MENDELIAN

INHERITANCE
 กฏของ Mendel ทางพันธุกรรม 3 ประการ
1 . U nit In herit anc e : ลักษณะของพ่อแม่ จะถ่ายทอดไปยัง
บุตรโดยไม่เปลี่ยนแปลง ถึงแม้ไม่ปรากฏให้เห็นในบุตร
แต่อาจจะปรากฏให้เห็นในรุ่นหลานรุ่นเหลน
2. Se gre gatio n : ยีน 1 คู่ จะไม่อยู่ในเซลล์ สืบพันธุ์เพียง
ตัวเดียวแต่จะแยกไปอยูใ่ นเซลล์สืบพันธุ์คนละตัวเสมอไป
3.I ndep endent As sort ment :ยีนหลายคู่ หน่วยของยีน
แต่ละคู่จะไปอยูใ่ นเซลล์สืบพันธุ์ใดก็ได้โดยอิสระ
Hum an ge neti c disea se
5 cat eg ori es
1. Si ngl e ge ne di sorders
2. Mul tifactori al di sorder
3. C hromo some ab norma liti es
4. Mi toc hon dri al dis orders
5. Somatic c ell disord ers
 Single ge ne disor der
Disease s or traits w here the phe not ypes
are largely det er mine by the act ion, or lac k
of act ion, of mut at ion at the in dividual loci .

1 % of li ve bi rths
 Single gen e disor der
5 modes of inher itance
1. aut os om al r eces siv e inher it an ce
2. a ut os om al do mi nant inher itanc e
3. x -li nk ed rec essi ve inher itanc e
4. x -li nk ed dom inant in her itanc e
5. m it ochond ria l in her itanc e
 หลักการที่สำาคัญใน Si ng le gen e di sorde r

Expre ssiv it y และ pe ne tran ce

Ple iot rop y หรือ pl ei otro pi sm
Gen et ic het erog en ei ty และ phen oc op y
Ons et age
Spora di c case
 Exp res si vit y และ
pene trance
ยีนของ โรคเด ีย วกั นอ าจ มี การแ สด งอ อกมากหรือ น้อ
ยในผ ู้ป่ วยแต ่ล ะคน
แม้ผู้ป่ว ยใ นคร อบ คร ัว เดียว กันก็อา จมีคว ามร ุนแร ง
ของโ รคไม่เ ท่ ากัน ( v ari abl e ex pres si vity )
เพราะยีนท ี่ผิด ปกต ิมีปฏิสัมพ ันธ์กับ ยีนอ ื่น ๆท ี่มีอ ยู
่แล้ว แต กต่าง กันใ นแ ต่ล ะคนใน บางคนย ีนที่ผ ิดปกต ิ
อาจ ไม่แสด งลักษณะ ข องโร คอ อกมา
( non-pe netran t )
หรือ มีการ แสด งอ อกมาไม่ท ุกค นที่มีย ีนผิด ปก ติ (
 Pleio tr opy or
pl eiotr opism
ยีนหนึ่งยีน หรือ ยีนคู่หนึง่ มีการแสดงออก
ได้หลายระบบ เนื่องจาก pol ype pti de
ที่กำาหนดโดยยีนนั้นอาจทำาหน้าที่ในหลายกระบวน
การทางชีวเคมี และกระบวนการพัฒนาหลาย
กระบวนทำาให้เกิดผลตามมาหลายอย่าง
Syndr om e =
กลุ ่ม อา กา ร
 Ge ne tic h eter ogenei ty a nd
phen ocopy
โรคที่มีล ักษ ณะเหมือ นว่าเป็นโ รคเด ีย วกันแ ต่เก
่ิด จากกล ไก
ทาง พัน ธุกร รมที่แต กต ่างกันไ ด้ห ลายแบบ
อาจเ กิด จาก ยีนเ ดี่ยว ที่ต ำาแหน่งเ ดีย วกันแต ่เ ป็
นคนล ะ al lel e
หรือ เกิดจากย ีนที่ต ่างต ำาแห น่งก ัน หรือ จาก
chromo som e disorde r หรื อ จาก
mu lti fac torial
โรคที่มีสาเ หตุมาจ ากสิ่งแว ดล้อ ม
 Onset ag e
โรคที่เกิดจากความผิดปกติทางพันธุกรรมในผู้ป่วยแ
ต่ละคนมีการแสดงออกในอายุที่ใกล้เคียงกันหรือแตก
ต่างกันก็ได้
 Spo radic case
มีผู้ เป็นโ รค แต ่ เพ ีย งผู้เด ีย วในครอ บคร ัว
มีสาเ หตุมาจ ากพ ัน ธุกร รมห รือ สิ่งแว ดล้อ มก็ไ ด้
ใน กร ณีท ี่มีสาเ หต ุมาจากพ ันธุกร รมสามาร ถอธ ิ
บายไ ด้ด ัง ต่อ ไปนี้
1. Chrom os ome di sorder or mul tifactori al
2. N ew muta ti on แบบ autos omal do mi nan t
3. โรคที่ถ ่าย ทอ ดแบบ aut os om al rec essiv e
4. โรคที่ถ ่าย ทอ ดแบบ X-l inked reces siv e
 Auto so mal d omina nt
inherita nce
he loc us is on a n aut osoma l c hromos ome
n d on ly o ne mut an t al lel e is re qu ired
r e xpre ssio n of t he ph eno type
 How do auto som al do min ant
disease sta y in the pop ulat ion ?

