Hazyr Dervishi

KODI
Prilli i dits s dyt

Botues : SHOQATA I INTELEKTUALVE JAKOVA- Gjakov

Korrektor: Autori Radhitja kompjuterike: Agim Jaka Kopetrina: Fetah Krypa

Dizajni: Salih Imeri Realizimi kompjuterik Kibernetika- Gjakov

POPULLI MUND TA HAJ VETVETEN VETM KUR ELET KODI I TIJ.

KODI HEBRAIK (HEBRE) Pasuesit e vrtet t profetve hebraik kan qen studiuesit e madhej Rabint, por askush nga ata nuk shquhet sa themeluesi i Diaspors hebraike Rabii Jochanan ben Sakai . Kur lufttart hebre vendosn n vitin 70 pas Krishtit t hyjn n luft kundr Roms shum m t fuqishme dhe vendosn t vdesin t gjith, Rabi Jochanan ben Sakai e bri nj tradhti. Ai, tok me 30 nxnsit e vet t San Hredinit u arratis nga Jerusalemi; u dorzua tek gjenerali roman dhe i krkoi atij liqensn e krijimit t Universitetit Hebre dikund n diaspor. Kjo u b ruajtje e tradits s pasur hebraike dhe n t njejten koh humbje e do gjje q hebrenjve u kishte tepruar: shtetin, religjionin, tempullin, burokracin priftrore dhe ushtarake, kafsht e tyre t shenjta dhe t gjitha ritet... (Erih From) Hebrenjt, n vitin 70 pas Jezusit e kishin te sigurt humbjen e lufts kundr Romes Perandorake. Rabbi Jochanan ben Sakai e shqyrtoi thell gnjeshtrn e prralls biblike t fitores s Davidit xhuxh mbi Goliatin gjigant. Rabi Jochanan ben Sakai e shptoi kodin hebraik prmes Universitetit hebre n Diaspor plot nj mij e tetqind e shtatdhjet e tet vjet derisa Amerika e hapi kodin hebraik n vitin nj mij e nntqind e dyzet e tet, kur e bri shtetin e Izraelit. Sikur Amerika ta kishte br nj gabim: ta kishte hapur kodin Izraelit vetm duke e krijuar shtetin hebre pa e mbrojtur nga vetvetja hebreje, pa e mbrojtur nga arabt, ather puna e Rabi Jochanan ben Sakai do t kishte vajtur kot, krejt kot,

kundruall deklarats s prbotshme t Gamal Abdel Naserit n vitin nj mij e nntqind e gjashtdhjet e shtat: Arabt , brenda dhjet ditsh me fshes t hekurt do ta hedhin n det Izraelin sipas Gamal Abdel Naserit kt vit duhej t vdiste kodi i Izraelit. Sipas Ameriks, Kodi hebre i Rabi Jochanan ben Sakai duhej t jetonte.

KODI AMERIKAN (SHBA) N vitin nj mij e qashtqind e tetmbdhjet antart e nj grupi protestantsh angloirlandezsh, me anijen Mayflower u arratisn nga Anglia drejt Virgjinis. N anije ishin njqind veta. Pesdhjet veta vdiqn rrugs. Era e rrmbyeshme e nxori anijen n bregun e shkret t Masaqusetsit. Angloirlandezt protestant u shkputen nga tradita konzervative e Evrops, nga t gjitha rregullat e shtetit t Nikolla Makiavellit. Nj mij vjet angloirlandezt e kaprcyen Atlantikun drejt toks s re. Kur gjysma e ekuipazhit t anijes Mayflower dha shpirt, John Harker arriti tek tenda e kryetarit t fisit Iroki. Ariu i kuq, i mbshtjell n lkur t bizonit e dgjoi me vmendje kur John Harkeri i tha: Un heq dor nga Angloirlanda ime, un heq dor nga tempujt, nga religjioni, nga pushteti shtetror, Un heq dor nga Angloirlanda ime por vetm msom ta mbijetoj kt dimr t egr. Ende pa i sosur fjalt John Harkeri para Ariut t kuq Angloirlanda e kuptoi tradhtin e madhe n Masaqusets. Tribali i madh Angloirlandez e dnoi tradhtin e John Harkerit me kto fjal: John Harkeri le t varroset i gjall n mishin e kafshs jashtbiblike t quajtur bizon, le t varroset i gjall n bimn jashtebiblike t quajtur misr, le t varroset i gjall n mishin e vajzs jashtbiblike t quajtur Pocahontas Powhatan

KODI I AMERIKS LATINE ka ndodhi me Huan Garsia Gonzalesin e Ameriks Latine? N pr ciln rrug udhtoi Ai? Huan Garsia Gonzalesi erdhi nga Spanja npr rrugn e misionarit qonquistador. Me vete i solli t gjitha standardet e Evrospanjs. U vendos n Sant Luis. Gonzalesi i ftoi t katr djemt e Pohatanit t fisit Iroki pr tua msuar vargjet nntmbdhjet e njzet t Zanafills nga Bibla. Katr bijt e Pohatanit nuk i msuan kto vargje biblike. Huan Garsia Gonzalesin urdhroi: Le t tredhen t katr djemt e prijsit Pohatan t fisit Iroki Ditn e tret t tredhjes s djemve Iroki, Huan Garsia Gonzalesin vajti pr ti vizituar. Ai pa se katr bijt e Phatanit ishin br eunuk. U b mbrmja e tret n Sant Luis.

KODI I SHQIPTARVE Ditn e njzet e tet t nntorit n plagn e mbretreshs Teut u paraqit gjaku. Mbretreshe ishte e nemitur kur i than se e kishte lindur vetveten. Rabi Jochanan ben Sakai i vajti tek shtrati dhe e pyeti: A t pushuan dhembjet e lindjes? Po deshti t thot mbretresha n hutimin e astit. Nga jasht u dgjua nj brohoritje. Pse shprthej gjith kjo brohoritje? Populli yt brohoret se ti e bre nj lindje shpjegoi Rabbi. Po ky popull ktu e dy mij vjet m ther n t njjtn thertore. Pse sot ti gzohet lindjes sime? tha Mbretresha Po deshe mund ta shikojm gzimin e ktij populli i tha Rabbi. Po! Le ta shohim! Kujt ia hapin mitrn ata njerz me aq entuziazm? pyeti Mbretresha Po e hapin mitrn tnde Mbretresh. u prgjigj Rabbi M paskan tradhtuar austriakt u ankua Mbretresha Po deshe kthehu ne kufomn tnde i tha Rabbi Kurrsesi! protestoi Mbretresha Teut me lot n sy Pse po qan? Po qan pr plagn tnde apo pr fmijt tu t parakohshm e pyeti Rabbi Mbretresha Teut deshi ta fsheh vajin n syt e vet.

KODI I KOSOVAR Jo at! Po e lyp at Teutn tjetr. Po e lyp Teutn kosovare! sqaroi John Harkeri Ju zotri po e lypni Teutn e Justinians s Dyt ? tha gjenerali Italian Po! Pikrish at po e lyp tha John Harketi N ministrin e brendshme t Evrops konsiliumi i mjekve amerikan e shqyrtoi gjendjen shndetsore t Teuts Kosovare. Pasi kryemjeku i konsiliumit amerikan e konstatoi shtazanin e Teuts Kosovare pyeti: N ciln faz t shtatzanis gjendet kjo grua? sht n shtazanin e katrt; posa ka hyr n shtazanin sllave N t gjitha shtatznit e ksaj gruaje paskan hedhur gjak hardhuce tha kryemjeku i konsiliumit amerikan

N fund t shiut t bretkosave, qielli i zvarur befas e zbuloi diellin e varur mbi gjuhn e nxjerr t bjeshks; t gjith e pan Prillin e Dits s Dyt kur raketa Tomahok, e nisur prej Shtegut t Oregonit, e shembi pendn e Menstruacioneve t Mbretreshs Teut. Prkthyesja italiane doli e shastisur nga zyra e OSCE-s (dhe), me nj gjuh t pshtjelluar evropiane, (tha se) Mbretreshs Teut i paskshin pushuar dhembjet e lindjes; e pasksh lindur fmijn e par pas dy mij vjetsh shtatznie brenda menstruacioneve kronike, t mbyllura qysh nga nata e raportit ushtarak t goditjeve t sakta n gjoksin e Ambasadorit roman. Pr t gjitha goditjet e sakta Ambasadori roman i kalonte nett shianike para dyerve t Roms duke matur Trekndshin e Madh ushtarak nga pallati i Brutit-Kas e deri tek pallati i Cezarit. ...Shtegut t Oregonit Qepa e Madhe e zuri kndin e logosit Biodemokratik t Nati Bumpos n mosprfilljen e Bizonit, t Misrit, t Ariut t Madh, prtej zhvatjes s mishit mashkullor t t katr vllezrve t saj n San Luis. Bora e sqotur Shtegut t Oregonit e vari heshtjen veshtullore n syt e Qeps s Madhe t vapulluar nga Konjaku i Shkenctarit austriak me shikim t kulluar mbi vithet e prkthyeses s gjeneralit italian, gati jerrs: Rrotullojeni pas dy mij vitesh Trekndshin e Madh roman, mashtrimtar t Shekspirit, prej pallatit t Brutit-Kas e deri tek pallati i Cezarit; vendoseni Trekndshin roman n Shtegun e Oregonit. Midisi Trekndshit roman dhe Shtegut t Oregonit qndron nj Bibl e tr. Mbretresha Teut e lindi fmijn e par pas dy mij vitesh shtaznie Menstruacionesh t mbyllura n Mitr kur raketa Tomahok e futi n mitrn e saj farn veshtullore biodemokratike t Shtegut t Oregonit.

10

Rrugs s Diellit t asaj mbrmjeje, tek u sos shiu i bretkosave, npr Shtegun e Oregonit, prafr Klyshit t Kones s Danielit, prafr kufoms s Kryedjallit t Mefistos s Doktor Faustit, prafr Insektit t Madh t Franc Kafks, Rabii Johanan ben Zakai zbriti nga Kndi i pushtetit t gjeneralit roman drejt Kndit t civilizimit t Nati Bumpos. Jakovi i biri i Halevit, n fund t pritjes prpara ders sy gjyqit evropain, i lodhur nga shikimi ngadhnjyes i syve t Kones s Danielit t birit t Benjaminit, e pa ngushllueshm dorn shptimtare t Nati Bumpos, kur e preku stomakun e fryr t Kones s Danielit. Ku gjendesh tash? e pyeti Rabii Johanan ben Zakain. Brenda mishit t Djallit Mefisto t Doktor Faustit n Teatrin e Berlinit u prgjigj Rabii ben Zakai. Nga kulisa, afr skens, n aktin e dyt, Nati Bumpo e zgjati dorn e but deri tek supet e ngrehura t Mefsitos s Doktor Faustit. Ku gjendesh tash? e pyeti pr t dytn her Nati Bumpo, po me t njjtin z Rabii ben Zakain. Brenda mishit t Insektit t Madh t Franc Kafks, para dyerve t elikta t krematoriumit u prgjigj Rabii ben Zakai. Nati Bumpo, pr t tretn her e preku me dorn e but Karrocn e Insektit t Franc Kafks kur iu shfaq Rabii Johanan ben Zakai duke menduar se t tri herat ka biseduar me Jakovin, t birin e Halevit. M tradhtove deshi ti thot Jakovit t birit t Halevit prtej Nati Bumpos. L et shetisim paksa! Nati Bumpo ia kputi shkurt Rabii ben Zakait. N Sanhedrinin e Jahnes u shkreh kuja rrqethse.

11

Prse po qajn studentt e Sanhedrinit t Jahnes? pyeti Rabii ben Zakai nxnsin e vet Rabii Gamliel ben Shimon ben Gamlielin. Studentt e Sanhedrinit t Jahnes ia thon kujs rrqethse vetm pse ti u shrove nga mishi i Klyshit t Kones s Danielit. Po deshe kthehu n mishin e Kones s Danileit, po deshe kthehu n mishin e Djallit Mefisto t Doktor Faustit, po deshe kthehu n mishin e Insektit t Madh t Franc Kafks; ende ke mundsi i tha Nati Bumpo nga ana e ktejme e Jakovit n ann e prtejme Rabii Johanan ben Zakait. Jo! Kurrsesi tha Rabii Johanan ben Zakai n fund t Shtegut t Oregonit. N fund t shiut t bretkosave, mbshtjellur tisit zvetnues t atij pasdielli t mbrmjes s Prillit t Dits s Dyt, Bendisa e njohu Rabii Johanan ben Zakain Shtegut t Oregonit. Pr dorn e djersitur Ajo e mban t atin krthi t kapitur peshs s shekujve; po iknin pas Rabii Johanan ben Zakait, Shtegut t Oregonit. Pr nj ast ndaloi i ati i Bendiss s mbshtjell me tisin e mbrmjes s Prillit t Dits s Dyt; me shikim t prmallshm drejt Qytetit Eunuk sikur i pasksh treguar vajzs s vet mbi t ftohtit e Prillit t Dits s Dyt: Qenka ftoht t dalsh nga Menstruacionet e ngrohta t Mbretreshs Teut as kaq shekujsh, tek pushon shiu i bretkosave. Shiu i bretkosave pushoi ngase Ti u shrove prej Menstruacioneve t Mbretreshs Teut i tha Bendisa t atit. Po deshe kthehu n Menstruacionet e ngrohta t Mbretreshs Teut vazhdoi e bija. Jo! Kurr m! i tha i ati. Tre tisoret, Bendisa me t atin; me fytyr t buhavitur Rabii Johanan ben Zakai, t mbshtjell me rrezet e zbehta t diellit t mbrmjes, hipur n makinat e OSCE-s u nisn kah

12

perndimi i Prillit t Dits s Dyt. Mbrmja mezi po e mbante Diellin mbi dhmbt e bjeshks. Rabii ben Zakai nga ana e ktejme e t atit t Bendiss e shikoi prmallshm Diellin e zvetnuar t mbrmjes s Prillit t Dits s Dyt, me at vshtrimin e tij t vjetruar shekujsh. Prapa tyre mbeti Qyteti Eunuk me barkun e fryr deri tek dy socializmat e sprasm. Bendisa fytyrverdh, me nj rreze fjongo t lidhur t llidhur n flok, e bri shenjn e perndimit t diellit. Drita e diellit t zvetnuar t mbrmjes s Prillit t Dits s Dyt u nis drejt Drits s Shenjt. Ditn e varrimit tim n mishin e Klyshit t Kones s Danielit binte rrebesh shiu tha Rabii ben Zakai n ngrohtsin e makins s OSCE-s. N Rom ra shi tr natn e Ambasadorit roman, pasi ishte kthyer nga Mbretresha Teut, kur Senatori roman dha urdhr ta lshojn brenda lajmtarin e Gjeneralit roman nga Judeja. Natn e varrimit tim n Menstruacionet e Mbretreshs Teut bnte shum lagshti sikur pasksh thn i ati i Bendiss. Ditn e varrimit u ngutn t hudhin sa m shum mish t klyshit t Kones s Danielit mbi Rabii ben Zakain; t hidhnin sa m shum Menstruacione veshtullore t Mbretreshs Teut mbi t atin e Bendiss. Pasi m mbuluan me mish t Klyshit t Kones s Danielit, i dgjova hapat e Jakovit t birit t Halevit tha Rabii ben Zakai, i djersitur n makinn e OSCE-s. Iu b Bendiss sikur e pasksh dgjuar at tjetrin kur e pyeti t atin e saj: Sa her ta kan hudhur gjumin e Dyt brenda kmishs s ngritur rreth koks?. Shtat her! e njohu Bendisa zrin e t atit n krthinin e djersitur n makinn e OSCE-s.

13

Shum, shum mish mashkulli t kan hequr nga korpi yt arketip brenda Mitrs s Mbretreshs Teut i tha Rabii ben Zakai. Mua m bnin gazi i bots, do mbrmje npr teatrot evropiane duke m prplasur nga mishi i Klyshit t Kones s Danielit n mishin e Djallit Mefisto t Doktor Faustit vazhdoi Rabii. N fund t kutrbimit t Insektit t Franc Kafks, nga brenda Krematoriumit, shiu i bretkosave kishte ndaluar kur srish Bendisa fytyrverdh, me rrezen fjongo t lidhur n flok, ua fshini djerst t dyve brenda makins s OSCE-s. Ky lum e paska pir gjith at uj! Para varrosjes sime n mishin e klyshit t Kones s Danileit, at nat shianike t Ambasadorit roman, pasi ra n syt e ftoht t Mbretreshs Teut, ksaj bjeshke patn filluar ti dalin dhmbt e par. Sonte, Prillin e Dits s Dyt, kjo makin e OSCE-s po mi nxjerr eshtrat nga loja e ndotur e Teatrit evropian. Makinat e OSCE-s po e bartnin mishin e njeriut nga rripi i ngusht, midis dy kufijve, drejt perndimit t diellit t mbrmjes s Prillit t Dits s Dyt. Bretkosat, pasi e sosn shiun e vet, e lypn freskimin npr barqet metalike t statujave metalike t mashtruara shtat her n t njjtn shkritore. Nga kutrbimi i mishit t bretkosave t ngordhura n barqet e statujave t Sknderbeut, ushtart e NATO-s i ngarkonin n kamiont ushtarak pr hekurina t ndryshkura infektuese. Njrn dor, pikrisht dorn e majt, e paska pasur t smur u tha mjeku ushtarak kur e hudhn n kamionin ushtarak statujn e gjeneralisimusit Stalin t infektuar nga mishi i bretkosave t ngordhura b barkun e saj. Mjeku ushtarak i NATO-s po u fliste ushtarve pa e veneruar

14

prkthyesen italiane t mtuar rreth pastrimit t statujs s Mbretreshs Teut. Prkthyeses italiane i piku nga fytyra zilia dymijvjeare kur i tha vetes s vet: Si mund t ket rn Ambasadori roman n syt e ftoht t ksaj Mbretreshe kutrbuese nga mishi i bretkosave t ngordhura?! Mjeku ushtarak i NATO-s u dha urdhr ushtarve ti hudhnin n kamion ushtarak t gjitha statujat e bregut t djatht t rrugs. I gjori Plutark i tha vetes svet prkthyesja italiane kur ushtart e NATO-s e hudhn n kamionin e hekurinave t vjetra statujn e Mbretreshs Teut, kutrbuese nga mishi i bretkosave t ngordhura n barkun e saj. Sa qenka prishur mishi i klyshit t Kones s Danielit u merit Rabii Johanan ben Zakai, krejt n fund t shtegut t Oregonit, gjat ngarkimit n kamionin ushtarak t NATO-s: kufomn e klyshit t Kones s Danielit, t kufoms s Djallit Mefisto t Doktor Faustit, t kufoms s Insektit t Madh t Franc Kafks nga ana e majt e rrugs. Kush sht ky burr i hajthm para dyerve t Salemit pyeti Rabii bin Zakai. Franc Kafka po prpiqet ta kaloj Beslidhjen e vjetr n dogann e shtrigave t Salemit e shpjegoi Bendisa. Jepja Bibln tnde! e urdhroi Rabii Johanan bin Zakai. * * * Vrapimi tundues i John Harkerit e shkputi avionin B pesdhjet e dy pists s tret t Shtegut t Oregonit drejt Zons s Kuqe t Menstruacioneve kronike mbi shpinn e tholluar t nats hnore. Instruktori nga baza e urdhroi John Harkerin t fluturoj dhjet mij metra lartsi, tek vdes do

15

stin. N t njjtin ast zburri nga komanda u dobsua nn zguruan e celularit t John Harkerit: Ktu sht Harker..., sikur deshi ta fut hutimin e lejlekut n barkun e avionit mbi kndin dyzet e pes shkallsh t fluturimit. N zonn e kuqe t Menstruacioneve burrat e zn rrugn e pushtetit Uliks erdhn fjalt pezmatike t Eshli Harkerit nga barku i fryr i celularit. Zgruaja rreth ors njzet e tre e kaloi kufirin e hidhrimit kah pezmatimi: Johni yn i vocrr ka temperatur t lart, mbase deri tek vdekja. Thirre menjher mjekun! u shfajsua John Harkeri. Tr ditn e zotit ka mrdhir jasht Qerres, prball fushs son duke u zn me at Bizonin trashanik e ndrroi zrin Eshli Harkeri. Mos e lejo Johnin ton t vocrr ta gjurmoj Bizonin n Bibl. Kot, krejt kot, mrdhin ai n krye t fushs! e gajllroi paksa zrin John Harkeri. T mos e krkoj Johni yn i vogl Bizonin as n vargjet 18, 19, 20 t Kapitullit t Dyt t Zanafills? - u b si e meritur zonja Harker. As aty gati thirri John Harkeri jasht qerres s mbular pasi e hodhi Trekndshin e Madh eurobiblik n tr shtrirjen e fushs, deri tek kodrinat e valzuara rrz bjeshks borake, atje ku zinte fill tam-tami i trisht indigjen. Agsholi i mbrmjes e shkrini prtypshm hijen e Bizonit mosprfills, atje n fush kur flaka farfuritse e zjarreve indigjene ia ngacmoi armiqsisht fytyrn John Harkerit. Iu b sikur barku i toks lvizi; krejt beft e dgjoi zrin e jerr t hijes m t zez se agsholi i mbrmjes: tokn e toks sate... deshi t flas sikur John Harkeri t mos ishte trembur edhe nga brenda qerres s mbuluar tek gjumi i tre fmijve e t shoqes.

16

Eshli Harkeri, edhe pse e dgjoi zjerrjen e fantazms, deshi t kuptoj di prtej friks; deshi ta dalloj nemitjen e mbyllur n fytyrn e John Harkerit, pr zrin: Do t na vras Ai... Ajo e e pa t shoqin si po i dridheshin duart mbi Bibl pr at faqen e humbur. Eshli Harker, me t dyja duart lidhur pas fundit t barkut, zroi smbueshm n veshin e nemitur t John Harkerit: Zgrryesi i fantazms mi nxori t prmuajshmet. Hudhe at Trekndshin fammadh evropian deri tek borbjeshka! Le t ecin, po mundn, drejt nesh, npr Trekndshin tnd autoritar, t sjell nga Evropa: Bizoni trashanik, Indigjeni pusht, Misri halldup o John Harkeri. Ty, sa her q t vijn t prmuajshmet, t ipet t jerrsh u prpoq ta qortoj t shoqen. Eshli Harker, n fund t ors njzet e tre, pas dshirs lektisse pr tia ar barkun celularit t hajthm, i hyri zth n vesh t shoqit: Pse ti, pikrisht ti, kapiteni John Harkeri, je caktuar ta shtysh avionin deri tek zona e kuqe e Menstruacioneve kronike t atyre kurvave ballkanike? Kapiteni John Harker, me gishtin tregues ia xigloi barkun e hajthm celularit: Bizonin trashanik, Indigjenin daulle, Misrin halldup mos ti krkoj Johni i vogl n Bibl. M kan thn n Komand se ata mungojn pr do faqe t Bibls... Ti gjat gjith rrugs, nga Anglia e deri ktu, prej nga fillon Shtegu i Oregonit, e pate zn gjith kuvertn e anijes me at Trekndshin e Madh autoritar t ndrtuar nga druri i Bibls. Hidhe sonte mbase do t bj pun si Kryqi i pashkve! N agsholin e par t mbrmjes John Harkeri nga kryefusha e hodhi Trekndshin e Mahd autoritar pr tu br rrug: Bizonit trashanik, Indigjenit daulle, Misrit halldup,

17

prkundr mendjes s tij, npr grishjen e vargjeve biblike: 18, 19, 20 t Zanafills. John Harkeri pasi e kreu urdhrin e t shoqes, i prhumbur pran gjumit t fmijve, mdyshoi tr natn n kishte lvizur qerrja e mbuluar deri te jerrja e kryekatastralit Xhim Kuper: Urdhrqndrimi! Qerrja e tridhjetetret e pronarit John Harker le t shmanget nga karvani! Me ngutin e instektit nevrik, Xhim Kuperi e prsdyti urdhrin: John Harkeri le t dal nga qerrja! Midis gjumit t fmijve dhe hutess s John Harkerit urdhri i Xhim Kuperit egjeti Eshli Harkerin me duart lidhur rreth fundit t barkut: Prap mu tremben t prmuajshmet. Po qe se t japin tok t lig, mos e merr! Kthehu n qerre! Do ta marrim m t mir i tha e shoqja. Pr t satn her t erdhn t prmuajshmet? e pyeti t shoqen komandant piloti John Harker prmes celularit. Merre tokn e mir, tokn bukanike para se avioni yt t hyj n at zonn e kuqe t atij Uliksit piziveng i tha e shoqja. John Harkeri po e prcillte n tabel punn e motorve t avionit n cep t mendimit se qerrja e mbuluar do t kalbej n lluc deri sa e shoqja ti bie n fund aktrimit t Penelops. Deshi ti tregoj t shoqes se epidemia e aktrimit t Menstruacioneve t Penelops s atij Uliksit piziveng nga kurvat ballkanike mund t kalohet vetm me raketn Tomahok n mitrn e Mbretreshs s ktyre kurvave. Eshli deshi t mbetet e hutuar nga mendimi i t shoqit kur qerrja, kaher e ndalur tek urdhri i Xhim Kuperit, kumboi nga brenda: John Viliam Harkerit i jepet toka e toks. Le t nnshkruaj!

18

N fund t urdhrit t Xhim Kuperit, kryeadministratorit t tokave t reja, Eshli deshi tia shfaq t shoqit ndjenjn e hidhrimit pr tokn e lig. Mate me Trekndshin tnd t sjell nga Evropa; toka mund t jet matur me hile i tha e shoqja. John Harkeri, midisi hidhrimit t t shoqes dhe urdhrit t prer t Xhim Kuperit, pati vetm aq koh sa ti thot t shoqes: Trekndshin autoritar e hudha mbrm n fush deri rrz bjeshks borake kur u zu ajo fantazma e atyre fjalve t pakuptueshme Toka e toks... Doli prtueshm nga barku i ngroht i qerres n cep t urdhrit t prer t Xhim Kuperit sapo u spikat pyetja e par: Ti je John Harkeri...? N cep t hidhrimit teatral t Xhim Kuperit, plumb pushke shprtheu jerrja e John Harkerit: Po! Un jam... Xhim Kuperi me vshtrim t mprehur brisk u rropat ta zhvesh John Harkerin: Nnshkruaj n kt dokument se pr jet t jets do ti shrbesh toks s toks sate. Po e ktheve shikimin nga prapa, t prpiu toka i tha n fund t nnshkrimit Xhim Kuperi; gjysmn e fjalve nga Karroca e fundit e karvanit n lvizje: Mate tokn tnde t re me Trekndshin e Ri! Msoje rregulln e Kndit t tret! Ndiqe vetm Treshin. Mos e prit ndihmn e Shtetit e t Pushtetit n Tokn tnde t Re. Ata jan larg prapa teje gjasht muaj fliste gjithnj e m prqart Xhim Kuperi nga karroca e fundit e karvanit n largim. Filloi t bie bor. Zthi i celularit t kapitenit John Harker u krekos grarishte t zihej me uturimn e motorve t avionit: Edhe bor filloi t bie! u zgjat i prvajshm Zri i Eshlit. Thuaj djalit le t hyj brenda n qerre! Shrbimi Meteorologjik i SHBA, si tregon n tabeln e komandimit, thot se pas gjysms s nats do t pushoj stuhia.

19

Vazhdoi t bie bor. John Harkeri ende pa i mbshtjell dokumentet e Toks s Re u fut rrmbimthi n karroc. Vishu m trash, vishi fmijt, po bn ftoht! i tha t shoqes ende duke diskutuar pr Tokn. Adami i tha t shoqes: Zhvishu e ironizoi e shoqja. A bie bor n Bibl? John Harkerin e zuri amoku i vrapimit prgjat fushs borake drejt Kndit t Ri t Xhim Kuperit, kur n shpinn e Bizonit mospfills e zbuloi rreulln e Treshes. E kaprcu Misrin deri tek rrza e bjeshks borake e Indigjenit daulle. I mbshtjell n qyrkun e bors s lagsht, kryetari eroki po e thithte ibukun kur pushoi amoku. Ndalo ktu! i tha Indigjeni daulle. Prtej ktuhit sosen t gjith numrat. A bie shum bor n Bibln tuaj? e pyeti John Harkeri Indigjenin daulle. Po! Bn edhe shum ftoht foli Indigjeni daulle prtej tymit t llulls; me shenjn e dors i solli tre indigjen daulle me shilore n krah t ngarkuar me mish bizoni. E lshuan lkurn e nxeht plot avull n bor. Uria e mund mashtrimin n syt tuaj Indigjeni daulle ia kuptoi amokun e vrapimit npr gjith fushn deri rrz bjshks borake. Mishi valuk i bizonit ia nxori urin John Harkerit deri tek fjalt e Indigjenit daulle: Pasi ta ngopsh mish bizoni e misr t zier n Nntorin e Dits s Njzetedyt do t falnderosh. Sikur po drishet toka! gatii tha Indigjenit daulle. Shkundja e pishave borake e rriti vertllimn n kokn e John Harkerit kur anija u prbirua midis mishit valuk t bizonit dhe misrit t zier.

20

Marinart u meritn nga Trekndshi i drunjt, shtrir n tr gjatsin e kuverts s anijes. E hetuan rriten e pandrprer t Trekndshit t drunjt. Udht e tyre u akrdisn: njri grup i marinarve udhtoi drejt kndit 55o. Rruga u b tepr e gjat, gati harrestare: Ti prse e harrove dern t hapur? e pyeti e ma John Harkerin. Ai provoi ti qaset nga kjo an zrit qortues, kur at zrish e zuri amoku i vrapimit drejt urs s kapitenit t anijes. N midis t Trekndshit evropian, n kuvert, u shfaq puntoria e marangozve. John Harkeri konstruktin gjigant t drrasave e mori pr ki t anijes. Regjisorin e hipur mbi skelen e lart, John Harkeri, m kot, u mundua ta dgjoj. Dikush e lajmroi Johnin n veshin e regjisorit. Ai zbriti nga skela me shenjn e lazdruar n dor pr ti shkuar prapa deri buz tavolins. Do t marrsh pjes n luftn ton? e pyeti regjisori John Harkerin, me sy t drejtuar kah dera. Papritur anija e humbi rrugn pa u mbledhur t gjit marinart n salln e konferencave. Dikush i pshpriti n vesh regjisorit-komandant se marinart, t prhumbur, kishin vrapuar tr gjatsis s Trekndshit t shtrir n kuvert. Filloi t bie bor n det. Robert Smithi, kryemarinari, e piu rakin deri tek defrimi i elur i Uliksit kundrejt Hektorit. Ather John Harkeri e mori vesh se drrasat e lyera me vernik paskshin qen pr Kalin e Trojs. Mbrm Hektori ndejti deri von n barkun e Kalit i tha Uliksi Agamemnonit. Homeri e ndalon hyrjnen e Hektorit n barkun e Kalit t Trojs kundrshtoi Harkeri regjisorin. Hektori duhet t vritet para se t ndrtohet Kali i Trojs! Uliksi dhe Agamemnoni e shikuan njri-tjetrin sikur than: Mir. Le t vritet Hektori n kohn e prshtatshme.

21

Hektori do t jet i vdekur tek drrasa e par e Kalit! kundrshtoi John Harkeri duke i vshtruar marinart e zdrvajur nga rakia. Kta marinar injorant ku ta din se n ciln koh duhet t vdes Hektori? foli prart regjisori duke e kuptuar, m n fund, se vdekja e Hektorit i ngatrron marinart. Gjithnj erdhi duke iu qartsuar se vrtitjen e anijes marinarve ua kishte sjell n kok dehja e Homerit... John Harkeri Trekndshin Autoritar evropian, ende n midis t Oqeanit Atlantik, e mbante n pozicion t vjetr edhe pse po kalohej prej kohs s vjetr n kohn e re. Ende po reshte bor mbi Atlantik. N Trekndshin e drunjt t John Harkerit u dridh tavolina e anijes Mejflauer deri te Kali i Trojs. Dikush n veshin e regjisorit e futi fjaln furtun. Vetm pr nj ast Uliksi u hutua deri sa po e zente gotn vrtlluese npr tavolinn e sapolyer me vernik. Kta separatist t fes s krishter mendojn t bhen bujq. Ne kemi nevoj pr aktor foli regjisori i marr mendsh nga lvizjet e dehura t Agamemnonit pa e prmendur Anglin e Re. Ky Trekndsh evropian i John Harkerit, i shtrir n kuvert, le t mbyllet n barkun e Kalit t Trojs; ndryshe do t humbasim rrug para shkmbinjve t Plimuthit foli i friksuar regjisori-komandant. John Harkeri e oi dorn pr ta zn smbimin n barkun e celularit kur zgruaja e urdhroi: Mos hyr kurr m n barkun e Kalit t Trojs! Ai mendoi se e shoqja e ngatrroi Kalin me avionin, pa e ditur se i pasksh thn: I beson ti veprimit fatalist? N Times t mbrmjes shkroi se avioni yt po bart far mashkulli pr Mitrn e Mbretreshs. Kaprcimi i kohs,

22

metalin vezullues t avionit tnd e shndrron n thik, e, thika kur ngulet n tulin e but t toks e n mishin e njeriut ndodh hutimi i Zogut e smboi ironikisht Eshli Harkeri t shoqin. Tash jemi shum afr shpirtit t ujit i foli komands John Harkeri. T jesh i vmendshm! Aty, avioni, gjumi, ndrra ujsaven. Sa vajti ora? u dgjua zri i hajthm i celularit. Ora vajti dy prtej mesit t nats. A do ta ket zn gjumi Mbretreshn Teut? pyeti e shoqja smbueshm. Uliksi, mbrm, pas ors dy t nats, ishte dehur midis rolesh, me shoqet e Penelops e mgushlloi i shoqi Eshlin. ...Regjisori dhe Odisea sikur i harruan detart rreth tavolins n rrugn e tyre t humbur prgjat Trekndshit evropian t John Harkerit. Tavolina e anijes Mejflauer vrtllueshm e tregonte majn e stuhis kur njri nga detart rropatej ta shqyente stuhin sa i nxirrte pr kreje: Toka, po shihet toka e toks! T gjith marinart e bashkuan shikimin n nj sy drejt toks; sikur bashi i anijes Mejflauer e shpoi barkun e stuhis gjithka ra n heshtje. Agsholi i hershm i mngjesit e nxori tokn nga deti bashk me thjet e detarve: Plimuthi, sht Plimuthi! N tok po reshte bor. Era cegmore (e cemt)? ua kujtoi ta numrojn vetveten; nga njqind veta t hipur n anijen "Mejflauer", e, dy fmij t lindur gjat rrugs, kishin mbetur vetm pesdhjet. Indigjeni daulle, i mbshtjell me gzofin e bors, heshtjen e thithi me tymin e llulls prtej mtess pr ti ndihmuar udhtart e anijes "Mejflauer".

23

Jemi matur me t gjitha legjendat tona sa t jen ato t banueshme pr ju evropiant. Katr djmet e mi i kam drguar n San Luis pr ta msuar Bibln i pshpriti Indigjeni daulle sikur po i fliste dikujt tjetr prtej John Harkerit. Provoni tua shtoni disa kthina legjendave tuaja as pr strehimin e veropianve! Katr djemt e mi, sikur vazhdoi Indigjeni daulle, deri n fund t Bibls s San Luisit e gjurmuan mishin e Bizonit, e gjurmuan mishin avullak t Misrit, e gjurmuan Indigjenin daulle. Lagshtia e legjendave tuaja e dmton Bibln ton i tha John Harkeri. Ishte nna! Nga lteri prhapet zri i meshtarit: Trumcaku e ka gjetur nj banes pr vete e turtulli nj erdhe, ku mund t pushoj me zogjt e vet. John Harkeri e dgjoi t jerrurn grryese, midis hidhrimit e habis, sikur erdhi nga Indigjeni daulle. Me lvizjen e rrmbyeshme, gati ta rrzoj llulln, Indigjeni daulle e bri shenjn e madhe, kolektive pr ti shptuar udhtart. Mbi kokn e vet Johni u rrek ta spikaste frikn nga hidhrimi i t atit me dor t mbshtetur n Librin e psalmeve. I ra ndr mend se nna Qyteti Eunuk aty; donte ta shuaj frikn e vet n syt e saj. Ajo po shikonte drejt lterit me ngulm t prkortshm. N syt e nns John Harkeri e kuptoi se di ndodhi n Trekndshin autoritar evropain. Zhaurima nntoksore e shkundi born nga borigat e gjata e przier me shenjn e madhe t Indigjenit daulle; po i prcillte t gjitha shenjat me ritmin e daulles. Meshtari, pasi dhantoi me kemim m shum se herave t tjera, hodhi uj t bekuar duke u lutur: Ti, o Zot, ke dhembje pr t gjitha krijesat e tua; mshiroji ato!

24

Gjat kohs s kemimit dora e meshtarit mbeti e ngritur n ajr, mbi kokn e Johnit. E lypi dorn e ashpr t t atit mbi Librin e Psalmeve; ishte zri i nns: Eja t dalim! Zhaurima e hapave mbi born e cemt u przie me treokllimn e galopit t kuajve. I gjith fshati i Indigjenit daulle po ngutej. Kthjelltsia e ajrit t cemt mbi shklqimin e bors ia mundsoi Johnit ta shoh shpinn e t atit duke dal nga oborri i kishs. Indigjeni daulle e shprfilli zgruan afr veshit t vet. Gruaja tjetr e Indigjenit daulle me goj, t holluar prej dhelprie i zroi n vesh: Mbrm npr fushbor ka ecur shpirti i keq. Nns i rrshqiti fytyra deri te gzofi i bors s Indigjenit daulle. N fushbor Johni i dalloi shpinat duke dal nga kisha kur krejt papritmas si n largsi, krisi jerrja e njrs nga ato shpina: sht koha, pikrisht tash sht koha. Cila koh? pyeti n errsir John Harkeri pasi vrtllima marramendse e dy trekndshave ndaloi sikur ndalon thumbi i roletit mbi nj numr n kazino: nga Trekndshi autoritar evropian kaloi n cepin e tret t Trekndshit biodemokratik t Toks s Re. John Harkeri e shikoi orn e shtrnguar n dorn e djersitur kur kishte vajtur sakt njzet e tre e njzet e pes minuta: Ishte koha. Cila koh? Avioni B-52, i ngritur nga shtegu i Oregonit po e lante shpinbarkun n dritn e hns. Tashm avioni yt e kaprceu kohn nga Trekndshi biodemokratik i Shtegut t Oregonit drejt Trekndshit autoritar evropian.

25

sht koha. Cila koh? Koordinatat matse, aparatet sinjalizuese, tregojn hutes kohore foli zri nga Shtegu i Oregonit. Nga lart shihet vetm shpirti i ujit deshi t prfundoj John Harkeri. Shpirti i ujit si n Sagn e vikingve! Thuaj Menstruacionet e Mbretreshs e bezdisi zgruaja e t shoqes: Ngadalsoje shpejtsin brenda harkut n t djatht! foli qendra nga Shtegu i Oregonit. Tek paraqitja e par e zjarreve, sipas urdhrit, lshohet Raketa. Zjarret n fund t ujit!? u merit John Harkeri pas smbimit nga e shoqja. Eshli Harkeri u b aty nga barku i hajthm i celularit: Ti, kapiten John Harker, me avionin tnd po shpie far mashkulli n mitrn e Mbretreshs ballkanike! Mbretresha e stins s pest e ndrron m tepr zjarrin apo ujin? u mundua tia hedh mendjen t shoqes tek En Hainsoni. Edhe tridhjet e pes minuta avioni i John Harkerit do t hynte n Prillin e Dits s Dyt Arketipe; s pari n Trekndshin e RAF-it anglez e pastaj n Trekndshin e Lufthanzes gjermane. Indigjeni daulle flet prart n Prillin e Dits s Dyt pran gruas s mbshtjell me gzofin e bors s sqotur. N fytyrn e Indigjenit daulle prftuan stint e harlisura prtej kohs s vjetruar: s pari i ran nga fytyra gjethe t zverdhura t prcjella me akull t holl e bor, pr tia atisur pranvera e leht me nj t nxeht veror n fund. Vajza e madhe e Indigjenit daulle, prtej dashuris, ia msoi John Harkerit gjuhn eroki, gjuhn e Bizonit mosprfills, gjuhn e kokrrs s mufatur t Misrit. Ai u

26

magjeps nga gjuha knetore e vajzs s madhe t Indigjenit daulle kur e gjeti veten kaq larg. E zuri frika. Nga ktu ku ke arritur, gjasht muaj prapa vetes e ke pushtetin shtetror. Pr aq sa pushteti shtetror do t prpiqet t t afrohet, ti do ti largohesh, me vullnetin tnd t lir, drejt mishit valuk t Bizonit, drejt Kokrrs s mufatur t Misrit, drejt Indigjenit daulle i tha vajza e madhe e Indigjenit daulle duke udhtuar mbi kalin e kuq t shaluar me lkur bizoni Shtegut t Oregonit, tek lisat e malit i gjasuan m lvorezinj se ishin npr fijatjen e bors. Johni po largohej n frikn e vet bashk me vajzn e madhe t Indigjenit daulle, kur ajo e zhubraviti frikn e tij: Katr vllezrit e mi kan msuar Bibln n San Luis. N Kapitullin e Dyt t Zanafills, tek vargjet 18, 19, 20, Ai, Adami i Bibls suaj, i thrret t gjitha kafsht pr ti pagzuar. Ne indigjent ruajm n vete di nga shejtria e Kafshs, nga shejtria e Zogut. Babai im quhet Ariu i Madh, vllai im i madh quhet dreni i Pishs. N Bibln tuaj ai, Adami, vendos pushtet tiranik mbi kafsht, mbi zogjt... John Harkeri vetm heshti prbri vajzs s madhe t Ariut t Kuq derisa e shkundi born e but nga flokt e saj, t dala paksa nga gzofi i bizonit. E ndjeu aq afr zjarrin n born e but t bjeshks, larg njollave t gjumit. Iu rrit dshira ta pyes vajzn e madhe t Ariut t Kuq pr shpirtin e asaj gruas s stins s pest. Vajza e madhe e Ariut t Kuq e ndjeu thell n mishin e zemrs ndalesn e fjalve n astin magjik. Prfytyrimi i dshirave t John Harkerit asaj i solli rrqethje midis friks e t ftohtit. Ja zjarri! u prplas thma ngulfatse e vajzs s madhe t Ariut t Kuq.

27

Zjarri pareshtur ndrronte vend butsisht npr syprinn e bors s but. Ather John lektisi pr mendimin e vajzs s madhe t Ariut t Kuq duke e afruar kalin pran saj; ajo n heshtjen magjike po udhtonte drejt civilizimit n zemrn e egrsis. Bashk me ta dimri i bors pishanike po udhtonte drejt bjeshks pa asnj shenj dalluese, si sht zakon pr aviont, zogjt, stint... T ndalemi paksa ktu! pshertiti Johni. Jo! Po t ndalemi vdes rruga n gjumin e bors s but kundrshtoi vajza e madhe e Ariut t Kuq. Ecn drejt zjarrit farfurits npr mishin e bors s but para se t ligej dita n agsholin e mbrmjes s przier me fluska bore. U doli prpara fshati i lkurs s bizonit, i prgjumur n agsholin e mbrmjes. N hyrje t fshatit tet veta po e bartnin mbshtjell me lkur bizoni nj njeri. Mbrmja e njtrajtshme nga krrokama metalike e korbave po prsritej me pritesn uloke mbi fshatin e lkurt. Tet udhtart e ndjenin duhmn e gjumit, ende jasht lkurs s ngroht t bizonit. Tendat gjithnj po i largoheshin njra-tjetrs nga zhaurima e topitur nntoksore. Nga dera e tends, kundruall mass krmillore t njerzve, doli ajo gruaja, si i than, e Stins. Eci drejt John Harkerit me shikimin e saj t zvarr npr born e but. Mbrm mbi fshat ka fluturuar Korbi Su; e kam dgjuar zemrimin e tij pa ia kputur rrugn me majn e thiks e me fjaln magjike pshpriti ajo. Gruaja e Stins e prbuzi John Harkerin duke iu qasur vigut ku ishte vn i plagosuri. E futi dorn nn lkurn e bizonit, e sigurt pr dshirn e saj. Sikur e preku gjarprin e ftoht hekur, e trhoqi dorn me thm t jerr: Ktu, tek ky njeri, mungon penisi!

28

Masa krmillore e njerzve u tkurr si gjarpri i shkelur n bisht nga fjalt e gruas s Stins. Ky njeri ka qen n San Luis pr ta msuar Bibln. Atje, evropiant tek mishi i mbl i mashkullit ia kan br gropn e zez vazhdoi ajo. Deshi t vazhdoj edhe m po mos ta prplaste brenda syrit t bizonit Ariu i Kuq. Pasi gruaja e Stins u prplas n tend, brenda syrit t bizonit, Ariu i Kuq e prplasi shikimin e helmatisur mbi fytyrn e John Harkerit. Midis t dyve u rrallua ajri. Po sjellin mish bizoni shprtheu gzimi i nj fmije. Ngazllimi i fmijs e stepi Ariun e Kuq me duar t ngritura kah John Harkeri derisa gruaja e Stins e grisi syrin e bizonit. John Harkeri mendoi se ajo kt her do t shkoj pr mish bizoni; vrtet andej edhe u nis duke Uliksiritur: E di. Kapiteni John Harker, me avionin e tij, shtyhet kah Menstruacionet e Mbretreshs ballkanike. E njoha avionin e tij, e ndava nga Korbi Su, e ndalova ktej fjals magjike pa e ngulur thikn n mishin e toks tha Eshli Harkeri duke u orvatur ta shpiente deri tek ngjarja vajzn e madhe t Ariut t Kuq prtej katr burrave t fshatit t lkurt. Katr vllezrit e ikakos (vajzs s Ariut t Kuq), kur shkuan ta msojn Bibln n San Luis, rrmuan ti gjejn: Bizonin heshtak, Mirin torollak, Indigjenin hileqar. Pasi Bizoni heshtak, Misri torollak, Indigjeni hileqar munguan n Bibl, t katr vllezrit e Qepes s Madhe (vajzs s Ariut t Kuq) ran n dyshim; srish vendosn t kthehen n fshatin e Lkurs s Bizonit. Ishte br tepr von. Ditn e gjasht t dyshimit t vllezrve t Qepes s Madhe n San Luis u shfaqen misionart hugenot t

29

pluhurosur si vet rruga. Francezt hugenot ndaluan para Shkolls biblike pr ti kuptuar emrat e katr vllezrve t Qeps s Madhe. N fillim i quajtn me disa emra t uditshm, t sjell n trastat hugenote. Emrat e djemve t Ariut t Kuq francezt i zgjatnin si llastik t but. Misionart hugenot e trhoqn zvarr frikn e rrugs. E kontrolluan gojn shpell t drejtorit t Shkolls biblike; e lexuan mendimin e tij, kur ende djemt e Ariut t Kuq po i gjurmonin: Bizonin heshtak, Misrin torollak, Indigjenin holeqar. E solln kryqin e drunjt; i rreshtuan njerzit ta puthin para Hugenotit t veshur me zhgunin e errt. Hugenott e futn n seminar kutrbimin e morfins t mbshtjell me errsir. Katr djemt e Ariut t Kuq u rrekn ta kuptojn errsirn ktej krikllims s ders kur Hugenoti me vurrat n fytyr pasksh thn: Hiqeni mishin e teprt nga kta djem! Gropa e zez tek mishi i mashkullit e qetson njeriun. Menjher dita u buhavit n fytyr, pasi djali i madh i Ariut t Kuq, pa shpres, shikoi drejt ders s trash, nga vinte era e morfins. E kuptoi sa larg u b bota prtej ksaj dere. Djali i madh i Ariut t Kuq ra n errsir me kmishn e ngritur mbi kokn e mbshtjell. E shpalosn edhe nj her kmishn pr ti hedhur brenda gjumin e dyt plot morfin. Koha shteret, soset tek gjumi i dyt. Djemt e Ariut t Kuq, n fund t gjumit t dyt, i pritn n vizit djemt: apai, eroki, su...unat bnin njfar urimi andej dhimbjes kur djali i madh i Ariut t Kuq u jerr n kup t qiellit: Do t prmjerrem si grua! Djemt su pasi e qetsuan djelin e Ariut t Kuq u nisn kah goja e ders s uritur; djemt e Ariut t Kuq po i lpinin gropat e zeza tek ishte dikur mishi i mashkullit.

30

Larg fshatit t Lkurs s Bizonit, ujqit po e thrrisnin Nnn e tyre. Dyert e lkurta t tendave, sy bizoni, mbeten ende, prgjumshm, gjysm t hapura. Katr vllezrit e mi ikn nga Shkolla biblike e San Luisit me gropat e zeza tek mishi i mashkullit iu krcnua Qepa e Madhe Eshli Harkerit. N fund t krcnimit t Qeps s Madhe John Harkeri e hetoi gurgullimn e ujit n zrin e saj. At e kaploi lagshtia tek fytyra e vrenjtur e Ariut t Kuq. Lagshtia tinzare e Menstruacioneve veshtullore t Mbretreshs ballkanike e vshtirsoi hovin e avionit t John Harkerit. ma e nxeht e Menstruacioneve t Mbretreshs ballkanike e nxit epshin e mashkullit e njohtoi e shoqja nga celulari. Tashm po e shoh nga dritarja e avionit shpirtin e ujit pas dy mij vjetsh. ndrra avullake e mishit t njeriut po e nxen trupin metalik t avionit u lajmrua n Qendr John Harkeri tek Shtegu i Oregonit. N shenjn Order, vepro! John Harkerit, krejt papritmas iu qas fshati i lkurt; flaka n syrin e bizonit; i tr fshati u ndriua nga drit krejt e kaltr. E pa Ariun e Kuq disa metra mbi tok;, krejt t lar n dritn e kaltr. Pastaj arrit krisma me frshllim plumbash midis Ariut t Kuq dhe toks, derisa John Harkeri po rropatej ta kuptoj nse e arriti tokn Ariu i Kuq. U zvarrit npr lkurn e cifluar t lndins borake deri tek Qepa e Madhe. Mund t t vrasin duke u zvarritur rreth saj edhe sonte kur po hyn n Menstruacionet kronike t Mbretreshs ballkanike u ankua Eshli Harkeri. Ajo, Qepa e Madhe, ti ka br trut dhall.

31

T katr vllezrit e Qeps s Madhe, me katr gropat e zeza tek mishi i mashkullit, u rrekn ta hetojn ann e sulmit t francezve. Vllai i madh i Qeps s Madhe e afroi gojn tek veshi i s motrs: Ne mbetm gjall. Babai yn ende mbeti afr qiellit. Johni, ende i shtrir, e shihte Ariun e Kuq pezull mbi lndin; sikur iu kujtua sorollatja e plumbave. Mbrmjen e lpir nga ulurima u jqve po e shronte ngadal nga plaga e krisms; si dhe Ariun e Kuq po e zbriste n lndin. Para se t ohet n kmb, Johani e urdhroi Qepn e Madhe: Ti, me nj vrap, sose lndinn! Qepa e Madhe e sosi lndinn si petull; u prmend vetm kur shkeli n buz t pyllit. Nata ishte thurur trash nn borigat e mbushura me bor t but. Qepa e Madhe kur po i ndihmonte Johanit ta kaprcej rragamin buz pyllit t borigave borake i pshpriti lodhshm tek veshi: NEVE PO NA VRASIN FRANCEZT HUGENOT. Misionart e tyre gjasht muaj prpara po e trheqin zvarr pushtetin e tyre shtetror. N kt tok vetm kur shtetasi i lir, i ballafaquar me natyrn, ecn krejt i lir, gjasht muaj prpara pushtetit shtetror, mund t mbijetoj. Po ky evropian pse m bart n shpin? e pyeti Ariu i Kuq me dhimbje trupi t bijn. Ky evropian ecn gjasht muaj prpara pushtetit t tij shtetror e ngushlloi t atin. Mos sht ky evropian ai vallzimi me ujqit? e pyeti i ati. Po. Ai sht. I shtrir n born e but, nn borigat borake, John Harkeri e hetoi nn peshn e trupit lkundjen e toks, t pyllit t borigave borake tek ra shenja order.

32

Avioni u trand para Menstruacioneve t Mbretreshs ballkanike. N tavolinn e Gjergjit me katr emra, tek zyra e OSCE-s u derdhn dy gota t vers. * * N fillim t muajit Nabi-Uliksi-aker, t xhuman e par, Sulejman Besi Ban Efendia ra n ndrr, afr hanit ku sht vendosur ushtria e pluhurit t shkrettirs. Buajti n tendn e gjeneralit, pashait mehmet Ali, nga po i rrjedhte ndrra npr shtjerrin e kampingjeve t shpeshta. Sulejman Besi Ban Efendin n gjysm t ndrrs, kur po binte n gjumin e tret, e zuri kroma tek gropa e zez e mishit t mashkullit; dora i mbeti i zbrazt. Kroma e shtuar e aletit mashkullor Sulejman Besi Banit ia sosi edhe gjumin e tret. Kur doli nga tenda pr t derdhur uj si mashkull, si i tha ajo gruann n ndrr, e futi dorn n shallvaret e zhubravitura pr ta nxjerr aletin e mashkullit; pr t dytn her at nat i mbeti dora e zbrazt. Pas nj gmushe, ulur si grua, Sulejman Besi Ban Efendia derdhi ujt e holl me frshllim t nj femre t pabr nga mashkulli. Mngjesi i Prillit t Dits s Dyt e lajmroi ardhjen ppjet rrjedhs s lumit, n fund t gjumit t tret kur Besi Ben Efendia, pas shtrngimit grarisht t shallvareve t zhubravitura u afrua tek tenda e sekretaris; me z t ngjirur grarisht, iu drejtua kryerojtarit: Zgjoma kryetagbitarin e ndrrave! Menjher tash, hirsia juaj? e pyeti kryerojtari. Po. Menjher foli lodhshm Besi Ban Efendia. Kryerojtari, si e mori urdhrin, pasi foli me rojn e par, u zhyt n barkun e tends s sekretaris. Barku i tends s fryr mori frym thell sikur po zhdremitej kutrbimit t *

33

ndrrave epshori t derdhura n hasr, n vend se n mishin e mbl t grave. Besi Ban Efendia pr tiu reshtur kroms s tret at nat, i shkoi mendja tek reatet e namazit. Nata frymonte rnd, veanrisht kur epshi i ushtarve, kuajve, grave mufatej n errsir si shushunj. N t arn e tends hujnike u shfaq kryetagbitari i ndrrave me nj kollitje t ngjirur nga ballgami i nargjiles. Besi Ban Efendia, porsi e ara e tends, u b hujnik; shallvaret i ran n fund t kmbve duke i zbuluar nj par kmb t holla deri tek zguri i varur. Vet apo dikush e kishte rruar tepr shpejt. Drita e pishtarit sikur u shalakat nga fryma e astit drejt vendit t pshtir t Besi Ban Efendis, tek ishte br rrnim gjinish. Besi Ban Efendia prpak t mbetej tek gramatika biologjike e rrnimit t gjinive kur e hetoi se i kishte pushuar kroma tunduese e mishit t mashkullit. Pa e da mendjen se kujt i foli, iu drejtua kryetagbitarit: Edhe dy or do t zbardh dita. Secilit ushtar, secils konkubine, secils deve, secilit kal tua renditsh ndrrat; po ti zr dita ndrrat njra mbi tjetrn, n mngjes do t zgjohet nj ushtri gjynahqare, ushtri prbindshe. Kyetagbiri, i rrnuar gjinish, midis dy kollitjeve ngjirse me zrin frshllyes prej gruaje, iu drejtua Besi Ban Efendis: Mbrm ke dashur ta lindsh veten nga kroma, por kt her krejt mashkull. Shptoje veten me agjrim! Mos ia beso askujt ndrrn tnde, krejt as kryetagbirit; mashtroje robin e Zotit para se t t thot: Mirmngjes. Po u vonove n mashtrim do t bhet tepr von pr ty. N ndrrn time, o kryetagbir, ka shum pluhur shkrettire e shum namaz. Grat m s pari e mashtrojn burrin, librat m s pari e mashtrojn poetin, o kryetagbir mos

34

iu anko ndrrs sime. Huri i ngulur n mishin e njeriut shtyhet me shpirtin e robit t Zotit, edhe nga tri dit, deri sa t vij vdekja. Kryetagbitari, nga gjysmerrsira, mendoi se i pasksh thn Besi Ban Efendis: N kt vend t Perandoris bie shum shi; m e rrezikshme pr ushtrin e shkrettirs bhet vesa e mngjesit ngase i z ndrrat krejt t shpluara. O kryetagbir, n rrnj t kmbve t tua t holla t shihet rrnimi i gjinis; ta shoh ligatinn e epshit nga kullon mkati. Kur burrit i hiqet fara e keqe bashk me mishin e keq t mashkullit shpton nga mkati i gruas dhe nga mkati i librave. N librat e krishter, suret, ajetet, harfat rrugtojn drejt mkatit; rrugtojn prej t majts kah e djathta; rrugtojn prej zemrs drejt mushkrive. N Kuranin ton, ajetet, suret, harfat shkojn nga e djathta n t majt drejt zemrs s robit t Zotit. Kshtu le t udhtojn ndrrat e ushtarve, t deveve, t konkubinave, t deveve! U b krejt koha e namazit. N fund t namazit, Komisioni austriak e zgjoi Besi Ban Efendin nga varri pr tia br disa matje t uditshme, ende pa i sosur fjalt me kryetagbitarin. Ia vun instrumetet tek kryet e varrit t kthyer kah perndimi i diellit. Mate kohn me aparat! Shiko mir, a kan dit, muaj, vit tha njri. Koha e tyre arketipe, q nga nata e ambasadorit roman ka rn n Menstruacionet e Mbretreshs s tyre Teut. Nga kjo nat e stuhishme e Ambasadorit roman pushoi matja e kohs u prgjigj tetri. Mishi arketip i tyre mbeti i pabr n Mitrn e Mbretreshs, Libri i tyre pa fillim e pa mbarim Libr arketip; shkronjat e tyre arketipe udhtojn sa nga e majta n t djatht, sa nga e djathta n t majt.

35

Nxjerre kohn e tyre arketipe nga varri, nga Mitra e Mbretreshs Teut, nga Libri i tyre sakat. Llogaritma ku gjendet dita e sotme e urdhroi ai tjetri. Doemos do ti lexojm t gjitha pllakzat e vona n kofhsat e grave t reja nga Komisioni i Vjens n vitin nj mij e nntqind e pesdhjet foli urdhrdhnsi. Nxjerre nga turma gruan e re pasi ta ket dorzuar para milicit letrnjoftimin tek ura T! Prve pllakzs n kofshn e saj lexoje mishin e pabr n Mitrn e Mbretreshs Teut! Komisioni i Vjens ra n znk: e matn varrin, mishin e pabr n Mitrn e Mbretreshs Teut, Librin sakat, e matn n t dy drejtimet djathtas-majtas rrugn e shkronjave. Njri grup i Komisionit t Vjens dha urdhr t prer: Le t hapet varri, menjher! Tjetri grup i Komisionit t Vjens kundrshtoi: Arketipi i ktij varri do ta ket ftoht Prillin e Dits s Dyt. Sipas llogarive t shtetit t Vjens, cila dit sht sot? pyeti grupi i par o Komisionit t Vjens. Dita e dyt. Po muaji, a t sht lajmruar n instrument? Po. Cili muaj? Muaji i katr. Prilli i Diuts s Dyt duket i ftoht pr moshn e vet. N Mitrn e Mbretreshs Teut bn vap. Le t hapet varri menjher! urdhroi grupi i par i Komisionit t Vjens. Besi Ban Efendia ndjeu dhembje koke; lopata e kishtearritur fundin e varrit. Ditn e varrimit t tij kishte pasur shum lagshti. U ngutn tia hudhnin dheun prsipr pa e ndar nga reumatizma. Njerzit gati se ikn n t gjitha drejtimet. N varrin e tij e harruan shiun dhe reumatizmn. Njqind vjet n varrin e tij t

36

ngroht u dobsuan shiu dhe reumatizma. Njqind vjett e tjer i zdrvoji eshtrat shlirshm. Shekujt e tjer u bn t qet, t heshtur: ai harroi ta mat kohn. Gjumi, shiu, reumatizma u pajtuan midis tyre. Stint e shtynin njra-tjetrn deri tek sharrimi i lopats n fund t varrit. Vazhdo rrnimin e varrit! urdhroi grupi i par i Komisionit t Vjens. Qenka ftoht t dalsh pas kaq shekujsh nga varri i ngroht tha Besi Ban Efendia. E sakt, sht pikrisht ai varri i shnuar n vitin Nj mij e nntqind e pesmbdhjet foli grupi i par i Komisionit t Vjens. T kujdesemi me skeletin e tij! A i shihni se ka t ftoht? kundrshtoi grupi i par i Komisionit t Vjens.Ngattresa midis dy komisioneve t Vjens i shpuri ata tek Libri sakat; nj koh qdnruan n midis t librit pa fillim e pa mbarim. T dy komisionet e Vjens e humbn torruan. Pas shum matjeve u pajtuan se ky libr pasksh mtuar t ket qen thesar; flett e mbetura t Librit e mdyshonin njra-tjetrn. Si paskan uar mesh me kt libr pa fillim e pa mbarim? Ktu do gj sht arketip: Libri sakat, mishi i pabr n Mitrn e Mbretreshs Teut, alfabeti i ndrkryer her djathtas, her majtas tha shkenctari austriak mjekrthinjur. Nxirrni kohn nga varri i tyre, nxirrni kohn nga Mirta e Mbretreshs Teut, nxirrni kohn nga Libri i tyre sakat! Llogaritni instrumentalisht ku gjendet dita e sotme! u dgjua urdhri i gjeneralit vjenez. Ky skelet i nxjerr nga varri po mrdhin; e dgjoni si i cakllojn dhmbt? foli njri nga grupi i dyt i Komisionit

37

t Vjens. T kujdesemi q, si shkruan n raportin ushtarak t Vjens, ikja e tyre le t mos bie ndesh me kohn e dimrit. Na i jepni t dhnat kohore n instrumentet tuaja: cila dit sht sot? pyeti shkenctari vjenez. sht dita e dyt. Cili muaj? Muaji i katr. Cili vit? Nj mij e nntqind e nntdhjet e nnt. Cila or? Ora nnt. Pr kt koh ktu bn ftoht ndrhyri shkenctari vjenez. Mishi i pabr po shkulet nga Mitra e Mbretreshs Teut. Nga baza ushtarake e Vjens e urdhruan gjeneralin t mos regjistroj t dhna brenda Mitrs s princeshs Tahet pran skeletit-njeri t Besi Ban Efendis. Ajo sht hazare; sinjalet e mitrs s saj e ngatrrojn matjen e skeletit-njeri t Besi Banit. Ajo lektis t bhet nn me far eunuku. Mishi i pabr, i shkulur nga Mirta e Mbretreshs Teut e dorzoi letrnjoftimin n fund t Urs T i foli qendrs ushtarake n Vjen gjenerali austriak. me ka e ngjet ditn pas ors nnt t Prillit t Dits s Dyt njeriu-mish i shkulur Mitrs s Mbretreshs Teut? e pyeti qendra vjeneze gjeneralin austriak. Copat e Prillit t Dits s Dyt, t ors nnt e ors dhjet mishi-njeri, i shkulur nga Mitra e Mbretreshs Teut, po i ngjet me pshtymn e NATO-s foli gjenerali austriak. Kapeni avionin e par deri tek zyra e OSCE-s! Misioni yn mbaroi e urdhruyan gjeneralin austriak nga Qendra.

