Professional Documents
Culture Documents
Duy Tri Nen San Xuat Lua Ben Vung
Duy Tri Nen San Xuat Lua Ben Vung
Duy Tri Nen San Xuat Lua Ben Vung
a. Cc mc tiu nghin cu c th l nh gi tng quan v h thng sn xut la, phn tch tc ng ca yu t mong i gi i vi quyt nh cung ca ngi nng dn sn xut la, c lng hm cung cho sn xut la, nh gi tc ng ca cc chnh sch ca Chnh ph i vi sn xut la, v a ra nhng gii php nhm m bo sn xut la bn vng. PHNG PHP NGHIN CU ti s dng hai m hnh cung cho sn xut la. u tin, m hnh cung ng iu chnh tng phn dng Nerlovian (Dynamic Adaptive Expectation Supply Response Model) trnh by sn lng la bi quyt nh cung ca ngi nng dn c da trn s mong i hay tin on v gi c cho php sai s trong mong i t nm trc c iu chnh li theo thng tin mi xut hin. y cc bin tr (t-1) v (t-2) c s dng trong m hnh trong khi xy dng m hnh cung. V vn autocorrelation trong m hnh cung loi ny, kt qu l nhiu phng php c lng c chnh sa c p dng tm ra mt m hnh c lng c gi tr chp nhn c. M hnh cung th hai c pht trin da trn gi thuyt mong i hp l (Rational Expectation Supply Response Model) vi mt h thng nhiu phng trnh (Simultaneous Equations System) bao gm hm cung, hm cu, d tr quc gia, xut khu, th ch chnh sch, cc chng trnh chnh ph, . Kt qu l mt m hnh cung rt gn (reduced form) c xc nh cho m hnh cung th hai ny. KT QU NGHIN CU ng gp ca yu t chnh sch th ch trong nng nghip Chng trnh i mi nng nghip nc ta c thc hin t nm 1980 nhng du mc thc s c ghi nhn bi Khon 10 trong nng nghip t nm 1986. Tc ng ca chnh sch ny i vi s thay i ca sn lng, din tch gieo trng v nng sut la cn c phn tch so snh trong giai on trc v sau thi gian i mi. Bng 1 cho thy tc ng ca chnh sch i mi th ch trong nng nghip ny thc s ng ghi nhn. Sn lng la bnh qun trong giai on 1987-2002 t gp hai ln so vi giai on
1975-1986 mc d din tch gieo trng giai on sau ch tng khong 20%. Nguyn nhn l do nng sut la bnh qun hng nm trong giai on 1987-2002 tng hn 55% so vi giai on trc . V vy, ng gp ca chnh sch i mi nng nghip tht s n tng i vi s tng trng ca sn xut la. Bng 1. nh hng ca chnh sch i mi trong nng nghip i vi sn lng, din tch gieo trng v nng sut la giai on 1987-2002. SN LNG (TN) Intercept D86 S.E R
a 2 a
Cc gi tr xc xut (P-values) c trnh by trong ngoc. Tuy nhin, nh hng ca yu t nh ch ny cn c phn tch mt cch d dt hn trong cc m hnh cung (Supply Response Model). Kt qu t Bng 1 ch trnh by lng tng bnh qun tuyt i gia hai giai on trc v sau chnh sch i mi. o lng mc tng bnh qun v t l tng trng bnh qun hng nm, mt ch tiu o lng cht lng tng trng hay tng trng mang yu t bn vng, Bng 2 trnh by kt qu c lng ca ba ch tiu tng ng c th hin trn. Nh vy, trong giai on 1975-2002, sn lng la tng bnh qun 1,035 triu tn mi nm vi t l tng bnh qun l 4,9% hng nm; din tch gieo trng tng bnh qun 123,5 ngn ha mi nm vi t l tng bnh qun l 1,9% hng nm; v nng sut la tng bnh qun 0,095 tn/ha mi nm vi t l tng bnh qun l 3% hng nm. Bng 2. nh hng ca chnh sch i mi nng nghip i vi t l tng trng ca sn lng, din tch gieo trng v nng sut la giai on 1987-2002. SN LNG (Q) (TN) DIN TCH (A) (HA) NNG SUT (YD) (TN/HA)
Log (Q) 16,042 (0.0000) 0,049 (0.0000) -0,052 (0.2365) 0.05852 0.977
Log (A) 15,405 (0.0000) 0,019 (0.0000) -0,079 (0.0010) 0.02932 0.948
Log (YD) 0,637 (0.0000) 0,030 (0.0000) 0,028 (0.5455) 0.06176 0.945
Bin time trend. Bin dummy, 1 cho giai on 1987-2002, 0 cho giai on trc.
