U Tin Moe - How To Compose The Poems

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 70

pmtkyfrSwfwrf;

rdk;rc pmpOf trSwf (21)

pmtkyftrnf
jrefrmuAsmzGJU enf; - usrf;NyD;ESpf (1985)

jyKpkol
uAsmq&m wifrdk;
rlydkif
wifrdk; rdom;pk

pDpOf xkwfa0
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJU

xkwfa0ESpf
Mo*kwfv? 2011 ckESpf
tkyfa&
wefzdk;
rsufESmzHk;
atmifxuf
pmpDpmdkufESifh pmrsufESmzGJYpnf;rI
udkOD; + roEm
qufoG,f&ef

contact@moemaka.org
Moemaka, PO Box 320-207, San Francisco CA 94132-0207, USA
Phone: (510) 854 - 6501

jr ef r m u As m zGJU e nf ;
uAsmq&m wifrdk;

q&m armifpr
G ;f &nf&UJ trSmpm
oli,fcsif; uAsmq&m wifr;kd jyKpka&;om;wJh ]jrefrmuAsmzGeYJ nf;} trnf&pdS mtkyu
f av;udk
1985? 'DZifbmu yxrtBudrf yHkESdyfcJhzl;w,f/ tkyfa& wodef; (100000) wdwd dkufw,f/
'gayr,fh vH;k 0 rjzefcY sdvu
kd &f bJ zsufq;D ypfc&hJ w,f/ ESarsmp&mygyJ/ 0rf;enf;p&mygyJ/
jzpfyu
kH 'Dvykd g/ 'Dpmtkyu
f av;udk tajccHynmtxufwef; pdwBf udKuf jrefrmpm ,lwhJ
ausmif;om;rsm; toHk;jyKzdkY a&;om;jyKpkcJhwmyg/ ausmif;oHk;pmtkyfjzpfayr,fh ausmif;rSm
roH;k vdu
k &f bl;/ ausmif;jyifyrSmvnf; roH;k vdu
k &f awmhygbl;/ zsufq;D ypfcw
hJ mud;k /
ynma&;qdw
k m vG,w
f mrS r[kww
f m/ &nfreS ;f csufawG? &nf&,
G cf sufawGukd acwfet
YJ nD
pepfwus a&;qGJcsrSwf vkyf&wmrsKd;yg/ ckcsufcsif; xvkyfNyD; ckwrsKd; awmfMumwrsKd; ajymif;vdkY
&paumif;wmrS r[kwfbJuvm;/ jrefrmhqdk&S,fvpf vrf;pOfygwD ac: wygwDtmPm&Sifpepfudk
rd;k wvH;k avwvH;k aMunmxlaxmifNyD; Adv
k af e0if; tkycf sKyfcw
hJ m ESpt
f pdwaf vmuf MumcJyh gw,f/
olwdkY tmPm,lpumvrSmyJ rqv vrf;pOfeJYtnD ]ynma&; pepfopf} qdkNyD; csrSwf azmfaqmif
apcJ h w ,f / ynma&;ud k em;rvnf a yr,f h t&if u eJ Y r wl & if N yD ; a&m qd k N yD ; topf w ck u d k
xvkyv
f u
kd w
f mygyJ/ odyrf Mumvdu
k b
f ;l / ]ynma&;pepfopf&UJ tpDtpOfopf} qdNk yD; xyfvyk jf yefw,f/
rlawGbmawG [efaqmifyefaqmif csrSwcf yhJ gw,f/ 10 wef;eJY rjzpfb;l / ynma&;tqift
h wef;udk
jrifhwJhtaeeJY 11 wef;yJ vkyfawmhrvdkvdk? 12 wef;yJ a&SUwdk; aemufiif vkyfvdkufjyefygao;w,f/
ynma&;0efBuD;qdNk yD; cefcY svdu
k w
f muvnf; Adv
k rf LS ;BuD;wa,mufygyJ/ OD;ausmfNidr;f wJ/h (rausmfcif
Nidr;f oGm;cJ&h mS ygw,f/)
tajccHynm OD;pD;XmeatmufrmS oif;kd eJY ausmif;oH;k pmtkyaf umfrw
D q
D w
kd m &Sw
d ,f/ tJ'D
aumfrw
D rD mS bmom&yfwckpt
D wGuf oif;kd tzGaYJ wG zGMYJ u&jyefawmh ordik ;f oif;kd tzG?YJ jrefrmpm
oif;kd tzGYJ pojzifh tzGaYJ v;awG yg0ifvmygw,f/ usaemfu tpawmh ordik ;f oif;kd tzGrYJ mS a'gufwm
oef;xGe;f &JUwynfw
h OD;taeeJY ygvmcJw
h ,f/ aemufrS jrefrmpmoif;kd tzG0YJ ifjzpfvmw,f/ aemufawmh
jrefrmpmoif;kd tzG&YJ UJ twGi;f a&;rSL;jzpfvmcJw
h ,f/ tzGOYJ u|awGuawmh usaemfwYkd rEav; wuov
kd f
rSmwke;f u q&mawGjzpfcMhJ uwJh OD;bdo
k if;wd?Yk a':pDp0D if;wdyYk gyJ/ q&mwynf&h if;awGjzpfvYkd tcsif;csif;
,HMk unftm;xm;rIeYJ 0ifvyk Mf u&rSm wifr;kd eJY armifprG ;f &nfwv
Ykd nf; ygvmcJyh gw,f/ ausmif;oH;k
pmtkyq
f w
kd mawGukd t&ifu q&maZmf*sw
D ?Ykd q&mrif;ok0PfwYkd vkycf MhJ uwm r[kwv
f m;/ usaemfwu
Ykd
q&mwdt
Yk vkyu
f kd arGcw
H hJ oabmygvm;qdNk yD; ]yDwpD m;&if;} 0ifvyk cf &hJ mrSm usaemfuawmh rEav;
uae &efuek af &mufomG ;&ifNyD;a&mqdw
k hJ oabmxm;vnf; ygayoaygh/ wifr;kd uvnf; usaemft
h wGuf
tMuHtzef vkyf&Smygw,f/ ]]a&mufa&mufjcif; aep&m? pm;p&m ryleJY? igeJYvmaevSnfh}} wJh/
'Dvekd YJ oli,fcsif;eJY qH&k wm tjrwfyq
J ykd ;D ygvmjcif;ygyJ/
usaemfu tvGwfynmoifausmif;q&mb0u ausmif;awG jynfolydkifodrf;vdkY tpdk;&
ausmif;q&mb0udk r&nf&,
G b
f J a,mifawmifaygifawmifeYJ a&mufvm&wmyg/ ausmif;q&mqdak wmh
ppfrwdkufwwfbl;/ wdkuf&if IH;rSmaocsmw,f/ ppfAdkvfawGu ynma&;avmuxJ0ifNyD;

cs,fv,
S &f ifvnf; ynma&;vnf;ysuf? wdik ;f jynfvnf;ysufrmS ygyJ/ ud,
k ehf ,fy,feYJ ud,
k u
f ;kd / ckawmh
ppfAdkvfu ynma&;udk txufpD;u0ifNyD; pDrHcefYcGJw,fav/ usaemfwdkY ynma&;avmurSmu
ynma&;udk em;rvnf&if (oifwef;r&S&d if) ausmif;q&mawmif 0ifrvky&f bl;/ olu rlvwef;q&m
jzpf vufrw
S af wmif &Sw
d mr[kwb
f ;l / ynma&;em;vnfwhJ ynm&Siaf wG&UJ tMuHPf tqH;k tjzwf
udkvnf; av;av;pm;pm; vufrcHbl;/ ynma&; t&m&SdwOD;u tusKd;oifh taMumif;oifh
aqG;aEG;wmudk jiif;qdk rkH u ]]cifAsm;udk &cdik f ydyYk pfvu
kd rf ,f? qufrajymeJ}Y } vdYk ydwyf ifcw
hJ ,f/
pufreI pYJ u
kd yf sKd;a&;qdik &f m ynmTeMf um;a&;rSL;wa,mufuawmh ]]usKyfukd cifAsm; jzKwfcsifwikd ;f
jzKwfvrYkd &bl;? usKyfukd uufbed ufu cefw
Y m/ 'gayr,fh usKyfu cifAsm;eJt
Y vkyrf vkycf sifvYkd ckyJ
tvkyu
f xGuw
f ,f}} qdNk yD; ud,
k ahf &SUu zdik w
f u
JG kd ydw?f azmifwed u
f kd aumufcsdwNf yD; tpnf;ta0;u
ausmcdik ;f xGucf mG oGm;cJyh gw,f/
tJ'Dwkef;u AdkvfcsKyfae0if;&JU orD;wOD;u EdkifiHjcm;ynmoifoGm;cGifh pmar;yGJajzqdk&mrSm
t*Fvdyfpm rajzqdkEdkifvdkY usw,f/ roGm;&bl;/ 'gaMumifh t*Fvdyfpmudk vuf&SdrSm yOrwef;u
poifae&mu rlvwef;uyJ poifygqdkNyD; 0efBuD;opfu TefMum;w,f/ AdkvfcsKyfae0if;uvnf;
jrefrmpm ausmif;oHk;pmtkyf jy|mef;&if pmtkyfa&;ol uG,fvGefNyD; tenf;qHk; ESpfaygif; 20 MumrS
jy|mef;&r,fvdkY EIwfrdefYeJY TefMum;w,f/ tJ'guvnf; t&ifu ausmif;oHk;pmtkyfawGvkyfcJhwJh
uAsmq&mBuD; rif;ok0Pfukd &nf&,
G Nf yD;ajymwmyg/ ynm&Siaf wGukd ]ighpum; EGm;&} apmfum;enf;
wrsKd;ygyJ/ (wdik Mf um;olvnf; &Sv
d yYkd g/) wu,fu q&mBuD;&JUpmudk ausmif;rSm oH;k wmqdv
k Ykd ]uBuD;
uefpeG ;f yif? a&rSm &Ti}f pwJh Asnf;vuFmav;awGuvGv
J Ykd bmrSr&Syd gbl;/ tJ'gvnf; b,forl S
ra&;wwfvYkd q&mBuD;u a&;ay;&wmyg/ trsKd;om;ausmif;rSm ausmif;tky0f ifvyk af y;&wke;f u
oif;kd rSm Te;f xm;ayr,fh r&Sad o;vdYk wDxiG af &;zGaYJ y;cJ&h wmyg/
ckwcg usaemfwdkY jrefrmpm oifdk;tzGJYrSm vkyf&jyefawmh acwfeJYnDwJh jrefrmuAsm
zGJYenf;&,fvdkY ausmif;oHk;vkyfp&m r&Sdbl;/ vlwOD;wa,mufa&;wmvnf; ruG,fvGefao;&if
ausmif ; oH k ; rjy|mef ; bl ; qd k a wmh pk a ygif ; jyKpk & awmh r S m aygh / pum;ajyvuf a &G ; pif w d k Y ?
uAsmvufa&G;pifwYkd qdw
k muawmh a&S;upmawGxrJ mS &Sw
d mawGukd wa,mufwaygufa&G;ay;vdYk
&ygw,f/ 'Dvykd J vkycf MhJ uygw,f/ rsufarSmufacwf pmayawGrygawmh tajccHynma&;rSm ]acwfpm?
acwfpum;? acwftawG;? acwfta&;tom;} tajccH&zdt
Yk wGuf tcufawGv
Y rd rhf ,fqw
kd mudak wmh
ppfAv
kd af wG em;rvnfb;l aygh/ uAsmzGeYJ nf; qdw
k musawmh vlwikd ;f vkyv
f v
Ykd nf; r&bl;/ 'Dawmh
trsKd;om;pmayqk (pmayAdrmefq)k &ol 0g&ifh uAsmq&mvnf;jzpf? jrefrmpmayynm&Siv
f nf;jzpfwhJ
uAsmq&mBuD; OD;wifr;kd vufuykd J 'Dwm0efukd oif;kd tzGu
YJ vTt
J yfvu
kd &f ygawmhw,f/ wifr;kd u
emrnfrcHbJ tzGJYudk,fpm;jyKpkay;&rSmyg/ 'gu AdkvfcsKyfae0if;&JU EIwfrdefYOya'aMumifhyg/ (pmtkyf
wtkyf ausmif;oHk;jzpfzdkYtwGuf pma&;q&mwa,mufu ESpfaygif; 20 apmNyD; aoqHk;ay;&rvdk
jzpfaewmud;k /)
'Dwm0efukd wifr;kd u apwemtjynft
h 0eJY vufcaH y;vdu
k yf gw,f/ ynm&Siaf wGxu
J b,fol
xa&;a&; ola&;wmavmuf aumif;rSmr[kwb
f ;l vdYk tm;vH;k uvnf; vufc,
H MkH unfxm;Muw,fqw
kd m
aocsmygw,f/ wifr;kd u 'Dpmtkyu
f av;udk jyKpkvu
kd w
f m wywfawmif rMumbl;xifygw,f/
wuov
kd b
f momjyefeYJ pmtkyx
f w
k af 0a&;XmerS q&mBuD;rif;ok0Pf&UJ vufatmufrmS ]pmjyK} tjzpf
tvkyw
f zufeYJ a&;ay;&wJh pmtkyyf g/ 'Dpmtkyu
f av;udk tajccHynm ausmif;oH;k pmtkyaf umfrw
D D
0dZm XmecGrJ LS ; OD;baumif; (ausmif;om;acgif;aqmif;a[mif;) eJY armifprG ;f &nfwu
Ykd wnf;jzwfNyD;
jrefrmpm oif;kd tzGu
YJ w
kd ifawmh aemufq;kH tcef;udk tzGu
YJ jzKwfypfvu
kd yf gw,f/ tm;ememeJyY gyJ/

jzKwfypfvu
kd &f wJt
h cef;u uav;uAsmpyfenf; tcef;yg/ ausmif;q&m ausmif;om;rsm;
twGuf tvGefta&;BuD;wmrSefayr,fh rvTJomvdkY jzKwf&wmyg/ ]0gqdk0gacgif a&awGBuD;vdkY
oajyoD;rSnfh aumufpdkYuG,f}? ]qGrf;tkyfeDeD tar&GufvdkY eufjzefreuf ausmif;xGufr,f} pwJh
uav;uAsmav;awGudk pyfwJh pyfenf;yHkpHyg/ (*syefu pmayorm; Armvli,frsm;jyKvkyfwJh
]rif;ok0Pf &mjynfph mwrf;zwfy}JG twGuf usaemf pmwrf;a&;om;wifoiG ;f zl;ygw,f/) 'gav;awGukd
a&;wJh uAsmq&mrif;ok0Pf tJ'w
D ek ;f u ruG,v
f eG af o;vdYk Adv
k af e0if;csrSww
f hJ (ESpf 20) rleYJ
rudu
k n
f w
D t
hJ wGuf jzKwfxm;cJ&h wmyg/ usaemfwv
Ykd nf; ESarsmwmaygh/ usrf;jyKol wifr;kd uawmh
pdwrf csrf;omjzpfNyD; olpY mtkyef yYJ wfoufwhJ aqG;aEG;cef;rSm tpnf;ta0;rwufawmhbJ udZk m*emwdYk
tEkynmtoif;wnf&Sd&m ausmif;om; tyef;ajz&dyfomudkoGm;NyD; aw;*DweJY tyef;ajz
aevku
d yf gawmhw,f/
ZmwfpHkcif;&&ifawmh tJ'Dwkef;u q&mBuD; rif;ok0Pfcrsm uHedrfhae&SmwJhumvaygh/
q&mBuD;udk ]]rusuw
f usuf aygifrek }Yf } wJ/h ]]c&pf,mefBuD; azarmifwif&UJ wynf}h } wJ/h trsK;d rsK;d ajymNyD;
ynma&;avmuxJu z,fxw
k yf pfvu
kd w
f m rMumao;ygbl;/ (pyfrv
d Ykd Mum;nyaf jym&&if Adv
k af e0if;
[m q&mBuD; OD;azarmifwif ausmif;tkyb
f 0rSmyJ wuov
kd u
f ausmif;xkwcf cH &hJ zl;wmudk tNidK;
&Sdygw,f/) uav;uAsmtaMumif;ajym&&if ]rif;ok0Pf} qdkwJh emrnfuvnf; rygrjzpfbl;
r[kwfvm;/ 'ghtjyif Adkvfae0if;ajymwJh ]]uG,fvGefNyD; ESpfaygif; 20 tenf;qHk;MumwJhpmudkrS
ausmif;oH;k jy|mef;&r,f}} qdw
k rhJ el v
YJ nf; oGm;Nidaejyefygao;w,f/ aemufyikd ;f usawmh 11 wef;?
12 wef;qdw
k mvnf; rvkyjf zpfawmhvYkd pmtkyw
f tkyv
f ;kH tkyaf & wode;f du
k Nf yD;rS roH;k vdu
k &f awmhbJ
zsufqD;ypfvdkuf&jyefygw,f/ wifrdk;uawmh emrnfvnf; rcH&wJhtjyif tjzwf tjzKwfvnf;cH&?
aemufq;kH zsufq;D wmvnf; cHvu
kd &f wJh pmtkyaf v;taMumif;udk vH;k 0rajymawmhbJ arhypfvu
kd yf g
awmhw,f/ usaemfu rarhEikd b
f J ighoil ,fcsif;&JUvuf&mav;qdNk yD; uG,0f u
S x
f m;&mu jynfyudyk g
,lvmcJhjyefygw,f/ rdk;rc armif&pfwdkYeJY pum;pyfrdawmh wifrdk;qdkwm rdk;rc em,uvnf;jzpf?
olwdkYcspfwJh q&mvnf;jzpfawmh 'Dpmtkyfuav;udk a&;oltrnfjyefwyfNyD; jyefxkwfr,fvkdY
qH;k jzwfvu
kd yf gw,f/
'Dpmtkyfuav;udk yHkESdyf&mZ0ifygwJh twGif;rsufESmzHk;yg pmom;uvGJNyD; trSmawG?
avhusifch ef;awGa&m pmvH;k aygif;owfyakH wGyg rl&if;twdik ;f xm;NyD; jyefvnf yHEk ydS x
f w
k af 0ygw,f/
jzKwfc&H wJh uav;uAsmpyfenf;tcef;udak wmif jyefxnfch sifpw
d f ay:ygw,f/ jrefrmpm oif;kd tzGYJ
H;k cef;rSm jyef&mS &if &aumif;p&m&Sad yr,fh jyefr&SmEdik af wmhygbl;/ ausmif;oH;k pmtkyaf umfrwDu
y,fzsux
f m;wJph mtkyjf zpfvYkd rlyikd cf iG ehf v
YJ nf; rqdik af wmhygbl;/ 'ghaMumifh wifr;kd &JUom;orD;awGuvGNJ yD;
b,foq
Yl rD cS iG rhf awmif;awmhbJ 'Dpmtkyu
f av;udk usaemfwYkd trSww
f & jyefvnfyEkH ydS f xkwaf 0
vdu
k &f ygw,f/ jzKwfcw
hJ t
hJ cef;udk jyefrjznfEh ikd w
f m pdwrf aumif;jzpfrw
d muvGNJ yD; yDwjd zpfryd gw,f/
olY&JUq&m&if;awG jzpfMuwJh jrefrmpmygarmu OD;bdkoif;? a':pDpD0if;wdkY&JU jrefrmpmoifdk;tzGJY0if
vkyaf zmfuikd zf uftm;vH;k uvnf; 0rf;omMurSmyg/
bmyJjzpfjzpf ckawmh olYvuf&muav; yxrqHk;tBudrftjzpf yHkESdyfjzefYcsdvdkufEdkifygNyD/
oli,fcsif; a&muf&mbHb
k 0u yDwjd zpf&ygapaom/
wifrdk;&JU oli,fcsif;
armifpGrf;&nf
2011 rwf 17? e,l;a,muf/

uAsmq&m wifrdk;

trSmpm
jrefrmEdkifiHynma&;udk tqifhtwef;jrifhrm;ap&ef ynma&;tpDtpOfopfjzifh BudK;yrf;
aqmif&u
G v
f suf &Syd gonf/
xdt
k pDtpOft& tajccHynma&;u@wGif jrefrmpm tajccH ckid cf ahH wmifwif; uGr;f usifpmG
wufajrmufap&ef jrefrmoif;kd udk jyefvnfa&;qGyJ gonf/
tqd k y goif d k ; t& tajccH y nmtxuf w ef ; pd w f B ud K uf jref r mpmoif M um;jcif ; \
&nfreS ;f csufukd atmufygtwdik ;f csrSwo
f ifMum;rnf jzpfygonf/
1/ jrefrmpmay\ wdk;wufyHktpOfudk od&Sdap&ef?
2/ pum;ajyuAsmwdkYudk a0zeftuJjzwfEdkifap&ef?
3/ ta&;tom; uGr;f usifwwfajrmufap&ef?
4/ jrefrma0g[m&rsm;udk ydkifEkdifpGm oHk;wwfap&ef?
5/ jrefrmh,Ofaus;rI "avhxHk;pHrsm;tm; tav;xm;wwfap&ef?
txufyg &nfreS ;f csufrsm;ESit
hf nD txufwef;twGuf jrefrm uAsmzGeYJ nf;pmtkyu
f kd jyKpk
jy|mef;ygonf/
8

