‫ﻣﺤﺪودﻩ ﭘﺮﻳﻨﺖ‬ ‫‪Page 1 of 2‬‬

‫ﺷﻨﺒﻪ ‪ ٢٣‬دﯼ ‪١٧ : ۵۶ : ٢۶ - ١٣٨۵‬‬

‫‪Sunday, Nov 19, 2006 - 05:45:15‬‬ ‫ﻳﮑﺸﻨﺒﻪ ‪ ٢٨‬ﺁﺑﺎن ‪ | ٠۵ : ۴۵ : ١۵ ١٣٨۵‬دﻓﻌﺎت ﻧﻤﺎﻳﺶ ‪١٨٢٢١٣ :‬‬

‫ﺷﻮاهﺪ ﺟﺪﯾﺪ از ﺧﺮوج ﮔﺎزهﺎﯼ ﺁﺗﺸﻔﺸﺎﻧﯽ از ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻩ‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ آﻪ ﻣﺎﻩ ﻃﯽ ﻣﻴﻠﻴﺎردهﺎ ﺳﺎل هﻴﭻ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬

‫ﺁﺗﺸﻔﺸــﺎﻧﯽ ﻧﺪاﺷــﺘﻪ اﺳــﺖ‪ ،‬اﻣــﺎ ﺷــﻮاهﺪ ﺟﺪﯾــﺪﯼ ﺧــﺮوج ﮔﺎزهــﺎﯼ‬
‫ﺁﺗﺸﻔﺸﺎﻧﯽ از ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻩ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدهﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻘﺎﻟﻪاﯼ آﻪ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﯽ در ﻣﺠﻠﻪ »ﻧﻴﭽﺮ« ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﺪﯾﺪﯼ را ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ آﺮدﻩ اﻧﺪ آﻪ داراﯼ ﻣﻮاد ﺗــﻪ‬

‫ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺗﺎزﻩ ﺗﺮ و ﺣﻔﺮﻩ هﺎﯼ آﻤﺘﺮﯼ اﺳﺖ‪ .‬از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ آﺎﻧﯽ هﺎﯼ ﻣﻮﺟﻮد در ﺳـﻄﺢ ﻣـﺎﻩ ﻧﺸـﺎن ﻣـﯽ دهﻨــﺪ آـﻪ اﯾــﻦ ﻣﻨﻄﻘـﻪ‬

‫ﺧﺎص ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻃﺮاف ﺁن هﻮازدﻩ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻃﯽ ﺳﻪ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺎﻩ زﻣﻴﻦ هﻴﭻ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺁﺗﺸﻔﺸﺎﻧﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬هﻢ اآﻨﻮن اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟــﻮد‪ ،‬ﺧﺮوج ﮔﺎزهـﺎﯾﯽ در‬

‫ﻣﺎﻩ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهﻨﺪ‪.‬‬

‫»ﭘﻴﺘﺮ ﺷﺎﺗﺰ« و »آﺎرل ﭘﻴﺖ«‪ ،‬زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎن داﻧﺸﮕﺎﻩ »ﺑﺮاون« و »ﻣﺎﺗﻴﻮ اﺳﺘﺪ« از ﻣﻮﺳﺴــﻪ ﻋﻠـﻮم زﻣﻴــﻦ در ﻣﻘﺎﻟــﻪاﯼ آــﻪ در ﻣﺠﻠـﻪ‬

‫»ﻧﻴﭽﺮ« ﻣﻨﺘﺸﺮ آﺮدﻩاﻧﺪ ﺑﺎ ﺁوردن ﺳﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﺎرز ادﻋﺎ ﻣﯽ آﻨﻨﺪ آﻪ ﻣﺎﻩ در ﯾﻚ ﺗـﺎ دﻩ ﻣﻴﻠ ﻴﻮن ﺳــﺎل ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﮔﺎزهـﺎﯼ ﺁﺗﺸﻔﺸــﺎﻧﯽ ﺁزاد‬

