Professional Documents
Culture Documents
Krishna Avtar Part-7 of 8 (Gurmukhi, Punjabi Meanings)
Krishna Avtar Part-7 of 8 (Gurmukhi, Punjabi Meanings)
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
u"gJh
feq;Bktsko
u"gJh
id
pj[s
fdBK
se
(T[;
pkbe
dh)
gkbBk
ehsh
sd
T[;
(itkB j' e) fJ;soh tb fdqFNh ehsh (noEks T[; tb gsh Gkt Bkb
tfynk). (T[; fJ;soh B) fus ftu ekw Gkt dh fJZSk ehsh ns o[ewBh
d
g[Zso
g[Zso
;w[zdo
645
ekw
puB
nks[o
ns
fJe
ej.2019.
(fJ;soh)
gsh
s[jk~
wo
ftu
sd
fJj
;[N
j'.
fdZsk
wZS
fJj
puB
;zpo
(efj
d?Is
e)
;[DkJ--(s[;hI)
u[ok
fbnk
T[j
wZS
th
;h
o[ewBh
ns
fbnk
;h.2020.
s[jk~
fBrb
fbnk.
fJj ntsko wdB e' nkjh. Y{zYs fcos o?B fdB ikjh.
w? gfs bfy s[fj ;/tk eoh. np w? wdB eEk fus Xoh. 2023.
(~
;[s ekBQ e/ :" psh:k ;[fB e? nkgB/ fus w? nfs eq'X pYk:'.
pkB ewkB feqgkB rdk rfj e? nfo e/ pX ekoB Xk:'.
Xkw ijk fsj p?oh e' E/ fsj dPko g? ikfJ e? p?B ;[Bk:'.
ikfj eT[ f;zX[ w? vko d:' np ;' s[fj ;' bop/ ej[ nk:'. 2026.
:" ip p?B ej[ ;[s ;:kw s' ;zpo ;;sq rdk rfj nk:'.
i?;/ ejh fpfX i[Xfj eh fsj Gkfs ;' skjh B/ i[X wuk:'.
nkg Gfi:' Bfj sk G{n s/ Bfj tkfj eT[ sqk; d? g?r[ Gik:'.
nkjt :k fpfX j's G:' efj e? fJj Gks ;' ;:kw ;[Bk:'. 2027.
soQK
(efj
e)
ykD
bJh
;[DkfJnk--.2022.
;[ D kT[ I dh
jK--).2023.
g{ik ehsh. (sd) fFt B gq;zB j' e w?~ to fdZsk (fe) s{` T[; ;o{g tkbk
gsh
fJ;
w?~
id'I o[dq d eq'X ekoB s[jkvh ekfJnk ;V rJh ;h, sd w?I fFt dh
d'jok
w?~)
fJj ekw dk ntsko j? fi; ~ (s{`) oks fdB bGdh fcodh j?I. w?I
gsh ;wM e s[jkvh ;tk ehsh. j[D w?I fus ftu (r[gs) oyh j'Jh ekweEk
po[ f;t d:' j[bk; pY? j?. Gosk tjh w{ofs s{ g? j?. 2024.
T[;
nk
(nk
nkfJnk.
ekp{
b?
w'o/ fjqd? dfJnk nfs nkJh. nT[ Bkod fJj Gks ;[BkJh. 2022.
e'b
ikb
gq k gs
eo I rh.2024.
d'jok
j',
o[dq
s[jk~
;[zdo
(;o{g
tkbk)
pDk
fdZsk
j?.2025.
;t?:k
eq'X
wkoB
;qh feqFB d g[Zso (gqd[wB) B fJj rZb ;[D e nkgD fus ftu pj[s
tXk fbnk. XB[F pkD, feqgkB ns rdk geV e t?oh (;zpo d?Is) ~
bJh
Gi
fgnk.
fiE
T[;
t?oh
dk
xo
;h,
T[;
d[nko
T[s
ik
e (fJj) p'b ;[DkJ-- fi; ~ (s{`) ;w[zdo ftu ;[N fdZsk ;h, j[D Ujh so
Bkb bVB bJh nkfJnk j? . 2026.
rdk
T[; soQK Bkb T[; B :[ZX wukfJnk. T[j nkg T[; Xosh s'I B Gfink ns
B jh T[; (gqd[wB) ~ vok e (fJe) edw th Gik ;fenk. fJ; soQK dk
:[ZX j'fJnk, (fi; ~) fJ; soQK efj e (eth) fFnkw B ;[DkfJnk j?.2027.
646
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
b? efo gkjB fpq;N eoh ;[s ;:kw e/ g? nfs eq[Xs jP? e?.
;' fJB gkjB fpnoE eo/ fsB e' ;o J/efj J/e br? j?.
gZEo b? e (T[BQK dh) toyk ehsh. T[; (gqd[wB) B fJe fJe ~ fJe fJe
nfs jh fsj mk ip wko wuh nfo iks G:' BfG w? Sb[ e? e?.
;;sqB ;' fsj e' sB p/X e? G{fw vfoU nfs o'; pY? e?. 2028.
;[g[Zso
fJfs ;qh pfusq BkNe rq`E/ feqFBktsko/ god[wB ;zpo d?s jfo b? r:' fJs ;zpo e'
god[ w B pX ehU fXnkfJ ;wkgsw. 1
;kps
nkgD
uVQk
;t?:k
(MNe
Bkb)
;zpo
wko
(ekw
o{g
gqd[wB)
gqw
g{ote
fejk.2030.
fbnk.
fiE
o[ewBh
dk
xo
;h,
T[E
jh
ik
gj[`uh.2031.
dhnK)
;kohnK
ftykfJnk.
fJ; soQK
;'bQK
j}ko
fJ;sohnK
;B,
T[;
yV'
(nkgDk)
T[BQK
o{g
B)
j'o pX{ ~ ftnkj fbnkfJnk j?. fJe (;yh) T[; dh Sksh tb ty e efjzdh
j? fe wB ftu u`rh soQK ftuko eo bt', fJ; d j'o ;ko bZSD sK feqFB
tor jB, go Sksh T[s fJe fGqr{-bsk (dk fuzBQ) BjhI j?.2033.
T[; ~ tyfdnK jh o[ewBh d ED d[ZX Bkb Go rJ. fus ftu pj[s
w'j tX frnk ns eo[D o; Bkb Go j'J puB (efj e) ;[DkJ. (o[ewBh
w'j[ pfY:' nfs jh fus w? eo[Bk o;[ ;' Y[fo p?B ;[BkJ/.
n?;/ ;yh efjU w' ;[s E' gqG d? jw e' jw s/ i[ fSBkJ/.
:" efj ;k; T[;k; b:' efp ;:kw ej? d'T{ B?B pjkJ/. 2034.
pXj
gsh
fbnk:' j? nkfB pX{ e'T{ p:kfj ej? ;yh eh ;[ ;yh rfj pkjh.
d?s
fJe
;zpo
;t?:k
S'o e? uhb e' o{g d:' sqhnk e' nfs ;[zdo o{g pBk:'.
god[wB
feqgkB
(T[; B) nkgD nkg ~ fJb pDk e (fco) nkgD T[go gsh (gqd[wB)
feq;Bktsko/
rq`E/
fi;
d'jok
BkNe
j'fJnk
pfusq
eo
fJE ;qh pfusq BkNe rqzE d feq;Bktsko d god[wB dk ;zpo d?Is d[nkok joB ns
fco gqd[wB d[nkok ;zpo dk pX tkbk nfXnkfJ ;wkgs.
d'jok
;qh
eq'X
fdZsk.2029.
@fJfs
1H
647
fXnkfJ
;wkgsw#
B) fejk -- j ;yh! fJ; soQK dk jh wok g[Zso ;h (i') gqG{ (;qh feqFB)
B w?~ d e, (fco) wo gk;'I y'j fbnk. fJ; soQK efj e j"ek Gfonk, eth
fFnkw
efjzd
jB,
d'jK
B?DK
s'I
(jzM{)
trk
fdZs.
2034.
648
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
649
fJfs s/ fpqi BkfJe nkfJ r:' fJj w{ofs Ufo oj/ Ne bkJh.
sT[ jh bT[ Bkod nkfJ r:' fpoEk ;G jh fsfB Gkfy ;[BkJh.
T[d'I
jh
ih! fJj s[jkvk jh g[Zso j?. fJ; (rZb) ~ ;[D e Bro ftu y[Fh d tki
GkrB eh fBfX ;:kw GB? id[pho wB' fJj fdt;fj gkJh. 2035.
tiD
br.
;qh
d'jok
nk
frnk.
(eth)
feqFB
fJfs ;qh d;w ;e`X/ pfusq BkNe feqFBktsko/ god[wB ;zpo d?s
pX e? o[efwfB ekBQ i{ e' nkJh fwbs GJ/.
Bkod
fFnkw
ni
T[;
efjzd
fdB
;koh
jB,
GkrK
ftfEnk
(fJ;
dk
efj
soQK
Gzvko
gqshs
gqkgs
;[Dk
j'
eo
fdZsh--feqFB
fojk
fbnk
;h)
wkB'
j't.2035.
fJE ;qh d;w ;ezX pfusq BkNe d feq;Bktsko d godwB ;zpo d?Is dk
pX eo e o[ewBh ns ekBQ ih ~ nk e fwb nfXnkfJ dh ;wkgsh.
fJXo
j'
e)
pbtkB
;{oi
:'X
T[;
;sqkfis
~
nkgD
;{oi
torh
dh
(pj[s)
T[ibh
wDh
;tk
gqdkB
ehsh.
(gq;zB
ehsh.2036.
;t?:k
;{oi s'I wDh b? e ;sqkfis T[; fdB xo nkfJnk ;h. eth fFnkw
efjzd jB, (T[; B) ;{oi dh pj[s ;tk eo e T[; dk wB y[F ehsk ns
gqw g{ote T[; dh em'o sgf;nk eo e id T[; (d :F ~) rkfJnk (sK
T[;
B
ohM
ik
e
;qh
wDh
p]Fh).
feqFB
T[j
;[Dk
;koh
ftfEnk
;[D
e,
fco
Bro
tk;hnK
fdZsh.2037.
feqFB ih B fejk-;t?:k
nkfrnk fdZsh ns fejk fe ;{oi ~ foMk e i' XB gqkgs ehsk j?, T[j
i' ufj e? fus w? ugbk d[fs :kfj efj:' fJB B?e[ B ehB'.
okik
w'B jh mkB e/ p?fm ofj:' fpqi BkE e' T[so[ B?e[ B dhB'. 2038.
(T[rq;?B)
j[D
jh
GNk
eo
fdU.
i'
fpibh
dh
uwe
tkbh
(wDh
j?), fus ftu ][F (j' e d fdU). (;qh feqFB B) fJ; soQK efj fdZsk, (go)
T[; B (fJ; soQK) fpbe[b B ehsk. (;sqkfis) u[g Xko e (T[; EK T[s)
p?mk
gqG :" pshnk efj p?fm ofj:' fsj Gqks ny/N e/ eki gXkfo:'.
fojk
ns
;qh
feqFB
fpbe[b
T[&&Zso
fdZsk.2038.
;qh feqFB fJj rZb efj e p?m oj, go T[; (;sqkfis) dk Gok fFeko
yvD bJh ubk frnk. T[; ;qFm wDh ~ (T[; B) f;o T[s pzBQ fbnk (fi;
skB e? pkB ubkts G:' ;o tk ;fj e? fJj e' fcfo wkfo:'. 2039.
frnk
fyu
(sK)
e
T[;
pkD
fdZsk.2039.
B
ubk
fJe
fdZsk.
pj[s
T[;
tZvk
Fo
(pkD)
tfynk.
~
;fj
(T[;
e,
fBFkDk
fco
fJ;
pDk
e)
wko
650
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
u"gJh
651
u"gJh
T[;
wkoh
ns
wDh
;ws
T[;
dh
grVh
T[sko
d'jok
(T[E)
fJe
;t?:k
;t?:k
i:' fwqroki E' iks ufb:' fsT[ nukBe nkfJ e? i[X[ wuk:'.
J/e ug/N uNke d? wkfo MNke d? f;zx e' wkfo frok:'. 2042.
tZvk
foS
j[`dk
;h,
T[;
Fo
ty
fbnk.2041.
Gkbe d/fy wBh d[fs eT[ ;[ bfy:' e'T{ e/jfo b? cb[ nk:'.
:k cb eT[ np GS eo' ;[ S[Xkso[ jP? sj GSB Xk:'.
pj[s
j?. @fJ; cb ~ j[D yk btK# -- T[j G[y Bkb nks[o j' e T[; ~ ykD
bJh Gfink. fitI jh Fo ufbnk ik fojk ;h, fstI (foS B) nk e nukBe
bVkJh F[o{ eo fdZsh. uNke eo e fJe ugV (Fo ~) wkoh ns MN jh
Fo
wko
fvrk
fdZsk.2042.
d'jok
d'jok
ehsk.
;t?:k
;t?:k
fJ; soQK dh uouk ;[D e ;qh feqFB B id'I T[; ~ nkgD e'b ;fdnk,
(sK fejk--) j ;sqkfis! (s{`) efj e ;[Dk fojk j?I fe feqFB B wDh tk;s
wo Gok ~ wko fdZsk j?. nfij p'b ;[D e wok wB eq'X Bkb pj[s sg
frnk j?. fJ; bJh s{` th T[; dh y'i bJh ub ns w?I th ubdk jK. (fJj)
efj
(d'tI)
bGD
bJh
ub
gJ.2045.
:kdtK ~ Bkb b? e id'I ;qh feqFB T[; ~ bGD bJh ub gJ, (sK)
T[E nk gj[`u fiE x'V-;tko (;sqkfis dk Gok) fpBk gqkDK d fgnk ;h.
d'jK B ik e (b'E ~) ty fbnk. T[E jh T[BQK B Fo dh g?V tyh. (;ko)
T[E foS dh g?V ty e f;o fBtk e ;'uhI g? rJ. fiE g?V iKdh
j?, T[E jh grVh j'trh, (fJj ;'u e ;ko) ;{ow T[Xo ~ s[o gJ.2047.
652
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
efp:' pku
;t?:k
feq;Bktsko
e[fpik
T[j
gqG{
g?V
653
;[zdoh
nkgD
~
pDk
ekoi
geV
fdZsk
;h
ns
pkr
bJh
foS
dh
g?V
s[odk
;ko
fJe
r[ck
ftu
ik
;[r`fXs
eo
fdZsk
ik
fojk
j?.2048.
gj[`u.
(sd)
;qh
feqFB
;h.
B
fJ; soQK fejk--j? e'Jh ;{owk i' fJ; (r[ck) ftu tV, go fe; th :'X
B fjzws BjhI ehsh. T[j foS fJ; ftu tfVnk j?, ;kfonK B fJ; soQK
e'T{ ej? Bfj :k w? efj:' jfo o/ jw y'i fJjh wfj vkfo:'. 2049.
nkgD
(id) e'Jh th :'Xk r[ck ftu B tfVnk, sK ;qh feqFB nkg jh T[;
ftu tV rJ. foS (r[ck ftu fJBQK d nkT[D dh) ;{j fwbfdnK jh, r[ck
Gkbe b? ;[fX phu r[ckj{z e? i[X[ e' ;kw[j/ e'g n:' j?.
;:kw i{ ;:kw GB? T[j ;' fdB dPkd; pkjB i[X[ e:' j?.
i[X[ fJs i[r ukofB w? Bfj jP? j? ep? epj{` B G:' j?. 2050.
wB
ftu
ftuko
ehsk
j?.
e'Jh
efjD
bfrnk
fe
fJ;
ftu
BjhI
j?, (sK) ;qh feqFB B fejk--GkJh! n;hI g?V fJ; ftu rJh (fB;fus ehsh
j?).2049.
ftu jh :[ZX eoB bJh eq'fXs j' e ;kjwD nk vfNnk. (eth) fFnkw efjzd
jB, ;qh feqFB T[; Bkb pkoQK fdB x;[zB-w[eh j[`d oj. fJ; gqeko dk :[ZX
u"jK
:[rK
dPkd; fdT[; fGo/ fdB o?B Bjh fsj s/ jfo B?e[ vokB'.
ftu
ed
BjhI
j'fJnk
ns
jh
ed
j'trk.2050.
(T[j) pkoQK o'} fdB oks bVd oj, (go) T[; (foS) gk;'I ;qh feqFB
BjhI vo. fco T[BQK B r[ck ftu bsK ns w[fenK dk pj[s :[ZX
bksB w{eB e' nfs jh c[fB sT[B r[ck wfj i[X[ wukB'.
fpbe[b
i[X[ e' Skv e? gkfJ gfo:' id[pho e' okw ;jh efo ikB'. 2051.
gkfJ gfo:' fxfxnkB' xB' psh:k nfs dhB jP? :k fpfX Gkyh.
j' s[w oktB e/ wohnk s[w jh g[fB bki do'gsh okyh.
G{b GJh jw s/ gqG i{ ;[ fSwk eoh:? f;t ;{oi ;kyh.
:" efj e? d[fjsk i[ j[sh ;'T{ b? fpqiBkE e/ nrqi okyh. 2052.
T[s i[X e? ;:kw i{ p:kj e:' fJs jP? e? fBok; J/ XkwB nkJ/.
ekBQ r[ck j{` e/ phu X;/ ;'T{ ekj{z jB/ ;[ fJjh mjokJ/.
Bho Yo? GNtkB eh nkfyB b'Ns j? fus w? d[y[ gkJ/.
;h; X[B? fJe n?;/ ej? jw j{` id[pho e/ ekw B nkJ/. 2053.
;qh
feqFB
;uw[u
okw
uzdo
;wM
fbnk.2051.
(foS) g?ohI g? frnk ns pj[s sob ehsl T[; B pj[s ;kohnK rZbK,
fBwkDk j' e, fJ; soQK ejhnK -- j gqG{! s[;hI jh oktD ~ wkoB tkb
j', s[;hI jh dq'gdh dh bki pukJh ;h. wo e'b'I G[b j' rJh j?, fFt ns
;{oi ~ ;kyh wzB e fywk eo fdU. fJ; soQK efj e ns i' (T[; dh)
g[Zsoh
;h,
T[;
b?
;qh
feqFB
nr
GN
eo
fdZsh.2052.
654
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
655
fisBh ;?Bk ;qh feqFB d Bkb rJh ;h, T[j (;koh) o'Idh j'Jh okik
(T[rq;?B) gk; nk rJh. oki B T[BQK dh jkbs ty e wB ftu pj[s d[y
gkfJnk.
(okik)
Gi
ekBQ r[ck e/ fpy? Xf; e? fsj s/ pj[o/ Bjh pkjfo nk:'. 2054.
jbh pku
pbokw B fejk--
;t?:k
iK
J/e ej? gfs gqkB si/ np j[fJ j? ejk jwoh rfs wkJh.
nT[o o[efwfB d/s fdi'sw dkB ;sh c[fB j'p/ eT[ nkJh. 2057.
d'jok
(T[;
;t?:k
sK
~)
fe;
br
id
bV
e'b
tV
frnk.
fco
feqFB
B)
T[;
T[;
th
s'I
o'
pkjo
e
BjhI
t?oh
Bkb
(;qh
nkgDk
Foho
:wb'e
rJ
okik
jB
ns
(T[rq;?B)
bik
gk;
dk
pbokw
wkfonk
B
xo
o'Id
BjhI
j'fJnK
nkfJnk
fJ;
soQK
j?.2055.
fejk,
sd
dhnK
fJj
rZbK
id
;qh
feqFB
dhnK
;kohnK
BkohnK
;[D
fdZs jB, j wksk! j[D ;kvk eh jkb j'trk. (ns) o[ewBh B ;qFm pqkjwDK
~ dkB fdZs jB ns fco (nkg) ;sh j'D bJh nk rJh j?.2057.
d'jok
p;[dt
pbokw
ftu
frnk j?, T[BQK ~ fbnkT[D bJh (T[E) ubk frnk j?. iK fJ; w{oy d e[p'b
bJh
r[ck
Gi fdZsk j?. iK fJ; w{oy dh wDh ~ y'ifdnK j'fJnk (okik) pfb d b'e
dk e'Jh wkor bG fbnk j?. iK fJ; d Gok d gqkD ns wDh ~ :w b?
o'fJ ip? ;zr G{gfs e' w[y s/ w[;bh fJj Gkfs T[ukfo:'.
sT[ ;sqkfis eT[ fwfb e? ;G ikdt bksB w{eB wkfo:'.
g[SZD
feqFB
;t?:k
e
fe
ns
dteh
fus
ftu
rfs
ty
jB,
dteh
d[fpXk
e
tX
o[ewBh
rJh.
;qh
feqFB
nk
(;sh
dh
d'-
j'D
s'I)
fJ;
;t?:k
(eth)
fFnkw
efjzd
g[Zso-poX{
(B{`j)
nk
soQK ;wMkfJnk-- i ;qh feqFB oD ftu i{M wfonk j?, sK sok ;V woBk
(;sh j'Dk) }o{o pDdk j?. i eo fJ; w{oy dh wDh ~ bGD bJh ;qh
feqFB
pj[s
;ko
e'j
b?.
d{o
ns
fBeb
fJ;
frnk
soQK
j?,
efj
sK
e
s{`
u[g
eo
ofj
ns
(T[;
(B{`j
d)
g?oK
T[s
f;o
M[e
656
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
657
mkJh; fdt; bT[ ;/t eoh fsj eh fsj e' nfs jh foMtk:'.
ns
n?;' ;w'X e? g[sq pX{ e' GtkBh e' g? fsB ikfJ wBk:'.
T[;
pj[s
foMkfJnk.
eth
fFnkw
(efjzd
jB),
d[ork
sd
T[;
nkfJ j? ;:kw B ;'e eo' sp bT[ jfo bhB/ sqhnk wfB nk:'. 2060.
T[s gq;zB
eo'. sd
ekBQ e' j/fo sqhnk wfB e/ i[s ;'e eh pks ;G? fp;okJh.
g[Zso d
ftu th
s'I)
f;o
y[Fh
;G
fJfs ikwtzs e' ihs e? d[fjsk fs; eh wfB ;fjs fbnkts GJ/.
