Implementasi Literasi Maklumat kepada Murid

Oleh: Oleh:
Muhammad Iqram bin Nasir
Guru Perpustakaan & Media Sek. Sek. Men. Keb. Malim Keb. Bertam Malim, 75250 Melaka Malim,

Panduan Guru
Panduan implementasi Literasi Maklumat (LM) ini akan dapat membantu guru melihat rasional untuk menjadikan seseorang murid berliterasi maklumat. Proses seterusnya akan membantu guru bagaimana untuk melaksanakan kemahiran literasi maklumat kepada murid.

Panduan Guru
Literasi Maklumat (LM) boleh diimplementasi merentas kurikulum melalui kaedah:
kerja kursus, aktiviti kelas, ko kurikulum, aktiviti di Pusat Sumber Sekolah, aktiviti galakan membaca , penyelidikan mini dan penyelesaian masalah.

Pecahan Panduan
Bahagian 1: Pengenalan secara umum apa, kenapa dan bagaimana objektif LM dapat dicapai berpandukan panduan ini Bahagian 2 : Model Literasi Maklumat yang akan digunakan sepanjang panduan ini iaitu The Big6 oleh Eisenberg dan Berkowitz.

Pecahan Panduan
Bahagian 3 : Aplikasi Model di dalam pengajaran dan pembelajaran. Dalam bahagian ini, satu contoh tema pembelajaran akan digunakan iaitu Kerajaan Maritim.

Bahagian 1: Pengenalan
Apakah objektif Panduan Guru ini? Panduan ini bermatlamat untuk: 1. Memberi kefahaman kepada guru mata pelajaran dan guru perpustakaan dan media (GPM) bahawa LM merentas kurikulum.

Bahagian 1: Pengenalan
Apakah objektif Panduan Guru ini? Panduan ini bermatlamat untuk: 2. Menggalakkan GPM, guru matapelajaran dan ibu bapa membangunkan kemahiran LM bersama anak-anak dengan bekerjasama di dalam aktiviti LM.

Bahagian 1: Pengenalan
Apakah objektif Panduan Guru ini? Panduan ini bermatlamat untuk: 3. Membantu murid menguasai kemahiran LM dan menjadi murid yang terarah kendiri dan berdikari melalui panduan pelaksanaan aktiviti LM untuk guru.

Apakah Literasi Maklumat?

LITERASI Keupayaan untuk membaca/dapat makna daripada perkataan. LITERASI MAKLUMAT Keupayaan mendapat makna daripada maklumat.

Siapakah dikatakan Berliterasi Maklumat?

boleh mengenalpasti maklumat yang diperlukan boleh mengenalpasti bila maklumat diperlukan bagaimana dan di mana maklumat boleh dikesan

Siapakah dikatakan Berliterasi Maklumat?

menilai secara kritikal maklumat dan sumber maklumat menggunakan maklumat bagi tujuan tertentu dan mengikut keutamaan melaporkan maklumat dengan berkesan sama ada secara verbal, penulisan atau teknologi

Siapakah dikatakan Berliterasi Maklumat?

mengguna maklumat yang diperolehi secara beretika.

Kepentingan Literasi Maklumat

Dasar pembangunan negara: 1. Membangunkan ekonomi berasaskan pengetahuan k-ekonomi dan kmasyarakat 2. Memperkukuhkan pembangunan modal insan untuk menghasilkan tenaga manusia berpengetahuan

Kepentingan Literasi Maklumat

Dasar pembangunan negara: 3. Kerajaan menghendaki seluruh rakyatnya mempelajari, memahami dan menguasai pengetahuan mengenai Information Technology (IT)

Kepentingan Literasi Maklumat

Dasar pembangunan negara: 4. Matlamat Pendidikan Negara ialah melahirkan insan yang beriman, berakhlak mulia, berilmu, berterampilan dan sejahtera selaras dengan Falsafah Pendidikan Kebangsaan

Kepentingan Literasi Maklumat

Dasar pembangunan negara: 5. Konsep Pengajaran dan Pembelajaran Bestari yang berpusatkan pelajar dan dipermudahkan dengan bantuan ICT 6. Pembangunan lCT dalam pendidikan

Kepentingan Literasi Maklumat

Dasar pembangunan negara: 7. Hidup dan bersaing dalam dunia dan ekonomi global yang terlalu bergantung kepada maklumat 8. Belajar berdikari secara beransuransur untuk menghayati konsep pendidikan seumur hidup

Dari aspek Ekonomi

Menurut Barner (1996) beberapa budaya di tempat kerja telah dikenal pasti. Berasaskan budaya-budaya ini, pekerja zaman maklumat ini perlulah mereka yang mempunyai literasi maklumat bagi memenuhi keperluan: Organisasi maya (Virtual Organization) Bertindak sebagai Pembekal, Pengeluar dan Pengurus Maklumat

