Professional Documents
Culture Documents
Brahmasutram
Brahmasutram
ssZzXtam AssZz-Xtam?
F. Fw. lpssk
{]kvXm-h\
Cy XXz-Nn--I-fn tI{-m\w \I-s-n-cn-pXv AssZz-X-n-\m-Wv. am\-h-cm-in-bpsS Zmi-\n-Im-t\zjWw CtXmsS ]qn-bmbn F an-emWv i-cm-ssZzXw
kzoIm-cyX t\Sn-sb-Sp-Xv.
cmam-\p-PmNm-cy-cpsS hnin-jvSm-ssZz-Xtam am[zm-Nmcy-cpsS
ssZz-Xtam th{X N sN-s-SmsX t]mb-XmWv AssZzX-ns {]Nm-cW hnP-b-ns apJy Imc-Ww. XmnI
`{Z-Xbpw Zmi-\nI tabpw A\l-ambn i-cm-ssZz-Xn\v hI-shp sImSpp.
AtX-k-a-bw, Cy XXz-Nn--bpsS Ncn-{X-s-p-dn
kXy-k--amb ]T\w i-cm-Nm-cy-sc-tmse ap thZm-nI-sfbpw AwKo-I-cn-m \n_-n-p--Xm-Wv.
i-cm-Nm-cyv app-m-bn-cp thZm k]--fn
ambm-hm-Ztam Pohm-m--]-c-amm kao-I-c-Wtam ImWm
Ign-bn-. thZm Zi-\-ns B[mc {K-amb _mZ-cmb-Ws {_-kq{Xw aptm-p-sh-pXv ssZzX-amtWm
AssZz-X-amtWm F At\z-jWw {]k--am-Wv.
i-cm-ssZz-X-nse ASn-m\ hoW- thZm ]mc-cy-n\v CW-p--X-. ssZzX-amWv {]mam-Wn-I-sapw
AssZzXw bpn-]-c-ambpw thZm-Sn-m-\-nepw kzoIm-cya-spw m]n thZm-n-I-fp-v.
AssZzX cq]o-I-c-W-n X\nv IS-m-Sp--Xmbn i-cmNm-cy k-Xn-pXv KuU-]m-Zt- \mSm-Wv. {_-kq-{X-ns
Ax-k
- bvv \nc-m ImgvN
- mSv KuU-]m-Zs
- bpw icm-Nm-cy-cp-sSbpw kzbw-IrX k]--fm-sWv ]T-\-
sXfn-bn-p-p. _mZ-cm-b-Ws {_lva-kq-{X-n ImWm-
D-Sw
apJ-pdn 11
Ah-Xm-cnI 21
Zi-\-n-tev 27
{]Nm-cW clkyw 53
F.-Fw. lpssk
1965- Xriq Pn-bnse Ago-tmSv P\-\w. ]nXmhv \Sp-hn-eIv aplZv Ipn am. amXmhv Fd-aw-K-ev sImp-_o-hm-p So. [\-im-kv{Xn _ncp-Zm-\-c _ncp-Zw, ]pcm-hkvXp imkv{X-n Untm-a. sskh-\m-K-cn-I-Xbpw ]pcm-W-I-Y-Ifpw F BZy-IrXn 1992- {]kn-o-I-cnp. Umhn-\nkw: {]Xo-bpw {]Xn-k-n-bpw, ssk-h-`mj: Ncn-{Xhpw
hymJym-\--fpw, B[p-\nI A-hn-izm-k-, ^e-kvXzo\pw ]mm-Xyam-[y-a--fpw, \h -B-cy-hm-Z-ns cmjv{Sobw, sk]vXw.11: Ata-cn--bpsS
bp-X{w, CdmJv A[n-\n-th-i-ns cmjv{Sobw Fn-h-bmWv ap IrXnI. ]pcm-h-kvXp-im-kv{Xw, imkv{X-Zi-\w, Ctm-f-Pn, A-hn-izm-k-,
]mcm-ssk-tm-f-Pn, tlmtfm-Im-v, Ata-cn- hntZ-i-\bw Fo taJ-eI-fn Xm]-cyw. BZy-Ir-Xnv A_q-Z_n apkvenw ssd-tgvkv t^mdw
AhmUpw tae {io\m-cm-bW kamPw Kpcp-Zi\ AhmUpw e`n-p.
im-]pcw Bm-\-am-bp dnkv hnwKn Akn-mbn tPmen.
`mcy sI.-Fw. sskZ (ko-\n-b Akn- v, sImn bq\n-th-gvkn-n)-. aI
ln_.
hnemkw:
XVIII/204 A
]n.-H. sImn bq\n-th-gvknn
sImn-22
apJ-pdn
{]oUn-{Knp ]Tn-p Ime-mWv F\nv XXz-Nn--bn Xm]cyw P\n-p--Xv. B[p-\nI Zmi-\n-I-scbpw Ah-cpsS hnNm-c-K-XnI-sfbpw ]cn-N-b-s-Sp-p s{]m^. ]n.-Sn. Nmtm-bpsS IrXn Amev W-n hmbn-p-Xo-Xmbn Hmp-p. Ct-l-ns
Xs "ico-chpw Bm-hpw', "hnm-\hpw ho-Whpw' Fo IrXnIfpw H-bn-cn-n Bhm-ln A\p-`qXn Ctmgpw a\-n ambmsX
\np-p. Av Cwo-jnep XXz-Nnm mkn-p-I hmbnp
{Kln-m-\p Ign-hp-m-bn-cp-n-. Cpw AXn\v ]cn-an-Xn-I-fp-v.
Fnepw Am-ev Cm-\p-h Imn (Immanual kant) s hnJym-Xamb Critique of Pure Reason Rm In- s e- S p- p. sshm- \ nI
IwsImp FSp-p-Nmw F-Xns\ hnti-jn-n-mw. Ipdp
Imcy- a\-n-em-bn. Iptd Imcy- hg-msX \np. Fnpw
B Bth-i-n\v ]nm-ev Ipd-hp-mtbm FXv kwi-b-am-Wv.
GXm\pw hj-papmWv Fkv.-F. Zmkv Kp]vX-bpsS A
History of Indian Philosophy bpsS hmfy- I-Xv. CXm-sI Ap `mK-fp-v. AXn am[zm-Nm-cy-cpsS ssZzXZi-\s
- -p-dn-p Nne ]cmai- hmbnv AXn-i-bn-p-t]m-bn. XmnI tijn-bnepw Zmi\nI kv^pS-X-bnepw i-c-Zmi-\n-I-cp-sS-b{X Xs {]K`-cmbh
am[z-k-c-Wn-bnepw Dm-bn-cpp FmWv ZmkvKp]vX tcJ-s-Sp-pXv. Pb-XoY, hymk-XoY Fo ssZzX-Nn--Isc Dt-in-mWv
Cs\ ]d-n-p--Xv. tUm. Fkv. cm[m-Ir-jvW-t-X-Sw Cymcpw hntZ-io-b-cp-amb ]e-cp-sSbpw IrXnI hmbn-n-cp-s-nepw
ZmkvKp-]vX-bpsS hmp-I-fmWv Fn IuXp-I-ap-m-n-b-Xv. ap-h-cmcpw A{X kv]jvS-ambn Cmcyw Ipdn-n-n FXp am{X-a-
ImcWw. ZmkvKp-]vX-sb-tmse Cy Zi-\--sf-p-dnv kqvaambpw kphy--ambpw Fgp-Xn-b-h F{X t]cp-mIpw? Ct-l-ns
apJ-pdn
10
bmYmYy-am-sWpw am[zm-Nm-cy A`n-{]m-b-s--sX-p-sImv?''
CXn-\p A[ym-]I kplr-ns hni-Zo-I-cWw: ""Rm IqSp-X
hne In-p-Xv i-cm-Nm-cy-cpsS Bi-b-m-Wv. am[zm-Nmcy A{X-bvv t]mcm FmWv tXmn-bn-p--Xv.''
""am[zm-Nm-cy-sc-m icm-Nm-cyv Xm Fp-sIm-v hneIn-pp'' Fv At-l-tmSv Xnc-n. AXn-\p {]Xn-I-c-Ww
C-s\-bm-bn-cpp: ""CXp shdpw bpn-bpsS am{Xw {]iv\-ambn ImWcp-Xv. lpssk\v a\-n-em-Im A\p-`-h--fpsS Xe-apv. Fs PohnX-n A]-sams AXp-Iq-Sn-bp-m-bn-p-v.'' kwkmcw ChnsS
kvXw`np Fp ]d-bmw. CXp-t-inp Xs-bm-hWw Atlw A\p`hns Imcyw FSp-n--Xv. Hcp hnj-b-s-n cm-fp-I kwkm-cnp-tm cpt]pw ]c-kv]cw ssIam-dm-hp Xe-n \n-psIm-m-hWw kwhmZw. Fnte Bi-b-hn-\n-abw km[y-am-Iq. bpn]-c-amb Imcy- hni-Zo-I-cn-p-sIm-n-cn-s, bpn-bpsS Xe-ne, A\p-`-h-ns _e-n-emWv Rm Cs\ hmZn-p--sX
\ne-]m-Sn-tev Hcm amdn-bm ]ns kwhmZw AkvX-an-p-p. Hcm
bpn-bpsS Xe-nepw A]c A\p-`-h-ns taJe-bnepw \nm
Hpw ssIam-dm-\m-hn-. C-s\-bp hgn-ap--ep-I-fp-m-Ipw. ChnsS
{]iv\-a-X-. Ign-bm-hp-n-S-tmfw bpn-sIm-p-Xs Hcm kwkmcn-p-p. bpn-bp-]-tbm-Kn-p-Xs AXv XpS-cp-p. bpn-]-c-ambn
hni-Zo-I-cn-m-\m-hmsX hcp-tm-gmWv CSbvv A\p-`-hs hen-n-gbvp--Xv. Cu kao-]-\-n ]n-tI-Sp-v. bpn-]-c-ambn Cmcyw
F\np t_m[y-am-bn-n Fp Xpdp k-Xn-p-X
- n\p ]Icw A\p`-h-ns cl-kym-h-cWw ]pX-n-m Hcp-s-Sp--tXmsS Fs-tmep--hv kwibw h[n-p-I-bmWv sNp-I. hyn-]-c-amb A\p-`h-sf Rm \ntj-[n-p-n-. As\ ]d-bp--bm \pW-b-\msW-pw hmZn-p-n-. Fm, Abm Hcp Imcyw k-Xnt Xocq:
"Rm ChnSw hscbpw bpnsb B{i-bn-p. C\n-ta bpn Fs
klm-bn-n-sv tXmpp. AXn-\m Rm A\p-`-hs Ah-ew_n-p-I-bmWv' Fv. \apv ]ncn-bmw Fm-Wn-Xns [z\n.
i-cm-Nm-cy-cpsS XmnI ]mS-h-n A`n-am-\n-p AssZzX
hnizm-kn-I hgn-at[y bpn-bp-ambn Ie-ln-p-Xv BZy-sams
F\npw hnNn-{X-ambn tXmn. Fm, ]T\w XpS-tXmsS Ch
BNm-cys\ AWp-hn-SmsX A\p-[m-h\w sNp-I-bm-sWpw a\-nembn. Imc-Ww, i-cm-Nm-cyXsbpw CtX \ne-]m-SmWv ssIsmn-cp--Xv. Fn A\p-bm-bn-I-fn\npw adnv {]Xo-n-m-tam?
apJ-pdn
12
ap-Jy-an-m Nne ]n-X-mtc CXn\v Xp\n-p-q. AhXsbpw An-mbn Nne ]cm-ai- \S-n-bn-t-bp-q. A]w
{i tI{o-I-cn-p-sIm-p-Xs Cu hiw ]Tn--W-sav F\nv
tXmn-bXv AXp-sIm-m-Wv.
AssZzX Zmi-\n-I-cp-sSb-{X-Xs {]K`-cm-b-h ssZzX-hm-ZnIn-S-bnepw Dm-bn-cpp F hkvXpX ta kqNn-n-p-h-tm.
Fn ssZzX k]w Cy-bn {]Nmcw t\Sm-Xn-cp--Xn\p ImcW-sav F kwi-b-ap-mbn. {_-kq-{X-n\v ssZzXm-Sn-m-\-nep hymJym-\- Dm-bn-cp-p-sh-pw Ah-sbmpw hnizm-ky-Xbp-sStbm njvSX
- b
- p-sStbm Imcy-n AssZzX `mjy-s-m Hpw
]nd-In-em-bn-cp-n-spw hy-ambn. Fnpw Ch AwKo-Imcw t\SmsX
t]mb-sX-p-sImv Fv Hmw A[ym-b-n ]cn-tim-[n-n-p-v.
{_-kq-{X-ns i-c-`m-jy-n\v {]mapJyw e`n-m-\p ImcWw
aqe-{K--tmSv Ghpw \oXn-]p-ep hymJym\w AXm-b-Xp-sIm-spw ap Nne kml-N-cy--fmWv AXn\p \nan--am-b-sXpw
a\-n-em-bn.
cmw A[ym-b-n, {_-kq-{X-n-e-S-n-bn-p-Xv ssZzXtam
AssZz-Xtam F N-bm-Wv. Cu ]pkvX-I-ns ioj-Ihpw
aahpw AXp-X-s. {_-kq-{X-Im-c i-cm-Nm-cy-sc-tmse AssZzXhm-Zntbm ambm-hm-Z-m-ct\m Bbn-cp-n-sv Xkw-_--ambn Kthj-W- \S-nb kwkvIrX ]n-X-m-cpsS hmp-I D-cnv
kaYn-n-p-v. {_-kq-{X-n am{X-a-, thZ--fntem D]-\n-j-p-fntem s]mXp-hm-sbmcp knm--sa \ne-bn i-cm-Nm-cy
k]n--Xp-t]m-ep AssZz-Xtam ambm-hm-Ztam s]mXp-[m-c-bmbn
{]Xy--s-Sp-n-sv aqmw A[ym-b-n hnh-cn-pp. ]Xn-\mbn-c--W-n\v thZ--D-]-\n-jZv hmIy--fn Hp-t]mepw im-c-ssZzX--n\p A\p-Iq-e-am-bn-n Fp Rm hmZn-p-n. Ah-bnse Nne
hmNI-fpw {]tbm-K-fpw i-cm-Nm-cy-cpsS ho-W-sf km[q-Icn-p--Xmbn tXmmw. Fm, A\p-Iq-e-sav hnNm-cn-m-hp
Ccw {]kvXm-h--fpsS ]Xn--Sv ssZzX-Nn-v _ew \Ip-h-bmbn thZ--fnepw D]-\n-j-p--fn-ep-ap-v--{]-tXy-Inpw {_-kq{X-n. AXn-\m, {_-kq-{X-ns Ax-k bYmYn
icm-ssZz-Xs \ymbo-I-cn-p-I-b, Zp_-e-amp-I-bm-sWv Cu
`mKv kaYn-p-p. bpn-]-c-ambn t\mn-bmepw i-cm-ssZz-Xn knKv[X-I-fp-sv Cu A[ym-b-n hy-am-n-bn-p-v.
Cu ]T\w XpS-cp--Xn-\n-S-bn ImWm-\n-S-bmb sNdpXpw hep-Xpamb IrXn-I-fn {_-kq-{X-s-p-dnv hn-p A`n-{]m-b--sfmw
Fs \nK-a-\s IqSp-X _e-s-Sp-p--Xm-bn-cp-p. auen-I-X-bpXpw B[n-Im-cn-I-hp-amb ]T-\--fn\npw Xkw_--ambn Bhiy-am-bh Cu IrXn-bn tNn-p-v. ae-bmf {K-Im-nS-bn Adn-b-s-Sp Kpcp \nXy-ssN-X\y bXn Fgp-Xn-bXv ChnsS
sImSpmw:
"]e Xc-nepw ImSp-I-b-dn-tmb thZm imJ-I apn-en-cn-p-Xp-sImv _mZ-cm-b-Ws thZm--kq-{X- ]n-X-mpt]mepw Ctm Nnm-p-g--ap-m-p-p. Bb-Xn-\m i-c--cm-am\pP {]`r-Xn-Isf amn-sh-nv _mZ-cm-bW kq{X-n-tev Xncn-sItmbn kq{X-Im-c {]am-W-ambn kzoI-cn-n-p D]-\n-j-p--fpsS
shfn--n thZm-s ]p\x-{]-h-N\w sNbvXm am{Xta {_w,
Bm-hv, Poh, PK-v, {]IrXn Fn-h-bvv B\zo-nIo imkv{X
(Epistemology)nepw {]amW imkv{X (Methodology)nepw {]tbm-P-\imkv{X (Axiology)nepw kp\n-n-X-amb hnh--Isf kmh-{Xn-Iamb AwKo-Imcw e`n----hw m]n-m Ign-bp-I-bp-q. ]mc-cy-tm-Sp Af-h `n-sImpw ]qhm-Nm-cy-msc hnainpXv Kpcp-Xz-tZmjw hcp-ptam F `bw-sImpw, Ah \psS
apn shn-p {]tl-fnI ImWp-Ibpw AXp-sImv Akz--cmIp-Ibpw sNp ]n-X-m Ctmgpw Ad-p- \np--tX-bp-q.
Fm, [oc-amb Xocp-am-\-sa-Spv thZm kq{X-v iphpw
Ak-n-Kv[-hp-amb Hcp hni-Zo-I-cWw \mw sImSp-t-n-bn-cn-p-p.'
(`m-c-Xob a\x-im-kv{Xw, t]Pv. 112, Id v _pIvkv, 1992)
CXn-\p-th Zmi-\nI [ocX ]n-Xh
- t- c-Wy-cn\npw C\nbpw
Dm-bn-n-s-m-Wtm CXns [z\n. {_-kq-{X-ns aqew ]cntim-[nv hnhn[ `mjy-f
- n GXmWp IqSp-X A\p-tbm-Py-am-bs
- Xv
Is-m-\p {ia- Imcy-amb tXmXn \S-n-n-. Brahmasutras
and their Principal Commentaries F tUm. _n.-F.-sI. ia-bpsS aqp
hmey- {it-b-am-Wv. _mZ-cm-b-Ws aqe-Ir-Xn-bn Fm-Wp-sXv At\z-jn--W-sa-n Hm-a-Xm-bn, AXn-ep-Xv i-cm-ssZz-Xam-sW ]c--cm-KX [mc-Wsb ASn apJ-hn-ebv-s-Sp-msX Hcp
h-a-nepw ]p\hn-Nn-\w \S--Ww. tijw Fp\nK-a-\-n-sem\pw At\z-j-I\v kzmX-{y-ap-v. CXp-h-scbpw tIp-h--Xn-\-pd-tv Rm\n F imTyw Iq]aq-I-ns Zmi-\nI \ne-]mSm-sW Imcyw Hma-bn-ep-m-I-Ww.
_rl-Zm-c-WyI D]-\n-j-n\v \nXy-ssN-X\y bXn Fgp-Xnb
hymJym-\-ns Bap-J-nepw ta kqNn-n--Xn\v kam-\-amb ]cmaiw Ip (The Brahadaranyaka Upanishad, D.K. Print World, New Delhi, 1994).
apJ-pdn
14
"_mZ-cm-b-Ws X\na hy-ambpw a\-n-em-nb GI-Zmi-\n-I
Hcp ]t i-c-\mWv' Fv bXn Fgp-Xp-p. XpSv i-c- Zi-\s-p-dn-p {io Ac-hn tLmjns hmNIw bXn D-cn-p-p.
AXn--s\-bmWv: "D]-\n-j-p-I-fn-tev shfnw hoip--Xp-sIm-
kzw Zi- \ - n- t ev hgpXn amdp- - X p- s Im- m- W v , C- s \sbmsbmsW-nepw i-c-`mjyw ck-I-c-am-bn-cn-p--Xv.' (neverthless,
it remains true that Sankara's commentaries is interesting not so much for the light it
sheds on the Upanishads as for its digression into his own Philosophy'). FmWv
apJ-pdn
16
N{nIm' bnepw kZr- i - a mb {]Xn- ] m- Z - \ - ImWmw. ]- \ m`
XoY(1318-74) bpsS "KoXm-`mjy `mh-Zo-]nI', \c-lcn XoY(1324-83)
bpsS "`mh-{]-Im-inI' hymk-XoY(1478-1539)-bpsS "\ymbm-arX' XpSn
F{Xtbm IrXn-I Cu Zni-bn Fgp-X-s--h-bm-Wv. Ccw taJ-eI-fn-tev hmb-\-m-cpsS {i Xncn-m Cu {K-Im-cs ey-fn-semv k^-e-am-bn!
temI kZvKp-cphpw hniz-Zmi-\n-I-\p-amb {io i-cm-Nm-cy-cpsS
ho-W-sf hne-bn-cp-m F\n-p tbmKyX tNmZywsN-st-mw. CXn-\p kam-[m-\-an-Xm-Wv: Fs Ffnb _pn-bn \npZn-tXm Npcp-nb Imes a\-\-ns ^etam A Cu IrXnbnse D-S-w. {]i-kvXcpw tbmKy-cp-amb \nc-h[n kwkvIrX ]nX-m-cp-sSbpw {_-kq-{Xs {]tXyIw ]Tn--h-cpsSbpw Is-ep-I bpn-`-{Z-ambn tImn-W-p-I-bmWv Rm sNbvXn-p--Xv.
Fs Fm {]kvXm-h-fpw B[n-Im-cnI ]T-\-sf B[m-c-am-n-bnp--Xm-Wv. Ah-bpsS t{kmXv IrXy-amb ASn-p-dn-p-I-fn hyam-n-bn-p-v. AXn-\m, Cu IrXn-bnse hmZ-sf Xnc-kvI-cn-p-hm
B{K-ln-p--h Imcy-Im-cW klnXamIWw AXp sNt--sXv
DW-s.
im-c-Nm-cy-cpsS ambm-hm-Zhpw AssZz-Xhpw bpn-lo\w am{X-a,
thZ-{]-am-W-p \nc-m--Xp-am-sWv kaYn-Xv thZm-n-I-fn
{]ap-J-\mb am[zm-Nm-cy-cm-Wv. kwkvIrX ]n-X\pw thZm -_p-nbp-amb am[zm-Nm-cy Fp-sIm-n-s\ Xop ]d-p-shp ]cntim-[n-m-\p k-\v AssZz-Xm-\p-Iq-en-Ip-m-IWw F anXamb \ntZ-i-amWv F\n-p--Xv.
hmgvs
- -Sm Fs-tm-ep Fgp-p-Im-cpsS cN-\I
- sf AwKoI-cn-m nc-{]-XnjvTcmb ]n-X-mp aSn-bp-m-tb-pw.
CXn\p ]nnse Imc-W- kwth-Z-\--a-X-bp--hsc kw_-n-nS-tmfw Kth-jWw Bh-iy-am-b{X koWa-. Ah Gsd-psd
kpXm-cy-am-Wv. Hpam{Xw Nqn-m-mw: i-cm-ssZzXw FSp-m
s]mm{X Kw`o- c - a m- s Wp ]ecpw hnNm- c n- p- p- v . CXp
ssIImcyw sNm am{Xw F\np tbmKy-X-bptm FmIpw ChcpsS kwi-bw. Hcphn[w a\p-jysmpw a\-n-em-Im{X Kl-\amWv Cu k]--sfpw AXn-am-\pj _pnt AtX-p-dnv
Fs-nepw ]d-bm-s\mq Fpw Nne A`n-{]m-b-s-t-pw. Ch
BmY-am-bmWv As\ hniz-kn-p--Xv. CXn\p {][m\ ImcWw
i-cm-ssZzXw AXn-_p-nIt a\-n-emIq F-X; adn-v, Cs\
]d-bp--h-cpsS hnNm-c-tijn hfsc Xmsg-bmWv F-Xm-Wv. Hcp ]t,
icm-i-cn-sb-m Xmsg.
hfsc sNdn-sbmcp ]cn-[n-I
- p \np GXm\pw hnj-b
- tf
CXn {]Xn-]m-Zn-n-p-q. CXpt]mepw ]cn-an-X-amb tXmXn-em-sWv
k-Xn--s. i-cm-ssZz-X-ns D-S--tbpw ]cn-k-c-tbpw
HmsI ]cn-tim-[n-p-X
- n\v Zmi-\nI cwKw hnv kmaq-lnI imkv{Xw,
[aw, kZm-Nmc k]w XpS-n ap taJ-e-I-fn-tep IqSn \oWw. {_-kq-{X-ns cN-\, Ime-K-W-\, IXr-Xzw, hymJym-\-,
D]-\n-jpw ambm-hm-Zhpw XpSn IqSp-X ioj-I- Cu IrXnbpsS ]cn-jvIcn-p ]Xn-n Ds-Sp--W-sa-mWv B{K-lw.
CXns cN-\sb klm-bn--h-sc-n: kmc-k--hpw {]uV-hpamb Ah-Xm-cnI Fgp-Xn- tUm. hn.-B. apc-fo-[-c\v (M.Phil, Ph.D
in Sanskrit) Af-h \n Ipdn-p-p. kwkvIr-X -`m-j-bnepw {K-fnepw Akm-am\y ]mS-h-ap Cu bph{]Xn-`bpsS Ah-Xm-cnI A\p{K-lam-bn-s Rm ImWp-p. kplr-p--fmb s{]m^. Sn.-_n.
hnP-b-Ip-am(-Xr-iq), sI.-sI. Peo(-sIm-n), tUm. {^mknkv Akokn(-sIm-n) Fn-h-scbpw kvacn-p-p.
Ago-tmSv
'98, amv 28
lpssk
Ah-Xm-cnI
18
Ah-Xm-cnI
"Hns\-s _pn-am-m ]e-Xmbn ]d-bpp' F-Yw
hcp Hcp sshZnI kq-ap-v. Cu kq-ns Bym-nI
hymJym-\- kpe-`-am-Wv. ]t, ]e-tmgpw Fp-sImv _pnam-m ]e-Xmbn ]d-bpp F tNmZyw Bcpw D-bn-m-dn-.
Bob Zphym-Jym-\--sf-m B tNmZy-n\p {]kn IqSpsa-nepw _pn-am-m-cpsS ]nmse KXm-\p-K-Xn-I-\ym-tb\ \S-p-Xn kpJw Is-p--h-cmWv an-h-cpw. {]mtbW D]-\n-jZv
hmIy--fpsS ka-\z-b-kz-cq-]-amb {_-kq-{X-sf X\n-sm-hw hf-sm-Snp Ah-X-cn-n {io i-cs _pn-Iu-i-e-n\p
apn ]ecpw auVy-tmsS \np-t]m-bn. B[p-\nI Ime-p
]e Zmi-\nI{]Xn-`-I t]mepw i-c-Zi-\-ns {]`m-h-e-bn hymap- K v [ - a - X n- I - f mbn Xo Ncn- { X- a mWp- X v . AXn\mXs {_-kq-{X-ns ssZzX-]-c-X-sb-p-dnpw ambm-hm-Zns Am-No-\-X-sb-p-dnpw {io. F.-Fw. lpssk kwib-ap-bp-tm bmYm-n-XnI _pn-Po-hn-I Dd-p-Xp-n-tbmw. ]c--cm-KX hnm-\s tNmZyw-sN-p-Xpw kwi-bn-pXpw ]m]-am-sW-mWv Bj k]w.
i-cs AssZzX Zi\s tNmZyw sNbvX-Xn {][m-\n-I
thZm-n-I Xs-bm-Wv. cmam-\p-P\pw am[z\pw \nw_m\pw `mkvIc\pw apw AssZz-Xs \ncm-I-cn-m {][m\ambpw cp Imc-W-fm-Wp-X
- v. Hm-aX
- mbn AssZzX Zi\w {_-kq-{X-f
- psS Axk-sb ]e-tmgpw Dsm-p-n-. cm-aX
- mbn i-c- Zi\-ns
Dd-hnSw ]e-tmgpw kmwJy--_u---am-y-anI Zi-\--fm-Wv. ta]d kmwJy--_u-nI ]-Xn-Isf Ghpw FXn B IqSn-bmWv
i-c-s\-nepw i-cs\ {] _u-s\pw apw hnti-jn-n-Xv
]nme thZm-n-I Xs-bm-bn-cpp. i-cs\ `mc-Xnse Ghpw
Ah-Xm-cnI
20
sbpw anYy-sbpw CIgvn ]d-bp-I-bp-amWv sNbX-Xv. kaq-ln kv{Xop-m-bn-cp {]m[m-\ys Cm-Xmn Hcp ]pcp-jta-[m-hnXz kaq-l-kr-jvSn-m-bn-qSn i-c-Zi\w CS-h-cp-n-sb
Imcyw \mw hnkva-cn-p-Iq-Sm. kv{Xo-Xzs amb-sbpw tamln-np--sXpw ]d i-c\pw kmwJyXXz-ns hne Adn-bmam-bn-cp-p. AXn-\mXs inv {]m[m\yw \Ip Nne Io-\-fpw At-l-n-s-Xmbn \ne-hn-ep-v. F{X \ntj-[n-mepw
\jvS-s-Sm HmWv krjvSypp-J-X-bpsS kv{XoXz {]Ir-Xn-sbp
]d-bmw.
kaq-l-nse Nqj-W--sfbpw sXp-I-sfbpw h-\-I-sfbpw
s]mcpXn tXm]n-m Hcp-s-Sp-tm CsXmw anYy-bm-sWtm
tbmK-am-sWtm ]dp ]nn-cn-n-p--Xns ]nnep a\ximkv{Xw hfsc efn-X-am-Wv. Nqj-I\v Nqjn-X-s\-Xnsc {]tbm-Kn-mhp Ghpw \ Xpcp-p-io-mWv anYym-hm-Zw AYhm ambm-hmZw. AXneqsS Nqj-I Xs hmIvkm-aYyw ImWn-pI am{X-a-, Nqjn-Xs\
hm-Xpw Xncn--dn-bm ]mSn-m--Xp-amb {]Xn-k-n-bn sNsn-p-I-bpamWv sNp--Xv. Adn-hp-]-tbm-Knv \S-p Nqj-W-sav
am{Xta CXn\p ]d-bm-hq. kl-Po-hn-kvt\-l-n\p t]cp-tI _p-aX-ns\ \J-in-Jmw FXnXn\p ]nnse a\x-im-kv{Xhpw asmp-a-. an Zmi-\n-Ipw ]nb t]mse i-c\pw kza-X -m-]\
hy{K-X-bn Nne ]ng-hp-I ]n-bXpw lpssk FSp-p-Im-Wn-pp-v.
