Ferdinant Bordewijk met Karakter

Karakter: roman van zoon en vader.

Gelezen druk: 24
e
Druk
Uitgever: in 's-Gravenhage door Nijgh & Van Ditmar
1e druk: 1938.
De titel van Karakter is erg goed bedacht. Het past helemaal bij
de persoon over wie het gaat. Jacob KatadreuIIe heeIt eerst al
wel karakter, maar het moet nog groeien en verbeteren. De titel
zegt dat het gaat om een persoon met karakter, wat in dit boek
ook naar voren komt.

Ik heb dit boek gekozen, omdat ik hiervoor ook een boek van F.
Bordewijk had, en dat was mij goed bevallen dus toen ik dit
boek zag liggen, dacht ik: dit boek neem ik! Het is mij erg goed
bevallen. De schrijIstijl is te vergelijken en het is goed
geschreven.

Samenvatting van de inhoud.
Jacob Willem KatadreuIIe wordt geboren in Rotterdam, als zoon van de alleenstaande moeder
Jacoba KatadreuIIe. Zij heeIt als dienstbode voor de deurwaarder A.B. Dreverhaven gewerkt,
maar na een korte relatie met hem, meer een one-night-stand, waaruit Jacob geboren wordt.
Hierna neemt zij ontslag. Ze weigert Dreverhaven om met hem te trouwen oI Iinancile steun
van hem aan te ontvangen.
Na de geboorte van haar zoon verdient Jacoba de kost door handwerk te verkopen. Als Jacob
wat ouder is, raakt hij betrokken in een gevecht met jongens uit de buurt. Zijn moeder heeIt
dit gezien en beseIt dat zij nu moeten verhuizen, iets wat ze niet zo erg vindt nu ze zich
Iinancieel beter kan redden.
Jacoba en Jacob komen nu in een wat betere wijk terecht. Jacob maakt zijn lagere school aI en
heeIt allerlei baantjes. Op een gegeven moment heeIt hij de behoeIte om bij zijn moeder weg
te gaan en hij ziet een sigarenwinkeltje in Den Haag te koop staan. Om het te kopen leent hij
geld bij de kredietbank,onwetend dat zijn vader hiervan de eigenaar is. Hij is er trouwens nog
steeds niet van op de hoogte wie zijn biologische vader is, zijn moeder zwijgt hier altijd over.
Jacob koopt boeken om zichzelI wat te leren, omdat hij graag wil groeien in kennis.
Op een kwade dag verklaart zijn vader Jacob Iailliet, omdat de sigarenwinkel onvoldoende
winst maakt. Hij heeIt de sigarenwinkel bezocht, samen met de curator Mr. de Gankelaar.
Moeder KatadreuIIe ontvangt de heren, Jacob is op het moment niet thuis. Later verzwijgt
Jacoba voor haar zoon dat het meneer Dreverhaven was die hem Iailliet heeIt verklaard.
Jacob moet alles verkopen en weer bij zijn moeder in Rotterdam gaan wonen. Als blijkt dat
Jacob slechts een stapel boeken ter waarde van vijItien guldens bezit, wordt het Iaillissement
opgeheven. Jacob blijIt het moeilijk vinden dat zijn eerste stap naar onaIhankelijkheid mislukt
is. Vooral tegenover zijn moeder voelt hij zich tekortgeschoten.
Jacob heeIt wel indruk gemaakt op de curator, Mr. de Gankelaar, die hem een baantje als
bediende bij advocatenkantoor Stroomkoning aanbiedt. Aan dit kantoor is zijn vader
Dreverhaven als deurwaarder verbonden. Als Jacob voor de gevel van het kantoor staat,
besluit hij zelI ook advocaat te worden. Eenmaal binnengekomen, ziet hij een groot,
imponerend gestalte zitten. Een vrouw vertelt hem dat dat de beruchte meneer Dreverhaven is.
Jacob heeIt wel altijd de naam van zijn vader geweten, maar nu zag hij zijn vader voor het
eerst. Op dat moment beseIt Jacob ook dat het zijn vader is geweest die hem Iailliet heeIt
verklaard.
Nu hij zelI weer geld verdient, gaat Jacob wederom op kamers wonen. In zijn vrije tijd wijdt
hij zich geheel aan zijn zelIstudie. En opnieuw duikt zijn vader op in zijn leven: Jacob wordt