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

uAsm\oabm
uAsmqdo
k nfrmS bmompum;w&yf\ tnGet
Yf zl;jzpfonf/ uAsmonf uAsmq&mu ol\
b0tawGt
Y MuHK? pdwu
f ;l pdwo
f ef;rsm;udk taumif;qH;k pum;vH;k rsm;jzifh a&;zGw
YJ ifjytyfaom pmay
tEkynmyHo
k Pmefw&yf jzpfonf/ xdaYk Mumifh uAsmudk &ocHpm;&ef zwfMI uonf/ uAsmzwfjI cif;
jzifh pdwful;mPfzGHYNzdK; &oEdk;Mum;apEdkifonf/
jrefrmvlrsK;d wdo
Yk nf uAsmudk ESpo
f ufjrwfE;kd Muonf/ uAsmjzifh pum;xm0Suo
f nf/ uAsmjzifh
&mZ0ifukd rSwo
f nf/ owfyu
kH kd rSwo
f nf/ arG;aeYukd rSwo
f nf/ &moDOwkukd rSwo
f nf/ v,fxeG &f uf
udv
k nf; rSwo
f nf/ uAsmjzifh obm0tvSukd zGo
YJ nf/ uAsmjzifh tcspfa&;? ppfa&;wku
Yd kd oDu;kH onf/
a&S;ujrefrmpmayudk avhvmonfqdkonfrSm jrefrmuAsmudkavhvmjcif;yif jzpfcJhonf/ odkYjzifh
uAsmonf jrefrmpmaywGif txl;ta&;ygt&ma&mufco
hJ nf/
jrefrmuAsmudk um&ef,lpepfjzifh zGJYonf/ um&efpepfwGif toHedrfhjrifhoabmrsm; yg&Sdae
onf/
xdkYaMumifh uAsmudk tEkynmajrmufatmif a&;zGJY&efrBudK;pm;rD um&efEdkifatmif avhusif
avh&SdcJhMuonf/ jrefrmrIavmuwGif ]&moDrEdkif aq;rudkifESifh? um&efrEdkif pm uAsmrudkifESifh}
[kyif qdk ;kd &Scd ahJ vonf/ xdaYk Mumifh jrefrmuAsmzGw
YJ wfatmif um&efuv
kd nf; avhvm avhusifx
h m;
&onf/
jrefrmbmompum;rSm {u0PbmomoabmuJ pmwpfv;kH toHwpfoH teufwpfc&k adS om
aMumifh um&ef<u,f0onf/ um&ef ESpv
f ;kH ? oH;k vH;k ? av;ig;vH;k ru um&efrsm;pGmudk xyfwn
l aD tmif
pyf[yf &onf/ eabxyf &onf/ um&efEdkifvQifEdkifovdk uAsmyHkpHudk zefwD;EdkifcGifh&Sdonf/
odkYaomf um&ef<u,fwdkif; uAsmaumif;jzpfEdkifonf r[kwfacs/ pdwful;aumif;rS uAsmaumif;
yDoEdkifayrnf/
uAsmpyfenf;trsKd;rsKd;
jrefrmuAsmwGif um&ef,yl u
kH v
kd u
dk
f toHomG ;toHvm ajymif;vJomG ;onf/ xdaYk Mumifh
um&efurkd w
l nf uAsmpyfenf; trsK;d rsK;d jzpfay:vmonf/ jrefrmuAsmwGif av;vHk;pyfenf;rSm
tajccHenf; jzpfonf/ toH;k trsm;qH;k enf;vnf;jzpf oufwrf;t&Snq
f ;kH enf;vnf; jzpfonf/
pyf[yf&efv,
G u
f
l toH;k rsm;aomenf;rSm ]oHayguf pyfenf;} jzpfonf/ oHaygufpyfenf;onf
tajccHtm;jzifh av;vH;k pyfenf;yif jzpfonf/ a'G;csKd;? BwdcsKd;? av;csKd; paom tcsK;d uAsmrsm;rSmvnf;
jrefrmaus;vufvx
l \
k aw;uAsmwdw
Yk iG f toH;k rsm;aom tajccHtcsK;d uAsmpyfenf;rsm;yif jzpfonf/
pmtkyfwGif tcef; 1? 2? 3 wdkYrSm jrefrmAsnf; o& tu&mrsm;ESifh towf? toH? um&efrsm;udk
tajccH&Hk azmfjyxm;ygonf/ xdaYk emuf toH;k rsm;aom jrefrmuAsmzGeYJ nf; (12) rsKd;udk azmfjyxm;
ygonf/
uAsmpyfenf;wpfrsKd;udk azmfjywdkif; xkdpyfenf;\ t"dym,f AsKywfwdkYudk a&S;OD;pGm azmfjy
rdwq
f ufNyD;rS pyfenf;rsm;t& acwfenf;t& oauFwrsm;? *Pef;trSwrf sm;jzifh pepfcsjyygonf/
yxrwGif uAsmwpfy'k jf zifh erlemay; &Si;f jyygonf/ xdaYk emufwiG f jrefrmpmayordik ;f wavQmufv;kH rS
aumif;Ed;k &m&muAsmrsm;udk a&G;cs,f oufqikd &f muAsmpyfenf;twGuf erlemrsm;xyf ay;xm;
ygonf/ aemufxyfay;xm;aom erlemjyuAsmrsm;rSmvnf; acwftqufquf pHxm;cJMh uaom
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

uAsmq&m wifrdk;

uAsmrsm;omjzpf ausmif;om;vli,frsm;taejzifh uAsmpyfenf;avhvm&if uAsmt&omudkyg


0goemPfct
H avsmuf zwfcI pH m;Edik Mf u&ef jzpfygonf/
avhvmoifMum;&ef
jrefrmuAsmzGJYenf;pmtkyfrSm tajccHynmtxufwef; ausmif;om;rsm;taejzifh jrefrm
uAsmpyfenf;trsKd;rsKd;\ tajccHoabmudk od&Sdem;vnf&ef &nf&G,fa&;om; jyKpkxm;jcif; jzpfyg
onf/
xdjYk yif tajccHynmtxufwef;ausmif;om;rsm;taejzifh ausmif;oH;k jrefrmuAsm vufa&G;pif
yg uAsmrsm;udk avhvm&mwGiv
f nf; pmtkyyf g uAsmpyfenf;rsm;ESihf wGzJ ufavhvm&ef taxmuf
tul jzpfEikd yf gonf/ omreftm;jzifh ausmif;om;wdo
Yk nf oHayguf? oHcsyf? av;vH;k pyfvuFm?
a'G;csKd; tp&Sad om vG,u
f o
l nfu
h Asmpyfenf;rsm;udk prf;oyfa&;zGMYJ unfo
h ifMh uonf/ uAsma&;zGrYJ I
0goemxHkNyD; uAsmPfcHaumif;aom ausmif;om;rsm;taejzifh pmtkyfyg uAsmpyfenf;
trsKd;rsKd;udo
k mru? jyifyrS uAsmtrsKd;rsKd;udyk g zwfaI vhvm enf;,la&;zGMYJ unfEh ikd yf gonf/ uAsm
pyfenf;rsm; oduRrf;xm;Hjk zifh ajymifajrmufaom uAsmaumif;rsm; a&;zGEYJ ikd pf rG ;f NyD[k rrSw,
f El ikd af omf
vnf; uAsmpyfenf;rsm;udk avhvmwwfuGr;f xm;jcif;onf uAsmaumif;rsm;a&;zGEY J ik d &f ef tajccHaumif;
w&yf&&Sx
d m;jcif;yif jzpfygonf/ xkaYd Mumifh q&mrsm;ESihf ausmif;om;rsm;onf vdt
k yfcsuf tenf;trsm;
tvku
d ?f 0goemtEkt&ift
h vdu
k f pmtkyyf g uAsmpyfenf;rsm;ESihf erlemjyuAsmrsm;udk ESpo
f uf
aysmf&iT pf mG vG,v
f ,
G u
f u
l l zwfaI vhvmoGm;Muapvdyk gonf/

10

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

rmwdum
pOf

taMumif;t&m

1/

jrefrmtu&mrsm;

12

2/

toHtrsKd;rsKd;

16

3/

towftrsKd;rsKd;

18

4/

oHayguf

20

5/

oHcsyf

25

6/

av;vH;k pyfvuFm

27

7/

&wk

33

8/

a'G;csKd;

39

9/

BwdcsKd;

43

10/

av;csKd;

46

11/

oHcsKd

52

12/

wsmcsif;

56

13/

tdkifcsif;

60

14/

vGr;f csif;

63

15/

aw;xyf

66

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

pmrsufEmS

11

uAsmq&m wifrdk;

tcef; (1)
jrefrmtu&mrsm;
o&
jrefrmbmomwGif tajccHo& (11) vHk;&Sdonf/ 4if;wkdYrSm t? tm? td? tD? tk? tl? at?
tJ? atm? atmf? tdk wdjYk zpfonf/ o&qdo
k nfrmS rnfonft
h u&mudrk Q rrDcS &kd bJ rdrb
d mom toHxu
G f
qdEk ikd af om tu&mrsm; jzpfonf/
Asn;f
Asnf;qdo
k nfrmS o&ESirhf w
DS zJG ufro
S m toHxu
G Ef ikd af om tu&mrsm;jzpfonf/
jrefrmAsnf; (33) vH;k &So
d nf/ 4if;wdrYk mS u
c
*
C
p
q
Z
ps
#
X
!

w
x
'
"
y
z
A
b
,
&
v
0
[
V
t

i
n
P
e
r
o
wdjYk zpfonf/

o& ESifh Asnf; aygif;pyfyHk


Asn;f jzpfaom ]]uf}}udk o&jzpfaom ]]t}}ESihf aygif;vQif ]]u}} [l toHxu
G o
f nf/ xdek nf;wl
uf + t
uf + tm
uf + tm;
uf + tk
uf + tl
uf + tl;
12

=u
= um
= um;
= uk
= ul
= ul;

uf + td = ud
uf + tD = uD
uf + tD; = uD;
uf + ath = auh
uf + at = au
uf + at; = au;
rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

um&ef
um&ef [lonfrmS tu&m\ tqH;k oHjzpfonf/ ]]um&E}} [laom ygVdpum;rSm qif;ouf
vmaom pum;jzpfonf/ Oyrm - ]]u}}tu&m\toHonf ]]t}} jzpfonf/ ]]um}}tu&m\toHonf
]]tm}}jzpfonf/ ]]um;}} tu&m\ toHonf ]]tm;}} jzpfonf/ ]]cJ}} [kqv
kd Qif ]]tJ}} um&ef[k
od&rnf/ ]]pl;}}[kqdkvQif ]]tl;}} um&ef[k od&rnf/ um&ef,l&mwGif tu&m\tqHk;oHcsif;
tnD,o
l nfvnf; &So
d nf/ wyd'k Ef iS hf wyd'k w
f \
Ykd tqH;k &Sd toHcsif; tnD,o
l nfvnf;&So
d nf/ ESpyf 'kd ?f
oH;k yd'k f paom 0guswd\
Yk tqH;k &Sd toHcsif; tnD,o
l nfvnf; &So
d nf/ tu&m\ tqH;k um&efukd
0Pum&ef? pmydk'f\tqHk;um&efudk y'um&ef? 0gus\tqHk;um&efudk 0gusum&ef [l
ac:Muonf/
um&ef (64) yg; &Sdonf/ atmufwGif; Z,m;jzifh azmfjyxm;ygonf/
t um&efrsKd;

tm um&efrsKd;

tm; um&efrsKd;

t
td ()
tk (O)
ath
tJh
atmh
tdYk
tuf
atmuf
tdu
k f
tifh
atmifh
tdik hf
tpf
tOfh
tnfh
twf
tdwf
tkwf
tefY
tdeYf
tkeYf
tyf
tdyf

tm
tD ()
tl (OD)
at ({)
t,f
atmf
tdk
tif
atmif
tdik f
tOf
tnf
tef
tdef
tkef
-

tm;
tD;
tl; (OD;)
at;
tJ
atm (Mo)
td;k
tif;
atmif;
tdik ;f
tOf;
tnf;
tef;
tde;f
tke;f
-

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

13

uAsmq&m wifrdk;

tkyf
tHh
tdrhf
tHYk
28 +

tH
tdrf
tHk
18 +

trf;
tdr;f
tH;k
18 = 64

um&efwrl sm;
atmufygwdo
Yk nf um&efwrl sm; jzpfMuonf/
um;
= pm;? 0g;? ig;? vm;? xGm;? wm;? yGm;? ysm;/
cif
= rif? Muif? jrif? pif? vGif? &Sif/
aumif;
= axmif;? armif;? aomif;? ausmif;? apmif;/
ar
= az? aqG? a0? ajr? a&T? aiG/
prf;
= *srf;? pGrf;? urf;? zrf;? vrf;/
apm
= arm? awm? aom? ajym? aum/
at;
= ai;? av;? awG;? aqG;? a&;/
wd;k
= NzdK;? pdk;? rdk;? tdk;? BudK;? qdk;/
xGwf
= uRwf? vGwf? qGwf? rGwf? &Twf/
eD = wD? pD? &D? NyD? csD? oD? nD/
txufygtwdik ;f um&efoabmudk odatmif tBudrBf udrf txyfxyf avhusif&h rnf/ xdjYk yif
wvH;k csif;xyfrQru ESpv
f ;kH wG?J oH;k vH;k wG?J av;vH;k wGJ ponfjzifh um&eftxyf? eabxyfrsm;udv
k nf;
avhusifo
h ifo
h nf/
atmufwiG f erlemjyxm;ygonf/
1/ rmrm
vmyg/
2/ ntcg
vrom/
3/ apmaz
aemaus/
4/ pHkNrdKifwGif;
xHkBudKifoif;/
5/ a&wHcGef
a[r0ef

6/ rmrm csmcsm
omom ,m,m/
7/ yef;ydawmufrif;
vrf;wavSsmufoif;/
8/ rJZmawmifajc
oJomaomifajr
yGJcganmifa&/
9/ ay;p&mvnf; aiGr&Sd
ajy;p&mvnf; ajrr&Sd/
10/ tMuHr&Sd aemufvdkuf
qefr&Sd aumufpdkuf/

txufyg erlemrsm;udrk ;DS trsK;d rsK;d avhusiMhf unfyh g/ txl;ojzifh pum;yHrk sm;? pum;xmrsm;
udk avhusiMhf unfv
h Qif yd
k vG,v
f ,
G u
f u
l l oabmaygufygvdrrhf nf/ txl;rSw&f efrmS um&efnaD tmif
14

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

avhusif&h mwGif toHvnf;nD? towfvnf;nDvQif taumif; qH;k jzpfonf/ od&Yk mwGif uAsmhoabm
onf &Gwq
f rkd u
I kd y"mexm;aomaMumifh toHn
D towfrnDyv
J nf; pyfqakd vh&MdS uonf/ Oyrm
tm;jzifh yef;vdkarT;ygap
prf;vdak t;ygap [laompum;wGif ]]yef;}}ESihf ]]prf;}}onf towf rwlacs/ od&Yk mwGif toHukd
t"duxm; pyfqx
kd m;jcif;jzpfonf/
&Sirf [m&|om& paom yk*Kd vfwu
Ykd m; toHnD towfnD pyfqakd vh&o
dS nf/ rnfoyYkd ifjzpfap
um&efEikd af tmif avhusif&h mwGif toHtrsKd;rsKd;xyf avhusifo
h ifo
h nf/

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

15

uAsmq&m wifrdk;

tcef; (2)
toHtrsKd;rsKd;
uAsmzGq
YJ &kd mwGif (1) yuwdoH
(2) atmufjrpfoH
(3) 0doZeDoH (0paygufoH)
[l toHo;kH rsKd;&So
d nf/ atmufwiG f Z,m;jzifh jyxm;ygonf/
yuwdoH
tm
tD
tl
at
t,f

atmufjrpfoH
tmh = t
tDh = td
tlY = tk
ath = ath
t,fh = tJh

0doZeo
D H
tm;
tD;
tl;
at;
tJ;

(1) yuwdoH qdo


k nfrmS atmufjrpfEiS hf 0doZeD rygaom um&efjzpfonf/ wufoH [lvnf;
ac:onf/
(2) atmufjrpfoH qdo
k nfrmS atmufjrpfygaom um&efpEk iS hf atmufjrpfrygaomfvnf;
atmufjrpfoH &Gwfzwf&aom t? td? tk ponfh um&efpkyif jzpfonf/ oufoH [lvnf;
ac:onf/
(3) 0doZeo
D H qdo
k nfrmS 0paygufygaomtoHyif jzpfonf/ edro
hf H [lvnf; ac:onf/
uowf? powf? wowf? yowf wdrYk mS atmufjrpfou
H o
hJ Ykd toH;k jyKEdik o
f nf/ xdt
k owforH sm;
udk wdkifoH [l ac:onf/
xdt
k oHo;kH rsKd;teuf yuwdoaH c: wufou
H kd csDoH [lvnf; ac:onf/
atmufjrpfoaH c: oufo?H 0doZeo
D aH c: edro
hf EH iS hf wdik o
f w
H u
Ykd kd uAsmvuFm\ tcsoHrsm;
jzpfaomaMumifh csoH [lvnf; ac:onf/
uAsmzGq
YJ &kd mwGif csDoEH iS chf soHwu
Ykd kd wvSnphf aD &;Edik v
f Qif okwo
d m,memaysmfz,
G f jzpfonf/
toHae toHxm;? toHomG ; toHvm acsmarm ajyjypfwwfonf/ uAsmpmqd\
k cHpm;rIuv
kd u
kd
f
csDocH soHajyjypfatmif pDu;kH wwf&onf/ Oyrmtm;jzifh atmufygudck ef;ysKdUvm pmyd'k u
f kd yI g/
]]Zmwdykn? *kPfrmejzifh
oHy[H;k pH;k ? zufrMhJ uHK;om;
tm;oH;k axmifxm;? rsKd;av;yg;\
16

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

wufymG ;apmifrmef? vTm;wHceG u


f kd
jyif;0Sefrkefwdkif;? cwfcsKd;vIdif;
jzwfyikd ;f vSn;f cs? wwfprG ;f vSom;}}
tyd'k w
f iG f ajyjypfom,maom wufoH um&efrsm;udk tvGerf oH;k bJ jyif;xefrmausmaom
toHrsm;udo
k moH;k zGq
YJ x
kd m;onf udk awGEY ikd yf gonf/ tvm;wl uAsmyg toHrsm;udk ppfaq;Munfh I
Edik o
f nf/

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

17

uAsmq&m wifrdk;

tcef; (3)
towftrsKd;rsKd;
towfqo
kd nfrmS t-o& toH aoatmif owfxm;aom wHceG v
f mT ;jcif;yif jzpfonf/
towf (10) rsKd;&Sdonf/ xdk (10) rsKd;um; u owf
= uf
... (uuf)
i owf
= if
... (uif)
p owf
= pf
... (upf)
O (nuav;) owf = Of
... (pOf)
n owf
= nf
... (rnf)
w owf
= wf
... (wwf)
e owf
= ef
... (qef)
y owf
= yf
... (tyf)
r owf
= rf
... (urf)
, owf
= ,f
... (&,f)
xdjYk yif jrefrmpmayxJwiG f ygVdbmomrS qif;oufvmaom ygVdouf towftu&mwdv
Yk nf;
rsm;pGm&So
d nf/ 4if;wdu
Yk kd owfx;l [k ac:onf/ ygVdouf towf 26 yg;&So
d nf/ ,if; towf
(26) yg;wdrYk mS atmufygtwdik ;f jzpfonf/
trSwfpOf

towf

trnf

om"u

1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
10/
11/
12/
13/

uf
cf
*f
if
pf
Zf
Of
#f
Xf
Pf
wf
xf
'f

u-owf
c-owf
*-owf
i-owf
p-owf
Z-owf
O(nuav;) owf
#-owf
X-owf
P-owf
w-owf
x-owf
'-owf

u&0duf
rkcf
b0*f
tmedoif
{u!pf
{u&mZf
,mOf
0#f
ygXf
Pf
twdwf
&d,mykxf
yk'f

18

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

pOf
14/
15/
16/
17/
18/
19/
20/
21/
22/
23/
24/
25/
26/

towf
"f
ef
yf
Af
bf
rf
,f
&f
vf
0f
of
[f
Vf

trnf
"-owf
e-owf
y-owf
A-owf
b-owf
r-owf
,-owf
&-owf
v-owf
0-owf
o-owf
[-owf
V-owf

om"u
0ZD&m0k"f
Adrmef
ZrL'dyf
j'Af
vmbf
tm&mrf
t"dym ,f
rm&f
wuov
kd f
odOKd 0f;
Oykof
od[&f moD
oD[Vdk f

uAsmpDu;kH &mwGif towfcsi;f wlnED ikd o


f rQ wlnaD tmif tm;xkwMf uonf/ a&S;ynm&Sw
d o
Ykd nf
(e owfukd e owfcsif;) (r owfukd r owfcsif;) (y owfukd yowfcsif;) (w owfukd wowf
csif;) wlnaD tmif *kjyK pyfqw
kd wfMuonf/
,cktcgwGif towfwu
l m&efrsm;jzifh r&Edik af omtcg towfrwl um&efwu
Ykd kd oH;k pGMJ uonf
udv
k nf; awG&Y wwfonf/ toHukd y"mejyKpyfaomenf;[k rSw,
f &l ef jzpfonf/
,if;odYk towfw?l toHwrl pyfyJ toHwu
l kd t"duxm; pyfqv
kd Qif ynm&Sw
d Ykd ESpo
f ufyrkH &/
]i e r? w y ESpf&yf? oHwlpyfaomf? ynwfac:xHk;? pmwHk; rnf&} [k refvnfq&mawmf
rdeq
Yf ckd zhJ ;l onfukd axmuf/

