Biyogvenlik & Biyoeitlilik

Salk evre

Sosyo -Ekonomik

Biyogvenlik & Biyoeitlilik

Biyoeitlilik, bir ekosistem, biyom veya tm Dnya'da bulunan yaam formlarnn eitliliidir.

nsanlarn yaamlarn srdrebilmesi iin yaadklar evrede, temiz su ve havann, verimli topraklarn, besinlerin ve dier gereksinimlerinin karland, kullanaca eitli maddelerin bulunmas gerekir.

Yaam iin gerekli madde ve koullar, evrenin abiyotik etkenleri ile bakteri, protista, mantar, bitki vehayvanlar tarafndan salanr. Bu canllarn tamamna biyoeitlilik denir.

Biyogvenlik & Biyoeitlilik

Biyoeitlilik asndan bakldnda GDO bir Biyogvenlik sorunudur, nk, aktarlan gen kaynandan, genin aktarld organizmaya istenen zelliklerin yannda istenmeyen zelliklerin de tanmas mmkndr.

nk, aktarlan gen kaynandan, genin aktarld organizmayaistenen zelliklerin yannda istenmeyen zelliklerin de tanmas mmkndr

Kald ki transfer edilen genin sadece aktarld organizmadaki baz etkileri imdiden grlebilir. Oysa transgenik rnleri tketen insan ve hayvan bnyesindeki etkiler olduka komplekstir ve zaman iinde birikerek ve deierek ortaya kacaktr

Biyogvenlik & Biyoeitlilik

Ayrca GDOlar biyolojik olarak yaylabilir zelliktedir. Yani bitkilere tozlama dneminde bcek, rzgar vb. etkenlerle tanan polenler, GDO kaynakl ise, yapsna girdii normal zellikteki bitkinin de genetiini deitirmektedir.

Bu kontrolsz bir aktarm olduu iin de sonularnn ne olaca kestirilemez. nk bitkilere aktarlan gen ya da genler iin herhangi bir kaynak kstlamas yoktur.

Ayrca GDO rnlerin tarmnn yaygnlamasna bal olarak, tozlama vb. doal ve kontrolsz etkilerle, bir bitkiden dierine aktarlan genlerin, bulunduu bitkinin zeliklerini deitirmesiyle birlikte mevcut trlerin de azalmas ve hatta tek tiplemesi de olasdr.

Salk

nk, alerjik, patolojik, toksikolojik ve kanserojenik etkileri henz bilinmemektedir.

GDOlardaki genetik deiiklik, bitkinin kurak artlara daha iyi uyum gstermesini salamak, bitkiyi bcek benzeri zararllardan korumak, eitli nedenlerden tr oluan bitki hastalklarna ve antibiyotie kar bitkiye dayankllk kazandrmak, o bitkiden retilecek gdann raf mrn uzatmak vb. amalarla yaplmaktadr. Tm bu farkl amataki etkilere sahip genlerin insan organizmasnda meydana getirebilecei yararl ya da zararl etkiler ve bunlarn komplikasyonlar henz tanmlanmamtr.

Salk

rnein antibiyotie direnli gene sahip gda ile beslenmi bir hastann antibiyotik tedavisine cevap verip vermeyecei ya da ne lde cevap verecei bilinmemektedir.

Baz evreler GDOlu gda tketiminin pek ok hastaln nemli etkenlerinden biri olduunu ileri srmektedir. Bunlarn balcalar, koroner kalp hastalklar ve alzaymer olarak gsterilmektedir. Bu hastalk listesini diyabetten kronik kalp hastalna, romatizmadan arterioskleroza kadar uzatmak mmkn.

Salk

Hayvan sal sorunudur. nk GDOlarn zehrinden len bcekleri yiyen dier hayvanlar da genetii deitirilmi bu organizmalardan etkilenebilirler.

