Professional Documents
Culture Documents
Congnghelocdau
Congnghelocdau
I- MC CH
Phn hy cc phn on nng, vi s c mt ca cht xc tc, nhm thu c xng (mc ch chnh), gasoil v GPL
Spray water
Torch oil
IV- SN PHM
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Kh t Kh ha lng Xng Gasoil nh Gasoil nng Slurry Cc
2- Cc phn ng xy ra di tc dng ca xc tc
l cc phn ng d th xy ra vi s tham gia phn ng ca cc ion carboni trung gian khng bn. Cc phn ng chnh xy ra theo c ch ny : phn ng isomer ha phn ng ct mch v tr phn ng chuyn v hydro phn ng kh hydro cc phn ng ngng t khc
Proton ha 1 P (hay 1 N) to thnh ion carbonium tip tc phn hy ion carbonium ny to thnh ion carbnium = cch loi b mt phn t H :
Cc ion carboni mi to thnh s c kh nng t bin i t dng km n nh sang dng n nh nht v chng s tc dng vi cc phn t trung ha ca nguyn liu to ra sn phm mi v ion carboni mi. Qu trnh c tip tc nh vy
IX- CHT XC TC
Cc phn ng trong qu trnh cracking xc tc l cc phn ng d th, ch yu xy ra trn b mt cht xc tc rn di dng bi, tr, bt mn, ... Lng cht xc tc ca qu trnh FCC chim mt t l ln so vi tng lng cht xc tc rn c s dng trong cng nghip lc du (khong 80%)
Cht xc tc Zolithe
Cht xc tc zolithe thuc loi CXT acide dng rn, hn hp ca hai cu t ch yu l : zolithe l tc nhn acide ng c hot ha trn mt cht mang, hm lng zolithe 10 50 % khi lng. Ngoi ra, cn c cc cht ph khc. Cht xc tc ny nm di dng bt mn vi nhng ht nh c kch thc trung bnh t 50 60 m vi c ht t 20 100 m. Gm cc cu t ch yu sau : Zolithe Cht mang
S lo ha ca cht xc tc
Xc tc trng thi cn bng Nguyn nhn s lo ha ca cht xc tc Cc bin php ngn nga s lo ha ca cht xc tc
Trong qu trnh FCC, CXT lm vic c mt thi gian th s b mt lp cc (to thnh do cc phn ng ngng t c hi xy ra trong qu trnh cracking) bm trn b mt CXT, lm che ph cc tm hot ng ca XT lm gim hot tnh ca CXT hiu sut ca qu trnh chuyn ha cng gim theo. khc phc phi tin hnh ti sinh XT. Bn cht ca qu trnh ti sinh xc tc l t chy cc bm trn b mt cht xc tc bng oxy ca khng kh. Cc phn ng xy ra u l phn ng ta nhit : C + O2 CO + 2200 kcal/kgC CO + O2 CO2 + 5620 kcal/kgC C + O2 CO2 + 7820 kcal/kgC 2H + O2 H2O (hi) + 28600 kcal/kgH2
Ti sinh cht xc tc
X- S CNG NGH
Phn xng FCC bao gm 4 khu vc : 1. khu vc phn ng ; 2. khu vc phn tch sn phm ; 3. khu vc iu phi cht xc tc ; 4. khu vc x l khi thi.
