GIAÙO AÙN NGÖÕ VAÊN 11 NAÊM 2007


Tuaàn 1 Vaøo Phuû Chuùa Trònh
Tieát 1 – 2 Leâ Höõu Traùc

A – MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC

Giuùp hoïc sinh
1 - Hieåu ñaëc ñieåm cuûa theå kí söï vaø phaùt hieän neùt rieâng cuûa
ngoøi buùt kí söï Leâ Höõu Traùc.
2 - Caûm nhaän giaù trò hieän thöïc saâu saéc cuûa taùc phaåm cuøng vôùi
nhaân caùch thanh cao cuûa HAÆ THÖÔÏNG LAÕN OÂNG LEÂ HÖÕU TRAÙC..

B – PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN

1 – Saùch giaùo khoa ngöõ vaên 11 taäp 1.
2 – Saùch giaùo vieân ngöõ vaên 11 taäp 1.
3 – Thieát keá giaùo aùn.

C – CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH

1 – Phaùt vaán – ñoái thoaïi
2 – Dieãn dòch
3 – Thaûo luaän – thöïc haønh

D – TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC

1 – OÅn ñònh lôùp.
2 – Kieåm tra baøi soaïn, caùch soaïn : Taùc phaåm “Vaøo phuû chuùa
Trònh”
3 – Giôùi thieäu baøi môùi.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc Noäi dung baøi
sinh
HÑ1: Goïi HS ñoïc vaø toùm taét tieåu daãn I/ Tìm hieåu chung:
SGK tr 3 1) TAÙC GIAÛ: LEÂ HÖÕU
GV gôïi yù veà taùc giaû: TRAÙC (1724-1791).
Danh y HAÛI THÖÔÏNG LAÕN OÂNG khoâng chæ -Bieät hieäu: Danh y HAÛI
chöõa beänh maø coøn soaïn saùch, môû THÖÔÏNG LAÕN OÂNG.
tröôøng daïy ngheà thuoác ñeå truyeàn baù y -Queâ quaùn: laøng Lieâu xaù,
hoïc. huyeän Ñöôøng Haøo, tænh
⇒ Laø ngöôøi co ùtrình ñoä y vaø taâm huyeát Haûi Döông
ngheà nghieäp. → OÂNG gaén phaàn lôùn
GV gôïi yù veà taùc phaåm: cuoäc ñôøi, hoaït ñoäng y hoïc
• Theå kí söï duøng ghi cheùp 1 caâu vaø tröôùc taùc vôùi queâ
chuyeän coù thaät ngoaïi ôû Haø tænh.
vaø töông ñoái hoaøn chænh . 2) TAÙC PHAÅM: Thöôïng Kinh
• Noäi dung: Keå laïi nhöõng vieäc maét Kí Söï
thaáy tai nghe trong chuyeán ñi leân kinh -Laø phaàn cuoái cuûa boä
ñoâ chöõa beänh cho thaùi töû Trònh Caùn “Haûi thöôïng y toâng taâm
vaø Chuùa Trònh Saâm. lónh”, taäp kí söï baèng chöõ
Haùn, goàm 66 quyeån vieát
 • Ñoaïn trích coù theå chia laøm 3 yù: 1783 .
-Töø ñaàu→ “quaùn traø” Quang caûnh trong 3) ÑOAÏN TRÍCH: ”Vaøo phuû
phuû Chuùa. chuùa Trònh”:
-Töø “Baáy giôø→” thaät kó” Caûnh sinh hoaït a)Noäi dung: Noùi vieäc Leâ
trong trong phuû Chuùa. Höõu Traùc leân kinh ñoâ,
-Phaàn coøn laïi: caûønh xem maïch, chuaån vaøo phuû Chuùa ñeå baét
beänh, keâ ñôn cho Theá töû. maïch, keâ ñôn cho theá töû
⇒ Ñoaïn trích”Vaøo phuû chuùa Trònh”coù quang Trònh Caùn.
b) Chuû ñeà: Ca ngôïi taøi
caûnh heát söùc cuï theå: caùch baøy trí, caùch
naêng, tính caùch töï do, vaø
aên uoáng, sinh hoaït…
tinh thaàn traùch nhieäm cuûa
danh y ñaõ coáng hieán caû
HÑ 2: GV chia 4 toå thaønh 4 nhoùm, thaûo
ñôøi mình cho y hoïc.
luaän töøng caâu trong SGK tr 9.
N1: Quang caûnh trong phuû chuùa: caûnh”
II/ Ñoïc hieåu vaên baûn:
danh hoa ñua thaém, thoaûng muøi höông, daõy
1)Giaù trò hieän thöïc saâu
haønh lang quanh co noái nhau lieân tieáp, chim
saéc qua böùc tranh sinh
keâu ríu rít”, ngöôøi” ngöôøi haàu ñoâng ñuùc,
ñoäng veà cuoäc soáng xa hoa
qua laïi nhö maéc cöûi, veä só canh giöõ cöûa”,
quyeàn quí nôi phuû Chuùa.
vaät duïng” saäp theáp vaøng, voõng ñieàu, coät
a) Quang caûnh heát söùc cuï
son theáp vaøng”.
theå, traùng leä, loäng laãy,
N2: Nhöõng chi tieát coù giaù trò hieän thöïc
töø caùch baøy trí ñeán caùch
cao: Beân trong phuû laø nhöõng nhaø”Ñaïi
sinh hoaït, aên uoáng… tôùi
ñöôøng”, “Quyeàn boång”, “Gaùc tía”… ñoà
nhöõng leã nghi, khuoân
duøng tieáp khaùch toaøn laø “maâm vaøng,
pheùp, caùch noùi naêng,
cheùn baïc”.
ngöôøi haàu, keû haï… cho
Ñeán noäi cung cuûa theá töû phaûi qua naêm,
thaáy söï cao sang, quyeàn uy
saùu laàn tröôùng gaám trong phoøng thaép
toät ñænh cuøng vôùi cuoäc
neán xung quanh laáp laùnh. →Caûnh giaøu
soáng xa hoa vaø söï loäng
sang khaùc thöôøng. quyeàn cuûa nhaø chuùa.
N3: Cung caùch sinh hoaït nôi phuû chuùa: b) Thaùi ñoä, taâm traïng vaø
-Khi taùc giaû leân caùng vaøo phuû theo leänh nhöõng suy nghó cuûa taùc
chuùa thì coù”teân ñaøy tôù chaïy ñaèng tröôùc giaû:
heùt ñöôøng”; “caùng chaïy nhö ngöïa loàng”; - Quan saùt raát tæ mæ, keå
Trong phuû chuùa ngöôøi giöõ cöûa truyeàn baùo taû chi tieát: töø ñieám canh
roän raøng”→ chuùa giöõ vò trí troïng yeáu vaø ñeán nhaø Ñaïi ñöôøng, töø
coù quyeàn uy toái thöôïng trong trieàu ñình. vaät duïng nhö kieäu, saäp,
-Baøi thô cuûa taùc giaû minh chöùng theâm voõng, baøn gheá ñeàu laø
quyeàn uy nôi phuû chuùa. nhöõng ñieàu daân gian chöa
-Nhöõng lôøi leõ nhaéc ñeán chuùa Trònh vaø töøng thaáy .
theá töû ñeàu heát söùc cung kính, leã ñoä “
→ Taùc giaû khoâng ñoàng
thaùnh thöôïng ñang ngöï ôû ñaáy”
tình vaø döûng döng khoâng
- Chuùa Trònh luoân coù” phi taàn chaàu
bò caùm doã bôûi cuoäc soáng
chöïc”xung quanh.Taùc giaû khoâng ñöôïc thaáy
xa hoa traùng leä ôû ñaây.
maët chuùa maø chæ laøm theo meänh leänh;
2) Dieãn bieán taâm traïng
xem beänh xong cuõng khoâng ñöôïc pheùp trao
vaø caûm nghó cuûa Leâ Höõu
ñoåi, chæ ñöôïc vieát tôø khaûi trình leân chuùa.
Traùc khi baét maïch, keâ ñôn
- Noäi cung trang nghieâm ñeán noãi taùc giaû
cho Theá töû : Caùch khaùm,
phaûi “nín thôû ñöùng ôû xa”; “khuùm nuùm
chuaån ñoaùn, chöûa beänh
ñeán tröôùc saäp xem maïch”
,“xem kó caû löng, buïng vaø
N4: Leâ Höõu Traùc theå hieän thaùi ñoä ngaïc chaân tay”, kieåm tra thuoác
nhieân pha chuùt mæa mai ñang duøng, ñònh beänh
cuûa ngöôøi coi thöôøng danh lôïi vaø khoâng bò chuaån xaùc, caân nhaéc khi
caùm doã tröôùc neáp soáng giaøu sang. ra ñôn, boác thuoác cho ta
thaáy phaåm chaát cuûa oâng
HÑ 3: Thaùi ñoä cuûa taùc gia ûñoái vôùi khoâng chæ laø moät thaày
danh lôïi: Caùch chuaån ñoaùn cuûa Leâ Höõu thuoác gioûi, giaø daën kinh
Traùc raát chính xaùc” aên quaù no, maëc quaù nghieäm maø coøn coù y ñöùc
aám neân phuû taïng yeáu ñi” vaø chöõa beänh cao, coi troïng tính maïng
baèng caùch giöõ theå chaát baåm sinh “chính ngöôøi beänh, coi thöôøng
khí ôû trong maø thaéng thì beänh ôû ngoaøi seõ danh lôïi, quyeàn quí, yeâu
töï noù tieâu daàn, khoâng caàn trò maø beänh thích töï do vaø neáp soáng
seõ maát.” OÂng daùm noùi thaúng vaø chöõa thanh ñaïm, giaûn dò.
thaät caên beänh cuûa theá töû maëc duø yù Xöùng ñaùng laø danh y HAÛI
kieán cuûa oâng khoâng thuaän vôùi soá ñoâng THÖÔÏNG LAÕN OÂNG.
löông y trong trieàu. Ñieàu ñoù noùi leân taøi 3) Neùt ñaëc saéc trong buùt
naêng vaø y ñöùc cuûa ngöôøi thaày thuoác. phaùp kí söï cuûa taùc giaû:
-Quan saùt tæ mæ, ghi cheùp
HÑ 4: Gôïi yù cho 4 toå thaûo luaän ngheä trung thöïc, taû caûnh sinh
thuaät kí söï cuûa taùc giaû: ñoäng , keå dieãn bieán söï
_Kí laø loaïi hình vaên hoïc phöùc taïp trong vaên vieäc kheùo leùo, loâi cuoán
xuoâi töï söï thôøi trung ñaïi. Duøng chæ nhöõng söï chuù yù cuûa ngöôøi ñoïc,
coâng vaên giaáy tôø mang tính haønh chính khoâng boû xoùt nhöõng chi
hoaëc ñeå ghi cheùp nhöõng söï vieäc xaûy ra tieát nhoû taïo neân caùi
trong thöïc teá cho khoûi queân…Nhö vaäy, Kí thaàn cuûa caûnh vaät vaø söï
trong taùc phaåm vaên xuoâi mang chöùc naêng vieäc →Ñoaïn trích coù giaù
haønh chính, leã nghi vaø thaåm mó treân cô trò hieän thöïc heát söùc saâu
sôû toân troïng hieän thöïc. saéc.
Söï ghi cheùp chaân thöïc, tæ mæ cuoäc soáng III / Toång keát:
nôi phuû chuùa ñaõ taïo neân
söùc haáp daãn vaø thaønh coâng cuûa ñoaïn Ghi nhôù:
trích. Baèng taøi quan saùt tinh teá
Neùt ñaëc saéc nhaát laø taùc giaû phaùt vaø ngoøi buùt ghi cheùp chi
hieän nhöõng chi tieát gaây aán töôïng: tieát, chaân thöïc, saéc saûo,
# Theá tö û-moät ñöùa be ù- ngoài cheãm cheä taùc giaû ñaõ veû laïi moät
treân saäp vaøng ñeå cho thaày thuoác – böùc tranh sinh ñoäng veà
moätcuï giaø – quyø döôùi ñaát laïy 4 laïy, roâøi cuoäc soáng xa hoa, quyeàn
cöôøi vaø ban cho oâng giaø moät lôøi khen:” quí cuûa phuû chuùa Trònh
oâng naøy laïy kheùo!”; ñoàng thôøi cuõng boäc loä
# Khi ñi vaøo nôi ôû cuûa theá töû ñeå xem thaùi ñoä coi thöôøng danh
maïch” ñoät nhieân, thaáy oâng ta môû moät lôïi.
choã trong maøn gaám roài böôùc vaøo. ÔÛ
trong toái om, khoâng thaáy coù cöûa ngoõ gì
caû”
# Phoøng ôû cuûa theá töû trong moät khung
caûnh vaøng son nhöng tuø haõm, thieáu sinh
khí;
# Ñeøn saùp chieáu saùng laøm noåi maøu
maët phaán vaø maøu aùo ñoû.
 Cuûng coá – daën doø:
Cuûng coá: Cho bieát yù nghóa cuûa vieäc quan saùt, mieâu taû ngöôøi vaø
caûnh trong phuû chuùa Trònh?
Daën doø: Chuaån bò baøi“Töø ngoân ngöõ chung ñeán lôøi noùi caù nhaân”
Caâu hoûi traéc nghieäm
1/ Taùc phaåm “Thöôïng Kinh Kí Söï “ ñöôïc saùng taùc naêm:
a) 1784 c) 1763
b) 1785 d) 1783

2/ Taùc giaû cuûa ñoaïn trích “ vaøo phuû chuùa Trònh” laø:
a) Ngoâ gia vaên phaùi. c) Nguyeãn Bænh
Khieâm.
b) Leâ Höõu Traùc d) Phaïm Ñình Hoå .

3/ Noäi dung chính cuûa ñoaïn trích laø:

a) Khaéc hoïa cuoäc soáng xa hoa, quyeàn uy nôi phuû chuùa vaø thaùi ñoä
coi thöôøng danh lôïi cuûa taùc giaû.
b) Nieàm vui söôùng, ngaïc nhieân cuûa löông y ôû nôi queâ muøa khi ñöôïc
tieáp xuùc vôùi laàu son, gaùc tía.
c) Thaùi ñoä döûng döng, mæa mai, coi thöôøng danh lôïi cuûa taùc giaû.
d) Pheâ phaùn giai caáp thoáng trò phong kieán ñöông thôøi

4/ Caùch chuaån beänh, keâ ñôn chöùng toû Leâ Höõu Traùc laø ngöôøi:
a) Coù taøi naêng vaø y ñöùc, luoân coi troïng ngheà nghieäp.
b) Muoán khaúng ñònh taøi naêng cuûa mình hôn caùc danh y ôû taïi phuû
chuùa.
c) Coù thieän caûm vôùi vua chuùa vaø quí meán theá töû.
d) Taøi gioûi, giaø daën kinh nghieäm nhöng coù löông taâm, ñaët y ñöùc leân
haøng ñaàu.

5/ Ngheä thuaät mieâu taû quang caûnh nôi phuû chuùa trong ñoaïn trích:
a) Öôùc leä, thaäm xöng, phong phuù.
b) Quan saùt tæ mæ, ghi cheùp trung thöïc, taû caûnh sinh ñoäng, keå leå
kheùo leùo.
c) Ghi cheùp theo hoaøn caûnh khaùch quan, ngoaøi yù muoán.
d) Töôûng töôïng, theâm thaét cho haáp daãn, xa thöïc teá.

ÑAÙP AÙN CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM

CAÂU 1 2 3 4 5
ÑAÙP d b a d b
AÙN


Tuaàn 1
Tieát 3
TÖØ NGOÂN NGÖÕ CHUNG ÑEÁN LÔØI NOÙI CAÙ NHAÂN
A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC
 Giuùp hoïc sinh:
- Naém ñöôïc bieåu hieän cuûa caùi chung trong ngoân ngöõ cuûa xaõ
hoäi vaø caùi rieâng trong lôøi noùi cuûa caù nhaân vaø moái töông quan giöõa
chuùng.
- Naâng cao naêng löïc lónh hoäi nhöõng neùt rieâng trong ngoân ngöõ
cuûa caù nhaân, ñoàng thôøi reøn luyeän ñeå hình thaønh vaø naâng cao
naêng löïc saùng taïo cuûa caù nhaân, bieát phaùt huy phong caùch ngoân
ngöõ caù nhaân khi söû duïng ngoân ngöõ chung.
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN
- SGK + SGV + Saùch baøi taäp.
C. CAÙC BÖÔÙC TIEÁN HAØNH
- Höôùng daãn, trao ñoåi vaø thaûo luaän.
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC
1. Kieåm tra baøi cuõ
2. Giôùi thieäu baøi môùi.

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

VAØ HOÏC SINH

TIEÁT 1:

* Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu baøi
- Giaùo vieân phaùt vaán
- Hoïc sinh traû lôøi
- Caâu 1: Phöông tieän giao tieáp hoäi. Ñoù laø phöông tieän giao tieáp
chung cuûa con ngöôøi laø gì?
I. NGOÂN NGÖÕ – TAØI SAÛN CHUNG
CUÛA XAÕ HOÄI
- Ngoân ngöõ laø taøi saûn chung cuûa
moät daân toäc, moät coäng ñoàng xaõ
chung cuûa xaõ hoäi. Phöông tieän ñoù
vöøa giuùp cho moãi caù nhaân trình
baøy nhöõng noäi dung maø mình muoán
bieåu hieän vöøa giuùp hoï lónh hoäi
ñöôïc lôøi noùi cuûa ngöôøi khaùc. Vì
vaäy moãi caù nhaân phaûi bieát tích
luyõ vaø söû duïng ngoân ngöõ chung
cuûa coäng ñoàng xaõ hoäi.

- Caâu 2: Ñaëc ñieåm chung cuûa - Caùi chung cuûa ngoân ngöõ bao goàm:
ngoân ngöõ goàm nhöõng yeáu toá + Caùc yeáu toá chung: Caùc nguyeân
naøo? aâm, phuï aâm, thanh ñieäu; caùc tieáng;
+ Yeâu caàu cho hoïc sinh ví duï caùc töø; caùc ngöõ coá ñònh…

- Tính chung trong ngoân ngöõ coäng + Caùc quy taéc vaø phöông thöùc chung
ñoàng coøn ñöôïc bieåu hieän qua trong vieäc caáu taïo vaø söû duïng caùc
nhöõng quy taéc naøo? ñôn vò ngoân ngöõ:
+ Yeâu caàu hoïc sinh ñaët caâu: Caâu • Quy taéc caáu taïo kieåu caâu
ñôn; caâu gheùp, caâu phöùc vaø chæ
ra quy taéc caáu taïo caâu.

• Phöông thöùc chuyeån nghóa cuûa

töø.

+ Giaùo vieân ñöa ra ví duï, yeâu caàu

hoïc sinh xaùc ñònh nghóa cuûa töø:
VD: “Ñaù moøn nhöng daï chaúng
moøn”

II. LÔØI NOÙI, SAÛN PHAÅM RIEÂNG

CUÛA CAÙ NHAÂN

- Caâu 3: Muoán giao tieáp ñöôïc con - Khi giao tieáp, moãi caù nhaân söû
ngöôøi caàn phaûi laøm gì? duïng ngoân ngöõ chung ñeå taïo ra lôøi
noùi ñaùp öùng nhu caàu giao tieáp. Lôøi
noùi cuûa caù nhaân vöøa coù tính chung
vöøa coù saéc thaùi rieâng.
- Caùi rieâng cuûa caù nhaân bao goàm
caùc phöông dieän:

- Caâu 4: Vì sao ta xaùc ñònh ñöôïc + Gioïng noùi caù nhaân

ngöôøi noùi khi nghe qua ñieän thoaïi?
- Caâu 5: Voán töø ngöõ cuûa moãi + Voán töø ngöõ caù nhaân: Khi söû
caù nhaân coù gioáng nhau khoâng? duïng coøn phuï thuoäc vaøo: Löùa tuoåi,
Vì sao? giôùi tính, caù tính, ngheà nghieäp, trình
ñoä hieåu bieát, ñòa phöông sinh soáng…
+ Söï chuyeån ñoåi saùng taïo khi söû
- Caâu 6: Caàn phaûi laøm gì ñeå coù duïng töø ngöõ chung quen thuoäc.
voán töø ngöõ phong phuù, ña daïng, + Vieäc taïo ra caùc töø môùi.
mang daáu aán caù nhaân roõ neùt?
+ Vieäc vaän duïng linh hoaït saùng taïo
+ Yeâu caàu hoïc sinh tìm hieåu caùc quy taéc chung, phöông thöùc chung.
ví duï xeùt hieäu quaû cuûa caùch
duøng töø: - Bieåu hieän roõ nhaát cuûa neùt rieâng
trong lôøi noùi caù nhaân laø phong
• “Naéng xuoáng trôøi leân saâu caùch ngoân ngöõ caù nhaân.
choùt voùt”
VD: Ngoân ngöõ thô Hoà Xuaân Höông
• “Toâi muoán buoäc gioù laïi” saéc caïnh, caù tính, coøn ngoân ngöõ
thô cuûa Nguyeãn Khuyeán giaûn dò,
saâu saéc.

* Hoaït ñoäng 2: Luyeän taäp * Luyeän taäp:

- Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh Baøi 1:
laøm baøi taäp.
• “Thoâi”:
Baøi 1: Yeâu caàu hoïc sinh xaùc
ñònh nghóa goác cuûa töø “thoâi” vaø Nghóa goác: Chaám döùt, keát thuùc
nghóa trong thô Nguyeãn Khuyeán. moät hoaït ñoäng
-> Nhaän xeùt? Nghóa môùi trong thô: Chaám döùt,
keát thuùc cuoäc ñôøi -> caùch noùi
saùng taïo nhaèm traùnh neù, giaûm nheï
söï ñau thöông.

Baøi 2: Nhaän xeùt caùch saép xeáp Baøi 2:

töø trong hai caâu thô cuûa Hoà
• Caùch saép xeáp saùng taïo: Ñaûo
Xuaân Höông, nhaän xeùt?
ngöõ (ñoäng töø + thaønh phaàn
phuï + chuû ngöõ)
Baøi 3: Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø -> Taïo neân aâm höôûng maïnh meõ cho
laøm. caâu thô vaø toâ ñaäm caùc hình töôïng
* Hoaït ñoäng 3: Cuõng coá. thô.

TIEÁT 2:
Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu baøi: III. QUAN HEÄ GIÖÕA NGOÂN NGÖÕ
- Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc SGK vaø CHUNG VAØ LÔØI NOÙI CAÙ NHAÂN:
ruùt ra nhaän xeùt veà moái quan heä Giöõa ngoân ngöõ chung cuûa coäng
naøy? ñoàng xaõ hoäi vaø lôøi noùi cuûa caù
nhaân coù moái quan heä hai chieàu:
Ngoân ngöõ chung cuûa xaõ hoäi laø cô
sôû ñeå saûn sinh vaø lónh hoäi lôøi noùi
caù nhaân. Ngöôïc laïi trong lôøi caù
nhaân vöøa coù phaàn bieåu hieän cuûa
ngoân ngöõ chung, vöøa coù neùt rieâng.
Hôn nöõa, caù nhaân coù theå saùng taïo
goùp phaàn laøm bieán ñoåi vaø phaùt
trieån ngoân ngöõ chung.

* Hoaït ñoäng 2: Laøm baøi taäp: * Luyeän taäp:

Caâu 1: Xaùc ñònh nghóa cuûa töø
“naùch” trong caâu thô cuûa Nguyeãn
Du? Nguyeãn Du ñaõ coù söï saùng
taïo nhö theá naøo?
Caâu 1: Töø “naùch” trong caâu thô cuûa
Nguyeãn Du chæ goùc töôøng. Nguyeãn
Du ñaõ chuyeån töø “naùch” töø nghóa
chæ vò trí treân thaân theå con ngöôøi
sang nghóa chæ vò trí giao nhau giöõa
hai böùc töôøng taïo neân moät goùc ->
ñaây laø nghóa chuyeån, ñöôïc taïo ra
theo phöông thöùc chuyeån nghóa chung
cuûa TV – phöông thöùc aån duï.

Caâu 2: Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi Caâu 2:

caâu hoûi: - “Ngaùn noãi xuaân ñi, xuaân laïi laïi”
- Xaùc ñònh nghóa goác cuûa töø + “Xuaân”: Vöøa laø nghóa chæ muøa
“xuaân”? xuaân vöøa laø nghóa chæ söùc soáng,
- Xaùc ñònh nghóa cuûa töø “xuaân”
trong töøng caâu thô. Chæ ra töø naøo
ñöôïc duøng vôùi nghóa chung, töø
naøo ñöôïc taùc giaû duøng theo söï
saùng taïo rieâng cuûa taùc giaû?
tuoåi xuaân cuûa ngöôøi phuï nöõ.
- “Caønh xuaân ñaõ beû cho ngöôøi
chuyeân tay”
+ “Xuaân”: Mang nghóa saùng taïo rieâng
chæ veû ñeïp, söï treû trung cuûa ngöôøi
con gaùi.
- “Cheùn quyønh töông aêm aép baàu
xuaân”
+ “Xuaân”: Mang nghóa saùng taïo rieâng
chæ chaát men say noàng cuûa röôïu
ngon vaø chæ söï thaém thieát ñaäm ñaø
trong tình caûm baïn beø.
- “Muøa xuaân………..caøng xuaân”.
+ “Xuaân” (1): Nghóa chung: Muøa xuaân
+ “Xuaân” (2): Nghóa saùng taïo rieâng:
Söùc soáng môùi, töôi ñeïp.

Caâu 3: Yeâu caàu hoïc sinh phaân Caâu 3:

tích söï saùng taïo cuûa taùc giaû khi a) “Maët trôøi……….saäp cöûa”.
duøng töø “maët trôøi”.
+ “Maët trôøi”: Nghóa goác – ngheä
thuaät nhaân hoaù.
b) “Töø aáy………maët trôøi………qua
tim”
+ “Maët trôøi”: Chæ lyù töôûng caùch
maïng
c) Maët trôøi (1): Nghóa goác.
Maët trôøi (2): Nghóa saùng taïo rieâng
– ngheä thuaät aån duï: Chæ ñöùa con
treân löng – ñoù laø nieàm vui, nieàm
haïnh phuùc mang laïi nieàm tin aùnh
saùng cho ngöôøi meï.

Caâu 4: Caâu 4:
- Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh töø a) – Töø “moïn maèn”: Döïa vaøo tieáng
naøo môùi ñöôïc saùng taïo? “moïn”
- Phaân tích söï saùng taïo ñoù: - Phöông thöùc caáu taïo:
Chuùng ñöôïc taïo ra döïa vaøo tieáng + Quy taéc taïo töø laùy 2 tieáng, laëp
naøo coù saün vaø theo coâng thöùc laïi phuï aâm ñaàu (m).
caáu taïo töø nhö theá naøo?
+ Tieáng goác ñaët tröôùc, tieáng laùy
- Yeâu caàu hoïc sinh tìm theâm ví duï ñaët sau.
nhöõng töø cuøng kieåu caáu taïo
treân. + Tieáng laùy laëp laïi aâm ñaàu (m),
nhöng ñoåi vaàn thaønh vaàn (aên).
 b) – Töø “gioûi giaén”: Döïa vaøo tieáng
“gioûi”
- Phöông thöùc caáu taïo: (gioáng töø
caâu a)
c) – Töø “noäi soi”: Döïa vaøo 2 tieáng coù
saün “noäi soi”.
- Phöông thöùc caáu taïo töø gheùp chính
phuï: Tieáng chính chæ hoaït ñoäng
(ñöùng sau) tieáng phuï boå sung yù
nghóa ñi tröôùc.

3. Daën doø:
- Veà nhaø hoïc baøi, laøm baøi taäp


Tuaàn 2 Töï Tình II

Tieát 5 Hoà Xuaân
Höông

A – MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC

Giuùp hoïc sinh
1 – Caûm ñöôïc taâm traïng buoàn tuûi, phaãn uaát vaø khaùt voïng soáng
haïnh phuùc ôû nöõ só Xuaân Höông.
2 – Thaáy ñöôïc taøi naêng thô Noâm cuûa Hoà Xuaân Höông.
B – PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN
1 – Saùch giaùo khoa ngöõ vaên 11taäp 1.
2 – Saùch giaùo vieân ngöõ vaên 11 taäp 1.
C – CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH
1 – Phaùt vaán, chia nhoùm thaûo luaän.
2 – Thuyeát giaûng, tích hôïp…
3 – Gôïi yù cuûa GV vaø söï tham gia cuûa HS trong caùc thao taùc ñoïc
tìm hieåu baøi ôû nhaø, traàn thuyùeât, trao ñoåi thaûo luaän, traû lôøi nhöõng
caâu hoûi, luyeän taäp
D – TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC
1 – OÅn ñònh lôùp.
2 – Kieåm tra baøi cuõ.
3 – Giôùi thieäu baøi môùi.

Hoïat ñoäng cuûa GV vaø Yeâu caàu caàn ñaït

HS
Hñ1→ GV goïi HS ñoïc Tieåu
daãn vaø naém neùt chính
veà taùc giaû vaø taùc phaåm.
Gv laøm roõ hôn
I. Tìm hieåu chung:
1) Taùc giaû:
- Hoà Xuaân Höông(chöa roõ naêm sinh –
maát).
-Queâ quaùn: laøng Quyønh Ñoâi, huyeän
Taùc giaû:
-Tính phoùng khoaùng,töøng
ñi nhieàu nôi vaø keát thaân
vôùi nhieàu danh só nhö
Nguyeãn Du, Phaïm Ñình Hoå.
- Hoà Xuaân Höông laø moät
hieän töôïng ñoäc ñaùo trong
vaên hoïc, töøng ñöôïc meänh
danh laø Baø chuùa thô Noâm.
Taùc phaåm:
-Caû 3 baøi ñeàu möôïn thôøi
gian ñeå boäc loä taâm traïng,
tình duyeân cuûa ngöôøi phuï
nöõ, theo keát caáu voøng
troøn.
HÑ 2: Gv cho töøng toå trình
baøy khaùi quaùt veà taùc
phaåm: xuaát xöù, boá cuïc,
ñaïi yù, chuû ñeà vaø nhaän
xeùt cho HS ghi nhaän yù
chính.
HÑ 3: Gv goïi 2 nhoùm thaûo
luaän 4 caâu , 2 keát caáu
ñaàu :
N 1: Ñeà:
Aâm thanh “vaêng vaúng”
nhö noåi roõ, khoaûng khaéc
toái ñen, vaéng laëng trong
töøng tíc taéc, phuø hôïp vôùi
taâm traïng beõ baøng, coâ
ñôn”trô caùi hoàng nhan”
→ Vöøa nhö thaùch thöùc
vöøa nhö tuûi hoå vì bò reû
ruùng, mæa mai cho thaân
phaän cuûa ngöôøi phuï nöõ.
N2: Thöïc
-Cheùn röôïu→ caùi tình,
buoàn, say, caøng say caøng
buoàn”say laïi tænh”
-Vaàng traêng → vaãn
khuyeát, caûnh vaãn chöa
troøn veïn, ngoaïi caûnh vaø
taâm caûnh ñoàng nhaát.
HÑ 4: GV gôïi yù cho HS
nhaän xeùt 4 caâu ñaàu.
Boán caâu ñaàu cho thaáy
taùc giaû raát baûn lónh, ‘trô
‘keát hôïp’vôùi nöôùc non’
theå hieän söï beàn gan,
Quyønh Löu, tænh Ngheä An. Soáng chuû
yeáu ôû kinh thaønh Thaêng Long.
→ Cuoäc ñôøi baø tình duyeân ngang traùi,
eùo le.
-Saùng taùc taäp thô “Löu höông kí" goàm
26 baøi chöõ Noâm vaø 24 baøi chöõ Haùn,
-Noäi dung saùng taùc: Khaúng ñònh, ñeà
cao veû ñeïp vaø khaùt voïng cuûa ngöôøi
phuï nöõ baèng tieáng noùi thöông caûm,
ñaäm ñaø chaát daân gian.
2) Taùc phaåm:
a) Xuaát xöù:“Töï tình II” naèm trong chuøm
thô Töï tình, goàm 3 baøi thaát ngoân baùt
cuù Ñöôøng luaät baèng chöõ Noâm.
b) Boá cuïc:
Ñeà: Ñeâm khuya vôùi noãi buoàn tuûi.
Thöïc: Tình, caûnh thöïc taïi cuûa Xuaân
Höông.
Luaän: Noãi nieàm phaån uaát.
Keát: Taâm traïng chaùn chöôøng, buoàn
tuûi.
c) Ñaïi yù: Chuoãi taâm traïng, thaùi ñoä ñau
buoàn, phaãn uaát tröôùc duyeân phaän,
gaéng göôïng vöôn leân duø thöïc taïi vaãn
rôi vaøo bi kòch
d) Chuû ñeà: Noùi leân bi kòch duyeân
phaän vaø khaùt voïng soáng, haïnh phuùc
cuûa ngöôøi phuï nöõ.
II. Ñoïc hieåu Baøi thô:
1) Ñeâm khuya vôùi noãi buoàn tuûi.
“Ñeâm khuya vaêng vaúng troáng canh
doàn”→ caûm nhaän ñöôïc böôùc ñi doàn
daäp cuûa thôøi gian, giöõa khoâng gian
vaéng laëng. → taâm traïng buoàn.
“Trô caùi hoàng nhan..” → cuïm töø ñaûo
ngöõ, nhaán maïnh söï beõ baøng, cay
ñaéng cuûa duyeân phaän.
-Nhòp thô baát thöôøng 1/3/3 nhaán maïnh
töøng caûm giaùc beõ baøng, cay ñaéng
nhö thaám thía, xoùt xa cho phaän baïc”
Ñuoác hoa ñeå ñoù, maëc naøng naèm trô”.
2) Tình, caûnh thöïc taïi cuûa Xuaân Höông:
-Cuïm töø”say laïi tænh” gôïi leân caùi voøng
laãn quaån: caøng buoàn, caøng chuù yù,
caøng caûm nhaän ra noãi ñau thaân phaän;
- Ngoaïi caûnh ñaõ ñi vaøo taâm caûnh,
taâm caûnh traøn ra, ngaám vaøo caûnh
vaät: ñeâm ñen, traêng khuyeát… ñaõ
vaéng laëng laïi coøn coâ ñôn, trô troïi → söï
thaùch ñoá’ trô gan cuøng
tueá nguyeät’ boäc loä taâm
traïng buoàn tuûi, ñaéng cay,
coâ ñôn.
N3: Luaän
-2 ñoâïng töø maïnh, ñaûo
ngöõ ‘xieân, ñaâm mieâu taû
thieân nhieân sinh ñoäng,
caêng ñaày söùc soáng, nhö
cöïa quaäy, troãi daäy, phaûn
öùng maïnh meõ..ñoù cuõng
laø thaùi ñoä quyeát lieät
cuûa Xuaân Höông tröôùc
nhöõng baát coâng, ngang
traùi cho thaân phaän phuï
nöõ PK.
N4: Keát
-Laø tieáng thôû daøi ngao
ngaùn, xoùt xa’ngaùn noãi
xuaân ñi, xuaân laïi laïi’ voøng
quy khaéc nghieät cuûa thôøi
gian ñem theo caû tuoåi treû
vaø nhan saéc troâi ñi ñeå laïi
noãi cay ñaéng beõ baøng cho
ngöôøi phuï nöõ cuõng laø lôøi
oaùn traùch XHPK ñaõ töôùc
ñoaït haïnh phuùc chính
ñaùng cuûa hoï.
HÑ 5: Gv goïi Hs toång keát bi
kòch duyeân phaän vaø khaùt
voïng haïnh phuùc cuûa Xuaân
Höông.
- Bi kòch duyeân phaän
theå hieän qua pheùp
nghòch ñoái: duyeân
phaän muoän maøng,
lôû ñôû trong khi thôøi
gian cöù laïnh luøng
troâi ñi daãn ñeán taâm
traïng buoàn tuûi, phaãn
uaát vaø tieàm aån
khaùt voïng soáng
maõnh lieät cuûa ngöôøi
phuï nöõ trong XHPK.
Hñ 6: Haõy choïn moät caâu
maø em cho laø coù giaù trò
bieåu caûm nhaát
ñoàng nhaát giöõa caûnh vaø ngöôøi, traêng
“boùng xeá” maø vaãn “ chöa troøn”; ngöôøi
“say laïi tænh”, ñaõ “trô” maø vaãn coâ ñôn
.
⇒ Röôïu, tình ñeàu ñem laïi söï cay noàng,
ñaéng chaùt cho Xuaân Höông vôùi noãi
saàu duyeân phaän.
3) Noãi nieàm phaån uaát:
-Pheùp ñoái töøng caëp;”xieân ngang><
ñaâm toaïc”;” reâu töøng ñaùm>< ñaù
maáy hoøn”;” maët ñaát>< chaân
maây”..keát hôïp vôùi hình thöùc ñaûo ngöõ
→ noãi baät söï phaãn uaát cuûa thaân
phaän ñaát ñaù, coû caây cuõng laø söï
phaãn uaát cuûa taâm traïng coâ ñôn muoán
böùt phaù raøo caûn ñeå töï tìm haïnh phuùc
.
→Khaúng ñònh söùc soáng maõnh lieät ngay
caû trong tình huoáng bi thöông.
4) Taâm traïng chaùn chöôøng, buoàn tuiû:
-Cuïm töø” xuaân ñi xuaân laïi laïi” taïo hoùa
nhö voøng laån quaån, söï trôû laïi cuûa
muøa xuaân ñoàng nghóa vôùi söï ra ñi
cuûa tuoåi xuaân.
- Ngheä thuaät taêng tieán” maûnh tình -
san seû - tí - con con” nhaán maïnh söï nhoû
beù daàn, laøm cho nghòch caûnh caøng
eùo le hôn.
→ taâm traïng cuûa phaän laøm leõ, cuõng
laø noãi loøng cuûa ngöôøi phuï nöõ trong
xaõ hoäi xöa.
III. Toång keát:
1) Veà noäi dung: Qua lôøi töï tình, baøi
thô noùi leân caû bi kòch vaø khaùt
voïng soáng, khaùt voïng haïnh phuùc
löùa ñoâi cuûa nöõ só Xuaân Höông.
2) Veà ngheä thuaät: Söû duïng töø ngöõ
giaûn dò maø ñaëc saéc, hình aûnh
giaøu söùc gôïi caûm ñeå dieãn taû
caùc bieåu hieän phong phuù cuûa
taâm traïng.
 Cuûng coá – daën doø:
- Yeâu caàu hoïc sinh hoïc thuoäc ghi nhôù vaø chuaån bò Baøi’ Caâu caù muøa
thu’
Caâu hoûi traéc nghieäm:
1. Hai caâu ñeà cho thaáy taâm traïng cuûa taùc gia ûlaø;
a) Nieàm xoùt xa, caêm haän. c.) Noãi nieàm
buoàn tuûi.
b) Söï cam chòu coâ ñôn d). söï phaûn
khaùng maïnh meõ.
2. Töø “trô” trong caâu thô ñöôïc hieåu:
a). Tuûi hoå, beõ baøng. c). Ngaån
ngöôøi ra.
b). Trô treõn, chai lì. d). Khoâng bieát
ngöôïng.
3. Töø”trô” keát hôïp “ nöôùc non” theå hieän:
a). Caûm giaùc chai lì, baáùt chaáp c). Mæa mai,
reû ruùng.
b). Söï ñau ñôùn tuûi hoå. d). Söï beàn
gan, thaùch ñoá .
4.Caâu”…xuaân ñi xuaân laïi laïi” theå hieän :
a).Voøng laån quaån cuûa taïo hoùa. c). Söï ra ñi
cuûa tuoåi xuaân.
b). Söï trôû laïi cuûa muøa xuaân . . d). Caâu b
vaø c .
5. Töï Tình laø baøi thô naèm trong chuøm thô:
a). Muøa thu. c).Traùch Chieâu
Hoå.
b). Maéng troø hoïc doát d). Töï tình
ÑAÙP AÙN CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM
CAÂU 1 2 3 4 5
ÑAÙP c a b c d
AÙN


Tuaàn 2 Caâu caù muøa thu
Tieát 6 Nguyeãn
Khuyeán

A – MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC

Giuùp hoïc sinh
1 – Caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp cuûa caûnh thu vuøng ñoàng baèng Baéc
boä vaø veû ñeïp taâm hoàn thi nhaân.
2 – Thaáy ñöôïc taøi naêng thô Noâm cuûaNguyeãn Khuyeán vôùi buùt
phaùp taû caûnh, taû tình ñieâu luyeän.
B – PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN
1 – Saùch giaùo khoa ngöõ vaên 11taäp 1.
2 – Saùch giaùo vieân ngöõ vaên 11 taäp 1.
C – CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH
 1 – Phaùt vaán, chia nhoùm thaûo luaän.
2 – Thuyeát giaûng, tích hôïp…
3 – Gôïi yù cuûa GV vaø söï tham gia cuûa HS trong caùc thao taùc ñoïc
tìm hieåu baøi ôû nhaø, traàn thuyùeât, trao ñoåi thaûo luaän, traû lôøi nhöõng
caâu hoûi, luyeän taäp
D – TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC
1 – OÅn ñònh lôùp.
2 – Kieåm tra baøi cuõ.
3 – Giôùi thieäu baøi môùi.

