OPN GE

Brannn Gerla I

Amedekar
ivan KAV Aynr AMED Doan XEZNA

Weann Dibistana Wje ya Sarya-Baran

apkirin: Adar 2003 apxane: apxaneya Ronah

NAVEROK

Pgotin 5 er yekemn 7 Mirin her kl silav dida. 13 11 Strkn asmana welat me.... 20 W jiyana xwe kir qelena jiyanek.. 34 iyay Rek... 40 Ew ev ji br nae. 50 Birnk bderman 56 Xatir xwestinek, bdeng...... 64 Me ber hviya xwe parast..... 71 Soz peyman di rya wan de... 76 Hviya di xaka mir de. 88 Serwena ku niv de ma... 99 var derya.... 107 Ax ji xwn hza xwe digire..... 117 Pepleya aremn.. 121 W batir didt....... 124 Berfa sor....... 127 Rastiyk ji awiran dr ...... 135
3

PGOTN

Di droka her netewek de wje xwed cihek mezin proz e. her gelek bi taybet j her oreek tkon serphatiyn xwe welatn xwe bi wjey kirine mras paiyn xwe. Wja ya sedsala bstan j, mnaka v yek ye. Sedsala bstan ku b ahd gelek ore serhildanan, di berhemn wjey n wan orean de ba diyar dibe ku serdemeke awa derbas b? Wje ya ku di siya ore de li p ket mora xwe di sedsala derbasby xist. Berhemn ku di dema orea Oktober, Kuba, Angola hwd. derketin mnaka her berbiav e. Di hla din de, wjevan nvskarn ku di wan deman de derketin ji zdetirn xwe di bin bandora ramann oreger de rewenbr li pxistin. Ronakbrn ku li tevah chan bi taybet j li Rusya, li Emerka Latn, li Filstn hwd. derketin j, di berhemn wan de diyar dibe ku ew bne bersiva gerna azadiy a gel xwe. Di v yek de ronakbran erkek mezin bi ch ann. Bel, orea Rizgariya Netewa Kurd j mnakk ji van orea ye. Bi dirjahiya er ardeh salan, bi sedan bi hezaran byern tirajedk, bi jan derasay rdan. Ger em bjin ku li her deverek welat Kurdan byerek rday daye w nea be. Di her byerek de j, xwna lawek an keikeke Kurd rijiya ye. Di dirjahiya er ekdar de gel Kurd her cengawerek gerlayek Kurd bye ahd. Bi sedan byern bi jan. Her yek ji wan bi sedan caran ewitandinn
5

gund welat xwe, koberiya gel xwe, ehdbna rhevaln her hja li ber dil xwe, bi avn xwe dtin e. Gelek caran gava ew diketin, ceng de, mirin mna guleyn ku li ber wan diketin, wisa silav dida wan derbas dib. Wate, heryek ji wan bi sedan caran mirin bi avan dtib. d dil wan bib mna wargeha brann serphatiyn welatek ji jan! Her byerek bib mna gulokek rs di dil wan de. L, ma ew ten di dil wan de mabana? NaPwst b ku ew brannn biban mrasek netew ji bo nfn paeroj wisa b! Pns s destan ew erk proz girtin ser mil xwe. Hers kesan pnsn xwe kirin te bi gulokn brannan ku di dilan de rawestiyay bn, dest bi hunandin kirin. Ev pirtuka ku hn dixweynin j, hnandina ku hers pnsa kirine ne. Ew hn j digerin bi xzkirina wan brannn ku kes nedtine j bihstine didomnin. Tita ku di hembza v pirtk de hatiye nivsandin, beek pir bik ji serphatiyn gerlayn Kurd, wate mna dilopek ji deryaya jan wan e. Di daw de hjay gotin ye ku bea duyem pirtka brannn gerla w di demek p de derbikeve.

ivan KAV

ER YEKEMN
La bser hatin ekran! Ser li derdora laan bn. Min got qey hinek dmenn filman amade dikin, l ne wisa b!

ore ji bo min xewnek b. Azad ji bo min armanc b. Lewra di her rabn rnitina xwe de min behsa welat, gerla er dikir. Sal 1988 b. orea Rizgariya Netewa Kurdistan ku agir zayna w n belav bib, bi germahiyek bsnor dihate guftugoh kirin. Li kolanan li bajaran li gundan her roj gel di nava xwe de behsa er gerla dikirin. W dem ji wan dihat gotin; Apoc hineka j digot yn ji me tirin. Ez j di w dem de ciwanek bm. Heskirinek min mezin b ku ez tevl refn ore bibim. L wek ku herkes dizan di w dem de zde tevgera hevala neb. Ji ber ku hn gel di nava w tirsa ku dijmin bi dar zor di nava wan de dab rnikandin. Wate n hatina hevala j zde li gund me neb. Fikr min her tim belav b ez difikirm; ez awa xwe bigihnim ser iyan. Xeyaln min dr din. Min carna xwe weke bazk didt, ku li ser iyay Cud difiriyam li ser ltke ya w datnim. Demek bi v reng derbas b. Min ber xwe da stanbul l ez i biim...Min nefret ji xwe kir. Dinya li ber avn min tar b, ji ber ku li w der tu rmet nedidan kurdan. Berde kurd heger bizanibyan ku tu rojhilat a Anadoly, wate bakur Kurdistan kesek kar nedida. Bi avsoriyek tij kn mirov temae dikirin. L tita ku her bandor li min kir ev b. evk dema em li ber
7

ekran televzyona Tirkan rnitibn, la bser hatin ser ekrana. Ser li derdora laan bn. Min got qey hinek dmenn filiman amade kirin. L ne wisa b. Ew dmen bi rast bn. Ew ser gerla bn. Pit ku ez tevl bm min nav yek ji ew hevalana j fr bm. Ew ser yek j heval Adl bye. Min ji w roj ve xwe nema girt. Ez hema vegeriyam gund. Min ji bav xwe re got; belk ev cara daw be ku em hevdu bibnin. Malbata me zde di nava ramann kemalzm de nehatib helandin. Ji ber ku di rabn rnitandinn xwe de wan silav didan iyay Cud. Lewra aliy welatparziy her li p b. Bav min j wiha bersiv da; -Kur min r li piya we vekiriye. Hn awa ji bo xwe ba dibnin. Wisa bikin. Bi w dilewatiya xwe xemginiyek ku ez di v nivsd nikarim xz bikim lewra hest min tevde wek di nva agir iyayek berf de mab. Min dest bi lgern kir. Dem payz b, meha lon b. Daran kiras xwe ji xwe kirin. Min mlsan dt ez bi wan re axifm. Her end min part bi weyek zanist j nas nekirib. L ez di w baweriy de me ku xewn mirov i bin ew bixwaz di jiyan de heyan ku derfet w hebe pkbne. Ji 11 lon heya 16 y lon em li malek man. Gelek guman di ser min de din dihatin. Em dihizirn gelo ev mls me nex dest dijmin em keng ji vir biin?...Ber var b mls hatin em ber bi iyan ve ketin r de. Ez gelek keyfxwe bm hn bhtir dema em gihitin gerla bi avan me ew dtin. L bi rast titek bi min nexwe hat ku ew j ev b; gerla gelek pirsan dikin. tu ji k y? Nav te i ye? Ji kjan gund y?... Min hinek bhna xwe veda, l nalnek bergoh min ket. Min temaekir ku s heval birndarin. Di w tariy de firmsk ji avn min hatin xwar, hestn min serbin b, agir bi dil min ket. Min di hundir xwe de got; gereke ez tola van hevala rakim. Xwna ku rijandine ez ji cendekn dijmin

peyale bi peyale bigrim. Min dest xwe dirj riw xwe kir firmskn xwe paqij kir. Min ser xwe dan ser entey xwe li asmanan temae kir. Strk wek pezek bivan di bedena asman de diirsn. iyay Cud j bi bejn bala xwe wek xortek ardeh sal b. Qet kalbn l nedixuya ba taybet di w meh de xurt b. Berf zde nema b. Ten di bilindahiya iyayan de kmek heb. Ber ku ivk bilbil awaz xwe bi xwunn deng rojba hat em rabne ser xwe. Pit xwarin vexwarin hevalek ek ann bi me dane nasn. -Ev klankof e.., Ev BKC ye...Ev bisivng e... Me ek rextn xwe girtin. Pratg ketin iyay Cud qada er. Bi grubek hevalan re em ber bi iyay Cud ve n li cihek ku j re dibjin Gir Hirmo em l sekinn. Pit ku me evbrka xwe bihurand, me dest bi xew kir. Sibeh heval ji xew iyar bn. Heval Sefkan bi xemginiyek ku l diyar b, rnit wiha ji me re got; -Hevalno min xewnek dt. Min dt ku em hem bi hev re ne. Ken li ser lv me ye. Bi hev re yariya dikin. L ji nikve, mij dumanek b. Keskes nabne...Em tev de li hev kom dibn ji her aliy ve gule wek kevirn agirn ku ji dev volkan derkevin bi ser me de dibariya. Min hew xwe nedt dest min li titek germ ket. Heya w dem min nizan i ye L dema ku min dest xwe an ber avn xwe, min fmkir ku ry min ji xwne bib gol. Ez birndar diketim. Bi w wey hevalek din j wek w xewn, xewnek dtib. L bel, erm dikir ku xewna xwe bibje. L me hemyan a xwe xiste yek ku bje got; -Gel hevala ez naxwazim dil we bi xewna xwe ve bihlim. Bi kurtay min didt ku em ketin er de. Gule li ser eka min nedima, ji pit min gulek dihat di singa min de bi cih dib. Tita ku t bra min, min end hevok digotin min xatir xwe dixwest. Ez eht diketim. Bi rast j em ketin nava gumanan de. Me li hev temae dikir. Deng ji kesek derneket. Bdengiyek sar b. Hinek
9

hevalan ji ber kela hestan titna xwe derxistin cixare li dv cixar kiandin. Her end ew xewn j bn, nedixwestin ku bawer bikin. Pit ku em bi hev wirn na ku em l diman me bi c hit. Navberk t re derbas neb, dijmin Gir Hrmo dan ber hawanan. Em w dem gihitibn Sirt Hasana, beranber deriy Dra Kemal ku li ser det ye. Titek neb em bixwun. Saet 12 nv ev b. Hevala got em ji vir j biin. Her kesek ji me meraq dikir, gelo i heye l di v saet de. Me di cih de amadekariyn xwe kirin em bi r ketin. Meek dr dirj di bin tava hyv de em meiyan. Te digot qey neev e. Ez hinek li p hevalan bm. Titek ku diirs hate ser ry min. Min l niher ew kzikek ku bi ev ronahiya wan heye b. Min ji xwe re digot; -Gelo ev i dixwaze bibje. Qey kes li van waran nemaye. Lewra ew bi xr hatin li me dike yan dixwaze bibje ez rka we ron bikim. Saet pnc nv sibeh b. Ten strkek dihat xuya. Her end di mea xwe de em bi hiyar j tevdigeriyan, l me nedizanib ku dijmin derdora me girtiye. Bhnek em sekinn. Ji nik ve deng ekan hat. Gule wek ku tov genim biin bi ser me de barandin. Erdk rt b, mirov nikarb xwe biparz j. Gelek heval n bn. Zde er nedtibn. Dengek bilind b got; -Xwe bavjine erd. Me hem ya bi hev re xwe avete erd. Te digot qey em aiq ax bne em w bi ekan radimusin bi guleyan dixemlnin. Gule ji her hl ve dihatin; pa, p, ep, rast... Di nava wan de wek gja li min hatib. Min ber xwe da aliy ku gule ji pit min ve dihatin. Hna ez zde nemebm. Hevalek ez girtim got; -Bi sekne tu y bi k ve bi? Min j re got; -Ez herim cem hevala. W bersiva min da got;

10

-Ew nehevalin heval Cihat. Ew j dijminin. Were bi min re be ji min dr nekeve. Ji her hlk ve pizot agir dihatin. Her hevalek li cihk bn, li nk bn. Bar min hinek giran b. L dsa min berxwedan dikir. Me hewil da ku em xwe ji ember rizgar bikin. Hinek em ber bi jor ve n hza me zde nemab, bi taybet pit ku s heval me li wir eht ketin. L her yek heval me wek gur har l hatib. Xwna hevaln eht bi dest ciln me ve hik bib. Her ku me av l dikir, hrsa me hn bhtir zde dib. L i bibjim. Her peqrewanek, her ehdek me ku xwna xwe rijandiye ser v xaka proz, ew rojek were destan wan qehremaniy were nivisandin. Ew her s heval qet ji bra min nain. Belk dem ez wan hevokan dibjim pir bi hsan tnim ziman. L ew bi kela hinavn min, ji krahiya kezeb bi zor derdikevin. Li mil din, eyn van hevaln ku xewn dibnin, birndar bn. er giran b. Guley min zde nemab. Hevalek me y birndar mab. Min ew j dt. Birn her s hevala kr b, l dsa j bi coek mezin dimeiyan. Hinek me xwe ji ember dr xistin, hevalek ji wan zde nikarb bimee. Em du heval ketin ber pala w de me bi xwe re meand. Em gihitin binya gundek zde ne mezin b. Maln w kevnare b. Te digot qey ev sedsale hatiye avakirin. Bnder kunciyan j li nz gund ser xwe hildabn. Rewa hevaln me y birndar ber bi xirabn ve di. Lewra hevala ku em heval Sefkan di nava bndern kunciyan de verin. L me nepejirand me got em hinek din w derbixin ji ber ku opa xwn li dv me diyar b. Saet bib sis nv ev. Yan em xwe ji wir dr bixin yan j ehadet li benda me hemyan e. Di w navber de ez li ber pala heval Sefkan de bm. Bi deng nizmiyek bi hev re diaxifn. Her end gelek xwn ji can w b, l dsa j dixwest bi min re riya xwe bidomne. L zde nema dikarb. Lewra me ew li nek veart du bombe dan. L w xwest ku ez p re bimnim. Hevalan ji min pirs, ima heval Sefkan v daxwaziy ji min dike. Bi
11

rast min nizanb i bersiv bidim? Lewra min got; ez heval Sefkan du rpel gulek ne. Dergeh ark ne. Ava em rbarek ne. Du tpn navk ne. Giyanek du bedenin. Du dilop ava kaniyek ne. Du firmskn avek ne. L dsa j em heval hevdu ne. Min j xwest ku ez li cem w bimnim. L hevala nepejirand me ew bi c hit me rka xwe domand. efaqa sibeh diyar b. Zerqeyn roj hd hd ji ser iyan ve derdiketin. Em j mecbr man ku em xwe ji ber avan verin. Di nava daran de me xwe veart. Heya var me ne av, ne cixare vexwar. Ji bo ku em xwe xilas bikin, aramiyek gelek mezin dihat xwestin. Ez bi v sekname zde neiyam. Tita ku ez p iyam ew b ku hevalek birndar bi me re b. L qet j deng derneket. Te digot qey, ew birn di can w de nnin. Min bi dengek nizim j pirs; -Heval ma qey tu na? Ew wiha bersiv da min got; -Heval Cihat birna min gelek di. L dema ku ez li w temae dikim ez jibr dikim. ivann ku nz me bn, ber xwe dan gund. var perdn xwe y re li ser gerdn ve berda. Hd hd em bendewar w bn. Belk ji bo gelekan ev t wateya tartiya jiyan ango mirina bi lez, l ji bo me ev mizgniya hebn ye. Me bi baskn teyrek ikest, alrek bziman ew hembz kir. Ji ber ku ev kiras gerla ye t de her ah kfa xwe dike. Ew er, er min yekemn b. Ji bo min, b ezmna her mezin di jiyana gerla de.

12

MRN HER KL SLAV DDA!

Ji hevalan qutbn, perek ji dil min qut dikir. Gihitina iya ref gerla xewna min a pkhat b. L nexweiya bbext bi suwarbna kleka li ser em Dcle re hd hd ez ji hevalan dr dikirin.

Di nava her merc de, di nava serma seqema det zozann welat agir roj de, mna berfna ser ji nava berf hildidin r didin tava proz. Bav kaln wan xwe di nava wan iyayan de dtin, hn j nifn wan li van iyan, bi nav gerla ji bo maf netewa xwe a ewsawe tdikoin. Hogir j yek ji wan gerlaya ne. Ew ten dixwaze serphatiyek bilv bike. Ew me ji iyay Gabar ber bi arn bav kalan ve bibe. Di payza 1990an de em li iyay Gabar bn. W ax ez taze tevl refn gerla bibm. Mixabin, hn demek dirj derbas nebib, ji ber sermay ez nexwe ketim. Sermaya w sal li iyay Gabar heya niha di bra min de ye. Di nava bderfetiyeke pir giran de hevalan jiyana li iya hembz dikirin. Tita ku heya niha mna dmenek li ber av min e, sipbna pita hevala ye! Gava em li ber agir rdinitin, r singn me gerim dib, l pita me tevan mna deta nim girt, ji xusiy sip dikir. Ev mercn ku bi mehan dirj dikir, hit ku nexweiya min, min ji iya yn Kurdistan bi taybet j ji Gabar dr bixe. Ji ber giranbna nexweiy,
13

hevalan biryara andina min a cem bijjk dan. Devara ku ez bibam rwiy reya w, Cizira Botan b. Ed katjimrn ji hev veqetn hatib. Pit amadekariy em hatin li axa em Dicle sekinn. Ji bo ku em bigihitan Cizir, pwist b ku em em derbas bikin. Katjimrn daw n sala 1990an b. Ji ber ku ew eva sersal b, hevalan em hiyar kirin. Heval, leker van rojan li Cizir pir digerin. end roj ber du heval eht xistin. Hn iyar bin hay ji xwe hebin. Hn serkeft biin. Ji hevalan qutbn, parek ji dil min qut dikir. Gihitina iya ref grla xewna min a pkhat b. L nexweiya bbxt, bi siwarbna keleka li ser em Dicle re, hd hd ez ji hevalan dr dikirim. Li pa demek kurt, bi silavdayna milsan re, roja tevlbna min a li ref gerla hat bra min. L ev car berovaj b. Ew silav, nana ji hevalan drbyn b! Silava gihitina Cizra Bota b. Bi rberiya wan herd milsan em gihan gundek Cizr bi nav Deta Dar! Li wir heval Yusuf li pwaziya me b. Heval Yusuf w dem rvebir w herm b. Gund Deta Dar ji ber ku di hla ewlekariy de ba b, hevalan em li wir bi cih kirin. L mayna me ya li wir hinek dirj kir. Ji ber ku mercn tmarkirin li Cizr ne zde ba b, hevalan ber me dan Misbn. L, mayna me ya bst rojan li Cizir bandorek mezin li ser min hit. Her rojek drbyna min ji hevalan, li ber min mna mehek b. Ten dilsoz girdana welatparzn Deta Dar, dihit ku em zde bi tenbn nehisin. Bi hilna roja bstan ji mayna me a li Deta Dar, me xwe ji bo n amade kir. Bi hatina var re, bozinga ku tangra av hildigirt, hat ber deriy mala em l bn. Ji bo gihitina Misbn em nearbn ku tkevin tangra av de. Li pa xatirxwestin em ketin hundir tangr de der bi mifteyan as kirin. Tangra ku nv metire av t de b, ewqas cemid b ku mna berfaqeris li me dihat. Gava em rudinitin, av dighit singa me. L serma seqema
14

hundir tangr li hlek b hizirna me li ser r bi r mayna bi dijmin re, li hlek din b. Ji bo tedbira ku bi dijmin re hatina r bi r y, me slahn xwe j rakiribn di hundir tangra qeris de, me wan dab ber hembza xwe, mna dayka ku zaroka xwe hilgire nehl tu bibne, me ekn xwe bi mea bozing re hik hembz dikir. Pit end katjimran, bozing rawestiya. Ew sekna w, nana gihitina c b. Bii sekna bozing re, deng deriy bi birxuya (vda) hatib kiltkirin, hat. Bi deng ifr bozing re, me daxwe; Heval em gihitin, derkevin! Pit end saetan ji nedtina roj, em derketin derve. Heya em gihitin wir, roj ber bi ava b. Te digot qey, kincn me bne ewrn payz, wisa av j dinuqit. Bi derketina ji tangre, gundiy li cem me, di cih de kincn me y ilo pilo by, bi yn zuha re ghertin. Bi pirsa xwe re me nav gund ku em li wir bn, frbn. Nav gund we i ye? Zorava ye. Gund Mala Egid Qaso ye heval. Gel welatparz n Zorava bi dilgerm pwaziya xwe tevah n nexweiya min, ji bra min bir. Her end herd hevaln ku ji Kongra Partiy hatibn dipeyvn, l dsa j min xwe li ber gotin girdana van welatparzan bi partiy re, bik didt. Min bi van welatparza baiyn wan, rastiya gel xwe Kurd hn bhtir dinas. Li dv rojek em ji Zorava veqetiyan derbas Gund Qurds y girday Misybn bn. Her end Zorava li pa me ma j, l weke masiy ku li tra nirvanek bisekine, wisa Zorava di dil min de bi cih b. V car ez ji herdu havaln ku ji roja yekem a rwitiy bi hev re bn, veqetiyam bi ten li gund mam. Pit ku heval Kemal rvebir navey, ek rextn me wergirt, ji min re got; Heval Hogir! Tu li vir be. Dema ku me rew guncaw dt, em te rbikin nik bijjk.

15

Ew cara yekem b ku ez bi tena ser xwe li nav gel dimam. Gund Qurds j ev ten mayna min hembz dikir. Ew gund bi git bi taybet mala Hemd ku ez l dimam, ne ten heval, eskern dijmin j pir dihatin de. Di w dem de ger n hatina hevalan li deverek zde ba, dihit ku n hatina dijmin j pir be. Gund Qurds j rewa w wisa b.! Ez 5 rojan li wir, li mala Hemd mam. L ji ber ku hatina havalan dereng ma, min law mal r kir nik wan. Her di w roj de hevalan xeber da ku ez dikarim biim cem dixtor. Ji bo ewlekariy j Hemd xwediy mal nasnama law xwe da min. Tev ku wne y li ser nasnam nediibih min, l ji tinebn, batir b. Bi v ewey ez roja din m Qiziltepe ji bo tmarkirina xwe. L dixtor li na emeliyatkirina mda min, hinek derman da got; Ger bi dermanan ba nebe, em pit re emeliyat bikin. Nzkbna ku dixtor kir, diyar b ku welatparz e. L na cem dixtor nexweiya min li hlek, dtina ewqas leker ku li hin deran jii mirovan pirtir bn, li hlek din b. Min bi gera xwe gelek cihn leker l radiwestin nas. Di w ger de gelek tit ketin bra min. Yek ji wan; ji bo rkirina li ser Mrdin, min ji nz ve qereqol cih wan nasn. Di nava ewqas esker de bguman tirsa girtin nasn j li ba min dib. L by ku tu pirisgirk r bide, bi erebeya gnd, pit em gihitin Mrdin, em vegeriyan gund ku em j hatibn. L ji ber ku xwediy ereb ez nasm ji ber ku hn roj b, bi armanca kes min nebne, ez birim mala xwe. Tev ku xwediy ereb li ser welat zora dijmin dipeyiv j, min xwe neda nasn. Bi hatina var re, w ez dsa birim mala Hemd. Malbata Hemd ji du law ar qzan pk dihat. Bi rast j min mal weke w nedtibn. Gava ez gihitim weke ku endamek mal pit demek dirj vegere wisa keyfxwebn. Ez iqas li ser w mal bjim j, w nebes be, ten dibjim di koeya her binirx a dil min de c girtine. Min pnc roja li wir jiyan kir, l min rojek xwe biyan hisnekir. Ji bo v yek
16

tita ji dest min dihat, min dikir, ten ji bo mal ji dest dijmin tu nekine. L mayna min li wir roja dehan j dagirt. L bel jixwe nzkatiya wan ji min re ewqas germ ba b, ez d li hember wan xwe hertim deyndar hsdikir. Hem tit xwe ji bo xatir me feda dikirin. Ji bo parastina hevalan bi c anna erkn xwe y welatparaziy, gelek caran mirin j digirtin ber avan. Ger ez bjim wan end rojn min li mala Hemt welatparziya rasteqn bi min da naskirin, w nea be. Her endameke mal te digot qey erkek w welatperweriy heye, wisa bi fedakar dixebitn. Min gelek caran ji xwe digot, ger dijmin were gund gelo malbata Hemt bi taybet maln gund bi tevah w i bikin? Hevalan gelek caran qala welatparziya gel kirib. Min ew rast ten bi gotinan bihstib naskirib. L, mayna min end rojan di nava gel de ev rast bi zelal ji min re da nandan. W ax gotina bav kaln me ket bra min; Ger Kurd, bi avn xwe nebne, bawernake. L min ji hlek bi gotin ji hla din ve bi avn xwe j min dt. Tev ewqas parastina xwe, rojek ser sibeh ez bi deng reyna kuikan iyar bm. W gav xwediy mal, ez hiyar kirim. Heval, eskeran dora gund girtine. W li malan bigerin! W ax min ji xwe re got ku; xebera mayina min a li gund gihitiye dewlet. Bii tirsa hatina eskeran re min xwediy mal nqa kir. Em destpk gihitin biryara ku ger esker werin hundir em bigrin. L me ev nrn ghert min kincn law mal Dell ku ivant dikir (Niha di nav gerla de ye) li xwe kir ketim nav pez de. Pit ku min dt esker nehatin na mayna min, bi armanca ji gund drketin min pez derxist ol. L hn ez ji gund derbas nebibm, eskerek hat piya min got; H, oban (ivan) vegere gund. Kontirolkirina nasnaman heye.

17

W ax min hinek cesaret girt. Ji ber ku w ez ivan nasm. Min bi tirk fm dikir l bi kurd min bersiva w da: Ez venagerim. L pit w slaha xwe xist nava min, min ew tehv da pa. Dema min ev yek kir, jii jor end eskern din hatin, w ax ji bo ku ez newim nasn, min ber xwe careke din da gund. Hec law Hemd b. Ji ber ku w dem w kar milstiy dikir, ew hatib naskirin. V yek hit ku di w roj de were girtin. Di nava v rew de tev ku min ji xwediy mal xwest ku min derbas malek din bike j, l w nepejirand; Tu ji mala min dernakev! Ew mal pir ji hla hevalan ve hatib bikarann. Ji ber v yek, her cara ku esker hatibana gund, dihatin wir. Dema ku eskeran li der xist ez li ser pit vezeland bm. Ji bo min nenasin ez li gel zarokan bi heftokan mijul dibm. Gava esker silav da ez ji na xwe ranebm. W got; Ma mirov wisa nz mvanan dibe? L xwediy mal dest bi axaftin kir: Ew zde fm nake, mna dna ye. Tev ku v gotin zora min bir j, l ji bo parastina min b. Esker ku asta w sbay b, pirs: Law te dn bnasname b, ma a v j nn e? W ax xwediy mal ji min re got; Kimlk bidy de. Dema sbay li nasnam wney w nr, ser hejand got; Ev ne a te ye. L bila a te be! ji xwediy mal re got; Bila bi me re derkeve nav gund. Ew zde fmnake bila law min din bi we re bigere. W ax bila bi me re li mala xwe bigere. Ez nearbm ku bi wan re li mala ez l dimam bigerim. Pit gera li mal bi daw b, esker n maln din geriyan. L wek min li jor got; pit ji mal derketin, law mal heval Hec girtin. V yek hit ku jin zarokn gund bi eskeran re
18

bikevin nava er bi dar qoskan. Pit pevnek dirj azdeh esker albayek birndar bn. Erebeyn wan bcam mabn hing kevir l ketibn. L mixabin heval Hec ji nava dest wan nehat derxistin. Pit bst pnc rojan ji kence a mehn heps, heval Hec tu tit nabje. Ji ber ku dijmin tu tit j nagire, xwestin w di rya qontir gerla re, bikujin. Dema ew ji heps dibirin reya mirin, heval Hec xwe davje dolek li rex r di bin kevirek de xwe vedire. L ew dsa ji hla eskeran ve li wir t girtin. Hemd bav heval Hec pit na eskeran got; Hec hat girtin tit nabe, ten bae tu nehat girtin. Ev peyva w mna morek ku tu car winda nabe, li ser dil min na xwe kir. Tev ku law w zarokn w tevan ewqas kence dtin, hn j ji ber neikerebna min keyfxwe b. V yek peyvn ku li jor li ser welatparziya gel me digot batir ron kir. Mirov gelek caran dibe ahd gelek byeran. L tita her mezin ew e ku ew byer bi ser min bi xwe re derbas b. Ji ber v yek ew mayna min gotinn bav heval Hec bne xwed cihek hn taybettir di dil min de.( Pit w roj min pir caran dixwest ku car din biim mala heval Hemt. Mixabin, na min negengaz b. Ji ber ku malbata Hemt tev de tevl ref partiy bibn. Law w ku min nasnama w hilgirtib di zindan de, ji ber kenc eht ket. n din j tev di nav gerla de cih digrin.)

Vegotin: Heval Hogir

19

11 STRKN ASMANA WELAT ME

Tu car zarokn roj trjn ku ji ax re dibn avkaniya behrem, ji br nedikirin. Jibrkirin di qanna oregertiy de tune ye.

