Bài 2 - Phương Trình Đường Thẳng Trong Mặt Phẳng

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 10

Bi 2.

Phng trnh ng thng trong mt phng



11
BI 2. PHNG TRNH NG THNG TRONG MT PHNG
I. VCT C TRNG CA NG THNG:
1. Vct ( )
1 2
; v a a =

l vc t ch phng (VTCP) ca () () // gi ca v


2. Vct ( ) ; n a b =

l vc t php tuyn (VTPT) ca () () gi ca n


3. Nhn xt:
() c v s vct ch phng v v s vct php tuyn ng thi v n

.
II. PHNG TRNH NG THNG
1. Phng trnh tham s: PT t () i qua M
0
(x
0
, y
0
) v c VTCP ( )
1 2
; v a a =

:
( )
0 1
0 2
x x a t
t
y y a t
= +

= +


2. Phng trnh chnh tc: PT t () i qua M
0
(x
0
, y
0
) v c VTCP ( )
1 2
; v a a =

:
0 0
1 2
x x y y
a a

=
3. Phng trnh h s gc: PT t () vi h s gc a l: y = ax + b.
4. Phng trnh tng qut: PT t () tng qut: 0 Ax By C + + = vi
2 2
0 A B + >
Nhn xt: (): 0 Ax By C + + = vi
2 2
0 A B + > c
VTCP ( ) ; v B A =

v VTPT ( ) ; n A B =


5. Phng trnh t () i qua M
0
(x
0
, y
0
) vi h s gc k l: ( )
0 0
y k x x y = +
6. Phng trnh t () i qua M
0
(x
0
, y
0
) vi VTPT ( ) ; n A B =

l:
( ) ( )
0 0
0 A x x B y y + =
7. Phng trnh t () i qua M
0
(x
0
, y
0
) vi VTCP ( ) ; v A B =

l:
( ) ( )
0 0
0 B x x A y y =
8. Phng trnh t () i qua 2 im M
1
(x
1
, y
1
), M
2
(x
2
, y
2
):
1 1
2 1 2 1
x x y y
x x y y

=


9. Phng trnh on chn i qua A(0; a), B(0; b) l: 1
y
x
a b
+ =
10. Phng trnh chm ng thng: Cho 2 ng thng ct nhau
( ) ( )
1 1 1 1 2 2 2 2
: 0; : 0 a x b y c a x b y c + + = + + = vi I = ( ) ( )
1 2
.
ng thng () i qua I l: ( ) ( )
1 1 1 2 2 2
0 p a x b y c q a x b y c + + + + + = vi
2 2
0 p q + >
Chng IV. Hnh gii tch Trn Phng

12
III. V TR TNG I CA 2 NG THNG
1. Dng tham s: (
1
) i qua M
1
(x
1
; y
1
):
( )
1 1
1 1
x x a t
t
y y b t
= +

= +

,
(
2
) i qua M
2
(x
2
; y
2
):
( )
2 2
2 2
x x a t
t
y y b t
= +

= +


Nu ( )
1 1 1
; // v a b =

( )
2 2 2
; v a b =


1 2 2 1
0 a b a b th ( ) ( )
1 2
= im I.
Nu ( ) ( )
1 1 1 2 2 2
; // ; v a b v a b = =

//
1 2
M M
( ) ( )
1 2 2 1
1 2 1 1 2 1
0
0
a b a b
a y y b x x
=


th (
1
) // (
2
).
Nu ( ) ( )
1 1 1 2 2 2
; // ; v a b v a b = =


1 2
// M M
( ) ( )
1 2 2 1
1 2 1 1 2 1
0
0
a b a b
a y y b x x
=


th (
1
) (
2
).
2. Dng tng qut:
( ) ( )
( ) ( )
1 1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2 2
: 0; ;
: 0; ;
a x b y c n a b
a x b y c n a b

+ + = =

+ + = =

;
1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2
; ;
x y
a b b c c a
D D D
a b b c c a
= = =
Nu D 0
1 2 2 1
0 a b a b th ( ) ( )
1 2
= im ;
y
x
D
D
I
D D
| |
|
\