1- Khu vc phn ng
Thit b phn ng Thit b ti sinh
H thng MTC
I- MC CH
Bin i thnh phn HC cc phn on nh ca du m, ch yu l cc P v N c t 6 10 nguyn t C (thng l 7, 8, 9) thnh cc HC thm c s C tng ng
IV- SN PHM
Kh giu H2 : 2 4% m, mt phn c s dng cho tun hon li qu trnh, cn phn ln c a ra khi h thng s dng cho qu trnh lm sch sn phm v cho qu trnh hydrocracking ; Kh t C1 - C2 : 1 4% m lm nhin liu t Phn on C3 - C4 : 5 14% m sn xut GPL : hiu sut thu C4 max khi s dng cht xc tc Pt/ Aluminosilicat ; hiu sut thu C4 min khi s dng cht xc tc Pt/ Al2O3, ng thi gim ppH. Xng Reformat : 80 90% khi lng, c : RON = 98 100 ; S = RON - MON = 10 ; Giu hydrocarbon aromatic ( 60%)
V- CHT XC TC
Tt c cc cht xc tc c s dng hin nay u l dn xut ca cht xc tc Pt trn cht mang alumine c chlore ho do hng UOP p dng t nm 1949 ; Gi thnh tng i t : 35 F/kg so vi 2 F/kg zolithe xc tc cho qu trnh FCC ; Gm 2 loi cht xc tc : Cht xc tc Pt trn cht mang alumine Cht xc tc 2 chc kim loi (bimtallique)
Cc cht ng c xc tc
Nc Nit Lu hunh Cc kim loi Pb, As, Hg, Si
VII- C CH PHN NG
Phn ng Kh hydro P, N Kh hydro v khp vng Isomer ha Hydrocracking Alkyle ha Cc ho C ch 1 chc 1 chc v 2 chc 2 chc 2 chc 1 chc 1 chc v 2 chc Tm ng Pt Pt Pt + cht mang acide Pt + cht mang acide Pt + cht mang acide cht mang acide Pt hoc cht mang acide Pt + cht mang acide
VIII- NG HC QU TRNH
Qua bng 2, qu trnh RC nhn chung thu nhit mnh nn xy ra thun li iu kin nhit cao. V vy, cn phi cung cp nhit cn thit cho qu trnh bng cch chia thnh 3 hoc 4 tng xc tc lin tip c cc l t xen k. Vic chn 3 hoc 4 tng xc tc lin tip hoc 3, 4 thit b phn ng lin tip ph thuc vo bn cht ca nguyn liu : 3 i vi nguyn liu thuc loi P 4 i vi nguyn liu thuc loi N
Hin nay qu trnh RC gm 2 cng ngh chnh : Cng ngh ti sinh bn lin tc vi tng xc tc c nh (semi-rgnratif) : lm vic bn lin tc ; cht xc tc c ti sinh vi chu k t 6 15 thng khi hm lng cc bm trn b mt cht xc tc ln (15 20%); Cng ngh ti sinh lin tc vi tng xc tc di ng (rgnratif) : lm vic lin tc ; chu k ti sinh cht xc tc t 2 10 ngy : cht xc tc lm vic i qua ln lt cc thit b phn ng ni tip nhau, sau cht xc tc c ti sinh v quay li thit b phn ng u tin.
QU TRNH ALKYLE HA
1. 2. 3. 4. 5. 6. Mc ch Nguyn liu Sn phm Cc phn ng xy ra Cht xc tc C ch phn ng
Chng III
I- Mc ch
Sn xut xng c thnh phn ch yu l cc hydrocarbon nhiu nhnh c ch s octane cao (ch yu l iso-octane) bng cch alkyle ha cc iso-paraffine (ch yu l iso-butane) bi cc olfine (ch yu l butne). Xng ny c gi l alkylat, l cu t tt nht pha trn xng cao cp v n c ch s octane cao v nhy nh (RON 96, MON 94). iu cho php ch to c xng theo bt k cng thc pha trn no
III- Sn phm
Sn phm alkylat l mt hn hp v cng phc tp ca cc paraffine t C5 C12 v c trnh by trong bng 7.4. Alkylat cha ch yu cc iso paraffine nhiu nhnh, trong hm lng phn on C8 chim t 62 74 % th tch. V 6 trong s 18 ng phn ca C8 chim 90% phn on ny, gm : 2,3 DMH ; 2,4 DMH ; 2,5 DMH ; 2,2,4 TMP ; 2,3,4 TMP ; 2,3,3 TMP
IV- Cc phn ng xy ra
Phn ng chnh l phn ng gia 1 mol iso-butane v 1 mol olfine, ch yu l butne to thnh 1 mol iso-paraffine, ch yu l iso-octane : i-C4H10 + C4H8 i-C8H18 Theo qui c : iso-octane c RON = 100