Jiyan careke din di bihara 91 an de vedijiya. Bihara gul kullka jiyan ye, bihara ku senfoniya sulav llava ye, bi ahenga mea gerla ve bib yek can rihk bilbil bi deng xwe y bhempa re ji gerla re dib xelata heviyWelat min xweik bhempa bi wateyeke cuda ve pwaziya gerla dib. Bi ew xwezaya xwe ya tije raz nepen re r ji jiyana azad re vedikir. Ew bedewa nazik zirav ji ber zordarn dil hesin tim tim dinal, niha bi rken diln xwe y ikest bi strkn azadiy re a dike. av il, dil honik bib. Ew il iliya heviya ku sed hezaran salan binax bib t. Bi zarokn roj re keziyn rojn azad dihat hnandin. Her di kez zde dibn. Her hnandina gisyek, dib kliyek drok..Her tayek por axa nazik bi b, lewra hnandina w j ewqas bi jan dib. L, ew rken dila b. Zarokn roj, li derdora w kombne bi baldar hd hd keziyn w eh dikin dihnandin. Bi hatina bihar re xweikbna axa rn, hn bi zelal dixuya. iyayn w y bilind as bi keskay ve dixemiliyaDi deng em sulava de awaza deng hezn ya droka birndar dihat. Bilbil deng xwe y ku strann droka wenda digot, li ser asmanan dixist. Strkn ewqdar bi hem delal xweikbna xwe re mirov cezb dikirin.
20

Er, bihara welat min a bi nav xwe y rn Kurdistan, weke keskesoreke reng bi reng di her reng xwe de j wetaya hem hebnan vediart. Comerd dilnizme xwezaya welat min. Raza w ji bdawbna w t. Gerla hevkar v xwezaya bpnase ye. Ew ji deng awaza w re heval in. Ew avn w y tar re irskn jiyan ne. , jan, ad co ya wan wekhev in. Her yek gerla bib pareyek v ax. Dil wan fireh li her der v ax diavt. Ew zeman cih derbas dikirin. Jixwe di nav v xweikbn de, ne mimkne ku dil teng, hebn bi snor be. Ez di w di dema vejna bihara n de, li Bestay bm li mesken mr began dibm ahd zayna jiyaneke n. Kela axa rn bi coa zarokn roj re bilind bib. Kela germa roj bandor li zarokn xwe, zarok li axn xwe, ax j roj zarokan re dikir. er hv azadiy gihitib asta her bilind. Hestn serkeftin divejiya, pln ore li her der welat belav bib. Botan eyaletn din tola hezar salan hildidan. Bi zanebna rastiya drok ve bi dahrandina titn paver re ku hitine her tim binkeftin bibe para Kurdan, tevgerek xebatek mezin n roj bi roj li herder welat wek lehiyek diherik. Zarokn roj bi baldar kom bibn bi pnsn xwe y bijarte re rpeln drok dinivisandin. Biryarn girng zehmet digirtin. Xweydana ku ji bedenn wan diherik, ji pnsn wan re dib murekeb. Kombynek giran girng, civnek drok dest p kirib. Kongreya ara ya gerla, pkdihat. Biryarn drok jiyan dihatin girtin. Ji bo vejna jiyana Kurd rizgariya axa bedew, pwst b ku li her der welat er hn bi xurtir berfirehtir bidomiya. Hermn ku naskirina gerla zde pknehatibn, diviya ku bihata nasn li wan herman j gerla bi cih bibya. Hermn stratejk bi lez bez pwst b ku bihata girtin. Kl bi kl gerla keziyn jiyan dihonand. Kl tu car km kurtiyan nediperjirand. Ji ber v yek j her gavek ku dihate avtin, gelek hessas b. Heyecana v berpirsiyartiya drok dil
21

hem hevalan hildipekand. Deng diln ku bi co peromendiyek mezin diavt, li her der welat wek senfoniya rizgariy deng dida. Ed, kliy tevgerdariy hatib. Gerla li hem hereman belav dib. Hermn stratejk, diviya ku di destpk de werin girtin. Herma Garzan j yek ji van hermn stratejk b. Herm, di navbera eyaleta Botan Amed de ye milek w j digihije Serhed. Part ji bo ketina v herm hn di sala 1985 an de biryar girtib. Qerargeh li Sason w bihata avakirin. Ji ber ku Garzan wek me diyar kir, cihek stratejk di nav hermn din de reya derbasbyn ye. Ew, wek dil Bakur e. R div skuj de digihijin hev. Ew hem niqta ddariya ryan hem j niqta ddariya rya dirok ye j. Girngiya Garzan di drok de j gelek mihm e. Ew, dergt ji rapernn drok re j kiriye. Gelek qehremann veart di bin axa Garzan de bi hviya tolhildana drok jan diknin. Rewa w ya stratejk hitiye ku dijmin j v herm bi lez nasbike siyaseta xwe ya qirj pkbne. Gel Garzan ji ber rapernn drok hem welatparz e hem j ji ber ku dijmin j girngiya v herm di wext xwe de fmkiriye, p re leystiye li hember hest nzikatiyn welatparz, ajant koricit pxistiye. Yan di aliyek de ajant koricit, di aliyek de j welatparz li v herm bi cih bye. Ji ber v yek j li herm cihbyna gerla, gelek caran li gor ku dihat xwestin pknehati b. Gelek caran gerla hewildaye ku bikeve v herm, l hem ji erdnigariya herm re biyan bn hem j ji gel herm re biyan bn hitiye ku gerla v herm ba nasneke. Bi jiyaneke eirt jiyankirin hit ku, ger cihek gerla nas bike, gel w cih j tev de gerla nas bikin alkarbin, ger ciheke ku gerla nasneke, gel w cih j tev de gerla nasnekin bibin algir dijmin. Eir Xerz li v herem jiyan dikin herm nav xwe ji nav v eir girtiye. Dsa ev skuj bye ahd rapern wek Eliy Yunus. Kela Yunusa (Kelens)ku nav xwe ji rewa xwe y diibe kal girtiye, di herm de hn j di
22

navbera skuja Baykan-Motk-Kozluk de girek stratejk e. Wek droka xwe as ten tketanek w heye. Bi v away j wek kalek sirt ye. Di derdor v de eir Xerz jiyan dikin. Gerla belk ji v herm re biyan b, belk li gor dihat xwestin bi awayek berfireh li v der cih negirtib, l hviya rizgariy, girdayiya ax hestn ponijn, li hember gelek wendabn ehdbnan re dsa j tkona gerla ku li v herma zor zehmet bi cih bibe, berdewam kir. Li hember hem asteng keleman, tkon domandin heviya xwe tu car neiknandin pvanek gerla oregeriy b. Er gerla bi biryarn xwe y drok re dsa ber xwe dab an serkeftin an serkeftin. Dirma jiyana gerla serkeftin tolhildan b. Bi dawbna kongra aremn bi amadekirina yekneyn ku w biyana Xerzan heyameke n vedib. Tola heval Numan hevaln din ku deta Bismil bi xaneta rre re hatin ehd kirin w bi hata hilann. Tu car zarokn roj trjn ku ji ax re dibn avkaniya berhem, jibr nedikirin. Jibrkirin di qanuna oregertiy de tune ye. Mereto iqas bi nat as be, gerla j ewqas wek xeta asoyek xwed sebr heviyek bdaw b. Wek x Cuma ya ku di geliyek kr de bsekin diherik bi herkna xwe y nazdar ve awa bi Ava Sason, pit re Ava Botan pit re j delaliya mal Ava Dcle re yek dib, gerla j dixwest ku xwna ku li ser van axan hatiye rijandin bike yek av. Perebyna hezar salan kom bike nirxn belaby bne cem hev. Ji emn bdeng, iyayn baso re bibe deng aso. Gerla, heviya mn nazdar, gel detn bberhem re toxima jiyan, niha ber xwe dide Xerzana dilewat j re w bibe dermana hezar salan. Xaynt xaneta ku di nav xwe de wek kurmn daran vedire jibrnake li hember embera xanet, embereke ji ronah irskn agir dik baweriya xwe bi v embera ronak tn. Du yekne, du yekney xwed embera ronak, derdiketin r. Yekneyek di bin fermandariya heval Mervan, yekneyek j di bin fermandariya heval Xeyr Mizgn hatib amadekirin. Her
23

hevalek ku di nav van yekneyan de cih digirt, bijarte bn. Ji ber peywireke ku dabn ser mil van yekneyan, peywireke drok b. Ed tu asteng kelem li hember neketina nebicihbyna v herm re nedikar bibe pwstek. Heyama n biryarn ku hatibn girtin, tu pwstek nedipejirand. Di nav v ma drok de, cih girtina min, ensek girng b. Ew ensa ku derfeta naskirina gelek hevaln nemir dab min, di jiyana min de j cihek cuda digire wek ervanek di yekneya heval Mervan de cih xwe digirtim. Di nav avn her hevalek de wateyeke gelek cuda dihat dtin. Di irskn avan de dmena dibey qey her hevalek ketiye nav xebata neqikirina bingeha rizgariy, diyar dib. Di mea me de astenga yekem ku derket piya me, derbaskirina ema ku bi ava baran re gur bye diherike b. L bel derbasbyna li ser v av, me gelek dida fikrandin. Em awa bikin, ji ku der bi i reng derbas bibin?.. Av gelek gr b, ne mimkun b ku em bi dest hev girtin an j bi ben girtin re derbas bibin. Diviya ku em di ser pir de derbas bibin. L bel pira hey j, ji aliy dijmin ve hatib girtin. Derbasbyna me li ser pir htmala dmendayn mezin dikir. Lewra ji ber ku me herm naz nedikir, vebirjarka me y em di reyeke cda de mea xwe berdewam bikin j tuneb. Bi zor zehmet, bi wendabn rskan re em herm nasbikiran. Ji v yek j derdor naskirin, cih ku careke ji wir derbasbn wir ba naskirin keif kirin ji bo me gelek girng b. Heval hem bi baldar li derdorn xwe dinriyan. Pit re me biryara, ji ser pir derbas bin girt. Me bi baldar bi rskn mezin re hed hd bi mesafe mesafe dest bi derbasbn kir. Heval Mervan bi werektiyeke bi berpirsiyartiyeke girng, yek bi yek me ji ser pir derbas kir. Dest me li ser tetk, avn me li derdor b. Heyecaneke mezin bi v heyecan re j cddiyeteke mezin me jiyan dikir. Dema ku me li hev dinriya hiskirin hevalbend ya di navbera me de weke behrek e kr bdaw di avn me de dixuya. Di encam de me ew kliyn bi
24

ponijn, bi alkariya heval Mervan re derbas kirin me berdewam kir. L bel, nenaskirina herm, me hd dikir. Li rast i werin, w i were jiyandin nediyar b. av hiyar, rih di nava heviy de b. Hema di her kliy de w i biba nedihat zann. Mereto, Kurs-Kember-Sser, Zoveser bdeng, hatina me temae dikirin. Di bey qey ew j, nexwestina me y beriya ku em li herm bi cih bibin rast dijmin werin ketina me y herm dijmin bihese, fmdikirin bdeng diman. Rzeiyayn Kurs-Kember-Sser, bi tecrbeyn xwe y bedelgiran re dixwestin raman hza gerla re bibin ronak. Ew j hviya dil xwe di nav bdengiya bi raz de vediartin. Sser ku ji bir heta erena xwe ry w di er navbera w xwika w Kember de, bi kr lxistina Kember ve hatiye birndar kirin, bye geliyek r ji bendava Sser re vedikeji zarokn roj re ji bo ku bibe war c di nav hviyek de b. Kember -ku sity w ji hla Sser ve pit ku Kember ry w bi kr diqeline srkut li ser w dixe sity w dikeve nav bedena w- wek rzeiyayek bsit hatina gerla silav dikir. Kurs j ku biray navn e, di er navbera Kember Sser d nema er xwik biray xwe re tehaml dike dikeve navbera wan. L bel pit ku bi nifrnn diya xwe re ku hem di cih de dibin iya -bi ciwanbn xweikbna xwe re bala grla dikne. Sser di aliy bar de bi ew geliy ku ji bendav w heta jr cih kra Kember nan dide, bilind dibe. Di aliy bakur de Kember bst ku naneya cih srkta Sser e, xuya dibe. Di navn de j Kurs hildike asmanan. Er, bakur, bar di navna Xerzan de ev hers iya dmenek cuda dide v herm. Mea me di aliy rwan de berdewam dikir. Bi rast j ev der cihek gelek drok stratejk b. Dema ku me, iyay Mrgelo ya ku dikeve baur rhevrm, dt, em gihitin w qeneat ku, tu gotin peyv nikare xweikayiya vir pnase bike. Bi daristana xwe y mezin bi kaniyn xwe y bhempa re iyayek gelek xweik b. Me ji van
25

xweikayiyan hezeke mezin digirt. Co heyecana me her di zde dib. L bel ji ber ku dijmin tedbr xwe bigre beriya me ketib herm di gelek cihan de jehra xwe vala kirib gelek gel v herm xistib bin bandora xwe. Ji ber v yek j em di tevgereke gelek bi xeternak de bn. Koricit di sala 1985 an de ewil di rwan Mutk de bi awayek veart dest p kirib. 1987 an de bi awayek ferm ev leystoka dijmin li herm cih girt. Dijmin li herm zdetir dest avtiye qelhn ku bi eirt jiyan dikin iyay ne. Gelek qelh pit rapernn ku li herm bne hatine perixandin, xwe ji bajr tekiliyn derdor qut kirine bhay cihan jiyan dikirine. Sala 1985 an de grubek hevaln me dikevin v herm, l bel ji ber ku bi gel herm re bi awayek germ kr nakevin tkiliy ba xwe nadin nasn, hin qelh ji me ditirsin di w dem de dijmin ku dixwest li wir bi cih bibe v derfet ji xwe re weke firsendek dibne dide ixulandin. Li v herm di aliyek de qelhek bi v reng heye, di aliyek de j qelhek ku bi awayek hestn waletparz re bi me re ketine tkiliy algirn me ne j hene. Zdetir koer di v herm de pitgirn me y her girng bn. Gel vir, hem ji ber rapernan ji ber er navbera eran, bi awayek erker mezin bne erker in. L bel bandorn xisusiyetn ert ku k bi hz be k bi bandor be dibin algir w, di aliy er netew de astengbyna xwe li v herm j bi v reng diyar dikir. Encax nezanna li v herm k-k ye awa ye, dihit ku em bi xeternak ay bin. Dijmin ketina me y herm hesiya b ji tirsa gerla li v herm bi cih bibe re ketib nav tevger. Agah bi i wey dihit dijmin km-zde hd hd me naskirib. L hn j pirsgirek me y hnbyn naskirina herm heb. K koriciye, k welatparz algir e, me hd hd dinas. Her ku roj derbas dib, me di herm de cihn n keif dikir. Mergelo di aliy cihgirtina me y rwan de cih me y destpk b. Ew kaniyn w y bpnase hn j di hi bra min de ye. Kaniya Mara ku nav
26

xwe ji rastiya xwe girtib, wek efsaney ku li ser dihat gotin nepen b. Li gor ku dihat gotin; mar di dema cotbna xwe de tn ser v kaniy pit cotbn, xwe li ser v kaniy dion. Bi rast j, li ser v kaniy gelek mar hebn mirov digot qey ev der cih war wan e. Dsa ew kaniya w ya bi nav Birg, li gor gotinan ev kan ku ji latek derdikeve -bi lexistina birskek re diderize ji v derizandin av havnan wek cemed sar, zivistanan j iregerm t- mirov efsn dikir, nay jibr kirin. Ger erdngariya v herm were bilv kirin teswr kirin ne pns ne j hza milan tr dike. Er, em li v herma efsn roj bi roj hn bi krtir diketin bin bindora hem xweikayiya w, hem j zor zehmetiya w. Bi tecrbeyan re me herm nas dikir. Her di xebat me pdiket. Dijmin bi agahiyn ku li ser xebatn me digirt zdetir tirs xof jiyan dikir ew j li herm xebat xwe bi krtir dikir. Tirsa w y li hember gerla dihit ku bi lez bez xebatn dijber bidomne. Armanca me j ew b ku li hember hem titn neyn dijber, bi radeyek bhempa re hedefn xwe pkann rastiya Apocit dayna naskirin b. Hviyek bsnor di nav me de heb. Parvekirina me ji hev re, rz hiskirina di navbera hem hevalan de naneya ew biryarn drok rih Apocity b. Heval Mervan bi berpirsiyartiya ew biryarn girng tevger dikir yek bi yek bi hevalan re nqa dikir, fikr nirxandina me y li ser byeran digirt bi v reng dixwest bigihije biryara her ba. Yekne ya me demk b ku li herma rwan b. Heval Mizgn heval Xeyr hatin gel me. Ew w biyana herma Tatwan. L heval Mizgn, demke li gel me ma. Di w dem de bi pengtiya heval Mizgn, moralek hat kirin. Moral pir bi co abn re derbas b. Heval Mizgn bi ew deng xwe y ku gl kullk, iya ber, av llav, k bilbiln xwezay re dib avkaniya senfoniya giyan rengek cda da moral. Careke din bi deng heval Mizgn re, di rih ramana me de ewqa serkeftin bi awayek bemsal beriq. Ew deng deng
27

hem xwezay di nav xwe de kom kirib. Ew deng deng serkeftin azadiy b. Xwna ku di damarn me de derbas dibn, bi deng heval Mizgn re gr bib, kelagerma dil me, pola hesinan diheland. Ev germah hza me y bpnase tu asteng keleman nas nedikir. Ev herma ku ji aliy me ve hn j temam nehatib nasn de avn me y btirs, dil me y wek agir ji me re dib rber. Roj dem derbas dibn, pwst b ku d em bikevin nav amadekariya alakiyek xurt. Lewra j di v herma ku pevn nakokiya di navbera me dijmin re dib ahd, pwstiya v pevn nakokiya bdeng, bideng xistin xwe bi girng diyar dikir. Hevaln rvebir demek b ku ketibn nav nqaa alak w awa, li k der bi i reng pkwere?.. Di encam de grubek ji bo alakiy hate amade kirin. Ev alak ji ber ku li herm w bibya alakiya me y yekem, gelek girng b. Hem heval bi baldar heyecanek mezin re kl bi kl amadekariyn alakiy takp dikirin. Ji bo me ev alak di bey qey w bibya naneya me y hebn nebn!.... Wateya v alakiy hem di war siyas hem j di war leker de gelek girng b. Ger ev alak di aliy me de serbiketa w nsiyatf herm biketa dest me, l ger ev alak vala derbiketa binbiketa ji bo dijmin w biba avantaj. Ji ber van hesasiyetan hem heval ketibn nav lekoln amadekariy. Gruba alakiy bi fermandahiya heval Sed hatib amadekirin. Heval Sed, hevalek erker, wrek di er xwe de bi mantik xwnsar b. Cih alakiy j pit gelek nqa nirxandinan rvan hat pejirandin. Her biryarek ji bo alakiy girng b. L bel her end di aliy fedekar, co tevlbn erkeriya hevalan de tu pirsgirekn me tnebn j, di aliy hakmbna erdngariya herm de, dsa naskirina gel herm sazkirina binesaziyan de gelek km lewaziyn me hebn. W alak awa bihata kirin, kijan nokt sexlemtir b ku bihata ixulandin, dijmin kjan aliyan de cih girtiye k an j k algirn dijmin bn?.. Ji aliyn me ve ba nedihat
28

nasn. L, li hember van dezavantajan me dsa bi hviya serkeftin re dest bi amadekariyn alakiy kirib. Belam, ji aliy ceh dijmin ve hesandina cih alakiya me re ev alak guncaw nehat dtin em vegeriyan cih xwe. Em hem hn behtir hrs bibn serkeftin hn behtir ji bo me bib wek azweriyek. Heval Mervan civnek kir pwstiya pkanna alakiy nirxand careke din ji bo alakiya rwan grubek n hat li dar xistin. Ji ber ku alak hevaln ku v alakiy pk bnin ji aliy dijmin ve hatib nasn, diviya ku guhertin bihata kirin. Cih alakiy dsa rwan b. Belam dijmin koricit destpk li rwan pxistib. Eirt jiyana eirt li vir gelek bi cih b. Dijmin ji bo ku ev jiyana eirtiy ku bi gewn xwe dij cewher Apocit ye biparze, destpek serok eran parast er tev de bi xwe ve gir da b. Her wiha ji aliy me j ji ber ku ev alak bibya alakiya me y yekem, div ku cih alakiy hem ji aliy brdoziy ve, hem j ji aliy stratejiya erdngariy j rwan cih her ba watedar b. Bi lexistina rwan bersiva jiyana paver, hevkariy her wiha di herm de bi awayek balk, me hebn hza xwe nan dijmin hzn hevkar re bidan. Ji ber van sedeman, rwan careke din b cih me y alakiy. Gruba alakiy bi hesastir hat amade kirin. Fermandahiya grub, heval Zeydn heval Mustafa bn. Her du heval j ji aliyn hevalan ve gelek dihatin heskirin bi giranbna xwe, zanebn gihitandina xwe mnak bn. Heval dsa ketibn nav tevgerek baman. Co atkbna wan re tu gotin tuneb. L bel, di krahiya dil me de ayek heb ku nedihat pnase kirin. Lewra j bersiva v heb, nenaskirina erdngariya herm nenaskirina koric sxuran! Er, plana alakiy amade b Li hember hem metirsiyan astengan, me dsa j v alakiya bixeternak dixwestin bixin nav pratg. Ewr asman, dar ber ku ahdn gelek gavn drok metirsiyan careke din dil
29

bico, av bihvdar li v amadekar nqaan temae dikir. Di her lebitandin me de av me li ew asoya bsnor ve dieliq. Bihar ten ne a xwezaya bhempa b, bihar, bihara dil me armanca me b j. Dil me bi v pratgbyna alakiy, w bihara xwe hn bi giyanber bijiya. Em, d bi v dilbihar ve ketibn r. Di r de di bey qey em nedimeiyan, piy me ne li ser erd b, ewqas co peromend me jiyan dikir ku tu westandin an j zoray em nedihesiyan. Tu metirs, me nedida seknandin. Metirsiya nenaskirina erdngar gel derdor ne xem bCareke me biryar girtib ev ji bo me biryarek drok bDi xeyal ramana me teva de serkeftina v alakiy heb. Bi van xeyal ramanan em s roj bn dimeiyan. Her gavek me bi gelek hesab hesasiyetan dihat avtin. Bi hiyar baldar li derdor xwe dinriyan her tit v xwezay me dixwest ku di ramana xwe de xz bikin. Em, hem ber bi cih alakiy ve dimeiyan, hem j derdor xwe bi v away dinasiyan. Her du bi hev re pk dihat. L em ba dizanibn ku ev rew ji bo me iqas metirsiyek dezavantajek girng e. Dsa j me her tit girtib ber av xwe, s roj bi v away em meiyan gihitin nz cih alakiy. Ji bo alakiy her tit hem di aliy zindbna rih, hem j di aliy plan amadekariyn alakiy de hazir bn. Heval hem ji bil nobedaran pit ewqas me westandin dema nvro ketin xeweke rn. Xewna bihar germahiya nvro, xewneke di bey qey li ser purtn kevoka xew dik, ewqas mirov dikne nav xwe Heval hem bi xeyaln alakiy xew kiribn. Pit demek kurt, ez j bi xeyal heyecan alakiy ketibm bin bandora xewna rn. Bi bangkirina hevaln me y nobedaran ji nika ve em ji xew hilpekiyan. Dijmin me xistib ember, derdora me hatib girtin. Pavertiya hevkaran xanet careke din bi hem talbna xwe ve derketib piya me. Mea me ji destpk ve heta v dema me y stirehet ji aliy qelhn koric hevkaran ve hatib dtin. aya me y di v war de
30

bi awayek berbiav li ber me disekiniya. Koric rya me opandibn agah dabn dijmin. Dijmin bi v agahiy dikeve nav tevger bi hzeke xurt re kl bi kl firseta me bixin dest sekiniye. Ew di v xal de ji me bhtir bi avantaj bn. Lewra pengn wan, qelhn ku erdngariya rwan iyayn v herm ba dinasn bn. Em hem di kliyek de gelek tit fikirn hema ketin nav tevger ku dest bi er bikin. Hrs kna me bib wek volqanek teqiyay, diviya ku em bi v lawn xwe dijmin xanet bihelnin biewitnin. Armanca me qeliandina ember b. Bersiva me ji dijmin re teqandina guleyan heta daw berxwedan b. Di her hel de avn hem hevalan de werekt fedakariyek bdaw dixuya. Di her aliyan de avantaj ya dijmin b. L ten titek wan tuneb ku ew ji bo wan darbey mirin b, ew j fedekar netirsiya mirin b. Lewra Apocit mirin kirib jiyanHer xwnek ehdan bi v rih bib giyana hezar mlyonan. Bi v rih mirovn nemir hatibn afirandin. Em 16 heval ji ber v yek bi btirs werekiyek bemsal ve hviya xwe neiknand me biryar da ku gir li ber me -ku cihek stratejk b- destbixin ember bi v away biqelinin. Bi fermana heval Zeydn ku ew deng w y ji xwe bawer tu car ji bra min nae, em bi pevn bin barana guleyan de ber bi gir ve er xwe didomand din. Leker, koric sxuran li ser rya me wek xweliy bn. Di bin her latek tehtek de tije bibn. Her yek me li ber hevaln xwe, xwe dikir sper. Nedtina ehadeta hev ji bo hev xwe fedakirin di her tevgerek hevalan de diyar dib. er ewqas xurt bib ku her hevalek ketibn bin bandora hrs tolhildan. Gelek heval ji hev qut bibn. Bang li hev kirina me gelek caran bbersiv dima. Deng heval Mustafa j nema dihatEw deng w y ku berpirsiyartiya oreger germahiya hevalt ve hatib pijandin nema digihit guhn min. Heval Mustafa ku di dema seha Serokat de ji aliyn Serok ve bi werekt dirstbna xwe, mnak dihat nan dan,
31

niha bi ew werektiya xwe re di kjan strkn asmanan de nan b dirijiya, ten ew diln ku pre diavtin dizanib. Di w heyecan, toz duman dsa di bin baran fiekan de ez heval Zek nz hev bn. Hebna heval Zek ji bo min dib hzek bpnase di hebna w de hevalan hevaln ku niha ji wan bagah bibm didtim. Lewra j ez heval Zek bi hev re bhn hewaya Botan girtibn. Li Botan j em bi hev re mabn. erkeriya w kena w ya ji dil di w pevna ku asman j ji me nedihat xuya li ber avn min b. L ew guleyn xanet pavertiy heval Zek j ket. Di w kliy de hem jiyana min hestn min ku di nav ore de di dil rih min de cih girtibn, carek de gr bn, di aliyek de li ser dijmin guleyn xwe y tolhildan dirijandim, di aliyek de j min hewil dida xwe ku bigihijim heval Zek. Bi gelek metirsiyan re xwe gihandim cem heval Zek. L bel heval Zek bi giran birndar bib ten dixwest ku ez xwe xilas bikim. L kjan dil di w kliy de dixwest dest ji heval xwe berde. Kjan dil oreger w v xwestek pkbiniya. Tu hz kuweta heval Zek nemab nikarib xwe bilebitne. Cara daw bi awayek hik li min nihr got; Daxwaziya min ewe ku bi bigihij hevaln din. Ez d nema dikarim Fermanek hik pwstekek oreger da piya min. Bi dil ikest bi n bpnase, anta eka heval Zek girt beziyam cem hevaln din. Em heft heval mabn. Derbaskirina ember gelek km mab. L bel em, li ku der ne, erdngariya vir bi i rengiye nizanibn. L hn j em di nav er de bn. Carna ji hev vediqetiyan careke din dihatin cem hev. Ez hn hevaln din derketibn devrey ember. Dawiya pevn 11 hevaln me bi qehreman ehd ketin. Ew roj di asmana bdaw de 11 strk rijiyan. 11 strk d bibn trj roj ewqa xwe di germahiya roja bhempa de digihijandin me. Heval Mustafa Gulo, Salh Ke, Resl irnax, Rzan (ji bar bik b), Biar Didr, Ferhad Ddr, heval Adfe Sdar dsa du hevaln ji ber ku em
32

zde gel hevdu nemabn nav wan nizanim, di v pevn de tev karwan ehdan bn. Ew bibn efsaney qehreman fedekariy. Her ji van strkan yek efsaneyek bi ser xwe ye. Ew ji bo min hem hevaln me, her tim dibin avkaniya hv, bawer, fedekar berxwedaniy. Ew bi rih Apocit, di rih ramann xwe de bne yek. Pvanek me y xwe ji ber avan derbas kirin xwe paqij kirin j ew in. 11 hevaln nemir ku di di ronahiy roj de giyanber bn, di herm de ji bo me bn bingeh serkeftin herm bixin bin bandora xwe. awa ku em bi qehreman erkeriya hevalan bandor bn, ewqas gel v herm j li hember v berxwedan bi zind rih Apocit rastiya gerla naskir. Belk di kliy pevn de avantaj dijmin b, l bel di aliy serkeftin qehremant avantaj ya me b. Pit van qehremantiyan gel herm bi rztir germtir nz me bn, koric hevkar j d bitirs bibn. Gelek pvann oregert bi berbiav di v herm de xwe dide xuya kirin. Ew ji me re her tim bibin pvana jiyan mirin.

Vegotin: Osman Ala

33

W JYANA XWE KR QELENA JYANEK!

W ax gotinan xwe j imin dr dikirin. w ax tevah peyv nvo ji ziman min derdiketin.

Cara yekem min heval Salim di sala 1993 an de li Zel di perwerd de nas. Di ser de me ba hev nas nedikir. Jixwe di w ax de tita her girng ew b ku, em bi perwerd re jiyan bikin. Ji ber v yek em zdetir bi kar perwerd re mijl dibn. Tev v yek me hevaln li kleka xwe j, hd hd dinasn. Yek ji wan hevaln ku min naskir, heval Salim Bazt b. Heval Salim di dawiya sala 1991 de tevl partiy bib yek ji gerlayn ku di er bar 92 y de c girtib b. Dema ku min heval Salim nas, ez pir p bandor bm. W di w dem de bi hevaltiya xwe gelek alkar bi min re kir. Dikarim bjim ku ew sembola rhevaltiya rasteqn b. W bi wey axaftine, dan sitandine, meandina jiyan bi heval kleka xwe re mijl bn re ev rast nan dida. Bi krtas di her warn jiyan de, w ev rast bi me dida jiyankirin. Ev naskirina min ji heval Salim re, bi qas salek di w perwerde de domand. Pit salek tij dersn ku min ji w heval wergirt, perwerde bi daw b em belav bn. Tev w yek j tita di dil min de bi c hat! Min qet rojek nedixwest ku ji w cuda bibim. Ev yek j bi na me ya qampa Bedewan, nz Hewlr, bi c hat. Li wir j bi qas mehek, em dsa li gel hev man. Heyan w ax heval Salim
34

serleker manga me b. W di dirjahiya salek de, bi kesayeta xwe gihit, ez fer gelek titn n n jiyan kirim. Dema ku belavbna me hat kirin, em ji bo xebat derbas Heftann bn. Devera ku em n de j re digotin Geliy Pisava, Dola Zawit w ax ew bib s sal ez tevl partiy bibm. L heya hing ez derbas nava er nebibm. na me a Heftann j di v hl de ji bo min xwed wateyeke mezin b. Pit demek dirj di nava gerla de derfetn ku me ji perwerdan wergirtibn, derbasbna nava er mna xewnek b ji bo min. Di hla din de ew nrna ku li ser Zel hevaln di Zel de hat rnitandin, encax bi piratkeke serkeft bihata rakirin. W ax hevaln di Zel de diman mna kesn li rehet xweiy digerin dihatin nirxandin. Bi kinas peyva oportnst bib behra me. Ji ber wan nrnn w dem, me dixwest rojek ber rojek em derbas nava er bibin xwe nan bidin. Wate weke misilman ku z die mizgeft, ber dema limj derbas dibe, li me hatib. na me a Heftann j despkek n b ji bo me. Me d serkeftin di kar xwe de kirib qelen derbaskirina wan nrna. Gava em gihitin Heftann, ji bo me komcivnek hat lidarxistin. Di civn de biryara belavkirina hevalan li ser heremn cuda hat girtin. Ji ber zdebna hijmar, yekneyek n b me di nav de i girt. Ji bo bi cbna me, Deriy Dawetiya ku devereke stratejk e di Heftann de, hatib diyarkirin. Ew dever dikeve nz snor bakur Kurdistan. Wate em di nava heval dijmin de bi c bn. Deriy Dawetiya xwediy det zozanek gelek xwe bedew b. Ew der ji bo xwe parastin erkirin pir guncaw b. Gellek devern xwe yn as saxlem hebn. Jixwe darn wir mna xemlek b ew zozan dixemilandin. Bi kuratas xwezaya Deriy Dawetiya hja b ku mirov pita xwe bidiy de. Di meha Tebax de me dest bi amadekariy cbyn kir. Me j ji bo prozbahiya 15 Tebax amadekar dikirin. ens min her mezin j ew b ku alakiya xwe a yekem, min di
35

rojek wisa proz de bikira b. Ji bo ew roja watedar, hevalan end rojan keifa xwe kirin. Bi qas heftek amadekar domandin. Armanca me, alakiyek bzerar b. Bi sedema ku devera em l diman di snor bar welat de b na ku me y alak l bikira di bakr de b, em near bn ku hn hefteyek ji roja alakiy re may, amadekariyn xwe bikin. Ji her hl ve heval pdiviyn er amade dikirin. d pit wan rojn xwe hazirkirin, hevaln yekney ku hijmara wan digihit deh kes ketin r. Bi coiya alakiya yekem, bi var re em ketin rya Gund Al. Gund Al ku girday herema gyyan (Uludere) ye, na ku em l bisekiniyan b. Pit evek ji me em gihitin Gund Al. Ji bo alak li gor daxwaziyn me pk were em di hla parastin de, gelek girn bilind n li dora xwe girtin. Devera ku alak w l bihata kirin, Gund Robosk girday Uludere b. alak p girtina panzrn ku ji Uludere dihatin Robosk rkirina li ser wan b. Ew gund bi merkeza etn Mala Peyr t nasn. Devera ku hevalan ji bo rkirina li ser dijmin diyar kiribn, pnc deqan dr Gund Robosk b. Ew der xwed daristaneke fireh mezin b, ji her hl ve ew der guncaw b. Beriya destpkirina alakiy, nav hatin xwendin. Hevaln r ar n ew diparastin j ar bn. Heval Salim j di nava her ar hevaln parastina r dikirin de b. Bi git yekne bib pnc gurup. A yekem ji bo r li ser panzr, li ser r bi xwe. A didoyan nz wan li jor diseknin. A sisyan a ku min di nav de c digirt b. Ew j ji bo parastin b. A aran j ji bo destekdayn parastin b. Jixwe a daw j di hlek de revebiriya alakiy dikir, di hla din de tim ji bo parastin amade bn. Wate bi git, ew gir nz r, mna bkek bi xelekn gerla hatib xemilandin. Ten kliyn kurt ji bo despkirina awazn prozbahiya 15 tebax mabn. Hn vara 13 y tebax b, her yek enstiromantala xwe hilgirtib di senger nz r de bi c bibn. Her heval bi bsebr li benda katjimra alakiy bn.
36

