1

NHA XUAT BAN VN HOC

(2006)
2
Danh may: damsan, chanquangtu.
Sua chinh ta va chuyn sang ebook: damsan.
Thuvien-ebook.com
3

LI NOI DAU
Chng 1
YU DNG VA HANH PHUC
Chng 2
TM HON CUA NGI DAN BA
1. SU MANG CUA NGI DAN BA
2. PHONG TRAO NAM N BINH QUYEN
3. THEN CHOT CUA TM HON NGI PHU N
4. THAM TRANG CUA NGI DAN BA
5. NHNG CAM XUC VI THA CUA TM HON NGI DAN BA
A. Thich lam vui long
B. Thich chng din
C. Thich n mc, trang suc
D. Thich ph trng
E. Long tu ai
F. Long bit n
G. Thich tm su
Chng 3
A. N VA TINH
B. TINH YU NAO LA CHN THAT?
C. TAI SAO AI TINH D TAN R?
Chng 4
4
MT VI HIN TNG CUA I TNH
Chng 5
A. CHON LA
1. Tinh sm chop
2. Pho cho may rui: tinh co va xa la
3. Chon theo sc dep
4. Chon theo ly tong lng man
5. Ban thuo u th
6. Tin bac
B. THUAT LA CHON
NHNG TIU CHUAN CHUNG
TRONG VAN DE CHON LA
1. Dao duc
2. Nhn sinh quan
Chng VI
QUAN NIM VE AI TINH CUA NGI DAN NG VA NGI DAN BA
1. Quan nim v i tnh cua ngoi con gi v ngoi con trai
A. i tnh cua ngoi dan ng
B. i tnh cua ngoi dan ba
Chng 7
A. TM S CUA NGI DAN BA. VE VAN DE HN NHN
1. Mun lp gia dinh
2. Mun lam me
5
3. Khao khat u ym
4. Quan trong hoa ai tinh
5. Xuc cam qua manh va qua su
6. Cn su che cho
7. Nhung 'nt xu cua ngoi dan ba
B. NHNG KHAT VONG THAM KIN CUA NGI DAN NG VA NGI
DAN BA
1. Khat vong thm kin cua ngoi dan ba
2. Khat vong thm kin cua ngoi dan ng
Chng 8
THI KY TIEN HN
Chng 9
THUAT YU DNG
A. LAM VUI LONG NHAU
1. Bit nghe
2. Dung ci v.
3. Dung noi xu
4. Dung noi thng su tht.
5. Giu l d.
6. Vic n mc
B. MT VAI NGH THUAT GIN GI TINH YU
C. YU LA THUA NHAN
D. THUAT CHO VA TANG QUA
6
E. HAI THU TINH YU
T TONG DEP
7

Bal:ac noi. Hon nhan la con duong dua ta vao ci 'dia nguc` hav dt ta vao ci
'thin duong`.
Boi le su song chung chn goi gia nhng nguoi khac phai phai co mot trinh do gan
nhau. 'Nhng tam hon thanh nh khong lam sao song chung duoc voi nhng ke tho tuc tam
thuong`. Jo chong thuong lai khong gp canh 'dong thanh tuong ung dong khi tuong cau`
la tai sao? Hanh phuc hon nhan la van d xu th, 'tri kv, tri bi` . la van d quan trong
nhat.
Thuat vu duong la ngh thuat song, co nhng nguvn tc hoan toan cn cu trn tam
lv. Boi vav quvn sach nav khong noi v luan lv ma chi noi v tam lv.
Sach chia lam ba phan. Phan thu nhat noi v tam lv cua nguoi phu n doi chiu tam lv
nguoi dan ong. Phan thu hai ban v hon nhan va nhng tiu chuan khi lua chon. Phan thu ba
ban v ngh thuat song chung . La ngh thuat thi khong th chi dav cho ai duoc ca. Nhng
cau chuvn ban trong cuon sach nav chi la nhng goi v giup cho moi nguoi sau khi doc qua,
tuv truong hop cua ring minh ma tuv nghi xu su.
Rat mong duoc ban doc cam nhan long thanh cua tac gia.
. Mc du toi d co gng cho cau vn duoc r rang d hiu. Nhung toi cng khong sao
lam duoc phep mau. toi khong th lam cho lo tai ke dic duoc thong, con mt ke dui duoc
sang.
STENDHAL
8

hng 1

va l ra phai di di voi nhau lun.
Ngoi ta sng, khng th khng yu thng, cung nh ngoi ta sng khng th khng
hit tho va n, ung; thiu tinh yu, loai ngoi s tiu vong. Nhng yu thng la ngun gc
cua hanh phuc con ngoi, tai sao cung vi yu thng ma loai ngoi phai trin min dau kh?
Ngoi ta bao Yu va Ghet la ngun gc cua tt ca cuc tao loan trn doi. Cai do rt dung.
Yu nhau ma khng bit cach yu thi cung bng moi ghet nhau. Cho nn cang yu nhau bao
nhiu lai cang lam cho nhau dau kh by nhiu.
. 'Yu nhau lm, cn nhau dau. la th. Va cung chi co ke nao ta yu nht doi moi
co th lam cho ta dau kh nht doi ma thi. Boi vy, yu dng lai cung la ngun cua dau
kh.
Yu la mt diu rt d.
Nhng bit yu moi la vn d ti trong va kho khn.
Chu 'bit phai di troc chu 'yu, thi yu moi gy doc ngun hanh phuc. Trai lai,
nu chi 'yu ma khng 'bit yu cho phai dong, thi yu nhau s bin thanh dau kh.
Bit yu, phai khoi du bng su hiu nhau. Hiu nhau rt kho, vi tm hn con ngoi la
mt cai gi ht suc phuc tap.
Ngoi ta thong 'ly bung ta suy bung ngoi nn sut doi khng sao hiu nhau doc.
Luc tinh yu ny sinh, ngoi dan ng cung nh ngoi dan ba, du tong rng minh d tim
doc y trung nhn. Su tht tm ly cua di bn la ca hai thai cuc. Boi vy sau cuc hn
nhn. ln ln chn tong cua di bn hin ln, cai mng 'yu nhau vi d hiu nhau. bt
du tan r. Boi vy, ngoi ta moi bao: hn nhn la ting chung cao chung cua hanh phuc ai
tinh.
Stendhal co thut cu chuyn mt thiu nu moi sau tui yu mt chang rt dep trai.
Chiu nao, luc chang vang, anh ta du lai chi voi c ta doi cua s. Ba me ben moi chang
9
trai y cung di nghi he voi ba va c gai lun tam hm o nng thn. Su thn mt cua di bn
lam cho nang thy r chn tong cua chang. Tinh yu tu dy tt hn.
Tht la cuc thi nghim nguy him nhng cung rt la y nghia. Tinh yu bao gio cung
bt du bng mt cai 'mng, ma su sng chung dung nhau hng ngay d lam tan 'mng y.
Ngay xa co mt c con gai nha giau sang hng ngay dung troc cua s ngo mong,
thy dang xa xa mt chang trai lam ngh chai loi. Chang hat rt hay. Nang cam thy trong
long mt ngun cam xuc di dao. Va bt du xy mng. Mt thoi gian kha lu. ngay
nao cung nh ngay ny, nang khng bo qua mt hm nao d dung tua cua s ma nghe chang
hat. ri sanh chung tng t. Cha nang hay bit, cho moi chang dn. Khi nang thy mt
chang, nang git minh 'tinh mng, ai tinh lin tan ngay, tng t lin dut hn.
Tm hn con ngoi tht la phuc tap. Tm hn ngoi dan ba lai cang phuc tap hn.
'Hiu tt ca d ma yu tt ca phai la nguyn tc du tin d di tim hanh phuc o tinh yu.
Ngoi dan ng phai tim hiu tm hn cua ngoi s cung minh chia se mi tinh, ma ngoi dan
ba cung phai tim hiu tm hn cua ngoi dan ng cung minh chung sng. Co hiu nhau moi
co th chiu chung nhau, tha thu nhau, mu cu hanh phuc cho nhau toi luc bac du.
Tm hn cua ngoi dan ng, cung nh tm hn ngoi dan ba tht la ca hai thai cuc.
Th ma cp mu thun y lai bi bt buc phai sng chung voi nhau khng th sng ring r
nhau cho doc, thi tht la ca mt vn d ti dai quan trong cua doi ngoi. No la mt su huyn
bi trong tt ca nhung huyn bi cua tao hoa. m la m, ma Dng la Dng, no co nhung
tinh khi khac nhau. Nhng m khng th lia Dng ma Dng cung khng th lia m. Hai
bn phai chung dung nhau, co xat nhau va diu hoa nhau, thi loai ngoi moi sinh tn.
Co m Duong, co vo chong
Dau tu thin dia cng vong phu th.
D tu nhin thi m Dng x xat nhau, tranh chp nhau. gy nn hn loan va dau
kh. Diu hoa no lai, dem cai so trong bn nay, bu vao cai so doan bn kia, tim ma lp lai
cai th qun binh giua cp mu thun y, la cng phu cua con ngoi di tim hanh phuc, dy la
ngh thut yu dng.
Vy, mun tim hanh phuc trong su yu dng phai tim hiu tm hn cua di bn troc
ht.
10
hng 2


Dia vi ngoi dan ba trong x hi Vit Nam ngay xa tht la dau don bt cng. Tai sao
ngoi dan ba, me cua loai ngoi, mt sinh vt quan trong nht cua nhn loai lai phai l thuc
ngoi dan ng, ma v duc hanh, v tri tu co khi con thp kem hn nhiu? Tai sao lai phai
dong mt vai tung phu thuc? Va tt ca nhung gi ma ngoi doi cho la cao ca nht, nh danh
vong, quyn th, nhung dia vi quan trong nht trong gung may chinh tri, ho lai khng doc
hong nh ngoi dan ng? Tai sao quyn han khng doc binh dng voi ngoi dan ng va
tai sao nhung hanh dng ma ngoi dan ng doc lam va doc tha thu thi ngoi dan ba bi cm
can va xem nh la pham ti? Tai sao ngoi ta lai doi hoi ni ngoi dan ba qua nhiu va qua
cao v t cach, hanh kim nh th? Ngoi ta doi hoi ni ngoi dan ba nhung hy sinh qua to
tat ma ngoi dan ng thong khng bao gio lam.
Phai chng do la su bt cng cua ch d phu tc gy ra khng? Khng. Nu ta xet xem
cho k v tm hn su sc va su mang thing ling cua ngoi dan ba trong x hi loai ngoi,
ta s thy nhung han ch, nhung bt cng, nhung doi hoi qua cao ni ngoi dan ba khng co
gi la qua dang ca. H la su mang cang cao, trach nhim cang nng thi su doi hoi cua ngoi ta
di voi ngoi dan ba cang nhiu. Cho nn khng phai do la mt su dim nhuc ma tht ra la
mt danh du va hnh din cho ngoi dan ba vy.

Boi ngoi ta khng hiu l y, nn ngay nay moi co phong trao 'nam nu binh quyn,
ngoi dan ba doi hoi phai doc ngang hang voi ngoi dan ng. Thuyt binh dng hinh thuc
cua Ty phng d cam d ngoi dan ba ngay nay va lam cho ho c gng bt choc ngoi
dan ng va tong lm rng chi co ngoi dan ng va lam doc nh ngoi dan ng moi la doc
hoan toan cao ca ma thi.
Su hiu lm v su mang thing ling dc bit cua ngoi dan ba trong x hi loai ngoi
xui phu nu ngay nay 'bt choc ngoi dan ng trong tung manh mun hanh vi. Va cung chi
vi hiu lm nh th ma phu nu ngay nay moi bit cai tm cam tu ti. va tim cach dng hoa
voi ngoi dan ng d che giu cai tui nhuc hen kem cua minh. Tht dang thng hai cho
11
nhung 'phu nu tn thoi n mc nh dan ng, c gng tranh dua voi dan ng trong nhung
cuc thi choi v tri thuc, cung nh v suc khoe. Tht khng gi chua xot bng khi ta thy
ngoi dan ba di bt choc ngoi dan ng, ma phu nhn cai trach nhim va su mang cao ca
cua minh.
Su lm lac y lam cho ngoi doi nay dem giao duc va hoc vn cua ngoi con trai bt
buc con gai cung theo. Tht la mt tai hai d lam h hong mt cai gi quy bau nht ni ngoi
dan ba, lam cho x hi loai ngoi mt mt tay cng su dc luc va v gia, va cung khng dem
lai cho ngoi dan ba cai hanh phuc ma chinh ho moi mang lai doc cho chung ta ma thi. Cai
khuynh hong 'nam nhi hoa phu nu ngay nay la mt vic lam v y thuc, tai hai cho hanh
phuc chung cua loai ngoi khng phai nho. Dy la mt vn d rt quan trong, ti s d cp va
ban dn o mt ni khac va mt khi khac. C nng tri tu cua phu nu khac hn voi ngoi dan
ng. Ngoai nhung diu cn co nh ngoi dan ng, ngoi dan ba cn trang bi du diu kin d
thuc hin doc thin chuc thing ling cua ho la lam vo va nht la lam me.

Tt ca tm hn cua ngoi dan ba co th quy vao mt ch: 'qua tim, nghia la phn
dng ngoi dan ba sng hay cht chi vi 'con tim cua ho.
Ho yu bng 'qua tim, ho suy nghi bng 'qua tim, ho hanh dng theo cam xuc cua
'qua tim. Nhng tinh yu cua ho la mt thu tinh yu vi tha, nghia la trung tm tinh yu cua
ho khng phai ni ho, ma la ni mt ke khac, mt ke ma yu thng nh chng, con, cha,
anh hay be ban.
Trai lai, phn nhiu tinh yu cua ngoi dan ng la thu tinh yu vi ky, nghia la ho ly su
vui thich ring, quyn loi ring va hoat dng cua ho lam trung tm cho tinh yu cua ho.
Ngoi dan ba chi sung song khi nao ho thy ke ma ho yu thng hoc ho mun doc
yu thng sung song. Cung nh ho dau kh khi nao ho thy nhung ke ho yu thng hay
mun doc yu thng dau kh. Tinh yu cua ho la mt thu tinh yu l thuc ke khac. Khng
gi minh chung r rang khuynh hong y ni ngoi dan ba bng tinh mu tu. Su song kh
cua ba me, khng o ni minh, ma o ni dua con cua minh. Cai sung song cua ngoi con lam
cho me sung song dn chay noc mt. Ho cam thy sung song cai sung song cua con
minh con hn cai sung song cua chinh dua tre y. Cho nn, cai song hay kh cua dua
con khng song khng kh bng cai song kh cua ba me.
12
Ngoi dan ba khao khat sng cho ke khac, sn sang hy sinh cho ke khac, tran tr long
tri n di voi nhung n hu ma ho doc thua hong ni ke khac di nhin ho rt dau kh nu
ke khac khng nho dn cng n cua ho, nu ke khac khng bit lo lng chm nom dn ho,
nu khng co mt ke nao sng vi ho va sn sang hy sinh cho ho.
Ngon lua long cua ngoi dan ba, nu khng co mt ke nao khac d bi b, nu khng
co mt ke nao khac bit nui dng . no s tt ngay. Boi vy, tinh yu cua ho la mt thu
tinh yu l thuc, l thuc ni ngoi ho yu hay mun doc yu.
Ngoi dan ng, trai lai, tinh yu cua ho la mt thu tinh yu vi ky. Ho co th sng tu tuc,
sung song voi ring minh, khng quan tm gi dn sung song hay bun kh cua ngoi
chung quanh. Ho khng lo lng cho ai, cung khng mong moi lam cho ai sung song hay dau
kh, boi vy, ho cung khng bn gi dn long bit n cua ai, cung khng thc mc gi ca nu
khng doc ai chm nom sn soc dn ho.
Mong moi doc sng dc lp tu tuc, ho tim du cach d tranh xa su xuc cam, ho co th
sng khng cn yu ghet, khng cn vui bun, khng cn ting khen ch cua ke khac. Tinh
yu cua ho khng cn l thuc mt ai ca, ngon lua long cua ho chay ly mt minh, khng cn
mt ban tay nao khac bi dng ca. Boi vy, ngoi dan ng co th sng mt minh trong c
tich, tu minh co th tiu diu tu tai, con ngoi dan ba thi khng th nao sng nh th doc.
Ta cu xem nhung dua tre cung sng trong mt gia dinh, khi cha bi li giao duc nhi so
nao lam sai ban tinh thi r. Con trai, thi ao oc co mt trai banh, mt cy sung, mt cy
kim hay mt chic vong d biu din suc luc va tai gioi cua minh; con gai, trai lai, mun co
mt em bup b b d ru ngu, d sn soc, d nng niu. Con gai thi trong khi bay tro chi, thich
lam ba me, ba thy, ngoi thy thuc hoc mt ba vu, con chi thi thich chi voi nhung dua
nho hn d co th ry la, nung niu, hoc chi huy va doc chung u ym. H hoc thi dua gai s
c gng hoc d vui long me hay vui long thy, d doc ban tng nhung nim u ym. Trai lai,
con trai thi khi chi, thich chi voi nhung tre lon hn d co th tranh tai du suc, mun dong
vai anh tai x hay ng tong lnh d doc chi huy, co nhiu ke phuc tung. Con vic hoc hanh
hoc giup d me trong nhung cng vic gi trong nha, la doi hoi mt phn thong gi, nu
khng phai la keo, mut, hay mon d chi. hoc vi bi hm doa phai chiu mt hinh phat gi.
Nhung thin tinh y. chung vn gin giu y nguyn sau nay khi ra doi: dan ng thi chi
quan trong dn nhung gi co loi cho ring minh, cho su vui song ring minh; con ngoi dan
ba thi lun lun lo nghi dn ke khac, lo nghi dn cach lam vui long ke khac, sn soc dn ke
13
khac va bt buc ke khac phai d y dn minh. Du cho la hang ngoi dan ba ich ky, d tin
bc nao, ngoi dan ba chi tim su vui song cho minh thi cung vy, ho vn dt trung tm cua
hanh phuc ho ni ke khac. Ho bt buc ke khac phai yu thng sn soc ho, cht sng cho
ho. Tinh yu ho vn la tinh yu l thuc bn ngoai. Hanh phuc cua ho, khng th la thu
hanh phuc tu ho gy ra doc ma phai do ke khac mang lai cho ho.
Ngay nh ngoi dan ba dn tui tan nin, nu diu kin vt cht cua ho kha dy du va
cho phep ho doc an nhan, ho vn khng chiu an nhan. Ngoi dan ng cung mt canh ng
nh ho, s tim cach dng nhan, tranh tt ca nhung cai gi co th lam bn rn ho. Nh ng ba
cua chung ta, ng thi khng thich rang buc theo con chau, mun sng mt minh khng bn
rn, khng lo lng gi dn ai nua ca? Trai lai, ba thi bn biu theo con chau, yu thng chiu
chung con hn luc ba nui con rut cua ba nua. Di voi ba, khng co ai bit yu thng
chau bng ba, sn soc chau bng ba, trong luc ma ba co quyn hong canh an nhan lai la luc
ba quyn luyn dau kh hn khi nao ht.
Di voi ngoi dan ba, thoi gian hanh phuc nht la luc ma su lo lng gia dinh va x hi
thu hut tm t va hoat dng vt cht tinh thn ho, khoang ma tm hn ho xuc cam nht, khi
ma di voi con ho, ho dong vai tung ba me, ba thy, va ngoi yu thu nht cua chung, ngoi
dan ba nao sng c dc: khng anh, khng em, khng con, khng chau d ma quyn luyn
yu thng, khng co mt ke dau kh nao d ho an ui, giup d, khng lam doc mt c giao,
mt ba thy hay mt nha tu hanh d nhn t th nh duc Quan m, nghia la ke khng co mt
muc dich gi thuc hin va hoat dng vi tha trong doi, ke y s tro nn gay gt va tm hn s
bin di sa doa la thong.
Khng co gi kho chiu nht di voi ngoi dan ba bng su o khng, nhng su lanh lung
c dc khng co gi dau don hn cho ngoi dan ba bng mt cuc doi khng co gi d ho xuc
cam, yu thng va dau kh.
Long yu vi tha cua ngoi dan ba la mt su cn thit cho ging noi. Thiu no, nhn loai
s khng th nao tn tai.

Vi cai tinh yu vi tha y cua ngoi dan ba ma ho phai lun lun sut doi tuy thuc
ngoi khac, nhung ngoi ma ho yu thng.
14
Nhng cung chinh cai long yu vi tha y la mt tro ngai to tat cho doi sng an ninh va
vt cht cua ngoi dan ba.
Ta nn bit: ich ky la mt thin tanh tu v cua mun loai d giu gin mang sng cua
minh. Thiu no, khng khac nao di trn con dong ti ma thiu anh sang cua bong den. Tanh
ich ky la mt cai kh khan, cn ci, xu xa, hep hoi. Nhng khng co no ta kho sng. Vi no
la su khn ngoan, su bao v quyn loi va bao v cai sng con cua minh.
Vi vy, ngoi dan ba ring minh khng th bao v doc doi sng cua minh, ma phai
cn dn ngoi dan ng. Dy la tham kich thu nht cua ngoi dan ba. Tru khi nao ngoi dan
ba ma co tanh dan ng, thi ho moi co th khng cn dn ngoi dan ng ma thi. Cho nn, h
la ngoi dan ba hoan toan dan ba, thi ho khng th sng mt minh, ma phai l thuc ngoi
dan ng hoan toan dan ng moi doc.
Tinh yu cua ngoi dan ba thong lai mu thun voi quyn loi cua ho.
Duc vong cua ngoi dan ng thong la nhung duc vong ich ky: ho tim th luc, tin bac,
dia vi, su sung song xac thn v.v. Ho co th dat doc muc dich y mt cach d dang va
truc tip.
Trai lai, duc vong cua dan ba la nhung duc vong vi tha. Mun dat doc muc dich cua
ho, ngoi dan ba khng co mt phng tin nao chc chn ca. Su yu thng cua ke khac,
cua nhung ngoi sng mt bn minh ho. Ngay nh mt su sanh ra ma co dim phuc doc cha
me yu thng, doc lam mt vic gi may mn. cung thong la do su ngu nhin da dn.
Ngoi ta thong bao: 'Tru tim ct, chu co du ct lai tim tru. Ngoi dan ba, du la ngoi
sng tu do bc nao cung du phai doc tu do lua chon ngoi ban trm nm cua minh, ma
chinh la minh 'bi ngoi ta lua chon. Ngoi dan ba khng th voi y chi, voi hoat dng, voi
cng phu hay vic lam cua minh ma chinh phuc doc tinh yu cua ngoi chung quanh, nu tu
nhung ngoi y khng thng minh. Tinh yu du co mua chuc doc, tinh yu la mt cai gi
khng vu loi. Di voi ngoi dan ba ma tinh yu la tt ca l sng cua doi minh thi su hn xui
cua s mang phai chng la mt tham kich no n!
Nhng cung cha ht. Tham kich cua ngoi dan ba du phai chi o ngn y vic ma
thi.
Dt d cai trung tm cua l sng minh ni ke khac, o nhung ke ngoai minh ma su ham
mun khng ging minh ma quyn loi cung khng ging minh, di nhin ngoi dan ba lai bi
15
hm vao mt tinh th bi tham nht, la khng lam sao dung hoa doc khat vong cua minh voi
quyn loi cua minh.
Quyn loi la gi? Phai chng la nhung loi ich cho minh, dem dn cho minh thm suc
khoe, tin bac, danh vong, vui song, hanh phuc. Ngoi dan ng thi deo dui theo cng
danh, tin bac, sc dep, n ngon ngu k. Nhung cai do la nhung khat vong cua ngoi dan
ng, h mt khi ho thu doat doc nhung nguyn vong y, thi ho cam thy doc sung song,
hanh phuc ngay vi d doc thoa mn. Danh vong, tin bac, dia vi. lam tng thm uy th ho;
n ngon ngu k lam tng doc suc khoe ho. Con di voi ngoi dan ba du phai do la sanh
mang cua ho? Ho cn nht la yu thng va doc yu thng, doc chm nom sn soc nhung
ngoi chung quanh va doc chinh minh tao nn su sng. Do la tt ca nhung khat vong thit
tha cua ho, nn tang cua nhung su song kh cua ho. Nhng, khat vong y lai lun lun di
ngoc quyn loi ring cua ho.
Loi gi cho ngoi dan ba khi phai co con? Co con thi phai thuc dm thuc hm ma sn
soc, sut doi dau kh lo u. Co con thi co tng thm gi suc khoe, tin bac, danh vong cho
minh nua khng? Trai lai, co con la ca mt cai gi cang lam cho con ngoi cua minh cang
ngay cang thm kem sut.
Loi gi cho ngoi dan ba khi phai lia bo t m cua me cha d v nha chng. Ni nha cha
me, tu luc lot long dn lon. doc cha me nng niu nh trung mong, chiu chung yu
thng; ngoi dan ba phai bo no ma di theo mt ngoi dan ng la nao, khng chut tinh ct
nhuc, cung khng hiu minh la ai. d vao mt gia dinh khac ma chc chn ngoi ta s
khng bao gio di di voi minh mt nim u ym khng bo bn nh tinh nghia me cha va
anh em ct rut cua minh. Chc chn nhung quyn loi ma minh d hy sinh khi boc chn v
nha chng nh sung song tu do, nhan ri ngy th va lm khi danh ting dia vi x hi cua
minh. ngoi chng co th bu dp doc chut nao hay khng? Lm khi bi chng ht hui sau
khi d chan chong. va gia dinh cua chng coi minh nh ke thu di 'n chuc tinh yu.
Thu hoi, nhung quyn loi thuc t ma ngoi dan ba d hy sinh y co doc dn dap chut nao
hay khng?
Loi gi cho ngoi dan ba khi phai lo lng cho con cai, lo cho no doc nn vai nn voc,
d ri phai sng mt minh trong thng nho, nht la trong cai tui ma minh cn phai yu
thng va doc yu thng. hn luc nao ca. Tinh canh cua mt ba me yu con tha thit tu
nho dn lon khng mt phut roi con, ma bm bung phai d cho con minh boc chn ra di.
v mt gia dinh xa la. la ca mt cai tham kich cay chua nht cua mt ngoi dan ba.
16
Nu ly v phng din quyn loi cua ngoi dan ba ma noi, ti qua quyt ngoi dan ba
khng bao gio dung hoa doc long khao khat yu dng cua minh di voi quyn loi ich ky
va thit thuc cua minh. Nhng ma ngoi dan ba tht la dan ba lai sn long hy sinh tt ca
quyn loi y d thoa mn cai thin tinh khao khat yu dng cua minh, vi do la tt ca cai
hanh phuc cua minh ma thi.
Tht ra, nu dem nhung quyn loi ich ky cua ngoi dan ba ma so sanh, cn nhc voi
hanh phuc vi tha cua ho, thi cung kho bit doc cai nao la chanh dang.
Co nhiu ngoi dan ba bi li cun trong cai ao vong tim khoai lac hanh phuc ich ky
bng cach lo phuc vu quyn loi cua ho nh ngoi dan ng. Ho d hy sinh cai tm hn phu
nu cua ho, tu bo su mang thing ling cua mt ngoi me, cua mt ngoi vo, cua mt nan
nhn cua tinh yu, cua mt tm hn khao khat yu thng cho ke khac. d ln minh vao
con dong chanh tri, tranh du cho dia vi, quyn toc, danh vong tin bac, di tim hanh phuc
ca nhn d co doc mt thanh danh nh ngoi dan ng. Phu nu ngay nay phn nhiu du co
cai cao vong. Nhng ri mt khi ho thoa mn doc nhung khat vong vi ky y, ho d doc
phu quy, danh vong, tu do. ho lai cam thy ho d 'tha mi bt bong. Giua nhung ting
hoan h cua qun chung, giua luc ho d thuc hin doc nhung cao vong 'phi chi nam nhi,
tung hoanh bn ci, ho d thoa doc mng 'tang bng . thi ho cam thy trong tm hn co
mt cai gi trng rng. lanh lung. Ho cam thy ho thiu su yu dng va doc yu dng.
Cai chn hanh phuc cua ho la o trong tinh mu tu, o trong tinh yu cua nhung ngoi chung
quanh ho, chu khng phai o ni nhung ba vinh hoa phu quy y.
Thm nua, cai tham trang cua ngoi dan ba nh th cung cha phai la ht. Long yu vi
tha cua ho chng nhung khng thun voi quyn loi ich ky cua ho ma con bt ho phai xung dt
voi tinh thng cua nhung ngoi thn yu cua ho nua.
Cha, chng, con cai. ma ho thng yu, mi ngoi lai co mt ban tinh khac nhau, mi
ngoi lai co nhung diu ham mun doi hoi khac nhau, thong lai xung dt nhau. Lam mt
ba me d gi ma dung hoa doc long thng di voi mi dua con. Lam vo, lam con, lam em.
thi cung d gi diu hoa tinh yu minh di voi cha me, di voi anh em!
Nhung ngoi thn yu cua minh, ho lai doi hoi ni minh nhung duc tinh va phn su
khac nhau.
Luc cha coi. thi ho doi hoi ni minh phai doc dy ve duyn dang m miu, ngy
th va vung dai. Ngoi tinh nhn bao gio cung mun cho minh d di ngu dai d ma ho d
17
b loi dung. Ho rt ghet ke khn lanh va nhiu kinh nghim. Nhng dn khi ho coi minh
ri, thi trai lai, ho doi hoi minh phai dung dn trang nghim, bit lo lng cho nha cua, lam
bp gioi, giup d moi nng nhoc, nh ke ti doi, nghia la phai la mt ngoi gia kinh nghim,
kheo leo va hy sinh. Tinh yu du phai la muc dich doi ngoi cua ngoi dan ng. Ngoi vo
coi ri, di voi ho, khng con phai la ngoi tinh nhn nua, ma la mt ngoi ban dong, mt
ke d ganh nng va bao ham tt ca cng vic ni tro. Th la ngoi dan ba phai chiu dung va
phai bit chiu theo nhung doi hoi ich ky y.
Di voi con, cung nh th. Luc con nho, no doi hoi ba me phai lun lun o mt bn
khng doc roi nua boc, d ma an ui, d danh, sn soc no tung li tung ti. Nhng vai nm
sau, khi dua tre y lon ln, no lai doi hoi ba me phai d no tu do, dung can thip gi dn doi
sng no nua. No khng mun nghe me khuyn ln hay sn soc va lo lng dn no nua: no
mun sng tu do mt minh. Dua tre y doi hoi co ly lm, th nhng ba me d quen chm
nom, sn soc con tu thuo be, lam gi bng dng lai co th bo con ma tuyt khng con lo nghi
gi dn no nua doc khng? i! Ca mt cai gi bac bo, bi n. l ra phai lam t tai nhung
tm hn vi tha nht; th ma ngoi dan ba vn nhn nai va yu thng. yu thng mi.
Tom lai, nao du phai vi ac y cua ngoi dan ng hay lut l kht khe cua ngoi doi bay
ra d day ai ngoi dan ba phai un minh chiu theo duc vong ke khac, phai hy sinh cho ke
khac. Nhng thuc ra, chinh cai ban nng khao khat tinh yu cua ngoi dan ba ma tao hoa d
pho cho d thuc hin su mang thing ling cao ca cua ho, khin ho lun lun nh bi:
Ma dua loi, quv dan duong,
Lai tim vao chon doan truong ma di.
Du phai chi lo cai tao ch d x hi la du d mu hanh phuc cho ngoi dan ba, ma ta
phai giao duc ngoi dan ng th nao d ho hiu doc tm su cua ngoi dan ba, hiu d ma
thng va co trach nhim giup cho ngoi dan ba thoat khoi nhung ni kh tm ma sut doi
ho phai m thm chiu dung.
Mt ng cha sang sut, bit yu quy con gai minh vi d hiu ni long thm kin cua con,
thi khng bao gio ng lai lo lng vi su bt cng khng bnh vuc doc quyn loi cua con minh
di voi quyn luc cua ngoi chng. Diu ma ng gh so nht cho dua con yu quy cua ng la
ch ngy th vung dai cua no trong su nhn xet sai lm tm ly cua ngoi dan ng va nhn th
s gy cho no sau nay bao ni chua cay tht vong. i! Nu dua con gai cua ng ma hiu r
18
con ngoi dan ng doc nh ng. thi ng s yn long bit bao v tng lai hanh phuc cua
no!
Dia vi cua x hi ngay nay, tuu trung cung ging hoan canh cua ng cha nay. X hi
ma mun mu hanh phuc cho ngoi dan ba thi cn thit nht la lo giao duc ngoi dan ng
cung nh ngoi dan ba, soi dong chi neo cho ho hiu nhau d tranh nhung ni dau long vi
hiu lm nhau va gy cho ngoi dan ba nhung dau kh v ich thm vao cac tham trang v
cung bi dat ma ta d thy troc dy.
Ngoi dan ba co nhiu dc tinh rt xa ngoi dan ng.
Chi vi tong lm rng dan ng cung nh dan ba, tm tinh di bn du nh nhau, ma
phn dng cu ly bung ta ma suy bung ngoi, nn moi co nhung su hiu lm x xat.
Vn si Andre Maurois co noi: 'Du cho di nam nu mong oc cuc hn nhn th my,
du cho lua di co m luyn nhau th my, va ho co tht thng minh th my, thi di bn nam
nu du phai cm chc rng minh s chung sng voi ngoi la va ngoi do s lam cho ho ngac
nhin v cung. Luc ban du. trong khi hoa hop nhuc th, trong cai say dm bui du, bao
nhiu ni kho khn, di bn du co th chiu chung nh tam qun hn doc ca. Nhng,
thoi gian, sau khi ngoi dan ba, cung nh ngoi dan ng d rang tim phng d thanh mt
ngoi khac, d ho khng con phai la ngoi dan ba nua voi tm hn ring thuc cua ho, ho moi
nghi thm: 'Minh vn mun theo sat bn chang, nhng th khng phai. Minh sanh ra nao
phai d lam nh th du! Con ngoi dan ng cung s nghi dn cai mng ring cua minh, cai
mng 'tang bng h thi. ri nho dn kip giang h phiu bat nh chang Tu Hai.
Nua nm huong lua duong nong,
Truong phu thot d dong long bon phuong.
Trong voi troi b mnh mang,
Thanh guom, vn ngua ln dang ruoi dong.
Thi ra khi duc tinh thoa mn, mi ngoi moi cam thy su doi hoi cua tm hn minh va
tim cach d tro v voi cai ngoi tht cua minh: By gio ho lai vn thy c dn lanh lo va hai
ngoi vn la khach la qua dong, khng ai con hiu ai doc nua.
Chinh luc 'tun trng mt d qua, thi. lai sang qua thoi ky ht hui va chan chong
phai co, sau mt hi nhit tinh qua d. By gio la luc 'lua di xung khc, khng phai xung
khc toan din, nhng xung khc mt phn nao. Ho khng con hiu nhau doc nua; ho chi
19
ly mt nim thng lot lat xa cach ma chiu dung nhau thi cho qua cai chui ngay chan nan.
Andre Gide noi: 'Xem th, thi thy r hai con ngoi, tuy ta thy ho vn chung sng mt cuc
doi nh nhau, vn cung goi la yu mn nhau dy. nhng ho chng khac nao hai noc b
quan toa cang..
Nhng di khi, su tinh lai nghim trong hn va tu su khng hiu bit nhau, hai vo
chng lai di ln dn su him ghet nhau.
Chung quy, bao rng hai tm hn khng yu nhau la sai, nhng su dau kh cua ho, la
ch qua yu nhau, ma khng hiu doc nhau. vi tm hn cua ho la ca hai thai cuc. Vy bit
r tm hn su kin cua di bn moi co th mu cu hanh phuc cho nhau doc ma thi.

