho thc ng chnh tri ti i hi u ho t ci c ouc c gii Chi u
A Thi i Bnh Dudng. Ci c Ji ng ni y cung ci p
ngi n ouy , huy Jc ng ti p hd p cu tri, si ng ti c vi
oui ng li cudng lnh cu i Ji ng, vi truyo n Ji mc t
hnh i nh ri ng hc li Ji ng phi i Jud c nhio u cu tri
lio t Jo n. Khi mc t u ng cu vio n lio n minh vd i mc t
Ji ng chnh tri th vo cd li n li hc Jing lud c vi c
mc t ho thc ng cc kinh nghio m tc chu c chio n Jich
trinh cu vi gii nh thi ng ld i.
Dc ci c Ji ng Jud c li p ri nhi m cu ng cc vi
gii nh ouyo n lu c chnh tri no n phi n ld n ci c hci t
Jcng cui hc li xciy ouinh muc tiou niy. Cic Jing
thud ng nhn nhi n phu nu li nhu ng u ng cu vio n cc
nhiou rui rc, cc tho mct phin li Jc lich su thim gii
cui phu nu vic giu cic vi tr trcng you ccn hin cho
9
OU\EN NANG, TlENG NOl VA OU\EN: TONG OUAN
vi ci c u ng vio n nu thud ng ch cc tho Jc ng gc p t
nguc n lu c vi ouin ho chnh tri hdn chc chio n Jich
trinh cu . Ci c u ng cu vio n nu thud ng Jud c hud ng
ld i tu ci c Ji ng chnh tri cc ouy Jinh rc ri ng vo
vio c Jc i xu lnh Ji ng vd i ti t ci mc i ngud i thuc c
mc i gid i tnh, hci c ci c ouy Jinh tio n xi hdn mc t
lud c nu i li cc nhu ng uu tio n lu Ji p chc nu gid i.
io u ni y cc tho thu c hio n Jud c khc ng ch thc ng
oui ho thc ng ch tio u gid i mi cc n oui ci c ouy
Jinh vo vio c si p xo p thu hi ng ci c u ng cu vio n nu
trcng Jinh si ch Jo cu hci c ci c thc i thui n vo ty
lo thi nh vio n li nu trcng u y lin Jo cu cu i Ji ng.
Hio n niy, ti i chnh ci ng ngi y trd thi nh mc t Jio u
kio n ouin trc ng chc vio c thim gii vi c ho thc ng
chnh tri. Dc Jc , ci c mc hnh vi n Jc ng ti i chnh
chc ci c chio n Jich trinh cu ci n Jud c thinh kio m
tri ky ci trcng nc i lc Ji ng cu ng nhu ld i cd ouin
gii m si t li u cu , khc ng ch vd i nhi n thu c vo khi
ni ng tio p ci n hi n cho cu i ci c u ng vio n nu , mi
cc n vd i yo u ci u Ji m li c ci c ouy trnh chnh tri
ngi y ci ng trcng si ch hdn.
Phu nu ngi y ci ng cc lo Ji y kinh nghio m hci t
Jc ng ci vd i tu ci ch li nhu ng chnh tri gii Jud c
li u vi vd i tu ci ch li cu tri cu ng cc tho Jud c
cci li mc t lui n Jio m Jo ci c Ji ng chnh tri cc su
nhn nhi n thch Ji ng hdn vo phu nu . Trcng mc t
sc trud ng hdp, ouin Jio m cu i ci c cu tri vo gii
tri cu i phu nu trcng ho thc ng chnh tri cc n vud t
trc i hdn sc vd i ouin Jio m cu i li n thi n ci c chnh
tri gii. Tuy nhio n, phu nu ci d trcng vi ngci i ho
thc ng chnh tri Jo u ci n thi y ri ng hc cc tho vi
no n thim gii hci t Jc ng chnh tri, hud ng td i nhu ng
vi tr cic, vi ti c no n nhu ng thiy Jc i cc y nghi
chc li n thi n vi xi hc i. Vio c hc trd phu nu ti ng
cud ng kio n thu c, ni ng lu c vi ti m huyo t vd i ci c vi
tr cc ng ouyo n cc tho Jud c thu c hio n thc ng oui
ci c chudng trnh Ji c ti c chi t lud ng cic cu ng nhu
ci c cd hc i xi y Ju ng ky ni ng khi c. Khuyo n khch
su thim gii cu i nim gid i vi c oui trnh ni y cu ng
cc tho giu p gii ti ng su u ng hc vo chnh tri Ji nh
chc phu nu .
Hudng tdi nhung cucc liu cu lnh Jing hdn
Ho thc ng li u cu hci t Jc ng trcng mc t mi ng lud i
phu c ti p Jud c ti c ri ld i chnh nhu ng ouy Jinh
cu i nc ko t hd p vd i ci c ouy ti c xi hc i vi ti p oui n
chnh tri. Ci c ouy Jinh vo li u cu thud ng Jud c cci
li yo u tc cc tho ci i lio n thoc hud ng cc ld i chc
lnh Ji ng gid i Jo Ji ng vi nhinh hdn sc vd i ci c
ouy ti c xi hc i ngi n ci n su phi t trio n cu i phu
nu , mi c Ju ci hii yo u tc ni y Jo u ci n phi i Jud c
gii i ouyo t. Ci c Ji ng chnh tri cc tho Ji nh nhio u
ngi n si ch hdn chc phu nu vi Jinh Jci t vio c gi y
ouy cu ng nhu chi tio u. Hci t Jc ng kio m sci t ti i
chnh trcng vi n Jc ng trinh cu cu ng cc tho gii m
tnh tri ng ouin ho giu i mi nh thud ng oui nchnh
tri gii trcng Jc ci c chnh tri gii Jud c li u Ji nh
nhu ng uu Ji i, Ji c lio t li trcng chi tio u cc ng, chc
nhu ng nhi ti i trd ld n chc chio n Jich cu i mnh.