1 . Variab le Expressivit y
2. La te O nset
3. High R ecurr ent M uta ti on
Rate
4. Incom plet e Penet rance
Autoso mal dom inant in herita nce
 Auto so mal d omi nant
inhe rita nce
ถ่า ยท อดท างกรรม พัน ธ์ท าง แน วดิ่ ง โ ดยโ รค
ป็น ทุกชั่ว โค ตร
ผู ้เ ป็น โร คมีโอ กา สถ่าย ทอดโร คนี้ไ ปยั งลู กขอ งต
ด้ปร ะม าณ ร้อยละ 50
ผู้ท ี่ไ ม่เป็น โรค จะไ ม่ ถ ่า ยท อดไ ปยัง ลูกเ ลย
ทั้ง 2เพศม ีโ อกา สเท ่า กัน ใน กา รเกิดโ รค
 Auto so mal rece ssi ve
inheritan ce
The loc us i s o n a n a ut os om al
chr omos ome and bo th a ll el es m us t
be mut ant a ll el es to ex pr ess ion
of t he p henot ype
Aut oso mal rece ssi ve
inheritan ce
 Aut osom al reces si ve
inherita nce
1. ถ่าย ทอ ดทางกร รมพ ันธ์ต าม แนว ราบ โ ดยไ ม่ปร ากฏ
ในพ ่อ แม่หรือ ลูก
2. ประ มาณ ร้อ ยละ25 ของพี ่น ้อ งของคนที่เ ป็นโ รค จะ
มีโ อก าส เป็นโ รคด้ว ย
3. บิ ดามารดาข องคนที่เ ป็ นโรคอ าจสืบสาย เล ือ ดเดี ยว กัน
4. ทั้ง 2เพศมีโ อกาสเ ท่ากันใน การ เกิด โรค
 X-linked rece ssi ve
inheritan ce
e lo cus is on the X chr om os om e
d b ot h all el es m us t be m ut an t al lele
ex pr es sion of the pheno type in
ma le s
X-linked rece ssi ve
inheritan ce
 X-lin ked r ecessi ve
inhe ritan ce
1.
โรคเ ป็น ในเ พศ ชาย เป ็ นส่ว นให ญ่ หรื อ เก ื อ บท ั้ งหม
ดที ่ร ั บ ยีน นี ้ม าจากม ารดา
2.
ชาย ที ่เ ป็น โรคจะ ถ่าย ทอ ดยี นไป ยั ง ลู กห ญิ ง ทุก คน
ซึ ่ ง จะ
ไม่ มีอ าการ แสดง ออ กเ พร าะมี X-c hro mos ome
ที ่ ปก ติ คอ ยควบคุ มอ ยู ่
 X-linke d d omina nt
inherita nce
The loc us is on X c hromo some a nd o nl y
on e mu tan t al lel e i s re qui re d fo r
ex pre ssion of t he phe no type in f emal es
X-linke d d omina nt
inherita nce
 X-linke d d omina nt
inherita nce
1. บางครั้งแยกไม่ได้จาก aut osoma l d omi nan t
2. ไม่พบมีการถ่ายทอดโรคจากบิดาไปยังลูกชาย
3. เพศหญิงเป็นโรคมากกว่าเพศชายประมาณ 2 : 1
 No ntr ad itiona l
in her it ance
• Mit ocho ndr ial inh er it ance : DN A ใน
mit ocho ndr ial สร้ าง pr ot ein ได ้ 13 ชนิ ด ใช ้ ใน
respir at or y cha in re act ion
• Affect ing or gans wit h high e ner gy requ iremen t
1. Maternal inh. ( tx by female ) affect both sex
2. Involve energy production
3. เป็น heterogeneity ได้
4. เนื้อเยื่อ
ที่มีผลกระทบมากน้อยขึ้นอยู่กับความต้องการของการใช้พลังงาน
Mit oc hondria l in herita nce
 Multi facto rial diso rder
• มีความสำาคัญทาง genetic disorder มีความซับซ้อน
เกี่ยวข้องกับโรคต่างๆ หลายโรคที่พบบ่อยๆได้แก่ CHD ,
HT, Psychiatric schizophrenia , Dementia, IDDM,
cancer, Mental retardation, Congenital malformation
มีหลาย gene ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง และมี interactive
ระหว่าง gene และ สิ่งแวดล้อม เนื่องจากไม่เกี่ยวกับ
single gene disorder
การใช้วิธีการทางคณิตศาสตร์มาคำานวณหรือทำานายเป็นไ
ปได้ยาก
 Chro mo som e
ab no rma lit y Satellite
Short
Centromere stalk
1 0contriction 20 constriction
Long