38

Popujt e Menur ndrtojn pista ndihmse n legjendat e tyre. Piloti iu ankua instruktorit pr prmasat e vogla t dritares s zyrs s OSCE-s. Instruktori e qortoi pilotin: Popujt arketip, gati doemosdo, e prmendin xixillonjn krahas avionit. Piloti u detyrua tia shpjegoj instruktorit se xixillonja ngordh n dimr po e lexoi keq kalendarin. Ti do t fluturosh lart! Mbi dhjet mij metra lartsi vdes do stin e qortoi srish pilotin. * * * Besi Banit i vinte vapullim dehse. Zrat e nxnsve n klas shkriheshin nn lkurn e dits s pjekur. Sonte i pshpriti princeshs Tahet tek bulza e veshit. Ajo, me ta dgjuar fjaln sonte e trhoqi trembshm dorn nga kofsha e Besi Banit; vetm ather i ra ndr mend se ende ishte sot. E kishte pjekur mashkullin. Sonte tek Fontana e prsriti Besi Bani. Jo. Un e kam ndaluar akulloren, n t ka shum dimr, shum vjesht. Babai m thot se akullorja e thrret shiun para kohe. Ather do t marrim di t ngroht, di afr korrikut u pajtua Besi Bani. Buzmbrmje u Uliksin buz nj tavoline tek zdirgjej hezitimi i dy dritave, nga brenda e nga jasht. Bes Bani e lakmonte fitoren e drits s dobt, t sharronte sa m thell drejt errsirs. Kamerieri i solli dy pije t errta si nata e pjekur; i vuri mbi tavolin me nj er t fort parfumi t paporositur. Besi Bani e kuptoi shikimin e princeshs Tahet prtej plags s mishit t mashkullit.

39

Nata po piqej n hell. Do t shkoj n toalet i tha ajo. Ai ra n pjesn m t rrpirt t dits; u ngrit pas asaj. Sonte do tu teproj vend kur t flejm n tehun e shpats tha dikush nga tavolina tjetr. Dikush ishte br xurxull. N fytyrn e atij tjetrit mungonin qimet e mjekrs, buzt i trasheshin, vetullat i iknin ballit prpjet. Shtati i princeshs Tahet e guduliste natn e pjekur n hell. Ajo u afrua tek dera e toaletit pa shikuar n e ndiqte Besi Bani. N syt e saj ra tisi i mbrmjes vjeshtore. E hetoi ngutin e vet t tepruar; gati i rrshqiti kmba e t bien ditn e diel. Njeriu i dehur, nga tavolina tjetr, me gjuh t trashur nga pija lakmonte at gjumin teprues n tehun e shpats: T gjithve na tepron nga dika; na tepron di nga dita, nga libri, nga nata; na tepron di nga mishi i mbl i gruas s re. Besi Bani iu afrua Tahetit me shenjn e prkuljes n syt e tij t mbushur plot uj t ngroht. Tek ajo kishte zbritur hiri i gruasnn. E pa veten n pasqyr; ishte zbehur m tepr se ashti i Besi Banit n dorn e shkenctarit austriak. Derisa Besi Bani (merrej?)me shumzimin e fytyrave t veta, Tahet e mbylli dern e toaletit e zhgnjyer me t gjitha fytyrat e shumzuara. Vonesa e princeshs Tahet n toalet ia tundoi dshirn e menstruacioneve: Le ti ket sonte menstruacionet; le t alivanoset sonte. Pastaj i shikoi t gjitha fytyrat e zbehta n pasqyr. Diku n midis t fytyrave t tij t zbehta iu shfaq Mirk Ilii me urrjetje t kapur shushunj n buzn e poshtme. Besi Bani e njohu Mirk Iliin; ai shpesh vinte n gjimnaz. Sa her vinte zhdukej ndonj nxns. Pr t fliteshin

40

fjal t ndryshme derisa n fund mbetej frika si bryma n vjeshtn e von. Nga t gjitha fytyrat e veta Besi Bani e zgjodhi m t hutuarn. Po i gzohej voness s princeshs Tahet n toalet. Kt her prnjmend i dshiroi menstruacionet e saj. Mirk Ilii i pasqyrs e lau fytyrn, i shtrini flokt me gishtat e lagur, kutrbues er hudhre. Kutrbimi i hudhrs e ngacmoi mendimin e Besi Banit se Mirk Ilii ishte dehur. E lakmoi menstruacionin njmijvjear t princeshs Tahet. Kutrbimi i hudhrs mbeti makth kur Mirk Ilii doli. Vetm ather Besi Bani u prmend pas njqind vjetsh; thon grave t bukura u zgjasin menstruacionet. Kur doli nga toaleti princesha Tahet fytyrn e kishte m t ngrehur, m t rreshkur, me nj fije epshi t harruar n cep t syrit. Ajo u afrua tek pasqyra pr ta marr veten pas menstruacioneve njqindvjeare. U vonova paksa foli princesha me grim t pjekur n fytyr. Jo u prgjigj fytyra m e zbeht e Besi Banit. Zri i saj i ndryshuar kishte humbur di n menstruacionet njqindvjeare. Ajo e mori nga pasqyra fytyrn e vet me grim t pjekur. Ata doln. Ai tjetri, edhe m i dehur, vazhdoi: Nga dega e dits s pjekur grat i vjelin librat dhe fjalt. Me injeksion ma nxorn farn e jets nga boshti i kurrizit. sht ogur i keq ta shohsh n ndrr fanitjen burrgrua. Edhe ai Meshari i tredhur ende e sheh at ndrr t trisht, ndrr arketip. Arketip e prsriti princesha Tahet. Po u prgjigj Besi Bani. A dehet profesori kshtu? e pyeti princesha. Po. Veanrisht kur vjen Mirk Ilii.

41

A vjen shpesh? e pyeti srish princesha. Ishte ktu pak m par. Pse un mbeta pa e par? Ishe n toalet. I dashuri yt me far arketip, si edhe profesori i tij, mendon ta bj shtatzn gruan e re mezi foli prart profesori. Qenka dehur sonte profesori sa ti flas kto fjal para nxnsve t vet u udit princesha. Tri her nga e diela deri tek e premtja kan hequr mish mashkulli nga mishi i tij. E ke zhveshur, krejt lakuriq, pr tia par grepat e zeza tek mishi i mashkullit vazhdoi profesori, kt her duke e shikuar princeshn. Princeshs Tahet iu tek t skuqet n fytyrn e saj t rreshkur, pa i ndihmuar grimi i pjekur. Sikur profesori ti kishte folur pr seksin arketip para se princesha t kishte hyr n toalet, ajo do t ishte skuqur si nj vajzush. Besi Banit iu b se e dalloi stinn e shiut n syt e saj; ajo i kishte joshur, me qerpikun e vet, ret e mufatura t shiut. Tre mij vjet na kan detyruar t mbesim arketip n Mitrn e Mbretreshs Teut foli profesori prapa shishes s konjakut. princesha Ateh u mbush ngrohtsi molle t pjekur kur iu rrit dshira pr ta grishur shiun. Besi Bani e thirri kamerierin. Marrveshjen natyra e dbon, ajo e lakmon vetm mendjen tha Besi Bani tek bulza e veshit t princeshs Tahet. Natyrn mund ta bsh incest, mund ta bsh arketip, mund ta bsh eunuk; mishin e mbl t mashkullit mund ta prdredhsh do dit t namazit: t premten, t shtunn apo t dielen, si e prdredh lastarin kopil pr ta thar. Sonte nn

42

syrin e par t urs, me dorn tnde valuke, do ta arrish rrnimin e gjinis, grmeisjen e mishit mashkullor krej sikur gruaja e re ta grish shiun n ndonjrn nga ditt e lutjeve: n t premten, t shtunn apo t dielen fliste profesori tashm me mjekr t thinjur. Besi Bani e ndjeu nj t therur t przier me krom midis kmbve. Toaleti i maeshkujve kishte qen i zn njqind vjet. Po, ti, Besi, ulesh si grat kur prmjerr? e pyeti pshpritshm princesha. M mir i shkon kur ulet si grat ironizoi kt her profesori i dikurshm. Princesha Tahet i propozoi Besi Banit t uleshin tek tavolina e mparshme. Ajo e kishte prbuzur akulloren para toaletit t saj njqindvjear. Besi Bani deshi ta kundrshtoj me at pak drok mashkulli, kur princesha krejt befas i tha: Para se t shkoja n toalet ai ishte profesori yn i letrsis. Kur ti ishe n toalet, shkenctari austriak i vitit nj mij e nntqind e pesmbdhjet, n kofshn e gruas s re e ka vn pllakzn pr ta matur menstruacionin e saj. Ky shkenctari austriak erdhi pr ti lexuar pllakzat n kofhsat e gruas s re pasi ti dole nga toaleti u prgjigj przshm Besi Bani. Un shptova nga pllakza e shkenctarit vjenez foli princesha me gjuh t mbushur uj. Babai yt t ka msuar ta grishsh shiun nga bjeshka i tha Besi Bani. Mrekullia e jets i lakmon shiun dhe epshin i tha me ironi princesha. Shkenctari austriak pasi e lexoi pllakzn n kofshn e gruas s re udhtoi tetdhjet e gjasht vjet deri tek tavolina e

43

princeshs Tahet pr ti thn: Arketipi e flet vetm nj gjuh. Kur e pyeta nj kryetar fisi zulu se ku qndron dallimi midis t mirs dhe t keqes, ai mu prgjigj: Kur un ia rrmbej gruan armikut, sht mir, kur armiku ma rrmben gruan mua, sht keq. Un e kam rrmbyer Besi Ban Efendin midis ushtris shkretinore aziatike t shkrir n lluc nga shiu i grishur iu drejtua princesha Tahet atij shkenctarit vjenez. Kur u fola pr Librin e sakatosur, pr Libri arketip, ti e trhoqe dorn trembshm nga gropa e zez e mishit t mashkullit e provokoi princeshn shkenctari. Synet quhet rritja e leshit e prerja e mishit t mashkullit u prgjigj djallzisht princesha. Sonte mos e zbrit dorn atje ku e kam lexuar pllakzn n kofshn e mashkullit. Pse ju, profesor, e zgjatni zrin deri tek Libri juaj arketip kur mua ma ndaloni ta zbres dorn tek mishi i mbl i mashkullit? kundrshtoi princesha. Fara e zier rri urt n mishin e ngroht t ars dhe n mishin valuk t gruas foli dikush pas shishes s konjakut. Libri juaj kur erdhi nga Roma sht gjysm dru e gjysm letr. Ju i besuat si mund ti besohet fars s zier n mishin e ngroht t ars e n mishin valuk t gruas s re. U b von i tha Besi Bani shikimit t princeshs. Po, u b von. Natn e mir, profesor! i tha Besi Bani. Natn e mir, shkenctar! i tha princesha. Ecnin ngeshm, t ngjitur pr njri-tjrtrin kur Besi Bani pyeti: Cilit i tham natn e mir, profesorit apo shkenctarit? Ai sot paradreke na foli filologjikisht pr Mesharin arketip. T prmuajshmet e mia zgjasin vetm njqind vjet. Midis profesorit dhe shkenctarit, ti para toaletit, m paske pas

44

pritur vetm njqind vjet. Mirk Ilii pasksh pas hyr pr ti lar syt pasi ti qenksh friksuar kaq shum; mbase ne e dim se ai sot paradreke ishte n zyrn e drejtorit t gjimnazit. Sonte t vjen arom pishe i tha Besi Bani tek bulza e veshit. Pas t prmuajshmeve t fundit dua t mbetem shtatzn! sikur i tha dikujt tjetr princesha. Sonte ndalohet shtatznia! Sipas llogaritjeve foshnja do t dal fryt i dhunimit i iku detyrimit Besi Bani. Mua m duhen njqind vjet shtatznie pr ta lindur foshnjn u arsyetua princesha. Kot, krejt kot, edhe pas njqind vjetsh, bhet e njjta llogari iu shmang detyrimit Besi Bani. A dhunon eunuku?! u dgjua, vetm u dgjua. ?! N rrug, para hns, ra nj errsir tisore. Vetm ather Besi Banit iu kujtua se duhet t kishte hn. Para ders s kazerms reflektori ndrioi dhunshm. Mirk Ilii po u jepte urdhr ushtarve ta zhveshnin nj njeri. Besi Bani dhe princesha Tahet e njohn shokun e tyre t klass. Sigurisht e prgatitin ndonj dram nga mesjeta tha princesha. Veniani helmetn n kok! urdhroi Mirk Ilii. Msojani tekstin, aktrimin; nesr do tu prij njerzve drejt kufirit t Shqipris. Ata i besojn ksaj hekurine t vjetr. Oficeri e pyeti Gjergjin me katr emra brenda hekurins: A e ke msuar tekstin e paradreks? Po u prgjigj Gjergji me katr emra brenda hekurins s vjetr me kutrbim t hekurit t ndryshkur. Pasi nj ushtar ia vuri kmbn n yzengjin e kalit t hekurt, dyert e hekurins u hapn dramatikisht.

45

oficeri, me megafon, e pyeti nga larg: A je Gjergji apo je Sknderbeu? Jam Gjergji mezi u dgjua zri nga zguri i hekurins s ndryshkur. Ky ende do ta ansoj dallimin midis tekstit t nats dhe tekstit t dits foli oficeri. Tash sht nat. Thuaje tekstin e nats! i tha Mirk Ilii hekurins s Sknderbeut, krejt nga afr. Roja e urdhroi me nj z paksa dramatik: Ndalo! Kush kalon? Un, Sknderbeu u prgjigj hekurina. Oficeri, bashk me Mirk Iliin, doln t knaqur nga aktrimi i hekurins. Prse e bjn kt teatr? pyeti princesha. Njeriu arketip subjektiven e mton jasht vetvetes. Arketipi prore ka mbetur jasht psikiks s subjektit. Kt hekurin e kan mbyllur brenda figurs simbolike t arketipit i tha nj z tjetr, krejt afr veshit, princeshs Tahet. Ajo u mundua ta gjurmoj zrin. Hezitoi t vendos n ishte zri i profesorit apo i shkenctarit vjenez. N librat tuaja arketip, njerzit tuaj arketip mendojn me kokn e pushtetit shtetror. Midis protagonistit dhe njeriut zhduket dallimi kur pushteti dreson, si po dresohet sonte kjo hekurin srish zri i paprcaktuar, kt her i foli Besi Banit. Brenda kazerms u dgjua nj rrapllim copash hekuri bashk me t qeshurat horas t ushtarve. hekurina e Sknderbeut ishte rrzuar nga kali i tij grdall. U dgjua rektima. M duket m shum se teatr; rektima e hekurins m duket dhimje e vrtet u ankua princesha. Le t largohen nga ktej! propozoi Besi Bani.

46

U zdorgjn deri tek ura T. N midis t urs T Besi Banin e zuri amoku i vapullims. Provoi ta shoh princeshn Tahet. Amoku e shtynte drejt cepit tjetr t urs T. N fund t urs T, devet, ushtart, kuajt, konkubinat po e shijonin lngun e fundit t gjumit para agsholit t atij mngjesi. Besi Bani u afrua tek tenda e sekretaris. Kryetagbitari po e priste me tefter n dor. efendi Sulejman Besi Ban, ne jemi gati iu drejtua kryetagbitari. I kam klasifikuar t gjitha ndrrat e ushtarve, deveve, konkubinave, t kuajve. Mund t japsh urdhr pr tu zgjuar. Cila dit do t lind pas dy orsh? pyeti Sulejman Besi Ban Efendia. Prilli i Dits s Dyt u prgjigj kryetagbitari. * * * Hekurina e rrzuar nga kali, n oborrin e kazerm po rnkonte duke thn prvajshm tekstin e Mirk Iliit. N orn tet do ta nxjerrin Gjergjin e tyre tek dera e kazerms; le ta shoh populli se heroi po u prin t dynden prtej kufirit. Tek ura T, do tua merrni letrnjpftimet, pasaportat, fotografit. Kta arketip, si thot ai profesori vjenez subjektiven e shohin jasht vetevetes, n objekt, n fotografi. Ne ua marrim identitetin, ajo ushtria tjetr prtej lumit ua merr mishin e mashkullit, - po i fliste koloneli. N tre e tridhjet e pes minuta cingroi telefoni n zyrn e sigurimit t kazerms. Zri i copzuar si xham i krisur ra mbi tavolin. Kur kujdestari, i trembur, doli n oborr kah koloneli, hekruina e Gerjgit me katr emra po e bnte provn e fundit pr aktrimin e nesrm.

47

Koloneli ia la detyrn oficerit tjetr; pa fol me kujdestarin, u nis drejt telefonit. Aksioni le t zbatohet rrufeshm! erdhi zri nga ana tjetr. T gjith ushtart ti nxirrni nga kazerma e ti vendosni n kishn e Shn Antonit; kishn sonte do ta kursej bombardimi i NATO-s. Ende pa folur koloneli, hapat nntoksor, t ngutshm, nevrik e dhan ogurin. Telefoni mbi tavolin u zvoglua sa nj insekt. Koloneli deshi ta shkel insektin. Jeni gati? Sa koh m par ka ardhur urdhri? pyeti shefi i sigurimit. Gjysma e biseds teproi n tavolin, derisa koloneli n oborr e shkamcoi ngutshm hekurinn e Sknderbeut, prej s cils ra mishi i breshks me duhm t rnd. Brenda hekurins u zbulua nj fytyr gjasovin, e ndotur. Gjumi ia kishte zn deri n kalbje ann e majt t fytyrs. Sa kutrbojn librat e tyre! Pesqind e nntdhjet e shtat vjet e kan ruajtur kt mish breshke brenda ksaj hekurine si ogur patriotik, foli me veten e vet koloneli. I erdhi dshir e paprmbajtur ta qlloj me izme ushtarake krahas fjals diversion. Goditja jote do ta prish aktrimin e mngjesit. Frika e ndrron shprehjen, ajo e vendos vetm detyrn, bile edhe n kt kalbsir idioteske, srish i tha vetes koloneli. Gjumi i dyt sht m i rrezikshm se vdekja nga prapa i tha shefi i sigurimit. Kolonelit iu b se brenda shefit t sigurimit kishte tepr konspiracion. Kt her ai po e sillte ose po e merrte nj t keqe. Shoku kolonel, a po dalin t gjith ushtart nga kazerma? e pyeti shefi i sigurimit.

48

Po, - tha prerazi koloneli me nj hidhrim t pathn. Hekurinn tashm e hipn srish n kal t lyer me boj ushtarake. Kshtu do t duket m tepr ushtarak, i tha vetevetes koloneli, tek feksi i par i mngjesit. Koloneli urdhroi t ndizej zjarr nn barkun e kalit, pr ta thar bojn ushtarake, kur mishi kutrbues brenda hekurins rnkoi. Dy her brenda njzet e katr orsh kjo hekurin rnkon sikur ta kishte zjarrin e ferrit nn bark. Dy her, the? - e pyeti koloneli. Prilli i Dits s Dyt solli shi. Prkrenarja e Gjergjit me katr emra po pikonte midis dy brirve t dhis-cjap. Koloneli i brengosur sikur kishte fol: do gj tek ta pikon: historia, shtpit, librat, grat. Ai pati koh vetm pr t dhmn urdhr q ta mbyllin t arn e prkrenares. Dikush i tha ntek veshi: Shoku kolonel pse po nguteni kaq tepr? Q njqind vjet po bie shi. Koloneli e pa shiun. Mishi i breshks brenda hekurins po mbytej n uj. Kur koloneli dha urdhr ta hapin hekurinn pr t rrjedhur uji, shefi i sigurimit e kundrshtoi; do moment mund t godasin raketat e NATO-s. Le t en deri tek kisha, - urdhroi Mirk Ilii. Sot n gjimnaz jam marr vesh me t. Hekurinn le ta bartin ushtart pjes-pjes. Ushtart e ndihmuan t zbres nga kali i hekurt. Kmbt i ishin mpir sa mezi eci pas aq shekujsh kalrimi brenda hekurins. Mirk Ilii e urdhroi djaloshin e zbritur nga hekurina t mos dal n qytet; bile ia prmendi edhe vrasjen.

49

Ushtart po e bartnin hekurinn pjes-pjes drejt kishs s Shn Andonit, Njri ushtar po i fliste shokut t vet pr at femrn e mbrmshme me fustan t shkurtr me vithe t mufatura nga lngu i ndritshm i hns. Po, - u shkreh ushtari. Ata t dy ecnin krahas mbrm von. Tek ai burri mungonte di; dorn ia kishte hedhur rreth belit si nj dru i gdhendur keq. Skenografia do t jet e vjetr disa shekuj ose do t jet punuar nga ndonj mjeshtr i keq. Druri i gdhendur keq dhe mishi valuk i femrs e kundrshtonin njri-tjetrin. E shmangn rrugn? - pyeti ushtari tjetr me sy t picrruar jasht. Sikur t... Ajo femr n pik t dits t bn t masturbosh. E tepron me prdorimin e krips, - foli ushtari i par. U pa n dritn e hns, pastaj n dritn e reflektorit sa hakmarrshm e nxit masturbimin kolektiv prkundr asaj cops s drurit t gdhendur keq rreth belit t saj. Po ta kishe par, edhe ti do t kishe masturbuar, bile edhe n revistn e mngjesit, para kolonelit. Hekurinn e hipn si nj kazan t vjetr; bashk me zllapat e ujit ra edhe mishi i breshks i pluskuar me ndryshk hekuri. Me t rn n tok, nga barku i elur i kalit burrit iu buhavit fytyra nga t ftohtit e mngjesit t Prillit t Dits s Dyt. Mbase ne e grism mitrn e historis s tyre, - u ankua koloneli. e kemi rrzuar mundsin biologjike pr ti kthyer srish n menstruacionet e tyre kronike. Djaloshi i rn nga barku i hekurins e ndjeu t ftohtit e Dits s Dyt gjat pesqind e tridhjet e nj vjetsh t shiut mbi lkurn e hekurt t kalit t tij. Npr barkun e kalit t tij t hekurt ushtrit lviznin n drejtime t ndryshme.

50

Prillin e Dits s Dyt Gjergji me katr emra e pa shiun. Rreziku u mpiskjes s ndryshkut t qullur e detyroi kolonelin t flas me ushtarakllk. Mund t shkosh deri tek dera e Kishs s Shn Antonit. Gati harrova, - iu drejtua ushtarit. Grasatoje djaloshin para se ti ngjizet ndryshku i qullur! Gjat grasatimit Gjergji me katr mera e ndjeu nj t nxeht mbi lkur. Jasht ders s kazerms eci njqind metra. E pa kolonelin duke u dhn urdhra ushtarve, me nj z t qullur, tek dera e kishs s Shn Antonit. I pa edhe pjest e kalit t vet t magazinuara. Mos u largo; mos e harro tekstin; po afron mngjesi! - i foli koloneli. Gjergjit me katr mera po i plqente lkura e grasatuar nga ushtari. Nj kal ushtarak, i lidhur tek dera, hinglloi plot epsh. N fund t hingllims s kalit ushtarak, Gjergji me katr emra mendoi: sht, kal a pel hekurina e tij?! Koloneli e njohtoi se hingllima e kalit ushtarak nxitet nga incesti ballkanik i pjesve t grasatuara t hekurins. Gjergji me katr mera e kaprceu dyshimin mbi kalpeln e tij t hekurt prtej kishs s Shn Antonit. Prap e pa shiun e Prillit t Dits s Dyt kur arriti tek kisha e Zemrs s Krishtit me datn romake n der. E mendoi kishn tepr t ftoht pr lkurn e tij t hekurt. Shiu i oborrit t kishs e rrqethi derisa muzika kundruall kishs e zvogloi shiun tek zyra e OSCE-s. Gjergji me katr emra hyri brenda. Teuta assesi ta thithte cigaren; syt po i nxirrnin lot nga tymi, nga frika apo nga ndonj pikllim i panjohur. Me tri lloje lotsh n fytyr ajo i dha shenj Gjergjit me katr mera. N tavolinn e Mbretreshs kishte dy gota t mbushura pa shije kameriersh. Shum u vonove! - foli Mbretresha.

51

N sy, n fytyr, epshi i Teuts u mpiks n tri par lot. Ajo u ngrit n kmb bashk me shenjn e epshit triparlotsh. Ishte e bukur at nat; koha ishte ngujuar n Menstruacionet e saj si ngujohet n zemrn e molls sherri i pjekuris. Pasi nguli shenjn e grishjes n pjesn mishtake t fytyrs s Gjergjit me katr emra ajo u nis kah toaleti. Bukurin e shtatit e trhoqi zvarr prapa vetes me hire t vjeshts s pjekur. Bukuria e saj e lpinte vetevten deri tek dera e toaletit. Gjergji me katr emra ndaloi para lavamanit kur ajo kaloi prtej ders me nj vizatim krcnues t kpucs femrore plot eleganc. Ai e lau fytyrn e grasatuar. N pasqyr e pau nj fytyr gjatovin, t qullur, nga po zdirgjej ndryshku me yndyr t grasatimit. Gjat mendoi para pasqyrs: Ciln pjes t fytyrs tia ofroj Teuts? Le t zgjedh vet ajo, - mendoi, pa ia shkputur syt kpucs femrore t vizatuar plot eleganc krcnuese, kur nga dera e salls s mysafirve hyri kutrbimi i madh prej hudhreje przier me alkool. Pas duhms s rnd t hudhrs Gjergji me katr mera e pa nga pasqyra nj pjes t Mirk Iliit. U largua paksa nga lavamani pr ti br udh etjes s Mirk Iliit. Duke e fshir kokn e qullur i foli Gjergjit me katr emra: Prej nga ti kshtu? A ke lejedalje nga kazerma. Po, - u prgjigj Gjergji me katr emra. Ollga, msuesja jote e gjuhs, sot mu ankua n recitimin tnd, - e qortoi Mirk Ilii. Ka deprtuar shiu brenda prkreanres, - u shfajsua Gjergji. Ktu ke ardhur pas asaj zuzares? T gjith vini vetem pr t, e krcnoi Mirk Ilii. Gjergji ndjeu pickim, pastaj krom tek mishi i mashkullit. Mendoi t hynte n toaletin e meshkujve. Atje ishte zn para njqind vjetsh.

52

Xheraht ua kan hequr at mish mashkullor, - foli shpina e Mirk Iliit duke dal. Gjergji me katr emra e dgjoi vajin e princeshs Tahet. Ajo e kishte harruar Besi Banin n midis t ngulfatjes s gruas s re. T gjith jeni njsoj; vjetrsoheni hekurisht, pa arritur t bheni meshkuj, - u shkreh n vaj princesha. Prap t erdhn menstruacionet? - pasksh pas dashur ti thot Besi Bani. Po, - u jerr ajo pr t satn her ktej gruas s re nga lektisja pr tu br nngrua. Besi Bani, mrzitshm, e fshini me dor pluhurin e tavolins. Sa her, pas kaq vitesh, ktheheni n kt dshprim, tek ajo tavolin, tek kto dy gota t mallkuara, u shkreh ajo. Dgjo Besi Ban efendi! foli me esendi princesha. Sot paradreke, n klas, Gjergji ka qen tepr i friksuar. Ai e frikson vetevten e tij, - foli profesori. Prap ky! - fshani princesha. Tu ka mrzitur shpjegimi i tij mbi Gjergj Kastriotin, - pyeti Besi Bani. Po. Kur ditve t zotit ua hiqnin mishin e mashkullit pr ti mbushur me fe, me moral, me pushtet e luft, ka i mbetet gruas s re? - foli profesori pas gots s konjakut. Profesori po sharronte n mjekrn e saporritur. Po i picrronte syt, me vetevten e shkenctarit, midis jerrjes s zgjatur: Kurv e motit, Katarsis, Libido! Duhet t vizitohesh tek gjinekologu pr tu konstatuar menstruacionet e tua, - i pshpriti Besi Bani.

53

Ishte Mirk Ilii tek lavamani, - foli ndrojtshm Gjergji me katr emra sa pr ta fashitur zemrimin e tepruar t Mbretreshs Teut. Kur ishte aty? - e pyeti Teuta neveritshm. Kur ju ishit n toalet. Ktu n kt vend, ende pa i sosur menstruacionet t mbyt kutrbimi i hudhrs, - mendoi Teuta njqind vjett e fundit. Profesori, i trashur gjuhsh, e thirri Gjergjin tek tavolina; e urdhroi tia paguaj nj shishe konjaku. Ende pa arritur Gjergji tek tavolina, profesori e porositi konjakun. N tabakun e kamerierit Gjergji e lshoi nj monedh. Mbaje reston! - i tha kamerierit. Kamerieri e shikoi monedhn syzgurdulluar. Zotri, jeni arkeolog?- e pyeti Gjergjin. Mendon ta studioj arkeologjin. Ashtu edhe un i kam thn - ndrhyri profesori. Me kt monedh mendoni ta paguani konjakun? - iu kthye profesori me nj hidhrim t holl n cepin e buzve. Gjergji nxori t tjera monedha n tabakun e kamerierit me nj krenari paksa mbretrore. Po tu dukn pak, merr sa t duash. Zotri, shefi im kto monedha do t m kthej. Thirre shefin tnd! - reagoi Gjergji mosprfillshm. Pr nj ast kamerieri u zhduk pas banakut. Konjakun e la n tavolinn e profesorit. Me ngathtsin e duarve prej shkenctari vjenez, profesori e hapi shishen e konjakut. Vrtet ky konjak kaq i vjetr duhet paguar kavalierisht, - u picrrua shkenctari vjenez. Shefi, nj burr i shkurtr, koktullac, shum i gjall, me nj sjellje t dyshimt, m n fund foli:

54

Si qndron puna, o shok? - iu drejtua kamerierit t vet, sikur po e shihte pr her t par. Ky shoku pagoi konjakun me kt monedh- u shfajsua kamerieri duke ia treguar shefit monedhn. Shefi e shikoi monedhn sikur e shihte pr t parn her; e shikoi paksa me vmendje, si me kureshtje, fytyrn e Gjergjit t ndryshkur si monedha. Pr nj ast shefi mendoi: Kjo fytyr e ndryshkur t paguaj me kt monedh t ndryshkur? - pyeti e prishur n ederin e fytyrs. Po pate marka gjermane paguaje shishen, ndryshe ktheje, - i tha shefi m n fund Gjergjit. Gjergji i nxori t gjitha monedhat n shuplak t dors. Me sjellje kalorsiake, i tha: Merr sa t duash! Nga fytyra e shefit ra habia n ato monedha mbretrore; i lexoi ngathshm emrat e shtypur n metal t monedhave: Venetia, Napolitana, Mossul, Agafia, Scutar.... N monedhn e fundit mungonin disa shkronja nn protretin e skalitur t Mbretreshs Teut. Kjo fytyr e bukur gruaje mendon ta paguaj konjakun?! - foli paksa me qesendi shefi. Prkthyesja e gjeneralit italian e ndezur n fytyr, qndroi krcnueshm para shefit. Zotri, sa kushton konjaku? - e pyeti me prbuzje t sheshuar prkthyesja e gjeneralit duke ia rrmbyer nga dora monedhn scuta... pasi arriti ta standardizoj shprehjen n fytyr. Figura e gruas n monedh e dha shenjn me qepalln e paqrpik. sa t ngjashme jeni, - i foli shefi prkthyeses s gjeneralit italian.

55

Po, - u prgjigj ajo. Me kt monedh ky, - bri me dor kah Gjergji me katr emra, - mendon ta paguaj nj shishe konjak, vetm nj shishe. E nxehur, gjithnj e m tepr n fytyr, prkthyesja italiane iu kthye rrmbyeshm Gjergjit me katr emra: Ik atje! - ia bri me dor drejt tavolins s Teuts ende pa e prmendur fjaln kurv, meq e ndaloi djersitja e monedhs. Shko, n dash si Gjergj, n dash si Sknder, n dash si Kastriot, n dash si beg; asaj mbretreshs sate i kan ndaluar menstruacionet ktu e dy mij vjet m par. oje tek gjinekologu! Edhe n klas m vjen kshtu me katr emra, - iu drejtua profesori prkthyeses s gjeneralit italian. Ajo e shikoi me prbuzje; ishte shkenctari vjenez. E plagosi me shikim e me fjal: N at fen tnde t quajtur Psikanaliz njeriun e ke matur me kut t ri, - me Libido. Tek ky njeri, - bri me dor kah Gjergji me katr emra, - kuti yt dshton pr tre emra, pr gjith at mish t zhvatur. ...Ditn e premte, ditn e Zotit, dy her para dreke e solln heqimin xherah, pa pasur pun. N midis t hidhrimit t heqimit-xherah, pse mbeti dy her pa kryer pun, kryeheqimi i tha: Dita, tek ky milet, vjen plot me gropa; ora dhe dita ia hedhin sherrin njra-tjetrs; dita vjen kukudhe, me dy krthiza, me dy mesdita t zvarura deri n fund t kmbve. Ora nnt allafranga dhe ora nnt allaturka ti japin rrugt e ndryshme. N orn nnt allaturka, djalin e Gjonit, i prndritshmi Padishah, do ta bj bir n shpirt. Pjesa e par e emrit Iskander ka arritur sot n mngjes, pritet t arrij pjesa e dyt, beg. Mendojm se n pjesn e dyt t dits s Zotit, kur ora allafranga ta ndjej lodhjen, pjesa e fundit e emrit t tij do t

56

arrij n pallat. do e teprt nga emri i tij i krishter do t hiqet; do t hiqet baltovina e shtrir n dy kontinente. Pjesa e dyt e dits s Zotit, ajo m e rrpinta, e sharruar n orn nnt allaturka, e solli pjesn e fundit t emrit. Kryeheqimin e kotur n divanin e pasdreks e zgjuan trembshm; i than se Padishahu e pret n audienc, tash, menjher. kryeheqimi xherah eci, n fillim npr disa salla t ndriuara, pastaj u b gjysmerrsir pr tu br errsir. Kryetagbitari deshi ta dij sa kishin udhtuar npr errsir kur npr t arat e eprme filloi t rrjedh drit e dyshimt. Gjithnj e m tepr drita e dyshimt po e mbshtillte siluetn e udhheqsit t rrugs deri sa sosn para dyerve t mdha. Kryeheqimi xherah u zvoglua pr ta dgjuar vetveten para padishahut derisa i tha: Nga emri i birit t Gjenit e hoqm baltovinn e krishtrimit; nga mishi i tij mashkullor le t hiqet deri n grop t zez t qetsimit! Dua ta bj djal timin, bir n shpirt. Deshi ta kuptoj shenjn e molisur t dors s Padishahut prtej gjumit. Padishahu po flinte. I heshtur, kryeheqimi xherah u kthye npr korridorin e ndriuar duke deprtuar ngapak n ern e morfins. Para ers s morfins, n dhom, e paskeshin pas sjell Gjergjin pa asnj emr, t veshur me kmish t gjat deri n fund t kmbve; ia hodhn gjumin e dyt brenda kmishs s mbshtjell rreth koks. N fund t gjumit t dyt, ende pa u ngritur nga divani Gjergji i paemr, erdhn bijt e princave pr ta uruar synetin. Emrin tnd dhe trupin tnd ti kan pastruar nga mkatet e ksaj bote, - i than bijt e princae duke dal nga dhoma.

57

...Ti zonj do t thuash se ky arketip i zhveshur emrit e mishit mbetet jasht psikanalizs sime? - e pyeti shkenctari vjenez. Ktu tepron dita, tepron gjuha, tepron mishi i njeriut. Psikanalizs sate i ndalohet t merret me mishin e tepruar n dorn e heqim xherahut, psikanalazis sate i ndalohet t merret me tepricat gjuhsore t Lejbnicit, - u jerr prkthyesja e gjeneralit italian. U kam thn prore nxnsve t mi se Mbretresha Teut ka qen tepr e rrmbyer, - iu drejtua profesori prkthyeses s gjeneralit italian. Nga e di ti se kam qen aq e rrmbyer at nat? - e pyeti ajo profesorin vjenez. Kshtu flasin librat e historianve romak, - u shfajsua profesori. Idiot! - u shfry prkthyesja e gjeneralit italian. Po si mund t psikanalizohet njeriu me tre lloje mishi n trup: me mishin e s premtes, t sshtuns e t s dieles? trashagjuhas arsyetoi profesori. N fen tnde psikanalitike shqyrtohet vetm mishi i Evrops, Logosi i Evrops, Gruaja e Evrops. Ti zotri, pikrisht ti, ia shton nga dy her mishin e mashkullit atij Doktorit tnd Faust. Grat e Evrops me kt dyfishim t mishit mashkullor t Doktor Faustit i shuajn epshet prej maceje npr llozhet e teatrove evropaine. Ti, pikrisht ti, farn e fjlas e ke mbshtjell n tri lkura propagandistike: T Zotit, t Profetit, t Besimtarrit, - i erdhi zemrimi prkthyeses s gjeneralit italian. Ajo e pikasi shefin e hutuar aty afr, krejt t zvogluar nga shtati. Ai tashm e kishte sosur vetveten. Mirri kto t holla! Shporrmu sysh! - shfryu ajo mbi kokn tullace t shefit duke ia lshuar nj grusht markash n shuplak t dors.

58

Mbaje reston! - e urdhroi. At nat bnte shtrngat. T gjith ngurruan t m prcjellin tek toaleti. Ky idioti, - bri me dor profesori shkenctar, - edhe tek toaleti, edhe tek shtrati katandiset ti lexoj menstruacionet e grave mbretresha. Pa e pyetur n ishte Mbretresha Teut apo prkthyesja e gjeneralit italian profesori vjenez vazhdoi: N librat tanmbretreshat, ministrat, ambasadort, shtetasit i mbshtjellin n lkura t kripura pr t mos u prishur, - sikur triumfoi shkenctari profesor. At natn e shtrngats ambasadori roman m prcolli tek toaleti. Krejt papritmas m erdhn t prmuajshmet. Ambasadori roman kishte pritur me durim kavalieri tek dera e toaletit. Roma e pasksh pas shpallur t zhdukur Ambasadorin e vet. Ai afr Plutarku ufrak, - iu drejtua profesorit prktheysja e gjeneralit italian, - gjakun e menstruacioneve e ngatrroi me gjakun e Ambasadorit roman. thon se qenksh br luft. Kur dola nga toaleti e pash se njolla e kuqe e gjakut tek kmba e Ambasadorit po ia shtonte arij zbehtsin n fytyr. U krye do gj, - i tha Ambasadori roman. ku t vemi tash? Krejt papritur Mbretresha Teut e pa bukurin e Ambasadorit roman. Le t zhytemi n gjumin e s shtuns, i propozoi ajo AMbasadorit roman. T shtunn ka tepr gjum, ka tepr harres, kundrshtoi ai. T shtunn harresa zgjohet para diellit. Pasi Mbretresha mdyshoi, ai ia propozoi t dieln: E diela sht tepr mishtake. Me z t shkujdesshm prkthyesja e gjeneralit italian iu drejtua Gjergjit me katr emra: Prcjellmni n toalet! Ajo tjetra le t pres! bri me dor kah princesha Tahet.

59

Prkthyesja e gjeneralit italian u mbyll prtej ders me at kpucn elegante t vizatuar n t. Gjergji me katr emra i lau syt para se t shikohet n pasqyr. Bulzat e ujit duke vrapuar fytyrs e spikatnin ndryshkun n fytyrn e tij. Kt her Mirk Ilii hyri m kujdesshm; ishte esll. Mbrend sht ajo Mbretresha kurv? - bri me dor kah kpuca elegante n fytyr. Po. Do t kishte qen mir ta marrsh me vete, nesr, tek dera e kazerms, - i propozoi Mirk Ilii. Mbretreshn Teut njerzit e njohin vetem n libra pr rrmbyeshmrin e saj. Nesr, po ta shohin tek dera e kazerms do ta marrin pr nj kurv ushtarsh, - kundrshtoi Gjergji me katr emra. Ajo e njohu veten n monedhn tnde, - foli Mirk Ilii. uditem se si prkthyesja e gjeneralit italian e njohu veten n at monedh! - sikur u merit Gjergji. Pr ciln po flet ti? Pr Mbretreshn Teut apo pr prkthyesen e gjeneralit italian? - pyeti Mirk Ilii. T dyja i ke aty; ato kan hyr n lkurn e bukur t saj, - sikur foli Gjergji. Kurva, - u inatos Mirk Ilii. Gjergji me katr mera srish e shikoi fytyrn n pasqyr mos kishin mbetur shenja grasatimi. Dalloi di si vaj e ndryshk s bashku; nj vidh n mjekr i ishte zhvendosur. Kutrbimin e vajit ushtarak n fytyrn e Gjergjit me katr emra e dboi aroma e parfumit; prapa tij prkthyesja e gjeneralit italian po e lyente fytyrn. Ishte shtrngat at nat kur Ambasadori roman m prcolli deri tek toaleti, - gati sa i pshpriti nga prapa prkthyesja e gjeneralit italian.

60

Pak m par ktu qe Mirk Ilii, - ia zhvendosi vmendjen Gjergji. A pyeti pr mua? - u kreshpros ajo. Ai ende n lkurn tuaj i ngatrron Mbretreshn Teut me prkthyesen e gjeneralit italian, - foli me pak qesndi Gjergji. Kur hsikimi i prkthyeses s gjeneralit italian u ndesh me at t princeshs Tahet, vidha n mjekrn e Gjergjit me katr emra u zhvendos edhe m. Shko tek ajo, - e urdhroi prkthyesja Gjergjin. Ajo vet u nis drejt gjeneralit italian sikur po e shihte pr her t par; ishte qetsuar krejtsisht n monedhn e vjetr. Gjergji me katr emra n tavolinn e Mbretreshs Teut i pa dy gota t mbushura. Meshkujt tredhak grinden rreth gruas s pamosh. Dje n klas profesori rropatej rreth atyre tri fjalve. Teuta u ngacmua midis vegsh duke dal prej klass drejt toaletit. N der t klass s ktheu fytyrn rrmbimthi sikur deshi ti thot di profesorit, - sikur i tha dikush Gjergjit. Ishte princesha Tahet apo prkthyesja e gjeneralit italian. Logosi Arketip ka mbetur i ngujuar n mitrn e gruas s pamosh; atje d t arrij maja e shpats. Kot e ka profesori, - sikur tha Mbretresha. Jasht! - i brtiti profesori; n goj i mbeti fjala kurv. Fetusi ndrron para se t bhet lufta. E gjith prvoja e fetusit mbetet menstruacioni kronik, - ndrhyri profesori vjenez. Fetusi evropian u b fetus social.

61

Gjergji me katr emra, i zhvidhosur n fytyr, e qortoi Mbretreshn me moralin e tij t llamarint: Ju po flisni kuturu; me t drejt profesori t nxirrte jasht klase. Mbretresha Teut e vshtroi me kujdes Gjergjin me katr emra; ai gjithnj po hynte n moralin e llamarint. Profesori impotent? - u zdrvaj Mbretresha. Gjithnj profesori yn impotent e mbante dorn e majt thell n xhep, sikur kruante di midis vegve. Profesori e urdhroi Gjergjin tia paguaj konjakun e tret. Mbretresha e bri shenjn e miratimit. do t dehet prtej mase; ai do t marr rrug pas nj ore, - u ankua Gjergji. Do ta bartin makinat e OSCE-s deri tek kufiri, - i tha Mbretresha. Ajo e nxori nga anta nj grusht monedha para se Gjergji t kishte folur. Pa i dhn mundsin e hezitimit e urdhroi tia paguaj konjakun profesorit me ftohtsin e monedhave t vjetra n grushtin e saj. Po, - tha Gjergji pa e ditur n i tha profesorit apo kamerierit. Gjergji me katr emra po e zbatonte urdhrin e llamarint n orn e msimit derisa profesori kaher po pinte n shishen e tret t rrmbyer nga tabaku i kamerierit. Gjergji me katr emra dhe kamerieri po mateshin srish rreth monedhs s dyshimt. E dita, - tha kamerieri. Kt her i kam t gjitha llojet e monedhave; mos shko te shefi! - i tha Gjergji me z t konvertueshm! Kamerieri e shikoi lakmueshm fytyrn e gruas n monedh, veant kur ajo ia luajti syrin.

62

Pasi e hapi shishen e konjakut, shkenctari vjenez me z t shplar fajit iu drejtua gjeneralit italian: Sa kilometra ka nga ktu deri tek kufiri i Shqipris? Gjenerali italian u b se po udhtonte n fund t prkthyeses s vet; po e shikonte monedhn e vjetr-fytyrn e prkthyeses n t. Vrtet bnte shtrngat at nat kur ti shkove n toalet? A i pate dhn Ambasadorit roman shikim aq premtues pr ta mbrthyer hutimin e tij n menstruacionet kronike? e pyet gjenerali italian prkthyesen e vet. Edhe sonte po bie shi, po bn shtrngat, - i tha m tepr me shikim prkthyesja fytyrmonedh. Po. Profesori e provoi edhe nj her ta mund konjakun drejt gjeneralit italian: Ambasadori roman befas e humbi rrugn e toaletit t Mbretreshs Teut. Thon u vra i gjith delegacioni roman. Ambasadori roman n monedhn e Mbretreshs po mbytej n tym duhani. Ishte nat me shtrngat. Tymi i duhanitpo vinte kushedi nga e cila luft; e mendoi at mikun e tij ufrak-Plutarkun. Logosi yn evropian e humbi rrugn aty ku fetusi e sosi ujin e mitrs s vet. Ai Plutarku, miku yt, u b tepr shtetror ti lakmoj menstruacionet e Mbretreshs Teut, - u rrmbye shkenctari vjenez. Mbretresha prore ia fshehu mikut tim, Plutarkut, t gjitha menstruacionet, - e zuri shkenctarin vjenez gjenerali italian. Ti flet nga monedha e vjetr. Njeriu kur hyn n metal i prsrit ato tri fjalt e shkruara mbi kok. Ato tri fjalt e monedhave metalike t gdhendura mbi kokat e hyjnive, t profetve, filozofve...i shrbejn trinis s shrbess politike

63

t: Shtetit-pushtetit-shtetasit, - sikur pasksh folur shkenctari vjenez. Kjo Trini e pasak sosur ujin e Mitrs s vet sipas fes s Psikanalizs sate, - ironizoi gjenerali italian. Saktsisht, - foli gota e konjakut. Pyete mikun tnd, at Plutarkun ufrak,n e dinte se Mbretreshs Teut i erdhn menstruacionet at (nat?) shtrngate. Miku yt, Plutarku, Menstruacionet e Mbretreshs i lexoi: gjak lufte. Po, duhej lufta. Ambasadori roman u zhduk bashk me delegacionin, - tha Plutarku pak i dehur. Roma e piu ujin e mitrs s vet derisa Mbretresha ishte brenda n toalet, - u jerr profesori vjenez. Ti do t thuash se Evropa e ka pir ujin e mitrs s vet sikur lopa kur e prbin qrojsen e vet posa ta lind viin, - u strkeq gjenerali italian. Saktsisht. At natn e shtrngats, kur e prcolle Mbretreshn n toalet, miku yt, Plutarku, u mallngjye nga humbia e jote, - iu drejtua shkenctari vjenez gjeneralit italian. Ende pa e sosur hidhrimin Profesori vjenez, kamerieri e solli n tavolinn e tij nj shishe uzo bashk me nj pusull. N t shkruante: T gjitha shpjegimet i keni n letr. Profesori u prpoq ta mund konjakun; me syzet e trasha u thellua ta lexoj etiketn e prodhuesit t uzos. E pa skenn e trisht t amfors n etiketn e uzos, ku Akili po e vriste Hektorin. Ti, me at Libidon tnde t mallkuar po kurdis di t dyshimt pr Akilin, - shkruante n pusulln e sjell bashk me shishen e uzos. Edhe sonte, kur po fillon Prilli i Dits s Dyt, mbeti e dyshimt se me ciln arm t vrau Klitemnestra. Ballin e ke t pastr nga ndonj vurrat e vjetr. Mund t jet br plaga me

64

hesht, nn petkun tnd, - profesori vjenez iu drejtua gjeneralit grek. At nat e kam provuar fuqin mashkullore t burrit tim, - e mbrojti prkthyesja e gjeneralit grek Agamemnonin. Shkrimtari yt t ka shpallur grua t prdal; burrin tnd e ka shpallur impotent, - u gajas profesori vjenez. N banjon tnde t ngroht shkrimtari yt gjakun e menstruacioneve tuaja e przien me gjakun e Agamemnonit. Edhe sa koh t ka mbetur deri tek aktrimi yt i mngjesit para kazerms? - e pyeti Mbretresha Gjergjin. Vetm le t nisen kta t OSCE-s. Mjaft drdlliti profesori; si shihet sht br xurxull, - u ankua Gjergji. Prkthyesja e gjeneralit grek i kishte hipur mbi kok profesorit; po matej ta bnte m t keqen. E sheh si sht ndezur Klitemnestra? E ka vrar burrin pr ti hyr sa m thell n gjenerali italian dashnorit, - e provokoi Gjergjin Mbretresha. Jo, - e kundrshtoi profesori. Menstruacionet e Klitemnestrs i ka mbyllur incesti; Agamemnoni ishte homoseksual. Idiot. Nj barbar t flas kshtu, - u rrmbye Agamemnoni ...Toka u trand nn kmb nga raketa Tomahok; gruaja e re n shtrat, prtej do Bible e arriti Adamin ende pa u thar glina. Eva e kshilloi ta thaj n diell mishin e mbl t mashkullit derisa ta ndjej t gjall. Glina e glins prtej Bibls. Mishi i mishit ktej Bibls. U derdhn gotat mbi tavolin, - u shkri n farn e vet Mbretresha Teut. U derdhn gotat mbi tavolin, - foli n shtatznin e par princesha Tahet. Uji i shtuar n mitrn e Klitemnestra e mbyti incestin.

65

Po si ndodhi? Un t kem mbetur shtatzn!? u merit princesha Tahet. Pasi toka hyri n gjendjen e re, dikush u kujtua t ndez nj, pastaj dy, pastaj shum qirinj. ndodhi me tokn? - pyeti Gjergji me katr emra duke e shikuar Mbretreshn se si po i bnte detyrat n fletoren pakfletshe t upzave. Gjergji me nj galdim t llamarint, foli: mund t krkoj burri nga upza e ksisojt?! Ti nisu tek aktrimi yt para kazerms, un do t shkoj n tendn e Besi Banit para se ta ket fal sabahun, - i tha princesha Tahet. Raketa Tomahok erdhi nga deti apo nga toka juaj? - e pyeti Agamemnoni Ambasadorin roman. sht raketa Tomahok? - e pyeti Ambasadori roman Agamemnonin. Tashm le t nisen makinat e OSCE-s. Kufiri me Shqiprin sht vetm nnt kilometra nga ktu, - ua ndrpreu bisedn profesori atyre t dyve. Pfu, pfu, e ndot Evropn; do rrug e asaj Libidos tnde t shpie vetm tek religjioni i vagins, - iu drejtua Ambasadori roman profesorit pa e shikuar prkthyesen e vet. Mbretresha Teut u fye nga fjalt e gjeneralit italian. E shikoi aprovimin e Plutarkut ufrak pa e ditur se ai do ti thot aty pr aty Ambasadorit roman: Ty t ka skuqur n gjak thika e Mbretreshs Teut. Prkthyesja e gjeneralit grek, shtathedhur, me prbuzje t dukshme, ia lshoi mbi tavolin padin e nnshkruar nga Agamemnoni dhe nga Ambasadori roman. Profesori qe i zn nga t dy duart; me njrn e mbante shishen e uzos, e n tjetrn gotn e konjakut.

66

Klitemnestra pasi ia lshoi padin n tavolin, i tha: E ke lexuar shum at Euripidin gnjeshtar; prej tij e ke msuar religjionin e vagins. Shkenctari vjenez vetem e shikonte lvizjen e heshtur t buzve t Klitemnestrs, i mbshtjell krejtsisht n mshikzn e konjakut e t uzos. Sa memece qenka koha! - i tha vetvetes profesori. Si duket e krcnoi profesorin, - foli Mbretresha. E ka tepruar me konjak. ajo vet i ofroi uzo, - u shfajsua Gjergji. Do ta padisin profesorin n Gjyqin e Hags pr shpifje, - i kishte thn Mbretresha. Kur gruaja i harxhon menstruacionet e veta hyn n moralin e religjionit t shtrigs, - foli pritueshm profesori duke dal nga gota e konjakut. Vrtet do ta dnojn me kto shprehje kaq krcnuese, - mendoi princesha Tahet. Gjergjin me katr emra e priste dita e aktrimit. N regjistrin e shkolls gjithnj emri i dilte me shum gabime. Profesori me nj ligsi n fytyr, prher i dehur, e mtonte t heq dika nga katr emrat: T katrt emrat do t t kalben pas ktij Prilli t Dits s Dyt. Gjergji doli nga klasa vetm pas krcnimit t dyt t profesorit. U hidhrua kur i than se Teuta ishte shqepur gazit me profesorin e dehur. Ia bre vetit. Ti i fshehe gjasht llojet e vrasjes: tri nga Roma e tri nga Venediku. E pranove vetem at t mushkonjs n Lezh, - i tha Gjergjit me katr emra profesori. Po pse ajo u gajas s qeshuri kur ti m nxore jasht klase? - e pyeti profesori. Ciln nga t gjasht vdekjet e tua do t aktrosh tek dera e kazerms Prillin e Dits s Dyt? - e shulustrisi

67

(selestris?) profesori. Ta ndrrosh vdekjen heroike me aktrimin tnd brenda llamarins s Gjergj Kastriotit Sknder Begut ngjan n ogur t zi. Mbrmsonte t piku atia e llamarins pikrisht midis brirve t prkrenares, - e przu nga klasa profesori duke ia prmendur nj nga nj katr emrat. Prap u gajas s qeshuri prkthyesja e gjeneralit italian. Gjergji me katr emra e shikoi vngr, gati pr ti thn kurv. E zuri at fjal si mizn nn gjuh me ti rn ndr mend koha e gjat e Menstruacioneve t Mbretreshs. Zhdukja e Ambasadorit roman e hutoi Plutarkun ufrak; pas dy javsh e ftuan n Ministri krejt t hutuar. N Ministrin e Punve t Brendshme e kshilluan ta nnshkruaj variantin e par t raportit ushtarak. N raportin ushtarak u tha se Ambasadori roman u gjet i vdekur n shtratin e Mbretreshs. Raporti i par i Ministris romake u nxor nga prdorimi posa ra ndesh me Rregulln e Treshs s Logosit Evrorom; ra ndesh shteti roman me Pushtetin roman, - sikur i foli dikujt profesori. Ambasadori roman mund ta ket lakmuar kthimin e shpejt t Mbretreshs nga toaleti, - u rrmbye prkthyesja e gjeneralit italian. Mund ta pyetni Plutarkun. Mbaj mend se n Ministri m than ta heq fjaln shtrat en vend t saj ta prdor fjaln pus, - u lirua Plutarku ufrak. Gramatika e Shtetit-Pushtet t Evroroms mbetet brenda rregulls: Menstruacion-Mitr, - shpjegoi paksa m i zbutur shkenctari vjenez. Gjergji me katr emra u kthye n klas gjat hutimit t profesorit. E pyeti Teutn n mos e kishte shnuar profesori n regjistr. T dy gotat e vers jan derdhur kur Tomahoku e dridhi tokn. Tashm do t aktrosh tek dera e kazerms. Mbase

68

e kan salduar prkrenaren, midis dy brirve, tek pikonte, - e plandosi Mbretresha Gjergjin me katr emra. Mbretresha q n kohn e Mirk Iliit ia kishte ngushtuar shikimin n fytyrn e ndryshkur t Gjergjit me katr emra. E pa se ajo vidha n mjekr ishte zhvidhosur edhe m shum. Je br pa rruar, - i tha ajo Gjergjit. Profesori u prmend me shikim t ngulitur tek Gjergji pa e hequr asnj fjal. T gjith heshtn n klas. Teutn po e nevrikoste sharritja e nj drrase t vjetr dikund jasht. Asaj iu b se n fytyrn e Gjergjit me katr emra ran shum smundje. Qytetarit, Marin Barletit, Venediku i tha: Zgjedhe vetm smundjen e Mushkonjs pr vdekjen e Gjergjit tuaj me shum emra! Ishte nat kur e urdhruan. Nats pareshtur i tepron di. Tepricat e njeriut i han: ferri, burgu, smundja, vdekja, dnimi, ekzekutimi....frika, - po fliste profesori n klas. Ngritu! sht koha t aktrosh para ders s kazerms para se ti dgjosh t gjitha diagnozat e vdekjes sate, - e urdhroi Mbretresha Gjergjin. E zuri frika nga diagnozat floknaj t profesorit kur mendoi t niset sipas urdhrit t Mbretreshs. Vetm ather iu kujtua se orn e kishte harruar brenda kalit t llamarint, n oborr t kazerms. Diagnozat falsifikohen. Pse kont Ugolini ta ket zgjedhur vullnetarisht ferrin pr vendbanim t prhershm? - e ndrpreu profesorin gjenerali italian. Krejt kot, - u prgjigj profesori. Tashm klysht e ulkonjs e kishin braktisur qumshtin; tashm hanin mish. Mishi hahet n ferr; qumshti pihet n parajs, - u lazdrua prkthyesja italiane.

69

Vetm n ferr shkoqet mishi prvlues i gruas s re n shtratin e nats dihatare, - u prpoq profesori ta prbuz lazdrimin e prkthyeses s gjeneralit italian. Ti gjithnj kthehesh vetem tek shtrati, tek epshi, tek Libido e mallkuar. Ambasadori roman e ndoqi rrugn kalorsiake t toaletit t Mbretreshs Teut; shtrati i saj mbeti i zbrazt aso nate e kso nate, - kundrshtoi gjenerali italian. Princesha Tahet i tha Besi Banit: Pse Teuta skuqet kur profesori e shpjegon vetm variantin zyrtar t vrasjes s Ambasadorit roman? N seciln or t letrsis ajo krkon t dal jasht klase. N seciln or t letrsis asaj i ngacmohen menstruacionet, - u prgjigj Besi Bani. Vetm fetusit t dnuar t klluqet njzet shekuj brenda menstruacioneve kronike i prcaktohen t gjitha llojet e vdekjes. Vdekjen ia vn grack tek porta e mitrs, - po fliste profesori vjenez duke u munduar ta prz nj mendim. Makinat e OSCE-s u vonuan, - u ankua Plutarku ufrak i lodhur nga provokimi i profesorit. Mbretresha po e nxirrte orn nga anta pr ta shikuar pr Gjergjin me katr mera duke e aprovuar mendimin e Plutarkut. Profesori u nis drejt tavolins n Mbretreshs me nj instrument n dor. E shikon plagn e thell n karrigen gjinekologjike. Pikrisht, - u prgjigj nga ana tjetr profesori vjenez. Sa menjher, vetm nj or pas goditjes s rakets Timahok fillon ndryshimi n menstruacionet kronike t Mbretreshs, - u galdua profesori. Gjergji me katr emra e pyeti Mbretreshn: Si mundet profesori ta shoh ann tjetr t historis brenda menstruacioneve kronike?

70

Sipas profesorit, ana tjetr bhet e arrin pas muajit t nnt. Pikrisht n muajin qershor, - tha Mbretresha duke e vrejtur xhelozin n fytyrn e llamarint t Gjergjit me katr emra. Po midis Prillit t Dits s Dyt dhe qershorit ka vetm muaji maj, - u ankua Gjergji. Po ta kishe msuar gjinekologjin do t kishe par se midis menstruacioneve t Mbretreshs Teut dhe politiks gjllojn: Shteti, pushteti, morali, religjioni, patriotizmi..., - u gajas profesori vjenez me mjekrn e qullur gati duke i pikur. Ky profesori vjenez, me ekipin e tij para tetgjet e katrt vjetsh, i ka vn pllakzat matse n kofshn e gruas s re pr ti matur menstruacionet e prziera gabimisht me luftrat e tua t humbura ende pa filluar, - foli Mbretresha me zjarr n sy. Pije historin tnde t paqen! - iu drejtua profesori vjenez Gjergjit me katr emra nga ana tjetr e vrims. N ann e ktejme t vrims t presin diagnozat e vdekjes sate t paqen: punceura, Curis et Angustia Cordis, Taedio et senio confectus, ethe, shigjet, helmim. N der u shfaq Mirk Ilii. Shenjn e dors e solli nga jasht. Po e ftonte Gjergjin me katr emra se kishte ardhur koha t aktronte para ders s kazerms Prillin e Dits s Dyt. Nga jasht oshtim zri: Makinat e OSCE-s po nisen. * * * Profesori i pyeti t gjith nxnsit nse e dinin kush ka shkruar n tabel; pastaj i krcnoi. Nxnsit e mohuan mosprfillshm duke u meritur me ngulmin e profesorit.