L dema panzr ji dr xuya kirin, hevalan fermana ne rkirin dan! W kliy zanyar gihitin ku, erebek etan t li na rkirina li ser panzr srgirtina wan etan b armanc. Ji ber v yek panzr di ber me re derbas b b ku em r bikin. Pa demek di heman r re, ereba etan diyar b. Hevaln di r de c digirtin, bi dtina ereb, derketin ser r, erebe seknandin dema ku yn di ereb dene peya kirin, me dt ku du jin, du zilam zarokek 5-6 meh di dest jink de j hebn. Silahn sivik n bi etan re j tev dest li ser hat dayn. Armanc d bib birina wan etan ji bo na em l diman. Pit re j bi ert ku etn wan gundan bi ser me de newin slahn xwe deynin; me y ew serbest berdabana. Tev ku etan dixwestin hevalan li ser r dereng bihlin mijl bikin j, kes ji hevalan, bi tehdt gotinn nexwe, nz wan nedibn. W ax em pir keyfxwe bn ku alak bdeng ber bi serkeftin ve die. Mixabin sengerek etan ku li mil din r b -ji ber ku pir veart b, me nedtibdema heval ereb disekinnin etan sr digrin, ew dibnin di c de xeber didin dijmin. Ji ber ku na alakiy di nava ar gundan de b her yek deh deqan ji me dr bn, hin heval li ser r, em bi deng kawenan veciniqn. Tita her ji bo min seyr, tev ku etn dijmin j bi hevalan re bn, dsa j bi hawanan r dikirin. Jixwe di demek kin de, ew der tij lekern dijmin b. W ax xeber gihite me ku heval Seyat Salim sran tnin tn. Ji ber v yek fermana paveki hat dayn. Me j b avtina guleyek, hd hd ji nava guleyn dijmin xwe da pa. Dikarim bjim ku me tevan bi zor xwe ji cih xwe gihande dola pit me. Di hla din de roleke mezin a daristan heb ji bo parastina me. W kliye em ji hatina hevalan pitrast bn. Ger me bizaniya heval li wir cy mane, me tu car cihn xwe bernedida. L ji ber xeberdana rvebiriy ku heval bi sran re tn me paveki kir. Pit mea du saetan em gihitin Dola Robosk. Keyfa her hevalek ji ber nedayna ziyan ehdan li c b. Bi gihitina me ya dol, hevaln din j li pa me gihitin. d
37

metirs derbas bib em dr dijmin mabn. L hna heval Salim Seyat nehatibn. Me wisa fam kir ku ew li p me ne na ku em l bighn hev. Ji ber v yek me rya xwe domand heya em gihitin cih xwe. L herdu heval nehatibn wir ji ber ku cihaz bi wan re tuneb, me nikarib na ku l dimnin j fr bibin. W ax sawek kete dil min. Heval Salim ku ew ji salek zdetir b me hev dinas cihek taybet di dil min de digirt, bi nehatina w re dil min dikiziriya ez ketim nava gumanan. Heya w ax neketib bra min ku em ji hev qut bibin. Jixwe ehtbn tu car neketib xeyal min, ya rast min nedixwest txim de j. Ew roj tev bi hizrandina li ser heval Salim derbas b. Xew bi av min neket w roj. Bi derbasbna w roj re hatina rojek n, min ji rvebirn yekn pirs: -Ka heval Salim nehat? -Na heval Cihan, ew hn nehatine. Xeman nexwe. A rast wan nedixwest rastiy ji min re bjin! L dsa j ez nearbm ku xwe bi wan gotina qayl bawer bikim. Wan dizan b pwendiyn min heval Salim iqas bi hev re xurt rasteqne ye. W roj j mna mirovek pir bir, min xwe bi gotinn hevala gihand var. Di van herdu rojn bheval Salim derbasby de, weke mirovek bi ten bxwed min xwe hs dikir. Kl li ber min dibne sal hing ez av li r bm. L bi hatina w evara dyem re, nehatina heval Salim Seyat, mna ku strkn ezman ji dil min birijn, min hs bi ehdbna wan dikir. L tev w j ez bhev nedimam. Pit du rojan ji vedana kon xemginiy, hevalan da diyar kirin ku, herdu heval ehd ketine. W ax gotinan xwe ji min dr dikirin. W ax tevah peyv nvo ji ziman min derdiketin. Jixwe giraniya v ney li hlek b wey ehtketina herdu hevalan li hlek din b. Pit end rojan ew etn sr gihitin me gotin: -Heval Salim ji destpk heya destpkirina er j zaroka ku bi me re b li ber singa xwe hildigirt. W mna
38

pareyek ji can xwe nz zarok dib. Dema ku er j dest p kir, heval Salim zarok di hembeza xwe de vediart ku tu tit ji zarok newe. W tim pita xwe dida hla ku gul j dihatin ji bo gl li zarok nekevin. L mixabin ji ber ku dijmin pir nz me b, heval Salim ji pita xwe gule xwar heya ket j nehit zarok ji hembza w bikeve. Er! Heya wan gundiyan j bi keser roka ehdbna herdu hevalan vedigotin. Ew j ji ber w ehdbn bibn mirovn din. y me bi taybet min ku ewqas dem ez bi w heval re mabm w awa be?.. W heval bi salan ji bo ku ken were li ser ry zarokn Kurd tkon kir. Tevah jiyana xwe feday wan armancn proz binirx kir di daw de j, ji bo jiyana zarokek xwna xwe feda kir ew zarok xelas kir. W hembza xwe ji a dayka w zarok saxlemtir did wisa j b! Heval Salim ne ten di dil me de, di dil her kes n welatperwer de bi c b. Ew bibe helbest, rok, destan zarokn mna li ber hembza w, we li ser mrxasiya w yn wek w fr hn bibin. Ew tim di rpeln her paqij n v welat de c digire.

Vegotin:Chan Qrtelan

39

YAY REK
d dema tevger hatib. Heval hem bi br baweriya serkeftin ve ketibn nava tevger. Me xwe bi co peromendiyeke mezin ve ji bo v peywira n amade dikirin. Ew peywir ji bo me proz b.

Sala 1994an, di meha Adar de sererastkirina yekneya me b. Me, gelek hevaln v yekney, nedixwest ji herma Uludere derbikevin biin herma Metna. Ji ber ku sala 1993an de gelek hevaln ku me nasdikir, li v herm ehd bibn, lewma j di hla manewiyat de ji bo me ev der gelek watedar b. Me, li v der, gelek zor zehmet bi hevdu re parve kiribn. Heskirin, bi ked di rewn zor zehmet de tte afirandin. Heskirina me ya ji hev re ji herm re j, bi van merc zirufn zehmet de vejiya b. Ji hev ji herm veqetandina me, weke neynokek ku ji got bte veqetandin, bi jan b. L, ev fermana partiy b. Her iqas avkaniya hestn me, li v herm hevaln ku me gelek caran bi hev re pira mirn derbas kirib de diherik. L bel ji bo me, berjewend fermann partiya me ji hem titan zdetir giring b. Lewra em him bi moralek ge him j bi moralek nvsar, hatin yekneya herma Metna. Gelek hevaln ku bi me re hatibn, tevl konferans bn. Tevlbna konferans ji bo me hzek mezin b. Di rih ramana me de moralek bilind hzek ku ji avkaniyek bdaw bte xwedkirin, diafir. Dsa berhema moral me yek j, ji bo derbasbna hermn hundir hz w ji v herma Metna y bihata
40

amadekirin. Ji v yek, li Metna ah coiyek bhempa dihat jiyandin. Her iqas rewa hermn hundir zor zehmet be j, ewqas rih hevalt, radeya oreger, heskirin fedakariyn gelek mezin, di rewn bi v away de derdiket hol. Di sererastkirina yekne y de, em tev yekne ya, heval r bn. Heval r bii nzikat helwestn xwe y li gor pvann brdoziy ve, xwe dab heskirin. Yekneya ku heval r fermandar b, hem di aliy jiyan de hem j di aliy er de mnak b. Yekne ji heval r moralek mezin digirt. Pengtiya w y jiyan de baweriyek giring dab heval hogirn w. C girtina me y di v yekney de, ji bo me ansek ba b di demek kurt de em hn w herm hevalan bn. Di nav v yekney de fedakar hevaltiyek ku tu gotin nikare w bide diyarkirin taswrkirin hatib afirandin. Hem heval, di rih raman de yek bn. Wney hevalek, wney hem hevalan b! Ev rast, baweriyek gelek mezin di navbera hem hevalan de kirib. d dema tevger hatib. Heval hem bi br baweriya serkeftin ve ketin nav tevger. Me xwe bi co peromendiyek mezin ve, ji bo v peywira n, amade dikirin. ew peywir ji bo me proz b. Herma ku em biyan, hn di nav berf sarma y de b. Gelek gir dol hn bi berf bn. Ev, nana pratkek zor zehmet b. L bel, moral viyana hevalan li hember v rew hn xurttir bilindtir dib. Me bi zanebna berxwedanek mezin ve, herm kif dikirin. Moral me qet km nedib. Neh-deh rojan em meiyan. Meek gelek zor b. Li hember bpdiviyan, serma seqema heway erek dijwar dest p kirib. Lewra tkona gerla ten bi dijmin re nn e. Tkona wan a her mezin yek j, tkona bi xwezay re ye. Ew j, gelek caran di nav me de hin hevaln me y ku ji parek rih can me bn, girt! Di dil me de opn gelek bi jan hit. L bel, em li hember w, ne bi kn rik in!. Ew b me, em j by w nabin. Di bjin ku heskirin, b neheskirin nabe!" Gerla j,
41

xweza y him gelek j hesdike yn ku her zde bi xwezay re yekdibin dsa gerla ye, him j yn ku li hember xwezay er mezin didin j gerla ye. Em bi erek bi v away ve ku di her gavek de li ser rpeln drok opn xwe dida diyarkirin, meiyan. Di bin hewayek sar seqem de bi zeraqeyn sibeh re gihitin gundek. Hatina me ya gund ji bo me gelek girng b, ji ber ku, em nz gel bibn. Belk ev ji bo mirovek normal ne titek wisa cuda be. L bel ji bo gerla, ev tit gelek girng e. Gerla, ber her tit parek ji dil gel e. Ew bi gel xwe re, heye. Bingeha berxwedana ern dijwar rewn gelek zor zehmet ji vir t. Ew bi hzn, zarokn ku di nav birbn, tazbn bmaf jiyan dijn berxwedan dikin. Ew bi hzn, ku dayk bi ev roj ji avan rondikan km nakin, xwna xwe dirjnin. Hatina me ya gund ji bo v yek girng b di nav me de gelek hestn cuda-cuda diafirand. Li daristina ku hinek li dervey gund b, em bi cih bn. L, li hember ewqas westandin, vehesandin xewkirin nedihat bra kesek. Zindbnek bhempa di nav me de aj dida. Heta sibeh em li wir man, pit ku roj bikiv me xwe berda gund. Bi moralek gelek bilind bi hestn wek deryay nzk gel dibn. Dil me bib weke deryayek gel hembz dikir. Her yek wan ji bo me ji hem xezney dinyay bhtir bi rmet bn. Bi co peromendiyn bi v away belav nava malan bn. Destpk gel, bi weyek eceb li me nihr. Bi weyek ku bi i away ev sarma seqem hatib qeliandin, li me dinriyan. Pit demek behitbyna wan hinek km b, di her mal de giliy gel, ku dijmin li ser wan zor zordar dida meandin, dihat bihstin. Ew di nav ddariya ku hezar salane dereng mab de bn. Hv daxwaziyn xwe y hezar salan, di v ddariy de diann ziman. Her gotin giliy wan, ji bo gerla wek xenerek jehr, li ser dilan dihat ikandin. Gerla jana gel xwe ji dil de hs dikir. Gotinn gel, ku digotin; hn esker me ne. Ser me bi we bilind e. Nein. Li vir cem me
42

bimnin. Em d ji lekeran natirsin li ser me bandorek mezin dikir. Gund bi gund em di w herm de digeriyan di her gundek de malbatn hevaln me hebn. Dema ku me xwe dida naskirin, ew ewqas keyfxwe dibn ku d nizanibn me bi i away hilgirin. Ew j aboriya xwe, bi rojane pkdiann. Jixwe ji bo me pwendiyn girng, pwistiy me y bi doxtor dermanan pkbihata b. imk em, gelek caran dibn ahdn, hevaln me y ku birndar ji ber bdoxtor dermant bi i away ehd diketin. Ev rew ji bo me, elema her zor b. Lewra di w dema zor de hevalek me y ku hn n tevl refn gerla bib, li Katoy Mnos pl maynek kir ji ling xwe birndar b. L bel nepeydakirina me y doxtor derman, hit ku ev heval me li ber avn me ehd bikeve. Dil me, di bey qey li ser koza agir b, dikiziriya, diewitiya. L bel, baret careke din derketib piya me. Ango em v baretiy ji bo xwe nedikir asteng kelem. Me ew ji bo xwe dikir sedema hz tkonek hn xurttir bilindtir. Hevalek me y ku war mran drokn veart li Botan, Gabara bi nav deng de mezin bib, bi tevlbna xwe y karwan ehdan ve d mea xwe y tkon bi awayek din didomand. ehd ji bo me, her tim pngavn n ne. Ew pln bilindbna tkon ne. Er, di aliyek de bi dilewat di aliyek de j bi peromendiy tevgereke n ve, me mea xwe berdewam kir. Her hevalek me, li derdor xwe bi baldar dinriyan. Naskirina araz ji bo gerla girng b. Ji ber v yek bi xwezay re yekbn wek pareyek xwezay tevgerkirin pvanek jiyana me b. Bi baldariya pvann bi v away re, em ber bi Sevdin ve din. Naskirina herm ten bi naskirina xwezay re nebes b. Div te ku jiyan, and, dab nrtn w civakn herm j bihata naskirin. Her na me, ku em nz herma ku em biuyana wir dibn, ewqas j pwendiyn me y amadekariy zde dibn. Pilana alakiya me, hn bi awayek zelaltir xwe diyar dikir. Di w navber
43

de, ku pilana alakiy xwe me dikir, dijmin li mil Lewn operasyon dest p kirib ember w gelek mezin b. Hevaln me yn wir, di nav v ember de bn. Mecaln wan xwe xilaskirin, gelek zor b. Bi girtina v agahiy re, em ketin nav tevgera ku bala dijmin bi awayek biknin ser xwe, bi v away barhevaln xwe sivik bikin hevalan ji nav ember xilas bikin. Me biryara r li ser qerekola dijmin bikin girt. Her iqas gel herm em nasdikirin ew ji me bawer bn j, me dsa ewlekariya xwe ba digirt gelek hiyar bn. Bi berpirsiyartiya oreger titn ku me ji felsefa serokat girt ve, ji hevaln xwe y ku rewa wan neba bn, me, xwe berpirsiyar didt ji ber v yek j t hedana me nedihat. Yekneya me tev de bhedan bn. Di her avn hevalek de, ew berpirsiyart, ji hev heskirin, cesaret bawer dihat dtin. Di nav bdengiy de, dengn ku guhn mirov diteqne dihat jiyandin. avn me tim di ser heval Fras. Bi nernn xwe re, me ji heval Fras re digot; Me z bighjne nz hevala cih ku em alak bikiran. Heval Fras peng me y r b. Bi zrekt elengiya xwe ve bi nav deng b. Cih ku ew keif dikir, careke din ji keifkirin re pwist nedihat dtin. Yekneya me, ji heval Fras gelek hesdikir. Di pengtiya heval Fras de gelek alakiyn bi serkeft hatib pknandin. Ev rastiyn heval Fras, di nav hevalan de baweriyek mezin afirandib. Bi heval Fras re rwtiya alakiy titek cuda b. Em bi nrnn xwe y ku di nav bdengiy de dengn gelek bilind jiyan dikir dsa ketin bin bandora hestn xwe y bhedaniy. Wney hevaln me yn ku di ember de ehd diketin, gundn ku di nava dumana ewitandin de winda dibn, zarok, jin kal prn ku pxwas ketibn riyan, li ber avn me yek bi yek derbas dibn. Ev wne, di dil me de c digirt. opa wan, bi opn wneyn komkuj tevkujiyn hezar salan ve yek dibn di rpeln mejiy me de xwe bi cih dikir. Deng gel me y ku digotin; tu car em ji welat xwe venaqetin. Em dev ji axa bab kal xwe bernadin. Can
44

me rih me di van agiran de bte ewitandin xwna me bte zhakirin j dsa nain tu der ji br ramana me dernediket. Kn hrsa me her di zde dib. Sonda me ya heke mirinek me hebe, w ji bo v gel be her tim dubare dib. Hestn me dibn leh, tu asteng kelem li hember xwe nedihit. Di v navber de, amadekariya alakiy de agahiyek gihit dest me; yekneya tevger, w were cem me bi hev re alak w pek were. V agah em gelek keyfxwe kirin. Ji bo hem titan, di hla abor pwistiyn leker de me amadekariy xwe dikir. Bi hatina hevaln me y tevger re alak w bi awayek hn mezintir xurttir bihata pkann. Agir dil me hn getir bib. Hem heval ketibn nav tevgerek mezin. Moral, co peromendiya me, bi girtina tola gel hevaln xwe re ku bi v alakiy me y pkbianiyan, mezintir dib. Amadekariya me temam b hevaln ku em benda wan bn, hatin. Bi xrhatina hevalan, me torenek kir. Pit toren, di aliyek de ji bo hevala xwarin cih vehesandin dihat amadekirin di aliyek din de j, bi moral brkirinek mezin me hev hembez dikir. Ev, dmenek bhempa derdixist hol. Nqan wan li ser brdoz, rastiya serokat pvann diyalegtig gelek biponij kr b. Em j ji wan re li ser erdngariya herm, dsa li herm cih girtina dijmin bi i awayiye, hzn wan iqas e, hl wan qels i ne, ekn ku bi kar diann awa ne hwd. agah didan li ser van guftugoh dikir. Her ku me hev nasdikir baweriya me ji hevdu re xurttir dib. Jrbna wan hevalan li ser me gelek bandor kir. Tevlbna wan jiyan, ciddiyeta wan jiyana esker krbuna wan brdoz siyas li hember hev rmet qedrek giring afirandib. Pit e rojan, amadekariya alakiy temambn. d roja alakiy hatib. Hem hevalan bi rih ramanek bhempa amadey pkanna alakiy bn. Li gor pilana ku kir; destpk r pnc girn ku dijmin li wir cih girtib, w bibya. Gruba r yekemn bi i away w r bya
45

hate amadekirin nirxandin. Dema r, di kliyek de b. Heval kliy ba nirxandin tu ehd neda dayn. Her pnc gir j, bi serkeft hat destxistin. Co ah ya ku me dijiya btarf b. Di navbera bst deqan de her pnc gir me b deng hisa dijmin qut bib. Niha dora pilan duyemn b. r w li ser qerekol pkbihata. Em bi v serkeftin re ji xwe gelek bi bawerbn, ten deng serkeftina me, dihat me. L gotinek heye; av xewdike l dijmin xewnake. Ev gotina kal pran careke din rastiya xwe dida xuyakirin. Dijmin dema vedigere giran dihle, fmdike ku em niha r bibin ser qerekol di cih de ew j pilana xwe dikin. Li ser r, hawan slahn xwe y giran bi cih dikin. Di kemn de benda me disekinin. Me digot qey d dijmin nema dikare derbikeve piya me. Ji ber v yek hviyek me ya ku kemna dijmin heye qet tuneb. Dema ku em gihitin ser v riy, nikve gulebaran toz dumana ekn giran ve em r bi r man. Di w kliy de du heval me, ku yek ji wan heval Rifat b, r dibin ser dijmin ehd dikevin. Heval Rifat, hevalek cansivik b. Bi cansivik jrbna xwe y di r de, dihat nasn. Dsa ew ber hem hevalan hewil dab xwe ji ra dijmin re bib bersiv. Werekiya w ya mezin, nehit ku serkeftina me di bin siy de bimne. Er, du ehd me bn, du can me dsa op xwe di dil me de hitin ber bi roj ve meiyan. Ji v ra dijmin em xilas bn serkeftina me bi ewqa roj ve tart qeliand. L, hedana me t!? Lehya dil me disekine!? Na! Hn bi xurttir lehiya dil me pl bi pl diherik em ketin amadekariya alakiyek din. Hedefa me ya v car mil Bakale b. Hzn dijmin li w herm iqas e, li ku der bi i away bi cih bne, hejmara mevz eskern wan endin, ekn bi i away didin bikarann? Hem hat nasn amadekariya alakiy hat pkann. Ji hem hevalan re agah hat dayn. Saet didu y pit var agah ji hla hem hevalan ve hatib girtin. Saet aran, bi operasyona dijmin re, heval ketin pevn. L me operasyon derbas kir. Me nizanib ku ev operasyona
46

dijmin, operasyonek berfireh e. Bel bhay ji dijmin koremar, me gavn xwe bi bez diavt. Me, dest ji plana alakiya xwe bernedab. Er! Em kliy bi r difikiriyan. Bey agahiya ji berfirehiya operasyona dijmin, saet heft var em herdu yekne bi dilrehetiyek ve bi hzn xwe re ber bi iyay Rek ve ketin nav tevger. Hem heval bi co peromendiya serkeftinek din re, di r de wek firteyan difiriyan. R, bi awayek hesas ba keif nedikir. Haya me ji tevger dijmin tuneb, l dijmin bi hizr opa me, operasyona xwe berfireh pkdian. Hatina me dtibn. L bdeng disekinn deng xwe nedikirin. Ji bo ku hem nrn xwe di carek de bi dest bixin. Di wan kliyan de tartiya ev bdengiya xwezay gelek titn drok di hembza xwe de vediart. Kl bi kl ew dema aloziy nzk dib. Xweza ji ber kliya aloziy ketib nav jana zarokn xwe. L ew j bdeng b. iya bi serbilindiya xwe rondikn xwe hn j dirijand. Ba, bi senfoniya xwe ve dixwest van zarokn roj ji aloziye agahdar bike. L, ew j di nepeniya raza xwe de winda dib. imk ew j bay droka winda gel bnasname b. Er, gav bi gav zarokn roj, nz roja xwe ya drok dibn. W kliya hebn an j tunebn bijiyan. Saet ber bi sibeha 3:30 an di, ew embera ku xwediy taybetmendiy kmnn xayn ya hezar salan b, niha hd hd nrn ku li bend mab dixist nav qefesa xwe. Yekneyek nv yekneya din, bhay gumana v ember kemnn xayn ve ketin nav kliy aloziy. Ji yekneya me, nv hevala ketibn nav v ember, niv din j dervey ember mabn. Dijmin dest bi r kir. Em di w kliy de him di nav behitmaynek mezin de bn, him j bi newindakirina qontrola er ve di c de bersiv dan. Her hevalek heta ku hz ramana w tr dikir er xwe dida meandin. L amadekariya dijmin ji ber ku gelek zde b bi ekn gelek giran ve r ser me dikir y girng j, ji ber ku heval di kliyek
47

neamade de hatibn girtin, dijmin xwediy gelek avantajan b. Ew wisa dihesibandin ku gelek hevala bi dest bixin wan teslm bigrin. Li gor hesabn wan gerla nikarib li hember ewqas ekn giran li hember gelek hejmarn leker bisekinin. Li gor pvann wan bi destxistina van hevalan re viyana hem gerla gel welatparz w bte ikandin. W moral cesareta wan lewaz be bi v away bi hn rn din ve him li ser gel him j li ser gerla tkon tkve bibin, qels bikin. Li hember van heseban, gerla bersivek ne di br baweriya wan de b, da. Heta dilopa xwna xwe a daw berxwedan tkona xwe domandin. Her hevalek ban heval xwe din dikir nedixwest ehadeta hevaln xwe bibnin. Ber hevaln xwe dixwestin ew ehd bikevin. Hem bi yek hest, bi yek raman, hz viyan, di nav toz, duman deng hewanan de li ber xwe didan. Li hember bangawaziya dijmin ku digot teslm ol (tesl bibin) hn bi xurttir er didomandin. Bersiva dijmin li hember koletiy bi serfiraz ehdbn rmettir dihat dtin. Dijmin li hember v berxwedaniy bi hovt di ser hevala. Ji wan j gelek windabn dibn. L, tola her yek ji zarokn roj, bi kutina hezaran lekeran ve j nay hilgirtin. Her yek wek mehdiyek jiyana n bn. Ji ber v yek, qehremant berxwedaniya ku dikirin encax mehdiy roj jiyana n bikaribn bikin. Ji sis nv sibeh heta var er berdewam kir. Her dina saetk de dijmin hn bi har hovtiya xwe ve ji dev xwe xwn dirijand. il neh ron, ewqa xwe didan tartiya var. Tarit ji beriqandina v ewq avn xwe digirt. il neh can bi vyanek bhempa heta fiekn xwe y daw er xwe dan meandin. L, weheta dijmin ku ji cewher mirovah drket xilas neb. Bi ceset pereyn can bgiyan leyistin. d rih wan gihitibn roj, di dil gel hevaln xwe de bibn opa azad xilasiy. Bibn sulava jiyana n.

48

Axna xwezay digihit asmanan. Dsa bi xwna zarokn roj ve hatib utin. Bi pereyn can wan ku hur hur bibn, ji nh de xwe diafirand. Ba, bi bhnn cann iwitand ve bi aram ber bi zindweran ve dikete r. iyay Rek di nav wan iyayn ku hv ji roj digirtin, ser xwe hildab jor. Byera il neh hevala li iyay Rek, byerek ku ne pns dikarin binivsn ne rpel dikarin tr bikin. Byerek ku nepeniya droka gel aristaniyek dixe nav xwe de ye. Pakrewann iyay Rek bersiva tkoeneke n mizginiya serkeftina jiyana n bn. Ceserat, viyan, serkeftin, rizgar, heskirin giredaniya azad parastina maf gel, di v berxwedana bhempa de bi awayek zelal dixuye.

Vegotin: Zaros

49

EW EV J BR NAE!
Hviyek bhempa dil wan dagirt. Wan her tit ji bo hevaln xwe y birndar dikirin. Tev ku hz bi wan re nemab j, l wan biryara ku; heval xwe bighnin unek ewle dabn.

Sala 1995an b. Kela zereqeyan ya roja Tebax zozann iyay ehdan di nava germahya xwe de dihit. Ap Hec ku ev pnc sal b dihat ser iyay ehdan nobedariya ilmrn eht digirt, dest xwe vekiri b ji xwedeya dilovan lava liyan dikir ku v ev kes ji ervanan eht nekeve. Yekiniya Xumaro Zerzan hatibn cem hev. Armanca wan; rakirina gir Dr b. ervan li pit gund Tis bi cih bibn. L mixabin, di roja dawiya ekerekirina armanc de cerdevann gund Soranser, tma kef dibnin dij wan dikevin tevger. Di encam v byer de hzn dijmin ji hev bizava ervanan agahdar dibin. Di yekem roja di gulebaran din de heval Jiyan piyk dest xwe winda dike. Ed ji vir n ve er dib. Du tm ji bo r, yek j ji bo alkar kirin amade bn. ervanan tevah girn bilind girtibn. Di bernam de danna maynek du klo li ser riya di navbera Dur Dman j heb. Roj bi giran xatir ji gerlayan tevah zindweran dixwest. Tarit wek hevalbendek dib. Ber her tit tmek maynn xwe li ser pira Gund Dman binerd bikirana.

50

Jixwe v ax ji bo r girtina Zirpoa, pwist b ku rk bigrin. Derbasbna katjimran re koma ervanan li gor hatib diyarkirin cih xwe girtin. Pit ku komn parastin cih xwe girtin di nava ronahiya ireyn gund giran de deste ya r ber bi hola er ve ketin r. Heval bi nav Mahmud re, fermandar deste ya r b. Bilal Ereb, fermandar koma mil baregeh, Dijwar Wan j fermandar bask mil gund b. Her komek r ji deh ervanan pk dihat. Bi kmay st legern hzn dijmin di nava epern xwe de, dest wan li ser tetka ekan dan bn bi lerizna endekn xwe r li benda rn gerla bn. ervanan j bi hiyar hdka xwe derbas qada er dikirin. Tevah ervanan her keliyek v ev, dikirin pnsek dil xwe de byern ku w biqewimin xz dikir. Li aliy din j niviskar helbestvan gerla Wasf (Hemze Yavuz) li cem rvebir alakiy rawestiya b. Ji bo ku w eva seyr kes nedt binivse, temaey cih ku narncok w l biteqe dikir. Gelo w awa biteqe? Hestn wan ervann li wir w awa be? Bi v ponijina heval Wesf re ronahiyek fireh belav nava gel b. Ev niana destpkirina alakiy b. L kes nizan awa dest p b. Weke iyayek ji pzot agir diyar b. Mixabin alak ne bi narncoka ku heval Wesf li bend b destpkir! Bi teqna guleyek roketavja penc heft destpkir b. Tartiya ev hol ji jiyan re nehitib. erek bhempa iyay Zagros dihejand. Di heman dem de sterk bibn temaevann destpbna er v ev. Kes eveke wisa dojeh, bi avn ser xwe nedtib. Pwst b ku tart erk xwe li na bihita r bida ronahiy. Bi w teqn re j wisa b. Bi v deng re ervanan ji du mil ve gir dan ber xwe, bi narncok gulebarandin sing bi sing er kirin. Di v keliy de mirin j ferhenga wan barkirib. Ten ji bin de rakirina v gir, di xeyal wan de bi c bib. Biryar dabn ku v gir ji
51

nexeya (xerta) Mezopotamya y derxnin. Di nava guleyan de deng hat; -Heval Bilal rawest e, ten nee. -Z werin, z. Ger em ember sist bikin, ew me li ber xwe bibin. Dijwar bi germbna er ve ji ivan re got; -ivan em bi hev re herin ser v sengera p xwe em n ku t dene paqij bikin. Dijwar ku deh eper rakiri b, bi heval xwe ivan re hn bhtir p de . Gelek lekeran xwe di pita gir de veartibn. L ji bo me rakirina gir pir zor b. Tev v yek gelek ji wan j, xwe ji zinaran de avtibn xwar miribn. Ten rza epern li pit gir li ber xwe didan. Kes nizan b li ser gir i qewimiye. V alakiy wek er salek dirj kir. Ten herkes dizan b ku li wir kutin pir e hew; Heval Heval Mehmut; -Dijwar ivan eht ketin. Rew her di xirab dib. Diviya heval Heval Mehmut bi hevaln xwe re maba. L her du tmn r j winda dibn. Hn wisa b ji nikava deng hat: -Heval Art gulek RPG bavje v sengera ku MG/3 l t avtin. Pit re em tkevin r . ri niha sengern sergirt bigirta li p xwe. L diyar b ku, rew ne kare serkeftin b! L r ji xwe bawerbyna Heval Mehmut nedihit ku pa ve veger. Nikari b ku termn hevaln xwe di nava dest dijmin de bihle. Art guleyek rokethavj li nava gir werkir bi gurminiya gul re agir ji nav ervanan belav b. Toz duman her dever nixumand. Heval Mehmut dirj li erd b. Ten Azad, Art ervan bi end hevaln din re, li wir bn. Heval Mehmut bi dtina v rew fermann pa de kiandin da b ku raweste, ervan heval Heval Mehmut da ser mil xwe kete r. Heval Doxan Osyan di dema r52

 de ji mil xwe birndar bib. d tevah hewildann wan ji bo gihandina fermandar xwe Heval Mehmut y ku cihek taybet di dil wan de girtib b. Ji bo devereke ewle ji koma heval Mervan ku ew j ji ran xwe gule xwarib, heval derketin. Bilal Ereb ku ereb srt b, bi co heyecana hevaln xwe, bi mrxas r komn leker dijmin dikir. L mixabin ew j di nava barana gulayan de dimne ehd dikeve. Dijwar fermandar bi cesaret heval er giran, keseyeta bi pvan, avkaniya ah co dsa bi temen ciwan, eleng bi kyf, bi ivan re mil bi mil r ser senger dijmin dikirin. Ji ber v yek en birndar heval Heval Mehmut j nikaribn ji cihn er drbixin. n ne birndar, dest ji er bernedidan. Li gel v yek j diviya ku ber bibe sibe bigihin pita gund Tis. d pwist b ku ji desteya parastin henk biin alikariya wan. Di taritiya w ev de du tmn parastin, heval Memo Welat Herink xwe gihandin tmn r. Bi qas pnsed gav ji na er bi dr ketibn. L, pwist b lez bikin. Heval Mehmut nizanb awa birndar bye. Bi pven re w xwe di nava teqnek dijwar de dtib. Di cih de got mil rast tev ji hev bib hestiy ejnoya w pare bib. Ji ser kaba xwe de j pareyek xwarib kunek mezin t de vekirib. Di tma r de n ku birndar nebibn bi hilgirtina heval Heval Mehmut, ji n birndar xirabtir li wan hatib. d ew j westiya bn. Di kleka r ve ber bi gund Dman ve din. Heya gund tev reya katjimrek b. L heval Heval Mehmut xwe li ser milan nedigirt. Xwn mna kaniy ji kabok mil w diherik. Heval Mehmut ji ber giraniya n birnan, xwe winda dikir: -Min li vir bihlin xwe bighnin hevalan. Hinek av bidin min; peyvn xwe didomand. L kes av nediday ji ber ku av vexwarina birndarek t wateya; her tit bi daw dibe! L
53

heval Heval Mehmut j ji bo ku hevaln w xwe xilas bikin, xwe ji pita wan dixist xwar. Hema di w dem de fermandar desteya parastin, Nazim bi riya cihaza bi tl ve bang kir; -Heval va ye me hesp rkir, d tu pirsgirk nema, hesp niha dighn we... Mazlm; -Bae heval, sipas. Bi v yek hviyek bhempa dil wan dagirt. Wan her tit ji bo hevaln xwe yn birndar dikirin. Tev ku hz bi wan re nemab j, l wan biryara ku; heval xwe bighnin nek ewle dabn! Hn ev li ser keviya r li benda hesp bn, dumanek, bi teqnek dijwar re, dol dagirt. Nazim demek dirj di cihaz de bangkir. L Mazlum bersiv nedida. Pit demek dsa deng Mazlum hat. Ev teqn deng maynek b, hevaln ku hesp diann, her du ong xwe winda kiribn. Herd hespn din j reviya bn. avn heval Jiyan, ji ber kel hilma teqn ewitbn. Ten heval Mazlum bbirn filitb.Heval Xell birndar h pnc gav nebiribn, ji ber birna xwe a giran li ser kleka r eht bib. Ev car Welat Memo hz dan xwe ji bo ku heval Mehmut ji wir dr bixin. L ji ber ku heval Mehmut nedi ser miln wan dixwast ku w bi ten bihlin herin, wan ji biryar dan ku li wir bimnin gava er derket herar heta saxbin w er bikin. L dsa j Memo bi tevah hv hza xwe, heval Mehmut hilgirt bi r ket. Pit demek ji me, gihitin daran. Bi bay bez, darbestek kirin, heval Mehmut bi utik li ser darbest hik girdan riya xwe domandin. Bi lez bez, bi ronahiya berbang re, xwe gihandin pita gund Tis. d ew keyfxwebn ji ber ku heval xwe gihandin cihk ewle. Westandina r tev li hlk gihitina wan a c li hlek din b. Di w dem de doxtor Ernesto j gihit wir di cih de seromek bi la heval Mehmut ve girda. Memo ji keyfa gihandina heval Mehmut

54

 ji mirin xilas kirina w, pala xwe da text re di xew re . Encam alakiy; kutina gelek lekeran b. L mixabin ervann her hja bi nirx di v er de eht ketin. Wan heya dilopa xwna xwe ya daw, ji bo paerojek bi ron, aram xwe li berxwedan. Asmann iyayn emznan , bi strkn azadiy, gerdn xemilandib. Her ku canek ji dest di biryara wan ji bo tkon bi hztir dib. W ev, keserek din ya tolhildan li ba ervanan zdetir dikir. L pit keliyek heval doxtor Ernesto dest xwe li mil Memo xist; -Heval Memo! Ka rabe, heval Mehmut eht ket!