hh i ng
Tinh yu vi tha cua ngoi dan ba nh troc dy d noi co th phat hin doi hai hinh
thuc:
1. Ngoi dan ba rt quan trong dn nhung xuc cam vi tha.
2. Khng my thit tha dn nhung xuc cam vi ky.
Vi qua quan trong dn nhung xuc cam vi tha, nn ngoi dan ba cung co cai tanh 'thich
lam vui long ke khac.
Cai tanh dc bit nay no bao trum va chi phi tt ca doi sng cua ngoi dan ba.
Tim cach d lam vui long ke khac bt cu bng phng tin nao, hoc gy cho ngoi
chung quanh su dep mt, dep tai, dep mui hoc sn soc gng mt cho d yu, hoc dung dn
loi n ting noi d thng d lam cho chung quanh vui long, do la tt ca nguyn vong thm
kin cua ngoi dan ba.
Nguyn vong thm kin nay la mt thu nguyn vong bn bi nht va bao quat nht tm
hn ngoi dan ba. khng th ln ln voi tinh yu cua ho, tuc la mt thu tinh cam d phai
mo va han dinh.
Ti noi no bn bi, nht la mun bao bt ky o thoi ky nao trong doi minh, ngoi dan ba
lun lun vn mong moi co mt vic y ma thi: lam vui long ke chung quanh minh. Lo lam
duyn lam dang bt du ngay tu tui tre. Bnh hoan, tui tac ma du cho dn gio cht, cung
20
khng sao lam cho ho xao lng vic y. Nhiu ba tuy d gia ri, ma cung con tim cach lam
duyn. Cai so nht cua ngoi dan ba la bi ngoi chung quanh nhom gom minh.
Ngoi dan ba mong lam vui long di voi bt cu ai, boi vy moi bao do la nguyn vong
bao quat nht tm hn cua ngoi dan ba.
Trong Chinh Phu Ngm, nang Chinh Phu bao:
'Jng chang, dim phan trang hong voi ai?`.
Dy chi la trong hop dc bit nht ma cao d cua ai tinh d ln at ca thin tinh.
Nhng, no cung chi la mt trang thai tam thoi. ma ti s ban dn sau nay.
Ngoi dan ba con gai mong lam vui long tt ca moi ngoi xung quanh chu khng phai
ring gi di voi chng. Chng nhung di voi thy cua minh, di voi hoc sinh cua minh, di
voi be ban hay chu so huu cua minh v.v. nghia la di voi nhung ai ma minh co dinh dp di
chut quyn loi thi ngoi dan ba con gai moi to cai y mun lam vui long ma thi du. Ngay
di voi nhung khach qua dong, di voi ke to mo ni cua d dom trm, di voi nhung ban
ngu nhin gp trn con dong du lich ma chi gp ho mt ln va khng bao gio gp nhau lai
doc nua, nghia la di voi tt ca moi ngoi ma ho khng chut gi quan tm, khng chut gi cu
mong doc yu thng, hay kinh phuc. ho cung mong doc lam vui long. Bt cu di voi
mt dua be, mt ngoi dan ng gia hay tre ma ho gp trn boc dong di cua ho, ho cung
mun lam cho moi ngoi du doc vui long vui mt khi trng thy ho. Cai thin tinh nay kho
dp tt doc ni long ngoi dan ba con gai. No chi phi tt ca doi sng cua ho.
Ngay nhung ke d dp tt lua long, nng thn ni cua Pht, ma 'cuc doi d tt lua
long. cung vn con thich lam vui long ke khac bng su sn soc dn dung nhan, cu chi va
loi noi duyn dang d doc long tt ca moi ngoi.
Thm chi ho chan doi dn quyn sinh ma cung co ke tim ly cai thu cht gi, ma dung
lam h hoai dung nhan cua ho. d tranh cho ke khac nhin thy cai 'ti t, cai 'gh tom
cua thn hinh kiu dim cua ho.
Chinh vi cai 'thich lam vui long ke khac, va lam cho ke khac chu y dn minh ma co
nhiu ngoi dan ba con gai thich chi th thao, danh vu cu, bi li hoc thi dua voi dan ng
trong cac cuc th thao, hoc thi vn chng, hay lam chinh tri. nhung diu ma tu ho, tm
hn ho khng ham thich chut nao ca. Vi ho tong do la nhung phng th d doc ke khac
a thich va chu y dn ho, nghia la nhung cach d lam cho ke khac chung quanh vui long. Nu
21
ho bit do la nhung hanh dng ma ngoi dan ng khng a thich chut nao ca, khng vui long
thy co ni ngoi phu nu y trung nhn cua ho, thi tuc khc ho khng con ham m nua.
hh hng in
Thich lam vui long ke khac tuy la thin tinh cua ngoi dan ba, nhng khng nn d no
bin thanh thoi xa hoa, chng din, thoi lam dang., thoi quyn ru la li va khu tinh.
Thoi xa hoa chng din, tuc la tanh thich lam vui long ke khac ma tng rng ra voi tt
ca moi ngoi ngoai x hi. Ho chng din mt cach xa hoa lng ly d cho doc dng
ngoi m say, ao oc; ho lua loi noi, ho tim nhung dang diu khu goi d lam bung chay tm
can bon dan ng. Lm khi nhung thoi y lai bin thanh thoi quyn ru qua thn mt, s sang
d du d dan ng say m. nhng tuu trung khng co y gi yu ai hoc mun doc ai yu.
Ho thn mt, ho s sang, ho quyn ru. d lam m mt con ngoi, d lam mt tro coi va
thoa mn long tu cao doc nhiu ngoi ngng m si tinh minh., va chi co th thi.
Noi cho dung, nhung thoi xa hoa chng din lam dang va quyn ru y, no la nhung khat
vong thm kin cua bt cu ngoi dan ba nao, tuy cung co nhiu ke vi lim si, vi long dao duc,
vi giao duc cm can ma khng dam d bc l tu do, chu tht tinh ngoi dan ba nao cung co
cai mng doc trm tr, khen ngoi, m say bong sc cua minh. Tht ra khng co mt ngoi
dan ba nao lai khng thich doc ngoi to ve m say khen ngoi cai duyn dang cua minh. Va
chinh cai long khao khat y cua ngoi dan ba d lam cho khng bit bao phu nu sa vao cam
by cua bon 'so khanh, bit 'gi vao ch ngua y: ho kheo tng bc sc dep cua cac ba.
Khng co gi lam cho ngoi dan ba sung song bng cai thu doc nhiu ngoi them
mun, co th bao rng khng co cai danh vong, dia vi nao. trong doi co th lam cho ho sung
song hanh phuc bng doc thy co nhiu ngoi say m vi nhan sc va su kiu dim cua ho.
Boi vy, cai kh nht cua ngoi dan ba la sanh ra voi mt b mt xu xi hay mt thn hinh
tan tt. Ma tht vy, ngoi dan ba ma khng dep, kho ma doc ngoi dan ng yu thng,
tuy rng cai dep v tinh thn rt quy d nui dng tinh yu.
Thoi xa hoa chng din, thoi hay lam dang va quyn ru, thn mt tuy la nhung khat
vong thm kin va chinh dang cua ngoi dan ba, nhng tht ra no khng co loi gi cho ngoi
dan ba, lm khi con rt nguy him cho ho la khac.
Ta cung nn hiu rng nhung thoi y, di voi ngoi dan ba, tuy chi la vic cu vui vy
thi, chu trong thm tm ho khng mt may may nao c y lam hai ai, cung khng phai ho c
22
tm lam cho ai yu ho. Nhng, di voi ngoi dan ng thi khng phai con la vic chi nua
du.
Cung co khi, khng cn chng din, khng cn duyn dang. ngoi dan ba lm khi con
lam cho ngoi dan ng si m ng ngn thay, hung chi dung dn nhung manh khoe khu tinh
lam nung nu long ngoi thi du phai la chuyn chi doc nua. Ngoi dan ng v tinh ai,
phn nhiu la ke tht tha nht, thanh tht nht. Ho tin tong d dang rng ho doc yu dng
trong khi ngoi dan ba chi xem nh mt tro chi. Mt cai coi duyn dang, mt cai lic say
m. du lam ho tong tht rng ho d doc ngoi ta phai long ri. Ke dim dang tuy nhiu,
nhng ngoi tht tha du phai it. Boi vy, ngoi dan ng d bi mc trong cam by cua ngoi
dan ba, du la nhung manh khoe tre con. Ri trai ngoc lai, ngoi dan ng m say tht va yu
thng tht, lai li keo ngoi dan ba y phai yu ho, mc du troc kia ho chi lam mt tro dua
ma thi. Chinh cai do lam cho ngoi dan ng d bi li cun vao con dong bac tinh ma ngoi
dan ba cung lai d sa vao con dong bac nghia. Ngoi dan ba nao ma mang phai thoi y d
lam cho chng minh nghi ky, hoc lam cho ke sp cung minh kt ban trm nm dm ra chan
nan. Su quyn ru, su d di va qua thn mt cua ngoi dan ba, tuy thoa mn doc long tu
dc cua ho. nhng lm khi lai lam hai cho ho v cung: ho mt ca long tin nhim cua ngoi
dan ng.
Ngoi dan ng nao cung vy, du phn bit rt k ngoi dan ba minh thich va ngoi
dan ba minh mun coi lam vo. Ho thng ke nao kho chinh phuc hn ngoi d chinh phuc.
Nhung yu thut quyn ru cua ngoi dan ba d gy tinh ai ni ngoi dan ng. nhng gy
tinh ai va d dong vai tro mt ngoi yu, mt tinh nhn, thi doc, ma d lam mt ngoi vo
thi khng doc, vi ho d mt long tin nhim cua ngoi dan ng ri.
'Noc So co mt ngoi co hai vo: vo ca va vo l cung dep, cung xinh. Anh lang ging
gheo ngoi vo ca. Ngoi vo ca gin va mng thm t. Anh lang ging lai gheo ngoi vo l,
ngoi vo l bng long va di lai. Khng bao lu, ngoi co hai vo y cht. Anh lang ging
mun tinh cuc vung tron lai dam hoi ngoi vo ca.
Co ke hoi rng: 'Ngoi vo ca troc d mng anh, ngoi vo l vn co tinh voi anh, sao
by gio anh dinh ly ngoi vo ca?. Anh ta dap: 'Luc ngoi ta cha la cua minh, thi minh
thich ho d di va t tinh voi minh. Nhng khi ngoi ta la cua minh, thi minh lai thich ke
khng d di va t tinh voi ke khac. Ke troc d d di va t tinh voi ti, ai no cung co th d
di va t tinh doc ca. Boi vy ti khng coi no.
23
Ngoi dan ba nao d di, quyn ru, hay chiu chung va thich lam vui long tt ca moi
ngoi s kho giu doc lu dai tinh yu chn tht va tin cn cua ngoi dan ng. Thanh ra sut
doi chi lam mon d chi cho bon dan ng, chu khng chut loi gi cho cai chn hanh phuc cua
minh ca.
Co l cac ban phn dng du co doc qua hoc xem b phim 'Cun theo chiu gio
(Autant en emporte le vent). Vai chanh la nang Scarlet yu thng chang Asley voi mi
tinh thit tha va duy nht. Asley vn bit th. nhng chang khng chiu ly nang lam vo mc
du nang dep, thng minh, sc sao v cung. Nang so di sut doi m p mt mi tinh tuyt
vong khng gi khac hn la nang mang phai cai bnh lam dang va quyn ru. Nang di du,
ngi du thi trai t no 'bu nang nh ong kin. Va vi th ma nhung bon dan ng trang
nghim di tim mi tinh chn tht, khng dam coi nang. Tm su cua ngoi dan ng trang
nghim, chin chn. cua ke khng dua cot voi ai tinh co th tong trng cho chang Asley.
Trai lai, bon dan ng trai t, hay dua bn voi ai tinh thi lai thich hang dan ba d di, quyn ru
y. Cho nn s phn cua ngoi dan ba nay som mun gi cung sa vao tay bon trai t dang
dim y. Do la cai tham kich danh cho hang ngoi dan ba dua bn voi ai tinh.
Cai thoi xa hoa, quyn ru y la mt cai thoi xu do ngoi dan ba Ty phng truyn
sang ngoi dan ba A Dng va d lam tai hai cho gioi phu nu khng bit chung nao. Su tht,
trong nhung xu, nhung dn tc, nhung giai cp ma ngoi dan ba con gai thich lam dang,
quyn ru, dua cot ai tinh nhiu bao nhiu thi ngoi dan ng xu y, dn tc y, hay giai cp y
thong sng trong dc thn nhiu nht, hoc a ly di nhiu, khng con long kinh trong thing
ling nua ma lai sinh ngo vuc khinh thong thi tht la nguy him cho gioi phu nu khng bit
chung nao. Li y quy v hang ngoi dan ba lng l nay.
Cai thoi chng din, lam dang va quyn ru la li goi tinh. la mt trang thai dc bit
cua cai tinh lam vui long ke khac, mt dc dim cua ngoi dan ba rt kho ma sua di doc.
Thm tm cua ho la long vi tha, mun lam vui long ke khac. nhng ho d lm to. Ho chi
quyn ru doc, ho chi khu tinh doc co mt hang trai l ma thi. Ngoi chin chn, ma tinh
yu dm da chung thuy. rt so ho. D lam mt tinh nhn thi doc, ma lam vo thi khng.
Boi vy ngoi con gai, dan ba nao co cai thoi xa hoa, chng din, quyn ru, la li. sut doi
khng bao gio gp doc mi tinh chn tht. Ngoi dan ng nao ma thich ke chng din la
li. la hang ngoi bc troi, sng mt doi ong bom. Nh th cai mu meo y cua ngoi
dan ba lng l tro lai hai minh., ho phai bi sng mt doi hoa tha h cho ong bom di dng.
Nhng ho d qun rng: su doan trang, nghim chinh, kin dao, thuy mi cung la mt cach lam
24
dang, quyn ru va goi tinh cao nh, ma thu doan con cao cong hn cai thoi lng l dua cot
rt nhiu. Bon dan ng con trai nao ma tm hn cao thong, dung dn. lai khng thich ke
doan trang, thuy mi?... Cho nn trong s nhung ngoi dan ba, chi ngoi nao doan trang,
nghim chinh. moi doc ngoi dan ng dung dn d y. Ho yu va ho kinh n. Ma chi co su
kinh phuc moi dam bao doc su vinh vin va su sc cua ai tinh. Do la diu ma ngoi dan ba
con gai nn d y nht trong cach chinh phuc ngoi yu.
Cai thoi xa hoa chng din, quyn ru, la li. cua ngoi con gai; may thay, du phai la
mt chung bnh nan y. Ngay nao ma ho bt du 'Yu thi ngay y cac thoi 'quyn ru 'la
li. cung mt.
Ba Gina Lombroso co thut cu chuyn mt c sinh vin trong thuc no, co tanh
chng din, la li, quyn ru dn cuc d. Trong gioi y si, su co mt cua mt c nh th tht la
mt su buc minh. Ba d khng bit bao nhiu ln khuyn ln c y phai dung dn nghim
trang. Nhng v kt qua. Dn nm thu ba, c y lai bin di tanh tinh: c tro nn ht suc
nghim trang, dung dn. C khng coi cot vui dua voi ban trai nua, c khng chng din,
khng thich be ban, lai a trm ngm suy nghi va thich sng mt minh trong c tich. Tai sao
th? Tai c d bt du 'yu, yu mt cach chn thanh mt ngoi dan ng dung dn.
Khi ngoi dan ba bt du 'yu thi tuc khc su thich lam vui long ke khac, cai vong x
giao s bt du thu hep dn lai va quy vao nhung ngoi yu chn tht quanh minh thi. Va
by gio ho moi bt du trai qua tm su cua nang Kiu:
'Jui la vui guong keo la,
Ai tri am dav, mn ma voi ai'`
Va by gio, ta moi hiu r doc tm su cua nang chinh phu cua Dng Trn Cn:
'Jng chang, dim phan trang hong voi ai.`
hh n ng
Th thong ngoi ta cho rng ngoi phu nu nao thich n mc dep. la khng dung
dn, la khng dao duc.
Nhng su tht du phai th. Ngoi dan ba con gai nao cung thich trang dim, cung
thich n mc dep d. No cung la mt dc dim phu thuc thin tinh hay lam vui long ke khac,
nh d noi trn. Cho do la mt tinh kiu sa cung la sai. Su n mc, di voi ngoi dan ba du
25
phai chi la mt su kiu sa. No tong trng mt cai gi quan trong hn va phuc tap hn, vi
di voi ngoi phu nu, no la ca mt cai gi lin doi voi con ngoi cua ho.
Qun ao, cach trang suc, d nu trang. do la nhung 'du hiu ma ngoi dan ba dung
d to cho nhung ke la mt bit r dia vi quy phai cua minh, hoc to ra cho x hi chung
quanh bit cai muc cng thng cua cha me, cua chng ho di voi ho dn bc nao.
Hn nua cach trang suc, n mc cua ngoi dan ba, con gai la tong trng cua mt su
'sang tao di voi ho. co th ngang hang voi su sang tao mt buc tranh di voi nha hoa si,
hay mt quyn sach di voi nha vn, mt pho tong di voi nha diu khc v.v. Mt cai ao
may kheo la ca mt su thi th nhung khiu thng minh, m thut, kheo leo va oc tong tong
sang tao cua ngoi dan ba.
Kheo lua doc mt mau ao n voi mau da, kheo lua doc mt kiu ao n voi khun voc
cua ngoi minh. la mt phat minh sang tao khng kem gi mt phat minh sang tao trong cac
nganh sang tao cua ngoi dan ng. Boi vy no la mt su doi hoi, khao khat cua ngoi dan ba.
Doc ngoi ta khen la n mc hop thoi trang, n mc dep. di voi ngoi dan ba la
mt su vui song khng khac nao doc gn huy chng hay doc thng quan tin chuc di
voi ngoi dan ng. Tht vy, di voi ngoi quen thuc thi su 'n mc khng my quan h
di voi ngoi dan ba. Ho chi lo ngai la di voi ke la, vi ao qun va cach n mc nh ta d
thy troc dy, la nhung chung chi d to cho ngoi chung quanh bit dia vi va gia th ho nh
th nao; cho nn trong nha, ho co th mc sao cung doc, ma ra ngoai dong, dn dam dng
hay tic tung. ho rt lo lng sn soc dn ao qun va cach trang suc cua minh.
Su quan tm dc bit dn cach n mc chung to ngoi dan ba rt xem trong d lun
chung quanh, nht la di voi d lun cua cac gioi ma ho quy trong. Tht vy, ta thong thy
nhiu c, nhiu ba o x hi trung lu rt chu trong dn d lun qun chung tm thong nn
mi khi ho di ngoai ph hay dn cac ni hi vin, ho n mc loe loet xa hoa ht suc, ct y la
doc hang ngoi y d y khen tng? Con nhung c nhung ba thuc v hang quy phai thong
lu rt khinh thong d lun qun chung ma ho cho la hen kem khng dang k, thi lai n mc
rt dn gian s sai khi ra ngoai ph. Nhng trai lai, ho danh li trang suc dep nht va sang
nht trong nhung khi du yn tic o cac ni tht sang trong. Ni do ho bit s co nhiu bc
quyn quy, nhung bc thong lu tri thuc co mt: Ho chi chu trong dn d lun cua hang
thong lu tri thuc ma thi.
26
Xem 'qun ao va cach n mc cua ngoi dan ba cung co th giup cho ta bit r tm
hn cua ho. Thuc ra, su loe loet bn ngoai thong la biu thi cua su thiu kem bn trong, mt
su sa sut cua tm hn. Nh ta d thy, tm hn cua ngoi phu nu la mt tm hn l thuc.
d lun bn ngoai. Boi vy, di voi phn dng, su n mc la mt cach d bu dp cai ngheo
kem bn trong. Ta thong thy nhung ngoi dan ba ma tai nng hay dao duc hn ngoi
thong khng bit tha thit lm dn su n mc. Ho n mc dn gian nht va it d y dn trang
suc. Ngoi dan ng ma hen kem bn trong cung th, ho thich n mc loe loet bn ngoai.
Nhng ngoi dan ng thi co khac, la su trang suc chng din bn ngoai khng co tinh cach
thit tha cua long vi tha nh o ngoi dan ba, ct lam vui long dep mt chung quanh minh. Vi
vy ngoi dan ng nao ma hay lo dn vic n mc la nhung ke rt tm thong., va nu ho
chi lo dn qun ao trang suc ma thi thi lai la ke rt tm thong khng dang k. Trai lai,
ngoi dan ba thi co khac, boi ngoai cai tm kham tu ti, ho con mt ly do chinh dang hn, tuc
la long yu vi tha, ho thich lam vui long ke chung quanh. Di voi ngoi dan ba: su n mc,
cach trang suc. la tong trng mt cai gi phin phuc lm, nhng, tuu trung ta nhn thy mt
cach d dang rng su 'lo n mc y chi l thuc ni d lun bn ngoai, ni nhung ke ma ho
mun doc khen tng. Cho nn nhiu khi, ngoi dan ba thich qun ao se sua chng din,
bng bo hn va khng lo nghi gi dn vic y nua chi vi ho thy nhung ngoi chung quanh
khng con doi hoi nua. Khng bit bao ngoi con gai thich n mc duyn dang, chng
din. ma co l doi sng ho chi co by nhiu thi, tu nhin khng nghi v vic y nua mt
khi ho co chng, co con, nghia la ho doc yu thng ma khng cn phai dung dn nhung
phng tin b ngoai y nua, hoc vi ho cam thy chng con ho khng quan tm dn diu y
nua.
Trai lai, cung co nhiu ngoi dan ba, troc gio khng quan tm gi dn su n mc, bng
lai d y sn soc dn, khi ho mun doc yu, vi ngoi yu y doi hoi vic y; hoc vi ho mun
doc yu tha thit hn.
Su lo lng v vic n mc, trang suc di voi ngoi dan ba co loi gi cho ho khng? Hay
la co hai? Theo ti, su chng din co chung muc va nht la co y vi thanh nh va kin dao. do
la mt vic rt cn thit cho ngoi dan ba. Khng co gi lam cho ho vui long sung song cho
bng. doc nhiu ngoi d y dn cai dep cua ho. Ta hy d y thi thy r. Bt cu ni nao, o
cac ni cng cng, o cng so, o xong, o nha trong, o cac dinh thu hay o nha tranh vach
la. h ngoi phu nu nao cang n mc dep d, thanh tu bao nhiu thi cang doc nhiu ngoi
yu chiu, vi n, di di voi minh tu t va tin cn by nhiu.
27
Ngoc lai, nu ho chng din qua s sang dim dua, bin thanh mt su l lng ky di.
thi s tro lai lam hai ho nhiu, vi no s lam cho ngoi chung quanh khinh thong va mt long
tin nhim. Lai nua, su xa hoa s lam cho ngoi dan ba d bi truy lac va d da ho dn nhung
hanh dng d hen d thoa mn cai thoi kiu sa cua ho. Ma su tht, ngoi phu nu nao chi thich
sng trong su n mc xa hoa. thong lai la nhung ke ma doi sng bn trong rt ngheo nan,
d bi li cun vao con dong truy lac ti li. Va boi th, nhung ngoi dan ng dung dn
bao gio cung ngo vuc hang ngoi nay.
Tom lai, ngoi dan ng nao cung vy, du la cha hay chng. cung du mun cho con
gai minh hay vo minh n mc dep d ca, va cho do la mt diu hnh din. Ngoi dan ba nao
ma khng hiu l y co th lam mt tinh yu mt cach d dang. Nhng cach n mc va trang
suc phai cho tht thanh nh kin dao va vua phai thi, thi moi tht la ngoi khn kheo. Di voi
ngoi dan ng, dep bao gio cung la diu ma ho a thich nht.
hh h ng
Nu ta lng tai nghe k nhung cu chuyn tm su cua ngoi phu nu trong cac cuc hi
hop hoc trong luc ho be ban voi nhau trong lop hoc. ta s thy dong nh tt ca cao vong
cua ho dn vao nhung dim duy nht sau dy: Hay khoe, thich dung du, thich doc cng
yu hn tt ca be ban.
Tht vy, doc k nh la dung du, dung trn tt ca, bt lun la v phng din nao,
dong nh do la nguyn vong tng quat va bn bi nht cua ngoi dan ba. Doc xem nh la
mt ngoi tht tha nht, hoc thng minh nht, hoc giau sang nht, hoc dep d nht. la tt
ca nim vui song nht cua ngoi dan ba.
Doc yu thng nht, doc chiu chung nht, doc quy trong nht. du la di voi
mt thiu s ngoi thn yu cua minh thi. ngoi phu nu nao cung cho do la hanh phuc
nht doi cua ho va chc chn ho s khng con doi hoi gi hn nua ca, khng con them mun gi
hn nua ca. Ba De Stael, mt nu si ngoi Phap doc nhiu ngoi mn phuc cung thu tht
rng: 'Ti rt sn sang tu khoc tt ca nhung danh du quc t d di ly mt doi sng tm
thong cua mt ngoi dan ba doc mt nhom ngoi thn yu quy trong minh nht doi thi.
Ngoi dan ba, nu ho vit sach, hay phat minh mt cai gi. du phai d lu danh hay
doc thin ha khen tng sung bai, ma tht ra, ho tin rng nho th ho s doc nhom ngoi thn
yu cua ho mn phuc, quy trong. Trai lai, nu ho cam thy nhung ke thn yu hay nhung
28
ngoi ho mun doc yu thng khng tha thit gi dn vic y, co th ri ho cung s khng
con thit tha gi dn vic y nua.
Khng co cai gi lam cho ngoi dan ba dau don kho chiu bng cam thy minh thua sut
ban be cua minh: Thua v sc dep, thua v thng minh, hay thua v giau sang th luc.
Doc 'cng nht di voi thy minh, hoc doc 'mn nht di voi hoc tro minh, di
voi con minh, nghia la di voi tt ca nhung ngoi chung quanh hay sng chung voi minh, do
la hnh din nht cua cac c hoc sinh, cua cac ba giao, cua cac ba me, cua cac c gai.
Nhng trong su mong moi doc cng yu nht y, hoan toan khng co mt chut gi mun loi
dung ai ca. Dua con gai mun doc cha yu nht, hay dua hoc tro mun doc thy cng
nht, hoan toan khng co mt y nghi gi mun doc n hu ring t gi ca. Tht vy, ngoi
dan ba nao cung th, bt cu la doc con cho, con meo hay mt dua chau nho nao trong nha
triu mn va a thich nht thi cung du tu thy hnh din va sung song d ma 'lam moi thm
cho no. Trong cai bung mun doc ngoi ta yu mn nht do tuyt khng co mt y nghi gi
doc hong nhung n hu cua nhung ngoi yu thng minh do. Ti thy co nhung ngoi
dan ba ngay ti cu lo sn soc cng yu mt dua tre khng la con cai gi minh nhng ho rt
sung song ma phung su dua be y chi vi no yu mn ho nht trong nha.
- Tha c, dua be nay la gi cua c dy?
- Khng la gi cua ti ca. Ti chi la ngoi o tro nha nay thi.
- Th sao ti thy c chiu cuc, chiu kh voi no co khi con hn me no?
- Tha, vi no mn ti hn me no. c!
Thich doc yu nht, lai d bin sang cai tinh thich bao boc, bnh vuc, thich lam ke cn
thit khng th bo qua doc. cua mt ngoi nao.
Tht vy, ke ban n bao gio cung cam thy minh la cn thit di voi ngoi chiu n, do
do thy minh cao hn va doc quy mn hn. Danh rng tinh yu bao boc khng ring gi cua
ngoi dan ba, nhng ni ngoi dan ba thi tinh yu nay mnh lit hn nhiu.
Co khng bit bao ba me ly lam sung song hnh din doc thy con minh no day doa
minh tung li tung ti.
- 'Thng be ti, doi thi doi khng bao gio chiu ai dut cm cho no ca. Khng co ti
nm bn quat no, no khng ngu. Ai tm no cung khng chiu.
29
Su cn thit dong nh khng th nao bo qua doc cua ba me, tuu trung lam cho ba
doc hnh din nht. Cho nn cang cuc kh nhoc nhn bao nhiu, ba cam thy sung song
by nhiu, va co nhiu ba me khng ngn ngai gi keo dai su l thuc y cua dua con bng
cach cang dang tt ca moi vic d cho dua tre y tp quen cai thoi y lai vao ba va nu khng
co ba no khng th sng mt minh doc.
Ba me thong yu thng hn ht nhung dua con nao yu dui, bnh hoan. Vi do chinh
la dua phai nho dn su sn soc, khuyn ln, an ui cua ba nhiu nht. Con dua tre manh dan
khoe khon khng cn dn ba s khng doc ba yu cng bng. Nhung c chi thong thng
dua em nho ma c lo lng, sn soc va bnh vuc hn la nhung ngoi anh ca ma ho cam thy
khng cn gi dn su che cho bao boc ca.
Tom lai, nhung nguyn vong thm kin cua ngoi dan ba la mun lam vui long: Mun
doc cng thng nht; mun doc dong vai tung mt ngoi quan trong va cn thit.
ng i
Chinh cai long yu vi tha cua ngoi dan ba, cai bung mun doc nhiu ngoi yu
thng, mun doc cng thng nht. lam cho ngoi dan ba rt quan tm dn d lun xung
quanh, nghia la thich doc ngoi ta khen, rt so bi ngoi ta ch, bt cu v phng din nao.
Long tu ai cua ngoi dan ba tht la dang 'gh so!
Tht vy, ngoi dan ba phn dng khng nhn thy r cai quyn loi ring cua minh,
lm khi chi vi bi cham long tu ai ma ho dam liu linh lam nhung diu ht suc dai dt, ngu
xun khng th noi. Ti co bit nhiu ban nu, trong luc ut hn vi bi cham long tu ai, dam
liu linh nhn can nhn bong mt cuc hn nhn ht suc v ly, khng mt chut tinh yu gi
trong do ca, mc du ho d bit ho s phai dn thn vao mt cuc doi bp bnh dau kh.
Mt danh nhn co noi: 'Long tu ai git ngoi dan ba nguy him hn ai tinh.
Ngoi dan ba thong lm ln ai tinh voi long tu ai. Hoc co th liu linh nhn 'bua
mt cuc hn nhn ma ho bit chc s khng dem lai hanh phuc gi cho ho ca, chi vi ho so d
lun xung quanh ch ho ' chng. Trong khi ban be chung quanh d co chng, ke da ngoi
roc, ho 'nn ln va nhm mt ma nhn bua bt cu mt ngoi nao, min ho co chng nh
ai. la doc. Min la ngoi dan ng dung t lm, ma du co t di chng nua, cung khng sao,
nu doc chung quanh cho la doc. Dang thng hai hn nua la ho che dy, giu gim su
bac phoc cua ho d chung quanh lm tong la ho doc hanh phuc d doc be ban them
30
thung s phn cua ho. Trong khi, thuc su o trong cn phong m u te lanh, ho d khoc ht
noc mt. Co khi trong thm tm ho khinh bi ngoi chng hoc ho cung d bit thin ha
khinh khi chng ho lm. nhng troc mt moi ngoi, ho vn bnh vuc va khen tng khng
ngot loi d doc ngoi chung quanh dung khinh thong hay thng hai ho.
V vn d hn nhn, phn dng phu nu khng lua chon gi ca, ho chi nghe theo long tu
ai hoc ting khen ch cua thin ha chung quanh hn la do trong long duc, va nghe theo ting
goi cua tinh yu chn tht cua ci long. Cho nn phn nhiu nhung cuc hn nhn vi ai tinh,
tht ra chi la nhung cuc hn nhn bun ban hoc nhung cuc hn nhn vi long tu ai gy ra
thi. Nht la nhung cuc hn nhn vi long tu ai gy ra tht la dang thng hai nht. Hoc bi
ngoi yu phu bac, hoc bi tu hn trng tron, ngoi con gai dau kh vi bi dim nhuc khinh
thong. lin mu quang buc tuc va mun lam cho loi gan, ho nhn bua bt cu mt ngoi nao
dn cu hn voi ho; hoc mt ngoi cu ma ho d bo ri nhng vn con deo dui, hoc mt
ngoi nao ma xa nay ve vn ho, nhng khng doc ho yu thng v.v.
Trong b phim 'Cun theo chiu gio (Autant en emporte le vent), nang Scarlet yu
chang Asley tha thit va cung doc chang Asley yu lai. Nhng khi nang hay chang kt
duyn voi mt ngoi khac, nang n khi xung thin, nhn lam dam coi 'lin voi mt chang
trai khac la Charles, mt ban trai ma thong ve vn nang, nhng bi nang bo ri. Mt ngoi
con gai lai di to tinh voi mt ngoi con trai la diu tht sach, nhng nang cung cha cn. Nang
mun to cho chang 'bi bac kia bit rng nang 'dt chng lm, h mun gio nao la co lin
gio ny. Nang c gy cho ngoi bac tinh kia hi tic va dau kh. Nhng dai dt thay, khi
ngoi dan ng ma ht thng minh ri thi nhung tro y chi la nhung tro h d ho khinh bi
thm nua ma thi.
Ngoi dan ba y tht la dang thng, nhng chang trai nao doc gai yu cu hn nhn
vi bi tinh yu troc ht hui, lai con dang thng hai hn nua. Nhung cuc hn nhn va viu y
khng bao gio dem lai hanh phuc cho mt ai trong ca hai ngoi.
Mt trong hop nh th trong lich su cuc doi tinh ai cua Napoleon lai thy r rang
hn. Desiree Clary, ngoi tinh du tin cua Napoleon d cung nhau 'th non hen bin.
Nang Clary ln Paris tim. nhng tht vong dau don, nang chuc nhao xung sng Seine.
Nang gp Bernadotte, tuy khng yu nhng vi ut hn, nang nhn ly Bernadotte lam chng.
Nang vit trong nht ky: 'Ti ly Bernadotte vi ti bit Bernadotte s la ngoi chng ni
Napoleon d tra thu cho ti. Trong thm tm nang, vi bi cham long tu ai nn nhn
Bernadotte ma nang khng cn bit co phai la mt ngoi qun tu chng, chi bit ng ta la cai
31
gai nhon s lam kh doc Napoleon la du. Bernadotte 'ghen voi Napoleon va chinh anh ta
sau nay hai doc Napoleon. Chung quy cuc tinh duyn giua Desiree va Bernadotte la mt
cuc tinh duyn gia tao. Bernadotte vi co cng cuu Desiree va co long che cho bao boc luc
ma cuc doi nang khng con tia hy vong, nn chang yu nang tha thit. Nhng nang trai lai,
vn lanh nhat voi chang, khin chang v cung kh so. Bernadotte rt qu dt tm ly cua
ngoi dan ba, tuy bit nang vi ut hn va ct tra thu cai 'nhuc bi ht hui chan chong kia,
chu thuc su du co yu chang; ma cung vn hy vong cop doc nang, thi cai dau kh ma
chang phai roc vao minh u cung khng nn than tho. Ma ngay nang Desiree cung dau kh
khng kem. Long tu ai d lam kh nang sut doi.
Khng co gi lam cho ngoi dan ba dau kh bng nhung vt thng gy ra vi long tu ai
cua ho bi cham. Ngoi dan ng cn phai doc giao duc v cach c xu nh nhn nay d tranh
cho phu nu nhung vt thng long v ich. Mun tu hn, ngoi dan ng nn kheo leo to cho
ngoi ma minh phu bac bit rng khng phai vi minh d khng yu ho nua hay vi d yu
ngoi khac. Nh th s lam d dau kh v ich cho ngoi dan ba nhiu lm ri! Va phai
chng do cung la vi con chut long nhn dao!
Phn nhiu nhung su ghen tung thong xay ra giua vo chng hng ngay, co khi dn an
mang. cung du gy ra vi long tu ai hn la vi tinh ai. La vi long tu ai cua ngoi dan ba xui
ho khng th nhn doc co mt ngoi dan ba nao khac co th dep hn ho, co duyn hn ho
va chim doc long thng cua ngoi yu ho.
ng i n
Cu 'n cang thm, oan cang su la d noi v tm trang cua ngoi dan ng. Long tu ai
cua ngoi dan ng xui ho bi bac rt d dang; ho yu ke ho ban n ma ho khng th a ngoi
ma ho tho n. (Xem , cung mt tac gia. Doc chng
.)
Di voi ngoi dan ba khac.
Ngoi dan ba xem su 'tho n nh mt vic tu nhin va thong tinh. Tu ho, ho cung
rt thich lam n, vi do la tm hn cua ba me.
Thi n di voi ngoi dan ba la mt phn su, cho nn ho xem su tho n cung la mt l
rt thong va rt tu nhin. Boi vy, khi ho cn dung dn mt diu gi, mt su giup d gi v vt
32
cht hay tinh thn, ho khng ngn ngai gi d hoi dn ke khac, cung nh ho khng ngn ngai
gi thi n cho nhung ke cn dn ho.
Ngoi dan ba h mang n ai thi sut doi khng bao gio qun. Di voi ho, h 'n cang
su thi 'tinh cang nng. Chu 'n thong vng ly chu 'tinh. Ngoi dan ba ma bi n
bac nghia la mt su bt thong, nu khng phai la mt con ngoi quai go.
n nghia va long kinh phuc d gy tinh yu ni ngoi dan ba. Trong Luc Vn Tin,
Nguyt Nga so di yu Vn Tin vi d tho cai n cuu tu. Troc cu chi anh hung cua chang,
nht la n cuu mang. nang bt du cam thy yu chang. Va chinh Vn Tin cung cam
thy 'yu nang vi chang la ngoi d cho che bnh vuc nang:
. 'Ch an buoc lai ch tinh lav dav`
Nguyt Nga sau khi tu bit Vn Tin cung than:
. 'Nghi minh ma ngan cho minh,
Ch n chua tra, ch Tinh lai vuong.`
Va nhung mi tinh gy ra do n nghia tao nn, thong la nhung mi tinh bn bi nht va
su sc nht.
Boi vy ngoi dan ba con gai cn ht suc thn trong khi tho n ngoi dan ng con trai.
Dung tho lnh n hu cua ai ca, nu minh bit khng th yu thng ngoi do doc, hoc
khng th dn n tra nghia doc.
O doi, h 'tho tai nh 'tho tin
1
, ngoi dan ba ma tho n ngoi dan ng qua nng,
nhung cai n ma minh khng th tra ni. thong kho ma thoat khoi canh yu dng.
O dy cung cn ban qua su 'tng qua, mt phong tuc doc banh trong nht o Ty
phng. O Dng phng cung vn co, nhng kem tinh vi hn.
Ngoi dan ng di voi mon qua rt la lanh lung, nu khng cho la mt mon no phai tra.
Noi cho dung, ho cung cam dng troc mt mon d tng, nhng do la mt thu tinh cam nng
ni cua x giao thi, khng my thit tha dn. Boi th, ho khng hiu doc long cua ngoi
dan ba vui song hanh phuc bc nao khi nhn doc mt mon qua cua ngoi minh thng. Di

1
Tho dng tin cua ai nh minh bi mui tn.
33
nhin la di voi ngoi dan ba ma mt ngoi la, hoc ho khng thng ma tng ho qua, ho s
cho la mt diu v l, mt si nhuc khng th tha thu doc.
Mon qua, di voi ngoi dan ba, la tong trng mt cai gi dm da, t nhi cua tinh
thng. Ban n la mt su vui song di voi ho, ma tho n chng nhung ho rt vua long lai
con cho la rt hnh din. Mon qua, di voi ngoi dan ba la mt vt tong trng chua dung
khng bit bao nhiu tinh thng yu chu y cua ngoi tng.
Trong nhiu x hi A Dng, ngoi ta cm phu nu khng doc nhn qua tng cua bt
lun ngoi dan ng con trai nao, tru ra cua cha hay anh em rut va ngoi ma ho s nhn lam
chng. Tuc nay tht khn ngoan, vi no cn cu trn mt tm ly sanh soi va su sc.
Tm ly thng thong cua ngoi dan ba con gai lng thin du th ca. Ho chi nhn qua
cua nhung ke nao ho yu ma thi. Gio phut nao ho khng yu nua ho thong co thoi 'tra lai
nhung mon qua nao ho d nhn. Mon qua theo ho la biu hin cua tinh thng, ma tinh
thng khng con nua khng bao gio ho chiu giu lai vt y bn minh. Tinh yu cua ngoi
dan ba cu th la nh th. Du la mt n hu nho mon nao, ngoi con gai lng thin dung dn
khng bao gio chiu nhn di voi mt ngoi la hoc mt ngoi ma ho khng kinh yu. Va
nu, vi hoan canh bt buc phai nhn, lun lun ho tim cach d tra lin cai n y.
Trong quyn tiu thuyt 'Nua Chung Xun, Khai Hng miu ta tm ly y ni ngoi
dan ba rt r rang. C Mai, luc tung qun, bi tui nhuc du diu. lai doc mt thanh nin la
cu Lc giup cho s bac hai mi dng. Ban du c tu chi: 'Em cam n ng, em khng
dam nhn, em quyt khng nhn. Nhng tu cai 'n y, c bt du d y dn Lc. va tu cai
'n nay dn cai 'n kia nang d tho cua Lc, khin nang yu Lc tha thit. Khi Lc hoi
coi nang lam vo thi Mai tu nhu: 'Thi ng khng bit rng cai thn nay, cai linh hn nay d
la cua ng hay sao? Ha tt ng con phai xin phai van? Nang d cho c hi d doc bao dap
n nay mt cach xung dang, mt cach phi thong. Nhng, dn sau khi Mai tin rng Lc d
bi bac thi nang lin nghi dn su tra lai cho Lc s bac hai mi dng troc kia. Va tht vy,
c d nho chang hoa si Bach Hai trao tra lai cho Lc s bac y. C bao voi Bach Hai: 'Chi vi
hai mi dng bac nay ma ti dn ni nay. Hai chuc bac y th nao cung phai hoan lai. Do la
mon no thu nht trong doi ti. Nang khng th nhn mt cai n, du la trong ky nim, cua
mt ngoi ma nang khng con yu doc nua. Lai khi Mai tung qun, khng tin chua bnh
cho Huy la em nang, nang bt buc phai tho n cua bac si Minh. Khi Minh to y mun coi
nang, nang cn nhc: 'Nang phai thu tit voi chng, vy phai cu tuyt bac si Minh. Nhng cu
tuyt bac si Minh thi troc ht phai tra tin thuc d..
34
Cai n ma nang d tho cua Lc, cung nh cua Minh. la nhung 'mon no ma cha nang,
cu tu Lm thong bao: 'Cuu nhn khng dang so bng n nhn. Ta chi so xay ra su gi ma ta
khng th nao tra n doc..
Nhn do, trong giao thip voi ngoi dan ng con trai, ngoi dan ba con gai phai cn
thn trong: dung v tinh d nhung ke khng xung dang hoc khng co quyn chinh phuc
minh ho chim doat qua tim minh.
Ngoi con gai cn phai cm tuyt su nhn lnh nhung mon qua, cung nh dung co th
tu qua lai voi nhung ngoi dan ng con trai nao ma minh khng mun, hoc khng th nhn
ngoi y lam ngoi ban trm nm cua minh. Th tu qua lai voi nhung ngoi dan ng con trai
ma minh khng th la ngoi ban trm nm cua ho sau nay, lm khi gp phai bon gian manh
ho s loi dung nhung buc th tm tinh cua minh d bi lo hoc pha gia cang minh sau nay ma
khng phng cuu vn. Co nhiu ngoi con gai vi bi bi lo danh du hay bi chung loi dung
th tu cu d lam gia cang tan tac, d phai quyn sinh mt cach tham thit nh ta d thy
thong xay ra hng ngay.
Bon so khanh chuyn mn di trm qua tim ngoi con gai dan ba, thong dung nhung
thu doan tinh t sau dy.
Thu doan cua ho la mt thu thu doan c din va bt hu ma tu doi nao cung vn bt di
bt dich: mun chim qua tim mt ngoi dan ba con gai nao cung vy, ho chia su 'tn cng
cua ho vao bn dim chinh sau dy, tuc la bn nhoc dim nay cua tm hn ngoi phu nu.
Ho khu goi:
- Long tu dc
- Tinh da cam va long thng hai
- Su khao khat u ym
- Va long bit n su nng cua ngoi dan ba.
Boi vy bt du lun lun la mt vai cu tan tinh ma ngoi dan ba nao cung a thich:
khen sc dep cua ho, du la ho khng dep. Su tan tinh co nhiu hinh thuc tu th thin dn tinh
vi, di tu sc dep dn cach n mc chng din. Khng gi lam cho ngoi dan ba a thich nht la
co doc ngoi nhin ngm minh (du kin dao hay s sang), vi vy ma khng co mt ngoi dan
ba con gai nao khng thich sua soan sc dep va trang dim du kin dao dn buc nao! J. des
35
Vignes Rouges noi: 'Phai co can dam ma nhin nhn rng cai ma ta goi la khao khat yu
dng, thong lai chi la long khao khat doc ngoi tan tung.
K do, ho dung dn su chiu chung, sn don ht suc nh nhn chu dao, tim du moi
cach d giup d trong mt vai vic nho nho khng dang k, ma du la ngoi kho tanh dn buc
nao cung khng sao tu chi doc. Nhng, ngoi phu nu d bt du cam dng va co it nhiu
thin cam. Long bit n d bt du nhen nhum.
Ri dn giai doan to bay tm su. Ho ku goi long thng hai cua ngoi dan ba thong
hay dng long troc canh dau kh cua con ngoi. Ho to ra ho la ngoi bac phoc, thiu tinh
yu, thiu su thng cam cua thin ha chung quanh, v phuc trong gia dinh, ngoai x hi.
vn vn va vn vn. Va ho dang tim an ui va tim ban tri m du ho la ngoi d co vo con, d
co dia vi cao sang quyn quy. hoc nu ho cha co vo, ho cung d co nhiu nhn tinh ri!
Sau cung, ho boc sang giai doan tng qua, tng l. va cung chi khoi du bng mt
vai mon qua nho nho thi. Ngoi con gai d co thin cam, d co nhn lnh it nhiu su giup
d, d mang chut it n nghia ri, thi cung kho ma tu chi mt mon qua nho mon gn nh
khng dang k nh mt quyn sach, mt chai du thm hay mt cy but may chng han.
Lai nua, so ngoi 'n cua minh ng ngang tui then vi su tu khoc cua minh d v tinh l
minh gn cam by. Theo nhiu ngoi, ngay nhung bc phu huynh 'tri thuc, th ma, d to
minh la 'tn tin khng chiu nhn thy su nguy him y, va cho rng mt vai mon qua ma
co la gi dang lo ngai!... Do la hang ngoi con nng can, dt nat v tm hn ngoi phu nu, -
ti mun noi ngoi phu nu lng thin la vi tru mt s ngoi phu nu xao quyt va lng man,
ly sc dep 'cu ngoi dan ng d 'loi dung thi khng k, bt cu mt ngoi dan ba con gai
nao thanh tht, lng thin. khng bao gio co th nhn doc mt mon qua ma khng co
mt nim tri n thm kin va thanh tht mong doc co ngay dn dap.
Cho nn, nhn mt mon qua, ngoi dan ba con gai nao co long lim si, du cho la mt
dim nhuc, nu mon qua y la cua mt ngoi ma minh khng co long quy mn hay kinh
trong, hung chi di voi mt ngoi con xa la hay moi quen.
Va tu mt su nhn lnh mon qua, lai s di ln dn mt su nhn lnh mon tin, du it hay
nhiu; ngoi dan ba con gai nao ma d nhn lnh mt mon tin, thi d la nh 'ca cn cu, du
c g cung try da troc vay. C de Lespinasse noi: 'Ngoi dan ba nao d nhn tin bac cua
mt ngoi dan ng la d sn sang dinh dem thn mang minh d dn n ri, nu co c hi.
36
Hang so khanh chuyn mn, ho khn quy lm! Dung qua tin tong ni su khn ngoan
cua minh: 'Pht cao nht xich chu 'Ma cao nht trong! Mi khi sa c, su thit hai lon lao
bao gio cung v phn ngoi dan ba chiu ca.
Ti co bit nhiu c gai theo 'dot song moi, thich doc qua tng cua cac ban trai.
Ho cho rng 'dai gi khng nhn! Nhng, nn bit rng hang dan ng 'dang dim du phai
la bon ngoi ngu dai: h 'tin trao chao muc va khng bao gio ho 'tn n ma khng co
tinh toan d kim chut 'loi li gi cho ho. Du la di voi ngoi ban trai chi thn cua minh
cung phai xu voi ho, nh loi Richelieu cn dn: 'Tin ma cung phai phong: phong mt ngay
gn dy, ho s la ke thu dc nht di voi hanh phuc cua minh.
Andre Maurois co noi: 'Giua ban be trai gai, trai thich day hoc gai thich hoc hoi.
thong d di tinh ban thanh tinh nhn. Kinh nghim hng ngay d chung minh cu noi y.
Ban du ngoi ban gai thich hoc, nho ban trai chi day. Ri 'n bin ra 'tinh, kho long
tranh khoi. Nhung bc phu huynh nn d y xem chung con em cua minh trong khi chung giao
thip voi ban trai. Tinh dan ba con gai d cam. h mt khi tho n ri d chuyn qua tinh yu
ma khng hay. Tru ra anh em rut thit thi khng k, du la anh em ba con ma d giao thip tu
do nh trn cung kho giu gin cho khoi canh thng lun bai ly. Dy la mt vn d quan
trong, phn dng phu huynh vi d qua v tm d d xay ra nhiu tham kich gia dinh dang
tic. 'Lua gn rm la diu rt nn thn trong.
Tom lai, long bit n la nhoc dim cua ngoi dan ba. Khng gi lam vui long ngoi
dan ba bng thy doc co ngoi lo nghi dn minh. Mt mon qua du nho dn du cung lam
cho ngoi dan ba doc hanh phuc. Vy, tai sao trong tinh vo chng, ta khng bit thinh
thoang to cho vo bit cai tinh yu cua minh bng mt vai tng vt. Lam vui long nhau bng
su tng qua la mt vic lam hay, tai sao khng bit dung no d nui dng tinh yu?
hh
Ngoi dan ba, trai voi ngoi dan ng, thich tm su voi ke khac. Luc con nho, dua con
gai cung noi som hn dua con trai, khng phai vi thng minh hn ma la vi ban tanh a tm su
hn. O trong hoc, ngoi con trai dung dn thong lng l hn, thich sng mt minh va cung
khng a ban be. Con ngoi con gai du la ngoi kin dao trm lng bc nao, cung thich to
tinh, thich be ban; thich tm su voi nhau, thich vit th cho cha me, ba con, ban be xa cach.
Trai lai di voi con trai, vit th la ca mt hinh phat, chung khng bit noi gi ca chinh vi tinh
tinh chung khng thy cn to bay tm su.
37
O ngoai dng rung, nu khng noi chuyn voi nhau doc, vi cng vic dng ang
khng th d ho o cn bn nhau d tm su, ban tan thi ho lai thich ca hat, ho vang ln, khng
thich sng trong lng l, c tich. Cho nn di voi ngoi dan ba con gai, sng c dn trong
tm hn la mt dau kh cuc ky.
Ngoi phu nu co tinh a x giao, thich yu thng va doc yu thng. Do do, nu
phai sng trong c dn ho s cht mon nh mt gc cy thiu noc. Su c dn v tinh thn
di voi ngoi dan ba la mt hinh phat dau kh, cuc ky thng thit hn la bi sng trong canh
tich liu, vi sng trong tich liu ho cung con co ban be voi hoa co, voi chim mung, voi thu
vt quanh minh.
Ta cu nhin chung quanh thi s thy r: dan ng gp nhau, noi chuyn qua loa ri thi nu
khng ban v vic lam n, la ho kim vic giai tri voi nhau nh bai bac, danh co hay nhu
nhet d khoi phai noi chuyn vu v tm su. Trai lai ngoi dan ba ma hi voi nhau, thi chuyn
la chuyn, ho qun quyt voi nhau sut ngay cung khng bao gio ht chuyn.
Su khat khao gii bay tm su thong lai tro thanh mi hiu lm giua ngoi dan ba va
ngoi dan ng. Ngoi dan ng thong thong a suy nghi muc thoc, ly lun va nghin
ngm, cho nn thich trm lng, a sng ni vng ve. It xuc dng, ngoi dan ng thong
khng hiu ni ni long khao khat tm su cua ngoi dan ba, boi vy ho d khng khuyn
khich ngoi dan ba bay to ni long lai con dung dng lanh lung khi ngoi ban long mun to
nim tm su. Boi vy, ngoi dan ba moi dem tm su ma pho thac cho ke khac, gy nn bit
bao su dang tic trong gia dinh. Ngoi dan ng khng thich xen vao tm tinh ke khac, cung
rt buc minh khi thy ke khac lai tim toi xen vao tm su minh. Vi vy, lm khi ho buc minh
vi nhung tm su khng du cua ngoi dan ba, nn tim cach trn tranh bng nhung cu chi s
sang trng tron, thong lam cho ngoi dan ba ht suc dau kh.
Ngoi dan ba thich giai phu va tim hiu tm su cua ke khac, rt ly lam chan nan vi
sao ngoi dan ng cua ho lai qua lanh lung di voi nhung loi tm tinh cua ho va dang tic la
ho lai cho do la nhung cu chi cua mt tinh yu lanh nhat. Do la mt trong nhung nguyn nhn
lam tinh vo chng ngay cang xa cach lnh dam. Luc ban du ngoi dan ng vi mun doc
long ngoi minh yu nn c gng lam mt ti coi chiu chung d nghe mt cach chm
chu tm su cua ngoi dan ba, cho nn ho doc ngoi dan ba thich lm. Nhng thuc ra lm
khi ho gia b chm chu ma khng d y gi ca. Tuy vy, ngoi dan ba khng doi hoi gi hn la
doc co ngoi chiu nghe cho ho noi: nh th cung du lm ri va ho s v cung thm cam n
minh.
38
Su khao khat tm su cua ngoi dan ba xui ho thich ban tm tinh va nu ngoi dan ng
vung dai lanh nhat di voi ho, co khi bt buc ho dem tm su ma pho thac cho ngoi dan ng
khac. Nh th, tht la nguy him v cung.
39
hng 3

Yu t gy tinh ai quan trong nht la tinh thng che cho, bao boc.
Ngoi dan ng thich bao boc, ngoi dan ba thich doc che cho. Cho nn, tinh yu nao
do n nghia gy ra la thu tinh yu su sc va bn bi nht.
Ngoi dan ng nao cung th. Dong nh tao hoa tao ngoi dan ng to lon, vam v,
manh m hn ngoi dan ba nhiu d ho lam tron su mang che cho, bnh vuc ngoi dan ba.
Ho thich lam ngoi nghia hip, thi n hn la tho n. Hnh din cua ngoi dan ng la ni do.
Va chinh dy la mt tm trang su kin ma phn dng it ai d y: ho d 'yu nhung ke nao
doc ho bao boc, bnh vuc. Tinh yu cua ho thong phat sinh ni do.
Boi vy, cac ban gai nao mun doc ngoi dan ng con trai 'yu minh tha thit, cn
to ra minh la ke bt tai, yu dui va nhut nhat, lun lun cn dn su che cho dum boc cua ho.
Chc chn cac ban s doc yu nh y mun. Trai lai, nu ban to ra tu cao ngao ngh, khng
cn dn ai ca, lai kinh dich tranh khn voi ho, chc chn du minh co doc ho yu thng bc
nao ho cung s 'bo ri minh ngay. Ta nn nho rng ngoi dan ng ho tu tn, tu dai lm,
khng bao gio ho co th yu thng tha thit doc ngoi dan ba lun lun to ra la ngoi hay
hn ho, bt cu v phng din nao: tin bac, danh vong, hay thng minh va nht la thng
minh. Ho yu nhung ke ma ho 'thi n va khng yu nhung ke ma ho tho n, di voi ho 'n
cang su, oan cang thm.
Vo hai kich 'cuc du lich cua chang Perrichon sau dy la mt minh chung. Chang
Perrichon cung vo va con gai di du lich bn Thuy Si. Trong khi di, co hai chang trai cung
theo la Armand va Daniel, ca hai du gm ghe 'tiu th Perrichon. Armand, doc hn hanh
cuu Perrichon ba ln. Con Daniel, thay vi 'thich lam n lai thich 'tho n. Chang khn kheo
lam b te h d Perrichon co c hi ra n cuu chang. Boi vy, Perrichon thng chang ma
ghet Armand. Nn khi Armand dam hoi coi con gai cua anh, thi anh lai nht dinh mun ga
cho Daniel. ngoi tho n cua anh.
Tht dy la mt cu chuyn bun coi. coi ra noc mt. Mt su tht trng tron va
dau long. Nhng ma la mt su tht dang doc nghin ngm. V vic gy tao 'Tinh Yu
cung th.
40
Troc dy, o man bac Sai Gon co chiu mt vo tung Nht, nhan d 'Ngoi Xa Phu,
d noi ln doc mt cach kha r rang tm trang y. Doi doi Meiji Taisho, tai tinh Kokura co
mt ngoi xa phu tn la Matsugoro, tinh nt ngang tang. Tuy nhin, voi cai b ngoai nghich
ngom th l ma bn trong n mt tm long hao hip, anh hung. Mt ngay kia Matsu cuu
mt em be tn la Toshio te cy, anh bng v cho cha me em. Doc ng ba dai uy Yoshiko n
cn cam n va moi moc, anh di lai chi lun. Anh rt mn em be ma anh d cuu y va tinh
gia dinh nay soi m long anh xa phu c dc vn m ci cha. Chng bao lu dai uy lm bnh
qua doi. Ba qua phu Yoshiko nho Matsu trng nom dua be m ci cha. Matsu doc giao
trong trach, lin bo rou, di tinh nt va sn soc Toshio mt cach chu dao nh mt ke chi
thn. Ngay thang tri qua, Toshio lon ln. lai to ra khng bng long thy anh goi tn minh
nh hi cu con nho vi mc c voi chung ban. Cu chi y lam cho Matsu dau kh v cung.
Nhng dau don nht la Tashio phai ln kinh thanh hoc tp. Xa em, Matsu quay v voi rou
d tim qun lng. Nhng trong long anh lai deo thm mt mi tinh tuyt vong: anh d thm
yu ba dai uy Yoshiko hi nao ma anh khng dam th l tm tinh. Mi tinh thm kin nay d
nhen nhum trong long anh luc nao anh chng r: chi r la khi bt gp doc ngoi yu, thi
hinh anh cua ba Yoshiko d chim ca trai tim chang ri. Troc mi tinh tuyt vong va cam
thy minh la ngoi thua di voi gia dinh yu quy y, anh di tim ba dai uy ln cui cung d tu
bit, ri trong mt dm dng tuyt phu, ngoi ta tim thy xac anh chn doi lan tuyt lanh.
Trong tui ao anh ngoi ta tim thy hai cun ngn phiu d tn me con ba qua phu Yoshiko;
thi ra, trong cuc doi ngheo nan c cuc cua anh, anh d 'nhin n, nhin mc danh dum tin
do m hi cua anh gui qu tit kim cho nhung ngoi ma anh yu thng trn tt ca moi su
trn doi, khoi phai sng trong thiu hut.
Ngoi ta chi bit anh xa phu nay thuc v mt giai cp thp hen lai dam deo bong yu
mt ba dai uy. to ra anh la mt ngoi co cao vong ho huyn. Nhng thuc ra, o dy, ngoi
ta chi mun da ra mt su tht v tm ly, mt cn nguyn gy tao ai tinh va lich trinh din
tin cua no. Anh yu mt cach v tm, cung nh ba Yoshiko d v tm gy ra mi tinh lng
man nay. Ca hai du v tm gy thanh mt cai an tinh mun thua.
Tm ly ngoi dan ng, nh ta d thy, hay dem long yu thng nhung ke doc minh
cho che, dum boc. Tinh yu y no m thm n su vao long ngoi ma khng ai de ca. Ba dai
uy Yoshiko lai v tinh mi mi du giup cho anh xa phu nay nhung c hi d 'thi n va dt
ba vao dia vi cua mt ngoi kem th la 'mang n, lun lun to ra phi thong li lac. Nh
th, ba d gian tip m thm gy ni long ngoi xa phu bac phoc nay mt mi tinh su
nng. Boi vy, sau nay khi ba hay bit thuc su thi ba d phai nuc no khoc ln. Nhung giot
41
noc mt cung cu noi cua ba: 'Chung ti tu xa dn gio vn nho va vao n hu cua anh y
mi, ma tu minh khng doc giup d anh may may gi ca.!, du to long hi tic cua ba vi d
gian tip 'git ngoi n nhn cua ba vy. Tht vy, dung nh ba d nhn dinh, chinh vi tu
xa dn nay ba va con d khng 'thi n cho anh chang bac phuc nay may may n hu gi ca,
va cung chi vi xa dn nay, ba d 'nho va mi vao anh ma ba d gy ra mi tinh su nng va
lai lang 'git ngoi nh th. Li chng ni ai, li la tai su v tinh cua hai bn, cua hoan canh
eo le khin cho hai bn gp g d co du diu kin gy tao mt mi tinh ngang trai do giai cp
x hi gy nn, ma ri su thit hai bao gio cung d dn v cai ngoi mang bn long mi tinh
tuyt vong.
So di anh xa phu nay yu thng dua be Toshi nh mt ngoi cha thu hai, la vi cu la
ngoi d doc anh xa phu nay cuu sng va day d sn soc. Cu la mt dua be yu dui,
nhut nhat. lun lun nho vao su day d chm nom cua anh ma tro nn mt ngoi thanh nin
anh hung, phai chng cu la dua 'con tinh thn cua anh? Kt qua, cu vi quan nim sai lm
giai cp d lam cho ngoi n cua cu phai mt phen tui nhuc. Giai su ma doi anh dung gp
dua be nay bi tai nan, va long anh khng bit xuc cam, gi tay ra cuu vot. thi anh du phai
dau kh sau nay vi long bi bac cua no! Gia su ma anh dung gp ba dai uy lun lun to minh
bt luc, diu khin khng kham su giao duc con minh va nho va mi vao anh trong bt cu
mt vic gi kho xu d anh co c hi thi n va che cho, bnh vuc. thi du co gy doc ni
long anh mi tinh su nng v phng cuu chua d phai 'khi tinh m xung tuyn dai mt
cach th tham nh th nay? Troc dy, anh sng mt minh, tuy c dn tht, nhng long anh
vn than nhin bng phng nh mt noc long lanh h thu. Tu khi gp gia dinh ba Yoshiko,
tuy anh cam thy long c dn doc soi m lai mt phn nao, nhng anh chang nhn thy c
dn hn nua va song long ni dy. ri bo t tip theo danh tan nat tm hn cua mt dng
anh hung ma xa nay cha bit khut phuc troc bt cu luc long nao. Troc khi anh yu ba
Yoshiko thi long anh c dn nhng 'co mt. Sau khi hinh bong ngoi yu d in su vao tm
kham, thi long c dn cua anh cang thy c dn hn nua vi tm hn d bi phn hai ma lai mt
di phn nua. Va khi thy khng con hy vong gi ni lai 'cai phn nua cua long minh, anh
dm ra tuyt vong va cam thy mt ca y nghia cua cuc doi d di dn mt cai cht thng
tm th tham. Ai co th de trong doi su may rui hay phuc hoa thong lai nng nhau ma dn:
trong phuc thong co n cai hoa, trong cai may thong co n cai rui, khng bit sao long
troc doc. Su gp g gia dinh ba Yoshiko la cai may hay cai rui cua chang xa phu nay? May
la anh d tim thy y nghia cua cuc doi anh d di dn mt tinh yu chn tht va hy sinh trit
42
d d da cao tm hn anh dn mt ci doi th mng, nhng chc chn cai cht cua anh du
con phai la cai phuc cho anh.
Vit dn dy, ti lai lin tong dn hai vo tung khng kem tinh vi su sc khac la vo
'Anh sang d thanh cua Charlie Chaplin va 'Khuc nhac dng qu cua Andre Gide
2
.
Vo tung 'Anh sang d thanh la cu chuyn mt anh chang ngheo kit, sng lang
thang trn cac via he hay du dong xo cho. Bng anh gp mt thiu nu mu. Dng long
trc n, qun canh ngheo tung cua minh, anh dem v nui. va hn nua tim cach xoay tin d
chua bnh mu cho c be y. Khng de trong khi anh lo che cho, bao boc va hy sinh cho c
gai mu y. anh dem long yu va tinh yu cang ngay cang thm su nng. Su hy sinh cua
anh tht v bo bn. Nhng mia mai thay. khi nang 'mo mt thy doc su tng bung dep
d cua th gioi bn ngoai. thi c nhn thy khng lam sao cam doc cai anh chang tht thu
kia. Tht vong, chang bo ra di. trn con dong v dinh, m theo mt mi tinh tuyt vong
no n. n cang su thi tinh cang nng, ma chung quy tai hoa lai d v anh chang hao hip
kia. Troc khi anh hy sinh cho c be mu y, tuyt nhin chi vi long thng hai. nhng su
hy sinh cua anh cang su lai cang gy cho anh mi tinh cang thm nng.
Trong 'Khuc nhac dng qu thi d tai cung ging 'Anh sang d thanh. Mt vi muc
s d lon tui gp mt c be mu, m ci, khn nan dn muc sng nh con vt. thm lng
nh mt vt v tri v giac. Dng long trc n, ng dem v nui. Ln ln, voi khng bit bao
nhiu nhn nai, hy sinh ng dem lai cho c be mt ngun sng moi. C y sng doi mt
tinh yu dy u ym ma nang tong chung khng bao gio co doc trong luc tu c v thn,
khng mt ai them ngo ngang dn. Vi muc s, ngay ti chi bn long lo lng cho c be y, tim
du thin phng bach k d cho trn ming no no lai nu coi. ma tu nho dn gio d tt
hn. Ln ln ng cam thy yu nang. va cung doc nang yu lai. Kt cuc. qua bao
nhiu vic tro tru bt ngo xay dn, mi tinh ngang trai y chm dut bng mt cai cht dau
thng cua nang. Vi muc s luc ban du, du co bao gio nghi dn cai tai hoa sp dem lai cho
ng khi dem dua be m ci nay v nui. ng la mt vi dao duc tu hanh. nhng ngoi con
gai nay d giao pho tt ca mang sng cua nang cho ng lo lng chu toan. ng kh cuc chm
nom cho nang tung li tung ti, con c thi day doa ng tung chut vic con con. ng la vi cuu
tinh, ng la ngun an ui duy nht cua doi c, ng la ngoi d vot c trong khi c nh la ngoi