71

N kulmin e hidhrimit epik pr dignpzn e zmundjes zyrtare t Gjergjit me katr emra profesori e dgjoi t qeshurn kolektive t nxnsve. E mendoi m t keqen. Profesor, dikush prap ka shkruar n tabel, - i tha plot gaz Bendisa. N tabel ishte vizatuar logosi evropian, i prer n tri profile. Profili i dyt e fyente profesorin duke e nyjzuar me pushtetin. Gjergji gati sa shptoi pa u goditur nga profesori derisa po e fshinte tabeln. Kur Gjergji i ra n fund tabels profesori u prpoq edhe nj her ta zyrtarizoj n klas diagnozn: Fibris reumatica pr vdekjen e Gjergj Kastriotit Sknder Begut. Bendisa, kt her me m pak gaz,ia trhoqi vmendjen profesorit se srish n tabel u shfaq Logosi evropian n t dy profilet. Pa e kuptuar as profesori, dikush e prmendi Internetin si faj t paprcaktuar politik. do ast po shtohen derivatet e Logosit evropian. Sot n tabeln e klass suaj u shfaq Logosi i imperializmit amerikan. Dikush nga ju po i then (shkel?) Kodet n Internet, - krcnoi drejtori duke iu afruar profesorit. Gjergji me katr emra, katr her e ka infektuar Kodin n Internet, - u shfaq n tabel. ...Kutrbimi i hekurins s ndryshkur t Gjergjit me katr emra zbriti tek dera e kazerms, - i pasksh thn Bendisa profesorit. Mos e kthe kokn kah kazerma! - e urdhroi i ati. Paska ardhur Sknderbeu pr t na prir drejt kufirit me Shqiprin, - e prgzoi Bendisa t atin me fjalt e fmijs. Hekurinn e Sknderbeut e kan lyer me boj ushtarake, - i tha i ati.

72

Dgjoni me mishin tuaj t pabr! - urdhroi Koloneli tek veshi i Gjergjit me katr emra. Do t zvarriteni prapa heroit tuaj kombtar deri tek kufiri me Shqiprin. Zri reumatik nga brenda hekurins s Sknderbeut Bendiss i erdhi krejt i njohur nga klasa me zrin krcnues t drejtorit. Gjergji me katr emra gjithnj merrte not t dobt n gramatik; ai jasht kohve t foljes e urrente burgun e gramatiks! E do vetm hekurin, - fliste pr shokun e klass Bendisa. Ajo i shikoi me ngulm syt e Gjergjit me katr emra brenda hekurins s Sknderbeut. E mori me mend se ai i kishte thn ato fjalt e strprsritura n klas: Princesha Tahet n qytetin ton i solli ditt e breshks: t dieln mishtake, t shtunn e zvetnuar dhe t premten ...e gulatur (rrjepur?) mishit. T xhuman Besi Banit i shpalosn (prvjeln?) kmishn (gjer) mbi fytyr pr ta ndar nga dhimbja tek mishi i mashkullit. Sot Prillin e Dits s Dyt, t premten e par, do t kuptoni se ditt dhe mishi i njeriut ju teprojn. Ne paskemi dal n Shqipri! - e prgzoi unin gruaja nga qyteti tjetr kur e pa Sknderbeun. Dora e kolonelit u shkput nga prkrenarja e Gjergjit me katr emra pr ta grishur ushtarin nga kisha-kazerm me urdhresn e shkruar: Ikni prtej kufirit! Shtrydhni Prillin e Dits s Dyt! - kishte aktruar nga brenda llamarins Gjergji me katr emra. Pasi aktroi Gjergji me katr emra koloneli hezitoi derisa gjarpri e prbini bretkosn. Koloneli e bindi veten se gjarpri ende ngurron t haj.

73

Grat e turms midis lojs s gjarprit me bretkosn derisa nga hekurina e Gjergjit me katr emra u zbraz mishi i breshks n oborrin e kishs-kazerm. Po ta kishe ngrn mishin e breshks so ti kishe shptuar diagnozs: Fibris reumatic, - po e qortonte profesori Gjergjin me katr emra. Gjergjit, para tabels, po i rritej kutrbimi i mishit t breshks pr ta mundur diagnozn e par: Fibris reumatica, po kot. Koloneli po mendonte: Kta vetm aktrojn n veshtullin e menstruacioneve kronike. N barkun e ksaj pele, po edhe tek gjyshja e saj menstruacionet e hutuan ngjyrn e lufts. Pr her t par pas goditjes s rakets Tomahok koloneli e quajti pel kalin e Sknderbeut. E shtrydhi heshtjen e turms para kishs-kazerm. Ushtria e kuptoi shenjn e gatshme t kolonelit pr ta goditur peln e Sknderbeut. Edhe Gjergjin ton e goditi n shpin ushtria! - u merit nj grua me fytyr katrore. E pash gjinekologun e veshur me tesha ushtarake. Gruaja tjetr, afr, ia shikoi barkun e fryr: Mund t shkoshderi tek kufiri i Shqipris pa e lindur fmijn. Burrin ma kan vrar, moj prdal! - u zgurdullua gruaja fytyrkatrore. Ti do t ma lsh kopilin n bark. Sot ka fare mjaft njerz pr t gjitha barqet tona, - foli ajo gruaja tjetr. Do t ecim vetm nnt kilometra deri tek kufiri i Shqipris, - aktroi srish nga hekurina Gjergji me katr emra. Mami, ja po na flet Sknderbeu, - u ngazllye upza e llahtarisur. Dil e nxirre nga ajo dreq llamarine Gjergjin me katr emra! Ka m tepr se dhjet minuta ora e msimit e, ai rropatet n at hekurin t braktisur, - e urdhroi profesori Bendisn.

74

Atij gjithnj i plqejn llamarinat e ndryshkura, - u prgjigj Bendisa. Ajo e njohu shokun e klass nga zgavrat e hekurins s Sknderbeut, aty ku salduesi e kishte el shikimin e ftoht. Syri u hap me dhembje; n t kishte rnn vaj nga grasatimi ushtarak. Koloneli, Mirk Ilii, me shikim zhbirues po i zvoglonte grat si bretkosat n vapn e djegagurit. Grat, t stepura, e kishin harruar kohn e menstruacioneve pas t vjellave t tyre kolektive. Katr vjet e ke burrin n Gjermani, pa t ardhur asnjher tek shtpia, - i than gruas zgurdullaqe, t humbur n copa t grisura gazetash. Qyqet ne! Na ndaluan menstruacionet, - u alivanos nj grua. Mishi eunuk, grat barkdala, fmijt e lemeritur po dboheshin nga toka eunuke, nga qyteti eunuk gjym ore pasi raketa Tomahok e kishte goditur barkun e toks n oborrin e kazerms. Njeriu i kapitur u foli dy t tjerve t mbshtjell me pelerina t zeza: N Prillin e Dits s Dyt do t maten pllakzat e vna para tetdhjet e katrt vjetsh n kofsht e grave t reja. Ne, sot, jemi larg ktyre grave nnt kilometra. Misioni i OSCE-s , sot n mngjes, e ka kluar kufirin. Tashm gjendemi n Shqipri. Nga ktu aparati laparoskopik vshtir lexon mitrat e grave, apo pllakzat e vna para tetdhjet e katrt vjetsh n kofsht e grave t reja, - foli ndihmsi i par i profesorit vjenez. Profesori, i kapitur, me aparatin laparoskopik po e bnte veprimin e dshpruar, nga nnt kilometra largsi pr ti lexuar pllakzat e vna para tetdjet e katrt vjetsh n kofsht e grave t reja.

75

Ky profesori yn na przuri nga ligjratat e Shkolls s t Merkurs n Vjen. Tashm na mton ti lexojm nga nnt kilometra largsi pllakzat e vna para tetdhjet e katrt vjetsh n kofhsat e grave t reja, - u ankua ndihmsi i dyt i profesorit. Po flitet! Dgjoni! Po dgjohet! - u jerr profesori. Qenka tepr ftoht t dalsh nga menstruacionet e ngrohta pas njzet shekujsh. Mezi i gjeta eshtrat. I kam pas gjetur shkujdesshm. Mendova se ato prher do t mbesin t ndara nga mishi, - i foli Bendiss mishi i ri i Gjonit nga barku i fryr i Elizabets. Ajo shikoi n zgavrat e hekurins s vjetr syt e ftoht t Gjergjit. N syt e tij ishte prngjitur faji nga qortimi i profesorit pr vonesn n orn e msimit. Pse i lakmon hekurinat e vjetra. Tashm je burr. A e sheh se me kto hekurina t vjetra dukesh si Magjistari nga Ozi, - i tha profesori prtej t qeshurave t nxnsve. Kur profesori e prmendi pr t parn her Magjistarin nga Ozi Bendisa e vrejti gjolln e ndryshkut n fytyrn e Gjergjit. Mishi i ri i Gjonit nga barku i fryr i Elizabets i foli srish Bendiss: Farn e shtuar n mitr e solli njomzimi i mishit; eshtrat u zbrujtn me mish e shpirt. Brendisa e diti se i foli barku i fryr i Elizabets. Po flet! Dgjoni! Po flet mishi i ri nga barku i fryr i Elizabets. Eksperimenti doli me sukses, - u galdua profesori vjenez. fara e shtuar n mitr nga raketa imperialiste Tomahok do tju mashtroj. N kt Babel prore do t mbetet mishi veshtullor, i pabr. Lutuni, lutuni: ikja juaj t mos bie n dimr, - foli koloneli tek prkrenarja e Sknderbeut.

76

Nga barku i pels s Gjergjit me katr emra u zbraz mishi veshtullor i brshks n plastmastin e shtruar nga katr ushtar! Me t dal jasht klass Gjergji me katr emra, Bendisa e kishte dgjuar hidhrimin e profesorit: Le t nisemi t gjith! Drejtori i gjimnazit e kishte harruar shenjn e ndalimit n klas. Koloneli u dha urdhr ushtarve ta montojn peln e Gjergjit me katr emra. Tek filli i urs T. ushtaraku ia hudhi mbi shpin pels s Gjergjit plastmasin. T mos ndryshkesh, - i tha. Tash ta sjellim peln tnde. Salduesi dhe axhustatort e kan montuar peln tnde; e kan br t prshtatshme pr fushime ushtarake, - e ngushlloi koloneli Gjergjin me katr emra. Ishte vegim...prtej kthjellimit t menstruacioneve Bendisa e pa shiun przier me diellin e Prillit t Dits s Dyt . Dita e mbushur mish t ri t Gjonit foli nga barku i fryr i Elizabets. Dielli i varur mbi dhmbin e bjeshks e zgjoi urin e fmijs s shashtisur. Ereniku po e zhvoshte lkurn e thr npr zaje t trasha. Prapa Bendiss po mbetej qyteti eunuk me heshtje t rysur n gojt e kambanave t kishs s Shn Antonit. Po u hutuam tek ura T. Ereniku do ta pij vetveten. Pak para diagnozs Fibris reumatica t Gjergjit me katr emra Erenikut i mungonin dhmbt, - u kishte thn profesori. Ditn e varrimit tim n kt pel t hekurt salduesit dhe axhustatort harruan n barkun e saj shum shi. Axhustatort dhe salduesit e shkrinin hekurin mbi mua. Shiu plasi brenda hekurit t nxeht pa mundur t dal jasht. Pas njqind vjetsh reumatizma u dobsua apo un u msova me t. Shekujt e tjer u bn hutaq mbi shterpsin e pels sime. Pas

77

kaq vitesh kolonelit i duhen edhe mishi edhe eshtrat e mia, - u ankua Gjergji me katr emra. Kujt i flet syri i ftoht i Gjergjit? mendoi Bendisa duke u ngulitur n vargun e Bibls: Lutuni! Ikja juaj t mos bie n koh dimri. A do t kthehemi kurr m e pyeti t atin tek faqja e shtatdhjet e Bibls. Shiko vetm prpara! T shikuarit prapa t bn gur kripe. Kshtu shkruan n Bibln tnde, - i pshpriti babai. * * Fundi i rrugs s varur n ajr, dyqind metra nga Kisha e Shn Antonit, e solli tek Brendisa cepin e urs T. Ajo deshi t shikoj andej nga kutrbonte tymi i oborrit t kazerms, andej kah oborri i buhavitur nga goditja e Tomahokut, kur n cepin e urs T. e vrejti peln e Gjergjit t montuar me fytyr kah perndimi. Koloneli e solli n midis t urs T. heshtjen e Prillit t Dits s Dyt me makinn e kaltr t policis. Sknderbeu do t na shptoj. Ai sht shum i fort, - u ngazllye srish upza. Kolonelin e ngazlleu galdimi i upzs n ndrrn e hekurit mashtrues derisa trembshm po e mendonte shiun. Deshi ta sos sa m shpejt mendimin e shiut pr t thn: Para se t hyni n urn T. do ta shkundni vetveten nga supet tuaja; n cepin tjetr t urs T. do ti hudhni n kutin e kartonit t gjitha dokumentet, - urdhroi koloneli duke ia rregulluar pajisjet pels s Sknderbeut. *

78

Profesori po krcnonte nga katedra pasi nxnsi pasksh thn para syve t drejtorit: Sknderbeu pasksh qen i rrethprer. Prdore metodn autoritare t shpjegimit! e urdhroi drejtori profesorin. Sa net i ke n trastn tnde? e ngriti n kmb Gjergjin profesori pas asaj rrethprerjes s par. Q t triat, - u prgjigj Gjergji pr habin e Bendiss, kur e pa se makinn e policis e zuri ngulfatja n midis t urs T. Po e krkojn dik tek fundi i barkut t urs T. Ai gjith natn e mbllaqiti ujin me shtat lloje kriprash, - u friksua krejt papritur i ati i Bnediss. Koloneli i hoqi dhmbin e dyt t prillit pr t kaluar Stalini me poetin ufrak npr midis t turms drejt qytetit eunuk. Kur Stalini erdhi tek Pela e Sknderbuet e rroku amoku i jerrjes: Prbirohuni npr Prillin e Dits s Dyt, andej nga erdha un! Aviont e NATO-s po na e djegin lkurn e shekujve ton si i djeg zjarri hardhucat n pyll. Ju, nprmes t t elurs s Prillit t Dits s Dyt do t bheni qytetar t bots. Sot po dilni nga mitra e incestit ballkanik, si po ju thot ajo NATO-ja juaj. N fund t amokut t Stalinit heshtja dymijvjeare u zgjat e n cep t urs T. nn piklat e rralla t shiut duke sjell prtomn e ndrkryer nga maj e malit plot frshllim mbi hekurinn e Sknderbeut. Dil jasht! i kishte thn profesori Gjergjit. N der t klass u shfaq Mirk Ilii; e kishte zn pr dore Gjergjin me katr emra. E shtyri para profesorit duke e goditur fshehtas n brinjn e djatht. Nxnsit e klass s Bendiss e dgjuan jerrjen e princeshs Tahet. E kishte rrokur amoku u mallkimit. Grat e

79

friksuara ua varn n qaf unave nuskat e msyshit. Princesha Tahet u ngrit nga banka e tret e rreshtit t midism mbi heshtjen e Besi Banit, si i tha: Ajo ushtri shkretinore, e nbshtjell n pluhur, e grishte shiun pr tu shndrruar n lluc. Nga maj e malit tri menstruacione i kam kaluar duke e grishur shiun krejt sipas kshillave t Mbretit tim t quajtur Bab. N gjysm t amokut t Tahetit n klasn e Bendiss u hap fjala se Hadumi i lagjes s vet qenka zhdukur pasi Mirk Ilii e pasksh ln lmuq gjumin mbi bankn e tij. A mund t humbas njeriu n pleqrin e lumit u merit Bendisa. N at fund maoku makina e policis po e gjurmonte dik n shpinn e Urs T. Babi sharro thell n kapel! Zvoglohu prapa syzeve! e urdhroi Bendisa t atin. Pasi kaloi edhe poeti ufrak pas Stalinit npr zgrapcyrn e Prillit t Dits s Dyt, Sknderbeu e rriti aktrimin e trimris; nj fustan i bardh piku n barkun e but t Erenikut. Lumi do ta nxjerr jasht nj kurv si ajo. Pes shekuj ka qen shtatzn me at hadumin e zhdukur, pa lindur kurr as djal, as vajz u jerr nj grua, pastaj shum gra. Ti je shtatzn, - i kishte thn mjeku. Po un... deshi t flas Tahet. E di. sht hadum, - ligshm ia kputi mjeku me shikim t ulur posht. Po Tomahoku a sjelli far mashkulli pr t gjitha? u zhgreh Tahet. Ja, t gjitha kurvrit e juaja doni ti mbuloni me at Tomahok t mallkuar.

80

Ajo i dalloi: urrejtjen, frikn, ligsin n fytyrn e mjekut. Ai e fliste nj gjuh t vjetr, plot lng helmi pr fetusin dhe pr Tomahokun. Kopili yt e rndon dyshimin mbi t gjitha grat. Ky kopil i mitrs sate do ti ket baballar t gjith meshkujt e ktij qyteti, - e mbrojti mjeku moralin e grave e t eunukve. Ktej rall kalon ndonj kalimtar. N qytetin eunuk mitrat e grave t reja mbesin prore shterpa, - i foli mjekut plot urrejtje. Ajo qndroi n paradhomn e mjekut derisa u trash muzgu. Thon se hyri n trashsin e par t muzgut drejt harress s atij mjekut aq fjallig. Princesha Tahet sht dh sikur t jet rnduar me barr, - njdit foli aq papritmas Teuta pas ors s par t msimit. Besi Bani u skuq n fytyrn e tij qose deri tek shfaqja e gruas n zrin e tij. Teuta e shikoi me vmendje fytyrn grarishte t Besi Banit duke i rn kmba n fillim t mendimit t keq: Ktu duhet ruajtur fytyrs s ktij deledashi aq sa shtatznis brenda menstruacioneve kronike. Pr her t par, bashk me grat e tjera, dyshoi mos fustani i bardh nga ura T. deri tek barku i but i Erenikut t ket qen vetm nj halucinacion grarisht deri tek brtima e kolonelit: Idiot, jepi ksaj makine! Nj mij vjet do t na ngujosh n kt ur t mallkuar. Shoferi u zvoglua kur u rropat ta flas t pamundurn. Koloneli e fashiti me tymin e kushedi t sats cigare tek koka e Gjergjit me katr emra t mbytur n kollitje t llamarint. Knderbeu e mbytka tymi i duhanit! mendoj Bendisa duke u munduar tia qlloj n pinte duhan n klas Gjergji me katr emra.

81

Dil jasht, idiot! N kt klas ndalohet duhani! i brtiti profesori Gjergjit me katr emra. Shko e sillma prindin! Po babai im e ka t ndaluar t vij n klas, n kt shkoll n kt vend, - u arsyetua Gjergji para profesorit. Pse? Babai yt sht i syrgjynosur...? gati sa e pyeti profesori. N fund t pyetjes s profesorit Bendisa e kishte dgjuar babain e vet: Princesha Tahet me uj t cemt po i lan menstruacionet. Ajo e mashtroi mitrn e vet dhe dshirn e Teuts. Ndalohet do mish mashkulli n orn e msimit, sikur e qortoi profesori Tahetin. Ajo as ndjeu dshir t flas. Fytyra i rrshqiti nn kuptimin e secis fjal. U friksua pr t parn her seriozisht se profesori i hidhruar do tia thrras prindin n shkoll. Do t zbulohej prejardhja e saj hazare. Koloneli nga bishti i cigares sikur foli me t gjith: Ju e flijuat gruan pa e nr kurr nuse as nn. Srish Ateh u friksua se nga t gjith do t zbulohet origjina e saj hazare; pikrisht i bhej se andej po shkonte koloneli derisa e nxori nga frika Gjergji me katr emra: N cepin tjetr t urs T. shkundni nga vetja juaj t gjitha letrat e shkruara nga e djathta n t majt, po edhe nga e majta n t djatht! Koloneli e ndaloi me shenjn e hidhrimit n fytyr: E ke thn keq tekstin, tepr keq. t hyjn ty n pun rrugtimet e shkronjave nga e djathta n t majt? Ushtart e kuptuan n midis hidhrimin e kolonelit pr ta zhbr emblemn historike me goditje t forta ekani. Hekurins s Sknderbeut i ran smundjet n barkun e pels s lyer me boj ushtarake.

82

Si mund t ngujohet smundja e grave n barkun e ksaj pele t hekurt? erdhi nga nnt kilometra zri i profesorit nga aparati laparoskopik pasi arriti ta shoh vetm prkrenaren e Gjergjit me katr emra. N t gjitha pelat ballkanike, t drunjta apo t hekurta, e kan skuqur tharmin e mitrs me incest. N dru, n gur, n hekur, ku prfundon pela e ku fillon njeriu, ballkanasi kapardiste n kentaur, - po fliste brenda aparatit laparoskopik profesori. Koloneli nga bishti i cigares, me at gradn ters t nj lloj zoghardhuce iu qas urdhrit ushtarak: Kontrolloja shtatznin ksaj pele pas goditjes s Tomahokut t mallkuar! Ushtaraku i grads zoghardhuce e mori qndrimin gatitu midis rregulls e zbatimit e m n fund u zbraz: Shoku kolonel, pels s hekurt i konstatohet shtatznia. Koloneli e shtrydhi edhe m qndrimin zoghardhuce pr ta dhn urdhrin tjetr: Ekipi mjeksor le ta konstatoj punn tnde idiotike! Derisa dy ushtar po e hapnin pjesn e prapme t pels s Gjergjit me katr emra mbi Kishn e Shn Antonit u shfaq helikopteri i spitalit me kryqin e kuq, t dallueshm qart. prej spitalit civil e deri tek ura T. helikopteri e kishte br nj rrug vetm prej nj kilometri. Njerzit u rrokn pr njri-tjetrin kur elisa e helikopterit i qapuriti (shpupurishi?) lisat e varreve. Po e hapin peln e Sknderbeut. Si duket do tia prdredhin mitrn pas ngulitjes s thell t Tomahokut n mishin e toks. Ushtria e kolonelit zoghardhuce po dyshon se pela e Gjergjit me katr emra mund t pjell se ajo pela e Trojs, - brenda aparatit laparaskopik u dgjua zri i profesorit pasi elisa e helikopterit e zbuloi peln e Sknderbeut nga floknaja e lisave t varrezs.

83

Oficeri me grad ushtarake zoghardhuc dorn e prvjel, t mbshtjell me dorashk t sterilizuar, e futi n anusin e pels s Gjergjit me katr emra; po prpiqej ta z me dor mitrn e pels. A t nisemi, - u dgjua zri fmijror i Gjergjit, sikur deshi tia shptoj nderin pels brenda qortimit n klas kur ende profesori po fliste pr variantin e katrt t vdekjes s Sknderbeut. N midis t diskursit t profesorit: Markezi e Montras njoftohej prej ambasadorit t tij Giovani Francesco de Maffei n Raguz se Sknderbeu vdiq n betej nga nj shigjet, - n der u shfaqn Mirk Ilii dhe drejtori... Pse ka mbetur jasht ky nxns? - pyeti nga midisi i qortimit drejtori i shkolls. N astin kur u godit me shigjet Sknderbeu piku nga maj e kalit n lndin, - vazhdoi profesori prtej pyetjes s drejtorit. Drejtori e prsriti pyetjen sapo Bendiss i ra ndr mend se profesori e kishte harruar jasht klase Gjergjin qyshse ishte prmendur tymi i duhanit. Tahet me pyetjen dnesore, t prvjedhur midis Mirk Iliit dhe drejtorit e paska pas zgjatur si llastik diskursin e profesorit:...Sknderbeu piku nga kali apo nga pela? Mirk Ilii dhe drejtori i bn vend midis tyre pr t kaluar pyetja e Atehut kah ai nxnsi i hajthm; Gjergji u ul pran syve prbuzs t Teuts. Pse ajo Princesha Tahet pyeti pr gjinin e asaj kafshe mjerane? pyeti, e habitur, Bendisa. N at kafshn hardallin t Karantins Troj, rreth s cils u b gjith ai urinim, ciln gjini e vendos: t kalit apo t pels? e kishte rritur ironin profesori.

84

E kan hapur nga anusi; veterinari me gradn ushtarake t zoghardhucs po prpiqet tia prdredh mitrn pels s Sknderbeut pas goditjes s Tomahokut. Ka mundsi... ia dorzoi me shkrim ndihmsi i par. Ather qenka pel, - nga aparati laparoskopik u dgjua qortimi i thell i profesorit: Po ia prdredhin aq shpejt mitrn pr ta thar fetusin. Ne n shkoll e msonim at kafsh drusore t vjetr tre mij vjet. N mitrn e saj ka pasur koh t bollshme pr tu rritur ai far Uliksi..., - u ankua Bendisa. Duhet ta kaprcejm urn T. pasi e prmende at ogurin Uliks. Edhe n cepin tjetr t rrs T. do ta zm Prillin e Dits s Dyt, - sharroi i ati n kapeln e vet. Makina e policis lvizte nj mij vjet para-mbrapa, prej njrit prill tek tjetri Prill i Dits s Dyt fare pran veterinarit ushtarak me grad zoghardhuc. E nxori foshnjn nga mitra vapullore e pels s Sknderbeut. Uliksi, erdhi Uliksi! u dgjua zri i profesorit brenda aparatit laparaskopik. Infermierja mbshtolli n mnela Uliksin veshtullor plot dyshim pr gjllimin e tij. Vendoseni n inkubator! Do t mrdhij pas sosjes s menstruacioneve n mitrn vapullore t Kalpels s Sknderbeut, - vazhdoi profesori nga aparati laparaskopik. Si paska arritur t jetoj ky Uliks tre mij vjet n mitrn e prdredhur t pels? Edhe n Libidon tnde shprbhet ky incest biologjik, i quajtur katarzis, - ironizoi ndihmsi i par i profesorit. Pasi helikopteri u ngrit drejt spitalit civil lisat e varrezave u kreshpruan srish n shikimin laparaskopik t profesorit. Nga largsia nnt kilometra ai konstatoi gjakun e przier me boj ushtarake t pels s Sknderbeut. Koloneli po

85

e trembte kutrbimin me tym duhani krejt afr koks s Sknderbeut pa ia vn veshin kollitjes s tij brenda hekurins ngulfatse. Mami! Po lviz Sknderbeu drejt urs T. Do t nisemi! u ngazllye upza. Hesht! Pas galdimit t fmijs koloneli u prir kah turma e zvarritur nga ura e deri tek kisha-kazerm. Shiu i posafilluar kolonelit ia lau hutimin e astit nga fytyra; shiu e ha edhe Zrin. Pr ta shpn shiun deri tek ushtria e Besi Ban Efendis Princeshs Tahet i jan dashur tri kaprcime stinsh, - unguroi ligsht profesori duke shikuar n drit t syrit Teutn. Princesha Tahet mendoi n vetevte: Po ta zbulonte prejardhjen time hazare, profesori i lig do t ma thrras pr do dit prindin n shkoll. Babai im, mbreti im do t m shkoj n shpat po t m gjej ktu n klas me Besi Ban Efendin pas kastrimit t tij n Stamboll... * * N fillim t Prillit t Dits s Dyt, t parn t premte princesha Tahet iu as ndrrs s Besi Ban Efendis, tek fundi i namazit, n tendn e ndriuar nga tre shandan rt mdhenj. At mngjes t xhumas s par t Prillit t Dits s Dyt po zvoglohej Azia n ndrrat e ngatrruara t ushtarve, t deveve, t konkubinave, t kuajve, pasi raket Tomahok e kishte prshkuar gjumin e tyre veshtullor kah mitra e toks. Kryetagbitari, tek dera e tends, derisa po e priste fundin e reateve t Besi Ban Efendis, e ndeshi hijallin e gruas s re, krejt t panjohur pr ndrrn eunuke. Si do ti tagbirte *

86

ndrrat e ushtarve, t deveve, t konkubinave, t kuajve, po edhe t Besi Ban Efendis kundruall ktij oguri n hijall gruaje t re. Prtej Erenikut po ziente asfalti i pistave t kazerms nga vapullima e Tomahokut. Nga andej paska arritur ky ogur n hijall gruaje, mendoi kryetagbitari pa ia prishur Besi Ban Efendis. Gruaja hijall ia dha ogurin friksues me shenj dore si iu drejtua Kryetagbitarit shikimi tek mishi m i mbl i gruas. Kryetagbitari i ndrrave e lexoi shenjn e dors s ogurit n hijall gruaje sikur i pasksh thn vetvetes: Mos bje ndesh me unazn e gishtit t dors, mos bje ndesh me tehun e shpats! Kryetagbitari u prpoq n t gjitha vitet t dalloj se me cilin gisht i kishte fol oguri grua Prillin e Dits s Dyt, n t xhuman e par derisa n gjysm t reatit t Besi Ban Efendis i erdhi kumti: Besi Ban Efendia flen n mitrn e barkut t vet. Estokfrllah! Kshtu tregon aparati laparaskopik, po edhe pllakzat e vna para tetdhjet e katrt vjetsh n kofsht e grave t reja, - sqaroi veten profesori vjenez. Profesori tashm aparatin laparaskopik e kishte drejtuar n ndrrat e ushtris aziate, thell n gjumin e mbram t ushtarve, konkubinave, t deveve, t kuajve. Askujt mos ia beso ndrrn tnde! Mashtro n fund t do reati! i erdhi Kryetagbitarit. Po u vonove, do t bhet shum von. ishte djalli prpjet Erenikut. Kryetagbitari llahtarej para kumtit t gruas-hijall, kah do ta shpiente: kah tredhja e madhe apo kah synetia e keqe. T dyja t njjta, - i erdhi nga lumi.

87

Estokfllah! Grat e shmangin rrugn e shpirtit; ecin shtegut t rrezikshm t shtratit. Ti vre gishtin tnd t egr mbi kto shkronja t Allahut! i erdhi Kryetagbitarit n agsholin e par t Prillit t Dits s Dyt, t xhuman e par. Profesori i rrmbyer nga shpjegimi i kuptimit Subjekt evropian e zuri Besi Ban Efendin tek po e shtinte dorn midis kofshve valuke t Atehut; sikur kishte plcitur gjaku Besi Bani u rrmbye kah dera e klass. Midis rrmbimit t Subjektit evropian profesori e urdhroi Besi Banin t kthehej tek banka e tij. N syt e tu lexohet: lodhje, namaz, vdekje, shkrettir, hytbe, prtej gjumit ku shpirti dhe huri i mpreht shtyhen midis tyre pr ta fituar trupin e njeriut, - i foli profesori shpins s Besi Banit derisa po shkonte drejt banks s tij. Ateh u ndez tek ai far shpjegimi i przier me Subjektin evropian dhe shikimin e lexuar t Besi Banit. Fmijt i shpton besimi n fe; krenaria dhe zemrimi e thejn zemrn e fmijs, - i mbajti fjal pedagogjike profesorit. Mirk Ilii i aprovoi me kok t gjitha fjalt e drejtorit. Ju profesort e kuptoni t fundit mashtrimin e librave tuaja, t shkrimtarve tuaj, t grave tuaja. Librat, shkrimtart e ndjekin shtegun e pushtetit, grat e ndjekin shtegun e mashkullit. Librave tuaja u mungon fara e subjektit, grave tuaja u mungon fara e mashkullit, - u kall Ateh. Mirk Ilii i bri tre hapa aprovimi drejt profesorit t zhytur tashm n syt e Teuts. Ata t dy, drejtori dhe Mirk Ilii, foln mbi moralin pedagogjik t profesorit. Librin tuaj, pikrisht at librin tuaj t par, n t dy ant, n fillim e n t sosur, e shartojn me mashtrimin e

88

meshtarit. Nga gjysma e secils jav tuajn fillon mashtrimi i s premtes e deri tek e diala. Shkronjat tuaja fillojn t ecin marramenthi nga e djathta n t majt, nga e majta n t djatht. Tek ju ndodh gjaku n midis t alfabetit, - e shoi Mirk Ilii galdimin e profesorit mbi at Subjekt evropian. Kryetagbitari i ndrrave, nga shikimi i gruas hijall e rriti frikn nga pushteti hadum i Besi Ban Efendis n Prillin e Dits s Dyt, t xhuman e par, para reatit t tret. At e kishin mtuar ti nxjerr nga hutimi ndrrat e ushtarve, t konkubinave, t deveve, t kuajve; secilit tia gjej ndrrn e vet n at pshtjellim. Deshi ti thot Besi Ban Efendis, n fillim t reatit t tret vetm sa pr prov: Efendi, ti lakmon t lindesh edhe nj her mashkull i br synet keq, por jo i tredhur thell. Shptoje veten me agjrim! M mir e la pa i thn; do ti zemroheshin t dy, edhe gruaja, edhe Besi Bani. N Prillin e Dits s Dyt, t xhuman e par, pa filluar reati i tret, Kryetagbitari u llahtaris nga syt e princeshs Tahet, t mbuluar nga agsholi i hershm i mngjesit. Ajo e kishte ndjer kutrbimin e qelbit t ligatins s mashkullit eunuk, as femr, as mashkull. Drita e shandanit tek fytyra e Kryetagbitarit e shpalosi pal-pal prpjekjen e dshtuar; sikur t dy gjinit e kishin braktisur pasi kishin dshtuar n at ligatin. Besi Banit iu shkalabav dora e djatht midis vegve t Tahetit nga fjalt zvogluese t Mirk Iliit, tek e zvoglonin profesorin para tabels: N Rom, sipas kalendarit t t katrt ungjijve, n vitin nj mij e shtatqind e dy kur u zbulua Meshari i mashtrimit tuaj. Djali juaj, ai far Gjoni, e pau librin e gjymt pr fen tuaj t gjymt. Tek ju secila plag rrah zemr n vete; ne do ti ndihmojm secilit nga ju t vdes n at ann tjetr t Erenikut, tek kazerma jon.

89

Pas zbulimit t librit Meshari, n gazetn Le mond, artikulli i dyshimt mbi djalin e quajtur Gjon, udhtoi me karroc diplomatike nga Parisi n Stamboll. Dy ministrit: e jashtme dhe e brendshme, e studiuan raportin e mabasadorit mbi Mesharin dhe mbi Gjonin. N fund t raportit ambasadori e shkroi formuln e porosis: Kush bie ndesh me fuqin e unazs s Padishahut dhe me tehun e shpats s Padishahut e ka prbuzur jetn; ai do ta prqafoj vdekjen. T njzetn dit pas raportit diplomatik t ambasadorit turk nga Roma qytetin eunuk buz Erenikut tri her si gjarpri katullaq e rrethoi ushtria.Mbrmja me krrokam sorrash iu kap n parzm mngjesit t Prillit t Dits s Dyt. Njerzit flisnin pr ditn, pr dritn sikur ato t kishin ndodhur nj mij vjet m par. Kryetagbitarit i kan dhn detyr ti shpjegojn ndrrat sa her djalli e ngushton rrugn midis shkruesit e lexuesit. Ai n fillim t reatit t tret t Besi Banit n njrn dor e mbante shandanin afr fytyrs s vet e me dorn tjetr i mbante shallvaret e rnduara nga kullimi i plags eunuke. Kosh do ta konet epshin e ksaj hergjeleje me ligatinn qelbanike t hadumit qimeholl, - mendoi Kryetagbitari midis friks s pushtetit t Besi Banit dhe friks nga oguri i femrs duke i shtrnguar vegt t kujura nga shallvaret e lagura me qelb t plags eunuke. Princesha Tahet duke e par cucatjen e Kryetagbitarit me nj shenj prbuzse t dors s saj, i ulroi (iu hakrrua?) Kryetagbitarit: Shko! Pshurru si grua fatpreme, si grua barkthat! Kryetagbitari i trembur, pak pa i shptuar nga dora, e lshoi shandanin prdh; iku pas tends s Besi Banis. Derdhi uj me fishkllim hardhuce t ar.

90

Tahet mezi e nxori dorn e shkalabavt t Besi Banit nga kofsht valuke sikur e pati t zorshme t dij t bj me at dor t vyshkur hardhuce. Do t kutrboj n klas, - mendoi Tahet duke ia dhn profesorit nj shenj, si pr ti krkuar leje. Profesori e miratoi shenjn e saj deri tek dera e klass kur i shkrepi pyetja: Mbrm dole me kt hardhuc?! Profesori u prpoq ta dalloj Besi Banin midis t t qeshurave. krejt papritmas profesori e ndaloi shikimin tek Gjergji me katr emra sikur i pasksh thn: T polli pela arketip, incest apo krthi? N aparatin tnd laparoskopik vetm arketipi paraqitet, - ndrhyri ndihmsi i dyt i profesorit. Profesori vjenez heshti kundruall fishkllims prej hardhuce t urinimit t Kryetagbitarit pas tends s Besi Ban Efendis sapo u prcoll lajmi i rojave deri n thellsi t tends. Koloneli krkoi n Prillin e Dits s Dyt audienc t Besi Ban Efendia. Pak para fundit t lajmit mbi audiencn e kolonelit, ai i apiti lodhshm fjalt sa e ngjalli tek roja dyshimin se ishte folur apo do t flitej pr audiencn e atij koloneli. Prapa tends ende vazhdonte fishkllima e hardhucs s Kryetagbitarit sikur po fishkllonin t gjitha hardhucat e breglumit n vapn e djgagurit. Syt e princeshs Tahet e ndryshuan ngjyrn e ftoht prball hapit ushtarak t kolonelit. N dern e tends s Besi Ban Efendis, mu n midis t urdhrit t gabuar, kur gjumi e trallis robin e Zotit u paraqit roja e ngatht me nj urdhres n dor. Sipas rregulls ushtarake prej kalorsi, koloneli i bri rrug princeshs Tahet drejt ders s tends n midis t lajmit t ngatrruar t rojs. N fillim t ceremonis ushtarake, tek dera e tends e hudhn mbi princeshn tulin e tejdukshm si

91

vet nata. Ajri u rrallua brenda tends s Besi Ban Efendis. Kryetagbitari ndaloi afr divanit t Besi Ban Efendis duke pritur shenjn e fillimit. U dha shenja e prshndetjes m tepr sipas syve t Kryetagbitarit. n fund t prshndetjes ushtarake u ul nga krahu i djatht i princeshs duke pritur kur Besi Ban Efendia sikur t mos e kishte vrejtur ardhjen e kolonelit, me z t holl plake i kishte pas thn Kryetagbitarit: A i klasifikove ndrrat e secilit? Ende pa folur Kryetagbitari, Besi Ban Efendia, me zrin edhe m t holluar prej plake, urdhroi: ndrrat e deveve, t konkubinave, t kuajve, t ushtarve, vetm do ti renditsh, ndrrn time do t ma bsh tagbir! N ndrr m shprlan me uj t foshnjs, - vazhdoi pa dal nga ndrra e mbrmshme. Kryetagbitari kt her e kuptoi se duhet t flas para se t derdh uj si grua fatprer: Efendi, ke ndrruar t lindesh srish mashkull. Shptoje veten me agjrim! Sikur e kuptoi gafletin e Kryetagbitarit koloneli ndrhyri midis Besi Banit e shpjeguesit t ndrrave: ndrrn tnde, gjumin veshtullor t ushtarve, t konkubinave, t kuajve, t deveve i ka prshkuar tejprtej raket Tomahok. Besi Ban Efendia, i dobt si drit kandili, u vjerr foshnjrisht n kraht e strgjatur t Kryetagbitarit. Princesha i dha shenj profesorit n drejtim t Besi Banit. Profesori i dha rrug shenjs s princeshs: Mos e fut dorn aq thell midis kofshve t tij se do ta preksh ligatinn qelbsore t eunukut! Koloneli po i friksohej rrits s zemrimit t princeshs Tahet kur Besi Ban Efendia dhe Kryetagbitari ta kuptojn se ciln deve koloneli po e quante me emrin kavrrisht Tomahok. N hutesn e tyre koloneli bri rrug pr vete kundruall padurimit t Princeshs: Veterinart e mi ushtarak

92

e kan hapur barkun e pels s atij Gjergjit me katr emra nga i kan nxjerr krthinjt kopil t asaj peles s madhe greke t Trojs. Estokfrllah! Robi i Zotit t nxirret nga barku i pels. Vetm t krishtert kujtohen t nxjerrin foshnjn nga barku i virgjreshs e nga barku i pels. Vetm kryqalinjt Zotin e ngujojn n anin e gruas, - i lshonte fjalt n prehr Besi Ban Efendia, krejt i molisur nga ajri i rnduar n tend. Kryetagbitari, sipas prvojs, e nxori me nj urdhr molisjen e Besi Bani Efendis jasht tende, n ajr t freskt. Roja e ders n shenjn e Kryetagbitarit e kishte shtruar sexhaden para ders s tends. Fresku i Prillit t Dits s Dyt Besi Ban Efendin e shpuri tek ai emri i ngatrruar kavrrisht nga ai koloneli. Kistar aga, - iu drejtua sipas titullit, - a e di ti ciln deve e quan ky koloneli me at emr Tomahok? Kistar aga, i zn ngusht me kt emr tralliss poaq sa me renditjen e ndrrave t ushtarve, konkubinave, deveve, kuajve e veanrsiht me ndrrn e Besi Ban Efendis, ngurroi pr nj ast pr t folur: Besi Ban Efendi, n vitin e breshks reshn nga qielli rriske pr robin e Zotit... Besi Ban Efendia kt her u ngut. Po rropatej ta kaloj shikimin n ann tjetr t Erenikut npr agsholin tisor t Prillit t Dits s Dyt, sikur e krcnoi mendimin e vonuar t Kryetagbitarit. Kistar aga, a di ti ta bsh tagbir ndrrn e asaj deves Tomahok? Kistar aga srish u gjet ngusht sa ta prplas nj shikim drejt kolonelit t sapodal nga tenda; sikur po e krkonte ndihmn e tij.

93

Tomahoku e deprton do ndrr deri tek mitra e ksaj toke shterp, - ndrhyri koloneli me shikim t ngulitur n dritat e syve t princeshs. Ushtria ime, devet e mia, kuaj e mi, konkubinat e mia, Valideja e Padishahut pasi ti kullojn ndrrat prej gjumit veshtullor, vepr t cilin paska kaluar ajo deveja Tomahok, do ta kalojn Erenikun pr ta zbuluar Librin e tyre t quajtur Meshar, - iu drejtua pr her t par Prilli n e Dits s Dyt Besi Ban Efendia atij kolonelit sllav. Papritmas tek dera e klass u shfaq Mirk Ilii apo, ende po qndronte aty prej kur e solli brenda Gjergjin me katr emra; u ngatrrua filli. N syt e Teuts u vrejt krejt dukshm mosprfillje deri n armiqsi. Si duket ajo fjala tjetr pr raketn Tomahok e kishte zgjuar kromzn midis vegve. Dora e vyshkur e Besi Banit ngulmoi t zbres thell n mishin e Atehut npr vshtrimin e aparatit laparaskopik t profesorit. Ai po i shpjegonte nxnsit subjektin e Logosit evropian dhe incestin ballkanik sikur rrin hija me trupin n siprfaqen e lmuar t ujit. Ai deshti t shpreh inatin n Mirk Iliin, ngase e prdori at fjaln tjetr krahas fjals Tomahok. Pa arritur ti thot asgj Mirk Iliiit, profesori e trumhazi nxnsen Ateh: Ngritu n kmb ti! iu ngrmua (ngrdhuc?) nxnses, gati pr tia thn at fjaln kurv. Pse e ngacmon me epshin tnd hazar plagn qelbanike t ballkanasit eunuk? Koloneli e ndjeu zemrimin e princeshs Tahet midis fjals Tomahok dhe asaj fjals tjetr ktej dshirs s Besi Ban Efendis pr ta kaluar Erenikun. NATO godet nga qielli. Ushtria ortodokse doli nga kazerma pr t shptuar n kishn e Shn Antonit, - i erdhi.

94

Estokfrllah! Nj ushtri e tr t krkoj shptim n kishn e atij rjepacakut Shn Anton! krejt afr veshit i pasksh thn Kryetagbitarit. NATO vetm kishn e Shn Antonit e ruan nga bombardimet... kishte dashur t vazhdoj koloneli. Kistar aga! Ciln deve e quan NATO koloneli? Besi Ban Efendia e pyeti Kryetagbitarin. NATO sht katolike si dhe vet Shn Antoni, ndrhyri koloneli sikur po ankohej. Ti, kolonel, kryqin tnd ortodoks e ke futur midis dy kryqave katolik vetm pr t shptuar? i tha kolonelit Besi Ban Efendia pa e shkputur bisedn me Kryetagbitarin. Kistar aga! Sot, pa e sosur gjumin veshtullor ushtart, konkubinat, kuajt devet ti therrsh t dy devet kavrresha: deven Tomahok dhe deven NATO! Profesori e pa inatosjen n fytyrn e Besi Banit, tepr t vjetruar pr moshn e tij si nxns i gjimnazit me fjal t prziera: Dy kryqa katolik e nj kryq ortodoks e bjn vuln ifute. Hardhuca e vyshkur e Besi Banit, midis vegve t Tahetit, po dihaste gojhapur nga vapullia tek po i shmangej me ndrojtje vrojtimit t profesorit. Ajo mendon se ifuti shkul mish mashkulli nga vetja e vet, - e ndoqi vetm mendimin profesori. Princesha Tahet deshi ta zdrvaj mendimin e ngecur: ifutt marrin mish mashkulli edhe tek rrisku i nuses s Sollomonit. Koloneli doli prpara zemrimit t princeshs Tahet sikur e kishte hetuar zemrimin e saj hazar midis fes islame dhe fes ifute, si e z nj hardhuc t molisur. Ai e shprehu miratimin e ortodoksizmit krahas ankimit t Besi Ban Efendis.

95

Sa mish robi do t leni pr ushtrin time n kt qytet? e pyeti Besi Ban Efendia kolonelin ortodoks. Pikrisht pr at marrveshje e kam kaluar Erenikun sonte, - u pajtua koloneli. At Gjoni, shtijakun e atij Mesharit e kemi drguar ta sjell Librin sakat, ktu, n kt tend. Shum paskenit pritur at pusht. Ishte viti nj mij e shtatqind e dyzet e dy n Prillin e Dits s Dyt, ai ka qen dashur t paraqitet para ksaj tende me Libr nn sqetull, llogariti koloneli kohn e Besi Ban Efendis. Po, saktsisht, - sipas llogarive t Kryetagbitarit. Do ta pres vetm edhe nj or. Po u vonua mjer pr qytetin. Ushtria ime sht tepr e rrept, - krcnoi Besi Ban Efendia. Dyqind e pesdhjet e shtat vjet qenke duke e pritur at Gjonin e Librit! e ngacmoi koloneli. Sot mos hyn n qytet. Do t takohen dy ushtri, mungojn edhe pes t tjera pr tu br rrmuj. Princesha Tahet e ndjeu nj pickim bosh n fund t barkut kur Besi Ban Efendia i tha kolonelit: Vetm nj or ka afat ai Gjoni i Librit pr tu paraqitur tek kjo tend. Vetm edhe sot mos hyn n qytet! Ende veterinari im ushtarak po i nxjerr krthinjt nga barku i pels s Gjergjit me katr emra, e luti koloneli. Profesori srish erdhi buz asaj fjals tjetr tek ndaloi nga vrulli i nxnsve mbi divanin e Tahetit. Dikush e prmendi mjekun, bile edhe gjinekologun. Besi Bani i shkalafitur tek banka e vet u var n shikimin e profesorit. Nga aparati laparaskopik profesori pr Besi Banin dhe pr Gjonin e Mesharit e rrumbullakoi diagnozn: epilepsi adoleshentsh. Makina e urgjencs hyri n oborrin e spitalit kur helikopteri ushtarak po e sillte krthinin e tret nga barku i

96

pels s Sknderbeut. Rrmuja e infermierve shkonte drejt reparit obstetrik. Lektiga e Tahetit i bri rrug krthinit t tret t pels s Sknderbeut. N katin e dyt t repartit abstetrik-gjinekologjik gjysmmjekja shfryu: far pele pjellake na qenka ajo grdall e vjetr! far injorante je, - ia kputi kolegia, - pela e Trojs ktu e tre mij vjet pjell krthinj npr spitalet evropiane, bile nn prkujdesje t lart shtetrore. Inkubatori i tret ka nj prishje t vogl n tubin e oksigjenit. Rregollojeni para se ta vendosim kt krthi, urdhroi gjysmmjekja duke ia shprthekuar fustanin Tahetit. Kjo grua sht hazare, e nj populli t zhdukur, - i shpjegoi koloneli Besi Ban Efendis n astin kur hardhuca po mundohej ta arrij gjoksin e fryr t princeshs. profesori heshti para rrits s hardhucs krahas menstruacioneve t zvogluara t princeshs, anash ironis s nxnsve, kur Besi Bani po bhej hardhuc e zn nga dora e gjysmmjekes. Princesha Tahet para se t nisej e dgjoi gjysmmjeken: Largojeni kt hardhuc... Princesha Tahet tri dit e net e grishi shiun nga maja e malit. Babai i saj, mbreti i saj hazar, nga shpati i tret i Kaukazit, ia tregoi ushtrin shkretinore, atje posht n fush. Ushtria e madhe me ngjyr t pluhurit shkretinor e bnte nj gjoll bojkafe n midis t fushs s paan. e sheh at gjoll bojkafe atje posht n midis t fushs s paan? e pyeti i ati, mbreti i saj, princeshn Tahet. Po, e shoh, - u prgjigj princesha. At ushtri t tmerrshme, shkatrrimtare si murtaj, shiu i par do ta shndrroj n lluc. Ti vshtroje me mishin e rinis sate at ushtri edhe kur ajo fle, edhe kur ajo zgjohet! e urdhroi babai i saj, e urdhroi mbreti i saj.

97

do ti bj shiu nj ushtrie brenda tendave, - e pyeti tet princesha. Shiu i Kaukazit sht i uritur pr pluhur, e pluhuri shkretinor sht i etshm pr shi. Kur t filloj shiu i par t gjith ushtart, devet, konkubinat, kuajt, i rrok amoku u vrapimit npr shi, - vazhdoi shpjegimin babai i saj, mbreti i saj. Pse duhet ta vzhgoj me shikimin e mishit tim rinor at ushtri ngjyrpluhuri? pyeti baban e saj, mbretin e saj. Thirre shiun tri dit e tri net do t njzet e tetn dit t t prmuajshmeve tuaja! urdhroi babai i saj, mbreti i saj. Pasi t vij shiu mbi ushtrin shkretinore ajo do t plcas si plcasin gurt e gelqeres kur kur shuhen me uj. Ushtria do t shndrrohet n lluc. Pas nj jave n at lluc do t mbij nj bisk. Natn von zbrit tek ai bisk buz lumturis sate. Sot, Prillin e Dits s Dyt po bie shi mbi gjumin veshtullor t ushtris tnde shkretinore, - e smboi ngazllyeshm koloneli Besi Banin e hardhuct. Koloneli e ndrroi shpirtin e shiut mbi ushtrin shkretinore t Besi Banit; tia prziej ndrrat e ushtarve, t deveve, t konkubinave t ushtarve. Kryetagbitari ta humb dhuntin e kullimit, t renditjes s ndrrave. Ushtart, devet, konkubinat, kuajt ti rrok amoku i gjumit veshtullor derisa t shndrrohen n lluc. do gj e ksaj ushtrie t zhduket para revists ushtarake t mngjesit t Prillit t Dits s Dyt. Padishahu, sipas dshirs s Pejgamberit t pakrahasueshm me asnjeri tjetr e ka hequr mishin mkatnor nga robi i Zotit. Shiu tashm rrshqet npr mishin e ftoht si rrshqet uji i lumit mbi gurt e shprlar, - e zbuloi dshirn e kolonelit Kryetagbitari.

98

Ndihmsi i dyt krejt papritur profesorin brenda aparatit laparaskopik: do t ndodh po t bjer shi mbi Libidon tnde? Tia shkulsh mishin mashkullor Libidos e vret metodologjin e puns. Shtat perandori e kan ngujuar Libidon e ktij populli brenda menstruacioneve kronike. Dy mij e njqind e nnt vjet e kan ndaluar t lindurit e foshnjs, - u rrmbye profesori. Kt grua t mbushur plot menstruacione e me dhembje t lindjes e kan sjell gabimisht n repartin obstetrik gjinekologjik, - e qortoi dikn gjysmmjekja nn furin e heliks s helikopterit. pel qenka ajo rrangall e Sknderbeut?! T satin krthi e nxorn nga barku i saj? Qart u prmend emri i Uliksit. Nj tjetr e prmendi Agamemnonin, u b tollovi para repartit obstetrik gjinekologjik. Helikopteri e kishte ngritur tek kati i tret pluhurin e oborrit. Nga cila an e Pels s Trojs u polln akejt at nat: nga ana e parme apo nga ana e prapme? mezi pyeti gjysmmjekja nn zhurmn e heliks s helikopterit. Po ai i Trojs qe kal, bile kal prej drrase. N do an t tij mund ti lenin mazgalla, - krejt fmijrisht foli ndihmsi i par i profesorit. Ti flet ka t ken msuar n shkoll. T gjitha pelat ushtarake npr Evrop pjellin njsoj me peln e Trojs. Kt peln e Sknderbeut veterinart ushtarak e hapn kah anusi, sipas rregullave gjinekologjike, - mendoi apo tha profesori. Kjo pjellje e pels s Sknderbeut qe vetm imitim i dobt i skems suhtarake evropiane. Kjo grua vetm e imiton shtatznin, - qortoi gjysmmjekja. N mitrn e saj shum shekuj mungon fara e mashkullit, - u jerr gjysmmjekja.

99

...Pasi erdhi shiu i nats s tret u zdirgj floknajs s gjat t princeshs Tahet deri tek ushtria e shkrettirs. Avulli i toks u ngrit i ngroht n qiell derisa pluhuri i nxeht i ushtris shkretinore u shndrrua n lluc t val. Pas tri ditsh, t reshjes s pandrprer, shiu iku tinzisht nn vellon e mjegulls si ndonj fajtor. Mjegulla filloi t ahet vende-vende, t hapen mazgalla, nga deprtuan rrezet e para t diellit mbi llucn e prhitur, t mbetur nga nj ushtri e tr. Princesha Tahet, sipas fjalve t babait t saj, t mbretit t saj, priti t mbij bisku i gjelbr nga lluca e ushtris shkretinore. Gjasht dit dielli prvidhej npr mazgallat e reve deri tek lluca e ngroht plot valzime t heshtura t shtatn dit dielli prvlonte npr t dridhurat valzuese t ajrit. kur dielli po qndronte pezull mbi dhmbt e bjeshks u shfaq hutini i princeshs Tahet; tek bleni i flokut idhnak hutini po i zbriste n ballin e hirsuar me bojn e grurit. Ajo u zu me ern hidhnake pr ti dhn rrug shikimit t penguar floksh kur thimthi i gjirit po i mufatej xiglueshm. kur era e sosi vrapin e saj n majn e thimthit t mufatur kokrr, ajo e oi dorn teposht gjinjve t saj zjarr i gjall... Profesorit iu zvar bistek jargsh nga goja deri n fund kmbsh fjala kurv hazare, heshtazi n hutimin e nxnsve mbi alivanosjen e Atehut. Mendoi tua thot nxnsve, mbase edhe ua kishte thn: Ja dy thimtha t mufatur gjinjsh prej ushujze. Gjysmmjekja ia rroku rrmbyeshm dorn e Atehut t kapur mbi gjirin e djatht sikur e ndjente smbimin xiglues. Furia e heliks s helikopterit, krejt e harlisur po vraponte nn fustanin e Atehut gjinjve teposht si e prhumbur.

100

Sa kso krthinjsh do ti sjell gjithsej ky helikopter? Tashm gati po mbaron orari i puns, - e shpalli mrzin e vet gjysmmjekja. sht vetm i treti, - iu b se i tha infermieri m tepr me gishta se me z. Kur kmisha e holl u qetsua mbi gjoksin e princeshs, zri i gjysmmjekes arriti tek infermieri kundruall saj, kt her plot pezmatim: Sa krthinj i solli elikopteri? Deri tash vetm tre, - u dgjua zri i infermierit. Sa her ka pjell ajo pel e mallkuar? pyeti gjysmmjekja. Shtat her, - i erdhi zri. Ajo i zgurdulloi syt n heshtjen e infermierit. Ndihmsi i dyt i profesorit, nga e mori nga figura hardhuc e Besi Banit i numroi tre krthinj t nxjerr nga barku i Pels s Sknderbeut. Sa lufttar i polli pela prej drrasah at nat furtune n librin e atij Homerit? i erdhi zri profesorit. Sa t duash! Si duket e patn caktuar pr kal, por tek kta ballkanasit pjell edhe mushka. Homeri mund t mos e ket par kurr gjinin e asaj grdalle, - mdyshoi profesori. ajo grdall, kalpel, kalpel polli n Athin, pastaj do nat pillte n skenat evropiane nn duartrokitjet frenetike t spektatorve shtetas. N librin e Homerit mungon numri i sakt i akejve brenda barkut t kalpels. Regjisort evropian, sipas dshirs s pushtetarve t tyre e rrisin dhe e zvoglojn numrin e akejve brenda kalpels, - po fliste e po fliste profesori. A mund t deprtoj Tomahoku i John Harkerit n barkun e kalpels s Homerit? i erdhi zri. Posa u zrua emri Tomahok, koloneli e hudhi shikimin nga gjoksi i princeshs Tahet tek hardhuca. Kolonelit po i shtohej mosdurimi kur Besi Ban Efendia u ngjall paksa nga ngacmimi i

101

nj krome n ligatinn e qelbosur t eunukut. Pas cigares s tret koloneli e dha porosin zyrtare: Ti, efendi Besi Ban, frenoje zemrimin n ndrrat veshtullore t ushtarve t tu. Ushtria ime pas goditjes s Tomahokut t NATO-s po shkoq mish t keq nga ky qytet. Shpallja e emrit Tomahok tek Besi Ban Efendia e grishte estokfrllahun zholl t hardhucs. Hardhucn, Besi Ban Efendin, e rroku riga e shiut t Prillit t Dits s Dyt tek shkrihet ushtria shkretinore prtej prgjigjes tjetr t princeshs Tahet. Princesha e oi dorn tek thimthi i mufatur i gjirit n pjerrsin e dyt t dits s shtat deri tek rigat e shiut t Kaukazit. N fund t pjerrsis s dits s shtat, pas shiut, gjumi i par veshtullor e kishte trallisur mishin e robit t Zotit kur hijsimi tisor i flokve t princeshs pluskoi mbi gjumin e ushtarit. Ushtari deshi ti hap syt kur e ma e lshoi vigmn n kup t qiellit: Kuku, ma morn djalin! Syt i mbetn t mbyllur edhe kur duart e ftohta t jinierit e hudhn n koshin e mbushur plot fmij. U b terr mbi t. Nprmes thuprave t koshit arriti ta shoh t mn prtej lumit duke e grrithur kupn e qiellit. Nna e piu Erenikun deri n shterim. Errsira u b e trash midis tij dhe t ms deri tek drithija tisore e princeshs Tahet. Ajo e nxori ushtarin nga lluca deri rrz valzimit t harlisur t toks inatore. N qerpikun hijsor t princeshs robi i Zotit prhumbi; e humbi peshn e llucs drejt fytyrs nagjepsse atje n fund t floknajes pluskuese. Rruga e princeshs Tahet dhe rrug e nns s ushtarit u takuan si dy gjarprinj tepr gjaksor. Ushtari piku nga koshi i errt i jenierit n mishin valuk t princeshs tek prhumbn t gjitha stint. Npr qiellin e kaltr t Kaukazit deri mbi fushn e paan fluturonin me

102

thimtha t ngjitur t gjinjve, t buzve mishtore. Ushtari ikte thell n mugllimin e mishit t mbl t princeshs. Tek po zbritnin qiellit t shtat drejt majs s blert t Kaukazit me grglatje galduese princesha Tahet e pyeti ushtarin: O ushtar, nga cili vend i perandoris vjen n ushtrin e shkrettirs? Cila sht nna jote? Nna ime e grithte qiellin, nna ime e piu lumin, - u prgjigj ushtari. Ather fli i mbshtjell n aromn e livadheve t paan; mbase nna jote do t ngopet me uj, - e mtoi princesha ushtarin e vet. Npr gjumin e par, t pambrojtur t princeshs, hyri nj ushtri e dal fillimit e mbarimit deri tek gjumi veshtullor i ushtarit. Ia mbylln srish syt; e hudhn n koshin e mbushur fmij. U prpoq edhe nj her nga ktej Erenikut ta shoh nnn npr zgavrat e koshit tek po e pinte lumin. Ajo e kishte sosur lumin ktej etjes s saj. N fillim t gjumit t ngjizur t ushtarit u dgjua kumti ogur: Dezertor. Pastaj u dha urdhri i prer: Le t drgohet tek Kistar aga. Le ti hiqet ajo cop mishi mashkullor. Tri perandorive: asaj romake, bizantine dhe asaj sllave u paska prvjedhur ky penis kaq i rrezikshm. Sa ia hoqn brekushet e gjata e hetoi kur fresku i mbrmjes i rrshqiti teposht kmbve lakuriqe. U b gjysmerrsir posa ia mbshtolln kokn me kmishn e grisur. Prball lutjeve kolektive t ushtarve: Allah, Allah!, brenda kmishs s elur pr nj ast ia hudhn brenda gjumin e dyt mbi gjumin e par. Midis t dy (vakteve t gjumit?) gjumve u dgjua thirrja xherrah sikur ta kishte thn prgjumshm fmija i kputur; ushtari tashm po udhtonte midis dy gjumve

103

(vakteve t gjumit?), i ndar nga penisi i vet, harruar tri perandorish. E bn synet? foli nga aparati laparaskopik ndihmsi i par i profesorit. Edhe m shum se synet, - murmuriti profesori. N t gjitha rastet hiqet mishi i mashkullit, - e kundrshtoi ndihmsi i par. Jo! Syneti dhe kastrimi ndryshojn, - mezi tha profesori. Edhe pela e Sknderbeut po e aktron pjelljen aq sa syneti e aktron tredhjen e mashkullit. Ather ka bri princesha Tahet me kt ushtar deledash, - gati sa pyeti ndihmsi i profesorit. Ajo shkoi pas tij deri n Stamboll. I than ta aktroj gruan e lumtur n haremin e sulltanit, si po e aktron kjo ushtri lindjen e krthinjve nga pela e Sknderbeut, - u shqetsua profesori. Ather paskan aktruar edhe akejt n barkun e pels s Trojs, - e mendoi ndihmsi i profesorit. Aktrimi sht shprehje zyrtare e pushtetit. T gjitha ngjarjet, si dele t urta i shrbejn pushtetit prmes aktrimit, si i shrbeu ky Sknderbe ushtris serbe tek ura T, - vazhdoi profesori. Qysh nga Homeri i Trojs, n Athin edhe n qendrat evropiane pelat pillnin npr skenat teatrore sipas vullnetit tiranik t pushtetit. Agamemnoni e shkeli npr fytyr Uliksin n kulisat e errta t teatrt pasi kishte prfunduar shfaqja. Uleksi e propozoi kt kafsh sa budallaqe aq funskionale pr makinerin e shtetit. Tre mij vjet i hudhin kasht politike kalpels s Homerit npr teatrot evropiane me duartrokitje frenetike. Tre mij vjet zbresin t njjtit njerz me litar nga barku i kalpels s Homerit; vrasin, presin, djegin, bjn krdin deri tek duartrokitjet defektoze t spektatorve. Pastaj shfaqja mbaron;

104

bie perdja; fiken dritat. Pastruesit e skens i hudhin mbi njritjetrin n kulisat e teatrit deri tek shfaqja tjetr. Kostumograft ua hudhin nj sy para se ti fusin srish n barkun e kalpels s Homerit. Shfaqja srish fillon, prsritet. Sa vjet mund t jetoj njeriu n barkun e kalpels s Homerit? e pyeti profesorin ndihmsi i dyt. Deri sot, tek teatri i ksaj ushtrie, si prbuzshm foli profesori. Koloneli po e thithte cigaren ngutshm para tends s Besi Ban Efendis pas fluturimit t tret t helikopterit nga spitali tek pela e Sknderbeut. Deshi ta pyes ndihmsin, ashtu kot, sa her kishte fluturuar helikopteri. Ai po e priste n fund t cigares s tret prgjgjen e Besi Ban Efendis sipas tij ajri i freskt i Prillit t Dits s Dyt do ta shponte Besi Ban Efendin nga katandisja fizike e hardhucs. Koloneli e kaprceu shikimin nevrik nga syt humbtar t princeshs Tahet tek Kryetagbitari n mos kishte mbetur di nga qenrimi ushtarak. Kryetagbitari i ngriti brekushet e vjerra nga t qullurit e urinimit t shpesht prej gruaje. Kundruall hardhucs dhe krijess deledash, pyetja e kolonelit u zvarrit deri tek shuarja. Sikur ta kishte hetuar ndrojtjen e kolonelit Besi Ban Efendia i dha rrug shenjs drejt Kryetagbitarit: Merrja krkesn e shkruar n letr. Koloneli dshiroi t kaptoj shenjn e Besi Ban Efendis, t vendosur n fund t raportit ushtarak. Ai deshi tia thot edhe gojarisht: Ju gjeneral do t qndroni ktej Erenikut; rrugt e qytetit jan mbushur me mish njeriu deri tek ura T. Ushtria jote e kaprthyer ndrrash katr shekuj bregut t ktij lumi le ti kulloj ndrrat e ushtarve, t deveve, t konkubinave, t kuajve. Raket Tomahok, e futur thell n mitrn e toks i ka verbuar rrugt e perandorve.