Hoïat ñoäng cuûa GV vaø Yeâu caàu caàn ñaït

HS
Hñ1→ GV goïi HS ñoïc Tieåu
daãn vaø naém neùt chính
veà taùc giaû vaø taùc phaåm.
Gv nhaän xeùt vaø boå sung
Taùc giaû: Tuy ñoã ñaït cao
nhöng oâng chæ laøm quan
hôn 10 naêm coøn phaàn lôùn
cuoäc ñôøi laø daïy hoïc vaø
soáng thanh baïch ôû queâ.
Ñoùng goùp noåi baät cuûa
NK cho neàn VH laø maûng
thô Noâm traøo phuùng vieát
veà laøng queâ. → Chuøm thô
thu: Thu ñieáu, Thu vònh vaø
Thu aåm
Taùc phaåm:-Caû 3 baøi ñeàu
mieâu taû caûnh vaø tình thu
cuûa ñoàng baèng Baéc boä
vôùi nhöõng veû ñeïp khaùc
nhau nhöng ñeàu tieâu bieåu
cho hoàn thu cuûa laøng queâ
Vieät nam.
HÑ 2: Gv cho HS khaùi quaùt
veà taùc phaåm: xuaát xöù,
boá cuïc, ñaïi yù, chuû ñeà
vaø nhaän xeùt cho HS ghi
nhaän yù chính.
HÑ 3:
Gv goïi 2 nhoùm thaûo luaän
6 caâu ñaàu :
N 1: Ñeà: Caùch gieo vaàn
“eo” ñoäc ñaùo, laøm taêng
caûm giaùc laïnh leõo, tónh
mòch cuûa muøa thu ôû queâ
oâng.
-Hình aûnh gôïi taû”nöôùc
trong veo” vaø con thuyeàn
baát ñoäng ñeå dieãn taû
I. Tìm hieåu chung:
1) Taùc giaû:
- Nguyeãn Khuyeán (sinh 1835 –maát 1909).
-Queâ quaùn: xa õYeân Ñoã, huyeän Bình
Luïc, tænh Haø Nam.
-Ñoã ñaàu caû 3 kì thi ñöôïc goïi laø Tam
Nguyeân Yeân Ñoã.
→ OÂâng laø ngöôøi taøi naêng, coát caùch
thanh cao, coù taám loøng yeâu nöôùc
thöông daân vaø kieân quyeát khoâng hôïp
taùc vôùi chính quyeàn Phaùp.
- Saùng taùc goàm caû chöõ Noâm laãn chöõ
Haùn , hieän coøn treân 800 baøi thô, vaên
vaø caâu ñoái.
-Noäi dung saùng taùc:
* Noùi leân tình yeâu ñaát nöôùc, gia ñình,
beø baïn.
*Phaûn aùnh cuoäc soáng cuûa nhöõng con
ngöôøi khoå cöïc, chaát phaùc.
*Chaâm bieám, ñaû kích thöïc daân vaø
taàng lôùp thoáng trò.
2) Taùc phaåm:
a) Xuaát xöù:“Caâu caù muøa thu” naèm
trong chuøm thô Thu, goàm 3 baøi thaát
ngoân baùt cuù Ñöôøng luaät baèng chöõ
Noâm.
b) Boá cuïc: 2 phaàn
- Caûnh thu.
- Tình thu
c) Ñaïi yù: Söï caûm nhaän vaø ngheä thuaät
gôïi taû tinh teá cuûa Nguyeãn Khuyeán veà
caûnh saéc muøa thu töø khung ao heïp
ñöôïc môû ra nhieàu höôùng sinh ñoäng.
d) Chuû ñeà: Noùi leân tình yeâu thieân
nhieân, ñaát nöôùc, taâm traïng thôøi theá
cuûa taùc giaû .
II. Ñoïc hieåu Baøi thô:
1) Caûnh thu:
khoâng gian yeân tónh
N2 Thöïc:
Töø ngöõ raát hình töôïng,
chính xaùc” hôi gôïn tí, kheõ
ñöa veøo”Maët nöôùc thu
trong veo, phaûn chieáu saéc
trôøi thaønh xanh bieác, gioù
raát nheï chæ ñuû ñeå chieác
laù rôi vôùi tö theá nghieâng”
ñöa veøo” → raát tinh teá,
ñoäc ñaùo.
N3: Luaän
-Hình aûnh choïn loïc ñaëc
saéc:” trôøi xanh ngaét, ngoõ
truùc quanh co khaùch vaéng
teo”. Baàu trôøi thu xanh cao
vôøi vôïi, maây lô löûng,
khoâng muoán troâi, ñöôøng
vaøo thoân xoùm quanh co,
chìm khuaát vaøo boùng tre
xanh vaéng laëng, buoàn
teânh.
HÑ 4: GV gôïi yù cho HS
nhaän xeùt 6 caâu ñaàu.
Saùu caâu ñaàu cho thaáy
taùc giaû mieâu taû muøa thu
raát taøi hoa nhö böùc tranh
ngheä thuaät vöøa ñieâu
luyeän vöøa gaàn guõi, quen
thuoäc vôùi cuoäc soáng.
Caûnh thu vöøa ñeïp vöøa
mang neùt ñaëc tröng cuûa
laøng queâ taùc giaû ñoù laø
söï yeân aû, quaïnh vaéng,
ñöôïm buoàn.
HÑ5: Gv goïi HS thaûo luaän
2 caâu cuoái
N4: Keát
Ngheä thuaät laáy ñoäng taû
tónh: aâm thanh caù ñôùp
doäng laøm ngöôøi caâu giaät
mình, maët nöôùc yeân aéng
vaø tö theá “töïa goái oâm
caàn” chöùng toû khoâng gian
phaúng laëng töôûng nhö moïi
vaät baát ñoäng beân caïnh
cuoäc soáng vaãn toàn taïi
aâm æ, taùc giaû nhö coá tìm
söï thanh thaûn trong taâm
hoàn.
- Khoâng khí muøa thu ñöôïc gôïi leân
töø söï dòu nheï, thanh sô cuûa caûnh
vaät.
- Saéc maøu thu: nöôùc trong veo,
soùng bieác, trôøi xanh ngaét.
- Ñöôøng neùt thu uyeån chuyeån nheï
nhaøng” hôi gôïn tí, kheõ ñöa veøo,
maây lô löûng”.
-” laù vaøng tröôùc gioù kheõ ñöa veøo”
maøu vaøng ñaâm ngang cuûa chieác laù
thu boång rôi giöõa thaûm xanh möôùt,
ñieäu cuûa muøa thu, ao xanh, soùng xanh,
beøo xanh, bôø xanh, tre xanh, trôøi xanh…
→ caùi ñeïp ñeõ, tinh teá, saéc saûo cuûa
caûnh thu ôû ñaây laø caùch pha maøu cuûa
taùc giaû, vôùi gam maøu xanh raát ñieäu
ngheä.
-“Ao thu laïnh leõo… thuyeàn caâu beù teûo
teo” ao thu nhoû, chieác thuyeàn cau theo
ñoù cuõng beù teûo teo, daùng ngöôøi
cuõng thu nhoû laïi nhö söï chôø ñôïi ñang
aån chöùa trong taâm tö .
-“Ngoõ truùc quanh co khaùch vaéng teo”
Khoâng gian tónh: vaéng ngöôøi, vaéng
tieáng , tieáng caù ñôùp moài caøng taêng
theâm söï yeân aéng, tónh mòch,caùc
chuyeån ñoäng raát nheï, raát kheõ khoâng
ñuû taïo aâm thanh
→ Taùc giaû hoøa saéc taïo hình, taïo neùt
rieâng cuûa laøng queâ Baéc boä, caùi hoàn
daân daõ ñöôïc gôïi leân töø khung ao heïp,
töø caùnh beøo, töø ngoõ truùc quanh co.
Caûnh tu ñeïp nhöng tónh laëng vaø ñöôïm
buoàn.
2) Tình thu:
-Möôïn chuyeän caâu caù ñeå ñoùn nhaän
trôøi thu, caûnh thu vaøo coõi loøng: caûnh
vaät vaéng laëng, coõi loøng tónh yeân neân
caûm ñöôïc ñoä trong veo cuûa trôøi,
nöôùc,.. tieáng caù” ñôùp ñoäng döôùi
chaân beøo” chöùng toû taâm caûnh ñang
tónh laëng tuyeät ñoái caûm nhaän veà noãi
coâ quaïnh, uaån khuùc trong taâm hoàn
nhaø thô.
-Qua caûnh thu, ngöôøi ñoïc caûm nhaän ôû
Nguyeãn Khuyeán moät taâm hoàn gaén
boù, tha thieát vôùi thieân nhieân ñaát
nöôùc vaø moät taám loøng yeâu nöôùc
thaàm kín nhöng khoâng keùm phaàn saâu
saéc.
 HÑ 6: Gv goïi Hs toång keát
caûm nhaän veà baøi thô.
III. Toång keát:
-Veà noäi dung: Caûnh mang veû ñeïp ñieån
hình cho muøa thu ôû thoân queâ Baéc boä
nhöng cuõng phaûng phaát noãi buoàn veà
thôøi theá cuûa taùc gia.û
-Veà ngheä thuaät: Ngoân ngöõ trong
saùng, hình aûnh hieän thöïc, ñaäm ñaø
chaát daân toäc

Cuûng coá – daën doø:

- Yeâu caàu HS thuoäc baøi thô vaø ghi nhôù , chuaån bò Baøi’Phaân tích ñeà,
laäp daøn yù baøi vaên nghò luaän’

Caâu hoûi traéc nghieäm:

1. Baøi “thu Ñieáu” ñöôïc vieát khi taùc giaû :

a) Coøn raát beù. c). OÂng ñaõ
hoïc haønh, thi cöû xong.
b) Ra laøm quan d). Caùo quan
veà ôû aån.

2. Caûnh thu trong baøi” Thu Ñieáu” ñöïoc thi nhaân ñoùn nhaän:
a). Töø gaàn ñeán xa, töø cao xuoáng thaáp. c).Töø cao
trôû lai gaàn
b). Töø cao xa tôùi gaàn d).Töø gaàn
ñeán cao xa.

3. Tình thu trong baøi” Thu Ñieáu” ñöïoc thi nhaân theå hieän:
a).Tình cuûa keû só baát löïc tröôùc hoaøn caûnh XH c).Tình
yeâu queâ höông ñaát nöôùc.
b).Caùch caûm nhaän muøa thu vaø taâm traïng thôøi theá. d). Laø
tình yeâu thieân nhieân.

4.Caâu thô naøo trong baøi “Thu Ñieáu” laøm roõ taâm traïng thôøi theá cuûa
nhaø thô:
a).Laù vaøng tröôùc gioù kheõ ñöa veøo. c). Ngoõ
truùc quanh co khaùch vaéng teo.
b).Taàng maây lô löûng trôøi xanh ngaét. . d).Töïa goái
oâm caàn laâu chaúng ñöïôc.

5. Nhöõng yeáu toá khaéc hoïa muøa thu trong chuøm thô thu cuûa Nguyeãn
Khuyeán laø:
a).Sen taøn, cuùc nôû, laù ngoâ ñoàng ruïng. c). Mai,
lan, cuùc, truùc.
b). Trôøi, nöôùc, gioù, traêng, hoacoû vaø aâm thanh d).Traêng,
nöôùc, gioù, maây.

ÑAÙP AÙN CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM

CAÂU 1 2 3 4 5
 ÑAÙP d a b d b
AÙN



Tuaàn 3 THÖÔNG VÔÏ

Tieát 9 Traàn Teá Xöông.
A. Muïc ñích – Yeâu caàu: Giuùp hoïc sinh:
- Caûm nhaän ñöôïc hình aûnh cuûa baø Tuù: vaát vaû ñaûm ñang, thöông
yeâu vaø laëng leõ hi sinh vì choàng vì con.
- Thaáy ñöôïc tình caûm thöông yeâu vaø quyù trong cuûa Traàn Teá Xöông
daønh cho ngöôøi vôï. Qua nhöõng lôøi töï traøo thaáy ñöôïc veû ñeïp
nhaân caùch vaø taâm söï cuûa nhaø thô.
- Naém ñöôïc nhöõng thaønh coâng veà ngheä thuaät cuûa baøi thô: töø
ngöõ giaûn dò, giaøu söùc bieåu caûm, vaän duïng hình aûnh ngoân ngöõ
vaên hoïc daân gian, söï keát hôïp giöõa gioïng ñieäu tröõ tình vaø töï
traøo.
B. Phöông tieän thöïc hieän:
- Saùch Giaùo Khoa, saùch giaùo vieân, tö lieäu tham khaûo: hình aûnh, thô
vaên Traàn Teá Xöông.
C. Caùch thöùc tieán haønh:
- Giaùo vieân theo caùch keát hôïp cacù phöông phaùp ñoïc hieåu vaên
baûn, vaán ñaùp gôïi tìm, daãn daét vaø trao ñoåi thaûo luaän.
D. Tieán trình daïy hoïc:
1. Kieåm tra baøi cuõ:
- Ñaëc dieåm con ngöôøi cuûa taùc giaû Nguyeãn Khuyeán?
- Em haõy nhaän xeùt veà khoâng gian trong caâu caù muøa thu qua caùc
chuyeån ñoäng maøu saéc hình aûnh aâm thanh? Khoâng gian aáy ñaõ
goùp phaàn dieãn taû taâm traïng nhö theá naøo?
2. Giôùi thieäu baøi môùi:

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA YEÂU CAÀU CAÀN DIEÃN ÑAÏT

GIAÙO VIEÂN , HOÏC
SINH
Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu I. Tìm hieåu chung:
chung phaàn tieåu daãn. 1) Taùc giaû:
GV yeâu caàu hoïc sinh - Traàn Teá Xöông (1870-1907) queâ ôû laøng Vî
ñoïc saùch vaø tìm hieåu Xuyeân huyeän Myõ Loäc tænh Nam Ñònh.
veà taùc giaû vaø taùc - Oâng laø ngöôøi coù taøi, tính tình phoùng
phaåm cuûa Traàn Teá khoaùng hoïc gioûi thô hay nhöng laän ñaän
Xöông ôû nhaø, vaøo lôùp trong thi cöû chæ ñoã tuù taøi (neân thöôøng
traû lôøi nhöõng caâu hoûi: goïi laø Tuù Xöông).
- Traàn Teá Xöông queâ - Oâng ñeå laïi hôn 100 baøi thô, chuû yeáu laø
quaùn ôû ñaâu? Soáng thô Noâm, goàm nhieàu theå loaïi thô (thaát
ôû thôøi ñaïi naøo? ngoân baùt cuù, thaát ngoân töù tuyeät, luïc
Ñaëc ñieåm con ngöôøi? baùt vaø moät soá moät baøi vaên teá, phuù,
Ñaëc ñieåm thô ca? caâu ñoái …)
 Haõy keå teân moät soá - Saùng taùc cuûa Tuù Xöông goàm 2 maûng:
taùc phaåm maø hoïc Traøo phuùng vaø Tröõ tình, ñeàu baét nguoàn
sinh tìm hieåu ñöôïc? töø taâm huyeát cuûa nhaø thô ñoái vôùi daân,
- GV trình baøy theâm vôùi nöôùc , vôùi ñôøi.
veà boái caûnh lòch söû 2) Taùc phaåm :
vaø ñaëc ñieåm con - Ñeà taøi: “Thöông Vôï” laø moät trong nhöõng
ngöôøi vaø thô ca cuûa baøi thô hay vaø caûm ñoäng nhaát cuûa Tuù
taùc giaû. Xöông vieát veà baø Tuù.
- Theå loaïi : Thaát ngoân baùt cuù Ñöôøng
luaät.
II. Ñoïc hieåu vaên baûn:
1) Saùu caâu thô ñaàu (Ñeà–Thöïc–Luaän):
- GV yeâu caàu HS traû lôøi Hình aûnh baø Tuù:
veà ñeà taøi cuûa taùc a. Hai caâu ñeà:
phaåm “Thöông Vôï” “Quanh naêm buoân baùn ôû mom soâng”
- Söï vaát vaû cuûa baø Tuù ñöôïc gôïi leân
baèng caùch tính thôøi gian “quanh naêm”-
heát ngaøy naøy sang ngaøy khaùc baø Tuù
Hoaït ñoäng 2: Ñoïc luoân taûo taàn, mieät maøi vôùi coâng vieäc
hieåu vaên baûn khoâng ngôi nghæ. Nôi buoân baùn veà
- GV goïi hoïc sinh ñoïc khoâng gian raát kheùo gôïi: ”mom soâng” –
baøi thô, nhaän xeùt caùch daûi ñaát nhoâ ra nôi ven soâng ba beà laø
ñoïc vaø gioïng ñoïc. nöôùc cheânh veânh nguy hieåm.
- Hai hoïc sinh ñoïc thô.  Lôøi giôùi thieäu raát kheùo leùo, coù nhieàu
GV toå chöùc nhoùm HS söùc gôïi laøm noåi baät söï vaát vaû trong coâng
thaûo luaän vaø cöû ñaïi vieäc cuûa baø Tuù.
dieän trình baøy tröôùc “Nuoâi ñuû naêm con vôùi moät choàng”
lôùp caùc vaán ñeà sau: “Nuoâi ñuû”: caùi aên caùi maët ñeàu lo laéng
- Baøi thô goàm maáy chu toaøn  gaùnh naëng gia ñình oaèn treân
nhaân vaät? ñoâi vai baø Tuù  baø Tuù laø ngöôøi ñaûm ñang
- Hình aûnh baø Tuù kheùo veùn.
ñöôïc giôùi thieäu ôû - Caùch noùi traøo loäng “naêm con vôùi
2 caâu thô naøo? moät choàng”: nhaø thô töï traùch mình,
- Qua lôøi giôùi thieäu xem mình laø moät gaùnh naëng maø baø
cuûa nhaø thô baø Tuù phaûi nuoâi  caùch noùi dí doûm haøi
Tuù laø ngöôøi nhö höôùc baøy toû söï xaáu hoå, aên naên vaø
theá naøo? söï traân troïng coâng ôn vôï cuûa Tuù
- Haõy chæ ra söï Xöông.
ñoäc ñaùo trong b. Hai caâu thöïc:
nhöõng caâu thô “Laën loäi thaân coø khi quaõng vaéng”.
cuûa Traàn Teá Möôïn hình aûnh con coø trong ca dao giaøu tính
Xöông? saùng taïo.
Hai caâu ñeà : cho HS - “Laën loäi thaân coø” : ngheä thuaät ñaûo
nhaän xeùt veà caùch ngöõ nhaán maïnh theâm söï lam luõ vaát
giôùi thieäu coâng vieäc vaû cuûa ngöôøi vôï.
cuûa baø Tuù qua hình - “Thaân coø” (khaùc vôùi “con coø” trong ca
aûnh thôøi gian vaø dao) chaùc noùi cuï theå nhö muoán ñoàng
khoâng gian. nhaát thaân coø vôùi thaân phaän khoán
- Caâu thöøa ñeà ñaëc khoù vaát vaû cuûa ngöôøi vôï.
bieät nhaán maïnh phaåm - “Khi quaûng vaéng” : gôïi khoâng gian
chaát gì ñaùng quyù cuûa vaéng veû, gôïi caû söï coâ ñôn moät minh
baø Tuù theå hieän nhö phaûi chòu gian nan vaát vaû.
theá naøo? “Eo seøo maët nöôùc buoåi ñoø ñoâng”
- Caâu thô gôïi leân söï nhoän nhòp, xoâ boà cuûa
choán chôï trôøi baèng töø gôïi thanh”eo seøo”
vaø töø gôïi hình “buoåi ñoø ñoâng”
 Baø Tuù phaûi daán thaân chen chaân vaøo
choán chôï trôøi ñeå möu sinh.
- Ngheä thuaät ñoái raát chænh: ñaõ khaùi quaùt
- Hình aûnh con coø ñöôïc cao ñoä caûnh laøm aên buoân baùn vaát vaû
nhaéc nhieàu trong ca dao, cöïc nhoïc caû veà theå xaùc laãn tinh thaàn cuûa
nhöng caùch noùi cuûa Tuù baø Tuù.
Xöông coù gioáng nhö theá c. Hai caâu luaän:
khoâng? “Moät duyeân hai nôï aâu ñaønh phaän
- Caùch noùi aáy ñaëc saéc Naêm naéng möôøi möa chaúng quaûn coâng”…
nhö theá naøo? - Vaän duïng thaønh ngöõ daân gian “moät
duyeân hai nôï” vaø “naêm naéng möôøi
möa”taùc giaû muoán noùi ñeán cuoäc ñôøi cay
ñaéng oaùi aêm maø baø Tuù cam chòu.
Nhöõng töø ngöõ “aâu ñaønh phaän” vaø “daùm
quaûn coâng” dieãn taû ñöùc hy sinh aâm thaàm
laëng leõ cuûa baø Tuù.
 Baèng saùu caâu thô, Tuù Xöông ñaõ döïng
- Töø laùy “eo seøo” gôïi leân böùc chaân dung cuûa baø Tuù – hình aûnh
aâm thanh gì? moät ngöôøi vôï yeâu choàng thöông con tieâu
- Qua hai töø gôïi thanh bieåu cho nhöõng ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam taûo
vaø gôïi hình aáy em hình taàn ñaûm ñang giaøu ñöùc hy sinh.
dung ñöôïc coâng vieäc 2) Hình aûnh oâng Tuù:
cuûa baø Tuù nhö theá - Theå hieän giaùn tieáp qua nhöõng caâu thô
naøo? vieát veà vôï:
Thöông yeâu, quyù troïng vaø tri aân coâng lao
cuûa vôï.
- Chæ ra söï ñaëc saéc - Laø con ngöôøi coù nhaân caùch qua lôøi töï
trong ngheä thuaät ñoái ôû traùch:
2 caâu thöïc? “Cha meï thoùi ñôøi aên ôû baïc”
Tieáng chöûi cuûa Tuù Xöông vöøa cay ñaéng
vöøa phaãn noä. Oâng chöûi “thoùi ñôøi” bac
- Tìm nhöõng caâu thaønh beõo, troïng nam khinh nöõ khieán ngöôøi phuï
ngöõ ñöôïc taùc giaû vaän nöõ phaûi khoå.
duïng trong hai caâu thô. “Coù choàng hôø höõng cuõng nhö khoâng”
Em hieåu yù nghóa 2 caâu - Nhaø thô töï traùch mình laø moät ngöôøi thöøa,
thaønh ngöõ aáy nhö theá moät ngöôøi choàng “hôø höõng” voâ tích söï 
naøo? Qua hai caâu thaønh Caâu thô dí doûm, nhaø thô töï nhaän khuyeát
ngöõ aáy taùc giaû khaúng ñieåm, aên naên vaø töï traùch mình: theå hieän
ñònh phaåm chaát toát söï caûm thoâng, tình yeâu thöông vaø söï quyù
ñeïp naøo cuûa baø Tuù? troïng ñoái vôùi ngöôøi vôï  Moät nhaân caùch
toát.
III. Toång keát:
- Noäi dung: Qua baøi thô “Thöông vôï” Tuù
Xöông vöøa ca ngôïi coâng lao vöøa baøy toû
 aân tình saâu naëngcuûa oâng ñoái vôùi baø
Tuù.
- Ngheä thuaät: “Thöông vôï”theå hieän taøi
naêngcuûa taùc giaû , lôøi thô giaøu caûm
- Ñaèng sau nhöõng caâu xuùc chaân thaønh, vaän duïng vaø phaùt
thô vieát veà vôï, em thaáy huy coù saùng taïo lôøi aên tieáng noùi cuûa
chaân dung cuûa oâng Tuù daân gian.
nhö theá naøo?

- Lôøi chöûi trong hai caâu

thô cuoái laø lôøi cuûa ai?
Coù yù nghóa gì?

Hoaït ñoäng 3: Cuûng

coá baøi hoïc.
- Yeâu caàu HS ñaùnh
giaù veà giaù trò noäi
dung vaø ngheä thuaät
cuûa taùc phaåm.
- Thaûo luaän theo
nhoùm veà 2 vaán ñeà:
“ Hình aûnh ngöôøi phuï
nöõ ngaøy nay” vaø “Bình
ñaúng giôùi trong xaõ hoäi
ngaøy nay”

3. Luyeän taäp: Phaân tích söï vaän duïng saùng taïo hình aûnh ngoân
ngöõ VHDG trong baøi thô treân.
4. Daën doø:
- Tìm hieåu theâm veà thô Traàn Teá Xöông.
- Laøm baøi taäp luyeän taäp.
Ñoïc vaø tìm hieåu taùc phaåm “Khoùc Döông Khueâ” – Nguyeãn
Khuyeán


Taùc phaåm ñoïc theâm:
Tuaàn 3 KHOÙC DÖÔNG KHUEÂ
Tieát 10 Nguyeãn Khuyeán
 A. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh:
- Hieåu theâm veà thô vaên Nguyeãn Khuyeán.
- Caûm nhaän ñöôïc taám loøng cuûa nhaø thô qua caùch theå hieän noãi
ñau, tình caûm saâu naëng ñoái vôùi ngöôøi baïn trong baøi thô.
B. Phöông tieän thöïc hieän: SGK, SGV, taøi lieäu tham khaûo: Thô vaên
Nguyeãn Khuyeán.
C. Caùch thöùc thöïc hieän: GV höôùng daãn HS tìm hieåu theâm baøi
baèng caùc phöông phaùp: gôïi môû, phaùt vaán vaø thaûo luaän …
D. Tieán trình daïy hoïc:
1. Kieåm tra baøi cuõ:
2. Giôùi thieäu baøi môùi:

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

Hoaït ñoäng 1:Tìm hieåu chung
-Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc tieåu daãn
deå tim hieåu veà ngöôøi baïn Döông
khueâ vaø taùc phaåm.
Hoaït ñoäng 2:Ñoïc hieåu vaên baûn:
-Höôùng daãn hoïc sinh ñoïc taùc
phaåm,goïi hoïc sinh ñoïc taùc phaåm
-Yeâu caàu hoïc sinh tìm hieåu boá
cuïc baøi thôvaø tìm hieåubaøi theo
boá cuïc aáy.
Hoïc sinh tìm hieåu baøi vaø traû lôøi
caâu hoûi:
+Caûm xuùc cuûa taùc giaû khi hay
tin baïn maát nhö theá naøo?Noãi ñau
aáy theå hieän ô nhöng töø ngöõ
naøo?
+Nhaø thô ñaõ nhaéc laïi nhöõng kæ
nieäm naøomaø hai ngöôøi ñaõ töøng
gaén boù?Qua nhöõng kæ nieäm aáy
haõy nhaän xeùt veà tình baïn cuûa
hai ngöôøi?
I. Tìm hieåu chung veà taùc
phaåm:
1. Giôùi thieäu veà Döông
Khueâ(SGK)
2. HCST: naêm 1902 khi hay tin
baïn mình laø Döông Khueâ
maát, quaù ñau ñôùn tieác
thöông taùc giaû ñaõ vieát baøi
thô naøy khoùc baïn.
II. Ñoïc hieåu vaên baûn:
1. Boá cuïc taùc phaåm: Chia
thaønh ba ñoaïn
- Ñoaïn 1: (2 caâu ñaàu): Caûm xuùc
cuûa taùc giaû khi hay tin baïn maát
- Ñoaïn 2: (20 caâu tieáp theo):Taùc
giaû hoài töôûng veà nhöõng kæ
nieäm.
- Ñoaïn 3: Noãi ñau ñôùn tieác thöông
saâu saéc cuûa taùc giaû
2. Noäi dung taùc phaåm:
a. Hai caâu ñaàu :Caûm xuùc
cuûa taùc giaû
“BaùcDöông …thoâi roài”:taùc giaû
baøng hoaøng khi nghe tin baïn
maát.tieáng than nheï nhaøng nhöng
thoáng thieát nhö moät tieáng khoùc
tieác thöông
-“Nöôùc maây man maùc ngaäm nguøi
loøng ta”:Noãi ñau ñôùn khoân
nguoâikhoâng chæ thaám saâu trong
loøng ngöôøi maø thaám caû vaøo
thieân nhieân caûnh vaät
-Ngheä thuaät söû duïng hö töøsaùng
taïo nhaèm giaûm nheï söï ñau ñôùn
tieác thöông .
b. Nhöõng kæ nieäm cuûa tình
baïn:

-Noãi ñau cuûa Nguyeãn Khuyeán
taäp trung theå hieän ôû ñoaïn naøy
nhö theá naøo?
-Phaân tích caùc hình thöùc caâu hoûi
tu töø?
-Phaân tích keát caáu vôùi ñieäp töø
“khoâng”
Hoaït ñoâng 3: Cuûng coá
- Qua baøi thô em caûm nhaän tình
baïn cuûa NK vaø DK nhö theá naøo?
- Thaûo luaän vaá ñeà”Tình baïn laø
tình caûm raát quan troïng vôùi hoïc
sinh
-Cuøng thi ñaäuï moät khoa cuøng sôû
thích cuøng chí höôùng .
-Cuøng chia seû vui buoànñôøi laøm
quan,cuøng ray röùt lo toan khi tuoåi
giaø
-Cuøng vui möøng gaëp nhau khi ñaõ
veà giaø möøng cho nhau khi caû hai
cuøng maïnh khoeû.Nhöõng kæ nieäm
tuoân veà trong doøng caûm xuùc
cuûa nhaø thôtöø quaù khöù ñeán
hieän taïivuicoù buoàn coùhoï cuøng
nhau seû chia.
 Tình baïn tri aâm tri kæ vaø beàn
vöõng .
c. Noãi ñau troáng vaéng khi
maát baïn:
- Ñoaïn cuoái dieãn taû noãi dau cuûa
Nguyeãn Khuyeánôû nhieàu cung
baäc:luùc ñau ñôùn baøng hoaøng
,luùc huït haãng tieác thöông ,luùc
laéng ñoïng thaám saâu:
+ Caâu hoûi tu töø “Laøm sao baùc
voäi veà ngay”laø moät lôøi traùch
moùc nhöng ñaày tieác thöông ,söï
maát maùt quaù lôùnkhieán taùc
giaû”chaân tay ruïng rôøi_caùch noùi
hình töôïng nhaèmcuï theå hoùa noãi
ñau tinh thaàn baèng noãi ñautheå
xaùc
+ “Röôïu ngon…tieáng ñaøn”Ñoaïn thô
lieàn maïch ,keát caáu truøng ñieäp
,ñieäp töø khoâng nhaán maïnhsöï coâ
ñôn troáng vaéng khoâng gì buø ñaép
noåi trong loøng taùc giaû
+ Boán caâu cuoáilaø noãi ñau laéng
ñoïng”Baùc chaúng ôû …laø caùch
noùi giaûm vôùi gioïng thô buoân theâ
thieát. Nhaø thô khoâng khoùc nhöng
nöôùc maét chaûy ngöôïc vaøo trong
loøng.Hình aûnh nhaø giaø ngoài
khoùcbaïn gaây xuùc ñoäng trong
loøng ngöôøi ñoïc
3. Ngheä thuaät:
- Ngoân ngöõ thôgiaûn dò chaân
thaønh
- Theå thôsong thaát luïc baùt giaøu
aâm ñieäu daït daøo caûm xuùc
- Raát thaønh coâng trong vieäc sö
duïng caùc bieän phaùp tu töø
III. Toång keát:
 Baøi thô Khoùc Döông Khueâ laø
moät taùc phaåm hay vieát veà tình
baïn.Chính tình caûm chaân thaønh
vaøtaøi naêng ngheä thuaât cuûa
Nguyeãn Khuyeán ñaõ taïo neân
thaønh coâng aáy.



Tuaàn 4 BAØI CA NGAÁT NGÖÔÛNG

Tieát 13 – 14 - Nguyeãn Coâng Tröù-
A. MUÏC ÑÍCH BAØI HOÏC
Giuùp hoïc sinh:
- Hieåu ñöôïc phong caùch soáng cuûa Nguyeãn Coâng Tröù vôùi tính
caùch moät nhaø Nho vaø hieåu ñöôïc vì sao coù theå coi ñoù laø söï theå hieän
baûn lónh caù nhaân mang yù nghóa tích cöïc.
- Hieåu ñuùng nghóa cuûa khaùi nieäm “ngaát ngöôûng” ñeå khoâng
nhaàm laãn vôùi loái soáng laäp dò cuûa moät soá ngöôøi hieän ñaïi.
- Naém ñöôïc nhöõng tri thöùc veà theå haùt noùi.
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN
- SGK, SGV, tö lieäu tham khaûo: Thô vaên Nguyeãn Coâng Tröù
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH
Giaùo vieân toå chöùc lôùp hoïc theo caùch keát hôïp caùc phöông phaùp
ñoïc vaên baûn, vaán ñaùp gôïi tìm, daãn daét vaø trao ñoåi thaûo luaän.
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC
- Kieåm tra baøi cuõ
- Giôùi thieäu baøi môùi

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

VAØ HOÏC SINH

* Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu chung I. TÌM HIEÅU CHUNG:

veà taùc giaû - Taùc phaåm: 1. Taùc giaû
- Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh ñoïc - Nguyeãn Coâng Tröù (1778 – 1858)
saùch giaùo khoa, gaïch döôùi vaø ghi xuaát thaân trong moät gia ñình Nho
nhôù nhöõng neùt chính veà cuoäc hoïc, ngöôøi laøng Uy Vieãn, Huyeän
ñôøi söï nghieäp thô cuûa Nguyeãn Nghi Xuaân, Tænh Haø Tónh.
Coâng Tröù.
- Thuôû nhoû say meâ hoïc haønh,
tham gia sinh hoaït haùt ca truø ôû
laøng Coå Ñaïi.
- 1819 ñoã giaûi Nguyeân vaø ñöôïc
boå laøm quan.
 - Laø ngöôøi taøi naêng, nhieät huyeát
trong nhieàu lónh vöïc hoaït ñoäng
nhöng con ñöôøng laøm quan khoâng
baèng phaúng.
- Nguyeãn Coâng Tröù saùng taùc
haàu heát baèng chöõ Noâm. Theå
loaïi öa thích laø haùt noùi. OÂng laø
ngöôøi ñaàu tieân ñem ñeán cho haùt
noùi moät noäi dung phuø hôïp vôùi
chöùc naêng vaø caáu truùc cuûa noù.

- GV môû roäng cho hoïc sinh bieát 2. Taùc phaåm:

theâm veà hoaøn caûnh saùng taùc a) Hoaøn caûnh saùng taùc:
vaø theå loaïi haùt noùi.
Saùng taùc sau naêm 1948 khi oâng
caùo quan veà höu.
* Hoaït ñoäng 2: Ñoïc vaên baûn. b) Theå loaïi: Haùt noùi
- Giaùo vieân goïi hai hoïc sinh ñoïc c) Chuû ñeà: Baøi thô ca ngôïi quan
baøi thô roài nhaän xeùt veà caùch nieäm soáng cao ñeïp, phong caùch
ñoïc, gioïng ñoïc. soáng ngaïo theá khinh ñôøi, coù yù
- Giaùo vieân ñaët caâu hoûi: Trong thöùc veà taøi naêng vaø nhaân caùch
taùc phaåm nhaân vaät aáy coù tính chính cuûa nhaø thô Nguyeãn Coâng
caùch naøo noåi baät? Tröù.

* Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu vaên II. ÑOÏC, HIEÅU VAÊN BAÛN
baûn 1. YÙ nghóa töø “ngaát ngöôûng”:
- Giaùo vieân ñaët caâu hoûi cho hoïc * Nghóa chung (nghóa goác): ÔÛ theá
sinh traû lôøi. khoâng vöõng chaéc, laéc lö ngaû ngö
+ Töø “ngaát ngöôûng” ñöôïc söû saép ngaõ.
duïng maáy laàn trong baøo? Noù coù * Nghóa saùng taïo cuûa nhaø thô: Töï
yù nghóa gì? khaúng ñònh taøi naêng, baûn lónh
vaø phaåm chaát cuûa baûn thaân khi
laøm quan trong trieàu vaø trong
cuoäc soáng rieâng.

- Giaùo vieân cho caùc nhoùm thaûo 2. Lôøi töï thuaät veà taøi naêng
luaän tìm hieåu noäi dung sau caâu vaø danh vò cuûa nhaø thô.
thô ñaàu vaø trình baøy caùc vaán - Caâu 1: Caâu thô chöõ Haùn môû
ñeà sau: ñaàu neâu leân quan nieäm “teà gia,
+ Caâu thô chöõ Haùn môû ñaàu theå trò quoác, bình thieân haï” cuûa keû
hieän quan nieäm soáng nhö theá só.
naøo cuûa ngöôøi keû só? Quan nieäm “Vuõ truï noäi maïc phi phaän söï”
aáy coøn phuø hôïp vôùi thôøi ñaïi
hieän nay khoâng? Nghóa laø moïi vieäc trong trôøi ñaát
chaúng coù vieäc naøo khoâng phaûi
+ Haõy giaûi thích vì sao Nguyeãn laø phaän söï cuûa ta.
Coâng Tröù bieát vieäc laøm quan laø
goø boù maát töï do nhöng vaãn ra -> Ñaây laø caùch noùi trang troïng
laøm quan? nhaèm xaùc ñònh vai troø quan troïng
+ Xaùc ñònh nghóa cuûa töø “ngaát cuûa keû só vaø khaúng ñònh yù
ngöôûng” trong caâu thô “goàm thao thöùc traùch nhieäm, chí laøm trai
cuûa Nguyeãn Coâng Tröù.
löôïc ñaõ neân tay ngaát ngöôûng”
+ Giaûi thích roõ yù nghóa cuûa cuïm - Caâu 2: “OÂng Hi Vaên taøi boä ñaõ
vaøo loàng”
töø “tay ngaát ngöôûng”.
Theå hieän quan nieäm cuûa Nguyeãn
Coâng Tröù veà coâng danh: Ñoái vôùi
oâng “coâng danh” khoâng chæ laø
vinh maø coøn laø nôï, laø traùch
nhieäm vôùi non soâng, vì theá böôùc
vaøo con ñöôøng coâng danh laø vaøo
loàng bò boù buoäc nhö oâng Hi Vaên
ñaõ töï nguyeän ñem taøi hoa cuûa
mình nhoát vaøo loàng raøng buoäc
aáy.
-> Nhö vaäy vôùi yù thöùc traùch
nhieäm Nguyeãn Coâng Tröù ñaõ trôû
thaønh “tay ngaát ngöôûng” baûn
lónh, thoaùt khoûi voøng danh lôïi
taàm thöôøng ôû choán quan tröôøng.
- Caâu 3 – 6: Taùc giaû lieät keâ
haøng loaït söï vieäc lôùn suoát cuoäc
ñôøi laøm quan.
Nhöõng caâu thô raén roûi, maïnh
meõ, nhöõng töø Haùn Vieät trang
troïng boäc loä roõ nieàm töï haøo veà
taøi naêng cuûa mình duø traûi qua
nhieàu thaêng traàm.

- Hoïc sinh tieáp tuïc thaûo luaän theo 3. Lôøi töï thuaät veà phong caùch,
nhoùm vaø trình baøy caùc vaán ñeà veà quan nieäm soáng:
sau: - Veà söï kieän “ñoâ moân giaûi toå”:
+ Söï kieän oâng caùo quan veà höu Hình thöùc phong kieán chung laø
thaät khaùc ngöôøi, ñoù coù phaûi laø phaûi coù tieäc tieán loïng che, xe
söï gaøn dôû. Taïi sao oâng “ngaát ngöïa trang nghieâm, taëng phaåm.
ngöôûng”. Nhöng haønh ñoäng cuûa Nguyeãn
Coâng Tröù thaät khaùc ñôøi “ñaïc
ngöïa boø vaøng” laïi treo mo cau
treân ñuoâi boø.
->Thaùi ñoä “ngaát ngöôûng” aáy laø
söï thaùch thöùc moïi ngöôøi, cuoäc
ñôøi, choáng laïi hình thöùc giaû doái
-> theå hieän baûn lónh con ngöôøi
khoâng maøng ñeán theá söï.

+ Tìm hieåu yù nghóa hai caâu thô - Veà quan nieäm soáng: Möôïn ñieån
“Ñöôïc maát…..ñoâng phong” tích “taùi oâng thaát maõ” ñeå noùi
Quan nieäm soáng cuûa Nguyeãn leân tinh thaàn thaùi ñoä vöôït leân
Coâng Tröù laø gì? Vì sao coù quan treân theá tuïc, baát chaáp söï ñöôïc
maát trong theá gian, söï khen cheâ
nieäm aáy?
cuûa ngöôøi ñôøi vaãn giöõ phong
thaùi ung dung töï taïi.

+ Sau khi veà höu cuoäc soáng cuûa
Nguyeãn Coâng Tröù nhö theá naøo?
Caùch soáng aáy coù ñuùng khoâng?
Vì sao oâng ngaát ngöôûng.
- Veà caùch soáng: Troïng thuù ngao
du sôn thuyû, thaûnh thôi töï do, chôi
nhöõng thuù vui tao nhaõ “Caàm, kyø,
thi, hoaï” vaø coù caû giai nhaân ->
loái soáng hoaøn toaøn ñoái laäp vôùi
xaõ hoäi phong kieán nhieàu ñònh
kieán khaét khe -> ñoù cuõng laø
moät kieåu ngaát ngöôûng choáng laïi
loái soáng ñaïo ñöùc giaû doái.

- Giaùo vieân hoûi hoïc sinh: 4. Taùc giaû ñaùnh giaù veà cuoäc
+ Nguyeãn Coâng Tröù ñaõ khaúng ñôøi mình:
ñònh baûn thaân nhö theá naøo? - Khaúng ñònh taøi thao löôïc
+ Ñoù coù phaûi laø thaùi ñoä töï “Chaúng…”
kieâu hay khoâng? - Veïn nghóa troïn ñaïo trung thaàn
“Nghóa…”
- Khaúng ñònh baûn thaân ñaày veû
thaùch thöùc “Trong trieàu ai ngaát
ngöôûng nhö oâng”.
-> Ñoaïn thô laø nieàm töï haøo chính
ñaùng cuûa moät soá vò quan coù taøi
naêng vaø nhaân caùch hôn ngöôøi,
khaùt khao ñöôïc soáng töï do vöôït ra
ngoaøi khuoân khoå xaõ hoäi phong
kieán nhöng vaãn giöõ troïn ñaïo lyù.

