Professional Documents
Culture Documents
Vidyapati Sabdavali
Vidyapati Sabdavali
Vidyapati Sabdavali
in/
मृगमद = कस्तूरी
वासर = िदन
रै न = राित
िलधुर = र
दुगम
र् ािर = भयङ्कर श ु
िवमदर् = िवन
सायक = वाण
सुकर = सुन्दर
िपिसत = काँच मौस
पारणा = तृि
कृ शानु = अि
आड़ = लाल
भािग = व
गोए = नुका कए
सुधाए = अमृत
अधबोली = असंपण
ू र् वाक्य
खनेखन = क्षणे-क्षण
आरित = पीड़ा
अनािन = अज्ञानी
दन्द = झगड़ा
हेरैत = देखत
ै
मनिसज = कामदेव
गौरव = गुरुता
खीन = क्षीण
अओके = दोसराक
लहु = लघु
परगास = काश
नवरङ्ग = संतोला
सन्तापिल = क देनाइ
बाङ्क = व
पसाह = साधन
भीित = भयसँ
ितष = ती ण
िसझल = िस भेल
कोिर = बैर फल
ससन = वायु
धिन = नाियका
अम्बर = व
रे ह = रे खा
रङ्ग = आनन्द
अलका = लेप
मिस = िसयाही
समरा = श्यामल
कचोरा = कटोरा
पहू = भू
ससधर = चन् मा
मनोभव = कामदेव
सउदािमनी = िव त
ु
किरिन = हिस्तनी
वयन = मुख
पिरमल = सुगिन्ध
िबलास-कानन = मद-वन
िनिवल = घनगर
िविह = िविध
िनञ = िनज
िव म
ु दले = मौसरीक पातमे
ितहुअन = ि भुवन
मल्ल = पहलबान
हाटक = सोना
थम्भ = स्तम्भ
कवरी = के शपाश
सम्भिस = सम्भाषण
हुतासे = अि
मो = हम
पीिहत = आच्छािदत
कु हुिक = मायािवनी
दहइ = जड़ायब
फु लग = रोमांच
बलाअ = वलय
पेखिल = देखल
बेढ़िल = िलपटल
थीर = िस्थर
पुछिस = पुछैत छह
परस = स्पशर्
अम्बुद = मेघ
धन्दा = संदह
े
पुतिल = मूित
इन्दु = चन् मा
मिह = पृथ्वी
माझ = मध्य
िखन = क्षीण
मधु = पुष्प रस
तरुअर = तरुवर
लेख = उल्लेख
पिरहिर = छोड़कर
तोिरए = तोहर
पािछिल = पाछाँक
सिन = सदृश
अछिलहुँ = हम छलहुँ
घोिसनी – ग्वािलन
बथु = वस्तु
अरतल = अनुर
रव = हल्ला
रािह = राधा
तािपिन = ज्वाला
बयने = वाणी
धरिन = पृथ्वी
इिथ = एकर
जोितअ = ज्योितष
मुरछइ = मूच्छार्
आइित = अधीनता
महते = महावतसँ
नव = झुकैत अिछ
एहो = ई
तुलाएल = बढ़ाओल
पसार = दोकान
पढ़ क = बोहनी
आग = अङ्ग
गोए = नुका कए
इन्दुमख
ु ी = चन् मुखी
सारी = सािरका
सेचान = बाज
भािम-भािम = मण कए
िवरडा = िवडाल
सुरते = काम- ीड़ा
रोखए = रोष
गंजए = गंजन
रं जए = स
साह = ओऽ
तरासे = भए
परुष = किठन
सोस = शुष्क
चेतन = समथर्
आिथ = अिछ
सारी = संग
दूषिल = दुःख
िनमाल = िनमार्ल्य
अंसक
ु =व
वाँलभु = वल्लभ
नठल = न
परबोध = बोध
पांगरु = पैरक आंगरु
िखित = िक्षित
गीभ = ीवा
अनुसए = प ाताप
िवरमाने = िवराम-स्थल
एहो पय = इस पर भी
जार = जलाकर
नखत = नक्ष
दोहाए = शपथ
रङ्ग = अनुराग
गरुअ = गुरुतर