‫آﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﯾﻦ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺗﻮﺟﻬﺸﺎن را ﺑﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ D‬ﺷﻜﻠﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ Ina‬ﻣﺘﻤﺮآﺰ ﻣﯽ آﻨﻨﺪ آﻪ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﺗﺼﺎوﯾﺮﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ ﺁﭘﻮﻟﻮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬دﻗﺖ‬

‫ﺑﺴﻴﺎر زﯾﺎد ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺑﺮاﯼ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺟﻪ ﺷﺎﺗﺰ را ﺟﻠﺐ آﺮد‪.‬‬

‫وﯼ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﭼﻴﺰﯼ ﺑﻪ اﯾﻦ دﻗﺖ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺎﯾﺪار ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻃﯽ ‪ ۵٠‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺳﺎل از ﺑﻴﻦ ﻣﯽ رﻓﺖ‪.‬‬

‫روﯼ زﻣﻴﻦ ﺳﻄﻮﺣﯽ آﻪ در ﻣﻌﺮض ﺁب و ﺑﺎد ﻗﺮار دارﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .‬در ﻣـﺎﻩ‪ ،‬ﺑـﺪون ﺣﻀـﻮر هـﻮا‪ ،‬ذرات ﭘﺮاآﻨـﺪﻩ رﯾــﺰ‬

‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ را اﯾﺠﺎد ﻣﯽ آﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ Ina‬ﺑﺎ دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺎﻩ آـﻪ ﺳـﻦ ﺁﻧﻬـﺎ ﺗﺸــﺨﻴﺺ دادﻩ ﺷـﺪﻩ اﺳــﺖ‪،‬‬

‫اﯾﻦ ﮔﺮوﻩ ﺳﻦ اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﻧﺰدﯾﻚ ﺑﻪ دو ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﺗﺨﻤﻴﻦ زدﻩاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﺪاد آﻢ دهﺎﻧﻪ هﺎﯼ اﯾﺠﺎد ﺷﺪﻩ در اﺛﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﺳﻴﺎرك هﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ ،Ina‬دﻟﻴﻞ دوم ﺑﺮ ﺟﻮاﻧﯽ ﻧﺴﺒﯽ ﺁن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻓﻘﻂ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ دو دهﺎﻧﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ‪ ٣٠‬ﻣﺘﺮ ﺑﺮ روﯼ ‪ ٨‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ از آﻒ اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻨــﺎﻃﻖ داراﯼ ﺷـﺮاﯾﻂ‬

‫ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ دهﺎﻧﻪ ‪ Ray‬ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻧﺰدﯾﻚ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻓﺮود ﺁﭘﻮﻟﻮ ‪ ١۶‬هﺴــﺘﻨﺪﻣﻮاد ﺑـﻴﺮون زدﻩ در اﺛـﺮ ﺑﺮﺧــﻮرد‪ ،‬ﺑـﻪ ﻋﻨــﻮان ﻣﺤﻜـﯽ ﺑـﺮاﯼ‬

‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺳﻦ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ روﯼ ﻣﺎﻩ ﺑﻪ آﺎر ﻣﯽ روﻧﺪ و داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺮﺗﻮهﺎﯼ آﻴﻬﺎﻧﯽ و ﺳﻨﮕﻬﺎﯼ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺳــﻦ اﯾـﻦ ﻣﻨﻄﻘـﻪ‬

‫را ﺣﺪودا دو ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫‪http://www.aftab.ir/news/2006/nov/19/c3c1163958316_science_education_astronomy... 2007/01/13‬‬
‫ﻣﺤﺪودﻩ ﭘﺮﻳﻨﺖ‬ ‫‪Page 2 of 2‬‬

