Gazi niversitesi, 2010

Elif OLGUN Dan man: Celalettin R. ELEB

` ` `

Giri Ama Antiseptik & Dezenfektanlar n;

Tan m  Tarihesi  Kimyasal Bile enleri  Etki Mekanizmalar  S n fland r lmas  Uygulama A amalar


Antiseptik ve dezenfektan seimi  Uygulamay etkileyen faktrler  Endikasyon ve Kontraendikasyonlar  Etkinlik ve Gvenlik Testleri  Tketici Profili ve Pazar Paylar ` Kaynaklar


AMA
` `

Hastal klar ve enfeksiyonlar kontrol edebilmek, Hijyenik bir ortam sa lamak amac yla antiseptik ve dezenfektanlar hakk nda bilgilenmektir.

` ` `

Hijyen; Hijyen kelimesi, Yunancada sa l k anlam ndaki hygies kelimesinden tremi tir ve sa l k bilimi, sa l k hizmetleri, koruyucu hekimlik gibi konular kapsar. Yani sa l k iin gerekli ko ullar n sa lanmas ve srdrlmesi iin ngrlen uygulamalard r. Sanitasyon; Latincede sa l kla ilgili demektir. Sa l k iin uygun ko ullar n yarat lmas ve srdrlmesi i lemidir. nsanlar n sa l n n korunmas veya tekrar kazan lmas nda uygulanacak prensipleri iermektedir. Kontaminasyon; Bula ma, kirlenme, mikroorganizma ile kontamine olma demektir. Kontaminant; Kontaminasyona sebep olan tm maddelerdir. Dekontaminasyon; Patojen mikroorganizmalar ve di er maddeleri e yalardan ve yzeylerden uzakla t rma i lemidir.

Sepsis; Patojenik mikrooganizmalar n kana geerek ( vcut dokular n yay larak) zehirlenmelere neden olmas d r. Asepsis; ortamda patojen mikroorganizma bulunmay durumudur. Aseptik; Hastal k olu turan mikroorganizmalardan yoksun demektir. Sterilizasyon; Btn canl mikroorganizmalar n ve canl sporlar n ldrlmesi, ortam n canl lardan ar nd r lmas i lemidir. Sterilant; Sterilizasyonda kullan lan kimyasal maddelerdir.

Dezenfeksiyon; Cans z yzeylerdeki patojen mikroorganizmalar n fiziksel veya kimyasal yntemlerle ldrlmeleri veya remelerinin durdurulmas d r.  Antiseptik; Mikroorganizmalar ldrebilen veya remelerini durdurabilen, zellikle canl dokulara uygulanabilen maddelere denir.  Dezenfektan; Dezenfeksiyonda kullan lan kimyasal maddelerdir
`

M..460-377 Hipokrat Yaralar n sar lmas nda arap ve sirke kulland . 1707-1782 Sir John Pringle antiseptik kelimesinin ilk olarak kullan ld bir kitap yay nlad . 1766 Genevieve Charlotte d'Arconville antiseptik olarak civa klorid kullanm t r. 1773 Dr. Charles White do umlarda antiseptik enjeksiyonunu tavsiye etti.

` `

1799 Dr . Alexander Gordon do um uzmanlar n n hastalar tedavi etmeden nce ellerini ve k yafetlerini y kamalar n nerdi. 1811 Bernard Courtois yaralar n tedavisi iin kullan lan, popler bir antiseptik olan iyodini ke fetti. 1843 Oliver Wendell Holmes hijyene nem vermeyen doktorlar yznden puerperal ate in yay ld n ne srd. 1847 Ignaz Semmelweis ellerin kalsiyum hipoklorit zeltisinde y kanmas n istedi.

1865 Lister, karbolik asit kullanarak antiseptik bir sistem geli tirdi. 1888 Louis Pasteur antisepsi kavram n kulland . 1890 William Halsted antiseptiklerden dolay elleri irrite olanlar iin lastik eldiven kullan m na nclk etti 1897 Kronig and Paul kimyasal dezenfeksiyonun bilimsel bilgilerinin verilerini yay nlad lar

` ` ` ` `

1904 Wirgins Amil alkollerin zincirlerinin uzat lmas n n, bakterisidal etkinli i art rd gzlenmi tir 1913 Reckyle sabuna benzer deterjan yap m 1916 Jacobs yzey aktif katyonik quarterner amonyum bile ikleri 1929 Sterilizasyon kavram ortaya kt . 1957 Gershinfield iyodini, antiseptik olarak kullan lmak zere modifiye etmi tir. 1963 Glutaraldehit kullan ld .