िपसुन = चुगलखोर
अरुझओहल = ओझरायल
बािर = बचा कए
फु लधािल = फू ल धारण कए
कै तवे = छलसँ
अह = िदन
सपजत = सपरज
वथु = वस्तु
मोिन्त = मोती
धिम्मल = के शपाश
पुिनमाँ = पूिणमा
आनन = मुख
चालक = रे क
बम = उगिल रहल
भीभ = भआवोन
ओल = अन्त
कवल = ास
सरूप = सत्य
िनिसअर = िनशाचर
भुअङ्गम = भुजङ्गम
उजोर = काश
झाप = डु बनाइ
मदुर = घन
मुिदर = मेघ
पाउस = पावस
िनसा = िनशा
िनिबल = िनिवड़
िनचोल = साड़ी
जािमक = हरी
थैरेज = स्थैयर्
थोइआ = स्थापियत्वा
रञिन = राि
िसरिह = शोभामे
वालँभू = स्वामी
छैलिर = छिलयाक
अरिथत = याचनासँ
अचेतन = मूखर्
कके = िकएक
लाघव = अनादर
िचिट-गुड़े = गुड़-चीटी
चुपड़िल = ब्याज
झाल = शुष्क
दरिन = दरािर
असेिख = अशेष
असहित = असहनशील
त = तन्
भाझिह = मध्य
खीनी = क्षीण
पिररिम्भ = आिलङ्गन कए
घोषिस = घोषणा
नखर = नख
पाँच पाँच गुन दस गुन चौगुन आठ दुगुन = ५*५*१०*४*८*२=१६०००
नखर = नख
छाँद = शोभा
िहया = हृदय
सदय = सहाय
कानुक = कृ ष्णाक
करवाल = तलवार
कार = कारी
उजागिर = उ र
पिरपिन्तिह = ितपक्षीकेँ
पयगन्ड = ौढ़
मधुमिखका = मधुमिक्षका
उधारल = उ ार कएल
लागर = यु
मन्दािकनी = गङ्गाजल
के सु = कशुक
िभित = दीवािर
पौञनाल = कमलनाल
रात = लाल
ऐपन = अिरपन
हथोदक = हस्तोदक
जैतक
ु = दहेज
िडिठ = दृि
तुलइिलहुँ = शी तासँ
अनुबन्ध = लगओनाइ
बोल छड़ = िमथ्यावादी
मि = म न कए
वाउिल = पगली
िवधुन्तुद = राहु
सेरी = शरणाथ
परभृतक = कोिकल
मतेँ = मन्
सघने खर = ती आऽ घन खर
डाहुिक = जोरसँ
थेघा = टेक कए
पख = पक्ष
िपआञे = ि यतम
पङ्का = लेप
दर = अपूवर्
साती = ती वेदना
अवथाञे = अवस्था
पसाइल = पसारल
रासे = रोष
बालभु = वल्लभ
आएत = अधीन
सपूने = सम्पूणर्
अरुझाए = ओझरल
आिधन = अधीन
पलिल = भेल
खेञोब = क्षमा
जल आजुिर = जला िल
सुसरे ा = सुन्दर आ य
गोए = नुका कए
सम् म = अत कत
तामरस = कमल
घनसार = कपूरर्
वेपथु = कम्प
मसृण = िच न
सुित = िु त
जित = जतेक
आनइित = परवशता
दीब = शपथ
बड़इ = बहुत
जिटला = ककर् शा
फु किर = िचकिर
बहुिर = पु वधू
अङ्गा = िचन्ह
यन् = वीणा
फोटा = ठीका
समत = सम्मत
मौिल = मस्तकमे
मुसरेँ = मूसल
जेमाओव = भोजन
नवइते = उतरै त
पिडचाँ = पिटआ
माड़व = मड़बा
आँजल = अंजन
मउल = मुकुट
अधँगँ = अधार्ङ्ग
गरुअ = अिधक
अभरन = पिहरबाक व
बड़ाव = शंसा
तौ ँ = तथािप
िनसाकर = चन् मा
सिरस = सदृश
तांतल = उ
सैकत = बालू
हब = होएत
िनधुवन = संभोग
आरा = आन
राजमराल = राजहंस
सारङ्ग = हाथी
सारङ्गवदन = गणेश