PK-smw amb-bm-sWp ]d-bp i-cs Fm knm-
- fpw
{]mXn-`m-knI Zim-K-X--fm-I-bmXs amb am{X-am-sWp ]dbm-hp-t- X-bp-q. hmIvIk-n\p acpp asm-pa-t- m. aI hnizhn-Zym-e-b-n ]Tnv ]n-X-\mbn aS-n-h-cp Znhkw Irjo-h-ecmb A-\--am Ah\p \Im-\mbn cp amgw Icp-Xn-bn-cp-t{X.
aqp t]cpw `-Wn-\n-cp-t- m A cp am-gt- a-bpq Fp
Nqn-m-Wn--tm CXp-X-s-bmWv Fs ]mn-Xy-{]-Zi-\-n\p
Ah-k-c-sap Icp-Xnb ]p{X amXm-]n-Xm--msc X ]mS-h-m
aqp am-bp-sp t_m[y-s-Sp-m Xp\n-p. Abm Hcp
amsb sXmv Fn "Hv', cm-as amsb sXmv Fn "cv',
Fnp ]dp: "Atm Hpw cpw IqSn-bm "aqv.' BsI aqp
am.' aIs ]mn-Xy-n hnkvabw tXmnb ]mhw Irjo-he\mb ]nXmhv Hcp am- `mcybvp sImSp-p. asmp kzb-sa-Spp.
_pn-am-\mb aI-t\mSp ]dp: "aI-t\, \o aqm-as amgw FSpp-sIm-q' Fv. Ccw {]mtbm-Kn-I-Xsb _pn-]c-X sImv
Ah-Xm-cnI
22
{]mtbm-KnI thZm--ns hm-hmb cma-IrjvW ]c-a-lw-k\pw
hnth-Im-\-\pw i-cs sskm-nI Zi-\-n HXpn\n-hcm-bn-cp-n-. i-c kz_p-n- ssh-`-h-m kzkn-m--sf ]gpXn-mhw ASp `{Z-amn Ah-Xc
- n-n-t- m Ah-bvp ]g-ab
- psS
]g--p-hbpw hopapepw Dm-sb-n AZv`p-X-s-Sm-\n-. hnai\-n\v AXoX-\mbn Bcp-an; Bcp-ap-m-Ip-Ibpw Acp-Xv.
Bi-bm-Zi--fpsS _mlym-Uw-_cw {]I-Sn-n-m\pw ap Zi\--fpsS Ax-k-sb Dun-sb-Spv Ahsb AK-Wy-tIm-Sn-bn
Xn--d-bm\pw AssZz-X-tmfw asmcp Zi-\-n\pw Ign-n-n-.
Cuiz-ct\m atm m\-an-s-nepw kvtXm{X Imhy--fpsS {]f-b-n\p-Xs AssZz-Xn-I a-cn-p-pv. ambsb ]c-{_--ns ]a-ln-jn-bmbpw in-bmbpw hio-I-cW kmaYy-ap kv{Xoc-Xv\-ambp-ap {]kvXm-h- an tZho-kvtXm-{X--fnepw ImWmw. ]d-bpXp XXz-sa-nepw AXn-s\-Xn-cmb {]hr-n-I-fn apgp-Ip ioew
Bo-b-hm-Zn-I-fn At{K-k-c-m-cmb Chv s]mXpth Ip-h-cpp.
ChcpsS kphn-Z-Kv[-amb hmIv]m-Shw km[m-c-W-m-c-s\-tmepw
tamln-n-n-p-v. cmam-b-W--a-lm-`m-cX Imhy--fn t]mepw AssZzX
[a- hmcn-\n-dv Imhy-Kp-Ws Cm-Xm-p-Ibpw tIhew [aimkv{X {K-f
- mn amp-Ibpw sNbvX IY {]kn-a
- m-Wv. B Zpxkzm[o-\-ns Zpc--^-e-amWv Fgp--s cmam-b-W-nepw apw
ImWp Bob hW-\m-]-c-amb k`--fpw, hnti-jW cln-X\mb ]c-{_w Xs Htsd ]Z--fm hnin-jvS-\m-bn, ambm-a-b\pw
Nn-b\pw PK--b\pw ap-ambn hWn--s-Sp-Xp ImWp-tm
hnkvabw tXmpw. app ]d--t]mse Nqj-W-n-\p \smcp
D]m-[n-bmn Zi-\s D]-tbm-Kn-m-sap hy-am-nb GI Zi\-am-Wn-Xv. kv{Xo-iq-{Zm-Zn-Isf C{Xbpw Ah-K-Wn-p asmcp Zi\-aptm FpXs kwi-b-am-Wv. Fnpw Imjm-bmw-_c _lp-IrX
thj-m DZ-c-\n-an--ambn A[zm-\-n Xm]-cy-an-m-sX, hnbsmgp-msX, Imcy-em-`-n-\mbn {]mXn-`m-knI k-I-fn \s hymtamln-n-m {ianv A[n-Imcw ssIb-S-mt]mepw {]m]vX-cm-IpXp
ImWp-tm Ah-cpsS ]mc-amYnI Zi-sb-p-dnv \mw Xncn--dn-tb
kabw AXn-{I-an-n-cn-p--Xmbn ]d-bmsX h.
AXn-\m {io. F.-Fw. lpssk cNn Cu {Kw Fm AYnepw Ahiyw ]Tn-n-cn-t Hcp IrXn-bm-Wv. hyn-]-c-amb
bmsXmcp kv]i NnIn--Ifpw \S-msX XnIpw ap]-T-\-fpsS
shfn--n kXy-k--amb kao-]-\-n-eqsS, CXp-h-scbpw {inmsX InS-n-cp Hcp kXy-n-tev \bn-p-I-bmWv At-lw.
Zi-\
- n-tev
24
Zi-\-n-tev
a\p-jy {]mNo\ ImewapXte XXz-Nn--bnepw X]-c-cm-bn-cpp
Fp Icp-Xmw. Fm a\p-jycpw Zmi-\nI NnI-fn apgpIn-sb-
]d-bp--Xv. Ipd-p-t]-sc-nepw Npp-]mSpw t\mn CsXms F-s\,
Fp-sImv Fv ApXw Iqdn-bncn-pw. AXn-\m "a\p-jy D]I-c-W--fp-m-p Pohn-bmsW'v \chw-i-im-kv{X- \nNn
t]mse "a\p-jy XXz-Nn--I-\mb Pohn-bmsW'v Zmi-\n-Ipw
hne-bn-cp-m-hp--Xm-Wv. a\p-jys\ XXz-Nn--I-\mb Pohn-sbv \nNn--W-sa-n Fm a\p-jycpw XXz-Nn--I-cm-I-W-sa-n--tm. _lp`q-cn-]-hpw XXz-Nn-m-X]-c-c-s-n t]mepw As\ \n-Nnmw. a\p-jy D]-I-c-W--fp-m-p Pohn-bm-sW \n-N\w \chw-i imkv{X-n-Sn-bn kmw-Ko-Ir-X-am-Wv. Fm a\p-jycn F{X-t] D]-I-c-W--fp-m-p-pv? Ncn-{X-n Ctm-f-apmb tImSm-\p-tImSn a\p-jy-cn F{X-t] D]-I-c-W- \nan-pImWpw? AXn-\m a\p-jys\ XXz-Nn--I-\mb Pohn-sbtm knm--fp-m-p Pohn-sbtm \n-Nn-p--Xn bmsXmcp A]m-IX-bp-an-. GXm-bmepw D]-I-c-W--fp-mm a\p-jyt]mepw GsXnepw knm---fpsS hm--fm-bn-cn-p-sa-p-d-m-Wv. AXv aXamImw; `uXn-I-hm-Z-am-Imw.
GsX-nepw ImgvN-m-Sp-I shp-]p-emsX Hcp a\p-jyk-aqlhpw Ign-p-t]m-bn-n-. Ah-bpsS kz`m-h-nepw \ne-hm-cnepw hyXym-k--fp-m-Imw. Ah icn-bm-Imw, sXm-Imw. icn-bpsSbpw sXn-tbpw an{in-X-hp-am-Imw. Fnt]mepw GsX-nepw Xcw
XXz-im-kv{X-n hniz-kn-msX a\p-jy\v Pohn-m-\m-hn FXmWv bmYmYyw. aX--fntem `uXn-I-{]-Xy-b-im-kv{X--fntem hnizkn-msX Ign-bp--h t]mepw kzIm-cy-ambn Pohn-X-s-n Nne [mc-
W-I sh-p]p-ep--h-cm-bn-cn-pw. AXn{]m Ir-X-sctm AXym-[p-\n-I-sc-tm hyXym-k-an-msX Zmi-\n-Im-\p-`-h-n `mK-`m-mIm a\p-jy-cptm Fv kwibamWv. CubY-n a\p-jy D]I-c-W-ap-m-p Pohn-bm-sW \n-N-\-s-m {]k--amWv
knm---fp-m-p--h-\m-sW--Xv.
BZy-Ime a\p-jy-sc-n k]np t\mq. GXm\pw aWn-q-dpI Ign-bp-tm shfnw IqSn-hc
- p-Xmbn Ah ImWp-p. D-tbmsS
ISp NqSpw shfn--hpw. apI-fn Ftm In \np-p. GXm\pw
aWn-q-dp-IIw AXv ]Sn-mdp `mK-t-p- \op-p. shfnw
Ipdv CcpaqSm XpS-p-p. Npp-]mSpw I\ Ccp-v. Hpw ImWm\m-hp-n-. hopw aWn-q-dp-IIw ]I {]Xy--am-Ip-p. `qan
kqcy-\p-Nppw Id-p-Ibpw kzbw Xncn-bp-Ibpw sNp--Xp-sIm-mWv
cm-Ie
- p-I amdn-amdn hcp-s
- Xv a\-n-emb Cm-es a\p-jyv
CsXmcp IuXp-I-am-I-W-sa-n-. Fm kuc-bqY hyh--sb-n
Hp-a-dn-bm--h B-cy-s-Sm-Xn-cn-ptam? Ccw At\z-j-Wv hni-Zo-I-cWw \Im-\p \qm-p-I \o {ia--fpsS
^e-amWv hm\-im-kv{Xw. Hmtcm hnm\imJbpw hfXv Ccw
IuXp-I- k-bn--s-m-Wv. ChnsS {]k--am-bXv XXz-im-kv{Xam-W-tm. ImWp-Xpw tIp-Xpw AXn-\-p-d-ap--Xp-amWv ap
hnm\-im-J-I-fpsS hnj-b-. AXn-\-p-d-amWv XXz-Nn--bp-sS
At\z-jW taJe. Zi-\w, XXz-Nn-, AXn-`u-Xn-I-imkv{Xw FnXymZn t]cp-I-fn hyh-l-cn--s-Sp--Xv Ccw hnj-b--fm-Wv.
a\p-jy-i-cocw F-s\-bmWv {]hn-p--sXv ^nkn-tbm-fPnbpw A\m--anbpw ap imkv{XimJ-Ifpw Is-m {ian-p-p.
Fm Pohn-X-ns AY-sa-m-sWpw ac-W-n\p-tijw Fpm-Ip-sapw Is-m-\p {iaw Zi-\-ns `mK-am-Wv. `uXntI-X-c-amb Imcy- am{X-am-Wv Zi-\-n s]SpI F CXn\Yw. `uXnI Imcy--fpsS Xs ]e hi-fpw CXns `mK-am-Wv.
DZm-l-c-W-ambn Npp-]mSpw ]e-Xcw hkvXp- \mw ImWp-p. Iv,
av, cmk-hk
- vXp-, {Zmh-I
- , hmX-I
- , {]Im-iw, i_vZw FnXymZn Fn-bm-sem-Sp-m Xcw `uXnI ]ZmY-. Ch-bpsS ASnm-\-samWv? auen-I-ambn Fsms IqSn-tmWv Ch-bp-mbXv? Cu tNv B[m-c-amb \nb-a--fptm? CXymZn At\z-j-W.
GsXmcp `uXn-I-h-kvXp-hn-s\bpw Cv \apv et_m-d--dn-I-fn
AXn-kq-vaa
- mbn ]cn-tim-[n-m-\m-hpw. Fm BZy-Ime a\p-jyv
Zi-\
- n-tev
26
CsX-n Nnn-m am{Xta km[n-p-am-bn-cp-p-q. Gdn-bm ap
hmcn t\mmw. Is-Spv Xncnpw adnpw t\mmw. Fdnpw DSpw
t\mmw. shw Hgp-Ip-Xpw NqSm-Ip-Xpw \ocm-hn-bm-Ip-Xpw \ncon-mw. _mn Nnv hnSp-p. AtXmsS Zi-\-ns XpS--ambn.
Am-es et_m-d--dn-I a\p-jy-cpsS Xs \nco--W-fpw A\p`-h--fp-am-bn-cp-p. Cym D]-`q-J--nse Ghpw ]g--ap
(_n.kn. 6mw \qm-v) XXz-Nn-m-k-c-Wn-bmbn Icp-X-s-Sp kmwJyZmi-\n-I-cpsS At\z-j-W- DZm-l-c-Ww. `uXn-I--at\mbmYmYy-fpsS auenI kz`m-h-sa-v Ah Nnn-p. {]]--nse a\pjy\v A\p-`-h-t`-Zy-am-b-sXmw Dm-bn-p-Xv aqp ASn-m\ KpW hnhn[ Af-hn IqSn-tm-sWv Ah A\p-am-\np (triguna
theory) k, cP-kv, Xakv Fn-h-bm-W-h.1
Hcm Itkc ImWp-p. AXv kw_--amb t_m[-ap-m-Ip-p.
Abm-fpsS t_m[-n-eqsS ItkcbpsS k shfn-hm-Ip-I-bm-Wv.
Itkc ImWp-tm-tgpw t_m[-a--e-n Itk-c-bpsS Nn{Xw
sXfn-bp--sX--s\-bmWv? Itk-cv \mev Imtem aqSn Db-ctam
Dm-b-Xp-sIm- Cs\ kw`-hn--Xv. A-s\-bm-bn-cp-s-n
Itkc Cm-t- mgpw Itk-cb
- psS Nn{Xw hopw t_m[-a
e
-
- n
hcp--sX-s\? Itk-cXzw Fp hnfn-m-hp km-]-c-amb KpWw
AXn-\p--Xp-sIm-mWv Cs\ kw`-hn-p-Xv Fv kmwJy-Zmi\n-I knm-n-p. CXmWv kXz-Kp-Ww. Itk-c-sb-p-dnv t_m[-apm-Ip--tXmsS AXns cq]w, I\w XpS-nb kz`m-h- IqSn {]Xn^-en--s-Sp-p-v. Itk-c-bn-ep Xtam-Kp-W-amWv CXn\v Imc-W-amIp--Xv. Itkc HSnp t]mImw, Xobn hoWm Icnp t]mImw,
Ime{ItaW {Zhn-p-t]m-sbpw hcmw. Cu am-v B[m-c-amb
KpW-amWv ctPm-Kp-Ww.
B\sb ImWp-tm B\-bpsS \qdn-semp hen--ap akvXnjv-n B\-bpsS `oam-Im-c-cq]w Ib-dn-q-Sp--sX-s\? henw
Fp-sImv t_m[-X-e-n A\p-`-hn-m-\m-hpp?. ImcWw cq]w,
I\w XpS-n-bh
-
- m-[m-ca
- mb XtamKpWw sImm-sWv kmwJy-Zmi\n-I A\p-am-\n-p. a\pjy akvXn-jvspdnpw {Kmly-hy-hsb (cognitive system) nbpw Gsd ]T\w \S Cm-ev Ccw
hni-Zo-I-c-W- _men-i--fmbn tXmmw. Fm ]Xn-\v \qmp-Iv apv ]pdv \np B\sbbpw B\-sb t_m[sbpw _-s-Spn asp hni-Zo-I-c-W-amWv \Im-\m-hpI?.
Xo-bmbpw Ah Am-es D-X-amb Zmi-\nI Nn-I-fm-bn-cpp.
]nm-es hnm\ hf-bn Am-es Htsd [mc-WI XnckvIr-X-am-bn-p--tm. Fnepw Am-es kwi-b- hensbmcp ]cn-[n-hsc Cpw tijn-p-p-v. ta kqNn-n-h Xs
DZm-l-c-Ww. a\p-jy hkvXp-hn-s\tbm Pohn-sbtbm as-s-nepw
{]Xn-`m-k--sftbm \nco-n-p-tm akvXn-jv-n \S-p
{]{In-b-Ifpw XpSp-m-Ip ad-hn, Hm, {Kl-Ww, hni-I-e-\w,
hnizmkw XpSn AXpambn _-s At\Iw {]iv\-fpw Cmepw {Kl-W-a-\-imkv{X (cognitive Psychology) n kPoh Nmhn-j-b--fm-Wv.
kmwJy-Zi-\
- n\v Cuiz-ch
- m-Z]
- c
- hpw \nco-iz-ch
- m-Z]
- c
- h
- p-amb cv
Dn-cn-hp-I-fp-v. Fm XnIpw \nco-iz-c-hm-Z-]-c-sap ]d-bm-hpXpw B[p-\n-I- Im-es `uXn-I-hm-Zn-I imkv{Xo-b-sav hntijn-n-p--Xp-amb temImbX Zi-\-nepw Ccw At\z-j-W-
ImWmw. temImbX Zmi-\n-I (Nm-I Fpw Adn-b-s-Sp-p.)
t\mp-tm Fn-bm-sem-Sp-m Xcw `uXn-I-h-kvXp- {]IrXn-bn ImWp-p. Ccw `uXnI bmYmYy--fn am{Xta Ah
hniz-kn-n-cp-p-q. ssZhhpw BXvamhpw kzK \c-I--fp-sams
anYym k--fm-sWv Ah Icp-Xn. Fnepw Zmi-\nI Nn
Ah-cnepw DWp. Ip-I Im Ah-bn am{Xw hniz-kn-pIbpw Pohn-I-sf--m Ah-bn am{Xw hniz-kn-p-Ibpw Impw
agbpw anepw A\p-`-h-s-Sp-tm Ah am{Xw kXy-sap hniz-knp-Ibpw sNbvXm am{Xw a\kv Zmi-\n-I-ambn kwXr-]vXn-b-S-bn-.
AXn-\m Cu ImWp-Xpw tIp--Xp-amb hnhn-[-Xcw `uXnI
hkvXp--fpsS auen-I-amb tNcp-h-I Fm-sW At\z-jWw
Ahp {]k--ambn tXmn. `qan, shw, AKv\n, hmbp Fo
\mev LS-I--fmWv {]]--ns ASn-m\ `qX- F \nK-a\-n-emWv temI-mb-Xam Fn-b-Xv. Cu \nK-a-\-ns ASn-m\-sa-mWv? D]-cn-X-e-n-se-hnsS t\mn-bmepw atm ]mdtbm
ImWpp. Ah-ti-jn-p-Xv Pem-i-b--fm-Wv. hkvXp- Xn-ep-ckn-bm Xobp-m-Ip-p. ]e-tmgpw Xo{]-f-b- t]mepw ImWm-\mhp-p. Impw kh-km-[m-cWw. kz`m-hn-Ia
- mbpw Ch-bn-sem-pw-s-Sm
\qdp-I-W-n\v `uXnI {]Xn-`m-k-fpw hkvXp-fpw {]Ir-Xn-bn-ep-snepw Af-hn Gsd ImW-s-Sp Cu \mep-L-S-I- tNm-bncnmw Ch-sbm-sbpw Dm-bXv Fv temIm-b-X-m Nnnp
ImWpw. Cm-es hnm\ \ne-hm-c-a-\p-k-cnv Xopw _men-iamb Nn-bm-bn-cpp CsXv hy-am-Wv. Fnepw temIm-b-X-m-cpsS
kao-]\w imkv{Xo-b-am-bn-cp-p Fv A`n-am-\n-p--h-cmWv Cs
Zi-\
- n-tev
28
`uXn-I-hm-Zn-I.2 bYmY-n temIm-b-X-m-cpsS \nco-iz-c-hmZw
FmWv hy-am-p-Xv? `uXn-Ih
- mZw hfsc {]mNo-\a
- m-sbmcp NnmK-Xn-bm-sW-t? {]Ir-Xn-bnse k-km-[m-c-W-amb `uXn-I-h-kvXpsfpdnv Fpw-s]mpw Xncn-bm-Xn-cp Am-e-p-t]mepw \ncoiz-c-hm-Zhpw `uXn-I-hm-Zhpw henb Zmi\nI hyh--bmbn Nne {]Ncn-n-n-cp-p-sh-n imkv{X-hp-ambn AXn\v bmsXmcp _-hp-an-smWYw. GXm-bmepw ]co--W--\n-co--W--fn-e-[n-jvTn-X-amb
imkv{Xmt\z-j-W-pw \qm-p-Iv apt \ne-\n-n-cp AXn{]m-No-\-am-sbmcp ho-W-amWv `uXn-I-hmZw FYw. Bcw-`-n
\nco-iz-c-hm-Z-]-c-am-bn-cp--Xp-sIm-mImw kmwJy-Zmi-\n-Ipw AXpt]mse temIm-b-X-Zmi-\n-Ipw "In-sbpw an-tbpw tIh-eamb `uXn-I-ko-a-I' Ipdw Nnm-ioew hfm Ign-n-. Cu
ImWp `uXnI {]]--n-\-pdw bmYmYy--sfm-p-an-sv apt
Xocp-am-\n Ahv AXn-\-p-d-tv Nnn-m km[n-p--sXs\? Ch-cpsS Nnm-coXn a\-kn-em-m GXm\pw DZm-l-c-W-
\Imw.3
AKv\n-cpjvtWm Pew ioXw
ka-kv]i-kvXYm \ne:
tIt\Zw Nn{XnXw XkvamXv
kz`m-hmXv XZv hyh-nXn:
(Xo NqSp--XmWv; shw XWp--Xpw, hmbp NqSpw XWp-p-an-m-Xp-am-Wv. BcmWv Cu sshNn-{Xy-sa-m-ap-m-n-bXv? kz`m-hw--{]Ir-Xn-\n-b-aw sImmWv Ah-sbmw A-s\-bm-b-Xv)
{]mNo\ `uXn-I-hm-Z- Nn--I-cpsS _meni a\-n-Xnpw Zmi\nI iq\y-Xpw aXn-bmb sXfn-hm-Wn-Xv. {]IrXn {]Xn-`m-k-v
Zmi-\nI hni-Zo-I-cWw At\z-jn-p--hsc kw_-n-n-S-tmfw
CsXmcp hni-Zo-I-c-Wta As-p--XmWv bmYmYyw. AKv\nv NqSpm-bXpw shw XWp--Xm-bXpw Fp-sIm-m-sWv Cs
Hcp kvIq hnZymYn A[ym-]-I-t\mSv tNmZnp Fn-cn--s; AXn\p
ImcWw {]IrXn \nb-a-am-sWv adp-]Sn ]d-bp A[ym-]-Is\
Cs hnZymYn-It]mepw A{X- a-Xn-tmsS hon-s-p-h-cn-.
]nsbt Zmi-\n-Is\! {]IrXn {]Xn-`m-k- Fp-sImv F
kwib-n\v tNmZyw-Xs Bhn-pw-a-n AXv AXns {]IrXn-bm-sW hymJym\w {]mNo-\-am-bmepw B[p-\n-I-am-bmepw _meni-am-ImsX Xc-an-. Hcp hyh--bpsS hni-Zo-I-cWw A\n-hm-cy-ambpw
AXn-\-p-d-ambncnpw. Iw]yq--dns AXy`pX-I-c-amb {]h\
Zi-\
- n-tev
30
b- \ap-smw Xm]-cy-ap--Xm-W-tm.'4
{]]--ns Bcw-`-L--s-]n (Early universe) bp Ghpw
\ IrXn-bmWv tlmnwKv kqNn-n oh sshs_Kns "Zn
^v {Xo an\pvkv.' AXn t]mepw {]]-tm-n-sb-n Hpw
]d-bpns-mWtm tlmnw-Kns ]cm-Xn. "Fp-sImv' Hpw
]d-bp-n F Imcyw am{Xw tlmnwKv Nnn-p-n-. e`y-amb
{]m]-nI ]T-\--fpsS ASn-m-\-n {]]-tm-n-sb-n
imkv{Xo-b-ambn Fs-nepw ]d-bm-\p Ignhv imkv{Xw t\Sn-bn-n
F-Xp-sIm-mImw Cu au\w Fv Icp-Xn-qtS? GXm-bmepw Cc-samcp ]cm-Xn-bp-ambn Cd-nb tlmnwKv Xm Ccw hnj-b-
{]Xn-]m-Zn-m-\mWv {K-c-N\ \S-n-bXv Fv hy-am-p-p. "{]]-ns D`-hhpw ]cn-WXnbpw' F Hc-[ym-bhpw tlmnwKns
]pkvX-I-n-ep-v. Fnepw Cu {]iv\-v Ak-n-Kv[-am-sbm-cpcw Atlw \Ip-n-. "{]]--n-s\mcp XpS--ap-s-n AXns\mcp krjvSm-hp-m-bn-cp-p-shp Icp-Xmw' Fv tlmnwKv A`n{]m-bs
- -Sp-p.5 C-s\-sbmcp A`n-{]mbw {]I-Sn-n-m tlmnwKns\tmse D-X-\mb Hcp imkv{X-s Bh-iy-an-. \qm-p-I-fmbn
Nnm-io-e-cmb F{Xtbm t]v Adn-bm-hp Imcy-am-WnXv. {]]-n\v XpS- - a p- s tm Cstm imkv { Xo- b - a mbn ]d- b m
tlmnwKn\m-hptam F-XmWv {]iv\w. ""{]]w kzbw]cym-]vXhpw
AXn-cp-I-fn-m--Xp-am-sW-n ]ns ssZh-n\v Fv {]kn?''
