ERK

1. Perin, Perinleme lemi ve Gerei 2. Perin Trleri 2.1. Perin Ba eitine Gre Universal Bal Yuvarlak Bal Mercimek Bal Hava Bal Dz Bal Mercimek-Hava Bal

Silindirik Bal Konik Bal 2.2. Yaplan Metalin Trne Gre Alminyum Perinler elik Perinler Monel Perinler Bakr Perinler Alaml Perinler 2.3. Kr Perinler

Cheerylock Perinler Cheerymax Perinler Pop Perinler 2.4. zel Uak Perinleri Hi-Lock Perin Lock-Bolt Perin 2.5. Kullanlan Alete Gre Perinler Dvme Perin ekme Perin 3. Perinleme Takmlar 4. Perin Kodlar

5. Perin Hesaplamalar 6. Perinleme lemindeki Hatalar

1.Perin,Perinleme lemi ve Gerei

PERN: ngilizcesi Rivet olan bir ba hazr dier ba balant yerinde bulunan ve 2 metali veya metal ile ahap zemini birletirmeye yarayan paradr. PERNLEME: ki parann birbirine perin yardmyla balanmas olaydr. Gerei: zellikle ince ve metal olmayan paralarn veya biri metal dieri metal olmayan paralarn birletirilmesi sz konusu olduu zaman perinleme yaplabilmektedir.

2.Perin Trleri
2.1. Perin Ba eitine Gre Universal Bal Perin: Ba ksm metalin zerinde kalacak ekilde kullanlr. Genellikle hava fileleri ile temas etmeyen i yzeylerde kullanlr. Kesme ve basma kuvvetlerine kar dayanmlar yksektir.

Universal Bal Perin

Yuvarlak Bal Perin: Perin bann yarm yuvarlak olmas sebebiyle bu isimle anlrlar. Perin balar souk yada scak olarak biimlendirilebilir.

Mercimek Bal Perinler: zellikle ince kesitli paralarda kullanlrlar. Perin ba skntsnn az olmas bir avantajdr.

Hava Bal Perinler: Hava bal perin bann st ksm yzeyle ayn seviyededir. Bu tip perinler metal yzeyinin dzgn olmasn salarlar.Bu nedenle aerodinamik dzgnlk istenen yerlerde tercih edilir.

Uak imal ve onarmnda en yaygn kullanlan hava bal dolu gvdeli perinlerin hava as 1000dir.MS 20426 ve AN 426 kodlaryla anlrlar

Dz Bal Perinler: Ba ksm dz olan ve ekil olarak dikdrtgeni andran perin trdr. Aerodinamik dzgnln en ok istendii blgelerde kullanlr. MS 20442 ve AN 442 kodlaryla anlr.

Mercimek-Hava Bal Perinler: Perin ba fazla knt yapmamas istenen yerlerde kullanlr. ekil olarak hem mercimek perinin hem de hava bal perinin zelliklerini barndrr.

Silindirik Bal Perinler: Genellikle salarn perinlenmesinde kullanlr. Aerodinamik istenen yerlerde kullanlr. Perinin ba ksm dikdrtgeni andrr.

Konik Bal Perin: Baz perinlerin kolay taklabilmesi iin ba ksmlar konik olarak retilirler. Bu tr perinlere konik bal perin denir.

2.2. Yaplan Metalin Trne Gre

Alminyum Perinler 1100 Perinler: Bu perinlerin %99u saf alminyumdan meydana gelir. ok yumuaktr.Uaklarda dayanmn aranmad yapsal olmayan paralarda kullanlr. ok kolay perinlenirler.

2117 T Perinler: Uaklarda en ok kullanlan perinlerdir. En byk avantaj kolay perinlenebilmektedir. Ayrca sl ilem ve yumuatmaya gerek gstermez. Korozyona dayanma zellii ok yksektir.

2017 T 4 ve 2024-T 4 Perinler: Yksek salamlk ve dayankllk zelliine sahiptir.Korozyona ok dayanmasna ramen ok sert olduundan sl ilem ile yumuatlarak perinlenir.

elik Perinler Orta Karbonlu elik Perinler: elik paralar birletirmede kullanlr. Yksek sya maruz paralarda kullanlmaz. zeri galvanizle kaplanmtr.

Korozyona Dayankl elik Perinler: Korozyona dayankl elik paralar perinlemede kullanlr. Isya maruz kalan yangn blmelerinde,egsozlarda kullanlr.

Monel Perinler: Monel perinler Nikelelik ve Nikel alam paralar birletirmede kullanlr. Korozyona dayankl elik perinler yerine kullanlabilir. Bakr Perinler: Bakr paralar ve metalik olmayan paralar birletirmede kullanlr.