105

Estokfrllah! pshpriti Besi Ban Efendia n fund t herezis s kolonelit duke e varur shikimin tek Kryetagbitari. Profesori me kot e kishte thirrur Besi Banin t vij tek tabela ndesh shenjs s Mirk Iliit e hutess teatrale t drejtorit. Mirk Ilii shkoi tek banka e Besi Banit pr ta prvjedhur n trsi shenjn patriotike n tabel para se t ndrhyj drejtori. Profesori vjeez u shkput rrmbyeshm nga shnimet patriotike n tabeln e profesorit ballkanas duke i thn dytsorit t vet: Ky profesori ballkanas n pellgun e menstruacioneve kronike bn shenja patriotike sipas Logosit hutaq t Platonit. Koloneli u ndie ngusht midis dy t xhumave t Besi Banit sikur dytsori i tij Mirk Ilii midis shenjs patriotike t profesorit dhe fjalis hutaqe t Platonit. Edhe dytsorit eunuk t Besi Ban Efendis profesori ia trhoqi vmendjen kundrejt ngacmimit t kurvs hazare: Edhe hardhuca e marsit t ftoht e lakmon diellin! Koloneli provoi edhe nj her t deprtoj midis Besi Ban Efendis dhe Kryetagbitarit; kt her krejt prafr brekusheve t qullura t Kryetagbitarit. Kur e ndaloi kutrbimi i urins koloneli i zhgnjyer mendoi: Sa vshtir ti dredhosh mendjes femrore t eunukut me gjymtyr t strkequra. Profesori hetoi ngurrimin ballkanik t Mirk Iliit para shenjs patriotike n tabel brenda konstruktit ogur t Logosit t Platonit hutaq... ...Edhe vet profesori... ...T gjith profesort ballkanik brenda amokut patriotik t Aristotelit kur e msoi nxnsin e vet, Aleksandrin e Madh: Me grekt sillu si prind, me barbart sillu si sundimtar. Ndaj grekve sillu si ndaj miqve dhe njerzve t afrt, barbart prdori si i prdorim kafsht dhe bimt! i rrok amoku i patriotizms aristoteliane.

106

Kush sht i menstruacioneveur pas ors tet t Prillit t Dits s Dyt? Kush sht trim pas ors tet t Prillit t Dits s Dyt t vitit nj mij e nntqind e nntdhjet e nnt? Kush sht i pasur pas ors tet t Prillit t Dits s Dyt t vitit nj mij e nntqind e nntdhjet e nnt? * * * Rabii Johanan Ben Zakai, - i erdhi. Kush sht Rabii Johanan ben Zakai? Kur lufttart kundr Roms vendosn n vitin 70 pas Krishtit t vdesin t gjith se sa ta presin shkatrrimin e shtetit t Izraelit, Rabii Johanan ben Zakai bri tradhti. Ai u largua fshehtas nga Jeruzalemi; u dorzua tek gjenerali roman. I tha gjeneralit: Un heq dor nga shteti i Izraelit, nga burokracia priftrore, nga tempulli, nga ushtria, nga kafsht e mia t shenjta, nga ritet. Un krkoj t ma lejoni themelimin e universitetit t judejve n Diaspor. Kur je nisur nga Jeruzalemi pr n tendn time? e pyeti gjenerali roman. Ishte nat e stuhishme mbrm. E vshtir pr udhtimin e nj plaku, si jam un, - u ankua Rabii ben Zakai. Po t m kishe pritur un do t kisha ardhur n Jeruzalem, - i tha gjenerali roman. Do t ishte br shum von, - e shprehu dyshimin Rabii i lodhur. Kush tradhtoi? pyeti gjenerali roman. Ti apo Tribali i Madh i lufttarve fanatik. Ushtria romane sonte hyri n Jeruzalem. Tradhtia ime le t bhet fillesa e tradits s pasur hebraike e qendresa e rabinve fanatik t Tribalit t Madh le

107

t bhet humbja e pushtetit hebraik, - lodhshm ofshan Rabii ben Zakai. Rabii ben Zakai, themelues i diaspors hebraike, i mohoi t gjitha llojet e vdekjes s tradits hebreje at nat n tendn e gjeneralit roman. Rabii, n vend t vdekjes kolektive t t gjith hebrenjve e zgjodhi rrugn e gjat t Diaspors npr mishin e klyshit t kones s Danielit, npr mishin e Djallit Mefisto t Doktor Faustit e deri tek Grigor Zanza i Franc Kafks. N pjesn e par t nats s Prillit t Dits s Dyt, kur Jezusi i mbushi shtatdhjet vjet, n midis t zemrimit t Kryetagbitarit ia atisi lajmi ogur i ndrrs s klyshit: Kryerabii kur jo, sonte, po vendosnit n Tribalin e Madh t vdisni t gjith n luft kundr Roms se sa ta prisnit shkatrrimin e shtetit t Izraelit, Rabii Johanan ben Zakai e bri Tradhtin e madhe: iku nga Jerusalemi, u dorzua tek gjenerali roman. I krkoi gjeneralit roman krijimin e universitetit hebre n Diaspor. A e pranoi gjenerali roman tradhtin e Rabii ben Zakait? pyeti i pezmatuar kryerabii. Po. E pranoi. Sonte ne i humbm: shtetin, tempullin, hierarkin priftrore, ushtrin, kafsht tona t shenjta, ritet tona, - mezi e tha kryerabii. Rabii ben Zakai, sonte n tendn e gjeneralit roman e rysi mishin e hebrenjve pr ta ruajtur n mishin e klyshit t kones s Danielit, e rysi n mishin e djallit Mefisto t Doktor Faustit, e rysi n mishin e Insektit t Gregor Zanzes, - u jerr tuberkulozisht Franc Kafka. Ne rabint e vdekjes, e kemi grishur vdekjen kolektive t hebrenjve ktej ndrrs s klyshit t kones s Danielit, kumboi fundimtar zri i Kryerabiinit.

108

N fund t mishit t klyshit t kones s Danielit, n fund t mishit t djallit Mefisto; n fund t mishit t Insektit t Gregor Zanzs u b vdekje me bollk e hebrenjve npr krematoriume, - tha Ana Frank. Mos e ngutm daljen ton nga mishi i klyshit t kones s Danielit, nga mishi i djallit t Mefistos, nga mishi i Insektit t Gregor Zanzes! pyeti Rabii ben Zakai. Jo, - erdhi zri. Tek prmendja e krematoriumit kryerabini e humbi rrugn. Koloneli i foli Kryetagbitarit brenda brekusheve t urinuara, m fort pr ta dgjuar Besi Banin: Mishi i ktij qyteti u fut n gabzherrin e puls deri tek ura T; t vritet brenda menstruacioneve kronike dymijvjeare apo ta kaloj urn T kah universiteti n Diaspor i John Harkerit. Kryetagbitari u fut n tend ngutazi; sipas mendjes s kolonelit pr ta shqyrtuar shenjn e mekur t Besi Bani Efendis gati n kufirin e tagbirit. Para tends mbetn vetm ata t tre nn pluskimin e rigs s shiut t Prillit t Dits s Dyt. Shiu pluskonte vetm n ajr, sosej nj metr mbi tokn e thar. N ndrrn e Besi Banit t gjitha llojeve t shiut u ndalohej hyrja prej rigs e deri tek sqota e przier me bor. princesha Tahet tashm n karrigen gjinekologjike, e prlyer djerssh para tends s Besi Banit me shenjn magjike e ftonte shiun hazar. Silljani nj got uj! porosit gjysmmjekja. zezon mashkulli paska qit kaq pak far n mitrn e ksaj gruaje? ...Prtej gjumit t dyt, t ngjizur, t Besi Ban Efendis, pr t dytn her, n mishin e robit t Zotit si thik hyri kumti xherah.

109

Pas vdekjes nga gjumi i dyt, n fund t fjals xherah, Kistar aga i par erdhi pr tia uruar plagn e dyt, emrin e dyt, detyrn e dyt; ia uroi gradn prej Kistar age. Ende pa u shruar nga kutrbimi i morfins, eunuk agat (agallart eunuk?) ia atisn njri pas tjjetrit me urimet n gojt e tyre t shuara zrit mashkullor: I lumnuem kush jep sa m shum mish t trupit pr Allahun, Pejgamberin, Padishahun; i prndritshmi Padishahu i rrozullimit t ka pastruar nga epshi vrastar; tash hyn i pastr n haremin e Padishahut. Eunuk agat ia atisnin n selamllk; ashtu t qet iknin pasi uronin me kafe e llokume. Me gjymtyr t strkequra mashkulli i mbanin prvjel brekushet me plot naze grash t veja. Shtat dit Hadum aga u kot midis femrs e amshkullit sikur dronte ciln rrug ta merrte. n pjerrtsin e dits s shtat Kistar aga i par e ftoi n selamllk Hadum agn e prgjumur: T ka ndritur fati pa u sosur shtat dit, - i tha. Vdekja e Padishahut prej sonte t ka nderuar me gradn Kistar Ag n harem. Hadum aga ende i kotej drojs midis gjymtyrve t strkequra t mashkullit e nazeve t femrs pr ta marr rrugn e urimit t Kistar ags s par. Tashm nett do tua lidhsh ditve n paqe t Allahut. Midis ditve e netve u hoq mkati i mishit t egr. Vetm kur i than t niset Hadum aga e kuptoi fundin e biseds s Kistar ags s par pa ia kthyer asnj fjal; ende po kotej n cepin e gjumit t dyt. N der t selamllkut t par t haremit e priti vet Validja e Padishahut. Sipas rregulls ajo ia zgjati shenjn e dors Hadum ags vetm pr ta bekuar bashkpuntorin e saj t ardhshm. Ashtu t trallisur nga gjumi i dyt e uli brenda

110

selamllkut t par n shilten e trash, t rrethuar me jast t but. Tabakun e madh plot me shurupe e llokume e solln tri kopilka plot gaz t vrar n gjokset e tyre t mufatura. Ato u afruan me hapa t numruar. Hadum aga kur e shikoi, ashtu prgjumshm, kopilkn e par, nga medalioni i qafores s saj t art i erdhi shenja e zgjimit t uditshm. Shenjn e lexoi vetm si ndjenj smbimi derisa e nguliti shikimin n fytyrn e kopilks s par: E kujt do t jet kjo vdekje? mendoi Hadum aga. E jotja, - i tha medalioni i qafores, anash fytyrs s kopilks. Validja e Sulltanit ia uroi detyrn e re t grads s Kistar ags n harem: Urtsia jote, tashm jasht mashkullfemrs, e arrin shpirtin e pastr; Padishahu, qoft i lavdruar, t shptoj nga mkati i mishit t keq. Ajo kurva hazare ta pati trashur mkatin n shtratin dymbdhjet pash, - e uroi Validja e Sulltanit. Ajo i prini Besi Ban Sulejman Efendis n inspektimin e par t haremit, t gjitha rrugve t prhumbura tek soset edhe qenia mashkullfemr. N kopshtin e fontanave, si e quajti Validja e Sulltanit, nn tylet hijsor Besi Ban Efendia i pa bukuroshet e haremit t Sulltanit. Pr her t par, pas gjumit t dyt e ndjeu t ftohtit nn lkur; deprtues nga syt e ftoht t bukurosheve. Tek syt e ftoht t bukuroshes s shtat ia ngacmoi plagn zri i princeshs Tahet, e zbritur deri tek kopshti i fontanave t haremit. ndjeu dhembje midis kofshve tek plaga e qelbur, nga i ishte hequr mishi i egr, mkatar, i mashkullit. Posa deshi ta oj dorn tek vendi i shesht i kromzs s mashkullit Validja e Sulltanit ia parapriti: Prej sot do t urinosh grarisht! N harem vetm padishahu i ndritshm urinon burrrisht.

111

Besi Ban Sulejman Efendia, i ngujuar n syt e ftoht t bukuroshes s shtat, e ndeju vigmn plcitse nga thell derisa po mbytej n lngun e ftoht t atyre syve. U sos edhe pika e fundit e lngut mashkullor! gati pshpriti profesori. Ajo gjysmpotenc mashkullore, e harruar nga tri perandori sot u shua. Profesorit gati i erdhi n maj t gjuhs kurv hazare, derisa Besi Bani u b veshtulli e ftoht midis vegve t princeshs Tahet. N syt e Mirk Iliit e pa krcnimin profesori gjat kaprcimit t shikimit nga Tahet tek Teuta. N tabel pr t tretn her Bendisa e fshiu trekndshin e rrezikshm ku Teuta dhe kurva hazare e zhvendosnin njra-tjetrn nga kndi A n kndin B t Logosit ogur t Platonit. Kot krejt kot e keni, - u tha profesori. Kto pika t Logosit ogur t Platonit i lvizin vetm ushtrit. T tjert gabojn. t tri herat Mirk Ilii e fotokopjoi trekndshin ogur t Platonit n tabeln e profesorit t urvs hazare; bile t tretn her prapa supeve t drejtorit. Kt her Mirk Ilii e fotokopjoi trekndshin e Logosit t Platonit duke menduar, plot frik, mos po zbulonte di t Rabii ben Zakait. ...Rnia e Besi Ban Sulejman Efendis n lngun e ftoht t syve t bukuroshes s shtat e ngjalli hardhucn e Besi Banit para tends. Me dorn hardhuc e pasksh pas matur pak m shpejt prgjigjen e Kryetagbitarit. Kryetagbitari e nxori jasht tends mkmbsin e vet pr ta zbuluar para Kolonelit t Ivan Groznit ndrrn e Rabii Johanan ben Zakait. Pasi Rabii Johanan ben Zakai iku nga Jerusalemi tek tradhtia para gjeneralit roman Tribali i Madh i rabinve e krkoi tek Mojsiu vdekjen e mohuesit. Mojsiu zbriti n Tribalin

112

e Madh t rabinve. Tribali i Madh i rabinve e krkoi srish vdekjen e Rabii ben Zakait n heshtjen e Mojsiut deri tek pleqria e thell e gjenerats s par. n heshtjen e gjat t Mojsiut kur Tribali i Madh e kishte bjerr prgjigjen u ngrit kryerabini: Le ta caktojm javn e fundit t vdekjes s Rabii ben Zakait. Le tia caktojm vendin e fundit t vdekjes Rabii ben Zakait. Dita e fundit e Rabii ben Zakait le t jet Prilli i Dits s Dyt t vitit t shtatdhjet t jezusit; vendi i tij i fundit le t jet klyshi i bardh me pikla t zeza i klyshit t kones s Danielit, t birit t Benjaminit. Kasneci ogur i Tribalit t Madh, tek shtrati i Rabii ben Zakait e solli lajmin e rektueshm ndesh vdekjes s shpejt. O Rabii ben Zakai! T prshndet Tribali i Madh! Ditn e fundit t jets sate e ka caktuar n klyshin e bardh me pikla t zeza t kones s Danielit t birit t Benjaminit. N gjysm t rrugs s kthimit t Kasnecit ogur tek shtrati i Rabii ben Zakait ia atisi Jakobi i durueshm i biri i Halevit pr ta shruar mikun e vet me lngun e durimit. PAsksh mbaruar shrimi im, o miku im, - rektiu Rabii ben Zakai. Jakobi, i biri i Halevit, n fytyrn e vyshkur t Rabii ben Zakait e lexoi saktsisht njmendsin e fjalve: O miku im, Jakob! Shko, sonte, n fshatin Abbi tek tenda e Danielit, t birit t Benjaminit! Fiksoje mir konen e tij! Pas javs s dyt t vdekjes sime prcille shtatznin e kones s Danielit derisa ajo t pjell. Ditn e par t jets s klyshve t kones s Danielit at klyshin e bardh me pikla t zeza godite tri her, fort, me dru! Pas goditjes s tret fute n thes e gjuaje n lum!

113

Po pse ma bn me borxh krimin mbi at klysh fatkeq? u ankua Jakobi, i biri i Halevit. Tribali i Madh e ka gjykuar shpirtin tim. Pas vdekjes sime un duhet ta vazhdoj jetn n mishin e vockl t klyshit t bardh me pikla t zeza t kones s Danielit, t birit t Halevit, n fshatin Abii. Ather ma bn me borxh me e godit tri her n kok me dru t fort mikun tim Rabii Johanan ben Zakain, - shfryni Jakobi, i biri i Halevit. Po. Me kto tri goditje t forta n kok, ti, o miku im, e shptove mikun tnd Rabii Johanan ben Zakain nga jeta n mishin e klyshit t kones s Danielit; e shptove mikun tnd nga dnimi i Tribalit t Madh, - e ngushlloi mikun e vet Rabii Johanan ben Zakai. Jakobi, miku i Rabii ben Zakait, heshti deri tek fundi i durimit t mikut t vet. M premto me nyje tek jehovai i gjithpushtetshm se goditjet do t jen t forta sa edhe vdekja e menjhershme e klyshit t bardh me pikla t zeza i kones s Danielit. Jakobi i biri i Halevit prap heshti deri n fund t durimit t mikut t vet. Koha e shkurtr, vetm nj jav, m detyron sonte ta kaprcej heshtjen e mikut tim. Shptoje mikun tnd nga mishi i klyshit t kones s Danielit, shptoje mikun tnd nga dnimi i Tribalit t Madh! T tretn her Jakobi i durueshm foli e tha: Me bekimin e Jehovait t gjithpushtetshm u bft dshira e mikut tim Johanan ben Zakai! T dytn jav pas vdekjes s Rabii Johanan ben Zakai, miku i tij, Jakobi i durueshm e ngrehu tendn pran tends s Danielit t birit t Benjaminit. do mngjes i onte ushqim

114

kones s Danielit. I dukej sikur koneja me syt e saj njerzor e kuptonte qllimin vrass t Jakobit. Javn e fundit t shtatorit koneja e Danielit, e fryr barkut, mesi merrte frym. Me syt e saj luts mbeti tr ditn rat (shtrir?) mbi shtroj. Jakobit iu b sikur e pa lutjen e mikut t tij Rabii ben Zakait. Pas dy ditsh e pa gzimin e kones s Danielit mbi gjasht klysht e saj t rrumbullakt. Kt dit koneja e Danielit e shikoi me ndrojtje Jakobin. Klysht e shtynin njri-tjetrin drejt gjirit t nns s tyre. Klyshi i bardh me pikla t zeza e theri n gjoks Jakobin. ishte krejt klysh Rabii Johanan ben Zakai kur Jakobi hyri n tendn e Danielit, t birit t Sebastianit me drojn e mikut n syt e kones s gzuar. Jakobi u gzua se Danieli mungoi at dit n tend. I than se kishte shkuar tek vathat e deleve tri dit rrug larg. Miku i Jakobit do t jetonte n mishin e klyshit t kones derisa t kthehet Danieli n tend. Pas nj muaji Jakobi hyri n tendn e Danielit t birit t Sebastianit pasi e kishte ushtruar n mendje e n zemr goditjen e par mbi kokn e klyshit t bardh me pikla t zeza. Ngrohja e par e vers n tendn e Danielit e nxitoi krkesn e Jakobit: O miku im! Ta krkoj pr mbar njerin nga klysht e kones sate, - u el Jakobi pa i treguar se cilin klysh po ia krkonte. Tre i kan ngordhur, - foli Danieli brenda ngrohtsis s vers. Jakobi iu gzua ngordhjes s tre klyshve; mos ndonjri prej tyre do t ket qen Rabii ben Zakai; mos do t shptonte nga vrasja e mikut t vet. Droja e gzimit, m n fund, ia nxori kuvendin Jakobit: Po klyshi i bardh me pikla t zeza a ka ngordhur?

115

Jo. Bile ai klyshi i bardh me pikla t zeza e shpreh gzimin e veant pr jetn. Danieli nga fundi i blyds me ver i tha Jakobit: Po deshe, o miku im, ta dhuroj at klyshin e bardh me pikla t zeza, - e mbushlloi frikn e Jakobit. M ngadal grryen brenda se hidhrimi, - u pajtuan t dy n fund t blyds (kups?)me ver. Koneja e Danielit e shtrir n rrezen e mngjesit, dremitshm po i mkonte t tre klysht e saj; u shqetsua nga vizita aq e hershme e Danielit me Jakobin. N syt e kones u ndrruan aq shpejt: hidhrimi, pikllimi dhe krcnimi. Klysht vetm i tundn bishtat me gojt e mbushura plot me qumsht nne. Zgjedhe cilin ta duash, - i tha bujarisht Danieli. Jakobi e shikonte i prhumbur klyshin e bardh me pikla t zeza se sa me babzi po e kullufiste qumshtin e nns. Rabii Johanan ben Zakait ti plqej kaq shum qumshti i kones?! mendoi n vete Jakobi i durueshm. Pikrisht klyshin e bardh me pikla t zeza, - foli pr vete e pr Danielin. Urdhri i Danielit e rrzoi krcnimin nga syt e kones. Danieli ia lshoi n dor Jakovit klyshin e bardh me pikla t zeza. Ky do t bhet qen pr mbar, - e solli n vete Jakobin e prhumbur. Jakobi e peshoi klyshin e bardh me pikla t zeza duke ia kulluar syt e lngshm deri tek vegimi: A mos je ti, miku im Rabii ben Zakai? Jakobit i zgjati shpresa aq sa zgjati heshtja e klyshit t bardh me pikla t zeza. Po. Un jam ai miku yt Rabii Johanan ben Zakai.

116

Erdha t t marr si m ke porositur, o miku im Rabii. Do t t godas n kok vetm nj her. I kam ushtruar t gjitha llojet e goditjeve ktu e nj muaj. Je vonuar miku im Jakob, shum je vonuar. N zrin e klyshit t bardh me pikla t zeza Jakobi, i biri i Halevit, e njohu zrin e mikut t tij, Rabii Johanan ben Zakai. Ditn e par t klyshnis sate, Danieli, zotria yt, kishte udhtuar tek vatha e deleve. Ai u vonua nj muaj, arsyetoi Jakobi. Ka qen dashur ta zbatosh dshirn time, betimin tnd n Jehovain, prkundr ligjit t Danielit n tendn e tij, - i erdhi zri i Rabii Johanan ben Zakait nga klyshi i kones s Danielit. Si ka qen dashur ta shkel ligjin e Danielit? T vjedh klyshin e bardh me pikla apo ta marr me dhun? u shfajsua Jakobi. Shikoje n syt e mi rritn e qenit! Tashm, pas voness sate po e shoh botn me qyrin e qenit. T prgjrohem pr Jehovain e gjithfuqishm hiq dor nga vrasja! A mos ke filluar ta duash jetn e qenit?- u habit Jakobi. Po. Tashm jeta n mua hyn npr mishin e qenit, npr syt e qenit, npr qumshtin e qenit. Tashm e dua jetn qene. Shko miku im! Mos bn krim! i foli fjalt e fundit Rabii Johanan ben Zakai nga klyshi i bardh me pikla t zeza i kones s Danielit. Fajtor pr vonesn Jakobi i durueshm e lshoi nga dora klyshin e bardh me pikla t zeza tek gjiri i kones. Klyshi i gzuar me tundje prshndetse t bishtit i dha shenj mikut t vet, Jakobit. Rabii Johanan ben Zakai

117

tashm po thithte gjenerali italian tek nna e vet-konia e Danielit. Pse u vonove kaq shum brenda pendimit tnd? e pyeti Danieli kur Jakobi e lshoi klyshin tek nna e tij. U b tepr von, miku im, - foli Jakobi dy mij vjet larg Danielit. N fund t rrfimit t tagbitarit e kishte rrokur Kryetagbitarin ai tundimi i paprmbajtshm pr tu prmjerr si grua prtej tends s Besi Ban Efendis. ...Besi Ban Efendia i ngujuar n syt e ftoht t bukuroshes s shtat t haremit klithi plcitshm n lngun e ftoht t syve, njjtazi me gjakun. Plaga po e vajtonte me lot gjaku, vegve t Besi Ban Efendis, mishin e zhvatur t mashkullit kur t tretn nat, n cep t gjumit, n haremllk u ngul thik jerrja ogure e Valides s Sulltanit. n katin e tret t sarajit lloji po e zhbinte llojin e vet, gjinia po e zhbinte gjinin e vet, seksi po e zhbinte seksin e vet: xherahu-heqim po e kullufiste me raki ujqrisht mishin e mbl t mashkullit; Validja e Sulltanit nga dritarja e shtat e katit t tret po e tundonte grishjen e Princeshs Tahet: Oj hergjelja hazare! hyr n parajsn e birit tim, midis nj mij hyrive nga t tri kontinentet. Sulltani, biri im, do t t fal natn e njmij hyrive. N fund t ksaj nate do t bhesh Igball, pastaj Kadin aga. Po bhet e treta nat e paqjes s Besi Ban Sulejman Efendis. Ai po zgjohet pa asnj dhembje n trup e n shpirt. Besi Ban Efendis, pasi u mbyt n lngun e mrdhir t syve t bukuroshes s shtat, i dogji kmba e djatht n izmen e mbushur me gjak prvlues nga plaga n fund t barkut. Pasi izmja u mbush Libido mashkulli ka mbeti n kt krijes t pagjini? e ngacmoi ndihmsi i dyt profesorin.

118

Askett e tundojn mishin e mashkullit, eunukt i ndajn nga mishi i mashkullit, t vdekurit dalin jasht mishit mashkullor. Xherahu heqim po e han me raki Libidon, i harlisur nga mishi i mashkullit, n katin e tret t sarajit, - foli brenda aparatit laparaskopik profesori. Zri joshs i princeshs Tahet mbeti jasht pallatit t Sulltanit, n natn sterr tek sharruan t gjith: Validja e Sulltanit, Sraji i ri, Besi Ban Efendia. Tek princesha Tahet filluan menstruacionet e Breshks. N syt e saj ka rn ftohtsia e hardhucs s marsit, tha profesori n midis t zemrimit t gjysmmjekes: Sa pak far ka hudhur n mitrn e kurvs hazare. Si quhet n shkencn tnde psikanalitike gjendja e gruas midis shtaznis e shterpsis? e vazhdoi gjysmmjekja pa e pritur prgjigjen e profesorit. Ajo kt her pr vetveten: N cilin repart ta drgojm kurvn hazare? Ta drgojm n repartin e menstruacioneve kronike apo n repartin e shtatznis t kliniks psikanalitike t tij? bri me dor kah profesori. Mungon reparti i menstruacioneve kronike. Evrops i mungon ky repart i smundjeve ballkanike. Sigmund Frojdin e hutoi zemrimi i gjysmmjekes. N vitin nj mij e nntqind e pesmbdhjet, n pllakzat e vna tek kofsht e grave t reja ballkanike, vet ai Zigmund Frojdi e pati shnuar t gravuar diagnozn: Menstrualis chronica SF. Gruaja e re ballkanase me diagnozn e Sigmund Frojdit: Menstrualis chronica SF t ngjizur n mitr e lakmon seksin e breshks, t mbyllur n karrocn e fort. Princesha Tahet, Prillin e Dits s Dyt para tends s Besi Ban Efendis, me syt e ftoht e hetoi dshirn e Kryetagbitarit pr tu prmjerr si grua.

119

U sos fara e mashkullit, - mendoi duke e kaprcyer shikimin nga Kryetagbitari tek Besi Ban Efendia. Si do ta emrtoni ju, Profesor, menstruacionin kronik dymijvjear t ngjizur n mitrn e gruas? e pyeti gjysmmjekja srish Sigmund Frojdin. Fetus kronik-arketip, - shpjegoi profesori. Cili kod do ta shroj mitrn e gruas ballkanase? Cili kod do ta shtoj rritn tek fetusi arketip ballkanas? me gjysm frym pasksh pyetur gjysmmjekja. Kodi hebraik, - u dgjua vetm zri i Sigmund Frojdit nga aparati laparaskopik. ...Rabii Johanan ben Zakai hyri n mishin e klyshit t kones s Danielit kur Jezusi i mbushi shtatdhjet vjet. Rabii Johanan ben Zakai nj mbrmje riguese, para kmbve t Doktor Faustit u shkput nga mishi i klyshit t kones s Danielit pr t hyr n mishin e Djallit Mefisto. do mbrmje, n teatrin e Berlinit para spektatorve Rabii ben Zakai dilte nga mishi i klyshit t kones s Danielit pr t hyr, poaq shpesh, n mishin e Djallit Mefisto derisa u plak thell Jazef K. U b zjarr i madh n Bundestagun e nats s kristalt kur Rabii Johanan ben Zakai e humbi rrugn midis klyshit t kones s Danielit dhe Djallit Mefisto. Rabii Johanan ben Zakai e pyeti policin e par n rrug: N ciln an sht stacioni i trenit? Polici, i prshkllir me blozn e zjarrit t Bundestagut, plot urrejtje, i tha Rabii ben Zakait: Hiq dor! Hiq dor! Ana Frank, sipas porosiss plot urrejtje t policit, heq dor nga stacioni i trenit. PSe Evropa kaq her e gaboi kodin hebraik t Rabii Johanan ben Zakait? i erdhi Logosi i kohs negative t

120

Platonit-Sokrat dhe strategjia ushtarake e Cezarit-August e mbylln kodin hebraik t Rabii Johanan ben Zakait, -i erdhi. Kush e hapi kodin hebraik t Rabii Johanan ben Zakait? e pyeti. N fund t Shtegut t Oregonit zuri fill Logosi biodemokratik. Vetm Logosi biodemokratik i Shtegut t Oregonit e hapi kodin hebraik t Rabii Johanan ben Zakait, - u prgjigj. Rabbii Gamliel ben Shimon q n rin, i fshehur n petkun roman, e udhhoqi universitetin hebre n Diaspor, nga bishti i cigares s katrt i foli koloneli Besi Ban Efendis s qullur. Rabii Johanan ben Zakai hyri n mishin e klyshit t kones s Danielit pr ta ruajtur arketipin hebre, - ia ktheu Kryetagbitari. Edhe ju, edhe ne. T gjitha ushtrit evropiane e kan ditur se kodi hebraik i Rabii Johanan ben Zakait ka hile brenda, - i tha koloneli Besi Ban Efendis. Jozef K i Tribalit t Madh u sos para gjyqitkrematorium, - foli koloneli vetm me lektisjen pr t sosur pun me Besi Ban Efendin. Profesori, krcnueshm, po e trashte kateten e trekndshit evropian n tabel; gjithnj i ngulitur shikimit n vithet provokuese t Teuts po i mtonte nxnsit t lviznin t gjith, revolucionarisht, nga kndi C i trekndshit n kndin B. Mirk Ilii u b sikur e prdhosi kureshtjen pr trekndshin e profesorit derisa vet profesori po prpiqej ta thej gravitetin e Logosit t Platonit-Sokrat me revolucionin arketip. Kolonelit, Mirk Ilii, goditja e profesorit n muret e menstruacioneve kronike ia rriti shpresn e nj rruge tjetr t

121

shqiptarve nga rruga e Rabii Johanan ben Zakait n mishin e klyshit t kones s Danielit; ndryshe nga rruga e Rabii Gamliel ben Shimonit. Dy or pas goditjes s rakets Tomahok n oborrin e kazerms koloneli, Mirk Ilii, i friksohej gabimit t Roms ndaj klyshit t kones s Danielit, i friksohej gabimit t Roms ndaj universitetit hebraik t Diaspors s Rabii Gamliel Shimonit; i friksohej gabimit t Evrops ndaj fetusit arketip t shqiptarve. Pse Evropa shtat her e gaboi kodin arketip t shqiptarve? i erdhi. Logosi i kohs negative t Platonit-Sokrat dhe strategjia ushtarake e Cezarit-August e mbylln kodin arketip t shqiptarve, - i erdhi. Kush e hapi kodin arketip t shqiptarve? e pyeti. N fund t Shtegut t Oregonit zuri fill Logosi biodemokratik. Vetm Logosi biodemokratik i Shtegut t Oregonit e hapi kodin arketip t shqiptarve, - u prgjigj. Ather Rabii Johanan ben Zakai prej mishit t klyshit t kones s Danielit e deri te krematoriumet evropiane e paska krkuar shptimin tek Logosi biodemokratik i Shtegut t Oregonit krejt sikur arketipi shqiptar, - e pyeti. Saktsisht, u prgjigj. Kolonelit i ngutej ti jap rrug mishit t arketipit shqiptar. Mendo, ta nxis revolucionin e profesorit pr ta derdhur menstruacionin pa u ngjizur n mish njeriu tek ura T. Tek e fundit mishi arketip i shqiptarve le t mrumej n Evrop, mendoi koloneli pr vetveten. Ajo, OSCE, me raketn Tomahok t Semit t Madh e ka hudhur gjith at far t mashkullit n mitrn arketip t shqiptarve; le ti mrumet mishi i keq i ktij populli brenda Evrops! Evropa e ka psuar

122

tashm nga lugatosja e Rabii Johanan ben Zakait e Rabii Gamliel ben Shimonit. T shtat perandorit, sipas vullnetit t Allahut, i kan hudhur nga nj blyd (kup?) thartir mitrs s Mbretreshs Teut, - i tha Besi Ban Efendia. Para dy orsh raketa Tomahok i deprtoi t shtat perandorit npr gjumin veshtullor t ushtarve, t deveve, t konkubinave, t kuajve, deri tek oborri i kazerms sime. Ndaj po t doli shtatzn kjo kurva hazare mos u udit, - e ngacmoi koloneli Besi Ban Efendin. Kryetagbitari e mori shenjn e Besi Ban Efendis ktej gjumit t ushtarve, t deveve, t konkubinave, t kuajve. I prgjumur grarisht i paska pas thn Besi Ban Efendis: N gjumin e ushtarve, t deveve, t konkubinave, t kuajve u sos ndrra jote pr t lindur mashkull. Estokfrllah! Kistar aga, zgjoje xherahun heqim le ta qroj mitrn e kurvs hazare! Koloneli, Mirk Ilii, e mori pr asgj ndrrn aziatike kundrejt gzimit pr revolucionaritetin e profesorit n trekndshin arketip. Koloneli po i druhej vetm ngjizjes s shpejt t fetusit arketip tek ura T., si i ndodhi Roms me Rabii Johanan ben Zakain, si i ndodhi me Diasporn e Rabii Gamliel ben Sharonit. Sot, Prillin e Dits s Dyt thelloje gjumin aziatik; mos e nis ushtrin tnde drejt qytetit. Ushtrit tona do t ngatrrohen keqas tek ngushtimi i rrugs, para kishs s Shn Antonit, - u ngut koloneli. * * Pasi e hudhi bishtin e cigares n uj, koloneli e dha shenjn e madhe t nisjes. Nga hekurina e Sknderbeut-kollitja e that e shpalli lvizjen e par.

123

Mami, Sknderbeu gati e kaprceu urn T., u ngazllye upza (uplina?). Ngazllimi i upzs ra zog i vrar para kmbve. Arkitekti ushtarak i ngrtheu dy cepat e urs T n trekndshin e nxjerr nga tabela e profesorit. Po e matnin bashk me urn T edhe hekurinn e Sknderbeut. Trekndshi i profesorit, i lyer me ngjyr ushtarake, e maste largsin e tre numrave nga njri cep i urs tek tjetri, sipas Logosit t Platonit-Sokrat. Uhstart, sipas matjes s arkitektit ushtarak i nguln dy shtylla n cepin e andejm t urs T, ndrsa t tretin e nguln afr uplins, n ann e ktejme t urs T. Ushtart e kolonelit i kmbyen flamujt e shtat perandorive brenda Trekndshit t Logosit t Platonit-Sokrat. Shfaqja filloi, shfaqja mbaroi, - mendoi ndihmsi i dyt i profesorit. Pastaj ai e pyeti profesorin derisa po shtitnin buz Danubit: ngrehin po bjn kta ushtar midis urs T? Teatrin arketip po e zvendsojn ne teatrin evropian, - shpjegoi profesori. Dy mij vjet t plotsohen vetm brenda dy orsh?!u nemit ndihmsi i profesorit. Tre mij vjet! Gjithshka ngutej. Stint e kaprthenin njra-tjetrn. N fytyrn e mamit uplina e hetoi lojn e akrdisur t stinve. Kolonelit po i shtohej ngutia nn lkurn e mufatur: Sa m shpejt t vehen flamujt trengjyrsh n shtyllat ushtarake! I gjith ekipi i teatrit ushtarak punoi gjith mngjesin e Prillit t Dits s Dyt, plot stuhi, n Rom.

124

A do t vritet Cezari sot? pyeti ndihmsi i profesorit. Po. Sot n urn T pr t njmijtn her do t vritet Cezari, - ia priti profesori. Kaq shpesh t vritet nj njeri?! Njfar Cezari! u shashtis ndihmsi i par i profesorit. Vritet sa her t duash. Vetm le t jet teatr evropian, - shpjegoi profesori. Po n teatrin arketip, a vritet kshtu shpesh? Asnjher. N klas profesori ende rropatej me rrugtimin revolucionar npr hipotezn e Trekndshit t Platonit-Pitagor prej Treshit t shtetasve kah Dyshi i Pushtetit. Ky profesor synon revolucionin, - foli profesori dytsor (dytshor?) nga aparati laparaskopik. Frika e pushtetit t Platonit-Sokrat, e Augustit Cezar, krejt kot fillon nga kndi i tret, nga shtetasit e filozofit. Ushtria ia ruan pushtetin e uzurpuar, kujt tjetr, vetm Platonit. Sapo e mori veten nga ngulfatja, profesori vazhdoi: Dy mij vjet hipotenuza e Trekndshit t Platonit-Sokrat nga: Filozoft-ushtart-shtetasit, kullon gjak. Dy mij vjet?! Po. Tre mij vjet. Heshti. Profesori mbushet frym sa her katandiset ti qepet prpjets s hipotenuzs s Trekndshit t Platonit-Pitagor kah Teuta nevrike, tek princesha Tahet, tek Besi Bani. Dikush, nga nxnsit e prmendi Sizifin n fund t fjalve: gjakpirse, kuv hazare, eunuk. Pas ktyre aventurave revolucionare t profesorit npr Trekndshin e Platonit-Sokrat nxnsit pshpritnin: Profesori ka qen n burg.

125

Profesori kthehej n klas i buhavitur, i qethur, i heshtur. uplina ia lexoi s ms numrat NJ dhe DY n maj t shtyllave ushtarake, - ia kujtoi t atit Bendisa. Mos i lexo kurr ata tre numra! Sot do ta kaprcejm urn T. Vetm edhe nnt kilometra arrihet tek kufiri i Shqipris, - e qortoi i ati. Ather po e fshij Trekndshin e Platonit-Sokrat n tabel, - iu drejtua Bendisa profesorit. Mos e lexo kurr Trekndshin e Platonit-Sokrat brenda nj dite as brenda nj jete. Platoni-Sokrat, e, pastaj t gjitha shtetet jan friksuar se Treshi i Trekndshit t Pitagors do ti kaprdij NJSHIN dhe DYSHIN; se populli do ti kaprdij SHTETIN dhe PUSHTETIN, - e qortoi profesori Bendisn. Ushtart n fund t cigares s kolonelit e sosn punn e flamujve n shtyllat ushtarake baras me kokn e Sknderbeut. Ura T. u b me dy an. Mos e ka ditur Hegeli nga e cila an polli pela e Trojs? pyeti qortueshm profesori vjenez. T dy ndihmsit e kuptuan pyetjen ende pa u ngritur nga toka helikopteri i spitalit; e kuptuan se nga cila an e pels s Sknderbeut, sot, veterinari ushtarak do ti nxjerr akejtkrthinj. Po ky profesori nprmes aventurs npr Trekndshin e Platonit-Sokrat mendon ta zbuloj nga e cila an e pels s Trojs u nxorn akejt at nat t stuhishme, - e pyeti paksa i habitur ndihmsi i dyt. M shpejt, m sakt deri tek pela e Trojs arrin do veterinar ushtarak se do profesor i katedrs evropiane. Ky profesori ballkanas seciln or t msimit i mashtron nxnsit

126

me revolucionaritetet xhuxhe t Evrops, - tha profesori duke br me dor andej kah ushtart. Ja ata ushtar i heqin rrethojat e urs T. pr t zbritur helikopteri i veterinarve ushtarak. Veterinart ushtarak, me shprehje tallse, po e pritnin aterimin e helikopterit n midis t urs T tek duhej t pjellte (pillte?) pr t katrtn her pela e Sknderbeut. Po pis teatr bjn kta evropiant!? Skenograft e tyre injorant e komplikojn skenn e teatrit t Ponc Pilatit, sot, Ditn e Dyt t Prillit nj mij e nntqind e nntdhjet e nnt net nga Nata e Madhe e Betlehemit. Pas goditjes s rakets Tomahok mishi i njeriut do t ngjizet brenda nnt orsh, - u ngut t thot koloneli, i shqetsuar pr vonesn e helikopterit. N urn T. teatri evroortodoks e vuri n hamendje kryeveterinarin ushtarak; po ti nxirrte akejt nga Pela e Sknderbeut mund t mrdhinin deri t vij helikopteri i spitalit. Sa vjet po prsritet ky teatr? papritmas pyeti ndihmsi i dyt i profesorit. Dy mij vjet. Jan shum! Tre mij vjet. Heshti. N urn T. filloi t rigoj. Ngutia e mitrs s pels s Sknderbeut, para se t zbres veterinari ushtarak nga helikopteri, pengoi t shihet se nga cila an u nxor krthiri Ajaks. Akejt e pels s Trojs po i nxirrnin nga barku i pels s Sknderbeut. Si u quajt ky krthi? pyeti gjysmmjekja duke e mbshtjell krthirin e nxjerr nga pela e Sknderbeut. Ajaks, - u prgjigj veterinari ushtarak.

127

sht djal apo vajz? pyeti infermierja e re. Merre foshnjn, oj budallaqe! i tha gjysmmjekja me prbuzje. Qysh nga ajo nata e stuhishme n Troj npr spitalet e Evrops pela e Homerit pjell vetm meshkuj. Edhe klinika jote psikiatrike sht teatr evropian, - fliste gjysmmjekja n t njjtn koh me infermieren dhe me profesorin. Profesori vjenez u befasua nga saktsia e puns tremijvjeare spitalore e teatrore t gjysmmjekes. Filloi t mdyshoj n kishte m tepr mjeksi apo teatr n personen e saj. Helikopteri ushtarak e solli n spital foshnjn tjetr, t nxjerr nga barku i pels s Sknderbeut. Me ta marr n dor, pa e mbshtjell ende n mnela (me pelena?), gjysmmjekja u jerr, kt her jasht mjeshtris teatrore: Futeni shpejt n inkubator! Edhe veterinari u step nga jerrja femrore e gjysmmjekes derisa ra ndesh me shikimin qortues t kolonel Mirk Iliit. Profesori vjenez u detyrua tu jap prgjigje dy ndihmsve t vet prtej Libidos: Gjysmmjekja e pa pr her t par pas tre mij vjetsh foshnjn hibride. N kt fosnj ka shum menstruacione kronike t Platonit-Sokrat. Mirk Ilii buzqeshi edhe nj her n klas me lektisjen revolucionare t profesorit kryene. Profesorin e kishte rrokur amoku u vrapimit nepr Trekndshin e Platonit-Sokrat kur Mirk Ilii mendoi n vete: Evropa e njeh saktsisht kt popull, - pasi e ndaloi Bendisn ta fshij tabeln. Profesori, i futur aq ngutas n inkubator, srish u rropat t bj revolucion brenda Trekndshit t Platonit-Sokrat. Ai

128

arriti t shkputet nga turma rysur tek cepi i urs T., me vrap t mendur, drejt hekurins s Sknderbeut. Do ta prish teatrin evropian ky profesori i mendur, - mendoi profesori vjenez pa e vrejtur gzimin tinzar t Mirk Iliit. Vrapi ngulmues i profesorit po e ante ajrin prgjat urs T. drejt uniforms ushtarake t kolonelit. Ky profesor po shkputet gabimit t Hegelit. Lirin e t gjithve Hegeli e ka menduar vetm n njrn an t urs T. Ky profesor ballkanas instinktivisht po vrapon drejt heroizms revolucionare t Athins, Konstantinopojs, Mosks. Ktij profesori i shkon pr shtati heroizma e pakics, jo e shumics s Hegelit, - ia sqaroi profesori vjenez ndihmsit t par. Amoku ballkanik e shtyri profesorin prgjat urs T. derisa ndaloi zhurma e helikopterit ushtarak, ndaloi zhurma e avionve t NATO-s, ndaloi gurgullima e ujit t Erenikut, ndaloi prplasja e ajrit n fytyr. Amoku ballkanik e shtyri profesorin t vrapoj prgjat urs T. deri sa hyri n tisin e agsholit. Ndaloi pran zjarrit tek po shkrinin rrshir drrasash. ishte puntori drrasash. T gjith punonin t mbshtjell n heshtje t uditshme drrasash, edhe ather kur e aktronin rrahjen e gozhds me ekan; sikur aktrohej puna me drrasn. E heshtn ardhjen e befasishme t profesorit. Amoku i racs s vogl ballkanaike e tundoi profesorin ta shkatrroj do gj rreth vetes: drrasat skelet, vozgn e rrshirs, zjarrin, bile edhe puntort e heshtur. Duart, kmbt, gjith trupin si deshi t mendoj profesori ia prangoi heshtja rreth tij. E kuptoi se po pluskonte mbi popullin e vet. N fund t heshtjes e nevrikosi ideja e Platonit-Sokrat: Populli im populli yt. asti ia solli vesht, syt, gojn; krejt sipas rregulls e dgjoi zrin e par, e nisi lvizjen e par nga populli i PlatonitSokrat drejt ushtris s Platonit-Sokrat.

129

Ai u jerr n vetmin e tij: Platoni-Sokrat e ka shitur popullin e vet. N vetulla po i shtohej ehlli (?) i cemt. E ngadalsoi ecjen revolucionare n Trekndshin e Platonit-Sokrat. Tek puntoria e drrasave po ndrtohet dika midis pels s drunjt t Trojs dhe Trekndshit t drunjt t Platonit-Sokrat. Amoku i profesorit u shkrmoq npr brinjt e drunjta t Trekndshit t Platonit-Sokrat, krejt afr ngazllimit t prmbajtur t Mirk Iliit n fjalt: E njeh Evropa profesorin ngordhalaq. Midis pels s drunjt t Trojs dhe Trekndshit t drunjt t Platonit-Sokrat u shfaq nj burr me parzmore t varur n gjoks. Profesori mezi e njohu Platonin-Sokrat para se ti thot: Ti i ke msuar ushtrit e Evrops ta han gjakmishin e shtetasve t vet. N Trekndshin tnd t drunjt, midis sheshit t Athins, ushtria bashk me filozoft e bn puin ushtarak. Filozofve dhe ushtris ua ke dhuruar kohn e tashme, kohn e realizimit fizik; shtetasve t Athins, e t t gjith Evrops ua ke ln vetm kohn e mosrealizimit, kohn e shkuar, kohn e mashtrimit. Un e kam mbrojtur Athinn nga mashtrimi i Homerit, arsyetoi Platoni-Sokrat. Homeri n Troj me peln e drunjt e bn t njjtin pu ushtarak sikur ti me Trekndshin e drunjt n sheshin e Athins, - u rrmbye profesori. Athins ia dhash tri kategori: filozoft pr ti dhn mend Athins; ushtart pr ta mbrojtur Athinn; shtetasit puntor pr ta ushqyer Athinn, - shpjegoi Platoni-Sokrat. Trekndshi yt i drunjt u shtri n sheshin Omonia t Athins; u b rregull e gjakut mbi gjak. N pik t dits filozoft e Athins dhe ushtart e Athins e sundojn gjakun e

130

puntorve shtetas t Athins, - shprtheu profesori revolucionar. Ather un u nisa, - i tha Platoni-Sokrat. Platoni deshi t ecn drejt skens prkundr rregulls tremijvjeare t prokuratorit t Iliads pa i treguar rojs se n ciln faqe t librit gjendet. Duket se krkon pun n teatr, - e pyeti roja. Po, u prgjigj Platoni. Cilin protagonist t Iliads e preferon ta aktrosh? e pyeti roja sipas rregulls s paraqitjes tek regjisori. Dua ta shtoj nj protagonist krejt t ri. Kjo ndalohet! Dnohet me ligj, - kundrshtoi roja. N fund t znks s tyre Platoni e roja mbetn t armiqsuar, derisa u hap dera paksa. Dy burra e rrokn Platonin e fishkur. Ky dashka, sonte, t hyj n barkun e pels s Trojs, - e paraqitn para regjisorit. Rast tepr urgjent. Shpijeni n spital! urdhroi prerazi regjisori. Fjaln spital Platoni e dgjoi nga larg, krejt prgjumshm. sht tepr ngrdhalaq pr t hyr n barkun e pels s Trojs. Si do t zbres n sken ky ngordhalaq? A di t tregoj n ciln faqe t librit ka banuar ktu e tre mij vjet? e pyeti mjeku ushtarak. E kemi sjell n spital kt profesor pr ta mjekuar nga vegimet revolucionare. E rrok amoku n pik t dits npr librin e sakatosur, - i tha Mirk Ilii mjekut ushtarak. Ktij profesorit i teptis mishi i mashkullit n do koh; edhe n midis t dits e rrok amoku, - gati pshpriti mjeku ushtarak.

131

Hiqi ka ka tepr! e urdhroi Mirk Ilii mjekun ushtarak. Ende pa e sosur urdhrin Mirk Ilii, ia atisi era e morfins me zhaurim t ngutshme hapash. Mbshtilljani rreth koks kmishn e vet! e urdhroi mjeku ekipin ushtarak. Era e morfins e ngjalli Besi Ban Sulejman Efendin nga dremitja para tends s tij. Me z t prngutshm iu drejtua kolonel Mirk Iliit, sikur po i fliste pr her t par: Kt profesor e rrok shpesh amoku n pik t dits; sa her e lexon librin e sakatosur t quajtur Meshari. Gjithmon i soset rruga jasht librit t gjymtuar, tek fillon urrejtja, - u ngazllye kolonel Mirk Ilii. Ku e ruan ky profesor at libr handakap nga klima aq e ashpr e ktij vendi? pyeti mjeku ushtarak. Libri u zbulua n Rom nga bashkqytetari i ktij profesori, sipas sugjerimeve t Vatikanit, - u ankua Besi Ban Efendia. Po pse libri u b handakap? iu rrit kureshtja mjekut ushtarak. Roma, pr mbules politike, Librin e Gjonit, Meshari, e quajti libr handakap; t dmtuar n fillim e n fund, fshani Besi Ban Efendia. Mjeku ushtarak ndrhyri prngutshm: Hudhjani gjumin e dyt brenda kmishs s vet! Morfina mund ta lshoj shpejt. Hiqimi xherah i Besi Ban Efendis dhe mjeku ushtarak i kolonel Mirk Iliit u shikuan sy m sy n shenj miratimi. Le t hiqet mish mashkulli nga ky profesor aq sa t mos e rrok kurr m amoku npr asnj libr! urdhroi koloneli. Krejt n fund t gjumit t dyt profesorin e vizituan dy grupe njerzish shum t qet. Grupi i burrave me kollare u ul

132

n ann e majt t krevatit t bardh; burrat e veshur me shallvare u uln n ann e djatht t krevatit t bardh. Pasi e prgzuan pr operacionin e suksesshm, udhheqsi i burrave me kollare i tha profesorit fytyrverdh si arafi i krevatit: Tashm shptove nga smundja e amokut t mallkuar t atij librit t gjumt. Tashm e ke fituar dashurin e Stalinit t madh. kur e dgjoi emrin e Stalinit t madh profesori deshi t ngritet paksa nga krevati sikur t mos e kishin shafitur fjalt e udhheqsit t burrave me shallvare: Shkronjat e mallkuara t atij librit sakat t marrin m qaf n pik t dits. I shptove smundjes; e fitove bekimin e Padishahut t paaskundshoq. Grupi yt u ngut me at prgzim aq t shpet politik, - e qortoi Besi Ban Efendia kolonel Mirk Iliin. Ushtria ime sht m afr spitalit, - u tall koloneli sa pr ta zhdaravitur hidhrimin e Besi Ban Efendis. Ambasada turke n Rom ia drgoi raportin tepr sekret Minsitris s Brendshme n Stamboll Njfar Gjoni nga Jakova, n skajin m perndimor t Perandoris son, me sugjerimin e Vatikanit, e shpiku njfar libri t quajtur Meshar. Ky far Gjoni, sipas t dhnave tona, do t drgohet nga Vatikani n Jakov pas dy javsh me mision t caktuar. Le t arrestohet t xhuman e par t Prillit t Dits s Dyt! A protestoi, sipas rregulls, qeveria turke tek qeveria e Roms? srish pyeti mjeku ushtarak. Po. Qeveria turke protestoi ashpr. Pas dy ditsh gazeta italiane Corriere dela sera e demantoi ekzistimin e ktij libri. Vrtet Libri u fsheh pr shum shekuj n trezorin e qeveris s Roms, - vazhdoi Besi Ban Efendia me z t qet vrshllyes.

133

Pas dy javsh Gjon Nikoll Kazazi erdhi krejt i prhumbur. Kur arriti n cepin e urs T. ia atisi ekspedita ndshkimore nga Stambolli bashk me ekipin hetimor. Besi Ban Sulejman Efendia t xhuman e par t Prillit t Dits s Dyt, misionarin e Vatikanit e nxori para turms... E premtja e par e Prillit t Dits s Dyt a i kishte brenda saj tri nntshe? e pyeti koloneli. Po. I kishte. E premtja e par e Prillit t Dits s Dyt me tri nntshe brenda saj sht sot, - sikur foli me vete koloneli. Un e thash. Heshtn t dyt, veanrisht koloneli me nj hije tisore hidhrimi n fytyr. Hidhrimi n cepin e buzve e dshmonte dshirn e paprmbajtur pr t folur. Prillin e Dits s Dyt, t xhuman e par Besi Ban Sulejman Efendia i tha atij Gjon Nikoll Kazazit, misionarit t Vatikanit: Gjuha m e bukur shkruhet me amj t shpats. Gjuha m e lig shkruhet me tehun e shpats. Mos bjer ndesh me tehun e shpats e me unazn e Padishahut! Shko! Mos fli tri net e tri dit! Trokit fort n barkun e do gruaje t re! Shtrydhe do mittr. Shtrydhe frikn e do zemre! N fund t nats s tret t ksaj kontrats son, sille librin ogur para ksaj tende! Gjoni i katandisur friks e kaptoi Erenikun afr urs T. t ndriuar nga reflektort e ushtris s kolonelit Mirk Ili. E pa mishin e njeriut t rysur tek cepi i urs T. afr flamurit trengjyrsh t ushtris s kolonelit. Mishi veshtullor i njeriut zvarritej gjithandej rrugs prtej ders s kazerms, prtej kishs s Shn Antonit, bile edhe prtej zyrs s OSCEs. Gjoni e njohu Bendisn me mont (xhup?) t kuq, me Bibln e Simon Filipajt nn sjetull. Deshi ti flas vajzs sikur

134

mos ta kishte takuar shikimin e mjer, tepr luts t tet t saj: Mos na merr m qaf! Gjon Nikoll Kazazi e nxori kokn nga frika e vet nprmes mendimit: Ky burr i mjer i fshehur pas syzeve t rreme, i futur aq thell n kapeln fmijrore, mendon t shptoj edhe n kt Prillin e Dits s Dyt prtej urs T.! Gjon Nikoll Kazazi e ndjeu ujin e ftoht t Erenikut mbi gjunj. Erdhi asti, - mendoi. E filloi pagzimin e mishit t njeriut tek ura T. Pagzimi ra n ujin e Erenikut si lkura e gjarprit n pranvern e par. Mishi veshtullor i njeriut, i tulatur tek cepi i urs T. e deri tek zyra e OSCE-s, drithrueshm e priste lejen e kolonelit pr ta kaprcyer urn T. drejt kufirit t Shqipris. Rregulla dymijvjeare u thye Prillin e Dits s Dyt, t premten e par: mishi i njeriut n vend se ta lakmoj pagzimin e Gjonit me uj t Erenikut, po e lakmon lejen e kolonelit Mirk Ili pr ta kaprcyer urn T. Gjoni nga mshikza dymijvjeare e ftoi mishin e njeriut kah uji i pagzimit. Mishi i njeriut u b frik-frika u b mish njeriu. Besi Ban Efendia, i zgjuar nga dremitja e shkurtr, e urdhroi Kryetagbitarin tia sjellin menjher para tends at Gjonin, misionarin e Vatikanit. Ende sht dita e par. Sipas kontrats i ka edhe dy ditt veta, - shpjegoi Kryetagbitari. N gjumin tim t par ai far Gjoni, misionari i Vatikanit, u ka dhn koqeve uj t bekuar t Erenikut. Edhe dy or do t m akuzojn pr epshet e mia mbi kt grua, bri me dor kah princesha Tahet. Ai, Gjoni, e aktron at Gjon Pagzorin e Bibls e un do ta aktroj at Herodin e Bibls. Sillmani menjher ktu! krcnoi Besi Ban Efendia.

