Bài 3 - Giá Trị Lớn Nhất Nhỏ Nhất Của Hàm Số

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 16

Bi 3.

Gi tr ln nht, nh nht ca hm s

1
BI 3. GI TR LN NHT, NH NHT CA HM S
A. GI TR LN NHT, NH NHT CA HM S
I. TM TT L THUYT
1. Bi ton chung: Tm gi tr nh nht hoc ln nht ca hm s
( )
f x
Bc 1: D on v chng minh
( ) ( )
; f x c f x c
Bc 2: Ch ra 1 iu kin
( )
f x c =
2. Cc phng php thng s dng
Phng php 1: Bin i thnh tng cc bnh phng
Phng php 2: Tam thc bc hai.
Phng php 3: S dng bt ng thc c in: Csi; Bunhiacpski
Phng php 4: S dng o hm.
Phng php 5: S dng i bin lng gic.
Phng php 6: S dng phng php vct v h ta
Phng php 7: S dng phng php hnh hc v h ta .
II. CC BI TP MU MINH HA:
Bi 1. Tm gi tr nh nht ca P(x, y) = x
2
+ 11y
2
6xy + 8x 28y + 21
Gii. Bin i biu thc di dng P(x, y) = (x 3y + 4)
2
+ 2(y 1)
2
+ 3 3
T suy ra MinP(x, y) = 3
1 0 1
3 4 0 1
y y
x y x
= =


+ = =


Bi 2. Cho x, y > 0. Tm gi tr nh nht ca: S =
4 2 4 2
4 4 2 2
y y y x x x
y x y x y x
+ + +
Gii.
2
2
2 2
2 2
2 2 2 2
1 1 2
y y y x
x x
S
y x y x y x
| |
| |
= + + + + +
|
|
\
\

S
2
2 2
2
2
2 2
1 1 2 2
y y y x x
x
y x y x y x
| |
| | | | | |
= + + + + +
|
| | |
\
\ \ \

S
2
2 2
2 2
2
2 2
( )
1 1 2 2
y y x y x
x
y x xy y x
| |
| | | |
= + + + +
|
| |
\
\ \
.
Vi x = y > 0 th MinS = 2
Chng I. Hm s Trn Phng

2
Bi 3. Tm gi tr ln nht ca hm s
2 2 2
sin sin sin ( ) S x y x y = + + +
Gii .
2 2 2
sin sin sin ( ) S x y x y = + + + =
2
1 cos 2 1 cos 2
1 cos ( )
2 2
y x
x y

+ + +
S
2 2 9 1
2 cos( ) cos( ) cos ( ) cos( ) cos( ) cos ( )
4 4
x y x y x y x y x y x y
(
= + + = + + + +
(


S
2
2 9 9 1 1
cos( ) cos( ) sin ( )
4 2 4 4
x y x y x y
(
= + +
(

.
Vi
3
x y k

= = + , (kZ) th
9
Max
4
S =
Bi 4. Tm gi tr nh nht ca biu thc
2 2 2 2
1 2 3 8 1 2 2 3 6 7 7 8 8
... ( ... ) S x x x x x x x x x x x x x = + + + + + + + + +
Gii.
2 2 2 2
1 2 2 3 3 4 4 5
1 3 2 4 3 5 4
2 4 3 6 4 8 5
S x x x x x x x x
| | | | | | | |
= + + + +
| | | |
\ \ \ \

2 2 2 2
5 6 6 7 7 8 8
6 5 7 6 8 7 9 8 4 4
10 6 12 7 14 8 16 9 9 9
x x x x x x x
| | | | | | | |
+ + + +
| | | |
\ \ \ \

Vi
1 2 2 3 6 7 7 8 8
1 2 6 7 8
; ;...; ; ;
2 3 7 8 9
x x x x x x x x x = = = = = , th
4
Min
9
S =
Bi 5. Cho , , x y z . Tm gi tr nh nht ca biu thc:
S = 19x
2
+ 54y
2
+16z
2
16xz 24y +36xy
Gii. Bin i S f(x) = 19x
2
2(8z 18y)x + 54y
2
+16z
2
24y
Ta c
x
= g(y) = (8z 18y)
2
(54y
2
+16z
2
24y) = 702y
2
+168zy 240z
2


y
= (84z)
2
702.240z
2
= 161424z
2
0 zR g(y) 0 y, zR
Suy ra
x
0 y, zR f(x) 0. Vi 0 x y z = = = th 0 MinS =
Bi 6. Cho x
2
+ xy + y
2
= 3. Tm gi tr ln nht v nh nht ca biu thc:
S = x
2
xy + y
2