Alaml Perinler Uak yapsnda kullanlan perinler,elikten daha gl fakat elikten daha hafif olmaldr. Korozyona sebep olmamak amacyla uak zerinde kullanlan metallerle birletirme elemanlar ayn cins malzemeden oluur. Bu nedenle alminyumun magnezyum,

bakr inko ile alamlar olan perinler ok kullanlr. Perin balarndaki semboller perin malzemesinin alamn gsterir.Bu alamlar harfle gsterilir.

A Perin: Bu tip perinlerin banda herhangi bir iaret yoktur. Bu perinler byk kuvvet gerektirmeyen yerlerde,genellikle kk anahtar muhafazalar ve kapaklar gibi yapsal olmayan yerlerde kullanlrlar.1100 kodlu alamlar A harfi ile gsterilirler.Yumuak ve dayanm yksek olmayan perinlerdir.

B Perin: 5056kodlu alminyummagnezyum alaml bu perinler B harfi ile gsterilirler. Perin banda (X) eklinde bir knt vardr. Bu perinler korozyona kar olduka dayankldr. Yapsal elemanlarnn birletirilmesinde kullanlr.

D Perin: 2017 kodlu alminyumbakr alaml bu perinlerin ba ksmlarnn stnde darya doru kk bir nokta eklinde knt vardr. AD perin: 2117 kodlu alminyum-bakr alaml bu perinlerin ba ksmnda ieriye doru kk bir delik vardr.

Korozyon ve atlaklara kar dayankl olan bu perinler kanat kaplamalarnda ve ayn zamanda yakt tanklar gibi szdrmazlk istenen yerlerde kullanlr. DD Perin: 2024 kodlu alminyum-bakr alaml bu perinlerin ba ksmnn zerinde kabartma eklinde 2 knt vardr. Montaj perini olan bu perinler

dier alminyum-bakr alaml perinlere gre ok serttir.Yksek dayanml ve korozyon atlana kar stn bir dirence sahiptir. Uaklarn i ve d yzeylerinde kullanlr. Bu perinler stlp yumuatlmadan kullanlmaz.

E Perin: 7050 kodlu alminyummagnezyum-inko alam olan bu perinlerin ba ksmnda bir halka vardr. Modern jet uaklarnn kanat ve kuyruk yzeylerinde kullanlr. DD perin gibi yksek dayanml ve korozyon atlana kar dayankldr.

2.3. Kr Perinler
Arka tarafna eriilemeyen kapal blmelerin onarmnda ve dolu gvdeli perinlerin yaplamad yerlerde kullanlan perin tipleridir.2 trldr. 1)Cheerylock Perinler 2)Cheerymax Perinler

Cheerylock Perinler: Bu perin birok sa metal ilerinde kullanlan ok eski bir perindir. Universal ve hava bal eitleri olan cherrylock perinler ektirme ubuu, ektirme tabancas ile ekildiinde iinden getii perini iiren bir yapya sahiptir.

Cheerymax Perin:Gvenilir,yksek dayanml yapsal elemanlarn birletirilmesinde kullanlr.Dolu gvdeli perinlerle deitirilebilir.

Pop Perinler: Pop perin skldnda geici balayc olarak kullanlr. Pop perinler,alminyum,elik,bakr ve alam eliinden yaplr. Pop perin asamblesi bir perin ve bir ve bir ektirme ubuu ierir.Uzunluklar ise ksa,orta,uzun olarak nitelendirilir.ki adet ba eiti vardr.Dz ve dolgu ba.

2.4.zel Uak Perinleri

Dolu gvdeli perinlerin kullanm snrldr.Genellikle alminyum alamlarndan yaplr.Perin ap ve boyu bydnde dayanm azalr.2ye ayrlr. 1)Hi-Lock Perinler 2)Lock-Bolt Perinler

Hi-Lock Perinler:Yksek emniyetli balama eleman olan hi-locklar,yksek kesme ve ekme kuvvetlerine kar dayankldr.2 paradan oluurlar. Gvde(elik): Standart AN cvata gibi gldr. Collar(Yzk): 2017 T4 Alminyum alamdan yaplmtr.

Bu balayclar monte etmek iin bir ak azl yada yldz geme anahtar ve bir adet allen anahtar gereklidir.