Metacentric Submetacentric Subterminal (acrocentric)

The chromosomes are grouped by size and location of
the centromere (metacentric, submetacentric, and acrocentric).
 Chromosomes (Colour)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 X Y
บ่งต ามตำาแ หน่ง cen trome re แล ะ ขนาด 7 กลุ่ม A-G

A 1-3 LARGE METACENTRIC

B 4-5 LARGE SUBMETACENTRIC
C 6-12,X MEDIUM METACENTRIC
D 13-15 MEDIUM ACROCENTRIC
E 16-18 SMALL SUBMETACENTRIC
F 19-20 SMALL METACENTRIC
G 21-22,Y SMALL ACROCENTRIC
 A L.MC B L.SMC

C M.MC

D M.AC E S.SMC

F S.MC

G S.AC
CHROMOSOME ABERRATION แบ่ง 2 หัวข้อ
1. จำานวนผิดปกติ
Aneuploidy หารด้วย n (23) ไม่ลงตัว
2n+1 trisomy
2n-1 monosomy
Polyploidy หารด้วย n > 2 ขึ้นไป
3n triploidy
4n tetraploidy
กลไก
1.1 Non disjunction
1.2 Anaphase lag ขาดแรงดึงจาก spindle fiber
1.3 Mosaicism มีมากกว่า 1 cell line ทั้งๆที่มาจาก zygote
embryo2

เดียว เกิดจาก 1.1,1.2 ในระหว่างการแบ่งตัวครั้งที่ 2 ของ

zygote
Somatic origin
Meiotic origin  
2. โคร งสร้างผ ิด ปกติ
Deletion
Duplication
Inversion
Translocation
Isochromosome
Ring chromosome
Deletions
Duplication
Pericentric inversion
Pericent ri c Inve rsion
Paracentric Inversion
Translocation
Isochromosome
Ring chromosome
AU TOSOM AL A BNO RMALI TI ES

