‫اسپرس‬

‫‪Onobrychis‬‬ ‫•نام علمی ‪:‬‬

‫‪vicifolia‬‬
‫•نام انگلیسی ‪Sainfoin :‬‬

‫بقولت‬ ‫•نام خانواده ‪:‬‬

 ‫گیاه شناسی‬
‫• گیاهی است چند ساله ‪،‬بدون تیغ که دارای‬
‫ریشه عمیق به قطر یک تا پنج سانتیمتر با‬
‫انشعابات جانبی بسیار میباشد‪.‬‬
‫• برگهای اس پرس شان ه ای و از ‪ 10‬تا ‪28‬‬
‫برگچه که به صورت جفتی در طول دمبرگ‬
‫و با یک برگچه انتهایی می باشد‪ .‬اسپرس‬
‫دارای گل آذین خوشه ای منفرد و قائم به‬
‫طول ‪ 10‬تا ‪ 15cm‬به رنگ صورتی با رگه‬
‫های تیره دیده م ی شود ‪.‬هر گل دارای ‪5‬‬
‫گ لبرگ شامل ‪ 2‬بال‪،‬ناو و یک درفش می‬
‫باشد‪.‬گرده افشان ی ب ه طور عمده توسط‬
‫زنبور عس ل انجام م ی شودوای ن گیاه تا‬
 ‫فیزیولوژی گیاه‬
‫• اس پرس از لحاظ ذخیره کرب و هیدرات در ریشه‬
‫شبیه یونجه می باشدکه به پایداری گیاه کمک می‬
‫کند‪.‬تولی د اس پرس در درج ه حرارت های بال کم‬
‫می شود‪.‬حرارت زیاد و برداشت بیش از حد مجاز‬
‫باعث می شود که گیاه قادر به فتوسنتز کافی و‬
‫ذخیره کربوهیدرات برای گذراندن شرایط‬
‫نامساعد نباشد که باعث از بین رفتن اسپرس می‬
‫گردد‪.‬طول روز تاثیری در رش د آ ن ندارد البته‬
‫روزهای بلن د گلده ی را تحری ک م ی کند‪.‬اسپرس‬
‫دارای رفتار رشد مستقیم بیشتری از یونجه بوده‬
‫و دیرتر از یونجه به شاخص سطح برگ بالتر می‬
 ‫تثبیت نیتروژن‬
‫• آلودن بذر اسپرس با ریزوبیوم جهت‬
‫کشت در اراضی که قبل با اسپرس‬
‫یا س ایر لگومه ا کش ت نشده است‬
‫با‬ ‫اس ت‪.‬اسپرس‬ ‫ضروری‬
‫ریزوبیومهای س ایر لگومها آلوده‬
‫میشود ‪.‬پایداری ک م اس پرس به‬
‫پایی ن بودن تثبی ت نیتروژ ن حتی در‬
‫زمانیک ه ریش ه های این گیاه دارای‬
‫تعداد زیادی گره هستند ارتباط‬
 ‫مدیریت و زراعت‬
‫• اسپرس در اراضی آهکی و خشک و نسبتا سبک‬
‫به خوب ی رش د می کند‪.‬میزان بذر مورد نیاز در‬
‫زراعت تک کشتی ‪ 50kg‬در هکتار بدون غلف و یا‬
‫‪ 100kg‬در هکتار بذر ب ا غلف می باشد‪ .‬در‬
‫صورتی که با ا سپرس گو نه های گندمیان کشت‬
‫شودتراک م و پوشش چراگاه بهبود میابدو از‬
‫میزان علوفه هرز کاسته می شود‪.‬رشد و تثبیت‬
‫نیترو ژن ا سپرس ت حت تاث یر اندازه بذر ا ست‪،‬هر‬
‫چه بذر بزرگت ر باش د‪،‬تثبی ت نیتروژ ن اسپرس‬
‫بیشت ر م ی باشد‪ .‬کش ت شبدر س فید همراه با‬
‫اسپرس یا کشت آن در مخلوط اسپرس – گراس‬
‫نتیج ه مطلوب م ی دهد‪.‬چون شبدر سفیدترکیب‬
‫خوبی در چراگاهی که برای سیلو درو می شود به‬
‫دست می دهد‪ .‬اسپرس به دلیل داشتن گره های‬
 ‫کنترل علف های هرز‬