Ana Bile enler

` 

Alkoller Vejetatif bakteriler ( mycobakterileri ieren), virsler ve mantarlara geni spektrumlu h zl antimikrobiyal aktivite gsterirler ancak sporisidal aktivite gstermezler. zopropil alkol, bakterilere kar virslere daha etkilidir. ok etkili iken, etil alkol

Genelde alkollerin antimikrobiyal etkileri, %50nin alt ndaki konsantrasyonlarda d ktr ve % 60-90 oran ndaki konsantrasyonlar optimum kabul edilir.

Aldehitler

Glutaraldehit.  Bakteri ve sporlar na, mantarlara ve virslere kar geni spektrumlu etkiye sahiptir.  Alkali pHda asit pHdan daha etkilidir. Formaldehit.  Serbeste suda znen bir gaz olarak bulunur.  Bakterisidal, sporisidal ve virsidal etkilidir ama gluteraldehitten daha yava al r.

Anilidler  Triklorokarban (TCC) en yayg n kullan lanlar d r.  Sabunlarda ve deodorantlarda en ok kullan l r.  TCC, zellikle Gr(+) bakterilere kar aktif etkili ama Gr(-) bakteriler ve mantarlar zerine ise daha az etkilidir.
` `

Biguanidler
Klorheksidin

Antiseptik rnlerde zellikle, el y kama ve oral rnlerde yayg nca kullan l r.  Geni spektrumlu etkisi vard r, deri iin uygundur ve d k iritasyon zelliktedir.  Aktivitesi pHya ba l d r ve organik madde varl nda bu etkisi olduka azal r.  Sporostatik ve mycobakteriyostatik etkisi vard r ve mayalar, protozoa ve virslere kar da olduka etkilidir.


Halojenler

Klor.  En nemlileri; sodyum hipoklorat, klor dioksit ve sodyum dikloroizosiyanrat gibi N- kloro bile ikleridir.  Sodyum hipoklorat solsyonlar zor yzey dezenfeksiyonunda yayg n olarak kullan l r ve HIV-HBV ieren kan tplerinin dezenfeksiyonunda da kullan labilir.  Sodyum klorik asit, etkili bir antiseptik olarak kullan labilir.  Klor, yksek aktif oksidize edici bir maddedir ve bu yzden proteinlerin hcresel aktivitelerini bozar.  Oksidasyon, d k pHda ve yksz klor varl nda olur.  Hipoklorik asit, bakteriyel inaktivasyona sebep olur.

` 

yot ve yodoforlar. Klordan daha az reaktif olmas na ra men, iyot h zl bakterisidal, fungisidal, tberclosidal, virsidal ve sporisidaldir. iritasyon ve leke yapmaktad r En ok kullan lanlar ; providon-iyot ve poloksamer-iyottur. yodoforlar, iyot kompleksleridir ve zc ajan veya ta y c d rlar. yot, h zla mikroorganizmalara penetre olur ve proteinlerin ( zellikle, serbest kkrt amino asitlerinin Cys ve Metlerine), nkleotidlerin ve ya asitlerinin anahtar gruplar na sald r r.

   

Peroksijenler

Hidrojen peroksit.  (H2O2), dezenfeksiyon, sterilizasyon ve antisepsis iin yayg n olarak kullan lan bir biosiddir.  % 3ten %90 a kadar de i en konsantrasyonlarda bu renksiz s v n n ticari rnlerde mevcuttur.  evreye dosttur nk h zla su ve oksijene paralan r.  Saf solsyonlar genelde kararl olmas na ra men, o u dekompozisyonu nlemek iin stabilize edici madde ierir.  H2O2, virsler, bakteriler mayalar ve bakteri sporlar na kar geni spektrumlu etki gsterir. Genelde, Gr (+) bakterilere Gr(-)lerden daha iyi etki eder  Yksek konsantrasyonlar (% 10-30) ve uzun temas sresi sporisidal etki iin gereklidir. Bu etki de gaz halindeyken artmaktad r.  Lipitler, proteinler ve DNA y ieren esansiyel hcre ieri ine sald ran, serbest hidroksil radikalleri (OH*) reterek oksidant olarak grev yapar.