Nu D = 0 v
2 2
0
x y
D D + >
1 2 1
1 2 2
a a c
b b c
= th (
1
) // (
2
).
Nu 0
x y
D D D = = =
1 2 1
1 2 2
a a c
b b c
= = th (
1
) (
2
).
IV. GC GIA 2 NG THNG:
1. Dng h s gc:
Cho
( )
( )
1 1 1
2 2 1
:
:
y a x b
y a x b
= +

= +

. Gc ( ) [ ]
1 2
1 2
1 2
, 0; 90 : tg
1
a a
a a

= =
+

2. Dng tng qut:
Cho
( ) ( )
( ) ( )
1 1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2 2
: 0; ;
: 0; ;
a x b y c n a b
a x b y c n a b

+ + = =

+ + = =

;
1 2 2 2
2 2 2 2
1 1 2 2
cos
a a b b
a b a b
+
=
+ +

Bi 2. Phng trnh ng thng trong mt phng

13
V. KHONG CCH V PHNG TRNH NG PHN GIC
1. Khong cch t M
0
(x
0
, y
0
) n (): 0 ax by c + + = l:
( )
( )
0 0
2 2
,
ax by c
d M
a b
+ +
=
+

2. Cho
( )
( )
1 1 1 1
2 2 2 2
: 0
: 0
a x b y c
a x b y c
+ + =

+ + =

ct nhau th phng trnh 2 ng phn gic



1 1 1 2 2 2
2 2 2 2
1 1 2 2
a x b y c a x b y c
a b a b
+ + + +
=
+ +







VI. CC BI TP MU MINH HA
Bi 1. Trn mt phng Oxy cho im A(2;2). Vit phng trnh ng thng
i qua im ( ) 3;1 M v ct trc Ox, Oy ti B v C sao cho tam gic ABC cn
Gii
Gi ( ) ; 0 B b Ox = v ( ) 0; C c Oy = suy ra ():
( )
1 0
y
x
bc
b c
+ =
(3;1) ( ) M
3 1
1
b c
+ = , (1). Tam gic ABC cn ti A
2 2
AB AC =
( ) ( )
2 2
2 2 4
2 4 4 2
2 2
b c b c
b c
b c b c
= + = +
+ = + +

= =


Vi 4 b c = + :
( )
2
1 2
2, 6
1 4 ( ) : 1; ( ) : 1
6 2 2 2 2, 2
c b
y y
x x
c
c b
= =
= + = + =

= =


Vi b c = :
( )
1 2 2 b c = = (loi, do trng vi
( )
2
)
Bi 2. Cho tam gic ABC c nh A(1; 3)
a. Gi s hai ng cao (BH): 5 3 25 0 x y + = , (CK): 3 8 12 0 x y + = .
Hy vit phng trnh cnh BC.
b. Gi s ng trung trc ca AB l (): 3 2 4 0 x y + = v G(4; 2) l
trng tm ca tam gic ABC. Xc nh ta cc nh B v C .

Du hiu Phn gic gc nhn Phn gic gc t
1 2 1 2
0 a a b b + >
1 1 1 2 2 2
2 2 2 2
1 1 2 2
a x b y c a x b y c
a b a b
+ + + +
=
+ +

1 1 1 2 2 2
2 2 2 2
1 1 2 2
a x b y c a x b y c
a b a b
+ + + +
=
+ +

1 2 1 2
0 a a b b + <
1 1 1 2 2 2
2 2 2 2
1 1 2 2
a x b y c a x b y c
a b a b
+ + + +
=
+ +

1 1 1 2 2 2
2 2 2 2
1 1 2 2
a x b y c a x b y c
a b a b
+ + + +
=
+ +

Chng IV. Hnh gii tch Trn Phng

14
Gii
a. (AB) (CK) nn (AB) c phng trnh l 8 3 0 x y c + =
im
( ) ( )
1 : 8 3 1 0 A AB c AB x y = = .
( ) ( )
AC BH nn
( )
AC c phng trnh 3 5 0 x y m + =
im
( ) ( )
12 : 3 5 12 0 A AC m AC x y = =
( ) ( ) B BH AB Ta ca B tha mn h: ( )
8 3 1 0
2; 5
5 3 25 0
x y
B
x y
=