- Giaùo vieân cho hoïc sinh thaûo 5. Ngheä thuaät:

luaän vaán ñeà: - Theå thô haùt noùi mang tính chaát
+ Haõy chæ ra nhöõng neùt töï do töï do, lôøi thô traøn ñaày caûm xuùc,
cuûa theå haùt noùi so vôùi thô nhöõng caâu thô ngaén daøi nhòp
Ñöôøng luaät vaø cho bieát yù nghóa nhaøng maïch laïc.
cuûa tính chaát töï do ñoù. - Keát caáu chaët cheõ, hình töôïng
ngheä thuaät mang tính traøo phuùng.

* Hoaït ñoäng 4: Cuõng coá III. TOÅNG KEÁT:

- Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh Baøi thô laøm theo theå haùt noùi töï
thaûo luaän vaø tranh luaän veà ñeà do giaøu nhaïc ñieäu, ngoân ngöõ
taøi: phoùng khoaùng raát phuø hôïp ñeå
+ Muoán theå hieän phong caùch dieãn taû caùi toâi taøi töû ngaát
soáng vaø baûn lónh ñoäc ñaùo caàn ngöôõng cuûa Nguyeãn Coâng Tröù.
coù nhöõng phaåm chaát naêng löïc
gì?
- Yeâu caàu hoïc sinh hoïc phaàn ghi
nhôù.


Tuaàn 4 BAØI CA NGAÉN ÑI TREÂN BAÕI
CAÙT
Tieát 15 - Cao
Baù Quaùt-

A. MUÏC ÑÍCH BAØI HOÏC

Giuùp hoïc sinh:

- Naém ñöôïc trong hoaøn caûnh nhaø Nguyeãn trì treä baûo thuû, Cao
Baù Quaùt tuy vaãn ñi thi nhöng toû ra chaùn gheùt con ñöôøng möu caàu
danh lôïi taàm thöôøng. Baøi thô “Baøi ca ngaén ñi treân baõi caùt” bieåu loä
tinh thaàn pheâ phaùn cuûa oâng ñoái vôùi hoïc thuaät vaø söï trì treä baûo
thuû cuûa cheá ñoä nhaø Nguyeãn noùi chung, goùp phaàn lyù giaûi haønh
ñoäng khôûi nghóa cuûa oâng veà sau vaøo naêm 1854.

- Hieåu ñöôïc moái quan heä giöõa noäi dung noùi treân vaø hình thöùc
ngheä thuaät cuûa baøi thô coå theå hieän veà nhòp ñieäu, hình aûnh.

B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN

- SGK, SGV vaø Taøi lieäu tham khaûo.

C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH

- Giaùo vieân höôùng daãn gôïi môû cho hoïc sinh hieåu vaø traû lôøi
caùc caâu hoûi höôùng daãn trong phaàn höôùng daãn hoïc baøi.

- Ñaët caâu hoûi ñeå hoïc sinh thaûo luaän taïo söï höùng thuù trong giôø
hoïc.

D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC

1. Kieåm tra baøi cuõ

2. Giôùi thieäu baøi môùi

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

VAØ HOÏC SINH

* Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu chung I. TÌM HIEÅU CHUNG:

veà taùc giaû vaø Taùc phaåm: 1. Taùc giaû
- Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh ñoïc - Cao Baù Quaùt (1809 – 1855) töï laø
saùch giaùo khoa, gaïch döôùi vaø ghi Chu Thaàn, hieäu laø Cuùc Ñöôøng,
nhôù nhöõng neùt chính veà Tieåu söû Maãn Hieân.
taùc giaû. - Queâ quaùn: Laøng Phuù Thò,
- Giaùo vieân trình baøy theâm veà Huyeän Gia Laâm, Tænh Baéc Ninh
hoaøn caûnh lòch söû vaø con ngöôøi (nay laø thuoäc Quaän Long Bieân,
cuûa Cao Baù Quaùt. Haø Noäi).

- OÂng laø moät nhaø thô taøi naêng,

baûn lónh, ñöôïc ngöôøi ñöông thôøi
toân thôø laø Thaùnh Quaùt.

- Teân tuoåi oâng gaén lieàn vôùi

cuoäc khôûi nghóa noâng daân Myõ
Löông, Sôn Taây. OÂng maát trong
cuoäc khôûi nghóa choáng laïi cheá
ñoä Phong kieán nhaø Nguyeãn.

- Cao Baù Quaùt laø nhaø thô lôùn

cuûa daân toäc nöûa ñaàu TK XIX, ñaõ
ñeå laïi hôn 1353 taùc phaåm. Noäi
dung thô oâng boäc loä thaùi ñoä
pheâ phaùn maïnh meõ cheá ñoä
phong kieán trì treä, baûo thuû, phaûn
aùnh nhu caàu ñoåi môùi Xaõ hoäi
Vieät Nam trong giai ñoaïn giöõa Tk
XIX.

- Yeâu caàu hoïc sinh trình baøy hoaøn 2. Taùc phaåm

caûnh saùng taùc vaø theå loaïi taùc a) Hoaøn caûnh saùng taùc:
phaåm.
Taùc phaåm ñöôïc hình thaønh trong
- Giaùo vieân giôùi thieäu veà theå nhöõng laàn ñi thi Hoäi qua caùc tænh
haønh. Mieàn Trung ñaày caùt traéng nhö
Quaûng Bình, Quaûng Trò.

b) Theå loaïi: Theå haønh

Ñaây laø moät theå thô coå coù tính

 chaát töï do phoùng khoaùng, khoâng
goø boù veà soá caâu, ñoä daøi cuûa
caâu, nieâm, luaät, baèng traéc vaàn
ñieäu.

* Hoaït ñoäng 2: Ñoïc – hieåu vaên II. ÑOÏC – HIEÅU VAÊN BAÛN
baûn. A. BOÁ CUÏC: Chia laøm 3 ñoaïn:
- Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh - Ñoaïn 1: (4 caâu ñaàu): Dieãn taû
ñoïc theå loaïi ca haønh, tìm hieåu taâm traïng ngöôøi ñi ñöôøng.
chuù thích.
- Ñoaïn 2: (8 caâu tieáp): Mieâu taû
- Goïi hai hoïc sinh ñoïc thô. thöïc teá cuoäc ñôøi vaø taâm traïng
- Yeâu caàu hoïc sinh tìm hieåu boá chaùn gheùt tröôùc phöôøng möu
cuïc taùc phaåm. caàu danh lôïi.

- Ñoaïn 3: (nhöõng caâu cuoái):

Ñöôøng cuøng cuûa keû só vaø taâm
traïng bi phaãn.

B. NOÄI DUNG:

1. Ñöôøng ñi treân caùt:

a) Hình aûnh taû thöïc con ñöôøng

ñi:

- Ñieäp töø : “Tröôøng xa”: Gôïi leân

baõi caùt daøi vaø roäng bao la nhö
keùo daøi ñeán voâ taän.

b) Hình aûnh ngöôøi ñi treân baõi

caùt.

- Ngöôøi ñi moät böôùc nhö luøi moät

böôùc, maët trôøi laën maø vaãn coøn
ñi, nöôùc maét laû chaû rôi -> Nhöõng
caâu thô nguõ ngoân vaø ngheä
thuaät töông phaûn ñaõ laøm noåi
baät söï cöïc nhoïc, meät moûi cuûa
ngöôøi ñang laàm luïi ñi treân baõi
 caùt daøi.

c) YÙ nghóa töôïng tröng:

Con ñöôøng aáy bieåu töôïng cho con

ñöôøng ñôøi, con ñöôøng coâng danh
hoan loä cuûa keû só. Raát khoù
khaên vaø xa xoâi môø mòt. Ngöôøi
chaïy theo coâng danh phaûi chòu
nhieàu vaát vaû, nhoïc nhaèn.

- Haõy ñoïc taùm caâu thô tieáp theo 2. Nhöõng lôøi suy nghó cuûa
vaø traû lôøi: ngöôøi ñi ñöôøng veà coâng danh:

+ Ñaây laø lôøi cuûa ai? Noùi veà - Ñaây laø lôøi cuûa ngöôøi ñi ñöôøng
nhöõng ñieàu gì? – moät ngöôøi ñang treân ñöôøng ñi
tìm coâng danh.

+ Töï traùch mình: “Khoâng hoïc

ñöôïc…giaän khoân vôi” -> Vì haùm
danh lôïi neân phaûi taát taû treân
ñöôøng ñôøi.

+ Suy nghó veà con ñöôøng möu caàu

danh lôïi:

“Xöa nay … voâ soá”.

Trong cuoäc ñôøi keû haùm danh

cuõng nhö ngöôøi say röôïu nhieàu
voâ soá keå.

-> Ngheä thuaät so saùnh ñoái laäp:

Ngöôøi tænh thì ít >< ngöôøi say voâ
soá -> ñaõ laøm noåi baät chaát trieát
lyù veà söï haùm danh lôïi cuûa ngöôøi
ñôøi, ñoàng thôøi cuõng laø lôøi
khaúng ñònh cuûa baûn thaân khoâng
theå hoaø hôïp vôùi phöôøng danh lôïi.

=> OÂng laø keû coâ ñôn khoâng coù


+ Taùc giaû ñaõ suy nghó gì veà con + Suy nghó ñaày maâu thuaãn: “Bieát
ñöôøng coâng danh cuûa mình.
+ Nhöõng caâu thô cuoái boäc loä 3.Söï beá taéc cuûa ngöôøi ñi
taâm söï gì cuûa taùc giaû?
+ Haõy chæ ra nhöõng ñaëc saéc veà 4. Ngheä thuaät:
ngheä thuaät cuûa taùc phaåm?
ngöôøi ñoàng haønh neân cuoäc
haønh trình treân ñöôøng caøng
theâm cay ñaéng.
tính sao ñaây? Ñöôøng baèng phaúng
thì môø mòt… ñöôøng gheâ sôï thì
nhieàu”: Quyeát taâm hoïc haønh ñeå
ñaït coâng danh nhöng treân con
ñöôøng aáy ngöôøi löõ khaùch nhö bò
laïc loái khoâng bieát choïn höôùng
naøo -> soáng coù lyù töôûng cao
ñeïp nhöng khoâng hoaø hôïp ñöôïc
vôùi phöôøng danh lôïi taàm thöôøng.
ñöôøng:
“ Haõy nghe…. baõi caùt?”
- Caëp caâu thô song haønh
“Phía Baéc………
Phía Nam………..”
Söû duïng bieåu töôïng ñaõ toâ ñaäm
söï khoù khaên beá taéc cuûa ngöôøi
ñi ñöôøng.
- Caâu thô cuoái laø lôøi töï traùch
ñoàng thôøi boäc loä söï beá taéc
khoâng loái thoaùt cuûa ngöôøi ñi
ñöôøng.
- Nhòp ñieäu ña daïng, phuø hôïp vôùi
taâm traïng ngöôøi löõ khaùch.
+ AÂm ñieäu bi traùng, ñau buoàn.
+ Caùch xöng hoâ ña daïng boäc loä
nhieàu taâm traïng khaùc nhau.

- Hình aûnh thô giaøu tính bieåu

töôïng.
* Hoaït ñoäng 3: Cuõng coá III. TOÅNG KEÁT:

- Haõy cho bieát thaùi ñoä cuûa taùc Hoïc sinh tham khaûo phaàn ghi nhôù
giaû Cao Baù Quaùt ñoái vôùi coâng SGK
danh vaø ñoái vôùi xaõ hoäi ñöông
thôøi.

3. Daën doø:

- Hoïc sinh laøm caâu hoûi phaàn luyeän taäp SGK trang 42.

- Xem tröôùc baøi “Luyeän taäp thao taùc laäp luaän phaân tích”.


Tuaàn 4
Tieát 16
LUYEÄN TAÄP THAO TAÙC LAÄP LUAÄN PHAÂN TÍCH.
E. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh:
- Cuûng coá vaø naâng cao kieán thöùc veà laäp luaän phaân tích.
- Vieát ñöôïcc laäp luaän phaân tích veà moät vaán ñeà xaõ hoäi hoaëc
vaên hoïc.
F. Phöông tieän thöïc hieän: SGK, SGV, taøi lieäu tham khaûo.
G. Caùch thöùc thöïc hieän: GV höôùng daãn HS tìm hieåu baøi theo
kieåu keát hôïp caùc phöông phaùp: höôùng daãn, gôïi môû, vaán ñaùp
vaø thaûo luaän …
H. Tieán trình daïy hoïc:
3. Kieåm tra baøi cuõ:
4. Giôùi thieäu baøi môùi:

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

Hoaït ñoäng 1:
HS ñoïc vaø thöï hieän caùc yeâu
caàu neâu trong caâu hoûi 1 vaø 2.
Caâu 1: (SGK).
Trieån khai baøi theo gôïi yù:
a. Nhöõng bieåu hieän vaø taùc haïi
cuûa thaùi ñoä töï ti:
- Giaûi thích khaùi nieäm: Töï ti laø töï
ñaùnh giaù thaáp mình neân thieáu
töï tin. Töï ti hoaøn toaøn khaùc vôùi
khieâm toán.
- Nhöõng bieåu hieän cuûa thaùi ñoä
töï ti:
• Khoâng daùm tin töôûng vaøo
naêng löïc sôû tröôøng, söï hieåu
bieát cuûa mình
• Nhuùt nhaùt traùnh nhöõng choã
ñoâng ngöôøi
 • Khoâng daùm ñaûm nhaän nhöng
nhieäm vuï ñöôïc giao
- Taùc haïi cuûa thaùi ñoä töï ti.
b. Nhöõng bieåu hieän vaø taùc haïi
cuûa thaùi ñoä töï phuï :
- Giaûi thích khaùi nieäm: töï phuï
laø thaùi ñoä ñeà cao quaù möùc
baûn thaân, töï cao töï ñaïi ñeán
möùc coi thöôøng ngöôøi khaùc.
Töï phuï khaùc vôùi töï haøo.
- Nhöõng bieåu hieän cuûa thaùi ñoä
töï phuï :
• Luoân ñeà cao quaù möùc baûn
thaân
• Luoân töï cho mình laø ñuùng
• Khi laøm ñöôïc moät vieäc gì ñoù
lôùn lao thì thaäm chí coøn toû ra
coi thöôøng ngöôøi khaùc
- Taùc haïi cuûa töï phuï.
c. Xaùc ñònh thaùi ñoä hôïp lyù: Caàn
phaûi bieát ñaùnh giaù ñuùng baûn
thaân ñeå phaùt huy heát nhöõng
ñieåm maïnh cuõng nhö coù theå
khaéc phuïc nhöõng ñieåm yeáu.
Caâu 2: (SGK)
Trieån khai theo gôïi yù;
Hoaït ñoäng 2: Cuûng coá
- Ngheä thuaät söû duïng töø ngöõ
giaøu hính töôïng vaø caûm xuùc
qua caùc töø: loâi thoâi , aäm oeï.
- Ngheä thuaät ñaûo traät töï cuù
phaùp nhaèm nhaán maïnh vaøo
haønh ñoäng cuûa só töû vaø quan
tröôøng.
- Söï ñoái laäp giöõa só töû vaø quan
tröôøng (nhöng caû hai ñeàu haøi
höôùc).
- Neâu caïm nghó chung veà thi cöû
tröôøng oác ngaøy xöa.
- Vôùi caùc yù döï ñònh trieån khai
nhö treân, coù theå choïn caùch
vieát ñoaïn vaên laäp luaän phaân
tích theo kieåu toång – phaân – hôïp.
- Giôùi thieäu 2 caâu thô vaø ñònh
höôùng phaân tich.
- Trieån khai phaân tích cuï theå
ngheä thuaät söû duïng töø ngöõ,
pheùp ñoái laäp, ñaûo ngöõ, …
- Neâu caûm nghæ veà caùch thi cöû
döôùi thôøi phong kieán.
 - Ñoïc theâm 2 ñoaïn vaên (SGK)


Tuaàn 5 LEÕ GHEÙT THÖÔNG.
Tieát 17 (Trích truyeän Luïc Vaân
Tieân)
Nguyeãn Ñình Chieåu
I. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh:
- Nhaän thöùc ñöôïc tình yeâu gheùt phaân minh, maõnh lieät vaø taám
loøng thöông daân saâu saéc cuûa cuï Nguyeã Ñình Chieåu.
- Hieåu ñöôïc ñaëc tröng cô baûn cuûa buùt phaùp tröõ tình cuûa NÑC:
caûm xuùc tröõ tình ñaïo ñöùc noàng ñaäm, saâu saéc, veû ñeïp bình dò
chaân chaát cuûa ngoân töø.
- Qua ñoaïn trích, HS ruùt ra nhöõng baøi hoïc ñaïo ñöùc veà tình caûm
yeâu gheùt chính ñaùng.
J. Phöông tieän thöïc hieän: SGK, SGV, taøi lieäu tham khaûo.
K. Caùch thöùc thöïc hieän: GV höôùng daãn HS tìm hieåu baøi theo
kieåu keát hôïp caùc phöông phaùp: höôùng daãn, gôïi môû, vaán ñaùp
vaø thaûo luaän …
L. Tieán trình daïy hoïc:
a. Kieåm tra baøi cuõ:
b. Giôùi thieäu baøi môùi:
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT
TIEÁT 1
Hoaït ñoäâng 1:tìm hieåu chung. i. Tìm hieåu chung:
Hoïc sinh ñoïc phaàn tieåu daãn SGK Truyeän Luïc Vaân Tieân:
tìm hieåu veà hoaøn caûnh saùng a. Hoaøn caûnh saùng taùc:
taùc ,theå loaïi cuûa taùc phaåm. - Khoaûng ñaàu nhöõng naêm 50 cuûa
Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét coát theá kyû XIX, NÑC bò muø veà daïy hoïc
truyeän. vaø chöõa beänh cho daân Gia Ñònh.
b. Theå loaïi:
- Truyeän thô Noâm baùc hoïc nhöng
mang nhieàu tính daân gian.
- Theå luïc baùt.
2. Ñoaïn trích:
Hoïc sinh ñoïc thô ,xaùc ñònh vò trí a. Vò trí :
ñoaïn trích vaø tìm hieåu boá cuïc. - Trích töø caâu 473 – 504 cuûa truyeän
Luïc Vaân Tieân: keå laïi cuoäc ñoái thoaïi
giöõa oâng quaùn vaø 4 chaøng nho sinh
(Vaân Tieân, Töû Tröïc, Hôùn Minh, Buøi
Kieäm)
b. Boá cuïc: Chia laøm 2 ñoaïn:
- Ñoaïn 1: “Quaùn raèng …. roái daân”
: noäi dung gheùt nhöõng teân vua
chuùa haïi daân, haïi nöôùc.
- Ñoaïn 2: “Thöông laø thöông …laïi
thöông”: thöông nhöõng baäc hieàn

Hoïc sinh ñoïc 6 caâu ñaàu vaø giôùi
thieäu vaùi neùt veá oâng Quaùn ?
Nhaän xeùt veà caùch ñaët teân
cuûa nhaân vaät?
Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc chuù
thíchvaø tìm hieåu nhöõng ñaëc
ñieåm chung cuûa caùc vò vua maø
oâng Quaùn gheùt
Taïi sao oâng Quaùn lai gheùt ?Oâng
ñöùng treân laäp tröôøng naøo ñeå
theå hieän caùi gheùt cuûa mình?
Hoïc sinh ñoïc 16 caâu tieáp theo
,tìm hieåu chuù thích vaø neâu
nhöõng neùt chungcuûa caùc nhaân
vaât maø oâng Quaùn thöông?
taøi chòu soá phaän laän ñaän chí
lôùn khoâng thaønh, khoâng ñöôïc
troïng duïng.
c. Ñaïi yù:
- Ñoaïn trích theå hieän roõ thaùi ñoä
gheùt thöông cuûa oâng Quaùn, ñaây
cuõng laø quan ñieåm, laø thaùi ñoä tình
caûm cuûa nhaân daân ñoái vôùi nhöõng
vua chuùa baïo ngöôïc voâ ñaïo, ñoái
vôùi nhöõng ngöôøi hieàn taøi.
ii. Ñoïc - hieåu vaên baûn:
1. Lôøi ñoái ñaùp giöõa oâng Quaùn –
Töû Tröïcvaø Vaân Tieân.
- oâng Quaùn: nhaân vaät phuï trong
taùc phaåm, ngöôøi baùn haøng.
- Vôùi Töû Tröïc: ví chöng hay gheùt
cuõng laø hay thöông.
- Vôùi Vaân Tieân; gheùt cay gheùt
ñaéng gheùt vaøo taän taâm.
 oâng Quaùn mang coát caùch ñaëc
bieät: boäc tröïc thaúng thaén, yeâu
gheùt phaân minh, giaøu tình thöông
“hay thöông” naëng noãi gheùt ”hay
gheùt”.
TIEÁT 2:
2. Nhöõng ñieàu gheùt cuûa oâng
Quaùn:
- Ñôøi vua Kieät, Truï, U, Leä : nhöõng
oâng vua noåi tieáng tan aùc hoang
daâm voâ ñoä  nhaân daân phaûi
soáng trong caûnh laàm than, ñieâu
ñöùng: “sa haàm saåy hang”
- Ñôøi Nguõ Baù, Thuùc Quyù: caùc
taäp ñoaøn phong kieán chia beø keát
phaùi, tranh giaønh quyeàn löïccuoäc
soáng nhaân daân ñoùi khoå vì loaïn
laïc, naïn chinh chieán cuûa chieán
tranh phi nghóa, ñaát nöôùc suy taøn.
 Nhöõng ñieån tích trong lòch söû
Trung Hoa coù ñieåm chung: vua chuùa
taøn baïo, say ñaém töûu saéc thì
khoâng chaêm lo ñeán ñôøi soáng nhaân
daân .Ñoù cuõng laø nhöõng hình aûnh
giuùp lieân töôûng tôùi caùc trieàu vua
Vieät Namthôøi Nguyeãn ñang muïc
naùtôû cuoái theá kyû XIX.
* oâng Quaùn ñöùng treân laäp tröôøng
cuûa nhaân daân, xuaát phaùt töø
quyeàn lôïi nhaân daân, caêm gheùt söï
taøn aùc baïo ngöôïc  Cô sôû cuûa leõ

Haõy nhaän xeùt nhöõng ñieåm
töông ñoàng giöõa NÑC vaø caùc
nhaân vaät treân?
Haõy nhaän xeùt veà caùch duøng
pheùp ñoái vaø pheùp ñieâp ôû caùc
caêp töø gheùt thöông trong ñoaïn
thô naøy?
Nhaän xeùt veà buùt phaùp tröõ
tình?
Hoat ñoäng 3:cuûng coá.
Haõy giaûi thích caâu thô ôû ñaàu  Leõ gheùt thöông cuûa NÑC xuaát
ñoaïn trích “Vì chöng hay gheùt
cuõng laø hay thöông .”
gheùt vaø cao hôn laø loøng caêm thuø,
caêm thuø caùc theá löïc taøn baïotoån
haïi ñeán nhaân daân.
 Theå hieän taám loøng thöông daân
saâu saéc cuûa Nguyeãn Ñình Chieåu.
3. Nhöõng ñieàu thöông cuûa oâng
Quaùn:
- Ñöùc Thaùnh Nhaân(Khoång Töû)
- Nhan Töû
- Gia Caùt Löôïng
- Caùc nhaø thô ,nhaø vaên thaøy
daïy hoïc nhö Ñoång Töû, Ñaøo
Tieàm, Haøn Duõ…ñeán caùc
trieát gia noåi tieáng nhö:Chu
Ñoân Di, Trình Haïo, Trình Di
- Ñieåm chung ôû hoï laø: hoï
ñeàu laø nhöõng baäc hieàn
nhaân quaân töû theo kieåu
maãu nho giaùo, laø ngöôøi coù
ñöùc coù taøi coù chí muoán
haønh ñaïo giuùp ñôøi giuùp
daân nhöng khoâng ñaõt ñöôïc
ñöôïc yù nguyeän
 Cô sôû cuûa leõ thöông aáy chính laø
nieàm caûm thoâng saâu saéccuûa taùc
giaû vôùi nhöõng baäc hieàn taøicoù chí
lôùn nhöng khoâng ñaït ñöôïc yù
nguyeän
phaùt töø tình caûm yeâu thöông cuûa
nhaân daân, ñöùng veà phía ñaïo lí vaø
chính nghóa. Thaày Ñoà Chieåu thöïc sö
ïduøng thô vaên cuûa mình laø vuõ khí
chieán ñaáu cho ñaïo lí baûo veä chính
nghóa.
4. Ngheä thuaät :
- Lôøi thô moâc maïc khoâng caàu kì
chau chuoát
- Pheùp ñoái:
+ Ñoái trong caâu :nöûa phaàn laïi
gheùt ,nöûa phaàn laïi thöông.
+ Ñoái caû ñoaïn thô:10 caâu leõ
gheùt ,14 caâu leõ thöông
- Bieåu hieän söï trong saùng phaân minh
trong taâm hoàn taùc giaû caêm gheùt
roõ raøng .
+ Ñieâp töø thöông:12 laàn
- Buùt phaùp tröõ tình :mang tính trieát
lyù ñaïo ñöùc daït daøo caûm xuùc.
Toång keát: Ghi nhôù SGK
 M. Daën doø:
- Laøm phaàn luyeän taäp SGK.
- Hoïc thuoâc ñoaïn thô vaø ghi nhôù.
- Soaïn baøi ñoc theâm :”Chaïy giaëc”.



Taùc phaåm ñoïc theâm

Tuaàn 5 CHAÏY GIAËC
Tieát 18 Nguyeãn Ñình Chieåu

N. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh:

- Hieåu bieát veà thô ca Nguyeãn Ñình Chieåu.
- Caûm nhaän ñöôïc caûnh laàm than cuûa ñaát nöôùc vaø nhaân daân khi
thöïc daân Phaùp ñeán xaâm löôïc vaø taám loøng cuûa taùc giaû ñoái
vôùi daân , vôùi nöôùc.
O. Phöông tieän thöïc hieän: SGK, SGV, taøi lieäu tham khaûo.
P. Caùch thöùc thöïc hieän: GV höôùng daãn HS tìm hieåu baøi theo
kieåu keát hôïp caùc phöông phaùp: höôùng daãn, gôïi môû, vaán ñaùp
vaø thaûo luaän …
Q. Tieán trình daïy hoïc:
5. Kieåm tra baøi cuõ:
6. Giôùi thieäu baøi môùi:

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu veà taùc
phaåm
Gv yeâu cauà hoïc sinh ñoïc tieåu
daãn tìm hieåu chung veà taùc
phaåm.
Hoaït ñoäng 2: ñoïc hieåu vaên baûn
GV goïi HS ñoïc thoâ vaø traû lôøi
nhöõng caâu hoûi
Hai caâu ñeà taùc giaû mieâu taû
noãi dung gì?
Caûnh loaïn laïc cuûa nhaân daân
ñöôïc mieâu taû baèng nhöng töø
ngöõ naøo?
Taâm traïng vaø tình caûm cuûa taøc
I. Tìm hieåu chung:SGK
II. Ñoïc hieåu vaên baûn:
1. Hai caâu ñeà :
”Tan chôï vöøa nghe tieáng suùng taây
Moät baøn côø theá phuùt sa tay”
-Giôiù thieäu hoaøn caûnh bi thaûm
cuûa ñaát nöôùc:Phaùp noå suùng
chieám thaønh Gia Ñònh. Traän ñaùnh
dieãn ra nhö moät baøn côø theâ
áphuùt choác thay ñoåi baát
ngôø”phuùt sa tay”:thaønh Gia Ñònh
thaát thuû rôi vaøo tay giaëc
2. Hai caâu thöïc:
”Boûnhaø luõ treû lô xô chaïy
Maát toå ñaøn chim daùodaùt bay”
- Caûnh loaïn laïc trong noãi kinh
hoaøng cuûa nhaân daân. Caùc töø
ngöõ”boû nhaø ,lô xô chaïy ,daùo daùt
bay ñaëctaû söï tan naùt hoaûng sôï
haõi huøng
- Ngheä thuaät ñaûo ngöõ taïo neân
noãi bi thuôngveà caûnh chaïy giaëc
giaû nhö theá naøo?
Phaân tích thaùi ñoä cuûa nhaø thô
trong hai caâu keát
cuûa daân laønh .
3. Hai caâu luaän:
”Beán Ngheù cöûa tieàn tan boït nöôùc
Ñoàng Nai tranh ngoùi nhuoám maøu
maây”
- Pheùp ñoái laøm hieän leân hai caûnh
tang thöôn ñieâu taøn nôi Bená Ngheù
vaø Ñoàng Nai.Nhaø thô taû ít maø gôïi
nhieàu ,chæ baèng hai hình aûnh so
saùnh ñoái nhau: “cöûûa tieàn tan boït
nöôùc” , “tranh ngoùi nhuoám maøu
maây”taùc giaû ñaõ moâ taû caûng
laøng xoùm doàng baøo bò ñotá phaù
tan hoang ñoàng thôøi laø noãi xoùt xa
ñau ñôùn vaø laø noãi caêm hôøn ñoái
vôùi giaëc thuø.
4. Hai caâu keát:
“Hoûi trang deïp loaïn raøy ñaâu vaéng
Nôõ ñeå daân ñen maéc naïn naøy”
- Taùc giaû ñau ñôùn xoùt xa lo aâu
cho vaän meänh cuûa nhaân daân
vaø ñaát nöôùc
- Caâu hoûi tu töø laø lôøi traùch
moùc ñaày caêm phaãn veà söï
thôø ô voâ traùch nhieäm cuûa
trieàu ñình nhaø Nguyeãn.
5. Ngheä thuaät:
Ngoân ngöõ haøm suùc trang nghieâm
chöùa chan tình caûm. Söû duïng
thaønh coâng caùc pheùp ñoiá pheùp tu
töø.
III. Toång keát:
Baøi thô vöøa taû thöïc vöøa khaùi
quaùt toá caùo toäi aùc cuûa quaân
thuø. Ñoàng thôøi theå hieän taám
loøng trung nghóa cuûa nhaø thô
Nguyeãn Ñình Chieåu.


Taùc phaåm ñoïc theâm:
Tuaàn 5 BAØI CA PHONG CAÛNH HÖÔNG SÔN.
Tieát 19 Chu Maïnh Trinh

R. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh:

- Bieát ñeán nhaø thô Chu Maïnh Trinh – moät ngöôøi taøi hoa, gioûi thô ca
vaø coù taøi veà kieán truùc.
- Qua taùc phaåm Hs caûm nhaän ñöôïc taøi naêng cuûa Chu Maïnh Trinh
trong theå loaïi haùt noùi vaø caûm nhaän veû ñeïp coù moät khoâng hai
cuûa caûnh Höông Sôn.
 S. Phöông tieän thöïc hieän: SGK, SGV, taøi lieäu tham khaûo.
T. Caùch thöùc thöïc hieän: GV höôùng daãn HS tìm hieåu baøi theo
kieåu keát hôïp caùc phöông phaùp: höôùng daãn, gôïi môû, vaán ñaùp
vaø thaûo luaän …
U. Tieán trình daïy hoïc:
7. Kieåm tra baøi cuõ:
8. Giôùi thieäu baøi môùi:
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS
Hoaït ñoäng 1:Tìm hieåu chung veà
taùc giaû taùc phaåm.
Hoaït ñoäng 2:Ñoïc hieåu vaên baûn:
-Höôùng daãn HS ñoïc taùc
phaåm,goïi 2 HS ñoïc taùc phaåm
-Yeâu caàu HS tìm hieåu boá cuïc baøi
thô vaø tìm hieåu baøi theo boá cuïc
aáy.
Höôùng daãn HS tìm hieåu baøi qua
caùc caâu hoûi sau:
- Em hieåu caâu thô môû ñaàu taùc
phaåm nhö theá naøo? Caâu thô môû
ñaàu gôïi caûm höùng gì cho caû baøi
haùt noùi?
- Caûnh Höông Sôn ñöôïc nhaø thô
giôùi thieäu nhö theá naøo?Nhaän
xeùt caùch giôùi thieäu aáy?
- khoâng khí taâm linh cuûa caûnh
Höông Sôn ñöôïc theå hieän ôû
nhöõng caâu thô naøo?
YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT
IV. Tìm hieåu chung veà taùc
phaåm:
3. Taùc giaû: SGK
4. Taùc phaåm:
- Ñeà taøi: vieát veà thaéng caûnh
Höông Sôn.
- Hoaøn caûnh saùng taùc: oâng
vieát taùc phaåm naøy trong dòp
tham gia truøng tu chuøa Thieân
truø trong quaàn theå Höông Sôn.
V. Ñoïc hieåu vaên baûn:
1. Boá cuïc taùc phaåm: Chia
thaønh ba ñoaïn
- Ñoaïn 1: (caâu 1 – 4): Giôùi thieäu
Höông Sôn.
- Ñoaïn 2: (caâu 5 – 14): Taû Caûnh
Höông Sôn.
- Ñoaïn 3: (phaån coøn laïi): Suy
nieäm cuûa taùc giaû .
2. Noäi dung taùc phaåm:
a. Giôùi thieäu Höông Sôn:
-“Baàu trôøi caûnh buït”: lôøi giôùi
thieäu ngaén goïn,aán töôïng: caûnh
Höông Sôn laø caûnh buït,thanh
tao,thoaùt tuïc mang khoâng khí cuûa
nhaø Phaät.
-“Thuù Höông Sôn …coù phaûi?”:
caûnh ñöôïc mieâu taû töø xa ñeán
gaàn vôùi quaàn nuùi non soâng nöôùc
maây trôøi taàng taàng lôùp lôùp
huøng vó ñeïp maét.
- Ngheä thuaät giôùi thieäu ñoäc ñaùo
kheùo leùo vôùi caùc töø ngöõ gôïi
hình , vôùi töø caûm thaùn baøy toû
taâm traïng vôùi pheùp ñaûo ngöõ
gaây aán töôïng ngöôøi ñoïc ñaõ bò
cuoán huùt bôûi veû ñeïp cuûa “Nam
Thieân ñeä nhaát ñoäng”
b. Taû caûnh Höông Sôn:
- Caâu 5 - caâu 8: Caûnh thaàn tieân
thoaùt tuïc cuûa Höông Sôn vôùi

- Nhaän xeùt caùch mieâu taû cuûa
taùc giaû.
- Neâu caûm nhaän cuûa em veà
thaéng caûnh Höông Sôn.
- Em haõy giaûi thích töø “giang
sôn”.
- Töø vieäc ngaém caûnh taùc giaû
suy ngaåm ñieàu gi?
-Nhaän xeùt veà ngheä thuaät taõ
caûnh cuûa taùc giaû.
Hoaït ñoäâng 3: Cuûng coá.
- Yeâu caàu HS vieát ñoaïn vaên
mieâu taû veû ñeïp Höông Sôn.
khe suoái Yeán röøng mai taát caû
ñaõ ñöôïc nhaân hoaù thaønh
nhhöõng tìn ñoà cuûa ñaïo Phaät.
Nhöõng töø laùi nhö “thoû theû”,
“löõng lôø” gôïi leân theá giôùi bình
yeân trong laønh khoâng vöôùng
tuïc. Ñi trong theá giôùi aáy ‘khaùch
thang haûi” nhö ruõ ñöôïc buïi
traàn, thanh loïc taâm hoàn ñeå
trôû neân thanh cao tinh khieát.
- Caâu 9 – 14 : Veû ñeïp phong caûnh
cuûa Höông Sôn:
+ “Naøy suoái … Tuyeát Quyønh”:
Ngheä thuaät lieät keâ taïo aán töôïng
veà söï phong phuù cuûa moät quaàn
theå vöøa thieân taïo vöøa nhaân taïo.
+ “Nhaùc troâng … thang maây” :
Loái mieâu taû ñieåm xuyeát : caûnh
troâng len loäng laãy vôùi :”ñaù nguõ
saéc .. gaám deät” , caûnh nhìn
xuoáng thô moäng laõng maïn: “
Thaêm thaúm .. boùng nguyeät” vaø
coøn coù veû ñeïp huøng vó cuûa
maây nuùi uoán löôïn gaäp gheành.
 Caûnh Höông Sôn huøng vó ñaäm
muøi thieàn, thanh cao, tinh khieát laø
nieàm öôùc ao ñöôïc ñeán thaêm cuûa
bao du khaùch.
c. Suy nieäm cuûa taùc giaû:
- Töø söï rung caûm tröôùc veû ñeïp
cuûa moät thaéng caûnh cuï theå
taùc giaû nghó veà chuyeän roäng
lôùn hôn: chuyeän giang sôn – laø
ñaát nöôùc, laø Toå quoác.
- “Chöøng giang sôn coøn ñôïi ai
ñaây” caâu hoûi tu töø laø lôøi
mong moûi cho ngöôøi chuû nhaân
thaät söï cuûa ñaát nöôùc.
3. Ngheä thuaät:
- Ngheä thuaät taû caûnh ñaày aán
töôïng nhôø söï saép xeáp coù hieäu
quaû ñöôøng neùt haøi hoaø coù hình
khoái maøu saéc, coù aùnh saùng vaø
aâm thanh.
- Lôøi thô choïn loïc, trang nhaõ , thanh
taïo.
VI. Toång keát:
Vôùi buùt phaùp taøi hoa, Chu
Maïnh Trinh ñaõ mieâu taû ñöôïc veû
ñeïp ñoäc ñaùo thanh cao thoaùt tuïc
 cuûa thaéng caûnh Höông Sôn, qua
ñoù nhaø thô kín ñaùo gôûi gaém
loøng yeâu nöôùc cuûa mình.