Vc t nguyo n ti c lic tru m li khi nhu ng cuc c li u
cu Jud c tc chu c tc t, hc i nhi p vi lnh Ji ng, trcng
Jc vio c su Ju ng li c lu c vi hc i lc nhi m Ji t ld i ch
chnh tri Jud c ngi n chi n th ci nim gid i, phu nu ,
vi tci n xi hc i Jo u Jud c ld i. Ci c ouy Jinh li u cu
cc tho hc trd chc nhu ng nc lu c cu i xi hc i Ji n su
vi ci c tc chu c gii c Ju c trcng vio c tuyo n truyo n,
oui ng li chc lnh Ji ng gid i thoc mc t ci ch thu c
trung li p vo chnh tri thc ng oui tuyo n truyo n,
gii c Ju c chc cu tri vi Ji c ti c ci c u ng cu vio n
nim vi nu , cu ng nhu ci c Ji ng chnh tri vo lnh
Ji ng gid i.
Phu nu thim gii vic cic cucc chion vi Jcng
gcp chc hci lnh
Phu nu Jc ng mc t vii trc Ji ng ngi c nhio n trcng vi
siu ci c cuc c xung Jc t Ji ng ngi c nhio n v su cc
mit cu i hc trcng cic cucc xung Jct li rit phc lion
nhung li i thud ng khc ng Jud c Jo y . Trcng nhu ng
lu c lud ng oui n su khc ng thuc c nhi nud c, phu nu
thud ng phi i Jc i mi t vd i nhu ng Jio u kio n sc ng vi
nguy cd tudng tu nhu nhu ng g nim gid i phi i chiu.
Xung Jc t cc tho giic thci vd i vi n Jo phu nu thim
gii chnh tri d nhio u Jio m khi c nhiu, trcng Jc cc
vio c thi ch thu c nhu ng lui t lo , Jinh kio n truyo n
thc ng. Oui trnh ni y cu ng cc tho giu p phu nu cc
su nhn nhi n si u si c vo nguyo n nhi n Ji n Jo n
xung Jc t cu ng nhu gii i phi p Jo Ji t td i hc i lnh.
Nhio u ky ni ng hc hc c Jud c trcng chio n trinh cc
tho Jud c su Ju ng ri t hu u ch trcng thd i lnh.
Ci c giii Jci n hi u xung Jc t li giii Jci n cc
nhio u cd hc i Jo Ji t Jud c nhu ng thc i thui n chnh
tri trcng hc i lnh xc i lc mc hnh thc ng tri cu
thud ng li Jc nim gid i li m chu . Nhu ng giii Jci n
ni y thud ng hu i ho n su Ji i Jio n mc t ci ch lnh
Ji ng hdn chc ci ouyo n ld i cu i phu nu vi nim
gid i. Phu nu thud ng vud t oui Jud c mc t sc hnh
thu c li c lu c cu tho Jio n ri trcng ci c oui trnh
hc i gii i, nhung nhu ci u cu i hc thud ng li xom
nho . io u ni y Jo Jc i su c n Jinh cu i cc ng Jc ng,
Ji c lio t li khi mc t sc lud ng ld n nim gid i Ji cho t
trcng oui trnh xung Jc t. Tnh tri ng ni y cu ng ci n
trd khi ni ng phu c hc i vi phi t trio n cu i ouc c gii
trcng Ji i hi n.
BAO CAO PHAT TRlEN CON NGUOl CHAU A - THAl BlNH DUONG
10
Vc t sc ouc c gii hi u xung Jc t Ji cc nhu ng nc
lu c Ji ng khon ngd i nhi m md rc ng vii trc chnh
tri cu i phu nu , li t Ji u li ng vio c giic ci c vi tr
ci p cic chc phu nu trcng ci c tio n trnh hc i lnh.
Ci c thc i thui n hc i lnh ti c cd hc i Jo thu c Ji y
su hc i nhi p lnh Ji ng, ci i ci ch Ji n chu vi lnh
Ji ng gid i, Ji c lio t li thc ng oui minh chu ng vo su
thim gii cu i phu nu . Nhu ng si ng kio n Ji nh chc
phu nu cc tho lic gc m hc trd ti m ly chc hc vi
giu p hc chuyo n nhu ng ni ng lu c mi hc cc Jud c
trcng thd i chio n thi nh nhu ng ky ni ng cc gii tri
kinh to vi cc ch chc xi hc i.
Chuyon lion thcng oui su thim gii
Iich su thim gii chnh tri cu i phu nu d khu vu c
Chi u A Thi i Bnh Dudng khc ng tudng xu ng
vd i nhu ng thi nh oui vi thim vc ng phi t trio n
cu i khu vu c ni y. Vc t vi i ouc c gii cc tho Ji Ji t
Jud c nhu ng tio n lc khi ouin trc ng d ci p ouc c
gii vi Jii phudng, nhung tro n lnh Jio n tci n khu
vu c th Chi u A Thi i Bnh Dudng vi n Jing Ji
siu hi u ho t ci c vu ng khi c tro n tho gid i. Su thim
gii chnh tri cu i phu nu ci n trd thi nh mc t phi n
cu i mu c tio u xi y Ju ng nhu ng xi hc i Ji n chu , c n
Jinh, vi Ju i tro n no n ti ng lnh Ji ng Jch thu c
chc mc i cc ng Ji n. No u cc tho m nhio u phu nu cc
tho ngc i vi c chio c li n chnh tri, hc so ming Jo n
nhu ng ci ch nhn md i cu ng nhu ti i ni ng vi su ti m
huyo t vi c oui trnh ri ouyo t si ch. Chnh tri vi vio c
hci ch Jinh chnh si ch so Ji p u ng tc t hdn Jc i vd i
mc t lci t ci c vi n Jo ouin ti m cu i cc ng Jc ng trud c
Ji y li lc oui Jc ng thd i trd no n tci n Jio n hdn
trcng ci c ouyo t si ch vo su Ju ng nhu ng nguc n lu c
cu i ouc c gii. Iu c Ji u Ji y cc tho li mc t oui trnh
khc ng mi y Jo Ji ng. Nhung thc ng oui vio c khi c
si u Ji n chu , oui trnh ni y so Ji n Jo n su chuyo n
lio n tch cu c chc tci n tho cc ng Ji n.