135

Sipas kontrats ai ka afat edhe dy dit, - ia kujtoi edhe nj her Kryetagbitari. Edhe sikur ti ket nj mij vjet, do ti ket pak. Sillmani ktu! urdhroi Besi Ban Efendia. N astin kur Gjoni po e hidhte pagzimin mbi mishin e njeriut tek cepi i urs T., kuajt e ushtarve t Besi Ban Efendis i ngritn strkalat e ujit deri tek ura e shesht. E morn Gjonin t ngrir nga uji i bekuar. Besi Ban Efendia u tregua mjaft diplomatik sipas zrit, kur i tha Gjonit: Thell n mishin e njeriut e paske pas rysur shkronjn e librit tnd. Heqimit ton xhelat i duhet ta fus majn e shpats n mitrn e gruas s re pr ta nxjerr at shkronjn e mallkuar t librit tnd. Nse shpata e heqimit ton xhelat shkon m thell se shpirti i insanit, ti je fajtor. Besi Ban Efendia e pasksh pas dhn shenjn pa i dhn mundsi Gjonit ta sos fjaln e par. E futn n tendn e mbushur me er morfine. Gjysmerrsira brenda tends u b errsir e plot kur me veladonin e tij prej prifti ia mbuluan fytyrn. Gjysmgjumit t par t Gjonit ia shtuan gjumin e dyt ende pa e prfunduar konsultn mjeksore. Kryeheqimi xhelat foli paksa me prbuzje: Testiset dhe penisi iu paskan mrdhir; pak gj paska mbetur pr tiu hequr. Hiqi, ka pr tu hequr! urdhroi nga errsira kryeheqimi. Sa dit e mbajtn n prkujdesje ambulantore? e pyeti mjeku ushtarak Mirk Iliin. U b heshtje. Duhma e rnd e morfins e mbajti gjat n gjum Gjonin derisa u msua t prmjerrte si grua.

136

N fund t gjumit t dyt Besi Ban Efendia i nxori Gjonit llokume me kafe duke e uruar tashm Kistar ag eunukun brenda zhgunit t Gjonit. Besi Ban Efendia e prcolii Kistar agn e mbshtjell me zhgunin e priftit deri tek karroca me nj rrug t mbar. N portin e Tivarit e prcolln prngutazi pr n Rom, me nj ark diplomatike. Gjoni kishte zn kutrbim t rnd. Plaga po i qelbej. Vdiq n nj el t Grotaferars. Besi Ban Efendia u kthye kah tenda, kah gjumi veshtullor i ushtarve, deveve, kuajve, konkubinave, sot, pas goditjes s rakets Tomahok. Desha t mendoj n vetvete: sa do ta grryej mitrn e gruas me shpat pr ta nxjerr at germn mkatare t librit t Gjonit. A do t ket vend pr shpatn tnde pas goditjes s rakets Tomahok? pyeti koloneli sikur e hetoi mendimin e e Besi Ban Efendis. Un do t pres aty tek mitra e gruas s re. Deri kur? Un thash. U b heshtje. Profesori deshi ti shmanget shikimit t Besi Banit duke vrapuar npr urn e shesht kur u gjend para ambulancs s mbushur me er morfine. Gjysmerrsira e ambulancs u b errsir e plot kur me kmishn e ngritur ia mbuluan fytyrn. Gjysmgjumit t par t profesorit ia shtuan gjumin e dyt kur kryemjeku i ftoi t tjert t shikojn. Ka vetm bulza t testiseve e t penisit. Ia paskan hequr m par! u tha kryemjeku. N t gjitha faqet e librit Iliada i ndalohet hyrja ksaj krijese arketip me kto bulza kaq t rrnuara gjenitale. N do

137

ast mund t pik n sken nga t arat e Kalit t Trojs, veanrisht kur t filloj stina e that e vers, - ankoi regjisori. Shtoji mund ti shtohet nga mishi i mashkullit pasi ka arritur deri ktu, - e urdhroi regjisori mjekun. Duhma e morfins gjat e mbajti n gjum profesorin derisa provoi disa her t prmjerret si mashkull me bulza gjenitale t shndrruara n form zhapini t ftoht e n fillim t marsit. Zhapini i ftoht, aq i zorshm pr tu mbajtur n dor, ia rrodhi urinn nga t gjitha ant. Pasi e shkundi zhapinin e ftoht gjenital ran prtok nga Iliada e Homerit faqet m t nxehta t librit si bien gjethet e zvetnuara t vjeshts. Profesorin e shtyn deri tek e pesdhjeta dit e fundit t Iliads s Homerit, tek i gjeti t ulur solemnisht rreth tavolins akejt dhe trojant. Profesori e kishte menduar nga kushedi se kur armiqsin e ndrsjell t akejve dhe t trojanve si ua shpjegonte nxnsve n klas. Atij iu b sikur Agamemnoni e pati nj vurrat t przgjatur npr tr fytyrn. Regjisori i ulur pran profesorit-Platon e shkputi mendimin e zshm: Ktu e tre mij vjet ju luftoni kundr njri-tjetrit. Akili, Patrokli, hektori t ulur sot ktu pran nesh, sipas teatrit evropian vdesin n plagt e aktruara kirurgjikisht, - fliste profesori nga fetusi arketip duke vrapuar drejt Athins, Stambollit, Mosks npr urn e shesht deri tek pesdhjet ditt e fundit t Iliads s Homerit. N barkun e pels s Trojs dergjen aktor t paguar nga shtetet evropiane. Aktort akej hyjn n Troj nprmjet barkut t pels. Ashtu thot Homeri. Homerin e kam dbuar nga Shteti im. Ushtria greke duhet t hyj n Troj triumfalisht pr pik t dits duke i thyer dyert e qytetit, - kishte thn Platoni-Sokrat.

138

Spektatorit i plqen intriga e kalit t Trojs m tepr se fitorja e njtrajtshme e ushtris tnde. Sipas teje do t montohen t gjitha teatrot evropiane, - regjisori trthorazi u fliste nxnsve t vet. Un n Shtetin tim e kam vn ushtrin n pozicionin e fitimtarit t prhershm. T njjtn gj e bn edhe Homeri n librin e vet. Ai e fut spektatorin brenda teatrit me intrign e kalit t Trojs. Ti q nga dera e jashtme e teatrit e shpall prfundimin e lufts t fituar nga ushtria e rregullt, - e shkroi n raportin e teatrit t Berlinit regjisori. Po. Vetm ushtria greke do t fitoj, - e shkroi n librin e tij Platoni-Sokrat. Ather si do ta fussh protagonistin e strkequr ushtarak n barkun e kalit t Trojs? pyeti regjisori. Heshti. Si u fut Rabii Johanan ben Zakai n mishin e klyshit t kones s Danielit, - ndrhyri profesori vjenez nga fundi i aparatit laparaskopik. Rabii Johanan ben Zakai e kishte lektisur ushtrin e rregullt, ushtrin fitimtare. Ai i ishte friksuar nj grupi njerzish fanatik t Tribalit t Madh; ai grup fanatiksh t Tribalit t Madh e krkonte vdekjen e sigurt t Izraelit. Rabii Johanan ben Zakai, npr rrugn e gjat e krkoi fitoren e sigurt t Izraelit, - fliste4 raporti mjeksor i profesorit vjenez. Nga menstruacionet kronike dymijvjeare t shqiptarve, sipas provave shkencore, mund t kalohet tek rruga e shptimit e Rabii Johanan ben Zakait. Pastaj rruga vazhdon, e prbashkt, deri tek fundi i Shtegut t Oregonit, tek fillon Logosi biodemokratik i Ameriks, - shkruante kronika e spitalit t Diaspors.

139

Si shptoi Rabii Johanan ben Zakai nga mishi i qenit? ishte shkruar n fund t dokumenteve t spitalit. Kush t tha se shptoi? E shptoi tek dera e krematoriumit logosi biodemokratik amerikan. Deri tek dera e krematoriumit Rabii Johanan ben Zakai i kishte kaluar: mishin e klyshit t kones s Danielit, mishin e Djallit Mefisto t Faustit, mishin e Insektit t Gregor Zanzs, - shkroi n dokumentet e spitalit civil. Ciln rrug e zun evropiant? deshi t pyes profesori duke e sosur amokun n midis t urs s shesht tej puntoria e teatrit sapo regjisori i sugjeroi brenda kalit t Trojs t mbaj shnime mbi rregullat e teatrit evropian. Cilat jan rregullat e teatrit evropian? deshi t msoj profesori. Mbreti-aktori-spektatori. Po mbett jasht t treve? Hyn n mishin e kones s Danielit, hyn n mishin e Djallit Mefisto, fshehu n mishin e Insektit t Gregor Zanzs! Po mbete srish jasht? Kthehu n menstruacionet kronike t Mbretreshs Teut. Po mbete srish jasht? Ke mbetur n strkeqjen tnde psikofizike t Logosit autoritar evropian. Ku mbeti Tribali i Madh i hebrenjve at natn e shtatdhjet vjetve t Jerusalemit? Ta thash. E the?! Po. Pse ky profesori i shptoi strkeqjes jasht mishit t klyshit t kones s Danielit, jasht mishit t Djallit Mefisto, jasht mishit t Insektit t Gregor Zanzs?

140

Gabon nxnsi im i mjer, tepr gabon. Profesori dy mij vjet u fsheh n menstruacionet e Mbretreshs Teut. M mir qenka t lindesh dy mij vjet m von sesa t lindesh hert! Jo nxnsi im i mjer. M mir sht t lindesh me koh e n koh. Lindja e keqe e strkeq krijesn: e bn kukudh fizik e psikik. Evropiant e huqn rrugn e Rabii Johanan ben Zakait npr mishin e klyshit t Danielit, npr mishin e Djallit Mefisto t Doktor Faustit, npr mishin e Insektit t Grigor Zanzs; po e huqin rrugn e menstruacioneve kronike t Mbretreshs Teut. Po nxnsi im i mjer. Evropiant e detyruan Rabii Johanan ben Zakain ta marr rrugn e mishit t klyshit t kones s Danielit, rrugn e mishit t Djallit Mefisto, rrugn e mishit t Insektit t Gregor Zanzs. Uliksi e nisi punn me kualitetin e drrass s Kalit t Trojs. E propozoi nj ngrohse elektrike pr dimr e, mundsisht, nj ventilator pr ver. Po nxnsi im i mjer, kta evropiant e kan t vshtir t qndrojn n barkun e Kalit t Trojs nj nat. Akili pak si n tallje, e sheshoi shtjen e kabllove elektrike kur trojant ta trheqin kalin drejt dyerve t qytetit. Shtoi: Tymi i stufs brenda barkut t Kalit do t na zbuloj tek trojant. Pasatj mund ti kap zjarri drrasat e pishs e t digjemi edhe vet brenda duke na shikuar trojant nga bedenet e kullave t rojs. Pr t mos e ashprsuar bisedn, Uliksi e kaloi tek censori i ri: Sot e mbuluam vendin e zbrazt t censorit tonaq pijanik. Ai dehej npr bodrumet e Trojs edhe kur ne jemi n kulmin e betejs. Bile shpeshher edhe flen brenda Trojs.

141

Uliksi e shikoi vmendshm Platonin-Sokrat duke i thn Akilit me z tinzar: ZCensori yn i ri e ndalon takimin komprometues t Akilit me Patroklin brenda dhe jasht Kalit t Trojs, sepse profesori vjenez dyshon n moralin e tyre. Akili heshti duke e kuptuar deri kur vriste qortimi dinak i Uliksit si tek fytyra e Platonit-Sokrat po aq n fytyrn e regjisorit. Censori yn i ri, - vazhdoi Uliksi pa i dhn rast Akilit t reagoj, - e pranoi regjin ton evropiane tremijvjeare pa ia luajtur vendin asnj gozhd n drrasat e Kalit t Trojs edhe kur grekt i kmbejn armt e tyre. Platoni-Sokrat kur u fol pr censorin e ri, s pari me shenj, pastaj me fjal reagoi plot pezm: Regjisori juaj i ri sht njeri i paguar nga Homeri dhe nga shtetet tuaja evropiane. Ai ka qen dashur ta heq diversionin e Kalit t Trojs duke i ln si u ka hije, dy ushtrit ball pr ball njra-tjetrs. Ju evropiant do gj e bni me ushtrit tuaja t komprometuara duke ua hedhur mbi, n pik t dits, velenxn e propagands politike. Kalit tim, - vazhdoi Uliksi me dredhi pr ta anashkaluar hidhrimin e Platonit-Sokrat , - shirat, dielli dhe errat e shkaktojn rrallimin e drrasave nga mund t shihet pa pengesa, kontrata e akejve me trojant; po mund t shihet edhe sjellja e dyshimt homoseksuale. Gjat gjith diskursit t tij dinak Uliksi e vshtronte me kujdes fytyrn e Platonit-Sokrat. Mundohej ta zinte me fytyrn e tij ndonj shprehje prftuese miratimi. Platonin-Sokrat tashm e kishte lshuar amoku i ngarendjes n midis t urs T. Tundimi i Platonit-Sokrat pr ta shtuar nj protagonist t ri n barkun e Kalit t Trojs Uliksi dinak shpresonte ta zvendsoj me amokun e Eneut.

142

Uliksi ngutej ti hiqte pesdhjet ditt e fundit t Iliads s Homerit pr t arritur sa m par tek pela e Sknderbeut n urn T. Edhe katr foshnja kan mbetur n mitrn e Pels s Sknderbeut. Deri n orn pes t mbrmjes s Prillit t Dits s Dyt t gjitha foshnjat do t nxirren nga mitra e pels s Sknderbeut. Po edhe katr her do t fluturoj helikopteri ushtarak deri tek oborri i spitalit. N mbrmje, tek kufiri i Shqipris, nnt kilometra nga ura T. pela e Sknderbeut do t montohet pjes-pjes. Me kamion ushtarak do t sillet srish tek ura T. Kshtu do t veprohet deri tek kthimi i par i pels s montuar; pastaj n mbrmjen e Prillit t Dits s Dyt perdja e teatrit evropian do t bjer prgjithmon. Prgjithmon?! Po! Prgjithmon! Platoni-Sokrat u ngatrrua n Trekndshin e tij me fjalt prbuzse pr shtetasin e vet: homoseksual i dreqit. Nxnsit i ngazlleu humori i profesorit-Platon me fjalt homoseksual i dreqit duke i anashkaluar fytyrat e vrenjtura t Teuts, Besi Banit dhe t Gjergjit me katr emra. Profesori-Platon e interpretoi Iliadn e Homerit jasht faqes s dhjet, ktej pesdhjet ditve t fundit. Pr her t par Akilin e vrau me spat, Agamemnonin e ngulfati n pishinn e ftoht t hotelit, Uliksin e futi n rrugn e gjat t toaletit, Eneun e mbyti n gropn septike. Drejtori i gjimnazit e hulumtoi thell shenjn n fytyrn e Mirk Iliit. Tek Mirk Ilii u sheshua knaqsia nga intepretimi i till i Iliads, veanrisht kur Teuta e prmendi fjaln revolucion. Profesori-Platon u ngatrrua n Trekndshin e vet rrugve drejt Athins, Mosks, Konstantinopojs, kah

143

hipertrofimi i moralit, revolucionit, fes, patriotizmit, prtej teatrove evropiane t quajtura krematoriume e gullag... Ngatrrimin e Platonit-Sokrat n Trekndshin e vet: Filozof-ushtar-shtetas, drejt Athins, Konstantinopojs, Mosks, e dgjoi Rabii Johanan ben Zakai gjat gjith rrugs s vet npr mishin e klyshit t kones s Danielit, npr mishin e Djallit Mefisto, npr mishin e Insektit t Gregor Zanzs deri tek dyert e teatrit krematorium t Hitlerit evropian e t teatrit Gullag t Stalinit. Posa u prmend emri i Stalinit, kolonel Mirk Ilii e gjuajti bishtin e cigares bashk m nj duf tymi tek hunda e Sknderbeut. Kollitja kumbuese brenda hekurins s Gjergjit me katr emra u prcoll me katr goditje provuese me ekan. Katr ushtart e solln kavanozin me vaj pr grasatimin e pels s Sknderbeut. Do tia bjn pjelljen m t leht ksaj pele-hekurin. Ende pa e prfunduar fjaln e fundit, pr udin e t gjithve, veanrsiht t Bendiss, profesori-Platon u shfaq krejt papritmas n ann tjetr t urs T. Bisedoi bukur gjat me kolonel Mirk Iliin para se tia marr megafonin nga dora. Profesori do t na thot t kthehemi n shtpi, - e prgzoi Bendisa t atin e futur thell n mishin e friks. I ati prap heshti. Meq prgjigja mungoi, Bendisa e kaloi shikimin nga profesori me megafon n dor tek i ati. Asaj iu duk i ati tepr i mjer, i fshehur pas syzeve t rrem, i parruar, i futur thell n kapeln fmijrore. Ajo hezitoi thell n at ast ta mshiroj t atin pas dy ikjeve ligaqe dhe strukjes nn batanie kur polici trokiti n der. I ati e nxori Bendisn nga hezitimi vetm kur i tha: Nga ajo pozita e sotme e profesorit-Platon vetm interpretohet

144

vullneti i pushtetit shtetror. Ai vetm do t na ftoj njsoj sikur koloneli. Po, ai, profesori yn, sa her e vizatonte Trekndshin n tabel na thoshte se ushtria sht interpretuese e vullnetit t filozofve, - i tha tet Bendisa. Ai profesori yt vetm do t na ftoj t nisemi, flistepr vete i ati i Bendiss. Profesori-Platon i dronte mendimit t nxnsve. Gjat orve t msimit qortonte pacaktueshm deri tek fundi i klass. N mes qortimit dhe hutimit me Teutn nxnsit ia fshinin pjest e Trekndshit n Tabel. Vetm kur pushonte zhurma n sheshin Omonia t Athins, profesori Platon e hetonte se n tabel i jan fshir pjes nga Trekndshi. Ather jur nxnsit e pritn qortimin e profesoritPlaton, ai e mori megafonin nga dora e kolonelit. Iu drejtua mishit t njeriut n cepin tjetr t urs T: Nisuni! I keni vetm nnt kilometra rrug deri tek kufiri i Shqipris. Do ti kaprceni kto nnt kilometra rrug po shptuat nga bombardimet e NATO-s. Kot, krejt kot, ia keni prishur pjest e Trekndshit n tabel. Pa vullnetin tuaj, pa vullnetin e profesorit-Platon, Evropa e lexon kt Trekndsh sipas ligjit t saj, - nga fundi i kapels fmijrore vazhdoi i ati i Bendiss. Po ne si do ta lexojm Trekndshin e profesorit n tabel, - prtej syzeve t rreme e pyeti Bendisa. Kush jemi ne? Ne, ky mish njeriu, i rysur n kt cep t urs T, ndrhyri ajo, duke ia rregulluar syzet tet. Ja shikoje Rabii Johanan ben Zakain si sht fshehur aq bukur n at klysh mosprfills t kones s Danielit. Ai klysh prmjerret prgjat urs T. Edhe ne jemi t fshehur n

145

menstruacionet e Mbretreshs Teut deri sa ta kaprcejm urn T. N ann tjetr t urs T. , tek fundi i Shtegut t Oregonit do t takohemi me Rabii Johanan ben Zakain, - po fliste i ati i Bendiss nga fundi i kapels fmijrore. Bendisa u prpoq ta shihte tet n fund t kapels fmijrore duke menduar mos lodhja, pagjumsia, frika, ndrgjegjja e vrar nga ikja nga zjarri e kan hutuar derisa flet kaq prart. Babai i saj ishte i zbehur, aq i zbahur! Dhembja pr baban ia vrau kujtimin fmijror. Vetm edhe sot t shptojm, vetm edhe sot! Babs s vet ia shtrngoi dorn e djersitur prtej ujit t Rozafs. Vetm edhe so t shptojm, vetm edhe sot! Bendisa n gjysm t diskursit t tet arriti t dgjoj: Mishi i njeriut, i rysur sot tek ura T. do t dal nga menstruacionet e Mbretreshs Teut posa t kaprcej tek Shtegu i Oregonit. Rrugn e Rabii Johanan ben Zakait: mishi i klyshit, mishi i Djallit Mefisto, mishi i Insektit ne do ta bjm: Menstruacionet e Mbretreshs Teut, mishi i qenit, mishi i mizs. Bendisa po e bnte rrugn e dshprimit pa e ditur ciln rrug do ta bnte deri tek vargjet tetmbdhjet, nntmbdhjet, njzet t Zanafills n Bibln e saj. Bendisa provoi ta eksperimentoj Kaptinn e Dyt t Bibls mbi klyshin e lazdruar t kones s Danielit; e thirri klyshin e kones s Danielit: ...sepse secila kafsh e gjall do ta mbante at emr, me t cilin do ta quante njeriuu. Klyshi i Kones s Danielit e shprfilli thirrjen e Bendiss me prmjerrje tepr prmuese. Vetm ather Bendiss iu kujtua si mund ta grish klyshin e Kones s Danielit kur n mishin e tij sht fshehur Rabii Johanan ben Zakai.

146

Babai i Bendiss e fshehu fdrikn n fund t kapels fmijrore krahas inatosjes s vajzs ndaj klysht t Kones s Danielit i tha: Klyshi i Kones s Danielit u b para se ti t jesh formsuar nga mishi i infektuar i njeriut. Ka t drejt klyshi i Kones s Danielit kur e shprfill grishjen tnde. Npr mes t djerss veshtullore t dors, i ati i dha Bendiss shenjn e rrezikut andej kah ushtart; ia detyroi shikimin tek shfaqja e beft e hoxhs para ushtarve, para kolonelit, para profesorit. Me vshtrim t prhumbur hoxha filloi me zrin shkretinor gjysmkng e gjysmfjal t flas pr varrimin e gjymtyrve t vetmuara: Nse dikujt i kruhet kmba e varrosur, nse tjetrit i kruhet dora e varrosur le ti kruaj me lutje Pejgamberit! Nse mkatojm me syrin e varrosur le ti lexojm fjalt e Pejgamberit me syrin e gjall! Sot nga aviont e NATO-s do t varrosen shum kmb, duar, sy. N fund t zrit shkretnor suhtart e shtuan prngutjen e tyre npr rign e holl t shiut kur Bendisa e njohu Besi Banin brenda zhgunit (xhybes s?) t hoxhs. O babush! e tundi t atin prmes dors s djersitur, - po ky hoxha qenka Besi Bani, shoku im i klass! Mos e zbulo shokun tnd t klass! Mos e zbulo veten! Ai i diprmendsh rrugt shkretinore t Kuranit t vet, - e ndaloi Bendisn i ati i saj. Besi Bani, shoku i saj i klass, n mbrmjen e maturs u la n djers deri tek prmendja e shpesht e shiut. At nat Tahetit i kishte humbur shikimi n largsi duke e prmendur s voni, bukur shpesh, shiun. Ta kruash vendin e heqjes s mishit mashkullor bhesh me damkn e eunukut sikur Besi Bani jasht mbrmjes s maturs.

147

Po do t bhet me profesorin? e pyeti Bendisa t atin. Srish Bendisa e kaloi shikimin tek profesori me megafon n dor. Ai i kishte sosur t gjitha shenjat e dors: duke hyr n megafon u shndrrua n z: Le t nisemi drejt kufirit t Shqipris! Cili foli? Koloneli, profesori apo Besi Bani? pyeti. Ura T. u tkurr; dikush kishte shkelur n bishtin e saj. Duke i rn n tok kryqi i pabr Bendisa e prgzoi tet: E gjith ura T. filloi t ecn drejt kufirit t Shqipris. Zhaurima mbytse hyri n gojn e hapur t urs T. me rrethoj t hekurt. Hekuri e shpalli urin pr mishin e njeriut. Profesori po thrriste me megafon derisa Teuta e dgjoi t tretn her: Dikush e ka dmtuar Trekndshin e vizatuar n tabel. Teuta e hutuar e priti urdhrin e profesorit nga cila an e trekndshit t filloj. E mati largsin nga t dy cepet e urs T. E pat puna! mendoi Teuta kur profesori nprmes megafonit e lajmroi kolonel Mirk Iliin: U vra delegacioni roman! U vra Ambasadori roman! Teuta, tepr e friksuar deshi ta kundrshtoj profesorin se delegacioni roman u vra n Rom. Profesori e bri shenjn e paprcaktuar drejt Trekndshit t ndrtuar n tabel duke folur nga midisi i amokut: Po ti kishte pasur menstruacionet Mbretresha Teut, at nat t stuhishme me delegacionin roman, me Ambasadorin roman do t kishte ndodhur krejt ndryshe. Teuta e prtypi fajin e menstruacioneve q nga ajo nat e stuhishme. Menstruacionet e kan ngjyrn e zjarrit, - shfryni profesori.

148

...Teuta e kishte shikuar pungul n sy kolonelin Mirk Ili, nse kishte fjetur. Ajo e zgjodhi gjuhn e tret prtej gjuhs s kolonelit t prgjumur. Koloneli mbeti n amokun e gjumit t mngjesit, i ekzatuar pas nats s tret t saj. Gjat u sorollat npr fushn e prgjumur mngjesore. Prgjumja fushore pas nats s tret t saj zrin boris ushtarake, nga kazerma, e zbuti n kng t bulkthit. Ushtria e kolonelit pas nats s tret t harlisur u b ushtri e huaj pr t. Urdhrat ushtarak kolonelit i ngordhn n dorn e vyshkur nga prgjumja mngjesore. Gjumi i kolonelit tri dit e net po i mbante ushtart t dremitur. Komandanti i kazerms u kot gjith kohn jasht nats e dits; gjumi i kishte rn n kazerm si tis oguri i keq (ogurkeq?). T tretin agshol tisor t mngjesit koloneli po kthehej n kazerm, i dehur nga nata vapullore. Krisi nj pushl, vetm nj pushk. Hija e njeriut e przier me agsholin e mngjesit u rrzua n hithra vetm tri metra nga telat gjembor t kazerms. Komandanti i kazerms e mori informatn zyrtare nga kujdestari i rojave: Nj i panjohur u vra vetm tri metra jasht telave gjembor t kazerms. prkundr urdhrit pr tu ndalur, ai eci. Duket se vdiq n vend. I vrari ende mbetet n vendvrarje deri t merret urdhri zyrtar pr trheqjen e tij. Komandanti zbriti nga krevati me nj shenj dore vshtir pr ta kuptuar. Rojat nga vendi i ngjarjes largoji menjher! Rasti le t mbetet tepr sekret! urdhroi komandanti i kazerms. Agsholi tisor i mngjesit po dobsohej kur komandanti i kazerms bashk me kapitenin, e me nj civil, i largoi kujdesshm hirhrat duke i shkelur me izme. Midis hithrash e njohu kolonelin e vrar; me nj shprehje prmalluese t damkosur n fytyrn e zbehur. Komandanti i shkeli edhe ca

149

hithrat pr ti dhn edhe ca drit fytyrs prmalluese t kolonelit t vrar. sht i vdekur. Bleu i flokut, i rn n ballin e djersitur, shpjegonte se kapela ushtarake i kishte dal (rn?) nga koka para se t rrzohej n hithra. Komandanti i kazerms e shploi plagn nn bleun e flokve. Plaga ishte aty, n midis t dy vetullave ende e rime nga vesa e mngjesit. E qlluar e sakt, - shkroi n raportin ushtarak komandanti i kazerms sikur ta shprehte gzimin. T gjitha plagt mbesin t kuqe si menstruacionet, profesori e krcnoi Teutn. Teuta e priste, kur pas dreke erdhn tek dera e saj pr ta matur vrasjen e kolonelit. Profesori Platon i krkoi Teuts ta mas vrasjen e kolonelit me trekndshin e ndrtuar n tabel. Teuta u hutua pr nj ast kur profesori Platon e detyroi ta mas vreasjen e kolonelit vetm me Trekndshin ushtarak t Roms s Plutarkut. Masa tjetr e Trekndshit i mungoi Teuts dy mij vjet. Tre mij vjet. Mir. Tre mij vjet. Sa mbeti at nat Teuta n toalet, gjat ngacmimit t menstruacioneve Ambasadori roman bri raporte ushtarake pr Romn. Pse stepesh? Pse i hap syt guak? Ne e kemi masn e Trekndshit ton ilir, - e qortoi Teutn profesori. Mate vrasjen e kolonelit me Trekndshin ton ilir, jo mr Trekndshin e Roms s Plutarkut! E qlluar e sakt, - tha komandanti roman pasi e konstatoi vdekjen e Ambasadorit roman. T mos lvizet nga

150

vendi deri t bie muzgu! Raporti mjeksor t bhet sa m binds! E qlluar e sakt, - tha komandanti i kazerms pasi e konstatoi vdekjen e kolonelit. T mos lvizet nga vendi deri sa t bie muzgu! Raporti mjeksor t jet sa m binds! ...Pas dreke koloneli u sorollat si gjarpr i shullanit pr pak diell. Tek n agsholin e mbrmjes u ringjall kur fresku ia ledhatoi ballin e djersitur, u vesh, u pispillos. U tfillua kah shtpia e hijes tisore t Teuts. Me prapje t ngadalt e zgjati knaqsin e rrugs midis fushs, deri tek loja e fmijve para ders. Posa e preku rrezen e ders rruga heshti. Me dorn e kapur n rez e shikoi edhe nj her rrugn para vetes; fmijt ishin aty; kalimtart ishin aty; t gjith ishin aty. U stepn duke e vshtruar kolonelin n dern e Teuts. M n fund koloneli vendosi: e hapi dern. Hyri. kur koloneli i bri tre hapa n oborrin e shtpis s Teuts, u magjeps rruga nga krismat e dy pushkve. Dhimitri e Evreno ktu e tri dit po fshiheshin n shtpin e Teuts. T habitur e pyetn Teutn: krkon koloneli i huaj, i vetmuar n oborrin tnd? Sikur t kishte dgjuar Teuta mohoi. Ky kolonel e ka gabuar dern. Pr mua sht i panjohur. N t dy cepat e dritares dy pushk i nxorn gojt hidhrake plot helm; pastaj t dy pushkt i nxorn gjuht e kuqe gjak. Pastaj gjuht e kuqe gjak t pushkve u zgjatn deri tek ballgjoksi i kolonelit. Koloneli shikoi i habitur, me pyetje t vdekur n sy, drejt dritares s Teuts kur kalldrmi i oborrit u prplas pr fytyrn e tij. U vra rruga! ra jerrja n pluhur.

151

Rrmbimthi nga dera e Teuts dy hije kaprcyen mbi vdekjen e kolonelit drejt rrugs. Ata ikn. Togu i par ia atisi nga kazerma tek shtpia e Teuts. Nga t tri ant reflektort ushtarak ia ndriuan kolonelit plagn e kuqe n ball. Kolonelit t shtrir n kalldrmin e oborrit puhiza e leht e nats i lvizi kolonelit bleun e flokut t ngjitur pr ballin nga gjaku i ngjizur. Goditje e sakt, - sikur u gzua komandanti n raportin e tij ushtarak. N fund t raportit ushtarak t komandantit fara e zjarrit u shtua deri sa u b prush do gj. Menstruacionet e kan ngjyrn e prushit, - profesori gati i tha kurv Teuts. Me ciln mas do ta matsh vrasjen e kolonelit. Srish, mbase, me masn e Roms s Plutarkut? Teuta, e fyer, e rrzoi nga tabela Trekndshin e profesorit Platon n hithrat pran kazerms: n kalldrmin e oborrit t vet; n sheshin e Roms...n t gjitha librat e pushtuar nga amoku i patriotizmit, fes, moralit, ideologjis... Prushi gjak i komandantit t kazerms trokiti tek dera e Avdylit t Zeqs. Ik, o Avdyli i Zeqs! i than. Sonte prushi i komandantit t kazerms sht i uritur pr mish njeriu. Komandanti po hakmerret pr vrasjen e kolonelit. Pse t ik? Un vetm mir u kam br njerzve. Do t rri ktu, n shtpin time, - zri i Avdylit t Zeqs i ra para kmbve. Njerzit u rraluan n gjirin e nats s shkrumuar. Avdyli i Zeqs mbeti tek dera, i prhumbur n natn e shkrumbit. I shkoi mendja tek uji, shum uj, pastaj i shkoi mendja tek floriri: Vetm uji, vetm floriri mund ta shuajn natn e br prush. Prushi i kuq gjak u zvarr drejt fshatit t ujit me emr Ujz. Me sy t lbyrur Avdyli i Zeqs i pa vravashkat e zjarrit

152

n cep t fshatit Ujz. Gjuha e vravashks e ndjente ern e mishit t njeriut; ajo iu qas Avdylit t Zeqs. E kaprcyem ujin o Avdyl i Zeqs, - irrej vravashka e flaks. Floriri do t dal m i fort se uji sonte, - mendoi Avdyli i Zeqs. Sille ktu gjith floririn! urdhroi vravashka e flaks s kuqe. Avdyli i Zeqs duke e ofruar floririn ndeju n fytyr firomn e mendur t vravashks s flaks. Ajo ngutas e rrmbeu floririn nga dora e vdekur e Avdylit t Zeqs anash gjuhs gjak t kuqe t pushks. Kuku pr ne! E vran Avdylin! E vran, - gati i tha kurv profesori Teuts. Deri ti massh ti vrasjet me Trekndshin e Roms s Plutarkut tek telat gjmbor t kazerms, tek kalldrmi i shtpis sate zjarri do t ta sjell ferrin n shuplak t dors. Profesori, i rn n amokun e vrapimit npr urn e shesht e bri shenjn evrobiblike t Franc Kafks: Hiq dor! Hiq dor! Ky sht gjenocid mbi njeriun e pambrojtur, - u zgurdullua Teuta. Fjala gjenocid e zgjoi Mirk Iliin. Kush e tha? Teuta para tabels. Mos i prsrit fjalt e Teuts! Instinkti i Revolucionit t Bastiljes; n t gjitha grackat e librave evrobiblik shtrigat, dhelprat, hardhucat kaprthehen me propagandn e Trekndshit autoritar. Ti do q me kt Trekndsh, t zbritur nga tabela, ta fshehsh gnjeshtrn teatrale t Shekspirit n sheshin e Roms? nga midisi i amokut irret profesori.

153

E sakt. Shekspiri prpiqet nprmes dy llomotitjeve t Brutit e t Mark Antonit t fsheh dy pue ushtarake brenda nj dite n Rom, - mendoi se tha Platoni-Sokrat. Ushtrin time, nga Trekndshi i shtetit tim ky Shekspiri juaj e nxjerr ushtrin n ilegalitet pr ti br vend blegrims revolucionare t popullit, - shfyu Platoni-Sokrat. Edhe n sheshin para Ponce Pilatit mendon se ka brohoritur populli Hosana Baraba? Jo! Hosana Baraba brohoritn argatt e Roms, spiunt e Roms. Vet Roma, m tepr se kundrshtart e Jezusit, ishte pr shptimin e Barabs. Me Barabn do ta mbante konfliktin t ndezur; me Jezusin do t zbutej konflikti. Roma nprmes konfliktit, nprmes Barabs, do ta vras Izraelin; rabint nprmes Barabs don ta vrasin vetveten, - thell nga amoku i vet po fliste Platoni-Sokrat. Ku ishte Rabii Johanan ben Zakai at dit kur u amnistua Baraba? e pyeti nxnsin profesorin- Sokrat. Nga mishi i klyshit t kones s Danielit e prcolli gjith ngjarjen. Nga mishi i klyshit t Kones s Danielit u dgjua zri i Rabii Johanan ben Zakait: sht etpr hert pr t dal. Krimi qenka n fillim, - vazhdoi profesori Sokrat. Kurr mos u mashtro se revolucionet e popullit mund ta rrzojn pushtetin. Mos i beso Shekspirit! Mos u beso revolucioneve t librave! E sakt. Teuts Mbretresh i mungon Trekndshi propagandistik evropian pr ta mbrojtur vetveten. Mbretresha Teut sot e gjith ditn gjykohet sipas modelit t Roms s Plutarkut, - dgjohej nga thell Trekndshit t vet zri ushtarak i Platonit-Sokrat.

154

Sa her e dogje vendin me hutesn tnde? profesori desh e kaprdiu Teutn. Edhe sonte zjarri po i hakmerret hutess sate. Vravashkat e flaks natsore u shprndan npr oborrin e Avdylit t Zeqs. mishi i gjall i njeriut e ndjeu n mishin e mishit t vet se si po i gozhdonin dyert e kulls. Flaka e zjarrit e lpiu shtpin si e lpin gjarpri bretkosn para se ta haj. Nga brenda shtpis s rrethuar nga flaka klithma e mishit t gjall i shpoi rratht e toks e t qiellit. Le t digjet krejt ka digjet. Shpirti i kolonelit sonte e lakmon zjarrin e hakmarrjes, - irrej komandanti i kazerms. E dua sonte ferrin n shuplak t dors! shkroi n raportin ushtarak. * * * N orn dy e tridhjet minuta t Prillit t Dits s Dyt zilja e telefonit e bri nj vrim n gjumin veshtullor t shokutDhimitr Trena. Trembshm e futi dorn n vrimn e gjumit nga e nxori kufjen e telefonit. Tejtelasi e kishte filluar bisedn shum m par...derisa e kuptoi. E zbuti zrin: N telefon po ju flet shoku profesor, prgjegjs i sektorit t kulturs. Ka ardhur befas nga Bshkimi Sovjetik shoku Ivan Jefremovi Voroncov me porosin e gatshme t shokut Josif Visioronovi Stalinit. Dhimitr Trena krceu nga krevati pa e ditur nga cila an po i vinte zri. Shoku Ivan Jefremovi Voroncovi brenda pesmbdhjet minutash do ta hap mbledhjen. A kuptove? vazhdoi zri i frikshm i profesorit. Po. Kuptova, - u prgjigj i stepur Dhimitr Trena. Mbledhjen e hapi shoku Ivan Jefremovi Voroncovi krejt shkurt: Brenda botimit t sotm t gazets Zri i popullit,

155

t Prillit t Dits s Dyt, shoku Josip Visioranovi Stalini do ta kaprcej kufirin e Shqipris pr n Kosov, - e shpalli qart shoku Ivan Jefremovi Voroncovi. Pr botimin e veant t Zrit t popullit, pr artikullin e veant do t bisedonin brenda pak minutash shkrimtart... Lidhja e shkrimtarve t shtetit tuaj do t vendos tash, ktu, se cili shkrimtar juaji do t udhtoj sonte bashk me shokun Josip Visioranovi Stalinin prtej kufirit tuaj shtetror, - vazhdoi shoku Ivan Jefremovi Voroncovi. Ajri u zhbirua n shum vende. Krcnimi i shokut Ivan Jefremovi Voroncovit po e hante heshtjen kur dikush e pasksh pas prmendur Sknderbeun. Ai kundrshtoi: Sknderbeun do ta caktojm pr udhtimin e pasdreks vetm deri tek kufiri. Sonte, n botimin e Zrit t popullit, me shokun Josip Visioranovi Stalinin, prtej kufirit tuaj shtetror do t udhtoj shkrimtari juaj i mirnjohur, shoku Millosh Gjergj Nikolla. Dhimitr Trena mendoi: Shoku Migjen, i smur nga tuberkulozi, si do t udhtoj sonte me shokun Stalin? Edhe shoku Josip Visioranovi Stalin e ka dorn t smur nga reumatizma; pr hir t vllazris s dy popujve ton do t ushtoj sonte prtej kufirit, - vazhdoi Voroncovi sikur ta kishte kuptuar mendimin e t tjerve. N ekspedita t mdha shkojn m t mdhenjt, - e ndihmoi profesori propozimin e shokut Ivan Jefremovi Voroncovit. Shoku Josip Visioranovi Stalin dhe shoku Millosh Gjergj Nikolla sonte, n botimin e veant te Zri i popullit do ta kalojn kufirin e Shqipris pr n Kosov nga do tia dnrprejn rrugn Misrit amerikan, Misrit propagandistik. N Kongresin e shtat shoku Stalin pati thn se edhe n Bibln aq

156

reaksionare mungon emri i misrit. Misrin e kan shpikur imperialistt amerikan. Millosh Gjergj Nikolla i juaj, para shtatmbdhjet vjetsh e pati zbuluar se Misri amerikan ua pati hequr koqet juve shqiptarve n Shkodr; u pati br majmun, paliao, para npunsit t prefekturs kur pritnit pr ti marr nga njzet kilogram misr, - gati krcnoi Ivan Jefremovi Voroncovi. Ajri i zhbiruar erdhi duke u rralluar. T gjith shqiptart e zgjodhn heshtjen. Misri i shokut Millosh Gjergj Nikolla le t bhet antimisr! u vendos n Kongresin e shtat t Bahkimit Sovjetik, krahas rrugtimit t makins s Institutit Bujqsor. Ktu sht spitali ushtarak. Gabim e keni marr pr Institutin Bujqsor, - i foli mjeku gjeneralit pa e shikuar vmendshm kokrrn e Misrit. Gjenerali heshti rnd deri tek Instituti Bujqsor. Aty e priti kryeagronomi me propozimin e prer: Le t tredhet koqeja e Misrit t Imperializmit amerikan! Edhe n Bibln e tyre reaksionare mungon koqeja e Misrit amerikan, - shtoi gjenerali. Kokrra e Misrit amerikan e dgjoi emrin e vet prtej perdes s gjumit t par. arafi i gjelbr ia mbshtolli rreth koks gjumin e dyt kokrrs s Misrit amerikan. I hoqm mish paksa tepr kokrrs s Misrit amerikan. Plaga e thell e krkon tagrin e vet, - tek n gjysm t operacionit foli kryeagronomi pr ta dgjuar gjith ekipi. Do ta mbushim plagn me mish t ri, - ndrhyri ndihmsi i kryeagronomit. N fund t gjumit t dyt t kokrrs s Misrit amerikan erdhn Misri siberian dhe Misri kinez pr t uruar operacionin e suksesshm.

157

n dern e dhoms ku po kndellej pas operacionit kokrra e Misrit amerikan u shfaq Millosh Gjergj Nikolla pr prgzime. Kokrra hibride e Misrit sovjetik i shpjegoi kokrrs s Misrit amerikan: elovek stojashij u dvorci moj brat. Pasi kokrrs s Misrit amerikan iu hoq mishi i imperializmit amerikan bash me kokrrat e Misrit sovjetik, Misrit kinez dhe Misrit t shokut Millosh Gjergj Nikolla u bn antimisr. Komesart politik, ashtu sipas rendit, ia uruan detyrn e re kokrrs s Misrit t tredhur: Kokrra e Misrit, Mishi i Bizonit, Gjaku i indigjenit e ushqyen imperializmin amerikanimperializmin m gllabrues. Josip Visioranovi Stalini duke hyr n salln e kongreseve prshndeti miqsisht Millosh Gjergj Nikolln: Ti shoku Migjen sot e ke shruar kokrrn e Misrit nga shovinizmi i Imeprializmit amerikan. Kur dita e tret e gjumit t dyt po e soste vetveten Millosh Gjergj Nikolln e caktuan shkrimtar n kooperativn e Institutit bujqsor. Grat e racave t ndryshme e kishin braktisur dshirn pr t gjitha llojet e meshkujve. N syrin e ftoht t kryepuntores hazare u mbyt zri i dikujt: Kokrrs s Misrit iu nxor fara e mashkullit! Shoku Migjen e pa vezullimin n syt e drejtorit t kooperativs s Institutit bujqsor. E ngacmoi kroma tek mishi i mashkullit. Ende pa e uar dorn midis vegve foli Josip Visioranovi Stalini me mburrje: udi ka m shptoi: konstrukti im i fort fizik apo ballsami i mjekut t fshatit? Ivan Jefremovi Voroncovi e peshoi nj deng t gazets Zri i popullit brenda t cilit shoku Stalin do ta kaprcente kufirin e Shqipris pr n Kosov.

158

Ora e shokut Voroncov tregoi se kishte kaluar shum koh nga fillimi i mbledhjes. Duhej ngutur. Zrat e zhbiruan ajrin e rralluar t nats s Prillit t Dits s Dyt para se Josip Visioranovi Stalini ta ndjente ankimin e gjyshes: sht dita e tyre; ata do ta njohin njritjetrin. Pr k foli gjyshja? Pr ne t dy? e pyeti Migjeni. Ishin ujqit, - u prgjigj Migjeni. Pylli u sos, - rnkoi Stalini. N Tbilsi gurgullima e ujvarave t pranvers sjell lagshti npr elat e Manastirit. Nga kjo lagshti t vritet gjaku i dors s majt. Ikonat e Manastirit tim fryheshin si bretkosat, veanrisht pas mesnats kur i zinte lagshtia, - me zrin e tij t jerr foli Migjeni. Ktu tek Shqipria bhet cepi m perndimor i Perandoris sime. Perandort, ndryshe meje, sonte udhtojn me lektiga, me deve, me karroca, me automobila, me trena, me avion...Un e bj rrugn npr perandorin time ilegalisht, rritej brenga e Gjeneralisimusit t fshehur n dengun e gazets Zri i popullit. N teh t gjumit veshtullor t ushtarve, t deveve, t kuajve, t konkubinave, Kryetagbitari u jerr mu tek veshi i Besi Ban Efendis: Rojat e gjumit t ushtarve, t deveve, t konkubinave, t kuajve i kan kapur kta kontrabandist t gazetave. Besi Ban Efendia e sosi shenjn e dors s trembur me nj shikim ngulfats mbi Stalinin dhe Migjenin, t mbshtjell n dengun e gazets Zri i popullit. M sht mpir dora e masjt; e ndjej pr t huajn. Kjo dor reumatike n shptoi nga ushtria e Carit, - i pshpriti Migjenit brenda dengut t gazets Zri i popullit Stalini.

159

Besi Ban Efendia po e afronte llupn mbi Stalinin ngase ia trhoqi vmendjen rroba e tij ushtarake po t mos e kishte prmendur Kryetagbitarin. Ather Besi Ban Efendia foli: N ndrrat e ushtarve t mi, t deveve t mia, t kuajve t mi, t konkubinave t mia, ndalohet hyrja ilegale e t huajve. Stalini vetm u ankua: E kam zn dorn keq n kt deng gazetash t mallkuara. Mir m thoshte Jekaterina, nna ime: Soso, oje dorn tek qllimi para se ta osh zrin! Duro edhe pak, vetm edhe pak, sa t lirohesh nga dengu i gazetave Zri i popullit. Ato gazeta do ti shprndajm ne npr rrug, npr oborre e deri tek fusha, - e ngushlloi Stalinin vet koloneli i heshtur. Besi Ban Efendia u trhoq trembshm nga vshtrimi me llupn e vet sepse e ngacmoi prmjerrja n shallvare. Po si t duroj kur ma kan zn kaq keq dorn e majt n dengun e gazetave? ankoi Stalini. Besi Ban Efendia e sosi matan tends prmjerrjen grarishte me vshtrim t zgjuar, me z m t holluar i vuri n prov: Ju paskeni dashur ti shprndani kto gazeta prtej Erenikut, prtej ndrrave t ushtarve t mi, pikrisht sot, Prillin e Dits s Dyt. Koloneli e futi dorn n dengun e gazetave Zri i popullit pr ta konstatuar numrin e ekzemplarve. Konstatoi sa njerz do t burgosen. Do t burgosen njerzit n shtpi, n rrug, n fush. Zri i popullit do t shprndahet do nat sipas planit t arrestimeve. Kur shoku Stalin e konstatoi miqsin e kolonelit, i tha: Ky Zri i popullit i prngajn gruas ruse: duhet t martohet me muzhikun, duhet t bhet nn e muzhikut, deri n vdekje ti prkulet muzhikut.

160

Stalini e ndjeu kutrbimin e urins n fjalt e veta t qullta pas gjysms s nats. Ather pse keni pranuar t hyni n kto gazeta? Ta kaloni kufirin kaq padenjsisht? ngacmoi koloneli pasi e konstatoi dobsin e shokut Stalin. Pas nj gjysm ore raketa Tomahok do ta djeg dengun e gazets Zri i popullit. Po ti do t m nxjerrsh m prpara nga Zri i popullit, - gati e luti Stalini kolonelin. Estokfrllah! ra n fjal Besi Ban Efendia posa e dgjoi emrin e Tomahokut. Ai do t kishte mbetur midis hutimit sikur Kryetagbitari t mos ia kishte kujtuar: Gjenerali roman e lejoi Rabii Johanan ben Zakain pr ta themeluar Sanhedrinin n qytetin Jahne tek i polli koneja e Danielit, n fund klyshin e bardh me pikla t zeza..., - sikur u ngatrrua Kryetagbitari. Klyshi i bardh me pikla t zeza i kones s Danielit u lirua t hyj n mishin e Mefistos pr ta mashtruar Doktor Faustin e madh gjerman. Rabii Johanan ben Zakai udhtoi nga Tribali i Madh, npr tendn e gjeneralit roman, npr lazdrimin ushtarak t Faustit deri tek der e krematoriumit npr tjetr rrug nga Trekndshi im ushtarak, - ndrhyri Platoni-Sokrat midis kolonelit Besi Banit dhe Stalinit. Kur Rabii Johanan ben Zakai u fsheh n mishin e klyshit t Kones s Danielit, Mbretresha Teut u fsheh n shtat pal menstruacione. T dyt, edhe Rabii edhe Mbretresha, udhtuan nga dy mij vjet rrug tjetr nga Trekndshi ushtarak. Rabii Johanan ben Zakai mbeti i hutuar kur Trekndshi evropian i maste standardet e kampeve naziste dhe Mbretresha Teut u hutua para gullagve rus. Stalini sharroi m thell n dengun e gazets Zri i popullit duke iu ankuar kolonelit: Ose duhet ta zgjedhsh

161

mishin e klyshit t kones s Danielit ose lavdin ushtarake e politike. Thn t drejtn sonte, n dengun e gazets Zri i popullit po e shoh sa ngusht e paskan pasur ata t dy: Rabii Johanan ben Zakai n mishin e klyshit t kones s Danielit e Mbretresha Teut n shtat pal menstruacione. Kryetagbitari duke e vrejtur ngushtesn e Stalinit n dengun e gazetave Zri i popullit, sikur deshi tia shtoj dhembjen e dors, foli: Rabii ben Shimon Gamliel qysh n rini, i strukur n petkun romak, u b udhheqs i universitetit hebre n Jahne. Gjeneralisimusi Stalin shkoi shkarazi mbi bisedn e Kryetagbitarit; ai tashm, i ngushtuar deri n ngulfatje n dengun e gazetave Zri i popullit, kishte rn n ndrrn e shtatoreve t ngritura npr sheshet e Mosks, Varshavs, Prags, Budapestit..., e deri n Tiran. T gjith skulptort kan qen t sugjeruar t mi ln t lira duart n t gjitha shtatoret, veanrisht dorn e majt reumatike. Kur duhej ti drejtohesha popullit nga shtatoret e mia t llamarinta, skulptort ma ngritnin lart vetm dorn e djatht, - dikur von i pasksh treguar Kryetagbitarit prej ndrrs s shesheve t qyteteve. N ndrrn e thell t llamarins shtatoret e gjeneralisimusit Stalin, npr sheshet e qyteteve, s pari n Mosk filluan ta lvizin edhe dorn e majt reumatike sikur mtonte t bj vend t shlirshm n dengun e gazetave Zri i popullit. Gjeneralisimusi Stalin Prillin e Dits s Dyt u shkoq nga bazamenti me vrapin ngulmues npr urn e shesht. Tek midisi i urs T. klyshi i kones s Danielit po prmjerrej buz parmakut me shikim mosprfills. Gjeneralisimusi Stalin mtoi ta kuptoj se n cilin drejtim po shkonte klyshi i Kones s Danielit. Pr udin e tij klyshi,

162

me shikim krejt mosprfills, hyri n puntorin e drrasave; u ul afr regjisorit. N veshin e klyshit t Kones s Danielit regjisori i pshpriti duke ia lshuar prpara n tavolin rrobat teatrore t Djallit t Mefistos: Drrasn e fundit t Kalit t Trojs po e lyejn me vernik. T gjith n sall po e aktronin t folurit brenda ajrit t shurdhuar. Gjeneralisimusi Stalin mendoi se si prher hrushovi po e aktronte t folurit. Kur n sall, sipas lvizjeve t duarve, filluan ti duartrokisin Hrushovit, u kaprdis t dgjoj di me veshin e llamarint t shtatores. Vetm kur Uliksi arriti tia zbuloj fjalt e Hrushovit: Ndodhte shpesh kur i vinin kuadro t larta partie e shteti Stalini ti drgonte ose n burg, ose n pushkatim, - deshi t irrej Gjeneralisimusi. Ti u bre tradhtar i bolshevizmit! Srish deshi ta kuptoj shenjn e ngadalt t dors s Hrushovit kah shtatorja e llamarint kur ia hodhn mbi kok arafin e kuq. Mendoi se po bhej promovimi i shtatores s tij si zakonisht n sheshin e Mosks para se Uliksi tia shpjegoj: Do t ta heqin mashkullin nga mishi yt i hekurt. Stalini edhe pas shpjegimit t Uliksit mendoi se vetm do tia grasatojn vidhat n fund t barkut. N fund t gjumit t par e dgjoi nga larg urdhrin e Hrushovit: Le t hiqet krejt ka duhet t hiqet! N fund t gjumit t dyt e zbuloi veten t shtrir, t zhvidhosur n errsir. E pyeti Uliksin e shtrir afr vetes: Ku gjendemi tash? N bodrumin e Teatrit evropian, shfaqja mori fund. Dikush po tradhton, - u mundua gjeneralisimusi Stalin ti flas Uliksit edhe pr rrshqitjen npr litart teposht kalit t Trojs pr n skenn evropiane.

163

Sonte Mbreti do ta prcjell shfaqjen, - npr errsir i tha Uliksi. Stalini sikur e kuptoi dshirn e Uliksit n fund t amokut pas klyshit t kones s Danielit. Npr errsirn e bodrumit t Teatrit evropian u fol pr pajimet e kalit t Trojs n sken. Stufa u vendos afr toaletit n barkun e kalit. Do t rrjedh curril urina n sken me kutrbim t rnd, - Uliksi ia trhoqi vmendjen regjisorit. T tmerrojn dy mij vjet n barkun e kalit pa u prmjerr asnj her? pyeti paksa me qortim regjisori. Tre mij vjet. mir! Tre mij vjet. Ti e konsideron dobsi timen prmjerrjen n barkun e kalit t Trokjs, - i tha Uliksi Gjeneralisimusit t shtrir n errsir. Drejtori i Manastirit n Tbilsi kur deshi t t ndshkoj ashpr t mbylli n el njzet e katrt or. Un qndroj n barkun e ktij kali ktu e tre mij vjet. N errsirn e bodrumit evropian Uliksi u kujtua pr kohn. I mblodhi leckat e atij mngjesi tek barku i kalit kur trokiti n drrasn e shtat t brinjs s majt t kalit; n mazgalln e hapur aty pr aty u shfaq syri i zgllubosur i Ajaksit. Ishte vetm n kanatiere. Edhe nj or do t kacavirem me litar n skenn evropiane. Mendo pr aktrimin tnd! i tha syri i zgllubosur prtej zavrakut. T tmerrojn dy mij vjet ngujimi n barkun e kalit t Trojs? Tre mij vjet. Mir. Tre mij vjet. Dritat i garuan njra-tjetrs n salln e kadift (kadifenjt?) t teatrit evropian. Lozhat fytyrmbuluara

164

(fytyrveshura?) me nofullat e poshtme t dala jasht perdeve po e prtypnin pleqrin e vet dymijvjeare. Tre mij vjet. Mir. Tre mij vjet. Syri i zgllubavt i Ajaksit nga mazgalla e brinjs s majt t kalit e urdhroi ta zr vendin e vet n skenn e shfaqjes s madhe evropiane deri sa srish Stalini ngarendi urs s shesht i mbytur amokut t Trekndshit Logos evropian. Stalini po ikte, po shprngulej, nga gazetat, nga librat, nga shtatoret e bronzta, nga goj e njerzve. Ai po ikte tinz deri tek dengu i gazets Zri i popullit, n cepin m t humbur t Evrops. Besi Ban Efendis ia nxori Kryetagbitari nga dengu i letrs s przier me agsholin e fillimdits s dyt t Prillit nj ekzemplar t Zrit t popullit. Ishte gjeneralisimusi Stalin. Nga sht ky gjeneral kaq i lart? e pyeti Besi Ban Efendia Kryetagbitarin. sht perandori i Rusis, - u prgjigj Kryetagbitari. A ka qen ndonjher n vizit tek padishahu yn? Jo. Pse? Ky gjeneral sht kundr zotit t vet. Besi Bani Efendia e prfundoi shenjn e lidhur nyj npr gishtat e dors s shtrir kah Kryetagbitari prball heqimit n der t tends. U pre letr gazet, u pre letr libri, u pre bronz shtatoreje, u pre gur bazamenti, u pre gjuh goje. Knd e ndjekin kshtu npr gjith kt letr t prer, npr gjith kto shtatore bronzi t rrzuara, npr gjith kto gjuh t prera? Besi Ban Efendia e pyeti paksa i friksuar Kryetagbitarin. E ndejekin kt gjeneralisimus t strukur n gazetn Zri i popullit, - ndrhyri koloneli.

165

Pas fjalve t kolonelit Besi Ban Efendia iu kthye: Sa sht i madh ky shteti i Zrit t popullit, si po thuani ju? sht i madh dy milion banor. E paska burgosur veten patriku i Mosks, - ankoi Besi Ban Efendia. Le t hiqet ka mund t hiqet! E kan hequr me par, - shpjegoi Kryetagbitari. Evropa po heq letr gazete, po heq letr libri, po heq bronz t grasatuar, po heq gur nga bazamentet, nga plaga e nbushur me djath t pjekur tek vendi i mishit mashkullor t Stalinit kur kah dyert e hapura u shfaqen fanfart. Temjani i dendur i prini Kryepatriarkut t Mosks n dern e hapur solemnisht pr t hyr konstrukti i drunjt me fjalt solemne: Po e sjellin kryqin e madh. Dera e salls s madhe t teatrit u b e ngusht pr konstruktin e madh t kryqit mbi kraht e shum skllevrve bashk me buitjen kolektive: Rrzojeni murin! Turma e egzaltuar iu lshua teatrit evropian, Murit t atij far Berlinit, nn buzqeshjen e fshehur nn mjekrn e kryepatriarkut t Mosks. Krejt si n shfaqjen ton t par me drurin e kalit t Trojs, si me drurin e kryqit t Golgots, si me drurin e Trekndshit t Logosit evropian, - brbliti me veten Uliksi pak para britms s nj fmije: sht ky dru masiv Trekndshi i Platonit. N fund, krejt n fund t klithmave t largta e jerrse: Rrzojeni murin e ktij far Berlinit!, u shfaq konstruktori, tashm i qart n salln e teatrit evropian, i Trekndshit t Platonit-Sokrat bashk me urdhrin: Mateni Romn! Kur skllevrit e lshuan Trekndshin e drunjt t Platonit n sheshin e Roms nn urdhrat e kryepatriarkut t Mosks, kndi i par i ra brenda pallatit t Cezarit, kndi i dyt

166

i ra n senatin-Koloseum, kndi i tret i ra jasht Roms, n fush. Si n t gjitha skenat evropiane, - erdhi zri paksa i nevrikosur. Hert, para mngjesit t Prillit t Dits s Dyt, stuhia e gjeti ende t zgjuar Cezarin; krejt t vetmuar, t pafjetur tr natn. Bruti-Kas kishte vrapuar gjith natn npr Trekndshin e Platonit-Sokrat deri tek Cezari-August. Bruti i dha bised Cezarit. N skenn evropiane ngjarja zhvillohet krejt sipas rregulls: Cezari plagoset nga dy senator, me kt kam, Bruti e nxori kamn e lyer me gjakun e Cezarit apo me boj. Ti Cezar-August do ta nxitsh hidhrimin tim t Brutit-Kas. E paske hequr at fjalin dramatike t Shekspirit: Edhe ti Brut, a?!, - mdyshoi Cezari-August. T plqen aq fort ajo fjali dramatike? Po. Ather prsrite deri n orn nnt t Prillit t Dits s Dyt! e urdhroi Bruti-Kas. Po ajo dit vetm sa filloi. E di. N fund t rrugs s kthimit nga prcjellja e Brutit-Kas me vezullim n thik e n sy Kleopatra iu kthye CezaritAugust: Ky njeri sht vrass. Ruaju prej Brutit-Kas! E di, - mosprfilli Cezari-August. Kur roja e hapi dern, era e rrmbyeshme nn pelerinn e Brutit-Kas e zbuloi thikn ngjyr gjake, - e bindi edhe nj her Kleopatra. E paska vrar Cezarin? vazhdoi Cezari-August. Po.

167

Ather vrasja qenka sosur pr sot? qesndisi Cezari-August. Vrasja prsritet. Vrasja e prsritur mund t bhet edhe me boj t kuqe, - vazhdoi Cezari-August. Si gjaku si boja e kuqe e yshtin vdekjen. Ti, sot, mos shko n Seantin-koloseum! e urdhroi Kleopatra. Po u ran n ujdi gjaku e boja e kuqe, ne t dy do t ham dark sonte n ndonj restorant, - ia prkdheli paksa qafn Kleopatrs. Kleopatra u trhoq hidhrueshm n dhomn e toaletit me prplasje t ders prapa vetes. Le t vdes ky Cezari kokfort, - i tha Kleopatra vetvetes. Edhe mund t vdes sot, - u kujtua Cezari pr veten. Bruti me tha: N orn nnt t Prillit t Dits s Dyt do t ndodh vrasja me boj t kuqe n senat. N orn dhjet popullin-begati do ta zhvendosin n sheshin e Madh t Roms. Un do ti flas turms nga koha e tashme, nga e sotmja. Turmn duhet mbajtur gjithmon n kohn e shkuar, n kohn metafizike, atje ku njeriu privohet nga do gjallri, nga do sukses, nga do revolucion. Ne jemi pushteti-shtetror. Ne jemi koha e tashme, koha e suksesit t prhershm, koha e sundimit t prhershm. Kt sundim t prhershm na e siguron Trekndshi i Platonit-Sokrat. Po. Populli mund ti afrohet pushtetit-shtetror deri tek koha e pakryer si turm e prulur, e dgjueshme, e bindur deri n mahnitje fmijrore.