Fpw Ah-km-\-ambn Atlw tNmZn-p-p. Chn-sSbpw {]iv\w asm-. {]]w kzbw ]cym-]vX-am-sWv imkv{Xob sXfn-hp-I-tfmsS
Xop ]d-bm tlmn-wKn-\m-hptam? {]]--n\v AXn-cp-I-fn-sv
imkv{Xw sXfn-bn-n-ptm? Hpw Ak-n-Kv[-ambn ]d-bm-\m-hmsX
Fn, Fn Fv hnn--d-bp-I-bmWv Cu hntizm-c imkv{X. {]]--n\v D`-h-ap-stm Cstm ssZhw Ds-tm
Cstm tlmnwKv Xop-]-d-bp-n-. Hpw hy-am-msX
Fsm-stbm shfn-s-Sp-n-sb {]XoXn krjvSn-p--Xnepw t`Zw
sshs_Kn-s\-tmse au\w ]men-p-I-bm-bn-cpp Fp hmb-\m-c\p tXmn-bm Ip-s-Sp-m-\m-hp-tam-? Npcp--n, Ccw
auenI kwi-b-smpw imkv{X-ns ] Cpw hyamb hni-Zo-I-c-W--fn F-XmWv bmYmYyw. Fn-cn-s, Ccw
auen-I-Zmi-\nI {]iv\--sfms Hc kl-{km-_vZ-p apv
temIm-bX Zmi-\n-I ]cn-l-cnp Fv Bsc-nepw A`n-{]m-b-sm Ah-sc-p-dnv kl-X-]n-mt\ \nhm-l-ap-q.
tlmn-wKns \ne-]m-Sp-I-v Hcp adp-hiw IqSn-bp-v. Hm-aXmbn, {]]--n\v D`-h-ap-s \nK-a-\-n-\mWv Cv imkv{Xob
sXfn-hp-I-fp--Xv. {]]w Fm-ehpw Cs \ne-bn-em-bn-cpp
Fv knm-n-p "nc--nXn knm'(Steady theory)-n\v Cv
imkv{X-tem-Iv Imcy-amb kzm[o-\tam ]np-Wtbm C. ]Icw
ehpw ka-bhpw Cm-Xn-cp (Zero) Hcp AXohkm{ -_n-p (singularity)-hn\npw {]]w hnkvt^m-S-\-n-eqsS \ne-hn hp F
"_nKv_mv' knm--n-\mWv sXfn-hp-I-fp--Xv. Ghpw HSp-hn-embn, 2006-se `uXn-I-im-kv{X-n-\p s\mt_ km\w t\Snb
tPm amXdpw tPmPv kvaqpw imkv{X-n\p \Inb {][m\ kw`mh\ "_nKv_mv' amXr-Isb in-s-Spn F-Xm-Wv. 1940 Ifn
B^, Kmtam, sla Fo imkv{X- aptm-p-sh Cu
amXr-Isb _e-s-Sp-p Htsd sXfn-hp-I Ctmgpw e`y-am-bnsm-n-cn-pp F-XmWv hkvXpX. tPm amX t\XrXzw \Inb imkv{X-kwLw (B-bn-c-tmfw Kth-j-I) mv t_mUn tdUntb-j nco-I-cn--tXmsS {]]-tm`hw imkv{Xo-bm-Sn-m-\-ap
km[y-X-bmbn amdn. AXn-\m tlmnw-Kns Xs \ymb-{]-Imcw
Hcp {kjvSmhv Dmtb Xocq.
{]]w kzbw-]c
- ym-]vXhpw AXn-cp-If
- n-m-X
- p-amtWm? BsWp
Icp-Xm e`y-amb imkv{Xob hnh-c
- s
- fmpw A\p-hZ- n-p-n-. kzbw
{]h\ \nc-X-am-Im-hp Hcp sam-\n-k-tm-sS-bmWv {]]w
Bhn`-hn--sX-n t]mepw AXn\pX tijn `uXn-I-{]-]--n
X\nsb cq]-s-p-shv hniz-kn-m-\m-hn-. Cu sam-\nkw AS-ap {]]--n\v D`-h-ap-m-bn-cns krjvSn--kw-hn-[m-b-I-\n-tem-WXv hnc Nqp--Xv.
{]]w AXnn-bn-m--Xm-sWv hm Xsbpw A\
(infinite)amI-W-sa-n-. `qanv AXnn-I-fn-(boundryless)-tm. ]t,
A\--a Xm\pw. AXp-sImv AXnn-I-fn-m {]]w A\-am-sW--Xn\v sXfnhp e`n-m-n-S-tmfw tlmnwKv kqNn-n-p
Cu km[yX Hgn-hm-Ip-I-bm-Wv. am{X-a-, "_nKv_mv' amXr-I-bmWv
icn-bmbsXn {]]w A\-a
- m-IpI km[y-a
- . ka-b
- nepw enepw {]mcw-`-ap `uXnI {]]--n\v A\--am-Im km[y-a-.
knp-em-cn-n(-{]-]-tm]n Bcw-`n-p _np) bn\npw hnI- m-bn-cns ekn-m XpS-nb {]]-
- ns {]mbw-(time) ]cn-an-Xa
]-c-ambn AXv A\--am-In-. AXn-\m o^ tlmnw-Kns Cu
hmZ-v bmsXmcp imkv{Xo-bm-Sn--d-bp-an-. kzm`m-hn-I-ambpw
imkv{Xo-b-ambn Fm-hp GI \nK-a\w CXp am{X-amWv: e`y-amb
Zi-\
- n-tev
32
{]] ]T-\- {]Imcw Hcp {kjvSm-hns AkvXnXzw bpn-kl-am-sWp am{X-a \ntj[w Aim-kv{Xo-b-hp-am-Wv.
ip-Zi-\-ns taJ-e-bns-Sp {]Ir-Xn-hy-mJym-\-n
am{X-a Bo-bm-Nm-c-sf hne-bn-cp-p--Xnepw CtX _men-iX
Nm-I {]I-S-am-n. acn--hv ]pWyw Inm {imw Dup A\pjvTm-\-n-s\-Xn-sc-bp Ah-cpsS hmZ-an-XmWv:
arXm-\m-a]n Pq\mw
{imw tNXv Xr]vXn-Im-cWw
K-Xm-anl Pq\mw
hyYw ]mtY-b- I]\w
"acn--hv {imw Xr]vXn-b-cp-fp-sa-n temI-n bm{X-sNp--hv s]mXn-tmdv In Icp-tX Bh-iy-an!' FYw.
AXm-bXv Bsc-nepw bm{X-]p-d-s-p-sh-n-cn-s. aqp-t\-chpw AhcpsS hon {im-aq-n-bm bm{X-m-c\v hni-n-tm FmWv
temIm-b-X-m ]cn-l-kn--Xv. Ah-cpsS asmcp hnai-\-anXm:
kzK nXm bZm Xr]vXnw
K tbp-kvX{X Zm\X;
{]mkmZ tkym]-cn-m-\m
a{X Ikvam ZobtX?
"Zm\w sImv kzK-n-ep--h Xr]vXn-t\-Sp-sa-n, Fp
sImv amfnI apI-fn-ep--hv ChnsS Xmgs \ne-bn `-WmZn-I \Ip-n' FYw.
`qan-sbbpw kzK-sbpw Ccp-\n-e-s-n-S-ns Xmsgbpw tasebp-ap cv \ne-I-fmbn ImWp--Xn-\-pdw temIm-b-X-m-cpsS `mh\-t]mepw hfn-cp-n Fm-Wn-Xn\npw a\-kn-em-Ip--Xv. ]nsbt Zmi-\n-I-]m-Shw? AXp-sIm-mImw temIm-bX Nn-Isf `hyX-tbmsS ImWp tUm. DWn-ncn t]mepw C-s\-sb-gp-Xn-bXv: "Cu
hmZ--fpsS emfnXyw temIm-b-X-cpsS al-Xz-n-s-sb--t]mse AhcpsS ]cn-an-Xn-I-fp-sSbpw Hcp kmam\y-cq]w \apv \Ip-p. Cu
alXzw kqva koW-Xtbm ]mnXy {]I-S-\tam sIm-. Ahbn-sempw Ahv Hpw {i-bn-.... {im I-ns ASn-m\
[mc-W-sb, AtX-n XmXzn-I-amb Hcp hmZ-{]-Xn-hm-Z-n-tev IS-psN-m-sX-X-s, ]mtS \ncm-I-cn-p temIm-b-X -co-Xn-bm-Wn-Xv.' 6
tUm. DWn-ncn XpS-cp-p: "{]mNo\ `mc-Xob Zi-\-n kXy-
Zi-\
- n-tev
34
A]qh-kn-mw Bhn-jv-cn--Xn-eqsS aoamw-k-I hy-am-pXv krjvSn--n-Xn--kw-lm-c-IXmthm Ia-^e-Zm-Xmthm Bbn
Hco-iz-cs\ X AwKo-I-cn-p-n-s--t{X.'8
CtX aoamwkm Zmi-\n-Iv ]no-sSp kw`-hn-p-shv tUm:
DWn-ncn Xs tcJ-s-Sp-pp: "Fm ]nme aoam-wk-I
Cu \nco-iz-c-Xz-n Dd-p-\np-n-sp ImWmw. Zh-\m-Y (12mw iXIw) \b-hn-th-I
- n thZ{]amW kn-\mb Cuiz-cs\ AwKoI-cn-m Xbm-dm-hp-p. \o-iz-c (13-mw iXIw) {]`m-Ic
- h
- n-Pb
-
- nepw
CtX \ne-]mSv ssIsm-p-p. Cuiz-cm]W _pn-tbmSpIqSn
sNp Iw tam tlXp-hm-sWv B]-tZ-h aoamw-km-\ym-b{]-Im-i-nepw euKmn `mkvI-c AY-kw{K-lnepw {]kvXmhn-p-sImv Cuiz-cs\ AwKo-I-cn-p-p-v.'9
{]mNo\ Cy-bnse {][m\ Zi-\-sf B[p-\nI ]n-X-m
apJy-ambpw Bdmbn Fn-bn-p-v. Ah jUvZi-\- F-dn-b-sSp-p. kmwJyw, tbmKw, \ymbw, sshti-jn-Iw, aoamwk, thZmw
Fnh. Chsb-n hnh-cn BZy ]mmXy ]n-X\mb amIvkv
ap Xs IrXnp \Inb t]cp Xs "knIvkv knwkv Hm^v
Cy ^ntem-k^n' Fm-bn-cp-tm. _u--ssP\ Nn-I-cpsS
k--amb Zmi-\nI ]mc-cyw Chp ]pd-sa-bp-v.
ssPan\n (F.-Un. 2mw iX-Iw) bpsS aoamwkm kq{X-ns ASnm-\-n hnI-kn aoamwkm Nn-I \nco-iz-c-hm-Z-n\npw
Cuiz- c - h m- Z - n- t ev \on- b - X mbn \mw - I p. - j Uv
Zi-\--fns asmcp Zmi-\nI kc-Wn-bmWv \ymbw. {]Xyw,
A\p-am-\w, D]-am-\w, i_vZw Fo {]am-W
- sf Bkv]Z- a
- mn hf
\ymb-Zi\w X-im-kv{X-ns an-hmdpw e-W- {]I-S-amp-p-v. ]nm-ev \ymbhpw sshti-jn-Ihpw IqSn-tv \ymb-ssh-ti-jnI Zi-\-ambn amdn. IWm-Zs (F.-Un. cmw \qm-v)
AWp-kn-m--amWv sshti-jnIw F-dn-b-s--Xv. Chpw FmWv
kw`-hn--sXv `mc-Xob Zi-\--fnse `uXnI hmZ-ns {]tbmm-hmb tUm: DWn-ncn Xs hy-am-s:
""BZy-Ime \ymb-s
- sh-ti-jnI Zi-\
- `uXnIhmZ-]c
- hpw \ncoiz-c-hm-Z-]-chpw Bbn-cp-p. Fm ]nm-ev Cu \ne amdp-Xm-bmWv \mw ImWp--Xv. ]mw \qm-tm-Sp-IqSn XnIpw Cuiz-chm-Z Zi-\-ambn \ymb-ssh-ti-jnIw Adn-b-sp XpSn.''10
Xopw `uXn-Ih
- m-Z]
- c
- s
- av hnti-jn-n-m-hp temIm-bX
- - k
- mwJy--\ym-b-ssh-ti-jnI Zi-\--fpsS KXn-bn-Xm-bn-cp-p-sh-n `mKn-
I- a mb ap `uXn- I - h mZ {]m- \ - - f psS nXn Duln- m- h ptXbpq. ChnsS Hcp Imcyw hy-am--s. ]utcm-ln-Xy-n\pw
A-hn-izm-k-pw A\m-Nm-c-pw FXn-cmb t]mcm--sbpw
\ne-]m-Sp-I-sfbpw Nn-I-sfbpw `uXn-I-hm-Z-ntem \nco-iz-c-hm-Zntem Ds-Sp-m-\m-hn-. {]mNo\ `mc-nse Ccw {]h-W-X-Isf-qSn `uXn-Ih
- m-Z- ]m-c
- c
- y-nsSpn ]ecpw Fm-dp-v. hoW-]-c-amtbm Ncn-{X-]-c-amtbm CXv icn-b-. `uXnI-hm-Z-n-t-Xmb
CS-ap-dn-bm Hcp ]c-ctbm `uXn-Ih
- m-Zm-[n-jvTn-Xa
- mb \mK-cn-IX
- tbm
Ncn-{X-n Hcp Imepw Dm-bn-n-. C\n-sbm-cn-t]mepw Dmhp-I-bp-an-. `uXn-I-hm-Z-ns Cm-es {]Nm-c-I CsXmpw
AwKo-Ic
- n-s-p-hc
- n-. Fp-Xs
- -b Cm Ncn{Xw sIn-bp-mn
`uXn-I-hm-Zs Ae--cn-m-\mWv Ah-cpsS {iaw. temIm-bX Zi-\ns {]Nm-c-s-n amIvknv Fgp-p-Im-c-\mb Fw.-F-kv. tZhZm-kns Ah-Im-i-hm-Z-an-Xm-Wv:
""{]mNo\ bpK--fn EtKz-Z-ns {]mcw-`-Im-ew(-{In.- ap. 16-mw
\qm-v) sXmv {InkvXm_vZw 7,8,9 \qm-p-I hsc Cy-bnse km[mcW P\-n-Sb
- n temIm-bX
-
- n\v {]Nm-ca
- p-m-bn-cp-p-sh-X
- n\v
kwi-b-an-.''11
Hm-a-Xm-bn, C-Im-ev Pohn-n-cp hyn As-n C{X
]g--ap IrXn Fv IrXy-ambpw A\p-am-\n-m-hp bmsXmpw
temIm-b-X-m-cp-tS-Xmbn Is-Sp--s-n-n-. Ahsb ]cm-ain-p
ap--h-cpsS IrXn-I \n-b-ambpw {]mNo-\-Im-e-t-sXv ]d-bmhp-h hnc-f-hp-amWv. Fw.-F-kv. tZh-Zmkv kqNn-n-p--Xn Ghpw
]gw hymks alm-`m-c-X-am-Wv. ]e L--fn-embn Iqn-t-s
Hcp kam-lm-ca
- mWv alm-`m-cX
- s
- a-X
- n-\mepw AXnse "_ml-kv]Xyw'
km`n-I-amb ---- --- ]
-- cm-aiw am{X-am-b-Xn-\mepw temIm-bX P\-Io-b-amsbmcp Zi-\-am-bn-cp-sv sXfn-bp-n-. F.-Un. cmw \qm-p- apX Ime--gw \Im-hp Nne temIm-bX Nn-I-m D-bn-cpp-sh--msX AsXm-cn-senepw Hcp P\-Io-b Zi-\-am-bn-cp-psh--Xn\v bmsXmcp sXfn-hp-an-. Cu ]mc-cyw F.-Un. ]mw \qmtmsS AkvX-an-p--Xmbn tUm. DWn-ncn Nqn-m-n-bXv ta
kqNn-n--tm. Npcp--n Fv \qm-p-In-S-bn Nne temImbX Nn-I-m-cp-m-bn-cpp F-msX Am-e-p-t]mepw AsXmcp
P\-Iob ASn--dtbm {]Nm-ctam D ho-W-am-bn-cp-p-sh--Xn\v
bmsXmcp sXfn-hp-an-. Fnepw Fw.-F-kv. tZh-Zmkv Fgp-Xp--Xn-s\-bmWv:
Zi-\
- n-tev
36
""sshZnI aX-hn-izm-k-pw Fm-cw Bob hmZ-n\pw
kam--c-ambpw AtX-k-abw Ah-smw FXn-cmbn \nc-cw ]S-sh- n-e[
- nIw hjw P\-n-Sb
- n AXns
n-sm-p-amWv cm-bn-c
sImSn XmgmsX \ne-\n--Xv.''12
Cu Ah-Im-i-hmZw Akw-_--am-sWv A]w kqva-ambn ]cntim-[n-m CtX-h-cn-I-fn\np Xs a\-n-em-mw. ""cm-bn-c-ne-[nIw hjw P\-n-S-bn'' ""sImSn XmgmsX'' \ne-\nm
Ign-hp Hcp PohnX hyh--bm-bn-cpp temIm-bX Zi-\-sa-n
AXn\v ""\nc-cw ]S-sht'' Bhiyw DZn-p-n-. ""\nc-cw ]Ssh-tn'' hp F-Xn-\Yw (A-Xm-bXv cm-bncw hj-!) AhIm-i-s Ime-L---fn-sempw AXn\v Imcy-amb kzm[o\w P\n-S-bn Dm-bn-cp-n-s-m-Wv.
""cmbncn--e[nIw h
-- jw'' "-- "\nc-cw ]
-- S-sh-n''sb {]kvXmhw
Xs ASn-m--\c-- l
-- n-X-am-Wv. As\ ]S-sh-m-hp-{X B _etam
Ipd tXmXn-se-nepap P\-kzm-[o-\tam temIm-bX ]mc--cymp-m-bn-cptm Fp-t]mepw kwi-b-am-Wv. GXm-bmepw ChcpsS "]S-sh-' F{]-Im-c-am-bn-cp-p-shpw F{X-Imew \op-\n-pshpw (""\nc-cw'') t\mmw. DZm-l-c-W-am-bn, temIm-bX ]mc--cyn s]-sXv Nne-sc-nepw Icp-Xp \ymb sshti-jnI Zi-\-fpsS nXn ]cn-tim-[n-mw.
""BZy-Ime \ymb-ssh-ti-jnI Zi-\ `uXn-Ih
- m-Z]
- c
- hpw \ncoiz-c-hm-Z-]-chpw Bbn-cpp'' Fv tUm. DWn-ncn Fgp-Xn-bXv apv
kqNn-n-p-h-tm. Cu Zi-\--sf-n Atlw \Inb hnhc-W-
IqSn {in-pI:
""...-B-i-b-hm-Z-n\pw Abp-n-I-X-p-sa-Xnsc Ah bpn-i-c Xpcp-Xpsc {]tbm-Kn-p-Xpw \apv ImWmw. Ah C{]-Imcw
AXn-\n-in-X-ambn Bi-b-hm-Z-J-\w \S-p-n A`p-X-s-Sm
bmsXm-p-an-. ImcWw Xhpw AWp-kn-m--hp-amWv X-fpsS
Zi-\
- ns Pohn-X k
- -kz-sapw Bi-bh
- m-Z
- n-\p-thn sNp
GXp sNdnb kuP-\yhpw Cu cs--n\pw amc-I-am-bn-cn-p-sa-pw
\ymb-ssh-ti-jn-Iv \-t]mse Adn-bmw.''13
Atlw XpS-cpp:
""\ymb-ssh-ti-jnI Zi-\s -kw_-n-n-S-tmfw Hpw A{][m-\-a-m--XmWv Abp-n-I-Xpw At-b-hm-Z-n-\p-sa-Xn-cmbn,
bpn-hm-Z-n-\p-th-n-bp \ymb-- h
--- m-Zw. Bi-b-hm-Zhpw AXns
FXn]-hpw Xn-ep auen-I-k-acw Abp-n-I-Xbpw bpn-
t_m[hpw Xn-ep ka-c-ns cq]w kzoI-cn-n-p `mc-Xob ]cntXm-h--bn CXns {]m[m\yw Hpw Ipd-p-Im-n-q-Sm. ASn-m-\]-c-ambn \ymb-ssh-ti-jnIw bpn-hn-Nm-c-tmSv {]Xn-m-_--amb-Xp-sIm-v, AXn\v Ahiyw aX-\n-c-t]--am-hm-Xn-cn-m h.
thZs {]am-W-ambn AwKo-I-cn-m km[y-a-s-Yw.''
Fm tUm. DWn-ncn B{K-ln-p--t]mse \ymb--ssh-ti-jnI-m Ah-cpsS knm-- A\p-k-cn-mtWm {]h n-Xv?
Asv hy-am-Wv. \ymb-X-Xz-Nn Bhn-jvI-cn (F.-Un. 2mw
\qmv) KuX-a\pw At-l-ns "\ymb-kq{X'sa {K-n\v
hymJym-\-sa-gp-Xnb hmym-b-\-\pw(-F.-Un. 5mw \qm-v) sshti-jnI
Zi-\-ns D]-m-Xm-hmb IWm-Z-\pw(-F.-Un. 2mw \qm-v)
bYmY-n Fp-sN-bvXp-shv tUm: DWn-ncn Xs hy-am-s.
""IWm- Z sshti- j n- I - k q- { X- n "XZv - h N- \ m- Z m- a v \ m- b ky
{]mamWyw' F kq{Xw Bhn-p-sImv thZw shfn-]m-Sm-sWv
{]Jym-]n-p-Xpw KuX-a \ymb-kq-{X-nepw hmym-b-\ \ymb
`mjy-nepw thZ-ns A\ntj-[y-amb {]mam-Wys sXfn-bn-m
t]mepw {ian-p-Xpw Ah-cpsS [mc-Wsb _e-s-Sp-p-p-ap-v.''14
\ymb-ssh-ti-jn-I
- m thZ-{]-am-Wys AwKo-Ic
- n-p-X
- n-\m
BkvXn-I-- c--- -- ---- m-- s-- Wv ]c--cm-KX ]n-X-m ]d-bpp. CXns\ _es-Sp-p--XmWv Ah-cpsS thZ-{]m-am-Wys AwKo-I-cn-p ta
hmIy- FmWv tUm. DWn-ncn A`n-{]m-b-s-Sp--Xv. \ymb-sshti-jn-I-m temIm-bX ]mc--cy-n s]-h-cm-sWv hmZn-p
tUm. DWn-n-cn-sb-tm-ep--h ChnsS Hcp kwi-b-n\v hni-Zo-IcWw \Im \n_-n-X-cm-hp-p. \nco-izc ]mc--cy-ns]-h
thZ-{]mamWyw AwKo-I-cn--sX-p-sImv? CXn\p hni-Zo-I-c-W-satmWw tUm. DWn-ncn Fgp-Xpp: ""IWm-Z-sbpw KuX-a-sbpw
Imev sshZnI bmYm-n-Xn-IXzw im--- kv{X-n-s\-Xnsc `b--c-amb
{]Xn-tcm-[t- as-Sp-n-bn-cp-p. AXp-sImv AWp-kn-m-
- n-sbpw
X-n-sbpw D]-m-Xm-v X-fpsS Bi-b- kpc-nX-ambn \n-Ws
- a-n, thZtmSpw {_mW ]utcm-ln-Xy-tmSpw
]pd--- ta---- s-nepw BZcw {]Zin-n-p--Xm-bn-cnpw \-sXv tXmnb-Xn sXn.''15
CXmWp bmYmYy-sa-n (Cu hymJym\w icn-bm-I-W-sa-n
FXv thsd {]iv\-am-Wv), CXns\ "]S-sh-' Fpw "\nc-c' kac-sapw hnti-jn-n-p--sX-s\? "\nc--c- Iog-S-' Ft ]d-
Zi-\
- n-tev
38
tb-Xv? {_mlvaW ]utcm-ln-Xy-tmSv ]pd-ta-s-nepw BZcw
{]Zin-n-p-Xv \-Xm-sWv \ymb-ssh-ti-jn-Iv tXmn FpXs Icp-Xp-I. ]t, AXn sXn Fp hn[n-I]n-m-\m-hptam?
{]tXy-Inpw "\nc-c t]mcmw' Dbn-n-Sn-p A`n-\h amIvknv
Fgp-p-Imv?
Fw.-F-kv. tZh-Zmkv XpSv Fgp-Xpp: ""Fm-epw AXv
sslh aX- ta-[m-hn-I-fn\np am{X-a-, _u ssP\ aX--fpsS
{]Nm-c-Icn\n-p-IqSn ]e-tmgpw ITn-\-amb FXnn\v ]m{Xo-`-hnn-p-v.''
sslh hnizm-kn-Ifpw _u--ssP\ aX-hn-izm-kn-I-fmb `c-Wm[n-Im-cn-Ifpw B[n-]Xyw ]pep-Ibpw Ah-cpsS A[n-Im-cs kmaqln-I-ambn AwKo-I-cn-p-Ibpw sNbvX-h-cmWv {]mNo\ Ime-L--n
Cy-bn-ep-m-bn-cp--Xv. P\-n-S-bnepw `c-Wm-[n-Im-cn-In-Sbnepw Am-ev {]Nm-c-ap-m-bn-cp-Xv Cu hnizm-k-m-bn-cpp. Fn ]ns atXp Ime-mWv temIm-b-Xv {]Nm-c-ap-m-bncp-Xv? temIm-bX hnizm-kn-bmb Hscm `c-Wm-[n-Im-cn-sb-sb-nepw
{]mNo\ Cy-bn\npw Nqn-m-m-\m-Ip-tam? temIm-bX ho-Wm-c-\mb Hcp \mp-cm-Pm-hn-s\-sb-nepw {]mNo\ `mcX-n\npw
Nqn-m-m-\m-hp-tam?
tUm. F.-hn.-]n. DWn-ncn Fgp-Xpp: ""{]kvXpX Zi-\-ns
-
- m-cpsS Hcp eLp-teJ
{K-s
- fmpw Ip-In-n-bn-n-.''16 temIm-bX
t]mepw Ip-In-n-bn-n Fv ]d-bp-I-bmhpw IqSp-X icn. Fw.-Fkv.
tZh-Zmkv Fgp-Xn-b-Xp-t]mse "cm-bn-c-n-e-[nIw hjw P\-nS-bn' "sImSn XmgmsX \ne-\n' Hcp {]m-\-am-bn-cpp temIm-bX-m-cptSsX-n Ah-cpsS Hcp {Kwt]mepw Ahti-jn-m-Xn-cn-p-sX-s\? Npcp-n-bXv, Hcp {K-sa-nepw kwc-nv ]nme
Xe-ap-d-Iv ssIam-dm-\p tijnt]mepw Cm AXoh Zp_-ecm-bn-cpp {]mNo-\--a-[y-Ime `uXn-I-hm-Zn-I Ft CXn\npw
sXfn-bp-Xv?
_n.kn 16-mw \qm-p-apv apX F.-Un. 9mw \qm-p-hsc "Cybnse km[m-cW P\-n-S-bn' `uXnI hmZ-n\v {]Nm-c-ap-mbn-cp-p-sh-m-Wtm amIvknv Fgp-p-Im-c-\mb Fw.-Fkv. tZh-Zmkns hmZw. Cy-bn `uXn-I-hm-Z-n\v k--am-sbmcp ]mc--cyapv Fv kaYn-m Hcm-bp-jvImew sNe-hmnb {K-Im-c-\mWv
tZ_o-{]-kmZv NtXm_m-ym-b. ap cmPy--fn-sempw C-s\-sbmcp
]mc-cyw `uXn-I-hm-Z-n-\n Fpw tZ_o-{]-kmZv ]d-bp-p. Npcp-
-n cm-bn-c--qdv hj- \o Ime-b-f-hn Cybn am{X- a mWv `uXn- I - h mZw P\- I o- b - a m- b n- c p- Xv FYw.
`qanbn as- p- a n- msX Cy- b n am{X- a mbn A- s \- s bmcp
{]Xn`m-k-ap-m-hptam Fs-nepw Chv Nnn-m-am-bn-cp-p. Ncn{X-n aXtam GsX-nepw Xcw `uXo-Im-XoX hnizm-k-tfm
Cm Hscm \mK-cn-I-Xtbm kwkvIm-ctam t]mepw Dm-bn-nsv e`y-amb Fm ]T-\-fpw sXfn-bn-p-p-v. Ccp-]Xmw \qmnt]mepw `uXn- I - h m- Z m- [ n- j v T n- X - a mb imkv { X- k m- t - X nI
kwkvImcw cq]wsIm-tm AXv ]cn-an-X-amb tXmXn A`ykvX-hn-Zyn-Sn-bn HXpn \np-I-bm-bn-cp-p. _lp-P-\-
hnizm- k - ] - c - a mbn `mK- ` m- m- h p Hcp `uXn- I - h m- Z m- [ n- j v T nX
kwkvImcw B[p-\nI Ime-p-t]mepw Dm-bn-n- FtmpI.