Gii Xt y = 0 x
2
= 3 S = 3 l 1 gi tr ca hm s.
Xt y 0, khi bin i biu thc di dng sau y
( )
2
2 2 2
2 2 2 2
/ ( / ) 1
1
3 ( / ) ( / ) 1 1
x y x y
x xy y S t t
u u
x xy y x y x y t t
+
+ +
= = = = =
+ + + + + +
vi
x
t
y
=
Bi 3. Gi tr ln nht, nh nht ca hm s

3
u(t
2
+ t + 1) = t
2
t + 1 (u 1)t
2
+ (u + 1)t + (u 1) = 0 (*)
+ Nu u = 1, th t = 0 x = 0, y = 3 u = 1 l 1 gi tr ca hm s
+ Nu u 1, th u thuc tp gi tr hm s phng trnh (*) c nghim t
= (3u 1)(3 u) 0
1
1 3
3
u .
Vy tp gi tr ca u l
1
, 3
3
(
(


1
Min
3
u = ; Max u = 3
Min S = 1
1
Min
3
u = t = 1
2 2
1
3
x y
x y
x xy y
=

= =

+ + =


Max S = 9 Maxu = 3 t = 1
2 2
3, 3
3
3, 3
x y x y
x xy y
x y
= = =


+ + =
= =



Bi 7. Cho x,yR tha mn iu kin ( ) ( )
2
2 2 2 2 2 2
1 4 0 x y x y x y + + + =
Tm gi tr ln nht, nh nht ca biu thc S=
2 2
x y +
Gii. Bin i ( ) ( ) ( )
2
2 2 2 2 2 2 2 2
2 1 4 0 x y x y x y x y + + + + =
( ) ( )
2
2 2 2 2 2
3 1 4 0 x y x y x + + + + = ( ) ( )
2
2 2 2 2 2
3 1 4 x y x y x + + + =
Do 4x
2
0 nn ( ) ( )
2
2 2 2 2
3 1 0 x y x y + + +
2 2
3 5 3 5
2 2
x y
+
+
Vi x = 0, y =
3 5
2

, th
2 2
3 5
Min( )
2
x y

+ = .
Vi x = 0, y =
3 5
2
+
, th
2 2
3 5
Max( )
2
x y
+
+ =
Bi 8. Tm gi tr nh nht ca hm s
( )
2
4 2 1 f x x x x = + + +
Gii. Gi y
0
l 1 gi tr ca hm f(x)
tn ti x
0
sao cho y
0
=
2
0 0 0
4 2 1 x x x + + +

2 2 2 2
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
4 2 1 2 4 2 1 y x x x y y x x x x = + + + = + +
g(x
0
) =
2 2
0 0 0 0
3 2(1 ) 1 0 x y x y + + + = . Ta c g(x) = 0 c nghim x
0

=
2 2 2
0 0 0 0
(1 ) 3(1 ) 2(2 1) y y y y + = + =
0 0
2( 1)(2 1) 0 y y +
Chng I. Hm s Trn Phng

4
Do y
0
=
2 2 2
0 0 0 0 0 0 0
3 ( 1) 3 3 0 x x x x x x x + + + + = + nn
0 2y
0
1 0
0
1
2
y . Vi x =
1
2
th Minf(x) =
1
2

Bi 9. Cho
( )
2
5 4 . y f x x x mx = = + + Tm cc gi tr ca m sao cho Min 1 y >
Gii. Ta c
( )
( )
( )
( )
( )
2
1
2
2
5 4 ; x 1 4:
5 4 ; 1 4 :
x m x x P
f x
x m x x P

+ +

=

+ +


Gi (P) l th ca y = f(x) (P) = (P
1
) (P
2
) khi (P) c 1 trong cc
hnh dng th sau y







Honh ca cc im c bit trong th (P):
Honh giao im (P
1
), (P
2
) x
A
= 1; x
B
= 4 ; Honh nh (P
1
):
5
2
C
m
x

= .
Nhn vo th ta xt cc kh nng sau:
Nu x
C
[x
A
, x
B
] m[ 3, 3] th Minf(x) = Min{f(1), f(4)}.
Khi Minf(x) > 1
3 3
(1) 1
(4) 4 1
m
f m
f m

= >

= >

1 < m 3 (1)
Nu x
C
[x
A
, x
B
] m[ 3, 3] th Minf(x) = ( )
1 1
5
2
C
m
f x f
| |
=
|
\
=
2
10 9
4
m m +

Khi Minf(x) > 1
2
[ 3, 3]
3 5 2 3
10 13 0
m
m
m m

< < +

+ <

(2)
Kt lun: T (1) v (2) suy ra Minf(x) > 1 3 2 5 m 1 + < <

A
B
C
P
2
P
1
A
B
C
P
2
P
1
A
B
C
P
1
P
2
Bi 3. Gi tr ln nht, nh nht ca hm s

5
Bi 10. ( thi TSH 2005 khi A)
Cho , , 0 x y z > ;
1 1 1
4
x y z
+ + = . Tm Min ca S
1 1 1
2 2 2 x y z x y z x y z
= + +
+ + + + + +

