Hoan Thien He Thong Xep Hang Tin Dung Cua VCB

B GIO DJC V DO TAO
TRUNG DAI HC KINH TE TP. HO CH MINH

NGUYN THNH HUYN

HON THIJN HJ THNG XEP HANG
TN DJNG CUA VIETCOMBANK

LUAN VN THAC S KINH TE

TP. HO CH MINH 2008
B GIO DJC V DO TAO
TRUNG DAI HC KINH TE TP. HO CH MINH

NGUYN THNH HUYN

HON THIJN
HJ THNG XEP HANG TN DJNG
CUA VIETCOMBANK

LUAN VN THAC S KINH TE

Chuyn ngnh : Ngn hng
M s : 60.31.12

Ngi hng dn khoa hc : TS.NGUYN MINH KIU

TP. HO CH MINH - 2008
LI CAM OAN

Tc gia cam doan s liu trong bi vit ny l chnh xc, trung thuc, v d
ti HON THIEN HE THONG XEP HANG TN DUNG CUA
VIETCOMBANK duoc trnh by l nghin cuu cua tc gia, chua duoc ai
cng b trong bt ky cng trnh no khc.
D ti nghin cuu ny duoc hon thnh c su gip d cua cc NHTM v
t chuc kim ton tai Vit nam. Tc gia chn thnh cam on su tn tnh huong
dn cua TS.Nguyn Minh Kiu. Tc gia cung chn thnh cam on cc nh
nghin cuu, cc nh quan tri cua Ngn hng TMCP Ngoai thuong Vit nam, v
cc nh quan tri cua NHTM cng cc t chuc kim ton trong nuoc c nu tn
trong d ti nghin cuu ny d gip d tc gia trong vic tip cn cc ti liu
nghin cuu.
Vic cng b mt s thng tin mang tnh nhay cam c th anh huong dn
hoat dng cua cc NHTM nn tc gia d rt cn nhc khi dua cc s liu vo d
ti nghin cuu, v mong cc t chuc c lin quan thng cam gip tc gia hon
thnh tt d ti nghin cuu ny.
MC LC

Trang :
DANH MUC CC K HIEU, CH VIET TAT.
DANH MUC CC BANG BIEU.
GII THIEU.
1. L do chon d ti. 01
2 Xc dinh vn d nghin cuu. 02
3. Muc tiu nghin cuu cua d ti. 04
4. Di tuong v pham vi nghin cuu. 05
5. Phuong php nghin cuu v tip cn vn d. 05
6. Kt cu cua lun vn. 06
7. nghia khoa hoc v thuc tin cua d ti 06
CHUONG I : CC NGHIN CUU V KINH NGHIEM VE XEP
HANG TN DUNG.

1.1 Tng quan v xp hang tn dung. 8
1.1.1 Khi nim xp hang tn dung 8
1.1.2 Di tuong cua xp hang tn dung. 8
1.1.3. Tm quan trong cua xp hang tn dung. 10
1.1.3.1. Rui ro tn dung. 10
1.1.3.2. Thit hai tu rui ro tn dung. 11
1.1.3.3. Vai tr cua xp hang tn dung trong quan tri rui ro. 12
1.1.4. Nguyn tc xp hang tn dung. 12
1.1.5. M hnh xp hang tn dung. 12
1.1.6. Phuong php xp hang tn dung theo m hnh dim s. 13
1.1.7. Quy trnh xp hang tn dung. 14
1.2. Mt s nghin cuu v kinh nghim v xp hang tn
dung.
14
1.2.1. Nghin cuu cua Stefanie Kleimeier v m hnh dim
s tn dung c nhn p dung cho cc ngn hng bn le
tai Vit nam.
15
1.2.2. Cc nghin cuu v kinh nghim xp hang tn dung trn
thi truong ti chnh cua M.
16
1.2.2.1. H thng xp hang tn nhim cua Moodys v S&P. 17
1.2.2.2. M hnh dim s tn dung doanh nghip cua Edward I.
Altman.
18
1.2.2.3. Su tuong dng giua m hnh dim s tn dung cua
Edward I. Altman v xp hang tn nhim cua Standard
& Poor.
21
1.2.2.4. M hnh dim s tn dung c nhn cua FICO. 22
1.2.3. Kinh nghim xp hang tn dung cua mt s NHTM v
t chuc kim ton o Vit nam.
24
1.2.3.1. H thng xp hang tn nhim cua CIC. 24
1.2.3.2. H thng xp hang tn dung cua BIDV. 24
1.2.3.2.1. Xp hang tn dung v xp hang khoan vay c nhn. 24
1.2.3.2.2. Xp hang tn dung doanh nghip. 27
1.2.3.3. H thng xp hang tn dung cua Vietinbank (Truoc
dy l Incombank).
29
1.2.3.3.1. Xp hang tn dung c nhn. 30
1.2.3.3. H thng xp hang tn dung cua E&Y. 33
1.2.3.3.1. Xp hang tn dung c nhn. 34
CHUONG II : HE THONG XEP HANG TN DUNG CUA
VIETCOMBANK.

2.1. Chnh sch tn dung cua Vietcombank. 39
2.2. Nguyn tc chm dim tn dung. 39
2.3. Su dung kt qua tnh dim xp hang tn dung. 40
2.4. M hnh tnh dim xp hang tn dung cua
Vietcombank.
40
2.4.1. Xp hang tn dung c nhn. 40
2.4.2. Xp hang tn dung doanh nghip. 42
2.4.2.1. M hnh chm dim xp hang tn dung doanh nghip
tai cc chi nhnh cua Vietcombank.
42
2.4.2.2. M hnh chm dim xp hang tn dung doanh nghip
tai VCI.
47
2.5. Nghin cuu mt s tnh hung xp hang tn dung thuc
t tai Vietcombank.
49
2.5.1. Nghin cuu truong hop thu nht : Doanh nghip d
duoc xp loai A nhung c xu huong pht sinh no xu.
50
2.5.2. Nghin cuu truong hop thu hai : Doanh nghip d
duoc xp loai A nhung c xu huong pht sinh no xu.
53
2.6. Dnh gi h thng xp hang tn dung cua
Vietcombank.
56
2.6.1 Nhung kt qua dat duoc. 56
2.6.2 Nhung han ch tn tai cn khc phuc. 58
CHUONG III : HON THIEN HE THONG XEP HANG TN DUNG
CUA VIETCOMBANK

3.1. Muc tiu hon thin xp hang tn dung cua
Vietcombank.
61
3.2 D xut sua di b sung m hnh chm dim xp hang
tn dung cua Vietcombank
62
3.2.1. Hon thin m hnh chm dim xp hang tn dung c
nhn cua Vietcombank.
62
3.2.2. Hon thin m hnh chm dim xp hang tn dung
doanh nghip cua Vietcombank.
65
3.2.2.1. Huong dn cua Ngn hng Nh nuoc v m hnh xp
hang tn dung doanh nghip.
65
3.2.2.2. D xut sua di b sung m hnh chm dim xp hang
tn dung doanh nghip cua Vietcombank.
67
3.3. Kim chung m hnh chm dim xp hang tn dung
cua Vietcombank sau diu chinh.
73
3.3.1 Kim chung m hnh chm dim xp hang tn dung c
nhn cua Vietcombank sau diu chinh.
73
3.3.2 Kim chung m hnh chm dim xp hang tn dung
doanh nghip cua Vietcombank sau diu chinh.
74
3.4 Cc bin php h tro cn thit d h thng xp hang
tn dung cua Vietcombank pht huy hiu qua.
78
KET LUAN.
TI LIEU THAM KHAO.
81
PHU LUC I : TIU CHUAN TNH DIEM XEP HANG TN DUNG
DOANH NGHIEP CUA VIETCOMABNK.

PHU LUC II : KET QUA CHAM DIEM XHTD DOANH NGHIEP
CUA CNG TY CP A.

PHU LUC III : TIU CHUAN TNH DIEM XEP HANG TN DUNG
DOANH NGHIEP THEO HUNG DN CUA
NGN HNG NH NUC.

PHU LUC IV : TIU CHUAN TNH DIEM XEP HANG TN DUNG
DOANH NGHIEP THEO HUNG DN CUA
NGN HNG NH NUC, V DE XUAT SUA
DOI BO SUNG CUA DE TI NGHIN CUU.

PHU LUC V : KET QUA CHAM DIEM XHTD DOANH NGHIEP
CUA CNG TY CP A BANG M HNH SUA DOI
THEO DE XUAT CUA DE TI NGHIN CUU.

DANH MJC CC K HIJU, CH VIET TAT

K hiu Din giai
Basel Hip uoc v gim st hoat dng ngn hng.
BIDV Ngn hng Du tu v Pht trin Vit Nam.
CIC Trung tm Thng tin tn dung cua Ngn hng Nh nuoc.
DNNN Doanh nghip Nh nuoc.
DTNN Doanh nghip c vn du tu nuoc ngoi.
E&Y Cng ty TNHH Ernst & Young Vit Nam.
FICO Fair Isaac Corp.
Moodys Moodys Investors Service.
NHNN Ngn hng Nh nuoc Vit nam.
NHTM Ngn hng thuong mai.
R&I Rating & Investment Information.
SEC Uy ban Chung khon v Giao dich M.
S&P Standard & Poor's.
TNHH Trch nhim huu han.
TMCP Thuong mai c phn.
Vietcombank Ngn hng TMCP Ngoai thuong Vit nam.
Vietinbank Ngn hng Cng thuong Vit nam.
XHTD Xp hang tn dung.

DANH MC CC BNG BIU

Bng Trang
1.01 K hiu XHTD c nhn theo Stefanie Kleimeier. 15
1.02 Chi tiu chm dim XHTD c nhn cua Stefanie
Kleimeier.
16
1.03 H thng k hiu xp hang cng cu no di han cua
Moodys.
18
1.04 Tuong quan giua chi s tn dung Z-diu chinh cua
Altman voi h thng k hiu xp hang cua S&P.
21
1.05 Ty trong cc tiu ch dnh gi trong m hnh dim s tn
dung FICO.
22
1.06 H thng k hiu xp hang cua VantageScore. 23
1.07 Ty trong cc tiu ch dnh gi trong m hnh dim s tn
dung VantageScore.
23
1.08 Cc chi tiu chm dim c nhn cua BIDV. 25
1.09 H thng k hiu XHTD c nhn cua BIDV. 26
1.10 Cc chi tiu chm dim ti san dam bao. 26
1.11 Ma trn kt hop giua kt qua XHTD voi kt qua dnh gi
ti san dam bao cua BIDV.
27
1.12 H thng k hiu dnh gi ti san dam bao cua BIDV. 27
1.13 Dim trong s cc chi tiu phi ti chnh chm dim
XHTD doanh nghip cua BIDV.
28
Bng Trang
1.14 Dim trong s cc chi tiu ti chnh v phi ti chnh chm
dim XHTD doanh nghip cua BIDV.
28
1.15 H thng k hiu xp hang doanh nghip cua BIDV. 29
1.16 Cc chi tiu chm dim tn dung c nhn cua Vietinbank. 30
1.17 H thng k hiu XHTD c nhn cua Vietinbank. 31
XHTD doanh nghip cua Vietinbank.
32
dim XHTD doanh nghip cua Vietinbank.
32
1.20 H hng k hiu XHTD doanh nghip cua Vietinbank. 33
1.21 Cc chi tiu chm dim c nhn cua E&Y. 34,35
1.22 H hng k hiu XHTD c nhn cua E&Y. 36
1.23 Cc chi tiu chm dim ti chnh doanh nghip cua E&Y. 36
1.24 Ma trn XHTD kt hop giua tnh hnh thanh ton no v
tnh hnh ti chnh cua E&Y.
38
2.01 Cc chi tiu chm dim XHTD c nhn cua Vietcombank. 41
2.02 H thng k hiu XHTD c nhn cua Vietcombank. 42
2.03 Huong dn tnh ton mt s chi tiu phn tch ti chnh
trong chm dim XHTD doanh nghip cua Vietcombank.
44
XHTD doanh nghip cua Vietcombank.
45
Bng Trang
dim XHTD doanh nghip cua Vietcombank.
45
2.06 H thng k hiu XHTD doanh nghip cua Vietcombank. 46
2.07 Thang dim v cc chi tiu chm dim XHTD doanh
nghip cua Vietcombank tai VCI.
48
2.08 Tnh hnh xp loai v no xu cua nhm di tuong nghin
cuu
50
2.09 Tm tt bang cn di k ton nm 2007 cua Cng ty
TNHH A.
51
2.10 Chm dim cc chi tiu ti chnh cua Cng ty TNHH A. 52
2.11 Chm dim cc chi tiu vay no v chi ph tra li cua Cng
ty TNHH A.
52
2.12 Chm dim cc chi tiu thng tin phi ti chnh cua Cng
ty TNHH A.
53
2.13 Tm tt bang cn di k ton nm 2007 cua Cng ty CP
A.
54
2.14 Dim trong s cc chi tiu phi ti chnh cua Cng ty CP
A.
55
dim XHTD doanh nghip cua Vietcombank.
55
3.01 Cc chi tiu chm dim c nhn. 63
3.02 H thng k hiu XHTD c nhn. 64
Bng Trang
3.03 Dnh gi tnh hnh tra no cua c nhn. 64
3.04 Ma trn xp loai khoan vay c nhn. 65
3.05 Thang dim v trong s cc chi tiu chm dim xp hang
doanh nghip theo quyt dinh 57/2002/QD-NHNN.
66
3.06 H thng k hiu xp hang doanh nghip theo quyt dinh
57/2002/QD-NHNN.
67
3.07 Chm dim cc chi tiu ti chnh XHTD doanh nghip. 69
3.08 Chm dim cc chi tiu du bo nguy co kh khn ti
chnh XHTD doanh nghip.
70
3.09 Chm dim cc chi tiu thng tin phi ti chnh XHTD
doanh nghip.
71
3.10 Dnh gi tnh hnh tra no cua doanh nghip. 72
3.11 Ma trn xp loai khoan vay doanh nghip. 73
3.12 Chm dim XHTD c nhn KH_A bng m hnh sua di
theo d xut cua d ti nghin cuu.
74
3.13 Chm dim cc chi tiu ti chnh cua Cng ty TNHH A
bng m hnh sua di theo d xut cua d ti nghin cuu.
75
3.14 Xc dinh chi s nguy co v no cua Cng ty TNHH A
bng hm thng k Z-score cua Altman.
76
3.15 Chm dim cc chi tiu du bo nguy co kh khn ti
chnh cua Cng ty TNHH A bng m hnh sua di theo d
xut d ti nghin cuu.
76
Bng Trang
3.16 Chm dim cc chi tiu thng tin phi ti chnh cua Cng
ty TNHH A bng m hnh sua di theo d xut cua d ti
nghin cuu.
77
I.01 Chm dim quy m doanh nghip cua Vietcombank. Phu luc I
I.02 Xc dinh doanh nghip theo linh vuc/ngnh cua
Vietcombank.
Phu luc I
I.03 Tiu chun dnh gi cc chi tiu ti chnh cua doanh
nghip ngnh nng, lm, ngu nghip theo Vietcombank.
Phu luc I
nghip ngnh thuong mai dich vu theo Vietcombank.
Phu luc I
nghip ngnh xy dung theo Vietcombank.
Phu luc I
nghip ngnh cng nghip theo Vietcombank.
Phu luc I
I.07 Tiu chun dnh gi dng tin cua doanh nghip theo
Vietcombank.
Phu luc I
I.08 Tiu chun dnh gi nng luc quan l cua doanh nghip
theo Vietcombank.
Phu luc I
I.09 Tiu chun dnh gi uy tn giao dich cua doanh nghip
theo Vietcombank.
Phu luc I
I.10 Tiu chun dnh gi cc yu t bn ngoi cua doanh
nghip theo Vietcombank.
Phu luc I
I.11 Tiu chun dnh gi cc yu t khc cua doanh nghip Phu luc I
Bng Trang
theo Vietcombank.
II.01 Chm dim cc chi tiu ti chnh cua Cng ty CP A. Phu luc II
II.02 Chm dim dng tin cua Cng ty CP A. Phu luc II
II.03 Chm dim nng luc quan l cua Cng ty CP A. Phu luc II
II.04 Chm dim uy tn giao dich cua Cng ty CP A. Phu luc II
II.05 Chm dim cc yu t bn ngoi cua Cng ty CP A. Phu luc II
II.06 Chm dim cc yu t khc cua Cng ty CP A. Phu luc II
III.01 Tiu chun dnh gi cc chi tiu ti chnh cua doanh
nghip ngnh nng, lm, ngu nghip theo quyt dinh
57/2002/QD-NHNN.
Phu luc III
nghip ngnh thuong mai dich vu theo quyt dinh
57/2002/QD-NHNN.
Phu luc III
nghip ngnh xy dung theo quyt dinh 57/2002/QD-
NHNN.
Phu luc III
nghip ngnh cng nghip theo quyt dinh 57/2002/QD-
NHNN.
Phu luc III

Bng Trang

IV.01 Tiu chun dnh gi cc chi tiu ti chnh cua doanh
nghip ngnh nng, lm, ngu nghip.
Phu luc IV
nghip ngnh thuong mai dich vu.
Phu luc IV
nghip ngnh xy dung.
Phu luc IV
nghip ngnh cng nghip.
Phu luc IV
V.01 Chm dim cc chi tiu ti chnh cua Cng ty CP A bng
m hnh sua di theo d xut cua d ti nghin cuu.
Phu luc V
V.02 Xc dinh chi s nguy co v no cua Cng ty CP A bng
hm thng k Z-score cua Altman.
Phu luc V
V.03 Chm dim cc chi tiu du bo nguy co kh khn ti
chnh cua Cng ty CP A bng m hnh sua di theo d
xut cua d ti nghin cuu.
Phu luc V
V.04 Chm dim cc chi tiu thng tin phi ti chnh cua Cng
ty CP A bng m hnh sua di theo d xut cua d ti
nghin cuu.
Phu luc V

GII THIU

Ngn hng thuong mai (NHTM) l dinh ch ti chnh trung gian thuc
hin nghip vu kinh doanh tin t v cung ung cc dich vu ti chnh. Tai Vit
nam, thu nhp co ban cua cc NHTM vn chu yu tu hoat dng tn dung voi
nhiu p luc v rui ro. Ngn hng Trung uong cc nuoc duoi su bao tro cua
Ngn hng Thanh ton quc t, trong cc cuc hop tai Basel d dua ra nhung
yu cu v quan tri rui ro trong d ch trong v d cao vai tr xp hang tn
dung (XHTD) ni b di voi NHTM duoc quy dinh trong Hip uoc Basel I
(Nm 1988) v b sung trong hip uoc Basel II (Nm 2004).
1. L do chn ti.
Thuc tin d cho thy tht bai cua NHTM trong hoat dng tn dung gn
cht voi thiu hiu bit v khch hng. Mt trong nhung k thut quan tri rui ro
tn dung cua NHTM l su dung phn tch chm dim d xp hang uy tn v mt
tn dung cua mi khch hng mt cch thuong xuyn. Do vy, vn d xy dung
v hon thin h thng XHTD ni b dang duoc cc NHTM quan tm nhm
ngn ngua v han ch rui ro tn dung, giam bot ty l no xu phai trch du phng
rui ro, dp ung cc yu cu cua Basel v Ngn hng Nh nuoc (NHNN).
Trong diu kin hin nay cua Vit nam, xp hang tn nhim do cc cng
ty xp hang cung cp chi moi dung lai o mt s doanh nghip nim yt v kt
qua xp hang c kha nng chua chnh xc v thng tin khng dy du. Ngay ca
trn thi truong XHTD quc t, cc t chuc xp hang hng du l Fitch Ratings,
Moodys v Standard & Poor's cung khng th trnh khoi sai lm khi dnh gi
rui ro, mt s doanh nghip duoc ho xp hang an ton th nay lai tro thnh rui
ro th hin qua su mt gi lin tuc cua c phiu v tri phiu trn thi truong
chung khon quc t, buc cc t chuc xp hang ny phai nhn lai cc tiu ch
dnh gi v xem xt lai anh huong ln kt qua xp hang cua mi quan h giua
GII THIEU
2
ho voi khch hng duoc dnh gi. Kt qua cua mt cuc diu tra ko di 10
thng trong nm 2007 cua Uy ban Chung khon v Giao dich M (SEC) di
voi cc hoat dng cua Fitch Ratings, Moodys v Standard & Poors d khng
dinh diu m cc nh du tu Ph Wall tu lu d nghi ngo Nhiu t chuc xp
hang tn nhim lon d coi thuong cc quy tc v xung dt loi ch v chi ch
dn loi nhun khi xp hang cc loai chung khon. SEC d pht hin ra rng
cc t chuc xp hang trn d bi d bep boi khi luong v muc d phuc tap
tng cao cua cc loai chung khon m ho duoc yu cu dnh gi. Cc NHTM
chc chn d rt ra duoc nhiu diu qua tnh hnh trn v buc phai dua vo kt
qua XHTD ni b d han ch rui ro. Tuy nhin, chi tiu co ban trong chm
dim v xp hang tn nhim khch hng hin nay cua mt s NHTM vn chua
phan anh chnh xc rui ro, v xp hang tn nhim di voi khch hng th nhn
vn chua duoc ch trong
Hip uoc Basel II cung d cp vai tr cua co quan quan l ngn hng
trong vic dnh gi h thng XHTD ni b d phn loai rui ro ti san cua t
chuc tn dung. Nhung trong thuc t, NHNN rt kh kim chung h thng xp
hang dnh gi rui ro cua cc NHTM c dng hay khng. Trong khi d, nu
duoc su dung h thng dnh gi rui ro km chnh xc, cc NHTM c th qu
lac quan v trin vong khch hng dn toi hu qua kh luong. Tu nhung phn
tch v nhn dinh nu trn d cho thy tm quan trong cua vic nghin cuu
nhm hon thin hon nua h thng XHTD ni b cua cc NHTM, v dy r
rng l cng vic m cc NHTM tai cn tin hnh mt cch dinh ky nhm dp
ung voi nhung thay di v mi truong kinh doanh v tng cuong hon nua kha
nng du bo trong quan tri rui ro tn dung.
2. Xc d|nh vn d nghin cu.
Basel d nghin cuu cc yu cu v an ton vn trong d quy dinh rui ro
tn dung v rui ro thi truong, duoc ban hnh ln du vo nm 1988 trong Hip
uoc Basel I. Nm 2004, hip uoc Basel II d duoc thng qua, b sung thm rui
ro hoat dng, quy dinh ty l vn an ton ti thiu gn cht ch voi muc d rui
ro cua ti san ngn hng lin quan dn nhiu yu t bao gm xp hang tn
GII THIEU
3
nhim cua khch hng, muc tp trung cua khoan vay vo mt nhm khch
hng. Nhm tip cn cc chun muc quc t nhu Basel trong quan tri rui ro cua
cc NHTM theo phuong php hin dai, NHNN d c quyt dinh 57/2002/QD-
NHNN ngy 24/01/2002 trin khai th dim d n phn tch, xp loai tn dung
doanh nghip. Qu II nm 2008 vua qua l mc cui d cc NHTM tai Vit
nam trnh d n XHTD ni b ln NHNN (Nhung thuc t th da s cc NHTM
vn chua hon thnh). V NHNN cung d yu cu tng cuong kim sot no
xu cua cc NHTM qua Quyt dinh 493/2005/QD-NHNN ngy 22/4/2005 v
phn loai no, trch lp v su dung du phng d xu l rui ro tn dung.
Hin nay tai Vit nam, hu ht cc NHTM vn dang thuc hin phn loai
no theo Diu 6 cua Quyt dinh 493/2005/QD-NHNN cn cu vo thoi gian qu
han cua cc khoan vay dang c du no. Nhiu kha nng no xu cua cc NHTM
c th cao hon con s chnh thuc m cc ngn hng dua ra nu thuc hin phn
loai khch hng v no theo Diu 7 cua Quyt dinh 493/2005/QD-NHNN cn cu
vo kt qua XHTD ni b cua NHTM :
a) Nhm 1 (No du tiu chun) bao gm : Cc khoan no duoc t chuc tn
dung dnh gi l c kha nng thu hi dy du ca no gc v li dng han.
b) Nhm 2 (No cn ch ) bao gm : Cc khoan no duoc t chuc tn
dung dnh gi l c kha nng thu hi dy du ca no gc v li nhung c du hiu
khch hng suy giam kha nng tra no.
c) Nhm 3 (No duoi tiu chun) bao gm : Cc khoan no duoc t chuc
tn dung dnh gi l khng c kha nng thu hi no gc v li khi dn han. Cc
khoan no ny duoc t chuc tn dung dnh gi l c kha nng tn tht mt phn
no gc v li.
d) Nhm 4 (No nghi ngo) bao gm : Cc khoan no duoc t chuc tn
dung dnh gi l kha nng tn tht cao.
d) Nhm 5 (No c kha nng mt vn) bao gm : Cc khoan no duoc t
chuc tn dung dnh gi l khng cn kha nng thu hi, mt vn.
GII THIEU
4
Di voi Ngn hng TMCP Ngoai thuong Vit nam (Vietcombank), h
thng XHTD ni b d duoc xy dung v trin khai ung dung tu nm 2003, tuy
nhin, kim chung qua tnh trang no xu phai trch du phng rui ro vn gia tng
thoi gian gn dy cho thy h thng XHTD ni b vn cn nhiu khuyt dim
dn dn sng loc khch hng chua hiu qua, v h thng ny cn duoc b sung
chinh sua nhm ph hop hon voi diu kin kinh t x hi d thay di v cc
hip uoc quc t m Vit nam cam kt. D l l do cn thit chon d ti nghin
cuu Hon thin h thng xp hang tn dung cua Vietcombank.
3. Mc tiu nghin cu cua d ti.
D ti nghin cuu ny nhm tra loi cho cu hoi cua cc nh quan tri l
tai sao tnh trang no xu thuc khi khch hng c nhn v doanh nghip cua
Vietcombank vn gia tng mc d ngn hng ny d p dung phuong php tin
tin trong quan tri rui ro l chm dim XHTD khch hng tu nm 2003 dn
nay, v ngay ca khi h thng XHTD ni b ny d duoc chinh sua gn dy nht
l nm 2007 nhung tnh hnh no xu vn cn o muc dng phai quan tm. Thuc
vy, tnh dn thng 6/2008, tng du no tn dung ton h thng Vietcombank l
104.298 ty dng giam 1.980 ty dng so voi thng 5/2008 nhung c dn 2.418
ty dng no xu voi ty trong 2,32%, tng 573 ty dng so voi thng 5/2008. Tuy
nhin, d vn chua phai l con s thuc cua no xu tai Vietcombank boi v : Tc
d gia tng qu nhanh du no tn dung trong ton h thng trong bn thng du
nm 2008 d v tnh lm giam ty trong no xu; Tnh trang dng bng bt dng
san v chung khon vn cn ko di, lam pht cao s tip tuc dy no xu gia
tng. Mt khc, nu chi xt ring ty trong no xu so voi tng du no th c th s
khng th hin duoc ht su nghim trong, cn phai xem xt no xu trong mi
quan h voi vn tu c, phai thn trong voi buc tranh ti chnh d duoc lm dep
v giam ty l no xu bng cch cho khch hng vay lai d tra nhung khoan no
xu hoc no c nguy co xu khi dn han.
Nghin cuu ny nhm tip cn co so l lun hin dai v xp hang tn
nhim, phn tch hin trang v kim chung cc chi tiu dnh gi trong XHTD
ni b Vietcombank so voi h thng dnh gi xp hang tin tin cua nhung tn
GII THIEU
5
tui hng du trong linh vuc ny nhu Moodys v Standard & Poor's bng chi
s Z (M hnh dim s tn dung) cua Edward I. Altman dang duoc su dung
hiu qua tai nhiu nuoc trn th gioi d du don nguy co ph san v xp hang
rui ro tn dung.
Tu kt qua nghin cuu ny, d ti s cho thy duoc nhung thnh tuu
cung nhu nhung han ch tn tai cua h thng XHTD dang duoc su dung tai
Vietcombank, qua d, d ti nghin cuu manh dan d xut nhung giai php gp
phn hon thin h thng XHTD cua Vietcombank bng cch tip thu nhung
tin b trong kinh nghim XHTD cua cc t chuc tn nhim quc t, cc
NHTM v t chuc kim ton trong nuoc.
4. Di tung v phm vi nghin cu.
Di tuong nghin cuu cua d ti l m hnh cc chi tiu dnh gi tnh
dim XHTD khch hng c nhn v doanh nghip dang p dung tai
Vietcombank tu nm 2007 dn thng 9/2008.
L do cua gioi han thoi gian nghin cuu nhu trn v h thng xp dang
tn dung ni b d duoc diu chinh mt s chi tiu dnh gi v p dung trong
nm 2007 di voi khi khch hng doanh nghip.
5. Phuong php nghin cu v tip cn vn d.
Lun vn su dung phuong php nghin cuu tnh hung d tip cn
chuyn mn v di tuong nghin cuu theo ni dung, phuong php, v k thut
xp hang tn nhim cua Vietcombank. Nghin cuu ny su dung thng tin thu
cp l kt qua XHTD nm 2007 cua mt s khch hng dang c du no tn dung
tai Vietcombank do Trung tm thng tin tn dung Vietcombank v cc chi
nhnh thuc hin xp hang.
Lun vn su dung phuong php phn tch s liu dinh tnh d lm r
hin trang h thng XHTD ni b. V bng cch su dung phuong php so snh
voi cc tiu chun dnh gi ph bin trn thi truong xp hang tn nhim quc t
GII THIEU
6
v trong nuoc, qua d, nghin cuu d dua ra nhn dinh, d xut giai php hon
thin h thng XHTD cua Vietcombank.
6. Kt cu cua lun vn.
B cuc cua d ti nghin cuu Hon thin H thng XHTD cua
Vietcombank duoc chia thnh phn gioi thiu v ba chuong voi kt cu chi
tit duoc xy dung bao gm :
Phn gioi thiu l cc ni dung nhm so luoc l do nghin cuu, xc dinh
d ti nghin cuu, di tuong v muc tiu cua nghin cuu, cc phuong php
duoc su dung trong nghin cuu, nghia v tnh thuc tin cua d ti.
Chuong I trnh by cc vn d v h thng XHTD bao gm tng quan
v XHTD, kinh nghim XHTD o cc nuoc, thuc tin XHTD tai Vit nam.
Chuong II trnh by thuc trang h thng XHTD ni b cua
Vietcombank, kt qua thuc t cua cc tnh hung nghin cuu XHTD cua h
thng. Tu d lun vn tin hnh phn tch, dnh gi, so snh v kim chung cc
chi tiu dnh gi trong m hnh chm dim d rt ra duoc nhung thnh tuu
cung nhu cc han ch tn tai cn hon thin, b sung nhm tng cuong hiu
qua ngn ngua v giam thiu rui ro tn dung qua h thng sng loc khch hng.
Chuong III trnh by cc giai php thuc tin gp phn hon thin H
thng XHTD cua Vietcombank.
7. nghia khoa hc v thc tin cua d ti.
Lun vn trnh by su cn thit phai hon thin H thng XHTD ni b
tai Vietcombank. D ti nghin cuu tp trung vo phuong php tnh dim v
xp hang, dua ra huong kim chung cc chi tiu nhm nng cao hiu qua quan
tri rui ro tn dung bng cng cu tin tin ph hop voi thng l quc t.
Kt qua cua d ti nghin cuu ny c th duoc p dung vo cng tc
thuc tin v Vietcombank dang trong qu trnh hon thin quy trnh tn dung
GII THIEU
7
trong d c cc vn d lin quan dn XHTD khch hng nhm ph hop voi
chnh sch tn dung v co cu t chuc moi sau c phn ha.
Dng thoi, d ti nghin cuu cung gp phn hon thin l lun v quan
tri rui ro tn dung cua NHTM thng qua XHTD. Xy dung thnh cng h thng
dnh gi, xp hang tn nhim ni b di voi khch hng khng chi gip NHTM
phn loai no trung thuc hon, m cn l cng cu tu vn, gip cc nh quan tri
NHTM c dinh huong chin luoc kinh doanh r rng p dung ph hop cho
tung nhm di tuong khch hng.