Vegotin: Ziyad Birsk

55

BRNEK BDERMAN
Min rabirduya xwe tev dikire krte snarok. Ew bibn wesiyet min tolhildana

Sala 1995 b. Ev sal di gelek hlan de ji bo me xwed wateyeke mezin b. Di w sal de, dijmin bi gelek rbazan bi ser me de dihat. Di v der de tevlbna etan a er ji bo dijmin dib avantajek. Ji ber ku devern dijmin nedikar bighje, bi rbertiya etan re digihit. W sal em yekneyek gerla li Mardn bn. Hejmara hevalan tev st kes bn. Devera ku ji bo mayn ba b hla Omeriyan b. Ji ber v yek li nek ku j re digotin cih yekney, em bi c bn. Her di w dem de, heval Kawa y Mardn, ku kar quryet dikir, bi dest eteyek hatib kutin. Me j ji bo v yek amadekariya alakiyek kir. Armanca me, em ji d hlan ve derkevin. Ji hla yekem, hejmarek heval w bina Mehsert ji bo kutina w et, ji hla din ve, em bina kefa alakiyek li Mardin bixwe. Weke her car komcivna yekney hat kirin. Biryara me, s heval w biin ji bo kutina w etey. Pnc heval j di heman roj saet de, w dest bi kef bikiran. W dem, gava deng gulek dihat, dijmin hzn xwe dibir devera ku deng j dihat. Armanca me j ew b ku, heya dijmin bi hevalan re mijl bibe, em j kefa xwe bi daw bikin. Ji ber ku cih kef zozan b, em near man ku bi hijmarek km biin. Deta Mrdn iyay w pir ji hev cuda ye. Devera ku em yekneyek heval l diman, tev dar zinarn as b. Ji ber v yek, dijmin bihsan nedikar ku
56

keys ji me xwe bike. Ger mirov bje xweza mina daykan gerla diparze, w ne a be. Pit amadekariyn end rojek, em ketin rya Mrdn hevaln din ber xwe dan Mehsert Mrdn heryek evek dr cih ku em l diman bn. Ji ber v yek hn katjimr sis y pa nvro b, em bi r ketin. Em li wir bn s grup. Kef, me bi rakirina pdiviyn r re, ek rextn xwe hildan ber xwe dan Mrdn . Pit mea evek di deta Mrdn de, em gihitin rojhilat bajr. Devera ku me y kef bikira, hejmarek mezin esker fermandarn dijmin l diman. Em bi biryar coeke mezin gihitin w der. Ji bo me j di Mrdn de alakiyek pkann, dihate wateya serkeftinek mezin. Qonaxa ku partiya me di w dem de gihitiby de, ev yek li ser me mna erkek proz feriz dikir. Gel bi alakiyn bajara, moralek mezin digirt. Bi kinas di bajarek de alakkirin, wateyek xwe ya mezin heb. Bi katjimr sis y sibeh re, em gihitin nz bajr. Ji ber ku deteke rut b, me xwe di nava hinek latn mezin de veart. Mrdn di w ev de, mna ezmanek tij strk dixuya. Ronahiyn gelek hew kolanan, bajr ron dikir. Tita yekem ku em p rabn, derxistina nobedarek b. Pit ku me zan em di devereke ewle de ne, me hinek bhna xwe derxist. Ji xwe di heman dem de, her s hevaln din, kar xwe bi daw kiribn. L ji ber ra etan li ser wan, heval near dimnin s etn din j ku di nava wan de law Hesen Ferm ku li ser etan rvebir b, bikujin. Hrs heval ji ber v yek near dimnin ku di ryek din re bighn yekney. Dema ku xebera kutina etan digihije dijmin, di c de operasyon dest p kir. d dijmin ji her hl v kete nava tevger. Ji ber ku em pir nz bajr bn, me nikarib di derbar hers hevalan de, di rya cihaz re neyan werbigrin. Tita ku me sibeh bihst j, di rya neyn radiyo ya dijmin de b. W var heya sibeh em li nav keviran man. Me her tit xwe li gor sibeh amade kirib. L dema em rabn, em hijmarek esker ku di jor me re derbas bn, dt. d min
57

hevaln xwe fmkir ku li vir j tevgera dijmin dest p kiriye. Jixwe devera hatib diyarkirin ji bo ku em pit kef l bighn hev, ji var de dijmin pis l avtib. Ew dever dikete navbera end gundan ji wir r dihat Mrdn. Pit ku me zan dijmin li wir bi c bye, em near man ku bi cihaz li ser xeta git bi hevalan re, tkevin pwendiy. Pit bankirina end cara, hevala bersiv da. W gav wan nizan b ku dijmin li wir e. Ji ber v yek bi weyek veart (fre) me got; -Vegerin. Dijmin j deng cihaz me dibihst. Wan j fmkir ku em di nava wan de ne. Hing em ji cih var hatibn nz dijmin bixwe. Pit pwendiya me ya bi hevalan re, dijmin li wan deran belav b. Hevaln yekney ku pa de vedigeriyan, ferman dan ku em j vegerin. Tev ku me dizan vegera bi roj metirs ye j, l hevalan got; -Hn z newin dijmin w we bibne! Ve yek hit ku em di w roj de amadekariyn veger bikin. Her end min ji hla xwe de ev ferman rast nedt j, ez weke taxim qomitaniyek near bm ku pk bnim. Di c de, me rya xwe girt ber bi dolek ve n. Pirt demek me, em gihitin dola Gozel ku nz Mrdn ye. Dol bi qas 200 metr fireh b. Ava ku t re derbas dib, ji fabrqa ya ku li jor dol b, dihat. Av tev ji ber mento y sip bib. Di ser av re pirek heb. Em pir bi hiyar ber bi pir ve din. Armanca me ew b ku, em derkevin gir aliy din pir di wir e herin cih xwe. L w kliy ten bi qas 200-250 metre di navbera me lekern Tirk de mab. B ku em kesek bibnin, me rya xwe domand. Hn em negihitibn pir, hevalek ji min re bi henek got; -Heval Hogir! Ger em li ser v pir bikevin pis y, em i bikin?!.. Ez bi w heval de acz bm. Ji ber ku ev cara yekem b ku em di nvro de wisa serbest digerin. Tev ku tevgera bi roj qedexe b j, l em near bn ku fermana hatiyedayn pk
58

bnin. Em gerla ne. Ferman ku hatdayn, i dibe bila bibe, pwste pk were. Bi roj j vegera me, sedem ev b. Pa kliyek ji sekna me ya nz pir, me dest bi me kir. Di navbera her yek ji me de, deh pazdeh metire hebn. Di xaeryek klka pir re em dimeiyan. Di w kliy de heval nz min got; -Heval Hogir! Gundiyek li ber w kevir han heye? Kevir li nz me b. Min meyze kir ku ne gundiye, eskereke eka w li klek ye difikire...Min fm kir ku nobedar e. Hema di c de min rahit kevirek ji bo bavjim heval li piya min die ber ku deng derxe esker bi me bibne. Qet nediket bra min ku di v dola nz Mrdn de pis hebe. Mixabin, hn min kevir neavtib, heval li p min, bankir; -Hn ima nayn heval Hogir? Jixwe di devern wisa de tim gule li ber e. Nexasim, ku em eskeran bibnin. Dest min li ser tetka slaha min b. Min hs dikir ku ev ekser nebiten ye. Ji ber v yek min pa te veger batir didt. L dema w heval sedema rawestandina me pirs, esker ku heya w kliy j heval wisa ji nzk ve ne ditibn, ji tirsa behitibn daxwe b ku slaha xwe hilgire kire qr hewar: -Terorst...Terorst... Di c de min fm kir ku dem derbas b ji bo xwe xilas kirin. Gava esker kire qr, min ber eka xwe day ew da ber gulan. Bi deng eka min ketina esker re, min dt ku eskern raket tevan daxwe. Bi kmay sh esker hebn. Bi v wey ji xew rabna wan, tev kirin pank hyecan de. San di nav re derbas nebn, min dt ku ezman bi guleyn wan tij b. Ji bo ku nikaribin yekser keys ji me bnin, min gule li dv gulan bi hla wan ve davt. V yek hit ku nikaribin ji pit ikr derkevin. Tita her ba ew b ku em li hember hev bn. Ger ne wisa ba, me nikarib ku gavek ji c bavjin.

59

Di nava teqe reqa ekan de, ez bi rya veger diponijm. L zde r nemab. Pita me Mrdn e, em nikarin herin. P me esker in. Ten girk li hla din a pir heb, ger me ew bigirta, xilasbna me heb. Ji bo girtina w gir min d heval rkirin. Heyan hing j eskeran keys ji me ne an b. Jixwe herd hevaln li pa min j xwe avtibn erd gule bi hla lat ku esker di pit bn, davtin. d hviya min ma herd hevaln ku na gir bigrin. Mixabin wan a famkirib li wir ne sekin bn. Di kurtirn dem de pwist b em ji wir dr bi kevin. L di heman dem de, pwst b ku em r nedin eskeran ku sengeran bigrin. Em man s heval li wir. Hing xelasbn ji bo min rehet b, l erk min qomitant ji w zdetir hevalt oreger xelaskirina herdu hevaln din b. Dema min dt ku du heval ji me qtbn wext j derbas dibe, min bang herdu hevaln li pa xwe kir: -Heval werin....Werin em derbas bin. L yek ji herdu hevalan j ji c nedaxwe. Hna min bang wan dikir, min hs kir ku dest min teviz giran b. Tev ku guleya M16 li mil min ep ketib j, min qet nizan b. axa dest min ek negirt, min zan ku ez birndar bm. d ji wir n de, hviya xilasbn, dtina hevalan parastina herdu hevaln bi min re, weke ketiyek, di deryaya bdaw de winda bibe li min hat. Wijdan min mna girtiy di nava lep celadek de dikire nalenal. Jixwe mirin di w kliy de bib gerok nra xwe. L ji bo min mirin pir hsan bib. Ji ber ku ji her hl ve guleyan ber xwe hd hd didan me. Di w navber de titek pir seyr hat bra min. Ber ku ez tevl partiy bibim min li filmek Filstniyan temae kirib. Di w film de kes ku rola serek dileyst nav w Emn b. Emn j ji dest xwe birndar dib. Di c de kefiya xwe weke wersek bi sukra xwe ve gir dida dest xwe dixiste xeleka kefiy de. Min j b ku dereng bimnim, wisa kir eka xwe dan ser dest birndar avtina guleyan domand. Gelek caran ek ji qontirola destek derdiket gule tew di. Di nava v

60

qelebalix de, deng cihaz hevalan dihat. L min wext nedidt ku bersiv bidim. Heya hing j, min bang li heval Azad ekdar dikir. L ne bersiv didan ne j ji cih xwe dihatin. Gava min deng xwe hilda, heval Azad ku ji Misbn b, daxwe ber bi min ve hat. Hn heft mitir di navbera me de heb, heval Azad bek ket. Dema min ew wisa dt, min fm kir ku ew birndar bye. L min nizan b hn li cih xwe birndar ket an j dema rab ber bi min ve hat. axa ket min j pirs; -Heval Azad! Ka eka te? -Li na min maye heval Hogir. Pit ku min ba li heval Azad nr, min dt ku ji nava w xwn t. Min di c de ent w hilgirt pita w da kevirek nz me. Hn ez bi w ve mijl bm, min guleyek din xwar l ev car li piy ep rast hat birnek din li can min vekir. Tita ba ew b ku herdu cara j li got ket. L a p, te di got qey agir girtiy de, ez di c de p hesiyam. Hna heval Azad gotinek negotib guleyek din l ket li wir ehd ket. Bi ehdbna heval Azad re min qila xwe da ber ser xwe, mirin ji srgirtin bi sed car batir proztir didt. Min rabrdya xwe tev dikire krte snarok. Ew bibn wesiyet min tolhildana heval Azad. Ten peyvn min may bi bankirina heval ekdar, ji ziman min derdiket. Tev ku xwe kutin end caran kete bra min j, l min ji xwe re digot; ber ez ehd bikevim bila ez end eskeran j bikujim hn ez di nava ponijna xwe de dim, min hew dt agir bi p na zoman ket. Dman her dever di nava tartiya xwe de hit. V yek hit ku d guleyn eskeran zde ber bi min ve newin. Dman hinek cesaret ji bo me da min. Hema min eka xwe kir mna kopalek ez li ser meiyam. Jixwe armanc hviya min ne xilasbn b. Ya rast min hza xwe ji bo v yek nedidt. d dijmin ez nedidtim. Bi zor min xwe ji w der drxist. Heya ku ez bi ser wan neketim ez nesekinm. Eskeran j wisa fm kirin ku ez j hatim kutin. Ji ber v yek ew dol bdeng b. Tev derketin li ser wan tehtn bilind. Pa bdengiya kliyek, min deng tarameya heval ekdar bihst.
61

W j eskerek li wir kut. Hing di nava w xwna birn xwe de tev w roja zor zehmet, ken hate ser lvn min! Bihstina deng eka heval ekdar hz tiwaneyek mezin da min. Min wisa dizanib ku, ew j ehd ketiye. L bi w deng re, weke ku mizgniyek bighe min, ez kyfxwe bm. L d her yek ji me bi derek ve direve. K w sax bigh hevalan, kes nizane. Tev ku ez j na er dr ketibm j, l mayna cenaz heval Azad xeyal fikr min ji wir dr nedixist. Ew cara yekem b ku min xwe bhz didt ku qmettirn tita li ba xwe ku heval min e, li na xwe bihlim, nexasim ew heval eht ketibe. Min mea xwe heyan ber var domand. Bi qas klomitrek ez dr na er bm. Devera ku ez gihitim de, tev dar b. Ji dr ve kes ez di nav de nedidt im. Pit end katjimrn me min kunek di bin kevirek mezin de dt. Hal min y me, pit v roja dirj, qet nemab. Devera ku ez l rawestiyam dsa li rojhilat Mardn b. Ji bo ku ez hinek bhna xwe vedim, min p enta xwe di derek de veart pa derbas w kna bin lat bm. Hing teng b, ez near mam ku cercl eka xwe, ji ser rakim. Min ew yek j kir. Ji bo veartina cih xwe min iqiln dar nz jkirin di dev kn de kom kirin. Bi armanca ku kes nizanibe iqiln dar hna n jbne cih min newe nasn, min xwe li na hat birn xist pa derbas hundir kn bm. Tev ku min ew der ba veartib j, min pm bmbn xwe eka xwe hazir kirin. Li ber ronahiya tava heyv, min sola tij xwna min by, ji piy xwe derxist li birn xwe nr. Heya w ax j min ji ber birnan av venexwarib. Jixwe gava min ba li ente ciln xwe nr, hing hijmara guleyn ku li min ket ba diyar dib. ent min nz pazdeh heya bst kn l heb. Ciln min ji jor heya jr, ji na guleyan kn pare pare bibn. Ten na n min hijmart nz il kn b. Wate il car mirin silav dab min. Heya saet yazd ev j ez di bin teht de bm. Gava min dt ku kes nehat deng tu tit nn e, ez derketim ji bo ba bi
62

w dever ewle bibim. Dema ez derketim ji derv min dmen Mardn weke roja yekem didt. Mixabin, ev car ez bi ten bibm temaevan w dmen bedew. Heya w dem xwn ji birnan rawesta b, ji bo v yek, min tbna rojek bi ava w dever ikand. Tev ku min ew roj bxwarin derbas kir j, l birbn qet nediket bra min. Ten kiandina cixarek ji bo min pir bi wate b. L ttina min j neb. Pit ku min hinek din temaey det kir, dsa ez ketim rya na mayna hevalan. L rya nv saet min bi zor di end katjimran de dibir. Gava ez gihitim jortir, min bi cihaz bang hevalan kir. Heyan hing kes ji hevalan nizan b b i bye. Dema min ban kir, wan bersiv da. Ew j ji bo me hatibn nz Mardn. W gav bi ten vegera nava hevalan ji mirin j xirabtir b. Di heman dem de, pwist b ku, tita qewim j ji wan re b gotin. Ez di nava ponijn de careke din ketibm ryek bdaw. Ji ber birnn xwe ez li wir mam. Pit demek pnc heval hatin ez gihandim hevalan. L hn j heval ekdar, mna balindeyek ji refn xwe qt negihitib hevalan min dixwest ku ez bibim rokbj serphatiyn serkeft! L ev car min byerek bi jan ji heval hogirn xwe re vegot. Byerek ku heval Azad bi xwna xwe neqiandib. d min zan ku, ger mirov bibe qurban j pwst e ferman quraln partiy i be, i bibin w serphatiye ne ten bandor li ser min kir. Ew b dersek mezin ji bo jiyana min di nava ore de min fam kir ku ger te kmasiyek pir bik j xiste dest dijmin de, dijmin te ef nake! Bi ser xwe ew ders b hzek mezin ji bo min. Vegera heval ekdar j pit ar rojan li det b keyfxweiya her mezin ji bo min. d min kesayeta xwe ji n ve, mna filmek di berav xwe re derbas dikir. L heya niha j, mayna cenaz heval Azad di cih er de, mna birnek bderman di dil min de c girtiye.

Vegotin: Hogir Bagok

63

XATR XWESTNEK, BDENG

d min jiyan mna pelek dara payz zer li ber weandin didt. L tita ez p diiyam ew b ku; min nikarb peyvek ji hevaln xwe yn saln dirj re bibjim.

Heftann qadek ji hla gerla ve xwed rolek drok ye. Gava nav Heftann di nava gerla de t gotin, t wateya desthilatdariy hz girtin. Di be ku ev yek, kokn xwe ji drok werdigire. Ji ber ku Heftann di drok de bye neke biwate. Li gor gotinn bav kalan, di ser de Heftann bi navek din dihat nasn. J re digotin; Tenn. Tenna doh, Heftanna ro, mna pirek Bakur Kurdistan Baur Kurdistan bi hev ve gir dide. Ji ber er di navbera ern w dem de, heftann dibe du be. Bek li bakur, yek j li baur. n ku be baur dixistin dest xwe, ji ber xweikbna xwezaya w dewlemendiya di det zozann w de, nav l batir e. Be ku li hla bakur j ma, nav w her ma Tenn. L di roja royn de herdu al j bi Heftann tn nasn. Yek ji iyayn bilind bi nav deng di Heftann de, xantr e. K destdane li ser iyay Xantr, dikare ar hawrdor txe di bin desthiladdariya xwe de. Ji ber v yek gerla di er 15 salan de, ev iya mna kelehek ku nakeve, bi kar ann e bi xwna gelek paqrewanan hatiye xemilandin. ar hawrdor Xantir, mna gerdena bkek xemiland ye. Ji hla bakur ve Geliy Pisaxa, ji hla baur ve bajare Zaxo heye. Bi evan bilindahiya iyan, Zaxo Xantir ji hev cuda dike. Li rojhilat a Xantr, Gund Banik
64

Kelha abank hatine avakirin. Kelha abanik xwed drokeke kevin e. Ew keleh nav xwe ji nav ah Banik werdigire. Wate Kela ah Banike ji hla rojava ve iyay Cud j ve xuya ye. Mirov her sibeh bi trejn efeq re, bilindahiya Cud dibne. Bel, Gulana 1997 an, em di nava v xwezay de bn. Ew bi salan b ku heval hogirn me ev erdnigar mna rnitgehek bi ewle didan bi kar ann. Em ne yn destpk bn ku li vir diman, ne j n daw bn. Bi serdeman bav kaln me di nava wan zinar daristan wan iyan de bi c bibn, er kiribn iyayn mna Xantr bib meydann ceng ji bo cengawern Kurd. Pa saln dirj gerla ji bo vegerandina hviyn wenday, li wan deran bi c bibn. Dijmin j mna ku di drok de gelek caran ew iyayn bedew kiribn gora mrxasn Kurd, dixwest ku me j li wan deran tne bike. L ev car erxa felek ne bi daxwaza wan digeriya. Ne j ervann kurd mna en ber bn. d hesab sk mal li hev nedihat. Dijmin bi hviyek r dikir, l bi zor xwe xelas dikir. W sala ku em li Xantr diman j, gelek caran em r bi ry rn dijmin diman. Cara daw ku em di nava pevn de bn, 14 Gulana 1997 an b. W roj dijmin bi hzek mezin dest bi paksaziy fermann amadekariyn li dij paksaziyeke dirj dab. Wisa hatib diyar kirin ku ev ra dijmin paksaziya wan, w e mehan dirj bikirana. Yekneya me j, xwe parastin ji her hl ve kire armanc. Ji bo pgirtina zinarn zde zde tir, hevaln me di ber pala iyay Xantr de bi c bn. Me tevah hewildann xwe ji bo ku dijmin me nebne, bi kar diann. Kmasiyn me n serek, di hla xwarin vexwarin de bn. Ten ksek ekir me heb, mixabin ew j di s rojn er de bi daw b. Me di end rojn destpk de, tevgera dijmin opand. Ew ji katjimr 4 sibeh heya 12 y nvro di geliyan de diman. Ji nvro n ve, hildikian girn bilind. Me het roj bi xwe veartin opandina tevgera dijmin derbas kir. L ji ber ku bi dawbna xwarin vexwarina me, biryar hat
65

girtin ku neh heval biin hinek pdiviyan ji Geliy Pisaxa ku na veartina pdiviyn me b, bnin. Pa amadekariyan, bi katjimr yek nv pa nvro em ji ber pala iyay Xantr bi r ketin. Di navbera cy me Gund Perex de ku di Geliy Pisaxa de b, nv katjimr heb. Di r de em bi hiyar din. Bi her gav avtinek re, me li dora xwe dinr. Bi baldar me dest xwe j eka xwe venediqetand. Di mea xwe de, me gavn xwe bi htmala derketina eskeran davt. B ku tu tit biqewime em gihan Geliy Pisaxa, nz Gnd Perex. Di c de min heval iyar, ard derxist dest bi hevrkirin kir. Hevaln din j bi karn din rabn. em ku di gel re diherik, hing ba xurt b, kes ji deng xniya w, deng kes nedibihst. Heya gelek caran hevalan bi dengek bilind bang li hev dikirin. Hna deh deqe di w nav re derbas nebibn, min dt ku heval iyar tevgerek dikir. Di c de min bang l kir: -Heval i b? Tu ima wisa tevger dik? Dema w bersiva min ne da, min bi hla ku w meyze dikir ve ser xwe zivirand. W ax min dt ku esker pmerge mna moriyan ber bi me ve tn. Ew pir nz me bibn ji bo ku em xwe bidin dest, bang dikirin. Heval Cengawer ku yek ji hevaln bi me re b, ji bo ku em xwe bi c bi kin herdu destn xwe hildabn. Lekeran wisa fm kirin ku, ew xwe dide dest. L heval Cengawer ji bo me wisa dikir. Di c de min destn xwe ji nava hevr derxist rahite eka xwe. Jixwe gule tim li ber avtin b. Hn wisa min ber ek da koma leker pmergan. Tita ku min dt, bi gule barandin re, end leker pmerge ketin. L bi sedema rastbna cih min, min xwest xwe di pa kevir nz xwe de verim. Hna min xwe nezivirandib, guleyek li ena min ket. Bi qas end saniyan ez bhi ketim. Pit ku min avn xwe vekirin, min dt ku mna ewrek taviya destpka bihar gule di ser cih me re dibrin dibarin. W ax her het hevaln min ketibn nava er de. Dema min da xwe ku ez bimeim, hza min bes neb. Ten
66

min dikarib ku xwe bighnim pa w kevir nz xwe. Dema ez li pa kevir rnitim, ez ketim nava deryaya xeyalan de. Ez ditirsiyam ku dijmin ew hevaln din ehd xistine canan pare pare kiribe. Hovitiya dijmin tu car jibr nedi. Me dizanib ku gava gerlayek birndar, an j ehd bikeve dest wan, her wey karn kirt ps, bi wan dike. Ez gelek caran bibm ahd wan dmenn bi jan n hevalan. Min mna wan dmenan di tu film tirajk de j nedtib. Hna ez di nava xeyaln xwe de bm, ji nika ve, deng ekan rawestiya! Dsa deng em di gel de bi ten dengveda. Rawestandin deng ekan ez careke din xistim nava fikarn bqirax de. Min d dest da xwe ku hevaln xwe y rojn xwe nexweiyan, hevaln ku em bi salan li ba hev bn, hevaln rojn kf n xemgniy meyze bikim. Gava min ser xwe hdka ji pa kevir derxist, ji n ve xneyn hviy di dil min de bikivn. Ji n ve slava keyf bi ser lvn min re hate xwar. Min dt ku hevaln min yek bi yek bi ber min ve tn. Dema ew nz min bn, ez pir dila bm. Wan bi dtina sikr singa min a bixwn hatiye pan, zann ku ez birndar bme. L ji ber ku pir xwn ji birna min daketib, wan nizan b ez ji k der birndar ketime. Ew li hember min rawestiyan. Hing tev hewildann min j, min nikarib ku peyvek j ji wan re bjim, ne j na birna xwe bilv bikim. Ten bi dest xwe dixwest bjim; -Heval dest ji min berdin xwe xilas bikin. L qerna heval Lale, mna erdhejek di asta her bilind de ez hejandim: -Heval! Va hevalek birndar li vir e, em w j bi xwe re bibin. Heya w kliy tu tit ji hevalan p ve nedikete bra min. L qern giriy hevall Lale mna defa hewar di guh min de dengveda. Ten bi w hewar min xwe mna zarok bi alepkan xwe dixikne, dt. Heya hing birna min nediket xeyal min. L niha, weke ku teze gule li min bikeve, min destn xwe yn di nava xwn de sorbyn, dan ser birn
67

xwe. d xwe mna barek li ser miln hevaln xwe yn di er de didt. Bi w qr, min xwe weke nrek li ber mirina ku her kl bi bxika xwe ya sip re, li wir digeriya, hs dikir. Heval Cengawer ku y daw b, ez dam kleka xwe em bi hev re meiyan. Jixwe hza me j bi xwna birn re, ji min dr ketib. Tev w yek j min gavn xwe ber bi p ve davtin. Ji bo ku opa me bi xwn newe dtin, min dest xwe dikirin mna kovikek her ku dib xwn, min dirijand qma Xantr bi ser de dikir. L xwna ku mna berfa v meh dib av bi latan de diherik. Hing di hza min a me ji min distand. Pit kliyek ji me, min hew dikar ji c bilivim. Ez li ber darek ku ava berfa v meh tn w, mna ikeftek kolan b, rawestiyam, min biryara xwe di bin dar de veartin da. Mixabin guleya ku li min ketib, ziman, qr, axn keser ji min sitandibn. Mna zarok ku hn ziman w li ser peyva dad venebib be, li min hatib. d her xwestekn min, her peyvn min, bi destn ji xwn, mna hineya roja zemawend sorby wer xwest ku, min li wir bihle bie. Tev ku min bi ziman j j re ne got, ew t gihit ku ez i dixwazim bjim. L w destpk na b min hitina min a li wir, nepejirand. Mixabin hza min ya me nema b. Jixwe mayna li wir ehdketin tevah xeyal min dagirtib. d min jiyan mna pelek dara payz zer li ber weandin didt. L tita ez p diiyam ew b ku, min nikar b peyvek ji havaln xwe yn saln dirj re bibjim. Min gelek caran ji xwe re digot: Ger ez ehd bikevim, bi k may ez titn di dil xwe de ber ehdbn bibjim. L niha gava ku birn bye bendavek li p pln peyvan, gava ku tevah gotinn ferhenga temen min, li ber lvn kiltkir sekinne, ez xatir ji heval xwe dixwazim b ku tu tit bjim. Gotinn daw n ku her mirovek ber mirin dibje j, min nikar b ku ji heval Cengawer re bibjim. Ten bi avn xwe y tij rondik bi kovaniy rikn xwe, min xatir daw dixwest dil min dib ketiya peyvn min ku dibne
68

kul derd di deryayek bdaw de. Ji ber ku min hv ji jiyan qt kirib, min ek rext xwe da heval Cengawer. Ten bombeya ku heval Cengawer bi destn leriz day min, li ba min ma. Min ji xwe re digot; Qet nebe bila ek rext min nekeve dest dijmin de. Gava ez derbas hundir w kuna bin dar bm, bi awira daw min xatir xwest. Heval Cengawer j pit hembz kirina rik can min di nava xwn de may, bi rondikn qtbna ji min, hinek peln dar, ji derve de dann ser dev kn. W ax bi danna pelan dest w direcif. av tij rondik bibn. Min di nava ry w y kovan de, qtbna ebed didt. Ji ber v yek heya li wir b, me destn hev diguvat bernedida. Te digot qey heval Cengawer ji ser gorek radibe, wisa hd da xwe. Peln dar j li ber av min dibn guln ku li ser goran t dann. Ji wir n ve, d ez rhn dara ku by parezvan min, bi ten man. Deng eskeran, her ku di nzktir dib. Wan dengan hit ku bombeya heval Cengawer ya ku bdil xwe day min, tkve tevgere. Di c de min pma w ji bo kiandin amade kir dan kleka xwe. L ji ber ku xwn ji birn ranediwesta, min awne ya xwe derxist l nr. Bi pare tikek min xwest ku guley ku xwn j dihat, bigirim. W ax min kesek n di awney de didt. ena min bi hlek din de xwar bib. Min dirann jor ji n jr, nedinasn. Dema pare ya tik di na birn de bi c b, damar li hestiyan ket. W ax ji n ve dest p kir. Bi tevznkn can min re, ez ji ser hi xwe m. Bi qas 30 deq ez wisa bhi mam. Gava ez bi xwe hisiyam, w ax deng lekern dijmin her ku di dr dib. Min fm kir ku d bi n ve diin. W ax saet bib ar ber var. Di w navber de, deng heval Snan end heval din hat. Jixwe wan hviya xwe ji mayna min ya jiyan bir bn. Hevaln ku ji min cuda bibn j, gotibn ku heya niha jiyan nake. Ew k ba j, ku rewa min bidta bawer nedikir ku ez jiyan bikim. Heval Snan
69

hevaln din j, nehatibn ku min bi sax bibnin, wan xwe amade kiribn ku, cenaz min ji wir derxin bibin ba hevalan. Ji ber ku ez w ax n hatibm ser hi xwe, ez wisa tgihitim ku min di xew de heval Snan dtiye. L gava xi xi ji jor hat, min di nav pelan re li jor nr. W ax smay heval Snan ket ber av min. W ax qra min, bib mna nal nala zarokek di pek de. Min di c de dest xwe ber bi jor ve paland lo da aliyek. Heval Snan ku hatib cenaz min bibe, ji dtina min bisax bawer nekir. Hema b ku raweste bi hevaln din re ez ji wir derxistim ena min ba pa. W dt ku snga min tev bixwn sor dike. Di w dem de min bi dest xwe, j re nana yek da diyar kirin. W fm kir ku ten gule yek li min ketiye. avn heval Snan tij rondikn adiy bibn. Jixwe mna ku heval Cengawer ji min qt b b ku peyvek ji min bibhize, heval Snan j ez dtim b ku peyvek bibhze. Min bi bdeng xatir xwestib, niha j bi bdeng xrhatin li hevaln xwe dikirim.