Gii: S dng bt ng thc Csi cho cc s a, b, c, d > 0 ta c:
( )
( )
4
4
16 1 1 1 1 1 1 1 1 1
4. .4. 16 a b c d abcd
a b c d abcd a b c d a b c d
+ + + + + + = + + +
+ + +

16 16 1 1 1 1
2
16 16 1 1 1 1
2
16 16 1 1 1 1
2
1 1 1 1 1 1
16 4 16 Min 1
2 2 2
x x y z x x y z x y z
x y y z x y y z x y z
x y z z x y z z x y z
S
x y z x y z x y z x y z

+ + + =

+ + + + +

+ + + + =

+ + + + +

+ + + =

+ + + + +

| | | |
= + + + + =
| |
+ + + + + +
\ \

Bi 11. ( thi TSH 2007 khi B)
Cho , , 0 x y z > . Tm Min ca S
1 1 1
2 2 2
y
x z
x y z
yz zx xy
| |
| | | |
= + + + + + |
| |
\
\ \

Gii: S dng bt ng thc Csi cho 9 s ta c
S
4 4 4
2 2 2
9
4 4 4
9 9 9 1
. Min
2 2 2 2
y y x y z
x x z z
x y z S
yz yz zx zx xy xy
x y z
| |
= + + + + + + + + = =
|
\

Bi 12. Cho
, 0
1
x y
x y
>

+ =

Tm gi tr nh nht ca S =
1 1
y x
x y
+


Gii: ( ) ( ) ( ) 2
y x
S y x x y x y x y x y
y x
| | | |
= + + + + + + = +
| |
\
\

Mt khc, S =
1 1
y x
x y
+

=
1 1 y x
y x

+ =
( )
1 1
x y
x y
| |
+ + |
|
\

Suy ra 2S
1 1
x y
+
4
2 2
2 2
2
xy x y
=
+
2 S MinS = 2 .
Bi 13. Cho x, y, z > 0. Tm Max ca: S =
( )
( )
2 2 2
2 2 2
( )
xyz x y z x y z
x y z xy yz zx
+ + + + +
+ + + +

Gii: S dng bt ng thc Csi v BunhiaCpski ta c 3 nh gi sau:
Chng I. Hm s Trn Phng

6
2 2 2 2 2 2
3
3 x y z x y z + +
;
2 2 2
3 3
3. . . 3. xy yz zx xy yz zx x y z + + =
( )
( )
2 2 2 2 2 2 2 2 2
1 1 1 3. x y z x y z x y z + + + + + + = + + . T suy ra
( )
( )
2 2 2
3 3
2 2 2 2 2 2 2 2 2 3
3
1 3
1 3 1 3 3 3
3 3 9
3.
3.
xyz x y z xyz xyz
S
xyz
x y z x y z x y z
+ + +
+ + +
= =
+ + + +

Bi 14. ( thi TSH 2003 khi B)
Tm gi tr ln nht, nh nht ca hm s
2
4 y x x = +
Cch 1: Tp xc nh [ ] 2; 2 D = ;

2
2
1 ; 0 4
4
x
y y x x
x
= = =


2 2
0
2
4
x
x
x x


max 2 2

min 2
y
y


Cch 2: t 2sin , ;
2 2
x u u
(
=
(

( )
( )
2 sin cos 2 2 sin 2; 2 2
4
y u u u

(
= + = +

; max 2 2 ; min 2 y y = =
Bi 15. ( d b TSH 2003 khi B)
Tm gi tr ln nht, nh nht ca
( )
3
6 2
4 1 y x x = + trn on [ ] 1;1
Cch 1. t [ ]
2
0;1 u x = . Ta c
( )
3
3 3 2
4 1 3 12 12 4 y u u u u u = + = + +
[ ]
2
1 2
2
9 24 12 0 0;1 ; 2 1
3
y u u u u = + = = = >
Nhn bng bin thin ta c
4
max 4; min
9
y y = =
Cch 2. t
6 6
sin sin 4cos x u y u u = = + .
( ) ( )
6 6 6 2 2
sin cos 3cos sin cos 3 4 u u u u u = + + + + =
Vi 0 x = th max 4 y = . S dng bt ng thc Csi ta c:
6 6 2
3
6 6 2
3
8 8 8 8 4
sin 3 sin sin
27 27 27 27 3
4 4 4 4 4
4cos 3 4cos cos
27 27 27 27 3
u u u
u u u