Phn ng alkyle ha ta nhit v km theo s gim s mol nn xy ra thun li iu kin nhit thp v p sut cao. Nhit phn ng ph thuc vo bn cht ca olfine s dng v c c lng nh sau :
195 kcal/kg alkylat 175 kcal/kg alkylat 140 kcal/kg alkylat : vi propne ; : vi butne ; : vi pentne
V- Cht xc tc
Phn ng alkyle ha iso-butane bng cc olfine c th thc hin c m khng cn cc cht xc tc nhng vi nhng iu kin tin hnh qu trnh rt khc nghit : nhit khong 500 oC, p sut t 200 400 bar ; Khi c mt cht xc tc acide, phn ng c th xy ra nhit thp ( 50 oC) v p sut thp ( 30 bar) ; Hai cht xc tc thng c s dng nht trong cng nghip sn xut alkylat l : HF v H2SO4 trng thi lng ;
Phn ng alkyle ha xy ra hoc b mt phn chia pha hoc trong pha acide, v vy ha tan ca cc cht phn ng khc nhau l mt yu t rt quan trng. Cc olfine thng ha tan rt tt trong pha acide, nhng ngc li, cc isobutane li ha tan rt t trong acide. C th trong : H2SO4 99,5 %, ch ha tan 0,1 % iso-butane ; HF 99,5 %, ch ha tan 2,4 3,6 % iso-butane
VI- C ch phn ng
Qu trnh alkyle ha i-C4H10 bi cc olfine l mt qu trnh ht sc phc tp vi rt nhiu cc phn ng ph c th xy ra ; Vi cc cht xc tc l HF v H2SO4, phn ng xy ra theo c ch ion carbonium
Phn ng chnh
L phn ng alkyle ha i-C4 bi C4= 3 giai on : Giai on khi u mch : Olfine, butne-1 hoc butne-2, c proton ho bi acide (HF , H2SO4) to thnh 1 ion carbonium bc 2
CH3 CH = CH CH3 + H+ CH3 C+H CH2 CH3 1-C=4 + H+X- n-C+4Xn-C+4X 2-C=4 + H+X-
Cc ion carbonium bc 2 c to thnh s cn bng vi hn hp butne-1 v butne-2 (butne-2 chim a s): Cc ion carbonium bc 2 ny ng thi s phn ng vi cc i-C4 = cch trao i 1 nguyn t H iC4++ n-C4H10 :
CH3 CH3 H
H3C
C CH3
H3C
C H CH2 CH3
H3C
CH3
Giai on pht trin mch : Bao gm 3 phn ng lin tip nhau : phn ng alkyle ha, isomer ha v trao i H Phn ng alkyle ha : Khi nng ca carbocation tertiobutyle iC4+ ln, butne-2 s tin hnh phn ng alkyle ha vi chng to thnh cc 2,2,3TMP+ :
CH3 H3C C
+
CH3 CH C H CH3
+
CH3
Phn ng isomer ha : Trn y l mt ion carbonium bc 2, n c xu hng t chuyn ha sang dng cc ion carbonium bc 3 bn vng hn bng cch di chuyn nhm CH3 dc theo chiu di ca mch C
CH3 H3C C CH3 CH2 CH3 C
+
CH3 C
+
CH3
iC8+ Vi cht xc tc l H2SO4 , hu ht cc butne-1 s tin hnh isomer ha thnh butne-2 trc khi phn ng vi carbocation tertiobutyle iC4+ . Cn i vi cht xc tc HF, qu trnh isomer ha ny xy ra khng hon ton.
Phn ng trao i H : Qu trnh kh proton c tin hnh khi ibutane trao i mt nguyn t H vi iC8+ to thnh C8H v carbocation tertiobutyle iC4+ :
CH3 iC8
+
CH3 iC 8H
H3C
CH CH3
+ H3C
CH3
Giai on t mch : Bao gm nhng phn ng lm gim nng ca cc carbocation tertiobutyle iC4+ . Trong , c th k n phn ng kh proton cc carbocation tertiobutyle iC4+ to thnh isobutne :
CH3 H3C C
+
H2
CH3
(iso-butne)
Cc iso-butne c to thnh li tham gia vo qu trnh alkyle ha cc iso-butane, tip tc to thnh sn phm, do , lm tng vt lng tiu th isobutane ln rt nhiu :
CH3 H3C C
+
CH3
CH3 C
+
H2C
CH3
CH3
CH3 H3C C CH2 CH3 C
+
CH3 CH3
+ H3C
CH3 CH CH3
CH3
CH CH3
H3C
CH3
CH3
CH3
Trn y l c ch ca qu trnh alkyle ha i-C4 bng nC4=. Nu xt qu trnh alkyle ha bi C3=, bi i-C4= v bi C5= s phc tp hn nhiu v c xem l cc phn ng ph v sn phm ca cc phn ng ny ch t 30% m ca alkylat.