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

19

uAsmq&m wifrdk;

tcef; (4)
oHayguf
oHayguft"dym ,f/
/ toHukd aygufa&muf ay:vGipf mG zwf&w
G &f aom vuFmwdt
k rsKd;
tpm; jzpfonf/ jrefrmuAsm pwif oifMum;aomtcg ]uAsmtp oHaygufu} [k qdk ;kd &So
d nft
h wdik ;f
oHaygufukd a&S;OD;pGm oifMum;ay;avh&o
dS nf/ oHaygufonf av;vH;k pyfvuFmzGeYJ nf;\tajccH
jzpfonf/ uAsmzGeYJ nf;trsKd;rsKd;wGif tvG,q
f ;kH jzpfonf/
oHaygufpyfenf;udk vG,v
f ,
G o
f Ed ikd &f ef ]tp av;vH;k ? tv,f oH;k ? tqH;k ig; ckepf} [l
rSwo
f m;avh&o
dS nf/
yxr oHaygufpyfenf; (4 - 3 - 2)
(1) tpyd'k w
f iG f av;vH;k &S&d rnf/
(2) tv,fwiG f oH;k vH;k &S&d rnf/
(3) aemufq;kH tcswGif ig;vH;k odrYk [kwf ckepfv;kH &Srd nf/
(4) um&ef,lyHkrSm 4- 3- 2 pepf jzpfonf/ tpydk'f av;vHk; teuf pwkwae&m? tv,f
yd'k f oH;k vH;k teuf wwd,ae&m? aemufq;kH yd'k f ig;vH;k odrYk [kwf ckepfv;kH teuf 'kw,
d ae&mwdYk
um&efn&D rnf[k qdv
k o
kd nf/
erlem
tp av;vH;k
tv,f oH;k
tqH;k ig; ckepf

20

- - - (+)
- - (+)
- (+) - - - /
(odrYk [kw)f
- (+) - - - - - /
rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

erlemjy uAsmrsm;
1/ zGJYEGJYa&;pD
uAsmoD
arhqD ay;vdkuf&m/
oHcsKdpyfvm;
aw;xyfvm;
arum; rodyg/
zwfMunfhjyefvQif
olYpm,Of
arhwGif r&Sif;yg/
cspfygaMumif;vm;
rkef;aMumif;vm;
arum; rodyg/

- - (+)
- (+)
(+) - - - (+)
- (+)
(+) - - - (+)
- (+)
(+) - - - (+)
- (+)
(+) - -

-/

-/

-/

-/
aiGwm&D

2/ a&mifjcnfajcmufo,
G f
b0*fu,f
tHhzG,f q,fh&Spfjzm/
3/ &eHYrjy,f
yef;pHy,f
cufoG,f ESmarmif;jzm/
4/ ysKdysKd&G,f&G,f
aemifhaqGr,f
cspfz,
G rf sm;onfom/
5/ rif;qufig;oG,f
&Sib
f rYkd ,f
eef;v,fwifonfom/
6/ ydeaf umavSi,f
jrpfyifv,f
tvG,rf ul;om/
7/ ESif;wzGJzGJ
wydkYwGJ
aygufviJ u
kH m;um;/
9/ ra&mifhr&J
qm;ysm;jrJ
trJwpfESifhig;/
10/ rdk;r&GmyJ
cluv
dk JT
cETJqifumxm;/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

21

uAsmq&m wifrdk;

11/ erf;ruHk
vSrsKd;pHk
ydkufNcHKwauG;auG;/
12/ csrf;rvHk
cef;a&TbkH
wlpHkrpufao;/
13/ a&TMumy'Hk
yGifh0giHk
xHx
k o
kH if;ysH aY rT;/
14/ wdrfndKyHkYyHkY
rdk;tHkYtHkY
aqmfvIHYajrmufavnif;/
15/ rjyefrwHkY
wNyHKUNyHKU
cspfwHkYrajyvQif;/
pdEa usmfol OD;Mo
u0dvuPmowfykH
avhusichf ef;
1/ atmufygpmyd'k w
f u
Ykd kd oHaygufuAsm jzpfvmatmif jznfyh g/
(u) jrom;aumufyif
v,f,mjyif
- (+) - - -/
(c) anmif;&Guaf vcsD
- - (+)
ryD0;kd w0g;/
(*) - - - (+)
&Gmonfhrdk;
jynfusKd;twGufyg/
2/ atmufygtaMumif;t&mwdu
Yk kd oHaygufwpfy'k pf D zGyYJ g/
(u) wdaYk wm&Gm
(c) eHeufcif;
(*) yef;O,smOf
3/ atmufyg oHaygufrsm;wGif rSmaomae&mrsm;udk jyifay;yg/
(u) oH;k vlx
Y yd yf ef;
xGwfMuiSef;
yGifhvef;usufoa&/
22

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

(c) pmusufMuyg
ntcsdef
om,mMunfE;l zG,/f
(*) aiGMu,fjzLazG;
qGwfvdkY,l
b,fojl zpfoenf;/
'kwd, oHaygufpyfenf; (4 - 3 - 1)
oHaygufpyfenf;wGif 4 - 3 - 1 um&efyHkpHudk oHk;onf/
erlem/ / ESvHk;npfnrf;
- - - (+)
vlrdkufoGrf;
- - (+)
vrf;udkrodEdkif/ (+) - - - - /
erlemjy uAsmrsm;
(1) wGif;jyif tdyfzef
twefwef
rSeaf p&Sihf opm/
(2) wazsmufqw
d q
f w
d f
rsufprd w
dS f
ydwfwHk zHk;wHk zGifh/
(3) vlysif; vlNydef;
pdwrf xde;f
bdef;udk pm; rIdif/
u0dvuPmowfykH
avhusichf ef;
1/ atmufygwku
Yd kd oHaygufjzpfatmif jznf
h pyfyg/
(u) aiGEiS ;f ykvJ
aqmif;OD;yGJ
(+) - - - - /
(c) BudKwifjyifqif
- - (+)
oifwdkYtm;xkwfMu/
(*) - - - (+)
wdkYtm;xm;
EGm;nDaemifESifhyg/
rSwfcsuf/ / oHaygufpyfenf; tajccH&vQif ig;vHk;csESifhjzpfap? ckepfvHk;csESifhjzpfap
oifah wmfovdk pyfqEkd ikd o
f nf/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

23

uAsmq&m wifrdk;

ckepfvHk;cs&mwGifvnf; ]]orifacsi,f
- - - (+)
pdkif'&,f
- - (+)
a0;e,fa&SmifMujrm;ajrmifpG/}}
- (+) - () - - ()/
[louJo
h Ykd tqH;k yd'k w
f iG f pwkwa e&mESihf owrae&mwdu
Yk kd um&efnaD tmifpyfqEkd ikd af o;onf/
xkdYjyif ]]EG,fyef;yef;cGmndK
- - - - (+)
ESif;pdkpdk
- - (+)
jymodak qmif;v&uf}}
- (+) - - - /
[louJo
h Ykd yxryd'k w
f iG f ig;vH;k xm; pyfqo
kd nfvnf;&So
d nf/ pdwu
f ;l Pf&o
dS avmuf
uGejY frL;pyfqEk d ik d cf iG &h f o
d S nf/ oHaygufpyfenf;udk ausnufatmuf taMumif;t&mtrsK;d rsK;d ? um&ef,yl pkH epf
trsKd;rsKd; avhusifMh unfo
h ifo
h nf/

24

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

tcef; (5)
oHcsyf
oHcsyt
f "dym ,f
,dr;f csif;? ewfcsif;? avSawmfoH paom oDcsif;wd\
Yk tMum; xnfo
h iG ;f csyfny
f wdik u
f m
azmufum oDq&kd aom oDcsif;oHwrkd sKd; jzpfaomaMumifh ]oHcsyf} [kac:onf/
pyfenf;
oHcsyfpyf&mwGif twdkif? tazmuf wpfpHkpD yg&jrJjzpfonf/
twdik yf 'dk w
f iG f ckepfv;kH cH taygufy'kd w
f iG f ckepfv;kH jzpfap? &Spv
f ;kH jzpfap tky&f onf/ um&ef
,lyHkrSm 7 - 3 odkYr[kwf 7 - 4 jzpfonf/
erlem
twdik /f

/ bke;f awmfBuD;vdYk oufawmf&n


S f (a&S)
------+
tazmuf/ / wdw
Yk awG a&csrf;td;k BuD;
--+----/
erlemjy uAsmrsm;
1/ rdk;vm;uGJ armifwdkY armifwdkY/
avvm;uGYJ armifwYkd armifw/Ykd (oHcsyftcsD)
2/ bke;f awmfxeG ;f vdYk av;uGe;f om
a&TNrdKUatmifcsm ewfjynftvm;
3/ zefjymcGufeJY ausmufpufa&
tarmajyatmif wdkufyghrr/
4/ a&Tvufcyk f tkyu
f mwD;
aysmoD;rSnrhf n
S hf pm;&atmif/
5/ td;k pnfom;rsm; usufoa&
urmoacsF ajymvdrYk qH;k /
6/ awZm a0jzm aMujimausmf
rd;k ay: bd;k awmf r wJ&h yfom;/
7/ a[hvm; armifwYkd 0g;/ (oHcsyftcs)
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

25

uAsmq&m wifrdk;

,cktcg oBuFeyf w
JG iG f oHcsyfuAsmrsm; txl;acwfpm;onf/ oHcsyf0ikd ;f rsm;udk vltrsm;
0dik ;f tHek m;axmifMuonf/ wdik ;f jynf jyKjyifp&mudpr sm;udk avSmifajymif&,farm,if; [moPf
ygaom tusKd;jyKtoday;oHcsyfrsm; pyfqdkonfrSm jrefrmhtpOftvmwck jzpfayonf/
avhusichf ef;
1/ oHcsyf\t"dym,fudk &Sif;jyyg/
2/ ausmif;oefY&Sif;a&; vkyftm;ay;yGJtwGuf oHcsyf 10 yk'fcefY a&;pyfyg/
3/ erlemjy oHcsyfrsm;\ um&ef,lyHkpepfrsm;udk azmfjyyg/

26

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

tcef; (6)
av;vH;k pyfvuFm
av;vH;k pyfvuFmt"dym ,f
av;vH;k vQif wpfyg'pyfq&kd aom uAsmtzGYJ jzpfonf/ vuFm qdo
k nfrmS tvuFm&rS
qif;oufvmaom pum;jzpfonf/ wefqm qifjcif;[k t"dym,f&onf/ jrefrmuAsmwGif
toHk;rsm;aom uAsm tzGJYjzpfonf/ yk*HacwfrS ,aeYacwftxd av;vHk;pyf vuFmenf;udk
oH;k avh&o
dS nf/
pyfenf;
oHaygufpyfenf;udk em;vnfvQif vuFmpyfenf;udk tvkv
d kd em;vnfEikd o
f nf/ av;vH;k vQif
wpfBudrjf zwfawmuf pnf;0g;rSerf eS f zG&YJ onf/ zGaYJ omtcg atmufygyHpk t
H wdik ;f um&ef,
l zGq
YJ &kd
onf/
(1) 4 - 3 - 2 enf;
(2) 4 - 3 - 1 enf;
(3) 4 - 1 enf;
(4) 4 - 2 enf;
(5) 3 - 1 enf;
(6) 3 - 2 enf;
[l pyfqEkd ikd o
f nf/
txl;rSw&f efrmS av;vH;k pyfvuFmwGif 4 - 3 - 2 pyfenf;onf tajccHjzpfonf/ xdrk q
S ifyh mG ;
trsKd;rsKd;jzmxGufvmjcif; jzpfonf/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

27

uAsmq&m wifrdk;

atmufyg erlem;rsm;udk Munfyh g/


(1) 4 - 3 - 2 enf;
b,fawmb,fNrd
NrdKif
rodEdEkdifcJh
rcdkifpdwf0rf
0rf;
aeYwdkif;vGrf;rQ

(2) 4 - 3 - 1 enf;
uAsmNrdKifwG
wiG f
yef;vGivG
fviG fudk
oifcl;vdku
cl;yefMu
Muavmh
Mu
vSonfhjrwfyef
yef;
cdkifvHk;vef; \/

- - - (+)
- - (+) (+) - - ()
- - () () - - (+)
- - (+) - /

(3) 4 - 1 enf;
yxr&G&G,f
i,faomfuwnfh

- - - (+)
() - - -

- - (+)
- (+) (+) - ()
- () - /

(4) 4 - 2 enf;
woaEa"
- - - (+)
a"
ay
way
ayvsOf;vsOf;
- (+) - ()
nOf;qdk;qdk;
wn
- () - (+)
ndK;;vsvs
vs
wn
- (+) - ()
wvGrf;vGrf;
ww
- () - (+)
orf;[,f[,f
worf
- (+) - ()
[,f
wG,fwmwm
wm
wwG
- () - (+)
[m
w[m
[mvIduvI
fvdu
- (+) - ()
I f
dIuf iifiif
wd
- () - (+)
iif
yif yef;yef;
wyif
- (+) - ()
(a&;enf;udk &xm;ajy; pyfenf;[kvnf; ac:onf/)
(5) 3 - 1 enf;
ckepfaxG
axGvQif
a&
a&ESifhawmifxyf
28

- - (+) (+) - - rd;k rc rD',


D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

(6) 3 - 2 enf;
rnfom;
atmifcsmrnf
a&Tjynf
jynfOD;pGef;

- - (+) - (+) - -

pyfenf; (6)rsK;d tjyif tjcm;enf;rsm;vnf; &SEd ikd yf gao;onf/ od&Yk mwGif us,frnfp;kd
ausmif;ol ausmif;om;rsm;ESihf oifh o
kH m jyvdu
k yf gonf/
av;vH;k pyfvuFm
um&efoHk;csufpvHk; towfvnf;nD? um&efvnf;nD 4 - 3 - 2 enf;ESifhpyfqdkvQif
oHk;csufnDpyfenf; [k a&S;uac:Muonf/
erlem
EkxmG ;xGwxG
fxw
G f
a&rSvG
vw
G fonfh
acGG
w
G fMumwdrf;/
k pf yfenf; [k a&S;uac:Muonf/
4 - 1 enf;jzifph yfqv
kd Qif OD;wdu
erlem
oBuFefESpqef
fqef;
yef;uuHhaumf
4 - 2 enf;jzifh pyfqdkvQif jzpfap? 3 - 2 enf;jzifh pyfqdkvQifjzpfap um&efwlpyfqdkvQif
bDvl;&,fpyfenf; [k a&S;u ac:Muonf/
erlem
(u) onfwGifa&TNrd
NrdKU
onfod
oYkad pwD
(c) ay:aEGvvQif
awmifuNcdrfhjrL;
vuFmwpfy'k w
f iG f pyfenf;trsKd;rsKd;a&maESm pyfqEkd ikd o
f nf/ taMumif;t&mESihf vdu
k zf uf
atmif pyfenf;wpfrsKd;wnf;udkjzpfap? ESpfrsKd; oHk;rsKd;udkjzpfap a&maESm pyfqdkMuonf/
xdu
k m&eftpyf wdu
Yk kd odem;vnfatmif tm;xkwMf u&monf/
vuFmtcsy'kd rf sm;
vuFm\ tqH;k owftcsy'kd w
f iG f av;vH;k jzifch sxm;onfvnf; &So
d nf/ ckepfv;kH jzifh csxm;onf
vnf; &Sdonf/ ckepfvHk; tcsydk'fenf;udk cdkifGwfcufjzmcsenf; [kac:Muonf/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

29

uAsmq&m wifrdk;

av;vH;k csenf;
ocifreG u
f kd
csefbpif
dpifppf? tjypfrJha&;
cGifvQif
hvQifay;\/ aoG;onfted
tedpm
ighcE
cEm wnfh/
ckepfv;kH csenf;
(u) a&TMumae0,f
vSrf;aomES,fodkY
nKd ;i,fworf;orf;wum;/
(c) &Siaf ESmif;IUH wG
om;axG;vSukd
rdbigwdkY auG;rnfzdkY/
erlemjyuAsmrsm;
1/ jruefom
awmifusacsmif;aw;? a&0ifajy;vSnhf
a&at;MunfpGm? uefydkifrmvsuf
Mumaygif;xHx
k ?kH iSurf sKd;pHo
k nf
bH0k wom? eEmayavm
wlpG[kwm/
2/ od;k uav
ykym;ewfawmif
tacgifjrifhzsm;? pHkawmjym;
eHY&Sm;BudKifvGifh? cgwefyGifhonf
a&TESifh,dk;rSm;? yef;pum;/
od;k uav
pum;yGiEhf iS hf
EIdif;wifhEdk;onf? &JrsKd;orD;
armifBuD;ESr? nufvSjympif
r,fo
h nfyifonf c&D;om;/
od;k uav
Nrdwv
f w
G pf v
k nf;
ti,fwnf;u? uGrf;0ifMuonf
arG;zwl&if;? rsKd;onfrif;ESifh
cspfjcif;pkHk;? oufxufqHk;onf
ESvHk;rjcm;? apmifhw&m;/
aqGrdrif;
rsufow
k ef pD if
30

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

&xnf;zsifESifh? usKdif;pifjr0g
rwfBuD;vsmudk
r,fomBudKufrd? wkr&Sd/
3/ oHa0*vuFm
- toufpnf;pdrf? cEmtdrfum;? wdrfwcJeuf? Munfh,if; ysufodkY? rsufpdatmufwGif?
aysmufvGifhpOf? ocFg&puf? olYydkifeuf? oGufoGufvnfum? yg&&Smonf? cEmtedpygwum;/
bHkeef;wdkuftdrf? olYpnf;pdrfESifh? *kPfod&farmufNzdK;? bkef;wefcdk;vnf;? rdk;odkYcsKef;ap?
ynmawGvnf;? awmifajrw&Sd? pGrf;owdvnf;? rd*&mZm? odkYjzpfygvnf;? ocFg&rif;? olYajc&if;?
acGpif;rmefcsKd;? OD;TwfvQKd;onf? bkef;rsKd;ru,fEdkifygwum;/
- yk*dKvfwGifrnf? ac:Murnfum;? azGenf&if;jrpf? &Smppfaomf? jzpfvQifysufjim;? cEm
ig;wnfh? w&m;xifrI? rl&if;Iu? ESpfck {uef? kyfESifhemrfwnfh? azmufjyefwwfvS? ocFg&rdkY? edp
cdik u
f snf? jrJrwnfonf? ysufrnfrck sygwum;/
v,fwyD @Dw OD;armifBuD;
4/ olwnf;wpfa,muf? aumif;zdaYk &mufr?l olwpfa,mufrmS ? ysufvifu
h mom? "rwmwnf/h
- a&Ttrd ef ef;ESi?hf MuiSmef;vnf;cH? rwfaygif;&Hvsuf? aysmfpH &dyNf idr?f pnf;pdrrf uGm? rif;csrf;
omum;? ork'& m? a&rsufEmS xuf? cPwufonf?h a&yGuyf rm? wpfoufvsmwnf/h
- Muifemoem;? ightm;rowf? ,ckvw
T v
f nf;? rvGwMf urm? vlwumwd?Yk cEmcdik u
f snf?
twnfrjrJ? azmufvw
JG wfonf? rcGwf pom? ow0gwnf/h
- &Sdcdk;aumfa&mf? ylaZmftuGef? yefcJhwHk\? cdkufMuHK0dyguf? oHompuf? BudKufvwfwGefrl?
wHrYk ,lv?kd MunfnKd pdwo
f ef? ocifreG u
f ?kd csefbpd pfppf? tjypfrahJ &;? cGiv
hf Qifay;\? aoG;onftedpm ?
ighcEm wnf/h
teEo&l ,
d
avhusichf ef;
1/ av;vH;k pyfvuFm\ t"dym ,fukd &Si;f jyyg/
2/ 4 - 2 pyfenf;ac: &xm;ajy;pyfenf;udk uAsmerlemjy &Sif;jyyg/
3/ atmufygtaMumif;t&mwdu
Yk kd vuFmwdrk sm; zGyYJ g/
(u) ausmif;om,m
(c) vli,ft
h m;rmef
(*) rd;k OD;Icif;
4/ atmufygvuFmwGif um&efrsm;udk&Sm um&ef,lyHkpepfudkyg azmfjyyg/
a&Ttdrfeef;ESifh? MuiSef;vnf;cH
rwfaygif;&Hvsuf? aysmfp&H yd Nf idrf
pnf;pdrrf uGm? rif;csrf;omum;
ork'& m? a&rsufEmS xuf
cPwufonf?h a&yGuyf rm
wpfoufvsmwnf/h
/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