‫• برای کنترل علف های هرز پهن برگ‬

‫و نازک برگ یکس اله بهت ر است در‬
‫سال اول ‪،‬چی ن اول زودتر از‬
‫موعدبرداشت شود‪.‬برای کنترل علف‬
‫های هرز چند ساله به طریق مکانیکی‬
‫عمل می شودو در این مورد استفاده‬
‫از کولتیوار در فاص له بی ن ردی ف ها‬
‫معمول می باشد‪.‬‬
 ‫آفات‬
‫• آفاتی نظیر پروانه زنبور مانند اسپرس و سرخرطومی ریشه به‬
‫ریش ه گیاه اس پرس حمل ه م ی کنند‪ .‬اسپرس در برابر‬
‫سرخرطومی برگ و س اقه یونج ه مص ون اس ت وای ن یکی از‬
‫برتری های اس پرس نس بت ب ه یونج ه م ی باشد‪.‬آفات ی مانند‬
‫زنجرک س یب زمینی و شته نخود از آفات مکنده ای هستندکه‬
‫سبب س وختگی برگ و کاه ش تولی د شاخ و برگ اس پرس می‬
‫شوندو در صورت اختصاصی بودن خسارت می توان از سموم‬
‫حشره کش سیستمیک استفاده نمود‪ .‬از آفاتی که به بذر این گیاه‬
‫حمله می کند سوسک بذر اسپرس می باشد که مانع از تشکیل‬
‫بذر می شودو برای مبارزه با آن می توان از متوکسی کلر به‬
‫نسبت ‪ 1‬تا ‪ 5/1‬کیلو گرم در هکتار استفاده نمود‪.‬‬
 ‫بیماری ها‬

‫• از مهمتری ن بیماری های اس پرس در کشور سفیدک‬

‫سطحی اسپرس می باشد که در اواخر فصل زراعی‬
‫به گیاه از چین های ‪3‬و‪ 4‬حمله می کند‪ .‬برای مبارزه‬
‫با ای ن بیماری م ی توان از س موم گوگردی استفاده‬
‫نمود ‪.‬‬
 ‫ارزش غذایی‬
‫• علوفه اسپرس در مقایسه با گراس ها ‪ ،‬از مواد معدنی بیشتر‬
‫برخوردار است‪،‬اما به طور کلی میزان کلسیم و سدیم موجود‬
‫در علوف ه آ ن نس بت ب ه س ایر لگوم ه ا خیل ی کمت ر است‪.‬علت‬
‫اص لی کم ی ارزش غذای ی اس پرس وجود تاننهای متراکم در‬
‫برگها می باشدکه باعث جلوگیری از نفخ در نشخوار کنندگان‬
‫می باشد‪.‬بعلوه از پروتئین در شکمبه دام محافظت می نماید و‬
‫باعث می گرددکه تخمیر شکمبه ای کاهش یافته و منبع خوبی‬
‫از آمینواسیدبرای جذب در روده کوچک نسبت به سایر لگوم‬
‫های بدون تانن متراکم فراهم شود‪ .‬اسپرس در مقایسه با شبدر‬
‫سفید و شبدر قرمز دارای مقدار پروتئین بیشتر بوده‪،‬اما قابلیت‬
‫هضم آن در حد متوسط می باشد‪.‬‬
 ‫برداشت‬
‫• برای دس تیابی ب ه حداکث ر عملکرد کم ی و کیفی‬
‫اس پرس رعای ت زمان برداش ت ضروری است و‬
‫بهت ر اس ت ک ه گیاه در مرحل ه ‪ 50‬درص د گلدهی‬
‫برداش ت شود ‪.‬به منظور تهی ه علوف ه خشک گیاه در‬
‫اواسط دوره گلدهی و به منظور تهیه سیلودر اوایل‬
‫گلده ی برداش ت شود‪.‬چرای بی ش از ح د باع ث اثر‬
‫نامطلوب بر پایداری اس پرس م ی گردد ک ه ب ه علت‬
‫کاهش مقدار ‪ TNC‬ریشه دارد‪.‬‬
 ‫تولید بذر‬
‫• گلهای اس پرس ب ه ترتی ب از قس مت های پایی ن به‬
‫بالی گل آذین باز می شود و به همین ترتیب تولید‬
‫بذره م بطور همزمان ص ورت نمی گیرد‪.‬بذرهای‬
‫اسپرس پس از رسیدن ریزش می نمایندبنابراین برای‬
‫دس تیابی ب ه بذری ک ه دارای کیفی ت مطلوب باشد‬
‫کنترل مزرع ه بع د از تشکیل غلف ضروری‬
‫اس ت‪.‬بذر گیاه اس پرس زمان ی برداش ت م ی شود که‬
‫رطوبت بذر حدود ‪ 40‬درصد باشد‪.‬‬
‫تهیه کننده ‪:‬‬