Yeryznn Yitirilen Cenneti: Aile Devleti

Soru: 1) Gemiten szlp gelen milli-manevi deerler zerine bina ettiimiz geleneksel aile messesemiz Tanzimatla beraber sarslmaya balad ve zamanla st ste krlmalar yaad. Toplum iin hayati nemi bulunan aile kurumunu ihyada takip edilecek yol haritas nasl olmaldr? -Tanzimat Ferman, daha ok Fransz kltryle yetien ve o kltre gre hayat, eya ve hdiseleri okuyan elitimizin, lkemizde yenilik adna her eyi yeniden nizama koymaya almasyd. Mustafa Reit Paa tarafndan Bat kriterleri esas alnarak akdedilen bu fermanda ne yazk ki, bizim ruh ve mn kklerimizden szlp gelen deerler hesaba katlmamt. Bir ey hedeflenmiti, bir yere ulalmak isteniyordu; belki yeniden bir Kanuni veya bir Fatih dnemi tahayyl ediliyordu, ancak alklanmaya layk byle mukaddes bir mefkre yanl yollarla elde edilemezdi. Zira Batnn terbiye sistemi, sosyolojik kurallar ve pedagojik anlayyla, bize ait hedeflenen o dnce ve projeler hayata geirilemezdi. te Tanzimat ricali bu noktada yanlyordu. nk gaye, mefkre ve ufkun hakkaniyeti lsnde, ona gtrecek yollarn da doru olmas iktiza eder. (01:00) -Aslnda bizde zlme Tanzimattan ok daha erken bir dnemde balamt. Tanzimat, iin artk da vurduu dnemin addr. Meseleyi sadece Mustafa Reite balamak, on dokuzuncu asrn ilk yllaryla irtibatlandrmak yanltr. Belki o mesele, Yenierinin bakaldrd, saray basknlarnn, o basknlarla hkmdar indirip hnkr karma gayretlerinin olduu dnemlere; Gen Osman ve 4. Murad dnemlerine kadar uzanr. Ta o zamandan itibaren fitne, ihtilaf ve iftiraklar bizi iten ie kemiriyor ve karbonlatryordu. Bu sebeple denilebilir ki, Tanzimat Fermannn ilan edildii yllarda, bizim zaten kendimize ait devlet ve idare felsefemiz, adalet ve hakkaniyet telakkimiz yerle bir olmutu. (04:41) -Aile btn bir toplumla irtibat hlinde olduundan, onun tam mnsyla slah ve ihyas toplumun btn messeseleriyle slah ve ihyasna baldr. Mesela siz belli bir dnem kendi evinizde melekleri imrendirecek bir huzur atmosferi yakalayabilirsiniz. Fakat eer sokak, o mn ve ruhu vermiyorsa sizin evde belli bir dzene koyduunuz, zme kavuturduunuz meseleleri sokak alr ve yeniden kendine benzetir. Ayn ekilde mbed o mevzuda yuvaya destek olmuyor, mektep onun yannda deilse, sizin evde kazandrdnz iyi ve gzel hasletler yeniden berhava olup gider. Bu sebeple hibir zaman unutmamak gerekir ki, aile messesesinin ihyas btn bir toplumun ihyasyla irtibatldr. (07:40) -Her ey knde knde stne yklp gittikten sonra zannediyorum yeniden kendi deerlerimize dnme zaman gelmitir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus, kendi deerlerimize sahip kma mevzuunda ciddilerden daha ciddi bir duru ortaya koymak olmaldr. Bunun ismi ne ricat, ne irtica, ne de gericiliktir. Zira biz kendi deerlerimize sahip kmann yannda dnyay iinde bulunduumuz zamana gre doru okumamz, bu mevzuda inklp bir ruha sahip olmamz gerektiine de inanyoruz. Aslnda mmin iin bu durum, bir mnda bir ikilem ve altndan zor kalklr bir elikidir; ama o, bunu mutlaka gerekletirme azminde olmaldr. Yani bir taraftan kendi deerlerini dnyalara feda etmeyecek kadar onlara sahip kacak, bin canm olsa o deerlere feda olsun diyecek; fakat dier taraftan da, en byk bir mfessir olan zamann tefsirini, o tefsirin rzgrn arkasna almada asla ihmalde bulunmayacak. (08:46) -Dncede, tefekkrde, aratrmada, zaman doru okumada duraanlk bizi esir
1