31

uAsmq&m wifrdk;

5/ atmufygvuFmwGif vdak eaom um&efrsm;udk jznf


h zGyYJ g/
(u) uGe;f tydik ;f wdkif;twnfjynftpdkYNrdKUtcef;eef;toD;xD;tql(c) aEGOD;umv
jrLrIef-
rdIif;-a0a0
vGr;f zG,-f wnf/h
(*) 0if;0if;0g0g
yef;rm-onf
oif;umarT;&eHYcsLvsuf
-wumudk
Munfapvdk\/
6/ atmufygvuFmpyfenf;wdu
Yk kd a&S;u rnfo
h aYkd c:Muoenf;/
(u) towfwl toHwl 4 - 3- 2 pyfenf;
(c) 4 - 1 pyfenf;
(*) 3 - 2 pyfenf;
7/ oif&&Sad om vuFmwyk'u
f akd &; rnfonfu
h m&ef,yl pkH epfjzifh pyfxm;onfukd azmfjyyg/

32

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

tcef; (7)
&wk
&wkt"dym ,f
&wkqo
kd nfrmS obif? tcrf;tem;? tajctae[l t"dym ,f &Sad om jrefrmpum;jzpfonf/
tcsKdUu ouwbmom ]&dw}k rSqif;ouf &wkjzpfvmonf[k rdeq
Yf Mkd uonf/ &dwk [laom
ouwpum;onf tcg&moD[k t"dym ,f&onf/
&wkpyfenf;
&wkpyfenf;rSm vuFmpyfenf;uJhodkYyifjzpfonf/ 4 - 3 - 2 enf;? 4 - 3 - 1 enf;? 4 1 enf; paom pyfenf;wdjYk zifh um&ef,&l onf/ od&Yk mwGif tyd'k t
f a&twGuu
f v
kd u
dk
f &wktrsK;d tpm;
oH;k rsKd;cGx
J m;onf/
(1) {uyd'k f &wk
(2) ydk'fpHk &wk
(3) tjznfhcH &wk
[ljzpfonf/
(1) {uydk'f &wk
wpfy'kd w
f nf;om a&;pyfaom &wkukd {uyd'k &f wk[ak c:onf/ pyfenf;rSm vuFmpyfenf;
twdik ;f jzpf &wkcs&mwGif cdik
f eG cYf ufjzm csenf;ac: ckepfv;kH csenf;udk toH;k rsm;onf/
uke;f abmifacwfO;D pmqdk vuf0o
J Ek & trwfBuD;\ ]]tqdik q
f ikd v
f Qif}}tpcsD rJZmopfawmbGYJ
{uydk'f&wkudk Munfhyg/ tydk'f wydk'f wnf;jzifh rJZmopfawm\ oabmokyfudk ay:vGifatmif
jcHKiHzk q
YJG x
kd m;onfukd awGEY ikd yf gonf/
]]tqdik q
f ikd v
f Qif? awmNrdKifvnfvn
S ?hf urf;vH;k jynfrh Q? IMunfah v&m? aMumufz,
G o
f mwnf?h
jymjymvGvG? rdIif;ysarSmifarSmif? awmESifhawmifvnf;? wdrfawmifrdk;&Sd? axG;,SufNidrSs? vGrf;rdpzG,f?
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

33

uAsmq&m wifrdk;

aumif;uifv,f? awmifv,fawmifxyd ?f rd;k ndK&dyEf iS hf wdrv


f yd af qmfneT ;f ? p xGe;f onf? ae0ef;ay:
vG,cf sifbo
d nf/}}
(2) ydk'fpHk &wk
&wkwiG f oH;k yd'k v
f Qif wpfp[
kH k ac:onfjzpf&m oH;k yd'k zf q
YJG v
kd Qif yk'd pf &kH wk [kac:qdMk uonf/
xl;jcm;onfrSm tydk'fwdkif; tcsDum&ef csif;? tcsum&efcsif; nDGwf&jcif;jzpfonf/
wGif pmqdv
k uf0o
J Ek & trwfBuD;\ ]]rJZmawmifawmifajc}} tpcsD yd'k pf &kH wkuykd if om"u
jyygrnf/ trwfBuD;onf rJZmopfawm\ oabmokyEf iS hf rdr\
d b0cHpm;csufwu
Ykd kd &wko;kH yd'k jf zifh
ay:vGiaf tmif zGq
YJ x
kd m;onfukd awGjY rifEikd yf gonf/
yxryd'k w
f iG f ]]rJZmawmifajc}} tpcsDonf/ 'kw,
d yd'k w
f iG f ]]oJomaomifajc}} tpcsDonf/
wwd,yd'k w
f iG f ]]yGcJ ganmifa&}} tp cso
D nf/ &wkukd tqH;k owf&mwGif tcsum&efcsi;f wln&D onfukd
Munfyh gOD;/
yxryd'k w
f iG f ]]a&TjynfXme a0;aomaMumif}h } [k csonf/
'kw,
d yd'k w
f iG f ]]avjynfvmu at;aomaMumif}h } [k csonf/
wwd,yd'k w
f iG f ]]aejcnfjzmrS aEG;aomaMumif}h } [k csonf/
rsm;aomtm;jzifh &wkwiG f tcsDnD tcsnDjcif;onf t"du jzpfonf/
tjznfhcH &wk
tjznfch H &wkqo
kd nfrmS pmqdw
k pfO;D u tcsDnD tcsnD &wk ESpyf 'dk u
f o
kd mvQif a&;zGx
YJ m;aom
&wkrsKd;jzpfonf/ aemufaESmif; ynm&SdwdkYjznfhvdkvQif jznfhMuavmh[l wwd,ydk'fudk tjznfhcH&ef
uGuv
f yfcsefcjhJ cif; jzpfonf/
pmqdt
k csif;csif; Pfupm;aom &wk? pdeaf c:aom&wk [k qdEk ikd af yonf/ atmufygyHpk u
H kd
Munfyh g/
ndKUndKUjymjym? qif;jyifvsmrl
jypfrmS rpuf? q,fEpS o
f ufu
acsmnufw
G o
f ,
G ?f ewfEiS q
hf ,
G
f
&G,v
f nf;&G,yf sKd? ndKvnf; ndK0if;
jzL&Gif;a&mk? aemifhoufpkudk
EdiI ;f Iacsrl? xGm;jym jzLonf
rwl\odYk wl\od/Yk
rdrYk t
Ykd mum? rd;k a'0gvQif
A,fnmawmifajrmuf? avjynfavSmuf
NzdK;ajzmufdk;&J? vQyfyef;MuJvsuf
rpJnif;nif;? usL;wnfv
h Qif;
y0if;vSnv
hf ?kd vGr;f pdrq
hf o
kd Ykd
avcsKdaygif;nD? Hk;pkNyDrS
r,fq
h w
D l ?l onfr;kd jzLonf
uvl\odYk jrL\od/Yk
34

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

txufyg &wkudk pmqdkawmf e0a';u ESpfydk'frQom a&; tjznfhcH&wktjzpf zGJYcJhonf/


e0a';u uGufvyfcsefxm;aom wwd,ydk'fudk &Sifol&Ju atmufygtwdkif; jznfh qdkcJhonf/
odo
Yk o
Ykd mom? r,fah e&modYk
tmumrIid ;f a0? aeYwikd ;f apu
oufa0jrcJ? ol&aJ Mumifo
h m
vGr;f Asmygrl? wdrjf ymruGuf
wdrfeufrnf;rdkY? wdrfajcndKUESifh
xyfydkYrpJ? &GmoGef;MuJu
ykvJyrm? qif;uvsmvSsif
opmjrJw?l wvsufo
l nf
rjzL\odkY jzL\odkY/ /
&Sifol&J
&wkavmuwGif e0a';? ewf&Sifaemif? avSmfum;oHk;axmifrSL;? aZ,s&Erdwf? &SifoHcdk?
pdEausmfol? vuf0JokE& paomyk*dKvfrsm; xif&Sm;cJhonfjzpf&m a&S;u &wktrsKd;rsKd;udk &SmazG
avhusufapvdyk gonf/
&wktrsKd;rsKd;teuf xl;jcm;qef;opfaom &wkwpfy'k u
f kd azmfjyvdo
k nf/ xd&k wkrmS tjcm;&wk
rsm;ESirhf wl? wpfrx
l ;l jcm;onf/ yd;k awmifw
h rJ sm; vrf;oGm;aomtcg ud,
k u
f m,onf wGecf snf
vdrfcsnf? ydefcsnf azmif;csnf wpfvSnfhpD&SdwwfouJhodkY av;vHk; wpfyg'? ig;vHk; wpfyg'
wvSnfhpDpyfqdk&aom&wk rsKd;jzpfonf/ xdk&wkrsKd;udk awmifhwJwGefY &wk [kac:Muonf/
0Pybm
&Sirf [m&|omom&\ ]]0P
bm}} csD awmifhwJwGefY &wkudk yHkpHtjzpf avhvmMunfhyg/
0Pybm
]]0P
bm? uvsmzl;popf? ysKdrspfrspfvQif? uspfvspfwifh pHy,f? vSrsKd;<u,fom;? qHo,
G f
jrNrdwpf ?Ykd qif;a&mifysKdUud?k ewfwYkd qifxu
dk w
f ef? qif;pHMk uefwnf?h tvGe&f aycuf? jzLNrdw&f u
G Ef iS ?hf
vufvufjra&mifajy;? a&T&nfa&;od?Yk ysHUarT;a&Ttus? a&TxbDEiS ?hf rsufpaD &Tem;awmif;? EGEYJ aYJG emif;rl?
a&mifarmif;uGrf;&nfoGm;? oufwifvm;odkY? vufzsm;'ef;eDa&mif? vSwefaqmifrl? rsufawmif
aumhw
G af o;? pkwjf zifah &;od?Yk BudKifat;uwd;k &nf? xHrk sKd;csnf? ewfjynf rd;k olZm? ysHoufvmod?Yk
IomwifhpEdk;? vSacgifrdk;? jypfrsKd;rSJYrxif? ewfkyfoGifodkY? jzLpifxGef;a&mif0if;? vSrSefuif;udk?
ncif;qnf;qmwGif? uGEkfyfjrifonf? &,f&TifjyHK;wHkY rjyHK;wkHY/
a'0p&mm? jyifvsmwifhqif;a&mif? a&TMuufawmif0,f? vSacgifwifhrsKd;vGwf? q,fhESpfywf
vQif? &pfywfjcL;ajrSmifp?D a&TxbDEiS ?hf tmeDoed ;f wefrsKd;? a&Tcg;BudK;vnf;? pHrsKd;aeYwikd ;f yif? tjrJqif?
uRef;wGiZf rLvH;k ? NydKifwikd ;f H;I onf? jypfv;kH uif;a0;pGm? rd;k olZmod?Yk qnf;qmn&DwiG ?f uREkyf jf rifonf/
a&T&ifzHk;wHkY rzHk;wHkY /
yOuvsm
vsm? ndKjymwifhqif;a&mif? a&TMuufawmif0,f? jzLa&mif&xnf;qG? oG,facGcs?
xGef;yudk,fa&mif0if;? jymEGJY&Sif;rl? ysHU&Tif;eHYomaysmif;? rarT;awmif;wnfh? wifhaMumif;arT;pHy,f?
Icsifz,
G w
f ?d edum,fqif;a&mifajrU? q,fEpS af phu?kd MuHa&GUoH&nfxif? jrifMh uwifc?hJ jyiftifewfEiS hf
avsm? jymEGaYJ csmvQif? wifah rmvGeu
f spfvspf? pkvnf;opfEiS ?hf ajyjypfqifq
h q
kH nf;? rdnufMunf;onf?
pkvnf;xHk;wHkY? rxHk;wHkY/}}
&Sifr[m&|om&
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

35

uAsmq&m wifrdk;

jrefrmpmayordik ;f wGif &wktrsKd;rsKd; xGe;f um;cJo


h nf/ &wkcsD enf;rsm;udk pmqdw
k Ykd pdwu
f ;l
mPftrsKd;rsKd; uGefYjrL;cJhMuonf/ &wkcsenf;rSmvnf; trsKd;rsKd;axGjym;cJhMuonf/ ]]&wkcszG,f?
toG,o
f ,
G ?f ajcmufq,fBud,m}} [lyif pdEa usmfoOl ;D Mo u u0dvuPm owfyu
kH srf;wGif
qdck o
hJ nfr[kwyf gavm/
&wkcszG,fBud,m (60)
vQif
csdrfh
rnf
cHh
tm;
wd
Edu
I f
pH
wnfh
rQ

vQif;
jzifh
tHh
bl;
rS
wnf;
vsuf
onf
awmh
wdYk

rlum;
wGif
avm
aom
u
csnf;
aMumifh
pdrfh
um;
iSm

0,f
\
wHk
rl avm
vdrphf G
[l
xuf
ESifh
avmh
&Sifh

om;
ydrfh
rH(h wnf)h
&um;
wHh
cJh
rdkY
wHYk

wrHYk

wrifh
vSnhf
aomf
rl
vnf;
enf;
vnf
vifh
odYk
(ESi)hf udk

txufygBud,m (60) onf &wkcs&mwGif toH;k jyKavh&adS om Bud,mrsm;yifjzpfonf/


,cktcgwGif &wkta&;tom; enf;yg;vmcJNh yD/ od&Yk mwGif tcsKdUacwfopfpmqdw
k o
Ykd nf &wki,frsm;
a&;zGMYJ uao;onf/ Bud,mtcsrsm;udv
k nf; wpfrsKd;wpfzkH wDxiG q
f ef;opf a&;zGw
YJ wfMuao;onf/
uAsmpmqdo
k nf wDxiG o
f ?l pdwu
f ;l mPf xufjrufojl zpfav&m a&S;d;k a&;pOform;pOfukd uRrf;usif
Edkifeif;NyDqdkvQif topfwDxGif zefwD;EdkifcGifh&SdaMumif; owdjyK&ef jzpfonf/
erlemjy uAsmrsm;
1/ ESpu
f ;l vnf? rd;k pnfysUH ysL;? aqmfu
kd u
f sL;u? txl;wvnf? wqef;rnfonf? wdjYk ynfjyKAm ?
ta&SUrSmESifh? bmomrwl? &cdkifrlum;? vlvnf;waxG? a&vnf;wjcm;? zsm;vnf;wufouf?
aMumufrufcsizf ,
G ?f yifv,facsmif;ajrmif;? rBuD;awmif;wnf?h aqmif;aqmif;qdik ;f qdik ;f ? NydKif;&dik ;f wd?
rdiI ;f rIid ;f tkyaf xG? a0a0rdrYk ?Ykd ndKU&dUk ESi?hf jrod&Yk rdS ;f &Srd ;f ? cyford ;f awmawmif? ukeaf tmifywfu;kH ? ajrmfrqH;k
onf? ESv;kH rsm;zG,&f v
dS \
S /
- xpfusL;jrnf? wdrfjcnfrjrif? xufaumif;uifu? odkYyifrae? aeYwdkif;apGaomf?
vGr;f axGrsm;zG,?f toG,o
f ,
G v
f Qif? i,f&,
G t
f ppf? atmufarhvpfu? rESprf &Sm;? uGe;f xif;yg;od?Yk
pum;xufjruf? nDayvsuf[?k pdu
k pf ufvnf;ac:? ausmfonfa0;enf;? bk&m;BuD;u? jzifn;D ukef
atmif? a&Tawmif&iS cf spf? arGEpS yf nf;jzif? NrdKUvnfwiG f ? bk&ifapwD? tnDoifah vsmf? t&mawmud?k
raemfrsuf?I aMu;rHjk yK? aumif;rIvnfymG ;? uHo;kH yg;jzif?h pum;ESpyf if? ylaZmfwif? pdw&f iT Mf unfq;kH ?
oDwif;oH;k onf? tqH;k zsm;0,f Nidv\
S /
36

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

&SpOf ;D wnf? a&Tjynfa&Teef;? a&Tbu


kH Ge;f 0,f? armfueG ;f xm;vSn?hf vH;k pHjk ynfo
h m;? qDwnfh
vuf,m? aexGuf&mu? urmpOfwdkif;? wkzufEIdif;om;? ppfudkif;yif;,? t0rif;0H? yk*HtaMu?
oa&acw&m? xdk&yfrSmum;? odkYcgtvdk? 0gqdkrdk;v? a&mufavuvQif? wkypD&if? jrwfqH&Sif0,f?
obifyBJG uD;? tNzD;NzD;wnf?h qDr;D rqH;k ? oDwif;oH;k ? aeYv;kH rcsm? w&m;emrS? o'gjrwfav;? qGr;f
vkyfauR;? ta&;wjcm;? wyg;onfrSm? Murmvnf;aqmf? raysmfESvHk;? r&TifjyHK;onf? ycHk;yg;0,f
xdv\
S /
&Siaf waZmfom&
2/ wifv
h aS y[ef? bufr&efwnf?h ajcmufwefewf&mG ? bHu
k vmod?Yk jymjymvwfvwf? rGwrf w
G f
nufnuf? 0if;vufa&mifa&T? tacgifaywnf?h awmifaeewf[ef? jrwfopfMuefEiS ?hf yef;refa&;acs?
xHk;aeraMum? ywfavsmqHMum? uswdkif;omvQif? a&T0gydwf&Sif;? xnfcsif;pHy,f? eHY<u,fvIdifMuL?
rOLrsufrnf;? ay:xyfpnf;ESifh? r&nf;rxif? jzKwfjcnf;jrifu? ewfyif,dk;rSm? 0dk;0g;awG;cRwf?
pdwv
f ;kH Gwo
f nf? bHx
k w
G ef ef;awmif aewdaYk vm/
- &ifhrQa&TMuef? &GufryGefwnfh? 0gpGefeDarmif;? yifwdkif;ajymif;u? oufaygif;xif,Hk?
vSedwHkvnf;? yef;pHka&m&Suf? xHk;jr&GufESifh? vdkufzufwifhrSwf? udk,f0wfawmfrSm? rvm&eHY? arT;ysHU
BudKif&iT ;f ? y,if;a&T&nf? yGwv
f MhJ unfo?Ykd jr&nfaMumpdr;f ? vJv
h &hJ rdS ;f rQ? cyford ;f uvsm? Iz,
G o
f mvQif?
od*gF vQHawmuf? vufaumufvufusyf? &nfvQyfqu
H sif? rQrxifvnf;? wdik ;f yifxifrw
S ?f vSacgif
xGwo
f nf? Mumewfwefaqmif aywdaYk vm/
- qifhcsapGoGef? &ufrcsefwnfh? ,k*eftvHk;? jr&nfzHk;om;? vSqHk;wifae? xHkoa&vnf;?
axGaxGMunfhwdkif;? jypfrsKd;Idif;onf? pHcdkif;avSmfopf? a&TES,fepfrQ? wifjypfrpuf? vJhvJhnufudk?
xufewfbHkae? ckoma<uodkY? wifhaeIajrmf? tausmfysHUrTef;? 0if;Nidrfh&Tef;udk? awmifwef;aeavm?
ewfayavm[k? awG;awmacsrd? wyfrodcJh? jrifrdjzKwfjcnf;? arSsmfuwnf;u? tlonf;pHkTwf?
oufv;kH jywfonf? vQHywfxeG ;f a&mif a0wdaYk vm/
ewf&Sifaemif
3/ jrjrajr;? qD;ao;rd;k jzL? jrLvnf;a<uvif?h ryGiahf ejcnf? rMunfaumif;uif? xufciG t
f yYkH s?
NidrfhrQudk,fwGif;? qD;ESif;us&Trf;? csrf;wdkYpGvnf;? &ifhrQMumanmif;? waygif;&ufusL;? rzl;&ufav?
a[r&moD? em&DymG ;wd;k ? aomufr;kd nOf&h n
S ?f aqmif;cgvnfonf? csrf;onf olt
Y [efwum;/
- &G&GauG;? arT;arT;ysys? &J&JvSom;? cdkifjryGifhzl;? aqmif;OD;yef;vQif? txl;olESihf?
rwifhav&m? r,fESifhomvQif? Murmzefqifh? &nfyGifhom;? ocifhyefzdkY? pD&ifydkY? pdrf;ndKU&Gufxyf?
jc,fvSyfxGm;xGm;? wjcm;xl;axG? nSmwHajc0,f? iHkajycsyfief;? wqef;xl;vnf? yef;a&T&nfonf?
uRrf;onf olt
Y rSew
f um;/
- ysysarT;? ydkufaxG;&ifaiGY? wlpufavhudk? atmufarhjrifa,mif? &Sifharmifac:wrf;?
azmfi,fuRr;f ESi?hf tvGr;f &Snjf rif?h MumonfEiS ahf omf? xyfqifAh smyg? raysmpf mG ? tcgo&pf? aqmif;rsK;d
ESpv
f nf;? tjzpfonfE,
S ?f r&Szd ,
G w
f nf?h oufv,
S af emifEiS ?hf Muifaywifph ?G rsufyiG phf w
H nf? rsKd;cspf
Munfonf? vGr;f onf olrY wefwum;/
e0a';
5/ a0&Tef;pEm? csrf;&dyfomodkY? rsufESmwlI? wonfholvQif? ZrLatmifcef;? a&TbHkeef;odkY?
a&mufyef;BuD;tif? aer&Ticf ?hJ vGiv
f nf;wqdik ?f NrdKifvnf;waxG? a&vnf;wxl;? a0;acgifusL;ud?k
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