2
'Lumiere de la Ville cua Charlie Chaplin va 'Symphonie Pastorale cua Andre Gide.
43
cht dui, vi vy ma ng yu c dn di khi c tu gi ci trn ng dn phai nghen ngao: 'Ti
mun khoc, th nhng ti cam thy long ti kh can nh sa mac!
Ngoi dan ng thong hay yu mt cach rt d dang nhung ai doc ho bnh vuc, che
cho, do la tinh yu bao boc (amour de protection); con ngoi dan ba trai lai, yu nhung ngoi
n nhn, hay che cho, dum boc ho. Boi vy, ho yu mt cach say m nhung bc vi nhn, anh
hung co nhung tai nng quan chung. la vi ho cam thy voi tinh yu cua my ngoi y, doi
ho doc bao dam chc chn. Nhung ke nhut nhat, bt tai. d lam mt long yu cua ho ngay
lp tuc.
Tao hoa d tao ra ngoi dan ng va ngoi dan ba voi nhung tm trang di lp, nhng
lai b tuc cho nhau: ngoi thich che cho va ngoi thich doc che cho. Nh th, tinh yu nay
sinh ra do su phi hop nhu cu cua di bn la nhung mi tinh su sc va bn vung nht.
Ta thy di voi ngoi dan ng cung nh ngoi dan ba, nhung cai n su thong d li
keo dn nhung mi tinh thm thit nht.
?
Lam cach nao bit doc tinh yu nao la tinh yu chn tht?
Tinh yu chn tht nao cung cn cu ni yu t thu nht va cn ban nay: long hy sinh.
Khng co su hy sinh, khng bao gio co tinh yu chn tht ca.
Hy sinh la qun minh, qun hanh phuc cua ban thn d mu hanh phuc cho ngoi khac,
ly cai hanh phuc cua ngoi lam hanh phuc cua minh.
Cho nn mun nhn thy r rang minh d co yu hay khng. Khi nao minh tu thy d
dng hoa voi ngoi yu, d ly cai quyn loi cua ngoi yu lam quyn loi cua minh, ly cai
song kh cua ngoi lam cai song kh cua minh.
Nhung ke noi 'yu ma bt ngoi yu phai chiu theo y mun cua minh, chiu theo thi
duc cua minh., ngoi y cha yu hoc cha bit yu la cai gi ca. Ho yu mt cach ich ky,
vi ho chi yu ho troc nht.
Mun bit r th nao la tinh yu chn tht, hy ly tinh mu tu va tinh phu tu ma suy
cuu. Cha me yu con khng doi hoi gi o con ca. Tinh yu cua me cha la o ch hoan toan hy
44
sinh, hy sinh ca hanh phuc ring cua minh d mu hanh phuc cho con, va doi sng cua me
cha hoan toan 'chi vi con ma thi.
Tinh yu cua me cha la mt thu tinh yu bn bi nht, thing ling nht. It khi nao thy
me cha tu bo con du con co bac bo th nao. Tinh yu cua vo chng, trai lai, khng bao gio
bit tha thu su bi phan. Tinh yu cua vo chng thong la mt thu tinh yu so do cn nhc
cho qua ly lai. Nu co 'cho ma khng co 'ly lai, tuc khc s bi tan r. Boi vy, chuyn ly
di la chuyn hang ngay, 'vo chng nh ao mc ngoai coi ra ht suc d dang. Vi thiu yu t
cn ban cua tinh yu la hy sinh nn nhuc ai thong d tan v. No la mt thu tinh nng nhit
lm, si ni lm vi ting goi cua nhuc duc, nhng la thu tinh mau tan r nht, vi 'vi bi vi
lo.
Trong hai ngoi yu nhau, ke nao cho nhiu ma 'ly it la ngoi yu nhiu nht, cung
nh ke nao chi ly ma khng cho la ngoi khng yu gi ca.
Yu t thu nhi la su u ym. u ym la to tinh bng nhung cu chi chiu chung, nng
niu yu quy va lam vui long. Ngoi dan ng cung nh ngoi dan ba du khat khao su u ym
va cho do la bng chung cu th cua tinh thng. Nht la ngoi dan ba, ho khng th quan
nim mt tinh yu sung ma khng co su u ym. Di voi ho, u ym co nghia la yu thng.
Nhng o dy ho d lm ln cuu canh voi phng tin, va dy cung la nhoc dim rt tai hai
cho ngoi dan ba con gai. Danh rng co thuc yu moi co nhung cu chi u ym, nhng lm
khi cung co nhung cu chi u ym ma khng co tinh thng. Ho u ym vi thoi quen, hoc vi
mun x giao va lam vui long, voi mt n y loi dung nht thoi theo ting goi cua nhuc tinh.
Trong khi mun thoa mn mt thi duc nht thoi, ngoi ta to ra u ym d cam d, d ri sau
khi thoa mn nhu cu nht thoi y, ho rung bo lanh lung. Ngoi dan ba con gai nao cung
vy, du doi hoi su u ym va dong nh tt ca l sng cua doi ho la mun doc u ym sut
doi. Troc mt cu chi lanh lung v y, ho nghi la ngoi yu ghe lanh. Boi vy, voi mt mon
qua du nho mon dn du cung lam cho ho sung song hanh phuc, ho tin tong rng ngoi
yu cua ho vn lun lun nho dn ho. Ti s tro lai vn d nay khi ban dn thut yu dng.
Ngoi con gai thong rt cam dng d dang troc moi cu chi u ym thng yu. Mt
ting khen, mt mon qua, mt su sn don, chiu chung, nh nhn, mt su thm nom hay da
roc. lam cho ho d doc yu ri. Khng doc ai d y dn, ho cam thy mt cai gi lanh lo,
c dn, gh so. Ho rt hnh din doc co nhiu ke d y dn va to loi u ym thng yu. Boi
vy, gp ai gn bo, theo dui va to tinh u ym thng yu la ho sn sang yu ngay.
45
Dy la mi nguy nht cua doi ngoi con gai. Phn dng dong nh chi tim co by
nhiu va bng long voi by nhiu diu kin do thi, khng cn d y dn tinh tinh, duc d, tai
nng va long hy sinh tht su cua ngoi con trai nh th nao ca.
So di ti nhn manh dim nay la vi phn dng nhung ngoi con gai thiu kinh nghim
v su doi cung nh v tm ly, thong hay lm ln cuu canh va phng tin, nghia la nhn
lm su u ym va cho do la tinh yu chn tht. Su u ym la kt qua, chu khng phai la
nguyn nhn chinh cua tinh yu. Chi co yu thuc thi ri su u ym do tinh yu gy ra moi
thuc la biu l cua chn tinh. Do la diu cn thit ma ngoi dan ba con gai phai d y suy nghi
nghin ngm cho k troc khi bt du yu. Bit bao nhiu ngoi dan ba con gai sa ng va
ch dau kh tht vong chi vi tong lm rng yu chi la tan tung nhau, nh ho d thong thy
din trn man bac. Co khi nhung cu chi u ym y chi la nhung cach khn kheo tan gai cua
bon so khanh sanh tm ly bit r nhung nhoc dim y cua ngoi dan ba. Nhung ke yu
'gia di co th rt u ym, nhng khi minh doi hoi ho mt hy sinh nao cu th, tuc khc s
thy ho thay di thai d lin.
Con nhiu ke yu tha thit nhng qua ngy th, qua tht tha, khng bit u ym, nn ho
thong bi 'bo ri rt dang thng.
Yu co nghia la hy sinh va u ym. Hy sinh la yu t cn ban, nhng nu thiu u ym
thi tinh yu khng doc dm da. Yu ma thiu u ym la mt tinh yu con thiu sot lon di
voi ngoi dan ba. Con u ym ma khng co long hy sinh la mt tinh yu gia di.
Lai con mt yu t thu ba nay nua la su hoa hop cua nhuc th. Mt nha tm ly hoc danh
ting P. DuIoyer bao: 'Khng co tinh yu nao chn tht ma thiu tm hn va tm cam; nhng
khng co tinh yu nao dy du, nu khng co xac thit pha vao. Tinh yu chn tht co ba phn:
Tinh thn, nghia la hy sinh, ly hanh phuc cua ngoi lam hanh phuc cua minh; tinh cam,
nghia la u ym va sn don; vt cht, nghia la hoa hop th xac. Tom lai 'yu la su hoa hop
ca linh hn ca th xac di voi ngoi yu. Ngoi dan ng, phn dng tinh yu chi dung ni
yu t thu ba la th xac, thong lai thiu tinh thn va tinh cam. Trai lai, ngoi dan ba thi tinh
yu thuc v tinh cam, ma thiu sot v tm hn va th xac. Ngoi dan ba khi yu, phn nhiu
do ni tinh cam, thich doc u ym hn la thin v nhuc duc. Trai lai, ngoi dan ng thin v
nhuc duc hn u ym. Nhng ca di bn phn dng du khng d y dn nhung yu t cn ban
la hy sinh, tuc la qun minh. Tinh yu cua ho vi th ma d bi tan v. Tinh yu cua ho phn
nhiu la do long yu ich ky gy ra nn khng bao gio bn vung. Ngoi dan ba doi hoi u
ym, thiu u ym ho di tim u ym khac ma thay vao hoc chiu bt mn va dau kh m
46
thm. Ngoi dan ng thi doi hoi nhuc tinh, nhuc tinh thi khng bao gio thoa mn hoc nu
thoa mn doc, thi cung d sinh chan, lanh nhat b pho. Nhuc tinh la thu tinh yu d chan
nht du la bng bt nht ni ngoi dan ng.
Mun do long trinh d cua tinh yu, phai quan sat cho k ngoi yu minh coi ho co
dam hy sinh gi cho minh khng va ho d hy sinh cho minh nhung gi? Hy sinh la 'cho ra v
diu kin, la 'qun minh mt cach hoan toan v vu loi. Mun bit r th nao la hy sinh hy
nghin ngm tinh thng va hy sinh cua cha me di voi con. Va cung vi tinh yu cua cha me
cn cu vao su hy sinh, nn no la thu tinh thng thanh cao bn bi nht. Ai tinh nao ma cn
cu doc trn su hy sinh hoan toan la mi tinh cao dep hanh phuc nht trn ai vy.
Mt ngoi con gai no ma ti quen bit d lu ri., mt hm hoi ti:
'Troc gio ti sng than nhin, v t, v lu. Ti cam thy cuc doi binh than la. Ai
sao mc ai, vic noc, vic nha. ti cha bao gio tha thit dn. Mt hm ti gp mt ngoi
ban trai cua anh ti bi thng vao nha xin tru dut. Cha va anh ti sn soc chang va giao cho
ti trng chung thang thuc. Ngay kia chang manh, ra di. Tu y dn nay, ti thy mt n
mt ngu, chi lo lo, so so. vi nghe noi hai bn danh nhau kich lit o C. (luc nang noi dy la
luc dang khang chin chng Phap). Ti cu php phng trng tin anh ti v d hoi thm tin tuc
chang, ma mt ngay mt bt. Tai sao ti cu d y lo so mi nh vy, ma troc dy, nh ng
d bit, ti la ngoi v t lu va than nhin dn di co nhiu chi em bao ti qua lanh lung voi
th su. Tm trang ti nh th nghia la gi? Mong ng chi cho phng phap d trn tinh tm
hn. vi ti cam thy nao nao dau kh la..
Ti tra loi: 'Nghia la c d yu chang trai y nhiu ri! C tra loi: 'Khng! Ti chi ti
nghip chang mt thn tr troi, cho ti d co ch co ni ri, do cha ti dinh doat. Ti bao:
'C lm! C d yu ngoi y ma c khng de. Yu la ly cai loi hai cua ngoi lam loi hai
cua minh. C khng so gi ca cho c, nhng c d ly cai hoa phuc cua ngoi kia lam vn
mang cua c, do la c d yu ngoi y ri. Nha thi si Lamartine noi: 'Quand on aime, un
rien vous Iait peur. Khi minh yu, mt vic khng du cung lam cho minh lo so. Ngoi
minh yu la 'l sng cua minh ri! V sau, ti lai hay tin c y d tinh nguyn di ra mt trn
va d cht o sa trong. Ngoi ta du khen c la c gai noc Nam anh dung khng kem dan
ng con trai va tuyn dng cng trn, nhng chi co ring ti la hiu r tm su bi dat cua
nang thi.
47
Tom lai, tinh yu chn tht nao cung du phai co du ba yu t nay: long hy sinh hoan
toan, tinh u ym sn don t nhi va nhuc tinh. Giua trai va gai khng bao gio co nhung tinh
thng ly tong trn mt tinh thn va tinh cam sung ma thiu tinh thng nhuc th pha vao.
Ngoi ta co th vi hoan canh ngang trai khng thuc hin doc su hoa hop th cht, ma
cu dung trn phng din tinh thn va tinh cam d yu nhau nh mt di tri ky, nhng do la
mi tinh ngang trai dau kh nht doi: Lun lun ngoi ta cam thy trong doi co mt cai gi
thiu thn, trng rng, v vi va lm khi di dn su chan nan bi quan ri chn minh vao tu
vin. Lich su xa nay d tung ghi nhung trang tinh su no nung y. Boi vy, nu bit troc
khng bao gio co th di dn tinh yu dy du, tt hn trn tranh troc di, keo v sau kho mong
thoat ni canh bi dat cua mt tinh thng tuyt vong. Nn d y rng trong nhung tinh thng
khoi dim bng tinh tn va tinh cam la nhung tinh thng su nng va bn bi nht, mt khi d
kt cht ri thi khng phng th gi thay di. Nhung tinh thng ha cp cn cu vao nhuc
duc hay tinh cam u ym re tin la nhung mi tinh thin cn, h gp tro ngai thi d tan r va
dem tinh thng khac ma thay vao, khng co gi la kho khn ca. Trai lai, nhung mi tinh do
n nghia gy nn, trong do ly hy sinh lam cn ban la nhung mi tinh gc r rt su xa va bn
bi nht, va nu khng thuc hin doc dy du, thong chi giai quyt tung cung bng 'cai cht
hay 'vao tu vin. 'Khi tinh m xung tuyn dai khng tan! Nhung mi tinh tuyt vong
nay khng co gi co th an ui doc.
Ngoai ba yu t trn dy, lm khi long thng hai cung gy doc tinh yu, nht la di
voi ngoi dan ba. Dy la mt thu tinh mu tu bin tong. Tm hn ngoi dan ba thong hay
thng xot va kho dung dng voi su dau kh, boi vy ta thong thy troc luc chin tranh,
nhiu nu y ta sn soc bnh nhn ri yu thng ho lun. Nhung ngoi dan ng dau kh, sa
ng lm khi cung doc ngoi dan ba giau long tu ai p yu che cho. Phn nay s ban dn
rng hn o chng 'Chon lua ngoi yu.
?
Kinh nghim cho ta thy, khng bit bao nhiu cuc tinh duyn luc ban du mn nng
u ym lm, nhng ngay qua thang lai. dn dn lai tro thanh lanh lung te nhat. It bao gio
thy doc nhung cuc tinh duyn lu bn. Nguyn nhn ni du?
Dung v phng din ngoi dan ba ma tim hiu, ta thy so di ai tinh khng bn bi bng
tinh phu tu hay mu tu, boi tinh mu tu la tinh yu tu nhin cua thin tinh. Trai lai, ai tinh la
mt thu tinh thng loc lua. Tinh thng theo thin tinh khng phai dung dn ly tri d yu
48
thng ma thng la tu nhin, khng so do, khng cn nhc. Boi vy, du co gi di nua, cha
me vn yu con v diu kin 'lua chon, vua y hap tinh, . hoc la tra loi doc nhung doi
hoi nao cua long minh. Ngay nao nhung doi hoi y mt di, thi tinh yu tan v. Nu tinh yu
doi hoi sc dep, sc dep ma phai di thi tinh yu tan mt. Tinh yu ma doi hoi tin bac va dia
vi thi khi tin bac dia vi ht ri, tinh yu s cung theo do ma mai mt. Du co c gng ma sng
chung nhau, su sng chung y chi la mt canh l lang chiu dung. Sng voi nhau nh vo
chng ma thuc su la mt canh sng chung khng tinh ai.
Nguyn nhn thu hai khin cho ai tinh d tan v la su cu tao cua no qua thin v tinh
cam.
Ngoi con gai thong chi quan nim ai tinh theo ting noi cua tinh cam.
Boi vy di voi ngoi dan ba, bt cu mt cu dng nao ma co ve u ym yu thng, ho
thich lm. Vi du nh mt mon qua. Du la mt vt nho khng co gi dang gia, ho khng cn.
Ho rt ly lam sung song hnh din co ngoi tng cho minh mt mon qua du la mt canh
hoa be bn dong. Ho cho do la tong trng cua mt tinh thng kin dao, cua mt cai gi
tha thit dat dao.
Vi th tng qua la ca mt ngh thut: Ngoi dan ba bao gio cung quy trong mon qua ma
minh tng cho ho do long tt cua minh hn la do doi hoi hay xin xo, vi nh th thi gia tri
tong trng cua mon qua y d mt ca y nghia thm trm cua no. Tuy troc sau cung chi mt
mon d nhng mon d tng trong trong hop troc di voi ngoi dan ba s co mt gia tri
tong trng cua mt tm long thng yu v cung u ym, trai lai, trong trong hop sau,
mon qua s chi la mt mon no ma ngoi ta d phai tra cho minh, khng hn khng kem.
Di voi ngoi dan ba, chi co tinh cam va qua tim cua ho chi huy ca doi sng cua ho.
Khng phai noi th la phu nhn cai doi sng ly tri cua ho du. Thong lm khi ngoi dan ba
cung dam sng voi ly tri lm, nhng mt khi ho ma bi bt buc phai tranh du voi long,
thong thong ho s bi tinh thng ly. Ly ma thng doc tinh cam cua ho, thi su thng trn y
cung chi la su thng trn nht thoi thi. Hoc cung s thng doc long ho. nhng voi mt
ci long tan nat.
Tinh cam khng phai la mt diu do, vi nho no ma doi ngoi moi co doc nhung gi cao
dep nh tin tong, hng hai, tn tuy hy sinh.
49
Cho nn xy dung tinh yu trn tinh cam la diu rt quy va dang mong moi lm, song
nu chi cn cu vao tinh cam ma thi d mu hanh phuc ai tinh thi tht la nguy him. Tinh yu
nao ma chi cn cu hoan toan trn tinh cam va chi nghe theo ting goi cua no ma thi thi d sa
vao con dong lm lac tang toc.
Khng cn phai tim vin chung du xa, bt cu mt c gai nao cung co th tu xet ly
minh ma kinh nghim. Hy thanh tht nho lai thuo hy con la thiu nu, nu khng phai tt ca
cung la mt phn dng phu nu, ai lai khng co say m mt c giao nao cua minh hoc mt
vai chi em ban hoc hay ban dng nghip nao cua minh ma tin rng tinh thng y s la mi
tinh bt dit. Th ma thoi gian qua, ngay nay con lai nhung gi? Phai chng bt qua chi con lai
mt vai ky nim diu dang, mt mi cam tinh con sot lai, nhng khng con gi nhung tinh cach
nng chay thiu dt nua. Tinh yu nao cung th, lun lun di tu nng chay dn lanh nhat va
chan ch. Do la dinh lut ma khng mt cuc ai n nao thoat khoi.
Cung co nhiu ban gai theo kim thoi, thich ln la cac ni d hi d co doc nhiu ban
trai tan tinh, noi dua. Nhng thoi gian qua, cac tro dua va tan tinh y tro nn te nhat v si
lam sao! Cai ma luc tre minh thich, nay lai thy chan v cung. Cac cu trai ma troc dy
minh cho la co duyn, n noi d thng thi nay nhn thy toan la d 'h, khng du oc va
v gia tri. Ri thi tu minh lai xa lanh phn hoa, tim sng ni c tich.
Tht ra cung co nhiu cuc tinh duyn cang ngay cang tng phn dm da thng cam,
trai lai cung co rt nhiu cuc yu dng cang ngay lai cang di vao con dong tan tac dau
kh. Nh th cung d cho ta suy ngm nhiu: ta cn phai xy dung ai tinh trn nhung nn
tang khac hn la chi xy dung trn tinh cam sung ma thi.
Nhung cuc tinh duyn dt ngt bung chay nh sm chop la nhung thu tinh duyn d
tan r nht, mt khi tinh cam khu goi luc du mt ln hung thu cua nhuc tinh. Chi nghe theo
ting goi cua 'con tim tht la nguy him di voi hang phu nu da cam, da tinh.
Nguyn nhn thu ba v su mong manh cua ai tinh la su ly tong hoa no, khng bit
nhin thy phn thuc t rt tm thong cua no.
Cai dai mng cua cac c gai la co chng va co con. Ho tin tong s tim doc ni do
mt ngun vui song hanh phuc dep d nht doi. Ho mong moi s doc co nhung ngoi ma
ho co th yu thng, cung hy sinh va lun lun sn sang mong doi ngay thuc hin cai mng
do. Ho tin tong rng ni ngoi chng tng lai cua ho, ho s doc che cho, bao boc, an ui
v v. 'thn cat dng doc nup bong tung qun.
50
Nhung y nghi sau dy, khng phai c y gieo vao long cac chi em mi bi quan. lam
tm ti cuc doi th mng. Doi khng phai toan la mng dep, ma cung khng phai toan la ac
mng. No la mt su chen ln ca nhung vui bun song kh, dy ngot bui ma cung dy nhung
ni chua cay. Mun dung bi tht vong ch thi phai dam nhin thng su doi.
Va dy la 'b trai cua cuc doi. D noi dn yu thng tuc la phai d cp dn ba diu
quan trong nay: chng, hn nhn va con cai.
Noi dn 'chng! Than i! Nu bit rng luc ban du khi dang yu nhau trong thoi ky
hua hn thi ngoi con gai chi d y nht v nhung tinh tt cua vi hn phu minh ma thi. Tai
sao o thoi ky tin hn nhn ngoi ta khng nhn thy doc nhung tinh nt xu xa, phai doi
luc 'n o voi nhau ri, by gio moi chiu d y dn nhung thoi h tt xu cua ngoi minh
yu? Boi vi ai cung vy, du mong moi doc mt hanh phuc tuyt di, so thy su tht ma tu
danh lua minh. bng cach 'dt mng. Nhng khi bi bt buc phai sng chung dung nhau
hng ngay, dn luc ma cai thu chinh phuc cua ngoi dan ng d thoa mn va bt du chan
nan, ln ln ngoi dan ng d mt dn nhung chiu chung, sn don, vn v u ym nh luc
cha coi, diu ma co mt hang ngoi dan ba rt a thich. Cai mng cua ho bt du tan dn.
Lm khi ban con bi ngoi dan ng chan chong ht hui, bt buc ngoi dan ba phai nhin thy
nhung su tht phu phang. Ho du co de tm dia con ngoi dan ng mau thay di th? Co gi,
chi vi tai ho khng bit nghi xa, ho khng bit tinh yu chn tht thong khng bao gio bc
l nhiu. Nhung cu chi vn v, u ym, sn soc qua d thong la nhung cu chi kem thanh
tht, tuu trung co n y chinh phuc hn la thanh tht yu dng.
Lai cung co lm phu nu ri dy s bt mn vi ho mong moi dem thn phn 'nhoc cht
liu b ma gui gm ni mt 'ng chng co du tai luc d bnh vuc che cho dum boc ho.
Nhng ri trai lai, ho cam thy chinh ho lai phai ganh vac va khuyn khich ng chng thiu
can dam va kin gan, thiu tai hoa va sang kin cua ho. Co ng lai tr tai noi khoac, khng
lam sao co th tin cy doc. Co ng thi tinh tinh yu dui, hay lng phi, nghe theo be ban che
chen ti ngay. ng thi keo kit, ke re, cc rc tung dng tung cc. ng thi lai ham m co bac,
hoc ham m hi he hay lam chinh tri. bo 'ba lun ngay lun dm 'phong khng vo v.
Co ng thi loi bing, vic nay hen mai, khng thit nghi gi dn cng cuc nhoc cua vo hin,
n ngay nay khng nghi dn ngay mai, vui du trut do, cui thang lng dem v cho vo con
'mo nhm khng du du vao du cho vic thu xp gia dinh. Co ng lai vut chac, nong nay,
th cc, dc tai., n noi thi chui th nh bon ngoi mt day. ma troc dy vi mun mua
long minh nn d kheo leo giu gim doi cai coi 'b l ba la ma minh tin la co nhiu
51
duyn dang kha ai. Con noi gi gp phai nhung ng chng hay ghen bong ghen gio thi la ca
mt tai nan gh gom! Doi minh s la mt ngoi 'tu ti dang thng. Nhn phm cua minh
di nhin bi cha dap mt cach phu phang. Minh chi con la vt so huu cua con ngoi ich ky,
tha h su dung minh theo y mun.
Cung rt may la khng phai dan ng nao cung co du nhung tt xu y. Nhng, bt cu la
tt xu nao cua ng chng cung s la nim hi hn va dau kh cho cac ba vo.
Di voi ngoi dan ng cung th. Nhung tt xu cua cac ba. sau ngay coi hoi, ng
chng moi nhn thy doc chn tong. Su tht vong cung chua chat khng kem!
Tht ra, khng co ai la hoan toan ca. Nhng co nhung tt xu ni ngoi dan ng ma
ngoi dan ba khng th chiu ni. Cung nh co nhiu tt xu cua ngoi dan ba ma khng co
ngoi dan ng nao chiu ni ca. Ngoi khn ngoan phai d phong troc khi lua chon ngoi
ban trm nm cua minh, vi do 'la ngoi ma minh chiu dung sut doi.
Con noi gi dn hn nhn. Hn nhn no gai minh vao mt cuc doi dy su bun chan va
cuc nhoc. No la nhung cng vic bp nuc, may va, git giu nng n, lao luc. ma ngay nao
nh ngay ny, bun chan v cung. Mi ngay mi lo nu n, sn soc tung ming n ming
ung ma nao co ai bit mo ming cam n mt ting cho vui long!
Sau tun 'trng mt, nhung ting 'cam n, nhung nu coi duyn. khng con nghe
thy nua. Ngoi ta cam thy lam vic nh ke 'ti doi va mt ca tu do di lai tha h theo y
mun nh thuo con con gai. H di phai co ni, v phai co gio nh mt tn 'tu giam long.
Khng co gi nham chan bng canh vo chng sng phai c gng chiu dung nhau vi 'quyn
loi chu khng phai vi 'yu nhau. nh xa nua.
Ri dn khi co con. Danh rng long mong oc cua ngoi dan ba la co con. Nhng
bn hanh phuc co dua con do de. khng bit bao nhiu ni u lo, ngay khng n, dm
khng ngu khi dua tre 'se da, m du. Co con la mt su cuc nhoc v cung. Doi ngoi la
th y! Nhung c nang mong moi hn nhn dem lai hanh phuc tuyt voi. du ch chan
nan troc thuc t ca.
Tuy nhin, noi th thi ngoi con gai khng nn nghi dn hn nhn sao? Khng! Nu
mun tim hanh phuc cho minh thi dung nghi dn hn nhn, vi hn nhn khng bao gio gy
cho minh hanh phuc ca. Trai lai, nu mun gy hanh phuc cho ngoi yu, nu dam hy sinh
minh d mu hanh phuc cho ke khac thi moi nn nghi dn su thuc hin hn nhn ma thi.
52
Yu thng la tim cai hanh phuc cua minh trong hanh phuc cua ngoi, hay noi mt cach
khac, ly cai hanh phuc cua ngoi lam hanh phuc cua minh. Co doc tm trang y moi nn
nghi dn hn nhn va hn nhn moi co th dem lai it nhiu hanh phuc cho minh ma thi. Tinh
yu chn tht s la ngon lua thn, thiu mt ln ln cai long ich ky cua con ngoi, l di nhin
la sau khng bit bao nhiu dau kh.
53
hng 4
MT VI HI NG CA I TNH
Ngay xa, su lua chon trong vic hn nhn phn nhiu du do cha me chi dinh, nghia la
cn cu trn l tr, chu khng dt trn tnh cam. O phng Dng cung vy m o phng Ty
cung vy.
Ngy nay c nhn chu nghia cua Ty Phng ln dn cuc d, ngoi ta doi hoi quyn
yu dng tuyt di va dong nh phu nhn ca quyn han cua cha me, cua gia dinh. Hai l
cuc doan y kho ma mu hanh phuc doc cho con ngoi, nu khng tim doc th qun bnh
giua hai ch d.
Li tri cung nh tinh cam du phai c muc d. Hn nhn ma hoan toan cn cu trn l tr
th khng khc g mt cuc bun bn, ma hn nhn hoan toan cn cu ni tinh cam nht thoi,
th cuc hn nhn y cung kho bn vung.
Ngoi ta thong lm ln giua i tnh voi hn nhn v cho rng hn nhn l cuu cnh
cua i tnh. Khng! Hn nhn khng phai cn l i tnh thun ty nua, m n tro thnh phn
su. Boi vy lm ke thch sng mt doi lng man voi tnh yu m khng bao gio chiu chinh
thuc coi ai ca. C ke bao rng: 'hn nhn la nm m d chn ct ai tinh.
Cai do co dung mt phn no.
Mt thi ho Php ni:
'Ai tinh con vat qui k
oi th song mi, no th cht di`
3

Nu ta r tm ly cua ai tinh, bit r cch bt sinh cua n, th bit r su mn moi v tiu
vong cua no cung nh tt ca moi su vt trn doi.

3
. 'Amour! Oh letrange na une.
Qui vit dinanition et meurt de nouriture!
A. de Musset.
54
Ngoi xa co noi: 'Pham su nan cu giai tuyt m; cp nng nh nguyn, huu thong
tinh. (Vic g m kh cu mong du l vic tt dep nht, nu mong moi va doc thoa mn
th vic y chi l mt vic rt tm thong). Dy l mt quy lut su sc nht v tm ly ma
chng ta nn hng ngy tm nim: lut 'nham chan rt trng tron, rt chn chong, nhng ta
phai c gan nhn nhn no d khoi phai tht vong ch. Tht vy, mt mon d ma ta cha co,
ta dang them thung mun co, thi di voi ta n qu gi khng bit chung no! Su thiu thn
nung nu lng ta tha thit di voi n tro nn cng ngy cng mnh lit, khng khc no khi ta
doi khat ma mong mun doc mon d n hay chen noc. C lac vo bi sa mac, c bi ci
kht giy v, moi bit ci qu cua mt giot noc l th no! Gi lc by gio ai dem di cho ta
ca mt giang sn d ly lai bat noc, nht dinh ta khng di. Ci qu cua mt vt, l nho ni
su thiu thn, su them thung mn y ma co. Chen noc y di voi mt ke d doc ung no
n ri th chi cn l mt chen noc thua c khi mnh mun ht d. la dng khc.
Boi vy di voi ngoi dan ng, vi hn th quy hn ngoi vo d coi. Ai tinh cung chi
l mt kht vong. Cho no doc thoa mn th lng khao kht giam ln va co th di ln dn su
dung dng va lanh lung ch chan. V vy hn nhn l su thoa mn cua ai tinh va nhn do ma
i tnh bt du giam xung, nu khng bit nui dng n. Bit r nguyn nhn lm suy giam
i tnh, bit r nguyn nhn git cht i tnh, tuc l bit doc ci ngh thut nui dng i
tnh ri vy.
Boi vy nhit d i tnh cng cao ln bao nhiu, th su ngui lanh cua n cng xung le
by nhiu. Trong tnh yu, h 'vi bi th vi lo, 'thng nhau lm, cn nhau dau.
Bit bao cp uyn ng yu nhau nng chay dn quyt tm nu khng ly doc nhau
thi 'cuc doi s tt lua long. va co khi 'dong noc lanh s l h bac mang. Th m
cung nhan nhan nhung cp uyn ng y ko nhau ra ta ly di hay la 'thanh toan no tinh
bng soi dy oan nghit. Giot noc mt cua nhung ke 'lanh lo c phong, bn ci Thi
binh dng cung khng sao chua doc!
i tnh l mt suc manh m u v to tt nht trong doi mnh. Vy phai bit r n, hoc
khng th doc, cung nn bit qua su pht sinh cua no ni du va cai gi la mon n nui
dng n, chung y moi mong lua chon doc ngoi yu va mu doc hanh phc trong tnh
yu m thi.
55
Ta c bit mnh mun g khng? Chi c khi no ta bit r minh mun g, th moi mong
tim doc phng th d dat mun y. Con ngoi so di khac hn loai cm th l bit doc
ci g mnh mun v mnh lm.
i tnh l mt ci g phin phuc lm. Phn tich no ra d d b nghin cuu, nhng su
tht n l mt thu gi do khng th phn tich doc. Ai tinh la mt cai gi do mo mit m u, th
cang d cho n trong m u, th n thm ve dm da, ma dem no ra anh sang r rng th c khi
n lin tro ln chan chong ma tan mt.
Dy l s phn cua ai tinh hoan toan cn cu trn sc duc: i tnh xc thit.
Ai tinh ma vinh vin phai la ai tinh do n nghia va long than phuc gy ra. Vinh vin dy
la di nhin vinh vin mt cach tng di.
Ta nn bit rng: chinh phuc tnh yu, th d; ma nui dng tnh yu cho doc bn bi
lu di l mt diu rt kh.
Nui tnh yu c nhiu cch:
Nu tinh yu gy ra luc ban du l do nhuc duc, th phai ly nhuc duc m nui n.
Nu tnh yu gy ra do sc dep hp dn m thnh, th phai ly sc dep m nui n.
Nu tnh yu do su n nghia hay long kinh phuc gy ra, th phai ly n nghia ma nui
n.
Do nhuc duc v sc dep ma gy, do la thu tnh yu d chn nht, v thi quen lm mt
ca ci th cua nhuc duc, hung chi sc dep lai l ci g d phai mo hn ht, boi sc l ci
chng tn nht ni ngoi dan ba.
Ngoi dan ng phn dng du yu theo sc dep. Ke yu theo sc dep th d nhm chn,
v sc dep khi cha v tay minh thi dep, m v cua mnh l ht dep. Cho nn moi co cu 'Vo
ngoi lun lun dep hn vo nha, hung chi sc dep mau tan. nn ngoi dan ng yu sc
dep s khng bao gio thoa mn: ho nh con bom chi hoa, di thay. thay di mi.
Chi co ai tinh do n nghia va long kinh phuc gy ra thi tng di c nhiu diu kin
doc min vin. L v nhung hang ngoi yu nhau v nghia l nhung hang dung trn con
ngoi tm thong nhiu bc. Tinh yu cua ho o trn thong tun cua xc thit v thuc v l
tong. Ngoi ban n thong yu mn ngoi tho n cua mnh nhiu va ngoi tho n thong
56
cam thy knh phuc ngoi n cua minh mi mi. Nho th m cuc tnh duyn c th trong
cuu va dm da mi doc. Ngoi dan ba thich bao boc, che cho. Nhng trai lai, cung rt
thich doc bao boc, che cho.Doc bao boc v che cho, tuc l ho cam thy doc yu nht,
doc cng nht, doc co ngoi yu thng va va mi mi lo nghi dn mnh. Hanh phc nht
cua ngoi dan ba la ni do. Cho nn nhung ngoi dan ba ngay ti chi phai lo cho chng con
ma khng doc chng con lo lng lai cho ho, do la nhung ngoi dan ba le loi, c dc nht
doi, nghia la dau kh nht doi. Dnh rng doi ho l cua mt ke hy sinh nhng ho c cn thy
doc bao boc, doc che cho doc u ym, nghia la doc yu thng, doc co ngoi lun
lun nho dn ho.
Dy l s phn cua ai tinh vt cht, ai tinh cn cu trn sc dep v nhuc duc, hoc trn
nhung 'tinh cam re tin, cua cam tnh hay thin cam. Ta nn nho c nhiu loai tinh, thong
khi ha ln nhau, lm thnh i tnh voi tt ca y nghia dy du cua n.
I. Ai tinh cn cu trn xc thit th c mt; n do xc thit v nhuc duc thuc dy. Con trai
con gai dn tui lng duc bng bt, gp nhau nu vua mt nhau, trai th khoe manh, gi th c
sc dep l ho 'cam nhau, chung quy trong thm tm chi nghi dn tnh duc m thi v tm
cach d thoa mn. V ho goi do la yu thng, nhng thuc su chi thun l mt thu i tnh xc
thit. Loai tnh ny rt d bc phat va cung d chng tn, d si ni ma cung d mau ngui
lanh. Nhng rt may con ngoi vn minh, khng phai nh con ngoi c s, ai tinh chng
phai chi thun ty l thu di tim thoa mn nhuc duc nh loai thu ngoai dng. Du sao tinh duc
ho cung dom mt vi yu t tinh thn, nghia la ho cn c cht e l, lim si va cung bit lua
chon theo cam tnh ring.
II. Ai tinh cn cu trn tnh cam th c phn su sc hn, nhng cung phai d phn bit
bn loai sau dy:
a. Yu v tnh cam
b. Yu v thin cam
c. Yu v u ym
d. Yu v tinh thuong
Hai thu tnh cam trn, cam tnh v thin cam l nhung thu tnh cam nng can, gia tao,
cn hai thu tnh cam sau, l tnh u ym v tinh thuong moi tht l loai tnh yu su sc v
chn tht.
57
a. Phn nhiu ngoi ta yu nhau v cam tnh hoc thin cam, nn tnh yu d phai lat
lm. Cam tnh l mt thu tnh cam pht sinh do mt b thn kinh nhay cam chu khng bt
ngun o mt ci g su xa, thing ling cao ca. Cam tnh, d l cam tnh chnh hiu, cung rt
gn voi thu tnh cam ma ngoi ta quen goi la 'tinh cam re tin. Trn dong tinh ai, ngoi
dan ba con gai thong vong phai cam by cua thu 'cam tnh gia hiu nay. Mt cht n hu
nho nho, mt chut sn don tan tinh, mt cht chiu chung x giao. cung d gy cam tnh,
ri di dn thin cam, ri di dn yu dng. Di khi ngoi dan ba con gai y vn thy r cam
by y, nhng vi non long nhe da ma dt chn vo khng hay. Cu chuyn mt c kia di lam
hng bui, c mt cu trai sn dong da roc, moi moc ngi xe hi. ma c ta dm ra 'cam
tinh ri hua hen hn nhn! Tu ngay coi hoi nhau xong, th c y lai tro v canh cu, di di v
v mt minh khng ai da roc nua.
Tnh yu chn tht cn phai di su hn nua. Trong i tnh, tnh u ym v tnh thng
moi tht l nhung soi dy thing ling c th rang buc hai tm hn vo mt s phn cho dn
ngay di mai toc dim sng, khi ma lua duc d tan, long xun heo ht.
b. Tnh u ym l mt thu tnh cam khng cn nhc, khng cu n, khng so do loi
hai. Tnh u ym th nung chiu, rt khoan dung, v nhiu hy sinh. trong phim 'anh sang
d thanh co k lai mi tnh u ym cua mt chng ngho kit l Charlot. Chng yu mt c
gi bn hoa m mt. Chng khng n nhoc nhn lam du moi ngh d kim tin chua mt cho
nang. Dn khi nng sng mt. thi dau don thay, nang d v tinh khng nhn ra ngoi n v
cung la ngoi yu cua nang. Troc canh o le y, chng khng mun ni thm mt loi, nht
dinh hy sinh toi cng, lui thui quay v d ngoi yu khoi tht vong. Do la thu tinh 'tu tm
ho hip dy hy sinh v tha thu. Hon ton vi tha khng c cht g chinh phuc hay chim
doat ca, nh nhung thu tnh v duc vong hay xc thit gy nn cua phn dng trai gai ngay
nay.
Tnh u ym chng nhung nung chiu tha thu v hy sinh m lai cn dm nhn ly tt
ca nhung tt xu, tt ca ci s kip cua ngoi yu. Noi dn tnh u ym, ngoi ta lin tong
dn tnh mu tu. Trong gia dinh ba me thong u ym nhung dua con h hong, bac bo hoc
yu dui tt nguyn. C khi cn hy sinh ca tnh mang cho con. Tnh u ym co khi di dn
nhung hy sinh m qung, ngu xun. troc nhung tnh yu bi bac. Nu yu v cam tnh hay
thin cam cung s thnh m qung gh gom nhng khng co hy sinh vi no la tinh yu ich ky:
ho dm git nhau nu ho khng doc yu lai. Nhung vu an tinh rung ron thong xay ra du la
do i tnh xc thit hay do cam tnh bng bt ma khng dng thoa mn gy ra. Tri lai, c ng
58
cha b me no lai git con vi no phu phang bi bac chng? Tinh u ym n cn k voi mu
tu. Tnh cha con cung lm khi su sc khng km g tnh mu tu.
C mt ngoi cha co hai dua con trai. Ngoi con ca thi sing nng, lam lu lam n bn
canh cha gia. Ngoi con thu nh th bing nhac, ham chi boi, n sai phung phi. Ngay kia
ngoi con thu bao cha chia gia ti lin, d anh ta di xu khac lam n. ng cha cung chiu
long. ngoi con thu ly tin di xu khc tiu xi trc tng, tiu sach tin bac phai di lam
mon cho ngoi ta, ngoi cha o nh vn cho doi ngy v cua dua con hoang. Ngy no ht
suc cuc kh doi lanh, anh ta lin m v chiu ti voi cha, mong nho hong doc chut cm
thua, chu khng mong gi doc tro v 'ngi cu. Th m ng cha hng ngy trng con, khi
thy dang dua con hoang, ng lin chay dn m chm ly. Ngoi con bt hiu vi xua tay
cha bao: 'con dc ti voi troi, voi cha. Con khng xung dang la con cua cha nua. Nhng
ngoi cha bao dem qun o tt dem mc cho n v lm tic to d mung ngay dua con hoang
d tro v. Tinh cha me thng con v bo bn dy hy sinh v tha thu. Tnh yu chn tht v
su sa phai l thu tnh gn voi thu tnh u ym ny. Tnh bao boc cung thuc loai tnh ny;
tnh yu ny l thu tnh su sc v bn bi nht.
Ngoi tnh u ym cn mt thu tnh cam khac cao hn va dang quy hn. Do la tinh
thng. Tinh u ym, cung nh tinh thng du do mt gc ma ra, la hy sinh. Nhng 'tinh
u ym c tnh cch tiu cuc, con tinh thng lai c tnh tch cuc.
Ngoi nao d yu bng tnh u ym thong c tnh yu dui, nung chiu, bng lng
voi nhung gi d co, khng n hoc khng dm sua di ngoi yu v so cham vo lng tu i
va lam dau long ngoi. Tinh 'u ym thong l thu tnh yu cua b me. Tri lai 'tinh
thng la thu tnh yu su nng, dm da nhng la thu tinh yu 'xy dung cua ngoi cha
'Thng khng phai lun lun co nghia la 'nung chiu. Ngoi ta thong nhn thy
doi ci ve khc kh, lanh lung cua mt vai ngoi dan ng, mt tm long yu thng tha
thit. C th ni rng trong 'tinh thng co mt phn ly tri du vo. N gn voi tnh bng
huu, tri m, gn voi tinh cha con hn la ai tinh thong cua trai gi thin v vt duc: 'tnh
thng trai voi 'tinh u ym. Ta nhn thy mt su c gng d hon cai d sua di ngoi
yu d ho tro ln tt dep hn va hanh phuc hn. Yu bng tnh u ym va tinh thng thi dam
liu 'sng cht voi nhau m khng bao gio phu bac, du phai ngoi yu bi phan.
Tnh u ym va tinh thng tuy hai ma mt: mt thu th tiu cuc mt thu th tch cuc.
Nhng mt tinh yu dy du phai c ca hai tnh cch tiu cuc v tch cuc y, nghia la nung
59
chiu nhng lun lun, nu cn, th phai co du can dam xy dung. Tnh u ym thun ty d
lam dau kh ngoi mnh yu bng su dau long cham vo lng tu ai. Cng va nhu phai doc
dung ha voi nhau th tnh yu moi gy doc hanh phc hon ton. Ta c th tong trng
tnh u ym bng mt v du cu th ni vo tung 'anh sang d thanh d k trn. Khi chng
Charlot bit rng ngoi mnh yu khng th yu mnh, th chng v hanh phc cua ngoi
mnh yu, hy sinh hanh phc cua mnh, bo ra di d cho ngoi yu doc tu do hanh phc theo
mun. Nu chng Charlot vin vo nhung hy sinh cua minh d doi hoi cho ky doc tnh yu
cua c gi bn hoa kia, th tnh yu cua chng khng cn phai l tnh yu chn tht nua. Yu
tuc l hy sinh. Nu mun doc vic cho minh ma gy dau kh cho ngoi yu th tnh yu y
cha tht la tinh yu. Do chi la 'yu minh chu khng phai la 'yu ngoi.
Nhung tnh yu chim doat, cung yu tha thit nng nan, nhng nu khng doc tra lai
nh o trong hop gp ke lanh lung bi bac th ho thng tay st hai hoc mt cch tiu cuc
hn, lam cho ngoi bi phan diu dung ch. Nhung ke yu v cam tnh hay thin cam rt c
th 'tinh toan ngay trong tinh yu.
'Ji may khi yu m chc duoc yu?
Cho rat nhiu, song, chng nhan bao nhiu`
Tri lai ke yu v tnh u ym va tinh thng th khng bao gio so do, cn nhc: ho yu
l v ho yu. va du th nao cung vn yu mi mi. C tht vong ma dau kh, thi tha 'mt
mnh, mnh bit, mt minh, minh hay chu khng bao gio doi hoi hay on trch g ai ca. C
ke th huy mnh hoc vao ni tu vin, quyt tha 'khi tnh m xung tuyn dai cho xong,
chu nht dinh khng bao gio gy kh cho ngoi mnh yu.
Ai tinh cn cu trn tnh cam tuy mun mt, tuu trung khng ngoi nhung loai d noi
trn. Phai bit phn bit cho k, mi khi ta nghe ngoi ta tho the voi ta: 'Ti yu.!!! thi
nn binh tinh ma suy nghi va tim hiu tnh yu m ho d th l voi ta l thu tnh yu g?
III. Nhiu khi chng ta cam thy yu thch mt ngoi nao do, ma ta cho rng do mt
khuynh hong tu nhin cua long, nhng tht su khng phai th. Tinh yu nay la tinh yu 'ly
tong nghia la khng cn cu vo thuc t ma cn cu vo mt 'hinh anh ly tongma minh d
m p by lu nay. Phn nhiu ngoi c hoc thuc cao co tinh tinh cao quy thong mng mt
'ngoi tinh ly tong. Ngay nao ho gp mt ngoi no thuc hin doc mt vi nt hnh anh
ly tong cua ho l ho yu mt cach say m dao d. Trong tinh yu nay ngoi ta thong ly
mt ci mng lm ci thuc. Nh trong mi tinh Trng Chi ngoi con gai nghe ngoi danh
60
c ht hay lin ly tong ha v dt mng. dn sanh bnh tng t khi vng bong ngoi y.
Nhng khi nang thy dng hnh dang tht cua chang ng phu, mng tnh lin tan v.
Nh th, bt cu trong cuc tinh yu nao cung khoi du bng t nhiu 'dt mng. Tinh
yu m chi thun thuc 'thn tri la nhung mi tinh sung song nht, v ho d ly tong ha
ngoi yu, nhng s dau don nht khi mng tnh tan v. Tnh sm chop thong o trong loai
tnh ny.
Tm lai ai tinh ma vinh vin nht l nhung thu ai tinh thuc v tnh cam cao dng, tuc
la 'tnh u ym va 'tinh yu thng do 'n tinh troi buc nhau hoc long 'kinh phuc gy
nn.
Tnh yu no do nhuc duc v sc dep gy nn s l thu tnh d chn nht, v thi quen
s lm mt ca ci th cua ca nhuc duc v sc dep l ci g d phai mo hn ht, boi sc dep l
ci mau tn nht ni ngoi dan ba. Hung chi di voi ngoi dan ng, cai dep m v tay mnh
ri thi co dep dn my cung s thanh cai dep chn. Cu ngan ngu d co ni: 'Vo ngoi hng
xom cung dep hn vo nha. Chi c i tnh gy ra v n nghia hay lng knh phuc thi tng di
c nhiu hy vong doc vin mn hn. La vi nhung ngoi yu nhau vi nghia la nhung hang
ngoi dung trn con ngoi tm thong nhiu bc. Tnh yu cua ho dung trn thong tng cua
xc thit. Ngoi ban n thong u ym ngoi tho n cua minh va ngoi tho n cam thy knh
phuc ngoi n cua minh mi mi. Danh rng ngoi dan ba thich che cho, bao boc. ma cung
thich doc che cho, bao boc. Doc che cho bao boc nghia la ho cam thy doc yu nht,
doc cng nht, doc co ngoi mi mi lo nghi dn mnh. Hanh phc nht cua ngoi dan b
l o ni do.
Yu, la hy sinh. Ngoi ta khng th quan nim doc khi d goi l yu m khng bao
gio thy hy sinh cho ngoi mnh yu cht g ca. Hung chi la ngoi dan ng nu thiu nng
luc bao boc che cho, day d thi lam sao doc ngoi dan ba kinh phuc. M trong lng khng
cn knh phuc thu hoi lam sao ngoi dan ba co th yu mnh. Chu yu lun lun di theo chu
kinh. Khng kinh ngoi dan ba khng th nao yu doc nua, yu mt cch lu di.
61
hng 5

i tnh c l l mt vi thn ranh mnh nht. H yu la mu quang.
Pascal noi: 'Tinh co nhung ly l ring cua no ma ly khng th no hiu doc
Ngoi Hy Lap tong trng thn i tnh l mt ngoi trai nho c mt ti tn v cy cung
thn. H ngoi no bi mui tn y thi yu thng mt cach mu quang din cung. nh bi noc
dc lm mt ca kha nng ly tri. Yu thng la mt cai gi do bi mt khng th ct nghia doc.
Con ngoi rt tu hao la vn minh, nhng h bi mui tn dc cua i tnh ri, th thnh mt
con ngoi tm thong ngu dai. Cu chuyn Samson v Dalila l mt chn ly ht suc lanh
lung chua chat. Ly tri ma dung troc i tnh chi cn l mt buu bi ht dung doc nua.
Cho nn ban dn su khn ngoan v i tnh tht l mt vic lm rt kho. Ai la ngoi
dung tui, d kinh nghim cuc doi nhiu, nu nho lai lc tui xun khi i tnh bng bt, s
thy ly tri khng n thua gi nua ca, mt khi m i tnh ni dy.
Nhng o dy khng noi dn i tnh m chi ban dn hn nhn. Nh chung ta d thy
troc dy, hn nhn va ai tinh du con ging nhau, v hn nhn khng cn phai l i tnh
thun ty nua. ma no d thanh phn su. Ni th khng bao hai thu do nghich nhau du.
Nhng ta nn binh tinh d tm hiu r y nghia cua hn nhn la nh th no.
Danh rng hn nhn phai cn cu trn tnh yu v nho no nui dng sut doi. Ngy no
tnh yu ht th cuc hn nhn cung kho bn vung, nhng su tht i tnh chi dong gop mt
phn trong hn nhn. Hay ni mt cach khac ngoi ta c th yu thng mt ngoi nhng
khng bao gio dm nghi dn su kt hn voi ngoi y. L v c khi kt hn voi ngoi y, s l
mt su lm ln tai hai nht doi mnh. Tai sao th?
D mun, d khng ta phai quan nim hn nhn l mt hanh dng c muc dich x hi
va di nhin hanh dng y bt buc ta c nhiu trch nhim ht suc nng n. Ta thong c lm
tong hn nhn chi l mt hanh dng c nhn v chi quan h dn ca nhn ta ma thi. Ta
khng doc quyn suy nghi va quan nim n mt cch ch ky nh th doc.
i tnh chi l ch ky, ch ky cua bn trai gi; cn hn nhn khng th cn cu vo lng
ch ky doc nua, ma no la c so cua su thnh lp gia dinh, sanh con va nui dng day d n
62
cho chu dao. Nghia la chung ta chng phai chi l cp tnh nhn m thi m sp tro thnh
mt ng cha v mt b me voi tt ca y nghia thing ling cua no. Ma d lam cha lam me th
khng con doc quyn chi nghi dn mnh nua, su thuc l phai sng v con. i tnh l vi ky
m hn nhn l vi tha v v th ta nn d phn bit l y. C khi n lai nghich nhau l khc
nua: mt ngoi dan ng co th yu thng dm dui ngoi dan ba, nhng khng xung dang
lm mt ngoi chng. rt c th v phng din ca nhn, ngoi dan ng y s lm cho vo
mnh hanh phc lm, cai do d la nhiu lm ri. Nhng v phng din con ci ho c gip
cho vo mnh sng mt doi sng dy du, hanh phc cua b me khng? Ngoi dan ba nao cung
vy, bn canh phn su l mt ngoi vo, cn c phn su cua mt b me. va co khi tinh mu
tu cn quan h hn ai tinh. Liu anh chng ny c gip cho vo mnh lm trn thin su cua
mt b me ly tong khng? Cho nn co khi di voi ngoi dan ba, ngoi dan ng co th l
mt ngoi tnh tt, m l mt ngoi cha khng du t cach. Nh th hanh phc cua ngoi dan
b khng thuc dy du va co khi dau kh nhiu v phn con cai. vi tinh mu tu l tnh cao
nht cua ngoi dan ba. Ngoi dan ng y khng c quyn coi ngoi dan ba nay lam vo.
Ngoi dan ba co th yu ngoi dan ng mt cch tha thit voi tt ca tm hn. nhng
rt c th v su yu thng qua d y ho rng buc mt cch ht suc ich ky ngoi dan ng no
khng cho bay nhay thoa mn ci ch tang bng., va nh th c khi lm tiu tan su nghip
cua ngoi nay bng nhung soi dy rang buc cua hn nhn. Vy ly chng khng co nghia la
bin ngoi yu cua mnh thnh mt tn n l v lm kh ho sut doi.
Th thi d noi dn hn nhn la khng con doc d cho thi duc diu khin nua m phai
d mt phn ly tri vao dng xem xt lai. ta cn phai nhiu binh tinh lm moi doc.
Vy phai doc lua chon mt cch tu do. Du ta yu thng ai dn buc nao, troc khi
nghi dn hn nhn, ta phai dn do suy nghi va cn nhc cho tht k. Troc mt hanh dng v
cung quan trong cua doi con ngoi, ha phai la mt vic lam cu tha nht thoi ? Vy ta phai
dt vai nguyn tc quan trong dc bit troc khi quyt dinh.
Lua chon ngoi ban trm nm! Danh tu y chi cho ta su ht suc quan trong cua vn d.
Mt ngoi ban thong, nu thich thi sng chung, ht thich thi xa nhau. Nhng bao la ban
trm nm, ta nn nghi dn su phai chiu dung sut mt doi ngoi cua minh.
Khng gi dau kh bng phai sng chung voi mt ngoi ma minh khng yu hay khng
th yu. Xa ngoi yu la kh, nhng sng voi ngoi minh khng yu lai cang kh hn nua.
63
Hanh phuc gia dinh phn quan trong nht la do ni su kheo leo lua chon luc ban du.
Nhng thanh nin nam nua dn tui lp gia dinh, phn dng kt hn mt cach cu tha, liu
linh khng tong tong ni. Phn dng, ngoi ta v tinh dn khng bit r tai lam sao ho
lai kt hn voi nhau?
1 nh h
Co nhiu ke yu nhau voi mt tinh yu ngu nhin bng bt nh 'bi li tm set. Ho
vua gp nhau la tht ln ho yu nhau dm dui, say m. khng hiu tai sao yu?
Ho gp nhau trn toa xe, hay trong mt cuc gp g nao; di xem hat, di chi chung,
v.v. Ri dm ra co thin cam yu nhau va doi coi hoi nhau trong thoi gian chop nhoang.
Nhung mi tinh chop nhoang nay, kt cuc it khi thy no doc vin mn. vi phai tan
ta mau chong theo dinh lut: h bao phat thi bao tan.
Nhung 'mi tinh du phn nhiu la nhung tinh yu sm set tht tai hai khng th k:
'Nm lu moi bit dm dai, chi lu moi bit la ngoi c nhn. Mun cho tinh yu doc lu
bn, troc ht ngoi ban trm nm cua minh phai la mt ngoi tri ky. Co du vua gp nhau,
lai co th vua yu nhau va hua hen trm nm mt cach liu linh th! Nhung ke co th lam
doc vic y phai la nhung ke thiu kem kinh nghim va khng sanh soi v tm ly ai tinh.
Nhng lm khi nhung mi tinh nay cung doc trong cuu va hanh phuc. Cai do la nhung su
may mn phi thong. mt ngoai l. Ta dung quan nim hn nhn nh mt cuc danh s.
'Co troi ma cung co ta va co 'tn nhn luc moi tri thin mang.
Nht la tui tre la bng bt. Mun nghi dn hn nhn phai it ra co mt s tui, co
nhiu kinh nghim va nhiu quan sat. Cho nn co nhiu thanh nin nam nu vin ly cai tn
'mi tinh du d che dy mt mi tinh lng man bng bt va thiu kinh nghim cua tui dy
thi. Cn thit la trong nhung mi tinh nay, du duc vong ln cao d nao, ngoi trong cuc
nn trn tinh tm hn minh, kim hm duc tinh d suy nghi coi minh co th nao thit lp trn
mi tinh chop nhoang y mt cai gi lu dai va bn bi khng? Cai do doi hoi ni minh nhiu
tu chu. mt duc tinh ma thanh nin nam nu kho long co doc. Phai tu minh co yu mt ln
ri, moi hiu r rng, luc minh con tre trung, kho ma lam chu doc long nhung khi gp phai
mi tinh du. Trong khi ai tinh bng bt, tht kho ma gin giu ly tri sang sut, binh tinh d
xem xet. Khi ta yu thi ta khng thy gi la tro ngai ca. Tt ca nhung gi chng lai, ta du dap
bng: bt k loi can ngn cua thn bng c huu, bt k lun thong dao ly, bt k d lun
chung quanh. Troc kia, du ta d co sn y dinh v hn nhn nh th nao, hoc ta tu nhu nu
64
ta kt hn, chng hay vo ta s phai co nhung duc tt nao va khng co nhung tinh xu gi,
v.v. nhng mt khi ta yu. thi nhung nguyn tc xa kia s khng con hiu luc nua.
Yu nhau van su chng n,
Du trm cho lch cng k cho bng.
Ngoi trong cuc bao gio cung mu quang. Vy gp nhung trong hop nay, ta nn hoi y
kin quanh minh. nhng khng phai dung ai hoi ny. Nhiu y kin qua chi lam ri long
minh thm. 'Ct nha bn dong ma dung ai cung hoi y kin thi ba nm ct khng xong.
Bt du yu thng bao gio cung khoi bng mt cai mng. Hoc minh m mt vi hn
phu hay vi hn th ly tong, hoc minh cam vi mt vai net hay dc bit trong dung nhan, hay
trong tinh tinh. Ri nhn mt cai d lam minh xao xuyn y. minh bt du dt mng. Tri
tong tong, d phu ln ngoi yu dy hoa mng, minh tong tong, minh ban cho ho khng
bit bao nhiu cai dep, minh thi vi hoa ho. minh siu vit hoa ho. di voi minh, ho la mt
dai qun tu, mt vi dai anh hung, mt bc vi nhn, mt con ngoi ly tong ma. su tht ho
khng co gi ca.
Cu chuyn 'khi tinh Trng Chi v mt vi du dy y vi. Mt dang con gai trm anh
th phit, thong ngi dua cua s trn mt cai lu cao d thu thua doc sach. Mt hm co
ngoi danh ca, o du dn du thuyn, trn con sng k canh. Chang co ting ca quyn ru
lam sao. ngay ngay nang tua cua s lng nghe. Va bt du dt mng. Nang m tong mt
thanh nin co ting ca hay nh th, chc phai la ngoi tun tu khi ng. Mt bua chang
khng dn du thuyn ni do nua. nang cho doi sut ngay. ri ngay qua ngay, nang nho
nhung ma phat bnh tng t. khi nang thy doc 'ngoi trong mng chi la mt ngoi
chai loi th kch thi mng cua nang tan mt.
Cu chuyn trn dy co ba dim nn d y: Tinh yu bao gio bt du cung bng mt cai
mng, k do la su vng mt cua ngoi minh yu la diu kin thun tin nht d cho minh dt
mng. tri tong tong nhn mt vai dc dim ma minh d cam doc ni ngoi yu, dt
thm nhung lu dai ti dep va phu ln ngoi minh yu toan la hoa l. Giai doan kt thuc la
su chung dung hang ngay lam l ra chn tong cua ngoi minh yu mt cach ht suc trng
tron rng cai mng dep chi la cai mng ma thi va su tht ht suc no n chua chat do la giai
doan tan mng.
65
Nhung mi tinh chop nhoang hay la mi tinh du cn cu vao mt su rung cam dt ngt
bt thong va sm chop nh th. thong la nhung mi tinh lng man ma tui thanh nin
phn nhiu hay vong phai.
Gp nhung mi tinh nh th, thi khng con dung dn ly tri lam gi doc nua, di nhin do
la nhung mi tinh pho cho may rui. khng co gi bao dam ca. Yu nh th thi khng th ban
dn vic lua chon gi nua doc.
Nht la phai d y trong nhung 'mi tinh set danh, cai hi hp cua qua tim du tin
thong gy ra do mt vai duc tinh d yu. nao.
Nhiu ngoi quen voi ti, bi 'mi tinh set danh, sau khi tan mng thu tht voi ti:
'Ti yu anh y vi anh noi chuyn co duyn., hoc: 'Ti yu anh y vi thy anh noi n
tn, khng sung s nh cac ban trai khac., hoc: 'Ti yu anh y vi thy anh nghim
trang va hoc gioi, hoc: 'Ti yu c y vi c y co cai ming coi duyn dang qua!. Co khi
con t hn nua: 'Ti yu c y vi c n mc kiu dim qua!.
Chi cn cu vao mt vai dc dim kha ai cua tinh tinh hay dung mao bn ngoai ma yu
va coi hoi nhau trong mt thoi gian chop nhoang. tht la liu linh ma xem thong hanh
phuc cua minh khng th noi. Nhung mi tinh sm chop y. doc d cao va quang cao chi
trn man bac va tiu thuyt, chu tht trn doi, su hanh phuc lu bn cua no la mt ngoai l ma
thi. Ta nn nho tiu thuyt hay trn man bac ngoi ta khng trinh bay cai kt cuc min vin
cua no sau khi kt hn, ma ngoi ta chi trinh bay no tu luc phat khoi dn luc kt hn ma thi.
Ngoi ta khng dam trinh bay su tht, vi chinh ngay kt hn do thong lai la ngay chn ct ai
tinh. Va nu ho trinh bay, khan gia bi tan mng ca, ri lam gi hp dn va lua bip ho doc
nua? Ngoi ta so di thich doc tiu thuyt hay thich xem xi n la di tim an ui va m mng d
bu vao su tht ch chan nan cua ci doi te lanh va v vi cua thuc t hang ngay. Cung co mt
di cun tiu thuyt hay tung hat su sc da b mt tht cua kt qua ai tinh sm chop y.
nhng rt it, bn canh nhung tac phm ct xoay tin bng cach thoa mn nhung doi hoi thp
kem cua con thu trong con ngoi.
Voi ke bao: 'Ti yu anh y vi anh y noi chuyn co duyn. sao ta khng tu hoi
sut doi anh y co noi chuyn duyn dang mi nh th khng? Hay la co luc nin thinh? Va
luc nin thinh ho co con duyn dang hp dn minh nua khng? Va su duyn dang y co phai la
thut kheo tan tinh hay khng? Va liu anh y co ngh thut tan tinh mi khng?
66
Nu yu vi anh y hoc gioi, nghim trang. bit du cai mng anh y du phai hoc gioi
d giup doi ma hoc gioi d dao mo va co rt nhiu ke hoc tht gioi d ri sau ra doi lam tay
dai bom va chm dut cuc doi minh trong chn lao tu! Co tai khng ma thi cha du. Ha ta
khng bit cu bt hu nay: 'Tai thng duc vi tiu nhn ma 'duc thng tai vi qun tu sao?
Ke co dai tai nu khng thanh bc dai thanh s la tay dai gian. Hoc hoi khng phai bao dam la
mt ngoi qun tu. Trong doi ke 'nng thuyt bt nng hanh rt nhiu.
Ly do ma suy ngm nhung cam xuc nht thoi khac, ta thy su phan doan cua ta thong
sai lm to tat
4
. Co khi cung dung lm. nhng do la su cu may. May ma doc vic, ngoi
tri khng bao gio tu hao. Ai tinh va hn nhn nht la hn nhn, khng nn xem do la mt
cuc do den danh bac. Nhung cuc tinh duyn lu ngay tu tu ma dn, cang ngay cang thm
thia su xa la nhung cuc tinh duyn co th min trong doc.
2 h h i: nh
Ngoi dan ba ngay nay doi hoi tu do trong su lua chon. Ngoi dan ba xa khng co
doc quyn tu do y.
Su tht ngoi ta co lua chon gi khng? Hay chi doi cho doc tu do lua chon d pho
mc cho may rui nh trong canh bac, dong nh chn ai tinh di voi ho la nhung mi tinh
gy ra do su 'tinh co da dn.
Ngoi dan ba, v ai tinh hay d cho su 'tinh co dinh doat s phn cua minh.
Than em nhu tam lua dao,
Phat pho gia cho bit vao tav ai?
Chng phai thoi xa moi co quan nim y. Ngay by gio su pho thac vn mang minh
cho su hn xui cua s mang la thong tinh di voi phu nu.
Co l vi tm hn ngoi dan ba quen suy lun theo truc giac, theo cam hung nht thoi
hn la dung dn ly tri. cho nn ho hay hanh dng theo thin tinh mt cach v ly. Hoc vi
ho d chiu theo mt cach v tm y mun cua ngoi yu ho, nht la ho thong lm ln hn
nhn voi ai tinh. cho nn ngoi dan ba di voi vic hn nhn thich d cho su tinh co, cho su
xa la chi phi.