hle getirecei iin eya ve hdiseleri, pamuk veya yn atyor gibi srekli halla etmeliyiz. Bu bak asyla bir kez daha kendi deerlerimize ynelmeli ve onlar yeniden gzden geirdikten sonra efkr- mmeye arz etmeliyiz. te o zaman Allahn izniyle maarif, mbed, aile yabanclamaktan kurtulacak; kurtulup yeniden kendi deerleri zerine ruhunun abidesini ikame edebilecektir. Tabi, btn bunlar yle bir anda, bir hamle ve bir nefhada olacak iler deildir. Bakn, sohbetlerinde ve huzurunda derin bir insiba bulunan ve ayn zamanda evresinde o insiba hakkyla temsil eden mkemmel bir cemaate sahip olan Resl-i Ekrem Efendimiz (aleyhissalt vesselm) bile her eyin yerli yerine oturmas ve yeniden brahim ahlakn inkiaf etmesi adna yirmi sene lesiye bir gayret gstermitir. (13:50) Soru: 2) Bazen d dnya ile alkal ilerinde baarya ulaan insanlar, ayn muvaffakiyeti aile hayatnda gsteremeyebiliyorlar. Hem iyi bir idareci hem iyi bir komutan hem de iyi bir aile reisi olan Rasl- Ekrem Efendimizin (sallallahu aleyhi ve sellem) bu farkl hayat alanlarnn hepsinde en gzel rnek olmasnn sebepler plannda dayand esaslar nelerdir? (15:40) -Resl-i Ekrem Efendimizin (sallallhu aleyhi ve sellem) aile fertlerini arzasz ve kusursuz bir ekilde idare etmesi fetanet-i uzma sahibi oluunun bir tezahrdr. Fetanet, peygamber mant demektir. Bu mantk, ruh, kalb, his ve letifi bir araya getirip mtala edilecek hususu btn olarak ve her yanyla ele almann addr. Efendimiz, Allahtan getirdii mesajlar ve eliliine terettp eden hususlar insanla takdim ederken, onu yolunca ve usulnce yapmtr. O, insan bir btn olarak ele alm ve verecei mesajlar da byle bir btnlk iinde vermitir. Ayrca, yine bu fetnetiyle O, kimi nerede tavzif ettiyse muhakkak isabet etmitir. (16:40) -Eer Allah Reslnn (aleyhisselat vesselm) peygamberliine delalet eden; parmaklarndan su akmas, bir parmak iaretiyle kamerin iki paraya ayrlmas, bir olakla yz insan doyurmas vb. herhangi bir mucizesi olmasayd bir dnem ayn anda dokuz tane mbarek anamz kavgasz, grltsz idare etmesi, bir arada tutmas peygamberliine delil olarak yeterdi. Ayrca ezvac- tahirat, cahiliyeden yeni km kadnlard. zerlerinde hl o dneme ait baz hususiyetler tayan o mbarek validelerimiz, saadet hanesine girince birdenbire deiiyorlard. Beeriyetten kp deta melekleiyorlard. nsan olmalar itibaryla elbette ki onlarn da kendilerine gre bir ksm hissiyatlar vard; fakat onlar o Kudsi Cazibe etrafnda hissiyatlarn am ve bir huzur atmosferi oluturmulardr. Efendiler Efendisi (aleyhissalt vesselm) ciddi herhangi bir problem kmasna frsat vermeden onlar idare etmiti. Evet, tekrar edecek olursak, Fahr-i Kinat Efendimizin hibir mucizesi olmasayd, nikh altndaki dokuz zevcesini bir arada idare etmesi bir mucize-i kmile, bir delil-i vazh ve bir burhan- st olarak Onun peygamberliine yeterdi. (25:37) -Resl-i Ekrem Efendimizin (aleyhi elf elfi saltin ve selm) bunu nasl baard, nasl bir yol izledii nemle zerinde durulmas gereken mhim bir meseledir. En bata ifade edilmesi gerekir ki, O, mbarek eleri arasnda her zaman hakkaniyeti gzetti ve adaleti temsil etti. (28:10) -Dier taraftan ailesinin hukukunu grp gzetmede de kl krk yararcasna bir hassasiyete sahipti. nsanln ftihar Tablosunun ibadet ve ubdiyete kar nasl bir itiyak iinde olduunu biliyoruz. O itiyakna ramen Peygamber Efendimiz (sallallhu aleyhi ve sellem), gece ibadeti iin yatandan ayrlrken, Hz. ieden
2

msaade istediini gryoruz. Evet, O, gece ibadeti iin dahi yatandan ayrlrken; Y ie! Msaade eder misin, bu gece Rabbime ibadet edeyim. buyuruyordu. (30:15) -Eler arasnda incelik, zarafet ve nezaket ok nemlidir. Rahmetlik dedem yle sert bir adamd ki, evden kp camiye giderken getii sokakta toparlanmadk adam kalmazd. amil Aa geliyor diye azlar yreklerine gelirdi. Munise ninem ise tamamen farkl ftratta bir insand. Bir kere yannda Allah dediinizde yirmi drt saat alayan, yumuak kalbli bir kadnd. Ben on bir, on iki yana girene kadar onlar hayattayd. te o sert ve heybetli adamn bir gn bile eine kalarn atp baktna ahit olmadm. O yumuak kalbli, gz yal alayan kadn, ahir mrnde meflu bir hlde yataa dmt. Annem her gn banda ona teyemmm aldrp namaz kldrrd. Annem demiti ki: Vefatndan nceki son cuma gecesi, benden abdest aldrmam istedi. Ben de aldrdm. Ondan sonra da bir kahkaha att ve yle dedi: Dnyadan murad almamz. kimizin cenazesi de bu gece evde kalacak. Aslnda amil dedenin hibir eyi yoktu. Buna ramen ninen vefat edip bir ty gibi yasta dt esnada, ben onun gzlerini kapatrken, br odadan da dedenin feryad koptu ve o da vefat etti. te onlarn aralarnda byle bir ballk sz konusuydu. (31:57) -Hsl, siz kar tarafa emniyet ve gven telkin etmeli ve inandrmalsnz ki, o da size inansn. Vefal davranmalsnz ki, vefal davransn. Onu grp gzetmelisiniz ki, o da sizi grp gzetsin. Bu durum molekl yapmz diyebileceimiz aile hayatnda bu erevede olduu gibi, ky, kent ve devlet apnda da ayn ekildedir. Vefaya vefa ile, tevecche tevecchle, nazara nazarla, sadakate de sadakatle mukabele olur. Aslnda Efendimizin (sallallhu aleyhi ve sellem) yapt da buydu. O (aleyhissalt vesselam) Veda Hutbesinde Onlar sizin nezdinizde size emanet, siz de onlara emanetsiniz. buyurmutu. Meseleye Onun tavsiyeleri zaviyesinden bakarsanz, gnmzde kadn haklarn savunanlarn gerilerin gerilerin gerisinde kaldn grrsnz. (35:45)