CHUONG I :
HJ THNG XEP HANG TN DJNG

Muc tiu nghin cuu cua chuong ny nhm tip cn mt s co so l lun
hin dai trong linh vuc XHTD c nhn v doanh nghip, nhung tham khao v
cc h thng XHTD cua M, gioi thiu mt s cng trnh khoa hoc c lin
quan cua cc tc gia nuoc ngoi d cng b nhu : M hnh chi s tn dung da
bin cua Altman trong du bo nguy co v no cua doanh nghip; M hnh chm
dim tn dung c nhn trong nghin cuu cua Stefanie Kleimeier d xut p
dung cho cc ngn hng bn le cua Vit nam. Trong chuong ny, d ti nghin
cuu cung c gng trnh by tuong di chi tit v h thng XHTD cua mt s
NHTM v t chuc kim ton trong nuoc. Qua d, c th pht hin nhung thnh
tuu m cc h thng XHTD cua nhung t chuc ny d dat duoc c gi tri xem
xt d xut p dung hon thin cho h thng XHTD ni b cua Vietcombank.
1.1. Tng quan v xp hng tn dng.
1.1.1. Khi nim xp hng tn dng.
XHTD l vic dua ra nhn dinh v muc d tn nhim di voi trch
nhim ti chnh; hoc dnh gi muc d rui ro tn dung phu thuc cc yu t bao
gm nng luc dp ung cc cam kt ti chnh, kha nng d bi v no khi cc diu
kin kinh doanh thay di, thuc v thin ch tra no cua nguoi di vay.
1.1.2. Di tung xp hng tn dng.
H thng XHTD tip cn dn tt ca cc yu t c lin quan dn rui ro tn
dung, cc NHTM khng su dung kt qua XHTD nhm th hin gi tri cua
nguoi di vay m don thun l dua ra kin hin tai dua trn cc nhn t rui ro,
tu d c chnh sch tn dung v gioi han cho vay ph hop. Mt su xp hang cao
cua mt khch hng di vay chua phai l chc chn trong vic thu hi dy du cc
khoan no gc v li vay, m chi l co so d dua ra quyt dinh dng dn v tn
HE THONG XEP HANG TN DUNG
9
dung d duoc diu chinh theo du kin muc d rui ro tn dung c lin quan dn
khch hng l nguoi di vay v tt ca cc khoan vay cua khch hng d.
Xp hang nguoi di vay chu yu du bo nguy co v no theo ba cp d co
ban l nguy him, canh bo v an ton dua trn xc sut khng tra duoc no PD
(Probability of Default). Co so cua xc sut ny l du liu v cc khoan no qu
khu trong vng 5 nm truoc d cua khch hng, gm cc khoan no d tra,
khoan no trong han v khoan no khng thu hi duoc. Du liu duoc phn theo
ba nhm : Nhm du liu ti chnh lin quan dn cc h s ti chnh cua khch
hng cung nhu cc dnh gi cua cc t chuc xp hang; nhm du liu dinh tnh
phi ti chnh lin quan dn trnh d quan l, kha nng nghin cuu v pht trin
san phm moi, cc du liu v kha nng tng truong cua ngnh; V nhm du
liu mang tnh canh bo lin quan dn cc hin tuong bo hiu kha nng khng
tra duoc no tnh hnh s du tin gui, han muc thu chi. Cc nhm du liu ny
duoc dua vo mt m hnh dinh sn d xu l, tu d tnh duoc xc xut khng
tra duoc no cua khch hng. D c th l m hnh tuyn tnh, m hnh probit...
v thuong duoc xy dung boi cc t chuc tu vn chuyn nghip.
Xp hang khoan vay dua trn co so xp hang nguoi vay v cc yu t
bao gm ti san dam bao, thoi han cho vay, tng muc du no tai cc t chuc tn
dung, nng luc ti chnh. Rui ro cua khoan vay duoc do luong bng xc sut rui
ro du kin EL (Expected Loss). Xc xut ny duoc tnh theo cng thuc EL =
PD x EAD x LGD. Trong d, EAD (Exposure at Default) l tng du no cua
khch hng tai thoi dim khch hng khng tra duoc no ), LGD (Loss Given
Default) l ty trong tn tht uoc tnh.
Theo thng k cua uy ban Basel, tai thoi dim khng tra duoc no, khch
hng thuong c xu huong rt vn vay toi muc gn xp xi han muc duoc cp.
Hip uoc Basel II yu cu tnh EAD = Du no bnh qun + LEQ x Han muc tn
dung chua su dung bnh qun. Trong d, LEQ (Loan Equyvalent Exposure) l
ty trong phn vn chua su dung) c nhiu kha nng s duoc khch hng rt
thm tai thoi dim khng tra duoc no. LEQ x Han muc tn dung chua su dung
10
bnh qun d chnh l du no khch hng rt thm tai thoi dim khng tra duoc
no ngoi muc du no bnh qun.
Tn tht uoc tn bao gm tn tht v khoan vay v cc tn tht khc pht
sinh nhu li sut dn han nhung khng duoc thanh ton, chi ph xu l ti san
dam bao, chi ph cho dich vu php l v mt s chi ph lin quan. LGD l ty
trong phn vn bi tn tht trn tng du no tai thoi dim khch hng khng tra
duoc no duoc tnh theo cng thuc LGD = (EAD - S tin c th thu hi)/EAD.
1.1.3. Tm quan trng cua xp hng tn dng.
H thng XHTD cua NHTM nhm cung cp nhung du don kha nng
xay ra rui ro tn dung c th duoc hiu l su khc bit v mt kinh t giua
nhung g m nguoi di vay hua thanh ton voi nhung g m NHTM thuc su
nhn duoc. Khi nim rui ro duoc xt dn o dy l l mt su khng chc chn
hay mt tnh trang bt n c th uoc don duoc xc sut xay ra. Khi nim tn
dung duoc hiu l quan h chuyn giao quyn su dung vn ln nhau giua nguoi
cho vay v nguoi di vay trn nguyn tc c hon tra. Quan h tn dung dua trn
nn tang su tin tuong ln nhau giua cc chu th.
1.1.3.1. Rui ro tn dng.
Tn dung ngn hng l quan h tn dung giua ngn hng, t chuc tn
dung v cc t chuc kinh t, c nhn theo nguyn tc hon tra. NHTM ra doi d
giai quyt nhu cu phn phi vn, nhu cu pht trin san xut kinh doanh cua
cc t chuc kinh t, c nhn voi dc th kinh doanh trn linh vuc tin t.
NHTM l mt trung gian ti chnh, huy dng vn nhn ri trong nn kinh t,
sau d cho cc t chuc kinh t, c nhn vay lai voi li sut cao hon li sut huy
dng d thu loi nhun. Nu ngn hng khng dp ung du vn cho nn kinh t
hoc huy dng du vn nhung khng c thi truong d cho vay th ngn hng
hoat dng km hiu qua, s dn dn rui ro. Vic hon tra duoc no gc trong tn
dung ngn hng c nghia l vic thuc hin duoc gi tri hng ho trn thi
truong, cn vic hon tra duoc li vay trong tn dung l vic thuc hin duoc gi
11
tri thng du trn thi truong. Do d, c th xem rui ro tn dung cung l rui ro
kinh doanh nhung duoc xem xt duoi gc d cua ngn hng.
Rui ro tn dung pht sinh trong truong hop ngn hng khng thu duoc
dy du hoc thu khng dng ky han ca gc ln li cua khoan vay. Rui ro tn
dung khng chi gioi han o hoat dng cho vay, m cn bao gm nhiu hoat
dng mang tnh cht tn dung khc cua NHTM nhu bao lnh, cam kt, chp
thun ti tro thuong mai, cho vay o thi truong lin ngn hng, tn dung thu
mua, cho vay dng ti tro.
Trong quan h tn dung c hai di tuong tham gia l ngn hng cho vay
v nguoi di vay. Nhung nguoi di vay su dung tin vay trong mt thoi gian,
khng gian cu th, tun theo su chi phi cua nhung diu kin cu th nht dinh
m ta goi l mi truong kinh doanh, v dy l di tuong thu ba c mt trong
quan h tn dung. Rui ro tn dung xut pht tu mi truong kinh doanh goi l rui
ro do nguyn nhn khch quan, bao gm anh huong bin dng qu nhanh v
kh du don cua nn kinh t, mi truong php l chua thun loi. Rui ro xut
pht tu nguoi di vay v ngn hng cho vay goi l rui ro do nguyn nhn chu
quan, bao gm su dung vn sai muc dch, khng c thin ch trong vic tra no
vay; nng luc ti chnh cua nguoi di vay yu km, thiu minh bach; kha nng
quan tri km; bt cn xung thng tin; vic xc dinh han muc tn dung cho
khch hng cn qu don gian.
1.1.3.2. Thit hi t rui ro tn dng.
Khi rui ro tn dung anh huong nng n dn hoat dng kinh doanh cua
NHTM s gy tm l hoang mang lo so cho nguoi gui tin v c th nhung
nguoi gui tin s at rt tin lm cho ton b h thng ngn hng gp kh
khn. Su hoang loan ny anh huong rt lon dn ton b nn kinh t, lm cho
suc mua giam, gi ca tng, x hi mt n dinh. Rui ro tn dung cua NHTM
trong nuoc cung anh huong dn nn kinh t cc nuoc c lin quan do su hi
nhp d gn cht mi lin h v tin t, du tu giua cc quc gia.
12
NHTM gp rui ro tn dung s kh thu duoc vn tn dung d cp v li
cho vay, nhung ngn hng phai tra vn v li cho khoan tin huy dng khi dn
han, diu ny lm cho ngn hng mt cn di thu chi, mt kha nng thanh
khoan, lm mt lng tin nguoi gui tin, anh huong dn uy tn cua ngn hng.
1.1.3.3. Vai tr cua xp hng tn dng trong quan tr| rui ro.
H thng XHTD gip NHTM quan tri rui ro tn dung bng phuong php
tin tin, gip kim sot muc d tn nhim khch hng, thit lp muc li sut
cho vay ph hop voi du bo kha nng tht bai cua tung nhm khch hng.
NHTM c th dnh gi hiu qua danh muc cho vay thng qua gim st su thay
di du no v phn loai no trong tung nhm khch hng d duoc xp hang, qua
d diu chinh danh muc theo huong uu tin ngun luc vo nhung nhm khch
hng an ton.
1.1.4. Nguyn tc xp hng tn dng.
Khi nim hin dai v XHTD duoc tp trung vo cc nguyn tc chu
yu bao gm phn tch tn nhim trn co so thuc v thin ch tra no cua nguoi
di vay v tung khoan vay; dnh gi rui ro di han dua trn anh huong cua chu
ky kinh doanh v xu huong kha nng tra no trong tuong lai; dnh gi rui ro
ton din v thng nht dua vo h thng k hiu xp hang.
Trong phn tch XHTD cn thit su dung phn tch dinh tnh d b sung
cho nhung phn tch dinh luong. Cc du liu dinh luong l nhung quan st
duoc do luong bng s, cc quan st khng th do luong bng s duoc xp vo
du liu dinh tnh. Cc chi tiu phn tch c th thay di ph hop voi su thay di
cua trnh d cng ngh v yu cu quan tri rui ro.
1.1.5. M hnh xp hng tn dng.
M hnh don gian nht duoc su dung trong XHTD l m hnh mt bin
s. Chi tiu dnh gi phai duoc thng nht trong m hnh. Ty sut ti chnh
duoc su dung trong m hnh mt bin s bao gm cc chi tiu thanh khoan, cc
13
chi tiu hoat dng, chi tiu cn no, chi tiu loi tuc, chi tiu vay no v chi ph tra
li. Cc chi tiu phi ti chnh thuong duoc su dung bao gm thoi gian hoat
dng cua doanh nghip, s nm kinh nghim v trnh d cua nh quan tri cp
cao, trin vong ngnh. Nhuoc dim cua m hnh mt bin s l kt qua du bo
kh chnh xc nu thuc hin phn tch v cho dim cc chi tiu dnh gi mt
cch ring bit, hon nua, mi nguoi c th hiu cc chi tiu dnh gi theo mt
cch khc nhau. D khc phuc nhuoc dim ny, cc nh nghin cuu d pht
trin nhung m hnh kt hop nhiu bin s thnh mt gi tri d du bo su tht
bai cua doanh nghip nhu m hnh phn tch hi quy, phn tch lgch, phn
tch xc xut c diu kin, phn tch phn bit nhiu bin s.
NHTM p dung cc m hnh khc nhau tuy theo di tuong xp loai l c
nhn, doanh nghip hay t chuc tn dung. Trong d ti nghin cuu ny chi d
cp dn hai nhm khch hng duoc xp hang l c nhn v doanh nghip. Cc
m hnh ny duoc su dung n dinh v c th diu chinh sau vi nm su dung
khi thy c nhiu sai st lon giua xp hang voi thuc t.
1.1.6. Phuong php xp hng tn dng theo m hnh dim s.
Muc dch cua XHTD l d du don nhung khch hng c kha nng rui
ro cao chu khng nhm l giai tai sao ho ph san, hay tm cu tra loi cho gia
thuyt v mi quan h giua kha nng ph san voi cc bin s kinh t x hi.
Cc phuong php XHTD hin dai bao gm phuong php nghin cuu thng k
dua trn su hi quy v cy phn loai cn duoc goi l thut ton d quy phn
dinh; hoc phuong php vn tr hoc dua trn ton hoc d giai quyt cc bi
ton ti chnh bng quy hoach tuyn tnh, qua d nh quan tri c duoc quyt
dinh hop l cho cc hnh dng trong hin tai v tuong lai.
XHTD theo m hnh dim s l phuong php khoa hoc kt hop su dung
du liu nghin cuu thng k v p dung m hnh ton hoc d phn tch, tnh
dim cho cc chi tiu dnh gi trong m hnh mt bin hoc da bin. Cc chi
tiu su dung trong XHTD duoc xc lp theo nhm bao gm phn tch ngnh,
phn tch hoat dng kinh doanh, v phn tch hoat dng ti chnh. Sau d dua
14
vo m hnh d tnh dim theo trong s v quy di dim nhn duoc sang mt
biu tuong xp hang tuong ung.
1.1.7. Quy trnh xp hng tn dng.
Cn cu vo chnh sch tn dung v cc quy dinh c lin quan cua tung
ngn hng nhm xc lp quy trnh XHTD. Mt quy trnh XHTD bao gm cc
buoc co ban nhu sau :
(1) Thu thp thng tin lin quan dn cc chi tiu su dung trong phn tch
dnh gi, thng tin xp hang cua cc t chuc tn nhim khc lin quan dn di
tuong xp hang.
(2) Phn tch bng m hnh d kt lun v muc xp hang. Muc xp hang
cui cng duoc quyt dinh sau khi tham khao kin Hi dng xp hang. Trong
XHTD cua cc NHTM th kt qua xp hang khng duoc cng b rng ri.
(3) Theo di tnh trang tn dung cua di tuong duoc xp hang d diu
chinh muc xp hang. cc thng tin diu chinh duoc luu giu. Tng hop kt qua
xp hang so snh voi thuc t rui ro xay ra, v dua trn tn sut phai diu chinh
muc xp hang d thuc hin di voi khch hng d xem xt diu chinh m hnh
xp hang.
1.2. Mt s nghin cu v kinh nghim v xp hng tn dng.
Nhm tip cn nhung co so l lun hin dai trong linh vuc XHTD c
nhn v doanh nghip, d ti nghin cuu s ln luot gioi thiu mt s cng
trnh khoa hoc c lin quan cua cc tc gia nuoc ngoi d cng b, bao gm :
M hnh chi s tn dung da bin cua Altman p dung cho doanh nghip, m
hnh chm dim tn dung c nhn cua Stefanie Kleimeier. D ti nghin cuu
cung s c gng trnh by tuong di chi tit nhung tham khao v cc h thng
XHTD hng du cua M, h thng XHTD cua mt s NHTM v t chuc kim
ton trong nuoc.
15
1.2.1. Nghin cu cua Stefanie Kleimeier v m hnh dim s tn
dng c nhn p dng cho cc ngn hng bn le ti Vit nam.
Stefanie Kleimeier d tin hnh nghin cuu chi tit ngun s liu duoc
tng hop tu cc NHTM tai Vit nam theo hai muoi hai bin s bao gm d
tui, thu nhp, trnh d hoc vn, ngh nghip, thoi gian cng tc, tnh trang cu
ngu, gioi tnh, tnh trang hn nhn, muc dch vay d xc dinh muc anh
huong cua cc bin s ny dn rui ro tn dung v qua d thit lp mt m hnh
dim s tn dung c nhn p dung cho cc ngn hng bn le tai Vit nam.
Nghin cuu cua Stefanie Kleimeier d xy dung m hnh chm dim tn
dung c nhn gm hai phn l chm dim nhn thn v nng luc tra no, chm
dim quan h voi ngn hng nhu trnh by tai Bang 1.02 (Trang 16). Cn cu
vo tng dim dat duoc d xp loai theo muoi muc giam dn tu Aaa dn D nhu
trnh trong Bang 1.01. Tuy nhin, cng trnh nghin cuu ny khng dua ra cch
tnh dim cu th cho tung chi tiu, d vn dung duoc m hnh di hoi cc
NHTM phai thit lp thang dim cho tung chi tiu dnh gi ph hop voi thuc
trang v h thng co so du liu c nhn tai ngn hng mnh.
Bang 1.01 : K hiu XHTD c nhn theo Stefanie Kleimeier
Dim Xp hng nghia xp hng
> 400 Aaa
Cho vay ti da theo d nghi cua nguoi vay
351-400 Aa
301-350 A
251-300 Bbb Cho vay theo ti san dam bao
201-250 Bb Cho vay theo ti san dam bao v dnh gi don vay vn
151-200 B Yu cu dnh gi thn trong don vay vn, v c ti san
dam bao dy du
101-150 Ccc
Tu chi cho vay
51-100 Cc
0-50 C
0 D
(Ngun : Dinh Thi Huyen Thanh & Stefanie Kleimeier, 2006. Credit Scoring for
Vietnams Retail Banking Marke)
16

Bang 1.02 : Chi tiu chm dim XHTD c nhn buc mt theo Stefanie
Kleimeier
Buc 1 : Chm dim nhn thn v nng lc tra n
Tui 18-25 tui 26-40 tui 41-60 tui > 60 tui
Trnh d hoc vn Sau dai hoc
Dai hoc, cao
dng
Trung hoc
Duoi trung
hoc
Ngh nghip Chuyn mn Gip vic Kinh doanh Huu tr
Thoi gian cng tc < 0,5 nm 0,5-1 nm 1-5 nm > 5 nm
Thoi gian lm cng
vic hin hai
< 0,5 nm 0,5-1 nm 1-5 nm > 5 nm
Tnh trang cu tr Nh ring Nh thu
Sng cng gia
dnh
Khc
S nguoi phu thuc Dc thn 1-3 nguoi 3-5 nguoi > 5 nguoi
Thu nhp hng nm < 12 triu dng
12-36 triu
dng
36-120 triu
dng
> 120 triu
dng
Thu nhp hng nm
cua gia dnh
< 24 triu dng
24-72 triu
dng
72-240 triu
dng
> 240 triu
dng
Buc 2 : Chm dim quan h vi ngn hng
Thuc hin cam kt
voi ngn hng
(ngn han)
Khch hng
moi
Chua bao gio
tr han
C tr han t
hon 30 ngy
C tr han
trn 30 ngy
Thuc hin cam kt
voi ngn hng (di
han)
Khch hng
moi
Chua bao gio
tr han
C tr han
trong 2 nm
gn dy
C tr han
truoc 2 nm
gn dy
Tng gi tri khoan
vay chua tra
< 100 triu
dng
100 triu dng
- 500 triu
dng
500 triu
dng - 1 ty
dng
> 1 ty dng
Cc dich vu khc
dang su dung
Tin gui tit
kim
The tn dung
Tin gui tit
kim v the
tn dung
Khng
S du bnh qun ti
khoan tit kim
trong nm truoc
dy
< 20 triu
dng
20 triu dng
- 100 triu
dng
100 triu
dng - 500
triu dng
> 500 triu
dng
(Ngun : Dinh Thi Huyen Thanh & Stefanie Kleimeier, 2006. Credit Scoring for
Vietnams Retail Banking Market)
1.2.2. Cc nghin cu v kinh nghim xp hng tn dng trn th|
trung ti chnh cua M.
Cc cng ty xp hang tn nhim cua M duoc hnh thnh tu rt som so
voi th gioi, bao gm : Nhung t chuc chuyn v xp hang tn nhim cc cng
17
cu no cua doanh nghip v xp hang tn nhim quc gia hoat dng trn thi
truong ti chnh quc t nhu Moodys v S&P; V nhung t chuc chuyn v
XHTD c nhn nhu Equifax, Experian v TransUnion. Do kh d tip cn m
hnh tnh dim xp hang tn nhim cua cc t chuc ny mt cch dy du nn d
ti nghin cuu ny chi trnh by khi qut v phuong php v h thng k hiu
trong xp hang tn nhim doanh nghip di voi cc cng cu no v XHTD di
voi c nhn do nhung t chuc tn nhim cua M cng b cng khai. Nghin
cuu ny cung tip cn mt l thuyt rt ni ting cua Altman v chi s kha
nng v no di voi doanh nghip, dy l m hnh ton hoc v chi s tn dung
gm nhiu bin s c th du bo tuong di chnh xc trn 90% cc truong hop
v no trn thi truong ti chnh o nhung nuoc pht trin nhu M v Anh, qua
d, d ti nghin cuu d xut huong nghin cuu vn dung nhm b sung cho
m hnh tnh dim xp hang tn nhim mt bin s dang su dung tai cc t chuc
tn nhim v cc NHTM Vit nam.
1.2.2.1. H thng xp hng tn nhim cua Moodys v S&P.
Moodys Investors Service (Moodys) v Standard & Poor's (S&P) l
hai t chuc tn nhim c uy tn v lu doi tai M v cung l nhung t chuc tin
phong trong linh vuc xp hang tn nhim trn th gioi, sau d c thm Fitch
Investors Service. Ngy nay, cc t chuc tn nhim ny cua M hoat dng trn
cc thi truong ti chnh lon v ca nhung thi truong moi ni trn ton cu. Kt
qua xp hang tn nhim cua cc t chuc ny duoc dnh gi rt cao.
Phuong php xp hang tn nhim cua Moodys tp trung vo bn linh
vuc chnh l dnh gi mi truong ngnh, dnh gi tnh hnh ti chnh, dnh gi
hoat dng san xut kinh doanh, dnh gi kha nng quan tri doanh nghip ch
trong vo quan tri rui ro v kim sot ni b. Di voi Moodys xp hang cht
luong cng cu no di han cua doanh nghip cao nht tu Aaa sau d thp dn
dn C duoc th hin trong Bang 1.03 (Trang 18). So voi Moodys th h thng
k hiu xp hang cng cu no di han cua S&P c thm k hiu r, nu k hiu
18
xp hang doanh nghip c km thm k hiu ny c nghia cn ch nhung rui
ro phi tn dung c lin quan.
Bang 1.03 : H thng k hiu xp hng cng c n di hn cua Moodys
Xp hng Tnh trng
Aaa Cht luong cao nht
Du tu
Aa1
Cht luong cao Aa2
Aa3
A1
Cht luong vua, kha nng thanh ton tt A2
A3
Baa1
Cht luong vua, du kha nng thanh ton Baa2
Baa3
Ba1
Kha nng thanh ton khng chc chn.
Du co
Ba2
Ba3
B1
Rui ro du tu cao. B2
B3
Caa1
Cht luong km. Kha nng ph san Caa2
Caa3
Ca Du co c rui ro cao
Ph san hon ton
C Cht luong km nht
(Ngun http://www.senate.michigan.gov)
1.2.2.2. M hnh dim s tn dng doanh nghip cua Edward I.
Altman.
Cc chi s ti chnh ring bit thuong duoc su dung trong chm dim
XHTD khng th du bo chnh xc xu huong kha nng xay ra kh khn v ti
chnh cua doanh nghip v phu thuc vo nhn thuc ring cua tung nguoi.
Nhm tng cuong tnh du bo nguy co v no cua doanh nghip trong
cc m hnh chm dim XHTD, cc NHTM c th su dung nhung m hnh du
bo nhiu bin s. C nhiu phuong php du bo nguy co v no cua doanh
nghip d duoc xy dung v cng b. Tuy nhin, t c phuong php duoc kim
tra k lung v chp nhn rng ri nhu hm thng k Z-score cua Altman.
19
M hnh dim s tn dung phn bit nhiu bin s do Altman (1981)
pht trin du tin. Sau d duoc Steele (1984), Morris (1997) v cc nh nghin
cuu khc pht trin thm. Dang tng qut cua m hnh l Z=c+_c
i
r
i
(Trong d :
c l hng s, r
i
l cc ty sut ti chnh v chi tiu phi ti chnh duoc su dung
nhu nhung bin s, c
i
l cc h s cua mi bin s trong m hnh). Cc bin s
trong hm thng k Z-Score cua Altman bao gm:
CA = Ti san luu dng.
TA = Tng ti san.
SL = Doanh thu thun.
IN = Li vay.
TL = Tng no.
CL = No ngn han.
MV = Gi thi truong cua vn chu so huu
BV = Gi tri s sch cua vn chu so huu.
ET = Thu nhp truoc thu.
RE = Thu nhp giu lai.
M hnh dim s du bo nguy co v no cua doanh nghip duoc Altman
xy dung p dung cho doanh nghip c phn thuc ngnh san xut nhu sau :
Z = 1,2X
1
+ 1,4X
2
+ 3,3X
3
+ 0,6X
4
+ 0,999X
5
. Nu Z >2,99 l khu vuc an ton;
1,8 < Z < 2,99 l khu vuc canh bo c nguy co v no; Z < 1,8 l khu vuc nguy
him c nguy co v no cao. Trong d :
TA
CL - CA
X
1
= : Do luong ty trong ti san luu dng rng cua doanh
nghip trong tng ti san. CA - CL l vn luu dng.
20
TA
RE
X
2
= : Do luong kha nng sinh loi.
TA
IN ET
X
3
+
= : Dy l h s quan trong nht. Loi nhun l muc tiu
hng du v l dng luc xc dinh su sng cn cua doanh nghip. Li vay duoc
cng vo v chi ph ny cung th hin kha nng tao thu nhp cua doanh nghip.
TL
MV
X
4
= == = : Cho bit kha nng chiu dung cua doanh nghip di voi
nhung sut giam trong gi tri ti san.
TA
SL
X
5
= : Cho bit kha nng tao doanh thu cua ti san. Cn luu rng
cc h s lon hon 3:1 c th lm sai lch kt qua du bo v doanh nghip dang
su dung qu t vn chu so huu trong mi tuong quan voi doanh thu dat duoc.
Nguoi phn tch c th han ch gi tri cao nht cua h s ny l 3:1 nu doanh
nghip c dim Z-score qu cao trong mi tuong quan voi cc chi bo khc.