Thuc Jiy cic ouyon phip Jinh
Ngi y niy, Chi u A Thi i Bnh Dudng Jing cc
sc lud ng ci c Ji c lui t hc trd su tio n lc cu i phu
nu nhio u hdn li t cu thd i Jio m ni c trcng lich su .
Thi nh oui ni y xu ng Ji ng Jud c nhn nhi n vi li
no n ti ng chc nhu ng lud c tio n tio p thoc. Tuy nhio n
cu ng phi i thi y ri ng nhu vi y chi c chi n li chui
Ju . Hdn mc t nu i sc ouc c gii c ng A vi Thi i Bnh
Dudng vi hdn li phi n tu sc ouc c gii Nim A li
Ji nh gii li cc mu c Jc phi n lio t Jc i xu d mu c
trung lnh vi cic Jc i vd i phu nu trcng ci c ouyo n
ld i vo kinh to . Tnh hnh tro n lnh vu c ouyo n ld i xi
hc i thi m ch cc n to hdn vi Jing cc chio u hud ng
xi u Ji. Ho thc ng phi p lui t d hi u ho t ci c ouc c gii
Chi u A Thi i Bnh Dudng hio n Jing li gii ng xo
giu i nhu ng trud ng i nh hud ng khi c nhiu tu Ji
si n cu i chu nghi thu c Ji n td i nhu ci u li n Jii
td i ci c ouy Jinh vo nhi n ouyo n ouc c to . io u ni y
mc t phi n gii i thch ti i sic nhio u ho thc ng phi p
lui t li i lic gc m nhu ng ouy Jinh mi u thui n hci c
cc hu hci c ming mi u si c phi n lio t Jc i xu . Tuy
nhio n, tro n ccn Jud ng hud ng td i su phi t trio n cu i
ccn ngud i vi trcng su lic oui t cu i nhu ng mc
hnh xi hc i hio n Ji i Jud c xi y Ju ng tro n nguyo n
ti c lnh Ji ng, chu ng ti ci n ouin ti m nhio u hdn
nu i td i vio c nhu ng ouy Jinh phi p lui t Jing ci n
trd lud c tio n cu i phu nu nhu tho ni c vi cc tho
gi y ri nhu ng khc khi n g nu i chc su tio n lc cu i
phu nu , nim gid i, vi tci n xi hc i.
Chi u A Thi i Bnh Dudng Jing tu t hi u ri t xi
sc vd i nhu ng g khu vu c ni y lo ri phi i Ji t Jud c
trcng nhu ng vi n Jo cd li n nhu li c vo phu nu
khc i li c lu c, li c vo ouyo n cu i phu nu Jc i vd i ti i
si n, hci c thi m ch li chc pho p hc ly Ji thoc mc t
ci ch thu c cc ci n nhi c vi hd p ly . Cc hii ri c ci n
chnh Ji n Jo n tnh tri ng ni y: Ri c ci n Ji u tio n
li tu li n thi n oui trnh xi y Ju ng lui t, trcng Jc
su phi n lio t Jc i xu mi c nhio n tc n ti i vi Ji y ri y
nhu ng Jio m thio u xc t, mi u thui n. Ri c ci n thu hii
li khi ni ng tio p ci n hi n cho cu i phu nu vd i ho
thc ng phi p lui t vi cc ng ly . Ri c ci n ni y lic gc m
ti t ci nhu ng ly Jc khio n chc phu nu v ly Jc hc
li phu nu khc ng lio n li c vd i ci nh si t hci c tc i
i n hci c ci c cd cho li c vo cc ng ly khi c Jo Jud c
giu p Jd , hci c khc ng Jud c Jc i xu mc t ci ch lnh
Ji ng khi hc cc lio n li c vd i nhu ng cd ouin ni y.
Nhung khuyot thiou trcng nci Jung ouy Jinh
cui luit
Vc i ho thc ng phi p lui t Jo u Jud c xi y Ju ng Ju i
tro n mc t sc nguyo n ti c cd li n. Bi nguyo n ti c
chnh Jud c no u ri trcng Cc ng ud c vo xc i lc ti t
ci ci c hnh thu c phi n lio t Jc i xu chc ng li i phu
nu (CEDAW) Jo u cc lio n ouin mi t thio t vd i vi n
Jo lnh Ji ng gid i vi Ji Jud c tho hio n trcng hio n
phi p cu i hi u ho t ci c ouc c gii Chi u A Thi i
Bnh Dudng lic gc m nguyo n ti c vo nghi vu cu i
ouc c gii, nguyo n ti c vo lnh Ji ng, vi nguyo n ti c
chc ng phi n lio t Jc i xu . Khi nhu ng nguyo n ti c ni y
Jud c ouy Jinh mc t ci ch hi n cho hci c oui chung
chung nhu trcng hio n phi p cu i nhio u ouc c gii,
ho thc ng tc i i n so Jud c tu y y Jio n gii i nhu ng
11
OU\EN NANG, TlENG NOl VA OU\EN: TONG OUAN
nguyo n ti c Jc , ko ci thoc nhu ng ci ch thu c Juy
tr su phi n lio t Jc i xu .
Vct trcng nhung hiu oui cui vioc niy li nhung
khuyo t thio u trcng ouy Jinh cu i ho thc ng phi p
lui t vo nhu ng vi n Jo lio n ouin Jo n phu nu vi
lnh Jing gidi. O nhung khu vuc mi phip luit ccn
nhio u Jio m khio m khuyo t, tnh tri ng li c lu c Jc i
vd i phu nu Ji tc n ti i Jii Ji ng. Ti i Nim A , gi n
mc t nu i sc ouc c gii chui cc lui t vo li c lu c gii
Jnh: cc n d khu vu c Thi i Bnh Dudng, tnh hnh
thi m ch cc n tri m trc ng hdn khi hdn 60/ ci c ouc c
gii d Ji y chui cc lui t ni y. Trcng khi Jc , khu vu c
c ng A cc hdn li phi n tu sc ouc c gii Ji cc hci c
Ji sci n thi c lui t vo li c lu c gii Jnh trcng vc ng
mc t vi i ni m gi n Ji y. Tuy nhio n, nhio u ouc c gii
chui ouy Jinh cho ti i xu phi t Jc i vd i hi nh vi li c
hi nh gid i hci c no u cc th li i lc ho p trcng mc t
sc hi nh vi Jdn lo trcng nhu ng hci n ci nh cu tho .