4
Xem quyn 'Thut t tong cung mt tac gia, chng Ly lun tinh cam.
67
Dong nh tao hoa sp dt cho ngoi dan ba phai yu ke nao ho mun ly lam chng.
Ho lai thich su 'xa la` hn su 'quen thuoc`.
Trong hai ngoi dn cu hn ma mt ngoi ho quen thn, mt ngoi ho khng bit.
thi ho lai co cai khuynh hong chon ngoi ma ho khng bit hn. Do la cai ngng cung ngo
ngn cua dan ba con gai phn dng thich nhung cai gi co tinh cach phiu lu. xa la.
Va vi th nhung ngoi dan ng mun doc ngoi dan ba yu quy mi phai la nhung
ngoi co tai ngh tuyt voi ma ngoi dan ba lun lun than phuc. Nhung ngoi tai duc tm
thong phai bit che giu cai ch han dinh cua tai duc minh bng su xa lanh hn la d bc l
ht cai chn tong cua minh bng su sng qua thn mt voi vi hn th trong thoi ky tin hn.
Ngoi ta thong thy, ngoi dan ng ma mun doc ngoi dan ba yu quy mi dung coi vo
tai duc bng minh, nht la hn minh. Ngoi dan ng phai lun lun di voi ngoi dan ba la
mt ngoi anh, mt bc thy, mt ngoi cha hn la mt ngoi ban ngang hang. Va ta nn
nho: khng co su kinh phuc thi kho ma nui dng tinh yu ni ngoi dan ba doc. Chu
'yu cua ngoi dan ba lun lun di sau va di kem voi chu 'kinh va 'phuc. Cung co khi vi
su 'ti nghip ma ngoi dan ba dm ra yu ngoi dan ng va che cho bao boc nh mt ba
me. nhng mi tinh y la mi tinh thiu thn. khng bao gio thoa mn ngoi dan ba va
lam cho ho say sa hanh phuc doc.
Nhiu c gai vi con qua tre va thiu kinh nghim qua quyt thich co chng nhung ke
hin tu nh but, d ho tha h 'dt du ngi dy, chi huy sai sua. Nhng su tht, theo ch
nhn thy cua ti, ti khng bao gio thy co ngoi dan ba con gai nao tht sng hanh phuc
voi mt ngoi dan ng ma ho khng kinh phuc hoc v tai hung. Theo l thong, ngoi dan
ba d sng hanh phuc voi ngoi chng gan rut anh hung, nghia la can dam va quyt doan.
hn la voi mt ngoi nhu nhoc, rut re, nhut nhat. Trai lai ngoi dan ng d sng voi hang
nhi nu thuy my va sn sang chiu sng doi quyn bao boc cua ho.
Boi vy nhung ngoi dan ba thng minh di voi chng khng bao gio nn to ra minh
thng minh lanh loi hn chng. Con nhung dan ba 'qua lanh, nht la nhung dan ba a ph
binh kich bac chng thi chc chn khng lam sao doc chng yu quy.
Tinh a phiu lu, tham thanh chung la. cua ngoi dan ba khin ho thich pho mc
cho su tinh co hay xa la dinh doat lng duyn cua ho. Tht ra, la do cai quan nim v hn
nhn va ai tinh cua ho sinh ra: ho co kinh moi co yu. Cho nn su xa la la yu t cn thit d
che mt ho, khng cho ho thy r chn tong cua ngoi dan ng va nho th, nho su xa la y,
68
ho d ma 'dt mng, d ma d cho tri tong tong tha h ly tong hoa ngoi yu. Ngoi
dan ng phai lun lun di voi ngoi dan ba la mt cai gi 'huyn bi. Kheo giu cai huyn bi
y lu chung nao hay chung ny, do la mt ngh thut keo dai tinh yu cua ngoi dan ba vy.
Nhng nhung ke khng phai la bc vi nhn xut chung. dung sng qua thn mt voi nhung
ngoi dan ba nao ma minh mun doc yu thng trong thoi ky vi hn.
Mt ngoi chng nh Pythagore hay Mahomet
5
khng bao gio so ngoi dan ba khinh
thong hay ch chan, va nhung ngoi dan ba co nhung ngoi chng nh th la nhung ngoi
vo hanh phuc nht doi. Vo cua Pythagore cung nh vo cua Mahomet la nhung d tu cua cac
ng va sut doi tho cac ng nh mt vi thanh. Pythagore di voi vo ng la mt huyn bi.
mt huyn bi v cung su thm ma ba vo lun lun say sa yu kinh sut doi.
O dy ta nn d y quan nim v bc vi nhn, anh hung. cua ngoi dan ba. Tuy theo
tm hn cua ho khac nhau rt xa. Nu la ngoi dan ba co tinh tham phu quy, chi bit ly su
sng trong tin rung bac bin lam hanh phuc, thi bc anh hung vi nhn cua ho la nhung ng
thu khoan, nhung con bun ma co du thu doan phi thong cop boc, hoc nhung ng co
toc vi cao sang ma kheo lon kheo cui, chi bit phi gia m thn, vinh phong th tu. Trai lai,
ngoi dan ba thanh cao thi bc anh hung vi nhn cua ho, phai la nhung bc tai duc xut
chung, qun tu trong phu, khinh tai trong nghia.
Socrate la mt bc dai hin, nhng vo ng chng nhung khng cn bit toi ma con
khinh khi la khac. O dy ta nn nho: Di ban trm nm, troc ht phai la di tri ky.
Du sao, ngoi dan ba chi co th yu nhung ke nao ho kinh phuc ma thi. Nhung ke dai
gian dai ac cung co nhung hang nhi nu gian tham tho kinh yu thng. 'Dng thanh tng
ung, dng khi tng cu. Chinh la nh th!
3 hn h
Thich d cho su tinh co may rui. dinh doat tinh yu, trong thm tm ngoi dan ba nao
cung vy, lai mun cho ngoi yu minh thng minh mt cach dc nht, voi mt mi tinh
sm set, va nh bi sa loi tinh, khng phng vung vy. Ti con nho co mt vn si nao d
bao: 'Ngoi dan ba doi ngoi dan ng. nhng doi nh con nhn ging t, doi mt con mi
sa loi vy. Nghia la ho mun ngoi dan ng yu ho, yu mt cach say m, mu quang. Boi
vy, khng gi lam cho ngoi dan ba con gai hnh din nht bng thy doc ngoi dan ng

5
Hai vi giao chu thoi xa co vo la nhung nu d tu va tin d cua minh.
69
yu ho mt cach m dm, nh ke mt hn. Ho khng th quan nim doc rng ngoai ho,
ngoi dan ng y co th con yu doc mt ngoi dan ba nao khac hoc co th con hanh phuc
doc voi mt ngoi dan ba nao khac. Va nu vic nay co th xay ra, thi do la vt thng dau
don nht cua doi ho. Tinh yu di voi ngoi dan ba phai la mt cai gi dc nht v nhi.
Tht vy, di voi ngoi dan ng hay ngoi dan ba, khi ho yu nhau, thi nhung gi tt
dep, duyn dang ni ke khac du phai mo tt ca. Tinh yu bin ngoi minh yu thanh mt
nhn vt dc bit dc nht va dep nht. Tt ca nhung tinh thng troc dy di voi cha me,
chi em, anh em bng xoa mo lat lo ca va cang ngay cang nhong ch cho tinh yu dc bit
y no xm chim tt ca tm hn. Cho nn, cao vong cua ngoi dan ba khi doc yu la doc
ngoi ta yu mt cach say dm, m hn. khng khac mt con mi sa vao loi nhn.
Va nht la doc ngoi dan ng say dm vi sc dep cua ho.
Mt nha tm ly hoc co bao: 'Muon lam cho nguoi ta co thin cam voi minh, thi nu la
nguoi dan ong hv khen tai tri cua ho, va nu la nguoi dan ba, hv khen nhan sc va loi
trang dim cua ho`.
Tht vy, bt cu ngoi dan ba nao cung du co cai 'mng cam d ngoi dan ng bng
sc dep cua minh. Cu xem chung quanh ta thi r: Khng co ngoi dan ba nao ma khng
chm lo sn soc nhan sc cua minh. Dong nh do la vn d tha thit nht cua ngoi dan ba.
Ho phi bit bao nhiu thi gio, tin bac, tri luc d trau di sc dep, phai chng thin tinh d
bao cho ho bit do la phng tin hay nht ma cung la gian tin nht d doc dan ng yu.
Cai sc dep cua ngoi dan ba, su kiu dim cua ho hp dn va thu hut tm hn ngoi
dan ng d dang nht, hn tt ca nhung duc tinh cua ho.
Bt cu ngoi dan ba con gai nao cung cam thy va hiu bit th, cho nn ho thich dung
sc dep duyn dang d khu goi tinh yu, phng tin dn gian nht d chinh phuc ngoi
yu.
Chinh do la nguyn nhn khin ngoi dan ba, con gai ngay nay qua sn soc dn sc dep
cua minh. thay vi tim cach chinh phuc ngoi dan ng bng nhung phng tin kho khn
hn, tuc la trau di duc hanh nh ngoi dan ba khi xa.
O dy, ta thy nguyn vong thm kin y cua ngoi dan ba tht la chi ly, song l dung
sc dep va chi dung sc dep ma thi, d quyn ru, cam d ngoi minh yu thi tht la tai hai
khng bit chung nao!
70
Tinh yu chn chinh, su sc phai co du nhung yu t sau nay: Long yu vi tha, hy sinh
bao boc va yu quy kinh phuc. Tinh yu gy ra vi sc duc la mi tinh mong manh nht. Danh
rng ngoi dan ng nao cung th, khng co mt ngoi dan ng nao ma troc ht khng cam
vi sc dep la mt cai gi quyn ru nht, nhng ta phai tao nn sc dep mt cai gi kha di goi la
min vin, cai dep tinh thn d nui dng tinh yu y cho doc lu dai. 'Cai nt danh cht
cai dep. Ngoi ta yu minh bng sc dep va chi vi sc dep ma thi thi tht nguy him cho
minh ht suc. Sc duc la mt thu gi d nham chan nht. Mt cai dep ma cha v tay minh thi
dep tht, nhng hang ngay lun nhin thy, lu ngay cung bot dep va co khi lai bi xem
thong. Hung chi sc dep la cai d tan phai nht ni ngoi dan ba. Cai dep cua minh so
di dep la nho ni su kin dao. mo ao va xa la gy ra. Cho nn nhung ngoi dan ng yu
sc dep vi sc dep ma thi, s khng bao gio thoa mn voi sc dep cua minh, du no kiu dim
dn bc nao. Minh dep, s co ngoi dep hn, nht la cai dep moi bao gio cung dep hn cai
dep cu. Tinh 'tham thanh chung la la cai thng bnh cua con ngoi, nht la cua ngoi
dan ng. Boi vy, ngoi dan ng ma yu minh vi sc dep, thi som mun ho s chan minh vi
thu hoi minh con co gi d cm giu ngoi yu cho chung thuy mi. Duc hanh khng co,
nhn nghia cung khng, n tinh cung cha co. th la, sc dep d phai, ai tinh cung tan mt,
dy la s kip cua phn dng nhung gai giang h. chi bit dem sc dep d quyn ru va cam
d con ngoi hao sc.
Sc dep ma lng ly qua, khu goi qua, lm khi khng phai la cai may mn cho ngoi
dan ba, ma la mt tai hoa cho ho. Tht vy, no chi cam d nhung ngoi ma minh khng
mun cam d, no s la cai 'mi cho phn dng bon ngoi hao sc 'bu theo d lam tai hoa
cho minh. Ri chinh cai sc dep y lai cung khng du suc d cm giu ngoi yu. mi mi.
Sc dep la mt con dao hai li, khng kheo dung no dung ch, no s tro hai minh
khng phng tranh d. Ngoi dan ba ma dep qua, s khng bao gio sng doc yn thn.
Mt 'con mi ma nhiu ngoi them mun qua, kho ma toan thn va hanh phuc. Som mun
gi cung bi bon tiu nhn hiu sc, bt chp lun thong dao nghia, bt chp phap lut, gianh
xe chim doat va khng cho minh sng yn thn hanh phuc. Ln gio tung trang lich su u A
tu xa dn nay, ta du thy cai lut lanh lung dau don y.
Ha khng phai do la diu dang cho ta suy nghi lm hay sao?
Ngoi dan ng nu ho khng bi sc dep lam say dm, ho s sang sut nhn thy doc
chn gia tri cua minh. Boi vy, nhung ngoi dan ba con gai ma co mt sc dep trung binh
thong d co hanh phuc hn nhung ngoi con gai dep kiu khuynh thanh. La vi sc dep cua
71
ho khng du lam mu quang ngoi dan ng, nn duc hanh cua ho nho do ma doc nhin nhn
dung gia. Ngoai cai sc dep, ho con doc yu vi nt na hay duc tt, tuc la nhung cai gi tt dep
ma thoi gian d chng nhung khng phai mo, ma trai lai con lam cho nang ngay cang tng ve
dep.
'Nhu mui huong qu, cang gia cang cav.`
Cai loi cua ngoi dan ba con gai phai chng khng nn dem cai sc khuynh thanh cua
minh d lam mu quang ngoi yu. D ho co du binh tinh va sang sut nhn thy cai dep cua
tinh tinh minh troc khi thanh lp gia dinh. Nh th la minh moi chc, mt khi sc dep sut
kem di ri minh vn doc bao dam la cha mt hn tinh yu. Nhung ngoi dan ng dung
dn bao gio cung bit suy nghi cn nhc loi hai va nu ho co say m sc dep nao moi nua,
khng bao gio ho qun cai quy dep trong con ngoi tinh thn cua minh.
Trau di sc dep d ngoi yu va gin giu mi tinh yu la diu chinh dang. Ngoi dan
ba nao khinh thong no, co th v tinh lam giam tinh yu cua chng minh. Nhng chi lo trau
di sc dep, dung du thin phng bach k d cam d ngoi dan ng say m minh vi sc dep,
nh phn dng phu nu kim thoi, do la mt diu tht sach.
Loi dung sc dep d lung lac dan ng, d dua gin ho nh meo gin chut hoc loi
dung sc dep d cam d tt ca bon dan ng chu khng phai d lam say m ring mt ngoi
dan ng nao ma minh yu. Do la thu doan cua bon dan ba sa doa, nhi nhanh, hang ngoi
mun nm ai tinh mun mt. thi sc dep khuynh thanh cua ngoi dan ba moi tht la mt loi
khi v cung loi hai. Noi cho dung, sc dep chi co gia tri la di voi hang ngoi dan ba tm
thong, kem thng minh, thiu ban linh. Ngoai sc dep, ho chng con cai gi hay d quyn
ru va lam cho ngoi dan ng yu thng say dm. Ho so di loi dung sc dep d lung lac
ngoi yu la vi ho c lam cho ngoi dan ng mt binh tinh, thiu sang sut vi sc duc, khng
nhn thy doc cai xu xa thiu kem cua con ngoi tinh thn cua ho.
Trai lai, hang dan ba con gai thanh cao thi sc dep khng la nguy him nua, vi ho s
khng bao gio cy dn sc dep d lung lac ngoi yu. Boi ngoai sc dep, ho con co nhiu
phng tin khac d d cao gia tri cua minh. Va lai, ho khng mun d ngoi yu mu
quang vi sc dep cua ho ma bo qua khng d y dn cai dep d cua con ngoi tinh thn cua ho.
Cai dep ma kin dao moi tht su la cai dep su xa. Ke nao khng bit giu kin cai dep cua minh
ma d no bc l ra ngoai nhiu qua, ke y cha phai tht la khn ngoan. Ngoi xa co noi:
'Co tai ma khng d bc l cai tai cua minh, ngoi y moi tht la ngoi co tai. Dep ma
72
khng d bc l cai dep cua minh, ngoi y moi tht la ngoi dep. Va nht la cai tai y khng
lam luy cho minh va cai dep y khng voi hoa cho minh.
Anh hoa phat tit ra ngoai
Nghin thu bac mnh mot doi tai hoa
4 hn h ng ng n
Thanh nin nam nu nao cung 'mng mt ngoi yu theo ly tong minh. nhng ly
tong y thong la mt ly tong lng man. Chang hoc nang m p trong long hinh anh
mt ngoi yu ly tong. Mt ngay kia chang gp nang hoc nang gp chang va thy cai
'mng cua minh d thuc hin doc ni ngoi y. Chang hoc nang co ly chng? Rt co
th. Nhng co diu chc chn la cai 'tm hn thu hai y cua ta, ngoai nhung duc hay cung
co nhiu net xu vi khng co cai gi la toan bich trn doi nay. Nhng v nt xu, thi chc
chn la chang hoc nang khng nhn thy gi ca. Chang hoc nang chi lam ngac nhin vi d
gp ngoi yu ly tong ma minh dang mong moi doi cho thi.
Cuc hn nhn nay nu co th xay ra, phai chng cn cu trn mt tinh yu lng man?
Su tht, ngay ma ho bt du sng chung nhau trong mt cuc doi thuc t, chn tong cua
chang hay cua nang, k ca thoi h tt xu, hin ra chan chong troc su tht vong ch cua
chang hay cua nang. Mng bt du tan mt cach chua cay dau don.
Phn dng ai tinh lng man nay do tac hai cua tiu thuyt dim tinh va cac tung hat
bng qu. dy dy trn thi trong sach bao va man bac hin gio.
Trong doi thuc khng gi nguy him bng ly cai mng minh lam su tht. La vi 'su
tht bao gio ri cung hin ln va bt buc minh tro v thuc t. mt cach trng tron. Nht la
no s dn trong nhung luc ma minh khng ngo. nhung luc minh cha chun bi dy du d
tip don no. Nhng, nguy him nht la cai mng lam cai thuc trong vn d lp gia dinh.
Hanh phuc gia dinh phai dt trn nn tang vung chc, dung co xy ct trn bi cat. nghia la
trn nhung ao mng ma thoi gian dn s lam tan tanh.
Thanh nin nam nu cn phai doc som giao duc hong v thuc t. Phai tp ho bit dem
thuc t do voi ly tong. voi nhung cai mng thm kinh cua minh. O doi sng khng ly
tong, doi sng khng y vi gi ca; nhng ly tong khng phai la vong tong. Ly tong phai
dung qua xa thuc t, thi ngoi ta moi khng sng trong ao mng. ma tht vong ch.
73
5 n h h
Chang va nang bit nhau tu thuo nho. Nha hai ngoi o k cn bn nhau va cha me hai
bn la ban chi thn thong qua lai nhau lun. Di ban tre chi voi nhau thun hoa con hn
anh em rut va tinh tinh rt y hop tm du.
Ban du hai tre cung hoc chung mt trong ri sau lon ln, nang vao trong nu, chang
vao trong nam. Tuy vy, luc bi trong lai cung gp nhau nh xa. Tinh be ban vn thn
mt khng phai, lai cang thy cang ngay cang dm m.
Hai ngoi cung lon. va d dn tui dy thi. Chang bt du d y nhin nang voi mt cp
mt cua mt thanh nin va nang cung bt du e l. song le di bn quyt giu gin tinh bng
huu nh xa. thong th tu qua lai ma thi.
Mt thoi gian lu, hai bn khng gp nhau. Chang di hoc phng xa va d thanh danh,
nhng chang lai yu mt ban gai lon hn chang va mun coi lam vo. Song nang y, thuc t
hn, tu khoc va di ly mt ngoi khac lon tui hn nang nhiu, dia vi vung vang hn va
nhiu kinh nghim v vic doi, co th bao boc che cho nang dc luc hn nhung ban tre cung
tui hay dng lua. Chang dm ra tht vong va dau kh, vi tinh yu thi it ma vi long tu ai thi
nhiu. Chang lai bi quan va khng con tin tong dn nhung mi tinh son tre va v vu loi
nua. Trong luc chang tuyt vong, thi chang chot nho dn nang, ngoi ban bui thiu thoi
kia cua minh. Chang vit cho nang mt buc th tm su rt no n. Nang con tu do, cha
yu ai ca. D bao phen nang tu khoc nhiu ban trai khac d gm ghe dn nang vi nang so
sanh voi chang, nang cam thy cha co ngoi nao sanh kip. Thi bng nang doc th chang
trong mt trong hop dau thng. Tm hn ngoi dan ba bao gio cung da cam va thich an
ui.
Hai ngoi lai gp nhau: Nang hin la mt ngoi con gai gia dn, nghim trang, sn
sang yu thng. Nang cam thy tim doc ni chang mt ngoi dan ng co dia vi, manh m,
qua quyt va du suc che cho bao boc nang. Con chang lai tim thy ni nang mt ngoi ban
thuy mi, thng cam, bit an ui chang luc chang tht vong dau kh, nht la vi nang la ngoi
ban ma chang co th trut bu tm su.
Nang dinh s lam cho chang vi ni kh vi bi ht hui chan chong, va nang hy vong
trong vong mt thoi gian di ba thang, chang s qun vt thng long va tro nn yu doi nh
luc nao. Nhng, ngoai suc tong tong cua nang, chi trong vong ba ngay la hai ngoi d
74
yu nhau tha thit va tu nhu tai sao ho d d tri mt thoi gian qua lu d hiu nhau va yu
nhau nh th.
Cuc hn nhn trong chc lat d thanh hinh, hai ngoi vui mung khng k xit va cm
chc la d nm hanh phuc trong tay. Nhng, khi hai ngoi dn cho thy cua minh hay tin
mung y, mt ng thy ma hai ngoi yu kinh nh mt ngoi cha. Ho cm chc la ng s hn
hoan tan thanh, boi ng la ngoi d chung kin mi tinh cua hai bn tu lu va d bit r tung
chn t k toc. Nhng, trai voi long mong oc cua hai ngoi, ng ta vn dim nhin va
gng mt co ve trm ngm.
- Tha thy, tai sao thy co ve nghi ngoi. Dong nh thy khng tan thanh. Chung
con d bit nhau lu ri. Bit bao nm thang luc u th gn gui sng chung nhau. Bao rng
chung con cha hiu nhau, thi la qua!
- Khng, thy du phan di. Nhng thy khng con o trong cai tui dy ao mng nh
chung con va thy d chung kin khng bit bao nhiu vic doi trong thuc t ri. Hai con
bao, chung con d bit nhau tu lu, khng bit bao nhiu nm gn gui sng chung nhau tui
thiu nin. Thy bit r lm. Nhng cac con a! Tui u th la mt vic, ma doi sng cua
chung ta lai la mt vic khac. Nay dn tui trong thanh, chung con lai cang kho hiu doc
nhau, vi chung con d dt tinh yu cua chung con ln trn nhung ky nim cua thoi th u va
nhung tinh cam y d lam sai lch su nhn xet cua chung con. Khi minh nhn xet vic gi, cn
phai dt tinh cam qua mt bn, thi moi mong thy su tht mt cach khach quan, nghia la su
tht y nh no d xay ra, chu khng phai su tht nh theo long mong oc cua ta mun cho no
phai xay ra nh th nao. Thin cam hay ac cam du la nhung mi tinh cam d lam cho ta
nhn thy su doi sai lac ca.
Mi thin cam cua doi sng tui tre cua cac con luc con la ban voi nhau khng th bao
dam no s con la mi thin cam cua hai con sau cuc sng chung nhau nh vo chng.
Nhng cac con dung thi chi, cu tin tong, doi s ti dep va tng lai s mo rng
canh tay don roc tng bung. Nhng tong cac con nn thn trong hn, cn mt vai nm tim
hiu nhau thm, troc khi nghi dn vic lp gia dinh, vi o dy, su tim hiu nhau la cn thit
nht trong khi mun xy dung mt t m vung vang. khng sut me. Trong vai nm, cac con
s cho thy r. kt qua cua cuc tinh duyn cac con, d thy bit coi thy co lm lac trong
su nhn xet cuc doi khng?
Hai ngoi ly nhau. va, nm nm sau, nang d cho ng hay: ng la ngoi cao kin.
75
6 in
Ly tin bac lam muc dich cua doi ngoi, do la hang ngoi khng bao gio co th hiu
doc cai tinh la gi ca. Th ma gn nh hu ht con ngoi hin thoi chi bit co tin bac, ngoai
ra khng con coi trong gia tri gi nua ca. Cho nn di voi ho, hn nhn chi la mt cuc ban
bun ma thi.
Ngoi con trai di coi vo, chi lua con nha giau hoc con nha co th luc d lam ra tin
nhiu. Khng cn bit ngoi con gai co hin duc hay khng, min vua lua dy, nha lu cao,
xe hi dep la ho bam vao nh dia doi. Cai 'mng cua phn dng thanh nin ngay nay la
doc lam cai thn 'chut sa hu np. Nhung c con gai nha ngheo, kho mong doc cac 'ng
co bng cp cao ghe mt. Tm ly cua phn dng thanh nin ngay nay quan nim ai tinh la
mt vic chi qua dong va hn nhn la mt cng vic ban bun loi l.
Ngoi con gai cung th. Chon chng la chon hang nha giau, nhung nha thu lon,
nhung ke bun to. d co th sng trong nhung lua bac tin. Tuyt nhin, ai tinh di voi ho
khng con y nghia gi thing ling nua ca. Hoc tim ly nhung ke cp bng 'cao, co lng
thang rng, d tha h sng trong tin rung bac b. 'Phi cao dng, bt thanh phu phu.
Voi hang ngoi nay thi tin bac la muc dich ma ai tinh la phu thuc. Mia mai thay, ho
lai mong dung hoa doc hanh phuc ai tinh va tin bac, tht la mt vic 'mo trng day noc.
C X. co mt ngoi yu la ban hoc thuo nho. Hai ngoi yu nhau vi cam tinh tui
tre. nhng chang cha co mt dia vi vung vang. Mt chang trai khac, con nha giau hn, co
nhiu rung dt va nha lu, xe hi. song tht hoc va dn dn. Nhng khng sao, chang
ngu dn ma gia tai lon. Nang nhn cung ngoi y kt hn, nang thich sng phong lu va n
xai chng din, nn cn phai co tin nhiu, di nhin du co nhiu thin cam voi ngoi ban xa,
nang bm mi be gy chu dng. Theo nang, dan ng thi ngoi nao nh ngoi ny. khng
hi suc nao ken chon. Ngoi qun tu ma ngheo (ngoi qun tu lam gi ma giau) du phai la
ngoi chng ly tong cua c!
Mt thiu nu khac, co n hoc nhiu, hoi y kin ti v mt chang trai ma nang bit chi
co ti la thu r thn th cua chang. Nang k l la nang yu chang tha thit, chang thng
minh, chang qun tu du diu. Nhng ln ln cu chuyn sang qua sang qua thuc t: 'Ti d
bit tin bac khng lam nn hanh phuc, nhng du sao cung phai co tin nhiu. moi co mu
hanh phuc cho gia dinh mt doi sng rng ri va sung song. Voi ngh nghip cua anh y
76
hin gio khng r anh co th tao nn su nghip kha gia khng? Va khi c y cho ti bit th
nao la mt s tin kha gia di voi c, ti ly lam kinh ngac ht suc!
Ti khng th giu c doc. Ti cho c r voi cai ngh cua anh y, kim doc mt s
tin vua du d sng mt doi trung binh thi doc, nhng mong rng s lam giau thi dung dt
nhiu hy vong. By gio trong cu chuyn, nang cho ti bit la nang cha hoan toan hua hen
voi chang. Ri nang lang sang chuyn khac. nang nhc nho dn ngoi trai du tin d dn
cu hn voi nang ma nang v tinh bo ri, song nang mong s con gp lai vi chang co dia vi
chc chn, nht la. chang n xai rng ri lm.
Va ti chi coi lat cho cu chuyn doc m dm.
Ngoi dan ng ma co 'dia vi cao` cung nh ngoi dan ba con gai ma 'cha me giau`,
cha chc s doc ngoi ta yu minh v chn gia tri cua minh.
'Canh din bat kin diu,
Hoa thuc diu phi lai`.
Khi cav thi chng thav chim,
n khi lua chin chim tim dn n.
Dy la mt su tht mia mai va chua chat! Ngoi con gai co gia tai to, doc bon dan ng
con trai xn xao ngoai ng. cha chc la ho yu minh vi cai ngoi cua minh, thuc ra ho yu
cai 'vua lua cua minh. S phn cua ngoi con gai giau, thong bac phoc hn s phn cua
con nha ngheo la vi th.
Ha ta khng bit tinh doi m lanh hay sao?
'Ban cu nao thi vo nhan van,
Phu tai tham son hu vin than`.
'Kho o gia cho nao ai hoi, chng mua thu ruoc oan van tho o`.
'Giau trn non lm ke tim, khong ep dau nai vu ma ron ruc`.
Di voi nhung hang vu loi. ma cuc doi chi la tin bac. thi 'co tin moi co
duyn. va quyn sach nay khng phai vit ra cho ho.
Tro ln dai khai la nhung trong hop ma su lua chon khng lam gi thuc hin doc. Su
tht, ngoi dan ng cung nh ngoi dan ba khng ai lua chon gi ca, ma ho thong d cho su
77
'ngu nhin, cho 'sc dep, cho 'tinh cam lng man nht thoi, cho 'tin bac lua th cho
minh thi.
Di voi hang ngoi y, su lua chon khng con thanh vn d nua. Thuc su, vai tung
cua su ngu nhin rt la quan trong. Su pho mc cho may rui dong nh n su vao tim
thuc cua con ngoi. Vi vy, su tu do lua chon la mt vic kho thy trong doi. Tuy nhin,
cung co mt s ngoi dan ng va dan ba, khng chiu nh ke sng say cht ngu, ho khng
chiu d cho su hn xui, cung khng chiu d cho tinh cam lng man nht thoi li cun ho nh
'thac ngan. Trai lai, ho binh tinh trong khi tim mt ngoi ban trm nm, ho dung hoa ca
tm ln tri, ca tinh ln ly d mu hanh phuc diu hoa, sang sut va min vin. Ho khng qua
thin v ly va thin v ly tong nh ngoi lng man. di voi nhung hang ngoi nay, ta co
th cung ban voi ho v 'thut lua chon va 'thut yu dng. Ta khng nn qua bi quan,
cung khng nn qua lac quan. Qua lac quan trong khi su doi dy cam by, dy nh nhop, dy
thi tha ti tin. thi lac quan la tu lua di, tu dem minh ln vao h su vuc thm mt cach
qua ngu xun con gi! Qua bi quan, thi ci doi tm ti qua. Va lai, du sao ngoi ta ai ai cung
co lng tri. So di ho dui mu la vi lac lm mt thuo, nu co ai 'khai quang dim nhn thi
co l ho s quay v l phai khng sai. Danh rng 'khng sao keo cng vit cho dai, thuc gio
hac cho ngn doc, nghia la ke tiu nhn sut doi la ke tiu nhn, khng phng gi cuu
chua doc. Nhng hang ngoi nao cung co hang, du phai tt ca thin ha ban tinh du sa
doa ht hay sao?
Tom lai, khng nn qua bi quan, ma cung khng nn qua lac quan. Nhng co diu chc
chn, ke khon ngoan bao gio cng can than va nho th ma ho it bi sai lam sa ng.
Co ke bao tinh yu hy d cho thin tinh va s mang dinh doat; con hn la dn do cn
nhc bng ly tri. Ti khng phan di, co l. tha nh th ma con hn la 'gia ken ken hom.
Nhng bm sinh la ngoi ham suy nghi va it thich d cho hoan canh li cun, du la dinh
mang cung vy. 'Co troi ma cung co ta. Mt hanh phuc ma v tm, ke tri khng them
hong cai hanh phuc y. Ti vn lac quan. la vi ti con tin rng trong doi vn con hang
ngoi khng chiu d minh lam ti moi cho duc vong, cho sc duc, cho tin bac chi huy sai
sua trong vn d hn nhn. Va voi nhung ngoi nh th, ban dn ngh thut 'yu dng va
'lua chon la khng ung cng v ich.
78

Nhung ke yu thng vi mi tinh sm set, chon nhau vi sc, yu nhau vi tin, mc cho
su ngu nhin may rui dinh doat cho cuc hn nhn cua minh nh d k trn, thi su lua chon
khng thanh vn d. Ho d d cho tinh cam bng bt nht thoi, cho nhuc duc, cho tin bac,
sc dep lua chon cho ho, thi ly tri con ngoi khng con ch nao doc tu do dung dn nua. Ho
la hang dem hn nhn va ai tinh lam cuc ban bun may rui. Ma tht ra, cuc doi chi cho ta
thy trong vn d ai tinh va hn nhn, phn dng con ngoi d d cho s mang hn xui dinh
doat.
Tha la d cho thin tinh tim h cho ta con hn la dung dn ly tri. vi ai tinh la mt cai
gi phin phuc lm. Nhng trong doi cung co hang ngoi khng chiu pho mc cho hn xui
dinh doat cuc doi cua minh, hang ngoi sng mun sang sut va tu minh doc tu do sp dt
doi minh hn la. 'nhm mt da chn, ma xem con tao xoay vn dn du. Ho bao: 'oi
nguoi co ba giai doan quan trong nhat`.
Luc sinh ra, luc lap gia dinh va luc cht. Luc sinh ra va luc cht, chung ta hoan toan
bat luc, vi tao hoa d doat ca quvn lua chon.
Quvn hoa phuc troi tranh tat ca,
Chut tin nghi chng d phan ai.
Ma ta chi con la:
Cai quav bung sn trn doi,
Mo mo nhan anh nhu nguoi di dm.
'Ta chi con quvn tu do dinh doat la luc lap gia dinh ma thoi`. Nu ta lai d cho tao
hoa dinh doat, tha h cho s phn hn xui, thi cu 'nhn dinh thng thin khng con nghia
ly gi nua ca. Quyn tu do cua con ngoi khng con gi nua ca, ma ta chi con la mt cai hinh
may, mt mon d chi cua tao hoa con gi!!!
Ngoi con gai khng th tu minh truc tip di chon ngoi minh yu. Nhng, minh vn
lun lun lam chu tinh th: minh doc quyn nhn hay tu khoc, nghia la minh doc quyn
tu do dinh doat s phn cua minh.
Diu lm lac to tat nht cua ngoi con gai la qua vi vang nhn cuc hn nhn vi so
chng, hoc vi ham ly chng som, hoc vi gin ly ngoi phu bac ma dng long tu ai, nhn
79
can nhn bong bt cu ngoi con trai du tin nao dn cu hn voi minh. Ho qun rng: Tha
sng dc thn hn la dn minh vao cuc hn nhn dau kh d no day doa giay vo minh sut
doi. Nhiu thiu nu tong tong rng hn nhn la cuu canh cua doi ngoi con gai, vi sng
ma khng co chng thi doi ngoi khng con y nghia gi nua ca. Quan nim sai lm y d
khin khng bit bao nhiu ngoi con gai hi ha nhn cuc hn nhn voi mt gia rt re ma
sau nay ho phai hi hn sut doi. Ho qun rng: 'Cang treo gia ngoc, cang cao phm
ngoi. Cu mo rng mt ma xem, mo rng tai ma nghe. ta s nhn thy khng bit bao
nhiu ngoi dan ba, sau mt cuc hn nhn vi v trong thoi gian sau thang hoc mt nm,
ho than thn trach phn, ch chan nan va to y, nu ho tu do lam lai cuc doi, ho s khng
bao gio ly chng. Ho lai con to y them thung doi sng cua nhung c gai cha chng.
Tic thav tav d nhung cham,
Dai roi con bit khon lam sao dav?
Mt cu chuyn ng nghinh sau nay chung to vic y:
Hai ng ban gia noi chuyn voi nhau:
- Tai sao anh cha lo ga con nho anh cho ri, doi no gia hay sao?
- Ti doi no co thm chut khn ngoan ri hy ga. Mun gi!
- Anh moi noi ngoc doi! Nu d no khn thi lam sao ma ga?... Con trai hay con gai gi
cung vy, nu ma no khn thi no bao gio chiu coi vo ly chng!