Perasetik asit.  D k konsantrasyonlarda (<0.3%) sporisidal, bakterisidal, virsidal ve fungisidal olmas nedeniyle hidrojen peroksitten daha etkili bir biosiddir.  Proteinleri ve enzimleri denatre eder ve slfidril ( SH) ve kkrt (S S) ba lar n paralayarak hcre duvar geirgenli ini bozar
`

Fenoller Yksek fenol konsantrasyonlar nda stoplazmik ierik koagle olur ve bu da hcreye geri dn olmayan zararlar verir. Bis-Fenoller  Farkl ba larla ba lanan iki fenolik grubun hidroksihalojenize trevleridir.  Genelde, geni spektrumludurlar ancak P. Aeruginosa ve mayalara kar d k etkilidirler ve bakteriyel sporlara sporostatik etki gsterirler.  Triklosan and hekzaklorofen, en ok kullan lan biosidlerdir; zellikle antiseptik sabunlar ve el dezenfektanlar . Her iki bile i in de deride, birikmeli ve kal c etki b rakt grlm tr
`

Quaterner Amonyum Bile ikleri (QAC)

Yzey aktif maddelerin (surfektanlar) molekler yap lar nda iki blge vard r; biri, hidrokarbon, hidrofobik k s m ve di eri hidrofilik k s md r.  Hidrofilik grubun iyonizasyonuna ba l olarak, surfektanlar; katyonik, anyonik ve amfoterik olarak s n fland r l rlar.  Bunlardan katyonik maddeler, quarterner amonyum bile ikleri olarak bilinir.  Antiseptik ve dezenfektan olarak kullan lan en iyi bile iklerdir.  Bazen katyonik deterjanlar da denir.  Farkl amalarla kullan labilirler.  Antimikrobiyal etkilerine ek olarak, QAClar ayr ca zor yzey temizleme ve deodorizasyon iin harika maddelerdir


Bakterilerde stoplazmik membran, mayalarda ise plazma membran hedef blgedir. Katyonik maddelere maruz kalan mikroorganizmalara s ras yla olan olaylar: (i) hcre duvar na maddenin adsorbe ve penetre olmas (ii) stoplazmik membrandaki lipit veya proteinle reaksiyon (iii) intraseller d k molekler a rl kl ieri in y k m (iv) protein ve nkleik asitlerin degredasyonu (v) otolitik enzimlerce duvar n lizise u ramas . Katyonik maddeler, stoplazmik membrandaki fosfolipitler ile etkile ir, bu yzden ozmotik stres alt nda protoplast lizisine yol aar. QAClar ayn zamanda Gr(-) bakterilerin d membranlar na hasar verirler; mayalardaki isel toksik etkileri, plazma mebranlar n n i leyi inin bozulmas ndand r. Sporostatiktir, sporlar n bymesini engeller ama imlenmelerini durduramaz. Mycobacterisidal de illerdir ama mycobacteriyostatik etkiye sahiplerdir. K l fl virslerin (HIV& HBV) lipitlerine etki ederler acak k l fs z virslere etki etmezler.

` ` `

 Etilen oksit gaz , mutajenik ve patlay c l k gibi dezavantajlara sahiptir ancak hassas malzemelere zarar vermez ve sterilizasyon srecinden kalan toksik at klar uygun havaland rmayla yok edilebilir.  Formaldehit gaz benzerdir, ek olarak patlay c bir etkisi yoktur ve insan sa l iin kullan l r. Gaz fazl hidrojen peroksit ve PAA d k konsantrasyonlarda s v formalar ndan daha etkindir (oksidant). Her ikisi de d k s sterilizasyon sistemlerinde kullan l r. Temel avantajlar ; d k toksisite, h zl etki ve d k s cakl kta aktiviteleridir. Dezavantajlar ise, s n rl penetrasyon kapasiteleri ve uygulamalar d r.

` ` ` ` ` ` ` ` ` `

Gliserin Ntralize edici maddeler Parfm& esans Renklendirici (metilen mavisi) Saf su elatlay c ajan (EDTA) Renklendirici (metilen mavisi) Korozyon inhibitr Saf su Cilt koruyucu ya lar

Dezenfektanlar Alkoller

Ntralize edici ajanlar

Seyreltme veya polisorbat 80

Gluteraldehit

Glisin ve Sodyum bislfat

Sodyum hipokloritler

Sodyum tiyoslfat

Klorhekzidinler

Polisorbat 80 and lesitin

Civa kloritler

Tiyoglikolik asit

Quaterner amonyum Polisorbat 80 and lesitin bile ikleri

Hedef Hcre duvar Stoplazmik membrane, membran potansiyaline etki Membran enzimleri, elektron transfer zinciri zerine etki ATP zerine etki Enzimlerin SH gruplar zerine etki

Antiseptik- Dezenfektanlar Formaldehit, hipokloritler ve civalar Anilidler ve hekzaklorofen Hekzaklorofen