+ =


( ) ( ) C CK AC Ta ca C tha mn h: ( )
3 5 12 0
4; 0
3 8 12 0
x y
C
x y
=

+ =


Phng trnh cnh BC l (BC):
5
2
5 2 20 0
4 2 0 5
y
x
x y

= + =


b. (AB)
( )
: 3 2 4 0 x y + = v cha A(1;3)
( )
: 2( 1) 3( 3) 0 AB x y + + =
hay
( )
: 2 3 7 0 AB x y = . Gi M l trung im AB suy ra ta ca M tha h:
( )
3 2 4 0
2; 1
2 3 7 0
x y
M
x y
+ =

, khi : ( )
2 5
5;1
2 1
B M A
B M A
x x x
B
y y y
= =

= =


im G(4;2) l trng tm ABC nn:
3
3
A B C G
A B C G
x x x x
y y y y
+ + =

+ + =


( )
1 5 12 8
8; 4
3 1 6 4
C C
C C
x x
C
y y
+ + = =



+ + = =


. Vy ( ) ( ) 5;1 , 8; 4 B C
Bi 3. Cho
1 2
( ) : 5 0; ( ) : 2 7 0 d x y d x y + + = + = v im ( ) 2; 3 A .
Tm
1
B ( ) d v
2
C ( ) d sao cho ABC c trng tm ( ) 2; 0 G .
Gii
t
( )
1 1 1
B ; 5 ( ) t t d v
( )
2 2 2
C 7 2 ; ( ) t t d
im G(2; 0) l trng tm ABC nn:
3
3
A B C G
A B C G
x x x x
y y y y
+ + =

+ + =


1 2 1 2 1
1 2 1 2 2
2 7 2 6 2 3 1
3 5 0 2 1
t t t t t
t t t t t
+ + = = =


+ = = =

. Vy ( ) ( ) 1; 4 , 5;1 B C
Bi 2. Phng trnh ng thng trong mt phng

15
Bi 4. Cho
1 2
( ) : 1 0 ; ( ) : 2 1 0 x y x y + = + + = v im M(2;1).
Vit phng trnh ng thng (d) i qua im M v ct
1 2
( ), ( )
ln lt ti A, B sao cho M l trung im ca on thng AB.
Gii
im
( ) ( )
1 1 1
A A ; 1 t t + ; im
( ) ( )
2 2 2
B B ; 2 1 t t
M(2; 1) l trung im AB nn:
1 2
1 2
2 4
2 2 2
A B M
A B M
x x x t t
y y y t t
+ = + =


+ = =


1 2
10 2
,
3 3
t t = = . Suy ra
( ) ( )
( )
10 13 7 2 4
; , ; AB 2; 5
3 3 3 3 3
A B =


(d) qua M v nhn AB

lm VTCP c PT l:
1
2
5 2 8 0
2 5
y
x
x y

= =
Bi 5. Cho
1 2
( ) : 2 5 0 ; ( ) : 3 0 x y x y + = + = v im M(2; 0).
Vit phng trnh ng thng (d) i qua im M v ct
1 2
( ), ( )
ln lt ti A v B sao cho MA 2MB =


Gii
im
( ) ( )
1 1 1
A A ; 2 5 t t + ; im
( ) ( )
2 2 2
B B ; 3 t t
Suy ra:
( ) ( )
1 1 2 2
MA 2; 2 5 , MB 2; 3 t t t t = + + = +


( )
( )
1 2
1 2
2 2 2
MA 2MB
2 5 2 3
t t
t t
+ = +

=

+ =


( )
1
1 2
1 2 2
1
2 2
MA 3; 7
1
2 2 1
2
t
t t
t t t
=
=

=

+ = =


(d) qua M v nhn MA

lm VTCP c PT l:
2
7 3 14 0
3 7
y
x
x y
+
= + =
Bi 6. Cho ABC c nh A(2;7) phng trnh mt ng cao v mt trung
tuyn v t hai nh khc nhau ln lt l: 3 11 0, 2 7 0 x y x y + + = + + = .
Vit phng trnh cc cnh ca tam gic ABC.
Gii
Nhn xt: Do A(2; 7) c ta khng tha mn phng trnh mt trong hai
ng thng cho nn cc ng cao v trung tuyn khng i qua A(2; 7).
t (BH): 3 11 0 x y + + = v (CM): 2 7 0 x y + + = .
Ta c:
( )
( ) B BH B ; 3 11 t t . Gi M l trung im AB khi ta M l
Chng IV. Hnh gii tch Trn Phng