CXp Xsbpw C-{]-Xy--ambn hcn-I-bm-Wv. ]mmXy \mSp-Ifn `uXn-I-hmZw bn-p-sIm-n-cn-p-I-bm-Wv. ISp `uXn-Ihm-Zn-Isf tasm-Sn-p-t]mepw Inm-\n-m Ah kwPm-X-ambn
hcn-I-bm-Wv. aX-hn-izmkw Poh-im-kv{Xm-Sn-m-\-ap--Xm-sWv a\n-em-nb Cs Zmi\n-I "ssZh-Po' Is-m-\p {iaw
t]mepw km[p-hmbn Icp-Xp-p. CXmWv bmYmYy--sf-n-cns
Bo-b-hm-Zn-I-fpsS Nne IrXn-I-fn \nco-iz-c-hm-Zn-Isf ]cm-ainp Nne `mK--fp-mbn F-Xns ASn-m-\-n Cy-bn
cm-bn-c--qdv hj--fpsS temIm-bX Ncn{Xw k]n-pm-p-Xv A]-lm-ky-am-hnt?
tUm. DWn-n-cn-bpsS hcn-I {inq:
""Npcp--n, FXn-cm-fn-I J-t\m-t-iy-tm-Sp-Iq-Snbpw ]cnl-kn-m thnbpw \Inb hnh-cW
-
- f
- n\n-p am{X-amWv temImbX Zi-\sn \apv Adn-bm Ign-bp--Xv.''17 Fsmcp KXntISv?!
hnai-I-cpsS {K--fn am{Xw Pohn-m hn[n--s-(-AXpw
J-\hpw ]cn-lm-khpw t]dn!) GsX-nepw Hcp Zi\w temI-Ncn{X-n thsd Dm-bn-ptm Fv temIm-b-X-m-cpsS Cy-bnse
]nKm-an-I F-hI
- m-is
- -Sp-h
- At\zjnp-Xv ap-h
- s
- c-m
Ahp-Xs D]-Im-c-{]-Z-am-tb-pw. ChnsS {]k--amb {]iv\w
asm-m-Wv. Cs Nne amIvknv Fgp-p-Im Ah-Im-i-s-Sp-Xp-t]mse {]mNo\ Cy-bn `uXn-I-hmZw P\-Io-b-am-sbmcp hoW-am-bn-cptm? Bbn-cp-s-n kz-amb Hcp eLp-teJ t]mepw
Ah-ti-jn-n-m-sXbpw Hcp \mpcmPyw t]mepw krjvSn-m-sXbpw
Zi-\
- n-tev
40
hnai-I-cpsS IrXn-I-fn GXm\pw ]cm-ai--fn-sem-Xp-nbpw
A- c - s amcp ssh]p- e y- a m ]mc- cyw A{]- X y- - a m- h p- - s Xs\? Dcw hy-am-Wv. {]mNo\ Cy-bn `uXn-I-hmZ NnmKXn P\-Io-b-am-bn-cp-p-sh A`yqlw ASn-m-\-c-ln-X-am-sWp
am{X-a-, hymtPm-n-I-fn sIn--Sp--Xp-am-Wv.
{]mNo\ `mc-Xob `uXnI hmZ-s-n ae-bm-f-nepw Cwojnepambn N-I \S-p-Ibpw tIc-f-nse XXz-Nnm X]-cnS-bn amIvknv hymJym-\- {]N-cn-p-Ibpw sNbvXXp-sImv
A]w ZoL-ambn AXns\ hne-bn-cp-n-b-Xm-Wv. Cu IrXn-bpsS
{]tabw {_lva-kq-{X-am-b-Xn-\m PK-n\npw {_-n-te-v
\ot-n-bn-cn-p-p.
{]]-w, {]Ir-Xn, PKv Fsms hyh-lc
- n-s
- -Sp Cu Zriytem-I-n\v hni-Zo-I-cWw \Im {ian-p-tm-gmWv {Zhy-tem-I-n\v
]pdv IS-t-n-h-cp--Xv. `uXn-I-hmZ ]mc-cyw Dsv Icp-X-sSp \ymb--ssh-ti-jn-I-cpw apw `uXnI am{Xm hnizm-k--fn\npbv AXn-`u-XnI bmYmYy--sf-n At\z-jn-m XpS-pXv
CXns e-W-am-Wv. BkvXnI Zi-\--fnXs {]Ir-Xym-XoX
bmYmYy--fpsS hni-Zmw-i- tXSm-\p Xzc-bpmIp-Xv asmcp
e-W-hpw. {_-s-p-dn-p At\z-jWw Chn-sS-\n-m-Wv.
_mZ-cm-bWs "{_-kq{X' nse Hm-as hmIyw {in-pI:
""AYmtXm {_Pn-mkm.'' "A\-cw CXp Imc-W-ambn {_s
Adn-bm-\p Pnmk'sbYw. cm-as kqw A]hpw IqSn
hni-Zmw-i- \Ipp: ""Pm-Zyky bXx.'' "Dn nXn
ebv CXmWp ImcWw' Fv kmcw. kzman m\m-\ kckzXn Cu hmIy-n\p \Inb hymJym-\hpw IqSn {in-pI: ""PUamb Cu temI-nse hnNn-{X--fpw, hn`n---fp-amb hkvXp--sfbpw, Ah-I-fpsS D-n-sbbpw, nXn-sbbpw, \mi-sbpw t\mnm-Wp GXp hnm-\npw Bcyw P\n-msX Ign-bn-. AXyp-X-I-c-amb Cu PKXv hym]m-c-ns ]nn GtXm Hcp Znhy-in
Dm-hmsX Xc-an-. B Znhy-i-nsbXs ]cm]-c-s\-pw, ]c-a]p-cp-j-s\-pw, Cuiz-c-s\pw Hs ]d-bp--Xv.... am Im F{]Imcw amhns\ t_m[n-ptam AXp-t]mse Imcy-kz-cq-]a
- mb {]]-s
ImWp Hcmv ImcW kzcq-]a
- mb Cuiz-cs\ As-n {_s
at\m-_p-o-{n-b--sf-smv Adn-bm Ign-bp-n-s-nepw Dsp
t_m[n-m-Xn-cn- h.
temIw Ds-pw, AXp PV-am-sWpw \ap--dn-bmw. ktN-X-\-
Zi-\
- n-tev
42
`mj- b n ]Z- maw Cm- X n- c ns sXn- m- c - W - b p- m- p- Xpw
Akw-K-Xhpw ]qW-ambpw A_--hp-amb "PKv anYy' Fsmcp
{]tbmKw Xnc-s-Sp-p--sX-n\v? C-s\-sbmcp IrXyw Bcp
sNbvXmepw Ghpw Npcp-n-bXv Bi-b-{]-Im-i-\-n\v Ign-hn-m-h Fsmcp hnai-\sa-nepw \ymb-ambpw D-bn--s-Smatm? PKv hyh-lmcnI bmYmYy-am-sW-n AXns\ anYysbp hnti-jn-n-p-Xv Zmi-\n-I-ambpw `mjm-]-c-ambpw A_-am-Wv. AXn-\m ssZzX-hm-Zn-I-fpambn kwhmZw \S-p--Xn\p apv
AssZz- X - h m- Z n- I n- S - b n N \S- s. "PKv anYy' FXmtWm AtXm "PKv hyh-lm-cnI kXyw' F-XmtWm XfpsS ho-W-sav! GXm-bmepw AssZz-Xm-Nm-cy {ioi--cm-NmcyXs cpw ]d nXnv CXn GXmWp icn-sb--Xns\-n At-l-n\p Xs \n-b-an-m-bn-cpp FmWv a\-nem- t - - X v . Atm i- c m- \ p- b m- b n- I v Cm- c y- n Hcp
Xop In-m km[n-p--sX-s\?
]cn-lm-c-ap-m-bmepw Cs-nepw Hcp Imcyw hy-am-Wv. icmssZz-X-nse kl-P-amb Cu Ahy-X ap--h-cn Bi-b-p-g- krjvSn-n-p-v. {][m\ ImcWw i-cm-ssZz-X-nse Ahy-X-I ap--h-cn-tev ]I-cp--Xm-Wv. PK-ns krjvSn--n-Xn--eb
Im-hmWv {_w Fv {_-kq{Xw kv]jvS-am-p-p. PKv anYybm-sWtm {_w am{Xta kXy-am-bp-p-shtm {_-kq-{X-n
Fhn-sS-bp-an-. cp-Xcw kXy--fp-spw {_-kq-{X-n-en-.
PKv krjvSn-bm-bX
- n-\m WnI bmYmYy-am-sWv \apv {KmlyamIpw Fp am{Xw. Cu ImgvN-m-Sn bmsXmcp Ahy--X-bp-an-.
Fm {_kq{X-n\v i-cm-Nm-cy hymJym\w \Im XpS-p-tXmsS Ahy--X-I-fp-sSbpw sshcp-y--fp-sSbpw tLmj-bm-{X-bmcw-`n-p-I-bm-bn. Cu ImWp PK-ns\ krjvSn-Xv {_-am-sW
ho-W-n\v kv]jvS-Xbpw bpn-`-{Z-Xbpw Bthm-f-ap-v. {_w
]c-ab
- m-YmYyhpw PKv WnI bmYmYy-hp-am-sWv hcp-t- XmsS
F{X-Xcw bmYmYy-f
- pv F {]iv\hpw ]cn-lr-Xa
- m-hp-p. Fm
i-cm-ssZz-Xn-s KXn asmcp hgn-m-Wv. "{_w am{Xw kXyw'
F AkXy {]kvXm-h-tmsS PKv anYytbm bmYmYytam F
{]iv\w XpS-p-I-bm-bn. {_w am{Xta kXy-am-bn-p-q-sh-n PKv
anYy-bm-sWv hmZn-m Ah \n_-n-X-cm-hp-I-bm-Wv. PKv anYybm-sW-n ]ns bmYmYy-am-sW "tXm' Dm-Ip--sX-psImv? AhnZy sImm-sWv i-cm-Nm-cy-cpsS adp-]-Sn. Fn
AhnZy ]ca bmYmYy-am-tWm, AtXm anYy-bmtWm F kwibw
Db-cp-p. CXn\v cv adp-]-Sntb AssZz-Xn-Iv \Im-\m-hq. ]cabm-YmYy-satm anYysbtm am{Xw ]d-m {_w IqSmsX
asmcp ]ca bmYmYywA-hn-Zy--Iq-Sn-bpv Fp hcpw. CXv {_w
am{Xta kXy-am-bn-pq F AssZz-X-ns apJy XXz-n\v
\nc-p--X-. AhnZy anYy-bm-sWv ]d-mtem? anYy-sb-s\
asmcp anYysb krjvSn-pp F kwibw Db-cpw. kwi-b-
Xocp- n- . anYy- b mb PKv Dsv tXmm a\p- j y- c n- .
Fm Cu PKv Dsv tXmn- n- p Ahn- Z y- b m- I s
Dsv Bpw tXmp-p-an-. CsXpsImv? Xmn-I-ambpw
{]mam- W n- I - a mbpw AssZz- X - s - m `{Zw ssZzX- a m- s Wv
CXn\npw sXfn-bp-p. {_w--bmYmy {]iv\-n am{Xa, AssZz-X-nse sNdpXpw hep-X-pamb Hmtcm k]-fpw
sshcp- y- \nd- Xpw bpn- i q- \ y- h p- a m- s Wv XpSp
A[ym-b--fn\npw {Kln-m-\m-hpw.
"PKXv krjvSm-hmb {_'n\v i-c-hym-Jym-\-n-eqsS Fp
kw`-hn-p-shv At\z-jn-p-Xv IuXp-I-I-c-am-hpw. {ioi--cm-Nm-cycpsS "hymJym-\-]m-Shw' AssZz-Xs Fhn-sS-sm-s-n-p-shtm?
icmssZzXw \nco- i z- c - h m- Z - ] - c - a m- s Wv kwi- b n- pXn- t ev
kwkvIrX ]n-X-m-cn Nne-sc-nepw Fn-tp. tUm. DWnn-cn-bpsS Cu hnh-cWw {in-pI: ""thZm-s kw_-n-n-Stmfw cmam-\p-Ps hnin-jvSm-ssZzXw am[zs ssZzXw apX-emb thZm-im-J-I hnjvWp-hn-sbpw IrjvW-sbpw apw cq]-n Cuizcs\ AwKo-I-cn-p-p-s-nepw i-cs AssZz-X-th-Zmw ]mcamYnI Zi-bn \nco-iz-ch
- m-Z]
- c
- a
- m-- hnt
---- --F kwibw Am\.
AXm-b-Xv, AssZz-X-n ]mc-amYnI kXyw {_w am{X-am-Wv,
{]]w anYy-bm-Wv--]-c-amY-n Cm--XmWv; Dsv tXmpI
am{Xw sNp--Xm-Wv.... Atm {]]--ns krjvSn-nXnkwlmc Im-sh \ne-bn-tem, Ia-^-e-Zm-Xm-sh \ne-bn-tem,
Bcm-[y-aqn-sb \ne-bntem k]n--s-Sp Cuiz-c\v AssZzX-nse ]mc-amYn-I-Z-i-bpsS BXy-n-I- ]cn-W-Xnbn m\-an-mXm-bn-o-cp-p. AXp-sIm-m-bn-cn--Ww, Nne ]n-X-m AssZzXth-Zmw \mkvXn-I-am-sWv hne-bn-cp-n-b-Xv. DZm-l-c-W-am-bn, `oamNm-cy Xs \ymb-tIm-i-n kmwJy-tm-sSmw AssZzX thZm-sbpw \mkvXn-I-Zi-\--fn D-Sp-n-bn-cn-p-p. Atlw
]d-bpp: ""ambm-hmZo thZm-y]n \mkvXnI Gh ]cy-h-kmt\ kZytX.'' (am-bm-hm-Zn-bmb thZm-nbpw Ana ]cnKW\bn \mkvXnI Xs.) [`m-c-Xob Zi-\w, II, t]Pv Anse Ipdn-n cm[m-Ir-
Zi-\
- n-tev
44
jvW D-cn--Xv].'19
{_s m]n-m F `mth\ PK-ns\ \ntj-[n--XpsIm-p-mb Zmi-\nI hn\ t\mtW! {_-hmZw HSp-hn Nne
kwkvIrX ]n-X-m-cpsS t\m-n \mkvXn-I-hm-Z-ambn HSp-n.
CXv am-cpsSbpw A]m-IX sIm. {ioi--cm-Nm-cy-cpsS Zmi-\n-Iamb njvS-X-bn-mbva sImm-sWv hyw. Ccw {]iv\-sfmpw A]w-t]mepw kv]in-msX Zmi\nI ta-tbmsS ssZzX
hoWw \ne-\np-p. Fm Ccw {]Xn-k-n-I-sf-n tIptIhn t]mep- a n- m kztZ- i - s bpw hntZ- i - s bpw AssZzXmhnizm-kn-I X-fpsS ho-W-amWv Cy Zi-\--fn
A{Kn-a-m-\-sv Icp-Xp-Ibpw sNp-p.
{ioi--cm-Nm-cy-cpsSbpw ]nme AssZz-Xn-I-fp-sSbpw hymJym-\fn Gsdbpw bpn-kl
- a
- s
- p am{X-a thZ-D
- ]
- \
- n-jZv {]mamWyw
Cm--h-bp-am-sWv Htsd kwkvIrX ]n-X-m Nqn-m-n-bnp-v. DZm-l-c-W-ambn "t\Xn,- t\Xn' (C-X-, CX-) F _rl-Zm-cWyI D]- \ n- j - nse(4.4.22) {]tbmKw t\mmw. {_- ns
AkvXnXzw m]n-sSp--tXmsS asmcp At\z-jWw Bcw-`n-pI-bm-bn. {_w \nKp-W-\mtWm AtXm kKp-W-\mtWm? Imcp-Wyhm, \oXn-am, kh-i- Fn-XymZn KpW- {_-n\v
Dsv ]d-bm-tam? AtXm Ch-smw AXo-X\m-b, a\p-jy\v
k]n-m-hp KpW-smw Ap-d-ap \nKp-W-\mtWm
{_w? i-cm-Nm-cy-cpsS hymJym-\-{]-Imcw {_w \nKp-W-\m-Wv.
CXn\p sXfn-hmbn takq-Nnn D]-\n-j-Zv{]-tbmKw Nqn-m-p-p.
{_-ns KpW--sf-n hnh-cn-p-tm "CX CX' Ft ]dbm-\m-hq, CXmWv Fv {]kvXm-hn-p KpW- Hpw Xs-bn-
FmWv AssZz-X-hmZw. 16mw \qm-nse ssZzX Zmi-\n-I\pw Ihnbp-am-bn-cp hmZn-cmP XoY "bpn-a-nI' F _rlZv IrXn-bn
Cu {]iv\w N sNbvX-Xmbn ImWmw. Hcp D]-\n-jZv hmIy-ns
Ah-km-\-amWv "t\Xn t\Xn' F {]tbmKw hcp--Xv. B hmIy-anXmWv:
""ap-th-n-bp B{Klw k-n-\p-th-n-bp B{K-lam-Wv. k-n\pthn-bp B{Klw Cu temI-n\pthn-bp
B{K-l-am-Wv. Xobm-bpw, Ch cpw A{K-l- am{X-am-Wv. Cu
Bmhv CX-, CX-.''20
ta D]-\n-jZv hmIy-nse Bibw hy-amWv: `mjm-]-c-amtbm
LS- \ m- ] - c - a mtbm bmsXmcp Ahy- - X - b p- a n- m Cu hnh- c - W -
{_-s--n-b-m Hcp D]-\n-jZv kq-n\npw {_s--n-bm-sW hymtP\ C{X-tbsd hymJym-\- sIn--a-pm-m AssZz-X-hm-Zn-I Xm-dm-hp-sa-n {_-s--n-bp
D]-\njZv kq--fn\npw Ah-sc-sms sIn--a-p-m-psav Duln-m-hp--tX-bp-q. Bi-b-kv^p-S-X-bp Hcp D]-\n-jZv
Zi-\
- n-tev
46
kqs C{Xv Zphym-Jym\w sNm Ah [rjvS-cm-hp-san Ahy-amb D]-\n-jZv kq-sf Ah-scp sNp-sav
Duln-m-hp--tXbq-q.
"Bm' F kwkvIrX ]Z-n\v kmam-\y-ambn a\p-jymmhv Fm-WYw. CXn\v k`m-\p-kmcw aY- \Im-dps-n t]mepw ta kqNn-n D]-\n-jZv kq-n "a\p-jym
mhv' Fp Xs-bmWv AY-amnbnp--sXv k`-n
\npw sXfn-bp-p-v. Chn-tS-v {_w IS-p-h-cm Hscm hgntb-bp-q. ]c-amYn-ImY-n {_hpw Bm\pw Hm-sWv
i-cm-ssZz-Xn-I hmZn-p-p. Fm Cu hmZw Xsbpw bpn]-camtbm {]mam-Wn-I-amtbm \ne-\n---X-sv ]no-Sp
A[ym-b--fn kaYn-n-p-v. {_hpw Bm\pw Hm-sWv
hy-am-p Hscm thZ--D]-\n-jZv hmIyhpw i-cm-ssZz-Xn-Iv
lmP-dm-m-\m-bn-n-. {_w am{X-amWv kXyw Fv BZyta hmZnp-t]m-b-Xn-\m PK-ns\ \ntj-[n-t KXn-tISv kzbw hcpn-o-h-cm-Wtm icmssZzXn-I. Bm AYhm Pohmmhv bYmY-am-sWp hmepw Ahv {]iv\-amWv. AXn-\m
Pohm-m-hn-s\bpw \ntj-[n-msX \nhr-n-bn-sp hp. CXn\p
Is- nb X{- a mWv Pohm- m- h p- X s {_w F- X v . ASnm\-c-ln-Xhpw sshcp-y- \nd--Xp-amb Cu kao-I-c-Ws
Bkv]-Z-am-n-bmWv ta D]-\n-jZv hmIy-n Pohm-m-hns
m\v Ah {_s XncpInb-p--Xv.
Cu kq-ns asmcp hiw t\mmw. ap-th-nbp
B{Klw k-n-\p-th-n-bm-sW-pw k-n-\p B{Klw Cu
temIw t\Sm thn-bm-sW-p-am-Wtm D]-\n-jZvkqw hy-amp-Xv. afpw B{K-lhpw kpw Cu temIhpw bYmY-n
D-Xm-sW-t CXn-\Yw? Ch-sbmsbpw anYy-bm-sW-n Cs\-sbmcp D]-\n-jZv hmIyw AY-iq-\y-am-hnt? am{X-a-, PKpw
afpw B{K-l
- fpw kpw anYy-bm-sWv {]kvXm-hn-p Hscm
thZ--D-]-\n-jZv hmIyfpw Ct-hsc Nqn-m-m i-cm-ssZz-XnI Ch-sbm-sbpw bmYmYy-am-sWp hy-am-n--cp Cu D]\n-jZv hmIys Fp sNm-\mWv? Ah-msI Adn-bm-hp-Xv
Zphym-Jym-\hpw Zmi-\n-I-amb sIn--a-bv-ep-I-fp-am-Wv. AXn-\m
{_- s - p- d n- - m Cu D]- \ n- j Zv hmIys {_- ns
\nKpW knmw \an-m-\p Icp-hmn Ah amp-I-bm-bn-cpp
F-\p-am-\n-mw.
"t\Xn t\Xn' F-h-km-\n-p D]-\n-jZv hmIy-n\v {_ns \nKp-W-Xz-hp-ambn _-an-s--Xn-cn-s-s. {_w \nKp-Wam-sWv {]kvXm-hn-p Hscm thZ--D-]-\n-jZv hmIy-fpw i-cmssZz-Xn-I CXp-h-scbpw aptm-p-sh-n-n-. Fm {_w kKp-W\m-sWp hy-am-p \nc-h[n thZD]-\n-j-Zv--{_--kq{X hmIy Dv-Xm-\pw. Cu IrXn {_-kq-{X -kw-_nbmI-bm XZvkw_--amb Nne kq- \Imw.
{_-kq{Xw 3mw A[ymbw 2mw ]mZw 37-mw hcn CXmWv:
""At\\ k-K-XXzw Abmami_vZm-ZnZyx''
"C{]-Imcw t`Zm-t`-Z- \n-cq-]Wmepw {ipXn-bn hym]-I-Xm-kq-NI-fmb i_vZ--sf-smpw {_w kh{X hym]vX-sapw knam-hpp' FYw. ChnsS {_-ns Hcp KpW-ambn kK-XXzs (k-hym-]n-Xzw) FSpp ]d-bp-p. "Hav\n-{]-k v' (omnipresent) Fv Cwo-jn kqNn-n-pXpw CXp-X-s. CtX hmIy-nep "Bbmam' F hmn\v e-]-c-amb hym]-IXzw (unlimited extension in terms of space) Fm-WYw. Cu cv ]Z-fpw {_-ns
hnti-j-W--fm-Wv. {_w \nKp-W-am-bn-cp-s-n {_-kq-{X-Im-c
Hscm kq- nXs cv hnti- j - W - \In kKpW
{_s ]cn-N-b-s-Sp-p-am-bn-cptm?
{_-ns KpW--K-W- IrXy-amtbm hy-amtbm a\-n-emp-Xnepw `mj-bn-eqsS {]Im-in-n-p--Xn-epw a\p-jy\v ]cn-an-Xn-Ifpv FXv Ghcpw AwKo-I-cn-p hkvXp-X-bm-Wv. AXp-sImv
{_w \nKp-W-\m-sWv hcp-n-. ssZhnI KpW- \nh-N-\o-bf F hmZw icn-bm-Wv. Fm \nKp-W-\m-sW hmZ-am-Is
Akw-_--am-Wv. "\nKp-W' Fm kwkvIrX- `mj-bn KpW-fn-m-Xv Fm-WYw. a\p-jy\v k]n-m-hp KpW-v
AXo-X F AYw "\nKp-W' F ]Z-n\v knn-p-n-.
Ccw hkvXp-X-I {Kln--Xp-sIm-mImw BZy-Ime thZm NnI-sf-n Bg-n ]T\w \S-nb kwkvIr-X-]-n-X-\mb tUm.
lPnan \I-apd Cs\ A`n-{]m-b-s-Xv: ""i-cm-Nm-cy k]n-Xn\npw hyXy-kvX-ambn kKpW {_-s-bmWv {_-kq-{X-Imc Ah-X-cn-n-p--Xv.23''
im- c m- s sZz- X n- I {]tXy- I - a mbn knm- n {_w am{Xw
bmYmYyw, PKXv anYy, \nKpW {_w, Pohm-m--]-c-amm kao-IcWw XpSnb Hscm k]-hpw {_-kq-{X-n\v \nc-p-X
- s
- p
am{X-a bpn-lo\w IqSn-bm-Wv. XpSp A[ym-b--fn Cmcyw
Zi-\
- n-tev
48
Ipd-p-IqSn hni-Z-am-mw.
Ipdn-p-I
1. A.S. Gupta, Essays on Samkhya (M.R.Sen: Allahabad) 1977, p.1
2. ""temI-kr-jvSn-sb-n `uXn-I-hm-Z-]-chpw imkv{Xo-b-hp-amb ho-W-amWv NmIp-Xv'' tUm. DWn-n-cn, {]mNo\ `mc-Xob Zi-\w(-Nn ]n-tjgvkv: Xncph-\--]p-cw) 1993, t]Pv. 26
3. am[zm-Nmcy "k-Zi\ kw{Kl'n D-cn--Xv. taIr-Xn, t]Pv: 24
4. Stephen Hawking, A Brief History of Time( Bantam Books: NewYork) 1989, P.VI
5. ta IrXn, t]Pv. 149. {]]--n\v Hcp krjvSm-hp-stm Cstm imkv{Xob
sXfn-hp-I-fpsS ASn-m--- --- \
--
-- n Xop ]d-bm (Xm-e-t-s-nepw!)
o^ tlmnwKv Xm-dm-bn-n-. \nco-iz-c-hm-Zn-bm-bnpw imkv{Xo-bm-Sn-m-\n ssZh-\n-tj[w km[p-hm-sWv tlmnwKv {]kvXm-hn-p-n-s-Xv {itb-am-Wv. `uXn-I -im-kv{X--cn A{K-K-Wy\pw hnizm-k-]-c-ambn \nco-iz-c-hm-Znbp-amb tlmnwKv imkv{Xm-Sn-m-\-n \ntj-[- \n-K-a-\-n-se-m-Xn\npw Hcp Imcyw hy-am-Wv; \nco-iz-c-hm-Zn-bmb Hcp AXyp-X imkv{X-\p-t]mepw imkv{Xo-bm-Sn-m-\-n ssZhm-kvXn-Iy- \n-tj[w km[y-a
Fv. Fm imkv{X-s-m kzw hnizm-ks Dum {ian-p Im
kmK tlmnw-Kns IrXnv Bap-J-sa-gp-Xn-b-tm Imcyw adn-m-bn. e-]c-ambn AXn-cp-I-fn-m-Xpw Bcw-`hpw Ah-km-\-hp-an-m--Xp-amb {]]--n
ssZh-n\v Hpw sNm-\n F \nK-a-\-n-emWv tlmnwKv Fn-b-sXv
kmK Ip-dn-p-p. CXv XnIpw sXm-Wv. {]]w AXn-cp-I-fn-m--Xm-sWtm
Bcw-`hpw Ah-km-\-hp-an-m--Xm-sWtm tlmnwKv ]d-bp-n-. "BsW-n'
FmWv At-l-ns ssien. BsWv {]kvXm-hn-m imkv{Xo-b-ambn
km[y-a-s-Xp sImm-Wtm Cu ssien. Hcn-Sv tlmnwKv C-s\ IqSn
Fgp-Xp-p-v: Science seems to have uncovered a set of laws that, within the limits set by
the uncertainty principle, tell us how the universe will develop with time, if we know its
state at any one time. These laws may have originally been decreed by God, but it appears
that he has since left the universe to evolve according to them and does not now intervene
it.'' (p.129)
CXns ASn-m-\-n tlmnwKv ssZhm-kvXn-Iyw AwKo-I-cnp Fpw hmZnm-hm-hp--Xm-Wv. ]mm-Xy-tem-Is imkv{X-pw Zmi-\n-Ipw
Ccw auenI {]iv\-fn hy-amb Hcp \ne-]mSv FSp-m Ign-bm-Xv
Fp-sIm-m-sW At\z-j-W-n\v {]k-n-bp-v. imkv{Xkm-t-XnI
cwKv Ah apn-em-sW-nepw Zmi-\n-I--[manI taJ-e-I-fn Ah-cn-tmgpw
ssiih Zi-bn-em-sW--XmWv bmYmYyw. `uXn-I-hm-Zm-[n-jvTnX imkv{X kwkvIm-c-n \n-p-sImv tlmnw-Kns\tmep ISp `uXn-I-hm-Zn-It]mepw
ka-bs
- -p-dn-p XnIpw imkv{Xo-ba
- m-sbmcp IrXn-bn ssZhsn Nnnm XpS-pp FXv {it-b-am-Wv. tlmnwKv \nco-iz-c-m-cn Ah-km\
Xe-ap-d-m-c-\m-sWp ]d-bmw. _pnbpw t_m[hpw t\c-s-bp-Zn--h apt
CXv XpS-n-bn-cp-p.