;uh
irs
wksk
wzB
ns Bro
(T[; fdB
fbnk.2061.
fJE ikwtzs ~ fis e, wDh ;fjs T[; dh d[fjsk ~ b? nkJ gq;zr ;wkgs.
;t?:k
;t?:k
(s[`
efjD br--ty', feqFB B fe; soQK dk eq'X ehsk j?. T[; eEk ~ fJ; soQK
efpZsK (eftsk) ftu ou e eth fFnkw B irs ftu gq;kfos ehsh
wo
T[s)
d'F
bkfJnk
;h,
T[;
(wDh)
;KG
b?.
;ko
:kdt
u"Ie
j?.2062.
jZE ftu wDh ~ XkoB eo e (;sqkfis yV'sk) fojk ns fe; tb
jkfE ofjU wfB e' Xfo e? fsfB B?e[ B ekj{` eh Ufo fBjkfoU.
fpbe[b
xo ~ ubk frnk. wok ;qh feqFB Bkb t?o g? frnk j? ns (wZ&E T[s) eb`e
br frnk j?. (fJ; s'I fJbktk) Gok th wkfonk frnk j?. ;zeN g?D s
p?o gfo:' jwo' jfo ;' o[ ebze ufV:' r:' Gqksq wkfoU.
Gho goh s/ nXho G:' d[fjsk d/T[ ;:kw fJjh fufs XkfoU. 2063.
tfynk.
bfis
j'
pj[s
fyfMnk
ns
d[fpXk
dk
rqf;nk
(T[; dk) Xhoi ]sw j' frnk. (fco) wB ftu fJj ;'funk fe ;qh feqFB
~ Xh (dk v'bk) d fdnK (fJ; Bkb ;ko ;zeN Nb ikDr).2063.
BjhI
;t?:k
soQK
;qFm pqkjwDK ~ p[bk e fi; soQK tdK dh ftXh ejh rJh j?, T[;
(;sqkfis B g[Zsoh dk) ftnkj ehsk. eth fFnkw efjzd jB, (;sqkfis
dh g[Zsoh) ;fsGkwk fi; dk :F ;kfonK b'eK ftu g;fonk j'fJnk j?, T[j
bZSwh fisBh F'Gk gkT[Idh j?, (;r'I) fJ; soQK efjDk pDdk j? fe (bZSwh
th) T[; torh BjhI j?. T[; (;fsGkwk) d ftnkj d eki bJh, wDh GNk
eo e , pj[ s nkdo
p[bkfJnk.2064.
Bkb
(;sq k fis
B )
;q h
feq F B
(nkgD
xo)
658
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
659
;qh feqFB (fJj) rZbK ;[D e ns izR ~ F'GkFkbh Yzr Bkb ;ik e
T[E'I bJh s[o gJ. ;qh feqFB dk nkT[Dk ;[D e T[j ;ko fwb e (fbnkT[D
;qh fpqiBkE ;[B/ psh:k ;[G ;kfi iB/s ijk e' f;XkJ/.
n?;/ fptkj gqG{ ;[y[ gkfJ sqh:k ;zr b? efo Xkwfj nkJ/. 2065.
bShnk frq j gq ; z r
bfSnk frq j gq ; z r
;t?:k
sT[ jh bT[ n?;' ;[Bh psh:k bShnk frqfj w? ;[s gzv[ e/ nkJ/.
rkfJ ;w/s ;G' fwfb e"oB fus fpy? eo[Bk B p;kJ/.
n?;/ fpuko ehU fus w? ;[ sjk e' ub? ;G fp;B[ p[bkJ/.
n?;/ fpuko ;[ ;ki e? ;:zdB ;qh fpqiBkE sjk e' f;XkJ/. 2066.
ekBQ ub/ T[s eT[ ip jh powkfeqs s' fJs wzsq fpukfo:'.
b? neq{o eT[ nkgB/ ;zr efj:' no/ ekBQ ej{` eT[ gXkfo:'.
ShB b? :k s/ no/ fwfb e? wfB n?;/ fpuko eh:' fsj wkfo:'.
b? powkfeqs tk pX e? wfB nkgB/ Xkw eh Ufo f;Xkfo:'. 2067.
u"gJh
;t?:k
T[d'I se fJ; soQK dh rZb ;[Dh rJh fe gzv[ d g[Zso bfSnk (bky)
d xo ftu nkJ jB. fgzv d ;kfonK B fwb e (e"otK ~ pBsh ehsh)
go e"otK d fus ftu eo[Dk BjhI j?. fJ; soQK dk fus ftu ftuko eo
e ;qh feqFB B ;G (:kdtK) ~ p[bk fbnk ns T[Xo ~ s[o gJ. fJ; soQK
ftuko
e,
oEK
fsnko
eo
;bkj
;qh
gJ,
Bkb
feqFB
sK
b?
T[E'I
bJh
ub
gJ.2066.
ufbnk frnk j?. fJ; bJh n;hI (d'tI) fwb e fJ; (;sqkfis) s'I wDh y'j
bJhJ. nfijk ftuko eo e (T[BQK B) T[; (;skqfis) ~ wko fdZsk. T[;
~
wko
ns
wDh
b?
powkfeqs
nkgD
xo
tb
ubk
frnk.2067.
u"gJh
feqFB
th
;[Bjk
;[D
fbnk.2068.
;qh
feqFB
gqfs
d{sK
puB
ej
fe
;sqkfis
powkfeqs
wko
fdZsk j?. T[; e'b'I wDh o{g XB y'j fbnk j? ns s[jkvh fJ;soh ~ pj[s
d[ y fdZ s k j? . 2069.
id ;qh feqFB B fJ; soQK ;[D fbnk, (sd) j'o ;ko ekoi Sv e
nk rJ. feqFB d nkT[D (dh ;{uBk) powkfeqs ~ fwb rJh ns (T[; B)
;fsX` B k
fJj
rZ b
d;h.2070.
nfVb
j ;fsXzBk! j[D rZb d;, w?I eh eoK. ejI (sK) ik e (g?oh) g? iktK,
ej (sK) bV e wo iktK. d'jK ftu fJe rZb w?~ ;wMk e efj. (j GkJh!)
e'Jh
nfijk
T[gk
j?
fe
;qh
feqFB
ik
wko
dtK.2071.
660
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
j?,
d? wfB skfj T[dk; G:' fej Ufo Gi' fus w? fJj Xkfo:'.
w? ngokX ehU jfo e' wfB j/s[ pbh ;sqkfis wkfo:'.
skfj e/ j/s[ r[;k efo ;:kw ;G/ ngB' g[oys ;zGkfo:'.
iT[ ofj jT[ sT{ wkos j? J/j e? vo[ T[so Ufo f;Xkfo:'. 2074.
;[ y
gkfJnk
T[;
d'jok
(fe;
T[;
(powkfeqs)
neo{o
e'b
nkfJnk.
;qh
feqFB
gk;
Gi
e)
puk
btrk.2073.
wDh
(powkfeqs)
T[dk;
j'
frnk
ns
fus
ftu
fJj
frnk.2074.
d'jok
oE
;qh
feqFB
feqgkB
T[;
wko
(;qh
feqFB
vodk
wkfonk
B)
t?oh
(;fsXzBk)
Bkb
e,
pbokw
T[;
(T[;
~
dh)
fJ;
g?o
fgnkdk
wko
c'bk
soQK
ckbh
fejk
jh
Gih
ik
fojk
wDh
jZE
;h.
sd
fdZsk.2076.
ehsh,
fe
wDh
go
jE
BjhI
brh.
nkJh.2077.
;t?:k
feqFB! fJe okik wok ;te j?, w?I T[; e'b ufbnk jK. fJ; soQK dhnK rZbK
efj e (T[j) ubk frnk, (go) T[; d wB ftu ;qh feqFB tkbh d[fpXk
d'jok
;[D
bJh eq'X eo e ;qh feqFB B nkgDh ;koh Fesh ;zGkb bJh j?. i w?I (fJE)
ofjzdk jK, sK (fJj) wko dtrk. fJ; vo eo e (T[j) T[so fdFk tb
(p? m h
rZbK
d'jok
dhnK
;t?:k
j? . 2072.
ubk
1H @jP?#
661
nr'I
j' J h
;h).2078.
rdk
:[ZX
ftu
;G
s'I
us[o
iK
gqphB
j?,
fJj
rZb
;kfonK
s'I ;[D e sd'I d[o:'XB B pbokw s'I nk e (rdk ubkT[D dh) ;koh ftXh
f;y bJh.2080.
662
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
;t?:k
feq;Bktsko
663
;t?:k
B)
(sK) ;qh feqFB B nkgD wB ftu fJj GKg fbnk fe ;{oi dh fdZsh j'Jh
wDh T[; e'b j?. (fco s[os) fJe Gbk g[oF T[; e'b Gi e T[; ~ nkgD
wkB; G/i Gb' fsj g? fsj e' ng[B/ gfj p'fb gmk:'. 2081.
iT[ jfo g? ;'T{ nkts G:' fsj s/ wfB s' fJB wkfr bJh j?.
;{oi i/ fsj ohfM dJh XB;fs eh ik fjs[ d/j rJh j?.
ik fjs[ ;:kw fsq:k jfo Gqksfj wkBfj eh wfB pks mJh j?.
;' fdyokfJ ;G' joykfJ e? b? neq{oj c/fo dJh j?. 2082.
fJj
gk;
;[D
p[ b tk
fbnk
fe
neo{o
pBko;
ftu
pj[s
;'Bk
dkB
eo
fojk
j?.
fbnk.2081.
id T[j ;qh feqFB e'b nkfJnk, (sK) T[; e'b'I (feqFB B) wDh wzr
bJh.
i'
(wDh)
;{oi
ohM
(;sqkfis)
fdZsh
;h
ns
fi;
eo
skfj r:' neq{o E' b? fsj s/ fcfo ;' fpqi BkE g? nkJh.
;{oi dh ;tk eo e ;sqkfis B i' wDh T[; s'I gqkgs ehsh ;h.
fi; ~ fJ; (;sqkfis) ~ wko e ns y'j e ;fsX`B B nkgDh dj rtkJh
;' jfo d/s G:' fsj e' w[zdoh wB' ;:kw i{ okxt jkJh. 2083.
;h. T[; ~ b? e neo{o ubk frnk ;h, T[; e'b'I fco w[V e ;qh feqFB
d'jok
eND
j?)
tkbk
ns
;kX
iBK
dh
ghV
BFN
eoB
tkbk
j?.2084.
fJE ;qh d;w ;ezX g[okD, pfusq BkNe d feq;Bktsko ftu ;fsXzBk dk
pX eo e neo{o ~ wDh dD dk gq;zr ;wkgs.
fdZ&s
j[zdk
gqshs
d'jok
;B,
fJzdqgq;s
noiB
b?
T[j
;ko
(fdZbh)
e
(;qh
ftu
fFeko
feqFB
feqFB
~)
ih
uVQ.2087.
d;
id
fdZ&s.2086.
uko
wjhB
oj,
sd
fJe
fdB
664
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
;t?:k
feq;Bktsko
;t?:k
fFeko dh ;{j b? e fiE fFeko nfXe ;h, ;qh feqFB T[; gk; tb
665
ub rJ. (T[E) Bhb rT{nK (pB rT{nK), ;{o, t^v t^v foS, pj[s ;ko
fusepo fjoB ns nfs nfXe ;j wko. r?Iv wkol M'N, w;s jkEh ns
FoK d M[zvK ~ MkfVnk. fiBQK ~ feqFB B pkD wko, T[BQK ~ fpbe[b (nkgDh)
;zGkb B ojh ns p;[X j' e fvr gJ.2088.
wko fdZsk i' (pu e Gi) ub ;B. ;qh feqFB d nfrUI i' (pB gF{) T[m
e Gi ;B, T[j ik BjhI ;e.2089.
eJhnK fjoBK ~ noiB B wkfonk ns fJeBK ~ ][d ;qh feqFB B
wko fdZsk. i' T[m e pB ftu Gi rJ ;B, T[BQK d fgS e[^s Sv e ;G
~ geVtk fbnk. i' fsZso T[v e nkekF tb ub rJ ;B, T[BQK fgS ;qh
feqFB B pk} Sv fdZs. eth fFnkw efjzd jB, eJhnK fjoBK ~ fusfonK
B geV e :wb'e Gi fdZsk.2090.
(T[j) pj[s ;ko p;o, e[jhnK, pfjohnK, pk} ns }[^o Bkb b? e rJ
ns nBeK pkfFnK, broK, uorK, fFefonK s'I uzrh soQK MgNK
;B
wotkJhnK
X{shnK,
T[ekpK,
p;hBK
nkfd
rZb
ftu
x[zxo{
gk
ns
BtI s;fwnK Bkb ;ik e fiBQK (gzShnK d) M[zvK fgS Sv fdZsk, (fJBQK B)
T[BQK gzShnK ftu'I fJe th ikD B fdZsk.2091.
ehsk.
tXkfJnk
ns
d'jK
dk
wB
ib
gkB
eoB
bJh
EK
(noEks
ib-nkF)
j?,
sok
Gok
e"D
j?
ns
fe;
dh
fJ;soh
j?I<2093.
;B.
wB
ftu
fJZSk
eo
w?I
fJE
nk
sgf;nk
ehsh
j?.2094.
666
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
667
ej--j ;qh feqFB ih! fJj ;{oi dh g[Zsoh j?, fJ; dk BK iwBk ;ko irs
ftu gqrN j?. (;qh feqFB B g[fSnk fe) fJ; B fe; bJh sgh;o tkbk
G;
ehsk
j'fJnk
j?
ns
xo
;ko
ezw
(feT[I)
ft;ko
j'J
jB<
noiB
B fJ; soQK T[Zso fdZsk--j ;qh feqFB! ;[D', s[jk~ toB bJh (fJ; B fJj
;G e[M eo ofynk j?).2095.
T[s
nkgB/ Xkfw fbnkts G:' ;G n?; eEk fJj wkb[w G{ go. 2096.
B{o
dr
j?.2096.
uzd ;' nkBB ikfj b;? nfs i'fs ir? ;[ eg'bB d{ go.
e? e? feqgk nfs jh fsj g? B feqgk eo ;:kw i{ n?;h fe;h go.
nkfJ; d/s G:' gqG i{ eowkfp;P ;' fsB s?;' pBk:'. 2097.
fJfs ;qh pfusq BkNe rq`E/ f;eko y/bp' iw[Bk e' fptkjs GJ/.
;h.
(;qh
feqFB
B)
T[;
T[s
pj[s
BjhI
eEk
feqgk
ehsh.
Xosh
eo
fdZsh,
nfijh
fojk
T[; Bkb) ftnkj (eoB bJh i[Vh) ;Gk ftu okik :[fXFmo (;qh feqFB
d) g?oK Bkb fbgN frnk ns (efj e) ;[DkfJnk--j ;qh feqFB ih! fi;
soQK
s[;hI
d[nkfoek
(Bro)
dh
ouBk
ehsh
j?,
T[;
soQK
dk
wok
Bro
th
;t?:k
;t?:k
G{g T[i?B g[oh e' ijk efp ;:kw ej? fsj g? ufb nk:'.
sk d[fjsk j{ e' p:kjB eki d[oi'XB j{ e' Gh fus[ b[Gk:'.
gzv[ d g[ZsoK ns e[`sh s'I ftdkfJrh b? e ;qh feqFB s[o gJ. eth
fFnkw efjzd jB, fiE T[i?B Bro dk okik (ofjzdk ;h) T[; e'b (;qh feqFB)
;?B pBkfJ Gbh ngBh fsj p:kjB eT[ fJs s/ fJj Xk:'. 2098.
ub
;fi ;?B d[oi'XB nk:' T[s/ g[o skjh fJs? fpqi BkfJe nkJ/.
b[GkfJnk
ftnkj[D
eJhnK
phVK
ftu
fJj
T[esh
BjhI
fbyh
rJ.
;h.
bJh
T[;
dh
g[Zsoh
ftnkj[D
bJh
d[o:'XB
dk
fus
th
1H
nk
noiB
Bkb
n:'fXnk
ub
rJ.2099.
668
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
u"gJh
feq;Bktsko
669
u"gJh
id
;qh
feqFB
n:'fXnk
nkJ,
(sK
okik
wkrt' SsqB e' B efj:' sT{ wkrfs j' Bfj ;ze fpuko'.
ngBh d? d[fjsk jw eT[ fsj eT[ fus ukjs j? ;[ jwko'. 2102.
fBqg' pku ekBQ ;'
u"gJh
nr'I
;t?:k
wB
;qh
feqFB
Bkb
i'V
fus
b?D
dk
fdZsk.2101.
;t?:k
sd
nkgD
(nkgD)
ns
ns
(T[; B) ;qh feqFB d uoB geV bJ (ns efjD brk) s[jkv doFB
gqkgs eoB Bkb (wok) d[y ubk frnk j?. oki B (nkgD) fus ftu gqw
tXkfJnk
fpmkfJnk
;[D
T[s
dk)
f;zxk;B ngB/ p?mkfo:'. fus e' F'e d{o efo vkfo:'. 2100.
no[ fBqg fus w? gq/w pYk:'. wB ngB' ;`fr ;:kw fwbk:'. 2101.
f;zxk;B
T[E'I
oki
;qh
feqFB
fJ;
soQK
Bkb
(rZb)
ejh
fe
w?I
fJe
gqfsfrnk eo oyh j?. i' fJBQK ;Zs pbdK (;kBQK) ~ (fJe^fmnK jh) BZE bt,
T[j
fJ;
(e`fBnk)
;kEh
pDk
b?
ikt.2103.
;t?:k
efN ;' ef; ;:kw fgszpo e' ng[B' g[fB ;ksT{ p/y pBkJ/.
Gy
(;o{g)
fbnk,
(sd)
pDk
;G
bJ.
tyD
XzB
ftu
XzB
fJe'
jh
feqFB
brd
;B,
(go)
fe;
fejk.2104.
id ;qh feqFB B ;ZsK pbdK ~ BZE fbnk sd ;ko :'X fJBQK ~ nkyD
br
B f;zrK Bkb go' Sfvnk j?. fejVk pbtkB ;{owk fJ; irs ftu gqrN
j'fJnk j? i' fJBQK ;ZsK ~ Be ftu BZE gk ;e. :[ZXtho j; e efjD br
i'
th
pbtkB
fJ;
Bro
ftu
nkfJnk
;kX ej? fJe :" jf; e? ;w ;:kw eh i' ir pho fp:' j?.
ik wxtkfis ihs b:' f;o oktD ekfN epzX fe:' j?.
fe
j'o
j?,
T[;
uho
fJBQK
;[ND
(pbdK)
tkb
;qh
eJh ;kX b'e j; e fJ; soQK efjzd jB fe irs ftu feqFB tork
fejVk ;{owk j? fi; B fJzdo ~ fisD tkb (wxBkd) ~ fis fbnk
T[s
670
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
GhV pDh ;h sK (T[; ~) sId{J gk;'I gqG{ B puk fbnk ;h. (nkgD) dk;K
T[s (id) GhV g?Idh j? (sK) oDXho j' iKdk j? ns (T[BQK dh) ghV ~ ty
e
i' fpfX p/d e/ phu fbyh fpfX skjh ;' p:kj f;nkw e' ehB'.
nkB`d e? nfs jh fus w? ;G dhB ;[ fpgqB ;ki BthB'.
nT[ rioki pv/ no[ pki xB/ XB b? fpqiBkE e' dhB'.
;:kw GB/ fJj Gkfs ;' G{gfs b'e fpy? nfs jh i;[ bhB'. 2107.
fBqg pku ;Gk ;'
;t?:k
ihfs T[i?B e/ G{g eh G?B g[oh fJj nT[X ip? gr[ mkfB:'.
nXho
j'
iKdk
j?.2106.
i' ftXh tdK ftu fbyh j?, T[; ftXh Bkb ;qh feqFB dk ftnkj eo
fdZsk. fus ftu pj[s nkBzd gqkgs eo e ;kfonK pqkjwDK ~ BthnK uh}K
nEtk ;kwkB fdZsk. ns t^v t^v jEh ns x'V ns pj[s ;kok XB b?
e ;qh feqFB ~ fdZsk. (eth) fFnkw efjzd jB, fJ; soQK oki B (g[Zsoh
dk
ftnkj
eo
e)
;z;ko
ftu
pj[s
:F
yN
fbnk.2107.
oki B f;zxk;B T[s p?m e, ;Gk ftu fJ; soQK fejk--;qh feqFB B
671
T[; soQK dk ezw ehsk j? fitI ;qh okw uzdo B (fFt) XB[F dk fubk uVQk
e ehsk ;h. T[i?B d oki dh G?D ~ fis e fJ; n:'fXnk Broh ftu
id g?o gkJ, (sK) tyfdnK ;ko ;kfonK B wB ftu ;qh feqFB ~ ;jh ;{ow
ti' I gSkD fbnk.2108.
id'I oki B nkgD wB ftu ;qh feqFB ~ ;jh ;{ow ti'I ikD fbnk,
(sK) ;qh feqFB B :[ZX tb fe; j'o t?oh ~ nZyK nr B fbnkT[Idk. ;kfonK
wzsqB j/fo ;G? jfo e' po[ bkfJe j? fJj Gkfs pykfB:'.
wzsohnK B ;qh feqFB ~ ty e fJ; soQK fejk fe fJj :'r to j?. eth
nT[X e/ okfJ sp? ng[B/ wB w? efp ;:kw wjk ;[y[ wkfB:'. 2109.
sd
n:'fXnk
oki
Xow-eow eoB ftu i' ;qFm pqkjwD ;B, id T[j fJ; oki-;Gk
ftu nkJ. eth fFnkw efjzd jB, T[; T[sw oki ~ n;h; d e fJj puB
(efj e) ;[DkJ. j okiB! ;[D', fi; g[Zsoh (dk ;[:'r to bZGD) bJh s[;hI
to,
pj[s
;qh
;[y
fJ; soQK dhnK T[BQK dhnK rZbK ;[D e oki B fus ftu T[s;kj
tXk e (fJsBk) dki fdZsk, fi; dk nzs BjhI gkfJnk ik ;edk ns d[nko
:'r
ftu
:" ;[fB e? psh:k fsB eh fus e/ fBqg phu j[bk; pY? e?.