+ + =

+ + =


( )
6 6 2 2 8 4 4 4
sin 4cos sin cos
9 3 3 9
y u u u u y = + + + = . Vi
2 4
min
3 9
x y = =

x 0
2
3

1
y 0 0 + 0
y
4


4
9


1


x 2
2
2
y + 0 0
y
2

2 2

2

Bi 3. Gi tr ln nht, nh nht ca hm s

7
Bi 16. a) Lp bng bin thin v tm gi tr ln nht ca hm s
2
3
1
x
y
x
+
=
+

b) Cho 1 a b c + + = . Chng minh rng:
2 2 2
1 1 1 10 a b c + + + + +
Gii. a) TX: D = ;
( )
( )
2 2
1 3 1 1
0 10
3 3
1 1
x
y x y
x x

= = = =
+ +

( ) ( )
2
2
2
3 / 3 /
lim lim lim lim
1
1
1
x x x x
x x x x x
y
x
x
x
x

+ +
= = =
+
+
.
Suy ra lim 1; lim 1
x x
y y
+
= = . Nhn BBT
ta c
2
3
10 max 10
1
x
y y
x
+
= =
+

b) Theo phn a) th 10 , y x
2
3 10. 1, x x x + + .
c bit ha bt ng thc ny ti cc gi tr , , x a x b x c = = = ta c:

2
2
2
: 3 10. 1
: 3 10. 1
: 3 10. 1
x a a a
x b b b
x c c c

= + +

= + +

= + +


( )
2 2 2
9 10. 1 1 1 a b c a b c + + + + + + + +
2 2 2
10 1 1 1 a b c + + + + +
Cch 2. Trn mt phng ta Oxy t
( ) ( ) ( ) ;1 ; ;1 ; ;1 OA a AB b BC c = = =

.
Khi ( ) ; 3 OC OA AB BC a b c = + + = + +

.
Do OA AB BC OA AB BC OC + + + + =


T suy ra
2 2 2
1 1 1 10 a b c + + + + +
Bi 17. ( 33 III.2, B thi TSH 1987 1995)
Cho
2 2
1 x y + = . Tm Max, Min ca A = 1 1 x y y x + + + .
Gii. 1. Tm MaxA: S dng bt ng thc BunhiaCpski ta c
A ( ) ( )
( )
( )
2 2 2 2
1 1 2 2 2 2 2 x y y x x y x y ( + + + + = + + + + = +

.
Vi
1
2
x y = = th Max A = 2 2 +

x 1/3 +
y + 0 0
y
1

10

1

a
a+b a+b+c
C
A
B
1
2
3
O x
1
y
Chng I. Hm s Trn Phng

8
2. Tm MinA: Xt 2 trng hp sau y
Trng hp 1: Nu 0 xy , xt 2 kh nng sau:
+) Nu 0, 0 x y th A>0 Min 0 A >
+) Nu x 0, y 0 th
|A| [ ]
2 2
( ) (1 ) (1 ) 2 x y x y x y + + + + = + + = ( )
2 2
2 2 1 x y x y + =
T 2 kh nng xt suy ra vi 0 xy th Min A = 1
Trng hp 2: Xt 0 xy < : t x y t + =
2
1
0
2
t
xy

= < ( ) 1,1 t
( )
( )
( )
( )
( )
2 2 2
1 2 1 1 1 1 2 1 A x y xy x y y x xy x y xy x y xy = + + + + + + = + + + + + +
=
2 2 2
1 1 1
1 2 1
2 2 2
t t t
t t

+ + + +
( )
2
1
1 2 2 1
2
t
t

(
= + + +



( ) ( ) ( )
2 3 2 1
1 2 2 1 2 2 2
2
A f t t t t
(
= = + + + +


Ta c:
( )
( )
2
1 2
3 1 2 1 2 1 2
2 0 ; 2 1
2 2 3
f t t t t t t t
+ + +
= + = = = = =
Th
1 2
, t t vo phn d ca
( )
f t chia cho
( )
f t ( )
( )
( )
1 2
2 19 3 2
; 0
27
f t f t

= = .
Nhn bng bin thin suy ra:
( ) ( )
2
1 1
A f t A f t suy ra
( )
( )
1
2 19 3 2
Min 1
27
A f t

= = <
xy ra
1
x y t + = ;
2
1
1
2
t
xy

=
x, y l nghim ca
2 1 2 2 3
0
3 9
u u
+
+ + =
( )
1 2 15 2 2
,
6
x y
+
=
Kt lun: Max A = 2 2 + ;
( )
2 19 3 2
Min
27
A

=
Bi 18. Cho [ ] , , 0,1 x y z tho mn iu kin:
3
2
x y z + + = .
Tm Max, Min ca biu thc: ( )
2 2 2
cos S x y z = + +
Gii. Do [ ] , , 0,1 x y z nn
2 2 2 3
0
2 2
x y z x y z

< + + < + + = < .
V hm s cos y = nghch bin trn
( )
0,
2

nn bi ton tr thnh.