Di voi doanh nghip chua c phn ha thuc ngnh san xut th
Z = 0,717X
1
+ 0,847X
2
+ 3,107X
3
+ 0,42X
4
+ 0,998X
5
. Nu Z > 2,9 l khu
vuc an ton; 1,23 < Z < 2,9 l khu vuc canh bo c nguy co v no; Z <1,23 l
khu vuc nguy him c nguy co v no cao. Cc bin s X
1
, X
2
, X
3
, X
5
tnh nhu
trn, ring
TL
BV
X
4
= == = .
Di voi cc doanh nghip khng thuc ngnh san xut, do su khc nhau
kh lon cua X
5
giua cc ngnh, nn X
5
d duoc bo ra. Cng thuc tnh chi s Z
nhu sau : Z = 6,56X
1
+ 3,26X
2
+ 6,72X
3
+ 1,05X
4
. Nu Z > 2,6 l khu vuc
an ton; 1,1 < Z < 2,6 l khu vuc canh bo c nguy co v no; Z <1,1 l khu
vuc nguy him c nguy co v no cao. Cc bin s X
1
, X
2
, X
3
tnh nhu trn,
ring X
4
nu doanh nghip d c phn th tnh theo cng thuc
TL
MV
X
4
= == = ; nu
doanh nghip chua c phn th
TL
BV
X
4
= == = .
21
Chi s Z (Hoc Z v Z) cng cao, th nguoi vay c xc sut v no cng
thp. D tng duoc chi s ny di hoi phai nng cao nng luc quan tri, r sot
d giam nhung ti san khng hoat dng, tit kim chi ph hop l, xy dung
thuong hiu. D chnh l su kt hop gin tip cua nhiu yu t ti chnh v phi
ti chnh trong m hnh moi tao duoc chi s an ton. Cn luu truong hop
doanh nghip ghi tng vn chu so huu dng thoi ghi tng no phai thu hoc ghi
tng khoan du tu di han diu ny c th lm tng chi s Z nn cn diu
chinh s liu bt thuong ny tai bang cn di truoc khi tnh ton cc chi tiu.
1.2.2.3. S tuong dng gia m hnh dim s tn dng cua Edward I.
Altman v xp hng tn nhim cua Standard & Poor
Dua trn phn tch hi quy, Esward I. Altman d pht minh tip h s
Z- diu chinh bng cch tng vng canh bo nguy co v no cua doanh nghip
3,25 dim nhm muc dch xp hang rui ro tn dung.
Bang 1.04 : Tuong quan gia chi s tn dng Z-diu chinh cua Altman vi
h thng k hiu xp hng cua S&P.
Dim s Z diu chinh Xp hang cua Standard & Poor
Vng an ton
> 8,15 AAA
7,60 8,15 AA
+

7,30 7,60 AA
7,00 7,30 AA
-

6,85 7,00 A
+

6,65 6,85 A
6,40 6,65 A
-

6,25 6,40 BBB
+

5,85 6,25 BBB
Vng canh bo, c
th c nguy co v no
5,65 5,85 BBB
-

5,25 5,65 BB
+

4,95 5,25 BB
4,75 4,95 BB
-

4,50 4,75 B
+

4,15 4,50 B
Vng nguy him,
nguy co v no cao.
3,75 4,15 B
-

3,20 3,75 CCC
+

2,50 3,20 CCC
1,75 2,50 CCC
-

0 1,75 C, D
(Ngun : Altman, 2003. The Use of Credit Scoring Models and the Importance of a
Credit Culture, New York University )
22
Z- diu chinh = 3,25 + 6,56X
1
+ 3,26X
2
+ 6,72X
3
+ 1,05X
4
. Cc bin
s X
1
, X
2
, X
3
, X
4
tnh nhu trn. Su tuong dng giua chi s Z-diu chinh voi h
thng k hiu xp hang tn nhim cua S&P duoc Altman trnh by nhu trong
Bang 1.04 (Trang 21). Theo kt qua nghin cuu cua gio su Altman th su
tuong dng ny l kh cao, nhung diu d khng c nghia l tuyt di, v c d
lch chun nm trong khoang cho php.
1.2.2.4. M hnh dim s tn dng c nhn cua FICO.
Dim s tn dung (Credit score) c nhn l mt phuong tin kim sot
tn dung duoc gn cho mi c nhn tai mt s nuoc pht trin gip t chuc tn
dung uoc luong muc rui ro khi cho vay. Dim tn dung cng thp th muc rui ro
cua nh cho vay cng cao. Fair Isaac Corp d xy dung m hnh dim s tn
dung FICO thp nht l 300 v cao nht l 850 p dung cho c nhn dua vo ty
trong cua 5 chi s phn tch duoc trnh by trong Bang 1.05.
Bang 1.05 : Ty trng cc tiu ch dnh gi trong m hnh dim s tn dng
FICO.
Ty trng Tiu ch dnh gi
35% Lich su tra no (Payment history) : Thoi gian tr han cng di v s
tin tr han cng cao th dim s tn dung cng thp.
30% Du no tai cc t chuc tn dung (Amounts owed) : No qu nhiu so voi
muc cho php dc bit l di voi the tn dung s lm giam dim s tn
dung.
15% D di cua lich su tn dung (Length of credit history) : Thng tin cng
nhiu nm cng dng tin cy v dim s tn dung s cng cao.
10% S ln vay no moi (New credit) : Vay no thuong xuyn bi xem l du
hiu c kh khn v ti chnh nn dim s tn dung cng thp.
10% Cc loai tn dung duoc su dung (Types of credit used) : Cc loai no
khc nhau s duoc tnh dim s tn dung khc nhau.
(Ngun http://en.wikipedia.org)
M hnh dim s tn dung FICO duoc p dung rng ri tai M do cc
thng tin lin quan dn tnh trang tn dung cua moi nguoi c th duoc ngn
hng tra sot d dng qua cc cng ty du liu tn dung (Credit reporting
companies). Cng ty du liu tn dung thuc hin ghi nhn v cp nht thng tin
tu cc t chuc tn dung, phn tch v cho dim di voi tung nguoi. Theo m
hnh dim s tn dung cua FICO th nguoi c dim s tn dung o muc 700 duoc
23
xem l tt, di voi c nhn c dim s tn dung thp hon 620 s c th bi ngn
hng e ngai khi xt cho vay.
Bang 1.06 : H thng k hiu xp hng VantageScore
Dim Xp hng ngui vay
901990 A
801900 B
701800 C
601700 D
501600 F
Tai M hin d xut hin m hnh dim s tn dung VantageScore canh
tranh voi m hnh cua FICO, d l m hnh do ba cng ty cung cp du liu tn
dung l Equifax, Experian v TransUnion xy dung. M hnh dim s tn dung
VantageScore rt don gian gip moi nguoi d hiu voi nm muc xp hang giam
dn tu A dn F nhu trnh by tai Bang 1.06 tuong ung voi dim s duoc thit
lp tu 501 (Thp nht, khng dng tin cy nht) dn 990 (Cao nht, dng tin
cy nht). Ty trong cc tiu ch dnh gi duoc trnh by nhu trong Bang 1.07.
Bang 1.07 : Ty trng cc tiu ch dnh gi trong m hnh dim s tn dng
VantageScore
Ty trng Tiu ch dnh gi
32% Lich su tra no (Payment History) : Tnh trang thanh ton kip thoi v
dng cam kt.
23% Tnh trang su dung tn dung (Credit Utilization) : Ty l vay tra, thuc
tra no dng han.
15% Tnh trang s du c (Credit Balances) : Tng cc khoan vay v muc
tn dung sn cn d dp ung, cc khoan no qu han duoc chm dim
rt kht khe.
13% D su tn dung (Depth of Credit) : Lich su tn dung cng di cng
dng tin cy.
10% Tnh trang tn dung gn dy (Recent Credit) : Muc d thuong xuyn
vay no v s ln yu cu vay.
7% Tnh trang tn dung sn c (Available Credit) : Muc tn dung c th
nhn duoc ngay hay trong mt thoi gian ngn nht c th.

24
1.2.3. Kinh nghim xp hng tn dng cua mt s ngn hng thuong
mi v t chc kim ton o Vit nam.
Trong quan tri rui ro, NHTM chu yu su dung h thng XHTD d dnh
gi khch hng. Tuy nhin, trong mt s truong hop, NHTM cung cn tham
khao thng tin xp hang tn nhim duoc cng b cua cc NHTM v t chuc
kim ton trong nuoc, nht l di voi nhung khch hng c quan h tn dung
voi nhiu ngn hng khc nhau.
1.2.3.1. H thng xp hng tn nhim cua CIC.
Trung tm Thng tin tn dung cua NHNN (CIC) thuc hin xp hang tn
nhim doanh nghip theo huong dn cua NHNN Vit nam nhm tin toi tiu
chun ha dnh gi cc chi tiu ti chnh c th p dung cho cc NHTM trong
nuoc. CIC hin dang su dung 11 chi tiu ti chnh d chm dim theo huong
dn tai quyt dinh 57/2002/QD-NHNN ngy 24/01/2002 cua NHNN. M hnh
ny r rng cn c han ch do thiu dnh gi cc chi tiu phi ti chnh.
1.2.3.2. H thng xp hng tn dng cua BIDV.
Ngn hng du tu v pht trin Vit Nam (BIDV) xy dung h thng
XHTD theo nguyn tc han ch ti da anh huong chu quan cua cc chi tiu ti
chnh bng cch thit k cc chi tiu phi ti chnh, v cung cp nhung huong
dn chi tit cho vic dnh gi chm dim cc chi tiu.
Dy l mt trong nhung NHTM tai Vit nam di du trong p dung phn
loai no theo Diu 7 cua Quyt dinh 493/2005/QD-NHNN
1.2.3.2.1. Xp hng tn dng v xp hng khoan vay c nhn.
M hnh chm dim XHTD c nhn cua BIDV bao gm hai phn l
nhm cc chi tiu chm dim nhn thn voi trong s 0,4 v nhm cc chi tiu
chm dim quan h voi ngn hng voi trong s 0,6. Cc chi tiu dnh gi, dim
ban du, v trong s tung chi tiu duoc trnh by trong Bang 1.08 (Trang 25).
25
Bang 1.08 : Cc chi tiu chm dim c nhn cua BIDV
Chi tiu Dim ban du Trng
s 100 75 50 25 0
Phn I : Thng tin v nhn thn
1 Tui 36-55
tui
26-35
tui
56-60
tui
20-25
tui
>60 tui
hoc 18-
20 tui
10%
2 Trnh d hoc
vn
Trn dai
hoc
Dai hoc Cao dng Trung
hoc
Duoi
trung
hoc
10%
3 Tin n, tin
su
Khng C 10%
4 Tnh trang cu
tr
Chu so
huu
Nh
chung
cu
Voi gia
dnh
Thu Khc 10%
5 S nguoi n
theo
<3
nguoi
3 nguoi 4 nguoi 5 nguoi Trn 5
nguoi
10%
6 Co cu gia
dnh
Hat
nhn
Sng
voi cha
me
Sng
cng gia
dnh khc
Khc 10%
7 Bao him
nhn mang
>100
triu
50-100
triu
30-50
triu
<30
triu
10%
8 Tnh cht
cng vic hin
tai
Quan l,
diu
hnh
Chuyn
mn
Lao dng
duoc do
tao ngh
Lao
dng
thoi vu
Tht
nghip
10%
9 Thoi gian lm
cng vic hin
tai
>7 nm 5-7
nm
3-5 nm 1-3 nm <1 nm 10%
10 Rui ro ngh
nghip
Thp Trung
bnh
Cao 10%
Phn II : Quan h vi ngn hng
1 Thu nhp
rng n dinh
hng thng
>10
triu
dng
510
triu
dng
35 triu
dng
13 triu
dng
<1 triu
dng
30%
2 Ty l s tin
phai tra/Thu
nhp
<30% 30-45% 45-60% 60-75% >75% 30%
3 Tnh hnh tra
no gc v li
Lun tra
no dng
han
D bi
gia han
no,
hin tra
no tt
D c no
qu
han/Khc
h hng
moi
D c
no qu
han, kha
nng tra
no
khng
n dinh
Hin
dang c
no qu
han
25%
4 Cc dich vu
su dung
Tin gui
v cc
dich vu
khc
Chi su
dung dich
vu thanh
ton
Khng
su dung
15%
(Ngun : Ngn hng u t v pht trin Vit Nam)
26
Cn cu vo tng dim dat duoc d nhn voi trong s d xp hang khch
hng c nhn theo muoi muc giam dn tu AAA dn D nhu trnh by trong
Bang 1.09. Voi mi muc xp hang s c cch dnh gi rui ro tuong ung.
Bang 1.09 : H thng k hiu XHTD c nhn cua BIDV
Dim Xp hng Dnh gi xp hng
95-100 AAA
Rui ro thp 90-94 AA
85-89 A
80-84 BBB
Rui ro trung bnh 70-79 BB
60-69 B
50-59 CCC
Rui ro cao
40-49 CC
35-39 C
< 35 D
M hnh xp hang khoan vay c nhn trong h thng XHTD cua BIDV
l mt ma trn kt hop giua kt qua XHTD voi kt qua dnh gi ti san dam
bao nhu trnh by trong Bang 1.11 (Trang 28). Vic dnh gi ti san dam bao
cung duoc chm dim theo ba chi tiu l loai ti san, ty sut giua gi tri ti san
so voi khoan vay, rui ro gam gi tri ti san dam bao nhu trnh by trong Bang
1.10. Cn cu vo tng dim d chm cho ti san dam bao d xp loai theo ba
muc A, B, C nhu trnh by trong Bang 1.12 (Trang 28).
Bang 1.10 : Cc chi tiu chm dim ti san dam bao cua BIDV
Chi tiu Dim
100 75 50 25 0
1 Loai ti san dam
bao
Ti khoan
tin gui,
giy to c
gi do
Chnh phu
hoc BIDV
pht hnh
Giy to c
gi do t
chuc pht
hnh (Tru
c phiu)
Bt
dng
san
(Nh
o)
Bt
dng san
(Khng
phai nh
o), dng
san, c
phiu
Khng
c ti
san
dam
bao
2 Gi tri ti san dam
bao/Tng no vay
>200% 150-200% 100-
150%
70-
100%
<70%
3 Rui ro giam gi ti
san dam bao trong
2 nm gn dy
0% hoc c
xu huong
tng
1-10% 10-
30%
30-50% >50%
27

Bang 1.11 : Ma trn kt hp gia kt qua XHTD vi kt qua dnh gi ti san
dam bao cua BIDV
Dnh gi TSDB
XHTD
A B C
AAA
Xut sc Tt Trung bnh AA
A
BBB
Tt Trung bnh
Trung bnh
/
Tu chi
BB
B
CCC
Trung bnh
/
Tu chi
Tu chi
CC
C
D

Bang 1.12 : H thng k hiu dnh gi ti san dam bao cua BIDV
Dim Mc xp loi Dnh gi ti san dam bao
225-300 A Manh
75-224 B Trung bnh
< 75 C Thp
1.2.3.2.2. Xp hng tn dng doanh nghip.
Cc chi tiu ti chnh duoc dnh gi dua theo khung huong dn cua
NHNN v c diu chinh vi h s thng k ngnh theo tnh ton tu du liu
thng tin tn dung cua BIDV. Cc chi tiu phi ti chnh duoc xy dung nhm
b sung cho cc chi tiu ti chnh. Mi chi tiu dnh gi c nm khoang gi tri
chun tuong ung l nm muc dim 20, 40, 60, 80, 100 (Dim ban du). Ty
theo muc d quan trong m giua cc chi tiu v nhm chi tiu c trong s khc
nhau. Cn cu tng dim dat duoc sau khi d nhn dim ban du voi trong s d
xp loai.
Doanh nghip duoc phn loai theo ba nhm quy m lon, vua v nho.
Mi nhm quy m s duoc chm dim theo h thng gm muoi bn chi tiu ti
chnh tuong ung voi bn nhm ngnh nng - lm ngu nghip, thuong mai
dich vu, xy dung, cng nghip. H thng chi tiu ti chnh gm : Nhm chi
28
tiu thanh khoan (Kha nng thanh ton hin hnh, kha nng thanh ton nhanh,
kha nng thanh ton tuc thoi), nhm chi tiu hoat dng (Vng quay vn luu
dng, vng quay hng tn kho, vng quay cc khoan phai thu, hiu sut su
dung ti san c dinh), nhm chi tiu cn no (Tng no so voi tng ti san, no di
han so voi vn chu so huu), nhm chi tiu thu nhp (Loi nhun gp so voi
doanh thu thun, loi nhun tu hoat dng kinh doanh so voi doanh thu thun, loi
nhun sau thu so voi von chu so huu, loi nhun sau thu so voi tng ti san
bnh qun, loi nhun truoc thu v li vay so voi chi ph tra li). H thng chi
tiu phi ti chnh gm bn muoi chi tiu dnh gi thuc nm nhm gm kha
nng tra no tu luu chuyn tin t, trnh d quan l, quan h voi ngn hng, cc
nhn t bn ngoi, cc dc dim hoat dng khc nhu trnh by tai Bang 1.13.
Bang 1.13 : Dim trng s cc chi tiu phi ti chnh chm dim XHTD doanh
nghip cua BIDV
Chi tiu phi ti chnh
Doanh nghip
nh nuc
Doanh nghip
c vn du tu
nuc ngoi
Doanh nghip
khc
Kha nng tra no tu luu
chuyn tin t.
6% 7% 5%
Trnh d quan l. 25% 20% 25%
Quan h voi ngn hng. 40% 40% 40%
Cc nhn t bn ngoi. 17% 17% 18%
Cc dc dim hoat dng khc 12% 16% 12%
H thng XHTD cua BIDV cn phn loai doanh nghip theo ba nhm l
doanh nghip nh nuoc, doanh nghip c vn du tu nuoc ngoi, v doanh
nghip khc d tnh dim trong s cc chi tiu phi ti chnh. V phn loai
doanh nghip theo hai loai l doanh nghip d duoc kim ton v doanh nghip
chua duoc kim ton nhu trnh by trong Bang 1.14.
Bang 1.14 : Dim trng s cc chi tiu ti chnh v phi ti chnh chm dim
XHTD doanh nghip cua BIDV
Bo co ti chnh duoc
kim ton
Bo co ti chnh chua
duoc kim ton
Cc chi tiu ti chnh 35% 30%
Cc chi tiu phi ti chnh 65% 70%
29
Cn cu vo tng dim dat duoc d nhn trong s nhu d trnh by nu
trn, doanh nghip duocXHTD theo muoi nhm giam dn tu AAA dn D nhu
trnh by trong Bang 1.15.
Bang 1.15 : H thng k hiu xp hng doanh nghip cua BIDV
Dim Xp hng Dnh gi xp hng doanh nghip
95-100 AAA Kha nng tra no dc bit tt.
90-94 AA Kha nng tra no rt tt.
85-89 A Kha nng tra no tt.
75-84 BBB C kha nng tra dy du cc khoan no. Tuy nhin su
thay di bt loi cua cc yu t bn ngoi c th tc
dng giam kha nng tra no.
70-74 BB C t nguy co mt kha nng tra no. Dang phai di mt
voi nhiu rui ro tim n c th tc dng giam kha nng
tra no.
65-69 B C nhiu nguy co mt kha nng tra no.
60-64 CCC Dang bi suy giam kha nng tra no. Trong truong hop
c cc yu t bt loi xay ra th nhiu kha nng s khng
tra duoc no.
55-59 CC Dang bi suy giam nhiu kha nng tra no
35-54 C Dang thuc hin cc thu tuc ph san hoc cc dng thi
tuong tu nhung vic tra no vn duoc duy tr.
< 35 D Mt kha nng tra no, cc tn tht d thuc su xay ra.
1.2.3.3. H thng xp hng tn dng cua Vietinbank (Truc dy l
Incombank).
Ngn hng Cng thuong Vit nam (Vietinbank) cung xy dung dung h
thng XHTD p dung ring cho c nhn v doanh nghip. Vietinbank su dung
kt hop cc chi tiu dinh tnh d chm dim b sung cho cc chi tiu dinh
luong, c cc huong dn chi tit d thuc hin chm dim v XHTD nhm han
ch chu quan trong dnh gi cc chi tiu. Tuong tu nhu BIDV, h thng cc chi
tiu ti chnh duoc dnh gi trong m hnh xp hang dua theo khung huong dn
cua NHNN v c diu chinh vi h s thng k ngnh theo tnh ton tu du liu
h thng thng tin tn dung cua Vietinbank.
30
1.2.3.3.1. Xp hng tn dng c nhn.
M hnh chm dim XHTD c nhn cua Vietinbank bao gm hai phn l
cc chi tiu chm dim thng tin c nhn (Chm dim v nhn thn) v cc chi
tiu chm dim quan h voi ngn hng. Cc chi tiu chm dim v dim s
duoc thit k nhu trnh by trong Bang 1.16.
Bang 1.16 : Cc chi tiu chm dim XHTD c nhn cua Vietinbank
Phn I : Thng tin c nhn
1 Thoi gian lm
cng vic hin
tai
< 6 thng 6 thng 1
nm
1-5 nm > 5 nm
5 10 15 20
2 Tnh trang nh o So huu
ring
Thu Chung voi gia
dnh
Khc
30 12 5 0
3 Co cu gia dnh Hat nhn Sng voi
cha me
Sng cng 1
gia dnh khc
Sng cng 1
s gia dnh
khc
20 5 0 -5
4 S nguoi phu
thuc
Dc thn < 3 nguoi 3-5 nguoi > 5 nguoi
0 10 5 -5
5 Thu nhp c
nhn hng nm
> 120
triu dng
36-120 triu
dng
12-36 triu
dng
< 12 triu
dng
40 30 15 -5
6 Thu nhp gia
dnh hng nm
> 240
triu dng
72-240 triu
dng
24-72 triu
dng
< 24 triu
dng
40 30 15 -5
Phn II : Quan h vi ngn hng
1 Tnh hnh tra no
gc
Khch
hng moi
Chua bao
gio qu han
Thoi gian qu
han < 30 ngy
Thoi gian qu
han > 30 ngy
0 40 0 -5
2 Tnh hnh tra li Khch
hng moi
Chua bao
gio chm tra
Chua bao gio
chm tra trong
2 nm gn
dy
D c ln
chm tra trong
2 nm gn
dy
0 40 0 -5
3 Tng du no <100 triu
dng
100-500
triu dng
500 triu dng
1 ty dng
> 1 ty dng
0 40 0 -5
4 Cc dich vu
khc
Chi gui
tit kim
Chi su dung
the
Tit kim v
the
Khng su
dung.
15 5 25 -5
5 S du tin gui
tit kim
> 500
triu dng
100-500
triu dng
20-100 triu
dng
< 20 triu
dng
40 25 10 0
(Ngun : Ngn hng Cng thng Vit nam)
31
Khc voi h thng chm dim cua BIDV, m hnh chm dim khch
hng c nhn cua Vietinbank khng su dung dim trong s di voi tung chi tiu
m thay vo d l su dung dim m (-) d giam tru dim dat duoc nu khch
hng c nhung tiu ch xp hang nm trong vng nguy him anh huong nng
n toi kha nng ti chnh dnh cho vic tra no ngn hng, v mi chi tiu dnh
gi tuy theo muc d quan trong s c muc dim ti da khc nhau tu 10 dim
dn 40 dim. Cn cu vo tng dim dat duoc qua chm dim v thng tin c
nhn v chm dim quan h voi ngn hng (Khng su dung dim trong s) d
xp hang khch hng theo muoi muc giam dn tu Aa+ dn C nhu trnh by
trong Bang 1.17.
Bang 1.17 : H thng k hiu XHTD c nhn cua Vietinbank
>=401 Aa+
Rui ro thp
351-400 Aa
301-350 Aa-
251-300 Bb+
201-250 Bb
Rui ro trung bnh 151-200 Bb-
101-150 Cc+
51-100 Cc
Rui ro cao 0-50 Cc-
<0 C
Thng thuong mi chi tiu ti chnh dnh gi c nm khoang gi tri
chun tuong ung l nm muc dim 20, 40, 60, 80, 100 (Dim ban du). V mi
nhm chi tiu phi ti chnh cung duoc phn thnh nm muc nhu trn, nhung
trong tung nhm chi tiu phi ti chnh lai bao gm nm chi tiu chi tit voi muc
dim 4, 8, 12, 16, 20 (Dim ban du). Tng dim dat duoc sau khi d nhn
dim ban du voi trong s s l kt qua d xp loai sau khi thuc hin tham khao
kin cc chuyn gia.
M hnh XHTD p dung cho doanh nghip tai Vietinbank bao gm 11
chi tiu ti chnh theo huong dn cua NHNN Vit nam, phn theo 4 nhm
ngnh v 3 muc quy m doanh nghip. Cc nhm chi tiu phi ti chnh trong
32
m hnh dnh gi gm : Luu chuyn tin t, nng luc kinh nghim quan l, uy
tn giao dich voi ngn hng gm quan h tn dung v quan h phi tn dung, mi
truong kinh doanh, cc dc dim hoat dng khc.
nghip cua Vietinbank
Chi tiu phi ti chnh
Doanh
nghip nh
nuc
Doanh
nghip c
vn du tu
nuc ngoi
Doanh
nghip khc
Luu chuyn tin t. 20% 20% 27%
Nng luc v kinh nghim quan l. 27% 33% 27%
Uy tn giao dich voi ngn hng. 33% 33% 31%
Mi truong kinh doanh. 7% 7% 7%
Cc dc dim hoat dng khc 13% 7% 8%
H thng XHTD cua Vietinbank cung phn loai doanh nghip theo ba
nhm l doanh nghip nh nuoc, doanh nghip c vn du tu nuoc ngoi, v
doanh nghip khc d tnh dim trong s cc chi tiu phi ti chnh nhu trnh
by trong Bang 1.18.
XHTD doanh nghip cua Vietinbank
Bo co ti chnh duoc
kim ton
Bo co ti chnh chua
duoc kim ton
Cc chi tiu ti chnh 55% 40%
Cc chi tiu phi ti chnh 45% 60%
D tnh tng dim dat duoc cui cng, XHTD cua Vietinbank cn phn
loai doanh nghip theo hai loai l doanh nghip d duoc kim ton v doanh
nghip chua duoc kim ton nhu trnh by trong Bang 1.19. Kt qua xp hang
duoc phn thnh muoi muc theo h thng k hiu giam dn tu AA
+
dn C nhu
trnh bay trong Bang 1.20 (Trang 33).
So voi h thng XHTD cua BIDV th m hnh chm dim XHTD doanh
nghip cua Vietinbank ch trong dn cc chi tiu ti chnh nhiu hon. Tuy
nhin, ty trong cc chi tiu ti chnh v phi ti chnh vn tuong dng voi nhau
voi d lch khng qu cao.
33
Bang 1.20 : H hng k hiu XHTD doanh nghip cua Vietinbank
92,4-100 AA
+
Tnh hnh ti chnh lnh manh, hoat dng kinh
doanh dat hiu qua cao, n dinh. Trin vong pht
trin lu di. Rui ro thp.
84,8-92,3 AA Tnh hnh ti chnh lnh manh, hoat dng kinh
doanh dat hiu qua, n dinh. Trin vong pht trin
lu di. Rui ro thp.
77,2-84,7 AA
-
Tnh hnh ti chnh n dinh nhung c nhung han
ch nht dinh, hoat dng kinh doanh dat hiu qua
nhung khng n dinh Trin vong pht trin tt.
Rui ro thp.
69,6-77,1 BB
+
Hoat dng kinh doanh dat hiu v c trin vong
trong ngn han, tnh hnh ti chnh n dinh trong
ngn han. Rui ro trung bnh.
62-69,5 BB Tim luc ti chnh trung bnh, c nhung nguy co
tim n. Hoat dng kinh doanh tt trong hin tai
nhung d bi tn tht do nhung bin dng lon. Rui
ro trung bnh, kha nng tra no c th bi giam.
54,4-61,9 BB
-
Kha nng tu chu ti chnh thp, dng tin bin
dng theo chiu huong xu, hiu qua hoat dng
kinh doanh khng cao, d bi tc dng lon tu
nhung bin dng nho trong kinh doanh. Rui ro
cao.
46,8-54,3 CC
+
Hiu qua hoat dng kinh doanh thp, khng n
dinh, nng luc ti chnh yu, bi thua l trong gn
dy v dang phai kh khn d duy tr kha nng
sinh loi. Rui ro cao
39,2-46,7 CC Hiu qua hoat dng kinh doanh thp, nng luc ti
chnh yu km, d c no qu han duoi 90 ngy.
Rui ro rt cao, ha nng tra no km.
31,6-39,1 CC
-
Hiu qua hoat dng kinh doanh rt thp, bi thua
l, khng c trin vong phuc hi, nng luc ti
chnh yu km, d c no qu han. Rui ro rt cao.
<31,6 C Ti chnh yu km, bi thua l ko di, c no kh
di. Rui ro dc bit cao, mt kha nng tra no.
1.2.3.3. H thng xp hng tn dng cua E&Y.
Cng ty TNHH Ernst & Young Vit Nam (E&Y) l t chuc kim ton
c xy dung h thng XHTD ring phuc vu cho vic dnh gi xp hang khch
hng duoc kim ton, dng thoi E&Y cung duoc mt s NHTM tin cy su
dung dich vu tu vn ti chnh nhu : Hop dng Xy dung h thng chm dim
tn dung ni b Ngn hng TMCP Vit (VAB) d duoc k kt ngy
34
06/5/2008; Ngn hng TMCP Chu (ACB) cung moi k kt thoa thun tu
vn voi E&Y d hon thin h thng xp hang ni b cua mnh.
1.2.3.3.1. Xp hng tn dng c nhn.
M hnh chm dim XHTD c nhn cua E&Y bao gm hai phn l
chm dim kha nng tra no (Trong s cua tng dim l 40%) v chm dim
nhn thn (Trong s cua tng dim l 60%). Cc chi tiu chm dim v dim s
duoc thit k nhu trnh by trong Bang 1.21 (Trang 34,35).
Bang 1.21 : Cc chi tiu chm dim c nhn cua E&Y
s 100 75 50 25 0
Phn I : Kha nng tra n
1
Du no/Ti
san rng
0% 0- 20% 20-40% 40-60% >60% 15%
2
Tnh hnh
tra no
Lun tra
no dng
han
D c
gia han
no
D c no qu han
Hin
dang c
no qu
han
15%
Hin tra
no tt/
Khch
hng moi
Kha
nng tra
no
khng
n dinh
3
Tnh hnh
chm tra li
Lun tra
no dng
han
D c
gia han
no
D c no qu han
Hin
dang c
no qu
han
15%
Hin tra
no tt/
Khch
hng moi
Kha
nng tra
no
khng
n dinh
4
Cc dich vu
su dung o
ngn hng
Chi su
dung
tin gui