Vegotin: Rber Qamilo

70

ME BER HVYA XWE PARAST

Ji bo ku girn nexwe ne be ens nivn peroj j, me ek hilgirtib. Niha j ew ait bba em ketiban i rew?

W ax tevah beko, diketin nava tevger dixwestin ku me roj, ji hev cuda bikin! W ax jiyan bib bjingek, ba xirab, rast derew, ron tar ji hev dida cuda dikir. d her tit zelal b. Neviyn Zerdet, ba diramiyan, xwe dipeyviyan rast pkdianiyan! n din j mna gurn avsor bir dixwestin bi me xuriniy xwe biknin. L gava dest wan negihit van iyan bi me nikarn, xwestin roj ji me dr bixin. Di w rew de herkes, bdeng b. Rojava erim nedikir! Ji bra w b ku aristaniya xwe ji ku girtiye. Saziyn maf mirovan, li biryarn xwe poman bibn. Ew j mna afrandern xwe, bibn bazirgan can zarokn aristaniya rojhilat! L wan nikar v kar bigemar bighnin daw. Bi sedan zarokn roj, xwe diewitandin dibn xelekek ji agir li dora roja rojhilat. Pit roja re (15 Sibat) herkes li ser piyan b. Her yek li cih xwe tol ji rrean distand. W ax, wate sal 1999-meha Nsan, em li Zap bn. W dem biryara alakiyn tolhildan hate wergirtin. Ew alak n yekem b ku w di bihar de bihata kirin. Heya hing j ez betar nava er nebibm. Jixwe pa 15 Sibat hrs kna me gihitib astek her bilind. Her yek di dehma xwe de, xwe ji bo titek ku p bikaribe dilsoziya xwe bi Serokatiy re bide nan, amade dikir. Jixwe ji bo min
71

betarbna nava er di v dem de xwed wateyek pir cuda b. Ji hlek ve heya hing ez tevl tu alakiyek nebibm ji hla din ve her tit ku dihat pkann, ji bo tolhildan b. Ji her hl ve tevlbna min a v dem, watedar b. Amadekariyn yekne ya me, ji bo rkirina li ser erebeyek etan b. na ku r w l bihata kirin, di navbera Zap Metna de b. J re t gotin Amediye, Gund Fileha. Ew dever dikete s koeya Zap, Metna Gar de. Herkes ji bo w roj bsebir b. P hevalan ez tevl guruba r nekirim. Wan hna ez n didtim. L ji ber israrkirin gerimbna mn a ji w er re, hevalan tevlbna min a w alakiy pejirand. Zor zorahiyn r alakiy tev li hlek b, tevlbna min a yekem alak di jiyana xwe de, li hlek din b. Baweriya ku hevaln yekney didan min, moral min hn behtir bilind dikir. d her tit ji bo min bib ew roj. Bendewariya roja alakiy roj li ber min dirj dikir. Ber roja alakiy, komcivna me ji hla heval Dijwar ve hat lidarxistin. weya alakiy bi ra du hevalan parastina s hevalan re hat zelal kirin. Her pnc hevalan ji bo ku alak serkeft bi daw bibe, ekn xwe ceribandin. d em amade bn. Ji ber ku na alakiy ji me dr b, pwist b ku em ber w bi end saetan bi r bikevin. Pit amadekariya, em saet ar ber var ji noqta eht Qehreman ku li jr gir Hekkar b, derketin. Mna evndar ku bi ji wan be bie jiwangeha xwe, her gavek min davt, min xwe nz hviya xwe hs dikir. Bi ev re em gihitin nz Gund Filehan ku girday Amediy b, li nz rya ku ji Amediy t w gund, me keifa xwe kir. Heya wir j her tit serkeft derbas dib. Derdor me tev girn bilind b. Ten dolek heb ku ji bo di rewek neba de mirov pa de vegere. Li gor neya ku gihitib dest me, erebe w saet 11 bihata. Ber w bi saetek her yek ji me cih xwe girt. Di jarjul ek me gian de, guleya ku li destpk b, ji n din tevan anstir b. Ji ber ku a p ew dib pnsa ku dest bi
72

xzkirina v ev bike b. Bi c girtin re, rext ek me, di ber mil me de bi c bn. Her yek ji me, bi hiyar tiliya xwe ber bi tetk ve bir. d ber ekan tev li r b. Katjimra bsebiriya me, mna grek bi dv katjimra jiyan ketib j dixwest ku z bimee. Gava wexta diyarkir hat em tev amade bn, l erebe nehat. Em qederek din li wir man. Mixabin bfeyde b. W ev erebe derbas neb. Tev w yek j min hviya xwe qut nedikir. Dema ku erebe nehat, me r girt biqas s saetan bi girek ve hilkiiyan. Pwst b ku kes me li wir nebne, ji bo v yek me ew ev li girek bilind, ku jor r b derbas kir. Me her pnc hevala ku em didu ke bn s xort bn, me ew ev li w gir derbas kir. L ji bo ku kes me nebne, em sibeh heyan saet ar pit nvro li wir man. Di hlek de me bhna xwe vedikir, di hla din de, me li ser alakiy dan sitandin dikir. Heyan pit nvro em li wir man. Gava dema pis avtin hat, me xwe berda nz r, cih ku roja ber em bn de, w ax mna zarok ku li benda roja cejn be li min hatib. Her kliyek dib sal li ber min. Tev ku di er de ehtbn j heye, l keyfxweiya alakiya yekem, tevah tirs guman ji min drxistibn. Dema me cih xwe girt, me dt ku du gundiyn jin li jr me ne. Bhnek di wire derbas b didu yn din j gihitin wan. W gav em tirsiyan ku alak ekere bibe. Ji bo ku gund me nebnin, me xwe veart. Em li benda wan man ku biin, l bel, wan sifre li wir dann dest bi nan xwarin kirin. Gava me dt ku w dereng bimnin ji bo komkirina kerengan hatine vir, du hevaln me n ba wan. Ji ber ku baran bariya b, em ditirsiyan ji bo ku bizanin em ka li k ne, na piyn me dtibin hatibin. L pit demek ji mayna herdu hevalan, vegera wan gundiyan hin titn n gotibn! Armanca me ew b ku em r ereba eteyek ku roleke mezin di er li hember partiy de dileyst, bikin. L tita ku gundiyan gotib, ez di c de beht hitim. Ger w ax krek
73

li min biketa, belk dilopek xwn ji can min nehatiba. W gotina gundiyan ji hlek ken an li ser rikn min, ji hla din ve dest min ku ek hildigirt weke pela dara li ber bay bihje, wisa lerizand. Wan gundiyan ji hevalan pirs bn: -Ma hn ci dikin? Hevalan: -Kar me heye! L em dixwazin bipirsin: ereba mirovek dewlemend di v ry re derbas dibe, ma keng t? -Ereba ku hn qal dikin sibeh derbas bye, l a ku w gavek din derbas bibe, ew j mna w ye. L ne a w zilam ye! Heval: -A k ye? -Ew ereba ku niha derbas bibe, a zarokn bd bav in! Jinek dewlemend wan xwed dike her roj wan dibe mala xwe vedigerne na xwed kirin! Ew ereba ku ev du roj bn em li bende diseknin, ne ya ete b. Dema min ev yek bihst di c de min ji hevaln xwe re got: -Hevalno ba b me doh bi ev li ereb nexist! Ji ber ku ereba wan zarokan j, li gor ku gundiyan gotib, bi ev derbas bye. W gav min xwe mna her mirov biens di v dinyay de hs kir. Ger me w ev r bikira ew zarok tne biban, heya henaseya daw a jiyana xwe, min a wijdan bikianda. Mane em bi xwe ji bo ku zarokn v welat bi aram azad bijn derketin ser iya. Ji bo ku gir nexwe ne be ens nivn peroj j, me ek hilgirtib. Niha j ku ew ait bba, em ketiban i rew? Ew alakiya yekem b di bihar de! Ew alak bi tunebna wan zarokan bi daw biba, min tu car xwe ef nedikir. L pit me zan ew ereba zarokn yetma ye me er nekir ser, min ji hevaln xwe re car din got: -Yekem alakiya di jiyana min de, bi serkeftinek her mezin derbas b!

74

Er! Ew alakiya ku gule t de neteqiya, serkeftina her mezin b di temen min de. W ax tevah gotinn Serokat n di derbar zarokan de, di hizir min de yek bi yek derbas dibn. Di v welat de tita her binirx ehd pa j zarok in ji bo Serokat. Niha j hindik mab ku em wan firite yn btawan bi dest xwe bikjin. Hin ez di nav kyfxwe hizirin de bm, erebe hat. L ev car hevalan ne bi ekan bi ken ad pwaziya wan kir. Gava em ji r dr diketin, her min li pa xwe dinr. Ew r, ew dever bib kaniya coiya min ji w roj n ve. Ne ten ez, her ar hevaln min ji min keyfxwetir bibn. Tev ku min ew zarok nedtin j, l ew heya niha di dil min de cih digirin. Her end ew alak heyf hilandin b j me nekir, l mayna wan zarokan li ser ry v dinyay bi ser xwe tolhildana her mezin b dijm.

Vegotin: Sal Drik

75

SOZ PEYMAN D RYA WAN DE

L her iqas leystikek bi v reng li ser me dileystin, ewqas hrs kna me j li hember wan zde dib me dixwest di demek kurd de wana ji v herm dr bixin.

Ji heyaman bihar, ji mehan Gulan b. Meha daw a bihar. Giya kullkn iya det zozann welat her roja ku derbas dib ber bi ilmisnek ve din, kan rbarn welat j ber bi zuhabn ve.Dawiya bihara sala 2000 an, ji rojan rojeke germ xwe b. Ser sibeh dinya say, asman ji asoyek heyan asoya din tev de n b. Roj ji rojhilat ve trjn xwe li ser xuyangn welat direand, li ser kan rbaran beriqandineke bhempa dida avn me. Ji dr ve deng qebe qeba kewan, ji nz ve j deng k bilbilan tevl deng ireira ku ji herikandina av derdiket, dihat gohn me, hestn me ji xewa hnkayiya ser sibeh hiyar dikir, xwe ad dixist nava diln me. Em bistpnc yekneyn fda li herma Kelatuka, di bin siya kendal hendefan de bi cih bibn. Meha Avrl bi daw bib. Di dawiya her mehek de civnn bi nav civna mehane dihat li dar xistin. ro j, ji bona hevaln ku di yekney de cih xwe digirin kom bibn nirxandina reng rewa jiyana meha Avrl ku derbas bib, dikirin. Rexnedayn rexnekirina v meh tev di w roj de tn kirin jiyan t sererast kirin, kmas qelsiyn tn jiyankirin bihz dikin r rzanek ji n ve didin jiyan.
76

Demek dirj b ku em di civn de bn. Dema me navber da civn, di navber de hin hevaln rvebiriy kom bibn di nav xwe de nqa dikirin. Ji libat tevgern wan dixuya ku rewek neyn dihat jiyan kirin. Bi livn dest ry xwe li der erdngariya Kelatuka gotbj dikirin. Navber deh deqe berdewam kir. Civn ji n ve dest p kir. Pit ku tevah heval ketin cih civn, bala min kiand ku heval Selman tevl civn nebib derketib cihek bilind, bi laserk diaxif. Pit ku hevaln dvan derbas cih xwe bn, heval ku platform berhl dikir bi dengek bilind axif got: -Hevalno! Pmergeyn YNK bi hjmarek zd derdora Keletuka dorp kirin e. Bila her hevalek di bin venra yekneya xwe de kom bibn. Armanca YNK gelek berfireh leystka ku dileyst j gelek qirj b. Dixwest, ji Zel heyan Kan Ceng txe bin venra we. L bel, di van araziyan de cih stratejk tev de di bin venra me de b. Di destpk de me leystka YNK ba fm nekirib ku dixwaze i bike. Dema wan derdora herma ku em l diman dorp kirin, me j tedbrn xwe y er girtib. Nzik du mehan bi v away hat derbas kirin. Pit demek kin me armanca wan fm kirib. Dixwestin ku bi awayek me bixapnin ji v herm dernin. Leystka wan qirj derketib ser ry av. L, ma nizanibn ku v xak bi flbaz, xapandin hileyan nikarin ji me bigirin! Ev xaka ku bi xwna dehan hevala hatiye avdan ji jana kiandibn qeltek t de bibn. Kan rbarn w tev ji strk rondikn avn daykn dilewat b ji bo v yek me weke daykan hembz dikir. Ev der war ehdan avkaniya jiyana me b. Ma hj fm nekiribn ku derketina me y ji van xakan w ne bihsan be heta dilopa xwna me ya daw me y li ber xwe bidana. Tgihitina leystoka wan qirj sivik zde ne zehmet b. Dixwestin hzn me y li van herman tev de li Dola Kok kom bikin di zivistan de r li ser me bikin me tne bikin. L bi serketina van leystokan ewqas ne hsan b.
77

Ji ber v yek j i r rbazn qirj hebn, hem li hember me bi kar diann. Hevaln me yn ku li nava gel, xebatn rxistin dikirin tev de ji aliy wan ve dihatin girtin, binavkirin di cizaret ikenceyan de dihatin derbas kirin. Dsa li iya r ann ser me ryn me y lojstk as dikirin nedihitin ku em pwstiyn xwe pwaz bikin. Dsa, tmn kontra ku her ev rn taciz li ser me dikirin, dixwestin baweriya me biknin me ji v herm derxnin. L her iqas leystikek bi v reng li ser me dileystin, ewqas hrs kna me j li hember wan zde dib me dixwest di demek kurd de wana ji v herm dr bixin. *** Kela rojek ji rojn havna germ b. d iya kullk tev de hik zha bib. Gelek kan rbar ikiya bn. Guleyek, irskek agir an j pereyek e pir bi hsan dib sedema ewitandina w iyay hik, darn ilo maziyan. Jixwe pit her pevn agir bi van araziyan digirt ji ber derfetn tefandin tuneb, ev agir bi rojan berdewam dikir. Yekneya ku ez l dimam y ku heval Selman l dima, ji hev cuda bn. L ji hev j zde ne dr bn. Rojek ji van roj havn y germ, heval Selman hat ba min got: -Ji bona yna peywirek, ez tu hatin erkedar kirin. Min ji bo te j destr girtiye. -Hevaln me yn st, ar pmergeyan dl girtine. Pwste em biin wana bnin v der. -Ba e. Li benda min be heya ku ez eka xwe bigrim bm. -Z were ha. Ez li v der li benda te me. Min bi lez bez eka xwe da mil xwe vegeriyam. Dema ez hatim heval Selman li ber siya znarek mezin rnitib pal dab. Ez m cem w em ber bi cih hevaln st ve meiyan. Li ser verkek teng, ku carna keviyek w bi kendal hendef re, min li pey w dimeiya. Heval Selman di sala 1992 yan de tevl refn ARGK bib.
78

Ji Zagrosan bigirin heyan Amanosan Botan li gelek cih welat grlat kirib. Gelek rojn bi zor zehmet derbas kirib. Gelek hevaln kleka w ehdketibn. Bib ahd gelek qehremant gelek leheng egdan nas kirib. Gelek caran tn bir, gelek caran j xizan hjar dtib. Her wiha gelek caran xaynt nemerd j li wan hatib kirin. L tu car ji op fikra xwe derneketib. Lewra j westandin, bes dtin an j bbawer bn tu caran layq xwe hevaln xwe j neddit. Pit demek kin ku em meiyan heval Selman bi dengek nizim ban min kir; -Heval evger ji te re titek bibjim. -Bje! -Rxistina me dixwaze li dij tmn kontra, tmek taybet ava bike. -Birast? Gelek ba e. Li min meyze kir axaftina xwe berdewam kir. - hevalan min ji bona serbaziya v tm guncaw dtine. Min destpk tu tit negot. L pit du roj derbas bn min biryara xwe da min got ez dikarim bikim. -Heval Selman i pwst b, pit du rojan te biryar da. Ez bma hema min di cih de biryar dabana min bigota ez dikarim bikim. Rken li min meyze kir got: -Min te j pniyar kir hevalan j pejirand. Pit re j biryar hat dayn ku tu bib aligir min. Nizanim tu v yek dipejirin an na? -Pwste du raj nde biryar bidim. Ma, heval Selman mizginiyek ji v xwetir tu dikar ji min re bibj? Ma ez awa napejirnim? Heval Selman dest bi kenek kir. Ez j p re keniyam. Ez gelek kyfxwe bibm. Bi taybet j, bi heval Selman re di nav rxistinek wisa de cih girtin titek gelek cuda b. Me z de soza xwe dab. Me gotib, ger tmek bi v away were avakirin, di her rza ser de y div tm de cih xwe bigirin, ez w bna. Ji xeyn me e hevaln din j pniyar kirib.
79

Ew j hatibn pejirandin. Ew heval j hevaln bi moral di er xwe de xurt bn. Pit em n gel hevaln st me peywira xwe bi cih an, roja din bang li me het hevalan kirin civna tma taybet hat kirin. Wate girngiya v tm ji me re hat gotin. Yek j wan hevaln di tm de cih digirt j j heval ore b. Heval ore bi asl xwe, ji Zaxo b. L hj dema ew zarok b, malbata wan die Rojhilata Kurdistan zarokat xortaniya w li w der derbas dibe. Pit komploya 15 Sibat biryara xwe y tevlbna refn grla dab. Hevalek germ, bi co pero b. Ji hla leker ve j gelek jhat b. Kesek ku demek dirj bi heval ore re mabe, misogere pirsa: -Heval ore! Me tu caran nedt ku tu bmoral bib an j nexwe bikev. Ji heval ore dipirs. Her tim ji bersiva heval ore ji v pirs re amade b. Digot: -Mrovek oreger tu caran bmoral nabe. Ji ber ku heta j t deolojk karker e. Ji ber v j, bdispln bmoral li dervey prensbn oregertiy ye. Ev gotina heval ore ne ten di axaftin de dima. Heta daw li gotina xwe xwed derdiket xwediy xret cesaretek mezin b j. Dsa gelek girday nirxan b. Li ser girdayna nirxan mirov wiha digot; -Girdayna te iqas ji ehdan ji Serokat hebe j, hewce nake tu v yek bigotin bn ziman. Ya girng ew e ku kesn te nas dikin ew v yek bnin ziman. Germbn, cesaret, girdayn moral van hevalan gelek bi rmet b. Nzik s mehin ku me her het hevalan bi hev re derbas kiribn. Gelek caran tn bir, gelek caran j bxew man. L hertim bi br bawer bn. Me bi hevdu re kifn xwe yn li ser dijmin kir me bernama xwe krokiya armanca xwe deran. Kjan yekne w r kjan cih bike tevde me diyar kiribn. Me heyameke din j li d xwe hitib. Heyameke din b ava heyemake n dest p kirib. Heyama payz,
80

xuyanga xem keseran hikim li ser xwezay dikir. Daran peln xwe ji xwe exitandibn li her al reandibn. Ser iyayn bilind bi mij moran bibn. Cihn bilind xwe bi berf xemilandibn. Me xwe berdab nz det. Baran ji det km nedib. Neyn ku me ji hermn din dibihst carna dil me xwe dikir ad dida me, carna j jan keser dixist dil me. Dsa di wan rojan de neyek li ser herma Karox Bot hatib. Pmergeyan r ser hevaln me kirib heval Merwan ehd xistibn. ar hevaln me j ji gelek cihn bedena xwe birndar bbn. Ji ber ku yekneyek bi tevger bn, nikaribn hevaln birndar li gel xwe bihitina. Ji bona wan hevaln birndar, ji gel me ar heval bipeywir kirin ku herin wana bigihijnin cihek bi ewle. Beriya ku hevaln peywirdar derkevin ser r, heval Selman ban min kir got; -Heval evger, bila heval hem li cihek kom bibin. Ez dixwazim hinek agahiyan bidim we. Min tevah hevala li bin siya darek kom kir. Pit heval Selman hat li ser rewa wan her ar heval birndar agahiyan da me, di daw de wiha got; -Em hem j di amadekariyn er de ne. Em hem j dixwazin bi germah moral tevl er bibin. L rewa van hevalan gelek xirabe. Pwste ev heval werin rizgar kirin ji herma er werin drxistin. Heke em wan hevalan bi saxit rizgar bikin, ew kesn ku her bieref birmet w em bin. Pit van axaftinan dema li hevalan mze kir, dt ku heval hem p tesr bne. Ji ber v yek j gelek kfxwe bb. Her hevalek d ji xwe bawer b ku w bikaribe hevalan ji w rewa xirab rizgar bike bikaribe peywirdar v peywir. Heval Selman v rew fmkirib ji nava hevalan bang heval rciwan ore kir. -Bila ev heval bi min re bn, hevaln may j, ku er dest p kir bila bi hevaln din re tevl er bibin. Wan hers hevalan amadekariyn xwe y ser r kirin. Hin titn xwe yn zde j li gel hevaln may dann, heyan
81

vegerin. Ten hinek derman ji bona xwe j tra du rojan xwarin li cem xwe birin. Heval Selman j ji ber ku ent min bik b, hat ba min ent min ji min xwest got; -Bila ent min li gel te be heyan ez vegerim. L bel albm lnsa min di ent min de ye. Ev du salin ku min nedaye dest tu kes. Hvdarim ku tu y wan ba biparz. -Heger te baweriya xwe bi min aniye tu dikar hvdarb ku heyan tu veger ez wan weke avn xwe biparzim. -L heger em hev din nebnin w awa bibe? -Eger me hev d nedt, w dem ez bi hin hevalan re ji te re binim. Heval Selman bi rken li min nihr got: -Heger titek bi min hat, w dem mirovn me li Mexmur hene. Soz bide min ku tu y teslm wan bik. Ez ji nika ve di cih xwe de ceniqm. Tu caran titek bi v away nehatib bra min ne j min dixwest were bra min. Min bersiveke hestiyar da Selman, l min nikarib li ry w mze bikira. -Na heval Selman, na! Ez axaftinn wisa navm -Div ku tu li bena w b j. Di er de her tit dibe. berdewam kir; -Tu y soza pkanna titn ku min got bid? -Ji ber ku er e dibe ku her tit bibe ez soz didim. Rheval Selman bi van gotinn min gelek kfxwe bb. L heyan min bersiva w da, gelek zehmet kiand. Di demn wisa de mirov gelek bihestiyar nzk hev din dibe. Mirov w hz di xwe de nabne ku ser xwe rake li ry heval xwe mze bike. Pit ku min soz dab w, hik dest min girt me xatir ji hev xwest. Ber xwe da min wiha got; -Baweriya min w her tim ji te hebe. Hn j ba li xwe binrin Pit ew n bi end rojan er dest p kirib. Di pngava yekemn de, narincoka heval Berxwedan di dest w teqiya b ehd ketib. Yn ku karibin li ser bingehek rast wate
82

bidin ehadeta hevaln xwe, ew kes her tim ji wan hevalan w hz bigire. Her iqas pereyek dil me j bi xwe re dibirin, hza serkeftin ew bi xwe bn Erdngar bi tevah di wnera me de b. Pit end rojan min bi laserk bi wan re axif. Di demek kin de w bighitana me. Roja ku hatin ez li Qendl li gira her bilind bm min muhabere dikir. Du hevalan neya hatina heval Selman wan hevaln din ji min re an bn. W ev em bi hev din re biyana alakiy. Dema ez gihitim cem wan li ser okan rnitibn plansaziya alakiy dikirin. Ez bi diz m pit heval Selman min dest xwe dan ser avn w, l di cih de w ez nas kirim. Bi dtina hev em gelek kfxwe bbn. Li min mze kir got; -Ba b ku tu hat. Ji bona ku em bi hevd re biin alakiy min agah daye hevala. Pit me rew hewal hev din pirs kir, ji bona amadekariya alakiy ez ji gel wan m cem heval ore. Em bstar heval bi hev din re biyana alakiy. Heval ore cih xwe di nava her e hevaln ku di koma r de bn, cih xwe digirt. Serdar koma r heval Birsk Rdar bn. Heval Serdar j, di nava koma taqwiy de cih digirt ew j ji e kesan pk dihatin. Ev herdu kom w bi hev re bina cih alakiy. Min j cih xwe di nava duwanzdeh hevaln may ku di koma parastin de bn digirt. Me y saet hetnv var biketana r. Kf morala hevalan di cih de bn. Pit em ketine r demeke kin meiyan heval Selman ji rza xwe derket, hat gel min wiha got; -Div tu w sengera ku li hember te ye bi lez btesr bik. Ji ber ku eka min BKC b, pwst b ku min w senger btesr bikira. Em nzk sirt iy bn. Dinya tar bib. Heval bi hiyar dimeiyan. Diviya ku em ji hev qut nebna. Koma r teqwiy j w berwar biya ser hedefa xwe em j sirt sirt biyana. Tu asteng li piya me derneket bi v away
83

me cih xwe di sengeran de girt. Me dixwest ku bi hevaln din re bi laserk biaxifin. L bel bersiva laserk nedihat dayn. Em hem di nava ayek mezin de bn, ka ima heval bersiva laserk nedidan? Gelo laserka wan xirabib? Gelo nobedar dijmin wan dl girtine an jNa, ger wan bidtina w deng teqna ekan bihata w er dest p bikira. i qewim b kes nizanib. Nzk arkek bi v away derbas b. Ji nikve ji cih ku ew l diman deng teqna ekan hat. Rheval Birsk nobedar kutib btesr kirib. Nobedar duyemn j li heval Rdar xistib heval Rdar eht ketib. Li w der tevlheviyek derketib. ar heval j birndar bibn. Rheval Selman ji bo ku wana xilas bike die, l pmerge narncokn dest xwe davjin ser wan nahlin. Narncokek bbext di navbera heval Selman ore de diteqe herdu heval j tevl karwan ehdan dibin. Di w qeyrana pevn de her hevalek ban li hevaln din kiriye ku bizanibin k sax maye k birndar k tevl strkn asmanan bne. ar heval ten xwe xilas dikin hevaln birndar bi xwe re tnin. Destpk pmerge sengera xwe berdidin diin. L pitre dsa vedigerin nahlin ku hevaln eht ketine ji aliy hevaln din ve werin veartin. Em hem di bin gulebaran de mabn. Tu axaftin di laserkan de nedib. Em di parastina hevalan de bn. Hevalan ji me re gotibn, pa ve vegerin. L tu kes ji me nizanib ku heval eht ketine an j birndar henin-tunenin. Em hem di nav bhedaniyek bpnase de bn. Nema axaftin ji me dib. d me dare nekir n cih ku me biryar da b li benda hevalan sekinn. Hevalek xort hevalek bayan bi birndar bi xwe re an b. Heval Zinar ji me re got ku ar heval ehdin ar j birndar in. Div ku em bi lez biin wan ji w der bnin. Min j ji bona parastina xwe peywirdar kirin. L hna j di derheq heval Selman ore de tu agah negihitib me. Ez m cem heval Zinar rewa wan hevalan pirs. Heval Zinar sekin li min nihrt. Di avn
84

w de xemgniyek xuya dikir. Nedixwest bersiva min bide avn xwe ji min direvand. Kliyek meiya ji min dr ket. Di nava min de dudiliyek heb. Di aliyek de min dixwest ku bersiv bigirim, di aliyek de j tirsek di nava min de heb ku nedihit ez bi rast j bersiv bigirim. Hestn gelek cuda di nava min de heb ger bi germahiyek dikelijiya, carna j wek cemed girtibe sar matmay dima. Dsa j li hember hem tevlheviyn hestn xwe ji nik ve li pey heval Zinar ketim, mil w girt j pirsm; -Heval Selman li ku der ye? Te bersiva min neda! Di w keliy de ji avn w y sor il de rondik bariyan bi kelagir; -Heval Selman, Birsk, ore Rdar tevde tevl karwan ehdan bn, bn strk n asmanan. Cenazey wan j tu derfet tuneb ku em verin. Dijmin hedan neda me ku em wan li wir nehlin. Di w kliy de hem rojn min jiyan kir li ber avn min derbas bn, ew hevaltiya ku min bi wan hevalan re jiyan kirib hem di nava min de opek ji agir dihit derbas dib. Dmenn curbecur yn wan hevalan; kliyn me y bi kf, hrs, kn bi heyecan di carek de di awneya jiyana min de xuya bn. Tu gotin peyv nikaribn w kliy pnase bikirana. Min bawernedikir ku ew niha jiyan nakin. Ji min re ew wek nemiran bn. Guhn min deng guleyan nedibihst. Lewra rast carna gelek tal be j, rastiye. Ew eht ketibn. d hebna wan di dil me de w bijiya. Germahiya wan w her tim di rih giyana me de bihata hs kirin. Min tu car wan hevalan ji br nekir ne mimkune ku mirov ji br bikim j. Ew giyana rih me, hza jiyana me nin. Tu car axaftinn Heval Selman ku di hem jiyana min de ji min re bye wek fermanek, ji br ramana min derneket. Wek doh ew deng w y ku soz ji min girtib di gohn min de ye. L w nizanib ku wneyn w dabn min, min di dil xwe de neqiandiye. Gelek hevalan wan wneyn heval Selman
85

ji min dixwestin, l bel fermana w her tim di bra min de b min wan wneyan diparast ku derfetek malbata heval Selman bibnim w ferman bi cih bnim digeriyam. Her tim v ferman pkann, ji bo min dib giraniyek mezin. Daxwaziya min ya yekem pk anna w ferman b. Bi sebrek mezin bi hviyek xurt li benda derfet ensek bm. Carek, di 27 Mijdar de, di salvegera damezrandina partiy de, em hem di nav tevgereke bi heyecan co de bn. Amadekariyn prozkirina v roj di her cih de pk dihat. Ji bo v roja birmet moral hatib amadekirin. Ji Mexmr gelek mvann me hatibn. Mirovek ku temen xwe mezin hate gel min, silav da rnit. Di w kliy de min germahiyek li hember v mirov hs kir. L bel, ji min re wisa hat ku ev germah, wek germahiyek heskirina gerla ji gel xwe mirovan dihat. Bi rast j gel ji bo gerla xwed wateyek cuda b. Hem zor zehmet, jann ku dikiandin avkaniya xwe ji gel digirt. Ew ji bo me avkaniya jiyan ne. Er, ev mirov ku hatib gel min, nedihat bra min ku xizm heval Selman be. Dema ku w ji min re got; -Min ji gelek hevalan wney ehd Selman xwest, l bel hem hevalan ji min re got ku tu tim li gel w may. Dest min girt rondik ji avan bariyan; -Wneyek w hebe, ji te lava dikim tu bid min. Min fmkir ku ev misogere ku xizm heval Selman e. Nema tu gotin ji lv devn min derdiket. Ketibm bin bandora brannn xwe y bi heval Selman re. Dsa dil min tije xem keser bibn. Hesreta wan hevalan dsa dil min kizirand. Ji avn min rondik bgumana min bar. Er, kliya fermana heval Selman bi cih bnim hatib. Di aliyk de heyecana pkanna w peywira girng, di aliyek de j hesret heskirina wan hevalan re guvatina dil min, min kelegir kirib.

86

Min bi peyvn keleger ku ji qirika min qut qut derdiketin, bersiva w da; -Er, rast e. Wneyn heval Selman bi min re hene hin titn din j hene ku ez bidim malbata w. Min albm lnsa heval Selman derxist; -Beriya heval Selman ehd bikeve van dab min ku ez bigihijnim malbata w. Ev ji bo min gelek girng b. Soza min baweriya heval Selman ku ez v soz bmin cih, ji bo min fermaneke gelek girng b. Niha v ferman bi cih ann ji bo min kliyek drok ye. Pitre min emanetn heval Selman dirj kir. Soza min ya duyemn, fermana min ya jiyan y duyemn ma b. Ew j her tim bi rih opa wan hevalan re jiyan kirin.