37

uAsmq&m wifrdk;

a&mufz;l rnfxm;? a&Tnmzsm;[k? a&S;zsm;rqG? Mum;&onfom? b,f&yfrmS [k? jcif;&mwpd? wyfrodc?hJ


uRef;BuDh;csufcsm? wdkYae&mESifh? bmomuGJvrf;? NrdKifawm0Srf;0,f? tcsrf;rwl? tylrrQ? MuHKbd&&Sifh?
odCFatmifajr? v,fcsufaAG0,f? aevnf;wqef;? eef;vnf;wjcm;? raxGjym;yJ? udk;yg;e0&wf?
a&Tjymom'fu? rsufjrwfvQH&nf? xGef;vSnfhvnfonf? aejcnfxJwGifygvdrhfrnf/
- ae0ef;zef0g? xdepf Mumvnf;? tmumzdwpf ;D ? uRef;vH;k nD;rQ? xde;D rd;k v,f? NzdK;NzdK;u,f?
tHhzG,f,Sufoef;? Ircef;wnfh? a&Teef;rSefpD? &Sd&mqDodkY? ajrmufcsDOD;wif? puf&m0ifvnf;?
Munfvif&Sdcdk;? puf&mEdk;vnf;? vufrdk;vSnfhvnf? arQmfrdonf&Sifh? a&TjynfawmfrSm? ckcsdefcgudk?
olZmompH? rdwfeHrjym;? "mwfwHcg;\? ,Gef;pm;a&SUrSm? aysmfzG,fom&Sifh? oDwmywfuHk;?
jrpfEiS u
hf sKH;vnf;? wvH;k wnf;a&? pD;awGawGwnf?h rd;k aEGracgif? vuf,majrmifvsuf? ewfaqmif,yl ?Ykd
av\odkYvQif? a&TNrdKUa&Tjynf? 0ef;ywfvnfonf? a&MunfoJjyifomvdrfhrnf/
- aEGuRe;f oefum? ckcsed cf gud?k ausmif;om&mrfcif;? apwDwiG ;f 0,f? owif;tvSL? a&Tjynfol
wdkY? qk,lpnf;a0;? jzLjzLazG;vdrfh? pufarS;cdkufwGif? tdyfrufjrifodkY? r&Tiflw? vGrf;vdkufvS&Sifh?
nTejf yusK;d quf? q,fausmo
f ufu? Muifzuftwl? awmif;qk,o
l nf? tdro
f al csmoG,?f oH;k a,mufr,f
ESifh? yifv,fjcm;&m? c&D;uGmodkY? rSmvnf;rMum;? oGm;vnf;roifh? jzpfojzifhvQif? ylcGifh&Snfa&;?
&Sad csao;\? &ifaoG;a&Tawmif? om;armifErS ? qif;od*w
F ?Ykd arG;b&ifciG ?f a&Tvufwif? ,liifyu
kd f
jzm;? aysmfrnfrsm;ESifh? ESpfyg;rsufjcnf? om;ESif;&nfonf? a&TvnfqGJcsif&Smvdrfhrnf/
vuf0o
J Ek &
rSwfcsuf/ / ysKdU? armfuGef;? {csif;wdkYonf vuFmpyfenf;jzifh pyfqdkMuaom uAsm
trsKd;tpm;rsm; jzpfMuonf/ taMumif;t&mudv
k u
kd
f tenf;i,frQom xl;jcm;onf/ ud;k cef;ysKdU?
aerdbckH ef;ysKUd ? Orm'EyD sKUd ? bvmwd,ysKUd ponfwo
Ykd nf bk&m;a[mZmwfvrf;udk tajcjyK a&;zGjYJ cif;
jzpfonf/ tmoHEikd af rmfueG ;f ? jynfpek af rmfueG ;f ? wkwo
f aH &mufarmfueG ;f ponfwo
Ykd nf ppfatmifa&;?
oHwref qufoG,fa&; paom ordkif;rSwfwrf;rsm; jzpfMuonf/ yvdyfpm;{csif;? rif;&J'DA{csif;
paom {csif;wdo
Yk nf om;awmf orD;awmfwu
Ykd kd a&Tem;awmfoiG ;f &aom tzGrYJ sm;jzpfonf/ av;vH;k pyf
vuFmyHpk u
H kd tajcjyK zGq
YJ &kd aom uAsmtrsK;d tpm;rsm;yif jzpfonf/ Zmwfvrf;uAsm? rSww
f rf;uAsm?
om;acsmhuAsmrsm;aywnf;/
avhusichf ef;
1/ oifoad om &wkpmqdk ig;OD;\ trnfukd azmfjy ESpo
f ufaom &wkwpfy'k u
f kd a&;jyyg/
2/ atmufyg taMumif;t&mwdu
Yk kd &wki,f wpfy'k pf aD &;yg/
(u) trsKd;om;aeY
(c) awmifuek ;f ay:u apwD
(*) tmZmenf
3/ pHerlemjy uAsmrsm;teuf ]a0&Tef;pEm} csDwk\ um&ef,lyHkpepfudk azmfjyyg/

38

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

tcef; (*)
a'G;csKd;
a'G;csK;d t"dym ,f
tcsKd; ESpfcsKd;yg0ifaom uAsmrsKd;jzpfonf/ yxrtcsKd;udk tcH[lvnf;aumif;? tcsD[l
vnf;aumif;ac: 'kw,
d tcsKd;ukd ttkyf [lvnf;aumif;? tcs [lvnf;aumif; ac:onf/
ESpq
f pfcsKd; [lvnf; ac:Muao;onf/
a'G;csK;d pyfenf;
tcsKd;ESpcf sKd;&So
d nft
h euf tcHcsKd;wGif tenf;qH;k ESpyf 'kd jf zifah &;NyD; ttkycf sKd;wGif tenf;qH;k
ESpyf 'kd jf zifh tkyaf vh&o
dS nf/
2 ydk'fcH - 2 ydk'ftkyf a'G;csKd;
2 ydk'fcH - 3 ydk'ftkyf a'G;csKd;
3 ydk'fcH - 3 ydk'ftkyf a'G;csKd;
3 ydk'fcH - 4 ydk'ftkyf a'G;csKd; ponfjzifh pdwful;Pf&Sdoavmuf uGefYjrL;a&;om;Edkifonf/
a'G;csK;d uAsmwGif yd'k q
f ;kH um&ef (tcsK;d owfum&ef) rsm;onf csorH sm; jzpf&onf/ txl;ojzifh
0doZeo
D rH sm; jzpfavh&o
dS nf/ rnfonft
h cgrQ csDoH ac: wuforH jzpfap&/ xdjYk yif yd'k w
f iG ;f um&efrsm;
vnf; &So
d nf/
2 ydk'fcH - 2 ydk'ftkyf a'G;csKd;
vlav;&,fikd
- - - ()
ckdzrf;vdkYay;/
() - - (+)/
cdjk zLcdjk ymeufu,f
- - - - () zrf;cufvaS o;/
- () - (+)/
a'G;csKd;wGif tcHy'kd f tqH;k um&efonf ]ay;} jzpf ttkyyf 'kd f tqH;k um&efonf ]ao;}
jzpfonf/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

39

uAsmq&m wifrdk;

tcHy'kd w
f iG f ]id}k ESihf ]cd}k onf yd'k w
f iG ;f um&efjzpfonf/ ttkyyf 'kd w
f iG f ]euf} ESihf ]cuf} onf
yk'd w
f iG ;f um&efjzpfonf/
tcHy'kd t
f qH;k um&ef (tcsKd;owfum&ef) ESihf ttkyyf 'kd q
f ;kH um&ef (tcsKd;owfum&ef) wdu
Yk kd
(+) jzifh jyxm;ygonf/ ydk'fwGif;um&efrsm;udk () jzifh jyxm;ygonf/
2 ydk'fcH - 3 ydk'ftkyf a'G;csKd;
a&TusD;&,fom
{nfv
h ma&mhovm;/
cef;0u BudK
cifav; a&T&ifzckd u
kd f
usD;ndKu em;/
tcsKd;owf tcHum&efESifh ttkyfum&efwdkYudk
jyxm;ygonf/
3 ydk'fcH - 3 ydk'ftkyf a'G;csKd;
csKd;ESpfaumif
xaemif;yif nDaemifu
vGr;f atmifucl G/J
yef;awmfjzL
yifjruf aeZmxlvS
bd;k awmifow
l /J

- - - ()
- () - - (+)
- - - ()
- - - - ()
- () - (+)
(+) jzifhjy ydk'fwGif;um&efrsm;udk () jzifh

- ()
- - - () () - (+)
- ()
- - - () - () (+)

OD;pGmtcsK;d owf tcHum&efEiS hf ttkyu


f m&efwu
Ykd kd &SmMunfyh g/ xdaYk emuf yd'k w
f iG ;f um&efrsm;udk
&SmMunfyh g/
3 ydk'fcH - 4 ydk'ftkyf a'G;csKd;
a&Tref;qdk awmifawmfO;D u
usL;vmwJh rd;k oHi,f
tke;f nHNcdrahf ~uG;/
wmawmfciG f
a&0ifatmif a&TuwGwu
f kd
rif;vTwcf ahJ v;/

- - - - - () () - - - () - () - (+)/
- - ()
- () - - - () - () - (+)

uAsmwGif ]]usL;vmwJh rd;k oHi,f}} [laom tyd'k f &Gwq


f jkd y ajyjypfap&ef &nf&,
G v
f suf
]]i,f}} [laompum;udk xnfo
h nf/ pmvH;k ta&twGuw
f iG f xnfo
h iG ;f a&wGujf cif;jyK&ef rvdyk g/
40

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

xdt
Yk wl ]]u,f}}? ]]ygbk}}? ]]w,f}}? ]]uG,}f }? ]]rSm}} paom pum;vH;k wdo
Yk nf oDq
kd acsmajrUap&efom
xnfo
h iG ;f zGq
YJ x
kd m;Mujcif;jzpfonf/
erlemjy uAsmrsm;
1/ rdk;csKyfvdkY ae&D
wdref u
D 0if;/
udkBuD;ausmf jyefrJhvrf;rSm
yef;&eHY oif;/
2/ tom;&,f jzL
vlayrdv
Yk m;/
tom;awmf ndKjymnufu,f
eef;awmfxufzmG ;/
3/ atmifyifESifh eEm
MumpHkuarT;/
wuefukd wuefqufygvdYk
*,ufawG yifv,fEdIif;oifhw,f
vIdif;MuufcGyf azG;/
4/ ysKdav;&ufwJh ,uef;pif
bmqifvdkYar;/
ar;ygeJaY t
wdkYwawG acGwmjcif;aMumifh
wif;wdrw
f ahJ v;/
5/ OD;aumhvYkd yJah xmif
ukefavSmifvdkY vlpD;/
xdk;0g;udkudkif
BudK;qGJol w,dkif,dkifeJY
&Guw
f ikd u
f kd avrodr;f w,f
yde;f aumrBuD;/
6/ yef;pHy,f
eef;v,frmS ray:cdu
k [
f mrdYk
tvdu
k f awmfwefoifh ykH
cHyGifhudk uHk;/
eef;&a0
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

41

uAsmq&m wifrdk;

ref;ajrrSm pHyifvIdifawmh
cHyef;cdkif ,m,Da&GUw,f
awmavh&mG oH;k /
7/ Iwikd ;f i,fpkd
jra&ndK awmiforefESifh
ajrmifywf&q
H ;D /
rD;pHkyGifha&
Asmodkufu,f &efatmifa>cwJh
ref;acgifaAG nmajrarmhrSm
bdk;awmhf jynfBuD;/
avhusichf ef;
1/ atmufygwdu
Yk kd a'G;csKd;uAsmwGif tcsKd;owf tcHum&efEiS hf ttkyu
f m&efrsm;udk a&G;jyyg/
aqG;rjy,f
av;yifv,f arkEiS hf
ayGrIwEIef;/
oufw&m rsufEmS udk
rjrif&aomfvJ
ylyghr,f b,fwaeYrS
atmufarhrrke;f /
2/ erlemjy a'G;csKd;uAsmrsm;wGif ydk'fwGif;um&ef,lyHkrsm;udk azmfjyyg/
3/ atmufyg taMumif;t&mwdkYudk a'G;csKd;wyk'fpD zGJYjyyg/
(u) arG;&yfajr
(c) jrom;v,f,m
(*) tm;upm;yGJ
(C) yk&pfzl;csdef
4/ atmufyg a'G;csKd;wGif trSm;jyifyg/
aEG&moD tcgxJrmS
tifMuif;wJh yef;rmvm
a0vGiw
f ahJ wm/
avjynfi,f&iT f
tifMuif;yif arT;&eHiY ,f
oif;MuLomayh/

42

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

tcef; (9)
BwdcsKd;
BwdcsK;d t"dym ,f
]]Bwd}} [lonfrmS oH;k ck[k t"dym ,f&aom ygVdpum;pum; jzpfonf/ tcsKd;oH;k csKd; yg0ifaom
uAsmtrsKd;tpm; jzpfonf/
BwdcsK;d pyfenf;
a'G;csKd;pyfenf;udo
k v
d Qif BwdcsKd;pyfenf;udo
k &d ef rcufawmhacs/ a'G;csKd;[laom tcsKd;ESpcf ak y:
wGif txufu wcsK;d xyfqifv
h u
kd f rkH Qom jzpfonf/ xyfw;kd vdu
k af om yxrtcsK;d rSm cso
D aH c:wufoH
jzifh qHk;&onf/ csDoHac: wufoHrSwpfyg; tjcm;toHrsm;jzifh tcsKd;um&efrcsEdkif/
yxr tcsKd;um&eftwdkif; 'kwd,tcsKd;wGif ydk'fwGif;um&ef ,l&onf/ xdkodkY yxrtcsKd;
um&ef\ aemufov
Ykd u
kd
f 'kw,
d tcsKd; tqH;k owfcgeD;wGif um&efwl ,l&onfukd cGmaxmufum&ef
[k qdkMuonf/ cGmaxmufum&ef ,lrdatmif txl;*kpdkuf&onf/ cGmaxmufum&efvGJvQif
yxrtcsKd;ESihf 'kw,
d tcsKd; tcsdwt
f qufrrdyJ woD;wjcm;pD jzpfomG ;ayvdrrhf nf/ rsm;aomtm;jzifh
cGmaxmufum&efrzd Ykd owdr&yJ &Sw
d wfMuonf/
erlem
(y) tcsKd;

('k) tcsKd;

wydw
Yk JG
aygufv&J ,f iHpk pD D
zl;wHu csD/
onf&moD
Am[Du tajymif;/

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

-
- - - - (+)
- - (+)/
-+
+ - - (+)/
43

uAsmq&m wifrdk;

(w) tcsKd;

ysKdwdkYarmif a&TaoQmifwGJ (i,fESifh)


-----*
cgrrD ,m,DcJG (vd&Yk ,f)
-----*
- - (+)
vGaJ yghonfaqmif;/
onf ydk'fwGif;um&ef,lyHkudk jyonf/ (+) onf tcsKd;um&efudk jyonf/ + onf
cGmaxmufum&efukd jyonf/
BwdcsKd;wGif ]]zl;wHucsD}} rS ]]csD}} onf yxrtcsKd;um&ef jzpfonf/
]]Am[Du tajymif;}} rS ]]ajymif;}} onf 'kw,
d tcsKd;um&ef jzpfonf/
]]vGaJ yghonfaqmif;}} rS ]]aqmif;}} onf wwd,tcsKd;um&ef jzpfonf/
- yxrtcsKd;wGif ]]wG}J } ESihf ]]vJ}} wdo
Yk nfvnf;aumif;? ]]pD}} ESihf ]]csD}} wdo
Yk nfvnf;aumif;
um&efnMD uonf/
- 'kw,
d tcsKd;wGif ]]onf&moD}} rS ]]oD}} ESihf ]]Am[Dutajymif;}} rS ]][D}} wdo
Yk nf um&ef
nDMuonf/ xdu
k m&efonf yxrtcsK;d um&efEiS hf tcsw
d t
f qufrad tmif nD&jrJjzpfonf/ xdu
k m&efukd
cGmaxmufum&ef[
l ac:onf/
- wwd,tcsKd;wGif ]]wG}J }? ]]cG}J } ESihf ]]vG}J } wdo
Yk nf yk'd w
f iG ;f um&efrsm; jzpfMuonf/
BwdcsKd;uAsmwGif qifx
h m;aom yxrtcsKd;udk jzKwfvu
kd v
f sS if a'G;csKd;omvQif usef&pfay
vdrrhf nf/
erlemjy uAsmrsm;
(1) rJZvD yifysKdatmuf
aygufvmygwJh a&Twrm
cg;csufu em/
a&pD;&,fwcg
a&om&,fwvSnhf (vS)YJ /
olrsm;vdk wdrYk dik ;f w,f
wdik ;f odyg&JU/
(2) a&TvrSm ,kef0yfvdkY
qefzyG o
f nfh tzd;k tkd
a[m Munfyh gqd/k
qdo
k mqdk
ydkrdkonfhpum;/
uav; tidkwdwfatmif
t&dyt
f a,mifjyw,f
zdk;v ewfom;/
(3) atmufjynf a&wd;k vdYk
&GufBudK; rEdkifygvdk
vIid ;f armufvrYkd /kd
44

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

rrav;u aMumufvdkYidk
armifzkef;rdk b,fhES,ful;(&r,f)
avmif;avSu vl;/
(4) ysKdav;wdkY tdrfOD;
qwfomG ;zl;wJh wpfEkH pS f kH
aus;awGu tH/k
rtHyk gESihf udak &Taus;/
ysKdwdkYarmif &Sifvdifjyefawmh
em; yefzdkYav;/
(5) ysKdav;wdkY tdrfpGef;
uGe;f q,fEh pS yf if
apmifha&Smufapcsif/
q,fEh pS yf if
&Sifatmify arG;/
r,fEiS ahf rmif uHqikd af wmh
ausmif;wdik zf aYkd v;/
avhusichf ef;
1/ ]]nae&D}}[laom acgif;pOfjzifh BwdcsKd;uAsmwpfyk'fpyf tcsKd;um&efrsm;udk xkwfjyyg/
2/ erlemjy uAsmrsm;xJu cGmaxmufum&ef ,lyHkpepfudk azmfjyyg/
3/ atmufygtaMumif;t&mwdkYudk BwdcsKd;uAsm zGJYjyyg/
(u) qdyu
f rf;om
(c) uRef;a&T0g
(*) aMumifuav; ylpD