;[zdo i' nkgBh d[fjsk ;[ dJh xfB ;:kw e/ ;`fr gm? e?. 2111.
bJh
wB
fpgqB dhB xBh dSBk ;[y[ gkfJ fes? id[pho fus? e?.
T[;
nkgD
;' s[w okfJ nukBe jh po[ bkfJe ;qh fpqi BkfJe gkJ/. 2110.
dki d:' fij nzs B nkts pkiB dPko nB/e pi? e?.
pqkjwD Gi ;B,
fbnk j?.2110.
feqFB
T[s nBe soQK d tki titkJ jB. pqkjwDK ~ pj[s dZSDk fdZsh j? ns
;qh feqFB ~ ty e fus ftu pj[s ;[y gkfJnk j?. nkgDh i' ;[zdo g[Zsoh
;h,
T[j
;qh
feqFB
Bkb
s'o
fdZsh.2111.
;edk.2112.
672
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
pj[s
t;tktK
fJe
jB
fiBQK
Bkb
pj[s
gkT[IdhnK
MzM,
;kohnK
nkT[IdhnK
phDk
wDhnK
jB
ns
ns
ns eJh
bkb
(iVQ
j'J
jB) i' fus ~ u`r brd jB. (eth) fFnkw efjzd jB, T[j (bkb) pj[s
ehwsh
jB
M[wo
eJh
fJe fJ;sohnK ;qh feqFB ~ jb{Dk d iKdhnK jB. ;qh feqFB T[BQK ~ oFwh
eod
fJe
jB,
ekBQ gNzpo d/s fsB? wfB bkb xB/ fus e' i[ foMkt?.
gqdkB
eJh
BudhnK
fwqdzr
p;sq
tikT[IdhnK jB.
T[E
;kohnK
673
i'
t;tktK
jk;b
eod
fJzdo
Bu
jB.
jZE
XB
eth
th
gqkgs
fFnkw
BjhI
brd.2113.
eodhnK
efjzd
jB,
jB
ns
rkfJe
th
eJh
fJe
(rt?J)
pj[s
;qh
dkB
feqFB
Szd ns ;t?: gVQ e y[F eod jB. ns j'o (;kohnK) fdFktK ftu fwb
eT[B ewh ej' j? fsB e' i'T{ ;qh id[pho e/ Xkw ntfJ:k. 2114
e pj[s Bud jB ns fco fco e rkT[Id jB. d;', T[BQK ~ fejVh rZb
dh
xkN
j?
i'
;qh
feqFB
xo
nk
rJ
jB.2114.
tkbh
wfs j' uko'Jh e?cB ;' ;[s fJzdq e? ;' fJfw ;:kw T[ukfo:'.
;ko razw d{o eo fdZs. u"jK jh BfFnK Bkb w;s j' e ;qh feqFB B noiB
ekw eh:' pqjwk xfN feT[ wdok e' B nkmt' f;zX[ ;tkfo:'. 2115.
~ fJ; soQK fejk fe pqjwk B pVk wkVk ezw ehsk j?, (T[; B) Fokp dk
EK
nZ m tK
d'jok
;w[ z d o
T[j
d'jok
sp fJzdq fpdk e? d:' gqG i{ fsj e' ;[ ;w'X Gb? efo e?.
wB w? efj:' fuzs B s{ efo o/ ufb j' Bjh jT[ fsj s/ Nfo e?.
1H @efo#
feT[ I
g';s,
BjhI
Gzr,
nchw
wzrtk
bJh
ns
Fokp
gh
pDkfJnk.2115.
w{oy
pqkjwD
fJBQK
o;K
pDkT[D
dh
ftXh
jh
feE
ikDdk
;h.2116.
fJE ;qh d;w ;ezX g[okD, pfusq BkNe d feqFBktsko d pbdK ~ BZE e
n:'fXnk d oki dh g[Zsoh Bkb ftnkj eoB d gq;zr dh ;wkgsh.
gkJ.
uoB
d'jok
T[s
id
;qh
feqFB
d[nkfoek
nk
rJ
(sK)
fJzdo
nk
g?oK
Bkb
fbgN
frnk. G{wk;[o (tb'I fdZ&s) d[yK ~ ;[DkfJnk--j gqG{! w?I T[; s'I pj[s d[y
gq k gs
ehsk
j? . 2117.
d'jok
T[j wo T[s Gko{ j? (fJ; bJh) wo e'b'I ;kfXnk BjhI iKdk. j gqG{!
T[;
BFN
eoB
dk
nkg
jh
(e'Jh)
T[gk
eo'.2118.
;t?:k
674
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
675
BjhI jNKrk. id w?I ;ko F;sq jZEK ftu geV e, eq'XtkB j' e oE T[s
vfo s{ B no/ vfo jT[ s[wo/ nfo eT[ gfb w? ;fs Xk efo e?. 2119.
uVQKrk. UfJ (fJzdo!) s[` B vo, w?I so t?oh d gb ftu jh ;" N'N eo
e
;[ N
fdnKrk.2119.
;zr bJh id[th fgqsBk Bfj gkoE e' efo ;`fr ubk:'.
J/e sqh:k fjs b? ;`fr eT[sfe :" efj e? efp ;:kw ;[Bk:'.
wxtk f;o fBnkfJ r:' frqj e' fsj e' fus w? pfX ;:kw p;k:'.
;:kw ub/ fsj Uo Bjh fsj T{gfo nzs d;kfBj Xk:'. 2120.
ro[V[ go ;:kw ip? uV e? fsj ;sqfj eh ip Ufo f;Xkfo:'.
gkjB e'fN fgfy:' fgqEw? d[shJ/ po[ b'j e' B?B fBjkfo:'.
Bho e' j/os G:' fsqshJ/ no[ nkfr e' uT[Eh ;[ mkT[o fpukfo:'.
gkut' gT[B fgfyU yN ck;B eq'X eh:' fJj Gkfs jekfo:'. 2121.
ekBQ i{ pku
d'jok
fJ; e"se ~ eth fFnkw B fJ; soQK efj e ;[DkfJnk fe ;qh feqFB T[;
tb BjhI ub, ;r'I T[; T[s nzs dh dFk B Xktk p'fbnk j?.2120.
B
nT[o ;[fB:' fij J/e jh u'N ;' e'NB e'g uNke frok:'.
pkfo e/ e'N fpy? w[o d?s j[s' ;[fB ;'o ;'T{ T[fm Xk:'.
;:kw e/ pkjB e' fsB e'fg fsq;{b e? nkfJ e? xkt ubk:'. 2123.
;' yroki B u'N rBh fsB dT[fo rdk rfj ekBQ e' wkoh.
nkts j? f;o ;kw[j/ u'N fus? fJw ;qh fpiBkE fpukoh.
e'g pYkfJ sp? ng[B/ ;[ ew'deh jkE e/ phu ;zGkoh.
u'N i[ nkts jh nfo eh fJj J/efj u'fN uNke fBtkoh. 2124.
xkt fpnoE r:' ip jh sp rki e? okS; e'g pYk:'.
d/j pYkfJ pYkfJ e? nkBB ;:kw i{ e/ pX ekoB Xk:'.
Bzdr ekfY sp? efN s/ fpqiBkE sp? sfe skfj ubk:'.
i?;/ e[wQko eN? xfN e' nfo e' f;o s?;/ jh ekN frok:'. 2125.
fJfs ;qh pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ w[o d?s pXj.
feqFB
B)
eq'X
eo
T[;
bbekfonk.2121.
UfJ febQ d ;[nkwh! s{` febQ ftu feE b[fenk p?mk j?I. eq'XtkB j'
e
wo
Bkb
:[ZX
eo.
w"s
(so
d[nko
T[s)
yV'sh
p[bk
ojh
j?.2122.
;t?:k
;t?:k
iT[ fJj Gks efj:' id[BzdB sT[ T[j ;sq bfy:' e'T{ nk:'.
ro[V T[s ;tko j' e ;qh feqFB fi; tb t?oh tb s[o gJ. T[BQK
gfjbK gZEo dk febQk tfynk ns d{ik u`r b'j dk (pfDnk j'fJnk)
id'I ;qh feqFB B fJ; soQK fejk sK T[; B ikfDnk (fe wo T[s)
e'Jh t?oh uVQ nkfJnk j?. (T[; B) j'o th ;[D fbnk fe fi; B fJe jh
;N Bkb eq'XtkB j' e fefbQnK ~ fvrk fdZsk j?. gkDh d feb ftu w[o
BK dk d?Is ofjzdk ;h, F'o ;[D e T[; B T[m e (feqFB T[s) jwbk eo
fdZsk. T[; B eq'fXs
fdZsk.2123.
j'
;qh
feqFB
tkjB
T[s
fsqF{b
Bkb
jwbk
eo
fdZsk.2124.
id'I (w[o d?Is dk) tko ftnoE ubk frnk sd'I (T[;) okyF B rZi
e eq'X ~ tXkfJnk. (T[; B fco) Foho ~ tXk fbnk ns w{zj ~ th tXk
fbnk ns ;qh feqFB ~ wkoB bJh N[N e g? frnk. sd ;qh feqFB B be
Bkb' Bzdr (yVr) eY fbnk ns T[; tb fBFkDk pzBQ e ubk fdZsk.
fitI
f;o
eN
fdzdk
j?,
T[;
soQK
t?oh
dk
676
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
677
pkb ewkB feqgkBB ;' efp ;:kw ej? nfs i[X wukJ/.
id ;qh feqFB B w[o d?Is ~ sbtko Bkb wko fdZsk, T[; tb T[;
d gqkD :wb'e ~ Gi fdZs. eth fFnkw efjzd jB, (w[o d j'oBK :'fXnK
E' ;[ e[Nzp fis' fsj e' ;[ ;[fB:' fsj :" w[o ;:kwfj xkJ/.
B)
w[fo wkfo w[okfo ip? nf; f;T[ fsj gqkB sp? iwb'fe gmkJ/.
pkDK,
feq F B
T[ s
;t?:k
G{n pkbe s' fJj Gkfs ;[fB:' w[o pho ;[g[sq w[okfo ygk:'.
nT[o fis' db r:' fsB ;' ;[ ;'T{ fSB w? iw b'e gmk:'.
:k ;`fr i{M eh bkfJe jT[ jh j' :" efj e? fufs eq'X pYk:'.
;?B p[bkfJ ;G? ng[Bh id[pho ;' ekoB i[X e' Xk:'. 2130.
ip G{fw e' pkoe i[X e/ eki ufV:' sp eT[u ;[ ;{oB ;ki/.
nk:[X nT[o ;zGko ;G? nfo x/fo b:' fpqi BkfJe rki/.
wkBj[ ekb gqb? fdB e' gqrfN:' xB jh fJj Gkfs fpoki/.
wkBj[ nzse e/ g[o w? GNtk Bfj pkis j? iB[ pko/. 2131.
Bkb
pj[s
seVk
:[ZX
ehsk.
T[;
(w[o
d?Is)
nkJ . 2126.
fFnkw
efjzd
jB,
;qh
feqFB
d;K
fdFktK
s'I
xo
ns
T[go) ;jko e ns eq'fXs j' e nkgD F;sqK ~ ;zGkb fbnk. fe; th ;{ow
~
Sfvnk
ns
nDfrDs
;kfonK
N'N
eo
wkoh
j'Jh
ty
e,
;?Bk
;[N.2127.
(ns
fJj
]po)
;[D
;^s
jh
Gok eq'X Bkb Go rJ. eth fFnkw efjzd jB, ;ko jh F;sqK ~ b? e
febekohnK wkod j'J ;qh feqFB T[s N[N e g? rJ. ;qh feqFB ~ u"jK gkf;nK
s'I
xo
fbnk
ns
(nfijk
eoB
tb)
nkgD
wB
ftu
}ok
fizBk
th
BjhI
vo. T[d'I se jh, id'I se ;qh feqFB B XB[F pkD b? e (fJBQK d) N[eV
N[ e V BjhI eo fdZ s . 2128.
d'jok
sbtkoK
se se e pkD wko jB. eJh :[ZXtho jZEK ftu rdk geV e ns fco
wB ftu'I vo d{o eo e bV jB. T[BQK ;kfonK d F;sqK (d tkoK ~ nkgD
;t?:k
ns
uVQ
(eth)
x/fo d;' fd; s/ jfo e" fsj ;:kw GB? sfe pkB gqjko/.
J/e rdk rfj jkEB phu fGo/ wB e' c[fB sqk; fBtko/.
ewkBK
dk fisBk NZpo ;h, T[; B fJ; soQK ;[D fbnk fe w[o d?Is ~ feqFB B
wko fdZsk j?. (fco) T[; d ;Zs g[Zso pj[s ;koh us[ozrBh ;?Bk b? e ;qh
(XB[F)
geV
fbnk.
t?oh
GoktK
;fjs
e[N
:wb'e
Gi
fdZs.2129.
;t?:k
Xosh d g[Zso (G{wk;[o) B fJ; soQK ;[D fbnk fe w[o (d?Is) d g[ZsoK
~ feqFB B wko fdZsk j?. j'o th fisBk db T[BQK Bkb frnk ;h, T[; ~
th fJe fSD ftu :wb'e Gi fdZsk j?. fJ; Bkb :[ZX eoB d bkfJe
w?I jh jK, fJ; soQK efj e (T[; B) fus ftu eq'X tXk fbnk. nkgDh ;koh
;?Bk
p[bk
;qh
feqFB
Bkb
:[ZX
eoB
bJh
s[o
fgnk.2130.
ftu
;{ow
BjhI
(p'b
oj)
wkB'
tki
ti
oj
j'D.2131.
678
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
nfo ;?B ip? xB fiT[ T[wfvU g[fB ;qh fpqi BkE fus? fufs ikfB:'.
679
ftu
gSkD fbnk j?. eth fFnkw efjzd jB, (fJzi gqshs j[zdk j?) wkB' nzs ;wI
;:kw i{ j/fo fsB/ ngB/ fus Ghso B?e[ Bjh vo[ wkfB:'. 2132.
;w[zdo dk
ftu }ok
ty
nkgD
fjod
t?oh d jkEhnK d ;w{j ftu T[; dk XB[F fJ; soQK uwe fojk ;h
;kok b'e (irs) cN frnk j?. fi; B eq'X eo e pe (d?Is) ~
pe e' fifB e'g fpBk; ehnk w[o e' fSB w? fij w[zv eNk.
fitI
wkfonk j? ns fi; B fSD Go ftu w[o (d?Is) dk f;o eN fdZsk j?. w;s
jkEhnK dk db fJzi nk fojk ;h fitI pdb xNk pzBQ e nkT[Id jB. T[BQK
fsB w? XB[ ;:kw eh :" uwe? fiw nGqB Ghso fpi[ SNk. 2133.
ftu
;qh
feqFB
uwedh
XB[F
fJ;
soQK
uwe
fojk
;h
fitI
pdbK
ftu
fpibh
j?.2133.
;qh feqFB B pj[s ~ (;[doFB) uZeo Bkb wko ;[fNnk j? ns pj[s
pj[ ueq e/ ;zr jB/ GNtk pj[s/ gqG XkfJ ug/NB wko/.
J/e rdk jh ;' XkfJ jB/ fro G{fw go/ pj[o/ B ;zGko/.
dk
;kfonK ~ Gi e ugVK Bkb wko w[ekfJnk j?. fJeBK ~ d"V e rdk Bkb
wkfonk j? i' Xosh T[s fvr gJ jB ns fco ;zGb BjhI jB. fJeBK ~
sbtkoK
J/e go/ GN i{M Xok fJe d/fy d;k fsj ;kw[j/ XkJ/.
B?e[ B sqk; Xo/ fus w? efp ;:kw GB? Bjh sqk; pYkJ/.
d? w[y
eN
;[fNnk
j?,
T[j
nZX
ftu
ftu'I
fsqykDK
eN
j'J
tyo
nkfonK
Bkb
tyo
gJ
fpqSK
jB.
eN
:[ZX
eoB
bJh
Xk
nkfJnk
j?.2136.
feqFB B
:[ZX eoB
t?oh
;hB
ftu
pkD
wkfonk.2137.
;kozr skfB ip? nfo e' fpqi BkfJe shSB pkB ubk:'.
bkrs jh fro G{fw G{wk;[o M{fw gfo:' iwb'fe f;Xk:'.
Bkb
fsyk
pkD
ubk
fdZsk,
(sd'I
pkD)
brfdnK
jh
G{wk;[o
x[z&woh
yk
Xosh
T[s fvr fgnk ns :wb'e ~ ubk frnk. T[; pkD ~ bj{ se B brk,
680
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
;qT[B bfr:' Bfj sk ;o e' fJj Gkfs ubkeh ;" gko gok:'.
i'r e/ ;kXe fiT[ sB fs:kfr ufb:' BfG gkg B G/NB gk:'. 2138.
feq;Bktsko
681
fJ; soQK ubkeh Bkb (T[; ~) gko eo fdZsk j? fitI :'r dk ;kXe Foho
~ fsnkr e nkekF ~ ufbnk j? ns gkg (T[; ~) S'j se BjhI ;e
jB.2138.
nE T[; e/ g[sq e? oki d/s G/ ;'bk ;jz;q oki ;[sk fptkj eEB`
;t?:k
;t?:k
d/ys ;:kw e' ohfM ojh d[y G{fb r:' ;[ s' ehB pvkJh. 2139.
T[ ;
d'jok
dh
;t?:k
(T[;
~
fbnk
;[zdo j/fo e? ;:kw i{ eT[ fsB sqhnB e' nfs fus b[Gk:'.
:k bfy gkfJ fptkj ;G' efo ;:kw GB? i;[ vze pik:'. 2141.
B)
e
pj[s
g?ohI
gk
T[;ss
fdZsk
ehsh
ns
ns
T[;
feqFB
~
p]Ftk
gq;zB
eo
fbnk.
g'so
fbnk.2140.
;t?:k
ehsh.2139.
d'jok
tfvnkJh
eoB
T[; (G{wk;[o)
bJh) p`dhykB
(e?d) ;B, T[; EK T[s nkJ. ;[zdo ;qh feqFB ~ ty e T[BQK fJ;sohnK (oki
e[wkohnK)
e (;q h
fFnkw efjzd
e (nkgD )
jB,
:F
fJj ty
dk vz e k
tikfJnk.2141.
u"gJh
u"gJh
i' ;kohnK (oki e[wkohnK) G{wk;[o B i'V e oyhnK j'JhnK ;B. T[BQK
dh ;kyh feE'I se d;K. T[; B fJ; soQK fejk ;h, fJjh w?I eoKrk (noEks
ejKrk)
;t?:k
i[X ;w? nfs eq'X j[fJ ;:kw i{ ;sq ;G? fSB wkfj gSko/.
oki[ d:' fcfo sk ;[s e' ;[y[ d/s G:' fsB ;'e fBtko/.
thj
j}ko
fJeZ f mnK
ftnkjtKrk.2142.
d'jok
fe
j}ko
:[ZX tb nfs eq'fXs j' e ;qh feqFB B T[; ~ wko fdZsk ns ;'bQK
;[zdohnK nkg jh ftnkj bJhnK ;B.2143.
;t?:k
:[ZX
ftu
eq'XtkB
j'
;qh
feqFB
;ko
t?ohnK
fSD
Go
ftu
wko ;[fNnk. fco T[; d g[Zso ~ oki d fdZsk ns ;[y d e T[BQK dk raw
682
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
683
d{o eo fdZsk. fco ;'bQK j}ko fJ;sohnK ~ ftnkj fbnk ns T[; Bro
ftu (;qh feqFB B nfij) e"se ehs. pqkjwDK ~ dkB d e ns T[BQK (oki
e[wkohnK)
;'oj ;jz;q eT[ ;'oj ;jz;q jh Xkw dhJ/ ;[ j[bk; pY? e?.
Bkb
b?
;qh
feqFB
d[nkfoek
ub
rJ.2144.
d/s G:' ;G sqhnB e' ;[y o{g nB/eB Gkfs pB? e?.
tXk
n?;/ bfy:' ;Gj{` jwo/ frqfj ;:kw p;? B p;? nBs? e?.
;' ep ;:kw g[okBB s/ ;[fB G/d[ efj:' ;G ;zs ;[B? e?. 2145.
B fJ; soQK ikfDnk fe feqFB wo xo jh t;d jB, j'o fe; d BjhI t;d.
;' eth fFnkw B g[okDK ftu'I ;[D e Gd (dh rZb) ;ko ;zs ftneshnK
~ efj e ;[Dk fdZsh j?.2145.
fJfs ;qh pfusq BkNe rq`E/ G{wk;[o pX e? ;[s e' oki[ d/fJ ;'oj
;j`;q oki ;[sk fptkjs GJ/.
fJE ;qh pfusO BkNe rq`E d G{wk;[o d pX, g[Zso ~ oki dD, ;'bQK j}ko okie[wkohnK
Bkb ftnkj eoB dk gq;zr ;wkgs.
;t?:k
:" ;[y d? fsB sqhnB e' fcfo ;:kw g[ozdo b'e f;Xk:'.
ezeB e[zvb d/s G:' fsj gkfJ e? ;'e ;G? fp;ok:'.
;[zdo J/e fgfy:' sj o{y fsjh go ;:kw e' fus b[Gk:'.
wkrfs G:' B d:' ;[ooki sjh jfo f;T[ jfo i[X[ wuk:'. 2146.
fof; ;kfi g[ozdo ;?B ufV:' ufb e? ;G ;:kw e/ ;kw[j/ nkJ/.
x'os w/x b;? ugbk poyk po;/ oE ;ki pBkJ/.
dPkd; ;{o ;p? T[wv? p;[ oktB ;/ fiB j{ fpubkJ/.
G/d bfj:' Bjh B?e[ ub/ wd wfs ;[ ;:kw g? x{ws XkJ/. 2147.