16
A
C B
H
M

2
2 2
3 18
2 2
A B
M
A B
M
x x
t
x
y y
t
y
+
+
= =

+

= =


( )
( )
2 3 18
M CM 2 7 0
2 2
t t +
+ + =
( ) 4 B 4;1 t =
Phng trnh ng thng cha cnh AB l:
7
2
4 3 13 0
4 2 1 7
y
x
x y
+

= + + =
+

(AC) (BH): 3 11 0 x y + + = v (AC) i qua im A(2; 7) nn phng trnh
(AC) l: ( 2) 3( 7) 0 x y + =
( )
AC : 3 23 0 x y =
im C (AC) (CM) suy ra ta C tha h: ( )
3 23 0
5; 6
2 7 0
x y
C
x y
=

+ + =


Phng trnh cnh BC l (BC):
1
4
7 9 19 0
5 4 6 1
y
x
x y

+
= + + =
+

Bi 7. Cho ABC c nh A(1; 2), ng trung tuyn (BM): 2 1 0 x y + + = v
phn gic trong (CD): 1 0 x y + = .Vit phng trnh ng thng BC.
Gii
im C(CD): 1 0 x y + = ( ) ;1 C t t
trung im M ca AC l
( )
1 3
;
2 2
t t
M
+

im M(BM): 2 1 0 x y + + =

( )
( )
1 3
2 1 0 7 7;8
2 2
t t
t C
+
+ + = =
T A(1;2) k (AK) (CD): 1 0 x y + = ti I (im
( )
K BC )
Suy ra (AK): ( 1) ( 2) 0 x y = 1 0 x y + =
Ta ca I tha h: ( )
1 0
0;1
1 0
x y
I
x y
+ =

+ =

. Tam gic ACK cn ti C nn


I l trung im ca AK Ta ca K: ( )
2 1
1; 0
2 0
K I A
K I A
x x x
K
y y y
= =

= =


ng thng BC i qua C, K nn c phng trnh:
1
4 3 4 0
7 1 8
y
x
x y
+
= + + =
+

A
B C
D M
K
I
Bi 2. Phng trnh ng thng trong mt phng

17
Bi 8. Vit phng trnh ng thng () i qua M(4; 1) v ct cc tia Ox, Oy
ln lt ti A v B theo cc trng hp sau:
a. Din tch OAB nh nht. b. Tng OA + OB nh nht.
Gii
Gi s () ct tia Ox ti A(a; 0) v Oy ti B(0; b) (vi a, b > 0)
suy (): 1
y
x
a b
+ = . Do M(4; 1) () nn
4 1
1
a b
+ =
4
a
b
a
=

a > 4
a. Ta c:
4 1 4 4
1 2
a b ab
ab
= + =
1
. 8
2 2
OAB
ab
S OAOB = =
Du bng xy ra
4 1 1
8; 2
2
a b
a b
= = = = (): 4 8 0 x y + =
b.
4
4 5
4 4
a
OA OB a b a a
a a
+ = + = + = + +

( )
4
2 4 5 9
4
a
a
+ =


Du bng xy ra
4
4 2 6
4
a a
a
= = =

b = 3
( )
: 2 6 0 x y + =
Bi 9. Lp phng trnh ng thng () i qua im M(2; 1) v to vi
ng thng (d): 2 3 4 0 x y + + = mt gc
o
45
Gii
Phng trnh () i qua im M c dng:
( )
( )
( )
2 2
2 1 0 0 A x B y A B + = +
2 0 Ax By A B + = v c vect php tuyn ( )
1
; n A B =


ng thng (d) c VTPT l ( )
2
2; 3 n =

. () hp vi (d) mt gc
o
45 th:
1 2 o
2 2
1 2
.
2 3 2
cos 45
2
.
. 4 9
n n
A B
n n
A B
+
= =
+ +