Cc gi tr xc xut (P-values) c trnh by trong ngoc. S c mt ca bin dummy D86 gip chng ta gii thch nhng thay i xy ra i vi mc tng trng v t l tng trng bnh qun hng nm ca sn lng v din tch gieo trng la bnh qun hng nm trong m hnh cung v s thay i ca chnh sch th ch ny mc d n khng gip chng ta gii thch nhng thay i xy ra i vi mc tng trng bnh qun v t l tng trng bnh qun hng nm ca nng sut la 1 . Ngoi ra, khng nh mong i, nh hng nghch ca yu t nh ch D86 khng cho php chng ta kt lun rng sn xut la c th tng trng bn vng nh vo i mi chnh sch th ch trong nng nghip. Ni cch khc, chnh sch i mi nng nghip khng gip ko di v duy tr mc tng trng bn vng trong sn xut la nc ta trong nhng nm sau ny. Chng ta c th nghi ng rng c nhng yu t khc hn l nhng th ch trong chnh sch nng nghip gip duy tr mc tng trng bn vng. Cc yu t thuc v k thut v th trng c th l nhng yu t quan trng ng gp vo s tng trng bn vng ca khu vc sn xut la. Nh vy, vic phn tch tc ng ca cc yu t ny l cn thit nhn c nhng thng tin hp l cho cng vic hoch nh cc chnh sch i mi nng nghip. ng gp ca yu t th trng v yu t k thut V tm quan trng ca yu t gi nh l mt cng c tc ng n vic tng sn lng la, vic hiu v nh gi nh hng ca yu t th trng ny l cn thit i vi
1
cc nh hoch nh chnh sch. Phng trnh 1 sau y trnh by kt qu phn tch mi quan h gia gi thu mua trong nc (gi bn t ngi nng dn sn xut la) v gi th gii trong giai on 1975-2002. P = 7.41WP 4075.9 t-value vi (3.745) P: gi thu mua trong nc WP: gi th gii Kt qu cho thy rng, trong di hn hai gi ny khng bin ng cng chiu. Ni cch khc, s thay i ca gi la trong nc khng b nh hng bi s thay i ca gi trn th trng th gii. Sn xut la trong nc sau mt thi gian tng i di b c lp vi th trng la go th gii. Mc d gi go xut khu ca Vit Nam v gi go th gii c mi quan h cht ch 2 , kt qu cho thy rng th trng la go trong nc khng tn ti mi quan h cht ch gia gi bn ra ca ngi sn xut la v gi bn ra ca nh xut khu go. S khc bit gia hai h thng gi ny c th c gii thch bi mt h thng thng tin th trng km hiu qu hay tnh cht c quyn ca cu trc th trng la go nc ta. nh gi y tc ng ca yu t th trng v yu t k thut i vi hot ng sn xut la Vit Nam, mt m hnh cung c xy dng cho giai on 19752002. Phng trnh 2 trnh by kt qu c lng cho hm cung ca mt phn h thng cc phng trnh hay m hnh cung da trn gi nh ca gi thuyt mong i hp l (Rational Expectation Hypothesis - REH). Sn lng: S.E p-value Qt = -55877261 + 3530.35Pte + 0,7517IRt + 45585270HYt (18256173) (1546.5) (0.0071) (0.0356) (3.4900) (0.8320) (15176672) (0.0080)
(22733.45) (0.1350)
(2048992) (0.2263)
(2048992) (0.8132)
vi
Q: Sn lng la (tn) Pe: Gi mong i REH (ng/kg) IR: din tch la c ti tiu (ha) HY: % sn lng la cao sn trn tng sn lng la D86: bin Dummy cho chnh sch th ch, 1 cho giai on 1987-2002, 0 cho giai on 1975-1986. Fz: lng phn bn s dng cho sn xut la (kg/ha) CROP: t l chuyn i c cu ma v sang v c nng sut cao nht W: bin Dummy cho thi tit, 1 cho nm c thi tit xu, 0 cho nm thi tit bnh thng