Klorhekzidin ve etilen oksit Etilen-oksit, Gluteraldehit, Hydrogen peroksit, hipoklorit, Iyodin ve civa Genel membran geirgenli i zerine Alkoller, Klorhekzidin ve quaterner etki amonyum bile ikleri Hcre ieri i, genel koaglasyon Klorhekzidin, Aldehitler, Hekzaklorofen ve quaterner amonyum bile ikleri Riboszom Hidrojen peroksit ve civa Nkleik asiler Hipoklorit Thiol-gruplar Etilen oksit, gluteraldehit, hidrojen peroksit, hipoklorit ve civa Amin gruplar Etilen oksit, gluteraldehit ve hipoklorit Genel oksidasyon Etilen oksit, gluteraldehit ve hipoklorit

Hedef Canl
`

Gluteraldehit
`

Bakteriyel sporlar

` `

Mantarlar Virusler Protozoa

` `

D k konsantrasyonlar imlenmeyi durdurur, ylsek konsantrasyonlar sporisidaldir ve muhtemelen d hcre tabakalar ile gl bir ba kurmaktad r. Mantar hcresi duvar , hedef blgedir. (kitin) Kesin etki bilinmiyor ancak protein-DNA apraz ba lar ve kapsid zerine etkili oldu u d nlyor. Etkisi bilinmiyor

Hedef canl
`

Klorhekzidin etkisi
` `

Bakteriyel sporlar Mayalar

Virusler

Protozoa
`

Sporisidal de ildir ancak spor geli imini engeller. Mebran etki maddesidir; protoplast lizisine ve intraseller y k ma yol aar ; yksek konsantrasyonlar intraseller koaglasyona neden olur. Pek ok virse kar etkisizdir; lipit k l fl virsler, k l fs z virslerden daha hassast r; etki, viral k l f zerine bazen de lipit kal nt lar na olur Son al malar, A. castellanii ye kar membran y k m etkisi gsterdi ini belirtir. Ancak trofozoitlere,kistlerden daha etkilidir.

Klinik nem ta yan belli mikroorganizmalar n kimyasal ajanlara kar direnlili inin s n fland r lmas (Azalan direnlilik s ras na gre) Mikroorganizmalar 1) Bakteriyel sporlar rnekler Bacillus subtilis ve Clostridium sporogenes. 2) 3) 4) Mycobacteria Lipit k l fs z virusler Fungal sporlar ve vejetatif mayalar Mycobacterium tuberculosis. Poliovirus and Rhinovirus. Trichophyton, Crytococcus ve

Candida sp. ve mayalar. 5) Vejetatif bacteriler Pseudomonas.aeruginosa, Staphylococcus aureus ve Salmonella 6) Lipid-k l fl virusler Herpes simplex virus, Hepatitis B virus, HIV

Kimyasal Bile enler 1) Aldehitler

S n fland rma Sporisidal ajanlar

rnekler 2% Gluteraldehit

2)

Alkol

Dezenfektanlar, antiviral ajanlar.

antiseptikler, 70%Isopropil alkol 70% Alkol. 0.5%Sodyum hipoklorit 500g per gm kloro- ksilenol. 8% gaz (a rl ka) s v 4g per gm H2O2 buhar 10-25% solusyon, 3% solusyon. 0.5% Klorhekzidin gluckonat. buhar faz nda 0.2% asetik asit, 1g per gm per-asetik asit.

3) 4) 5) 6)

Klor ve Sodyum hipoklorit Sporisidal ajanlar Fenoller Ozon H2O2 Diguanidinler Perasetik asit Dezenfektanlar Sporisidal ajanlar Buhar faz nda sterilant,

sporisidal ajan, antiseptik 7) 8) Antiseptik ajanlar Sv sterilant,

sterilant 9) 10) Etilen oksit Quaterner bile ikleri 11) - Propiolaktonik Sporisidal ajan 100g per gm -Propiolactone. Buhar faz nda sterilant Amonyum Dezenfektan, antiseptik 660g per gm etilen oksit 200g per gm Benzalkonyum chloride

1) El Dezenfektanlar
 ` `

STOKOSEPTGEL El Dezenfektan Jel 500 ml Fiyat : 19.35 TL zellikleri:Alkol bazl el temizleme jeli. Tm bakteriler,mantar ve virslere kar etkilidir. STER LL UM El Dezenfektan 500 ml Fiyat : 17.61TL zellikleri: Alkol esasl , Bakterisit, fungusit, tberklosit,virsit etkili ( HBV, HIV, HCV, SARS ) Adeno,papova ve rota virslerine kar inaktive edici. DESCODREM SPREY EL DEZENFEKTANI 250 ml Fiyat : 24,85 TL zellikleri:Alkoll, Kullan ma haz r, cilde uyumlu el dezenfektan . Bakterisid, Fungusid ve Virs inaktive edicidir. Sa l k ve G da sektr al anlar iin uygundur. Uygulamadan sonra 3 saat etkisini srdrr.