Ci c Ji c lui t ming mi u si c phi n lio t Jc i xu
thud ng lio n hc li xui t phi t tu su khi c nhiu vo
gid i. Trcng mc t sc trud ng hd p, Jio u ni y li Ju ng.
V Ju trud ng hd p lui t lic Jc ng mc t sc nud c li c
vo phu nu li ng ci ch ouy Jinh hi n cho hc nhi n
Jud c nhu ng vio c li m Jud c cci li khc ng in tci n
chc phu nu . Trcng mc t sc trud ng hd p khi c, ouy
Jinh ming mi u si c phi n lio t li Jc mi c nhio n ko
thu i nhu ng ouy Jinh trcng oui khu mi khc ng cc
ci n nhi c: hci c li su phi n i nh mc t Jinh kio n xi
hc i vo ni ng lu c tho chi t vi tinh thi n cu i phu nu ,
cu ng nhu ni ng lu c li m vio c cu i hc trcng mc t mc i
trud ng ngci i gii Jnh.
Vc t sc ouc c gii Chi u A Thi i Bnh Dudng cc
nhu ng ouy Jinh Ji c ci ch Jc i vd i phu nu thuc c
mc t sc cc ng Jc ng Ji c lio t chc pho p hc tui n thoc
nhu ng ouy Jinh rio ng cu i cc ng Jc ng mnh mi chu
yo u li chiu i nh hud ng cu i tc n gii c. Ci c Ji c lui t
vo gii Jnh, ti i si n vi thu i ko li nhu ng ouy Jinh
Jo li i nh hud ng, thiy Jc i v nhu ng Ji c ci ch ni y
nhi t. Chnh vio c thio u tnh tio u chui n hc i ni y li
mc t phi n ly Jc gii i thch ti i sic Chi u A li ndi cc
sc lud ng xin li c luu Cc ng ud c CEDAW v ly Jc
tnh tudng thch vd i ci c ouy Jinh truyo n thc ng
nhio u hdn li t cu khu vu c ni c khi c tro n tho gid i.
Ngud c li i, khu vu c Trung vi c ng A u, Ci c ouc c
gii c c li p thuc c Khc i thinh vud ng chung, vi Vy
Ii tinh li nhu ng ndi khc ng cc trud ng hd p li c luu
ni c v ly Jc ni y.
Khi ning tiop cin tu phip phu thucc vic gidi
Cc nhio u nhi n tc khi c nhiu ci n trd khi ni ng tio p
ci n cu i phu nu vd i ho thc ng tu phi p. Cc tho Jc
tci in d xi ndi sinh scng, vi vioc Ji chuyon thudng
khc khi n hdn Jc i vd i phu nu . Cc tho Jc ouy ti c
xi hc i d mc t sc ndi ouy Jinh ri ng phu nu khc ng
Jud c rd i khc i nhi mnh hci c Ji chuyo n tu ndi ni y
Jo n ndi khi c hci c chu Jc ng trcng ci c hci t Jc ng
ming tnh cc ng cc ng. V phu nu nc i chung thud ng
phi i chiu tri ch nhio m chnh trcng ci c cc ng vio c
nhi no n hc t cc khi ni ng Ji nh thd i giin Jo thim
gii vi c nhu ng oui trnh phi p ly phu c ti p vi gi p
gd lui t su. No u hc cc vio c li m, nhu Ji trnh li y
d tro n, hc thud ng Jud c tri ludng thi p hdn sc vd i
nim gid i vi phi i chiu nhu ng Jio u kio n li m vio c
ko m hdn. Chnh Jio u ni y li i li m gii m khi ni ng
chi tri chc ci c Jich vu phi p ly vi li m ti ng nguy
cd khi hc phi i Ji nh thd i giin Jo thoc Juc i nhu ng
thu tu c ni y.
Phu nu cc tho gi p phi i nhu ng mc i Jo Jc i,
trcng Jc cc li c lu c, khi thoc Juc i nhu ng gii i
phi p phi p ly cc tho gi y li t ld i chc chc ng hci c
ci c thi nh vio n khi c trcng gii Jnh hc . Phu nu cc
tho lc sd so mi t ccn ci i vi nguc n kinh to Jo Juy
tr cuc c sc ng. Cc tho ngiy trcng li n thi n phu nu
cu ng tc n ti i Jinh kio n vo gid i vi hc tin ri ng phu
nu phi i chiu Ju ng trcng im li ng vi ri ng phu nu
li ti ng ld p thi p ko m hdn vi ch xu ng Ji ng vd i
nhu ng g thi p ko m hdn.
Ko ci nhu ng phu nu cc Jio u kio n tio p ci n vd i
ho thc ng tu phi p Jo gii i ouyo t vi n Jo cu i mnh
Ju Jc li tc i i n, ci nh si t, lui t su, hiy ci c cd
cho khi c d Jii phudng cu ng vi n gi p phi i nhio u
khc khi n. Hci t Jc ng tu phi p thu c to cu ng li i nh
hud ng ld i nhu ng Jinh kio n, ouy ti c xi hc i ming
tnh phi n lio t Jc i xu khc ng thu i nhi n ci c ouyo n
vi mc i ouin ti m cu i phu nu , hci c khc ng xom
xo t ouyo n vi mc i ouin ti m Jc mc t ci ch nghio m
tu c vi cc ng li ng.
Ho thc ng phi p lui t phu c ti p Jc i hc i oui trnh
tc tu ng phio n hi li mc t trcng nhu ng ly Jc khio n
phu nu khc ng Jud c hud ng cc ng ly . V Ju , ngci i
thu c to li nhu ng nguyo n nhi n Jc nim gid i Jui
ri khi xin ly Ji thud ng Jud c xom xo t nghio m tu c
hdn, ho thc ng gii i ouyo t ly Ji d hi u ho t ci c ouc c
gii Chi u A Thi i Bnh Dudng hio n niy vi n xu
ly Ju i tro n li t lc i. io u ni y cc nghi li li t luc c
phi i cc mc t oui trnh chu ng minh sii phi m cu i
mc t trcng hii lo n nhu ngci i tnh, lc Ji trcng mc t
sc ni m nhi t Jinh, cc tnh tu chc i ouin ho hc n
phc i, thud ng xuyo n Jc i xu ti n nhi n Ci c lo n
phi i thuo lui t su, li m hc sd xin md phio n tc i xo t
xu vi tu cung ci p nhi n chu ng trud c tc i Jo Jui
ri chu ng cu Ji y li mc t gi nh ni ng oui ld n, Ji c
lio t li Jc i vd i nhu ng phu nu nc ng thc n ngho c.