‫دﻟﻴﻞ ﺳﻮم ﺑﺮاﯼ اﺛﺒﺎت اﯾﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ‪ ،‬ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻃﻴﻒ هﺎﯼ اﯾﻦ ﺗﻪ ﻧﺸﺴﺖ هﺎ در ﻣﺤﻞ ﻓﺮورﻓﺘﮕﯽ ﻧﺎﺣﻴﻪ ‪ Ina‬ﺑﺎ ﺗﻪﻧﺸﺴﺖ هﺎ در‬

‫ﻣﺤﻞ ﺣﻔﺮﻩ هﺎﯼ ﺧﻴﻠﯽ ﺟﺪﯾﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫هﻨﮕﺎﻣﯽ آﻪ ﻣﻮاد ﺗﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﺷﺪﻩ در ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻩ در ﻣﻌﺮض هﻮا ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻃﻮل ﻣﻮج هــﺎﯼ ﻧـﻮر ﺑﺎزﺗـﺎب ﺷــﺪﻩ ﺗﻐﻴــﻴﺮ ﻣــﯽ آﻨــﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ آﻞ اﻧﺮژﯼ ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ از ﯾﻚ ﺳﻄﺢ ﺑﻪ آﻞ اﻧﺮژﯼ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺁن ﺳﻄﺢ ﯾﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺎزﺗــﺎب ﺳـﻄﺤﯽ ﯾــﻚ ﺷـﯽ آــﺪر‪ ،‬آﻤــﺘﺮ ﻣــﯽ‬

‫ﺷﻮد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻧﻮرهﺎﯼ ﻃﻮل ﻣﻮج ‪ ١٠٠٠‬ﻧﺎﻧﻮ ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﻧﻮرهﺎﯼ ﻃﻮل ﻣﻮج ‪ ٧۵٠‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑـﺪ‪ .‬ﺑــﺮ اﺳــﺎس اﯾـﻦ ﺗﻐﻴﻴـﺮ‬

‫رﻧﮓهﺎ‪ ،‬ﺗﻪ ﻧﺸﺴﺖ هﺎ در آﻒ ‪ Ina‬ﺟﻮان ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﺁﯾﻨﺪ و اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﯽ در ﻣﻌﺮض هﻮا ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬

‫در ﺳﻄﺢ ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ Ina‬اﺛﺮﯼ از ﺷﻌﺎع هﺎﯼ ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺎﮔﻤﺎ در اﻃﺮاف دهﺎﻧﻪ ﻣﺮآﺰﯼ دﯾﺪﻩ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺁﺷﻔﺘﮕﯽ ﻣﻮاد ﺳــﻄﺢ آـﻪ آﻤﺘـﺮ‬

‫هﻮازدﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺮوج ﺳﺮﯾﻊ ﮔﺎز را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهﻨﺪ‪.‬‬

‫اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ از اﯾﻦ ﻟﺤﺎظ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ آﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ Ina‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎرﯼ از ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻓﻌـﺎل زﻣﻴــﻦ ) از ﻟﺤـﺎظ زﻣﻴـﻦﺷﻨﺎﺳــﯽ( در ﻃـﻮل‬

‫ﺧﻄﯽ آﻪ در ﻣﺤﻞ ﺑﺮﺧﻮرد دو درﻩ ﯾﺎ دو ﺟﻮﯾﺒﺎر واﻗﻊ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺮار دارد‪.‬‬

‫از اﯾﻦ ﻟﺤﺎظ ‪ Ina‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮرد ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﭼﻬﺎر ﻣﻮرد ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺑــﺎ وﺟـﻮد دﻻﯾــﻞ ﻣﺘﻌــﺪدﯼ ﺑــﺮ‬

‫ﺗﺎﯾﻴﺪ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ آﻪ ﻣﺎﻩ از ﻟﺤﺎظ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎ ﺳﯽ ﻓﻌــﺎل ﺗـﺮ از ﺁن اﺳـﺖ آـﻪ ﻗﺒـﻼ ﺗﺼــﻮر ﻣــﯽ ﺷـﺪﻩ اﺳـﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬـﺎ راﻩ‬