Dari aspek Ekonomi

Ramai pekerja sementara, sambilan dan dari latar belakang yang pelbagai Strategi Pengajaran Penggunaan komputer dan sistem elektronik Setiap organisasi dan individu perlu terus belajar dan mengikuti latihan (Learning Organization)

Strategi Pengajaran
Penguasaan kemahiran LM boleh dijalankan melalui pelbagai strategi pengajaran:
Melalui Kerja Kursus Melalui Projek Khusus Mata Pelajaran Tertentu (Sejarah, Geografi, Kemahiran Hidup dan lainlain) Melalui Aktiviti Kelas Melalui Aktiviti Ko-Kurikium Melalui Kerja Kendiri (independent study) Melalui Program/Aktiviti PSS

Alatan dan Bahan

Panduan guru Bahan-bahan kovensional di perpustakaan (bercetak dan bukan cetak) Komputer dan akses internet Bahan digital - sumber elektronik Sumber-sumber lain seperti agensi kerajaan dan orang perseorangan.

Penilaian
Penilaian tidak diukur secara lansung tetapi secara tidak lansung melalui hasilan pelajar. Kebolehan pelajar dalam LM dilihat melalui penggunaan maklumat seperti:
boleh mengenalpasti maklumat yang diperlukan tahu bagaimana dan di mana maklumat boleh dikesan

Penilaian
menilai secara kritikal maklumat dan sumber maklumat menggunakan maklumat bagi tujuan tertentu dan mengikut keutamaan melaporkan maklumat dengan berkesan sama ada secara verbal , penulisan atau teknologi mengguna maklumat yang diperolehi secara beretika.

Jangka masa Perjalanan Kemahiran LM

Tidak ada had atau masa yang ditetapkan. Bergantung kepada jenis aktiviti yang akan dijalankan.

Peranan GPM & Guru Matapelajaran

Menjalankan kolaborasi bersama guru mata pelajaran Sentiasa mempromosi bahan yang terdapat di Pusat Sumber Sekolah Mengadakan orientasi Pusat Sumber Sekolah kepada guru dan murid

Peranan GPM & Guru Matapelajaran

Mempermudahkan peraturan penggunaan bahan dan kemudahan di Pusat Sumber Sekolah Melibatkan PIBG dan komuniti setempat dalam program LM

Bahagian 2: Model Literasi Maklumat

Terdapat banyak model-model yang telah dihasilkan. Semua model tersebut mempunyai tujuan yang sama dan mengandungi kemahiran utama seperti:
keperluan kepada maklumat (Need Information ) pencarian (Search Sources/information) penilaian (Evaluate) pengorganisasian (Organise) Aplikasi (Use) Penilaian hasil (Evaluate the output)

Bahagian 2: Model Literasi Maklumat

Bagi tujuan Panduan Implementasi LM ini, model yang akan diguna pakai adalah The Big6 saranan Einsenberg dan Berkowitz. Model ini popular kerana ia mudah digunakan dan sesuai dalam apa jua situasi. Keterangan lanjut mengenai model 6 langkah ini boleh didapati di laman web http://www.biq6.com

Bahagian 2: Model Literasi Maklumat

6 langkah utama dalam penyelesaian masalah maklumat melalui model ini adalah:
1. 2. 3. 4. 5. 6. menentu (task definition) mencari (information seeking strategies) mengguna (location and access) mencatat (use of information) melapor (synthesis) menilai (evaluation)

Model The Big6

Langkah The Big6
1 2 Menentu-Definisi Tugasan Kenalpasti masalah Kenalpasti keperluan maklumat Mencari-Strategi Pencarian Maklumat kenalpasti sumber maklumat yang mungkin pilih maklumat mengikut keutamaan Mengguna-Lokasi dan Akses kenalpasti lokasi maklumat yang akan dicari (termasuk pengkalan data atas talian) mencari maklumat yang relevan

Model The Big6

Langkah The Big6
4 Mencatat-Mengguna maklumat kenalpasti jenis maklumat sama ada fakta atau pendapat meringkaskan maklumat yang panjang lebar mencatat sumber maklumat yang diperolehi membaca, mendengar, mencatat maklumat yang diperolehi dengan tepat

Model The Big6

Langkah The Big6
5 Melapor-Sintesis mengurus dan merumus maklumat yang diperolehi dengan jelas melapor maklumat yan diperolehi dengan jelas mengambil bahagian dalam perbincangan mengenai maklumat yang diperoleh mempersembah maklumat yang diperolehi sesuai dengan mesej, media dan penonton.

Model The Big6

Langkah The Big6
6 Penilaian menilai keberkesanan hasil pencarian maklumat menilai proses perjalanan pencarian maklumat mencadangkan penambahbaikan kenalpasti keperluan mencari maklumat lanjut terhadap sebarang kekurangan

Bahagian 3: Aplikasi Model The Biq6

Dalam bahagian ini, satu contoh tema pembelajaran akan digunakan iaitu Kerajaan Maritim.

TERIMA KASIH