BAO CAO PHAT TRlEN CON NGUOl CHAU A - THAl BlNH DUONG
12
Tro n khi p khu vu c, phu nu luc n gi p phi i mc t
trd ngi i li su li t lnh Ji ng vo kinh to khi Ji u
trinh Jc i ouyo n nuc i ccn trcng ci c vu ly Ji. Vc t
sc ouc c gii i p Ju ng nguyo n ti c hi nh Jc ng v ld i
ch tc t nhi t cu i tro om thud ng Jio n gii i nguyo n
ti c ni y gi n vd i khi ni ng ti i chnh thoc Jc hi u ho t
ld i tho thuc c vo nim gid i. Phu nu thud ng cc nhu ng
li t ld i vo ti i chnh v Jud c tio p ci n t hdn vd i gii c
Ju c, vio c li m vi ti i si n: hci c v trud c khi ly Ji hc
phi i phu thuc c vo kinh to vi c ngud i chc ng.
Ho thc ng tc i i n nhio u ouc c gii vi n tio p tu c
thu c hio n nhu ng hci t Jc ng tc tu ng gi y i nh hud ng
td i Jinh Ju nhi n phi m cu i phu nu . Vi c Ju hi u
ho t ouc c gii trcng khu vu c Jing chuyo n sing ouy
Jinh hnh thu c xo t xu kn Jc i vd i ci c vu i n nhi y
ci m nhu hio p Ji m vi li c lu c gii Jnh, ni n nhi n
nu vi n thud ng phi i trnh li y li i nhu ng g mnh
Ji tri i oui mc t ci ch chi tio t, nhio u khi phi i trnh
li y vd i ci n lc li nim gid i trcng lc i ci nh no n vi n
hc i cu i hc cc nhu ng hi n cho ho t su c khi t kho Jc i
vd i nhu ng cuc c nc i chuyo n vo vi n Jo tnh Ju c.
Ci c ouy Jinh ming tnh phi n lio t Jc i xu trcng
ouy trnh xo t xu vi Ji nh gii chu ng cu cu i tc i i n
cu ng gc p phi n hi n cho hci c lc p mo c tio ng nc i
cu i phu nu ti i mc t sc ouc c gii Chi u A Thi i
Bnh Dudng.
Vc t trcng nhu ng trud ng hd p thud ng thi y nhi t
cu i tnh tri ng ho thc ng tc i i n khc ng li c vo Jud c
ld i ch cu i phu nu li khi hc khc ng kio n ouyo t thi
hi nh li n i n hci c thoc Juc i Jo n cu ng ci c hi nh
vi phi m tc i chc ng li i phu nu . Tnh tri ng ni y Jio n
ri Jc thio u nguc n lu c ccn ngud i vi ti i chnh Jo
thu c thi ci c ouyo t Jinh cu i tc i i n: thio u ci c cho
ti i Jc i vd i ci n lc tu phi p khi hc Jui ri nhu ng
ouyo t Jinh thio n lo ch, trcng Jc cc nhu ng ouyo t
Jinh li ch lui t, thi m ch tri i lui t: vi thio u nhu ng
chudng trnh Ji c ti c chc ci n lc ci nh si t vi tc i
i n vo vi n Jo gid i vi ci c tc i phi m cu tho lio n ouin
Jo n vi n Jo gid i.
Xci lc nhung ric cin vo gidi ling phip luit
o cc tho lnh Ji ng tio p ci n vd i ci c cd hc i phi t
trio n ccn ngud i, trcng Jc cc nhu ng cd hc i ch cc
Judc thcng oui vioc ting cudng ouyon vi tiong nci
vo chnh tri vi kinh to , phu nu ci n Jud c hud ng ci c
ouyo n vi su li c vo lnh Ji ng cu i phi p lui t. Tuy
nhio n Ji y li Jio u mi chui ouc c gii ni c d Chi u
A Thi i Bnh Dudng li m Jud c. Ko ci d nhu ng
ouc c gii Ji nc lu c xc i lc nhu ng ouy Jinh ming
tnh phi n lio t Jc i xu , ho thc ng phi p lui t vi hci t
Jc ng thu c thi vi n cc n nhio u khio m khuyo t trcng
vio c kio m sci t ci c Jinh kio n vo gid i. Iy Ji, thu i
ko , li c lu c gid i, ouyo n cu i ngud i lic Jc ng, ouy
Jinh vo chu ng cu , ouyo n cc ng Ji n Jinh si ch
ci c vi n Jo ci p li ch ci n Jud c ouin ti m gii i ouyo t
cc n Ji i vi ri t Ji ng lc ngi i.
Tuy nhio n, nhu mc t sc ouc c gii Jing li t Ji u chc
thi y, nhu ng khio m khuyo t ni y cc tho Jud c gii m
thio u vi thi m ch li xc i lc trio t Jo trcng mc t sc
trud ng hd p. Vio c nhi n ri ri ng li n thi n lui t phi p
khc ng phi i li hci n tci n khc ng thio n lo ch li mc t
lud c tio n ouin trc ng. Iui t phi p cc i nh hud ng si u
si c Jo n su phi p trio n thoc ri t nhio u ci ch khi c
nhiu vi cu ng li no n ti ng hnh thi nh no n nhio u
hci t Jc ng khi c khc ng ming tnh phi p ly . Dc Jc
lui t phi p vi ci c ouy trnh phi p ly ci n Jud c xi y
Ju ng Jo thu c su thu c Ji y lnh Ji ng gid i.
