Ang Pangngalan Ay Salita o Bahagi NG Pangungusap Na Tumutukoy Sa Ngalan NG Tao

You might also like

Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 2

Angpangngalan ay salita o bahagingpangungusapnatumutukoysangalanngtao, bagay, pook, hayop, at pangyayari.

Maaari din naipakilalangpangngalanangisangkaisipan o konsepto[1] Sa linggwistika, kasapiangpangngalansaisangmalawak, bukasnaleksikongkategoryana kung saanangmgakasapinito ay nagigingpangunahingsalitasaisangsimunongisangsugnay, bagaysaisangpandiwa, o bagaysaisang pangukol.[1]Mganilalaman [itago] Pagkahati-hatingpangngalan Maaaringmahimayangpangngalannangayonsakaurian, katuturan, kasarian, kailanan, kaanyuan, kalikasan, at katungkulan.[2] [baguhin] AyonsaKatangian Nauukolangpangngalanayonsakauriansapagpapangalansatao, bagay o pangyayari. Maaariitongpambalana o pantangi. Pantangi - mgapangngalangnagsisimulasamalakingtitiknatumutukoysatangi o tiyaknangalanngtao, hayop, bagay, lugar, kathang-isip, o pangyayarinaibinubukodsa kauri nito. Tinitiyakngpangngalangpantanginahindimaipagkamaliangtinutukoysaiba. Halimbawa: Jose Rizal, Luneta, Gloria Macapagal-Arroyo, Bathala Pambalana - mgapangngalangnagsisimulasamaliitnatitiknatumutukoysapangkalahatangngalanngtao, hayop, bagay, lugar, pangyayari at iba pa. Kasamarinangkabuuanngmga basal nasalita. Halimbawa: bayani, aso, katamisan ,pagdiriwang, pusa [baguhin] Ayonsakayarian Naayonsasakop o uringkatuturanangmgapangalan. Maaariitongtahas, basal, hango, lansak o patalinghaga. Tahas - pangngalangnararanasanngisasamgalimangpandamdam (paningin, pandinig, panlasa, pakiramdam at pang-amoy) at may katangiangpisikal. Halimbawa: tubig, bundok, pagkain Basal - pangngalangtumutukoysamgakaisipan o konseptonahindinararanasannglimangpandamdam at walangpisikalnakatangian. Nasaanyongpayakanglahatngpangngalan basal. Halimbawa: wika, yaman, buhay Lansak - pangngalangtumutukoysaisangkalipunan o karamihan. Maaaringmaylapiito o wala.Halimbawa: madla, sangkatauhan, kapuluan Hango - pangngalangnakabataysaisangsalitang basal. Halimbawa: kaisipan, salawikain, katapangan Patalinghaga pangalanghindituwirangpatungkolsabagaynapinangangalanansahalipinihahambinglamangsabagaynaka mukha o katuladlamang. Halimbawa: buwaya (imbisnakurakot), langit (imbisnaligaya), kababuyan (imbisnakasalaulaan) [baguhin] Ayonsakasarian Masasabingwalangpartikularnababae o lalakisamgapangngalan. Ngunitmatutukoyangkasarianngpangngalankapagnilalagyanngsalitang "lalaki" o "babae" bago o pagkataposngsalitangkinauukulan. Halimbawa: batangbabae, batanglalaki, lalakingaso, babaingpusa Mayroon din namangmgasalitanghindinakailanganglagyanngmgasalitang "lalaki" o "babae" kung likasnamatutukoyangkasarianngisangpangngalan. Kadalasangmatutukoy din angkasariansapangngalan o palayaw. Halimbawa, kadalasanglalakiangmgapangngalangtunog "o" at babaenamankapagtunog "a".Tingnanangsumusunodnamgahalimbawa: Panlalaki - pari, hari, tatay, kuya, manong, tandang (lalakingmanok), kalaykan (lalakingkalabaw) Pambabae - madre, reyna, nanay, ate, libay (usangbabae), dumalaga (hindi pa nanganganaknababainghayop) Di tiyak - tumutukoysangalangmaaringbabae o lalaki WalangKasarian - ngalangtumutukoysabagaynawalangbuhay [baguhin] AngKailananngPangngalan Tungkolnamansabilang kung isahan, maramihan, o lansakanangkailananngpangngalan. Isahan - pangngalanggumagamitngpantukoynasi, ni, o kaykapagmgataoangtinutukoy, at ang, ng (nang), o sakapagmgapangngalangpambalana. Ginagamit din angpamilangisang o sang, sam, at son namgahangongsalitanito. Halimbawa: Angburol ay isanganyonglupa. Dalawahan - pangngalanggumagamitngpantukoynasina, nina, kina, at angmga (manga, ngmga, samga) at gumagamit din ngmgapamilangnagmulasadalawa. Halimbawa: Sina Roberto at Rowena angbumatosamgaibonglumilipad.

