TỰ ĐỘNG HOÀN THÀNH TRONG VieTeX

Nguyễn Hữu Điển

Khoa Toán - Cơ - Tin học
Đại học khoa học tự nhiên, ĐHQG HN

Tóm tắt nội dung

Công cụ trợ giúp cho một hệ soạn thảo là hoàn thành đầy đủ một từ khi ta
mới gõ vào được một số kí tự gọi là tự động hoàn thành (Autocomplete). Có
nhiều cách khác nhau để tạo phần trợ giúp này trong một hệ soạn thảo. Bài
này viết về chức năng tự động hoàn thành trong VieTeX.

Mục lục
1 Một số phương pháp tự động hoàn thành 1

2 Cấu hình tự động hoàn thành 2

3 VieTeX thực hiện tự động hoàn thành 3

4 Một số tự động hoàn thành đặc biệt LaTeX 4

5 Kết luận 6

1 Một số phương pháp tự động hoàn thành

Nếu bạn đã lập trình trong môi trường Windows, nhất là dùng bộ công cụ phát
triển Microsoft Visual Studio thì khi gõ mã lệnh với các từ khóa hoặc các lệnh quen
thuộc sẽ có một danh sách các lệnh có chung các kí tự hiện ra và ta chọn lấy lệnh
đúng nhất. Trong soạn thảo tài liệu về LaTeX cũng có rất nhiều lệnh và ta ứng dụng
công nghệ tự động hoàn thành rất thích hợp. Sau này người ta mở rộng không phải
cho các lệnh đã biết trong danh sách tự động hoàn thành mà chọn bất kì danh sách
nào. Có những phương pháp khác nhau tạo ra tự động hoàn thành một từ đang gõ
vào văn bản:

1
 1. Thông dụng nhất là lập danh sách các từ thông dụng nhất và lưu vào tệp.
Khi soạn thảo gõ vào đến kí tự nào chương trình tự động hoàn thành sẽ lọc và liệt
kê các từ tương tự để ta chọn, khi gõ từ gần đúng thì bộ lọc chỉ còn rất ít từ hoặc
là ta chọn lấy hoặc chương trình tự động điền đầy đủ từ đó vào văn bản. Nghĩa là
trước khi gõ ta không cần nhớ đầy đủ từ đó.
2. Các thứ hai cũng lập danh sách các từ, nhưng trên văn bản đang gõ vào.
Nghĩa là chương trình tự động lập danh sách các từ đã có trong tệp đang soạn thảo
và tự động hoàn thành cũng như phần trên.
Mỗi phương pháp đều có thế mạnh riêng, phương pháp thứ nhất làm ta chủ
động lập danh sách các từ, nhưng bổ sung các từ mới không phải dễ, nhất là những
người không chuyên về tin học. Mặt khác danh sách nhiều khi quá dài và có nhiều
từ thừa không bao giờ dùng tới. Phương pháp thứ hai phải gõ từ đó ít nhất một lần
vào văn bản, điều này phương pháp thứ nhất cũng không khá hơn vì lần đầu tiên
dùng lệnh hoặc dùng từ đó đều phải tra cứu như nhau. Nhưng phương pháp này có
lợi là mềm dẻo hơn, trong một văn bản LaTeX thì rất nhiều lệnh hoặc từ đều lặp đi
lặp lại chứ không dùng tất cả dữ liệu từ điển và danh sách các lệnh LaTeX.
VieTeX đã chọn phương pháp thứ hai để tạo tự động hoàn thành. Nghĩa là danh
sách được lập bằng cách quét các từ trong văn bản từ dòng đầu các từ vào trước
được xếp trước và không có hai từ nào trùng nhau trong danh sách.

2 Cấu hình tự động hoàn thành

Chức năng tự động hoàn thành chỉ là một công cụ trợ giúp soạn thảo nên có thể
có hoạt động hoặc không do người dùng lựa chọn, trên thanh công cụ có nút ab
nhấn xuống là trong chế độ tự động hoàn thành. Trong VieTeX thực hiện bằng cách:
setting→configuration→style ra:

Hình 1: Tùy chọn tự động hoàn thành

Ta chú ý có hai cách lựa chọn:

2
 √
Autocomplete TeX commands only lập danh sách các từ của lệnh TeX, không
có các từ khác.
√
Autocomplete references lập danh sách các từ khác nhau có trong tệp văn
bản đang gõ vào.
Khi chọn lập danh sách các lệnh TeX thì chỉ có các lệnh TeX có \ mới được lập.
Chức năng này rất hay vì một văn bản chỉ có một số hữu hạn lệnh lặp đi lặp lại.
Đã chọn chức năng này thì chức năng thứ hai không có tác dụng.
Khi lập danh sách theo lựa chọn thứ hai thì các từ có trong văn bản kể cả các
từ ở đầu có lệnh TeX. Như vậy lựa chọn này bao trùn lựa chọn thứ nhất, tuy vậy
danh sách sẽ dài và lựa chọn từ lâu hơn. Gõ văn bản bằng tiếng Anh lựa chọn này
là tối ưu, do nhiều khi không nhớ chính xác từ tiếng Anh.
Một cấu hình khác khi tự động hoàn thành không liệt kê danh sách mà trên
dòng nhập từ, các từ nhập vào được tự động thay đổi trên dòng đó. Bạn có thể cài
cấu hình này bằng
settings→configuration→misc

Hình 2: Chọn cách hai Tự động hoàn thành

Khi chọn vào [Show word end] thì chỉ hiện ra một dòng từ để hoàn thành. Đây
là hai kiểu tự động hoàn thành trong VieTeX.