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

45

uAsmq&m wifrdk;

tcef;(10)
av;csKd;
av;csK;d t"dym ,f
wufoH ac: yuwdojH zifh cs&aom tcsKd;ESpcf Ek iS hf atmufjrpfo?H 0doZeo
D w
H jYkd zifh cs&aom
tcsKd;ESpcf ak ygif; tcsKd;av;ckyg0ifaom uAsmtrsKd;tpm; jzpfonf/
av;csK;d pyfenf;
a'G;csKd;ESihf BwdcsKd;pyfenf;udo
k v
d Qif av;csKd;pyfenf;onf rcJ,Of;NyD/ tajccH a'G;csKd;tay:wGif
wufoaH c: yuwdojH zifh cs&aom tcsKd;ESpcf k xyfqifv
h u
kd v
f Qif av;csKd;jzpfvmonf/ av;csKd;wGif
wwd,tcsKd; cGmaxmufum&ef ygavh&o
dS nf/
46

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

erlem
(y) tcsKd;
('k) tcsKd;
(w) tcsKd;
(p) tcsKd;

yefygwJh yefyg/
a&Trif;0H awmifay:d;k u
yef;csKd;vdv
Yk m/
tyGifh&,f0g
tnmrSm a&T&nfv;l
yef0Hhygzl;/

- - - (+)/
---- - (+)/
--
- - - (+)
- - (+)

txufyg av;csKd;wGif tcsKd;um&efrsm;udk odYk odoifo


h nf/
(y) tcsKd;um&efrmS ]]yg}}? ('k) tcsKd;um&efrmS ]]vm}} jzpfonf/
(y) tcsdK;um&efEiS hf ('k) tcsKd;um&ef tjrJn&D onfukd owdjyKyg/
(w) tcsKd;um&efrmS ]]vl;}} jzpfonf/ (p) tcsKd;um&efrmS ]]zl;}} jzpfonf/
(w) tcsKd;um&efESifh (p) tcsKd;um&efwdkY tjrJnD&onfudk owdjyKyg/
(w) tcsKd;wGif ]]tyGi&f ,f0g}} rS ]]0g}} ESihf ]]tnmrSm a&T&nfv;l }} rS ]]nm}} wdo
Yk nf um&ef
nDMuonf/ txufu (y) ('k) tcsKd;um&efrsm;ESiv
hf nf; nD&onf/ xdu
k m&efukd cGmaxmufum&ef
[kac:onf/
('k) tcsKd;rS ]]d;k }} ESihf ]]csKd;}}? (w) tcsKd;rS ]]0g}} ESihf ]]nm}} wdo
Yk nf yd'k w
f iG ;f um&efrsm;
jzpfMuonf/
av;csKd;? BwdcsKd;ESihf av;csKd;uAsmwdw
Yk iG f toHaetoHxm; tvGet
f a&;BuD;onf/ pmvH;k a&
wlaomfvnf; toHtedrt
hf jrif?h twuftus ajyjypfatmif zGw
YJ wf&onf/ toHxu
G
f &Gwq
f &kd onf/
q&mESihfwuG tjcm;olrsm; &Gwfqdkjyonfudkvnf; em;xJwGif pGJaeatmif em;axmif&onf/
em;tavhtusifh tvGet
f a&;BuD;aom aw;uAsm trsKd;tpm;jzpfayonf/
pmqdw
k o
Ydk nf av;csKd;uAsmudk pmaMumif;av;aMumif;rS pmaMumif;rsm;pGmtxd a&;zGaYJ vh&dS
onf/ pdwu
f ;l Pf <u,fvQif <u,fovdk a&;zGw
YJ wfMuonf/
]]a&T0uyg/
yef;rmvm/
tnmr&S/d
iHw
k w
d /d }}
[laom twdq
k ;kH av;csK;d rSonf aMumif;a&ajrmufjrm;pGm yg0ifaom r[mav;csK;d BuD;rsm;txd
a&;zGaYJ vh&MdS uonf/
zd;k olawmf OD;rif;? vl OD;rif;? v,fwq
D &mawmf? q&mBuD; ocifu,
kd af wmfriId ;f ? v,fwyD @dw
OD;armifBuD; paom pmqdkBuD;wdkYonf av;csKd;BuD;rsm;udk zGJYqdkcJhMuaom pmqdkBuD;wdkYonf av;csKd;
BuD;rsm;udk zGJYqdkcJhMuaom pmqdkynm&SifBuD;rsm;yif jzpfayonf/ xdkpmqdkwdkYteuf q&mBuD; ocif
ud,
k af wmfridI ;f onfum; ]]r[mav;csKd;BuD;}} rsm;udk tajrmuftjrm; zGq
YJ
kd pmqdak vmuwGif wHceG f
xlaom yk*Kd vfBuD;aywnf;/
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

47

uAsmq&m wifrdk;

ae&mwGif tvsOf;oif
h av;csKd;BuD;wdw
Yk iG f yg0ifavh&adS om eabum&eftaMumif;udk
vnf; azmfjyygOD;tH/h
um&efwl toHwl pum;vH;k rsm;udk xyfzGq
YJ v
kd Qif ]]eabxyf}}onf[k qdo
k nf/ atmufygwdYk
onf eabxyfrsm; jzpfMuonf/
(u) aqmif;vufreG f
a'gif;iSufwGef
(c) vwefc;l
tvSxl;
(*) jrpHy,fikH
vv,f,kef
qq,fykH
(C) a[m[du
k NrdKifv,f
apmysKdvScdkifpHy,f
(i) aumif;rsKd;taxGaxG&,fvYkd
cRefapjrap apm/
a'gif;tdk;a0&,feJY
wGeaf p uap aom/
rQjzifh eabxyfum&ef\oabmudk odEikd af vmufNyD/ xdo
k u
Ykd m&ef,&l mwGif wvH;k csdw?f
f wf
ESpv
f ;kH csdwrf Qjzifh wif;rwdryf J pum;tm;vH;k vdv
k kd eabxyf um&ef,x
l m;vSsif refusnf;&Guo
eabxyfum&ef [k ac:wwfMuonf/
ojzef
a'G;csKd;? BwdcsKd;ESihf av;csKd;wdu
Yk kd wcgw&H ojzef [k trnfwyfac:onfukd awGzY ;l ayrnf/
xdo
k aYkd c:onfrmS oDqkd wD;rIwrf q
I ikd &f m *Dwoabmudv
k u
dk
f jzpfonf/ ywfysK;d ? ,d;k ',m; ponfwu
Ykd kd
oDqdkwD;rIwf NyD;qHk;aomtcg toHudkjzefajzaom oabmjzifh a'G;csKd;udkjzpfap? BwdcsKd;udkjzpfap?
av;csKd;udjk zpfap oDq
kd tqH;k owfavh&o
dS nf/ xdt
k cgrsKd;wGif a'G;csKd;ojzef? BwdcsKd;ojzef? av;csKd;
ojzef[k ac:avh&o
dS nf/
cGe;f axmuf
kyaf o;? ZmwfobifEiS hf tNidrphf onfww
Ykd iG f rif;om; rif;orD; ESpyf g;oGm;tcef; vl&iT af wmf
u taxmuftBudK EIwfcGef;qufonfhoabmjzifh tcsKd;wpfckckudk oDqdkonf/ xdktcgrsKd;wGif
cGe;f axmuf qdo
k nf[k ac:Muonf/ wpfzef cGe;f axmuftpm; uGe;f axmuf[
l vnf; ac:Muao;
onf/ Zmwfobif ujy&mwGif vrf;c&D; rif;om; rif;orD;wdYk ,m,D opfcufweJ ef;aqmuf
wpfaxmufem;aeonfukd taMumif;jyKaomaMumifh uGe;f axmuf [kac:aMumif; ynm&Sirf sm;u
rdeq
Yf Mkd uonf/

48

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

erlemjy uAsmrsm;
(1) iga,musfm;
vm;vm;rS bmrxD/
aoG;nDnD ,SOfNydKifETJ,if
uJacgifu wnf/
tmZmenf
jrefjynf arhcspfom;/
aMumufqw
kd m e,frvm;w,f
usm;qdrk S usm;/
aiGwm&D
(2) aEG waygif;
a&Tausmif;&,fwJh ydwfcJhNyD/
cspfcifol aqGtrsm;
oGm;aygh XmeD/
aiGwm&D
jyefNyDuGJY &Gmaus;/
0oefqef;cgrS
&Tifvef;pGm aqGtrsm;&,fESifh
pum;ukef pHkpHkajymzdkY&,f
aZmpdkufvdkYawG;/
aiGwm&D
(3) oljzLvQif t,lajzmifhEdkifiJh
olarSmifhrSmpdk;rdw,f/
cGifhoem;vQifjzifh
jrifhzsm; a[rmESifh
acsmifauvm a&T0gauGrY mS
awmarGYawmhr,f/
raoHk a&TbHkBuD;rSmv
opfo;D ESihf yGaJ wmfwnf (w,f)
zefjc,fwJh0wfvJ/
arT;vdkY&,fvIdif
tkyfvHk; pHy,fBudKifwJh
jraucdkif rif&nfvJhudk
&Sif;r,fh MuHqJ/
vIdifxdyfacgifwif
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

49

uAsmq&m wifrdk;

(4) ndKUuke;f ,H acsmufeaH b;rSmv


wdb
Yk ek ;f uH tavsmufarG;a&mhxifh
wacgufajy;rSjzifh rd;k xd;k ra,mif
cavmufuav;&,fwJh 'dk;'dk;a'gif/
ESpfudk,fcsKdUwmaMumifh
csKdbdkYwl ejymwkwfawGESifh
ysKdwv
Ykd l ,mrvkyw
f ,f
tm;xkwfrJharmifrSm aemfuG,f
0g;ckww
f hJ awmif/
[Jh - qdkum BudrfwHajrmufrSjzifh
vSnfhvdk&m wdrf,Ha&mufEdkifiJh
tdrfjcHaygufygwJh EGm;nDaemif
pm;tDatmifAs - naeapmif;
tm;pnfatmify - 0apaMumif;/
aqmifciG u
hf kd &G,f
armifEiS rhf ,f wl,OS w
f yJG gvdYk
aemifwifw
h ,f vljrif&cJ grS
,liifum jcLqifvq
Ykd yJG ghr,f
yGJ0ifhrJh acsmif;ol&JU
vSnf;,OfeJY armif;/
owdk;yD,
(5) NrdKUvkvif omwJu
h eG ;f qDoYkd
wdo
Yk cif pmzGv
YJ
Ykd eT ;f vdu
k u
f hJ
'geJY vGr;f MuayawmhumG /
NrdKUolBuD;&,fvYkd
wdx
Yk ;D aewrQayaygh
a&Tva&mif bGo
YJ wif;&,feYJ
OD;rifa&mif Adkvf0ifcHvdkYrdkY
[dktvsif,ref ppftifusif;w,f
cif;wJhAsL[m/
jrwfavmuD obm0wGifjzifh
"mwfaumvD cgr&wmrdYk
jrefrmrsmh bkef;orm
HI;ygaygh uHwrsKd;/
ref;tysufrSm
pef;v*f romr,mrdkY
Arm Armcsif;awmifrS
50

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

twif;&efrlvdkY
&efou
l kd &ef[
l rrSww
f jhJ yif
ud,
k w
hf yfu,
kd f jyefumeif;MuwJh
zsif;vSwJh ujrif;rtaumif AdkvfwcsKdU&,fu
ud,
k zhf Ykd tvGwf ek ;f a&mhr,fvYdk
awmifuek ;f omom,m,m jrif;rPdpcef;qDu
wa&Smifa&Smif yke;f umtwGi;f odwhJ
rif;trdzrf;csifwjhJ yif
y&rf;ywm awmf&mavsmf&majy;Muawmh
ta&;&Sif rBuHomoeJY
uHMurm a&S;0#fa<u;ayxifh
av;wdik pf Of &GmtwGi;f wGijf zihf
t*Fvyd af wGukd twif;Budwrf a[hvpYkd rf;cJw
h hJ
wazmifazmifowif; ajymifajymifvif;cJhwJh
awmifwiG ;f u ocifukd
atmifMwif;r&cif zrf;wJhjyif
tMurf;ywrf; rvkyaf umif;aomfvJ
Oaumif;jzwfum taoowfMuowJh
rauseyf&Smol acsmifwyJhAef;wdkY&JU
ajy&yfrmS wabmifev
YJ rG ;f Muayawmh
awmifwref;NrdKU aevESpfaqmiftndK;wGifjzifh
ajyjrefrmhwabmif rpdk;&&SmwJh
tacgiftjref; tarSmifoef;ordYk
atmifyef;nKd UcJ&h wJh
atmifqef;wdYk a&Tva&miftzd;k /
ocifudk,fawmfrIdif;
avhusichf ef;
1/ erlemjyxm;aom uAsmrsm;xJu tcsKd;um&efrsm;udk xkwfjyyg/
2/ rdru
d sufrw
S cf zhJ ;l aom av;csKd;wpfy'k u
f kd a&;jy qDavsmfaom acgif;pOf wyfay;yg/
3/ atmufygpum;wdkY\ t"dym,fudk oif em;vnfoa&GU &Sif;jyyg/
(u) ojzef
(c) cGe;f axmuf
(*) eabxyfum&ef
4/ oifa&;vdak om taMumif;t&mwpfck odrYk [kwf tawG;wpfcu
k kd av;csKd;i,fwpfy'k f
a&;zGJYyg/

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

51

uAsmq&m wifrdk;

tcef;(11)
oHcsKd
oHcsKdt"dym ,f/
/ toHcsKdcsKdomom&Gw&f aom av;csKd;uAsmrsKd;jzpfonf/ kyaf o;yGJ
rsm;wGif vufpaJG wmfyk af c: pmqdk yk u
f kd udik &f aom pmqdu
k ikd o
f nf tvSLtaMumif;? tvSL&Sit
f aMumif;
wdu
Yk kd kyaf o;pifvufwef;udu
k ikd v
f suf Z0ePfjzifh csufcsif;zGq
YJ akd vh&adS om uAsmrsKd;jzpfonf/
xdaYk Mumifh vsifjrefaom Z0ePfuykd if vufwef;Pf[k qdMk ujcif;jzpfonf/
oHcsKdpyfenf;/
/ oHcsKdpyfenf;rSm av;csKd;pyfenf; twdkif;yif jzpfonf/ tcsKd;
av;csKd;ygonf/ wwd,tcsKd;wGif cGmaxmufum&efygonf/ csDoH csoHtaetxm;? um&ef
taetxm; tenf;i,fuo
JG nf/ od&Yk mwGif oHcsKo
d q
D ykd u
kH kd em;axmifMunfrh o
S mvSsif oHcsK\
d oabmudk
em;vnfEdkifayrnf/ um&ef,lyHkpepfrSmrl av;csKd; um&ef,lyHktwdkif;yif jzpfonf/
erlem
ajry0&H {oef&yfwGifrS
uHpyfum *a[aqmfMu
oli,fazmf t&G,af umif;awGaygh
q,facsmif;pD qvHajrmuf
aygif;&Spaf ,muf aumufpu
kd o
f /l
at;csKdcsKd aw;tqdv
k u
kd u
f mygh
aMu;ydkufqH aiGusyfjym;
rSwo
f m;um r,liifbJ
bk&m;0if 0wfawmfwuf
aqmfEu
S u
f m aMu;pnfw;D &efzYkd
rBuD;vm rr,fw;kd wdu
Yk
o,fydk;um azmftaygif;i,fESifh
taMumif;cH tajcjyKayMu
aumif;rIzv
Ykd LS /
bk&m; &wemESifh
trsm;wum pm;p&mzdkYomygh
wcsKdUw0ufc;l vdYk
vufOD;yif wifa0rSscJh
52

------+--+---+--+--+--+---+
- - + - - ()/
------+--+---+
-+---+--+--+
-+---+--+---+--+---+--+---+-- + - ()/
----+---+---+--+--+-+---+rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

jynfh0 oDu&DESifh
AD&PD bHkrSmjzpfygowJh
uopfyif omonfah tmufrmS v
&Spfa,mufNydKif aqGvHkrdi,fwdkY
bHkAdrmef jymom'fBuD;awGESifh
ewforD;awG jzpfapaMumif;&,fvYkd
waumif;udik f aMu;pnfEu
S u
f mygh
avmif;a&puf ta&;,l
aoG;wlwhJ pdwu
f ;l /
ok'em ewf&Gma&mufvSsifjzifh
Avcsmaemufatmif pdwfaysmfydkufMuvdrfh
aumufpu
kd o
f vdk uk,
d w
f rYkd uke;f Mu&aybk
[dx
k ;kH pH 0wtavh
odrfarGYpGm rmP0DwdkY
tmom0wD qdw
k yhJ ef;awGEiS fh
ud,
k v
f Qrf;atmif xdex
f ed n
f ;D
pdefbD;wif pdefqHywf
em;uyfacG pdef&wemESifh
a&TeYHom acsumvdrf;umygh
Zmtxnf Mumjcnfprd ;f i,fEiS hf
urvm txnfay:rSm
wm&SnfaysmfvdkY Nidrf;Muygvdrhf
rdef;r&SpfOD;/

+--+-+--+--+---+-+---+-+---+--+---+-+---+--+--+
+ - - ()/
-----+---+---+-+-----+---+----+
+---+--+--+-+---+
+---+
+----+-+--+-----+---------+--- - ()/
armif;axmif OD;ausmfvS

f iG ;f um&efukd jyonf/
() vuPmonf tcsKd;um&efukd jyonf/ (+) vuPmonf yd'k w
wwd,tcsKd;qH;k cgeD;wGif ]]avmif;a&pufta&;,l}} rS ]],}} ESihf ]]aoG;wlwhJ pdwu
f ;l }} rS
]]wl}} wdo
Yk nf cGmaxmuf um&efrsm; jzpfMuonf/
oHcsKdpmqdkrsm;/
/ jrefrmpmayavmuwGif xif&mS ;aom oHcsKdpmqdrk mS ]]armif;axmif
OD;ausmv
f }S } jzpfonf/ OD;ausmv
f t
S jyif om0wOd ;D BuD;? tvHNk rdKU uif;prf;&Gmu OD;jrwf0if;? ausmufum
&Gmu OD;ausmf? acsmif;OD; q,f&mG u Pfus,ftrnfcH OD;MuL? rif;pm0efEiS hf OD;aysmfb,
G f ponfwYkd
xif&Sm;Muonf/ OD;Pfus,fESifh OD;ausmfvSwdkYonf oHcsKdpmqdkNydKifzufrsm; jzpfMuonf/
1930 ckEpS af emufyikd ;f acwfprf;pmay ay:xGe;f aom acwfwiG f uAsmpmqdk q&maZmf*so
D nf
oHcsKdtrsm;tjym; a&;om;zGq
YJ ckd o
hJ nf/

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

53

uAsmq&m wifrdk;

erlemjy uAsmrsm;
udE& marmifEHS
vl"avhvykd gh? tawG&Y ,ftmHEk iS ?hf umr*kPcf pH
H omygh? NrdKif,rH mS arwmzsef;&SmMu? &Iprf;zsmh
xdyaf cgif/ / iSut
f rsm;wGirf ?S oem;i,fp&mygh? kyaf &mif0g tvGev
f aS ywJ?h udE& rD ,farmifw?Ykd
jrifh[dkawmifqG,fpcef;rSmv? EG,fief; ESpfudk,f,SOf? Nidrfh{,if olwdkYETJ&SmMu? cJMuvlUoGif/ /
lygHkoPmefwifhygbd? uHcGifhpDrH? wd&pmefom[k jzpf&SmMu? cspfp&mhyHktjyif? jrifolwdkYraem/ /
ETJumi,fcsD? zl;pDpD a&T&ifrdkY&,fESifh? b,fodkYvQif BuHeD;yg&? rBuD; udE&DarwdkY? ckraoG uHom
zufcsifawmhw,f? rif;vlxufacsm/ /
OD;BuD;
awmyef;rsm;
qGwyf vJyh g[k? GwEf u
YJG m jrLarQmfarQmf? vluahJ emf rac:&Sad omfv?J ac:bdoa,mifa,mif
aygh? oa&aqmif avavSmif vIyf&SmMu? awmtkyfvHk; yef;axGaxG/ / tpdrf;ESifhtjym? eDt0g
jzLwcsKdUomygh? olwUkd udk b,fqu
D ? b,fyef;csD pkwrf if aq;i,fEiS ?hf ,Ofaus;atmif wrifvm?
qif , if & S m avorS e f ; ygbd ? yef ; wd k Y t ajc/ / wyif u d k wyif N yd K if o nf h j yif ? wNrd K if u d k
wNrdKifausmatmif[k? taemuH tmHk,lonfhES,f? wMuLMuLxHktBudKifESifh? pHk*EdkifrSm *kPfNydKif
yGifh&SmMu? awmwifhwJh yHktae? pHkoa&&Tifvef;/ / yrm&,fqdk? pHuydkvfjynfawmf a[mif;qDodkU?
ESpfaomif;NcH&H oCFmESifh? a'opm&D tjref;rSmv? pcef;pOfNrdKif&*HkwdkYrSm? BudKiftxHk wMuLMuLESifh?
o,rL ud,
k af wmfjrwfuv
kd ? xGuef yfu,f BudKqd
k ? yef;xdx
k kd ylaZmfyiG &hf mS Mu? ,cift
h cg onfwyHo
k ?Ykd
onf&*Hv
k ydk if &S&d mS vdr?hf awmtwdyef;/
OD;rQif
pmqdrk mS usepf pfom;
wdik w
f ikd ;f rSm tvHx
l ? odik ;f bGjYJ zL ,rxmESi?hf awmfr[m pifneG aYf ygif;wGijf zif?h &Gmarmif;
axmif *gaarmfu? q&mausmf vlveG Ef iS ?hf rif;pm0ef woG,yf gh? ,if;aysmfz,
G f Pfus,f wGyJ gvd?Yk
weJpD oHcsKdavQmufyg&? aygif;av;a,muf i,fuRef,Hk/ / ref;NrdKUydkif jynfawmf0efu? &SdtvGef
MuH&,
G af qmif? vlaY bmifrmS aMunmvIid ;f ygbd? wdik ;f odro
hf rd w
hf ek /f / &dr'aH yguw
H ikd ;f ? ordik ;f pmwif?
&mZ0if rwdrfaumEdkifbk? rif;apm aemf&xmuJhodkY? rwfr[m xHawmfarSmuf? OD;ajrmuf yPmvIH?
Adv
k yf x
kH k c,rf;/ / iaxG;l;uJo
h ?Ykd acsmif;OD;&Gmtq,fu? Pfus,u
f kd yrmTecf ?hJ rif;pm0ef axmif
vuf;kH rSmawmh? ivH;k vufz,f[?k ,if;aysmfb,
G f anmifO;D zD;uJo
h ?Ykd jynfBuD;0ef rdeaYf wmfcsufu,fEiS ?hf
xrf;&Guo
f l rsufEmS a[mif;wd?Yk &Gmarmif;axmif *garmfu? q&mausmf umvom;rSmawmh? ykym ;
awmifajc&if;qDu? ewfjrif;udk rdatmifzrf;onfEh ,
S ?f vufwef; Pfacgifu0dayaygh? rPdpEmESi?hf
ppfonfyg yPmcd&k ? pmqdrk mS usepf pfom;uJo
h ?Ykd oxH0k if*P
k x
f if&mS ;ayvdr?hf tm;vH;k aemufxrf;/ /
armif;axmif OD;ausmfvS