Dich vu
thanh ton

Khng
su dung
10%
5
Dnh gi
kha nng tra
no
C kha
nng tra
no

C th
phai gia
han no

Khng
c kha
nng tra
no
15%
6
Loi nhun/
Doanh thu;
Hoc thu
nhp rng
>25%
hoc
>10
triu
dng
20-25%
hoc 5-
10 triu
dng
15-20%
hoc 3-5
triu dng
10-15%
hoc 1-3
triu
dng
<10%
hoc <1
triu
dng
15%
35
Bang 1.21 : Cc chi tiu chm dim c nhn cua E&Y
s 100 75 50 25 0
7
S tin theo
k hoach tra
no/Ngun
tra no
< 30%
30% -
45%
45%-60%
60%-
75%
> 75% 15%
Phn II : Thng tin v nhn thn
1
Tin n, tin
su
Khng C 10%
2 Tui
36-55
tui
26-35
tui
56-60 tui
20-25
tui
>60 tui
hoc 18-
20 tui
10%
3
Trnh d
hoc vn
Trn dai
hoc
Dai hoc Cao dng
Trung
hoc
Duoi
trung
hoc
10%
4
Tnh cht
cng vic
hin tai
Quan l,
diu
hnh
Chuyn
mn
/Chu co
so
Lao dng
duoc do
tao ngh
Lao
dng
thoi vu
Tht
nghip
10%
5
Thoi gian
lm cng
vic hin tai
>7 nm 5-7 nm 3-5 nm 1-3 nm <1 nm 10%
6
Tnh trang
ch o
Nhiu
BDS so
huu
ring
Nh so
huu
ring
O chung
voi cha
me
Nh
thu
Khc 10%
7
Co cu gia
dnh
Gia dnh
hat nhn
Sng
voi cha
me
Sng cng
1 gia dnh
hat nhn
khc
Cc
truong
hop
khc
10%
8
S nguoi
truc tip phu
thuc vo
nguoi vay
<3
nguoi
3 nguoi 4 nguoi 5 nguoi
>5
nguoi
10%
9
Rui ro ngh
nghip
Thp
Trung
bnh
Rt cao 10%
10
Bao him
nhn mang
>100
triu
dng
50-100
triu
dng
30-50
triu dng
<30
triu
Khng
c
10%
(Ngun : Cng ty TNHH Ernst & Young Vit Nam)

Trong m hnh ny, E&Y ch trong nhiu hon dn cc thng tin v nhn
thn voi muoi chi tiu dnh gi, trong khi d chm dim kha nng tra no chi c
ba chi tiu dnh gi H thng k hiu xp hang c nhn cua E&Y c muoi muc
36
giam dn tu A+ dn D nhu trnh by trong Bang 1.22. Cn cu vo tng dim
dat duoc ti da giam dn tu 100 dim cua tung c nhn (D quy di theo trong
s nhu trn) d xp hang tuong ung.
Bang 1.22 : H hng k hiu XHTD c nhn cua E&Y
Dim Xp
hng
Dnh gi xp
hng
Mc d rui ro. Phn loi theo quyt d|nh
493/2005/QD-NHNN
100 A+ Thuong hang Thp. No du tiu chun thuc nhm 1.
94 A Xut sc Thp. No du tiu chun thuc nhm 1.
89 A- Rt tt Thp. No du tiu chun thuc nhm 1.
84 B+ Tt Thp. No cn ch thuc nhm 2.
79 B Trung bnh Trung bnh. No cn ch thuc nhm 2.
69 B- Thoa dng Trung bnh. No cn ch thuc nhm 2.
59 C+ Duoi trung bnh
Trung bnh. No duoi tiu chun thuc nhm
3.
49 C Duoi chun Cao. No duoi tiu chun thuc nhm 3
39 C-
Kha nng khng
thu hi cao
Cao. No nghi ngo thuc nhm 4
35 D
Kha nng khng
thu hi rt cao
Cao. No c kha nng mt vn thuc nhm 5
Cc chi tiu ti chnh su dung trong dnh gi xp hang doanh nghip cua
E&Y gm muoi mt chi tiu dnh gi c sua di so voi huong dn cua NHNN
nhu trnh by trong Bang 1.23 dng d xp loai kha nng ti chnh theo nm
muc tt, tuong di tt, trung bnh, duoi trung bnh v xu.
Bang 1.23 : Cc chi tiu chm dim ti chnh doanh nghip cua E&Y
Chi tiu thanh khoan
Kha nng thanh ton hin hnh
Kha nng thanh ton nhanh
Chi tiu hot dng
Vng quay hng tn kho
Vng quay cc khoan phai thu
Hiu sut su dung ti san c dinh
Chi tiu cn n
Tng no phai tra/ Tng ti san
No di han/Vn chu so huu
Chi tiu thu nhp
Loi nhun tu hoat dng kinh doanh/Doanh thu thun
Loi nhun sau thu/Vn chu so huu
Loi nhun sau thu/Tng ti san bnh qun
EBIT/Li vay phai tra
37
Cc chi tiu phi ti chnh gm nm nhm (Kha nng tra no tu luu
chuyn tin t, trnh d quan l v mi truong ni b, quan h voi ngn hng,
cc nhn t bn ngoi, v cc dc dim hoat dng cua doanh nghip) su dung
d dnh gi tnh hnh tra no ngn hng theo ba muc tt, trung bnh, xu. Cch
tnh dim cc chi tiu phi ti chnh cua E&Y rt phuc tap, thang dim v cc
muc dnh gi tung chi tiu khng dng nht voi nhau. Doanh nghip duoc xp
hang theo nm nhm phn loai no tai Diu 7 cua Quyt dinh 493/2005/QD-
NHNN nhu trnh by tai Bang 1.24.
Bang 1.24 : Ma trn XHTD kt hp gia tnh hnh thanh ton n v tnh
hnh ti chnh cua E&Y
Tnh hnh thanhton no

Tnh hnh ti chnh
Tt Trung bnh Xu
Tt
No du tiu
chun
No cn ch
No duoi tiu
chun
Tuong di tt No cn ch
No duoi tiu
chun
No duoi tiu
chun
Trung bnh
No duoi tiu
chun
No duoi tiu
chun
No nghi ngo
Duoi trung bnh
No duoi tiu
chun
No nghi ngo
No c kha
nng mt vn
Xu No nghi ngo
No c kha
nng mt vn
No c kha
nng mt vn

Kt lun cc vn d nghin cu cua chuong I : Trong chuong ny, d
ti nghin cuu d c gng trnh by nhung co so l lun, cc cng trnh nghin
cuu, cc huong dn v XHTD cua NHNN, yu cu di voi mt h thng
XHTD theo Basel. Dng thoi, tc gia cung d trnh by mt s m hnh xp
hang tn nhim cua cc t chuc xp hang quc t, cc NHTM v t chuc kim
ton trong nuoc lm co so d so snh voi m hnh XHTD dang p dung tai
Vietcombank s duoc trnh by trong chuong III cua d ti nghin cuu ny.

CHNG II :
H THNG XP HNG TN DNG
CA VIETCOMBANK

Ngn hng TMCP Ngoai thuong Vit nam (Vietcombank) d xy dung
v trin khai ung dung XHTD khch hng tu nm 2003 theo huong dn cua
NHNN v tu vn cua cc chuyn gia ti chnh thuc Ngn hng Th gioi
(WorldBank), dn nay, h thng xp hang ni b ny d duoc chinh sua nhiu
ln nhm ph hop hon voi diu kin kinh t x hi d thay di v cc hip uoc
quc t m Vit nam cam kt. Hin tai, NHNN dang yu cu cc NHTM phai
thuong xuyn r sot diu chinh h thng XHTD ni b d c th p dung phn
loai no theo Diu 7 cua Quyt dinh 493/2005/QD-NHNN, mt trong s cc yu
cu di voi h thng XHTD cua NHTM bao gm :
a) H thng XHTD ni b ph hop voi hoat dng kinh doanh, di tuong
khch hng, tnh cht rui ro cua khoan no cua t chuc tn dung.
b) Chnh sch quan l rui ro tn dung, m hnh gim st rui ro tn dung,
phuong php xc dinh v do luong rui ro tn dung c hiu qua, trong d bao
gm cch thuc dnh gi v kha nng tra no cua khch hng, hop dng tn dung,
cc ti san bao dam, kha nng thu hi no v quan l no cua t chuc tn dung.
c) Hng nm, t chuc tn dung phai dnh gi lai h thng XHTD ni b
v chnh sch du phng rui ro cho ph hop voi tnh hnh thuc t v cc quy
dinh cua php lut.
Nhu vy, nhm c th dp ung theo yu cu cua NHNN v phn loai no,
v nng cao hon nua hiu qua quan tri rui ro th Vietcombank phai thuong
xuyn xem xt diu chinh h thng XHTD cua mnh d c th sng loc v phn
loai khch hng chnh xc hon.
HE THONG XEP HANG TN DUNG CUA VIETCOMBANK
39
2.1. Chnh sch tn dng cua Vietcombank.
Vietcombank xy dung chnh sch tn dung theo huong dam bao tnh
chu dng v linh hoat trong hoat dng thuc t nhm nm bt tt nht cc co hi
pht trin du tu tn dung theo muc tiu dinh huong kinh doanh tung thoi ky,
dam bao muc tiu quan tri rui ro theo huong khng tp trung qu cao cho mt
nhm khch hng, nhung linh vuc ngnh ngh c lin quan voi nhau hay di
voi mt loai tin t.
Chnh sch tn dung ch trong tun thu cc quy dinh cua lut php c
lin quan, quan dim bnh dng huong toi khch hng, khng phn bit thnh
phn kinh t hay hnh thuc so huu, cc uu di tn dung chi p dung cn cu vo
nng luc ti chnh v muc d rui ro cung nhu thin ch tra no cua tung khch
hng. Chnh sch tn dung cung ch trong d cao trch nhim c nhn nhm
nng cao tnh minh bach v cht luong trong hoat dng tn dung.
2.2. Nguyn tc chm dim tn dng.
H thng XHTD l cng cu quan trong d tng cuong tnh khch quan,
nng cao cht luong v hiu qua hoat dng tn dung. M hnh tnh dim tn
dung l phuong php luong ha muc d rui ro thng qua dnh gi thang dim,
cc chi tiu dnh gi trong nhung m hnh chm dim duoc p dung khc nhau
di voi tung loai khch hng.
Vietcombank su dung m hnh chm dim tn dung khc nhau p dung
ring di voi t chuc ti chnh, doanh nghip v c nhn. D ti nghin cuu ny
chi d cp dn cc m hnh XHTD cho doanh nghip v c nhn.
Nguyn tc trong chm dim XHTD cua Vietcombank l tnh dim ban
du cua mi chi tiu dnh gi theo dim ung voi muc chi tiu gn nht m thuc
t khch hng dat duoc. Nu muc chi tiu dat duoc cua khch hng nm o giua
hai muc chi tiu huong dn th dim ban du l muc chi tiu cao hon. Dim
dng d tng hop XHTD l tch s giua dim ban du v trong s cua tung chi
tiu, trong s cua tung nhm chi tiu.
40
2.3. Su dng kt qua tnh dim xp hng tn dng.
Kt qua XHTD duoc su dung cho cc muc dch xc dinh gioi han tn
dung; quyt dinh tu chi hay dng cp tn dung, muc li sut cho vay, v xc
dinh yu cu v ti san dam bao; Dnh gi hin trang khch hng trong qu
trnh theo di vn vay; Quan l danh muc tn dung v trch du phng rui ro.
Muc tiu cua Vietcombank l xy dung mt h thng XHTD linh hoat, c kha
nng diu chinh v b sung nhm dam bao tnh thuc t cao. Do d, vic dnh
gi v hiu chinh h thng s duoc tin hnh dinh ky. Cc kt qua chm dim
XHTD s duoc luu giu dy du cng h so tn dung cua khch hng k ca di
voi cc khch hng bi tu chi.
2.4. M hnh tnh dim xp hng tn dng cua Vietcombank.
M hnh tnh dim tn dung trong xp hang tn nhim khch hng cua
Vietcombank dang su dung l m hnh mt bin s su dung cc chi tiu ti
chnh theo phn tch dinh luong v phi ti chnh theo phn tch dinh tnh d
dnh gi nhm b sung cho nhung han ch v s liu thng k cua phuong
php dinh luong. Vietcombank chi moi p dung m hnh chm dim XHTD
cho khch hng, chua p dung m hnh chm dim xp hang cho khoan vay.
Di voi khoan vay moi th xp hang theo phn tch truyn thng dua trn muc
dch su dung vn, ti san dam bao, du kin hiu qua su dung vn vay. Di voi
khoan vay cu th xp hang theo quyt dinh 493/2005/QD-NHNN ngy
22/4/2005 phn loai no, trch lp v su dung du phng d xu l rui ro tn dung.
2.4.1. Xp hng tn dng c nhn.
Vic chm dim XHTD c nhn duoc thuc hin theo hai nhm chi tiu
v nhn thn v quan h voi ngn hng nhu trnh by trong Bang 2.01 (Trang
41). Nhung khch hng c tng dim <0 o cc chi tiu chm dim v nhn thn
s bi loai v chm dut qu trnh xp hang. Cn cu tng s dim dat duoc cua
khch hng c nhn d quy di theo muoi muc k hiu xp hang tuong ung
nhu trnh by trong Bang 2.02 (Trang 42)
41
Bang 2.01 : Cc chi tiu chm dim XHTD c nhn cua Vietcombank
Phn I : Chi tiu chm dim thng tin c nhn
1 Tui 18-25 tui 25-40 tui 40-60 tui >60 tui
5 15 20 10
2 Trnh d hoc
vn
Trn dai hoc Dai hoc/Cao
dng
Trung hoc Duoi trung
hoc
20 15 5 -5
3 Ngh nghip Chuyn
mn
Thu k Kinh doanh Nghi huu
25 15 5 0
4 Thoi gian
cng tc
<6 thng 6 thng 1
nm
1-5 nm >5 nm
5 10 15 20
5 Thoi gian lm
cng vic hin
tai
<6 thng 6 thng 1
nm
1-5 nm >5 nm
5 10 15 20
6 Tnh trang cu
tr
Chu/Tu mua Thu Voi gia dnh Khc
30 12 5 0
7 Co cu gia
dnh
Hat nhn Sng voi cha
me
Sng voi 1 gia
dnh khc
Sng voi >1
gia dnh khc
20 5 0 -5
8 S nguoi n
theo
Dc thn <3 nguoi 3 5 nguoi >5 nguoi
0 10 5 -5
9 Thu nhp c
nhn/nm
>120 triu
dng
36120 triu
dng
1236 triu
dng
<12 triu
dng
40 30 15 -5
1
0
Thu nhp gia
dnh/nm
>240 triu
dng
72240 triu
dng
2472 triu
dng
<24 triu
dng
40 30 15 -5
Phn II : Cc chi tiu chm dim quan h vi ngn hng
1 Tnh hnh tra
no voi ngn
hng
Chua giao
dich
Chua bao gio
qu han
Qu han <30
ngy
Qu han >30
ngy
0 40 0 -5
2 Tnh hnh
chm tra li
Chua giao
dich
Chua bao gio
chm tra li
Chua bi chm
tra li 2 nm
gn dy
C ln chm
tra li 2 nm
gn dy
0 40 0 -5
3 Tng no hin
tai
<100 triu
dng
100 - 500
triu dng
500 - 1.000
triu dng
>1 ty dng
25 10 5 -5
4 Cc dich vu
su dung
Chi gui tit
kim
Chi su dung
the
Tit kim v
the
Khng
15 5 25 -5
5 S du tin gui
tit kim nm
truoc
>500 triu
dng
100-500 triu
dng
20-100 triu
dng
< 20 triu
dng
40 25 10 0
(Nguon : Ngn hng TMCP Ngoai thuong Vit nam)

42
Bang 2.02 : H thng k hiu XHTD c nhn cua Vietcombank
Dim Xp loi Mc d rui ro
>=400 A+ Thp Cp tn dung o muc ti da
351-400 A Thp Cp tn dung o muc ti da
301-350 A- Thp Cp tn dung o muc ti da
251-300 B+ Thp Cp tn dung theo phuong n
dam bao tin vay
201-250 B Trung bnh C th cp tn dung voi vic xem
xt hiu qua phuong n vay vn
v dam bao tin vay
151-200 B- Trung bnh Tp trung thu hi no
101-150 C+ Trung bnh Tu chi cp tn dung
51-100 C Cao Tu chi cp tn dung
01-50 C- Cao Tu chi cp tn dung
<0 D Cao Tu chi cp tn dung
2.4.2. Xp hng tn dng doanh nghip.
M hnh chm dim gm hai phn l chm dim dinh luong theo cc chi
s tnh ton truc tip tu bo co ti chnh cua doanh nghip, v chm dim dinh
tnh trn co so dnh gi cua ngn hng v cc mt cua doanh nghip. Thng tin
dng d chm dim doanh nghip l bo co ti chnh nm gn nht, thng tin
phi ti chnh cp nht dn thoi dim chm.
Ty theo muc d quan trong m giua cc chi tiu v nhm chi tiu c
trong s khc nhau. Cn cu tng dim dat duoc sau khi d nhn dim ban du
voi trong s d xp loai doanh nghip theo muc d rui ro tng dn tu AAA
(Rui ro thp nht) dn D (Rui ro cao nht).
2.4.2.1. M hnh chm dim xp hng tn dng doanh nghip ti chi
nhnh cua Vietcombank.
Vic chm dim XHTD doanh nghip duoc thuc hin theo cng vn s
1348/NHNT-QLTD ngy 22/12/2003 v vic ban hnh h thng XHTD doanh
nghip v cng vn s 279/NHNT.CSTD ngy 09/3/2007 v vic chinh sua h
thng XHTD doanh nghip. Trnh tu cc buoc thuc hin chm dim XHTD
doanh nghip doanh tai chi nhnh bao gm :
43
Buc 1 : Phn loai doanh nghip theo cc tiu ch v quy m, hnh thuc
so huu, ngnh ngh kinh doanh chnh.
Dua theo hnh thuc so huu, cc doanh nghip duoc phn loai theo ba
nhm : Doanh nghip nh nuoc, doanh nghip du tu nuoc ngoi v doanh
nghip khc. Trong d, doanh nghip nh nuoc l t chuc kinh t do Nh nuoc
so huu ton b vn diu l hoc c c phn, vn gp chi phi. Doanh nghip c
vn du tu nuoc ngoi l doanh nghip mt trm phn trm vn nuoc ngoi
hoc lin doanh. Doanh nghip khc l nhung doanh nghip khng thuc hai
hnh thuc so huu trn.
Sau khi phn loai theo hnh thuc so huu s tin hnh xc dinh ngnh
ngh cua doanh nghip dua trn co so di chiu ngnh kinh doanh chnh cua
doanh nghip c ty trong lon nht hoc chim tu 40% doanh thu tro ln so voi
bang phn ngnh duoc trnh by trong Bang I.02 cua Ph lc I (Dnh km d
ti nghin cuu ny) theo bn nhm ngnh nng - lm - thuy san, thuong mai
dich vu, san xut cng nghip v xy dung. Cc doanh nghip cn duoc xc
dinh quy m theo ba nhm l doanh nghip lon, doanh nghip vua v doanh
nghip nho bng cch cho dim o cc chi tiu vn, lao dng, doanh thu thun,
tng ti san nhu trnh by trong Bang I.01 cua Ph lc I (Dnh km d ti
nghin cuu ny).
Buc 2 : Trn co so ngnh ngh v quy m, su dung cc Bang I.03,
I.04, I.05, I.06 cua Ph lc I (Dnh km d ti nghin cuu ny) tuong ung voi
ngnh ngh kinh doanh chnh cua doanh nghip d chm dim ti chnh. Cch
tnh cc chi tiu ti chnh duoc trnh by trong Bang 2.03 (Trang 44). Cc chi
tiu ti chnh duoc dnh gi dua theo khung huong dn cua NHNN v c diu
chinh cc h s thng k ngnh cho ph hop voi thng tin tn dung cua
Vietcombank, mi chi tiu dnh gi c nm khoang gi tri chun tuong ung l
nm muc dim 20, 40, 60, 80, 100 (Dim ban du). Dim theo trong s l tch
s giua dim ban du v trong s tuong ung. Nguyn tc cho dim tung chi tiu
l chi s thuc t gn voi tri s no nht th cho dim theo tri s d; nu chi s
thuc t nm giua hai tri s th ly loai thp hon (Thang dim thp hon).
44
Bang 2.03 : Hung dn tnh ton mt s chi tiu phn tch ti chnh trong
chm dim XHTD doanh nghip cua Vietcombank
STT Chi tiu Don v| Cng thc tnh Ghi ch
I Chi tiu thanh khoan
1 Kha nng thanh khoan ln
Ti san luu dng/No ngn
han
2
Kha nng thanh ton
nhanh ln
(Ti san luu dng - Hng tn
kho)/No ngn han
II Chi tiu hot dng
3
Vng quay hng tn
kho ln
Gi vn hng bn/Gi tri
hng tn kho bnh qun
4 Ky thu tin bnh qun ngy
360 x Gi tri cc khoan phai
thu bnh qun/Doanh thu
thun
5
Doanh thu/Tng ti
san ln
Doanh thu thun/Tng ti
san c
III Chi tiu cn n
6
No phai tra/Tng ti
san % No phai tra/tng ti san
7
No phai tra/Ngun vn
chu so huu %
No phai tra/Ngun vn chu
so huu
IV Chi tiu thu nhp
8
Tng thu nhp truoc
thu/doanh thu %
Tng thu nhp truoc
thu/doanh thu
9
Tng thu nhp truoc
thu/tng ti san %
Tng thu nhp truoc
thu/tng ti san bnh qun
10
Tng thu nhp truoc
thu/ngun vn chu so
huu %
Tng thu nhp truoc
thu/ngun vn chu so huu
bnh qun
V Dng tin
11 H s kha nng tra li ln
Loi nhun thun hoat dng
kinh doanh/li vay d tra
12
H s kha nng tra no
gc
ln
(Loi nhun thun tu hoat
dng kinh doanh + Khu
hao)/(Li vay d tra +
No di han dn han tra)
Ly gi tri
no di han
dn han
tra
cui nm
truoc hoc
du ky
13
Tin v cc khoan
tuong duong tin/Vn
chu so huu
%
Tin v cc khoan tuong
duong tin/Vn chu so huu
Tin v
cc khoan
tuong
duong
tin =
Tin +
Du tu ti
chnh
ngn han
45
Buc 3 : Chm dim cc chi tiu phi ti chnh bao gm nm nhm voi
hai muoi lm chi tiu, mi chi tiu dnh gi c nm khoang gi tri chun tuong
ung l nm muc dim 4, 8, 12, 16, 20 (Dim ban du) nhu trnh by trong cc
Bang I.07, I.08, I.09, I.10 v I.11 cua Ph lc I (Dnh km d ti nghin cuu
ny). Tng dim phi ti chnh duoc tng hop theo Bang 2.04.
nghip cua Vietcombank
Cc yu t phi ti chnh
DNNN Doanh nghip
khc
DTNN
Ty trng Ty trng Ty trng
1 Luu chuyn tin t 25% 24% 30%
2 Trnh d quan l 27% 30% 27%
3 Quan h tn dung 20% 20% 18%
4 Cc yu t bn ngoi 13% 13% 15%
5 Cc dc dim hoat dng khc 15% 13% 10%
Buc 4 : Xc dinh tng dim cui cng d xp hang doanh nghip.
Trong chm dim XHTD doanh nghip, m hnh chm dim cn xc dinh muc
d tin cy cua s liu theo tiu ch c hay khng c kim ton bo co ti
chnh. Nhung doanh nghip nu c bo co ti chnh d kim ton th s duoc
cng thm 6 dim vo tng dim cc chi tiu ti chnh v phi ti chnh d nhn
trong s. Tng dim cui cng duoc nhn voi trong s theo trnh by nhu trong
Bang 2.05.
XHTD doanh nghip cua Vietcombank
Chi tiu
DNNN Doanh nghip khc DTNN
Ty trng Ty trng Ty trng
1 Chm dim ti chnh 50% 40% 60%
2 Chm dim phi ti chnh 50% 60% 40%
3 Dim thuong bo co ti
chnh duoc kim ton.
+ 6 dim + 6 dim + 6 dim
Cn cu tng dim dat duoc cui cng d nhn voi trong s, cc doanh
nghip duoc XHTD theo muoi loai tuong ung muc d rui ro tng dn tu AAA
46
(C muc d rui ro thp nht) dn D (C muc d rui ro cao nht) nhu trnh by
trong Bang 2.06.
Bang 2.06 : H thng k hiu XHTD doanh nghip cua Vietcombank
Dim Xp loi Dnh gi xp hng doanh nghip
> 92,3 AAA
Tim luc manh, nng luc quan tri tt, hoat dng hiu
qua, trin vong pht trin, thin ch tt. Rui ro thp
nht. Uu tin dp ung ti da nhu cu tn dung voi muc
uu di v li sut, c th p dung cho vay khng c ti
san dam bao. Tng cuong mi quan h voi khch hng.
84,8 - 92,3 AA
Hoat dng hiu qua, trin vong tt, thin ch tt. Rui ro
thp. Uu tin dp ung ti da nhu cu tn dung voi muc
uu di v li sut, c th p dung cho vay khng c ti
san dam bao. Tng cuong mi quan h voi khch hng.
77,2 - 84,7 A
Hoat dng hiu qua, tnh hnh ti chnh tuong di tt,
kha nng tra no dam bao, c thin ch. Rui ro thp.
Uu tin dp ung nhu cu tn dung. Khng yu cu cao
v bin php dam bao tin vay.
69,6 - 77,1 BBB
Hoat dng hiu qua, c trin vong pht trin. C mt s
han ch v ti chnh v quan l. Rui ro trung bnh. C
th mo rng tn dung. Han ch p dung cc diu kin
uu di. Dnh gi k v chu ky kinh t v tnh hiu qua
khi cho vay di han.
62,0 - 69,5 BB
Hoat dng hiu qua thp. Tim luc ti chnh v nng
luc quan l trung bnh. Rui ro trung bnh. C th gp
kh khn khi cc diu kin kinh t bt loi ko di.
Han ch mo rng tn dung, chi tp trung tn dung ngn
han v yu cu ti san dam bao dy du.
54,4 - 61,9 B
Hiu qua khng cao v d bi bin dng. Rui ro.
Tp trung thu hi no vay.
46,8 - 54,3 CCC
Hoat dng hiu qua thp, nng luc ti chnh khng dam
bao, trnh d quan l km. Rui ro. C nguy co mt vn.
Han ch cp tn dung. Gin no v gia han no chi thuc
hin nu c phuong n khc phuc kha thi.
39,2 - 46,7 CC
Hoat dng hiu qua thp, ti chnh khng dam bao,
trnh d quan l km. Rui ro cao.
31,6 - 39,1 C
Bi thua l v t c kha nng hi phuc, tnh hnh ti
chnh km, kha nng tra no khng dam bao. Rui ro rt
cao. C nhiu kha nng khng thu hi duoc no vay.
Tp trung thu hi no, k ca xu l som ti san dam bao.
Xem xt dua ra ta kinh t.
<31,6 D
Thua l nhiu nm, ti chnh khng lnh manh, quan l
yu km. Dc bit rt rui ro. C nhiu kha nng khng
thu hi duoc no vay.
Tm moi bin php d thu hi no, xu l som ti san
dam bao. Xem xt dua ra ta kinh t.