6. tUm. DWn-n-cn, {]mNo\ `mc-Xob Zi-\w, t]Pv. 185
7. ta IrXn, t]Pp-I 185-186
8. ta IrXn, t]Pv. 37
9. ta IrXn, t]Pv. 39. Du {K-Imct-Xv.
10. ta IrXn, t]Pv. 18. Cu hmN-I
- p-tijw {K-Im-c Fgp-Xpp: ""Atmgpw
AXv AWp-kn-mw ssIsh-Sn-bp-n-s-nepw Cuiz-cs\ IqSn AtXm-sSmw
AwKo-I-cn-p sshcpyw \ne-\np-p.'' Hp-In AWp As-n Cuiz-
{]Nm-cW clkyw
50
{]Nm-cW clkyw
Cy XXz-Nn--bnse Ghpw {]Nmcw t\Snb Nnm-k-c-WnbmWv thZmsa-Xn kwi-b-an-. sshcp-yhpw sshhn-[y-hpam \nc-h[n Nm-hy-h--I AS-p--XmWv Cy Zi\w.
Fn-epw, Cm-ev apJy-[m-c-bmbn thZmw AwKo-Imcw ssIhcn-n-p-v. Cy Zi-\-s-p-dnv ]Tn--h-cn {]kn--\mb Pm\okv {K-Im-c tUm. lPnan \I-ap-d-bpsS A`n-{]mbw t\mq:
""Cy-bpsS ss[j-WnI Xe-n thZm ]mc--cy-n\v almb {]m[m-\y-ap-v. B cmPys {][m\ Nnm-[m-cbpw Zmi-\nI
{]Xn-\n-[n-bp-am-W-Xv.''1
tUm. cm[m-Ir-jvW Fgp-Xpp:
""thZmZi\w AXyw {i-bln-p-p. AXns Zmi-\n-Iaqeyw am{X-a CXn\p Imc-Ww. `mc-X-nse aX-tmSv Ghpw
ASpv _-s--Xm-sW-p-Xpw `mcX `qJ--n-ep atXp
hnNm-c-]--Xn-sb-mfpw kPo-h-am-sW-p-Xpw CXns {]m[m-\yn\p Imc-W-am-Wv.''2
tXmakv \oens hmpI:
""i-c-s\bpw At-l-ns thZm--sbpw Cy Bo-b-Xbnse ]c-tam-XirwK-ambn IW-m-mw. Imc-Ww, apIm-e-th-Zm
Zi\w ]cn-]I
- zX {]m]n-p-Ibpw ]nme Nn-bpsS ]cm-ai tI{am-Ip-Ibpw sNbvX Zim-k-n-bm-W-Xv.''3
thZm ]mc--cy-n {][m-\-ambpw aqv [mc-I ImWmw. {ioi-cm-Nm-cy-cpsS AssZz-Xw, cmam-\p-Pm-Nm-cy-cpsS hnin-jvSm-ssZz-Xw, am[zmNm-cy-cpsS ssZzXw Fnh. Ch-bn G-hpw -{]-kn--am-bXv i-cm-
{]Nm-cW clkyw
52
Nnm Ncn-{X-sa-gp-Xnb Kp]vX \memw hmfy-ns Bap-J-n
Ipdn-pp:
""Fs A`n- { ]m- b - n, Pb- X oYbpw hymk- X oY- b p- a mWv
Cy Zi-\-ns Ghpw D-X-amb XmnI ]mS-hs {]Xn\n-[o-I-cn-p--Xv. Cy XXz-Nn--bpsS Ah-km-\-L-s ics AssZzXw Ah-X-cn-n-p-p-sh-smcp s]mXphnizmkw [mcmfw
t]n-S-bn-epv. ]t, Cu hmfy-n Pb-XoY-bpsS, {]tXyInpw hymk-XoYbpsS Zi\w hnh-cn-Xp hmbn-p--hv ssZzX
kao-]-\-ns inbpw hyn-{]-`m-hhpw a\-n-em-Ipw. hymkXoY-bpsS XmnI knnbpw AXns Bghpw Cy Zmi\nI taJ-e-bn-em-I-am\w Gsd-psd shp-hn-fn--Xo-X-ambn \nesIm-p-p.''7
CXmWv hkvXp-X-sb-n Fp a\-n-emmw? XmnI knnbnepw Zmi-\nI ta-bnepw AssZz-Xs
- -mfpw AssZz-Xn-Is
- f-mfpw
Hpw ]nd-In-em-bn-cp-n ssZzXhpw ssZzX-hm-Zn-Ifpw Fp-X-s. am{Xa-, ZmkvKp-]vXb
- psS Xmc-Xay ]T-\{- ]-Imcw ssZzX Zmi-\n-Ic
- m-bn-cpp
AssZzX Zmi-\n-I-sc-m XXz-Nn-m-]m-S-h-n anIp \np-Xv. CXn-tev shfnw hoip kw`h hnh-cWw \Imw.
am[zm-Nm-cy-cpsS injy-m-cn HSp-hn-e-s-bm-fmb Atm`y
XoYbpw {]kn AssZz-X-Nn--I hnZym-c-Wybpw Xn Hcp
kwhmZw \S-p. ]Xn-\memw \qm-nse hnin-jvSm-ssZz-XI
- m-c\
- mb thZm-tZ-in-J-bm-bn-cpp tamU-td-. hnjbw XXz-akn Xs. tImemdn\npw ]p ssa AI-se-bp ap_m-Ke
- n-em-bn-cpp kwhmZw.
hnP-bn-Xv ssZzX Nn-I\
- mb Atm-`y-XoY-bm-sWv A[y-\
- mb
thZ-m-tZ-inJ hn[n ]d-p. hnin-jvSm-ssZzXw ssZzX-s-m ASpXv AssZz-Xt- m-Sm-Wv. Fn-cns hnin-jvSm-ssZz-X
- m-c\
- mb A[y ssZzX-hm-Zn-bmb Atm-`y-XoY hnP-bnXmbn {]Jym-]n-p-sh-Xn\npw kwhm-Z-n AssZz-X-hmZn Ak-n-Kv[-ambpw ]cm-Pb-s-p-shv a\-n-em-mw. hymk-XoY-bpsS "Pb-XoY hnPbw' F
IrXn-bn Cu kw`hw ]cm-ain--s-n-p-s-v(11, 54.68) s{]m^.
_n.-F.-sI. ia tcJ-s-Sp-pp.8 kwhm-Z-hn-Pbw kvacn-m Hcp
IkvXq]w m]n--Xmbpw hymk-XoY Fgp-Xn-bn-p-v. Chn-sSbpw
IuXp-I-I-c-amb asmcp kw`hw IqSn-bp-m-bn. Nne AssZz-X-hm-Zn-I
hn[n Ah-\p-Iq-e-am-bn-cp-sv Ah-Im-i-s-Sp-p-v. F.-hn. tKm]mem-Ncy 1907 {]kn-o-I-cn "bmZhm`yp-Zb' F IrXn-bpsS BapJ-n As\ {]kvXm-hn-p-p. bmsXmcp sXfnhpw kqNn-n-m-
{]Nm-cW clkyw
54
Ctlw \Ip-p. "GIw Gh-Zzn-Xobw' F-Xn\v Ggp hymJym-\fpw. Ch-sbmw i-cm-Nm-cy-cpsS AssZzX hymJym-\-n\v hncp-am-Wv. Poh\pw (hy-n-I-fpsS Bm-hv) {_hpw cm-sWv
kaYn-p--h-bmWv Cu hymJym-\--sf-mw. "alm-`mjy', "]Z-aRvPcn' XpS-nb {]mam-WnI kwkvIrX {K--fn\npw sXfnhp-I \nc-n temIw amb-bm-sW hmZ-sbpw hnjvWpZm-k
Jn-p-p.
Cu IrXn-bnse Hmw A[ymbw Xs ambm-hm-Zs Jnp--Xm-Wv. PKXv anYym-hm-Z-ns ]Xn-s\mv km[y-X-I hniZ-ambn ]cn-tim-[nv \ncq-]Ww sNbvXn-p-v. a\p-jys t_m[-hpw
(-[r-Iv) AXns hnj-bhpw(Zr-iy) Hms-Wv Fs\ ]d-bm-\m-Ipsav hnjvWp-Zm-km-Nm-cy tNmZn-p-p. Ch Xn-ep _w Fs\-bp--Xm-sWv hmepw t_m[-n\v hnj-bo-`-hn-p Zriy-{]]w anYy-bm-sWp hcp-n-. Zriy-{]-]w Cs-n hnjbhnjbo _-ns N-t]mepw AY-iq-\y-am-hpw. thZ--D-]-\n-j-pI-fn Poh-s\bpw {_-sbpw cmbn hnh-cn--Xn\v Htsd DZm-lc-W- Ah-X-cn-n-p-sImv Poh--{_ At`-Z-sa i-c-ho-Ws {K-Im-c Xnc-kvI-cn-p-p.- Po-h-s\bpw {_-sbpw
Hmbn ]cn-K-Wn-p-tm-gp-m-Ip Xmn-I-amb ka-ky-Ifpw
hnjvWp-Zm-km-Nmcy Nqn-m-pp. {_s Am\w aqSn \npp-sh hmZ-sbpw Atlw Jn-n-p-v. i-cm-Nm-cy knmn--t]m-ep BtKmf Am\w thZ--D-]-\n-j-p--fn ImWpn-sv hjvWp-Zm-km-Nm-cy hy-am-p-p. \nKp-W-hm-Zs
Jn-p-Ibpw kKp-W-{_--n-s\-Xnsc AssZz-X-hm-Zn-I D-bn
hnai-\--fnse A]m-I-X-I shfn-s-Sp-p-Ibpw sNbvXn-p-v. Npcp-n hnjvWp-Zm-km-Nm-cys "hmZ-c-Xv\m-hen' i-cm-ssZz-X-ns
ka-{K- J--\-am-Wv.
Cy XXz-Nn--bnse Hcp {][m\ kc-Wn-bm-Wtm \ymb-ssh-ti-jn-Iw. AssZz-X-n\v t\hn-cp--amb ho-W--fm-bn-cpp
Chv. i-cm-Nm-cy {_w Hgnv asmw anYy-bm-sWp hmZn-tm Hsm-gn-bmsX Fmw bmYmYy-am-sWv \m-bn-I
- m hmZnp.
ka-bw, ew, Bm-hv, {_w, {]m]-nI XXz- (universals),
{]mtZ-inIXXz- (particulars) XpSn Fmw bmYmYy--fm-Wv.
Fp Xs-b A]hpwIqSn ISv anYy Xsbpw (non-existence)
bmYmYy-am-sWp hy-am-n. Cm-bva (nothingness)bpw bmYm
Yy-at? Asv hmZn-m AssZzX ambm-hm-Zn-Im-hp-tam-?
kz]v \ hpw Hcp bmYm- Yyw Xs- b t? CubY- n Fmw
{]Nm-cW clkyw
56
Hv, AssZz-X-n-\-p-dw--{]-tXy-Inpw i-cm-Nm-cy-cp-sS--aq-ey-hmb asmcp Zi-\h
- p-an-s hnNm-c
- n\v apJy-Im-cWw, CXc hoW--sfbpw Ah-bpsS _em-_-e-sbpw Ipdn-p A-X-bm-Wv.
i-cm-ssZzXw a\-n-em-n-b-Xns ]Ip-Xn-t]mepw cmam-\p-Pm-Nm-cys
hnin-jvSm-ssZz-X-tam, am[zm-Nm-cy-cpsS ssZzXtam a\-n-em-n-bn-p-mhn-. Chsb Xmc-X-ay-s-Sp-p-Itbm \ncq-]W ZrjvSym hne-bn-cpp-Itbm sNbvXn-p-m-hn-. Cy-bn-sebpw hntZ-i-sbpw XXzNnm X]-cn-S-bnepw {K-Im-n-S-bnepw Hcp-t]mse
\ne- \ np kp- N nX kao- ] - \ - a m- W n- X v . {]i- k v X - c mb XXzNnmcNbn-Xm--fpsS nXn t]mepw hyXy-kvX-a-.
{io i- c m- N m- c y- c psS thZm kq{X- ` mjyw Cwo- j n- t ep
hnh\wsNbvX tPmPv Xnt_mv AXn\v \qn-]-Xn-s\p t]Pp-I
\o Bap-J-sa-gp-Xn-bn-p-v. Fm, AXn Hcp JnI t]mepw
ssZzX-ho-Ww ]cm-ain-m \on-sh-n-n-. am[zm-Nm-cy-cp-sStbm
]nm-es ssZzX Zmi-\n-I-cp-sStbm t]cp-I t]mepw Atlw
kqNn-n-p-n-. hnin-jvSm-ssZz-Xm-Nm-cy-\mb cmam-\p-Ps Zi-\-hpambn AssZz-Xs Xmc-Xa
- y-s-Sp-p-p-v. Fm, AssZz-Xh
- p-ambn
auenI `nX ]pep ssZzXs Xs Xmc-Xay {]{In-b-bn
Xnt_mv ]m-fn-bm-p-t-bn-. CsX-p-sImv kw`-hnp?
i-c-Zi\w krjvSn {]Nm-c-W-tIm-em-l-e-n ssZzX-hm-Zns inbpw ku-cyhpw Xncn--dn-bm Xnt_m-n\pw AXp-t]mep ]mm-Xy ]n-X-mpw Ign-n F-XmImw Imc-Ww.
]mmXy ]n-Xn-S-bnse asmcp alm-c-Y-\m-bn-cp amIvkvap-d- psS nXnbpw `n-a
- . "Z knIvkv knwkv Hm^v Cy ^ntemk^n'bn Cy Zi-\-s-n hni-Z-ambn ap {]Xn-]m-Zn-n-ps-nepw i-cm-Nm-cycpw cmam-\p-P\pw am{Xta At-l-n\p hnjbo-`-hn-p-q. am[zm-Nm-cy-cpsS ssZzX-Nn--sb-n ap Xopw \n_vZ-\m-Wv.
Cy XXz-Nn-sbn [mcmfw ]T-\- djy ]n-X-m-cptS-Xm-bn-p-v. Fm Ah-cp-sS-bn-S-bnepw CtX {]h-WX ImWmw.
Cy XXz-Nn-sb hne-bn-cp-n-smv hn. s{_mtUmhv Fgp-Xnb
IrXn-bn Cy Zi-\-s-p-dnv Ign GXm\pw Zi-I--fn
{]kn-o-Ir-X-amb IrXn-I-sf-p-dnv ]d-bp-p-v.
cm[m-Ir-jvW, ZmkvKp-]vX, lncn-b-, NmPn, Z, dmwtam-l
-tdmbv Fn-h-cpsS IrXn-I-sf-bmWv kqNn-n-n-p--Xv. Cu `mKv
s{_mtUmhv \Ip ASn-p-dn-n Cu ]T-\
- Hpw i-cs
- bpw
cmam-\p-Psbpw ho-W--p-d-ap--hsb Ipdnv {]Xn-]m-Zn-pn-sv \ymb-ambpw ]cm-Xn-s-Sp-p. s{_mtUm-hns Cu hne-bn-cp-en-e-S-nb sshNn-{Xy-sa-m-sWtm? Hm-a-Xm-bn, Atlw kqNnn- Fkv.-F. ZmkvKp-]vX-bpsS Ap hmfy--fn-sem-n am[z-Zi\-s-n khn-kvXcw Fgp-Xn-bn-pv F-Xm-Wv.
asm-v, s{_mtUm-hns IrXn-bn am[z-cpsS Nn-I-sf-n Hcp
JnI t]mep-an F hkvXp-X-bm-Wv. thZm Zi-\-nse almc-Y-m-cmbn hnti-jn-n-sSp i-cm-Nm-cy-scbpw cmam-\p-Pm-Nm-cyscbpw ]n Fgp-Xnb s{_mtUmhv am[zm-Nm-cy-cpsS t]cv t]mepw Xs
IrXn-bn kqNn-n-p-n-. Fm At-l-ns ]cm-Xn-tbm, ap-h i-c\pw cmam-\p-P\pw Apdw t]mIp-n-spw! AssZz-Xns {]N--amb {]Nm-cWw aqew ssZzX-Nn--tbm-Sp-mb AhKW\ Adntm Adn-bm-sXtbm s{_mtUm-hn-s\bpw _m[n--Xns
^e-am-Wn-Xv.12
Pa kwkvIrX ]n-Xcn {]ap-J-\m-bn-cp F.-_n. Iov
"F lndn Hm^v kmkv{Inv en-td-' F IrXn-bn i-csbpw
cmam-\p-P-sbpw ho-W- hnh-cn--tijw "ap hymJym-Xm-'
(other commentators) F D]ioj-I-n Fgp-Xn-bXv t\mq:
""{]m[m-\y-n-s Imcy-n i-cs
- bpw cmam-\p-Ps
- -Xp-ambn XmcX-ay-s-Sp-m-hp ap hymJym-\--fn-. Cy Zi-\-nse Ghpw
mbn-bmb ss[j-WnI {]b-Xv\-amWv BZy-t-sX-n kmam\y
ss{IkvXh hnizm-k-hp-ambn Htsd kmZr-iy--fp knm--amWv
cm-a-t-Xv.''13
XpSv, ssZzX-Zi-\s Iov cp hcn-I-fn-sem-Xpn FXp
am{X-a {]iv\w; thZm Nn-I-fn Ghpw {][m-\-s cs-w,
{ioi--c-sXpw cmam-\p-P-t-Xp-am-sWpw hy-ambn ]d-bp-p.
kwkvIrX kmln-Xy-ns Ghpw ka-{K-amb Ncn-{X-sa-gp-Xnb
hn\n-vkpw CXn\np `n-\-. aqv _rlZv hmfy--fp Atl-ns "lndn Hm^v Cy en-td-d- ns' Hmw hmfy-n {_kq-{X-s-p-dnv Fgp-X-ptm i-cm-Nm-cy-scbpw cmam-\p-Pm-Nm-cyscbpw am{Xta hn\nvkv ]cm-ain-p-pq FXv {in-t-Xm-Wv.14
Cu hnh-c-W--fn\npw A\n-hm-cy-ambpw sXfn-bp--sX-mWv?
an ]n-X-mpw i-cm-ssZzXw am{X-a-dn-bmw. Nnev cmam-\pPs hnin-jvSm-ssZz-Xhpw ]cn-an-X-amb tXmXn ]cn-N-b-apv. Fm,
Chmpw am[zm-Nm-cy-cpsS ssZzXtam, B hom-tIm-Wn kaYn-
{]Nm-cW clkyw
58
-s ssZzX-hm-Z-tfm Am-X-am-Wv! i-cm-ssZzXw Zmi-\nI
hf-bpsS An-a-L--ambn Ch IW-m-p--Xn ]ns ApX-n-s\--h-Imiw?
{]K-- hntZi kwkvIrX ]n-X-m-cm am{X-a ssZzX-hmZw
XXz- N n- - b psS ]pd- t m- p- I - f n- t ev AIn\ns- n- p- - X v .
Cy-bnse thZ--D-]-\n-jZv ]n-X-mcpw A-s\-bmWv sNbvXnp--Xv. AssZz-X-n-\-p-dtam Cp-dtam Zi-\-ta-bn F anemWv Ch-cpsSsbmw XXz-Nn-m-hy-h-lm-c-. XXz-Nnm ]mccyw AssZzXsa Hscm XqWn\p Nppw Id-p--Xm-sW
sXn-m-c-W-bmWv Cy-bnse Zm-i\nI ]mmXy kwkvIrX
]n-X-mv ]Ip-sIm-Sp--sXv ]d-bmw. Cmcyw kv]jvSambn hy-am-p \mK-cmP ia-bpsS hmp-I D-cn-s:
""Cy-bn-sebpw hntZ-i-sbpw ]n-X-m-cpsS {]h-\fpw t\--fp-ap-m-bnpw Cy Zmi-\nI hyh--I ]mmXy-tem-Iv icn-bmw-hw a\-n-em--s-Sp-Itbm Bkz-Zn--s-SpItbm sNbvXn-n-. Cm-ev hntZ-io-b Zphym-Jym\w sNbvXXn-s\-m Cy Zi-\s kztZ-io-b Zphym-Jym\w sNp-XmWv ss[j-WnI temIv henb \mi-ap-m-p--Xv. Nne ac-_p-n-I ]mmXy temIs {]km-[-\m-e-b-pw tPWep-Ipw thn Cy Zi-\s Zphym-Jym\w sNbvXv AhX-cn-n-p-p. Cy Zi-\-ns Zphym-Jym-\-sf almkXy-sf hymtP\ ]hn-{Xo-I-cn-m-\p Bkq-{XnX {ia--fp-v.15
{_-kq-{X-n\v cmam-\p-Pm-Nm-cycpw am[zm-Nm-cycpw hymJym-\-sf-gp-Xn-bn-p-s-nepw Ahsb Aln-pw-hn[w ]cn-K-Wn-msX
i-c -hym-Jym-\-n am{Xw ZrjvSn-I-fq-p-I-bmWv ]n-X-m
sNbvXXv. Cu Ah-K-W-\-bpsS ^ew Duln-m-hp--Xm-Wv. Ign
cp \qm-p-In-S-bn thZm Zi-\--sf-p-dn-p ]T-\-sfmw ic tI{o-Ir-X-ambn Xop-shv lPnan \I-apd Nqnm-p-p.
""]sm-Xmw \qm-n thZm--s-p-dn-p Kth-j-Ww
Ncn-{X-]-c-amb am--sfbpw hnIm-k--sfbpw Hsms ]qW-ambpw Ah-K-Wn-p. i-c-s\(-Fmw \qm-ns BZy ]Ip-Xn) Hmas {]Xn-\n-[n-bmbn IW-m-p-Ibpw sNbvXp. At-l-ns
{_- k q{X `mjyns hnh- \ - s bpw hymJym- \ - s bpw
am{Xw tI{o-I-cn-mbn Kth-j-W-.''16
thZm--nse FSp-p-]-d-bm-hp cv hymJym-\- {io
i-c-sbpw cmam-\p-P-s-Xp-am-sWv F._n. Iov A`n-{]m-b-sp- h - t m. am[zm- N m- c y- c psS ssZzX- h m- Z - s bpw B kc- W n- b nse
Zmi\nI kXysbpw Ipdn- p A- X - b - msX asmpw
CXn-\npw shfn-hm-Ip-n-. thZm--nse cv {]apJ hymJym\- F \ne ]cn-K-Wn-mt]mepw am[zm-Nm-cy-cpsS ssZzX-Nnsb ]cm-ain-msX hnSm-\m-hn-. Imc-Ww, IrXy-amb `nX
]pep thZm--nse cv [mc-I-fmWv AssZz-Xhpw ssZzXhpw. Fm Ch-bvn-S-bnse A`n-{]mb hyXym-k-hp-ambn Xmc-Xay- s - S p- p- t m AssZz- X hpw hnin- j v S m- s sZz- X hpw Xn- e p
`nX eLp-hm-Wv. {]K--cmb AssZz-X-hm-Zn-I Xs CXv hyam-n-bn-p-s-XmWv IuXp-I-I-cw. sI. \mcm-bns hmp-I
{inq:
""ic thZm- - ns FXn- c m- f n- I - f n Hcp- ] - t , Ghpw
iw am[zhyh--bm-Wv. ap--h, DZm-l-c-W-ambn cmam-\p-P
i-cs Bib Zi-\s hyh-m-]n-X-ambn hnain-m {iann-p-v. Fn-cp-mepw Ah-cpsS Xs XXz-imkv{X \ne-]m-Sp-IfpsS ^e-ambn am[z ]-m-cp-sS-b{X in-tbm-sSbpw hocy-tmsSbpw cwK-n-d-m Ahv km[n-n-. am[z-Zi-\-ns hnpho-gvN-bn-m bYm-X-Y-hm-Zhpw kqW ssZzX kao-]-\hpw Atls ic Bi-b-hm-Z-ns ISp FXn-cm-fn-bm-n.''17
XmXzn-I-amb \ne-]m-Sp-I-fn ImWp `nX am{X-a ChnS-bn-ep--Xv. i-cm-ssZz-X-ns \ninX hnai-\- am[z-k-c-Wnbnse Zmi-\n-I-cn\n-mWv hn-p--Xv. kzw ho-W-sf
Ipdnv hop-hn-Nmcw \S-m AssZz-Xn-Isf t{]cn-n-p-amdv AXni-- \ncq-]-W--fm-bn-cpp Ch. i-cm-\p-Iq-en-bmb sI. \mcmbns\ hopw D-cn-s:
""Cu hnai-\--fpsS Ncn-{X-n, am[zs J-\-amWv Hcp]-t, Ghpw ihpw Atem-k-c-I-c-hp-am-b-Xv. am[zs Ii-\ssZzX-\n-e-]m-SmWv CXn\v Imc-Ww. Ah-cp-sS, {]tXy-Inpw Pb-XoYbp-sSbpw hymk-XoY-bp-sSbpw B{I-a-W-ns hnj-en-]vXX ic]- - msc, X- f psS Zmi- \ nI ASn- - d - I ]p\x- ] - c n- t im- [ nm\pw a[p-kq-Z-\s "AssZz-X-knn' t]mep \ymbo-I-cW {]_- cNn-m\pw \n_-n-X-cm-n.''18
i-cm-ssZz-Xn-I-fpsS \nco--W-n Ah-cpsS i-cmb {]Xntbm-Kn-I hnin-jvSm-ssZz-Xn-I-f ssZzXn-I-fms-W-Yw. hoW
hyXym-k-ns XovWX am{Xw IW-n-se-Sp-p-sIm-p hne-
{]Nm-cW clkyw
60
bn-cp--e CXv. kzw knm-- IrXy-ambpw hy-ambpw
XmnI ]mS-h-tm-sSbpw Ah-X-cn-n-p--Xn hnin-jvSm-ssZz-Xn-Isf-m hfsc apn-em-bn-cpp ssZzX-hm-Zn-I. i-c-\p-tijw
AssZzX Zmi-\n-In-Sb
- n-ep-mb {]K`m-cn-sem-cm-fmbn \mcm-bn
kqNn-n a[p-kq-Z\ kc-kz-Xn(1500 AD) _wKm-fnse {iocm-a an-{ibpsSIpSpw-_-n s]Sp-p. ipmY Zo]nI (KoXm hymJym-\w),
AssZzX cXv\-c--W, {]m-\-t`-Z, `n-c-km-b\, thZm I]XnIm XpSn At\Iw cN-\-I Ct-l-n-t-Xm-bp-v. am[z-k-c-Wnbnse ssZzX Nn-I-\mb hymk-XoY-bpsS "\ymbm-arX' F IrXnbn D- b n FXnhm- Z - sf a[p- k q- Z \ kc- k zXn "AssZz- X knn'bn Jn-p-p. AssZz-X--ssZzX Nn-Ip-m-bn-cp
XmnIknn hnin-jvSm-ssZz-Xn-Ip-m-bn-cp-n-sv ZmkvKp]vX
Nqn-m-pp:
""]pXnb Nn-I hnI-kn-p--Xn\v t{]c-W-bm-Im X t{kmXm-bn-cp-n hnin-jvSm-ssZzX Zi-\w. Cu kc-Wn-bnse XmnI
hnZ-Kv[ i-c-sbp am[z-sbpw kc-Wn-bnse {]apJ Nn-I-cp-ambn
Xmc-X-ay-s-Sp-p-tm hy-ambpw Xmgv \ne-hm-c-ap--h-cm-bn-cpp. cmam-\pP Nnm-K-Xn-bpsS Ctm-f-ap Ncn-{X-n XmnI
kqva-X-bpsS Imcy-n Pb-XoY-tbmtSm hymk-XoY-tbmtSm XmcX-ay-s-Sp-m-hp Hcmt]mep-ap-m-bn-cp-n-.''19
thZm- - nse hnh[ [mc- I sf Nm hnt[- b - a m- p- t m
ssZzXs Ah-K-Wn-p-Xpw In-sp \Sn-p-Xpw Zmi-\n-Iambn bmsXmcphn[ \ymbo-I-c-Whpw Aln-p-n-sv CXn-\np
hy-am-Wv. kmam-t\y\ ]pen-h-cp Cu kao-]-\-ssh-I-eys
_n.-F.-sI. ia kw{K-ln--Xn--s\-bmWv:
""Cy Zi-\-n ssZzX Nnm-KXn Ncn{Xw krjvSn-n-pv.
