Mindfulness: enkele perspectieven (ook kritische) In een (8-weken) mindfulnesscursus kunnen mensen ideen en vaardigheden leren die nuttig

g of zinvol kunnen zijn voor hen. Bijvoorbeeld: o Het idee dat je meer aandacht kan hebben voor actuele ervaringen, en de vaardigheid om dat ook te doen; o Een vermogen om onprettige ervaringen te doorleven zonder een hoop gepieker of paniek erbij. Dit soort ideen en vaardigheden kunnen voor sommige mensen die al enkele depressieve episodes achter de rug hebben steunen om minder snel te hervallen. Je kan niet voorspellen welke mensen veel (of weinig) zullen hebben aan een mindfulnesscursus. Vanuit psychologie-wetenschappelijk standpunt is wellicht de factor aandachtscontrole relevant in het geheel van een 8-weken cursus. Er kunnen andere formats ontwikkeld worden om mensen relevante aandachtscontrolevaardigheden aan te leren. Mindfulness is een hype, in de zin van: iets wat, m.n. dankzij inspanningen van de media, bij een bepaald publiek als mode of sensatie fungeert (Van Dale). Die hype wordt in stand gehouden door: o Het gewin dat men nu kan halen uit het geven van mindfulnesscursussen of het opleiden van mindfulnessdocenten; o De enkele wetenschappelijke onderzoeken die erop gewezen hebben dat zon cursus relevante effecten kan hebben voor mensen met een kwetsbaarheid voor depressie; o De (retorische) middelen die de pleitbezorgers gebruiken om mindfulness aantrekkelijk te maken bij het publiek: zoals beweren dat mindfulness wetenschappelijk is, beweren dat er dingen in de hersenen veranderen of benvloed worden, allerlei zeer frequent voorkomende toestanden aanhalen waar veel mensen last van hebben of bang voor zijn, om dan te suggereren dat mindfulness het antwoord op is, zoals: piekeren, het gevoel hebben dat de dingen aan je voorbij gaan, depressieve stemming, stress, gezondheidsproblemen, communicatieproblemen, het aanhalen van de associatie met Boeddhisme, dat nu in het Westen geldt als een aantrekkelijk spiritueel gedachtengoed, terwijl men tegelijkertijd benadrukt dat het toch een zeer pragmatische Westerse cursus is, waar je geen Boeddhist voor moet zijn. Zoals cursussen dat soms nog doen, proberen ook mindfulnesscursussen soms een sfeer te creren van: we zijn hier bezig met zeer belangrijke vaardigheden en inzichten, om niet te spreken van essentile, basale, fundamentele of

structurele vaardigheden en inzichten. Er bestaan echter zeer veel ideen en vaardigheden die mensen in belangrijke en zinvolle manier steun geven in het leven1. Beweren dat bepaalde ideen en vaardigheden belangrijker zijn dan andere is nogal gratuit. Mensen worden soms opgeroepen om mindfulness te integreren in hun leven. Ik ben er niet zeker van of dat zo nodig of zinnig of helpend is. Er zijn zoveel dingen fijn of zinnig, zoals een glaasje wijn drinken, een goed boek lezen, vrijen, een kopje koffie drinken, maar moet je dat dan integreren in je leven? Je doet dat gewoon als je dat graag wil doen. Bovendien: moeten we ons voortdurend afmeten aan een ideaal van mindfulness? Wat brengt het wanneer we vaak gaan meten in welke mate onze betrokkenheid op het leven van elke dag meer of minder mindful is? En dit dan in het licht van zoveel idealen waar we ons al aan afmeten, zoals: ben ik voldoende zoals een man/vrouw zou moeten zijn, zoals een succesvol mens moet zijn, zoals een emotioneel intelligent mens is, ? Soms wordt er geclaimd dat mindfulnesspraktijk leidt tot moreel hogere levenskwaliteit. Nochtans zijn er legio boeddhistische leraren die ondanks vele jaren meditatie- en mindfulnesspraktijk - ethisch bedenkelijke dingen gedaan hebben, of nagelaten hebben om ethisch waardevolle dingen te doen. Mensen kunnen ondanks alle mindfulnesspraktijken arrogant, agressief, laf, bevooroordeeld, geldzuchtig zijn (zie bijv. http://home.wanadoo.nl/a.heer/Zen-at-war_Trouw.htm of http://www.nytimes.com/2010/08/21/us/21beliefs.html?pagewanted=all. Al deze kritische bedenkingen ten spijt is meditatie en wat het bewust omgaan met aandacht me zeer dierbaar. En ik vind het fijn om mensen die dat ook willen leren, wat op weg te zetten.

Johan Van de Putte 10 december 11

Zo is verstrooidheid bv een mooie vaardigheid, n die gelinkt is met humor, creativiteit en dagdromen.