Nguyn tc du tin d lam tiu chun trong khi chon lua ngoi ban trm nm la chn
gia tri cua vi hn phu v vn d dao duc troc ht. Tt ca nhung vn d khac, nh vn d sinh
ly, kinh t, dia vi v.v. tuy rt quan h, nhng phai dung sau. Nghia la nu vi hn phu, du co
du diu kin v vt cht, dia vi, kinh t. ma thiu diu kin cn ban bc nht do, la duc
hanh, thi phai nht dinh tu khoc. Trai lai, nu nhung diu kin phu kia thiu sot ma diu
kin chinh y co du thi ta cung co th dung ch cho, tuy rng cung kho doc hanh phuc dy
du sau nay.
80
Ngoi con gai nao cung phai tu minh quyt dinh cho minh mt thai d cung rn v
nhung diu kin cn thit nht, ma minh phai doi hoi ni ngoi dan ng ma minh mun ly
lam chng. Nu nhn thy ngoi do khng co du diu kin d lam ngoi ban trm nm cua
minh, thoi nht dinh hy lanh xa, dung d ho di su vao ch thn thit va dn su cu hn.
Nh th minh moi mong tranh khoi nhung cam by cua ngoi dan ng va khoi phai tu khoc
rt li thi, co khi. gy ra nhiu ac cam va tai hoa bt ngo cho minh, nu gp phai bon tiu
nhn v lim si. Nhung th tu qua lai voi ban trai ma minh khng mun ly lam chng la
nhung tai hoa cho minh vi no co th s pha hoai cuc doi sau nay khi minh co chng.
Co nhiu c gai luc cha chng co nhiu ban trai trao di th tu thn mt. Va sau khi
co chng lai bi cac ban cu do dung nhung buc 'th tinh y dn lam bai hoai gia cang.
Ngoi chng Dng phng cua ta ma ca Ty phng cung vy, nu bit vo minh co ban tinh
troc khi co chng, du kho co th tha thu va than nhin hanh phuc doc. Vy voi ai ma
minh bit la minh khng th ly lam chng, ngoi con gai phai thn trong trong vic giao
thip va th tu, nghia la tuyt di khng nn th tu thn mt.
1
Diu kin du tin trong vic lua chon phai la diu kin dao duc. Tru ra nhung 'mi
tinh sm set dui mu lng man, ngoi con gai, dan ba bao gio cung yu ngoi ho kinh phuc,
tn quy. Ho khng th yu hoc ly mt ngoi ma ho khinh. Nhung ke sut doi khng chiu
ly chng la vi ho sut doi cha gp ngoi nao ho kinh phuc dn cu hn.
Long kinh phuc la nn tang cua doi sng yu dng cua ngoi dan ba. Ho khng th
nao chiu tht thn voi ke ha tin, tru ra khi nao ho nhn lm, hoc vi ke ha tin y d kheo leo
khu goi long thng hai cua ho. Co nhiu ngoi dan ba, con gai lm ln 'tinh yu voi
'long thng hai. Ho hay ti nghip. Va tu ch 'ti nghip, nghia la tu 'long thng
hai dn 'tinh thng chi co mt boc ma thi. Bon lu manh kheo leo, bit khu goi 'long
thng hai y, nn chim doc 'long thng cua ngoi dan ba mt cach rt d dang. Mt
nha tm ly hoc co noi 'long thng hai cua ngoi dan ba d lam tai hoa cho ngoi dan ba
hn la nhung 'mi tinh sm set. Long thng hai cua ngoi dan ba khin ho co nhung cu
chi hao hip hy sinh v li va ngu xun khng th noi. Ho lai dam nhn can nhung ke truy
lac, ti bai, co nhung qua khu xu xa, nhung hang rou che, hoa nguyt. lam chng ? Chi
vi nhung ngoi nay d kheo gy long thng hai cua ho, to ve hi hn cuc doi truy lac cua
minh va hua hen s vi ai tinh ma tro v con dong lng thin. Co l nhung ngoi dan ba,
81
con gai nay co cao vong la du tai duc s cam hoa va cuc sng hanh phuc gia dinh do tinh
yu cua ho dem lai s chm dut doi sng truy lac kia.
Dy la mt ao vong no n nht cua nhung ngoi qua vi tha, nhng thiu kinh nghim
nh ho. H 'ngua quen dong cu, nhung tm hn d tin h hen khng lam gi tro nn cao
thong mt cach d dang nh th du. Nhung hang bc roi hoa nguyt, sut doi vn bc roi
hoa nguyt. vi do la ban tinh cua ho. Ho m sc minh thi sc minh phai, ho s m theo sc
khac, ti dep va moi me hn. Ho ma co thay di chng. la ho kheo 'dong tung voi minh
ma thi vy.
Tuyt di ngoi con gai phai d y rt k va bt buc doi hoi long dao duc va hanh kim
dung dn d qua cua ngoi chng cha coi cua minh. Danh rng cung co khi co nhung
ngoi dan ng ma qua khu truy lac, song lai bin thanh nhung ngoi chng tt va trai lai,
cung co nhiu ngoi, qua khu la ngoi dung dn nhng sau khi co gia dinh lai sinh ra b tha
truy lac. Nhng, phai bit, do la nhung trong hop ngoai l va may rui. Su khn ngoan bt
buc ngoi con gai khng doc quyn xem cuc hn nhn nh mt tro 'danh bac. va pho
cho 'may rui dinh doat doi sng cua minh nh th doc.
Quan nim v hn nhn cua ngoi con trai ngay nay bi anh hong cua Ty phng tht
la sai lm tai hai: ho cho rng ngoi con trai phai n chi truy lac cho d doi troc khi nghi
dn vic lp gia dinh. Boi th, chin chuc phn trm ngoi con trai ngay nay, dn ngay kt hn
thong dem dn cho ngoi yu cua minh mt tm hn nh bn, mt qua khu dy binh hoan
thi tha va ti li. Ai tinh di voi ho la mt vn d dm duc va chi co th thi. Co nhiu
ke khng doi dn ngay kt hn, ho lam cng vic 'tin dm hu thu va tu hao co doc nh
th moi la vn minh. Khu hiu cua ho la: 'phai nm troc ri sau moi mua, du mua rou
hay mua trai cy cung vy.
Vn d nay ta s ban o mt ni khac vi no tai hai cho hanh phuc gia dinh sau nay. Va
dang so nht la ngoi con gai nay lai cung cho nh th la co ly.
Nht la bt buc ngoi dan ng, con trai phai dung dn, khng doc phep sung s
trong thoi ky vi hn.
Ngoi con gai khn ngoan phai de dt, giu gin trinh tit cua minh troc ngay kt hn.
Ngoi con trai rt la ich ky va quan nim cua ho v hn nhn va ai tinh chi phn nhiu chi la
mt vn d sc dep va dm duc ma thi.
82
Trong truyn Kiu, ta thy Kim Trong luc hi ng voi Thuy Kiu bui du cung sa vao
cai bnh chung cua ngoi dan ng hao sc va hao dm:
Song tinh duong d xiu xiu
Xem trong au vm co chiu la loi.
O trong hop nay, su quyt dinh la do ngoi dan ba. Ngoi dan ba con gai nao cung
vy, quan nim v ai tinh cua ho thong dung trn lp trong tinh cam va tinh thn. chu
khng phai nh ngoi dan ng, con trai dt ai tinh trn nhuc duc. Tinh yu cua ngoi con trai
rt bng bt. h ho mun la mun cho ky doc, nhng mun dy la mun thoa mn nhuc
duc cua ho ma thi. Ai tinh y la mt thu lua rm. H chay cung mau ma tan cung le. O
dy ti khng ban dn lun ly dao duc, ti dung v phng din tm ly cua ngoi dan ng va
quyn loi cua ngoi dan ba ma noi. Su khao khat duc tinh ta co th sanh voi su khao khat mt
mon n ngon. Luc doi thi nhin no va them thung nhu di. Trong thm tm lai nghi: nu
khng n doc, co th cht doc. Song le, khi n d no ri. Ta chan no, gat no qua mt bn
va khng them nhc dn. Sau khi doc thoa mn la dn luc chan chong. Sau cuc ai n ma
duc tinh thoa mn, ngoi dan ng nao cung vy du trai qua mt cuc ch chan lam sao! Cho
nn tm ly bon dan ng rt khinh thong bon dan ba d di chiu chung xac thit cua ho. Dy
la cai mu thun rt dang gh so cua tm hn ngoi dan ng. Boi vy ho quy cai gi moi la:
Vo minh khng quy bng vo cua ngoi va ngoi vo cha coi quy hn ngoi vo d coi.
Nhung cuc hn nhn ma khoi du bng 'tin dm hu thu it bao gio dem lai su yu kinh
cua ngoi dan ng. Bao gio trong du oc ho cung lon von mt cai gi khinh bac. Du l kt hn
voi nhau ri vi tinh yu dang bng bt, nhng tinh yu y mt su kinh n quy trong, s mau
tan ta va ch chan.
Vi vy, Kiu rt sanh tm ly y, moi tu khoc mt cach cng quyt:
Je chi mot doa vu dao,
Juon hong chi dam ngn rao chim xanh.
cho vao bac bo kinh,
ao tong phu lav ch trinh lam dau
Ra tuong trn boc trong dau,
Thi con nguoi av ai cau lam chi!
Phai diu n xoi o thi,
83
Tit trm nm n bo di mot ngav.
Ngam duvn kv ngo xua nav,
Lua doi ai lai dep tav Thoi, Truong.
Mav mua danh do da vang,
Qua chiu nn d chan chuong vn oanh.
Trong thi chp canh lin canh,
Ma long re rung d danh mot bn.
Mai tav d lanh huong nguvn,
Cho duvn dm thm ra duvn be bang.
Gieo thoi truoc chng gi gin,
sau nn then cung chang, boi ai?
Joi chi liu ep hoa nai,
Con than con mot dn boi co khi.
Va nho Kiu cng quyt cu tuyt, ma Kim Trong yu quy Kiu sut doi. du nang d
phai trai mt doi giang h gio bui.
Thav loi doan chinh d nghe,
Chang cang thm n thm vi muoi phan.
Trai lai ngoi con gai nh Thi Oanh Oanh trong Ty Sng Ky, vi qua chiu chang
Trng Qun Thoai ma tht thn voi chang troc ngay coi hoi. Cho nn cuc tinh duyn
y chm dut bng su tu hn cua chang Trng. Chang bo nang ra di ma khng tro lai, mc du
dy la mt 'mi tinh sm set. Trng Qun Thoai yu tha thit nang Oanh dn lm bnh
tng t gn cht. Va vi thng hai, nang Oanh ng ly lam chng va chiu tht thn voi
chang. Nhng khi thoa mn, chang Trng trong tim thuc d khinh nang, ri khi ln kinh
thi hi, chang di lun khng tro lai. Kiu d nhc cho Kim Trong.
Lua doi ai lai dep tav Thoi, Truong.
Vi nang thng hai Trng Qun Thoai nn chiu chang, va sau do bi chang khinh
mit: 'Mav mua danh do da vang. Qua chiu nn d chan chuong vn oanh`. Cho nn khi
nghi dn vo chng, dem ngoi do v lam ban trm nm thi long minh d khinh khi ri. lam
sao minh con kinh trong va yu quy doc nua.
84
Trong khi chp canh lin canh,
Ma long re rung d danh mot bn.
Cho nn, so di ma 'Mai ty d lanh hng nguyn, cho duyn dm thm ra duyn b
bang, la tai li ni nang Oanh kem tm ly cua dan ng, li ni nang 'Gieo thoi truoc chng
gi gin. sau nn then cung chang boi ai?`
Ngoi dan ba con gai ma khn ngoan, quyn loi cua minh la phai bit cu tuyt ngoi
dan ng va dung di dn vic 'tin dm hu thu.
Co l nhiu ban d co xem doc vo tung 'Fille sans homme do tai tu Sylvana
Pamapnini dong. Mt c gai dep nha ngheo, di tim vic lam, d gp phai su lua di bip bom
cua lu dan ng v lim si, dung du thu doan d lam nhuc doi trong trng cua c. Sau cung,
nang lai gp doc chang Andre yu nang va nang cung yu tha thit, sau mt cai 'n ma
nang d tho cua Andre. Qua dy la mt mi n tinh rt dm da su sc tong chung s khng
bao gio phai lat. Sau bao cn xa cach dy bin c va nho nhung, chang va nang lai tim gp
doc nhau. Va trong mt dm yu dng cung nhit, nang d tht thn voi ngoi chng sp
coi. Su yu thng mong nho va doi cho cua hai ngoi d xui cho di bn khng de nen
doc lua hng. Du sao tuy cha chinh thuc la vo chng, nhng ca hai d quyt tm ly nhau
va khng bao gio roi bo nhau. Th ma, bt ngo thay, sang ngay, khi hai bn tu bit nhau, thi
chang lai bun ru, thng thn bao voi nang rng di bn s khng con gp nhau nua. Nang
sung st, dn hoi ly do, thi chang trng tron noi: 'Tai sao em khong cu tuvt anh?`
Bi rung bo mt cach qua tan nhn tui nhuc, nang ben nghi dn quyn sinh. Nhng, so
tm thn hoen , lai con mang thm ti li, nang quay v gia dinh va tim su che cho khoan
hng ni nhung ngoi thn yu lun lun mo rng canh tay don roc nang voi mt long
thng tha thu cua me cha. Doi nang chi con la mt gic m tan, mt nim cay dng nghen
ngao.
Tht la mt vo tung kham pha dc dao tm ly cua bon ngoi dan ng ich ky. Tm ly
cua s dng ngoi dan ng la nh th, tht la mt su tht chua cay ma bt cu ngoi con gai
nao cung cn ghi nho.
Dung noi do la quan nim 'hu lu hep hoi cua ngoi Dng phng ma ta thy ban dn
o Ty Sng Ky va truyn Kiu trn dy, du la ngoi Ty phng hin dai ma phn dng
chung ta du nhin nhn ho co mt np sng ht suc tu do, cung khng th chp nhn: khng
mt ngoi dan ng dung dn nao ma yu thng kinh trong mt ngoi con gai, dan ba qua d
85
di di voi ho v vn d duc tinh, mc du ho yu v sc duc troc ht. i! Mu thun! Thi
vic doi bao gio cung vn chua dy mu thun kia ma!
Trong khi nhn dinh duc hanh cua vi hn phu, phu nu thong hay vp phai vn d tai
duc: ho ln ln tai voi duc va thong quan nim rt sai lm rng h tai cao thi duc rng. Cho
nn, ho danh gia duc hanh ngoi dan ng con trai bng manh vn bng. Vn bng di voi
phn dng phu nu khng nhung bao dam tai hoc ma con bao dam lun ca duc hanh nua. Vn
bng chi la mt bao dam ti thiu rng ngoi co no d hoc dn mt trinh d hoc thuc nao.
Co th nho ho nho dai ma hoc gioi, d bng cao. nhng vn bng y cha du bao dam tai
hoa cua ho, hn nua, duc hanh cua ho. Cu chm ngn cua A dng: 'Tai thng duc vi tiu
nhn, duc thng tai vi qun tu. tht chi ly. Ke co tai ma thiu duc la hang tiu nhn dang
so nht. Ngoi ta nhn thy: 'ke ma co tai cao, nu khng thanh doc bc dai hin, s d la
ngoi dai ac. Tai hoa chi phu hoa va lam tng cai tm dia cao khit hay d tin cua con
ngoi. Mt tn lu manh ma co hoc nhiu, nguy him cho x hi khng bit chung nao, vi tai
hoc s giup ho nhiu thu doan gian manh xao tra d tro nn mt tn dai gian ac. Tao Thao la
mt bc dai tai, nu co mt tm hn qun tu, t d tro thanh bc dai thanh. Tic rng ng co
mt tm dia tiu nhn nn moi la bc dai gian kiu mu. Bang Quyn phan ban. Ng Khoi sat
th. toan la hang co tai ma kem duc ca. Tm va tri la hai khu vuc khng lin lac nhau: hoc
rng tai cao cha phai la bao dam mt tm hn cao khit va dao duc.
Lai con vn d giao duc.
Trong khi lua chon ngoi ban trm nm, ngoi con gai khng nn bo qua vn d giao
duc. Cu chi, loi n ting noi, l d, phn nhiu nho giao duc tao nn. Ngoi co giao duc tt la
ngoi co nhung t cach phong nh, giao thip hang ngay cua ho rt la lich su.
Danh rng, giao duc tt cung khng thay di gi bao nhiu ban tinh cua con ngoi,
nhng no thay di doc rt nhiu cu chi bn ngoai thm tt dep. No chi la mt noc sn hao
nhoang. va chi la mt noc sn ma thi, khng hn khng kem. Dung ln ln mt ngoi co
giao duc tt, kheo leo, l phep, lich su. voi ngoi duc hanh cao. Co khi trai ngoc lai: co
lm bon lu manh d tin ma kheo leo nh nhn v cung! Ho 'kheo dong tro nn nhiu phu
nu d nhn lm la ngoi duc hanh.
Tuy vy, noc sn lich thip y rt cn di voi ngoi dan ba.
Mt ngoi dan ba o mt giai cp cao nh, quen sng voi np sng cua x hi thong
lu, cu chi thanh lich, loi noi nh nhn, ao qun kin dao chinh t, rt kho sng hanh phuc bn
86
canh ngoi dan ng qu mua, mc mac, n noi thi phang ngang, chui th th tuc, dung du
coi to dy, thich o trn hay mc qun dui ma tip khach, gp ai cung khng bit chao hoi,
toan la nhung cu chi cua ke mt day. du tuu trung ho la ngoi tt va giau co. Su cach bit
qua r rt giua dia vi x hi cua hai bn thong gy nhiu rc ri dang tic cho ca di bn.
Ngoi dan ng ma thiu giao duc lun lun cam thy minh o vao mt dia vi sut kem di voi
ngoi vo co giao duc, va vi th anh cam thy tui nhuc va gy khng bit bao nhiu song gio
trong gia dinh rt nng n kho tho mt cach rt la v ich.
Giao duc tuy khng qua h trong, nhng cung thong gy cho hn nhn nhiu diu tro
ngai khng nho. Ngoi ta mong rng 'gn muc thi den, gn den thi sang, nhng su tht o
doi, khng th qua d dang nh vy doc. Mt thoi quen lu ngay du phai mt som mt
chiu ma sua di doc. Giao duc phai tu tui u th. vi do la tui d un nn; lon ri, l li
d n su vao tinh nt tht kho long ma sua di. Nhung gia dinh thong lu, day con rt k,
nn thoi quen lu ngay bin thanh tinh cach. cung nh nhung thoi quen mt day la nhung
thu kho sua nht trong doi ngoi.
Tuy nhin, vic do con it quan trong hn su quan h v dao duc cua hai bn. Doi sng
cua hai bn tht la ht suc kho tho nu quan nim v dao duc cua hai bn khac nhau. Cung
mt vic lam ma chng cho la phai, vo cho la quy; cung mt tinh tinh ma chng cho la quy,
vo cho la ha tin; cung mt khuynh hong ma vo cho la thanh cao, con chng thi cho la dai
dt. Vo chng cn phai tht tm du y hop v vn d dao duc, d co th tranh su khinh bi
thm ln nhau.
Hy tranh xa cai canh ma ngoi vo ph binh chng:
- Hang ngoi d tin nh vy ma nha ti quy lm!
2. Nhn sinh quan
Nguyn nhn xung dt thong xay ra trong gia dinh, dang d y nht la su chng choi
nhau v quan nim song: ngoi thi qua ham m vt cht tin bac, ke thi qua thanh cao trong
sach, xem tin bac nh phu vn.
C B. ly mt ngoi chng giau co lon. Co l nang ng ly chang la vi nang d kh
nhiu v tin bac luc thiu thoi. Cha me lam n sa sut, nang d phai sng mt doi sng thiu
hut du diu. Khi nang hua hn voi chang, nang d y thy chang vic gi cung chi bit co tin
tin bac bac, bt cu vic gi chang to ra chi d y dn phn vt cht cua su doi thi. Chang tng
87
nang nhung mon qua quy va rt dt tin nhng nang cam thy nhung mon qua y khng phai
lua chon voi mt tm long yu thng va lam vui long nang, ma chi vi no dt tin ma chang
ly lam hnh din chung to phu quy cua minh thi. Nhung bui di chi voi nang, hoc di n
o cao lu thi nang thy chang chi lo n ung cao lng m vi, chang khoe khoang chic xe
'Mercedes cua chang chay nhanh nht v.v. Tuyt nhin khng thy chang d cp dn cai
gi thanh cao siu vit ca. Th ma vn cao vong la voi tinh yu nang s hoan cai doc chang
va hong chang v con dong cao ca hn. Nhng nm nm qua, chang vn khng thay di
chut nao ca. Mi khi nang c gng hong chang vao con dong cao thong hn, thi chang
coi to. bao nang ly su: 'Em cu ln thn mi. Trong doi nu khng tin thi co lam doc
vic gi khng. Anh thi doi sng min co xe hi dep, nha lu cao, du moi tin nghi, n cao
lng m vi, nhiu thng ban nhu nhet coi dua hi hon cho vui. la du ca ri!
Nhng tic thay, di voi nang, by nhiu dy du phai la du. Rt cuc nang cam thy
doi sng trong nhung lua cua nang la chan chong, lat lo lam sao y va nang m thm dau
kh. va thm tm d khinh bi chang nhiu ri.
Vn d ton giao va nht la chanh kin cung phai cn xem xet dn. May thay, ngoi dan
ba khng thich chanh tri va thong hay chiu theo y chng, it khi ci co v nhung vn d y.
Nhng vn d tn giao la thong gp hn: ngoi dan ba ma tin ngng cung khng nn ly
chng khng co duc tin. Nu gp phai nhung ke kem hoc, tm dia hep hoi thi kho ma tranh
nhung cuc x xat dang tic lam mt hoa khi gia dinh.
Ti bit rt nhiu gia dinh ma quan nim v tn giao, nht la v chinh tri di lp nhau,
nn d phai tan r sau mt thoi gian chiu dung nhau kh v cung. Su khn ngoan khuyn ta
chi kt hn voi ngoi nao co nhung t tong dng voi ta, hoc gn ging voi ta v nhung vn
d quan trong nht cua doi ngoi.
Tinh khi la vn d khng kem phn quan trong. Tinh khi khng phai la duc hanh, no la
khi cht cua c th sinh ra.
Ngoi ta co hai dang: hang hong ni va hang hong ngoai. Hang hong ni thich
trm ngm, sng mt minh, a yn tinh. nu sng voi hang hong ngoai thich phu phim,
a nao dng, thich dng ngoi. tht kho ma hanh phuc lu dai. Nhung ke co mt tinh khi
dim dam, binh tinh, vui ve, kho sng chung voi nhung ke th l, nong nay. Ngoi dan ba
nao thich sng tu do, a cai gi moi me, ghet nhung cai gi cu k, nghia la co du oc cp tin,
kho sng hanh phuc voi ngoi chng thich sng theo n np thu cuu.
88
Ngoi dan ba nao thich sng doc che cho, chiu chung, chi huy, khng th nao sng
hanh phuc voi mt ngoi chng ich ky, khng thich d y sn soc dn vo minh. Ngoi dai d
khoan hng. khng th sng hanh phuc voi ngoi hep hoi, nho mon.
ng M. la ngoi dung tui gp ba M. trong mt bui da hi. ng va ba yu nhau.
Nhng ng thich doc sach trm ngm, nghin cuu. con ba thi thich ca hat, nhay mua, vui ve
tre trung. ng ba n o voi nhau doc bn mt con. Th ma mt ngay kia, ti dn thm
ng. Hoi dn ba thi ng bun b tra loi: 'Chung ti d ly di. ng noi tip, troc su ngac
nhin cua ti: 'Li o ti. Luc yu nang, ti con it tui nn thiu suy nghi va kinh nghim.
Cung tong ri sau ti s cam hoa nang, nhng chung nao tt ny. nang thich nhung gi ti
khng thich. Ti nghi nn d nang tu do, ti du co quyn gi bo buc nang, ngay ti sng bn
canh ti vui voi sach den. Nang thich tu do, khng chiu rang buc vi my dua con, vy ti
phai thay nang ma nui chung no. Tui tre bng bt, nao hiu gi trong khi lua chon, khin
nn d hai ca hai doi ngoi trong tui thanh xun, ke l chng ngoi l vo. Nhng tha th
con hn..
Cung co nhiu cp vo chng v cung dau kh chi vi ng la ngoi Bc, ba la ngoi Nam
hoc trai lai. Mi ngoi du co mi np sng, tp tuc, khat vong khac nhau. Nht la tinh
khi cua di bn cung rt khac nhau. Ay la cha noi dn su khac nhau v dn tc. Nhung gia
dinh ma vo chng khac noc ly nhau la ca mt su dung cham xung khc, phai ht suc kheo
leo dung hoa voi nhau moi dng.
Ta nn d y diu quan h nay, di voi ngoi dan ba thi rt d sua di nhung thoi quen,
nhung np sng b ngoai do giao duc tao nn, nhng trai lai, nhung quan nim v lun ly dao
duc va nhung duc vong cua ho thi tht khng d gi thay di. Mt ngoi dan ba ha tin, ghen
tung, thi lun lun nh th, khng sao thay di doc; nhng mt ngoi con gai nha qu d
hoc cach diu con gai thi thanh hoc gai giau sang nh chi. Con mt ngoi dan ng ha tin
ghen ghet, rt d sua di tinh minh nu ho gp mt ngoi dan ba nhn nai; trai lai nu ho th
tuc, mt day, ho vn lun lun nh th mi, khng lam sao sua di dng.
Ngay nay hoc vn doc lan tran khp chn, di nhin ngoi dan ba cung khng nn
khng d y dn vn d hoc thuc. Du o nganh hoat dng nao, ke co hoc thuc thng minh bao
gio cung co loi hn ke dt nat ngu dn. Tuy vy, nh ta d thy troc dy, vn d hoc thuc
phai dung sau duc hanh.
89
Ngoi dan ba khn ngoan dung bao gio chiu nhn mt ngoi dan ng kem thng minh
va thiu hoc thuc hn minh. Co chng la d co ch nng nho, bao boc, day d minh thm.
Ti tong ngoi dan ba nao cung vy, du thng minh bc nao cung khng th kinh phuc mt
ngoi chng kem thng minh, kem hoc thuc hn minh, nht la thiu t cach qun tu trong
phu.
Chng phai la ngoi thay bc cha, bc thy d bao boc, day bao., ngoi ma minh co
th nng cy sut doi. Cung co khi ngoi dan ba co bung che cho, sn soc nh mt ba me.
nhng doc ngoi dan ng sn soc va che cho thi ho thich hn. Do la tm cam hai chiu cua
tm hn ngoi phu nu, rt la phuc tap.
Hn nua, co chng ma kem thng minh, kem hoc thuc hn minh s tao nn su khinh bi
bn ngoi dan ba va mc cam tu ti ni ngoi dan ng. Cho nn trong nhung gia dinh y
thong xay ra nhung bi kich dau thng do ngoi dan ng gy ra. rt buc tuc cho ngoi
dan ba khng bit chung nao! Mc cam tu ti khin ngoi dan ng hay lam ra mt 'ta dy,
phach li, khoe khoang va dc tai. ct d bu vao cai kem coi cua minh di voi vo.
Ngoi dan ng nao cung vy, thich doc su kinh mn than phuc cua vo minh. va chc
chn ho s khng yu doc ngoi vo nao a ph binh khich bac ho. Cho nn ngoi dan ba co
hoc thuc cao ma ly ngoi chng kem hoc thuc hn minh, kho doc yu thng va hanh
phuc.
Cu chuyn sau dy tht la mia mai ht suc. Mt nha bac hoc no coi mt ngoi vo rt
dep, nhng ma rt kem thng minh. Th ma ng cam thy hanh phuc lm. ng bao: 'Thinh
thoang ti doc cho nha ti nghe mt vai doan sach hay hoc mt vai doan vn cua ti lam.
Nang khng hiu gi ca, song nang chm chu nghe ti voi di mt diu dang va than phuc lm.
By nhiu du cho ti hanh phuc lm ri!. Nh th, su kem thng minh va kem hoc thuc cua
ngoi dan ba khng my hai cho nn hanh phuc gia dinh. Tuy vy, nu ngoi dan ba co hoc
vn, s giup cho chng nhiu va nht la bit thong thuc tai hoc cua chng minh, dy la
ngun hanh phuc gia dinh va ngoi chng sung song vi co ngoi tri ky. Trai lai, nu ng
chng ma kem hn v phng din y, nht dinh s bi vo khinh thong va tu chu 'khinh
dn chu 'khng yu cung khng xa my.
Noi chung, thi ngoi dan ng khng cn vo minh co hoc thuc cao. So di ho thich co vo
hoc cao la vi s lng va ngh nghip cua vo hn la thich co vo 'bac hoc va 'ly su voi ho,
nht la khng kinh phuc ho. nh mt 'dng thing ling.
90
Mun noi cho dung hn, ti phai thu nhn rng chinh ti d thy nhiu gia dinh rt
hanh phuc vi ngoi dan ng d coi doc vo thng minh va hoc thuc cao. Ngoi dan ba
thng minh va am hiu doc tm ly ngoi dan ng s kheo che giu cai khn cua minh, chc
chn s doc ngoi dan ng lun lun yu quy.
O dy ta cn phai d y vn d hoc thuc tht va gia. Di voi ngoi dan ba kem hoc
thuc, kho ma phn bit doc ngoi dan ng nao la chn hoc thuc hay nguy hoc thuc. Tha
rng co chng la ngoi dt tu bit minh la dt, con hn la gp phai hang ngoi 'bac hoc nua
mua, do do ng ng. nhung hang hoc khng toi du ma vn tu hao la hoc thuc. Ho la
ke kho chiu nht.
Nu minh kem hoc, phai lam cach nao lua chng la ngoi chn hoc thuc? Ti tong
hy coi chung nhung ke hay khoe khoang, vi 'thung khng hay ku to. Ke hoc thuc cao,
thong it khoe khoang. vi ho dy du, khng thiu kem bn trong nn it phach li dn
ngoai. nht la nu minh thy ngoi y la ngoi ham hoc, it thich be ban. Ke thich be ban
thong la ke ngheo kem bn trong, nn thong thich ban be d ban phim va d doc tng bo
va an ui nhau. Nhung ke dam sng mt minh, it thu tac la ke co ban linh di dao, mt ni tm
phong phu. Hy nhin cach giao thip cua ngoi dan ng va ban be ho thi r doc chn gia
tri cua ho. Cu cach ngn Ty phng: 'Hy noi anh giao thip voi ai, ti s noi anh la ngoi
nh th nao?. Co nhiu khi ngoi dan ba thy chng dng ban, vi cho do la ngoi lich
duyt va rt ly lam hnh din. Song do la mi nguy cho minh ma minh khng bit. Khng
co cach nao hay d danh gia con ngoi bng cach quan sat ban be cua ngoi y. Vi h co
'dng thinh moi 'tng ung, co 'dng khi moi 'tng cu. Va ke rt thanh cao khng
bao gio chiu sng chung voi nhung ngoi troc. Cung co khi ngoi thich giao du la ngoi
co mng 'kt phe dang d mu d dai su, nhng xem k nhung ban thn cua ho, ta s thy
cung khng doc my ngoi. Cu chm ngn: 'Ban thn cua mun ngoi khng phai la ban
thn cua ai ca.
6
, nghi cung hay hay.
Ngoi ma ban thn nhiu qua. ta cung khng nn qua tin. Ngoi ma x giao nhiu
qua la ngoi kem thanh tht.
Ngoi dan ng it chiu hy sinh cai so thich cua minh d lam vui long ngoi dan ba. Luc
ban du moi yu nhau thi ho sn sang hy sinh, chiu chung cho qua. Nhng lu ngay ho
tro v np sng cu, ho khng th hy sinh chiu chung nua. Cho nn nu lua ngoi ban trm

6
Lami de tout le monde nest ami de personne
91
nm, dung qun d y dn su xung khc nhau v so thich. So thich ma xung khc nhau co th
lam tan r nhiu gia dinh tt dep v nhung phng din khac. Cung sng trong mt nha ma
vo chng co nhung cai 'a ghet khac nhau, tht khng co gi buc bi va kho chiu bng.
ng thi thich nhac 'git gn va rt ghet thu gi du dng bun b. Ba trai lai, khng th
chiu doc cai gi nao nhit n ao va rt thich cai gi nhe nhang thanh nh. Nht la nhung giai
cp cao, thoi gio nhiu ri ri, vo chng thong co nhung cuc giai tri chung nh nghe hat,
xem kich v.v.
Nu khng co nhn thuc dng nhau thi hay xay ra nhung cuc ci v v li, nhung tn
kich v cung buc tuc va dau don. ng thi thich nhung phim 'Hu Ky dm chem, du dn.
Con ba thi thich nhung phim tm ly su sc thm trm. Thanh ra, sau khi xem hat, ng ch
ba khen, ci v nhau lun lam cho khng khi gia dinh rt kho tho. Co khi ng thich be ban,
thich du lich, ba thich tinh mich, thich sng nhan nh trong gia dinh, khng a thu tac ban
be. Cung la su buc minh. va di bn hy sinh so thich cua minh d chiu ban. nhng
chng thi cam thy vo minh ht suc ich ky, vo trach chng v cung kho tinh. Nu quan sat
chung quanh, ta s thy co nhiu gia dinh v phuc ma khng co ly do nao chinh dang: vo hay
chng thong hay tho ra to y buc doc ma khng th noi ra loi hoc trach cu gi ai ca. Chung
quy, nu tim nguyn nhn, ta s thy la do su bt dng v so thich.
- Di coi hat la di mua vui. Lua tung gi ma khoc sng con mt!
- Ti thi thich cai gi cho tht bun. Co dau kh, co khoc sot mot. long ti moi
thy nhe nhang. Nht la di xem hat la minh tim cai gi su sc thm trm..
- Doi khng du kh , ma con di tim dau kh? D bao la di giai tri thi sao lai bt suy
nghi thm cho mt.
- Anh ich ky lm, min la vua y anh thi, con ngoi ta dy thy k. Sau nay dung ru
ti xem hat nua nhe!
Thanh ra ng len ba di xem nhung tung ng thich. Tm khng du, y khng hop. hai
ngoi ln ln sng bn nhau ma khng bun bo tm su cho nhau, nh khach la qua dong.
Va dy mt trong hop lich su ma ai cung bit. trong hop cua nu vn si George
Sand. Hi ba con la mt thiu nu moi tam tui, ba ly ng ba toc Casimir Dudevant. ng
yu ba lm va quyt lam cho ba hanh phuc. Ba cung th, ba cung co nhiu thin chi d mu
doc hanh phuc cho ng chng. Nhng ba la mt ngoi n hoc cao, thich m nhac va doc
92
sach. ng thi trai lai, h gio sach ra doc la ngu lin. Nhng vi ng phuc ba lm nn mun lam
vui long ba. Ba bao ng doc sach Pascal. ng 'vng loi. nhng vua cm sach ma doc.
thi sach d roi tay ng ma ri xung dt. Ba khinh ng ht suc.
Lai nua, ba co nhiu tinh cam t nhi, yu thng nhau du phai vi vt duc ma cn phai
nhiu u ym., loi n noi phai phong nh sn don. Con ng, ng thiu u ym, tinh cam
thiu t nhi, thong co nhiu cu chi s sang th kch. Theo ng, trong cuc hn nhn, ai tinh
la cai quyn so huu; anh chng chi bit m vo vao long. Do la tt ca y nghia cua ai tinh ri!
Tinh yu cua ng chi o trn lnh vuc vt duc ma thi, con ai tinh cua ba lai dung trn khu vuc
tinh cam va tinh thn. Khng cn phai la bc tin tri, cung bit doc cuc hn nhn y
khng lam gi bn vung doc.
Co khi su xung khc khng o trong lnh vuc tri thuc hay tinh cam ma lai o trn lnh
vuc tap quan thoi quen. Mt ngoi dan ng doc cha me day d tu nho quen thoi tin tn, lai
gp mt ba vo n tiu rng, khng bit lo xa. Nang thi khng thich n xai ma phai bin
chep con chang thi bt buc phai co s sach dang hoang. Su xung dt kho tranh la l di
nhin. Nang thi cho do la rit rong, keo kit, con chang thi cho nang hoi hot, khng kim chi.
Nu hai bn khng ai chiu sua di ly minh, thi nhung cuc xung dt y s bin thanh xung
khc.
Di voi nhip song cua hai bn cung dung d xa cach lm. Ta thu tong tong chng thi
rt hoat dng hng hai, lam vic mau le, thich di dy di do, a chi boi be ban. Con vo thi
chm chap, khng thich cu dng, thong hay mt moi va a nhan nh yn tinh. ng thi lun
lun dung muc, khng chiu tr mt chut, con ba thi lun lun tr nai va khng quan tm gi
dn thi gio. Nh th lam gi tranh khoi doc su xung dt nhau? Di nhin hai bn phai chiu
nhau, nhng do cung la cai kh cho ca hai.
Tuy la nhung vic nho. nhng la nhung yu t thong truc xay ra hng ngay, co th
lam tm ti doi ngoi va lam cho su sng chung cang ngay cang kho chiu sau khi mng tinh
tan r.
Lai con vn d kinh t va suc khoe.
Lp gia dinh la phai nghi dn vic sinh con. va co con thi phn su lam cha me bt
buc ta phai co du diu kin vt cht d nui dng va cho n hoc dn ni dn chn. Co
nhiu gia dinh sinh con nm mt ma tuyt nhin ke tao ra chung khng nghi gi dn phng
din dng duc chung, pho mc chung sng lm than vt va. Co ke con lng tm thi lo
93
chay ban sng ban cht d lo lng cho con, nhng cang ngay cang mon moi ma khng du
vao du doc. Canh gia dinh tung bn, cung kh lam gi co hanh phuc dng. Ngoi dan ng
rt ghet su cung tung, h cung tung sinh quau quo va lam cho ho tro nn bt cng, gia dinh s
tro nn canh dia nguc. Boi vy, troc khi nghi dn su lp gia dinh thi phai nghi troc ht
phng tin kinh t ti thiu d nui gia dinh. Nu ngoi dan ng cha du diu kin d sng
tu lp, cha co mt dia vi hay cng n vic lam gi chc chn. thi dung bao gio nghi dn hn
nhn. Tin bac khng gy doc hanh phuc, nhng su thiu thn no s la ngun bt hoa va
dau kh cho nhung gia dinh thiu su phong xa. Co khng bit bao gia dinh dang sng trong
canh thin dang, bng vn d tin bac dn lam thanh dia nguc. Song gio trong gia dinh
thong la do tin bac thiu hut gy ra. Cho nn vn d kinh t du phai la mt vn d tm
thong, co th bo qua khng nghin cuu k doc. Dung tin nhung ke bao: di qua tim yu
thng trong mt choi tranh la du. Thuc t s cho ta thy do toan la ao mng! Rt tic la
chung ta du cha phai bc 'thanh nhn. d co th an bn lac dao. Nu doc la thanh nhn
ca thi sach nay du phai vit ra ma lam gi.
Vn d suc khoe cung rt quan trong. Suc khoe cua di bn la cn thit cho hanh phuc
sau nay. Khng gi lam cho doi den ti bng phai mi lam ngoi nui bnh cho chng hay
cho vo. Nu bit rng ngoi minh yu co bnh lao thi phn su bt buc khng doc quyn
kt hn voi ho.
Ngoi dan ba ma bnh hoan thi hai con it hn ngoi dan ng bac nhoc. La ngoi chu
cht, rong ct gia dinh ma bin thanh bnh nhn, thi gia dinh y tm ti la bc nao! Tin
thuc men mc hn tin n mc. va doi sng cua gia dinh y phai thiu thn.
Dy la cha noi dn vic sinh con bnh hoan, mt lu con bnh nh oan hn ku reo
hng ngay va nhn minh chim su trong b kh.
Ta dung d bi lua, vi co nhiu ke bnh hoan nhng khng sao nhin thy doc bn
ngoai. Cn thit phai diu tri cn thn suc khoe cua cha me, anh em, chu bac, c di. xem co
ai co triu chung gi v bnh loan oc chng? Ti co bit mt gia dinh ma doi ng co ngoi
trong ho hi khung, th ma qua doi chau co ke bng dng ni cn din. Lut di truyn rt
dang so va ta phai thn trong suy nghi tht k troc khi lua chon ngoi ban trm nm. Va lai,
ngoi bnh hoan thong co nhung tinh bt thong, cau co. nu sng chung voi ho, minh
phai bit chiu chung, nhn nai, bng khng gia dinh s bin thanh mt ci dia nguc.
94
Lai con vn d tuoi tac nua. Co nhiu phu nu ly chng khng dm xia gi dn tui tac.
Dy la mt su lac lm dang tic.
Theo kinh nghim, nha tm ly hoc Andre Arthus d y quan sat thy dan ba con gai
thong ly chng co hai dang: hoc ly hang dan ng ma ho v tm dng hoa voi ngoi
'cha, tuc la hang ngoi dan ng manh m, qua quyt va co nhiu kinh nghim, gia dn tm
ly, co tinh yu bao boc, che cho, hy sinh va u ym. nghia la hang ngoi cao tui hn. Hoc
ho ng ly hang 'dng nin cung lua hoc x dich di chut, nghia la chng ho la ngoi 'ban
ngang hang.
So di ngoi con gai ma thich chng lon tui, la vi luc con sng trong gia dinh may gp
doc mt ngoi cha yu thng che cho va u ym, nn khi ly chng ho cung mong oc tim
doc ngoi thay th ni mt ngoi lon tui hn ma ho thng yu va tn kinh. ng cha,
trong gia dinh, nu nhiu tinh cam u ym cng thng con gai minh, s lun lun la mi
tinh du cua tt ca cac c gai va anh hong su xa trong vic lua chon chng sau nay cua
chung. H ngoi con gai ma yu cha, bao gio cung tim mt ngoi chng la vang bong cua
cha minh. Trai lai nu gp phai mt ngoi cha v tinh, bac di con gai minh, thi khi ly
chng, ho thich tim ngoi 'dng nin d tra thu su ht hui y. Nhng theo l thong, tinh
yu cua ngoi con gai bao gio cung cn cu trn su kinh phuc va mong moi mt ngoi co
nhiu kinh nghim d bnh vuc minh, nht la nu o gia dinh ho thiu tinh thng cua cha, ho
s tim mt ngoi chng d thay th cai tinh yu thing ling y. Va vi th, nu theo thong
tinh, ngoi con gai nao ma tm hn su sc du thich ly chng cao tui hn minh.
Ta cung nn d y diu nay: ngoi con trai va ngoi con gai dng tui, bao gio ngoi
con gai cung gia dn hn ngoi con trai nhiu. Nu ngoi con gai ly chng bng tui hay tre
tui hn minh thi kho ma tim doc su bao dam chc chn mt tinh yu khoan hng, mt tinh
thn cung coi, dim dam, tu chu d minh co th nng nho. Vi vy, kinh nghim khuyn ta
dung bao gio ly chng nho tui hay tre tui hn minh nhiu, ma nn ly chng trong tui
hn.
Tuy vy, su cach bit tui tac y cung khng nn cach xa nhau qua vi nu ngoi chng
lon hn vo nhiu qua, tuy v phng din hanh phuc s co nhiu bao dam hanh phuc hn,
nhng phai phong cai nan goa bua sau nay. Ngoi dan ng it mau gia hn ngoi dan ba, song
mau cht hn. Nhng hin thoi, o u M, tai sao ngoi dan ba con gai phn nhiu khng
chiu ly chng tre tui va tuy ho bit d cai nan goa bua, ho vn thich ly chng co tui
nhng con khoe manh. La vi ho qua dau kh v su hao thng, ich ky, vt duc va thiu long hy
95
sinh bao boc cua nhung anh chng thanh nin tre tui hep hoi, nn tha sng hanh phuc trong
mt thoi gian ngn con hn sng dau kh trong chui ngay l th v tn. Tht ra o doi, khng
co mt cai hay nao ma khng co cai do va cai loi nao cung co cai hai cua no. H dng mt b,
thi mt mt b, ngoi dan ba u M hin thoi cha r ho co ly chng trong vic lua chon
ngoi ban trm nm cua ho. Ngoi dan ng lon tui, bao gio vt duc cung bot bng bt,
nhng gia kinh nghim, nhiu tu chu va hiu bit, doc qun binh voi tinh yu cua ngoi dan
ba thong cn cu trn tinh thn va tinh cam nhiu hn vt duc. Ngoi dan ng ma tre tui, thi
tinh yu thin v sc duc, rt kem v tinh cam va tinh thn, nn it khi hap voi nguyn vong
cua ngoi dan ba dung dn. Boi vy moi co cu cach ngn nay: 'Nhung ngoi tre tui cha
du t cach d bit yu thng.
Vn d tui tac nh ta thy, khng phai la khng quan h. Theo kinh nghim, no tht la
mt vn d rt h trong, nhng d bi phn dng ngoi ta xem thong.
Con gai dai d phai it lm dn tui trong thanh moi nn nghi dn vic toc t va thong
o vao d tui hai mi tro ln va hai lm tro xung. Con trai thi d hai mi lm tro ln va
ba mi tro xung moi tht la tui trong thanh. Vic chnh lch tui cung khng nn qua
cao.
Ta chi nn nho k diu nay: dung bao gio cuoi vo lon tuoi hon minh, cng dung bao
gio lav chong nho tuoi hon minh. Ai tinh cua tre doi hai mi thong la thu 'ai tinh sm
set, 'ai tinh lua rm, it chiu ni thu thach cua thoi gian ma di dn hanh phuc.
Tinh yu bng bt giua 'Romeo va 'Juliette trong vo kich cua Shakespeare s khng
bao gio bn bi ca. Rt tic vi khng thun canh ma tinh yu y chm dut bng cai cht dau
thng cua hai ngoi. Nu tinh yu y doc chung quanh hai ho tan thanh va hai bn di lua
thoa mn bng mt cuc hn nhn chinh thuc. thi cao d ai tinh s vi lin xung trong tuc
khc, nht la di voi mt tm hn ma duc vong bng bt si ni nh Romeo. Thi si Byron
noi: 'Cht vi ngoi yu thi d, sng voi ngoi yu ma giu mi doc tinh yu moi kho.
Tro ln la nhung diu kin tiu cuc ma ta cn phai dt ra, troc khi lua chon. Gio dy,
xin ban v nhung diu kin tich cuc.
1. Nu la ngoi con gai, thi ngoi ban trm nm ly tong phai co nhung diu kin tich
cuc nao?
96
Troc ht, ngoi dan ng phai co suc manh. O dy ta phai nhin sang hai phng din:
suc manh th chat va suc manh tam hon.
Ngoi con gai bm sinh yu dui, cn phai co ngoi dan ng che cho, bao boc. Vi vy,
chng phai la ngoi khoe manh. Va, ngoi con gai doi nao va o du cung th, thong than
phuc nhung bc anh hung vi nhn, vi do la nhung ke co mt suc manh vt cht ln tinh thn
trn thin ha.
Co suc manh v th cht la d co th lam vic kim n hang ngay va d bao v, bnh
vuc ngoi dan ba trong luc nguy nan. Nhng, suc manh do dung phai la mt suc manh vu
phu, vi no s tro lai hai minh, nu ngay nao ho khng con thng minh nua. Suc manh y
phai di di voi suc manh tinh thn, tuc la suc manh cua nhung ngoi tu chu. Ai thong co
nhung cu chi bn chn, nong nay, h noi thi tia lia, ra b ra tich. du la hang tm thong,
tiu khi. Sng chung voi ho la mt tai nan.
Suc manh cua th cht phai o doi quyn kim soat, chi huy cua suc manh tm hn.
Thiu tu chu, thi suc manh vt cht chi la su cc cn th l va chi co th thi. D phn bit
cai dung cua ke tht phu va cai dung cua ngoi tu chu, hy nho cu nay cua T Dng Pha:
'Ch ma ngoi xa goi la hao kit, t phai co khi tit hn ngoi. Nhng nhn tinh co ch
khng nhin doc. Boi vy, ke tht phu gp nhuc, tut gm dung dy vn minh xc danh.
Cai do cha goi la . Ke dai dung trong thin ha, trai lai, thinh linh gp nhung vic phi
thong cung khng kinh, v co bi nhung diu ngang trai cung khng gin. Do la nho ch
hoai bo cua ho rt lon va ch lp chi cua ho rt xa vy.
Ngoi tu chu la ngoi bit lam chu nhung duc vong hen kem cua minh, bit d minh ra
va qun minh nghia la bit hy sinh vi hanh phuc cho ngoi chung quanh. Ngoi y la ngoi
khng ich ky. Diu kin hanh phuc gia dinh la phai bit dit long ich ky. va chinh long ich
ky y la ngun gc cua khng bit bao tai hoa co th xay dn trong gia dinh va lam cho gia
dinh tro nn mt ci dia nguc o dng gian. Hanh phuc la mt cai gi ma ta phai xy dung va
vun xoi, khng phai do s mang da dn cho minh doc. Ti s tro lai vn d nay trong khi
ban dn thut yu dng.
Nu tim doc ngoi ban trm nm bit qun minh d nho dn ta troc ht, do la ta d
tim doc ngun hanh phuc ri. Ngoi dan ng bm tinh ich ky, thiu long hy sinh hn ngoi
dan ba; vy, ta cn d y k v dim nay, phai d y quan sat cach ngoi do c xu voi gia dinh,
97
voi be ban, voi ti to, voi ngoi trn. thi ta s thy r duc hy sinh cua ho dn muc nao,
cung nh muc d long ich ky cua ho dn du.
Ngoi tu chu la ngoi co d long lon. Ho hay tha thu va khng hay vach la tim su.
Ngoi chng ly tong phai la ngoi co d long nh mt ngoi cha hay mt bc thy. Chu
cu di n thua voi nhau tung loi noi, tung cu chi nh ke ngang hang. thi khng sao sng
chung nhau hanh phuc doc, vo chng tre ma tui tac ngang nhau, thong co nhung khi
tong hep hoi, cu chp. Ho di n thua voi nhau tung loi n ting noi va cho su tha thu la
yu dui nhuc nh.
Tom lai, sng voi mt ngoi ban trm nm ma thiu tu chu la mang tai hoa sut doi
minh. Su thiu tu chu y thong d nhn thy nu ta quan sat dn dang diu di, tong dung
va n noi. Ke khng tu chu thi di dung lao chao, n noi lp vp, thich rou che, hut xach,
bai bac. Ngoi dan ng hay dan ba ma co nhiu tt nho la ngoi khng co y chi, khng tu
chu. Su tu chu ma kho nht la o trong nhung vic nho nht chu khng phai o nhung chuyn
lam to tat. Ngoi ta co th rt gan da anh hung trong nhung vic lon, nhng gan da anh hung
trong nhung vic nho hng ngay moi tht la kho.
'ng Tng Vn Chinh luc thiu thoi co tt hut thuc va dy tr. Sau dinh tm chua ly.
Ban du tt y thong qut lai rt manh, kho th tri doc, nhng Vn Chinh xem no nh ke
thu, quyt ha cho doc no moi thi. Nhung bc vi nhn tp thng thi duc cua minh bng
cach thng hng ngay nhung thi duc nho nho. Ke kheo quan sat du cn cu vao do xem xet
nhung mnh luc tinh thn tu chu cua con ngoi.
7

Ti so di nhn manh v duc tinh nay la vi no la phm hanh cao nht cua con ngoi.
va ngoi nh th moi co th mu doc hanh phuc cho ta ma thi. Tinh dim dam tu chu la
du mi cac duc hay tinh tt cua con ngoi; thiu no con ngoi sng theo thin tinh cua loai
vt, d man, ich ky. Khng dim dam nghia la khng tu chu, ngoi y khng th nao hoc
doc cai thut yu dng, cai thut 'qun minh d mu hanh phuc cho ngoi minh yu.
2. Di voi ngoi con trai thi ban trm nm cua minh phai co nhung duc tinh nao?
Theo ti, chi cn hai duc tinh chu yu nay: diu dang va cng quyt.

7
Xem quyn 'Cai Dung Cua Thanh Nhn.
98
Nhng than i, hai duc tinh nay it khi gp nhau ni mt ngoi. Co nhung c gai rt
hin hu diu dang, nhng khng co y chi, khng dam cng quyt vic gi ca. Ay la hang yu
dui, d bi li cun, cam d, va sa ng. sut doi s khng sao cm can ni gia dinh, mc du
voi duc tinh y ai cung yu thng.
Trai lai, co nhiu ngoi rt cng quyt nhng khng diu dang. Ca hai tinh y du tai
hai ca, va diu dang ma khng cng quyt chi la mt ngoi thu dng yu dui, con cng
quyt ma khng diu dang s thanh nhung ke cau co, gt gong, hay la ry du ac nua. Boi vy,
ngoi dan ba ly tong la ke co mt tinh yu u ym diu dang nhng cng quyt, cp mt
thng thn, bit nhm vao mt muc dich ma bit nhn hay tu chi bng ting 'u hay ting
'khng. Ngoi dan ba khng bao gio dam tu khoc diu ma minh phai tu khoc, s gy tai
va cho gia dinh va nht la hanh phuc cua doi ho troc ht. Nhiu tai hoa bt ngo s dn cho
nhung ngoi con gai nao khng dam cng quyt tu chi troc mt su moi moc bt chanh
cua be ban. Va, mt khi nht dinh noi 'u hay noi 'khng, thi phai bit cng quyt thi hanh
khng thay di y dinh. Va nu ngoi y co hoc thuc va thng minh lai cang tt, nhng vn la
nhung diu phu thuc ca. Cn nht, ngoi dan ba ly tong phai kim du mt cach diu hoa
hai duc tinh cn ban y.
Tom lai, tim mt ngoi yu ly tong d kt ban trm nm, nu la con gai thi vi hn phu
phai it ra co hai diu kin cn ban nay:
1. Manh m ca th cht ln tinh thn: suc khoe va dim dam.
2. Co long hy sinh (vi yu la hy sinh) va khoan hong dai do.
Con nu la con trai, thi vi hn th phai co hai duc tinh: diu dang nhng cuong quvt.
Ngoai ra, ta cung nn d y dn vn d kinh t, dia vi x hoi gia dinh, giao duc, tinh khi,
hoc luc.
So di ta phai thn trong trong vic lua chon, vi no la vn d quan trong nht cua doi
minh. Tha la d mc cho s mang hn xui, yu theo mi tinh lng man, nh sm set, mt cach
dui mu. ri toi du hay toi do, ta khoi cn dn do suy nghi lam gi cho bn, nh trong vo
tung Romeo & Juliette cua Shakespeare. O dy ai tinh la mt cai gi huyn bi, ta bi mt luc
long m u bi mt nao chi phi, ma ta chi con la mt 'con quay bung sn trn troi. mo mo
nhn anh nh ngoi di dm, nghia la khng lam chu doc s phn minh. Trai lai, nu ta
khng chiu bung xui s mang, mun sng mt doi sng sang sut, lam chu ly mt phn
99
nao s mang cua doi ngoi tu do, khng chiu hoan toan lam ti to cho duc vong, cho su hn
xui, may rui. Boi no ti quan trong dn doi ngoi, nn tuc ngu co cu: 'Phai cu nguyn hai
ln, troc khi ra trn; va cu nguyn hai ln, troc khi vot ra b khi. Nhng phai cu
nguyn dn ba ln, troc khi chp thun kt hn.
100
hng


1. uan nim v i tnh ca ngi con gi v ngi con trai
Diu ta nn d y troc ht l cng mt ting ai tinh ma ngoi dan ng va ngoi dan ba
mi ngoi c mt cch quan nim khc nhau. Tht l ca mt su hiu lm to tt gy tht vong
ht suc chua cay. Vy ngoi dan ng va ngoi dan ba cn phai nhn r ch khc bit do d
trnh nhung tht vong dau long sau nay. Khng phai ngoi dan ng gia di, bac tinh. ma
tai v khi yu, ho yu theo mt kht vong ring, khng ging kht vong thm kn cua ngoi
dan ba. Ngoi dan ba thi tong minh doc yu theo quan dim cua mnh, th tri lai, ngoi
dan ng lai yu theo quan dim cua ho. Tm tham kich mun doi d lam cho con ngoi phn
dng lun lun bt mn l ci tham kich 'cung sng chung m khng ai hiu ai ca.
A. i nh ngi n ng
Nh troc dy d noi, ai tinh cua ngoi dan ng bt ngun tu xc thit troc ht. Ho yu
v sc dep, v nhuc duc. ai tinh cua ho lai cung la c hi d cho ho thoa mn ci th chinh
phuc, ci th lm chu nhn cua ho. Ay la thu tnh yu ch ky v phi l. Voi ngoi dan ng,
'yu khng n thua gi voi l tr nua ca. Theo ho: 'tinh la tinh, no co nhung l tr ring cua
n, m l khng th no hiu doc
8
.
Nhung yu t cn ban cua tinh yu ngoi phu nu nh n nghia, long kinh phuc, thng
hai. Trai lai, di voi tinh yu ngoi dan ng la nhung yu t khng my g quan h. Trong
doi sng x hi cua ho, ho rt c th dy long nhn ai, d long khoan hng, nhng v i
tnh, ho tht ht suc ch ky. Ho rt c th dam hy sinh to tat cho ngoi ho yu chi khi no
nhung hy sinh y lm thoa mn doc lng khao kht chinh phuc cng tham vong cua ho. V
ngoi yu, ho rt c th dam dng du voi tt ca moi kho khn bc nao, tranh danh doat loi,
dn thn vo nhung ni nguy him tuyt voi d doc mt xanh d y. d chinh phuc qua tim
cua ngoi yu. Nhng nu nng tro tru, lai yu cu chng hy hy sinh cho nng mt cht
nhung danh vong m chng bao la d vi nang ma lam dy. thi su tnh s lp tuc thay di
ngay! Chng s vin nhiu l l d tu chi. Tuu trung trong nhung vic lm cua ngoi dan

8
Le coeur a ses raisons que la raison ne connait pas. (PASCAL)
101
ng d doc ngoi dan ba yu kinh thn phuc do, khng phai vi long hy sinh d lm vui lng
ngoi dan ba du, ma thuc su la d thoa mn th chinh phuc v lng khao kht danh loi cua
ho.
Mt v si no ln dai. doc thin ha hoan nghnh nhit lit. Chng bao voi ngoi yu:
'Anh so di liu mang, ln vu dai vi mun cho em doc hnh din c mt ngoi chng ci th
anh hung, thin ha v dich. Nhng khi ngoi yu cua chang trai nn ni: 'Thi! Tu dy em
khng mun anh vao ni nguy him y nua. Anh hy tu gi vu dai vi tinh yu em. Anh
bn nht dinh tu chi: Th cn g danh du cua anh nua.!.
Mt chng lm ngh hang hai, thich phiu lu trn mt bin. Ngoi yu chng ni ni
bo ngh y d lo nghi dn vic lp gia dinh. Chang chiu theo cho vui lng nng. Sau khi kt
hn, i tnh thoa mn, chng lai tim cach d phiu lu trn mt bin nua, nghe theo ting goi
cua giang h.
' Nua nm huong lua duong hong,
Truong phu thot d dong lng bon phuong`.
Ri, nang 'c phong lanh lo. chang cung mc, chi nghe theo ci th phiu bat giang
h cua minh thuo troc.
Ngoi dan ng co th dm cht v tnh, dm quyn sinh hoc git ngoi. mt cch rt
d dang. nhng khng phai d cuu vot ngoi yu hoc d mu hanh phuc cho ngoi yu.
m tht ra v ut hn khng chiu thy bt cu ai hong ci cua m tu tay ho d xy dung dao
tao nn. Tich cuc th ho git cht ngoi tinh dich, cn tiu cuc th ho quyn sinh. Tnh yu
cua ho l tnh yu chim doat.
Troc nhung cu chi dao duc cao siu, ti hoc tuyt voi, nghia cu anh hung cua ngoi
dan ba, ngoi dan ng cung bit knh, nhng ho s dung dng nu ngoi y khng dep v
khng khu goi.
i tnh cua ngoi dan ba lai rt khc xa i tnh cua ngoi dan ng o dim ny: ho yu v
'duc`, ho mn vi 'tai`.
Mt ngy kia ng Talleyrand ngi chung trn chic xe voi ba Recamier va ba De Stael.
Ba Recamier la tuyt th giai nhn cua dng thoi, b De Stael l mt dai vn hao khet ting
102
doi triu Napoleon d nht. Khi chic xe sp chay ln cu sng Seine, b De Stael hoi ng
Talleyrand, mt nh ngoai giao c ting cua noc Php:
- Nu chic xe chng ta rui lot xuong sng, ng se vot ai ln truoc?
Nh ngoai giao lic ba Recamier, ri ti coi bao b De Stael:
- Ti cn la gi tai boi loi cua b!
Di voi tai hoa, cung nh voi dao duc. cua ngoi dan ba. ngoi dan ng vn thy
lanh lung. Ho chi thch su sung song cua nhuc thn, yu chung sc dep m thi. Boi vy,
khi ma ngoi yu cua ho, sc dep d ua tan hay bi tt bnh, kh so, khng con dem lai cho ho
nhung khoi cam cua xc thit, hay nhung cam xc v ve dep yu kiu nua., tinh yu ho lin
phai mo va xem ngoi dan ba tan ph kia nh la mt 'ganh nng cua ho.
T hn nua, ngoi dan ng lai rt c th m say mt ngoi dan ba ma ho rt xem
thong. Ho cam thy d chiu khi coi mt ngoi vo tm thong giai cp km hn, t thng
minh va dao duc. hn la ho coi mt ngoi vo giai cp sang hn; thng minh va dao duc
hn ho. Dong nh tinh yu va long than phuc khng th di di voi nhau, di voi ngoi dan
ng. Nhung ban gi hoc gioi trong lop, it doc ban trai yu thng. vi ngoi con trai cam
thy bi si nhuc rt nhiu. Tri lai, ho rt yu nhung ban gai nao hoc kem, nhng thong to ve
thn phuc ho v cy ho chi cho bi vo.
Quan nim dc bit cua ngoi dan ng v i tnh, l ly su khoi cam v nhuc duc, sc
duc, bng bt nht thoi lm nn tang, khin cho th i tnh y thnh mt thu 'lua rm mau
bung ma cung mau tt. Boi vy, ho thch yu nhung 'mi tnh sm set lng man. Tinh
yu cua ho nh ke khat noc m gp gao noc, ho nhay b dn chup git cho ky doc, ung
ung uc mt hi. va khi d them, ling go quet ming ri ra di. khng tic ung. Nu ho
gp mt ngoi dan ba con gai vua cp mt thm m cua ho, th ho deo nh dia doi. doi hoi
coi xin trong mt thoi gian chop nhong, nu ho khng loi dung doc su d di cua ngoi
dan ba y d nm troc hng vi vt cht cua ai tinh.
Chnh boi i tnh cua ho khng cn cu vao ly tri va toan cn cu trn nhuc cam, nn i
tnh cua ho khng bn bi va co tanh cach qua dong, du cho do la mt tnh yu thnh tht v
bng bt bc no.
Chnh i tnh ho ton cn cu trn nhuc duc, nn d bng chy lc ho cn tre tui,
dng hi khao kht su khoi lac vt cht. V luc trong thnh nhuc duc diu dn, i tnh ho
103
tro nn sng sut v bn bi hn. Boi vy moi co cu: 'Tui thanh nin l tui cha bit i
tnh chn chinh. Vi ai tinh chn chinh phai l i tnh ton din, kim ca ba phng din vt
cht, tnh cam v tinh thn. i tnh cua thanh nin l i tnh thin vt cht.
Ngoi dan ng yu theo sc duc troc ht, nn dung troc i tnh ho chi hanh dng
theo tinh cam nht thoi, si ni, bng bt: loi th tht cua ho chi l nhung nt chu vit trn
bi ct, khng g bao dam ca.
V boi tnh yu cua ngoi dan ng, phn tnh cam va dao duc rt km, nn ho chi yu
nhung ke nao dep, m miu, vui ve, v bit thoa mn doc khiu thm m cua ho.
Ngoi dan ba bnh tt s khng cn l mn vt m ho 'them thung nua m chi cn
l mt 'con vt doc ho 'thng hai ma thi. Ho khng n dui di, nhng chc chn ho s
khng con thng yu u ym nua.
i tnh cua ngoi dan ng chi l mt c hi d ho thoa mn th chinh phuc, nn ho
thich dan ba nao d ho chinh phuc hn ngoi dan ba nao d di voi ho. Ho yu ngoi dan ba
no ho cha co hn la ngoi dan ba d thuc quyn so huu cua ho. Ho yu vi hn th hn
ngoi vo d coi. Khi m th chinh phuc khng cn nua, tnh yu cua ngoi dan ng suy
giam lin. Boi vy, nu ngoi dan ba lai 'khoi th cng troc, tuc ho s lam cho ngoi dan
ng mt ca hung thu ngay. Ngoi dan ng s khng thich coi ngoi y lm vo v nu ho
khng lng thin, ho s loi dung ngay c hi d long gat qua dong.
Hn nua, ai tinh di voi ngoi dan ng, khng phai l tt ca l sng cua cuc doi.
N chi l mt tro chi trong mt thoi gian, hoc l mt cng vic trong trm ngan cng vic
cua mt doi sng dy hoat dng v tham vong cua ho. Ho s cung dau kh, nhng ri ho s
qun di, vi trong doi ho, cn nhiu vic khc quan trong hn.
i nh ngi n
Trong khi ngoi dan ng dt i tnh trn sc dep, trn nhuc duc, trong th chinh phuc,
trn nhung cam kch bng bt nht thoi nh ngon lua rm. nht la xem nh la mt cng
vic xay ra bt thong thi. thi ngoi dan ba lai cho n l tt ca l sng cua doi ngoi, l
mt ci g thing ling v bn bi nht.
Nhung yu t trong yu cua i tnh phu nu phn nhiu cn cu trn l tr; nhung khoi
cam v nhuc duc hay sc dep lai dong nh khng dang k lm di voi hang ngoi dung dn.
104
Ngoi dan ng, thong tu ho l mt ke thuc t, lun lun dung dn ly tri trong doi
sng hng ngay, nhng trong thuc t l tr lai khng n thua gi voi tnh cam cua ho. Ngoi
dan ba, ngoc lai, t chiu dung ly tri trong doi sng hng ngay. nhng v i tnh th ho yu
bng ly tri hn. Boi vy, mt khi yu, tnh yu rt l lu di bn bi. H hua l ho giu loi v
mt khi yu thi cung kho long ma thay di.
Lai nua, ho yu ai m ho knh phuc.
Rt c th ho knh phuc ma khng yu, nhng co l l v c nhiu tro ngai khng thun
tin cho ho yu, chu tht su, h c knh phuc la co khuynh hong yu thng ri. Diu chc
chn nht, la ho khng th yu ai ma ho khng co long kinh phuc.
Co lm khi ho yu phai ngoi hen mat dang khinh. Nhng do la vi ho khng tin nh
th, hoc vi ho cho ngoi do bi vu cao hay bi nghi oan, ma phn su ho la minh oan cho ngoi
do. Chu tht su, nu ngay nao ho co du bng co rng ngoi y d hen, dang khinh bi. lp
tuc ho khng yu nua.
Trai lai, ngoi dan ng rt co th dam yu mt ngoi dan ba khng xung dang gi ca,
mt ngoi dan ba ma ho khinh bi.
Long than phuc, tn quy la cn ban chinh trong tinh yu cua ngoi dan ba. Vi vy ho
yu thng rt d dang nhung bc vi nhn, anh hung, nhung ngoi li lac tai hoa nht cua th
h. Khng co mt bc vi nhn nao ma thiu long than phuc cua ngoi dan ba, bt cu o thoi
nao hay doi gm troi nao. Nht la nu ke co danh ting lon y lai bi ngoi doi ht hui bt
cng hay bi tinh doi bac di. Long thng hai lam cho ngoi dan ba cang yu ho hn
nhung ngoi doc doi hu di.
Theo tm ly, bt cu dan ng hay dan ba, h mun danh gia ke khac v duc tinh nao,
chinh minh cung phai co it nhiu nt hay y, bng khng thi ly gi so sanh d hiu bit. Boi
vy, ngoi dan ba nao co nhiu duc tinh tt hn ngoi dan ng rt thich sung bai nhung
ngoi ma ho cho la dao hanh cao nht, nhung bc tu hanh, nhung nha hanh dao, nhung n
nhn cua nhn loai, nhung anh hung, nhung vn hao, nhung thi ba v.v.
Ngoi dan ng thich sung song nhuc duc, thich sc dep va khi ma bong sc cua ngoi
yu ho tan ta di ri, hoc vi bnh hoan ma khng dem lai cho ho nhung khoai cam vt cht
doc nua, ho s lanh lung quay mt di tim nhung khoai cam moi ni mt ch khac. Ngoi
dan ba trai lai, khi thy ngoi yu cua minh sa sut kh so lai cang yu thng thm nua.
105
Tinh yu cua ngoi dan ba rt la chung thuy boi thong cn cu trn ly tri, trn su kinh
phuc va nht la n tinh: nhung yu t bn vung nht trong tinh cam cua con ngoi.
Con tinh yu cua ngoi dan ng thi thong lai cn cu trn sc duc, mt thu tinh yu d
phai mo va d thay di nht. Vi vy ngoi dan ba thich hn nhn con ngoi dan ng rt ghet
hn nhn. Hn nhn la cai gi d rang buc, cng ep ngoi dan ng dung phu bac nhng la
mt bao dam vt cht ti thiu cho ngoi dan ba khoi bi ht hui chan chong.
Tinh yu cua ngoi dan ng phat sinh rt manh va dt ngt, no co tinh cach 'bao phat
nhung cung 'bao tan. Trong khi tinh yu do ln dn cao d thi tinh yu cua ngoi dan ba
moi vua nhen nhum, boi no phat sinh rt chm. Va vi phat sinh rt chm nn gc r no rt
bn. Tic rng, khi no bt du nhen nhum thi tinh yu bng bt cua ngoi dan ng d bt
du xung d. Do la cai tham kich mun doi cua ngoi dan ba.
Tom lai, tinh yu cua ngoi dan ba thong dua vao ly tri, cho nn no co tinh cach vung
bn, vinh vin; no cn cu trn su kinh trong, khm phuc va long hy sinh tn tuy. Ngoi dan
ba sn sang hy sinh cho chng, cung nh ho sn sang cht vi con. Ai tinh cua ho ln ln voi
tinh mu tu. Ta hy dem tt ca hin tong cua tinh yu ngoi dan ba ma quay v tinh mu tu
thi co th ct nghia doc tt ca nhung sai bit giua quan nim v tinh yu y. Va trong tt ca
tinh yu trn doi nay, tinh mu tu phai chng la tinh yu trong cuu nht?
Tinh yu cua ngoi dan ba ging voi tinh mu tu, toan cn cu trn su tn tuy va hy
sinh. Boi vy nu ho bi ht hui v ai tinh, ho vn an ui doc voi tinh mu tu. Yu, di voi
ho la che cho, bao boc, nn ho yu ke nao hoan nan, dau kh hn ke binh an hanh phuc. Tm
hn ngoi dan ba bao gio cung co khuynh hong v su dau kh. Lam me, ho yu nhung dua
con nao tan tt, bnh hoan ma ho phai hy sinh sn soc. hn nhung dua khoe manh khng
cn dn tinh thng che cho cua ho.
Hai quan nim v tinh yu cua ngoi dan ng va cua ngoi dan ba tht la khac nhau
xa. Mt bn la vi ky, mt bn la vi tha, kho ma hiu nhau doc. Boi ly bung ta ma suy
bung ngoi nn ngoi dan ba lun bi dau kh, troc tinh yu ich ky cua ngoi dan ng.
Lam sao khng dau kh doc khi tinh yu cua ngoi dan ng thi bac bo, thay di bt
thong, con ngoi dan ba thi mt khi d yu la yu mt cach lu dai chung thuy. Va khi dan
ba bt du yu, yu mt cach dm thm su xa. lai chinh la luc lua tinh cua dan ng bt du
vi xung va lanh nhat ln ln.
106
Voi ngoi dan ng, ai tinh thong qua thin v sc duc. vy, lua tinh cua ho bung ln
hay ha xung hoc tt di. du do su thay di bong sc cua ngoi dan ba ma ra. Nhng ma,
ngoi dan ba du co de. Ho cam thy doc yu dng tu th xac ln tm hn.
Nao de tt ca ngon lua ai tinh d nung nu ngoi dan ng va lam cho ho say m chng
phai vi ho cam cai dep cua tm hn minh, ma chinh vi nhung soi toc, nhung lng nheo,
nhung b phn v hn trong th xac minh ma chinh minh khng xem vao du ca.
Nh th bao ho dung ngac nhin va dung tui nhuc sao doc?
Lai con mt dim khng kem quan trong v quan nim ai tinh cua ngoi dan ng va
dan ba la tinh cach dng va tinh cua hai bn.
Ngoi dan ng thuc 'dng va ngoi dan ba thuc 'tinh. Ngoi dan ng 'thich tn
cng, ngoi dan ba giu 'th thu. Ai tinh cua ngoi dan ng la mt dip d thoa mn thu
chinh phuc, cai thu lam chu nhn ng.
Khi thu chinh phuc khng con nua. thi tinh yu cua ho cung vi ln. Boi vy, khi
ngoi dan ba khoi th cng troc, to ve d di, li cun, du d. ho s lam cho ngoi dan
ng 'cut hung ngay. Cac cu trai lun lun dm 'so nhung 'c gai qua dan di, khng bit
so dan ng.
Tom lai, ngoi dan ba con gai cn phai thn trong trong khi giao tip voi ngoi dan ng
con trai, va nn nho k cu nay: Nguoi dan ong vu nguoi dan ba kho chinh phuc hon la
nguoi dan ba d di voi ho! Vi th, ho yu ngoi dan ba ho cha co hn la ngoi d thuc v
ho, ho yu vi hn th hn ngoi vo d coi.
Ngoi dan ba nn nghin ngm d hiu r tm ly cua ngoi dan ng ma xu su ngay
trong luc d nn vo chng, trong luc 'mng tinh tan v: dung qua d di trong tinh yu.
Tuy nhin, noi th khng phai bao rng tt ca ngoi dan ng nao cung th va tt ca
ngoi dan ba nao cung th. Cung co hang dan ng da tinh da cam, ai tinh chung thuy va hoan
toan hy sinh tn tuy nh ngoi dan ba va co khi tinh cam ho con su xa t nhi hn. Cung co
hang dan ba ma tinh yu chi thin v nhuc duc, thay di bt thong. nh ngoi dan ng va
con t hn nua. Trong doi khng co gi la tuyt di ma khng co ngoai l. Phn ngoai l di
nhin la rt it. Trn dy chi noi v phn chung da s dan ng va dan ba. Lai nua, ta nn nho
diu nay: ngoi dan ba thong la hang cuc doan; ho co th cao thong hn ngoi dan ng,
107
hoc d tin hn ngoi dan ng. Ngoi dan ba ma hen, thi su hen ha cua ho khng co ngoi
dan ng nao hen bng; trai lai nu ho thanh cao, ngoi dan ng cung khng sao theo kip.