NGUYEÃN ÑÌNH CHIEÅU

(1822 -1888)
A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC
- Hieåu ñöôïc nhöõng neùt chính veà cuoäc ñôøi, nghò löïc, nhaân caùch vaø giaù trò
thô vaên cuûa Nguyeãn Ñình Chieåu
- Hieåu ñöôïc veû ñeïp bi traùng cuûa böùc töôïng ñaøi coù moät khoâng hai trong lòch
söû vaên hoïc trung ñaïi veà ngöôøi noâng daân
- Tieáng khoùc bi traùng cuûa Nguyeãn Ñình Chieåu: khoùc thöông cho nhöõng nghóa
só hi sinh, khoùc thöông cho moät thôøi kì ñau khoâ cuûa lòch söû daân toäc
- Ngheä thuaät cuûa baøi vaên: ngoân ngöõ, xaây döïng hình töôïng, gioïng ñieäu…
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN: SGK, SGV, thieát keá baøi giaûng
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH : keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo
luaän, ñoïc saùng taïo…
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
- OÅn ñònh, kieåm tra baøi cuõ
- Vaøo baøi môùi

Hoaït ñoäng cuûa GV vaø Yeâu caàu caàn ñaït

HS
Caâu hoûi 1: Neâu nhöõng
neùt chính veà cuoäc ñôøi
Nguyeãn Ñình Chieåu?
Phaàn I: Taùc giaû
I) Cuoäc ñôøi:
- Sinh naêm 1822 maát naêm 1888 queâ ôû
laøng Taân Thôùi, huyeän Bình Döông , tænh
Gia Ñònh, xuaát thaân trong moät gia ñình
nhaø nho
- Moät ngöôøi con chí hieáu. Cha laø
Nguyeãn Ñình Huy ngöôøi Thöøa Thieân, meï
laø Tröông Thò Thieät ngöôøi laøng Taân
Thôùi ( gaàn Saøi Goøn ). Naêm 1843 ñoã
tuù taøi. Naêm 1846 laïi ra Hueá chuaån bò
thi tieáp. Naêm 1849, saép thi thì meï maát,
boû thi veà Nam chòu tang, doïc ñöôøng
thöông meï khoùc nhieàu bò muø caû hai
maét.
-Trôû veà Gia Ñònh soáng gaén boù vôùi
nhaân daân. Môû tröôøng daïy hoïc, laøm
thuoác, chöõa beänh cho daân.
-Yeâu nöùôc tha thieát, caêm thuø giaëc saâu
saéc. Khi giaëc phaùp ñaùnh chieám Gia
Ñònh (1859), tuy bò muø khoâng caàm göôm
 gieát giaëc ñöôïc, vaãn tieáp xuùc vôùi caùc
laõnh tuï nghóa quaân ( Tröông Ñònh ) baøn
möu keá ñaùnh giaëc. Giaëc chieám ba tænh
mieàn Ñoâng, oâng laùnh veà Ba Tri. Giaëc
Caâu hoûi 2: Keå teân chieám noát ba tænh mieàn Taây, oâng muø
nhöõng taùc phaåm loaø, phaûi ôû laïi nôi giaëc chieám, nhöng
chính? khoâng chòu laøm vieäc cho giaëc duø
chuùng ra söùc loâi keùo duï doã. OÂng
nhieät tình daïy daân, cöùu daân ( laøm
thuoác) vaø saùng taùc thô yeâu nöôùc
choáng thöïc daân phaùp, giöõ troïn taám
loøng thuyû chung vôùi daân, vôùi nöôùc.
II Söï nghieäp vaên chöông :
1. Nhöõng taùc phaåm chính
Caâu hoûi 3. Lí töôûng -Tröôùc khi thöïc daân phaùp xaâm löôïc :
ñaïo ñöùc ñöôïc xaây Luïc Vaân Tieân vaø Döông Töø - Haø
döïng treân cô sôû tình Maäu nhaèm muïc ñích truyeàn baù ñaïo lí
caûm naøo? laøm ngöôøi
- Khi thöïc daân Phaùp ñeán Nam Kì, oâng
vieát Chaïy giaëc, Vaên teá nghóa só
Caàn Giuoäc, Vaên teá Tröông Ñònh,
Ngö Tieàu y thuaät vaán ñaùp… theå
hieän loøng yeâu nöôùc choáng ngoaïi xaâm
2. Noäi dung thô vaên
a. Lí töôûng ñaïo ñöùc, nhaân nghóa:
Luïc Vaên Tieân
Ra ñôøi choáng cheá ñoä phong kieán
suy taøn, “ Luïc Vaên Tieân” baûo veä ñaïo
ñöùc xaõ hoäi : Theå hieän ñaïo lí laøm
ngöôøi, ca ngôïi nhöõng ngöôøi soáng nhaân
nghóa, thuyû chung, ca ngôïi tình nghóa cha
con, meï con, tình vôï choàng, beø baïn…,
ñeà cao tinh thaàn nghóa hieäp, khaùt voïng
veà moät xaõ hoäi coâng baèng toát ñeïp,
pheâ phaùn nhöõng theá löïc taøn baïo. Vduï:
-Ñaû kích boïn vua chuùa haïi daân, haïi
nöôùc :
“ Gheùt ñôøi U, Leä ña ñoan
ñeå daân luoáng chòu laàm than muoân
phaàn”
-Ñaû kích boïn quan laïi xaáu xa :
Caâu hoûi 4: Noäi dung “Thaáy ngöôøi trung chaùnh chaúng öa
thô vaên yeâu nöôùc Raép ranh keá ñoäc, laäp löøa möu xa”
ñöôïc theå hieän nhö theá -Ñaû kích thoùi boäi baïc trong xaõ hoäi : Voõ
naøo? Coâng, Voõ Theå Loan theá Luïc Vaân Tieân
muø neân boäi hoân.
-Ñaû kích nhöõng teân baïn xaáu nhö Trònh
Haâm, Buøi Kieäm.
-Ca ngôïi nhöõng ngöôøi con coù hieáu nhö
Luïc Vaân Tieân :
 + Nghe tin meï maát, boû chuyeän laäp
coâng danh veà ñeå tang meï …
+ Khoùc thöông meï ñeán muø caû maét.
-Ca ngôïi nhöõng con ngöôøi chung thuûy
trong tình yeâu nhö Kieàu Nguyeät Nga.
- Ca ngôïi nhöõng ngöôøi baïn toát nhö Hôùn
Minh Vöông Töû Tröïc.
b.Loøng yeâu nöôùc thöông daân:
Noùi veà thôøi kì ñau thöông cuûa ñaát
nöôùc, khích leä loøng caêm thuø giaëc,
ca ngôïi ngöôøi anh huøng cuûa daân
toäc, toá caùo toäi aùc cuûa giaëc
Ví duï: Soáng trong caûnh nöôùc maát
nhaø tan, thô vaên Ñoà Chieåu chuyeån
töø ñeà taøi ñaïo ñöùc sang ñeà taøi
ñaùnh giaëc cöùu nöôùc, Nguyeãn Ñình
Chieåu ñaõ duøng ngoøi buùt cuûa mình
ñeå :
-Toá caùo toäi aùc cuûa giaëc Phaùp xaâm
löôïc :
“Beán ngheù cuûa tieàn tan boït nöôùc
Ñoàng Nai tranh ngoùi nhuoäm maøu
maây”
(Chaïy Taây)
-Ca ngôïi nhöõng göông duõng caûm choáng
giaëc :
+ Cuûa laõnh tuï nghóa quaân :
“Tinh thaàn haïi chöõ phau söông
tuyeát
Khí phaùch ngaøn thu rôõ
nuùi non …”
(Thô ñieáu Phan
Toøng)
“Töôùng quaân coøn ñoù, caùc nôi
ñaïo taëc cuõng kieâng ñeø
Caâu hoûi 5: Saéc thaùi Töôùng quaân maát roài, maáy
Nam Boä ñoäc ñaùo cuûa choã nghóa quaân theâm baùi
thô vaên Nguyeãn Ñình xaùi”
Chieåu bieåu hieän ôû (Vaên teá
nhöõng ñieåm naøo? Tröông Ñònh)
+ Cuûa nghóa quaân :
“Thaùc maø traû nöôùc non roài nôï, danh
thôm ñoà saùu tænh chuùng ñeàu khen
Thaùc maø öng ñình mieáu thôø, tieáng hay
traûi muoân ñôøi ai cuõng moä”
(Vaên teá nghóa só
Caàn Giuoäc)
-Theå hieän tinh thaàn baát hôïp taùc vôùi
Caâu hoûi 6: Hoaøn caûnh keû thuø :
saùng taùc baøi vaên teá? “ Thaø ñui maø giöõ ñaïo nhaø
Coøn hôn saùng maét oâng cha khoâng
thôø”
(Ngö Tieàu y thuaät vaán
ñaùp)
-Pheâ phaùn nhöõng keû coâng taùc vôùi
keû thuø :
Caâu hoûi 7: Boá cuïc vaø “Saùng chi nhaân nghóa boû ñi
theå vaên ? Thaûo ngay chaúng bieát, loãi nghì thieân
luaân”
(Ngö Tieàu y thuaät vaán
ñaùp)
-Mong moûi nhöõng ngöôøi coù taøi giuùp
daân giuùp nöôùc ñaùnh ñuoåi keû thuø :
“Hoa coû buøi nguøi ngoùng gioù ñoâng
Chuùa xuaân ñaâu hôõi coù hay khoâng?”
-Tin töôûng vaøo töông lai ñaát nöôùc :
“Bao giôø Thaùnh Ñeá aân soi thaáu
Moät traän möa nhuaàn röøa nuùi soâng ?”
(Xuùc caûnh).
b.Ngheä thuaät:
- Ñoùng goùp veà vaên chöông tröõ tình ñaïo
Caâu hoûi 8: Boái caûnh ñöùc. Buùt phaùp tröõ tình xuaát phaùt töø
thôøi ñaïi ñöôïc theå traùi tim nhieät thaønh vaø noàng ñöôïm hôi
hieän nhö theá naøo trong thôû cuoäc soáng
hai caâu ñaàu? - Thô vaên mang ñaäm chaát Nam Boä, vaän
duïng lôøi aên tieáng noùi moäc maïc cuûa
nhaân daân. Loái thô cuûa oâng thieân veà
keå mang maøu saéc dieãn xöôùng trong
Caâu hoûi 9: Hình aûnh caùc truyeän.
ngöôøi nghóa só ñöôïc GHI NHÔÙ : SGK TRANG 59
mieâu taû nhö theá naøo
trong baøi vaên teá? VAÊN TEÁ NGHÓA SÓ CAÀN GIUOÄC
Nguyeãn
Ñình Chieåu
• Kieán thöùc cô baûn :
1. Hoaøn caûnh saùng taùc :
- Laø baøi vaên ñöôïc vieát theo yeâu caàu
cuûa tuaàn phuû Gia Ñònh Ñoã Quang ñeå
teá nhöõng nghóa só ñaõ hi sinh trong traän
taäp kích ñoàn quaân Phaùp ôû Caàn Giuoäc
vaøo ñeâm 14/12/1861. Khôûi nghóa thaát
baïi, nghóa quaân hy sinh khoaûng 20
ngöôøi. Nguyeãn Ñình Chieåu vieát baøi
vaên teá ñeå ca ngôïi vaø khoùc thöông
nhöõng nghóa só hy sinh vì nöôùc.
2. Boá cuïc vaø theå vaên
- Goàm 4 phaàn: Lung khôûi, thích thöïc, ai
vaõn vaø phaàn keát
- Theå vaên: theå phuù ñöôøng luaät coù
 vaàn, coù ñoái. Gioïng ñieäu laâm li, thoáng
thieát.
3.Giaù trò baøi vaên teá :
* Giaù trò tröõ tình : Baøi vaên teá laø
tieáng khoùc chaân thaønh cuûa taùc giaû
cuûa nhaân daân vôùi nhöõng con ngöôøi vì
nghóa queân thaân, khoùc cho caû queâ
höông ñaát nöôùc trong caûnh ngoä ñau
thöông : bò xaâm löôïc.
* Giaù trò hieän thöïc : Laàn ñaàu tieân
trong lòch söû vaên hoïc coù moät “moät
töôïng ñaøi söøng söõng veà ngöôøi noâng
daân töông xöùng vôùi taùc phaåm voán coù
cuûa hoï ”
3. Noäi dung :
a. Lung khôûi( 2 caâu ñaàu) :
Môû ñaàu mieâu taû:
- Khung caûnh baõo taùp cuûa thôøi ñaïi, söï
ñuïng ñoä giöõa theá löïc xaâm laêng taøn
baïo TD Phaùp vaø yù chí kieân cöôøng baûo
veä Toå quoác cuûa nhaân daân ta .
Caâu hoûi 10: Tieáng - YÙ nghóa baát töû cuûa caùi cheát vì
khoùc bi traùng cuûa taùc nghóa.
giaû ñöôïc theå hieän nhö b.Thích thöïc ( töø caâu 3 ñeán caâu 15)
theá naøo? : Ñaây laø ñoaïn vaên raát quan troïng. Böùc
töôïng ñaøi huøng vó cuûa nhöõng nghóa só
- noâng daân Caàn Giuoäc ñöïôc taïc döïng
chuû yeáu trong ñoaïn naøy.
- Nhöõng neùt chính veà veû ñeïp cuûa
ngöôøi noâng daân
+ Ngheä thuaät ñoái laäp dieãn taû nhöõng
ngöôøi noâng daân ngheøo ñoùi, lam luõ
voán chæ bieát caøy caáy laøm aên, khoâng
heà bieát gì veà vieäc quaân, vieäc lính
(Caâu 3,4,5).
+ Khi quaân giaëc xaâm löôïc queâ höông,
hoï trôû thaønh nhöõng ngöôøi giaøu loøng
yeâu nöôùc ( caâu 6 ñeán caâu 9), caêm
thuø giaëc, yù thöùc traùch nhieäm ñoái vôùi
Toå quoác, töï nguyeän ñaùnh giaëc ( naøo
ñôïi ai ñoøi, ai baét (….): Chaúng theøm
troán ngöôïc, troán xuoâi…, Xuaát phaùt töø
loøng trung nghóa ñoái vôùi ñaát nöôùc vaø
loøng caêm thuø maõnh lieät ñoái vôùi boïn
cöôùp nöôùc (Gheùt thoùi moïi nhö nhaø
noâng gheùt coû (…). Böõa thaáy boøng
bong che traéng loáp, muoán tôùi aên gan :
Caâu hoûi 11: Söùc gôïi Ngaøy xem oáng khoùi chaïy ñen sì, muoán
caûm maïnh meõ cuûa ra caén coå . Böôùc chuyeån bieán veà
baøi vaên teá? nhaän thöùc ñöôïc mieâu taû chaân thöïc,
sinh ñoäng gaàn guõi vôùi caùch noùi vaø
suy nghó cuûa ngöôøi noâng daân (…),
chaúng qua laø daân aáp, daân laân, meán
nghóa laøm quaân chieâu moä).
+ Veû ñeïp haøo huøng: caâu 10 ñeán caâu
15
Chieán ñaáu heát söùc duõng caûm, tuy vuõ
khí thoâ sô, tuy khoâng troáng keøn coå
vuõ, vaãn xoâng xaùo trong traïi giaëc nhö
vaøo choã khoâng ngöôøi, coi thöôøng suùng
ñaïn cuûa chuùng. Ñuùng laø laáy “ gan
vaøng” ñoï cuøng “ ñaïn saét”. Ñoaïn vaên
ñaõ nhö chieáu leân maøn aûnh nhöõng
thöôùc phim heát söùc sinh ñoäng, soâi noåi
veà cuoäc chieán ñaáu tuy khoâng theo baøi
baûn binh phaùp gì, nhöng heát söùc duõng
caûm, quyeát lieät, aùp ñaûo döõ doäi tinh
thaàn giaëc vaø giaønh ñöôïc thaéng lôïi
nhaát ñònh ( vieäc söû duïng töø ngöõ dieãn
taû hoaït ñoäng nhanh, maïnh, döùt khoaùt
vaø gioïng vaên haêm hôû, doàn daäp, ñaày
haøo khí….).Ngheä thuaät töông phaûn
mieâu taû söï ñoái laäp giöõa ta vaø ñòch, ta
ngheøo naøn(aùo vaûi, taàm voâng) nhöng
duõng caûm (ñaïp, löôùt), ñòch hieän ñaïi(
taøu, ñaïn) nhöng khieáp sôï( maõ taø ma ní
hoàn kinh)
Baèng buùt phaùp hieän thöïc, nhaø vaên
ñaõ thaønh coâng trong vieäc mieâu taû
hình töôïng nghóa quaân Caàn Giuoäc töø
nguoàn goác xuaát thaân, trang bò, phaåm
chaát, yù chí…saün saøng hi sinh vì nöôùc.
Nhöõng thuû phaùp ngheä thuaät ñöôïc taùc
giaû vaän duïng: so saùnh, ñoái laäp, ñaëc
taû … ñeå khaéc hoïa veû ñeïp tinh thaàn
cuûa ngöôøi nghóa só.
c.Ai vaên ( töø caâu 16 ñeán heát ) :
Tieáng khoùc bi traùng cuûa taùc giaû
- Töø gioïng vaên huøng traùng, chuyeån
trôû laïi gioïng xoùt xa ñau ñôùn tröôùc söï
hy sinh cuûa nghiaõ quaân, tröôùc tình
caûnh cuûa ñoàng baøo, cuûa ñaát nöùôc
vaø gioïng caêm thuø giaëc “ maéc môù chi
coâng cha noù” .
+Tuy vaäy, bi maø khoâng luïy , vì ñaây laø
caùi cheát vinh – cheát nhö theá hôn laø
soáng nhuïc : “ Thaø thaùc maø ñaëng caâu
ñòch khaùi, veà theo toå phuï cuõng vinh=>
nieàm caûm phuïc vaø töï haøo veà söï hi
sinh cao ñeïp; hôn coøn chòu chöõ ñaàu
Taây, ôû vôùi man di raát khoå” .
- Keát : Baøi vaên teá keát thuùc nhö tieáng
khoùc lôùn vôõ ra ñau ñôùn . ÔÛ ñaây thaáy
roõ loøng thöông daân saâu saéc cuûa taùc
giaû taïo neân nhöõng hình aûnh naõo nuøng
: meï khoùc con, vôï tìm choàng trong
nhöõng ñeâm traêng laïnh , hay nhöõng
buoåi chieàu taø…
+ Noãi lo laéng cho soá phaän cuûa queâ
höông
+ Tuy vaäy lôøi keát khoâng hoaøn toaøn bi
quan : taùc giaû khaúng ñònh, bieåu döông
coâng traïng cuûa nhöõng ngöôøi nghóa só,
ngöôøi cheát seõ ñeå laïi danh thôm muoân
thuôû vôùi ñaát nöôùc, trong loøng ngöôøi,
vaø nhö theá thì cheát vaãn coù theå tieáp
tuïc ñaùnh giaëc : “ soáng ñaùnh giaëc,
thaùc cuõng ñaùnh giaëc, linh hoàn theo
giuùp cô binh ….”
=> Tieáng khoùc khoâng chæ höôùng veà
caùi cheát maø coøn höôùng veà söï soáng
ñau thöông khoå nhuïc cuûa daân toäc
tröôùc laøn soùng xaâm laêng cuûa thöïc
daân.
4) Vaøi neùt veà ngheä thuaät :
- Ñaây laø tieáng khoùc ñau ñôùn , xoùt xa
vaø caêm uaát cuûa moät nhaân caùch lôùn
tröôùc toån thaát cuûa ñaát nöôùc, cuûa
nhaân daân- laø gioït leä anh huøng tröôùc
caùi cheát cuûa nhöõng ngöôøi anh huøng.
- Baøi vaên teá ñöôïc vieát trong caûm
höùng söû thi, töø hình aûnh ñeán gioïng
ñieäu ñaày tính bi traùng .
- Nhöõng yeáu toá gôïi caûm maïnh meõ
cuûa baøi vaên
+ Caûm xuùc chaân thaønh, saâu naëng
maõnh lieät caâu 3,25
+ Gioïng vaên bi traùng, thoáng thieát caâu
22,23,24
+ Hình aûnh soáng ñoäng caâu 13,14,15
- Baøi vaên teá tuy khoâng thoaùt khoûi loái
duøng öôùc leä ñieån coá uyeân baùc, nhöng
choã thaønh coâng ñoäc ñaùo laø ñaõ phaùt
huy ñöôïc khaû naêng dieãn taû sinh ñoäng,
goùc caïnh, baïo khoûe cuûa ngoân ngöõ
noâm na, giaûn dò, chaân chaát cuûa nhaân
daân nhöng coù söùc vieåu caûm vaø thaåm
mó cao: cui cuùt, taác ñaát ngoïn rau,baùt
côm manh aùo, chia röôïu laït, meï giaø
ngoài khoùc treû, vôï yeáu chaïy tìm choàng.
Nhieàu bieän phaùp tu töø ñöôïc vaän duïng
thaønh coâng
- Gioïng ñieäu thay ñoåi theo doøng caûm
xuùcñoaïn 2 soäi noåi reo vui, ñoaïn 3 traàm
laéng thoáng thieát, ñoaïn 4 nghieâm trang.
GHI NHÔÙ : TRANG 65
CAÂU HOÛI VAØ ÑEÀ KIEÅM TRA ÖÙNG
DUÏNG KIEÁN THÖÙC :
1) Nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn veà tö
töôûng vaø ngheä thuaät cuûa thô vaên
Nguyeãn Ñình Chieåu?
Gôïi yù traû lôøi :
- Quan ñieåm saùng taùc cuûa Nguyeãn Ñình
Chieåu laø “ Hoïc theo ngoøi buùt chí coâng
– Trong thô cho nguï taám loøng Xuaân thu” ,
vaø “ Chôû bao nhieâu ñaïo thuyeàn khoâng
khaúm – Ñaâm maáy thaèng gian buùt
chaúng taø” . Ñoù cuõng chính laø tö töôûng
xuyeân suoát moïi taùc phaåm cuûa
Nguyeãn Ñình Chieåu .
- Vaên Nguyeãn Ñình Chieåu laø vaên giaùo
huaán, vaên chôû ñaïo. Nhöng ôû Nguyeãn
Ñình Chieåu ñaïo lí trôû thaønh tình caûm,
thaønh “ leõ gheùt thöông” , vì theá trôû
thaønh thô thaät söï. Thô vaên Nguyeãn Ñình
Chieåu chaát phaùc, giaûn dò, khoâng trau
chuoát, möïôt maø, nhöng soâi noåi nhieät
tình . Thô vaên Nguyeãn Ñình Chieåu coù
maøu saéc Nam Boä ñaäm ñaø, raát ñöôïc
nhaân daân Nam Boä yeâu thích ( Luïc Vaên
Tieân raát phoå caäp) . Baøi Vaên teá nghóa
só Caàn Giuoäc coù theå xem laø moät kieät
taùc, ñaõ döïng leân ñöôïc böùc töôïng ñaøi
heát söùc chaân thaät, sinh ñoäng huøng
vó cuûa nhöõng nghóa só noâng daân töï
nguyeän ñöùng leân choáng quaân xaâm
löôïc.
Ñeà 2 : Nguyeãn Ñình Chieåu vieát “ chôû
bao nhieâu ñaïo thuyeàn khoâng khaúm –
Ñaâm maây thaèng gian buùt chaúng taø”.
Haõy giaûi thích yù nghóa cuûa hai caâu thô
treân vaø chöùng minh : thô vaên Nguyeãn
Ñình Chieåu laø söï hieän thöïc nhaát quaùn
vaø coù hieäu quaû cao quan ñieåm saùng
taùc noùi treân cuûa oâng .
GÔÏI YÙ LAØM BAØI :
1.Giaûi thích yù nghóa hai caâu thô :
“Chôû bao nhieâu thuyeàn khoâng
khaåm
Ñaâm maáy thaèng gian buùt
 chaúng taø.”
Coù nghóa laø : Vaên chöông phaûi coù
traùch nhieäm giaùo duïc ñaïo lyù cho
ngöôøi ñôøi, traùch nhieäm ñoù khoâng bao
giôø ñöïôc coi laø ñaõ laøm, gioáng nhö con
thuyeàn chôû ñaïo, chôû bao nhieâu cuõng
khoâng khaúm ( khoâng ñaày ). Ngoøi buùt
chieán ñaáu choáng boïn giam, ñaâm bao
nhieâu cuõng vaãn nhoïn saéc ( “ taø” ñuùng
laø nghóa laø xieân leäch, khoâng coøn
thaúng nöõa ).
Nhö theá, Nguyeãn Ñình Chieåu ñaët leân
haøng ñaàu chöùc naêng giaùo duïc cuûa
vaên hoïc. Chöùc naêng naøy ñöôïc thöïc
hieän treân hai phöông dieän : xaây vaø
choáng ( “ chôû ñaïo” vaø “ ñaâm gian”).
2. Söï nghieäp vaên thô cuûa Nguyeãn Ñình
Chieåu laø söï thöïc hieän nhaát quaùn vaø
ñaït hieäu quaû cao quan ñieåm saùng taùc
treân .
a) Nhaát quaùn coù nghóa laø taùc phaåm
naøo cuõng ñöôïc vieát theo quan ñieåm
aáy: Luïc Vaân Tieân laø lôøi ngôïi ca nhöõng
con ngöôøi chieán ñaáu cho chính nghóa (“
trai thôøi trung hieáu laøm ñaàu – Gaùi thôøi
tieát haïnh laøm caâu trau mình” ), ñoàng
thôøi laø baûn aùn keát toäi nhöõng keû
baát nhaân phi nghóa. Vaên Teá nghóa só
Caàn Giuoäc, Vaên teá Tröông Ñònh, vaên
teá nghóa só traän vong luïc tænh ngôïi ca
nhöõng taám göông anh huøng vì nöùôc hi
sinh vaø vaïch traàn toäi aùc cuûa quaân
xaâm löôïc. Ngö Tieàu y thuaät vaán ñaùp
ñeà caäp nhöõng con ngöôøi tuy phaûi soáng
trong vuøng giaëc chieám, nhöng khoâng
chòu hôïp taùc vôùi chuùng….v…v….
b) Ñaït hieäu quaû cao nghóa laø coù taùc
ñoäng lôùn tôùi tö töôûng tình caûm cuûa
nhaân daân. Ñoù laø do nhieät tình soâi noåi,
yeâu gheùt phaän mình noùi ñaïo ñöùc maø
khoâng khoâ khan, coù söùc truyeàn caûm
thöïc söï. Ñoù laø do xaây döïng ñöôïc
nhöõng nhaân vaät gaàn guõi vôùi ñaïi
chuùng, nhaát laø ngöôøi daân Nam Boä töø
tính caùch ñeán ngoân ngöõ…
Ñeà 3 : Vì sao noùi “ Vaên teá nghóa só
Caàn Giuoäc” laø moät tieáng khoùc lôùn?
YÙ chính caàn coù:
Baøi vaên teá ñöôïc xem laø tieáng khoùc
lôùn caên cöù vaøo tö theá lôùn cuûa ngöôøi
khoùc vaø ñoái töôïng lôùn cuûa tieáng
khoùc.
1. Theá khoùc : Ngöôøi khoùc – töùc
Nguyeãn Ñình Chieåu – khoâng chæ mang
noãi ñau rieâng maø coøn mang noãi ñau
lôùn cuûa nhaân daân, cuûa ñaát nöôùc :
“Ñoaùi soâng Caàn Giuoäc, coû caây maáy
daëm saàu giaêng ; nhìn chôï Tröôøng Bình,
giaø treû hai haøng luïy nhoû”.
Tö theá lôùn cuûa ngöôøi khoùc coøn theå
hieän ôû quan nieäm nhaân sinh cao caû, ôû
ñaây laø quan nieäm veà soáng vaø cheát :
Thaø thaùc maø ñaëng caâu ñòch khaùi, veà
theo toå phuï cuõng vinh ; Hôn coøn maø
chòu chöõ ñaàu Taây, ôû vôùi man di raát
khoå.
Thaùc maø traû nöôùc non roài nôï, danh
thôm ñoàn saùu tænh chuùng ñeàu khen ;
thaùc maø, öng ñình mieáu ñeå thôø, tieáng
hay traûi muoân ñôøi ai cuõng moä ..
Nhö theá laø ngöôøi khoùc – hay
ngöôøi ñöùng teá- khoâng chæ nhaân danh
caù nhaân maø coøn nhaân danh ñaát
nöôùc, nhaân daân, nhaân danh ñaïo lyù,
nhaândanh lòch söû.
2. Ñoái töôïng khoùc : Ñoái töôïng khoùc ôû
ñaây laø nhöõng nghóa sinh anh huøng vì
nöôùc queân mình. Khoùc vì noãi ñau lôùn,
toån thaát lôùn cuûa Toå quoác, cuûa nhaân
daân, khieán soâng nöôùc coû caây cuõng
phaûi ngaäm nguøi. Tieáng khoùc caát leân
giöõa ñaát trôøi, giöõa loøng daân, trong
tieáng suùng giaëc. Khoùc cho vaän nöôùc,
khoùc cho soá phaän cuûa caû coäng
ñoàng……
Ñeà 4 : Phaân tích hình aûnh ngöôøi nghóa
só trong baøi “ Vaên teá nghóa só Caàn
Giuoäc” cuûa Nguyeãn Ñình Chieåu.
BAØI LAØM :
Naém vöõng kieán thöùc trong baøi “ Vaên
teá nghóa só Caàn Giuoäc” neâu leân vaø
chöùng minh nhöõng ñaëc ñieåm cuûa
ngöôøi nghóa só Caàn Giuoäc.
-Xuaát xöù töø taàng lôùp noâng daân :
+ Ngheøo khoå :
“ Cui cuùt laøm aên, rieâng ta ngheøo khoù”
+ Caàn cuø lao ñoäng :
“ Vieäc cuoác….quen laøm”
+ Hieàn laønh , chaát phaùc, an phaän sau
luyû tre laøng :
“ Chöa quen………. Laøng boä”
-Yeâu nöôùc, caêm thuø giaëc :
+ Lo laéng khi nghe giaëc ñoùng quaân
treân maûnh ñaát queâ höông
“ Tieáng phong haïc…möa”
+ Caêm thuø giaëc:
“ Böõa thaáy boøng bong…coå”
+ Xoùt xa cho caûnh giang sôn gaám voùc
bò keû thuø giaøy xeùo .
“ Moät moái xa thö….baùn choù”
-Duõng caûm anh huøng :
+ Maëc duø khoâng phaûi laø lính chuyeân
nghieäp :
“ Voán chaúng phaûi….
dieãn binh”
+ Maëc duø chöa ñöôïc taäp luyeän binh
thö, voõ ngheä :
“ Möôøi taùm ban….. baøy
boá”
+ Maëc duø trang bò coøn thieáu thoán:
“ Ngoaøi caät coù……noùn
gioû”
+ nhöng hoï vaãn ñöùng leân choáng giaëc
vôùi moät tinh thaàn duõng caûm khaùc
thöôøng :
“ Chi nhoïc…..suùng noå”
+ Vaø laäp neân chieán coâng hieån haùch:
“ Hoaû mai….. quan
hai noï”
-Hy sinh cao ñeïp :
“ Nhöõng laøm…….. voäi boû”.
-Ñaùnh giaù nhaân vaät :
+ Ngöôøi nghóa só Caàn Giuoäc tiâeâu
bieåu cho noâng daân Nam Boä khaúng
khaùi, yeâu nöôùc, anh huøng .
+ Laàn ñaàu tieân, hình töôïng ngöôøi
noâng daân yeâu nöôùc ñöôïc phaûn aùnh
vaøo vaên hoïc moät caùch ñaày ñuû, xöùng
ñaùng vôùi vai troø quan troïng cuûa hoï
trong söï nghieäp baûo veä Toå quoác ( phaûi
maáy chuïc naêm sau, hình aûnh aáy môùi
ñöôïc taùi hieän trong baøi “ Ñoàng chí”
cuûa Chính Höõu , “Nhôù” cuûa Hoàng
Nguyeân).
+Vôùi nhöõng con ngöôøi yeâu nöôùc anh
huøng aáy, neáu phaàn ñoâng vua quan
trieàu Nguyeãn khoâng phaûi laø nhöõng keû
baùn nöôùc vaø ñaàu haøng, thì lòch söû seõ
chuyeån sang con ñöôøng khaùc .
 
Tuaàn 6
Tieát 24
THÖÏC HAØNH VEÀ THAØNH NGÖÕ VAØ ÑIEÅN COÁ
A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC
- Naâng cao hieåu bieát veà thaønh ngöõ vaø ñieån coá, taùc duïng bieåu ñeït cuûa
chuùng nhaát laø trong vaên chuôông ngheä thuaät
- Caûm nhaän ñöôïc giaù trò cuûa thaønh ngöõ vaø ñieån coá
- Caùch söû duïng thaønh ngöõ vaø ñieån coá trong nhöõng tröôøng hôïp caàn thieát
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN: SGK, SGV, thieát keá baøi giaûng
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH : keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo
luaän, cho hs töï giaûi baøi taäp…
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
- OÅn ñònh, kieåm tra baøi cuõ
- Vaøo baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø Yeâu caàu caàn ñaït
HS

• Kieán thöùc cô baûn :

Caâu hoûi 1: Tìm thaønh
ngöõ, phaân bieät vôùi
töø ngöõ thoâng thöôøng
veà caáu taïo vaø ñaëc
ñieåm?
Caâu hoûi 2: Giaù trò
ngheä thuaät cuûa
nhöõng thaønh ngöõ in
ñaäm( Tính hình töôïng,
bieåu caûm, haøm suùc)
Baøi taäp 1
- Moät duyeân hai nôï: yù noùi moät mình
ñaûm ñang coâng vieäc gia ñình ñeå nuoâi
caû choàng vaø con
- Naêm naéng möôøi möa: Vaát vaû cöïc
nhoïc, chòu ñöïng daõi daàn naéng möa
=> so saùnh hai thaønh ngöõ treân vôùi
caùc töø ngöõ thoâng thöôøng thì thaáy caùc
thaønh ngöõ ngaén goïn, coâ ñoïng vöøa cuï
theå sinh ñoäng vöøa mang noäi dung khaùi
quaùt vaø bieåu caûm
- Caùc thaønh ngöõ treân phoái hôïp vôùi
nhau vaø phoái hôïp vôùi caùc cuïm töø coù
daùng daáp thaønh ngöõ nhö: laën loäi
thaân coø, eo seøo maët nöôùc=> Hình
aûnh moät ngöôøi vôï taûo taàn, ñaûm ñang,
thaùo vaùt trong coâng vieäc gia ñình
Baøi taäp 2
- Thaønh ngöõ ñaàu traâu maët ngöïa: Tính
hung baïo, thuù vaät, voâ nhaân tính cuûa
boïn quan quaân ñeán nhaø Thuyù Kieàu khi
gia ñình naøng bò vu oan
- Thaønh ngöõ Caù chaäu chim loàng: cuoäc
soángtuø tuùng, chaät heïp, maát töï do
- Thaønh ngöõ ñoäi trôøi ñaïp ñaát: loái
soáng vaø haønh ñoäng töï do ngang taøng,
khoâng chòu boù buoäc, khuaát phuïc tröôùc
uy quyeàn => Khí phaùch haûo haùn, ngang
 taøng cuûa Töø Haûi
Caâu hoûi 3: Theá naøo =>Caùc thaønh ngöõ treân: hình aûnh cuï
laø ñieån coá? Giaûi thích theå coù tính bieåu caûm, theå hieän söï
caùc ñieån coá sau? ñaùnh giaù ñoái vôùi ñieàu ñöôïc noùi ñeán.
Baøi taäp 3
- Giöôøng kia: gôïi laïi chuyeän veà Traàn
Phoàn ñôøi Haäu Haùn daønh rieâng cho
baïn laø Töø Tró moät caùi giöôøng khi baïn
ñeán chôi, khi baïn veà laïi treo giöôøng leân.
- Ñaøn kia:gôïi laïi caâu chuyeän Chung Töø
kì nghe ñaøn cuûa Baù Nha maø hieåu suy
Caâu hoûi 4: Tính haøm nghó cuûa baïn. Töø Kì cheát, Baù Nha ñaõ
suùc, thaâm thuyù cuûa treo ñaøn vaø khoâng gaûy nöõa vì cho
nhöõng ñieån coá trong raèng khoâng coù ai hieåu ñöôïc tieáng ñaøn
nhöõng caâu thô sau? cuûa mình.
=> Hai ñieån coá ñeàu duøng ñeå noùi veà
tình baïn thaém thieát keo sôn. Ñieån coá
ngaén goïn maø tình yù saâu xa, haøm suùc.
Baøi taäp 4
- Ba thu: Kinh Thi coù caâu “Nhaát nhaät
baát kieán nhö tam thu heà” ( moät ngaøy
khoâng thaáy maët nhau laâu nhö ba muøa
thu). Ñieån coá trong caâu thô Truyeän
Kieàu noùi veà Ktroïng töông tö Thuyù Kieàu
moät ngaøy khoâng thaáy maët nhau coù
caûm giaùc laâu nhö ba naêm.
- Chín chöõ: Kinh Thi keå chín chöõ coâng
lao cuûa cha meï ñoái vôùi con caùi laø: sinh,
cuùc, phuû, suùc, tröôûng, duïc, coá, phuïc,
phuùc => Thuyù Kieàu noùi ñeán coâng lao
cuûa cha meï ñoái vôùi baûn thaân maø
mình soáng bieàn bieàn nôi ñaát khaùch
queâ ngöôøi, chöa heà baùo ñaùp ñöôïc cho
cha meï
- Lieãu Chöông Ñaøi: gôïi chuyeän xöa
Caâu hoûi 5:Thay theá cuûa ngöôøi ñi laøm quan ôû xa vieát thö
thaønh ngöõ baèng veà thaêm vôï coù caâu “Caây lieãu ôû
nhöõng töø ngöõ thoâng Chöông Ñaøi xöa xanh xanh, nay coù coøn
thöôøng? Nhaän xeùt veà khoâng, hay laø tay keû khaùc ñaõ vin beû
söï khaùc bieät vaøhieäu maát roài”=> Thuyù Kieàu möôøng töôïng
quaû cuûa moãi caùch ñeán caûnh Kim Troïng trôû laïi thì naøng ñaõ
dieãn ñaït? thuoäc veà ngöôøi khaùc maät roài.
- Maét xanh: Nguyeãn Tòch ñôøi taán quyù
ai thì tieáp baèng maét xanh, khoâng öa ai
thì tieáp baèng maét traéng => Töø Haûi
muoán noùi vôùi Thuyù Kieàu raèng chaøng
bieát Kieàu ôû choán laàu xanh, haøng
ngaøy phaûi tieáp khaùch laøng chôi nhöng
cöa heà öa ai => Theå hieän loøng quyù
troïng ñoái vôùi phaåm giaù cuûa naøng
 Kieàu
Baøi taäp 5
- Ma cuõ baét naït ma môùi: ngöôøi cuõ
caäy quen bieát nhieàu maø leân maët baét
naït, doïa daãm ngöôøi môùi ñeán
- Chaân öôùt chaân raùo: vöøa môùi ñeán,
coøn laï laãm
- Cöôõi ngöïa xem hoa: laøm vieäc qua loa,
khoâng ñi saâu ñi saùt, khoâng tìm hieåu
thaáu ñaùo gioáng nhö ngöôøi cöôõi ngöïa ñi
nhanh,khoâng theå ngaém kó ñeå phaùt
hieän veû ñeïp cuûa boâng hoa.



Tuaàn 7 CHIEÁU CAÀU HIEÀN

Tieát 25 – 26 ( NGOÂ THÌ NHAÄM )
A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC
- Hieåu ñöôïc taàm tö töôûng mang tính chieán löôïc, chuû tröông taäp hôïp nhaân taøi
ñeå xaây döïng ñaát nöôùc cuûa vua Quang Trung, moät nhaân vaät kieät xuaát trong
lòch söû nöôùc ta
=> Nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa nhaân taøi ñoái vôùi ñaát nöôùc
- Hieåu theâm ñöôïc ñ8aïc ñieåm cuûa theå chieáu, moät theå vaên nghò luaän trung
ñaïi
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN: SGK, SGV, thieát keá baøi giaûng
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH : keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo
luaän, ñoïc saùng taïo…
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
- OÅn ñònh, kieåm tra baøi cuõ
- Vaøo baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø Yeâu caàu caàn ñaït
HS
• Kieán thöùc cô baûn :
Caâu hoûi 1: I.Tìm hieåu chung
-Nhöõng neùt chính veà 1.Taùc giaû: xem SGK trang 68
taùc giaû cuûa baøi 2. Ñaëc ñieåm cuûa vaên chieáu
chieáu? 3. Hoaøn caûnh vaø muïc ñích saùng
-Ñaëc ñieåm cuûa vaên taùc:
chieáu - Chieáu caàu hieàn cuûa vuaQuang
- Hoaøn caûnh vaø muïc Trung do Ngoâ Thì Nhaäm vieát thay
ñích saùng taùc? vaøo khoaûng 1788 -1789 nhaèm
thuyeát phuïc só phu Baéc Haø ra coäng
taùc vôùi trieàu ñaïi Taây Sôn
4. Chuû ñeà: Taùc giaû khaúng ñònh
moái quan heä giöõa ngöôøi hieàn taøi
vaø thieân töû , theå hieän taám loøng
 khao khaùt tìm ngöôøi hieàn taøi cuûa
Caâu hoûi 2: Boá cuïc vaø vua Quang Trung
noäi dung chính cuûa baøi II. Ñoïc – hieåu
chieáu? 1.Boá cuïc vaø noäi dung chính
- Töø ñaàu ñeán … “sinh ra ngöôøi hieàn
vaäy”=> Moái quan heä giöõa ngöôøi
hieàn vaø thieân töû
- Tieáp ñoù…. “chính quyeàn cuûa traãm
hay sao” =>Caùc öùng xöû cuûa baäc
hieàn taøi Baéc Haø vaø nhu caàu cuûa
Caâu hoûi 3: Ñoái töôïng ñaát nöôùc
cuûa baøi chieáu höôùng - Phaàn coøn laïi : ñöôøng loái caàu hieàn
tôùi vaø caùch laäp luaän? cuûa vua Quang Trung
Tö töôûng vaø tình caûm 1.Ñoái töôïng baøi chieáu höôùng
cuûa vua Quang Trung tôùi vaø caùch laäp luaän
ñöôïc theå hieän nhö theá a.Ñoái töôïng: höôùng tôùi nho só Baéc
naøo? Haø. Quan nieäm thaâm caên coá ñeá
cuûa caùc nho só Baéc Haø laø chæ
nhöõng ngöôøi xuaát thaân töø doøng
doõi vua quan môùi coù khaû naêng
laøm vua.b Trong khi ñoù, Nguyeãn Hueä
laø taàng lôùp bình daân aùo vaûi vaø bò
coi laø chaúng bieát gì veà leã nghi,
thaùnh hieàn. Hieåu ñöôïc ñieàu naøy,
Ngoâ Thì Nhaäm ñaõ duøng nhieàu ñieån
tích trích töø caùc saùch Töù thö, Nguõ
kinh vöøa giuùp só phu Baéc Haø deã
hieåu vöøa taïo neân aán töôïng thuyeát
phuïc hoï
b. Caùch laäp luaän
Phaàn 1: Moái quan heä giöõa
ngöôøi hieàn taøi vaø thieân töû
-Ngöôøi hieàn taøi phaûi do thieân töû
söû duïng
- Khoâng laøm nhö vaäy laø traùi vôùi
ñaïo trôøi, traùi vôùi quy luaät cuoäc
soáng
Taùc giaû ví ngöôøi hieàn nhö ngoâi sao
saùng ôû treân trôøi vaø quy luaät cuûa
caùc tinh tuù laø caùc sao ñeàu chaàu
veà Baéc Cöïc. Nhöõng hình aûnh naøy
laáy ra töø Luaän ngöõ – moät trong
nhöõng saùch kinh ñieån cuûa Nho gia.
Duøng lôøi cuûa Khoång Töû, baøi Chieáu
coù söùc thuyeát phuïc maïnh meõ ñoái
vôùi só phu Baéc Haø
Phaàn 2: Caùch öùng xöû cuûa caùc
baäc hieàn taøi khi Taây sôn ra Baéc
dieät Trònh
-Boû ñi ôû aån, mai danh aån tích boû phí
 taøi naêng, nhöõng ngöôøi ra laøm quan
vôùi Taây Sôn thì hoaëc sôï haõi im laëng
nhö buø nhìn, hoaëc laøm vieäc caàm
chöøng “goõ moõ canh cöûa”, moät soá
ngöôøi ñi töï töû. “cheát ñuoái treân
caïn”
Taùc giaû laáy nhöõng hình aûnh töø
trong kinh ñieån cuûa Nho gia, nhöõng
hình aûnh mang yù nghóa töôïng tröng
=> Dieãn ñaït teá nhò coù tính pheâ
phaùn nheï nhaøng, ngöôøi vieát coù
kieán thöùc saâu roäng, coù taøi vaên
chöông khieán ngöôøi nghe khoâng töï
aùi maø coøn neå troïng vaø töï cöôøi
mình vì thaùi ñoä chöa ñuùng cuûa mình
Phaàn 3 :Ñöôøng loái caàu hieàn
cuûa vua Quang Trung
- Chaân thaønh, khieâm nhöôøng vaø
quyeát taâm . Noùi leân tính chaát cuûa
thôøi ñaïi: buoåi ñaàu coøn nhieàu baát
caäp, sau ñoù taùc giaû noùi veà hieän
thöïc coâng vieäc nhieàu vaø naëng neà
ñoøi hoûi phaûi coù söï trôï giuùp cuûa
caùc baäc hieàn taøi. Hình aûnh “Söùc
moät caây goã khoâng choáng noåi moät
Caâu hoûi 4: Nhaän xeùt toaø nhaø to”, “möu löôïc cuûa moät keû
veà ngheä thuaät laäp só khoâng döïng ñöôïc thaùi bình”
luaän cuûa baøi chieáu? Vì lôïi ích chung ñoøi hoûi söï giuùp söùc
cuûa nhieàu baäc hieàn taøi
Ñöôøng loái caàu hieàn cuûa vua Quang
Trung roäng môû, ñuùng ñaén: Taát caû
moïi ngöôøi daân töø quan ñeán daân
ñeàu ñöôïc pheùp daâng thö toû baøy
coâng vieäc, caùch tieán cöû roäng môû
goàm ba caùch (töï mình daâng thö toû
baøy coâng vieäc, caùc quan tieán cöû,
daâng thö töï cöû ), keâu goïi baäc taøi
ñöùc cuøng vôùi trieàu ñình gaùnh vaùc
vieäc nöôùc vaø höôûng phuùc laâu daøi.
=>Taàm nhìn xa troâng roäng vaø thaùi
ñoä chieâu hieàn ñaõi só cuûa vua
Quang Trung trong vieäc nhaän thöùc
veà vai troø cuûa ngöôøi hieàn ñoái vôùi
vieäc xaây döïng ñaát nöôùc. Caùch
vieát cuûa taùc giaû ngaén goïn, chaët
cheõ, ñaày söùc thuyeát phuïc
2. Ngheä thuaät:
- Tính maãu möïc, chaët cheõ cuûa caùc
luaän ñieåm trong baøi vaên nghò luaän,
thuyeát phuïc kheùo leùo, thaùi ñoä
 khieâm toán cuûa ngöôøi vieát.
- Töø ngöõ noùiveà khoâng gian: trôøi,
trôøi ñaát, sao, gioù maây => Khoâng
gian vuõ truï, haøm chöùa yù nghóa
troïng ñaïi cuûa ngöôøi hieàn taøi.
Nhöõng töø: trieàu ñình, trieàu chính,
daûi ñaát vaên hieán, traêm hoï gôïi
khoâng gian xaõ hoäi nôi caàn nhöõng
hieàn taøi thi thoá taøi naêng
- Söû duïng nhieàu ñieån coá ñeå chuù
yù ñeán ñoái töôïng caàn thuyeát phuïc
laø nhöõng trí thöùc coù hoïc vaán uyeân
baùc ñoàng thôøi khieán cho baøi vaên
trôû neân haøm suùc, coâ ñoïng taïo aán
töôïng trang troïng.