;t?:k
T[BQK fJ;sohnK ~ fJ; soQK ;[y d e ;qh feqFB fco fJzdo d b'e
~ ub rJ. (fJzdo B) eV ns e[zvb GNk ehs fiBQK ~ gk e ;ko raw
d{o j' rJ. T[E (;qh feqFB B) fJe ;[zdo fpqS tfynk fi; T[s ;qh feqFB
dk fus b[GkfJwkB j' frnk. (T[BQK B T[j fpqS) wzr fbnk, (go) fJzdo
B T[j B fdZsk. (cb;o{g) ;qh feqFB B fJzdo Bkb :[ZX wuk fdZsk.2146.
eq'XtkB j' e fJzdo B ;?Bk fsnko eo e uVQk fdZsh ns ;koh (;?Bk)
ub e ;qh feqFB d ;kjwD nk rJh. pdb rid jB, fpibh uwedh j?,
poyk j[zdh j? ns oEK ~ ;ik e fsnkok ehsk frnk j?. pkoQK ;{oi th
;ko T[wv gJ fiBQK B p;[ (dts) ns oktD tofrnK ~ ftufbs eo
fdZsk j?. (noEKso-fiBQK B oktD tofrnK ~ t; ftu eo e Gik fdZsk
j?). (pdbK B) Gd (dh rZb) ~ fpbe[b B ;wfMnk ns
e ;qh feqFB dk xok gkT[Id j'J jwbkto j'J.2147.
nkT[IfdnK
fJ; soQK gqshs
B eq'X eo e
B gfjbK T[BQK
w;sh
ftu
nk
(T[j
fiBQK
feqFB
MNe
;qh feqFB B id'I eq'X eo e t?ohnK Bkb yVek ehsk (noEks :[ZX
ehsk) sd pj[s ;ko :[ZXtho fpBk gqkDk d j' rJ id (T[BQK B) ;qh feqFB
dk gquzv Bkd ;[fDnk. ;qh feqFB B jkEhnK ~ ;[zvK s'I geV e jZE d }'o
Bkb x[zwkfJnk. eth d wB ftu (fJ; fdqF dh) fJ; soQK dh T[gwk g?dk
j'Jh wkB' (e'Jh) bVek x[zwkBh (@fx;{nk#) x[zwk fojk j't.2149.
684
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
685
o{y ub' s[w jh jwo/ frqj b? T[B e' fJj Gkfs ;[Bk:'.
(;qh feqFB B) ;zy tikfJnk. (fco ;qh feqFB B fejk--) @j ebg fpqS! s{`
;' so[ b? jfo ;zr ub/ ;[ efpsB Ghso ;:kw pBk:'. 2150.
eth)
sT[B ;w? ;'T{ ;:kw eEk id[pho ejh fsB eT[ ;[ ;[B? e?.
;' efp ;:kw efpsB phu ejh ;[fBU ;G j/s[ pY? e?. 2151.
efpZsK
(eftsk)
ftu
ofunk
j?.2150.
fFnkw
bkb iVQ j'J jB, (T[BQK ~) ty e pqjwk th b[GkfJwkB j' fojk j?. T[;
tb ;qh feqFB B T[j (;koh) eEk T[BQK ;kohnK (fJ;sohnK) ~ ;[Dk e ejh.
T[jh (eEk) eth fFnkw B efpZsK (eftsk) ftu ejh j?, ;ko fJ; ~ gqw
g{ote
;[DB.2151.
fJfs ;qh d;w f;ezX g[okD/ pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ fJzdq e'
ihs eo ebg fpqS fbnkts gJ/.
;t?:k
;t?:k
;qh fpqiBkE efjU sqhn ;' w[fj G'iB r'fgB Xkfw efo:'.
;[fB ;[zdfo sk fdB s/ jwo' fpuhnk dfX e' c[fB Bkw gfo:'.
ip ;zX iok db[ ;ki uVk:' Gi r/ sp B?e[ B Xho Xfo:'.
d xo G'iB eodk ;K. j ;[zdoh! ;[D fco T[; fdB s'I wok BK djh (nkfd
d[ZX s'I pD gdkoEK) ~ tuD tkbk (rtkbk) g? frnk j?. id iok;`X ;?Bk
fsj s/ s[woh wfs e' np ek ejhn? jw ;T[ efj nkfB pfo:'. 2152.
;{o Bjh fiB fsnkr e? nkgB' d/; ;w[zdq w' pk; e:' j?.
u'o gfo:' wfB e' c[fB Bkw ;[ :kjh s/ eq[fXs Gqks G:' j?.
skjh s/ w' sfi e? po[ nkBfj s/o' eS{ np bT[ B r:' j?. 2153.
T[; ekoB j[D soh ws ~ eh nkyhJ (fi; B) wo tor (s[S p`d Bkb)
nk e ftnkj eo fbnk.2152.
fsnkr e (d[FwD s'I vofdnK) ;w[zdo ftu fBtk; ehsk j?. fco wDh (d
u'oh j' ikD eo e wok) BK u'o g? frnk ns fJ; (wDh dh xNBk) eo
e Gok th Bkok} j' frnk j?. fJ; eo e w?~ Sv e fe; j'o ~ to b?,
ni
sok
e[M
th
BjhI
ftrfVnk
j?.2153.
se
(wo
w?I nkgD wB ftu pj[s ;'u ehsh j?, w?I BjhI ;K ikDdh fe feqFB
Bkb) fJ; soQK eoBr ns fJ; soQK puB efjDr fe w?~ Sv e
fe; j'o ~ to b?. wok sK j[D fJ; EK woBk jh pDdk j?, ihT[Dk BjhI
ukj[zdh, j[D ntZF jh woKrh. j ;yh! i woBk T[fus BjhI j? (sK) nkgD
gsh
Bkb
jm
eo
(ft:'r
dh
nrBh
ftu)
;V
wodh
jK.2154.
686
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
sqhn ekBQ ;' fuzss j[fJ wB w? wfop' Jh pfB:' fus phu fpukfo:'.
687
w' ;`fr eT[ fpqiBkE np? efp ;:kw ej? eN[ p?B T[ukfo:'.
woBk
eq'X ;' ykfJ stko Xok go M{fw froh Bjh B?e[ ;zGkfo:'.
;qh feqFB B j[D wo gqfs (fJ; soQK d) e"V puB ej jB. (o[ewBh) eq'X
:" T[gwk T[gih ihn w? iB[ N{N r:' o[y p:ko e' wkfo:'. 2155.
d'jok
Bkb gSkV yk e Xosh T[s M{bdh j'Jh fvr gJh ns (nkgD nkg ~)
fpbe[b ;zGkb B ;eh. (eth d) wB ftu fJ; soQK T[gwk g?dk j'Jh wkB'
jtk
dk
o[ e fwBh pku
;t?:k
d'jok
fpqS
fvr
fgnk
j't.2155.
d'jok
e'qX ~ d{o eoB bJh ;qh feqFB B T[; ~ ich ftu b? fbnk. o[ewBh
;ktXkB eo e ;qh feqFB B T[gdF ehsk.2156.
;t?:k
wkfonk
id
;[Dh,
sd
fJ;soh
d[y
dh
(o[ewBh)
;koh
rZb
gqhsw
G[bk
(;qh
fdZsh.
feqFB)
X"D
dh
BhthI
eo
fJ;
soQK
(T[j)
dh
rZb
fJ;soh
(efj e) ;[DkT[D brh--j gqG{! wo e'b'I G[b j' rJh j?, fywk eo fdU.
;qh feqFB dh j'o th pj[s ;koh T[gwk ehsh i' efpZsK (eftsk) ftu toDB
BjhI ehsh ik ;edh. (fco) j; e T_so dD brh--j ;qh feqFB! w?I wy"b
dh rZb ~ ;wM jh B ;eh.2158.
d'jok
eEk
j'Jrh,
T[;
gqw
tXk
;[DBk.2159.
eth B fejk-;t?:k
688
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
sT[ jh bT[ g"sq eh p:kj feqgkfBfX ;:kw GB? o[fu wkfB fpukfo:'.
689
(eth) fFnkw efjzd jB, sd'I jh ;qh feqFB B (nkgD) g'so d ftnkj
dh fJZSk ~ wB ftu ftukfonk. (o[ewBh d Gok) o[ewh dh fJe ;[zdo g[Zsoh
Nhek dh:' fsj Gkb w? e[zew nT[ fwfb fpgqB p/d T[ukfo:'.
;h,
wZE T[s e;o dk fNek bkfJnk ns pqkjwDK B fwb e tdK dk gkm ehsk.
;qh feqFB fJ;soh ns pbokw ~ Bkb b? e (ftnkj dk) e"se tyD bJh
T[;
ub
u"gJh
fe;B ip? fsj g[o w? rJ/. nfs T[gjk; mT[o fsj GJ/.
o[efwfB ip o[ewh do;k:'. G?B Gqks nfs jh ;[y[ gk:'. 2162.
Bkb
ftnkj[D
dh
;koh
fsnkoh
ehsh.
(o[ewh)
T[;
(nBo[ZX)
gJ.2161.
u"gJh
id ;qh feqFB T[; Bro ftu rJ, (sK) T[E pj[s jk;k-mZmk j'fJnk.
o[ewBh B id o[ewh ~ tfynk, sd G?D Gok B pj[s ;[y gqkgs
ehsk.2162.
nBo[^X dk uzrh soQK ftnkj ehsk. ;qh feqFB B ][d (g'so ~) ;jok
p`fBQnk. T[Xo o[ewh
fejk fe wo Bkb
B i{nk
(nk e)
yvD dk wB;{pk
yv'.2163.
ftukfonk
ns
pbokw
;t?:k
;zr jbh e/ sp? o[ewh efp ;:kw i{nk j{ e' y/b[ wuk:'.
G{g xB/ fij E/ fsB d/ys dop xB' fsj wkfM brk:'.
fdZsh. T[E i' pj[s ;ko oki (w"i{d) ;B, T[BQK B ty e T[; (yv) ftu
pj[s ;kok XB brk fdZsk. ;ko dkU pbokw d gJ ;B, (go ;qh feqFB
dkt gfo:' w[;bh e' ;G' o[ewh j{ e' dkt gfo:' :" ;[Bk:'.
jk; eh:' fwfb e? nfs jh ro[V X[i Gqks xB' fo;tk:'. 2164.
u"gJh
B) fJ; soQK efj e ;[DkfJnk fe o[ewh d dkU gJ jB. ;qh feqFB (@ro[V
X[i#)
pj[ s
B ;G
eq ' f Xs
Bkb ob e (Gok
j' frnk.2164.
Bkb)
pj[s
wy"b
ehsk.
(cb;o{g)
pbokw
u"gJh
fJ;
soQK
eJh
tko
fuVQkfJnk,
(fi;
eo
e)
pbokw
pj[s
pV ukT[ Bkb okfinK dh yVekJh ehsh j?. (oki) Xosh T[s p;[X
j' e fvr gJ jB. bj{ d o; Bkb os j'J fvr gJ jB. (fJzi gqshs
j[zdk
fcos G{s ;' fsB w? jbh. i?;/ nzs ekb f;t pbh.
fiT[ fof; vzv bhJ/ iw[ nkt?. s?;/ jh w[;bh Sfp gkt?. 2167.
j?)
wkB'
wd
Bkb
w;s
p;zs
yv
(fvr
ns
eq'X
;kfonK
j'D).2166.
T[BQK ftu pbokw G{s pfDnk fcodk j? fitI gob' tkb fdB pbtkB
fFt (fco fojk j?). (iK fco) fitI :woki vzvk b? e nkT[Idk j?, T[; soQK
pbokw
F'Gk
gk
fojk
;h.2167.
690
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
pj[s
e
vfNnk
d'jok
j?.
nk
pbokw
Bkb
:[ZX
691
yV' frnk.
BjhI frnk
wukfJnk
j?.2168.
Bkb
ns
eq'X
(fJzi
gqshs
j[zdk
j?)
wkB'
d'tI
d'jok
fJe
(ftnesh)
dzd
eY
j;
fojk
;h,
T[;
fJ;
(pbokw)
nZyK Bkb ty fbnk. o[ewh Bkb :[ZX ~ Sv e T[; T[s bbekok wko e
ik
fgnk.2170.
;t?:k
;t?:k
pbokw B rdk ~ geV e T[; Bkb T[; d ;ko dzd s'V ;[N. T[;
dhnK d'tI w[ZSK g[N ;[NhnK. T[; dk pj[s bj{ trD br frnk. eth fFnkw
efjzd jB, fco fus ftu ukT[ g?dk eo e j'o pj[s
fdZs. fco nk e o[ewh Bkb :[ZX eoB br fgnk ns
fJ;
N[N
o'w yo/ efo e? ng[B/ g[fB nT[o gquzv rdk efo b? e?.
nkts G:' T[s s/ ;'T{ pho ;[ nkg; w? oB d[zd wu? e?.
j[fJ fp;zGko go/ d'T{ pho Xok go xkfJB e/ ;zr x? e?. 2172.
soQK
w{zj
s'I
efj
(:[ZX
ouk
fdZsk).2171.
eth fFnkw efjzd jB, pbokw wB ftu r[^; ~ tXk e o[ewh T[s
e g? frnk. nkgD o'w yV eo e ns jZE ftu gquzv rdk geV
gJ.2172.
u"gJh
u"gJh
fpjpb j'fJ d'T{ Xfo go/. ihts pu/ ;[ wkBj' wo/. 2173.
;fenk.
T[BQK B d' gfjo :[ZX ehsk. (d'jK ftu'I) fJe th d{i ~ B wko
d'tI xpok e Xosh T[s fvr gJ. (GktI) ihT[Id pu rJ (go)
brd
wo
j'F ftu nk e fco :[ZX wuk fdZsk. (fJj) e"se ;G b'eK B tfynk.
eq'XtkB j' e T[j fJ; soQK bVd ;B, wkB' pB ftu d' Fo bV oj
2174.
;t?:k
sT[ jh ;`Gkfo rdk ng[Bh no[ fus fpy? nfs o'; pYk:'.
;:kw GB? fsj pho sp? ;[ rdk e' rdk ;`fr xkfJ puk:'. 2175.
jh
;B.2173.
j'D.2174.
;t?:k
j'J
tko
fbnk.
tb
jh
nkgDh
rdk
T[;
:'X
;zGkb
fus
T[d'I
jh
ftu
rdk
pj[s
Bkb
eq'X
rdk
tXkfJnk.
d
tko
692
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
693
sT[ pbGdq wjk fof; mkfB ;[ nT[o rdk j{ e' xkT[ gqjkfo:'.
(eth) fFnkw efjzd jB, (pbokw B) id'I t?oh ~ (tfynk fe) T[;
B nkT[Id j'o tko ~ ftu'I jh o'e fdZsk j?. sd pbokw B eq'X eo e,
;' fJj e/ f;o Ghso bkr r:' fJB j{ Bjh B?e[ ;`Gkfo:'.
rdk dk fJe j'o tko eo fdZsk. T[j fJ; (o[ewh) d f;o ftu ik brk
;:kw GB? nfo e' ip jh fJj nkts xkfJ e' phu fBtkfo:'.
M{w e? d/j gfo:' XoBh o[ewh g[fB nzs e/ Xkfw f;Xkfo:'. 2176.
;t?:k
c[fB nT[oB ikfj rfj:' o[ewh fsj e' ;[ Gbh fpfX dkj ehU.
T[fs dT[fo o[ewB GfJ:B phu rJh fsB ikJ/ ;w'X ehU.
fej eki efj:' fJB ;' s[w i{M eh:' fiB ;' GN e' B phU. 2182.
g?
rJ
j'D
ns
}ok
fizB
th
vo
j'D.2177.
;[D fbnk. ;qh feqFB B ;ko Npo ~ p[bk fbnk ns ;kfonK B p?m e ftuko
ehsk. j'o ;koh rZb (eE) Sv e pbokw dh ;jkfJsk bJh feqFB B jwbk
eo
d'jok
;t?:k
ty', feqFB pj[s ;koh ;?Bk b? e nk fojk j?, s[jk~ vo BjhI brdk.
fejVk pbtkB Xosh T[s gqrN j'fJnk j?, s[;hI jh feT[I BjhI d;d, i'
fJBQK ;kjwD vNrk. i' w{oy jm eo e bVrk, sK eh T[j fco ihT[Idk
xo
gos/rk.
ni
fJ;
w"e
T[jh
purk,
i'
:'Xk
Gi
(nkgD)
gqkD
puk
btrk.2180.
T[d'I se jh eq'XtkB j'J ;qh feqFB :[ZX-G{wh ftu nk rJ. bj{ Bkb
fbpV j'J pbokw ~ tfynk ns fpBk gqkDK d gJ j'J o[ewh tb th
B}o wkoh. eth fFnkw efjzd jB, ;qh feqFB B j'o th }]wK Bkb xkfJb
j'J pj[s ;ko oki ty. Gok ~ ty e gq;zB j'J ns ;de j'J (go)
fJ;soh ~ ty e nZyK BhthnK eo bJhnK (feT[Ife pbokw s'I T[; dk Gok
wkfonk
T[BQK B pj[s eq'fXs j' e pbokw Bkb T[E pj[s Gkoh :[ZX wuk fdZsk.
(nkgD) Gok dk gsBh d GoktK Bkb :[ZX j' fojk j?--feqFB B th fJj
N[N
frnk
;h).2181.
:'Xk
BjhI
j?.2182.
694
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
u"gJh
feq;Bktsko
u"gJh
695
(nkgD) vo tu nk rJ. ;qh feqFB dh fi; soQK dh eEk j'trh, w?I ejKrk
ns ;o' f snK ~ uz r h soQ K foMktKrk.2183.
u"gJh
u"gJh
wB
B
(wB
ftu)
nfGwkB
ehsk
fe
w?I
wjk
o[dq
gk;'I
to
fbnk
j'fJnk
j?.2184.
;t?:k
rkb pikfJ Gbh fpfX ;' no[ skb ;G' ;`fr jkEB dhB'.
i?;/ fbyh fpfX p/d fpy? fsj G{g fsjh fpfX ;' sg[ ehB'.
ifr eo/ ;G jh fpfX g{op eT[B fpXkB fpBk Bjh jhB'.
o[dq foMkfJ efj:' fJj Gkfs ;[ j' e[Ntko fJjh po[ bhB'. 2185.
;t?:k
id
o[dq
(nkgDk)
@e[Ntko#
eo
fbnk,
sd
d;
d;KsoK
j'o fe; (t?oh) B f;o BjhI u[fenk. eth fFnkw efjzd jB, T[; ;wI b'eK
B irs ftu pj[s ;[y gqkgs ehsk.2186.
o[dq d gqskg Bkb ;ko t?oh t; ftu j' rJ, j'o fe; t?oh B f;o
B T[mkfJnk. eth fFnkw efjzd jb, (t^v t^v okfinK B) pj[s ;kok @eo#
GNk eo e g?oK T[s f;o M[ek fdZsk j?. oki B fJj rZb }ok fizBh th
B ;wMh (fe fJj Fesh T[; dh BjhI j?), ;r'I T[; B ;koh Fesh ~ nkgDk
jh ;wM fbnk. T[; dhnK G[iktK ftu pj[s pb j' frnk (sK) o[dq e'b'I
:[ZX
;'omk
B)
ftu Xow dk gquko F[o{ eo fdZsk. gkg dh rZb b[e rJh ns ;ko jh
irs ftu oki dk :F g;o frnk. (;ko) t?oh fsqF{b d t; j' rJ ns
o[dq gqskg GJ/ nfo pf; fej{` nfo nkB B ;h; T[mk:'.
efo b? efp ;:kw GB? nfs jh fJj gkfJB T{go ;h; M[ek:'.
(oki
dk
to
wzrD
bJh
s[o
fgnk.2187.
;'omk
w{oy
Gd
;wfMnk
ftnoE
ns
eo
:[ZX
dh
(fdZsk)
fJZSk
fitI
b?
;{oi
fFt
d
e'b
sfgnK
frnk.
os
th
696
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
oki B f;o fBtk e ns gqw ~ tXk e, o[dq ~ fJ; soQK puB (efj)
;h; fBtkfJ e? gq/w pYkfJ e? :" fBqg o[dq ;' p?B ;[Bkt?.
iks j' jT[ fij ;sq g? o[dq i{ e'T{ B nkr/ s/ jkE T[mkt?.
sk s/ n:'XB eT[ jwo' efp ;:kw ej? wB{nk bbukt?.
ukjs j' s[w s/ po[ nki e'T{ jwo/ ;`r i{M wukt?. 2189.
o[dq pku fBqg ;'
u"gJh
:" ;[fB e/ f;t eq'X pYk:'. :" efj e? fsj puB ;[Bk:'.
ip? X[ik s[woh fro gfo j?. sp? ;{o e'T{ s[w ;zr bfo j?. 2190.
697
;[DkJ. j o[dq ih! w?I fi; t?oh T[s (jZbk eo e) iKdk jK, nr'I e'Jh th
jZE BjhI u[edk. eth fFnkw efjzd jB, fJ; bJh :[ZX eoB bJh wok wB
pj[s
bbuk
fojk
Bkb
:[ Z X
wukt . 2189.
j?.
ni
w?I
s[jkv
s'I
fJj
to
ukj[`dk
jK
fe
e'Jh
wo
fJj ;[D e fFt B eq'X ~ tXkfJnk. fJ; soQK efj e T[; ~ puB
;[DkJ. id'I soh X[ik (Mzvk) fvr gtrh, sd'I e'Jh :'Xk so Bkb :[ZX
eork.2190.
;t?:k
jP? efo eq'X ip? f;t i{ fsj G{gfs e' fsB p?B ;[Bk:'.
G{g bfy:' Bfj G/d eS{ ;[ bfy:' fus ukjs j' ;'T{ gk:'.
pkr/ e/ Ghso c{fb r:' G[i dzvB e' nfs Ui iBk:'.
:" d; ;? G[i ;:kw ej? nfs nkB`d ;' fcfo wzfdo nk:'. 2191.