]t, Cu Ncn{Xw CXp-h-scbpw Fgp-X-s-n-n-.''20
{]Nm-c-W-]-c-amb AssZz-X-ns hnPbw ssZzX-Nn-sb IqSp-X
A]-cn-Nn-X-am-n. i-cm-Nm-cy-cpsS XmnI ]mShw a\-n-em-m
Ign--hp-Xs am[zm-Nm-cy-cpsS {]mKyw {Kln-m Ah-k-cap-m-bn-. Cmcyw ZmkvKp]vX hy-am-pp:
""AssZzX hmZn-I-fmb i-c-h-m-fpw ssZzX-hm-Zn-I-fmb am[h
hm-fpw Xn \S hnhm-Z--fn, A[n-I-am-fp-Ipw ic-]-n-\\p-Iq-e-amb sXfn-hp-I-sf--n-b-dn-bmw. Fm Gsd t]pw
am[-hm-\p-Iqe \ymb--sf-n Adn-hn-.''21
cmP-iasb hopw D-cn-s:
""Hmdn-b-en-p-I-fpsS {ia- i-cs AssZzXw ]Tn-p-Xn ]cn-an-X-am-bn. CXp-hgn XmXzn-I-Nn--bpsS hnIm-k-ns Ncn{X-]-c-amb ss\c-cyw a\-n-em-m-\m-bn-. Fp-am-{X-a-, i-c\p-tijw Zmi-\n-I-cw-Kv ]T-\tam At\z-j-Wtam Aln-p
bmsXm-p-ap-m-bn-n-s sXn-m-cW ]c-p-Ibpw sNbvXp. am[hs knm-- hni-Z-ambn Ah-X-cn-n--s-m A-Xns Zmi\n-I- Dm-gvNbpw k--Xbpw XmnI kwn-cXbpw ImWm\m-hpw. Imcy-t_m-[-ap Hscm XXz-Nnm Ncn-{X-Im-c\pw CXns\
Ffpw Ah-K-Wn-m-\m-hn-.''22
thZm--s-p-dnv Cp \S-p N-I-fn-semw Cu GI-]o-b- `mhw ImWmw. hhn[ "{_kq{X' hymJym-\-sf Xmc-Xay
hnt[-b-am-p-n-S-p-t]mepw am[zm-Nm-cy-cpsS ssZzX hni-I-e\w ]cmain--s-Sm-dn-. _n.-F.-sI. ia-bpsS hmp-I-fn:
""Cwo-jn {]kn-o-Ir-X-amb {_-kq-{X-s-p-dn-p A[nI
IrXn-I-fnepw am[h hymJym-\- Ah-K-Wn--s-Sp-Itbm A{i-ambn ]cm-ain--s-Sp-Itbm BWv ]Xn-hv. As-n Imcy-amb Zmi\nI KpWn-an-m--sX an GXm\pw hmp-I-fn Npcp-p-p.''23
CXv A\o-Xn-bm-bn-cp-p-shv Atlw XpSv ]d-bp-p.
thZm--s-p-dn-p N-I i-cm-ssZz-Xs Npn--n-bm-bXns Imc-W-amWv ta kqNn-n--Xv. AXm-bXv thZm--nse CXc
ho-W--sf-p-dnv, {]tXy-In-v am[zm-Nm-cy-cpsS ssZzX-hm-Z-s-n
]-nX-mp A-X. CXv \s asmcp tNmZy-ntev \bnp-p. thZm-s Ipdn-p At\z-j-W- apgps i-cm-Nm-cycn tI{o-I-cn--s-Sm FmWp ImcWw? C\n-bp `mK- Cu
At\z-j-W-n-tev shfnw hoip--h-bm-Wv.
{_-kq{Xw {][m-\-ambpw aqv hn[-n hymJym-\n--s-n-ptm. ]c-kv]c hncp--amb Cu ho-W- DS-se-Sp-m-\p ImcW--fn-semv {_-kq-{X--fnse Zp{Km-ly-X-bm-Wv. Bi-b-fpw
hmZ-fpw At-bw kw{K-ln-p-m-nb hcn-I-fm-Wn-Xn-ep--Xv. hnhc-W-ns ssZLyw IqSp--Xn-\-\p-k-cnv s]mXpsh Bi-b-kv^pSX h[n-p-sav ]d-bmw. CXn\p t\hn-]-co-X-amWv kq{X-Im-cs
coXn.
tUm. \I-ap-dsb D-cn-s:
""hymJym-\-an-msX {_-kq-{Xnse Hcp hmIyw t]mepw a\-nem-m {]bm-ka
- m-Wv. AXnse Hcp hmIy-n hnj-btam hnj-bntbm
Cm-Xn-cn-p-Xv km[m-c-W-am-Wv. Nne-tm Ghpw {][m-\-s ]Zw
{]Nm-cW clkyw
62
Xs hnp-t]m-bn-cn-pw. AXn-msX hmNIw {Kln-m-\m-hn-. ctm
Gdn-bm ]tm hmp-If
- S-
- n-bX
- mWv Hcp kq{Xw. ZoL-amb kq{Xw
A]qh-am-Wv. Nne-tm Hcp kq{X-n Hscm hmt ImWq.''24
asm-cn-Sv \I-apd XpS-cpp:
""hmN-I-nse ]e `mK-fpw hnp-I-fv hfsc Bn-p-dpn-b-h-bmWv X\-Xmb kq{X-sa--Xn-\m AXns Dt-iyw hyam-m Htsd hmp-I tNt-n-h-cpw. hy-X-bvp-thn
GXp hmp-I D]-tbm-Kn--W-sa-Xv hymJym-Xm-hns Xocp-am\s B{i-bn-n-cn-p-p. Nne-tm XnIpw hyXy-kvX-amb hmpI Iqn-t-s-Smw. Htc hmp-I hn`n k`--fn ]ckv]c hncp--amb AY-n hymJym-\n--s-t-mw. Htc kq{X
n\v XnIpw hncp--amb hymJym-\- \I-s-Sm CXv hgnsbm-cp-p-p.''25
kq{X- C{X-am{Xw km{o-Ir-X-am-b-Xns Imc-W- Nne
]n-X-m Nqn-m-n-bn-p-v. ChnsS AXn-s- hn-i-Zmw-i--fn-tev
IS-p-n-.
Dlmns hcn-I IqSn D-cn-s:
""Dt-iy-s
- f-m-bn-cp-m-epw kq{X- Zp{Km-ly-f
- m-sW-X
- n
bmsXmcp kwi-b-hp-an-. ktm-N-te-i-at\y hmp-I Hgn-hm-n-bn-pv. D]-tbm-Kn-n-p hmp-I-fmIs hmN-ImY-n-tev kqN\
\Ip--h-bp-a-. ]nstbm km[m-cW ]Z--fm-Wv. Ch ]pXn-sbm-ct\z-j-Is ]T-\-sf klm-bn-pI F-Xn-s\-m kaY-\mb
hnZymYn-bpsS Hma ]pXp-m Dt-in-n-p--h-bm-Wv.''26
`nm-`n-{]m-b--fpsS Cu {]fbw thZm ]T-\-n-\n-d-n-b-hsc
sXsm-p-a {]bm-ks-Sp-n-b-Xv. GsX-nepw Hcp hymJym-\{Ks Ah-ew-_n-msX kq{X-ns Bibw a\-n-em-m-\mhn F \ne-bm-bn-cp-p. kzm`m-hn-I-ambpw {_-kq-{X-nse X\Xmb Bi-b Fs-p {Kln-m-\p {ia-v km[y-X-bnm-Xm-bn. ]Icw GsX-nepw Hcp `mjy-Im-c-\n-eqsS e`n-p--Xns\
D]-Po-hn-m Ghcpw \n_-n-X-cm-bn. hymJym-\{K-nse Bib- {_-kq-{X-ns aqe k]--fp-ambn tbmPn-p--XmtWm
F At\z-jWw Ffp--am-bn-cp-n-. AXn-\mcpw Xp\n-p-an-. {]Nmc-n-ep--Xns\ ASn kzoI-cn-p-I-sb kao-]-\-amWv Ghcpw
ssIsm--Xv. Dlm-ns hmp-I {it-b-amWv:
""knm--ns Nne hi- Hgn-hm-p-Ibpw ap Nneh Dun-d-bp-Ibpw sNbvXn-p--Xn-\mepw A[n-I-`m-K--fnepw Ahy--Xbpw
{]Nm-cW clkyw
64
Ghpw BZys `mjy-sa \nebn e`y-am-bXv i-cm-Nm-cy-cpsS
hymJym\w am{X-am-bn-cp-p.31
ap `mjy--sf-n kqN-\-I e`n-pXv e`y-amb ap hymJym\
{K--fn\n-p-am-Wv. "am[z--hn-P-b--`m-h--{]-Im-inI' F IrXn-bn
am[zm-Nm-cyv app-m-bn-cp Ccp-]-smv {_-kq-{X-`m-jy-Im-cm-sc-p-dnv \mcmbW ]nv ]d-bpp. Fm, Ch-bn \apv
e`y-ambXv shdpw apv `mjy--fm-Wv. i-cm-Nm-cy, `mkvI-cm-Nmcy, cmam-\p-Pm-Nm-cy Fn-h-cp-tSXv am{Xw.32
C-c-samcp kml-N-cy-n thZm--s-p-dnv ]Tn-m-\n-dn-b-hv i-cm-Nm-cy-cpsS `mjys B{i-bn-msX \nhr-nbn-sp hp. Cu \n_-n-Xm-h--sb-n tUm. \I-apd FgpXn-bXv {it-b-am-Wv: ""{_-kq{Xw AXoh km{hpw hni-Zmw-i hnp-I-f--Xp-am-b-Xn-\m AYw {Kmly-a-. thZm Zi-\s-p-dn-p Kth-jWw Bcw-`n Imev i-cs {_-kq{X-`mjyw B[m-c-am-n-bm-WXv a\-n-em-n-b-Xv. A\--c-^-e-ambn
{_-kq-{X-nse Nn-I kzX-{-ambn ]T-\-hn-t[-b-am-bn-. Cu
hymJym-\-tm-sSm--amWv Fm-bvtmgpw AtX--n-bp At\z-jW- a p- m- b - X v . {_- k q- { Xhpw i- c s Nnbpw Hp- X - s - b msW [mc-W-bm-bn-cpp CXns ^e-am-bp-m-b-Xv.''33
thZm Nn-Isf BZy-ambn hyh-m-]n-X-amb tXmXn ]mmXyv ]Icw sImSp--h-cn {]ap-J-\mb t]m Uyqk(Paul Deussen)
Xs Cu A\n-hm-cy-Xbvp _en-bm-Sm-b-Xn\v Hm-cw DZm-l-c-Wam-Wv. ""Das System des Vedanta'' F Uyqks IrXn-bpsS Cwojv
hnh\w Nmkv tPm 1912- {]kn-o-I-cn-p. thZm--sp-dn-p Uyqks hnh-c-W-n cmam-\p-Pm-Nm-cy-cpsS hnin-jvSmssZz-Xtam am[zm-Nm-cy-cpsS ssZzXtam Nm-hn-t[-b-am-Ip-n-; B\pjw-Kn-I-ambn t]mepw. thZm Zi-\-ns B[m-c-IrXn {_-kq{X-am-bn-cn-s, AXn\p \I-s hnhn[ `mjy-sf Uyqk ]cn-KWn-p-t-bn-. ]Icw thZm k]-sa \ne-bn ]cn-N-b-s-SppXv i-cm-ssZzXw am{X-am-Wv. Cmcyw Atlw Xpd-p-]-d-bpp-apv:
""Imcy-sf Ncn-{X-]-c-ambn `mKn-m-sX, Cu IrXn thZm kq{Xsbpw i-c`- m-jy-sbpw B[m-ca
- m-n-bmWv cNn-n-p-X
- v. Ch cns\bpw thXn-cnv ssIImcyw sNm-\p {iaw CXp-h-scbpw Dmbn-n-. \psS hyh-m-]n-X-amb hnh-c-W-n\v Ch cpw Hmbn
]cn-K-Wn-p-I-bm-Wv.''34
{]Nm-cW clkyw
66
_mZ-cm-b-Ws {_-kq-{X-nse kmm {]Xn-]m-Z-\-hp-ambn
kzX-{-ambn Hp-t\m-msX, i-c-`m-jyw-Xs ]ca kXy-sa
hnizm-k-n thZm--Zi-\-n aqSp-d-n-m Ign-p-sh--XmWv
AssZz-Xn-I-fp-sS- hn-P-b-c-lkyw.
CXc hymJym-\--fp-am-bp Xmc-X-ay-n\npw Ah-cn hfsc-t t_m[-]qhw hnp-\np-p. apIqn kzoI-cn k]sf ]p\x]-cn-tim-[n-msX AtX-]Sn \ne-\nm Cu bmYm-nXnI at\m-`mhw klm-bn-p-p. i-cm-Nm-cy-cpsS `mjyw Cwo-jn-tep
hnh\w sNbvX tPmPv Xnt_mv Fgp-Xpp:
""i-c-]-s Cy ]n-p-Isf kw_-n-n-S-tmfw Cu
tNmZy-n\p t\sc Ah apJw Xncn-p-p. IrXy-am-bn-d
-
m Cs\-sbmcp kwibw Db-cm-Xn-cn-m-\h
- {in-p-p.-hn-hm-Z
- n\pw kwib-n\pw AXo-X-amb m\-amWv i-c\v Ah \Ip-Xv. i-c-`mjys _mZ-cm-bW
- s {_-kq-{X-hp-ambn Hp-t\m-m-Xn-cn-m-\mWv
an-tmgpw {ian-m-dv. ]Icw A\p-am-\-ns ASn-m-\-n, ics Zmi-\nI ho-W-amWv _mZ-cm-b-Ws kq{X-fpsS Htc-sbmcp
icn-bmb hymJym-\-sap hcp-m {ian-pw.''37
i-c-`m-jys _mZ-cm-b-Ws {_-kq-{X-ns X\-Xmb AYhp-ambn Hp-t\m-p-Xp am{X-a-, i-cm-ssZz-Xn-I Hgn-hm-p--Xv.
CXc thZm-n-I-fpsS hyXy-kvX-amb ho-W--fp-ambn Xmc-X-ay-sSp-m\pw Ah hnapJX ImWn-p-p. i-cm-ssZz-X-n-\-pdw Zmi\nI temI-an-sv hniz-kn-p-Ibpw thZm--tem-Is CXc hoW--sf-p-dnv XnI AX kzmb--am-p-Ibpw sNbvX-XmWv
i-cm-ssZz-Xn-I-fpsS {]Nm-c-W-]-c-amb hnPb-Im-c-W--fn {][m\sap ]d-bmw.
Ipdn-p-I
1. Hajimi Nakamura, A History of Early Vedanta Philosophy p.1
2. Fkv. cm[m-Ir-jvW, `mc-Xo-b-Zi\w (a-e-bmf hnh-\w, amXr-`qan ]njnwKv lukv)1975, hmfyw cv, t]Pv. 420.
3. Thomas O'Neil, Maya in Sankara (Motilal Banarsidass: Delhi) 1980, p.71
4. M. Winternitz, A History of Sanskrit Literature, vol: 111(Motilal Banarsidass: Delhi) 1990,
p. 432; A. Barth The Religions of India (Light life Publishers: New Delhi) 1978, p.206; H.
Zimmer, Philosophies of India(Motilal Banarsidass: Delhi) 1990, p.458
5. George Thibaut, Vedanta Sutras with the commentary of Sankaracharya(Motilal Banarsidass:
Delhi)1998, p.XIV
6. F. F _jm-ans \nco-Ww t\mpI: "Sankara's greatness lies in his brilliant
dialectic. By able use of logical argument, and, we must admit, by interpreting some phrases
very figuratively, he reduced all the apparently self-contradictory passages of the upanishads
to a consistent system which, though not unchallenged, has remained the standard philoso-
phy of intellectual Hinduism to this day'' (The Wonder that was India, p. 331)
7. S.N. Dasgupta, A History of Indian Philosophy (Motilal Banarsidass: Delhi) 1991, Vol: IV,
P.VIII
8. B.N.K. Sharma, A History of Dvaita School of Vedanta (Motilal Banarsidass: Delhi) 1981,
p. 230
3
{_-kq{Xw
ssZzXtam AssZz-X-tam?
thZm Zi-\-ns B[m-c-{K--amWv _mZ-cm-b-Ws {_kq-{Xw.1 hn`n-hpw ]c-kv]c hncp--t]mep-amb hymJym-\-
CXn\p \I-s-n-p-v. i-cm-Nm-cy-cpsS AssZz-Xhpw cmam-\p-Pm-Nmcy-cpsS hnin-jvSm-ssZz-Xhpw am[zm-Nm-cy-cpsS ssZzXhpw Ah-bn {]apJam-Wv. {_-kq-{X-s-p-dnpw thZm Nn-I-sf--nbpw {]Xn-]mZn-m-dp {K-Im-c-m Ch-cpsS hyXykvX ho-W- Ah-X-cnn-m-dp-v. AssZz-Xs hni-Z-ambpw \ymbo-I-c-W--tfm-sSbpw hnhcn-pw. ssZzX-s GXm\pw hcn-I-fn HXp-p-Itbm Xosc ]cm-ainm-Xn-cnp-Itbm sNpw. CXmWp ]Xnhp coXn.
asmcp ncw {]h-WX IqSn-bp-v. "{_-kq{X'n\p \I-s
`n hymJym-\- Ap-dhpw Cp-d-hp-ambn Ah-X-cn-n-m-dp--h
Xsbpw Hcp {][m\ {]iv\w Ah-K-Wn-p-p. GXp hymJym-\-amWv
"{_-kq{X'hpambn IqSp-X tbmPn-p--sX At\z-j-W-am-W-Xv.
i-cm-ssZz-X-s-p-dnv {K- cNn--h AXn am{Xw ZrjvSn-Ifq-p-Ibpw CXc kq{XhymJym-\--sf-n au\w ]men-p-Ibpw sNpp. i-cm-ssZz-X
- n-\p bpn-I Is--pI-sb-X
- n-\
- pdw AXp
kw_--amb at-sX-nepw ]p\ hn-Nm-c--fn Ah X]-c-c.
hnhn[ hymJym-\
- Ah-Xc
- n-n-m kln-jvWpX-bp-h
- Xsbpw
aqe-{K--tmSv IqSp-X ASp-p-\np--tXXv F hne-bn-cp-en\v hnap-JX Imp-p.
i-c-`m-jyhpw cmam-\p-P-`m-jyhpw Cwo-jn-tep hnh\w
sNbvX kwkvIrX ]n-X-\mWv tPmPv Xnt_mv. cmam-\pP`mjy-
h
l
n
-t--Xv2''
Hcp \qm-p ]g--ap hne-bn-cp--em-WnXv. i-c-`mjyhpw cmam\p-P-`m-jyhpw Hp-t\m-n-b-tm {_-kq-{X-ns icn-bmb hnh-tb-sXv Is-p-Xv {]k-a
- m-sWv Xnt_m-n\p a\-n-embn.
Fn-cp-mepw cmam-\pP hymJym-\-n-\p-a-pdw ssZzX hoWw IqSn
Xmc-Xay ]T-\-n\p ]cn-K-Wn-m-\p Ah-kcw At-l-n\p e`np-I-bp-m-bn-. Xnt_mv Bin--Xp-t]mse e`y-amb Fm hy--mJym\--sfbpw Xmc-XaysSpn hni-I-e\w sNm ]e ]n-X-mcpw
]noSv {ian-p-I-bp-m-bn.
i-cm-Nm-cy-cpsS ambm-hm-Zs Ncn-{X-]-c-ambpw Zmi-\n-I-ambpw
hni-I-e\w sNp Hcp {Kw Maya in SankaratXmakv H.\o cNnn-p-v. AssZzX hoWns At`-Zy-`m-K-amWv ambm-k]w.
{]]w AYhm PKv a-- mb-- b
--- m- s---- Wv icm- N---- m-cy {]kvXm-hn-Xv
{_w am{Xta kXy-am-bn-pq F AssZzX Zi\w kaYn-m\m-Wv. ambm knm-s H. \o khn-kvXcw {]Xn-]m-Zn-p-p-snepw CXv {_-kq-{X-nse hnh-c-W--fp-ambn F{X-tmfw A\p\-b-n-em-sWv At\z-jn-p-n-. i-cm-Nm-cyp app sshZnI-{K---fnse ambm -k-]-s--nbpw H. \o hni-Z-ambn FgpXp-p-v. Fnepw Cu BZy-Ime ]mc--cy-hp-ambn i-cm-Nm-cy-cpsS
ambm k]w F{X-tmfw Hp-t]m-Ip-p-s ASn-m-\-]-camb At\z- j - W - n\npw {K Imhv Hgn- p- a m- d p- p.
Cmcyw At-lw-Xs k-Xn-p-Xv ImWpI:
""BZy-Ime ]mc--cy-n amb-bpsS IrXy-amb AY-sa-m-bn-
ImWp- p.'' 16
Ah-bn ]e hmIy--sfbpw AssZz-X-]-c-ambn hymJym-\n-m
kuI-cy-ap-v. Fm, D]-\n-j-p-Isf Hm-sb-Sp-m i-cm-ssZzX-tmSv Ah tbmPn-p-I-bn-sv ]e ]n-X-m-cpw hy-am-pp.
F.-_n. Ions hmp-I ta D-cn--tm. D]-\n-j-p-In-Wp- ho-W-amWv i-cm-Nm-cy-cp-tS-sXv hm t]mepw {_kq-{X-hp-ambn Ah s]mcp--s-Sptam F Imcyw kwi-b-am-Wv.''17
D]-\n-j-p-I-fnse hnhn[ hnNm-c-sf ASn ]p\-c-h-X-cn-n-pI-b kq{X-Im-c sNbvXn-p--Xv; ]Icw Ahsb Nn-s-Sp-p-I-sb
ZuXyw IqSn \nh-ln-n-p-v. D]-\n-j-p-Iv hnhn[ hymJym-\-fp--Xmbn {_-kq-{X-Im-c-\mb _mZ-cm-b-W Xs FSp-p-]-d-bpp-v.18 Chsb GIo-Ir-X-am-sbmcp Zi-\-ambn ]p\-cm-hn-jvI-cn-p-IbmWv kq{X-Im-c sNp--Xv. BZy A[ym-b-n\p \Inb t]cpXs "ka-\z-bw' Fm-sW-Xv {it-b-am-Wv. AXn-\m, D]-\n-jp-I-fnse GsX-nepw hmN-I- ]n_-e-ambn lmP-cm-n-b-Xp-sImp-am{Xw AssZzXw ]mc-cy Zi-\-n-W-p--Xm-sWv sXfnbp-n-. "{_-kq{X's B[m-c-{K--ambn kzoI-cn-p-n-S-tmfw
Imew kq{Xnse {]Xn-]m-Z-\-hp-ambn hymJym-\-v CW--ap-mI-Ww. Cm-es thZm--]-n-X-cn {][m-\n-bmb Dlmv i-c`m-jys {_-kq-{X--fp-ambn kzX-{ambn Xmc-X-ay ]T-\n\p hn-t[-b-am-n-bn-p-v. At-l-ns \nK-a\w Xmsg sImSpmw:
""i-cs knm--nse apJy k]- IW-n-se-Sp-m
{_-kq-{X--fpsS icn-bm-sbmcp hymJym-Xm-h At-l-sa \nK-a\-nemWv \msa-n-t-cp--Xv. D]-\n-j-p-I-fnse {][m\ {]h-W-XIsf i-c ]p\\nan-p-Ibpw _lp-Zqcw hnI-kn-n-p-Ibpw
sNbvXn-cn-p-p.''19
i-cm-ssZz-Xhpw {_-kq-{Xhpw Xn F{X tN-bp-sv
Is-m DZm-l-c-W-ambn ambm-kn-m-s ]cn-tim-[n-mw. icm-ssZz-X
- ns At`-Zy-`m-Ka
- mWv ambm-kn-m-w. s{]m^. Ad-]p-db
- psS
hmp-I-fn:
""Cs `mj-bn, i-c apJy-ambpw Hcp Zmi-\nI ssZh
imkv{X--\m-bn-cp-p. thZm--ns tI{-k-t-is Ghpw
bpn-\n-jvT-ambn hni-Zo-I-cn-p--Xn-em-bn-cpp At-l-n\v AXoh
Xm]cyw. CXv At-ls AssZz-X-hm-Z-n-se-n-p. CXns
Xmn-I-amb A\n-hm-cy-X-bpsS A\p-_--^-e-sa-tmWw ambm-knm--ap-m-bn.''20
cm-Nm-cy-cpsS ambm-hm-Zw, _mZ-cm-b-Ws hnizmk-{]-am-W-am-bn-cp-sn ""{_-amWv {]]--ns ImcWw'' F ""Ahn-Zy-bmWv {]]-ns ImcWw AYhm t{kmXv'' Fm-bn-cpp {_kq-{X-n
{]kvXm-hn-t-n-bn-cp--Xv.
Xs {_-kq{X hnh-\-nepw hymJy-\-nepw i-cm-Nm-cysc-bmWv ]np-S-cp--sXv Xpd-s-gp-Xn-bn-p tUm. cm[m-Ir-jvW(apJ-hp-c, t]Pv.11) t]mepw Amw hmIys ({_--kq{Xw: 1.1.5)
hni-Zo-I-cn-sh Cs\ Fgp-Xp-p:
""AhnZy sImmWv temIw bmYmYy-ambn tXmp--sX
Imgv N - m- S {_- k q- { X- I m- c - \ p- m- b n- c p- - s Xp hy- a m- W v .
{]]-krjvSn Kuc-h-I-c-amb {]iv\-am-bmWv kq{X-Im-c In-p- X v . kmwJy- m- c psS {]Ir- X n- b {]]- - n\p Imc- W - s apw
AXoh _pn-bmb {_-amWv AXns krjvSnp ]nn-sepw
kq{X-Im-c hmZn-pp. temIw amb-bm-sW bmsXmcp kqN-\bpw
Chn-sS-bn-.'' 27
tUm. cm[m-Ir-jvW hymJym-\n tahm-Iy-n kmwJy-Zi\s _mZ-cm-bW
- Jn-p-Ib
- m-Wv. {]Ir-Xn-bnse kI-ea
- m\ {]{Inb-I-sfbpw hnIm-k-sbpw {]Ir-Xn-]-c-amb Imc-W--fpsS ASn-m\-n hni-Zo-I-cn-p kmwJy-Zi-\-n-s\-Xncmb kq{XIm-cs
hmZw _pn-lo-\-amb {]IrXn F-s\-bmWv _pn-tbmsS kwhn-[m\n--s--Xmbn ImW-s-Sp--Xv Fm-Wv. _mZ-cm-b-W PK-v anYybm-sWv hniz-kn-n-cp-p-sh-n PK-ns bmYmYyw AwKo-I-cnp-sIm-p FXnhmZw D-bn-p-am-bn-cp-n-. {_w anYy-bm-sWv
hniz-kn kmwJy-Zmi\n-Isc kXy-n PK-mWp anYy-sbv
kanv kq{X-Im-c t\cn-Sp-am-bn-cp-p. PK-mWp ]ca bmYmYysap in-bmbn hmZn kmwJy Zi-\-n\p t\sc-bmWv kq{X-Imcs A{I-aWw Ghpw ItTm-c-am-bn-p-Xv Ftmp-I.28
Fnpw Hcn-S-p-t]mepw PKv bmYmYy-a-sv _mZ-cm-b-W
]d-bp-n-.29 i-cm-Nm-cy-cpsS ho-Ws _mZ-cm-b-Ws {_-kq{X-hp-ambn Xmc-X-ay-s-Sp-n-smv tUm. \I-apd Fgp-Xpp:
""{]]--Im-c-W-amb {_hpw BXy-n-I-{_-hpw cm-sWv
i-c knm-n-p-p. Fm {_-kq-{X-Imc {]]--Im-c-WXzw
{_-ns A\n-hmcy KpW--fn-sem-mbn Ah-X-cn-n-p-p. AXn\m, {_-kq-{X-ns cN-bn-Xmhv {_s cmbn Xncn-p-n.