Ñoïc theâm:
Tuaàn 7 XIN LAÄP KHOA LUAÄT
Tieát 27 ( Trích Teá caáp baùt ñieàu -
Nguyeãn Tröôøng Toä)
A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC
- Hieåu ñöôïc taàm quan troïng cuûa luaät ñoái vôùi söï nghieäp canh taân cuûa ñaát
nöôùc vaø taám loøng ñaày nhieät huyeát cuûa Nguyeãn Tröôøng Toä
=> Nhaän thöùc ñöôïc loøng yeâu nöôùc cuûa nhaø vaên
- Hieåu theâm ñöôïc ñ8aïc ñieåm cuûa theå chieáu, moät theå vaên nghò luaän trung
ñaïi
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN: SGK, SGV, thieát keá baøi giaûng
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH : keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo
luaän, ñoïc saùng taïo…
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
- OÅn ñònh, kieåm tra baøi cuõ
- Vaøo baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø Yeâu caàu caàn ñaït
HS
• Kieán thöùc cô baûn :
Caâu hoûi 1: Nhöõng neùt I.Tìm hieåu chung
chính veà taùc giaû 1.Taùc giaû: xem SGK trang 71
Nguyeãn Tröôøng Toä? 2. Hoaøn caûnh vaø muïc ñích saùng
Hoaøn caûnh vaø muïc taùc: Trích töø baûn ñieàu traàn soá 27:
ñích saùng taùc? Teá caáp baùt ñieàu baøn veà söï caàn
thieát cuûa luaät phaùp ñoái vôùi xaõ
hoäi nhaèm muïc ñích thuyeát phuïc
trieàu ñình cho môû khoa luaät.
II. Ñoïc –hieåu
Caâu hoûi 2: Vieäc thöïc 1.Nhöõng lónh vöïc cuûa luaät vaø
haønh luaät cuûa caùc vieäc thöïc haønh luaät cuûa caùc
nöôùc phöông Taây ñöôïc nöôùc phöông Taây
theå hieän nhö theá naøo? -Theo Nguyeãn Tröôøng Toä, luaät bao
goàm kæ cöông, uy quyeàn vaø chính
leänh cuûa quoác gia. Ñaát nöôùc muoán
toàn taïi phaûi coù kæ cöông, nhaø
nöôùc muoán cai trò ñöôïc daân phaûi
coù uy quyeàn nhöng ñoàng thôøi cuõng
phaûi coù chính leänh ( chính saùch vaø
phaùp luaät). Taùc giaû noùi “ baát luaän
quan hay daân, moïi ngöôøi ñeàu phaûi
hoïc luaät nöôùc”=> Luaät bao truøm
leân taát caû
- Thöïc haønh luaät cuûa caùc nöôùc
phöông Taây “Phaøm nhöõng ai ñaõ
Caâu hoûi 3: Thaùi ñoä nhaäp ngaïch boä hình xöû ñoaùn caùc
cuûa moïi ngöôøi tröôùc vuï kieän tuïng thì chæ coù thaêng traät
phaùp luaän nhö theá chöù khoâng bao giôø bò bieám truaát.
naøo? Vì sao? Duø vua trieàu ñình cuõng khoâng
giaùng chöùc hoï ñöôïc moät baäc”
2. Thaùi ñoä cuûa moïi ngöôøi tröôùc
phaùp luaät
- Vai troø, vò trí cuûa luaät ñoái vôùi ñôøi
soáng xaõ hoäi, luaät laø ñöùc, laø caùi
ñöùc lôùn nhaát chí coâng voâ tö, ñaáy
Caâu hoûi 4: Nho hoïc laø ñöùc trôøi maø ñöùc trôøi laø ñaïo
truyeàn thoáng coù toân laøm ngöôøi, baát taát phaûi ñi tìm caùi
troïng phaùp luaät gì khaùc cuõng coù nghóa laø phaûi hoïc
khoâng ? luaät
=> oâng chuû tröông vua quanñeàu
phaûi coù yù thöùc tröôùc phaùp luaät,
Caâu hoûi 5: Moái quan vìluaät khoâng chæ coù taùc duïngcai trò
heä giöõa ñaïo ñöùc vaø xaõ hoäi maø coøn laø haønh vi ñaïo
phaùp luaät? ñöùc, ñaïo laøm ngöôøi
3. Nho hoïc truyeàn thoáng khoâng
toân troïng phaùp luaät, vì Nho giaùo
noùi suoâng khoâng coù taùc duïng
Caâu hoûi 6: Vieäc nhaéc baèng luaät. Taùc giaû daãn lôøi cuûa
ñeán Khoång Töû coù taùc Khoång Töû “ Cheùp nhöõng lôøi noùi
duïng gì? suoâng chaúng baèng thaân haønh ra
laøm vieäc”, maø muoán laøm ñöôïc
vieäc thì phaûi coù luaät.
4. Moái quan heä giöõa ñaïo ñöùc
vaø phaùp luaät
- Ñaïo ñöùc vaø phaùp luaät phaûi ñi
lieàn vôùi nhau, luaät laø ñöùc, caùi ñöùc
chí coâng voâ tö, ñöùc trôøi, laøm ngöôøi
caàn phaûi hoïc luaät.
5. Duøng Khoång Töû ñeå pheâ Nho
giaùo laø phöông thöùc gaäy oâng ñaäp
 löng oâng trong vaên nghò luaän. Pheâ
phaùn nhöõng haïn cheá cuûa Nho giaùo,
Nguyeãn Tröôøng Toä ñöa ra moät hieän
thöïc ñaùng buoàn vaø khoâng ai coù
theå phuû ñònh ñöôïc tình hình nho só
hieän nay do Nho giaùo ñaøo taïo neân “
Suoát ñôøi ñoïc saùch… maø taïi sao coù
nhieàu ngöôøi, cuoäc ñôøi cuûa hoï vaø
öùng xöû cuûa hoï coøn teä hôn nhöõng
ngöôøi queâ muøa chaát phaùc”. Vì sao?
Vì hoï khoâng hoïc luaät. Laäp luaän
chaët cheõ, ngaén goïn coù tính chieán
ñaáu maïnh meõ, huøng hoàn.


Tuaàn 24
Tieát 24
THÖÏC HAØNH VEÀ NGHÓA CUÛA TÖØ TRONG SÖÛ DUÏNG
A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC
- Cuûng coá vaø naâng cao nhöõng hieåu bieát veà caùc phöông thöùc chuyeån
nghóa cuûa töø vaø hieän töôïng töø nhieàu nghóa, hieän töôïng ñoàng nghóa
- Luyeän taäp ñeå coù theå söû duïng töø theo caùc nghóa khaùc nhau vaø lónh hoäi
töø vôùi caùc nghóa khaùc nhau, choïn löïa töø thích hôïp trong töøng ngöõ caûnh
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN: SGK, SGV, thieát keá baøi giaûng
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH : keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo
luaän, cho hs töï giaûi baøi taäp…
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
- OÅn ñònh, kieåm tra baøi cuõ
- Vaøo baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø Yeâu caàu caàn ñaït
HS
• Kieán thöùc cô baûn :
Caâu hoûi 1: Baøi taäp 1
a.Töø laù ñöôïc duøng a.Trong caâu thô “Laù vaøng tröôùc gioù
theo nghóa goác hay kheõ ñöa veøo”, töø laù ñöôïc duøng theo
nghóa chuyeån? nghóa goác, chæ boä phaän cuûa caây,
thöôøng ôû treân ngoïn hay treân caønh
caây, maøu xanh, hình daùng moûng, coù
b. Xaùc ñònh nghóa cuûa beà maët
töø laù, cho bieát cô sôû b.Caùc tröôøng hôïp khaùc cuûa töø laù
vaø phöông thöùc +Laù: duøng vôùi caùc töø chæ boä
chuyeån nghóa cuûa töø phaän cô theå ngöôøi
laù? + Laù duøng vôùi caùc töø chæ vaät
baèng giaáy
+ Laù duøng vôùi caùc töø chæ vaät

Caâu hoûi 2: Ñaëc caâu
vôùi caùc töø tay, chaân,
ñaàu, maët, mieäng, löôõi
Caâu hoûi 3: Tìm caùc töø
coù nghóa goác chæ vò
giaùc coù khaû naêng
chuyeån nghóa chæ ñaëc
ñieåm cuûa aâm thanh,
tính chaát cuûa tình
caûm, caûm xuùc? Ñaët
caâu vôùi moãi töø ñoù
Caâu hoûi 4: Tìm töø
ñoàng nghóa vôùi töø
caäy, nhôø? Taïi sao taùc
giaû duøng töø caäy, nhôø
maø khoâng duøng töø
ñoàng nghóa vôùi caùc
töø ñoù?
Caâu hoûi 5: Giaûi thích lí
do choïn töø?
baèng vaûi
+ Laù duøng vôùi caùc töø chæ vaät
baèng tre, nöùa, coû…
+ Laù duøng vôùi caùc töø chæ kim
loaïi
- Ñieåm chung: goïi teân caùc vaät khaùc
nhau nhöng caùc vaät coù ñieåm gioáng
nhau: hình daùng moûng, deït nhö caùi laù
caây
- Caùc nghóa cuûa töø laù coù quan heä
vôùi nhau: ñeàu coù neùt nghóa chung chæ
thuoäc tính coù hình daùng moûng nhö caùi
laù caây
Baøi taäp 2
Coù nhieàu töø coù nghóa goác chæ boä
phaän thaân theå ngöôøi, nhöng coù theå
ñöôïc chuyeån nghóa ñeå chæ caû con
ngöôøi nhö : tay, chaân, ñaàu, maët,
mieäng, löôõi…
-Trinh saùt cuûa ta ñaõ toùm ñöôïc moät caùi
löôõi
- Noù thöôøng giöõ chaân haäu veä trong
ñoäi boùng cuûa tröôøng
- Nhaø oâng aáy coù naêm mieäng aên
- Ñoù laø göông maët môùi trong laøng thô
Vieät Nam
Baøi taäp 3
Caùc töø chæ vò giaùc: maën, ngoït, chua,
cay, ñaéng, chaùt, buøi… caùc töø naøy
chuyeån nghóa ñeå chæ
- Ñaëc ñieåm cuûa aâm thanh lôøi noùi:
Noùi ngoït loït ñeán xöông
Moät caâu noùi chua chaùt
Nhöõng lôøi môøi maën noàng, thaém
thieát
- Möùc ñoä cuûa tình caûm, caûm xuùc
Tình caûm ngoït ngaøo cuûa moïi ngöôøi
laøm toâi raát xuùc ñoäng
Noù ñaõ nhaän ra noãi cay ñaéng trong tình
caûm gia ñình
Anh aáy ñang maûi meâ nghe caâu chuyeän
buøi tai
Baøi taäp 4
- Töø caäy vaø nhôø laø töø ñoàng nghóa,
gioáng nhau veà nghóa:mong muoán ngöôøi
khaùc giuùp mình moät vieäc gì ñoù. Nhöng
caäy khaùc nhôø ôû neùt nghóa, caäy theå
hieän nieàm tin vaøo söï saün saøng giuùp
ñôõ cuûa ngöôøi khaùc
- Töø chòu ñoàng nghóa vôùi nhaän, nghe,
 vaâng, ñeàu chæ söï ñoàng yù, chaáp
thuaän vôùi lôøi ngöôøi khaùc.
+ Nhaän: tieáp nhaän, ñoàng yù moät caùch
bình thöôøng. Caùc töø ñoù vaãn coù saéc
thaùi khaùc nhau:
+Nghe, vaâng: ñoàng yù, chaáp thuaän cuûa
keû döôùi ñoái vôùi ngöôøi treân, theå hieän
thaùi ñoä ngoan ngoaõn, kính troïng
+ Chòu lôøi: thuaän theo lôøi ngöôøi khaùc,
theo moät leõ naøo ñoù maø mình coù theå
khoâng öng yù.
Baøi taäp 5
a. Choïn canh caùnh, vì :
- Caùc töø khaùc neáu duøng chæ noùi ñeán
moät taám loøng nhôù nöôùc nhö moät ñaëc
ñieåm noäi dung cuûa taùc phaåm
- Töø canh caùnh: khaéc hoaï roõ neùt taâm
traïng day döùt trieàn mieân cuûa taùc giaû
HCM…
b.Duøng töø lieân can
c.Caùc töø: baàu baïn, baïn höõu, baïn, baïn
beø ñeàu coù nghóa chung laø baïn nhöng
khaùc nhau ôû choã:
- Baàu baïn coù nghóa khaùi quaùt, chæ caû
moät taäp theå nhieàu ngöôøi, saéc thaùi
gaàn vôùi khaåu ngöõ. Trong caâu, chuû
ngöõ Vieät Nam ( soá ít) neân khoâng duøng
töø baàu baïn
- Baïn höõu: nghóa cuï theå, baïn thaân
thieát khoâng phuø hôïp ñeå noùi veà moái
quan heä giöõa caùc quoác gia
- Baïn beø: nghóa khaùi quaùt, saéc thaùi
thaân maät, nhöng Vieät Nam( soá ít) neân
khoâng duøng töø naøy


Tuaàn 8
Tieát 29 – 30
OÂN TAÄP VAÊN HOÏC TRUNG ÑAÏI VIEÄT NAM
A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC
- Heä thoáng ñöôïc nhöõng kieán thöùc cô baûn veà vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam
ñaõ hoïc trong chöông trình Ngöõ vaên 11
- Töï ñaùnh giaù ñöôïc kieán thöùc veà vaên hoïc trung ñaïi vaø phöông phaùp oân
taäp, ruùt ra kinh nghieäm ñeå hoïc taäp toát hôn phaàn vaên hoïc tieáp theo
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN: SGK, SGV, thieát keá baøi giaûng
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH : keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo
luaän, luyeän taäp, thoáng keâ …
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
- OÅn ñònh, kieåm tra baøi cuõ
- Vaøo baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø Yeâu caàu caàn ñaït
HS
• Kieán thöùc cô baûn :
I.Noäi dung
Caâu hoûi 1: Nhöõng 1.Noäi dung yeâu nöôùc : trung quaân aùi
bieåu hieän cuûa noäi quoác, yù thöùc ñoäc laäp, töï chuû, töï
dung yeâu nöôùc trong cöôøng, loøng caêm thuø giaëc, tinh thaàn
vaên hoïc töø theá kæ chieán ñaáu, yeâu thieân nhieân ñaát
XVIII ñeán heát TK XIX? nöôùc…
Nhöõng ñieåm môùi cuûa Nhöõng ñieåm môùi cuûa vaên hoïc giai
noäi dung yeâu nöôùc ñoaïn töø theá kæ XVIII ñeán heát theá kæ
trong vaên hoïc giai ñoaïn XIX laø:yù thöùc veà vai troø cuûa hieàn taøi
naøy? ñoái vôùi ñaát nöôùc ( Chieáu caàu hieàn –
Ngoâ Thì Nhaäm), tö töôûng canh taân ñaát
nöôùc ( Xin laäp khoa luaät – Nguyeãn
Tröôøng Toä), chuû nghóa yeâu nöôùc trong
vaên hoïc nöûa cuoái theá kæ XIX mang aâm
Nhöõng bieåu hieän cuûa höôûng bi traùng ( Nguyeãn Ñình Chieåu)
noäi dung yeâu nöôùc qua - Nhöõng bieåu hieän cuûa noäi dung yeâu
caùc taùc phaåm vaø nöôùc qua caùc taùc phaåm vaø ñoaïn trích
ñoaïn trích? + Chaïy giaëc: Loøng caêm thuø giaëc, noãi
xoùt xa tröôùc caûnh ñaát nöôùc bò taøn
phaù
+ Vaên teá nghóa só Caàn Giuoäc: ca
ngôïi nhöõng ngöôøi nghóa só hi sinh vì Toå
quoác
+ Baøi ca phong caûnh Höông Sôn (Chu
Maïnh Trinh): ngôïi ca veû ñeïp thieân
Caâu hoûi 2: Noäi dung nhieân ñaát nöôùc
nhaân ñaïo ñöôïc theå + Vònh khoa thi höông: Loøng caêm thuø
hieän nhö theá naøo trong giaëc vaø noãi ñau tröôùc caûnh nöôùc maát
vaên hoïc töø TK XVIII nhaø tan.
ñeán heát TK XIX? Chöùng 2..Noäi dung nhaân ñaïo
minh qua caùc taùc giaû, - Vaên hoïc töø TK XVIII ñeán heát TK XIX
taùc phaåm ? xuaát hieän traøo löu nhaân ñaïo chuû
nghóa, caùc taùc phaåm ñeàu taäp trung
vaøo vaán ñeà con ngöôøi, nhaän thöùc con
ngöôøi, ñeà cao con ngöôøi, ñaáu tranh
choáng laïi nhöõng theá löïc ñen toái vaø
phaûn ñoäng ñeå baûo veä con ngöôøi,
thöông caûm tröôùc nhöõng bi kòch vaø
ñoàng caûm vôùi khaùt voïng cuûa con
ngöôøi. Nhöõng bieãu hieän phong phuù:
ñeà cao truyeàn thoáng ñaïo lí, khaúng ñònh
 quyeàn soáng con ngöôøi vaø khaúng ñònh
con ngöôøi caù nhaân…
- Vaán ñeà cô baûn nhaát cuûa noäi dung
nhaân ñaïo trong vaên hoïc giai ñoaïn naøy:
khaúng ñònh con ngöôøi caù nhaân.
- Chöùng minh qua caùc taùc giaû, taùc
phaåm
+ Truyeän Kieàu: ñeà cao tình yeâu , khaùt
voïng töï do vaø coâng lí, ngôïi ca phaåm
chaát cuûa con ngöôøi…
+Chinh phuï ngaâm: noãi coâ ñôn vaø noãi
lo vì haïnh phuùc tuoåi treû phai taøn do
Caâu hoûi 3: Giaù trò chieán tranh gaây ra vaø leân aùn chieán
phaûn aùnh vaø pheâ tranh
phaùn cuûa Vaøo phuû + Thô Hoà Xuaân Höông: Ñoù laø con ngöôøi
chuùa Trònh - Leâ Höõu caù nhaân khao khaùt soáng, khao khaùt
Traùc ñöôïc theå hieän nhö tình yeâu haïnh phuùc ñöôïc theå hieän
theá naøo? baèng moät caùch noùi maïnh meõ, taùo
baïo
+ Baøi ca ngaát ngöôûng ( Nguyeãn
Coâng Tröù) : con ngöôøi caù nhaân taøi
Caâu hoûi 4: Noäi dung naêng coù loái soáng phong khoaùng…
thô vaên Nguyeãn Ñình + Caâu caù muøa thu ( Nguyeãn
Chieåu ñöôïc theå hieän Khuyeán): con ngöôøi caù nhaân troáng
nhö theá naøo? roãng, maát yù nghóa
+ Thô Tuù Xöông: con ngöôøi caù nhaân töï
khaúng ñònh mình baèng nuï cöôøi traøo
phuùng
3. Giaù trò phaûn aùnh vaø pheâ phaùn
cuûa Vaøo phuû chuùa Trònh - Leâ Höõu
Traùc
-Leâ Höõu Traùc ghi laïi chaân thöïc vaø
saâu saéc hình aûnh phuû chuùa Trònh
vôùi nhöõng cung ñieän vaø con ngöôøi
cuï theå , vôùi caûnh soáng xa ho añaày
quyeàn uy
Caâu hoûi 5: Moät soá - Pheâ phaùn caûnh soáng höôûng laïc
ñaëc ñieåm cuûa veà vaø xa hoa , loäng quyeàn cuûa chuùa
hình thöùc cuûa vaên Trònh
hoïc trung ñaïi : Tö duy 4. Noäi dung thô vaên Nguyeãn Ñình
ngheä thuaät, Chieåu
quan nieäm thaåm mó, - Noäi dung: ñeà cao ñaïo lí nhaân
buùt phaùp ngheä nghóa( Truyeän Luïc Vaân Tieân),
thuaät, theå loaïi ñöôïc loøng yeâu nöôùc ( Vaên teá nghóa só
theå hieän nhö theá Caàn Giuoäc)
naøo? - Vaên teá nghóa só Caàn Giuoäc laø
moät töôïng ñaøi bi traùng vaø baát töû
veà ngöôøi noâng daân khôûi nghóa
ñaàu tieân xuaát hieän trong vaên hoïc
+ Bi: ñau thöông, gôïi leân töø ñôøi
soáng lam luõ, vaát vaû, noãi ñau
thöông maát maùt vaø tieáng khoùc xoùt
xa cuûa nhöõng ngöôøi coøn soáng
+ Traùng: loøng caêm thuø giaëc, haønh
ñoäng quaû caûm, ngôïi ca coâng ñöùc
cuûa nhöõng nghóa só hi sinh…
II. Phöông phaùp
1.HS töï laøm
2.Moät soá ñaëc ñieåm cuûa veà
hình thöùc cuûa vaên hoïc trung ñaïi
a. Tö duy ngheä thuaät:
- Tính quy phaïm vaø vieäc phaù vôõ tính
quy phaïm trong baøi “Caâu caù muøa
thu ”cuûa Nguyeãn Khuyeán
+ Tính quy phaïm:Theå loaïi : thaát
ngoân baùt cuù, hình aûnh öôùc leä: thu
thieân, thu thuyû, thu dieäp, ngö oâng…
+ Phaù vôõ tình quy phaïm: caûnh thu
mang nhöõng neùt rieâng cuûa muøa thu
ñoàng baèng Baéc Boä, chieác ao laøng
vôùi soùng hôi gôïn, nöôùc trong veo,
loái vaøo nhaø ngoõ truùc quanh co..,
caùch söû duïng vaàn ñieäu, vaàn eo gôïi
khoâng gian ngoaïi caûnh vaø taâm
caûnh nhö tónh laëng thu heïp daàn.
Ngoân ngöõ baøi thô vieát baèng chöõ
Noâm.
Qua baøi thô, thaáy ñöôïc laøng caûnh
queâ höông Vieät Nam vaø taám loøng
cuûa nhaø thô vôùi queâ höông ñaát
nöôùc…
b.Quan nieäm thaåm mó: höôùng veà
nhöõng caùi ñeïp trong quaù khöù,
thieân veà caùi cao caû, tao nhaõ, öa söû
duïng nhöõng ñieån coá, ñieån tích
nhöõng thi lieäu Haùn hoïc
- Truyeän Luïc Vaân Tieân: söû duïng
nhöõng ñieån tích lieân quan ñeán caùc
oâng vua taøn aùc, khoâng chaêm lo
ñöôïc cuoäc soáng cuûa nhaân daân:
Kieät Truï meâ daâm, U Leä ña ñoan, ñôøi
Nguõ Baù…
- Baøi ca ngaát ngöôûng: phôi phôùi
ngon ñoâng phong, phöôøng Haøn
Phuù… nhaèm noùi leân caùi thuù tieâu
dao cuûa moät ngöôøi naèm ngoaøi
voøng danh lôïi, khaúng ñònh loái soáng
ngaát ngöôûng cuûa mình, ñaët mình
vôùi nhöõng baäc tieàn boái ngaøy xöa…
- Baøi ca ngaén ñi treân baõi caùt:oâng
tieân nguû kó, danh lôïi… laø nhöõng
ñieån tích, ñieån coá, nhöõng thi lieäu
Haùn ñöôïc Cao Baù Quaùt duøng ñeå
boäc loä söï chaùn gheùt cuûa ngöôøi trí
thöùc ñoái vôùi con ñöôøng danh lôïi
taàm thöôøng ñoàng thôøi theå hieän
khao khaùt thay ñoåi cuoäc soáng.
c.Buùt phaùp ngheä thuaät : thieân
veà öôùc leä töôïng tröng
- Baøi ca ngaén ñi treân baõi caùt: baõi
caùt laø hình aûnh töôïng tröng cho con
ñöôøng danh lôïi nhoïc nhaèn, gian khoå.
Nhöõng ngöôøi taát taû ñi treân baõi
caùt laø nhöõng ngöôøi ham coâng danh,
saün saøng vì coâng danh maø chaïy
ngöôïc, chaïy xuoâi
Con ñöôøng cuøng:töôïng tröng cho con
ñöôøng coâng danh thi cöû, con ñöôøng
voâ nghóa, vaø con ñöôøng beá taéc
cuûa xaõ hoäi trong hoaøn caûnh Cao
Baù Quaùt vieát baøi thô naøy.
d.Theå loaïi
- Thöôøng söû duïng caùc theå loaïi coù
keát caáu ñònh hình vaø tính oån ñònh
cao: bieåu, chieáu, taáu, sôù, caùo hòch,
…thô töù tuyeät, nguõ ngoân, thaát
ngoân…
- Chieáu caàu hieàn, Caùo bình Ngoâ,
Hòch töôùng só, Vaên teá nghóa só Caàn
Giuoäc…
- Ñaëc ñieåm veà hình thöùc cuûa thô
Ñöôøng luaät :
Veà ngaét nhòp :
-Thô thaát ngoân baùt cuù Ñöôøng luaät
(TNBCÑL) ngaét nhòp theo kieåu phoái hôïp
chaün – leõ : 4/3
Veà phoái thanh:
Xeùt ôû 2 khía caïnh : luaät vaø nieâm.
Veà luaät :
Coù hai loaïi :
+ Thô thaát ngoân baùt cuù Ñöôøng luaät
laøm theo luaät baèng, vaàn baèng : laø baøi
thô ñöôïc baét ñaàu baèng tieáng thöù 2
cuûa caâu 1 mang thanh B, vaø vaàn B ôû
cuoái caùc caâu : 1, 2, 4, 6, 8.
+ Thô thaát ngoân baùt cuù Ñöôøng luaät
laøm theo luaät traéc, vaàn baèng: laø baøi
thô ñöôïc baét ñaàu baèng tieáng thöù 2
cuûa caâu 1 mang thanh T, vaø vaàn B ôû
cuoái caùc caâu 1, 2, 4, 6, 8.
+ Trong moät caâu thô, caùc tieáng 2,4,6
phaûi ngöôïc thanh nhau; coøn caùc tieáng
1, 3, 5, 7 coù theå linh hoaït veà luaät B-T.
Veà nieâm :
Laø söï lieân keát veà aâm luaät cuûa hai
caâu thô Ñöôøng luaät :
+ Hai caâu thô laø nieâm nhau: khi tieáng
thöù hai cuûa 2 caâu thô cuøng theo moät
luaät (B hay T).
+ Trong thô TNBCÑL, caùc caëp sau ñaây
nieâm vôùi nhau : 1-8, 2-3, 4-5, 6-7, 8-1
(khoâng nieâm theo ñuùng luaät goïi laø
thaát nieâm).
Boá cuïc :
- Hai caâu ñeà : Caâu 1 : Môû baøi goïi laø
phaù ñeà
Caâu 2 : vaøo baøi goïi laø
thöøa ñeà
- Hai caâu thöïc : Caâu 3 vaø 4 ñoái nhau,
duøng ñeå giaûi thích ñeà
- Hai caâu luaän: Caâu 5 vaø 6 ñoái nhau,
baøn luaän veà ñeà.
- Hai caâu keát : Caâu 7 vaø 8 toùm taét
yù caû baøi.
- Ñaëc ñieåm cuûa vaên teá: Goàm 4
phaàn: Lung khôûi, thích thöïc, ai vaõn vaø
phaàn keát….
Theå vaên: theå phuù ñöôøng luaät coù
vaàn, coù ñoái…
-Ñaëc ñieåm cuûa theå haùt noùi :
Lôøi cuûa baøi haùt noùi coù 11 caâu, chia
laøm 3 khoå :
+ Khoå ñaàu : 4 caâu, vaàn cuoái caùc caâu
laàn löôït laø : T-B-B-T
+ Khoå giöõa : 4 caâu, vaàn cuoái caùc caâu
laàn löôït laø : T-B-B-T
+ Khoå cuoái : 3 caâu, vaàn cuoái caùc caâu
laøn löôït laø : T-B-B


Tuaàn 8
Tieát 32

THAO TAÙC LAÄP LUAÄN SO SAÙNH

A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC
- Naém ñöôïc muïc ñích, yeâu caàu vaø caùch so saùnh trong vaên nghò luaän
- böôùc ñaàu vaän duïng nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc veà thao taùc laäp luaän so
saùnh ñeå vieát moät ñoaïn vaên trong baøi vaên nghò luaän
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN: SGK, SGV, thieát keá baøi giaûng
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH : keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo
luaän, luyeän taäp…
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
- OÅn ñònh, kieåm tra baøi cuõ
- Vaøo baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø Yeâu caàu caàn ñaït
HS
• Kieán thöùc cô baûn :
I.Muïc ñích, yeâu caàu cuûa thao
taùc laäp luaän so saùnh
- So saùnh ñeå tìm ra nhöõng ñieåm
gioáng vaø khaùc nhau giöõa caùc ñoái
töôïng ñeå coù nhöõng nhaän xeùt,
ñaùnh giaù chính xaùc veà chuùng
- Thao taùc laäp luaän so saùnh trong
vaên nghò luaän nhaèm laøm saùng toû,
Caâu hoûi 1: Ñoïc ví duï vöõng chaéc hôn laäp luaän cuûa mình.
trang 79, traû lôøi caùc -Ví duï trang 79:
caâu hoûi Cheá Lan Vieân ñaõ ñi töøng böôùc, ñöa
-Xaùc ñònh ñoái töôïng daãn chöùng, so saùnh ñoái chieáu ñeå
ñöôïc so saùnh vaø ñoái cuoái cuøng thuyeát phuïc ngöôøi ñoïc
töôïng so saùnh? veà nhaän ñònh cuûa oâng laø ñuùng
- Ñieåm gioáng vaø khaùc + Chinh phuï ngaâm, Cung oaùn ngaâm
nhau giöõa ñoái töôïng khuùc noùi veà moät lôùp ngöôøi
ñöôïc so saùnh vaø ñoái + Truyeän Kieàu noùi ñeán moät xaõ
töôïng so saùnh? hoäi
-Muïc ñích so saùnh trong + Vaên chieâu hoàn noùi ñeán caû loaøi
ñoaïn trích? ngöôøi luùc soáng vaø luùc cheát
- Muïc ñích yeâu caàu Truyeän Kieàu ñaõ naâng cao lòch söû
cuûa thao taùc laäp luaän thô ca, Chieâu hoàn môû roäng ñòa dö
so saùnh? thô ca vaøo taän coõi cheát. Qua moät
loaït so saùnh, yù cuûa ñoaïn vaên trôû
neân cuï theå, sinh ñoäng vaø coù söùc
thuyeát phuïc
=> Muïc ñích cuûa so saùnh laø laøm
cho ñoái töôïng trong moái töông quan
vôùi ñoái töôïng khaùc . So saùnh ñuùng
laøm cho baøi vaên nghò luaän saùng
Caâu hoûi 2: Tìm hieåu ví roõ, cuï theå sinh ñoäng vaø coù söùc
duï trang 80, töø ñoù ruùt
ra caâu traû lôøi: caùch so
saùnh laø gì?
thuyeát phuïc.
II.Caùch so saùnh
- Ví duï trang 80: Nguyeãn Tuaân so
saùnh Ngoâ Taát Toá vôùi quan nieäm
cuûa hai loaïi ngöôøi
+ Loaïi chuû tröông caûi löông höông
aåm, hoï cho raèng chæ caàn caûi caùch
nhöõng huû tuïc thì ñôøi soáng cuûa
ngöôøi noâng daân seõ ñöôïc naâng cao
+ Loaïi ngöôøi hoaøi coå, chæ caàn trôû
veà vôùi cuoäc soáng thuaàn phaùc
trong saïch cuûa ngaøy xöa vôùi ngö
tieàu canh muïc thì ñôøi soáng cuûa
ngöôøi noâng daân seõ ñöôïc caûi thieän
=> Chæ ra aûo töôûng cuûa hai loaïi
ngöôøi treân, Nguyeãn Tuaân ñaõ laøm
noåi baät caùi ñuùng cuûa Ngoâ Taát Toá,
ngöôøi noâng daân phaûi ñöùng leân ñeå
choáng laïi nhöõng keû boùc loät, aùp
böùc mình.
- Caùch so saùnh:
+ Ñoái töôïng ñöa ra so saùnh phaûi coù
moái lieân quan vôùi nhau veà moät
maët, moät phöông dieän naøo ñoù
+ So saùnh phaûi döïa treân tieâu chí roõ
raøng
+ Keát luaän ruùt ra töø söï so saùnh
phaûi chaân thöïc, giuùp cho vieäc nhaän
thöùc söï vaät, söï vieäc, hieän töôïng
ñöôïc chính xaùc, saâu saéc hôn.
Ghi nhôù trang 80
III.Luyeän taäp
1.Trong ñoaïn trích naøy, Nguyeãn Traõi
ñaõ so saùnh Baéc (Trung Quoác) vôùi
Nam ( nöôùc Ñaïi Vieät)veà nhieàu maët:
vaên hoùa, laõnh thoå, phong tuïc, chính
quyeàn, haøo kieät…
- Ñoù laø nhöõng ñieåm gioáng nhau
giöõa hai nöôùc, ñoàng thôøi Nguyeãn
Traõi cuõng nhaán maïnh söï khaùc nhau
giöõa Ñaïi Vieät vaø Trung Quoác
+ Vaên hoaù( Voán xöng neàn vaên
hieán ñaõ laâu)
+ Laõnh thoå ( Nuùi soâng bôø coõi ñaõ
chia)
+ Phong tuïc (Phong tuïc Baéc Nam
cuõng khaùc)
+ Chính quyeàn rieâng ( Töø Trieäu, Ñinh
, Lí, Traàn bao ñôøi gaây neàn ñoäc laäp-
Cuøng Haùn, Ñöôøng, Toáng, Nguyeân
 moãi beân xöng ñeá moät phöông )
+ Haøo kieät ( Song haøo kieät ñôøi naøo
cuõng coù)
2.-Nhöõng ñieåm khaùc nhau ñoù
chöùng toû Ñaïi Vieät laø moät nöôùc
ñoäc laäp, töï chuû, yù ñoà muoán thoân
tính, saùp nhaäp Ñaïi Vieät vaøo Trung
Quoác laø hoaøn toaøn traùi vôùi ñaïo lí,
khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc
- So saùnh ta vôùi Trung Quoác, ngang
haøng vôùi Trung Quoác ñeå khaúng
ñònh tö caùch ñoäc laäp daân toäc
3. Ñoaïn vaên maãu möïc, coù söùc
thuyeát phuïc do nhieàu yeáu toá nhöng
thao taùc laäp luaän so saùnh ñaõ coù
moät yù nghóa quan troïng khaúng ñònh
chaân lí veà söï ñoäc laäp, chuû quyeàn
cuûa daân toäc treân cô sôû thöïc tieãn
lòch söû.