J/e j[sh d[jsk fsj eh fsj ;'fs fB;k ;[gB' fJe[ gk:'.
w?B ;' o{g nB{g ;h w{ofs ;' fJj e/ ufb wzfdo nk:'.
G'r eh:' fsj ;' fwfb e? fJfB fus fpy? nfs jh ;[y gk:'.
uT[e goh Bjh gh: fgfy:' efp ;:kw ej? fsB ;'e iBk:'. 2192.
ikrfs jh fpobkg ehU nfs jh fufs ;'e eh pks iBkJh.
nzrB w? vroh ;h fco? gfs eh efo e? wB w? d[fuskJh.
gq/s bfr:' feX" gqhs brh fe eS{ np :k mrw{oh ;h ykJh.
Gkys Gh ;yh w' eT[ np? w/o' d? r:' gqhsw nki fdykJh. 2193.
J/sh jh e? psh:k w[y s/ fro G{ g? goh ;G ;[fX G[bkJh.
:" fp;zGko goh XoBh efp ;:kw GB? wB' BkfrB ykJh.
wkBj[ nzs ;w' gj[fu:' fJj d? r:' gqhsw ;'fs fdykJh.
sT[ bfr fusq o/yk i[ j[sh ;[ ;yh fJj eh fJj e/ fYfr nkJh. 2194.
;t?:k
eq'fXs j' e id'I fFt B T[; oki ~ T[j puB (efj e) ;[DkJ-B fJ; dk Gd B ;wfMnk. fJjh ;wfMnk fe (i') fus ftu ukj[`dk
oki
;K, T[jh gk fbnk j?. (nkgD) p;sqK d nzdo (][Fh Bkb) c[b frnk ns
G[iktK dk pj[s pb iDkT[D bfrnk. (eth) fFnkw efjzd jB, fJ; soQK
j}ko
G[iktK
tkbk
pj[s
T[; dh fJe
s'I th nfXe
ekw
nkB`fds
j'
xo
gos
nkfJnk.2191.
fJ; d xo ftu nkfJnk j?. T[; Bkb fwb e fJ; B pj[s G'r ehsk ns
fus ftu pj[s ;[y gqkgs ehsk. eth fFnkw efjzd jB, (T[j) u"Ie e (T[m)
p?mh,
j'
(go)
fgq:
ikrfdnK
rJh. tjV
ty
T[;
;'r
wzBkfJnk.2192.
wok
gqhsw
fdykJh
frnk
j?.2193.
w{zj'I fJzBh rZb efj e Xosh T[s fvr gJh ns ;koh ;[ZX-p[ZX G[bk
fdZsh. eth fFnkw efjzd jB, fJ; soQK p;[X j' e Xosh T[s fvr gJh,
wkB' ;ZgDh B vzr fbnk j't. (fJzi gqshs j[zdk j?) wkB' fJ; dk nzs ;wK
nk frnk j't (feT[Ife fJ; ~) gqhsw ;[fsnK j'fJnk ftykJh d frnk j?.
fJsB se, T[; dh fusqoyk BK dh i' ;yh ;h, T[; gk; nk rJh. 2194.
698
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
u"gJh
feq;Bktsko
u"gJh
id
699
T[;
(fusqoyk wB
wo iktKrh.
;yh
jkbs
;[DkJh,
sd
fusqoyk
th
fuzsk
ehsh.
jK.2195.
i' w? Bkod ;' ;[fB gk:'. tj? isB[ w/o/ wfB nk:'.
isB[ nki ;'T{ w? efo j'. pkBk;[o s/ B?e[ B vfo j'. 2196.
i' w?I Bkod e'b'I ;[fDnk j'fJnk ;h, T[jh T[gk wo wB ftu nkfJnk
j?.
ni
BjhI
;yh pku fusq o/yk ;'
d'jok
:" psh:k ;[fB e? GJh uhb ubh T[fv dPkotsh wfj nkJh.
g"sq j[s' fij ;:kw i{ e' Sfg ;:kw GB? fsj pks ;[BkJh.
J/e sqh:k nNeh s[w g? s[fj b:kfJp e/ fjs jT[ j{ gmkJh.
sk s/ ub' sj p/r pbkfJ fbT[ w/fN ;G? fus eh d[fuskJh. 2201.
w?I
T[jh
T[gk
eodh
jK
ns
(fJ;
fgsk)
pkDk;[o
s'I
fpbe[b
vodh.2196.
T[; dh ;yh B nks[o j' e T[; ~ efj e ;[DkfJnk fe s{` i' T[gk
ikDdh j?I, T[; ~ j[D jh eo b?.2197.
;t?:k
T[; dh rZb ;[D e T[; B T[; tb u"dK b'e pDkJ. iht, ikBto,
dts, okyF
fdZ&s). eth
(T[; B) fejk--j ;yh! j[D fYb B eo', w?~ gqhsw fwbk e fdU.
j ;yh! id s{`
dtIrh.2200.
(wok)
fJj
rZb
;[D
ekoi
eoIrh,
sd
s{`
w?~
ihtB
ns
T[v
dkB
;t?:k
(fusqbyk)
fJj
fJb
pD
rJh
ubh
d[nkfoek ftu gj[zu rJh. (eth) fFnkw efjzd jB, fiE ;qh feqFB ih dk
g'sok ofjzdk ;h, b[e fSg e T[; ~ rZb ;[Dk fdZsh. fJe fJ;soh s[jkv
T[s w'fjs j' rJh j? ns s[jk~ fbnkT[D bJh w?~ Gfink j?. fJ; bJh
T[E Ssh Bkb ub'. pfbjko iktK, (s[;hI) wB dh ;koh d[fpXk fwNk
fdU.2201.
700
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
701
i' sqh: w' go j? nNeh fsj ikfJ fgy' wB[ :kfj b[Gk:'.
(eth) fFnkw efjzd jB, (fusqoyk B fJj) p'b ;[Dk e T[; B nkgDk
o{g gqsZy eo e ftyk fdZsk. fJ; (nBo[ZX) d wB ftu b'uk g?dk j'Jh fe i'
y?u fByzr ef;:' efN ;' XB[ b? ufbp/ ej[ ;ki pBk:'.
fJ;soh wo T[s w'fjs j' rJh j?, T[; ~ ik e tyK. T[; B GZEk b? e be
d{sh e' ;zr bJ/ ngB/ fJj sk sqhn fbnktB eki f;Xk:'. 2202.
d'jok
;h,
T[E
nk
gj[zuh.2203.
;'omk
fwbk
(T[;)
us[o
fdZ s k.
T{ y k
fJ;soh
ns
f;nkDg
nBo[ Z X
Bkb
fwb
fJ;soh
e
G' r
ns
(T[;
ftbk;
d)
ehsk
fgq:
ns
~
;[ y
gkfJnk.2204.
;t?:k
ukfo gqeko e' G'r ehU Bo Bkfo j[bk; jh:? w? pY? e?.
G'r ehs. (fFnkw) eth efjzd jB fe e'e Fk;sq ftu (G'r eoB d) fisB
pks ejh nBo[X eS{ w[;ekfJ sqhnk ;zr B?B Bu? e?.
nk;B (fby jB), T[j ;ko fJBQK B ehs. e[M e[ j; e ns nZyK wNek
e nBo[ZX B fJ;soh (T{yk) Bkb (fJj) rZb ehsh--j ;[`doh! fitI s{` woh
fiT[ jwoh s[w j[fJ ojh ;[`dfo fsT[ jw j{ s[wo/ oj? jP? e?. 2205.
j'
ojh
sT[ jh bT[ nkfJ ejh fJe :" s[woh d[fjsk frqj w' e'T{ nk:'.
:" fBqg pks ufb:' ;[fB e? ngB/ fus w? nfs o'; pYk:'. 2206.
fvr fgnk
B w?~ i'
:" ;[fB ;:kw ub/ psh:k ng[B/ fus w? nfs eo'X pYkJh.
;;sq ;zGkfo ;G? fo; ;' fiB e' n; s/i[ bfy:' Bfj ikJh. 2208.
w?I
th
s[jkvk
j'
fojk
jK.2205.
rZb
;[D
ns
fus
ftu
pj[s
eq'X
tXk
ub
d g'so Bkb :[ZX wukfJnk. id T[j (nBo[ZX) pj'F j' e Xosh T[s fvr
fgnk, sd jh fJ; d jZE ftu nk frnk. Brko tik e, ;kfonK ~ (nkgDk)
pb ftyk e, T[; ~ b? e okik (nkgD) xo ~ ufbnk.2207.
ekBQ e/ g"sq e' pkX e? G{g fcfo:' T[s Bkod ikfJ ;[BkJh.
ekBQ ub' T[fm p?m/ ejk ng[Bh id[th ;G ;?B pBkJh.
soQK
fJe B nk e efj fdZsk fe soh g[Zsoh d GtB ftu e'Jh (g[oF) nkfJnk
T[;
okik pkDk;[o (;j;qpkj[) dh i' ;[zdo X[ik (Mzvk) ;h, T[j Xosh T[s
j?I,
Bkod
nkgDh ;koh :kdth ;?Bk fsnko eo e T[m e ub gt'. fJ; soQK dh rZb
;[D e ;qh feqFB nkgD wB ftu pj[s eq'X tXk e ub gJ. ;kfonK B
eq'X
eo
F;sq
iKdk.2208.
geV
bJ
fiBQK
dhnK
sbtkoK
dk
si
Mfbnk
BjhI
;h
702
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
d'jok
feq;Bktsko
d'jok
(Bkod) w[Bh dh rZb ;[D e ;qh feqFB B ;koh ;?Bk fsno eo bJh
nkts ;:kw ih e' ;[fB e? fBqg wzsq g[fS:' fsB wzsqB dhB'.
J/e ejh jw i' d[fjsk fJj d? ;[ efj:' s[fj wkfB B bhB'.
wkr b:' f;t s/ oB e' po[ ikBs j? s{ G:' wfs jhB'.
S'fo j' dP? efo e/ eo nki[ ;[ ;qh fpqiBkE fJj? gqB ehB'. 2110.
wkB' s' pks ej' fBqg J/e i' ;qT[BB w? fjs e? Xohn?.
d[fjsk nBo[X e' b? ng[B/ ;fr ;:kw e/ gkfJB g? gohn?.
s[wo/ fBqg gkfJ go? ;[Bhn? Bjh ;:kw e/ ;`fr ep? bohn?.
nfo j' B i' ;:kw GB? jfo ;' G{n g? sp oki[ ;dk eohn?. 2211.
703
ns
fiE
okik
(pkDk;[o)
dk
Bro
;h,
T[E
nk
gj[`u.2209.
;t?:k
fejk--)
okiB!
wB',
sK
fJe
rZb
ejK
ezBK
ftu
;qh fpqi BkfJe i' fo; e? oB w? efo i' XB[ ;kozr b? j?.
eT[B pbh gqrfN:' G{n g? s[w j{ B ej' pfb i' mjo? j?.
i' jm e? fGfo j? fsj ;' fsj eT[ fSB w? iwb'fe gm? j?.
nT[o G[ik efN e? s[woh ;p dP? G[i okfy sP? gqkB pu? j?. 2212.
s[;hI
jh
feT[I
d;',
fejVk
pbtkB
Xosh
T[s
gqrN
j'
frnk
wzsohnK
eN
dh
e,
rZb
(etb)
d'
wzfBnk
pKjtK
oy
ns
so
nkgDk
gqkDK
nyzv
~
si
iskfJnk. jZEK ftu F;sq ;zGkb e fco ;{othoK ftu (T[; B) pj[s rop
ehsk. fisBh gquzv ;?Bk ;h, T[; ~ oki B nkgD xo p[bk fbnk. fFt
o[dq wBkfJ iBkfJ xB' pb[ ;:kw i{ ;' bop? ej[ Xk:'. 2213.
dh g{ik eo e ns pj[s
bJh ub fgnk.2213.
;{ow
nk
Xwe
jB.
nkg;
pb
ftu
dk
gqrNktk
fwb
eo
(go;go)
;qh
tko
feqFB
eod
Bkb
jBl
bVB
eth
fFnkw T[BQK dh T[gwk fJ; soQK eo e ;[DkT[Id jB. (fJzi gqshs j[zdk j?)
wkB' crD dh o[s ftu, :[ZX tho p;zs yvD bJh nkJ j'D.2214.
e
:[ZX
704
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
pkB ewkBB eT[ fJe pho ;zGkos G/ nfs eq[Xs jP? e?.
eT[s[e d/ys G:' T[s G{g fJs? fpqi BkfJe nkBzd e? e?. 2215.
feq;Bktsko
Bkb fGVd jB. fJe ;{ow nfXe eq'XtkB j' e ewkBK ns pkDK ~ ;zGkb
oj jB. T[Xo okik (;j;qpkj[) ns fJXo ;qh feqFB gq;zBsk g{ote (:[ZX
d)
705
e"se
ty
oj
jB.2215.
eth fFnkw efjzd jB, fi; :'X B oD-G{wh ftu ;qh feqFB Bkb :[ZX
wukfJnk, T[; ~ fJe' jh pkD Bkb feqFB B fpBk gqkDK d Xosh T[s fvrk
fdZsk. i' pbtkB XB[F pkD ;zGkb e ns eq'X eo e fJ; T[s jwbktko
j'fJnk, eth fFnkw efjzd jB, T[j fco nkgD xo ~ ihT[Idk BjhI ik
;fenk.2216.
eth fFnkw efjzd jB, feqFB ih B id'I t?ohnK Bkb :[ZX nkozG ehsk,
fisB
gfs oEh rfi pki xB/ fpB[ gqkB ehJ/ e'T{ ihs B Skfv:'.
frdVK B jh t`fvnk j?. g?db, oE tkb, jkEh, x'V nkfd pj[s ;ko fpBk
gqkDK d eo fdZ&s ns e'Jh ihT[Idk BjhI Sfvnk. ;ko dts f;\s eo oj
th
t?oh
eq'X
eo
;kjwD
j'J,
T[BQK
;kfonK
(dk
wk;)
frZXK
ns
(i')
;B,
(T[j)
rJ.
fiE
pkDk;[o
Gi
;ko
G?
Ghs
j'
;ko
rJ
ns
id
BjhI
oki
T[;
:'X
d
:[ZX-G{wh
ub
;ko
ihT[ I dk
yV'sk
;h,
Sv
ihT[Id
mkY' pBk;[o E' fij mT[o ;G? ufb e? fsj gkfJB bkr/.
g?ohI
gJ.
;e r k.2218.
T[s
GhV
pD
rJh
sK
T[;
nkgDk
(;jkfJe)
ikD
bJh ;qh feqFB tb s[o fgnk. nkT[IfdnK jh fi; EK s (T[BQK) d'jK B :[ZX
;zs ;jkfJ e' ikfJ fGfo:' fpqi BkfJe ;' fus phu fpukfo:'.
ehsk,
o[dq jP? o[dq ip? oB w? efp ;:kw GB? fof; Bkd pik:'.
j[D
w?I
(T[;
eth
fFnkw
gq;zr)
efjzd
jB,
dk
o[dq
eEB
eodk
eq'fXs
jK.2219.
j'
id
fGnkBe
o{g
Xko
e Bkd tikfJnk. e'Jh ;{owk }ok fizBk th B fNfenk, (;ko) Gi rJ, osk
fizBk th fdqVQ B j' ;e. t?oh (pkDk;[o) ns T[; d j'o ;kEhnK ~ pbokw
;qh fpqiBkE ;' ;:kw GB? sp jh f;t nkfJ e? i[X[ wuk:'. 2220.
fFt
i/ ;G xkfJ ubkts G:' f;t s/ ;G jh fpqiBkE pukJ/.
sT[B ;w? f;t e' nkg[B/ ;G ;:kw GB/ sfe xkfJ brkJ/.
i[X[ eh:' pj[ Gkfs d[j{ fij e' ;G jh ;[o d/yB nkJ/.
nzfs fy;kfJ fo;kfJ feqgk fBfX J/e rdk j{` ;' o[dq frokJ/. 2221.
eq'fXs
B
j'
nk
e
e
vok
:[ZX
fdZsk.
(eth)
fFnkw
efjzd
jB,
id'I
;qh
feqFB
Bkb
wukfJnk.2220.
fisB th F;sqK d tko fFt tb'I ehs rJ, T[BQK ;kfonK ~ ;qh feqFB
B puk fbnk. (eth) fFnkw efjzd jB, T[; tb (;qh feqFB B) se e fFt
T[s tko ehs jB. d'jK B eJh soQK dk :[ZX ehsk j? fi; ~ tyD bJh
;ko jh dts tyD nkJ jB. nzs ftu fyM e eq'X Bkb ;qh feqFB B fJe
rdk Bkb o[dq ~ Xosh T[s ;[N fdZsk.2221.
706
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
u"gJh
feq;Bktsko
u"gJh
id
;t?:k
o[dq
;qh
feqFB
xkfJb
eo
fdZsk
ns
p;[X
eo
Xosh
T[s ;[N fdZsk. (T[j) vo frnk ns fco XB[F ~ B sfDnk. (T[; B) ;qh
feqFB ~ ;jh gqG{ ti'I gSkD fbnk.2222.
;'omk
707
uoBhI
br
frnk
ns
d'tI
uoB
geV
bJ.2223.
;t?:k
o[dq dh fJ; soQK dh dFk ty e, :[ZX eoB bJh ][d okik nkfJnk.
o[dq eh d/fy d;k fJj Gkfs ;[ nkgfj i[X[ e' G{gfs nk:'.
;:kw GB? d; ;? G[i ;:kw e/ T{go pkBB Ux ubk:'.
(eth)
dh MVh bk fdZsh. pkDK dk i' M[zv (t?oh tb'I) nkT[Idk, (T[; ~) ;qh feqFB
wkor ftu jh gqGkt-jhB eo fdzd ns ;kozr (BK dk XB[F) nkgD jZE
;kozr nkg[B jkE fpy? Xfo e? nfo e' pj[ xkfJB xk:'. 2224.
nT[o jB/ pbtzv xB/ efp ;:kw GB? nfs gT[oy e? e?.
S'fo d:' fsj G{gfs e' oB w? fsj eh ;[ G[ik c[B dP? e?. 2225.
efp:' pku
;t?:k
efjzd
ftu b? e (T[BQK
fdZsk.2224.
jB,
B)
d;
;"
t?oh
G[iktK
pj[s
Bkb
pkD
T[;
wko
;qh
feqFB
wko
T[s
xkfJb
pkDK
eo
fFnkw
nkgDk nkyzv pb iDk e d; ;" G[iktK tkb (;j;qpkj{) Bkb :[ZX wukT[Dk
F[o{ eo fdZsk. eth fFnkw efjzdk j?, nkgDh pjkdoh eo e j'o th pj[s
;ko pbtkB wko fdZ&s. fco T[; oki dhnK d' G[iktK eo e T_; ~ oDG{ w h ftu Sv fdZ s k.2225.
eth efjzdk j? -;t?:k
s[;hI jh d;' fe j[D se irs ftu fe; dhnK j}ko pKjtK j'JhnK
jB.
J/s/ g? ;zs ;[B' fjs e? f;t ;' Soh:k g[fB okys j'Jh.
j ;zs-iB'! fjs Bkb ;[D', fJsBk j'D s th fFt Bkb Sb eoB tkb dh
fco e'Jh ofynk j' ;eh j?. T[; oki ~ fFt B fJ; soQK dk to fdZsk
sk fBqg e' po[ :k fpfX Jh; d:' irdh; ehU G:' ;'Jh. 2226.
u"gJh
j'fJnk
G{gfs ;w? GiB e' gk:'. Gkfi r:' Bfj i[X wuk:'. 2228.
;h,
d;',
fJ;
go
i'
oki
gowkswk
nkgD
xo
eoBk
ftu
;h,
fJsBh
T[jh
;zgZsh
;w'Jh
j'Jh
;h.
j'fJnk.2226.
u"gJh
sp gqG[ fdqr Bhu/ j[fJ ofj:'. B?e B i{Mp fus w' ufj:'.
j'o
fdykJh
fdZ s h.2227.
sd ;qh feqFB nZyK BhthnK gk e yV' rJ. T[BQK B fus ftu fpbe[b
bVBk BjhI
Gi frnk
;wK
fwb
frnk.
(T[j)
708
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
pj[s
fpgs j[fJ pj[ xkfJB ;' fBqg phoB w? fJj Gkfs T[ukfo:'.
e'T{ B ;{o fNfe:' w[j nrqi jT[ fij eh fof; Ufo gXkfo:'.
rkip' w' ;[fB e? np bT[ feBj{ eo w? Bjh ;;sq ;zGkfo:'.
J/s/ g? w' ;`fr nkfJ fGfo:' ;[ ;jh fpqi BkfJe pho/ fBjkfo:'. 2229.
;' ir w? i;[ b/fs G:' fifB ;qh fpqi BkEfj e' r[B rk:'.
sT[ jh iEk wfs ;zs gq;kd s/ :" efj e? eS[ ;:kw ;[Bk:'. 2230.
nkts G:' fo; e? f;t i{ fcfo nkg[B/ ;zr ;G? rB b? e?.
;qh id[pho e/ ;kw[j/ pho ej? efp ;:kw ;[ e[qfXs jP? e?.
pkB feqgkB rdk poSh rfj nkts G/ fof; Bkd pi? e?.
;' fSB w? gqG i{ ;G pho dJ/ c[fB nzs e/ Xkfw gm? e?. 2231.
xkUnK
Bkb
d[Zyh
j'
e,
oki
;{ofwnK
ftu
fJ;
soQK
fejk
w[u
jh
tho
:'Xk
j?.2229.
;qh feqFB s'I i' j}ko pKjtK tkbk Gi frnk, T[; B (fco) :[ZX B
;qh id[pho s/ i' ;j;q G[i Gkfi r:' Bfj i[X[ wuk:'.
dP? G[i d/fy GJh ng[Bh ng[B/ fus w? nfs sqk; pYk:'.