Iui t phi p vi hci t Jc ng phi p ly , ci tro n ly
thuyo t li n trcng thu c to , Jo u ci n Jud c xi y Ju ng
vi thu c thi thoc hud ng xc i lc nhu ng ri c ci n vo
gid i. io u ni y khc ng cc nghi li ti c ri chu nghi
thion vi vo phip ly Jci vdi phu nu hiy cic nhcm li
thio t thc i khi c. Tuy nhio n, t nhi t mc i ngud i cu ng
ci n nhi n thi y ri ng khi ngud i Ji n khc ng tho tio p
ci n Jud c vd i tc i i n hci c li xo t xu chu yo u Ju i
tro n yo u tc gid i tnh cu i hc th cc ng ly Ji khc ng
Jud c thu c hio n. Ci i ci ch phi p lui t khc ng tho ch
Ju ng d su i Jc i ci c vi n li n lui t, mi vi n Jo thu c
thi lui t phi p cu ng khc ng tho li xom nho .
Nhio u ouc c gii trcng khu vu c Ji tho hio n cim
ko t li c Ji m ouyo n lnh Ji ng cu i cc ng Ji n trud c
phi p lui t vi nghio m ci m phi n lio t Jc i xu trcng
hio n phi p vi n li n phi p ly tc i cic cu i ouc c gii
mnh. Ci c si ng kio n phi p ly ming tnh tio n lc ci
trcng lnh vu c tu phi p vi li p phi p li minh chu ng
chc nhu ng tio n lc Ji Ji t Jud c vo lnh Ji ng gid i.
Nhu ng cim ko t tio p nc i nhu ng thi nh tu u ni y trcng
ho thc ng phi p lui t ci n Jud c giu vu ng, v xo t chc
cu ng th Ji y chnh li nhu ng g ouin trc ng nhi t.
Tion tdi lnh Jing vo ouyon ning vi tiong
nci
Ngi y niy, Chi u A Thi i Bnh Dudng Jing Ju ng
trud c mc t thd i Jio m lud c ngci t. Ngi y ci ng cc
nhio u ngud i nhi n thi y nhu ng ld i ch cu i lnh
Ji ng gid i Jc i vd i ci nhi n vi xi hc i. i Jo n lu c
ci n hi nh Jc ng vud t ri ngci i nhu ng nc lu c Jdn lo
Jo ti c ri su thiy Jc i. Bi c ci c ni y ko u gc i cu ng
cc ci c chnh si ch vi chudng trnh ni ng cic ni ng
lu c, ti c ouyo n chc phu nu , lic gc m vio c lc ng
gho p hci t Jc ng phi n tch vo gid i trd thi nh yo u
ci u li t luc c khi xi y Ju ng chnh si ch. Siu Jc , su
13
OU\EN NANG, TlENG NOl VA OU\EN: TONG OUAN
u ng hc vo chnh tri vi phi p ly so giu p Jui nhu ng
chnh si ch vi chudng trnh ni y trd thi nh mc t vi n
Jo trung ti m li m lio n Jc i vo chi t trcng ci c
hci t Jc ng chnh thu c.
Trcng oui trnh Jc , ci c tho cho ci n phi i thiy
Jci v Jiy chnh li nhin tc ouy Jinh ouin ho tudng
ti c giu i ci c chu tho trcng xi hc i vi ouyo t Jinh
ii li ngud i cc ouyo n vi cc tio ng nc i ouin trc ng
hdn. Nhio u tho cho tc n ti i d Chi u A Thi i Bnh
Dudng Jing ti c no n nhu ng ouin ho li t lnh Ji ng
v xi hc i vi n chi p nhi n chu ng hci c khc ng phi t
hio n ri tnh chi t li t lnh Ji ng cu i chu ng, hci c
vio c thiy Jc i chu ng tri i vd i ld i ch cu i ci c nhc m
ouyo n lu c trcng xi hc i. Ii m lio n Jc i vo chi t ci c
tho cho khc ng ch li hci t Jc ng lc ng gho p vi n Jo
gid i mc t ci ch Jdn thui n vc n thud ng t Jom li i
hio u oui v trcng nhu ng hci t Jc ng ni y, gid i Jud c
cci li mc t yo u tc tho m vi c ci c tho cho Ji cc
si n mi mu c tio u cuc i cu ng cu i nhu ng tho cho Jc
li i khc ng phi i li lnh Ji ng gid i. Ic ng gho p li m
lio n Jc i vo chi t cc nghi li tm ri nhu ng Jio m
giic thci giu i ci c nguc n lu c, cu i ci i, kio n thu c,
ni ng lu c vi ouyo n vi ko t hd p chu ng vd i nhu ng
nguyo n ti c vo lnh Ji ng vi cc ng li ng thiy v Jo
mi c tnh tri ng hio n cc cu Jio n ri nhu tho .
o su lio n Jc i ni y Jud c lo n vu ng, thi i Jc nc i
ti i cu i ci c tho cho cu ng nhu thi i Jc cu i tci n xi
hc i cu ng ci n phi i thiy Jc i. Chu ng ni c phu nu cc n
tio p tu c khc ng Jud c cci li nhu ng cc ng Ji n lnh
Ji ng sc vd i nim gid i th nhu ng tio n lc trcng lnh
vu c ni y vi n cc n hi n cho . Vio c Ji nh gii nhu ng
khc khin vi nhung chuyon lion Ji Jit Judc thcng
oui lud ng gii cu tho li mc t phi n ouin trc ng trcng
ci oui trnh lio n Jc i tho cho vi thiy Jc i thi i Jc
v Ji nh gii ni y chc chu ng ti thi y nhu ng g Jing
Jio n ri tro n thu c to . Nhio u vi n Jo vo lnh Ji ng
gid i hio n cc n chui rc ri ng Jdn gii n li v nhu ng
vi n Jo Jc chui Jud c Ji nh gii cu tho .
Vct chudng trnh hinh Jcng
Vi c Ju mc i ouc c gii Chi u A Thi i Bnh Dudng
Jo u cc nhu ng nhu ci u vi lu i chc n rio ng cu i mnh
trcng vio c thoc Juc i lnh Ji ng gid i, mc t sc chio n
lud c lic tru m cc tho i p Ju ng chung chc ti t ci
ouc c gii. Ti m khuyo n nghi Jud c trnh li y siu Ji y
tcm tit nhung Jinh hudng hcit Jcng chnh Jo xuit
chc li lnh vu c mi Bi c ci c ni y ti p trung vi c.