Vegotin: evger Span

87

HVYA D XAKA MR DE
Derdor bi git det b, heya ku iyana dtina avn te hebin, w tu erd rast bgiya bibne. Ji dr ve epoln germ weke av xuya dikir, rewrewk dibin hmana welatek biyan y ji rastiya me dr nenas e.

Ev b demeke kurt e ku di xew ve ye, lewra bi dudil ji xew xwe dikand. L bhle b; ji sedema germ kelman avn w xew nedidtin. L dsa j pwste ji hnikiya sibeh sd wergire. Dema her xwe ya li v wargeh, dema sibeh ye, jiyan bi awayek teze rep dest p dike, l dv end katjimran, her tit t guhertin, d roja havn a germ zer, desthilatiya xwe ya estem li ser cihan rdixe. Her tit zer dibe, xaka zer ewit, ezman zer kevirn zer, bay germ y weke ku ji dozx hilt bi xwe re j ax gemar li ser ry mirovan dixe xwe berdide hinav melakan. Wek her car, ku karek girng hebe, ew z ji xew radibin, by ku xwe dereng bixin, her tit xwe amade dikin ber xwe didin cih kar byeran. Xebata wan w ro gelek zor be; ro roja hilbijartina ne, her kes dilibit, l bel n her zde ku b rawestandin digerin, ekba wan ya MEDYA b. Pit 25 salan ji kar li ser pita ketan, di sepeta deryayn cihan de ketevan kirin, hem welatn cihan dtin, l weke law deryayan hatib, bi epoln har re r veqetandib. L di dawiy de bryar da ku xalek li ser
88

rokn ketvaniy dayne li ser cihana bilind bibe ervan rojnemevan. Pit birndar xebata end salan di hembza iyayn bilind de, xatir xwe ji wan lat eman xwest. Niha j bye rheval yek ji endamn HPtv y pr. Jiyana bajar Stenbol gelek rihet b xem b, l jiyana w, pit ku di encama qezayek de b nv nsan, d di valatiyek de di dihat. Gelek bik b, l tovn lgerna arzuyn azadiy watedariya jiyaneke rast, di raman giyan w de hatib andin. d jiyana rihet delal, hviyn w trnadikirin, lewra oxiriya xwe ji bajar mezin xwest berbi jiyaneke biwate ve gavn destpk avtin. Dema n hat v xebat, erm dikir ku bi v kar rabe, l niha... Ew ji v der v kar re ne amadeb, hviyn w cudabn, tola destana jiyan her tim di hindir w de weke agir volqan dikeliya. Qrniya wan dihat, arkar dixwastin, teqemeniya wan nemab, l r dr e titek bi dest w nedihat; ten bjeya Tol di mejiy w de ldida. L her tit di nv de ma, w j ji wan xakan ko kir xwe li v der dt. Niha j, ketvan, kea bik lger Tol bne endam yek saziy, armanca wan yek b hviya wan j pir mezin b. Ji dh de amadekariyn bi rkpk dikirin, w niha j di qada kiryar de xebata xwe pk bnin. Pwste ro bernameyek li ser hilbijartinan bikin. Derfetn wan gelek bisnor km bn; l di vir de tu end kar xwe hez bik, w serkeftinn birmet mezin bi dest bixn. Mirovn me dema ku tn hember amra wnegirtin (kamera) dikevin reweke cuda, d ji xiroy nikarin bipeyvin, dev wan li ber hev dikeve, xweydan di bin lingn wan ve davje, l dsa j ekba MDE ya w bernama xwe bikine. Ew tax bi tax, kolan bi kolan digeriyan. Roj gelek germ b, chan disincir, dest min ji xweydan nikaribn kamera bigirta, ser me ji germa ve gj dib, l tu maf me y gil gazinc kirin tuneb; ji xwe ma em gazincn k, ji k re bikine?

89

Her der qerbalix b, l dema ku xebatkar karmendn berpirsiyarn hilbijartinan, em didtin, weke her car, yekser qrdikirin: -Bi lez, r ji bo hevaln apemeniy vekin. Di van rewan de, rola amra wneyan gelek girng e, tew tu der li paya w girt namnin, her kes xwe nzik te dikin. Hilbijartin hn berdewam dikirin, her kes ji xwe dipirs gelo w kjan berendama, biserbikeve?, l ev yeka ji bo me tu girngiya xwe tuneb. Pit bhdana nvro heval Hawar (y ketvan) ji me qetiya, bo ku hinek agahiyn raz yn girng bi dest xwe bixe. L ber ku bie wiha got: -Hn li v der bimnin, da ku ez vegerim, hn dikarin bhna xwe vebikin. Heval Hawar, dizanib ku em gelek westiyane, lewra xwest bi ten w kar pk bne. -Bae heval Hawar! Em li hviya te ne. Me dixwast ku ji bin rehma v roja germ birevin, d iyana me li ber v germahiy nemab, ji ber ku bmariyn me yn giran hebn, lewra pwst b em xwe biparzin, l bel awa li k der? Hevala Amle (lgera watedariy) ji min re got: -Ka em biin seyrangeha zarokan. Bi matmay min got: -Seyrangeh!! end ev b nzik 10 meha ne ku em bi hev re li wargeh xebata Medya y dikin, l dsa j ez bi qas hevala Amle, hem cihn wargeh nasnakim. -Ew seyrangeha zarokan li k der ye? -Ma tu nas nak?!... Ne gelek dr e, em li w der li benda heval Hewar bisekinin. Bi ber ve w cih de bi rketin. L, i seyrangeh, i meyrangeh! ihal? Cih lstikn zarokan, bacan sot andine! Ji xwe zarok bi i away nikarin nz seyrangeha (yan baxe) xwe bibin, qr qja baxevan li benda wan e. Dema ku xebatkar seyrangeh, enteyn re y baldar li ser
90

pita me dt, yekser em naskirin bi ryek ad, bixrhatina me kir. Bi rast j ev seyrangeh li gor cihn dtir, weke bihet b. Bay hunik li ser me de hilat, bihna me fereh kir, v rew dsan jiyana iy an bra me, ku em bdaxwaza vna xwe j dr ketine. end ku em ji bo vegera iyan pniyaran dikin j, l bel heta niha, ji ber gelek sedeman, tu pniyaz nehatine pejrandin. Ten ji me re brannn w jiyana rengala ma ne. Em ji xwe re car- car bi hesret qala jiyana hevaln xwe n di iy de dikin. -d van dmenn zer ziwa avn min bzar dikin. Min bra dmenn rengn kir ye. -Welah! Tu i j bik, te ew dmena ne, careke din nedtin! Di nav bexe de, hewzek av heb. Ev b demeke dirje ku me aveke mezin nedt ye, lewra em bi dilad nz hewz av bn. Hewiz 2 mitran bilind b, bi pldemkan mirov die ser qeraxn w. Derdor bi git det b, heya ku iyana dtina avn te hebin, w tu erd rast bgiya bibn. Ji dr ve epoln germ weke av xuya dikir, rewrewk dibin hmana welatek biyan y ji rastiya me dr nenas e. d ji vir p ve xakngara bilind bidawbna zincra qereox diqede, ev yeka j, li ser derniya mirovan bandorn biyan aqurt diafirand. Di v chana sincir de di nava van dmenn ziwa req de, ancax mirov r li p herkandina bbend ya kaniyn brannan vek. end ku rpeln xembar melul t de hebin j, l dsa ji v dozexa y batir e. Bi destn xwe, av dipeland, ilpe-ilpa ava pldar, em rbarn iyan ann bra min. -end xwe e ku mirov niha li kenarn Avan be! B y ku hevala Amle li min binre, bersva min da: -Ava Lolan ji hem avan xwetir e, bi taybet j van deman. -Ya?

91

Dema ku qala Lolan kir, bi hesret, ew gotina ji dev derket, diyar b ku hevala Amle gelek ji wan cihan hezdike br dike. -Li v der agir bi erd dikeve, niha li ser girn bilind j berf heye. -Ez ji berf hez nakim! Matmay mam, min dixwest sedema nehezkirina hevala Amle ji berf re bizanibim. L, bi ddiliyek ketim... Lewra min gotinn xwe bxwestek daqoltandin, xwe bi lstina bi av mijul kir. Pit end klan ji bdengiy, hevala Amle ser xwe kmek rakir li asoyn zer mze kir. Min dt ku du rundik ji avn w diherikin xwar. Min ferq kir ku pwste mijara me b ghartin: -Te bernama xwe ya li ser zarokan hn neqedand ye? Te awa kir? L weke ku tew deng min ney, ne bersv da, ne j avn xwe ji lnrna asoyan qerand, v yek j, ht ku dsa ez xwe berdim hundir ar xwe. Hevala Amle di deryayn xeyaln xwe de ketvan dikir, la w li ser kenar hewz b, l ew bi hest hizrn xwe li cihek dr- dr b. Rondikn germ ji avn w dihatin xwar, v rewa xembar ez j, xemgn bzar kirim. -Heval Amle! Ka em biin avahiya ehrevaniy. Ka em mze bikin ku ima heval Hawar heya niha nevegeriya gel me? Hevala Amle li demjimra xwe mze kir got: -Lezneke, hn wext nehat ye! -Kfa min ji v der re nehat, niy gundan tne bra min. -Bibrne Heval Can! Gotina berf bi xwe re heval Nesm an bra min. Ji bo w ez kmek mijul bm.... -Tu behsa ew heval ku carek di kovar de te li ser nivsandi b dik ye ? Bi kesereke bijan re got: -Rast e, rast!
92

-Ma i peywendiya berf bi branna heval Nesm re heye? Hevala Amle, b ku dest xwe ji av derbixne, by ku avn xwe ji aso y bheyam biqerne, dest bi vegotina byer kir: -Min ji heval Nesm gelek hezdikir, ez di nav refn gerla de n bm, ew j mamostey min b. Nesm hevalek zana rewenbr b, her tim bi min re diket dan standin, alkariyn mezin bi min re dikir. Zivistana sala 2000an yekneyn me nzik hev bn. Her ku derfet bi dest min diket, ez dim serldana heval Nesm w j di v yek de qusur nedikir. Hevala Amle, bi kenek melul, behs heval Nesm dikir: Min j re digot; -Heval Nesm! Rojek w em herd j bibin d serlekern mezin, di hembza iyayn Munzur de em wargehn xwe bikin. Jixwe tu ji bo karn serbaz nab, l bel ez serbazeke mezin zrekim; w yekneya min er alakiyan bike yekniya te j karn brdoz rewenbrt bik ye! Her tim di navbera gotinn xwe de, henaseke bikeser berdida, ev j dib hman ku ev branina gelek bi keder e. Ez bdeng mabm, weke agirtek ku li hokar xwe guhdar dike li min hatib. -W sal berf gelek bariya b, sir seqem desthilatdariya xwe li ser chana iyayn bilind feriandib. Di wan rewan, rojek bibaran ba y sar de, carek ez m serldana heval Nesm. Ji serma re ez dilerziyam, ser min il b, dema ku heval Nesm ev rewa min ya epreze dt, bi min keniya. -ima tu diken? Tu qerf xwe bi min dik? A? Heval Nesm wiha bersv da: Ma i ji te re? Ez bi ken xwe azadim! Ha

93

Pit ku me xebata xwe qedand, di w sermay de em vegeriyan yekneyn xwe. Pit ku em sed mitr ji yekneyn wan dr ketin, ji pit ve dengek hat : Heval Amle! Ka raweste...Amle... Dema min li pa xwe mze kir, heval Nesm li py me dihat gaz me dikir. -i b heval Nesm? ez hd-hd ber v de m. V km bide ser xwe, ji bo tu nexwe nekev, bo ku Nesm bi te neken! Roja n ez bm gel we. -Spas... Ez li hviya teme... Ji br neke, temam. Hevala Amle desmala xwe derxist rondikn xwe paqij kirin gotinn xwe berdewam kirin. Bhedar li benda roja n bm, wan rojan berf bbhdan dibariya, hem r hatibn girtin, cih- cih autn berf diketin. L min dizanib ku heval Nesm w wer serdana me. Rojgar giran dibriya heval Nesm diyar nedikir. Ez ji nehatina w gelek bzar bixem bm, roja n ber bi daw ve dixiya, tar kete chan heval Nesm nehat. Lewra min bryar da ku ez sib biim serdana yekneya rewenbran. L min nezanib ku feleka bbext i ji min re di buxka xwe de veart ye. Berfa pild li qurbanek digeriya, hem waz rkn curbecur dixiste rol, bo ku candran di hembza xwe ya sar de bhenase bike, her sal ew b destur dikeve welat me, jiyan diqerisne, cihana lewaz aqurt dixe bin desthilata xwe ya estem brehm. Geh bi narincokn sp, geh j bi ewtandina la candran geh j bi ren xezebn autn ejderhay rn xwe brawestandin dibir ser mirovn ku xwe spartine hembza iyayn xwe. L ev berfa dr jiyan azne estem dike. L gelo! V car k hatiye hilbijartin, bo ku bibe qurbana xwezaya pr? K ye? L sibeh, serlekera min destur neda min, ez ji v helwest gelek tengezar bm, min sedema v yek j fm nekir. Di rvebiriy de, hevalan bi ziman Alman bi hev re li ser titek diaxifiyan, weke ku li ser titek bi min re
94

tkildar e dipeyvan, ji min re wiha dihat. Min hsdikir ku titek ji min vedirin, l i ye , ne diyar e. Min hem hs hiyariyn xwe da ser gotin bizavn lv ry wan. Belk titek ji wan fm bikim. Di nava gotinn wan yn bi Alman de, gotineke Kurd ji dev hevalek emit, yekser weke birusk li mej can min xist, dev min berhev ket, min dixwast qr bikim, bigrm, l ziman min hatib girdan, la min dilerizya, carek bi hem hemd xwe min qr kir...! Heval matmay man pirsiyan: -i b?...Hevala Amle... ima tu qr dik? Aram be heval...Xr e te? Min nedizanib i bjim! Ji ber ku titek berav zelal ji bo gumann min tunebn, her wiha j giriy di qirika min de r li piya axaftin digirt. Hevalan ez birim odax, li w der hevalek bi dilpakiya xwe hate gel min , ji bo li ber dil min de, min bdeng bike, kerba min km bike. W haval nizanib ku, ten gumann min hene, ji bil w gotin titek zelal ez li ser tu byer nizanim. -Hevala Amle! Em hem li ser v r ne, yan tu kes ji v zagona herdem rizgar nab... Braninn wan w her tim bi anaz di br ramann me de bijn. Min nizanib ku ima va hevala li ser van titan bi min re vedibje. L firmsk ji avn min dibariyan. iyana axaftin bi min re nemab, bjeyn min ketibn breke kr dr... -Ne tu ten ji heval Nesm hez dik. Em hem ji rhevaln xwe y ore hezdikin. Xweza rehm li tu kes nake. Heval Nesm j dh b qurbana autn berf. Di mejiy min de wek ku birusk ldidan, min nikarib v agahiy rabikim. Yekser ji ser hin xwe m. Wexta hevala Amle, gte v xal, ku bi awayek xembar, ev byera vedigot., min d iyan nekir ku firmskn avn xwe bisekinim. Dil min b pizoteke ji agir, di la min de weke pln ceyran ldidan. Asoyn ziwa j bi
95

me re ketin xemgniy. Cihana sincir ketib bdengyeke goristan, bay germ, dengek weke awazn biloreke xemgn bi ser giyan me de dihat. d derniya min ev atmosfera xembar nikarib jiyan bike. Min heval Nesm pir li nz xwe dt, end ku min ten wneya w dtib, l dsa j min gelek j hezkir. L ax hezar ax ku giyan Nesm bi azad li ser lotkn iyay me hlan dike. Min dixwast ku d hevala Amle li ser v byer ne axif; l weke ku ew j ji zde ve li kesek weke min digeriya, ji bo dil xwe bi axaftin rehet bike, lewra w vegotina xwe berdewam kir: -Min nikarib bawerbikira ku berfa bbext pild, giyan heval min j girtye. Na! Na ez bawer nakim ... Heval Nesm soz da min ku w wer seredana min, kom w li gel mine, ku ji bo kom mab j w wer ye vir; ew tu car soza xwe li erd nade, misogerim ku w wer! W evqas sal di zindanan de li ber xwe da, bryara xwe neknand, ez w ba nas dikim, bi asan nabe qurbana berf..Na! end rojan li ser hev ez digiriyam, bi tu kes re nediaxifiyam, ji tevah jiyan qut bibm. ima!? ima ev feleka bbext, her tim kesn ku em ji wan hez dikin jiyana wan kurt dike? ima? Ew li vir e, rast e li vir e! Li ser girek bilind, gora heval Nesm kiribn, ew bi aram di hembza dayka xwe de xew dikir, li dora gora w berf heliyab, gha n n bib. Ah...Heval min d dema kobertiy bidaw b, geryana w li v der xala kutahiy dan b, d can ciwan ji lstikgehn zarokatiy xwe, ji pirtk pnsn xwe, ji ken xwe y rind qutbye. Li sere w gir hewa pir sar b, l la min weke agir bib, ax heval Nesm! ima tu y?... Gelek z b, te gelek lezgn ji dwana rokn me y v jiyan derket, te hem helbestn me di nv de ht, l tu by gula serensa destan helbestn rhevaln xwe. Tu gelek azar di krahiya dil me de afirand... ima heval me, ima?

96

Min heya niha nizanib ku dil hevala min bik evqas kl, azar xemgn radike. Ev kea ciwan di krahiya giyan xwe de brndar e, bi e jan e. -Tu dizan hevala Amle? Ku tu caran jiyan ranaweste, her tim diherike, bi yeksan hem kes di dawde dixe nava lstikn xwe yn curbecur. Niha em j, di rza xwe de sekinne. Jiyan ev e. L tit her binirx anaz ew e ku mirov di v jiyana kurt de, bi vn pvann bilind bij, mirov brpo (maske) bij, tu car ji nerastiyan re nebje er her tim ew kesn ku cihek wan mezin di jiyana me de hey, bibrbnin, arez awatn wan bicih bnin. Bawerim ku niha heval Nesm di gora xwe de aram dilniya ye!! Ber ku heval Hewar wer, me avn xwe ji ilahiya firmskan pak kirin, l firmskn dil me weke lehiyan dikeliya. Pit ku heval Hewar hat, em dsa vegeriyan xebata xwe ya ji bo bernameya telvizyon li ser hilbijartinan. Ew roja bi awayek lezgn dibriya, bername j, ber bi daw ve di. -Hn amadene? -Bel, kamera amade ye. -Hevala Amle! Tu amade y? -Bel, amade me. -Niha dest p bikin. Tiliya xwe da ser dugma vekirin, dmen komn dengdanvana (ku ji bo tkevin kamera y her bizav libat dikirin; yek ji wan piskek bik xistib dest xwe, bo ku bala me bikne ser xwe!) bi waz Total girtin, hd hd ber kamera bir ser hevala Amle; -Tameevann hja, niha li wargeha me, ji bo hilbijartina serok endamn danigeha saziya arevaniy, hilbijartin demokratk di nava gel de bi kfxwe diladiyke mezin de bi rve die. Niha j em.... var kar me bi daw b, em vegeriyan saziya apemeniy, hz di me de nemab, gelek mand bibn. Di

97

avahiya saziy de, heval Mahr Mmarci li benda min sekin b, -Heval CAN! Mizginiyeke min ji bo te heye, w gelek li ber dil te a be. Min yekser ramana xwe xist tevger ji bo ku ez v mizgn tderxim, l hewldann min bakam bn. -Ka mizgn ji min re bibje... Bi lez, de ka bje. -Pniyara te hat pejirandin, xwe amade bike, ji bo yna iya yan.. - H ! Bij, bij, vaya demhat ku ez vegerm bihuta xwe ya proz... Heval Amle, heval Hewar hem hevaln dtir, ji qutbna me ji hev gelek xemgn bn l banga iyan bi hilmn bay bakr, ji min re nameyn n tne. d bi xatir te ey chana zer sincir, bixatir xaka zer bay germ, bi xatir zarokn pxwas avkujul, bi xatir xewnn dtina iyayan. Merheba xaka proz, merheba, gelo i li benda min e? Nediyar e! K dizan ku li bilindahiya iyay Zaxros, Gir Mros, kom dijminan di ember de, li benda me ne, bi niyaza rbiriya me bikin hviyn me bi fiekn xwe n neyar vala derxin; l me waz li hviyn xwe nehann dsa j me dest bi risandina rokek n kir .....

Polat Can

98

SERWENA KU NV DE MA
Katjimr bib yazdeh. Strk li asmanan diirsiyan. H hyv derneketib. Bhedaniya koma gerla zdetir dib.

Barann b navber yn meha adar a sala 94, niya asman heta niya avan tevah niyan dl girtib bi dilopn xwe Avan diherike, ji ber apebaran bor har bye, di reng heriy de, bi awayek t dn diherike. Di stra qir-by de bi parastineke rikoker a niya xwe, dibe nroniya roka iyay qaf diherike. Hem li nav hem j, li devrey heyam drok, bi derbyneke hmin sekan gava ku digihje basya, bi parvekirina niya xwe ve diherike. Li navna det ev herdu em, xeteke n a yekby ye. Par dibe, rast dibe, nahiya xwe ji mirov, lawir, giya kullkn det ve vedibje, nan dide ldixe, die newarn din. Die wan axn ku qet naibe cih l diz. Di nav yekneya tevgermend a herma Zagros ku li ikr di wargehiya zivistan de b, kar barek bi ponijn heb. Yekneya ku pergalkirina bihar w biya herma Oramar, niqta ikr ya ku ber keviya avan b, bi xemgniy re tkilhev bi abn li pey xwe dihlit. Di nava heftiyek de amadekar bi hendazet lezgniyeke mezin pk hatin. Beriya ku bigihjin Oramar, li niqta Kaniya Ga ev der ar-pnc katjimr ji niqta ikr dr b. Derbas amadekariya cuda bn. Di ketina nav herma Oramar da ku alakiyek li
99

dar bixin, ketin nav hewldana amadekariya. W rya navbera Gever Qerekola Oramar qut bikirana li dijmin bixistana. Bi v away herma ku ji boy eyalet girngiyek xwe y stratejk heb, ji bo vekirin w gava yekemn bihata evtin. Ji ber v yek pwst b ku amadekar ba bihatana kirin. Yekneya gerla ji du taqimn xort her taqimek s mange taqimek bayan- ev ji du mange tekl b hjmara xwe star gerla b. Gava ku yekne li Kaniya Ga b, talmata koordna eyalet hat, da ku ji hivdeh sitiyan, e heb vegerin yn may j bi bim mangeyek xwe bi rkpk bikin. Ji ber v talmata ji nika ve, yekne xwe pergal kir ber bi Oramar ve kete r. Di navbera Gundn Kah uk Bir de bihurn, li Avan xistin bi tikan Lat Koh berdan Gund Zr ku ar aliyn v gund tev gir in- trjn daw yn tava var xwe berdab ser girn gund. Hindik mab tar bikeve. Ev gund bdeng vala, ji ber cerdevaniy nepejirandibn kober bibn, darn hil gzan ji ber bxwedtiy qels mabn. L hj bedewiya xwe diparastin. Yekneya gerla li ber keviya bexeyan mange mange cih girt ji bo bhnvedan navber dan. Xwearina xwe xwarin. Gund Zr li w herm gund her rn xweik b. Nzk 40 maln gund hebn. Di gund de yekemn tita beravn mirov diket, dr bn. Ev dr hundir wan ikeft, dervey wan j bi kevirn mezin, l bi awayek rkpk hatibn avakirin. Ji demek nzk nde j bi rengek mizgeft hatib bi kar ann. Dsa temam xaniyn Gund Zr mna v newar perestje ku bi reng mizgeft dihate bikartann, bi kevirn mezin argoe hatibn lkirin. S-ar od wan hebn tevah ban ji ax bn. Ji xaniya end hebek hilweiyabn, l yn may mna ku li hember heyam li ber xwe bidin, di cih xwe de ik sekinand bn. Hna j zexim xwuya dikirin. Yekne, li cih navberdayn zde nesekin. Pwst heb ku beriya bibe sehar xwe bigihnin lat, Dola Xirab ku ev der li ska girn sertara Clo b. Dihate w wateya ku 9-10 katjimr bimeiyana. Bi ek barn xwe y
100

giran, xwe li Geliy Xirab xistin. Da ku derkevin gir her bilind. Pit ku bi zehmet derketin gir bilind v neql xwe berdane Gliy Viran. Ji v der re digotin; Dola Xop. Gava ku li Geliy Viran xwe gihandin ser kaniyek, katjimr sis y sehar b. Bhna xwe dan, l qet nesekinn. Matere bdonn av dagirtin, ji Geliy Viran ber bi Clo ve ji end geliyn bik bihrn di dawiya daw de xwe berdan geliyek kr. Serleker taqima yekemn heval ahan, komek ji het kesan amade girtib ba xwe, li dirjahiya girek ku ev der di navbera Gund Zr Qereqola Oramar de b, bi cih bibn dest bi kar kef parastin kiribn. Yn li ciy yekney mabn j mange mange cbic bibn. Du heb nobedar dergetin gir yaser Geliy Viran. Pit re hevaln din ji bo vehesandin derbas rewa razan bn, ji ber ku rwngiyeke dirj zehmet wana gelek westandib. Ten yek heval ranezab, ew j serleker yekiney Qivircix Hesen b. Ji ber pora w gustlok re b, v nav l kiribn. Bejna w ne zde dirj, ne j kin b. Di tevger livandin w de istiyek ber av diket ev yek hizir bi mirov re dikir ku gelek li ser xwe ye. Di nav axaftinn w de tim tim henekn hrbijr peyda bn gava ku ev henekn hrbijr bi dengek zz cid pk dihatin di derbirna w de xet nedihatin xwendin. Ya j tgihtin bi herkes nasp nedib. Ji bo henekn hrbijr zhnek xwed hz pwst b ew v yek di nav her zirf merc zor de pkdian. Carna j van henekan bi rengek yar j bi kar dian. Mirov di nihrtina w de p derdixist ku li ba zhnek xwed hz, dilek qirase bi hedan p re heye. Mirov digot qey ev herdu miftey jiyana bi raz nepen ye j re dibe hz Belk j Er!... Ten ew raneza b, westa b pir bxew b. Ji bo epitandina xewa ku kortika avn w giran dikir, agirek bik pxistib ava ay li ser bi cih kirib. Di dema ferec de li newarek n byn bes b ku dilnerehetiy p bide kirin. Ava ay keliya. Gava ku nobedar li keviya riza
101

baxe xuya kir, ew ji dema nav kulma xwe diavt nav aydan. Beriya ku rabe ser lingn xwe li benda hatina nobedar ma. Lezgniyek li ser rewa nobedar hab, lez bi lez qut qut diaxifiya: -Hinek kes ji mil qereqol ber bi gel ve tn!..Lekern dijminin an hevalin, min p dernexist!.. Qivircix Hesen li xwe da rab ser piy xwe: -Nobedar d l ciy xwe ye an na? -Gava ez bi vir ve hatim ew n di ciy nobet! -Nexwe, niha ciy nobet vala yeDerhal here ciy nobet! Ji mil qereqol vir ve heval naytin! Ev sersor ye? ervann n j, xeletiyn wisa nakin!.. Nobedar bi bazdan vegeriya ciy xwe y ber. L h negihitib ciy nobet b qarewana w: -Heval Hesen leker ketin nav me!... Leker nzik 20 metrey hatibn ba nobedar d, l ji ber awaziy gule l neteqandibn. Serleker yekney Qivircix Hesen di nav mangeyan de di dihat. -Rabin!. Rabin! Bi dest xwe geliy mil Clo nan dida. -Bi jor ve derkevin, lez bikin! Z, z!... Yekne, beriya ku p dihese ka i l qewimiye, hema k ek ent xwe girt, ber bi ciy nan day re beziya. Qivircix Hesen xwe li dawiy hit, li bal serlekerek mangeyek heb. Qivircix Hesen li dora xwe nihr herkes b, pit re ji nedve ji serleker mang pirs: -Ka hevaln sit? We wana iyar kir an na? -Heval, wana kes iyar nekiriye! -Wey xwed qehra xwe li we bike! Ev nehate bra kes!.. avn w sor bibn, kulma xwe ji ber hrsa xwe dihejand. Ber xwe da serleker mang j re got: -end haval bi dil bila werin, em hevala ji nav dijmin derxnin. Qasek n de, heft heb gerla derketin hatin. Di nava wan de ez j, ez j!... Sehnekirin lexistin n.
102

Dema ku ji bo parastin koma gerla xwe berda gel, sit di cih xwe de h razay bn. Dema Qivircix Hesen hem li ser wan, hem j li ser lekeran b, by ku p bihesin dtin ku di nava dorepera dijmin de ne, d wisa li wan hat ku neguncaw b ji nav dijmin derbikevin. Bi cihaza dest pwend bi hevaln d re kir rew ji wan re vegot. W gave j hevaln li jor pwendiya cihaz bi muhabera eyalet re kirin di derbar operasyon de agah dan eyalet. By ku dereng bikeve bersiva eyalet bi rengek talmat hat: -i dibe bila bibe, l div hn Qivircix Hesen ji nav dijmin derxnin. d dn bala hevalan li ser koma ku ji bo alkar b b. Hem kes v pirs ji xwe dipirs w bikaribin dorp biqelinin an na? Tav diqulibiya, re diket s xwe zdetir pan dikirin. Xweza bi hatina var xwe terkeser tentiyek dikir. Ax sar b, her tit di nav sarbn tentiy de sty xwe ditewand. Hem kes li benda ne agahiyan b, ji nika ve parazta cihaz bilind hat: -Demhat! Demhat!... -Heval, gohdar im! -Heval, derketin pir zor e, pir zehmet e! -Bel! -L em bicerbnin!... Beriya ku serleker taqima heval ahan bersiv bide, li dora xwe nr temam avan li sirt b. Dirj kr fikir. Yn hawrdor tev meraq dikirin ka w i derkeve ji dev w. Di jiyana xwe de biryara her zor dabana, l pir zehmet dihat. Pl mandal cihaz kir, di tariya var de roniya cihaz a hen dida ry w, bi dengek nizim got: -Ba e, hate fmkirin! Katjimr derbas bn. Deng ekan her ku di km dibn. Bayek pir sar, ryan mis dida. Katjimr bib neh, koma ku li hember gir mevz girtib di cihaz de bang dikir: -Demhat, demhat! -Gohdar im.
103

-Heval heya katjimr yazdan xwe bigihnin me, em diin, jr re j bibjin bila xwe bigihnin me. -Ba e, hevaln din? -Operasyon pir berfireh e, pwste beriya sibeh em xwe bigihnin cihek stratejk. Serleker taqima heval ahan, ji yn jr re got, pln cihaz l ber qedandin b her du aliyan de idand. -Hate fmkirin? Pit re end hep pirs li ser hev rz kir. L bel ji hla din ten deng perazt hat. end car dubare kir, l hewldana w bbersiv ma. Pwendiya cihaz bi yn jr re qut bib. Katjimr dehnv b, hevalan girte ba xwe aliy din. Koma alkariy h j nehatib. Katjimr bib yazdeh. Strk li asmana diirsiyan. H heyv derneketib. Bhedaniya koma gerla zdetir dib. Heval ahan xwest ku careke din pwend deyn, l heval Dilovan bersiveke neyn day: -Pl qediya ye! -Her du cihaz j pl xwe qediyane? Ba e, em i bikin? -Gava em dikevin ser r, em dikarin hevala rkin ser depoy! Heval ahan bersiv neda. Bi wateyeke ba e, ser xwe hejand. Koma ku b jr h j nehatib. Heval ahan, nrn tevah gerlayan girt. Nrna git ew b ku heta katjimr duwanzdeh bisekinin, ger ku newtin birkevin. Qut qutdeng guleyan dihat. Weke ku xeberdar nana titek xirab be, di nav tariy de hsek bi mirov re dikir. Ji dr ve deng eqelan dihat. Mirov digot qey xeberdana qedandina pevn dide. d dem nzk nv ev dib. Koma alkariy h j nehatib. Bare ketin ser r. Pwst heb ku bilez nde bikiin. Heval ahan ji rber kom re got: -Ba e, dest bi me bike! Koma gerla di hal yekrz de kete ser r meiya. Axaftin deng qut b. Serleker taqim ahan, xwe gihand ba rber kom bi lezgn talmata xwe da:
104

-Bi baldar bimee!. Qet nesekine!...Pwste em beriya kom sehar bighijin ciy xwe. Heta ji dest te t z bimee!. V neql j meiya ber bi dawiya kom ve. Peeng kom eka xwe dixwest bi cih bike li ser mil xwe, l ji ber giraniya bar xwe nizanib i bike. -Ba baldar bin, kes qut nebe, z bikin hindik maye bibe tavehv! irn li hember nan da. Ronahiyek diyar peyda b, di navbera xeta ser gir asman de. Li ser girek bilind keviya heyv xuya dikir. -Xem nexwe heval, kes li pa namne, temam hevalan xurt in! Rya wan ber bi Gund Zr ve di. Gava ku di nav malan bexeyan de bihrn, heyv li yaser wan b. Nesekinin. Beriya sehar vebe, pwst heb ku xwe li girn hember bixistana. Dema ku gihtin wan giran hd hd ronah vedib. Strk li asmana nemabn. Ten strka sehar xuya dikir. Heyv li asmana mna mealeyek ber tefandin b. Ev s rojbn koma gerla dimeiya. Di rojeke bihara n de, sehar z xwe gihandin niqta kaniya gz! d deng ekan ji dr ve j nedihat, li her der bdeng serdest b. Yekemn car y axif ahan b. -Em saxlem gihtin, ev ba e!... L hevaln din Keserek kr kiand. Pit re Xeyr axif pirs: -Em devriye derxin an na? -Rast e, du hevalan bigire ba xwe, bi drbn keif bike! Ji bo devriy Esenya j xwest ku bie. V yek li ser wan ferz kir. ahan keniya got: -Ji bo ku tu gavn mezin bavj pwste hinek mezin bib. H tu bik, li pa wan bimn ne ba e! Esenya bi derbiraneke ji xwe bawer l vegerand: -Bila qet gumana te nebe, li pa namnim. Yn din bare l bi dengek hrs got: -Ba e, xwe amade bike, em diin!