MEI OTI C NO NDI SJU NCT IO N

MITOT IC NON DI SJUN CTI ON (Mo saic)
RO BE RTS ON IAN TR AN SLO CAT ION
ISO CH ROM E FO RM ATI ON
(I sochrome, or 21q 21q, may result f rom
a Robert son ian t ransl ocat ion )
 MEI OTI C
NON DISJ UNCTI ON
Nondisjunction, the failure of the chromosomes to disjoin and
move to opposite poles may affect as many as 25% of all ova and
2% of all sperm. Half of these abnormal gametes are nullisomy,
half are disomy.
Nondisjunction at meiosis 1
Nondisjunction at meiosis 2
MI TOTIC NO NDISJ UNCTION (Mosai c)

A chimera is an individual that results from the fusing

of two cell lines, from two zygotes, during development

Mitotic nondisjunction of chromosome 21 occurs

early in development of a female, two new cell
lines develop, 45, XX, -21 and 47, XX, +21, in
addition to the 46,XX founding cells
Somatic origin
Robertsonian translocation.
 ROBER TSON IAN TR AN SLOC ATIO N

9% of Down syndrome children born to mothers who are less than

30 years of age will be the result of Robertsonian translocation. Dow
n syndrome mothers under the age of 30 have a relatively low recurr
ence risk for a second trisomy 21 if the first affected child resulted fr
om either meiotic or mitotic nondisjunction.
However, the recurrence risk is much higher if the affected child was
the result of a Robertsonian translocation
ISOCHROME FORMATION

Isochrome, or 21q21q, may result from a Robertsonian

translocation between the two 21 chromosomes during mit
osis in the germ line, or it may result from an improper mi
totic division of the centromere, where the centromere divi
des transversely rather than longitudinally
Isochrome
การแท้งเอง 50% มี chromosome ผิดปกติ
Trisomy E (2n+1)
XO Syndrome DEATH
Tripoloidy (3n)

7/1000 ของ chromosome ผิดปกติ

Trisomy X XXX XXY XYY
3.5 1 2 0.5
Trisomy G E D
3.5 2 0.5 1
ความผิ ดป กต ิ ข อง auto some กลุ ่ม A, B, C,F มีน้อย
เพราะมีขนาดใหญ่ ถ้ามีความผิดปกติมักจะเสียชีวิต
Trisomy Syndrome
Trisomy 1 Orafacial-digital syndrome
Monosomy Syndrome
Ring 1 ปัญญาอ่อน เตี้ย ศรีษะเล็ก
Ring 3 ปัญญาอ่อน เตี้ย ศรีษะเล็ก ขนตามตัวมาก สะโพกเคลื่อน
Short arm 5 หายไปตัวหนึ่ง Cat Cry Syndrome )ปัญญาอ่อน เติบโตช้า
ความผิด ปกต ิ ก ลุ ่ ม E T ris omy 18 E dward ‘s
syndro me

1/4500 อัตราการเพิ่มขึ้นเมื่อแม่อายุมาก
พบเป็นหญิง ถ้าเป็นชายมักจะแท้ง
กล้ามเนื้ออ่อนแรง ขนตามตัว ศรีษะเล็ก หูใหญ่ คางเล็ก
ส้นเท้า ยื่นไปด้านหลังมากกว่าปกติ
มือ มีลักษณะจำาเพาะ
มืออยู่ในท่ากำามือและนิว้ มือจะทับกัน
ที่ส้นเท้าจะยื่นยาวไปทางด้านหลังมากกว่าปกติ และขาทั้ง 2
= 6 นิ้วมือ
simian palm crease (a straight line rather than
an M-shape across the palm),
คว าม ผิด ปกต ิ ก ลุ ่ม G Down ‘ syndrome 3
แบบ
Trisomy 21 non-disjunction
Translocation (D/21, G/21 ) long arm ของD หรือG
ต่อกับ long arm 21
Mosaicism trisomy 21 + cell ปกติ
0.1-0.2 % ของเด็กแรกเกิดจากมารดาที่มีอายุมาก
94% Trisomy 21
6% Translocation (แม่อายุ มากกว่า 30ปี)
สัมพันธ์กับ acute leukemia พบว่า 60% เป็น
myelogenous leukemia
Ra dial lo op 4 ,5
Ul nar lo op
ควา มผ ิด ปกติ กลุ ่ม D Patau ‘s syndrome
Trisomy D1 (13-15)
นำ้าหนักตัวน้อย สมองพิการ
กระโหลกด้านหน้าปิดไม่สนิท มีเนื้อสมองโผล่ออกมา
SEX C HRO MO SOM E ABN OR MALI TIES
MEIOTIC CHROMOSOMAL ABNORMALITIES
TURNER SYNDROME
KLINEFELTER SYNDROME
XYY & XXX SYNDROMES
NON-MEIOTIC CHROMOSOMAL ABNORMALITIES
INVERSIONS
RING CHROMOSOMES
NON-ROBERTSONIAN TRANSLOCATIONS
ความผิด ปกต ิ ก ลุ ่ ม X-c hro mo some