 ` `

 ` `

2) Alet ve ekipman dezenfektanlar

 ` `

 ` `

 ` `

ENDEX Kullan ma Haz r Alet Dezenfektan 5 lt. Fiyat : 36,41 TL zellikleri: T bbi Aletlerin Manuel olarak h zl dezenfeksiyonu iin kullan ma haz r dezenfektan. Aldehit ve Fenolden ar nd r lm t r. Kokusuzdur. Geni etki spektrumuna sahiptir DESCOSEPT AF Aldehitsiz Pskrtme-Silme Dezenfektan 1 Lt Fiyat : 27,47 TL zellikleri: Alkol ve QAC esasl , kullan ma haz r, h zl dezenfektan. zellikle medikal envanter ve cihazlar n h zl dezenfeksiyonu, Ula lmas g yzey ve ekipmanlar n h zl dezenfeksiyonu iin. Bakterisid, Fungusid, Virsid KORSOLEX Plus Aldehitsiz Alet Dezenfektan 2 Lt. Fiyat : 75,42 TL zellikleri: Korsolex Plus , temizlik ve dezenfeksiyonu tek i lemde sa layan aldehitsiz alet dezenfektan d r. HBV,HIV,HCV dahil zarfl virslere,Papova ve rota virslerine, Antibiyotik direnli bakterilere ve helicobacter pylori ye kar etkilidir.Esnek endoskoplar dahil olmak zere tm t bbi aletlerin manuel, sirklasyon ve ultrasonik banyo i lemlerinde kullan l r

3) Yer ve Yzey Dezenfektanlar

 ` `

BIGUANID FLACHE Aldehitsiz Yzey Dezenfektan 5 Lt Fiyat : 171,31 TL zellikleri: Aldehitsiz ve Fenolsz, iyi temizleme zelli ine sahip,ho kokulu yzey temizlik ve dezenfeksiyon rn . Biguanid ve QAC esasl d r. PVC, Linolyum yzeyler ve mutfaklar iin uygundur. Konsantre rn MAESTROWIN 293 Yzey Dezenfektan 10 Kg Fiyat : 57,23 TL zellikleri:Alkol bazl yer, yzey ve ekipman dezenfektan Spreyleme veya silme eklinde uygulan r. MAESTROWIN 50 QAC Bazl Dezenfektan 10 Kg Fiyat : 64,90 TL zellikleri: QAC Bazl yer ve yzey temizlik rn. Konsantre rn. Gram(+) ve Gram(-) bakteriler ve mantarlara kar etkilidir.Kullan m : Ayak havuzlar iin 1 lt.suya 50 ml., Zemin, duvar, Tezgah vb. yzeylerin dezenfeksiyonu iin Kaba temizlikten sonra 1 lt.suya 30 ml. kullan l r. G da ile temas eden yzeylerde kullan mdan sonra durulama yap lmal d r.

 ` `

 ` `

Tablo 7: Antiseptikler, Sterilantlar, Dezenfektanlar ve Sanitizerlerin kullan m yerleri ve etki mekanizmalar na gre s n fland r lmas MADDE ANT SEPT KLER Alkoller (%60-85 oran nda sulu etanol veya izopropanol) Fenolik bile ikler (Hekzaklorofen,Triklosan, Klorheksidin) Katyonik eterjanlar ( A ,Benzalkonyum klorr) Hidrojen preoksit yotlu bile ikler Topikal antiseptik Lipit zc ve protein denatre edici Hcre membran na zarar verici KULLANIM YER ETK MEKAN ZMASI

Sabunlar,losyonlar, kozmetikler vcut deodorantlar ve topikal antiseptikler Sabunlar, losyonlar ve topikal antiseptikler Topikal antiseptik Topikal antiseptik

Hcre membran ndaki fosfolipitlere zarar verici Oksidize edici Protein aminoasitlerinin tirozin ular n iyodine edici ve oksidize edici

MADDE
STER LANT,DEZENFEKTAN,SAN T ZERLER Alkoller(%60-85 oran nda sulu etanol veya izopropanol) Katyonik Deterjanlar (QAC,Benzalkonyum klorr)

KULLANIM YER
T bbi chaz ve laboratuar yzeyleri iin dezenfektan T bbi cihazlar, g da endstrisi ve gnlk kullan lan ekipmanlar iin dezenfektan ve sanitizer Su ar t m iin dezenfektan G da endstrisi ve gnlk kullan lan ekipmanlar ve su ar t m sistemleri iin dezenfektan