{]]--ns ImcWw {_-am-sW-Xv {_-kq-{X-n-ep-S-\ofw ASn-bn-p ASn-m\ ho-W-am-Wv.''30
4
AssZzXw:
bpnbpw thZhpw
a\p-jy BcmWv, ico-chpw Bmhpw IqSnb Pohn-bmtWm
a\p-jy, F-s\-bmWv hnm-\-ap-m-Ip--Xv, {]Ir-Xn-sb-mWv, {]Ir-Xy-XoX in F-s\-bp--Xm-Wv, AXn\v {]]--hp-ambp _-sa-m-Wv, PohnX ey-sa-v, ZpxJ--fpsS Imc-W-sf-v, AXn\npw apn {]m]n-p--sX-s\ XpS-n-b- tNm-Zy thZm Zmi-\nIcn {]ap-J-\mb {ioi--cm-Nm-cy-cpsS hnNn-\-n\v ]m{X-am-bn-p-v. thZ--th-Zm kmln-Xy--fpsS ]m-e-n Cy-bn ]c--cm-K-X-ambn D-bn--s knm-sf Xt-Xmb ssien-bn ]p\x-]-cn-tim-[n-p-I-bmWv Atlw
sNbvXXv.
Zmi-\nI Xe-n CXn-\p {iaw \S-n-sb--msX takqNn-n {]iv\
- f
- n Hp-t]mepw bpn-`{- Z-ambn hni-Ie
- \w sNmt\m
]cn-lm-c kan-mt\m {ioi--cm-Nm-cyv km[n-p-I-bp-mbn-. Fp-Xs
- -b
- , AssZz-Xh
- n-Pb
- t- Lm-j
- n-\p-tijw Ncn{Xw I
Ghpw PoW- kmaq-lnI hyh-(-hWm-{i-a-[aw) Cy-bn
]qthm-]cn {]_-e-am-hp-I-bm-Wp-m-b-Xv. AssZz-X-ns kmaq-ln-Iimkv{Xw Cu IrXn-bpsS hnj-b-a-. ta kqNn-n Zmi-\nI kaky-Iv {ioi--cm-Nm-cy Is-nb D-c- m\-im-kv{X]-c-ambn km[p-hmtWm Fv At\z-jn-mt\ ChnsS {ian-p-p-q.
i-cm-Nm-cy-cpsS Xmn-I-]m-S-hhpw Ah-X-cW NmXp-cnbpw ap
Zmi-\n-I-cp-sS -hn-Nn--\--sf-p-dn- Adn-hn-m-bvabpw Hp-tNtm Ime-{I-taW Hcp sXn-m-cW {]_-e-am-bn. Zmi-\nI ka-ky-
hcn-I t\mq:
""{_hpw ambbpw Xn-ep _w F-s\-bm-sW {]iv\n\v hni-Zo-Ic
- Ww \Im-\p {ia-n i-c\p tij-ap AssZzXn-If
- psS N apgps {_-s-p-dnv BtI-X
- n\p ]Icw ambsb
tI{o-I-cn-m-bn; Cm-es AssZzX hmZn-I CXv \ntj-[n-t-msa-n-epw.''8
{_-hmZw, ambm-hm-Z-ambn Adn-b-s-Sm\pw CXp Imc-W-am-bn.
\oens hcn-I hopw:
""AssZz-X-ns "m\-ao-amwk'bnepw Zi\ N-q-Snepw
ambbvv {][m-\-s m\-ap-s-Xv kXy-am-Wv. ]t, Hcp
{]tXyI AY- n- e - msX ambm- k - ]s km- i m- k v { X
(Ontology)]-c-ambn hymJym-\n--cp-Xv. Imc-Ww, {_-s-p-dn-p
knm--n\npw Xmn-I-ambn D`q-X-am-Ip Hcp A\p-_
\nK-a\w am{X-am-W-Xv. AXn-\m, ambmhmZ-s-n \apv Fp ]dbm-\mIpw? {_-kn-m-
- n\np-m-Ip-s
- X \ne-bn AXns\
ssIImcyw sNp-Xv AssZz-X-tmSv \nc-p--Xm-Wv. Fm,
AXns\ Cu hn[-a D]-tbm-Kn-m-dv. Fn AssZz-X-tm-Sp
At-b-s A\o-Xn-bmIpw ambm-hm-Zw. i-c-\p-tijw AssZz-XnIn-S-bn {_-hm-Z-n\npw ambm-hm-Z-n-tev Ncn-{X-]-c-amb
hyXn-bm-\-ap-m-bn-p-v.''9
A\m-h-iy- knm--hI-c-W-ns A\n-hm-cy- hn\-I-fn-semmtb CXns\ ImWm-\mhq! CXp shdpw t]cp-am-s
- -b
- , ASn-m\
\ne-]m-SpI-fpsS Zmi-\n-I- NypXn Xs-bmWv shfn-s-Sp-p-X
- v. {]m]nI {]Xn-`m-k--fpsS Ab-YmYX ambm-k-]-\-n-eqsS hni-ZoI-cn-m-\p AssZzX Zmi-\n-I-cpsS {iaw ]cn-lm-c-t-m {]iv\ krjvSnp Fm-WnXp sXfn-bn-p-Xv.
PKv bmYmYy-am-sWp hm {_-ns ]c-amYnI
bmYmYy-sa \nebvv Ipd-n-ep-m-hp-sa-mWv i-cm-Nm-cy [cn-Xv. Cu \nK-a\w Zmi-\n-I-ambpw sshZn-Im-Sn-m-\-nepw A_-am-sW--XmWv hkvXp-X. PKv bmYmYy-am-sWp ]d-bp CXc
thZm-n-I AXv ]c-amYnI bmYmYy-am-sWp hniz-kn-p-n-.
WnI bmYmYy-ambn am{Xta AXns\ IW-m-p-p-q. PKv
AXns D]-npw \ne-\n]n\pw \mi-n\pw kqW-ambpw
Ah-ew-_n-p-Xv {_-s-bm-Wv. {_s B{i-bn-msX AXn\v
Hcp \nanjwt]mepw AkvXn-Xz-ap-m-Ip-n. Cu \ne-bvp AssZztX-Xc hoWw GsX-nepw \ne-bn {_-ns ]c-amYnI ]Z-
cn i-cm-Nm-cy-cpsS injy-m Kpcp-hns ]mccyw \ne-\nnsb-Xv IuXp-I-I-c-am-Wv. Hcp-Zm-l-cWw \Imw: PK-n\v ImcWw
{_- a m- s W- - X n AssZz- X n- I n- S - b n `nm- ` n- { ]m- b - a n- .
Fm Imc-W-_w F-s\-sb--Xn Ahn-S-bn A`n{]mb hyXym-k-ap-v. {][m-\-ambpw cv knm--. Hv, {_]-cn-Wm-a-hm-Zw. asmv hnh-hm-Zw. BZy-tXp {]Imcw {_w
]cn-W-an-mWv PKpw Pohm-mhpw Dm-Ip--Xv. hnh-hm-Z{]-Imcw PKv Dmbn FXv tXm am{X-am-Wv. (C-hbv-n-Sbn-ep hyXym-k--fpsS hni-Zmw-i- ChnsS {]k--a. asmcp
Imcyw Nqn-m-m-\mWv Cmcyw ]cm-ain-t-n-h--Xv). {_kq-{X-n hnh-hm-Z-an F-Xn an kwkvIrX ]n-Xmcpw tbmPn- p- p. i- c m- s sZz- X - I m- c - \ mb khm- ap- \ n( AD
900)bpw CXw-Ko-I-cn-p-p. an ]n-X-mcpw {_-kq-{X-n
]cn-Wm-a-hm-Z-am-Wp-sX A-`n-{]m-b-m-cm-Wv. kzm`m-hn-I-ambpw
AssZz-Xn-I-tfmSv ChnsS Hcp kwibw D-bn-m-hp--Xm-Wv. {_kq- { X- ns ASnm\- n- e p XXz- N n- - b mWv AssZz- X n- I fptSsX-n {_-kq-{X-n-en-m hnh-hmZw \n-sf-psImv kzoI-cnp? CXn\v khm--ap\n \Inb hni-Zo-I-cWw
Fm-sW-t? icn-bmb knmw ]cn-Wm-a-hm-Z-am-sW \nebn {_-kq-{X-Im-c Ah-X-cn-n-m-\p ImcWw, hnh-hmZ-tmSv ASp-p-\np hoWw AXm-b-Xp-sIm-m-sW-pw
AXn- s e- n- b - h sc hnh- h m- Z - n- t e- p \bn- m Ffp- amsW-Xp-sIm-m-sWpw Atlw hni-Zo-I-cn-p. (S.N. Das Gupta,
A History of Indian Philosophy, Vol: II, P. 44). Fsmcp hymJym\ tijn?
tUm. Fkv. cm[m-Ir-jvW AS--ap Cy-bnse XXz-Nn--Iv
CsXms "hymJym\ ]mSh'ambn tXmpp F-XmWv hnNn-{Xw.
CsXms hmbn-p Cy-bnse "sNdp-InS Zmi-\n-I' Ap-Xs-Sp-p; AssZzX Zmi-\n-I-cpsS [nj-Wm-tijn F{X hep-XmsWv! temIv C{Xbvv hymJym\ ]mS-hhpw Zmi-\nI _pnbp-ap-m-bn-cp amcpw Cm-bn-cp-sv Ch-scms A`n-am-\n-pIbpw sNp-p. kXy-sa-mWv? CXv _pn-bp-sS-b-, aT-b--ns
e-am-sWv Ch-cptm Adn-bpp!
ssZzX hmZn-Iv C-s\bpw hmZn-m-a-tm {_-kq-{X-n
AssZzXw ImWm-\p ImcWw, ssZzX-tmSv Ghpw ASp-p
\np hoWw AXm-bX
- p-sIm-m-sWpw. AssZz-Xn-Isf ssZzXn-te-v \bn-p-I Ffp-a
- m-bX
- p-sIm-m-sWpw. `mKy-hi
- m ssZzX-
1. tUm. Fkv. cm[m-Ir-jvW, `mc-Xob Zi\w (a-ebmfw ]cn), hmfyw cv, t]Pv 436
2. S. Radhakrishnan, Brahmasutra, P. 234, 237
3. K. Narayin, A Critique of Madhva Refutation, P. 339
4. Ibid, P. 339
5. Ibid
6. Ibid, P. 340
7. Radhakrishnan, Brahmasutra, P. 104
8. Thomas O'Neil, Maya in Sankara, P. 195
9. Ibid, P. 193
10. Radhakrishnan, Brahmasutra, P. 444
11. Sankaracharya, Vedantasutras commentary, Trans. George Thibaut, Part II, P 134-136
12. i-cm-Nm-cy-cpsS Poh-N-cn-{X-sa-gp-Xnb tKmhn ]mWvtU-bpsS hmp-I: "The
word maya occurs only once in the Brahmasutra (III.2.3) in the context of the dreaming
self and that too suggests that the sutrakara would not call the context of waking as maya''
(Life and Thought of Sri Sankaracharya, P.191)
16.
17.
18.
19.
20. am[zm-Nm-cy-cpsS "D]m-[n-J-\' F IrXn-v Pb-XoY `mjy-sa-gp-Xn-bn-p-v.
\nW-b-km-K {]kv, t_mws_. K. Narayin D-cn--Xv, t]Pv. 294-295.
21. Radhakrishnan, Brahmasutra, P. 273
22. Ibid, P.355
23. Ibid, P.417
24. Ibid, P.260
25. Nakamura, History of Early Vedanta Philosophy, P. 502
26. Urkhart, The Vedanta and Modern Thought, P. 68
27. Radhakrishnan, Brahmasutra, P. 557
28. K. Narayin, P. 294
29. Radhakrishnan, Brahmasutra, P. 559
30. Ibid, P. 558
31. Nakamura, History of Early Vedanta Philosophy, P. 529
32. Rannade, Vedanta: The Culmination of Indian thought, P.1
33. Sri, Aurobindo, The Life Divine, 1949, P. 418. quoted by Thomas O'Neli, P. 201
34. Quoted by Swami Ranganathananda, The message of the Upanishads, P. 115
ambmhmZ-ns DXv]n
106
5
ambm-hm-Z-ns DXv]n
i-cm-ssZzXw, {]tXy-Inv ambm-hmZw _mZ-cm-b-Ws {_-kq{X-n ImWp-n-s \nK-a-\-n-em-Wtm Ign A[ymbw
D]-kw-l-cn-Xv. {_-kq-{X-sbpw AXn-s\-p-dnv Fgp-X-s
hnhn[ hymJym-\--sfbpw Xmc-X-ay-s-Spn hni-I-e\w sNbvX
kwkvIrX ]n-X-m-cpsS A`n-{]m-b- k`m-\p-kmcw lmPcm-p-Ibpw sNbvXp. kzm`m-hn-I-ambpw At\z-jn-t Hcp kaky-bmWv Cu A\p-am-\-n\np-b-cp--Xv. i-cm-ssZz-X-ns
t{kmXv GXmWv? GXp-h-gn-mWv {_-kq-{X-`m-jy-n Cc-samcp hoWw Ib-dn-q-SnbXv?
i-cm-Nm-cy-c AssZz-X-nse apJy-amb k]--fpsS D]m-Xmhv. Xt-Xmb ssien-bn AssZzX ho-Ws ]nmev Ah-X-cn-n-Xv At-l-am-sWp am{Xw. i-cm-Nm-cy Xsbpw
AssZz-X-n X\n-p IS-mSv tcJ-s-Sp-p-Xv KuU]m-Z-\mWv.
KuU]m-Zs "ayq-Iy-Im-cnI'v i-cm-Nm-cy `mjyw cNn-p-Ibpw
sNbvXn-p-v. i-cm-Nm-cy-cp-tS-Xmbn a\-n-em--s-n-p {][m\
ho-W--sfmw Gsd-psd ]qWamb tXmXn KuU-]m-Zs
"ImcnI'bn Ah-X-cn-n--s-n-p--Xm-Wv. CXn-s\-n kn-Zm-\-aqn-bpsS \nco-Ww t\mq:
""i-cm-Nm-cy-cpsS knm--n-\p {][m\ t{]c-W-bp-m-bXv
KuU]m-Z-\n (Ggmw \qm-ns Ay-tam, Fmw \qm-ns
BZytam) \nmWv . D]- \ n- j - p- , _pnv hnm- \ - h m- Z w,
am[yanI hyh--I Fn-h-bpsS kzm[o-\-m Cu {]K NnI AXoh kwn-c-amb AssZzXw hnI-kn-n-s-Sp-p.''1
ambmhmZ-ns DXv]n
108
\\v AXn apJy ]pv.4 "iq\y-hmZw' F-dn-b-s-Sp XXz-Nnm
]-Xn-bpsS Bhn-jvIm-c-I Ct-l-am-Wv.5 "aqe-am-[y-a-Im-cnIm' Ctl-ns {][m\ IrXn-bm-Wv.6
kXy- cp hn[ap-sv \mKmPp-\ Xs "am[y-anI
kq{X'fn (XXIV. 8) kn-mn-p. Cu hyXymkw a\-n-em-Im-n-Stmfw _ps A[ym-]-\- \apv Am-X--fmbn XpS-cpw.
[aw Cu cv `n kXy--fn-t-emWv \ne-sIm-p--Xv. Hv:
kwhrXn-kXyw. (kwhrXn-sb-m aqS-s--sX-Yw)7 cv: ]c-amY
kXyw. hni-Zmw-i--fn F{Xbvp hyXn-bm-\--fp-s-nepw KuU]m-Z\pw XpSv i-cm-Nm-cycpw kXys hn`m-Ko-I-cn-Xv Cu hn[w
Xs-bm-Wv. `uXnI Pohn-Xm-\p-`-h- kz]v\-n-teXpt]mse anYybm-sWv \mKm-Pp-\\pw knm-n-n-p-v. AXv am{n-Is Iuiew
t]msebpw \nco--W--I-cmdpt]msebpw hnIrX [mc-W-I-fm-Wp-mp--Xv. A-X-bmWv temI-ns Nn{Xw D]m-Zn-n-p-Xv.
\mKmPp-\s hmp-I:
""hnth-I-im-en-I A-Xsb Dq-e\w sNp-tm kXyw
hopw {]Im-in-p-p. ip-amb BIm-is taL- ad-bvp-p.
taL- ambp-tm BIm-i-ns ]cn-ipn hop hopw sXfnbp-p.''8
Cu AX BXy-nI bmYmYytam AtXm ambtbm F
kwi-b-n\v Dcw ]d-bm AssZz-Xn-Isft]mse \mKmPp-\\pw
hnj-an-n-p-v. HSp-hn Ccp Iq-cpw Fnb \nK-a\w Hp-X-s. AXv
\nKq-Vhpw hni-Zo-I-c-Wm-Xo-X-hp-am-Wv. AsX--n anYy-sbtm XYysbtm ]d-bm-\m-hn-t{X! AssZz-X
- n\v am[y-anI knm-h
- p-am-bp
kmZriyw F{X hep-Xm-sWv t\mq. i-cm-Nm-cycpw CXns\ A\nhN-\o-b-sa-mWv hnti-jn-n-Xv! \mKmPp-\s Cu hmZ- hnm\-hmZ kc-Wn-bnse hkp-_p, nc-aXn Fn-h-cmWv hnI-kn-nXv. Ch KuU-]m-Zs\ kzm[o-\np F Imcyw {]K-- kwkvIrX
]n-X- Nqn-m-p-p. ZmkvKp]vXsb D-cnmw:
""Cu knm-- am[y-an-I-m-cn\npw IS-sa-Sp--Xm-sWv
hfsc hy-am-Wv. \mKmPp\s "ImcnI'bnepw hnm-\-hmZ knm- {]Xn-]m-Zn-p "em-h-Xmc'bnepw CXv ImWmw. Cu Imcyw
sXfn-bn-t Bh-iy-an-m--hn[w kv]jvS-am-Wv. _pnv iq\y-hmZhpw hnm-\-hm-Zn-Ifpw A[ym-]-\-fpw KuU-]m-Z kzmwio-I-cnp-Ibpw D]-\n-j-p-I {]t_m-[\w sNbvX ]ca kXy-n\v Ch
A\p-Kp-W-am-sWv Icp-Xp-Ibpw sNbvXp.''9
ambmhmZ-ns DXv]n
110
sNpp i-cm-Nm-cy. _pn-k-s-n i-cm-Nm-cy XnIpw
t_m[-hm-\m-bn-cp-p-sh-Xv A\n-tj-[y-am-Wv. _p-t\m-Sp BZchv i-cm-Nm-cy kv]jvS-am-n-bn-p-v. _p- X-Xz-amb "APmXn'sb
thZmw FXnp-n-s-pw Atlw {]Jym-]n-p-p.13
KuU-]m-Zs {_w Cuiz-c-k-]-n\npw hfsc `namWv. _pn-k-nse "[a-[mXp' k]-n\npw AXns\
thXn-cn-m-\m-hn-. KuU-]m-Zs {_w iq\y-hm-Z-s-bmWv A\pkva-cn-n-p--Xv.''14
iq\y-hm-Zn-I-fpsS k]- thZm--a t]cn {]N-cn-np-I-bmWv KuU-]m-Z\pw i-cm-Nm-cycpw sNbvX-sX--Xn-\pw, Chbvsmpw {_-kq-{X-Im-cs hnizm-k--fp-ambn _-an-s--Xn\pw
CXn]cw kmy--fm-h-iy-ap-tm?
Fkv.-F-kv. tdmbn KuU]m-Z-s\-p-dnv \S-nb ]T-\-n\npw
{Kln-m-hp-Xpw adn--. At-l-ns hmp-I Xmsg:
""KuU-]m-ZtXp-t]m-ep hmZ-K-Xn-I {_mW ]mc--cy-nse
asmcp thZm-nbpw D-bn-n-n-. \mKmPp-\s "aqe-am-[y-aIm-cnI',
"hn{K-l-hym-hY\n' Fo IrXn-I-sfbpw N{-Ion-bpsS "am[y-aIm-h-Xc', "{]k--]Z' Fo IrXn-I-sfbpw Ah-tbman-n-p-p.
\mKmPp-\\pw [a-Ionbpw KuU-]m-Z-\n-eqsS thZm--n ISp-Iq-Sn-b-Xmbn tXmp-p.''15
{]apJ AssZzX Nn-I-\mb s{]m^: alm-tZ-h Fgp-Xpp:
""KuU-]m-Z Xs amyq-Iy-Im-cn-I-bn AssZzXw ]Tn-n-m
_pnv ]Z-fw k]-fpw D]-tbm-Kn-p-p-v. {]tXy-Inpw
\memw A[ym-b-n. temIw anYy-bm-sWp ImWn-m am[y-an-IcpsS hmZ-fpw DZm-l-c-W-fpw Atlw D]-tbm-Kn-p-p.''16
alm-bm\ _p-m-cpsS ]Z-fpw k]-fpw KuU]m-Z ISwsIm--Xmbn alm-tZ-h k-Xn-p-p. Fm CXv AssZzX A[ym]-\-n-\m-sW-mWv At-l-ns hmZw. AssZzXw thZm-Sn-m-\n-ep--Xm-sW-n alm-bm\ _p-m-cpsS ]Z-fpw k]-fpw
Ah-ew-_n-tnhcp--sX-s\? alm-bm\ _p-m-cpsS ]Z-
Ah-cpsS k]--sfbpw, k]- Ah-cp-tS-Xmb Bib {]]-sbpw tZymXn-n-p-h
- b
- m-bn-cn-pw. Ch IS-sa-Sp-p-tm kzm`mhn-I-ambpw Ah-cpsS Bi-b- kw{I-an-p-I-bmhpw ^ew. Cu
kmam\y hkvXpX ]cn-K-Wn-p-tm AssZzXw alm-bm\ _u
Bi-b-sf F{X-b-[nIw {]Xn-^-en-n-p-p-m-Ip-sav Duln-m-
hp--tX-bp-q.
s{]m^. alm-tZ-hs XpSp hnhcWw Cu IS-mSv F{X
hep-Xm-sWv hy-am-p-pv:
""_pnv AY--fn {]tbm-Kn--s {][m\ ]Z-: DZml- c - W - a mbn [a(- A - k vXnXzmwiw), kwLm- X (- k w- L m- X w),
A[v h m(\n- c o- - I - \ n\npw \nco- n- X - n\npw kzX- { amb), A[zm(-k-abw), IrX-I(-Ir-{Xn-aw), {]m-]vXn(-{]m-tbm-KnI
A\p-jvTm-\w), kwti (-A-ip-w), kwhr-Xn(-{]m-tbm-KnI kXyw),
\nan-XnI(-an-Yy), \nan-w(-Im-c-Ww), -[-- a-[m-Xp(-bm-YmYy-ns
k), ip-eu-In-I-(XnIpw `uXn-Iw), temtIm-c (-`u-Xo-ImXo-Xw), imn(--a), \nm-W(-\nm-Ww), Xmbn(-Kp-cp).''17
C{X-tbsd alm-bm\ ]Z-fpw k]-fpw D]-Po-hnv sIn-Sp i-cm-ssZz-X-n\v Gsd-sbmpw Zmi-\n-I--\na Ah-Imi-s-Sm-\m-hn F-Xt bmYmYyw?
AssZzX Zmi-\n-I-cn Ghpw {]` {ioi--cm-Nm-cy-cm-bncp-p-sh-Xv X-c-ln-X-am-Wv. D]-\n-j-p-I-sftbm thZ--sftbm
B[m-c-amn A{Xbvv kaY-amb Zmi-\nI hnNn--\- \S-nb
asm-cm i-cm-Nm-cyv apv Pohn-n-cp-n-n- FXpw s]mXpsh
k-Xn-s hkvXp-X-bm-Wv. AXm-bXv, thtZm-]-\n-jXv Nn-I
Ghpw hnImkw {]m]n-Xv {ioi--cm-Nm-cy-cpsS AssZzX k]-fn-em-sW-Yw. Fn C{Xv auen-I-Xbpw {]mKyhpw Ah-Im-is-Sp-sm-cm am[y-anI_p Nn-Isf C{X-tbsd ISw-sIm-n-ps-n Xopw X\n-a-bp Hscm Zmi-\n-I\pw AssZzX Zmi\n-In-S-bn Dm-bn-t-bn Ft sXfn-bp-Xv?
]mm-Xy--]u-ckvXy Zi-\--fn Bh-Km-l-ap-mbncp t]m
{KntKm-dn-tbmkv Cs\ A`n-{]m-b-s--Xns ImcWw asm--;
""_p Zi-\-hp-ambn hmKzm-Z-n-tes-mWv lnp Zi\w hnIkn-Xv FXv Hcp efn-X-kXyw am{X-am-Wv. Cy-bn BZy-ambn Zi\hpw X-im-kv{Xhpw hnI-kn-n-s-Sp-Xv _p-m-cm-bn-cpp.''18
Cy Zi-\--sf-p-dn-p N-bn {ioi--cm-Nm-cysc Bib-hm-Z-ns {]Xn-\n-[n-bmbn ]ecpw IW-m-p-p. thZm Nn-Icnse ap cp alm-cY
-
- m-cmb am[zm-Nm-cy-scbpw cmam-\p-Pm-Nm-cy-scbpw
`uXnI ho-W-m Bi-b-hm-Zn-I-fn-emWv s]Sp-p--sX-nepw
B-\njvT Bi-b-hm-Zn-In-S-bnse At{K-k-c-\mbn Ahcpw ]cn-KWn-p-Xv {ioi--cm-Nm-cy-sc-bmWv. Cy XXz-Nn--bpsS Ncn{Xw
ambmhmZ-ns DXv]n
112
tcJ-s-Sp-m {ian--h Cu KW-n Fn-bn-p ]{mw
\qm-nse asmcp Zmi-\n-I-\mWv {iolj. \ymbZi-\-ns\Xnsc i-amb hnai-\- \nc-p-Ibpw thZm Nn-IsXncmb hnai-v adp-]Sn \Ip-IbpwsNbvXp {iolj. Ct-lns kw`m-h-\-I-sf-p-dnv khn-kvXcw {]Xn-]m-Zn {K-Im-c-\mWv
ko-^ ^nen-]vkv. {ioljs Nn-Isf ]cm-ain-p-tm Ah
_pnv AXn-`u-Xn-I-hmZ ]mc--cy-n\npw A\--c-sa-Sp--XmsWv ^nen]vkv Fgp-Xp-p. i-cm-ssZzX ]c--c-bnse Zmi-\n-I\mb {iolj\v thZ--fp-ambn Fs-nepw XXz-Nn-m-_--ap-Xmbn Ctlw Nqn-m-p-n- FXv {it-b-am-Wv. {ioi--c\pw
{]ap-J-\mb asmcp AssZz-Xnpw Zmi-\n-I-amb IS-mSv alm-bm\
_u knm---tfm-Sm-sW--Xn-te-p asmcp kqN-\-bm-WnXv.
A\p-I-c-W-sa Cu hogvN-sb-tmepw hnZy-bm-m-\mWv AssZzX
Zmi-\n-I-cpsS {iaw. s{]m^-k alm-tZ-h A`n-{]m-b-s-Sp-Xv {inpI:
""hymJym-\-n\v _p ]Zm-h-enbpw k]-fpw KuU-]mZ
D]-tbm-Kn-p-p-s-nepw Xs ho-Ws hnm-\-hm-Z-amtbm
am[y-an-I-Xz-amtbm Atlw hnti-jn-n-p-n-s-Xv {it-b-am-Wv.
AssZzXw F eys Atlw Hpw hnkva-cn-p-n-.''19
hnm-\-hm-Z-amtbm am[y-anI _pn-k-amtbm Xs ho-Ws
KuU-]m-Z hnti-jn-n-p-n-sv am{X-a C{X-b-[nIw tImn-bSn
\S-n-bnpw sNdnb tXmXn-se-nepw IS-mSv kqNn-n-m\pw Atlw
{ian-n-n-. Cu t_m[-]qh-amb I-S-n-cp-m- AssZzX Zmi-\nI ey-t_m-[-ns e-W-ambn IW-m-pp!20
alm-bm-\--Ku-U-]m-Z--i--c- _--s-n hni-I-e\w \S-nb
Nne Kth-j-I KuU-]m-Z-tXv thZm-m-Sn-m-\-n-ep Nn-I-fmsW-pw alm-bm-\-m-cpsS Nne kt-X-sf Atlw D]-tbm-Kn-pp-q-shpw kaYn-n-p-v. s{]m^. Ad-]p-d-bpsS hmp-I AXnte-p kqN-\-bm-Wv. At-l-ns hmN-I- Xmsg sImSpmw:
""am[yanI Xmn-I-m apJy-ambpw Ah-cnse \mKmPp-\
kv]jvS-ambn cq]o-I-cn s]mXp-hmb kwhr-Xn-kn-m-ns hI-t`Z-amWv ambm k]-sa-Xv Fm-hpw Adn-bm-hp hkvXp-Xb
- mWv.