Tuaàn 9
Tieát 33 – 34 – 35
KHAÙI QUAÙT VEÀ VAÊN HOÏC VIEÄT NAM TÖØ ÑAÀU TK XX ÑEÁN
CMT8 (1945)

A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC

- Hieåu ñöôïc moät soá neùt noåi baät veà tình hình xaõ hoäi vaø vaên hoùa Vieät
Nam töø ñaàu theá kæ XX ñeán Caùc maïng thaùng Taùm 1945. Ñoù chính laø cô sôû
hình thaønh neàn vaên hoïc hieän ñaïi
- Ñaëc ñieåm cô baûn vaø thaønh töïu cuûa vaên hoïc thôøi kì naøy
- Kieán thöùc cô baûn veà moät soá xu höôùng, traøo löu vaênhoïc vaø vaän duïng
nhöõng kieán thöùc vaøo nhöõng taùc phaåm cuï theå .
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN: SGK, SGV, thieát keá baøi giaûng
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH : keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo
luaän, …
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
- OÅn ñònh, kieåm tra baøi cuõ
- Vaøo baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø Yeâu caàu caàn ñaït
HS
• Kieán thöùc cô baûn :
I- NHÖÕNG ÑAËC ÑIEÅM CÔ BAÛN CUÛA
VHVN TÖØ ÑAÀU THEÁ KYÛ XX → CMT8
(1945)
1)- Vaên hoïc ñoåi môùi theo
höôùng hieän ñaïi hoùa :
-Ñaàu theá kyû XX, xaõ hoäi Vieät Nam coù
nhieàu thay ñoåi veà chính trò – kinh teá –
vaên hoùa. Phaùp baét ñaàu khai thaùc
thuoäc ñòa vaø phoå bieán vaên hoùa. Ñoâ
thò phaùt trieån, nhieàu taàng lôùp xaõ hoäi
môùi xuaát hieän: coâng nhaân, thò daân, tö
saûn, tieåu tö saûn …
- Vaên hoùa phöông Taây, chuû yeáu laø
vaên hoùa Phaùp : aûnh höôûng saâu saéc
ñeán ñôøi soáng vaên hoùa Vieät Nam
thoâng qua taàng lôùp trí thöùc Taây hoïc
- Ñaàu theá kæ XX, chöõ quoác ngöõ ñaõ
thay theá chöõ Noâm, chöõ Haùn trong
nhieàu lónh vöïc Nhu caàu vaên hoùa →
hoaït ñoäng kinh doanh vaên hoùa: in aán,
xuaát baûn, vieát vaên, pheâ bình…
⇒ Töø nhöõng nguyeân nhaân treân daãn
ñeán yeâu caàu hieän ñaïi hoùa vaên hoïc.
* Hieän ñaïi hoùa laø gì ?
Thoaùt ra khoûi heä thoáng thi phaùp cuûa
vaên hoïc thôøi phong kieán trung ñaïi vaø
ñoåi môùi theo hình thöùc vaên hoïc phöông
Taây, coù theå hoäi nhaäp vôùi neàn vaên
hoïc hieän ñaïi theá giôùi.
a. Giai ñoaïn thöù 1 : Töø ñaàu TK XX →
1920
- Coù söï truyeàn baù roäng raõi chöõ quoác
ngöõ, xuaát hieän phong traøo dòch thuaät,
baùo chí…
- Moät soá taùc phaåm ñaàu tieân ra ñôøi
saùng taùc baèng vaên xuoâi quoác ngöõ.
VD: Thaày Lazaro Phieàn cuûa Nguyeãn
Troïng Quaûn
Hoaøng Toá Anh haøm oan cuûa
Thieân Trung
- Thaønh töï chuû yeáu cuûa vaên hoïc giai
ñoaïn naøy laø thô vaên cuûa caùc chí só
caùch maïng nhö: Phan Boäi Chaâu, Phan
Chu Trinh, Nguyeãn Thöôïng Hieàn… taùc
phaåm cuûa hoï ñaõ ñoåi môùi veà tö
töôûng, chính trò, quan ñieåm vaên hoùa
nhöng chöa ñoåi môùi veà tö töôûng thaåm
myõ, thi phaùp.
b. Giai ñoaïn thöù 2 : Töø ñaàu nhöõng
naêm 1920 ñeán khoaûng naêm 1930
- Ñoåi môùi ôû nhieàu theå loaïi: Vaên xuoâi,
thô, kòch …
- Vaên xuoâi :
+ Tieåu thuyeát : ôû trong Nam coù Hoà
Bieåu Chaùnh
ôû mieàn Baéc coù Hoaøng Ngoïc Phaùch
vôùi taùc phaåm Toá Taâm
+ Truyeän ngaén: coù caùc taùc giaû tieâu
bieåu nhö: Phaïm Duy Toán, Nguyeãn Baù
Hoïc,…Song song vôùi quaù trình hieän ñaïi
hoùa cuûa vaên hoïc trong nöôùc, truyeän kí
cuûa Nguyeãn Aùi Quoác vieát baèng tieáng
Phaùp coù tính chieán ñaâu cao, buùt phaùp
hieän ñaïi
- Thô : Taûn Ñaø, Traàn Tuaán Khaûi …
- Kòch cuûa Vuõ Ñình Long, Vi Huyeàn
Ñaéc…
- Vaên hoùa giai ñoaïn naøy coù xu höôùng
hieän ñaïi hoùa roõ reät tuy nhieân vaãn
coøn toàn taïi nhieàu yeáu toá vaên hoïc
trung ñaïi töø noäi dung ñeán hình thöùc.
c. Giai ñoaïn thöù 3 : Töø ñaàu nhöõng
naêm 1930 → 1945
- Quaù trình hieän ñaïi hoùa ñöôïc ñaåy leân
moät böôùc môùi vôùi nhieàu cuoäc caùch
taân saâu saéc treân caùc theå loaïi ñaëc
bieät laø tieåu thuyeát, truyeän ngaén vaø
thô
+ Truyeän ngaén vaø tieåu thuyeát ñöôïc
vieát theo loái môùi: xaây döïng nhaân vaät,
caùch keå chuyeän, ngoân ngöõ khaùc xa
vôùi caùch vieát trong vaên hoïc coå.
+ Thô ca ñoåi môùi saâu saéc vôùi phong
traøo Thô môùi caû veà noäi dung laãn hình
thöùc bieåu hieän
+ Kòch, phoùng söï, pheâ bình vaên hoïc
cuõng khaúng ñònh söï ñoåi môùi vaên hoïc
=>Vaên hoïc giai ñoaïn naøy ñaõ thöïc söï
hieän ñaïi hoùa töø noäi dung ñeán hình
thöùc, hoäi nhaäp vaøo vaên hoïc hieän ñaïi
theá giôùi.
2)- Vaên hoïc hình thaønh hai boä
phaän vaø phaân hoùa thaønh nhieàu
xu höôùng vöøa ñaáu tranh vôùi nhau,
vöøa boå sung cho nhau ñeå cuøng
phaùt trieån.
a. Boä phaän hôïp coâng khai (khoâng
tröïc tieáp choáng ñoái cheá ñoä thöïc
daân)
(*) Xu höôùng laõng maïn: theå hieän caùi
toâi tröõ tình, ñeà cao con ngöôøi theá tuïc,
quan taâm ñeán nhöõng soá phaän caù
nhaân vaø quan heä rieâng tö…, thöôøng
vieát veà tình yeâu, thieân nhieân, quaù
khöù
- Vaên xuoâi: nhoùm Töï Löïc Vaên Ñoaøn,
Nguyeãn Tuaân.
- Thô: Taûn Ñaø, Traàn Tieán Khaûi, caùc
nhaø thô trong phong traøo Thô môùi.
=> Vaên hoïc laõng maïn: thöùc tænh yù
thöùc caù nhaân, ñaáu tranh choáng leã
giaùo phong kieán…laøm cho taâm hoàn
ngöôøi ñoïc theâm tinh teá, phong phuù…
(*) Xu höôùng hieän thöïc: phôi baøy thöïc
traïng baát coâng vaø thoái naùt cuûa xaõ
hoäi ñöông thôøi, tình caûnh khoán khoå
cuûa taàng lôùp nhaân daân bò aùp böùc,
dieãn taû, lyù giaûi hieän thöïc xaõ hoäi
moät caùch khaùch quan, theå hieän tinh
thaàn daân chuû, nhaân ñaïo vaø pheâ
phaùn xaõ hoäi.
- Vaên xuoâi (tieåu thuyeát, truyeän ngaén,
phoùng söï) cuûa Hoà Bieåu Chaùnh, Vuõ
Troïng Phuïng, Nguyeãn Coâng Hoan, Nam
Cao…
- Thô : Tuù Môõ, Ñoà Phoàn.
b. Boä phaän vaên hoïc khoâng coâng khai
(tröïc tieáp choáng ñoái cheá ñoä thöïc daân)
- Vaên thô Ñoâng Kinh nghóa thuïc, vaên thô
caùch maïng thôøi kì Maët traän Daân chuû
… vaên thô laø phöông tieän tuyeân truyeàn
tö töôûng yeâu nöôùc vaø caùch maïng…,
vaên hoïc caùch maïng ñaùnh thaúng vaøo
luõ thöïc daân vaø beø luõ tay sai, khaùt
voïng ñoäng laäp, tinh thaàn ñaáu tranh vaø
nieàm tin vaøo töông lai taát thaéng cuûa
caùch maïng….Taùc giaû: Phan Boäi Chaâu,
Nguyeãn Aùi Quoác, Toá Höõu, Soùng
Hoàng…
=> Caùc boä phaän vaên hoïc taùc ñoäng
qua laïi, coù khi chuyeån hoaù laãn nhau ñeå
cuøng phaùt trieån.
3)-Vaên hoïc phaùt trieån vôùi toác ñoä
heát söùc nhanh choùng
- Vaên hoïc giai ñoaïn naøy phaùt trieån mau
leï, ñoàng loaït vôùi nhöõng thaønh töïu röïc
rôõ veà soá löôïng laãn chaát löôïng.
- Nguyeân nhaân : + Söï thay ñoåi lôùn veà
kinh teá, vaên hoùa xaõ hoäi.
+ Söùc soáng maõnh lieät cuûa vaên hoïc
daân toäc.
II.- NHÖÕNG THAØNH TÖÏU CHUÛ YEÁU
CUÛA VAÊN HOÏC VIEÄT NAM TÖØ ÑAÀU
TK XX → 1945:
 1)-Noäi dung:
Keá thöøa, phaùt huy truyeàn thoáng, tö
töôûng lôùn cuûa vaên hoïc daân toäc laø
loøng yeâu nöôùc, tinh thaàn nhaân ñaïo vaø
söï ñoùng goùp môùi cuûa thôøi ñaïi laø tinh
thaàn daân chuû. Tinh thaàn daân chuû:
quan taâm ñeán nhöõng con ngöôøi bình
thöôøng trong xaõ hoäi, taàng lôùp nhaân
nhaân daân cöïc khoå laàm than, toá caùo
aùp böùc baát coâng, theå hieän khaùt voïng
maõnh lieät cuûa moãi caù nhaân…
2)- Hình thöùc:
- Tieåu thuyeát vaø truyeän ngaén, phoùng
söï, thô ca, lí luaän pheâ bình…
+ Tieåu thuyeát hieän ñaïi xoaù boû nhöõng
ñaëc ñieåm cuûa vaên hoïc trung ñaïi. Noù
laáy tính caùch nhaân vaät laøm trung taâm,
xaây döïng tính caùch hôn laø coát truyeän,
ñi saâu vaøo theá giôùi noäi taâm nhaân
vaät. Caùch keå chuyeän töï nhieân linh
hoaït. Lôøi vaên töï nhieân gaàn vôùi lôøi aên
tieáng noùi haèng ngaøy.
+ Thô môùi phaù boû tính quy phaïm chaët
cheõ vaø heä thoáng öôùc leä cuûa thô trung
ñaïi, laø tieáng noùi cuûa caùi toâi caù nhaân
tröôùc taïo vaät vaø cuoäc ñôøi, caùi toâi
ñöôïc giaûi phoùng veà tình caûm, caûm
xuùc…
Ghi nhôù trang 91
Caâu hoûi öùng duïng:
1- Mieâu taû vaø giaûi thích nhöõng ñaëc
ñieåm cô baûn cuûa VH XX – 1945?
2- Phaân tích vaø ñaùnh giaù thaønh töïu
cuûa vaên hoïc thôøi kyø naøy? (tö
töôûng, ngheä thuaät).


Tuaàn 9
Tieát 36
VIEÁT BAØI LAØM VAÊN SOÁ 3 : NGHÒ LUAÄN VAÊN HOÏC
A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC
- Bieát vaän duïng thao taùc laäp luaän phaân tích vaø so saùnh trong vaên nghò
luaän
- Vieát ñöôïc baøi vaên nghò luaän veà moät vaán ñeà vaên hoïc
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN: SGK, SGV, thieát keá baøi giaûng
 C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH : keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo
luaän, luyeän taäp
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
- OÅn ñònh, kieåm tra baøi cuõ
- Vaøo baøi môùi

Hoaït ñoäng cuûa GV Yeâu caàu caàn ñaït

vaø HS
Ñeà baøi 1: So saùnh taøi saéc cuûa Thuyù
Vaân vaø Thuyù Kieàu trong ñoaïn trích SGK
Baøi vieát caàn ñaûm baûo caùc yù sau:
1.Veû ñeïp Thuyù Vaân
- Nhan saéc: phuùc haäu, ñoan trang. Nuï
cöôøi töôi taén nhö hoa, tieáng noùi trong
nhö ngoïc. Toùc meàm, boùng möôït “maây
thua”, laøn da traéng khieán tuyeát phaûi
nhöôøng
- Ngheä thuaät so saùnh khieán böùc chaân
dung nhaân vaät hieän ra roõ neùt: khuoân
maët, neùt ngaøi, gioïng noùi, maùi toùc,
laøn da…
=>Veû ñeïp cao sang, quyù phaùi gaàn guõi
vôùi thieân nhieân
- Döï baùo cuoäc soáng bình laëng, eâm aû
2.Veû ñeïp cuûa Kieàu
- Veû ñeïp saéc saûo, maën maø, caû veà
trí tueä vaø taâm hoàn
- Nhan saéc: maét trong nhö laøn nöôùc
muøa thu, chaân maøy xanh nhö raëng níu
muøa xuaân… Veû ñeïp ñeán noãi hoa phaûi
ghen, lieãu phaûi hôøn
- Taøi naêng: thoâng minh, taøi hoa, taøi thô
vaên hoaï, ñaøn…
- Döï baùo moät soá phaän baát thöôøng…
Ñeà baøi 2: SGK
Baøi vieát caàn ñaûm baûo caùc yù sau:
1.Thôøi ñaïi :Nguyeãn Khuyeán vaø Tuù
Xöông ñeàu soáng ôû giai ñoaïn giao thôøi
ñoå vôõ, xaõ hoäi phong kieán chuyeån
sang thöïc daân nöûa phong kieán
2.Ñieåm gioáng nhau veà noäi dung
vaø gioïng ñieäu cuûa hai nhaø thô:
- Gioïng ñieäu: caû hai ñeàu mang gioïng
traøo phuùng, tröõ tình
-Noäi dung: boäc baïch taâm söï yeâu nöôùc
thöông nhaø, ñeàu vieát veà noâng thoân,
baïn beø, cheá gieãu nhöõng thoùi hö taät
xaáu trong xaõ hoäi luùc baáy giôø
3.Ñieåm khaùc nhau cô baûn giöõa Tuù
öông vaø Nguyeãn Khuyeán laø gioïng
 thô
- Gioïng thô cuûa Tuù Xöông: traøo phuùng
döõ doäi, quyeát lieät, tieáng cöôøi saâu cay
- ÔÛ Nguyeãn Khuyeán laø tieáng cöôøi nheï
nhaøng, hoùm hænh, thaâm traàm.
=> Tuù Xöông thaønh coâng ôû thô traøo
phuùng, Nguyeãn Khuyeán thaønh coâng ôû
thô tröõ tình.
4.Chöùng minh qua caùc taùc phaåm
- Nguyeãn Khuyeán:
+ Thu ñieáu ñieån hình hôn caû cho muøa
thu cuûa laøng caûnh Vieät Nam
Baøi thô laø böùc tranh veà muøa thu trong
treûo, bình dò vaø tónh laëng. Aån sau böùc
tranh aáy laø noãi nieàm cuûa thi nhaân
tröôùc caùi haän maát nöôùc
+ Khoùc Döông Khueâ laø neùn taâm
nhangcuûa Nguyeãn Khuyeán daønh cho
ngöôøi baïn tri aâm tri kæ. Caû baøi thô laø
tieáng khoùc bieät li thoáng thieát, moät
tình baïn thuyû chung, chaân thaønh thaém
thieát. Ñaèng sau tieáng khoùc ngheïn
ngaøo maát baïn laø taâm söï, noãi nieàm
nhaân theá cuûa nhaø thô.
-Tuù Xöông
+ Thöông vôï tieâu bieåu cho thô tröõ tình
cuûa Tuù Xöông. Vieát veà vôï, oâng baøy
toû tình yeâu thöông chaân thaønh, caûm
phuïc vaø bieát ôn
Gioïng ñieäu vöøa aân tình vöøa hoùm
hænh, töï nhieân.
+ Vònh khoa thi höông: tieâu bieåu cho
maûng thô traøo phuùng cuûa Tuù Xöông.
Qua baøi thô, taùc giaû ñaû kích cheá ñoä
khoa cöû ñöông thôøi, veõ neân moät phaàn
veà söï oâ hôïp, nhoán nhaùo cuûa xaõ hoäi
thöïc daân phong kieán buoåi ñaàu ñoàng
thôøi theå hieän taâm söï cuûa nhaø thô
tröôùc tình caûnh ñaát nöôùc.


Tuaàn 10 HAI ÑÖÙA TREÛ
Tieát 37 – 38 – 39 ( Thaïch Lam)
A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC
- Tình caûm thöông xoùt cuûa Thaïch Lam ñoái vôùi nhöõng ngöôøi phaûi soáng
ngheøo khoå, quaån quanh vaø söï caûm thoâng, traân troïng cuûa nhaø vaên tröôùc
mong öôùc cuûa hoï veà moät cuoäc soáng töôi saùng.
- Neùt ñoäc ñaùo trong buùt phaùp ngheä thuaät cuûaThaïch Lam qua truyeän ngaén
tröõ tình “Hai ñöùa treû”
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN: SGK, SGV, thieát keá baøi giaûng
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH : keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo
luaän, ñoïc saùng taïo…
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
- OÅn ñònh, kieåm tra baøi cuõ
- Vaøo baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø Yeâu caàu caàn ñaït
HS
• Kieán thöùc cô baûn :
I.Tìm hieåu chung
1.Taùc giaû: xem SGK trang 94
2.Xuaát xöù :
Trích trong truyeän Naéng trong vöôøn –
1938
3.Ñaïi yù , chuû ñeà:
- Mieâu taû nhöõng canh ñôøi ngheøo
khoå vaø nhöõng mô öôùc bình dò cuûa
hoï
- Noãi xoùt thöông ñoàng caûm vôùi
nhöõng kieáp ngöôøi bò taøn luïi daàn ñi
trong ñeâm toái, neâu leân nhöõng
khaùt voïng ñoåi ñôøi cuûa hoï
II.Ñoïc hieåu
1.Böùc tranh phoá huyeän ngheøo
chuyeån daàn veà ñeâm khuya
- Thôøi gian :môû ñaàu baèng tieáng
troáng thu khoâng ñeå goïi buoåi chieàu
vaø keát thuùc baèng ñeâm khuya, con
ngöôøi ñi nguû, caû phoá huyeän yeân
tónh vaø ñaày boùng toái . Choïn thôøi
ñieåm chieàu taø chuyeån veà ñeâm taïo
cho ngöôøi ñoïc caûm giaùc baâng
khuaâng man maùc
- Khoâng gian :Taùc giaû söû duïng raát
taøi hoa ngoøi buùt mieâu taû caûnh
thieân nhieân buoåi chieàu taø vaø ñeâm
khuya moät ngaøy heø nôi phoá huyeän
.. Coù aâm thanh aùnh saùng, coù con
ñöôøng maáp moâ, coù caùc cöûa haøng
hai daõy phoá coù voøm trôøi thaêm
thaúm . Trong ñoù tieâu bieåu nhaát laø
aâm thanh vaø aùnh saùng .
+ Aâm thanh : Taùc giaû môû ñaàu
baèng aâm thanh tieáng troáng thu
khoâng ñeå goïi buoåi chieàu . Tieáng
troáng vang leân gôïi caûm giaùc buoàn
man maùc . Tieáng troáng goïi thôøi
gian, goïi buoåi chieàu, tieáng ueå oaûi,
tuø ñoïng meät nhoïc .Tieáp theo laø
vaêng vaúng tieáng eách nhaùi keâu ran
ngoaøi ruoäng theo gioù nheï ñöa vaøo .
Muoãi baét ñaàu vo ve. Tieáng eách
nhaùi , tieáng muoãi nao loøng quaïnh
hiu , gôïi ra moät caùi gì ñoù vuïn vaët
xaùc xô .Tieáng ngöôøi noùi naêng troø
chuyeän nhoû nheï . Vaøo ñeâm khuya
tieáng troáng caàm canh ñaùnh tung
leân moät tieáng ngaén khoâ khan .
Lieàn sau ñoù khi ñoaøn taøu chaïy qua
phoá huyeän thì aâm thanh boãng doàn
daäp “ tieáng baùnh xe rít maïnh vaøo
ghi ,tieáng coøi taøu rít leân , ñoaøn taøu
raàm roä ñi tôùi “Caû phoá huyeän nhö
böøng tænh naùo nöùc soâi noåi, moät
nieàm vui ñoùn ñôïi . Nhöng trong choác
laùt nhöõng aâm thanh aáy laïi nhoû
daàn nhoû daàn traû phoá huyeän trôû
veà vôùi tieáng troáng caàm canh, tieáng
choù suûa xa xa, yeân aéng, tónh mòch
+ Aùnh saùng : Phöông Taây ñoû röïc
nhö löûa chaùy vaø nhöõng ñaùm maây
hoàng tröôùc maët ñen laïi . Aùnh saùng
döôøng nhö dòu ñi nhoeø daàn . Khoaûnh
khaéc huy hoaøng röïc rôõ cuûa aùnh
saùng baùo hieäu moät aùnh saùng öôùc
voïng seõ vuùt leân töø treân ñeâm toái .
Tre laøng tröôùc maët ñen laïi thaám veû
u toái xa vaéng ñöôïm buoàn . Maøn
ñeâm buoâng xuoáng , ñeâm muøa haï
eâm nhö nhung . Ñöøông phoá vaø caùc
ngoõ chöùa ñaày boùng toái . Voøm trôøi
haøng ngaøn ngoâi sao laáp laùnh laãn
aùnh saùng cuûa nhöõng con ñom ñoùm
bay laø laø treân maët ñaát . Döôùi
thaáp toaû maáy quaàng saùng thaân
maät : caùi beáp löûa cuûa baùc phôû
Sieâu vaø ngoïn ñeøn cuûa chò Tí . Ñaáy
laø aùnh saùng cuûa nhöõng cuoäc ñôøi
nhoû nhoi nhöng khoâng chòu taét .
Ñeán nöûa ñeâm khi ñoaøn taøu ñi qua
böøng leân nhöõng quaàng saùng môùi
…nuoâi döôõg nhöõng hi voïng. Nhöõng
chi tieát mieâu taû khung caûnh phoá
huyeän ñang luïi taøn, boùng toái vaø
ñeâm ñen ñang daàn daàn ngöï trò taát
caû caûnh vaät laãn con ngöôøi.
=> Böùc tranh thieân nhieân phoá
huyeän yeân tónh thanh bình tuy buoàn
nhöng thô moäng . Ngoøi buùt cuûa taùc
giaû vöøa hieän thöïc vöøa laõng maïn .
Ñaèng sau böùc tranh aáy laø taám
loøng thaám ñaãm tình caûm daân toäc,
Toå quoác .
2. Hình aûnh cuoäc soáng cuûa con
ngöôøi:
- Phoá huyeän chæ laø nhöõng con
ngöôøi ngheøo khoå lay laét. Ñoù laø
maáy ñöùa treû con nhaø ngheøo ñi
nhaët nhaïnh thanh nöùa thanh tre hay
baát kì caùi gì coù theå duøng ñöôïc cuûa
ngöôøi baùn haøng ñeå laïi .
- Ñoù laø meï con chò Tí baùn haøng
nöôùc caàu may. Cuoäc soáng cô cöïc
maø vaãn coøn mong chôø vaøo söï may
ruûi. Hình aûnh chò Tí trôû ñi trôû laïi
trong taùc phaåm gôïi taû veà nhöõng
kieáp ngöôøi nhoû nhoi, lay laét trong
ñeâm toái meânh mang cuûa cuoäc ñôøi
.
- Ñoù laø baø cuï Thi hôi ñieân coù
gioïng cöôøi khanh khaùch .Tieáng cöôøi
moãi luùc moät nhoû daàn. Baø cuï oan
öùc ñieàu gì chaêng, buoàn khoå gì
chaêng phaûi laáy röôïu giaûi saàu. Noãi
saàu aáy taïo neân boùng toái bao phuû
taâm hoàn baø cuï, gôïi leân boùng xeá
cuûa cuoäc ñôøi.
- Ñoù laø baùc phôû Sieâu baùn phôû .
- Ñoù laø gia ñình baùc Xaåm naèm
ngoài ngay treân chieáu raùch traûi ra.
Thaèng con boø ra ñaát. Caùi thau saét
chôø tieàn thöôûng vaãn troáng trô
tröôùc maët. Taát caû im lìm chæ coù
maáy tieáng ñaøn baàu noåi leân baàn
baät, run ray trong boùng ñeâm. Khoâng
coù khaùch , hoï laên ra nguû treân ñaát
gôïi leân kieáp soáng vaát vöôûng laàm
than.
Nhöõng ngöôøi phu xe …vaø chò em
Lieân
=> Nhöõng con ngöôøi ngheøo khoå
thaân phaän beù moïn heøn keùm.
Cuoäc soáng cuûa hoï laø cuoäc möu
sinh chaät vaät moøn moûi. Söï soáng
chæ coøn nhö ñoám löûa haét ra yeáu
ôùt. Duø cuoäc möu sinh buoàn teû bình
laëng nhöng hoï vaãn soáng vaãn chuïm
laïi vôùi nhau chia seû nhöõng noãi
nieàm ñeå níu giöõ laáy cuoäc soáng
khaéc nghieät . Tình ngöôøi ôû ñaây
cuõng moäc maïc , baøng baïc khaép
thieân truyeän. Nhaø vaên ñaõ mieâu taû
chaân thöïc khaùch quan maø ñaày yù
nghóa . Caûnh phoá huyeän laø nhöõng
mieàn ñôøi bò laõng queân , mieàn ñaát
bò cuoäc ñoøi boû queân ñang luïi taøn
nhöng hoï vaãn hi voïng mong ñôïi moät
caùi gì töôi saùng .. Taám loøng cuûa
nhaø vaên nhaïy caûm ñaõ laøm rung
ñoäng traùi tim ta. OÂng khoâng chæ
chia seû vôùi nhöõng ñau khoå cuûa
nhöõng con nguôøi maø coøn ñoàng tình
vôùi hoï, hi voïng ñoïi chôø moät ngaøy
mai töôi saùng ñeán vôùi hoï. Ñoù laø
giaù trò nhaân ñaïo cao caû , buoàn
thöông nhöng khoâng beá taéc.
3.Nhaân vaät Lieân : coâ thieáu nöõ
tuy gia ñình khoù khaên nhöng
nhaân haäu
a.Caûnh ngoä cuûa Lieân :Töøng coù
cuoäc soáng tuoåi thô vui veû haïnh
phuùc nhöng gia ñình sa suùt, boá Lieân
maát vieäc, hai chò em Lieân phaûi veà
queâ cuøng meï. Meï laøm haøng xaùo ,
chò em Lieân troâng caùi haøng taïp
hoaù nhoû xíu, soáng giöõa phoá huyeän
ngheøo thöa vaéng
b.Taâm traïng cuûa Lieân
- Nhìn caûnh phoá huyeän veà chieàu ,
Lieân caûm thaáy loøng buoàn man
maùc . Nhöng coâ khoâng coâ ñôn tuyeät
voïng, taâm hoàn môû roäng quan saùt
ñeå yeâu thöông chia seû vôùi nhöõng
kieáp ngöôøi ngheøo. Tö theá cuûa Lieân
traàm tö tónh laëng ít noùi , soáng ôû
beà saâu cuûa caûm xuùc , ña caûm, ña
saàu.
- Nhìn phieân chôï tan Lieân thaáy treân
ñaát chæ coøn voû böôûi , voû thò …
Muøi aâm aåm boác leân cuûa ban ngaøy
khieán Lieân nghó ñeán muøi rieâng
cuûa ñaát =.> Laø tín hieäu cuûa tình
queâ maùu thòt thaân thöông gaàn guõi .
- Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo nôi
phoá huyeän, Lieân raát giaøu loøng
caûm thoâng , thöông yeâu vaø traân
troïng.
Roùt cho cuï Thi cuùt röôïu ñaày. Troâng
thaáy nhöõng ñöùa treû con nhaø
ngheøo…ñoäng loøng thöông.
Nhìn hoï aâm thaàm kieám soáng, Lieân
thaàm nhuû “ chöøng aáy con ngöôøi
trong boùng toái mong ñôïi moät caùi gì
töôi saùng cho söï soábg haèng ngaøy
cuûa hoï”.
Caùi toâi cuûa nhaø vaên ñaõ hoaù
thaân vaøo caùi toâi cuûa nhaân vaät .
Nhöõng ngöôøi phuï nöõ ñi vaøo trang
vaên cuûa TL bao giôø cuõng roõ raøng
coát caùch VN, taâm hoàn VN, nhöõng
taám loøng thôm thaûo bieát saên soùc
seû chia, hi sinh caû moät ñoøi cho con
ngöôøi khoâng giöõ laïi gì cho rieâng
mình .
- Ñoái vôùi gia ñình vaø caäu em trai
nhoû beù , Lieân toû roõ tö caùch cuûa
moät coâ gaùi ñaûm ñang, bieát chaêm
soùc chu ñaùo, tình chò em ñaäm ñaø . “
Chieác chìa khoùa traùp tieàn …ñeo
quaù sôùm vaø daây xaø tích ñeo ôû
thaét löng”. Neáu khoâng töøng soáng
nhöõng ngaøy thô aáu vaát vaû vaø
naëng tróu yeâu thöông, TL khoâng theå
vieát ñöôïc nhöõng doøng vaên ñeïp veà
ngöôøi chò dòu daøng , giaøu yeâu
thöông . Ñoù coøn chính laø taám loøng
traân troïng cuûa nhaø vaên ñoái voí chò
- AN : ngaây thô nhöng khoâng coù
nghóa laø khoâng caûm nhaän rieâng .
An cuõng mô hoà caûm nhaän ñöôïc caùi
baàu khoâng khí cuûa phoá huyeän
.Tröôùc luùc ñi nguû cuõng daën chò
ñaùnh thöùc khi taøu ñeán . An ñôïi taøu
ñôïi aùnh saùng . Khi chò goïi daäy laäp
töùc nhoûm daäy duïi maét tænh haún .
An cuõng raát theøm ñoâng vui oàn aøo
soâi ñoäng, An caûm nhaän cuoäc soáng
moøn moûi cuõng muoán höôùng tôùi
cuoäc soáng khaùc
- Taâm traïng chôø taøu cuûa An vaø
Lieân :
+ Khaéc khoaûi thao thöùc, hoài hoäp
mô moäng, baâng khuaâng, löu luyeán
khoâng phaûi vì ñôïi loäc maø vì con taøu
seõ mang ñeán moät theá giôùi khaùc,
töng böøng sang troïng , huyeân naùo
vui veû .
+ Hình aûnh ñoaøn taøu, aâm thanh,
aùnh saùng …Tieáng doàn daäp, tieáng
xe rít maïnh vaøo ghi, caùc toa ñeøn
saùng tröng.
+ YÙ nghóa: Chôø taøu laø chôø moät
nieàm hi voïng, moät theá giôùi ñaùng
soáng haïnh phuùc; queân ñi thöïc taïi
taêm toái eâ cheà, khao khaùt ñoåi ñôøi.
=> Caûnh ñoaøn taøu ñi qua phoá
huyeän mang moät thoaùng roän raõ,
laøm caûnh phoá huyeän thay ñoåi.
Boùng toái taïm nhöôøng choã cho aùnh
saùng . Aùnh saùng vui veû, huyeân
naùo ñi qua ñeå laïi nhöõng dö aâm dö
vò buoàn cho phoá huyeän .Hình aûnh
ñoaøn taøu trôû thaønh quaàng saùng,
trôû thaønh tia hi voïng thoåi buøng leân
treân boùng toái meânh mang, loeù
saùng nhöõng cuoäc ñôøi nhoû beù
=> Hình töôïng nhaân vaät Lieân tieâu
bieåu cho nhöõng thieáu nöõ VN tröôùc
CMTT tuy phaûi ñoái maët vôùi khoù
khaên tuø ñoïng nhöng raát nhaân haäu,
luoân khao khaùt veà cuoäc ñôøi ngaøy
mai töôisaùng .
* Ngheä thuaät
- Truyeän khoâng coù coát truyeän, nhaø
vaên chuû yeáu khai thaùc theá giôùi
noäi taâm nhaân vaät
- Ngoân ngöõ ngheä thuaät tinh teá,
ñieâu luyeän, khaû naêng dieãn taû
chính xaùc theá giôùi noäi taâm cuûa
nhaân vaät
- Gioïng vaên nheï nhaøng trong saùng.
- Truyeän thöôøng coù xung ñoät, kòch
tính nhöng truyeän ngaén cuûa Thaïch
Lam laïi nhö moät baøi thô eâm aùi nheï
nhaøng, trong saùng, man maùc. OÂng
luoân höôùng veà ngöôøi ngheøo, caûm
thoâng vôùi noãi khoå ñau cuûa hoï,
nhöng khoâng taäp trung laø noåi baät
maâu thuaãn giai caáp.
III.KEÁT LUAÄN Truyeän ngaén aám aùp
tình ngöôøi, ñaäm ñaø maøu saéc daân
toäc . Vieát veà nhöõng cuoäc ñôøi
buoàn chaùn beá taéc, mieâu taû böùc
tranh thieân nhieân ,nhaø vaên baøy toû
 tình yeâu queâ höông man maùc, ñoàng
thôøi baøy toû noãi xoùt thöông nieàm
traân troïng ñoái vôùi nhöõng con nguôøi
Truyeän ngaén thaám ñaãm chaát thô ,
yeâu toá hieän thöïc vaø laõng maïn keát
hôïp haøi hoaø, nhaân vaät ñöôïc khaéc
hoaï tinh teá vôùi nhöõng tình caûm
phong phuù , ngoân ngöõ, chi tieát chon
loïc . Truyeän khoâng coù coát truyeän
khoâng coù tình huoáng gay caán nhöng
vaãn haáp daãn.

A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC

- Tình caûm thöông xoùt cuûa Thaïch Lam ñoái vôùi nhöõng ngöôøi phaûi soáng
ngheøo khoå, quaån quanh vaø söï caûm thoâng, traân troïng cuûa nhaø vaên tröôùc
mong öôùc cuûa hoï veà moät cuoäc soáng töôi saùng.
- Neùt ñoäc ñaùo trong buùt phaùp ngheä thuaät cuûaThaïch Lam qua truyeän ngaén
tröõ tình “Hai ñöùa treû”
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN: SGK, SGV, thieát keá baøi giaûng
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH : keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo
luaän, ñoïc saùng taïo…
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:
- OÅn ñònh, kieåm tra baøi cuõ
- Vaøo baøi môùi



Tuaàn 11
Tieát 43
Luyeän taäp thao taùc laäp luaän so saùnh
A.Muc tieâu baøi hoïc:
-Giuùp hoïc sinh bieát vaän duïng laäp luaän so saùnh ñeå laøm saùng toû
moät yù kieán ,moät quan ñieåm.
B.Caùch thöùc tieán haønh:
-Gôïi tìm + Trao ñoåi + Thaûo luaän + Thöïc haønh.
C.Phöông tieän thöïc hieän:Saùch giaùo khoa + Saùch giaùo vieân + Giaùo
aùn.
D.Tieán trình daïy hoïc :
- Kieåm tra baøi cuõ
- Giôùi thieäu baøi môùi.
Hoaït ñoäng Yeâu caàu caàn ñaït
cuaû Giaùo
vieân vaø
Hoïc sinh
-Hoc sinh ñoïc I.Baøi taäp vaän duïng laäp luaän, so saùnh
vaên baûn Baøi 1:Tình caûm khi veà thaêm queâ höông trong
saùch giaùo 2 baøi thô:
khoa -Caû 2 taùc giaû ñeàu rôøi queâ khi coøn treû
vaø trôû veà queâ luùc tuoåi giaø.
-Trôû laïi An Nhôn tuoåi lôùn roài.
-Khi hoï trôû veà, hoï ñeàu trôû thaønh ngöôøi xa
laï ngay treân chính queâ höông mình.
-Treû con nhìn laï khoâng chaøo
-Hoûi raèng khaùch ôû choán naøo laïi chôi
-Baïn beø ngaøy nhoû chaúng coøn ai
Theo thôøi gian quan heä ñaõ coù nhieàu bieán
-Giaùo vieân ñoåi nhöng ngöôøi ñaõ ñi xa nay trôû veà vaãn
höôùng daãn ngaäm nguøi thöông nhôù. Ñoù laø neùt ñeïp
hoïc sinh ruùt ra töông ñoàng cuaû 2 nhaø thô.
nhaän xeùt. Baøi 2 :
-Caùc giai đoạkhaùc nhau:ban ñaàu thu hoaïch
coøn ít,veà sau seõ thu hoaïch nhieàu hôn
-Hoïc haønh cuõng vaäy,vieäc hoïc seõ daàn
daàn tieán boä  caàn phaûi kieân nhaãn.
Baøi 3:So saùnh ngoân ngöõ thô Hoà Xuaân
Höông vaø Baø Huyeän Thanh Quan.
Gioáng nhau:
-Hoïc sinh tìm -Cuøng laø thô baûy chöõ taùm caâu
nhöõng töø ngöõ -Ñeàu gieo vaàn vaø tuaân thuû ñuùng luaät
trong ngoân ñoâi (caâu 3+ 4 vaø 5 +6 )
ngöõ sinh hoaït Khaùc nhau:
vaø töø Haùn -Thô Hoà Xuaân Höông duøng ngoân ngöõ haèng
Vieät ôû 2 baøi ngaøy,chæ moät caâu coù töø Haùn Vieät.
thô. -Thô Baø Huyeän Thanh Quan duøng nhieàu töø
Haùn Vieät  phong caùch khaùc:
-Hoà Xuaân Höông:bình daân,gaàn guõi tinh
nghòch nhöng hieåm hoùc
-Baø Huyeän Thanh Quan: trang nhaõ, ñaøi caùc
trí thöùc thöôïng löu.
-Keát luaän:
Ngoân ngöõ laø yeáu toá cô baûn cuaû vaên
hoïc
Moïi söï saùng taïo cuaû nhaø vaên, nhaø thô
ñeàu baét nguoàn töø ngoân ngöõ.
II\Ñoïc theâm :Saùch giaùo khoa_trang 117


Tuaàn 11
Tieát 44
Luyeän taäp vaän duïng keát hôïp thao taùc
Laäp luaän:phaân tích vaø so saùnh.
A.Muïc tieâu baøi hoïc:
-Cuûng coá kieán thöùc vaø kó naêng cô baûn veà laäp luaän phaân tích
vaø laäp luaän so saùnh.
-Vaän duïng vaø thao taùc vaøo baøi vaên nghò luaän veà ñôøi soáng
chính trò hoaëc vaên hoïc.
B.Caùch thöùc tieán haønh:
-Traû lôøi caâu hoûi vaø thaûo luaän.
C.Phöông tieän thöïc hieän: Saùch giaùo khoa+Saùch giaùo vieân+Giaùo
aùn.
D.Tieán trình daïy hoïc:
-Kieåm tra baøi cuõ.
-Giôùi thieäu baøi môùi.
Hoaït ñoäng Yeâu caàu caàn ñaït
cuaû giaùo
vieân vaø
hoïc sinh
I.Ñoïc ñoaïn trích vaø traû lôøi caâu hoûi:
-Giaùo vieân -Ñoaïn vaên treân söû duïng thao taùc phaân
höôùng daãn tích .Taùc giaû phaân tích söï töï kieâu töï ñaïi laø
hoïc sinh ñoïc khôø daïi,laø thoaùi boä.Bôûi ôû ñôøi coøn coù
vaên baûn nhieàu ngöôøi hay vaø gioûi hôn mình.
saùch giaùo -Keát hôïp thao taùc so saùnh ñeå coù moät keát
khoa. caáu chaët cheõ.
-Keát luaän:
-Hoïc sinh ruùt Vaên nghò luaän thöôøng keát hôïp 2 thao
ra keát luaän. taùc treân.
Chæ 1 trong 2 thao taùc treân ñoùng giöõ
nhieäm vuï hoå trôï cho thao taùc chuû ñaïo.
Phaûi caên cöù vaøo muïc ñích nghò luaän
ñeå xaùc ñònh ñeå xaùc ñònh thao taùc naøo
ñoùng vai troø chuû ñaïo,coù caàn keát hôïp 2
thao taùc khoâng.
II.Luyeän taäp:
-Vieát moät ñoaïn vaên baøn veà moät trong
nhöõng neùt ñeïp cuaû ñoaïn thô sau:
Gioù theo loái gioù maây ñöôøng maây
Doøng nöôùc buoàn thu hoa baép lay
Thuyeàn ai ñaäu beán soâng traêng ñoù
Coù chôû traêng veà kòp toái nay.
-Ñaây thoân Vó Daï_Haøn Maïc Töû
-Yeâu caàu:Vaän duïng laäp luaän so saùnh vaø
phaân tích.
* Daøn yù cuï theå:
-Giaùo vieân gôïi -Ñoaïn thô mang ñeán caûnh ñeïp thô moäng
yù_Hoïc sinh tìm cuaû soâng nöôùc ñeâm traêng trong noãi buoàn
hình aûnh cuï baâng khuaâng gôïi nhôù:
theå vaø phaân Hình aûnh gôïi caûm giaùc buoàn( hai caâu
tích 2 caâu thô. ñaàu)
Noãi nhôù ñöa ta veà ñeâm traêng treân
 soâng nuôùc thô moäng( hai caâu sau).
-Coù theå so saùnh ñeå laøm noåi baät veû ñeïp
cuaû ñoaïn thô.
III.Cuûng coá:
-Tìm moät ñoaïn vaên hay coù söï keát hôïp 2
thao taùc treân.