168

Po, - tha Bruti-Kas. N popull do t prbihen spiunt e sigurimit ton shtetror. Ata do ta nxisin brohoritjen aktruese sipas avazit t ushtris son. Ktu bhet komplot ushtarak, - mendoi Cezari. N ciln an t ket m shum ushtar do t shkoj fitorja. Bruti-Kas heshti mosprfillshm. Ku do t qndroj ushtria deri tek Prilli i Dits s Dyt? pyeti Cezari. N vezullimin e tehut t thiks n sy Bruti vazhdoi t flas mosprfillshm: Ushtrin do ta zhvendosim nga Trekndshi i PlatonitSokrat: nga pallati i Ceazrit-August, nga senati koloseum do t aktrojm tek sheshi i Roms n midis t turms harbute. Para se t niset pr tek Senati-Koloseum Cezari-August e thirri n pallatin perandorak Mark Antonin pr ta pyetur: E ke prgatitur fjalimin e ors njmbdhjet pr masn halldupe tek sheshi i madh i Roms? Cezari e hetoi ngurrimin n fytyrn e buhavitur t Mark Antonit. Pastaj ngurrimi i Mark Antonit u kullua n mtesn pr sqarim: N ciln an do t qndroj ushtria Prillin e Dits s Dyt, n orn njmbdhjet? Ushtria do t ndahet n dy pjes..., - sqaroi Cezari. T barabarta? pyeti Mark Antoni. At shtjen e ushtris e ka marr prsipr Bruti-Kas, - sikur e mosprfilli Cezari-August. Brutin-Kas e tradhtojn syt lakmues t vrassit, smboi Mark Antoni. A do ta ndaj ushtrin barabart midis vetes dhe teje, - srish smboi Mark Antoni. Ushtria e Prillit t Dits s Dyt n t gjitha tekstet teatrore t Evrops do t heshtet, - vazhdoi Cezari-August.

169

Gjith kt zhvendosje t Trekndshit t PlatonitSokrat e falsifikoni vetm pr shtje teatri politik? u b i habitur Mark Antoni. Po nga t gjitha tekstet teatrore evropiane do ta heqim ushtrin. N vend t ushtris do t aktroj populli. Ti, Cezari-August dhe ai Bruti-Kas e falsifikoni Trekndshin e Platonit-Sokrat. Mbase. Ti, Cezari-August dhe ai Bruti-Kas i falsifikoni t gjitha librat e Perandoris evropiane. Mbase. Un, Mark Antoni, e prbuz fjalimin tim t ors njmbdhjet pa hisen time t ushtris. Refuzoj t bhem i mashtruari i par i teksteve dymijvjeare t Cezarit-August e t Brutit-Kas , - kundrshtoi Mark Antoni. Turma harbute do t ket falsifikim shpresdhns, ngushlloi Cezari t doemosdoshmen. Cezari-August dhe Bruti-Kas e falsifikojn Trekndshin e madh t Platonit-Sokrat pr shtje t propagands politike. Platoni-Sokrat n Trekndshin e tij t madh: Filozoft-ushtria-populli, e vendos ushtrin n pozicionin real t ekzekutorit t madh pa m t voglin falsifikim propagandistik, - srish Mark Antoni e kudnrshtoi fjalimin e vet t ors njmbdhjet. Fjlaimi yt i Prillit t Dits s Dyt, n orn njmbdhjet n librat dymijvjeare do t dal vetm fjalim civil, - e hutoi Cezari-August. Mark Antoni, pr habin e Cezarit-August e kaptoi bisedn: E ke pyetur Brutin-Kas? A ka hequr dor nga ushtria gjat fjalimit tim t ors njmbdhjet? Do ta pyes kur t arrij n Senatin-Koloseum.

170

Do ta pyessh pas vdekjes sate? Ti do t vdessh me t arritur n Senatin-Koloseum, - vendosi Mark Antoni. Po, - tha Cezari-August. Librat tashm jan shkruar pa ushtrin tnde, vetm me brohoritjet e popullit civil. N Teatrin e Berlinit kryepatriarku i Mosks po matej ti jap fund urdhrit: Mateni Romn, kur n cep t fjalimit t Mark Antonit u shfaqn fytyra t skuqura civile: Vrajeni Brutin! Ai e vrau Cezarin-August. N fund t jerrjes s fytyrave civile cingrima e celularit t Mark Antonit e prbiroi nj z gruaje: Alo...! Urdhroni! u prgjigj Mark Antoni. A sht drejtori i teatrit aty? Po. Bruti sht shum i smur. Sot do t mungoj n pun, - ia xigloi veshin zgruaja. Ku sht Bruti tash? pyeti Mark Antoni. Bruti sht i shtrir n shtrat. Le t vdes menjher aty n shtrat! urdhroi Mark Antoni. Mir! Trekndshi i drunjt tashm kishte hyr n salln e Teatrit evropian nn urdhrat e kryepatriarkut t Mosks: Mateni Romn! Trekndshi i Platonit-Sokrat sipas urdhrit t kryepatriarkut t Mosks hyri n salln e teatrit t Berlinit. Kndi i filozofve ra n lozhn e mbretit, kndi i ushtris ra n skenn e teatrit, kndi i popullit t Platonit ra midis turms tek Muri i rrzuar i Berlinit. Ra heshtja n salln e teatrit. Pr sa koh kalohet nga lozha e Mbretit deri tek skena? e pyeti Stalini Mark Antonin.

171

Menjher! Aty pr aty, - u prgjigj Mark Antoni. Bruti-Kas nga Senati-Koloseum tek pallati perandorak kalonte pr nj ast aq sa sot mund t kalohet nga lozha e Mbretit tek skena e teatrit evropian. Ather pse un sonte po e kaloj ilegalisht kufirin, i fshehur n dengun e gazets Zri i popullit, - ankoi Stalini. Ti e kalon kufirin ilegalisht ngase t ka ln ushtria e Trekndshit t Platonit-Sokrat. Skena e Senatit-Koloseum u b goja e madhe e Cezarit-August kur ai e kishte ushtrin e Platonit-Sokrat, - fliste i revoltuar Mark Antoni pas konfliktit me Cezarin-August. Po kjo skena e sotme evropiane? hidhrimi i Stalinit nga dhembja e dors s majt u b m i ashpr. Skena e teatrit evropian, librat, religjionet, moralet,...u bn goja e madhe e Mbretit, e Diktatorit..., - derisa po ngritej perdja e madhe fliste Mark Antoni. Besi Ban Efendia u tremb kur e preku me dor lkurn e but t klyshit t kones s Danielit. Kryetagbitari e afroi pishtarin tek syt e klyshit t Kones s Danielit. Ma thot Kryetagbitari se n syt e ktij klyshi sht fshehur i gjith mashtrimi hebre, - e ngacmoi Besi Ban Efendia kollitjen grryese t Franc Kafks. M duhet t dal nga mishi i njom i klyshit t Kones s Danielit, - ankoi Rabii Johanan ben Zakai. Ku do t rrish gjat shfaqjes s madhe? Mbase sht hert t rrish jasht. Do t vendosem n mishin e djallit t Mefistos. Mir. Nga jasht polici gjerman sa i nxjerrte kreje, irrej: Hiq dor! Hiq dor! M zbuloi para kohe ai mefistoja i marr, - mendoi Rabii Johanan ben Zakai.

172

Cingrima e celularit e futi regjisorin n xhepin e madh t xhakets s trash. Dshiroj t flas me drejtorin, - zgruaja nga ana tjetr e telefonit gati sa urdhroi. Regjisori u prpoq tia qlloj hidhrimit t zgruas me prgjigjen e but: Urdhroni flisni! Ktu sht regjisori. Mefistoja sonte sht shum i smur. Sonte do t mungoj n pun. Ju jeni Magarit, - e qetsoi Regjisori. Po. Ku sht tash Mefistoja? N shtrat, i shtrir. Le t vdes! Menjher! Aty n shtrat ai hebre i mallkuar! Margarita heshti n ann tjetr t telefonit. Regjisori e dgjonte frymmarrjen e saj t shqetsuar duke pritur n e kishte marr urdhrin kur Margarita foli ankueshm: Pr t vdekur Mefistoja duhet tia drgoni doktor Faustin e teatrit. Pas vdekjes do tia drgojm doktor Faustin atij Rabii Johanan bin Zakait t mallkuar. Ai duhet t vdes vullnetarisht pr Mbretin ton, - urdhroi regjisori me z t holluar nga ironia smbuese. Mir! prgjegji nga ana tjetr e celularit Margarita. Regjisori doli nga xhepi i celularit tek perdja paksa e ngritur pr ta kshilluar Mefiston: Mos u ngut t dalsh para kohe nga klyshi i Kones s Danielit! Ky klyshi i Kones s Danielit m zbuloi para kohe, - pshertiu Franc Kafka n shtratin e vdekjes. Miku im pas vdekjes sime digji t gjith librat e mi.

173

Ik nga mishi i Mefistos! e kshilloi miku i tij, Maks Brodi. Ku t rrij un deri te vij vdekja ime? pshertiu srish Franc Kafka. Hyr n mishin e ngroht t insektit! U b heshtje. Regjisori ka shkuar n lozhn e kancelarit pr t pyetur: t bjm me kaposhin Mefisto. Kancelari po irrej rreth plagosjes s hershme t Cezarit-August. Ngjyra e kuqe e hedhur larg plags e liron vdekjen e Cezarit-August. Mefisto le t dal menjher n sken! urdhroi kancelari. Mefistoja sonte mungon n pun. sht i smur, sqaroi regjisori. Le t vdes menjher Mefistoja! urdhroi kancelari. Nxirreni nga mishi i klyshi i Kones s Danielit at Juden Mefisto! Mefistoja doli para kohe, i prgjakur, nga mishi i kones s Danielit. N astin e daljes mungoi doktor Fausit. Ai ishte shum i smur, n shtratin e vdekjes. Le t vdes, menjher n at shtrat ai hebre i mallkuar! srish urdhroi kancelari. Duhet tia drgojm tre engjj t teatrit n astin e vdekjes. Kshtu e lyp rregulla e lojs, - krkoi zbatimin e rregulls s teatrit regjisori. Le t vdes ai far Doktor Fausti pa asnj engjll! urdhroi kancelari. Mir! Kan filluar t mbushen mend kta gjermant, mendoi Stalini. Shum e kan llastuar njerzit e librave kt

174

doktor Faustin. Treqind vjet ky doktor Fausti vdes vetm me engjj. Le t vdes, s pakut nj her pa engjj! Shfaqjet plymsore t teatrit evropian u shprndan n t katrt ant e kontinentit: Diku n midis t urs T. kalit t Sknderbeut po ia jepnin dorn e fundit t lyrjes me boj ushtarake. Edhe npr libra e lyejn kalin e Trojs, - sipas rregulls s teatrit foli regjisori n fund t librit t xhiruar. N fund t librit t xhiruar me titull Lufta e Dyt Botrore Stalinin e priti jekaterina. Ishte e ma. Ktu po t prisja, - i tha Jekaterina birit t vet. Eja t shkojm! Tashm u sos libri i xhiruar. N fund t kromzs vegve t qullura nga prmjerrja grarisht, Besi Ban Efendia u zgjua nga jehu i zrit t nns. Ishte ajo! tha. A sht lumturi t t pres nna n fund t rrugs? Josip Visioranovi Stalini e bri me kok shenjn e miratimit prtej fjals. Besi Ban Efendia e zgjati durimin deri n cep t biseds s Jekaterins: Eja, bir! Tashm u sos libri i xhiruar. Stalini aprovoi nga prtej fjals. N fund t librit t xhiruar Besi Ban Efendia vendosi t shkoj asaj rrugs s sosur. Ende pa vendosur prfundimisht Besi Bani e dgjoi kujn e nxnsve t klass s katrt tre t gjimnazit Hadu. E pa kokn e vet t zvarur n midis t klass. Mezi arriti prtej fjals t z hidhrimin e profesorit duke u jerrur mbi nxnsit: Le t vdes ky eunuk i ndotur! Kur doli n korridorin e shkolls, krejt afr tavanit e pyeti Gjergjin me katr emra:

175

Prse nxnsit e klass s katrt e bjn gjith kt kuj. Se ti u shrove. Po ajo Princesha Tahet pse qan aq dhembshm mbi njeriun e shruar? u habit Besi Bani. A mund t kthehemi edhe nj her n klas? Po. Mezi u zdorgjn tek dera e klass s katrt tre ku Besi Bani e dalloi kufomn e vet t zgrehur mbi bank. Po e prisnin mjekun pr ta konstatuar vdekjen. Kush vdiq? Un apo ai? bri me dor Besi Bani kah kufoma. Po deshe mund t kthehesh n at kufom, - i tha Gjergji me katr emra. Kurr m! kundrshtoi Besi Bani sshiquash sshprimin e princeshs Tahet mbi kufomn e Besi Banit. ...Kryemjekja i qortoi infermieret pse e kan lejuar at kurvn hazare tu ikn nga spitali. Njr i nga infermiert, n fund t hidhrimit t kryemjekes arsyetoi: Po ajo kurva hazare n fletlshim e kishte t shkruar: Shrim i menstruacioneve kronike. Fjalt e infermieres e kthyen t gjith ekipin n midis t hidhrimit t kryemjekes. Besi Bani me cegmn (cemtsin?) e vdekjes nn lkur u nis kah syt e dshpruar t princeshs Tahet. Prtej dshprimit t saj, dgjoi: O Besi Ban Sulejman Efendia! Grat gjllojn n mishin e ngroht t mashkullit. Ato po i nxore jasht mishit t mashkullit thahen si lulja e nxjerr nga toka e ngroht. Gjuhve t mallkuara, grave mkatare ligji yn islam ua heq mishin e keq. shpirti bhet vrastar vetm po hyri n mish t keq.

176

Besi Ban Sulejman Efendia e deprtoi plagn e qelbur drejt syve t dshpruar t princeshs Tahet... ...Ishte nna. Ishte shtpia e Besi Bani Sulejman Efendis pas katrqind e gjashtdhjet e katrt vjetsh. N midis t Prillit t Dits s Dyt Besi Ban Sulejman Efendia e zuri vrapin katrqindegjashtdhjetekatrvjear prej urs T. drejt shtpis npr pluhurin prcllues t rrugs s djegur. N gjysm t rrugs e smboi mendimi: Si do t duket fytyra e nns? E ndjeu se vrapin po ia glltitnin syt e dshpruar t princeshs Tahet; atje n ann tjetr t Erenikut duart e nns mbetn t shtrira kah uji, tek po i kalonin jeniert koshat e mbushur me fmij t ngarkuar n kuaj. Gishtat e mekur t nns u zgjatn deri n gjysm t Erenikut. Thon se uji midis nns dhe fmijs e piu pikllimin. Lumenjt po e zbutkan dhembjen e dnarjes. n kujtimin e jenierit Besi Ban Sulejman Efendia hyri pluhuri i shkrettirs mbi vegimin e nns pr tu br mask e thngjillit. Ereniku u tha. Mbeti vetm lkura e ashpr e gurve. T xhuman e par t muajit Rabi-ul-akar Besi Ban Sulejman Efendia, Prillin e Dits s Dyt, me bekimin e padishahut t madhrishm, e filloi ndrtimin e ksaj xhamie. N fund t dits s dyt t xhumas s par t muajit Rabi-ul-akar Besi Ban Sulejman Efendia i madh po falej mbi sixhad para tends kur pas vettims s dyt tia plasi rrebeshi i shiut. Midis dy selameve t fundit t namazit Besi Ban Sulejman Efendia u b curril i gjall uji. Natn von atia e ndrrs s jenierit Besi Ban Sulejman Efendia pikoi. Pluhuri i shkrettirs u shndrrua n balt e balta u shndrrua n gur. Besi Ban Sulejman Efendin e mbylln n gurin e ksaj xhamie. N fillim Besi Ban Efendia

177

e ndjeu t ftohtt e gurit t xhamis deri tek ajo nata kur erdhi nna. Ajo qan tek zemra e gurit t xhamis. Nna kishte udhtuar nga e Diela tek e Premtja pr ta ushqyer gurin e xhamis me qumshtin e gjirit t saj. Guri i xhamis u zbut; u b i prgjumshm. T dyt: gurin e xhaims dhe Besi Ban Efendin i zuri gjumi. N gjumin e tyre nett rralloheshin katrqind e gjashtdhjet e e katrtjet. Besi Bani vraponte n amokun e tij prej urs T. kah shtpia e fmijris npr rrugn e djegur. Para tij u b shtpia. Nga dera e hajthme e oborrit e deri tek dera e shtpis kaloi npr t gjitha zonat e rralluara t ajrit. Besi Bani e pa fundin: nna u shfaq krejt mosprfillse. Oborri i gjat u b gjarpr katullaq, u palua n fund t qytetit eunuk. Dafrunga e muziks jevge po shkputej nga dita e Shn Gjergjit. N fund t oborrit nna po e tjerrte ajrin afr strehs s pikllimit. Besi Bani u prshkua npr ajrin e zhbiruar t oborrit duke u ruajtur t mos i shkel copat e krisura t muziks jevge. Eci ngadal, tepr ngadal deri tek shikimi i nns. U mundua t dalloj di n shikimin e saj t fshir para se ti thot: Qe sa koh po t pret baba yt. Trbimi i tij po rigon n kt shtpi qysh katrqind e gjashtdhjet e katr vjet. kjo duhet t jet nna apo sht vetm vegimi i saj? mendoi Besi Bani. Pr t arritur deri tek i ati, Besi Bani u nis npr cepin e legjends s varur n fund t oborrit. E shtroi lkurn e legjends prgjat oborrit deri tek dera e shtpis. Pse u vonove kaq shum? ulronte shtpia nga hidhrimi i babs. Fmijn Besi Ban e trembi qortimi i tet. U prpoq t gjej shptim tek e ma, tek po e tjerrte ajrin e rralluar t

178

oborrit. Ajo po e tundte dorn e mbushur me ajr me lvizje gjithnj e m t largta. Besi Banit i mbeti vetm rruga e gjyshes. U shtri n dhom i mbuluar me djers t prziera me frik kur princesha Tahet e prgzoi ngazllueshm midis turpit e friks: Tashm je mashkull. Un tashm jam fmij, - i tha princeshs. U lshua n at gjendje gjumi deri tek trokitja e fort n dern e dhoms s tij. E dalloi zrin m t vjetr: Biro, hape dern! sikur po i fliste gjyshja nga prtejders. E ka zn gjumi i thell, - u shkreh n vaj nna. far gjumi i keq, kaq i gjat! Qe katrqind vjet po i trokas n der, - tha i ati duke e vazhduar trokitjen nevrike. Mos ka shkuar n shkoll? e pyeti nna dik nga jasht. Mbase. Besi Bani papritur e hetoi se piku tek dera e klass s katrt tree t gjimnazit Hadu. Eci drejt klass, drejt syve t dshpruar t princeshs Tahet. Kur mendoi n vete: Pse princesha t jet e dshpruar? Ajo e zbuloi vetm para tij ngazllimin. U mundua t flas me t parase ajo ti thot: E kan shpallur vdekjen tnde. Princesha Tahet mbeti shtatzn, - tha Teuta me duar t lidhura rreth barkut duke u dhn shenja vajzave t tjera kah kufoma e Besi Banit. Ti je shtatzn, - konstatoi gjysmmjekja. A je kujtuar pr babn e foshnjs? Princesha Tahet u prpoq ta dalloj urrejtjen nga hakmarrja n fytyrn e gjysmmjekes.

179

Kopili yt u b dyshim i t gjitha grave t qytetit, - foli urrejtja nga fytyra e gjysmmjekes. Si mund t ndodhin kopilat n qytetin eunuk? pyeti princesha. Ajo priti derisa t trashet hakmarrja n fytyrn e gjysmmjekes pr t dal nga spitali. E ndjeu tashm se fetusi n barkun e saj po e rndonte plumb drejt toks s rakets Tomahok. E ke vrejtur se profesori e fut shum thell n xhep dorn e djatht? Teuta i tha me qsendi Gjergjit me katr emra. Ju vajzat vetm at gj e mendoni. Ju djemt e klass jeni br deledash. I friksoheni aq tepr princeshs Tahet. Ajo ktu e katrqind vjet prpiqet t bhet gruann. T shptoj nga menstruacionet kronike t Ballkanasve, - i tha Teuta. Po ajo princesha erdhi nga Kaukazi. Pse ti e quan ballkanase? kundrshtoi Gjergji me katr emra. Ajo u dashurua para katrqind vjetsh n jenierin e padishahut. Mendon se u dashurua n kt Besi Banin ton? bri me dor Gjergji kah kufoma. Pikrisht. Ather Besi Bani yn paska pasur pse t vdes? pyeti Gjergji me katr emra. N fotografin e maturs aparati e ka fiksuar n fytyrn e princeshs Tahet gzimin e nuses. Si e mendon ti nj nuse me pikllim n fytyr? pyeti Teuta. Gjergji me katr emra heshti. Nna ime i friksohet shum xhelozis sate t llamarint, - talli Teuta.

180

Nna jote po edhe ti ku do ta merrni xhelozin kur ti do t vish nuse tek un? Gjergji me katr emra e tundoi krenarin e Teuts. Kush do t vdes pr nj cop llamarin!? prbuzi Teuta. Nse ke fat ti shptosh rrugs s plumbit, - deshi ta prfundoj mendimin Gjergji me katr emra. Besi Bani si nj tollumbace fmijsh e pati t vshtir t hyj n klas pr ta par edhe nj her kufomn e vet. U nis prgjat korridorit t shkolls duke u shkputur nga kufoma e vet. ...Kryetagbitari pasi i shtrngoi prngutshm brekushet e lagura pas prmjerrjes grarishte vrapoi drejt Besi Ban Efendis. Deshi ti ndihmoj n astin e fundit. Iu rndua trupi plumb mbi tok nga lektisja pr t sharruar n syt e ftoht t princeshs Tahet. Vetm arriti tia thot Kryetagbitarit: Mos ia zgurdullo syt fundit tim! Rruga qe e gjat. I dha trupit drejt syve t ftoht t princeshs Tahet. Erdhi shiu Prillin e Dits s Dyt. E qulli ushtrin jeniere t padishahut deri n lluc. N gjumin e par kur tralliset mishi i robit t zotit hijsimi tisor i floknajs s zez fut t princeshs Tahet ra mbi gjumin e jenierit Besi Ban Sulejman Efendi. Npr rrugn e gjumit t robit t Zotit princesha Tahet hyri n mishin e jenierit Besi Ban Sulejman Efendi Jenieri Besi Ban Sulejman Efendia i magjepsur paska shkuar pas princeshs Tahet deri n shpatet e virgjr t Kaukazit. E pati puna e tij, - shkroi n raportin ushtarak komandanti. T nesrmen Besi Ban Sulejman Efendia u zgjua me vesn e mngjesit, i mbuluar me tisin e floknajs s princeshs Tahet. Nga shpatijet e virgjra t Kaukazit e bnin

181

bashk perndimet e purpurta t diellit e lindjet nazike t hns. O jenier! e thrriste gjat fluturimeve princesha Tahet. Ati im, mbreti im e vshtroi nga lart ushtrin tnde shkretinore. Vetm n fund t vshtrimit m tha: Pasi t vij shiu i thirrur mbi ushtrin e padishahut, ajo do t shdnrrohet n lluc t ngroht. Zbrit atje n fund t javs s par tek bisku i shfaqur midis llucs. Merre biskun. Ai do t bhet ushtari i jets sate! E ke pyetur babn tnd, mbretin tnd, ka zbuluar n jenierin nga qyteti Jakov i Rumelis? Po. Duart e nns sate kan mbetur t shtrira mbi ujin e Erenikut derisa tek ti u zu fara e mashkullit. Shiu i nns sate ra mbi ushtrin e padishahut, - i kishte pshpritur tek bulza e veshit princesha Tahet. Besi Ban Efendia duke i shikuar nprmes t thuprave t koshit t ngarkuar n kalin e jenierit se si nna po i zgjaste duart e dshprimit mbi ujin e Erenikut ra n gjumin e par. Butsisht i dgjoi fjalt e princeshs Tahet tek bulza e veshit n gjethet e fierit t prgjumshm: Flij deri te kthehem un nga baba im, nga mbreti im! Toka u trand kur nj ushtri hyri n gjumin e dyt t jenierit Besi Ban Sulejman Efendia. Kjo ushtri shkretinore me vete i kishte sjell edhe fjalt thik xherah, dezertor, kastrim... N fund t gjumit t par brenda kmishs ss mbshtjell rreth koks ia hudhn gjumin e dyt duke urdhruar: Le t hiqet sa m thell mishi i mkatit mashkullor nga ky dezertor! N fund t gjumit t dyt t Besi Ban Sulejman Efendis i atisi Kistar aga i par pr ta uruar. Pastaj ia atisn

182

agallart e tjer plot gojn urime nazike. T gjith e solln urimin e stampuar n jetn e tyre t shuar: Ke shptuar nga mishi mkatar i mashkullit. Tashm mund t hysh n Haremin e Padishahut. Eunuk agt me gjymtyr mashkulli e me naze femrore i mbanin brekushet t prvjela pasi urinonin duke dal. Shtat dit Hadum aga u kot midis femrs e mashkullit sikur u druhej t dy rrugve. N fund t dits s shtat Kistar aga i par i ftoi Hadum agn n selammlkun e prgjumur pr tia kumtuar detyrn e re: Besi Ban Sulejman Efendia t ka ndritur fati pa u br shtat dit. Validja e padishahut prej sot t ka nderuar me gradn Kistar ag n Harem. Huadum aga ende kotej midis gjymtyrve t mashkullit e nazeve t femrs nn hijen e urimit t Kistar ags s par: Tash ditt do ti gdhish n paqe t Allahut. Secili eunuk pasi ta ket kryer detyrn me nder n Haremin e Sulltanit shprblehet me nj xhami n vendin e lindjes s tij. Vetm kur i than t nisej Hadum aga e kuptoi fundin e biseds pa e folur asnj fjal. Ende po kotej n cepin e gjumit t dyt. N der t selamllkut t Haremit e priti vet Validja e sulltanit. Ajo sipas rregulls i zgjati dorn pr ta shprehur intimitetin e bashkpuntorit n Haremin e Sulltanit. Ashtu t trallisur e uli brenda selamllkut n shilten e trash, t rrethuar me jastk t but. Tabakun me shurupe e llokume e solln tri kopilka plot gaz t vrar n gjokset e tyre t bukur. U afruan me hapa t numruar ceremonial. Hadum aga kur e shikoi ashtu prgjumshm kopilkn e par nga medalioni i qafores s saj t art i erdhi shenja e zgjimit. Shenjn e medalionit e lexoi vetm si ndjenj derisa e kaprceu shikimin n fytyrn e kopilks s par duke pyetur:

183

E kujt do t jet kjo vdekje? sht vdekja jote, - iu prgjigj medalioni nga qaforja. Validja e Sulltanit ia uroi detyrn e re t grads s Kistar ags: Urtia jote tashm midis mashkullit e femrs arrin ta mund teprin. Ajo kurva hazare n shtratin dymbdhjet pllmbsh ta pati shtruar vetm mkatin. Padishahu t liroj nga mkati. Validja e Sulltanit i prini Hadum ags n inspektimin e par t Haremit, npr t gjitha rrugt deri ku soset mashkulli. Tek syt e ftoht t bukuroshes s shtat ia ngacmoi plagn zri i princeshs Tahet, zbritur nga shpatijet e Kaukazit deri tek dritarja e shtat e Haremit. Besi Ban Sulejman Efendi! e thirri princesha Tahet. Nna jote ka udhtuar npr dashurin time deri tek plaga jote. Besi Ban Efendia e njohu zrin e princeshs Tahet derisa filloi ta shoh nnn me duar t zgjatura mbi ujin e Erenikut. Valides s Sulltanit i erdhi n maj t gjuhs: Kurva hazare e thrret njeriun e pastruar nga mkati. N fund t zrit t princeshs Tahet Besi Ban Efendia ndjeu dhembje midis kofshve, tek plaga e qelbur, nga ku ishte hequr mishi i egr i mashkullit. Sa deshi ta oj dorn tek vendi i shesht i mishit t dikurshm t mashkullit, Validja e Sulltanit e kshilloi apo e urdhroi me nj shikim t egr prej deledashi: Tashm je liruar nga pesha e mkatit; do t prmjerrsh si grua fatbardh. Hadum aga e ngujuar n syt e ftoht t bukuroshes s shtat e dgjoi britmn e vet plcitse deri n kup t qiellit: U sos mashkulli, bre!

184

Zri joshs i princeshs Tahet mbeti ans s Kaukazit, duart e shtrira t nns mbetn mbi ujin e Erenikut, n natn e ngjizur sterr sharroi Validja e Sulltanit, Haremi sharroi Hadum aga. ...Kur doln jasht gjimnazit Hadu Besi Bani pyeti Gjergjin me katr emra: Ende e vajtojn at kufom n kals? Po. Pse? Sepse ti u bre mashkull. U ndan tek dera e gjimnazit Hadu. Ciln rrug do ta marr Besi Bani? T gjith pas rakets Tomahok do t shkojn Shtegut t Oregonit. Atje po nis mishi i ri pr t gjith. ...Ditn e varrimit tim n mitrn e sime m kishte shum lagshti. Ata u ngutn t mi hudhin prsipr menstruacionet kronike pa m dhn mundsin t shkputem nga reumatizma. Ata, pas varrimit tim u larguan n drejtime t ndryshme. I dgjova hapat e tyre edhe kur than: Menstruacione t kurvs ballkanike. N mitrn e sime m e harruan shiun, i harruan menstruacionet e ngjizura me reumatizm. Pas dy mij vjetsh n mitrn e sime m reumatizma u dobsua apo u msova me t. Nj mij vjett e tjer u gataraqa (zgafullova?) shlirshm n mitrn e sime me. shekujt u bn t urt, t heshtur. Gjumi, lagshtia, reumatizma u pleksn tek pajtimi gjithstinor. Stint e shtynin njra-tjetrn fmijrisht. Pas njzet shekujsh u rehatova n stinn e pest t mitrs s sime m. Raketa Tmahok e futi farn e zgjimit n mitrn e toks, n mitrn e gruas s re.

185

Mrekullia ndodhi, shtatdhejt e shtat her m e amdhe se n Bibl: pas njzet shekujsh dola nga mitra e sime m n fund t Shtegut t Oregonit, aty ku nis Amerika. Njerzit po hynin n gabzherrin e pu7ls tek bishti i urs T. Prilli i Dits s Dyt po plakej nga lektisja pr ta kaprcyer urn T. N cepin tjetr t urs T. u shfaq koloneli me dy krcnime n fytyr. Ende pa e hedhur bishtin e cigares, urdhroi: Vendosni n trastat tuaja gjumin! Pas shenjs s kolonelit zhaurima e hapave t ushtarve u nis drejt hekurins s Sknderbeut. Kutrbimi i bojs ushtarake gati e bri hekurinn e Gjergjit me katr emra t vjell mishin e njeriut jasht barkut t saj. Nga skela e lartsuar krejt afr Sknderbeut mbi peln e tij, koloneli me dy hidhrime n fytyr prmes megafonit iu drejtua turms n cepin tjetr t urs T: Sot t gjith do t kaprceni prtej Prillit t Dits s Dyt! Koha juaj sht sosur nga goditja e rakets Tomahok. Ushtart nn shenjn e kolonelit e kuptuan urdhrin pr ta lvizur hekurinn e Sknderbeu t me krikllim vajtuese. Krahas urdhrit koloneli buzqeshi kur e pa qart urrejtjen n fytyrat e grave t reja. N gjysm t gazit n fytyr, koloneli tha: Po ju dbon NATO, jo ushtria jon popullore. Ende pa e sosur buzqeshjen n fytyr, koloneli mbeti prapa Prillit t Dits s Dyt kur turma e njerzve lvizi drejt kufirit t Shqipris npr trekndshin nntkilometrsh t Platonit-Sokrat, t shtrir nga ushtria jugosllave. Rrugs s tij prej ders s gjimnazit HAdu, ai ndaloi n kodrn perndimore t qytetit. I kapitur kishte dal nga menstruacionet njzetshekullore Prillin e Dits s Dyt. I pasksh thn dikujt:

186

Kush vdiq? Vdiqe ti, - i pasksh thn dikush. Kush u lind? srish pasksh pyetur. U linde ti, - i pasksh thn dikush. Qenka shum ftoht t dalsh pas njzet shekujsh nga varrimi n mitrn e nns. Edhe kur n vitin njmij e nntqind e pesmbdhjet profesori vjenez i vinte ato pllakzat n kofsht e grave t reja, u dgjuan goditje tek fetusi arketip. Ditn e varrimit n mitrn e nns ata u ngutn ta hudhin menstruacionin veshtullor mbi fetusin arketip. Ata u larguan n drejtime nga t katrt ant u dgjuan hapat e tyre npr gjith lkurn e Evrops s thar edhe kur than plot pezm: Kjo kurva ballkanike vuan nga menstruacionet kronike. Le t bijn mbi t lukunit aziatike! Ato lukuni han fardo mishi, pin fardo gjaku. Nga Shtegu i Oregonit, ku z fill mishi i ri i bots, erdhi uturima e Avionit t NATO-s deri n mitrn e nns. Avioni i NATO-s qe ende kur e drgoi kasnecin ogurbardh Tomahok deri thell n mitrn e toks, n mitrn e gruas s re, n mitrn e nns. Toka ime, gruaja e re, nn ime, n gazetat evropiane u shpalln t prdala, kurva. Vrtet qenka ftoht t dalsh pas njzet shekujsh nga mitra e nns pr ta arritur Shtegun e Oregonit, atje ku z fill mishi i ri i bots. T lutemi! Ecja jon drejt Shtegut t Oregonit t mos bie n stinn e dimrit. T lutemi! Ecja jon drejt Shtegut t Oregonit t bie Prillit t Dits s Dyt. N Prillin e Dits s Dyt fetusi arketip i kosovarve u nis drejt Shtegut t Oregonit. Babeli i mishit njerzor tek kndi

187

i tret i Trekndshit t Platonit-Sokrat, nga cepi i urs T. lvizi prngutshm, przshm: Po qllove n jude ik n male, po qllove n terrac t shtpis mos zbrit pr t marr ndonj gj! Nisu menjher drejt Shtegut t Oregonit, tek z fill mishi i ri i bots. Nisja jote drejt Shtegut t Oregonit do t bie ndesh me shumzimin e jezuve n inkubatort e kooperativave t Evrops. Faji kolektiv i mishit t kosovarve lvizi npr Trekndshin e Platonit-Sokrat prgjat urs T. Tashm ushtart e kolonelit po e shtynin deri tek kufiri i Shqipris mishin e kosovarve npr Trekndshin e Platonit-Sokrat. Shpirti i qytetit t Gjakovs mbeti andej Prillit t Dits s Dyt kur Besi Bani pas katr shekujsh, n fund t amokut, u gjend n kodrn perndimore t qytetit t Gjakovs. Bendisa i pshpriti tet se e njohu shokun e klass. Besi Bani po vraponte prgjat Trekndshit t Platonit-Sokrat prgjat urs T. Koloneli n bisht t cigares pran koks s Sknderbeut po e vshtronte me dylbi vrapin ngulmues t Besi Banit deri tek puntoria e madhe n midis t urs T. Ushtart, civilt e djersitur po e montonin Trekndshin e Platonit-Sokrat, po e montonin kalin e Trojs. Arrite me koh. Prpak ishim duke e montuar Trekndshin e drunjt t Platonit-Sokrat, - i tha regjisori. Arrite me koh. Prpak ishim duke e montuar kalin e drunjt t Trojs, - i tha Uliksi. Besi Bani u ngut ta zr vendin n salln e madhe t teatrit evropian, atje ku po bhej montimi i kndit t Trekndshit nga lozha e Mbretit, kndi i popullit tek dera. montimin e kndit t ekzekutivit t Trekndshit t Platonit-Sokrat po e kudnrshtonte Mefistoja ende pa u shkputur nga mishi i klyshit t kones s Danielit. Pr t satn

188

her Rabii ben Zakai po zihej me regjisorin se kur duhej t sosej klyshi i Kones s Danielit e kur do t fillonte Mefistoja n teatrin evropian. Besi Bani mdyshoi cili po fliste: Rabi Johanan ben Zakai apo Mefistoja kundruall mosprfilljes s regjisorit n skenn gati t montuar evropiane. Qndro aty ku je! i tha regjisori. Si mund t t lirojm nga mishi i klyshit t Kones s Danielit n kt sken kaq t dmtuar? Qndro aty ku je, tek klyshi i Kones s Danielit! e qortoi Franc Kafka Rabii Johanan ben Zakain. Gati tre shekuj po t mashtrojn n teatrin evropian. Edhe sot Prillin e Dits s Dyt tek ura T po rreken t t mashtrojn; sot kur Evrops John Harkerit po ia monton Trekndshin e Platonit-Sokrat, po ia monton kalin e drunjt t Trojs. Koloneli i ushtris jugosllave qetsisht nga bishti i cigares, tek koka e Sknderbeut po e prcillte montimin e skns s teatrit t OSCE-s si do teatr t arixhinjve. Ai mendoi se ngarkimi i teatrit t OSCE-s si teatr arixhinjsh do t krijonte huti gravitacioni tek mishi i pabr i ksovarve n rrug pr Shqipri. Koloneli po e shpejtonte Prillin e Dits s Dyt kur n zguhurin e hekurins s Sknderbeut brtiti sa i erdhi pr kreje: Gjeneralisimus Stalin sht m i forti, sot, n midis t urs T. Mbrm ka udhtuar gjith natn midis dengut t gazets Zri i popullit, ilegalisht, pr t arritur n midis t urs T Prillin e Dits s Dyt. Gjeneralisimusi pr t fundit her e kaptoi kufirin m perndimor t perandoris s vet nga Shqipria n Kosov n gjith at dhimbje n dorn e majt reumatike. Kt her gjeneralisimusi Stalin heshti, i ngujuar n dengun e gezets Zri i popullit, i smubuar fort nga dhembja e dors reumatike.

189

Koloneli e vshtroi shtatoren ushtarake t gjeneralisimus Stalinit. Po i lvarej dora reumatike mbi shtatoren e bronzt me nj krkllim metalike. Po lviz, - u ngazllye n vete koloneli jugosllav. Do t ket revolucion. Shoku Stalin e lvizi dorn e majt, - u jerr nj fmij midis friks e habis. Grat i mblodhn fmijt rreth tyre me disa fjal t pakuptueshme. Gjeneralsimusi hyri n salln e teatrit ku po bhej montimi i Trekndshit t Platonit-Sokrat duke shpresuar n nj revolucion gjithevropian. Edhe koloneli jugosllav, pran koks s Sknderbeut duke pir duhan, mtonte revolucionin e OSCE-s tek ura T. Prillin e Dits s Dyt kur t paloheshin n kamiona ushtarak pa kurrfar rendi: Trekndshi i PlatonitSokrat, Kali i Trojs, Shtatorja e Sknderbeut, gjeneralisimusi i llamarint... Prej fillimit t Prillit t Dits s Dyt e deri tek pasdrekja e Prillit t Dits s Dyt OSCE-ja jasht Trekndshit t Platonit-Sokrat mbeti pa gravitacion politik: Mbreti n lozhn e vet iu friksua revolucionit, Rabii Johanan ben Zakai deshi t shndrrohet nga mishi i klyshit t Kones s Danielit n mishin e Mefistos edhe jasht lojs s skens s teatrit, populli po vrtitej n amokun e madh derisa u dgjua pr t gjith: Gjeneralisimusi Stalin u arratis nga shtatoret e bronzta t Mosks, Varshavs, Prags, Budapestit... T gjith e dgjuan kur gjeneralisimusi Stalin tha: Qenka ftoht pas kaq vjetsh t dalsh nga shtatorja e bronzt. Po i mrdhinte dora e majt reumatike.

190

Nga lozha e OSCE-s, krejt afr Stalinit koloneli i ushtris jugosllave i foli Evrops: Koha jote u sos. Klyshi i Kones s Danielit do t haj qull n tharkun e kooperativs bujqsore. Ngathtsia e kohs po largohej nga qyteti i Gjakovs hipur mbi makinat e OSCE-s. Qenka shum ftoht! foli pr her t par Evropa. Makinat e OSCE-s i zuri ngulfatja n midis t urs T. Jepi more idiot! e krcnoi shoferin e makins koloneli i ushtris jugosllave. Shoferi deshi ta thot t pamundurn. Princesha Tahet pasi ia hodhi n fytyr shoferit t OSCE-s hidhrimin e bretkoss, i tha: Thirre shiun! Shtat net e dit e kam thirrur shiun mbi ushtrin shkretinore. Ushtria e ktij koloneli shtat dit jasht shiut shndrrohet n gur t rnd. Kurva hazare, - shfryu koloneli. Makinat e OSCE-s u nisn kah perndimi i diellit t Prillit t Dits s Dyt. Duhej kaluar ura T. pa e pir vetveten Ereniku. Hekurina e Gjergjit me katr emra lvizi krikllueshm. U nis Sknderbeu, - i tha tet Bendisa. Prapa Prillit t Dits s Dyt mbeti qyteti fantazm i Gjakovs. * * * John Harkeri mendoi ta kishin zn rrugn e drejt t Shtegut t Oregonit deri tek Guri i Ujkut, si e quante Ariu i Kuq, kur fliste pr fundin e bots. Ariu i Kuq e pushoi rektimn sikur ndodhi frika e Qeps s Madhe. John Harkeri e ndjeu frikn e saj n hapin e rralluar edhe kur ujqit ulruan krejt afr.

191

Kur bora e but filloi t forcohet nn huqet e pabesa t nats foli Qepa e Madhe: Le t pushojm n Luginn e Ujkut! Vllezrve t mi plagt e San Luisit po u zn cegm (cemtsi?) nate. Sa veta ishin? Qepa e Madhe e pyeti John Harkerin. Dyzet e pes veta. T vrar? pyeti srish ajo. Po t vrar me duar t lidhura, - gati rnkoi John Harkeri. John Harkerit iu b e pabesushme prshndetja e kolonelit t ushtris jugosllave kur ia ofroi raportin ushtarak: Kemi informata t sakta se ky sht vetm grupi i par i diversantve. E kan pasur pr qllim ti krijojn bazat e para t operimit n kt lugin. U vran n luftime t rregullta ushtri me ushtri. Cingrima e celularit e trembi heshtjen e John Harkerit kndej ulrims s uqjve. Mezi e kapi cingrimn e celularit si hardhuc gjysm t ngordhur nga t ftohtit. Foli me shpirtin nga bota tjetr: Ktu kapiteni John Harkeri. E keni par ende zjarrin? pyeti zri nga ana tjetr e bots. Zjarri ka kaluar prftueshm mbi dyzet e pes kufoma civilsh t paarm, - rnkoi John Harkeri. Jepe informatn n OSCE, n OKB, n gjith botn! E gzofsh mimin Nobl! John Harkeri e zgjati kokn prpara pr ta sosur habin e vet. Kishte nevoj pr mendimin e Qeps s Madhe. Ajo kishte hyr n tend pr ti vshtruar palgt e vllezrve t vet nga San Luisi. John Harkeri mbeti jasht tends s Ariut t Kuq me shikim t vjerr n bjeshkn e hijsuar. Provoi t mendoj sa

192

larg bjeshks Tikako bie pushteti shtetror kur Qepa e Madhe i pshpriti tek veshi: Pushteti shtetror nga ktu i ka gjasht muaj rrug kali. Ulrimn e ujqve nga pylli i borigave provoi ta mund me vargjet tetmbdhjet, nntmbdhjet, njzet t kaptins s Dyt t Bibls kur Qepa e Madhe e ndrpreu: Katr vllezrit e mi t elur varr tek mishi i mashkullit n San Lusi e kan rrahur doktrinn e njeriut t lir t Emersonit1. Individi vetm n kt largsin ton t sontme nga pushteti shtetror, n kt nat t ftoht t bjeshks Tikako lirohet nga varshmria e pushtetit, - thoshin vllezrit e mi. Pak m par ishim n luginn e ujqrve, - pyeti John Harkeri. Po. Ti e more mimin Nobl, - shpjegoi Qepa e Madhe. Ku e ke msuar doktrinn e Emersonit? foli John Harkeri. Vllezrit e mi pasi u kthyen nga San Luisi, her pas here shkonin pr ti pastruar plagt. N fillim gjat voness s tyre i shikoja vizatimet e Bibls, - fliste Qepa e Madhe n midis t ulrims s ujqve. Pastaj vllezrit m ndihmuan ta kap Doktrinn e Emersonit ku liria e njeriut kufizon me ulrimn e ujkut. Emersoni fton t gjith shkrimtart amerikan t abstenojn nga muzat e Mbretit t vdekur evropian. Nga nevoja e prhershme njeriu e krijon rendin e fort t ligjeve. Beslidhja me ujkun e sontm, atje n pyllin e borigave e zhvillon shkathtsin e msimit t ndrsjell ujk-njeri. Edhe nga kta ujqr t sontm po msuaka njeriu, - u udit John Harkeri.
1

Emerson, Esejet.

193

Po, edhe nga kta ujqr. Beslidhja e shkathtsis dhe e natyrs i v n lvizje t gjitha gjrat pr t marr (t mbajtur?) qndrim armiqsor ndaj s keqes, thot Emersoni, vazhdoi Qepa e Madhe. Ather un, kot, krejt kot, e paskam sjell Trekndshin e Platonit-Sokrat nga Evropa n Tokn e Re?! Ujku i Trekndshit evropian i Platonit-Sokrat bhet ujk burokratik, ujk prralle, ujk politik, - shfryu Qepa e Madhe. PAske msuar shum nga librat e vllezrve tuaj nga San Luisi! ndrhyri John Harkeri. Un e adhuroj Xhems Fenimor Kuperin zbavitsin e tr shoqes. Ai shkroi shum libra vetm pr ta zbavitur t shoqen. M plqen Nati Bumpo. Tek ky shkrimtar hyjnizohet familja, pronare tokash se si e krijon civilizimin midis egrsis n aleanc me Bizonin, me Misrin, me Indigjenin. Q t tret mungojn n Trekndshin e Platonit-Sokrat, mungojn n Bibl. Qepa e Madhe tashm po fliste nn frymzimin e borigave t mbuluara me bor, e frymzuar nga ulrima e ujqrve. Nati Bumpo, n prmasa t vogla eksperimentale ud etyrua ta ndryshoj pozicionin e Trekndshit evropian t Platonit-Sokrat n Trekndshin biodemokratik t Misrit, Bizonit, t Indigjenit, - duke folur John Harkeri u rrqeth nga ulrima e ujqrve. Sonte nga bjeshka Tikako, nga ktu ku po qndrojm, tek kjo ulrim e ujqrve, le t shtrihet rk yt evropian i Platonit-Sokrat deri tek pushteti shtetror. Kt her n pozicion t drejt t Nati Bumpos, jo t atij Adamit grdall, ishte br si nat e acart zri i Qeps s Madhe. John Harkeri ishte mbshtetur pr Qepn e Madhe kur i foli asaj:

194

Ti po mendon tek arls Brokden Brauni, mbi krimet, neurezat, mendjet, jasht moralit t Trekndshit evropian t Platonit-Sokrat? Jo! arls Brokden Brauni ka tentuar ta legjetimoj krimin mbi Trekndshin arketip t babait tim, Ariut t Kuq, u ngacmua Qepa e Madhe. John Harkeri ra n syrin e lngshm t Qeps s Madhe npr amokun e vrapimit, npr ulrimn e ujqrve, prtej rektims s Ariut t Kuq, prtej Misrit, prtej Bizonit. N pasdrekn e Prillit t Dits s Dyt John Harkeri u gjet kundruall kolonelit n urn T. Koloneli po e shtynte arketipin prtej urs T., kah kufiri i Shqipris duke e vrejtur habin e John Harkerit kur e pa veten se nuk kishte asgj n dor sipas kontratave ndrshtetrore. Bendisa ia zgjati John Harkerit Bibln e djersitur. Pasi e mori Bibln John Harkeri e hapi tek vargjet tetmbdhjet, nntmbdhjet, njzet t kaptins s Dyt pr ti gjetur: Bizonin, Misrin, Indigjenin. Kot i krkon, - i tha koloneli jugosllav. Pyete Qepn e Madhe, vajzn e Ariut t Kuq, far i gjeti vllezrit e saj n San Luis kur deshn ti gjejn n Bibl: Indigjenin hileqar, Misrin halldup, Bizonin shprfills. Katr vllezrit e mi i tredhn hugentot francez n San Luis kur n Bibl deshn ti gjejn: Indigjenin, Misrin, Bizonin, - rnkoi Qepa e Madhe. John Harkeri pasi zbriti nga buzt veshtullore t Qeps s Madhe, pyeti: Nati Bumpo n sa metra tok e shtrini Trekndshin Biodemokratik? Vetm n formn e familjes s tyre, - pasksh thn Qepa e Madhe. John Harkeri srish duke zbritur nga buzt e trasha t Qeps s Madhe guxoi t pyes pr tredhjen e katrt vllezrve

195

t saj, mu n midis t ulrims s ujqrve kur hija e Malit Tikako po zgjatej mbi pyllin e borigave borake. Qepa e Madhe para se ta pyeste John Harkeri e kishte filluar rrfimin. Kur vllai im i madh shkonte t prmjerrte si grua ia zinja fletoren e shnimeve me pika lotsh, her-her t prziera me pika gjaku, veanrisht kur i teptiste varra. Kur pikllimi i prvajshm i rritej gjat prmjerrjes si grua, pak nga pak u msova ti lexoj brengat e tij. N kolonit e francezve sundonte urrejtja e mostrs evropiane. Francezt n kolonit e tyre ushtarake m s pari i drgonin misionart hugenot. Ata e barazonin moralin biblik me patriotizmin shtetror krejt si n Evrop. Lie Vitmani n San Luis mossuksesin me prpunimin e indigjenve e zvendsuan me rrugtimin npr Shtegun e Oregonit. N rrugn e gjat dymijmilshe me qerret anije t trhequra nga qet udhtonin karvanet drejt perndimit, lindnin fmij, lindnin dashuri, vdisnin t moshuar. T gjith kta pionier t demokracis udhtonin gjithnj prpara pushtetit shtetror. Popujt kan udhtuar n mnyra t ndryshme, n drejtime t ndryshme, - mendoi John Harkeri kur turma njerzore ndaloi tek kufiri i Shqipris. Edhe hekurina e Sknderbeut tashm po qndronte n mbrmjen shianike me shikim t drejtuar kah Shqipria sikur prgatitej t bnte di. Ushtart e kolonelit jugosllav e filluan montimin pjes-pjes t hekurins s Sknderbeut pr ta ngarkuar n kamion ushtarak. Ushtart e kolonelit jugosllav, srish, tr natn do ta montojn hekurinn e Sknderbeut tek ura T. pr aktrimin e nesrm. Srish do ti printe turms prej urs T. deri tek kufiri i Shqipris.

196

Rrebeshi i shiut t ftoht e solli gzimin e Bendiss tek veshi i tet: Ja Sknderbeu tjetr n ann e Shqipris! I ati shikoi npr syzet e rreme. N ann e Shqipris po e montonin hekurinn e Sknderbeut t prur nga Tirana. Edhe ky Sknderbeu i Tirans kollitej nga tymi i llulls s gjeneralisimus Stalinit. N midis t Sknderbeut t kolonelit jugosllav dhe Sknderbeut t gjeneralisimus Stalinit, njeri duke u montuar e tjetri duke u montuar, n dhjet metra tok neutrale, binte shi i ftoht. At Sknderbeun e ans s kolonelit jugosllav profesori e quajti dezertor ndesh atij Sknderbeut tjetr t gjeneralisimus Stalinit. N fytyrn e ndritshme t profesorit u shfaq trishtimi i zvarur deri tek fundi i kmbve; i gufoi n fytyr ngulmimi shianik. Le ta kemi nn mbikqyrje at Sknderbeun e kolonelit jugosllav; ai sot Prillin e Dits s Dyt e aktron patriotizmin e lig, - mendoi zshm profesori. Stalini paksa i rrqethur nga aftimi i shiut t ftoht pa e hequr llulln nga goja e qortoi profesorin: Internacionalizmi proletar ka hequr dor nga nacionalizmi; nacionalizmi fardo qoft sht i lig. Do ta kisha vra kt shi t aftueshm, - foli profesori vetm pr ta hequr bisedn nga patriotizmi i lig. Zhurma emakinave t OSCE-s ndaloi n sheshin e llucs s rrahur, para salls s pritjes. Shefi i ekipit t OSCE-s e nxori kokn tullace nga njra makin por shiu i aftueshm i Prillit t Dits s Dyt ia kputi fjaln. Shefit m leht i erdhi t hynte n salln e OSCE-s ku po rrinin zyrtar t lart n heshtjen valuke t konjakut.

197

N orn sa ka arritur turma e njerzve tek kufiri i Shqipris? ngulmoi shefi. Un vetm nga celulari kam dgjuar pr ardhjen e ktyre njerzve, - deshi t prfundoj gjenerali n midis t cingrims s celularit t John Harkerit. Nga celulari i John Harkerit foli shpirti nga bota tjetr: A e keni par ende zjarrin n Luginn e ujqrve? John Harkeri pak i besoi shenjs s zjarrit; ai po zhytej n shpirtin e vakt t ujrave t pranvers. E vshtroi rrugtimin e hns mbi luginn e ujqrve pa e veneruar shstisjen e Qeps s Madhe kur ajo vrapoi pr ta ngulur thikn n lkurn e cemt t bors. Sipas ritit t fisit Su ngulja e thiks n lkurn e cemt t bors e pushon ulrimn e ujqrve. E sheh hnn? deshi ta hutoj Qepn e Madhe duke e pyetur. Ka hyr pas malit Tikako. sht mjaft hert. E njoh rrugtimin e saj, - me nj z t ujsavt (ujs?) foli Qepa e Madhe. N ciln an do t veni sonte? Do t shkojm drejt Shtegut t Oregonit. Kto shkurre halleliga rreth ksaj lndine jan tepr fmijrore pr t na mbrojtur, - vendosi ajo. John Harkeri e kuptoi frikn e Qeps s Madhe veanrisht gjat rnkimeve t Ariut t Kuq brenda syrit t bizonit n tend. Vllai i saj i madh nga brenda syrit t bizonit po i fliste vetes apo tet, Bizonit t Kuq, pr John Harkerin qe vshtir ta kuptoj. I kishte thn Qepa e Madhe se vllain e madhe t saj shpeshher e zinte amoku i rnd...deri tek ajo dit, bashk me dhembje rektuese. Nna e Qeps s Madhe, e shqetsuar, tha se t birit i ka teptisur gropa e zez tek mishi i mashkullit. Gjith ditn nna

198

ia mbushi gropn e zez me qep t zier e patate t grir. Qepa e Madhe, at dit, iku dy tenda m larg tek vendi i saj shkonte pr t shkruar vetm n fletoren e tij. Shpeshher shkrimi i bhej nevrik, veanrisht tek kishte shkruar mbi njollat n fletore: Hegeli pasksh thn, - Ndonse vlla i madh i Qeps s Madhe do ta ket msuar n San Luis kush paska qen ky far Hegeli, - se Lindja e njeh vetm nj njeri t lir, grekoromakt i njohin disa njerz t lir, gjermant i njohin t gjith njerzit t lir. Ather francezt hugenot, misionar t seminarit, pasi ia gjetn kt shnim vllait t madh t Qeps s Madhe, t katrt vllezrit e saj i futn n dhomn e errt t morfins. Me kmishat e hedhura mbi fytyr, ua hodhn gjumin e dyt brenda gjumit t par. N midis t gjumit t par e gjumit t dyt u dgjua urdhri i kryemjekut: Le t hiqet ka sht pr tu hequr! Nga t katrt vllezrit e Qeps s Madhe hoqn mish mashkulli npr gropat e zeza. T nesrmen, kur t katrt vllezrit e Qeps s Madhe, gjysm t zgjuar n shtretrit e tyre, erdhn bij apash, sujukssh, eroksh...ua uruan plagt n heshtje gati fajtore. Ti m ke thn se katr vllezrit e tu n San Luis i kan gjymtuar mishit t mashkullit se i kan gjurmuar n Bibl: Bizonin mosprfills, Misrin valuk, Indigjenin daulle, - nxitoi tjetrkund John Harkeri. N njrn fletore plot njolla gjaku shkruante kur i teptiste plaga, - foli Qepa e Madhe sikur deshi ta ndrprej bisedn. Zjarri i John Harkerit e ngrohu ujin n fund t syve t Qeps s Madhe mbi buzt e saja t mufatura veshtullore. N fund t ujit t vakt t nats s cemt e harruan rnkimin e Ariut t Kuq.

199

Sonte do ta arrijm Shtegun e Oregonit, - vendosi John Harkeri n gjysm t amokut. Hesht! foli shpirti i ujit t vakt. Njeriu i ujit po zhytej n fund t syrit t vakt t Qeps s Madhe. Tashm e kishte msuar ta flas gjuhn e saj si e fliste ajo ujsisht. Njeriu i ujit dyshoi n dashurin e Qeps s Madhe kur liqeni vuri akull mbi vete. natn e daljes mbi akull u shtua uji i val n syt e Qeps s Madhe me dy hna. John Harkeri e pa seriozitetin prtej errsirs s syve t Qeps s Madhe sikur ajo ra n ujin e liqenit. Do ta kisha vra ujin sonte deri tej vezullimi i syve t tu, - kishte thn John Harkeri n fund t amokut. Ai u prkul ta puth n buzt veshtullore Qepn e Madhe kur e smboi celulari. N tokn neutrale, midis dy kufijve prej dhjet metrash mbi mishin e njeriut t turms po zbrazej shiu i ftoht i Prillit t Dits s Dyt. Kishte mbetur pak tok pr gjum. Gjeneralisimusin Stalin pran hekurins s Sknderbeut t sjell nga Tirana, e rroku dhembja reumatike n dorn e majt. Ather Migjeni n ngacmimet e kolls s przier me gjak e vlersoi t vshtir gjendjen shndetsore t gjeneralisimusit Stalin. Ktu ka shum lagshtir pr shndetin e tij reumatik, - tha. Nxjerrni dengun e gazets Zri i popullit nga makina! vazhdoi Migjeni. Bendisa mezi e njohu Migjenin e librave, t br skrop nga shiu i ftoht i Prillit t Dits s Dyt. M tepr i prngjante arli aplinit t nevrikosur me flokt e ndara prmidis rrashts s kres e me mustaqet e qullura. Ngjante n nj figur groteske vajagazi.

200

Sonte amerikant do t sjellin nozullime, - e ngushlloi i ati vajzn e hutuar pas Migjenit-arli aplin. Bendisa pasi e glltiti habin e vet pr Migjenin-arli aplin e vshtroi vegimin e ikons s Josip Visioranovi Xhungashvilit n murin e lagsht t manastirit t Tbilisit. Ikona e Stalinit afr hekurins s Sknderbeut, t sjell nga Tirana, iu drejtua turms s rysur n tokn neutrale midis dy kufijve: Vetm besimi juaj n socializmin sovjetik do tu shptoj. Sot Prillin e Dits s Dyt imperializmi amerikan po ju mashtron. Me cilin Sknderbe sht Stalini? e pyeti Bendisa tet, pasi Stalinin e ndrpreu gjysm dhimbja e fort reumatike n dorn e majt. Jekaterina e luti t birin tia mbshtjell krahun e majt duke e nanurisur sikur ather. N shtatoret e tua t bronzta skulptort hudhin m tepr metal n dorn tnde t majt. Po si ta lviz dorn e majt kur ma kan zn kaq ngusht n dengun e ktyre gazetave t Zrit t popullit?! Duro edhe pak! Gazetat do t shprndahen npr oborre, npr shtpi, npr rrug. Pastaj do t bhet revolucion kundr revizionizmit, - e ngushlloi Migjeni. Grat e ngujuara n rripin e toks neutrale i mbuluan fmijt me mishin e fjalve magjik, kur Bendisa i tha tet: Gjeneralisimusi Stalin u shkput nga prqafimi i Sknderbeut. Bazamenti i shtatores s Stalinit u vrejt i zbrazt n gjysm t amokut t tij drejt salls s teatrit t OSCE-s. Amoku i vrapimit kt her gjeneralisimusin e la t molisur, t heshtur para Mollotovit. Stalini deshi ta qortoj Mollotovin pse aq paburrrisht i kishte braktisur t gjitha gazetat.

201

Mollotovit krejt papritmas i iku frika prtej shikimit prbuzs kur arriti ti thot mikut t vet: M leht iket nga nj gazet e zhubravitur, qullashe, si ika un sesa t iksh nga bazamenti i lidhur me shufra eliku si ike ti, miku im. Stalini e kuptoi nga biseda e Mollotovit dallimin midis ikjes dhe dbimit. ja tek kush na shpuri n Prillin e Dits s Dyt miku yt, Hrushqovi, - bri me dor kah salla e teatrit t OSCE-s. Me t hyr Stalini n salln e OSCE-s me amokun e vet t sosur, princesha Tahet u nis kah toaleti. Duke ia shtrnguar krahun Besi Banit, ia tha at fjaln tjetr. Besi Bani e bri at shenjn e kuptimit po e njoh. Ai mendoi pr figurn e dyfisht ushtarake t gjeneralisimusit Stalin e t kolonelit jugosllav. Sa vshtir e kan t qndrojn brenda nj pal rribave ushtarake! Princesha Tahet, e cila duke dal nga toaleti e kishte zn mendimin e Besi Banit, i tha: Poeti hazar, Sikteh, u b hardhuc midis judaizmit dhe ortodoksizmit deri tek gjuha e kshtenzs mitologjike me dy hna. Babai im, mbreti im, belbzonte sa her merrte t tregonte n ciln hn u mbyt poeti Sikteh. Ti do t thuash se edhe gjeneralisimusi e koloneli brenda t njjts pal rroba do t prfundojn tek hardhuca, bri sikur e kuptoi princeshn. Ajo, me nj miratim t gazt n sy, i propozoi t dalin jasht pr ta par nga lartsia e malit shiun mbi ushtrin shtetrore t kolonelit jugosllav prtej kufirit. N fillim t rrugs s princeshs Tahet Besi Bani e sosi gotn e pijes s mbl. Dera e salls s OSCE-s po largohej para tij kur Besi Bani ra n gjumin e thell.