weer Iailliet verklaard, omdat hij nu kapitaalkrachtiger is. Hij gaat langs bij zijn vader en die
behandelt hem niet als zoon, maar als schuldige. Dreverhaven geeIt Jacob een mes en biedt
hem aan hem dood te steken. Jacob beheerst zichzelI en verlaat het kantoor van zijn vader.
Gelukkig biedt Mr. Stroomkoning hem een regeling aan, zodat Jacob niet in Iinancile nood
komt te zitten en zich verder aan het halen van zijn staatsexamen kan wijden.
In deze tijd komt er ook contact tot stand tussen hem en Lorna te George.
Als hij zijn schulden heeIt aIbetaald, wil Jacob gaan studeren en hiervoor leent hij geld bij
zijn vader.
Tijdens de vakantie komt Jacob Lorna op het strand tegen, samen met haar vriend. Jacob
schrikt hier erg van, jaloers en ziek gaat hij weg.
Vlak na de vakantie bereikt het kantoor het bericht dat de personeelscheI, meneer Rentenstein,
Iraude heeIt gepleegd, Dreverhaven spoorde hem hier op aan en hij wordt ontslagen. Jacob
neemt zijn plaats in. Inmiddels is hij al behoorlijk gevorderd in zijn studie.
Dan daagt zijn vader hem uit zijn schuld binnen 3 dagen aI te betalen, anders zou hij Jacobs
Iaillissement aanvragen. Met behulp van Mr. Carlion wordt dit echter aIgewezen en Jacob
gaat opnieuw bij zijn vader langs. Deze biedt hem weer een mes aan maar Jacob laat het in de
put vallen. Hij vertrekt, een woedende Dreverhaven achter zich latend.
Het staatsexamen gaat van start en Jacob slaagt. Op het kantoor is het Ieest.
Kort daarna arriveert er een ontslagbrieI bij Stroomkoning van Lorna te George.
Stroomkoning en zijn vrouw gaan bij haar langs en mevrouw Stroomkoning vermoedt dat
Lorna verlieId is op Jacob KatadreuIIe en daarom het kantoor heeIt verlaten. Lorna te Geroge
geeIt als reden aan dat zij zich gaat verloven. Jacob droomt over haar, realiseert zich dat hij nu
echt te laat is en dat hij zijn grote lieIde is misgelopen.
Dreverhaven verschijnt bij Jacoba en vraagt haar voor de zoveelste keer- met hem te
trouwen. Ze wijst hem nogmaals aI en Dreverhaven maakt haar duidelijk dat het voor Jacobs
eigen bestwil is dat hij zijn zoon zo behandelt.
En zo gebeurd het dat vader en zoon tegenover elkaar kwamen te staan voor het gerecht. De
zaak eindigt in een schikking.
Vlak voordat hij zijn doctoraal moet gaan halen, komt hij Lorna te George tegen, nu enkele
jaren getrouwd en moeder. Jacob legt een lieIdesverklaring aI, zijn moeder zegt hem dat hij
een grote ezel is geweest. Hij slaagt voor het doctoraal en vraagt Stroomkoning Rentenstein
wederom in dienst te nemen. Zijn vader maakt via zijn advocaat, Mr. Shuwagt, bezwaar tegen
Jacobs toelating als advocaat. Dit bezwaar wordt aIgewezen en Jacob KatadreuIIe wordt
bedigd als advocaat. Daarna bezoekt hij voor de laatste keer zijn vader om hem te vertellen
dat het hem niet gelukt is hem klein te krijgen en dat Jacob hem niet meer erkent als zijn
vader oI als wat dan ook, hij bestaat niet meer voor hem. Zijn vader zegt hem echter dat hij
hem niet heeIt tegengewerkt, maar heeIt meegewerkt.
Thuis bij zijn moeder vindt hij haar testament en ziet daarin dat zijn vader hem elke maand
geld heeIt geschonken, dat hij ontvangt bij het overlijden van zijn moeder. Hij ziet in dat zijn
vader hem toch niet alleen heeIt tegengewerkt. Hij kijkt terug op zijn leven en ziet dat er
slecht vier personen waren. Jan Maan, zijn vriend. Lorna te George, de vrouw op wie hij
verlieId was geweest. Jacoba, zijn moeder met wie hij een slechte relatie had. En zijn vader,
die hij niet ziet als een mens maar als een boom.