709
wukfJnk. nkgDhnK d' G[iktK j'JhnK ty e (T[; B) nkgD fus ftu pj[s
d[y wfj;{; ehsk. fi; B ;qh feqFB d r[D rkJ jB, T[; B irs ftu
:F yfNnk j?. T[; eo e, ;zsK dh fwjo Bkb (eth) fFnkw B fJ; soQK
efj
e[M
(:F)
;[DkfJnk
j?.2230.
;{ofwnK
;qh
feqFB
fSD
Go
ftu
:wb'e
J/e jB/ id[okfJ rdk rfj J/e pbh fog[ ;zpo xkJ/.
i' fcfo nkfJ fGo/ jfo ;' fus w? c[fB e'g eh Ug pYkJ/.
:" fcfo S/ds G:' fsB eT[ i'T{ izp[e rhXB jkfE B nkJ/. 2232.
n?;/ fBjkfo G:' sfj nkjt fus fpy? nfs eq'X pYk:'.
m'fe G[ik ngBh d'T{ nkg jh jkE b? nkgB? Bkd pik:'.
fiT[ e[g nzXe d?s g? Xkts G:' fsw e'g e? ;:kw g? Xk:'.
d) fus ftu Ui ~ tXk fdZsk. T[BQK ~ (;qh feqFB B) fco fJ; soQK N'N
N'N eo fdZsk fe T[j frZXK ns frdVK d jZE th BjhI br.2232.
T[E fJ; soQK dk :[ZX ty e (pkDk;[o B) fus ftu pj[s eq'X tXk
fbnk. nkgDhnK d'jK G[iktK ~ nkgD jh jZEK Bkb m'e e nkg jh
tikfJnk. fitI eq'fXs j' e nzXe d?Is T[s jwbkto j'fJnk ;h, T[;
Bkd
soQK
:" T[gih T[gwk bop/ ej[ e/jfo ;' iB[ e/jfo nk:'. 2233.
eq'X eo e ;qh feqFB T[s Xk e g? frnk. (eth d) wB ftu fJ; soQK T[gwk
g?dk j'Jh wkB' Fo Bkb bVB bJh Fo nkfJnk j't.2233.
i[X wzfv:' nfs jh spjh f;t skg j[s' fJe ;'T{ ;zGkfo:'.
(id) pj[s :[ZX wu fgnk, sd fFt B, (T[; e'b) i' fJe skg ;h,
T[; ~ ;zGkfbnk (noEks gqfos ehsk). ;qh feqFB B ;ko Gd ~ ;wM e
@;hs iPo# (eKp tkb skg) ~ T[; tb Gfink. @;hs iPo# ~ ty e @skg#
:" T[gwk T[gih ihn w? pdok pfj:' iks fp:ko e' wkfo:'. 2234.
fFt (d wB) ftu fisBk th jzeko ;h, (T[j) ;kok ;qh feqFB B e'qfXs
j' e ns :[ZX eo e BFN eo fdZsk. T[; B i' shoK dh MVh bkJh ;h,
T[; ftu'I fJe th (sho ;qh feqFB d Foho ~) S'j B ;fenk. j'o th (fFt
710
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
nT[o fis/ rB ;zr j[s/ ;G e' jfo xkfJ xB/ ;`fr xk:'.
n?;' fBjko e? gT[oy ;:kw rBgfs gkfJB ;' bgNk:'. 2235.
f;t pku
;t?:k
ek G:' i' Xfo w{zv iNk ;' sg'XB e' ir G/y fdyk:'.
feq;Bktsko
g?o K
Bkb
fbgN
frnk.2235.
fFt B fejk-;t?:k
eh
ek G:' i[ e'T{ b'uB w{zfd Gbh fpfX ;' jfo e' r[B rk:'.
j'fJnk
fdykfJnk
iNK
tkbk
joh
tkbk
;:kw GB? s[w jh B ej' fpB gq/w ej{ fpqiBkE foMk:'. 2238.
fJBQK B ;qh feqFB d r[DK dk rkfJB ehsk j?, u"jK jh tdK B Gd BjhI
gkfJnk. ;kok irs y'i fojk j?, (go) fe; B th gko BjhI gkfJnk. (eth)
;t?:k
gkfJ gfo:' f;t i{ jfo e/ efj:' w' fpBsh jfo i{ ;[fB bhi?.
gqkgs
soQK
eo
w{zjK
feqFB
uzrh
sg;thnK
;qh
fe
nZyK
irs
d;'
fe;
d'jK
eo
j'fJnk
XkoB
;:kw ej? s[w jh B ej' fpB gq/w fej{ fpqi BkfJe gk:'. 2237.
gqw
eh
T[s
fpBk
j?.
f;o
Gy
ehsk
pzd
j?.2237.
uko w{zjK tkbk (pqjwk), T[;/ ;wkB S w{jK tkbk (ekofse/) ns j}ko
Bkod ;eq ;dk f;t p:k; fJs/ r[B ;:kw e' rkfJ ;[Bk:'.
(FFBkr)
th
r[D
rkT[Idk
j?.
Bkod,
fJzdo,
fFt,
ftnk;
nkfd
fFnkw efjzd jB, s[;hI jh feT[I BjhI d;d fe fpBk gqw d fe; B ;qh feqFB
~ gq;zB ehsk j?.2238.
fFt B feqFB ~ fejk-;t?:k
ih! woh pBsh ;[D bt'. (w?I s[jkvk) ;te fJe to wzrdk jK, j dfJnk-
fBXh! j[D ohM e T[j (to) d fdU. eth fFnkw efjzd jB, w?~ ty e
ed sK eo[D o; Bkb fGi ikU. ;j;qpkj[ dhnK (i' s[;hI) pKjtK eNhnK
;' efoj' np jT[ ;[fB o[dq i{ s' ;`fr p?B T[ukos jT[[1.
pkj? eNh fsj G{fb fBjkfo np jT[ j{ ;[ eq'X fBtkos jT[.
1H @j"I#
711
jB,
T[j
sK
mhe
j?,
(go)
j[D
T[;
BFN
eo'.2239.
jK.
j o[dq ih! ;[D', i' j[D w?I ejKrk, (T[j) p'b s[jkv Bkb ;KM eodk
T[; dh G[b ty e pKjtK eNhnK jB, j[D w?I (nkgDk) eq'X fBtkodk
712
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
713
jK. (fJj nkgD nkg ~) gqjbkd dk g'sok nytkT[Idk j?, ;' fJjh rZb w?I
wB ftu ftukodk jK. fJ; bJh fJ; ~ dzv d e jh SZv fdZsk j?, fJ;
eo
fJ;
;zxkodk
BjhI
jK.2240.
(fFt B) fJ; soQK feqFB ih s'I p]Ftk e, T[; oki ~ ;qh feqFB d
g?ohI gk fdZsk. j gqG{! G[b e oki B (fJj) ezw ehsk j?, j[D s[;hI nkgD
:" efo p:kj ;zr T{yj b? nBo[X e' ;:kw i{ Xkfw f;Xko'. 2241.
eq'X ~ d{o eo fdU. (nkgD) g'so dk ftnkj fJ; dh g[Zsoh Bkb eo',
j'o wB ftu e[M B ftuko'. j feqFB ih! fJ; soQK T{yk Bkb ftnkj eo
e,
nB[o[ZX
;'T{ ;dk efp ;:kw GB? c[fB :k Gt Ghso c/fo B n? j?. 2242.
fJfs ;qh d;w f;ezX g[okD/ pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ EkDk;[o
e' ihfs nBo[X T{yk e' p:kj fbnkts GJ/.
b?
xo
ikU.2241.
i' feqFB ih d r[D j'oK s'I ;[Ddk j? ns fco nkg rkT[Idk j?. i'
gVQdk j?, (d{finK ~) gVQtkT[Idk j? ns efpZsK (eftsktK) ftu oudk
nkg
n k t r k . 2 2 4 2 .
fJE ;qh d;w f;ezX g[okD, pfusq BkNe rqzE d feqFBktsko d pkDk;[o ~
fis e nBo[ZX T{yk ~ ftnkj fbnkJ, gq;zr ;wkgs.
u"gJh
J/e G{g Ssqh fvr Bkwk. Xfo:' skfj feobk e' ikwk.
u"gJh
;G ikdt fwfb y/bB nkJ/. g:k;/ GJ/ e{g fgfy XkJ/. 2243.
bJh.
fJe feobk fsj wkfj fBjkfo:'. ekY?? :k e' fJj? fpukfo:'.
ty
(T[BQK B) T[; ftu feobk tfynk. (fco) fJj ftuko ehsk fe fJ;
(pkjo) efYnk ikJ. (T[j) eYD br, (go T[BQK s'I) efYnk B frnk.
ekYB br/ B ekfY:' r:'. nfs n;uoi ;GfjB wfB G:'. 2244.
ikdt pku ekBQ i{ ;'
d'jok
(sK)
;G
(T[Xo
wB
tb)
ftu
rJ.2243.
n;uoi
j'fJnk.2244.
y{j
ftu
fJe
feobk
j?,
T[;
(eYD
dk)
T[gk
eo'.2245.
efpZs
;kfonK :kdtK dhnK rZbK ;[DfdnK jh, ;qh feqFB B ;kok Gd ikD
fbnk ns j; e rZb ejh. feE j? T[j y{j, ns feobk T[; ftu feE
fgnk j?, (fco) fJ; soQK efjD br fe w?~ ftyk fdU. nr nr/ T[j ;ko
(:kdt) ;B, ns ;qh feqFB T[BQK d fgS fgS ;B. T[BQK B ubfdnK ubfdnK
ik e T[; (feob) ~ tfynk. (;qh feqFB d tyfdnK ;ko) T[; d ;ko gkg
fwN rJ, fJe th B fojk. id'I ;qh feqFB B (T[; ~) u[fenk, (sK) T[j g[oF
pD
frnk.2246.
714
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
;t?:k
feq;Bktsko
;t?:k
T[;
;'omk
dh
fSD
ftu
ybk;h
j'
rJh
fi;
fJe
xVh
bJh
feqFB
ih
dh nkokXBk ehsh. j'o, rfDek T[; tb so rJh fi; B jZE T[s s's
~ b? e fFnkw (d Bkw) ~ gVQkfJnk ;h. T[j g[oF Gt-;kro ftu'I feT[I
BjhI sork fi; B BkokfJB dk Bkw fus ftu
(T[j) feobk feT[I w[es BjhI j'trk fi; ~
brkfJnk
j?.2247.
s'Ne
id ;qh feqFB B T[; ~ T[mk fbnk, sd jh T[; dk wB[Zy o{g j' frnk.
sp :" fpqi BkE ;[ p?B T[uko. s/o' d/;[ ejk s/o' Bkw ejk o/. 2248.
feobk pku ekBQ i{ ;'
715
;'om
@fvr# wok BK ;h ns (w?I) fJe d; dk okik ;K. j[D T[j eEk s[jk~
;[DkT[Idk jK fi; eo e w?I feobk pfDnk jK.2249.
efps[
efpZs
j BkE! w?I fBs ;'B Bkb ;ik e, fJe ;" rT{nK pqkjwD g[ZsoK ~
p[bk
fco
e dkB fdnk eodk ;K. fJe rT{, wohnK g[zB ehshnK rT{nK ftu'I,
nk e T[BQK rT{nK ftu fwb rJh i' w?I g[zB eoB bJh wzrtkJhnK
j'JhnK ;B. T[j (rT{ fco) g[zB eo fdZsh, (go) T[; T[s pqkjwD dh B}o
g? rJh. efjD bfrnk, fJj woh rT{ j?. (w?I) T[; ~ XB d fojk ;K ns
(nkgDh
rabsh)
(fywk
wzr
fojk
;K).
(go)
T[;
XB
fbnk
d'jok
s[jkv jZE Bkb S'j`fdnK jh j[D wo ;ko gkg fwN rJ jB. (w?I ;fji
jh) T[j cb gk fbnk
eod jB.2251.
j?
i'
w[Bh
b'r
pj[s
fdBK
se
ig
eo
gqkgs
ns w?~ fJj ;qkg fdZsk fe (s{`) y{j dk feobk j' ik. fJ; eo e w?I nk
e feobk j' frnk jK.2250.
;[Dk
tb
;[y
d g?ohI fgnk.
rJ.2252.
(Bzd
~)
716
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
;t?:k
feq;Bktsko
717
;t?:k
eth fFnkw (efjzd jB), T[; ~ tyfdnK jh (pbokw B) g?oK T[s f;o
M[ek fdZsk. eth fFnkw (efjzd jB) (i;'Xk B T[; ~) rb Bkb brk fbnk
efpZs
e T[BQK B) wKrK ftu ;zX{o Go fbnk. eth fFnkw (efjzd jB), BZE, fpzdh
ns Foho T_s rfjD s p;sq ;ik e ;[zdo B?DK ftu eibk gk fbnk.
nkgD Foho (@fBi-ekfJ#) dh fpibh torh uwe nk e ftykJh. (nk e)
wK, fgT[ iK Gok dh Fow ehs fpBk g[SdhnK jB. j pbokw! so g?ohI
g?IdhnK jK, jkfJ ;k~ pdbK tor ekb feqFB pko e{M sk d; fdU.2254.
eth B fejk-;'omk
pbokw
dk
pykB
;'omk
T[;
jK
tb
i'
;kohnK
nr
r'ghnK
j'Jh
dk
;BwkB
ehsk.
w?I
T[;
eEk
j?.2255.
;t?:k
fJe tko pbokw B T[BQK ftu nkB`d g{ote fJe yv oukJh. fJ;
ghD bJh fFnkw B to[B (@ibkfXg#) ~ Fokp d e Gfink. T[; tb
pbokw B Fokp gh bJh ns w;s j' frnk ns wB ftu pj[s ;[y gqkgs
ehsk. (T[; B BF dh jkbs ftu) gkDh ukfjnk, go iwBk B wkD eo
fbnk (ns pbokw e'b B nkJh). (pbokw B T[; ~) jb Bkb fyu fbnk.
(fJ;
eodk
soQK)
ethnK
toDB
ehsk
j?.2256.
j pbokw! s[;hI gkDh b? bt', (go) fpBk d'F w?~ d[y B fdU. j
oDXho! (woh) rZb ;[D', w?I ;qh feqFB dh dk;h jK (fJ; bJh s[jkvh nkfrnk
dk
gkbB
eo
;eh).2257.
d[fJ jh ;[ wk; oj/ fsj mk fcfo b?B fpdk ufb Bzd g? nkJ/.
;t?:k
T[E (pbokw) d' e[ wjhB fojk ns fco ftdk b?D bJh ub e Bzd
gk; nk frnk. fco i;'Xk
d xo tb ubk frnk ns T[; d g?oK T[s
718
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
719
wZEk oy fdZsk. T[; e'b'I id'I jh ftdk wzrD bfrnk sd (i;'Xk B) F'e
ehsk ns (T[; d) d'jK B?DK s'I jzM{ fvr gJ. fco fJ; soQK efj e ftdk
ehsk--@s{` ik e feqFB ~ fJ; soQK ejhI fe T[j feT[I BjhI nkfJnk#.2258.
d'jok
d'jok
Fokp
fJfs ;qh pfusq BkNe rq`E/ pfbGdq r'e[b fpy? ikfJ pj[o nkts GJ/.
fJE ;qh pfusq BkNe rqzE dk @pbGdq r'eb ftu ik e fco gos nkJ# gq;zr ;wkgs.
d'jok
d{s f;qrkb gfm:' jfo e' efj jT[ jfo jT[ s[fj feT[ ejtk:'.
G/y ;'T{ efo d{o ;p? efp ;:kw np? i' s? Gy pBk:'.
s? o/ r[nko j? r'e[b BkE ejkts j? vo[ s'fj B nk:'.
e? fJj d{s e' wkB efj:' Bjh g/fy jT[ bhB' ;G? db nk:'. 2262.
;'omk
d'jok
xo nk gj[`u.
jK.2261.
j[D
g"Ivqe
;t?:k
s{`
sK
rtkbk
j?I
ns
(nkgD
nkg
~)
r'eb-BkE
nytkT[Idk
j?I,
s?~
vo BjhI brdk. iK sK fJ; d{s dk fejk wzB b?, BjhI sK ty b?, w?I ;koh
;?Bk b? e nk fojk jK.2262.
;'omk
;qh feqFB B T[j rZb B wzBh i' d{s B ejh. T[; (d{s) B ik e
nkgD ;[nkwh ~
frnk.2263.
rZb
efj
fdZsh
ns
(okik
nkfde
(j'o)
okfinK
;qh
feqFB
T[s)
uVQ
;?Bk
fsnko
nk
;t?:k
ekFh
oki
dh
f;qrkb
e ;?Bk
(noEks
ehsh.
(fJeZmh
f;qrkb)
Bkb :[ZX eoB nk rJ. eth fFnkw B fJ; soQK efj e ;[DkfJnk fe d'jK
fXoK d :'X (:[ZX-G{wh ftu) fBso nkJ.2264.
720
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
721
wkBj[ w/x gqb? fdB e/ T[wv/ d'T{ fJT[ T[gwk ihn nkJh.
pkjfo jP? fpqi BkfJe ;?B s/ ;?B d[j{ fJj pks ;[BkJh.
e nk rJ j'D. ;qh feqFB B ;?Bk s'I pkjo nk e d'jK ;?BktK ~ fJj rZb
mkY? oj? d'T{ ;?B d'T{ jw wkfv j? :k G{n phu bokJh. 2265.
;[DkJh fe
G{wh ftu
;t?:k
nkJ/ j? wfs eoh iB[ d[fJ bop/ ej[ f;zx d'T{ iB[ nkJ/.
nzsfe nzs ;w? iB[ Jh; ;gS wB' frfo i{MB XkJ/.
e? d'T{ w/x gqb? fdB e/ fBfX Bho d'T{ feX' eq'X pYkJ/.
wkBj[ o[dq jh eq'X Go/ d'T{ j? wB w? bfy :" efp gkJ/. 2268.
efps[
(feT[Ife)
fJ;
oD-
e"se tyD. (eth) fFnkw efjzd jB, oD-G{wh ftu wok ns fJ; dk :[ZX
pDdk
j? . 2266.
d'jok
(;qh feqFB dh) rZb wzB e ns eq'X ~ fsnkr e d'tI ;?BktK yV'shnK
ofjD
d'jok
ojhnK.
d'tI
feqFB
FoK
tKr
:[ZX
eoB
bJh
nk
rJ.2267.
;t?:k
(fJzi gqshs j[zdk j?) wkB' d' w;s jkEh :[ZX eoB bJh nkJ j'D,
iK wkB' d' Fo nkJ j'D. iK wkB' nzs tb d ekb ns fFt j'D. iK wkB'
d'
yzGK
tkb
gops
bVB
bJh
nkJ
j'D.
iK
d'tI
gob'
fdB
pdb
j'D, iK d' ;w[zdoK B eq'X tXkfJnk j't. eth B wB ftu fJ; soQK ;wfMnk
wkB' eq'X Go d' o[dq j'D.2268.
efpZs
fitI
M{m
dk
;u
Bkb,
gZEo
dk
eu
Bkb,
gko
dk
nZr
Bkb
ns
gZsoK dk bfjoK Bkb (;zxoF j[zdk j?). fitI frnkB dk w'j Bkb, ftte
dk dq'j Bkb, sg;h dk pqkjwD-dq'jh Bkb ns ekfJo dk ;{ow Bkb (:[ZX
j[`dk j?). fitI bfink dk ekw Bkb, mzv dk XZ[g Bkb, gkg dk okw Bkw
Bkb ns nSb dk Sb Bkb (w[ekpbk j[zdk j?). fitI ezi{;h dk dkB Bkb,
fitI eq'X dk ;BwkB Bkb, eth fFnkw (efjzd jB), fJ; soQK (fJe) feqqFB
(d{i)
feqFB
(f;qrkb)
Bkb
nk
:[ZX
eo
fojk
j?.2269.
;t?:k
T[E pj[s seVk :[ZX j'fJnk, sd ;qh feqFB B (;[doFB) uZeo ;zGkb
fbnk. (eth) fFnkw efjzd jB, ;qh feqFB B fJ; soQK t`rkfonk--j f;qrkb!
w?I s?~ (j[D) wko fojk jK. (fJj efjD T[gozs ;qh feqFB B) ;[doFB uZeo
SZv fdZsk ns t?oh d f;o T[s wko e (T[; ~) tyok eo fdZsk. (fJzi
S'fo ;[do;B d/s G:' f;o[ ;sq[ e' wkfo i[dk eo vkfo:'.
wkBj[ e[wQko b? skrfj e' ue s/ c[fB pk;B ekfN T[skfo:'. 2270.
gqshs j[zdk j?) wkB' e[fwQnko B Xkrk b? e, fco ue s'I GKv ~ eN e T[sko
fbnk j't.2270.
722
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
723
;qh fpqiBkE ;' ;:kw GB? nfs jh fsj nkfJ e? i[X wuk:'.
fFqrkb ~ :[ZX ftu wkfonk frnk ty, (sd T[; EK s) fJe ekFh
dk okik ;h, T[; B Xktk eo fdZsk. (eth) fFnkw efjzd jB, T[; B nk
wkfo wuh nfs i' fsj mk ;[ sp? fsj ;:kw i{ ueq ubk:'.
e ;qh feqFB Bkb seVk :[ZX wuk fdZsk. T[; EK T[s pj[s wko wuh, T[;
d/fy f;qrkb jfB:' oB w? fJe ek;h e' G{g j[s' ;'T{ Xk:'.
fiT[ nfo nkrfb e' efN:' ;h;[ fsjh fpfX :kjh e' ekfN frok:'. 2271.
;wI ;qh feqFB B (fco) uZeo ubk fdZsk. fitI gfjb t?oh dk f;o efNnk
;h, T[; soQK fJ; dk (f;o) th eN e ;[N fdZsk.2271.
id ;qh feqFB B d'jK dhnK ;?BktK d tyfdnK j'fJnK eq'XtkB j' e
d'jK ~ ) wko fdZsk, sd ;G dk wB (y[Fh Bkb) fyV frnk ns
(T[BQK
FfjBkJhnK ns Brko
nkgD nkgD xoK ~
;qh
dh
feqFB
T[s
c[bK
poyk
j'D
br
rJh.2272.