t 1 t
1
t
2
1
+ 0 0 +
1

( )
1
f t

( )
2
f t

1

Bi 3. Gi tr ln nht, nh nht ca hm s

9
1. Tm MaxS hay tm Min ( )
2 2 2
x y z + +
( )
( ) ( )
2
2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 1
1 1 1
3 4
x y z x y z x y z + + = + + + + + + = .
Vi
1
2
x y z = = = th MaxS =
3
cos
4

2. Tm MinS hay tm Max ( )
2 2 2
x y z + +
Cch 1: Phng php tam thc bc hai:
Khng mt tnh tng qut gi s { }
1
, , ;1
2
z Max x y z z
(
=
(

. Bin i v nh
gi a v tam thc bc hai bin z
( )
( )
( )
2
2
2 2 2 2 2 2 3 9
2 2 3
2 4
x y z z x y xy z z z z f z + + = + + + = + =
Do th hm y = f(z) l mt parabol quay b lm ln trn nn ta c:
( )
( )
( )
{ } ( )
( )
5 1 1
Max Max ; 1 1
2 2 4
f z f f f f = = = = .
Vi
1
1; ; 0
2
z x y = = = th MinS =
5
cos
4

Cch 2: Phng php hnh hc
Xt h ta cc vung gc Oxyz. Tp hp cc im ( ) , , M x y z tho mn
iu kin [ ] , , 0,1 x y z nm trong hnh lp phng ABCDABCO cnh 1 vi
A(0, 1, 1); B(1, 1, 1); C(1, 0, 1); D(0, 0, 1); A(0, 1, 0); B(1, 1, 0); C(1, 0, 0).
Mt khc do
3
2
x y z + + = nn ( ) , , M x y z nm trn mt phng (P):
3
2
x y z + + =
Vy tp hp cc im ( ) , , M x y z tho mn iu kin gi thit nm trn thit
din EIJKLN vi cc im E, I, J, K, L, N l trung im cc cnh hnh lp
phng. Gi O l hnh chiu ca O ln EIJKLN th O l tm ca hnh lp
phng v cng l tm ca lc gic u EIJKLN. Ta c OM l hnh chiu ca
OM ln EIJKLN. Do OM
2
=
2 2 2
x y z + + nn OM ln nht OM ln nht
M trng vi 1 trong 6 nh E, I, J, K, L, N.
T suy ra:
( )
2 2 2 2 5 1
1
4 4
x y z OK + + = + =
( )
( )
2 2 2 5
cos cos
4
x y z + +
Vi
1
1; ; 0
2
z x y = = = th MinS =
5
cos
4

y
3/ 2
O
E
1
1
K
3/ 2
J
M
z
x
I
L
N
3/ 2
1
O
Chng I. Hm s Trn Phng

10
Bi 19. Cho a,b,c 0 > tha mn iu kin
3
a b c
2
+ +
Tm gi tr nh nht ca
2 2 2
2 2 2
1 1 1
S a b c
b c a
= + + + + +
Gii. Sai lm thng gp:

2 2 2 2 2 2
3 6
2 2 2 2 2 2
1 1 1 1 1 1
3. 3. S a b c a b c
b c a b c a
| | | | | |
+ + + = + + +
| | |
\ \ \


6 2 2 2
6
2 2 2
1 1 1
3. 2 2 2 3. 8 3 2 Min 3 2 a b c S
b c a
| | | | | |
= = =
| | |
| | |
\ \ \

Nguyn nhn:
1 1 1 3
Min 3 2 1 3
2
S a b c a b c
a b c
= = = = = = = + + = > mu thun vi gi thit
Phn tch v tm ti li gii :
Do S l mt biu thc i xng vi a, b, c nn d on Min S t ti
1
2
a b c = = =
S im ri:

1
2
a b c = = =
2 2 2
2 2 2
1
4
1 1 1 4
a b c
a b c

= = =

= = =



1 4
4
=

16 =
Cch 1: Bin i v s dng bt ng thc Csi ta c
2 2 2
2 2 2 2 2 2
16 16 16
1 1 1 1 1 1
... ... ...
16 16 16 16 16 16
S a b c
b b c c a a
= + + + + + + + + + + +


2 2 2
17 17 17 17 17 17
16 32 16 32 16 32 8 16 8 16 8 16
17 17 17 17
16 16 16 16 16 16
a b c a b c
b c a b c a
(
+ + = + +
(


3 17 17 17 17
8 16 8 16 8 16 8 5 5 5
1
17 3 3 17
16 16 16 16
a b c
b c a a b c
(
( =
(