!ersonages:

In het boek komen 3 personen als belangrijkst naar voren. Jacob Willem KatadreuIIe, Jacoba
KatadreuIIe en A.B. Dreverhaven.
Jacob Willem KatadreuIIe is de echte hooIdpersoon. Hij is het kind van Joba en Dreverhaven.
Hij is een man met een karakter en ambities, voor deze ambities moet alles opzij. Hij komt
aan het eind erachter dat hij een toekomst van totale eenzaamheid tegemoet gaat. Hij heeIt
alles voor zijn studie over gehad en hij gunde zichzelI daardoor haast niets. Ook Lorna te
George wijst hij aI, daar heeIt hij achteraI wel spijt van.
KatadreuIIe is een roundcharacter, omdat je veel van hem te weten komt.
KatadreuIIe wordt voor zijn gevoel steeds tegengewerkt door zijn vader. Hierover zegt zijn
vader:

'(...) ik :al hem wurgen, ik wurg hem voor negen tienden, en dat ene tiende dat ik hem
laat, dat kleine beetfe asem :al hem groot maken (...). En dat ene tiende, dat kleine
beetfe asem knifp ik hem misschien ook nog uit.`

Hij is de vader van Jacob, maar hij is niet wettige vader. Hij is een machtige, ongenadige,
keiharde en angstaanjagende man. Een belangrijke eigenschap in het verhaal is zijn
onverschilligheid, daarom durIt hij de gewaagdste situaties met open armen te omarmen en
gaat hij, wanneer hij de hele buurt tegen zich heeIt door de guurste wijken lopen. Dreverhaven
is een Ilatcharacter, want ondanks zijn sterke persoonlijkheid kom je niet veel over hem te
weten.

De laatste hooIdpersoon is Joba. Zij is de moeder van KatadreuIIe en heeIt hetzelIde karakter
als hij. Door deze overeenkomsten hebben zij en haar zoon een stroeve omgang met elkaar.
Ze is opgeklommen uit de armoede en heeIt geen behoeIte aan hulp. Al vanaI de geboorte van
KatadreuIIe neemt zij van niets en niemand hulp aan, omdat zij zichzelI wil bewijzen.
Ondanks dat ze het moeilijk heeIt en aI en toe moeilijk maakt voor KatadreuIIe houdt ze toch
veel van hem. Haar moedergevoelens komen echter tot uiting tegenover haar huurder Jan
Maan, een communist die haar met moeder aanspreekt. Joba is ook een Ilatcharacter. Ze
maakt geen verandering door in de loop van het boek.


'Ze sprak van Jan, en hif :ei eenvoudig moeder, net als :ifn vriend. Niemand verdacht
hem en haar van een onwettige verhouding, het woord moeder sloot dat elke verdenking
in die richting uit. De twee konden gewoon goed overweg.`




Tijd en ruimte:
karakLer speelL zlch voor heL grooLsLe gedeelLe af ln 8oLLerdam ue plaaLs waar heL
advocaLenkanLoor SLroomkonlng sLaaL ueze plek wordL heel mool verLeld Lerwl[l de plek waar
ureverhaven woonL als een dulsLer kroL wordL beschreven Cok zl[n er de bezoek[es aan de kusL meL
!an Maan

nlj oom olleeo blj oltetste oooJzook eeo voettolq blj llep moot ooot bet kootooqetecbt Je
noolmotkt zljo wooobols zljo kootoot blj Jootktolste kottetJomNootJ eo kottetJom2olJ

PeL verhaal speelL zlch af ln de Ll[d daL heL geschreven ls ln de 20
e
eeuw vlak voor de 1weede
Wereldoorlog ulL kan [e erg goed merken ln heL boek wanL er ls een groLe spannlng Le merken ue
confllcLen Lussen ureverhaven en !acob zl[n daarvan vaak de hoogLepunLen