( ) ( )
2
2 2
2 2 3 13 A B A B + = +
2 2
5 24 5 0 B AB A + =
1
2
( ) : 5 11 0 5
5 ( ) : 5 3 0
x y A B
B A x y
+ = =


= + =


Vy c hai ng thng cn tm l
1 2
( ) : 5 11 0 ; ( ) : 5 3 0 x y x y + = + =
Bi 10. Cho hnh bnh hnh ABCD c din tch bng 4. Bit A(1; 0), B(0; 2)
v giao im I ca hai ng cho nm trn ng thng y x = .
Tm ta nh C v D.
Gii
Chng IV. Hnh gii tch Trn Phng

18
Ta c: ( ) 1; 2 5 AB AB = =


Phng trnh (AB) l: 2 2 0 x y + =
( )
( ) : ; I d y x I t t =
I l trung im ca AC v BD nn ta c:
( ) ( ) 2 1; 2 , 2 ; 2 2 C t t D t t
Mt khc: . 4
ABCD
S AB CH = = (CH: chiu cao)
4
5
CH =
Ngoi ra:
( )
( )
( ) ( )
( ) ( )
5 8 8 4 2
; , ;
6 4 4
3 3 3 3 3
, 3 2 2
5 5
0 1; 0 , 0; 2
t C D
t
d C AB CH t
t C D


= = =


Vy ta ca C v D l
( ) ( )
5 8 8 2
; , ;
3 3 3 3
C D hoc ( ) ( ) 1; 0 , 0; 2 C D
Bi 11. Cho ( ) ( ) 0; 6 , 2; 5 A B . Tm trn
( )
: 2 2 0 d x y + = im M sao cho:
a. MA + MB c gi tr nh nht. b. MA MB c gi tr ln nht.
Gii
t ( ) , 2 2 f x y x y = + .
Ta c:
( )
( )
( ) ( )
10
. 0
6
f A
f A f B
f B
=

>


Suy ra hai im A v B nm cng pha
i vi ng thng (d)
1. Gi A l i xng ca A qua (d)
Ta c: MA MB MA MB A B + = + (c nh)
( )
min MA MB A B + = , t c khi ba im , , A M B thng hng
( ) ( )
M A B d =
( ) ( ) ( )
: 2 0 AA d AA x y C + + =
( ) ( )
6 : 2 6 0 A AA C AA x y = + =
Gi
( ) ( )
H AA d = th ta ca H tha mn h: ( )
2 6 0
2; 2
2 2 0
x y
H
x y
+ =

+ =


A i xng vi A qua (d) nn ta c: ( )
2 4
4; 2
2 2
A H A
A H A
x x x
A
y y y

= =

= =


A
A
H
M

(d)
B
M
0
C
H B A
D
y = x
I
Bi 2. Phng trnh ng thng trong mt phng

19
Phng trnh ng thng
( )
A B l
2
4
7 2 24 0
2 4 5 2
y
x
x y
+

= + =
+

Ta ca M tha h:
( )
11
2 2 0
9 19 11
;
4 8 19 7 2 24 0
8
x
x y
M
x y
y

=
+ =


+ =


2. Ta c: MA MB AB (c nh)
max MA MB AB = , t c khi ba im M, A, B thng hng
( ) ( )
M AB d = . Phng trnh ng thng (AB) l: 2 12 0 x y + =
Ta ca M l nghim ca h phng trnh:
( )
5
2 2 0
7
5;
7
2 2 12 0
2
x
x y
M
y x y
=
+ =


= + =


Bi 12. Cho
( )
1
: 0 D kx y k + = v
( )
( ) ( )
2
2
2
: 1 2 1 0 D k x ky k + + =
a. Chng minh khi k thay i
( )
1
D lun lun qua mt im c nh.
b. Tm giao im ca
( )
1
D v
( )
2
D suy ra qu tch giao im ny khi k thay i.
Gii
a. Ta c
( )
1
D t:
( )
1 0 k x y + = . Ta im c nh m
( )
1
D lun i qua l
nghim ca
1 0
1, 0
0
x
x y
y
+ =
= =

