Ukratko o Nacionalnom parku Una i samoj rijeci Uni Za rijeku Unu se sa pravom moe rei da je jedna i jedina rijeka

ka u Bosni i Hercegovini koja se svojom ljepotom i bogatstvom sedrenih tvorevina izdvaja od ostalih. Cijelim svojim tokom ista smargdnozelena voda rijeke Une stvorila je najljepu igru vode i svijetlosti, stvarajui niz hidrolokih, geomorfolokih i drugih fenomena menu kojima se istiu mnogi sedreni oblici, brzaci, vodopadi, ade i rijena jezera. Una je svojim procesom stvaranja sedre i sedrenih fenomena unikatna prirodna pojava na teritoriji Bosne i Hercegovine.Ukupna duina Une koja pripada crnomorskom slivu je oko 212 km. Povrina njenog sliva je 10,400km. Nedaleko od Bosanske Otoke pronaen je jedan amac izdubljen u deblu, poprilino velikih razmjera. Sluio je, po rijeima arheloginje Branke Raunig iz bihakog Regionalnog muzeja Pounja, za transport roba i ljudi. Rijeka Una izvire u Republici Hrvatskoj u selu Suvaja kod Srba. Ve nakon 20-tak metara od izvorita nalazi prvi slap. Nakon oko 12 km toka, tee teritorijom Bosne i Hercegovine. U njenom toku se skoro na svakih 3-4 km javljaju brzaci, slapovi,kaskade i vodopadi. Na svom putu ona se lomi niz vee slapove, da bi izmeu njih tekla mirno i vie liila na jezera koja se prelijevaju jedna u druge. Na svakom koraku du njenog toka oarava itav spektar boja. Tu se izdvajaju brojni spomenici prirode koji predstavljaju prave biserne ljepote, a to su: Martinbrodski slapovi, trbaki buk, Troslap, Dvoslap, Ripaki slap i Kostelski slapovi. Najljepe podruje u dolini rijeke Une nalazi se u Martin Brodu. Tu se ona stropotava niz nekoliko manjih i veih slapova i vodopada, sa 55 m visine, nakon ega od sedre pravi brojne kanalie i male otoie koji tom podruju daju ivopisnu ljepotu i atrakciju. U Martin Brodu se nalazi interesantna peina koja je nastala usedri kao i pravoslavni manastir Rmanj i Milaneva kula koja datira iz doba rimljana. Posebno je interesantan ivi svijet koji i sam pridonosi stvaranju sedrenih tvorevina.Meu njima posebno se istiu mahovne-briofite koje su granom svoga tijela pogodneza zadravanje istaloenog kalcija, a neke od njih aktivno ga asimiliraju, unose u svoj organizam i kao takve, zajedno sa algama koje imaju mo asimilacije kalcija,bitni su faktor stvaranja, nastanka i rasta sedrenih tvorevina. Na dijelu trbakog buka Una se stropotava sa visine od 24 m. Ovaj prirodni spomenik uz vodopade u Martin Brodu predstavlja najveu vrijednost prirodne batine I kategorije u Bosni i Hercegovini. Ovdje se voda velikom silom obruava niz stjenovitu podlogu i razbijajui se o stijene stvarajui pjenu i vodenu izmaglicu u kojoj se za sunanog vremena stvara duga. Una u svom gornjem toku ima naglaene osobine planinske rijeke,a voda u gornjem toku, sve do Martin Broda ima prvu kategoriju kvalitete. Odavde pa nadalje, voda je II kategorije kvalitete.I na ovom dijelu rafting je vodea sportsko-rekreativna disciplina,a Una je po raftingu postala poznata diljem Europe. Osim spomenika prirode u dolini rijeke Une nalaze se i mnogi spomenici kulture koji su skladno ukomponirani u prirodni ambijent, to znaajno doprinosi njenoj vrijednosti i potrebi zatite.

U dolini rijeke Une od Brekovice do Bosanske Krupe, na duini oko 20 km, nalazi seGrmuki rezervat kao geomorfoloki fenomen. U ovom kanjonu uzdiu se strme stijene iznad rijeke Une preko 300 m. visoko. Zbog ouvanosti sedrenih tvorevina, kvaliteta vode, raznolikosti rijetke flore i faune, bogatstva mnogih spomenika prirode i prirodnih ljepota, rijeka Una spada meu nae najljepe i najzanimljivije rijeke ne samo u Bosni i Hercegovini nego ire, stoga ona posjeduje veliko nauno, kulturno-obrazovno, estetsko, pejzano, turistiko i drugoznaenje, pa iz tog razloga je ona jedna i jedina neponovljiva krka ljepotica. Osnovni razlog za pokretanje postupka zatite sliva rijeke Une je apsolutna potreba da se fenomeni prirodnog naslijena Bosne i Hercegovine zatite i sauvaju za budua pokoljenja.Danas je Una dio velikog blaga prirodnog nasljea Bosne i Hercegovine, mjesto bogatog turistikog prometa i odravanja meunarodne sportsko-turistike manifestacije UnaRegata kao najveeg turistikog brand-a grada Bihaa i regije. Ova manifestacija odnedavno ima produenu dionicu do Hrvatske Kostajnice pa samim tim uee u organizaciji pored Bosne i Hercegovine ima i susjedna R Hrvatska.

U Uni raste preko 170 razliitih vrsta ljekovitih biljaka, kao rijetka biljka Campanile unensis,u narodu poznata kao Unska zvonika i oko 28 vrsta ribe, meu kojim su najznaajnije lipljen,pastrmka i mladica. Jednom je neko rekao: Blago zemlji kojoj su granice Una i Drina!

Una je rijeka koja veim dijelom svog toka razdvaja Bosnu i Hrvatsku. Ime rijeke Une nastalo je od latinske rijei una jedna, jedina Nacionalni park Una je prvi NP na podruju federacije Bosne i Hercegovine kojim upravlja JP Nacionalni park Una doo koje je osnovano januara 2009 godine,a sukladno Zakonu o Nacionalnom parku Una koji je donesen krajem 2008. godine. Iako JP datira od januara 2009 god. , do osnivanja uprave Preduzea sa sjeditem u Bihau nije bilo znaajnijh aktivnosti na ustrojstvu samog JP a te pa samim tim niti organizovana adekvatna zatita samog podruja NP-a kao i turistika ponuda. Skoro usvajanje Plana upravljanja i Prostornog plana kao i drugih provedbenih akata koje nalae Zakon o NP Una,uprava JP-a e moi u punom obimu sprovesti zadatke i aktivnosti koji su mu povjereni i na taj nain za naredni period uspostaviti zatitu podruja NP-a kao i organizovanu turistiku ponudu sukladno ovim dokumentima i drugim propisima. Ovim vas pozivamo da ve sad donesete odluku i posjetite Nacionalni park Una i njegovu najveu vrijednost, rijeku Unu.

J.P. NACIONALNI PARK UNA doo Biha