Ovet bet boteoo ooot Je jooqeo toe scboof blj eeo qtoot qeopeoJ Jolkmes 2ljo ooq
scblttetJe oo plotselloq voo oleowsqletlqbelJ kotoJteoffe oom bet wetktolqlljk toeo eeosklops
beqteep blj eo blloJ voo tozetolj stlet blj bet met zljo volle ktocbt lo bet tofelbloJ uoot! eo
ploett beot o eeo ploett! Als eeo Jollemoo stotmJe blj bet bols olt Met eeo moqlsttole kolmte
ttok Je voJet bet mes olt bet boot net koo teqeo eeo stoot bet wos ooqescbooJeo

!erspectieI:
ln karakLer ls de verLelwl[ze een alweLende verLeller PeL perspecLlef wordL wel gewlsseld maar over
heL algemeen llgL heL bl[ kaLadreuffe ue rol van verLeller merk [e ln de voorulLwl[zlngen of
commenLaar op personages Len voorbeeld van een voorulLwl[zlng ls

uot wos boot wljze voo occepteteo eo lo Je occeptotle loq boot Jook vetbotqeo nlj voelJe
bet zljo boosbelJ vetJweeo Acb bemel jo blj wos ook voo Jot sloq ltoteo wos moellljk eo
Jookeo Jobbel nlj boJ Jootoet tocb ook zwljqeoJ bet qelJ optofel qeleqJ


Titel:
ue LlLel van karakLer ls erg goed bedachL PeL pasL helemaal bl[ de persoon over wle heL gaaL !acob
kaLadreuffe heefL eersL al wel karakLer maar heL moeL nog groelen en verbeLeren ue LlLel zegL daL
heL gaaL om een persoon meL karakLer waL ln dlL boek ook naar voren komL

kotoJteoffe wos zelf ooq eeo kotoktet lo wotJloq blj ooJetqloq eeo lote qtoel ooot Je
volwosseobelJ nlj boJ eolqe opvolleoJe boeJoolqbeJeo eo qoveo moot eeo compleet
kotoktet wos blj ooq blj looqe oo olet

LaLer spreekL !acob Lorna Le Ceorge ulL daL gesprek bll[kL daL !acob kaLadreuffe wel degell[k
karakLer gekregen heefL

Moot bet ls qek bet kllokt mlsscbleo olet beel vtleoJelljk lo ow oteo Jot lk zo ovet mljo
moeJet spteek moot lk moq bet o tocb wel zeqqeo we boteo olet someo bet llqt olet olleeo
ooo mlj bet llqt ooo oos belJeo we lttlteteo elkootu bebt eeo kotoktet meoeet
kotoJteoffe Jot wlst lk ol wot o oo zeqt bewljst Jot ook ow moeJet eeo kotoktet beeft



Thema:
ln karakLer komL heL Lhema heel mool naar voren
Alles lo bet leveo ls te betelkeo moot bet beeft wel zljo ptljs
!acob kaLadreuffe ls de persoon dle ln karakLer dlngen behaalL Zl[n omgevlng beweerde sLeeds daL
heL hem nleL glng lukken maar hl[ vechL door en behaalL dlngen dle nlemand voor mogell[k hleld
Pl[ moesL laag beglnnen maar LrekL zlchzelf omhoog LoLdaL hl[ advocaaL ls Zl[n vader heefL hler ook
aan meegeholpen maar daL bll[kL pas laLer ln heL boek Zl[n moeder heefL hler ook aan mee
geholpen door sLreng Le zl[n voor hem en hem heel zelfsLandlg op Le voeden
Pl[ heefL zl[n droom ulLelndell[k waar gemaakL maar de prl[s ls ook hoog voor hem Pl[ heefL Lorna Le
Ceorge verloren uoor zl[n sLudle moesL hl[ haar aan de kanL zeLLen en daar loopL hl[ aan heL elnd van
heL boek Legenaan

Mening:
Net als bij mijn vorige boek, Bint, was ik aangenaam verrast. Vooral omdat de boeken een
interessant verhaal hebben en het zich vooral richt op het hooIdpersoon. De spanningsopbouw
in dit boek is goed te merken, bijvoorbeeld bij:
Ovet bet boteoo ooot Je jooqeo toe scboof blj eeo qtoot qeopeoJ Jolkmes 2ljo ooq
scblttetJe oo plotselloq voo oleowsqletlqbelJ kotoJteoffe oom bet wetktolqlljk toeo eeosklops
beqteep blj eo blloJ voo tozetolj stlet blj bet met zljo volle ktocbt lo bet tofelbloJ uoot! eo
ploett beot o eeo ploett! Als eeo Jollemoo stotmJe blj bet bols olt Met eeo moqlsttole kolmte
ttok Je voJet bet mes olt bet boot net koo teqeo eeo stoot bet wos ooqescbooJeo

Dit taalgebruik is erg goed, maar soms komen er zeer lastige woorden in voor. Maar net als
bij Bint is alles zeer goed opgebouwd, en leuk om te lezen. Mijn volgende boek word denk ik
maar is een horror.