Lock-Bolt Perin: Cvata ve perin gibi birletirme elemanlarnn stn zelliklerini zerinde tayan balant elemandr. Uan yksek dayanm isteyen balant elemandr. Kanat balantlar,ini takm balantlar, gvde ana yap elemanlarnn balantlar, yakt tank balantlar gibi

2.5.Kullanlan Alete Gre

Kullanlan alete gre 2 tr perin vardr. 1)Dvme Perin 2)ekme Perin

Dvme Perin: Bir dvme tabancas ve dayama yardmyla yaplan perin trdr.Bu perin ileminde 2 kiiye ihtiya vardr.lk kii perin girmesi iin kuvvet uygular.Dier insan ise perinin dengeli oturmas iin dayama grevi stlenir.

ekme Perin: ekme perin tabancas yardmyla perin tabancann az ksmna yerletirilir.Uygulanan kuvvet sonucunda ierideki perin ier.Bylece ien perin levhaya girer.

3.Perinlemede Kullanlan Aletler

Haval Perin Tabancas: Basnl hava ile alan perin tabancas,perini eki darbesine benzer hzl vurularla yerine tespit eder.Perin tabancasna takl perin bal,perinin hazr bana bir kii tarafndan dik tutulurken ikinci bir kiide perin gvdesini uygun bir dayama demiri ile destekler.

Perin Balklar: Perin bal perin tabancasnn ucuna yerletirilir. Perin balarnn perin bana temas eden yzeyleri przsz ve parlak olmaldr.

Dayama Demirleri: Perinleme ileminde,sonradan oluturulan perin bann ekillendirilmesi srasnda perin gvdesine dik tutulan takmlardr.eitli ekil,boyut ve arlkta olup sert malzemeden retilir.Perinleme ileminde dayama demirine hafif temas ettirilerek 90 derece dik tutulmaldr.

Cleko Pensi:Perinleme ilemlerinde birden fazla delik delinir.Paralarn ayn eksende kaymadan delinmeleri iin sabit olarak tutulmasn salayan alettir.Geici balayc olan clekolar yayl bir kskatr.Yerlerine cleko pens ile taklp karlr.

Perin Kesme Makas: Uygun boyda olmayan perinler hesaplanan L boyuna istenen uzunlukta kesilir. Perin makasnn banda perin aplarna uygun delikler bulunur.Perini doru uzunlukta kesebilmek iin mesafeyi ayarlayabileceimiz ara paralar vardr.

Daha sonra perinleri istenilen uzunlukta kesmek iin makas saplar yay yardm ile sktrlr.

4.Perin Kodlar
Btn dolu gvdeli perinlerin retimi QQ-A430 standartla belirlenmitir.Dolu gvdeli perinlerin ba biimi,alam ierii,gvde ap ve gvde uzunluu baz alnarak katalog oluturulmutur.Bu kodlarn ksaltmas btn perinlerde kullanlmaktadr. AN: Air Force Navy(Hava ve Deniz Kuvvetleri Standart) MS: Military Standart(Askeri Standart)

5.Perinleme Hesaplamalar
Perin ap: Perin ap birletirilecek malzeme kalnl toplamnn katndan az olmamaldr. Seilen perin ap kk olursa balant zayf olacandan,yapya yk bindiinde derhal kesilir ve kopar.Eer perin ap byk seilirse,perin tabancas darbesi perinlenen malzemeyi geniletecek ve para hasarlanacaktr.Aada en ok kullanlan perin ap,matkap ap ve cleko renkleri verilmitir.

Matkap aplar(M.): Perin taklrken perin zerinde baz fiziksel deiiklikler olur.Perin tabancas darbesi ile perin ap geniler,sertlii artar,oluturulan perin ba geniler ve perin gvdesi deliin llerini alr.Bu nedenle matkap ap perin apnn inh cinsinden maksimum 0,002-0,004 kat kadar byk delinir.

Perin Boyu(L): T1=Birletirilecek paralardan birincisinin kalnl T2=Birletirilecek paralardan ikincisinin kalnl Grip Uzunluu: Birletirilen btn paralarn kalnlklar toplamdr. C=Sonradan oluturulacak olan perin bann uzunluu (C=1,5D) D=Perin ap L=T1+T2+1,5D

Kenar Uzunluu: Bir perinin merkezinden metalin kenarna olan uzakldr.Maksimum kenar uzunluu 2D ile 4D arasndadr. Kenar uzakl 4Dden byk olur ise kenarlar alr ve kvrlr.Su ve nem bu kenarlarn altnda toplanarak korozyona neden olur. Kenar uzakl 2Dden kk olursa perin ile metal kenar arasnda ve perinlenen yzeyde bozulmalara neden olur.

Perin Aral:Perin aral ayn sra zerindeki perinlerin merkezleri arasndaki ldr.Minimum perin aral 3D,tavsiye edilen l deeri perin apnn 6 ile 8 kat arasndadr.

Dizi Aral:Paralel perin dizileri arasndaki uzaklktr.Dizi aral genellikle perin aralnn %75 ile %100 kadardr.

6.Perin Hatalar

Perin Ba Hatalar