54

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

avhusichf ef;
1/ oHcsKd[o
l nf tb,fenf;/
2/ vufwef;Pf [laom pum;udk &Si;f jyyg/
3/ erlemjyxm;aom oHcsKdrsm;teuf OD;rQif\ oHcsKd um&ef,yl pkH epfukd azmfjyyg/
4/ oifEw
I w
f uf&aom oHcsKdwpfy'k u
f akd &; tcsKd;um&efrsm;udk azmfjyyg/

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

55

uAsmq&m wifrdk;

tcef; (12)
wsmcsif;
wsmcsi;f t"dym ,f
]]wsm}} [laompum;onf csKdjrom,m ysLiSmodraf rGpY mG zGq
YJ &kd aom aw;uAsm[k t"dym ,f
&Sdonf/ xdkodkY om,mcsKdjrpGmoDqdk&aom aw;uAsmrsKd;jzpfaomaMumifh wsmcsif; [k ac:Muonf/
wsmbG[
YJ
l vnf; ac:d;k ac:pOf &So
d nf/
wsmcsif;qdkonfrSm jrefrmh*DwwGif xH? wsm? aw? awsm paom toHpOfrsm;&Sd&m om,m
emaysmzf ,
G f ]wsmoH} jzifo
h q
D &kd aom aw;uAsmwrsK;d jzpfonf[k rSwo
f m;&onf/ wsmcsi;f udk wl&,
d m
ESifhwGJzuf oD qdk wD; rIwf &aom aw;oDcsif;trsKd;tpm;[k qdkEdkifonf/
wsmcsi;f pyfenf;
wsmcsif; um&ef,yl kH pepfonf av;csKd; um&ef,yl pkH epfEiS hf qifqifwo
l nf/ tu&mpmvH;k
ta&twGuEf iS hf toHomG ; toHvm xl;jcm;onfrt
S y av;csKd;yHo
k Pmefyif jzpfonf[k vG,af tmif
rSwo
f m;Edik o
f nf/ tqH;k owfwikd ;f ]]av;}} [laompum;ESihf cs&onf/ xdaYk emuf rdrEd pS o
f ufoavmuf
av;csKd;ydk'frsm;udk qufum qufum a&;Edkifonf/ wpfydk'fESifhwpfydk'ftcsdwftqufrdap&ef
,ciftyd'k \
f tqH;k cs um&efEiS hf aemufwyd'k \
f tp um&efukd csdwrf ad tmifpyfq&kd onf/ wsmcsif;
wyk'v
f ;kH udk tqH;k owfvakd omtcg tyd'k if ,fuav;ESpcf u
k kd zG
YJ toHt&Sed o
f wf&onf/
yde;f aumavSi,f&iS f
(1) rdk;OD;umv? acsmif;usNyDqdkvQif
yef;avmifaMumrSm? ydef;aumavSi,f&Sif
awmifbufu,fwcGi?f xGu0f ifazmufum;
yJhygrnfhol? rygvl
xd;k olwpfa,mufom;i,fEiS ahf v;/
(2) ig;ydqm;ysm;? azmufum;&atmif
yJveG ;f yJBuD; oD;oD;,lMunf;aqmif
wufrudkajrmif? uGrf;aygifeDaMumif;
ebl;cufndK? udkif;nTwf,dk
yifukd ES;D om;aygif;i,fEiS ahf v;/
56

-? - - - -
-? - - - -
- ? - - +
? - -
- (+) - - -/
+? - + -
+? - + - -
? - - +
+? - - +
- () - - -/

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

(3) carmufrmS aumif;? tkyaf qmif;i,fryg


od;k vnf;rpyf? 0g;yyfu,fwapom
xdk;0g;udk,frSm? A,fnmycHk;
ajcESifhausmufuef? wGef;vdkufvSef
tm;tefveG Bf uD;qH;k i,fEiS ahf v;/
(4) cg;awmif;usKduv
f ;kH ? ycH;k cJawG
acG;uvnf;pD;? 'D;'D;usonfah &
pm;zdrk mS ay? csufavxrif;
reyfEdkifNyD? wpDpD
eef;eDomrD;tdk;uif;i,fESifhav;/
(5) 0rf;vdkPfwGif;i,frSm? oGwfoGif;jrJyif
taiGYajcmif;ajcmif;? pavmif;ESifhig;yduif
avSqu
kd w
f nfv
h Qif? aMu;vifEiS u
hf sif;
d;k &Guu
f ,fz;l acgif? tm yg;udak vmif
csOfaygifyo
l nfh [if;i,fEiS ahf v;/
(6) wpfa,mufcsif;onf? xrif;cl;aomf
wpfqkyfu,faeYwdkif;? vrdkif;&SdylaZmf
aoG;aomufu,fac:? tazmfaygif;nSd
iHu
Yk miHu
Yk m? 0yfom
qkyu
f mavG;vdu
k b
f o
d nfEiS ahf v;/
pm;rdpm;&m? 0rf;rSmusifah wmhonf/
yde;f aumolBuD;rSm? csrf;omjrifah wmhonf/

+
+
+
+

+
+
-

-? - - - +
? - - - - +
+? - + +? - - +
- () - - -/
+? - + -
+? - + - -
? - - +
+? - - +
- - (+) - - -/
- -? - + -
+? - + - - -
-+
- +? - - - +
- (+) - - - /
-? - + -
- +? - + - -
+? - + -
+? - - +
- () - - - /

0efBuD;ya'o&mZm
erlemjy uAsmrsm;
1/

0oefumv rdk;uswnfhvQif
0oefumv? rd;k uswnfv
h Qif
aysmfaysmfyg;yg;? r,m;ESiahf qGi,fvif
vufwiJG ,fajciif? ud,
k w
f iG t
f 0wf
ykqdk;tus? pkwfjyJNyD
csnfeaD Amif; wGww
f w
G u
f ,fEiS ahf v;/
rkd;a&pGwfvdkY? t0wfu,fryg
om;orD;udk? udk,fxD;ayGYvdkYom
aq;wHwpfxmG ? udu
k u
f mxGe,
f if;

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

57

uAsmq&m wifrdk;

v,fuu
G u
f ,fwpfciG ?f xGeaf &;i,f
a&0ifykpGefwGif;i,fESifhav;/
zm;aygifpif;i,f? jcif;yvdkif;0,f
ckyaD vm? a&maESmomvG,f
[if;&Guu
f ,fEek ,f? wpfo,
G u
f efpeG ;f
ql;ykyu
f ,fuif;yH?k tvH;k pHk
zl;iHo
k ma&m>yrf;onfEiS ahf v;/
csKdvnf;csKdvGef;? &nf&Trf;rsm;pGm
MuH[if; <uufem;aygif;?
aomif;ajymif;a&mom
tdro
f aYkd &mufcg? vsifpmG csufjyKwf
xrif;uyl? [if;uyl
SLSLom&Sr;f ikwu
f ,fEiS ahf v;/
tvkwu
f ,f{&mom? iHu
Yk mavG;awmhonf/
om;ajr;i,frmcsm? A,fnmaxG;awmhonf/
0efBuD;ya'o&mZm
2/

aEGOD;umv jrLxaomcg

aEGO;D umv? jrLxaomcg


&if;axmif&if;qG?J aqmifjrJt;kd vG,u
f m
"m;ES;D xufpmG ? cg;rSmcsyfvsuf
xef;yGifhxef;cdkif? &Tef;NrdKifNrdKif
uvdik o
f mvG,v
f Ykd wufonfEiS ahf v;/
xef;yifxef;vuf? xef;&Guu
f ,fa0a0
pifatmifcw
k x
f pf? Ekrspfu,fxef;OD;a&
r,m;i,faqG? xef;a&odr;f qnf;
om;ajr;[pfaMumf? acG;0ufu,fac:
xef;avSsmfom ,keyf u
kd pf nf;i,fEiS ahf v;/
ac:oHu
kd [
f nf;? vlvnf;aMumfjim
acG;[pfv[
l pf? cwfypfu,fajcmufaomcg
ykwwfu,f,ek cf g? awmrSm&SMd u
iHk; Muufu,f zGwf a>r? 0HykavG
raexGuv
f mMuonfwnfah v;/
58

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

0rf;omtm;&? r,m;uwpfo,
G f
[if;&Guq
f ;kd aumif;? aomif;ajymif;a&mvG,f
vifuwoG,?f ,keif ,fup
awmow0g? awGw
Y ikd ;f udo
k m
tdwrf mS om,l csonfEiS ahf v;/
odEYk iS ahf &mufu? cPatmifv
h Qif
wHpx
Ykd ufEiS ?hf xef;vsufzrkd mS uif
[if;td;k qlvQif? tuifcwfNyD;
td;k uif;ESiahf vSm?f a&ESiahf Mumf
rd;k arQmfikwo
f ;D i,fEiS ahf v;/
ES;D a'gif;vef;BuD;? cl;NyD;aomcg
orD;ESifhom;? rsm;vdkYr0ifom
'l;wpfbuf[m? wGe;f umz,fvsuf
olx
Y ufigav? pm;awmhrnfap
pm;ayomvS tke;f cGuu
f ,fEiS ahf v;/
iHv
Yk sufu,
kd pf o
D m qkyu
f mavG;awmhonf/
NyD;vQifa&r&Sm acG;omauG;awmhonf/
0efBuD;ya'o&mZm
avhusichf ef;
1/ wsmcsif;[k tb,fhaMumihfac:oenf;/
2/ ]yef;rsKd;pHkvif ausmif;O,smOf} [laom acgif;pOfjzifh wsmcsif;wpfyk'fzGJYjyyg/
3/ xif&Sm;aom wsmcsif;pmqdkBuD;udk oifodygovm;/ xdkpmqdkBuD;\trnfudk azmfjyyg/
4/ ]0oefumv rdk;uswnfhvQif} wsmcsif;\ um&ef,lyHkudk azmfjyyg/

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

59

uAsmq&m wifrdk;

tcef; (13)
tdi
k cf sif;
tdkifcsif;t"dym,f/
/ toH tdkiftdkif? toH NrdKifNrdKifESifh oHNydKifoDqdk&aom tcsif;rsKd;
jzpfaomaMumifh ]]tdik cf sif;}} [kac:onf/ aumufpu
kd &f mwGif rde;f uav;rsm; oDqakd vh&adS om uAsm
wpfrsKd;yif jzpfonf/
tdkifcsif;pyfenf;/
/ tdik cf sif;pyfenf;rSm rcufv/S tpcsD&mwGif ]]cspfwo
hJ il ,fav
oli,fcsi;f aumif; a,mufrwdaYk v}} [k tpcso
D nf/ tqH;k cs&mwGif ]]tysKjd zLi,fu uRr;f ? vGr;f wHw
Yk if
av}} [l csonf/ avSeH"m;xpfum; r[kwfacs/ ]]tysKdjzLi,fESrrSm? MuHK&wif&Sif}}? ]]tysKdjzL
i,fuaygif;ygwJ?h olaumif;i,fav;}} ponfjzifh a&;zGaYJ vh&o
dS nf/ wcgw&HwiG f ]]cspfwif;i,f
aESmonf? ajympdiYk ahJ v;}} [lvnf;aumif;? ]]jrifwikd ;f rke;f p&mh? *ke;f rtd?k a&vdck ef;ajcmufygapom;}}
[l vnf;aumif; a&;zGw
YJ wfao;onf/ Pf&o
dS vdk zGEYJ ikd cf iG &hf o
dS nf/ pnf;BuD;urf;BuD;um; r[kwv
f /S
xdaYk Mumifh um&ef,yl pkH epf txl;rjyawmhNyD/ erlemjy tdik cf si;f rsm;udk avhvmvQif em;vnfEikd af vmufNyD/
erlemjy uAsmrsm;
1/ cspfwJholav
oli,fcsif;aumif; a,mufrwdaYk v/
0gqdki,frS 0gacgif? a&azmifazmifESifh
&Gmhawmifuacsmif;? &Gmhaemufaygif;udk
xaemif;aMumifuspf? ql;&pfyGifhum
rdk;r&Gmonf? &GmygaomfvJ rdk;roJ/
v,fjyifi,frS ywfoef;
ysKdUaumufief;ESifh? tvGrf;i,frSazsmf&m
ESrBuD;r,fompdu
k w
f hJ aumufief;wmudk
armifuav;i,f armifrvmonf
rvmuwJ-ESrBuD;i,f0rf;renf;/
aumufief;i,frS oG,0f u
kd f
uefoif;ay:u? arQmfrv
d u
kd w
f ikd ;f
ysKdBudKufwJhol? y0gxnfudk
xdyv
f nfrmS aygif;? qHo,
G af ysmif;i,fEiS hf
aygif;aMumhvu
l ?kd pdww
f al ESm? rajym&av
&if;rmyefvsuf? aumufpu
kd w
f ufukd
60

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

vufckyfyifawmif? yanmifyifvS? aESmyifcGESifh


vrf;rwdk;vQKd? qD;csKH&dyfrSmv? wqdwfu,fcdkNyD;vSsif
csKHndKpGef;rSmwJh - tvGrf;ajzav;/
2/ cspfwo
hJ il ,fav
oli,fcsif;aumif; a,mufrwdaYk v/
ighuv
kd ,
G f tr,fBuD;ESihf bBuD;zsufvYkd
tdraf v;axmifrh mS ql;awGcsvsuf
zsufenf;i,fraS phpkH
avSum;cHkrSm
*VKefarmifhaMumifh apmifhawmhw,f/
avSum;OD;rSm - bDv;l armifah Mumifh apmifah wmhw,f/
avSum;ajcrSm - ql;avarmifah Mumifh MuJawmhw,f/
tdrw
f ikd w
f ikd ;f rSm - EGm;dik ;f armifah Mumifh csnfawmhw,f/
x&HMum;rSm - "m;oGm;armifah Mumifh xm;awmhw,f/
tdrMf urf;Mum;rSm - tyfomG ;armifah Mumifph aD wmhw,f/
tdrrf ;kd acgifrmS - vSaH xmifarmifah Mumifh pdu
k af wmhw,f/
armifvb
J ,fuwufyghr,f? r,fvb
J ,fuqif;yghr,f/
<uufuJhta,mif? aMumif&JUtvm;
xkyEf iS ahf ,mufu?kd xd;k azmufomG ;u
xkyo
f m;i,frrS cdik ?f xkyw
f ikd if ,fryS ;kd xd;k
tv,facgifrmS ? azmifazmifusKd;u
olcdk;qdknTef;? rD;wifxGef;vdkY? 0ef;Muaomcg
qif;csckef - vrf;qHak &mufygvdrrhf ,fvm;&Si/f
nDrtaxG;-a&Twav;ud?k ajy;Munfah cs
apvaomcg? tr,frr? uGefrcJtdk? jrifhiJhigwdkY
&Gmv,facgifwiG ?f ckwifBuD;rSm? apmif;wD;vdaYk v;/
&SifNidrf;r,f
3/ cspfwo
hJ il ,fav
oli,fcsif;aumif; a,mufrwdaYk v/
jrif;reDom;? jrif;usm;cGmrJ
wvHk;xJESifh? tdk;vTJypfwif
wdrfrdk;rnf;ESifh? uonf;ppfodkY? ESpfrnf0ifonf
oefvsifudk a&mufzl;ygp&Sif/
oefvsifi,frSru? rkwrESifh
'vwoG,f? xm;0,fwjcm;
,d;k ',m;wvdu
k ?f urefyu
kd u
f ?kd wdu
k af omcgrl
"m;udo
k u
Ykd ikd ?f vSu
H o
kd EYkd w
k f
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

61

uAsmq&m wifrdk;

ppfajrjyifrSm? 0ifumckwf
wkwu
f ,f&rS ;f ajy? xGm;xGm;i,faMu? atmifavNyDwhJ
qDrvl;wJh ayzl;pmESi?hf rSmvdu
k u
f &hJ iS f
tysKdjzLi,fuuGr;f - vGr;f wHw
Yk ifav;/
tdkifcsif;ESifhywfouf ou&mZf 700 ausmf? 900 ausmftwGif; a&TbdkNrdKUawmifbuf
oH;k axmift
h ikd &f mG rSpwif ay:aygufvmaom oH;k axmift
h idk cf sif;ESihf ou&mZf 1100 ywf0ef;usif
ay:vmaom &mjynft
h ikd cf sif; [l tdik cf sif;trnfrsm; awG&Y onf/ xif&mS ;aom tdik cf sif;pmqdrk sm;rSm
awmifwGif;&SifNidrf;r,f? vuf0JokE& ponfwdkY jzpfonf/
avhusichf ef;
1/ tdik cf sif;\t"dym ,fukd &Si;f jyyg/
2/ rdrad usmif;om,myHu
k kd tdik cf sif;wpfy'k zf q
YJG ykd g/
3/ oiftESpo
f ufq;kH a&S;utdik cf sif;wpfy'k u
f kd a&;jyyg/

62

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

tcef; (14)
vGr;f csif;
vGr;f csi;f t"dym ,f
vGr;f csif;qdo
k nfrmS vGr;f qGwMf unfE;l zG,af umif;aom aw;oHjzifh zGq
YJ x
kd m;onfh aw;uAsm
jzpfonf/ a&TbNkd rdKU ajrmufbuf aus;vufawm&Gmrsm;rS pwifay:aygufvmaomaMumifh ,cifu
]]ajrmufbufo}H } [k ac:wGicf hJ aMumif; od&onf/
vGr;f csi;f pyfenf;
vGr;f csi;f wGif tcsK;d ESpcf k ygonf/ tcsK;d \ tqH;k rsm;wGif ]]av;}} [laom pum;ygavh&o
dS nf/
pum; oH;k vH;k ? av;vH;k ? ig;vH;k ? ajcmufv;kH rSerf eS yf gwwf wpfv;kH csdwu
f m&efukd toH;k rsm;onf/
um&ef,yl rkH mS vuFmpyfum&ef ,ly,
kH el nf;rsKd;yif jzpfonf/ od&Yk mwGif yg'twGi;f jyef*[yfum&ef
ac: jcaoFv
h nfjyefum&efuv
kd nf; toH;k jyK zGq
YJ w
kd wfao;onf/
jyef*[yfum&ef qdo
k nfrmS um&efwpfcu
k kd cHxm;NyD;aemuf xdu
k m&efEiS rhf wlaom um&efopf
wpfrsKd;udk ajymif;NyD;aemuf rlvucHcahJ om um&efukd jyeftyk jf cif;jzpfonf/ jyef*[yfum&ef,yl u
kH kd
jcaoFhvnfjyef [kvnf; ac:onf/
vGr;f csi;f onf aw;*DwbufoYkd wdr;f Gwaf om uAsmrsK;d jzpfonf/ &Gwzf wfaomtcg *DwoH
aygufatmif &Gwzf wf&onf/ pmvH;k a& tenf;trsm;xm;yH?k toHomG ; toHvm ajyjypfatmifzyYJG kH
wdu
Yk kd &Gwq
f Mkd unfrh o
S m ususee em;vnf oabmaygufayrnf/
vGr;f csif; um&ef,yl pkH epfukd atmufyguAsmwGif avhvmEdik yf gonf/
&Guo
f pfavmif;csed f
pHw
k aMumrSmwJh
tHMoi,frukef
yef;eYHi,f xHkonf
a&TzDiHk nmwHa<uvdkY
awmifav oGi;f jyefawmhw,fav;/
aEG*drmefi,f
0oefcgajymif;
&Guo
f pfu,f avmif;vdYk
ESmarmif; &pfacG
zl;GefYa0ESifh
jraovmrGef
a&wHceG v
f J
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