Tuaàn 12 Haïnh Phuùc Moät Tang Gia

Tieát 45 – 46 (Trích Soá ñoû- Vuõ
Troïng Phuïng)

A.Muïc tieâu baøi hoïc:

Giuùp hoïc sinh hieåu:
-Baûn chaát loá laêng ñoài baïi cuaû xaõ hoäi tö saûn thaønh thò nhöõng
naêm tröôùc caùch maïng thaùng taùm.
-Ngheä thuaät traøo phuùng ñaëc saéc qua ñoaïn trích.
B.Caùch thöùc tieán haønh:Traû lôøi caâu hoûi + Thaûo luaän.
C.Phöông tieän thöïc hieän:Saùch giaùo khoa+Saùch giaùo vieân+Giaùo
aùn.
D.Tieán trình daïy hoïc:
+Kieåm tra baøi cuõ.
+Giôùi thieäu baøi môùi.
Hoaït ñoäng Yeâu caàu caàn ñaït
cuaû Giaùo
vieân vaø
Hoïc sinh
-Hoïc sinh ñoïc I.Tìm hieåu chung:
tieåu daãn 1.Taùc giaû:
saùch giaùo -1912-Haø Noäi.
khoa. -Queâ Höng Yeân.
-Xuaát thaân gia ñình ngheøo.
-Laø moät ngöôøi bình dò,ngöôøi cuaû khuoân
pheùp,cuaû neà neáp.
-Giaùo vieân -Caêm gheùt xaõ hoäi thöïc daân nöaû phong
höôùng daãn kieán ñöông thôøi.
hoïc sinh gaïch -Chaêm hoïc,coù söùc saùng taïo doài daøo
nhöõng yù chính phong phuù.
trong saùch -Khoâng ñaày 10 naêm caàm buùt (1930-
giaùo khoa. 1939),nhöng ñaõ cho ra ñôøi moät khoái löôïng
taùc phaåm phong phuù goàm nhieàu theå
loaïi:kòch,truyeän ngaén,phoùng söï,tieåu thuyeát.
Ví duï: Gioâng toá,soá ñoû-tieåu thuyeát.
Caïm baãy ngöôøi,côm thaày côm coâ-
phoùng söï
-Oâng ñöôïc meänh danh laø “oâng vua phoùng
 söï cuaû Baéc Kì”vaø laø nhaø vaên hieän thöïc
-Hoïc sinh toùm suaát saéc giai ñoaïn 1936-1939.
taét taùc phaåm 2.Tieåu thuyeát “Soá ñoû”
theo saùch -Vieát naêm 1936.
giaùo khoa. -Soá ñoû laø taùc phaåm tieâu bieåu nhaát cuaû
Vuõ Troïng Phuïng.
-Taùc phaåm laø moät taáu tuoàng haøi kòch
lôùn.
-Qua soá ñoû baèng ngoøi buùt traøo phuùng
baäc thaày nhaø vaên ñaû kích saâu cay caùi xaõ
hoäi thöïc daân thaønh thò ñang chaïy theo loái
soáng nhoá nhaêng ñoài baïi ñöông thôøi.
II.Ñoïc_hieåu vaên baûn:Ñoaïn trích “haïnh phuùc
cuaû moät tang gia”.
1.Vò trí ñoaïn trích:
-Chöông XV cuaû taùc phaåm
-Tröôùc ñoaïn trích Xuaân voâ tình gaây ra caùi
cheát cuaû cuï toå.
2.Yù nghiaõ tieâu ñeà:
-Giaùo vieân -Phaûn aùnh ñuùng moät söï thaät miaû mai
höôùng daãn haøi höôùc:con chaùu cuaû ñaïi gia ñình naøy thaät
hoïc sinh gaïch söï sung söôùng haïnh phuùc khi cuï toå cheát
moät soá caâu .Ñaây laø tình huoáng traøo phuùng chính yeáu
tieâu bieåu cuaû chöông truyeän.
mang tính traøo 3.Haïnh phuùc cuaû moät gia ñình baát hieáu:
phuùng. -Caùi cheát cuaû cuï toå chaúng laøm nhoû moät
gioït nöôùc maét thöông tieác maø laïi laøm cho
-Vì sao moïi nhieàu ngöôøi sung söôùng ,thoaû maõn vaø haïnh
nguôøi ñeàu phuùc:
haïnh phuùc?  Cuï Hoàng:con trai tröôûng:
-Daãn -Chæ mô maøng nhaém nghieàn maét nghó
chöùng:saùch luùc ñöôïc maëc aùo xoâ gai,luï khuï choáng
giaùo khoa. gaäy,vöaø ho khaïc vöøa khoùc meáu maùo.
-Lo tang leã cho cha maø chæ lo haïnh phuùc
cho con gaùi uùt.
 Vaên Minh:Con trai cuï Hoàng_chaùu ñích toân
cuaû cuï toå môùi qua ñôøi:
-Ñaây laø dòp ñeå laêng xe moát quaàn aùo ôû
tieäm may Aâu hoaù.
-Sung söôùng vaø haïnh phuùc vì “caùi chuùc
thö kia seõ ñi vaøo thôøi kì thöïc haønh chöù
khoâng coøn laø lí thuyeát vieãn voâng”.
-Lo laéng phaûi ñoái xöû vôùi Xuaân toùc ñoû
sao cho phaûi…
 Coâ Tuyeát:Chaùu gaùi noäi cuï coá Hoàng:
-Lo vì khoâng thaáy baïn tình ñaâu.
-Aùo tang laø moät”boä y phuïc ngaây thô hôû
caû naùch vaø nöaû vuù”
 Oâng Phaùn moïc söøng:
 -Vui möøng voâ keå vì seõ ñöôïc chia theâm gia
taøi bôûi ñoâi söøng voâ hình treân ñaàu…
 Xuaân toùc ñoû
-Cuï toå cheát , danh söï cuaû Xuaân caøng
ñöôïc ñeà cao.
 Baïn thaân cuaû cuï Hoàng:
-Raát sung söôùng vì ñaây laø dòp ñeå khoe
-Hoïc sinh nhaän saâu ,khoe sia, khoe huaân chöông.
xeùt caûnh  Ñaùm trai thanh gaùi lòch
ñaùm ma. - Coù dòp ñeå heïn hoø nhau..
Toùm laïi:Qua caùc chaân dung bieán hoaï suaát
saéc taùc giaû ñaõ laät taåy boä maët giaû doái
bòp bôïm cuaû nhöõng keû baát taøi trong xaõ
hoäi nhoá nhaêng ñöông thôøi.
-Hoïc sinh neâu 4.Caùch ñaùm tang:
nhaän xeùt veà -Nhö moät ñaùm röôùc:
ngheä thuaät -Kieäu baùt coáng.
qua moät soá -Lôïn quay ñi loïng.
chi tieát cu theå. -Keøn ta, keøn taây , keøn taøu.
-300 caâu ñoái ,vaøi traêm ngöôøi ñi ñöa.
-Ñaùm ma ñi ñeán ñaâu laøm huyeân naùo ñeán
ñaáy,”thaät laø moät ñaùm ma to taùt coù theå
laøm ngöôøi cheát naèm trong quan taøi cuõng
phaûi mæm cuôøi sung söôùng,neáu khoâng gaät
guø caùi ñaàu”.
-Nguôøi ñi ñöa ñaùm:cöôøi, noùi, bình phaåm
nhau, heïn hoø, cheâ bai…ai cuõng coù “ veû maët
buoàn raàu cuaû ngöôøi ñöa ñaùm ma”.
5.Ngheä thuaät:
-Ngheä thuaät traøo phuùng thoâng qua caùc
thuû phaùp: ñoái laäp,cöôøng ñieäu, noùi ngöôïc,
noùi miaû.
III.Cuûng coá:Hoïc sinh ñoïc vaø hoïc phaàn tham
khoaû saùch giaùo khoa.

IV.Caâu hoûi traéc nghieäm:

1)Taùc giaû Vuõ Troïng Phuïng laø nhaø vaên suaát saéc cuaû doøng:
a) Vaên hoïc laõng maïng c) Vaên hoïc hieän thöïc
b) Vaên hoïc caùch maïng pheâ phaùn
d) Caû 3 ñeàu ñuùng
2)Nhaân vaät”luoâm thuoäm trong chieác aùo thung trang”laø:
a) Cuï Hoàng c) Oâng Phaùn moïc söøng
b) Vaên Minh d) Caäu Tuù taân
3)Doøng vaên mieâu taû Xuaân toùc ñoû”tình côø gaây ra caùi cheát
cuaû oâng cuï giaø ñaùng cheát”duøng ngheä thuaät:
a) Noùi quaù c) Noùi ngöôïc
b) Haøi höôùc d) Caû 3 ñeàu ñuùng
4)Vuõ Troïng Phuïng sinh naêm:
a) 1912 b) 1913
 c) 1914 d) 1915
5)Tieåu thuyeát naøo cuaû taùc giaû Vuõ Troïng Phuïng:
a) Vôõ bôø c) Gioâng toá
b) Böôùc ñöôøng cuøng d) Taét ñeøn
Ñaùp aùn:
Caâu 1: c 4:a
2:d 5:c
3:b



Tuaàn 12
Tieát 47
Phong caùch ngoân ngöõ baùo chí
A.Muïc tieâu baøi hoïc
-Giuùp hoïc sinh nhaän roõ ñaëc ñieåm cuaû ngoân nhöõ baùo chí vaø
taùc phaåm ngoân ngöõ baùo chí
-Coù caùc khaû naêng vieát tin, phaân tích baøi bình luaän hay phoùng
söï baùo chí.
B.Caùch thöùc tieán haønh:
-Traû lôøi caâu hoûi vaø thaûo luaän.
C.Phöông tieän thöïc hieän: Saùch giaùo khoa+Saùch giaùo vieân+Giaùo
aùn.
D.Tieán trình daïy hoïc:
-Kieåm tra baøi cuõ.
-Giôùi thieäu baøi môùi.
Hoaït ñoäng Yeâu caàu caàn ñaït
cuaû giaùo
vieân vaø
hoïc sinh
Tieát 1 I\Tìm hieåu chung:
-Hoïc sinh ñoïc 1.Vaên baûn baùo chí
vaên baûn a)Baûn tin
saùch giaùo -Coù thôøi gian , ñiaï ñieåm.
khoa vaø nhaän -Söï kieän chính xaùc ngaén goïn
xeùt töøng ñoaïn -Thoâng tin ñöôïc vaäp nhaät kòp thôøi
vaên b)Phoùng söï: Thöïc chaát laø baûn tin nhöng
ñöôïc môû roäng phaàn töôøng thuaät chi tieát söï
kieän vaø mieâu taû baèng hình aûnh.
c)Tieåu phaåm: laø moät theå loaïi baùo chí goïn
nheï, thöôøng coù thaùi ñoä miaû mai, chaâm
bieám nhöõng ñieàu xaûy ra trong cuoäc soáng.
Vaên baûn baùo chí goàm :baûn tin phoùng söï,
tieåu phaåm, phoûng vaán trao ñoåi yù kieán, bình
luaän….
Baùo chí toàn taïi ôû caùc daïng :
-Baùo vieát
-Baùo noùi
-Baùo hình
2.Ngoân ngöõ baùo chí
-Moãi theå loaïi yeâu caàu rieâng veà söû duïng
ngoân ngöõ
-Ngoân ngöõ baùo chí laø ngoân ngöõ duøng ñeå
thoâng baùo tin töùc thôøi söï trong nöôùc vaø
-Hoïc sinh laøm quoác teá, phaûn aùnh chính kieán vaø dö luaän
baøi taäp trong quaàn chuùng. Baùo chí thuùc ñaåy söï phaùt trieån
saùch giaùo cuaû xaõ hoäi moät caùch tích cöïc.
khoa-131 Luyeän taäp
Baøi taäp 3
-Yeâu caàu: ñeå vieát moät tin ngaén phaûn
 aùnh tình hình hoïc taäp ôû lôùp, caàn coù caùc
yeáu toá sau:
Thôøi gian
Ñiaï ñieåm
Söï kieän
Yù kieán veà söï kieän aáy
II\Caùc phöông tieän dieãn ñaït vaø ñaëc tröng cuaû
Tieát 2: ngoân ngöõ baùo chí:
1.Caùc phöông thöùc dieãn ñaït
a)Veà töø vöïng
-Giaùo vieân -Töø vöïng phong phuù
höôùng daãn -Moãi theå loaïi baùo chí coù moät lôùp töø vöïng
hoïc sinh töø rieâng
vaên baûn baùo b)Veà ngöõ phaùp
chí. -Caâu vaên ña daïng, ngaén goïn maïch laïc ñeå
thoâng tin chính xaùc.
c)Veà caùc bieän phaùp tu töø
-Khoâng haïn cheá caùc bieän phaùp tu töø töø
vöïng vaø cuù phaùp
-Vôùi baùo noùi: phaùt aâm roõ raøng ,khuùc
trieát.
2.Ñaëc tröng baùo chí
-Tính thoâng tin thôøi söï
-Tính ngaén goïn
-Tính sinh ñoäng haáp daãn
III\Cuûng coá
-Hoïc sinh hoïc phaàn ghi nhôù


Tuaàn 13
Tieát 49
Moät soá theå loaïi vaên hoïc: thô, truyeän
A.Muïc ñích yeâu caàu:
Giuùp hoïc sinh
-Nhaän bieát ñöôïc loaïi vaø theå trong vaên hoïc:
-Hieåu khaùi quaùt ñaëc ñieåm cuaû moät soá theå loaïi vaên hoïc
B.Caùch thöùc tieán haønh:Thaûo luaän + traû lôøi caâu hoûi
C.Phöông tieän thöïc hieän:Saùch giaùo khoa + saùch giaùo vieân + giaùo
aùn.
D.Tieán trình daïy hoïc :
-Kieåm tra baøi cuõ
-Giôùi thieäu baøi môùi .
Hoïc ñoäng Yeâu caàu caàn ñaït
cuaû Hoïc
sinh vaø
Giaùo vieân
I\Tìm hieåu chung
-Hoc sinh ñoïc 1.Loaïi theå vaên hoïc
vaên baûn -Loaïi : laø phöông thöùc toàn taïi chung
saùch giaùo -Theå : laø söï hieän thöïc hoaù cuaû loaïi
khoa Taùc phaåm vaên hoïc coù 3 loaïi:
-Tröõ tình( laáy caûm xuùc, suy nghó con ngöôøi
laøm ñoái töôïng theå hieän chuû yeáu )
-Töï söï ( duøng lôøi keå , lôøi mieâu taû ñeå xaây
döïng coát truyeän khaéc hoaï tính caùch nhaân
vaät, döïng leân böùc trnh ñôøi soáng).
-Kòch : thoâng qua lôøi thoaïi vaø haønh ñoäng
cuaû caùc nhaân vaät maø taùi hieän xung ñoät
xaõ hoäi
2.Caùc theå tieâu bieåu:
a)Thô:
-Giaùo vieân -Laø moät theå loaïi vaên hoïc coù phaïm vi phoå
höôùng daãn bieán roäng, saâu _ra ñôøi sôùm.
hoïc sinh laáy -Laø caûm xuùc maõnh lieät cuaû con ngöôøi
daãn chöùng tröôùc cuoäc ñôøi.
cho töøng yù. -Ñaëc tröng cô baûn:
Noäi dung tröõ tình
-Hoïc sinh ñoïc Ngoân ngöõ giaøu nhòp ñieäu
saùch giaùo -Caùc kieåu loaïi thô
khoa ñeå hieåu Thô tröõ tình
roõ töøng loaïi Thô töï söï
thô
Thô traøo phuùng
-Yeâu caàu veà
b)Truyeän
ñoïc thô:
Ñaëc tröng cuaû truyeän
Caàn bieát roõ
-Laø loaïi vaên töï söï, phaûn aùnh ñôøi soáng
teân baøi
mang tính khaùch quan .
thô,teân taùc
-Caùc söï kieän, bieán coá , tình tieát xaûy ra
giaû naêm xuaát
lieân tieáp nhau taïo neân coát truyeän nhaèm
baûn,hoaøn
khaéc hoaï tính caùch ,soá phaän cuaû töøng nhaân
caûnh saùng
vaät.
taùc
-Phaïm vi mieâu taû khoâng gian ,thôøi gian
Caûm nhaän yù khoâng haïn cheá
thô qua caâu -Ngoân ngöõ linh hoaït gaàn vôùi ngoân ngöõ
chöõ hình aûnh ñôøi soáng.
nhòp ñieäu
Yeâu caàu veà ñoïc truyeän:
Lí giaûi ñaùnh -Tìm hieåu boái caûnh xaõ hoäi , hoaøn saûnh
giaù saùng taùc.
-Phaân tích coát truyeän
-Hoïc sinh ñoïc -Phaân tích nhaân vaät
vaên baûn -Xaùc ñònh giaù trò tö töôûng ngheä thuaät cuaû
saùch giaùo truyeän
khoa II\Cuûng coá :Hoïc sinh hoïc ghi nhôù saùch giaùo
khoa
III\Luyeän taäp
Baøi 1:
Taû caûnh
-Khoâng gian môû roäng
-Giaùo vieân -Duøng caùi ñoäng ñeå taû caùi tónh mòch,eâm
höôùng daãn aùi cuaû laøng queâ.
ñeå hoïc sinh Taû tình: Taû caûnh ñeå nguï tình
nhaän xeùt qua Ngoân ngöõ:Giaøu hình töôïng
töøng caâu thô.



Tuaàn 13 Chí Pheøo

Tieát 50 – 51 Nam Cao

A.Muïc tieâu baøi hoïc:

Giuùp hoïc sinh :
-Naém ñöôïc nhöõng neùt chính veà con ngöôøi, quan ñieåm ngheä
thuaät,caùc ñeà taøi chính vaø phong caùch ngheä thuaät cuaû Nam Cao.
-Hieåu vaø phaân tích ñöôïc caùc nhaân vaät chính,ñaëc bieät laø nhaân
vaät Chí Pheøo, qua ñoù cho ta thaáy ñöôïc giaù trò hieän thöïc vaø giaù trò
nhaân ñaïo saâu saéc,môùi meû cuaû taùc phaåm.
-Thaáy ñöôïc moät soá neùt ñaëc saéc veà ngheä thuaät cuaû taùc
phaåm nhö ñieån hình hoaù nhaân vaät, mieâu taû taâm lyù, ngheä thuaät
traàn thuaät vaø ngoân ngöõ ngheä thuaät.
B.Caùch thöùc tieán haønh:Thaûo luaän + traû lôøi caâu hoûi
C.Phöông tieän thöïc hieän:Saùch giaùo khoa + saùch giaùo vieân + giaùo
aùn.
D.Tieán trình daïy hoïc :
-Kieåm tra baøi cuõ
-Giôùi thieäu baøi môùi .
Hoïc ñoäng Yeâu caàu caàn ñaït
cuaû Hoïc
sinh vaø
Giaùo vieân
Phaàn 1 : Taùc giaû
I\ Tìm hieåu chung:
1.Tieåu söû:
-Teân thaät laø Traàn Höuõ Tri
-Sinh 29.10.1917
-Queâ laøng Ñaïi Hoaøng_xaõ Hoaø Haäu _Lí
Nhaân_Haø Nam
-Xuaát thaân gia ñình noâng daân .
-Queâ oâng laø moät vuøng chieâm truõng
quanh naêm ngheøo ñoùi laïi bò boùc loät naêng
neà.
-Hoïc heát baäc thaønh chung ,oâng theo moät
ngöôøi caäu vaøo Saøi Goøn. Nhöng sau ñoù do
ñau oâng phaûi trôû veà queâ soáng vaát vöôûng
baèng ngheà daïy hoïc, vieát vaên, coù luùc phaûi
 soáng nhôø vôï.
-1943 oâng tham gia hoäi vaên hoùa cöuù
quoác
-1946 tham gia ñoaøn quaân Nam Tieán
-1947 leân chieán khu Vieät Baéc laøm coâng
taùc vaên ngheä
-11.1951 oâng hi sinh trong chuyeán coâng taùc
trong chuyeán coâng taùc vaøo vuøng ñòch haäu.
2.Con ngöôøi Nam Cao
-Beà ngoaøi laïnh luøng,ít noùi nhöng coù ñôøi
soáng noäi taâm phong phuù, luoân nghieâm
khaéc vôùi chính mình.
-Coù taám loøng ñoân haäu,chan chöaù tình
-Hoïc sinh tìm thöông,ñaëc bieät gaén boù saâu naëng vôùi queâ
daãn chöùng höông nhaát laø nhöõng ngöôøi noâng daân Taùc
trong taùc phaåm cuaû oâng chan chöùa tinh thaàn nhaân
phaåm ñôøi ñaïo cao caû.
thöaø. 3.Quan ñieåm ngheä thuaät :
-Nhìn thaúng vaøo söï thaät taøn nhaãn môû
loøng ñoùn nhaän moïi rung ñoäng cuaû cuoäc
ñôøi, noùi leân noãi cuøng quaãn cuaû nhaân
vaät,ñoaïn tuyeät vôùi nhöõng saùng taùc laõng
maïn, tìm ñeán chuû nghiaõ hieän thöïc, “ngheä
-Giaùo vieân thuaät vò nhaân sinh”
giôùi thieäu 1 -Nam Cao khaúng ñònh 1 taùc phaåm hay, coù
vaøi taùc phaåm giaù trò phaûi laø taùc phaåm theå hieän ñöôïc
thieâu bieåu ôû tinh thaàn nhaân ñaïo cao caû.
töøng ñeà taøi. -Nhaø vaên phaûi tìm toøi, saùng taïo phaûi coù
löông taâm vaø nhaân caùch .
-Sau caùch maïng, Nam Cao tích cöïc tham gia
khaùng chieán, saün saøng hi sinh vì lôïi ích cuaû
daân toäc vôùi quan nieäm soáng “ soáng ñaõ roài
haõy vieát”.
4.Söï nghieäp saùng taùc
-Keát luaän:duø a)Truôùc caùch maïng : Hôn 60 taùc phaåm ñöôïc
ôû ñeà taøi naøo in vôùi 2 ñeà taøi:
saùng taùc cuaû  Ñeà taøi ngöôøi trí thöùc ngheøo:
Nam Cao -Nhaân vaät chính: Laø nhöõng nhaø vaên
thöôøng chöùa ngheøo nhöõng vieân chöùc, nhöõng giaùo khoå
ñöïng noäi dung tröôøng tö…
trieát hoïc saâu -Noäi dung : Mieâu taû nhöõng bi kòch tinh
saéc. thaàn cuaû nguôøi trí thöùc trong xaõ hoäi cuõ: hoï
-Nam Cao luoân laø nhöõng ngöôøi coù hoaøi baõo cao ñeïp. Khaùt
traên trôû veà khao ñöôïc phaùt trieån nhaân caùch,ñöôïc ñoùng
vaán ñeà nhaân goùp cho xaõ hoäi, ñöôïc khaúng ñònh taøi naêng
phaåm veà thaùi tröôùc cuoäc ñôøi nhöng hoï bò xaõ hoäi baát
ñoä khinh troïng coâng, cuoäc soáng ngheøo ñoùi “ghì saùt ñaát”.
ñoái vôùi con Nhöõng öôùc mô cao ñeïp cuaû hoï bò vuøi laáp
ngöôøi, luoân phuõ phaøng,
ñau ñôùn tröôùc -Taùc phaåm tieâu bieåu:Traêng saùng,Ñôøi
tình traïng voâ thöaø, Nhöõng chuyeän khoâng muoán vieát, Mua
nhaân ñaïo ñaõ nhaø, Cöôøi,Soáng moøn…
ñaøy ñoaï con Qua ñeà taøi trí thöùc tieåu tö saûn, nhaø
ngöôøi trong vaên ñaõ keát toäi xaõ hoäi voâ nhaân ñaïo ñaõ
caûnh ngheøo boùp ngheït söï soáng ñaåy con ngöôøi vaøo tình
ñoùi, vuøi daäp traïng cheát moøn phaù vôõ taâm hoàn cuaû hoï.
öôùc mô laøm Nhöng hoï vaãn luoân ñaáu tranh ñeå soáng 1 leõ
cheát moøn ñôøi soáng nhaân ñaïo vaø moät cuoäc soáng toát ñeïp.
soáng tinh thaàn  Ñeà taøi ngöôøi noâng daân:
vaø leû soáng -Nhaân vaät chính:Ñöôïc laáy nguyeân maãu töø
cao ñeïp cuaû con ngöôøi ôû laøng Taïi Hoaøng.
hoï. -Noäi dung: Phaûn aùnh chaân thöïc cuoäc
soáng toái taêm, cöïc nhuïc cuaû ngöôøi noâng
daân_nhöõng con ngöôøi thaáp coå beù hoïng,
thöôøng xuyeân bì ñeø neùn, aùp böùc naëng
-Giaùo Vieân neà,bò laêng nhuïc taøn nhaãn
höôùng daãn -Duø bò ñaåy vaøo cuoäc soáng khoán cuøng
hoïc sinh ñoïc khoâng loái thoaùt nhöng ngöôøi noâng daân löông
moät vaøi ñoaïn thieän vaãn luoân giöõ ñöôïc nhaân phaåm cuaû
trong taùc mình.
phaåm. -Taùc phaåm tieâu bieåu: Chí Pheøo, Dì
Haûo,moät böaõ no, lang raän….
b)Sau caùch maïng thaùng 8: Nam cao taän tình
phuïc vuï khaùng chieán vaø ñaõ coù nhöõng
ñoùng goùp ñaùng keå.
-Taùc phaåm tieâu bieåu:Ñoâi maét(1948),ôû
röøng (1948), chuyeän bieân giôùi (1950).
Ñaây laø nhöõng taùc phaåm coù giaù trò
cuaû neàn vaên xuoâi thôøi kì ñaàu khaùng chieán.
5.Phong caùch ngheä thuaät:
-Laø nhaø vaên coù bieät taøi dieãn taû phaân
tích taâm lí nhaân vaät.
-Ñoái thoaïi thuaät thoaïi noäi taâm cuaû nhaân
vaät raát chaân thaät,sinh ñoäng, linh hoaït nhöng
nhaát quaùn chaët cheõ.
-Nam Cao thöôøng vieát veà nhöõng phaïm vi
nhoû heïp, nhöõng vaán ñeà queân thuoäc, caû
vaán ñeà lôùn lao, nhöõng trieát lí saâu saéc veà
cuoäc soáng, veà ngheä thuaät.
-Gioïng vaên cuaû Nam Cao ñoâi khi buoàn
thöông chua nhaït, röng röng ñeán laïnh luøng maø
vaãn ñaèm thaém yeâu thöông.
Keát luaän:
-Hoïc sinh xem saùch giaùo khoa
-Tham khaûo phaàn ghi nhôù.



Tuaàn 14
Tieát 56
 BẢN TIN – LUYỆN VIẾT BẢN TIN
A. Mục tiêu
Giúp HS:
- Nắm được yêu cầu về nội dung, hình thức của bản tin và cách viết bản tin.
- Viết được bản tin ngắn phản ánh các sự kiện trong nhà trường và môi trường xã hội
gần gũi.
- Có thái độ trung thực, thận trọng khi đưa tin.
B. Phương tiện
SGK, SGV, Thiết kế lên lớp
C. Phương pháp
Gợi ý, thảo luận, trả lời câu hỏi, làm bài tập.
D. Tiến trình thực hiện
1. Kiểm tra bài cũ
2. Giới thiệu bài mới
Hoạt động của GV và HS
GV: Dựa vào SGK, hãy cho biết bản tin là
một thể loại báo chí như thế nào?
HS: Trả lời
GV: Cung cấp cho HS 4 bản tin. Yêu cầu
các em thảo luận xem đâu là tin vắn, tin
thường, tin tổng hợp, tin tường thuật. Từ
đó chỉ ra sự khác nhau giữa 4 loại bản tin
này.
HS: Thảo luận dưới sự hướng dẫn của GV.
GV: Cho HS đọc bản tin Đội tuyển Ô-lim-
pích Toán Việt Nam xếp thứ tư toàn đoàn
và thảo luận theo bàn (2 em) để trả lời các
câu hỏi trong SGK trang 161.
Nội dung cần đạt
I. Mục đích, yêu cầu cơ bản của
bản tin
Bản tin là một thể loại báo chí nhằm đưa
tin kịp thời, chính xác những sự kiện thời
sự có ý nghĩa trong đời sống xã hội.
Bản tin có nhiều loại:
- Tin vắn: là loại tin không có nhan
đề, dung lượng ngắn (chỉ gồm từ 1
đến 2 câu), chỉ thông báo vắn tắt về
các sự kiện.
- Tin thường: có độ dài trên dưới 300
chữ, có nhan đề, thông báo ngắn gọn
nhưng tương đối đầy đủ về một sự
kiện. Đây là loại tin chiếm tỉ lệ cao
nhất trong lĩnh vực báo chí.
- Tin tường thuật: là loại tin phản ánh
từ đầu đến cuối sự kiện một cách chi
tiết, cụ thể.
- Tin tổng hợp: là loại tin nhằm mục
đích thông tin tổng hợp nhiều sự
kiện xung quanh một hiện tượng nào
đó có vấn đề đáng quan tâm với sự
tường thuật, mô tả cụ thể, chi tiết các
sự kiện kèm theo sự phân tích, lí giải
nguyên nhân – kết quả và ý nghĩa
của chúng.
 Yêu cầu cơ bản của bản tin:
HS: Làm theo yêu cầu của GV: Lần lượt
trả lời các câu hỏi:
- Câu 1: Bản tin thông báo kết quả kì thi
Ô-lim-pích Toán quốc tế của Đoàn học
sinh Việt Nam. Kết quả dự thi (xếp thứ - Phải có ý nghĩa xã hội
tư) khẳng định trình độ của học sinh
Việt Nam cũng như thành tựu của việc
bồi dưỡng nhân tài Toán học của nền
giáo dục nước ta.
- Câu 2: Bản tin trên có tính thời sự, vì
sự việc mới xảy ra vào ngày 16 – 7 và
ngay sau 3 ngày đã được đưa tin - Phải bảo đảm tính thời sự (đưa tin
- Câu 3: Các thông tin bổ sung trong bài kịp thời, nhanh chóng).
tập là không cần thiết, thậm chí là thừa
vì chúng vi phạm nguyên tắc ngắn gọn, - Phải ngắn gọn, súc tích.
súc tích của bản tin.
- Câu 4: Các sự kiện trong bản tin như
thời gian, địa điểm, kết quả của cuộc
- Nội dung thông tin phải chân thực,
thi đều được nêu lên một cách cụ thể,
chính xác.
chính xác, có tác dụng bảo đảm tính
chính xác của báo chí nói chung, bản
tin nói riêng, làm cho người đọc tin
vào những tin tức được thông báo.
Từ đó rút ra các yêu cầu cơ bản của bản
tin để trả lời câu 5.

GV: Yêu cầu HS đọc lại bản tin ở mục I và

II. Cách viết bản tin
thảo luận để trả lời các câu hỏi (a), (b), (c)
1. Khai thác và lựa chọn tin
trang 161.
Cần khai thác, lựa chọn những sự kiện
HS: Thảo luận để trả lời:
có ý nghĩa cụ thể, chính xác (khi nào, ở
- Câu a: Không phải sự kiện nào cũng có
đâu, ai làm, xảy ra thế nào, kết quả ra
thể trở thành nguồn tin của bản tin. Để
sao…)
được lựa chọn đưa tin, sự kiện đó phải
là sự kiện thời sự, có ý nghĩa trong đời
sống.
- Câu b: Phân tích sáng tỏ các nội dung
trong bản tin bằng cách bám sát vào
câu chữ cụ thể của bản tin.
- Câu c: Từ kết quả của 2 câu trên, HS
khái quát để trả lời câu c.

GV: Yêu cầu HS thảo luận để thực hiện

2. Viết bản tin
bài tập của phần 2. Viết bản tin
- Cách đặt tiêu đề bản tin: Tiêu đề
HS: Thảo luận dưới sự hướng dẫn của GV:
ngắn gọn song phải nêu khái quát
- Câu a:
nội dung của tin một cách ấn tượng.
+ Về nội dung: Tiêu đề của bản tin đều
- Cách mở đầu bản tin: Phần mở đầu
nêu khái quát nội dung của tin.
bản tin thường thông báo khái quát
Các tiêu đề được đưa ra đặc biệt vì đã
chọn được chi tiết hấp dẫn nhất với cách về sự kiện và kết quả.
diễn đạt gây hứng thú, tò mò cho người - Triển khai chi tiết bản tin: Nhằm chi
đọc. tiết hóa, giải thích nguyên nhân hoặc
+ Về hình thức và kết cấu: Tiêu đề của bản kết quả tường thuật chi tiết sự kiện.
tin ngắn gọn, gồm 1 cụm từ cũng có thể là
1 câu trần thuật, câu nghi vấn.
- Câu b:
+ Tìm phần mở đầu của các bản tin.
+ Phần mở đầu thường thông báo khái
quát về sự kiện và kết quả.
- Câu c: Phần triển khai có thể nêu cụ
thể, chi tiết hơn sự kiện hoặc có thể cắt
nghĩa cụ thể hơn nguyên nhân hoặc kết
quả của sự kiện được đưa tin (2 bản tin
đầu nêu cụ thể, chi tiết các sự việc, bản
tin thứ 3 cắt nghĩa nguyên nhân đưa
đến kết quả của sự kiện.)

GV: Hướng dẫn HS chia nhóm để giải các

bài tập 1, 2, 3 trang 163 và các bài tập III. Luyện tập
trong tiết Luyện tập viết bản tin.  Bài tập trang 163:
HS: Chia nhóm làm bài. - Bài 1: Các sự kiện a, b, d, e là các sự
kiện có thể viết bản tin.
- Bài 2: Giữa bản tin và các thể loại
báo chí khác như quảng cáo và
phóng sự điều tra có những điểm
giống và khác nhau như sau:
+ Giống nhau: Cung cấp tin tức
+ Khác nhau: Bản tin đơn thuần chỉ
thông báo tin tức. Quảng cáo ngoài truyền
tin còn có mục đích chủ yếu là chào mời
khách hàng mua, sử dụng hàng hóa, dịch
vụ. Phóng sự điều tra có độ dài lớn hơn
bản tin nhiều, miêu tả cụ thể chi tiết các sự
việc, phân tích và bình luận sự kiện.
- Bài 3: Bản tin Đội tuyển Ô-lim-pích
Toán Việt Nam xếp thứ tư toàn đoàn
có thể chuyển thành tin vắn sau:
“Đội tuyển Việt Nam xếp thứ tư toàn
đoàn trong cuộc thi Ô-lim-pích Toán
quốc tế lần thứ 45 tại thủ đô A-ten,
Hi Lạp từ ngày 14 đến 16 tháng 7.
 Bài tập trang 178, 179:
- Bài 1: Đây là bản tin thường
+ Về dung lượng: Độ dài trung bình,
thông tin về kết quả (đứng đầu khu vực về
bình đẳng giới) và các sự kiện (bình đẳng
giới trong giáo dục, y tế, kinh tế, các hạn
 chế về bình đẳng giới).
+ Về cấu trúc: Bản tin có nhan đề, triển
khai từ thông tin khái quát đến cụ thể chi
tiết. Phần sau cụ thể hóa và giải thích cho
phần trước.
- Bài 2:
+ Nội dung chủ yếu của bản tin: Dự án
phát triển và đưa cây dược liệu Việt Nam
ra thị trường thế giới được lựa chọn vào
danh sách 10 ứng cử viên đoạt giải thưởng
“Môi trường và phát triển 2007”.
+ Cách thức để nhanh chóng nắm bắt
nội dung thông tin:
Căn cứ vào nhan đề của bản tin.
Căn cứ vào câu mang nội dung thông tin
quan trọng nhất có liên quan đến sự kiện
được nhắc trong nhan đề. Câu này thường
đứng phần đầu bản tin.
- Bài 3:
Cách sửa: Đưa câu “Đến nay đã có 50
trường đại học trong cả nước đăng kí
tham gia cuộc thi” xuống cuối bản tin.
- Bài 4:
Tập viết bản tin theo các tình huống
+ HS chọn 1 tình huống trong các tình
huống đã cho.
+ Thu thập và lựa chọn tư liệu để viết
bản tin, các tư liệu đó bao gồm: Thời gian,
địa điểm diễn ra sự kiện; Diễn biến, nội
dung sự kiện; Kết quả của sự kiện.
- Đặt tên cho bản tin, viết phần mở
đầu, phần triển khai của bản tin theo
sự hướng dẫn trong bài.

E. Củng cố, dặn dò

- Củng cố: Cho HS đọc phần Ghi nhớ trang 163.
- Dặn dò: Soạn bài Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn.



Tuaàn 15
Tieát 60
PHOÛNG VAÁN VAØ TRAÛ LÔØI PHOÛNG VAÁN

I/ MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT: Giuùp hoïc sinh

- Hieåu veà phoûng vaán, vai troøcuûa phoûng vaán trong ñôøi soáng
 - Naém ñöôïc caùc yeâu caàu cô baûn cuûa phoûng vaán vaø traû lôøi
phoûng vaán
- Taäp xaây döïng moät tình huoáng phoûng vaán
II/ PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC:
SGK,SGV vaø moät soá baøi phoûng vaán treân baùo chí, taïp chí
III/ TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC BAØI HOÏC: (45 phuùt)
* Phaàn môû ñaàu :
- OÅn ñònh lôùp
- Kieåm tra baøi cuõ
- Lôøi vaøo baøi
* Noäi dung baøi hoïc:

HÑ cuûa GV vaø HS NOÄI DUNG BAØI GIAÛNG

Hoaït ñoäng 1: A/LÍ THUYEÁT:
Gv höôùng daãn HS, yeâu caàu 1. Phoûng vaán vaø vai troø cuûa phoûng
HS traû lôøi: vaán:
- Phoûng vaán, vai troø cuûa - Phoûng vaán laø phöông thöùc ñoái
phoûng vaán. thoaïi hoûi ñaùp nhaèm thu nhaän thoâng
- Nhöõng hình thöùc phoûng tin tröïc tieáp töø moät ñoái töôïng naøo
vaán? ñoù.
- Yeâu caàu cuûa phoûng - Nhöõng hình thöùc phoûng vaán:
vaán vaø traû lôøi phoûng phoûng vaán tröïc tieáp, göûi caâu hoûi
vaán? vaø caâu traû lôøi qua baûng caâu hoûi,
Hs ñoïc, laàn löôït traû lôøi, phoûng vaán qua ñieän thoaïi, internet,...
gaïch SGK - Phoûng vaán goùp phaàn reøn luyeän
khaû naêng quan saùt, phaù ñoaùn vaø
Hoaït ñoäng 2
thaùi ñoä chuû ñoäng, töï tin trong giao
GV höôùng daãn hoïc sinh tìm tieáp.
hieåu theâm: 2. Yeâu caàu phoûng vaán vaø traû lôøi
- Vieäc xaùc ñònh muïc ñích, phoûng vaán
ñoái töôïng phoûng vaán coù a) Ñoái vôùi ngöôøi phoûng vaán:
yù nghóa gì? Tröôùc phoûng vaán:
- HS traû lôøi caâu hoûi + Xaùc ñònh roõ muïc ñích phoûng
- Caùc qui taéc giao tieáp vaán
ñöôïc theå hieän trong phoûng + Coù söï hieåu bieát nhaát ñònh
vaán nhö theá naøo? veà vaán ñeà vaø ñoái töôïng phoûng
- Caùc caâu hoûi coù vò trí vaán.
theá naøo trong phoûng vaán? + Xaây döïng ñeà cöông, heä thoáng
- GV goi HS ñoïc baøi tham caâu hoûi
khaûo, yeâu caàu HS: Trong phoûng vaán
- Xaùc ñònh muïc ñích, ñoái + Toân troïng ngöôøi ñöôïc phoûng
töôïng, vaán ñeà phoûng vaán. vaán vaø caùc qui taéc giao tieáp
HS ñoïc, gaïch SGK, traû lôøi + Coù caùch hoûi phuø hôïp
caâu hoûi + Bieát laéng nghe, ghi cheùp, suy
- Nhaän xeùt heä thoáng nghó; coù söï nhaïy beùn, kheùo leùo...
caâu hoûi - Sau phoûng vaán: sau khi coù söï
- Chuù yù caùch môû ñaàu – ñoàng yù cuûa ngöôøi ñöôïc phoûng vaán
keát thuùc phoûng vaán caàn chænh lí, bieân taäp vaø söû duïng
Hoaït ñoäng 3: moät caùch trung thöïc caùc thoâng tin
GV cho hoc sinh ñoïc baøi taäp thu nhaän ñöôïc.
SGK, höôùng daãn HS thöïc b) Ñoái vôùi ngöôøi ñöôïc phoûng vaán:
hieän caùc thao taùc
- Xaùc ñònh ñoái töôïng
phoûng vaán
- Laàn löôït thöïc hieän caùc
thao taùc caàn thieát khi
phoûng vaán
GV nhaän xeùt, goùp yù.
HS thöïc hieän caùc thao taùc
phoûng vaán theo söï höôùng
daãn cuûa GV
Hoaït ñoäng 4:
Neáu coøn thôøi gian, GV cho
HS thöïc hieän tình huoáng
giaû ñònh, chuaån bò cho giôø
luyeän taäp tieáp theo
HS thöïc hieän tình huoáng
giaû ñònh
* Cuûng coá – daën doø:
- Tìm ñoïc caùc baøi phoûng vaán treân baùo
- Choïn 2 ñoái töôïng, 2 ñeà taøi phoûng vaán
+ Moät thöïc hieän tröôùc
+ Moät chuaån bò cho tieát luyeän taäp treân lôùp
- Caàn coù traùch nhieäm ñoái vôùi
thoâng tin maø mình cung caáp.
- Neân coù thaùi ñoä côûi môû, hôïp
taùc trong ñoái thoaïi
- Coù söï töï tin, phaûn xaï nhanh
B/ LUYEÄN TAÄP XAÂY DÖÏNG
PHOÛNG VAÁN:
Ñoái töôïng phoûng vaán: Thaày ( coâ)
hieäu tröôûng
1. Xaùc ñònh vaán ñeà phoûng vaán:
Thaày (coâ) hieäu tröôûng: quaù trình
xaây döïng vaø tröôûng thaønh, nhöõng
thaønh tích noåi baät cuûa tröôøng
2. Chuaån bò heä thoáng caâu hoûi:
- Xin thaày cho bieát naêm thaønh laâp
tröôøng?
- Quy moâ cuûa nhaø tröôøng ôû thôøi
ñieåm ñaáy?( soá lôùp, soá löôïng GV-HS)
- Quy moâ hieän nay?
- Nhöõng thaønh tích cuûa nhaø
tröôøng treân nhöõng laõnh vöïc khaùc
nhau?( danh hieäu thi ñua cuûa tröôøng,
gaío vieân gioûi, hoïc sinh gioûi caáp
quoác gia, TDTT, coâng taùc Ñoaøn,...)
3. Lôøi môû ñaàu- keát thuùc:
- Môû ñaàu: Thöa thaày, nhaân dòp
tröôøng THPT Nguyeãn Hieàn kæ
nieäm 20 naêm thaønh laäp, kính
mong thaày vui loøng giôùi thieäu
ñoâi neùt veà chaëng ñöôøng
hìnhthaønh vaø phaùt trieån cuûa
tröôøng.
- Keát thuùc: caûm ôn thaày ñaõ traû
lôøi phoûng vaán. Kính chuùc thaày luoân
doài daøo söùc khoeû, chuùc thaày giaùo,
coâ giaùo vaø hoc sinh tröông THPT
Nguyeãn Hieàn ñaït theâm nhieàu thaønh
tích trong giaûng daïy vaø hoïc taäp!
4. Giaû ñònh laø ngöôøi traû lôøi
phoûng vaán – ngöôøi ñöôïc phoûng vaán.