Maramihan - pangngalannapinagsama-samaangmgabagaynamagkakatulad. Kadalasang may magkabilangpanlapiitong "ka" at "an" o "han". Halimbawa: kabahayan, kabukiran, Kabisayaan [baguhin] Ayonsakalikasan Maaaringiuriangpangngalansakalikasan o pinagmulannito. Likas - pangngalangtaalnasasarilinito at kadalasanghangosakalikasan. Halimbawa: apoy, lindol, ligaya Likha - pangangalanghinangongmgadalubhasadahilsapangangailangan. Maaaringbagonglikha at lumangsalitana may bagongkahuluganangpangngalannaito. Halimbawa: agham, talatinigan, sining Ligaw - pangngalanghiniram o hinangomulasamgasalitangbanyaga. Halimbawa: demokrasya, relihiyon, butones [baguhin] Ayonsakaanyuan Tungkolpaglalapiangkaanyuanngpangngalan. Payak - pangngalanghindiinuulit, walangpanlapi, o katambal. Halimbawa: talumpati, watawat, ligalig Maylapi - pangngalangbinubuongsalitang-ugatna may panlapisaunahan, gitna, hulihan o magkabila. Halimbawa: sinigang, inihaw, tindahan, palakasan Inuulit - pangngalanginuulitnamaaaring may panlapi o salitang-ugatlamang. Halimbawa: tau-tauhan, bagay-bagay, bali-balita Tambalan - pangngalangbinubuongdalawangsalitangmagkaibanapinagsasamaupangmagingisa at may gitlingsapagitannito. Halimbawa: kisap-mata, bahay-kubo, bantay-salakay [baguhin] Ayonsakatungkulan Sakaraniwangkatungkulansapangungusap, nagigingsimuno o layuninangisangpangngalan. Subalitmaaaringgumanap din angpangngalanbilangpagka-pandiwa, pagka-pandiwari, pagka-pang-uri, pagka-pang-abay at iba pa satulongngilangpanlapi o pananalita.

Nasasumusunodangilangmgahalimbawa: Pangngalangmalapang-uri - nagbibigayngtiyaknakauriankapagpinagsamasakapuwapangngalan. Halimbawa: Andres Bonifacio, Kay HusengBatute, dalaganganak, baboy-ramo Pangngalangmalapandiwa - gumaganapbilangisangpandiwananagsisimulasa "pa", "pag", "pang", "paki" o mgaiba'tibanganyonito at may kasamang "an" o "han". Halimbawa: Angpahayag (ipinahayag) ngSenador ay mahalagasabayan. Pangngalangmalapandiwari - kungangpagganap ay alangangpandiwa at alangang pang-uri. Matitiyakkungmalapandiwariangpangngalansapagtatanongng "anoang...?" Halimbawa: Anoangdala (dinala) mo? Angdalako ay... Pangngalangmalapang-abay - kadalasangnauukolsapanahonnabahagingisangaraw o gabi. Halimbawa: Nilalagnatsahaponang may tuberkolosis.

You might also like