47
Buc 5 : Di chiu kt qua chm dim XHTD voi thuc trang cua doanh
nghip d thuc hin diu chinh kt qua xp hang theo nguyn tc :
a) Chi c th ha bc, khng duoc tng bc.
b) Di voi nhung khch hng c bt ky mt khoan no trong h thng cc
t chuc tn dung tai thoi dim chm dim bi qu han trn 90 ngy th bt buc
phai ha ti thiu 1 bc nhung phai dam bao khch hng chi thuc 1 trong 3
nhm cui (Tu CC tro xung D).
c) Di voi nhung truong hop cn b dnh gi kt qua xp hang chua ph
hop voi nng luc/muc d rui ro thuc t cua doanh nghip (Kha nng ti chnh
cua khch hng yu km, kinh doanh thua l, h thng quan l km, ngnh
ngh kinh doanh chnh dang gp nhiu kh khn, gia han no nhiu ln v kha
nng tra no thp) nhung khng thuc loai c no qu han trn 90 ngy th c th
ha ti thiu 1 bc, nhung phai nu r l do ha bc.
2.4.2.2. M hnh chm dim xp hng tn dng doanh nghip ti
VCI.
Trung tm thng tin tn dung Vietcombank (VCI) thuc hin XHTD di
voi nhung doanh nghip do chi nhnh hoi tin. Vic chm dim xp hang doanh
nghip duoc cn cu vo s dim cua ba phn bao gm : Cc chi tiu ti chnh
nhu trnh by trong Bang 2.07 (Trang 48), cc chi tiu vay no v phi ph tra li
(Bao gm : Kha nng thanh ton li vay; Du no vay ngn hng/Vn chu so
huu; Tnh hnh no khng du tiu chun), v cc chi tiu thng tin phi ti chnh
(Bao gm : Thoi gian hoat dng cua doanh nghip; S nm kinh nghim cua
gim dc; Trnh d cua gim dc).
Trong chm dim cc chi tiu ti chnh, VCI su dung thu nhp sau thu
thay cho thu nhp truoc thu o nhm cc chi tiu loi tuc. Tng dim cc chi
tiu ti chnh l 135 dim nhu khung huong dn cua NHNN.
Nhm khc phuc tnh chu quan cua s liu qu khu khi phn tch cc chi
tiu ti chnh ring bit, VCI c thm vo hai nhm chi tiu c trong s ngang
48
bng trong tng dim bao gm : Nhm chi tiu thng tin phi ti chnh, v nhm
chi tiu trung gian phan anh tnh hnh vay no v chi ph tra li. Trong m hnh
chm dim cc chi tiu XHTD doanh nghip cua VCI th dim s cc chi tiu
duoc tnh theo nm muc thp nht tu 0 dn cao nht l 5 (Tru chi tiu v tnh
hnh xp loai no vay thp nht tu -15 dn cao nht l 5). Tng dim ti da d
nhn trong s cua cc nhm chi tiu thng tin phi ti chnh v nhm chi tiu
trung gian phi ti chnh l 18 dim.
Bang 2.07 : Cc chi tiu ti chnh chm dim XHTD doanh nghip cua
Vietcombank ti VCI
Cc chi tiu
Thang dim xp loai
A B C D Sau D
A. Chi tiu thanh khoan
1. Kha nng thanh ton ngn han 5 4 3 2 1
2. Kha nng thanh ton nhanh 5 4 3 2 1
B. Chi tiu hot dng
3. Lun chuyn hng tn kho 5 4 3 2 1
4. Ky thu tin bnh qun 5 4 3 2 1
5. Doanh thu/Tng ti san 5 4 3 2 1
C. Chi tiu cn n
6. No phai tra/Tng ti san 5 4 3 2 1
7. No phai tra/Vn chu so huu 5 4 3 2 1
8. No qu han/Tng du no ngn hng 5 4 3 2 1
D. Chi tiu thu nhp
9. Thu nhp sau thu /Doanh thu 5 4 3 2 1
10. Thu nhp sau thu/Tng ti san 5 4 3 2 1
11. Thu nhp sau thu/Vn chu so huu 5 4 3 2 1
(Nguon : Tong hop tu d liu tip can cua Vietcombank)
Tng dim cui cng doanh nghip dat duoc ti thiu tu 0 dim dn ti
da 153 dim, c th duoc quy di theo quy tc ty l tuong ung voi muoi loai
muc d rui ro tng dn tu AAA (C muc d rui ro thp nht) dn D (C muc
d rui ro cao nht) nhu trnh by trong Bang 2.06 (Trang 46) tai Chuong II cua
d ti nghin cuu ny.

49
2.5. Nghin cu mt s tnh hung xp hng tn dng thc t ti
Vietcombank.
Muc tiu cua nghin cuu ny nhm hon thin h thng XHTD theo
huong tng cuong kha nng du bo nguy co dn dn rui ro tn dung nn d ti
nghin cuu s chi tp trung phn tch nhung h so tn dung d duoc xp hang
cao tuc l thuc cc nhm tu BBB, A, AA dn AAA (Cc muc xp hang duoc
dnh gi l rui ro thp v c th uu tin cp tn dung) nhung trn thuc t d
pht sinh no xu (No d co cu lai trong khoang thoi gian su thng tnh dn
thoi dim nghin cuu, hoc dang c no qu han) hoc c xu huong no xu
(Tng cuong rt vn ti da c th hoc duoc giai quyt cho vay moi vo thoi
dim gn dn ky han tra gc cua nhung khoan vay cu).
Theo tiu ch trn, d ti nghin cuu s chon ra nhung h so tn dung
thuc nhm khch hng doanh nghip c quan h tn dung voi Vietcombank.
Ring di voi nhm khch hng c nhn th tu danh sch khch hng duoc tip
cn chua c h so tn dung c nhn no duoc XHTD, do vy, tiu ch chon h
so tn dung c nhn dua vo nghin cuu ny s l nhung khch hng dang c
no xu hoc c xu huong php sinh no xu v thuc nhm cc khch hng c
lin quan dn cc doanh nghip dang c quan h tn dung voi Vietcombank
(Chim tu 25% vn diu l cua cc doanh nghip ny).
Tu nhm nm muoi khch hng doanh nghip v bn c nhn c lin
quan dn cc doanh nghip ny, qua phn loai cc h so tn dung c kha nng
tip cn, d ti nghin cuu chon ra duoc ba h so tn dung dp ung cc tiu ch
trn, bao gm : Mt cng ty c phn v mt cng ty TNHH c kt qua xp
hang nm 2007 l A, v mt c nhn c lin quan chua duoc XHTD nm 2007
nhu trnh by trong Bang 2.08 (Trang 50). Do yu cu dam bao b mt thng
tin khch hng v ngn hng nn d ti ny s khng nu r tn goi cua t chuc
hoc c nhn duoc su dung trong qu trnh nghin cuu, ngoi ra, cung c mt
s thng tin nhay cam d duoc bo qua. Ty l h so c no xu cao trong mu
khng phan anh chnh xc thuc trang v thoi dim nghin cuu nn kinh t dang
chiu nhiu bin dng do anh huong cua lam pht v chnh sch tin t tht cht
50
cua Chnh phu, hon nua, d ti nghin cuu chi chon ra mt mu khng qu
ngu nhin (D c nhung tiu ch chon lua cu th tu ban du nhu : D duoc
XHTD nm 2007, uu tin nhung h so c nhm khch hng lin quan, du no
tn dung tuong di cao v uu tin chon nhung h so c du no tai nhiu t chuc
tn dung. Di voi c nhn chi chon nhung h so thuc nhm khch hng c lin
quan dn cc doanh nghip nm trong danh sch phn loai).
Bang 2.08 : Tnh hnh xp loi v n xu cua nhm di tung nghin cu
STT Nhm khch hng S lung N xu
C xu hung n
xu
I Doanh nghip
1 Xp loai AAA 4
2 Xp loai AA 7
3 Xp loai A 13 1 1
4 Xp loai BBB 8
5 Xp loai BB 11
6 Xp loai B 3
7 Xp loai CCC 1 1
8 Xp loai C 1 1
9 Chua xp loai 2
II C nhn
1 Chua xp loai 4 1
(Nguon : Tong hop tu d liu tip can cua Vietcombank)
Do nhm khch hng c nhn hin tai vn chua duoc XHTD nn d ti
nghin cuu s tm nguyn nhn dn dn tnh trang khch hng c nhn khng
duoc XHTD, v su dung thng tin cua cc c nhn c no xu hoc c xu huong
no xu theo kt qua thng k nu trn d kim nghim lai m hnh XHTD c
nhn sau khi d diu chinh cc tiu ch chm dim xp hang.
2.5.1. Nghin cu trung hp th nht : Doanh nghip d duc xp
loi A nhung c xu hung pht sinh n xu.
Doanh nghip thuc loai hnh cng ty TNHH, c quy m nho, kinh
doanh trong linh vuc khch san, du lich v xy dung cng trnh dn dung. Cc
s liu co ban v tnh hnh ti chnh cua doanh nghip ny (Duoi dy duoc goi
l Cng ty TNHH A) tai thoi dim xp hang nm 2007 duoc trnh by nhu
trong Bang 2.09 (Trang 51).
51
Bang 2.09 : Tm tt bang cn di k ton nm 2007 cua Cng ty TNHH A
STT Chi tiu Don v| tnh S tin
A Ti san luu dng 40.366
1 Tin v cc khoan tuong duong tin Triu dng 18.516
2 Du tu ti chnh ngn han Triu dng
3 Cc khoan phai thu Triu dng 53
Trong d, phai thu khch hng Triu dng 43
4 Hng tn kho Triu dng 33
5 Ti san luu dng khc Triu dng 21.764
B Ti san c d|nh v du tu di hn 32.702
1 Ti san c dinh Triu dng 25.227
2 Du tu di han Triu dng
3 Chi ph xy dung co ban do dang Triu dng 7.475
4 Ti san di han khc Triu dng
C N phai tra 35.446
1 No ngn han Triu dng 26.173
Trong d, phai tra nguoi bn Triu dng 3
2 No di han Triu dng
3 No khc Triu dng 9.273
D Vn chu so hu Triu dng 37.622

Tng gi tr| ti san 73.068
(Nguon : Trch tu d liu tip can cua Vietcombank)
Kt qua kinh doanh nm 2007, Cng ty TNHH A dat doanh thu 10.899
triu dng, gi vn hng bn l 3.801 triu dng, loi nhun truoc thu 4.270
triu dng v loi nhun sau thu l 3.074 triu dng. Tng li vay d thanh ton
cho cc ngn hng l 2.093 triu dng.
Theo tiu ch phn loai ngnh kinh doanh cua Vietcombank th Cng ty
TNHH A duoc chm dim cc chi tiu ti chnh theo nhm doanh nghip quy
m nho thuc ngnh thuong mai dich vu.
Phn tch ring le tung chi tiu ti chnh cua Cng ty TNHH A cho thy
so voi s liu thng k ngnh th nng luc ti chnh cua doanh nghip duoc
dnh gi l rt tt. Cn cu cc tiu ch chm dim v cch dnh gi trong m
hnh chm dim XDTD cua VCI th Cng ty TNHH A duoc chm dim cc chi
tiu ti chnh nhu trnh by trong Bang 2.10 (Trang 52). Tng dim cc chi tiu
ti chnh sau khi quy di trong s cua Cng ty TNHH A dat duoc l 106 dim.
52
Bang 2.10 : Chm dim cc chi tiu ti chnh cua Cng ty TNHH A
Chi tiu
Don
v| tnh
Kt
qua
So vi
trung
bnh
ngnh
Dim
Chi tiu Thanh khoan
1. Kha nng thanh khoan Ln 1,35 > 2
2. Kha nng thanh ton nhanh Ln 1,35 > 4
Chi tiu hot dng
3. Vng quay hng tn kho Vng 115 > 5
4. Ky thu tin bnh qun Ngy 1,77 < 5
5. Doanh thu/Tng ti san Ln 0,15 < 1
Chi tiu cn n
6. No phai tra/Tng ti san % 48,51 < 3
7. No phai tra/Vn chu so huu % 94,22 < 3
8. No qu han/Tng du no ngn hng % 0,00 < 5
Chi tiu thu nhp
9. Tng thu nhp sau thu/Doanh thu % 39,53 > 5
10. Tng thu nhp sau thu/Tng ti san % 5,84 > 5
11. Tng thu nhp sau thu /Vn chu so huu % 11,35 < 5
Nhm cc chi tiu vay no v chi ph tra li bao gm ba chi tiu v kha
nng thanh ton li vay, du no ngn hng so voi vn chu so huu, v tnh hnh
tra no duoc chm dim nhu trnh by trong Bang 2.11 voi tng dim dat duoc
d nhn voi trong s l 7,8 dim.
Bang 2.11 : Chm dim cc chi tiu vay n v chi ph tra li cua Cng ty
TNHH A
Chi tiu Don v| tnh Kt qua Dim
1. Kha nng thanh ton li vay Ln 6 5
2. Du no/Vn chu so huu % 94 3
3. Tnh hnh no khng du tiu chun Dat 5
Nhm cc chi tiu thng tin phi ti chnh bao gm thoi gian hoat dng
cua doanh nghip, s nm kinh nghim cua gim dc, v trnh d cua gim dc
53
duoc chm dim nhu trnh by trong Bang 2.12 voi tng dim dat duoc d
nhn voi trong s l 7,2 dim.
Bang 2.12 : Chm dim cc chi tiu thng tin phi ti chnh cua Cng ty
TNHH A
Chi tiu Don v| tnh Kt qua Dim
1. Thoi gian hoat dng cua doanh nghip Nm 13 5
2. S nm kinh nghim cua gim dc Nm 13 5
3. Trnh d cua gim dc Dai hoc 2
Nhu vy, tng dim XHTD nm 2007 dat duoc d nhn voi trong s
tung chi tiu cua Cng ty TNHH A l 121 dim quy di theo ty l tuong duong
muc xp hang A trong h thng k hiu XHTD cua Vietcombank. Voi muc
xp hang ny, doanh nghip duoc dnh gi l c hoat dng kinh doanh hiu
qua, tnh hnh ti chnh tuong di tt, kha nng tra no dam bao, c thin ch.
Rui ro thp. Uu tin dp ung nhu cu tn dung. Khng yu cu cao v bin
php dam bao tin vay.
Trn thuc t, nm 2008 doanh nghip duoc Vietcombank giai ngn cho
vay ngn han thm 10 ty dng d thuc hin cc du n du tu dang do dang.
Doanh nghip c xu huong no xu v d duoc cc ngn hng dang cho vay co
cu lai cc khoan vay tu ngn han sang di han, chuyn no vay tu ngn hng
ny sang ngn hng khc, cho vay moi d thanh ton no vay cu, cc du n du
tu cua doanh nghip ny vn khng c du hiu dy nhanh tin d thuc hin k
tu giai doan dn b giai toa, d c du hiu chm np cc khoan gc theo lich
tra no v li vay hng thng. Tng du no cc khoan vay cua doanh nghip ny
tai cc ngn hng dn thoi dim qu III/2008 l 54 ty dng.
2.5.2. Nghin cu trung hp th hai : Doanh nghip d duc xp
loi A nhung c xu hung pht sinh n xu.
Doanh nghip duoc d cp trong tnh hung nghin cuu ny thuc loai
hnh cng ty c phn, c quy m lon, kinh doanh trong linh vuc xy dung co so
54
ha tng, cung ung tu liu san xut. Theo tiu ch phn loai cua Vietcombank th
doanh nghip ny (Duoi dy duoc goi l Cng ty CP A) duoc xp vo nhm
ngnh xy dung. Cc s liu co ban v tnh hnh ti chnh tai thoi dim xp
hang nm 2007 duoc trnh by nhu trong Bang 2.13. Kt qua hoat dng kinh
doanh nm 2007 cua Cng ty CP A dat tng doanh thu 264.013 triu dng, gi
vn hng bn 218.628 triu dng, loi nhun truoc thu 16.646 triu dng v loi
nhun sau thu 13.907 triu dng. Tng cc khoan li vay d thanh ton cho
ngn hng trong nm 2007 l 11.632 triu dng. Doanh nghip thuc nhm
khch hng d duoc Vietcombank uu di v diu kin cho vay v li sut.
Bang 2.13 : Tm tt bang cn di k ton nm 2007 cua Cng ty CP A
STT Chi tiu Don v| tnh S tin
A Ti san luu dng 82.534
1 Tin v cc khoan tuong duong tin Triu dng 3.279
2 Du tu ti chnh ngn han Triu dng
3 Cc khoan phai thu Triu dng 31.886
Trong d, phai thu khch hng Triu dng 18.948
4 Hng tn kho Triu dng 39.092
5 Ti san luu dng khc Triu dng 8.277
B Ti san c d|nh v du tu di hn 246.102
1 Ti san c dinh Triu dng 113.083
2 Du tu di han Triu dng 121.771
3 Chi ph xy dung co ban do dang Triu dng 6.173
4 K cuoc, k qu di han Triu dng
5 Ti san di han khc Triu dng 5.075
C N phai tra 221.968
1 No ngn han Triu dng 126.465
Trong d, phai tra nguoi bn Triu dng 7.544
2 No di han Triu dng 95.354
3 No khc Triu dng 149
D Vn chu so hu Triu dng 106.668

Tng gi tr| ti san 328.636
Kt qua chm dim XHTD cua Cng ty CP A duoc trnh by trong cc
Bang II.01, II.02, II.03, II.04, II.05, II.06 Ph lc II. Tng dim cc chi tiu
ti chnh d nhn trong s l 80 dim, v tng dim cc chi tiu phi ti chnh d
nhn trong s l 69,32 dim nhu trnh by tai Bang 2.14 (Trang 55).
55
Bang 2.14 : Dim trng s cc chi tiu phi ti chnh cua Cng ty CP A
Cc yu t phi ti chnh
Dim Ty trng (Doanh
nghip khc)
Dim
trng s
1 Luu chuyn tin t 44 24%
8,64
2 Trnh d quan l 80 30%
24
3 Quan h tn dung 88 20%
17,6
4 Cc yu t bn ngoi 64 13%
8,32
5 Cc dc dim hoat dng khc 68 13%
8,84
Tng dim d nhn trng s 69,32
Tng dim XHTD cua Cng ty CP A l 79,59 dim tuong duong muc
xp hang A nhu trnh by tai Bang 2.15. Doanh nghip duoc dnh gi c hoat
dng kinh doanh hiu qua, tnh hnh ti chnh tuong di tt, kha nng tra no
dam bao, c thin ch. Rui ro thp. Uu tin dp ung nhu cu tn dung. Khng
yu cu cao v bin php dam bao tin vay.
XHTD doanh nghip cua Vietcombank
Chi tiu
Dim Ty trng (Doanh
nghip khc)
Dim
trng s
1 Chm dim ti chnh 80 40% 32
2 Chm dim phi ti chnh 69,32 60% 41,59
3 Dim thuong bo co ti
chnh duoc kim ton.
+ 6 dim 6
Tng dim d nhn trng s 79,59
Tng du no vay cc ngn hng qu III/2008 cua Cng ty CP A l 196,7
ty dng, c giam so voi thoi dim chm dim XHTD nm 2007. Tuy nhin, cc
khoan vay cua doanh nghip ny duoc dnh gi c xu huong no xu v c su
chuyn di da s cc hop dng vay c thoi han tu ngn han sang trung v di
han bng cch cho vay lai d thanh ton khoan vay ngn han, v duoc xu l
mt phn bng cch cho mt c nhn (Duoi dy duoc goi l KH_A) nm giu
trn 25% vn c phn vay di han. Du no cua KH_A ny dn qu III/2008 l
64,3 ty dng, trong d, du no tai Vietcombank chi tnh ring cc thng du nm
2008 d tng thm 28 ty dng vay trung han. Trong diu kin thi truong bt
dng san dang c nhiu bin dng trong nm 2008 v du kin cn ko di th
56
cc khoan vay cua Cng ty CP A v cua KH_A c lin quan nhu d trnh by
nu trn duoc dnh gi l rt kh khn, dt cc ngn hng vo tnh hung buc
phai co cu lai no vay.
2.6. Dnh gi h thng xp hng tn dng ni b cua Vietcombank.
H thng XHTD cua Vietcombank d gp phn rt dng k trong vic
sng loc v phn loai khch hng, tu d gip cho ngn hng giam duoc ty l rui
ro tn dung trong muc cho php. Kt qua XHTD duoc cc nh quan tri ngn
hng su dung d xc dinh muc gioi han tn dung ti da cho tung khch hng, p
dung muc li sut cho vay, v cc quy dinh v ti san dam bao. Nhn chung th
h thng XHTD hin nay cua Vietcombank l hin dai v khc phuc duoc chu
quan trong chm dim cc chi tiu dinh luong bng cch dua vo cc chi tiu
phi t chnh. Tuy nhin, tu thuc t nghin cuu nhu trn cung cho thy nhung
han ch cn phai hon thin hon nua.
2.6.1. Nhng kt qua dt duc.
M hnh xp hang tn dung l mt cng cu ti uu quan l rui ro trong
qu trnh thm dinh v chm dim tn dung. Vietcombank duoc cc chuyn gia
ti chnh thuc WorldBank tu vn trong xy dung m hnh XHTD doanh
nghip v c nhn p dung tai cc chi nhnh, do vy, cc m hnh ny tuong
di ph hop voi tiu chun dang su dung cua nhiu t chuc tn nhim trn th
gioi. M hnh XHTD cua Vietcombank tun theo cc trnh tu, tiu ch rt
nghim ngt v cht ch, bao gm : H thng cc tiu ch dnh gi v dim
trong s; cch xc dinh gi tri cua tung tiu ch dnh gi; cch quy di gi tri
sang dim cua tiu ch dnh gi; cch XHTD khch hng v quan dim cp tn
dung theo tung muc xp hang.
H thng XHTD cua Vietcombank duoc xy dung theo dc th hoat
dng tn dung v chin luoc pht trin cua ring ngn hng ny. Voi h thng
XHTD, vic do luong v dinh dang cc rui ro tn dung tai Vietcombank duoc
thuc hin thng nht. Nhn chung th m hnh chm dim khch hng doanh
nghip trong h thng XHTD cua Vietcombank vn bm st khung huong dn
57
cua NHNN nhung c su diu chinh dua theo kinh nghip xp hang cua cc t
chuc tn nhim trn th gioi. M hnh chm dim chi tiu phi ti chnh di voi
khch hng doanh nghip tai cc chi nhnh d c dua vo nhm chi tiu du bo
anh huong cua thay di chnh sch Nh nuoc v du bo tc dng cua canh
tranh dn linh vuc kinh doanh cua doanh nghip, dy l dim tin b nhm tng
cuong kha nng du bo nguy co gp kh khn v ti chnh trong tuong lai cua
khch hng duoc xp hang.
Thng qua cc m hnh ny, Vietcombank tin hnh chm dim tn dung
di voi tung khch hng d lm co so quyt dinh gioi han tn dung. Dy l mt
trong nhung cng cu gip Vietcombank nng cao cht luong cp pht tn dung
cua mnh, tng cuong hiu qua quan tri rui ro tn dung. H thng XHTD cua
Vietcombank cung mang lai nhiu loi ch cho chnh khch hng. Thoi gian xu
l cc giao dich s nhanh chng hon thng qua vic chm dim tu dng. Cc
khch hng duoc xp loai tt s nhn duoc chnh sch uu tin cp tn dung, dc
bit di voi khch hng c lich su quan h tn dung tt v duoc xp hang cao
c th p dung cc uu di v tn dung bao gm noi long cc diu kin cho vay,
giam li sut, noi long cc yu cu v ti san dam bao. Tuy nhin, h thng
XHTD cua Vietcombank dng thoi cung chnh l b loc di voi nhung khch
hng c muc XHTD thp (Tu BB di voi doanh nghip v B di voi c nhn
xung dn D) tuy theo muc d xp hang rui ro tn dung d Vietcombank tng
dn cc yu cu v diu kin cho vay v ti san dam bao, thm ch l c th p
dung cc bin php d tp trung thu hi no.
Ngoi chuc nng xp hang v phn loai no, h thng XHTD cn c chuc
nng h tro ra quyt dinh cho vay, cho php trch lp du phng truc tip. Sau
khi duoc NHNN ph duyt, Vietcombank s chnh thuc p dung trch lp du
phng rui ro theo Diu 7 cua Quyt dinh 493/2005/QD-NHNN ngy 22/4/2005
v phn loai no, trch lp v su dung du phng d xu l rui ro tn dung dp ung
duoc cc yu cu ngy cng cao v quan tri rui ro di voi NHTM.

58
2.6.2. Nhng hn ch tn ti cn khc phc.
Hin nay, trong cng mt h thng phng ngua rui ro tn dung cua
Vietcombank lai dang tn tai dng thoi hai m hnh chm dim XHTD doanh
nghip p dung ring tai VCI v tai cc chi nhnh. Cc chi tiu chm dim giua
hai m hnh ny chua thng nht voi nhau (L giai cho tnh trang ny l
Vietcombank dang thu nghim cc m hnh nhm xc dinh nhung dim ti uu
sau d s r sot v kt hop thnh mt m hnh chung).
Di voi m hnh chm dim XHTD doanh nghip tai VCI, ty s no qu
han so voi tng du no ngn hng dang duoc xp vo nhm chi tiu cn no
trong bang chm dim cc chi tiu ti chnh s khng phan anh chnh xc suc
khoe ti chnh cua doanh nghip, chi tiu ny nn duoc xp sang nhm cc chi
tiu vay no v chi ph tra li, hoc xp sang nhm cc chi tiu phi ti chnh.
Bn canh d, nu do luong hiu qua kinh doanh bng cc ty s dua trn loi
nhun sau thu c th dn dn sai lch nu doanh nghip dang duoc p dung
cc uu di v thu, nhm cc chi tiu ti chnh ny nn su dung tiu ch loi
nhun truoc thu d do luong v so snh voi muc bnh qun ngnh. Xem xt
cc chi tiu chm dim v vay no v chi ph tra li cung cho thy c su trng
lp voi cc chi tiu ti chnh khi su dung ty s du no ngn hng so voi vn chu
so huu. Ngoi ra, nhm cc chi tiu chm dim thng tin phi ti chnh hin
dang su dung nhung tiu ch bao gm thoi gian hoat dng cua doanh nghip, s
nm kinh nghim cua gim dc, trnh d cua gim dc l chua tht st lm voi
vic phan anh xu huong kh khn dn dn nguy co v no cua doanh nghip tu
d dn dn kt qua xp hang d sai lch so voi thuc t.
Di voi m hnh chm dim XHTD doanh nghip tai chi nhnh, nhm
cc chi tiu chm dim phi ti chnh dang su dung kh phuc tap (So voi m
hnh xp hang cua cc NHTM v t chuc kim ton trong nuoc duoc trnh by
tai Chuong I) bao gm nm nhm chi tiu v luu chuyn tin t, trnh d quan
l, quan h tn dung, cc yu t bn ngoi v cc dc dim hoat dng khc.
Trong s cc nhm chi tiu ny vn c nhung tiu tiu chua tht st voi vic
do luong nguy co v no cua doanh nghip nhu : Thoi gian lm lnh dao doanh
59
nghip cua gim dc, cung cp thng tin dy du v dng hen theo yu cu cua
Vietcombank, thu nhp tu hoat dng xut khu, vi th cua doanh nghip trn
thi truong chung khon, uy tn cua doanh nghip trn ton cu. Hoc c nhung
chi tiu dang tnh nguoc nhu da dang ho theo ngnh, thi truong v vi tr nu
cng da dang ha th dim s cng cao, trn thuc tin d chung minh nhung
doanh nghip da dang ha nhung khng bm st nng luc ct li, khng ph
hop so truong, hay du tu vo nhung ngnh dang o dinh cao cua thi truong
duoc nhiu danh nghip quan tm d vn vo chc chn s gp kh khn trong
tuong lai. Bn canh d, cung c nhung chi tiu trng lp nhu tra no dng han,
s ln gin no hoc gia han no, no qu han trong qu khu, s ln cc cam kt
mt kha nng thanh ton. Ngoi ra cung c nhung chi tiu vuot qu nng luc
cua doanh nghip trong dnh gi nguy co mt kha nng thanh ton no vay nhu
h s kha nng tra no gc tu thu nhp thun nu nhu doanh nghip vay vn luu
dng th khng ph hop (Ngun tra no gc khoan vay ngn han b sung vn
luu dng duoc b tr chu yu tu doanh thu).
Di voi m hnh chm dim XHTD c nhn, do mt s chi tiu dnh gi
nng luc ti chnh chua duoc cp nht theo kip voi thuc trang nn cn b
nghip vu ngai p dung v nu chm dim th kt qua xp hang s cho kt qua
cao hon thuc t nhu : Thu nhp c nhn chi xt dn muc 120 triu dng/thng
l dat dim ti uu th c su co bng nghia vu tra no giua mt khch hng vay
vi triu dng voi khch hng vay vi chuc ty dng. Ngoi ra cung c nhung
chi tiu trng lp nhu thoi gian cng tc v thoi gian lm cng vic hin tai
khin cho dim cua khch hng v tnh bi nhn di o chi tiu ny nu trong qu
khu chua c su thay di noi lm vic hoc bi giam di nu nhu khch hng d
vua duoc b nhim ln vi tr cao hon voi thu nhp cao hon v bn vung hon.
Kt lun cc vn d nghin cu cua chuong II : Trong chuong ny,
d ti nghin cuu d di su vo trnh by thuc trang cc m hnh XHTD c
nhn v doanh nghip cua Vietcombank, tu d so snh voi cc m hnh xp
hang tn nhim trn th gioi v Vit nam, d cho thy nhung thnh tuu v han
ch cn b sung sua di nhm hon thin h thng XHTD cua Vietcombank.
CHNG III :
HON THIN H THNG XP HNG
TN DNG CA VIETCOMBANK