( )
17 5 15
17
3 17 3 17 3 17
2
2 (2 2 2 )
2 2 2
2
3
a b c
a b c
=

+ +

. Vi
1
2
a b c = = = th
3 17
Min
2
S =
Bi 3. Gi tr ln nht, nh nht ca hm s

11
Cch 2: Bin i v s dng bt ng thc BunhiaCpski ta c

( )
( )
( )
2 2 2 2
2 2
2 2 2 2
2 2
2 2 2 2
2 2
1 1 1 1 4
1 4
17 17
1 1 1 1 4
1 4
17 17
1 1 1 1 4
1 4
17 17
a a a
b b b
b b b
c c c
c c c
a a a

| | | |
+ = + + +
| |
\ \

| | | |
+ + = + + +

| |
\ \

| | | |
+ = + + +
| |

\ \



1 4 4 4
17
S a b c
a b c
| |
+ + + + +
|
\
1 1 1 1 15 1 1 1
4 4 4 4
17
a b c
a b c a b c
(
| |
= + + + + + + + +
| (
\

6 3
3
1 1 1 1 15 1 1 1 1 45 1
6 3 3
4 4 4 4 4
17 17
abc
a b c a b c
abc
( | |
| |
+ = + ( |
|
\ \

1 45 1 1 45 3 17
3 3 2
4 4 2
17 17
3
a b c
| | | |
+ + =
| |
+ +
\
|
\
. Vi
1
2
a b c = = = th
3 17
Min
2
S =
Cch 3: t
( ) ( ) ( )
1 1 1
, ; , ; , u a v b w c
b c a
= = =


Do u v w u v w + + + +

nn suy ra :
( )
2
2
2 2 2
2 2 2
1 1 1 1 1 1
S a b c a b c
a b c b c a
| |
= + + + + + + + + + +
|
\

=
( )
2 2
2 1 1 1 1 15 1 1 1
16 16
a b c
a b c a b c
| | | |
+ + + + + + + +
| |
\ \


( )
( )
2
3
15
1 1 1 1 1 1 1
2 3
4
16
a b c
a b c a b c
| |
+ + + + +
|
\


( )
3
3
2
3
1 135 1
1 1 1
3 3
2 16
abc
a b c
abc
+
( )
2
9 135
1
2 16
3
a b c
+
+ +


9 135 18 135 153 3 17
4
2 16 4 4 4 2
+ = + = = . Vi
1
2
a b c = = = th
3 17
Min
2
S =
Chng I. Hm s Trn Phng

12
B. CC NG DNG GTLN, GTNN CA HM S
I. NG DNG TRONG PHNG TRNH, BT PHNG TRNH
Bi 1. Gii phng trnh:
4 4
2 4 2 x x + =
Gii. t
( )
4 4
2 4 f x x x = + vi 2 4 x
( )
( ) ( )
3 3
4 4
1 1 1
0 3
4
2 4
f x x
x x
(
= = =
(



Nhn BBT suy ra:
( ) ( )
[ ] 3 2 2, 4 f x f x =
Phng trnh
( )
4 4
2 4 2 f x x x = + = c nghim duy nht x = 3
Bi 2. Gii phng trnh: 3 5 6 2
x x
x + = +
Gii. PT
( )
3 5 6 2 0
x x
f x x = + = . Ta c:
( )
3 ln 3 5 ln 5 6
x x
f x = +

( ) ( ) ( )
2 2
3 ln 3 5 ln 5 0
x x
f x = + > x (x) ng bin
Mt khc (x) lin tc v
( )
0 ln3 ln5 6 0 f = + < ,
( )
1 3ln3 5ln5 6 0 f = + >
Phng trnh (x) = 0 c ng 1 nghim x
0

Nhn bng bin thin suy ra:
Phng trnh
( )
3 5 6 2 0
x x
f x x = + = c khng qu 2 nghim.
M
( ) ( )
0 1 0 f f = = nn phng trnh (1) c ng 2 nghim 0 x = v 1 x =
Bi 3. Tm m BPT:
2
2 9 m x x m + < + c nghim ng x
Gii.
2
2 9 m x x m + < +
( )
2
2 9 1 m x x + <
( )
2
2 9 1
x
m f x
x
< =
+

Ta c:
( )
( )
2
2
2 2
9 2 9
2 9 2 9 1
x
f x
x x
+
=
+ +
= 0
2
2 9 9 6 x x + = =
( )
2
1 1
lim lim
9 2 1
2
x x
f x
x x
+ +
= =
+
;
( )
2
1 1
lim lim
9 2 1
2
x x
f x
x x