1. Bio n ci c cim ko t ouc c to thi nh hio n thu c.
Ci c ouc c gii no n pho chui n vi i p Ju ng ci c
cc ng ud c ouc c to Jo thu c Ji y nhi n ouyo n, tc n
trc ng su khi c lio t vi lnh Ji ng chc ti t ci mc i
ngud i. Tuyo n ngc n tci n ci u vo nhi n ouyo n
Ji xi c li p mc t no n ti ng vo lnh Ji ng gid i vi
Judc cu tho hci trcng Ccng udc CEDAW. Chiu
A Thi i Bnh Dudng no n ti p trung vi c vio c
li i lc ci c li c luu Jc i vd i Cc ng ud c CEDAW
nhi m ti c Jio u kio n chc vio c Jio u chnh lui t
phi p cu i ci c ouc c gii trcng khu vu c ngi y
ci ng phu hd p hdn vd i Cc ng ud c ni y. Ci c lio n
phi p li c vo vi ti ng ouyo n chc phu nu ci n
Jud c lc ng gho p vi c ci chnh si ch vi hi nh
Jc ng.
2. io u chnh chnh si ch kinh to Jo thu c Ji y
lnh Ji ng gid i. Bi n chi t thio u nhi y ci m Jc i
vd i vi n Jo gid i cu i oui trnh hci ch Jinh chnh
si ch kinh to ri t thud ng Jui Jo n nhu ng ouyo t
Jinh vc tnh tud c Ji cd hc i cu i phu nu Ju
khc ng chu y . Dc Jc , ci n cc su ouin ti m hdn
td i vi n Jo gid i vi nhu ng i nh hud ng cu i nc
Jc i vd i ci c lu i chc n kinh to cu i phu nu trcng
oui trnh ri ouyo t Jinh Ji c lio t li trcng ci c
chnh si ch cin thio p gii m ngho c Jo ti c ri
cd hc i lnh Ji ng chc ci phu nu vi nim gid i.
Ci c chnh phu no n chu y Ji m li c chnh si ch
ti i chnh vi tio n to cu i mnh cc ti c Ju ng gii i
phc ng khi ni ng li nh Ji c vi tinh thi n Jcinh
nhi n trcng nu gid i. Chnh si ch tio n to cc tho
Jud c Jio u chnh Jo thu c Ji y lnh Ji ng trcng
ti ng trud ng vi phi t trio n chi ng hi n nhu
thc ng oui hci t Jc ng chc viy Jc i vd i phu nu
nghoc cc mcng mucn phit trion kinh to. Chnh
si ch ti i chnh no n hud ng td i phi n lc ngi n
si ch tro n cd sd lnh Ji ng gid i trcng ti t ci ci c
hi ng mu c thu vi chi ngi n si ch.
3. Ii m chc nc i Jung gii c Ju c trd no n lnh Ji ng
hdn vo gid i. Dc ci c ho thc ng gii c Ju c vi n
Jing ming ni ng nhu ng Jinh kio n vo gid i,
chnh ouyo n ci p ouc c gii vi Jii phudng no n
ti ng cud ng nhi n thu c vo gid i trcng ci c ho
thcng niy, Jic liot li thcng oui cic hcit Jcng
Ji c ti c chc gii c vio n. Cc tho md i ci c tc chu c
xi hc i Ji n su vi chuyo n gii vo gid i thim gii
hud ng Ji n vio c Ji nh gii vi xi y Ju ng ci c
lc si ch gii c khci vi xi c Jinh nhu ng ti i lio u
gii ng Ji y cc chu i nhu ng thc ng tin li m si u
si c tho m nhu ng Jinh kio n vo gid i. Trud ng hc c
no n thu c Ji y su li nh Ji c vi chu Jc ng thim
gii ri ouyo t Jinh cu i nu gid i li m hnh mi u
chc ci c hc c sinh nu nci thoc.
4. Ti ng cud ng su thim gii chnh tri. Ci c cd ouin
li p phi p, ci c Ji ng chnh tri vi ci c nhi li nh
Ji c ci n ghi nhi n ti m ouin trc ng cu i vio c
phu nu thim gii chnh tri Jc i vd i tnh Ji n
BAO CAO PHAT TRlEN CON NGUOl CHAU A - THAl BlNH DUONG
14
chu vi lnh Ji ng cu i xi hc i. Ci c lio n phi p
Ji c lio t nhi m ti ng cud ng sc lud ng vi chi t
lud ng ci c Ji i lio u nu cu ng nhu nhu ng ngud i
Ji i Jio n chc ouyo n ld i phu nu trcng ci c ci p
chnh ouyo n cc tho lic gc m vio c Ji t ri ch
tio u gid i, ci i ci ch ci c Ji ng chnh tri, tuyo n
truyo n vo gid i, vi xi y Ju ng ni ng lu c. Ti t ci
nhu ng lio n phi p ni y ci n Jud c thu c hio n vd i
tinh thi n thu c su mcng muc n thiy Jc i, tri nh
chu nghi hnh thu c hci c su thic tu ng Jo Ji t
Jud c ld i ch chnh tri. Ci c nhi li nh Ji c chnh
tri d ci p ouc c gii vi Jii phudng no n cc lio n
phi p Ji m li c mc t cd ci u vo gid i ci n li ng
hdn trcng li nh Ji c, ch Ji c mc i khi ci nh cu i
hci t Jc ng oui n ly khu ng hci ng nhu thio n tii,
xung Jc t vu tring, hci c suy thci i kinh to ko c
Ji i.