108
hng 7

Noi dn tm su, tuc la ban v tm ly thng thong nhng su sc ma nhiu ke v tinh
khng d y.
Tm hn ngoi dan ba tht la phuc tap, mu thun va bi mt, khng phai nh ngoi dan
ng, dn gian va hay bc l.
Ti s khng ban ring ma ban chung tm trang cua di bn, vi tm hn ngoi dan ng
va ngoi dan ba thong mu thun nhau, nhng lai bi b nhau. Doi dy la nhung net dai
cng tm ly cua phn dng nhung ngoi dan ba thuc la dan ba.
1 n gi nh
Ngoi con gai nao cung vy, luc thanh xun du co hai 'dai mng lp gia dinh va sinh
con, nghia la lam vo va lam me. Nhng lam me dong nh la nguyn vong thit tha nht.
Lp gia dinh, di voi phn dng ngoi con gai la mt su cn thit. 'Mun chng cung
nh 'khng chng, di voi ho la mt cai 'nhuc. Ho cam thy minh la ngoi thiu duyn.
Cho nn, co chng som chung nao hay chung ny, chung to minh la 'cua quy, doc nhiu
ke them thung. Cho nn, di voi nhiu c gai, doc nhiu ban trai quy qun, doc nhiu
ngoi dan ng d y xin doc kt hn, ho cho la danh du nht doi. Do cung la mt cp bng
chung nhn ho duyn dang hn tt ca ban be. Nhng do, phai chng chi la quan nim li thoi
cua cac c gai thoi xa? Ngay nay, co khac, di voi phu nu co mt trinh d hoc thuc cao.
Nhung phu nu thiu hoc thuc thong hay co mc cam tu ti nn xem su doc ly chng som
la mt hnh din. Du sao, tm cam chung cua ngoi con gai la som doc lp gia tht d co
ni 'nng dua, d dung bi sng le loi, nht la dung bi ngoi doi bim nh la gai ' chng.
Boi vy, phn dng, di voi vn d hn nhn, rt liu linh bn chn: bt cu doc ai d y, to
tinh. nu dung 't lm, min dang diu coi doc, co chut tin bac hay cng danh la ho
'ng lin, khng chut gi do du. Lai nua, lp gia dinh la s doc co mt gia c ring bit d
ho diu khin, d sng mt doi dc lp, tu do, thoat khoi kim toa cua cha me. Nhng ho
du co de, ho s bt du vao con dong 'bi troi buc khi lam vo va lam me. Hn nhn la
phn su, chu khng phai chi la yu thng 'sung nua. D mu ly mt su tu do moi, ho lai
ban re cai tu do doi ngoi con gai, d mu ly mt doi 'l thuc du moi phng din vao
mt ngoi dan ng ma ho cung cha bit di xu voi ho nh th nao? Nhng than i, bit du,
109
lam th ho nghe theo ting goi cua ban nng va bit du khng phai do la cam by cua tao
hoa d bt ngoi dan ba dong vai tung duy tri su sng cua loai ngoi.
2 n
Nguyn vong thu hai, ma la nguyn vong tha thit nht cua ngoi dan ba, la lam me.
Di voi nguyn vong nay, long ao oc co chng co khi chi la vn d phu thuc, la phng
tin ma thi. Vy chu ta khng thy ngoi con gai, luc con nho thich chi 'bup b, dong vai
tro mt ba me hay mt ba giao la gi? Khi lp gia dinh, luc co con thi lai chm chu sn soc
'con hn chng hay sao? Ngoi dan ba ma khng co con, cam thy doi minh 'thiu thn
la! Va nu co con, thi du co lm vao canh 'phong khng chic bong ho cung vn khng cam
thy c dn. Dan ba ma co con, doi ho cam thy dy du va lm khi sng khng cn dn tinh
yu cua chng.
Tinh mu tu la mt thu tinh thing ling cao quy nht, khng th nao din ta ni. So di
ngoi dan ba doc dung vao hang cao quy nht trong troi dt la nho o cai long yu thng
y. Tt ca ni song kh cua ngoi dan ba la dua con, l sng duy nht cua doi ho. Ngoi
dan ba cam thy long vui song tran ngp khi thy dua be chi sng hoan toan l thuc ni
tinh thng duy nht cua minh. Long hy sinh cua ba me di voi con la v bo bn, boi vy,
con la ngun hanh phuc ma cung la ngun dau kh cua ba me. Nao nhung luc con dau, me
chay chn khng ben dt, chm lo cho tung boc mt trn dong doi. th ri tinh thng y
khng bao gio doc tra. Trai lai, khi con khn lon, me con phai gp canh ngm ngui dau kh
bt buc roi d cho no ra di, ma lm khi no khng them ngoanh lai. Con su hy sinh nao dau
don bng! Th ma ngoi dan ba lun lun sn sang hy sinh tt ca d di ly cai hanh phuc
'bp bnh va 'qua dt y, la lam 'me.
Ngoi con trai, dan ng nao mun nghi dn hn nhn, troc ht phai hiu thu r long
khao khat thm kin y cua ngoi dan ba va tim cach d thoa mn long khao khat y. Phai bit
rng ngoi dan ba chi doc hoan toan hanh phuc khi nao ho thoa mn doc nguyn vong
thm kin y cua ho.
Ngoi dan ng nao cung vy, du tinh cha con manh dn bc nao, cung khng sao hiu
ni tm long yu thng tha thit cua ba me di voi con. Tinh ngoi dan ng thuc v hong
ngoai, lo nghi dn cng n vic lam cua minh hn la quyn luyn dn nhung rang buc cua
gia dinh, nht la di voi con cai. Mun lam cho ngoi dan ba hanh phuc, ngoi dan ng phai
bit hy sinh va lam vui long ngoi dan ba bng cach giup cho ngoi dan ba co du phng
110
tin d thuc hin cai mng y mt cach hoan toan. Boi vy, ngoi dan ng phai nghi dn
cng vic bao dam cho ngoi vo minh co du diu kin vt cht ln tinh thn d ho lam tron
nhim vu cua mt ba me voi tt ca y nghia thing ling cao quy cua danh tu y. Trong vo
tung 'Les neiges de Kilimand Jaro, tac gia d kheo trinh bay quan nim trn dy mt cach
r rang khuc chit: Chang va nang yu nhau tha thit mt mi 'tinh sm set cho nn khng
co ngay gio tim hiu nhau. Nang chi co mt cai mng la co mt t m gia dinh va co con,
mt nguyn vong tu nhin va thm kin cua bt cu mt ngoi dan ba nao. Nhng chang thi
khng thich co con, cung khng thich sng yn tinh ni 'ao tu noc dong cua canh gia dinh.
Chang thich phiu lu va canh tranh, mi dui theo cai chi lam trai 'tang bng h thi. Boi
vy:
'Nua nm huong lua duong nong,
Truong phu thot d dong long bon phuong.`
Nang bt du dau kh vi thy nguyn vong thm kin cua long nang khng doc thoa
mn. Nang qua thng chng nn nhiu khi chiu theo y chng, nang theo sat bn chang
trong nhung cuc phiu lu o rung thing noc dc. Nhng rt cung nang d phai chan nan
va tong chang khng yu. Chang vi cu mi dui theo cai mng 'h hai ma khng chiu
sng m m trong gia dinh nh long nang so nguyn. Nang bo ra di tinh nguyn la nu cuu
thng, ri bo thn noi chin dia. Kt qua cua mt mi tinh tha thit dn phai tan v dau
thng, chi vi yu nhau ma khng ai chiu hiu ai trong nhung nguyn vong thm kin cua
ngoi minh yu.
3. Kh h
Net dc bit thu ba cua tm hn ngoi phu nu la qua thin v tinh u ym. Ngoi dan
ba, v ai tinh, it chu trong dn tinh yu nhuc duc, ma rt quan trong dn nhung cu chi u ym,
thuc v tinh cam hn. Thiu u ym, ngoi dan ba tong rng minh khng doc yu
thng.
Ngoi dan ba cho rng minh doc yu khi nao doc ngoi yu noi ra voi ho nhung loi
yu dng n ai, to ra nhung cu chi chiu chung sn don, tan tinh, u ym mt cach cu th.
Cu noi nay cua Hoang Hu Cleoptre d biu l tt ca ni long tha thit khao khat tinh u
ym cua ngoi dan ba: 'Anh cu noi doi di nu anh muon. Nhung hv noi voi em rng: Anh
vu em` (Mens si tu veux, mais dis-moi que tu maimes).
111
Do la nhoc dim cua ngoi dan ba. Ho hanh phuc cung nho do, ma ho bi gat gm
cung vi do. Boi vy, thoi ky gp g nhau voi ngoi yu luc ban du la thoi ky ma ho cam
thy hanh phuc nht. Vi hn phu dang thoi tranh du d doat trai tim ho, nn d kheo vui ve,
chiu chung, tan tinh. nghia la to tinh u ym voi ho lun. Nhng phai chi, khi la ngoi
chng cua ho ri, sau khi ngoc quy d v tay, ma ngoi chng vn con kheo bit dong mi
vai tung cua mt ngoi tinh nhn, thi ho s hanh phuc dn bc nao! Su tht it bao gio co
doc nh th trong thuc t. Phn nhiu ngoi dan ba co chng ma con ngoai tinh, phai chng
vi ho khao khat tinh u ym ma ngoi chng cua ho by gio khng con la ngoi tinh cua ho
nh troc kia nua.
Tinh yu cua ngoi dan ba phn dng thuc v tinh u ym. Ho rt ghet nhung ke vu
phu cng bach ho, d thoa mn nhuc duc nh cac ng chng ngu dai d tong: ngoi dan ba
thuc v quyn so huu cua ho s la mon d mua vui cua ho bt cu o vao luc nao ho mun. Ho
lm to, mt cai lm tai hai v cung!
Khng co gi lam cho ngoi dan ba hanh phuc bng lam cho ho co cam tong rng minh
bao gio cung nghi dn ho.
Boi vy, mt loi noi nh nhn, mt ting cam n l phep, mt mon qua mon trong
nhung dip l sinh nht hay Tt nht. co gi dang gia, nhng di voi ho lai la nhung tong
trng cua tinh yu, tai sao ngoi chng khng chiu d y dn d mu hanh phuc cho ngoi
ban trm nm cua minh?
Tom lai, tinh yu cua ngoi dan ba thuc v tinh u ym va chung su u ym hn
nhuc tinh. Ngoi dan ng nao mun giu tinh yu lu dai va mn nng cn phai nghin ngm
k khia canh dc bit nay cua tm hn ngoi phu nu.
Ngoi dan ba nao cung th, du la mt ngoi co tinh dc lp tu do, dam dng, can dam
bc nao. cung mong tim ni ngoi dan ng mt tinh thng dy u ym va bao boc, du sao
trong doi ho cung s co ngay ho phai cn dn ban tay manh m cua ngoi dan ng nng d,
cho che, bnh vuc ho. Tm trang ngoi dan ba cung nh tm trang cua nhung dua tre th: ho
cn doc nng niu trong mt tinh thng u ym.
Su khao khat tinh u ym co nhiu hinh thuc, tuy tm tinh ring cua tung ngoi dan ba.
Co ngoi thi chung su u ym cua vt cht, mt thu u ym cua tre con, doi hoi doc nung
niu, vut ve. Ho thich 'lam nung, 'nhng nho d doc cng thng. Co ngoi lai thich
doc bao boc trong mt tinh yu dy tinh cam sn don, vi n, chiu chung. Bit noi nhung
112
loi diu dang tinh tu, bit nhin thy va khen tng nhung duc hay nt tt cua minh. Du la thu
tinh yu u ym nao, ngoi dan ba lun lun dc bit cam dng troc bt cu nhung loi noi
hay cu chi u ym thun tinh cam hn la nhung hanh dng biu l nhuc tinh s sang trng
tron. Bit bao ngoi dan ba con gai ma doi sng tu troc toi gio m u te lanh nh dong sng
lo lung tri qua, bng thy ni song dat dao, doi ngoi tro nn moi la va dy hng vi ngot
ngao, chi vi d doc mt ngoi dan ng nao 'd y, bit nhn thy cai tai hay sc dep, hoc
nhung gi goi la dc sc cua minh. Khng co gi lam cho ngoi dan ba con gai sung song
hanh phuc bng doc ngoi ta 'hiu doc cai chn gia tri cua minh! Su 'chu y cua ngoi
dan ng, di voi ho, bt cu bng cach nao la mt nim an ui, khich l manh nht trong doi ho.
Ta co th noi: do la tt ca ngun sng cua doi sng tinh cam ngoi dan ba. Boi th, di voi
ngoi dan ba, ngoi chng ly tong phai la ngoi tri ky cua ho troc ht.
Ti co thy nhiu gia dinh ma vo chng thong to ra lun lun l phep voi nhau, hiu
bit nhau, nht la thanh tht khen tng nhau mt cach ht suc u ym chn thanh. Nhung gia
dinh y la nhung thin dang trn dng th. Trai lai, cung khng bit bao nhiu gia dinh tre
tui, thiu kinh nghim, thong ly tro dua lam hung thu, h mi khi binh phm nhau la toan
nhung loi chi trich mia mai, giu cot v duyn, co tinh cach chm bim ln nhau. Nhng cai
thoi 'dua cot cot nha khng phai luc, tao nn mt bu khng khi kho tho ma tm hn ngoi
dan ba cam thy t tai va bun chan lam sao! Khng co gi su dc, chua cay bng cach mia
mai vo minh troc mt ngoi dan ba khac. Khng co mt ngoi dan ba nao co th tha thu
doc vic y. Khen tng qua loi mt ngoi dan ba nao khac troc mt vo minh d la mt vic
vung v bt nh lm ri, hung h di ch dem pha hay khich bac thi tai hai khng bit chung
nao cho hanh phuc gia dinh.
4 n ng h i nh
Ngoi dan ba phn dng xem ai tinh la diu quan trong nht trong cuc doi ho. Ho lai
tin rng tinh yu chn thanh phai doc to bay bng nhung cu chi cu th.
Trai lai, ngoi dan ng khng bao gio xem ai tinh la vn d quan trong nht cua doi ho:
no chi co mt gia tri tam thoi, nht la tinh duc dang hi bung n troc khi hn nhn va sau
khi hn nhn mt vai thang. Ngoai ra, trong doi ho, ly tong cua ho khng con phai la ai tinh
nua, ma la tham vong va hoat dng. Ngoi dan ng nao ma khng co tham vong gi ca hoc
khng a hoat dng gi ca khng phai la ngoi dan ng.
113
Ban tinh cua ngoi dan ng, nu ta d y quan sat k s thy r; luc 18, 19 tui la luc ho
dang mng mt tng lai xan lan: Thich hoat dng, ham danh ting, mun thanh cng. Dn
35, 37 tui la luc ma ai tinh cua ho d qua ri va chi con la mt ky nim: chinh luc nay la luc
ho tim cach gy nhiu uy tin, th luc, tin bac. Thoi ky cua ai tinh lng man khoang 20 dn
30 tui d qua: ho ht d y dn ngoi dan ba nh luc ho con trong thoi ky tre tui nua. Mt
vai nm sau cuc hn nhn, ho s tro lai cai thich cn ban cua doi ho la tranh du va hoat
dng lp cng danh va su nghip.
Du ho la ngoi da tinh bc nao, ai tinh cung khng bao gio chim doc hang thu nht
trong doi ho, tru nhung ke tm thong v ly tong.
Ngoi dan ba trai lai, ai tinh di voi ho la cai l sng duy nht cua doi. Co doc mt
ngoi d ho yu la ho d doc phn nua hanh phuc va nu ho lai doc ngoi yu, yu tht ho
thi do la ho d doc hanh phuc hoan toan vin mn ri. Boi vy, sut doi, ho dc bit tha
thit dn bt cu mt cu chi nao u ym to ra la ho doc yu thng. Mt loi noi tinh tu, mt
mon qua mon, mt ting cam n, mt loi an ui. du lam cho ho sung song. Ngoi dan ng
khng bao gio co th tong tong doc rng bao nhiu chuyn nho nht khng dang k y lai
la nhung diu ma ngoi dan ba xem rt quan trong. Vi vy, khng luc nao ngoi dan ba cam
thy doc hanh phuc bng cuc hn nhn cua ho luc ban du, luc ma ngoi yu cua ho con la
mt ngoi tinh nhn dang tim cach chinh phuc, nn chiu chung sn don va to tinh u ym
voi ho nhiu nht. Va boi tin rng do la nhung cu chi vinh vin cua mt tinh yu bt dit,
nghia la sut doi ho s doc nung chiu, sn soc nh th mi, nn v sau ho moi tht vong
va dau kh ch. Ho doi hoi ni ngoi dan ng mt tinh yu nng nan va vinh vin trong khi
ngoi dan ng chi xem do la mt vic nht thoi thi. Ti nghip, nang qua tht tha, nao co de
du nhung cu chi u ym y cua cac cu con trai khn quy 'mun vo, chi nhm vao mt
muc dich 'chinh phuc tam thoi thi va mt khi dat y mun ri thi 'thu chinh phuc y lai s
vi dn, d nhong cho nhung cuc phiu lu chinh phuc khac, dy 'hung thu hn.
5 nh
Tm hn ngoi dan ba rt d cam xuc va cam qua manh va qua su.
Tai sao th? Ngoi dan ng it xuc cam su nng bng ngoi dan ba, co l vi ngoi dan
ng, dung v moi phng din, thuc v phai manh. Ngoi dan ba l thuc du moi phng
din tu th cht ln tinh thn, lun lun phai cn dn su che cho cua ngoi dan ng. Thong
thong chinh ngoi dan ng lai la ngoi lam ra tin bac nhiu, nn ngoi dan ba phai chiu
114
nhiu tuy thuc, it doc tu do hanh dng hn. O trong canh gia dinh hanh phuc, thi tinh trang
sut kem y khng my gi lam ngoi dan ba kho chiu, nhng trong nhung gia dinh v phuc thi
tinh cam l thuc y lam cho ngoi dan ba dau kh v cung. Ho cam thy minh thiu moi
phng tin d tranh gianh dc luc chen cm manh ao cho gia dinh hn ngoi dan ng trong
cng vic mu sinh. Kinh nghim thong minh chung cai dinh lut tm ly ke 'kem th bao
gio cung co nhung xuc cam mnh lit hn ngoi 'dng th. Cai mc cam 'tu ti cua ngoi
dan ba khin ho d bi xuc cam va xuc cam su nng hn ngoi dan ng. Dung trn phng
din tinh cam thi s phn ngoi dan ba lai con phai l thuc ni ngoi dan ng nhiu hn
nua. Nu trong hai ngoi ma lam kh cho nhau thi ngoi dan ba kh nhiu nht. Hn nua,
mt c con gai khng th nao lai co th dam to tinh troc voi ngoi dan ng con trai ma ho
thng, vi lam th, la ho s bi ngoi dan ng con trai khinh khi re rung ngay. Mt ngoi con
gai ma trong khi giao thip voi ban trai lai qua d di thn mt, cung s lam cho nhung ngoi
dung dn trang nghim khinh lon ngay. Vi vy, trong tm hn cua ngoi dan ba con gai bao
gio cung cam thy minh phai 'cho ngoi dan ng to tinh troc, by gio minh moi co th
dam th l sau, nhng vn voi mt thai d de dt, kin dao d ngoi dan ng n va chu y. Su
tinh y gy ni ngoi dan ba mt tm trang 'sut kem, mt 'mc cam tu ti . Di voi ngoi
dan ng, mt vic gi d qua la d hoan toan tri qua: ho 'd qun lm; trai lai, di voi ngoi
dan ba, mt vic gi d qua, khng th goi la d thuc v di vng: ho 'nho dai lm.
Ngoi dan ng con trai nn d y dn su kin tm ly nay, nho rng dy la yu t khng
kem quan trong d mu hanh phuc hay tai hoa trong gia dinh.
Chinh vi nhung ly do d noi trn, ngoi dan ba khng bao gio qun doc mt loi noi
'xng hoc mt cu 'trach moc chua chat dng cay v tm hay huu y tht ra trong khi ci
v. Cung nh nhung loi noi khuyn ln ngot ngao u ym cua minh di voi ho trong nhung
luc bun ru, dau yu. s lam cho ho sung song khng bao gio qun. Boi vy, ngoi dan
ng cn phai tranh nhung loi noi cung xng va cham hoc nhung cu chi th l s sang, nghia
la phai gin giu gt gao l d nu mun lam cho ngoi ban trm nm cua minh doc hanh
phuc lun lun.
6 n h h
Dc dim thu sau cua tm hn phu nu v vn d hn nhn la du ngoai mt doi hoi binh
quyn, doi hoi tu do. Nhng thuc tm ai cung mong moi co mt ngoi chng la 'rong
ct d nng nho, mt ngoi chng cng quyt d chi huy, diu dng con thuyn gia dinh
trong nhung cn ging t. cung nh trong nhung luc thun bum xui gio.
115
Su yu dui trong tt ca moi phng din cua ngoi dan ba xui ho lun lun d y tim
mt ni dum boc. Nhng, ngoi dan ng nn nho rng lam chu gia dinh khng co nghia la to
ra ha khc dc tai, su manh m khng phai la th bao ma la kin nhn, cng quyt va nhn
tu. Ngoi dan ng ly tong cua ngoi dan ba la hang ngoi dim dam va d long; nhng,
nhn tu khng co nghia la nhu nhoc ma la cng nghi va quyt doan. Thiu mt trong hai
diu kin y, ngoi dan ng kho ma khin ngoi dan ba tm phuc.
Mong moi co doc mt ni 'nng nho, co mt ban tay sanh soi, cung rn d diu dt
trn dong doi dy chng gai gio bui, khng co nghia la ngoi dan ba lun lun co tinh y lai
phuc tung du. Ho cho do la phn su ngoi dan ng ma tao hoa d giao pho: Ke nao thiu
phn su s bi ho khinh mit hoc s bi ho bot dn su yu quy ngay. Boi ho bi mc trong 'tm
trang tu ti nn ho hay 'cung du va thong to ra nhung tinh khi bt thong phong tung.
Ho co nhung 'tro chung bt ngo. Boi vy, diu khin mt ngoi dan ba du phai la mt vic
d: Nhung luc gp ho 'bt thong, lam nhung vic 'v ly, 'ngng cung, ngoi dan ng
khn ngoan va sanh soi phai bit 'bo qua va 'dung to ve ngac nhin gi ca. Nhung gio
phut 'tro chung y qua, ho lai tro nn diu dang, d yu nh xa, khng co gi phai 'dn do
lo nghi xa voi gi ca. Chc chn la sau cn 'ging t phu phang kia, ngoi dan ba s thu thi
voi minh: 'Chi co anh la ngoi hiu em ma thi, mc du chinh ho, ho cung khng giai thich
ni ly do hanh dng ngng cung cua ho.
Phai di di voi ngoi ban trm nm cua minh nh mt ngoi cng su ngang hang,
nht la phai kheo leo, dung va cham vao long 'tu ai cua ngoi dan ba la mt diu dang so.
Tat ln ma ho bng mt canh hoa hong cung du lam cho ho dau don con hn danh ho bng
mt ngon roi my, nu ban tay cua ngoi tat ln ma ho do la ban tay cua ngoi ma ho yu
nht trn doi.
7 hng n ngi n
Phac hoa mt vai 'nt xu thong xuyn cua ngoi dan ba d cho nhung ngoi chng
cua ho sau nay khoi phai co nhung 'tht vong bt ngo, tong khng phai la v ich.
a. Hav hon doi
Ngoi dan ba rt nhay cam khng bao gio co th tha thu doc mt loi noi cham dn
long tu ai cua ho. Hn nua, ho lai la ngoi nho dai nht. Voi tinh khi thong kin dao, ho
thong phan ung lai bng nhung cach 'tra thu rt la tinh t va ac dc. Bng cach 'lam
nung, 'lanh lung, 'hon di. ho co du manh khoe d tra thu rt kheo leo. Ho hay hon
116
mat. nhng ho mau qun va tha thu khi nao ngoi dan ng to ve hi hn va xin li. Trai lai,
nu ngoi dan ng vung v, khng bit nhn xet d tim ngay nguyn nhn cua su bt binh thi
phai 'bit tay ho. Co diu la khng bao gio ho noi ra, va khi ma ho khng bng long,
ngoi dan ng phai bit tu minh tim ly. Tht la mt 'nt xu dang trach, nhng khng lam
sao sua di doc. Vi do la mt trang thai cua 'mc cam tu ti gy ra. Vy, phai lam sao d
tranh cai 'nan y thong lam cho khng khi gia dinh kho tho. O trong hop nay 'phong
loan hay hn la tri loan, ngoi dan ng nao mun it gp nhung cn 'song gio nho nho nay
trong gia dinh, cn phai bit giu gin loi n ting noi cung cach c xu cho ht suc diu dang
nh nhn, nh minh dang yu ho luc ban du. Cung la c hi d ngoi dan ng tp luyn
tinh dim dam va de dt.
b. Tinh khi bat thuong
Ngoi dan ba lai co tinh khi bt thong 'thoat vui thoat bun, khng bit sao phong
troc doc. Cung mt loi minh noi ma hm nay ho tip don mt nu coi duyn, ma ngay mai
gin hon buc doc. Hm nay thi di voi cuc doi, ho thy toan la hoa mng, ma ngay mai ho
lai xem no tm ti th lng. Bua nay ho tinh mt cng vic dy hng hai ma ngay mai ho
lai bo di mt cach lanh lung. Tt ca nhung cai bt thong y lam cho ho co ve mt 'dua
tre qua doc nung chiu va mt day. Su qua bt thong y gy cho canh gia dinh nhiu
phut nng n kho tho. Di voi ngoi dan ba ma tinh khi bt thong, ngoi dan ng phai
nhiu nhn nai va dim tinh lm moi doc, va nn bit rng, do chng qua la kt qua cua mau
huyt gy ra ma thi, khng ngac nhin gi ca.
c. Hay ganh
Ngoi dan ba nao cung co tinh xu nay, khng nhiu cung it, ma ai cung cng nhn la
kho chiu nht. Di voi chng thi hay ghen, di voi ban be thi hay ganh.
Ngoi dan ng cung vy, nhng khng qua thong xuyn nh o ngoi dan ba. Dan ng
ma ghen thi co tang toc. nhng may la ho it ghen vt.
Ngoi dan ba nao cung co tinh ganh. Tinh thng cua ho la tinh thng duy nht: ho
khng th nhn cho mt ai co th chia se tinh yu cua ho doc ca, bt cu la tinh yu nao.
Khng co gi dau don cho ngoi dan ba con gai la cam thy minh thp kem di voi nhung ke
chung quanh bt cu v phng din nao. Ho khng th nhn rng trong doi lai co th co
ngoi dep hn ho, thng minh hn ho. Ho rt hnh din doc la dua con ma cha me yu nht,
la ngoi chi ma cac em thng nht, la ngoi hoc tro ma thy minh cng nht. Chng
117
nhung ho mun nh th, ma thuc su ho cung tin nh th. Va cai long ham mun doc ngoi
ta ai cung d y toi minh, khin ho tro nn 'ganh ghet hn ngoi dan ng nhiu lm. Ngoi
dan ba, phn dng khng th chiu doc khi ngoi ta trm tr khen ngoi mt ngoi dan ba
khac, du ngoi dan ba y o mt dia vi, mt ngh nghip cach xa minh ma khng tim doc
mt cai 'do nao cua ho d 'chm bim, chn bot lai nhung loi khen qua nng hu kia.
Lun lun ho cung co it nhiu manh khoe d 'nng cao gia tri minh bng cach 'ha ke khac
mt cach khn kheo va kin dao.
- U! Dep tht, nhng c ta khng my dung dn. Ung!
- U! Thng minh tht, nhng cp mt hi 'l mt chut. Tic qua!
- U! Giau tht, nhng coi b 'ha tin lm.
Nghia la bao gio cung cha tht hoan toan.
Ngoi dan ng khng tranh khoi tt xu nay, nhng khng qua lm nh ni phn dng
ngoi dan ba. Ganh ti la ti ac du tin cua loai ngoi ma trong thanh kinh d kheo ngu y
trong cu chuyn Cain va Abel, con cua thuy t loai ngoi la Adam va Eve. Abel doc Chua
Troi 'cng thng dc bit, vi vy Cain sinh long ganh ti, nn git Abel di. Co th noi
'ganh ti la mt ti ac du tin cua loai ngoi.
Ngoi dan ng ganh va noi xu nhung ai ma ho them thung dia vi, nhung ngoi tinh
dich cua ho hay mun cham dn quyn so huu cua ho. Trai lai, nu ngoi khac 'hn ho,
nhng khng phai la dich thu thi ho vn bit nhin nhn tai hoa cua ngoi kia mt cach cng
binh. Ngoi dan ba khng th nhn rng trn doi nay lai co th co doc ngoi xung dang hn
ho d doc hong nhung danh du, nhung loi khen tng qua dang doc. Chng nhung di voi
ngoi ho bit, ma ngay di voi nhung ngoi dan ba ma ho khng bit, nhung ngoi khng
th goi la dich thu cua ho bt cu v phng din nao, ho cung to y khng bng long. Thm
chi cung co nhiu ngoi dan ba lon ri, troc khi di coi vo cho con trai, d rao don troc va
bao con minh phai coi chung con du voi em chng, hay me chng voi nang du d noi trn,
thi su ganh ti xoi boi nhau d thanh mt vn d nan giai.
Dan ba con gai ma gp nhau, cung khng sao tranh khoi nhung cu chuyn ph binh
chi trich cac ngoi dan ba khac. Nhng troc mt ngoi dan ng thi su ganh ti cua ngoi dan
ba s gia tng thm, nht la di voi nhung ngoi dan ba khac ma ngoi dan ng y d quen
bit va d y trm tr.
118
Do la mt tt xu rt tai hai, no d lam cho ngoi dan ba dau kh khng bit chung
nao! Cho dn ni co ke d bao rng: Di voi con ngoi, bt cu la dan ng hay dan ba: 'yu
co nghia la 'ghen. Hai trang thai y khng bao gio roi nhau: h 'yu tt co ghen va bt du
'ghen la bt du 'yu ri vy. Nht la ngoi dan ba, ho lun lun mun doc la ngoi ma
chung quanh d y nht, quy trong nht. No la b trai cua tinh thich doc ngoi ta yu thng
minh va chi yu thng mt minh minh ma thi. No la kt qua cua tinh yu duy nht cua
ngoi dan ba.
Boi vy, khng gi lam pht long ngoi dan ba bng khen ngoi khng tic loi mt ngoi
dan ba nao khac troc mt ho. Nht la troc mt vo minh ma lai khen tng ngoi dan ba khac
gioi hn, thng minh hn hay dep d hn. thi tht la mt diu vung dai ngu dt khng th
tong tong va nu khng phai la vi thiu long nhn, thi cung la mt diu v cung v l.


'Su kho khn nhat trong tinh vo chong la moi bn moi doi hoi cong khai nhng diu
ma trong tham tam minh khong muon, nhung trong tham tam minh lai muon nhng diu ma
minh khong dam doi hoi cong khai`.
Su khng hiu nhau la du mi cua moi su bt hoa nguyn nhn cua khng bit bao
nhiu cuc tinh duyn v lo. Cai tinh trang khng hiu nhau y, l ra, cang sng chung voi
nhau lu chung nao s cang thy bot su hiu lm nhau, nhng kinh nghim cho ta thy trai
lai; cang sng chung dung nhau, cang thy su khng hiu nhau ngay cang thm trm trong.
Nhung quan nim khac nhau v l phai diu quy, nhung duc hay nt xu v.v. la
nhung boc vp nng n trong np sng hang ngay cua di vo chng tre. Nht la ho khng
th yu nhau bn bi vi ho thong mong mun nhung diu trai ngoc nhau lun: ho doi hoi
mot cach vo tam nhng diu ho khong muon, va lai muon nhng diu ma ho khong dam doi
hoi cong khai. Hay noi mt cach khac: ngoi dan ng cung nh ngoi dan ba, trong thm tm
du co khat vong m thm ma ngoai mt khng bao gio dam doi hoi ni ngoi minh yu.
Khng phai vi ngoi ta gia di, nhng tht su, vi ngoi ta khng ai hiu r long minh.
Thuc vy bit doc minh du phai la diu d. Thanh nin nam nu hay co thoi khinh
thong vic tim hiu long minh. Ho cho do la vic d dang nht doi. Minh ma khng hiu
minh thi con ai moi hiu doc long minh? Nhng ho du co de, trong day long con ngoi co
mt 'ngun sng tuy 'm u nhng mnh lit va thit thuc. Mi ngoi chung ta du co 'tm
119
hn hai mt ca. Mt mt thi 'bc l ra ngoai, nhng la mt 'b mt gia d chiu chung,
chay theo d lun cua chung quanh, b mt gia di cua dao duc, lun ly phong tuc, tp quan
va l giao. Mt mt thi u n, tim tang trong day long nhng la 'b mt tht cua con ngoi
minh. Di voi doi, minh khng bao gio dam noi ln hay cho ke khac thy cai tm hn thm
kin y vi so bua riu d lun.
Ngoi ta chi hoan toan sung song khi thoa mn doc nhung doi hoi thm kin cua ci
long minh ma khng phai trng tron cu xin. Tht yu nhau, phai tu minh tim cach thoa mn
nhung khat vong thm kin y cua ngoi minh yu ma dung d ho m thm m p va dau kh
hay bt ho phai th l tm tinh.
Thong nhung cai ma minh theo dui bn ngoai, lm khi chi la nhung doi hoi gia tao
ma trong thm tm ta khng thit tha gi my. Ngoi ta thong v tm dn ni khng nhn
thy doc r minh mong mun nhung gi, co khi lai con cho cai mun cua ngoi la cai mun
cua minh, chay theo so thich cua doi lai tong la chay theo so thich cua minh. Thi du nh
trong vn d n mc vy.
Cai tn tham kich cua doi ngoi la khng nhn thy r doc cai ban tinh mu thun y
cua long minh. Vi tu phu, tu ai hoc vi theo tuc l hay thanh kin chung cua con ngoi, minh
thong di doi hoi nhung diu ma trong thm tm minh khng my gi quan thit dn. Do la
nhung vic thong xay ra trong vn d hn nhn, gy ra khng bit bao nhiu tham kich nng
n.
Trong mt buc th tm su cua mt ngoi dan ba tre tui ma cung la mt ba me gng
mu gui cho ba Gina Lombroso co doan: 'Tha ba, ba d ca ngoi duc hanh va long hy sinh
cua ngoi dan ba trong hn nhn. Nhng, tha ba, dy la nhung diu khng cn thit gi ca
cho ngoi dan ba d doc hanh phuc trong gia dinh. Ba s thy r: d co bao nhiu ngoi dan
ba duc hanh doc chng yu thng voi ty s hang ngoi dan ba vung v d doc ngoi
chng quy chung?
Thuc la chua chat mia mai lam sao! Nhng buc th nay chua dung mt phn nao su
tht trng tron lanh lung! Tht vy, ta khng th chi ci rng khng co nhung su 'bt cng
nh th xay ra. Chinh mt ti cung d tung thy, trong khi co nhung ngoi dan ng sang sut,
bit danh gia cao nhung ngoi vo hin, vua bit lo xa, vua dep d. Thi cung co khng bit
bao nhiu ngoi dan ng khng xem duc hanh va long hy sinh cua ngoi dan ba vao du ca,
lai con 'yu quy nhung con ngoi chng nhung ngu si, dn dn dc ac va xu xi dn 'ma
120
ch quy hon nua. Co nhung ng chng lai 'da tn my xanh nhung 'mu dan ba kho dai
vung v, khng bit nu chin mt ni cm ma vic t gia ni tro trong nha hoan toan la 'bach
tuc. Th ma nhung hang dan ba y lai doc 'duc ng chng nng niu nh nga ngoc!
Nhng, noi th khng phai la ti mun kt lun rng nhung duc hay nt tt cua ngoi dan ba
la nhung diu khng dang k. Ti chi mun nhn manh rng nhung diu kin y ma tu ngoi
dan ba cho la quy bau, ma x hi chung quanh du nhin nhn la dung dn, cung cha du d
cho ngoi dan ba doc yn chi, vi no cha tra loi doc dy du nhung khat vong thm kin cua
ngoi dan ng.
Tht ra, cung du phai ta khng thy co nhung ngoi dan ba ht suc 'tho kinh mt
ng chng ich ky dc tai, thong chi bit ht hui ngoi dan ba hn la bit chiu chung, yu
thng. Lm khi lai con bt buc ngoi dan ba cua minh phai hy sinh trm ngan vic khac d
cho minh 'nm khng ma thu hong. Trai lai, cung khng bit bao nhiu ngoi dan ng ht
suc dau kh vi tinh thng re rung cua ngoi vo bac tinh mt day, nhng vn mt long thuy
chung yu thng tha thit.
La tai sao?
La vi trong vic hn nhn, ngoi ta bt buc dung hoa nhung diu kho th dung hoa, it
khi thy thuc hin dy du doc ni mt ngoi dan ba.
Di voi ngoi dan ng, ngoi vo hoan toan phai la mt ngoi dan ba 'mun mt,
nghia la mt ngoi dan ba co th tra loi dy du nhung cu hoi mu thun cua ho, phai vua la
mt ngoi ni tro dam dang, nghim trang chin chn, vua la mt ngoi dan ba co ngh thut
goi tinh va bit lam cho ho nh mt gai giang h, nghia la vua la ngoi bit lam 'loi cho
chng, ma cung vua bit lam 'vui long chng.
Tm hn ngoi dan ba, khi cha kt hn, thi lo lam 'vui long ngoi minh yu, ma sau
khi kt hn thi chi vu 'loi cho ngoi minh yu. Boi vy 'ngoi vo d qun vai tung ngoi
'tinh nhn, vi d qua bn dn phn su lam 'vo va lam 'me. Vi th ma bao gio cung chi
gy hanh phuc thuc su cho chng con ma thi. Trai lai tm hn cua mt c gai giang h thi
chi co mt nguyn vong duy nht la chim doat tinh yu cua ngoi dan ng. bt cu bng
phng phap nao. Ho mun ho la trung tm dim cua tt ca, moi ngoi chung quanh phai
chiu chung nng niu ho, du phai dau kh cho ho dn bc nao: tm hn y la mt tm hn
ich ky va dc ac. Giua hai ban tinh y la ca mt cai h su khng lam sao lp bng doc. Gai
121
giang h thong dong vai nhung tinh nhn va doc ngoi dan ng yu thng nht, nhng
rt co th bi rung bo ngang trong khi ngoi dan ng bt du ch chan, khng chut gi tic re.
Khng loi gi cho ngoi dan ba dung dn di dung thu doan gia di cua gai giang h, vi
no chi cn thit cho nhung cuc tinh duyn tam bo thi.
Tuy nhin, d danh rng ngoi vo khng th, ma cung khng nn bt choc nhung thu
doan cua bon gai nay, nhng thuc long nu mun giu gin chng minh dung lanh nhat trong
tinh yu, cung nn c gng dung hoa nhung khat vong thm kin cua minh voi nhung khat
vong thm kin cua chng minh.
Va mun dat doc kt qua y thi phai co du can dam thanh tht gii bay cho nhau
nhung khat vong cua long minh d co th hiu nhau, chiu dung nhau, tha thu cho nhau va yu
nhau mi mi. Nhng du phai do la vic d dang nh y mun: nhung khat vong thm kin
cua long ta du co hin r rang nh trn to giy trng. No thong lu dng ngm ngm trong
day long nn phn dng khng de ma d y. Nhng nu co ke nao sang sut nhn thy doc
thi lai vi long tu phu, tu ai. khng chiu noi ra: ho mun ngoi yu cua ho phai tim ma hiu
ly.
1 h ng h n ngi n
Ngoi dan ba ngay nay doi hoi nhiu qua. nao la dc lp, tu do, nam nu binh quyn.
du moi phng din. Tht ra ho doi hoi nh th la vi ngoi dan ng qua ich ky, d bin ho
thanh nhung ke n ty khng hn khng kem. Tuu trung nhung doi hoi y thun v ly thuyt.
Trong thuc t, ngoi dan ba chi khao khat co mt diu dn gian nay thi: duoc vu thuong;
hn nua, duoc thong cam, duoc hiu bit. Cai dau kh nht cua ngoi dan ba la khng co ai
hiu doc long minh. Khng gi lam cho ngoi dan ba hanh phuc bng co mt ngoi chng
'tri kv`, nghia la hiu bit long minh ma khong can phai bav to. Nguoi chong lv tuong phai
la nguoi bit tim hiu, d ma hiu ho, chu khong doi ho phai noi ra. uoc vav, ho du co cht
cng vui long. Ho muon chinh nguoi vu cua ho an ui khi ho can duoc an ui, khuvn lon
khich l, khi ho do du phan van, to ra bit on ho doi voi nhng hv sinh dau kho cua ho. Mot
ting khen ngoi, mot loi cam on lich su. bat cu la mot cu dong nao to ra la nguoi dan ong
hiu bit, se la mot nguon vui suong vo cung doi voi ho. Trai lai, cng mot loi khen tng,
cng mot ting cam on, cng mot su an ui khich l, cng mot mon qua tng. nhung khong
phai tu v minh lam ma la do su doi hoi van lon. thi doi voi nguoi dan ba, nhng hanh dong
av khong con gia tri gi na ca. Tom lai, cai nguvn vong tham kin cua nguoi dan ba la duoc
122
minh vu, thuong minh va hiu minh, doan truoc v muon cua minh va tim cach lam thoa mn
ma tu minh khong can phai noi ra. Ngoi dan ba lng thin nao cung co long tu cao, tinh
cam cua ho bao gio cung kin dao. Boi vy, khng gi lam cho ho sung song hanh phuc bng
doc ngoi khac bit lam vui long minh vi d bit doan troc y mun thm kin cua minh.
Nhng ma than i, co gi ao vong bng! Ngoi dan ba co linh cam va truc giac hn
ngoi dan ng xa, th ma khng bit ni ngoi dan ng thong co mt tm hn dn gian
thay, hung chi ngoi dan ng, phn dng tm hn kem t nhi, lam sao hiu ni tm hn su
kin, tinh t cua ngoi dan ba? Nu ngoi dan ba khng chiu noi ra, ngoi dan ng khng lam
sao hiu bit doc. Ta nn bit: ngoi dan ba ma tinh yu chn tht va su sc lai la nhung
ngoi co mt tm hn ht suc kin dao trong cach to tinh. Nhung ke hay bc l tinh tu cua
minh cho ngoi dan ng, thong la nhung ngoi ma tinh yu nng ni khng thanh thuc. Co
nhung ngoi dan ba chin chn, khi cha yu, thi di di voi ngoi dan ng rt tu nhin va
thn mt, ma dn khi ho cam thy tinh yu ni ln, la ho thay di lin thai d va to ve lanh
nhat tho . Tinh yu su dm thong lam ngoi dan ba tro nn e l va chinh dy la khia canh
dc bit nht cua tm hn ngoi dan ba Dng phng. Co mt di ban trai gai hoc chung
nhau mt trong, thong vui ve thn mt luc ho con la ban voi nhau. Khi lon ln, luc bt du
yu nhau, ho cam thy ngai ngung e l va ngoi con gai lun lun tranh mt ngoi ban trai
ma nang d bt du yu. Su lanh nhat bt thong y cua ngoi con gai, nu ai tinh y moi
nhn thy r, do la tinh yu chn tht chom no. Khng phai ho di tra, nhng vi ban tinh cua
ngoi dan ba phn dng la nh th. Phai co mt tinh vi moi nhn thy tm long u un cua ho.
Su ngu dt cua dan ng di voi nhung khat vong thm kin cua ngoi dan ba la mt vic
rt hin nhin va dau don cho ngoi dan ba khng bit chung nao! Dy la mt tm tham kich
bi dat nht cua doi ngoi dan ba. Nhng ngoi dan ng ho nh vy la vi ho nh vy. Ho
khng bao gio hiu ni ngoi dan ba la vi ho khng bao gio hiu ni, chi co th thi. Ho
khng bao gio hiu ni cai ting coi, ting khoc cung nh nhung su lng l cung nhung cu
chi lanh lung! Ngoai ra, ho thuc khng c tm ht hui phu phang gi.
2 h ng h n ngi n ng
Su doi hoi doc 'thng cam ma khng cn phai th l tm tinh cua ngoi dan ba,
thong gy ra su hiu lm va dau kh cho ngoi dan ba va gy nhiu tham kich gia dinh.
Lm khi, ngoi dan ng, vi dt nat v tm ly phu nu, cho rng nhung cu chi lanh nhat cua
ngoi dan ba la chung to long yu cua ho d vi di. Boi vy, ho dem tinh yu ma giao pho
123
cho ngoi dan ba bit 'gi ch ngua cua ho, nhung ngoi dan ba tinh tu bc l s sang, nhi
nhanh dong danh ma ho cho la u ym tht tha.
Nhng by nhiu do, du phai du d gy 'song gio trong gia dinh. Ngoi dan ba du
truc giac va linh cam hn ngoi dan ng bc nao cung khng sao hiu ni nhung khat vong
thm kin cua ngoi dan ng.
Su 'khong hiu nhau` gia nguoi dan ong va nguoi dan ba thuong ngav song canh
bn nhau la mot tan tham kich thin thu. Ca hai bn khi cam thav minh khong ai hiu ai nn
thuong cam thav co don lanh leo lam sao!
Nhng nu ngoi dan ng cam thy 'c dn, tinh trang thong bi tham hn canh
ngoi dan ba tu thy 'le loi vi thiu ngoi tri ky. Ngoi dan ba khi cam thy le loi, thiu su
hiu bit cua chng. dm ra thi chi, tuyt vong, khoc than, hon di. nhng ri 'an phn.
Trai lai, ngoi dan ng ma cam thy c dn s nhn nai khng noi ra, nhng ri s bo b gia
dinh va di tim an ui mt ni khac. Nh th nguy him v cung. Boi vy, ngoi dan ba nao
mun giu gin hanh phuc gia dinh, nm giu ngoi dan ng phai quan sat k va tim hiu du la
nhung khat vong thm kin cua ngoi dan ng.
a. Thich n ngon
Bt cu mt ngoi nao, nu chiu d y quan sat, s nhn thy rt d dang: ngoi dan ng
nao cung thich n ngon.
Du phai la mt su ngu nhin ma hu ht cac cuc ky kt hop oc hay ban bac vic
lam n gi thong hay dem giai quyt trn mt ban tic, bn mt chen tra hay ly rou. Gp
ban be ma vui mung cung keo nhau vao quan rou. Ban 'che chen la ban tm tinh khng
khit nht. Du phai su ngu nhin ma nhung cuc ci v trong gia dinh lai thong xay ra sau
nhung bui cm khng ngon! Du ngoi dan ng co cho su n ung la diu nho mon tm
thong, khng dang k cho my di nua, ngoi dan ba khn ngoan cung nn tin rng 'doc n
ngon la so thich nht cua ho, nhng ho khng dam noi ra do thi. Nh th, ta thy ngoi dan
ba cang co thm mt yu t d rang buc tinh yu cua chng.
b. Ham thich su thanh lich
Lai nua, ngoai cac thi duc 'tham n, ho con thich su 'thanh lich` trong cach trang suc
cua ngoi dan ba cua ho, du ho cho do la mt vn d tn kem va gia tao. Dung thy ho khich
bac phu nu n mc se sua chng din ma tin bng loi: trong thm tm ho mun ngoi vo cua
124
ho n mc m miu thanh nh. Su mong oc y rt lin h dn khiu thm m cua ho.
Nguyn vong thm kin y lai con dinh dp it nhiu voi long tu dc va tinh khoe khoang cua
ho. Co doc mt ngoi dan ba n mc dep d m miu bn canh, ho thich lm va rt hnh
din, du ho lm khi to y tic tin than tho. Ngoi dan ba nao khng hiu l y, co khi v tinh
lam cho chng bot thng vi khng bit cach rang buc tinh yu. Tuy nhin, su trang suc
cung phai bit th theo y thich ring cua ngoi chng, ct dn gian va kin dao, vi su cu ky
s lam buc long ho lm.
c. Thich duoc tan thanh. va khich l.
Ngoi dan ng nao cung thich doc ngoi dan ba tan thanh, phu hoa, tin tong va lun
lun vui ve khuyn khich ho lam vic.
Ta nn bit rng phn dng ngoi dan ba rt thich nhung ngoi dan ng trang nghim,
co nhung dang diu trm ngm bun bun hn nhung ke b l ba la, hay hi hon dua cot.
Ngoi dan ng, trai lai, thich nhung ngoi dan ba vui ve; lun lun co nu coi duyn. Ho
khng thich nhung ngoi dan ba lng l, qua nghim nghi, lun lun mt u may chu. Bit
mim coi la ca mt ngh thut d rang buc tinh yu cua ngoi dan ng.
Ngoi dan ng, trong cuc vt ln hang ngay, ch vt va voi x hi bn ngoai. khi
boc v nha, ho khao khat doc nhin thy net mt hn hoan ti coi dy u ym don chao
ho. Khng gi buc doc di voi ngoi dan ng bng thy ngoi dan ba mt may ru roi lanh
lung. Ho mun doc thy ngoi dan ba lun lun vui ve, du la 'vui gong. Su vui ve cua
ngoi dan ba la mt khuyn khich ma ngoi dan ng rt cn d doc hng hai trong cng
vic tranh du vi 'chen cm manh ao cho gia dinh.
Lai con mt dim dc bit nay: bt cu ngoi dan ng nao cung du thich hoat dng.
Nhung ke lam bing nhu nhoc khng phai la ngoi dan ng. Nhng lm khi ho khng tu
tim doc hung thu d tu thuc dy, khuyn khich minh hoat dng, nn ho rt hai long khi thy
mt ngoi dan ba dong mt vai tung la nguyn dng luc d thuc giuc ho hoat dng. Lm khi
ngoai mt, ho lao tm kh tri, nhng trong thm tm ho rt yu thng nhung ngoi dan ba
nao d bit thuc dy ho ham hoat dng. Nhung ngoi dan ba thich n mc, chng din lai
dong nh hiu doc diu bi n y, boi vy ho doi hoi ng chng nai lng lam vic khng
ngung d dng nui va cung cp cho ho. V tinh hay huu y, ho d thuc hin doc cac thut
lam cho ngoi dan ng yu ho thm mi. Ho bit rng nhung hy sinh cua ngoi dan ng di
voi ngoi dan ba cang nhiu va cang nng bao nhiu thi tinh yu ho cang thm nng chay va
125
thm thit by nhiu, chu khng bao gio lam cho lanh nhat nh co nhiu ngoi lm tong.
Co gi la: ngoi doi hoi minh phai hy sinh nhiu la ngoi sng cn dn minh nhiu. Ngoi ta,
du dan ng hay dan ba cung vy, hay thng nhung ai ma minh hy sinh tn tuy, che cho, bao
boc va nng niu
9
. Cho nn mun doc yu thng, ngoi dan ba phai to ra cn su che cho
dum boc. Cha me thong yu thng nhung dua con nao yu dui, bac phuc va cn dn su
che cho bnh vuc. Dua nao 'day doa me cha nhiu chung nao, lai doc cha me yu cng
dc bit chung ny.
Nhung ngoi dan ba khn lanh, gioi giang, lam nn su nghip cho chng. thong khi
lai khng doc ngoi dan ng yu thng u ym. Trai lai, nhung ba vo thong 'n hai
vung v, lun lun cn dn ng chng lo lng, chay xui chay ngoc d bao boc chu toan, lai
doc su yu thng chiu chung tng tiu, tong cung khng co gi kho hiu. Tht la mu
thun, tht la phin phuc ht suc, tm ly cua con ngoi! Nhng su tht la th. Muon duoc
nguoi dan ong vu thuong can phai 'dav` ho nhiu chung nao hav chung nav
10
. Mt cach
kheo leo va kin dao; di nhin, nghia la to ra rng 'mun vic gi cung nh vao mt tay bao
boc t d cua ho ca. Do cung la c hi d bt ho lun lun 'd y dn minh va yu thng
minh hn ai tt ca. 'Mai lo cho minh, tuc la bt ho 'mai nho dn minh, do la cach chim
doat ca tm hn, tri no cua ho ma khng de. Ho s co mt minh minh thi.
Dy la mt tham kich ma xa nay d lam dau kh khng bit bao nhiu ngoi dan ba
lng thin, vi qua tht la tin tong rng su hy sinh lo liu va chu toan ca moi phng din
d cho ng chng khoi bn rn gia dinh, l ra phai doc bit n va doc dn bu bng mt tinh
yu thm thit moi phai. Nhng su tht thi trai ngoc lai. Ngoi dan ng ho 'bac lm!
Nhng thuc ra, khng phai ho mun 'bac. Hy nn tha thu cho ho vi ho khng hiu doc cai
hanh vi 'bi bac cua ho. Nhung ba vo dam dng, cm tt ca quyn hanh trong nha nh mt
ba chua, chc chn s khng doc ng chng 'yu cng, vi ba d cham dn cai 'mc cam tu
tn cua ngoi dan ng ri. Ngoi dan ng ho 'phach lm, nn ho 'bac lm! Su doi co
nhung eo le nh th.