;t?:k
;t?:k
;{ o tho
ti' I
gSkD
fbnk.2273.
ikfJ T[s? f;o[ G{g e' ek;h e/ phu gfo:' g[fo ;'e iBk:'.
;:kw i{ ;' jwo/ i?;/ G{gfs eki eh:' cb[ s?;' Jh gk:'. 2274.
fFnkw B fJ; soQK efj e ;[DkfJnk. fi; soQK ;kv oki B ;qh feFB Bkb
fttjko ehsk ;h, T[; soQK dk (T[; B) cb gqkgs ehsk j?.2274.
fi; pqjwk, Bkod ns fFt ~, ;z;ko d b'e T[m e fXnkT[Id jB.
T[BQK ~ uzrh soQK c[b uVQk e, f;o M[ek e ns fco
tikT[Id jB. eth fFnkw efjzd jB u`rh soQK c[b uVQk
oki
dk
g[Zso
;[dZSB
nkgD
wB
ftu
pj[s
e'qX
tXk
fbnk. wo fgsk dk fi; B pX ehsk j?, w?I T[; ~ wkoKrk, wB ftu (fJj
rZb) t;k bJh. T[; B fFt dh ;tk ehsh ns peo tik tik e T[; ~
gq;zB eo fbnk. (eth) fFnkw efjzd jB, @w?I MN jh fSD Go ftu feqFB ~
wko fdnK#, fJj to (T[; B) s[os (fFt gk;'I) gqkgs eo fbnk.2276.
724
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
;t?:k
ftu'I
fJe
w{osh
fBebrh
i'
feqFB
ih
gqkDK
d'jok
fJe (fJj rZb th) ejh fe :[ZX ftu i' e'Jh T[; (w{osh ~) pw[y
725
eo dtrk
;erk ns
(sok)
pb
BjhI
ub
;t?:k
eth fFnkw efjzd jB, fJ; gqeko d ;[dZS ~ id fFt B fJ; soQK
j'w ehU fsfB gkte w? fxqs nSs iT[ i?;/ p/dB pykfB:'.
fejk. (sK) T[; B T[m e T[jh ezw (eoBk F[o{) eo fdZsk ns nkgD wB
ftu pj[s y[F j'fJnk. T[; B fxT[, uktb nkfd nrBh ftu (T[; soQK)
o[dq e/ Gkyp/ e' ;[ eS{ efp ;:kw GB? iV G/d B ikfB:'. 2279.
j'w ehs, fitI fe tdK ftu wzfBnk j'fJnk j?. eth fFnkw efjzd jB, o[dO
ej
dk
sd
T[;
w{oy
T[;
ftu'I
e[M
(fJe)
Gd
w{osh
BjhI
gqrN
ikfDnk.2279.
j'Jhl
fJ;
tyfdnK
jh
;G
mkYh GJh efo b? e? rdk nfs o'; e? dks ;' dks pikt?.
vo brdk ;h. fejVk ;{owk irs ftu gqrN j' frnk j? fe fJ; d ikD
s (T[j) nr mfjo ;e. (T[j) w{osh jZE ftu rdk b? e yVh j' rJh
ns
u"gJh
nfs
;wM
;t?:k
i' T[fj e/ w[y nkfJ r:' gqG ;' T[B j{ fSB wkfj iok:'.
:" ;[fB pks ufV:' oE g? jfo skjh e/ ;kw[j/ ueq ubk:'.
ueq ;[do;B e/ fsB nrq B skjh e' gT[oy B?e[ p;k:'.
nzs fy;kfJ ubh fco e? efp ;:kw ej? ;'T{ G{gfs nk:'. 2283.
eq'X
fbnk
fe
fJ;
(T[j
w{osh)
;fjs
s'I
dzdK
;qh
Bkb
feqFB
dzd
tikT[D
ihT[Idk
brh.
BjhI
ik
;G
fJ;
soQK
;erk.2280.
u"gJh
sd
d[nkfoek
tb
Gi
gJh.
(T[;
B)
nkgD
fus
ftu
pj[s eq'X tXkfJnk j'fJnk ;h. fJXo ;qh feqFB B th ;[D fbnk fe (e'Jh)
fJe
si
wo
T[s
(uVQ
e)
i'
e'Jh
fJ;
Bkb
:[ZX
eork,
fco
nfXe
i'
fJ;
nk
fojk
;kjwD
T[j
j?.2281.
nktrk,
:wb'e
T[j
tb
;G
ukb
G;w
jh
j'
iktrk.
gktrk.2282.
;t?:k
dtrh.
oki
jh
(ik
e)
wko
;[fNnk.2283.
726
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
efp:' pku
727
eth B fejk--
;t?:k
;t?:k
;qh fpqi BkfJe e' fiB j{ efp ;:kw GB? Bfj X:kB brk:'.
eth fFnkw efjzd jB, fi; B ;qh feqFB dk fXnkB BjhI brkfJnkl
nT[o ejk G:' iT[ r[B ekj{ e/ rkts j? r[B ;:kw B rk:'.
ns eh j'fJnk, i fe; d r[D rkJ jB, (go) ;qh feqFB d r[D BjhI rJl
ns eh j'fJnk, i irdhF s'I fpBk T[; B rDF ns wjF ~ wBk fbnkl
;t?:k
eth
fFnkw
rztk
jB,
T[;
b'e
gob'e
ftu
;dk
bJh
nkgDk
iBw
;t?:k
(;qh
feqFB
B)
nfijh
fJe efg j[s/ sjk ;' nk:'. wdok ;eb c'fo xN rPk:'.
ckXs G:' osh e[ B vfo:'. w[;bhXfo nfs eq'Xfj Gfo:'. 2287.
d'jok
(rZb)
pbokw
e
pj[s
ukT[
1H fJj T[esh eJh phVK ftu BjhI fbyh, e[M ftu Szd nze 2285 s' pkd fbyh j?
2H fJj T[esh pj[shnK phVK ftu BjhI j?, Szd nze 2285 s'A gfjbK nkJh j?
ftu
fis
Sv
fdZsk
i'
e"D
eo
;edk
j?.2285.
Go
ih
gq;zB
ots
j'J.
Bro
T[E
rkT[ D
ftu
;kfonK
br
rJ.
Bkb
ns
fwb
(nkgDh)
e
Fokp
fJ;soh
ghsh
ns
;zr
fdb
b?
ftu
gJ . 2286.
T[E fJe pzdo ofjzdk ;h, T[j th nk frnk. (T[; B) Fokp dk xVk
GzB e ;koh (Fokp) }kfJnk eo fdZsh. (T[j) Ng{;hnK wkoB brk ns fe;
s'I }ok fizBk th B vfonk. pbokw (T[; d fttjko eo e) eq'X Bkb Go
frnk.2287.
d'jok
T[j
pzdo
Budk
oD-G{wh
u"gJh
okfinK
fi; e'b'I u"dK b'e vod ;B. T[BQK d xo ;'B d pDk fdZ&s i' pqkjwD
;dk wzr e fYv God ;B. fco dq'gdh dh bki oy bJh. ;qh feqFB s'I
u"gJh
T[BQK
oD ftu'I ed Nb BjhI ;B. fco T[; (oki) dhnK j}ko G[iktK eN ;[NhnK,
fpBk
nE efg pX eEB`
efjzd
fbnk.2284.
ouk
ftykT[D
bJh
p[bk
fbnk.
nzBQ
g[Zso
ftnkj
ofunk
j?,
728
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
nzX e/ g{sfj p:kj ofu:' ;' ;[ skjh e' d[nkotsh ;[fB gk:'.
;kp j[s' fJe ekBQ e' pkbe ikptsh j{ s/ ;' ufb nk:'. 2289.
rfj e? pjh:k g[fB G{g ;[sk j{ eh ;:zdB Ghso vkfo f;Xkfo:'.
i' GN skfj ;jkfJ e/ eki bfo:' ;'T{ J/e jh pkB ;' wkfo:'.
XkfJ go/ fS oEh fwfb e? ;[ xB' db[ b? ip G{g gukfo:'.
feq;Bktsko
T[;
oki
dh
729
g[Zsoh
dh
pKj
geV
oE
T[s
dk
uVQk
fJe
fbnk.
i' e'Jh F{otho T[; dh wZdd bJh bfVnk, T[; ~ fJe jh pkD Bkb wko
fdZsk. id oki B tzrkfonk sK oE-db tkb S F{otho pj[s ;koh ;?Bk
i[X[ G:' fsj mT[o xB' ;'T{ :" w[y s/ efp ;:kw T[ukfo:'. 2290.
no[ nT[o ;[ eoB ufb:' fo; ;'n eo'X o[ eT[u sp? sB w?.
Sfp gkts G:' efp ;:kw GB? ;'T{ :" fJB ;{oB e/ rB w?.
fiw ;{oi ;'Gs fdtsB w? fJj ;' Sfp gkts G:' oB w?. 2291.
i' eq'X eo e o'; dk o{g j' fojk ;h ns T[; B Foho T[s etu (XkoB
ehsk j'fJnk ;h). eth fFnkw efjzd jB, T[j fJBQK ;{ofwnk d M[zv ftu
fJzi F'Gk gk fojk ;h fitI ;{oi dtfsnK ftu F'Gdk j?, fJj T[; soQK jh
F'Gk
oD-G{wh
;B.
xkU
ftu
gk
fojk
;h.2291.
fiE fB;zr j' e :[ZX j' fojk ;h, T[E d'jK gkf;nK s'I Gkb ub oj
brD
Bkb
;{ow
fJ;
soQK
Gih
iKd
;B,
wkB'
xo
oD-G{wh
ftu
ub
oj
sho,
(Fokp
d)
fgnkb
s'I
fBtkb
wkB' pj[sh
posB jB
jB.2292.
;Kp B jZE ftu XB[F b? e T[; EK s pj[s seV ;{ow wko fdZ&s.
fJeBK d d'tI g?o eN rJ ns fJeBK d f;o jh eN fdZ&s. j'o Gi iKd
i' ;{ow fd; oj jB, T[BQK dh T[gwk eth fFnkw fJ; soQK T[ukod/ jB,
wkB'
;kX{
dh
;zrs
gqkgs
eoB
g[zB
nr
gkg
Gih
iKd
j'D.2293.
fFnkw
\tko/
ub
fJ;
oj/
soQK
fpnkB
eod
jB,
wkB'
F{othoK
pkra
ftu
nBe
j' D .2294.
feqFB
g[Zso
(eJh)
fJsBk
fJe
dzdK
(seVk)
ftu
:[ZX
xkj
ehsk
b?
fisBk
sob
ni
eod
se
j'fJnk j? ns B jh fe; B edh ehsk j?. i' S wjkB :'X (T[; Bkb bVB
730
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
;' fwfb e? efo e'g go/ ;[s ekBQ e/ T{go ikB B dhB'.
o'; pYkfJ wukfJ e? wkfo jzeko e? e/;B s/ rfj bhB'. 2296.
feq;Bktsko
731
bJh nkJ ;B), T[BQK ftu'I fJe th pb ftu xN BjhI j?. T[j (;ko) fwb
e ns eq'X eo e feqFB d g[Zso T[go nk gJ ns ikD B fdZsk. eq'X
~
tXk
ns
:[ZX
wuk
bbekod
j'fJnK
(;Kp
~)
e;K
s'I
geV
fbnk.2296.
s'Ne
s'Ne
u"gJh
eo
u"gJh
fdZ s h.2297.
(;koh
fJXo
d[o:'XB
]po)
;[D
;t?:k
n?u b:' g[o sqk; Gfo:' ;'T{ b? d[fjsk fJj g{iB nk:'. 2300.
;:kw ufosq T[s? fgyp/ ej[ ;:kw GB? ufb Bkod nk:'. 2301.
fJfs ;qh d;w f;ezX g[okD/ pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ dq[i'XB eh
p/Nh ;kp e' p:kj fbnkts GJ/ fXnkfJ ;wkgsw.
1H @sT[#
jZE)
Xo
pbokw
p;[dt
e
ns
pj[s
pfj
feqFB
eq'XtkB
frnk
ih
j'fJnk.
(noEks
w[ZSK
T[; (;Kp) dh ]po-;ko b?D bJh fe; d{s ~ Gi' ns (w?~) g'so
EK
tb
Gi
fdZsk.
pbokw
;t?:k
fgsk
dh
nkfrnk
gqkgs
eofdnK
jh
pbokw
ub
rikg[o
nk
frnk (ns fJ; soQK fejk--) ;kv oki B fJ; soQK nkfrnk fdZsh j? @j
nzBQ d g[Zso (d[o:'XB)! fJ; ~ Sv d#--fJ; soQK (efj e) ;[DkfJnk. fJj
rZb
;[D
okik
(d[o:'XB)
r[^;
Bkb
Go
frnk
(ns
efjD
brk
fe)
g{iD
;Kp
;kp ;' p:kj ;[sk e' eh:' d[oi'XB fufs xB' ;[y gk:'.
Gqks e/ g[sq e' ;`fr jbk:[X b? efo d[nkotsh e' f;Xk:'.
T[Xo
;[D
b?
dkB d:' fij nzs eS{ Bfj fpgqB e' efj ;:kw ;[Bk:'.
ehsh.
rZb)
u"gJh
nkfJ; gkfJ fgsk e' ip? ufb e? pfbGdq rik g[o nk:'.
nkfJ; n?;/ d:' jwo/ fBqg S'fo fJB? ;[s nzX ;[Bk:'.
gqrN
(fJj
p;[dt B fejk--
fsj ;[fX eT[ e'T{ d{s gmfJ:?. g"sq ;'X e" p/fr wzrfJ:?.
w[;bhXo fsj mT[o gmk:'. ufb jbXo fsj g[o w? nk:'. 2299.
][Fh
bJh.
bJh
Bkb
nkfJnk
(T[;
(noEks
oki)
bVeh
gF
eoB
dk
ftnkj
eo
e`fBnK
nkfJnk).2300.
fdZsk
ns
d[o:'XB
B wB ftu pj[s ;[y gqkgs ehsk. (eth) fFnkw (efj e) ;[DkT[Id jB,
(T[; B) pqkjwDK ~ pnzs dkB fdZsk. Gok d g[Zso ~ Bkb b? e pbokw
d[nkfoek
fFnkw
~
d
ub
ufosqK
fgnk.
~
(eth)
tyD
bJh
fFnkw
Bkod
efjzd
ub
jB,
e
T[Xo
nk
(d[nkfoek
frnk.2301.
fJE ;qh d;w ;ezX g[okD, pfusq BkNe rqzE d feqFBktsko d d[o:'XB dh
pNh ;Kp ~ ftnkj fbnkT[D d gq;zr dh ;wkgsh.
ftu)
732
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
Gkfs ej{ ej{ rkts j? ej{ jkfE bhJ/ gqG[ phB pikt?.
ghts j? ;[ ej{ wdok nT[ ej{ boekB e' bkv bvkt?.
i[X[ eo? ej{ wbB ;' ej{ Bzdr jkfE bhJ/ uwekt?.
fJT[ jfo e/b eo? fsj mk fijk eT[s[e e' e'T{ gko B gkt?. 2304.
d'jok
733
;B.
xo ftu nk gj[`funk,
g?ohI gJ.2302.
fiE
feqFB
p?m/
j'J/
;t?:k
d{i xo ftu (id'I) Bkod frnk, (sK) T[E th feqFB ~ tfynk. (fco
Bkod fJe) j'o xo ftu frnk, sd (T[E th) feqFB (w"i{d ;h). foFh B
nkB`fds j' e fJ; soQK fejk fe ;kfonK xoK ftu feqFB jh tfynk j?.
fJ;
soQK
(dh
eEk)
~ Bkod foFh
fbnk.2303.
eth
fFnkw
(nkgD )
wB
rqzE
ftu
tofDs
ftu
;jh
o{ g
ehsh
ftu
j?.
feqFB
irdhF
ih
ftuko
;qh feqFB eJh GKs (d ezw eod jB), feXo rkT[Id jB, feXo jZE
b? e phDk tikT[Id jB. feXo Fokp ghId jB ns feXo bVfenK
ftu
feqFB
oj
fJ;
soQK
yv
jB,
fi;
dk
e'Jh
gko
BjhI
gk
;edk.2304.
d'jok
fJ; soQK d ufosq ty e Bkod ;qh feqFB d uoBK Bkb fbgN frnk.
fco ;ko irs d e"se tyD bJh ub fgnk.2305.
ns
;t?:k
;t?:k
pqjw wj{os ;:kw T[m? T[fm BQkfJ fjqd? jfo fXnkB Xo?.
fcfo ;`X:fj e? oft j's T[d? ;[ ibki[fb d? no[ wzsq oo?.
sp eow B eT[B eo? ir w? ip nkgB ;:kw i{ eow eo?. 2306.
eJhnK
phVK
ftu
fJj
T[esh
BjhI
fbyh
(fJj)
eow
ehs
jB.
nkg
jB.2306.
T[s p?m iKd jB ns uzrh soQK fBnK eod jB. ns ;[ydt (F[edt) d
u`r fgsk eEk eo e ;qh feqFB ~ foMkT[Id jB. sd se fJe (d{s) B
nk
rZb
ejh
j?,
T[;
eth
w[y
s'I
efj
;[DkT[Idk
j?.2307.
734
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
d{ s pku
;t?:k
feq;Bktsko
d{s B fejk-;t?:k
j feqFB ih! fi; oki ~ s[;hI fis e Sv fdZsk ;h, T[; B (fco
735
nkgDk) }'o iskT[Dk F[o{ eo fdZsk j?. (efjzdk j?--) @w?I sJh nS'jDhnK
;?Bk b? e, sJh tko :[ZX wukfJnk j? ns nzs ftu feqFB ~ Gik e fojk
p/u e? ykJh j? bki wB' fsfB :" iV nkgB e' ropk:'. 2308.
jK. T[j wE[ok ftu ofj jh BjhI ;fenk j?.# T[; B wkB' Fow tu e yk
d'jok
bJh
j't,
;t?:k
;qh fpqiBkE ejh ;G ;" jw fdbh ub? feX" skjh e' wko?.
i' wfstkoB e/ wB Ghso nkts j? ;'T{ pks fpuko?.
T{Xt n?;/ efj:' gqG i{ fgqEw? c[fB fdbh jh Uo f;Xko?.
gkoE Ghw e' b? ;zr nkgB/ sT[ fsj ;sq[ e" ikfJ ;zxko?. 2310.
T{Xt i' ;[G ;sq[ eT[ wkfo efjU ;[ ;G? jfo wkB bhU.
oEgfs Gb/ ri pkiB e/ fpqi BkfJe ;?B Gb/ ouhU.
fwfb Nke nchwB Gkr uVkfJ ;[ nT[ wdok ;[y wkB ghU.
;[fX e? p/ eT[ Bkod G/fi d:' efj:' T{Xt ;' fwfb eki ehU. 2311.
u"gJh
sd
~
u"gJh
se
nkgD
(T[j)
w{oy
(j[D
fco)
xwzv
eo
fojk
j?.2308.
Bkb
Bkod
;qh
fdZbh
feqFB
b?
dh
;Gk
ftu
nk
gj[`funk.
T[j
;qh
feqFB
ufbnk.2309.
;t?:k
ukjhdk j?. T{Xt B fJ; soQK fejk -- j feqFB ih! fco gfjbK fdZbh tb
jh ikDk ukjhdk j?. noiB ns Ghw ~ nkgD Bkb b? e fco T[; t?oh
~
wko
T{Xt B t?oh ~ wkoB dh i' F[G (ftXh) ejh, T[j ;koh ;qh feqFB
wzB bJh. u`r oEhnK, x'V-;tkoK ns jkEhnK d ;tkoK dh ;qh feqFB
d D k
ukjhdk
j? . 2310.
fdZsk
ns
fejk
fe
T{Xt
Bkb
fwb
ekoi
eoBk.2311.
u"gJh
fuz s k
d{ o
eo
fdZ s h.2312.
;'omk
soQK
d'jok
fJ;
gqG{
:[fXFmo B fJe rZb ejh--j gqG{! w?I fJe pBsh eodk jK. i (T[j)
~ u`rh br sK w?I oki;{ :Zr eoK.2313.
u"gJh
sd ;qh feqFB B fJ; soQK fejk fe w?I fJ; ezw bJh jh nkfJnk jK.
(go)
gfjbK
iok;`X
wko
bJhJ,
fco
:Zr
dk
BK
b?Dk
pDdk
j?.2314.
736
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
;t?:k
feq;Bktsko
;t?:k
737
(fdFk)
fis
Ghw
;?B
gos
nkfJnk
ns
eo
T[&&Zso
ns
(fdFk)
;'omk
;qh feqFB B fejk fe n;hI pqkjwD dk Gy Xko e T[; gk; :[ZX eoB
dh
e
;{ofwnK
ns
;?Bk
Sv
;t?:k
;t?:k
G/y Xo' s[w fpgB e' ;zr gkoE Ghw e/ ;:kw efjU.
jw j{ s[wo/ ;zr fpg e/ G/yfj Xkos Bfj iks ofjU.
fus ukjs j? ufj j? fsj s/ c[fB J/eb/ e? efo yr rfjU.
efjU fcfo nkgB fpg e' o{g XfoU Bjh ekj{ s/ iks bfjU. 2318.
iKdk.2318.
pkwB G/y ip? Xfo e? fBqg ;`fX iok e/ rJ/ fBqg ikBh.
d) SsqhnK tkb ;ko s"o sohe gSkD bJ. fJj sJh tko ;kv Bkb bfVnk
j?, fJj Ujh j? fi; dh okiXkBh d[nkfoek j?. (oki B) ;kok Gd ikD
fbnk
;qh feqFB B nkg jh T[m e T[; oki ~ fJ; soQK (efj e) ;[DkfJnk.
s{` feqFB e'b'I sJh tko Gfink j?I ns s{` fJe jh tko (feqFB ~) GikfJnk
fe
fJj
r[wkBh
r'e[b
BkE
jh
Sb
g{ote
nkfJnk
j?.2319.
j?. fJsBk e[M j'D s th (s{`) ;{owk nytkT[Idk j?I. wo fus ftu j[D fJj
(ftuko) nkfJnk j? fe pqkjwD j' e (n;hI) so (tor) Ssqh Bkb :[ZX
wukT[ D k
s/Jh; p/o Gfi:' jfo f;T[ jfo e" sP? J/e jh pko Gik:'.
ukj[ ` d
jK.2320.
oj, (go T[; B e'Jh) ftuko B ehsk. (T[; B) fejk ;h fe Foho eh (uh})
738
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
j? (feT[Ife) i GrtkB fijk wzrsk wzrdk j? (sK) dj s'I fpBk j'o (e[M
th d/D :'r) BjhI. ;[D, okw ih B oktD ~ wko e oki ftGhFD ~ d
fdZsk
ns
ftu
;`e'u
d/fy d:' pqjwk ;[s ;{oi fus fpy? Bjh sqk; eh:' j?.
dk; G:' jfo uzd ;[fB:' ;[s eki B bki eh Ufo X:' j?.
w{zv d:' wX[ ekfN w[okfo osh e[ B ;zeswkB G:' j?.
i[Xfj ukjs j' fsB s/ s[wo' pejk pb xkN r:' j?. 2322.