202

Aroma e shkrehur mbi t Besi Banin e ngriti lart si tullumbace fmijsh kur prkthyesja e gjeneralit italian klithi tepr zshm: Sa t hiqt e ka trupin ajo kurva hazare! Ajo e puth publikisht dashnorin e saj. Prpiqet ta mbaj dashnorin e saj midis dy kofshve, si e mbajti poetin Sikteh midis mashtrimeve derisa e bri hardhuc. Poett vdesin n gjum do dit, edhe sot kur po bie shi i ftoht i Prillit t Dits s Dyt. Kush nga shqiptart do t irret pr kt Migjenin e tyre si u jerrn rust e menur n kohn e gjeneralit t tyre. Na jepni Tolstoin e ri! E duam Tolstoin sovjetik, revolucionar! foli prgjumshm profesori nga fundi i gots s konjakut. u b heshtje npr gjith oborrin e salls s OSCE-s deri atje, midis tyre. N Prillin e Dits s Dyt, e kapitur rrugs s gjat, turma e kosovarve po ngujohej n at rrip t holl toke, midis kufijve; midis gjeneralisimusit Stalin dhe kolonelit jugosllav gjumi vente i trmekur. Turma e rysur e kosovarve n llucn e rrahur po rrshqiste n gjumin e przier me llucn e ftoht. N dengun e gazets Zri i popullit, Stalinit i ishte mpir dora e majt. Npr t gjitha gazetat e bots kso rrebeshesh t shiut deprtojn deri tek ilegalet e fshehur n to. Pikrisht rendimi i ujit n dengun e gazets Zri i popullit gjeneralisimusit ia kishte shtrembruar syrin e majt. Tash u bn tre. Gjeneralisimusi e urdhroi Molotovin t qndroj pran hekurins s Sknderbeut duke i dhn shenj t shikoj drejt kolonelit. Mollotovi vetm kur e shpjegoi sheneralisimusi, e zbuloi at Sknderbeun tjetr t kolonelit jugosllav, t montuar n kamionin ushtarak. I pa ushtart e ulur duke pir duhan mbi kokn e Sknderbeut.

203

izmet ushtarake po shkelnin mbi supet e tij duke ia cfilitur bojn ushtarake t mngjesit. Gojt e hapura t dyerve t kamionve po nxirrnin ushtar, regjisor, puntor pr t ngarkuar mbi kamion pjes t skens s madhe evropiane. Uliksi krejt i baltosur e shau Agamemnonin. Koneja e Danielit po mundohej t pillte nn nj kamion ushtarak derisa Mefistoja po zihej keqas me regjisorin e dehur xurxull. Sonte do t rikthehemi pr ta rikonstruktuar skenn e madhe evropiane n midis t urs T. pr turmn tjetr t nesrme t ikanakve. Po me koh do ta aktrosh at mashtrimin tnd, - regjisori e qortoi npr shi Uliksin e prbaltur. E sheh konfliktin e aktrimit gjithevropian. Ata pinjollt e asaj Pels s Trojs i emitojn aktrimet heroike kur ajo grdall ngordhalaqe e Trojs po ngarkohet sonte n kamion ushtarak pr tu montuar srish n midis t urs T. Sonte, pas goditjes s rakets Tomahok Gjermania do t mbetet pa aktrimin e saj t doktor Faustit triumfal, - zroi Rabii Johanan ben Zakai nga klyshi i Kones s Danielit. Gjermania n teatrin e Berlinit pr do nat ia ante barkun fatkeq t kones s Danielit pa e ar kokn pr shtatznin e kones s Danielit me aq pak uj n mitr. Gjinekologu gjuetar do nat n teatrin e Berlinit pr tekat e doktor Faustit mburravec ia an barkun kones s Danielit duke e kmbyer pjelln e saj me nj gjyshe uloke e me nj vajz miturake. Gjuetari-hero, i prbaltur n rrmujn e skens evropiane e takoi regjisorin e br xurxull; e zuri pr krahu duke i thn ngutazi: Ksulkuqja dhe gjyshja q n mngjes m kan mbetur n barkun e fryr t ujkut. Duhet nxjerr sa m par. Ndryshe ato do t vdesin, do t ngulfaten.

204

E kan ngroht aty n barkun e ujkut. Le t presin aty deri nesr kur t montohet skena! qesndisi regjisori. Skena e madhe evropiane, e montuar sonte do t kthehet prapa deri tek ura T ku ishte sot n mngjes. Nga atje do t aktroj srish nesr Sknderbeu, nga atje nesr do t nisen srish kosovar derisa t sosen. Po gjyshja dhe ksulkuqja do t ngulfaten n barkun e ujkut po mbetn atje deri nesr, - ankoi gjuetari-hero. Ktu e dy mij vjet shptoi pa u ngulfatur Rabii Johanan ben Zakai n barkun e kones s Danielit, n mishin e Mefistos, n mishin e Insektit. Ktu e dy mij vjet ky popull i Kosovs shptoi pa u ngulfatur n menstruacionet kronike t Mbretreshs Teut, - reagoi regjisori i nprngutur. Po hebrenjt dhe kta kosovart jan popuj t mallkuar. E kan gabuar zejen gjinekologjike t gjuetarit kombtar pr ti nxjerr do mbrmje n sken nga barku i kones s Danielit, nga mishi i Mefistos, nga mishi i Insektit, nga menstruacionet kronike t Mbretreshs Teut, - qortoi gjuetari-hero. Qepa e Madhe u gajas s qeshuri. PSe qesh kaq papritmas? u tremb John Harkeri n midis t hezitimit. Ai njeri me kapel e prmendi ksulkuqen, - mendoi pr regjisorin. N teatrot evropiane do loj fillon me ksulkuqen, arsyetoi John Harkeri. Tek ne, vajzat kur bhen pr martes duhet ta ndjejn thell grishjen e ujkut. Kta evropiant sa her vajza e tyre e mton lirin e drgojn gjuetarin halldup pr ta nxjerr nga barku i ujkut bashk me gjyshen plot moral reumatik, vazhdoi t flas Qepa e Madhe.

205

Ti do t thuash se n grishjen e ujkut fillon liria, pyeti ai. Jo. Aty fillon msimi, fillon bashkjetesa me rregulln e natyrs. Ne sonte tek shtegu i Oregonit e fillojm mugullimin e liris brenda rregulls s natyrs pa ndrhyrjen e survejimeve evropiane, si jan: shteti, pushteti, morali, feja, patriotizmi..., - ajo gjithnj po e zgjaste bisedn sikur t mos e kishte ndrprer ai: Ti thua se sa her elet barku i ujkut e nxjerrin nga nj ksulkuqe t politiks reumatike t pushtetit shtetror, - e ngacmoi John Harkeri. Po. Teatri evropian sht goja e madhe e Mbretit, e tiranit e pushtetit shtetror... Vetm n fund t fjalve t Qeps s Madhe John Harkeri e pa me kureshtje zanafilln e iniciativs s lir t Nati Bumpos se si n fermn e vogl i mugullon njeriu i lir pran Misrit halldup, pran Bizonit mosprfills, pran Indigjenit daulle; e kishte lexuar Qepa e Madhe n fletoren e vllait kur e zinin dhembjet e grops s zez tek mishi i mashkullit. Nga ferma e vogl e Nati Bumpos John Harkeri e pyeti qendrn n Ohajo: Cili mund t prbirohet npr at tej toke t askujt midis gjeneralisimusit Stalin dhe kolonelit jugosllav Mirk Ili? Npr at teh toke t askujt mund t prbirohen hebrenjt dhe kosovart gjat rrugs s tyre npr mishin e klyshit t kones s Danielit, npr mishin e Mefistos, npr mishin e Insektit, npr menstruacionet e Mbretreshs Teut, - shpjegoi Qendra nga Ohajo. John Harkeri e vshtroi me kujdes se si n rripin e ngusht t toks midis gjeneralisimusit Stalin dhe kolonelit

206

jugosllav Mirk Ili po rysej mishi i njeriut kosovar, si kishte sugjeruar Qendra nga Ohajo. Leckat e gjumit dymijvjear t menstruacioneve kronike t Mbretreshs Teut ran n llucn e tundur e t ftoht t Prillit t Dits s Dyt. nj grua u prgjak vegsh pas goditjes s rakets Tomahok; kishte dhembje n fund t barkut. Bushtra, gjat gjith rrugs e paska pasur jasht, - i skrmiti dhmbt gruaja n mosh. Nj grua tjetr ia hudhi tek kmbt gruas s vjetr nj tas uj shiu bashk me nj tuf fjalsh t lidhura nyj: Kjo bushtra plak u bie msysh barqeve t nuseve e barkut t toks pas goditjes s rakets Tomahok. Lugatesha! Bretkosat e grishin shiun e grave me duar t lidhura rreth fundit t barkut. Ato, t nemitura ndalojn tek fjalt e lugateshs plak: Ku do ti fshihni kopilat tuaj pas Prillit t Dits s Dyt? Pas goditjes s rakets Tomahok n mitrat tuaja do t lindin fmij pa bab... Prkthyesja italiane iu qas Plutarkut ufrak n fund t gots s vers me gjysmqortimin: Mbretresha Teut pas goditjes s rakets Tomahok doli shtatzn. Ambasadorit roman, n fund t fjalve t prkthyeses italiane, i gjith gjaku i hipi n fytyr. Un e kam br raportin pr delegacionin roman sipas relacioneve ushtarake t Ministris s brendshme, - arsyetoi Plutarku. faj kam un se kto gra kan mbetur shtatzna nga fara mashkullore e rakets Tomahok? roma i ka njohur kto gra, si dhe mbretreshn e tyre, me menstruacione kronike.

207

Ta preft ujku rrugn, oj bushtr! n barkun tnd prej beronje me menstruacione kronike dymijvjeare e paske pas ruajtur farn e keqe, - shprtheu prkthyesja e gjeneralit grek. Raketa Tomahok ka futur far mashkulli laboratorik n mitrn e ktyre grave, - ndrhyri prkthyesja frenge. Ajo, Amerika do ta kultivoj kt rac arketipe t kosovarve si e ka kultivuar racn e hebrenjve. T dy kto raca kan ravguar npr mishin e klyshit t Kones s Danielit, npr mishin e Mefistos, npr mishin e Insektit, npr menstruacionet dymijvjeare t Mbretreshs Teut deri buz zhdukjes, - merrte zjarr prkthyesja e gjeneralit freng. Kamerier sillma nj shishe konjak, - urdhroi profesori nga fundi i shishes s par. Kamerieri kishte pritur tek tryeza e profesorit derisa n fund ia dha nj monedh metalike. Zotri, e keni nj monedh tjetr, - i tha kamerieri. Kjo sht monedha m e mir e emetuar ndonjher nga Austria. E sheh? N t sht figura e gjelit, - unguroi profesori. Kamerieri po e shikonte monedhn austriake kur profesori e kishte hapur shishen e konjakut. Nga metali i ksaj monedhe i kemi farkuar pllakzat e vitit nj mij e nntqind e pesmbdhjet. Ato pllakza i kemi vn n vegt e grave t reja pr ti matyr menstruacionet e tyre kronike. Ky metal fisnik i monedhave austriake i ka prballuar aq gjat urins, - brbliste profesori. Shnimet tuaja tek pllakza metalike jan fshir nga urina, nga menstruacionet kronike. Sonte, atje n shi, n at rrip toke po pjellin grat e menstruacioneve kronike t pllakzave tuaja, - e smboi prkthyesja italiane duke e vshtruar fytyrn e skuqur t Teuts.

208

E pamundur! Krejt e pamundur! krceu bashk me shishen e konjakut profesori vjenez. N pllakzat tona t vna tek vegt e grave t reja n vitin nj mij e nntqind e pesmbdhjet menstruacionet e Mbretreshs tregonin pamundsi t pjelljes. Ecni vetm pesdhjet metra nga kjo zyr e OSCE-s, po mund ti ikni shiut, e, do t shihni n at rrip toke, midis dy kufijve Kosov-Shqipri, se sot Prillin e Dits s Dyt po pjellin grat e tyre, - ngulmoi prkthyesja franceze. Ju zonj e nderuar po flisni sikur t pjellte ksulkuqja n bark t ujkut, - kundrshtoi plot afsh profesori. Sa her e vrau t njjtin ujk babai yt, Ariu i Kuq? John Harkeri e pyeti Qepn e Madhe. Po ta vriste ujkun babai im, Ariu i Kuq, vetm edhe nj her vajzat tona do t mbeteshin pa u martuar. Ato vetm ujku i grish pr martes, - ofshani Qepa e Madhe. E ke lexuar fletoren e vllait tnd t madh se sa her e vrasin hugenott francez t njjtin ujk? Po. Kur vllai im i madh kishte dhembje n gropn e mishit t mashkullit t mbushur me qep t zier e patate t grir un e nna i shikonim vizatimet n librin e tij. N kto vizatime nna gjithmon e shihte ulkonjn e un e shihja ujkun, - foli Qepa e Madhe krejt e skuqur n fytyr shkaku i ujkut t saj. John Harkeri e kuptoi skuqjen e Qeps s Madhe ende pa e shtruar pyetjen: Pse zihesh me nnn shkaku i ujkut? Pse nna jote ujkun e merr pr ulkonj e gjuetarin pr kirurg? Grat tona n kohn e pjelljes s tyre shkojn n pyll tok me burrin me qaforet plot dhm ujku. Pasi kthehen nga pylli me foshnj n dor, burri bhet i smur dyzet dit, - me prites shpjegoi Qepa e Madhe.

209

Ather kta burra po e nxjerrkan foshnjn nga mitra e gruas s tyre sikur gjuetari ksulkuqen, - u tall John Harkeri. Jo, - kundrshtoi Qepa e Madhe. Po ndodhi t vdes foshnja apo nna, burri duhet t humbet n pyll, t vritet. N tregimin evropian ndodh e kundrta: gjuetari e aktron heroin tek shtrati i fmijs gjumpakt e deri tek politika e Mbretit. Ktu duhet t vritet i njjti ujk pr ta rritur heroizmin e gjuetarit shtetror, ndryshoi z Qepa e Madhe kur dikush u tha ushtarve: Keni ardhur me koh. Do t hypni n kamion ushtarak mbi pjest e montuara t teatrit evropian. Sonte duhet t vritet ujku. Ndryshe gjyshja dhe ksulkuqja do t ngulfaten n barkun e tij, - srish ankoi regjisori. John Harkeri e nguli shikimin pyets n bebzn e syrit t Qeps s Madhe kur regjisori tia krisi me tr zrin: Ee idiot! dy mij vjet ke vdekur n sken e sonte bhesh sikur i hutuar. Akili heshti. Ishte gjysm id ehur. N thembrn e shqyer t kpucs iu ngul nj ashkl; shenj ogur se duhet t vdes jasht skens s teatrit evropian Prillin e Dits s Dyt. Nj tuf fmijsh t prbaltur po e ndiqnin klyshin e Kones s Danielit. Ai iku nn kamiont ushtarak. Krejt t qullur e t prbaltur, regjisori e hudhi n kamion. Si do t dal n sken kshtu i prbaltur? nga Shtegu i Oregonit foli Rabii Johanan ben Zakai. Skena do t jet fushore, mbi urn T. Do t mungojn dritat e reflektorve, - ndrhyri regjisori. Pas goditjes s rakets Tomahok kot e shtrydhni at klysh pr ta nxjerr Mefiston nga mishi i tij, - srish ndrhyri Rabii. N cilin mish gjendesh tash? e pyeti regjisori. Jam n fund t Shtegut t Oregonit; prtej mishit t klyshit t Kones s Danielit, prtej mishit t Mefistos, prtej mishit t

210

Insektitt Grigor Zanzs, - pasksh thn Rabii Johanan ben Zakai. Ai Franc Kafka juaj prtej Mojsiut tuaj e zbuloi Amerikn. Evropn e shpalli tok t faraonve, - skrmiti plot mllef regjisori. N gjith kt shi vshtir t ndizet zjarri i skens son t Trojs, - ndrhyri Uliksi n bisedn e tyre. Fjalt e fundit Uliksi i tha vetm sa pr ta kthyer regjisorin n krye t detyrs. Kjo kofsha jon lviz me rektim ktu e dy mij vjet, - Uliksi tregoi peln e Trojs t montuar n kamiont ushtarak. Tre mij vjet. Mir. Regjisori mendoi se hekurina e Sknderbeut kur mbetet pa boj ushtarake skrmit m tepr se kali drrasor i Uliksit. Kali i Uliksit, akejt e prgjumur do ti mbroja nga lagshtia, nga sufrina m tepr nga hekurina e Sknderbeut. Ky shi mizor do ti prziej skenat e teatrit evropian me teatrin arketip t kosovarve, - u ankua regjisori. Teatri arketip i przier me teatrin e Roms e solli Ambasadorin roman deri tek heshtja e Mbretreshs Teut. Ai heshtjen e Mbretreshs Teut e mori vetm si ndrojtje t gruas s re. Pastaj Ambasadori roman kishte vrejtur gjat qndrimit pran Erenikut se Mbretresha Teut prirej kah shelgu, kah uji, kah heshtja e peshqive. N breg t Erenikut plasi shtrngata tunduese deri tek pallati i Mbretreshs. Kjo Mbretresh e kronikave t trishta n ciln stin jeton? e pyeti Ambasadorin roman konsulli i sapoardhur nga Roma. Thon se kjo Mbretresh jeton n stinn e pest, - mendoi t ket thn Ambasadori roman.

211

Dhjet vjet t kqija n diplomaci e dmtojn perandorin, qortoi paprcaktueshm konsulli. fat i uditshm; njeriu i gjall t robrohet n stinn e pest, - ndrhyri mjeku. Kjo do t ket qen stina e Mbretreshs sa her kemi dal n shtitje bregut t Erenikut, - konstatoi Ambasadori roman. Befas nga ana e majt e fytyrs Ambasadori roman e ndjeu hukamn e dikujt t przier me er t fort t naftalins. U b gjysmfjetur brenda gjumit t par. Gjysmerrsira e przier me naftalin u b e plot rreth koks s mbshtjell me kmish t Ambasadorit. Brenda gjumit t par t Ambasadorit e hodhn gjumin e dyt t sjell nga Roma. Hiqni krejt ka duhet t hiqet nga mishi mashkullor i Ambasadorit, - urdhroi konsulli. N raportin zyrtar t konsullit roman u fol se Ambasadorin e vrau Mbretresha Teut. Prkthyesja e gjeneralit italian duke e shikuar Teutn me duar t lidhura rreth barkut gati se i tha kurv. N t gjitha kronikat shkruan se kjo Mbretresh zevzeke e vrau Ambasadorin ton, - bri me dor kah Teuta duke folur me Plutarkun. Tashm n Rom t gjith e din vrasjen e Ambasadorit, - i aprovoi fjalt e prkthyeses italiane Plutarku i dehur. n fund t gjumit t dyt Ambasadori roman deshi t sharroj n syt e ftoht t Mbretreshs Teut. Amoku i vrapimit e rroku kur Mbrtresha e ftoi t ulet pran saj, n fronin e lart me kutrbim t rnd gjaku. Mbretresha i foli Ambasadorit me t gjitha stins e prgjumura t menstruacioneve. N fytyrn e Mbretreshs stint prngutshm e kafshuan njratjetrn. N fytyrn e Mbretreshs ran shum gjethe, pastaj cifla akulli me suferin...

212

Ambasadori roman, t prgjumur, me shpurn e tij, e ndaluan para dyerve t Roms me fjalt profetike: Sa u besojn njerzit fjalve tuaja? Ai u hutua n astin e par kur i than: Mate tregimin tnd me Trekndshin e Platonit! Urdhri i Ambasadorit roman i piku para kmbve: Nxjerreni Trekndshin e Platonit nga karroca jon e fundit! Nga karroca e fundit e Ambasadorit roman e nxorn Trekndshin xhuxh me kutrbim t menstruacioneve t Mbretreshs. E shtrin para dyerve t Roms pr ta matur raportin ushtarak t senatorit eoman. sht Trekndsh tepr i vogl arketip; ende n mitr, trishtueshm foli arkitekti. Moti i nxeht para dyerve t Roms i grishi mizat n Trekndshin xhuxh t plyrur me menstruacionet e Mbretreshs. Trekndshi luftarak i Platonit qenka kalbur gjat misionit t Ambasadorit n Iliri ironizoi arkitekti. Kush do ti besoj tregimit t Ambasadorit brenda ktij Trekndshi xhuxh, t plyrur n gjak, ku miza e sheh mizn nga secili knd? shtoi drejtori i dogans. Plutarku i skuqur nga vera e ngriti gotn e prthekuar nga syt e prkthyeses italiane kur n t gjitha kronikat zyrtare u mbyll vdekja e Ambasadorit. N fillim t vcdekjes zyrtare Ambasadori roman ndjell dhembje midis vegve, tek mishi i mashkullit, andej syve t ftoht t Mbretreshs kur dikush foli: Pun e madhe si binte shi. Gjaku mbeti aty. Treqind vjet ky Ambasadori roman e harroi vdekjen e vet n menstruacionet e asaj bushtre Mbretresh. Krahas ngathtsis s kohs nga der e rritur e Roms Ambasadori roman po sharronte n syt e ftoht t

213

Mbretreshs Teut. N kodrinn m lindore t qytetit ndaloi njeriu i kapitur, shikoi drejt Roms pr tu thn dy t tjerve: Ambasadori i Roms po zhytet n syt e ftoht t Mbretreshs ilirike. Nga fundi i syve t ftoht t Mbretresha Teut sikur qenka ankuar Ambasadori roman. Ditn e varrimit tim n menstruacionet e Mbretreshs ra shi me xhyma. Ushtart roman u ngutn t m mbulojn brenda varrit bashk me reumatizmn dhe shiun. I ndjeva hapat e ngutshm t Senatorit roman duke u larguar. Ushtart roman futen shum shi, shum reumatizm n varrin tim. Brenda varrit tim t ngroht njqind vjett e para shiu u sos. N njqind vjett e dyta reumatizma u msua me mua. N treqind vjett e treta i zdrvaja eshtrat gjithandej varrit tim. Shekujt e tjer u bn t heshtur. Gjenerali italian u ngrit nga vendi sikur e huqi rrugn nga toaleti n drejtim t ders. Doli nga zyra e OSCE-s n aftimin e shiut t mbrmjes s Prillit t Dits s Dyt. Trekndshi xhuxh, arketip, aq qesharak para dyerve t rritura t Roms, sonte, Prillin e Dits s Dyt, do ti bie tamam ktij rripi t toks s holl midis kufijve Shqipri-Kosov. Bretkosat nga t tria kndet e Trekndshit xhuxh arketip n rripin e ngusht t toks, n midis t kufijve Kosov-Shqipri, po e rrisnin grishjen e shiut. Karvani biblik, i gjat nnt kilometra, q nga ura T. po derdhej bashk me hsiun n hapsirn e ngusht midis kufijve Shqipri-Kosov. Gjenerali italian i bri disa hapa ushtarak drejt kufirit Shqipri-Kosov, deri ku e lejonte konventa evropiane, n ann e djatht t Sknderbeut t sjell nga Tirana duke u br se e harroi gjeneralisimusin Stalin. E veneroi turmn njerzore n rripin e ngusht t toks, nn shiun e bretkosave.

214

Nn shiun e lasht t bretkosave gjenerali italian u bind se Ambasadorit roman i ishte kalbur Trekndshi autoritar i Platonit brenda menstruacioneve t Mbretreshs Teut. Prkthyesja italiane, me ankth e zbuloi frikn e gjeneralit n syt e ftoht t Mbretreshs Teut kur ai deshi ti prshkoj t gjitha rrugt xhuxhe t bretkosave deri tek fytyra e shembur e Sknderbeut. Vetm ather iu b e qart se fytyra e shembur e Sknderbeu do t udhtoj Prillin e Dits s Dyt, srish n kamion ushtarak t kolonelit pr ta rikonstruktuar skenn e Teatrit evropian tek ura T, tek qyteti i Gjakovs. sa her sht arratisur Sknderbeu? mezi e dgjoi zrin e vet gjenerali italian. Turma veshtullore e kosovarve nn shiun e grishur t bretkosave u tkurr kur izmja e kolonelit shkeli n bishtin e saj. Nj gruas i ra kryqi n lluc. Gjeneralisimusi Stalin e nxori kokn nga karroca ushtarake kur koloneli i dha urdhr skens s mendur t Teatrit evropian t niset drejt urs T, drejt qytetit t Gjakovs. sht br von. Sonte tr natn do t montohet skena e Teatrit evropian tek ura T. Edhe kjo hekurin, - bri me dor kah Sknderbeu, - edhe nesr edhe ditve t tjera, deri sa ta sos mishin e ktyre kosovarve do ti prij drejt shprnguljes. E kan mtuar NATO-n, ja ku e kan Dyert e hapura t kamionve ushtarak e nxjerrin ankthin e skens s Teatrit evropian; sikur u stepn nga urdhri aq i befasishm i gjeneralisimus Stalinit drejtuar mikut t tij, Migjenit. Hudhni gazeta sovjetike mbi turmn e tulatur kosovare. Le t msojn njerzit rrugn e tyre! Cilat gazeta do ti bjn ball ktij shiu t bretkosave? Gjeneralisimusi Stalin do ta liroj dorn e tij reumatike nga dengu i gazets Zri i popullit. Aty sht zn ngusht pas ikjes

215

nga t gjitha gazetat e Paktit t Varshavs, - shpurthi nga fundi i gots s konjakut profesori. N midis t turms kosovare, t br skrop nga shiu i bretkosave, shprtheu vigma e nj gruaje. Merre gjumin tnd, bir bushtre! Leckat e gjumit u shkundn, t ngrohta, nga syt e buhavitur t grave, mbi llucn e tundur. pluskimi i gjumit przihej me llucn nn at mal t dendur kmbsh njeriu. Gruas i rrodhi kuq, prush, vazhda e gjakut gjat gjith kmbve, nga mitra e elur e deri tek lluca e tundur. Ku mbeti ajo mami e mallkuar? u dgjua zri i disa grave t nevrikosura. Disa gazeta t Stalinit arritn prtej kufirit Shqipri-Kosov deri tek dyert e hapura t kamionve ushtarak t kolonelit jugosllav. Zor t t njoh nna jote si je br me kto rroba t ndotura nga lluca! e qortoi regjisori Mefiston. Na nxori shpirtin ky shi i mallkuar, - u ankua Mefistoja me klyshin e Kones s Danielit n duar. Lkura e but e klyshit t Kones s Danielit, rrobat e tua dendi, t plyrura nga lluca e tundur e tundojn skenn e montuar evropiane. Sillu m natyrshm! e qortoi regjisori me z t lodhur. N kt an, ende jasht ktyre kamionve ushtarak e shoh plagn tnde t mbushur pushtet aktrimi pr lozhn e Mbretit, pr lozhn e kryeministrit...Ktej nga vetja e shoh kufomn time t mbushur plot mish qeni, - foli me z tjetr Mefistoja. N Prillin e Dits s Dyt po bhej e gjashta nat e vdekjes s kontit Mefisto n bodrumin e kshtjells s doktor Faustit. At nat hapat e rnd t doktor Faustit i njohu kufoma e kontit Mefisto. Kufoma e njeh kufomn. Plaga e njeh plagn.

216

Doktor Fausti, vet i treti, zbriti n bodrumin e kshtjells npr dern e plags s Kontit Mefisto me disa sharje nns hebreje. Mos i jep nn gjermane kryedjallit Mefisto, atij hebreut t prbatuar! i tha ai tjetri doktor Faustit. Ushtria e xhelatit-mjek Prillin e Dits s Dyt e solli zallahin n bodrumin e kshtjells s doktor Faustit. Nga jasht kshtjells shiu i bretkosave e qullte pikllimin e nns hebreje t kontit Mefisto, derisa doktor Fausti i nxirrte t prbrendshmet nga kufoma e kryehebreut Mefisto. Me duar t kallura nga gjaku i kufoms s kryehebreut Mefisto doktor Fausti i blatoi plagt. Me gjysm sharje ua tregoi atyre t tjerve mjeshtrin e xherahut-mjek: Sa mjeshtrisht i ka mbushur plagt me mish qeni ai xherahumjek n kufomn e kryehebreut. N kto plag ndalohet mishi i njeriut. Ai tjetri pran doktor Faustit tha: Kufom e prsosur. Djalli hebre le t mbetet pa gjini! kend e vran me Prillin e Dits s Dyt? E vran kryedjallin hebre Rabii Johanan ben Zakai apo e vran at klyshin e kones s Danielit, - pyeti i treti. Delegacioni i mbretit Prillin e Dits s Dyt u ngjit shkallve t bodrumit t kshtjells s doktor Faustit deri tek dhoma gjysm e errt. Doktro Fausti e ndjeu kur delegacioni i Mbretit u ul n drurin e rnd t divanit, tek sharroi n plagt e zeza u b duke folur pr lkurn e tri perandorive. Ty, - iu drejtua Faustit kryeprokurori roman, - t ken sharruar duart thell n plagt e djallit hebre dhe t klyshit t kones s Danielit. Mishi hebre prej klyshit t Kones s Danielit e deri tek plagt e kaltra t kryehebreut Mefisto t pengojn t arrish tek Trekndshi i Platonit-Sokrat.

217

Prokuratori roman sikur e sfidoi gjeneralin italian nn shiun e bretkosave. Ai e mati tokn e ngusht midis kufirit ShqipriKosov pr rrugn e Mefistos kah Trekndshi i Teatrit evropian. U bind se kishte pak vend pr Drurin e PlatonitSokrat n Kosovn e shiut t bretkosave. Ambasadori roman, i rn thell n syt e ftoht t Mbretreshs, at pasdreke valuke para dyerve t Roms, krejt papritur, e nxori Trekndshin arketip. Konsulli roman e veneroi Trekndshin xhuxh me madhshtin e hardhucs sikur pasksh thn: Nga Kosova e NATO-s po vie kutrbimi i menstruacioneve kronike. Misri valuk i John Harkerit bashk me Bizonin mosprfills e Indigjenin daulle a mund t rrin n Trekndshin biodemokratik amerikan? N fund t ktyre fjalve Ambasadori roman iu kthye Roms n fund t rrugtimit t shtat nga mitra e Mbretreshs ballkanike. u detyrua t pranoj zshm n fund t amokut vrasjen e vet zyrtare n raportin e konsullit toman: Mbretresha ballkanike e vrau delegacionin roman; e vrau Ambasadorin roman. Le t dnohet me menstruacione kronike derisa ti plas fundi i barkut nga gjaku i ngjizur! Mbretresha ballkanike u habit nga mallkimi zyrtar i Ambasadorit roman. Falltart roman i lidhn magjit tri net hne n themelet e kshtjells s Mbretreshs ballkanike pas udhtimit t ushtris romane pr ta gjetur varrin e Ambasadorit roman. Ushtria romane mbi tokn e Mbretreshs ballkanike e shtrini Trekndshin e rnd t Platonit-Sokrat ; mbi do shkurre u b harresa e gjelbrimit mbi do kresht u b harresa e gurit, n do mitr ngujimi i gjakut.

218

Kur konsullit roman i than ta gjurmoj varrin e Ambasadorit n syt e ftoht t mbretreshs ballkanike u b Prilli i Dits s Dyt. N midis t gjumit t Plutarkut ufrak senati roman e drgoi nj tog ushtarake deri tek paskuina me plag t thella. kur trashet gjumi i Plutarkut kryeushtaraku i togs i trokiti ders me ngulm deri n midis t dhembjes s dhmballs dhe dhembjes s mlis. Plutarku tr natn ishte prplitur midis dhembjes s dhmballs dhe dhembjes s mlis deri tek kotja e lodhshme e mgjesit. Para se t bie n gjumin e par, t lodhshm, t mngjesit, i thot t shoqes: Trembma vdekjen nga lule e ballit derisa t zbres n fund t gjumit. Atje e kan hedhur nj paskuin pa perandor. Do t zbres fundit t syrit t Mbretreshs ballkanike pr t gjurmuar varrin e Ambasadorit ton. Kryeushtaraku i togs s senatit roman me ngulm trokitjen e ders e shndrroi n rrahje dere prtej vullnetit t gruas s Plutarkut. E shoqja e Plutarkut midis tundimit t trokitjes nevrike t kryeushtarakut dhe urdhress s t shoqit e mori rrugn drejt ders. Ushtart e ruanin kohn gatitu kur kryeushtaraku i eli kuvend t shoqes s Plutarkut: N fund t gjumit t Mjeshtrit Plutark Shrbimi Informativ i Senatit e ka zbuluar paskuinn pa perandor. Do ta presim ktu Mjeshtrin Plutark t vij me ne deri n Senat... Ende pa e shkrehur ndalesn e kohs nga fytyra e ushtarve e shoqja e Plutarkut ia kputi kuvendin kryeushtarakut: Tr natn Plutarku sht prplitur midis dhembjes s dhmballs dhe dhembjes s mlis deri tek ky mngjes i juaj me paskuin.

219

Nga e dini ju se mngjesi yn qenka me paskuin, - ia kputi kryeushtaraku. N kt or t hershme Senati vetm paskuin gjurmon, - ia kputi ajo duke ecur nga shtpia. Vigma e s shoqes s Plutarkut shkoi thik qiellit t afruar tek kulmi i shtpis. Aty po bhej nj vdekje midis dhembjes s dhmballs dhe dhembjes s mlis. Kryeushtaraku e shkrehu kohn nga fytyrat e ushtarve diku n gjysm t oborrit, ende pa e shpallur vdekjen e shoqja e Mjeshtrit Plutark. E futi dorn thell n gjumin e Mjeshtrit Plutark, midis dhembjes s dhmbit e dhembjes s mlis. Paskuinn e pate n dor kur e fute krahun aq thell n gjumin e mjeshtrit Plutark midis dhembjes s dhmbit dhe dhembjes s mlis u hutua e shoqja e mjeshtrit Plutark midis gjumit e vdekjes. Ti mendon se paskuinat i vendos natn pushteti i Roms n gjumin e mjeshtrit Plutark pr ta shpallur armik t perandorit, t senatit, t Atdheut, - sikur u habit kryeushtaraku duke e nxjerr krahun nga midisi i dhembjes s dhmballs dhe dhembjes s mlis. Ende pa e sosur shenjn e dors kryeushtaraku n lektisjen e kufoms s mjeshtrit Plutark, ushtart e shtuan krcnimin. Do ta marrim mjeshtrin Plutark deri n Senat vetm pr nj bised t shkurtr informative, - tha sa pr tu shfajsuar kryeushtaraku. Mos i shkulni mish mashkulli sa tia dmtoni shtratin dhe varrin, - ironizoi e shoqja e mjeshtrit Plutark. Kryeushtaraku ngutazi e ktheu kokn kah ajo gati pr ti thn kurv pr shtratin sikur ajo t mos e kishte shtuar edhe varrin. Ushtart e shtuan heshtjen prapa hidhrimit t kryeushtarakut. N zyrn e ngroht t OSCE-s ritmi i shiut t bretkosave brenda aroms dehse t konjakut po zdirgjej kah fundi i

220

gjumit t Plutarkut midis dhembjes s dhmbit e dhembjes s mlis. Prkthyesja italiane hyri me nguti n zyrn e OSCE-s me hapa t shpejt kap Plutarku pr tia dhn porosin e gjeneralit italian. Ajo e pa Teutn me duar t lidhura rreth barkut plot ngre me frik se do tia ndgjoj bisedn me Plutarkun. Kaloi prafr Teuts npr rrugn e kohs tjetr kur Ambasadori roman ra n syt e ftoht t Mbretreshs Teut. Kjo rrug e prkthyeses italiane i zgjati t dy dhembjet e Plutarkut. Prkthyeses italiane i ra brtku pr ta zn pyetjen e gjeneralit italian: n ciln an t horizontit sht gjurmuar syri i ftoht i Mbretreshs Teut, shiu i bretkosave, rrugt e gjeneralisimusit Stalin, kolonelit jugosllav, Ambasadorit roman? Teuta i kuptoi t dy dhembjet e Plutarkut deri sa po i fliste Gjergjit me katr emra: Gjenerali italian po prpiqet ta kuptoj rrugn e gjeneralisimusit Stalin e t kolonelit jugosllav nn shiun e bretkosave tek ky rrip kaq i holl toke midis Kosovs e Shqipris. Aty po ndodhte heshtja e Sknderbeut t sjell nga Tirana bashk me gjeneralisimusin Stalin pr tia vn ndesh Sknderbeut t kolonelit jugosllav. Stalini i ngujuar n dengun e gazets Zri i popullit po lektiste ta liroj dorn e majt reumatike. Hekurinn e montuar t Sknderbeut koloneli jugosllav po e ngarkonte n kamion ushtarak pr t nesrmen e Prillit t Dits s Dyt. T nesrmen hekurina e Sknderbeut e mbushur mish breshke do ti prij popullit t vet nnt kilometra rrug nga ura T. e deri te kufiri midis Kosovs e Shqipris. Hekurina tjetr e Sknderbeut, e mbushur mish bretkose, e

221

gjeneralisimusit Stalin e grishte popullin e Kosovs drejt eksodit biblik. Cili je ti? Me mish breshke apo me mish bretkose po e mashtroni popullin tuaj? i pyeti t dy Sknderbet Teuta duke e prcjell rrugs s gjat t prkthyeses italiane drejt tavolins s Plutarkut. Mendohet se Gjergji me katr emra paska pas thn: prkthyesja italiane, sipas porosis s gjeneralit e pyeti Plutarkun se a u vra Ambasadori apo ra n syt e ftoht t Mbretreshs Teut? Teuta e kuptoi se Sknderbeu shprehu dyshim t qllimshm n moralin e saj krejt afr fjals kurv. Atij i kan shkoqur mish mashkulli, - Teuta bri me dor kah Plutarku. Ty t ken mbushur me mish breshke e mish bretkose. Mendon se kutrbimi i mishit t prishur t bretkoss dhe t mishit t breshks brenda hekurins sime t nxeht e nxit t vjellurit e popullit? pa e menduar prgjigjen e Teuts pasksh pyetur Sknderbeu. Saktsisht! E sheh si po vjell shoqja jon e klass? i tha Teuta. E ke fjaln pr Bendisn? e pyeti Gjergji me katr emra. Po. Prkthyesja italiane ende pa e sosur rrugn deri tek tavolina e Plutarkut, kryeushtaraku i togs s ushtris romane u rrek ta pikas mendimin e konsullit roman. Ushtart me kufomn e mjeshtrit Plutark n lektisje po shkonin drejt Senatit. N zyrn e konsullit roman era e morfins i dboi ushtart para se konsulli ta kishte pyetur mjeshtrin Plutark: N librin tnd paskuin, t pabotuar, ti mendon se Ambasadori yn piku n syrin e ftoht t Mbretreshs Teut? Mjeshtri Plutark sikur pasksh dashur ti bie rrotull rrugs s fjalve, foli:

222

Edhe rnia e Ambasadorit ton n syrin e ftoht t Mbretreshs Teut i el rrug ushtris romane ta nxjerr nga atje. N t katrt ant e horizontit t toks s Mbretreshs Teut, ushtria jon e ka shtrir Trekndshin e Platonit-Sokrat pr ta zbuluar kufomn e Ambasadorit, - konsulli foli me hidhrim. Ku ta vendosin Ambasadorin ton? Ta vendosin n lapidar apo ta vrasin n syt e turpshm t Mbretreshs Teut? sikur i zgjodhi t dy rrugt mjeshtri Plutark. A ke zbuluar rrug t tret pr librin tnd paskuin? sikur prfundoi konsulli. Mjeshtri Plutarku vetm heshti. Era e morfins u rrit n zyrn e konsullit midis kirurgut e mjeshtrit Plutark. Kmisha e ngritur rreth koks s mjeshtrit Plutark e trashi errsirn. Ende pa ia hudhur gjumin e dyt brenda kmishs s hudhur rreth koks kufoma e mjeshtrit Plutark ra n urdhrin e prer t konsullit. Le t hiqet mish mashkulli nga kjo kufom deri tek harresa e syve t ftoht t Mbretreshs Teut! Pas gjumit t dyt brenda kmishs s ngritur rreth koks s kufoms, mjeshtri Plutark ra mbi shtratin paskuin pa dhembjen e dhmballs e dhembjen e mlis. Teuta e prcolli me vmendje zvarritjen e prkthyeses italiane prgjat gjith zyrs s OSCE-s deri tek kufoma e Plutarkut t mbytur n duhmn e konjakut. E lakmonte me ngulm klithjen e prkthyeses italiane kur t vij n vizitn e par e shoqja e Plutarkut. E pa t shoqen e Plutarkut kur e futi dorn thell nn mbulojn e kufoms s mjeshtrit Plutark tek dyshonte ti ken zhvatur shum mish mashkulli. Ktu po munguaka penisi! Ja paskeni prishur kufomn! klithi n kup t qiellit e shoqja e Plutarkut.

223

Konsulli roman e heshti vmendjen n fytyrn e zverdhur t kufoms s mjeshtrit Plutark pas klithjes s dhembshme t asaj gruaje. N fund t rrugs, prgjat zyrs s OSCE-s, tek tavolina e Plutarkut, e priti shikimi i Teuts prkthyesen italiane t molisur pas asaj klithme. Prkthyesja italiane e solli hezitimin tek tavolina e Plutarkut se a mund t pik kufoma e mashkullit n syt e ftoht t Mbretreshs Teut? Teuta e pa trishtimin e thell t t shoqes s Plutarkut n syt e prkthyeses italiane. Triumfalisht e prplasi shikimin mbi fytyrn e Gjergjit me katr emra. Ai u b sikur i pasksh pas thn Teuts: Ambasadorit roman, jo mjeshtrit Plutark, ka qen dushur ti zhvatet mishi mashkulli. N gjuhn e tij rrinte var fjala kurv pr Mbretreshn Teut. Teuta po rrekej t dilte nga shikimi i Gjergjit me katr emra andej kah po fliste profesori vjenez: At nat shianike Ambasadori roman arriti von para dyerve t Roms s vet. Do t thuash se Ambasadori u kthye gjall n Rom? i shklqyen syt gjeneralit italian duke e shkundur mantelin ushtarak nga shiu i bretkosave. Gjall e shndosh u kthye Ambasadori n Rom, - ngacmoi profesori vjenez. Ju gjermant mendoni ta ktheni Ambasadorin gjall n Rom t turpruar, - ironizoi gjenerali italian. N fund t rrugs s prkthyeses italiane Teuta e pa shikimin prej maceje t egrsuar n syt e t shoqes s Plutarkut, at shikim urrejts t gruas kundr gruas. Teuta e kuptoi se kt shikim kaq urrejts e arriti edhe Gjergji me katr emra; bile edhe mund ta ket dgjuar kur e shoqja e Plutarkut ia shkrehu n fytyr konsullit roman:

224

I zhvatt mish mashkulli Plutarkut t varfr vetm pse ai Ambasadori juaj u tarahit me at Mbretreshn Teut. Ambasadorin ton e ka vrar ajo Mbretresha Teut, - zbriti nga heshtja konsulli roman. Mos iu gzo akuzs kundr Mbretreshs Teut, - i foli Gjergjit me katr emra profesori. Ambasadori u kthye shndosh n Rom; ai shptoi nga syt e ftoht t Mbretreshs dhe nga thika e ftoht e saj. Asnjher, hi, asnjher. At nat shianike, roja e dyerve t Roms e praptoi rrugn e Ambasadori roman deri tek agsholi i mngjesit. Urdhri ogur i rojs e ngurosi Ambasadorin roman n maj t kalit. Vetm n fillim t urdhrit Ambasadori deshi t kap di n mendjen e ujsavt nga i gjith ai rrebesh shiu. Iu b sikur nata e fillimit t misionit tek Mbretresha Teut do t kishte vazhduar prjetsisht po mos t kishte krklluar dera e madhe e Roms. Dy pishtar sikur u shkputn, para t tjerve, drejt Ambasadorit roman, me zrin grishs pr t lvizur drejt dyerve t Roms. Ambasadori roman e hetoi ogurin para se t thot: Ende qenka larg mngjesi i Prillit t Dits s Dyt. Pa i rn n fund t Prillit t Dits s Dyt potkonjt e kalit t tij troklluan n kalldrm, brenda dyerve t Roms. Ai u prpoq t kuptoj kush e ngashnjente aq ogurzisht kalin e tij kah ajo rrugic e ngusht, gjithnj duke u shndrruar n tunel derisa mbeti jasht shiu i bretkosave. Tashm heshtja hyri nn potkonjt e kalit t Ambasadorit roman. Ecejakja u shndrrua n rrshqitje drejt dyerve t mbyllura vetm kur kali i tij ndaloi, aq papritmas, Ambasadori e kuptoi se gjith kohn pasksh udhtuar kaluar. Krejt kot iu shfaq ai mendimi se kali e sfidon magjepsjen. Tashm rruga u sos. Je vonuar, - i tha konsulli roman.

225

Ishte mision i vshtir, - gati u arsyetua Ambasadori. Ushtri e perandoris e zvarriti nisjen pr n tokn e Mbretreshs Teut duke e pritur kthimin tnd nga ai mision i mallkuar, - e qortoi konsulli. Ambasadori roman gati e kuptoi fajin e vet brenda heshtjes s qllimt t konsullit. Heshtja e konsullit gati e kishte zbuluar dnimin zyrtar tashm t prfunduar n t gjitha dokumentet zyrtare, bile edhe n librin e Plutarkut. Njeriut t vdekur po iu tek t dal nga vdekja zyrtare bhet i rrezikshm pr miq e shok mbi varrin e vet t dyt srish t hapur nga pushteti shtetror, Ambasadori roman vetm sa deshi ta provoj vonesn e vet midis syve t ftoht t Mbretreshs Teut kur mjeshtri Plutark sipas Trekndshit t PlatonitSokrat u detyrua ta shpall vdekjen zyrtare: Mbretresha Teut jo me syt e saj t ftoht, por me thikn e saj t ftoht, e vrau Ambasadorin. N fund t raportit zyrtar t mjeshtrit Plutark Senati i Madh i Roms e lidhi mallkimin zyrtar n Mitrn e Mbretreshs Teut: Le t ndalohet pjellja e saj! Menstruacionet e Mbretreshs Teut t mbesin t ngujuara n mitrn e saj deri tek plcitja e barkut t saj! N fund t librit zyrtar t mjeshtit Plutark konsulli roman i tha: Poezia dhe grat mashtrojn para do fjale. Gjergji me katr emra, pas fjalve t konsullit roman, zbriti triumfalisht nga syt e ftoht t Mbretreshs Teut, prafr gruas s mjeshtrit Plutark, deri tek prkthyesja italiane n zyrn e OSCE-s. Plutarku po sharronte plogsht n ern dehse t konjakut. Teuta e kuptoi trishtimin e prkthyeses italiane deri tek mllefi i gruas s mjeshtrit Plutark. Ajo deshi ta kuptoj pse i hoqn aq shum mish mashkulli Plutarkut t varfr: pr mashtrimin

226

poetik t syve apo pr thikn e vdekjes s vonuar t Ambasadorit. Konsulli roman e pyeti Ambasadorin teksa po dilte nga zyra e OSCE-s: A provove ta shtrish Trekndshin e Platonit-Sokrat tek dyert e Roms? Po. Ishte shi i rrmbyeshm bretkosash, - u prgjigj Ambasadori. Cilat knde t Trekndshit t Platonit-Sokrat ran brenda Roms e cilat mbetn jasht? sulustrisi konsulli roman. Kndet e shtetit e t pushtetit t Platonit-Sokrat ran brenda mureve t Roms, deri tek koloseumi. Kndi i tret, ai i popullit t Platonit-Sokrat mbeti jasht mureve t Roms, n shiun e bretkosave, - pasksh folur Ambasadori roman. Populli i Roms, nga jasht mureve t qytetit e ka marr vesh vonesn tnde n syt e ftoht t Mbretreshs Teut. do pushtetari t Trekndshit t Platonit-Sokrat i ndalohet rrshqitja kah populli i Platonit-Sokrat. Po rrshqiti ky pushtetar kah populli, Platoni-Sokrat e dnon me vdekje, sqaroi konsulli roman. Ju romant e braktist mjeshtrin e mbushjes s plags me mish qeni, - e talli gjeneralin italian profesori. Konsulli roman sikur e heshti mendimin mbi mishin e qenit; ia la prpara n tavolin Ambasadorit roman thikn dhe shpatn. Pr vdekjen tnde zyrtare zgjedhe ciln t duash: thikn apo shpatn. Funeralin tnd madhshtor qeveria e ka br ather kur e sollm kufomn tnde nga toka e Mbretreshs Teut. Ajo t vrau me thikn e saj t ftoht. Pra, pr vdekjen tnde zgjedhe thikn? Pas vdekjes sate zyrtare fmijt dhe gruaja jote e marrin pensionin shtetror, - e kshilloi Ambasadorin roman konsulli.

227

Me t dal konsulli roman nga kthina e errt e Ambasadorit u dgjua nga brenda regtima e vetvrasjes. E bri, - i tha ai tjetri konsullit. Po. Ambasadori vetm e prsriti edhe nj her vrasjen e gatshme. N Trekndshin e Platonit-Sokrat do pushtetar do ta ket msuar mjeshtrin e vetvrasjes, - foli konsulli roman duke e ln bodrumin e ministris. Po me Mbretreshn Teut u b?- pyeti ai tjetri ndrojtshm. heshtja e trash e konsullit roman krisi nga tehu i ftoht i metalit: Ambasadorin ton e vrau Mbretresha Teut, bile disa her. vdekje e przgjatur qenka br! mezi arriti t thot ai tjetri, krejt n fund. Konsulli e ktheu kokn andej kah erdhn fjalt e skeletit t mbetur n shkall pa ditur se i tha atij tjetrit: ushedi nga kur sht harruar ky skelet ktu. N salln ovale t Minsitris s Punve t Brendshme konsulli roman arriti krejtsisht vetm. I kishin thn se Mbretresha Teut do ta prsriste abortin brenda menstruacioneve kronike. Gjysmhapja e ders s mbshtjell n agsholin e Prillit t Dits s Dyt e solli fshfritjen nga tyli. Kudo n ajr, rreth vetes, konsulli e ndjeu misterin e lodhjes s gjakut. Midis lodhjes s gjakut e fshfritjes s fustanit po kutrbonte hardhuca. Era e rnd e morfins e prshkoi salln ovale t Ministris s Punve t Brendshme. Pastaj konsulli i dalloi hijet lvizse npr agsholin e Prillit t Dits s Dyt. Flisnin me njra-tjetrn me pshpritje t jerr nga ftohja e gryks. Vetm ather konsulli roman u kujtua se n bodrumet e Ministris ka shum lagshti. Dikush nga to hije arriti t thot:

228

Sa vjet mund t ket qndruar ky konsull ktu i kapluar nga pezhishka e merimangs? Sikur e ka pritur diknd, - u ngut ai tjetri. Konsulli roman deshi t thot se po i priste ata po mos tiu mbyt zri n gjoksin e br zguhur. E dgjoi veten se si fliste prtej Ambasadorit roman. Era e rnd e morfins po trashej veshtullisht prgjat fustanit t Mbretreshs Teut ndrsa ajo po binte n gjumin e par. Futni gjak hardhuce n mitr! urdhroi kryemjeku. brenda fustanit t mbshtjell rreth koks s Mbretreshs Teut ia hudhn gjumin e dyt. Mbretresha sharroi n gjakun e sprlagur t hardhucs. E vret! Plotsisht e vrtet! Gjaku i sprlagur i hardhucs n mitrn e Mbretreshs Teut e rrudh fetusin pr t mos lindur kurr. Ksaj mbretreshe i ndalohet pjellja sipas pllakzave t vna n kofshat e grave t reja t vitit nj mij e nntqind e pesmbdhjet, - pasksh folur profesori vjenez. Konsulli roman nga prtej vejtve t merimangs e notoi gajkun e hardhucs brenda menstruacioneve t Mbretreshs Teut deri te Trekndshi arketip i fetusit arketip; U b mbrmje e kuqe gjaku kur konsulli i dehur gjakut t hardhucs qndroi para ders s Mbretreshs Teut. Deshi ti dalloj fmijt nga t rriturit; m kot do krijes ishte br arketipe para dyerve t Mbretreshs. Shtoni edhe m gjak hardhuce n mitrn e saj! urdhroi kryemjeku. Konsulli roman deshi ta hap dern e Mbretreshs Teut kur n mbrmjen e kuqe gjak i smboi n gjoks maja e mpreht e metalit vezullues. Ai mendoi t rrzohej para plags s gjoksit. Plaga e hapur pa gjak prjashtohet nga proceset gjyqsore, - i tha mjekut administratori i heshtur.

229

Administratori roman e krkoi raportin zyrtar pr llojin e plags n gjoksin e konsullit roman. Raporti zyrtar do ta caktonte se ciln an t rnies e kishte marr plaga e konsullit n astin e rrzimit. Arketipi n mitrn e Mbretreshs Teut mton t arrij tek dera e kazerms s kolonelit jugosllav, t arrij tek der e gjyqit evropian, te senati roman, tek soset rruga e Rabii Johanan ben Zakait. Shtoni srish gjak hardhuce n mitrn e Mbretreshs Teut. Le ta kaprcej rrugn e mishit t qenit t Rabii Johanan ben Zakait, - urdhroi kryemjeku. N gjoksin e konsullit plagavezulluese e hekurit e kishte humbur gjurmn e gjakut nga plagosja e tij n pluhur. Ather kryemjeku e kuptoi mtesn e kryeadministratorit roman se duhej hudhur gjak hardhuce mitrs s Mbretreshs Teut dhe plags s konsullit roman. E kuqja e rritur me gjak hardhuce n menstruacionet e Mbretreshs e mund t kuqen tek gjoksi i konsullit roman n raportin zyrtar t administratorit... Ather kryemjeku e paksoi gjakun e hardhucs n mitrn e Mbretreshs Teut derisa administratori e lexoi raportin zyrtar n librin e Plutarkut. Mbrmja u b e kuqe gjak pas dy netve galduese t Ambasadorit n parzmn e Mbretreshs Teut. Q n mngjesin e asaj dite Ambasadori roman e kishte harruar tendn e delegacionit, i prhumbur fushs s vetmuar. N fusnotn e raportit t Plutarkut shkruante se Ambasadori roman shum dit u sorollat] fushave t vetmuara i kaprthyer nga amoku i Mbretreshs. Duke e lakmuar mbrmjen e kuqe gjak Ambasadori roman e oi dorn te reza e ders s Mbretreshs prtej shurdhimit t gjakut. Ambasadori eci i prhnur npr oborrin e Mbretreshs deri tek vezullimi i dy

230

majave t mprehta t metalit lakmitar n gjoksin e tij. Trupi i Ambasadori roman deri tek vezullimi i dy majave t mprehta t metalit lakmitar n gjoksin e tij. trupi i Ambasadorit roman ende po rrzohej kundruall komisionit t gjeneralit roman. Kush u vra? U vra konsulli apo ambasadori roman? - pyeti profesori vjenez gjeneralin italian. A i niset ushtrit romane drejt Mbretreshs Teut pas t gjitha vrasjeve t Ambasadorit tuaj? N prehrin e skeletit t konsullit roman Administratori e gjeti t prfunduar raportin zyrtar pr t shtatn vrasje t Ambasadorit roman: At mbrmje t kuqe gjak Ambasadori roman e kishte kapur rezen e ders s Mbretreshs Teut. N nism t oborrit dy maje vezulluese u kapn gjarprisht tek gjoksi i Ambasadorit. Komisioni ushtarak, po at mbrmje t kuqe gjak, i shnoi t dy plagt e Ambasadorit t fshehura n menstruacionet e Mbretreshs. Kush u vra n mitrn e Mbretreshs? u egrsua profesori vjenez. Nise drejt Mbretreshs Teut ushtrin romane se po u vonove plagt e kuqe t Ambasadorit roman do t mbyten n menstruacionet e asaj Mbretreshe. Raporti zyrtar i mjeshtrit Plutark vazhdon: Plagt e Ambasadorit roman at mbrmje qen m t kuqe se menstruacionet e Mbretreshs Teut. Komisioni ushtarak po at mbrmje e mati oborrin e Mbretreshs me Trekndshin e Platonit-Sokrat. N raportin ushtarak drguar konsiliumit mjeksor n Rom, urdhrohet: N fund t gjumit t dyt t Mbretreshs Teut gropat e mishit t saj t mbushen me menstruacione kronike. Populli arketip i saj le t ngujohet n menstruacionet e Mbretreshs s

231

vet si u ngujua Rabii Johanan ben Zakai n mishin e klyshit t kones s Danielit! Po Rabii Johanan ben Zakai npr mishin e klyshit t kones s Danielit, npr mishin e Mefistos, npr mishin e Insektit t Gregor Zanzs e shpuri popullin e vet deri tek Shtegu i Oregonit atje tek fillon Logosi biodemokratik amerikan, - i pasksh thn profesori vjenez gjeneralit italian. Gjenerali italian edhe pse e ndau mendjen tia thot at fjaln kurv Teuts s zverdhur dhembjesh, me duar t lidhura rreth fundit t barkut, hoqi dor. Ajo po gjurmonte me sy nj dor femre pr ta nxjerr nga dhembjet e lindjes s fmijs. Shiu i bretkosave e kishte rritur llucn deri tek puplat e grave kosovare ndesh atij raportit t Komisionit t Roms, ndesh ngujimit t menstruacioneve n barkun e Mbretreshs Teut...Mbrmja e kuqe gjak e Komisionit roman n oborrin e Mbretreshs filloi t mugtohet deri tek jerrja e profesorit vjenez: Dilni t gjith nga ajo zgafell e quajtur zyra e OSCE-s! Le t dal e gjith Evropa tek shiu i bretkosave e t shoh se pas goditjes s rakets Tomahok Mbretresha Teut po e lind fmijn e par pas dy mij vjetsh. Prgjat zyrs s OSCE-s, evropiant kaluan prafr John Harkerit drejt shiut t bretkosave deri tek jerrja e gruas kosovare: Mbretreshn e kan zn dhembjet e fmijs. N fund t jerrjes s gruas kosovare, Qepa e Madhe e zbriti nga buzt e trasha John Harkerin n cegmn (cemtsin?) e Logosit evropian. Ti je harruar sonte n buzt e ngrohta t Kikakos sate edhe kur Mbretreshn Teut e kan zn dhembjet e lindjes s fmijs, - e qortoi Qepa e Madhe.

232

Mbretresha Teut po e lind fmijn e par n fund t dy mij vjetsh pas goditjes s rakets Tomahok. Kjo raket i ka ar shtat seanca mallkimesh t shtat perandorive mbi mitrn e Mbretreshs Teut, - foli John Harkeri duke e nxjerr nga xhepi celularin-hardhuc. N dritn e xixllonjs ngordhaqe mezi e lexoi hidhrimin e Ashli Harkerit: Pse vetm ti po hyn n zonn e kuqe t kurvave ballkanike? Qepa e Madhe e zuri n fund hidhrimin e Ashli Harkerit, pak para se t shuhej drita e zvetnuar e xixllonjs n barkun e celularit-hardhuc. Johni i vogl ka rn n fund t smundjes. Or t tra ka qndruar n ball t prons son t re me Bibl n dor kundruall Bizonit mosprfills pr ta lidhur me vargjet nntmbdhjet e njzet t Zanafills. Sa hakmarrse sht kjo zonja Ashli! e mendoi apo e tha Qepa e Madhe pasi e vuri syrin e madh n syrin e John Harkerit. Vllezrit e mi, po edhe djemt e fisit Su, n San Luis ran deri n gjumin e dyt brenda kmishave t tyre t ngritura mbi kok. T tretn dit, npr ern e atht t morfins erdhn djemt e Apave, erokve, Sujuksve, deri tek katr djemt e Ariut t Kuq. Ua uruan plagt e reja para se t sharrojn n plagt e tyre. Edhe Li edhe Vitmani dshtuan para ngulmimit t katrt vllezrve t mi pr ti gjetur n Bibl: Bizonin, Misrin dhe Ariun e Kuq, - foli Qepa e Madhe brenda gacs s syrit rrz malit tikako derisa John Harkerin po e zinte bishtin e hidhrimit t t shoqes n dritn e zvetnuar t celularithardhuc. John Harkerin e shtrngoi mantelin, e futi kacurrin n kok pr tu mbrojtur nga shiu i bretkosave tek kufiri Shqipri-Kosov kur dikush e preku me brryl.