ETK MEKAN ZMASI

Lipit zc ve protein denatre edici Fosfolipit zarar verici

Klor gaz Klorlu bile ikler

Oksidize edici Oksidize edici

Etilen oksit(gaz) Formaldehit

Is ya duyarl plastik ve lensed malzemeler Alkilleyici iin sterilant %3-8 lik solsyonu yzey iin dezenfektan; %37 lik formalin veya gaz sterilant %2 lik solsyonu yksek etkili dezenfektan Gaz halinde steriant T bbi chaz ve laboratuar yzeyleri iin dezenfektan Laboratuar yzeyleri iin dez. me suyu iin dezenfektan Solsyonu yksek etkili dezenfektan veya sterilant Laboratuar yzeyleri iin dez. Alkilleyici

Gluteraldehit Hidrojen preoksit yotlu bile ikler Civa tuzlar (civa klorid) Ozon Perasetik asit Fenolik bile ikler

Alkilleyici Oksidize edici Protein aminoasitlerinin tirozin ular n iyodine edici -SH gruplar yla etkile erek zarar verici Gl oksidize edici Gl oksidize edici Protein denatre edici

Uygun kimyasal dezenfektan ve antiseptik u zelliklerine gre seilmedir:

` ` `

Bakterisidal, fungisidal ve sporisidal etkinli i; Uygulanabilirlik; Etki ve gvenlik testlerinin yap lm olmas .

Uygulama metodunun belirlenmesi( fiziksel&kimyasal) Kullan lacak dezenfektanlar n uygulama yap lacak yzey veya yer iin uygunlu unun belirlenmesi ve seimi Kullan lacak dezenfektan n dilsyonunun belirlenmesi Uygulamay yapacak olan personellerin belirlenmesi Gelecekte ortaya kabilecek uygunsuzluklar iin nleyici faaliyetin planlanarak risk analizlarinin yap lmas (acil durum plan ) Uygulama izelgesinin gnlk, haftal k, ayl k olarak haz rlanmas Uygulamay yapacak olan personele gerekli olan e itimin verilmesi ( kullan lacak dezenfektan n ve ki isel koruyucu donan mlar n kullan lmas e itimi) Uygulamay yapacak olan personelin gvenli inin sa lanmas iin gerekli malzemelerin seilmesi ( eldiven,gzlk,maske..) Uygulaman n yap lmas (gnlk, haftal k, ayl k) Uygulaman n kontrol edilmesi Her hangi bir uygunsuzluk durumunda dzeltici faaliyetlerin uygulanmas

Dezenfektan Alkoller

Kullan m Etil ve izopropil alkol (%70-80) uygun dezenfektanlard r; bakteriyel sporlara etkili de ildir.

Fenoller Formaldehit

Vejetatif bakteiler, mantarlar ve virslere etkilidir;kt kokuludur. %5-8 formalin konsantrasyonu vejetatif bakteriler, sporlar ve virslere etkilidir; kt kokuludur.

Quaterner Bile ikleri Klor

Amonyum Katyonik deterjanlard r ve lipovirslere kar deterjanlarla ntralize edilebilirler. (sabunlar)

etkilidirler; anyonik

D k konsantrasyonlar (50-500 ppm) vejetatif bakteriler ve virslere kar etkilidir; yksek konsantrasyonlar (2,500 ppm) bakteriyel sporlar iin gereklidir; metal yzeylerde korozif etkilidir; taze haz rlanmal d r; ama r suyu (5.25 klor) dezenfektan olarak kullan labilir Vejetatif bakteiler ve virslere kar etkilidir; bakteriyel sporlara kar

yot

daha az etkilidir; 1 e 10 seyreltilen Wescodyne, elleri y kamak iin kullan lan popler dezenfektanlardand r.

Dezenfeksiyonun uygulanmas n etkileyen 6 unsur vard r: Dezenfekte edilecek maddenin do al yap s Var olan mikroorganizma say s Mikroorganizmalar n direnlilikleri Dezenfekte edici maddenin e idi ve konsantrasyonu Organik madde varl Temas sresi ve s cakl k

1. 2. 3. 4. 5. 6.

la Ad : BATTICON Gargara , Solsyon) retici Firma: Adeka la Etken Madde(ler): Polivinilpirolidon iyot (Polividon-iyot) 7.5 % Piyasa ekilleri: 100 ml'lik renkli cam i elerde. Kullan m ekli: Tedavi: 1/2 bardak suya 2-4 ay ka ilave edilir. Gnde 3-4 defa en az 30 saniye a z alkalan r, y kan r. Gnlk a z hijyeni iin; 1/2 bardak suya 1 ay ka ilave edilir. Gnde 2 defa en az 30 saniye a z alkalan r, y kan r. Endikasyonlar : Bakteriler, virsler, mantarlar taraf ndan olu an a z ve bo az mukozas n n ayr ca di etinin ate li enfeksiyon hastal klar n n (rne in; farenjit, stomatit, aft, herpelik lserler, pamukuk, di eti iltihab ) tedavisinde kullan l r. A z ve bo az bo lu undaki ameliyatlardan nce ve sonra, yaralanmalarda ve so uk alg nl hastal klar nda enfeksiyonlara kar profilaktik tedavi iin kullan l r. Kontrendikasyonlar : Nontoksik nodler guatrda kullan lmamal d r. Hamilelerde, st veren annelerde, 6 ya ndan kk ocuklarda, bilinen veya pheli iyot hassasiyeti olan ki ilerce kontrendikedir. Fiyat : 6 TL