739
T[;
s'I
eod
(tkg;)
j'fJnK
fbnk.
j[D
u[g
n;hI
feT[I
j[D
wzrd
;kX
jK--j
bJh
okiB!
fjod
j?.2321.
ty' pqjwk B ;{oi ~ g[Zso fdZsk ;h (go T[; B) fus ftu vo BjhI
fbnkT[Idk ;h. (okik) jfouzd (uzvkb dk) dk; j'fJnk ;[fDnk ;h, go g[Zso
(d dkj ;z;eko d) ekoi tb Fow BjhI wzBkJh ;h. wX[ (ns e?NG) B
ftFD{ ~ f;o eN e fdZs ;B ns osk fizBk th FzekwkB BjhI j'J ;B.
Ujh pek;[o ~ wkoB tkbk T[; e'b'I :[ZX ukj[zdk j? eh sok pb xN frnk
j?.2322.
ufVQnk ;[fDnk
nkgD ;fs s'I
trD
gkoE ;:kw efj:' sp G{gfs sqk; Go? Bfj i[X[ wukt?. 2323.
;G
e[M
;zGt
j'Jrk)
sd
okik
(iok;zX)
vo
dk
wkfonk
:[ZX
BjhI
eork.2323.
iok;` f X pku
;t?:k
gkoE ;' fpqiBkE ip? efp ;:kw ej? fJj Gkfs pykB'.
;qh fpqiBkE fJjh fJj gkoE Ghw fJj? fsj G{gfs ikB'.
ekBQ Gfi:' jw s/ fJj pkbe :k ;zr jT[ bfo j' ;[ pykB'.
i[X[ e/ ekoB mkY' G:' T[fm ;:kw ej? eS[ sqk; B wkB'. 2324.
iok;`X B fejk-;t?:k
eth fFnkw efjzd jB, id'I ;qh feqFB B noiB ~ fJ; soQK fejk.
(sK) oki B ikD fbnk fe fJj feqFB j?, fJj noiB j? ns fJj Ghw
j?. feqFB wo e'b'I Gi u[Zek j?, fJj (noiB) ni pkbe j?, fJ; (Ghw)
Bkb jh :[ZX eodk jK-- fJ; soQK (oki B) fejk ns :[ZX eoB bJh yVk
j' frnk. (eth) fFnkw efjzd jB, (T[; B) e[M th vo BjhI wzfBnk.2324.
Gkoh rdk j[sh Xkfw xBh fJe Ghw e" nkg e' nT[o wzrkJh.
(T[; okik d) xo fJe pj[s Gkoh rdk j[zdh ;h, (T[j) Ghw (~ d
ns nkg j'o wzrtk bJh. fJe (rdk) Ghw d jZE ftu fdZsh ns
fdZsh)
okfs e' ;'fJ oj? ;[y gkfJ ;[ fdt; eo? T[fm fBs bokJh.
fJe nkgD jZE ftu ;zGkb bJh. oks ~ (d'tI) ;[y g{ote ;"I iKd ns
fdB ~ T[m e fBs bVkJh eod. fJ; soQK dh d' ;{ofwnK dh eEk (eth)
fFnkw
wB
ftu
ftuko
Ghw
rdk
geV
oki
;[DkJh.2325.
~
wkodk
ns
okik
rdk
cV
Ghw
wkodk. d'tI pbtkB eq'X Bkb Go j'J (fJzi) bV oj ;B wkB' izrb ftu
d' t^v Fo bV oj j'D. :[ZX eod jB, (go) T[; EK s'I w[Vd BjhI. (fJzi
gqshs j[zdk j?) wkB' T[; EK s d'tI :koh tzv oj j'D. (eth d wB ftu)
:" T[gih T[gwk us[o/ iB[ y/bs j? c[bEk ;' fybkoh. 2326.
fJ; soQK dh
j'D.2326.
T[gwk
g?dk
j'Jh
j?
wkB'
us[o
fyvkoh
rZsek
yv
oj
740
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
741
id ;skJh fdBK se :[ZX j[zdk fojk, (sK) okik (iok;zX) fis frnk
ns Ghw dk pb jko frnk. sd ;qh feqFB B (T[; ~ nkgDk) pb d fdZsk
ns eq'X g{ote (T[; ~) izr eoB bJh gqfonk. (feqFB B) fJe shbk jZE
fdt; ;skJh; i[X[ G:' ip1 G{g fifs:' pb[ Ghwfj jkfo:'.
s?;/ jh Ghw B/ uho d:' fBqg :" w[y s/ efp ;:kw T[ukfo:'. 2327.
fJfs ;qh pfusq BkNe/ rq`E/ feq;Bktsko/ iok;`fX pXj gq;zr ;wkgs`.
;t?:k
;t?:k
j'J
fwN rJ ns fJXo ;qh feqFB d B?D bki Bkb Go rJ. T[BQK d fisB
pzXB ;B, T[j ;ko fSD Go ftu eN e ;[N fdZs. eth fFnkw efjzd jB,
id
;qh
eo[D
o;
Bkb
g;hi
rJ,
(sd)
;G
Sv
fdZsk.2328.
pzXB ekfN ;G? fsB e/ fsB eT[ fpqi BkfJe n?;/ T[uko'.
nkBd fus eo' ng[B/ ng[B/ fus e' ;G ;'e fBtko'.
nkgD
oki ;wki fis' s[w ikfJ e? ;:kw GB? XB[ Xkw ;zGko'.
;qh fpqiBkE ejh fsj e' s[w nkgB/ nkgB/ d/; f;Xko'. 2329.
fus
nkgD
d F
ftu
tb
nkBzd
ub
wzBkU
ns
nkgD
wB
;ko
raw
d{o
eo
fdU.
ikU.2329.
pzXB S'fo efj:' jfo :" ;G G{gB sT[ fJj Gkfs T[ukoh.
oki ;wki eS{ Bjh s/o' jh fXnkB bj? ;[ fJj? ihn Xkoh.
fJ;
oki eo' o[ fJj? bfj j' efp ;:kw efj:' fJj Gkfs w[okoh.
;' T[B wkB ejh jfo fJT[ ;[ ;dk ojh:' ;[fX b/s jwkoh. 2330.
fXnkB brktKr#, fJjh (rZb) wB ftu Xko bJh j?. eth fFnkw efjzd
jB, oki eo' ns fJj (feqgk-fdqFNh) th bt', fJ; soQK ;qh feqFB (B fejk).
fJfs ;qh pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ iok;`fX e' pX efo ;G G{gfB e'
S[okfJ fdbh w' nkts GJ/ fXnkfJ ;wkgs`.
fJE ;qh pfusq BkNe rqzE d feqFBktsko ftu iok;`X dk pX eo e ;ko okfinK ~
S[Vk e fdZbh ftu gos nkJ, nfXnkfJ dh ;wkgsh.
T[s ;h; fBtkfJ rJ/ fBqg Xkfw fJs? id[okfJ fdbh wfj nk:'.
Ghw efjU ;G[ G/d ;[ w? pb[ :kjh s/ gkfJ e? ;sqfj xk:'.
fpgq p[bkfJ Gbh fpfX ;' fcfo oki;{U fJe ifr wuk:'.
nko`G ir e' G:' sp jh i;[ d[`dfG i' fpqi BkE pik:'. 2331.
1H @sp#
feqFB
soQK
fejk--(j
gqG{!)
oki-gkN
e[M
th
BjhI
j?,
(@p;
n;hI)
sok
jh
;' T[BQK B (rZb) wzB e ;qh feqFB ~ fJ; soQK fejk--;kvh ]po ;ko ;dk
b?Id ofjDk.2330.
742
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
i'fo ;Gk fdPi SfsqB eh fgqEw? fBqg :" efj:' eT[B wBfJ:?.
e' fJj bkfJe pho Jhjk fij Gkb w? e[zew nSs bfJ:?.
p'fb T[fm:' ;jd/t sp? fpqi BkfJe bkfJe :kfj uVfJ:?.
;qh fpqiBkE ;jh gqG[ j? efp ;:kw GB? fij e/ pfb ifJ:?. 2332.
;jd/ t pku
;t?:k
feq;Bktsko
pqkjwDK
;t?:k
ns
SsqhnK
dh
;Gk
i'V
e,
okik
:[fXFmo
fJzi
fejk--
(;G s'I) gfjbK fe; ~ g{ihJ. fJE fJ; :'r fejVk F{otho j? fi; d wZ&E
T[s e;o ns uktb (dk fsbe) brk dJhJ. sd ;fjdt p'b fgnk fe ;qh
feqFB (fJ; d) :'r jB, (fJ; bJh fsbe) fJBQK ~ uVQk fdU. eth fFnkw
efjzd jB, ;qh
j?.2332.
feqFB
jh
;jh
gqG{
jB
fiBQK
T[go'I
pfbjko
ikDk
ukjhdk
;fjdt B fejk-;t?:k
T[;
dh
;dk
;tk
eoBh
ukjhdh
j?
ns
wB
j'oBK
ezwK
ftu
f;;[ g kb pku
743
dh
th
j'fJnk.2334.
fFF[gkb B fejk-;t?:k
r'e[b rkT[ e/ phu ;dk fJfB r[nkoB ;' fwfb r'o;[ yk:'.
d[ZX djh ykfJnk j?. j'o ;[D', t?ohnK d vo s'I (fJ; B) d[nkfoek tb Gi
e gqkDK ~ pukfJnk j?. (T[; B) fJ; soQK ;[Dk e rZb ejh ns eq'X Bkb
pj[ s Go frnk.2335.
e'g Gfo:' T[fm mkY' G:' ;[ rfo;fN rdk efo Ghso b?e?.
r{io j[fJ id[okfJ ejkts rkoh dJh d'T{ B?B Bu? e?.
;' ;[fB c{ch e/ p?B fuskfo ofj:' fpqi BkfJe i{ u[g jP? e?. 2336.
u"gJh
b? e (efjD brk) r[io j' e :kdtK dk okik nytkT[Idk j?. (fco) nZyK
Bkb x{o e rkbQK fdZshnK. T[j (p'b) ;[D e ns G{nk d p'bK ~ us eo
e,
;qh
feqFB
u[g
jh
oj.2336.
u"gJh
;qh feqFB B G{nk (e[zsh) dk puB fus ftu Xkoh ofynk ns ;" rkbQK
se (T[; dk wB) eq'X Bkb B Gfonk. (;" rkbQK eY ikD s'I pkd feqFB)
744
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
j[D
sd
745
dk
vo
BjhI
wzfBnk.
;t?:k
;t?:k
jZE ftu uZeo b? e T[m e yV' rJ ns eq'fXs j' e T[; ~ fJ; soQK
b? efo ueq G:' T[fm mkY ;[ :" fsj ;' fo; pks ejh.
rZb ejh. fco G{nk (e[zsh) d puB us eo e s?~ ni se BFN BjhI ehsk
c[fB c{ch e/ p?B fus? np bT[ s[fj Bk; eh:' Bjh w'B rjh.
;fs rkofB s/ pY J/e jh s[fj ikBs nkgBh fwqs ujh.
ns u[g tNh oyh. (i j[D) ;" rkbQK s'I tZX fJe th (rkbQ) eZYh, (sK) s{`
;wM b? (fe s{`) nkgDh w"s wzrh j?. fJE fisB oki (p?m) jB, T[j ;ko
fgy j? ;G G{g fis/ fJj mk np jT[ jh B jP? jT[ fe s{jh Bjh. 2338.
;t?:k
s/o/ ej/ wfo jT[ no/ r{io fJT[ w[y s/ fsB pks pykBh.
T[;B
r{io s' s/ jT[ Ssqh ejkfJ e? n?;h ;Gk j{ e/ phu No' r'.
iktKrk.
wks ;[ Gqks no[ sks eh ;T[j o/ s[fj wfo j' Bfj nkg wo' r'.
eq'X o[ewfB e' Xo e? jfo s' ;zr nki fBdkB eo' r'. 2340.
w[y
ftu'I
(w?~)
ejh.
wksk,
j'o
fgsk
fejk--i
ns
Gok
nfijh
dh
;Gk
;"Ij,
ftu
UfJ!
w?I
s?~
i{M
wko
woKrk,
fdnKrk
(sK
iK
ns ;{oi ~ ;kyh ehsk j?. (fco) ;[doFB uZeo ~ jZE ftu b? e e[d
e ;koh ;Gk T[go'I Ng rJ. eth fFnkw efjzd jB, T[; d pX dh fJZSk
Xkts G:' efp ;:kw ej? ;[ G:' fsj e/ pX e' nfGbkyh. 2341.
Bkb
o'; pYkfJ xB' fus w? sfe e? fsj ;sq e' ueq ubk:'.
nr
Gi
ub. 2341.
ikfJ bfr:' fsj ezm fpy? efN d/s G:' S[fN G{ go nk:'.
fJT[ T[gwk T[gih ihn w? fdt s/ oft e' wB' wkfo frok:'. 2342.
d) wB ftu fJ; soQK dh T[gwk g?dk j'Jh wkB' nkekF s'I ;{oi ~ (fe;
B)
wko
;[fNnk
j't.2342.
746
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
feq;Bktsko
747
ekN e? ;h; d:' f;;[gkb e' e'g Gfo:' d'T{ B?B Bukt?.
eT[B pbh fJj phu ;Gk j{ e/ j? jw ;' ;'T{ i[X[ wukt?.
Bkb
i'
wo
Bkb
:[ZX
eo.
noiB,
Ghw
nkfde
;ko
;{ow
u[g
eo
oj,
(T[BQK
~) pj[s vo br fojk ;h. (;qh feqFB d) nfij ;z[do ;o{g T[go'I fFnkw
eth tkoB iKd jB.2343.
t?oh (fFF[gkb) ftu fisBh th i'fs (nEtk Fesh) ;h T[j ;koh ;qh
feqFB d w[y ftu ;wk rJh. eth fFnkw efjzd jB i' t^v nfGwkBh (;{ow)
p'b ;e? B oj/ u[g j[fJ efp ;:kw ej? i[ pv/ nfGwkBh.
pke' pbh f;;[gkb jfB:' fsj eh j[sh uzdqtsh oiXkBh.
:k ;w nT[o B e'T{ ph:' ifr ;qh id[pho ;jh gqG[ ikBh. 2344.
ftu
j'o
e'Jh
BjhI.
(;kfonK
B)
;qh
feqFB
;jh
gqG{
ikD
fbnk
j?.2344.
fJe B fejk ;qh feqFB pj[s seVk F{otho j? fi; B fFF[gkb tor
pbtkB ~ wko fdZsk j?. T[; (fFF[gkb) ~ fJzdo s'I, ;{oi s'I ns :w s'I
th :wb'e ftu B Gfink ik ;fenk, T[; ~ fJ; B nZy d gbeko ftu
wko fdZsk j?. (fJj ty e eth d) wB ftu nkfJnk j? (fe) u"dK b'eK
d
eosk
fJj
uT[dj b'eB e' eosk fJj ;kXB ;zs fJj? ihn ikfB:'.
d/t nd/t ehJ/ ;G :kjh e/ p/dB s/ r[B ikfB pykfB:'.
phoB pho pv'Jh bfy:' jfo G{gB G{gB s/ y[B;kfB:'.
nT[o fis/ nfo mkY/ j[s/ fsB ;:kw ;jh efo ekb gSkfB:'. 2346.
ti'I
;qh
(feqFB)
feqFB
;jh
(gqG{)
gSkD
u"dK
b'eK
dk
eosk
j?--;kXK
fbnk
;zsK
j?.2345.
B
fJjh
wB
ftu
ikfDnk j?. ;ko dts ns d?Is fJ; d pDkJ j'J jB. tdK s'I th fJ;
dk r[D ikfDnk ns tykfDnk iKdk j?. F{othoK B (feqFB ~) tZvk ;{owk
eo e ikfDnk ns okfinK B okik ikD e y[D; ykXh. j'o fisB th
t?oh T[E yV's ;B, T[BQK ;kfonK B ;qh feqFB ~ ;jh o{g ftu ekb ;wfMnk
j?.2346.
;qh feqFB jZE ftu ;[doFB uZeo bJ j'J T[; EK s yV's jB. (T[j)
pj[s eq'XtkB jB ns o'; Bkb Go j'J jB ns fe; j'o t?oh ~ fjod
ftu BjhI fbnkT[Id jB. T[; ;EkB s ;Gk ftu rZi oj jB, (fJzi gqshs
j[zdk j?) wkB' ;G soQK Bkb ekb dk o{g Xkfonk j'fJnk j?. fiBQK ~ ty
e
t?oh
gqkD
fsnkr
fdzd
jB
ns
;zs
T[BQK
dk
o{g
ty
ihT[Id
jB.2347.
fBqg i[fX;No pku ekBQ i{ ;'
;t?:k
748
;qh
d;w-rqzE
;kfjp
:" efj gkfJ ofj:' rfj e? d[j{ nkgB/ B?BB s/ ib[ Yko'.
ekBQ i{ i' s[w o'; eo' s' ejk s[w ;' p;[ j?p jwko'. 2348.
feq;Bktsko
749
Go ftu wko fdZsk j?. fJ; soQK efj e (oki B) d'tI g?o cV j'J jB
ns nkgDhnK nZyK s'I jzM{ trk fojk j?. j feqFB ih! i s[;hI o'; eo',
sK
;kvk
s[jkv
T[s
eh
t;
ub
;edk
j?.2348.
(eth) fFnkw efjzd jb, dk; (okik :[fXFmo) jZE i'V e pBsh
j?, j feqFB ih! ;[D bt'! s[jkvk eq'X Bkb tyDk jh (;kv bJh)
eodk
woB s[b j? ns feqgk g{ote fJe gb Go tyDk (;kv bJh) ihtB dkB
j?. j[D nkB`d ;fjs ;Gk ftu p?m' ns :Zr eoB bJh jh gshi ikU.
jT[ gqG[ ikB eo' fpBsh gqG[ i{ g[fB e'g fSwkgB ehi?. 2349.
j gqG{! w?I (nkg ih ~) gqG{ ikD e pBsh eodk jK, j[D eq'X ~ fSwk eo
fdU.2349.
d'jok
d'jok
(d
c[b)
tKr
ns
;o{g
ekwdt
tork
pfDnk
fJfs ;qh pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ ekBQ i{ e' e'g okik i[fX;No
SwkgB eos GJ/ fXnkfJ ;wkgs`.
fJE ;qh pfusq BkNe rqzE d fe;Bktsko d ekBQ ih d eq'X dh okik :[fXFmo
tb'I fSwk :kuBk eoB d gq;zr dh ;wkgsh.
;t?:k
j'fJnk
;t?:k
noiB ~ pqkjwDK dh ;tk eoBh ;"Igh j? feT[Ife T[j u`rh soQK Bkb
no[ g{i eo? d'T{ wkdqh e/ g[sq foyhB eh nkB`d fufs Xo?.
eodk j?. ns wkdqh d d'tI g[ZsoK (Be[b ns ;fjdt) ~ foFhnK (dh ;tk
T[s brkfJnk j?) i' nkB`d ;fjs eod jB. Ghw o;'Jhnk pfDnk j? ns
jh
vod
jB.2351.
;{oi, uzdqwk, rDF, fFt T[m e fi; dk ;dk fXnkB Xod jB. (eth)
efjzd jB, fe Bkod tor, ;[edt fij ns ftnk; tor pqkjwD
no[ Bkod ;' ;[e ;' fdi p:k; ;' ;:kw GB? fij ikg oo?.
fFnkw
fi; dk ikg eod jB, fi; B fFF[gkb ;{ow ~ wko fdZsk j? ns fi;
d pb s'I ;ko b'e vod jB, (T[j) j[D pqkjwDK d g?o X' fojk j?. ;qh
feqFB
nkjt e? ;zr ;sqB e/ fsB s/ efp ;:kw GB? XB[ bhB'.
s'I
fpBk
nfijk
j'o
e"D
eo
;edk
j?.2352.
eth fFnkw efjzd jB, t?ohnK Bkb :[ZX eo e T[BQK s'I i' XB t;{b
fpgqB e' fiw p/d e/ phu fbyh fpfX jh fsjh Gksfj dhB'.
ehsk
j?. fJeBK dk nkdo-wkD ehsk j? ns fJeBK ~ BtI ;k} ;kwkB fdZs jB.
okik :[fXFmo B T[; ;wI ;kohnK ftXhnK Bkb :Zr ;zg{oB ehsk j?.2353.
G{g i[fX;No sT[B ;w? ;[ ;G? fpfX ifr ;`g{oB ehB'. 2353.
BQkB r:' ;osk d:' dkB ;[ d? ib g? g[oyk foMtkJ/.
ikue E/ fsj mT[o fis/ XB dhB xB' fsB eT[ ;[ nxkJ/.
j?,
T[j
td
ftu
fbyh
ftXh
nB[;ko
T[BQK
pqkjwDK
ftu
tzv
fdZsk