Trong hoat dng kinh doanh ngn hng vic NHTM duong du voi rui ro
tn dung l diu khng th trnh khoi, v thua nhn mt ty l rui ro tu nhin l diu
khch quan hop l, yu cu dt ra di voi nh quan tri ngn hng l lm th no d
c th han ch rui ro o mt ty l thp nht c th chp nhn duoc. Trong thng l
quc t, tn tht 1% trn tng du no bnh qun hng nm duoc xem l mt NHTM
c trnh d quan l tt v ty l tn tht ny hon ton khng tc dng xu dn ngn
hng. Tai Vit Nam, d quan tri rui ro tn dung dat hiu qua cao nht, cc NHTM
cn vn dung mt cch c hiu qua cc m hnh luong ho rui ro tn dung nhu m
hnh cht luong, m hnh dim s Z cua Altman, v m hnh dim s tn dung tiu
dng. Cc m hnh ny duoc xem nhu l nhung cng cu h tro dc luc cho vic ra
quyt dinh dng dn truoc khi cp tn dung. Bn canh d cung cn nhung bin
php h tro nhu thit lp qu du phng rui ro, phn cp gioi han tn dung, do tao
di ngu chuyn mn, kim tra gim st hoat dng tn dung s gip cho h thng
cc NHTM tai Vit nam pht trin vung manh hon trn con duong hi nhp vo
thi truong ti chnh khu vuc v th gioi.
Quan tri rui ro theo thng l quc t lun l mt trong nhung chu d nhn
duoc su quan tm cua cc NHTM, NHNN d ban hnh cc vn ban quy dinh v
huong dn v quan tri rui ro tn dung bao gm quyt dinh 493/2005/QD-NHNN v
quyt dinh 18/2007/QD-NHNN sua di b sung trong d quy dinh phn loai no
theo tiu chun dinh tnh (Diu 7) v l trnh yu cu cc NHTM phai d trnh d
n XHTD ni b d NHNN xem xt, ph duyt d th hin quyt tm nng cao
cht luong quan tri rui ro tn dung cua cc NHTM.
HON THIEN HE THONG XEP HANG TN DUNG CUA VIETCOMBANK
61
Mi NHTM du c nhung kinh nghim, diu kin kinh doanh ring bit
nn h thng xp hang tn nhim s c nhung dc trung khc nhau v tiu ch dnh
gi, s muc xp hang. Rt kh d c th xc lp mt chun XHTD cho tt ca cc
NHTM. Do vy, cc NHTM s phai tu xy dung h thng XDTD ni b ph hop
voi dc th ring v c tham khao huong dn cua NHNN, tham khao kinh nghim
cua cc NHTM v cc t chuc xp hang trong nuoc cung nhu trn th gioi.
Yu cu dt ra di voi h thng XHTD cua cc NHTM l phai cho php
thay di linh hoat ph hop voi su thay di cua mi truong kinh doanh. Ngoi ra,
cng voi tin trnh hon thin m hnh XHTD cua cc NHTM cung cn phai ch
dn vai tr kinh nghim v chuyn mn cua chnh cc cn b tc nghip.
H thng XHTD ni b cua Vietcombank d phan nh duoc tuong di cht
luong tn dung theo thng l quc t. kt qua XHTD khch hng l mt trong
nhung cn cu d Vietcombank ra quyt dinh tn dung, dua ra cc giai php xu l
v kim sot no xu. Tuy nhin, h thng ny cn duoc xem xt diu chinh cho
ph hop hon voi diu kin mi truong kinh doanh d v dang bin dng nhanh
chng hin nay.
3.1. Mc tiu hon thin h thng xp hng tn dng cua Vietcombank.
Muc tiu dt ra di voi h thng XHTD cua Vietcombank truoc ht l
nhm kim sot rui ro tn dung hiu qua hon khi kt qua xp hang phan anh duoc
muc d rui ro cua danh muc tn dung, trn co so d gip ra quyt dinh tn dung
chnh xc. Bn canh d, h thng XHTD sau diu chinh phai dam bao kha nng
quan tri tn dung thng nht ton h thng, dy l cn cu d Vietcombank c th
du bo duoc tn tht tn dung theo tung nhm khch hng, tu d xy dung chin
luoc v chnh sch tn dung ph hop.
Hon thin h thng XHTD cung dt ra yu cu vua phai ph hop voi
thng l quc t nhung khng xa roi voi diu kin kinh doanh ring bit cua
62
Vietcombank, vua phai dam bao tnh linh hoat c th diu chinh ph hop voi
nhung bin dng cua diu kin kinh doanh trong tuong lai, kt qua xp hang khch
hng phai tnh dn nhung du bo v nguy co v no dn dn mt kha nng thuc
hin cc nghia vu ti chnh di voi ngn hng, cc chi tiu chm dim XHTD
trong m hnh phai dam bao khng qu phuc tap v st voi thuc t d cn b
nghip vu tin tuong su dung.
Ngoi ra, hon thin h thng XHTD cung dt ra muc tiu phn loai no v
trch du phng rui ro theo Diu 7 cua Quyt dinh 493/2005/QD-NHNN dp ung
yu cu cua NHNN.
3.2. D xut sua di b sung m hnh chm dim xp hng tn dng cua
Vietcombank.
Tu kt qua nghin cuu cc m hnh xp hang tn nhim hin dai trn th
gioi v trong nuoc d duoc trnh by chi tit tai Chuong I, cng voi vic dnh gi
thuc trang v nhung thnh qua dat duoc cung nhu nhung tn tai cn khc phuc cua
h thng XHTD khch hng c nhn v doanh nghip dang duoc p dung tai
Vietcombank nhu d trnh by tai Chuong II, d ti nghin cuu s d xut mt s
sua di b sung nhm hon thin h thng XHTD ny.
3.2.1. Hon thin m hnh chm dim xp hng tn dng c nhn cua
Vietcombank.
Theo kinh nghim cua cc m hnh chm dim XHTD quc t nhu FICO
v VantageScore, v kinh nghim cua cc m hnh chm dim XHTD trong nuoc
nhu BIDV, Vietinbank, E&Y th tiu ch v lich su tra no v muc du no, thu nhp
n dinh hng thng v ty l s tin phai tra theo lich tra no so voi thu nhp. Di
chiu cc chi tiu ny voi nghin cuu cua Stefanie Kleimeier cho thy hon ton
ph hop voi nhung bin anh huong d duoc xt dn trong m hnh ny.
63
Bang 3.01 : Cc chi tiu chm dim c nhn
s 100 75 50 25 0
1
Tnh hnh tra
no, tra li
Lun tra
no dng
han
D c
gia han
no, hoc
co cu
lai no
vay
D c no qu han,
Hoc khch hng moi Dang
c no
qu
han
20%
Hin tra
no tt
Kha nng
tra no
khng n
dinh
2
S tin theo k
hoach tra no
/Ngun tra no
< 30%
30%
45%
45%-
55%
55%-70% >70% 25%
3
Du no/Ti san
rng
<30%
30%-
45%
45%-
55%
55%-70% >70% 10%
4
Tnh hnh tra no
ngn hng cua
doanh nghip
c >=25% vn
diu l do c
nhn nm giu
Khng
c/Lun
tra no
dng
han
D c
gia han
no, hoc
co cu
lai no
vay
D c no qu han,
Hoc khch hng moi Dang
c no
qu
han
10%
Hin tra
no tt
Kha nng
tra no
khng n
dinh
5
Dnh gi kha
nng tra no
C kha
nng tra
no

C th
phai gia
han no

Kha
nng
tra no
km
5%
1 Tin n, tin su Khng C 5%
2
Rui ro ngh
nghip
Thp
Trung
bnh

Rt
cao
10%
3
Tnh trang ch
o
So huu
nhiu
nh
Nh so
huu
ring
O chung
voi cha
me
Nh thu Khc 5%
4 Co cu gia dnh
Gia dnh
hat nhn
Sng
voi cha
me
Sng
cng 1
gia dnh
khc
Cc
truong
hop khc
5%
5
S nguoi truc
tip phu thuc
vo nguoi vay
<3
nguoi
3 nguoi 4 nguoi 5 nguoi
>5
nguoi
5%
(Nguon : xuat cua d ti nghin cuu)
Tu nhung han ch cn tn tai cua m hnh chm dim XHTD khch hng
c nhn cua Vietcombank nhu nhung phn tch dnh gi tai Mc 2.6.2 Chuong II
64
(Trang 58 dn trang 59), d ti nghin cuu dua ra nhung d xut sua di cho m
hnh ny nhu trnh by tai Bang 3.01 (Trang 63). Mi chi tiu dnh gi c nm
khoang gi tri chun tuong ung l nm muc dim 0, 25, 50, 75, 100 (Dim ban
du). Dim theo trong s l tch s giua dim ban du v trong s tuong ung.
Nguyn tc cho dim tung chi tiu l chi s thuc t gn voi tri s no nht th cho
dim theo tri s d; nu chi s thuc t nm giua hai tri s th ly loai thp hon
(Thang dim thp hon). Cn cu tng s dim dat duoc cua khch hng c nhn d
quy di theo muoi muc k hiu xp hang nhu trnh by trong Bang 3.02.
Bang 3.02 : H thng k hiu XHTD c nhn
Dim Xp loi Mc d rui ro
> 92,3 A+ Thp Cp tn dung o muc ti da
84,8 - 92,3 A Thp Cp tn dung o muc ti da
77,2 - 84,7 A- Thp Cp tn dung o muc ti da
69,6 - 77,1 B+ Thp
Cp tn dung theo phuong n dam
bao tin vay
62,0 - 69,5 B Trung bnh
C th cp tn dung voi vic xem xt
hiu qua phuong n vay vn v dam
bao tin vay
54,4 - 61,9 B- Trung bnh Tp trung thu hi no
46,8 - 54,3 C+ Trung bnh Tu chi cp tn dung
39,2 - 46,7 C Cao Tu chi cp tn dung
31,6 - 39,1 C- Cao Tu chi cp tn dung
<31,6 D Cao Tu chi cp tn dung
Sau buoc XHTD, khch hng c nhn s tip tuc duoc chm dim v tnh
hnh tra no ngn hng theo ba muc tt, trung bnh v xu nhu trnh by tai Bang
3.03 d phuc vu cho vic xp loai khoan vay theo Diu 7 cua Quyt dinh
493/2005/QD-NHNN.
Bang 3.03 : Dnh gi tnh hnh tra n cua c nhn
Tnh hnh tra n gc v li vay Dnh gi
Lun dng han, hoc khch hng moi Tt
D c no qu han Trung bnh
Dang c no qu han Xu
65
Xp loai khoan vay khch hng c nhn chnh l kt qua ma trn hai chiu
giua muc XHTD v dnh gi tnh hnh tra no duoc trnh by chi tit nhu trong
Bang 3.04 bao gm nm muc : No du tiu chun, no cn ch , no duoi tiu
chun, no nghi ngo, v no c kha nng mt vn.
Bang 3.04 : Ma trn xp loi khoan vay c nhn
Tnh hnh tra no

Muc XHTD
Tt Trung bnh Xu
A+
No du tiu chun No cn ch No duoi tiu chun A
A-
B+
No cn ch
No duoi tiu
chun
No duoi tiu chun
B
B- No cn ch
No duoi tiu
chun
No nghi ngo
C+
No duoi tiu
chun
No nghi ngo
No c kha nng mt
vn
C
No nghi ngo
No c kha nng
mt vn
No c kha nng mt
vn
C-
D
3.2.2. Hon thin m hnh chm dim xp hng tn dng doanh nghip
cua Vietcombank.
Vic duy tr dng thoi ca hai m hnh chm dim XHTD doanh nghip tai
Vietcombank nhu hin nay d dn dn khc bit trong kt qua xp hang v khng
c su thng nht cc tiu ch dnh gi giua cc m hnh voi nhau. Do vy, d ti
nghin cuu d xut chi su dung mt m hnh duy nht.
3.2.2.1. Hung dn cua Ngn hng Nh nuc v m hnh xp hng tn
dng doanh nghip.
Tiu chun dnh gi su dung trong m hnh XHTD doanh nghip tai quyt
dinh 57/2002/QD-NHNN l cc ty s ti chnh duoc phn theo ba nhm quy m
doanh nghip l quy m lon, quy m vua v quy m nho.
66
Mi nhm quy m s duoc chm dim theo h thng gm muoi mt chi
tiu ti chnh tuong ung voi bn nhm ngnh nng - lm - ngu nghip, thuong mai
dich vu, xy dung, cng nghip (Cch tnh dim tung chi tiu duoc trnh by chi
tit tai cc Bang I.01, I.02, I.03, I.04 cua Ph lc III dnh km d ti nghin cuu
ny). Trong s v thang dim xp loai duoc xc dinh nhu trong Bang 3.05.
Bang 3.05 : Thang dim v trng s cc chi tiu chm dim xp hng doanh nghip
theo quyt d|nh 57/2002/QD-NHNN
Cc chi tiu
Trong
s
Thang dim xp loai
A B C D Sau D
Chi tiu thanh khoan
1. Kha nng thanh ton ngn han 2 5 4 3 2 1
2. Kha nng thanh ton nhanh 1 5 4 3 2 1
Chi tiu hoat dng
3. Lun chuyn hng tn kho 3 5 4 3 2 1
4. Ky thu tin bnh qun 3 5 4 3 2 1
5. H s su dung ti san 3 5 4 3 2 1
Chi tiu cn no
6. No phai tra/Tng ti san 3 5 4 3 2 1
7. No phai tra/Vn chu so huu 3 5 4 3 2 1
8. No qu han/Tng du no ngn hng 3 5 4 3 2 1
Chi tiu thu nhp
9. Thu nhp truoc thu /Doanh thu 2 5 4 3 2 1
10. Thu nhp truoc thu/Tng ti san 2 5 4 3 2 1
11. Thu nhp truoc thu/Vn chu so huu 2 5 4 3 2 1
(Nguon : NHNN Vit nam)
Cn cu dim dat duoc d xp loai tn dung doanh nghip theo su loai c
thu hang tu cao xung thp bt du tu AA dn C nhu trong Bang 3.06 (Trang 67).
Dim doanh nghip dat duoc ti da l 135 dim, dim ti thiu l 27 dim, khoang
cch giua cc muc xp loai tn dung doanh nghip duoc xc dinh theo cng thuc :
Khoang cch loai tn
dung doanh nghip
=
Dim ti da - Dim ti thiu
x 100%
S loai tn dung doanh nghip

67
Bang 3.06 : H thng k hiu xp hng doanh nghip theo quyt d|nh 57/2002/QD-
NHNN
Dim Xp loi Ni dung
117-135 AA Doanh nghip kinh doanh rt tt, dat hiu qua cao v c trin
vong tt dep. Rui ro thp.
98-116 A Doanh nghip kinh doanh c hiu qua, ti chnh lnh manh,
c tim nng pht trin. Rui ro thp.
79-97 BB Doanh nghip kinh doanh c hiu qua, c tim nng pht
trin. Tuy nhin, c han ch nht dinh v ngun luc ti chnh
v c nhung nguy co tim n. Rui ro thp.
60-78 B Doanh nghip kinh doanh chua dat hiu qua, kha nng tu chu
ti chnh thp, c nguy co tim n. Rui ro trung bnh.
41-59 CC Doanh nghip kinh doanh c hiu qua thp, ti chnh yu
km, thiu kha nng tu chu v ti chnh. Rui ro cao.
<41 C Doanh nghip kinh doanh thua l ko di, tnh hnh ti chnh
yu, khng c kha nng tu chu ti chnh, c nguy co ph san.
Rui ro rt cao.
(Nguon : NHNN Vit nam)

3.2.2.2. D xut sua di b sung m hnh chm dim xp hng tn dng
doanh nghip cua Vietcombank.
Trnh tu cc buoc thuc hin chm dim XHTD doanh nghip theo m hnh
d xut sua di b sung cua d ti nghin cuu bao gm :
Buc 1 : Phn loai doanh nghip theo cc tiu ch v quy m, ngnh ngh
kinh doanh chnh. So voi truoc dy th m hnh XHTD do d ti nghin cuu ny
d nghi s khng phn bit doanh nghip theo hnh so huu, thay vo d l s phn
bit theo tiu ch doanh nghip d c phn hay chua c phn.
Truoc ht, doanh nghip duoc xc dinh quy m theo ba nhm l doanh
nghip lon, doanh nghip vua v doanh nghip nho bng cch cho dim o cc chi
tiu vn, lao dng, doanh thu thun, tng ti san nhu trnh by trong cc Bang I.01
cua Ph lc I (Dnh km d ti nghin cuu ny).
Sau khi phn loai theo quy m s tin hnh xc dinh ngnh ngh cua doanh
nghip dua trn co so di chiu ngnh kinh doanh chnh cua doanh nghip c ty
68
trong lon nht hoc chim tu 40% doanh thu tro ln so voi bang phn ngnh duoc
trnh by trong Bang I.02 cua Ph lc I (Dnh km d ti nghin cuu ny) theo
bn nhm ngnh nng - lm - thuy san, thuong mai dich vu, san xut cng nghip
v xy dung.
Buc 2 : Trn co so ngnh ngh v quy m, su dung cc Bang IV.01,
IV.02, IV.03, IV.04 cua Ph lc IV (Dnh km d ti nghin cuu ny) tuong ung
voi ngnh ngh kinh doanh chnh cua doanh nghip d chm dim ti chnh.
Cc chi tiu ti chnh duoc dnh gi theo huong dn cua NHNN nhm
thng nht trn pham vi ca nuoc, hon nua, s liu tnh ton cua NHNN duoc hi
quy trn pham vi rng tu nhiu ngun khc nhau s st voi thuc trang cua cc
nhm ngnh ngh hon s liu cua tung NHTM, khi c su bin dng th NHNN s
xem xt diu chinh v cc NHTM theo d d cp nht lai.
Tuy nhin, so voi muoi mt chi tiu huong dn cua NHNN th phn chm
dim cc chi tiu ti chnh trong XHTD doanh nghip theo d xut sua di cua d
ti nghin cuu chi su dung muoi chi tiu (D ti nghin cuu d nghi bo chi tiu no
qu han ra khoi phn chm dim cc chi tiu ti chnh v s dua vo tnh dim o
phn cc chi tiu thng tin phi ti chnh d trnh su trng lp).
Dim trong s cc chi tiu ti chnh s ly bng nhau l 10% khng phn
bit nhm chi tiu, v so voi cch tnh dim cua NHNN th nhung chi tiu xp vo
nhm sau D s tnh l 0 dim, mi chi tiu dnh gi chm dim ti chnh s c
nm khoang gi tri chun tuong ung l nm muc dim 0, 25, 50, 75,100 (Dim
ban du).
Dim theo trong s l tch s giua dim ban du v trong s tuong ung
duoc trnh by tai Bang 3.07 (Trang 69). Nguyn tc cho dim tung chi tiu l chi
s thuc t gn voi tri s no nht th cho dim theo tri s d; nu chi s thuc t
nm giua hai tri s th ly loai thp hon (Thang dim thp hon). Tng dim ti da
69
dat duoc d quy di theo trong s cua cc chi tiu ti chnh trong chm dim
XHTD doanh nghip tai buoc ny l mt trm dim.
Bang 3.07 : Chm dim cc chi tiu ti chnh XHTD doanh nghip
Cc chi tiu
Trng
s
Thang dim xp loi
A B C D Sau D
Chi tiu thanh khoan
1. Kha nng thanh ton ngn han 10% 100 75 50 25 0
2. Kha nng thanh ton nhanh 10% 100 75 50 25 0
Chi tiu hot dng
3. Lun chuyn hng tn kho 10% 100 75 50 25 0
4. Ky thu tin bnh qun 10% 100 75 50 25 0
5. Doanh thu/Tng ti san 10% 100 75 50 25 0
Chi tiu cn n
6. No phai tra/Tng ti san 10% 100 75 50 25 0
7. No phai tra/Vn chu so huu 10% 100 75 50 25 0
Chi tiu thu nhp
8. Thu nhp truoc thu /Doanh thu 10% 100 75 50 25 0
9. Thu nhp truoc thu/Tng ti san 10% 100 75 50 25 0
10. Thu nhp truoc thu/Vn chu so huu 10% 100 75 50 25 0
Buc 3 : Chm dim cc chi tiu du bo nguy co kh khn ti chnh cua
doanh nghip dua trn cc tiu ch bao gm : Trin vong ngnh, chnh sch cua
Nh nuoc c tc dng nhu th no dn hoat dng cua doanh nghip, hm thng k
Z-score cua Altman du bo nguy co v no cua doanh nghip, tnh hnh tra no ngn
hng cua di tuong nm giua tu 25% vn diu l cua doanh nghip nhu trnh by
tai Bang 3.08 (Trang 70). Tng dim ti da d nhn trong s cua nhm cc chi
tiu du bo nguy co kh khn ti chnh cua doanh nghip l nm muoi dim.
Cch tnh chi s Z-score duoc trnh by chi tit tai Mc 1.2.2.2 Chuong I
(Trang 19 dn trang 22 cua d ti ny), nu doanh nghip d c phn ha thuc
ngnh san xut th su dung chi s Z = 1,2X
1
+ 1,4X
2
+ 3,3X
3
+ 0,6X
4
+ 0,999X
5
,
nu doanh nghip chua c phn ha thuc ngnh san xut th su dung chi s Z =
0,717X
1
+ 0,847X
2
+ 3,107X
3
+ 0,42X
4
+ 0,998X
5
. Nu doanh nghip khng
thuc ngnh san xut th su dung chi s Z = 6,56X
1
+ 3,26X
2
+ 6,72X
3
+ 1,05X
4
.
70
Bang 3.08 : Chm dim cc chi tiu d bo nguy co kh khn ti chnh XHTD
doanh nghip
Chi tiu
Dim ban du
Trng
s 100 75 50 25 0
1
Nguy co v
no (Z-score)
Vng an
ton

Vng
canh bo

Vng
nguy
him
15%
2
Chnh sch
Nh nuoc tc
dng dn
doanh nghip
Rt
thun loi
Thun
loi
Khng
anh
huong
nhiu
Dang han
ch
Rt han
ch
15%
3
Trin vong
ngnh
Thun
loi
On dinh Pht trin
km
Bo ho Suy
thoi
10%
4
Tnh hnh tra
no ngn
hng cua di
tuong nm
>=25% vn
diu l cua
doanh
nghip
Khng
c/Lun
tra no
dng
han
D c
gia han
no, hoc
co cu
lai no
vay
D c no qu han,
Hoc khch hng moi
Dang c
no qu
han
10%
Hin tra
no tt
Kha
nng tra
no
khng
n dinh
Trong m hnh chm dim cc chi tiu phi ti chnh trong XHTD khch
hng doanh nghip dang p dung tai cc chi nhnh cua Vietcombank c su dung
tiu ch v tc dng cua chnh sch Nh nuoc di voi hoat dng cua doanh nghip.
Theo tm hiu v kinh nghim thuc tin th trong diu kin hin nay, chnh
sch cua Nh nuoc c tc dng rt lon dn nguy co xay ra kh khn ti chnh cho
doanh nghip. Nhu vy, trong m hnh chm dim cc chi tiu du bo nguy co kh
khn cua doanh nghip theo d xut sua di cua d ti nghin cuu s ch trong dn
hai tiu ch l chi s nguy co v no, v anh huong cua chnh sch.
Nh nuoc di voi doanh nghip bng cch cho dim trong s mi chi tiu l
15%. Cc chi tiu khc cn lai trong chm dim du bo nguy co kh khn cua
doanh nghip bao gm trin vong ngnh, v tnh hnh tra no ngn hng cua di
tuong nm giua trn 25% vn diu l cua doanh nghip.
71
Bang 3.09 : Chm dim cc chi tiu thng tin phi ti chnh XHTD doanh nghip
Chi tiu
Dim ban du Trng
s
100 75 50 25 0
1
Tnh hnh tra
no, tra li
Lun tra
no dng
han
D c
gia han
no, hoc
co cu
lai no
vay
D c no qu han,
Hoc khch hng moi
Dang c
no qu
han
20%
Hin tra
no tt
Kha
nng tra
no
khng
n dinh
2
Kha nng di
ph voi su
thay di
Cng
ngh
tin tin,
trnh d
quan tri
cao, c
kinh
nghim
Cng
ngh trung
bnh,
trnh d
quan tri
cao, c
kinh
nghim
Cng
ngh lac
hu.
Trnh d
quan tri
thp, t
kinh
nghim
10%
3
Da dang ha
ngnh ngh,
linh vuc kinh
doanh
Da dang
ha
quanh
nng luc
ct li
Khng da
dang ha
Da dang
ha
ngoi
nng luc
ct li
10%
4
Mo rng quy
m
Kinh
doanh
v trin
khai du
n ph
hop kha
nng
Khng
bin dng
nhiu
Qu
nhiu v
qu
nhanh 10%
Buc 4 : Chm dim cc chi tiu thng tin phi ti chnh c tc dng truc
tip dn kha nng xay ra kh khn ti chnh cua doanh nghip dua trn cc tiu ch
l tnh hnh tra no v tra li, kha nng di ph thay di, da dang ha ngnh ngh,
linh vuc kinh doanh, mo rng quy m nhu trnh by tai Bang 3.09.
Tng dim ti da d nhn trong s cua nhm cc chi tiu thng tin phi ti
chnh c tc dng gy kh khn ti chnh cho doanh nghip l nm muoi dim.
Buc 5 : Xc dinh tng dim cui cng d xp hang doanh nghip bng
cch cng tng dim cc buoc nu trn (Dim d nhn trong s cua cc chi iu ti
72
chnh, cc chi tiu du bo, v cc chi tiu thng tin phi ti chnh cua doanh nghip
tai cc Buoc 2, 3 v 4), ri dem chia kt qua dat duoc cui cng voi 2.
Nhu vy, dim ti da doanh nghip dat duoc sau buoc ny l
(100+50+50)/2=100 dim, cn cu dim dat duoc cui cng ny d XHTD doanh
nghip theo muoi muc xp hang nhu trnh by tai Bang 2.06 (Trang 46) d duoc
trnh by chi tit tai Chuong II cua d ti nghin cuu ny.
Bang 3.10 : Dnh gi tnh hnh tra n cua doanh nghip
Tnh hnh tra n gc v li vay Dnh gi
Lun dng han, hoc khch hng Tt
D c no qu han Trung bnh
Dang c no qu han Xu
M hnh chm dim XHTD theo d xut cua d ti nghin cuu don gian
nhung vn dam bao khng xp hang qu cao khin chu quan khi ra quyt dinh tn
dung, v cung dam bao khng qu thp khin tu chi mt khch hng tt.
Cung nhu khch hng c nhn, sau khi d XHTD th khch hng doanh
nghip s tip tuc duoc chm dim tnh hnh tra no ngn hng theo ba muc tt
(Lun dng han, hoc khch hng moi), trung bnh (D c no qu han trong qu
khu nhung hin tai khng cn no qu han) v xu (Dang c no qu han) nhu trnh
by tai Bang 3.10 d phuc vu cho vic xp loai khoan vay theo Diu 7 cua Quyt
dinh 493/2005/QD-NHNN.
Xp loai khoan vay khch hng doanh nghip cung duoc tnh theo kt qua
ma trn hai chiu giua muc XHTD v dnh gi tnh hnh tra no duoc trnh by chi
tit nhu trong Bang 3.11 (Trang 73) bao gm nm muc : No du tiu chun, no cn
ch , no duoi tiu chun, no nghi ngo, v no c kha nng mt vn.