` ` ` ` `

la Ad : ANDOREX (Gargara) Firma: Denta- Vital la Etken Madde(ler): Benzidamin hidroklorr 22.5 mg/15 ml Piyasa ekilleri: 120 ml'lik cam i elerde. Kullan m ekli: Gnlk doz 1 lek (15 ml) gargara solsyonu ile 2030 saniye alkalan r ve kalan k s m d ar at l r. htiyaca gre bu 2-3 defa 3-4 saat ara ile tekrarlan r. Gerekti inde 5 defaya kabilir. Endikasyonlar : ltihapl doku ameliyatlar ; burkulma, k k, ezik, tendinit, yan k ve benzeri durumlar; di ve di etiyle ilgili iltihap ve ameliyatlarda ve plastik cerrahi uygulamalar nda; tonsillit, sinzit gibi enflamasyonlu durumlarda, kulak ve burun ameliyatlar nda; roloji ve jinekolojide iltihapl durumlar ve ameliyatlarda; solunum yollar hastal klar nda ve venopatilerde enflamatuvar ve analjezik olarak kullan l r. Kontrendikasyonlar : Benzidamine kar daha nceden olu mu a r duyarl l k durumlar nda kontrendikedir. Gebelerde gvenilirli i kan tlanmad ndan kullan lmamaktad r. Fiyat : 6.38 TL

` ` ` ` `

la Ad : FARHEX Gargara, Sprey Firma: Berksam Etken Madde(ler): Klorheksidin glukonat %0.12, Benzidamin hidroklorr %0.15 Piyasa ekilleri: 120 ml'lik cam i elerde. Kullan m ekli: Seyreltilmeden kullan l r, kullan mdan sonra a zdan at l r. Yeti kin dozu 15 ml'dir. Gn boyunca 1,5-3 saatlik aral klarla en az 30 saniye a zda tutulur. Klorheksidin, tedavi sresince plak ve gingivitte azalma yapar. Oral hijyen prosedrlerine alternatif olarak kullan l yorsa, solsyon en az 1 dakika a zda alkalanmal d r. Farhex Gargara'daki klorheksidinin sebep oldu u renklenmeyi en aza indirmek iin kullanmadan nce di leri f ralamak uygundur. ocuklarda kullan m (6-12 ya ) 5-15 ml ile her 1,5-3 saatte bir 30 saniye sreyle gargara yap l r. Srekli olarak 7 gnden fazla kullan lmamal d r. Yanma ve batma hissi olu ursa gargara suyla seyreltilmelidir. 6 ya alt nda kullan lmas tavsiye edilmez. Endikasyonlar : ksrk, bo az a r s , nezle ve grip gibi nazal konjestiyona neden olan rahats zl klar, ses k s kl bron lar n rahatlat lmas ve mukoza salg s n n artt r lmas nda endikedir. Fiyat : 6.41 TL

` ` ` ` ` `

la Ad : TANTUM Verde Oral Sprey Firma: Santa Farma Etken Madde(ler): Benzidamin hidroklorr 0.15 % Piyasa ekilleri: 30 ml sprey ba l kl i elerde. Kullan m ekli: Bir defada 4 pskrtme, gnde 2-6 kez tekrarlanarak kullan l r. Tedavi sresi ortalama 4-5 gndr. Endikasyonlar : ltihapl doku ameliyatlar ; burkulma, k k, ezik, tendinit, yan k ve benzeri durumlar; di ve di etiyle ilgili iltihap ve ameliyatlarda ve plastik cerrahi uygulamalar nda; tonsillit, sinzit gibi enflamasyonlu durumlarda, kulak ve burun ameliyatlar nda; roloji ve jinekolojide iltihapl durumlar ve ameliyatlarda; solunum yollar hastal klar nda ve venopatilerde enflamatuvar ve analjezik olarak kullan l r. Kontrendikasyonlar : Benzidamine kar daha nceden olu mu a r duyarl l k durumlar nda kontrendikedir. Gebelerde gvenilirli i kan tlanmad ndan kullan lmamal d r. Fiyat : 3 TL