233

Ishte profesori. S pari John Harkeri ia dalloi vetm lvizjen e buzve nn shiun e bretkosave para se tia dgjojn edhe fjalt e profesorit vjenez. Prej mbrmjes s kuqe gjak t ambasadorit roman e deri tek ky shi i bretkosave, shtat perandori popullin kosovar e kan ngujuar, njra pas tjetrs, n mitrn e Mbretreshs Teut. Ngujimi dymijvjear i kosovarve n mitrn e MbretreshsTeut e ka ruajtur metabolizmin arketip deri tek prilli i Dits s Dyt t Tomahokut tnd, - npr shiun e bretkosave i pasksh thn profesori vjenez John Harkerit. Ti do t thuash se rruga e kosovarve npr shtat ngujimet n mitrn e Mbretreshs Teut i prngjet ngujimit t Rabii Johanan ben Zakait n mishin e klyshit t Kones s Danielit, n mishin e Mefistos, n mishin e Insektit t Gregor Zanzs deri tek Shtegu i Oregonit? pasksh pyetur John Harkeri. Saktsisht, - u prgjigj profesori. Natn e stuhishme t Jerusalemit Tribali i Madh e zgjodhi rrugn e vdekjes kolektive, e zgjodhi rrugn e asaj prralls arushake t Davidit kundr Goliatit. Tribali i Madh, i kaprthyer nga amoku i lufts, i besonte gurit t hobes s Davidit n ballin e perandoris goliate t Roms. Ather Rabii Johanan ben Zakai e paska zgjedhur rrugn e jets, at rrugn e Mojsiut, jo rrugn e prralls arushake t Davidit? Saktsisht, - mezi pasksh pritur t flas profesori. Rabii Johanan ben Zakai at natn e stuhishme t Jerusalemit e pa se Tribali i Madh e kishte rrokur amoku i vetvrasjes kolektive kundr Goliatit roman. Rabii e zgjodhi rrugn e profecis s Hyut, drejt Toks s Premtuar duke u mishruar nga shtat perandori npr mishin e klyshit t Kones s Danielit, npr mishin e Mefistos, npr mishin e Insektit t Gregor Zanzs

234

deri tek Shtegu i Oregonit, atje ku z fill Logosi biodemokratik amerikan. Ku do ta kishte gjetur Amerika jote pas dymij vjetsh Izraelin po t ishte realizuar amoku luftarak i Tribalit t Madh at nat t stuhishme n Jerusalem? Ti vrteton se kosovart sot, n Prillin e Dits s Dyt, pas dy mij vjetsh, po e sosin ngujimin e shtathershm, aty ku e sosi Rabii Johanan ben Zakai, tek Shtegu i Oregonit, tek z fill Logosi biodemokratik amerikan? John Harkeri e pasksh pyetur profesorin. Po, - u ngut t flas profesori. N pllakzat tona t vitit nj mij e nntqind e pesmbdhjet t vna n kofshat e grave t reja m kot e kemi ngacmuar mitrn e Mbretreshs Teut. Ather ne, Komisioni austriak, e pam Rabii Johanan ben Zakain t fshehur n tri lloj mishrash krejt njsoj sikur ngujimin e shatfisht t kosovarve. Vetm popujt e ngujuar po e krkuakan shptimin tek Shtegu i Oregonit, - konstatoi John Harkeri duke e ndjer hukamn e padurimit t profesorit: Po. Logosi biodemokratik e gjen shptimin e popujve t robruar. Popujt gjysm t lir evropian e konsiderojn robri Shtegun e Oregonit, tek z fill Logosi biodemokratik amerikan. Amerikant, vet, si arritn tek Shtegu i Oregonit t tyre? kt her n zrin e John Harkerit ngeci di. Gabimi i Hegelit mbi lirin e t gjith gjermanve u pa n t dy luftrat evropiane. Mua, vet, m mungoi liria gjermane n kohn e nacizmit; u detyrova t emigroj n Angli pr ta shptuar kokn time t thinjur, - foli plot mllef profesori vjenez. Po amerikant si arritn tek Shtegu i Oregonit t tyre? srish pyeti profesori.

235

Tashm profesori, i ndezur, heshti pr nj ast pr t shprthyer: Anglezt e inisiativs s lir u shkputn nga Logosi i Trekndshit t Platonit-Sokrat , nj mij vjet e kaprcyen Atlantikun drejt Toks s Re. N fund t stuhis njmijvjeare anija Fover dha shpirt para bregut t thepisur t Plimuthit. kur gjysma e ekuipazhit t anijes Flover dhe shpirt para dimrit t egr John Harkeri vajti tek tenda e kryetarit t Sujuksve. Ariu i Kuq, i mbshtjell n lkur t bizonit dgjoi me vmendje kur John Harkeri i kishte thn: Un heq dor nga Trekndshi i Platonit-Sokrat, un heq dor nga tempujt fetar, un heq dor nga pushteti shtetror, un heq dor nga...vetm msom ta mbijetoj kt dimr t egr. Ende pa i sosur fjalt, John Harkeri para Ariut t Kuq hipur mbi kalin e djersitur, kasneci po vraponte drejt Tribalit t Madh t Evrops pr ta dhn lajmin ogur(mir?): John Harkeri e mohoi do gj evropiane para kryetarit t sujuksve; e mohoi atdheun, e mohoi tempullin, e mohoi fen, ... Tribali i Madh evropian e dnoi tradhtin e John Harkerit: Le t ngujohet John Harkeri n mishin e kafshs jashtbiblike, le t ngujohet n bimn jashtbiblike, le t ngujohet n mishin e njeriut t egr jashtbiblike! N fund t mallkimit t Tribalit t Madh evropian John Harkeri i pasksh thn kryetarit t sujuksve: Sa ma shet viin e palindur t Lops sate t shtat? Ariu i Kuq me prites dimrore e pyeti John Harkerin: Cilin vi t Lops sime t shtat do ta blesh? Kjo lop ende sht bars. Kur t pjell lopa jote e shtat do ta lind nj vi t kuq me tri pika t bardha n ball. At vi krkoj ta blej. N at vi t lops sate t shtat m ka ngujuar Tribali i Madh evropian.

236

Ditn e par do ta therrsh; do t m shptosh, - ia shpjegoi John Harkeri kryetarit t sujuksve. Ariu i Kuq pa dhn asfar shenje se e kuptoi bisedn e John Harkerit, e pyeti: Sa do t paguash pr viin e lops sime t shtat? John Harkeri ia ofroi dy pasqyra me korniza t bukura pr viin ende t palindur t lops s shtat. Ariu i Kuq pasi i shikoi me kureshtje dy pasqyrat e bukura i dha shenj John Harkerit edhe pr nj tjetr: i krkoi gjithsej tri pasqyra. n fund t marrveshjes pr mimin e viit t lops s shtat John Harkeri e pyeti Ariun e Kuq: A mund ta thersh viin viin ekuq me tri pika t bardha n ball posa ta pjell lopa jote e shtat? Ariu i Kuq, krejt i qet, ia dha shenjn e miratimit plot zell. Nata e cemt po zbriste prej majs s Malit Tikako mbi borigat borake kur Qepa e Madhe u tremb nga zri i vetvetes s John Harkerit: Rabii Johanan ben Zakai u nis kah Shtegu i Oregonit. Shtegu i Oregonit t shpie tjetrkund nga Evropa, - ndrhyri n vetvete profesori vjenez. Lopa e shtat e Ariut t Kuq e pasksh pjell viin e kuq me tri pika (t bardha?) n ball Prillin e Dits s Dyt, e lajmruan Ariun e Kuq. Ai u nis me thik n dor deri tek syt e lngshm t lops s vet t shtat. Ajo po e lpinte plot mallngjim viin e kuq me tri pika t bardha n ball. N syt e lops s shtat u shfaq shqetsimi. Para se kryetari sujuks ta zr viin e kuq me tri pika t bardha n ball, nga Mali Tikako zbriti nj tufan i rrmbyeshm. Ai e oi shikimin kah maja e malit kur e pa hnn e re.

237

Ndalohet derdhja e vetm nj pike gjaku deri tek hna e pesmbdhjet, - e dgjoi zrin e vetvetes Ariu i Kuq. Syt e lngshm t lops s shtat u qetsuan mbi viin e kuq me tri pika t bardha n ball. Qepa e Madhe, e kthyer kah maja e Malit Tikako, pesmbdhjet dit u rrek ti flas tet nprmes mishit t viit t kuq me tri pika t bardha n ball. Kur hna e arriti mbrmjen e pesmbdhjet Qepa e Madhe u orvat ta rris hutesn e tet. Npr rrezen e hns s pesmbdhjet Ariu i Kuq me thik n dor shkoi tek syt e lngshm t lops s shtat. Ajo po e mkonte viin e saj kur vezullimi i thiks ia shpoi trupin. Posa e zuri viin e kuq me tri pika t bardha n ball, Ariu i Kuq u tremb nga zri i vetvetes s John Harkerit: Ke ardhur von, miku im, shum von. Tashm u msova n mishin e viit ti fshehem Tribalit evropian tek u takova me Rabii Johanan ben Zakain. M duhet ta bj rrugn time nprmes mishit t Bizonit, nprmes mishit t Misrit, nprmes mishit t Indigjenit. Profesori vjenez e dgjoi zrin e vetvetes s John Harkerit, kur e pyeti: u b me Huan Garsia Gonzalesin e Ameriks latine? Npr ciln rrug udhtoi ai? Profesori vjenez e shprtheu bisedn e mufatur: Huan Garsia Gonzalesi erdhi nga Evropa npr rrugn e misionarit t pushtetit shtetror. Me vete i solli t gjitha standardet e Evrops sipas t tri kodeve t Trekndshit t Platonit-Sokrat. Indigjenin e San Salvadorit e ftoi tri her sipas vargjeve: nntmbdhjet e njzet t Zanafills s Bibls. Pastaj, krejt kot, e detyroi Indigjenin e San Salvadorit t vrapoj rnd npr Trekndshin e Platonit-Sokrat pa i dalluar kodet e pushtetit, t Shtetit, t Shtetarit.

238

N tendn e Huan Garsia Gonzalesit e solln Indigjenin e San Salvadorit tek u sos gjum i par. Rreth koks s mbuluar t Indigjenit e hodhn morfinn e gjumit t dyt bashk me urdhrin e Huan Garsia Gonzalesit: Le t hiqet sa m shum mish mashkulli nga ky Indigjen! ditn e tret, aty kah fundi i gjumit t dyt t Indigjenit, Huan Garsia Gonzalesi vajti pr ta vizituar kur pa se pas tri ditsh t gjumit t dyt, Indigjeni i San Salvadoritishte shndrruar n plak t regjur, krejt i heshtur si dru i thar. n fund t hidhrimit, Huan Garsia Gonzalesi zu kuvend me shpurn e vet ku ishte edhe konziliumi mjeksor: Kush i ka faj ksaj egrire pse gjendet kaq larg civilizimit evropian? Kjo egris e rgjuar le t shpihet n gjumin e tret! urdhroi Huan Garsia Gonzalesi pr ta kuptuar t gjith. U b mbrmje e par n San Salvador, - arriti t thot profesori vjenez. Nga thellsia e nats s cemt t Malit Tikako npr mishin e viit t kuq me tri pika t bardha n ball zri i vetvetes arriti deri tek John Harkeri: San Salvadori mbeti jasht Shtegut t Oregonit, jasht Logosit biodemokratik, - paska pas folur Qepa e Madhe. T katrt vllezrit e mi Ariu i Kuq i nisi pr n San Luis pr ta msuar Bibln e Huan Garsia Gonzalesit. T katr vllezrit e mi gjakuan ti gjejn n Bibln e Huan Garsia Gonzalesit: Bizonin, Misrin, Indigjenin e San Salvadorit pa e kuptuar se rrugt e Bibls s Huan Garsia Gonzalesit e sjellin gjumin e dyt t morfins, pastaj edhe at gjumin e tret prfundimtar. Nga gaca e syrit t Qeps s Madhe u nisn kah prvlimi i syve t Teuts, pas urdhrit t profesorit, bashk me John Harkerin, pr ti lexuar pllakzat e vitit nj mij e nntqind e pesmbdhjet n kofhsat e grave t reja tek matn

239

menstruacionet kronike t arketipit kosovar qysh nga mbrmja e kuqe e Ambasadorit roman. Dikur natn von, n raportin e vet t prngutur, gjenerali italian paska shkruar: N zyrn gjermane t OSCE-s profesori vjenez e nxjerr Ambasadorin roman t klonuar n mitrn e Mbretreshs Teut. Ambasadori yn pasksh qen i prhumbur at mbrmje kur e preku rezn e ders s Mbretreshs Teut. Komisioni yn ushtarak ia paska sjell kontraband n Rom vdekjen e Ambasadorit roman. Duke dal nga zyra e OSCE-s John Harkeri ra ndesh shikimit t gjeneralit fren deri tek shprthimi: Ktij kapitenit amerikan duhet hudhur n fytyr bashk me kt shi bretkosah lkurn e sujuksve. Le ta ndjej dhembjen e gjeneralit Koster. po at nat, von, profesori vjenez e vazhdoi raportin pr vitin nj mij e nntqind e pesmbdhjet: Nn shiun e bretkosave, tek kufiri Kosov-Shqipri, pllakzat tona, t vna n kofshat e grave t reja po tregojn sosjen e menstruacioneve dymijvjeare, qysh nga nata e stuhishme e Ambasadorit roman. Ende pa e sosur raportin e vet profesori pr t tretn her at nat John Harkeri zbriti nga buzt e trasha t Qeps s Madhe i tunduar nga shqetsimi i saj; Teutn e kan zn dhembjet e fmijs. Duhet vepruar shpejt me mitrn e saj si u veprua me mitrn hebraike. N mitrn hebraike Evropa kishte futur mish qeni, mish djalli, mish insekti, - ankoi John Harkeri. Mishi i klyshit t Kones s Danielit, mishi i djallit Mefisto, mishi i Insektit t Gregor Zanzs, duhet t digjen n krematoriumet e kodeve t Platonit-Sokrat pr ta nxjerr nga

240

kto mishra Rabii Johanan ben Zakain! urdhroi doktor Fausti. Prillin e Nats s Dyt i dgjova hapat e delegacionit tuaj, - i tha Mefistoja doktor Faustit. ...Hapat e rnd t doktor Faustit ndaluan para kufoms s Mefistos. Kufoma e njohu kufomn. Plaga e njohu plagn. Dlegacioni hyri n kshtjell npr errsirn e plags s Mefistos duke ia shar nnn e tij hebraike. N muzgun e nxeht ndodhi zallahia; n bodrumin e kshtjells xhelati kryesor nxori di nga kufoma e Mefistos. Me duar t ngrohura gjakut, duke i sistemuar plagt e kufoms s Mefistos, me gjysmshenj kryexhelati u tregoi atyre dy t tjerve pr mjeshtrin e Doktorit: Sa mjeshtrisht e ka mbyllur plagn n mishin e Djallit Mefisto ai Doktor Fausti. Ishte mbrmje zapullore kur hapat e konsiliumit po zbritnin shkallve t bodrumit prapa kutrbimit t morfins. I pari n dern gjysm t hapur u shfaq Doktor Fausti me pyetjen hidharake (hidhnake?): Cilin do ta heqni sonte? Mishin e qenit, mishin e Djallit Mefisto apo mishin e Insektit t Gregor Zanzs? Ata dy t tjert, t mbshtjell me gjysmerrsir, u tkurrn edhe m pa e marr guximin ne fol. Vetm i ndihmuan Doktor Faustit pr ta hudhur gjumin e dyt brenda kmishs s ngritur rreth koks s Mefistos. Doktor Fausti pyeti srish: Cilin mish hebre do ta shkoqim sonte? Mishin e klyshit t Kones s Danielit, mishin e mefistos s Gtes apo mishin e Insektit t Kafks? Ata dy t tjert heshtn pasi konstatuan se Doktor Fausti kishte ende pr t thn.

241

Vetm kshtu mund ta dnojm mitrn ifute do mbrmje n skenat e teatrit evropian. Konsiliumi mjeksor i Doktor Faustit u ul n lozhn e Mbretit pr ta par vdekjen e Mefistos n teatrin e krematoriumit evropian. Shkrimtari i Doktor Faustit me z frshllyes e lavdroi n veshin e Mbretit punn e konsiliumit mjeksor: Doktor Fausti e shkoqi nga Djalli Mefisto mishin e klyshit t Kones s Danielit. Ende pa e prfunduar bisedn shkrimtari i Doktor Faustit, Mbreti e dha shenjn pr fillimin e shfaqjes s madhe t Prillit t Dits s Dyt. Turma e spektatorve e ndezur nga amoku i vrapimit u tulat tek kodi i Tret i Trekndshit t PlatonitSokrat. N heshtjen e madhe t skens evropiane u dgjua vetm monologu i Mefistos: N grykn e zez t plags sime, t hapur mjshtrisht me briskun e Doktor Faustit, do t tretn nat thrret nna ime hebreje. do nat nna ime hebreje m sheh duke vdekur n teatrin evropian pr ta rritur lavdin lazdrajk t Doktor Faustit. Nj fmij u jerr sa i zuri zri: Mefistoja po djersin urg! Si mund t djersij Djalli?! Mefistoja sot e ka br vaksinn, - brtiti srish fmija. Dhembja e krahut e bri dje Mefiston ta harroj antn n shkoll, - tha msuesi. Fausti, ai Fausti zevzek, e kishte hapur antn e Mefistos. N t e kishte gjetur nj prokur me vul t senatit roman. ka rrmon n at ant t pist hebreje? e pyetn fmijt e padurueshm.

242

Natn, von natn, Mefistos iu shtuan gjmt e dhembjeve derisa i ati e drgoi n spital gati t mgulfatur. Mjeku kujdestar, i prgjumur, u ngatrrua n gjinin e Mefistos. Nj her e mori pr djal, pastaj pr vajz, m n fund pyeti i inatosur: sht djal apo vajz? Prej asaj nats s ngatrrimit t doktorit rreth gjinis s tij, Mefistoja i shmangej ors s fizkulturs. Nxnsit filluan ta tallnin si deledash derisa i than: Mefistoja i vesh fustanet e vajzave gjat ors s fizkulturs. Nna e Margarits s Gtes, krejt e akrdisur, ia atisi n shkoll. Pas zrit t saj hakrrues, ajo hyri n dhomn e msuesve. N dor e mbante fustanin e Margarits gati t shpalosur duke u jerr: Fustani i vajzs sime kutrbon mish qeni hebre. Para se dikush ta prmend drejtorin ajo u gjend n zyrn e tij: Juve zonj, u ka sjell ndonj hall i madh? foli drejtori me mirsjellje. Po bhen gjasht dit nga dita e diel, e gjaku i klyshit t Kones s Danielit sa po vjen m i kuq n fustanin e vajzs sime, - e shkrehu pezmin e pqr nna e Margarits s Gtes. Gjaku i klyshit t Kones s Danielit n fustanin e Mrgarits do tia humb asaj menstruacionet. Rabii Johanan ben Zakai natn e stuhishme t lufts iku nga Jerusalemi, - drejtori i foli Johan Volfgang Gtes s zhytur n histerin e nns s Margarits. Rabii ifut at nat shkoi tek tenda e gjeneralit roman. I tha gjeneralit; Un, Rabii Johanan ben Zakai, heq dor nga feja ime; un heq dor nga tempulli im; un heq dor nga atdheu im; un krkoj nga Roma t ma lejoj themelimin e universitetit hebre n Diaspor...

243

N midis t biseds s drejtorit Johan Volfgang Gtes i vezulluan syt e nns s Margarits sikur e lektisi vazhdimin e tregimit. ...Natn, von, nga shkalla e gjeneralit roman n Judej doln kuaj duke trfatur nga afshi i rrugs s gjat. N fillim e rrokn trokun, pastaj e rritn galopin pr ta zn, n fund, vrapin drejt Roms. Deri von at nat t stuhishme u dgjuan trokllimat (troku i?) e kuajve; lajmi ogur (zi, mir?) po udhtonte drejt Roms nga Jerusalemi. Kur nata sterr u b e vetvetes, gjenerali roman n heshtjen e tends s vet e shqyrtoi mendjen n ia kishte thn t gjitha Mark Sumit, para se ai t niset nga Jerusalemi pr n Rom. Mark Sumi i shuar gjuhs mezi u shkput nga errsira e thukt tek gojdera e hapur e tends s gjeneralit roman. Vetm kur e bri hapin e par pr t hyr n tend krejt afr fytyrs e ndjeu bezdin e rojave t gjeneralit roman. Prapa drits s pishtarit n tend hyri gjenerali bashk me ern e rnd t morfins duke thn ngutazi: Ky njeri e paska br rrugn e largt t kohs s durimit. N midis t kutrbimit t naftalins, ende pa e prfunduar shenjn ushtarake gjenerali roman, u shfaq konsiliumi i prgjumshm ushtarak. Mbi kokn e Mrk Sumit, t mbshtjell me kmish, konsiliumi i mjekve ushtarak e hudhi gjumin e dyt. Era e morfins bashk me gjumin e dyt rrshqitn n fund t kmbve t Mark Sumit. Tek soset gjumi i dyt kryemjeku i konsiliumit ushtarak i tha gjeneralit roman: Edhe gjumi i dyt i rrshqiti n fund t kmbve. Gjenerali roman n fund t rrugs s zemrimit arriti ti thot kryemjekut ushtarak:

244

Mark Sumi le t udhtoj tek Tribali i Madh ifut n Jerusalem. Ta sjell lajmin e sakt pr krkesn e Rabii Johanan ben Zakait! N fund t rrugs s Kohs Mark Sumi arriti tek drita hidhdharake (hidhnake?) e Tribalit t Madh n Jerusalem krahas rojs sifute: Po vjen njeriu i Roms! Mark Sumi e kuptoi sa rrug t gjat kishte br kur e dgjoi urdhrin kumbues t Rabii ben Shimonit nga Tribali i Madh i Jerusalemit: Le t hyj n Tribalin e Madh njeriu i Roms! Ende pa e prshkuar npr vetvetee mendimin e krisur n kok dikush pasksh thn n hebraishte: Shum koh paska pritur njeriu i Roms para dyerve t Jerusalemit deri prtej do pleqrie! Mark Sumi e prshkoi vetveten derisa e zbuloi n Tribalin e Madh t Jerusalemit zrin e trisht t Rabii ben Shimonit: Npr cilin kod t Trekndshit t Platonit-Sokrat zbriti Rabii ben Zakai deri tek tenda e gjeneralit roman? Vetm pas ksaj pyetjeje Mark Sumi u prplit deri tek shterrimi i vetvetes s trisht, tek fjalt sikur t qen t huaja: Rabii Johanan ben Zakai n tendn e gjeneralit roman heq dor nga atdheu, heq dor nga tempulli. Krkoi nga Roma tia lejoj themelimin e universitetit hebre n Diaspor, - duke ia zgjatur Rabii ben Shimonit letrn e gjeneralit roman. N letrn e gjeneralit roman me shenja ogur (keq, mir?) ishte shnuar: Rabii Johanan ben Zakai erdhi tek tenda ime prmes Code-3 t Trekndshit t Platonit-Sokrat. Code-3 i rrugs s Rabii Johanan ben Zakai le t kaloj npr mishin e klyshit t Kones s Danielit t birit t Sebastianit, npr mishin e Djallit Mefisto, npr mishin e Insektit t Gregor Zanzs! e mundi trishtimi Rabii ben Shimonin. T

245

tri llojet e ktyre mishrave le ti eksperimentoj Evropa n krematoriumet e saj laboratorike. Pse Margarits sime ti kutrboj fustani mish klyshi t Kones s Danielit? hyri n mallkimin e trisht t Rabii ben Shimonit e ma e Margarits s Doktor Faustit. Margarits sime do ti shterojn menstruacionet pr ta pjell krthinin evropian mu n midis t Gjermanis. Fytyra e shndetshme e drejtorit kishte sharruar brenda kraharorit kur brenda u fut polici me nj fmij prdore. polici e kishte ndar mendjen ti flas drejtorit tepr ngutshm: Mendova se ky fmij sht ardhacak n shkolln tuaj meq tri her mu vardis ti tregoj se n ciln an sht stacioni i trenit edhe pasi i thash tri her: Hiq dor! Hiq dor! u shfajsua polici. sht Mefistoja, - shpjegoi drejtori. Fmija kutrbon mish qeni! u jerr e ma e Margarits. sht arratisur nga teatri. Mefistoja i strngopur, nj mij vjet me vajtje-ardhje prej mishit t qenit n mishin e Djallit, ka vendosur t arratiset Shtegut t Oregonit, tek fillon Logosi biodemokratik i Kodit3, - pasksh thn profesori vjenez. N midis t hidhrimit t profesori vjenez vrujoi hakrima shtjellore n rrug duke u afruar drejt dyerve t shkolls. Gra, fmij, t gjith po iknin para zallahis t lemenritur nga trokllima e prbindshit. sht arratisur nga thertorja Lopa e Madhe, - foli prngutshm, krejt i prgjakur, njeri nga kasapt. Krejt papritur u b qetsi. Lopa e Madhe, trfatse, me plagn e hapur, shtangu n vend. Ku ven kshtu t akrdisur plagsh? e pyeti Rabii Johanan ben Zakai.

246

U arratisa nga thertorja, - u prgjigj npr vetveten e saj Mbretresha Teut. Mbase je ngutur. Jo. Pr t shtatn her po m therin n t njjtn thertore, - u ankua Mbretresha Teut. Nj mij vjet, pr engledisjet e Doktor Faustit, pr do t dytn nat, npr teatrot e Evrops m kalojn nga mishi i klyshit t Kones s Danielit n mishin e Djallit Mefisto, - u ankua Rabii. urgu i gjakut po shtohej n plagn e Mbretreshs Teut kur Rabii Johanan ben Zakai e urdhroi t shtrihet prtok. Si e nemitur Mbretresha Teut u shtri n pellgun e vetvetes s gjakut drejt asaj dore duke e dgjuar si nga larg: A t pushuan dhembjet e plags? Po, - deshi t thot Mbretresha n hutimin e astit. Eja t shtisim drejt fushs, - pasksh folur Rabii. Flett e trfilit kalonin nn ta n nj ndrr t largt lot brohoritje fmijsh, burrash e grash. Atje, n fund t ndrrs Mbretresha Teut e pyeti: Pse shprtheu gjith kjo brohoritje? Ata brohorisnin pse u shrove tei, - shpjegoi Rabii ben Zakai. Po, ata, ktu e dy mij vjet m therin n t njjtn thertore. Pse sot ti gzohen shrimit tim? u shashtis Mbretresha Teut. mbi trfilin e dendur t fushs Rabii Johanan ben Zakai i propozoi Mbretreshs Teut: Po deshe mund t kthehemi ta shohim gzimin e atyre njerzve. Po. Le t kthehemi! Nga lart e pam grumbullin e njerzve brohorits. E pan konsiliumin e mjekve duke e hapur prerjen cezareske n nj kufom.

247

Kujt ia hapin at prerje cezareske me aq entuziazm? pyetiu Mbretresha. Po e hapin mitrn e kufoms tnde pr ta mxjerr krthinin arketip. M paskan tradhtuar austriakt, - u ankua Mbretresha. Po deshe kthehu n kufomn tnde, - i tha Rabii. Kurrsesi! protestoi Mbretresha Teut me lot n sy nga tymi i mishit t djegur. Po qan pr plagn tnde apo pr fmijn tnd t parakohshm arketip? e pyeti Rabii. Mbretresha Teut deshi ta fsheh vajin n syt e vet prtej lotve valuk tek mishi i shpirti po ia lnin shnden njri-tjetrit. Atje posht, shum posht nn ta, fmij, gra, burra, t lakuriquar deri n asht po hynin truma-truma (trumba-trumba?) n krematoriumet evropiane. Tymi i mishit t djegur u ngrit fjoll drejt qiellit deri tek syri i prlotur i Mbretreshs Teut. t gjith po i lirojn nga mishi i tyre, - i tha profesori vjenez hekurins s Mbretreshs Teut t sjell me kamion ushtarak nga Tirana. Ti bashk me konsiliumin tnd mjeksor m keni tradhtuar n vitin nj mij e nntqind e pesmbdhjet, - e prbuzi hekurina e Mbretreshs Teut profesori vjenez. Ne austriakt e bm prerjen cezareske t mitrs pr ta nxjerr foshnjn tnde t ngujuar dy mij vjet, - arsyetoi profesori vjenez para hekurins s Mbretreshs Teut, t sjell nga Tirana tek rripi i ngusht i kufirit Shqipri-Kosov. konsiliumi i mjekve tuaj, austriak, i vitit nj mij e nntqind e pesmbdhjet e nxori foshnjn-krthi nga mitra ime pr tia hudhur n goj hekurins s ujqrve. Nj krthi arketip, i paaft deri m sot, t mbijetoj npr shiun e bretkosave, foli hekurina e Mbretreshs Teut.

248

N vitin e largt nj mij e nntqind e pesmbdhjet t gjitha mbretreshat evropiane abortonin para konsiliumeve naziste, fashiste, komuniste..., - vazhdoi profesori. ka do t ndodhte sonte, nn kt shi bretkosash, Prillin e Dits s Dyt, sikur foshnjn e Teuts kosovare ta braktiste Amerika, si e braktiset ju austriakt krthinin e Teuts s Shqipris? shfryu zemra e hekurins s Mbretreshs Teut. Ja, sonte m solln nga Tirana, hipur n kamionin ushtarak, bashk me gjeneralisimusin Josip Visioranovi Xhungashvillin e me at hekurinn e Sknderbeut pr ti mashtruar fmijt e ardhshm t Teuts kosovare. Konsiliumi i mjekve austriak, me prerje cezareske t mitrs sate e nxori foshnjn arketipe t pavarsis shqiptare, profesori vjenez u b sikur u hidhrua. pavarsi e Kosovs do t ishte kjo, nn kt shi bretkosash, sikur sonte, Prillin e Dits s Dyt, Amerika ta braktiste foshnjn e Teuts kosovare? shfryu zemra e hekurins s Mbretreshs Teut. Mrdhezja e fytyrs s gjeneralit italian ishte rritur kur ai n raportin ushtarak kishte shkruar: Sonte e solln nga Tirana hekurinn e Mbretreshs Teut tek kufiri Shqipri-Kosov, kundruall Teuts kosovare. Ather cila paska qen nata e Ambasadorit roman? N fund e kishte shkruar provokueshm at fjaln emblematike Quo vadis? Profesori vjenez u kthye ngutas kah prkthyesja italiane sikur po e shihte pr t parn her. Ende pa folur ajo, profesori i pasksh thn asaj: Ambasadori roman sharroi n syt e ftoht t hekurins s Mbretreshs Teut.

249

Mbretresha Teut po qndronte para dyerve t Roms suaj t Dyt, - i tha prkthyesja italiane duke ia prmendur profesorit vjenez vitin nj mij e nntqind e pesmbdhjet. ...Natn e shtrngats s vitit nj mij e nntqind e pesmbdhjet lajmtarin e Mbretreshs Teut e ndaluan para dyerve t Vjens deri tek feksi i par i mngjesit. Shiut i pjerrt i mngjesit e sillte tek dritarja e dilizhansit t saj mbretror urdhrin e Vjens. Buz feksit t Prillit t Dits s Dyt, tre vet t mbshtjell me guna t zeza u afruan tek dritarja e dilizhansit t saj mbretror. I pari nga t tret e dha shenjn e przier n shiun e pjerrt pr ta kuptuar dikur n mesditn e Prillit t Dits s Dyt. Shum paska pritur Mbretresha para dyerve t Vjens, - i tha i pari atij t dytit. Shenja e atij t parit e grishi Mbretreshn Teut drejt dyerve t hapura t Vjens. Eci e prgjumur npr galerin e mugt kur u sos dita para nj dere. Mbretreshs Teut iu b se e uln n nj divan t fort ndaj ders gjysm t hapur nga po i afrohej drit gjysm e zvetnuar. Konsiliumit t mjekve i prini era e ngutshme e morfins. Kryemjeku pyeti qetsisht: A do ta shpieni Mbretreshn Teut tek kryeministri? Jo! Kryeministri do t vij pasi t ket kryer pun konsiliumi mjeksor, - u prgjigj ai tjetri. A do ta shpieni Mbretreshn tek Sigmund Frojdi pr ta konstatuar gjendjen e saj psikike? srish pyeti kryemjeku. Jo! Ai e ka vizituar para gjasht muajsh. Ka konstatuar se Mbretresha Teut mund ta lind foshnjn me prerje cezareske, - shpejtoi t flas ai tjetri. Do t thot se foshnja arketipe e Mbretreshs Teut po mund t jetuaka n at far pavarsin shkretinore t vendit t saj!

250

ndrhyri kryemjeku. Un them se foshnja arketipe e Mbretreshs Teut, jasht kliniks austriake, do t regjohet deri tek strkeqja. Brenda fustanit t mbshtjell rreth koks s Mbretreshs Teut konsiliumi i mjekve vjenez e hodhi gjumin e dyt derisa u sos dita. Prerja cezareske le t bhet e ngusht! urdhroi kryemjeku. Pr foshnjn e saj arketipe do t ket elje t mjaftueshme. Tek po e soste gjumin e dyt Mbretresha Teut ia atisi kryeministri pr tia uruar plagn e mabr cezareske, pr tia uruar foshnjn arketipe, pr tia uruar pavarsin shkretinore. Mbretreshn e gjeti ende t shtrir n divanin e fort, n cep t gjumit t dyt. Ende pa i sosur t gjitha prgzimet, kryeministri e dha shenjn pr largimin e konsiliumit mjeksor tek e filloi bisedn. Senati roman ia lejoi Rabii Johanan ben Zakait themelimin e universitetit hebre n Diaspor. Senati i Roms s Dyt austriake ia lejoi Mbretreshs Teut pavarsin e vendit t saj. Hebrenjt mbetn n Diaspor...Mbretresha do ta rrit foshnjn arketipe n vendin e saj. Pasi Mbretresha Teut, e mbushur lot, deshi ta shoh foshnjn e vet arketipe kryeministri austriak ia ndrpreu: Rabii Gamliel ben Shimoni, qysh n rini, i mshehur n petkun roman u b Tanaim. Cilin petk do ta vesh foshnja ime arketipe pr tu fshehur nga ujqrit e suferins ballkanoaziatike? ankoi Mbretresha Teut n klinikn austriake. Tribali i Madh i Jerusalemit dezertorin Rabii Johanan ben Zakai e dnoi t ngujohet n mishin e klyshit t Kones s Danielit, n mishin e Djallit Mefisto, n mishin e Insektit. Senati austriak nprmes prerjes cezareske t mitrs sate t ngujuar dy mij vjet shtaznie ta dhuroi foshnjn e par

251

arketipe. Ai Rabii Johanan ben Zakai ende rrugton npr tri lloje mishrash, - triumfalisht foli kryeministri austriak. Mbretresha Teut kishte heshtur gjith kohn ktej fjalve t kryeministrit austriak. Ai po e gjurmonte at fjaln e vet n pergamenn e ants s vet. Sa e paskemi pas harruar rrugn e gjat t Mbretreshs prej nats s Ambasadorit roman deri n Vjen! i tha kryeministri ordinancs s vet. Npr shiun e bretkosave Qepa e Madhe deshi t pyes John Harkerin sa do t zgjas rruga e Rabii Johanan ben Zakait npr mishin e klyshit t Kones s Danielit, npr mishin e Djallit Mefisto, npr mishin e Insektit. Npr tri llojet e mishrave Rabii ben Zakai do t udhtoj dy mij vjet pr t arriur deri te Shtegu i Oregonit, tek fillon Logosi biodemokratik, - ndrhyri profesori vjenez. Ather pse ju shmange takimit me Mbretreshn Teut tek viti nj mij e nntqind e pesmbdhjet kur ajo erdhi n Vjen, tek klinika jote psikanalitike? me hidhrim prej gruaje e tundoi Qepa e Madhe Sigmund Frojdin. N vitin nj mij e nntqind e pesmbdhjet pllakzat e vna n kofshat e grave t reja treguan se pr foshnjn arketipe t Mbretreshs Teut do t bj tepr ftoht jasht kliniks austriake, - profesori vjenez tregoi aftsin e vet mjeksore. Ju po flisni pr Teutn kosovare, - u hodh Qepa e Madhe. M mashtrove, - i foli Sigmund Frojdit npr shiun e bretkosave hekurina e Mbretreshs Teut t sjell nga Tirana. Erdhet t gjith austriakt t ma uroni plagn cezareske, t ma uroni foshnjn arketipe, t ma uroni pavarsin shkretinore. Ja ka ka mbetur nga Mbretresha Teut! Ka mbetur vetm kjo hekurin. Tri vjet pas mashtrimit t Mbretreshs Teut n Vjen pr plagn cezareske, pr foshnjn arketipe, pr pavarsin

252

shkretinore, kapiteni i ushtris jugosllave u sorollat npr fush, pas nats dehse pa e gjetur rrugn e kazerms. Do t kishte bredhur edhe m i prhumbur sikur mos e zinin dy flak pushke gjoksin e tij t mbushur me dekorata. Plumbat e nxeht n gjoksin e tij ende po hezitonin n ciln an ta rrzonin kapitenin kur n raportin e komisionit ushtarak ishte shnuar: Goditje e sakt. Meq kapiteni u vra n oborrin e Mbretreshs Teut, asaj le ti qepet mitra edhe pr nj mij vjet! Prpara konsiliumit t mjekve arriti kutrbimi i morfins. Brenda fustanit t mbshtjell rreth koks s Mbretreshs u hodh gjumi i dyt. kur u sos dita kryemjeku urdhroi: Le ti qepet mitra edhe pr nj mij vjet ksaj mbretreshe! Ather do t bhet von, shum von. Von, miku im. Shum von ke ardhur, - i tha vetvetes s tij Rabii Johanan ben Zakai nga mishi i klyshit t Kones s Danielit. Po. Erdha, Rabii, - ngurroi Jakovi i biri i Halevit. Sikur ta kishte vrar mikun e vet Rabii Johanan ben Zakain n mishin e klyshit t Kones s Danielit ather Jakovi, i biri i Halevit, do ta kishte vrar kodin hebraik pa arritur kurr tek Shtegu i Oregonit, tek fillon Logosi biodemokratik amerikan, - foli Sigmund Frojdi duke e br rrugn e ikjes n pleqri drejt Anglis. Ather tek viti nj mij e nntqind e pesmbdhjet pse m mashtrove duke n prgzuar pr foshnjn time arketipe, pr pavarsin time shkretinore kur ti, sot, n pleqrin tnde po arratisesh nga klinika jote vjeneze, - lotsyshm e pyeti Sigmund Frojdin hekurina e Mbretreshs Teut, e sjell nga Tirana.

253

Mua m jan sosur t gjitha kodet e udhtimit evropian. Rabii Johanan ben Zakai po ushton drejt Shtegut t Oregonit duke e ruajtur kodin hebraik npr tri lloje mishrash, gjith rrugs i fshehur nga dhuna e kodeve t Platonit-Sokrat. John Harkeri e sosi rrugn npr mishin e Misrit, npr mishin e Bizonit, npr mishin e Indigjenit tek Shtegu i Oregonit. Foshnja e Mbretreshs Teut po udhtonte e fshehur nga kodet e Platonit-Sokrat npr mitrn e ngujuar drejt Shtegut t Oregonit, tek fillon Logosi biodemokratik, - i ra n fund diskursit t vet profesori vjenez. Foshnja e cils Teut po udhton drejt Shtegut t Oregonit? syvaj ndrhyri hekurina e Mbretreshs Teut n shiun e bretkosave. Pasi heshti tek dshprimi i hekurins s Mbretreshs Teut, t sjell nga Tirana, Sigmund Frojdi e pa se n raportin e ushtris jugosllave shkruan: N mbrmjen e kuqe gjak, kapiteni i regjimentit tridhjet e tet rravgoi i prhumbur fushs pr ta gjetur dern e saj. Dikur von e zuri rezn e ders s Mbretreshs Teut kur dy flak pushke e lpin gjoksin e tij. Kapiteni i regjimentit tridhjet e tet n gjysm t oborrit ende hezitoi kah cila an t rrzohet. Vrassi i par nga dritarja e saj e pyeti Mbretreshn: Cils nga t shtat ushtrit perandorake i takoi ky oficer me hap kaq t prhumbur npr oborrin tnd? Kapiteni i regjimentit tridhjet e tet, me plumbat valuk n gjoks ende po qndronte n kmb, edhe paasi koloneli e urdhroi ordinancn e vet: Shkruaje n raport se kapiteni i regjimentit tridhjet e tet u vra n oborrin e Mbretreshs Teut! T dy goditjet qenkan tepr t sakta. Natn von, pr t pestn her n t njjtin divan gjinekologjik, konsiliumi i mjekve brenda fustanit t mbshtjell rreth koks

254

s Mbretreshs Teut e hodhi gjumin e dyt tek arriti urdhrti ushtarak i kolonelit t regjimentit t tridhjet e tet t ushtris jugosllave: Kodi i menstruacioneve t ksaj kurve le t ngujohet n mitrn e saj derisa ti plcas barku! Derisa konsiliumi mjeksor i regjimentit tridhjet e tet t ushtris jugosllave po i ngujonte menstruacionet e Mbretreshs Teut n mitrn e saj, kolonel Mirk Ilii i dha urdhr togs ushtarake: Sonte digjeni krejt ka mund t digjet. Sonte dua t ma sjellni ferrin n shuplak t dors! Ti m mashtrove n gjumin e dyt tek viti nj mij e nntqind e pesmbdhjet. Nga mitra ime e nxore foshnjn arketipe kur ti vet po arratiseshe nga klinika jote psikiatrike. Patriotizmi evropian i kodit t Platonit-Sokrat do t dytn nat teatralisht e nxjerr Ksulkuqen nga barku i ujkut, - syvaj nn shiun e bretkosave mezi po i fliste Sigmund Frojdit hekurina e Mbretreshs Teut e posaardhur nga Tirana. Kur Evrops, pas shum tentimesh dshpruese, i mbeti Ksulkuqja n barkun e ujkut, Vilsoni, njeriu i rrugs s Bizonit, i rrugs s Misrit, i rrugs s Indigjenit nga Shtegu i Oregonit, nga fillon Logosi biodemokratik amerikan, ia atisi tek klinika ime psikanalitike n Vjen, - sikur i foli dikujt prtej shiut t bretkosvae Sigmund Frojdi. Ishte von, miku im. Ishte tepr von. Rabii Johanan ben Zakai ende po udhton i fshehur nga kodi i Platonit-Sokrat. Ai po udhton ende npr mishin e klyshit t Kones s Danielit, npr mishin e Mefistos, npr mishin e Insektit, - hekurina e Mbretreshs Teut i foli Sigmund Frojdit nga prtej shiut t bretkosave. ...Pas nj muaji t plot Jakovi, i biri i Halevit, ktheu n fshatin Abbi tek plevica e Danielit. Kt her Koneja e Danielit e priti

255

miqsisht Jakovin. Klysht e saj e shprfilln Jakovin, prve klyshit t bardh me pikla t zeza. Ai e njohu mikun e vjetr. Erdhe m n fund, miku im Jakov? Po. Erdha Rabii. U vonove shum, miku im, - i tha zri i vetvetes Rabii Johanan ben Zakait nga mishi i klyshit t Kones s Danielit. Ditn e par i pate syt t mbyllur. Danieli mungoi at dit. Ja, sot erdha t t marr, sipas marrveshjes son, pr t t hudhur n lumin Abbi, - duke e zhbiruar shikimin e Kones s Danielit, foli Jakovi. Miku im Jakov, shko n shtpi! Tashm e kam zgjedhur rrugn e gjat pr tu fshehur nga dhuna e kodit t PlatonitSokrat . Tashm Roma edhe pse ma premtoi universitetin hebraik n Diaspor po i gozhdon hebrenjt npr kryqa t drunjt n fund t jerrjeve puiste: Hosana Baraba! E dgjove Rabii Johanan ben Zakain? e pyeti Sigmund Frojdi hekurinn e Mbretreshs Teut. ...N syt e metalt t hekurins s Mbretreshs Teut, t sjell nga Tirana, u b shtrngat edhe pr Plutarkun: Mbretresha Teut e pasksh mbytur Ambasadorin roman n ujin e ftoht t syve. N mngjes komisioni ushtarak e mati Ambasadorin roman me kodin e Platonit-Sokrat nga dyert e Roms deri tek Senati. Pasi n fund t raportit ushtarak, pr t gjitha rastet dymijvjeare, u shnua ogur emblematik: Goditje e sakt, me urdhrin e konsiliumit mjeksor Mbretresha Teut n fund t prgzimeve pr plag t mbar, pr foshnjn arketipe, pr pavarsin shkretinore, brenda dilizhansit t saj me foshnjn arketipe n prehr, si grua e ve e braktisi klinikn vjeneze t Sigmund Frojdit drejt rrugve ballkanike.

256

N gjysm t rrugs, tek filloi suferina, vetvetja e foshnjs arketipe zuri t flas nga syt e lotshm t Mbretreshs s vetmuar: Qenka ftoht t dalsh nga ngujimi dymijvjear n mitrn e nns. ...Fundit t nats s stuhishme t Ambasadorit roman pasi u sosn plagt teatrale t Cezarit-August e t Brutit-Kas, i dgjova hapat e senatorve roman pasi m ngujuan n mitrn e nns sime Mbretresh. Ngutshm n mitrn e nns sime, Mbretreshs Teut, e harruan shiun e Ambasadorit roman dhe reumatizmn e Plutarkut. Shekujve t par shiu i Ambasadorit roman dhe reumatizma e Plutarkut e shtynin njri-tjetrin kah fundi i barkut t nns sime. Pastaj Plutarku ufrak u msua t shkruaj n t gjitha librat, n t gjitha gjuht e perandorive. Goditje e sakt! Qenka ftoht t t nxjerrin me prerje cezareske nga mitra e nns, n klinikn vjeneze t Sigmund Frojdit, si e nxjerrin do t dytn nat Ksulkuqen nga barku i ujkut n at prralln arushake pr fmijt e parritur kurr t Evrops. Hekurina e Mbretreshs Teut Prillin e Dits s Dyt ndaloi tek rripi i ngusht i kufirit Shqipri-Kosov, tek shiu i bretkosave e solli t ftohtit n mishin e njeriut. Mishi i turms njerzore u tkurr kur izmja e kolonel Mirk Iliit i shkeli n bishtin e saj. Aty, n kufirin Kosov-Shqipri po montohej skena e madhe e teatrit evropian pr tu montuar srish tek ura T. sht br von. Sonte do t montohen tek ura T. t gjitha kto hekurina! bri me dor kolonel Mirk Ilii kah Sknderbeu, kah Mbretresha Teut, kah gjeneralisimus Stalini, kah Migjeni... hekurina e Migjenit sikur stepi n vend nga urdhri i beft i gjeneralisimus Stalinit, kur iu drejtua:

257

T gjitha gazetat Zri i popullit hudhini n kt rrip toke; hudhini midis turms! Le ta msojn njerzit rrugn e socializmit t tyre! Cilat gazeta do ti qndrojn ktij shiu t bretkosave. Gjeneralisimus Stalini vetm do ta liroj dorn e tij t majt remutike, t zn ngusht n dengun e gazetave Zri i popullit, - e pyeti Bendisa t atin. ktu po ndodh teatri i madh evropian: po bhen gjasht net t gjumit t dyt t Kontit Mefisto n bodrumin e kshtjells s Doktor Faustit, - i foli Bendiss i ati. Ajo deshi ta kuptoj kush i foli vetvetes s saj n t gjitha ort e msimit. Sa her Teuta, me dhembje fundit t barkut, dilte jasht klass, profesort e thonin at reefrenin e prhershm. kemi qen gjithmon t robruar, - pastaj koteshin n gjumin e fjalve t veta. Kur Bendisa pr her t par e pa hekurinn e Mbretreshs Teut, t sjell nga Tirana tek kufiri Kosov-Shqipri, deshi ta pyes t jatin pr foshnjn arketipe, t lindur me prerje cezareske n klinikn e Sigmund Frojdit n Vjen. Pas largimit t mjegullis s Prillit t Dits s Dyt, dielli i mbrmjes i tregoi Bendiss se ende pasksh dit. Ajo e gjurmoi t jatin npr llucn midis kufirit Kosov-Shqipri pr tia dhn sihariqin e shptimit. Von u kujtua n at gzim t shtejlluar ndrr, ta ndjej dorn e djersitur t tet t shndrruar n foshnj arketipe. Pasi e zbuloi tet n foshnjn arketipe, e prqafoi fort pas dy mij vjetsh npr zrin e vetvetes s tij: Qenka ftoht t dalsh nga mitra e ngujuar e nns pas dy mij vjetsh! N fund t shiut t bretkosave qielli u zvar. T gjith e pan Prillit t Dits s Dyt rrugn e ndritshme qiellore t rakets

258

Tomahok prej Shtegut t Oregonit, tek fillon Logosi biodemokratik e deri tek mitra e Mbretreshs Teut. Nga zyra e OSCE-s doli brohoritja e pshtjelluar e zrave t Teatrit evropian. Pse brohorasin t gjitha kto zra t teatrove evropiane? pyeti zri i vetvetes s tet t Bendiss. se ti u shrove pas dy mij vjetsh, - i tha Bendisa. Se u shrova un! mrmriti i ati. Po. Hekurina e Mbretreshs Teut, e thar nga dielli i mbrmjes s Prillit t Dits s Dyt, po rridhte lot nga gropat e syve t saj t hekurt. Pse qajn syt e hekurt t Mbretreshs Teut t sjell nga Tirana? deshi t pyes t atin Bendisa. I ati mendoi se i pasksh thh t bijs s vet: Tek viti nj mij e nntqind e pesmbdhjet Mbretreshs Teut, t sjell nga Tirana, i bn prerje cezareske tek klinika e Sigmund Frojdit. N gjumin e dyt t Mbretreshs, ia nxorn nga mitra e ngujuar foshnjn arketipe. Konsiliumi i mjekve, kryeministri austriak....ia uruan plagn e mbar, foshnjn arketipe ia uruan pavarsin e Shqipris. Tek dyert e Vjens e prcolln dilizhansin e saj mbretror me foshnjn n prehr. Mbretreshn llahus, m foshnjn arketipe n prehr, drejt suferins ballkanike. N gjysm t rrugs foshnja arketipe e ndjeu t ftohtit e suferins. U jerr nga vetvetja e mishit t Teuts. Qenka shum ftoht t dalsh pas dy mij vjetsh ngujimi nga mitra e nns! A ke t ftoht? e pyeti Mbretresha Teut foshnjn e saj arketipe. Po. Po deshe kthehu n mitrn e nns sate.

259

Jo! Kurr m Pse qan me syt e saj t hekurt hekurina e Mbretreshs Teut, e sjell nga Tiarana? e pyeti srish t atin Bendisa. Sepse fishnja e saj arketipe mbeti xhuxhe e regjuar (rrgjuar?) nga suferinat ballkanike, - dhimbshm i foli Bendiss foshnja arketipe e tet. Po do t ndodh me foshnjn arketipe t Teuts kosovare t Prillit t Dits s Dyt? Ajo sot e lindi foshnjn e saj arketipe pas dy mij vjetsh shtatznie t ngujuar n mitrn e saj. Kureshtja e Bendiss bashk me frikn e rritn pyetjen. Foshnja e Teuts kosovare ndodhi ta bj rrugn e ngjshme dymijvjeare t Rabii Johanan ben Zakait, - foli zri i vetvetes s tet. ...Rrugs s diellit t Prillit t Dits s Dyt, tek u sos shiu i bretkosave, Rabii Johanan ben Zakai zbriti nga kodi i PlatonitSokrat t gjeneralit roman n Shtegun e Oregonit, tek fillon Logosi biodemokratik amerikan. Rabii Johanan ben Zakai n fund t pritjes tek dera e gjyqit evropian e dgjoi zrin e vetvetes s vet kur Nati Bumpo me dorn e but e preku n stomak klyshin e Kones s Danielit: Ku gjendesh tash? e pyeti Nati Bumpo Rabii Johanan ben Zakain. Tash gjendem brenda mishit t Djallit Mefisto t Doktor Faustit, n Teatrin e Berlinit, - foli zri i vetvetes s Rabii Johanan ben Zakait. Nga kulisa e Teatrit t Berlinit, n aktin e dyt t Faustit t Jhohan Volfgang Gtes Nati Bumpo e zgjati dorn tek supet e ngrehur t Mefistos: Ku gjendesh tash? pr t dytn her Nati Bumpo e tundoi Rabii Johanan ben Zakain.

260

Tashm gjendem brenda mishit t Insektit t Franc Kafks, ishte zri i vetvetes s Rabii Johanan ben Zakait. Gjendem para dyerve t elikta t Teatrit- krematorium t Berlinit. Nati Bumpo pr t tretn her e preku karrocn e Insektit t Franc Kafks kur iu shfaq prpara Rabii Johanan ben Zakai duke menduar se t tri herat pasksh pas biseduar me Jakovin, t birin e Halevit. M tradhtove! deshi ti thot Jakovit prtej Nati Bumpos. Le t ecim Shtegut t Oregonit! i ofroi Nati Bumpo kur e pa se Rabii Johanan ben Zakai e ngatrroi me Jakovin, t birin e Halevit. Posa u nisn Shtegut t Oregonit n Sanhedrinin e Jahnes u zhgreh kuj rrqethse. Pse po qajn studentt e Sanhedrinit t Jahnes? u habit Rabii Johanan ben Zakai. Studentt e Sanhedrinit t Jahnes po qajn pse ti u shrove nga mishi i klyshit t Kones s Danielit, se u shrove nga mishi i Mefistos, se u shrove nga mishi i Insektit, - Nati Bumpo u ngut tia shpjegoj pa u ngatrruar me Jakovin, t birin e Halevit. Po deshe kthehu n t tre mishrat. Jo! Assesi! kundrshtoi Rabii Johanan ben Zakai. E dgjove Rabii Johanan ben Zakain se si kundrshtoi t kthehet n tre mishrat? erdhi zri i foshnjs arketipe t Mbretreshs Teut. Po, e dgjova. N fund t shiut t bretkosave John Harkeri n ball t konsiliumit t mjekve amerikan n zyrn e OSCE-s po e gjurmonte Mbretreshn Teut. N cilin gjum gjendet tashm Mbretresha? sikur e pyeti dik.

261

Gjenerali italian e aktroi hutesn duke br me dor andej nga hekurina e Mbretreshs Teut, t sjell bashk me gjeneralisimus Stalinin nga Tirana. Jo at. Po e lyp gjumin e Teuts kosovare, - e sqaroi John Harkerin. Ju po e krkoni Teutn e Justinians s Dyt? kuptoi gjenerali italian. Po. N Ministrin e Brendshme t Perandoris Evropiane konsiliumi i mjekve amerikan e zuri gjumin e dyt t Teuts kosovare. Pasi kryemjeku i konsiliumit amerikan e konstatoi shtatznin e ngujuar shtat her n mitrn e Teuts kosovare, prtej gjumit t dyt, e pyeti: N cilin gjum gjindesh tash? Tashm kalova nga gjumi roman n gjumin bizantin, - foli zri i vetvetes s Teuts prtej gjumit t dyt. Konsiliumi i mjekve amerikan para se ta pyes vetveten e Teuts kosovare e mati kodin e gjumit bizantin n mitrn e saj. Ajo do periudh do t pjellte po mos ti hudhnin gjak hardhuce n mitr. Ku gjendesh tashm? e pyeti srishm konsiliumi i mjekve amerikan Teutn kosovare prtej gjumit t dyt. Sapo hyra n gjumin sllav. Tek fundi i gjumit t dyt bizantin kryemjeku i konsiliumit konstatoi se Mbretresha, e fryr mitrs, po hezitonte ku t pjell: n gjumin bizantin, n gjumin sllav apo n gjumin otoman. T tret, pa kursim i hudhnin gjak hardhuce n mitr. Vetm kodi i ruajtur n mitr, prtej shtat gjakrave t hardhucs, sikur kodi hebre i Rabii Johanan ben Zakait i dhunuar nga kodi i Platonit-Sokrat, e shpuri Mbretreshn tek

262

Shtegu i Oregonit, tek fillon Logosi biodemokratik, - foli i ngazllyer kryemjeku i konsiliumit amerikan. N fund t shiut t bretkosave, n diellin e zvetnuar t Prillit t Dits s Dyt Bendisa e njohu Rabii Johanan ben Zakain. Turma e kosovarve e kaloi rripin e ngusht t kufirit KosovShqipri pas Rabii Johanan ben Zakait, rrugs biblike, drejt Shtegut t Oregonit, tek fillon Logosi biodemokratik amerikan. Pr nj ast ndaloi i ati i Bendiss i mbshtjell nga tisi i mbrmjes szvetnuar. Ai po mbahej nga dor e djersitur e t bijs kur me prmallim e vshtroi nga larg qytetin fantazm. N hutimin e tij i tha Bendiss: Ishte ftoht kur dola nga mirta e ngujuar dymijvjeare. Tashm po ngrohem n inkubatorin e kliniks amerikane. Pas fjalve t foshnjs arketipe t Teuts kosovare, hekurina e Mbretreshs Teut, e sjell nga Tirana, e rriti vrujimin e lotve nga gropat e syve t hekurt. ...N klinikn e Sigmund Frojdit, n vitin nj mij e nntqind e pesmbdhjet, mungoi inkubatori pr mbrojtjen e foshnjave arketipe. Mbretresha Teut, hipur n dilizhansin e saj mbretror, me foshnjn e saj arketipe n prehr e braktisi Vjenn drejt suferins ballkanike. A u rrit ndonjher foshnja arketipe e Mbretreshs Teut? Hekurina e saj, e mbushur mish bretkose, mish hardhuce...po vrujon lot nga gropat e syve t hekurt pran gjith atyre hekurinave t ndryshkura, - erdhi zri. Po me foshnjn e saj arketipe u b? pyeti Bendisa. U b heshtje midis krrams (kuakut t? )s bretkosave. Tre tisor: Bendisa me tet duke e prcjell Rabii Johanan ben Zakain, t mbshtjell nga mugtira e mbrmjes s dyt t Prillit, hypn n makinn e OSCE-s. Ditn e varrimit tim n mishin e klyshit t Kones s Danielit kishte shum lagshtir n Rom. Ra shi tr natn e

263

Ambasadorit t kthyer nga Mbretresha Teut kur senatori dha urdhr ta lshojn brenda lajmtarin e gjeneralit roman nga Judeja, - tha Rabii Johanan ben Zakai posa hypn n makinn e OSCE-s. U b qetsi brenda makins s OSCE-s. E di, - ndrhyri Rabii Johanan ben Zakai sikur i foli dikujt. Po at dit t varrimit senatort roman u ngutn t hedhin mbi mua sa m shum mish t klyshit t Kones s Danielit. Ata u larguan ngutshm. Mbetn vetm hapat e ngadalshm t Jakovit, t birit t Halevit. Bendiss iu b sikur e dgjoi Rabii Johanan ben Zakain kur e pyeti at tjetrin, si duket t atin e saj t djersitur: Sa her t ken varrosur n mitrn e nns tnde? Shtat her m kan varrosur n mitrn e nns sime, - e njohu Bendisa zrin e tet brenda foshnjs arketipe. Shum her t ken varrosur n mitrn e Mbretreshs Teut, - e shprehu dhembjen Rabii. Sa keq sht me t varrosur shpesh. Mua, nga klyshi i Kones s Danielit, do t dytn nat m bnin gazi i bots npr teatrot-krematoriume t Evrops duke m varrosur her n mishin e klyshit t Kones s Danielit, her n mishin e Mefistos. U b qetsi brenda makins s OSCE-s. Bretkosat pasi e sosn shiun, e gjetn freskun npr barqet metalike t shtatoreve hekurina, prgjat gjith rrugs s makinave t OSCE-s. Kutrbimi i mishit t bretkosave t ngordhura npr barqet e hekurinave shtatore ii bnte ushtart e NATO-s t ruheshin gjat ngarkimit t tyre npr kamion ushtarak. N barkun e gjith ktyre hekurinave t ndryshkura anash rrugs mishi historik i bretkosave, hardhucave,

264

insekteve...kutrbon epidemi ballkanike, - shkroi n raportin e vet kryemjeku ushtarak. Mund t ken ngordhur vetm nga vapa, - ndrhyri mjeku i dezinfektimit. Prerja cezareske n mitrn e Mbretreshs Teut, n vitin nj mij e nntqind e pesmbdhjet, tek klinika e Sigmund Frojdit, n Vjen, konsiliumi i mjekve e ka ln t hapur. N barkun e hekurins s ksaj mbretreshe kan hyr bretkosa, zhapinj, hardhuca, insekte...Foshnja e saj arketipe u atrofua, vazhdon raporti ushtarak. Dorn e majt e paska pasur t paralizuar nga reumatizma! u tha ushtarve kapiteni derisa po e ngarkonin n kamion hekurinn e gjeneralisimus Stalinit, pa e hetuar prkthyesen italiane pran hekurins s Mbretreshs Teut. prkthyeses italiane i rrshqiti zilia prposht fytyrs kur bisedoi me vetveten e saj: Si mund t ket rn Ambasadori roman n syt e ksaj Mbretreshe kutrbuese nga mishi i bretkosave t ngordhura! I gjori Plutark. I gjori Johan Volfgang Gte, - e barazoi zrin e vetes s vet Rabii Johanan ben Zakai. Mishi i klyshit t Kones s Danielit, mishi i Mefistos, mishi i Insektit, sa qenkan prishur pr Teatrin e Berlinit! Kufomn e klyshit t Kones s Danielit, kufomn e Mefistos, kufomn e Insektit, ushtart e NATO-s po i ngarkonin n kamion bashk me hekurinat e Sknderbeut, t Mbretreshs Teut, t gjeneralisimus Stalinit... N fund t Shtegut t Oregonit, tek fillon Logosi biodemokratik amerikan, Rabii Johanan ben Zakai u tha kosovarve t ekzodit biblik: Perdja ra. Teatri evropian i kodeve t Platonit-Sokrat u mbyll.

265

nj burr tuberkular (tuberkuloz?) me nj Bibl n dor po lektiste ta kaloj lumin Hadson. Dika, e keqe, teatrale, po e pengonte n librin e tij Amerika. Rabii Johanan ben Zakai e urdhroi Bendisn: Jepja pr nj ast Bibln tnde ta kaloj lumin Hadson Franc Kafka! Bendisa e dgjoi zrin e tet duke i thirrur: Disa! Disa! Ajo po qndronte n aeroport, pak pa u nisur, me plot ushtar t NATO-s. Franc Kafka, duke marr Bendisn pr Ana Frankun, i tha: Teatri evropian i Platonit-Sokrat u sos. Perdja ra.

266