. Vy
( )
1
D lun qua im A(1, 0).
b. Ta giao im ca
( )
1
D v
( )
2
D l nghim ca h phng trnh
( )
2
2
1 2 1
kx y k
k ky k
=

+ = +

gii h ta c
2
2 2
1 2
,
1 1
k k
x y
k k

= =
+ +

Vy
( )
1
D
( )
2
D =
2
2 2
1 2
,
1 1
k k
M
k k
| |

|
+ + \

2
2
2
2 2
2 2
1 2
1
1 1
k k
x y
k k
| |
| |
+ = + =
| |
+ + \ \

Do qu tch ca M l ng trn tm O bn knh R = 1.
Bi 13. Trong mt phng Oxy, cho cc im A(0; 1), B(2; 1) v cc ng thng
( ) ( ) ( ) ( )
1 2
: 1 2 2 0 ; : 2 1 3 5 0 d m x m y m d m x m y m + + = + + =
a. Chng minh
1
d v
2
d lun ct nhau.
b. Gi P l giao im ca
1
d v
2
d , tm m sao cho PA + PB ln nht.
Chng IV. Hnh gii tch Trn Phng

20
Gii
a. Xt
( ) ( )
( ) ( )
1 2 2 0
2 1 3 5 0
m x m y m
m x m y m
+ + =

+ + =

c:
2
1 2
2 6 5
2 1
m m
D m m
m m

= = +


2 2
2 2 2 1
4 14 12 ; 2 4 1
1 3 5 3 5 2
x y
m m m m
D m m D m m
m m m m

= = + = = +


Do
( )
2
3 1
2 0,
2 2
D m = + > nn h phng trnh c nghim duy nht.
Vy
1
d v
2
d lun lun ct nhau ti im P (pcm)
b. Tm m PA + PB ln nht
Ta ca P l:
2
2 2
2
2 2
4 14 12 2 2
2
2 6 5 2 6 5
2 4 1 4 2
1
2 6 5 2 6 5
x
y
D
m m m
x
D
m m m m
D
m m m
y
D
m m m m

+
= = = +

+ +

+
= = = +

+ +

Ta c:
2
2 2 2
2 2 2 4 4
2 ; 2 8
2 6 5 2 6 5 2 6 5
m m
PA PA
m m m m m m
| |
= + + =
|
+ + + \



2
2 2 2
2 2 2 4 4
;
2 6 5 2 6 5 2 6 5
m m
PB PB
m m m m m m
| |
= =
|
+ + + \


Suy ra:
2 2
8 PA PB + = . Theo bt ng thc Bunhiacpski, ta c:
( ) ( )
2
2 2
2 16 4 PA PB PA PB PA PB + + = +
( )
max 4 PA PB + = , t c
2 2 2
2 2
1
4 4
8 3 2 0
2 2 6 5 2 6 5
m
PA PB PA PB m m
m m m m m
=
= = = + =

= + +


Cch 2:
1
d v
2
d c vect php tuyn l: ( ) ( )
1 2
1; 2 , 2 ; 1 n m m n m m = =


Ta c
( ) ( ) ( ) ( )
1 2
. 1 2 2 1 0 n n m m m m = + =

nn
1 2
d d ti im P.
rng
1 2
, A d B d v 2 2 AB = nn theo bt ng thc Bunhiacpski th
( ) ( )
2
2 2 2
2 2 16 4 PA PB PA PB AB PA PB + + = = +
( )
max 4 PA PB + = ,
t c khi PA PB PAB = vung cn ti P

( )
o
1
, 45 d AB =
Ta c:
( ) ( )
( ) ( )
1 o
2 2
1
.
2 3 1
cos 45 ; 1,1
2 .
2. 1 2
AB
AB
AB
n n
m
n
n n
m m

= = =
+


( )
2
2 2
2 3 2 6 5 3 2 0 1 2 m m m m m m m = + + = = =

You might also like