Tuaàn 16 VÓNH BIEÄT CÖÛU TRUØNG ÑAØI
Tieát 61 – 62 (Trích kòch Vuõ Nhö Toá – Nguyeãn
Huy Töôûng)
I/ MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: giuùp hoïc sinh
- Thaáy ñöôïc nieàm traân troïng caûm thoâng cuûa taùc giaû ñoái vôùi
nhöõng ngöôøi ngheä só trí thöùc coù taøi naêng vaø hoaøi baõo lôùn nhö VUÕ
NHÖ TOÂ.
- Hieåu ñöôïc nhöõng neùt ñaëc saéc trong ngheä thuaät kòch cuûa
Nguyeãn Huy Töôûng.
II/ PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC:
SGK,SGV
III/ PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC:
Ñoïc, phaùt vaán, dieãn giaûng.
IV/ TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC BAØI HOÏC: 90 phuùt
*Phaàn môû ñaàu:
- OÅn ñònh
- Kieåm tra bhaøi cuõ
- Lôøi vaøo baøi
*Noäi dung baøi hoïc:

HÑ cuûa GV vaø Hs NOÄI DUNG BAØI HOÏC

- Giaùo vieân nhaán maïnh A/ GIÔÙI THIEÄU CHUNG:
theâm nhöõng ñieåm caàn 1. Taùc giaû:
löu yù. - Ñoïc sgk
- Hs ñoïc vaø ghi töø sgk - NHT thöôøng theå hieän nieàm
khao khaùt vaø thieân höôùng ñam
meâ, saùng taïo cuûa oâng: vieát ñöôïc
nhöõng taùc phaåm coù qui moâ lôùn,
döïng leân nhöõng hình töôïng veà lòch
söû bi huøng cuûa daân toäc; khao
khaùt neâu leân ñöôïc nhöõng vaán ñeà
- Giaùo vieân cho hs ñoïc, nhöùc nhoái cuûa daân toäc.
boå sung theâm 2. Theå loaïi: Kòch lòch söû
- Hs ñoc’ 3.Toùm taét taùc phaåm:
Xem sgk
4. Vò trí ñoaïn trích: Trích gaàn troïn hoài
V(7 lôùp trong soá 9 lôùp kòch)
5. Toùm taét:
- Theo em maâu thuaãn B/ ÑOÏC HIEÅU VAÊN BAÛN
naøo cuûa vôû kòch ñaõ
daãn ñeán cuoäc noåi daäy 1. Nhöõng maâu thuaãn cô baûn cuûa
cuûa daân chuùng vaø caùi vôû kòch:
cheát cuûa VTÑ - > <Giöõa ñôøi soáng xa hoa ñoaï
- GV giaûng laïc cuûa boïn tham quan baïo chuùa
vôùi ñôøi soáng cô cöïc thoáng khoå
cuûa nhaân daân lao ñoäng, taát yeáu
daãn ñeán vieäc daân chuùng noåi daäy
tröø baïo chuùa vaø taát caû nhöõng
keû bò xem laø cuøng phe caùnh cuûa
haén ôû hoài cuoái vôû kòch.
- > < Giöõa nieàm khaùt khao hieán
 daâng taát caû cho ngheä thuaät cuûa
ngöôøi ngheä só ñaém chìm trong mô
moäng vôùi lôïi ích tröïc tieáp vaø thieát
cuûa ñôøi soáng nhaân daân.
2. Nguyeân nhaân:
Ngöôøi ngheä só thieân taøi khoâng
coù ñieàu kieän saùng taïo thi thoá taøi
naêng, töï tin ñuû söùc xaây döïng
nhöõng coâng trình nguy nga. Khi bieát
coù theå möôïn tay LTD thöïc hieän öôùc
mô thì baát chaáp taát caû keå caû
vieäc traû baèng coâng söùc, tieàn baïc,
xöông maùu cuûa nhöõng ngöôøi thôï.
Chính nieàm khao khaùt ñaém chìm
trong mô moäng ñaõ ñaãy VNT tôùi vò
theá ñoái nghòch vôùi lôïi ích tröïc tieáp
vaø thieát thöïc cuûa ñôøi soáng nhaân
- Theo em VNT laø moät daân. Luùc ñoù coù nhieàu ngöôøi uûng
ngöôøi nhö theá naøo? hoä VNT nhöng ñaøi xaây caøng cao,
toån thaát caøng lôùn, toán keùm
nhieàu VNT trôû thaønh keû thuø cuûa
nhaân daân. “Vua xa xæ ... phaù
CTD”(194)
Thôï xaây CTD quaù nöûa thu veà
- Nhöõng chi tieát naøo quaân phaûn nghòch, keû ph1, ngöoøi
bieåu hieän nieàm ñam meâ ñoát... Coøn thaèng VNT phaân thaây
caùi ñeïp hôn caû maïng traêm maûnh  xung ñoäït kòch 
soáng cuûa VNT? ñænh ñieåm hoaø nhaäp vôùi > <
moät
3. Tính caùch, diaãn bieán taâm traïng
cuûa VNT vaø DT trong ñoaïn trích:
a) Vuõ Nhö Toâ:
- Moät ngheä só taøi ba hieän thaân
nieàm khaùt khao ñam meâ vaø saùng
taïo caùi ñeïp khoâng boû chaïy : “
Toâi soáng vôùi ... chaïy ñi ñaâu”
- Khaúng khaùi, saün saøng cheát
- Theo em Ñan Thieàm laø cho nieàm ñam meâ caùi ñeïp: “ gieát
moät ngöôøi nhö theá naøo? thì gieát ... nghi oan” “Ñôøi ta chöa taän
So saùnh VNT vaø Ñan ... taï loøng tri kæ”.
Thieàm, em thaáy ôû hoï - Khoâng ñöùng treân laäp tröôøng
coù ñieåm naøo gioáng vaø nhaân daân maø ñöùng treân laäp
khaùc maëc duø cuøng ñam tröôøng caùi ñeïp cuûa ngöôøi ngheä só
meâ caùi taøi, caùi ñeïp? ñeâ bieän minh cho vieäc laøm cuûa
mình, töï thaáy khoâng coù toäi: “Vaøi
naêm nöõa ... boàng lai” “ Ta toäi gì ...
muoân thuôû”
- Luoân nhaéc ñeán CTÑ duø caän
keà caùi cheát, ñau ñôùn kinh hoaøng
khi nhìn thaáy CTÑ chaùy: “ Hôõi ta ...
khoâng quí baèng CTÑ baèng loøng ñi
theá phaùp tröôøng cheát ñeán hai
laàn.
- Tieáng keâu cuûa VNT : OÂi moäng
lôùn, oâi Ñan Thieàm , oâi CTÑ noãi ñau
maát maùt nhaäp thaønh moät thaønh
noãi ñau bi kòch toät cuøng.
b) Ñan Thieàm:
- Ñam meâ caùi taøi, caùi taøi saùng
taïo caùi ñeïp, queân mình baûo veä
caùi taøi khuyeân VNT chaïy troán
maáy laàn: “ OÂng maø coù ... toâ
ñieåm nöõa” (193)
- Tænh taùo saùng suoát trong moïi
tröôøng hôïp, hieåu ñôøi, hieåu ngöôøi,
thích öùng vôùi moãi hoaøn caûnh hôn
Vuõ Nhö Toâ: “Coù nghóa laém ... oâng
thoaùt cheát”(193) “OÂng ñöøng mô
moäng ... troán ñi”(195)
- Ñau ñôùn nhaän ra söï thaát baïi
cuûa giaác moäng lôùn xaây döïng CTÑ
vaø nhaïy beùn sôùm söû kòp thôøi hôn
VNT, 14 laàn goïi VNT troán ñi 4 laàn
van laïy oâng oâng caû vôùi ñieäu boä
hôùt hô hôùt haõi.
- Hy sinh, baûo veä VNT: “ Töôùng
quaân nghe toâi ... ngöôøi taøi” (197),
saùu laàn xin tha.
- Tuyeät voïng vì khoâng cöùu ñöôïc
VNT: “OÂng caêm ôi ... cuøng oâng vónh
bieät lôøi vónh bieät giaác moäng
lôùn trong maùu vaø nöôùc maét.
 Dieãn bieán taâm traïng cuûa hai
nhaân vaät theå hieän tính bi kòch cuûa
moãi ngöôøi, cuõng nhö nhöõng gì ñöôïc
xem laø ñoàng beänh ôû hoï, goùp
phaàn khôi saâu chuû ñeà cuûa taùc
phaåm. Chöùng ñoàng beänh ôû ÑT vaø
VNT laø söï ñoàng ñieäu trong moäng
öôùc, ñoàng ñieäu trong noãi ñau ...
xuaát [haùt töø söï töï yù thöùc saâu xa
giöõa bi kòch Taøi vaø Saéc.
4. Maâu thuaãn giöõa quan nieäm
ngheä thuaät:
- Maâu thuaãn giöõa quan nieäm
ngheä thuaät thuaàn tuyù muoân ñôøi
laø lôïi ích thieát thöïc cuûa ñôøi soáng
nhaân daân chöa ñöôïc taùc giaû giaûi
quyeát döùt khoaùt theå hieän ôû hoài V
cuûa vôû kòch: CTÑ bò ñoát, nhaân
daân tröôùc sau khoâng hieåu gì vieäc
saùng taïo cuûa ngheä só, hoï caøng
 khoâng hieåu vieäc laøm cuûa quaàn
chuùng vaø phe caùnh noåi loaïn, neáu
oâng troán ñi thì > <vaãn khoâng theå
giaûi quyeát , noù chæ coù theå giaûi
quyeát khi khi ñôøi soáng tinh thaàn
cuûa nhaân daân, nhu caàu veà caùi
ñeïp ñöôïc naâng cao hôn. Nhaø vaên
ñaõ taïo moät suy tö lô löûng > < giöõa
quan nieäm ngheä thuaät thuaàn tuyù
vaø lôïi ích thieát thöïc cuûa nhaân
daân. Vieäc giaûi quyeát > < naøy
phaûi nhôø vaøo lòch söû vaø söï giaùc
ngoä cuûa caû ngheä só vaø nhaân
daân.
5. Ngheä thuaät:
- Ngoân ngöõ kòch coù tính toång
hôïp cao: keå, mieâu taû, boäc loä,
nhaát laø trong hoài cuoái (khaéc hoaï
tính caùch, mieâu taû taâm traïng, daãn
daét haønh ñoäng xung ñoät kòch raát
thaønh coâng).
- Nhòp ñieäu ñöôïc taïo thoâng qua
nhòp ñieäu lôøi noùi, haønh ñoäng cuûa
VNT vaø ÑT, cuûa hai ngöôøi vôùi phe
ñoái nghòch, nhòp ñieäu vaøo ra caûu
caùc nhaân vaät, tieáng reo, tieáng
theùt...taát caû höøng huïc nhö moät
chaûo daàu soâi khoång loà.
- Moãi laàn Ñt vaø VNT xuaát hieän
ñeàu ñaùnh daáu moät bieán ñoäng
lôùn cuûa haønh ñoäng kòch.
- Khai thaùc, vaän duïng caùc söû
lieäu phuø hôïp vôùi yeâu caàu moät bi
kòch ñaët haønh ñoäng kòch vaøo
trong “ moät cung caám”, laøm neân
khung caûnh vaø khoâng khí bi traùng.
C/ CHUÛ ÑEÀ:
- Tính caùch bi kòch cuûa VNT vaø ÑT
vaø nieàm caûm thoâng traân troïng
vôùi nhöõng ngöôøi ngheä só – trí thöùc
coù taøi naêng vaø hoaøi baõo lôùn nhö
VNT.

* Cuûng coá vaø daën doø:

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM

1/ “ Vónh bieät Cöûu Truøng Ñaøi” ñöôïc trích töø taùc phaåm naøo?
A. Baéc Sôn B. Vuõ Nhö Toâ
 C. Toâi vaø chuùng ta D. Tình yeâu vaø thuø
haän
2/ “ Vónh bieät Cöûu Truøng Ñaøi” bao goàm maáy lôùp?
A. 7 lôùp B. 8 lôùp
C. 9 lôùp D. 10 lôùp
3/ Ai laø nhaân vaät chính cuûa vôû kòch “ Vónh bieät Cöûu Truøng Ñaøi”?
A. Ñan Thieàm
B. Vuõ Nhö Toâ, Ñan Thieàm
C. Vuõ Nhö Toâ, Ñan Thieàm, Nguyeân vuõ
D. Nguyeãn Phöôïng, Ngoâ Haïch
4/ Lôùp 1 cuûa vôû kòch goàm nhöõng nhaân vaät naøo?
A. Vuõ Nhö Toâ – Ñan Thieàm
B. Vuõ Nhö Toâ – Ñan Thieàm – Ngoâ Haïch
C. Vuõ Nhö Toâ – Ñan Thieàm – Nguyeãn Vuõ
D. Vuõ Nhö Toâ – Ñan Thieàm – Kim Phöôïng – Cung nöõ
5/ Trong caùc lôùp kòch treân, lôùp naøo khoâng coù Ñan Thieàm?
A. Lôùp 2,3 B. Lôùp 4,5
C. Lôùp 6,7 D. Lôùp 8,9

ÑAÙP AÙN
1.B; 2.C; 3.B; 4.A; 5.D


Tuaàn 16
Tieát 63 – 64
THÖÏC HAØNH VEÀ SÖÛ DUNG MOÄT SOÁ KEÅU CAÂU
TRONG VAÊN BAÛN
MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC
Giuùp hoïc sinh
- Cuûng coá vaø naâng cao theâm nhöõng hieåu bieát veà caáu taïo vaø caùch
söû duïng cuûa moät soá kieåu caâu thöôøng duøng trong vaên baûn TV
- Bieát phaân tích, lónh hoäi moät soá kieåu caâu thöôøng duøng, bieát löïa
choïn kieåu caâu thích hôïp ñeå söû duïng khi noùi vaø vieát.
B. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN
SGK 11, SGV 11
C. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH
Höôùng daãn hoïc sinh oân laïi lí thuyeát, laøm baøi taäp thöïc haønh.
D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC
1. OÅn ñònh lôùp
2. KT baøi cuõ
3. Baøi môùi
HÑ cuûa GV vaø HS
GV gôïi cho hs nhôù laïi theá naøo
laø caâu bò ñoäng
Moâ hình chung cuûa kieåu caâu
bò ñoäng: Ñoái töôïng cuûa haønh
ñoäng
- ñoäng töø bò ñoäng (bò, ñöôïc,
phaûi)
- chuû theå cuûa haønh ñoäng –
haønh ñoäng.
Nhaéc hs xem laïi ngöõ vaên 7
taäp 2
GV gôïi daãn ñeå hs nhôù laïi theá
naøo laø khôûi ngöõ?
- Khaùi nieäm
- Ñaëc ñieåm
( Xem ngöõ vaên lôùp 9 taäp 2)
Cho hs laøm BT 2 vaø giaûi thích
NOÄI DUNG CAÀN ÑAÏT
I. Duøng kieåu caâu bò
ñoäng
1. Ñoïc ñoaïn trích vaøthöïc
hieän caùc yeâu caàu ñöôïc neâu.
a) Xaùc ñònh caâu bò ñoäng
- Haén chöa ñöôïc moät ngöôøi
ñaøm baø naøo yeâu caû.
b) Chuyeån sang caâu chuû
ñoäng
- Chöa moät ngöôøi ñaøn baø
naøo yeâu haén caû.
c) Thay caâu chuû ñoäng vaøo
ñoaïn vaên vaø nhaän xeùt:
- Caâu khoâng sai nhöng
khoâng noái tieáp yù vaø höôùng
trieån khai yù caûu caâu ñi tröôùc.
Caâu tröôùc choïn “haén” laøm
ñeà taøi. Vì theá caâu tieáp theo
neân tieáp tuïc choïn “haén” laøm
ñeà taøi. Muoán theá caàn vieát
caâu theo kieåu caâu bò ñoäng.
2. Xaùc ñònh caâu bò ñoäng
vaø phaân tích taùc duïng cuûa
kieåu caâu bò ñoäng veà maët
lieân keát yù trong vaên baûn
- Caâu bò ñoäng:
Ñôøi haén chöa bao giôø
ñöôïc saên soùc bôûi moät baøn
tay “ñaøn baø”
- Taùc duïng: Taïo söï lieân keát
yù vôùi caâu ñi tröôùc, nghóa laø
tieáp tuïc ñeà taøi noùi veà “haén”
II. Duøng kieåu caâu coù
khôûi ngöõ
1. Ñoïc ñoaïn trích vaø thöïc
hieän caùc yeâu caàu ñöôïc neâu
a) Xaùc ñònh khôûi ngöõ vaø
caâu coù khôûi ngöõ
- Khôûi ngöõ: haønh
- Caâu coù khôûi ngöõ: Haønh
thì nhaø thò may laïi coøn
b) So saùnh caâu coù khôûi
ngöõ vaø caâu khoâng coù khôûi
ngöõ
- Nhaø thò may laïi coøn haønh
2 caâu töông ñöông veà
Cho hs neâu nhaän xeùt veà:
- Vò trí
- Daáu hieäu quaõng ngaét
- Taùc duïng cuûa khôûi ngöõ
Cho hs löïa choïn GV giaûi thích
yù nghóa töøng caâu vaø vì sao
choïn löïa phöông aùn c
GV gôïi yù cho hs töï nhaän xeùt
caùc baøi taäp vaø traû lôøi caùc
caâu hoûi SGK
nghóa
Caâu coù khôûi ngöõ lieân
keát chaët cheõ hôn veà yù vôùi
caâu ñi tröôùc.
2. Löïu choïn caâu vaên thích
hôïp ñieàn vaøo choã troáng
- Choïn phöông aùn c
3. Xaùc ñònh khôûi ngöõ vaø
phaân tích ñaëc ñieåm cuûa khôûi
ngöõ veà caùc maët
a) Caâu coù khôûi ngöõ : Töï toâi
- Vò trí: ôû ñaàu caâu, tröôùc
chuû ngöõ
- Coù quaõng ngaét (daáu
phaåy) sau khôûi ngöõ
- Taùc duïng: Neâu 1 ñeà taøi
coù quan heä lieân töôûng giöõa
ngöôøi nghe (ñoàng baøo) vaø
ngöôûi noùi (toâi)
b) Caâu coù khôûi ngöõ: caûm
giaùc, trình töï, ñôøi soáng caûm
xuùc
- Vò trí: ôû ñaàu caâu, tröôùc
chuû ngöõ
- Coù quaõng ngaét
- Taùc duïng: Neâu 1 ñeà taøi
coù quan heä vôùi ñieàu ñaõ noùi
trong caâu tröôùc: tình yeâu
gheùt, nieàm vui buoàn, ñeïp xaáu
caûm giaùc, tình töï, ñôøi soáng
caûm xuùc
III. Duøng kieåu caâu coù traïng
ngöõ chæ tình huoáng
1. Ñoïc ñoaïn trích vaø traû
lôøi caâu hoûi:
a) Phaàn in ñaäm naèm ôû ñaàu
caâu
b) Phaàn in ñaäm coù caáu taïo
laø cuïm ñoäng töø
c) Chuyeån: baø giaø kia thaáy
thò hoûi baät cöôøi
Nhaän xeùt: Caâu coù hai vò
ngöõ cuøng coù caáu taïo laø caùc
cuïm ñoäng töø, cuøng bieåu
hieän hoaït ñoäng cuûa 1 chuû
ñeà laø baø giaø kia. Vieát theo
ban ñaàu thì caâu roõ raøng hôn.
2. Löïa choïn caâu ñieàn vaøo
 choã troáng vaø giaûi thích
Choïn phöông aùn “c” vì ñoù
laø kieåu caâu coù traïng ngöõ
chæ tình huoáng, vöøa ñuùng veà
yù, lieân keát yù chaët cheõ, vöøa
meàm maïi uyeån chuyeån
3.
a) Traïng ngöõ: Nhaän ñöôïc ...
boä ñöôøng
b) Traïng ngöõ ngöõ naøy
khoâng phaûi laø lieân keát vaên
baûn maø laø phaân bieät tin thöù
yeáu ( ôû phaàn phuï ñaàu caâu)
vôùi tin quan troïng ( ôû phaàn vò
ngöõ chính cuûa caâu: quay laïi
hoûi thaày thô laïi giuùp vieäc
* TOÅNG KEÁT VEÀ VIEÄC SÖÛ
DUÏNG VEÀ BA KIEÅU CAÂU
TRONG VAÊN BAÛN
- Thaønh phaàn chuû ngöõ
trong kieåu caâu bò ñoäng, thaønh
phaàn khôûi ngöõ vaø thaønh
phaàn traïng ngöõ chæ tình
huoáng ñeàu chieám vò trí ñaàu
caâu.
- Caùc thaønh phaàn keå treân
thöôøng theå hieän noäi dung
thoâng tin ñaõ bieát töø nhöõng
caâu ñi tröôùc trong vaên baûn,
hay theå hieän moät noäi dung
deã daøng lieân töôûng töø
nhöõng ñieàu ñaõ bieát ôû nhöõng
caâu ñi tröôùc, hoaëc moät thoâng
tin khoâng quan troïng.
- Vì vaäy, vieäc söû duïng
nhöõng caâu kieåu caâu bò ñoäng,
caâu coù thaønh phaàn khôûi
ngöõ, caâu coù traïng ngöõ chæ
tình huoáng coù taùc duïng lieân
keát yù, taïo maïch laïc trong vaên
baûn.

4. Cuûng coá – daën doø


Tuaàn 17 TÌNH YEÂU VAØ THUØ HAÄN
Tieát 65 – 66 Seách – xpia

I/ MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC:

- Ngheä thuaät kòch cuûa Seách – xpia.
- Noäi dung ca ngôïi tình yeâu trong traéng, baát chaáp nhöõng trôû
ngaïi cuûa ñoâi nam nöõ thanh nieân ôû thôøi ñaïi phuïc höng.
II/ PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC:
SGK vaø SGV laø chính
III/ PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC:
Duøng caâu hoûi gôïi môû, lôøi giaûng ñeå ñoïc – hieåu vaên baûn.
IV/ TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC BAØI HOÏC: 90 phuùt
* Phaàn môû ñaàu:
- OÅn ñònh lôùp
- Kieåm tra baøi cuõ (Döïa vaøo caâu hoûi trong SGK)
- lôøi vaøo baøi
* Noäi dung baøi hoïc:

HÑ cuûa GV vaø HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC

- Goïi HS ñoïc hieåu tieåu A/ GIÔÙI THIEÄU:
daãn vaø gaïch döôùi 1. Taùc giaû vaø thôøi ñaïi phuïc
nhöõng yù chính. höng:
- HS ñoïc vaø gaïch döôùi a) Thôøi ñaïi phuïc höng:
SGK/ 101 (Phaàn I – tieåu daãn)
b) Taùc giaû:
SGK/101 (Phaàn II – tieåu daãn)
2.Taùc phaåm Romeo vaø Juliet:
- Saùng taùc khoaûng 1594 –
1595,laø vôû kòch xen laãn vaên
xuoâi. Kòch chia laøm 5 phaàn.
- Toùm taét: SGK/ 102
3. Ñoaïn trích:
a) Vò trí:lôùp 2, hoài cuûa vôû kòch
b) Noäi dung: Sau khi döï giaï tieäc,
trong trang phuïc ngöôøi haønh
khaát, R gaëp vaø yeâu J. Ñoaïn trích
laø ñeâm traêng gaëp gôõ cuûa ñoâi
tình nhaân.
c)Dieãn bieán hai giai ñoaïn cuûa
ñoaïn trích:
+ Phaàn 1: töø caâu thoaïi 1 6:
Laø nhöõng lôøi ñoäc thoaïi noäi
taâm nhöng ñöôïc thoát leân thaønh
tieáng noùi, noùi khe kheõ, noùi 1
mình, chæ ñeå mình nghe, ñöôïc theå
hieän qua caùc ngoân töø vaø caùc
- cho Hsgaïchdöôùi ñaïi töø nhaân xöng.
nhöõng ngoân töø vaø + Phaàn 2: Töø caâu thoaïi 7 16:
ñaïi töø nhaân xöng. Ngoân töø cuûa R vaø J chuyeån sang
- GV giaûng theâm tình theá ñoái thoaïi. Hoï baét ñaàu
- HS laøm theo yeâu caàu höôùng veà nhau, hoï noùi cho nhau
GV nghe vaø hoï nghe nhau noùi, hoï
ñaùp lôøi nhau cho duø hoï khoâng
nhìn thaáy nhau.
B/ ÑOÏC HIEÅU VAÊN BAÛN:
1. Khi thaáy J ôû cöûa soå:
* Ñoäc thoaïi: R ñaõ say ñaém
vaø choaùng ngôïp tröôùc veû ñeïp
cuûa J.
- R ñaõ xem J nhö laø Maët Trôøi
moïc luùc raïng ñoâng: “Vöøng döông
ñeïp töôi ôi, haõy moïc leân ñi...”
khieán maët traêng luùc aáy trôû
neân heùo hon, nhôït nhaït.
- R taäp trung vaøo ñoâi maét
ñeïp cuûa naøng moät caùch kheùo
leùo baèng caùch chuyeån daãn:
“Naøng ñang noùi kìa, nhöng naøng
coù noùi gì ñaâu... Ñoâi maét naøng
ñang leân tieáng”. AÙnh maét laáp
laùnh khieán R ngôõ laø ñoâi moâi
maáp maùy.
- R so saùnh ñoâi maét naøng
nhö ngoâi sao ñeïp nhaát baàu trôøi,
nhöng chaúng ngoâi sao naøo coù
theå bì ñuôïc vôùi ñoâi maét ñeïp kia
“ Sao xuoáng naèm döôùi ñoâi loâng
maøy kia ö? ... Ñoâi maét naøng leân
thay cho sao ö?”
* Ñoái thoaïi: R theå hieän moät
tình yeâu maõnh lieät vôùi J
- R saün saøng töø boû teân tuoåi
cuûa mình: “Toâi thuø gheùt caùi
teân toâi ...... thì toâi xeù naùt noù
ra”.
- R ñaõ vöôït qua loøng thuø haän,
nhöõng trôû ngaïi: “ Toâi vöôït qua
ñuôïc töôøng naøy ..... vaäy ngöôøi
naøh em sao ngaên noåi toâi”.
Tình yeâu cuûa R laø tình yeâu
say ñaém, noàng naøn, maõnh lieät,
khoâng chuùt ñaén ño.
2. Dieãn bieán taâm traïng Juliet:
* Ñoäc thoaïi:
- Naøng thoå loä tình yeâu maõnh
lieät : “ Chaøng haõy khöôùc töø cha
chaøng ..... chaøng haõy theà laø
chaøng yeâu em ñi”
- Naøng thoå loä khoâng chuùt
che daáu: “Em seõ khoâng coøn laø
 con chaùu nhaø Ca – Piu _ leùt nöõa”.
* Ñoái thoaïi:
- Lo sôï tröôùc söï thuø haän cuûa
hai doøng hoï: “ Tuôøng vöôøn naøy
cao, raát khoù treøo qua; vaø nôi tö
ñòa, anh bieát mình laø ai roài ñaáy
...”
- Naøng lo laéng cho tính maïng
cuûa R: “ Hoï maø baét gaëp anh, hoï
seõ gieát cheát anh”
- Khi ñöôïc lôøi ñaùp cuûa R giaûi
toaû noãi baên khoaên, naøng ñaõ
teá nhò chaáp nhaän tình yeâu cuûa
R: “ Em chaúng ñôøi naøo muoán hoï
gaëp anh nôi ñaây”, khaùc haún vôùi
nhöõng lôøi leõ quaù baïo daïn luùc
ñaàu.
Tình yeâu cuûa J trong saùng,
ngaây thô, khoâng keùm phaàn
maõnh lieät, baát chaáp moái thuø
cuûa hai doøng hoï.

* Cuûng coá – daën doø:

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM

1/ Vôû kòch “Tình yeâu vaø thuø haän” ñöôïc trích töø taùc phaåm naøo?
A. Ñam meâ B. Roâmeâoâ vaø Julieùt
C.Haän tình D. Moái tình ñaàu
2/ Ñoaïn trích “ Tình yeâu vaø thuø haän” coù bao nhieâu nhaân vaät?
A. Hai nhaân vaät B. Boán nhaân vaät
C. Saùu nhaân vaät D. Taùm nhaân vaät
3/ Nhaân vaät Roâmeâoâ khi xuaát hieän trong ñoaïn trích “Tình yeâu
vaø thuø haän” (ôû soá thu töï 1), ñaõ goïi naøng Juliet laø gì?
A. Maët traêng B. laø boâng hoàng nhoû
C. laø maët trôøi D. Em yeâu cuûa anh
4/ Taïi sao naøng Juliet laïi noùi: “Chaøng haõy khöôùc töø cha chaøng
vaø töø choái doøng hoï caûu chaøng ñi”?
A. Juliet coù maâu thuaån vôùi cha cuûa Roâmeâoâ
B. Hai doøng hoï Moân – ta – ghiu vaø Veâ – roâ – na coù haän thuø
vôùi nhautöø laâu ñôøi
C. Juliet sôï Roâmeâoâ löøa doái, khoâng tin töôûng vaøo tình yeâu
cuûa Roâmeâoâ daønh cho mình
D. Juliet muoán ñoäc chieám tình yeâu cuûa Roâmeâoâ
5/ Lôøi thoaïi trong kòch bao goàm:
A. Hoäi thoaïi
B. Ñoäc thoaïi
C. Caû hai phöông aùn treân
 ÑAÙP AÙN
1,B; 2.A; 3.C; 4.B; 5.C


Tuaàn 17
Tieát 67 – 68
OÂN TAÄP VAÊN HOÏC (Hoïc kì I)
I/ MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: Giuùp hoïc sinh:
- Cuûng coá kieán thöùc ñaõ hoïc veà taùc phaåm vaên hoïc Vieät Nam
vaø vaên hoïc nöôùc ngoaøi ôû hai phöông dieän noäi dung tö töôûng vaø hình
thöùc ngheä thuaät.
- Troïng taâm laø vaên hoïc Vieät Nam: Heä thoáng hoaù kieán thöùc ñaõ
hoïc veà taùc giaû, taùc phaåm theo quaù trình vaän ñoäng lòch söû trong
caùc giai ñoaïn cuoái cuøng cuûa thôøi kì vaên hoïc trung ñaïi, hieåu ñöôïc taøi
naêng saùng taïo cuûa oâng cha ta ñeå ñöa vaên hoïc daân toäc d8aït tôùi
nhöõng giaù trò ñænh cao veà ngheä thuaät.
II/ PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC:
SGK vaø SGV, sô ñoà
III/ PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC:
Gôïi môû baèng heä thoáng caâu hoûi
IV/ TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC BAØI HOÏC: 45 phuùt
* Phaàn môû ñaàu:
- OÅn ñònh lôùp
- Kieåm tra baøi cuõ (döïa vaøo caâu hoûi trong SGK)
- Lôøi vaøo baøi
* Noäi dung baøi hoïc:
HÑ cuûa GV vaø HS
- Yeâu caàu hoïc sinh xe laïi caùc
giai ñoaïn cuûa VHTÑ (L10)
- Veõ sô ñoà, goïi HS ñieàn caùc
kieán thöùc vaøo oâ phuø hôïp.
- Höôùng daãn HS ruùt ra keát
luaän sau khi yeâu caàu caùc em
neâu noäi dung, ngheä thuaät
caûu moät soá taùc phaåm ñaõ
hoïc.
- HS chuaån bò caùc noäi dung
theo yeâu caàu
- Tìm nhöõng neùt chung trong
noäi dung tö töôûng caùc taùc
phaåm.
NOÄI DUNG BAØI HOÏC
A/ VAÊN HOÏC VIEÄT NAM
(troïng taâm)
1. Chöông trình vaên 11 hoïc kì I
chuû yeáu laø nhöõng taùc phaåm
vaên hoïc cuûa 2 giai ñoaïn 3,4
cuûa vaên hoïc trung ñaïi:
Veõ sô ñoà (*)
2. Vaên hoïc vaän ñoäng maïnh
meõ theo xu höôùng daân toäc
hoaù, daân chuû hoaù vaø söï raïn
nöùt cuûa thi phaùp vaên hoïc
trung ñaïi:
Veõ sô ñoà (**)
Khuûng hoaûng cuûa cheá ñoä
phong kieán, yù thöùc heä vaø
nuõ hoïc phong kieán vaên hoïc
vaän ñoäng maïnh meõ thoe xu
höôùng daân toäc, daân chuû
hoaù.
a) Veà noäi dung:
- Quan taâm tôùi soá phaän
nhaân daân, ñaëc bieät laø soá
phaän ngöôøi phuï nöõ.
- Ñaáu tranh choáng laïi traät
töï, leã giaùo XH phong kieán vì
quyeàn soáng, quyeàn haïnh
phuùc con ngöôøi.
- Ca ngôïi, luyeán aùi töï do,
ñeà cao caùi toâi caù nhaân.
- Ca ngôïi tinh thaàn yeâu
nöôùc vaø chuû nghóa anh huøng,
pheâ phaùn nhöõng hieän töôïng
loá laêng trong XH thöïc daân
nöûa phong kieán .
b) Veà ngheä thuaät:
- Khoâng tuaân thuû tính quy
phaïm chaët cheõ cuûa vaên hoïc
trung ñaïi.
- Ñöa tieáng cöôøi suoàng saõ
vaøo vaên thô laøm maát ñi veû
nghieâm trang , ñaïo maïo cuûa
vaên hoïc trung ñaïi.
- Khai thaùc roäng raõi ngoân
ngöõ noâm na bình thöôøng,
phaùt hieän caù tính cuûa nhaø
vaên.
B/ VAÊN HOÏC NÖÔÙC NGOAØI:
 1. Noäi dung:
* Ca ngôïi tình yeâu töï do vaø
yù töôûng nhaân vaên cao caû
- Tình yeâu vaø thuø haän
(Roâmeâoâ vaø Julieùt)
- Baøi thô soá 28
* Leân aùn XHPK tö saûn qua
caùc nhaân vaät phaûn dieän
- Ngöôøi caàm quyeàn khoâi
phuïc uy quyeàn ( Nhöõng ngöôøi
khoán khoå)
- Ñaùm tang laõo Goâeioâ
( Laõo Goârioâ)
- Ngöôøi trong bao
2. Theå loaïi :
- Kòch: Roâmeâoâ vaø Juliet
- Thô, vaên xuoâi: Baøi thô
soá 28
- Truyeän ngaén:Ngöôøi trong
bao
- Vaên nghò luaän: Baøi phaùt
bieåu ñoïc tröôùc moä Caùc –
maùc.



THAO TAÙC LAÄP LUAÄN BAÙC BOÛ

A. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC:
- Hieåu ñöôïc muïc ñích, yeâu caàn cuûa thao taùc laäp luaän baùc boû.
- Bieát caùch baùc boû trong baøi vaên nghò luaän
- Böôùc ñaàu reøn luyeän kó naêng baùc boû trong nghò luaän

B. CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH:

GV toå chöùc choi HS thaûo luaän vaø traû lôøi caâu hoûi.

C. PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN:

SGK, SGV

D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC:

• OÅn ñònh lôùp
• KTBC
 • GTBM: Trong vaên nghò luaän ñeå baøi vieát ( noùi) coù söùc thuyeát
phuïc cao, ngöôøi ta coù nhieàu phöông phaùp luaän, nhieàu thao taùc
nghò luaän. Naém vöõng nhöõng phöông phaùp ñoù laø vieäc quan
troïng khieán baøi vieát ( noùi) thaønh coâng. Nhöng trong thöïc teá,
chuùng ta coù theå baét gaëp nhöõng yù kieán sai, nhöõng lôøi noùi,
baøi vieát leäch laïc, thieáu chính xaùc. Trong nhöõng tình huoáng aáy,
ta thöôøng trao ñoåi, tranh luaän ñeå baùc boû. Moät trong caùc thao
taùc laäp luaän baùc boû caù muïc ñích gì? Yeâu caàu naøo? Caùch
thöùc tieán haønh ra sao? Baøi hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em traû
lôøi cho vaán ñeà treân.

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS KIEÁN THÖÙC CAÀN ÑAÏT

GV: Ñoïc phaàn I/ 24 vaø traû lôøi caâu I. Muïc ñích, yeâu caàu cuûa thao
hoûi: taùc laäp luaän baùc boû.
• Theá naøo laø baùc boû?
HS: traû lôøi caâu hoûi.
GV boå sung: baùc boû laø baùc ñi,
gaït ñi, khoâng chaáp nhaän.
1. Muïc ñích:
Ñeå nghò luaän theâm saâu saéc vaø
GV: Ngoaøi cuoäc soáng cuõng nhö giaøu tính thuyeát phuïc, caàn phaûi
trong baøi nghò luaän, ta duøng thao baùc boû töùc laø duøng caùc lí leõ
taùc baùc boû nhaèm muïc ñích gì? vaø daãn chöùng ñuùng ñaén, khoa
HS: traû lôøi caâu hoûi. hoïc ñeå chæ ra nhöõng sai laàm,
GV: nhaän xeùt boå sung . leäch laïc thieáu khoa hoïc cuûa moät
quan nieäm, yù kieán naøo ñoù.

GV: ñeå baùc boû thanh coâng ta caàn 2. Yeâu caàu:

maém vöõng nhöõng yeâu caàu naøo?
HS: thaûo luaän vaø traû lôøi caâu
hoûi.
• Naém chaéc nhöõng sai laàm
cuûa quan ñieåm, yù kieán caàn
baùc boû.
• Ñöa ra caùc lí leõ vaø baèng
chöùng thyeát phuïc.
• Thaùi ñoä thaúng thaén, phuø
hôïp vôùi hoaøn caûnh vaø ñoái
töôïng tranh luaän

GV: Goïi Hs ñoïc vaø traû lôøi caâu hoûi

phaàn II/24,25
II. Caùch baùc boû:
1. Traû lôøi caâu hoûi :
GV: ÔÛ ñoaïn trích ( a) luaän ñieåm
naøo bò baùc boû? a. Luaän ñieåm: “ Nguyeãn Du laø
Baùc boû luaän ñieåm laø gì?→ laø moät con beänh thaàn kinh” bò baùc
baùc boû nhaän ñònh, keát luaän boû.
khoâng ñuùng thöïc teá, phaûn khoa
hoïc, phaûn ñoaï lí…
HS: thaûo luaän nhoùm vaø cöû ñaïi
dieän trình baøy.

+ Taùc giaû baøi vieát ñaõ ñöa ra

GV: Taùc giaû ñaõ baùc boû baèng nhöõng lí leõ daãn chöùng xaùc ñaùng
caùch naøo? ñeå baùc boû raèng luaän ñieåm
HS: thaûo luaän vaø traû lôøi caâu treân laø khoâng coù cô sôû.
hoûi.
+ Ñeå baùc boû co söùc thuyeát
phuïc, taùc giaû baøi vieát coøn daãn
ra caùc daãn chöùng ñeå so saùnh
nhö Pa-xcan, nhöõng thi só Anh Caùt
Lôïi, Na-Uy, Ñan Maïch.

+ Cô sôû cuoái cuøng ñeå baùc boû

laø “ keû taïo ra truyeän Kieàu”
khoâng theå laø “ moät con beänh
thaàn kinh”

GV: ÔÛ ñoaïn trích (b) luaän cöù naøo b. Luaän cöù cho raèng “ tieáng nöôùc
bò baùc boû? mình ngheøo naøn” bò taùc giaû baøi
Baùc boû luaän cöù laø gì?→ baùc boû vieát baùc boû
veà lí leõ vaø daãn chöùng.

HS: thaûo luaän vaø traû lôøi caâu

hoûi.

+ Chæ ra nguyeân nhaân vaø taùc

GV: Caùch baùc boû ra sao?
HS: traû lôøi caâu hoûi.
GV: ÔÛ ñoaïn trích ( c) caùch laäp thaàn daân toäc”
luaän naøo bò baùc boû?
HS: traû lôøi caâu hoûi.
haïi cuûa luaän cöù treân : nguyeân
nhaân laø thieáu hieån bieát veà
tieáng meï ñeû, voán töø coøn ngheøo
hôn caû “ nhöõng ngöôøi phuï nöõ
noâng daân”. Taùc haïi laø “ töø boû
tieáng meï ñeû” “ khoâng coù tinh
c. Caùch laäp luaän bò baùc boû trong
VD naøy laø “ Toâi huùt thuoác, toâi
bò beänh, maëc toâi”

⇒ Ngöôøi vieát baøi naøy ñaõ xuaát

phaùt töø thöïc teá vaø nhöõng keát
luaän cuûa khoa hoïc ñeå baùc boû:
huùt thuoác khoâng chæ laøm haïi
GV: Töø nhöõng vieäc phaân tích VD baûn thaân maø coøn ñaàu ñoäc
treân, Caùc em haõy ruùt ra keát luaän nhöõng ngöôøi xung quanh.
veà caùch thöùc baùc boû?

HS: Thaûo luaän vaø traû lôøi caâu 2. Caùch thöùc baùc boû:
hoûi. - Coù theå baùc boû moät luaän
ñieåm, luaän cöù hoaëc caùch laäp
luaän baèng caùch neâu taùc haïi,
chæ ra nguyeân nhaân .
GV: Cho bieát boá cuïc cuûa baøi vaên - Phaân tích töøng khía caïnh, sai
nghò luaän? nhieäm vuï cuûa töøng leäch, thieáu chính xaùc cuûa luaän
phaàn? ñieåm, luaän cöù, laäp luaän aáy
HS: traû lôøi caâu hoûi.

GV boå sung:
• Môû baøi: Neâu yù kieán sai
leäch.
• Thaân baøi: Duøng daãn chöùng
keát hôïp vôùi lí leõ ñeå baùc
boû.
• keát luaän: Neâu yù kieán, quan
ñieåm ñuùng hoaëc ruùt ra baøi
hoïc, vieäc laøm caàn thieát.

GV: Ruùt ra ñöôïc keát luaän gì vôùi

thao taùc laäp luaän baùc boû?
HS: III. Toång keát:
Ghi nhôù ( SGK/ 26)

IV. Luye#n ta#p: ba#i ta#p 2/26

ba#i ta#p 2 trang 26.

GV: H#oâuøng daaõn HS tha#o lua#n
va# la#m ba#i ta#p.
HS: Tha#o lua#n va# c## #a#i
#ie#n trình ba#y.