Verwerkingsopdracht:
Recensie:
lk vlnd heL boek mool geschreven en daarbl[ erg goed en gedeLallleerd ulLgewerkL PeL verhaal bevaL
veel spannlng Lussen de verschlllende personen en andere moelll[ke slLuaLles
PeL boek heefL zowel veel droevlge als moole momenLen 1egenwerklng van ureverhaven komL erg
vaak voor ln heL boek ln felLe ls dlL alleen maar een sLlmulans van de [onge kaLadreuffe om door Le
gaan en nleL op Le geven waardoor hl[ ulLelndell[k zl[n doel berelkL en advocaaL word WaL [e hlerulL
kunL opmaken ls daL heL kwade (de Legenwerklng van ureverhaven) ook een poslLlef goed effecL kan
hebben 'PeL' moole momenL ln heL verhaal ls naLuurll[k wel heL momenL daL kaLadreuffe dan Loch
ulLelndell[k na veel hard werken en vele Legenslagen advocaaL mag worden
PeL ls nleL alleen mool om Le lezen hoe lemand door ongeloofll[k veel doorzeLLlngsvermogen en hard
werken zl[n doel berelkL maar ook ls heL goed om Le zlen daL hler negaLleve consequenLles aan
verbonden zl[n namell[k een slechLe onLwlkkellng van de elgen persoonll[kheld en heL welnlge
conLacL daL hl[ had meL andere leden van de samenlevlng waardoor hl[ ook veel geluk gemlsL heefL
ln heL leven
Lr zl[n welnlg gevoelens op de momenLen zelf ln heL boeken Le vlnden van zowel de hoofdpersoon
als zl[n ouders dlL ls mlsschlen [ammer doordaL heL moelll[ker Le pellen was hoe de personen zlch ln
bepaalde slLuaLles nou elgenll[k precles voelden ue gedachLen en gevoelens dle er zl[n gaan vaak
over een verleden
PeL Laalgebrulk daL ml[ persoonll[k zeer aansprak besLond veel ulL woorden dle wl[ nu waarschl[nll[k
mlnder vaak of nleL zouden gebrulken
Als lk de vele pluspunLen meL daarLegenover de welnlge mlnpunLen op een rl[ zeL kom lk LoL de
conclusle daL lk dlL een prachLlg geschreven roman vlnd daL zeker de moelLe waard was om Le lezen
8ron
hLLp//wwwbolcom/nl/p/nederlandseboeken/karakLer/1001004002382096/lndexhLml#producL_[u
dgemenL
MeL deze recensenL ben lk heL eens PeL ls een mool boek en lk vlnd de Laal ook ouderweLs maar
daL spreekL ml[ wel aan PeL boek ls ln 1938 geschreven dus daL vlnd lk nou nleL bepaald raar lk ben
heL oneens over heL punL van de gevoelens lk vond heL wel goed Le merken hoe een persoon zlch
voelL maar daL zal wel groLendeels komen doordaL lk heL alLl[d meL ml[zelf vergell[k en dan me
bedenk hoe zou lk me ln dle LoesLand voelen bl[voorbeeld bl[ heL fallllssemenL van zl[n wlnkelL[e en
de rare houdlng van zl[n vader PeL was een leuk boek om Le lezen
Motieven:
ln heL boek karakLer komen een aanLal moLleven naar voren
PeL eersLe moLlef ls de llefde dle een vader voor een zoon voelL Cndanks daL kaLadreuffe de naam
van zl[n moeder draagL en ureverhaven hem noolL heefL kunnen zlen opgroelen voelL hl[ Loch llefde
voor hem Maar deze llefde wll hl[ nleL laLen zlen
ureverhaven wll !acob Wlllem hogerop helpen door hem heL zo moelll[k Le maken als hl[ kan Pl[
hoopL daL zl[n zoon hler heel veel van leerL ulL doel van ureverhaven bll[kL pas laLer ln heL verhaal
wanneer ureverhaven opnleuw meL !acob ln gesprek ls !acob neemL heL eersL nleL serleus maar
laLer bll[kL Loch daL zl[n vader hem wllde helpen