Cc phn ng ph
L cc phn ng to thnh cc phn on nh C5 C7 v cc phn on nng C9 C14 Gm cc phn ng chnh sau :
Polyalkyle ha Cracking Trao i hydro
Polyalkyle ha : to thnh cc phn on nng C9 C14 i-C4+ + C4= iC8+ i-C8+ + C4= iC12+ iC12+ + i-C4H i-C12H + i-C4+ iC16+ i-C12+ + C4= Cracking : xy ra theo c ch t mch , to thnh cc phn on nh C5 C7 C12+ C5+ + C7= C5+ + i-C4H C5H + i-C4+ C7= + H+ C7+ C7+ + i-C4H C7H + i-C4+
Trao i hydro :
l phn ng khng mong mun v : lm tng lng tiu tn iso-butane v to thnh cc paraffine nh ; to thnh iso-butne, vi cht xc tc H2SO4 s lm tng lng sn phm nng. Thng xy ra theo c ch xc tc acide :
Mc khuy trn : Yu t ny nh hng rt ln i vi qu trnh s dng CXT H2SO4 (t hn i vi qu trnh s dng CXT HF do H2SO4 c hn HF) ; qu trnh khuy trn phi t hiu qu m bo s tip xc gia 2 pha l tt nht ; Nu tc khuy trn 1000 3000 rpm s tng RON cho xng ln 7,5 n v Thi gian lu. trnh cc phn ng ph xy ra, i hi thi gian lu trong TBPW cng ngn cng tt. Tuy nhin, trong trng hp alkyle ha vi CXT H2SO4 th thi gian lu tng i di 20 30 pht. Nguyn nhn l do mi khi kt thc phn ng, cn phi c thi gian pha acide t c trng thi bo ho iC4 do ha tan << ca HC ny trong H2SO4
Vi cht xc tc HF
C 4 y t quan trng nh hng n cht lng alkylat v lng tiu tn cht xc tc l : thnh phn ca cht xc tc ; nhit v p sut tin hnh phn ng ; t s mol gia iso-butane/olfine ; thi gian lu
Thi gian lu
Tng i ngn hn, khong 10 20 pht
Vi cht xc tc l HF
Qu trnh alkyle ha s dng CXT l H2SO4 lun to thnh ng thi mt lng rt ln bn acide (trong , H2SO4 chim 90% m. Qu trnh x l bn ny rt phc tp v tn km v H2SO4 khng th tch ra khi cc hp cht du ha tan bng cc phng php vt l, m trc ht phi tin hnh phn hy bn acide ny, sau H2SO4 s c ti to li t SO2 l sn phm ca qu trnh kh H2SO4 bng cc hp cht du ha tan. Nguyn tc ca qu trnh ti sinh H2SO4 gm 3 bc sau : phn hy acide v cc du hu c thnh SO2, H2O, CO2 v N2 di tc ng ca khng kh ; chuyn ha SO2 thnh SO3 ; cho SO3 hp vi nc to thnh H2SO4 vi nng 98,5 % m
3. Gi thnh ca giai on phn tch v lm lnh : Gi thnh ca giai on lm lnh cng ln hn khi s dng cht xc tc H2SO4 do phi lp t cc my nn ln ; Ngc li, gi thnh ca giai on phn tch li ln hn khi s dng cht xc tc HF do t s isobutane / olfine cao hn, tr trng hp s dng cng ngh UOP vi nhiu thit b phn ng lm vic lin tc. 4. An ton nh my : y l mt tiu chun rt quan trng v c 2 loi acide u n mn rt mnh ; T mi trng, HF th hi (Ts = 19,4 oC), c bay hi ln ; Trong khi H2SO4 li th lng c p sut hi bo ha thp (Ts 300 oC)