Trong m hnh cung ny, h s m ca bin D86 cho chng ta mt kt lun khng mong i v nh hng ca chnh sch i mi th ch trong qun l i vi khu vc sn xut la. Ging nh kt lun phn trn, mc tng trng bn vng trong sn xut la khng ch cn n c ph thuc vo cc chnh sch v m. Ni cch khc, c th duy tr s pht trin bn vng ca sn xut la, cc yu t khc hn l mt chnh sch qun l thng thong cn c khai thc c hiu qu. Trong m hnh cung ny, nh c trnh by mt phn bi Phng trnh 2, du ca cc h s c c lng u ph hp vi tin on ca l thuyt cung l, sn lng c mi quan h thun vi gi mong i t nh sn xut la, din tch la c ti tiu, mc ng dng cc ging la c nng sut cao, lng phn bn c u t, v t l chuyn i ma v sang v c nng sut la cao nht. Bt chp nhng gii hn v tnh cht i din ca cc bin lin quan n yu t k thut, m hnh cung ny cho php c lng nh hng ca cc yu t chnh sch th ch, yu t th trng, v yu t k thut i vi tng trng ca sn xut la. Mt im c bit cn nhn mnh i vi m hnh cung ny l vai tr d bo hay tin on ca bin gi mong i Pe c gi nh tun theo gi thuyt REH. T Phng trnh 2, co gin cung ca cc yu t th trng v yu t k thut c tnh ton v kt qu c trnh by trong Bng 3 di y:
co gin cung ca Gi (eP) Chuyn i ma v (eCROP) Chuyn i ging la nng sut cao (eHY) u t phn bn (eFz) u t ti tiu (eIR)
Cng vi co gin cung ca gi l 0,34, co gin cung ca gi ca la thng d th trng (marketed surplus) c tnh ton da trn m hnh ca Krishna (1962) c gi tr l 0,42 cho php chng ta tin rng yu t gi c nh hng ln i vi quyt nh cung ca ngi sn xut la. Vi gi nh rng cc yu t khc khng thay i, chnh sch gi c s tr thnh mt cng c tim nng khuy ng nn sn xut la hng ho nc ta. Trong cc yu t k thut, vic p dng cc tin b khoa hc k thut m ch n l mc s dng cc ging la c nng sut cao s to ra mt n by mnh m v mc tiu duy tr mc tng trng sn xut la bn vng. Chuyn i c cu ma v sang v c nng sut cao hn s gp phn m bo cht lng tng trng ca khu vc sn xut la. Nu so snh, hai yu t ny c mc ng gp ln hn so vi vic u t vo h thng ti tiu v tng mc s dng phn bn trn mt n v hecta mc d hai yu t ny l khng th thiu c i vi bt k mt nn sn xut la hin i, mc tiu m nc ta ang phn u vn ti. Tm li, trong m hnh cung c cp y, trong tng lai vai tr ca cc yu t k thut v yu t th trng ni ln nh l mt ng lc thc y v duy tr mc tng trng bn vng cho nn sn xut la trong khi yu t i mi chnh sch th ch trong khu vc nng nghip c xem l hon thnh cng vic bt u ca n cho k nguyn xc lp v th ca nn sn xut la go Vit Nam trn bn th gii. n lc v hn bao gi ht chng ta cn nhn thc tm quan trng ca lnh vc nghin cu khoa hc k thut v tn dng yu t tch cc ca c ch th trng tc ng ln hot ng sn xut la go nc ta. u t cho nghin cu khoa hc k thut, ng dng v chuyn giao tin b khoa hc k thut thit ngh l mt cng vic cn lm ngay, lin tc v lu di c th tng tc v duy tr mc tng trng ca nn sn xut la go nc ta.
TI LIU THAM KHO 1. LU THANH C HI. 2003. The organization of the liberalized rice market of Vietnam. PhD Thesis. Groningen University, the Netherlands. 2. V THNH DANH. 2004. Supply response of rice in Vietnam. Unpublished PhD Thesis. University of the Philippines Los Baos, the Philippines.