"Zl[n monde opende zlch als om een gebrul ulL Le sLoLenevenwel 'Cf meegewerkL zel hl[
langzaam en duldell[k en schor maar zachL"

PeL Lweede moLlef ls amblLle Al ln heL begln va heL boek merk [e deze amblLle bl[ !acob kaLadreuffe

1oeo stooJ et lo kotoJteoffe lets op net wote wos olet eeo klelo wlokellettje wllleo wotJeo
bet wos Jlt Al wot blj wlst eo blj wlst olt bet lexlcoo beel wot veel meet Joo ooJete jooqe
moooeo voo zljo stooJ eo ooJetJom wos olets woot bet lelJJe olet tot Jlt nlj vtoeq zlcb zlcb
olet of wot blj JootmeJe ptecles beJoelJe eo blj beJoelJe bet ook olet ptecles neel ptecles
wlst blj tocb twee Jloqeo looq beqlooeo weq voo zljo moeJet ueze twee Jloqeo bebootJeo
volsttekt blj elkoot nlj zoo ook tbols wel looq koooeo beqlooeo moot blj voelJe Jot blj et olet
vetmocbt op te kllmmeo nlj ws looq beqoooeo eo oltljJ weet opoleow o eo twlotlq joot
voo mlslokkloq moot bet qof olet

kaLadreuffe heefL namell[k de amblLle om advocaaL Le worden en leLs voor Le sLellen ln de
maaLschappl[ maar vooral wll hl[ wlnnen van zl[n vader Pl[ werkL zo hard daL zl[n vader hem nleL
onder de Lafel kan krl[gen Zl[n amblLles zorgen ervoor daL waL hl[ doeL ook leuk vlndL en aankan

!a lk wll u LroLseren Als u ml[ doorLl[d ln de gelegenheld sLelL dan wll lk heL Legen u
opnemen' ureverhaven slooL zl[n ogen opnleuw uaL was ras dle [ongen Loonde karakLer"

ureverhaven heefL een andere amblLle Zl[n amblLle ls deurwaarder zl[n uaL ls zl[n passle

woot olet ol Jle vootofqoooJe exploteo moot execotle wos zljo lost eo leveo bet besloq
leqqeo Je poblleke vetkoop Je oottolmloq bet opeostekeo voo sloteo bet vetmeesteteo voo
lobolzlqe vetspettloqeo bet blj boo ktooq votteo voo Je scbolJeooots om ze op te bteoqeo
ooot bet bols voo bewotloq tet qljzelloq Jot olles lo ooom Jet wet lo ooom Jes kooloqs lo
ooom voo Je nooqste CoJ bet CelJ

PeL laaLsLe moLlef ls geld PeL geld speelL een belangrl[ke rol ln dlL boek Celd laaL ln heL verhaal ook
karakLerelgenschappen en relaLles van personen meL elkaar zlen !acoba accepLeerL geen geld van
ureverhaven zl[ wll onafhankell[k zl[n en haar zoon alleen opvoeden
uoor heL gebrek aan geld van kaLadreuffe komL hl[ ln conLacL meL zl[n vader dle hem Lwee maal
falllleL laaL gaan uoordaL kaLadreuffe welnlg geld had ln heL begln leerL hl[ ermee om Le gaan en
zorgvuldlg zl[n schulden af Le beLalen
uaarnaasL heefL ureverhaven een verslavlng voor geld

nlj Jtook Je lootste tljJ weet veel Jot boJ blj lo boleo zools bet qooo ooot vtooweo nlj koo
bet eveo qoeJ volbooJeo ols ooloteo blj boJ moot eeo vetsloofJbelJ bet qelJ

Literatuurhistorie.
Dit boek komt uit de literatuurhistorie van 20 en 21
e
eeuw, volgens:
www.literatuurgeschiedenis.nl
Dit is waarschijnlijk niet goed, maar na een Ilinke tijd zoeken had ik geen Ilauw benul wat
hiermee bedoeld werd, graag uitleg!