‫ﻗﻄﻌﯽ آﺮدن اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﺎ در دﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎﯾﯽ از اﯾﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫»ﺟﻔﺮﯼ ﺗﻴﻠﻮر« ﯾﻜﯽ از ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻩ از داﻧﺸـﮕﺎﻩ هــﺎواﯾﯽ ﻣﻌﺘﻘـﺪ اﺳـﺖ آــﻪ ‪ Ina‬و ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻣﺸـﺎﺑﻪ ﺁن ﺑﻬـﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨــﺎﻃﻖ ﺑــﺮاﯼ‬

‫اآﺘﺸﺎﻓﺎت ﺁﯾﻨﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺴﺎن ﯾﺎ رﺑﺎط هﺎ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬او هﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ آﻪ اﯾـﻦ ﻣﻨــﺎﻃﻖ اﺣﺘﻤــﺎﻻ ﺑﻬـﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨــﺎﻃﻖ ﺑـﺮاﯼ رﮔﻮﻟﻴـﺖ‬

‫هﺎﯼ ﭘﻮدرﯼ و ﺳﻨﮓ هﺎﯼ ﻣﺤﻜﻢ زﯾﺮ ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺠﻮم‪ ،‬ﺷﺎﺗﺰ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ » :‬ﻃﯽ ﺳﺎلهﺎ‪ ،‬ﺳﺘﺎرﻩ ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺁﻣﺎﺗﻮر ﺷﺎهﺪ اﻧﻔﺠﺎرهﺎ وﺧﺮوج اﻣﻮاج ﻧﻮر از ﺳــﻄﺢ ﻣـﺎﻩ ﺑـﻮدﻩ اﻧــﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮﭼﻪ ﺳﺘﺎرﻩ ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺣﺮﻓﻪ اﯼ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻏﻴﺮ ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﻣﺎﻩ را ﺗﺎﯾﻴﺪ ﻣﯽ آﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ دﯾﺪﮔﺎﻩهﺎﯼ ﻣﺘﻨﺎﻗﻀﯽ ﺟﺎﯼ ﺷــﻚ را ﺑـﺎﻗﯽ ﻣـﯽ‬

‫ﮔﺬارﻧﺪ‪.‬‬

‫هﻤﺎهﻨﮓ آﺮدن دﯾﺪﮔﺎﻩ هﺎﯼ هﺮ دو ﮔﺮوﻩ‪ ،‬ﺁﻣﺎﺗﻮر و ﺣﺮﻓﻪﯾﯽ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ دﻻﯾﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮﯼ را ﺑﺮ ﺗﺎﯾﻴﺪ ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن اﯾﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻓﺮاهﻢ آﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺮوج ﮔﺎز ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮاﯼ ﺑﻴﺶ از ﯾﻚ ﯾﺎ دو ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻗﺎﺑﻞ روﯾﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻏﺒﺎر ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﻧﺰدﯾﻚ ﺑﻪ ‪ ٣٠‬ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻣﻌﻠﻖ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ آﻪ زﻣﺎﻧـﯽ‬

‫آﺎﻓﯽ ﺑﺮاﯼ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﺮدن ﺗﻠﺴﻜﻮپ ﺣﺮﻓﻪﯾﯽ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪«.‬‬

‫ﺑﺨﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰﯼ ژﺋﻮﻓﻴﺰﯾﻚ و زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺳﻴﺎرﻩ اﯼ ﻧﺎﺳﺎ از اﯾﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽ آﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺒﺮﮔﺰارى اﻳﺴﻨﺎ‬

‫ﻣﺎﻩ | ﮔﺎزهﺎﯼﺁﺗﺸﻔﺸﺎﻧﯽ‬

‫ﭼﺎپ | ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬

‫‪http://www.aftab.ir/news/2006/nov/19/c3c1163958316_science_education_astronomy... 2007/01/13‬‬