9
Xem lai troc dy: chng 'Ai tinh la gi?, doan ph binh vo tung 'Ngoi xa phu trong 'nhung yu
t gy tao ai tinh.
10
Mt vn hao Phap co noi: 'Nang d lam kh cho ti nhiu dn ni khng bao gio yu ai hn nang
doc.
126
Phn quan trong Thut Yu Dng cung cn cu vao yu t sau dy: Muon duoc nguoi
dan ong vu minh, dung bao gio to ra la minh khong can dn ho, va nu co co hoi thuan tin,
hv chung to rng minh luon luon la nguoi 'tho an`, la nguoi vu duoi, vung v, can dn su
che cho chi dav cua ho. Ngoi dan ng thich 'thi n, ngoi dan ba thich 'tho n, la di vo
chng yu nhau tha thit nht, vi do la ban tinh cua ho d doc thoa mn dy du. Cai thuyt
'chng chua vo ti cua ngoi xa tht ra cung co mt phn nao ly do chinh dang cua no.
Thong trong nhung lop hoc ma nam nu thanh nin hoc chung, nhung c gai xut
chung doc cac ban trai khm phuc nhng khng doc ho yu thng. Trai lai, nhung chi
hoc do ma chay theo cy nho cac ban trai chi day thm cho, hoc lam bai h cho, s doc cac
ban trai 'chu y va 'cam nhiu hn, co khi lai di dn su 'yu thng la khac nua. La vi
ngoi dan ng con trai nao cung thich lam ngoi chi dn va thi n va rt hnh din co ngoi
nho cy dn minh.
Tuy nhin noi nh trn dy, la ti mun am chi vao hang dan ng hoan toan la dan ng,
co khi phach hin ngang cua ngoi nam tu, lun lun mun dong vai mt ngoi n nhn hip
si, mt ngoi thich hoat dng, thich che cho bao boc nhung ke yu dui va ganh vac nhung
ni bt binh trong thin ha. chu thuc ra cung khng thiu gi nhung hang dan ng hen kem,
khng bit tu trong, sut doi chi thich 'n khng ngi ri va chuyn mn 'dao mo, nup
theo vat ao ngoi dan ba ma n, khng bit lim si la gi nua ca. Hang nay, ngay nay du co it.
Nhng du sao, trong tm t ho, ho cung vn bit 'si nhuc vi phai 'n bam ni ngoi dan
ba. Ngoai mt ho 'da da, vng vng nhng khng bao gio ho 'yu ngoi dan ba ma ho
dang loi dung lam tin, vi trong thm tm, ho ging nhung ke 'ninh trn d ma 'nat doi.
Ho so di 'cui mt voi bn nay la co c hi ma 'ln mt voi bn kia, di voi ngoi dan ba
nao khac cn 'n bam lai ni ho. Hang dan ng nay kho ma sng khoi 'ngoai tinh, vi
'ngoai tinh di voi ho la mt c hi d 'tra thu ngoi dan ba ma ho phai bt buc 'up mt
vao vat ao d n nho.
Co doc mt ngoi vo lun lun diu dang va vui ve, bit khuyn khich va thuc dy ho
ham hoat dng, cha du. Ho lai con mun cho ngoi dan ba lun lun 'tin tuong` va 'tan
thanh` ho mt cach 'mu quang, hoan toan` bt cu la trong t tong hay hanh vi nao cua ho.
Trong thm tm ngoi dan ng nao cung mun co mt ngoi vo xem ho nh thn nh thanh.
Nn nhc lai rng ngoi dan ba nao trong thm tm cung mun co mt ngoi chng chi
huy tt ca hanh dng cua ho; mt ngoi chng co tinh qua quyt d diu khin vi ho khng
thich tu minh lnh ly trach nhim gi nng n ca. Ho mun co mt ngoi chng co oc ph
127
binh d khuyn ln day d ho. Trai lai, ngoi dan ng thi khac; ho mun co mt ngoi vo
'phu hoa theo ho, giup ho d thuc hin chng trinh hanh dng cua ho, du la nhung chng
trinh v ly. Hay noi mt cach khac: ngoi dan ng thi tim vo d lam mt ngoi ban tm
phuc, con ngoi dan ba thi tim ni ngoi chng mt ngoi ban c vn d diu dt chi bao ho.
Ngoi c vn ma co tai, tuc la ngoi co oc ph binh chi trich hay; con ngoi tm phuc dang
tin cy chi la ngoi bit giu vai tro 'thu dng, lun lun tan thanh va khuyn khich ho.
Ngoi vo ly tong la ngoi ban lun lun la 'ting vong cua ho, lun lun 'tin tong ni
ho, tan thanh cung khich l ho. Boi vy, ngay o gh nha trong, hoc sng giua canh gia dinh
voi cha me, ho rt thich chi khng khit voi nhung ke nao lun lun giup ho thuc hin y
mun mt cach trung thanh, bt cu la mt y kin nao. Va chinh vi th, luc con nho, ho thich
chi em gai hn anh em trai. Khi ra doi, ho thich cng su voi nhung 'b ti chi bit thua hanh
y dinh cua ho hn la voi nhung ngoi thng minh dam ph binh hay chng di lai ho. Vy thi
khi ho lp gia dinh, tai sao ho lai co th khac hn doc ma khng mong moi co doc mt
ngoi vo 'phu xong phu tuy?
Nhng, khn nan thay, ngoi dan ba ngay nay lai thong co khuynh hong tai hai nay
la a khich bac. Vi o trong tinh th bi 'mc cam tu ti su a khich bac ph binh la mt khi
gioi dc bit d lp lai qun binh. Phn dng phu nu thich ph binh hn chi trich, chng phai
ring gi nhung ngoi ho bit, ngay nhung ngoi ho khng bit ho cung ph binh khng tha
thu. Nhung cu chuyn tm tinh giua ban be gai cua ho phn nhiu chi toan la nhung chi trich
ph binh khen ch bt tn ht ngoi nay dn ngoi kia. Cai tinh y ma cac ba con cu mang
theo mi trong khi tip xuc voi cac ng chng hang ngay thi tht la nguy him tai hai khng
bit chung nao! Chinh no la nguyn nhn lam cho tinh vo chng ngay cang gay go trm
trong. Ngoi dan ba nao ma a chi trich chng minh chc chn s khng doc ngoi chng
'yu thng nh y mun.
Nu mun doc ngoi ta yu thng minh, ngoi dan ba cn phai chn bot lai cai
khuynh hong tai hai nay, nht la di voi ngoi ban trm nm cua minh.
Tuy nhin, 'chn bot lai khng co nghia la 'tuyt bo. Du sao trong hn nhn, ngoi
dan ba khng chi mun doc chng yu thng ma cung phai bit lo nghi dn quyn loi cua
gia dinh trn ht. Trong nhung trong hop quan h dn vn mang cua chng con minh, cua
gia dinh minh thi ngoi dan ba phai dam cng quyt noi su tht. Tha chiu hy sinh mt
chng mt luc, nhng v sau khi su tht dn, by gio dan ng tinh ng s yu thng lai nh
xa, co khi lai con yu hn troc nua. Nhng cn phai thn trong, dung nhc di nhc lai cai
128
khn ngoan cua minh, nho do ma chng minh d tranh khoi tai hoa. Khng gi vung v bng
nhc nho lai cai 'n cua minh, vi nh th la nhc lai cai ngu dai lm lac cua ng chng dang
thng hai cua minh.
- U, nu khng co ti ma can ng lai thi gio nay ng khng con cai ao ma mc!
- Nho ai ma ng mo may mo mt doc voi ngoi ta ngay nay v.v.
Cung cho nn qua tin tong ni long hi hn va su bit n cua ngoi dan ng. Khng
mt ai trn doi nay, ngay ca ngoi dan ba, ma chiu cho ngoi ta chi trich minh. Cung khng
ai chiu nhung ke chng bang hoc khng tan thanh y mun cua minh.
Ngay xa, khng phai la khng co nhung cuc hn nhn dau kh, nhng du co nhiu
nh ngay nay. La boi ngay xa giao duc d hun duc ngoi dan ba thanh nhung ngoi vo ly
tong, bit chiu chung, theo nguyn tc 'phu xong phu tuy. Ho thanh tht tin tong ni
ngoi chng va lun lun vui ve xem 'chng la chua, vo la ti, khng bao gio dam ch bai
chi trich. Co ngoi s biu mi coi nhat cho do la li sng ti doi, n l, nhng bit du do
la nhung l li khn ngoan, cn cu ni nhung nhn xet tm ly cuc ky thm thuy v ban tinh
loai ngoi.
Sau trn dai chin thu hai, luc qun di M chim dong o Phu Tang, d xay ra mt
phong trao ngoi M coi vo Nht. Co ca trm ngan ngoi M tu chi khng chiu kt hn
voi ngoi dng hng cua minh co ting la kiu dim, d di coi nhung c gai Nht thong
khng my dep bng. Noi ging, lich su, tn giao, ngn ngu. thay du la nhung yu t kho
lam sao sng chung doc. Tac gia 'Ponts de Tokori la James Michener, tuc la tung
Sayonara, luc ban du to ra ngac nhin kinh khung: tai sao dng bao ng co th mu quang say
m doc nhung con ngoi khng my duyn dang kiu dim y, th ma sau cung chinh ng
ta cung lai coi c vo Nht.
Su chon lua cua cac qun nhn M co gi la kho hiu. Mt cai sc dep lng ly ma kiu
ngao, thiu diu dang. d tro nn chan pheo. Ngoi dan ba Nht khng phai thiu long tu
cao, nhng vi d quen giao duc theo mt l li truyn thng la hy sinh, lun lun diu dang,
nhong nhin, vui ve, kinh trong ngoi chng nh mt 'vi thn. Voi ngoi dan ba Nht,
ngoi dan ng cam thy minh tro nn quan trong vi doc kinh trong nh mt vi chua. Ngoi
dan ng Nht thi xu xi, nhng troc con mt cua ngoi vo, ho la mt vi tin thanh. Nho vy,
ho cam thy tng thm long tu tin va d tro nn dung cam, anh hung. Ngoi dan ba Nht d
kheo leo thuc hanh cu noi cua Lo Tu: 'hu ky thn, nhi thn tin, tuc la bit d minh ra
129
sau ma thn minh lai dung ra troc. Tm ly thng thong cua con ngoi la ke nao mun ha
minh xung thp, thi minh lai mun cha ho doi chn. Ngoi dan ba M, tuy dep tht nhng
qua tu cao, lai con co thoi tranh khn voi ngoi dan ng, bt ngoi dan ng phai kinh
trong. Ho doc ngoi dan ng tan tinh, xu ninh d cu xin tinh yu, nhng trai lai, ho d
mt long yu thng tha thit va vinh vin cua ngoi dan ng. Cho nn noc M la noc ma
ngoi dan ba doc d cao nht, nhng lai la noc ma ngoi dan ba v phuc nht sau cuc
hn nhn, xu ma su ly di thong xay ra nh cm bua. Ngoi dan ba M d tra mt gia rt dt
cai quan nim tu tn tu dai cua ho: ho thiu tinh yu chn thanh va thm thit cua ngoi dan
ng. Co mt cu ngan ngu doc lu hanh trong th gioi: 'Khng co gi sung song di voi
ngoi dan ng bng doc o khach san Phap, n d Tau va coi vo Nht. Do la ngoi ta noi
ln doc nhung khat vong thm kin cua ngoi dan ng, bt cu o gm troi nao.
Ngay nay, phong trao nam nu binh quyn cua Ty phng lan tran khp chn d 'thi
phng ngoi dan ba Dng phng, xui ho cung deo bong va doi hoi qua nhiu quyn hanh
d ma tranh khn va ln ap ngoi dan ng du moi phng din. Ho tong do la dc sc d ma
hnh din, nhng ho du co de, ho d tu minh pha huy nn tang hanh phuc cua minh ma bt
cu mt ngoi dan ba nao cung mong oc: doc su yu thng va che cho bao boc cua ngoi
dan ng. Nh trn d noi: ho doi hoi qua nhiu diu ma thuc trong thm tm, ho mun doc
co ngoi lo lng cho ho tt ca, nghia la doc diu dt va chi huy, ho doi hoi doc tu do xng
pha tranh du ngoai x hi nh ngoi dan ng, ma trong thm tm ho mong oc co mt t m
gia dinh d ho sng m dm khng gio bui.
Ngoi dan ba ngay nay, cn phai nhn chn cai nguyn vong thm kin cua long minh,
cua ci long ngoi ban trai va dung vi phong trao li cun, vi thoi thong, vi long tu dc
khng phai ch ma tu mua ly su tht bai nng n la tiu ma hanh phuc cua doi ngoi.
d. Thich vn lng va co tich
Mc du ngoi dan ng la mt tm hn a hoat dng vi hoat dng la l sng cua doi
ho, sau nhung gio lam vic mt nhoc, ho rt thich tim ni 'c tich d yn nghi, nht la hang
dan ng tri thuc, ho a sng mt minh. Nhung phut ho trm ngm hay doc sach, ngoi dan
ba khn ngoan phai bit kinh n nhung gio phut thing ling y. Phai bit d cho ho yn voi
to bao hay quyn sach trn tay, dung co pha ri ho bng nhung cu hoi ngo ngn, diu ma ho
'ghet nht. Dung tong lm rng su 'lanh lung trong nhung gio phut yn lng y cua ho la
biu hin cua tinh yu lot lat. xa vng.
130
Thong nhung ngoi dan ng thich hoat dng sau nhung gio tranh du va ln loc vt va
ngoai doi, khng gi tai hai cho ho bng khi v dn nha mong moi tim mt ni tru n sau
nhung cn song gio ngoai khi, lai gp 'ngoi dan ba cua ho gac thm vao du ho nhiu ni
buc minh va bn rn khac, hoc v vn d con cai quy ry, hoc v vn d tin bac thiu
hut. Co nhiu 'ba vo khng hiu l y, bao nhiu vic buc minh nho nho khng vao du
ca, ma tu minh cung co th giai quyt, cung vn doi chng v d mang ra ma 'b! Do la
cach 'dui ngoi dan ng ra ngoai dong mt cach chc chn vy.
e. Thich tu do
Ngoi dan ng rt thich tu do. Co nhiu ngoi dan ba vi qua yu chng, yu mt cach
rt ich ky, c gin giu mi ngoi dan ng bn canh bng cach kim soat tung hanh dng cua
chng, nh kim tra gio lam cua ho, bt phai di di v v dung hen. Hoc kim soat th tu,
tin bac danh cho vic n xai ring ma ta thong goi la tin tui. Tinh yu ho qua ich ky,
chuyn ch dn di bin ngoi yu cua ho thanh mt tn 'tu giam long. Nh th, khng gi
lam buc long ngoi dan ng bng, nu ho khng di tim hanh phuc ni nhung ngoi dan ba
khac, bit trong tu do cua ho va bit cho do la tt ca l sng cua doi ho. Du khng cng khai
phan di, va vi chiu chung ep minh sng theo quy cu cua ngoi vo 'dc tai, ho vn s m
thm tim du moi phng din d giai thoat.
Su buc doc khng th noi ra doc cua ngoi dan ng s lam ho dau kh v cung va
khin ho co nhiu tinh khi bt thong, quau quo, nong nay khng duyn co.
Ngoi dan ba nao, vi qua yu chng, dn n l hoa ngoi yu, s khng bao gio doc
ngoi chng yu thng nh y mun, va lm khi con phai tra mt gia rt dt v su cha dap
ln ban nng ham mun tu do cua ngoi dan ng.
Gin giu ngoi yu, khng phai sng nh li gin giu mt tn tu.
Ti con nho gia dinh no ma ngoi vo cu than phin voi ti mi, v tinh khi cau co va
hay gy chuyn cua ng chng trong trm ngan cng vic khng du hng ngay. Ba la ngoi
dan ba co mt thu tinh yu dc chim: ba mun bin chng thanh cai l sng duy nht cua
doi ba. Boi vy, ba khng cho phep chng lam bt cu mt diu gi ma khng doc ba ng
thun troc. Chng ba dau kh ngm ngm qua nn co thai d chng bang ba lun. ng vn
rt trung thanh voi ba nhng cu cau co mi va lam kh ba lun. Co ngoi 'mo mt cho thy,
ba lin di cach c xu voi chng, d cho ng chng tu do thu tac cung ban be, tu do di chi
mt minh ma khng cn phai xin phep hay dn ba theo nua. Ba tra tu do lai cho ng
131
chng. Doc tra tu do mt cach qua dt ngt, ng chng cam thy b ng, kho chiu nh
con chim bi nht trong lng lu ngay. khi doc mo lng lai khng dam bay xa. vi d mt
thoi quen. Nhng ln ln ng quen lai voi np sng cu khi cha lp gia dinh, ng mt hn
tinh cau co, tro nn vui ve va ham sng.
Ngoi dan ng quy tu do lm. Ngoi dan ba khn ngoan phai bit gy cho chng minh
cai khng khi tu do d ho co th thoa mn doc khat vong thm kin cua ho la ham lam vic,
ham hoat dng. Mun gin giu tinh yu cua ngoi dan ng khng nn buc troi ho bng
nhung soi 'xich st, ma phai bit troi buc tinh yu cua ho bng nhung soi dy t cua mt
tinh yu coi mo. Du cho cac ba khng 'ban cho ho mt su tu do thuc su, it ra cung nn lam
cho ho co cai ao tong la ho d doc sng tu do. Mt ngoi tu ma bi cm c chung nao thi
cai long khao khat tu do cua ho cang thm mnh lit va do la mt cach git cht tinh cam cua
ngoi dan ng. Nha chinh khach Aristide Briand co noi: 'Ke nao mun dem thn minh ra ma
phung su mt ly tong, khng nn coi vo. Coi vo, tuc la ngay cao chung cua khi phach
anh hung.. ng cung co ly mt phn nao. Va co l vi th ma cac tn giao bt buc nha tu
di tim dao duc cao siu phai nht dinh tu chi con dong tinh ai va hn nhn, vi 'yu la n
l.
Nhng may thay, ngoi dan ng tht la dan ng, khng co ai lai cho ai tinh la cuu canh,
ma trai lai, do chi la 'bin c tam thoi cua mt doan dong doi cua ho ma thi. Cuc tranh
du bt tn bn ngoai s li keo ho vao nhung cuc phiu lu khac nua, dy hung thu hn la
bi rang buc mt tu do trong canh ao tu noc dong. Ngoi dan ba khn ngoan mun gin giu
tinh yu lu dai, khng nn qua kht khe lam cho som mt hung thu cua gia dinh.
132
hng 8

Sau khi lua chon d xong, thong l ngoi minh co l hoi. Do la thoi ky tin hn, thoi
ky m dm nht va tt dep nht cua di lua.
Thoi ky tin hon la mt thoi ky ht suc quan trong khng kem gi thoi ky lua chon. Dy
la thoi ky thanh tht tim hiu nhau thm, troc khi quyt dinh cui cung. Phn dng tong
dy la thoi ky du bi d doi ngay coi ma thi, cho nn ho mt thoi gio quy bau va ngn ngui
nay d tan tinh nhau, lua di nhau, hoc d ln la thn mt nhau va tim cach 'nm troc
hng vi cua ai tinh d danh cho thoi ky hn nhn chinh thuc. Hiu th la sai lm va tai hai
v cung.
Thoi ky nay la thoi ky kim soat d tim hiu nhau thm. Ay la thoi ky suy nghi, trm
ngm d chc chn la minh khng co sai lm trong giai doan thin cam bng bt du tin. Rt
co th tinh yu trong giai doan du d lam cho mu quang, minh chi thy co cai vo bn ngoai,
hoc vi ngoi yu minh kheo leo che giu, kheo gat gm minh. Trong khi yu thng nhau
va cha dat doc y mun, ngoi con trai hay ngoi con gai thong c che giu cai chn
tong cua minh bng nhung cach chiu chung giai di. Toi khong hiu ich loi gi cho ho khi
lua bip nhau d roi sau khi thanh lap gia dinh, phai song chan chuong bn nhau suot doi.
Thoi gio d cn ri ma tt ca nhung cai gi di tra s chong ra b mt thuc cua no, nhung
noc sn bong nhoang bn ngoai s nut ran va ngoi ta s thy nhan nhan su tht trn trui.
Vy, cn phai thanh tht d cho di bn bit r cai tt cai xu, cai hay, cai do d ma tim cach
dung hop nhau.
C B. co ting la ngoi kho tinh nht di voi gia dinh c. Th ma sau khi hua hn
doc ba thang, c d mt hn tinh cau co. Ba me co ln bao cho vi hn phu cua c r vic y,
thi chang r lc du to ve hoai nghi: chang khng bao gio thy nang cau co! Hanh phuc ai
tinh d bin di tinh tinh nang d dang dn th ? Xa nay, ti cha tung thy su thay di la
lung nh th. Ta s doi ngay ma tinh cu cua nang tro lai.
Cu A. la mt cu trai lam bing, chi boi, ht suc ich ky. Th nhng tu ngay chang
dinh hn voi c M. dn nay, chang tro nn sing nng lam vic bng ba bng bn khi xa,
hao hip hy sinh. Nhng chang bit: do la chang kheo dong tung va tro nay chang s dong
khng con bao lu nua. Chang mong cho mau dn ngay coi d chang co th nm ngua ma
133
n. vi bn vo cua chang giau lm. Chang khng co thay di chut nao ht, nhng ma vi hn
th cua chang tin chc rng chang s thay di. vi d yu nang tha thit.
Hiu nhau va tim hiu nhau du phai la d. Ngoi ta c lua bip nhau boi ngoi ta qua
yu nhau, nn qua chiu chung ma thanh ra lua di nhau ma khng hay. Ta phai ht suc
thanh tht voi nhau va nu thy rng khng th hoa hop voi nhau doc, tinh khi qua khac
nhau, su a thich qua nghich nhau, t tong tp quan qua xung dt nhau, thi hy co gan ma
chm dut tinh cam y, du co dau long dn bc nao, d sau nay khoi lam kh cho nhau sut
doi. Tha dau don mt ln d mi ngoi con thnh thang tim con dong hanh phuc cho minh
ni khac, con hn la do du, yu dui d ri keo l th mt cuc doi trin min dau kh cho
hai bn, lun ca by con v ti sau nay.
Vy trong nhung khi gp g nhau, khng nn d mt thoi gio trong nhung cu chuyn
tinh tu yu dng va nham nhi. Hy thanh tht dem trao di y tong cua di bn v tt ca
nhung vn d quan h trong hn nhn sau nay mt cach thng thn, tht tha.
Phai c gng lam th nao cung dem ban troc nhung quan nim cua di bn v vic gia
dinh, con cai sau nay. coi co dng y voi nhau chng v su giao duc chung v.v.
Nn dem so sanh, di chiu nhau v nhung quan nim sng, coi co dng hay bt dng o
nhung dim quan trong nao.
Hy quan sat mt cach thn mt hn, gia dinh, cha me, anh em, be ban cua vi hn phu
hay vi hn th minh d danh gia cho tht dung gia tri ca nhn va x hi cua ngoi minh yu.
Phai nho lun lun diu quan trong nay: Ngoi yu cua minh s la ngoi ban trm nm cua
minh, ngoi ban ma minh phai bt buc chiu dung sut doi minh, chu khng phai trong mt
ngay, mt thang.
Nu dy khng phai la diu quan h nht doi minh thi ngoi ta d khng bao: 'Hy cu
nguyn mt ln troc khi ra trn; phai cu nguyn hai ln troc khi phiu lu trn mt b; va
phai cau nguvn dn ba lan truoc khi quvt dinh kt hon.
Cuc tinh duyn nao cung vy, du phai trai qua ba giai doan: giai doan dt mng, giai
doan yu nhau dn ngay dam coi va co khi keo dai trong mt thoi gian hai ba thang du, di
nam nu vn o trong thoi ky dt mng. Phn dng chi thy co giai doan nay thi, ma khng
bao gio nghi dn nhung giai doan k tip do. Boi vy, ho mu quang, say sa va tu minh rao
ruc, h mt khi say m nhau, trng cho nhau dn ngay kt hn. Ho tin rng cuu canh cua ai
134
tinh la hn nhn, va hn nhn di voi ho, co nghia la dat doc mng thn tin va d di vao
ci thin dang cua trn gian ri vy. Ho khng bao gio chiu d y dn, hay chiu tin rng hn
nhn chi moi la giai doan khoi du cua mt cuc phiu lu tinh cam v cung phuc tap. Rt co
th la ci thin dang ni dng th, ma cung co th la mt ci dia nguc o trn gian.
Su hiu lm y khin cho thanh nin nam nu rn ruc, trai thi mong chim doat ngoi
yu troc d thoa mn thu nhuc lac nht thoi. Gai thi mong doc thoa long yu dng va ht
sng le loi c dc, nhng khng mt ai nghi giy phut tinh mng sp dn mt cach chan
chong. Boi vy, voi nhung ai co mt tm hn sang sut va bit nhin xa, thi thoi ky dinh
hn nay la mt thoi ky du bi hn hoi d co doc mt bao dam ti thiu cho hanh phuc cua
minh sau nay.
Thoi han cua l hoi khng nn qua ngn ma cung chng nn qua dai. mt hai nm la
nhiu lm, nhng hai, ba hoc nm, sau thang vn la ngn lm, khng sao co du thoi gio d
kim soat ln nhau. Phn nhiu nho su thn mt cua thoi ky nay ma co mt ngoi bi loi chn
tong va gy ra su tu hn, tuy dau don tht, nhng rt 'may cho ca hai bn. Co khi hai bn
khng o gn nhau thi co th tu thay th: giy trng muc den tht la c hi d nghin ngm va
quan sat ln nhau hay hn la noi chuyn sung, vi sau khi noi chuyn, minh khng con nho
k nhung t nhi va n khut cua tm hn con ngoi. Dung loi dung thoi ky nay d th tu tan
tinh nhau hay k l tinh thng ni nho mt cach v ich. Va nu chi lam th thi thoi ky nay
khng con nghia ly gi nua ca. Vy thi lam lin dam coi cho ri con hn! Su keo dai thoi
gian cung khng nn. Vi dang trai d bi xao lng va ngoanh mt sang ni khac, nht la hai
bn xa cach mun trung: 'ngoi vng mt bao gio cung co li
11
vi 'xa mt cach long. Tinh
yu nao sat mt bn cung du thng loi hn nhung tinh yu xa cach mun trung. Ngoi dan
ng khng th nao tin ngoi dan ba va ngoi dan ba cung khng sao tin chc ni long chung
thuy cua ngoi dan ng. Nht la ngoi dan ng, ho xem ai tinh la mt cuc chi dua, nn
d bi sa ng hn ngoi dan ba thong xem ai tinh la mt vn d quan trong trong doi.
Lai mt vn d khng kem quan h: ngoi dan ba ly chng, ngoi dan ng ly vo,
khng phai chi ly chng coi vo ma thi, ma phai bit minh 'ly, hay minh 'coi ca gia
dinh bn chng va bn vo nua. Hoa khi cua gia dinh bn chng hay bn vo di voi ta rt quan
h.

11
'Les absents ont toujours tort.
135
Ta phai thong ln la voi cha me chng, anh em cua chng va tim cach gy thin cam.
Luc ban du thi vn d y rt d, vi con moi, gia dinh bn chng hay bn vo dang con o thoi
ky thin cam. Nhng sau khi coi hoi nhau ri, by gio d dn luc long ganh ti ni ln, nht
la chi em gai va ba me cua hai bn. Ta nn nho: mt khi kt hn, khng nn dem gia dinh
moi cua di tn nhn o chung voi gia dinh cua bn chng cung nh bn vo. Np sng cua di
bn la ca mt tro ngai to tat. Nu gia dinh moi, liu khng du suc tu lp thi khng nn nghi
dn vic hn nhn vi. Giua me chng va nang du kho ma co tinh hoa khi, vi lun lun cha
me chng co cai cam tong la con du d dn d chim doat trai tim cua con minh. Su hiu
lm va ganh ti kho th tranh doc va tt hn la phai lp gia tht ring, d tranh cai canh no
long kho xu.
Cai nan em chng va me chng gy khng bit bao song gio gia dinh. Vy ngoi dan
ng troc khi nghi toi hn nhn phai bit ganh troc cai canh dau thng va kho xu y. Long
ganh ti cua ba me chng di voi con du la mt tham kich thin thu va khng bao gio giai
quyt doc.
Hai bn cn phai dem vn d nay ra ma ban cho dut khoat. Ngoi dan ng cung nh
ngoi dan ba, ngay kt hn phai la ngay hoan toan dc lp v vt cht ln tinh thn di voi
anh hong gia dinh cua hai bn. Dc lp v vt cht, la hoan toan dc lp v kinh t, phai
sng ring va khng con nho va vao cha me nua. Chi co dc lp v kinh t, thi moi co dc lp
v tinh thn. Dc lp v tinh thn, khng co nghia la bt chp gia dinh cua minh nua, ma la
khng l thuc mt cach may moc nh luc con o voi cha me, ma mi mt vic gi du phai
tha gui va hoi y kin. Co nhiu ngoi dan ba co chng ri ma mt vic gi cung chay hoi y
kin me. cung nh ngoi dan ng co vo ri ma lun lun khng dam quyt dinh cai gi ma
khng v hoi me minh. Cai hinh anh cua cha me chng hay cha me vo lang vang trong gia
dinh moi nay tht la nng n va gy nhiu ac cam cho con du va chang r. Ma cha me di
bn nn bung tha cho chung cai kim toa cua minh, ngay ma minh d cho chung ra ring. Su
qua thit tha, lo lng. nhng dung d cho chung thy cai anh hong nng n cua ta de trn
doi sng tu do cua chung nua. Chung s yu thng ta va khi nao chung cn dn ta, by gio
ta s can thip dn.
Ngoi dan ba di voi chng, cung dung d cho chng thy minh con l thuc cha me.
Va nht la ngoi dan ng, dung d cho vo thy minh con la dua tre th, mun su du nho dn
cha me quyt dinh. Nht dinh sau khi kt hn ma dem vo v o chung voi me chng la tai hai
nht cho hanh phuc cua hai ngoi sau nay.
136
137
hng 9


Yu, tuc la hy sinh, la tim hanh phuc cua minh trong hanh phuc cua ngoi. Lam vui
long nhau phai chng la mt trong nhung cach d biu l long hy sinh cua minh, yu t cn
thit nht d nui dng tinh yu cung nh d xy dung tinh yu.
1 i ngh
Mt nha vn sanh tm ly con ngoi noi: 'Muon lam vui long ke khac, hv noi chuvn
voi ho nhng gi ho ua thich hoc la nhng van d gi quan h dn ho, hv tranh nhng cuoc
ci v v nhng cau chuvn khong dau va dung bao gio to ra la minh co v hon ho`. Mt loi
khuyn tht la su sc!
Nn nho rng: cai ma ai ai cung thich nht, cho la quan h nht trong doi minh, chinh la
minh. Ta s khng bao gio lam chan mt ngoi dan ba khi ta ban bac dn tinh tinh cua ho,
sc dep cua ho; cung nh ta s khng bao gio lam chan ngoi dan ng khi ta khuyn khich ho
noi chuyn voi minh v ho.
Ke nao co cai tai bit nghe, ke do d nm doc cai chia khoa d mo rng ci long thin
ha. Bit chm chu va say m nghe ngoi khac noi, tuc la mt cach to ra bit tn trong va
nhit lit khen ho. Co nhiu ngoi co cai tt ham 'noi dn minh troc mt ngoi khac, thich
dem chuyn minh ra khoe khoang, bt ngoi khac phai nghe hng gio. Do la cai thut lam
cho ngoi ta chan ghet minh mt cach khng sai chay.
Du co tai noi kheo dn bc nao, bit nghe vn hay hn bit noi. Bit nghe, hoc it ra
lam nh minh thich nghe ngoi ta noi, do la ca mt ngh thut. Co nhiu c gai khng dep
ma cung khng co gi la duyn dang, th ma lai doc ngoi con trai dan ng d y, chi vi ho d
bit doc cai thut y. Ho khng cn phai tht thng minh, nhng voi ngh thut bit nghe,
ho d la cho ke khac hai long va tong minh la thng minh. Tht vy, ngoi ma doc ngoi
ta chm chu nghe s cam thy quan trong, va cang thy minh dang quy mn hn. Khng co gi
lam pht long ngoi, lam mt thin cam cua ho, bng cach khng d y nghe cu chuyn cua
ho mun noi voi minh.
138
ng Carnegie co thut mt cu chuyn cua chinh ng rt la y vi: 'Trong mt bua cm
ti, tai nha mt ngoi ban, ti gp mt nha thuc vt hoc co danh. ng noi chuyn rt hay. Ti
lai gn bn ng d nghe ng giang v cac loai cy co. Trong bua tic do co 12 ng khach
khac, nhng ti khng d y dn ai tt ca, va chi chm chu nghe ng ma thi. Toi nua dm, ti
xin phep ra v. Sau nay co ngoi cho ti bit rng: ti vua ra khoi phong khach thi nha thng
thai y quay lai noi voi ng chu nha, khen ti ht suc va cho rng cu chuyn cua ti rt la
hung thu, va ti la ngoi n noi co duyn. Nhng ma trong bui ti y, ti co tht ra nua loi
nao du? Ti chi m mn nghe ng noi ma thi. Co gi la du: Chm chu nghe mt ngoi nao,
tuc la minh nhit lit khen ho dy. Mt nha vn co noi: 'Say m nghe loi noi cua mt ngoi
nao, tuc la to long tn trong ngoi do vy. Va chc chn la ho s rt cam thng troc su tn
kinh do. Hm y, ti chng nhung say m nghe ma thi, ma lai con to ra mt tm long quy
mn va ngng m chn thanh la khac nua. Do, chi vi th ma ti doc ng khen la ngoi
noi chuyn co duyn, ma thuc ra, ti chi la mt thinh gia kiu mu d bit khuyn khich ng
noi ma thi.
Boi vy, co gi la khi ta thy mt cu thanh nin khen mt c gai la tuyt th thng
minh, chi vi c y bit chm chi nghe anh chang 'khoe khoang sut gio ma khng bit chan.
Rt it ban thanh nin chiu coi mt ngoi vo qua khn lanh sc sao. Anh sang qua s lam cho
ho choa mt va kho chiu. Trai lai, ho cn co mt ngoi ban doi sut kem hn va bit trm tr
khen ngoi d khuyn khich va nng d tinh thn ho.
Ni ngoi dan ba, su thng minh la mt duc hay, nhng cn phai kheo leo che giu.
Ban gai nao mun doc ngoi dan ng d y va sn soc dn minh, dung to ra la thng thao,
khn kheo va hn ho. Ma trai lai, hy to ra su yu dui cua minh, su vung v dt nat, su so
st nhut nhat cua minh. Do la minh tim cho ho co doc c hi d cao suc manh cua ho, su
thng thao kheo leo cua ho, su tai gioi va long hao hip cua ho. Ngoi con trai dan ng nao
cung vy, du co tinh tu cao tu dai ca va lun lun mun doc chung quanh than phuc minh,
nht la dan ba con gai. Vi vy, co nhiu ngoi dan ba khn lanh, kheo loi dung 'nhoc dim
y, nn khin ngoi dan ng 'nai lng lam cho ho sut doi.
Bt cu la ngoi dan ng nao, tre hay gia, co vo hay cha co vo. di voi ngoi dan ba
lun lun sn sang to ra cho ngoi thy su quan trong cua minh. Hoi y kin hoc xin ho mt
loi giang giai v mt vic gi. do la mt cach kin dao khen tng ho dy va lam cho ho hnh
din v cung.
139
2 ng i
Di voi ngoi yu, dung ci v voi nhau v chuyn khng du.
Nhung bng chung dai dong d lam hu thun cho cai l phai cua minh, s lam cho di
phng cua minh thm buc doc va mt mt, khng ich loi gi ca. Hn nua, nu minh lai to ra
co ly hn ho, thi lai la mt diu khng hay. Ngoi ta rt co th nhin nhn rng minh lp
lun dung dn khng th chi ci doc, va rt sn sang nhin nhn cai l phai cua minh, nhng
trong thm tm ho khng bao gio tha thu cho minh du. Ngoi dan ng, trong tinh yu khng
phai di tim su tranh dua hay chin du, ma la di tim su hoa binh va yn n. Ngoi dan ng
khng bao gio co th yu thng tht tinh ngoi dan ba cu mi tranh khn va kinh chng voi
ho. Hanh phuc thay ngoi dan ba nao bit diu dang va u ym! Khng gi lam buc long ngoi
dan ng bng gp phai ngoi dan ba ham bin bac va gy su! Nhung ngoi dan ba nao khn
lanh ming li s doc ngoi ta n, nhng chc chn it doc ngoi ta thng.
3 ng ni
Lai con mt phng phap lng thin d lam vui long ke khac la dung bao gio noi xu,
ma trai lai, chi nn noi tt cho ho ma thi. Nu may ra ho doc nghe ngoi noi lai cho ho thi
ho s ly lam sung song va mang n minh v cung. Trai lai, mt loi noi xu ma bi ke khac
lp lai cho ho bit s lam cho ho bin thanh ke thu dang gh so. Nht la phai tranh nhung su
ch giu, chm bim, dem cai do cai xu cua ngoi d lam cai bia, tro dua cho thin ha. Dung
ph binh chi trich ai ca: ke thich ph binh chi trich la ngoi ma ai ai cung ghet.
4 ng ni hng h
Dung bao gio noi thng su tht, mt su tht khng hay khng dep troc mt mt ngoi
dan ba nao. Do la mt su tan nhn, ac dc ma ho khng bao gio co th tha thu doc. Ngoi
dan ba rt xuc cam, du di voi mt vic ma ho d vui long tha thu va qun di, vn lun lun
con giu lai mt vt thng long rt lu; khng d gi han gn doc. Mt loi ph binh thng
thn, tuy dung voi su tht, nhng cham dn long tu ai cua ngoi dan ba, la mt mui tn dc
lam cho ho dau don sut doi, co l ho khng bao gio qun doc. Dung vin l rng minh la
ngoi ngay thng, khng bao gio chiu noi sai voi y tong minh d 'tat trong mt ngoi ta
'nhung su tht ma khng bao gio ta nn noi troc mt mt ai ca. Nh th, du phai la minh
ngay thng, ma to ra la minh 'mt day, nu khng mun noi la 'thiu long nhn. Nht la
di voi ngoi minh yu.
140
5 i
Vn d l d la vn d ti quan trong trong doi sng chung hang ngay. Tai hai thay, co
nhiu ngoi c xu rt la l phep di voi ngoi ngoai, nhng ma di voi ngoi ban trm nm
cua minh thi lai c xu mt cach ti t v l khng bit chung nao! Ho nghi rng: cn gi phai
l phep. Coi vo ly chng di nhin la doc sng mt cach thn mt voi nhau, bng khng
thi coi hoi lam gi? Nghi nh th, tht la sai lm khng bit chung nao!... Danh rng trong
dao vo chng cn phai thanh tht va sang sut d chi day ln nhau, chu khng phai d ninh
hot nhau lun. Nhng thanh tht voi nhau du co nghia la th l vung v, s sang trng tron?
Ngoi ta, ai cung vy du mun doc khen va so bi ch, nht la di voi ngoi minh yu, ho
mun doc kinh n ln nhau chu nao ai lai mun khinh re ln nhau. Trong doi co ai la ngoi
hoan toan. Long tu ai la mt lo thuc n, khng nn khinh thong ma tinh yu tan v!
Vn d 'thanh tht trong doi sng chung cua vo chng, la mt vn d rt quan trong.
Mt ngoi dan ba d thy dng cai chn tong va tt xu cua chng minh, co nn noi thng ra
khng? Ti tong tt hn la khng nn. Co nhiu su tht ma chinh minh dy lm khi khng
dam tu nhn, tai sao lai co th d cho mt ngoi khac noi thng ra mt cach d dang trng
tron doc. Di voi minh ma d mt long tu tin, thi lam sao co th thanh cng trn dong doi?
Nh th, ngoi dan ba thng minh va hin hu d thy r minh phai lam nh th nao
ri. Danh rng minh co quyn va hn nua, minh co bn phn ph binh chi trich d ma xy
dung chng minh. Nhng, trong luc ph binh phai lun lun to ra co thai d cng binh va
nhn dao, tuc la phai bit pha vao nhung loi chi trich y nhung loi khen ngoi chinh dang. Co
cai do nao ma lai chng co cai hay cua no khng? Chi trich nhng dung to ra tuyt vong, ch
bai. Dung lam cho ngoi dan ng mt long tu tin cua ho. Khng co ti ac nao tan nhn
bng lam cho ngoi ta tu thy minh dang khinh, tu phai xu h voi minh. Bt cu la ai trn doi
nay cung co mt ao mng v tai nng cung nh v duc hanh cua minh. Phai co chut it tin
tong ni minh moi co th thanh cng doc trn dong doi. Nhung bc nhn tai xut chung
bao gio cung doc co ngoi khuyn khich.
Co nhiu ngoi dan ba hay dem nhung sut kem cua chng minh d so sanh va chm
bim. Ngoi dan ng rt ky dem ra ma so sanh voi ban be cua ho, ma dai chinh khach
Aristide Briand co noi: 'Bt ky ai, nu mun deo dui theo con dong chinh tri, dung bao gio
coi vo. Ti dy so di giu doc mt tm long than nhin, dim tinh, cai chi khi cng
quyt, khng son long, sut mt doi tranh du cuc nhoc la nho du? Nho nhung bui chiu,
sau khi tranh du sut ngay, ch voi th su. ti co th qun. qun ht nhung diu khn
141
kh ti d trai qua. La nho ti khng phai co mi bn ti mt ngoi vo co nhiu cao vong
va ganh ti, lun lun sn sang nhc nho khu goi su dc thng cua nhung ban ti trong trong
chinh tri, hoc bi moc chm bim ti, hoc bt ti phai nghe mi nhung loi noi xu ma
ngoi khac d giem pha ti, mai so sanh dia vi bt hanh cua ti voi dia vi cao sang cua nhung
ke may mn hn ti nhiu. Do cung la cai hay ring cua nhung ngoi tho chu nghia dc
thn!.
Mt di khi cung cn phai lam cho chng minh hay vo minh 'sang mt ra. Nhng phai
de dt kheo leo. Nhung vt thng do long tu ai gy ra la nhung vt thng dc: lm khi no
git cht ngay tinh yu. Moi la ban thn, lai co th bin thanh mt ke thu. Vi qua thanh tht
ma nhiu cp vo chng d v tinh 'chn ct ai tinh ma khng hay. Nu su chi trich ph binh
cua ta di qua d, thi ngoi dan ng cung nh ngoi dan ba s di tim ni khac su tan tung
cung than phuc, ma chinh minh d tu khoc mt cach bt cng di voi ho.
Hung chi, su ph binh chi trich nhau cung rt co th la nhung su chi trich bt cng, boi
vi ban tinh di bn khac nhau, nn so thich cua di bn cung khng th ging nhau. Chng
thich xem danh banh hay da bong, vo lai thich nghe m nhac va 'xi n. du la vi cai tinh
thich cua di bn khng ging nhau chu khng phai 'ti tinh gi? Ngoi dan ba ban tinh a
'tinh thin v tinh cam, lam gi co th hiu ni tai sao chng minh 'say m nhung trn du
bong hay qun vot, ni ma ho co th 'bai tit doc cai thin tinh ham tranh du cua ho. Di
nhin, khng phai noi nh th la bao ngoi dan ba khng thich xem nhung trn du bong. Co
rt nhiu ngoi dan ba ma tm hn dan ng, cung nh co rt nhiu ngoi dan ng, tinh khi va
tm hn ging ht dan ba. Boi vy, trong khi lua chon luc ban du, phai thn trong d y dn
'so thich cua di bn, d tranh sau nay nhung su di choi nhau v vn d a thich.
Dung trach cu, khich bac nhung cuc giai tri vui chi cua chng minh hay cua vo
minh; phai c gng d tim hiu cai hay trong nhung cuc vui chi giai tri y, va nu co th
doc, hy cung chia se voi ho. Nu minh khng bit vui thich nhung cai vui thich cua ngoi
ban doi minh, thi dung co trach vi sao ho lai 'bo ri minh ma chay theo be ban cung dng
mt chi hong voi ho.
Tom lai, mun dung chan nhau thi diu thu nht la trong ch thn mt cua tinh yu vn
nn giu lich su l d nh hi moi gp g. Di voi nhung ngoi co giao duc, su nh nhn du
phai nghich voi su tu nhin, hay noi mt cach khac, tu nhin khng co nghia la s sang v l.
Ngoi ta rt co th ht suc thanh thuc ma khng cn phai dung dn nhung cu chi th l.
142
6 i n
Vn d n mc cung khng nn xem thong. Co nhiu ngoi tong rng chi nn giu l
d voi ngoi ngoai con di voi trong nha, nht la giua vo chng trong nha thi cn gi dn su
phuc suc. Co nhiu ng chng trong nha chi mc mt cai qun dui, ru ria khng cao. Con
ngoi dan ba thi du c bu xu; mc s sai mt cai ao tui, mt may d day, hi ham. Ho hiu
rng su thn mt giua vo chng, co nghia la tu do 'ph bay cho nhau bt cu cai gi xu xa
trong ngoi cua ho cung khng sao. Thi troc dy, ho cung d tong lm khng cn 'trang
suc loi n ting noi cho lich su di voi ban trm nm. Ho lm va lm to nh vy!
Tai sao ngoi ta dung troc ngoi la mt, khng bao gio dam n mc li thi hay cu
tha? Phai chng ho bit do la su v l? Di voi ngoi ban moi bit, ho con 'n nhau ma
khng dam s sang trong vic n mc, tai sao di voi ngoi ban doi cua ho, ho lai 'xem
thong dn th? Danh rng, khng phai di voi ngoi chi thn cua minh, minh lai phai giu
nghi thuc qua v b ngoai nh di voi ngoi khach la, nhng khng nn thai qua ma thanh ra
v l.
Ngoi dan ng khng th 'cam doc ngoi dan ba n mc d day, li thi. Ngoi
dan ba cung th. Su sn soc dn dung nhan cung su n mc khng nhung la mt su lam vui
long nhau ma con la mt su nh nhn va l d to ra long yu thng ma lun bit vi n nhau.
Tom lai, nu nhung cu chi l phep, nh nhn, nhung chiu chung sn don, nhung u
ym to ra minh lun lun nho dn ngoi yu, gy cho ngoi dan ba nhung cai sung song
nho nho; thi trai lai, nhung cu chi lanh nhat, nhung loi th l, cc cn, nhung thai d s sang
mt lich su s la nhung cai dau kh nho nho lam cho doi ngoi dan ba cam thy tm ti lanh
lung. Hanh phuc cung nh nhung bt hanh cua con ngoi la o nhung cai vui cai bun nho
nho y cua cuc doi ma gop thanh. Ngoi dan ng, nu thuc tm mun lam vui long ngoi
ban trm nm cua minh, di nhin du bit nhung gi phai lam va nhung gi phai tranh.
Nhung lo nghi v ngh nghip cung nhung phin luy cua cuc doi, lam cho ngoi
chng qua buc doc ri dn dn v tinh qun mt ca nhung cu chi chiu chung u ym, va
tim du phng th lam vui long ngoi yu nh thuo moi yu nhau trong bui ban du. Trach
nao ngoi dan ba khng cam thy minh nh 'v mng!
143

Lai cung con mt vai nguyn tc 'dn gian nua d gin giu tinh yu ma ta khng th
xem thong.
1. Thu nht, la bt cu trong hop nao, phai c gng lun lun gin giu mt cai ve 'trao
lng, bit dem minh ra ma ch nhao, nghia la dung quan trong hoa vic gi ca, ma lm khi
lam nhiu vic khng du lai bin thanh dai su.
Phai bit bo qua va tha thu. Phai co nhiu d long. Trong khi ci v voi nhau, dung
bao gio nhc nho lai nhung gi khng tt d qua. Nhung vic lm li d qua, phai 'chn no
di va dung lam 'phuc sinh no lai, bt cu doi hinh thuc nao. Khng gi dang bun coi bng
chi bit chi trich ph binh ngoi ban minh ma khng bao gio bit quy su chi trich ph binh y
v minh.
2. Thu hai, la phai 'tin nhau, dung bao gio to ve 'ghen bong ghen gio.
Mt di khi to ra minh ghen mt cach kin dao la mt hnh din di voi ngoi yu.
Nhng su 'ghen bong ghen gio mt cach cng khai s sang lai la mt thu thuc dc git
cht tinh yu mt cach chc chn. Thai qua cung nh bt cp du khng nn: qua dung dng
khng bit 'ghen chut nao, cung nh to ve ngo vuc, rinh mo nh ngoi ta rinh bt ke trm,
luc soat th tu, kim soat tu hanh vi cu chi cua ngoi ban trm nm cua minh la nhung hanh
vi lng nhuc. Ke ma cam thy d bi mt long tin, s khng trung thanh voi minh nua. Trai lai,
long tin cy tuyt di s tao ni long ngoi doc minh tin tong mt mc cam ti li, co th
nm giu ho mi trong tinh yu, va du ho co l lm. ri ho cung s tro v voi minh. Trai lai,
to y ngo vuc tuc la xui ho d sa vao vong ti li. Khi ma ngoi ta cam thy minh bi ngo vuc
ri, thi khng ai con bung da nao d gin giu long tin tong cua minh di voi ho nua. Mt dai
vn hao u Chu co noi: 'Diu kin du tin cua mt tinh yu chn tht la dam tin tong ni
ngoi minh yu.
3. Thu ba, la thinh thoang cung nn xa nhau d ma yu mn nhau thm. Tim cach xa
nhau trong mt thoi gian ngn s lam cho long minh nho nhung thm thia, va nu thong th
tu voi nhau thi lai cang hay. Co khi vi thoi quen va loi bing ma di ban d qun mt giong
yu dng u ym trong nhung cu chuyn hang ngay, nay bng tim thy lai trong nhung loi
vit cho nhau khi xa cach.
144
4. Va nguyn tc cui cung la nn nho lun lun rng: 'Du nguoi vu d thuoc v
minh, nhung khong phai bi bt buoc la nguoi cua minh mi mi`.
Dung tong rng dy la quan nim Ty phng, cung dung qua tin tong ni hiu luc
cua gia thu, vi khng co lut phap nao bt ngoi ta yu nhau mi mi. Tinh yu phai la su
chinh phuc tung ngay mt, tung gio phut. Ngoi ta rt co th vi lut phap, vi lun ly bt buc
ma phai sng mt bn minh voi danh nghia vo chng, nhng long yu cua ngoi ta d khng
con thuc v minh nua, khng co quyn luc nao cm can ni. Ta ha lai khng nghe noi co rt
nhiu cuc hn nhn ma khng co ai tinh hay sao? Chi vi ngoi ta qua tin ni lut phap nn
tong rng hn thu la bao dam cho cai quyn so huu cua minh, nn chi khi chim doat ngoi
yu bng gia thu la d cm chc rng ngoi ho yu d thuc quyn so huu cua ho ri, boi
vy, ho bt cn phai dn do lo nghi gi dn su gin giu tinh yu nua. Tht khng gi lm lac to
tat bng! Dy la mt du d ma tt ca moi ngoi, dan ng cung nh dan ba, nn nghin ngm
cn thn.
Tom lai, cn nho k diu nay: Mun gin giu tinh yu nguyn ven va thn thit; ngoi
dan ng cung nh ngoi dan ba, phai bit tm nim cu 'thuy chung nh nht, nghia la
troc kia moi bt du yu nhau cach nao thi ngay nay cung phai c xu y nh th mi. Dung
troc nim no, sau s sang; troc nng niu, sau ht hui. Nhung ke co 'thuy ma khng co
'chung, dung trach sao tinh yu cua minh mau tan v.