105

Esenya pir a bib, bextiyar ya w di ry w de diyar dib. Xwe bi xwe re digot: -Li vana binre, xwe i dihesibnin! Hewqas r meiyam li pa nemam, ma di devriy de bimnim? Yn ku din devriy ketibn ser r. Nzk du katjimran meiyan, ya ku yekemn car di nav daristan de deng lingan bihst Esenya b. Ji koma devriy Hogir qriya: -Ew k ye? Hema di cih de bersiv hat: -Heval heval!... Fm kirin ku hevaln wan yn di dorpa dijmin de mabn bn. Ji kf eq dev wan q bib. Ji wana kir, di navber de sal derbas bne hewqas germ hevaln xwe hembz kirin. Dil wan hewqas rehet bib ku, axaftin ji dev wan nedib. Esenya ber xwe da Hogir got: -Min ji te re negotib, hatina min ji bo koma devriy oxir e, oxir! Tev bi hev re keniyan ber xwe dan ba hevaln xwe. Di r de j tiqe tqa Qivircix Hesen b henekn hrbijr di nav axaftinn xwe de bi cih dikir.

Rojn Zaman

106

VAR DERYA
Mej, hest, hizir raman hem ji karkirin rawestiyan. Weke ku bhndana havn de ne.

ev ji me re berg e, bi roj j xewa di hembza latn ku li vir wir hilkiiyay wek axn ga yn ber bi ezmanan ve de. enteyn ku bhna xwdan, hilma nan sl tama xw j t ji xwe re dikin balv palgeh. Em ezmana nakin mitl (lihv) wek ku hozan stranbj li ser me dibjin!! Baranpo ebrm me ye, dolbend (kefiye) j istebreq me ye, ku havn zivistan bi me re hevrtiy dike, d bye parek ji jiyana me a herdem. Jiyana me ne gelek bi nakok serheve, ne j belave bpergale; giyan naveroka hevaltiy waz jiyana me ye. Rojek li vir roja dtir j li yek cihek ku lingn me n bi hedar, weke hedara H. Eyub, me bigihn. Her tit li v der bi du aliy! Her tit dijminek neyare heman dem de, hevalek dilnaz e; av, agir, eka ku te diparz heman dem de j dikare xala kutahiy ji bo jiyana te dayne heman tit j ji bo hem titn ku li dora tene yan j bi tere ne. Her ku em dighjin gewriya iyayek bilind, yan j girek ji girn ku ber bi era yezdanan ve bilind by dibin, vinvina xxa deng bsman weke baran t goh mirovan; di navbera yekne, tabr bryargehn ku li nava iyan belav belav in; her yek ji wan navek xwe cuda cuda heye (Qendl, Kawa, Botan, Herekul hwd...) Ev yek j dihle ku em (grupa rnasa) dilad bibin, bi hviya ku bryara andina
107

me ji bo erkek da Besta, ber ku ev b demeke dirje me hn hevaln xwe n w der nedti ne. Lewra her tim me bi bendewariyeke mezin li hviya w bryar bn. Dem ku hn bi lutkn berz de hilperikn (hilkiiyan) tu car li jora xwe mze nekin; ber ku ew yek dihl ku mirov westa bibe ji w lutk bitrse, gihitina lutke j ne mmkun dibne. Lewra pwste tu gavan bi lez bavj bi xwe re bj Ev lutka gelek asan best e, ez niha bighjim ser w ltk ye. end ku lutke bilind etn be, ghtina ser w lutk titek gelek xwe cuda ye, nikarim bi end peyvan re w hest dadibirnim. Ked westabn, hl vejeneke mezin ji te sitandi ye, westabneke ku galte p nabin. Xwdana ji la te y germ heriki ye, li te weke cawek teze ji av y dirxist ye dike. Lutke; i pzannn te heye li ser ltke?... Ngareke bilind, li bin j kendal newaln kr, n ku dev xwe weke tmsahek bir -bo hem kesn bi ltkan ve dihilperikin- vekiri y! Hiyar be bo tu nekev; t weke zebeek hencir bib ye, ew j ber ku tmsah bir pereyn te n ma y ji xwe re bike firavn! Dem ku tu dighj ltk her bilind di herm de, bi diladiyeke mezin hsdik; diladiyeke ku ji kurahiya mjuy mejiy te dert. Mjuy ku ji keta Nuh o y Musa -bi hezar salan- kevntir e. Li hawirdor temee bike, cihan hemk di bin ling teda ye. Bajarn dr, birqandina fener irayn bi xembariya xwediyn xwe diladin, rkn xwar n wek marmasiyn av li ser rpela tobghrafiya hatine kiandin detn kapik belek ku weke welat satrenc li ser xakngar rxistand xuyadike. Titek gelek anaz bihter e, dem ku tu avdriya cihana di bin xwe de dik!! Weke ku tu di keteke ezman day... Hun j azmn bikin ku rojek bi ltkek bilind ve hilperikin bi xwe azweriya v yek bibnin...

108

Li piya te gelek ltkn bilind newaln kr hene; evraz sernv, rabn daketin. Ev e zagona jiyan, bilindbn nizimbn!! -Berwar berwar, berwar... berwar..... Deng banga bsm ez ji avjaniya di olgeha deryayn lazewerd n aopan de iyar kirim. Bsm bihedar li serhev bang min dikir. -Bel bel, k bang berwar dike? -Berwar! Ez im- ez, Span. Tu deng min digr? -Rast e Span. -Silav rz. -Silav rz Span. - Tu li k der b y? Min qenalek neht ez li te digerim e? -Vaye em ste gihtin nqta Patata! -Berwar, ku tu jivana me nasdik ka bi y? -Bel! Ez nasdikim. Yekser min bsma xwe bir ser qanala ku ber me di nava xwe de diyar kirib. -Berwar! Notek min a lezgn ji we re heye. -Fermo, gohdar im. -(M/ 7 hene. Di h4 b....... por dirj!!! Kv 20.... ...!) berwar! Ma te fm kir? -Bel Span! Fm b. Titek din dibj? -Na spas berwar. Serkeftin ji we re. awa ku min bsm ji dest xwe dan, yekser havaln min weke mn hngiv li dora min kom bn bagern pirsan bi ser min de berdan. -Ka bje, Span i dixwast? Em bi k de biine? -Gel hevaln hja! Hn dizanin ber me li k der ye? -Ma em awa bizanibin e? Ka de bje heval bilez. -Bila hevaln hja xwe amade bikin ber xwe bidin Besta y. -Min hn gutinn xwe bidaw nekirib, yekser ken diladiyeke mezin kete nava hevalan; ji ber ku gelek briya
109

hevaln Bestay kiribn. L heval her balk di v yek de, heval iyar b. Dema ku me sedema diladiya w ya evqas mezin j pirsiyarkir, wiha bersv da; -Hem nivs deftern min li Besta y veartne, w ev firseta derfeta dtina wan nivsan car din bid min Heval Ferzad, kete navber got: -Jibr bike heval! eytan bixwe j niha nizan ka xezneya te ya buha li kjan der ye. Dib ku niha di bin erd de rizay ye - Na heval Ferzad! Min di cihek hmin de veart, her wiha j ez w cih gelek ba nasdikim -Ev edeta me ya her car ye Dinivsnin, dinivsnin, her tit dixin deftera xwe, helbest, brann, rojane rokn xwe l bel hezar car mexabin! awa ku dijimin derdikev iyan er dert, yekser em deftern xwe weke termek mir dixin zik gorn teng tar, di nav kevr zinaran de vedirin, bi hviya ku careke din l vegerin L bel, yan em ehd bikevin, yan birndar bibin herem ji bin de bighurn. Hop her tit li ber ba !! Ku erd her tit me dixwe, zik w tu car trnabe -Tu car ez bhv nabim Ez ji nve wan deftern xwe derxnim ji bo apemeniy rbikme, belk ji bo weandin guncaw bin Hevalek bi awayek matmay galtewar ji heval iyar pirs: -Heval iyar! Ma ev nivsn te gelek mezinin, weke romana Mamiolu ne? - Na na heval! Min li ser jiyana yekneyeke gerla di heyama salek de, bi alak, byern baldar, ehadeta hevalan, riva end xaynan hinek helbestn xwe nivsandi ye - Te li ser kjan alakiy nivsandib? - Min babeteke berfireh li ser alakiya Dery Qa nivsand li ser end alakiyn dtir. - alakiyeke gelek mezin b - Heval Avare ! Ma tu bedar w alakiy b y?
110

-Kmek Ew alakiya berhema ked, raman tektkeke gelek mezin jr b, derbeke mezin di hundir dil dijmin de lxist, difna dijmin xiste bin heriy, ht ku ew duvika xwe bikne bin aqn xwe bveger ji wir birive Di v dere de heval Kawa heya niha bdeng b- xwe xist nav germahiya vegotina nrn brannan : Lekern dijmin weke kevrokan direviyan !! Nzik nod mirin, gelek ji wan xwe ji kendaln ku weke qun gayn mezin inavtin. Ser wan weke zebean ku ji ser Hemed Oso ketibn dipelixn. Lekern ku ji ber narincok guleyn me filtbn, bibn mevandarn gel kendaln kr, n ku hembza xwe fireh-fireh ji wan re vekiribn Bi xr hatin, ser ser ser avan re hatin, fermo. Ez we ji rov eqelan re bikim e v pav ! -Lao heval ! hem dn gj bibn Jixwe pit w byer, serkirdetiya dijimin near ma ku hem leker serlekern herem bighurnin -Ku ne hevkariya hem yekne hzn herem ba ev alakiya mezin bi ser nadiket ! -Rola w alakiy di bilinkirina moral erw hevalan de gelek heb, bi taybet j pit ku her kes li ser ehadeta heval Rojhat xemgn bzar bn. -Hevalno ku hn amadene, em dest bi r bikin, dereng e, heval niha li benda me ne Bi nvbna roj re, em gihtin nz gundek wran barkir, ku ji hovn lawir ,mirovn hov ji cerdevan lekeran re bparastin bdergvan may ye. Ev gund gelek gundn hawirdor ber ji bona ore pitvaniyeke mezin di hem aliyan de dikirin, l xebnete ku niha bye lstikgeha hov lawirn ol ye. -Em nz bn hevalno! Ka kmek em bileznin. Lingn min ji erd gav dixwarin, min hsdikir ku km may ye- ber ve nwar gund ku biaram di hembza dayka xwe ya jngeh de bi narniyeke bzagon bpanusk de razab- ku ez bifirime! Min dt ku dumanek ji xaniyn gund derdiket
111

ezmana, min di dil xwe de got:ev hevaln me iqas bxem in, nehiyar in, tu dibj qey derketina seyran li kenarn em Firat!! . Bala min ji hem tit valab, ten di mejiy min de dtina hevalan- ku ev b demeke dirje me ew medtine- heb. V yek j ht ku ez gelek bilez ber bi gund ve biim. Min her bhtir dilezand, bi sedan hizir hestn curbecur weke pln agirek gur di bin ilkn baran de dilstin di mejiy min de din dihatin awa ku ez ghtim ber xaniy despk, bi hviya ku yekser ez hevalan hembz bikim, l, Yekser bizav libatn min di cih xwe de hik bn, li min weke putek ji kevr afir hat, bamar hest gisikn gur har di mej y min de bne mvan! Birusk, bager, ba ziryan di mejiy min de tar bar, har dn bn, weke ecac deta Siroc Herran bn. V sprz ziman min bi girekorek xirpoxe kir, ilkn xwdana sar weke aviyan ji memleketa la min kevir diherikn Mej, hest, hizir raman hem ji karkirin rawestiyan. Weke ku di bhndana havn de ne. ku yekser li hembera min weke stunek disekin, ten di navbera me de end gav hene, w j bi sersam matmayyeke bhempa li min mze dikir, li w j lerzn, tirs bizn bib mvan. Ez bawerim ku me herdu yan j baweriya me bi rnitina Htler li ser kursiya papaz Vatkana Roma heb, bi firna lekan di ezmana de heb dtina strkn nvro heb, l bel ku bi v nzik de, rbir li hember hev weke keviran bisekinin, me tu caran ev yek hizir nekirib. Min hilmn henasa w ya germ bzagon li ry xwe hs dikir, di navbera me de ten du-s sapn zirav hebn, snor di navbera agir barut de, roj tar y de, di navbera er na de Di navbera mirin mayn de! Bi awak netebit li min dinr, dizanib ku em di i rew de ne. Min amartina her saniyek bi hem ben w dikirin!! Min tderxist ku dema min rabna bi i tit nne. W j bi ryek zarokt bfam ser kurkir li min dinr. Di jiyana min de ev cara yekeme ku ez dikevim reweke wisa, reweke pir etin brehm de mam. Xendeyeke melul li ser ry w di bin kom qimijok ciln
112

belek derhat. Min re hat weke ku ew xendeya, dibje Silav li temen jiyana te ya br, d dawiya te hat maf w b, insiyatf di dest w dab, despk daw di dev loleya MG3 a ku arastey sg min dab, jixwe eka min li mil min de daleqandb, derfeta kiandina ek tuneb. Min li ry leker ku weke sh li piya min disekin ye mzekir. Di ber avn min re her tit weke birusk derbasbn, ry dayka min westay ku bi dest xwe narn li ser min dixuand, dibistan demn zaroktiy, er, mirin, alak, hevaln ehd n ku min bi dest xwe ew binax kirin her tit bzagon, tevhev derbas dibn Nizanim! L min awneyeke cuda di ry w leker burjuwaz de dt, nermat nezantiya bajarvan y. Min di dil xwe de hana (dua) dikir ku hevaln min neyn, bo ku ew j wek min nekevin embera dijmin. Ez li xaleke lawaz derfeteke bik -bi qas ser derziyek- ji bo rizgarbna ji v bel digeriyam. Heman dem de dengek ji pit leker ve hat, komek cerdevan bn, dema ku avn wan li min ketin, yekser kenek weke eqelan li ser ry wan weke ewrn bbaran de derhat, dirann wan n re kuris di bin simbln wane kujul de xuya dikirin, te digot qey n ji ser xwarina fiqiyan rabne! -Ka w terorst bikuje haydi vur asker, vur sana ka w bike weke patatay kelandabuk asker bitir bu terrstin iini Cerdevanan dest bi dijn xebern ps ji min ore re kirin Min dt ku leker Tirk tiliya xwe da ser tetik bo ku xala dawiy ji jiyana min re dayne l na hezar na, ey kesn brmet ez bi asan namirim!! Ji bo hem kesn ba, ji bo hevaln xwe ez namirim ku hun ibikin j l ez namirim Ez li derfetek digeriyam bo ku ji mirina jneriv bifilitim. Heyama di navbera derketina gul ji dev loleya MG3 ta gihtina min gelek km e, tew nne! Yan rizgarbn weke aop rewrewk diyar dikir!! erxa rojgar a lezgn zivir, tiliya xwe bi ser tetik de dagirt, d mirin hat!!... L ew deng biruska ku ez li bend bm neb guleya yekem
113

iruk derket Leker j matmay di na xwe de cemid Yekser, by ku dem winda bikim, bi hem hz vejena xwe dest bi rev kir, l min nikav de xwe li qeraxa kendalek kr dt!! L by ku ez bi i tit bihizirim, b y ku li ser encam bifikirim, yekser min xwe ji ser w zinar bilind avt j r awa ku ez li ser erd hik biring ketim, hem hestiyn min weke kay l hatin, hem la min weke hevr bib L tit nabe, ne xema min e, niha j pwste ku ez ji vir birevim. Heyan ku leker koma cerdevanan hatin ser hi xwe ji w sprz derketin, dest bi gulebarana b serber li min kirin Di navbera saniyan de min dest bi rev kir, ez weke bay dibeziyam, by ku guh bidime kevir, dar, str barana guleyn agir ku ji her mil al de dihatin Gelek gule li kevir latn derdora min diketin bi xwe re qjn, ax toz radikir ezmanan leg min ji sedema bay bez l wek pereut hatib, guleyan gav bi gav bi min re tevdigeriyan, min didt ku gelek pizotn agir di eleg min re derbas dibin. Armanca min ew b ku xwe bighnim dola jr. awa ku ez ghtim nava daristan, min dt ku agir guleyan ber ve hzn dijmin t,bij hevaln min n qehreman . Hevaln min, ji bo ku bala dijmin biknin ser xwe, dest bi r kirin Ev yek j bo sedema ku ez heman heman ji bin rehma agir dijmin bifilitim. Min di nava daristana tar de, komek heval (n ku em ji bona wan hatibn vir) dtin, kf min gelek xwe b. -Heval! ka z were v der, bilezn e. -Bi xr hat heval, maal i nexwe bi ser te de nehat ye? Tu birn b y? W dem d ez bi azareke weke agir di tenita xwe ya rast de hisiyam, min mze kir ku xwna germ j diherik L ji bo dilniyatiya hevalan min xemsar nan da: - i tit nn e, ez ba im ba. Hun awan e? Maal hn neketin embera dijmin? -Na! Nexr, me tedbrn xwe girtibn.

114

Heman dem de, hevaleke ke bi xembar ber bimin ve hat got: Bibrne heval hja, em bn sedema beley ji bo we, ji ry mede tu j birndar b y Me bi ser we de bele ann -Na heval bepirsgirk e. Ev kar me ye, i guneh we nin e Ka titun li gel we heye, dil min cixarak dixwaze ! Demek derbas neb da ku deng hirhura Kobray ji derdor de hat. Agir xwe berdida cih hevalan, her wiha j car car davt nava daristan bo ku me vekin libtandin, l em nehatin lstika w. Hevaln me li rex dtir er germ kiribn, ji sedema ku ew lekern dijmin di nava hevdabn lewra Kobra nikarib bi serbest cih wan gulebaran bike. Hevalan dixwastin ku dijmin bi xwe re mijul bikin ta ku em xwe ji w dol derxnin. -Hevalno ! Ka bi bsm bi hevaln me re biaxifin da ku xwe biknin hmnatiy, bila jiyana xwe nexin xeteriy ( L min heval xwe ba nasdikirin ku tu car bi asan dev ji er bernadin, jixwe ev b demeke dirje ku ewna li derfeteke wisa digerin bo ku dil xwe rihet bikin, l dsa j pwste ku jiyana xwe biparzin.) -Bibrne heval ! em nikarin bi wan re biaxifin ; rew gelek xeter e pwste ku em biin alkariya wan. end hevalan ber xwe dan cih pevn, di heman dem de firiniya moekek hat li ber me teqiya, duman ax avte ser me. -Ez bawerim ku cih me tderxistin, pwste ku em hem ji vir derkevin. L ji ans min xerab ku birna min her xerab b azar bhtir bn, lewra ez near kirim bo ku du heval bi min re biin cihek dr gule narincokn dijmin. end ku min ev yeka nepejirand j l dsa hevalan daxwaza min nepejirandin. -Na heval hja ! tu birndar, pwste ku tu xwe biparz, dtir j em areser bikine, baweriya xwe bi me bne

115

Xwna min her diherikiya, titek ku me bida ser tune b, hevaleke ke, fanley xwe qetand ji min re kir pek, v yek j ht ku hestn hevaltiya rast di dil min de bikelin dil min li ser hevaln min biewit. i ne xwe e ku hevaln te di tekona di navbera mirin jiyan de ne tu j li v der di bin zinarek de xwe ver. Ez bzarbm, maal i neba bi hevaln min ney. Ax xweska ez niha li gel we bama. L heya ku roj nee ava, ev era ranaweste ! (( Ey mehrban anaz mezin, w i dem ev roja avabib ye, ku dla kiras xwe sor zrn bi p xwe ve bixune pit asoyn bi ewr ? Ji ber ku em tartiy ba bikartnin, dijmin j v yek dizan, lewra newr di taritiy de bi me re er bike! Ka bilezne ey roja proz, ka z bie mala xwe! Ey roja ku ji despka afirandina gerdn de roja ro her tim bi ser me de gizingn xwe n germ narn did, v xakngara ku bi te tebarik dibe, ronahiya te ya ku dibe awneya dil hviya hem evndaran, tu her tim ji pxember dilpakan re diby rber ron, ji kerema xwe kmek bilezgn avabe, hevaln min di tekona jiyan li dij mirin de ne. Dilnaziy bi me bike ey roja proz, ne ten ji bo me ; l ji bo ew daykn ku li pa van iyayn bilind bi hviya dtina zarokn xwe rojan dijmrin)) Ev roka bi daw neb, l bel rojgar ew b heyarde de roka me sekinand ; belk ku rojgar car din ev biryara xwe li dwaran bixe, ku den lstik xelatn me n zaroktiy derxne. Giyann me n li pa ewrn iyayn proz veartne, bi hviya ku kevir bibin aveke zelal da ku thna me bikne ! Ez ku ji roja ji Meyana ketim, li qurtek av, bo thbna xwe biknim digerim. Ez rewrewkeke xapanok naxwazim. Naxwazim ku giyan xwe di olgehn hertit de bixapnim Min t derxist ku ltk her tit bervaja w ye !!

Pola Can

116

AX J XWN, HZA XWE DGRE

Ber dil min pir rn e Wek kullka bi hilm bhn e Dil min bye evn eWez bi evna te nikarim Hela were rin Derman bike birn

Hevalt i ye? Heskirin i ye? Ev herdu pirs di anna ziman de pir hsanin. L di krahiya xwe de pir watedarin. Du pirsn ku orea Rizgariya Netew bi xwna salan a pakrewanan avday hna j av dide, du pirsn ku di bin alewn agir ronahiya wan ezman tar, ron dike mirovan serxwe sermest dike. Ger destek dirj wate prozahiya herdu pirsan bibe, bgman ew dest ku pola j be, w were birn. Ew herdu peyv (hevalt heskirin) bi sala b, mna gerdena skra bkek, di dil ervann azadiy de bi c daleqand b. Bi sala b gerla li iyayn serbilind, mna agir Zerdet van gotinn proz, dihebandin. Hevalan bi dirjahiya 15 saln er li ser van gotinan, eka xwe dikirin alava tevn jiyaneke proz. Bi sedan, bi hezaran kes bibn qurban ji bo parastina wateya rasteqne a van gotinan. Te digot qey wateya hevaltiy bye hz. brahm Xell ferman dide, wisa ervan azadiy xwe dikirin qurban. alakiya Bamern ku mna morek na xwe li bar hit, ji bo pnc peplan, pnc sitrn ji dilan rijiyay, pnc rhevalan dihate lidarxistin. Pnc lehengbn ku, bne kaniyn xwn tna xaka welat li ber xwe dan, er kirin di daw de tevl ref pakrewanan bn. Ew pnc heval ku bi
117

birndar dikevin dest PDK de, pit kence kirin, bi dest pmergan tne ehd kirin. Li ser bingeh tolhildana van pnc hevalan, me biryara rkirina li ser Bamern da. Heya w ax peyvn heval Xonaf ku yek ji her pnc hevaln ehd b, di goh me de deng vedida. Heval Xonaf dema ku birndar b, bi cihaz btl pwend bi me re kir. W bang dikir ku heval wan xilas bikin. Mixabin d wext derbas bib. Hz xanet ew tev ehd xistibn. Pit w byera dilbi, me dest dan li ser Bamern kire armanca alakiya xwe. Ber roja alakiy, ew end roj b ku me amadekar dikirin. Bajar Bamern dikeve herma Behdnan. Ew demek dirj b ku dijmin ew bajar mna devereke bingehn a rkirina li ser gerla bikardan. Derdora bajar tev bi tangan hatib xemiliandin. Ji ber girngiya w bajar me r li ser wir, kir armanc. Wate di neke wisa stratejk de, me dixwest ku av xanet dijmin bi tirsnin. Plana alakiy bi ar taburan hate amadekirin. Ji her reng wey haziriya ek gerla, dihate kirin. Ew cara yekem b ku, bi hejmareke wisa zde alakiyek w bihata kirin. Ber roja ceng bi end rojan, kefeke dorfireh hate kirin. Encama kef, armanca alakiy dida diyar kirin. Pwst b ku senger li nz bajar werin kolan. Cih rveberiy w s klometre jora Bamern hate nandan. Grubn r, parastin alakariy j cihn xwe nasn. Hevaln pusuy (xefik) j na xwe fr bn ji bo ku di dema alakiy de, ji devern din alkar ji dijmin re newe, girtina reya ji Zaxo t Bamern, rya ji Qadk, Enk eladiz ve t Bamern, w were girtin. Li ser bingeh plana li jor, me tev alakiy nasn. Bi hatina roja alakiy, me tevan xwe amade kir bi var re em bi r ketin. Her ar tabr ne li ba hev bn. Tabura me ku li ser iyay Metna bi r ket, w li nz Bamern bi gihita hevaln din. Di w roj de me soz ji Metna re dab ku, tola wan pnc hevalan li erd namne. Her ku em dimein,
118

ronahiya bajar a Bamern mna xelekan diyar dibn. Me soz dab! Ger ew bajar tev bibe lekern er li p me em venedigeriyan. Di rojek mna w roj de ehdbn, mna xelatek proz b. ehdbn, mna peyvn Mihemet xo b: Ber dil min pir rn e Wek kullka bi hilm bhn e Dil min bye bi evn e Wez bi evna te nikarim Hela were rn Derman bike birn! Bel, pnc heval di dil min de bibn birn. ehdbn j derman b ji bo me. Bi rya w, me w bar bikira cihana wan hevalan. Her gavek hrsa me zdetir dikir. d tevah xeyaln me bib alak serkeftin bi dest xistin. Em bi w hrs ponijna xwe, yek bi yek derbas cih xwe y diyar kir bn. W gav saet ar sibeh b. Em tev mna xirstiyann ku di roja yekm de li benda zengil dr bin, wisa li benda deng dokay bn ku me y bi w dest bi alakiy bikira. Her yek bi taybet ez, di nava ramanek kr de bn. Mna her car me xwe ji her tit re amade kirib. Bdengiya w sibeh, ten bi deng dkan dihate dagirtin. Perda w bdengiy, bi terqniya doqay pare b. Deng w dihate wateya dest p kirina alakiya drok. Deng fermana tolhildan da. d ji her hl ve, mna taviyek bihar, gule ber bi bajar ve n. Hd hd grubn r diketin nava kolann bajar de. er b er bajaran. Piraniya pmrgeyan xwe di nava qeleya nav bajar de veartin. Me piraniya hza xwe da li ser qel. Gruba ku heval Hesen serk j re dikir, di sirn p n r de b. Gava ku wan di kolanek de er dikir, ji nika ve, gule ji pa ve li ser wan de barn. Li wir heval Hesen birndar ket. Hevaln li ba w, bi tevah fedakariya xwe ew hilgirtin li deverek bi ewle veartin. Heval Hesen her end li ser grub radiwesta j, mirov ji dilnizmiya w hs nedikir ku ko119

mitan e. Ji hlek ve heval hevaln xwe b, ji hla din ve komitanek fedekar b. W li her dever rola xwe a oreger bi cih dan. Ew di nava ore de pijiya b. Tev ku ew end sal b li iya b j, mna v car bi giran birndar nebib. na ku j birndar bib, xwn j nehat. Wate xwna birn b ku derkeve, di nava hinavan de dima. Mixabin hna bijk negihit ser, li wir, li na alakiy ehd dikeve. Ber ku heval Hesen xatirn xwe bixwaze, ten end gotinn mna xunaf li ser pelan ji ser lvn w daketin: -Min tim tim ehdbn, dixwast. L ro di v kliy de ez pir hrs b me. ehdbn naxwazim! Ji ber ku xwna min tevl v xak neb! Her di hundir min de ma! Hevalno silavn min ji tevah hevalan re hene. Er! Mixabin heval Hesen by ku hesreta dil xwe bi c bne, bar kir. W tim dixwest ku bi xwna xwe v xak bineqine. L ew xwestek bi mayna xwn di cerg hinavn w de, bi cih neb. W tim wisa bawer dikir ku; ax hza xwe ji xwn digire l xwna w b ku biherike ser ax, li ba w ma. alak bi serkeft bi encamn ku me dixwest bi daw b. L heya em gihitin na xwe j, hna kes ji yekney, bi byera heval Hesen nedizan. Ten xebera rvebiriy ji v yek heb. Tev w yek j, me di r de titek ji mea xwe km didt. L ma, me y keng bawer bikira ku heval Hesen km e?!. Ya rast me nedixwest ku em bawer bikin j, her yek hs dikir ku ew eht ketiye. L kes j nedixwest qal bike. Dema ez v gotin dibjim j, belk ne li gora zagonn er e: Ez bawer nakim! L ev rasteqna er b. Gir li hember heskirina hevaltiya rasteqn mna dilopek ji ava em Firat ye. Tevah ehdbn bi wate ne. L wey ehdbna heval Hesen mna birna w di dil min de bderman e.

Vegotin: Zelal Gy

120

PEPLEYA AREMN
L mixabin pepleya aremn dereng mab, ew hing gihite una hers hevaln xwe, gava wan barkirib chaneke din.

Demsala havn, meha Tirmeh b. Gerlayn welat agir roj xaka qehwey a bii berhem di qeliandin. S cotling dimeiyan. Bi hcan lez bn. Ji gelek hlan ve awirn xanet ew diopandin. Pit re xakn me tn avtin. Reng qehwey vediguhze reng sor! S rheval! S mirovn dr welat xwe. Dr ji xaka xwe dijiyan. Songul, Seygul Serdar! Hersyan nav welat xwe li ser xaka xwe jiyankirin kiribn armanc. Ber agir, , er mirin nas nedikirin. Pit re wan bihst ku pir dr cih ew l dijn, welatek heye. Nav w welat, welat roj ye! Welat ku weke pareyeke ji bihut ye. Bae! L gelo k bn n li ser v xak? Zarok agir k bn? Titeke awa ye ku mirov ji agir be? Wan meraq kir ji dayka xwe ya drok ew pirsana pirsn. Wan sir nehniya pirsa xwe; awa mirov ji agire nezann nenasn. L dayka drok, rok ji wan re, vegot; -Her ar pirpirk, lehengvan sira agirin! Wan biryar da ku rastiya v yek bizanin. Pirpirka yekemn li dora agir digere dibje: -Agir ew e ku ronahiy dide. Pirpirka duyemn, hinek nz agir b got: -Agir ew e ku germahiy dide.