` ` ` ` `

la Ad : ZEF RAN Forte Solsyon Firma: Sandoz Etken Madde(ler):Benzalyum klorr 10 % Piyasa ekilleri: 1000 ml, 100 ml'lik i elerde. Kullan m ekli: Mesane y kanmas : 2.5 cc'ye 1.25 litre su. Vajinal y kama: 2.5 cc'ye 1.25 litre su; 5 cc'ye 1 litre su. G s ve meme ucu koruyucusu hijyenik bak m: 5-10 cc'ye 1 litre su. Giysilerin sterilizasyonu: 2.5 cc'ye 1 litre su. Genel dezenfektan: 10 cc'ye 1 litre su. Cilt antisepsisi: 5-10 cc'ye 1 litre su. Kesik, s r k, s yr k gibi yaralar n temizli i: 2.5 cc'ye 1.25 litre su; 10 cc'ye 1 litre su. e itli cerrahi aletlerle makina aksam n n temizlik ve dezenfeksiyonunda: 10 cc'ye 1 litre su dilsyonlar kullan l r. Endikasyonlar : Cilt, mukoza ve yan klarda antiseptik olarak, cildin operasyona haz rlanmas nda, cerrahlar n el ve kollar n n dezenfeksiyonunda, gz irrigasyonunda, vcut bo luklar , mesane, uretra ve vajinal du larda endikedir. Tam bir sterilizasyon beklenmemelidir. Vcut bo luklar n n irrigasyonu veya derin yaralarda kullan m iin mutlak enjeksiyonluk steril su ile dile edilmelidir. Kontrendikasyonlar : rritasyon ve kimyasal yan klara yol aabilece inden okluzif pansumanlarda, al uygulamas nda, anal ve vajinal tamponlarda kullan lmamal d r. Gzlere de dirilmemelidir. Fiyat : 2.75 TL

Bir antimikrobiyal rnn etkinli ini gstermek iin baz testler vard r. Bunlardan baz lar ; Tp Dilsyon Metodu: Standart test mikroorganizmalar ile, farkl konsantrasyon ve temas srelerinde uygulanarak, rnn etkinli ini lmeye dayan r. Yzey Etkinlik Testi: Standart test mikroorganizmalar kullanarak belli konsantrasyonlarda rnn seilen yzeylere belli temas srelerinde uygulanarak, yok olan mikroorganizma say s n n belirlenmesine dayan r. statistiksel Analizler: Yeni bir rnn uygulanmas ndan sonar ortamdan izole edilen mikroorganizmalar n istatistiksel olarak say lar n n belirlenmesine dayan rBunun yap lmas n n gerekli oldu u d nlr nk aseptik olmas gereken alanlarda kritik olan mikroorganizma say s , EPA taraf ndan istenen validasyon i lemlerinden en kritik olan d r.

Test amac yla seilebilecek mikroorganizmalar AOAC Iz l tl r B kt risid: Escherchi coli Staphylococcus aureus Pseudomonas aeruginosa Fungisid: Penicillium. Chrysogenum Fungisid: Epidermis Coynebacteria.jeikeium C.albicans, Aspergillus niger Penicillium. Chrysogenum vr s l iz l tl r B kt risid: Micrococcus. luteus Streptococcus.

Sp risid: Bacillus. Subtilis

Sp risid:

Bacillus. Sphaericus Bacillus.thuriengiensis

Dezenfektan retici Firma retim Tarihi Son Kuulan m Tarihi Parti No Tavsiye Edilen Temas Sresi Konsantrasyon
Dezenfektan Incidur Mikroorganizma S.aureus

Incidur. Universal Healthcare Silvasa. Mart 2008. ubat 2010. 803 60 dakika % 1 lik
Temas sresi (dakika) 30 60 0 30 60 0 30 60 0 30 60 0 30 60 0 30 60 90 30 60 0 30 60 0 30 60 Dey-Engley broth tpleri Tp 1 Tp 2 Tp 3 Tp 4 Tp 5

P.aeruginosa

Bacillus subtilis

Escherchia coli

Candida albicans

Salmonella abony

E. I E. coli

E.I B. subtilis

E. I S. aureus

Mikroorganizmalar n say m
S.No Mikroorganizmalar Cfu/mL 106 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) Staphylococcus aureus Pseudomonas aeruginosa Bacillus subtilis Escherchia coli Cabdida albicans Salmonella abony Environmental isolates of Escherchia coli Environmental isolates of Bacillus subtilis Environmental aureus isolates of 120 sk sk sk sk 140 sk sk 107 20 75 67 110 65 16 15 25 26 108 2 2 3 2 3 2 3 3 2 109 1010

Staphylococcus sk

(Sk: Say lamayacak kadar ok)