= =
+ +

Nhn BBT ta c
( )
f x m > , x
( ) ( )
3 3
Min 6
4 4 x
f x f m m

= = > <



x 0 x
0
1 +
f 0 +
f



(x
0
)




x 6 6 +
f 0 + 0




1
2




3
4


3
4


1
2




x 2 3 4
0 +



2



Bi 3. Gi tr ln nht, nh nht ca hm s

13
Bi 4. Tm m PT:
( )
2
2 2sin 2 1 cos x m x + = + (1) c nghim ,
2 2
x
(

(


Gii. Do ,
2 2
x
(

(

,
2 4 4
x (

(

nn t [ ] tg 1,1
2
x
t =

2
2
1
cos
1
t
x
t

=
+
;
2
2
sin
1
t
x
t
=
+
. Khi (1)
( ) ( )
2 2
2 sin cos 1 cos x x m x + = +

( ) ( )
2 2
2 2
2
2
2 2
2 1 1
2 1 2 1 2
1 1
t t t
m f t t t m
t t
| | | |
+
= + = + =
| |
+ + \ \
(2)
Ta c:
( ) ( )( )
2
2 2 1 2 2 0 1; 1 2 f t t t t t t = + = = = Bng bin thin
Nhn bng bin thin suy ra:
(2) c nghim [ ] 1,1 t
th
[ ]
( )
[ ]
( )
1,1 1,1
Min 2 Max
t t
f t m f t


0 2 4 0 2 m m . Vy (1) c nghim ,
2 2
x
(

(

th [ ] 0; 2 m .
Bi 5. Tm m h BPT:
2
3 2
3 0
2 2 4 0
x x
x x x m m

(1) c nghim.
Gii. (1)
( )
3 2
0 3
2 2 4
x
f x x x x m m

(2).
Ta c:
( )
[ )
( ]
2
2
3 4 4 0; 2
3 4 4 2; 3
x x x
f x
x x x

=

+

;
(x) = 0
2
3
x = . Nhn BBTsuy ra:
[ ]
( ) ( )
0;3
Max 3 21
x
f x f

= =
(2) c nghim th
[ ]
( )
2
0;3
Max 4
x
f x m m


2
4 21 m m 3 m 7
Bi 6. Tm m 0 h:
3 2
2
35
sin cos 6
4
33
cos sin 6
4
x y m m m
x y m m

= +

= +

(1) c nghim.
Gii

x 0
2
3
2 3
f 0 + +
f
0
CT
8
21


t 1 1 2 1
(t) 0 +
(t)
4

0

4

Chng I. Hm s Trn Phng

14
(1)
3
3 2
sin cos cos sin 12 17
1
sin cos cos sin 2
2
x y x y m m
x y x y m m

+ = +

= +


( )
( )
3
3 2
sin 12 17
1
sin 2
2
x y m m
x y m m

+ = +

= +

(2)
Xt
( )
3
12 17 f m m m = + . Ta c:
( )
2
3 12 0 2 0 f m m m = = = >
Nhn BBT suy ra: (m) (2) = 1,m 0
kt hp vi ( ) sin 1 x y + suy ra h (2)
c nghim th m = 2, khi h (2) tr thnh:
( )
( )
sin 1
1
sin
2
x y
x y
+ =

c nghim ;
3 6
x y

= = . Vy (1) c nghim m = 2.
II. NG DNG GTLN, GTNN CHNG MINH BT NG THC
Bi 1. Chng minh rng:
( )
2 2
1 ln 1 1 x x x x + + + + , x
BT
( ) ( )
2 2
1 ln 1 1 0 f x x x x x = + + + + x
Ta c:
( ) ( )
2
ln 1 0 0 f x x x x = + + = =
Bng bin thin.
Nhn bng bin thin suy ra:
( ) ( )
0 0 f x f = (pcm)
Bi 2. Cho
2 2 2
, , 0
1
a b c
a b c
>

+ + =

CMR: T =
2 2 2 2 2 2
3 3
2
a b c
b c c a a b
+ +
+ + +

Ta c: T =
( ) ( ) ( )
2 2 2
2 2 2
2 2 2
1 1 1
1 1 1
a b c a b c
a b c
a a b b c c
+ + = + +


.
Xt hm s
( ) ( )
2
1 f x x x = vi x > 0
Ta c
( )
2 1
1 3 0 0
3
f x x x = = = > .
Nhn bng bin thin
( )
2
0
3 3
f x x > .
Khi :
( ) ( ) ( )
( )
2 2 2
2 2 2
3 3 3 3
2 2 b
a b c
T a b c
f a f f c
= + + + + =
ng thc xy ra
1
3
a b c = = = .

x 0 +
f 0 +
f



0




x
1
3

+
f + 0
f


2
3 3






m 0 2 +
0 +

17

1

+

Bi 3. Gi tr ln nht, nh nht ca hm s

15
Bi 3. Cho 3 n l. Chng minh rng: x 0 ta c:

( ) ( )
2 2 3
1 ... 1 ... 1
2! ! 2! 3! !
n n
x x x x x
x x
n n
+ + + + + + <
t
( ) ( )
2 2 3
1 ... ; 1 ...
2! ! 2! 3! !
n n
x x x x x
u x x v x x
n n
= + + + + = + + .
Ta cn chng minh
( ) ( ) ( )
. f x u x v x = < 1
Ta c:
( )
( )
( )
( )
( )
( )
2 1
2 1
1 ...
2! ! 1 !
1 ...
2! ! 1 !
n n
n n
x x x
u x x u x
n n
x x x
v x x v x
n n