Yu la mt su dng hoa, ly cai quyn loi hanh phuc cua ngoi lam quyn loi hanh
phuc cua minh.
Nhng, dng hoa khng co nghia la un nn ngoi minh yu thanh mt ngoi ly tong
theo quan nim cua ring minh ma khng dm xia dn cai con ngoi tht cua ho. Lam th la
mt diu khng nn ma cung khng loi gi. lai con ung cng la khac. Tru minh ra, khng ai
co th bt minh thay di con ngoi cua minh doc. C gng bt ke minh yu thanh cai bong
cua minh la mt ao vong. Luc ban du, vi chiu chung nhau cho dng vic, ngoi trai hay
ngoi gai du co cai mng la voi tinh yu, minh s co th hoan cai tm tanh ngoi yu theo y
cua minh. Nhng trong thuc t, do la mt diu khng sao thuc hin doc. Ngoi ta d bao:
'Yu, tuc la thua nhn, nghia la phai bit thua nhn cai 'con ngoi toan din cua ngoi
minh yu voi tt ca su tt xu cua ho. Nu minh cam thy ngoi sp lam ban trm nm voi
minh co nhung tinh tinh khng phu hop voi minh, hy co can dam ma tu khoc di luc ban
145
du. Troc ngay coi hoi nhau phai bit nhin, bit nghe, bit quan sat, bit ph binh cai ngoi
ma minh bt buc ri dy phai nhin mi, nghe mi, tu ngay nay qua ngay kia, tu thang kia
qua thang no cho dn sut doi minh, ma minh khng con doc quyn ph binh chi trich gi
nua. Vi chi co luc minh cha thanh hn la minh con doc quyn tu do nhn cung khng
nhn, minh con doc quyn ph binh ma thi. Mt khi d nhn lp gia dinh voi ngoi ri, thi
dung co mong bt buc ngoi ta phai sua di tm tinh ngoi ta theo y mun cua minh doc
nua. Nu minh la mt ngoi n xai rng, dung kt hn voi ke keo kit. Du minh co yu ho
bc nao, tinh rit rng, xem dng tin nh banh xe cua ho khng th nao bt minh sng
chung doc voi ho ni. Som mun gi minh cung d y dn nhung cai ti mi nho nhen cua ho,
cach ho cho cung nh cach ho ly, cach ho di di voi ke n ngoi o bun xin v tin bac. s
lam cho tinh yu cua minh bin thanh long khinh khi oan ghet.
Doi sng hang ngay cua minh luc con tu do d tao cho minh mt np sng ring. Vy
phai d y quan sat cach sng hang ngay cua ngoi minh sp sng chung kia co cach xa voi
np sng hng ngay cua minh khng? Nu cach xa nhau nhiu, thi su sng chung dung hang
ngay sau nay s gy thanh buc doc dau kh v ich. Phai thn trong va sang sut. Phai c gng
diu tra tht k, voi mt thy tai nghe, gia dinh cung ban be cua ngoi dn cu hn voi
minh. Dung coi thong cai hoan canh gia dinh va ban be ma ho d sng trong thoi nin
thiu cua ho: do la cai l hun duc con ngoi cua ho. Anh hong y rt la quan trong. Ngay
xa, ngoi con gai ga v nha chng la d 'ga ban cho ca gia dinh bn chng. Ngay nay, tuy
mt phn dng ly chng, khng phai lun lun bi bt buc 'lam du nha chng nh xa
nua, nhng vn khng sao thoat khoi anh hong cua gia dinh bn chng.
Minh khng phai la ngoi hoan toan, va o doi khng co ai la hoan toan ca. Doi hoi su
tn thin ni ke khac trong luc minh cha tn thin tht dang bun coi! Nhng khi ta d
bng long kt hn voi ai, tuc la chng nhung ta bng long voi nhung tai hay tinh tt cua ho,
ma con phai bit yu ca thoi h tt xu cua ho nua.
Vn hao J. Chardonnes noi: 'Co mt bi quyt d sng hanh phuc voi ngoi minh yu la
dung mong c gng sua tri mt tt xu kho chiu nao cua ho. Vi lm khi mun sua tri mt tt
xu kho chiu, lai v tinh ngoi ta lam nghing ngua ca hanh phuc cua ngoi minh yu. Phai
thn trong! Bit du cai ma ta goi la 'tt xu y, lai chi la cai tinh tu nhin cua ho; nu phai
gp mt ngoi dan ba luc nao cung thich n mc dep ca. Khng co bng cu nao hung bin d
to tinh yu thm su cua minh bng su d cho ngoi yu cua minh sng tu do theo so thich
146
cua ho, nghia la sng tu do theo nt na va ban tinh cua ho. Nu ngoi yu cua minh la mt
doa hoa hong thi hay vui long nhn no voi tt ca nhung 'gai nhon cua no.
Thuc yu ngoi minh yu la giup cho ho thuc hin doc cai ngoi cua ho, giup cho cy
hong tr hoa hong, cy lan tr hoa lan. Yu ngoi nao, chng phai lo chim doat ho lam
cua ring, bt ho phai sng theo minh, nghi theo minh va cam theo minh. Ma trai lai, phai
nng d va giup ho phat trin cai sng cua ho mt cach dy du trong tinh thng u ym.
Qun minh va chi nho dn ngoi, phai chng do la con dong giai thoat cai 'tiu ng
cua minh, tuc la long ich ky cua minh. Cha me ma yu con, co bao gio vi l con minh co
nhiu tt xu ma khng yu thng no nua chng? Co khi con trai lai la khac nua. Tinh yu
cua cha me la thu tinh yu thing ling chn tht nht, vi no la tinh yu d long khoan hng
cua dng sinh thanh. Tai sao tinh yu cua vo chng khng nhm vao do d lam cho no thanh
thing ling siu vit? Va chi co doc nh th thi ai tinh moi mong doc bn vung va mn
nng.

Nh troc dy d noi, di voi ngoi dan ba con gai, doc qua tng la mt hnh din,
mt hanh phuc doc co ngoi 'd y tong nho dn minh, mt trong nhung doi hoi u ym
cua ngoi dan ba. Gia tri cua mon qua khng phai o ni gia cao thp cua no, ma la o ni cai
'long va cai 'cach cua ngoi tng.
Mon d tng phai noi ln doc mt cai gi thm kin ma ngoi ta khng th noi ra bng
loi, vi no thing ling va kin dao. Ngoi nhn phai tinh y d hiu doc ni long cua ngoi
tng. Ngoi cho phai kheo lua ma ngoi nhn cung phai kheo tinh d hiu doc cai y nghia
su xa kin dao cua no. Boi vy, tng qua la ca mt ngh thut cuc ky tinh xao, to ra giua hai
ngoi ban tm tinh co nhung tinh cam t nhi su sc. Do la biu hin cua x hi vn minh:
Thng nhau khng cn phai to ra bng loi noi, ma phai tim cach d doc hiu long nhau.
Ngoi tng qua co khi la ngoi vui song hanh phuc hn ngoi doc tng qua. Minh
tim thy trong net mt hn hoan cua ngoi yu mt ngun vui song khng th ta!
Ngoi dan ng, phn dng, trong khi lua chon mon d d tng, khng bit lua chon
mon d s lam vui long ngoi minh tng, ma trai lai, ho lua nhung mon d ho thich. Tht la
mt vic lam v y thuc! Chng phai vi minh thich doc sach Pht hay Lo ma tng cho ngoi
yu mt quyn v Pht hay Lo dong bia tuyt dep la minh s lam vui long ho, trong khi chi
147
voi mt mon d trang suc tm thong hoc mt chai du thm, d lam cho ho sung song
hn nhiu. Nhung mon qua phai lua cho ngoi minh tng, chu khng phai lua cho cai thich
ring cua minh.
Lai nua, mt qua tng ma doc xem thuc la mt mon qua tng khi nao do la mt su
chuyn di, tinh cam mt cach dy du, dut khoat va v diu kin. Hay noi mt cach khac,
dung bao gio tng mt mon qua ma con d y coi chung dn mon qua y con hay mt. H cho
la cho, ngoi doc mon qua mun su dung cach nao tuy y ho, vi ho phai hoan toan la chu
mon d y. Co ngoi chng kia tng cho vo mt chic nhn. C vo v y lam ri mt. ng
chng ry la va mng nhic du diu. Nh th du phai la mt mon qua! Cho ma khng cho
dut, cha phai la cho.
Lai nua, mt mon qua tng mt cach 'bt ngo s lam cho ngoi dan ba hanh phuc
hn. Ngoi dan ng thong khng hiu doc l y. Thong ho vung v va suy nghi: mon qua
ma co nghia ly gi! Nu ho cn mon d nao thi minh mua minh cho, trai lai, nu ho cha cn
dung ma minh lai cho la phi cua! K ra ly lun nh th tht la thuc t lm, song ngoi dan ba,
ho lai khng nghi nh th. Di voi ngoi dan ba, mon qua cua chng tng cho la mt su
chung to long tong nho cua chng, nghia la chng ho vn con yu ho nh thuo ban du.
Cung vi thiu tm ly phu nu ma co lm ng chng, thay vi sm qua tng cho vo, lai chi
von ven da mt s tin: 'Thi dy, em mun mua sm gi thi mua sm cho ngay sinh nht cua
em! Khng qun nghi dn ngay sinh nht cua vo la mt diu dang khen, song le, cn phai tu
minh di mua sm mon qua cho vo moi quy hn va nh nhn hn, lai vua lam vui long ngoi
dan ba hn. Va, trong khi lua chon mon d tng, cung dung qun la minh mua d cho ngoi,
chu khng phai minh mua d cho minh.
Tng qua la mt ngh thut, ma nhn qua cung la mt ngh thut khng kem tinh vi.
Du mon d khng my vua y minh, cung dung to ve xem thong hay ch khen ma lam
bun long ngoi n cua minh. Cung dung hoi gia ca va ph binh su mc re, lam th to ra
minh mt giao duc va kem tinh t. Khng gi d to long cam n bng cach ra ve hnh din di
voi mon d tng va trn trong mang no vao minh hay d mt ni tn quy. Khng gi dau kh
cho ngoi tng khi thy mon qua cua minh bi ngoi minh tng ht hui khinh thong, hay bo
b no bt cu o du trong nhung ket goc trong nha .
Ke nao nhn mt mon qua d doc ngoi minh yu chon lua k lng ma khng du oc
tong tong d thng cam doc bao nhiu cng phu cuc nhoc ma ngoi ta d dao oc d tim
148
cho ra mt mon d vua y minh, lai cung vua bay to mt cach kin dao tinh yu cua ho, thi
ngoi do cha bit cach cam n, cung cha xung dang tho lnh mon qua. Phai tin tong rng
ngoi thn yu cua minh ho d bop du nn tran bao ngay bao dm d tim cho minh mt mon
d, va ho d bn khon lo lng khng bit ri dy mon qua y co doc lam vui long minh
khng, va minh s tip don no nh th nao.
Mon qua ma khng doc tip nhn mt cach nng hu t nhi, s la mt dau kh chua
cay di voi ngoi tng qua.
Co ba vo tin tn mua mt cai dao cao ru va cai ao lot m hi nhn ngay sinh nht cua
chng. ng chng khi thy cai ao va cai dao lin ch mi ch giu: 'Em khng bit la ti du
co thich d nh th. Cai dao nay 'c hu qua! Tu dy co dinh mua gi cho anh phai hoi y
kin anh troc. Phi tin v ich! Di nhin cac ban co bit hu qua cua no nh th nao khng!
Mt cn khoc nuc no d tra loi nhung cu trach moc bt cng va v y thuc cua ng chng.
Ta cung d r tai lam sao ri vy.
Minh co th do hoi y kin mt cach tht kin dao d bit ngoi minh mun tng qua ho
ao oc mon gi? Hoc dn di chi cac hang co nhung mon d ma minh mun tng va do hoi y
mun. Ngoi doc tng di nhin, dung cn nhn: vi s bac qua cao hay qua dt! Phai cn t
nhi mt chut, bng khng s gy dau kh cho ngoi yu v ich.

Mt bc dai vn hao noi: Theo ti, danh vong, tin bac, tai hoa du khng co nghia ly
gi ca, ma chi co 'yu va doc yu lai moi tht la co nghia ma thi.
Tht vy, khng co hanh phuc nao bng hanh phuc doc yu va ngoi yu thng
minh. Yu ma khng doc yu lai la dau kh nht trn gian. Nhung mi tinh tuyt vong la
nhung mi tinh thng tm nht.
Ti tin rng ngoi ta s rt co hanh phuc, du o trn mt hon dao hoang vu ma co doc
vai ba ngoi ban chi thn thanh tht yu minh con hn la sng giua phn hoa d hi ma lanh
lo c dn, khng mt bong ngoi tri ky. Cu 'dc nht tri ky, kha di bt hn, miu ta doc
ni khao khat tha thit cua long ngoi la dong nao! Lam mt vi Quc trong hoc lam mt
vi anh hung ma doc toan th quc dn ca ngoi, chc chn s khng doc hanh phuc chut nao
ca nu bn minh khng co doc mt ngoi ma minh dam phi trn tt ca su tht cua ci long
su kin cua minh. Chinh vi th ma cac ngoi vo hay nhn tinh, cac ngoi ban gai ma ban
149
long tm phuc, dong mt vai tro ti quan trong trong doi sng cua cac bc vi nhn. Mt bc
danh nhn doc thin ha sung bai ngng m, th ma lai than: 'Troi i! Doi ti sao ma lanh
lung c dn la?
. Co don lng hoi trng sao?
Canh khuva lng ngt, suong bao mit mung.
Trm nm mot cuoc tao phung
Ngan nm bit gui tam long cho ai?
Tht vy, chi co tinh yu, bt cu la thu tinh yu nao, cua mt ngoi cha hay mt ngoi
con, cua mt ngoi chng hay mt ngoi vo. moi co th pha tan doc kim toa cua c dn.
Nhng co hai cach yu dng. Cach thu nht, la yu cho minh, nghia la minh yu
thng nhung ke khac chi vi nhung quyn loi vi tinh thn ln vt cht ma ngoi y co th
mang lai cho minh thi. Co nhiu ngoi dan ba thng chng mt cach ht suc thanh tht,
chi vi ngoi y d dem lai cho ho mt doi sng yn n, dy tinh thng va hanh phuc, nghia
la khng co ngoi y thi doi ho s khng bit ra sao va lam gi ma sng doc. Ho chi bit
'thu ma khng co 'tra. Ngoi dan ng cung th, ho yu ngoi dan ba vi nhung gi ngoi y
phai hy sinh d mu hanh phuc cho ho thi. Con ma yu cha me phn dng cung yu nh th
y! Cha, tuc la ngoi ma ho lun lun co th tin tong ni tinh thng dy tha thu va nung
chiu. Thuc ra, thu tinh thng nay la thu tinh thng ich ky, thng minh chu khng phai
thng ngoi.
Lai co mt thu tinh yu khac la yu ngoi vi ngoi, chu khng phai yu ngoi cho
minh. Trong li thng nay ngoi ta khng con nghi dn nhung loi ich ma ngoi y co th
mang lai cho ho, ma ho chi nghi dn nhung gi ho co th mu hanh phuc cho ngoi kia thi. O
dy, yu co nghia la hy sinh, la ly cai hanh phuc cua ngoi lam hanh phuc cua minh, ly cai
lo nghi cua ngoi lam cai lo nghi cua minh. Dung bao gio tong rng dy la mt thu tinh yu
ly tong, khng bao gio co trong doi. Bit bao ke lam cha me, ho sung song vi su thanh
cng cua con cai ho hn la su thanh cng cua chinh ho.
Cung co bit bao cp vo chng ho sng vi nhau, ngoi nao cung chi nghi dn hanh
phuc cua ngoi kia va khng bao gio nghi dn minh ca. Tinh yu chn tht la mt thu tinh
yu 'sn don chu khng phai la thu tinh yu 'doi hoi. Ho khng doi hoi gi cho hanh phuc
cua ho ca, ma lai doc hanh phuc di dao; con trai lai, nhung ke doi hoi hanh phuc cho minh
thi lai khng bao gio tim doc hanh phuc. Khi ma minh chi nghi dn minh thi thi lun lun
150
minh sng trong canh ngo vuc va bt mn. Tai sao minh lai cu doi hoi: 'Ti co doc ngoi ta
yu minh thanh tht khng? Ma khng tu nhu: 'Ti co yu ngoi ta thanh tht khng? Khi
ma minh khng dem minh lam trung tm su sng cua ke khac, ma lai dem ke khac lam trung
tm su sng cua minh, thi cuc din phai di khac. Phn su cua minh la gi by gio? Lam cach
nao cho ngoi yu minh doc hanh phuc hn? Doi sng cua ta by gio s co mt y vi thm
trm khng bit chung nao! Nhung tm hn ich ky khng lam sao hiu ni thut yu dng,
chi gm trong cu nay: Yu la qun minh, la hy sinh, la tim hanh phuc cho ngoi. Trai lai,
nu yu la di tim hanh phuc cho minh, chu khng phai nghi dn hanh phuc cua ke khac, thi s
khng mu doc hanh phuc gi cho ai tt ca. Ich ky la ngun gc cua dau kh.
151

1. Tinh yu la mt con vt ky quai, d cho no doi khat thi no sng mi, ma cho no no n thi no
cht mt.
A. de Musset
2. Tinh yu la con cua vi thn ngheo ma cung vua la con cua vi thn giau: con cua thn ngheo doi
nn no doi hoi, xin xo mi; con cua vi thn giau nn no rt rng long v tin bac di voi
ngoi yu.
3. Tinh yu thu vi hn la hn nhn, cung nh doc tiu thuyt thu vi hn la doc lich su.
Chamfort
4. Tinh yu di voi ngoi dan ng chi la mt doan tinh su trong doi ho; trai lai voi ngoi dan ba
la mt thin tinh su cua sut mt doi ngoi.
Ba de Stael
5. Chi co ke nao yu ma khng mong oc doc yu tra lai, moi chc chn la minh tht yu hn ai
tt ca ma thi.
Meilhan
6. Yu thng va doc yu thng la mt khuc nhac thm trm, nghe mi ma khng bit chan.
Ba de Stael
7. Tinh yu chn tht cung nh 'bong ma: ai ai cung noi dn, nhng it co ai doc thy r.
La Rochefoucauld
8. Quyn luc cua tinh yu con cao hn Thong d: no co quyn hn hop hai tm hn lam mt.
Labious
9. Hai ma la mt, mt ngoi dan ng va mt ngoi dan ba hoa hop thanh mt vi thin thn y, la
ci thin dong
Victor Huygo
10. Nguyn nhn cua tinh yu la mt cai gi ti khng th hiu doc, nhng ma hu qua cua no thi
khng th tong tong. Cai ma ti khng th hiu doc do, tuy khng dang k la bao, nhng
no lam chuyn dng ca th gian va vu tru. Nu cai mui cua nu hoang Cleoptre ma ngn hn
mt chut, thi co l cuc din cua qua dia cu d thay di ri.
Pascal
11. Tinh yu, thuc ra khng gi dang k, nhng no la vn d nghim trong nht cua doi ngoi.
Fracis Wey
12. Tu Thong d dn con ngoi, tu dt ln troi, chi co tinh yu la hop lai doc va tran ngp tt
ca. No la cai thuy va cai chung cua moi su vt trn doi. Co yu moi co bit, co yu moi co
152
sng, co yu moi co hanh phuc; mt giot tinh yu s lam tan vu tru khng khac nao bo t
lam bay mt cong lua.
Lacordaire
13. Ngoi dan ba la mt ban n ma ngoi ta nhin voi cp mt khac nhau: them thung troc khi
n va nhom gom sau khi n xong.
Helvetius
14. Tinh yu la mt chung bnh ma khng ai tri ni, tru ra ngoi mc chung bnh y.
Adolphe Riard
15. Long ngoi thi mun cai gi cung trong cuu, nhng tao hoa lai mun cai gi cung phai co ngay
tiu vong.
Diderot
16. Ngoi dan ba la mt vt khng th dinh nghia doc.
Ba de Lambet
17. Ngoi dan ba la gi? La nhung dua tre con; ngoi ta lam vui long no voi d chi, ngoi ta ru
ngu no voi nhung loi hua ho huyn. Ho khoc vi nhung chuyn khng du, hon di bt cu
troc su trai nghich nao va nong gin ln khi ngoi ta khng tun loi ho. Tht la nhung dua
tre con, nhng la nhung dua tre thng tri toan th loai ngoi.
Grimon de la Revniere
18. Ke ghet ngoi dan ba nhiu nht, la ke d yu ngoi dan ba nhiu nht.
Emile Deschanel
19. Nguyn do cua tt ca nhung cng trinh vi dai trong doi du co in hinh bong cua mt ngoi
dan ba.
Lamartine
20. Ngoi ta noi xu ngoi dan ba khng con ch d, nhng ri cung khng ai sng thiu doc
con ngoi xu xa y.
Adolphe Ricard
21. Tinh yu la mt chung bnh co ba giai doan: khao khat, chim doat va ch chan.
Meilhan
22. Hn nhn la m chn ct tinh yu.
Chamfort
23. Ngoi ta nm doc hanh phuc cua tinh yu trong nhung dau kh cua no gy ra, hn la nhung
sung song cua no dem lai cho ta.
Dulos
153
24. Khi ngoi ta yu, thi nu khng gy doc tt ca hanh phuc cho ngoi yu, ngoi ta s gy ra tt
ca tai hoa cho ngoi yu.
La Bruvere
25. Cai tai hoa to nht ma ngoi ta co th cu chuc cho ke thu cua ta, la chuc cho ho yu ma khng
doc yu lai.
Labouisse
26. Di voi ngoi dan ba, khng doc yu la mt tai hoa; nhng khng doc yu nua, moi tht la
mt cai nhuc.
Montesquieu
27. Yu ma khng doc yu lai, la mt tai hoa gh gom; nhng khng yu nua, ma cu bi ngoi ta
deo dui yu minh mi, moi la dang gh tom hn.
Benjamin Constant
28. Yu thi mu quang.
Marcel Prevost
29. Khng co dau kh nao dang thng bng nhung mi tinh tuyt vong.
Lamartine
30. Hn nhn ky kt giua hai tm hn yu nhau m say, khng khac nao ban hop dng ky kt voi
nhau giua hai ngoi m sang.
Ponsard
31. Tinh yu khng khac nao nhung chung bnh truyn nhim: cang so no bao nhiu cang d bi
vng ly by nhiu.
Chamfort
32. Phai cu nguyn mt ln troc khi ra trn, phai cu nguyn hai ln troc khi xung tau vot
bin ra khi, nhng phai cu nguyn ba ln troc khi quyt dinh kt hn.
Tuc ng
33. Thanh nin nam nu di tim hn nhn khng khac nao nhung con ca nhon nh li troc du lo.
Tt ca du hm ho gianh nhau chui vao, trong khi do nhung con ca bi lot vao lo dang vung
vy d thoat ra mt cach tuyt vong.
Socrate
34. Hn nhn co loi cho ngoi dan ba, ma ngoi dan ng thi rt ghet no. Nhng thuc ra, no la mt
cai nhuc cho ngoi dan ba ma la mt vinh du cho ngoi dan ng.
Richepin
35. Khen tng mt ngoi dan ba khac troc mt ngoi yu la mt si nhuc khng th tha thu doc.
154
Ba de Stael
36. Mun cho cuc hn nhn dem lai hanh phuc, ngoi dan ng phai dic va ngoi dan ba phai dui.
Alphonse DAragon
37. Co mt cach khen tng ngoi dan ba ma ho thich nht la noi xu ngoi dan ba di thu cua ho.
Khen tng mt ngoi dan ba ma dng thoi cung khen tng mt ngoi dan ba khac thi su khen
tng y thanh v gia tri.
Ba de Girardin
38. Soi dy hn nhn lm khi rang buc qua cht lam tn thng nhiu hn la lam cho ngoi ta yu
thng nhau.
Ph. De Varenne
39. Yu nhau som, coi nhau mun, khng khac nao nghe con chim sn ca hot bui ban mai va
bui chiu quay no ma n trong cm chiu.
Van Paul Richter
40. Hn nhn co tinh cach truyn nhim nhung thoi h tt xu cua ngoi dan ng cho ngoi dan ba
hn la tinh tt cua ho.
Ch. Fonner
41. Tt ca kho tang trn qua dt, khng sao bng cai hanh phuc doc yu thng.
Calderon
42. Hn nhn la mt vic ht suc tro h trong tt ca nhung diu nghim trong trong doi.
Beauharnais
43. Ngoi dan ba nh canh hoa, chi nha mui thm trong bong ti.
Lamennais
44. Dong nh tao hoa sinh ngoi dan ba d doc yu thng hn la d yu thng, nh nhung
canh hoa thm cho nhung ke chung quanh troc khi tu minh nhn hong. Ngoi dan ba qua
tht la nhung doa hoa tinh ai.
Alphonse Esquiros
45. Th nao la dep?
La con coc cai di voi con coc duc cua no.
Voltaire
46. Kho ma yu thng doc mt ln thu hai ngoi ma minh d ht yu thng.
La Rochefoucauld
47. Ngoi ta chi yu co mt ln thi. Nhung mi tinh k tip toan la nhung mi tinh min cng.
155
La Bruvere
48. Duc vong cua tinh yu khng khac nao hi noc: cang bi dn ep chung nao cang thm suc
manh chung ny.
Quinault
49. Co hn nhn ma chng co tinh yu thi co khac gi co bac tin ma khng co hanh phuc.
Rivarol
50. Trong trn gic tinh yu, chay trn la mt su dc thng.
Petrarque
51. Ngoi dan ba khng khac nao cai bong cua ta, chay theo no, no bo ta sau lng: bo no ma trn,
no chay mi theo sau.
52. Tinh yu no di cung nh no dn, khng bao gio theo y ta mun.
Ba de Giradin
53. Ke nao tng bo ta la ke thu cua ta.
Gardan
54. Ngoi dan ng ninh bo ngoi dan ba nhiu nht la nhung ngoi trong thm tm khinh bi ngoi
dan ba nht.
Meilhan
55. Su a ninh bo lam luy ngoi dan ba hn la ai tinh.
Levis
56. Ti thich mt mng ao nu no lam cho ti hanh phuc, hn la mt su tht lam cho ti dau kh.
La Rochefoucauld
57. Phai co can dam ma nhin nhn su tht nay: cai ma ta goi la 'khao khat yu thng thong khi
chi la long khao khat doc ngoi tan tung ninh bo.
J.des Vignes Rouges
58. Long tu ai lam tai hoa cho mt phn dng ngoi dan ba hn la tinh yu.
La Rochefoucauld
59. Diu kin du tin khin ngoi dan ng yu ngoi dan ba la khi nao ngoi y vua thich ho; ni
ngoi dan ba thi co khac, ho yu khi nao chung quanh ho bng long va khen ngoi.
Ch. Romainveile
60. Ngoi dan ba khng bao gio nn nhn bt cu mon tng vt nao cua mt ngoi dan ng nao: qua
tim s mo rng dng thoi ban tay mo ra nhn ly mon qua, va khi ma ban tay nhn ly, thi
qua tim d bi thu doat ri.
156
Rochebrune
61. Cai chia khoa mo cua tu st cung la mt thu chia khoa mo cua long ngoi.
La Fontaine
62. Ngoi dan ba nao nhn mt mon tng phm cua ngoi dan ng la tu mang ly mt mon no ma
lm khi phai hy sinh thn minh d dn bu.
Ba de Girardin
63. Ngoi dan ba nao d nhn tin bac cua mt ngoi dan ng la ho d sn sang dinh dem thn
mang minh d dn n ri, nu co c hi.
C de Lespicasse
64. Ngoi n dang so hn ngoi thu: chi e minh khng co doc c hi d dn bu.
J. J. Rousseau
65. Tho n cua ngoi minh yu khng co gi la ha tin ca; ha tin chi khi nao minh tho n ma lai
qun n.
Lamartine
66. Ngoi dan ba sn long khen tng nhung ai khen tng ho.
J. J. Rousseau
67. Hanh phuc cua mt phn dng ngoi dan ba la o cai s ngoi hm m nng bo ho.
Rochebrune
68. Ngoi dan ba khng khac nhung vua chua: ngoi ta tng bo ho lun lun vi loi.
Rochebrune
69. Ngoi dan ng ma qua ti mi, kim chi trong gia dinh la hang ngoi ma nhn phm tm thong
va hen kem. Trai lai, ngoi dan ba kim chi la hang ngoi dung dn.
Latena
70. Du phai ai yu minh, minh phai yu lai. Khng hua hen la khng no nn gi phai tra ca.
Ba de Sartorv
71. Ngoi dan ba ma bac bo di voi ngoi n la khng phai ngoi dan ba.
Fontanes
72. Tinh yu con manh hn la su cht.
Virgile
73. Hanh phuc trong mng la hanh phuc thuc su.
Fontanes
157
74. Ngoi ta sn sang tha thu tt ca di voi ngoi dan ba minh tht yu. Va chinh vi th ma tinh
yu tro nn kho tho.
J. Chardonnes
75. Chi co la ngoi ma ta yu nht, moi co th lam cho ta dau kh nht ma thi.
J. Chardonnes
76. Tha la dau kh vi tinh yu con hn la sng ma khng co tinh yu.
Ba de Lespikasse
77. Su c dn cua ngoi sng dc thn it dang so hn la canh cua ngoi dan ba bac phuc vi gia
dinh.
Daniel Gray
78. Hinh bong cua ngoi yu khng khac nao cai bong cua ta, no theo mi mi bn minh.
Saint Prosper
79. Mun cho tinh yu gy doc hanh phuc, cn it nht la ngoi yu phai troc ht la ngoi tri ky.
A Maurois
80. Ngoi dan ng lng thin, co th yu nh mt ngoi din, nhng khng yu nh mt ngoi
ngu.
La Rochefoucauld
81. Yu tuc la kinh, khng kinh tuc khng yu.
Stahl
82. Doc ngoi ta yu, do la hanh phuc cua con ngoi. Yu ma khng cn doc yu lai, do la hanh
phuc cua thn tin.
Charles Pougen
83. Cai dep cua ngoi dan ba khng khac nao nhung mui thm, thoang qua va tan di rt mau
chong: h ngui quen ri khng ai con d y nua.
Ba de Lambert
84. Long ngoi dan ba la mt cai bin thm, ma long bin su khng ai do bit doc.
Riccobion
85. Mun hiu th nao la hanh phuc, phai bit sng cho ke khac, nghia la phai bit yu.
Godwin
86. Khng co gi nguy him bng thy mt ngoi dan ba dep ma dau thng, long thng hai d
bin ra tinh yu.
Ba de Sartorv
158
87. Ta khng lam gi ly lun voi long minh: ta dp no nat tan hay ta phai chiu theo y no.
P. Roch Pedre
88. Qua tim cua ngoi dan ba khng bao gio gia ci, va mt khi ma no khng yu nua, la vi no d
ngung dp.
P. Roch Pedre
89. V tinh yu, ghet tuc la con thng, mt tinh thng ngang trai.
P. Stendhal
90. Chi co ke chm lo dn hanh phuc cua ngoi minh yu, moi tht la ngoi co tinh yu chn tht.
Heloise
91. Nhung ngoi dan ba ma deo qua nhiu vang, vong, chu, ngoc. kho ma bit doc ngoi ta
yu minh vi cai gi.
Ba de Rieux
92. Ngoi dan ba so di qua lo v nhan sc cua ho la vi ngoi dan ng yu ho chi co by nhiu ma
thi.
Ba de Lambert
93. Bt du yu la bt du sng.
Co de Scuderv
94. Ngoi dan ba dep la thin dang cua cp mt va la dia nguc cua tm hn.
Pope
95. Ngoi dan ba tuyt dep kho ma sng doc an thn: ngoc quy la mi cua trm cop.
J. J. Rousseau
96. Long tu thin la mon trang suc quy nht cua ngoi dan ba dep; khng co gi lam cho cai ming
nh doa hoa kia tro nn xu xa bng khi ho no nhung nu coi ch nhao.
Saint Maurice
97. Cai li du tin cua nhung cp vo chng la thiu l d va s sang di voi nhau trong khi thn
mt.
C de Lespinasse
98. Nui tinh yu kho hn la goi tinh yu.
Abbe Blancsard
99. N l tinh yu la mt su hen ha nht; ngoi dan ng nao chiu luy ngoi dan ba d n may tinh
yu trong khi ho mun yu minh, chi la hang ngoi ngu dai nht doi.
Daniel Stell
159
100. Tinh yu la mt thu long ich ky v cung, dn di tha chiu thy ngoi minh yu dau kh tuyt
vong hn la thy ho hanh phuc voi ke khac ma khng co ta.
Achille Poincelot
101. Tinh yu thng chi la mt thu long ich ky ac lit dn di tu tay minh huy dit hanh phuc
ngoi minh yu.
Ba de Stael
102. Ngoi dan ng thong yu nhung ke ho khng trong kinh; ngoi dan ba trai lai khng th nao
yu doc nhung ke ho khng trong kinh.
Sanial Dubay
103. Cai kt qua thng thong nht cua tinh yu la lam cho binh dng tt ca: tin tuc, giau ngheo,
quy tin, gia tre, ban thu. du mt ca su chia phn ranh gioi nua, khng con la mi chia se
con ngoi nua.
Abbe Prevost
104. Ngoi dan ba ich ky la mt con quai vt; tao hoa d tao ra ho vi hanh phuc cho ke khac hn la
cho ho.
C de Lespinasse
105. Ngoi dan ba ma bi n khng phai la con ngoi; ho la mt con quai vt dang so nht.
Ba de Stael
106. Tinh yu la mt vi thn tre con, h mt khi d yu thi du la bc thanh cung s bin thanh mt
dua tre con khng hn khng kem.
Properce
107. Ke nao d nghi doc cach tong trng thn ai tinh doi net cua mt dua tre thi tht la tai tinh:
Ho d cam thy doc cai doi sng cua nhung ke yu dng la doi sng cua tui tre, dam
ngng cung dem hy sinh tt ca nhung dai su cho nhung vic khng du.
Montaigne
108. Ngoi dan ba qua la quy du, ho bt ta vao dia nguc ngang qua ngng cua cua thin dong.
Saint Cyprien
109. Khng con co canh n l nao dang thng bng ke n l tinh yu.
C Lespinasse
110. Ngoi dan ba ma co chng, chng khac nao mt tn n l ma ta dem dt ln ngai vang.
Balzac
111. Tinh yu la ti li cua loai ngoi.
Richepin
160
112. Tinh yu chn tht khng phn bit dia vi, giai cp, tui tac. No san bng tt ca, no la vi thn
binh dng.
Lope de Jega
113. Ngoi dan ba nao quy trong dao duc cua tm hn minh hn su thng minh va bong sc cua
minh la hang ngoi dung trn dng loai cua minh. Ke nao quy trong bong sc cua minh hn
tai duc cua minh la hang dan ba tm thong. Nhng ke nao quy trong dia vi va giai cp minh
hn bong sc cua minh la hang ngoi dan ba dung ngoai l dng loai cua ho: Ho khng phai
la ngoi dan ba.
Chamfort
114. Ngoi dan ba la hang ngoi cuc doan so sanh voi dan ng, ho la ngoi tt nht hay t nht.
La Bruvere
115. Ngoi dan ba nao cung vy, vn lun lun la mt dua tre sut doi.
Alfred De Vigny
116. Diu dang tic la v tinh yu thi tui tre la tui khng du kinh nghim ma tui gia thi lai kinh
nghim nhiu qua.
P. Roch Pedre
117. Dung bao gio coi mt ngoi dan ba khng yu minh, du ho dem kho vang dn cho minh.
Lope De Jega
118. Xa nhau lu ngay qua cung nh gn gui s sang voi nhau qua la nm m chn tinh yu, nhung
cai cuc doan lai gp nhau.
Boissy
119. Dem tin ra ma thu, s thy tinh yu chn tht hay khng?
Rochebrune
120. C ma qun, tuc la con nho tong. Chi co dung nghi dn, thi tinh yu moi phai dn doc ma
thi.
La Bruvere
121. Nu ngoi ta co th keo dai doc hanh phuc sau khi kt hn, do la ngoi ta d doc ci thin
dang trn dng th.
J. J. Rousseau
122. Nu ngoi dan ba yu ti vi ti nghip, ti chiu tha khng doc sng trong tinh thng y, boi
ti khng phai la tn n may.
Montaigne
123. Ngoi dan ba nao dua cot voi tinh yu, som mun gi cung vng ly: chi dao co ngay dut
tay.
161
Saint
124. Khng co gi tht cht doc hai tm hn bng doc cung khoc voi nhau.
J. J. Rousseau
125. Ngoi dan ba nao ma khoc nuc no troc mt mt ngoi dan ng, la ho khng con lam chu
dng long minh nua.
Balzac
126. Su bit n la con dong di tt vao tinh yu.
Theophile Gautier
127. Chi co thoi gian, chu khng phai ly lun, la co th chua doc nhung vt thng long do tinh
yu gy ra.
Publius Syrus
128. Thoi gian som mun gi cung thng doc tinh yu.
Le Tasse
129. Ngoi dan ba ma thich chng din qua la nhung ke thiu long tu trong.
Ba de Girardin
130. Ngoi dan ba it chng din la ngoi dan ba doc dan ng kinh trong nht.
131. Doi sng cua ngoi dan ng la Danh; doi sng cua ngoi dan ba la Tinh.
Balzac
132. Nhung ke noi xu va nguyn rua phu nu hn ca la nhung ngoi yu thng phu nu thit tha
hn ai ht tt ca.
Theopile Gautier
133. Ke noi tt phu nu la ke cha bit r phu nu; ke noi xu phu nu la ke khng bit gi ca v phu
nu.
Pigault Lebrun
134. Doi ngoi nh canh hoa ma tinh yu la giot mt.
Victor Hugo
145. Tim cach d tra thu, la con yu.
Adolphe Ricard
136. Phai la ngoi dan ba moi bit cach tra thu cay dc.
Ba de Rieux
137. Tinh yu chi sng doc nho dau kh; sng trong hanh phuc, tinh yu s cht mon.
162
Ba de Giradin
138. Phai la ngoi tre tui moi noi dn tinh yu; nhng theo ti; du d tui nao, chung ta du co
mt vai diu noi dn hoc it ra nghi dn no.
P. Roch Pedre
139. Tinh yu la tn n may; no cu xin mi khi ngoi ta d cho no tt ca cai gi ngoi ta co.
P. Rochepedre
140. Yu, tuc la d ky kt voi dau kh.
Ba Cohin
141. Khi ngoi ta yu, ngoi ta thong hay ngo vuc nhung gi ngoi ta tin tong nht.
La Rochefoucauld
142. Noi ra doc tinh yu cua minh nh th nao, chinh la vi minh cha tht yu nhiu.
Petraque
143. Ngoi ma minh yu nht la ngoi ma minh it noi toi troc mt moi ngoi.
Beauchne
144. Tinh yu thanh tht lam cho ngoi dan ba tro nn kin dao va it bc l.
Barthe
145. Chi co hai vt dep nht trn ai: ngoi dan ba va doa hoa hong.
Malherbe
146. Khng gi dau don cho ngoi dan ba bng cam thy minh sut kem; bt cu v phng din nao,
di voi nhung ke chung quanh.
Gina Lombroso

147. Ngoi dan ba khng so cht, khng so dau kh, chi so cht ma khng doc nhung ke thng
yu minh hiu doc long minh.
Gina Lombroso
148. Cai bi quyt d tru cai bnh lanh nhat v tinh yu trong hn nhn la tip tuc giu mi vai tro
ngoi tinh trong khi minh d thanh vo chng.
J. J. Rousseau
149. Tt ca nhung gi ngoi dan ba hoc trong sach vo, chi d lai mt du vt lo mo trong du oc ho
thi. Chi khi nao ho dau kh, long ho ni song, chi khi nao cuc sng hng ngay bt buc ho
quan sat, tong tong, hanh dng, tin liu ho moi thu thp doc mt cai hoc thit thuc v
cuc doi.
163
Gina Lombroso
150. Ngoi dan ba di khi rt dau kh vi su qua khc kh cua ngoi dan ng, nhng ho s con dau
kh hn nua troc cai su lanh lung khng ngo ngang gi dn ho ca cua ngoi dan ng. Ly
doc mt ngoi chng cng quyt, ich ky, nhiu doi hoi, nhiu sang kin nhng bit lo lng
sn soc dn minh, lam cho ngoi dan ba cam thy hanh phuc hn la co doc mt ngoi
chng uy mi, yu dui khng bit chi huy diu dt, b pho lnh dam voi tt ca moi su.
Gina Lombroso
151. Dau kh la lo hun duc tm hn ngoi dan ba tro nn cao dng.
Gina Lombroso
152. Tham vong cua ngoi dan ba la chim doc long yu cua nhung ke chung quanh va k cn
bn minh, chu khng cn long kinh cn tn sung cua nhung ngoi xa la.
Gina Lombroso
153. Trong su ghen tung, tu ai dong vai tro quan trong hn tinh yu.
La Roch Pedre
154. Su qua thn mt va s sang d lam phai lat tinh yu hn la tinh ban.
Rochepedre
155. Cai hinh phat cua nhung ke qua yu ngoi dan ba la phai yu ho mi mi.
J. Joubert
156. Ngoi dan ng coi vo, ngoi dan ba ly chng, khng khac nao thoc tay vao mt cai bao
trong do dung chin con rn luc va mt con ln. Chc chn la moi phn moi ho khng
bt doc con ln.
Tuc Ng
157. Khng gi dang thng hai va bun coi bng thy mt bc trit nhn ma ly vo.
J. Joubert
158. Ngoi kia cht, hn ln thing dang. Khi dn cua troi, gp thanh Pierre giu cua, hoi:
- Anh d qua lua luyn ti cha?
- Tha cha, nhng ti la ngoi d co vo!
- Thi doc, anh cu vao!
Thong cam
159. Nu khng co dan ba, ngoi dan ng d ngi dng ban voi thn thanh.
Ciceron
160. Trong tt ca cac cach d chm dut tinh yu, khng co cach nao chc chn bng thoa mn no.
164
Marivaux
161. Nhung tinh yu dt ngt la nhung thu tinh yu chua tri lu nht.
La Bruvere
162. Thoi quen lam nhut ca hung thu cua cuc doi.
Properce
163. Thoi quen lam cho nhung su tt dep nht trn th tro nn tm thong. Nhung ke sng o nhung
canh thn tin, lu ngay cung ht nhn ra cai dep thn tin y nua. Ti co bit mt ngoi
chng co mt ngoi vo tuyt dep, nhng sau ba nm sng chung voi nhau, ng khng con
nho ba y cp mt mau gi. Su d thay long la mt tro ngai cho hanh phuc, cho tinh yu,
nhng thoi quen lai con t hai hn nua.
Ba de Rieux
164. Tinh yu di su vao long ngoi nho thoi quen, va cung bi thoi quen ma no ra khoi long ta.
Seneque
165. Hn nhn cn phai lo tranh du khng ngung voi con ac quy nay: thoi quen lam cho d nham
chan.
Balzac
166. Su chim doat va thoi quen lam tiu ma ln ln nhung net vung v xu xi cua ngoi yu,
nhng cung lam phai lat nhung net yu kiu dim l cua ngoi yu.
Latena
167. Ke nao vua yu, dt nhin lai oan ghet, vn con n l ly tinh yu.
Ovide
168. Dang tht yu bng oan ghet, la con yu mt cach m thm tha thit.
Co de Scuderv
169. Lam cho ngoi dan ba lun lun dep, la gin giu ngoi dan ng lun lun chung thuy.
Scribe
170. Dung co th nguyn minh s yu thng mi mi; khng co mt ai dam chc la tinh yu
khng thay di.
Seancourt
171. Chi nhin cach n mc cua ngoi dan ba cung co th hiu r tm hn cua ho; n mc ma dim
dua la ke tinh khi bt thong.
Adolphe Ricard
172. Nu chi cn cu vao hiu qua bn ngoai ma ph binh tinh yu thi ta s thy no ging voi su thu
hn hn la tinh thng.
165
La Rouchefoucauld
173. Ngoi dan ba ma n mc qua kiu cach thi tm hn gia di bt thong.
Ba de Salm
174. Khng co gi lam dau kh cho ngoi dan ba dep bng thy co ngoi dep hn.
Ph. De Varenen
175. Troc con mt cua ngoi yu, khng co ngoi dan ba nao xu ca.
Ronsard
176. Noc mt la khi gioi sc ben nht cua ngoi dan ba.
Sain Evremond
177. Yu thng va dau kh, kho ma phn bit nhau doc, vi ca hai du biu l bng nhung giot
noc mt.
Regnier Detourbet
178. Giot noc mt du tin cua tinh yu, ging nh hat kim cng; giot noc mt thu nhi, ging
nh hat ngoc; giot noc mt thu ba ging nhung giot noc mt khac, khng hn khng kem.
Achille Poincelot
179. Nu ngoi dan ng bit yu dao duc nh ho yu sc dep, ho s thanh thanh tt ca.
Rochester
180. H nghia nng, thi tinh su.
Ba de Stael
181. Mt doi sng lun lun hanh phuc la mt doi tht bai chc chn.
J. Chardonnes
182. Tra thu mt ngoi yu bac bo la chung to minh con yu ho.
Adolphe Ricard
183. Tinh mu tu la mt thu tinh yu thm thm khn do, ich ky nht ma cung rng long nht,
nho nhen nht ma cung siu vit nht, dui mu nht ma cung sang sut nht. Ay la tinh u ym
di voi nhung ke bac phuc. No chi thing ling o ni do.
J. Chardonnes
184. Tui tre kho ma hiu bit doc cach yu dng, di voi ho, tinh yu la ngon lua rm, phung
ln ri phuc xung.
Stendhal
185. Su dau kh lam cho tm hn thm nhe nhang va thanh cao.
166
Lamartine
186. Cht cho ngoi minh yu d hn la sng voi ngoi minh yu.
Byron
187. Ai tim doc ngoi ban trong ngoi yu la tim doc hanh phuc hoan toan.
X.
188. Ngoi dan ba cho doi ngoi dan ng, nhng cho doi nh con nhn ging t.
Bernard Shaw
189. Ngoi dan ba gian di nht la ngoi it gian di nht; ngoi it lam dang la ngoi kheo lam dang
hn ai, ngoi it trang suc la ngoi kheo trang suc hn ai.
A. Maurois

190. Lam vic gi bt ky ma tai gioi hn ke khac la cach lam dep long ngoi dan ba va lam cho ho
chu y dn ta.
Balzac
191. Cai lac thu cua tinh yu m thm co nhung ni chua xot nhng cung co nhung hanh phuc m
dm dm thm.
X.
192. Hn nhn la vic quan trong nht doi ngoi, quan trong hn ca vn d sinh tu.
Dorothy Dix
193. Su thuc hin nhin nht, va chinh chi co nhung ngoi trong nha, thn mt nht nh vo chng
moi dam noi voi nhau nhung loi nho mon, cc cn va dc ac nht.
Dorothy Dix
194. Troc khi coi, su lua chon k cang ngoi ban trm nm la diu quan trong nht. Nhng khi
coi ri, diu cn thit la phai bit di nhau nh khach quy.
Ba Damrosh
195. Su thiu lich su git cht tinh yu: Th nhng tai sao chung ta bit l phep voi ngoi dng ke
la hn la voi ngoi thn thit trong gia dinh?
196. Thng nhau chin bo lam moi.
Tuc ng
197. Ngoi dan ba dao huyt chn ct hanh phuc gia dinh bng chinh nhung nanh vut cua ho.
198. Mun doc hanh phuc trong gia dinh, mun kim mt ngoi ban trm nm ly tong, vic y
khng cn bng troc ht chinh minh phai la ngoi ban trm nm ly tong troc d.
167
Lelend Foster Wood
199. Mun doc hanh phuc trong gia dinh, phai bit nhn va chiu, d cho ngoi ban trm nm cua
ta sng theo tu nhin cua ban tinh ho va dung co y sua di lam chi.
Foster Wood
200. Bit bao chic thuyn tinh cho dy hy vong, th ma sau cung phai tan tanh. chi vi cai thoi tai
hai nht nay la vo chng hay chi trich ln nhau.
Dorothy Dix
201. Ngoi dan ng va ngoi dan ba khng th hiu nhau vi ca hai du sng trong mt th gioi
khac nhau.
Gina Lombroso
202. Khng th bit ghen cung nh dung du ghen do la mt lng nhuc: bt cp cung nh thai qua
du tai hai ca.
Litena
203. Doc ngoi dan ng che cho chm nom du phai la mt cai nhuc, du phai la sut kem: su che
cho bao v thong la tong trng mt gia tri cao quy ma ngoi ta phai chu dao gin giu. Cac
bc Vua chua, cac vi T tong, cac vi Dai tong phai chng cn doc bao v hn la nhung
ngoi dn thong? Nhung canh hoa trng trong nha king phai chng cn su trng nom dc
bit hn nhung canh hoa rung? Vang, bac ngoc quy ma ngoi them mun phai chng cung
cn doc gin giu chm nom dc bit hn nhung mon vt tm thong?
Gina Lombroso
204. Doi sng chung trong hn nhn cn phai co l d va sn don v b can, va long khoan dung d
long v b su.
Abel Bonnard
205. Nhung tm hn thanh nh khng lam sao sng chung doc voi nhung ke th tuc tm thong.
Abel Bonnard
206. Hoan toan tin nhim ni tinh yu cua ngoi minh yu la chung chi tinh yu cua ta d dn d
siu thoat.
Abel Bonnard
207. V vn d lua chon trong hn nhn: h sai mt li di mt dm.
Ch. Wagner
208. Quan sat d troc khi kt hn khng nn chi nhin ngoi minh yu doi khia canh mt ngoi
tinh nhn nh nhn, u ym, ma phai nhin k ho doi khia canh cua mt ngoi chng va mt
ngoi cha sau nay.
Arthus
168
209. Tinh yu chn thanh la con dong dn dt ta dn long tin ngng: ke ma long kh khan chi
yu thng vi vt duc la ngoi khng tin co dng thing ling.
Emerson
210. Ci thin dong s khng mo cho nhung ngoi cn ci yu dng.
Thanh Paul
211. Du cho sc noc hng troi
Mt mai ri cung r roi canh hoa
Du bng thn ai mn ma,
Nh mui hng qu cang gia cang cay.
Lamartine
212. Ke con tre khng sao hiu doc tinh yu: cai yu v nhuc duc la nhung thu cn b cua tinh
yu chn tht.
Danie
213. Ngoi ta sinh ra phai chng chi d ma yu dng? Tht vy, mc du ngoi ta tim du cach d
che giu, khng mt ngoi nao co th khng yu va yu mi mi. Nha tu trn trong hang da
m u, xa lanh ci trn chinh la ngoi m p mi yu thng hn ai tt ca.
Browning
214. Tinh yu khng co tui tac; trai lai nhuc duc ma giam ln thi tinh yu bay thoat ln cao nh
con bom thoat ken ma bay ra.
Emerson
215. Trong nhung cng vic ma ngoi ta thy kh khan, khng dinh dang gi dn tinh yu tt ca,
cung co mt mi n tinh nung nu.
Pascal
216. Tinh yu nng cao ngoi khoi su tm thong.
Pascal
217. Dung bao gio ly mt ngoi chng kem hn minh v tai duc; cung dung coi vo hn minh xa
v tri tu va thng minh.
Latena
218. Bt du yu, bao gio ngoi ta cung nghi dn cai cht. Ngoi ta khi bt du yu, khng con so
doi, so ret, so giau, so ngheo, so dau, so cht nua. Sng vi yu thi sn sang cht vi yu.
Maryse Choisy
219. Dep la gi? Di voi phn dng phu nu, la cai gi ma ke chung quanh minh cho la dep.
Louis De Robert
169

220. Cai gi ri cung tri qua; cai gi ri cung nham chan, cai gi ri cung tiu ma. Do la dinh lut
chung cho tt ca moi su vt, khng ring gi ai tinh.
Paul Abara
221. Nu ngoi ta r doc b mt tht cua tinh yu thi cuc din th gioi d thay di lu ri va doi
ngoi cung khng goi la b kh.
B-Yin-Ra
222. Oan ghet la b trai cua nhung tinh yu ngang trai!
Thanh Paul
223. Ngoi dan ng ma bi tinh yu xm chim, ging nh cai den lng chi con sang co mt bn.
Louis De Robert
224. Tinh ban giua mt ngoi dan ng va mt ngoi dan ba thong chi la mt danh tu gia tao d
che giu mt mi tinh khng dam noi ra.
Marcel Proust
225. Tim doc mt ngoi chng tt, rt kho; gin giu ngoi chng y cho minh mi mi, lai cang
kho hn nua.
J. Chardonnes
226. Ngoi ta du d ngoi dan ba bng nhung su gia di lua bip, nhng ngoi ta chinh phuc ho
bng su tht.
Neral