73
Bang 3.11 : Ma trn xp loi khoan vay doanh nghip
Tnh hnh tra no

Muc XHTD
Tt Trung bnh Xu
AAA
No du tiu chun No cn ch No duoi tiu chun AA
A
BBB No cn ch
No duoi tiu
chun
No duoi tiu chun
BB
No cn ch
No duoi tiu
chun
No nghi ngo
B
CCC
No duoi tiu
chun
No nghi ngo
No c kha nng mt
vn
CC
No nghi ngo
No c kha nng
mt vn
No c kha nng mt
vn
C
D
3.3.1. Kim chng m hnh chm dim xp hng tn dng cua
Vietcombank sau diu chinh.
Su dung s liu v thng tin cc di tuong d trnh by tai Chuong II cua
d ti nghin cuu ny, kt hop cc m hnh sua di b sung d trnh by tai
Chuong ny d tin hnh kim chung.
3.3.1.1. Kim chng m hnh chm dim xp hng tn dng c nhn
cua Vietcombank sau diu chinh.
D ti nghin cuu su dung thng tin tn dung cua h so c nhn KH_A d
tip cn duoc nhu trnh by tai Mc 2.5.2 (Trang 55) Chuong II cua d ti nghin
cuu ny d dua vo m hnh chm dim XHTD c nhn theo d xut sua di tai
Mc 3.2.1 (Trang 62) Chuong III cua d ti nghin cuu ny. Dua trn thng tin
tn dung v c nhn KH_A, kt qua chm dim cho khch hng ny theo m hnh
do d ti nghin cuu d xut dat tng dim cui cng d nhn trong s l 62,5
dim nhu trnh by tai Bang 3.12 (Trang 74) tuong duong muc xp loai B theo
quy di nhu trnh by tai Bang 3.02 (Trang 64).
74
Bang 3.12 : Chm dim XHTD c nhn KH_A bng m hnh sua di theo d
xut cua d ti nghin cu
Chi tiu Dnh gi
Dim
ban
du
Trng
s
Dim
trng
s
1 Tnh hnh tra no, tra li
Lun tra no dng
han
100 20% 20
2
S tin theo k hoach tra no
/Ngun tra no
>70% 0 25% 0
3 Du no/Ti san rng 70% 25 10% 2,5
4
Tnh hnh tra no ngn hng cua
doanh nghip c >=25% vn
diu l do c nhn nm giu
D c gia han no,
hoc co cu lai no
vay
75 10% 7,5
5 Dnh gi kha nng tra no
C th phai gia han
no
50 5% 2,5
1 Tin n, tin su Khng 100 5% 5
2 Rui ro ngh nghip Thp 100 10% 10
3 Tnh trang ch o So huu nhiu nh 100 5% 5
4 Co cu gia dnh Gia dnh hat nhn 100 5% 5
5
S nguoi truc tip phu thuc
vo nguoi vay
<3 nguoi 100 5% 5
Tng dim trng s 62,5
(Nguon : Cham dim theo m hnh d xuat cua d ti nghin cuu)
Voi muc xp loai B nhu trn kt hop dnh gi tnh hnh tra no tt, su dung
ma trn tai Bang 3.04 (Trang 65) cho kt qua xp loai cc khoan vay cua c nhn
KH_A l no cn ch .
Nhu vy, nu su dung m hnh chm dim XHTD th c nhn KH_A duoc
xp vo nhm khch hng c muc rui ro trung bnh, c th cp tn dung voi vic
xem xt mt cch cn thn v hiu qua cc phuong n vay vn cung nhu yu cu
cao v dam bao tin vay. Kt qua ny dng nghia voi vic han ch mo rng tn
dung di voi c nhn ny. Tuy nhin, trn thuc t do khng chm dim XHTD nn
khch hng ny d duoc cp tn dung mo rng dn dn nguy co gia tng no c xu
huong xu cho ngn hng.
75
3.3.1. Kim chng m hnh chm dim xp hng tn dng doanh
nghip cua Vietombank sau diu chinh.
Su dung m hnh chm dim theo d xut tai Mc 3.2.2.2 (Trang 67)
Chuong III cua d ti nghin cuu ny d XHTD cho Cng ty TNHH A (Thuc
nhm ngnh thuong mai dich vu; C quy m nho) d duoc xem xt tai Mc 2.5.1
(Trang 50) Chuong II cua d ti nghin cuu ny cho thy doanh nghip dat tng
dim cc chi tiu ti chnh d nhn trong s l 65 dim nhu trnh by tai Bang
3.13. Dim ban du duoc xc dinh theo Bang I.02 cua Ph lc I dnh km d ti
nghin cuu ny v Bang 3.05 (Trang 66).
Bang 3.13 : Chm dim cc chi tiu ti chnh cua Cng ty TNHH A bng m hnh
sua di theo d xut cua d ti nghin cu
Chi tiu Dnh gi
Dim
ban
du
Trng
s
Dim
trng
s
Chi tiu thanh khoan
1 Kha nng thanh ton ngn han 1,35 0 10% 0
2 Kha nng thanh ton nhanh 1,35 75 10% 7,5
Chi tiu hot dng
3 Lun chuyn hng tn kho 115 100 10% 10
4 Ky thu tin bnh qun 1,77 100 10% 10
5 Doanh thu/Tng ti san 0,15 0 10% 0
Chi tiu cn n
6 No phai tra/Tng ti san 48,51 50 10% 5
7 No phai tra/Vn chu so huu 94,22 50 10% 5
Chi tiu thu nhp
8 Thu nhp truoc thu/Doanh thu 47,23 100 10% 10
9 Thu nhp truoc thu/Tng ti san 6,98 75 10% 7,5
10 Thu nhp truoc thu/Vn chu so huu 13,56 100 10% 10
Tng dim trng s 65
Cng ty TNHH A l mt doanh nghip chua c phn khng thu ngnh san
xut nn duoc xc dinh chi s nguy co v no nhu trnh by tai Bang 3.14 (Trang
76). Kt qua tnh ton cho thy chi s Z= 2,59 (1,1 < Z < 2,6) dng nghia voi
khu vuc canh bo c nguy co v no.
76
Bang 3.14 : Xc d|nh chi s nguy co v n cua Cng ty TNHH A bng hm thng
k Z-score cua Altman
Chi tiu Don v| tnh Gi tr|
Tng ti san (TA) Triu dng 73.068
Ti san luu dng (CA) Triu dng 40.366
No ngn han (CL) Triu dng 26.173
Vn luu dng (CA-CL) Triu dng 14.193
Thu nhp truoc thu v li vay (ET+IN) Triu dng 5.123
Thu nhp giu lai (RE) Triu dng 3.074
Ti san v hnh Triu dng 13.679
Tng no (TL) Triu dng 35.446
Gi tri s sch cua vn chu so huu (BV) Triu dng 23.943
X
1
= (CA-CL)/TA 0,19
X
2
= RE/TA 0,04
X
3
= (ET+IN)/TA 0,07
X
4
= BV/TL 0,68
Z"=6.56X
1
+3.26X
2
+6.72X
3
+1.05X
4
2,59
(Nguon : Trch v tnh ton tu d liu tip can cua Vietcombank)
Tng dim d nhn trong s cua nhm cc chi tiu du bo nguy co kh
khn ti chnh cua Cng ty TNHH A l ba muoi su phy hai muoi lm dim nhu
trnh by tai Bang 3.15.
Bang 3.15 : Chm dim cc chi tiu d bo nguy co kh khn ti chnh cua Cng
ty TNHH A bng m hnh sua di theo d xut cua d ti nghin cu
Chi tiu Dnh gi
Dim
ban
du
Trng
s
Dim
trng
s
1 Nguy co v no (Z-score)
Vng canh
bo
50 15% 7,5
2
Chnh sch Nh nuoc tc dng dn
doanh nghip
Thun loi 75 15% 11,25
4 Trin vong ngnh On dinh 75 10% 7,5
5
Tnh hnh tra no ngn hng cua di
tuong nm >=25% vn diu l cua
doanh nghip
Lun tra no
dng han
100 10% 10
Tng dim trng s 36,25
77
Cc chi tiu thng tin phi ti chnh cua Cng ty TNHH A duoc chm dim
nhu trnh by tai Bang 3.16 voi tng dim d nhn trong s cua nhm cc chi tiu
ny l hai muoi dim.
Bang 3.16 : Chm dim cc chi tiu thng tin phi ti chnh cua Cng ty TNHH A
bng m hnh sua di theo d xut cua d ti nghin cu
Chi tiu Dnh gi
Dim
ban
du
Trng
s
Dim
trng
s
D c gia han
no, hoc co
cu lai no vay
75 20% 15
2 Kha nng di ph voi su thay di
Cng ngh
trung bnh,
trnh d quan
tri cao, c
kinh nghim.
50 10% 5
4
Da dang ha ngnh ngh, linh vuc
kinh doanh
Da dang ha
ngoi nng
luc ct li
0 10% 0
5 Mo rng quy m
Qu nhiu v
qu nhanh
0 10% 0
Tng dim trng s 20
Nhu vy, tng dim XHTD cua Cng ty TNHH A dat duoc l
(65+36,25+20)/2= 60,63 dim, tuong duong muc xp hang B nhu trnh by tai
Bang 2.06 (Trang 46) Chuong II cua d ti nghin cuu ny. Voi muc xp hang
ny, Cng ty TNHH A duoc dnh gi l c hiu qua hoat dng kinh doanh khng
cao v d bi bin dng, tim n nhiu rui ro, chnh sch tn dung p dung di voi
doanh nghip ny l cn phai tp trung thu hi no vay. So snh kt qua XHTD cua
Cng ty TNHH A voi thuc t no xu d xay ra cho thy hon ton ph hop, nu
nhu nm 2007, doanh nghip duoc dnh gi dng voi nng luc v nguy co rui ro
cua mnh th chnh sch tn dung cua cc ngn hng di voi Cng ty TNHH A d
manh tay hon bng cch khng thuc hin tng truong cp tn dung v tp trung thu
hi no, nu kich ban d xay ra nhu vy th doanh nghip cung khng th thuc hin
da dang ha qu nhanh v qu manh sang linh vuc kinh doanh bt dng san dn
78
dn nhiu rui ro cho doanh nghip nhu nhung thng cui nm 2008 hin nay, v
nhu vy, ngn hng cung giam bot v kim sot tt hon su gia tng no xu.
Trn co so xp loai tn dung Cng ty TNHH A nhu trn, voi dnh gi tnh
hnh tra no ngn hng o muc trung bnh, cc khoan vay cua doanh nghip s duoc
xp loai No cn ch theo ma trn kt hop giua muc XHTD v dnh gi tnh
hnh tra no nhu trnh by tai Bang 3.11 (Trang 73).
Su dung m hnh chm dim XHTD sau diu chinh nhu trnh by nu trn
d dnh gi lai nng luc tn dung cua Cng ty CP A (Thuc nhm ngnh xy
dung; C quy m lon) d duoc xem xt tai Mc 2.5.2 (Trang 53) Chuong III cua
d ti nghin cuu ny. Kt qua chm dim XHTD cua Cng ty CP A dat tng dim
cui cng d nhn trong s l 60,63 dim tuong duong muc xp hang tn dung B
nhu trnh by chi tit tai Ph lc V dnh km d ti nghin cuu ny. Kt qua ny
cung hon ton ph hop voi nhung dnh gi v thuc trang cua doanh nghip vo
thoi dim cui nm 2008. Xp hang cc khoan vay cua Cng ty CP A theo ma trn
kt hop giua muc XHTD v dnh gi tnh hnh tra no cho kt qua No cn ch .
Dnh gi theo tnh hnh thuc t, nu ngn hng manh tay thu hi no v kin quyt
khng co cu hoc chuyn no th Cng ty CP A s roi vo tnh th v no, mt kha
nng thanh ton cc khoan gc cho ngn hng. Tnh hnh kh khn cua thi truong
bt dng san nhu nm 2008 nu cn ko di th nguy co xay ra no kh di di cc
khoan vay cua doanh nghip.
3.4. Cc bin php h tr cn thit d h thng xp hng tn dng cua
Vietcombank pht huy hiu qua.
Nu chi dua vo cc m hnh chm dim XHTD d dnh gi muc d rui ro
cua nguoi di vay th kt qua dat duoc c th vn cch xa voi thuc t do su bin
dng cua diu kin kinh doanh, v khng c phuong php phn tch hay mt h
thng phuc tap no c th hon ton thay th duoc kinh nghim cung nhu cc
dnh gi chuyn mn cua cn b tc nghip, v vy, Vietcombank vn cn phai c
79
su phi hop cht ch giua yu t con nguoi v cng ngh trong XHTD khch hng
nhm quan tri rui ro tn dung mt cch c hiu qua.
Bn canh cc d xut sua di m hnh XHTD nhu d trnh by tai Mc 3.2
(Trang 62) Chuong III, d ti nghin cuu ny cung d xut cc bin php h tro
cn thit gip pht huy hiu qua cho h thng XHTD cua Vietcombank, bao gm :
a) Tng cuong cng tc kim tra khch hng, thu thp thng tin kip thoi v
cc bin dng cua khch hng nhm diu chinh chnh sch tn dung mt cch hop
l. Dn dc v khuyn khch cc doanh nghip tun thu php lut v k ton v
kim ton. Kt qua chm dim XHTD cua cc m hnh theo d xut tai d ti
nghin cuu ny chiu anh huong cua vic tun thu cc chun muc k ton v nht l
theo chun muc k ton quc t v c su dung m hnh du bo nguy co v no dang
duoc su dung rng ri trn th gioi.
b) Xy dung h thng thng tin quan tri rui ro tn dung dam bao cung cp
thng tin mt cch dy du, chnh xc, cp nht thuong xuyn d phuc vu cho vic
dnh gi, chm dim XHTD khch hng. Cn thit lp knh trao di thng tin giua
cc ngn hng trn co so canh tranh nhung hop tc nhm dat muc tiu chung l
ngn ngua v giam thiu rui ro trong hoat dng tn dung. Su dung tin b cng
ngh tin hoc trong quan tri thng tin l mt trong nhung yu t then cht d pht
trin co so du liu khch hng.
c) Tng cuong do tao nng cao trnh d v k nng phn tch dnh gi
cua chuyn mn. Kinh nghim thuc tin cho thy khng c phuong php v cng
cu phn tch no c th hon ton thay th duoc k nng v kinh nghim cua di
ngu chuyn gia phn tch tn dung.
d) Nng cao nhn thuc cua cc cp nh quan tri v vai tr cua cng cu
XHTD di voi phng ngua rui ro v thit lp danh muc cho vay hiu qua. Vn
80
dung cng cu XHTD kt hop voi cc bin php khc nhu ti san dam bao an ton,
trch lp du phng rui ro.
Kt lun cc vn d nghin cu cua chuong III : Trong chuong ny, d
ti nghin cuu d c gng xy dung m hnh chm dim XHTD p dung cho nhm
khch hng c nhn v doanh nghip dua trn nhung phn tch m hnh dang p
dung tai Vietcombank. D ti nghin cuu c tham khao nhung tin b cua cc m
hnh chm dim cua cc cng trnh nghin cuu, cc t chuc tn nhim quc t v
trong nuoc lm co so d xut cho nhung sua di b sung gp phn hon thin h
thng XHTD cua Vietcombank.

KT LUN

D ti nghin cuu Hon thin h thng XHTD cua Vietcombank d
giai quyt duoc cc vn d sau :
a) H thng ha v hon thin cc l lun v quan tri rui ro tn dung
thng qua h thng XHTD khch hng c nhn v doanh nghip cua NHTM.
b) D ti d phn tch v dnh gi duoc thuc trang h thng XHTD
dang p dung tai Vietcombank, qua d cho thy nhung thnh tua dat duoc cung
nhu nhung han ch cn tn tai cn sua di b sung nhm ph hop voi nhung
bin dng qu nhanh cua diu kin mi truong kinh doanh hin nay. Bng cch
di chiu voi cc m hnh chm dim XHTD cua cc t chuc dinh muc tn
nhim quc t, cc NHTM v t chuc kim ton trong nuoc, kt hop voi kinh
nghim thuc tin chuyn mn v tm hiu cc nghin cuu cua cc nh kinh t
trn th gioi, tu d, d ti nghin cuu d ra nhung sua di b sung nhm hon
thin h thng XHTD cua Vietcombank.
c) Nghin cuu ny cung d dua thm duoc nhung kin nghi v cc bin
php h tro cn thit d h thng xp hang tn dung cua Vietcombank pht huy
hiu qua.
Nhn chung th m hnh XHTD do d ti nghin cuu d xut d dp ung
duoc yu cu quan tri rui ro tn dung theo Hip uoc Basel II v Diu 7 cua
Quyt dinh 493/2005/QD-NHNN ngy 22/4/2005 v phn loai no, trch lp v
su dung du phng d xu l rui ro tn dung. Huong nghin cuu cua d ti cung
d nhn duoc duoc su quan tm cua cc nh quan tri tn dung tai Vietcombank.
Tuy nhin, do gioi han v thoi gian nghin cuu v kha nng tip cn du
liu cua ngn hng nn d ti ny cn duoc tip tuc nghin cuu trn din rng
d c th dua vo vn dung trong thuc tin. Huong nghin cuu pht trin d ti
ny trong tuong lai l xy dung thnh cc m hnh da bin dua trn kt qua cua
KET LUAN CC VAN DE NGHIN CUU
82
nghin cuu ny v vn dung m hnh dim s tn dung Z phan anh nguy co ph
san cua doanh nghip m gio su Altman d cng b dang duoc nhiu quc gia
p dung. Tuy nhin, d lm duoc diu ny, nghin cuu cn nhn duoc su gip
d cua cc NHTM trong kha nng tip cn so so du liu.
Vn d hon thin XHTD ni cung v m hnh chm dim XHTD ni
ring dang v s duoc cc NHTM dt nng quan tm nhm gp phn giam
thiu rui ro trong kinh doanh, nng cao cht luong cng tc tn dung cua ngn
hng mnh, dy chnh l thun loi gip d ti ny c th tip tuc pht trin
nghin cuu trong tuong lai.
TI LIU THAM KHO

Trn Dc Sinh, 2002. Dinh muc tn nhim tai Vit nam.
----------, Dnh gi don vay vn c ky han cua doanh nghip vua v nho. SMEDF.
----------, Ti liu ni b v hoat dng tn dung cua Vietcombank.
----------, Ti liu ni b v hoat dng kim ton cc t chuc tn dung cua E&Y.
----------, Ti liu ni b v xp hang tn dung cua BIDV.
----------, Ti liu ni b v xp hang tn dung cua Vietinbank.
----------, Tap ch chuyn ngnh cua Vietcombank.
----------, Trang thng tin Ngn hng Nh Nuoc Vit nam Http://www.sbv.gov.vn.
----------, Trang thng tin Tap ch kim ton Vit nam Http://kiemtoan.com.vn.

Altman, 2003. The use of Credit scoring Models and the Importance of a Credit
Culture. New York University.
Choo Yee Kwan, 2004. Ti liu Hi thao v quan l rui ro tai H ni, May Bank
Group - Malaysia.
Dinh Thi Huyen Thanh & Stefanie Kleimeier, 2006. Credit Scoring for Vietnams
Retail Banking Market.
Nick Freeman, 2006. Huong dn chnh sch cung cp ti chnh cho doanh nghip
vua v nho cua Vit Nam. VNCI.
----------, An explanatory note on the Basel II IRB risk weight functions, Basel
Committee on Banking Supervision.
----------, Trang thng tin Http://en.wikipedia.org
----------, Trang thng tin Http://www.senate.michigan.gov.

PHU LUC I
TIU CHUAN TNH DIEM XHTD DOANH
NGHIJP CUA VIETCOMABNK

Bang I.01 : Chm dim quy m doanh nghip cua Vietcombank
Tiu ch Ni dung Dim
Vn Hon 100 ti dng 30
Tu 80 dn 100 ti dng 25
Duoi 10 ti dng 5
Lao dng Hon 1.500 nguoi 15
Tu 1000 dn 1500 nguoi 12
Tu 500 dn 1000 nguoi 9
t hon 50 nguoi 1
Doanh thu thun Hon 400 ti dng 40
Tu 200 dn 400 ti dng 30
Tu 100 dn 200 ti dng 20
Duoi 20 ti dng 2
Tng ti san Hon 400 ti dng 15
Tu 200 dn 400 ti dng 12
Duoi 20 ti dng 1
Quy m Tng dim
Lon 70-100
Vua 30-69
Nho <30
(Ngun : Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit nam)

PHU LUC I
Bang I.02 : Xc d|nh doanh nghip theo linh vc/ngnh cua Vietcombank
San phm, linh vc hot dng chnh cua doanh nghip
Duc xp
vo
ngnh/linh
vc
Nng nghip v cc dich vu c lin quan:
Trng trot
Chn nui
N
n
g
,

l
m

v

n
g
u

n
g
h
i
p

Lm nghip v cc dich vu lin quan:
Trng rung, cy phn tn; nui rung, chm sc tu nhin; khai
thc v ch bin g lm san tai rung
Khai thc g
Thu nht cc san phm hoang d khc
Vn chuyn g trong rung
Ngu nghip
dnh bt thuy san;
uom, nui trng thuy san
cc dich vu lin quan

Bn, bao dung v sua chua xe c dng co v m t xe my
T
h
u
o
n
g

m
i
,

d
|
c
h

v

Bn bun v bn dai l:
Nng lm san, nguyn liu, dng vt tuoi sng
D dng c nhn v gia dnh
Bn bun nguyn vt liu phi nng nghip, ph liu, ph thai
Bn le, sua chua d dng c nhn v gia dnh
Khch san, nh hng
Cc hoat dng kinh t khc: vn tai, kho bi v thng tin lin lac;
vn tai duong b, duong sng; vn tai duong thuy; vn ti duong
khng; cc hoat dng phu tro cho vn tai, hoat dng cua cc t
chuc du lich; Dich vu buu chnh vin thng; kinh doanh ti san v
dich vu tu vn; cho thu my mc thit bi; cc hoat dng c lin
quan dn my tnh; cc hoat dng kinh doanh khc.

Xy dung:
Chun bi mt bng
Xy dung cng trnh hoc hang muc cng trnh
Lp dt trang thit bi cho cc cng trnh xy dung
Hon thin cng trnh xy dung
Cho thu thit bi xy dung hoc thit bi ph d c km nguoi
diu khin
X
y

d
n
g

San xut vt liu xy dung
PHU LUC I

Duc xp
vo
ngnh/linh
vc
Cng nghip khai thc mo
Khai thc than cc loai
Khai thc du th, kh tu nhin v cc dich vu khai thc du, kh
Khai thc cc loai qung khc
Khai thc d
C
n
g

n
g
h
i
p

San xut thuc phm v d ung
San xut, ch bin v bao quan thit v san phm tu thi, thuy san,
rau qua, du m
Xay xt, san xut bt v san xut thuc n gia sc
San xut thuc phm khc
San xut d ung
San xut cc san phm thuc l
San xut khc:
San xut soi, dt vai
San xut hng dt khc
San xut trang phuc, thuc v nhum da, lng vu
San xut giy dp
Ch bin g v san xut san phm tu g, tre nua
San xut giy v cc san phm tu giy
Xut ban, in v sao ban chi tit cc loai
San xut than cc, san phm tu du mo
San xut ho cht v cc san phm ho cht
San xut cc san phm tu cao su v plastic
San xut cc san phm tu cht khoang phi kim loai khc
San xut san phm tu kim loai
San xut my mc thit bi
San xut radio, tivi, thit bi truyn thng
San xut dich vu y t, dung cu chnh xc, dung cu quang hoc v
dng h cc loai
San xut xe c dng co, ro moc
San xut cc phuong tin vn tai khc
San xut giuong, tu, bn, gh
Ti ch ph liu, cht thai
San xut v phn phi din, kh dt
Khai thc, loc v phn phi nuoc

PHU LUC I
Ngnh/linh
vc
Nng nghip v cc dich vu c lin quan :
Trng trot.
Chn nui.
N
n
g
,

l
m

v

n
g
u

n
g
h
i
p

Lm nghip v cc dich vu lin quan :
Trng rung, cy phn tn; nui rung, chm sc tu nhin; khai
thc v ch bin g lm san tai rung.
Khai thc g.
Thu nht cc san phm hoang d khc.
Vn chuyn g trong rung.
Ngu nghip :
Dnh bt thuy san.
Uom, nui trng thuy san.
Cc dich vu lin quan.
Cng nghip khai thc mo :
Khai thc than cc loai.
Khai thc du th, kh tu nhin v cc dich vu khai thc du, kh.
Khai thc cc loai qung khc.
Khai thc d.
C
n
g

n
g
h
i
p

Bn, bao dung, sua chua xe c dng co v m t xe my.
T
h
u
o
n
g

m
i
,

d
|
c
h

v

Bn bun v bn dai l :
Nng lm san, nguyn liu, dng vt tuoi sng.
D dng c nhn v gia dnh.
Bn bun nguyn vt liu phi nng nghip, ph liu, ph thai.
Bn le, sua chua d dng c nhn v gia dnh.
Khch san, nh hng.
Vn tai, kho bi v thng tin lin lac; kinh doanh ti san v dich
vu tu vn; cho thu my mc thit bi; cc hoat dng lin quan
my tnh.
Xy dung :
Chun bi mt bng.
Xy dung cng trnh hoc hang muc cng trnh.
Lp dt trang thit bi cho cc cng trnh xy dung.
Hon thin cng trnh xy dung.
Cho thu thit bi xy dung hoc thit bi ph d c km nguoi
diu khin.
X
y

d
n
g

San xut vt liu xy dung

PHU LUC I
Bang I.03 : Tiu chun dnh gi cc chi tiu ti chnh cua doanh nghip ngnh nng,
lm, ngu nghip theo Vietcombank
Chi tiu
Ty
trng
Quy m ln Quy m trung bnh Quy m nho
100 80 60 40 20 0 100 80 60 40 20 0 100 80 60 40 20 0
Chi tiu thanh khoan
1. Kha
nng thanh
khoan
8% 2,1 1,5 1 0,7 0,4 <0,2 2,3 1,6 1,2 0,9 0,5 <0,3 2,5 2 1,5 1 0,6 <0,3
2. Kha
nng thanh
ton nhanh
8% 1,1 0,8 0,6 0,3 0,2 <0,1 1,3 1 0,7 0,4 0,3 <0,2 1,5 1,2 1 0,7 0,4 <0,3
Chi tiu hot dng
3. Lun
chuyn
hng tn
kho
10% 4 3,5 3 2 1,5 <1 4,5 4 3,5 3 2 <1 4 3 2,5 2 1,5 <1
4. Ky thu
tin bnh
qun
10% 40 50 60 70 100 >200 39 45 55 60 90 >180 34 38 44 55 80 >150
5. Doanh
thu/Tng
ti san
10% 3,5 2,9 2,3 1,7 1 <0,4 4,5 3,9 3,3 2,7 1,7 <1 5,5 4,9 4,3 3,7 2,5 <1,5
Chi tiu cn n
6. No phai
tra/Tng ti
san
15% 39 48 59 70 85 >95 30 40 52 60 80 >90 30 35 45 55 75 >85
7. No phai
tra/Vn chu
so huu
15% 64 92 143 233 380 >680 42 66 108 185 300 >610 42 53 81 122 240 >500
Chi tiu thu nhp
8. Thu
nhp truoc
thu
/Doanh thu
8% 3 2,5 2 1,5 0,8 <0,5 4 3,5 3 2,5 1,5 <1 5 4,5 4 3,5 2,5 <1,5
9. Thu
nhp truoc
thu/Tng
ti san
8% 4,5 4 3,5 3 2 <1 5 4,5 4 3,5 2,5 <1,5 6 5,5 5 4,5 3,5 <1,8
10. Thu
nhp truoc
thu/Vn
chu so huu
8% 10 8,5 7,6 7,1 6 <4 10 8 7,5 7 6,2 <4,5 10 9 8,3 7,4 6,5 <5

PHU LUC I
Bang I.04 : Tiu chun dnh gi cc chi tiu ti chnh cua doanh nghip ngnh thuong
mi d|ch v theo Vietcombank
Chi tiu
Ty
trng
100 80 60 40 20 0 100 80 60 40 20 0 100 80 60 40 20 0
Chi tiu thanh khoan
1. Kha
nng thanh
khoan
8% 2,1 1,6 1,1 0,8 0,5 <0,2 2,3 1,7 1,2 1 0,6 <0,3 2,9 2,3 1,7 1,4 0,9 <0,4
2. Kha
nng thanh
ton nhanh
8% 1,4 0,9 0,6 0,4 0,2 <0,1 1,7 1,1 0,7 0,6 0,4 <0,2 2,2 1,8 1,2 0,9 0,6 <0,3
Chi tiu hot dng
3. Lun
chuyn
hng tn
kho
10% 5 4,5 4 3,5 2,7 <1,2 6 5,5 5 4,5 3,5 <1,5 7 6,5 6 5,5 4,3 <2
4. Ky thu
tin bnh
qun
10% 39 45 55 60 80 >180 34 38 44 55 75 >160 32 37 43 50 70 >150
5. Doanh
thu/Tng
ti san
10% 3 2,5 2 1,5 0,8 <0,4 3,5 3 2,5 2 1,2 <0,7 4 3,5 3 2,5 1,5 <1
Chi tiu cn n
6. No phai
tra/Tng ti
san
15% 35 45 55 65 80 >90 30 40 50 60 75 >85 25 35 45 55 70 >85
7. No phai
tra/Vn
chu so huu
15% 53 69 122 185 280 >730 42 66 100 150 240 >610 33 54 81 122 200 >590
Chi tiu thu nhp
8. Thu
nhp truoc
thu
/Doanh thu
8% 7 6,5 6 5,5 4 <2 7,5 7 6,5 6 5 <2,5 8 7,5 7 6,5 5,5 <3
9. Thu
nhp truoc
thu/Tng
ti san
8% 6,5 6 5,5 5 4 <2 7 6,5 6 5,5 4,5 <2,5 7,5 7 6,5 6 5 <3
10. Thu
nhp truoc
thu/Vn
chu so huu
8% 14,2 12,2 10,6 9,8 8 <3 13,7 12 10,8 9,8 8,5 <3,5 13,3 11,8 10,9 10 8,7 <4,2

PHU LUC I
Bang I.05 : Tiu chun dnh gi cc chi tiu ti chnh cua doanh nghip ngnh xy
dng theo Vietcombank
Chi tiu
Ty
trng
100 80 60 40 20 0 100 80 60 40 20 0 100 80 60 40 20 0
Chi tiu thanh khoan
1. Kha
nng
thanh
khoan
8% 1,9 1 0,8 0,5 0,3 <0,2 2,1 1,1 0,9 0,6 0,4 <0,3 2,3 1,2 1 0,9 0,6 <0,4
2. Kha
nng
thanh ton
nhanh
8% 0,9 0,7 0,4 0,3 0,2 <0,1 1 0,7 0,5 0,3 0,2 <0,1 1,2 1 0,8 0,4 0,3 <0,2
Chi tiu hot dng
3. Lun
chuyn
hng tn
kho
15% 3,5 3 2,5 2 1,3 <1 4 3,5 3 2,5 1,5 <1,2 3,5 3 2 1,2 0,8 <0,6
4. Ky thu
tin bnh
qun
15% 60 90 120 150 230 >350 45 55 60 65 120 >280 40 50 55 60 100 >220
Chi tiu cn n
5. No phai
tra/Tng
ti san
15% 55 60 65 70 80 >95 50 55 60 65 75 >90 45 50 55 60 70 >85
6. No phai
tra/Vn
chu so
huu
15% 69 100 150 233 350 >700 69 100 122 150 250 >610 66 69 100 122 200 >500
Chi tiu thu nhp
7. Thu
nhp truoc
thu
/Doanh
thu
8% 8 7 6 5 3,5 <2 9 8 7 6 4 <2,5 10 9 8 7 5 <3
8. Thu
nhp truoc
thu/Tng
ti san
8% 6 4,5 3,5 2,5 1,5 <0,5 6,5 5,5 4,5 3,5 2,5 <1 7,5 6,5 5,5 4,5 3,5 <1,5
9. Thu
nhp truoc
thu/Vn
chu so
huu
8% 9,2 9 8,7 8,3 7,5 <4 11,5 11 10 8,7 7,8 <4,5 11,3 11 10 9,5 8,2 <5,2