0.5 % ของคนทั่วไป
Turner ‘s syndrome 1/2500 ของทารกหญิง
45, X 70-80%
45, X รวมกับ ring X หรือ isochromosome X
gene X ที่หาย ไปมักจะ มาจาก พ่อ
ลั กษ ณะที ่สำา คั ญ 4 ปร ะก าร เม ื่ อ X
chro mos ome หายไป 1 ตั ว

ลักษณะภายนอกเป็นหญิง
เตี้ยแคระ
2 0 sex characteristic ไม่เจริญเพราะรังไข่ผิดปกติ
ความพิการทางกาย
TURNER SY NDR OME
Turner syndrome (45,X) is the most frequent
chromosomal abnormality.
It is found in more than 7% of all spontaneous
abortions.
As it affects only about 1/2500 live female births, only
about 2% of the recognized 45,X embryos survive to ter
m, 98% are lost.
TURNER SYN DROME (c on’ t)

The nondisjunction that results in a 45,X female can

occur at either meiotic division in either spermatogenesis
or oogenesis, but about 80% are the result of paternal n
ondisjunction.
Turner syndrome individuals can also result from early
mitotic nondisjunction, being mosaic 46,XX/45,X.
นิว้ มือ1,2

อื่นๆ
KLI NEFELT ER SYN DROM E
Klinefelter syndrome (47, XXY) occurs in
about 1/850 male births. In the human, the
presence of one Y chromosome produces
male secondary sex characteristics in the a
bsence of specific mutations for sex determi
ning loci
นิว้ มือ1,3,4,5 นิว้ มือ 2
Kli nef el ter s yndrome
วัยรุ่นชายมีเต้านม cell มี barr body
47,XXY และ มีX มากกว่า 2 ตัว มีYอยู่ดว้ ย
ปัญญาอ่อน อัณฑเล็ก
อุบัติการณ์ เป็นความผิดปกติของ sex
chromosome ที่ พบมากที่สุด 0.2
%ของเพศชาย
XY Y & XXX SYN DRO MES

XYY syndrome occurs in about 1/1000 male births. It can only result from
nondisjunction in the second meiotic division of spermatogenesis

XXX syndrome (47,XXX) has such a normal phenotype that it is not usually
classified as a disease or even recognized unless there are reproductive
problems with spontaneous abortions.
Pol y X ในห ญิ ง ม ี X มาก กว ่ า 2 ตั ว
ไม่พบว่าบุตรมีความผิดปกติ เพราะไข่ที่มี XX
จะไม่สามารถผสมกับ sperm เพราะกลายเป็น polar body

XYY s yndrome
XYY ผอมสูง พฤติกรรมรุนแรง สติปัญญาด้อยกว่าปกติ
พบ 0.4%ของเด็ก 5 % ในชายที่มีอาการดังกล่าว
Sex chrom osom e M osaicism
Cell มากกว่า 1 แบบปะปน อยู่ในร่างกาย tissue
ประกอบด้วย cell ทีม่ ี chromosome แบบเดียว
หรือหลายแบบ
Tissue แต่ละชนิดมี cell ที่มcี hromosome
แตกต่างกัน
อาการแสดง
ขึ้นอยู่กับสัดส่วนปริมาณของ cell
แต่ละแบบที่ประกอบเป็นร่างกาย
NON-M EIOTI C C HR OMO SOM AL ABN OR MALI TIES

INVERSIONS

RING CHROMOSOMES

NON-ROBERTSONIAN TRANSLOCATIONS