3 VieTeX thực hiện tự động hoàn thành

Theo nguyên tắc khi đang gõ vào VieTeX tự động hiện danh sách các từ đã có trong
danh sách như hình 3:
Vì lí do gõ quá nhanh thì VieTeX cho qua hiện lên danh sách. Ta có thể chọn
chỉ hiện lên các lệnh TeX như hình 4.

3
 Hình 3: Chọn cách hai Tự động hoàn thành

Hình 4: Chọn chỉ các lệnh TeX

Một điều chú ý là các lệnh đầu văn bản được liệt kê ở đầu danh sách nên ta có
thể lợi dụng đặt các lệnh thường dùng nhất ở đầu tệp sau các kí tự chú thích %
như:

%\alpha,\beta,\bmatrix
%\partial,\frac
%\sum,\rightarrow

Thì khi danh sách hiện ra cũng ở các dòng đầu tiên, mặc nhiên ta có danh sách các
lệnh thường dùng nhất. Khi biên dich LaTeX các lênh trên không ảnh hưởng gì đến
văn bản cả. Đây là một cách làm thông minh cho người dùng và lập danh sách cũng
dễ dàng như đang soạn thảo. Nếu ta có một thư viện các lệnh thường dùng thì cứ
chép lên đầu văn bản là được chứ không cần phải tìm gõ vào lần đầu nữa.
Khi đang soạn thảo hoặc để con trỏ nhấp nháy vào giữa từ rồi nhấn tổ hợp
Ctrl+Enter thì danh sách cũng hiện ra các từ đến dấu con trỏ như hình 5.

4 Một số tự động hoàn thành đặc biệt LaTeX

Vẫn theo quan điểm danh sách được lập ngay trong tệp đang soạn thảo, VieTeX
thiết kế một số danh sách tự động hoàn thành riêng.
1. Danh sách các nhãn: Trong bài đánh số bằng nhãn trong LaTeX với VieTeX
đã nói rất kĩ đến chức năng này. Để quản lí các số đánh bằng nhãn, VieTeX thiết

4
 Hình 5: Nhấn phím Ctrl+Enter

lập danh sách tất cả các nhãn trong lệnh \label{}. Khi con trỏ ở giữa hai ngoặc
nhọn của các lệnh \eqref{}, \ref{}, \pageref{}, \label{} thì danh sách được hiện
lên như hình 6.

Hình 6: Danh sách nhãn đã có

Các lệnh khác các bạn xem lại bài về đánh số bằng nhãn.
2. Một danh sách đặc biệt khác là danh sách các môi trường trong LaTeX. Danh
sách cũng được lập trên tệp hiện hành, điều này có nghĩa là người dùng có thể định
nghĩa môi trường mới trong văn bản và VieTeX tự động đưa môi trường đó vào danh
sách tự động hoàn thành. Khi con trỏ nhấp nháy tại ngoặc nhọn sau lệnh \begin{}
danh sách được hiện lên. Nhưng để điền vào đầy đủ môi trường trong VieTeX thiết
kế một phím tắt: Ctrl+E ra lstinline!begin! như hình 7. Khi chọn xong và nhẫn lần
thứ hai Ctrl+E hoàn thành nhập môi trường.
Như vậy lập danh sách môi trường cũng rất dễ là đưa các môi trường sau dấu %
ở đầu văn bản. Một chú ý là môi trường là một kẹp gấp (xem lại bài kẹp gấp trong
VieTeX) nên ở đầu văn vản ta để môi trường như sau không ảnh hưởng gì

%\begin{figure}\end{figure}%\begin{equation}\end{equation}
%\begin{align}\end{align}%\begin{align*}\end{align*}
%\begin{itemize}\end{itemize}%\begin{enumerate}\end{enumerate}

Khi đó danh sách cần có ngay khi soạn thảo, môi trường nào dùng nhiều ta đưa

5
 Hình 7: Danh sách nhãn môi trường

lên trước. Nếu danh sách không có thì ta gõ tên môi trường vào bình thường và các
bước sau không thay đổi gì.

5 Kết luận

Bằng công cụ trợ giúp đơn giản và sự thông minh của người dùng thì việc soạn thảo
các lệnh và môi trường cùng các từ lặp đi lặp lại rất đơn giản và giống như trò chơi
điện tử ta được tự thiết lập cuộc chơi và tự hoặc định chiến lược soạn thảo của
mình.