Cu _p- m\ aowamw- k m- c oXn thZm- - n sImp- h - Xv
KuU]m-Z-\m-sW-Xpw {]kn--am-Wv.''
C{Xbpw Fgp-Xn-b-tijw s{]m^. Ad-]pd kaYn-pXv almbm-\-m-cp-sSbpw KuU-]m-Z-sbpw ho-W-n-S-bn Cu kmZr-
ambmhmZ-ns DXv]n
114
n Fs\ ambm-hmZw Ib-dn-q-Sn-sb--XmWv {]iv\w. Cy
XXzNnm Ncn-{X-n H-s {]Xn-`m-k-a- C-s\-bp "Zmi-\nIm-[n-\n-thi' Fp ImWm {]bm-k-an-. Kth-jWw \S-msX-s Ip-In-p hkvXp-X-I-fn s]Spp CXv. {_-kq-{X-Imc ambm-hmZn Am-Xn-cp-npw AXns hymJym-\--fn-t ambmhm-Zw Btcm-]n--s--tm. _p iq\y-hmZn Am-Xn-cp-npw iq\yhmZw _p-]m-c--cy-n-tev kw{I-an-Xpw kam-\-am-sbmcp BtZi\{]{Inb hgn-bm-Wv. C{]-Im-c-ap AkwJyw hymP k]-
_psta alm-bm\ hn`m-K-m ASn-t]n-p-I-bp-m-bn.
\mKmPp-\-\m-Wtm kwhr-X-hm-Z-ns D]-m-Xm-hv. {_mW
IpSpw-_-n P\n \mKmPp-\ ]noSv _p-a-X-n tNp.
_ps Bi-b- Am-ev Hsms ssII-S--ep-Iv
hnt[-b-am-ImsX \ne-\np-p-m-bn-cp-p. Cu _p {K--sfmw
\mKmPp-\ ]Tn-p. ]t, AsXmpw Xr]vXn-I-c-ambn At-l-n\p
tXmn-bn--t{X. HSp-hn Akw-Xr-]vX-\mbn cmPy-sapw Atlw Npnn-cn-p. Cu {]bm-W
- n-\n-Sb
- n kap-{Z-n-Sb
- nse \mK-f
- psS
sImm-c-n\npw "alm-bm-\-kq{Xw' Xm Is-n-b-Xmbn \mKmPp-\ ]d-bpp.25 Ch kam-l-cn--XmWv "{]m-]mc-anX.' CXn\p
tij-amWv Xs B-ob-XrjvW ian--sX-mWv \mKmPp-\s
{]Jym-]-\w. alm-bm\ hn`m-K-ns hnip {K--sfmw \mKmPp\ C{]-Imcw Is-n-b-Xm-Ws{X. CtX-n Am-es _u
]n-X-m ]d-Xv Ah \mKmPp-\Xs cNn--Xm-sWs{X.
BZy-Ime _p-msc lo\m-b\-m FmWv ]nm-e-p-h hnfn--Xv. Cs\ hnfn alm-bm-\-m bYmY-n BZy-Ime
_p ho-W--sf Xn--f--h-cm-Wv. \mKmPp-\s Ghpw
{][m\ injy-\m-bn-cp Bcy-tZ-h Xs IrXn-If
- n sNbvX ]Wnsbm-bn-cp-p-shtm? {]mNo\ _pNn-I-cpsS ho-W-sf JnpI! tZ_o-{]-km-Zns hcn-I {inq:
""_ps ac-W-tijw GXm\pw \qm-p-I-Iw At-l-ns
BNm-c- h
- n-izmk hyh-b
- n hfsc \mS-Io-b- am-f
- p-m-bn. CXns
`mK-ambn Hcp hiv A-hn-izm-k- hfm t_m[-]qhw
{ia- \S-p. htXm-Xn-ep-mb Cu amw _pn-ks Xncn--dnbm-\m-hm hn[w ]cn-hn-n-p. B aX-n\v ]pXn-sbmcp t]cpXs Bh-iy-ambn h-Xn Ap-X-an-. As\ alm-bm\w F
t]cp-m-bn.''26
_p\pw _p-a-X-n\pw kw`-hn--Xn\p kZr-i-amb Bi-b-hy-
ambmhmZ-ns DXv]n
116
henb IS-m-Sp-m-bn-cp-s-n C-s\-sbmcp hnaiw Dm-Ipam-bn-cptm? tZ_o-{]-km-Zns hmp-I-fn CXns ]m-ew
Xr]vXn-I-c-ambn hni-Zo-I-cn-np-v:
""D]-\n-jZv Bi-b-hm-Zs hnI-kn-X-amb cq]-n ]p\hymJym-\n-p-I-bm-sW-nepw alm-bm\ _p-m-cn\npw ISw-sImm--Xmbn AXn bmsXm-p-an-. hn tXmXn-ep Cu ISmSv _p-msc hnain-p-sImv aqSn-h-bvp-I-bmWv i-cm-Nm-cy
sNbvX-Xv. Xm Xsbpw {]N-cn-n-m-\m-{K-ln-p ImgvN-m-SpI aptm-p-sh--Xn-\mWv Ahsc ]gn-Nm-cn-b-Xv. iq\y-hm-Z-ns
hm--fp-ambn Zmi-\nI N \S-p-Xv {]tbm-P\ cln-X-amsWv Ah- a - X n- t msS Atlw ]d- b p- p. Imc- W w Ah
km[phmb hnm\ t{kmX- p- I - f n- s em- nepw hniz- k n- p- ns{X. bpn-tbmSv bmsXmcp aXn-p-an-m--h-tcmSv Zi-\-s-n
Fs\ N \S-m-\mIpw! AtX-k-abw km[p-hmb Fm-cw
hnm-\-t{km-X-p-I-fp-sSbpw bpn-bp-sSbpw \ntj[w kzw
knm--ns Hc-Sn-m-\-ambn i-cXs IW-m-n-bn-p-apv. Xs {]kn--amb Zmi-\nI IrXn Bcw-`n-p--XpXs km[phmb Fm hnm\ t{kmX-pI-sfbpw {]am-W--sfbpw BXynI \ne- ] m- S n\np Xnc- k v I - c n- p- s Im- m- W v . kzw amXmhv
hy-bm-Wp sXfn-bn-m {ian-p--h-cp-sS-b{X \ne--cmWv
hnm-\-hm-Zn-I-sfv Atlw Bt-]n-p-p. `Ww Ign-pIbpw Fn- - X ns bmYmYyw \ntj- [ n- p- I bpw sNp- - h - s ctmse. Fm, i-cs Zmi-\nI \ne-]mSv A\p-k-cnv XXz-Nn- I Ign- p `- W w- - ` u- X nI temIs as- m- n- s \bpw
t]mse anYym-[m-c-W-bn Ihn-sm-p-a-. hnm-\-hm-Zn-I
ImWp--Xn-s\-m IqSp-X bmYmYy-sampw i-c\pw Chbvv
A\p-h-Zn-n-n.''31
i-cm-Nm-cy-cpsS _p-hn-ai--ns Dp-I-nI CXmsWn ta D-bn kwibw \nhn--s-Sp-a-tm. i-cs {_kq{X hymJym-\-n-tev _mZ-cm-b-W aptm-p-sh-m XXz IS-p-h hgn kwi-b-an-m hn[w kv]jvS-am-Im CXp
klm-bn-pp.
_mZ- c m- b - W s {_- k q- { X- n ImWm- Xpw Ah- b nse
A[ym-]-\-v \nc-m--Xp-amb hmZ- ]nIm-ev i-c`m-jy-n-eqsS Ib-dn-q-Sn-sbv i-cm-Nm-cy-cp-sS- Xs hnh-c-W-fn\np ]tcm--ambn a\-n-em-Ip-p-v. i-cm-Nm-cy AssZz-
ambmhmZ-ns DXv]n
118
Ah-bn-e-S-nb knm--sav Npcpn-d-bmw. Fm, GIo-IrX- a m- s bmcp knmw D]- \ n- j - p- - f n- e p- t m? Csv ]e
kwkvIrX ]n-X-mcpw hy-am-n-bn-p-v. Ch-bnse XXz-hnNmc-sf Nn-s-Sp-p-I-bmWv {_-kq-{X-Im-c-\mb _mZ-cm-b-W
sNbvXn-p--Xv. hnhn[ ho-W-tIm-Wn-eqsS {]Im-in-X-amb D]-\njv Bi-b--sfbpw Ah-bn {]Xy--ambn tXmp sshcpy--sfbpw `n-X-sbbpw {Iao-I-cn-p-I-bmWv {_-kq-{X-Im-c.
ka- \ z- b - I rXyw Ghpw apJy- a mb ey- a mbn IW- m- p- I bpw
{]Ya A[ym-bw-Xs AXn\p \on-sh-bvp-Ibpw sNbvXp.
{_-kq-{Xw, D-c-aow-amw-k, thZm--kq-{Xw, imco-cn-I-kq{Xw
Fn-XymZn t]cp-I-fn _mZ-cm-b-Ws IrXn Adn-b-s-p-sh-nepw
thZmw F t]cn-emWv Cu Zi\w {]kn--am-bXv. GXp Imew
apX-emWv thZmw F-dn-b-s-Sm XpS-n-bXv? Cy-bnse BZyIme kmln-Xy- ]cn-tim-[n-m CXn-tep shfnw hoip
sXfn-hp-I e`n-m km[y-X-bp--tm. {_mW ]mc--cy-nepw
_p--ssP\ kwkvIm-c-fnepw s] ]gb IrXn-I hni-I-e\w
sNbvX-tijw \I-apd Fp \nK-a-\-an-XmWv:
""thZm--Zi-\-ns {]mKv Bi-b- _p\p app-mb
BZy-Ime D]-\n-j-p-I-fn ImWmw. Hcp {]tXyI Nnm-[m-c-bmbn
Ch hI- k n- Xv ]nme \qm- p- I - f n- e m- W v , _pn- k - ns
kphW-Im-e-n-\p-tijw.'' 34
BZyIme _p kmln-Xy--fn thZm-s i-\mb FXncm-fn-bmbn ]cn-K-Wn-n-n- F-XmWv CXn-\p {][m\ sXfn-hv.35
A\yZi-\
- s
- f \ne-bn(-Xnn-I) _p Nn-I
- m ssIImcyw
sNbvXn-p-Xv kmwJy--ssh-ti-jnI knm---sf-bm-Wv. _p-mcpsS At\Iw IrXn-I ssN\okv `mj-bn-tev hnh\w sN-sn-p-v. ]ns ImWp-Xv kmwJy--ssh-ti-jn-I-m-cpsS IrXn-I-fpsS
`mjm--c--fm-Wv. _p kmln-Xy-fp-ambn Xmc-XaysSp-p-tm
Ch-bpsS Afhv hfsc Ipd-hm-Wv. Ccw ssN\okv kmln-Xy--fnsempw thZm--sa-smcp {]tXyI Zi\w ]cm-ain-s-Sp-n-.
_ps BZys Poh-Nc
- n-{X-{K-a
- mWv "efn-Xh
- n-kvXmc'. kmwJy,
tbmK, sshti-jn-I, _rl-kv]-Zob XpSn Amev {]Nm-c-ap-mbn-cp ]e Nnm-K-Xn-I-sfbpw Ch-bn kqNn-n-n-pv. Fm,
thZm--sa-smcp Zi\ hn`m-K-s-n Ch \n-_vZ-am-Wv.
alm-bm\ hn`m-K-ns {]mcw` Zmi-\n-I-\m-bn-cpp \mKmPp\. Ct-l-ns injy-\m-bn-cpp Bcy-tZ-h. _pn-k-n\p ]pd-
p Zi-\-sf Ctlw "imkv{X' F {Kn Jnp- p- v . GI- t Ziw Amw \qm- nemImw CsX- g p- X - s - - X v .
Fm, thZm-n-I Fsmcp hn`m-Ks]n Ctlhpw ]cmai--sfmpw \S-n-bn-n-.
ssat{X-b-\mY Fsmcp _p Zmi-\n-I cq]o-I-cn XXz-Nnm- k-c-Wn-bmWv "hnm-\-]vXn-am-{XX.' F.-Un. aqmw \qm-n-emWnXv. tijw h Akw-K-\mWv CXp hnI-kn-n--Xv. CXn\p {]Nmcw
\In-bXv \memw \qm-nse hkp-_-p-hm-Wv. "tbmKm-Im-cm-`q-animkv{X' Fsmcp _rl-ZvIrXn ssat{X-b-\mY cNn-p. CXn ]Xn\mdp Xcw A]-{`wi Zi-\--sf-n hni-Z-ambn Fgp-Xn-bn-p-v.
Fm, AXn-sempw thZmw s]n-n-s-Xv {it-b-am-Wv.
thZm Bi-b--tfmSv kmZr-iy-ap k]- BZy-ambn
{]Xy--s-Sp-Xv alm-bm\ _p-m-cpsS cN-\-I-fn-em-Wv. AXm-bXv, ]nIme _p Nn-I-m am{Xta thZm-s ]cm-ain-n-pq
FYw. _p\p tijw Npcp-n-bXv Hcp \qm-s-nepw Ign-mWv
alm-bm\w F t]cn thdn-smcp hn`mKw Dm-b-sX-tmp-I.36
{]tXyI Nnm-k-c-Wn-sb \nen-bn thZmw BZy-Ime _p
IrXn-I-fn ImW-s-Sp-n-. Fn-epw, kZr-i-amb Nne ]cm-ai--fS-p Nne `mK--fp-v. hoSpw IpSpw-_hpw kzpw apw Dt]-nv
\mSp-Np-p {_m-W-sc-p-dnv Ah-bn tcJ-s-Sp-p-p. Ch-cpsS
ho-W-sa \ne-bn NneXv D-cn-p-Ibpw sNbvXn-pv. ]c-amY
kXys {_-sap hnti-jn-n-p Ch-cm-bn-cnmw BZys
thZm-n-I. Cu \nK-a\w icn-bm-bmepw Cs-nepw at-sX-nepw Xcns] thZm-n-I Ame-p-mbncpXn\v bmsXmcp sXfnhpan-. {_s Ch ]cn-N-b-s-Sp-n-bn-p-Xv {ioi--cm-Nm-cy
knm-n--Xn\npw XnIpw `n-am-bm-Wv. PKv anYy-bm-sWtm
{_hpw Pohm-mhpw Hm-sWtm Ah ]d-bp-n-. adnv, ssZzXhm-Zn-Ip {_-k]-amWv kmam-t\y\ Ahp-ap-m-bn-cp-sXv tXmp-p. kh-\n-b
- m-hmb ssZh-amWv temI-ns {kjvSm-shv Ah hniz-kn-n-cp-p. Cuizc Imc-W-hm-Zn-bmbn "alm-t_m[n-Pm-XI'bn Chsc ]cn-N-b-s-Sp-p-p. hn[n-I-fp-sS-sbmw (kpJZpxJ-) Imc-W-ambn In-cp-Xv ssZh-s-bmsWv "ssXtjm{Xn-]n-SI'bn ]d-bp-p. _p kmln-Xy-amb "AwKp-c
- \
- n-Imb'bnepw
"ZoL-\n-Imb'bnepw Chsc CtX hn[-amWv Nn{Xo-Ic
- n-n-p-X
- v.37 _p
IrXn-I-fnse {_-hn-izm-kn-Isfn-bp Cu hnh-c-W--fn\np
a\-n-em-Ip--Xv, BZy-Ime thZm-n-I Fp hn-ti-jn-n-m-hp
ambmhmZ-ns DXv]n
120
Chv i-cm-Nm-cy Na--Xp-t]m-ep hnizm-k--f {_-sp-dn-p-m-bn-cp-Xv Fm-Wv.
thZm--]--Xn-sb-p-dnv kv]jvS-ambn tcJ-s-Sp-nm-Wp-Xv
]nIme _p-Ir-Xn-I-fn-em-Wv. am[ya hn`m-K-m-c-\mb `mh-hn-thI
(`-hy) Fsmcp Zmi-\n-Is "am[y-a-I--lr-Z-b-Im-cnI' F {Kn. Av--Bdv \qm-p-In-S-bn-te-Xm-Wn-Xv. CtlwXs
CXn- s \mcp hymJym- \ - s a- g p- X n- b n- p- v . "am[yaI lrZ- b - h rn'
AYhm "X-Pzme' F ioj-I-n Cu `mjy-ns Fmw
A[ym-b-n thZm--s Jn-p-p.
i-cm-Nm-cy-scm Npcp-n-bXv Ccp-\qdv hj--p-apv
Pohn--bm-fmWv `hy-sbv tUm. \I-apd A`n-{]m-b-s-Sp-p.38 ChnsS
{]k--am-Ip kwi-b-an-XmWv: `hy-bpsS cN-\-I-fn {]Xy-amb thZm--ns kz`m-h-sa-mWv? AXv i-cm-ssZzXw t]msebm-bn-cp-tm? As-mWv a\-n-em-Ip--Xv.
{_w, Bm, Cuiz-c, ]pcp-j-a-tl-izc Fn-XymZn t]cpI-sfmw ]c-am-m-hns\ Ipdn-m-\mWv Am-es thZm-n-I
D]-tbm-Kn-n-cp--Xv. Hcp Imcyw hy-am-Wv: thZm--ns `mKsa \ne-bn ambm-hm-Ztam AssZz-Xtam `hy Fhn-sSbpw N
sNbvXn-n-.39
]nIme _p-Ir-Xn-I-fn ImW-s-Sp D]-\n-jZv Zi-\-fpsS kz`m-h-sav? Ahv i-cm-ssZz-X-hp-ambn tN-bptm?
Cu kwi-b- \psS Nm-hn-j-b-hp-ambn _-ap--Xm-Wv.
"AssZzXw' F t]cn D]-\njZv Zi\w am[y-an-I-km-ln-Xyfn ]cm-ain--sn-p-v. F.-Un. Fmw \qm-nse _p NnI-\mb Ia-e-io-e Xs Kpcp-hmb im-c-n-Xs XXz-kw-{K-ln\v Fgp-Xnb hymJym-\-{K--amb "]nI'bnse hnh-c-W-
DZm-l-c-Ww. CXns Bdmw A[ym-b-n thZm ho-W-sf
Jn-p-p. Fm, Cu AssZz-X-n\v i-cm-ssZz-X-hp-ambn
bmsXmcp kmZr-iy-hp-an-sv tUm. \I-apd Nqn-m-p-p.40 Ia-eio-es IrXn-bnse thZm k]-sf i-cs knm-hpambn Xmc-XaywsNbvXp ]Tntijw \I-apd Fp \nK-a-\-anXmWv :
""Ia-e-io-e AssZz-X-sap hnti-jn-n-Xv ImWp-tm Bcpw
BZyw HmpI i-c-s\-bm-hpw. ]t, ta kqNn-n {]tXy-I-XIsf Hmtcm-mbn \mw ]cn-tim-[n-m Ahbpw i-c-`m-jy-nse
k]-fpw Hcp \nebvpw Hcp-t]m-se-b-sv Is-m-\m-Ipw.''41
ambmhmZ-ns DXv]n
122
t\-Xm-bn-cp-p. Cu kml-N-cy-n Zphym-Jym-\--fn-e-I-s
thZm-s X\-Xmb AY-n ]p\x-m-]n-p--Xn-embn ics apJy-{i-.''43
thZm--ns X\-Xmb AYw ]p\x-m-]np Fm-Wtm
tUm. ]mt ta hcn-I-fn A`n-{]m-b-s-Sp-Xv. app-m-bncp thZm hymJym-\--sftbm Ah-bp-ambn i-cm-ssZz-X-n\p kmZr-iytam ]cn-tim-[n-m-sX-bmWv {K-Im-c Cu \nK-a\-n-se-p--Xv. ]mt Fgp-Xnbt]mse Zphym-Jym-\--fn hgnam-dn-tmbthZm Nnsb i-cm-Nm-cy ]qhmY-tmsS ]p\xm-]n-p-I-b sNbv-XXv. adn-v, AXphscbpw {_-kq-{X-n\v
\Im-Xn-cp hymJym-\- ]pXp-Xmbn sI-n-av kq{X-ns
X\-Xmb AY-I]-\-I-fn\npw i-cm-Nm-cy kzbw AIp
amdp-I-bm-Wp-m-b-Xv. ]mt-bpsS XpSp hcn-I ]tcm-am-sb-nepw CXn-tev kqN\ \Ip-pv:
""]nm-ev sFXn-lm-kn-I-ambn IW-m--s hn{ip-X-fmb hymJym-\-Ir-Xy--fn-eqsS i-c km[n-Xv X\-Xmb thZm
AY-ns ]p\x-m-]\w am{X-am-bn-cp-n-, AssZz-X-]-c-ambn
bpn-k-l-am-sbmcp Zi-\-ambn AXns\ ]p\hym-Jym-\n-p
IrXyw IqSn-bm-bn-cp-p.''44
i-cm-ssZzXw Hcp ]p\hym-Jym-\-am-bn-cpp Fp ]mt kXn-p-p--tm. KuU-]m-Zpw i-cpw apv at-sX-nepw {_kq{X hymJym-Xm C-s\-sbmcp hymJym\w Bhn-jvI-cn-n-ptm
F-XmWv ImX-emb {]iv\w. Cu A[ym-b-n Ah-X-cn-n sXfnhp-I ap\n-dpn Dd-n-p-]-dbmw: KuU-]m-Z\pw i-cm-Nm-cypw
apv {_-kq-{X-stbm thZm--stbm ambm-hm-Z-nepw Pohm-m-]-c-amm kao-I-c-W-nepw A[n-jvTn-X-ambn hymJym-\n--Xn\v
sshZnI ]mc--cy-n bmsXmcp sXfn-hp-an-.
Ipdn-p-I
1. Sachidananda Murti, Philosophy in India: Tradition's, Teaching and Research (Motilal;
Delhi) 1985, P.40
3. Quoted by Debiprasad Chattopadhyaya, What is living and what is dead in Indian Philosophy (Peoples Publishing House: New Delhi) 1977, P.98
7. kwhrXn kXys \mKmPp-\ hopw cmbn `mKn-p. anYym kwhr-Xn; acoNn-I, kz]v\w, amPnIv t]mep sFln-I anYy-I-fm-Wn-Xv. asmv XYym-kw-hrXn-bm-Wv. `uXn-I-tem-Ihpw AXnse A\p-`-h-fpw CXns]-Sp-p.
8. Debiprasad Chattopadhyaya, What is living and what is Dead in Indian Philosophy, P 99100.
ambmhmZ-ns DXv]n
124
\- Bi-b-'' F{X-Xs Dun-sb-Sp-mepw A{X-bv{X ]nsbpw AhnsS
tijn-p-as{X! Hcp ]t, Zzmc--fm Ae-r-X-amb ]m{Xw sImv Dun-b-XpsImmImw A{Xbv{X ]nsbpw AhnsS tijn-Xv!! (hnZym-hm-N-kv]Xn hn.
]t\mfn, "ku-cy-e-l-cnbpw BNmcy kzman-Ifpw', amXr-`qan hmcm---Xn-v, 31
HIvtSm: 1999)
"ku-cy-e-lcn' bn A\p-I-c-W- ImWp--Xn-\m AXv {ioi--cm-Nm-cycm hnc-Nn-X-am-Im h F \ne-]m-SmWv tIc-f-nse Ghpw {]apJ
AssZzX ]n-X\
- mb hmN-kv]Xn hn. ]t\m-fn-v. Fm A{X-sbmpw ]nX-\-s-nepw i-cm-\p-bm-bnbmb s{]m^. sI. them-bp-[ \mbv t\hncp-amb A`n-{]m-ba
- m-Wp-X
- v. Atlw FgpXn: ""\nKpW {_-sa ]mcamYnI
kXy-ns {]tW-Xm-hmb {ioi--c kvtXm{X- cNn-pI ANn-y-sapw
AXp-sImv Ah At-l
- ns IrXn-If
- m-Im-\n-Sb
- n-spw A`n-{]m-ba
- p ip
AssZz-Xn-I-fp-ap-v. Znhym-m--sf--n-bp A-X-bmWv C-s\-sbm-c-`n-{]mb-n\p \nZm\w. Htckabw Xs k-bpsS Fm Xe--fnepw Fm `mh-fnepw hn-m Ign-hp hyn-I-fmWv Ak-n\nv kn-te-pw,
Xa-n\nv tPymXn-kn-te-pw, arXyp-hn\nv Aar-X-Xz-n-tepw Db
alm-Nm-cy-m. Ahv Htc-k-abwXs _nw_m-cm-[\ \S-m\pw kKpW
{_-amb Cuizcs\ kvXpXn-m-\pw, \nKpW {_-km-m-XvImcw A\p-`-hnm\pw kn-Zm-\--n ebnv au\w Zon-m\pw Ign-bpw. AXn\p Ign
alm-m-hm-bn-cpp {ioi--cm-Nm-cy Fp \mw ad-m-Xn-cn-p-I.'' (sI. thembp-[ \mb, "i-cm-Nm-cycpw AssZz-X-th-Zm-hpw', amXr-`qan BgvN--Xnv 1988
G{]n, 17-23, t]Pp-I 68, 33)
""k-bpsS Fm Xe--fnepw hn-m'' Ign-hp--h-cm-b-Xn-\m Fpw
{]Xo-n-m-sa-Yw. FhnsS \ns-nepw aT-b-- \nd Hcp IrXn
i-cm-Nm-cy-cpsS t]cn IpInn-sb-n-cn--s, i-cm-Nm-cy Xmn-I-]-Sphpw
[nj-Wm-im-en-bp-am-b-Xn-\m C-c-samcp aT-b IrXn cNn-m\nS-bn Fv
"ip AssZz-X-hmZn'I ]d-t-pw. Fm them-bp-[ \mb-sc-tm-ep-hv FXnhmZw D-bn-m-\m-hpw. ""k-bpsS Fm Xe--fnepw hnm'' Ign-hp--h-\m-I-bm i-cm-Nm-cy "aT-b'fpw Fgp-Xn-sb-n-cn-pw.
Htc-k-abw [nj-Wm-]-c-amb hym]m-c--fnepw aTb cN-\-I-fnepw Gs-Sm almm-msX km[m-c-W-m-c\p km[n-p-tam-? "lm amb' F i-cm-Nm-cy
]d-Xv Cu ""A\nh-N-ob koW Ah-m-c ]cn-Wn-Xn''(A-ssZz-X-`m-jbmtW!)-sb-qSn Dt-in-m-Im-sap t]mepw Atlw hmZnp IqSm-bvI-bn.
i-cm-ssZz-X-n\v t]cp-tZm-j-ap-m-m GXm-bmepw ssZzX-hm-Zn-Itfm hninjvSm-ssZz-Xn-Itfm an\-s-tS--Xn-. Ccw `mhnizm-kn-I HutZym-KnI
]n-X-m-cm-bm aXn.
21. Arapura, Truths in Buddhism and Vedanta, Ed: M. Sprung, p 112-113, quoted by O'Neil,
maya in Sankara, p 60-61
22. {_w, Pohm-mhv Fn-XymZn kwhK- {_-kq-{X-nse aqe-[m-c-W-Ifm-Wv. Fm thZm hymJym-\-n kq{X-hn-h-c-W-p \nc-m "amb'
t]mep k]- i-cm-Nm-cy Fn\v {]tbm-Knp FXv {]k--amb
tNmZy-am-Wv. Ch-bpsS t{kmXv iq\y-hmZ _pn-k-am-Wv.
23. i-cm-Nm-cysc "{]O--_p-' Fp hnfn-m CS-bmbXv CubY-n am{Xam-Wv. "kmwJy -{]-h-N-\-`mjy'ns Bap-J-n hnm-\-`np i-cm-Nmcy-sc Cs\ hnti-jn-n-p-p. ambm-hm-Zn-I-fpsS {_w iq\y-hm-Zn-IfpsS iq\yX-bm-sWv {_-kq-{X-`m-jy-n (II.2.29) am[zm-Nm-cycpw A`n-{]m-b-s-Sp-p.
24. Dasgupta, A History of Indian Philosophy, Vol:1, P. 423
25. Yan Yun Hua, History of Religions, Vol:X, No:2, 1970. quoted in Maya in Sankara, p 4041