PHU LUC I
Bang I.06 : Tiu chun dnh gi cc chi tiu ti chnh cua doanh nghip ngnh cng
nghip theo Vietcombank
Chi tiu
Ty
trng
100 80 60 40 20 0 100 80 60 40 20 0 100 80 60 40 20 0
Chi tiu thanh khoan
1. Kha nng
thanh khoan
8% 2 1,4 1 0,5 0,3 <0,2 2,2 1,6 1,1 0,8 0,5 <0,3 2,5 1,8 1,3 1 0,6 <0,4
2. Kha nng
thanh ton
nhanh
8% 1,1 0,8 0,4 0,3 0,2 <0,1 1,2 0,9 0,7 0,3 0,2 <0,1 1,3 1 0,8 0,6 0,4 <0,3
Chi tiu hot dng
3. Lun
chuyn
hng tn
kho
10% 5 4 3 2,5 1,5 <1 6 5 4 3 2 <1,2 4,3 4 3,7 3,4 2,5 <1,5
4. Ky thu
tin bnh
qun
10% 45 55 60 65 90 >220 35 45 55 60 85 >190 30 40 50 55 75 >180
5. Doanh
thu/Tng ti
san
10% 2,3 2 1,7 1,5 0,8 <0,4 3,5 2,8 2,2 1,6 1 <0,6 4,2 3,5 2,5 1,7 1,2 <0,8
Chi tiu cn n
6. No phai
tra/Tng ti
san
15% 45 50 60 70 85 >95 45 50 55 65 80 >90 40 45 50 55 75 >85
7. No phai
tra/Vn chu
so huu
15% 122 150 185 233 320 >730 100 122 150 185 260 >620 82 100 122 150 210 >500
Chi tiu thu nhp
8. Thu nhp
truoc thu
/Doanh thu
8% 5,5 5 4 3 2 <1 6 5,5 4 2,5 2 <1 6,5 6 5 4 3 <1,5
9. Thu nhp
truoc
thu/Tng
ti san
8% 6 5,5 5 4 3 <1,5 6,5 6 5,5 5 3,5 <1,7 7 6,5 6 5 4 <2
10. Thu
nhp truoc
thu/Vn
chu so huu
8% 14,213,713,3 13 11 <5,5 14,213,3 13 12,2 11 <6 13,3 13 12,9 12,5 11 <6,5

PHU LUC I
Bang I.07 : Tiu chun dnh gi dng tin cua doanh nghip theo Vietcombank
Chi tiu
Dim chun
20 16 12 8 4
1 H s kha nng tra li (tu thu
nhp thun)
_4 ln _3 ln _2 ln _1 ln <1 ln
hoc m
2 H s kha nng tra no gc (tu thu
nhp thun)
_2 ln _1,5 ln _1 ln < 1 ln m
3 Xu huong cua lun chuyn tin t
thun trong qu khu
Tng
nhanh
Tng On dinh Giam m
4 Trang thi lun chuyn tin t
thun tu hoat dng kinh doanh
> Loi
nhun
thun
Bng
loi
nhun
thun
< Loi
nhun
thun
Gn
dim
ho vn
m
5 Tin v cc khoan tuong duong
tin/Vn chu so huu
_ 2,0 _1,5 _1,0 _ 0,5 Gn bng
0

Bang I.08 : Tiu chun dnh gi nng lc quan l cua doanh nghip theo Vietcombank
Chi tiu
Dim chun
20 16 12 8 4
1 Kinh nghim trong
ngnh/linh vuc kinh
doanh cua gim dc
15-25 nm 10-15 nm 5-10 nm 1-5 nm
hoc > 25
nm
Moi thnh
lp
2 Thoi gian lm lnh dao
doanh nghip cua Gim
dc
5-10 nm 3-5 nm 2-3 nm 1-2 nm
hoc >10
nm
Moi duoc
b nhim
3
Mi truong kim sot
ni b
Duoc xy
dung, ghi
chp,
kim tra
thuong
xuyn
Duoc xy
dung
Xy dung
khng
chnh
thuc,
khng ghi
chp
Kim sot
ni b han
ch
Kim sot
ni b d
tht bai
4 Dnh gi nng luc diu
hnh cua Gim dc
Rt tt Tuong di
tt
Kh Trung
bnh
Km
5
Dnh gi tm nhn,
chin luoc kinh doanh
trong thoi gian toi cua
doanh nghip
Rt kha
thi. Ph
hop xu th
thi truong
v dinh
huong cua
Nh nuoc
Tuong di
kha thi.
Ph hop
xu th thi
truong v
dinh
huong cua
Nh nuoc
Kha thi
km.
Ph hop
xu th thi
truong v
dinh
huong cua
Nh nuoc.
Khng
kha thi.
Khng
ph hop
xu th thi
truong v
dinh
huong cua
Nh nuoc.
Khng
kha thi.
Khng
ph hop
xu th thi
truong v
dinh
huong cua
Nh nuoc

PHU LUC I
Bang I.09 : Tiu chun dnh gi uy tn giao d|ch cua doanh nghip theo Vietcombank
Chi tiu
Dim chun
20 16 12 8 4
1 Tra no dng han Lun tra
no dng
han trong
hon 36
thng vua
qua
Lun tra
dng han
trong
khoang tu
12-36
thng vua
qua
Lun tra
no dng
han trong
khoang 12
thng vua
qua
Khch
hng moi
Khng tra
no dng
han
2 S ln gin no hoc gia
han no
Khng c 1 ln trong
36 thng
vua qua
1 ln trong
12 thng
vua qua
2 ln trong
12 thng
vua qua
3 ln tro
ln trong
12 thng
vua qua
3 No qu han trong qu
khu
Khng c 1x30 ngy
qu han
trong
vng 36
thng qua
1x30 ngy
qu han
trong
vng 12
thng qua,
hoc 2x30
ngy qu
han trong
vng 36
thng qua
2x30 ngy
qu han
trong
vng 12
thng qua,
hoc 1x90
ngy qu
han trong
vng 36
thng qua
3x30 ngy
qu han
trong
vng 12
thng qua
hoc 2x90
ngy qu
han trong
vng 36
thng qua
4 S ln cc cam kt mt
kha nng thanh ton
(Thu tn dung, bao lnh,
cc cam kt khc)
Chua tung
c
Khng
mt kha
nng
thanh ton
trong
vng 24
thng qua
Khng
mt kha
nng
thanh ton
trong
vng 12
thng qua
D tung bi
mt kha
nng
thanh ton
trong
vng 24
thng qua
D tung bi
mt kha
nng
thanh ton
trong
vng 12
thng qua
5 Cung cp thng tin dy
du v dng hen theo yu
cu cua Vietcombank
C, trong
thoi gian
trn 36
thng vua
qua
C, trong
thoi gian
tu 12 dn
36 thng
vua qua
C, trong
thoi gian
duoi 12
thng qua
Khch
hng moi
Khng

PHU LUC I
Bang I.10 : Tiu chun dnh gi cc yu t bn ngoi cua doanh nghip theo
Vietcombank
Chi tiu
Dim chun
20 16 12 8 4
1 Trin vong
ngnh
Thun loi On dinh Pht trin km.
khng pht trin
Bo ho Suy thoi
2 Uy tn/Danh
ting doanh
nghip
C, trn
ton cu
C, trong
nuoc
C, dia phuong t duoc
bit dn
Khng
duoc bit
dn
3 Vi th canh
tranh
Cao,
chim uu
th
Bnh thuong,
dang pht
trin
Bnh thuong,
dang sut giam
Thp,
dang sut
giam
Rt thp
4 S luong di
thu canh tranh
Khng c,
dc quyn
t t, s luong
dang tng
nhanh
Nhiu Nhiu, s
luong
dang tng
5 Chnh sch
Nh nuoc lin
quan doanh
nghip
Thun loi Tuong di
thun loi
Bnh thuong Khng
thun loi
Dang c
chnh sch
han ch

Bang I.11 : Tiu chun dnh gi cc yu t khc cua doanh nghip theo Vietcombank
Chi tiu
Dim chun
20 16 12 8 4
1 Da dang ho
theo ngnh, thi
truong, vi tr
Da dang ho
cao d
Chi 2 trong 3 Chi 1 trong
3
Khng,
dang pht
trin
Khng
da dang
ho
2 Thu nhp tu
hoat dng xut
khu
C, chim
>70% thu
nhp
C, chim
>50% thu nhp
C, chim
>20% thu
nhp
C, chim
<20% thu
nhp
Khng
c
3 Su phu thuc
nh cung cp,
khch hng
Khng c t Phu thuc
nhiu, dang
pht trin.
Phu thuc
nhiu, n
dinh
C phu
thuc,
chun bi
l
4 Loi nhun sau
thu
Tng truong
manh
C tng truong On dinh Suy thoi L
5 Vi th cua doanh nghip
Di voi doanh
doanh nghip
Nh nuoc
Dc quyn
quc gia -
Lon
Dc quyn quc
gia - Nho
Dia phuong
- Lon
Dia phuong
- Trung bnh
Dia
phuong
- Nho
5 Cc doanh
nghip khc
Lon, nim
yt
Trung bnh
nim yt; Lon
khng nim yt
Lon/trung
bnh, khng
nim yt
Nho, nim
yt
Nho,
khng
nim yt

PHU LUC II
KET QUA CHM DIEM XHTD DOANH NGHIJP
CUA CNG TY CP A

Bang II.01 : Chm dim cc chi tiu ti chnh cua Cng ty CP A
Chi tiu
Don
v|
tnh
Kt
qua
Dim
ban
du
Trng
s
Dim
dt
duc
Chi tiu Thanh khoan
1. Kha nng thanh khoan Ln 0,65 60 8% 4,8
2. Kha nng thanh ton nhanh Ln 0,34 60 8% 4,8
Chi tiu hot dng
3. Vng quay hng tn kho Vng 5,59 100 15% 15
4. Ky thu tin bnh qun Ngy 44,06 100 15% 15
Chi tiu cn n
6. No phai tra/Tng ti san % 67,54 60 15% 9
7. No phai tra/Vn chu so huu % 208,09 60 15% 9
Chi tiu thu nhp
8. Tng thu nhp truoc thu/Doanh thu
%
6,30 80 8% 6,4
9. Tng thu nhp truoc thu/Tng ti san
%
5,07 100 8% 8
10. Tng thu nhp truoc thu/Vn chu so huu
%
15,61 100 8% 8
Tng dim d nhn trng s
80
(Ngun : Trch t d liu tip cn ca Vietcombank)

Bang II.02 : Chm dim dng tin cua Cng ty CP A
Chi tiu Kt qua Dim
1 H s kha nng tra li (Tu thu nhp thun) 2,4 ln 16
2 H s kha nng tra no gc (Tu thu nhp thun) < 1 ln 8
3 Xu huong cua lun chuyn tin t thun trong qu khu Tng nhanh 16
4 Trang thi lun chuyn tin t thun tu hoat dng kinh doanh > Loi nhun 16
5 Tin v cc khoan tuong duong tin/Vn chu so huu Gn bng 0 4
Tng dim chua nhn trng s 44
PHU LUC II

Bang II.03 : Chm dim nng lc quan l cua Cng ty CP A
Chi tiu Kt qua Dim
1 Kinh nghim trong ngnh/linh vuc kinh doanh cua gim dc 1,4 ln 8
2 Thoi gian lm lnh dao doanh nghip cua Gim dc 3-5 nm 16
3
Mi truong kim sot ni b
Duoc xy dung 16
4
Dnh gi nng luc diu hnh cua Gim dc
Rt tt 20
5
Dnh gi tm nhn, chin luoc kinh doanh trong thoi gian toi
cua doanh nghip
Rt kha thi. Ph
hop xu th thi
truong v dinh
huong cua Nh
nuoc
20

Bang II.04 : Chm dim uy tn giao d|ch cua Cng ty CP A
Chi tiu Kt qua Dim
1 Tra no dng han Lun tra dng
han trong
khoang tu 12-
36 thng vua
qua
16
2 S ln gin no hoc gia han no 1 ln trong 36
thng vua qua
16
3 No qu han trong qu khu 1x30 ngy qu
han trong vng
36 thng qua
16
4 S ln cc cam kt mt kha nng thanh ton (Thu tn dung,
bao lnh, cc cam kt khc)
Chua tung c 20
5 Cung cp thng tin dy du v dng hen theo yu cu cua
Vietcombank
C, trong thoi
gian trn 36
thng vua qua
20

PHU LUC II
Bang II.05 : Chm dim cc yu t bn ngoi cua Cng ty CP A
Chi tiu Kt qua Dim
1 Trin vong ngnh Thun loi 20
2 Uy tn/ danh ting doanh nghip C, dia phuong 12
3 Vi th canh tranh Bnh thuong,
dang pht trin
16
4 S luong di thu canh tranh Nhiu 8
5 Chnh sch Nh nuoc lin quan doanh nghip Dang c chnh
sch han ch
8

Bang II.06 : Chm dim cc yu t khc cua Cng ty CP A
Chi tiu Kt qua Dim
1 Da dang ho theo ngnh, thi truong, vi tr Chi 2 trong 3 16
2 Thu nhp tu hoat dng xut khu C, chim
<20% thu nhp
8
3 Su phu thuc nh cung cp, khch hng Phu thuc
nhiu, n dinh
8
4 Loi nhun sau thu Tng truong
manh
20
5 Vi th cua doanh nghip Lon khng
nim yt
16

PHU LUC III
NGHIJP THEO HUNG DAN CUA NHNN

Bang III.01 : Tiu chun dnh gi cc chi tiu ti chnh cua doanh nghip ngnh
nng, lm, ngu nghip theo quyt d|nh 57/2002/QD-NHNN
Chi tiu
Quy m lon Quy m vua Quy m nho
A B C D A B C D A B C D
Chi tiu thanh khoan
1. Kha nng thanh ton ngn
han
2,1 1,5 1,0 0,7 2,3 1,6 1,2 0,9 2,5 2,0 1,5 1,0
2. Kha nng thanh ton nhanh 1,1 0,8 0,6 0,2 1,3 1,0 0,7 0,4 1,5 1,2 1,0 1,0
Chi tiu hoat dng
3. Lun chuyn hng tn kho 4,0 3,5 3,0 2,0 4,5 4,0 3,5 3,0 4,0 3,0 2,5 2,0
4. Ky thu tin bnh qun 40 50 60 70 39 45 55 60 34 38 44 55
5. H s su dung ti san 3,5 2,9 2,3 1,7 4,5 3,9 3,3 2,7 5,5 4,9 4,3 3,7
Chi tiu cn no
6. No phai tra/Tng ti san 39 48 59 70 30 40 52 60 30 35 45 55
7. No phai tra/Vn chu so huu 64 92 143 233 42 66 108 185 42 53 81 122
8. No qu han/Tng du no
ngn hng
0 1 2 3 0 1 2 3 0 1 2 3
Chi tiu thu nhp
9. Thu nhp truoc thu
/Doanh thu
3,0 2,5 2,0 1,5 4,0 3,5 3,0 2,5 5,0 4,5 4,0 3,5
10. Thu nhp truoc thu/Tng
ti san
4,5 4,0 3,5 3,0 5,0 4,5 4,0 3,5 6,0 5,5 5,0 4,5
11. Thu nhp truoc thu/Vn
chu so huu
10 8,5 7,6 7,5 10 8 7,5 7 10 9 8,3 8,4
(Ngun : Ngn hng Nh nc Vit nam)
Ghi ch :
Tu A v pha tri : 5 dim. Sau A dn B : 4 dim. Sau B dn C : 3 dim. Sau C dn
D : 2 dim. Tu sau D v pha phai : 1 dim.
Cc chi s loi nhun trong cc muc 9, 10, 11 < 0 : 0 dim.
Ty s No phai tra/Ngun vn chu so huu trong muc 7 < 0 : 0 dim.
PHU LUC III
thuong mi d|ch v theo quyt d|nh 57/2002/QD-NHNN
Chi tiu
Cc chi tiu thanh khoan
1- Kha nng thanh ton ngn
han
2,1 1,6 1,1 0,8 2,3 1,7 1,2 1,0 2,9 2,3 1,7 1,4
2- Kha nng thanh ton nhanh 1,4 0,9 0,6 0,4 1,7 1,1 0,7 0,6 2,2 1,8 1,2 0,9
Cc chi tiu hot dng
3- Vng quay hng tn kho 5,0 4,5 4,0 3,5 6,0 5,5 5,0 4,5 7,0 6,5 6,0 5,5
4- Ky thu tin bnh qun 39 45 55 60 34 38 44 55 32 37 43 50
5- Hiu qua su dung ti san 3,0 2,5 2,0 1,5 3,5 3,0 2,5 2,0 4,0 3,5 3,0 2,5
Cc chi tiu cn n
6- No phai tra/Tng ti san 35 45 55 65 30 40 50 60 25 35 45 55
7- No phai tra/Ngun vn chu
so huu
53 69 122 185 42 66 100 150 33 54 81 122
8- No qu han/Tng no ngn
hng
0 1,0 1,5 2,0 0 1,6 1,8 2,0 0 1,6 1,8 2,0
Cc chi tiu thu nhp
9- Tng thu nhp truoc thu
/Doanh thu
7,0 6,5 6,0 5,5 7,5 7,0 6,5 6,0 8,0 7,5 7,0 6,5
10- Tng thu nhp truoc thu
/Tng ti san c
6,5 6,0 5,5 5,0 7,0 6,5 6,0 5,5 7,5 7,0 6,5 6,0
11- Tng thu nhp truoc
thu/Ngun vn chu so huu
14,2 12,2 9,6 9,8 13,7 12 10,8 9,8 13,3 11,8 10,9 10

PHU LUC III
xy dng theo quyt d|nh 57/2002/QD-NHNN
Chi tiu
1- Kha nng thanh ton ngn han 1,9 1,0 0,8 0,5 2,1 1,1 0,9 0,6 2,3 1,2 1,0 0,9
2- Kha nng thanh ton nhanh 0,9 0,7 0,4 0,1 1,0 0,7 0,5 0,3 1,2 1,0 0,8 0,4
Cc chi tiu hot dng
4- Ky thu tin bnh qun 60 90 120 150 45 55 60 65 40 50 55 60
Cc chi tiu cn n
7- No phai tra/Ngun vn chu so
huu
69 100 150 233 69 100 122 150 66 69 100 122
8- No qu han/Tng no ngn hng 0 1 1,5 2,0 0 1,6 1,8 2,0 0 1 1,5 2,0
Cc chi tiu thu nhp
thu/Doanh thu
8,0 7,0 6,0 5,0 9,0 8,0 7,0 6,0 10 9,0 8,0 7,0
thu/Tng ti san c
6 4,5 3,5 2,5 6,5 5,5 4,5 3,5 7,5 6,5 5,5 4,5
9,2 9 8,7 8,3 11,5 11 10 8,7 11,3 11 10 9,5

PHU LUC III
cng nghip theo quyt d|nh 57/2002/QD-NHNN
Chi tiu
2- Kha nng thanh ton nhanh 1,1 0,8 0,4 0,2 1,2 0,9 0,7 0,3 1,3 1 0,8 0,6
Cc chi tiu hot dng
4- Ky thu tin bnh qun 45 55 60 65 35 45 55 60 30 40 50 55
Cc chi tiu cn n
huu
122 150 185 233 100 122 150 185 82 100 122 150
8- No qu han/Tng no ngn hng 0 1 1,5 2,0 0 1,6 1,8 2,0 0 1 1,4 1,8
Cc chi tiu thu nhp
thu/Doanh thu
5,5 5,0 4,0 3,0 6,0 5,0 4,0 2,5 6,5 6,0 5,0 4,0
thu/Tng ti san c
6,0 5,5 5,0 4,0 6,5 6,0 5,5 5,0 7,0 6,5 6,0 5,0
14,2 13,7 13,3 13 14,2 13,3 13 12,2 13,3 13 12,9 12,5

PHU LUC IV
NGHIJP THEO HUNG DAN CUA NHNN,
V DE XUT SUA DOI BO SUNG CUA DE
TI NGHIN CUU

Bang IV.01 : Tiu chun dnh gi cc chi tiu ti chnh cua doanh nghip ngnh
nng, lm, ngu nghip
Chi tiu
Quy m ln Quy m va Quy m nho
Chi tiu thanh khoan
han
2,1 1,5 1,0 0,7 2,3 1,6 1,2 0,9 2,5 2,0 1,5 1,0
Chi tiu hot dng
3. Lun chuyn hng tn kho 4,0 3,5 3,0 2,0 4,5 4,0 3,5 3,0 4,0 3,0 2,5 2,0
4. Ky thu tin bnh qun 40 50 60 70 39 45 55 60 34 38 44 55
5. Doanh thu/Tng ti san 3,5 2,9 2,3 1,7 4,5 3,9 3,3 2,7 5,5 4,9 4,3 3,7
Chi tiu cn n
7. No phai tra/Vn chu so huu 64 92 143 233 42 66 108 185 42 53 81 122
Chi tiu thu nhp
8. Thu nhp truoc thu
/Doanh thu
3,0 2,5 2,0 1,5 4,0 3,5 3,0 2,5 5,0 4,5 4,0 3,5
9. Thu nhp truoc thu/Tng
ti san
4,5 4,0 3,5 3,0 5,0 4,5 4,0 3,5 6,0 5,5 5,0 4,5
10. Thu nhp truoc thu/Vn
chu so huu
10 8,5 7,6 7,5 10 8 7,5 7 10 9 8,3 8,4
Ghi ch :
Tu A v pha tri : 100 dim. Sau A dn B : 75 dim. Sau B dn C :50 dim. Sau
C dn D : 25 dim. Tu sau D v pha phai : 0 dim.
Cc chi s loi nhun trong cc muc 9, 10, 11 < 0 : 0 dim.
Ty s No phai tra/Ngun vn chu so huu trong muc 7 < 0 : 0 dim.
PHU LUC IV

thuong mi d|ch v
Chi tiu
han
2,1 1,6 1,1 0,8 2,3 1,7 1,2 1,0 2,9 2,3 1,7 1,4
Cc chi tiu hot dng
3. Vng quay hng tn kho 5,0 4,5 4,0 3,5 6,0 5,5 5,0 4,5 7,0 6,5 6,0 5,5
4. Ky thu tin bnh qun 39 45 55 60 34 38 44 55 32 37 43 50
Cc chi tiu cn n
7. No phai tra/Ngun vn chu
so huu
53 69 122 185 42 66 100 150 33 54 81 122
Cc chi tiu thu nhp
8. Tng thu nhp truoc thu
/Doanh thu
7,0 6,5 6,0 5,5 7,5 7,0 6,5 6,0 8,0 7,5 7,0 6,5
9. Tng thu nhp truoc thu
/Tng ti san c
6,5 6,0 5,5 5,0 7,0 6,5 6,0 5,5 7,5 7,0 6,5 6,0
10. Tng thu nhp truoc
14,2 12,2 9,6 9,8 13,7 12 10,8 9,8 13,3 11,8 10,9 10

PHU LUC IV

xy dng
Chi tiu
1. Kha nng thanh ton ngn han 1,9 1,0 0,8 0,5 2,1 1,1 0,9 0,6 2,3 1,2 1,0 0,9
Cc chi tiu hot dng
3. Vng quay hng tn kho 3,5 3,0 2,5 2,0 4,0 3,5 3,0 2,5 3,5 3,0 2,0 1,0
4. Ky thu tin bnh qun 60 90 120 150 45 55 60 65 40 50 55 60
Cc chi tiu cn n (%)
7. No phai tra/Ngun vn chu so
huu
69 100 150 233 69 100 122 150 66 69 100 122
Cc chi tiu thu nhp (%)
thu/Doanh thu
8,0 7,0 6,0 5,0 9,0 8,0 7,0 6,0 10 9,0 8,0 7,0
9. Tng thu nhp truoc thu/Tng
ti san c
6 4,5 3,5 2,5 6,5 5,5 4,5 3,5 7,5 6,5 5,5 4,5
9,2 9 8,7 8,3 11,5 11 10 8,7 11,3 11 10 9,5

PHU LUC IV

cng nghip
Chi tiu
2- Kha nng thanh ton nhanh 1,1 0,8 0,4 0,2 1,2 0,9 0,7 0,3 1,3 1 0,8 0,6
Cc chi tiu hot dng
4- Ky thu tin bnh qun 45 55 60 65 35 45 55 60 30 40 50 55
5- Doanh thu/Tng ti san 2,3 2,0 1,7 1,5 3,5 2,8 2,2 1,5 4,2 3,5 2,5 1,5
Cc chi tiu cn n (%)
huu
122 150 185 233 100 122 150 185 82 100 122 150
Cc chi tiu thu nhp (%)
thu/Doanh thu
5,5 5,0 4,0 3,0 6,0 5,0 4,0 2,5 6,5 6,0 5,0 4,0
thu/Tng ti san c
6,0 5,5 5,0 4,0 6,5 6,0 5,5 5,0 7,0 6,5 6,0 5,0
14,2 13,7 13,3 13 14,2 13,3 13 12,2 13,3 13 12,9 12,5

PHU LUC V
KET QUA CHM DIEM XHTD DOANH NGHIJP
CUA CNG TY CP A BANG M HNH SUA DOI
THEO DE XUT CUA DE TI NGHIN CUU

Bang V.01 : Chm dim cc chi tiu ti chnh cua Cng ty CP A bng m hnh sua di
theo d xut cua d ti nghin cu
Chi tiu Dnh gi
Dim
ban
du
Trng
s
Dim
trng
s
Chi tiu thanh khoan
1 Kha nng thanh ton ngn han 0,65 50 10% 5
2 Kha nng thanh ton nhanh 0,34 50 10% 5
Chi tiu hot dng
3 Lun chuyn hng tn kho 5,59 100 10% 10
4 Ky thu tin bnh qun 44,06 100 10% 10
5 Doanh thu/Tng ti san 0,83 0 10% 0
Chi tiu cn n
6 No phai tra/Tng ti san 67,54 50 10% 5
7 No phai tra/Vn chu so huu 208,09 50 10% 5
Chi tiu thu nhp
8 Thu nhp truoc thu /Doanh thu 6,30 75 10% 7,5
9 Thu nhp truoc thu/Tng ti san 5,07 100 10% 10
10 Thu nhp truoc thu/Vn chu so huu 15,61 100 10% 10
Tng dim trng s 67,5

PHU LUC V
Bang V.02 : Xc d|nh chi s nguy co v n cua Cng ty CP A bng hm thng k Z-score
cua Altman
Chi tiu Don v| tnh Gi tr|
Tng ti san (TA)
Triu dng 328.636
Ti san luu dng (CA)
Triu dng
82,534
No ngn han (CL)
Triu dng
126,465
Vn luu dng (CA-CL)
Triu dng -43,931
Doanh thu thun (SL)
Triu dng
260,512
Thu nhp giu lai (RE)
Triu dng
13,907
Thu nhp truoc thu v li vay (ET+IN)
Triu dng
28,278
Gi tri thi truong cua vn chu so huu (MV)
Triu dng
106,668
Tng no (TL)
Triu dng
221,968
X
1
= (CA-CL)/TA -0.13
X
2
= RE/TA 0.04
X
3
= (ET+IN)/TA 0.09
X
4
= BV/TL 0.48
X
5
= SL/TA 0.79
Z = 1,2X
1
+ 1,4X
2
+ 3,3X
3
+ 0,6X
4
+ 0,999X
5
1.26
(Nguon : Trch v tnh ton tu d liu tip can cua Vietcombank)

Bang V.03 : Chm dim cc chi tiu d bo nguy co kh khn ti chnh cua Cng ty CP
A bng m hnh sua di theo d xut cua d ti nghin cu
Chi tiu Dnh gi
Dim
ban
du
Trng
s
Dim
trng
s
1 Nguy co v no (Z-score)
Vng nguy
him
0 15% 0
2
Chnh sch Nh nuoc tc dng dn doanh
nghip
Dang han ch 25 15% 3,75
4 Trin vong ngnh Thun loi 100 10% 10
5
Tnh hnh tra no ngn hng cua di tuong
nm >=25% vn diu l cua doanh nghip
Lun tra no
dng han
100 10% 10
Tng dim trng s 23,75

PHU LUC V
Bang V.04 : Chm dim cc chi tiu thng tin phi ti chnh cua Cng ty CP A bng m
hnh sua di theo d xut cua d ti nghin cu
Chi tiu Dnh gi
Dim
ban
du
Trng
s
Dim
trng
s
D c gia han no, hoc
co cu lai no vay
75 20% 15
2 Kha nng di ph voi su thay di
Cng ngh trung bnh,
trnh d quan tri cao, c
kinh nghim.
50 10% 5
4
Da dang ha ngnh ngh, linh vuc
kinh doanh
Khng da dang ha 50 10% 5
5 Mo rng quy m Khng bin dng nhiu 50 10% 5
Tng dim trng s 30

Hoan Thien He Thong Xep Hang Tin Dung Cua VCB

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hoan Thien He Thong Xep Hang Tin Dung Cua VCB

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

B GIO DJC V DO TAO

TRUNG DAI HC KINH TE TP. HO CH MINH

You might also like