121

Pirpirka syemn pit ku nz agir dibe alevn agir per w diewitne, dibje: -Agir ewe ku diewitne. L tu kes ji wan negihit sira (nehniya) agir. L, pirpirka arem bi van namne, lii dora agir digere, wisa dizivire ku heya diewite, di nava ptn agir de winda dibe die jiyana bveger! Ew bi ten gihite nehniya agir, l... Pit li rok guhdar kirin, pirpirka aremn bandorek mezin li ser hersyan kir. Wan d biryar dan ku ji vir n ve nehniya agir ji hev derxin mna pirpirka aremn bijn. Songul keeke kurd b. Ew bedew b. Hesdikir dihate heskirin, dikeniya dida kenandin. Ew li Anadoliya hundirn, hatib din. Saygul Serdar xwik bira bn. Li Erzncan ji daykbne, l mixabin wan Erzincan nedtine her tim li Stenbol jiyane. Saygul keeke kurd ya mrxas, zana dilsoz e. Serdar j, ciwanek kurd e, bi nat, jr bi mereqa miltaniy ve tij ye. Her s j, xwendevann zanngeh ne. Li wir hev dinasin, bn heval Hogir. Li wir j, tkon naskirine. Li wir dest bi legerna nasna sira welat roj agir kirine. W dem, gava dihate xwestin, roja wan tar bibe, wan fmkir ku dema rwitiya ber bi roj ve hatiye. Dema ku biryar dan, ar kes bn. Gava kincn xwe y bi yek reng girtin, d dema n hatib. Mixabin ten s kesan dikarib v car herin. Ji ber v yek, yek ji wan dima. Ew binan welat agir. W iya bi iya, zozan bi zozan, em bi em bigeriyana. Ber ji hev qutbn, Songul got; -Em diin mesken pirpirka. Ji bo derxistina sira agir, em diin bibin pirpirk, em li benda te bin heval! Ew 24 katjimran li paytexta welat xwe, li Amed man. Ew cara yekem b ku ewqas nz welat xwe dibn. Wan her syan ad bextewariya v roj parve dikirin. Yekem kar gerla ew b ku, ji wan re nav bibnin. L wan nav ji ber ve amade kiribn. Her syan j, ew navn diyarkir pejirandin. Arjn, Berfn ervan. Ji bo wan her syan d jiyanek n
122

dest p dikir. Ew her s j, mna hev bi co bn. Hn ew negihitibn biryargeh neya wan li wir j belav bib herkes bi meraq av li r b. Jixwe tevlbna herd xwik bira, bandor li ser her kes kirib. Wan her tit n, meraq dikirin. al apik, bombe rext, kef bi taybet j jiyana gerlayan mna xewnek b ji bo wan. Niha j, ew xewin pk t. Ji hatina wan, hefteyek pir z derbas b. Ew her roj di deverek cda re derbas dibn. Roja daw j, ber ku rwitiya mea xwe bidomnin, her syan bi hev re al apikn xwe, wne kiandin. Ew d bina na ku heval l diman. L, di eva heftan de, pit wne kiandin, her s j xemgn bn di r de bdeng dimeiyan. Her s j, li ser negihitina heval xwe y arem difikirn. Hevalan ji her s yan re gotibn; Bi lez bimein. Ew tu deman bi kemnn xayn nedifikirn. Rastiya bi qirj a deshilatn li ser welat roj, qet neketib xeyaln wan. Hn wan me didomand, ji nik ve fek teqiya! Deng teqn bilind zde b! L dema li hev nrn, pir a bn, Ji ber ku hn li cem hev bn. Bibn yek la, yek dil yek hizir. Niha di v kliya zor de her s j, pirpirka aremn di dil xwe de hs dikin. ervan bi w hestiyariy got; -Heft roj heft ev derbas bn? Berfn; -Em sira agir ji hev derxin Arjn, di dawiy de got; Pirpirka aremn!! L, mixabin pirpirka aremn dereng mab. Ew hing gihite na her s hevaln xwe, gava wan barkiribn cihaneke din. Wan ten heft ev heft rojn bihara temen xwe jiyan kirin. Her heft roj ev j, bi lgerna sira agir derbas kirin. Di daw de j gihitin! Ew hers bne pakrewann agir riya rhevaln xwe ron kirin.

123

Vegotin: Zerdet Dlok

W BATR DDT
Ev deh sal b ku bala xwe li ivkan ne xistib, ne j bala w kiandib. L niha bi deng xwe jiyan dida w, hza dtin dida w.

Nizanb korbn i ye? Ew deh sal bn er dikir. Biyaniy jiyana tar b, jiyana veart, jiyana bi ten! Tra xwe temaey iyan dikir. Teht zinarn tj, gilover renga reng. Di evn tar de, ber xwe dida strkn ku asman dixemilandin. Li ser deng hevaln xwe avn xwe vedikir. Di na pwaniy li ezman temae dikir. Demn dirj bi meyzekirina asoy sor derbas dikir. Ew ax hviya rojeke n di dil w de aj dida. Bi co dikeniya, diponij rojn er giran dijiya. Tevah dol, gel, berpal, kev, kendal zinarn iyayn welat xwe didt l digeriya. Geliyn kr n Amed, teht zinarn Drsim, det zozann Agir, gir firekeyn iyay olemerg emznan, daristann Botan di daw de j, dol gir darn Qendl dtibn. Li ser ltkeya iyayn welat xwe temaey bajarn welat dikir dijiya! Reng tevah kullkn iya dtib. Tevah di dil majiy xwe de hilgirtib.

124

Ma km caran kerengn iyay Gever Gabar di beroa elexwehr de sor kiribn? Ma km caran tolika ber paln Bagok kom kirib? W pir dab hev dijiya! Dtibn! Detn Batman, Bismil, Srt, M, Gever di daw de j detn Qendl dtib. Ne ten ew ger di wne de be j, w Serokat j dtib. Bi hev baweriya w dijiya. W tim dixwest ber ku ehd bikeve hna tu bela nehatin ser w, Serokatiy bibne. L mixabin w nedt hviya dtin j winda dib! Serok li mral, ew j li Qendl. Ew bi hviya dtina bar welat hatib Qendl. L hna salek w tij nebib, er derket. Xaynan r ser sengern hevalan kirin er dest p kir. Di evek hikesay de, r b. Bi zext zoran bandora tolhildana hevaln xwe y ehdket, r dikirin. Bi rik hrsa li dij xwnmij xayntiy, er dikirin. Bi hviya gihitina rojn aram, rojn dildarn azad, rojn gihitina hestn roja n, rojn rxandina diwarn ewantiy, er tkon dikirin. Ew j, li kleka rhevaln xwe, li ser snor mirin dijiya dimeiya. Di dema rkina ser hzn xiyanetkar de, narncoka ku heval w davje, li ber w dikeve diteqe. irskn narncok, li w belav dibe. Weke ku deng ji dil w derkeve, xwe avtib erd. Ten herdu destn xwe danb ber avn xwe! avn w il bib. L ne ji rundikan, ji xwna gerim b! Piyn di meqeba re de gerim bibn. B ku wisa bisekine, hdka di cih xwe de rnit. Hew dikar r bidomn e. Di ser de w j nizanib b ib ye. Hevaln w j tu tit nedtin. Bi germbn r didomandin. Ew j li ber pala Qendl, li ser girek rt taz runitib. Li ser deta Singeser re b. Li dijber hzn xiyanet b. d roniya heyv j nedidt. Reng gul hevaln xwe d nedidt.

125

Hevaln w pa alakiy ew ann na hevalan. Ber ku w bibin nexwexan; dixwest ku em Zel, Qeletkan Dkan bibn, l nikarib... Hertim bib ev ji bo w, weke dema razay. W nizanib b bigr an j bikene. Ten axnan na her tit girtibn. Sala 2000 mna evek re derbas b. Gelek zarokan av ji ronahiya din re vekirin. Gelek gulan rdane roj. - L ez..! Hna wisa me.. Min hn j gelek devern welat xwe nedtiye. Ma dtina Silman; Hewlr, Qamilo, Efrn, Mihabat Sin w bimne xewna tevah temen min? Hn min tevah det, gel zozann welat xwe nedtib. Min hn j gelek hevaln xwe nedtib, min hn j Serok xwe nedtib. W dem deng awaza ivkek li ber guh w ket. -i dengek xwe e, l awa ye? Ma reng w re e an sip? Kesk e an j belek e? L awa be bila bibe, deng xwe e! Ew deh sal bn ku bala xwe li ivkan nexistib, ne j bala w kiandib. L niha bii deng xwe jiyan dida w, hza dtin dida w. W kliy xweza bi deng xwe temae y w dikir. Niha j hviyek bsnor dida w dil w dadigirt. -Ma ez nabnim! Bi av kor be j mirov ji gelek kes zdetir dibnim! Hing dib hn zdetir zirav dil ad dib. W d ronahiya tav di hundir xwe de hs dikir. Bhna werz bihara ku mirov sal carek didt, w tim hs dikir. Azara dil evndaran, a dil daykan di dil xwe de hs dikir. Ew ax wney Serokat bi avn bronah didt! Ji her dem zdetir hestn girdana bi Serokat y re di dil xwe de hs dikir. Xwe li mrall dizan. Zerdexaneyek ket ser lv rikn w. Ser xwe rakir. avn w girday b. L tevah det, aso xweza didt. -Ez bi hskirina xwe her tit dibnim. Titn ku mirov bi avan j nabne, ez dibnim! Bi hv b, didt!
126

Vegotin :Hejar

BERFA SOR
evek tarMij dman Ji her al berf baran Ne hlal ne estra Li ser guz kundek dixwend Gilok berfa sor Xwe alandin li hevala Bdeng kirin, Breng kirin, Xort hja dilovan

Xweza gelek caran bye sedema n mezin, gelek caran j bi xweikbna xwe di tevah cihan de bi nav deng e. Xweza ya Mezopotamya ya Yezdan, bi hesan nay behskirin taswrkirin. Ew gelek caran b helbest li ser zar helbestvana, gelek caran j b sitran awaza hnermenda , l heya roja ro j tu tit nikariye v xwezaya proz ya ku serdem Kurd li ser dijin, bi tevah bnin ziman. Ev xweza ne bi ten bi bedewbna xwe navdar e, ew bi droka xwe j xwed nek her taybet e di dinyay de. L bi sedema er pevnn ku heya sedsala bstan dirj kir hn j dirj dike, gelek n cihn w y drok, bne krbana er law mirov. Di Tkona Rizgariya Netew de j, xwezay Kurdistan du roln serek leystiye. A yekem, gelek caran xweza bye neke pir bi ewle ji bo cengewarn (gerlayn) Kurd. A duyemn j, bi sedan bi hezaran gerla bi sedema mercn
127

zor zehmet n zivistan eht ketine. Berf ku li iyayn v welat dibare ewqas pir e bi metiran berf li ser hev kom dibe. Gelek dever li Kurdistan hene ku, ji ber ku berf l nahele iyayn ji berf bne. Li gelek, deveran j, em av di bin berf de dimnin berf dibe mna piran li ser rbaran gerla j mna ryan bi kar tnin. Gerlayn Parastina Gel Kurd j, ji bo xwe ji zehmetiya zivistan biparzin, hn di havn de amadekariyn zivistan dikin. Ji hlek ve nn ku l dimnin ava dikin. Ji hla din ve ji ber ku di zivistan de gera gerla km e, amadekariyn ji bo xwe perwerde kirin t kirin. Sal 2001 li herma Soran, iyay Qendl, meh meha Sibat b. Ev meh di nava kurdan de mna meha dnik t nasn. Car caran reqe-reqa ewran e. Carna roj ser keelan wisa diewitne ku mirov dibje qey bye havn. Carna j toviyn baran cihokn av diherikne. L Sibata 2001 , ne mna tu sala b. Di w meh de takn (deng) y xwezay serobino bibn. Dola Kok ku xeta di navbera bar rojhilat a Kurdistan de ye, wate snor di navbera herdu perayan de ye, bi zozann xwe y taz ku ji goniya p ve tu tit l nne, t nasn. Ten li qirax em Dola Kok de dar n dibin. Ev der j bi piran cihn gz, giwj, hinar, kizwan inara ne. Li Qendl devern her zde berf l dibarin yek j Dola Kok ye. Ev demek dirj b ku heval ekdar, Ednan, Xell, Span, Dana, Slwan hijmark din ji hevalan bi hev re li Dola Kok diman. Wan cih xwe y perwerd li jr, wate di dol de kiribn. Her yek ji wan hevalan, bi salan di iyan de mabn bibn xwed tecrbeyn mezin. Hevaltiya di nava wan de bhempa b. Heval ekdar ji Amad b. Ew bi salan b mna bazek, iya ji xwe re kirib hln. Kesayetiya w a orevan mna hevrek, di tita zor, zehmet rojn giran a er de hatib sitirandin gihitin. Ew gelek caran di er de birndar bib, cara daw j ji ser xwe bi parek mezin birndar dibe. L w xebata xwe ya bsekin bhnvedan nedihit ku kes bizane ku ew birndar e. Ya rast
128

w bi tevgera xwe kena lvn di simblan de, erek her mezin bi brana xwe re dikir. Heval Span ji Hewlr b. Deng w dema dihat gohn mirov te digot qey ehd Serhed li ser Hewlr dilor ne. Hewlr qrna zarokan Hewlr lorka daykan Hewlr kil avn bkan Hewlr bi xwna ehdan.... Ew deng mna lornek bi dihate gohn mirov. Ne ten ev, heval Span di karkirina xwe de j bsekin b. Ger mirov li navek din Span bigere, mirov nav karkir bibne. Heval Dell j ji Qamilo b. W bi salan di nava gel welatparz de xebat kirib. W civaniya xwe di nava partiy de derbas kirib. Dema li Dola Kok dima, d bi kopal dimeiya. Tev nexwe temen mezin bn j, w co dixiste dil her hevalek kleka xwe de. Ev hers heval mnaka w yekney bn. Ew yekne mna guldanek l hatib. Her hevalek j mna gulek cih xwe di gldan de kirib. Bel, meha 20 Sibat 2001 b. Pit er ku di sala 2000 an de li Qendl qewim, partiya me PKK xwest ku xebatn rxistin di bar de bi hz bikin. Heya w ax gelek rastiyn proz ji hla gel bar ve, berovaj dihatin nasn. Ji bo ku rast naskirina armancn tkona partiy ye, di v dem de li Dola Kok konferansek dihat lidar xistin. Ji ber v yek part gelek hevaln ku di nava gel de diman, vexwendin v konferans di nava wan hevalan de gelek hevaln baur j mnak heval Ar, Pola hwd, gelek hevaln din hebn. Her di wan rojan de berfeke beman dibariya. P berf sip her dever pa. Pa te digot qey, her dibare wisa berfek reng xwe sor dibariya. Darn guza n Dola Kok mna prek pit qof, di bin berf de xwar bibn. na ku em l diman, nz cih wan hevalan b. Ew end roj b ku heval Pola, ji bo na konferans li ba me disekin. Heya roja ku j, hevaln li kleka xwe keyfxwe dil a
129

dikir. Roja ku ew , hna konferans dest p nekirib. L ji bo amadekirin na ku konferans l dihate dest p kirin, tev di w berf de dixebitn. Roja 23 Sibat dema ew ji na xebat vedigeriyan, heval Ar Pola diin serdana heval ekdar, Span hevaln din. Roj hna neb ava. Van pit li rewa hev pirsne, dest bi gotina serphatiyn xwe n rabrdu kirin. Deng qund ku li ser dara guz diwen, dihate nava civata wan, ev bala herkes kiandib. Bi taybet di v meh de ku mitreyek nv berf bariya b, xwendina qund ji bo herkes nana xeberek nexwe b. Xwendina qundan di nava gel me t wateya b siud malxirabbn! Lewra di zanyar de j ev gotin wateyek xwe y zanist j heye. Qund heywanek pir hessas e ber ku di xwezay de an j di cih ku ew dimne de byerek biqewime ew hs dike. Ji ber v yek j bi ber byer ew bi deng xwe agah dide derdor xwe. Gerla ku bi xwezay re ewqas bye hevkar, helbet hem heywan xwezay j dinase wateyek dide hem helwestn heywananXwendina qud ji ber v yek nexweiyek di nav hem hevalan de aj da. Tev ku br ji dest hevalan nediketin, l bi hatina evar re, barna berf zdetir dib. Devern ku dihat paqij kirin, pit end deqan wek ber l dihat. Berfa ku dibariya nebes b, bahoz j, ji girn jora me berf li dola ku em l diman kom dikir. W ev heya dema razan me s caran berf li ser mangn xwe avt in. L bfeyde b. Berfa ku dibariya a bi bahoz re li ba me kom dib, tirsa hatina at di dilan de zdetir dikir. W ev kes ji me raneza. Ya rast cesareta xew kirin li ba kes ji me, nemab. Her bihnek hevalek an didu, dib erikdar avtina berf. ku ji derve dihate hundir, te digot qey bi reng sor hatiye mekyaj kirin. Poz, lv rik ji serman sor dibn. Jixwe sobeya me a ku li ser darn berf dihate gerim kirin, di w ev de rola xwe zdetir dib. Mna zarokn ku di w evan de li dora prika xwe rdinin li rokan guhdar dikin. Em li dora sob kom bibn. Ew rewa me heya katjimr 1:15 deqe dirj kir. W kliy deng
130

xumniyek hat. P me nizanib i qewim. L hna kliyek di w nav re derbas nebib, deng hawarek hat. Hing di hewar nzik me dib. Me ji deng zan ku y qr dike alkariy dixwaze, heval Kan y Kuban b. Dema em derketin derve ber bi w ve n, me ji n ba j fm kir b i bye. Qrn gir li ser heval Kan tevl hev bib. Ten gotinek digot: -Hevalan xilas bikin. Heval di bin berf de man! Heval Kan ji serman re direcif. Me ji w zan ku, manga heval ekdar, Span, Xell Ednan ku heval Ar Pola j mvan wan bn, di bin at de man e. P kes nedixwest ku bawer bike. Tevah hevaln li Dola Kok diman ji xelaskirina wan hevalan li wir kom bibn. Bi irayn dest xwe, em li na hevalan digeriyan. Mixabin te digot qey mirov di v de r de derbas nebne. Berf her dever bin xwe de rast kirib. Ewqas bi lez zde at ketib, darn guzan ku temen wan ji 100 sal zdetir bn, ji kok an bn der bi ser manga wan hevalan de ketibn. Hevaln ku ji bo rizgarkirin kom bibn, di c de dest bi avtina berf daran kirin. Tilofn berf nerim, di w serma bay de mna derziyan li ry hevalan ku xebat rizgarkirin dikirin, diket. W ev brn li wir rane-diwestiyan. Br ji destek qeris di destek din. Kes ji me li din nedipirs, her kes bi dil can xebat dikir. Herkes bi hviya xilas kirin wan hevalan li wir diman. Rondikn hevaln bi a w eva bbext re, bi ser na wan hevalan de diketin. Heya ber sibeh xebata rizgarkirin berdewam kir. Hd hd la hevalan di nava berf de diyar kirin. Keyfxweiy ry hevalan rapand. Mixabin keyfxwe zde dirj nekir, bi derxistina hevaln destpk, hviya kes nema ku kes di bin berf de sax mabe. Hna xebat didomiya dengek ji koeya mil rast hat. Hevaln ku bi bran kar dikirin, di c de bi l ew devera ku deng j dihat kolan. Pit kliyek heval Slwan Efrn hindirn ku di bin berf de ew sax mabn, hatin derxistin. W ev herdu heval ji reng mirovan derketibn. Rikn wan
131

tev re n bibn. avn wan werimbn. Ten ens wan ew b ku, gava at t, darek li ser cihn wan disekine nahle berf bi ser wan de zde here. Li ser dest hevala Slwan nivsek heb. Ev nivs silav gotinn daw n wan heval di bin berf de mabn bn. Ber ku ew heval eht bikevin, silavn xwe ji Serokat hevalan re r dikin. Heval Slwan j ji ber ku nikariye defter derne, her tit li ser mil dest xwe nivsandib. Tevah wesiyet gotin di kliyek de li ser w dest kom bibn. L mixabin di hatina sibeh re pit ku xebat rizgarkirin bi daw b, me xwediy wan gotinan bi la bgiyan dtin. Span Hewlr, ekdar Amed, Ar Hewlr, Dell Qamilo, Dana Sileyman, Rber Kerkk, Pola Hewlr, Xell Urfa, Ednan Qamilo, Welat Mrxan bne yazdeh berfnn Sibat. Ew bne yazdeh pepleyn n di nava arta pepleyn pakrewanan de, bne yazdeh strkn ji ezman rijiyay. L ezman di dil me de bi c by. Cenaze y her yazdeh hevaln ehd li Dola Kok nz na mayna wan hatin veartin ew der wek goristan eht hate beyan kirin. Ew d dibn awaz helbestn ser zar hnermendan d hnermend Dell Mrsaz li ser wan dilorand; evek tar...Mij dman Ji her al berf baran Ne hlal ne estr e Li ser gz kundek dixwend Gilok berfa sor, Xwe alandin li hevala Bdeng kirin, Breng kirin, Xortn hja dilovan Berfa re a tawanbar T awa bersiv bid, Van rondikn ku avn Daykan ten xwar Tu y i bibj,
132

Wan hevalan ku , Dil wan di qefesa singa wan de Hilnay Tu y awa ser xwe hild, Li hember peytaxta welat min? Bajar qele minareya Holaka ya bi zr Goristan bav felek, Li bajar evn. Tu y awa bid raz kirin Van ekn ku , Reng Ednan, ekdar Xell didin Bje berfa rea tawanbar Bje, Bje, Bje! Dil Amed dileriz Qamilok dil helandin Ji hawara deng Hewlr Silman av gerandin, Dana, Ar, Span, Pola, ava digernin, We nebnim. Li ber keleh bendewar we me. Ji bo tu xwe bid lbrandin, Ji bo tu rondikn Kurdistan min bid Rawestandin. Ji bo yazdeh xeyn di gulstana, Welat min de careke din Bi bikivin bi bihizn, Div tu dariv berfa sora bwjdan
133

Div tu dariv Ji ikr quntar Qendl Div xwe tu berd nava, Bax baxatn, eqlewa, Kerkk Rha y. Gul gulzaran avd Bib xunavk, Bi herik bib slavek. Bila deng xuxua te, Bib orkestraya evn, di dil xort ke welat min de bijene Bijene berfa sora malwran Bijene-bijene.

Doxan Xezna

134

RASTYEK J AWRAN DR
d ew zarok bibn desthilatdarn xeyaln min. Eger ez bibjim; min w ax Helepe Filstnek n dt w nea be.

Ew du sal b ku ez li nava iyayn bilind bi heybet n Qendl de bm. Bi sala b ku min nav Qendl bihstib. Bi taybet j, di droka Tkona Rizgariya Netew a Kurd de, iyay Qendl mna dayka ku zarok xwe hembz dike, wisa tkoer pemergeyn kurdan hembz parastibn. Heya niha j li ber her emek, latek, berpal girek Qendl, bguman yan ehdek Kurd heye, yan j na erek, diyar dibe. Dema navn iyayn Qendl tne bra mirov, ev rast pir zelal xuya dibe. Mnaka her zind j, nav iyay Qeletka, Kan Ceng hwd. Ev herdu nav bes in ku mirov wateya Qendl a drok binase. Bel pit saln dirj, d gerlayn kurd li Qendl bi c bibn. Dema ku cara yekem ez gihitim refn gerla, li iyay Qendl bm. Hevaln min n p j, min li Qendl nasn. Ew iyay ku heya meha Temmz Tebax berf li ltkeya w dimne, mna daykek b ji bo me. Dayk tev ku gelek caran li zarokn xwe j dixe, dsa j zarok pir p ve girday
135

dimne. Tev zor zehmetiyn Qendl j, dsa me pir j hesdikir. Ji hlek din ve, Qendl gelek caran mna dildaran bxwezgin keek kez re yan j xortek avge ji me dr dixist. Drxistineke bveger! Ew ke xort, rhevaln me yn salan bn. Bi yna her yek ji wan, girdana me bi det zozann Qendl re hn bhtir xurt dib. Qendl ne ten bi nav xwe navdar e, ew bi det zozan, daristan, kan, rbar keskahiya biharn xwe, mna bihta ferdews, tim diyar e. Di dirjahiya bihar de, zozann Qendl ji remaln koeran t xemilandin. Mirov li wir bi deng bilra ivanan sitrann bervanan re xrhatina bihar dike. Li Qendl pwst nake ku mirov mna li bajaran gul nrgizan ji bo bdewiy bine. Bihar bi hatina xwe, tevah Qendl mna gulstanek xwed her reng gulan dixemilne. Bel du salan li kleka heval hogirn xwe, min di nava v xwezaya yekta de jiyan kir. Pit w dema dirj ji bo tevlbna perwerdeya li ser apemeniy, pwst hate dtin ku em ji Qendl cuda bibin biin Xinre. Min qet bawer nedikir ku ez rojek ji Qendl cuda bibim. L gava min xebera n bihst, du sal mna du kliyan di ber av min re derbas bn. Tev ku min du saln li Qendil mna du pirtkn apkir di pirtkxana dil xwe dihiland j, l w xeber bandoreke mezin ya xemginiy li ser min kir. Bi w xeber re, nav Xinre ku em rwiy rya w bn, mna dengek li gh min de deng vedida. d her ku kl din, rpelek bi nav Qendl dihate pan yek bi nav Xinre vedib. Roj 25 lona 2001 , saet yek niv pit nvro. Pit amadekariyn du rojan, me xuikn rwitiy datan ser milan. Pit xatirxwestina ji rhevaln du salan, bi xemginiya qtbyn, em ketin ser rya Xinre. Li gel hevaln xwe Tapo, Kawa, Herjn Cihan em ji Radyo ya Deng Gerla bi r ketin. Li dv du salan ji mayna min a li radyoy, ev cara yekem b ku ez dibme koer ryek wisa. Hevalan ber

136

derketina me, gotibn ku heya Xinre 6-7 roj me e. L ji ber ku di r de heval pir in, hn zde zehmetiy nakinin. Jixwe di w roj de xemgin bib koer rikn me. Min w roj brann xwe yn du salan xistin bin xurika xwe. Dema em bi r ketin, her ku me gavk davt, min li pa xwe, li na ku radiyo dima dinr. Pit mea nv saet, em gihitin gir jora radiyoy. Ji wir meyzekirina me, cara daw b ku me li n xwe dinr. Tev kovaniya cudabn j, em bi na perwerd pir dila bn. Ew demek dirj b ku, me perwerde nedtib. Ji ber v yek me bi tevah daxwaza xwe dixwest ku rojek ber a din, bighn Xinre. Pit end saetn me, em gihitin gir her bilind ehd Harn. Ji ber ku ber niha em li wir diman, min erdnigariya biryargeha ehd Harn ba nas dikir. Heval Cihan ku bi temen xwe her mezin b di nava me de, tim li pa me dima. Ji ber v yek gava em gihitin ser gir, me navberek da mea xwe. W ax roj li ber ava b. Aso y sor rengek bedew dida deta jr me. Hn me avn xwe ji meyzekirina w bedewiy tr nekiribn, heval Cihan gihite me. Heya em ji ser gir derketin dola biryargeh, roj ava hd hd dinya tar dib. Bi tartiy re em gihitin nz em dol. Xeniya em, di dol de, dengvedida. Ez heval Tapo, ji ber ku li p hers hevaln din bn, em li cem em sekinn heya hevaln din j gihitin. Bi kombyn re, em ber xwe dan na ku heval l diman. Hna em dr wan bn, ji nika ve dengek hat. -Ew kne?..Ew kne? Heval Kawa di c de bersiv da: -Hevalin heval! Em ji Dola Kok tn! W ax nobedar ku bang me kir, ber bi me ve hat got: -Hn bixrhatin hevalno. Kerembikin. Pit bixrhatin li rewa hev pirsn, hevalan v ji me re, amade kirin. L ji ber ku em westiya bn pwst b ku em sibeh z rabin, pa v xwarin, her yek ji me betaniya xwe
137

girt raketin. Ji ber westandina r, em iqas raketiban me nedigot bes e. Dema deng hevalan hat j: roj ba. Roj ba min got ku, ev ev iqas z derbas b. Ji ehd Harn n ve, min tu devern din neditib. Ji ber v yek, gava em bi r ketin heval Kawa ku r ba nasdikir, da p me. Di bin tava lon de, em heya nvro gihitin Qeletkan Qeletkan ku gelek caran min nav w bihstib, sed qet ji tita ku dihate gotin xwetir b. Ew dever wisa as ye, bi sedan heval, di nava zinar doln w de, perwerde didtin. Bi dehan reng fek meyve di Qeletkan de her sal berhem dide. Xelkn gund li Qeletkan j, xwedkirina kflet xwe, ji dewlemendiya xaka wir digirin. Ji ber ku heval li wir nemabn, em ne gundek li ser r. Ew gund ji dr ve nediyar b. Dar bexeyn gund her dever kesk kirib. Heya w roj j, ew du sal b ku, min gel bi git zarok bi taybet, wisa nzik nedtibn. V dtin ez ji her hl ve dilad kirim. Min gelek tit li ser rewa gel me y bar Kurdistan bihstib. L dtina zarokn pxwas, dest terik, cil qetiyay r gemar n v gund, ew rastiya ku min bi gotin bihstib, hn bhtir ji min re ron zelal b. W ax min hn bhtir rastiya rewa v gel peran nas. Zarokn wan j ne mna n dinyay bn. Te li ry wan meyze bikira, te y bigota qey ev zarok bd bav in. L d bavn wan j hebn, mixabin hal wan ji n zarok wan xirabtir b. Ew zarok mna gln ku bi zor di nava xakeke hik ziwa de n bibin bn. Gelek ji wan hna ba nedipeyvn j, ketbne kolan v jiyana zor zehmet de. Ew hn di temenek bik de, mn d bavn xwe, yan di bin ivan, yan j dibin bexevan bi brn ku ji qama wan dirjtir bn, nah av didan. Rewa wan zarokan, mna tabloyek ku tevah hner ressam ji bo wateyek tirajedk were diyar kirin b. Ew ne sehneyek ji tiyatroyeke tirajedk b. Ew rasteqna rewa gel me y bar welat b. W ax min ji xwe re got:

138

-Ger wnekeek bi mekna xwe re were vir wneyek van zarokan bikine, w xelata wney her tirajedk werbigire. Hna min wisa dinr diponijm, heval Kawa got: -Hevalno em biin w mala han xwarina xwe bixwun ji bo ku em z bighn Kan Ceng. Ew mal, li ser r b. Gava em gihitin wir, zilam mal hna li ser kar b. L li mal zarokek mna n li kolann gund dileystin heb. Rewa w ji n din zde ne cewaz b. Dema em rnitin min j pirs: -Tu di dibistan? Mixabin tiliya xwe ya pik ji dev xwe dernexist. Te digot qey, bi xendeya lvn xwe dixwest biyaniya v gotin (dibistan) di ferhenga xwe ya teng de bide diyarkirin. Di w kliy de bav w j hate mal li cvata me rnit. L awirn min ji w zarok cuda nedib. Min careke din ew pirsa bbersiv may, ji lawik kir: -Te negot, tu di dibistan? Hna peyva min di pwaziya livna lvn zarok de b, bav w bersiv da: -Di gund me de dibistan frgeh tune ye. Bersiva bav, b mna bendavek li p pln pirsan. Min gelek pirs amade rz kiribn. L bersiva tevah pirsn min, ji bra min da revandin. Ponijna min, na peyv pirsan tevan girt. Heya w ax min pirtka Ap Musa Birna Re nexwendib. L rewa v gund ku mnaka rewa bar e, bi taybet rewa wan zarokan, weke ku sed car Birna Re bi min day xwendin b. Wan zarokn, di nava jiyana bi zehmet, nexwende di nava tartiy de jiyan kirin, pln xemginiy li ber qiraxn dil me tevan jor jr kir. Her ku di min dixwest bhtir li wir bimnin. Mixabin pit saetk nv em nearbn ku bi r bikevin. L v dem kurt gelek caran gaziya Cegerxwn ji Robsor e bi bra min dian. Ey heval Robso Dengbj cihan
139

Ne ten reik Mane bin destan, Ew j sipne Mane paran L d Cegerxwn j neb ku, v rew bilv bike. Ten me bi awirn xwe, temae dikir an par dikirin. Dmen wan zarokan, nav Qendl Xinre j, ji bra min bir. Dema em bi r j ketin, her kliyek min li w mal bi taybet w zarok ku heya bihnek j, dest xwe ji me re dihejand, dinr. Pit w roj em pnc rojn din j meiyan. Tev ku min gel devern weke Kan Ceng, Dola Ay, Berde Naz, Berde Sor, Hec Umran, Kela n hwd. dtin ji ew gund zarok ji bra min nedi. Te digot qey, rpela bi nav Xinre j li ber v dtin winda b. d ew zarok bibn desthilatdarn xeyal min. Eger ez bibjim; min w ax Halepe Filstnek n dt, w nea be. Ew dmen b mna wneyek dil min j j re b erewek (prwaz). Heya niha j di na xwe de ye w her di wir de j bimne.

ivan Kav

140