T Khnh H Lp 7B DIN BIN CUC KHNG CHIN CHNG QUN NGUYN MNG LN TH NHT (1258) Cui thng 9 nm 1257,

ch tri Quy Ha l H Khut bo tin c s Nguyn sang. Vua Trn khng nghe li d hng, xung chiu ra lnh em qun thy b ra ngn gi bin gii, theo s tit ch ca Trn Quc Tun v truyn c nc sm sa v kh. Sau khi nhn c tin cp bo, qun Mng C vt bin gii, vua Trn lp tc thn em su qun i chng gic ( thn xut lc s ng khu)

[sa] Qun Mng C tin vo Thng Long

Qun Mng C tin vo i Vit theo mt i hnh ct khc v u l b binh. i qun i u c chia lm 2 cnh: mt cnh tin dc sng Thao v mt cnh tin dc sng Chy. Cnh tin theo hu ngn sng Thao do Cacakdu ch huy. Mi cnh gm 1000 ngi. Theo sau l qun ca Aju. o qun c khi lng ln nht v tin cui cng do Uriyangqatai ch huy.

Qun Mng C gip trn qun i Vit do ch thn Trn Thi Tng (Trn Cnh) ch huy ti Bnh L Nguyn (nay l huyn Bnh Xuyn tnh Vnh Phc). l ngy 17 thng 1 nm 1258[4]. Qun i nh Trn by trn bn b sng i gic. Qun Mng C l nhng ngi sang sng. Uriyangqatai dn Quaidu v vin tin phong l Cacakdu[5]:

..."...khi sang sng, ng nh chng vi, chng tt chng li ...ph m ...ct hu qun ca chng,... Cacakdu cp ly thuyn. Man qun nu tan ...chy ra b sng khng c thuyn ... tt b ta bt."

l mt phng n tin hnh trn nh nguy him, vi nh lm i phng v trn, b dn ra b sng v b kp cht li t hai pha. Nhng Cacakdu va qua sng p li nh ngay. Qun Trn tht li nhng ch ng rt lui v Ph L. B bt tun lnh, Uriyangqatai ni gin. Cacakdu ung thuc c t st[6]. Ngay ngy hm sau, ngy 18 thng 1 nm 1258, hai bn chm trn mt ln na ti Ph L. Hai bn i mt nhau qua mt con sng (sng C L) m by trn, qun Mng C vn l ngi qua sng ph trn. Qun Trn vn tip tc tht li, nhng mt ln na, h li ch ng rt lui. Tuy vy, c hai trn ny u l nhng trn nh ln v khc lit. trn th nht, Trn Thi Tng ch chu rt sau khi nghe li khuyn ca L Tn. Va khi vua xung thuyn th qun Mng C trn b bn tn xung ti tp, L Tn phi ly vn thuyn che cho vua v bo v vua chy thot. Sau , qun Trn li ch ng rt khi Thng Long. Chim c kinh ch sau hai trn nh, nhng kho tng trng rng l vn ln i vi i qun xm lc. Nhng cuc cp bc kim lng vng ngoi vi v ph cn khng c nhiu kt qu, chng nhng th, nhng m qun i n cp ti sn ny cn hay b chn nh.

[sa] Qun Trn phn cng

Na m ngy 28 thng 1 nm 1258, t ni tr qun l Hong Giang[7], Trn Thi Tng cng Thi t Trn Hong ngc sng, bt ng nh thng vo qun Mng C[8].. Qun Mng C cho rng lc lng qun Trn kit qu sau trn thua u nn rt ch quan, do khi b tp kch khng kp tr tay, b thua to. Sau khi b ph tan ti ng B u[9], qun Mng C khng gi ni Thng Long na. H ng lot tho chy thng v Vn Nam. Nh khi mi tin qun vo, qun Mng C rt chy theo dc sng Thao, nhng theo con ng b pha t ngn. Qun Mng rt lui qu nhanh, ngoi c d tnh ca nh Trn khin vua Trn cha kp b tr lc lng n nh. Tuy nhin khi n Quy Ha (vng Lo Cai, Yn Bi), qun Mng b ch tri l H Bng mt th quan ngi Ty - tp kch kch lit. Trong s qun ca H Bng c nhng ngi Thi chy t nc i L va b Mng C dit sang theo i Vit,

mun tr th ngi Mng C nn nh rt hng khin qun Mng C khn n; ch v s qun ca H Bng t ngi nn thit hi ca qun Mng C khng ln[10]. Trn ng rt v, do s b qun Trn truy ui ng sau, qun Mng C khng cp ph dn chng, do ngi Vit ma mai gi l "gic Bt". Nguyn s chp trn t th "thin triu" khng chu nhn tht bi, ghi rng[11]: Quan qun[12] chim c kinh thnh nc Nam, li 9 ngy, v kh hu nng nc nn rt qun v. Li sai s gi gi Man vng Trn Nht Cnh[13] v, tr li nc cho. Quan qun tun tiu... khng cp ph dn chng, nn dn Man gi l gic Bt

[sa] Tn tht
Thit hi ca qun Mng C, ty theo ngun ti liu m chnh lch t gi na cho ti khong 4 phn 5:

Rasid ud-Din cho bit rng khi tin ln Ngc Chu min Nam Trung Quc gp Ht Tt Lit, qun s ca on qun ny ch cn khng qu 5000 ngi. Nguyn s, Ngt Lng Hp Thai truyn v bi bia k A Trut chp rng: khi thm nhp t Tng, on qun ny cn 3000 k binh Mng C v 1 vn qun Thon Bc.

[sa] Nhn nh
i Vit s k ton th bnh lun: "...lc , ngi Nguyn mi ly Vn Nam, du binh xm lc n, khng c ly nc ta." c l l nhn nh da theo vic qun i Vit thng Uriyangqatai qu chng vnh m ra. Nhng trn thc t, chnh Nguyn s ghi: "Uriangqadai vo Giao Ch nh k lu di." Quy m o qun ca Uriyangqatai c th ni l kh nh, ch c 2,5 vn. Nhng xt v hu qu ca tht bi i vi ton th chin lc xm t Tng theo 4 con ng cng nh s qu chng vnh ca tht bi, s gia H Vn Tn c nhn nh rng: "C l ...trong i chinh chin ca mnh, cha bao gi Uriangqadai b thua nhc nh nh ln ny." Trn Xun Sinh cho rng: Uriyangqatai l tng gii, khi thy khng gi ni Thng Long rt sm v Vn Nam bo ton lc lng l thng sch[14].

Sau ny vua Trn Nhn Tng ghi li d m ca chin thng nm 1258 trong nin hiu Nguyn Phong bng my cu th: Bch u qun s ti Vng vng thuyt Nguyn Phong