--+--+--+
-+-+--+--+- + - - - - ()/
(yxrtcsKd;)
--+-+-+
---+-+-+
--+-+-+
--+63

uAsmq&m wifrdk;

pD;0Sen
f mA,f
ESpfajrmifprf;ESifh
cifwef;pG,f
wl&,fruGm
a'gif;zdkrwdkY
wGeMf uoHomaomhcg
vGrf;Asmxk a&TbGifrSm
ajzr&Tif azmfuGma0;olwdkY
aqG;csnfrh ,fav;/
/

-+-
--+-+
-+-
--+-+---+--+--+--+-+ - - ()/
('kw,
d tcsKd;)
vIid x
f yd af cgifwif

txufygvGr;f csif;wGif jyef*[yfac: jcaoFv


h nfjyefum&ef ,lxm;aomtzGYJ ESpaf e&mygonf
udk owdjyKyg/ ]]pD;0Sen
f mA,f}} [laom yg'wGif ]]t,f}} um&efukd cHxm;NyD;aemuf xdu
k m&efEiS hf
rwlaom ]]ESpaf jrmifprf;ESi}hf } rS ]]prf;}}? ]]cifwef;pG,}f } rS ]]wef;}} [laom tjcm;um&efwpfrsKd;udk
ajymif;,lNyD;aemufrS rlvcHcahJ om ]]t,f}} um&efukd jyef tkyx
f m;onf/ ]]pG,}f } onf rlvcHcahJ om
]]t,f}} um&ef ]]A,f}} udk jyeftyk x
f m;jcif;jzpfonf[k qdv
k o
kd nf/
tjcm;wpfae&m ]]wl&,fruGm}} wGif ]]uGm}} [laom ]]tm}} um&efudk cHcJhNyD;aemuf
]]a'gif;zdrk wd}Yk } rS ]]r}}? ]]wGeMf uoHomaomhcg}} rS ]]Mu}}[laom um&efopfwpfrsKd;udk ,lco
hJ nf/
xdaYk emufrS ]]om}} [l rlv ]]tm}} um&efukd jyeftyk cf o
hJ nf/

erlemjy vGr;f csi;f rsm;


,Ofayhawmol
avjynfi,fokwfygvdkY? a&Tbkwfu,ftdk;tD? tHkYrIdif;i,f&D? aerDatmif wcdkvSrf;cJh&?
aumufief;u oljyefyrkH mS ? cwmiHk yef;ESpq
f ifih ,fEiS ?hf yef;0ifv
h &Ykd mG ud0k if? tjrifqef;ygbdw,fav;/
nOfch srf;&,fae&D? csdeaf wmfr?D auoDyef;ESi?hf a&cyfvrf;rSm? pcef;oifv
h ?Ykd xufqifeh aD &mif?
csnfpdrf;aygifESifh? ,Ofatmifawmol? oeyfcg; uGufyg;rSmulvdkY? trlBuD;urf;ukefudk? b,fNrdKUyHk
omcsifaom&,fv?Ykd ajymMur,fav;/
OD;BuD;
armifBuD;wdYk aysmpf &H m
rvGr;f a&mhaomfaumh? uRef;armharmhajrmufciG ?f rl;a&,Of vuf,mpD;ygvd?Yk armifBuD;wdaYk ysmfwhJ
&Gm? ajrmufnmESihf awmifp,
G v
f ufu,fu? tif;ESpb
f uf umw,fav;/ wpfacgufu,fvrf;qH?k
&Gmoabmudk ajymr,Hak omf? MuHKvQif0ifcyhJ gvm;aemf ta0;/

64

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

ESrjymjzL? a&mufawmfrv
l Qif? rylcsrf;Nidr?f tjcif&,fajreD;? xef;&Guu
f ,fp;D ygwJ?h armifBuD;
tdrrf mS ? pnf;pdrif ,fc?H [if;csOfaygifzuf? jyKwfA;l &GuEf iS ?hf ydcsufu,f &HNyD;vQif? qefxrif; &Jausmfu?kd
0efuawmf yHak vmufajy;atmif? auG;yghr,fav;/
OD;BuD;
q,fhtdrfrifh pnf;pdrf
pnf;pdrBf uD;ygbd? kwo
f ;D awmifu
h ikd ?f ESpaf ,mufu,fxikd ?f ,SOv
f ufNydKif us,fpyspfu,fEiS ?hf
zG,o
f pfajrtif&v
H ?Ykd ZGe;f rwef uefa,mufomG ;i,fEiS ?hf <uufezm; yke;f &nfusKo
d nf? tvdAk sm pm;yHw
k ifh
ygbd? acgif;rifq
h ,ftrd af yrd?Yk tajcBuD;vSawmif;udak v;/
pm;aomufz,
G &f m? NyD;aomcg0,f? &omcsrf;Nidr?f tjcifajrouf? yifxef;&GuEf iS ?hf acgifysuf
tdrw
f iG ?f pnf;pdrBf uD;&if? ajcvdrw
f ifv?Ykd ckwifMurf;ayguf? oH;k acsmif;axmufrmS ? arSmufcsnf vSecf sn?f
tqD&,fzdef;? rSdef;wJhcsnfESihf? rMunforf;a0? xnfrif;yHkaevdkufw,f? EGm;a&jyefYtay:rSm?
acgif;uawmf ud,
k w
f ikd Ef ydS cf grS? ol tdyw
f ,fav;/
OD;BuD;
avhusichf ef;
1/ vGr;f csif;[lonf tb,fenf;/
2/ jyef*[yf ac: jcaoFhvnfjyefum&ef taMumif;udk erlemjy &Sif;yg/
3/ ]]awma[0ef}} [laom acgif;pOfjzifh vGr;f csif;wpfy'k u
f kd pDu;kH yg/
4/ erlemjy uAsmrsm;teuf oifEpS o
f uf&m wpfy'k u
f kd um&ef,yl EkH iS w
hf uG azmfjyyg/

rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

65

uAsmq&m wifrdk;

tcef; (15)
aw;xyf
aw;xyft"dym ,f/
/ ]]aw;xyf[o
l nfum; aw;d;k wGix
f yf pyfaomaMumifh aw;xyf
ac:onf}} [l uAsmAEom&usrf;wGif qdo
k nf/
aw;xyfpyfenf;/
/ aw;xyfpyfenf;udk tydkif; 3 ydkif;cGJ MunfhMupdkY/ yxrydkif;wGif
4 ydk'fcH? 2 ydk'ftkyfonf/ 'kwd,ydkif;wGif 2 ydk'fwuf? 2 ydk'fcH? 2 ydk'ftkyfonf/ wwd,ydkif;wGif 4
ydk'fcH? 2 ydk'ftkyfonf/ tm;vHk;aygif; 18 ydk'f&Sdonf/ tqHk;ydk'fwGif ]]av;}} [laom pum;vHk;jzifh
owf&onf/
xdaYk Mumifh
]]tm'd0peH? av;yd'k cf ?H trSeEf pS yf 'kd t
f yk /f
ESpfydk'fwufjyef? ESpfydk'fcH? trSefESpfydk'ftkyf/
tm'd0peH? av;yd'k cf ?H trSeEf pS yf 'kd t
f yk /f }}
[l a&S;ynm&Srd sm; trSwt
f om;jyKcJMh uonf/
aw;xyfpyfwwfatmif q&mBuD; pavOD;yknu enf;ay;cJo
h nfrmS rSwo
f m;zG,af umif;onf/
OD;ykn\enf;rSm ]]pyfrel nf;a&;vdyk gvQi?f aw;udo
k m&atmifusuyf gawmh? cufvzS ;l rsK;d od*gF ? pd;k &drEf iS hf
Asm}} [ljzpfonf/ aw;xyfpyfenf;wwfvv
kd Qif aw;xyftrsKd;rsKd;udo
k m &atmifusufygawmh[k
qdkvdkonf/ tjcm; uAsmpyfenf;rsm;udk uRrf;usifvdkvQifvnf; OD;ykn enf;ay;cJhonfhtwdkif;
]]aw;udo
k m &atmifusuyf gawmh}} [laomenf;yifwnf;/ OD;yknay;cJah om enf;aumif;wpfvufyif/
erlem
4 yd'k cf H

2 ydk'ftkyf

66

yxrydkif;
(1/ aw;xyfukd PfqvdYk
(2/ MuHMuawmhpyfyHk
(3/ q,fh&Spfydk'f awGYMuHKvQif
(4/ tvHk;pHkjynfhjrJ/
(5/ tprSm ajcmufvHk;csDonf
(6/ qHk;avNyD ckepfESifhyJ/

+
-

+
+

++
+/
-+- - /

rd;k rc rD',
D m pme,fZif;tzGu
UJ pDpOfxw
k af 0onf

jrefrmuAsmzGJUenf;

'kwd,ydkif;
2 ydk'fwuf (7/ ? ? ? onf? udkrSm
(8/ o'gudkrSwfpGJ/
2 ydk'fcH
(9/ t"dym,f w,frvGJapeJY
(10/ MuHcJvdkYpyfyg/
2 ydk'ftkyf (11/ owfajcmufaxG pyfajcmufyg;
(12/ rrSm;atmif MunfhMuav&m/

4 ydk'fcH

2 yd'k t
f yk f

wwd,ydkif;
(13/ ayg&mPuxmudk
(14/ tcgcg mPfIvdkY
(15/ {csif;pk vuFmawG
(16/ uRrf;oifhvSay/
(17/ aw;xyf;kd olt
Y aerSm
(18/ pyfMuav mPfomG ;eJaY v;/

----+
+ - - /
------ - - (+)/
----+
+ - - - - (+)

- - (+) (+) - + +--+


- /
--- - - - -/

um&efpepfudk yHkpHjzifhjyNyD;jzpf pmjzifh xyf&Sif;rjyawmhyg/ ausmif;ol ausmif;om;rsm;


em;Iyaf xG;rnfp;kd tus,frjyjcif; jzpfygonf/
aw;xyfonf apmif;? ywvm; paom wl&,
d mypn;f wckcEk iS hf oDq&kd aom aw;uAsmrsKd;
jzpf&m aw;xyfukd oDqw
kd wfatmif avhusif&h monf/
rEav;acwfonf aw;xyfxeG ;f um;aom acwfjzpfonf/ OD;ykn? tcsKyfwef;q&maz?
awmiforefv,fpm; armifazi,f paom pmqdw
k \
Ykd aw;xyfrsm;udk &SmazGavhvmMu&ef jzpfonf/
erlemjy aw;xyfrsm;
1/ olajymif,if acgifueG v
Yf Ykd
aMumif0w
hH hJ vlyg
a&SmifrwGeYf ausmufaomfrm,if
aemufawmfyg oHacsmif;/
aysmhMupdYk nDv,
G ,
f if
a&Tq0D ,f csufwzhJ a,mif;/
td;k awmfu rJyh ed ,
f if
&GJUvdrfvdrf pavmif;/
olcsKd,if MuHacsmif;ygh
Pfapmif; cg;rl/
wrmyif xdyzf sm;u
Muuf[if;cg; oD;Edik w
f v
hJ /l
rdk;rc rD'D,m pme,fZif;tzGJUu pDpOfxkwfa0onf

67

uAsmq&m wifrdk;

olrnf;u arSmifurl ,f
oljzL,if jzLcsif;ygh
Muifcsif; Muifr,fqkd
ud;k qavmufy/kd
qd;k MupdYk wu,fq,
kd if
'jrAdkvfvkyfEdkifiJhav;/
OD;ykn
2/ pnf;pdraf wmf,pfr;l vd?Yk rjzpfz;l Em? uopfO;D od*gF rSm? tvdrm vGeo
f m;/ / a&Tig;oef;
ESpfuka#rSm? tazsmfajz MuL;a&mhovm;/ / bolYurS rrIvmw,f? ukPmw&m;/ / vlY&Gmudk Iyg
jim;r,fv?Ykd bk&m;udo
k 0l g/ tifMuifNrdKif uked ef ef;rSm? pm pmwrf;xd;k vsufyg/ / aum0dvomryg?
tdkEmodMum;iJh? bk&m;udk udk;uG,frSef? qifcJhjrefjref/ / axmifpuK rSdefcJhjyefvQif? pdefrsufrSef
qufr,fyghav;/
OD;ykn
3/ a&T0wbt
kH yk ?f pmvkyw
f ikd ;f igyg? b,fawmhurS vl&Y mG ud?k rIwmr&S/d pdwn
f pfwikd ;f
tjypfwifonf? igbk&if rd;k utod/ / tusiw
hf ef pm*DrmS ? wqHjcnfr&S/d / b,forYl mS bmr&Sw
d ,fv?Ykd
igrod xifw,f/ / b,fz;l pm b,frmS nm;wmvJ? igodMum;odyg&JUuG,/f / u,foifrh S igu,fr,f?
wu,fyif {uefrSwfygawmh? 0w&yfig;bHkpH? aMu;wGufrnfMuH/ / raumif;rI usKyfMuHvQif?
a&Tpm&Hpl;ygaphav;/ /
OD;ykn
avhusichf ef;
1/ erlemjyxm;aom aw;xyfrsm;teuf ESpo
f uf&m wpfy'k \
f um&ef,yl u
kH kd azmfjyyg/
2/ aw;xyf[o
l nf tb,fenf;/
3/ aw;xyfpyfwwfvv
kd Qif rnfou
Ykd sifo
h ;kH &rnf[k OD;yknu rSmoenf;/
4/ atmufygtaMumif;t&mwdu
Yk kd aw;xyfzyYJG g/
(u) jrwfq&m
(c) bk&m;yGaJ wmf
(*) rd;k aomufcsdef

rd;k rc uGe,
f uf
rd;k rc\ *kPx
f ;l aqmifrsm;
2011 rd;k rcrdwaf qGrsm; = tifet
f ,f'aD xmufuo
l nfh Edik if aH &;tusO;f om; 600
2010 oufBuD;pmayynm&Sif - armifom&? OD;0if;az? armifpGrf;&nf? a':rmrmat;
2009 ckESpf rdk;rccspfolrsm; - tifeft,f'DygwD? vlxk pdef0if;? armif0Ho? tawG;tjrif r*Zif;
2008 ckESpf - rdk;rccspfolrsm; - [Hom0wD OD;0if;wif
tMuHay;tzGJY
wifrdk; (2003-2006)? armifpGrf;&nf (2003 rS)? rmrmat; (2006 rS)? OD;0if;az (2006 rS)?
aMu;rkHOD;aomif; (2007 - 2008)
t,f'w
D m tzGYJ
armif&pf (2003)? Zmenf0if; (2004)? rsKd;atmifvif; (2009)? udkOD; (2010)
pmapmif ESihf 'DZi
kd ;f
udkOD;? roEm (2005)? atmifxuf (2010)
toH
a&'D,ckd spo
f rl sm; (qpf'eD) - OD;yefwsm(2006)?
(eef;azmaq;? apmt,faum? ar&D? cifoufyef? ESif;jrwfcdkif? oHpOf&wem)
owif; ESifh jyefMum;a&; tzGJY (2004)
rdk;rc taxmufawmfrsm;
0ki
d ;f awmfom;rsm;
jrefrmtdkiftufpfyD (2006)? Mo&o (2007)? aumif;uifjym (2008)? rdk;rc0if; (2007)? atmifa0; (2008)?
nGefYaxG; (2008)? aZrdIif; (2008)? oef;pdk;vIdif (2008)? rdk;csKdoif; (2008)? a[refoZif (2008)?
opfaumif;tdrf (2009)? rdk;pJae (2009)? 0if;jrwf (2009)? avmt,fpdk; (2009)? cdkifrmausmfaZm (2009)?
*spfwl; (rkH&Gm) (2009)? yef;csDatmifvwf (2009)? umwGef; apmidk (2010)? umwGef; bDkrm (2010)? yef;csD
atmifxuf (2010)? umwGef; aZmfrIdif;(OuvH) (2010)? &ef0if; (awmifwHcg;) (2010)? cifvGef; (2010)?
Zm0g&D (r,f&Dvef;) (2011)? udkwifat; (2011)? au (2011)? yGifhjzLeEm (2011)? rkd;,Hrc (2011)?
cifEiS ;f vGif (2011)? ol&ed x
f uf (2011)? oef;0if;vIid f (2011)?

rdk;rc rD'D,m u xkwfa0cJhonfh pmtkyfESifh rSwfwrf;rsm; pm&if;


(1) rdk;rc a&'D,dk - wifrdk;eJY 12 v&moD cHpm;rIrsm;? toHoGif;tifwmAsL; pkpnf;rIrsm;? 2004
(2) rdk;rc a&'D,dk - 2004 ckESpf tywfpOf tpDtpOfrsm; toHzdkifaygif;csKyf? 2005
(3) Zm*em - oD;av;oD;eJY aq;a&mifpkHtNidrfh? 'DAD'D &kyfoHacG? 2006
(4) rdk;rc rD'D,m - vpOfowif;v$mrsm; 2006 aygif;csKyf? yD'Dtufzf pD'D? 2007
(5) Zm*em - 1990 oBuFef oHcsyfrsm; - pD'D &kyfoHacG ? 2007
(6) 2007 oHCmhoydwf ta&;awmfykH "mwfykHrSwfwrf;rsm; - yD'Dtufzf pD'D ? 2007
(7) 2007 oHCmhoydwf ta&;awmfykH trSwfw& aw;oDcsif;? uAsm rSwfwrf;rsm; - 'DAD'D &kyfoHacG? 2007
(8) uAsmq&mBuD; OD;wifrdk; uG,fvGefjcif; 1 v jynfh? zvfrD;tdrfodkY tvGrf;pm pmpkrsm; - pmtkyf? 2007
(9) uAsmq&mBuD; OD;wifrdk; uG,fvGefjcif; 6 v jynfh? pmayaqG;aEG;yGJ txdrf;trSwf - pmtkyf? 2007
(10) rdk;rc rD'D,m - aMu;rkH OD;aomif; (atmifAv) uG,fvGefjcif; - trSwfw& pmpkrsm; - pmtkyf? 2008
(11) oD;av;oD;eJY aq;a&mifpkH tNidrfh? uefawmfBuD; arQmfpifuRef;yGJ 2007 - 'DAD'D &kyfoHacG? 2008
(12) rdk;rc rD'D,m - a':atmifqef;pkMunf 63 ESpfajrmufarG;aeYyGJ a':rmrmat; *kPfjyKtpDtpOf - 'DAD'D
&kyfoHacG? 2008
(13) rdk;rc rD'D,m - [Hom0wD OD;0if;wif ESifh pme,fZif;aqmif;yg;rsm; - pmtkyf? 2008
(14) rdk;rc rD'D,m - rmrmat; azmif;a';&Sif;&efyHkaiG - oDcsif;pD'D ? 2008
(trsKd;om;a&;oDcsif;opfrsm; ESifh EdkifiHawmfoDcsif; jyefvnfxkwfazmfrI)
(15) rdk;rc rD'D,m - wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm; - pmtkyf? 2009
(16) uAsmq&mBuD; (OD;) wifrdk; - jrefrmhb0? jrefrmh0ef;usifESihf jrefrmhuAsm pmwrf;? 2010
(17) atmifa0; - ta&;awmfykH&ifckefolrsm; tm&ftufzfat a&'D,dk aqmif;yg;rsm;? 2010
(18) rdk;rcrD'D,m - [Hom0wD OD;0if;wifeJY ar;cGef;rsm;? 2010
(19) a':atmifqef;pkMunf\ ESvHk;om;yHk&dyfrsm;? 2011
(20) pk 66 - a':atmifqef;pkMunf 66 ESpfajrmufarG;aeY trSwfw&? 2011
,ck
(21) uAsmq&m wifrdk; - jrefrmuAsmzGJUenf;

You might also like