= + + + + =

= + + =



( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
. .
! !
n n
x x
f x u x v x u x v x u x v x u x v x
n n
( (
= + = +
( (



( ) ( ) ( ) [ ]
!
n
x
f x u x v x
n

= +
( )
2 4 1
2
1 ...
! 2! 4! 1 !
n n
x x x x
n n

(
= + + + +
(



Do 3 n l nn (x) cng du vi (2x)
Nhn bng bin thin suy ra:
( ) ( )
0 1 0 f x f x < = (pcm)
Bi 4. Chng minh rng:
3 3 4 4
3 4
2 2
a b a b + +
a, b > 0.
( )
( )
4
4
4 4 4 4 4 4 4
3 3
3 3 3 3 3 3
3
1
2 1 2
2 2
1
1
a
a b t b
a b t
a
b
+
+ +
=
+ +
+

Xt f(t) =
( )
( )
1
4 4 4
4
1
3 3
3
3
1 1
1
1
t t
t
t
+ +
=
+
+
vi 0
a
t
b
= >
f(t) =
( ) ( ) ( ) ( )
( )
1
3 1 2
4 3 3 4 2 3
4 4 3 3
2
3
3
1 1 1 1
1
t t t t t t
t

+ + + +
+
( )
( ) ( )
( )
2
3 2
3
2 4
4 3
2
3
3
1 1 1
1
t t t t
t

+ +
=
+

f(t) = 0 t = 1 Bng bin thin ca f(t)
T BBT
4
3
2
2
f(t) < 1 t > 0
4 4 4 4
3
3 3 3
2
2
a b
a b
+

+

3 3 4 4
3 4
2 2
a b a b + +
.
Du bng xy ra a = b > 0.

x 0 +
f + 0
f


1





t 0 1 +
f 0 +
f
1


4
3
2
2


1

Chng I. Hm s Trn Phng

16
III. BI TP V NH
Bi 1. Cho ABC c A B C > > . Tm gi tr nh nht ca hm s:
( )
sin sin
1
sin sin
x A x B
f x
x C x C

= +


Bi 2. Tm Max, Min ca: y =
6 6
sin cos sin cos x x a x x + +
Bi 3. Cho ab 0. Tm Min ca
4 4 2 2
4 4 2 2
a b a b a b
y
b a
b a b a
| |
= + + + +
|
\

Bi 4. Cho
2 2
0 x y + > . Tm Max, Min ca
2 2
2 2
4
x y
S
x xy y
+
=
+ +

Bi 5. Gi s phng trnh
2
2
1
0 x px
p
+ + = c nghim x
1
, x
2
.
Tm p 0 sao cho
4 4
1 2
S x x = + nh nht.
Bi 6. Tm Min ca
( ) ( ) ( ) ( )
2 2
2 3 2 3 8 2 3 2 3
x x x x
y
(
= + + + +


Bi 7. Cho x, y 0 v 1 x y + = . Tm Max, Min ca 3 9
x y
S = + .
Bi 8. Cho
2 2 2
1 x y z + + = . Tm Max, Min ca P x y z xy yz zx = + + + + + .
Bi 9. Tm m PT:
( ) ( )
2 2 2 2 x x x x m + + + = c nghim.
Bi 10 Tm m PT:
2
9 9 x x x x m + = + + c nghim.
Bi 11 Tm m PT:
( )
3
2 2 2
2 2 4 2 2 2 4 x x x x x x m + + = + c 4
nghim phn bit.
Bi 12 Tm m PT:
2
3 1
2 1
2 1
x
x mx
x

= +

c nghim duy nht.


Bi 13 Tm m PT: cos 2 4sin cos 2 0 m x x x m + = c nghim
( )
0,
4
x

.
Bi 14 Tm m PT: sin . cos 2 .sin 3 x x x m = c ng 2 nghim ,
4 2
x
(

(

.
Bi 15 Tm m h BPT:
2
2
3 2 1 0
3 1 0
x x
x mx

+ <

+ + <

c nghim.
Bi 16 a. Tm m :
2
8 2 m x x + = + c 2 nghim phn bit.
b. Cho 12 a b c + + = . CMR:
2 2 2
8 8 8 6 6 a b c + + + + +
Bi 17 Chng minh: ( ) ( )
3 3 3 2 2 2
2 3 x y z x y y z z x + + + + , [ ] , , 0,1 x y z

You might also like