Ayrca polenlerin tanmasna yardm eden canllar bu olay srasnda bahsi geen organizmalarn zararl etkilerinden nasiplerini alrlar. Bununla birlikte GDO bitkiler hayvan yemi olarak kullanlmak zere de yetitirildiinden hayvanlar da dorudan tm risklere aktr.

evre

evre sal sorunudur. nk, kimyasallara olan bamllk artmaktadr. ABD, Arjantin ve Kanada gibi biyoteknoloji devleri her ne kadar GDOlar iin daha az kimyasal kullanmak yeterli olacaktr sylemiyle yola ktlarsa da, rettikleri GDO tohumlarn patentledikleri gibi bu organizmalarn yetitirilmesi srasnda kullanlacak kimyasallar reten irketleri de satn alarak iftiye bu ilalar kullanrsanz rnnz asla zarar grmeyecektir garantisini vermilerdir.

evre

Yaplan aratrmalar, bu politikann, GDO yetitiren iftilerin rne zarar vermedii gerekesiyle normal olarak kullandklarndan ok daha fazla miktarda kimyasal kullanmalarna neden olduunu gstermitir.

Bundan baka, bitkinin hasadyla birlikte topraa karan gen ve gen artklar topraktaki mikroorganizma yapsn ve topran kimyasn bozmaktadr.

Ayrca GDOlarn savunma amal rettikleri toksinlere bcek ve dier zararllarn ya da bulaabilecei baka bir canlnn diren gelitirme ihtimali de unutulmamaldr.

evre

rnein birka ay nce ngilterede yalk tohum kolzada kullanlan bir gen dizisinin ayn tarlada yetien yabani hardala bulat tespit edildi. Bulaan gen dizisi o kolzada ot ilacna dayankllk salayan bir gen dizisi. Yabani ot ilac, yabani ota da bularsa bu tehlike demektir. nk bu durum o yabani otun artk daha gl ilalarla yok edilebilecei anlamna gelir.

Daha gl ila ya da daha fazla kimyasal ise daha fazla evre kirlilii demektir.

Sosyo - Ekonomik

Tekelleme ve sosyo-ekonomik bir sorundur. nk, retilen bitki tohumlar patentlenmektedir. Monsanto, DuPont ve Syngenta Dow gibi biyoteknoloji devleri GDO rn piyasasn ellerinde tutmaktadrlar.

Tekelleme ve sosyo-ekonomik bir sorundur. nk, retilen bitki tohumlar patentlenmektedir. Monsanto, DuPont ve Syngenta Dow gibi biyoteknoloji devleri GDO rn piyasasn ellerinde tutmaktadrlar.

Sosyo - Ekonomik

Pastann en byk dilimi ise (yaklak %90) Monsantoya aittir. Bu irketler yalnzca tohumlar patentlemekle kalmayp, zirai mcadele ilac reten firmalar da satn almakta ve bu alan da tekelletirmektedirler. Ayrca oluturduklar lobilerle hkmetler ve birebir iftilerle de anlamalar yaparak yalnzca daha fazla kar amac gden taleplerinin karlanmasn salamakta ve kendilerine baml hale getirmektedirler.

Sosyo - Ekonomik

En arpc rneklerden birisi Basmati tohumudur. Ezelden beri Hindistana ait olan Basmati adndaki eltik tohumunun patentini Texasl bir irket alm ve adn Texati koymutur. Hindistana ait olan bu eltik artk Texasl bir irketindir ve bu tohumu ekmek isteyenler artk bu yabanc irketten satn almak zorundadrlar.

Sosyo - Ekonomik

Washingtonun, Avrupa pazarn GDOya ama abas hala sryor. nk biyoteknoloji irketleri bir gn Bat Avrupann kendileri iin byk bir pazar olabileceini dnyorlar. Son on ylda Amerikan iftisinin arazilerini doyuran Monsanto, DuPont ve DowChemical gibi irketlerin tohumlarn pazarlamak iin yeni blgelere ihtiyac var ve Avrupa onlar iin henz el atlmam en byk pazar niteliinde.

Monsanto u anda Trkiyede cretsiz olarak tohum datyor ve bunu zellikle ova blgelerde yapyor ki yaylm ve apraz kalar daha fazla olsun.