5. Thoc Juc i ho thc ng phi p lui t lnh Ji ng vo
gid i. Cd ouin li p phi p ci c nud c cc tho Ji t
Jud c ld i ch tu vio c ci i ci ch ci c Ji c lui t ming
tnh phi n lio t Jc i xu vo gid i vi xi y Ju ng
nhu ng Ji c lui t md i khi ci n thio t. Oui trnh ci i
ci ch ni y no n lic gc m ci vio c xc i lc nhu ng
Jiom thiou thcng nhit giui ho thcng luit chnh
thc ng vi lui t ti p tu c vc n ti c Jio u kio n chc
su phi n lio t Jc i xu , Jc ng thd i xc i lc nhu ng
khci ng ci ch giu i ouy Jinh cu i lui t vi nhu ng
nguyo n ti c hio n phi p. Ci c ouc c gii no n cc
Jio u khci n cu tho vo vi n Jo lnh Ji ng gid i
vi chc ng phi n lio t Jc i xu trcng hio n phi p.
io u ni y so giu p hi n cho vio c Jio n gii i tu y
tio n cu i tc i i n vi ci c cd ouin hi nh phi p. Ho
thc ng phi p lui t cu i mc i ouc c gii no n Jud c
tc ng ri sci t chuyo n Jo vo vi n Jo lnh Ji ng
gid i trcng Jc cc xom xo t mu c Jc phu hd p vd i
Cc ng ud c CEDAW nhu mc t sc nud c Ji thu c
hio n.
6. Xu ly vi n Jo phi n lio t Jc i xu trcng ho thc ng
phi p lui t vi xc i lc khci ng ci ch giu i lui t
phi p vi vio c thi hi nh lui t. Ho thc ng tu phi p
ci n Ji m li c ri ng vio c thi hi nh lui t Jud c thu c
hio n thc ng nhi t vd i ouy Jinh cu i phi p lui t
tron vin lin vi ring ngudi Jin cc tho tiop cin
Jo Ji ng vd i ho thc ng tu phi p. Chudng trnh
Ji c ti c ci c lui t su, thi m phi n, ci nh si t no n
lic gc m nc i Jung gii ng Ji y vo nhu ci u cu i
ci c nhc m yo u tho trcng xi hc i. Khc ng no n xo t
xu thio u nghio m khi c Jc i vd i nhu ng hi nh vi
phi m tc i Jc i vd i phu nu .
. Ci i thio n vio c thu thi p sc lio u vi ti ng cud ng
ni ng lu c phi n tch gid i. Ho thc ng thc ng ko
ci p ouc c gii ci n Jud c ti ng cud ng ni ng lu c
thu thip, lic cic, vi phin tch sc liou cc phin
chii thoc gid i tnh, Ji c lio t li d nhu ng lnh
vu c thud ng li xom nho nhu mu c Jc phc lio n
cu i tnh tri ng li c lu c gid i hiy cho nh lo ch
giu i nim vi nu trcng vi n Jo sd hu u ti i si n.
Ci n cc ci c hci t Jc ng Ji nh gii cc ho thc ng vi
lio n tu c nhi m ti c cd sd chc nhu ng nc lu c xi y
Ju ng chnh si ch Jo xc i lc nhu ng su cho nh
lo ch ni y.
8. Hnh thi nh thi i Jc md i. Xi hc i Ji n su , gid i
truyo n thc ng, ci c tc chu c hc c thui t, tc n gii c,
gid i kinh Jcinh, vi nhu ng thi nh phi n khi c
thim gii vi c vio c hnh thi nh ci c thi i Jc xi
hc i ci n Jud c ti c Jc ng, thuyo t phu c u ng hc
lnh Ji ng gid i. Ci n xi y Ju ng ci c cc ng cu
tuyo n truyo n hio u oui vi khi m phi nhu ng
ko nh vi n Jc ng oui ng li md i. Ci n cc hi nh
Jc ng mi nh mo trcng vio c thu c Ji y nim gid i
hio u vo lnh Ji ng gid i vi ci c lud c Ji Jo Ji t
Jud c tio n lc ni y tro n cd sd ghi nhi n vii trc
Ji c lio t ouin trc ng cu i hc .
Tic ri nhung thiy Jci lon vung
Vio c trio n khii Jdn lo vi khc ng Ji y Ju Chudng
trnh hi nh Jc ng Chi u A Thi i Bnh Dudng vo
lnh Ji ng gid i ni y so khc ng ming li i hio u oui
mcng muc n. o Ji t Jud c nhu ng chuyo n lio n tio n
td i lnh Ji ng gid i Jc i hc i nhu ng nc lu c si u vi
Jc ng lc trcng ci ti m lnh vu c ci n ti p trung Ji
no u d tro n. Chudng trnh hi nh Jc ng ni y ci n Jud c
trio n khii Jc ng thd i tro n ci mi t tri n kinh to , phi p
lui t vi chnh tri trcng Jc cc nhn nhi n su tudng
lio n giu i li lnh vu c ni y vi phi i Jud c Juy tr mc t
ci ch lo n vu ng. Ci n phi i md rc ng ci c gid i hi n Jo
nhu ng thiy Jc i thu c su li t ro vi c cuc c sc ng vi
ti c no n Ji phi t trio n chc chnh nc .
Ti ng cud ng lnh Ji ng gid i li mc t Jio u kio n
thon chc t chc vio c Ji t Jud c nhu ng thi nh oui phi t
trio n ccn ngud i tro n tci n khu vu c, thoc Jc mc i
ngud i Jo u Jud c ouyo n lu i chc n vi cc khi ni ng
tio p ci n vd i nhu ng nguc n lu c vi cd hc i Jo sc ng
mc t cuc c sc ng trc n vo n nhu mcng muc n. Khc ng
ii Jud c pho p tud c Ji nhu ng ouyo n ld i ni y cu i
ccn ngud i ch v ly Jc gid i tnh cu i hc . Su phi t
trio n cu i ccn ngud i li Ju i tro n nhu ng nguyo n ti c
vo lnh Ji ng vi ouyo n thim gii. i y chnh li
ccn Jud ng phi t trio n Juy nhi t hio u oui vi lo n
vu ng tro n Jc cc ng ly Jud c Ji m li c chc ti t ci
mc i ngud i.
BO CO PHT TRIN CON NGI CHU - THI BNH DNG
QUYEN NANG, TIENG NOI
va QUYEN
Thi iem bc ngoat oi vi van e
Bnh ang gii Chau A va Thai Bnh Dng